ماهنامه دنیای بچه ها شماره 38
ماهنامه دنیای بچه ها شماره 38
1 صفحه 1
سخن سردبیر
تالش و کوشش بیشتر در زمان کرونا
روژان گلکار
بیمــاری کرونــا بــرای خیلــی از خانــواده هــا ســخت بــود .هــم اینکــه خیلــی از افــراد خانــواده دچــار
ایــن بیمــاری شــدند و هــم مشــکالتی کــه بــه دلیــل ایــن بیمــاری بــرای خانــواده هــا بوجــود امــد
مثــل تعطیلــی کارهــا و مــدارس باعــث بوجــود امــدن مشــکالت زیــادی شــد.
بــا یــاری خــدا شــاید تــا مهــر بــا رفــع ایــن بیمــاری بتوانیــم در مــدارس حضــور داشــته باشــیم امــا در
غیــر ایــن صــورت ،بیشــترین کمــک مــا دانــش امــوزان بــه والدیــن دقــت و همراهــی در حضــور
بــه موقــع در کالســهای انالیــن و رســیدگی بــه درسهاســت .دقــت در دروســی کــه معلمــان عزیــز
در هــر کالس انالیــن بــه مــا امــوزش مــی دهنــد و پیگیــری در انجــام تکالیــف درســی و مطالعــه
بــه انــدازه کافــی هــر درس شــاید بیشــتر از زمانــی کــه در ســر هــر کالس بــه شــکل حضــوری
حاضــر بودیــم الزم اســت .از یــاد نبایــد ببریــم مهمتریــن وظیفــه مــا در حــال حاضــر تحصیــل و
درس خوانــدن اســت و بایــد در ایــن راه بســیار تــاش کــرده و بعــد از تعطیــات تابســتانی بــا
انگیــزه بیشــتر تحصیــل خــود را اغــاز کنیــم.
شایلین مفتخری مظاهری
ماهنامه دنیای بچه ها
سال چهارم ،شماره ،38مرداد 1400
شماره مجوز81563 :
مدیر مسئول و صاحب امتیاز:
فاطمهعبدالمحمدی
سردبیر :شایلین مفتخری مظاهری
دبیر تحریریه :شاینا مفتخری مظاهری
تحریریه:
علیرضا مفتخری مظاهری -سمیه عبدالمحمدی
حسین شیردل -پروانه فیروزی -کبریتبریزیان
نشانی دفتر مرکزی:
تهران -خیابان نامجو -خیابان یزدی -کوچه اسالمی -پالک1
کدپستی1615863111 :
فهرست مطالب
معرفی کتاب
3
قصه
4
اختراعات مهم بشر
6
مشاهیرایران
8
مشاهیرجهان
ورزش
اماکن تاریخی جهان
اماکن تاریخی ایران
معرفی کتاب
اجتماعی
تاریخ
ایین و فرهنگ
10شغل
12انیمیشن
تلفن تماس ( 77579917 - 77630096 :داخلی )2
شبکه توزیع فروش :شرکت نشرگستر امروز 54081 000
20
22
26
28
30
لیتوگرافی و چاپ :گنجینه مینیاتور
شــما می توانیــد فایــل P.D.Fماهنامــه دنیــای بچــه هــا را در 32صفحــه رنگــی ،بــا مراجعــه بــه ســایت
جــار و نصــب اپلیکیشــن مربوطــه و یــا از طریــق رمزینــه مقابــل دریافــت کنیــد.
موضوع کتاب
کتــاب هندوانــه و تمســاح کتابــی تمثیلــی و نمادیــن ،مناســب بــرای کــودکان ۳
تــا ۹ســال اســت .تمســاح ایــن داســتان یــک عشــق بــزرگ دارد کــه هندوانــه
اســت و یــک تــرس بــزرگ دارد کــه قــورت دادن هســته هندوانــه اســت.
ایــن تمســاح همیشــه عاشــق هندوانــه بــوده و هســت .بــرای صبحانــه ،ناهــار،
شــام و حتــی دســر هــم دوســت دارد هندوانــه بخــورد؛ امــا هنگامی کــه
ناگهــان یــک هســته هندوانــه قــورت می دهــد ،وحشــت می کنــد کــه نکنــد ایــن هســته در شــکمش رشــد
کنــد ،نکنــد رنگــش عــوض شــود .تمســاح دلــش نمی خواهــد تبدیــل بــه هندوانــه تــوی ســاالد میــوه بشــود.
تمســاح باالخــره بــه شــکلی هســته را از بدنــش خــارج می کنــد.
او بــا خــودش قــرار می گــذارد کــه دیگــر هندوانــه نخــورد البتــه به جــز یــک بــرش کوچولــو! وقتــی
دوبــاره هندوانــه می خــورد بــه نظــر می رســد بــاز هــم اتفاق هایــی برایــش می افتــد.
تصویرهای کتاب «هندوانه و تمساح» ساده ،زیبا ،خوش رنگ و درشت کشیده شده اند.
معرفی نویسنده کتاب
18
24
14گیم
16بازی
هندوانه و تمساح
گــرگ پیزولــی نویســنده و تصویرگــر ،ســه بــار دریافــت کننــده
جوایــز تئــودور ســوس گیــزل بــرای تخــم هندوانــه (برنــده مــدال)،
کتــاب هــاگ (کتــاب افتخــار) و شــب بخیــر (کتــاب افتخــار) اســت.
او همچنیــن نویســنده-تصویرگر ایــن داســتان بــرای شــما اســت،
12روز کریســمس ،تمپلتــون مــی خواهــد ارزوی خــود را ،و شــماره
یــک ســام مــی باشــد.
و او همچنیــن کتــب تصویــری را کــه توســط نویســندگانی چــون
مــک بارنــت ،کلــی دی دیوپوچیــو ،جنیفــر ادامــز ،مــارگارت وایــز
بــراون و ...نوشــته شــده اســت ،ترســیم کــرده اســت .او در فیالدلفیــا
زندگــی مــی کنــد.
3 صفحه 2
قـصــــه
کیانا سپهری
راز هیال کوچولو
روبــاه کوچولویــی بــه
نــام هیــا در جنــگل
سرســبزی تــوی لونــه
ی خــودش بــه تنهایــی
زندگــی مــی کــرد.
روبــاه کوچولــوی قصــه
مــا خیلــی خحالتــی بــود
و وقتــی بــا دوســتانش
بــازی مــی کــرد چــون
خحالتــی بــود و اونــا از
ایــن ماجــرا خبر داشــتند ،همیشــه نقشــهای ســختِ
تــوی بــازی هاشــون رو بــه هیــا مــی دادنــد.
یــه روز از رورهــا وقتــی هیــا کوچولــو تــوی جنگل
مشــغول قــدم زدن بودمتوجــه یــه صدایــی شــد کــه
از تــوی دریاچــه ای کــه تــوی اون نزدیکــی بــود
شــنیده مــی شــد.
باســرعت خــودش رو بــه دریاچــه رســوند و متوجه
روباهــی شــد کــه تــوی ابــه..اون روبــاه خیلــی
شــبیه هیــا کوچولــو بــود بچــه هــا ولــی هیــا از
بــس خجالتــی بــود بــا اون روبــاه حرفــی نمــی
زد و اون روبــاه هــم ســاکت بــودو فقــط بــه هیــا
خیــره شــده بود.بعــد از مدتــی کــه هیــا و دوســت
جدیــدش بــه همدیگــه خیــره شــدند ناگهــان هیــا
یــک پلنــگ بــزرگ رو جلــوی خــودش دیــد کــه
خــودش رو بــرای شــکار هیــا امــاده کــرده بــود
ولــی خوشــبختانه روبــاه کوچولــوی قصــه مــا خیلــی
زود متوجــه حملــه ی پلنــگ شــد و ســریع خــودش
رو از مهلکــه نجــات داد.
26
4
صبــح روز بعــد وقتــی هیــا
از لونــه اش بیــرون اومــد
تــا بــره بــه شکار،دوســتای
خــودش رو دیــد کــه بــرای
پیداکــردن شکار،مشــغول
کشــیدن نقشــه بــود .اونــا تــا
هیــا رو دیدندگفتنــد :هیــا ما
میخایــم الشــه ی حیوونایی رو
کــه شــیرها و پلنــگ هــا قبــا
شــکار کــردن رو پیــدا کنیــم
و بخوریــم بــرای همیــن ازت میخایــم کــه تــو
جلوتــراز مــا بــه ســمت اون الشــه هــا بــری و
بعــداز اون مــا پشــت ســر تــو میایــم.
وقتــی هیــا متوجــه نقشــه ی دوســتانش شــد
بــا جــرات و جســارت کامــل جلــو رفــت و
گفــت مــن دیــروز یــه چیــز بــاارزش تــوی اب
دریاچــه پیــدا کــردم و فهمیــدم کــه چقــدر قــوی
و بــزرگ هســتم و تصمیــم گرفتــم کــه دیگــر
خجالتــی نباشــم.
دوســتای هیــا از اعتمــاد بــه نفــس و قــوی
بــودن هیــا خیلــی تعجــب کــردن و تصمیــم
گرفتــن تــا راز ایــن تغییــر هیــا رو بفهمند..اونــا
همــه باهــم بــه کنــار دریاچــه رفتــن و منتظــر
موندنــد تــا اون چیــز ارزشــمندی کــه هیــا پیــدا
کــرده بــود رو پیــدا کنــن پــس دوســتان هیــا
همگــی باهــم اون دور و اطــراف رو هــم چرخــی
زدن تــا بلکــه گنــج دلخواهشــون رو پیــدا کننــد.
دوســتای هیــا کــه هرجــوری بــود می خواســتن
بــه اون چیــز باارزشــی کــه هیــا بهــش رســیده
بــود ،برســن ،همچنــان منتظــر موندنــد تــااااا
اینکــه ناگهــان اقــا پلنــگ شــکموی قصــه مــون
اروم اروم بهشــون نزدیــک شــد و بــه اونهــا
حملــه کــرد.
روبــاه هــای بیچــاره بــا ســرعت هرچــه تمــا م
فــرار مــی کــردن و اقــا پلنگــه هــم بــه دنبــال
اونهــا بــا ســرعت بیشــتر مــی دویــد تــا اینکــه
باالخــره تونســتن خودشــون رو بــه ســوراخی
کــه زیــر یــه درخــت خیلــی بــزرگ بــود
برســونن و از دســت اقــا پلنگــه نجــات پیــدا
کننــد.
تقریبــا شــب بــه پایــان رســیده بــود کــه
دوســتای هیــا بــا خســتگی زیــاد و گرســنگی
فــراوون بــه لونــه هاشــون رســیدن اخــه اونــا
از تــرس اقــا پلنگــه تــا پاســی از شــب تــوی
ســوراخ زیــر درخــت کمیــن کــرده بــودن و
بعــداز اون بــه ســمت لونــه هاشــون خرکــت
کــرده بودنــد .هیــا بــا دیــدن دوســتای
خــودش کــه خســته و گرســنه و البتــه کمــی
هــم عصبانــی بــودن جلــو رفــت و گفــت
دوســتان عزیــزم تونســتین اون چیــز بــاارزش
رو کــه تــوی اب دریاچــه بــود پیــدا کنیــن؟
دوســتان هیــا بــدون اینکــه حرفــی بزنــن بــه
لونــه هاشــون رفتنــد.
چنــد روزی بــه همیــن منــوال گذشــت و هیــا
هــرروز بــه تنهایــی و بــا شــجاعت کامــل بــه
شــکار مــی رفــت و دوســتانش روزهــا رو بــا
گرســنگی و غــذای کــم ســپری مــی کــردن
اخــه بچــه هــا اونــا همیشــه بــرای گیــر اوردن
شــکار،هیال رو مجبــور مــی کــردن کــه جلوتــر
از خودشــون بــه ســمت شــکار بره…بــرای
همیــن اون چنــدروز شــکار درســت و حســابی
گیرشــون نیومــده بــود..
5
باالخــره دوســتای هیــا طاقــت نیــاوردن و
دوبــاره بــا کمــال ناامیــدی بــه ســمت دریاچــه
اســرارامیز قصــه مــون رفتــن ،وقتــی بــه اون
جــا رســیدن از تعجــب چشماشــون و دهنشــون
بــاز مونــده بــود .فکــر میکنیــن اونــا چــی دیــده
بــودن بچــه ها.بلــه اونــا چشمشــون بــه یــه
عالمــه خوراکــی خوشــمزه خــورد کــه کنــار
دریاچــه بــود اونــا از بــس گرســنه بــودن اصــا
بــه ایــن فکــر نکــردن کــه ایــن خوراکــی هــا
ممکنــه از کجــا اومــده باشــه و همگــی باهــم
دویــدن بــه ســمت غذاهــا و یــه دل حســابی از
عــزا در اوردن د.
وقتــی از هیــا پرســیدند اون چیــز بــاارزش
کــه تــو رو انقــدر قــوی کــرده چیــه؟ هیــا در
جوابشــون گفــت خودم…دوســتاش تعجــب
کــردن و گفتــن خــودت… هیــا گفــت بلــه
مــن خــودم رو در اب دریاچــه پیــدا کــردم و
فهمیــدم کــه بــزرگ و قــوی هســتم ولــی شــما
رفتیــن اونجــا و خودتــون رو پیــدا نکردیــن و
بخاطرهمیــن تمــام ایــن روزهــا رو بــا گرســنگی
و خســتگی پشــت ســر گذاشــتین
گنــج واقعــی هرکــس خــود اون و توانایــی هــای
اونــه مــا بایــد خودمــون رو بشناســیم و دوســت
داشــته باشــیم اون وقتــه کــه میفهمیــم چقــدر
قــوی و بــزرگ هســتیم.
بلــه بچــه هــا روبــاه کوچولــو و دوســتانش
فهمیدندکــه اعتمــاد بــه نفــس داشــتن باعــث
میشــه تــا همیشــه تــوی زندگیــت و کارهــات
موفــق باشــی.
بعــداز یــه مدتــی ناگهــان هیــا رو دیــدن کــه
جلوشــون وایســاده و تــازه فهمیــدن کــه جمــع
کــردن اون همــه شــکار و غــذای خوشــمزه کار
هیــا بــوده و حســابی ازش تشــکر کردنــد. صفحه 3
اختراعاتی ها
دانستن
انــرژی روســتاها و مناطــق دورافتــاده ،تولیــد و عرضه می شــوند .با
توجــه بــه شــیب پیشــرفت های موجــود در خصــوص فناوری هــای
مرتبــط بــا باتری هــا ،پیش بینــی می شــود کــه بــه زودی جهشــی
خیره کننــده در ایــن زمینــه رخ داده و تحــوالت قابــل توجهــی را
در نــوع و ســبک زندگــی بشــر ایجــاد نمایــد.
شــاید از خــود بپرســید کــه یــک باتــری چگونــه کار می کنــد؟
ســاخت باتری هــای اســتاندارد ،بــا اســتفاده از دو فلــز یــا ترکیــب
متفــاوت از نظــر پتانســیل شــیمیایی و جداســازی ان هــا بــا یــک
عایــق متخلخــل صــورت می پذیــرد .انتقــال یون هــا از یــک فلــز
بــه فلــز دیگــر ،بــا اســتفاده از الکترولیــت انجــام شــده کــه در
ایــن فراینــد ،فلــز یــا ترکیبــی کــه الکتــرون از دســت می دهــد،
«انــد» و فلــز یــا ترکیبــی کــه الکتــرون می پذیــرد« ،کاتــد» نامیــده
می شــود.
مهم بشر
ملینا محمدی
باتری
تقریبــاً تمامــی خانه هــا ،محیط هــای کاری و
اماکــن عمومــی ،از انــواع دســتگاه ها و تجهیــزات
الکترونیکــی بــزرگ و کوچــک پــر شــده و عم ـاً بــا
یــک دنیــای تمامــاً دیجیتــال مواجــه شــده ایم .امــا
ایــن تجهیــزات و دســتگاه های پیشــرفته همگــی
نیازمنــد باتــری هســتند.
تاریخچــه باتــری ،بــه زمان هــای بســیار دور بــاز می گــردد .در ســال ۱۹۳۸میــادی ،مدیــر مــوزه بغــداد،
در زیرزمیــن ایــن مــوزه چیــزی را یافــت کــه امــروزه بــه «باتــری بغــداد» مشــهور اســت .بررسـی ها روی
ایــن اثــر ارزشــمند و تاریخــی نشــان می دهــد کــه بــه ۲۰۰۰ســال پیــش (و بــه روایتــی ،حــدود ســال
۲۵۰پیــش از میــاد مســیح) متعلــق بــوده و ریشــه ان بــه تمــدن بین النهریــن یــا سلســله اشــکانیان در
ایــران بــاز می گــردد .بحث هــای فراوانــی پیرامــون کاربــرد ایــن باتــری و به کارگیــری ان به عنــوان
منبــع انــرژی وجــود داشــته و برخــی کاربردهــای پیشــنهادی ،از جملــه بــرای تســکین درد و اســتفاده در
مراســم مذهبــی ،مطــرح شــده اســت.
مختــرع اصلــی باتــری و فــردی کــه اولیــن باتــری واقعــی را اختــراع نمــود ،فیزیکــدان ایتالیایــی بــه نــام
الســاندرو ولتــا بــود .وی در ســال ۱۸۰۰میــادی ،از دو دیســک دایــره ای شــکل مــس و روی کــه بــا
پارچــه خیــس شــده در اب شــور از هــم جــدا می شــدند ،موفــق
بــه تولیــد جریــان پایــدار الکتریکــی شــد .جریانــی بــه انــدازه
« »۷۶/۰ولــت تولیــد می کــرد.
فرانســه اولیــن کشــوری بــود کــه اکتشــافات ولتــا را بــه
رســمیت شــناخت .وی در یــک ســری ســخنرانی کــه بــا حضــور
ناپلئــون بناپــارت همــراه بــود ،توانســت حمایــت وی را جلــب
نمــوده و اختــراع خــود را بهبــود دهــد .از ان زمــان و بــا
توجــه بــه کاربردهــای گســترده باتــری ،مخترعیــن فراوانــی
بــر روی توســعه و تکامــل فنــاوری باتــری کار کرده انــد.
امــروزه باتری هــا در اندازه هــای مختلــف ،از یــک باتــری
مینیاتــوری مــورد اســتفاده در ســاعت های الکترونیکــی گرفتــه
تــا اندازه هــای بــزرگ مــگاوات در مــزارع خورشــیدی و تامیــن
26
1
6
جریــان الکترون هــا از انــد بــه کاتــد ،از طریــق اتصــال
خارجــی همــان چیــزی اســت کــه دســتگاه های الکتریکــی
مــا را فعــال می کنــد.
یکــی از نقــاط عطــف در مســیر پیشــرفت باتری هــا ،اختراع
باتری هــای قابــل شــارژ اســت ایــن اهمیــت ،به ویــژه بــا
بزرگ تــر شــدن ابعــاد و انــدازه باتری هــا ضروری تــر
گردیــد ،چــرا کــه جایگزینــی مکــرر ایــن باتری هــا ،از نظــر
تجــاری مقرون به صرفــه نیســت .اولیــن تالش هــا بــرای
ســاخت باتــری قابــل شــارژ ،بــه تالش هــای یــک شــیمیدان
انگلیســی بــه نــام جــان دانیــل بــاز می گــردد کــه ســعی در
بهبــود باتری هــای اولیــه داشــت امــا در نهایــت در ســال
۱۸۵۹میــادی ،یــک پزشــک فرانســوی بــه نــام گاســتون پلنــت ،اولیــن باتــری قابــل شــارژ تاریــخ را
اختــراع نمــود.
الزم بــه تاکیــد اســت کــه تومــاس ادیســون ،بــه فنــاوری باتــری بســیار عالقــه داشــت و طــی تحقیقــات
خــود ،توانســت ۱۴۷پتنــت بــا موضــوع باتــری بــه ثبــت برســاند .ایــن حجــم از گواهی هــای ثبــت اختــراع،
بــه خوبــی نشــان دهنده پتانســیل صنعــت باتــری و نــگاه تیزبیــن ایــن مختــرع پــرکار مبنــی بــر اســتفاده از
فرصت هــای پیــش رو اســت.
چنــد دهــه بعــد و در ســال ۱۹۸۹میــادی ،باتری هــای هیــدروژن نیــکل تولیــد شــدند کــه عمــر بســیار
طوالنی تــری نســبت بــه باتری هــای قبلــی داشــته و در عیــن حــال ،الودگی هــای زیس ـت محیطی کمتــری
بــه همــراه داشــتند.
باتری هــای لیتیــوم یونــی ،در ســال ۱۹۸۰و از ســوی پرفســور جــان گودنــوف به عنــوان نــوع جدیــدی
از باتری هــا معرفــی شــد و در طــی ســال های اخیــر ،بــا اســتفاده از فنــاوری نانــو ،جهشــی بــزرگ در ایــن
صنعــت رقــم خــورده اســت.
71 صفحه 4
ها
دانستنی
ایران
مشاهیر
وزیــر فرهنــگ در دولــت دکتــر محمــد مصــدق اشــاره
کــرد.
همچنیــن بنیانگــذاری موسســه ژئوفیزیــک ،تاســیس
ســازمان انــرژی اتمــی ،ایجــاد اولیــن ایســتگاه
هواشناســی ،پایه گــذاری انجمــن موســیقی ایــران،
تشــکیل فرهنگســتان زبــان ایــران ،تدویــن قانــون و
تشــکیل موسســه استاندارد،تاســیس اولیــن بیمارســتان
خصوصــی ایــران بنــام «گوهرشــاد» ،بنیانگــذاری مرکــز
مخابــرات اســداباد ،تعییــن ســاعت ایــران ،نصــب و
راه انــدازی اولیــن دســتگاه رادیولــوژی در ایــران ،پایــه
گــذاری اولیــن مدرســه عشــایری در ایــران (لرســتان)،
ایجــاد اولیــن رصدخانــه نویــن در ایــران ( تعقیــب
ماهــواره هــا) ،نمایانگــر گوشــه دیگــری از خدمــات
پرفســور حســابی بــه کشــور اســت.
شایلین مفتخری مظاهری
دکتر محمود حسابی
اســتاد دکتــر محمــود حســابی چهــره برجســته علــم و
فرهنــگ معاصــر و بنیانگــذار فیزیــک نویــن ایــران در ســال
۱۲۸۱شمســی از پــدر و مــادری تفرشــی در تهــران متولــد
شــد.
در۷ســالگی تحصیــات ابتدایــی خــود را در بیــروت بــا
تنگدســتی و مرارت هــای غربــت اغــاز و از ابتــدا تــا پایــان
تمامــی تحصیــات عالیــه در میــان همشــاگردی هایی از
کشــورهای مختلــف ســپری کــرد .در منــزل قــران کریــم،
گلســتان و بوســتان ســعدی ،غزلیــات حافــظ و منشــات قائــم
مقــام را نــزد مــادرش «گوهرشــاد حســابی» اموخــت.
وی عــاوه بــر تســلط بــر چهــار زبــان زنــده دنیــا ،در موســیقی و نواختــن ویولــن و پیانــو دســتی داشــت و
در چنــد رشــته ورزشــی کســب موفقیــت کــرد و در شــنا دارای دیپلــم نجــات غریــق شــد.
پرفســور محمــود حســابی مــدارج عالــی تحصیلــی را بدیــن شــرح طــی کــرد :لیســانس ادبیــات از دانشــگاه
امریکایــی بیــروت ( )1920در۱۷ســالگی ،مهندســی راه و ســاختمان ()۱۹۲۲در۱۹ســالگی ،دروس
پزشــکی از دانشــگاه امریکایــی بیــروت ،دانشــنامه ریاضــی ،نجــوم و ســتاره شناســی ،دانشــنامه بیولــوژی
(زیســت شناســی) ،مهندســی بــرق ســال ۱۹۲۵از دانشــکده بــرق اکــول ســوپریورد والکتریســیته پاریس،
مــدرک مهندســی معــدن (پاریــس) ،دکتــرای فیزیــک از دانشــگاه ســوربن پاریــس (.)1927
اســتاد دکتــر حســابی چهــار زبــان زنــده دنیــا فرانســه ،انگلیســی ،المانــی و عربــی را بــرای و مطالعــه و
صحبــت مــورد اســتفاده قــرار م ـی داد و همچنیــن بــه زبانهــای سانســکریت ،یونانــی ،و التیــن ،پهلــوی،
اوســتا ،ترکــی و ایتالیایــی اشــراف داشــت و ان را در تحقیقــات علمــی خــود بخصــوص در امــر واژه
گزینــی زبــان فارســی بــکار می بــرد.
تاســیس مراکــز علمــی نظیــر مدرســه مهندســی وزارت راه ،دارالمعلمیــن عالــی ،و دانشســرای عالــی،
نوشــتن قانــون دانشــگاه ،تاســیس دانشــگاه تهــران و بنیانگــذاری دانشــکده های فنــی و علــوم از
برجســته ترین خدمــات فرهنگــی ایشــان اســت .همچنیــن داشــتن چنــد هــزار دانشــجو ،فعالیــت در دو
نســل کاری و تربیــت۷نســل اســتاد ،شــاخص عمــده ایــن بــزرگ مــرد اســت.
از مشــاغل واقدامــات مهــم اســتاد می تــوان بــه اولیــن نقشــه بــرداری از راه ســاحلی سراســری بنــادر
میــان خلیــج فــارس ،اولیــن راه تهــران بــه شمشــک ،ســاخت اولیــن رادیــو در کشــور ،ماموریــت خلــع
یــد شــرکت ملــی نفــت انگلیــس ،اولیــن رئیــس هیئــت مدیــره و مدیــر عامــل شــرکت ملــی نفــت ایــران،
26
1
8
اســتاد همچنیــن در زمینــه تحقیــق علم ـی۲۳مقالــه
رســاله و کتــاب بــه بــه چــاپ رســاند کــه در
برگیرنــده زمینه هــای مختلــف بویــژه فیزیــک
مــدرن ،واژه هــای علمــی ،زبــان فارســی و مباحــث
علمــی گوناگــون اســت .تئــوری بی نهایــت بــودن
ذرات ایــن دانشــمند ایرانــی در میــان فیزیکدانــان
جهــان شــناخته شــده اســت و نشــان «کومــان
دوردواللژیــون دونــور» بزرگتریــن نشــان علمــی
کشــور فرانســه بــه همیــن مناســبت بــه ایشــان
اهــداء شــد.
طــی ســال ها تحقیــق و مطالعــات علمــی در
دانشــگاههای معتبــر عالــم بــا دانشــمندان بــزرگ
فیزیــک همــکاری و تبــادل نظــر داشــته و
در ســال۱۳۶۶در کنگــره۶۰ســال فیزیــک ایــران
کــه بــه مناســبت بزرگداشــت اســتاد برگــزار شــد
ازخدمــات دکترحســابی بــه عنــوان پــدر فیزیــک
ایــران قدردانــی بــه عمــل امــد .وی در ســال۱۳۶۷
بــه عنــوان مــرد علمــی ســال جهــانمعرفــی شــد.
پرفســور محمــود حســابی در۱۲شــهریور ســال۱۳۷۱هنــگام معالجــه بیمــاری قلبــی در بیمارســتان
دانشــگاه ژنــو بــدرود حیــات گفــت.
91 صفحه 5
ها
دانستنی
جهان
مشاهیر
و باالخــره لکــه هــای خورشــید را بــه چشــم دیــد دانشــمند بــزرگ
در ســال 1610تمامایــن نتایــج را در جــزوه ای بــه نــام کتــاب قاصــد
اســمان انتشــار داد کــه موجــب تحســین و تمجیــد بســیار گشــت ولــی
انتشــار کتــاب قاصــد اســمان قــط تحســین و تمجیــد همــراه نداشــت
بلکــه جمعــی از مــردم بــر او اعتــراض کردنــد و از او مــی پرســیدند
چــرا تعــداد ســیارات را 7نمــی دانــد و حــال انکــه تعــداد فلــزات
7اســت و شــمعدان معبــد 7شــاخه دارد ودر کلــه ادمــی 7ســوراخ
موجــود اســت گالیلــه در جــواب تمــام ســواالت فقــط گفــت بــا چشــم
خــود در دوربیــن نــگاه کنیــد تــا از شــما رفــع اشــتباه شــود.
رها سمیعی
گالیله
گالیلئــو گالیلــه در ســال 1564در پیــزا واقــع در ایتالیــا متولــد شــد.
وی ابتــدا در ادبیــات مشــغول بــه تحصیــل شــد امــا کنجــکاوی وی اور ار
بــه ســمت نجــوم و فیزیــک بــرد .اولیــن بــار در یــک کلیســا از مشــاهده
نوســانات چــراغ کلیســا پــی بــه قانــون اونــگ بــرد .قانــون اونــگ گالیلــه
امــروزه همچنــان در امــور گوناگــون بــه کار مــی رود مث ـ ٌ
ا بــرای انــدازه
گیــری حــرکات ســتارگان و یــا مهــار رونــد کار ســاعتها از ایــن قانــون
اســتفاده مــی کننــد.
او در 25ســالگی دومیــن کشــف بــزرگ علمــی خــود را بــه انجــام رســانید
کشــفی کــه باعــث از بیــن رفتــن یــک نظریــه بــه جــا مانــده دو هــزار ســاله
شــد و دشــمنان زیــادی برایــش افریــد در دوران گالیلــه بخــش بســیاری از علــوم بــر اســاس فرضیــه هــای
فیلســوف بــزرگ یونانــی ارســطو کــه در قــرن 4پیــش از میــاد مــی زیســت بنــا شــده بــود .
خبرهایــی بــه گــوش او رســید کــه در ســوئیس عدس ـی ها را بــا هــم ترکیــب کــرده انــد وتوانســته انــد
اجســام را از مســافات دور مشــاهده نماینــد از ایــن موضــوع اطــاع صحیحــی در دســت نیســت ولــی اینطور
مشــهور اســت کــه زاخــاری یانســن کــه در میدلبــورک عینــک ســاز بــود اولیــن دوربیــن نزدیــک کننــده
اشــیاء را بیــن ســالهای 1590و 1609ســاخته بــود ولــی عینــک
ســاز دیگــری بنــام هانــس یپرشــی اختــراع او را بــا تردســتی از
او مــی ربایــد و در اکتبــر 1608امتیــاز ان را بــه نــام خــود ثبــت
مــی نمایــد گالیلــه هــم در ایــن موقــع موفــق بــه ســاختن دوربیــن
مشــابهی گردیــد ولــی ایــن دســتگاه قــدرت زیــادی نداشــت امــا
مطلــب مهــم ایــن بــود کــه اصــل اختــراع کشــف شــده بــود و
ســاختن دوربیــن قــوی تــر فقــط کار فنــی بــود .جذابیــت دوربیــن
بــرای گالیلــه متفــاوت بــود چــرا کــه گالیلــه بــا مشــاهده دوربیــن
فــورا ٌ ان را بــه طــرف اســمان متوجــه ســاخت مشــاهده مناظــری
کــه تــا ان زمــان هیــچ چشــمی قــادر بــه تماشــای ان نبــود شــور و شــعفی فــراوان در گالیلــه بــه وجــود
اورد گالیلــه مشــاهده نمــود کــه مــاه بــر خــاف گفتــه ارســطو کــه ان را کــره ای صــاف و صیقلــی مــی
دانســت پوشــیده از کــوه هــا و دره هایــی اســت کــه نــور خورشــید برجســتگی هــای انهــا را مشــخص تــر
مــی ســازد بــه عــاوه مالحظــه نمــود کــه چهــار قمــر کوچــک بــه دور ســیاره مشــتری در حرکــت هســتند
26
1
10
مشــاهدات و پژوهشــهای گالیلــه او را بــه ایــن وادی رهنمــون شــدند که
فرضیــه هــای علمــی را کــه بــر اســاس انهــا زمیــن در مرکزیــت عالــم
قــرار داشــت و خورشــید و ســارگان بــه دور ان مــی گشــتند مــردود می
شــمرد .نظــر گالیلــه اعتراضــات شــدید را برانگیخــت روحانیــون عالــی
مقــام کلیســای کاتولیــک دوبــاره خشــمگینانه فرضیــه کوپرنیــک
را بــه شــدت محکــوم کردهــو ان را مطــرود و کلیســا در نهایــت
هرگــز اجــازه نمــی داد امــا وی کتابــی بــه زبــان ایتالیایــی منتشــر
کــرد کــه در ان ســه نفــر مشــغول گفتگــو هســتند یکــی از انهــا
بطلمیــوس و دو نفــر دیگــر از کوپرنیــک دفــاع مــی کننــد .بــا
انتشــار ایــن کتــاب خشــم و غضــب روحانیــون چنــد صــد برابــر
گشــت و بدتــر از همــه اینکــه بــرای شــخص پــاپ این ســوءتفاهم
ایجــاد شــد کــه شــخص ابلــه واحمقــی در مکالمــات از بطلمیــوس
دفــاع مــی کنــد خــود اوســت .گالیلــه را بــه رم احضــار کردنــد و
او را در منــزل یکــی از اعضــای عالــی رتبــه دیــوان تفتیــش عقایــد
جــای دادنــد در همیــن اوقــات دختــر پــدر مقــدس مشــغول تهیــه
ادعانامــه او بــود و در روز 20مــاه ژوئــن 1633محکــوم را بــه
انجــا احضــار کردنــد و در 22ژوئــن وادارش نمودنــد کــه توبــه نامــه زیــر را امضــاء کنــد.
گالیلــه تــا دم مــرگ بــر اعتقــاد خویــش پــای برجــا مانــد او بــه طــور پنهانــی بــه ازمایش هــای تجربــی
خــود ادامــه داد و پیــش از انکــه در ســال 1642در اســتری در حومــه فلورانــس دار فانــی را وداع گویــد
دو کتــاب ارزشــمند دیگــر را نیــز بــه رشــته تحریــر دراورد اثــار او نخســت در ســال 1835از ســوی
کلیســای کاتولیــک از لیســت سیاه(،لیســت کتابهــای ممنوعــه) خــارج شــد و اجــازه انتشــار یافــت امــروزه
مــا بــه گالیلــه بــه عنــوان یــک پژوهشــگر ســخت کــوش کــه بشــریت بســیار بــه او مدیــون اســت احتــرام
مــی گذاریــم او بــه جهــان نشــان داد کــه یــک دانشــمند بایــد ازادی را داشــته باشــد کــه نظریــه هایــی را
کــه اشــتباه هســتند نقــد کنــد و نظریــه هــای جدیــدی را بنیــان گــذارد او همچنیــن نشــان داد کــه یــک
دانشــمند نبایــد خــود را گرفتــار دســتورها و یــا روایــات دینــی تحریــف شــده کنــد.
1
11 صفحه 6
ورزش
تاکــرا ایــران کار خــودش و اغــاز کــرد و تــا حــاال هــم
ایشــان ســکان دار هدایــت ایــن رشــته در ایــران اســت.
انــدازه زمیــن و ارتفــاع تــور بــازی شــبیه بدمینتــون اســت و
هــر تیــم معمــوالً ۳بازیکــن دارد .قوانیــن فعلــی امتیازگیــری
در بــازی تــا حــد زیــادی شــبیه والیبــال اســت .امــا ســه
تفــاوت مهــم دارد کــه بــه شــرح زیــر اســت:
ملیکا جبار
سپک تاکرا
دســت (از ســر شــانه تــا پائیــن) تنهــا قســمت بــدن اســت کــه
اســتفاده از ان ممنوع اســت.
هــر بازیکــن می توانــد قبــل از گذشــتن تــوپ از تــور بیــش
از یک بــار بــه ان ضربــه بزنــد.
هیــچ چرخــش و دورانــی بــرای موقعیت هــای دفاعــی یــک
تیــم نیســت.
عبــور هــر قســمت از بــدن بازیکنــان بــه زمیــن مقابــل چــه از
بــاالی تــور چــه از پاییــن تــور خطــا بــوده و یــک امتیــاز بــه
حریــف تخصیــص می یابــد.
بازیکنــان تــا قبــل از عبــور ضربــه ســرویس حــق خــارج
شــدن از دایره هــای مشــخص شــده را ندارنــد و چنانچــه از
ان هــا خــارج شــوند یــا پــای خــود را روی خطــوط بگذارنــد
خطــا گرفتــه خواهــد شــد.
بازیکــن زننــده ســرویس پــای خــود را روی دایره ســرویس
کــه در زمیــن تعبیــه شــده قــرار می دهــد (پــای تکیــه گاه
نبایــد از دایــره خــارج شــود) و بازیکنانــی کــه در نیــم
دایــره کنــاری در چــپ و راســت زمیــن (نیــم دایــره ای بــه
ســپک تاکــرا یــا بوریاوالــی ورزشــی شــبیه والیبــال اســت کــه
به جــای دســت از پــا بــرای گذرانــدن تــوپ از تــور اســتفاده
می شــود .ایــن بــازی از ورزش هــای بومــی جنــوب شــرق
اســیا اســت و در تایلنــد ،مالــزی ،الئــوس و اندونــزی بســیار
محبــوب اســت.
ســپاک در زبــان ماالیــی بــه معنــای لگــد زدن اســت و تاکــرا در
زبــان تایلنــدی بــه معنــی توپ اســت.
ایــن رشــته در تایلنــد معمــوالً فقــط تاکــرا نامیــده می شــود
و در الئــوس بــه تــای تاکــرا معــروف اســت .در فیلیپیــن هــم
ایــن ورزش بــه ســیپا ( )Sipaمعــروف اســت.
ســپک تاکــرا از ورزش چینــی کوجــو (بــه معنــی لگــد پــا) ریشــه
گرفتــه کــه از مســیر ارتباطــات تجــاری وارد جنــوب شــرق اســیا
شــد و از ۵۰۰ســال قبــل در ایــن منطقــه محبوبیــت یافــت .ایــن
بــازی در ماالیــا ســپک راگا (بــه معنــی لگــد تــوپ خیــزران) و در
تایلنــد تاکــرا نامیــده می شــد.
شــکل امروزیــن ایــن رشــته از دویســت ســال پیــش پیــدا شــد.
وزارت ورزش ســیام در ســال ۱۸۲۹بــرای نخســتین بــار مجموعــه
قوانیــن ســپک تاکــرا را منتشــر کــرد.
گروهــی بــه شــکل دایــره می ایســتادند و بــا چــوب بــه تــوپ ضربــه
می زدنــد و ســاعت ها بــه ایــن بــازی می پرداختنــد و تــا زمانــی
کــه تــوپ بــه زمین می خــورد جــزو امتیــازات ان گــروه محاســبه
می شــد و بســیار شــبیه بــازی ژاپنــی کمــاری بــود.
در سال ۱۹۶۵تور به این ورزش اضافه شد و به چیزی شبیه والیبال امروزی تبدیل شد.
و باالخــره اینکــه ایــن ورزش در اذر ســال ۸۱توســط علــی فــوالدی راد وارد ایــران شــد و زیــر نظــر
فدراســیون همگانــی اغــاز بــه کار کــرد .در همیــن ســال طــی حکمــی از ســوی محمــد علیپــور علــی
فــوالدی راد بــه عنــوان اولیــن رئیــس انجمــن ایــن رشــته منصــوب شــد و تــا ســال ۱۳۸۸عهــده دار
ایــن پســت بــود تــا اینکــه در ســال ۸۹ســهراب ازاد بــه عنــوان دومیــن رئیــس انجمــن ســپک
26
12
شــعاع ۹۰ســانتی متر کــه بــا خــط وســط زمیــن و خطــوط
کنــاری مرتبــط اســت) ایســتاده اند ،تــوپ را بــرای
سرویســور پرتــاب می کننــد .پــس از انداختــن تــوپ
بــرای بازیکنــی کــه ســرویس می زنــد ۲بازیکــن دیگــر
دوبــاره بــه موقعیــت دفاعــی بازمی گردنــد.
هنگامــی کــه بــازی بــا ضربــه ســرویس اغــاز می شــود،
مهاجــم تیــم می توانــد از یــک بــار تــا ۳بــار بــه تــوپ
ضربــه بزنــد .ســرعت تــوپ در ســپک تاکــرا گاهــی بــه
۱۴۰کیلومتــر در ســاعت هــم می رســد.
هــر تیمــی کــه بتوانــد ۲ســت از ۳ســت بــازی را از ان خــود کنــد برنــده مســابقه خواهــد بــود.
هــر ســت ۲۱امتیــاز دارد کــه در ســت ســوم تنهــا کســب ۱۵امتیــاز بــرای پیــروز شــدن تیــم
مقابــل کافی ســت.
13 صفحه 7
اماکن
تاریخی جهان
سعیده نجار
کلوسئوم
کولوســئوم یــا کلوســیوم یــک تماشــاخانه
در شــهر رم در ایتالیــا اســت .کولوســئوم
بزرگتریــن تماشــاخانه در امپراتــوری روم
بوده اســت .کولوســئوم ظرفیتــی میــان
۵۰۰۰۰تــا ۸۰۰۰۰نفــر و ۸۰در ورودی
داشته اســت .ســاخت کولوســئوم توســط
وسپاســیان بیــن ســالهای ۶۹تــا ۷۰میــادی پایه گــذاری شــد .پــس از ان پســرش تیتــوس
در ســال ۸۰میــادی کار ســاخت ان را در زمین هــای باتالقــی میــان تپه هــای اســکوئیلین
و کائلیــن تمــام کــرد .البتــه پــس از او دومیتیــان (بــرادر تیتــوس) در کولوســئوم تغییراتــی
اعمــال کــرد .بــه عنــوان اولیــن امفــی تئاتــر دائمــی در روم کامــل کــرد.
امــروزه بیش تــر کولوســئوم را بــا تاریــخ نبــرد گالدیاتورهــا در ان می شناســند .در
کولوســئوم گالدیاتــور بــا یکدیگــر یــا بــا حیوانــات وحشــی می جنگیدنــد و اســباب ســرگرمی
تماشــاچیان خــود را (کــه اغلــب از اشــراف بودنــد) فراهــم می کردنــد.
ﺩــﺭ ﺣﺪﻭﺩ ١٩٥٠ﺳﺎﻝ ﭘﻴﺶ ،ﺭﻭﻡ ﺑﻪ فلســطین
امروزی ﺣﻤﻠﻪ ﻛﺮﺩ ،ﺁﻥ ﺷﻬﺮ ﺭﺍ ﻭﻳﺮﺍﻥ ﻛﺮﺩ ﻭ ﻣﺮﺩﻣﺎﻧﺶ
ﺭﺍ ﺑﻪ ﺑﺮﺩﮔﻰ ﮔﺮﻓﺖ .ﺣﺪﻭﺩ ٤٥ﺗﺎ ٦٠ﻫﺰﺍﺭ ﻧﻔﺮ ﺍﺯ
ﺍﻳﻦﺑﺮﺩﮔﺎﻥ ،ﺑﺮﺍﻯ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻛﻮﻟﻮﺳﻴﻮﻡ ﺑﻪ ﻛﺎﺭﮔﺮﻓﺘﻪ
ﺷﺪﻧﺪ .ﺑﺨﺶ ﺑﺰﺭﮔﻰ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺑﺮﺩﮔﺎﻥ ﺩــﺭﺣﻴﻦ ﻛﺎﺭ
ﻛﺸﺘﻪ ﺷﺪﻧﺪ .ﻛﻮﻟﻮﺳﻴﻮﻡ ﻣﺤﻞ ﺑﺮﮔﺰﺍﺭﻯ ﺟﺸﻨﻬﺎﻯ
ﺍﻣﭙﺮﺍﺗﻮﺭ ﻭ ﻣﺮﺩــﻡ ﺭﻡ ﺑﻮﺩ .ﺩــﺭ ﻃﻰ ﺍﻳﻦ ﺟﺸﻨﻬﺎ ،ﻛﻪ ﻫﺮ
ﺑﺎﺭ ١٠٠ﺭﻭﺯ ﺑﻪ ﺩــﺭﺍﺯﺍ ﻣﻴﻜﺸﻴﺪ ﺣﻴﻮﺍﻧﺎﺕ ﺩــﺭﻧﺪﻩ ﺭﺍ ﺑﻪ
ﺟﺎﻥ ﺑﺮﺩﮔﺎﻥ ﻭ ﮔﻼﺩﻳﺎﺗﻮﺭﻫﺎ ﻣﻰ ﺍﻧﺪﺍﺧﺘﻨﺪ ﻭ ﻳﺎ ﮔﻼﺩﻳاﺗﻮﺭﻫﺎ ،ﻛﻪ ﺑﺮﺩﻩ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﻭ ﺍﻣﻴﺪ ﺑﻪ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﺁﻧﻬﺎ
ﺑﻪ ﺳﺨﺘﻰ ﺑﻪ ٢٢ﺳﺎﻟﮕﻰ مــی رســید ،ﺭﺍ ﻣﺠﺒﻮﺭ ﺑﻪ ﻛﺸﺘﻦ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﻴﻜﺮﺩﻧﺪ .ﺍﻣﭙﺮﺍﺗﻮﺭ ﻭ ﻣﺮﺩــﻡ
ﺭﻡ ﻧﻴﺰ ﺷﺎﻫﺪ ﺍﻳﻦ ﻛﺸﺘﺎﺭ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﻭ ﺍﺯ ﺁﻥ ﻟﺬﺕ ﻣﻴﺒﺮﺩﻧﺪ .ﺩــﺭ ﻃﻰ ﻫﺮ ﺩــﻭﺭﻩ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺟﺸﻦ ﻫﺎ ﺣﺪﻭﺩ
٥ﻫﺰﺍﺭ ﺑﺮﺩــﻩ ﻭﮔﻼﺩﻳﻮﺗﻮﺭ ﺑﻪ ﻗﺘﻞ مــی رســیدند .ﺩــﺭ ﺭﻭﺯﻫﺎﻳﻰ ﻛﻪ ﺟﺸﻦ ﺑﺮﻗﺮﺍﺭ ﻧﺒﻮﺩ ،ﻣﺤﻜﻮﻣﺎﻥ
ﺑﻪ ﻣﺮﮒ ﺭﺍ ﺟﻠﻮﻯ ﺣﻴﻮﺍﻧﺎﺕ ﺩــﺭﻧﺪﻩ ﻣﻰ ﺍﻧﺪﺍﺧﺘﻨﺪ ﺗﺎ ﺯﻧﺪﻩ ﺯﻧﺪﻩ ﺧﻮﺭﺩــﻩ ﺷﻮﻧﺪ.
26
1
14
ﺍﻣﭙﺮﺍﺗﻮﺭ ﻭ ﻣﺮﺩــﻡ ﺭﻡ ﻧﻴﺰ ﺷﺎﻫﺪ ﺯﻧﺪﻩ ﺯﻧﺪﻩ
ِ
ﺁﺩﻣﻴﺎﻥ ﺗﻴﺮﻩ ﺑﺨﺖ ﺑﻮﺩﻧﺪ.
ﺧﻮﺭﺩــﻩ ﺷﺪﻥ ﺍﻳﻦ
ﺩﺭ ﻛﻞ ،ﺑﻴﺶ ﺍﺯ ﻳﻚ ﻣﻴﻠﻴﻮﻥ ﻧﻔﺮ ،ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ ٥٠٠
ﺗﺎ ٧٠٠ﻫﺰﺍﺭ ﮔﻼﺩﻳﺎﺗﻮﺭ ،ﺩــﺭ ﺻﺤﻦ ﻛﻠﻮﺳﻴﻮﻡ
ﺑﻪ ﻃﺮﺯ ﻭﺣﺸﻴﺎﻧﻪ ﺍﻯ ﻛﺸﺘﻪ ﺷﺪﻧﺪ .ﺍﻳﻦ ﻣﻴﺪﺍﻥ
ﭼﻬﺎﺭ ﻫﺰﺍﺭ ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻌﻰ ،ﺑﺰﺭﮔﺘﺮﻳﻦ ﻗﺘﻠﮕﺎﻩ
ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺑﺸﺮﻳﺖ ﺑﻮﺩــﻩ ﺍﺳﺖ .ﺍﻣﺮﻭﺯﻩ،ﻛﻮﻟﻮﺳﻴﻮﻡ
ﻣﺤﺒﻮﺑﺘﺮﻳﻦ ﺑﻨﺎﻯ ﺍﻳﺘﺎﻟﻴﺎ ،ﻧﻤﺎﺩ ﺷﻬﺮ ﺭﻭﻡ ﻭ ﺗﻤﺪﻥ
ﺭﻭﻣﻰ ﺍﺳﺖ .ﻫﻤﻪ ﺭوﻣﻴﺎﻥ ،ﺍﻳﺘﺎﻟﻴﺎﻳﻴﻬﺎ ﻭ ﺣﺘﻰ
ﺍﺭﻭﭘﺎﻳﻴﻬﺎ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺗﻤﺪﻥ ﺍﻓﺘﺨﺎﺭ ﻣﻴﻜﻨﻨﺪ .ﺩــﺭ ﺳﺎﻝ ،٢٠٠٧ﺩــﺭ ﻃﻰ ﻳﻚ ﻧﻈﺮﺳﻨﺠﻰ ﺑﺎ ﺷﺮﻛﺖ
ﺑﻴﺶ ﺍﺯ ﻳﻜﺼﺪ ﻣﻴﻠﻴﻮﻥ ﻧﻔﺮ ،ﻛﻮﻟﻮﺳﻴﻮﻡ ﺟﺰﻭ ٧ﺍﺛﺮ ﺑﺮﺗﺮ ﻭ ﻣﺤﺒﻮﺏ ﺟﻬﺎﻥ ﺑﺮﮔﺰﻳﺪﻩ ﺷﺪ .ﺩــﺭ
ﺳﺎﻝ ،٢٠١١ﻣﺒﻠﻎ ٢٥ﻣﻴﻠﻴﻮﻥ ﻳﻮﺭﻭ ،ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮﺍﻯ ﺗﻤﻴﺰ ﻛﺮﺩــﻥ ﺩﻳﻮﺍﺭﻫﺎﻯ ﻛﻮﻟﻮﺳﻴﻮﻡ ﻭ ﭼﻨﺪ ﻛﺎﺭ
ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺟﺰﻳﻰ ﺩﻳﮕﺮ ﺩــﺭ ﺩــﺭﻭﻥ ﺁﻥ ،ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺷﺪ.
ســنت بیــد پیشــگویی کردــه بــود کــه“ :ﺗﺎ
ﺯﻣﺎﻧﻰ ﻛﻪ کولوســئوم اســتوار اســت ﺭﻡ ﻧﻴﺰ
ﺍﺳﺘﻮﺍﺭ ﺍﺳﺖ ،ان گاه کــه کولوســئوم ســقوط
کنــد روم نیــز ســقوط خواهــد کــرد ،ان گاه
کــه روم ســقوط کنــد ،دنیــا هــم ســقوط
خواهــد کــرد“.
ایــن مجموعــه بــه شــکل بیضــی بــا قطرهــای
۱۸۸متــر و ۱۵۶متــر و زیــر بنــای ۶جریــب
می باشــد .ارتفــاع ان حدــود ۴۸متــر اســت.
کــف صحنــه چوبــی اســت و دــر زیــر ان
مجموعــه ای از اتاق هــا و گذرگاه هــا بــرای
عبــور حیوانــات وحشــی و ســایر تدــارکات
الزم جهــت راه اندــازی و اجــرای نمایــش قــرار گرفته اســت .تعدــاد ۸۰دیــوار بــه عنــوان
تکیــه گاه بــرای طاق هــای گنبدــی شــکل ،گذرگاه هــا ،پلــکان و ردیف هــای صندلــی ،روی
صحنــه قــرار گرفته اســت .لبــه بیرونــی طاق هــای متوالــی باعــث اتصــال طبقــات مختلــف و
پلــکان بیــن ان هــا بــه یکدیگــر شده اســت.
دــر ســاخت عمــارت بــا دقــت بســیاری از انــواع ترکیبــات ســاختمانی اســتفاده شــده ،بــرای
فونداســیون از بتــون و بــرای ســتون ها و طاق هــا از ســنگ اهــک (تراورتــن) اســتفاده شــده،
دــر ســتون های بــه کار رفتــه بــرای دیــوار دــو طبقــه زیریــن ،از نوعــی ســنگ متخلخــل بــه
نــام توفــا اســتفاده شده اســت .بــرای طبقــات فوقانــی و اکثــر طاق هــا از اجــر بتونــی اســتفاده
شده اســت.
1
15 صفحه 8
شینا اشینه
اماکن تاریخی
ایران
گنبد سلطانیه
گنبــد ســلطانیه ارامــگاه اُلجایتــو اســت کــه بیــن
ســال های ۱۳۰۲تــا ۱۳۱۲میــادی بــه دســتور او در
شــهر ســلطانیه (پایتخــت ایلخانیــان) ســاخته شــد و از
اثــار مهــم معمــاری ایــران و اســامی به شــمار مـی رود.
گنبــد ســلطانیه در فهرســت اثــار میــراث جهانــی
بــه ثبــت رسیده اســت .گنبــد ایــن بنــا ســومین گنبــد
بــزرگ جهــان بعــد از گنبــد کلیســای ســانتا ماریــا دل
فیــوره ،و گنبــد مســجد ایاصوفیــه اســت .کــه توســط
مغــول هــا(دوره حملــه مغــول هــا بــه ایــران) ســاخته
شــد.
گنبــد مزبــور در پنــج فرســخی ســمت
شــرقی شــهر زنجــان در داخــل بــاروی شــهر
قدیــم ســلطانیه قــرار گرفتــه و بنایــی اســت
هشــت ضلعــی کــه طــول هــر ضلــع ان ۸۰
گــز اســت.
هشــت منــاره نیــز در اطــراف گنبــد دارد؛
و قدیمی تریــن گنبــد دوپــوش موجــود
در ایــران اســت .رنــگ گنبــد ابــی اســت.
بــر روی ایــن اضــاع گنبــد بلنــدی قــرار
نوشــته اند .ارتفــاع بنــا ۴۸.۵متــر و قطــر دهانــه داخلــی ان ۲۵.۵متــر می باشــد در قســمت
باالیــی ان ســاختمان دور تــا دور اتاق هــا و غرفه گرفتــه.
خــود گنبــد از کاش ـی های فیــروزه ای رنــگ پوشــیده و ســقف داخــل اتاق هــای بــاال بــا گچ بری هــا
و اجرهــای رنگارنــگ تزییــن یافته اســت .در حاشــیه طاقهــا ایــات قرانــی و اســمااهلل بــا خــط
جلــی نوشــته شده اســت.
26
1
16
حکاکی هایــی در اجرهــای دیوارهــا و
ســقف های رنگیــن بنــا نیــز دیــده می شــود.
تزیینــات و چگونگــی ســاخت ایــن ارامــگاه
در واقــع نقطــه عطفــی در معمــاری ان
دوران بــوده بــه ایــن شــکل کــه ســبکی
جدیــد را در معمــاری به وجــود اورده
کــه از معمــاری ســلجوقی جــدا شده اســت.
گنبــد زیبــای ســلطانیه بــا رنــگ فیــروزه ای
خــود از تمــام نقــاط شــهر پیداســت .ایــن
گنبــد در ســال ۷۰۳هجــری قمــری بــه
دســتور الجایتــو یــا همــان ســلطان محمــد
خدابنــده ســاخته شــد .کار طراحــی ایــن گنبــد هشــت ضلعــی هــم بــر عهــده فض ـل اهلل همدانــی
وزیــر محبــوب ایلخانیــان بــود .ایــن گنبــد زیبــا در طــول مــدت ده ســال توســط معمــاری بــه نــام
ســید علــی شــاه بــه همــراه ســه هــزار کارگــر برپــا می گــردد .بعــد از اتمــام ســاخت کار تزییــن
بنــا اغــاز شــده و ســه ســال زمــان می بــرد.
ایــن بنــا باشــکوه ترین ســاختمان شــیوه اذری و شــاید
کل معمــاری ایــران اســت کــه در کنــار ان ارامــگاه
ســلطان محمــد خدابنــده (الجایتــو) ســاخته شده اســت .از
ارســن بــزرگ ســلطانیه کــه در بــر گیرنــده بیمارســتان،
خانقــاه و میانســرای ان بــوده ،تنهــا گنبدخانــه و ارامــگاه
الجایتــو بازمانده اســت .میــان ســرای نــام بــرده شــاید
بــه انــدازه دو برابــر میــدان نقــش جهــان بوده اســت.
فضــای تربــت خانه هــا بعدهــا بــه ان افــزوده شده اســت.
ایــن بنــا شــامل ۸ایــوان و ۸منــاره اســت کــه گفتــه
می شــود از ۸در بهشــت (ابــواب البــر یــا درهــای
نیکــی) الگــو گرفته اســت .بنــا دربرگیرنــده دو دوره
تزئینــات می باشــد .دور اول تزئینــات اجــر و کاشــی
بــوده کــه بــه واســطه اجــر و کاشــی ایاتــی از قــران و
نــام اهلل و محمــد و علــی و نــام ســلطان نوشــته شده اســت
امــا پــس از مدتــی بــه دلیلــی ناشــناخته ســلطان محمــد
خدابنــده دســتور پوشــانیدن تزئینــات کاشــی بــا انــدود
گــچ را می دهــد .گنبــد ســلطانیه شــامل ســه بخــش
اصلــی ورودی ،تربت خانــه و ســردابه اســت.
1
17 صفحه 9
اجتماعی
پاندمــی مصیبــت بــار کرونــا تجربــه هــای مثبــت و منفــی بســیاری را بــرای مــردم همراه داشــت.
بیمــاری همــه گیــری کــه دنیــا را تــکان داد و باعــث از رونــق افتــادن بســیاری از حرفــه هــا و
رویدادهــای بــا اهمیتــی ماننــد مســابقات ورزشــی و انــواع جشــنواره هــای ریــز و درشــت هنــر و
فرهنگــی شــد.
در طــی همــه گیــری کرونــا فعالیتهــای بســیاری متوقــف شــد امــا بــرای برخــی از ایــن فعالیتهــا
بــه دلیــل اهمیــت و ارزش ان بایــد فکــری اساســی میشــد؛ یکــی از ایــن فعالیتهــا ،امــوزش بــود.
تعطیــل شــدن مدرســه هــا نمــی توانســت ادامــه داشــته باشــد و همچنیــن حضــور بچــه هــا در
ســر کالس خطــر بزرگــی بــرای ســامت انهــا داشــت و بنابرایــن امــوزش انالیــن و غیرحضوری
بــه عنــوان بهتریــن راه حــل انتخــاب شــد.
حتــی بــا اینکــه بســیاری از معلمــان در ســاعات
پایانــی شــب نیــز پاســخگوی والدیــن و دانــش
امــوزان بودنــد ،امــا عــدم پیگیــری جــدی برخــی
دانــش امــوزان و والدیــن انهــا در طــول روز بــرای
انجــام تکالیــف درســی ،باعــث افــت کیفیــت
یادگیــری بــرای برخــی از دانــش امــوزان شــد.
والدینــی کــه ســالها بخشــی از روز ،فرزنــد خــود
را در اختیــار مدرســه قــرار داده و بــا خیــال اســوده
بــه دیگــر امــورات خــود مــی پرداختنــد حــال بــا
چالشــی روبــرو شــده بودنــد کــه در ان ،خــود را در
امــوزش فرزنــدان شــریک مــی دیدنــد.
بــرای معلمــان نیــز تدریــس در منــزل بســیار
متفــاوت تــر و ســخت تــر از مدرســه بــوده و برخی
مشــکالت مانــع از تمرکــز مناســب بــر تدریــس
بــوده اســت .اشــتباهات زیــاد و اتفاقاتــی کــه بــه
دلیــل حضــور معلــم در خانــه در هنــگام درس دادن
روی داده و در فضــای مجــازی نشــر یافتــه اســت،
در ظاهــر ،امــوزش انالیــن انتخــاب خوبــی بــود امــا کــم
کــم مشــکالت خــاص خــود را نشــان داد .از مشــکالت
کیفیــت بــد اینترنــت و برنامــه شــاد کــه بگذریــم
امــوزش انالیــن موجــب پاییــن امــدن کیفیــت اموزشــی
و علمــی دانــش امــوزان شــد.
شــرایط یادگیــری انالیــن و تغییــر محیطــی از کالس بــه
فضــای مجــازی باعــث شــد کــه برخــی از دانش امــوزان
نســبت بــه برخــی از الزامــات کالســهای انالیــن
ســردرگم و بــی تفــاوت باشــند .بــه عنــوان مثــال انها در
ابتــدای امــر نمیدانســتند کالس هــای علــوم کــه احتیــاج
بــه انجــام ازمایــش دارد چگونــه برگــزار می شــود و یــا بــدون همــکاری و همفکــری بــه صــورت
حضــوری بــا دیگــر همکالســی هــا چگونــه بایــد کار گروهــی انجــام داد.
محــروم شــدن دانــش امــوز از فضــای پویــای مدرســه و تــاش بــرای کار گروهــی و اجتماعــی و
حضــور در اجتمــاع از دیگــر مشــکالتی اســت کــه امــوزش غیــر حضــوری بــرای دانــش امــوزان
ایجــاد کــرد.
عــدم حضــور در کالس بــه صــورت مرتــب و عــادت دانــش امــوز بــه مانــدن در خانــه و حتــی
خــواب بیــش از روزهــای حضــور در مدرســه و یادگرفتــن انــواع راه هــا بــرای دور زدن امتحانــات
و ازمونهــای کالســی و نرســیدن بعضــی از پــدر و مادرهــا بــه کمــک و همراهــی بــا فرزنــدان و
کنتــرل حضــور مرتــب انهــا در ســر هــر کالس بــه دلیــل مشــغله زیــاد ،تنهــا برخــی از عــوارض
امــوزش انالیــن بــود.
بــه دلیــل همیــن عــدم تمرکــز اســت؛ چــرا کــه معلــم در منــزل دیگــر فقــط معلــم نبــوده و بــه
عنــوان پــدر ،مــادر و سرپرســت خانــواده نیــز بــه شــمار مــی ایــد .انــگاه رســیدگی بــه دیگــر
مســائل غیرمنتظــره بــرای خانــه و خانــواده در حیــن امــوزش انالیــن ،تمرکــز بــر امــوزش را ســخت
تــر خواهــد نمــود.
بــدون شــک نــه تنهــا دانــش امــوزان بلکــه معلمــان نیــز بــدون دیــدن اموزشــهای مناســب در
جهــت امــاده شــدن بــرای امــوزش انالیــن بــه قصــد پاگذاشــتن در ایــن محیــط جدیــد دچــار
مشــکالت زیــادی خواهنــد بــود کــه صرفــا بــا تجربــه و ازمــون خطــا نمــی تــوان انتظــار نتیجــه
مطلــوب در زمــان مناســب داشــت و نتیجــه همــان مــی شــود کــه امــروز شــاهد ان هســتیم .بــا یک
بررســی و نظرخواهــی ســاده از والدیــن و معلمــان مــی تــوان بــه ضعــف ایــن نــوع امــوزش در حــال
حاضــر پــی بــرد.
امــوزش انالیــن بــه عنــوان یــک مســکن بــرای گــذر از دوران کرونــا شــاید انتخــاب مناســبی بــود
امــا بــدون تضمیــن و پشــتوانه الزم بــرای بــاال رفتــن کیفیــت امــوزش و نظــارت ویــژه بــر ایــن نوع
امــوزش یــا انــواع نظرســنجی هــا و بازرســی هــا ،نمیتوانــد بــرای مــدت طوالنــی مناســب باشــد.
اینکــه برخــی از مســئولین اموزشــی ایــن نــوع امــوزش را در برخــی از دروس تحصیلــی حتــی بــرای
بعــد از کرونــا نیــز مناســب مــی داننــد ،خــود حاکــی از عــدم درک مناســب از ایــرادات امــوزش
انالیــن اســت کــه بــدون رفــع مشــکالت ان نمــی تــوان امیــد چندانــی بــه ان داشــت .امــوزش
انالیــن نشــان داد مشــورت گرفتــن از معلمــان بــا تجربــه بــرای بــاال بــردن کیفیــت امــوزش قبل از
هــر اقدامــی الزم و ضــروری اســت و برنامــه ریــزان و مســئوالن امــوزش کشــور بایــد بــه ایــن امــر
مهــم نــگاه جــدی تــری داشــته باشــند.
فریبا معهود
معلم پایه دبستان
مشکالت کالسهای انالین
26
1
18
1
19 صفحه 10
تاریخ
تینا ناظمی
عیالمی ها
تمدــن عیــام یکــی از قدیمی تریــن و نخســتین
تمدن هــای جهــان اســت.عیالمیان نــه اریایــی
بودنــد و نــه ســامی .برخــی از پژوهشــگران
عیالمیــان را بــا دراویدیــان هنــد هــم خانوادــه
می دانند.عیــام ،نیرومندتریــن و دیرپاتریــن
تمدــن فــات ایــران پیــش از ورود اریاییهــا بودــه و
تاریــخ پیچیدــه ای دــارد .از اغــاز و چگونگــی برپایــی حکومــت و نیــز پیدایــش تاریــخ دــر عیــام،
اطالعــی دقیقــی نداریــم.
دــر دــوران قدیــم عیــام بــه مملکتــی گفته میشــد
کــه از ایــن والیــات ترکیب یافتــه بود:خوزســتان-
لرستان-پشــتکوه و کــوه هــای بختیاری.عیــام
چنــد شــهر مهــم داشــت کــه شــوش مهمتریــن
شــهر عیــام و اینطــور کــه معلــوم شــده از قدیمــی
تریــن شــهرهای جهــان بوده.همچنیــن شــهرهای
ماداکتو,اهــوازو خالدالــو کــه گمــان میــرود دــر
جــای خــرم ابــاد امــروزی بنــا شــده بودد.نظــام
حکومــت عیالمــی هــا پادشــاهی بــود و ســاطین
عیالمــی دــو پایتخــت یــا مرکــز حکومــت دــر
شــوش وانشــان داشتند.شــوش تقریبــا دــر
حدــود همیــن شهرشــوش کنونــی دــر خوزســتان واقــع شــده وانشــان در(پرســیس) یــا پارس(فارس
کنونی)حکومــت میکردنــد بــه شــمار مــی امدنــد.
عیالمــی هــا مملکــت خــود را (انــزان سوســونکا)مینامیدند.کلمه عیــام بــه معنــی کوهســتان بــود و
اطــاق بــه ان محلــی میشــد کــه کوهســتان بود.پیــش از امدــن عیالمیــان ،جلگــه هــای شــمال خلیــج
فــارس از جملــه قدیمیتریــن نواحــی متمدــن تاریــخ جهــان بودــه و ناحیــه شــوش از حدــود ۴۰۰۰
ســال ق.م .محــل ســکونت بودــه و زیــر فرمــان پادشــاهان اکد(تمدنــی دــر شــمال بابــل) قــرار
داشــت .هنگامــی کــه نخســتین عیالمــی هــا بــه ایــن ناحیــه وارد شــدند ضمــن ســکونت ،زیــر فرمــان
پادشــاهی ســومری اور قــرار گرفتنــد.
26
1
6
20
عیالمیــان ،بســیاری از ویژگیهــای تمدــن ســومر از
جملــه یــاد گرفتــن خــط میخــی و جایگزیــن کردن
ان بــه جــای خــط تصویــری خــود دریافتنــد.
عیالمیهــا قــوم سلحشــوری بودنــد و رقیــب اصلــی
ان هــا اشــوریان کــه بــر بیــن النهرین(عــراق
کنونــی) حکومــت میکردنــد بــه شــمار مــی امدند..
انچــه کــه ازااثــار باقــی ماندــه نشــان میدهــد کــه
عیالمــی هــا از نخســتین اقوامــی بودــن کــه دــارای
مدــارک مکتوبــی بودــه انــد و کارهــای ادــاری را بــا
دســتور العمــل هــای مکتــوب انجــام میدادــه انــد.
عیالمیــان هرگــز تحــت نــام یــک
دولــت نبودنــد .ولــی دــر ســال
۲۲۸۰پیــش از میــاد عیالمیــان
کــه دــر اوج قدــرت خــود بودنــد،
اور پایتخــت ســومریان را اشــغال
و غــارت و خدــای ویــژه ان را بــه
اســارت بردنــد .ســومر مســتعمره
و خــراج گــذار عیــام شــد و دــر
پایــان دــر ۲۱۱۵ق .م دــر دــوره
فرمانروایــی ریــم ســین دولــت مشــترک ســومری -اکدــی را بــه طــرزی نابــود کردنــد کــه ملــت
ســومر هیچــگاه نتوانســت از خرابه هــای تاریــخ ســر بــراورد.
دــر مــورد زبــان مردــم عیــام اینطــور کــه گفتــه شــده قدیمــی تریــن ان زبــان انزانــی اســت کــه
دریــک دــوره متــروک شــد.بعد از ان زبــان ســومری و زبــان ســامی رواج یافت.اماپــس از دــوره
ایــی دوبــاره زبــان انزانــی زندــه و مــورد اســتفاده قــرار گرفــت.
دــر مــورد نابودــی تمدــن عیالمــی بایــد گفــت پادشــاه اشــور بــه دنبــال بهانــه ایــی بــرای جنــگ بــا
عیــام بــود بــه همیــن منظــور او فرســتاده ایــی بــه عیــام فرســتاد و درخواســت هایــی از پادشــاه
عیــام کــرد کــه بــرای پادشــاه عیــام قبــول انهــا مســاوی بــا مرگــش بــود .یکــی از ایــن خواســته
هــا ایــن بــود کــه پادشــاه اشــور مجســمه نــه نــه را کــه هــزارو ششصدوســی وپنــج ســال دــر عیــام
بودــه را درخواســت کــرد کــه پادشــاه عیــام نمــی توانســت انــرا قبــول کنــد و تصمیــم گرفــت
کــه مقاومــت کنــد .دــر اواســط قــرن هفتــم قبــل از میــاد اشــور بانیپــال پادشــاه مقتدــر اشــور
بــه قلمــرو حکومــت عیالمــی هــا حملــه ور شــد.انها هــر انچــه کــه دــر ایــن شــهر بــا ارزش بــود
را چپــاول کردنــد و بــه شــهر هــای خــود فرســتادند و کارهــای وحشــناکی انجــام دادنــد و شــهر
شــوش را بــا خــاک یکســان کــرد و ایــن پایانــی بــو بــرای حکومــت دیرینــه عیالم.تمدــن دیرینــه
عیــام ،پــس از هــزاران ســال مقاومــت دــر برابــر اقــوام نیرومندــی چــون ســومری ها ،اَکدی هــا،
بابلی هــا و اشــوری ها از دشــمن خــود اشــور شکســت خــورد و از صفحــه روزگار ناپدیــد گردیــد.
1
21 صفحه 11
بــه اعتقــاد ایرانیــان باســتان جمــع شــدن زرتشــتیان دــر
اطــراف اتشــی بــزرگ بــرای از بیــن رفتــن ســرما و امدــن
گرمــا و نــور اســت و امیــد پیــروزی نــور بــر ظلمــت را دــر
دــل تــازه نــگاه مــی دــارد.
ها
دانستنی
فرهنگ
ایین و
عاطفه مهدوی
مردــم از روزهــای قبــل از جشــن بــا مشــارکت یک دیگــر
ِ
اوری هیــزم دــر یــک جــا مــی پردازنــد .دــر
بــه جمــع
عصــر روز جشــن ســده ،پــس ازغــروب افتــاب ،ســه تــن
از موبدــان اللــه بــه دســت بــا جامــه ی ســپیدی کــه پوشــاک
رســمی روحانیــان زرتشــتی بــه هنــگام اجــرای ایی ـن هــای
دینــی اســت ،زمزمــه کنــان بــه ســوی ایــن تودــه ی عظیــم
هیــزم مــی رونــد.
از ســمت راســت ســه بــار دــو ِر ان گشــته و گروهــی از
جوانانــی کــه جامــه ی ســپید نیــز بــر تــن دارنــد بــا همــوخ
هــای (مشــعل هــای) روشــن ،موبدــان را همراهــی مـی کننــد.
جشن سده
«جشــن ســده» یــا «ســده ســوزی» بــزرگ تریــن جش ـن اتــش و یکــی
ی تریــن ایی ـن هــای شــناخته شــده دــر ایــران باســتان اســت
از قدیم ـ
کــه چهــل روز پــس از شــب یلدــا از ســوی زرتشــتیان بــه نشــانه ی
شــکرگزاری نعمــت هــای خدادادــی برگــزار مــی شــود .ایــن جشــن
نشــانه ای از اهمیــت نــور ،اتــش و انــرژی دــر زندگــی اســت کــه
نزدیــک غــروب افتــاب دهــم بهمـن مــاه یعنــی روز ابــان از مــاه بهمــن
بــا اتش افــروزی بــر بلندــای کــوه هــا و بــام خانــه هــا اغــاز مــی شــود.
موبدــان بخشــی از اوســتا کــه بیشــتر اتــش نیایــش اســت را
مــی خواننــد و موبــد بــزرگ و جوانــان هیــزم هــا را بــا شــعله
ی اللــه هایــی کــه روشــنی ان هــا از اتشــی اســت کــه از
اتشــکده اوردــه شــده ،از چهــار ســو اتــش می زننــد.
شــعله هــای اتــش بــه اســمان کشــیده مــی شــود و مردمــی
کــه دــر ان جــا حضــور دارنــد بــه دــور اتــش جمع میشــوند.
دســت یک دیگــر را گرفتــه بــه دــور اتــش می چرخنــد و
جشــن ســده یکــی از جش ـن هــای بــزرگ ایرانیــان اســت کــه جنبــه ی دینــی نداشــته و تمــام داســتان
هــای مربــوط بــه ان غیردینــی اســت و نــه تنهــا دــر بیــن ایرانیــان بلکــه بــه بســیاری از کشــورهای
دیگــر نیــز راه یافتــه اســت .ایــن جشــن از دــوران پیــش از اســام ،دــوران اســامی ،تــا اواخــر دــوران
خوارزمشــاهیان و حملــه مغــول هــم توســط ســاطین و امیــران و هــم مردــم عادــی تــا بــه امــروز همچنان
برگــزار مــی شــده اســت.
روایــات و نظریــات متفاوتــی دــر خصــوص نــا م گــذاری
ســده و افروختــن ایــن اتــش بیــان شــده اســت.
جشــن ســده بــه صــورت پراکندــه دــر بســیاری از شــهرها
و روســتاهای ایــران و دــر ســایر کشــورها بــا گردهمایــی
و حضــور تعدــاد زیادــی از مردــم زرتشــتی ،مســلمان،
کلیمــی و دیگــر ادیــان بــا برپایــی یــک اتــش بــزرگ دــر
بیــرون از شــهر و اجــرای برنام ـه هــای مختلــف برگــزار
مــی شــود .افــزون بــر مردــم همــان منطقــه ای کــه ســده
دــر ان اجــرا مــی گردــد ،مردــم دیگــر مناطــق هــم از
ی کــه
حومــه و شــهرهای دیگــر بــرای شــرکت دــر ســد ه ســوزی حضــور پیدــا مــی کننــد بــه طــور
امــروزه ماندــگاری ســده دــر فرهنــگ ایرانــی مرهــون تــاش اقــوام گوناگــون ایرانــی اســت.
26
1
22
بــا شــور و هیجــان بســیار بــه شــادی و پایکوبــی
مــی پردازنــد.
گــروه نوازندــگان از اغــاز تــا پایــان جشــن،
اهنــگ مــی نوازنــد و بــا شــادی و پیــروزی
روشــن شــدنِ اتــش ســده را جشــن مــی گیرند.
بــه هنــگام اجــرای ایــن مراســم دــر برخــی
نواحــی مردــم بــه خواندــن ســرودهای مرتبــط
بــا جشــن ســده ،بــازی و نمایــش هــای دســته
جمعــی ،طبــخ اش و غــذای محلــی ،خوردــن
اجیــل وغیــره نیــز مــی پردازنــد .پــس از
ســاعت ها کــه شــعله هــای اتــش فروکــش کــرد ،مردــم به ویــژه جــوان ترهــا از روی بوتــه
هــای اتــش مــی پرنــد.
1
23 صفحه 12
شغل
حسنا سجادی
بازاریاب
بازاریابــی یکــی از مشــاغل حرفــه ای دــر جهــان جدیــد
اســت کــه تــاش دــارد زمینــه فــروش محصــوالت هــر
شــرکت را بیشــتر کنــد .این کار بــه روش هــای گوناگونی
صــورت مــی گیــرد .بــه عبــارت بهتــر بازاریابــی یــک عمل
اســت کــه طــرق مختلــف امــکان پذیــر مــی شــود .بــرای
مثــال تعدادــی از شــرکت هــا تنهــا بــه تبلیغــات بــرای
بازاریابــی اکتفــا مــی کننــد .عد ـه ای بــه انجــام پژوهــش
مــی پردازنــد و دــر مواردــی نیــز بازاریابــی بــه صــورت
حضــوری ممکــن مــی شــود.
بنابرایــن وقتــی از بازاریابــی ســخن مــی
گوییــم شــامل هــر کاری مــی شــود کــه زمینــه
فــروش بیشــتر را فراهــم مــی کنــد .امــا ان
چــه دــر ایــن یادداشــت دــر خــور توجــه
اســت اصطــاح بازاریــاب اســت .یعنــی فردــی
کــه بــه انجــام امــور فــوق مــی پردــازد.
بــه طــور کلــی مــی تــوان دــو نــوع بازاریابــی
را از هــم تفکیــک نمــود .نخســت بازاریابــی
حضــوری اســت و دیگــری غیــر حضــوری.
احتمــاال دــر اگهــی هــای مختلــف دربــاره
ایــن شــغل هــم دیده ایــد کــه ایــن دــو شــغل
را از هــم تفکیــک مــی کننــد .امــا بازاریابــان
را بــا توجــه بــه نــوع فعالیتــی کــه انجــام مــی
دهنــد هــم مــی تــوان تفکیــک نمــود .بازاریابــی
دــر فضــای مجــازی یکــی از مهــم تریــن نــوع
بازاریابــی بــه حســاب مــی ایــد .معمــوال دــر ایــن روش از تبلیغــات و مشــاوره غیــر حضــوری
اســتفاده مــی شــود .عمدــه تریــن نــوع بازاریابــی هــم دــر اینســتاگرام صــورت مــی گیــرد .البتــه
انجــام تبلیــغ دــر ســایت هــای مختلــف و تلگــرام و غیــره هــم دــر ایــن کار اهمیــت اساســی دــارد.
26
1
24
دــر کنــار مــوارد بــاال مــی تــوان بازاریابــی دــر محــل
کار هــم اشــاره نمــود .عمدــه ایــن بازاریابــی بــه صــورت
مشــاوره صــورت می گیــرد .کارشــناس بازاریــاب دــر
ایــن کار بــه بررســی مزیت هــای کار خــود و معرفــی ان
بــه مشــتریان می پردــازد .برخــی از ایــن بازاریابــان بــه
صــورت مســتقیم دــر بازار هــا نیــز فعالیــت مــی کننــد و بــا
معرفــی محصــوالت خــود زمینــه فــروش بیشــتر را فراهــم
می کننــد.
وظایف بازاریاب
بررسی کامل محصوالت تولیدی شرکت بررسی محصوالت مشابه ای که تولید می شوند شناخت کامل مزایا و معایب محصوالت تبلیغات گسترده و موثر در مکان های مورد نیاز حضور موثر در بازار مصرف تالش برای شناخت رفتار مصرف کنندگان فن بیان قوی و توانایی برقراری ارتباط موثر کسب اطالعات موثق اقتصادی توانایی جذب مشتری -توانایی حفظ بازار موجود از طریق گفتگو و استدالل
هــر بازاریابــی بایــد مــوراد فــوق را انجــام دهــد.
چــه حضــوری و چــه غیــر حضــوری .همانطــور
کــه اشــاره داشــتیم کار بازاریــاب پیدــا کردــن
بــازار مصــرف بــرای کاالهــای تولیدــی دــر یک
شــرکت یــا کارخانــه اســت .بنابرایــن تــک تــک
مــوارد فــوق اهمیــت دارنــد .هنگامــی کــه مــی
خواهیــد بــه هــر روشــی بازاریابــی انجــام دهیــد
بــا یــک مســئله اساســی روبــرو مــی شــوید و ان
معرفــی کامــل محصوالتتــان اســت .خودتــان را
جــای یــک بازاریــاب بگذاریــد کــه دــر حــال مذاکــره بــا مشــتری اســت .ممکــن اســت بــا ســواالت
متنوعــی روبــرو شــوید .ســواالت ســخت و اســان .مشــتری مــی خواهــد بدانــد ،خدمــات شــما
چگونــه عرضــه مــی شــود .چــه مزیــت هایــی دــارد و یــا کاالی شــما از چــه جنســی اســت و چــرا
چنیــن قیمتــی دــارد .بازاریــاب بایــد حــس اعتمــاد و امنیــت را دــر مشــتری ایجــاد کنــد تــا او از
خریــد خــود مطمئــن شــود دــر غیــر ایــن صــورت بــه ســمت محصــوالت مشــابه مــی رود.
1
25 صفحه 13
کوبــو و دــو تــار انیمیشــنی اســت کــه در داســتان
و روایــت عمــق دــارد ،انچنــان عمقــی کــه دــر
کمتــر فیلمــی دیدــه شــده اســت .کوبودــر قالــب
داســتان هایــی کــه دــر طــول انیمیشــن روایــت
میشــود،درباره تفکــرات و مبارزاتــی کــه دــر
میــان انهــا شــکل مــی گیردصحبــت مــی کنــد.
تفکراتــی دربــاره از دســت دادــن عزیــزان و
تــرس تنهــا ماندــن و فرامــوش شــدن ،امــا از
ســمتی دیگــر بــا تبدیــل خاطــرات عزیــزان بــه
شــکل داســتان و افســانه هایــی ماندــگار و زیبــا
امیــد بــه زندگــی و فرامــوش نشــدن را دــر قالــب
داســتانی هیجــان انگیــز و زیبــا بــه مخاطــب
منتقــل مــی کنــد.
انیمیشــن کوبــو سرشــار از صحنــه هــای اکشــن
و پــر از درگیری،دــر کنــار صحنــه هایــی اســت
کــه مــی توانــد تــرس را بــه خوبــی بــه عمــق
وجــود بینندــه منتقــل کنــد و ایــن ارتبــاط بــه
لطــف موســیقی هنرمندانــه و بــا تــم شــرقی ایــن
انیمیشــن محقــق شــده اســت.
پــس اگــر بــه دنبــال مشــاهده اثــری هنــری چــه
از نظــری تکنیکــی و فنــی و چــه از نظــر داســتانی
هســتین ،حتمــا دــر اولیــن فرصــت ایــن انیمیشــن
زیبــا را مشــاهده کنیــد.
انیمیشن
پانته ا پاد
کوبو و دوتار
انیمیشــن کوبــو و دوتــا محصــول ســال 2016
دــر ژانــر حماســی ،فانتــزی و اکشــن اســت.
کارگردــان و تهیــه کنندــه ان تراویــس نایــت
اســت کــه ســبک اســتاپ موشــن همــراه
باافکــت هــای کامپیوتــری را بــرای ایــن اثــر
زیبــا برگزیدــه اســت.
ایــن انیمیشــن بــه حــق یــک اثرهنــری و تکنیکــی درســبک خــود اســت کــه دــر ان تکنولوژیهــای
روز دنیــا بــرای مجســمه ســازی ماننــد پرینــت ســه بعدیبسیاراســتفاده شــده اســت .کوبــو و
دوتــار انیمیشــنی اســت کــه ســبک اســتاپ موشــن را وارد مرحلــه جدیدــی کردــه بــه طــوری
کــه هــر بینندــه ای بــا مشــاهده محیــط هــا و مدــل هــای فــراوان انکــه بــه زیبایــی و بســیار روان
حرکــت مــی کنند،شــاید بــه ســختی بــاور کنــد کــه ســبک ایــن انیمیشــن اســتاپ موشــن اســت.
داســتان ایــن انیمیشــن از همــان ابتدــا انقدــر جــذاب و دیدنــی اســت کــه بــا اولیــن پالــن انیمیشــن
کــه بــا نــور پردــازی و رنــگ بندــی خیــره کنندــه بینندــه را محصــور خــود کردــه اســت بــه بییندــه
ایــن نویــد را مــی دهــد کــه بــا فیلمــی عمیــق و تاثیــر گــذار چــه از لحــاظ بصــری و چــه از لحــاظ
معنــا روبروســت.
داســتان ایــن انیمیشــن دربــاره کودکــی بــا نــام کوبــو دــر زمــان ژاپــن باســتان اســت کــه همــراه
بــا نواختــن دوتــار هــر روزه داســتان هایــی را بــرای مردــم دهکدــه تعریــف مــی کنــد و از ایــن
راهــاز مادــر مریــض خــود مراقبــت مــی کنــد .امــا او یــک روز دیرتــر از زمــان تعییــن شــده بــه
خانــه بــر مــی گردــد و بــا اشــباحی از گذشــته خــود روبــرو مــی شــود.
26
1
26
هــای
شــخصیت
انیمیشــن کوبــو و دــو
تــا ر
کوبــو :پســر ماجراجــوی
داســتان .یکــی از
چشــمهای اون رو
پدربزگــش موقــع تولــد
ازش دزدیدــه.
میمــون :همــراه کوبــو.
اون بشــدت عاقــل و
نگــران کوبــو هســت.
سوســک :یــک سوســک
گندــه ســامورایی .بــا اینکــه کمــی خنــگ هســت امــا هــر کاری بــرای کوبــو میکنــه.
شا ِه شب :پدربزرگ کوبو .مثل اینکه اون با کل دنیا دعوا داره.
1
27 صفحه 14
گیم
ثنا محمدی
ســری بازی هــای کال اف دیوتــی از
محبوب تریــن عناویــن اکشــن دــر دنیــای
بازی هــای ویدیویــی هســتند .ایــن ســری
تاکنــون چندیــن نســخه ناموفــق دــر پلتفرم
موبایــل داشــته امــا دــر نهایــت عنوانــی کــه
دــر ســال 2019دــر ســبک بتــل رویــال
عرضــه شــد توانســت نظــر مخاطبــان
را جلــب کردــه و بــه یکــی از بهتریــن
بازی هــای موبایلــی تبدیــل شــود.
ایــن بــازی ماننــد دــو رقیــب اصلــی خــود یعنــی پابجــی و فورتنایــت از رقابت هــای بتــل رویــال
100نفــره پشــتیبانی می کنــد و البتــه مودهــای کالســیکی ماننــد دــث مــچ) را نیــز همچنــان حفــظ
کردــه اســت .اگــر از عالقه مندــان ســبک بتــل رویــال و اکشــن اول شــخص هســتید ،بــه هیــچ عنــوان
نبایــد بــازی را از دســت بدهیــد.
اغــراق نیســت اگــر بگوییــم فورتنایــت
شناخته شــده ترین و محبوب تریــن بــازی
بتــل رویــال ایــن روزهاســت .ایــن عنــوان
اکشــن کــه گرافیــک کارتونــی جذابــی دارد
شــما را دــر نقــش یکــی از شــخصیت های
بــازی قــرار دادــه و بــه همــراه 99بازیکــن
دیگــر دــر یــک جزیــره زیبــا رهــا می کنــد
تــا بــرای زندــه ماندــن تــاش کنیــد! تنــوع
بــاالی شــخصیت ها و ســاح های بــازی
بــه همــراه وســایل نقلیــه مختلفــی کــه دــر
گوشــه و کنــار نقشــه بــازی پراکندــه شــده اند ،از مهمتریــن دالیــل محبوبیــت فورتنایــت هســتند.
همچنیــن گرافیــک بــازی نیــز دــر ســطح بســیار باالیــی قــرار دــارد و البتــه ایــن موضــوع باعــث شــده
تــا بــرای تجربــه روان فورتنایــت بــه یــک گوشــی یــا تبلــت قدرتمنــد نیــاز داشــته باشــید.
26
1
28
بــازی پابجــی را می تــوان پایه گــذار
بازی هــای بتــل رویــال بــه شــکل امــروزی
ان دانســت .ایــن بــازی دــر ابتدــا دــر
ســال 2017بــرای رایانه هــای شــخصی
عرضــه شــد امــا بــه مــرور راه خــود را بــه
دیگــر کنســول ها و پلتفرم هــا بــاز کــرد و
دــر نهایــت دــر ســال 2018تحــت عنــوان
پابجــی موبایــل روانــه بــازار گوشــی های
هوشــمند شــد.
ایــن عنــوان کــه توســط اســتودیوی پابجی از
زیرمجموعه هــای شــرکت نــام اشــنای تنســنت گیمــز توســعه دادــه شــده ،یــک محیــط جزیــره ای بســیار
وســیع را پیــش روی شــما قــرار می دهــد کــه دــر هــر گوشــه و کنــار ان ایتــم ،وســیله نقلیــه ،دشــمن
و ...نهفتــه اســت .گرافیــک واقع گرایانــه و جذابیــت بــاالی رقابت هــای پابجــی موبایــل از اصلی تریــن
عوامــل محبوبیــت ایــن عنــوان هســتند کــه باعــث شــده اند بعــد از ســال ها هنــوز هــم ســرورهای بــازی
بســیار شــلوغ باشــند.
بدــون تردیــد اوالنــد یکــی از خالقانه تریــن بازی هــای موبایلــی ســال های اخیــر اســت کــه شــماره
دــوم ان بــا گرافیــک بهتــر و گیــم پلــی
بهبــود یافته تــر نســبت بــه نســخه اول دــر
ســال 2015روانــه بــازار شــد.
دــر ایــن بــازی شــما کنترل یک شــخصیت
بــا نــام دلخــواه را دــر دســت گرفتــه و بــه
ســفر دــر تاریــخ بازی هــای ویدیویــی
می رویــد! اوالنــد 2اشــارات فراوانــی بــه
بهتریــن و معروف تریــن بازی هــای تاریــخ
دــارد و ســبک و ظاهــر گرافیکــی ان هــم
دــر مراحــل مختلــف تغییــر می کنــد تــا
حــس نوســتالژی بیشــتری بــه مخاطــب القــاء شــود .دــر اوالنــد 2می توانیــد تجربــه بازی هایــی
بــا گرافیــک دــو بعدــی و پیکســلی و همچنیــن بازی هــای س ـه بعدی جدیدــی ماننــد زلدــا را مــرور
کردــه و شــاهد چگونگــی تحــول دنیــای گیــم دــر ســالیان اخیــر باشــید.
دــر روزهایــی کــه همــه بازی هــای موبایلــی تقریب ـاً شــبیه هــم شــده اند و تنــوع و خالقیــت خاصــی
بــه چشــم نمی خــورد ،تجربــه اوالنــد 2می توانــد بســیار لــذت بخــش باشــد و از همیــن رو پیشــنهاد
می کنیــم حتم ـاً ایــن بــازی جــذاب را امتحــان کنیــد.
1
29 صفحه 15
بازی
ان را بیــن افــراد حاضــر تقســیم می کردنــد،
هــر کــس کــه مهــره دــر ســهم نانــش می بــود،
می گفــت« :مهــره پیــش مــن اســت ».بعــد همــه
او را بــه بــاد کتــک می گرفتنــد البتــه بــه صورت
شــوخی و نمادیــن .بعــد او فریــاد مــی زد و از
خدــا مدــد می خواســت و می گفــت« :خدایــا
بــه فریادــم بــرس ،امدادــم کــن ».می گوینــد،
فردــای ان روز حتمــاً بــاران می باریــد .دــر
ایــن مراســم نیایــش ،بــازی ،تفریــح و شــادی
و خیلــی وجوهــات دیگــر مادــی و معنــوی بــه
چشــم می خــورد.
شاینا مفتخری مظاهری
هل هل کوسه
زمانــی کــه کشــاورزان انتظــار بــاران را داشــتند و بــاران
نمی باریــد ،بچه هــا و جوان هــا یــک پســر نوجــوان
یــا جــوان را بــه شــکل دیــو (خیلــی زشــت ،البتــه گویــا
دــر بعضــی جاهــا بــرای دیــو شــاخ هــم می گذاشــتند)
اراســته می کردنــد .چهــره اش را بــا زغــال ســیاه
می کردنــد و جامــه چوپانــان یعنــی ُکردیــن (لباســی
بودــه از جنــس نمــد کــه ســر شــانه های بــر جســته ای
داشــته و شــبانان وقتــی شــب هنــگام بــه دشــت و
صحــرا می رفتنــد ،می پوشــیدند).
را بــر تــن او می پوشــاندند ،بعــد طنابــی دــور گردــن او
می بســتند کــه جهــت کنتــرل او بــود؛ ســپس کودــکان
و چندتایــی از جوانــان و بزرگســاالن دــر کوچه هــا بــه
دنبــال او راه می افتادنــد،
هلهله و شادی و هیاهو می کردند.
بــه دــرب خانه هــا می کوبیدنــد و اگــر صاحبخانــه دــر را بــاز می کــرد از او طلــب
مقدــاری ارد می کردنــد،
صاحبخانــه ارد را دــر کیســه می ریخــت و بــه ان هــا می دــاد ،وقتــی بــه اندــازه کافــی
ارد جمــع کردنــد ،بــه صحــرا می رفتنــد و اتشــی روشــن می کردنــد ،نــان را خمیــر
می کردنــد و قبــل از انکــه دــر اتــش بگذارنــد ،یــک مهــره یعنــی ل ُ ُپــک ( مهــره.
معمــوالً مهــره ابــی رنگــی بودــه کــه بــا ســنجاق بــه لبــاس نوزادــان و بچه هــا یــا
چیزهــای دیگــر کــه می خواســتند چشــم نخــورد می بســتند).
در ان قرار می دادند؛ وقتی که نان پخته می شد،
26
1
30
واژه ی َهــل َهلــه گویــی هم معنــی واژه ی فارســی هلهلــه اســت یعنــی ســر و صدــای تــوام بــا
شــادی .و امــا واژه ی کوســه بــه مــرد بدــون ریــش و ســبیل اطــاق می شــده ،امــا دــر ایــن جــا
ممکــن اســت ،صدــای کــوس دهــل باشــد ،چــون بــا هلهلــه تناســب دــارد.
ایــن اییــن را بــه طــور کامــل از زبــان پدــرم نوشــتم کــه خودشــان هــم ایــن مراســم یــا بــازی
ایینــی را انجــام می دادنــد .ممکــن اســت نقــل ایــن مراســم بــه اشــکال دیگــری هــم باشــد.
ایــن بــازی را می شــود ،بــه صــورت یــک نمایــش جــذاب ایینــی بــا کوچولوهــا اجــرا کــرد،
ضمــن ایــن کــه انصــاف و تقســیم و ارزش هــای دیگــر را هــم یــاد می گیرنــد.
1
31 صفحه 16
تصویری از انیمیشن کوبو و دوتار صفحه 17