ماهنامه دنیای بچه ها شماره 37

1 صفحه 1 ‫سخن سردبیر‬ ‫ارزش و اهمیت فرهنگ و سنت ایرانی‬ ‫یکــی از مهمتریــن عوامــل پیونــد بیــن مــردم ایــران در طــول ســالیان دراز‪ ،‬فرهنــگ و اداب و رســوم‬ ‫مــردم بــوده اســت‪ .‬در طــول تاریــخ قدیمــی ســرزمین مــا و بــا هجــوم و حملــه دشــمنان ایــران بــه‬ ‫ایــن ســرزمین انچــه باعــث شــده تــا مــردم همچنــان اصالــت خــود را فرامــوش نکننــد گرامــی‬ ‫داشــت و اهمیــت فرهنــگ و ســنت ایرانــی بــوده اســت‪ .‬مراســمی ماننــد عیــد نــوروز‪ ،‬شــب یلــدا و‬ ‫یــا جشــن تیــرگان از مراســم قدیمــی ایرانیــان بــوده اســت کــه تــا بــه امــروز نیــز فرامــوش نشــده و‬ ‫حتــی در بیــن مــردم دیگــر کشــورها نیــز شــناخته شــده اســت‪.‬‬ ‫در ایــن نشــریه نیــز در تــاش هســتیم بــا معرفــی ایــن اداب و ســنتها بیشــتر بتوانیــم بــا ریشــه خــود‬ ‫اشــنا شــده و تاریــخ خــود را بشناســیم و بــه اینــدگان نیــز منتقــل کنیــم‪ .‬بــا شــنیدن پــای صحبــت‬ ‫بزرگترهــای خانــواده و خاطــرات انهــا از دوران گذشــته بهتــر و بیشــتر مــی تــوان بــا فضــای ایــن‬ ‫مراســم و ســنتها اشــنا شــد تــا بتوانیــم از فراموشــی و کمرنــگ شــدن انهــا جلوگیــری کنیــم‪.‬‬ ‫شایلین مفتخری مظاهری‬ ‫ماهنامه دنیای بچه ها‬ ‫سال چهارم‪ ،‬شماره ‪ ،37‬تیر ‪1400‬‬ ‫شماره مجوز‪81563 :‬‬ ‫مدیر مسئول و صاحب امتیاز‪:‬‬ ‫فاطمهعبدالمحمدی‬ ‫سردبیر‪ :‬شایلین مفتخری مظاهری‬ ‫دبیر تحریریه‪ :‬شاینا مفتخری مظاهری‬ ‫تحریریه‪:‬‬ ‫علیرضا مفتخری مظاهری‪ -‬سمیه عبدالمحمدی‬ ‫ حسین شیردل‪ -‬پروانه فیروزی‪ -‬کبری‬‫تبریزیان‬ ‫نشانی دفتر مرکزی‪:‬‬ ‫تهران‪ -‬خیابان نامجو‪ -‬خیابان یزدی ‪-‬کوچه اسالمی‪ -‬پالک‪1‬‬ ‫کدپستی‪1615863111 :‬‬ ‫فهرست مطالب‬ ‫معرفی کتاب‬ ‫‪3‬‬ ‫قصه‬ ‫‪4‬‬ ‫اختراعات مهم بشر‬ ‫‪6‬‬ ‫مشاهیرایران‬ ‫‪8‬‬ ‫مشاهیرجهان‬ ‫‪10‬‬ ‫ورزش‬ ‫‪12‬‬ ‫اماکن تاریخی جهان‬ ‫‪14‬‬ ‫اماکن تاریخی ایران‬ ‫‪16‬‬ ‫سالمت‬ ‫تاریخ‬ ‫ایین و فرهنگ‬ ‫شغل‬ ‫انیمیشن‬ ‫گیم‬ ‫شبکه توزیع فروش‪ :‬شرکت نشرگستر امروز ‪54081 000‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪22‬‬ ‫‪24‬‬ ‫‪26‬‬ ‫‪28‬‬ ‫بازی‬ ‫تلفن تماس ‪( 77579917 - 77630096 :‬داخلی ‪)2‬‬ ‫‪18‬‬ ‫‪30‬‬ ‫لیتوگرافی و چاپ‪ :‬گنجینه مینیاتور‬ ‫شــما می توانیــد فایــل ‪ P.D.F‬ماهنامــه دنیــای بچــه هــا را در‪ 32‬صفحــه رنگــی‪ ،‬بــا مراجعــه بــه ســایت‬ ‫جــار و نصــب اپلیکیشــن مربوطــه و یــا از طریــق رمزینــه مقابــل دریافــت کنیــد‪.‬‬ صفحه 2 ‫معرفی کتاب‬ ‫روژان گلکار‬ ‫رامونای اتش پاره‬ ‫موضوع کتاب‬ ‫کتــاب «رامونــای اتش پــاره» دومیــن جلــد از مجموعــه کتــاب «رامونــا» ســت‪.‬‬ ‫موضــوع ایــن قســمت‪ ،‬وارد شــدن رامونا به مدرســه و شــروع دوره کودکســتان‬ ‫اســت و معلــم مهربانــی کــه قــرار اســت رامونــا خــوب بودنــش را بــه او اثبــات‬ ‫کنــد‪ .‬داســتان همــراه شــدن رامونــا بــا دیگــران کــه بــرای اولیــن بــار بــدون‬ ‫حضــور مــادر و ســایر اعضــای خانــواده اتفــاق می افتــد و همین جاســت کــه‬ ‫اولیــن قدم هــای رامونــای اتش پــاره بــرای وارد شــدن بــه جامعــه ای بزرگ تــر برداشــته می شــود‪.‬‬ ‫رامونــا در همــان اولیــن لحظــه دیــدن خانــم «بی نــی»‪ ،‬معلمشــان‪ ،‬می فهمــد خیلــی او را دوســت دارد و‬ ‫تصمیــم می گیــرد تمــام تالشــش را بــرای اینکــه خانــم «بی نــی» هــم او را دوســت داشــته باشــد‪ ،‬انجــام‬ ‫دهــد‪ .‬پــس وقتــی خانــم معلــم بــه او می گویــد بنشــیند تــا بعــدا ً ســر و ســامانی بــه او بدهــد‪ ،‬دیگــر بلنــد‬ ‫نمی شــود‪ .‬حتــی وقتــی خانــم «بی نــی» از او می خواهــد بــرای بــازی بــه حیــاط برونــد‪ .‬رامونــا منتظــر ســر و‬ ‫ســامان اش‪ ،‬همــان هدی ـه ای کــه خانــم «بــی نــی» قولــش را فقــط بــه رامونــا داده‪ ،‬می مانــد!‪...‬‬ ‫معرفی نویسنده کتاب‬ ‫بورلــی کلی یــری (متولــد ‪ - ۱۹۱۶‬درگذشــته ‪ )۲۰۲۱‬نویســنده‬ ‫امریکایــی داســتان های کــودکان و نوجوانــان بــود‪ .‬او یکــی از‬ ‫موفق تریــن نویســندگان امریــکا بــود کــه از زمــان انتشــار اولیــن‬ ‫کتــاب او در ‪70‬ســال پیــش‪ ،‬بیــش از ‪ 90‬میلیــون نســخه از کتابهایش‬ ‫بــه فــروش رسیده اســت‪ .‬برخــی از شــخصیتهای مشــهور کلــی یرلــی‬ ‫عبارتنــد از‪ :‬رامونــا کوییــم بــی و بیــزس کوییــم بــی‪ ،‬هنــری هاگینــز‬ ‫و ســگش ریبســی و رالــف اس مــوش‪.‬‬ ‫اکثــر کتاب هــای کلــی یــری در محلــه زادگاهــش تنظیــم شده اســت‪،‬‬ ‫یعنــی جایــی کــه وی در انجــا رشــد یافته اســت‪ .‬از او بــه عنــوان‬ ‫یکــی از نخســتین نویســندگان ادبیــات کــودکان یــاد می شــود‪.‬‬ ‫‪3‬‬ صفحه 3 ‫قـصــــه‬ ‫کیانا سپهری‬ ‫شامپانزه های باهوش‬ ‫ایــن قصــه در مــورد‬ ‫دو تــا بچــه شــامپانزه‬ ‫باهــوش و زرنــگ بــه‬ ‫نامهــای گابــو و ســابو‬ ‫هســت‪.‬‬ ‫یــک روز گابــو و‬ ‫دوســتهاش بــه دنبــال‬ ‫غــذا مــی گشــتند‪ .‬بعــد‬ ‫از کلــی گشــتن یــک‬ ‫درختــی رو پیــدا کردند‬ ‫کــه میــوه هــای خشــک شــده ای داشــت‪ .‬شــامپانزه‬ ‫هــا بالفاصلــه از درخــت بــاال رفتنــد و و همــه میــوه‬ ‫هــا رو چیدنــد و جمــع کردنــد‪.‬‬ ‫شــامپانزه هــا پوســت میــوه هــا رو کندنــد بعــد‬ ‫هــم بــا اســتفاده از ســنگ هســته هاشــون رو خــرد‬ ‫کردنــد‪ .‬گابــو کــه بــا تعجــب ایــن صحنــه هــا رو‬ ‫میدیــد بــه مامانــش گفــت‪“ :‬مامــان بــه اونهــا بگــو‬ ‫ایــن کار رو نکننــد‪ ،‬اونهــا دارنــد بــه هســته هــا‬ ‫اســیب مــی زننــد”‬ ‫مامــان بــه ارومــی گفــت‪ ” :‬نگــران نبــاش گابــو ‪،‬‬ ‫اون میــوه هــا همشــون خشــک شــدند تــازه داخــل‬ ‫هســته شــون یــه مغــز هســت کــه قــراره خــورده‬ ‫بشــه کــه خیلــی هــم مقــوی و خوشــمزه هســتند‪.‬‬ ‫دو تــا شــامپانزه کوچولــو کــم کــم بزرگتــر شــده‬ ‫بودنــد و دوســتی شــون هــم بیشــتر شــده بــود‪.‬‬ ‫اونهــا دیگــه کمتــر پیــش مادرهاشــون بودنــد و‬ ‫بیشــتر وقتشــون رو کنــار هــم مــی گذروندنــد‪.‬‬ ‫یــک روز کــه همــه شــامپانزه هــا زیــر ســایه‬ ‫درختــی در حــال اســتراحت کــردن و چــرت زدن‬ ‫‪26‬‬ ‫‪4‬‬ ‫بودنــد گابــو و ســابو تصمیــم‬ ‫گرفتنــد کــه بیــدار بموننــد‬ ‫و بــا هــم گــپ بزننــد‪ .‬بعــد‬ ‫هــم همینطــور کــه ســرگرم‬ ‫حــرف زدن بــا هــم بودنــد‬ ‫شــروع بــه راه رفتــن کردنــد‬ ‫و بــدون اینکــه متوجــه باشــند‬ ‫از درختشــون دور شــدند‪.‬‬ ‫اونهــا اصــا متوجــه نبودنــد‬ ‫کــه چقــدر از بقیــه شــامپانزه هــا دور شــدند‬ ‫و چــه خطــری در کمیــن اونهاســت‪ .‬در پشــت‬ ‫چمــن هــای بلنــد بوتــه زار کفتــار گرســنه ای به‬ ‫گابــو و ســابو نــگاه مــی کــرد‪ .‬کفتــار بــا خــودش‬ ‫فکــر کــرد‪ ” :‬جقــدر خــوب! مثــل اینکــه الزم‬ ‫نیســت مــن امشــب دنبــال غــذا بــرم چــون کــه‬ ‫شــکار بــا پــای خــودش بــه اینجــا اومــده!”‬ ‫بعــد هــم از پشــت بوتــه هــا بــه بیــرون پریــد و‬ ‫راه رو بــرای شــامپانزه هــا بســت‪ .‬گابــو و ســابو‬ ‫فهمیدنــد کــه تــوی بــد خطــری گیــر افتادنــد‪.‬‬ ‫کفتــار گرســنه گفــت ‪ ”:‬مگــه شــماها نمیدونیــد‬ ‫کــه نبایــد بــه تنهایــی تــو ایــن قســمت بوتــه زار‬ ‫پرســه بزنیــد؟”‬ ‫ســابو کــه ترســیده بــود بــا تــرس و لــرز گفــت‪:‬‬ ‫” مــا کــه کاری بــه تــو نداریــم بــزار از اینجــا‬ ‫بریــم” کفتــار گفــت‪ ” :‬نــه امــکان نــداره‪ ..‬مــن‬ ‫خیلــی گرســنمه” گابــو بــه ارومــی در گــوش‬ ‫ســابو گفــت‪ ” :‬ســابو ‪ ،‬تنهــا راهــی کــه ممکنــه‬ ‫نجاتمــون بــده اینــه کــه ســریع بدوییــم”‬ صفحه 4 ‫ســابو بــه ارومــی گفــت‪ ” :‬کجــا بدویــم؟ اینجــا‬ ‫کــه هیــچ درختــی نیســت و اگــه اون دنبالمــون‬ ‫کنــه مــی تونــه بــه راحتــی مــا رو گیــر بنــدازه”‬ ‫گابــو گفــت‪ ” :‬اونجــا رو نــگاه کــن! یــک غــار‬ ‫کوچولــو بــاالی اون صخــره هاســت‪ .‬اون غــار‬ ‫خیلــی کوچولوتــر از اینــه کــه کفتــار بتونــه‬ ‫داخلــش بیــاد! اگــه بتونیــم بــه داخلــش بریــم‬ ‫جامــون کامــا امنــه ”‬ ‫ســابو قبــول کــرد و دوتایــی بــا ســرعت زیــادی‬ ‫دویدنــد و کفتــار گرســنه هــم بــه دنبالشــون‬ ‫شــروع بــه دویــدن کــرد‪ .‬ولــی شــامپانزه هــای‬ ‫کوچولــو خیلــی ســریع و چابک بودنــد و از الی‬ ‫ســنگها و بوتــه هــا بــا چاالکــی مــی دویدنــد‪.‬‬ ‫اونهــا باالخــره موفــق شــدند و داخــل غــار‬ ‫پنهــان شــدند‪.‬‬ ‫کفتــار کــه بــه هدفــش نرســیده بــود نزدیــک‬ ‫غــار اومــد و گفــت‪ ”:‬شــما اینجــا قایــم شــدید؟‬ ‫مگــه میتونیــد بــرای همیشــه داخــل ایــن غــار‬ ‫بمونیــد؟ مــن انقــدر اینجــا مــی مونــم تــا‬ ‫باالخــره بیایــد بیــرون”‬ ‫همونطــور کــه کفتــار بیــرون از غــار در حــال‬ ‫پیــدا کــردن جــای راحتــی بــرای نشســتن بــود‬ ‫‪ ،‬گابــو و ســابو هــم در حــال پیــدا کردن نقشــه‬ ‫ای بــرای فــرار از غــار بودنــد‪ .‬گابــو گفــت‪:‬‬ ‫” تنهــا راه فــرار مــا شکســتن هســته میــوه‬ ‫هســت‪ .‬ســابو بــا تعجــب گفــت‪ ” :‬ولــی مــا از‬ ‫کجــا هســته پیــدا کنیــم؟ تــازه یــادت رفتــه‬ ‫کــه شکســتن اون هســته هــا چقــدر دردنــاک‬ ‫و ســخت بــود ؟”‬ ‫گابــو لبخنــدی زد و گفــت‪ ” :‬تــو نگــران پیــدا‬ ‫کــردن هســته میــوه یــا درد شکســتن اون‬ ‫نبــاش‪ ،‬اونــی کــه بایــد نگــران باشــه کفتــار‬ ‫پیــره!” اونهــا اروم پــچ پچــی کردنــد و نقشــه‬ ‫رو بــه هــم گفتنــد و شــروع بــه کار کردنــد‪.‬‬ ‫‪5‬‬ ‫ســابو بــا صــدای بلنــد بــه کفتــار گفــت‪ ” :‬بایــد‬ ‫بهــت بگــم کــه تــو دســت و پــا چلفتــی تریــن‬ ‫کفتــار ایــن جنگلــی! اگر برگــردی و دوســتهات‬ ‫ببیننــد کــه از پــس دو تــا بچــه شــامپانزه‬ ‫برنیومــدی حتمــا کلــی بهــت مــی خنــدن‪ ،‬اگــه‬ ‫واقعــا مــا رو مــی خــوای چــرا نمیــای مــا رو‬ ‫بگیــری؟”‬ ‫کفتــار کــه حســابی عصبانــی شــده بــود گفــت‪:‬‬ ‫“مگــه اینکــه دســتم بهتــون نرســه و بعــد پنجــه‬ ‫اش رو داخــل غــار کــرد” همــون موقــع گابــو‬ ‫همــون کاری رو کــرد کــه بــا هســته میــوه هــا‬ ‫کــرده بــود و بــا یــک ســنگ محکــم روی پنجــه‬ ‫کفتــار کوبیــد‪ .‬کفتــار فریــادی زد و پنجــه اش‬ ‫رو بیــرون کشــید‪ .‬بعــد هــم نالــه کنــان گفــت‪:‬‬ ‫” ایــن دو تــا بچــه میمــون ارزش ایــن همــه‬ ‫دردســر رو ندارنــد و ســریع از اونجــا دور شــد”‬ ‫شــامپانزه هــا وقتــی دیدنــد اوضــاع خوبه ســریع‬ ‫از غــار بیــرون اومدنــد و بــا ســرعت هــر چــه‬ ‫تمــام تــر بــه ســمت درختشــون دویدند‪.‬گابــو و‬ ‫ســابو فهمیدنــد کــه چقــدر خــوب و مهمــه کــه‬ ‫تــاش کننــد و بــه غیــر از چیــز هایــی کــه از‬ ‫بزرگترهاشــون یــاد مــی گیــرن‪ ،‬یــه چیزهایــی‬ ‫رو هــم خودشــون کشــف کننــد ‪،‬چــون یــه‬ ‫زمانــی کــه اصــا فکــرش رو هــم نمــی کننــد بــه‬ ‫دردشــون مــی خــوره و نجاتشــون میــده‪.‬‬ صفحه 5 ‫اختراعاتی ها‬ ‫دانستن‬ ‫ملینا محمدی‬ ‫مهم بشر‬ ‫ماشین بخار‬ ‫ماشــین بخــار یکــی از اختراعــات بــزرگ در صنعــت اســت‬ ‫کــه منجــر بــه شــکل گیــری کســب و کارهــای بزرگــی در‬ ‫جهــان شــد کــه بــرای اولین بــار توســط جیمــز وات ایــده ان‬ ‫مطــرح شــد‪ .‬ســاخت ماشــین بخــار منجــر بــه شــکل گیــری‬ ‫لوکوموتیــو و خطــوط ریلــی پیشــرفته گردیــد ‪.‬‬ ‫نخســتین دســتگاهی کــه بــه کمــک بخــار بــکار افتــاد یــک‬ ‫تلمبـه‏ بــود کــه مهنــدس انگلیســی موســوم‏ بــه «نیــو کومــن»‬ ‫در نیمــه دوم قــرن هجدهــم درســت کــرد و یکــی از انهــا را‬ ‫ت اســکاتلندی ســازنده ابــزار بــرای تعمیــر بردنــد‪ .‬وات عیــب انــرا رفــع کــرد و خــود در‬ ‫نــزد جیمــز وا ‏‬ ‫صــدد ســاختن‏ دســتگاهی کاملتــر بــر امــد و پــس از پنــج ســال اتش‏خانــه‏ای ســاخت کــه کارگاههــای‬ ‫مختلــف را مــی گردانیــد و صاحبــان کارگاههــای نختابــی و پارچــ ‏ه بافــی کــه تــا انزمــان از بــاد و اب‬ ‫اســتفاده میکردنــد؛ هنگامیکــه‏ بــاد نمــی وزیــد و اب رودخانــه خشــک یــا منجمــد میشــد مجبــور بــه‬ ‫تعطیلــی بودنــد باعــث شــد تــا از اختــراع وات را اســتقبال گــردد و او نیــز تــا ‪ 1819‬کــه حیــات داشــت‬ ‫برفــع نواقــص کار خــود پرداخــت‪ .‬در همــان اوقــات ژرژاستیونســن مشــغول مطالعــه اختــراع وات و در‬ ‫ی بــود کــه چــرخ گاری هــای بارکــش را بــه حرکــت در اورد و در ســال‬ ‫صــدد ســاختن اتش‏خانــه‏ ا ‏‬ ‫‪ 1814‬موفقیتــی حاصــل کــرد ولـی‏ از تــاش خســته نشــد و‬ ‫بــه تکمیــل ان همــت گماشــت‪.‬‬ ‫در ایــن هنــگام صاحبــان معــادن ذغــال‏ ســنگ واقــع در‬ ‫«دارلینــگ تــن» تصمیــم بکشــیدن را ‏ه اهنــی گرفتنــد تــا‬ ‫بــه کمــک اســب محصــول خــود را بکنــار دریــا برســانند‪.‬‬ ‫استیونســن بــا ایشــان قــرار گذاشــت اتش‏خانـه‏ ای تحویــل‬ ‫دهــد کــه ذغــال را ســریعتر از اســب‏ و بــه مقــدار زیادتــر‬ ‫بــه مقصــد برســاند و روز ‪ 27‬ســپتامبر ‪ 1825‬نخســتین‬ ‫لوکوموتیــو بــا ســی و چهــار واگــون بــار و عــده‏ای مســافر‬ ‫از دارلینگتــون حرکــت کــرد و بــا ســروصدا و دود زیــاد‬ ‫ســاعتی ‪ 8‬کیلومتــر راه پیمــود‪.‬‬ ‫‪26‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪6‬‬ صفحه 6 ‫امــا جیمــز وات کــه بــود؟ جیمــز وات در ‪ ۱۹‬ژانویـه ی‪ ۱۷۳۶‬در‬ ‫گرینــاک‪ ،‬بنــدری در منطقــه ی خــور کالیــد اســکاتلند به دنیــا‬ ‫امــد‪ .‬پــدر او کشتی ســاز و از مقام هــای دولتــی منطقــه بــود‪.‬‬ ‫اگنــس مورهــد‪ ،‬مــادر جیمــز‪ ،‬اهــل خانــواده ای شناخته شــده‬ ‫در اســکاتلند بــود و تحصیــات عالــی داشــت‪ .‬پدربــزرگ وات‪،‬‬ ‫تومــاس وات‪ ،‬معلــم ریاضیــات و نماینــده ی بــارون کارتســبرن‬ ‫بــود‪ .‬جیمــز وات بــرای تحصیــات ابتدایــی بــه مدرســه نرفــت‬ ‫و عمومــا زیرنظــر مــادرش امــورش می دیــد‪ .‬او پــس از چنــد‬ ‫ســال‪ ،‬بــه مدرسـه ی گرامــر گرینــاک رفــت‪ .‬جیمــز در ســال های‬ ‫اولیــه ی تحصیــل‪ ،‬مهارت هــای کار بــا ابــزاراالت مهندســی را‬ ‫کســب کــرد و بــه ریاضیــات بســیار عالقه منــد شــد‪.‬‬ ‫به عــاوه‪ ،‬وات در ســال های کودکــی زیــاد مریــض می شــد و‬ ‫مشــکالت متعــددی داشــت‪.‬‬ ‫وقتــی جیمــز ‪ ۱۸‬ســاله بــود‪ ،‬مــادرش از دنیــا رفــت و وضعیت‬ ‫ســامت پــدرش نیــز وخیــم بــود‪ .‬او بــرای یادگیــری طراحــی‬ ‫و ســاخت ابــزاراالت یــک ســال بــه لنــدن رفــت‪ .‬جیمــز پــس‬ ‫از اتمــام دوره ی اموزشــی بــه اســکاتلند بازگشــت و در شــهر‬ ‫تجــاری ان ســال ها‪ ،‬یعنــی گالســکو‪ ،‬کســب وکار خــودش‬ ‫در ان صنعــت را شــروع کــرد‪ .‬طراحــی و ســاخت و تعمیــر‬ ‫انــواع ابزارهــای اندازه گیــری همچــون فشارســنج‪ ،‬اکتنــت‪،‬‬ ‫تــرازو و حتــی قطعاتــی بــرای ســاخت تلســکوپ‪ ،‬زمینه هــای‬ ‫کاری جیمــز در ان ســال ها بودنــد کــه در نهایــت بــه ســاخت‬ ‫ماشــین بخــار منجــر شــد‪.‬‬ ‫ســازمان های قانون گــذار قــرن هجدهــم اســکاتلند‪ ،‬پــس از مدتــی کســب وکار تولیــد ماشــین بخــار‬ ‫جیمــز وات را به تعطیلــی کشــاندند‪ .‬دلیــل اصلــی ان بــود کــه جیمــز حداقــل زمــان موردنیــاز بــرای‬ ‫کارامــوزی‪ ،‬یعنــی ‪ ۷‬ســال را پیــش از تاســیس کارگاه اختصاصــی نگذرانــده بــود‪ .‬در ان زمــان‪ ،‬هیــچ‬ ‫کارگاه ســاخت ابــزاراالت ریاضــی دیگــری در اســکاتلند نبــود؛ امــا بازهــم قانون گــذاران اجــازه ی‬ ‫ادام ـه ی فعالیــت را بــه جیمــز ندادند‪.‬تجرب ـه ی جیمــز در طراحــی و ســاخت ابــزاراالت مختلــف‪ ،‬او را‬ ‫بــه فکــر تاســیس کسـب وکار اختصاصــی در حــوزه ســاخت ماشــین بخــار بــا اســتفاده از دیــگ بخــار یــا‬ ‫همــان بویلــر صنعتــی بخــار انداخــت‪.‬‬ ‫ســال ‪ 1185‬خورشــیدی یعنــی حــدود ‪ 207‬ســال پیــش ماشــین بخــار فشــار بــاالی مخترعــی بــه نــام‬ ‫ریچــارد ترویتیــک و همکارانــش بــود کــه ایــن امــکان را به وجــود اورد تــا موتورهــای بخــار انقــدر‬ ‫کوچــک ســاخته شــوند کــه بتواننــد یــک قطــار را بــه حرکــت دراورنــد‪ .‬ماشــین بخــار نــه تنهــا انــرژی‬ ‫مــورد نیــاز کارخانه هایــی کــه امــکان تولیــد ســریع کاالهــا را فراهــم می اوردنــد تامیــن کردنــد‪ ،‬بلکــه‬ ‫باعــث بــه حرکــت درامــدن بهتــر قطارهــا و کشــتی های بخــاری شــدند کــه کاالهــای ان کارخانه هــا‬ ‫را بــه نقــاط مختلــف دنیــا منتقــل می کردنــد‪.‬‬ ‫‪71‬‬ صفحه 7 ‫ ها‬ ‫دانستنی‬ ‫ایران‬ ‫مشاهیر‬ ‫شایلین مفتخری مظاهری‬ ‫برادران امیدوار‬ ‫عیســی امیــدوار (‪ ۲‬دی مــاه ‪ ،۱۳۰۸‬تهــران) و عبــداهلل‬ ‫امیــدوار (‪ ،۱۳۱۰‬تهــران) دو بــرادر جهانگــرد‪ ،‬پژوهشــگر‬ ‫و مستندســاز ایرانــی هســتند‪.‬‬ ‫شــعار بــرادران امیــدوار در سفرهایشــان «همــه متفــاوت‪،‬‬ ‫همــه خویشــاوند» بــود‪.‬‬ ‫بــرادران امیــدوار از اوایــل پاییــز ‪ ۱۹۵۴( ۱۳۳۳‬میــادی)‬ ‫ســفر پژوهشــگرانه خــود بــه دور دنیــا را بــا دو دســتگاه‬ ‫موتورســیکلت ماچلــس ‪ ۵۰۰‬سی ســی از خانــه پــدری (واقــع‬ ‫در خیابــان ســی متری نظامــی‪ ،‬خیابــان طوســی‪ ،‬تهــران)‬ ‫به ســوی مــرز شــرقیِ ایــران بــا افغانســتان اغــاز کردنــد‪ .‬اســتفاده از موتورســیکلت در ایــن مرحلــه‬ ‫بــه منظــور دســتیابی بــه کــوره راه هــا و نقــاط دور افتــاده و جزایــر صعــب العبــور بوده اســت‪ .‬مرحلــه‬ ‫نخســت ســفر بــرادران امیــدوار هفــت ســال (تــا ســال ‪ )۱۳۴۰‬بــه درازا انجامیــد‪ .‬در ایــن مرحلــه‪ ،‬انــان‬ ‫پــس از گــذر از کشــورهای افغانســتان‪ ،‬پاکســتان و هنــد‪ ،‬به ســوی تبــت و ســپس اســیای جنــوب شــرقی‬ ‫و اســترالیا ســفر کردنــد‪ .‬در ادامــه‪ ،‬انــان‪ ،‬بــا گــذر از اقیانــوس ارام‪ ،‬بــه االســکا‪ ،‬امریــکای شــمالی‪ ،‬و‬ ‫امریــکای جنوبــی ســفر کردنــد‪ .‬ســرانجام‪ ،‬بــا گــذر از اقیانــوس اطلــس‪ ،‬وارد اروپــا شــدند‪ .‬ان دو‪ ،‬در‬ ‫اقامــت کوتــاه خــود در اروپــا‪ ،‬از محــل انتشــار مقــاالت پژوهشــیِ مربــوط بــه سفرهایشــان و مصاحبــه‬ ‫بــا رســانه های گوناگــون اروپایــی‪ ،‬منابــع مالــیِ موردنیــاز بــرای مرحلــه دوم ســفر خــود (بــه افریقــا) را‬ ‫تامیــن کردنــد‪ .‬بخشــی از اقدامــات انــان فــروش مقــاالت پژوهشــی بــه شــرکت خودروســازی فرانســه‪،‬‬ ‫ســیتروئن بــود کــه در ازای ان موفــق بــه خریــداری یــک دســتگاه خــودروی ون دوســیلندر و دریافــت‬ ‫مبالــغ قابل توجهــی پــول نقــد شــدند‪.‬‬ ‫بــرادران امیــدوار در ســال ‪ ۱۳۴۰‬بــرای اقامتــی کوتــاه (ســه‬ ‫مــاه) از اروپــا وارد ایــران شــدند‪ .‬انــان مرحلــه دوم ســفرهای‬ ‫جهانگــردی خــود را بــا خــودروی ون دوســیلندر دریافتــی از‬ ‫شــرکت خودروســازی ســیتروئن‪ ،‬از مــرز جنوبــیِ ایــران بــا‬ ‫کویــت اغــاز کردنــد‪ .‬ســپس‪ ،‬بــا گــذر از عربســتان ســعودی‬ ‫(و زیــارت کعبــه) وارد افریقــا شــدند‪.‬‬ ‫‪26‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪8‬‬ صفحه 8 ‫مــوزه بــرادران امیــدوار اولیــن مــوزه انسان شناســی‬ ‫در ایــران اســت کــه روز پنجــم مهرمــاه ‪ ۱۳۸۲‬در‬ ‫هفتــه جهانگــردی در مجموعــه ســعداباد افتتــاح شــد‪.‬‬ ‫ایــن مــوزه ‪ ۳‬نگارخانــه دارد کــه در دو نگارخانــه ان‬ ‫اثــار اهدایــیِ بــرادران امیــدوار بــه معــرض نمایــش‬ ‫گذاشــته شده اســت‪ .‬ایــن اثــار حاصــل ســفرهای‬ ‫ایــن دو بــرادر و عکس هــای انــان اســت‪ .‬ایــن‬ ‫اشــیا از قاره هایــی چــون افریقــا‪ ،‬اســیا‪ ،‬امریــکا و‬ ‫اســترالیا جمــع اوری شده اســت‪ .‬نگارخانــه ســوم‬ ‫اتــاق نمایــش فیلــم اســت کــه در ان فیلــم ســفر‬ ‫و اســاید گرفته شــده توســط ایــن دو بــرادر بــه‬ ‫نمایــش درمی ایــد‪ .‬ایــن مــوزه در مجموعــه کاخ‬ ‫مــوزه ســعداباد در مجــاورت کاخ ســبز وجــود دارد‪.‬‬ ‫کتــاب ســفرنامه بــرادران امیــدوار وقایــع ســفر‬ ‫ایــن دو بــرادر را بــه نقــاط مختلــف جهــان همــراه‬ ‫بــا نتیجــه پژوهش هــای انسان شناســی انــان‬ ‫ارائــه می کنــد‪ .‬چــاپ اول ایــن کتــاب در ســال‬ ‫‪ ،۱۳۴۳‬چــاپ ششــم ایــن کتــاب در ســال ‪۱۳۹۰‬‬ ‫و چــاپ دهــم در ســال ‪( ۱۳۹۷‬توســط نشــر‬ ‫جمهــوری در ‪ ۱۱۰۰‬نســخه) منتشــر شــد‪.‬‬ ‫بــرادران امیــدوار در ســفرهای خــود همــواره‬ ‫از مشــاهدات خــود تصویربــرداری می کردنــد‪.‬‬ ‫فیلم هــای مســتند انــان در زمــان خــود از‬ ‫ِ‬ ‫گوناگــون‬ ‫شــبکه های تلویزیونــیِ کشــورهای‬ ‫جهــان پخــش می شــد‪ .‬در ایــران نیــز فیلــم مســتند‬ ‫«عجایــب مســافرت بــرادران امیــدوار»‪ ،‬کــه در‬ ‫ســینماها نمایــش داده می شــد‪ ،‬از ســال ‪ ۱۳۴۴‬تــا‬ ‫‪ ۱۳۴۸‬مشــمول بخشــودگی ‪ ۲۰‬درصــد عــوارض‬ ‫شــهرداری بــود تــا درامــد ان بــه تاســیس مــوزه تاریــخ طبیعــی اختصــاص یابــد‪.‬‬ ‫یکــی از دســتاوردهای ارزشــمند ســفرهای بــرادران امیــدوار مجموعــه منحصربه فــرد دست نوشــته ها‬ ‫و امضاهــای شــخصیت های سرشــناس سیاســی و فرهنگــی جهــان اســت کــه در طــول ســفرهای خــود‬ ‫بــا انــان دیــدار داشــتند‪.‬‬ ‫‪91‬‬ صفحه 9 ‫ ها‬ ‫دانستنی‬ ‫جهان‬ ‫مشاهیر‬ ‫رها سمیعی‬ ‫نیکوال تسال‬ ‫نیکــوال تســا مهنــدس و دانشــمندی بــود کــه بــه دلیــل طراحــی‬ ‫سیســتم الکتریکــی جریــان متنــاوب (‪ ،)AC‬مشــهور شــد‪ .‬سیســتم‬ ‫الکتریکــی کــه امــروزه در سراســر جهــان اســتفاده مــی شــود‪ .‬وی‬ ‫همچنیــن «ســیم پیــچ تســا» را ایجــاد کــرد کــه هنــوز هــم در فنــاوری‬ ‫رادیــو اســتفاده مــی شــود‪.‬‬ ‫تسال در ‪ 10‬ژوئیه ‪ 1856‬در اسمیلجان کرواسی متولد شد‪.‬‬ ‫نیــکال تســا ‪ 4‬خواهــر و بــرادر داشــت بــه نــام هــای‪ :‬دان‪ ،‬انجلینــا‪،‬‬ ‫میلــکا و ماریــکا‪ .‬عالقــه تســا بــه اختــراع بــرق توســط مــادرش جــوکا‬ ‫ماندیــچ ایجــاد شــد کــه در اوقــات فراغــت خــود وســایل کوچــک‬ ‫خانگــی را اختــراع مــی کــرد‪.‬‬ ‫پــدر تســا‪ ،‬میلوتیــن تســا‪ ،‬کشــیش ارتدوکــس صربســتانی و‬ ‫نویســنده بــود و وی اصــرار مــی کــرد کــه پســرش بــه روحانیــت بپیونــدد‪ .‬امــا نیکــوال بــه علــوم عالقــه‬ ‫داشــت‪.‬‬ ‫او پــس از تحصیــل در مقطــع دبیرســتان کارلســتات المــان‪ ،‬بــه‬ ‫موسســه پلــی تکنیــک در گراتــس اتریــش و دانشــگاه پــراگ و ســپس‬ ‫بــه بوداپســت رفــت و مدتــی در بــورس تلفــن مرکــزی کار کــرد‪.‬‬ ‫هنگامــی کــه در بوداپســت بــود‪ ،‬ایــده موتــور القایــی بــرای اولیــن بــار‬ ‫بــه ذهنــش رســید‪ .‬امــا پــس از چندیــن ســال تــاش بــرای عالقــه منــد‬ ‫شــدن بــه اختــراع خــود در ‪ 28‬ســالگی تصمیــم گرفــت اروپــا را تــرک‬ ‫کنــد و بــه امریــکا بــرود‪.‬‬ ‫در ســال ‪ 1884‬نیکوالتســا بــا ثــروت کمــی کــه داشــت و معرفــی‬ ‫نامــه بــه نــزد تومــاس ادیســون رفــت‪ .‬در زمــان کارهــای الکتریکــی تومــاس ادیســون‪ ،‬داشــت بــه یکــی از‬ ‫بزرگتریــن اســتانداردهای کشــور تبدیــل مــی شــد کــه تســا وارد ایــاالت متحــده شــد‪ .‬ادیســون‪ ،‬تســا را‬ ‫اســتخدام کــرد و ایــن دو نفــر خیلــی زود در کنــار هــم خســتگی ناپذیــر کار مــی کردنــد و باعــث پیشــرفت‬ ‫در اختراعــات ادیســون شــدند‪.‬‬ ‫‪26‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪10‬‬ صفحه 10 ‫چندیــن مــاه بعــد‪ ،‬ایــن دو بــه دلیــل روابــط متناقــض تجــاری‪ ،‬کــه‬ ‫از نظــر مورخــان بــه شــخصیت فــوق العــاده متفــاوت انهــا نســبت‬ ‫داده شــد‪ ،‬از هــم جــدا شــدند‪ .‬در حالــی کــه ادیســون یــک شــخصیت‬ ‫قدرتمنــد بــود کــه روی بازاریابــی و قــدرت مالــی تمرکــز داشــت‪،‬‬ ‫امــا تســا از لحــاظ تجــاری تــا حــدی اســیب پذیــر بــود‪.‬‬ ‫در ســال ‪ ،1885‬تســا بودجــه ای را بــرای شــرکت نــور الکتریکــی‬ ‫دریافــت کــرد و ســرمایه گــذاران او ماموریــت یافتنــد تــا روشــنایی‬ ‫قــوس الکتریکــی را ایجــاد کننــد‪ .‬بــا ایــن وجــود ‪ ،‬تســا پــس از‬ ‫موفقیــت در انجــام ایــن کار مجبــور بــه خــارج شــدن از فعالیــت شــد‬ ‫و بــرای امــرار معــاش مجبــور شــد بــرای مدتــی بــه عنــوان کارگــر‬ ‫دســتی کار کنــد‪.‬‬ ‫‪ 2‬ســال بعــد بــه علــت دریافــت بودجــه بــرای شــرکت جدیــد تســا‬ ‫الکتریــک‪ ،‬شــانس بــه او روی اورد‪.‬‬ ‫تســا در طــول فعالیــت حرفــه ای خــود‪ ،‬ایــده هایــی را بــرای‬ ‫تعــدادی از اختراعــات مهــم ‪ -‬کــه بیشــتر انهــا بــه طــور رســمی‬ ‫توســط ســایر مخترعیــن ثبــت اختــراع شــده بــود ‪ -‬کشــف کــرد‬ ‫و طراحــی و توســعه داد‪ ،‬از جملــه دینامــو (ژنراتورهــای الکتریکــی‬ ‫مشــابه باتــری هــا) و موتــور القایــی‪.‬‬ ‫وی همچنیــن در کشــف فنــاوری رادار‪ ،‬فنــاوری اشــعه ایکــس‪،‬‬ ‫کنتــرل از راه دور و میــدان مغناطیســی گــردان ‪ -‬پایــه و اســاس‬ ‫اکثــر ماشــین االت ‪ - AC‬پیشــگام بــود‪ .‬تســا بیشــتر بــه دلیــل‬ ‫مشــارکت در بــرق ‪ AC‬و ســیم پیــچ تســا مشــهور اســت‪.‬‬ ‫در اواخــر قــرن نوزدهــم‪ ،‬تســا کویــل تســا را ثبــت اختــراع کــرد‪،‬‬ ‫کــه پایــه و اســاس فنــاوری هــای بــی ســیم را بنــا نهــاد و امــروزه‬ ‫نیــز در فنــاوری رادیــو مــورد اســتفاده قــرار مــی گیــرد‪ .‬قلــب مــدار‬ ‫الکتریکــی‪ ،‬ســیم پیــچ تســا واســطه القایــی اســت کــه در بســیاری‬ ‫از انتــن هــای انتقــال رادیــوی اولیــه اســتفاده مــی شــود‪.‬‬ ‫ســیم پیــچ بــا یــک خــازن کار مــی کنــد تــا جریــان و ولتــاژ را از یــک منبــع تغذیــه در مــدار تشــدید‬ ‫کنــد‪ .‬خــود تســا از ســیم پیــچ خــود بــرای مطالعــه فلورســانس‪ ،‬اشــعه ایکــس‪ ،‬رادیــو‪ ،‬بــرق بــی ســیم‬ ‫و الکترومغناطیــس در زمیــن و جــو ان اســتفاده کــرد‪.‬‬ ‫تســا در ‪ 7‬ژانویــه ‪ 1943‬در ســن ‪ 86‬ســالگی در شــهر نیویــورک‪ ،‬جایــی کــه نزدیــک بــه ‪ 60‬ســال‬ ‫در ان زندگــی کــرده بــود‪ ،‬در فقــر درگذشــت‪.‬‬ ‫با این حال‪ ،‬میراث اثری که تسال از خود به یادگار گذاشت تا امروز ادامه دارد‪.‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪11‬‬ صفحه 11 ‫ورزش‬ ‫ملیکا جبار‬ ‫جودو‬ ‫جــودو یــک ورزش و هنــر رزمــی ژاپنــی اســت کــه بــه‬ ‫پرتــاب هــا و تکنیــک هــای گالویــزی و خــاک میپــردازد‪.‬‬ ‫جــودو بــه معانــی راه نرمــی‪ ،‬شــیوه ظریــف یــا راه مالیمــت‬ ‫و مــدارا اســت؛ منشــا جــودو‪ ،‬هنــر جنگــی تــن بــه تــن‬ ‫ســامورایی ها جوجوتســو بــا بیــش از ســه هــزار ســال‬ ‫تاریــخ اســت و جــودو نســخه ی ورزشــی و بســیار لطیــف‬ ‫تــر جوجوتســو اســت‪ .‬در ســال ‪ ۱۸۸۲‬توســط اســتاد‬ ‫جیگــورو کانــو پایه گــذاری و بــه جامعــه ژاپــن معرفــی شــد‪ .‬اســتاندارد و مرکــز فدراســیون جهانــی‬ ‫جــودو‪ ،‬ســازمان کــودوکان جــودو در شــهر توکیــو پایتخــت ژاپــن می باشــد‪ .‬جــودو نخســتین رشــته‬ ‫رزمــی اســت کــه در المپیــک ‪ ۱۹۶۴‬توکیــو وارد بازی هــای المپیــک شــد‪.‬‬ ‫تاریخچــه جــودو از زندگــی موســس ان جدایــی ناپذیــر اســت‪.‬‬ ‫پایه گــذار ایــن هنــر رزمــی جیگــورو کانــو اســت ‪ ،‬جیگــورو کانــو‬ ‫بنیان گــذار سیســتم مــدرن تربیــت بدنــی مــدارس و دانشــگاه های‬ ‫ژاپــن در اواخــر قــرن نوزدهــم (دوره ِمیجــی)‪ ،‬دانــش امــوز چندیــن‬ ‫ســبک جوجوتســو هماننــد کیتو‪-‬ریــو و تِنجیــن شــین یو‪-‬ریــو بــود‪.‬‬ ‫جــودو بســیاری از فنــون و تکنیکهــای خــود را از چندیــن ســبک‬ ‫جوجوتســو الهــام گرفتــه اســت‪ .‬از جملــه ایــن ســبک هــا‪ ،‬یوشــین‬ ‫ریــو‪ ،‬شــیتن ریــو‪ ،‬فــوزن ریــو‪ ،‬سوســویی شیتســو ریــو‪ ،‬ســکی گوچی‬ ‫ریــو‪ ،‬تاکــن اوچــی ریــو‪ ،‬میــارو ریــو‪ ،‬کیوشــین ریــو هســتند‪ .‬کانــو‬ ‫نخســتین فــرد اســیایی بــود کــه بــه عضویــت کمیتــه بین المللــی‬ ‫المپیــک درامــد‪.‬‬ ‫جیگــورو کانــو در یــک خانــواده قدیمــی و ثروتمنــد‪ ،‬بــا ســابقه طوالنــی در تولیــد و فــروش ســاکه‬ ‫در ناحیــه میکاگــه واقــع در منطقــه هیگاشــی نــادا در شــهر کوبــه زاده شــد‪ .‬پــدر کانــو‪ ،‬جیروســاکو‬ ‫ما ِرشــیبا کانــو‪ ،‬پســرخوانده کاهــن اعظــم معبــد شــینتوییِ (ایزدکــده) هیوشــی بــود کــه کســب و کار‬ ‫موروثــی خانــواده را انتخــاب نکــرد و در مقــام یــک روحانــی ارشــد شــینتو زندگــی اش را وقــف امــور‬ ‫مذهبــی و اموزشــی کــرد‪ .‬او بــاور عمیقــی بــه ارزش تحصیــل و نیــروی تعلیــم و تربیــت داشــت و‬ ‫‪26‬‬ ‫‪12‬‬ صفحه 12 ‫از ابتــدا پســر ســوم خــود‪ ،‬جیگــورو را بــرای کســب علــم‬ ‫و معرفــت بــه دســت اســتادان بزرگــی چــون چوکوئــون‬ ‫ِ‬ ‫شوستســو اکیتــا ســپرد‪ .‬کانــو در ســن نــه‬ ‫یاماموتــو و‬ ‫ســالگی مــادر خــود‪ ،‬ســاداکو کانــو را از دســت داد و همــان‬ ‫ســال پــدر‪ ،‬خانــواده را بــه توکیــو منتقــل کــرد‪.‬‬ ‫کانــوی جــوان در مــدارس خصوصــی ثبــت نــام کــرد و از‬ ‫ابتــدا معلــم خصوصــی زبــان انگلیســی داشــت‪ .‬در ســال‬ ‫‪ ۱۸۷۴‬بــرای پیشــرفت در مهارتهــای زبــان انگلیســی و‬ ‫المانــی بــه مدرسـه ای تحــت مدیریــت اروپایی هــا فرســتاده‬ ‫شــد‪ .‬در ان زمــان اســتاد کانــو تنهــا ‪ ۱.۴۷‬متــر قــد و ‪۴۱‬‬ ‫کیلــو وزن داشــت‪.‬‬ ‫روزی‪ِ ،‬‬ ‫بایســی نــاکای‪ ،‬یکــی از دوســتان خانــواده کــه پیشــتر‬ ‫عضــو محافظیــن شــوگون نیــز بــود‪ ،‬دربــاره جوجوتســو بــه‬ ‫عنــوان بهتریــن شــکل تمریــن بدنــی صحبــت می کــرد‪.‬‬ ‫پــس از ان برخــی از فنــون جوجوتســو را بــرای کانــوی‬ ‫جــوان اجــرا کــرد و بــه او نشــان داد کــه بــا هنــر چیرگــی بــر‬ ‫نیروهــا و درک لطافــت و ظرافــت فنــون قدیمــی جوجوتســو‪،‬‬ ‫چگونــه یــک شــخص کوچــک انــدام نیــز می توانــد بــر‬ ‫حریفــی تنومنــد و بلندقــد پیــروز شــود‪.‬‬ ‫ایــن چنیــن بــود کــه چشــمه جــودو از دل صخــره کهنســال‬ ‫جوجوتســو جوشــید‪ .‬جیگــورو کانــو در ســال ‪ ۱۹۳۸‬هنــگام‬ ‫بازگشــت از ســفر کاری خــود بــه مصــر بــا کشــتی هیــکاوا‬ ‫مــارو‪ ،‬در اثــر ابتــاء بــه ذات الریــه درگذشــت‪.‬‬ ‫طبــق قوانیــن جدید فدراســیون جــودو‪ ،‬ورزشــکاران‬ ‫ایــن رشــته دیگــر از درجــات مبتنــی بــر «کیــو»‬ ‫اســتفاده نخواهنــد کــرد و بجــای ان بــا توجــه‬ ‫بــه رنــگ کمربنــد هــا رده بنــدی خواهنــد شــد؛‬ ‫ایــن رده هــا از پاییــن بــه بــاال به ترتیــب شــامل‬ ‫کمربندهــای ســفید‪ ،‬زرد‪ ،‬نارنجــی‪ ،‬ســبز‪ ،‬بنفــش‪،‬‬ ‫قهــوه ای و مشــکی خواهنــد بــود؛ کــه عنــوان سنســی‬ ‫بــه کمربنــد مشــکی از دان یــک تــا دان چهــار‬ ‫(کمربنــد بــا رنــگ ســیاه) و شــی هان (اســتاد ارشــد)‬ ‫از دان پنــج تــا دان هفــت (کمربنــد بــا رنــگ ســفید‬ ‫و قرمــز) و هانشــی از دان هشــت تــا نــه (کمربنــد بــا رنــگ کمربنــد قرمــز) اطــاق می گــردد‪ .‬در‬ ‫اصــل جــودو ‪ ۱۲‬دان داشــت امــا اســتاد جیــگارو کانــو فقــط تــا دان ‪ ۱۰‬امــوزش داد‪.‬‬ ‫‪13‬‬ صفحه 13 ‫اماکن‬ ‫تاریخی جهان‬ ‫سعیده نجار‬ ‫پانتئون‬ ‫معبــد پانتئــون‪ ،‬تاثیرگذارتریــن ســاختمان‬ ‫رم باســتان اســت کــه بــه معبــد خدایــان رم‬ ‫معــروف اســت‪ .‬ایــن بنــا نخســتین معبــد بــت‬ ‫پرســتان رومــی بــود کــه بــه عنــوان کلیســای‬ ‫مســیحی مــورد اســتفاده قــرار گرفــت‪ .‬تقریب ـاً‬ ‫‪ 2000‬ســال از ســاخت پانتئــون می گــذرد امــا‬ ‫همچنــان یــک بنــای فــوق العــاده بــا معمــاری بی نظیــر اســت کــه مــورد توجــه گردشــگران‬ ‫قــرار می گیــرد‪ .‬طراحــی منحصــر بــه فــرد و ظرافت هــای معمــاری ایــن بنــا بــه انــدازه ای بــود‬ ‫کــه هنگامــی کــه میــکل انــژ بــرای اولیــن بــار از ایــن بنــا بازدیــد کــرد‪ ،‬بیــان کــرد کــه طراحــی‬ ‫ایــن بنــا بیشــتر شــبیه کار فرشــتگان اســت نــه انســان!!‬ ‫دســتور ســاخت ایــن بنــا توســط امپراتــور هادریــان بــوده و بــا وجــود تمــام ســاختمان های‬ ‫شــگفت انگیــزی کــه ایــن امپراتــور در زمــان ســلطنت خــود بنــا نهــاده امــا هرگــز نــام خــود را‬ ‫بــر روی هیــچ کــدام از ان هــا بــه صــورت کتیبــه حــک نکــرده اســت‪.‬‬ ‫بــه همیــن دلیــل اســت کــه معبــد پانتئــون نیــز‬ ‫بــا کتیبــه ی پادشــاه مارکــوس اگریپــا نامگــذاری‬ ‫شــده اســت‪ .‬بایــد بگوییــم کــه اســتفاده اصلــی‬ ‫از ایــن معبــد تــا حــدودی ناشــناخته اســت و‬ ‫چگونگــی عبــادت مــردم در ســاختمان مشــخص‬ ‫نیســت‪ .‬ســاختار معبــد ان قــدر متفــاوت بــا ســایر‬ ‫معابــد ســنتی رومــی اســت کــه تاریــخ شناســان‬ ‫در اینکــه ایــا ایــن بنــا در گذشــته واقعــا یــک‬ ‫عبادتــگاه بــوده یــا نــه تردیــد دارنــد‪ .‬امــروزه‬ ‫قســمت بــاالی کتیبـه ی ورودی خالــی اســت‪ ،‬امــا در گذشــته در ایــن قســمت مجســمه ای وجود‬ ‫داشــت کــه نبــرد تایتان هــا را نشــان مــی داد‪ .‬در ورودی معبــد درهــای بــزرگ و برنــزی‬ ‫وجــود داشــته کــه بخش هایــی از ان هــا طــاکاری شــده بــود‪ ،‬کــه متاســفانه مدت هاســت کــه‬ ‫از بیــن رفتــه اســت‪.‬‬ ‫‪26‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪14‬‬ صفحه 14 ‫باســتان شناســان و مورخــان‪ ،‬در بررســی‬ ‫کتیبه هــای ایــن بنــا کــه بــا حــروف رومــی‬ ‫قدیــم نوشــته شــده ‪ ،‬بــه ایــن نتیجــه رســیده اند‬ ‫کــه ژنــرال رومــی (باالتریــن مقــام منتخــب‬ ‫جمهــوری روم) مارکــوس اگریپــا بــوده اســت‬ ‫کــه در قــرن اول پیــش از میــاد زندگــی‬ ‫ می کــرده و بــه عنــوان حامــی ایــن بنــا معرفــی‬ ‫شــده اســت‪ .‬همچنیــن ســه بــار بــه عنــوان‬ ‫کنســول رســمی شــهر رم معرفــی شــده اســت‪.‬‬ ‫یکــی دیگــر از حقایقــی کــه در بررســی کتیبه هــا بــه دســت امــده‪ ،‬اشــاره بــه ایــن نکتــه اســت‬ ‫کــه پانتئــون امــروزی درواقــع بازســازی یــک بنــای قدیمــی اســت کــه از امپراتــور هادریــان‬ ‫بــه یــادگار مانــده اســت‪ .‬امــا اینکــه چــرا نــام مارکــوس اگریپــا در تاریــخ پانتئــون اینقــدر‬ ‫برجســته و مهــم اســت‪ ،‬هنــوز بــرای باســتان شناســان مشــخص نیســت‪.‬‬ ‫کلمــه ی پانتئــون یــک صفــت یونانــی بــه معنــی‬ ‫«احتــرام بــه خدایــان» اســت‪ .‬ایــن بنــا بهتریــن بنــای‬ ‫تاریخــی حفــظ شــده از روم باســتان اســت‪ .‬در واقــع‬ ‫ایــن یــک رمــز اســت کــه چگونــه پانتئــون در حمــات‬ ‫وحشــیانه ی جنگ هــای رومــی‪ ،‬ســالم مانــده و بــه نظــر‬ ‫ می رســد از نظــر ســاختاری شــبیه بــه بتــن اســت‪.‬‬ ‫ســن دقیــق پانتئــون ناشــناخته اســت‪ .‬افســانه های‬ ‫رومــی داســتان های متعــددی بــرای ایــن بنــا نقــل‬ ‫کرده انــد‪ .‬طبــق یکــی از ایــن داســتان ها‪ ،‬پانتئــون بــه‬ ‫پادشــاه رومولــوس اختصــاص یافتــه اســت‪ .‬امــا اکثــر‬ ‫مورخــان ادعــا می کننــد کــه امپراتــور اگوســتوس‬ ‫اولیــن بــار پانتئــون را در ‪ 27‬ســال قبــل از میــاد‬ ‫ســاخته امــا طــی یــک اتــش ســوزی در ســال ‪80‬‬ ‫میــادی بخش هــای زیــادی از ان ســوخته اســت و‬ ‫چنــد ســال بعــد توســط امپراتــور دومینیــان مــورد بازســازی قــرار گرفتــه اســت‪.‬‬ ‫جذاب تریــن قســمت پانتئــون‪ ،‬گنبــد عظیــم ان اســت کــه بــه مــدت ‪ 1300‬ســال‪ ،‬عنــوان‬ ‫بزرگ تریــن گنبــد جهــان را داشــته اســت‪ .‬وجــود یــک نورگیــر دایــره ای شــکل بــه قطــر ‪8‬‬ ‫متــر‪ ،‬تنهــا منبــع نــور ســاختمان و ارتبــاط بیــن معبــد و خدایــان اســت‪.‬‬ ‫ســتون های ایــن بنــا از مصــر بــه رم اورده شــده اســت‪ 16 .‬ســتون بــزرگ کــه هــر کــدام‬ ‫‪ 60‬تــن وزن دارنــد‪ ،‬بیــش از ‪ 100‬کیلومتــر از معــدن مصــر بــا ســورتمه های چوبــی تــا رم‬ ‫کشــیده شــده اند‪.‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪15‬‬ صفحه 15 ‫شینا اشینه‬ ‫اماکن تاریخی‬ ‫ایران‬ ‫مسجد شیخ لطف اهلل‬ ‫مســجد شــیخ لطــف اهلل یکــی از مســاجد ایــران بــه شــمار‬ ‫مــی رود کــه به واســطه تزیینــات بی بدیــل و معمــاری‬ ‫فوق العــاده عالــی‪ ،‬بســیار شــگفت انگیز و تماشــایی‬ ‫اســت‪ .‬ایــن مســجد در میــدان نقــش جهــان اصفهــان‬ ‫قــرار دارد و می توانیــد در کنــار بازدیــد از ایــن مســجد‪،‬‬ ‫از جاذبه هــای دیگــر میــدان نقــش جهــان یعنــی مســجد امــام‪ ،‬کاخ عالــی قاپــو و ســردر قیصریــه‬ ‫دیــدن کنیــد‪ .‬مســجد شــیخ لطــف اهلل بــا گنبــد نخودی رنــگ و زیبــای خــود به دســت محمدرضــا‬ ‫اصفهانــی بنــا شــده و شــاهکار کم نظیــری از هنــر کاشــی کاری و معمــاری اســت‪.‬‬ ‫اســتفاده از رنگ هــای زیبــا و نــور طبیعــی دســت بــه دســت هــم داده انــد کــه ایــن مســجد را نــزد‬ ‫گردشــگران داخلــی و خارجــی معــروف و محبــوب کننــد؛ هرچــه از شــگفتی های ایــن مســجد‬ ‫بگوییــم‪ ،‬تــا از نزدیــک ان را بــه نظــاره ننشــینید‪ ،‬زیبای ـی اش را درک نخواهیــد کــرد‪ .‬بــرای ایــن‬ ‫منظــور کافــی اســت راهــی اصفهــان شــوید‪ .‬البتــه پیــش از ســفر بــه نصــف جهــان و بازدیــد از‬ ‫مســجد شــیخ لطــف اهلل‪ ،‬بــا مطالعــه ایــن مطلــب مختصــر می توانیــد اطالعــات بیشــتری از ایــن اثــر‬ ‫چشــم نواز بــه دســت اوریــد‪.‬‬ ‫ایــن بنــای باشــکوه کــه از جاهــای دیدنــی اصفهــان محســوب‬ ‫می شــود‪ ،‬قرن هــا اســت کــه روبــه روی عمــارت عالــی قاپــو و‬ ‫ضلــع شــرقی میــدان نقــش جهــان خودنمایــی می کنــد و نــگاه هــر‬ ‫گردشــگر داخلــی و خارجــی را بــه خــود جــذب می کنــد‪.‬‬ ‫اســتاد محمدرضــا اصفهانــی یکــی از مشــهورترین معمــاران عصــر‬ ‫صفــوی بــود کــه توانســت ســبک معمــاری اصفهانــی را بــه زیبایــی‬ ‫هرچــه تمام تــر در ایــن محــل اجــرا کنــد‪ .‬طبــق اعــام برخــی منابــع‬ ‫علمــی و فرهنگــی معتبــر دنیــا‪ ،‬ایــن اثــر هنــری به عنــوان یکــی از‬ ‫هفــت عجایــب ناشــناخته و برتریــن ســازه های دیدنــی جهــان بــه‬ ‫شــمار م ـی رود‪.‬‬ ‫مســجد شــیخ لطـف اهلل تفاوت هــای زیــادی بــا ســایر مســاجد ایرانــی دارد؛ به طــوری کــه نه تنهــا‬ ‫منــاره نــدارد؛ بلکــه در ان از حیــاط چهــار ایوانــی هــم خبــری نیســت‪ .‬نقشــه ایــن مســجد بســیار‬ ‫ماهرانــه و حرفــه ای و اندازه هــا در تناســب کامــل هســتند و هیــچ نقطــه ضعفــی در ان دیــده‬ ‫نمی شــود‪.‬‬ ‫‪26‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪16‬‬ صفحه 16 ‫شــیخ لطــف اهلل از بزرگ تریــن علمــای‬ ‫شــیعه بــود کــه در منطقــه جبــل عامــل‬ ‫در لبنــان امــروزی ســکونت داشــت‪ .‬او بــا‬ ‫دعــوت شــاه عبــاس اول همــراه بــا برخــی‬ ‫از بــزرگان شــیعه‪ ،‬بــرای ســکونت بــه‬ ‫ایــران امــد‪.‬‬ ‫شــیخ لطــف اهلل در ابتــدا بــه مشــهد رفــت‬ ‫و در محضــر بزرگانــی همچــون مالعبــداهلل‬ ‫شوشــتری بــه تحصیــل پرداخــت و‬ ‫ســرانجام بــرای خدمت گــذاری در اســتان‬ ‫قــدس رضــوی انتخــاب شــد‪ .‬او در ادامــه بــه قزویــن رفــت تــا در انجــا بــه کار تدریــس بپــردازد‪.‬‬ ‫شــاه عبــاس به خاطــر ارادتــی کــه بــه وی داشــت‪ ،‬بــرای تجلیــل و گرامی داشــت او‪ ،‬دســتور ســاخت‬ ‫مســجد مذکــور را داد تــا مکانــی بــرای امــوزش‪ ،‬تدریــس و برگــزاری نمــاز باشــد‪ .‬شــیخ لطــف اهلل‬ ‫اقامــه نمــاز جمعــه در مســجد شــیخ لطــف اهلل را بــر عهــده داشــت تــا اینکــه در ســال ‪ ۱۰۳۵‬هجــری‬ ‫قمــری بیمــار شــد و در اصفهــان دار فانــی را وداع گفــت‪.‬‬ ‫معمــاری مســجد شــیخ لطــف اهلل کــه بــه شــیوه اصفهانــی‬ ‫اســت‪ ،‬گوشــه ای از نبــوغ معمــاران اصفهانــی را بــه‬ ‫نمایــش می گــذارد؛ به خصــوص گنبــد ان کــه یکــی از‬ ‫زیباتریــن گنبدهــای دنیــا بــه حســاب می ایــد‪.‬‬ ‫یکــی از نکته هــای جالــب دربــاره مســجد‪ ،‬نبود شبســتان‬ ‫ورودی در ان اســت؛ در واقــع در همــه مســاجد هنــگام‬ ‫ورود بایــد از یــک ســری پلــه عبــور کنیــد و بعــد وارد‬ ‫یــک صحــن ورودی شــوید کــه شــما را بــه فضــای گنبــد‬ ‫می رســاند؛ اتفاقــی کــه در مســجد شــیخ لطــف اهلل‬ ‫افتــاده‪ ،‬نبــود همیــن صحــن یــا شبســتان ورودی اســت‬ ‫کــه بــا هــدف رعایــت اصــل تقــارن در میــدان نقــش‬ ‫جهــان بــوده اســت‪ .‬از انجــا کــه ایــن مســجد روبـه روی‬ ‫عالــی قاپــو قــرار دارد‪ ،‬امــکان جاگــذاری یــک حیــاط یــا‬ ‫صحــن رو بــه قبلــه بــرای ان وجــود نداشــت‪.‬‬ ‫در طراحــی مســجد از نســبت طالیــی در برقــراری‬ ‫تناســب اجــزای بنــا اســتفاده شــده و موقعیــت شبســتان‬ ‫اصلــی ان در ارتبــاط بــا ورودی بنــا‪ ،‬بــا روش هــای‬ ‫هندســی تعییــن شــده اســت‪.‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪17‬‬ صفحه 17 ‫سالمت‬ ‫ساقی بامداد‬ ‫راههای مناسب رفع تشنگی‬ ‫اب ماننــد هــوا و غــذا از ضروریــات زندگــی انســان اســت‬ ‫و در تمــام فعــل و انفعــاالت بــدن نقــش دارد‪ .‬پــس بایــد بــه‬ ‫طــور منظــم از ان اســتفاده شــود‪ .‬بــا ایــن حــال مــی تــوان از‬ ‫برخــی نوشــیدنی هــا نیــز در کنــار اب بــرای تامیــن مایعــات‬ ‫مــورد نیــاز بــدن اســتفاده کــرد‪ .‬چــای یکــی از ایــن نوشــیدنی‬ ‫هــا اســت‪.‬‬ ‫چــای بــه دلیــل داشــتن خاصیــت انتــی اکســیدانی و ضــد‬ ‫ســرطان بــودن بــرای بــدن مفیــد اســت‪ .‬عــاوه بــر ایــن‪،‬‬ ‫مصــرف چــای بــه انــدازه اعتــدال‪ ،‬مــی توانــد بــرای رفــع‬ ‫تشــنگی نیــز مفیــد باشــد‪ .‬دمنــوش هــای مختلــف دیگــر بــه‬ ‫ویــژه دمنــوش هایــی بــا طبــع ســرد‪ ،‬مــی تواننــد گزینــه هــای خوبــی بــرای تامیــن اب مــورد نیــاز‬ ‫بــدن باشــند‪.‬‬ ‫میــوه هــا و ســبزیجات دارای منابــع غنــی از فیبــر و‬ ‫اب هســتند‪ .‬زیــرا اب را در خــود نگــه می دارنــد و‬ ‫باعــث تــداوم ابرســانی بــه بــدن می شــوند‪ .‬می تــوان‬ ‫بخشــی از نیــاز بــدن بــه اب را از طریــق میوه هــا‬ ‫تامیــن نمــود‪.‬‬ ‫میوه هایــی ماننــد هنداوانــه‪ ،‬گرمــک‪ ،‬هلــو‪ ،‬تمشــک‪،‬‬ ‫انانــاس‪ ،‬زردالــو و بلوبــری بیــن ‪ ۸۵‬تــا ‪ ۸۹‬درصــد‬ ‫اب دارنــد‪.‬‏ ایــن میــوه هــای خوشــمزه را می تــوان بــه‬ ‫روش هــای مختلفــی مصــرف کــرد‪ .‬یکــی از روش هــای‬ ‫اســتفاده ان اســت کــه ان هــا را منجمــد کنیــد‪ .‬روش دیگــر مصــرف‪ ،‬میوه هــا را بــا کمــی ا‏ب یــا‬ ‫شــیر داخــل مخلــوط کــن ریختــه و ســپس میــل نماییــد‪.‬‏ یــا حتــی بــه صــورت ســاالد از چنــد نــوع‬ ‫میــوه اســتفاده گــردد‪.‬‬ ‫جویــدن ســبزیجات خــود بــه تنهایــی می توانــد بخشــی از اب مــورد نیــاز بــدن را تامیــن کنــد‪.‬‬ ‫خیــار‪ ،‬گوجــه فرنگــی‪ ،‬کــدو ســبز‪ ،‬تربچــه‪ ،‬فلفــل دلمــه ای‪ ،‬هویــج‏ بیــن ‪ ۹۱‬تــا ‪ ۹۶‬درصــد اب‬ ‫دارنــد‪ .‬ایــن ســبزیجات را مــی توانــد بــه عنــوان ســاالد مصــرف نمــود‪.‬‬ ‫‪26‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪18‬‬ صفحه 18 ‫یکــی از بهتریــن روش هــا بــرای رفــع عطــش‪،‬‬ ‫اســتفاده از شــربت عســل طبیعــی اســت‪ .‬ایــن‬ ‫معجــون طبیعــت اگرچــه عمومــا طبــع گرمــی‬ ‫دارد؛ امــا در بســیاری از نســخ قدیمــی طــب‬ ‫ســنتی بــه عنــوان درمانــی بــرای عطــش و‬ ‫گرمازدگــی مطــرح شــده اســت‪ .‬بــه همیــن‬ ‫علــت بســیاری از ابمیــوه هــا بــا اســتفاده از‬ ‫عســل شــیرین مــی شــوند تــا بــه رفــع عطــش‬ ‫کمــک کننــد‪.‬‬ ‫در گذشــته یکــی از بهتریــن نوشــیدنی هــا بــرای‬ ‫رفــع عطــش‪ ،‬نوشــیدنی هندوانــه و عســل طبیعــی‬ ‫بــوده اســت‪ .‬هــم هنداونــه عطــش را از بیــن مــی‬ ‫بــرد و هــم عســل طبیعــی مــی توانــد دمــای‬ ‫بــدن را تعدیــل کنــد‪ .‬عــاوه بــر ایــن‪ ،‬اضافــه‬ ‫شــدن عســل طبیعــی بــه بســیاری از شــربت هــا‬ ‫و نوشــیدنی هایــی کــه در ادامــه بــه ان اشــاره‬ ‫مــی کنیــم نیــز‪ ،‬معجونــی تمــام عیــار بــرای رفــع‬ ‫تشــنگی ایجــاد مــی کنــد‪.‬‬ ‫شــربت عســل و ابلیمــو نوشــیدنی بســیار مناســبی بــرای‬ ‫رفــع تشــنگی اســت‪ .‬زمانــی کــه بــدن احســاس تشــنگی می کنــد‬ ‫می تــوان از شــربت هــا بــرای رفــع ان اســتفاده نمــود‪ .‬مثال شــربت‬ ‫ابلیمــو در رفــع تشــنگی موثــر اســت زیــرا باعــث می شــود دهــان‬ ‫بــزاق بیشــتری ترشــح کنــد و تشــنگی ســریعتر برطــرف شــود‪.‬‬ ‫امــا اب بــدن را بــه طــور کامــل تامیــن نمی کنــد‪ .‬اگــر بــرای‬ ‫درســت کــردن شــربت ابلیمــو از عســل طبیعــی اســتفاده کنیــد‪،‬‬ ‫اثــرات بیشــتر و موثرتــری بــرای رفــع تشــنگی خواهــد داشــت‪.‬‬ ‫شــربت خاکشــیر نوشــیدنی مناســبی بــرای رفــع تشــنگی اســت‏‪ .‬خاکشــیر دانــه هایــی دارد کــه‬ ‫اب را در خــود ذخیــره می کنــد و زمانــی کــه وارد دســتگاه گــوارش می شــود کــم کــم اب را بــه‬ ‫بــدن تزریــق می کنــد‪ .‬شــربت خاکشــیر نیــز از ان شــربت هایــی اســت کــه بهتــر اســت بــا عســل‬ ‫طبیعــی شــیرین شــود‪.‬‬ ‫گالب نوعــی عــرق گیاهــی اســت کــه از گل محمــدی درســت می شــود‪ .‬ضــد اســهال‪ ،‬ضــد نفــخ‪،‬‬ ‫ضــد التهــاب‪ ،‬مقــوی قلــب و در پیشــگیری گرمازدگــی و تشــنگی بســیار موثــر اســت‪ .‬شــاید بــه‬ ‫همیــن علــت اســت کــه کــردم کاشــان تــا ایــن انــدازه بــه گالب عالقــه منــد هســتند و شــهرت گالب‬ ‫کاشــان تــا دورتریــن نقــاط دنیــا نیــز رفتــه اســت‪ .‬کاشــان شــهری کویــری اســت و مصــرف گالب‬ ‫مــی توانــد بــه مــردم ایــن شــهر بــرای گــذران تابســتان بــا کمتریــن تشــنگی کمــک کنــد‪.‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪19‬‬ صفحه 19 ‫تاریخ‬ ‫تینا ناظمی‬ ‫مادها‬ ‫مادهــا چادرنشــینانی بودنــد کــه در هــزاره دوم قبــل‬ ‫از میــاد از مرزهــای شــمال شــرقی و شــمال غربــی‬ ‫بــه ســرزمین ایــران وارد شــدند‪ .‬در اواخــر قــرن‬ ‫‪ ۸‬قبــل ازمیــاد بــود کــه مادهــا در نواحــی غربــی‬ ‫ایــران متحــد شــدند تــا در مقابــل حملــه اشــوریان‬ ‫مقابلــه کننــد‪ .‬ان هــا در جنــگ هایــی ‪ ۱۰۰‬ســاله بــا‬ ‫اشــوریان ســرانجام موفــق شــدند ان هــا را شکســت دهنــد و دولتــی را ایجــاد کننــد کــه مــدت هــا‬ ‫پادشــاهی کــرد امــا ســرانجام از کــوروش بــزرگ شکســت خــورد ‪.‬‬ ‫مادهــا گروهــی از اریایــی هــا بودنــد کــه رفتــه‬ ‫رفتــه در غــرب ایــران ســاکن شــدند ان هــا‬ ‫کــه گاه و بیــگاه مــورد هجــوم اشــوری هــا‬ ‫قــرار مــی گرفتنــد تصمیــم گرفتنــد کــه بــرای‬ ‫مقابلــه بــا دشــمن بــا هــم متحــد شــوند‪ ،‬بــه همیــن‬ ‫دلیــل در نقطــه ای گردهــم امدنــد و دیاکــو را بــه‬ ‫فرمانروایــی انتخــاب کــرد او هــم یــک دهکــده‬ ‫را پایتخــت خــود کــرد و در انجــا قصرهــای‬ ‫پادشــاهی ســاخت‪ ،‬پــس از ان ایــن دهکــده‪،‬‬ ‫هگمتانــه یعنــی محــل اجتمــاع مــردم نامیــده شــد‪،‬‬ ‫هگمتانــه در شــهر همــدان امــروزی قــرار دارد‪.‬‬ ‫بــه گفتــه هــرودوت‪ ،‬تاریخــدان یونانــی‪ ،‬سلســله مادهــا کــه بــه مــدت ‪ ۱۵۰‬ســال پادشــاهی کردنــد‬ ‫در مجمــوع ‪ ۴‬پادشــاه داشــت‪:‬‬ ‫دیاکو‪ :‬بنیانگذار حکومت مادها بود که هگمتانه را به عنوان پایتخت خود برگزید‪.‬‬ ‫فرورتیــش‪ :‬دومیــن پادشــاه مــاد کــه بــه مــدت ‪ ۲۲‬ســال حکومــت کــرد و بــا انکــه سرنوشــت‬ ‫اســارت پــدرش را دیــده بــود امــا راه او را ادامــه داد و بــا اشــوریان جنگیــد امــا شکســت خــورد‪ .‬او‬ ‫قبایــل مادهــا را متحــد و از ان هــا کشــوری مســتقل ســاخت‪.‬‬ ‫‪26‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪20‬‬ صفحه 20 ‫هووخشــتره‪ :‬ســومین و قدرتمندتریــن پادشــاه‬ ‫مــاد و اولیــن پادشــاه در دوران باســتان اســت‪،‬‬ ‫پادشــاهی کــه ‪ ۴۰‬ســال حکومــت کــرد‪ ،‬یــک‬ ‫ســلطنت سراســری را در ایــران بــه وجــود اورد‬ ‫و ایــران را بــه یــک قــدرت مهــم جهانــی رســاند‬ ‫بــه طــوری کــه مــی توانیــم او را بنیانگــذار‬ ‫واقعــی دولــت مــاد و معمــار امپراتــوری‬ ‫ایرانیــان باســتان بنامیــم‪.‬‬ ‫ایشــتوویگو‪ :‬اخریــن پادشــاه مــاد کــه از ســال‬ ‫‪ ۵۸۵‬تــا ‪ ۵۵۰‬قبــل از میــاد فرمانروایــی کــرد‪.‬‬ ‫پــس از ســقوط هگمتانــه اســتقالل مــاد از بیــن‬ ‫رفــت‪.‬‬ ‫جنگ اشور و ماد‬ ‫بــا اینکــه در قــرن ‪ ۸‬قبــل از‬ ‫میــاد اشــوریان حمــات زیــادی‬ ‫را بــه مادهــا ترتیــب دادنــد امــا‬ ‫نتوانســتند قــدرت ان هــا از بیــن‬ ‫ببرنــد و بیشــتر ان حمــات جنبــه‬ ‫غارتگرانــه داشــت‪ .‬در واقــع‬ ‫ســاخت دژهــای مســتحکم و‬ ‫دیوارکشــی هــای مختلــف مانــع از‬ ‫تســلط دشــمن بــه ان هــا مــی شــد‪.‬‬ ‫تمــدن مــاد در زیــر بنــای تمــدن نقــش پــر رنگــی را ایفــا کــرده اســت‪ .‬اینکــه پارســی هــا‪ ،‬بــه جــای‬ ‫لــوح گلــی از کاغــذ پوســتی و قلــم بــرای نوشــتن اســتفاده مــی کردنــد و در ســاختن ســاختمان هــا‬ ‫ســتون هــای فــراوان بــه کار مــی بردنــد همــه ایــن هــا را مدیــون مادهــا بودنــد‪ .‬بســیاری از قوانیــن‬ ‫اخالقــی پارســی هــا و مذهبشــان هــم تقلیــدی از مادهــا بــود‪ .‬از نظــر معمــاری هــم ایــن معمــاری‬ ‫دوره مادهــا بــود کــه بعدهــا زمینــه ســاز ســاخت بناهــای درخشــانی مثــل تخــت جمشــید شــد‪.‬‬ ‫هگمتانــه پایتخــت پادشــاهی مــاد و پایتخــت تابســتانی هخامنشــیان بــود‪ .‬بــه گفتــه هــردوت‪ ،‬دیاکــو‬ ‫در اواخــر قــرن ‪ ۸‬قبــل از میــاد هگمتانــه را بــه عنــوان پایتخــت مادهــا انتخــاب کــرد‪ .‬هــرودوت در‬ ‫ایــن شــهر مجتمــع شــاهانه شــامل قصــر‪ ،‬خزانـه داری و اقامـت گاه نظامــی را توصیــف مــی کنــد کــه‬ ‫بــر روی تپـه ای ســاخته شــده بودنــد‪ .‬بــه گفتــه او ایــن مجتمــع بــا هفــت دیــوار متحدالمرکــز کــه هــر‬ ‫دیــوار داخلــی از دیــوار بیرونــی بلندتــر بــود درســت شــده بــود‪.‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪21‬‬ صفحه 21 ‫ ها‬ ‫دانستنی‬ ‫فرهنگ‬ ‫ایین و‬ ‫عاطفه مهدوی‬ ‫جشن تیرگان‬ ‫جشــن تیــرگان از مهم تریــن جشــن های ایرانیــان باســتان اســت کــه‬ ‫طبــق گاه شــمار ایرانــی‪ ۱۳ ،‬تیــر هــر ســال ان را برگــزار می کردنــد‪.‬‬ ‫جشــن تیــرگان فراهــان در اســتان مرکــزی بــه عنــوان نخســتین‬ ‫جشــن تیــرگان ایــران دی ‪ ۱۳۸۹‬در فهرســت میــراث معنــوی کشــور‬ ‫بــه ثبــت رسیده اســت‪ .‬همچنیــن ایــن اییــن از اســتان گیــان بــا نــام‬ ‫«تیرماســینزه» در فهرســت میــراث معنــوی کشــور ثبــت شده اســت‪.‬‬ ‫میــان ایــران و تــوران‪ ،‬ســال ها جنــگ و ســتیز بــود‪ .‬در نبــرد میــان‬ ‫افراســیاب و منوچهــر‪ ،‬شــاه ایــران‪ ،‬ســپاه ایــران شکســت ســختی‬ ‫می خــورد‪ .‬ایــن واقعــه در روز اول تیــر اتفــاق می افتــد‪ .‬در گذشــته‪،‬این‬ ‫روز بــرای ایرانیــان عــزای ملــی بــود و جالــب اســت بدانیــد هنــوز هــم دیــدار از خانواده هــای عــزادار‬ ‫در ایــن روز میــان زرتشــتیان رایــج اســت‪.‬‬ ‫طبــق اســاطیر ایرانــی‪ ،‬ســپاه ایــران در مازنــدران بــه تنگنــا‬ ‫می افتــد‪ .‬ســرانجام دو ســوی نبــرد ســازش کردنــد و بــرای‬ ‫ان کــه مــرز دو کشــور مشــخص شــود و ســتیز از میــان‬ ‫برخیــزد‪ ،‬پذیرفتنــد از مازنــدران تیــری بــه جانــب خــاور‬ ‫پرتــاب کننــد و هــر جــا تیــر فــرود امــد‪ ،‬همــان جــا مــرز‬ ‫دو کشــور باشــد‪.‬‬ ‫ارش در میــان ایرانیــان بزرگ تریــن کمانــدار بــود و بــه‬ ‫دلیــل نیــروی بی ماننــدش‪ ،‬تیــر را دورتــر از همــه پرتــاب‬ ‫می کــرد‪ .‬فرشــته زمیــن بــه ارش گفــت تــا کمــان بــر دارد‬ ‫و تیــری بــه جانــب خــاور پرتــاب کنــد‪ .‬ارش می دانســت‬ ‫کــه پهنــای کشــور ایــران بــه نیــروی بــازو و پــرش تیــر او وابســته اســت و بایــد همــه تــوان خــود را در‬ ‫ایــن راه بگــذارد‪.‬‬ ‫ارش تیــر و کمــان را برداشــت‪ ،‬بــر بلنــدای کــوه دماونــد برامــد و بــه نیــروی خــداداد‪ ،‬تیــر را رهــا‬ ‫کــرد و خــود بی جــان بــر زمیــن افتــاد‪ .‬هرمــز‪ ،‬خــدای بــزرگ بــه فرشــته بــاد فرمــان داد تــا تیــر را‬ ‫نگهبــان باشــد و از صدمــه نگــه دارد‪ .‬تیــر از بامــداد تــا نیمــروز در اســمان می رفــت و از کــوه و در و‬ ‫دشــت می گذشــت تــا در کنــار رود جیحــون بــر تنــه درخــت گردویــی کــه بزرگ تــر از ان در گیتــی‬ ‫نبــود‪ ،‬نشســت‪ .‬انجــا را مــرز ایــران و تــوران قــرار دادنــد و هــر ســال بــه یــاد ان جشــن گرفتنــد‪ .‬جشــن‬ ‫تیــرگان در میــان ایرانیــان از ایــن زمــان پدیــد امــد‪.‬‬ ‫‪26‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪22‬‬ صفحه 22 ‫در برگــزاری جشــن تیــرگان‪ ،‬ایین هــای مخصوصــی اجــرا‬ ‫می شــده اســت کــه از جملــه می تــوان بــه اب پاشــی‪ ،‬فــال‬ ‫کــوزه و دســتبند تیــر و بــاد اشــاره کــرد‪.‬‬ ‫اب پاشی‬ ‫اب در جشــن تیــرگان اهمیــت زیــادی دارد و بــه همیــن‬ ‫دلیــل‪ ،‬ایــن جشــن معمــوال در کنــار رودخانــه و چشــمه برپــا‬ ‫می شــود‪ .‬یکــی از رســم و رســوم ایــن جشــن هــم رســم‬ ‫جالــب و هیجان انگیــز اب پاشــیدن روی همدیگــر اســت تــا‬ ‫گرمــای هــوای تیــر بــه در شــود‪.‬‬ ‫از ایــن اییــن همچــون دیگــر جشــن هایی کــه بــا اب در‬ ‫پیونــد هســتند‪ ،‬بــا نام هــای عمومــی «اب ریــزگان» یــا‬ ‫«اب پاشــان» یــا «سرشــوران» هــم یــاد شــده اســت‪.‬‬ ‫فال کوزه‬ ‫یکــی دیگــر از ایین هــای جشــن تیــرگان ماننــد بســیاری از‬ ‫جشـن های ایرانــی‪ ،‬فــال کــوزه یــا «چـ ُ‬ ‫ـک دولَــه» اســت‪.‬‬ ‫روز قبــل از جشــن تیــرگان‪ ،‬دوشــیزه ای را برمی گزیننــد‬ ‫و کــوزه ســفالی ســبزرنگ دهــان گشــادی بــه او می دهنــد‬ ‫کــه «دولــه» نــام دارد‪ .‬او ایــن ظــرف را از اب پاکیــزه پُــر‬ ‫می کنــد و یــک دســتمال ســبز ابریشــمی را بــر روی دهانــه‬ ‫ان می انــدازد‪ .‬ان گاه دولــه را نــزد همــه کســانی می بــرد‬ ‫کــه ارزویــی در دل دارنــد و می خواهنــد در مراســم چــک‬ ‫دولَــه شــرکت کننــد‪.‬‬ ‫ان هــا جســم کوچکــی ماننــد انگشــتری‪ ،‬گوشــواره‪،‬‬ ‫ســنجاق ســر‪ ،‬ســکه یــا ماننــد این هــا در اب دولــه‬ ‫می اندازنــد‪ .‬ســپس دختــر‪ ،‬دولــه را بــه زیــر درختــی‬ ‫همیشه ســبز ماننــد ســرو یــا مــورد می بــرد و در‬ ‫ان جــا می گــذارد‪.‬‬ ‫در روز جشــن تیــرگان و پــس از مراســم اب ریزان‪،‬‬ ‫همــه کســانی کــه در دولــه جســمی انداخته انــد و‬ ‫نیــت و ارزویــی داشــته اند‪ ،‬در جایــی گــرد هــم‬ ‫می اینــد و دوشــیزه‪ ،‬دولــه را از زیــر درخــت بــه‬ ‫میــان جمــع م ـی اورد‪ .‬در ایــن فال گیــری‪ ،‬بیشــتر بانــوان شــرکت می کننــد و ســالخوردگان بــا‬ ‫صدایــی بلنــد به نوبــت شــعرهایی می خواننــد و دختــر در پایــان هــر شــعر‪ ،‬دســت خــود را درون‬ ‫دولــه می بــرد و یکــی از اجســام را بیــرون م ـی اورد؛ بــه ایــن ترتیــب صاحــب ان جســم متوجــه‬ ‫می شــود کــه شــعر خوانــده شــده مربــوط بــه نیــت‪ ،‬خواســته و ارزوی او بــوده اســت‪.‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪23‬‬ صفحه 23 ‫شغل‬ ‫حسنا سجادی‬ ‫خبرنگار‬ ‫خبرنــگار بــه فــردی گفتــه مــی شــود کــه بــه کار تهیــه‬ ‫خبــر و انتشــار و یــا نــگارش ان مشــغول باشــد‪.‬خبر مــی‬ ‫توانــد شــامل گــزارش هــای مهیــج یــا رخدادهــا باشــد‪.‬‬ ‫در یــک تعریــف ســاده تــر مــی توانیــم بگوییــم بــه‬ ‫روزنامــه نــگاری کــه بــا دوربیــن بــه دنبــال کشــف اخبــار‬ ‫جدیــد و یــا گفتگــو بــا مــردم دربــاره موضوعــات مهــم‬ ‫سیاســی وعمومــی و اقتصــادی و ‪...‬اســت خبرنــگار گفتــه‬ ‫مــی شــود‪ .‬اخبــار مــی توانــد در قالــب تصویر‪,‬صــوت و‬ ‫یــا مکتــوب باشــد‪.‬‬ ‫عالقــه منــدان بــه رشــته خبرنــگاری بایــد رشــته‬ ‫علــوم ارتباطــات اجتماعــی و یــا رشــته خبــر‬ ‫نــگاری را در دانشــگاه هــا انتخــاب کنند‪.‬همچنیــن‬ ‫بعضــی از اموزشــگاه هــا بــه صــورت ازاد دوره‬ ‫هایــی را در زمینــه خبرنــگاری برگــزار مــی کننــد‪.‬‬ ‫بــا توجــه بــه ایــن کــه یــک خبرنــگار بــرای کــدام‬ ‫رســانه مشــغول بــه جمــع اوری اخبــار اســت‬ ‫ممکــن اســت شــرح وظایــف وی فــرق کند‪.‬امــا بــه‬ ‫طــور کلــی مــی توانیــم بگوییم یــک خبرنــگار باید‬ ‫بــه دنبــال اخبــاری عینــی و گــزارش هــای واقعــی‬ ‫در زمینه هــای سیاسی‪,‬ورزشــی‪,‬فرهنگی‪,‬اقتصادی‬ ‫‪,‬مذهبــی و‪....‬باشــد‪.‬از دیگــر وظایــف وی بعــد از‬ ‫جمــع اوری گــزارش انتقــال ان بــه مــردم جامعــه‬ ‫از طریــق یکــی از رســانه هــا ماننــد تلوزیــون ‪,‬‬ ‫رادیــو و روزنامــه ‪ ...‬اســت‪.‬از وظایــف اصلــی یــک‬ ‫خبرنــگار تحقیــق دربــاره پیشــینه و صحــت خبــر‬ ‫اســت‪.‬یک خبرنــگار بایــد از انتشــار اخبــار کــذب خــودداری کند‪.‬همچنیــن در صــورت لــزوم قــرار‬ ‫مالقــات هایــی بــرای شــفاف ســازی خبــر ترتیــب دهد‪.‬افــراد مصاحبــه شــونده مــی تواننــد از مــردم‬ ‫عــادی یــا مســئولین رده بــاال باشــند‪.‬‬ ‫‪26‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪24‬‬ صفحه 24 ‫از اولیــن مهــارت هــای یــک خبرنــگار بایــد بــه توانایی‬ ‫شــنوایی او اشــاره کرد‪.‬یــک خبرنــگار بایــد بــه تمــام‬ ‫انچــه کــه مــردم دربــاره ان حــرف میزننــد بــا دقــت‬ ‫گــوش کنــد‪ .‬صحبــت هــای ان هــا را بــا ســوال و یــا‬ ‫نظــر شــخصی قطــع نکند‪.‬یــک خبرنــگار بایــد لیســتی‬ ‫از ســوال هــای مربــوط بــا موضــوع در ذهــن خــود‬ ‫داشــته باشــد تــا بــا پرســیدن ســواالت غیــر مرتبــط‬ ‫و نامناســب مــردم را خســته و یــا دچــار ســرگردانی‬ ‫نکنــد‪.‬‬ ‫از دیگــر مهــارت هــای یــک خبرنــگار مــی تــوان بــه‬ ‫داشــتن هنــر ســخن ورزی اشــاره کــرد‪.‬او بایــد بتوانــد‬ ‫بــه صورت شــیوا صحبــت کنــد و در انتقــال اطالعات از‬ ‫ســاده تریــن جمــات اســتفاده کنــد‪.‬از دیگــر توانایــی‬ ‫هــای گفتــاری مــی تــوان بــه نشــان دادن انعطــاف بــا‬ ‫ســطح مصاحبــه شــونده اشــاره کــرد‪.‬از طرفــی یــک‬ ‫خبرنــگار بایــد دارای مهــارت نویســندگی باشــد تــا‬ ‫بتوانــد مشــاهدات خــود را بــه صــورت مکتــوب جمــع‬ ‫اوری کنــد‪.‬در صورتــی کــه از متــن هــای طوالنــی برای‬ ‫انتقــال خبــر اســتفاده کنــد قطعــا در خواننــده احســاس‬ ‫خســتگی ایجــاد خواهــد کرد‪.‬بایــد بــا پاراگــراف هــای‬ ‫مرتبــط و کوتــاه در ســریع تریــن روش ممکــن هــدف‬ ‫خبــر رو انتقــال دهــد‪.‬‬ ‫خبرنــگار در وهلــه اول بایــد بــه کار جمع اوری‬ ‫خبــر عالقــه منــد باشــد‪.‬در صــورت نداشــتن‬ ‫ذوق و اســتعداد در ایــن زمینــه بــدون شــک‬ ‫موفــق نخواهــد شــد‪.‬فردی کــه تمایــل ورود بــه‬ ‫عرصــه خبرنــگاری دارد بایــد کنجــکاو باشــد‪.‬با‬ ‫تیزبینــی بــه دنبــال اخبــار و وقایعــی باشــد کــه‬ ‫شــاید در نظــر اول اهمیــت چندانــی نداشــته‬ ‫باشــند امــا ممکــن اســت در پــس پــرده ‪ ,‬یــک‬ ‫خبــر بــا ارزش و قابــل انتشــار وجــود داشــته‬ ‫باشد‪.‬داشــتن جســارت از مهمتریــن ویژگــی هــای اخالقــی یــک خبرنــگار اســت‪.‬فردی کــه ترســو‬ ‫باشــد شــغل خبرنــگاری اصــا بــرای او مناســب نیســت ‪.‬همچنیــن یــک خبرنــگار بایــد بتوانــد در‬ ‫مــورد ارزش یــک خبــر تصمیــم گیــری کنــد و بتوانــد ســریع ان را انتقــال بدهد‪.‬داشــتن احســاس‬ ‫مســئولیت پذیــری یکــی دیگــر از ویژگــی هــای یــک خبرنــگار خــوب اســت‪.‬در صورتــی کــه فــرد‬ ‫مقیــد بــه قوانیــن اخالقــی نباشــد ممکــن اســت اســتانداردهای انتشــار خبــری را نادیــده بگیــرد ‪.‬بــه‬ ‫عنــوان مثــال عــدم ذکــر منابــع خبــر مــی توانــد یکــی از ایــن مــوارد باشــد‪.‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪25‬‬ صفحه 25 ‫انیمیشن‬ ‫پانته ا پاد‬ ‫ویلوبی ها‬ ‫انیمیشــن کمــدی ویلوبــی هــادر ســال ‪2020‬‬ ‫از نتفلیکــس پخــش شــد‪ .‬کمــی بعد از انتشــار‬ ‫ایــن انیمیشــن‪ ،‬شــرکت نتفلیکــس اعــام کرد‬ ‫کــه از انیمیشــن ویلوبــی هــا در همیــن مــاه‬ ‫اول‪ ،‬بیــش از ‪ 37‬میلیــون بــار بازدیــد شــده‬ ‫اســت‪.‬‬ ‫همچنیــن ایــن انیمیشــن از منتقــدان امتیازهــای خوبــی دریافــت کــرده اســت‪ .‬انیمیشــن ویلوبیهــا یــا‬ ‫خانــواده ویلوبــی مناســب بــرای گــروه ســنی بــاالی ‪ 13‬ســال اســت‪.‬‬ ‫والدیــن بایــد بداننــد کــه ویلوبــی هــا یــک انیمیشــن نامتعــارف اســت‪ .‬ایــن انیمیشــن بــر اســاس‬ ‫کتابــی بــا همیــن نــام از لوئیــس لــوری ســاخته شــده اســت‪ .‬داســتان دربــاره ی کــودکان خانــواده‬ ‫ویلوبــی اســت کــه بــه دلیــل توجــه و محبــت ندیــدن از پــدر و مادرشــان تصمیــم می گیرنــد‬ ‫خــود را یتیــم کننــد و بــه جبــران گذشــته کمــی ماجراجویــی کننــد‪.‬‬ ‫والدیــن کــودکان اگرچــه خنــده دار هســتند امــا بی نهایــت بدجنــس و بی توجه انــد و در‬ ‫جریــان انیمیشــن اســت کــه کمــی تغییــر خلــق و خــو می دهنــد‪ .‬همچنیــن صحنه هایــی از فــرار‪،‬‬ ‫تعقیــب و گریــز‪ ،‬بــه دام افتــادن و حتــی در سکانســی گرفتــار طوفــان شــدن در ایــن انیمیشــن‬ ‫بــه چشــم می خــورد‪.‬‬ ‫در صحن ـه ای ویلوبــی هــا ‪ ،‬پــدر و مــادر خــود را در موقعیت هــای خطرنــاک مثــل شــکار شــدن‬ ‫توســط کوس ـه یــا خــرس تصــور می کننــد‪ .‬بایــد گفــت ایــن انیمیشــن بــرای کودکانــی کــه از‬ ‫دیــدن بدرفتــاری والدیــن بــا کــودکان ناراحــت می شــوند‪ ،‬مناســب نیســت‪.‬‬ ‫‪26‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪26‬‬ صفحه 26 ‫در ایــن انیمیشــن ویلوبــی هــا چهــار کــودک‬ ‫خانــواده ویلوبــی یعنــی «تیــم»‪« ،‬جیــن»‪،‬‬ ‫«بارنابــی» و «بارنابــی» از نســل یــک خانــواده ی‬ ‫موفــق و محتــرم (و البتــه ســیبیلو) هســتند‪.‬‬ ‫امــا ویلوبی هــای امــروز یعنــی پــدر و مــادر‬ ‫ایــن بچه هــا‪ ،‬هیــچ شــباهتی بــه اجدادشــان‬ ‫ندارنــد‪ .‬انهــا نــه تنهــا موفــق و محتــرم نیســتند‬ ‫بلکــه نســبت بــه فرزنــدان خــود ظالمانــه رفتــار‬ ‫می کننــد‪ .‬انهــا فقــط بــه خودشــان اهمیــت‬ ‫می دهنــد و فرزندانشــان را بــدون هیــچ محبــت‬ ‫یــا توجهــی بــه امــان خــدا رهــا کرده انــد‪.‬‬ ‫ک روز بچه هــا یــک کــودک یتیــم را جلــوی‬ ‫خانــه خــود پیــدا می کننــد و تصمیــم می گیرنــد‬ ‫برایــش یــک خانــواده خــوب پیــدا کننــد‪ .‬در‬ ‫همیــن حیــن ایــن ایــده بــه ذهنشــان می رســد‬ ‫کــه اگــر خودشــان هــم یتیــم بودنــد فرصــت‬ ‫پیــدا کــردن یــک خانــواده دیگــر را بــه دســت‬ ‫می اوردنــد‪ .‬بنابرایــن ویلوبــی هــا پــدر و‬ ‫مادرشــان را بــه ســفری ترســناک و خطرنــاک‬ ‫می فرســتند و خودشــان می ماننــد و یــک پرســتار‬ ‫بچــه بــه نــام «لینــدا» کــه پــدر و مادرشــان بــرای‬ ‫انهــا پیــدا کرده انــد‪ .‬انهــا ماجراهــای زیــادی را‬ ‫پشــت ســر می گذارنــد تــا معنــی واقعــی خانــواده‬ ‫را درک کننــد‪.‬‬ ‫انیمیشــن ویلوبــی هــا داســتانی‬ ‫شــگفت انگیز امــا عجیــب و‬ ‫غریــب در فضایــی تاریــک دارد‬ ‫کــه بــا شــوخی ها و عناصــر‬ ‫طنزامیــز تلطیــف شــده اســت‪.‬‬ ‫داســتان را یــک گربــه روایــت‬ ‫می کنــد و او از همــان ابتــدا بــا‬ ‫لحــن طنزامیــزش ســیر داســتان‬ ‫را مشــخص می کنــد‪ .‬شــوخی های‬ ‫او اســت کــه جهــت داســتان را‬ ‫مشــخص می کنــد و تماشــاگر را‬ ‫مشــتاق نگــه مــی دارد‪ .‬انیمیشــن‬ ‫ویلوبی هــا بــرای خانواده هایــی‬ ‫کــه دوســت دارنــد ضمــن لــذت‬ ‫بــردن از تماشــای انیمیشــن در کنــار هــم بخندنــد مناســب اســت‪.‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪27‬‬ صفحه 27 ‫گیم‬ ‫ثنا محمدی‬ ‫کاپ هــد یــا ســرفنجونی‪ ،‬یــک بــازی بــا زمینــه ثابــت ‪2‬‬ ‫بعــدی تیرانــدازی اکشــن اســت کــه بــه ســبک کارتون هــای‬ ‫قدیمــی دهــه ‪ 1930‬ســاخته شــده اســت‪ .‬ایــن یــک بــازی‬ ‫تمــام عیــار یارانــه ای بــرای بچه هــا بــه شــمار مــی رود کــه‬ ‫تفریــح و لــذت در ان شــرط اول اســت و غــرق شــدن در‬ ‫بــازی و پویانمایی هــای جوهــری و دســت ســاخته را در‬ ‫برمی گیــرد و دارای پس زمینــه ابرنگــی و تــرک صوتــی‬ ‫جــاز اصلــی می باشــد‪ .‬باوجــود دشــواری بســیار بی نظیــر‬ ‫اســت‪ ،‬ایــن بــازی مبتکرانــه و از لحــاظ بصــری جــذاب‬ ‫بــه شــما امــکان ارتقــا شــخصیت می دهــد کــه از طریــق‬ ‫حــرکات و حمــات عالــی طــی پیشــروی در ســطح بــه‬ ‫دســت می اوریــد‪ .‬در ابتــدای بــازی شــاهد یــک امــوزش‬ ‫ســاده هســتید کــه بــه بجــه هــا اجــازه می دهــد در حــرکات‬ ‫و اســتفاده از ســطح ســاح بــرای شکســت دادن هوشــمندانه‬ ‫رئیس هــای گوناگــون در بــازی مهــارت پیــدا کننــد‪..‬‬ ‫راکــت لیــگ یــک بــازی از نــوع فوتبــال کــه در‬ ‫ان بازیکنــان بــا بازی هــای قدرتمنــد مســابقه ای‬ ‫خــود بــا گل زدن بــا تــوپ غــول اســا بــا یکدیگــر‬ ‫مســابقه می دهنــد‪.‬‬ ‫ایــن بــازی نمــود یــک بــازی پــر شــتاب و تیــم‬ ‫محــور بــا یــک هــدف مشــخص اســت‪ .‬بچه هــا‬ ‫می تواننــد ماشــین مســابقه منحصــر بــه فــرد‬ ‫خــود را باقابلیت هــای معمــول باوجــود بیــش‬ ‫از ‪ 10‬میلیــارد ترکیــب ممکــن طراحــی کننــد‪.‬‬ ‫حالت هــای اجــرای ایــن بــازی شــامل ســیزن‬ ‫مــود یــک صفحــه دو – ســه – و چهــار نفــره اســت‬ ‫کــه قابلیــت بــازی محلــی و یــا انالیــن بــا ســایر‬ ‫بازیگــران صفحــه چنــد تکــه را دارد‪.‬‬ ‫‪26‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪29‬‬ صفحه 28 ‫بــرای بچه هــا لگوهــا‪ ،‬بهتریــن بــازی هســتند ان هــا می تواننــد‬ ‫همــه چیــز بســازند‪ .‬ماینکرافــت هــم همین طوراســت امــا بــدون‬ ‫هیــچ هزین ـه ای‪ .‬یــک بــازی دوســتانه بــرای بچه هــا کــه در ان‬ ‫می تــوان هــر چیــزی را از حملــه شــبیه ســازی تمــام شــهرهای‬ ‫کوچــک و بــزرگ را ســاخت‪ .‬ماینکرافــت بــازی ایــده الــی‬ ‫بــرای معرفــی ســواد کامپیوتــر و ازادســازی تخیــل بچــه اســت‪.‬‬ ‫ایــن بــازی دومیــن بــازی ویدیویــی پرفــروش تاریــخ اســت کــه‬ ‫بــه خاطــر ســبک بــازی خالقانــه اش برنــده جوایزوافتخــارات‬ ‫بســیاری را ازان خــود کــرده‪ .‬ایــن بــازی بــا ســبک کارتــون‬ ‫بلوکــی بــه فرزنــد شــما اجــازه می دهــد کــه بیــن دو حالــت‬ ‫انتخــاب کننــد‪ :‬بقــاء زندگــی و نجــات از مــرگ (بــازی کننده هــا‬ ‫بایــد بــه جمــع اوری منابــع طبیعــی پرداختــه و خــود را از‬ ‫هیوالهــا و خطــرات طبیعــی محافظــت کننــد کــه روشــی بــدون‬ ‫خونریــزی اســت) و حالــت دوم جعبــه شــن اســت (کــه در ان‬ ‫بــازی کننده هــا می تواننــد از منابــع بی انتهــا بــرای ســاختن‬ ‫هــر چیــزی اســتفاده کننــد)‪.‬‬ ‫اگرچــه ممکــن اســت بــرای فرزندتــان الزم باشــد کــه بــازی را بارهــا انجــام دهــد تــا بتوانــد همــه چیــز را‬ ‫تجزیــه و تحلیــل کنــد امــا انقدرپیچیــده نیســت کــه به طــور کلــی از پــس ان بــر نیایــد‪ .‬در ایــن بــازی‬ ‫چندیــن فیلــم اموزشــی و راهنمــا وجــود دارد کــه ضامــن بهتریــن انتخاب هــای فرزندتــان در مســیر‬ ‫بــازی خواهــد بــود‪ .‬اگرچــه مانکــرف ممکــن اســت کمــی تکــراری باشــد‪ ،‬امــا بدانیــد چیزهایــی کــه بایــد‬ ‫بســازید هرگــز تمــام نمی شــوند‪.‬‬ ‫بــا فــورزا هورایــزن ‪ 3‬بچــه هــا خــود را پشــت فرمــان حــس‬ ‫می کننــد‪ .‬ایــن رانندگــی فــرا واقع گرایانــه بــه گرافیــک‬ ‫زنــده خــود می بالــد و کــودکان را بــه مســابقه در محیطــی‬ ‫بــاز در اســترالیا دعــوت می کنــد‪.‬‬ ‫در ایــن بــازی کــودکان فقــط بــازی نمی کننــد بلکــه یــاد‬ ‫می گیرنــد همــه چیــز را از شــخصیت راننــده خــود گرفتــه‬ ‫تــا اتومبیــل شــخصی و حتــی صــدای ماشــین خــود را مطابــق‬ ‫ســلیقه خــود کننــد‪ .‬ایــن بــازی فــورزا هورایــزن ‪ 3‬بــه‬ ‫بچه هــا کنتــرل کامــل می دهــد و ان هــا قــادر خواهنــد بــود‬ ‫ماشــین خــود را از بیــن ‪ 350‬ماشــین از وانــت فــورد گرفتــه‬ ‫تــا تســا و فــراری و مرســدس بنــز انتخــاب کننــد‪ .‬بچه هــا‬ ‫حتــی می تواننــد کلکســیون موســیقی خــود را انتخــاب کننــد‬ ‫و به صــورت انالیــن همچنــان کــه بــه طریقــه رانندگــی‬ ‫صاحــب ســبک منحصــر بــه فــرد بــازی عــادت می کننــد‪،‬‬ ‫بــا دوســتان خــود بــازی کننــد‪ ،‬در حالــی کــه موانــع محیطــی‬ ‫نظیــر عالمت هــای خطــر پــرش‪ ،‬ســتون های موتــوری و‬ ‫مناطــق مخصــوص دریفــت ان هــا را بــه تجربــه مســابقه ای‬ ‫هیجــان انگیــز دعــوت می کنــد‪.‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪29‬‬ صفحه 29 ‫بازی‬ ‫شاینا مفتخری مظاهری‬ ‫شطرنج‬ ‫ــطرنج بــازی دو نفــره ای اســت کــه بــر روی یــک‬ ‫َش َ‬ ‫صفحــه بــا ‪ ۶۴‬خانــه (‪ ۳۲‬خانــه ســیاه و ‪ ۳۲‬خانــه ســفید)‬ ‫بــه وســیله ‪ ۳۲‬مهــره (‪ ۱۶‬مهــره ســفید و ‪ ۱۶‬مهــره‬ ‫ســیاه) انجــام می شــود‪.‬‬ ‫عــده ای‬ ‫برخــی شــطرنج را یــک ســرگرمی می داننــد و ّ‬ ‫دیگــر ان را یــک ورزش رزمــی ذهنــی محســوب‬ ‫می کننــد‪ .‬موفقیــت در ایــن ورزش بیــش از هــر چیــز بــه‬ ‫تــوان تحلیــل و فهــم انتزاعــی ذهــن وابسته اســت‪.‬‬ ‫واژه «شــطرنج» تلفــظ فارســی «چاتورانــگا» اســت‪،‬‬ ‫کلمــه ای کــه در زبــان سانســکریت بــرای نــام‬ ‫گــذاری ایــن بــازی بــه کار بــرده می شــود‪ ،‬هنــد‬ ‫جایی ســت کــه معمــوالً از ان بــه عنــوان نخســتین‬ ‫زادگاه ایــن بــازی یــاد می شــود‪ .‬اگــر چــه بازیهــای‬ ‫مشــابهی در کــره‪ ،‬چیــن‪ ،‬ژاپــن و تایلنــد رواج‬ ‫داشــته‪ ،‬امــا شــطرنج امــروزی بــه ایــن بــازی هنــدی‬ ‫برمــی گــردد کــه در دوره ساســانیان وارد ایــران‬ ‫شــده و انــگاه در کشــورهای اســامی‪ ،‬اروپــا و‬ ‫روســیه تکامــل پیــدا کرده اســت‪.‬‬ ‫صفحــه شــطرنج یــک صفحــه مربــع ‪ ۸‬در ‪ ۸‬خانــه اســت یکــی در میــان ســیاه و ســفید هســتند‪.‬‬ ‫ســتون های عمــودی روب ـه روی شــطرنجبازان بــا حــروف الفبــا (از ‪ A‬تــا ‪ )H‬و ردیف هــای افقــی بــا‬ ‫اعــداد (‪ 1‬تــا چاییــدن مشــخص می شــوند‪.‬‬ ‫‪ ۱۶‬مهــر ه ســفید در ‪ ۱۶‬خانــه دو ردیــف یــک و دو و ‪ ۱۶‬مهــره ســیاه هــم در ‪ ۱۶‬خانــه دو ردیــف‬ ‫هفــت و هشــت قــرار می گیرنــد‪ ،‬صفحــه حتمــا بایســتی طــوری قــرار گیــرد کــه اولیــن خانــه ســمت‬ ‫راســت هــر دو شــطرنجباز ســفید باشــد‪.‬‬ ‫ســرباز ضعیف تریــن مهــره بازیســت کــه هــر کــدام از بازیکنــان (ســیاه یــا ســفید) ‪ ۸‬عــدد از ان‬ ‫دارنــد کــه در ردیــف یکــی مانــده بــه اخــر قــرار می دهنــد‪ .‬پیــاده بــه جــز حرکــت اول کــه می توانــد‬ ‫‪ ۲‬خانــه مســتقیم بــه جلــو بــرود‪ ،‬بقیــه حرکتهــا را بایــد خانــه بــه خانــه انجــام دهــد‪.‬‬ ‫‪26‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪30‬‬ صفحه 30 ‫اســب مهــره ای ســت کــه بــه همــراه فیــل از انهــا بــه عنــوان ســوار َسـ ُبک‬ ‫یــاد می شــود‪ .‬ارزش اســب برابــر ســه و نیــم واحــد پیاده اســت‪ .‬حرکــت‬ ‫اســب بــه صــورت ‪ ۲‬خانــه بــه ســمت های جلــو‪ ،‬عقــب‪ ،‬راســت و چــپ و‬ ‫یــک خانــه در جهــت عمــود بــر ان (بــرای عقــب و جلــو بــه ســمت های‬ ‫راســت و چــپ و بــرای راســت و چــپ بــه ســمت های عقــب و جلــو)‬ ‫خواهــد بــود‪ .‬یعنــی اگــر اســب ‪ ۲‬خانــه بــه ســمت جلــو رفــت حرکــت‬ ‫خــود را بــا یــک خانــه بــه چــپ یــا راســت ادامــه می دهــد و در واقــع‬ ‫مســیر را می شــکندو حرکتــش را بــه ماننــد حــرف ‪ L‬التیــن انجــام‬ ‫می دهــد‪ .‬اســب تنهــا مهــره شــطرنج اســت کــه مانعــی بــرای حرکــت او‬ ‫وجــود نــدارد و در صورتــی کــه خانــه مقصــد تحــت اشــغال نباشــد‪ ،‬بــدون‬ ‫هیــچ مشــکلی بــه انجــا بــرود‪.‬‬ ‫فیــل یکــی از ســوارهای َسـ ُبک بــازی شــطرنج اســت کــه ارزش تقریبــی ان برابــر بــا ســه و نیــم پیــاده‬ ‫ارزیابــی می شــود‪ .‬فیــل مهــره ای اســت کــه می توانــد بــه صــورت اریــب و در صورتــی کــه مانعــی‬ ‫نباشــد یــا خانــه مقصــد مشــغول نباشــد‪ ،‬بــه طــور نامتناهــی بــه خانـه ای در دوردســت بنشــیند‪ .‬هماننــد‬ ‫اســب‪ ،‬هــر طــرف ســیاه یــا ســفید ‪ ۲‬فیــل دارنــد کــه بــا توجــه بــه چیدمــان انهــا در صفحــه‪ ،‬یکــی از‬ ‫انهــا در خانــه ســفید جــای می گیــرد و دیگــری در ســیاه‪.‬‬ ‫رخ مهــره ای قــوی در شــطرنج محســوب می شــود کــه حضــور ان بــه‬ ‫ویــژه در انتهــای بــازی راهگشاســت‪ .‬رخ بــه همــراه وزیــر «ســوارهای‬ ‫ســنگین» نامیــده می شــوند‪ .‬هــر بازیکــن شــطرنج ‪۲‬عــدد رخ در اختیــار‬ ‫دارد و در مجمــوع ‪ ۴‬رخ در کل صفحــه موجــود اســت کــه هــر کــدام‬ ‫در یکــی از چهــار گوشــهٔ صفحــهٔ شــطرنج (‪ )H۸ ,H۱ ,A۸ ,A۱‬قــرار‬ ‫می گیرنــد‪ .‬رخ در شــطرنج بــه صــورت عمــودی و افقــی حرکــت می کنــد‬ ‫و می توانــد در صــورت نبــودن مانــع یــا اشــغال خانــهٔ مقصــد‪ ،‬یــک‬ ‫ســتون یــا یــک ردیــف کامــل را هــم طــی کنــد‪.‬‬ ‫وزیرهــا قوی تریــن مهره هــای شــطرنج محســوب می شــوند‪ .‬قــدرت یــک وزیــر برابــر بــا ‪ ۹‬پیــاده‬ ‫ارزیابــی می شــود‪ .‬وزیربــه ‪ ۲‬صــورت اریــب و مســتقیم (عمــودی یــا افقــی) حرکــت می کنــد و بــه‬ ‫همــان ترتیــب مهــره ای را می گیــرد‪ .‬هــر یــک از طرفیــن بــازی شــطرنج فقــط یــک وزیــر دارنــد‪.‬‬ ‫وزیرهــا بیــن شــاه و فیــل قــرار می گیرنــد‬ ‫شــاه حیاتی تریــن مهــره بــازی ایســت کــه در واقــع حضــور تمــام مهره هــای شــطرنج بــرای دفــاع از‬ ‫شــاه خــود و حملــه یــا تخریــب مســتقیم یــا غیــر مســتقیم شــاه حریــف هســت‪ .‬شــاه فقــط می توانــد‬ ‫بــه تمامــی اطــراف و خانه هــای مجــاور خــود بــرود‪.‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪31‬‬ صفحه 31 ‫تصویری از ارش کمانگیر‬ صفحه 32