ماهنامه راز شقایق شماره 49
ماهنامه راز شقایق شماره 49
ماهنامه راز شقایق شماره 49
ماهنامه فرهنگی و هنری
(خبری ،تحلیلی ،پژوهشی ،اموزشی)
سال پنجم ،شماره ،49فروردین ماه 1399
شماره مجوز 75583:
مدیر روابط عمومی
علی اسدابادی (کرمانشاهی)
دبیر سرویس هنری
دبیر سرویس فرهنگی
سرویس عکس
فوادمحمدهاشم
پروانه فیروزی
میالد محمدهاشم
صاحب امتیاز و مدیر مسئول
دکتر علیرضا مفتخری مظاهری
سردبیر
فاطمه عبدالمحمدی
مدیر اجرایی
ستاره کوشا
طراح و گرافیست
حسین شیردل
همکاران این شماره:
ســمیه عبدالمحمــدی -کبری تبریزیــان -کریـــم فیروزی -شــایلین مظاهری -جعفرمحمدهاشم-سحر پورحســینی -ابـــولفضل فیاض مرند -سمیه قاســمعلی -امیــد عزیــزی -محمدرضارســتگار -حســین قاســمی -ســید امیــر رســتگار-
خلیل مــدادی -افشــین اســدزاده -زهــرا کالتــه عربــی -تحریریــه پایــگاه خبــری شــاینا -تحریریــه هفتــه نامــه نســل انقــاب -تحریریــه اخبــار اصنــاف -هفتــه نامــه مدرن-دنیــای بچــه هــا
سخن مدیرمسئول
فهرست مطالب
البانــی را می تــوان از کشــورهایی در اروپــا بــه شــمار اورد
کــه مــردم ان بــه شــکل قومــی و نــژادی جــزو یکــی از
ریشــه دارتریــن ملت هــای اروپــا هســتند.
البانــی تبارهــا نه تنهــا در البانــی بلکــه در دیگر نقــاط اروپا
بویــژه اروپــای شــرقی گســترده شــده اند .وقایــع تاریخــی
بســیاری کــه در ایــن کشــور رخ داد ،بویــژه در دوران
حکومــت کمونیســتی باعــث مهاجــرت گســترده مــردم
ایــن کشــور بــه اقصــی نقــاط اروپــا و امریــکا گردیــد.
شــاید بتــوان البانی تبارهــا را تنهــا قومــی در جهــان نامیــد
که دارای دو کشــور مســتقل هســتند.
کــوزوو بعــد از البانــی کشــور دوم ایــن قومیــت در اروپــا به
شــمار می ایــد .کشــوری کــه بــا حــرف حدیــث فــراوان و
بــا دخالــت ناتــو از صربســتان جــدا شــد و هنــوز بســیاری
از کشــورهای دنیــا ان را بــه رســمیت نشــناخته اند.
در ســال 1913نیــز اســتقالل البانــی مدیــون سیاســت
قدرت هــای ان روز اروپــا نظیــر المــان و انگلســتان و
بــه ســبب جلوگیــری از قــدرت گرفتــن صرب هــا بــود.
اتفاقــی کــه دوبــاره بعــد از ســال ها بــا جداســازی کــوزوو
از صربســتان و حمایــت غــرب از ایــن اقــدام رخ داد.
فرهنــگ البانــی بــا توجــه بــه حکومــت طوالنــی عثمانی ها
در بالــکان و از جملــه البانــی نزدیــک بــه فرهنــگ دیگــر
کشــورهای منطقــه بالــکان بویــژه مســلمانان شــرق اروپــا
ماننــد بوســنی اســت.
کشــور البانــی هرچنــد بــه لحــاظ اقتصــادی قــدرت
چندانــی در اروپــا محســوب نمی شــود امــا اماکــن
تاریخــی و بناهــای مذهبــی و تاریخــی ان بــا توجــه بــه
تاریــخ غنــی منطقــه و همچنیــن طبیعــت زیبــای کشــور از
جملــه امتیــازات البانــی بــرای رونــق گردشــگری و جــذب
توریســت در ایــن کشــور کوچک اروپایــی اســت .برگزاری
انــواع جشــن ها و فســتیوال ها یکــی از مهم تریــن
سیاســت های فرهنگــی دولــت در جــذب همــه ســاله
توریســت در شــهرهای مختلــف کشــور بــوده اســت.
در ایــن شــماره بــه معرفــی بیشــتر ایــن کشــور تقریبــا
ناشــناخته در منطقــه بالــکان پرداخته ایــم.
راز شقایق را در هرجای دنیا بخوانید
شــما می توانیــد فایــل P.D.Fماهنامــه راز شــقایق را کــه دارای
اطالعــات جامع تــری دربــاره موضــوع هــر شــماره (ســفرنامه
کشــورهای دنیــا) اســت و شــامل مباحثــی ماننــد اشــنایی بــا ســاختار
سیاســی ،اقتصــادی ،فرهنگــی ،اجتماعــی و جاذبه هــای گردشــگری
هــر کشــور می باشــد را بــا مراجعــه بــه ســایت جــار و نصــب
اپلیکیشــن مربوطــه ،بــا پرداخــت مبلــغ نیــم بهــا دریافــت کنیــد.
در ضمــن شــماره های قبلــی نشــریه نیــز از همیــن طریــق قابــل
دریافــت می باشــد.
www.jaaar.com
رمزینه لینک ارشیو
رازشقایق در سایت جار
روابط ایران والبانی
3
اشتراکات فرهنگی ایران و البانی
4
نگاهی به کشور البانی
6
مذهب مردم البانی
10
فرهنگ مردم البانی
12
اقتصاد
16
ساختار سیاسی
18
نظام اموزشی
22
نظام حقوقی
24
هنرموسیقی البانی
26
تیرانا ،پایتخت
28
دراج ،شهر کهن البانی
36
شهرهای معروف البانی
36
سایر مناطق دیدنی البانی
40
حیات وحش
44
معماری
48
لباسهای سنتی
52
غذاهای محبوب
54
اسطوره ها در ادبیات البانی
56
سینمای البانی
58
ورزش
60
رویدادهای فرهنگی
62
نشانی دفتر مرکزی:
تهران -خیابان شریعتی -خیابان خواجه نصیر -خیابان مقدم-
کوچه کهندانی -بن بست اول -پالک 5
تلفکس77573576 :
استفاده از مطالب این نشریه با اجازه کتبی و ذکر منبع بالمانع است.
لیتوگرافی و چاپ :گنجینه مینیاتور
شبکه توزیع فروش :شرکت نشرگستر امروز 54081 000
روابط ایران و البانی
ابوالفضل فیاض مرند
کارشناس سیاسی
باتوجــه بــه در نظــر گرفتــن ایــن مهــم کــه حــدود 70درصــد جمعیــت کشــور
البانــی را مســلمانان تشــکیل مــی دهنــد ،همــواره البانــی مــورد توجــه جمهــوری
اســامی ایــران بــوده اســت .در ایــن راســتا جمهــوری اســامی ایــران در ســال
1371اقــدام بــه بازگشــایی ســفارت خــود در تیرانــا در ســطح کاردار نمــود و از
ســال 1377ایــن ســطح بــه مقــام ســفیری رســید .ایــن در حالیســت کــه البانــی
در ایــران نمایندگــی نداشــته و در اخریــن اقــدام مثبــت خــود در ســال ،1388
اقــدام بــه معرفــی ســفیر خــود در انــکارا بعنــوان ســفیر اکردیتــه در تهــران نمــوده
اســت.
البانــی را شــاید بتــوان جــزو کشــورهایی دانســت کــه بیــش از انکــه بــه لحــاظ
سیاســی قابلیــت ارتبــاط بــا کشــوری چــون ایــران را داشــته باشــند ،بــه لحــاظ
اقتصــادی و بویــژه فرهنگــی می تواننــد تعامــات بســیاری بــا کشــور مــا کــه از
نظــر فرهنگــی یکــی از غنــی تریبــن کشــورهای خاورمیانــه و دنیاســت داشــته
باشــند.
تاثیــر فرهنگــی کشــور مــا در مناطقــی نظیــر البانــی بــه مراتــب می توانــد نقــش
موثرتــری نســبت بــه ارتباطــات سیاســی داشــته باشــد .بعــد از برجــام فرصــت
بــرای بســیاری از کشــورهای اروپایــی فراهــم شــد تــا زمینــه ارتباطــات خــود را
بــا ایــران گســترش دهنــد.
ایــران هرچنــد بــا البانــی مدت هاســت روابــط خــود را اغــاز کــرده امــا بــا کــوزوو
کشــور جــدا شــده از صربســتان کــه در ان هــم البانــی تبارهــا اکثریــت را تشــکیل
می دهنــد رابطــه ای نداشــته و ایــن کشــور را بــه صــورت مســتقل بــه رســمیت
نمی شناســد.
اخریــن و جــدی تریــن رابطــه در ســطح مقامــات عالــی دو کشــور در در مــاه ســال
95رخ داد .حســن روحانــی در دیدار«دیتمیــر بوشــاتی» وزیــر خارجــه ایــن کشــور
کــه در ســفری بــه تهــران امــده بــود ،بــه ظرفیت هــا و توانمندی هــای گســترده
دو کشــور اشــاره کــرد و گفــت :دوره پســابرجام فرصــت مناســبی را بــرای توســعه
و تعمیــق همکاری هــای تهــران -تیرانــا در همــه حوزه هــا به ویــژه اقتصــادی و
تجــاری فراهــم کــرده اســت کــه بایــد بخش هــای خصوصــی دو کشــور از ایــن
فرصــت به خوبــی اســتفاده کننــد.
روحانــی تقویــت همکاری هــای فرهنگــی و از جملــه مراکــز دانشــگاهی و علمــی دو
کشــور را ضــروری خوانــد و تاکیــد کــرد :تحکیــم روابــط ایــران و البانــی در همــه
حوزه ه ـا ،بــه نفــع دو کشــور اســت.
«دیتمیــر بوشــاتی» وزیــر خارجــه البانــی هــم در ایــن دیــدار گفــت :البانــی مصمــم
اســت بــا توســعه و تعمیــق همــه جانبــه روابــط تهــران -تیرانــا ،صفحــه تــازه ای
را در تاریــخ روابــط دو کشــور بگشــاید.
اطالعات سفارت البانی در ایران
اتبــاع ایرانــی جهــت مســافرت بــه کشــور البانــی بــه ویــزای ایــن کشــور نیــاز دارنــد
ولــی کشــور البانــی در ایــران ســفارت نــدارد و نزدیکتریــن ســفارت البانــی بــه ایــران
در شــهر اســتانبول قــرار دارد .
شماره | 49راز شقایق| 3
بوشــاتی همچنیــن در ســفر بــه تهــران بــا محمدجــواد ظریــف هــم مالقــات کــرد و
در مــورد عالقه منــدی تیرانــا بــه گســترش روابــط بــا کشــورمان گفــت« :در حــال
حاضــر ،زمــان و شــرایط نســبت بــه گذشــته بــرای تعمیــق روابــط بــا جمهــوری
اســامی ایــران فراهــم شــده اســت؛ بــه همیــن دلیــل ،البانــی تصمیــم گرفتــه
اســت ســفارت خــود در تهــران را افتتــاح کنــد».
مســاله ای کــه هیــچ وقــت رخ نــداد و بــا ورود منافقیــن بــه البانــی روابــط دو کشــور
هــم دچــار چالــش شــد.
یکــی از مهمتریــن چالش هــای بوجــود امــده در روابــط دو کشــور انتقــال گــروه
تروریســتی مجاهدیــن خلــق از عــراق بــه البانــی بــود.
دولــت البانــی در ســال ) 1395( 2016یــک گــروه جدیــد 1900نفــری از اعضــا
منافقیــن را کــه پیشــتر در کمــپ لیبرتــی عــراق بودنــد در تیرانــا پذیرفــت.
تیرانــا در ســال 2013میــادی نیــز بنــا بــه درخواســت دولــت امریــکا ،تصمیــم
گرفــت تــا نخســتین گــروه 210نفــری منافقیــن را بپذیــرد و اکنــون شــمار انهــا در
البانــی بــه دو هــزار نفــر مــی رســد .اســتقبال از گــروه جدیــد منافقیــن نیــز ظاهــرا از
ســوی امریــکا بویــژه در طــی ســفر جــان کــری وزیــر خارجــه وقــت دولــت امریــکا
در ســفر مــاه فوریــه گذشــته بــه تیرانــا حمایــت شــده اســت.
ورود منافقیــن بــه ایــن کشــور روابــط بیــن ایــران و البانــی را تحــت تاثیــر قــرار
دارد چــرا کــه جمهــوری اســامی ایــران ایــن گــروه را بــه دلیــل ســال ها فعالیــت
تروریســتی علیــه مــردم ایــران ،نامشــروع می دانــد.
درســال 1397نیــز بــا فشــار صهیونیس ـت ها ســفیر ایــران از البانــی بــه دالیــل و
اتهامــات واهــی اخــراج شــد.
غالمحســین محمدنیــا ،ســفیر ســابق جمهــوری اســامی در البانــی در ایــن بــاره
گفــت کــه اخــراج او و یــک دیپلمــات دیگــر ایرانــی از تیرانــا ســناریویی «امریکایــی
ـ صهیونیســتی» بــوده و بــرای «تخریــب روابــط ایــران و اروپــا» صــورت گرفتــه
اســت.
محمدنیــا همچنیــن در گفت وگــو بــا خبرگــزاری هــای داخلــی ادامــه داد بــا رابطــه
رو بــه گســترش ایــران و البانــی طرفــدار ســازمان مجاهدیــن خلــق در امریــکا و
اســرائیل نگــران اینــده ایــن ســازمان در ان کشــور بوده انــد.
محمدنیــا همچنیــن گفــت کــه بنیامیــن نتانیاهــو ،نخســت وزیر اســرائیل ،در
مصاحبــه ای اعــام کــرده بــوده کــه ســفرش بــه البانــی را مشــروط بــه عــدم
حضــور ســفیر ایــران در ایــن کشــور کــرده اســت .بــه گفتــه محمدنیــا« :یعنــی یــک
ســناریوی کامــا مشــخص کــه مویــد هــدف خاصــی بــوده اســت».
علیرضا مفتخری مظاهری
حقوقدان و مدرس دانشگاه
ویژگی ها و مشترکات فرهنگی
ایران البانی
جمهوری البانی منشا تحوالت مهم در
منطقه بالکان
جمهــوری البانــی بــا دارا بــودن 70درصــد جمعیت مســلمان و قرار داشــتن
در یکــی از حســاس تریــن مناطــق اروپــا یعنــی منظقــه بالــکان و نیــز بــه
واســطه حضــور گســترده مســلمانان علــوی تبــار و خیــل عظیــم مســلمانان
بکتاشــی کــه در حقیقــت منتســب بــه فــرق صوفــی شــیعی هســتند،
همــواره منشــا تحــوالت مهمــی در منطقــه بالــکان بــوده اســت .نمــود بــارز
همزیســتی مســالمت امیــز ادیــان را مــی تــوان در البانــی مشــاهده کــرد.
وجــود شــاخه های مختلــف مســیحیت شــامل ارتدکســها و کاتولیکهــا و
همزیســتی کامــا مســالمت امیــز انــان در کنــار مســلمانان ،البانــی را بــه
کشــوری بــا یــک الگــوی ایــده ال و نمــودی بــارز از همزیســتی مســالمت
امیــز ادیــان مبــدل ســاخته اســت .اســام در میــان البانیایــی تبــاران
بــا نــوع اســامیت در میــان دیگــر مســلمانان متفــاوت اســت چــرا کــه
البانیایــی تبــاران اســام را بــه عنــوان قومیــت خویــش پذیرفتــه انــد.
پیشینه حضور زبان ،فرهنگ و مطالعات
ایران شناسی در البانی
پیشــینه زبــان و ادب فارســی و بــه تبــع ان مطالعــات ایــران
شناســی در زبــان و فرهنــگ البانیایــی دارای پنــج قرن ســابقه
اســت .در طــول ایــن ســالهای متمــادی واژه هــای زیــادی از
زبــان فارســی وارد زبــان البانیایــی شــده و بــه همــراه ایــن
واژه هــا اصطالحــات ،اســتعارات و امثــال فارســی نیــز در
فرهنــگ البانیایــی بــه خوبــی مشــاهده مــی شــود.
بــا وارد شــدن زبــان فارســی کــه هــم زمــان بــا ســیطره
حکومــت عثمانــی بــر البانــی بــود معمــاری ،موســیقی،
لباســهای محلــی و بــه طــور کلــی فرهنــگ ایرانــی در ایــن
ســرزمین جایــگاه خاصــی یافــت .تحصیلکــردگان ،طبقــه
اشــراف و امیــران البانیایــی کــه در مــدارس علمــی عثمــان
امــوزش مــی دیدنــد ،زیبایــی و طــراوت زبــان فارســی را
بــه خوبــی دریافتنــد و ایــن زبــان نــه تنهــا وســیله ای بــرای
محــاوره بــود ،نویســندگان عثمانــی بــرای نشــان دادن قــدرت
علمــی و ادبــی خــود در دیباچــه کتابهایشــان جمالتــی را بــه
زبــان فارســی مــی نگاشــتند و همیــن امــر ســبب اشــتباه
بســیاری از فهرســت نویســان شــده اســت.
بررســی دقیــق ایــن اثــار نشــان مــی دهــد کــه متــن اصلــی
کتــاب بــه زبــان ترکــی بــوده تنهــا مقدمــه و خاتمــه کتــاب
بــه فارســی نوشــته شــده اســت ،زیــرا همــواره نویســندگان
در دیباچــه و خاتمــه کتــاب زیباتریــن و مهمتریــن افــکار خــود
را بــه خواننــدگان معرفــی مــی کننــد و ایــن یــک اســلوب
علمــی بــه شــمار مــی امــد.
شماره | 49راز شقایق| 4
فرهنــگ و تمــدن ایرانــی اســامی از قرنهــا پیــش بــا تالشــهای بــزرگان
فرهنــگ و ادب و قهرمانــان اســطوره ای و ملــی البانیایــی همچــون «نعیــم
فراشــری » و «خانــواده وی» « ،وجیــه بخارایــی» مترجــم توانــای شــاهنامه
فردوســی« ،طاهــر دیــزداری» محقــق و مولــف بــزرگ البانــی و خالــق
فرهنگنامــه لغــات شــرقی در زبــان البانیایــی «فــان نولــی» و ...در ایــن
خطــه از دنیــای اســام و در قلــب قــاره ســبز جــاری شــده اســت.
لغات فارسی در زبان البانیایی
وجــود لغــات بــی شــمار فارســی در زبــان البانیایــی کــه رقــم ان
را بــه بیــش از 700لغــت تخمیــن مــی زننــد و اشــنایی مــردم بــا
شــعرای بــزرگ ایرانــی همچــون شــیخ مصلــح الدیــن ســعدی ،حکیم
ابوالقاســم فردوســی ،خیــام و ...و نیــز ترجمــه بخشــی از دیــوان این
شــعرای بــزرگ ،مشــترکات بــی شــمار
در فرهنــگ ســنتی ،حضــور گســترده
پیــروان مذهــب بکتاشــی (بنابــر
تحقیقــات تاریــخ نــگاری اخیــر حــاج
بکتــاش ولــی رهبــر معنــوی بکتاشــیان
در روســتای پیشــنگان نیشــابور زندگــی
مــی کــرده اســت و ســپس از ان منطقــه
بــه ســرزمین هــای بالــکان مهاجــرت
مــی کنــد) و پیــروان بــی شــمار اهــل
البیــت (ع) و شــاخه هــای متعــدد فــرق
علــوی و تکایــای مختلــف انهــا ،گــواه
بزرگــی از نهادینــه بــودن فرهنــگ و
زبــان فارســی در ایــن ســرزمین اســت.
مهمترین فعالیت های
فرهنگی ایران در البانی
یکــی از مهمتریــن فعالیتهــای فرهنگــی جمهــوری اســامی
ایــران در ایــن کشــور پــس از برقــراری روابــط سیاســی
و فرهنگــی بــا ایــن جمهــوری ،تاســیس بنیــاد فرهنگــی
ســعدی شــیرازی بــود و در ادامــه ایــن فعالیــت و بــا هــدف
جــذب و بهــره بــرداری بهینه از خدمات اندیشــمندان و شــرق
شناســان بــزرگ البانیایــی و نیــز در راســتای مطالعــات ایران
شناســی در البانــی ،انتشــار مجلــه علمــی فرهنگــی «پــرال»
(مرواریــد) اســت کــه بــا همــکاری اعضــای اکادمــی علــوم و
برخــی شــخصیتهای علمــی و شــرق شناســان البانیایــی بــه
انجــام مــی رســد.
بنیاد سعدی
در ســال 1994میــادی « بنیــاد فرهنگــی ســعدی شــیرازی» در قالــب یــک بنیــاد ایرانــی
وغیــر انتفاعــی و بــا اساســنامه حقوقــی و مــورد تائیــد مراجــع قانونــی البانــی در تیرانــا
پایتخــت ایــن کشــور بــا هــدف معرفــی فرهنــگ و تمــدن ایرانــی و اســامی در البانــی و
احیــای روابــط فرهنگــی و تقویــت دوســتی میــان دو ملــت تاســیس گردیــد.
« بنیــاد فرهنگــی ســعدی شــیرازی » در دوره جدیــد فعالیــت هــای خــود از ســال 2003بــه
یــک مرکــز فرهنگــی ایرانــی موثــر و تاثیرگــذار در حــوزه فرهنگــی البانــی و نیــز تقویــت
کننــده مناســبات فرهنگــی میــان محققیــن و اندیشــمندان دو کشــور تبدیــل گردیــده و نامــی
شــناخته شــده در محافــل فرهنگــی ایــن کشــور مــی باشــد ،بگونــه ای کــه توانســته اســت
بــا فعالیتهــای بســیار متنــوع فرهنگــی کارنامــه ای درخشــان در اکثــر زمینــه هــا خصوصــا در
عرصــه بیــن الملــل بــرای ایــن بنیــاد و کشــور جمهــوری اســامی ایــران بدســت بیــاورد .
بنیــاد فرهنگــی ســعدی شــیرازی بــا تاکیــد بــر نقــش و تاثیــر فرهنــگ در احیــاء ،بهســازی و
تقویــت روابــط میــان ملــت هــا و کشــورها ،تــاش نمــوده اســت ضمــن بهــره گیــری از ابزار
موثــر در دیپلماســی فرهنگــی ،در جهــت اثــر بخشــی و تقویــت روابــط و مناســبات فرهنگــی
و تاریخــی دو کشــور دوســت ایــران و البانــی گام بــردارد.
بر همین اساس مهمترین محور های فعالیتهای فرهنگی بنیاد عبارتند از :
برگزاری سمینارها و کنفرانس علمی و فرهنگی.ترجمه و انتشار اثار برجسته زبان و ادبیات فارسی به زبان البانیایی. انتشــار فصلنامــه علمــی و فرهنگــی در زمینــه ایــران شناســی ،البانــی شناســی و روابــطفرهنگــی دو کشــور.
معرفی و بزرگداشت مشاهیر بزرگ ادبی و اندیشمندان ایرانی و البانیایی. -برگزاری مراسم و مناسبت های فرهنگی.
در ایــن نشــریه مقاالتــی در بــاب ایرانشناســی و ایــران
شناســان البانــی و اثــار انهــا ،البانــی شناســی ،مشــترکات
فرهنگــی و ...بــه چــاپ مــی رســد .نشــریه علمــی – فرهنگــی
«پــرال» (مرواریــد) اســت کــه بــا همــکاری اعضــای اکادمــی
علــوم و برخــی شــخصیتهای علمــی و شــرق شناســان
البانیایــی بــه انجــام مــی رســد .در ایــن نشــریه مقاالتــی
در بــاب ایرانشناســی و ایــران شناســان البانــی و اثــار انهــا،
البانــی شناســی ،مشــترکات فرهنگــی و ...بــه چــاپ مــی
رســد.
نشــریه علمــی – فرهنگــی «پــرال» اینــک بــه عنــوان تنهــا
منبــع و ماخــذ مــورد اســتفاده اندیشــمندان ،محققیــن ،
ایــران شناســان و دوســتداران فرهنــگ و ادب پارســی در
البانــی اســت و تنهــا منبــع معتبــر در زمینــه ایــران شناســی
جهــت بهــره بــرداری مخاطبیــن اســت.
شماره | 49راز شقایق| 5
نگاهی به کشور
محسن علی گلتبار
مدرس دانشگاه
البانی
جمهــوری البانــی کشــوری اســت در جنــوب شــرقی قــاره اروپــا .پایتخــت ایــن کشــور
تیرانــا اســت .جمعیــت البانــی دو میلیــون و ۸۰۰هــزار نفــر و جمعیــت پایتخــت ان
۴۲۱هــزار نفــر اســت .نظــام سیاســی البانــی دموکراســی پارلمانــی اســت .البانــی از
اعضــای ناتــو و تنهــا عضــو ســازمان کنفرانــس اســامی در اروپــا می باشــد.
تاریخچه کشور البانی
ســرزمین البانــی در ســده های پیــش از میــاد بخشــی از ســرزمین پهنــاوری بــه نــام
ایلیریــا بوده اســت کــه نــام ان برگرفتــه از نــام تیــره ایلیــری از تیره هــای هندواروپایــی
اســت کــه بــه ســامان های شــرق شــبه جزیره بالــکان کــوچ کــرده بودنــد.
نــام بومــی ایــن کشــور در خــود زبــان البانیایی هــا ،ا ِشــچیپِری ( )Shqipëriaاســت
ولــی بصــورت بین المللــی ایــن کشــور بــا نــام البانــی شــناخته شده اســت .واژه البانــی
احتمــاالً از زمــان پیــش از دوره ســلت ها بجــا مانــده و بــه معنــی ســرزمین تپه هاســت.
ریشــه الــب در ایــن نــام بــا نــام کوهســتان الــپ هم ریشه اســت .نظــر دیگــری
نیــز هســت کــه ایــن نــام را بــا واژه هندواروپایــی الــب بــه معنــای ســپید هم ریشــه
می دانــد .نــام البانــی در زبــان عربــی بگونــه ارنــاووط درامــده و در ترکــی ایــن واژه
معــرب ،شــکل ارنــاوود بخــود گرفتــه و ترکیه ای هــا البانــی را بــا ایــن نــام می نامنــد.
البانــی دارای تمــدن و فرهنــگ دیرینــه و کهنــی اســت.
شــواهد و مــدارک بی شــمار کشــف شــده از دوران
نوســنگی ،االت و ابــزار ســنگی مــورد اســتفاده قرارگرفتــه
کــه متعلــق بــه ۱۰۰۰۰ســال تــا ۱۰۰۰۰۰ســال پیــش
بوده اســت .شــواهد اســتقرار فرهنگــی مهمــی در دوره
جدیــد عصــر حجــر و دوره ســوم عصــر حجــر کــه بیــن
۲۰۰۰ســال تــا ۶۰۰۰ســال قبــل از میــاد مســیح داللــت
می کنــد.
نیــاکان البانیایی هــا را قــوم هندواروپایــی ایلیــری تشــکیل
می دهنــد ،بعضی هــا معتقدنــد کــه ایلیری هــا حــدود
۲۵۰۰ســال پیــش از اروپــای مرکــزی و مشــخصاً المــان
کنونــی بــه ایلیریــا شــامل منطقـه ای چنــد بــار وســیعتر از
البانــی کنونــی مهاجــرت کردنــد.
گســترده جغرافیایــی ایلیریــا بســیار وســیعتر از البانــی
کنونــی بوده اســت و اســلوونی ،کرواســی ،مونته نگــرو و
مقدونیــه و یونــان شــمالی را شــامل می شده اســت .در
نقــاط دیگــر بالــکان از جملــه هرزگویــن و مونته نگــرو،
ایلیری هــا در مقابــل مهاجمــان روم و اســاو عقب نشــینی
کردنــد و عمدتــاً ایلیری هــا در منطقــه کنونــی البانــی
مانــدگار شــدند.
فرهنــگ ایلیریایی هــا بســیار قدیمــی و از زمــان نوســنگی
کامــل شده اســت ایــن فرهنــگ در ســرزمین البانــی تــا
دوره برنــز حــدود ســال ۲۰۰۰پیــش از میــاد مســیح
بوده اســت .در طــی ســده های پیاپــی ،اندیشــه ،اداب و
رســوم ایلیــری بــا مســیحیت و اســام در البانــی پیونــد
خورده اســت.
توجه قدرت های بزرگ به البانی
منطقــه البانــی از دیربــاز ،مــورد توجــه قدرت هــای بــزرگ بــود .نخســت ،یونانیــان در
دوران پیــش از ظهــور مســیحیت بــه ایــن منطقــه حملــه کردنــد و منطقــه را تحــت ســلطه
خــود دراوردنــد.
یونانی هــا ،مســتعمرات خــود از جملــه شــهرهای اپیدامنــوس و اپولونیــا (جنــوب البانــی) را
در ســده هفتــم پیــش از میــاد بنــا کردنــد .مبــارزه ایلیری هــا بــا یونانی هــا در اب هــای
دریــای ادریاتیــک ســده ها ادامــه داشــت.
ایــن منطقــه زمانــی جــزو مســتعمرات امپراتــوری روم غربــی بــود و درگیــری و رقابــت
میــان دو امپراتــوری روم غربــی و شــرقی ،بارهــا سرنوشــت منطقــه را تغییــر داد .بــا
ایــن وجــود ایلیری هــا توانســتند در مقابــل حمــات و تجــاوزات امپراتوری هــای غربــی
و شــرقی ،اســاوها و نهایتــاً ورود تــرکان عثمانــی بــه ایــن ســرزمین ،هویــت تاریخــی
خویــش را حفــظ کننــد .مهم تریــن خطــر البانــی از ناحیــه اســاوها بــود کــه از ســوی
امپراتــوری روم شــرقی حمایــت می شــدند.
حمــات اســاوها بــا پشــتیبانی کنســتانتینوپول در ســده های ۷تــا ۹میــادی رخ داد .اســاوها ،بــه تخریــب فرهنگــی و تمدنــی و کشــتار ایلیری هــا پرداختنــد.
در نتیجــه ایــن حمــات پیاپــی ،بســیاری از البانیایی هــا بــه مناطــق کوهســتانی رفتنــد.
شماره | 49راز شقایق| 6
تاریــخ البانــی گویــای ان اســت کــه در اغــاز هــزاره دوم پیــش از میــاد
قــوم ایلیــری در ایــن ســرزمین ســاکن بــوده و در محــدوه جغرافیایــی ایلیریــا
ســرزمین هایــی قــرار مــی گرفــت کــه شــامل یونــان شــمالی ،کرواســی،
اســلوونی ،مونتــه نگــرو و مقدونیــه بــوده اســت کــه وســعت و گســتردگی
ســرزمین البانــی در گذشــته را مــی رســاند.
همچنیــن بدلیــل اینکــه در ســایر نقــاط بالــکان مثــل هرزگویــن و مونتـه نگــرو
ی بــا تهاجمــات رومیــان و اســاوها مواجــه شــدند مجبــور بــه
اقــوام ایلیــر
عقــب نشــینی شــده و ســکونت در منطقــه مــورد بحــث را بــر دیگــر نقــاط
ترجیــح دادنــد و در همیــن البانــی امــروزی ســاکن و مانــدگار شــدند .در
دیرینگــی فرهنــگ ایلیریایی هــا جــای بحــث نیســت و ایــن فرهنــگ از دوره
ســنگی تکامــل یافتــه و در ســرزمین البانــی تــا دوره برنــز و حــدود ســال
۲۰۰۰قبــل از میــاد تــداوم داشــته اســت ،ایــن فرهنــگ در طــی زمــان بــا
مســیحیت و اســام پیوندهــای عمیقــی ایجــاد کــرده اســت.
بنابرایــن از انجــا کــه ســرزمین البانــی امــروزی ،قبــل از میــاد قســمتی از ســرزمینی بــزرگ بــه
نــام ایلیریــا بــود ه اســم ان از نــام تیــره ایلیــری کــه یکــی از تیره هــای هندواروپایــی بودنــد
گرفتــه شــده اســت .محققــان احتمــال مــی دهنــد کــه واژه البانــی از دوره کلت هــا و پیــش از ان
بــوده کــه معنــی ان ســرزمین تپ ـ ه هــا اســت .ریشــه واژه ی الــب بــا نــام کوهســتان الــپ هــم
ریشـه اســت .عــده ای دیگــر از محققــان معتقدنــد کــه ایــن اســم بــا واژه هندواروپایــی الــب بــه
معنــای ســپید از نظــر ریشــه ای یکســان هســتند ،امــا در زبــان عربــی البانــی بصــورت ارنــاووط
درامــده و در زبــان ترکــی ایــن کلمــه عربــی شــده ی شــکل ارنــاوود اســت و مــردم ترکیــه البانــی
را بــه همیــن نــام مــی شناســند.
البانــی از گذشــته هــای دور مــورد توجــه ابــر قدرت هــا بــوده و اولیــن بــار یونانــی هــا بودنــد کــه
ایــن منطقــه را مــورد تهاجــم قــرار دادنــد و تحــت تســلط خــود در اوردنــد .ایلیری هــای ســاکن
در نقــاط جنوبــی و کرانــه هــای دریــای ادریاتیــک کــه قصــد مقاومــت در برابــر مهاجمــان را داشــتند مغلــوب یونانــی هــای اســتعمارگر و زیــاده خــواه شــدند
در نتیجــه یونانــی ســرزمین هــای مســتعمره ای خــود را در ایــن مناطــق بنــا کردنــد کــه از ان جملــه شــهرهای اپولونیــا در جنــوب البانــی و اپیدامنــوس بــود.
ایلیری های و امپراطوری روم
امــا ایلیــری هــا مردمــی نبودنــد کــه تحمــل مهاجمــان را داشــته
باشــند بــه همیــن خاطــر بــا یونانی هــا در اب هــای دریــای
ادریاتیــک بــرای یــک دوره طوالنــی چنــد صــد ســاله بــه مبــارزه
ادامــه دادنــد .در ایــن میــان دزدان دریایــی ایلیــری امنیــت و نظــم
مــورد نظــر یونانــی هــا را بــر هــم مــی زدنــد و اجــازه نمــی دادنــد
کــه در ایــن مناطــق ارامــش برقــرار شــود.
تاریــخ کشــور البانــی در دوره هــای بعــد بــا شــرایط تــازه ای مواجــه
ت هــای دیگــری شــد .در
شــد و ایــن ســرزمین قلمــرو نفــوذ قــدر
یــک دوره مســتعمره ی امپراتــوری روم غربــی شــد و منطقــه ای بود
کــه جنــگ بــر ســر تصاحــب ان بیــن دو امپراتــوری روم غربــی و
شــرقی بــود کــه ایــن مســاله باعــث شــد سرنوشــت ایــن ســرزمین
بارهــا و بارهــا دگرگونــی را تجربــه کنــد بــا ایــن همــه ایلیری هــا در
ی هــای غربــی و شــرقی مقاومــت کــرده
مقابــل تجــاوزات امپراتــور
و حمــات اســاوها و تــرکان عثمانــی بــه ایــن ســرزمین نتوانســت
هویــت تاریخــی ایلیــری هــای ســاکن ســرزمین البانــی را بــه
نابــودی بکشــاند .امــا اصلــی تریــن خطــری کــه البانــی را تهدیــد
مــی کــرد خطــر حمــات اســاوها بــه ایــن ســرزمین بــود کــه بــا
حمایــت امپراتــوری روم شــرقی ایــن حمــات صــورت مــی گرفــت.
شماره | 49راز شقایق| 7
عثمانی ها در البانی
اســاوها بــا حمایــت کنســتانتینوپول در طــی قــرن هــای ۷تــا ۹میــادی
حمــات پــی در پــی داشــتند و ایــن حمــات خرابــی و نابــودی فرهنــگ و
تمــدن روم کاتولیــک را بــه دنبــال داشــت و در پــی ان ،اســاوها عــاوه بــر
تخریــب فرهنــگ و تمــدن بــه بــی رحمانــه تریــن شــکل ممکــن کشــتار
ایلیری هــا را در برنامــه هــای تجــاوزات خــود قــرار دادنــد و در نتیجــه خیلــی
از البانیایی هــا بــه نقــاط کوهســتانی ایــن منطقــه پنــاه بردنــد.
طوالنــی تریــن دوره ی تاریخــی ســلطه حکومــت هــای خارجــی بــر ســرزمین
البانــی بــه تهاجمــات و حضــور عثمانــی هــا در ایــن ســرزمین نســبت داده
شــده اســت .بعــد از رومی هــا ایــن عثمانــی هــا بودنــد کــه یکــی از موثرتریــن
ت هــای مهاجــم تاریــخ البانــی محســوب مــی شــوند .عثمانــی هــا در
قــدر
قــرن چهاردهــم میــادی بــا تســلط بــر بعضــی نواحــی مســکونی البانیایی هــا،
بــر ایــن مناطــق تســلط یافتــه و توانســتند یــک حکومــت مرکــزی بنــا بــر
انچــه کــه مــورد عالقــه و نظرشــان بــود را در ایــن منطقــه ایجــاد کــرده و
فرهنگــی را گســترش دهنــد کــه بــا اداب و ســنن قبیلــه ای مــردم ســاکن در
ایــن منطقــه کامــا متفــاوت بــود.
تشکیل دولت مستقل البانی
پــس از ان کــه دولــت عثمانــی بــا زوال مواجــه شــد ،دولــت مســتقل البانــی در
ســال ۱۹۱۲میــادی و کلیســای ارتدوکــس البانــی بــه صــورت مســتقل اعــام
موجودیــت کــرد .مجمــع کشــورهای بالــکان متشــکل از بلغارســتان ،صربســتان،
یونــان و مونته نگــرو کــه در ســال ۱۹۱۲م ۱۲۹۱( .خورشــیدی) به وجــود
امده بــود پــس از نبــرد بــا عثمانی هــا تــا حوالــی تنگه هــای بســفر و داردانــل
پیشــروی داشــتند .پــس از شــکاف میــان کشــورهای عضــو مجمــع کشــورهای
بالــکان ،روســیه بــه امیــد دســت یافتــن بــر تنگه هــای یادشــده بــه صربســتان
قــول داد تــا از حــق ان کشــور بــرای دســتیابی بــه ســواحل ادریاتیــک حمایــت
نمایــد .امــا ،اتریــش کــه مخالــف دســتیابی صربســتان بــه ایــن دریــا بــود بــه
شــدت باتحقــق چنیــن پدیــده ای مخالفــت کــرد و بدین گونــه بحرانــی دیگــر
روابــط بین الملــل را تهدیــد نمــود.
در ســال ۱۹۲۰میــادی ،جامعــه البانــی بــه دو بخــش تقســیم شــد،
یــک بخــش از بیک هــا و زمینــداران ســنتی بــه دور احمــد بیــک زوگــو،
جمــع شــدند و در منطقــه شــمال و مرکــز ،یــک حکومــت محلــی تشــکیل
دادنــد .از ســوی دیگــر بــا حمایــت غــرب ،نیروهــای سیاســی روشــنفکر
مســیحی بــا رهبــری اســقف ارتدوکــس ،فــان نولــی در جنــوب حرکتــی
شــکل گرفــت.
در چنیــن وضعیــت دوگانــه سیاســی کــه بــر البانــی از ســال ۱۹۲۰تــا
۱۹۲۴میــادی حاکــم بــود ،بــه تدریــج نیروهــای احمــد زوگــو بــه ســمت
کــوزوو عقب نشــینی کردنــد .فــان نولــی ،در ســال ۱۹۲۴میــادی ،دولــت
جدیــد تشــکیل داد .دولــت فــان نولــی نتوانســت شناســایی بین المللــی
را در پــی داشــته باشــد و شــش مــاه بعــد ،نیروهــای احمــد زوگــو در پــی
کودتایــی بــر دولــت فــان نولــی پیــروز شــدند.
درســال ۱۹۱۳م بــرای حــل ایــن بحــران ،کنفرانســی در لنــدن تشــکیل شــد
کــه در ان بــه دلیــل توافــق دو قــدرت اصلــی وقــت اروپــا ،المــان و انگلســتان،
تصمیــم گرفتــه شــد کــه بــا تشــکیل کشــور جدیــد البانــی ،دســت صربســتان
از دریــا کوتــاه شــود و درعــوض اراضــی محــدودی در بالــکان بــه ان کشــور
داده شــد ،و بدین گونــه کشــور کوچــک البانــی در بخــش غربــی بالــکان و
ســاحل شــرقی دریــای ادریاتیــک پدیــد امــد.
البانــی ایــن اســتقالل را بیشــتر مدیــون کشــورهایی چــون ایتالیــا و مقدونیــه
اســت کــه نمی خواســتند صربســتان قــوی شــود زیــرا در ان زمــان صربســتان
تــاش داشــت بخش هایــی از البانــی را تحــت تســلط خــود دراورد .پــس از
اســتقالل ،البانــی تحــت حمایــت امپراتــوری المــان قــرار گرفــت و بــه همیــن
دلیــل در جنــگ جهانــی اول کشــورهای فرانســه ،مونته نگــرو ،صربســتان،
اتریــش و ایتالیــا ان را تــا پایــان جنــگ تصــرف کردنــد.
اشغال توسط ایتالیا
نقشــه حملــه ایتالیــا در ۷اوریــل ۱۹۳۹بــا بمبــاران ســواحل البانــی و پیــاده شــدن
نیروهــای ایتالیایــی عملــی گردیــد و بــا شکســت مقاومــت البانــی ،ایــن کشــور
بــه تصــرف ایتالیــای فاشیســم درامــد .نیــروی مهاجــم ایتالیــا بــه ۵۰هــزار نفــر
می رســید .ایــن تعــداد بــا واحدهــای دریایــی و هوایــی حمایــت می شــدند .در
ســاحل شــهر دورس یــک نیــروی ۳۶۰نفــره البانیایــی کــه عمدتـاً ژانــدارم و نیروهای
محلــی بودنــد و توســط عبــاس کوپــی فرماندهــی می شــدند در مقابــل نیروهــای
ایتالیــا ایســتادگی کردنــد .پیــش از او مویــو اولچیناکــو یــک افســر نیــروی دریایــی
البانــی تــاش کــرده بــود کــه در مقابــل نیــروی مهاجــم ایســتادگی کنــد .نیروهــای
شــهر دراج کــه تنهــا ســاح ســبک در اختیــار داشــتند مهاجمــان ایتالیایــی را در
بنــدر دراج متوقــف کردنــد تــا اینکــه تانک هــای کوچــک انبوهــی از کشــتی ایتالیــا
تخلیــه شــد و نبــرد شــروع شــد .پنــج ســاعت بعــد نیروهــای ایتالیایــی شــهر دراج
را تصــرف کردنــد .در ســاعت یــک و نیــم عصــر روز اول تمامــی ســواحل البانــی در
دســت ایتالیــا بــود.
پادشــاه البانــی و خانــواده اش بــرای اینکــه بــه الــت دســت کشــور ایتالیــا تبدیــل
نشــود بــه یونــان گریخــت و از یونــان بــه لنــدن رفتنــد.
طــی پنــج روز ،ارتــش البانــی شکســت خــورد و البانــی بــه تصــرف نیروهای اشــغالگر
ایتالیایــی درامــد .البانــی بخشــی از ایتالیا شــد و دولتــی فاشیســتی در البانــی روی کار
امــد .بــا تســلط موســولینی بــر البانــی ،مقامــات البانــی ،اتحــاد بــا ایتالیــا را تصویــب
کردنــد و بــر اســاس مصوبـه ای کــه صــادر کردنــد ،پادشــاه ایتالیــا تــاج و تخــت ان
کشــور را تصاحــب کــرد .بــا ایــن حــال ،ایتالیــا کمتــر از دو ســال بعــد مجبــور بــه
خــروج از ایــن منطقــه شــد و راه بــرای شکس ـت های بعدیــش بازگردیــد.
در نوامبــر ســال ۱۹۴۱یــک گــروه کمونیســتی شــامل ۱۳۰نفــر حــزب کمونیســت
البانــی را تشــکیل دادنــد .رهبــری ایــن گــروه بــا انــور خوجــه و ۱۱نفــر از اعضــای
کمیتــه مرکــزی ایــن حــزب بــود .ایــن حــزب در ابتــدا بــا اقبــال عمومــی روبــرو نشــد
و ســازمان جوانــش کارگــران کمــی را بــه خــود جــذب کــرد.
در نیمــه ســال ۱۹۴۲حــزب کمونیســت البانــی از جوانــان ایــن کشــور خواســت تــا
بــرای ازادی کشــور از ایتالیــا وارد جنــگ بــا اشــغالگران شــوند .ایــن تبلیغــات باعــث
شــد کــه تعــداد کارگــران جــوان بیشــتری بــه حــزب بپیوندنــد.
در ۱۷تــا ۲۲فوریــه ســال ۱۹۴۳در روســتای البینــو اولیــن گردهمایــی عمومــی
حــزب کمونیســت البانــی برگــزار شــد .بررســی شــرایط سیاســی و نظامــی در کشــور
نشــان داد کــه تشــکیل یــک ارتــش ازادیبخــش ملــی ضــروری اســت .در ۱۷مــه ۱۲
پارتیــزان بــه قلع ـه ای نظامــی در لســکوویکو تهاجــم کردنــد.
شماره | 49راز شقایق| 8
پارتیزان هــا شــهر را محاصــره کردنــد و نبــرد شــروع شــد .بیــش از
۱۰۰۰ایتالیایــی ایــن شــهر را در کنتــرل خــود داشــتند .ایــن جنــگ ســه
روز طــول کشــید .فرمانــده ایتالیایــی قلعــه درخواســت نیــروی هوایــی
کــرد ولــی قبــل از اینکــه نیــروی هوایــی برســد پارتیزان هــا شــهر را
تصــرف کردنــد .ایتالیایی هــا چنــد صــد ســرباز را از دســت دادنــد و
مقادیــر زیــادی ســاح و تجهیــزات نظامــی بدســت پارتیزان هــا افتــاد.
در پایــان مــاه ژوئــن ایتالیایی هــا نیرویــی را بــه ماالکاســتارا -تپلــه نــا
فرســتادند ۲۰۰۰ .پارتیــزان در کوهســتان ها در کمیــن نشســتند .در اولیــن
برخــورد ،ایتالیایی هــا عقــب رانــده شــدند؛ ولــی بعــد از چهــار روز نبــرد
پارتیزان هــا بــا تلفــات زیــاد بــه کوهســتان ها بازگشــتند .در مجمــوع از
مــاه مــه تــا ژوئیــه ۱۹۴۳ایتالیایی هــا هــزاران نفــر را از دســت دادنــد و
تعــداد بیشــتری از ان هــا زخمــی شــدند.
اشغال البانی توسط المان
در چنیــن شــرایطی ارتــش ورمــاخ چنــد حملــه نظامــی را بــا نــام کنســتانتین
بــرای بیــرون کــردن ایتالیــا از بالــکان طراحــی کــرد .در اوریــل ســال ۱۹۴۳
واحدهــای نظامــی و اطالعاتــی ارتــش المــان بــه میتروویســا یــا کــوزوو کنونــی
اعــزام شــدند تــا البانی هایــی کــه از ایتالیــا تاثیــر بــدی گرفتــه بودنــد را بــه
خــود جــذب کننــد .در ماه هــای ژوئیــه و اوت ســال ۱۹۴۳ارتــش المــان فــرودگاه
البانــی و بنــادر ان را تصــرف کــرد .در نیمــه اوت شــش هــزار ســرباز المانــی
در البانــی حضــور داشــت .المان هــا می خواســتند کــه در البانــی یــک حکومــت
مســتقل و بی طــرف تشــکیل بدهنــد کــه دوســت المــان باشــد؛ ولــی جنــگ
میــان البانــی کــه توســط پارتیزان هــای یوگســاوی حمایــت می شــد و المــان
درگرفــت .المــان بــه راحتــی البانــی را تصــرف کــرد و یــک دولــت بی طــرف را
بــه ریاســت بالــی کومبتــار تشــکیل داد.
المانی هــا تــاش می کردنــد تــا رهبــران البانــی را متقاعــد کننــد تــا حکومتــی
طرفــدار المــان را تشــکیل دهنــد؛ ولــی بســیاری از رهبــران البانــی تردید داشــتند
چــرا کــه شــایع شــده بــود نیروهــای انگلیســی امــاده می شــوند تــا بــه البانــی
حملــه کننــد .رهبــران البانیایــی کــوزوو ،بــا ایــن حــال ،می دیدنــد کــه شکســت
المــان باعــث خواهــد شــد بــه زیــر هژمونــی یوگســاوی برونــد تمایــل بیشــتری
بــه همــکاری داشــتند.
در ۱۴ســپتامبر ،۱۹۴۳دولــت البانــی توســط چافــو بیــگ اولچینــی ،ابراهیــم
بیچــا ،بــدری پیانــی و جعفــر دوا تشــکیل شــد .پارلمــان ایــن دولــت کــه از ۲۴۳
نفــر تشــکیل شــده بــود در شــانزدهم اکتبــر ۱۹۴۳شــروع بــکار کــرد و یــک
شــورای چهــار نفــره را بــرای اداره کشــور انتخــاب کــرد .حکومــت جدیــد کــه
قــول داده بــود در جنــگ بی طــرف باقــی بمانــد بــه قولــش وفــادار باقــی مانــد.
سیســتم های قضایــی و اداری دوبــاره شــروع بــکار کردنــد .مدرســه ها بــاز
شــدند .گامهایــی نیــز در راســتای رفرم هــای ارضــی برداشــته شــد.
بعــد از تشــکیل چنیــن حکومــت بی طرفــی بــود کــه نیروهــای طرفــدار بالــی در
همــکاری بــا المان هــا جنــگ شــدیدی را بــا کمونیس ـت ها شــروع کردنــد .بالــی
همچنیــن بعــد از شکســت دادن پارتیزانهــا ،اســتروگا در مقدونیــه را تصــرف کرد.
در کــوزوو و غــرب مقدونیــه در زمانــی کــه بخــش مســتقلی از البانــی بــود،
المان هــا و بالیســت ها درگیری هــای پراکنــده ای بــا پارتیزان هــای یوگســاوی
داشــتند .وقتــی کــه ماچــه الر در حــد فاصــل دبــار و پشــکوپی توســط بریــگاد
پارتیزان هــا تصــرف شــد ،المان هــا بــا همــکاری نیروهــای ژم حســا (Xhem
)Hasaعلیــه پارتیزان هــای البانــی و یوگســاوی دســت بــه تهاجــم زدنــد.
در ژانویــه ســال ۱۹۴۴پارتیزان هــای کمونیســت گــرد هــم جمــع شــدند و
کنتــرل بســیاری از مناطــق جنــوب البانــی را بدســت گرفتنــد .بــا ایــن حــال تــا
مــاه ژوئــن در برخــی مناطــق ،ان هــا در معــرض حمــات المان هــا قــرار داشــتند.
در ۲۹مــاه مــه ۱۹۴۴یــک شــورا از جبهــه ازادیبخــش ملــی ( )NLFکــه یــک
شــورای ضــد فاشیســتی بــود امــور دولتــی و قــوه مقننــه البانــی را بعهــده گرفــت
و انــور خوجــه نیــز بــه ریاســت ایــن شــورا رســید.
پارتیزان هــا در نیمــه تابســتان ســال ۱۹۴۴اخریــن بقایــای نیروهــای بالــی را در
جنــوب شکســت دادنــد ولــی تــا پایــان مــاه ژوئیــه در قســمت های شــمالی بــا
مقاومت هــای پراکنــده ای مواجــه بودنــد .انگلســتان از باقــی مانــده ملــی گرایــان
خواســت تــا مانــع پیشــروی کمونیســت ها نشــوند و متفقیــن نماینــدگان خــود
را بــا ان هــا بــه ایتالیــا فراخواندنــد .اگرچــه بســیاری از ان هــا فــرار کردنــد ولــی
رهبــران ملــی گرایــان را از البانــی خــارج نکردنــد .بدیــن ترتیــب قبــل از پایــان
نوامبــر ۱۹۴۴ارتــش المــان از تیرانــا بیــرون رانــده شــد و کمونیسـت ها کنتــرل
پایتخــت را در دســت داشــتند.
تشکیل جمهوری البانی در سال 1991
پنجــاه ســال حاکمیــت کمونیســم بــر کشــور البانــی ایــن کشــور را از تمامــی دیگــر کشــورهای
اروپایــی منــزوی نمــوده بــود تــا اینکــه بــا فروپاشــی شــوروی در ســال ۱۹۹۰ایــن کشــور
اســتقالل خــود را مجــددا ً به دســت اورد.
بــا از هــم پاشــیدن نظــام کمونیســت در جهــان ( )۱۹۸۹حزب هــای دموکراتیــک جدیــد وارد
میــدان شــدند و تغییــر سیســتم قــدرت و ایجــاد زمینــه جدیــد باعــث شــد کــه البانــی دوبــاره
بــه ســمت فرهنــگ و فنــاوری غــرب بــرود.
رژیــم کمونیســتی انــور خوجــه در ســال ۱۹۹۰فروپاشــید و در ســال ۱۹۹۱جمهــوری البانــی
بنیــاد شــد .در انتخابــات مــارس ۱۹۹۲و در میــان فروپاشــی اقتصــادی و ناارامی هــای اجتماعــی،
حــزب کمونیســتی قدیــم البانــی یعنــی حــزب کار البانــی شکســت خــورد .در اواخــر ســال ۱۹۹۶و در پــی فعالیــت گروه هایــی کــه از ترفندهــای هرمــی اســتفاده می کردنــد
بحــران اقتصــادی در کشــور تشــدید شــد و در ســال ۱۹۹۷بــه اوج خــود رســید و کشــور را بــا شــورش مســلحانه روب ـه رو کــرد .ایــن رونــد کشــور را بــا مــوج تــازه ای از
مهاجــرت مواجــه ســاخت و بیشــتر مهاجــران بــه ایتالیــا ،یونــان ،ســوئیس ،المــان و امریــکای شــمالی رفتنــد.
جنــگ کــوزوو در ســال ۱۹۹۹بــر البانــی تاثیرگــذار بــود و شــمار زیــادی از البانیایی تبــاران کــوزوو بــه البانــی پناهنــده شــدند .البانــی در ســال ۲۰۰۹عضــو کامــل پیمــان
اتالنتیــک شــمالی ،ناتــو شــد و خواســتار پیوســتن بــه اتحادیــه اروپــا اســت.
شماره | 49راز شقایق| 9
نعمت ا ...فیروزی
مذهب مردم البانی
بــر اســاس قانــون اساســی مصــوب ســال ۱۹۹۸البانــی ،هیــچ دینــی،
دیــن رســمی ایــن کشــور نیســت و همــه ادیــان مســاوی هســتند .بــا ایــن
وجــود تمامــی مذاهــب موجــود در ان (مســلمانان ســنی ،بکتاشــیه ،مســیحیان
ارتدکــس و کاتولیــک رومــی) هــر یــک خواســتار درجــه باالتــری بــرای بــه
رســمیت شــناخته شــدن از ســوی دولــت هســتند.
۷۰درصــد جمعیــت کشــور البانــی را مســلمانان تشــکیل می دهنــد و ۲۰
درصــد ارتدوکــس و ۱۰درصــد کاتولیــک می باشــند .کاتولیک هــا در شــمال و
ارتدوکس هــا بیشــتر در جنــوب کشــور پراکنــده شــده اند .جمعیــت مســلمان
کشــور شــامل دو گــروه تســنن و علوی هــا بــوده و از ۷۰درصــد جمعیــت
مســلمان البانــی ۵۰درصــد علــوی بکتاشــی و بقیــه اهــل تســنن هســتند .در
البانــی یهــودی وجــود نــدارد.
دربــاره ورود اســام بــ ه شــب ه جزیــره بالــکان
ی وجــود دارد:
ی مختلفــ
نظرهــا
برخــی معتقدنــد کــه اســام بوســیله تاجــران
مســلمان در قــرن اول هجــری قمــری بــه ســبب
نزدیکــی جغرافیایــی مرزهــای اســامی بــا اروپــا
از طریــق اندلــس و امثــال ان بــه البانــی راه
یافــت.
ی شــهر
ی معتقدنــد ،در ســال ۱۴۵۳میالد
گروهـ
ی درامــد
ن عثمان ـ
قســطنطنی ه ب ـه تصــرف تــرکا
ن مانــع
ن زمــا
ن شــهر ،کــ ه تــا ا
ط ایــ
و ســقو
ت مســلمانان محســوب
بزرگــی در را ه پیشــرف
ت خــود را در اروپــا ادام ـه
می شــد ،بــر جســارت تــرکان افــزود و انهــا فتوحــا
دادنــد.
م هجــری ،
ن نهــ
ی قبــل از قــر
م یوگســاو
ی نیــز می گوینــد کــ ه مــرد
عــده ا
ن بــر جزیــر ه «صقلی ـه » شــناخت ه بودنــد و
ی مســلمانا
اســام را به دلی ـل پیــروز
م در منطق ـه گســترش یاف ـت .
ن زمــان بــود ک ـ ه اســا
از همــا
ی هــم بــر ای ـن عقیده انــد ک ـ ه ایرانیــان ،اســام را ب ـ ه منطق ـ ه بالــکان
گروه ـ
ی کــ ه بــه زبان هــای
ی خطــی فراوانــ
ن مدعــی را کتاب هــا
ل ای ـ
بردنــد و دلیــ
گ -ســارایوو) و یــا مدرس ـه
ی خســروبی
ی و فارس ـی در کتاب خانــه (غــاز
ترک ـ
ن ثانویـ ه در «کــوزوو» وجــوددارد ،ذکــر می کننــد .تعــداد
م دینـی عالءالدیـ
علــو
ی در «ســارایوو» حــدود چهــار هــزار جلــد اس ـت .
نســخه های خط ـ
برخــی معتقدنــد کــه اســام از طریــق طریقه هــاى تصــوف نخســت بــه
بالــکان و ســپس بــه البانــى راه یافتــه اســت و چنــد قــرن مــردم البانــى
اســامى صوفیانــه داشــته اند.
شیعیان در البانی
ی و محبــت بــ ه
م کمونیســتی ،گرایش هــای علــو
ی نظــا
بعــداز فــرو پاشــ
اهــل بیــت (ع) ،زیــاد گشــت ه اســت .حــدود ۴۵درصــد مســلمانان البانــی را
ل بی ـت ،تشــکیل می دهنــد ک ـ ه ای ـن فرقه هــا
ی تصــوف طرفــدار اه ـ
فرقه هــا
ی داشــتند .ایــن
ت چشــم گیر
ب در البانــی ،فعالیــ
ت مذهــ
ل از ممنوعیــ
قبــ
ن وجــود داشــته
ن زمــا
ی زیــاد انــان کــه در ا
موضــوع را می تــوان از تکایــا
ی در ایــن کشــور ازاد
ت مذهبــ
ل حاضــر کــ ه تبلیغــا
اســت فهمیــد و درحــا
ی خــود کرده انــد.
ت و بازســازی تکایــا
ع ب ـه فعالی ـ
شــده ،ای ـن فرقه هــا شــرو
از نــکات مهــم دربــاره فرقه هــای تصــوف در البانــی ،اظهــار عالئــق شــیعی
انــان اســت .انهــا بــا انکــه از نظــر ظاهــری خــود را پیــرو یکــی از مذاهــب اهل
ســنت می داننــد ولــی همگــی باطنــا خــود را شــیعه می خواننــد .طریقه هــا در
دهــه محــرم عــزادارى دارنــد و در ان مــدت کتــاب حدیقــه الســعداء نوشــته
فضولــى را کــه نمونــه ترکــى روضــه الشــهداء اثــر مــا حســین واعــظ کاشــفى
ســبزوارى اســت ،می خواننــد .کتــاب حدیقــه الســعداء بــه زبــان البانیایــى
نیــز درامــده اســت .در ایــن مــدت هرکــس چنــد صفحــه میخوانــد و همــه
گریــه میکننــد و خــوردن خــوراک حیوانــى و شــیمیایى و رفتــن بیــرون در بعضی
تکایــا منــع شــده اســت .از دیگــر عالئــم عالئــق شــیعی ایــن فرقه هــا ،نصــب
تصاویــری از حضــرت علــی و امــام حســین و حتــی تصویــر دوازده امــام و در
میــان انــان پیامبــر (ص) در برخــی تکایــا اســت.
شماره | 49راز شقایق| 10
ل هــر یــک از نظرهــای فــوق ،
ل بــا قبــو
بـ ه هــر حــا
م پوشــید کــه
ت چشــ
ن واقعیــ
ن از ایــ
نمی تــوا
ن در ایــن
ج قــر
عثمانی هــا حــدود چهــار یــا پنــ
ی در اواس ـط ۱۴۷۸
ت کردنــد و البان ـ
منطق ـ ه حکوم ـ
ل ســال ۸۸۳هجــری
ی برابــر بــا ربیــع االو
میــاد
ی درامــد ،بعــد از تســلط
بــ ه تصــرف کامــل عثمانــ
ت در
ش و ســکو
ی بــر البانــی ،ارامــ
ل عثمانــ
کامــ
ی بــه
گ و ناارامــ
ن کشــور کــ ه ســال ها در جنــ
ایــ
ســر می بــرد ،مســتقر شــد .کشــور البانــی نزدیــک
بــه پنــج قــرن زیــر نظــر دولــت عثمانــی اداره
می شــد .در مــدت ایــن پنــج قــرن نســبت مســلمانان بــه ۹۵درصــد رســید.
در ان زمــان مســاجد زیــادی دایــر شــد و مراکــز و موسســاتی بــا هــدف انتشــار
اســام ایجــاد گردیــد.
امــروز بیــش از ۷۰درصــد از جمعیــت ایــن کشــور را مســلمانان تشــکیل
می دهنــد .البتــه ایــن رقــم جــدای از شــش میلیــون مســلمان البانــی اســت کــه
بــه شــکل مهاجــر در ترکیــه زندگــی می کننــد .البانیایی هــا در اغلــب کشــورهای
اروپایــی پراکنــده شــده اند کــه اکثــرا مســیحی هســتند .بیــش از ۳میلیــون
البانــی دیگــر نیــز در کشــورهای امریکایــی زندگــی می کننــد .اغلــب انهــا نیــز
مســلمان هســتند .اهــل تســنن ،بکتاش ـی ها و علوی هــا جمعــا مســلمانان البانــی
را تشــکیل می دهنــد .در ایــن میــان اهــل ســنت حــدود ۵۵درصــد حنفــی و ۴۵
درصــد از گروههــا صوفیــه هســتند .صوفیــه خــود را شــیعه و وابســته بــه اهــل
بیــت می داننــد و بــرای ائمــه اطهــار احتــرام زیــادی قائلنــد.
تشکالتمذهبی-اسالمیالبانی
بکتاشیه
طرفــداران و پیــروان حــاج بکتــاش هســتند .انهــا بــه پیامبــران و امامــان
شــیعه معتقدنــد و منتظــر ظهــور حضــرت مهــدی (عــج) می باشــند .ایــن
گــروه مهــم تریــن و بــا نفوذتریــن گــروه در بیــن تشــکیالت دینــی البانــی
اســت.
خلوتیه
ایــن فرقــه بعــد از بکتاشــیه بیشــترین ســابقه و طرفــدار را در البانــی دارد.
طرفــداران ایــن فرقــه ان را بــه حســن بصــری منصــوب می کننــد .انهــا
معتقدنــد کــه حضــرت علــی (ع) رهبــر روحــی و معنــوی حســن بصری اســت.
قادریه
رهبــر ان شــخصی بــه نــام دکتــر بوجــار خراســانی اســت و ممیــزه فرقــه
انــان ،ذکــر جلــی اســت.
رفاعیه
طرفــداران احمــد رفاعــی هســتند .هــم اینــک رهبــر ان شــخصی بــه نــام
حــاج رمضــان لیمانــی اســت.
نقشبندیه
نقشــبندیه تحــت حمایــت خلوتیــه فعالیــت می کنــد .ذکــر خفــی ،ویژگــی
فرقــه نقشــبندیه اســت.
جریان هایتکفیری
در ســال های اخیــر گروه هــای تنــدوری تروریســتی بــه وجــود امدنــد
کــه بــا اهــل بیــت و دوســتداران انــان دشــمنی می کردنــد .امکانــات ایــن
گروه هــا از ســویی و فقــر و بــی چیــزی و عــدم وجــود امکانــات تشــیع،
از ســوی دیگــر باعــث شــد کــه تفکــر تروریســتی و وهابیــت بــر تشــیع
غلبــه کنــد و زندگــی را بــه کام انــان تلــخ نمایــد.
در اثــر تــاش هــای ایــن تروریســت هــا تشــیع در ایــن کشــور منــزوی
شــد و از انجــا کــه نتوانســتند مــدارس و مســاجد جدیــد ایجــاد کننــد،
بــه انچــه داشــت تکیــه نمودنــد ،امــا بــا تمــام اینهــا هنــوز هــم در
تمــام مــدارس ،مســاجد ،حســینیه ها ،اوای اســام و تشــیع بــه گــوش
می رســد .درســت اســت کــه شــیعیان نمی تواننــد مــدارس جدیــد
تاســیس کننــد ،امــا در تمــام مســاجدی کــه دارنــد اســام هنــوز پرچــم
خــود را برافراشــته اســت .واعظــان و ائمــه مســاجد و حســینیه ها بــا
تمــام تــوان خــود ،نقــش کتــاب و مدرســه را در زندگــی مســلمانان بــازی
می کننــد و مــردم را بــه حفــظ دیــن و برپــاداری شــعایر دینــی دعــوت
می کننــد.
شماره | 49راز شقایق| 11
بکتاشــیان علــوی هســتند .بکتاشــی ها در
ســی درصــد از مســلمانان البانــی،
ِ
االبانــی اکثریــت مســلمانان را تشــکیل می دهنــد و پیــرو فرقــه حاجــی ولــی
بکتاشــی هســتند .ایــن طریقــت از اناتولــی نشــات گرفــت و در ســده های نهــم
و دهــم اییــن رســمی ســپاه ینــی چــری شــد ،و بــر اثــر برخــورداری از حمایــت
رســمی دولــت عثمانــی و در پــی کشورگشــایی های ســاطین تــرک ،بــه شــبه
جزیــره بالــکان و از ان جــا بــه البانــی راه یافــت و بعدهــا خانقاه هــای بکتاشــیه در
ان جــا ســاخته شــد .راه یابــی ایــن طریقــت بــه شــبه جزیــره بالــکان ،در اســام
اوردن ســاکنان ان جــا ســهم عمــده ای داشــت.
در ۱۳۰۳ش کــه اتاتــورک فعالیــت فرقه هــای صوفیــه را ممنــوع کــرد ،ایــن
سلســله مرکــز خــود را از اناتولــی بــه البانــی انتقــال داد .در ۱۳۲۳ش ۱۹۴۵/در
البانــی نیــز فعالیــت همــه ســازمان ها و جماعت هــای مذهبــی ،از جملــه بکتاشــیه،
ممنــوع شــد و بــه دنبــال ایــن محدودیت هــا عــده ای از البانیایی هــای بکتاشــی
بــه امریــکا مهاجــرت کردنــد و در ۱۳۳۱ش ۱۹۵۳ /در میشــیگان تکیــه ای
تاســیس نمودنــد .بــا ســقوط نظــام کمونیســتی در البانــی (۱۳۶۸ـ۱۳۶۹ش/
۱۹۹۰ـ )۱۹۹۱تکایــای بکتاشــیه فعالیتهــای خــود را در ان کشــور از ســر گرفتنــد.
امــروزه بکتاشــیه عــاوه بــر البانــی و به طــور محــدود در ترکیــه ،در میــان مــردم
ســوریه ،مصــر ،ترک هــای مقیــم اروپــا و نیــز مناطــق البانیایــی نشــین و مســلمان
مقدونیــه و کــوزوو رواج دارد.
ُحــب اهــل بیــت پیامبــر (ص) ،خصــوص امــام علــی (ع) ،در ســرلوحه عقایــد
بکتاشــیه قــرار دارد .بــه عقیــده انــان حــق ،محمــد و علــی ســه صــورت بــرای
بیــان یــک حقیقت انــد .انــان بــه دوازده امــام شــیعیان اعتقــاد دارنــد و بخصــوص
بــرای امــام جعفــر صــادق (ع) احتــرام بســیار قائلنــد .پیــروان ایــن طریقــت ،بــه
طــور صــوری ،فقــه جعفــری را نیــز می پذیرنــد.
کبری تبریزیان
فرهنگ بومی مردم البانی
نــژاد البانــی از نظــر قــوم شناســی بــه دو شــعبه گگ واقــع در شــمال رودخانــه
اشــکومبینی و توســک واقــع در جنــوب ان رودخانــه تقســیم مــی شــود کــه در نیمــه
قــرن هجدهــم میــادی تــا حــد زیــادی بهــم نزدیــک شــدند و تقریبــا فرهنــگ یگانــه
ای را در البانــی متحــد ایجــاد کردنــد .گگ شــامل منطقــه اصــل گگ ,دوکاجیبــی یــا
لکنیــا و مرتفعــات و ســواحل شــمال البانــی مــی گــردد در حالیکــه توســک شــامل
منطقــه اصلــی توســک میزچیا,البریــا وچامریــا مــی شــود طبیعتامیــان ایــن منطقــه
جغرافیایــی تقســیم بندیهــای دیگــر نیــز بــه عنــوان زیــر مجموعــه وجــود دارد.
از قــرون وســطی بــه بعــد ســاکنان البانــی بــه خوبــی در مناطــق خــود اســتقرار یافتنــد
و مرزهــای هــر روســتا از دیگــر روســتاها کامــا مشــخص گردیــد مرزهــا معمــوال
ســنگهایی بودنــد کــه بــه زمیــن کوبیــده شــده بودند و محــدوده هــر منطقه را مشــخص
مــی کردنــد وگاهــی بــرای تعییــن محــدوده هــر روســتا از رودخانــه هــا جویبارهــا
توده هایــی از کلوخــه هــا و یــا عالیمــی بــر روی درختهــای کهنســال و عظیــم الجثــه
البتــه در صورتــی کــه منطقــه دارای درختــان زیــادی باشــد اســتفاده مــی شــد.
جابجــا کــردن عالیــم مرزهــا گنــاه نا بخشــودنی بشــمار مــی امــد و ســبب درگیریهایی
بیــن روســتاییان و ســاکنان ان مناطــق مــی گردیــد هــر روســتایی بــه خوبــی ایــن
مرزهــا را مــی شــناخت و بــه راحتــی مــی توانســت بــا ذکــر عالیــم هــر محــدوده
منطقــه مــورد نظــرش را شناســایی کنــد.
زمیــن هــای بیــن مرزهــای روســتا معمــوال شــامل زمیــن هــای اطــراف منــازل حیــاط هــا و بــاغ هــا ی میــوه و ســپس مــزارع کوچــک مــی گــردد و زمیــن هــای کشــتزار و
دورتــر از همــه علفزارهــا و مراتــع و قســمتی از کــوه و یــا جنــگل نیــز بــه روســتا تعلــق دارنــد در بســیاری از مناطــق البانــی ایــن تقســیم بنــدی تــا ســالهای جنــگ جهانــی
اول بــه شــدت رعایــت مــی شــد بویــژه در مناطقــی کــه روســتاییان ازاد زندگــی مــی کردنــد امــا منازلــی کــه بــا دیــوار محصــور بودنــد و یــا باغهایــی کــه دارای محــدوده
مشــخصی بودنــد مالکیــن خصوصــی در روســتاها داشــتند و زمیــن تنهــا زمانــی بــه مالکیــت فــرد در مــی امــد کــه در ان کشــتی صــورت مــی پذیرفــت و اگــر مالــک نســبت
بــه کاشــت زمیــن اهمــال کاری مــی کــرد دیگــر صاحــب ان زمیــن بشــمار نمــی امــد .پــس از پایــان یافتــن برداشــت محصــول از زمیــن روســتاییان مــی تواننــد گله هــای
گوســفند خــود را بــرای چریــدن در ان زمیــن روانــه ســازند و زمینهایــی کــه بــه صــورت دســته جمعــی مــورد بهــره بــرداری قــرار مــی گیرنــد بــه عنــوان چراگاههــای
زمســتانی اســتفاده مــی شــوند امــا منابــع ابــی دارای قانــون ســخت تــری هســتند و هــر خانــواده بــر اســاس یــک زمــان بنــدی دقیــق دارای ســهمیه مشــخصی از ان منابــع
مــی باشــد .اقامــت روســتاییان معمــوال بــه ویژگــی اب و هوایــی مناطــق مختلــف و نیــز نــوع زمینــی کــه در ان ســکونت مــی گزیننــد مربــوط مــی شــود .پاییــن تریــن روســتا
از نظــر ارتفــاع از ســطح دریــا روســتاهایی هســتند کــه در ســواحل البانــی قــرار دارنــد و مرتفــع تریــن انهــا روســتاهایی هســتند کــه در حومــه شــهر هــای کوکــس و کورچــا
قــرار دارنــد .در برخــی از روســتاهای البانــی محــل اقامــت روســتاییان در یــک جــا متمرکــز اســت و بــه نــدرت از محــل تمرکــز فاصلــه دارنــد امــا روســتاهایی نیــز وجــود
دارنــد کــه محــل اقامــت روســتاییان در انهــا بطــور کلــی متفــرق و پراکنــده هســتند.
.1ربــا ممنــوع اســت .طبــق گفتــه شــرع ،پــول کاالیــی نیســت کــه قابــل معاملــه
باشــد و در صــورت بنابرایــن بهــره بــه دســت امــده از پــول درامــد ناعادالنــه بــه
حســاب امــده و ممنــوع اســت.
.2ریســک معامــات بایــد بــه اشــتراک گذاشــته شــود زیــرا درامــد حاصــل از
پرداخــت بهــره نمــی توانــد یکطرفــه باشــد ،ســرمایه گــذاران بایــد متناســب بــا
مبلغــی کــه در معاملــه گذاشــته انــد ،ســود یــا ضــرر یــک ســرمایه گــذاری را بــه
اشــتراک بگذارنــد ،و بنابرایــن میــزان ریســکی را کــه برعهــده گرفتــه انــد ،داشــته
باشــند.
.3عــدم اگاهــی و ندانســتن شــرایط معاملــه و یــا قطعــی نکــردن میــزان ســود
و ســرمایه در یــک قــرارداد از ســوی یکــی از طرفیــن ماعاملــه و قــرارداد را باطــل
خواهــد کــرد .در یــک قــرارداد هــر دو طــرف بایــد بــا اگاهــی کامــل از همه شــرایط،
یــک قــرارداد را امضــا کننــد .ایــن بــدان معناســت کــه میــزان ســرمایه یــا کاالهــا
بایــد از قبــل توافــق شــده و در قــرارداد تصریــح شــود.
-4همانطــور کــه صالحیــت در بیشــتر حــوزه هــای حقوقــی اتفــاق مــی افتــد ،
قانــون همچنیــن تصریــح مــی کنــد کــه طرفیــن در یــک قــرارداد بایــد توانایــی و
صالحیــت قانونــی بــرای درک و پذیــرش تعهــدات قــرارداد را داشــته باشــند.
-5رضایــت طرفیــن یــک قــرارداد نیــز الزم و واجــب اســت و یــک قــرارداد بایــد با
خواســت ازاد هــر دوطــرف صــورت گرفتــه و نبایــد مشــمول اجبار و فشــار باشــد.
هــر روســتا دارای مرکــزی اجتماعــی اســت کــه معمــوال مــردم در اوقــات
فراغــت خــود در ان محــل جمــع مــی شــوند در ایــن مرکــز میدانــی وجــود دارد
کــه در مکانــی همــوار و مســطح نزدیــک یــک درخــت کهنســال یــا خواربــار
فروشــی یــا مــکان مذهبــی چــون کلیســا یــا مســجد قــرار گرفتــه اســت در
نیمــه دوم قــرن بیســتم بیشــتر منــازل روســتایی بازســازی شــدند کــه برخــی
از انهــا ســبک ســنتی خــود را حفــظ کردنــد و برخــی دیگــر از ســبک ســنتی
فاصلــه گرفتنــد بســیاری از مراکــز فرهنگــی و اجتماعــی چــون مــدارس و ...
افــزوده شــدند.
پــس از جنــگ جهانــی اول زندگــی روســتاییان البانــی دســتخوش تغییــرات
مهمــی گردیــد .موســیقی بومــی و فرهنــگ عامــه در مناطــق روســتایی در
مراســم جشــن و مهمانــی هــا بخوبــی نامایــان اســت و هــر منطقــه از ایــن
ســرزمین دارای اداب ورســوم خــاص خــود اســت در البانــی خانــواده جایــگاه
مهمــی دارد و بنیــان خانــواده همچنــان علــی رغــم هجــوم فرهنگهــای بیگانــه
چــه در خانــواده هــای مســلمان و چــه مســیحی حفــظ شــده اســت.
زبان مردم البانی
هــر چــه تحقیقــات دربــاره زبــان البانیایــی بیشــتر انجــام مــی شــود
ریشــه هــای تاریخــی ایلیــری نــژاد البانیایــی روشــن تــر مــی گــردد
زبــان البانیایــی چــه از نظــر دســتور زبــان و چــه از نظــر تلفــظ و گفتاری
تشــابهی بــا هیــچ یــک از زبانهــای کشــورهای همســایه البانــی نــدارد
بنابرایــن مــی تــوان ایــن زبــان را کامــا مســتقل و دارای هویــت خــاص
نــژاد البانیایــی دانســت .ایــن زبــان شــعبه ای از گــروه زبانهــای ایلیری
– تراکیایــی اســت کــه از نخســتین زمــان ســکونت انســان در منطقــه
شــبه جزیــره بالــکان اســتفاده مــی شــده اســت .تحلیــل دقیقــی دربــاره
ریشــه ایــن زبــان و تحــوالت ان در دوره هــای بعــدی نمی تــوان ارایــه
کــرد و علــت ایــن امــر نیــز کمبــود اســناد تاریخــی متعلــق بــه ان دوره
باســتانی اســت ورود واژه هــای بیگانــه التیــن ویونانــی کــه جدیدتــر
از زبــان البانیایــی هســتند بــه غنــای ایــن زبــان بــه مــرور زمــان
افــزوده اســت .از طرفــی دیگــر تحقیقــات نشــان داده اســت کــه زبــان
ایلیریــان نخســتین نقــش بــه ســزایی در رشــد زبانهایــی کــه توســط
مــردم شــبه جزیــره بالــکان اســتفاده مــی شــود داشــته اســت.
زبــان البانیایــی عــاوه بــر ریشــه ایلیــری دارای اقتباســاتی از زبانهــای ایلیــری –
پالســگیان یونانــی باســتان و التیــن ترکیــب بســیار اندکــی از زبانهــای اســاوی
ایتالیایــی ,ترکــی ,فارســی و عربــی اســت.
واژه هــای بیگانــه در زبــان البانیایــی بــه گونــه ای اســت کــه در طــول زمــان
تغییراتــی در معنــی و صــورت انهــا پدیــد امــده اســت و گاهــی از اصــل معنــای
خــود نیــز بســیار دور و دارای هویــت خــاص البانیایــی شــده انــد .ارتبــاط ایــن
زبــان بــا خانــواده هنــد و اروپایــی و جایــگاه ان در ان خانــواده در نیمــه قــرن
نوزدهــم میــادی بــه دنبــال تحقیقــات تطبیقــی تاریــخ زبــان شناســی کشــف
گردیــد .افتخــار کشــف ایــن حقیقــت زبــان شناســانه بــه دانشــمند برجســته
المــان فرانزبــوپ بــر مــی گــردد .اولیــن اکتشــاف را در کتــاب مســتقلی در ســال
1845میــادی بــه چــاپ رســاند.
زبانهــای هنــد و اروپایــی بــه دو قســمت زبانهــای شــرقی یــا ســاتم و زبانهــای
غربــی یــا ســنتوم تقســیم مــی شــوند .زبــان البانیایــی بــه قســمت زبانهــای
شــرقی یــا ســاتم در کنــار زبانهــای ایرانــی و اســاوی و ارمنــی تعلــق دارد.
دربــاره ریشــه زبــان البانیایــی میــان دانشــمندان زبــان شــناس بســیار بحــث و
جــدل شــده اســت ریشــه هــای ایــن زبــان را مــی تــوان در شــبه جزیــره بالــکان
در منطقــه ایلیریــان یــا تراکیــا یافــت دو نظریــه اساســی در حــوزه ادبیــات زبــان
شــناختی در مــورد زبــان البانیایــی مطــرح گردیــده اســت
یــک نظریــه مــی گویــد کــه ایــن زبــان بــه زبــان ایلیــری تعلــق دارد و نظریــه
دیگــر ان را بــه ریشــه زبــان تراکیایــی نســبت مــی دهــد نظریــه اول طرفــداران
بیشــتری دارد و شــواهد تاریخــی و زبــان شــناختی نیــز ان را تاییــد مــی کننــد
زبــان شناســان قــرن هجدهــم میــادی و تاریخنــگاران ان زمــان بــه نظریــه
نخســت گرایــش داشــتند و ان را حمایــت مــی کردنــد نخســتین تــاش بــرای
شناســاندن ریشــه ایــن زبــان توســط تاریخنــگار ســوئدی هانــس اریــچ تونمــا
در ســال 1774مــدر الیپزیــک منتشــر گردیــد.
بــر اســاس منابــع تاریخــی دوره بیزانــس و التیــن و همچنیــن مــدارک نــام
اوایــی و زبــان شناســی ایــن دانشــمند ســوئدی چنیــن نتیجــه مــی گیــرد کــه
البانیاییــان از نــژاد ایلیــری در عهــد باســتان مــی باشــند اینکــه البانیاییــان از
نــژاد ایلیــری مــی باشــند توســط جوهانــس گورکــس ون هــان نیــز در کتابــی در
ســال 1854میــادی بــه اثبــات رســیده اســت.
شماره | 49راز شقایق| 13
حسین شیردل
هنر در البانی
دوران باستان
تاریــخ هنرهــای تجســمی در ســرزمین البانــی بــه دوره باســتان بــر می گــردد
نخســتین اثــار متعلــق بــه دوره نوســنگی اســت .در جریــان اکتشــافات متعــدد
باســتان شناســی در مناطــق مختلــف البانــی صدهــا و هــزاران قطعــه ســرامیک
ســفالینه ســرخ و تزییــن االت فلــزی و ماننــد انهــا متعلــق بــه قــوم ایلیــری
پیــدا شــده اســت .نخســتین صنایــع دســتی کشــف شــده بیــان کننــده
زندگــی ســاده و بــی االیــش انســانهای ان دوران مــی باشــد و ایــن صنایــع را
بــر اســاس نیازهــای روزمــره خــود ســاخته انــد ولــی بــا همــه ســادگی دارای
نقوشــی هنــری مــی باشــند کــه بــه ارزش هنــری انهــا بیــش از هــر چیــز
افــزوده اســت.
نقاشــی هــا و رســومی کــه بــر روی ســفالینه هــا ظــروف اشــیای تزیینــی و
کنــده کاریهــا بجــای مانــده اســت از تاریــخ باســتانی هنــر در ایــن ســرزمین
ســخن مــی گوینــد و از تجربــه و تحلیــل ایــن رســوم و نقاشـی ها مــی تــوان
بــه حقایــق بســیاری در تاریــخ هنــر در البانــی دســت یافــت .از قــرن ششــم تا
چهــارم قبــل از میــاد خطــوط و رســومی بــر روی ســرامیک ها و ســفال ها بــر
جــای مانــده اســت کــه دارای زیبایــی خــاص خــود مــی باشــند .ظروفــی کــه
از ان دوره بــر جــای مانــده و در حــال حاضــر در مــوزه هــای البانــی نگـه داری
مــی شــوند از چنــان برجســتگی هنــری برخوردارنــد کــه کمتــر ماننــد انهــا را
مــی تــوان در اقــوام مجــاور و تمدنهــای همســایه البانــی چــون یونــان مقدونیه
و رم مشــاهده نمــود .ظــروف بــه جــای مانــده از دوران باســتان تزییــن االت
فلــزی کــه بــه هنرهــای باســتان ایــن ســرزمین تعلــق دارد همتــای دیگــر
کشــورهای اروپایــی در اثــار باســتانی بــه شــمار مــی اینــد و از نظــر جایــگاه
هنــری و باســتانی از اهمیــت ویــژه ای برخوردارنــد .بیشــترین اثــار بــه دســت
امــده بــه شــهرهای باســتانی دوران ایلیــری بــه ســرزمین های یونانــی تعلــق
دارنــد.
هنرایلیری
امــروزه بســیاری از ظــروف زیبــا و عتیقــه کــه در مــوزه هــای البانــی نگــه داری مــی شــوند
در مربــوط بــه هنــر ایلیــری اســت و در ان دوره ســاخته شــده انــد .در نقاشــیهای بجــای
مانــده بــر روی ظــروف ســفالی و اثــار باســتانی مــی تــوان اســاطیر و قهرمانــان ورزش هــای
باســتانی و صحنــه هــای رزمــی را مشــاهده کــرد .در ترکیــب رنگهــا بیــش از هــر چیــز زمینــه
قرمــز و تصاویــر ســیاه رنــگ و قرمــز رنــگ و یــا زمینــه ســیاه بکارگرفتــه شــده اســت.
تصاویــر نقاشــی شــده بــه نظــر مــی ایــد کــه دارای یــک جذابیــت هماهنگــی و انعطــاف
پذیــری خــاص مــی باشــند و در انســان یــک احســاس زیبایــی را پدیــد مــی اورنــد در
ایــن دوران مجســمه هــای برنــزی و قطعــات ســفالی در زمینــه هــای غیــر دینــی و تصاویــر
کــودکان گوســفندان و ماننــد انهــا ســاخته مــی شــدند از دیگــر اثــار هنــری ایــن دوران
ســکه هایــی اســت کــه در شــهرهایی زده مــی شــدند و ازنظرهنــری دارای ارزش بســیاری
هســتند و بیانگــر پیشــرفتهای مدنــی ایلیریــان و ســاکنان ایــن ســرزمین مــی باشــند
هنرموزاییک
هنــر موزاییــک در ســرزمین البانــی در همــان دوران شــکوفایی هنــر روســتایی بــه
رشــد و تعالــی رســید نخســتین موزاییــک در شــهر دروس یــا دراج کشــف شــد.
تاریــخ پیدایــش ان اثــر هنــری بــه قــرن چهــارم قبــل از میــاد بــاز مــی گــردد
کــه از ریگهــای رنگــی متنوعــی تشــکیل شــده اســت از نظــر ارزش هنــری از
ویژگــی متمایــزی نســبت بــه دیگــر اثــار مشــابه برخــوردار اســت .نــام ایــن ثــر
زیبایــی دروس اســت و شــاید بتــوان ادعــا کــرد کــه بــه زیبایــی ایــن اثــر هنــری
در هیــچ جــای البانــی مشــاهده نشــده اســت و از ایــن نظــر کامــا بــی نظیــر اســت
همچنانکــه قبــا گفتیــم ایــن نــوع هنــر در قــرن اول میــاد بــه باالتریــن رشــد خــود
نایــل گردیــد و بعــد از مدتــی بــه جــای ریــگ از ســنگهای مکعــب بســیار کوچــک
شیشــه ســنگ مرمــر یــا ســفالینه قرمــز اســتفاده شــد .ایــن هنــر در مناطقــی چــون
دراج ،اپولونیــا و بوترینــت بســیار بــه کار ررفتــه اســت کــه بــا ظهــور مســیحیت و
پیدایــش اثــار هنــری مســیحی در کلیســاها و مراکــز مذهبــی هنــر موزاییــک وارد
مرحلــه جدیــدی شــد.
شماره | 49راز شقایق| 14
نقاشیدیواری
در دوره انتقــال از اواخــر دوره باســتان بــه اوایــل قــرون وســطی ,مجســمه ســازی
از رونــق افتــاد و بــه طــور کلــی مــورد غفلــت قــرار گرفــت در حالیکــه در مقابــل
ایــن هنــر هنــر نقاشــی در میــان هنرهــای ان عصــر درخشــید وبیشــتر نقاشــی
دیــواری رشــد کــرد و علــت ایــن امــر نیــز عالقــه مســیحیان بــه بهــره گیــری از
ایــن هنــر در کلیســا هــا بــود در ایــن دوران کلیســاها پــر از نقاشــی هــای روی گچ و
تماثیلــی بــود کــه از قوانیــن خشــک شــهر هــای بــزرگ و حاکــم بــر کلیســا پیــروی
مــی کــرد بــر اســاس قوانیــن و رســوم حاکــم بــر ان دوران پدیــد اورنــدگان اثــار
هنــری نشــان را روی اثارشــان مــی نوشــتند و بــه همیــن علــت اثــار هنــری متعلــق
بــه ایــن دوران بــی نــام و نشــان مــی باشــند .تنهــا اثــار اندکــی از دوران باســتان
و قطعــات کمــی از ان اثــار تاکنــون در البانــی برجــای مانــده متاســفانه قســمتی
از ان در جریــان مبــارزه بــا کمونیســم بــا مذهــب در البانــی در ســال 1976نابــود
شــده اســت.
یــک دوره بدیــع هنــری در تاریــخ البانــی وجــود دارد کــه در ان دو ســبک ارت نــوو
و نئوکالسیســم در قــرن نوزدهــم در هــم ادغــام شــده انــد کــه بهتریــن نمونــه در
شــهر کورچــه اســت.
قــرن بیســتم شــیوه هــای جدیــد معمــاری ماننــد ســبک مــدرن ایتالیایــی را ارائــه
داد ،کــه در تیرانــا ماننــد میــدان اســکندر و بناهــای دولتــی ماننــد وزارتخانــه هــا
وجــود دارد .همچنیــن در اشــکودر ،ســارانده ،ولــوره و دراج نیــز حضــور دارد .عــاوه
بــر ایــن ،ســایر شــهرها از طریــق تاثیــرات مختلــف فرهنگــی یــا اقتصــادی ظاهــر
امروزیــن البانــی را شــکل داده انــد.
کالســیک گرایــی سوسیالیســتی پــس از جنــگ جهانــی دوم در دوره کمونیســم بــه
البانــی وارد شــد .در ایــن دوره بســیاری از مجتمــع هــای سوسیالیســتی ،جاده هــا
و کارخانــه هــای گســترده ســاخته شــد ،میادیــن شــهر دوبــاره طراحــی شــدند و
تعــداد زیــادی از بناهــای تاریخــی و مهــم تخریــب شــد .نمونــه هــای قابــل توجــه
ان ســبک شــامل میــدان مــادر تــرزا ،هــرم تیرانــا ،کاخ کنگــره هــا و غیــره اســت.
ســه مــکان باســتان شناســی البانیایــی در لیســت میــراث جهانــی یونســکو قــرار
دارنــد .اینهــا شــامل بقایــای باســتانی بوترینــت ،مراکــز تاریخــی قــرون وســطایی
بــرات و جیروکاســتر و میــراث طبیعــی و فرهنگــی البانــی اســت .
عــاوه بــر ایــن ،مقبــره هــای ایلیــن ســلطنتی ،بقایــای اپولونیــا ،امفــی تئاتــر
باســتانی دراج و ...در فهرســت میــراث فرهنگــی البانــی گنجانــده شــده اســت.
موسیقی و ترانه
موســیقی عامیانــه البانــی دارای تاریخچــه ای عمیــق اســت و مــی تــوان انهــا
را بــه ســه گــروه مهــم ســبک ماننــد شــمالی ،جنوبــی و ســایر مناطــق مهــم
موســیقی شــهری در اطــراف تیرانــا جــدا کــرد.
ایــن نشــان دهنــده تاریــخ فرهنگــی و سیاســی مــردم البانــی و موقعیــت
جغرافیایــی در اروپــای جنوبــی و دریــای مدیترانــه اســت.
ســنت هــای شــمالی و جنوبــی در تضــاد بــا لحــن ناهمــوار و قهرمانانــه شــمال
و شــکل ارام و مالیــم و فــوق العــاده زیبــا از جنــوب اســت .ایــن ســبک هــای
متفــاوت بــا شــدتی کــه هــم مجریــان و هــم شــنوندگان بــه موســیقی خــود می
دهنــد بــه عنــوان وســیله ای بــرای بیــان میهــن پرســتانه و بــه عنــوان وســیله
انتقــال و حامــل روایــت تاریــخ شــفاهی و همچنیــن ویژگــی هــای خاصــی ماننــد
اســتفاده از ریتــم هایــی خــاص موســقیی محلــی در ایــن کشــور ،یکپارچــه مــی
شو ند .
ترانــه هــای عامیانــه البانــی را مــی تــوان بــه گــروه هــای اصلــی ،حماســه
هــای قهرمانانــه شــمال و الالیــی هــای ملودیــک ،اهنــگ هــای عاشــقانه ،
موســیقی عروســی و انــواع دیگــر تقســیم کــرد .موســیقی جشــنواره هــا و
تعطیــات مختلــف نیــز بخــش مهمــی از ترانــه عامیانــه البانــی اســت ،بــه
ویــژه انهایــی کــه روز الزاروس را جشــن مــی گیرنــد کــه در بهــار اجــرا مــی
شــود .الالیــی و ســوگواری از انــواع بســیار مهــم اهنــگ عامیانــه البانــی اســت
و عمومــا توســط زنــان انفــرادی اجــرا مــی شــود.
در ادامه به صورت کاملتر به موسیقی این کشور پرداخته خواهد شد.
شماره | 49راز شقایق| 15
امید عزیزی
اقتصاد البانی
اقتصــاد البانــی فراینــد انتقــال از یــک اقتصــاد متمرکــز بــه اقتصــاد مبتنــی بــر بــازار
را بــر اســاس اصــول بــازار ازاد طــی کــرد .البانــی یــک کشــور بــا درامــد متوســطو
عضــو ســازمان پیمــان اتالنتیــک شــمالی (ناتــو) ،ســازمان تجــارت جهانــی (،)WTO
ســازمان امنیــت و همــکاری در اروپــا و ســازمان همــکاری هــای اقتصــادی دریــای
ســیاه اســت.
اقتصــاد البانــی مبتنــی بــر بخــش هــای خدمــات ( ، )٪54.1کشــاورزی ( )٪21.7و
صنعتــی ( )٪24.2اســت.
ایــن کشــور از نظــر منابــع طبیعــی سرشــار اســت و اقتصــاد عمدتـاً بــا کشــاورزی،
فــراوری مــواد غذایــی ،صنایــع چــوب ،نفــت ،ســیمان ،مــواد شــیمیایی ،معــدن،
فلــزات ،انــرژی بــرق ،گردشــگری ،صنایــع نســاجی و اســتخراج نفــت تقویــت
مــی شــود .قــوی تریــن بخــش هــای اقتصــاد در البانــی انــرژی ،معــدن ،متالــورژی،
کشــاورزی و گردشــگری هســتند .صــادرات اولیــه صنعتــی شــامل پوشــاک ،روغــن و
ســوخت هــای تصفیــه شــده اســت.
گردشــگری بــه دلیــل افزایــش محبوبیــت ورزش هــای برفــی ماننــد اســکی بــه
ویــژه در مــاه هایــی از ســال کــه امــکان ایــن ورزش در دیگــر نقــاط اروپــا نیســت
وهمچنیــن در ســال های اخیــر در مــاه هــای زمســتان نیــز منبــع قابــل توجهــی از
درامــد بــرای دولــت البانــی همــراه داشــته اســت.
بــا بیــش از 3.8میلیــون گردشــگر در ســال ،گردشــگری درامــدی بیــش از 1.5
میلیــارد یــورو بــرای ایــن کشــور ایجــاد مــی کنــد .البانــی در بیــن 25مقصــد برتــر
گردشــگری اروپــا قــرار دارد و در ســال 2014توســط نیویــورک تایمــز بــه یکــی از
مقصــد هــای برتــر جهانگــردی جهــان انتخــاب شــد.
در پــی ســقوط رژیــم کمونیســتی در ســال ، 1990البانــی تجربــه خــروج گســترده
پناهنــدگان بــه ایتالیــا و یونــان را تجربــه کــرد .ایــن کشــور تــاش کــرد تــا بــه
اســتبداد و دیکتاتــوری پایــان دهــد ،کــه در نهایــت موفــق شــد .تــاش بــرای
اصالحــات در اوایــل ســال 1992پــس از رشــد واقعــی تولیــد ناخالــص داخلــی
بیــش از 50درصــد از اوج خــود در ســال 1989اغــاز شــد .ایــن کشــور در ان دوران
از جــرم ســازمان یافتــه و فســاد بــاالی در زمینــه مالــی رنــج مــی بــرد.
دولــت منتخــب دموکراتیــک کــه مســئولیت اداره کشــور را در اوریــل 1992بــه عهده
گرفــت ،یــک برنامــه بلندپروازانــه اصالحــات اقتصــادی را بــرای متوقــف ســاختن
زوال اقتصــادی و قــرار دادن کشــور در مســیر رســیدن بــه اقتصــاد بــازار اغــاز کــرد.
عناصــر اصلــی شــامل ازادســازی قیمــت و ارز سیســتم ،ادغــام مالــی ،محدودیــت
پولــی و سیاســت درامدزایــی شــرکتها بــود .همــه ایــن مــوارد بــا یــک بســته جامــع
اصالحــات ســاختاری از جملــه خصوصــی ســازی ،اصالحــات در بخــش اقتصــادی و
مالــی و ایجــاد چارچــوب قانونــی بــرای اقتصــاد بــازار و فعالیــت بخــش خصوصــی
تکمیــل شــد .بیشــتر کشــاورزی ،مســکن دولتــی و صنایــع کوچــک خصوصــی شــد.
ایــن رونــد بــا خصوصــی ســازی حمــل و نقــل ،خدمــات و بنــگاه هــای کوچــک و
متوســطادامــه یافــت.
در ســال ، 1995دولــت شــروع بــه خصوصــی ســازی بنــگاه هــای بــزرگ دولتــی
کــرد .در اوایــل دهــه ، 1990اقتصــاد بــه ارامــی دوبــاره گســترش یافــت.
شماره | 49راز شقایق| 16
البانــی طبــق اســتانداردهای اقتصــادی اروپــای غربــی یــک کشــور کــم درامد
اســت و ســرانه تولیــد ناخالــص داخلــی پاییــن تــر از همــه کشــورهای عضــو
اتحادیــه اروپــا اســت .طبــق گــزارش ، Eurostatســرانه تولیــد ناخالــص
داخلــی البانــی (بیــان شــده در - PPSاســتانداردهای قــدرت خریــد) در ســال
2008میــادی 35درصــد از میانگیــن اتحادیــه اروپــا بــود .نــرخ بیــکاری در
ســال 2018میــادی نیــز 12.4درصــد بــود.
نتایــج تــاش هــای البانــی در ابتــدا دلگــرم کننــده بــود .بــه واســطه بخــش
کشــاورزی ،تولیــد ناخالــص داخلــی واقعــی حــدود 111درصــد در ســال
89 ،1993درصــد در 1994و بیــش از 119درصــد در ســال 1995بــا
بیشــترین رشــد در بخــش خصوصــی رشــد داشــته اســت .تــورم ســاالنه از
25درصــد در ســال 1991بــه صفــر رســید.
البانــی وابســتگی کمتــری بــه کمــک هــای غذایــی داشــت .ســرعت و قــدرت
عملکــرد بخــش خصوصــی در کارافرینــی و پیشــرفت تولیــد بیشــتر از حــد
انتظــار بــود .بــا ایــن وجــود ،از 1995ایــن رونــد شــروع بــه پیشــرفت
بهتــری کــرد.
تضعیــف اراده دولــت بــرای حفــظ سیاســت هــای تثبیــت اقتصــادی بــه دلیــل
انتخابــات ســال ، 1996بــه تجدیــد فشــارهای تورمــی کمــک کــرده کــه
دلیــل ان ناشــی از کســری بودجــه بــود .فروپاشــی طــرح هــای هرمــی مالــی
در اوایــل ســال - 1997کــه ســپرده هــای قابــل توجهــی از بخــش زیــادی از
جمعیــت البانــی را بــه خــود جلــب کــرده بــود -باعــث ناارامــی هــای اجتماعی
شــدید شــد کــه منجــر بــه بیــش از 1500کشــته و خســارت های مالــی
فراوانــی شــد .تولیــد ناخالــص داخلــی بــا افــت 0.08درصــدی مواجــه شــد و
واحــد پــول ایــن کشــور تــا نیمــی از ارزش خــود را در طــول بحــران 1997از
دســت داد .دولــت جدیــد کــه در ژوئیــه 1997روی کار امــد اقدامــات جــدی
بــرای احیــای نظــم عمومــی و احیــای فعالیــت هــای اقتصــادی و تجــارت
انجــام داد.
البانــی در حــال حاضــر بــا صنــدوق بیــن المللــی پــول و بانــک جهانــی یــک نــوع
بازســازی و تغییــر در ســاختار کالن اقتصــادی را پشــت ســر مــی گــذارد .در اقتصــاد
ایــن کشــور نیــاز بــه اصالحــات عمیــق اســت و ایــن اصالحــات همــه بخــش هــای
اقتصــاد را در بــر مــی گیــرد.
در ســال ، 2000قدیمــی تریــن بانــک تجــاری ایــن کشــورBanka Kombetare ،
Tregtare BKTخصوصــی شــد .در ســال ، 2004بزرگتریــن بانــک تجــاری در
البانــی خصوصــی شــد و بــا 124میلیــون دالر بــه بانــک رائفایــزن اتریــش فروختــه
شــد.
رشــد کالن اقتصــادی طــی 5ســال گذشــته بــه طــور متوســطحــدود 59درصــد و
تــورم پاییــن و پایــدار اســت .دولــت تدابیــری را بــرای مهــار جرایــم خشــونت امیــز
اتخــاذ کــرده اســت و اخیــرا ً بســته اصالحــات مالــی را بــا هــدف جــذب ســرمایه
گــذاری خارجــی تصویــب کــرده اســت.
اقتصــاد ایــن کشــور بــا افــرادی کــه در کشــورهایی نظیــر ایتالیــا و یونــان ســاکن
بــوده و بــه ایــن کشــور در حــال امــد رو فت هســتند بــا توجــه بــه رونــق و ارتباطات
تجــاری بیــن ایــن کشــورها بیشــتر تقویــت شــده اســت.
ایــن امــر کمــک مــی کنــد تــا کســری تجــاری البانــی جبــران شــود .بخــش
کشــاورزی بیــش از نیمــی از اشــتغال را تشــکیل مــی دهــد امــا فقــط حــدود یــک
پنجــم تولیــد ناخالــص داخلــی را تشــکیل مــی دهــد ،بــه دلیــل کمبــود تجهیــزات
مــدرن ،حقــوق نامشــخص دارایــی و همچنیــن برخــی مدیریت هــای ناکارامــد،
عمدتـاً بــه فعالیــت هــای کوچــک خانــواده و کشــاورزی معیشــت محــدود می شــود.
کمبــود انــرژی بــه دلیــل اتــکا بــه نیــروگاه بــرق و زیرســاخت هــای قدیمــی و
ناکافــی بــه محیــط اقتصــادی ضعیــف البانــی کمکــی نکــرده و عــدم موفقیــت در
جــذب ســرمایه گــذاری جدیــد خارجــی را باعــث شــده اســت .تکمیــل نیــروگاه
جدیــد حرارتــی در ایــن کشــور بــه تنــوع ظرفیــت تولیــد کمــک کــرده اســت و
برنامــه هایــی بــرای بهبــود خطــوط انتقــال بیــن البانــی و مونتــه نگــرو و کــوزوو بــه
کاهــش کمبــود انــرژی کمــک خواهــد کــرد.
همچنیــن ،بــا کمــک بودجــه اتحادیــه اروپــا ،دولــت در حــال پیشــبرد اقدامــات
بــرای بهبــود شــبکه ملــی راه اهــن و ریلــی اســت کــه عامــل مهمــی بــرای رشــد
پایــدار اقتصــادی اســت.
البانــی درخواســت عضویــت در اتحادیــه اروپــا در ســال 2009را داشــته اســت.
انتظــار مــی رود چنیــن عضویــت بــه نفــع اقتصــاد البانــی باشــد.
پارلمــان اروپــا در اوایــل ســال 2017بــه رهبــران دولــت البانــی هشــدار داد کــه
انتخابــات پارلمانــی 2017البانــی بایــد قبــل از شــروع مذاکــرات بــرای پذیــرش
کشــور در اتحادیــه اروپــا «ازاد و عادالنــه» باشــد.
نماینــدگان مجلــس همچنیــن ابــراز نگرانــی در مــورد «عدالــت انتخابــی ،فســاد
اداری ،طــول کلــی مراحــل دادرســی و دخالــت سیاســی در تحقیقــات و پرونده هــای
دادگاه» کردنــد امــا اتحادیــه اروپــا ابــراز خوشــبینی کــرد« :بــرای البانــی مهم اســت
کــه حرکــت اصالحــات امــروز را حفــظ کنــد و مــا بایــد امــاده باشــیم تــا انجــا کــه
ممکــن اســت در ایــن رونــد از ان پشــتیبانی کنیــم.
البانــی همچنیــن بایــد بــه بهبــود زیرســاخت هــای خــود ،بــه ویــژه بزرگراه هــای
درون مرزهــای خــود و اتصــال ایــن کشــور بــا همســایگان خــود ادامــه دهــد.
هنگامــی کــه شــواهدی از پیشــرفت چشــمگیر در ایــن جبهــه وجــود داشــته باشــد ،
شــانس پذیــرش ایــن کشــور در اتحادیــه اروپــا بایــد بهبــود یابــد .بحــث و گفتگــو
در طــول ســال 2015بــرای تامیــن بودجــه بــرای انجــام ایــن کار صــورت گرفتــه
بــود.
تــا ســال ، 2016چیــن بــا خریــد حــق حفــاری در میادیــن نفتــی پتوس-مارینــز و
کوکــووا (از یــک شــرکت کانادایــی) و فــرودگاه بیــن المللــی تیرانــا SHPKبــه یکــی
از ســرمایه گــذاران مهــم البانــی تبدیــل شــد .ایــن فــرودگاه را تــا ســال 2025
بــه بهــره بــرداری خواهنــد رســاند .از مــارس ، 2016چیــن بــا 7.7درصــد از کل
تجــارت بیــن المللــی ایــن کشــور ،شــریک اصلــی تجــارت ایــن کشــور بــود .ایــن
بــه مراتــب بیشــتر از تجــارت بــا یونــان و ترکیــه اســت .ایــن یــاداور روابــط محکــم
بیــن البانــی و چیــن در دهــه 1970اســت.
شماره | 49راز شقایق| 17
اصالحــات اقتصــادی بویــژه از ســال 2005انجــام شــده اســت .در ســال ، 2009
البانــی تنهــا کشــور اروپــا بــه همــراه لهســتان ،ســان مارینــو و لیختــن اشــتاین رشــد
اقتصــادی داشــت.
رشــد واقعــی تولیــد ناخالــص داخلــی البانــی 3/7درصــد بــود .همــه ســاله در البانــی،
بخــش گردشــگری ســهم فزاینــده ای در تولیــد ناخالــص داخلــی کشــور بــه دســت
اورد.
بخــش غیررســمی بخشــی از اقتصــاد را تشــکیل مــی دهــد ،گرچــه ســهم ان بــه دلیــل
ماهیــت پنهانی ان ناشــناخته اســت.
طبــق گفتــه بانــک ســانتاندر ،اکنــون ســرمایه گــذاری مســتقیم خارجــی در البانــی 50
درصــد از تولیــد ناخالــص داخلــی ایــن کشــور را تشــکیل مــی دهــد.
رامین کاشف زاده
ساختارسیاسیالبانی
البانــی یــک جمهــوری پارلمانــی اســت کــه در ان رئیــس جمهــور البانی و نخســت
وزیــر مســئولیت را در یــک سیســتم چنــد حزبــی را بــه دســت دارنــد .قــدرت
اجرایــی توســط دولــت و نخســت وزیــر بــا کابینــه خــود اعمــال مــی شــود .قــدرت
قانونگــذاری بــه پارلمــان البانــی واگــذار شــده اســت .دســتگاه قضایــی مســتقل از
دســتگاه اجرایــی و قــوه مقننــه اســت .نظــام سیاســی البانــی در قانــون اساســی
ســال 1998تنظیــم شــده اســت.
مجلــس قانــون اساســی فعلــی را در 28نوامبــر 1998بــه تصویــب رســاند .بــه
دلیــل بــی ثباتــی سیاســی ،ایــن کشــور در طــول تاریــخ خــود قانــون اساســی
بســیاری داشــته اســت .البانــی ابتــدا در ســال 1913بــه عنــوان یــک کشــور
ســلطنتی تشــکیل شــد ،مختصــرا ً در ســال 1925یــک جمهــوری ،ســپس در ســال
1928بــه ســلطنت دموکراتیــک بازگشــت .ایــن کشــور بعدهــا بــه یــک جمهــوری
سوسیالیســتی تبدیــل شــد کــه ایــن رونــد تــا ســال 1992ادامــه داشــت.
رئیــس جمهــور نماینــده وحــدت مــردم البانــی در کشــور و خــارج از کشــور بــه
عنــوان رئیــس دولــت و همچنیــن فرمانــده کل ارتــش اســت .رئیــس جمهــور از
طریــق رای مخفــی و بــدون بحــث از طــرف پارلمــان البانــی بــا اکثریــت ســه
پنجــم از اعضــای ان معرفــی مــی شــود و در هــر دوره بــه مــدت 5ســال مســئولیت
را برعهــده دارد.
رئیــس جمهــور عملکــرد و هماهنگــی منظــم و ثبــات سیســتم دولــت ملــی را حفــظ
مــی کنــد ،اســتقالل و تمامیــت ارضــی البانــی را پاســداری مــی کنــد و وزیــران را
بــر اســاس تــوازن قــوا در پارلمــان منصــوب مــی کنــد .نخســت وزیــر پــس از هــر
انتخابــات پارلمانــی توســط رئیــس جمهــور منصــوب مــی شــود.
نخســت وزیــر نیــز ،از طریــق رای مخفــی ،بــرای یــک دوره چهــار ســاله
انتخــاب مــی شــود .قانــون اساســی هیــچ محدودیتــی را بــرای شــرایط نخســت
وزیــر تعییــن نمــی کنــد .نخســت وزیــر واقعــاً قدرتمندتریــن و تاثیرگذارتریــن
فــرد در سیاســت البانــی اســت .امــا در غیــاب نخســت وزیــر ،معــاون نخســت
وزیــر وظایــف خــود ماننــد ریاســت کابینــه و شــورای وزیــران البانــی را بــر عهــده
می گیــرد.
پارلمــان البانــی باالتریــن نهاد قانونگــذاری در ایــن کشوراســت .قانونگذاری
هــم بــه دولــت و هــم بــه مجلــس واگــذار شــده اســت .تعــداد نماینــدگان
140نفــر اســت کــه بــا رای مردمــی بــرای دوره هــای چهــار ســاله انتخــاب
مــی شــوند .تــازه تریــن انتخابــات پارلمانــی در ایــن کشــور در ســال 2017
برگــزار شــد.
قدیمــی تریــن پارلمــان با ســوابق موجــود در تاریــخ 2مارس 1444تشــکیل
شــد کــه در لــژه بــه رهبــری اســکندربیگ بــه عنــوان رهبــر مخالفــان
امپراتــوری عثمانــی تاســیس شــد.
البانــی یــک کشــور عضــو ســازمان پیمــان اتالنتیــک شــمالی و همچنیــن
کاندیــدای رســمی بــرای عضویــت در اتحادیــه اروپــا اســت.
واحــد اطالعــات اکونومیســت ،البانــی را بــه عنــوان «رژیــم ترکیبــی» در
ســال ، 2019بــا «نوعــی دولــت دموکراتیــک» معرفــی نمــود.
بــه هــر حــال حرکــت سیاســی ،فرهنگــی و اقتصــادی مــردم ایــن کشــور در ســالهای اتــی متمرکــز
بــر تعریــف هویــت جدیــد بــر مبنــای معیارهــای اروپایــی و اتالنتیــک بــوده و دولتمــردان نیــز در ایــن
مســیر از هیــج اقدامــی در عرصــه داخلــی و حــوزه بیــن المللــی فروگــذار نبــوده انــد.
البانــی در اینــده ای نــه چنــدان دور حداکثــر تــا 15 - 20ســال اینــده خــود را در ناتــو و اتحادیــه اروپا
خواهــد دیــد .موضوعــی کــه تغییــرات بنیادیــن را در ایــن کشــور موجــب شــده و ســنگ بنــای مهمــی
در تعریــف و تعییــن دورنمــای توســعه ایــن کشــور در هــزاره ســوم میــادی محســوب خواهــد شــد.
شماره | 49راز شقایق| 18
رهبران تاریخ سیاسی البانی
اسکندربیگ
Gjergj Kastriotiجرجــی کاســتریوتی ( 6مــه 17 - 1405ژانویــه ، )1468
معــروف بــه اســکندبیگ از اشــراف و فرماندهــان نظامــی البانــی بــود کــه رهبری
شــورش علیــه امپراتــوری عثمانــی در البانــی ،مقدونیــه شــمالی ،کــوزوو ،مونتــه
نگــرو و صربســتان امــروز بــر عهــده داشــت.
او عضــوی از خانــدان کاســتریوتی در البانــی امــروزی بــود کــه از طــرف ایــن
خانــدان بــرای خدمــت در حکومــت عثمانــی معرفــی شــد .وی تحصیــل کــرد و
تقریبــا بیســت ســال بعــد وارد خدمــت در سیســتم نظامــی عثمانــی شــد.
وی رفتــه رفتــه درسیســتم نظامــی عثمانــی پیشــرفت کــرد و بــه ســمت های
بــاال در رده فرماندهــی رســید .در ســال 1443میــادی او در نبــرد نیــچ در
صربســتان امــروزی از ســپاه عثمانــی جــدا شــد و علیــه عثمانیــان شــورش کرد.
در ســال ، 1444او بــه عنــوان فرمانــده ارشــد اتحادیــه اشــراف منطقــه البانــی
امــروز انتخــاب شــد و بنابرایــن ،بــرای اولیــن بــار البانــی تحــت رهبــری واحــد
او علیــه یــک نیــروی خارجــی (عثمانــی) متحــد شــد.
پیــروان او ،غیــر از البانیــان ،اســاوها و یونانیــان را نیــز شــامل می شــدند.
علیرغــم ایــن شــهامت نظامــی ،وی نتوانســت بیشــتر از منطقــه بســیار کوچــک
در شــمال البانــی امــروزی کــه تقریبـاً تمــام پیــروزی هــای او علیــه عثمانــی هــا
در ان اتفــاق افتــاده بــود تصرفــات بیشــتری در اختیــار داشــته باشــد.
مقاومــت بــه رهبــری وی ،البانیــان مناطــق و گویش هــای مختلــف را در یــک
امــر مشــترک بــا هــم همــراه ســاخت و بــه تعریــف هویــت قومــی البانیــان
کمــک نمــود .اســکندربیگ از نظــر بســیاری در اروپــای غربــی تبدیــل بــه عنوان
الگویــی از مقاومــت مســیحیان در برابــر مســلمانان شــد.
بــه مــدت 25ســال ،از ســال 1443تــا ، 1468ارتــش 10هــزار نفــری
وی در مقابــل نیروهــای عثمانــی بــه طــور مــداوم بــا نبردهــای سرســختانه و
تحســین امیز بــرای مــردم البانــی مقاومــت کــرد.
در ســال ، 1451او حاکمیــت پادشــاهی ناپــل بــر البانــی از طریــق پیمــان گائتــا
بــه منظــور اطمینــان از یــک نــوع حافظــت از منطقــه تحــت تصرفــش از هجــوم
نیروهــای عثمانــی پذیرفــت .در ســال ،1460-61او در حمایــت از فردینانــد اول
ناپــل در جنــگ هــای داخلــی ایتالیــا شــرکت کــرد.
در ســال ، 1463وی فرمانــده ارشــد نیروهــای صلیبــی پــاپ پیــوس دوم شــد،
امــا پــاپ در حالــی کــه ارتــش هنــوز در حــال جمــع شــدن و تجهیــز نیــرو بــود
درگذشــت .وی بــه همــراه ونیــزی هــا در طــول جنــگ عثمانــی و ونیــز (-1463
)1414تــا زمــان مــرگ در ژانویــه 1468بــا عثمانــی هــا جنگیــد.
شــهرت اســکندر بیــگ پــس از مرگــش اروپــای غربــی را بــه طــرز
شــگرفی فــرا گرفــت .در قــرن شــانزدهم و هفدهــم میــادی ،بیشــتر
بالــکان تحــت ســلطه عثمانــی هــا بــود کــه در ســال 1683در دروازه ویــن
بودنــد و روایــت هایــی از مقاومــت قهرمانانــه مســیحیان در برابــر نیروهــای
انبــوه عثمانــی بــه فرماندهــی اســکندربیگ توجــه خواننــدگان را در غــرب
جلــب مــی کــرد.
نوشــتن کتــاب در مــورد شــاهزاده البانــی( اســکندربیگ) در اوایــل قــرن
شــانزدهم در اروپــای غربــی اغــاز شــد .یکــی از نخســتین انهــا تاریخچــه
زندگــی اســکندر بــود کــه در ســال 1508نوشــته شــد.
مــورخ ونیــزی ،مارینــوس بارلتیــوس نویســنده ایــن کتــاب ،پــس از
تجربــه اســارت عثمانــی در پــادووا اقامــت گزیــد و در انجــا بــه ریاســت
کلیســای ســنت اســتفان منصــوب شــد .بارتلــی کار خــود را بــا گفتگــو بــا
دون فرتانــت کاســتریوتی ،نــوه اســکندربیگ و فرزنــدان او اختصــاص داد.
ایــن کتــاب بــرای اولیــن بــار بــه زبــان التیــن منتشــر شــد.
ولتــر فیلســوف فرانســوی قهرمــان البانــی را در اثــار خــود بســیار مــورد
توجــه قــرار داد .ســر ویلیــام اســکندر را بــه عنــوان یکــی از هفــت حاکــم
بــزرگ بــدون تــاج ،همــراه بــا بلیســاریوس ،فالویــوس اتیئــوس ،جــان
هونــادی ،گونزالــو فرنانــدز دی کوردوبــا ،الکســاندر فارنــزی و ویلیــام
خامــوش قلمــداد کــرد.
لودویــگ هولبــرگ ،نویســنده و فیلســوف دانمارکــی ،ادعــا کــرد کــه
اســکندربیگ یکــی از بزرگتریــن ژنــرال هــای تاریــخ اســت.
شماره | 49راز شقایق| 19
انور خوجه دیکتاتور البانی
انــور خوجــه یکــی از بدنام تریــن دیکتاتورهــای قــرن بیســتم بــود .او چهــل ســال تمــام بعنــوان رهبــر «حــزب کمونیســت البانــی» حاکــم بالمنــازع ایــن کشــور کوچــک
۳میلیــون نفــری در جنــوب اروپــا و در ســاحل دریــای ادریاتیــک بــود .رویــای او بــرای حاکمیــت سوسیالیســم راســت کیــش یــا واقعــی ،و متهــم کــردن رهبــران دیگــر
کشــورهایی کــه در انهــا کمونیســت ها بــه قــدرت رســیدند بــه «رویزیونســم» و انحــراف از مشــی سوسیالیســتی ،از اتحــاد شــوروی گرفتــه تــا چیــن و دولت هــای
اروپــای شــرقی ،عمـ ً
ا ان کشــور را بــرای نیــم قــرن منــزوی و تبدیــل بــه جهنــم کــرد .او در طــی ایــن چهــل و انــدی ســال ،نــه تنهــا هــر صــدای مخالفــی را خفــه کــرد
بلکــه بــه اعضــای حــزب و بــه کســانی نیــز کــه در قــدرت گرفتــن حــزب کمونیســت (کار) البانــی بــه او یــاری رســانده و تمــام عمــر در خدمــت او بودنــد ،رحــم نکــرد و
یــک یــک انــان را یــا بــه جوخــه اعــدام ســپرد و یــا بــه اردوگاه هــای کار تبعیــد کــرد .در میــان تمــام رهبــران چــپ جهــان کــه بــه قــدرت رســیدند خوجــه تــا اخریــن
روز دنبال ـه رو پیگیــر مشــی اســتالین خصوصــا سیاس ـت های اســتالین درســالهای ۱۹۳۰تــا ۱۹۳۹بــود.
انــور خوجــه ،ادمــی بــا هــوش متوســط ،در خانــواده ای میان حــال بــزرگ شــد .بــا حمایــت
یکــی از اقوامــش بــه او بورســیه تحصیــل در فرانســه داده شــد .امــا در طــی ســه ســال
اقامــت در فرانســه موفــق نشــد حتــی یــک واحــد دانشــگاهی را پــاس کنــد .ســرخورده
بــه البانــی برگشــت و در «کورچــا» معلــم شــد .بــدون هیــچ ایــده یــا انــگاره ای یــا هیــچ
عالقـه ای بــه سیاســت ،ادبیــات و هنــر ،فلســفه و یــا حتــی علــم .در زمــان اشــغال البانــی
توســط ایتالیــا در اوایــل جنــگ جهانــی دوم و در اســتانه ی ۳۵ســالگی جــذب یــک گــروه
چپگــرا شــد و برحســب اتفــاق در اولیــن گردهمایــی تشــکیل حــزب کمونیســت البانــی کــه
بــا همــت کمونیســت های یوگســاوی تــدارک دیــده شــده بــود بــه کمیتــه رهبــری راه
یافــت.
در مــورد دلیــل حضــور انــور خوجــه در هیئــت موســس حــزب نظــرات مختلفــی وجــود دارد.
شــخصی بنــام «کوچــو تاشــکو» کــه نماینــده کمینتــرن و از چهره هــای کلیــدی جلســه
بنیانگــذاران بــود ،از انورخوجــه خواســت بــه ایــن جلســه بیایــد .بــه نظــر می رســد ایــن
دعــوت صرفــا بــه دلیــل مســلمان بــودن خانــواده خوجــه بــوده .زیــرا ســایر دعوت شــدگان
از شــهر کورچــا مســیحی ارتدوکــس بودنــد .در چنیــن شــرایطی او توانســت نماینــده
اکثریــت مســلمان البانــی باشــد .تاشــکو در دوران زنــدان بــه همبندانــش گفتــه کــه او بــه
دلیــل ســابقه ی معلمــی و ســه ســال اقامــت در فرانســه ســخنران خوبــی بــود.
عــاوه برایــن چهــره اراســته و طــرز حــرف زدنــش و از ان مهمتــر تابــع بودنــش مقبــول
نماینــدگان حــزب کمونیســت یوگســاوی می افتــد و انهــا بخصــوص «میالدیــن پوپویــچ»
موجبــات حضــور او در بیــن اعضــای کمیتــه رهبــری را فراهــم اوردنــد .خوجــه نیــز تــا زمــان
بــه قــدرت رســیدن حــزب بــه انهــا وفــادار بــود و از انهــا خــط می گرفــت .شــاید الزم
بــه توضیــح نباشــد کــه در ســال های بعــد تمــام اعضــای جلســه بنیانگــذاری یــک بــه یــک
بــه اتهامــات واهــی دســتگیر و محاکمــه و اعــدام شــده یــا بــه زندان هــای طویــل المــدت
محکــوم گردیدنــد تــا هیــچ شــاهدی از ان جلســه و مذاکراتــش باقــی نمانــد .بــه همیــن
دلیــل بــرای ســال ها تنهــا روایــت رســمی ،کتــاب خاطــرات خوجــه بــود کــه در هفــت جلــد
و در تیــراژ میلیونــی در البانــی منتشــر و یــا بــا صــرف هزینه هــای گــزاف ترجمــه و در
خــارج از کشــورتوزیع می شــد.
هنگامــی کــه انــور خوجــه کــه بــه هیئــت موســس حــزب راه یافــت نــه مطالعــه
مارکسیســتی داشــت و نــه ســابقه فعالیــت یــا حتــی هــواداری از کمونیســم.
مدتــی پــس از اشــغال البانــی توســط ایتالیــا جنگ هــای پارتیزانــی بــا حمایــت
پارتیزان هــای یوگســاوی و ارتــش متفقیــن اغــاز می شــود .او بــه تدریــج و بــا
حمایــت یوگســاوها موقعیــت خــودش را در کمیتــه رهبــری محکــم می کنــد .در
همــان دوران بــا زدن اتهام هــای خیانــت و جاسوســی بــه برخــی از فرماندهــان
و افــراد موثــر ،انهــا را بــه کشــتن می دهــد .باالخــره روزهــای اخــر جنــگ
فــرا می رســد .المانی هــا و قبــل از انهــا ایتالیایی هــا می گریزنــد .در اخریــن
گردهمایــی رهبــران پارتیزان هــا در شــهر«برات» تعــدادی از اعضــا دسیســه ها،
اتهامــات و احــکام قتــل او علیــه هــم حزبی هایــش را برمــا می کننــد .انــور
خوجــه شــرایط کشــور در ان روزهــا را بهانــه کــرده و دفــاع از خــود را موکــول بــه
بازگشــت اعضــای حــزب و فرماندهــان بــه تیرانــا می کنــد.
درتیرانــا بــا همدســتی کســانی مثــل «دزودزه» بعنــوان ژنــرال و فرمانــده فاتــح
جنــگ و قهرمــان ملــی حضــور می یابــد و بالفاصلــه بــه کمــک یکــی دو نفــر از
وفادارانــش مخالفــان حزبــی را بــا اتهامــات واهــی جاسوســی بــه همــراه رهبــران
گروه هــای ملی گــرا و ســلطنت طلبان یــک جــا اعــدام می کنــد .مجــری ایــن
احــکام دزودزه بــود ،حلبــی ســاز ســابق و وزیــر کشــور دولــت انورخوجــه .او کــه
عامــل قتــل صدهــا تــن از مخالفــان خوجــه بــود ۵ســال بعــد بــه اتهــام خیانــت
از حــزب اخــراج و ســپس محاکمــه و اعــدام شــد.
خوجــه در طــی دوران جنــگ و تــا ســال ها بعــد کــه روابــط تیتــو واســتالین تیــره
نشــده بــود از حمایــت یوگســاوی برخــوردار بــود .متقابــا سرســپردگی او بــه
یوگســاوها و طرفــداران ژنــرال تیتــو چنــان بــود کــه رهبــران ملی گــرای کشــور
را -فقــط بــه ایــن دلیــل کــه در اهــداف و برنامه هــای خــود از ازادی مــردم
البانی زبــان ،کــه شــامل بخش هایــی از کــوزوو نیــز بــود ،نــام بــرده بودنــد
تفرقــه افکــن و عامــل فاشیســم و جاســوس غــرب نامیــد و بــه همیــن اتهــامبــه جوخــه اعــدام ســپرد.
شماره | 49راز شقایق| 20
پــس از مــرگ اســتالین خوجــه بــا واکنــش هایــی کــه در ســال 1953علیه اســتالین
در اتحــاد جماهیــر شــوروی بــه وجــود امــد ،مخالفــت کــرد .او بعدهــا واکنــش هــای
مخالفــان اســتالین و از جملــه نیکیتــا خروشــچف را بــه شــدت محکــوم کــرد .از
ان زمــان بــه بعــد ،البانــی منــزوی شــده بــود .خوجــه بــه مــدت چندیــن ســال از
دیابــت رنــج بــرده بــود و تــا دهــه 1980دیگــر مــی دانســت کــه روزگارش بــه
شــماره افتــاده اســت .او مــی خواســت یــک همقطــار جــوان بــه نــام رمیــز علیــا
را بــه موفقیــت برســاند و در همیــن راســتا بــا حــذف محمــد شــهیو ،مــرد دســت
راســتش کــه از ســال 1948نخســت وزیــر و وزیــر کشــور بــود ،راه را بــرای او بــاز
کــرد .در ســال 1981اعــام شــد کــه او از مشــکالت عصبــی و روحــی و روانــی رنــج
مــی بــرده و خودکشــی کــرده اســت،
هــر چنــد ایــن داســتان هــا رســما متوقــف نشــد و زمزمــه هایــی در تیرانــا شــنیده
شــد کــه شــهیو در جلســه بــا پلویــت بــورو توســط خوجــه کشــته شــده اســت.
اکنــون مشــخص شــده بــود کــه بــه احتمــال زیــاد او بــرای امریکایــی هــا ،بریتانیــا
و واتیــکان جاسوســی کــرده اســت .همســرش بــه 20ســال زنــدان در اردوگاه کار
(جایــی کــه او در 1988درگذشــت) محکــوم شــد .در ســال 2001نیــز جســد شــهیو
در نزدیکــی رودی واقــع در حومــه شــهر تیرانــا یافــت شــد .ســرانجام خوجــه در
ســال 1985در تیرانــا و در 76ســالگی از دنیــا رفــت .او البانــی را از بقایــای باســتانی
امپراطــوری عثمانــی رهانیــد و ان را بــه یــک کشــور صنعتــی مــدرن تحــت کنتــرل
ســفت و ســخت تریــن دولــت در اروپــا تبدیــل کــرد .رامیــز علیــا بــر حســب مقــرر
بعــد از خوجــه صاحــب قــدرت شــد.
دین زدایی به سبک انور خوجه
انــور خوجــه یــک استالینیســت جــزم گــرا بــود و دیــن را عامــل تفرقــه در جامعــه
مــی دانســت و جنگــی فعاالنــه را علیــه تمامــی نهادهــای دینــی در البانــی اغــاز
کــرد .ایــن در حالــی بــود کــه در جامعــه البانــی هیــچ گاه بــه واســطه وجــود دیــن،
درگیــری میــان پیــروان مذاهــب یــا بخــش هــای جامعــه ایجــاد نشــده بــود .قانــون
اصالحــات ارضــی اگوســت 1945شــروع تهدیــد دیــن در البانــی کمونیســت بــود.
بــر اســاس ایــن قانــون تمامــی مالکیــت هــای دینــی شــامل مســاجد ،کلیســاها،
تکایــا ،زیارتــگاه هــا و معابــد دینــی ،ملــی اعــام شــد .در ژانویــه 1949یعنــی تنهــا
ســه ســال پــس از تصویــب اولیــن قانــون اساســی کمونیســتی البانــی کــه در ان بــر
ازادی هــای دینــی تاکیــد شــده بــود ،دولــت دســتور محــدود کــردن فعالیــت هــای
جوامــع دینــی را صــادر کــرد.
بــر ایــن اســاس کلیــه موسســات دینــی از هرگونــه امــوزش بــه جوانــان منــع و بــر
اســاس همیــن قانــون ،ایــن گونــه جوامــع از داشــتن هرگونــه مالکیــت و بنــگاه یــا
موسســه خیریــه و بیمارســتان محــروم شــدند .انــور خوجــه بــا ان کــه در برابــر هــر
یــک از گــروه هــای دینــی روش خاصــی را در پیــش مــی گرفــت ولــی در نهایــت
هدفــش انهــدام تمامــی مذاهــب در البانــی بــود .در اواخــر دهــه 40و در اوایــل
دهــه 50میــادی حکومــت انــور خوجــه بــا ایجــاد شــکاف میــان مســلمانان ســنی و
بکتاشــی ،حــذف رهبــران دینــی مخالــف سیاســت هــای خــود و اســتثمار انهایــی کــه
توانســته بــود مطیــع خــود ســازد ،ایــن مهــم را دنبــال کــرد .وی همچنیــن رهبــران
کاتولیــک را بــا انــگ فاشیســت بــودن و همــکاری بــا ایتالیــای فاشیســت در زمــان
اشــغال البانــی توســط ایــن کشــور بــه کنــار زد.
اوج مبــارزه بــا دیــن بــه دهــه 60بــر مــی گــردد کــه در ان بــا الهــام از انقــاب
فرهنگــی چیــن مبــارزه ای خشــن تحــت عنــوان «مبــارزه بــا خرافــات دینــی» را
در میــان نســل جــوان و در نظــام اموزشــی -فرهنگــی بــه راه انداخــت .در ایــن
راســتا تــا مــاه مــی 1967تمامــی مراکــز دینــی نظیــر مســاجد ،کلیســاها و معابــد
کــه تعــداد انهــا بــه 2169مــورد مــی رســید یــا بــه مراکــز فرهنگــی بــرای جوانــان
تبدیــل یــا تخریــب شــدند .همچنیــن در همیــن ســال تمامــی احکامــی کــه ضامــن
اجرایــی حیــات مذهــب بــود ،باطــل اعــام شــد .بــر اســاس ایــن قانــون تمامــی
فعالیــت هــای فاشیســتی ،دینــی ،مبــارزه طلبانــه ،ضــد سوسیالیســتی و تبلیغاتــی
ممنــوع اعــام شــد و بــرای کســان یکــه اقــدام بــه تبلیــغ دینــی کننــد یــا کتابهــای
دینــی را چــاپ ،توزیــع یــا انبــار کننــد ،مجــازات زنــدان از 3تــا 10ســال تعییــن
شــد.
شماره | 49راز شقایق| 21
در ســال 1973حکومــت البانــی خــود را رســما بــه عنــوان اولیــن دولــت «ضــد
خــدا» (ملحــد) در جهــان معرفــی کــرد .بــا مــرگ انــور خوجــه در ســال 1984و روی
کار امــدن جانشــین وی رامیــز علیــا فضــای ضــد دیــن در البانــی اهســته اهســته
شــروع بــه تغییــر کــرد .در دهــه 80مقامــات دولتــی بــا اکــراه شــروع بــه تصدیــق
ایــن نکتــه کردنــد کــه مبــارزه علیــه دیــن بــر اســاس اســتدالل انــور خوجــه بــرای
جامعــه موفقیــت امیــز و نتیجــه بخــش نبــوده و برعکــس در برخــی مــوارد ،نتایــج
عکــس داشــته و عامــل تفرقــه جامعــه شــده اســت .در همیــن رابطــه یــک تحقیــق
جامعــه شناســانه ایــن نکتــه را اشــکار کــرد کــه بیــش از 95درصــد از جوانــان
کشــور همســر خــود را از میــان شــخصی از هــم دینــان خــود انتخــاب مــی کننــد.
ایــن در حالــی اســت کــه ســابق بــر ایــن تــا پیــش از مبــارزات ضــد دینــی حکومت،
ازدواج میــان مســلمانان و مســیحیان امــری کامــا عــادی بــود .از ســوی دیگــر ،در
همیــن دهــه ،دولتمــردان البانــی در قبــال انتقــادات جامعــه بیــن الملــل بیشــتر از
خــود حساســیت نشــان مــی دادنــد .در ایــن راســتا رامیــز علیــا بــه عنــوان اولیــن
گام دیــدگاه نســبتا ازادنــه ای را نســبت بــه دیــن اعــام کــرد و در ان دیــن را
بــه عنــوان یــک امــر خانوادگــی و شــخصی قابــل پذیــرش دانســت .ســرانجام در
دســامبر 1990بعــد از مــدت زمانــی حــدود 4دهــه ممنوعیــت هــای ســابق دینــی
ملغــی شــد و گــروه هــای دینــی اجــازه یافتنــد مجــددا حیــات خــود را بــه شــکل
اشــکار اغــاز کننــد.
ستاره کوشا
نظام اموزشی البانی
جعفر محمدهاشم
تحصیــل دوره ابتدایــی در البانــی از ســن 7ســالگی اغــاز می شــود
و تــا 14ســالگی افــراد می بایســت دوره اولیــه ابتدایــی را ســپری
نماینــد ،در ایــن دوره دروس مربــوط بــه نوشــتار و خوانــدن
و درســت شــنیدن ،دفــاع شــخصی ،نــگاه اجتماعــی خــوب و
همینطــور مختصــری از ریاضیــات و علــوم امــوزش داده می شــود.
ایــن دوره تحصیلــی اجبــاری اســت و بــه طــور کلــی هزینــه ان
توســط دولــت تعییــن می شــود ،در ایــن دوره افــراد می بایســت
بتواننــد در امتحــان پایانــی نمــره خوبــی کســب نماینــد.
از ســن 14ســالگی فرد دو مســیر پیش روی دارد ،مســیر اول ورود
بــه مقطــع دبیرســتان و یادگیــری ریاضیــات و زیســت و شــیمی
و فیزیــک پیشــرفته بــوده و مســیر دوم ورود بــه مدرســه هــای
فنــی و حرفــه ای اســت کــه بــه طــور کلــی بــا مهــارت امــوزی
در رشــته هــای بــرق و کامپیوتــر دنبــال می شــود .در ســن 14
ســالگی بســیاری از افــراد مســیر اینــده خــود را روشــن می کننــد.
تحصیــل در مقطــع دبیرســتان تــا ســن 18ســالگی ادامــه دارد و
در نهایــت بــا یــک ازمــون کلــی بــه پایــان می رســد و افــراد
مدرکــی معــادل دیپلــم دریافــت می کننــد .ســپس نوبــت بــه یــک
دوره بــه صــورت پیــش نیــاز اســت که حکــم پیــش دانشــگاهی را
دارد و بــرای همــه رشــته هــای مهندســی لحــاظ می شــود .بهترین
زمــان بــرای تقویــت زبــان همیــن دوره پیــش نیــاز اســت.
در طــول تحصیــل بــه طــور کلــی زمــان بــرای هــر روز بیــن 5
الــی 6ســاعت اعــام شــده اســت کــه شــامل فضــای تفریحــی نیــز می شــود .مــدارس
در البانــی دارای ویــژه برنامــه هــای خوبــی هســتند و در مجمــوع می تــوان گفــت نظــام
اموزشــی در ایــن کشــور مناســب اســت .کســانی کــه بــه عنــوان یــک دانش امــوز خارجــی
بــرای تحصیــل پیــش از دانشــگاه وارد البانــی می شــوند بهتــر اســت در ابتــدا دوره هــای
فشــرده زبــان را بگذراننــد و در ایــن زمینــه بســیار مهــم اســت کــه بتواننــد خــود را بــاال
بکشــند .نظــام اموزشــی در البانــی بــه طــور کلــی بــر اســاس محتــوای کتــاب ارزیابــی
می شــود و مشــخص اســت کــه ســرویس هــای پژوهشــی از بخــش هــای مهــم تحصیــل
در ایــن کشــور اســت.
اموزش در مقطع کارشناسی
تحصیــل لیســانس در البانــی 4ســال بــه طــور می انجامــد و بــه طــور کلــی نیــاز اســت
در ابتــدا در یــک ازمــون ســاده داوطلــب شــرکت کنــد.
در ابتــدا می تــوان بــه مــدت ســه مــاه در یــک دوره اموزشــی کــه توســط دانشــگاه بــه
صــورت رایــگان در نظــر گرفتــه می شــود شــرکت کــرد ،مشــخص اســت کــه بــه طــور
کلــی اینــده شــغلی فــرد در همیــن مقطــع درســت زمانــی کــه وارد یــک رشــته خــاص
می شــود صــورت می گیــرد.
ً
زبــان تدریــس بــرای ایــن مقطــع اغلــب البانیایــی بــوده و گاه ـا نیــز زبــان انگلیســی
اســتفاده می شــود .در صورتــی کــه داوطلــب خارجــی یــا مهاجــر قصــد دارد بــه زبــان
البانیایــی تحصیــل کنــد نیــاز بــه گذرانــدن دوره هــای زبــان مشــخصی دارد و اگــر زبــان
انگلیســی را انتخــاب کــرده باشــد نیــاز بــه مــدرک ایلتــس بــا نمــره 5.5خواهــد بــود.
بــرای ورود بــه مقطــع کارشناســی ارشــد نیــاز بــه معــدل مقطــع لیســانس اســت .یــک
موضــوع دیگــر ایــن اســت کــه دروس بــرای مقطــع لیســانس اغلــب بــه صــورت تئوری
امــوزش داده می شــوند
اموزش در مقطع کارشناسی ارشد
بــرای تحصیــل در مقطــع فــوق لیســانس در البانــی ،فراهــم کــردن رزومــه
مناســب علمــی بســیار مهــم اســت .داوطلــب می بایســت دو مقالــه معتبــر
داشــته باشــد و ســعی کنــد در انتخــاب موضــوع پایــان نامــه خــود دقــت
نمایــد .در نظــر داشــته باشــید کــه فضــای پژوهشــی و عملــی در ایــن زمینــه
دســته بنــدی هــای مشــخصی دارد.
بــرای ارائــه مــدرک دوره کارشناســی در البانــی از فــرد یــک ازمــون اخــذ
می شــود کــه پلــی بــرای ورود بــه مقطــع فــوق لیســانس اســت.
شماره | 49راز شقایق| 22
تحصیل در رشته پزشکی
بــرای تحصیــل پزشــکی در البانــی معمــوال دانشــگاه دولتــی بــرای تحصیــل
بهتــر اســت .چــه بــه لحــاظ هزینــه و چــه ســطح کیفــی علمــی .بــرای ورود
بــه ایــن رشــته نیــاز بــه شــرکت در یــک ازمــون اســت .ایــن ازمــون شــامل
دوره هــای زبــان مشــخصی اســت و همینطــور ســواالت زیــادی در خصــوص
زیســت را در بــر می گیــرد .ایــن ازمــون توســط همــه دانشــگاه های دولتــی
برگــزار می شــود.
پــس از ورود بــه دانشــگاه ،یــک دوره 5ســاله تحصیلــی پیــش روی فــرد
خواهــد بــود کــه نســبت بــه 10تــرم تحصیلــی بــراورد می شــود .واحدهــای
ســال اول اغلــب تئــوری هســتند و از ســال دوم دوره هــای پیــش بالینــی اغاز
می شــود .از ســال ســوم واحدهــای ازمایشــگاهی نیــز اغــاز می شــود کــه
بــه مــدت دو تــرم بــه طــول می انجامــد در نهایــت می بایســت در ابتــدای
ســال پنجــم ،داوطلــب وارد یکــی از مراکــز بهداشــت و درمــان و بیمارســتان
در البانــی می شــود و یــک دوره عملــی 300ســاعته را می گذرانــد .دانشــگاه
تیرانــا یکــی از دانشــگاه هــای مناســب بــرای پذیــرش پزشــکی محســوب
می شــود.
تحصیل در رشته های غیر پزشکی
ســازه هــای ســاختمانی و معمــاری بــه کار رفتــه در ان در کشــور البانــی بســیار
دیدنــی و خــاص اســت ،فضــای معمــاری ایــن کشــور در دنیــا شــهرت دارد و
ترکیــب ســنتی و مدرنیتــه بخــش مهمــی از معمــاری کشــور البانــی محســوب
می شــود؛ حقیقــت ایــن اســت کــه تحصیــل در رشــته معمــاری در کشــور البانــی
روز بــه روز پیشــرفته تر می شــود و مشــخص اســت کــه فضــای تحصیــل در ایــن
کشــور نیــز بــرای رشــته معمــاری بــه خوبــی فراهــم شــده اســت .در ایــن کشــور
مهندســی عمــران و شهرســازی نیــز رشــد خوبــی داشــته و بــه نتیجــه بــی نظیــری
رســیده اســت.
کشــور البانــی یکــی از کشــورهای زیبــا و دیدنــی در دنیــا بــه شــمار مــی رود و
فضــای گردشــگری بســیار پیشــرفت دارد؛ بنابرایــن صنعــت توریســم نیــز بخــش
مهمــی از تحصیــل و درامدزایــی در کشــور البانــی محســوب می شــود .افــرادی کــه
مشــاوره حرفـه ای در زمینــه توریســم دارنــد می تواننــد در کشــور البانــی بــه رشــد
خوبــی برســند.
مشــخص اســت کــه بــه طــور کلــی ایــن کشــور در زمینــه ســینما هــم بــه نتیجــه
خوبــی رســیده اســت و بازیگــری از شــغل هــای پــر درامــد در کشــور البانــی اســت.
وضعیــت تحصیــل در کشــور البانــی بــرای رشــته هــای وابســته بــه هنــر از جملــه
طراحــی لبــاس ،طراحــی بدلیجــات و ...در وضعیــت خوبــی دیــده می شــود.
تحصیــل بــرای رشــته داروســازی در کشــور البانــی در صورتــی کــه فــرد بتوانــد
بــه روز باشــد و در شناســایی داروهــای مختلفــی دقــت داشــته باشــد بــه نتیجــه
خوبــی خواهــد رســید .وضعیــت تحصیــل در ایــن کشــور در ســال هــای اخیــر
تغییــرات زیــادی داشــته و رشــته هــای مدیریتــی در ایــن کشــور شــاخص هــای
قابــل توجهــی دارنــد .از دیگــر رشــته هــای خــوب در کشــور البانــی ای تــی و
امنیــت اطالعــات اســت .یکــی از جدیدتریــن رشــته هــای وارد شــده بــه تحصیــل
در کشــور البانــی خلبانــی و هــوا و فضــا اســت ،ایــن رشــته بــه طــور کلــی دارای
شــرایط تحصیــل مربــوط بــه خــود بــوده و این طــور کــه ارزیابــی هــا نشــان
می دهــد ظرفیــت اقایــان بــرای ایــن رشــته بیشــتر اســت.
مدارس بومی و بین المللی در البانی
مدرســه بین المللــی durresدراج یکــی از مــدارس مهــم در کشــور
البانــی محســوب می شــود کــه بــرای دانش امــوزان بین المللــی اســت،
ایــن مدرســه بــه طــور کلــی دارای جزئیــات تحصیلــی مشــخصی اســت و
همینطــور فضــای خوبــی در زمینــه یادگیــری زبــان انگلیســی نیــز فراهــم
ســاخته اســت .ایــن مدرســه بــه طــور کلــی دارای شــرایط تحصیلــی
خــوب بــرای افــرادی اســت کــه بــا هزینــه کــم قصــد تحصیــل در کشــور
البانــی دارنــد .ویــزای تحصیلــی کشــور البانــی بــا تحصیــل در یکــی از
مــدارس بین المللــی ایــن کشــور نیــز صــادر می شــود.
شماره | 49راز شقایق| 23
علیرضا مفتخری مظاهری
حقوقدان و مدرس دانشگاه
نظام حقوقی البانی
نهادهای قانونی و اجرایی
همانطــور کــه در مــورد ســاختار سیاســی البانــی پیشــتر ذکــر شــد ،این کشــور
یــک جمهــوری پارلمانــی اســت .حاکمیــت در جمهــوری البانــی متعلــق بــه
مــردم اســت .قانــون اساســی بعنــوان عالــی تریــن قانــون ایــن ســرزمین بــه
ماننــد بســیاری از کشــورهای دنیــا شــمرده مــی شــود و بــا رفرانــدوم مردمــی
در تاریــخ 28نوامبــر 1998تصویــب شــد .سیســتم دولــت مبتنــی بــر اصــول
تفکیــک و چــک و تــوازن قــوای مقننــه ،اجرایــی و قضایــی اســت.
پارلمــان (مجلــس) نماینــده قــوه مقننــه اســت و شــامل 140کرســی اســت
کــه طبــق یــک سیســتم منطقـه ای متناســب تعییــن مــی شــود .کلیــه اعضــای
پارلمــان بــرای رای دادن بــه یــک دوره چهــار ســاله بــا رای مردمــی انتخاب می
شــوند .ســاختار داخلــی مجلــس متشــکل از رئیــس ،معاونــان ســخنگوی ،دفتر
مجلــس ،گــروه هــای پارلمانــی و کمیســیون هــای مجلــس اســت .مجلــس بــا
پیــش بینــی یــک چهــارم اعضــای خــود مــی توانــد کمیســیون های ویــژه و
کمیســیون هــای تحقیقاتــی ایجــاد کنــد.
قــوه مجریــه توســط رئیــس جمهــور بــه عنــوان رئیــس دولــت و نخســت
وزیــر بــه عنــوان رئیــس شــورای وزیــران نمایندگــی مــی شــود.
رئیــس جمهــور رئیــس دولــت و فرمانده ارشــد ارتــش اســت و بــا رای اکثریت
ســه پنجــم تمــام اعضــای پارلمــان انتخــاب مــی شــود .رئیــس جمهــور تــا
دو دوره پنــج ســاله خدمــت مــی کنــد .اگرچــه ایــن موضــع تــا حــد زیــادی
تشــریفاتی اســت ،امــا قانــون اساســی بــه رئیــس جمهــور اختیــار مــی دهــد
کــه برخــی از کارمنــدان دولــت را در شــعبه هــای اجرایــی و قضایــی منصــوب
و برکنــار کنــد و احــکام صــادر کنــد.
نخســت وزیــر توســط رئیــس جمهــور منصــوب مــی شــود و بــرای دوره چهــار
ســاله در مجلــس تعییــن می شــود .نخســت وزیــر بــه عنــوان رئیــس دولــت
رئیــس شــورای وزیــران اســت کــه از نخســت وزیــر ،معــاون نخســت وزیــر
و 18وزیــر تشــکیل شــده اســت .اعضــای شــورای وزیــران توســط نخســت
وزیــر معرفــی مــی شــوند و توســط رئیــس جمهــور تصویــب مــی شــود.
شــورای وزیــران اقدامــات قانونــی الزم را بــرای اجــرای قانــون اساســی بــه
مجلــس معرفــی مــی کنــد و تصمیمــات ،دســتورالعمل هــا ،اییــن نامــه هــا
و دســتورالعمل هایــی را بــرای اجــرای اییــن نامــه مصــوب مجلــس صــادر
می کنــد.
انواع قانونگذاری
کلیــه اقدامــات قانونــی بایــد مطابــق قانــون اساســی باشــد .معاهــدات و
کنوانســیون هــای بیــن المللــی کــه توســط مجلــس تصویــب شــده اســت بــر
قوانیــن و مقــررات داخلــی برتــری دارنــد و اولویــت دارنــد .اعمــال حقوقــی بــا
توجــه بــه نــوع عمــل توســط ســازمانهای مربوطــه بــه شــرح زیــر صــادر و
تصویــب مــی شــود:
قوانیــن توســط شــورای وزیــران پیشــنهاد مــی شــود ،توســط پارلمــان
جمهــوری البانــی تصویــب مــی شــود و توســط رئیــس جمهــور اعــام
می شــو د .
تصمیمات مجلس توسط اعضای مجلس صادر می شود؛
احکام توسط رئیس جمهور صادر می شود؛
اعمــال عــادی ،تصمیمــات ،دســتورالعمل هــا ،اییــن نامــه هــا و دســتورات
توســط شــورای وزیــران صــادر مــی شــود.
هــر قانونــی پــس از تصویــب مجلــس ،توســط رئیــس جمهــور منتشــر
می شــود و 15روز پــس از انتشــار ان در روزنامــه رســمی قابــل اجــرا اســت.
شماره | 49راز شقایق| 24
انتشارات رسمی قوانین حقوقی
پیــش از ســال ، 1999روزنامــه رســمی (بــه نــام البــوم فلتــوره زیرتــاره بــه زبــان
البانیایــی) در پارلمــان البانــی منتشــر مــی شــد .قوانینــی کــه توســط پارلمــان
صــادر شــده ،همــه در روزنامــه رســمی منتشــر شــده اســت ،امــا بــه ویــژه در طــی
ســالهای ، 1997-1992بســیاری از اعمــال فرعــی کــه توســط شــورای وزیــران و
وزارتخانه هــا یــا ســایر نهادهــای مرکــزی دولتــی صــادر شــده انــد ،انتشــار نیافــت.
مجلــس بــا هــدف رفــع ایــن مشــکل ،قانونــی را تصویــب کــرد کــه طــی ان
تحــت نظــارت وزارت دادگســتری یــک « مرکــز انتشــار رســمی» تاســیس شــد.
طبــق قانــون ،ایــن مرکــز موظــف اســت :قوانیــن ،احــکام صــادره از جانــب رئیــس
جمهــور ،اقدامــات قانونــی شــورای وزیــران ،وزارتخانــه هــا ،ســایر نهادهــای
مرکــزی ،تصمیمــات دادگاه قانــون اساســی را منتشــر کنــد .تصمیمــات مربــوط بــه
عملکــرد قضایــی دیــوان عالــی کشــور و هرگونــه اقــدام دیگــری کــه توســط ســایر
نهادهــای دولتــی صــادر مــی شــود و انتشــار ان الزامــی اســت .ایــن مرکــز عــاوه بــر
روزنامــه رســمی ،تالیفاتــی از قوانیــن را نیــز براســاس زمینــه هایــی بــا موضوعــات
قانونــی ماننــد قانــون مدنــی ،قانــون اییــن دادرســی مدنــی ،قانــون مجــازات ،قانــون
اییــن دادرســی کیفــری ،قانــون خانوادهمنتشــر مــی کنــد .همــه انتشــارات فقــط بــه
زبــان البانیایــی اســت .در اوایــل ســال ، 2005مرکــز انتشــارات رســمی وب ســایتی راه
انــدازی کــرد تــا اطالعــات بیشــتر در دســترس عمــوم مــردم باشــد.
انتشارات حقوقی غیر رسمی و بانکهای اطالعاتی
پــس از ســال ، 1991چندیــن شــرکت بــا هــدف انتشــار الکترونیکــی قانونگــذاری
البانــی ایجــاد شــد .محبــوب تریــن نســخه الکترونیکــی قانــون (بــه زبــان البانیایــی)
برنامــه Programi i Juristitاســت کــه بــر روی ســی دی توزیــع مــی شــود و هــر
ســه مــاه یکبــار بــه روز مــی شــود .کتابخانــه پارلمــان همچنیــن نمایــه ای از قوانیــن
را تولیــد و در اختیــار اعضــای پارلمــان قــرار مــی دهــد.
در ســال ، 1994نمایــه ای از قانونگــذاری البانیایــی ،بــه دو زبــان البانیایــی و
انگلیســی ،کــه اجــرای ،اصالحــات ،منابــع و طبقــه بنــدی هــا را بــر اســاس حــوزه
هــای موضوعــی نشــان مــی دهــد ،تاســیس شــد .ایــن فهرســت بــه زبــان البانــی
ســاالنه چندیــن بــار منتشــر مــی شــود و بــا کمــک چندیــن ســازمان اهــدا کننــده
در البانــی بــه دادگاه هــا و اژانــس هــای دولتــی توزیــع مــی شــود .نســخه انگلیســی
ایــن فهرســت بصــورت اشــتراکی توســط تهیــه کننــده توزیــع مــی شــود.
دادگاه قانون اساسی
دادگاه قانــون اساســی یــک نهــاد مســتقل و جــدا از همــه شــاخه هــای دولــت
اســت .ایــن دادگاه از نــه عضــو تشــکیل شــده اســت کــه توســط رئیــس جمهــور
بــا موافقــت پارلمــان منصــوب مــی شــوند .انهــا بــه مــدت نــه ســال منصــوب
شــده و حــق انتخــاب مجــدد ندارنــد.
دادگاه قانــون اساســی قبــل از تصویــب قوانیــن ،ســازگاری موافقــت نامــه هــای
بیــن المللــی بــا مفــاد قانــون اساســی را تفســیر مــی کنــد .انطبــاق بــا قانــون
اساســی را در اقدامــات قانونــی تصویــب شــده توســط دســتگاه هــای دولتــی
محلــی ،منطقــه ای و مرکــزی تاییــد مــی کنــد و ادعــای شــهروندان راجــع بــه
نقــض حقــوق شــهروندی را بررســی مــی کنــد.
بازنگــری قضایــی توســط دادگاه قانــون اساســی مــی توانــد پــس از
دادخواسـت های ارائــه شــده توســط رئیــس جمهــور ،نخســت وزیــر ،یــک پنجــم
از اعضــای پارلمــان ،رئیــس دادگاه عالــی ایالتــی و هــر دادگاه بــدوی درخواســت
شــود .تصمیمــات دادگاه نهایــی و الزم االجــرا اســت و تصمیمــات دادگاه ،از جملــه
نظــرات مخالــف ،در خبرنــگار رســمی روزنامــه منتشــر مــی شــود.
25
شقایق|25
|رازشقایق|
|48راز
شماره41
شماره
سیستمقضایی
سیســتم قضایــی فعلــی البانــی طــی ســه دهــه گذشــته تاســیس و تحــول
یافتــه اســت .در نوامبــر ، 1998از طریــق همــه پرســی مردمــی ،البانیایــی
بــه قانــون اساســی جمهــوری البانــی رای داده و تصویــب کــرد .از زمــان
کمــک بــه ایجــاد چارچــوب ســاختاری و عملیاتــی فعلــی شــعبه قضایــی
البانــی ،مجموعــه ای از قوانیــن و اعمــال قضایــی بــه تصویب رســیده اســت.
سیســتم حقوقــی البانــی الگویــی از سیســتم حقوقــی فرانســه اســت .قانــون
اساســی باالتریــن اختیــار قانونــی را دارد و بــه دنبــال ان موافقــت نامــه
هــای بیــن المللــی تصویــب شــده در مجلــس -کــه بــر قوانیــن داخلــی
حاکــم اســت -و اعمــال قضایــی صــادر شــده توســط قــوه مجریــه الویــت
اجرایــی دارنــد .قــدرت قضایــی در البانــی از طریــق دادگاه هــای بــدوی ،
دادگاه هــای تجدیــد نظــر و ســرانجام ،دیــوان عالــی کشــور ،کــه اختیــار
نهایــی اســتیناف را دارد ،اعمــال مــی شــود.
خلیل مدادی
هنر موسیقی البانی
موســیقی مردمــی البانــی از ایلیریــا و یونــان باســتان گســترش یافــت و تاثیراتــی از
امپراتــوری روم ،بیزانــس و عثمانــی دارد .در یافتــه هــای باســتان شناســی ماننــد
ســاختمانهای تئاتــر و امفــی تئاترهــا ،در سراســر البانــی اثــار ایــن موســیقی
مشــهود اســت .بقایــای معابــد ،کتابخانــه هــا ،مجســمه هــا و نقاشــی هــای
رقصنــدگان باســتان ،خواننــده هــا و االت موســیقی در مناطقــی کشــف شــده اســت
کــه از ایلریــان و یونانــی هــای باســتان در ان ســاکن بودنــد.
اواز کلیســا در تمــام اوایــل قــرون وســطی در البانــی توســط گــروه هــای کــر یــا
نوازنــدگان در مراکــز کلیســایی انجــام مــی شــد .قــرون وســطی در البانــی شــامل
موســیقی کــر و موســیقی ســنتی بــود .جــان کوکــو زلیــس خواننــده ،اهنگســاز و
نــواوران موســیقی بــا اصالــت البانیایــی ،یکــی از اولیــن موســیقی دانــان شــناخته
شــده ایــن کشــور اســت کــه در قــرن قــرن چهــارده میــادی می زیســت.
همانطــور کــه پیشــتر در بخــش فرهنگــی ذکــر شــد موســیقی عامیانــه البانــی دارای
تاریــخ و پشــتوانه عمیقــی و کهنــی اســت کــه مــی تــوان انهــا را بــه ســه گروه شــمالی،
جنوبــی و دیگــر مناطــق البانــی تقســیم کــرد .ســبک شــمالی و جنوبــی در موســیقی
بومــی ایــن کشــور دو ســبک مهــم بودنــد و متفــاوت از یکدیگــر اجــرا می شــد.
موســیقی مردمــان شــمال البانــی بــه دلیــل تنــوع در شــعرهای حماســی و اواز شــناخته
شــده انــد .موســیقی شــمال تــک رنــگ اســت .بســیاری از ایــن موضوعــات اشــعار
ایــن موســیقی مربــوط بــه مبــارزات و تاریــخ مــردم البانــی داســتان های افتخــار امیــز، ،
میهمــان نــوازی ،خیانــت و انتقــام اســت .از مهمتریــن موضعــات حماســی ایــن منطقــه
می تــوان اشــاره بــه اســکندربیگ قهرمــان ملــی البانــی را نــام بــرد.
ایــن ســنت هــا نوعــی از تاریــخ شــفاهی بــرای مــردم البانــی بــه شــمار می ایــد و
همچنیــن قوانیــن و ارزشــهای اجتماعــی را حتــی در عصــر حاضــر حفــظ و یــاداوری
می کنــد.
موســیقی البانیــای جنوبــی نــرم و مالیــم اســت و شــباهت هایــی بــا موســیقی یونانــی
دارد .ولــوره در جنــوب غربــی شــاید مرســوم تریــن اواز در ایــن منطقــه بــا چهــار
قســمت مجــزا داشــته باشــد کــه بــا هــم ترکیــب شــده انــد تــا یــک ملــودی روح انگیــز
پیچیــده و عاطفــی ایجــاد کننــد.
در جنــوب عــاوه بــر نوعی موســیقی بــرای مراســم عــزا و سوگواری،موســیقی عاشــقانه
نیــز وجــود دارد ،کــه در ان هنرمنــدان از ریتــم ازاد اســتفاده می کننــد.
نوازنــدگان در گروههایــی موســیقی با ســازهایی نظیــر از ویولــن ،کالرینــت و دف معموال
بــه اجــرا مشــغول می شــوند .الــی فــارا ،نوازنــده محبــوب مهاجــر اهــل کورچــه اســت ،
امــا شــهر پرمــت مرکــز نــواوری موســیقی جنــوب اســت و هنرمندانــی چــون رمــزی لــا
و لــور باریــو را از ان بــه موســیقی البانــی معرفــی شــده اند مــی کنــد.
ضمــن اینکــه ســاکنان بومــی یونانــی در مناطــق جنوبــی ایــن کشــور ،موســیقی بســیار
شــبیه موســیقی اپیــروس در یونــان دارنــد.
ســاز بخشــی جدایــی ناپذیــر از موســیقی عامیانــه البانــی ،بــه ویــژه در شــمال اســت.
ایــن ســازها را مــی تــوان بــه رده هــای زهــی ،بــادی و کوبــه ای تقســیم کــرد .انهــا
از منطقــه ای بــه منطقــه دیگــر متفــاوت هســتند و اغلــب در سراســر کشــور اســتفاده
می شــوند.
الهوتــا ،ســازی تــک رشــته ای اســت کــه معمــوال بــا ترانه هایــی بــا تاکیــد بــر وقایــع
مهــم تاریخــی و میهنــی کــه ریشــه در شــعر حماســه البانــی دارد بــه کار مــی رود و
نواختــه می شــود.
ایــن ســاز عمدت ـاً در منطقــه کوهســتانی شــمالی کشــور گســترده اســت امــا در مرکــز
کشــور نیــز قابــل یافــت اســت.
ایــن ســاز غالبــاً از یــک چــوب یــک تکــه ســاخته شــده اســت .چوب هایــی نظیــر
افــرا ،صنوبــر و بلــوط ســاخته بــرای ســاخت الهوتــا بــه کار مــی رود.
مــی شــود .ســر الهوتــا بــا نمــادی از فرقــه هــای باســتانی ماننــد ســر بــرج عقــرب
تزئیــن شــده اســت کــه نمــادی از کالهخــود اســکندربیگ اســت.
شماره | 49راز شقایق| 26
بزرگان موسیقی البانی
الی فارا
الــی فــارا (زاده 21مــه )1967خواننــده محبــوب البانــی اهــل کورچــه اســت .وی
پیــش از ســال 1996افتخــار ایــن را داشــت کــه بــه عنــوان هنرمنــد شایســته
البانــی از طــرف دولــت البانــی برگزیــده شــود و یکــی از خواننــدگان مشــهور و
محبــوب البانــی لقــب گیــرد.
او ابتــدا بــه عنــوان نوازنــده ترانــه هــای عامیانــه شــهری در زادگاهــش برجســته
شــد .در ســال 1988از وی دعــوت شــد تــا در جشــنواره ملــی فولکلــور در
ژیروکاســتر حضــور پیــدا کنــد و ایــن اغــازی بــود بــر شــهرت ایــن خواننــده
محبــوب.
البانــی تــا قبــل از ســقوط کمونیســم هیــچ نــوع کمپانــی بــرای ضبــط و تولیــد
موســیقی نداشــت و در اواخــر ســال 1993هنــوز تنهــا تعــداد محــدودی البــوم
موســیقی بــه صــورت کاســت وجــود داشــت کــه یکــی از ایــن البوم هــا اثــار
فــارا بــود.
او بخــش زیــادی از دوره فعالیــت حرفـه ای خــود را در خــارج از کشــور زادگاهش
گذرانــد امــا در کشــور مــادری اش بســیار محبــوب بــوده اســت .وی در ســالهای
اخیــر موســیقی بیشــتر بــه ســمت اجــرا و تولیــد موســیقی مــدرن رفتــه اســت ،
اگرچــه هنــوز هــم ترانــه هــای محلــی از وی تــوان شــنید.
تفتا تاشکو کوکو
بی بی رکسا
بلتــا «بــی بــی» رکســا متولــد ۳۰اوت ۱۹۸۹خواننــده و ترانــه ســرا البانیایــی
تبــار امریکایــی اســت.
رکســا پــس از امضــای قــرارداد بــا بــرادران وارنــر رکــوردز در ســال ۲۰۱۳بــه
عنــوان ترانــه نویــس بــرای اهنــگ (هیــوال) از امینــم و ریانــا (کــه بعــدا ً جایــزه
گرمــی را بــرای بهتریــن عملکــرد رپ/ســونگ دریافــت کــرد) اعتبــار کســب کرد.
او همچنیــن در ســرودن ترانــه بــا نیــک جونــاس و ســلنا گومــز و شــاینهمکاری
کــرده اســت.
بــی بــی رکســا اولیــن البــوم خــود را بــه نــام (مــن نمی خواهــم بــزرگ شــوم)
در ســال ۲۰۱۵منتشــر کــرد کــه تــک اهنــگ ان(مــن تــو را دیوانــه خواهــم
کــرد) بــه موفقیــت تجــاری دســت پیــدا کــرد.
اولیــن تجربــه ی البــوم اســتودیویی رکســا( )۲۰۱۸جایــگاه ۱۳بیلبــورد
۲۰۰ایــاالت متحــده امریــکا را بــه دســت اورد .اهنــگ اصلــی ایــن البــوم بــه نام
« »I am a Messبــرای رکســا نامــزدی بهتریــن عملکــرد دو نفــره یــا گروهــی در
شــصت و یکمیــن مراســم جوایــز گرمــی بــه ارمغــان اورد.
شماره | 49راز شقایق| 27
تفتــا تاشــکو کوکــو ( 2نوامبــر 22 - 1910دســامبر )1947خواننــده و ســوپرانو
البانــی بــود .او از چهــره هــای پیشــرو در صنعــت موســیقی البانــی و یکــی از
شــخصیت هــای تاثیرگــذار قــرن بیســتم در هنــر ایــن کشــور بــه شــمار مـی رود.
وی پس از مرگ ،عنوان معتبر هنرمند مردمی البانی را دریافت کرد.
تفتاتاشــکوکوکو در 2نوامبــر 1910در خانــواده ای البانیایــی در فیــوم مصــر بــه
دنیــا امــد ،جایــی کــه پــدر و مــادرش قبـ ً
ا در اواخــر قــرن 19مهاجــرت کــرده
بودنــد .در ســال ، 1921ایــن خانــواده بــه کورچــه البانــی نقــل مــکان کردنــد و
در ســال ، 1927تفتــا بــرای تحصیــل اواز خوانــدن در کنســرواتوار د مونپلیــه ،
راهــی فرانســه شــد .از ســال 1932تــا ، 1936او اواز خوانــدن را در کنســرواتوار
د پاریــس تحــت انــدره گــرس و تحصیــل کــرد .در ســال 1936او بــه البانــی
بازگشــت ،جایــی کــه موســیقی اپــرای و همچنیــن ترانه هــای بومــی البانــی
اجــرا کــرد .از وی خواســته شــد کــه هنــگام اجــرای برنامــه در البانــی چندیــن
بــار از وی درخواســت شــد کنســرت اجــرا کنــد.
او اهنــگ هــای متــن ترانــه البانیایــی را در ایتالیــا در ســال هــای 1937و 1942
ضبــط کــرد و در ســال 1938در رادیــو تیرانــا چندیــن برنامــه اجــرا کــرد.
تفتــا تاشــکو بــا لــوال ژوکا نیــز همراهــی کــرد و ترانــه هایــی را کــه بــه طــور
خــاص توســط کریســتو کونــو اهنگســاز البانیایــی نوشــته شــده بــود ،خوانــد.
تفتــا تاشــکو در ســال 1947در ســن 37ســالگی بــه طــور غیــر منتظــره ای
درگذشــت.
معرفی شهر تیرانا ،پایتخت البانی
میالد محمد هاشم
تیرانــا شــناخته شــده تریــن شــهر البانــی و پایتخــت ایــن کشــور اســت .بــه ایــن
شــهر ،عنــوان پایتخــت جوانــان اروپــا در ســال 2022اعطــا شــد.
تیرانــا در مرکــز البانــی واقــع شــده اســت و بــا کوههــا و تپــه هایــی در اطــراف احاطــه
شــده اســت و در نزدیکــی شــمال غربــی خــود بــه دریــای مدیترانــه مشــرف اســت.
ایــن شــهر بــه دلیــل قــرار گرفتــن در محــدوده دشــت تیرانــا و نزدیکــی بــه دریــای
مدیترانــه ،تحــت تاثیــر اب و هــوای فصلــی مدیترانــه قــرار گرفتــه اســت.
تیرانــا در بیــن مرطــوب تریــن و در عیــن حــال افتابــی تریــن شــهرهای اروپــا قــرار
دارد.
تیرانــا اولیــن بــار در ســال 1614بــه عنــوان یــک شــهر شــکوفا شــد امــا منطقــه ای
کــه امــروز مربــوط بــه قلمــرو ایــن شــهر اســت از زمــان عصــر اهــن بــه طــور مــداوم
مــردم محلــی ســکونت داشــته انــد.
چندیــن قبیلــه ایلــری در قلمــرو ایــن شــهر ســاکن بودنــد .ایــن شــهر مــورد هجــوم
امپراتــوری روم واقــع شــد و بــه ایــن امپراتــوری الحــاق شــد کــه میــراث ان بعــد از
قرن هــا در برخــی از اثــار ایــن شــهر از جملــه هنــر موزاییــک در برخــی بناهــا مشــهور
اســت .پــس از تقســیم امپراتــوری روم در قــرن چهــارم بــه شــرق و غــرب ،امپراتــوری
بیزانــس ،بیــش از همــه البانــی را بــه دســت گرفــت و قلعــه پتلــه را در زمــان ســلطنت
جوســتینین اول بنــا کــرد.
ایــن شــهر پــس از اعالمیــه اســتقالل البانــی در ســال 1912بــه عنــوان پایتخــت
البانــی اعــام شــد .تیرانــا بــه دلیــل قــرار گرفتــن در مرکــز کشــور و حمــل و نقــل
هوایــی ،دریایــی ،ریلــی و جــاده ای مــدرن ،مهمتریــن مرکــز اقتصــادی ،مالــی ،
سیاســی و تجــاری در البانــی اســت .تیرانــا همچنیــن بــه عنــوان جایــگاه قــدرت
سیاســی دولــت البانــی اســت و دارای اقامتــگاه رســمی رئیــس جمهــور و نخســت وزیــر
البانــی و پارلمــان البانــی اســت.
در 28نوامبــر ، 1912پرچــم ملــی بــا توافــق بــا رئیــس جمهــور اســماعیل کمالــی برافراشــته شــد .در
طــول جنگهــای بالــکان ،ایــن شــهر بــه طــور موقــت توســط ارتــش صربســتان اشــغال شــد و در قیــام
روســتاهایی بــه رهبــری هاجــی کمالــی شــرکت کــرد .در اگوســت ســال ، 1916اولیــن نقشــه مــدرن
شــهر توســط متخصصــان امپراتــوری اتریش-مجارســتان تهیــه شــد.
پــس از تصــرف شــهر دبــار (در جنــوب غربــی مقدونیــه امــروزی) توســط صربســتان ،بســیاری از ســاکنان
ان بــه ترکیــه گریختنــد امــا برخــی نیــز بــه تیرانــا رفتنــد.
از میــان کســانی کــه در اســتانبول ســکنی گزیدنــد مدتــی بعــد تعــدادی از انهــا بــه البانــی مهاجــرت
کردنــد و عمدتــا بــه تیرانــا رفتــه و ازدهــه 20میــادی بــه بعــد و بــرای ســالهای بعــد بخــش مهمــی از
جمعیــت ایــن شــهر را تشــکیل دادنــد.
در 8فوریــه ، 1920کنگــره لوشــنیا تیرانــا را بــه عنــوان پایتخــت موقــت البانــی ،کــه در ســال 1912بــه
اســتقالل رســیده بــود ،اعــام کــرد.
این شهر این وضعیت را به طور رسمی و دائم در 31دسامبر 1925به دست اورد.
در ســال ، 1923اولیــن برنامــه نظارتــی شــهر توســط معمــاران اتریشــی تدویــن شــد .مرکــز تیرانــا پروژه
فلورســتانو دی فاســتو و ارمانــدو براســینی ،معمــاران مشــهور دوره موســولینی در ایتالیــا بــود .براســینی
مبنــای ترتیــب مــدرن ســاختمانهای وزرا در مرکــز شــهر را فراهــم کــرد .ایــن طــرح توســط معمــار البانــی،
اشــرف فراشــیری ،معمــار ایتالیایــی کاســتالنی و معمــاران اتریشــی ویــس و کوهلــر اصــاح شــد.
ســاختمان پارلمــان مــدرن البانــی کــه در گذشــته بــه عنــوان یــک باشــگاه افســران کاربــرد داشــته
مکانــی بــود کــه در ســپتامبر ســال ، 1928زوگ اول ،پادشــاه البانــی تاجگــذاری کــرد .تیرانــا محــل
امضــای پیمــان تیرانــا بیــن ایتالیــا فاشیســت و البانــی نیــز بــود.
شماره | 49راز شقایق| 28
از نظــر سیاســی ،ایــن شــهر شــاهد وقایــع زیــادی بــود و شــخصیت هــای زیــادی از
پایتخــت بازدیــد کردنــد .پــاپ جــان پائــول دوم اولیــن رهبــر بــزرگ مذهبــی بــود کــه
بــه تیرانــا ســفر کــرد ،اگرچــه مــادر تــرزا چنــد ســال قبــل از ان بازدیــد کــرده بــود و
ایــن دیــدار در میــان شــرایط تاریخــی پــس از ســقوط کمونیســم صــورت گرفــت ،زیرا
صدهــا هــزار نفــر در میــدان معــروف اســکندر بیــگ فریــاد ازادی ســر دادنــد.
در جریــان اغتشاشــات بالــکان در اواســط دهــه ، 1990ایــن شــهر رویدادهــای
چشــمگیر ماننــد وقــوع ناارامــی هــای ســال 1997در البانــی و کودتــای نافرجــام را در
14ســپتامبر 1998تجربــه کــرد .در ســال ، 1999پــس از جنــگ کــوزوو ،فــرودگاه
تیرانــا تبدیــل بــه پایــگاه ناتــو بــرای حمــات نظامــی بــه یوگســاوی ســابق شــد.
بــا شــروع ســال ، 2000شــهردار ســابق تیرانــا ،ادی رامــا (شــهردار 2000تــا )2011
تحــت نظــر دولــت ،اقــدام بــه تخریــب ســاختمان هــای غیرقانونــی در اطــراف مرکــز
شــهر و در امتــداد ســواحل رودخانــه النــا کــرد تــا ایــن منطقــه را بــه حالــت قبــل از
ســال 1990برســاند .در تــاش بــرای گســترده تــر کــردن جــاده هــا ،مجــوز تخریــب
برخــی امــاک خصوصــی را صــادر کــرد و بــه ایــن ترتیــب خیابــان هــا را گســترده تــر
کــرد .بیشــتر جــاده هــای اصلــی تحــت بازســازی قــرار گرفتنــد ،ماننــد جــاده رینــگ
(اونــازا) ،خیابــان کاوجــا و بلــوار اصلــی .رامــا نقاشــی نمــای ســاختمانهای تیرانــا را بــه
رنگهــای روشــن (معــروف بــه رنگهــای ادی رامــا -صورتــی بســیار روشــن ،زرد ،ســبز،
بنفــش) تغییــر داد.
منتقــدان رامــا ادعــا کردنــد کــه وی بــدون رفــع هرگونــه مشــکل اساســی از قبیــل
کمبــود اب اشــامیدنی و بــرق ،بیــش از حــد بــه تغییــرات ظاهــری و نمایشــی توجــه
کــرده اســت .امــا بــدون شــک ایــن شــهردار ،نقــش بســیار مهمــی در تغییــرات شــهر
ایفــا کــرد.
یــک تقویــم مهــم و بــا ارزش در دوره وی از وقایــع مهــم شــهر تهیــه شــد و نیــروی
پلیــس شــهرداری تاســیس شــد.
از ســال ، 2005منطقــه جنــوب شــرقی تیرانــا ،بــا ســاخت و ایجــاد تعــدای مجتمــع
اقامتــی تجــاری مــدرن و نیــز ســاخت بزرگتریــن مرکــز خریــد فعلــی در البانــی Tirana
East Gateیــا ،TEGبــه مقصــد بســیاری از گردشــگران در بالــکان تبدیــل شــد.
در ســال ، 2007رئیــس جمهــور ایــاالت متحــده ،جــورج دبلیــو بــوش بــه عنــوان
بلندپایــه تریــن مقــام امریکایــی بــرای اولیــن بــار از تیرانــا بازدیــد کــرد و بــه احتــرام
وی یــک خیابــان مرکــزی تیرانــا نامگــذاری شــد.
پــس از انتخابــات شــهرداری ســال ، 2015قــدرت از نماینــده حــزب دموکــرات،
لولزیــم باشــا ،بــه نامــزد حــزب سوسیالیســت اریــون ولیــاج منتقــل شــد .ایــن
کشــور دســتخوش اصالحــات ارضــی شــد ،کــه در ان بخش هــای شــهری بــا
شــهرداری هــا ادغــام شــدند و در کل فقــط 61مــورد از انهــا باقــی مانــد .ســیزده
مــورد از ایــن بخش هــای پیشــین بــه عنــوان واحدهــای اداری بــا شــهرداری ها
ادغــام شــدند.
از ان زمــان ،تیرانــا دچــار تغییــرات اساســی در اجــرای قانــون و پــروژه هــای
جدیــد و همچنیــن ادامــه کارهایــی شــد کــه در چنــد ســال گذشــته اغاز شــده بود.
در اولیــن جلســات شــورا 242 ،خانــه بــه اصطــاح اجتماعــی بــه خانواده هــای
نیازمنــد اختصــاص یافــت .مجوزهــای ســاخت و ســاز متوقــف شــد تــا برنامــه
توســعه پایتخــت تجدیــد نظــر و تلفیــق شــود .عــاوه بــر ایــن ،شــهرداری تمــام
مجوزهــای اعطــا شــده در ســالهای گذشــته را مــورد بررســی دوبــاره قــرار داد.
در ســال ، 2016طبــق برنامــه قبلــی کــه در ســال 2010پیــش بینــی شــده بــود،
میــدان اســکندر بیــک طراحــی مجــدد شــد .ایــن شــامل مناطــق بیشــتر فضــای
ســبز در اطــراف ایــن میــدان ،پارکینــگ زیرزمینــی بــود.
گیاهــان و گل هــای غنــی و اصیــل البانــی در باغهــای اطــراف میــدان کاشــته
شــد زیبایــی خاصــی بــه ان دادنــد ،در حالــی کــه بــاغ قبلــی در پشــت بنــای
اســکندر بــه حالــت قبــل از ســال 2010بازســازی شــد و بــه عنــوان پــارک اروپــا
نامگــذاری شــد .پــس از اتمــام پــروژه ،ایــن میــدان بــه عنــوان محلــی بــرای
جشــن ســاالنه کریســمس و دیگــر جشــن هــا و کنســرت های موســیقی مــورد
اســتفاده بــوده اســت.
بــا معمــار اســتفانو بوئــری توافــق شــد کــه در برنامــه کلــی شــهری تیرانــا
( )TR030کار کنــد ،کــه یــک ســری ازتغییــرات و اصالحــات را در زیرســاخت هــای
شــهر انجــام دهــد .ایــن طــرح در مــاه نوامبــر ســال 2016بــرای تصویــب بــه
شــورای شــهرداری ارســال شــد.
شماره | 49راز شقایق| 29
مناطق دیدنی تیرانا
میدان اسکندربیگ
اســکندر بیک؛ نــام قهرمــان ملــی البانــی اســت ،البانیایــی کــه در کودکــی اســام
اورد و در دربــار ســلطان مــراد دوم عثمانــی تربیــت شــد .ســلطان بعدهــا او را بــه
دلیــل شــجاعت و شایســتگی های نظامــی ،بــه مقــام بیــک رســانید و فرماندهــی
قشــون نظامــی را بــه او ســپرد ولــی اســکندربیک بــه البانــی بازگشــت و دوبــاره بــه
مســیحیت گرویــد و نــام جرجــی کاســتریوتی را برگزیــد.
اســکند ربیک بــه مــدت ۲۵ســال علیــ ه عثمانــی جنگیــد .هــدف او ازاد ســازی
البانــی بــود .پرچــم وی بــه رنــگ ســرخ بــا دو عقــاب ســیاه رنــگ ،از قدیمی تریــن
ت کــه خطــاب بــه مــردم گفــت:
نشــان های ایلیــری اســت .جملــه او معــروف اســ
«مــن بــرای شــما ازادی نیــاوردم ،مــن ان را اینجــا در میــان شــما یافتــم ».او از
حمایــت دولت هــای مســیحی ونیــز ،ناپــل ،مجــار و پــاپ برخــوردار بــود و جــزو
نیروهــای صلیبــی مــورد حمایــت پــاپ در بالــکان شــمرده می شــد.
تنهــا بعــد از مــرگ وی بــود کــه راه بــرای عثمانــیهــا بــاز شــد و انهــا توانســتند
منطقــه را بــه تصــرف کامــل خــود دراورنــد .دولــت البانــی در ســال ،۱۹۶۸اســکندر
بیــک را قهرمــان ملــی اعــام کــرد و میــدان اســکندر بــه پاسداشــت او ســاخته شــده
اســت .ایــن میــدان زیبــا و تاریخــی کــه در شــهر تیرانــا یعنــی در پایتخــت کشــور
البانــی قــرار دارد یکــی از جاذبــه هــای گردشــگری مهــم ایــن کشــور بــه شــمار
می ایــد .
ایــن میــدان کــه بــه طــور دقیــق در مرکــز شــهر تیرانــا واقــع شــده اســت یکــی از
زیبــا تریــن جاذبــه هــای شــهری بــه شــمار مــی ایــد .در میانــه میــدان ،مجســمه
مربــوط بــه اســکندر بیــک قــرار داده شــده اســت .ایــن مجســمه در بیــن مــردم از
چنــان اهمیتــی بــر خــودار اســت کــه از ان بــا عنــوان نمــاد تیرانــا یــا کشــور البانــی
یــاد مــی شــود .
عــاوه بــر ایــن میــدان در نزدیکــی هــای ان دیدنــی هــای دیگــری نیــز قــرار دارد که
شــما درصــورت تمایــل مــی توانیــد بــه مشــاهده ان هــا نیــز بــه راحتــی بپردازیــد.
از جملــه ایــن دیدنــی هــای زیبــا مــی تــوان بــه خانــه اپــرا ،مــوزه تاریــخ ملــی
،کلیســای ارتدوکــس هــا و ..اشــاره کــرد .
موزه تاریخ ملی
ایــن مــوزه زیبــا و دیدنــی یکــی دیگــر از جاذبــه هــای گردشــگری
کشــور البانــی بــه شــمار مــی ایــد .
شــما در هنــگام ســفر بــه ایــن کشــور مــی توانیــد بــه ایــن مــکان
دیدنــی نیــز ســری بزنیــد .
ایــن مــوزه بــزرگ تریــن مــوزه ملــی ایــن کشــور اســت و دارای تقریبــا
چهــار هــزار و هفــت صــد و پنجــاه اثــر زیبــا و دیدنــی مــی باشــد کــه
چشــم هــر بیننــده ای را در هنــگام بــاز دیــد بــه خــود جــذب مــی کنــد.
ایــن مــوزه عــاوه بــر اهمیــت تاریخــی باالیــی کــه دارا مــی باشــد از
اهمیــت معمــاری نیــز بــر خــوردار اســت .
معمــاری بنــا بــه ایــن صــورت مــی باشــد کــه در ابتــدای ورودی ان ،
اجــر کاری هــای بســیار زیبایــی قــرار داده شــده اســت کــه بــر روی
ایــن اجــر کاری هــا شــما شــاهد ســیر تحــول تاریخــی ایــن کشــور بــه
طــور خالصــه خواهیــد بــود .
بــر روی ایــن اجــر کاری هــا طــرح هــا و نقاشــی هایــی قــرار داده
شــده اســت کــه بــه طــور خالصــه بــه معرفــی تاریخــی ایــن کشــور
مــی پــردازد .ایــن مــکان تاریخــی بــرای افــرادی کــه تمایــل دارنــد
تــا از تاریــخ و فرهنــگ ایــن کشــور اگاهــی بیشــتری داشــته باشــند از
اهمیــت باالیــی بــر خــوردار اســت .
شماره | 49راز شقایق| 30
مسجد ادهم بی
ادهم بــی نــام یکــی شــاخص تریــن بناهــای مذهبــی موجــود در
کشــور البانــی اســت کــه مــی تــوان در صــورت عــدم اجتمــاع
مــردم جهــت اقامــه نمــاز در ایــن مســجد ،از بخــش هــای مختلف
ان بازدیــد بــه عمــل اورد .مســجد ادهــم بــی در دوران ســلطنت
خانــدان اوتومــان ســاخته شــده اســت و از دیربــاز تــا کنــون نیــز
بــه عنــوان یکــی از اصلــی تریــن نمادهــای شــهر هــزار فرقــه ای
تیرانــا تلقــی مــی شــده اســت .بــد نیســت بدانیــد درهــای ایــن
مســجد در برهــه ای از تــارخ کامــا بســته شــد و ســپس مجــددا
درهــای ان جهــت بازدیــد همــگان در ســال 1991میــادی بــاز
شــد .گردشــگران و مســافران شــهر تیرانــا بایــد توجــه داشــته
باشــند کــه در ایــن نقطــه از کشــور البانــی مــی تواننــد بــا ســایر
اماکــن مذهبــی و مقــدس نیــز بــا توجــه بــه وجــود مذهــب هــای
گوناگــون در تیرانــا ،مواجــه شــوند.
خیابانمرادتوپتانی
مــراد توپتانــی نــام اخریــن نقطــه مهــم و برجســته در شــهر کوچــک ولــی
مشــهور تیرانــا از کشــور البانــی اســت کــه بــه جهــت بزرگداشــت و پاســداری
از شــاعر مشــهور ســرزمین البــان هــا بــه ایــن اســم ،نامگــذاری شــده اســت.
در خیابــان مــراد توپتانــی بــر خــاف ســایر خیابــان هــای شــهر تیرانــا ،عبــور
و مــرور وســایل نقلیــه کامــا ممنــوع شــده و بــه همیــن خاطــر مــی تــوان بــا
خیالــی راحــت در ان بــه گشــت و گــذار و پیــاده روی پرداخــت و از تماشــای
مراکــز و فروشــگاه هــای خریــد و همچنیــن کافــه رســتوران هایــی کــه در هــر
دو ســمت خیابــان واقــع شــده انــد؛ حســابی لــذت بــرد .همچنیــن ناگفتــه نمانــد
کــه گردشــگران می تواننــد در خیابــان مــراد توپتانــی بــا اشــیائ و کاالهــای
مختلفــی نیــز مواجــه شــوند و ســوغاتی هــای مــد نظرشــان را نیــز از همیــن
خیابــان تهیــه و خریــداری نماییــد.
هرم انور
هــرم انــور یــا همــان هــرم تیرانــا در حقیقــت یــک جاذبــه کامــا متفــاوت بــا
ســبک و ســیاقی بســیار چشــم نــواز در خــود مــی باشــد .انطــور کــه مشــخص
اســت ایــن هــرم در ســال 1988توســط دختــر یکــی از رهبــران البانــی ســاخته
شــده اســت و تــا بــه امــروز نیــز بارهــا و بارهــا در زمینــه هــای مختلــف کاربردی
مــورد اســتفاده و بهــره وری قــرار گرفتــه اســت .هــرم انــور خوجــه کــه در ابتــدا
جهــت یادبــود انــور خوجــه بــه ایــن نــام معــروف شــده اســت ،امــروزه تبدیــل
بــه یــک مــوزه فــوق العــاده دیدنــی و جــذاب در قلــب ســرزمین البانیایــی هــا؛
یعنــی تیرانــا کــه مــی تــوان بــا تماشــای ان بــه حــال و هــوای مشــابهی از
تماشــای هــرم هــای مصریــان باســتان دســت پیــدا کــرد.
شماره | 49راز شقایق| 31
شکرا ...ابراهیمی
دراج شهر کهن البانی
دراج دومیــن شــهر پرجمعیــت جمهــوری البانــی اســت .ایــن
شــهر مرکــز ایالــت اطــراف دراج ،یکــی از 12ایالــت تشــکیل
دهنــده کشــور اســت .دراج در 165کیلومتــری ( 103مایــل) شــمال
غربــی ســرانده 31 ،کیلومتــری ( 19مایــل) غــرب از تیرانــا 83 ،
کیلومتــری ( 52مایــل) جنــوب از اشــکودر و 579کیلومتــری (360
مایــل) در شــرق رم قــرار دارد .دراج باســتانی ترین و نیــز یکــی
از اقتصادســازترین شــهرهای البانــی نیــز هســت .نــام باســتانی ان
ا ِپیدامنــوس بوده اســت.
در زبــان البانیایــی ایــن شــهر دو ِرس خوانــده می شــود و تلفــظ
ایتالیایــی ان دوراتــزو اســت کــه در در جهــان نیــز رواج دارد .دراج
در تاریــخ و زبان هــای گوناگــون بــه نام هــای دیگــری هــم شــناخته
می شــود .در زبــان یونانــی ایــن شــهر را اپیدامنــوس و دوراخیــون
می خوانده انــد .رومیــان ان را دیراکیــوم می نامیدنــد .ملت هــای
همســایه چــون مقدونیــان ،بوســنیایی ها ،کروات هــا ،صرب هــا و
بلغارهــا ان را دراچ می خواننــد و عثمانیهــا نیــز بــه همیــن ســان و
بــا اندکــی تفــاوت تلفــظ دراچ.
تاریخشهر
در زمــان چهارمیــن جنــگ صلیبــی جمهــوری ونیــز کنتــرل دراج را بــه
دســت اورد .در ۱۲۷۳یــک زمین لــرزه دراج را ویــران نمــود ،ولــی بــه
زودی ایــن شــهر دوبــاره ابــاد شــد و در کالبــد یک دوک نشــین اســتقالل
هــم یافــت .در ۱۳۹۲میــادی جمهــوری ونیــز بــاز هــم کنتــرل شــهر را
بــه دســت اورد؛ در ایــن زمــان انهــا اینجــا را دوراتــزو می خواندنــد.
ســرانجام پــس از چنــدی زد و خــورد عثمانــی در ۱۵۰۱میــادی دراج را
گشــود .در ایــن زمــان بســیاری از مردمــان مســیحی شــهر بــه اســام
گرویدنــد و مســاجدی نیــز در ایــن شــهر ســاخته شــد.
دراج زیــر فرمــان عثمان هــا ان رونــق ســالیان گذشــته را نیافــت و
جمعیتــش بــه ۲۰۰خانــوار کاهــش یافــت.
ارتــش پادشــاهی صربســتان در اوریــل 1913از دراج عقــب نشــینی
کــرد .بــا جنبــش اســتقالل خواهی البانیاییــان دراج نقــش عمــده ای
داشــت و در ۷مــارس ۱۹۱۳نخســتین پایتخــت البانــی گشــت .ایــن
شــهر در تاریــخ 7مــارس 1914تحــت حکومــت کوتــاه شــاهزاده
ویلیــام بــه دومیــن پایتخــت ملــی البانــی پــس از شــهر ولــوره تبدیــل
شــد .ایــن شــهر تــا 11فوریــه 1920هنگامــی کــه کنگــره لوشــنا
تیرانــا را بــه پایتخــت جدیــد تبدیــل کــرد ،پایتخــت البانــی باقــی مانــد.
در طــول جنــگ جهانــی اول ،ایــن شــهر در ســال 1915توســط ایتالیــا
و توســط امپراتــوری اتریش-مجارســتان در 1918-1916اشــغال شــد.
در 29دســامبر ، 1915نبــرد دریایــی در دراج انجــام شــد .در 2اکتبــر
، 1918چندیــن کشــتی متفقیــن دراج را بمبــاران کردنــد و بــه معــدود
کشــتی هــای اتریشــی در بنــدر حملــه کردنــد .اگرچــه در اغــاز بمبــاران
غیرنظامیــان شــروع بــه فــرار از شــهر کردنــد ،امــا تلفــات زیــادی بــه
مــردم بــی گنــاه و بــی طــرف وارد شــد .نزدیــک بــودن شــهر قدیمــی
در مجــاورت بندرباعــث شــد مکانهایــی از جملــه کاخ ســلطنتی دراج و
ســایر ســاختمانهای عمومــی اولیــه تخریــب شــد.
دراج بیــن ســالهای 1918و مــارس 1920بــه پایتخــت موقــت البانــی
تبدیــل شــد .ایــن کشــور بــه دلیــل ســرمایه گــذاری هــای ایتالیــا،
رونــق اقتصــادی را تجربــه کــرد و بــه یــک بنــدر بــزرگ تحــت حاکمیــت
پادشــاه زوگ تبدیــل شــد .در ایــن زمــان ویــا ســلطنتی دورس توســط
زوگ بــه عنــوان یــک کاخ تابســتانی ســاخته شــد ،کــه هنــوز هــم از
تپــه ای نزدیــک بــه شــهر قدیمــی بــر خــط افــق حاکــم اســت.
در ۱۹۲۶زمین لــرزه دیگــری شــهر را ویــران ســاخت ولــی بــاز هــم
دراج بازســازی شــد.
شماره | 49راز شقایق| 32
در دوران معاصــر دراج یــک شــهر فعــال در جنبــش ازادســازی ملــی
البانــی در دوره هــای 1878-1878و 1912-1910بــود .اســماعیل
کمالــی در 26نوامبــر 1912پرچــم البانــی را برافراشــت امــا
ایــن شــهر ســه روز بعــد در جنــگ اول بالــکان توســط پادشــاهی
صربســتان اشــغال شــد .در 29نوامبــر 1912دراج بــه یکــی از
ایالت هــای پادشــاهی صربســتان در بخشــی از قلمــرو البانــی کــه
در امپراتــوری عثمانــی اشــغال شــده بــود تبدیــل شــد.
در رویــداد جنــگ جهانــی دوم ایتالیــا و ســپس المــان بــر دراج
چیرگــی یافتنــد .بمبــاران متفقیــن دراج را ســخت ویــران ســاخت
تــا ســرانجام در ۱۹۴۴المان هــا از انجــا پس نشســتند .پــس از
جنــگ دولــت کمونیســت انــور خوجــه شــهر را به ســرعت بازســازی
نمــود و در ۱۹۴۷نخســتین ایســتگاه راه اهــن البانــی در ایــن شــهر
گشوده شــد.
صنایــع مختلــف متنوعــی را در ایــن منطقــه ایجــاد شــد و بنــدر را
نیــز بــه دلیــل ارزش تجــاری ان گســترش داد.
در اواخــر دهــه ، 1980ایــن شــهر مختصــرا ً بــه دراج-انــور خوجــه
تغییــر نــام یافــت .ایــن شــهر مرکــز گردشــگری در ســواحل البانــی
بــوده و همچنــان ادامــه دارد.
پــس از فروپاشــی حکومــت کمونیســتی در ، 1990دراج بــا توجــه
بــه موقعیــت دریایــی خــود در کانــون مهاجــرت هــای گســترده
مــردم البانــی بــه دیگــر نقــاط اروپــا از جملــه ایتالیــا قــرار گرفــت.
تنهــا در یــک مــاه ،یعنــی در اگوســت ، 1991بیــش از 20،000نفــر
بــا ایــن روش بــه ایتالیــا مهاجــرت کردنــد .ایتالیــا مداخلــه نظامــی
کــرد ،منطقــه بنــدر را تحــت کنتــرل خــود قــرار داد.
در ســال ، 1997البانــی پــس از فروپاشــی اقتصــادی ملــی را ویــران
کــرد ،بــه انارشــی ســقوط کــرد .یــک نیــرو صلــح بــه رهبــری
ایتالیــا بــرای برقــراری نظــم بــه دراج و دیگــر شــهرهای البانــی
اعــزام شــد کــه طبــق نظــر بســیاری از کارشناســان هــدف ان
بیشــتر جلوگیــری از مهاجــرت گســترده بــه ایتالیــا بــا توجــه بــه
تجربــه ســال 90بــود.
پــس از شــروع قــرن بیســت و یکــم ،دراج دوبــاره احیــا شــد ،شــهر
رونــق دوبــاره گرفــت و بازســازی های زیــادی در ظاهــر شــهر و
زیرســاخت های ان شــروع شــد کــه باعــث ثبــات اقتصــادی شــهر
تــا بــه امــروز شــده اســت.
اقتصاد
شــهر دراج همچنــان یــک بنــدر بــزرگ و مرکــز تجــاری بــا یــک بخــش ماهیگیــری
و صنعتــی مهــم اســت .شهرســتان دراج در کشــاورزی اهمیــت زیــادی دارد و کاشــت
درختــان زیتــون و میــوه در ان بســیار رونــق دارد .ایــن شــهر تبدیــل بــه مرکــز
صنایــع فــراوری مــواد غذایــی و صــادرات نفــت اســت .گردشــگری در ســال هــای
اخیــر ،بــا بســیاری از هتــل هــا ،مراکــز تفریحــی و ســواحل وســیع ،یــک صنعــت
عمــده بــوده اســت.
فرهنگ
دراج بــه لحــاظ فرهنگــی یکــی از مهمتریــن شــهرهای البانــی بــوده اســت .این
شــهر بــه لحــاط ارتبــاط دریایــی و مــراوده بــا دیگــر کشــورهای اروپایــی و دنیا
محلــی بــرای تبــادالت فرهنگــی بیــن البانــی و ســایر کشــورهای دیگــر شــده
اســت.
زندگــی هنــری ماننــد فعالیتهایــی ماننــد اجــرا و تماشــای تئاتــر و موســیقی و یــا
وجــود جشــنواره بیــن المللــی تابســتانی فیلــم دراج که در ســال 2008تاســیس
شــد و همــه ســاله در اواخــر اگوســت یــا اوایــل ســپتامبر در ســالن امفــی تئاتــر
دورس برگــزار مــی شــود ،از جملــه عواملــی اســت کــه باعــث رونــق فرهنگــی
شــهر شــده اســت.
ایــن شــهر همچنیــن دارای ســبک هــای مختلــف معمــاری اســت کــه نمایانگــر
دوره هــای تاثیرگــذار در تاریــخ ان اســت .ایــن معمــاری تحــت تاثیــر معمــاری
ایلــری ،یونانــی ،رومــی و ایتالیایــی قــرار دارد .در قــرن بیســت و یکــم ،بخشــی
از دراج بــه شــهر جدیــدی بــدل شــده اســت کــه دارای اپارتمــان هــای بــزرگ و
ســاختمان هــای جدیــد مــدرن ،مراکــز خریــد جدیــد و از فضــای ســبز بســیاری
ا ست .
شماره | 49راز شقایق| 33
مناطق دیدنی دراج
امفی تئاتر دراج
امفــی تئاتــر دراج یــک مرکــز فرهنگــی قدیمــی در مرکــز شــهر
دراج ،البانــی اســت .ســاخت و ســاز ایــن بنــا در قــرن دوم میــادی
تحــت نظــر امپراتــور تــراژان اغــاز شــد و در قــرن دوم میــادی دو
بــار توســط زمیــن لــرزه ویــران شــد.
ایــن مــکان بزرگتریــن امفــی تئاتــری اســت کــه تاکنــون در شــبهه
جزیــره بالــکان ســاخته شــده اســت و زمانــی دارای ظرفیــت
20،000نفــر بــوده اســت.
ایــن امفــی تئاتــر بــرای نــگارش ان بــه عنــوان میــراث جهانــی
یونســکو در فهرســت ازمایشــی البانــی قــرار دارد .در اواخــر ســال
1966کشــف شــد و بــه یــک جاذبــه گردشــگری محبــوب تبدیــل
شــده اســت.
ایــن امفــی تئاتــر در اغــاز قــرن دوم میــادی ســاخته شــده اســت
و از ان تــا قــرن چهــارم میــادی بــرای نمایــش اســتفاده می شــد.
زمیــن لــرزه شــدیدی احتمــاالً بــه ایــن بنــای تاریخــی اســیب
رســانده و مدتــی ان را بــدون اســتفاده باقــی گذاشــته اســت.
یــک نمازخانــه مســیحی اولیــه در نیمــه دوم قــرن 4روی امفــی
تئاتــر ســاخته شــد .در ابتــدا نمازخانــه بــا نقاشــی هــای دیــواری
تزئیــن شــده بــود .در قــرن ششــم ،موزاییــک هــا اضافــه شــدند.
یــک نمازخانــه قــرون وســطایی در قــرن ســیزدهم ســاخته شــده
کــه همچنیــن بــا نقاشــی هــای دیــواری تزئیــن شــده اســت.
ایــن امفــی تئاتــر در قــرن شــانزدهم ،پــس از اشــغال عثمانــی،
هنگامــی کــه ایــن دیــوار در همــان نزدیکــی ســاخته شــده بــود ،
پوشــیده شــده اســت .ماریــن بارلتــی تاریــخ نویــس ایــن بنــای
تاریخــی را «بــه خوبــی ســاخته شــده» توصیــف کــرد.
حــدود یــک ســوم از ایــن بنــا در دهــه 1960توســط باستانشناســی
بــه نــام ونجیــل توچــی کشــف و حفــاری شــد و مابقــی ان در دهــه
1980توســط لیــدا میــرج حفــاری شــد .پــس از خاکبــرداری امفــی
تئاتــر بــه ارامــی رو بــه خرابــی رفــت ،زیــرا هیچگونــه اقدامــات
حفاظتــی قبــل از دهــه 2000انجــام نشــد و ســاخت و ســاز همچنان
در اطــراف محــل انجــام می شــد .در ســال ، 2004دانشــگاه پارمــا
کار مرمــت و بازســازی ایــن بنــای تاریخــی را دوبــاره اغــاز کــرد.
شماره | 49راز شقایق| 34
امفــی تئاتــر در شــیب تپــه ســاخته شــده اســت و در داخــل امفــی تئاتــر پلــه هــا و
گالــری هایــی در ســطوح مختلــف وجــود دارد .نمازخانــه بــا موزائیــک حفــظ شــده
اســت .ایــن ســایت در حــال حاضــر بــه عنــوان مــوزه فعالیــت مــی کنــد.
ایــن امفــی تئاتــر از هــر طــرف توســط قســمتهای جدیــد شــهر دراج احاطــه شــده
اســت و بخشــی از خــود ان در دوره جدیــد ســاخته شــده اســت .امــا شــهرداری
مراقــب بــود تــا فشــارهای ناشــی از توســعه شــهر منطقــه را تهدیــد نکنــد .اکنــون
شــهرداری دراج در حــال برنامــه ریــزی بــرای حــذف خانــه هــا اســت.
نگرانی هایــی کــه در مــورد ایــن بنــا وجــود دارد نقــص ســاختاری ان اســت کــه تــا بــه
حــال بــرای ترمیــم ان کار جــدی صــورت نگرفتــه اســت .طــوری کــه موزاییــک هــا و
نقاشــی هــای ان بــه ارامــی در حــال پوســیدگی اســت.
در ســال ، 2013امفــی تئاتــر بــه همــراه ســیزده مــکان دیگــر توســط Europa
Nostraبــه عنــوان یکــی از مکانهــای در معــرض خطرتــر میــراث فرهنگــی در اروپــا
قــرار گرفــت.
قلعه دراج
قلعــه دراج دژ مســتحکم قدیمــی ایــن شــهر اســت .ایــن محوطــه
توســط دیوارهــای شــهر قدیمــی در اواخــر قــرن 5و در قــرون
وســطی ســاخته شــده و اوایــل دوره مــدرن تعمیــر و بازســازی شــده
اســت.
ایــن قلعــه توســط امپراتــور بیزانــس اناســتازیوس اول ()518-491
ســاخته شــده اســت .در ان زمــان ،اناستاســیوس ایــن شــهر را بــه
یکــی از مســتحکم تریــن شــهرهای دریــای ادریاتیــک تبدیــل کــرد.
دیوارهــای باســتانی در ســال 1273در یــک زلزلــه ویــران شــد و
کــه باعــث تعمیــرات گســترده ای شــد.
ً
در حــال حاضــر دیوارهــای قــرون وســطی تقریبــا 15فــوت (4.6
متــر) ارتفــاع دارنــد .ایــن قلعــه توســط جمهــوری ونیــز بــا چندیــن
بــرج نگهبانــی تقویــت شــده و در دوره حکومــت امپراتــوری عثمانــی
در البانــی توســط دیــوار اصلــی تقویــت شــده اســت.
یکــی از رخدادهــای مهــم قلعــه در دوران جدیــد در 7اوریــل
1939رقــم خــورد کــه در ان ،میهــن پرســتان البانــی بــا حملــه
ایتالیــا بــه البانــی در ایــن قلعــه بــه مقاومــت پرداختنــد.
نیرویــی متشــکل از تنهــا 360البانیایــی ،کــه عمدتــاً ژانــدارم و و
نیروهــای مردمــی بودنــد و بــا اســلحه هــای کوچــک و ســه مسلســل
ســعی کردنــد جلــوی پیشــرفت ایتالیــا را بگیرنــد ،ســاعت ها بــه
مقاومــت پرداختنــد و در ایــن نبــرد توانســتند ایتالیایــی هــا را بــرای
چنــد ســاعت در خلیــج نگــه دارنــد تــا اینکــه تعــداد زیــادی از
تانک هــای ســبک از کشــتی هــای نظامیــان ایتالیــا وارد ســاحل
دراج شــد .پــس از ان ،مقاومــت کاهــش یافــت و در مدت 5ســاعت
نیروهــای ایتالیایــی کل شــهر را بــه تصــرف خــود دراوردنــد.
مسجد بزرگ دراج
مســجد بــزرگ دراج یــا مســجد جدیــد یــک مســجد تاریخــی
البانیایــی در شــهر بنــدری دراج اســت کــه بســیار مــورد توجــه
گردشــگران بویــژه مســلمان اســت.
ایــن بنــا در ســال 1931تحــت پادشــاه عثمانــی احمــد زوگــو اول در
محــل مســجدی قدیمــی تــر از زمــان عثمانــی ســاخته شــده اســت.
تــا روز افتتــاح ان بزرگتریــن مســجد البانــی بــود .ایــن مســجد در
ســال 1967تحــت دیکتاتــوری انــوره خوجــه بســته شــد و منــاره ان
از بیــن رفــت .در دوره حکومــت کمونیســتی خوجــه بیشــتر مســاجد
تاریخــی عثمانــی نابــود شــدند .امــا ایــن مســجد بــه عنــوان بــه
اصطــاح مرکــز جوانــان مــورد اســتفاده قــرار گرفــت .مســجد
بــزرگ دراج در ســال 1979بــر اثــر زلزلــه خســارت زیــادی دیــد.
بــا کمــک ســازمان بیــن المللــی اســامی ،ایــن مســجد بازســازی و
در ســال 1993دوبــاره افتتــاح شــد.
بــه منظــور تمایــز ان از مســجد کوچــک -مســجد فاتــح -کــه در
دوره عثمانــی ســاخته شــده ،ایــن مســجد بــه نــام مســجد بــزرگ
نیــز خوانــده می شــود.
شماره | 49راز شقایق| 35
علی اسدابادی
(کرمانشاهی)
کارشناس ارشد گردشگری
شهرهای معروف البانی
برات
بــرات نهمیــن شــهر از نظــر جمعیــت جمهــوری البانــی اســت .ایــن
شــهر مرکــز اســتان بــرات ،یکــی از 12شهرســتان تشــکیل دهنــده
کشــور اســت.
بــرات در جنــوب کشــور ،در 120کیلومتــری جنــوب تیرانــا واقــع
شــده اســت .ایــن منطقــه بــا کــوه هــا و تپــه هایــی از جمله تامــور در
شــرق واقــع شــده اســت کــه امــروزه بــه یــک پــارک ملــی اعــام
تبدیــل شــده اســت .رودخانــه اوســوم (بــه طــول کل 161کیلومتــر)
( 100مایــل) از ایــن شــهر عبــور مــی کنــد.
شــهرداری بــرات در اصالحــات دولــت محلــی در ســال 2015
بــا ادغــام بخش هــای پیشــین بــرات ،اتــاک ،روشــنک ،ســینجا
و والبیشــت ،کــه بــه واحدهــای شــهرداری تبدیــل شــدند ،شــکل
گرفــت.
بــرات ،کــه در ســال 2008بــه عنــوان میــراث جهانــی یونســکو
منصــوب شــده اســت ،از ســبک معمــاری منحصــر بــه فــردی بــا
تاثیــرات تمدنهــای مختلفــی ماننــد بســیاری از شــهرهای البانــی
برخــوردار اســت کــه در طــول تاریــخ موفــق بــه همزیســتی
شــده اند .بــرات شــامل یــک شــهر مســتحکم قدیمــی و پــر از
کلیســاها و مســاجد اســت کــه بــا منبعــی غنــی و باشــکوه از نقاشــی
هــای دیــواری و نقاشــی هــای برجســته تزئیــن شــده اســت .بــرات
یکــی از اصلــی تریــن مراکــز فرهنگــی کشــور اســت.
در قــرن هجدهــم ،اوضــاع اقتصــادی و جوامــع شــهر بــرات بــه طــور
مســتقیم بــه صنایــع دســتی شــهر مرتبــط بــود کــه تــا حــدودی
مربــوط بــه معافیــت هــای مالیاتــی مختلفــی بــود کــه از اواخــر قــرون
وســطی وجــود داشــت .تــا ســال ،1750بیســت و دو صنــف وجــود
داشــت ،مهمتریــن انهــا از جملــه صنایــع چرمــکاری بــود .صنایــع
دیگــر شــامل فلــزکاری ،صنایــع نقــره و ابریشــم نیــز در ایــن شــهر
رونــق داشــت.
قســمت قدیمــی ایــن شــهر بــه دلیــل داشــتن بســیاری پنجــره بــزرگ
کــه در معمــاری خانه هــا نعبیــه شــده اســت و همگــی مشــرف بــه
شــهر هســتند ،بــه عنــوان «شــهر هــزار پنجــره» شــناخته مــی شــود.
بــه نظــر مــی رســد پنجــره هــا مقابــل یکدیگــر بــه عمــد ســاخته
می شــدند .نماهــای مشــابه چنیــن منظــره از معمــاری را مــی تــوان
در بلغارســتان و ایتالیــا یعنــی مکانهایــی کــه اقلیــت البانــی تبــار در ان
می زیســته انــد ،می تــوان مشــاهده کــرد.
ارگ مشــرف بــه رودخانــه و شــهر مــدرن و همچنیــن محلــه قدیمــی
مســیحی اســت کــه در کنــار رودخانــه اســت .ایــن منطقــه کــه بــه
خوبــی حفــظ شــده شــامل خیابــان هــای باریــک ،خانه هایــی بــا
معمــاری عثمانــی و کلیســاهای ارتدکــس اســت.
همزیســتی جوامــع مذهبــی و فرهنگــی در قــرن هــای چهــارم قبــل از
میــاد تــا قــرن هجدهــم در بــرات اشــکار اســت .ســابقه معمــاری و
ســاخت و ســاز مســکن ســنتی بالــکان ،بــه اواخــر قــرن 18و قــرن
نوزدهــم در ایــن شــهر می رســد .بعضــی از نشــانه هــای ان دوره
تاریخــی در قلعــه بــرات ،کلیســاهای دوران بیزانــس ماننــد کلیســای
ســنت مــاری بلرینــا (قــرن ،)13مســجد جامــع ،مــوزه ملــی النصــری،
مســجد ســلطان (ســاخته شــده بیــن 1481و ،)1512مســجد لیــدن
(ســاخته شــده در ســال )1555و پــل گوریــکا یافــت مــی شــود.
شماره | 49راز شقایق| 36
ولوره
ولــوره ســومین شــهر مهــم در در البانــی اســت .ایــن شــهر همچنیــن
دومیــن شــهر بــزرگ البانــی پــس از دراج اســت .از لحــاظ جغرافیایــی،
در ســاحل شــمال دریــای مدیترانــه ،خــط ســاحلی کــه خلیــج ولــوره را
تشــکیل مــی دهــد امتــداد دارد.
ولــوره بــه عنــوان مســتعمره یونــان باســتان در قــرن ششــم قبــل از میالد
بــا نــام Aulonشــناخته مــی شــد و بــه طــور مــداوم ســاکنانی را در
طــول مــدت 26قــرن در خــود جــای داده اســت .
ایــن شــهر بــا گذشــت زمــان بــه پایتخــت البانــی تبدیــل شــد تــا زمانــی
کــه اعالمیــه اســتقالل البانــی در تاریــخ نوامبــر ســال 1912منتشــر شــد.
ایــن شــهر همچنیــن یکــی از مهمتریــن شــهرهای فرهنگــی و اقتصــادی
کشــور در جنــوب غربــی البانــی محســوب می شــده اســت.
اهمیت اقتصادی شهر ولوره
شــهر ولــوره یــک بنــدر بــزرگ و مرکــز تجــاری بــا یــک
بخــش مهــم ماهیگیــری و صنعتــی اســت .از ایــن بنــدر نفــت،
گاز طبیعــی ،قیــر و نمــک تولیــدی در کشــور صــادر مــی کنــد.
ایــن شــهر همچنیــن محــل تاسیســات مهــم دریایــی البانــی
است.
ایــن منطقــه همچنیــن بــه عنــوان مرکــز کشــاورزی بــا مــزارع
پربــار درختــان زیتــون ،صــادر کننــده انواع میــوه و مــواد غذایی
از قبیــل ،جــو ،ذرت ،پنبــه ،روغــن زیتــون و فراورده هــای دامــی
نظیــر گوشــت گاو ،گوســفند و لبنیــات اســت.
ولــوره بــه ســه منطقــه اقتصــادی تقســیم شــده اســت .منطقــه
ازاد تجــاری TEDA Vlorëدارای یــک موقعیــت اســتراتژیک
اســت کــه حــدود 151کیلومتــر ( 94مایــل) بــا شــهر تیرانــا
فاصلــه دارد .اتوبــان A2بخشــی از کریــدور 8اروپاســت
و مجــاور بزرگــراه ادیویــات ایونــی اســت کــه از جملــه از
مهمتریــن مســیرهای تبــادالت مســتقیم تجــاری ایــن کشــور
بــه شــمار می ایــد.
فــرودگاه بیــن المللــی تیرانــا بــا فاصلــه 147کیلومتــر (91
مایــل) از شــهر منطقــه مهمــی اســت کــه نبــض اقتصــادی
ایــن شــهر نیــز بــه شــمار م ـی رود و شــرایط مناســبی بــرای
حمــل و نقــل هوایــی محمولــه هــای تجــاری و مســافران بــه
ســایر نقــاط دنیــا اســت.
همچنیــن وجــود ریــل هــای راه اهــن در ایــن دوبنــدر (دراج
و ولــوره) انهــا را بــه یکــی از مهمتریــن بنــادر البانــی بــدل
کــرده اســت.
بــه گفتــه بانــک جهانــی ،ولــوره قــدم هــای قابــل توجهــی
بــرای شــروع کســب و کار در ســال 2016برداشــت کــه
همچنــان ادامــه دارد .ولــوره رتبــه 7را در زمینــه تجــاری از
میــان 22شــهر در جنــوب شــرقی اروپــا بعــد از تیرانــا،
بلگــراد ،صربســتان و ســارایوو ،بوســنی و هرزگویــن دارد.
شماره | 49راز شقایق| 37
صنعتگردشگری
گردشــگری در ســال هــای اخیــر ،بــا توجــه بــه رونــق بســیاری از هتــل
هــا ،مراکــز تفریحــی و ســواحل شــهر یــک صنعــت مهــم و عمــده بــرای
ولــوره بــوده اســت.
ایــن شــهر دارای منظــره خوبــی نســبت بــه خلیــج ولــوره اســت کــه مــرز
بیــن دریــای ادریاتیــک و دریــای یونان اســت.
ایتالیــا تنهــا 80کیلومتــر ( 50مایل)بــا ایــن بنــدر فاصلــه دارد .بــا 300روز
افتابــی در ســال ،محــل خوبــی بــرای اقامــت ،کســب و کار یــا تعطیــات
اســت .برخــی از ســواحل نزدیــک شــامل Palasë، Dhermi، Vuno،
Himara، Qeparoو Borshاســت .خلیــج شــرایط خوبــی بــرای ناوبــری
در دریــا و لنگــرگاه کشــتی ارائــه مــی دهــد .جاذبــه هــای دیگــر شــامل
غــذا ، ،مناظــر طبیعــی و انــواع ورزش هــای مرتبــط بــا طبیعــت اســت.
سرانده
ســرانده شــهری ســاحلی در البانــی اســت .از لحــاظ جغرافیایــی ،در
یــک خلیــج دریایــی بــاز از دریــای مدیترانــه مرکــزی ،در حــدود 14
کیلومتــری ( 8.7مایــل) شــرق انتهــای شــمالی جزیــره کورفــو واقــع
شــده اســت و بــه طــور معمــول بیــش از 300روز افتابــی در ســال
دارد.
ایــن شــهر بــه دلیــل داشــتن اب هــای زیبــا و ابــی دریــای مدیترانــه
شــناخته شــده اســت .در نزدیکــی شــهر بقایــای شــهر باســتانی
بوترینــت ،میــراث جهانــی یونســکو قــرار دارد .در ســالهای اخیــر،
ســرانده شــاهد افزایــش مــداوم گردشــگران بــوده اســت کــه
بســیاری از انهــا بــا کشــتی بــه ان پــا می گذرانــد.
بازدیدکننــدگان و گردشــگران توســط محیــط طبیعــی و بکــر شــهر و
اماکــن باســتانی و تاریخــی ان جــذب مــی شــوند .ایــن شــهر جمعیت
یونانــی زیــادی دارد و یکــی از دو مرکــز اقلیــت یونانــی در البانــی بــه
حســاب مــی ایــد.
نــام ســرانده از نــام صومعــه بیزانــس Agioi Sarandaبــه معنــی «چهــل
مقــدس» نامگــذاری شــده اســت .در زمــان حکومــت عثمانــی ،ایــن
شــهر بــه زبــان ترکــی بــا نامهــای Aya Sarandiو ســپس Sarandoz
شــناخته شــد .بــه دلیــل نفــوذ حکومــت ونیــزی در منطقــه ،اغلــب
تحــت نــام ایتالیایــی ان Santi Quarantaدر نقشــه هــای غربــی ظاهــر
مــی شــد.
ایــن اســتفاده حتــی پــس از تاســیس حکومــت مســتقل البانــی ،بــا
توجــه بــه اشــغال منقــه توســط ایتالیایــی ادامــه یافــت .در دوران
اشــغال ایتالیــا البانــی در جنــگ جهانــی دوم ،بنیتــو موســولینی بــه
احتــرام دختــر ارشــد خــود نــام شــهر را بــه پورتــو ادا تغییــر داد.
پــس از احیــای اســتقالل البانــی ،ایــن شــهر نــام البانیایــی خــود را
«ســرانده» بــه کار بــرد.
بــا توجــه بــه دسترســی ســاحلی و اب و هــوای مدیترانــه ای ان ،از زمــان
ســقوط کمونیســم ،ایــن شــهر در البانــی بــه یــک جاذبــه مهــم گردشــگری
تبدیــل شــده اســت.
ســرانده یکــی از مهمتریــن نقــاط قــوت اقتصــادی البانــی در زمینــه
گردشــگری بــود کــه ســالها در حکومــت کمونیســتی انــور خوجــه ،کشــور
البانــی از امتیــاز اقتصــادی ان محــروم مانــده بــود.
امــروزه گردشــگری منبــع اصلــی اقتصــادی ایــن شــهر اســت ،در حالــی
کــه منابــع دیگــر شــامل خدمــات ،ماهیگیــری و ســاخت و ســاز نیــز در
رونــق اقتصــادی شــهر نقــش دارنــد.
نــرخ بیــکاری طبــق اخریــن سرشــماری های انجــام گرفتــه نفــوس در
8درصــد بــوده اســت.
طبــق نظــر کاراشناســان اقتصــادی ایــن کشــور گردشــگری خانوادگــی و
کار فصلــی در طــول دوره تابســتان بــه کاهــش نــرخ بیــکاری واقعــی کمــک
مــی کنــد .اخیــرا ً ،ایــن شــهر رونــق ســاختمان ســازی کنتــرل نشــده ای را
تجربــه کــرده اســت کــه ممکــن اســت پتانســیل گردشــگری اینــده ایــن
شــهر را مختــل کنــد .از ســال ، 2012بنــدر شــهر در حال گســترش اســت
تــا کشــتی هــای بیشــتری را در ترمینــال خــود جــای دهــد.
همانطــور کــه ذکــر شــد جهانگــردی محــرک اصلــی اقتصــاد ســرانده
اســت .ســرانده از مکان هــای گردشــگری قابــل توجــه در بالــکان اســت
و تاکنــون یکــی از محبــوب تریــن مقصــد البانــی بــرای گردشــگران بــوده
اســت.
ایــن منطقــه مرفــه بــا جاذبــه هــای متنــوع ،گیاهــان و کــوه هــا ،رودخانه ها
و دریاچــه هــا ،چشــمه هــا و ســواحل بکــر ،مــزارع مرکبــات ،بــاغ هــای
زیتــون و تاکســتان هــا ،مراتــع و جنــگل هــا ،مــزارع ماهــی و صــدف ،
مــکان هــای شــکار مطلــوب اســت.
خالصــه اینکــه مــکان مناســبی بــرای توســعه گردشــگری اســت .ســواحل
ســنگی ســرانده کامــ ً
ا مناســب طبیعتگــردی اســت و مناظــر زیــادی در
داخــل و اطــراف ان وجــود دارد ،از جملــه ســایت باســتان شناســی جــذاب
بوترینــت .
شماره | 49راز شقایق| 38
کورچه
شهرســتان کورچــه یکــی از ۱۲شهرســتان کشــور البانــی اســت کــه بــر
اســاس اخریــن سرشــماری ها بیــش از دویســت هــزار تــن جمعیــت
داشــته و مســاحت ان ۳۷۱۱کیلومترمربــع بــوده اســت .شــهر کورچــه مرکــز
ایــن شهرســتان اســت.
از نظــر توپوگرافــی ،بخــش اعظــم شهرســتان کورچــه مرتفــع اســت و
شــامل کــوه هــای گرامــوس مــی شــود کــه ارتبــاط بیــن اســکاردوس بــه
ســمت شــمال و پینــدوس بــه ســمت جنــوب را شــکل مــی دهــد.
شهرســتان کورچــه از نظــر بیــن المللــی بــا کشــورهای جمهــوری مقدونیــه
و یونــان هــم مــرز اســت و هــم مرزهــای داخلــی ان نیــز عبارتنــد از
شهرســتان گیروکاســتر (جنــوب غــرب) ،شهرســتان بــرات (غــرب) و
شهرســتان الباســان (شــمال غــرب).
اکثــر ســاکنان کورچــه را البانیایــی هــا تشــکیل مــی دهنــد ،امــا گــروه هــای
قومــی مهــم دیگــری همچــون یونانــی هــا (در جنــوب) ،مقدونیــه ای هــا
(در شــرق) ،ارومانیانــی هــا (بخــش هــای غربــی) و رومــی هــا نیــز در ایــن
شهرســتان زندگــی مــی کننــد .از نظــر مذهبــی نیــز اکثریــت ســاکنان ایــن
شهرســتان پیــرو دیــن اســام بکتاشــیه و مســیحیت ارتدوکــس هســتند.
براســاس اخریــن سرشــماری ملــی البانــی در ســال ۲۰۱۱میــادی ،ایــن
شهرســتان ۲۲۰.۳۵۷نفــر جمعیــت داشــت و ترکیــب جمعیتــی افــراد
شــمارش شــده بــر اســاس گــروه هــای قومــی نیــز شــامل البانیایــی هــا،
یونانــی هــا ،مقدونیــه ای هــا ،مونتــه نگرویــی هــا ،ارومانیانــی هــا ،کولــی هــا
و مصــری هــا مــی شــد.
باســتان شناســان در روســتای کاتونــداس در نزدیکــی کورچــه شــش مرحلــه از
ســکونت یافتنــد کــه قدمــت انهــا بــه دوره نوســنگی ،کلکولیتیــک ،عصــر برنــز ،
عصــر اهــن ،ایلــری شــهری و دوره باســتان دیرینــه مــی رســد.
کورچــه از زمــان نفــوذ ایتالیــا در اوایــل دهــه 1920یــک شــهر صنعتــی بــوده اســت.
در ســال 1928در اولیــن حفــاری نفــت در البانــی در ایــن شــهر انجــام شــد .از ایــن
لحظــه بــه بعــد ایــن شــهر در نقشــه هــای حفــاری نفــت قــرار داشــته اســت .از
ســال ، 1928شــرکت ایتالیایــی AIPAبــا پادشــاهای زوگ توافــق نامــه ای مبنــی بــر
ایــن داشــت کــه اگــر اســتخراج نفــت از 50،000تــن در ســال تجــاوز کنــد ،ایــن
شــرکت مــی توانــد یــک پاالیشــگاه در البانــی احــداث کنــد.
در ســال 1939البانــی توســط ایتالیایــی هــا اشــغال شــد و بنابرایــن ،اگرچــه نفــت
اســتخراج شــده بیــش از 170،000تــن بــود ،ایــن پاالیشــگاه هرگــز ســاخته نشــد
و نفــت بــه ایتالیــا منتقــل شــد.
در دوره البانــی کمونیســتی ،ایــن شــهر بــه اســتالین ســیتی تغییــر نــام یافــت و یــک
منطقــه نظامــی بســته بــود .ایــن شــهر در دهــه 50توســعه گســترده ای داشــت و
مــورد توجــه دانشــجویان ســبک معمــاری کمونیســتی قــرار گرفــت ،اگرچــه در پــی
فروپاشــی کمونیســم ســاختمانهای غیرمجــاز و اصالحاتــی در بناهــای اولیــه بســیار
زیــاد بــوده اســت.
کورچــه یکــی از شــهرهای البانــی اســت کــه بــه دلیــل داشــتن صنعــت نفــت بــه
همــراه پاتــوس و بالــش بــه لحــاظ قــدرت اقتصــادی بــرای کشــور شــناخته شــده
تــر اســت.
صنعــت نفــت در ابتــدا توســط ایتالیایــی هــا در دوره پادشــاه زوگ توســعه یافــت
و بیشــتر زیرســاخت هــا بــه ان تاریــخ داده شــده اســت .پــس از پایــان دوره
کمونیســم ،اقتصــاد ایــن شــهر بــا بســته شــدن بســیاری از کارخانه هــا و تخریــب
برنامــه اقتصــادی شــهرها کــه در دوره خوجــه برنامــه ریــزی شــده بــود ،دچــار
فروپاشــی شــد و شــورش هایــی بــه دنبــال ورشکســتی بانــک صــورت گرفــت کــه
باعــث یــک نــزول شــدید صنعتــی شــد.
امــروزه شــواهدی از بهبــودی اوضــاع اقتصــادی بــا تعــداد زیــادی از مشــاغل خــرد
وجــود دارد ،اگرچــه امــار بیــکاری همچنــان بــاال اســت .همچنیــن تعــدادی بانــک
خارجــی نیــز وجــود دارد.
ماننــد بســیاری از شــهرهای البانــی ،جوانــان زیــادی همچنــان بــه ایتالیــا و یونــان
مهاجــرت مــی کننــد.
شماره | 49راز شقایق| 39
سایر مناطق دیدنی البانی
علی بخشی
پورتوپالرمو
خــط ســاحلی جنــوب البانــی بــه عنــوان “ Rivieraالبانیایــی” شــناخته
میشــود .بــا توجــه بــه اثــار باســتانی ،روســتاهای کوچــک ســنتی ،ســواحل
حومــه ای و غارهــای دریایــی و دریــای مدیترانــه ،ایــن منطقــه واقعــا یکــی
از جواهــرات البانــی اســت.
در ســال Huffington Post ،۲۰۱۴نــام پورتــو پالرمــو را بــه عنــوان
یکــی از زیباتریــن مــکان هــای ایــن منطقــه بــرای اولیــن بــار در میــان
مقصــد هــای کشــف نشــده اروپــا نــام بــرد .ورودی جنــوب بــه خلیــج
پورتــو پالرمــو تحــت تاثیــر حالــت قلعــه ان قــرار دارد کــه ابتــدا توســط
ونیــزی هــا ســاخته شــده اســت امــا بعــدا توســط تــرکان عثمانــی
بازســازی شــده اســت.
دهمی
دورتــر از پورتــو پالرمــو روســتای دهمــی ،یــک مــکان کوچــک بــا رگه هــای
تاریخــی اســت .مــردم اینجــا بــا یــک گویــش یونانــی صحبــت مــی کننــد
کــه باعــث شــده زبــان شناســان تاریخــی را جــذب کنــد .ایــن مــکان بــا
کلیســاهای ارتدوکــس بررســی مــی شــود کــه همــه معمــاری مدیترانـه ای
را نمایــش مــی دهنــد؛ ســه صومعــه بزرگ نیــز وجــود دارد .روســتا خــود را
بــر روی ســنگهایی کــه تقریبــا عمــودی بــه دریــا فــرو مــی ریزنــد ســاخته
اســت .ســاحل دهمــی یکــی از نفــس گیــر تریــن و زیباتریــن ســاحل
هــا در اروپــا اســت؛ شــنهای طالیــی و اب فیــروزه ای ان را بــه یکــی از
مکان هــای فرامــوش نشــدنی بــرای دیــدار البانــی تبدیــل کــرده اســت.
چشم ابی
ایــن منطقــه دیدنــی و زیبــا در نزدیکــی ســاحل البانــی در منطقــه Riviera
رودخانــه Bistriceقــرار دارد کــه بــه دریــا مــی ریــزد .رودخانــه از طریــق
یــک شــکاف عمیــق در ســنگ هــا باعــث تشــکیل یــک اســتخر طبیعــی
بــا عمــق ۵۰متــر شــده کــه دارای وضــوح شــگفت اور و یــک رنــگ ابــی
عمیــق اســت .ایــن اســتخر بــه عنــوان چشــم ابــی نامیــده شــده و دارای
زیبایــی منحصــر بــه فــردی مــی باشــد .منطقــه اطــراف اســتخر نیــز جــز
یــک ذخایــر طبیعــت تعییــن شــده واز درختــان بلــوط و ســیکومور پــر
شــده اســت.
قلعهجیروکستار
در جنــوب البانــی دیــدن قلعــه جیروکســتار در مســیر شــهر و حومــه
شــهر ی بــه همیــن نــام را نبایــد از دســت داد .قدمــت ان بــه حداقــل
ســده ی ســیزدهم می رســد.
ایــن قلعــه در واقــع خانــه یــک خانــواده البانیایــی مشــهور بــوده کــه
بعــدا تبدیــل بــه قلعــه ای شــد کــه توســط تــرک هــا بــرای ســرکوب
شورشــی هــای محلــی اســتفاده مــی شــد .قلعــه توســط مــردم محلــی
در جنــگ هــای جهانــی اول و دوم جهانــی بــه عنــوان پناهــگاه اســتفاده
شــد.
شماره | 49راز شقایق| 40
پارک ملی بوترینت
بــا ســفر بــه ســمت ســاحل جنوبــی ریویــرا البانــی ،بــه منطقــه ای کــه
بــه عنــوان یکــی از جــذاب تریــن مکانهــای تــور البانــی اســت می تــوان
رســید .ایــن مــکان مســتعمره یونــان باســتان بــوده کــه کــه در حــال
حاضــر پــارک ملــی بوترینــت را شــکل داده اســت .ایــن پــارک با مســاحت
۹۴کیلومتــر مربــع حــاوی اثــار باســتان شناســی ،تاریخــی و گنجینــه ای
از طبیعــت اســت.
کاوش هــای باســتان شناســی از زمــان برنــز ،بقایــای دیوارهــای شــهر
باســتانی ،تئاتــر رومــی و تعــدادی از ســاختمان هــای کلیســای قدیمــی
باقــی مانــده اســت.
یــک قلعــه ونیــزی نیــز وجــود دارد .حفــاری هــا توســط حوضچــه هــای
طبیعــی احاطــه شــده انــد کــه از طریــق ان کانــال Vivariجریــان دارد.
عــاوه بــر وضعیــت پــارک کــه بــه عنــوان پــارک ملــی البانــی شــناخته
شدهاســت ،بــه عنــوان یــک میــراث جهانــی یونســکو نیــز ثبــت شــده
اســت.
اپولونیا
یکــی از برجســته تریــن اثــار تاریخــی و باســتانی کشــور البانــی اپولونیــا
اســت کــه یــک شــهر باســتانی اســت کــه در ســاحل ریویــرا البانــی واقــع
شــده و هنــوز در نزدیکــی دریــا قــرار دارد.
ایــن مــکان در حــدود ۷مایــل از روســتای پوجانــی فاصلــه دارد و واقعــا
شایســته یــک یــا دو روز بــرای بازدیــد ان زمــان گذاشــت .اپولونیــا معبــدی
بــزرگ و غنــی در دوران باســتان بــوده اســت .شــما مــی توانیــد باقــی مانــده
دیوارهــای شــهر ،کتابخانــه ،قــوس پیــروزی و یــک معبــد اختصــاص داده
شــده بــه الهــه ارتمیــس را در ایــن منطقــه مشــاهده کنیــد .دیــدار مــوزه
باســتان شناســی را نیــز نمی تــوان از دســت داد .ایــن مــوزه در صومعــه
قــرن چهاردهمــی ســنت مــری در پــارک باســتان شناســی اپولونیــا واقــع
شــده اســت.
پارک ملی داجتی
اگــر شــما فرصتــی بــرای ســفر بــه تیرانــا Tiranaداشــته باشــید ،حتمــا
برنامــه ســفر خــود را بــه پــارک ملــی کــوه داجتــی کــه بــا کمتــر از یــک
ســاعت ســفر بــا اتومبیــل دســت یافتنــی اســت را از دســت ندهیــد .کــوه
داجتــی بــه نــام مشــهورش balcony of Tiranaنامیــده مــی شــود و از
ارتفاعــات ان چشــم انــداز دیدنــی پایتخــت بــه نمایــش گــذارده می شــود.
پــارک یکــی از مهمتریــن ذخایــر طبیعــی البانــی نیــز هســت کــه توســط
کاشــت درختــان بلــوط و راش گســترش یافتــه اســت .شــما در حیــن
بازدیــد از ایــن مــکان طبیعــی روبــاه ،گــراز وحشــی و خــرس هــای قهــوه
را مشــاهده خواهیــد کــرد .
شماره | 49راز شقایق| 41
قلعه اسرار امیز رزافا
یکــی از اســرار امیزتریــن قلعــه هایــی کــه نزدیــک بــه شــهر اشــکودر
اســت قلعــه رزافــا مــی باشــد.
افســانه هــای زیــادی دربــاره ایــن قلعــه وجــود دارد کــه یکــی از انهــا
افســانه ی ســه بــرادر اســت کــه ســعی بــر ســاخت ایــن قلعــه داشــتند
امــا موفــق نشــدند.
ایــن تپــه بــه دلیــل موقعیــت اســتراتژیک ،از زمــان باســتان تــا کنــون
بســیار مــورد توجــه بــوده اســت .مدتهــا از ایــن دژ در حکومــت ایلیری ها
بــه عنــوان منطقـه ای بــرای حفاظــت اشــکودر اســتفاده می شــد.
در طــول دوره ســوم جنگ هــای امپراتــوری روم و ایلیری هــا ،جنتیــوس
ایلیــری ،نیروهــای خــود را در اشــکودر متمرکــز کــرد .هنگامــی کــه وی
توســط لشــکر انیســیوس گالــوس بــه رهبــری ارتــش روم مــورد حملــه
قــرار گرفــت ،جنتیــوس بــه داخــل شــهر فــرار کــرد .
در روز ســوم اتــش بــس ،جنتیــوس تســلیم رومــی هــا شــد ،در
بازداشــت قــرار گرفــت و بــه روم اعــزام شــد.
یــک افســانه مشــهور در میــان البانیایــی هــا وجــود دارد کــه بــا ســاخت
قلعــه روزافــا ارتبــاط دارد ،کــه از زمــان هــای قدیــم بــه صــورت شــفاهی و
ســینه بــه ســینه کلیــت ان تــا بــه امــروز نقــل شــده اســت.
داســتان در مــورد ابتــکار ســه بــرادر اســت کــه بــرای ســاختن یــک قلعــه
دســت بــه کار می شــوند .انهــا تمــام روز کار مــی کردنــد ،امــا دیوارهــای
اصلــی شــب فــرو مــی ریــزد .انهــا بــا یــک پیرمــرد فرزانــه مالقــات
می کننــد کــه بــه نظــر مــی رســد راه حــل مشــکل را مــی دانــد و از انهــا
ســئوال می کنــد کــه ایــا ازدواج کرده انــد؟ وقتــی ســه بــرادر پاســخ
مثبــت دادنــد ،پیرمــرد گفــت:
«اگــر واقع ـاً مــی خواهیــد قلعــه را تمــام کنیــد ،بایــد قســم بخوریــد کــه
هرگــز بــه همســران خــود نگوییــد کــه اکنــون بــه شــما چــه مــی گویــم.
همســری کــه فــردا غــذای شــما را بــرای شــما بــه مــی اورد بایــد زنــده در
دیــوار قلعــه دفــن کنیــد .فقــط در ایــن صــورت دیوارهــای اصلــی مانــدگار
مــی شــوند و بــرای همیشــه مســتحکم خواهنــد شــد».
ایــن ســه بــرادر ســوگند یــاد کردنــد کــه بــا همسرانشــان از وقــوع
ایــن اتفــاق صحبــت نکننــد .امــا دو بــرادر بزرگتــر قــول خــود را زیــر پــا
گذاشــتند و بــی ســر و صــدا همــه چیــز را بــه همســران خــود گفتنــد ،در
حالــی کــه کوچکتریــن بــرادر صــادق بــود و راز خــود را نگــه داشــت و
هیــچ نگفــت .مــادر ایــن ســه بــرادر از ماجــرا خبــر نداشــت و چیــزی نمــی
دانســت؛ ظهــر کــه شــد در وقــت ناهــار او از عروس هایــش خواســت تــا
ناهــار را بــرای کارگــران بیاورنــد ،دو نفــر بــا بهانــه ای حاضــر نشــدند.
بــرادران بــا اضطــراب منتظــر ماندنــد تــا ببیننــد کــدام زن ســبد غــذا را
حمــل می کنــد .همســر کوچکتریــن بــرادر بــود کــه پســرش را در خانــه
تــرک کــرد.
بــرادر کوچکتــر بــا ناراحتــی بــرای او توضیــح داد کــه ماجــرا چیســت
بنابرایــن تصمیــم بــر قربانــی کــردن او گرفتنــد .او کــه نگــران فرزنــد
خردســالش بــود گفــت اعتراضــی نــدارد امــا یــک درخواســت دارد.
«مــن فقــط یــک درخواســت دارم .وقتــی مــن را در دیــوار دفــن می کنیــد
،ســوراخی بــرای چشــم راســت مــن ،بــرای دســت راســت مــن ،بــرای
پــای راســت مــن و بــرای ســینه راســت مــن بگذاریــد .مــن یــک پســر
کوچــک دارم می خواهــم وقتــی او شــروع بــه گریــه کــرد او را ارام کنــم».
پارک ملی تیرانا
بــرای گذرانــدن یــک روز خــوب چــه جایــی بهتــر از قــدم زدن در یــک
پــارک زیبــا و تاریخــی کــه می تــوان هــم از طبیعــت ان اســتفاده کــرد
و هــم از بناهــای تاریخــی اش لــذت بــرد .پــارک ملــی تیرانــا چنیــن
ویژگـی ای دارد .بوســتانی زیبــا کــه هــم تاریخــی اســت و بناهــای زیبای
قدیم ـی اش همــراه بــا اب و هــوای مطبوعــش دلربایــی می کنــد .فقــط
بدانیــد بــرای دیــدن ایــن پــارک دلگشــا حتمــا بایــد چنــد ســاعتی
وقــت بگذاریــد.
شماره | 49راز شقایق| 42
مسجدتیرانا
طــرح اولیــه ســاخت ایــن مســجد در اوایــل دهــه ۱۹۹۰میــادی
ارائــه شــد و قــرار بــود در کنــار ســاختمان پارلمــان البانــی در تیرانــا
ســاخته شــود ،امــا ســاخت ان بــه دلیــل موانــع مالــی و حقوقــی در
ان زمــان متوقــف شــد.
ســرانجام پــس از گذشــت ســال ها ایــن مســجد کــه بزرگ تریــن
مســجد البانــی اســت ،در ایــن کشــور دارای اکثریــت مســلمان
ســاخته شــد.
حــدود ۶۰درصــد جمعیــت البانــی را مســلمانان تشــکیل می دهنــد
و پیــروان مســیحیت کاتولیــک ۱۰درصــد و مســیحیان ارتدوکــس
کمتــر از ۱۰درصــد جمعیــت ان را تشــکیل می دهنــد .کشــور البانــی
همــواره بــه عنــوان الگویــی بــرای همزیســتی مســالمت امیز میــان
مســلمانان ،کاتولیک هــا و ارتدکس هــا مطــرح بــوده اســت و پیــروان
ایــن مذاهــب در کنــار هــم بــا صلــح و ارامــش در ایــن کشــور واقــع
در جنــوب شــرقی اروپــا زندگــی می کننــد.
دریاچهاشکودر
یکــی از بزرگتریــن دریاچــه هــای منطقــه بالــکان دریاچــه اشــکودر
اســت .در محــدوده ایــن دریاچــه پــارک ملــی محافظــت شــده ای بــه
انــداز ۴۰۰کیلومتــر وجــود دارد.
ایــن منطقــه بــه عنــوان اصلــی تریــن زیســتگاه پرنــدگان در قــاره
اروپــا شــناخته و مشــهور شــده اســت .ایــن مــکان فــوق العــاده
زیباســت و کــوه هــای شــیب دار ســبز ،صومعــه هــا ،اب هــای شــفاف
و روشــن و نیلوفرهــا جــذاب ،زیبایــی ان را چندیــن برابــر کــرده انــد.
در اطــراف دریاچــه روســتاهایی وجــود دارنــد کــه نهایــت ارامــش را
بــه شــما القــا مــی کننــد .کافیســت دوچرخــه بگیریــد و ان حوالــی
رکاب بزنیــد.
برج تید
بــرج هــا معمــوال نمــاد شــهرهای دنیــا
می شــوند؛ همان طــور کــه ایفــل نمــاد پاریــس
و میــدان ازادی در گذشــته و بــرج میــاد در
امــروز نمــاد تهــران اســت .هر کــدام هــم
معمــاری منحصر به فــرد و بی نظیــری دارنــد
کــه در هیچ جــای دنیــا نمی شــود ماننــدی بــرای
انهــا یافــت .بــرج تیــد هــم نمــاد تیراناســت اما
بــا معمــاری کــه شــاید کمتــر دیده ایــد .برجــی
مرتفــع کــه در نــگاه اول شــما را بــه یــاد النــه
زنبــور یــا صفحــه شــطرنج می انــدازد و بنــای
زیبایــش ادمــی را بــه شــگفتی وامــی دارد.
شماره | 49راز شقایق| 43
حسین طوسی
حیات وحش البانی
بــرای یــک کشــور کوچــک ماننــد البانــی محیــط زیســت بــا پشــتوانه قابــل
توجهــی از اکوسیســتم هــای زمینــی و دریایــی و زیســتگاه هایــی بــا گونه های
گیاهــی و جانــوران متنــوع ،در منطقــه ای بــه مســاحت 28748کیلومتــر مربــع
تعریــف می شــود.
ً
بیشــتر کشــور عمدتـا دارای اب و هــوای مدیترانــه ای اســت و مرکــز و جنــوب
کشــور را نیــز در بــر دارد ،در حالــی کــه جــو و هــوای الپــی در شــمال شــرقی
بیشــتر دیــده مــی شــود.
جــدای از تنــوع توپوگرافــی و اب و هــوا ،نزدیکــی مســتقیم البانــی بــا دریــای
مدیترانــه و موقعیــت قابــل توجــه ایــن کشــور در قــاره اروپــا شــرایط مطلوبــی
را بــرای ظهــور طیــف گســترده ای از گیاهــان و جانــوران بــا کیفیــت بــی نظیر
ایجــاد کــرده اســت کــه بــه هــر حــال منجــر بــه ایــن امــر شــد کشــور بــه
عنــوان کانــون مهــم تنــوع زیســتی در قــاره اروپــا شــناخته شــود.
تعــداد گونــه هــای جانــوران در معــرض تهدیــد انقــراض در ســطح جهــان
در البانــی زیــاد اســت بــا یــک بررســی مشــخص شــد بیــش از 181گونــه
متنــوع جانــوری در مدیترانــه در ایــن کشــور وجــود دارد.
البانــی بــا تغییــر ســریع چشــم انــداز از دریایــی بــه کــوه هــای الــپ در
مســافت محــدود عمدتــا کوهســتانی و کوهســتانی اســت .فقــط یــک ســوم
از مناطــق دشــت تشــکیل شــده اســت کــه در سراســر غــرب کشــور مقابــل
مدیترانــه اســت و دارای طــول خــط ســاحلی در حــدود 476کیلومتــر (296
مایــل) اســت.
زنجیــره هــای کوهســتانی بــه همیــن ترتیــب از طــول کشــور از شــمال بــه
جنــوب عبــور مــی کننــد کــه شــامل کــوه هــای الــپ در شــمال ،کــوه هــای
شــار در شــمال شــرقی ،کــوه هــای اســکندر در مرکــز ،کــوه هــای کــوراب
در شــرق ،کــوه هــای پینــدوس در جنــوب شــرقی و کــوه هــای ســیرون در
جنــوب غربــی اســت کــه در امتــداد رودخانــه البانــی امتــداد دارنــد.
شــبکه هیدروگرافــی البانــی از دریاچــه هــا ،رودخانــه هــا ،تــاالب هــا ،دریاها
و اب هــای زیرزمینــی تشــکیل شــده اســت .حــدود 250دریاچــه بــا منشــا
مختلــف از جملــه دریاچــه هــای تکتونیکــی ،یخبنــدان و رودخانــه وجــود دارد.
از مهمتریــن انهــا دریاچــه اســکندر ،بزرگتریــن دریاچــه در اروپــای جنوبــی
و پــس از ان اوهــورا اســت کــه بــه عنــوان یکــی از باســتانی تریــن دریاچــه
هــای جهــان شــناخته می شــود.
رودخانــه هــا همچنیــن تاثیــر ارزشــمندی در تنــوع زیســتی ســاحلی محلــی
دارنــد 152 .رودخانــه در کشــور وجــود دارد کــه مهمتریــن انهــا از جملــه
Drin، Vjosa، Shkumbin، Mat، Ishëmو Osumاســت .ســاحل در امتــداد
دریــای مدیترانــه محــل تاالبهــای مختلفــی از جملــه کاراواســتا و نارتا اســت.
مناطــق حفاظــت شــده متعلــق بــه اساســی تریــن ابزارهــای حفاظــت از
طبیعــت اســت 799 .نــوع مناطــق حفاظــت شــده در البانــی تعییــن شــده
اســت کــه مســاحتی برابــر بــا 5.216.96کیلومتــر مربــع دارد.
رودخانه هــای البانــی زیســتگاه هــای بــی نظیــری بــرای جمعیــت
پرنــدگان مهاجــر ،بــی مهــرگان و همچنیــن ماهــی هــا فراهــم مــی کنــد.
مهمتریــن ویژگــی زیســتی رودخانــه ،تغییــر در شــوری و رســوبگذاری
اســت .انهــا توســط خــواص زمیــن شناســی منطقــه تعییــن مــی شــوند
و تحــت تاثیــر شــرایط توپوگرافــی ،شــیمیایی و اب و هوایــی قــرار
می گیرنــد.
البانــی رودخانــه هــای زیــادی دارد کــه بــه شــرق دریــای ادریاتیــک
تخلیــه مــی شــوند .جریــان رودخانــه هــا بــا جریــان زیــاد در زمســتان و
اوایــل بهــار بســیار متغیــر اســت و جریانهــای کمتــری در اواخــر تابســتان
موجــود اســت.
عــاوه بــر ایــن بــا توجــه بــه اینکــه رودخانــه هــا مــورد توجــه کمــی از
زیســت شناســان بصئــرت علمــی قــرار گرفتــه انــد ،در مــورد وضعیــت
تنــوع زیســتی موجــود در انهــا اطالعــات کمــی وجــود دارد ،بــا ایــن حــال
،حوضــه رودخانــه دریــن یکــی از مهمتریــن نقــاط مهــم تنــوع زیســتی
در اروپــا اســت.
شماره | 49راز شقایق| 44
جنــگل هــا گســترده تریــن اکوسیســتم زمینــی در البانــی اســت .انهــا نمایانگر
یــک مولفــه اساســی کاربــردی و زیبایــی شــناختی در 36درصــد از طبیعــت
کشــور هســتند.
جنگلهــای شــمال البانــی شــباهت زیــادی بــه جنگلهــای غــرب اروپــا دارد و
جنگل هــای جنــوب البانــی شــباهت هایــی بــا حوضــه مدیترانــه دارنــد.
بســته بــه عــرض جغرافیایــی ،خــاک ،بارندگــی و درجــه حــرارت غالــب ،
جنگل هــا مــی تواننــد اشــکال مختلفــی بــه خــود بگیرنــد.
بلــوط یــک منبــع مهــم جنگلــی طبیعــی در البانــی اســت 12 .گونــه بلــوط
در البانــی یافــت مــی شــود کــه در سرتاســر کشــور از شــمال تــا جنــوب و از
شــرق بــه غــرب توزیــع شــده انــد.
جنــگل هــای مخروطــی 1،756کیلومتــر مربــع را پوشــش مــی دهــد کــه
16.4درصــد از مســاحت جنــگل کشــور را تشــکیل مــی دهــد .اگرچــه کاج
ســیاه غالــب اســت و از جملــه مهمتریــن گونــه هــای درخــت در کشــور
اســت ،امــا مســاحت تقریبــا 10.2درصــد را اشــغال مــی کنــد .ایــن درخــت در
محــدوده قســمت مرکــزی کشــور دیــده مــی شــود امــا در دامنــه کــوه شــمالی
و جنوبــی نیــز پراکنــده اســت.
صنوبــر نقــره ای 1.4درصــد از مخــروط هــا را بــا 152کیلومتــر مربــع ،کــه
معمــوالً در دامنــه هــا و دره هــای کــوه هــا و در کنــار ســواحل دریــای ادریاتیک
و یونــان در غــرب یافــت مــی شــود ،تشــکیل مــی دهــد.
البانــی دارای تعــداد زیــادی اکوسیســتم تــاالب اســت کــه زیســتگاههای متنــوع
و منحصــر بــه فــردی اســت .ایــن تــاالب هــا بــه ترتیــب دارای تنــوع زیســت
محیطــی متعــددی هســتند امــا تحــت تاثیــر ســرعت شهرنشــینی و صنعتــی
شــدن قــرار گرفتنــد.
باتــاق هــا و دریاچــه هــا در همــه مناطــق بــه همــراه رودخانــه هــا و دلتاهــا
یافــت مــی شــوند در حالــی کــه تــاالب هــا از منطقــه کوهســتانی مرتفــع داخلــی
در جنــوب شــرقی تــا خــط ســاحلی در غــرب توزیــع مــی شــوند.
غنــی تریــن مناطــق تــاالب بــه ویــژه در دشــت ســاحلی در امتــداد مــرز غربــی
البانــی اســت کــه توســط دریــای ادریاتیــک شــکل گرفتــه اســت.
مجموعــه تــاالب هــای بوترینــت ،کاراواســتا و نارتــا یکــی از مهمتریــن مناطــق
تــاالب ســاحلی البانــی بــه شــمار مـی رود .ســایر تاالبهــای مهــم شــامل تــاالب
پاتوکــو ،تــاالب کــون ویــن ،تــاالب ویلونــی و بســیاری دیگــر اســت.
البانــی محــل حیــات چندیــن دریاچــه مهــم در جنــوب اروپــا اســت .چهــار
دریاچــه بــا کشــورهای همســایه ماننــد دریاچــه اســکندر بــا مونتــه نگــرو،
دریاچــه اوهورســتان بــا مقدونیــه شــمالی و دریاچــه پرســپا بــا مقدونیــه شــمالی
و یونــان تقســیم مــی شــود.
بــا ایــن وجــود ،همــه انهــا از اهمیــت ویــژه ای بــرای تنــوع زیســتی برخــوردار
نیســتند .عــاوه بــر ایــن ،دریاچــه اســکندر و دریاچــه پرســپا بــه عنــوان
تاالب هایــی بــا اهمیــت بیــن المللــی شــناخته شــده انــد.
موقعیــت جغرافیایــی و همچنیــن اب و هــوای متغیــر و پیچیــده البانــی زمینــه ســاز
حضــور جمعیــت پرنــدگان و جانــوران بســیار متنــوع ان اســت .حــدود 353گونــه
پرنــده بــه طــور انحصــاری در البانــی ثبــت شــده اســت 11گونــه در معــرض
تهدیــد جهانــی معرفــی شــده اســت.
ایــن کشــور دارای تــاالب هــا ،دریاچــه هــا و رودخانــه هــای پــراب بــه همــراه
زیســتگاه هــای متنوعــی بــرای حیــات ایــن جانــدران متنــوع اســت.
ایــن زیســتگاه هــا بــه عنــوان زمیــن زیســت و تغذیــه بــرای هــزاران جانــور عمــل
می کننــد .در ادامــه بــه معرفــی برخــی از پرنــدگان ،پســتانداران و خزنــدگان متنــوع
در ایــن کشــور می پردازیــم کــه البانــی را محیــط مناســبی بــرای زیســت خــود
یافته انــد.
شماره | 49راز شقایق| 45
معرفی برخی از جانداران حیات وحش البانی
وشقاوراسیایی
َو َشــق اوراســیاییکه ممکــن اســت بــه نادرســت ،ســیاه گوش اوراســیایی هــم خوانــده
شــود ،نوعــی گربه ســان بومــی اروپــا ،ســیبری و بخشــهایی دیگــر از اســیا ماننــد
اســیای میانــه ،ایــران و هیمالیــا اســت کــه بزرگتریــن گونــه در میــان َو َش ـق ها بــه
حســاب می ایــد.
طــول بــدن َو َشــق اوراســیا بیــن ۸۰تــا ۱۳۰ســانتیمتر ،طــول دم ان بیــن ۵تــا ۱۹
ســانتیمتر و ارتفــاع قامــت ان از شــانه بــه حــدود ۷۰ســانتیمتر می رســد .نرهــا ۱۸
تــا ۳۰کیلــو و ماده هــا ۸تــا ۲۱کیلــو وزن دارنــد .بزرگتریــن وشــق ها در ســیبری
زندگــی می کننــد و حتــی وشــق ۴۵کیلویــی هــم در انجــا گــزارش شده اســت.
رنــگ ان نیــز بیــن قهــوه ای و خاکســتری روشــن بــه همــراه خال هــای ســیاه روی
بــدن اســت .گوش هــای مشــکی بلنــد و کاکل دار و دو رشــته ریــش ســیاه رنگ نیــز
در زیــر گلــو مشــخصات دیگــر ایــن حیــوان هســتند .پنجه هــای پوس ـت کلفتی نیــز
دارد کــه ماننــد کفــش زمســتانی در هنــگام راه رفتــن روی بــرف یــاری اش می کننــد.
شــکار بیــش از انــدازه ،تخریــب زیســتگاه و کمبــود غــذا از مهمتریــن خطــرات پیــش
روی ایــن حیــوان اســت .هرچنــد بــا توجــه بــه گســتردگی قلمــرو و جمعیــت مناســب
در شــرق روســیه در فهرســت ســرخ اتحادیــه بین المللــی حفاظــت از محیــط زیســت
قــرار ندارنــد امــا در بســیاری از مناطــق بــا خطــر انقــراض محلــی روبــرو هســتند.
ایــن حیــوان روزگاری در اروپــا بســیار فــراوان بــود امــا در میانه هــای قــرن نوزدهــم
در اکثــر نواحــی اروپــای غربــی و مرکــزی نســل انــان از بیــن رفــت .امــا در چنــد دهه
اخیــر تالش هایــی بــرای احیــای نســل ایــن حیــوان در چندیــن کشــور اروپایــی
ماننــد البانــی ســوئیس ،اســلوونی ،ایتالیــا ،جمهــوری چــک ،اتریــش ،المان و فرانســه
انجــام شده اســت .در گذشــته تصــور می شــد ایــن حیــوان ده هــزار ســال پیــش در
بریتانیــا منقــرض شــده باشــد امــا مطالعــه کربــن ۱۴قدمــت یــک اســتخوان وشــق
کشــف شــده در بریتانیــا را بیــن ۸۰تــا ۴۲۵قبــل از میــاد نشــان داده اســت.
بیشــترین جمعیــت ایــن گونــه در جنــوب ســیبری در شــرق روســیه از رشــته کوه
اورال تــا ســواحل اقیانــوس ارام ســکونت دارد .جمعیــت ایــن گونــه در روســیه ۳۰
تــا ۳۵هــزار قــاده ( )۲۰۰۳بــراورد می شــود .هرچنــد بخــش بزرگــی از زیســتگاه
ایــن حیــوان در چیــن قــرار دارد ولــی اطالعــات چندانــی از وضعیــت ایــن گونــه
در چیــن در دســت نیســت و مقامــات چینــی جمعیــت ان را رو بــه کاهــش اعــام
می کننــد .حضــور ایــن حیــوان در مغولســتان داخلــی چیــن قطعــی نیســت امــا در
کشــور مغولســتان جمعیــت ان حــدود ۱۰هــزار بــراورد شده اســت.
قورباغهابیالبانیایی
قورباغــه ابــی البانــی گونــه ای از قورباغــه اســت کــه بومــی البانــی و مونتــه نگــرو اســت.
همانطــور کــه از نــام ان پیداســت ،محیطهــای ابــزی را ترجیــح مــی دهــد .قورباغــه ابــی
البانــی یــک گونــه در معــرض خطــر اســت و جمعیــت شــناخته شــده در حــال حاضــر
در حــال کاهــش اســت .تهدیدهــای قابــل توجــه بــرای زیســتگاه ان در اثــر الودگــی و
زهکشــی تاالب هــا مطــرح شــده اســت و تهدیــد مســتقیم تــر مجموعــه تخریب هــای
محیــط زیســتی بــرای اهــداف تجــاری اســت.
قورباغــه هــا بــه انــدازه متوســط هســتند و نرهــا گاهــی نــواری ســبز روشــن و مشــخصی
در طــول ســتون فقــرات دارنــد .در غیــر ایــن صــورت ،نرهــا بــه رنــگ قهــوه ای روشــن
بــه طــور کلــی بــا لکــه هــای بــزرگ ســیاه یــا قهــوه ای تیــره رنــگ مــی شــوند.
مــاده هــا بــه رنــگ ســبز زیتونــی یــا قهــوه ای روشــن هســتند و همچنیــن دارای نقــاط
بــزرگ قهــوه ای یــا ســیاه هســتند .ایــن خال هــای بــزرگ و قهــوه ای کــه از نشــانه های
ایــن حیــوان اســت از ســاق پــا تــا نــوک انگشــتان نیــز گســترش دارد.
شماره | 49راز شقایق| 46
پلیکانپاخاکستری
پلیــکان پاخاکســتری یــا مــرغ ســقای پاخاکســتری یــا مــرغ ســقای
کا ُکلــی گونـه ای پرنــده از راســته پلیکان ســانان و راســته مرغ سقاســانان
اســت .بــا داشــتن طولــی برابــر ۱۷۰ســانتی متر ،ایــن پرنــده بزرگتریــن
پلیــکان و حتــی از بزرگتریــن پرنــدگان به شــمار مـی رود .محــل زندگــی
پلیــکان پاخاکســتری از جنــوب شــرقی اروپــا تــا هنــد و چیــن اســت.
غــذای ایــن پرنــده ماهــی و پرنــدگان کوچــک اســت.
طــول بــدن پلیــکان پاخاکســتری ۱۹۰-۱۷۰ســانتی متر و وزن ان -۱۱
۱۵کیلوگــرم اســت .فاصلــه میــان دو بــال ایــن پرنــده بــه هنــگام بــاز
شــدن کامــل نزدیــک بــه ۳متــر اســت .پلیــکان پاخاکســتری اندکــی
بزرگ جثه تــر از مــرغ ســقای ســفید اســت .جنــس نــر ان بزرگ تــر از
جنــس مــاده اســت.
رنــگ بــدن ایــن پرنــده ســفید چرکــی اســت و کاکل نــدارد ،امــا پرهــای
پشــت ســرش اندکــی بلنــد و مجعــد هســتند و رنــگ روشــن صورتــی در
پــر و بالــش دیــده نمی شــود .پاهــای ان خاکســتری ســربی هســتند و بر
خــاف پلیــکان ســفید ،در زیــر بال هــای خــود ســیاهی نــدارد .روتنــه ان
اندکــی نقــره ای وار اســت و لکــه بزرگــی بــه رنــگ زرد در پاییــن گلویش
دیــده می شــود .در اطــراف چشــم ها ،حلقــه ای خاکســتری هماننــد
رنــگ پاهایــش وجــود دارد .پرنــده نابالــغ بــه رنــگ قهــوه ای کمرنــگ و
بــه پرنــده نابالــغ مــرغ ســقای ســفید شــبیه اســت.
عقاب دریایی دم سفید
عقــاب دریایــی دم ســفید پرنــده شــکاری بزرگــی از خانــواده عقابیــان
اســت .ایــن عقــاب خویشــاوند نزدیــک عقــاب سرســفید اســت و
نقــش بوم شــناختی ان در اوراســیا مشــابه نقــش بوم شــناختی عقــاب
سرســفید در امریــکای شــمالی اســت.
عقــاب دریایــی دم ســفید ۶۹تــا ۹۲ســانتیمتر طــول دارد ،فاصلـهٔ میــان
بال هایــش ۱۸۲تــا ۲۴۴ســانتی متر اســت .ماده هــا بــا ۴تــا ۶٫۹
کیلوگــرم وزن قــدری از نرهــا کــه ۳٫۱تــا ۵٫۴کیلــو وزن دارنــد بزرگترند.
بــا ایــن قــواره عقــاب دم ســفید چهارمیــن عقــاب بــزرگ دنیــا اســت.
رژیــم غذایــی عقــاب دم ســفید متنــوع اســت و شــامل ماهــی ،پرنــدگان،
مــردار و گاهــی پســتانداران کوچــک می شــود .برخــی از ان هــا کامــا
مردارخوارنــد و به طــور مرتــب طعمه هــای پرنــدگان دیگــر و ســمورهای
ابــی را زورگیــری می کننــد .بــا ایــن حــال ایــن پرنــده در شــکار هــم
متبحــر اســت و می توانــد بــر ســر شــکار خرگــوش بــا عقــاب طالیــی
بــه رقابــت کنــد .غــذای مــورد نیــاز عقــاب دم ســفید حــدود ۵۰۰تــا
۶۰۰گــرم در روز اســت .ایــن حیــوان هرچنــد از عقــاب طالیــی فعالیــت
کمتــری دارد و در رقابــت مســتقیم بــا عقــاب طالیــی بــر ســر یــک مــورد
شــکار خــاص معمــوالً شکســت می خــورد ،امــا می توانــد بــه تراکــم
جمعیتــی بیشــتری برســد و عقــاب طالیــی را در رقابــت بقــا از میــدان
بـه در کنــد چــرا کــه رودهٔ دراز و دســتگاه گوارشــی نیرومنــدش امــکان
زندگــی بهتــر بــا غــذای کمتــر را بــه او می دهــد.
شغال زرد
شــغال زرد کــه بــه شــغال معمولــی و شــغال اســیایی هــم معــروف اســت ،از سگ ســانان
بومــی شــمال افریقــا ،جنــوب شــرقی و مرکــز اروپــا ،اناتولــی ،خاورمیانــه و اســیای جنــوب
شــرقی اســت
ایــن جانــور از ســوی اتحادیــه بین المللــی حفاظــت از طبیعــت بــه عنــوان موجــودات بــا
کمتریــن نگرانــی و بــا متوســط غــذا و ســرپناه طبقه بنــدی شده اســت.
ایــن نــوع شــغال جانــوری اجتماعــی اســت و بــه صــورت خانوادگــی (نــر و مــاده و
تولــه هایشــان) زندگــی می کننــد و گاهــی چنــد خانــواده بــا هــم بــه شــکار می رونــد.
ایــن جانــور انطباق پذیــری خوبــی بــا شــرایط مختلــف دارد و از منابــع غذایــی متنوعــی
شــامل میوه هــا ،جونــدگان ،پرنــدگان ،حشــرات و ســم داران کوچــک تغذیــه می کنــد.
فرصت طلبــی شــغال در بهره گیــری از منابــع غذایــی مختلــف موجــب شــده تــا ایــن
جانــور در نقــاط مختلفــی پراکنــده شــود .ان هــا در جســتجوی غــذا مســافت های طوالنــی
را می پیماینــد و توانایــی شــنا کــردن را دارنــد.
شــغال زرد تنهــا شــغال بومــی ایــران اســت .ایــن جانــور در ادبیــات عامیانــه اســیا،
خاورمیانــه و افریقــا حضــور پررنگــی دارد و معمــوالً بــه عنــوان حیوانــی مــکار و حقه بــاز
توصیــف می شــود.
شماره | 49راز شقایق| 47
معماری البانی
فاطمه عبدالمحمدی
نویسنده و کارشناس
ارشد فلسفه
معمــاری البانــی بازتــاب میــراث تاریخــی و فرهنگــی البانــی اســت .معمــاری کشــور بــا
گذشــت زمــان پیشــرفت کــرده و تحــت تاثیــر تمــدن هــای متعــددی ازجملــه ایلیری هــا،
یونانــی ،رومــی هــا ،بیزانــس ،عثمانــی هــا و امپراتــوری اتریــش -مجــار و ایتالیایــی هــا
بــوده اســت.
در طــول دوران کالســیک ،شــهرها در البانــی از داخــل قلعه هــا شــروع می شــده اســت
تــا خانــه هــا ،ســازه هــای مذهبــی و تجــاری را بــا تغییــر شــکل مــداوم شــهرها و تکامــل
تکنیــک هــای ســاخت و ســاز ترکیــب کننــد.
بســیاری از گنجینــه هــای معمــاری باســتانی از ایلیریــان و یونانــی هــای باســتان ماننــد
بیلیــس ،امینتیــا ،فونیکــس و شــودر در البانــی یافــت مــی شــوند .بــه علــت مــدت طوالنــی
حکومــت امپراتــوری بیزانــس ،البانــی بــه بســیاری از کلیســاها ،قلعــه هــا و صومعــه هــای
بیزانــس مزیــن شــده اســت .البانــی همچنیــن دارای بســیاری از اثــار باقیمانــده از پنــج
قــرن حکومــت عثمانــی اســت .در قــرن نوزدهــم ،شــهر هــای قــرون وســطی البانیایــی
تحــت تاثیــر معمــاری هــای اتریش-مجارســتان و ایتالیایــی بــه تحــوالت شــهری تبدیــل
شــده و انهــا را بــه ظهــور شــهرهای اروپایــی منجــر ســاخت .در طــول دروه کمونیســم،
بســیاری از مجتمــع هــای سوسیالیســتی ،جــاده هــای وســیع و کارخانــه هــا ســاخته
شــد ،در حالــی کــه برخــی زیرســاخت های شــهری دوبــاره طراحــی شــده و تعــدادی از
ســاختمان های تاریخــی تخریــب شــده انــد.
دوران باستان
اغــاز معمــاری در البانــی بــه ســن عصــر نوســنگی مــی رســد بــا کشــف
خانــه هــای پیــش از تاریــخ در مناطــق دانــوک و مــاالک معمــاری باســتانی
بــه دوران کهنــی اشــاره داشــت کــه نشــان از تمــدن دیرینــه در ایــن منطقــه
از اروپــا بــوده اســت.
ایلیری هــا ،اولیــن و مهمتریــن تمــدن حاکــم در منطقــه امــروزی البانــی
بوده انــد کــه بناهــای بســیاری از دوران خــود در ایــن ســرزمین بــر جــای
گذاشــته اند .ایــن گــروه قومــی بــا فرهنــگ و هنــر متمایــز بودنــد و اعتقــاد
بســیاری از تاریــخ نــگاران بــر ایــن اســت کــه البانیهــا بــه طــور مســتقیم از
ایلیری هــا هســتند.
در حــال حاضــر ،حفــاری هــای مختلــف باســتان شناســی در نقــاط مختلــف
البانــی در مــورد راه ایلیری هــا اطالعــات زیــادی در مــورد حکومــت ایــن
امپراتــوری بــه محققــان داده اســت .اگــر چــه تاریــخ البانــی بــه اثــار معماری
لطــف چندانــی نداشــته و جمگهــای زیــادی موجــب تخریــب بســیاری از اثــار
شــده اســت امــا تعــداد بســیار زیــادی اثــار تاریخــی همچــون بایلیــس،
امینتیــا ،انتیگونیــا ،قلعــه رزافــا حفــظ شــده اســت.
قرون وسطی
در طــول قــرون وســطی ،انــواع ســبک هــای معمــاری به شــکل مســکونی،
دفاعــی و نظامــی ،عبــادت و ســاختارهای مهندســی توســعه یافــت .وقتــی
امپراطــوری روم بــه شــرق و غــرب تقســیم شــد ،البانــی تحــت امپراتوری
روم شــرقی قــرار گرفتنــد و معمــاری ایــن منطقــه از اروپــا بــه شــدت
تحــت تاثیــر بیزانــس قــرار گرفــت .بســیاری از کلیســاها و صومعــه هــای
معــروف و بــزرگ در ان دوران عمدتــا در مرکــز و جنــوب کشــور ســاخته
شــده اســت.
شماره | 49راز شقایق| 48
دوران مدرن
ســازه های مــدرن در عصــر جدیــد کــه ارتبــاط زیــادی بــا
فعالیت هــای اجتماعــی داشــت ماننــد مراکــز اداری ،شــهرداری ها،
مراکــز اموزشــی و یــا مراکــز سیاســی بــه ماننــد دیگــر کشــورهای
دنیــا چهــره البانــی را نیــز تحــت تاثیــر خــود قــرار داد.
در قــرن نوزدهــم ،بــازار بــه عنــوان مرکــز تولیــد و مبادلــه ظاهــر
مــی شــود و قلعه هــا اعتبــار خــود را بــه عنــوان ســاختار و هســته
اصلــی شــهر از دســت می دهنــد .شــهرها فراتــر از قلعه گســترش
مــی یابــد و بــه قلعه هــا و دژهــا بــه طــور کامــل عملکــرد خــود
را از دســت می دهــد .در ایــن دوره اشــکودر و کورچــه تبدیــل بــه
مراکــز مهــم تجــاری و صنعتــی البانــی می شــوند.
نیمــه اول قــرن بیســتم بــا اشــغال اتریش-مجارســتان اغــاز مــی شــود ،بــا دولــت فــن نولــی ،پادشــاهی
زوگ ادامــه مــی یابــد و تهاجــم ایتالیــا پایــان مــی یابــد .در طــی ایــن زمــان ،شــهر هــای قــرون وســطی
البانــی تحــت تاثیــر معمــاری هــای اتریش-مجارســتان تغییــرات شــهری زیــادی بــه نمایــش گذاشــتند و
شــبیه بــه دیگــر شــهرهای اروپایــی تحــت تســلط ایــن امپراتــوری شــدند.
مرکــز تیرانــا توســط معمــاران مشــهور ایتالیایــی عصــر موســیلینی طراحــی و بازســازی شــد و مرکــز شــهر
تبدیــل بــه وزنــه سیاســی بــه لحــاظ ســازه ها تبدیــل شــد.
سیســتم جــاده ای مدرنــی در تیرانــا بــرای ارتبــاط راحــت بــا دیگــر شــهرها شــکل گرفــت و بخش شــمالی
شــهر بوســیله یــک پــروژه شهرســازی و خیابان ســازی گســترش یافــت .ایــن برنامــه هــای شــهری پــس
از جنــگ جهانــی دوم ،مبنــای پیشــرفت هــای اینــده در البانــی بــود.
منتقــدان معتقدنــد بــا وجــودی کــه ایــن برنامــه باعــث پیشــرفت و رشــد ســریع اقتصــادی شــهر شــده
اســت ،امــا در مــورد اینــده شهرســازی تیرانــا چشــم انــداز روشــنی نمی تــوان یافــت .
از دســت دادن فضــای عمومــی بــه علــت ســاخت و ســاز غیــر قانونــی و هــرج و مــرج در ســاختن ســازه های
غیــر اســتاندارد در مناطــق حومــه ،تخریــب دریاچــه مصنوعــی تیرانــا ،بازســازی میــدان اســکندربگ ،کمبــود
حمــل و نقــل عمومــی و خــط ترامــو ،بازســازی منطقــه رودخانــه تیرانــا ،ســاخت بلــوک جدیــد در کنــار
ایســتگاه راه اهــن ســابق تیرانــا از جملــه حواشــی و مشــکالتی اســت کــه معمــاری شــهر را بــا چالــش
مواجــه کــرده اســت.
برخی سازه های شاخص معماری البانی
دبستان و دبیرستان سروت ماچی
Servete Maçiســروت ماچــی یــک مدرســه ابتدایــی و دبیرســتان اســت کــه در
پایتخــت البانــی ،تیرانــا واقــع شــده اســت .ایــن مدرســه تــازه ســاخت در یــک منطقــه
بســیار متراکــم و مرکــزی واقــع شــده اســت .ایــن ســاختمان از ۱۸کالس درس ۵ ،
ازمایشــگاه ،یــک ســالن بدنســازی ،یــک ســالن اجتماعــات کامــل بــرای ۱۴۰نفــر ،
یــک کتابخانــه ۸ ،فضــای جداگانــه اختصــاص داده شــده بــرای یادگیــری ســازهای
موســیقی و همچنیــن چندیــن منطقــه اداری تشــکیل شــده اســت .ایــن بنــا بــه لحــاظ
معمــاری مــدرن یکــی از شــناخته شــده تریــن اثــار معمــاری در تیرانــا بــه شــمار
م ـی رود.
موزه ملی عکاسی ماروبی
ایــن مــوزه بــا هــدف ترویــج گفتگویــی غنــی بیــن ســنت و مدرنیتــه ،بیــن
گذشــته و حــال شــکل گرفتــه و میــراث ســنتی بــر حفــظ هویــت تاریخــی
توســط نقــاش ،مجســمه ســاز ،عــکاس و معمــاران مشــهور البانیایــی بــا
حفــظ خصوصیــات مکانــی و ســاختاری ان بــدون هیچگونــه تغییــر حجــم یــا
پارتیشــن داخلــی جدیــد ،تاکیــد مــی نمایــد.
شماره | 49راز شقایق| 49
هرمتیرانا
در 14اکتبــر ، 1988ایــن ســازه بــه عنــوان مــوزه «انــور خوجــه»
افتتــاح شــد ،در ابتــدا بــه عنــوان مــوزه ای دربــاره میــراث «انــور
خوجــه» ،رهبــر البانــی کمونیســت ،کــه ســه ســال پیشــتر از دنیــا
رفتــه بــود ،بــه کار رفــت .ایــن ســازه توســط دختــر خوجــه ،پرانــورا
خوجــه ،معمــار و همســرش کلمنــت کوالنســی ،بــه همــراه پیــررو
واســو و والدیمیــر برگــو طراحــی شــده اســت.
گفتــه مــی شــود ایــن هــرم گرانتریــن ســازه انفــرادی (کــه بــه
صــورت بلــوک و یــا مجتمــع اداری و یــا مســکونی نبــوده اســت)
اســت کــه تــا قبــل از ان در البانــی ســاخته شــده اســت.
ایــن هــرم گاه بــه بــه نــام «مقبــره انــور خوجــه» نیــز خوانــده مــی
شــود ،اگرچــه ایــن نــام هرگــز مــورد اســتفاده یــا انتصــاب رســمی
نبــوده اســت.
ایــن هــرم تــا قبــل از بــا اســتفاده شــدن ،مــوارد اســتفاده بســیاری
داشــت ،از جملــه انکــه بــه عنــوان مــوزه ای ســازمان دهــی شــد،
زمانــی پایــگاه ســازمان پیمــان اتالنتیــک شــمالی (ناتــو) شــد ،بــه
عنــوان اســتودیوی تلویزیونــی فعــال بــود و نمونــه هــای دیگــری از
انــواع کاربــرد را تجربــه کــرد.
حــال ایــن بنــای در حــال فروپاشــی پــس از ســال هــا بــی توجهــی ،بــرای ظهــوری دوبــاره بــه عنــوان یــک مرکــز ای تــی در قلــب پایتخــت در حــال تغییــر
البانــی امــاده مــی شــود.
مثلثی شکل بودن این بنا به مساحت 11هزار و 400مترمربع با مرمرهای منقش و پنجره های تیره رنگ ،به ان ظاهری هرم گونه داده است.
پیشــنهادهای بــی شــماری بــرای تخریــب اهــرام و بازافرینــی زمیــن مجتمــع 17،000متــر مربعــی ( 1.7هکتــار) ان بــرای مصــارف جایگزیــن ارائــه شــده کــه
برجســته تریــن پیشــنهاد ان ســاخت ســاختمان جدیــد پارلمــان البانــی بــوده اســت کــه البتــه بــا اعتــراض روبــرو شــد.
پیشــنهادی بــرای تبدیــل شــدن مــکان بــه یــک ســالن تئاتــر جدیــد اپــرا تصویــب شــد امــا کمــی بعــد از شــروع کار ســاخت و ســاز لغــو شــد .کاشــی هــای
مرمرینــی بیرونــی کــه ســازه را پوشــانده بودنــد بــه یــک انبــار خــارج از تیرانــا منتقــل شــدند .تخریــب پیشــنهادی هــرم بــه خــودی خــود باعــث ایجــاد
اختــاف نظــر در میــان برخــی از معمــاران برجســته خارجــی و داخلــی شــد کــه هــم از ان حمایــت کــرده و هــم مخالــف ان بــوده انــد .اردیــان کلــوزی مــورخ،
دادخواســتی را علیــه تخریــب ایــن ســازه اغــاز کــرد و حــدود 6000امضــا جمــع کــرد .مطالعــه ای کــه در ســال 2015منتشــر شــد امــا در ســال 2013انجــام
شــد نشــان مــی دهــد کــه اکثــر شــهروندان تیرانــا مخالــف تخریــب بودنــد.
در سال 2017اعالم شد که هرم تخریب نمی شود بلکه مرمت می شود.
بازسازی هرم
در نهایــت در ســال 2018شــهرداری تیرانــا طــرح تبدیــل ایــن نمــای
هرمــی شــکل بــه مرکــز امــوزش دیجیتــال را ارائــه داد.
«مارتیــن ماتــا» عضــو بنیــاد توســعه البانــی -امریــکا کــه بیــش از 10
میلیــون دالر بــرای بازســازی ایــن مــکان اختصــاص داده اســت ،عرضــه
ایــن مــکان بــه مــردم البانــی بــه بهتریــن شــکل و بــه کــودکان بــرای
امــوزش هــای اتــی را مهــم ارزیابــی کــرد.
ایــن مســاله ،طرحــی شایســته بــرای کشــوری اســت کــه از نــرخ بــاالی
بیــکاری جوانــان و مهاجــرت ،رنــج مــی بــرد.
«اریــون ولیــاج» شــهردار تیرانــا در حالــی کــه ایــن طــرح را رســتاخیزی
بــرای هــرم و البانــی دانســت ،گفــت :از زمــان ســقوط دیــوار برلیــن و
اغــاز دوره انتقالــی در البانــی ،نحــوه شــکوه بخشــیدن دوبــاره بــه البانــی،
مســاله مــورد بحــث بــوده اســت.
بازســازی ایــن هــرم ،بخشــی از تغییــرات پیچیــده ای بــوده کــه پایتخــت
ایــن کشــور در ســال هــای اخیــر متحمــل ان شــده اســت.
فروپاشــی کمونیســم ،مــوج گســترده مهاجــرت از مناطــق روســتایی بــه
پایتخــت را دربرداشــت کــه بــه ســاخت و ســازهای کنتــرل نشــده و
ایجــاد فضــای شــهری اشــفته ای منتهــی شــد.
همچنیــن شــهر تیرانــا بــه تازگــی صحنــه اعتــراض هــای روزانــه بــه
طــرح دولــت بــرای تخریــب ســاختمان تئاتــر ملــی پایتخــت و جایگزینــی
ان بــا یــک نمــای مــدرن بــوده اســت .بــرای هــرم تیرانــا نیــز برخــی
ترجیــح مــی دهنــد ان را بــه صــورت یــک مــوزه باســتان شناســی یــا
کتابخانــه ملــی بــه جــای اشــکال مختلــف دیگــر ببیننــد.
شماره | 49راز شقایق| 50
برج درخشان تیرانا
معمــاران ایتالیایــی در نظــر دارنــد در شــهر تیرانــا ،پایتخــت کشــور البانــی،
ســاختمانی درخشــان احــداث کننــد تــا چشــم اندازی منحصربه فــرد بــرای
شــهر بــه وجــود اورنــد.
معمــاران ایتالیایــی کار خــود را بــرای ســاخت ســازه ای مکعبــی شــکل در
شــهر تیرانــا را در اواخــر پاییــز گذشــته اغــاز کرده انــد و ان را Blloku
Cubeنامیده انــد .نمــای پیچیــده ســاختمان هفــت طبقــه Blloku Cube
بــا مثلث هــای الومینیمــی ســه بعــدی پوشــیده خواهــد شــد کــه ایــن نــوع
پوشــش هماننــد یــک ضدافتــاب دیوارهــای درخشــان داخــل ســاختمان را
در مقابــل اشــعه های نــور خورشــید حفــظ می کنــد .ســاختمان جدیــد بــه
عنــوان یــک مرکــز چندمنظــوره عمــل خواهــد کــرد و در قلــب پایتخــت البانــی
واقــع خواهــد شــد .هــدف معمــاران از احــداث ایــن ســاختمان در مرکــز
تیرانــا ،جــان بخشــیدن دوبــاره بــه یکــی از معروف تریــن مناطــق شــهر بــود
کــه اخیــرا جنب وجــوش مــردم در ان کــم شــده بــود.
ســاختمان شــگفت انگیز Blloku Cubeنــام خــود را بــا الهــام از
ظاهــر خــود و منطقــه ای کــه در ان واقــع شــده اســت ،گرفتــه اســت.
ایــن ســاختمان درســت بــه شــکل یــک مکعــب و در ابعــاد ۳۰ .۳۰متــر
ســاخته می شــود .ســاختمان Blloku Cubeفضایــی بــه مســاحت هــزار
و ۱۱۶متــر مربــع را بــه خــود اختصــاص خواهــد داد و دو طبقــه پایینــی ان
شــامل مراکــز خریــد خواهــد بــود در حالی کــه پنــج طبقــه باالیــی قــرار
اســت بــه فضاهــای اداری اختصــاص داده شــود .پشــت بــام ســاختمان
درخشــان را نیــز یــک رســتوران پوشــیده از گل هــا و گیاهــان ســبز در
برخواهــد گرفــت.
نمــای الومینیومــی ســاختمان بــه داخــل ان نیــز امتــداد یافتــه اســت و
دیوارهــای داخلــی مراکــز اداری و ســقف فروشــگاه ها را نیــز در بــر گرفتــه
اســت .ایــن مثلث هــای الومینیومــی هماننــد ســایه های طالیــی نــور را
در زوایــای مختلــف منعکــس می کنــد و زیابیــی خیره کننــده ای را بــرای
خــارج و داخــل ســاختمان بــه وجــود مـی اورد .در نتیجــه فضایــی کــه در ان
ســاختمان Blloku Cubeاحــداث می شــود بــه محیطــی بســیار پرشــور
و نشــاط بــرای ســاکنان تبدیــل خواهــد شــد و جانــی دوبــاره بــه منطقــه
معــروف و در عیــن حــال فرامــوش شــده ،تیرانــا خواهــد بخشــید.
برج ساعت
بــرج ســاعت در تیرانــا در ســال 1822تحــت رهبــری معمــار البانیایــی
زمــان Hadji Ephem Bayســاخته شــد .در ابتــدا ،بــا توجــه بــه طراحــی
خــود ،بــرج بــه نقــش پلــت فــرم مشــاهده بــرای بــه اطــاع مــردم محلــی
در مــورد در حــال نزدیــک شــدن بــه خطــر داده شــد ،بــه طــوری کــه ســاخت
و ســاز نــه چنــدان زیــاد بــود .چنــد ســال بعــد ،تنهــا در ســال ،1928مــردم
محلــی ســاختار معمــاری اصلــی تیرانــا را بازســازی کردنــد .بــا تشــکر از
پشــتکار و تــاش البانــی هــا ،بــرج ســاعت گســترش یافتــه و ارتفــاع ان 35
متــر اســت .بــرای مــدت طوالنــی بــرج بــرج بــر روی تمــام ســاختمان هــای
دیگــر در شهرســتان.
در اصــل در بــرج ســاعت یــک زنــگ نصــب شــده ،از ونیــز اورده شــده اســت،
کــه هــر ســاعت نویــن را بــا زنــگ ان جشــن گرفــت .بــا ایــن حــال ،پــس از
ترمیــم ،شــهرداری تیرانــا ،بــه جــای زنــگ ،ســاعتهای المانــی ســاخته شــده
در دســتورات خــاص را کــه هنــوز زمــان دقیــق را نشــان مــی دهــد ،نصــب
کــرد .در داخــل بــرج ،یــک پلــه بــاال بــاال ســاخته شــد کــه 90مرحلــه بــه
طــول انجامیــد.
گردشــگران ،مســافران در پایتخــت البانــی ،اغلــب در برابــر ایــن ســاختار
منحصــر بــه فــرد ایجــاد مــی کننــد .یــک بــرج شــگفت انگیــز و در عیــن
حــال دیدنــی مرمــوز ،بــرج ســاعت در شــب بــه دســت مــی ایــد ،زمانــی کــه
تابــش ان حتــی از دورتریــن حومــه شــهر قابــل مشــاهده اســت .در شــب،
مســافران کنجــکاو اغلــب جلســات عکــس کوچــک را در نزدیکــی دیوارهــای
بــرج ترتیــب مــی دهنــد.
شماره | 49راز شقایق| 51
لباس سنتی مردم البانی
سحر پور حسینی
جامعه شناس
استاد دانشگاه
پوشــاک ســنتی و بومــی البانــی شــامل بیــش از 200نــوع لبــاس مختلــف در کل
البانــی و ســرزمینها و جوامــع البانیایــی زبــان از جملــه در ایتالیــا ،یونــان ،کرواســی
و صربســتان اســت .تاریــخ ثبــت شــده لبــاس در البانــی بــه دوران کالســیک بــاز
مــی گــردد .پوشــاک مــردم البانیایــی تبــار یکــی از عواملــی اســت کــه ایــن ملــت
را از دیگــر کشــورهای اروپایــی متمایــز کــرده اســت و قدمــت ان بــه دوره ایلیــری
بــاز مــی گــردد.
تقریبــاً هــر منطقــه فرهنگــی و جغرافیایــی در البانــی دارای لبــاس خــاص و
متنوعــی اســت کــه از لحــاظ جزئیــات ،مــواد ،رنــگ ،شــکل و فــرم متفــاوت
اســت .لبــاس قومــی البانــی اغلــب بــا عناصــر ســمبلیک بــا منشــاء کهــن ایلیــری،
ماننــد خورشــید ،عقــاب ،مــاه ،ســتاره و مــار تزئیــن مــی شــود.
پارچــه هــا بــه طــور ســنتی بافتــه شــده و لباس هــا معمــوال گشــاد اســت .تــا
بــه امــروز ،برخــی از پیرمردهــا و زنــان ســنتی کار عمدت ـاً از شــمال در زندگــی
روزانــه خــود لبــاس ســنتی مــی پوشــند .درعــوض ،زنــان مســن از جنــوب معمــوالً
لباســهای تمــام مشــکی مــی پوشــند.
fustanellaفاســتانال تــا دهــه 1400میــادی لبــاس معمــول مــردان بــود.
فاســتانال مولفــه مهمــی از لبــاس یونانــی و البانــی ســنتی بــود کــه در ایــن منطقــه
شــکل گرفتــه بــود.
مــردم روســتایی البانــی فاســتانال ســاخته شــده از پارچــه هــای درشــت یــا پشــم
درشــت مــی پوشــیدند و مــردان ثروتمنــد از پارچه هــای ابریشــمی اســتفاده
می کردنــد.
فوســتانال بخشــی از لبــاس ســنتی البانیایــی ،یونانــی و مقدونــی اســت کــه
توســط گارد ســلطنتی البانــی ( )1924-1924بــه ان بــه عنــوان لبــاس ملــی
البانــی رســمیت داده شــد.
هنگامــی کــه البانــی تحــت ســلطه امپراتــوری عثمانــی ( )1914-1914بود ،بســیاری
از جنبــه هــای فرهنــگ ترکیــه توســط البانــی هــا بــه تاییــد رســید .در مناطــق
روســتایی البانــی ،مــردان هنــوز هــم مــی تواننــد کاله ســنتی تــرک و کمربنــد
پارچــه ای رنگارنــگ را بپوشــند.
زنــان ممکــن اســت پیراهــن گلــدوزی شــده بــه ســبک ترکــی ،شــلوار گشــاد و
شــلوار بپوشــند .لبــاس مردانــه ترکــی یــا عثمانــی متشــکل از شــلوار پشــمی تنــگ و
بــا پیراهــن مشــکی ،پیــش بنــد پشــمی بــا کمربنــد چرمــی اســت کــه بــر روی ان
قــرار گرفتــه اســت و یــک ژاکــت ابریشــمی بــا اســتین هــای قرمــز رنــگ و لعــاب
بلنــد بــا نوارهــای ســفید.
یــک کــت بــدون اســتین بلنــد ممکــن اســت بــه همــراه ژاکــت بیرونــی و اســتین
کوتــاه بــر روی ژاکــت پوشــیده شــود .ســر و گــردن ممکــن اســت بــا یــک پارچــه
ســفید پوشــانده شــود.
لبــاس زنانــه ســنتی در جنــوب البانــی ،یــک بلــوز بــا دکمــه هــای بــزرگ و فلــزی
کــه هماهنــگ بــا یــک جلیقــه روی ان اســت.
دامــن بــه شــکل معمــوال روشــن امــا گشــاد و پلیســه دار اســت و یــک پیــش بنــد
گلــدوزی شــده زیبــا لبــاس را کامــل مــی کنــد .در پوشــاک زنــان البانــی زیورالالت
نقــش مهمــی دارد بویــژه گردنبنــدی کــه روی ســینه و پیراهــن قــرار می گیــرد.
معمــوال یــک شــال قرمــز رنــگ بــه صــورت تزیینــی روی ســر قــرار گرفتــه و مــوی
ســر را در قســمت بــاالی ســر می پوشــاند .ایــن شــال یــا ســوری بــت نقــوش زیبــا
و گلــدورزی شــده و یــا چــاپ شــده روی ان اســتفاده میشــود.
شماره | 49راز شقایق| 52
در شــمال البانــی اســتین هــای لبــاس گســترده و گشــادتر اســت و گلــدوزی هــای
تــوری در امتــداد لبــه هــا وجــود دارد .گلــدوزی روی پیــش بنــد پیچیــده ،امــا از
ســبک زنــان البانــی جنوبــی متمایــز اســت .ســکه هــای طالیــی رنــگ بــر روی
پیشــانی و روی چندیــن رشــته گردنبنــد بــه عنــوان تزیینــات کار شــده اســت کــه
قســمت باالیــی لبــاس را اراســته مــی کنــد.
در شــهرهای البانــی هرچنــد امــروز لباس هایــی شــبیه بــه غــرب اروپــا متــداول
اســت امــا بایــد گفــت البانیایــی هــا هنــوز هــم در پوشــیدن لبــاس معمــوال
ســنتی تــر نســبت بــه دیگــر نقــاط اروپــا هســتند .نــه مــردان و نــه زنــان البانــی
لباس هــای کوتــاه و یــا برهنــه کمتــر اســتفاده می کننــد.
امــروزه لبــاس هــای ســنتی بیشــتر در اجراهــای رقــص تئاتــر یــا مراســم محلــی
و ملــی در شــهرهای البانــی دیــده مــی شــود.
ژامدان
xhamadanجلیقــه ســنتی اســت کــه توســط مــردان البانی در سراســر
البانــی ،در کــوزوو ،مقدونیــه شــمالی ،صربســتان ،مونتــه نگــرو و در
روســتاهایی در ایتالیــا نیــز پوشــیده مــی شــود.
برز
Brezکمربندهــای ســنتی اســت کــه توســط مــردان البانــی در سراســر البانــی
و دیگــر مناطقــی کــه البانیایــی تبارهــا در اروپــا ســاکن هســتند ماننــد کــوزوو ،
مقدونیــه ،صربســتان ،مونتــه نگــرو و ...اســتفاده مــی شــود.
چوراپ
Çorapeجــوراب هــای ســنتی اســت کــه توســط مــردان البانــی در سراســر
مناطــق البانــی نشــین اروپــا بویــژه در روســتاها مــورد اســتفاده قــرار می گیــرد.
شماره | 49راز شقایق| 53
پروانه فیروزی
محقق
غذاهایمحبوبالبانی
اشــپزی البانیایــی هــا بدلیــل فاکتــور هــای جغرافیایــی و شــرایط اب و هوایــی و امــکان
کشــت انــواع ســبزیجات و میــوه جــات بســیار مــورد توجــه اســت.
اشــپزی در ایــن کشــور متاثــر از کشــور ایتالیــا ،یونــان و کشــورهای ترکــی مــی باشــد و
بهــره گیــری از ســبزیجات تــازه مثــل اویشــن ،نعنــاع ،رزمــاری و ریحــان بــا عناصــری
مثــل ســیر و فلفــل ســبک غــذای مدیترانــه ای را بــه یــاد مــا میانــدازد.
طبیعیســت بــا بــه کارگیــری از ایــن ســبزیجات و میــوه هــای زیبــا و خوشــرنگ طعــم بــی
نظیــری را در غــذا جســتجو کنیــم .بــه طــور معمــول در انــواع غذاهــای ایــن کشــور از
مــواردی نظیــر گوشــت ،ســبزبجاتی مثــل کاهــو ،گوجــه فرنگــی ،کنگــر فرنگــی ،لوبیــا
ســبز ،فلفــل ،بامیــه ،بــرگ درخــت مــو ،زیتــون ،هویــج ،باقالــه ،لوبیــا چشــم بلبلــی،
نخــود و میــوه جاتــی نظیــر شــاه تــوت ،انجیــر ،انگــور ،بلــوط ،و فنــدق و بــادام اســتفاده
مــی کننــد .در ارتفاعــات ایــن نواحــی هــم گوشــت کبــاب شــده و ترشــی طرفــداران
بســیاری دارد .اســتفاده از گوشــت ارگانیــک ،قســمت هایــی مثــل ســر و روده حیــوان بــا طبــخ منحصــر بــه فــرد یــک خــوراک اشــرافی محســوب
مــی شــود همینطــور فــراورده هــای لبنــی جــزء مهمــی از اشــپزی بــه شــمار مــی ایــد.
در این کشور نان همیشه حاضر است همراه با نوشیدنی ها های الکلدار مثل راکی .
در شــهرهای ســاحلی ایــن کشــور نیــز غذاهــای دریایــی متفاوتــی طبــخ مــی شــود .از جملــه ماهــی خــاردار ،ماهــی قرمــز ،ماهــی مرکــب ،هشــت پــا
ماهــی ســپیداج ،شــاه ماهــی و ماهــی ســرطال ( ماهــی اب هــای شــور ).
دلمه
دولمــا بــا دلمــه یــک پیــش غــذای ســبزیجات وابســته
بــه دریــای مدیترانــه از جملــه منطقــه بالــکان ،اســیای
مرکــزی روســیه قفقــاز و خاورمیانــه اســت .
ســبزیجات هــا ،بادمجــان ،کــدو ســبز پیــاز فلفــل و
ســیر گوجــه فرنگــی تشــکیل دهنــده ایــن غــذا هســتند.
بــرگ دولمــا بــا روغــن زیتــون امــاده میشــود و دور ایــن
مــواد غذایــی پیچیــده مــی شــود و یــا نــوع دیگــری از ان
کــه شــکم فلفــل ســبز بــا قرمــز را بــا ایــن مــواد پختــه
شــده و برنــج پــر مــی کننــد.
فلفل شکم پر مخلوط
فلفــل مخلــوط یکــی از غذاهــای ســنتی اســپانیا محســوب
می شــود کــه در منطقــه باســک کشــور البانــی طبــخ می شــود.
فلفــل هــای پیکایلــو نوعــی فلفل اســت کــه در شــمال اســپانیا
رشــد مــی کنــد و مــزه اش بــه شــیرینی مــی زنــد .محتویــات
داخــل فلفــل شــامل پنیــر انبــه ،ســس قرمــز و ســبوس
ماهــی اســت.
ساالد بادمجان
ایــن ســاالد بادنجــان بــا چاشــنی هــای متفــاوت مخلــوط مــی شــود.
غالبــا بادمجــان پختــه شــده یــا بــدون پوســت کبابــی مــی شــود ،
طــوری کــه خمیــر نرمــی از ان بدســت مــی ایــد و ایــن ســاالد منحصــر
بــه فــرد بــا بادمجــان ،پیــاز ،روغــن زیتــون ،گوچــه فرنگــی ،ابلیمــوی
تــازه ،فلفــل و برخــی ســبزیجات تــاره طبــخ مــی شــود.
شماره | 49راز شقایق| 54
تاس کباب
تــاس کبــاب یــک غــذای ملــی در البانــی اســت .ایــن غــذا کــه عذای
اصلــی در ســفره البانــی هــا محســوب مــی شــود ،محتــوی گوشــت
بــره و در بعضــی مواقــع گوشــت مــرغ همــراه بــا برنــج پختــه شــده
و مخلوطــی از ماســت و تخــم مــرغ اســت کــه بــه ارد و کــره اضافــه
مــی شــود .کــه نهایتــا پختــی مشــابه پیتــزا دارد و در فــر پختــه مــی
شــود .ایــن غــذا در کشــور یونــان و ترکیــه هــم غــذای رایجی اســت.
سوپ تاراتر
ســوپ تاراتــر پیــش غــذای معروفــی در کشــورهای مقدونیــه،
بلغارســتان ،صــرب هــا و البانیایــی اســت.
کلمــه taratorبــه عنــوان ســوپ ،پیــش غــذا و نوعــی ســس در اروپای
شــرقی شــناخته مــی شــود .مــواد تشــکیل دهنــده ایــن ســوپ عبارتنــد
از :گــردو ،لیمــو ،خیــار ،ماســت ،روغــن زیتــون ،ســبزیجات ،ســرکه و
ســیر.
در کشــورهای بالــکان ایــن پیــش غــذا بــه عنــوان یــک غــذای
تابســتانی طرفــداران خــاص خــودش را دارد و بــه صــورت ســوپ ســرد
و یــا همــراه بــا یــخ ســرو مــی شــود.
سوپ گوشت مخصوص
ســوپ مخصــوص گوشــت کــه بــه طــور ســنتی در البانــی ســرو مــی
شــود .ایــن ســوپ از گوشــت خــوک یــا گوشــت گوســفندی کــه ســاعتها
بــه ارامــی پختــه اســت بــه همــراه ســیر ،پیــاز ،فلفــل ســیاه و ســرکه
مخلــوط مــی شــود در بعضــی مواقــع ارد نیــز بــه ان اضافــه مــی کننــد.
ایــن ســوپ خوشــمزه و مقــوی در زمســتان بســیار گــرم و دلچســب
خواهــد بــود.
ساالد تست البانیایی
ســاالد غــذای محبوبــی بــرای افــرادی اســت کــه گیــاه خوارنــد .ایــن
ســاالد مخصــوص شــامل ترکیبــی از قطعــات کوچــک ســبزیجات اســت
مثــل کاهــو ،اســفناج بــا مخلوطــی از ســیب زمینــی.
انــواع دیگــر شــامل ســاالد لوبیــا ،ســاالد ماهــی تــون ،یونانــی ،ژاپنــی و
انــواع ســاالد کــه بــر پایــه ســبزیجات تــازه اســتوار اســت.
ســس هــزار جزیــره هــم بــه عنــوان معروفتریــن چاشــنی در ســاالد
اســتفاده مــی شــود.
سوپ سیب زمین و کلم
ســوپ ســیب زمینــی و کلــم کــه در کشــور مــا نیــز رایــج اســت.
ایــن ســوپ از اب مــرغ پختــه شــده بــا ســیر و فلفــل و پیــاز بــه
همــراه مقــداری ســیب زمینــی نگینــی شــده و کلــم بروکلــی کــه
مــاده خوبــی بــرای افــرادی اســت کــه رژیــم گیاهخــواری دارنــد
اســتفاده مــی شــود.
بــرای خوشــرنگ تــر شــدن غــذا مــی تــوان از هویــج خــرد شــده
نیــز در ان بهــره گرفــت.
شماره | 49راز شقایق| 55
تاریخ اسطوره در ادبیات البانی
سمیه عبدالمحمدی
کارشناس فرهنگی
ادبیــات البانــی از دیربــاز بوجــود امــده اســت و در طــول تاریــخ
متحــول شــده و در قالــب ادبیــات اســطوره ای رخ نمــوده اســت.
ایــن اســطوره هــا بــه صــورت شــفاهی و ســینه بــه ســینه در میــان
مــردم رواج داشــته و ســرمایه هــای فرهنگــی بــا ارزشــی را بــرای
مــردم ایــن کشــور تشــکیل می دهنــد .اســطوره هــای البانــی مثــل
دیگــر اســطوره هــا بــه زمانــی غیــر از تقویمهــای انســانی بــر مــی
گــردد .افســانه هــای حماســی البانــی بــرای صدهــا ســال مــرده بودند
و زمانیکــه دوبــاره حیــات یافتنــد بــرای مــردم البانــی بســیار زنــده و
ملمــوس بودنــد.
در ایــن اســطوره فقــط فاصلــه هــا و زمانــی نامشــخص و نــا محدودی
وجوددارنــد و زمــان در اســطوره هــا تاریــخ انســانی را بــه هیــچ
می انــگارد .اســطوره هــای شــمال البانــی دارای دو ویژگــی اســت:
یکــی زن ســاالری و دیگــری شــخصیت اســرار امیــزی اســت کــه در دل خــود دارنــد.
درســت متغیــر بــا افســانه های یونــان کــه زن ســاالری و مــرد ســاالری هــر دو هویــت دارنــد کــه گاهــی هــم زیســتی مــی کننــد و گاهــی در برابــر یکدیگرنــد
و پیــروز مــی شــوند و شکســت مــی خورنــد و بــرای قــدرت و حفــظ ان مــی جنگنــد.
دوره ارتریــدس بــا تــراژدی دردنــاک ارســتیز کــه بایــد طــی مراســم خاصــی فــرو مــی پاشــید و بــه جــای ان نــوع جدیــدی ســاخته مــی شــد بــه اتمــام رســید
و ایــن پایــان دوره زن ســاالری و دفــاع از مــرد ســاالری بــود .بــرای نخســتین بــار نــام پــدر در اســطوره البانــی بــه شــکل مــوی در مقایســه بــا اومــر یــا
هفــت اومــر ظاهــر مــی شــود .در یکــی از ســروده هــای البانیایــی امــده اســت کــه اومــر بایــد پــدر و عمــو را از زنــدان پادشــاه نجــات دهــد.
ســرودی بــه نــام اومــر از مــوی تنهــا مــوردی اســت کــه پــدر ســاالری
در ان دیــده مــی شــود .ایکونــا مهمتریــن و مقتدرانــه تریــن نقشــها
را در ایــن ســرود افســانه ای ایفــا کــرده اســت .مــوی و هالیــل پــدری
بــه شــکل رســمی نداشــتند انــان پســرانی از یــک مــادر هســتند کــه
بــه امــور منــزل مــی پردازنــد و قدرتشــان را از خدایــان اخــذ کرده انــد.
پــس از اومــر دیگــر قهرمانــی وجــود نداشــت قــدرت و شــکوه و عظمت
انــان بــه کســی ارث نرســید.
در اســطوره مشــهور جرجــی الزعلیــا عناصــر مــادر ســاالری در
شــخصیتهای افســانه ای ایــن اســطوره بــه خوبــی احســاس مــی شــود
در ایــن ســروده امــده اســت کــه قدرتهــای زمینــی در مقابــل قدرتهــای
دریایــی ایســتادند ردپــای فرهنــگ بیزانــس نیــز در ایــن اســطوره
هــا دیــده مــی شــود انجایــی کــه غــول مــی خواهــد او را ســتایش
کننــد و چنیــن فرهنگــی در نظــام امپراطــوری بیزانــس رواج فــراوان
داشــته اســت .مهمتریــن محــور اســطوره پایــان عصــر انســان اســت
کــه بــرای یــک هــدف کــه همــان مبــارزه یــا کرنــش اســت فــداکاری
و ایثــار می کنــد .از بســتر مــرگ قیــام کــرده اســت تــا روزگار را از
میــراث بجــای مانــده از دوران گذشــته کــه انســانهای زنــده قربانــی
مــی شــدند نجــات دهــد .ماننــد افســانه عــروس در بنــد در داســتانهای
عاشــقانه بالــکان او بــا غولــی بــه مبــارزه بــر مــی خیــزد کــه بــرای هــر
شــب یــک دختــره باکــره زیبــا و یــک قــوچ بریــان مــی طلبــد مبــارزه
بــا غــول نشــانه پایــان یافتــن رســمی اســت کــه در ان قربانــی کــردن
زنــان را مشــروع جلــوه مــی داد رهایــی همیشــگی زن از یــوغ بردگــی و
قربانــی شــدن بــرای امیــال مــردان زورگــو را تضمیــن کــرد.
شــخصیت زمینــی خدایــان در اســطوره هــای البانــی تبییــن کننــده
شــخصیت ســاکنان نخســتین ایــن ســرزمین اســت .بــر خــاف اشــعار
حماســی کــه خدایــان دارای چنــد مرتبــه مــی باشــند .در اســطوره هــای
البانــی چنیــن مراتبــی وجــود نــدارد اســطوره هــای البانــی همگــی از
نــوع زمینــی هســتند چهــره اســرار امیــز شــخصیت هــای اســطوره ای
افســانه هــای البانــی بــا ادبیــات باســتانی یونــان کــه در ان خدایــان
از کــوه نــازل شــده انــد تطابــق دارنــد .ایــن عقیــده بــه دوران بعــد از
دوره اورانیــک کــه دوره ابهــام و اســرار امیــز نامیــده شــده اســت در
اســطوره هــا بــر مــی گــردد اگــر چــه قبــل از ان دوره از خدایــان یونــان
چهــره ای کمــدی در کمــدی هــای اریســتوفان ســاخته شــده اســت.
شماره | 49راز شقایق| 56
مشاهیر هنر و ادبیات البانی
عبدالرحیم بوزا
عبــد الرحیــم بــوزا نقــاش البانیایــی بــود .او در 22دســامبر 1905متولــد
شــد .در ســن نــه ســالگی پــدر و مــادر خــود را از دســت داد.
تحصیــات متوســطه خــود را در تیرانــا ادامــه داد .مدتــی بعــد موفــق
بــه کســب بورســیه تحصیلــی دولتــی بــرای ادامــه تحصیــل در دانشــگاه
هنرهــای زیبــا در ایتالیــا شــد .اســاتید برجســته او ،ســزار فــررو توریــن و
گالیلــه چینــی در اکادمــی هنرهــای زیبــا در فلورانــس ،از جملــه هنرمنــدان
مشــهور ان زمــان در ایتالیــا بودنــد.
در ســال 1933تحصیــات خــود را بــا موفقیــت انجــام داد .ســپس
بــه البانــی بازگشــت و اســتاد نقاشــی در دبیرســتان هــری فالتــز شــد.
در ســال 1933بــوزا ،در تــاش مشــترک بــا نقاشــان هــم دوره خــود،
مدرســه هنــری طراحــی ،کــه اولیــن مدرســه هنرهــای زیبــا در تیرانــا بــود
را تاســیس کردنــد .
ایــن مدرســه امــوزش و تعریــف نوینــی از هنــر و زیبایــی شــناختی را
بــرای نســل جدیــد هنرمنــدان البانیایــی بــه ارمغــان مــی اورد .اولیــن
نمایشــگاه ملــی بــوزا در اوریــل 1945برگــزار شــد.
ســبک هنــری او بــا رنــگ هــای روشــن و طیــف گســترده ای از تــم هــا
خاکســتری معــروف اســت.موضوع نقاشــی هــای او تاریخــی ،افســانه ای
و ملــی بــود .در دهــه ،1930نقاشــی هایــش بیــکاری ،فقــرا ،پناهنــدگان و
یتیمــان را ســوژه اثــار خــود کــرده بــود .پــس از جنــگ ،تــم هــای نقاشــی
او بــر حــق مــردم البانــی بــه نقــد دیکتاتــوری متمرکــز بــود.
بــوزا طــی زندگــی خــود بیــش از 500نقاشــی و هــزاران اثــر تصویرگــری
و گرافیــک را ایجــاد کــرد .اثــار او در گالــری ملــی هنــر در تیرانــا و مــوزه
ملــی کشــور حفــظ شــده اســت .توســط پارلمــان البانــی جایــزه ویــژه
هنرمنــد بــا افتخــار کشــور در ســال 1960و جایــزه بهتریــن نقــاش
البانــی در ســال 1978بــه وی اهــدا گردیــد.
لووتا للشانیوکو
لووتــا للشــانیوکو متولــد 1968شــاعر البانیایــی اســت کــه برنده جایــزه جایــزه Crystal
2009 Vilenicaبــرای شــاعران اروپایــی شــد .او در رشــته ادبیــات دانشــگاه تیرانــا
تحصیــل کــرده و ســردبیر مجلــه هفتگــی ( The Voice of Youthصــدای جــوان) بــود.
لووتــا بــرای روزنامــه ادبــی Dritaنیــز کار مــی کــرد .در ســال ،1996او جایــزه بهتریــن
کتــاب ســال جایــزه را از انتشــارات Eurorilindjaدریافــت کــرد.
لووتــا نویســنده چهــار مجموعــه شــعر اســت کــه یــک جلــد ان بــه زبــان انگلیســی ترجمه
شــده اســت :پیتــر کنســتانتین نویســنده ،منتقــد و ســردبیر ،در معرفــی ســبک نوشــتاری
وی چنیــن نقــل کــرده اســت.
لووتــا للشــاناکو شــاعر پیشــگام البانیایــی اســت .زبــان او اصیــل و تصوایــر خیالــی او غیــر
منتظــره و نواورانــه اســت.
شــعر او ارتبــاط کمــی بــا ســبک هــای شــاعران گذشــته و حــال درغــرب و یــا ســایر
نقــاط جهــان دارد و همیــن ویژگــی ،شــعرهایش را بــه انــدازه کافــی جالــب توجــه کــرده
اســت.
ائیم زئیمی
اِِئیــم زئیمــی متولــد 1963نقــاش برجســته البانیایــی بــا تقریبــا هشــتصد اثــر
هنری اســت.
او مــدت 40ســال اســتاد اکادمــی هنرهــای زیبــا در البانــی بــوده و ســابقه
ریاســت انجمــن هنرمنــدان سراســر کشــور را نیــز در کارنامــه خــود دارد.
محبوب تریــن نقاشــی او جایــزه "کــوزوو فیلــد" اســت.
در ســال 1975جایــزه ویــژه "خــادم هنرمنــد جمهــوری البانــی" و "هنرمنــد
مردمــی جمهــوری البانــی" بــه پــاس خدمــات هنــری وی بــه او اهــدا شــد.
شماره | 49راز شقایق| 57
سینمای البانی
کیانوش زاده یوسف
ظهور سینما در البانی
ســینمای البانــی کار خــود را در ســال های ۱۹۱۱و ۱۹۱۲بــا نمایــش فیلم هــای
خارجــی و ســاخت چنــد فیلم مســتند در دوره پیــش از جنــگ جهانــی اول و در خالل ان،
اغــاز کــرد .در دوره حاکمیــت سوسیالیسـت ها ،موسســه فیلــم البانــی (کینــو اســتودیو)
بــا همــکاری شــوروی و بــا تاکیــد بــر پروپاگانــدای مربــوط بــه درگیری هــای زمــان
جنــگ ،تاســیس شــد .بــا بســته تر شــدن فضــای سیاســی و انــزوای بیشــتر کشــور
در دهه هــای ۱۹۷۰و ،۱۹۸۰واردات فیلم هــای خارجــی بــه شــدت محــدود شــد و
تولیــدات داخلــی کــه در گونه هــای مســتندهای فرهنگــی و پویانمایــی قــرار داشــتند،
رشــد کردنــد.
البانــی بــه عنــوان یــک کشــور کوچــک در جنــوب شــرقی اروپــا دارای تنــوع مذهبــی
و فرهنگــی و قومیتــی فراوانــی اســت .فرهنــگ و هنــر و بــه ویــژه ســینما نیــز از ایــن
فراوانــی و پراکندگــی بــدور نبوده اســت .قبــل از جنــگ جهانــی اول ،ســینما در البانــی
ظهــور پیــدا کــرد .در ایــن ســالها تــا بعــد از جنــگ جهانــی دوم کــه حکومــت ایــن
کشــور کمونیســتی شــد ،عمدتــاً اکــران فیلم هــای خارجــی و بیشــتر کمدی هــای
انگلیســی ،در ســالن های ســینما رواج داشــت.
چنــد ســال پــس از خاتمــه جنــگ جهانــی دوم در ســال ۱۹۵۲حکومــت کمونیســتی بــا
تاســیس یــک اســتودیوی ســینمایی بــه نــام کینــو اســتودیو شــکوپریا عمـ ً
ا صنعــت
فیلمســازی و توزیــع اثــار خارجــی و اکــران انهــا را ســرو شــکل داد .البتــه بعدهــا نــام
ایــن اســتودیو بــه تیرانــا فیلــم تغییــر یافــت .اولیــن فیلــم تولیــد شــده در البانــی بــا
مســاعدت عوامــل فیلم ســازی شــوروی تولیــد شــد و فیلــم باکیفیتــی نیــز بــود .ایــن
فیلــم اســکندر بیــگ نــام داشــت در فســتیوال فیلــم کــن در ســال ۱۹۵۳نیــز در بخش
رقابتــی حضــور پیــدا کــرد .بیــن ســالهای ۱۹۵۲تــا ۲۰۱۲ایــن اســتودیو حــدود ۷۰۰
فیلــم خریــد یــا تولیــد کــرد و ســهم بســزایی در سروســامان گرفتــن صنعــت فیلــم
بــه ویــژه در توزیــع و خریــد ان در البانــی ایفــا کــرد.
در ،۱۹۹۰حــدود ۲۰۰فیلــم در البانــی ســاخته شــدند و بیــش از
۴۵۰ســالن ســینما وجــود داشــت کــه بســیاری از تجهیــزات ان هــا
فرســوده و منسوخ شــده بودنــد .بــا تحــول اقتصــادی در دهــه
،۱۹۹۰کینــو اســتودیو تفکیــک شــده و خصوصــی شــد .همزمــان،
مرکــزی ملــی بــرای فیلم ســازی تاســیس شــد در حالــی کــه
در شــهرها ،ســالن های مــدرن ســینمایی ســاخته می شــد کــه
اغلــب فیلم هــای امریکایــی را نمایــش می دادنــد .بیــن ســالهای
۱۹۵۵تــا ۱۹۶۵عمــده اثــار ســاخته شــده در البانــی حــول محــور
جنگ هــای پارتیزانــی و داســتان های مرتبــط بــا جنــگ جهانــی
دوم و ســهم البانیایی هــا در ایــن جنــگ اختصــاص داشــت .در
ایــن ســالها دیمیتــری اناگنوســتی کــه در مدرســه ســینمایی مســکو
تحصیــل کــرده بــود بــه ســردمدار ســینمای البانــی تبدیــل گردیــد
و اکنــون بــه عنــوان پــدر ســینمای ایــن کشــور شــمرده می شــود.
فیلم هــا و اثــار اناگنوســتی در دهــه ۶۰و ۷۰عمدتــاً بــر اســاس
فرهنــگ البانیایی هــا اســتوار بــود.
ســینمای البانــی در دهــه ۸۰دیگــر بــه قــدرت چنــد ســال پیــش خود
نبــود بــا این همــه نســبت بــه بضاعــت ایــن کشــور کوچــک ســالیانه
حــدود ۶فیلــم تولیــد می کــرد .از فیلم هــای مهــم ســال های اخیــر
ســینمای البانــی اثــاری ماننــد بــازار بالــکان ســاخته ادمونــد بودینــا
محصــول ،۲۰۱۱فارماکــن ســاخته جونــی شــاناج محصــول ۲۰۱۲
قابــل ذکرنــد .ضمــن اینکــه درام اجتماعــی اگــون ســاخته روبــرت
بودینــا محصــول ۲۰۱۲نیــز در اســکار ۲۰۱۴بــه عنــوان نماینــده
ایــن کشــور انتخــاب شــده بــود .قطــار امســتردام ســاخته فاطمیــر
کوچــی محصــول ۲۰۱۴نیــز بــا توجــه بــه اکــران سراســری در اروپــا
بــا اســتقبال خوبــی نیــز روبــرو گردیــد.
شماره | 49راز شقایق| 58
فیلم های برتر سینمای البانی
بخشش خون
بخشــش خــون فیلمــی در ژانــر درام بــه کارگردانــی جوشــوا مارســتون اســت کــه در ســال
۲۰۱۱منتشــر شــد.
فیلــم بــرای رقابــت در کســب جایــزه خــرس طالیــی در شــصت و یکمیــن جشــنواره بین المللــی
فیلــم برلیــن انتخــاب شــد .و در نهایــت ،جایــزه خــرس نقــره ای بهتریــن فیلمنامــه جشــنواره را
بــرای جوشــوا مارســتون و اندامیــون موراتــاج ،بــه دســت اورد.
ایــن فیلــم بــه عنــوان نماینــده ســینمای کشــور البانــی ارائــه شــد ،امــا بخــش فیلم هــای غیــر
انگلیســی زبــان اکادمــی اســکار ،در هشــتاد و چهارمیــن دوره مراســم اکادمــی اســکار بــا حضــور
ان در ایــن مراســم ســالیانه موافقــت نکردنــد.
برخــوردار نبــودن از فاکتورهــای بومــی کشــور البانــی ،دلیــل عــدم پذیــرش فیلــم ســینمایی
«بخشــش خــون» اعــام شــده اســت .فیلــم در منطقــه بالــکان فیلمبــرداری شــده اســت و
بازیگــران و عوامــل بومــی کشــور البانــی در ایــن فیلــم ســینمایی فعالیــت کرده انــد .امــا از
مهمتریــن دالیلــی کــه مســئوالن اکادمــی اســکار بــرای نپذیرفتــن ایــن فیلــم ســینمایی بیــان
کرده انــد ایــن اســت کــه «بخشــش خــون» تولیــد کشــور امریــکا اســت ،بــه طــوری کــه
شــرکت های تهیــه کننــده ایــن پــروژه اساســاً امریکایــی هســتند.
فیلــم داســتان یــک خانــواده البانیایــی را روایــت می کنــد کــه در ان پــدر خانــواده بــه طــور کامـ ً
ا
اتفاقــی مرتکــب قتــل می شــود و اکنــون خانــواده وی بایــد بــا ایــن مشــکل و پیشــامده های
احتمالــی ان دســت و پنجــه نــرم کننــد .فیلــم بــه عواقــب ناشــی ایــن رخــداد در یــک خانــواده
در یــک منطق ـه ای دورافتــاده از البانــی امــروز می پــردازد.
خالصه داستان
نیــک ،پســر جوانــی ســت کــه همــراه خانــواده اش در یکــی از
روســتاهای البانــی زندگــی می کنــد .شــغل پــدر او رســاندن نــان بــه
مغازه هــای روســتا اســت تــا اینکــه دعــوای پــدر و یکــی از مالکیــن
ـدن مالــک و متــواری شــدن پــدر می شــود.
روســتا منجــر بــه کشــته شـ ِ
بــر طبــق قوانیــن ســنتی روســتا ،تــا زمانــی کــه پــدر متــواری ســت،
اعضــای مذکــر خانــواده اش حــق ندارنــد از خانــه خــارج شــوند وگرنــه
بازمانــدگان مقتــول می تواننــد او را بکشــند .ایــن موضــوع ســبب
می شــود ،نیــک از همــه ارزوهایــش بزنــد و در خانــه بمانــد و بــه
جایــش ،رودینــا ،خواهــر او ،بــرای کار و خریــد بیــرون بــرود تــا اینکــه
یــک شــب پــدر پنهانــی بــه خانــه برمی گــردد.
قطار امستردام
از فیلم هــای مهــم ســالهای اخیــر ســینمای البانــی اثــاری ماننــد
بــازار بالــکان ســاخت ه ادمونــد بودینــا محصــول 2011و فارماکــن
ســاخت ه جونــی شــاناج محصــول 2012قابــل ذکرهســتند .ضمــن
اینکــه درام اجتماعــی «اگــون» ســاخته ی روبــرت بودینــا محصــول
2012نیــز در اســکار 2014بــه عنــوان نماینــده ایــن کشــور
انتخــاب شــده بــود.
قطــار امســتردام ســاخته ی فاطمیــر کوشــی محصــول 2014از اثــار
مهــم و متاخــر ایــن کشــور بــود کــه بــا توجــه بــه اکــران سراســری
در اروپــا بــا اســتقبال خوبــی نیــز روبــرو گردیــد.
ســینمای البانــی هرچنــد در ســال های اخیــر بــه صــورت مقطعــی
موفــق بــوده اســت امــا اثــاری نظیــر قطــار امســتردام نشــان از
تــوان بالقــوه ایــن ســینما بــرای رشــد در ســینمای اروپــا و جهــان
را نشــان داده اســت.
| 48راز شقایق| 59
شماره 49
فواد محمدهاشم
کارشناس تربیت بدنی
ورزش البانی
ورزش در البانــی عمدتــا در ورزش هــای تیمــی ماننــد فوتبــال ،بســکتبال ،والیبــال و
هندبــال متمرکــز مــی شــود .ســایر ورزش هــا عبارتنــد از بوکــس ،وزنــه بــرداری،
تنیــس ،شــنا ،جــودو ،کاراتــه ،ورزش ،تنیــس روی میــز و شــطرنج.
فوتبــال بــه طــور خــاص شــاهد یــک تحــول ســریع بــوده اســت ،تیــم ملــی فوتبــال
البانــی هرچنــد تیــم مطرحــی در میــان قدرتهــای فوتبــال اروپــا نبــوده اســت امــا در
میــان هــواداران ورزش در ایــن کشــور بازی هــای ایــن تیــم بســیار عالقمنــد داشــته
و دنبــال می شــود.
بســیاری از ورزشــکاران البانــی نیــز موفــق بــه کســب مقــام قابــل توجهــی شــده انــد
و در طــول ســالهای متمــادی افتخــارات زیــادی در ورزش هــای فراوانــی ماننــد کشــتی
و وزنــه بــرداری کســب کــرده انــد .ورزشــکاران البانــی در مجمــوع هشــت مــدال
بــرای البانــی در 8ورزش مختلــف مدیترانــه بــه دســت اورده انــد ،کــه ایــن موفقیــت،
البانــی را بــه یکــی از کشــورهای برجســته در حــوزه بالــکان بــه شــمار اورده اســت.
فوتبال
فوتبــال محبــوب تریــن ورزش در البانــی اســت .ایــن ورزش در ابتــدای
قــرن بیســتم بــه البانــی امــد .فوتبــال توســط کــودکان در مدرســه و
بزرگســاالن در بســیاری از زمینــه هــای داخلــی و خارجــی در سراســر
کشــور بــازی مــی شــود .ایــن ورزش توســط فدراســیون فوتبــال البانــی
اداره مــی شــود.
در دهــه 20میــادی بســیاری از شــهرها بــه دنبــال راه انــدازی ایــن
ورزش بودنــد کــه ســرانجام در 6ژوئــن 1930انجمــن فوتبــال البانــی
ایجــاد شــد .ایــن انجمــن در ســال 1932عضــو فدراســیون بیــن المللــی
فوتبــال فیفــا شــد و در ســال 1954بــه عضویــت اتحادیــه فوتبــال اروپــا
یوفــا درامــد .پــس از فروپاشــی کمونیســم در البانــی ،تغییرات سیاســی و
اقتصــادی شــدیدی وجــود داشــت کــه تاثیــر زیــادی بر مــردم گذاشــت،
زیــرا اقتصــاد متمرکــز و سیســتم سیاســی پایــان یافــت.
ایــن شــرایط بــرای فوتبالیســت هــای کشــور فرصتــی بــود تــا تجــارت خــود را در زمینــه هــای خارجــی انجــام دهنــد .کشــورهای همســایه یونــان ،ایتالیــا و
کشــورهای بالــکان مقصــد خوبــی بــرای بازیکنــان بودنــد.
البانــی برنــده جــام 1946بالــکان و مســابقات 2000بیــن المللــی مالــت بــود .البانــی در UEFAیــورو 2016در فرانســه نخســتین بــار در مســابقات فوتبــال
مردانــه شــرکت کــرد .البانــی اولیــن گل خــود را در یــک تورنمنــت بــزرگ در اولیــن قهرمانــی در مســابقات اروپــا کــه در 19ژوئــن 2016فرانســه مقابــل
رومانــی بــه ثمــر رســاند.
فوتبال زنان
تیــم ملــی زنــان در ســال 2011شــکل گرفــت .ایــن تیــم بهتریــن رتبه
خــود را در رنکینــگ فیفــا در ســال 2015بــا رتبــه 40دنیــا بدســت
اورد .جــام جهانــی زنــان ســال 2015اولیــن بــار بــود کــه البانــی بــه
یــک مســابقه رقابتــی بــزرگ شــرکت کــرد.
وزنه برداری
وزنــه بــرداری یکــی از موفــق تریــن ورزش هــای فــردی در البانــی اســت .تیــم
ملــی بــا کســب مــدال در مســابقات قهرمانــی وزنــه بــرداری اروپــا و ســایر رقابت
هــای بیــن المللــی حضــور پیــدا کــرده اســت .وزنــه بــرداران البانــی در مجمــوع
16مــدال در مســابقات قهرمانــی اروپــا بــه دســت اوردنــد ،یکــی از انهــا طــا7 ،
نقــره و 8مــدال برنــز بــود.
در مســابقات قهرمانــی وزنــه بــرداری جهانــی ،و المپیــک ایــن کشــور در ســال
1972یــک طــا ،در ســال 2002یــک نقــره و در ســال 2011برنــز دریافــت
کــرد .در بــازی هــای مدیترانــه ،ایــن کشــور 5مــدال طــا 9 ،نقــره و 10برنــز را
کســب کــرده اســت.
شماره | 49راز شقایق| 60
ورزشکاران مطرح البانی
حمدی صالحی
حمدی صالحی بازیکن فوتبال اهل البانی است.
از باشــگاه هایی کــه در ان بــازی کرده اســت می تــوان بــه باشــگاه فوتبــال
راپیــد ویــن ،باشــگاه فوتبــال تیرانــا ،باشــگاه فوتبــال دی ســی یونایتــد،
باشــگاه فوتبــال اســکندربو کورچــه ،باشــگاه فوتبــال پانیونیــوس و باشــگاه
فوتبــال جیانگســو ســونینگ اشــاره کــرد.
وی همچنیــن در تیم هــای ملــی فوتبــال زیــر ۱۹ســال البانــی ،زیــر ۲۱ســال
البانــی ،و البانــی بــازی کرده اســت.
صالحــی اولیــن گل خــود را بــرای تیــم ملــی البانــی در بــرد 0-3مقابــل مالــت
در 23اگوســت 2007بــه ثمــر رســاند .او در ایــن بــازی در دقیقــه 22بــه
جــای ارژون باگانــی وارد زمیــن شــد .بعــد از گذشــت 12دقیقــه از بــازی ،بــا
اســتفاده از خطایــی کــه دروازه بــان مالــت انجــام داد ،بــه ثمــر رســاند.
صالحــی همچنیــن در بــازی دوســتانه غیــر رســمی مقابــل میــان ،گل برتــری
را بــه ثمــر رســاند؛ ایــن مســابقه در نهایــت 3-3بــه پایــان رســید کــه البانی
در ضربــات پنالتــی باخت.
دومیــن گل بیــن المللــی صالحــی در برابــر ســوئد در اخریــن بــازی مقدماتــی
جــام جهانــی 2010بــرای البانــی بــه ثمــر رســیددر بــازی کــه ســوئد البانــی
را بــا چهــار گل شگســت داد.
بــرای انتخابــی جــام جهانــی ، 2014مربــی جدیــد جیانــی دی بیاســی جوانانــی
را بــرای حضــور در تیــم ملــی بزرگســاالن معرفــی کــرده بــود تــا رقابــت هــای
بیشــتری را بــرای مــکان هــای تیــم اول ایجــاد کنــد.
در افتتاحیــه بــازی گروهــی مرحلــه مقدماتــی ،البانــی در ورزشــگاه تیرانــا،
قبــرس را شکســت داد .صالحــی بــازی را در کنــار ارمانــدو ســادیکو 21ســاله
کــه در اولیــن بــازی خــود بــود ،اغــاز کــرد و بــا حضــور در ســه بــازی دوســتانه
قبــل از بــازی مقابــل قبــرس ،ایــن زوج در مراحــل ابتدایــی بــه خوبــی هماهنــگ
شــده بودنــد.
ایــن بــازی بــا بــازی خــوب ایــن زوج در خــط حملــه بــا نتیجــه 1-3بــرای
البانــی بــه پایــان رســید.
در 23مــارس ، 2013البانــی مقابــل نــروژ در در یــک دیــدار کــه بــرای هــر دو
تیــم حیاتــی بــود قــرار گرفــت .صالحــی تــک گل بــازی را بــه ثمــر رســاند و
البانــی نــروژ را شکســت داد امــا در نهایــت البانــی گــروه حــذف شــد.
صالحــی در مســابقات انتخابــی یوفــا در یــورو 2016توســط مربــی جیانــی
دی بیاســی بــه طــور مرتــب در تیــم ملــی البانــی حضــور داشــت .امــا ایــن
مســابقات اخریــن حضــور صالحــی در تیــم ملــی البانــی بــود.
التین الال
التیــن دوده الال (زاده 18نوامبــر )1975فوتبالیســت ســابق حرفــه ای البانی
اســت کــه بــه عنــوان هافبــک دفاعــی در تیــم ملــی البانــی بــازی مــی کــرد.
او تمــام دوران بــازی خــود را در المــان گذرانــد و نماینــده تیــم ملــی فوتبــال
البانــی بود.
او در ژانویــه 1998در یــک مســابقه دوســتانه بــرای البانــی بــرای اولیــن
بــار بــازی کــرد.
وی در مجمــوع در هفــت دوره مســابقات مقدماتــی قهرمانــی اروپــا یوفــا
و جــام جهانــی فیفــا شــرکت کــرد .او همچنیــن بــرای کشــورش ســه گل
بــه ثمــر رســانده اســت .اولیــن گل بیــن المللــی وی در مــارس 2003در
مســابقه مقدماتــی یــورو 2004یوفــا برابــر روســیه بــه ثمــر رســید.
الال در ســال 2007کاپیتانــی تیــم ملــی البانــی را بــر عهــده گرفــت ،از
انجایــی کــه ایگلــی تــار دیگــر در زمــان انتخابــی یــورو 2008در یوفــا ،
ســرمربی ســابق اتــو باریــک نبــود .وی پیــش از اعــام بازنشســتگی خــود
از فوتبــال بیــن المللــی ،در اخریــن حضــور خــود در تیــم ملــی البانــی تیــم
خــود را بــه عنــوان کاپیتــان در مســابقات انتخابــی جــام جهانــی 2010و
یوفــا یــورو 2012تــا 2011هدایــت کــرد.
وی در فوتبــال باشــگاهی ســابقه ســالها بــازی در تیم هــای فوتبــال المانــی
ماننــد باشــگاه فوتبــال هانوفــر ۹۶و یــا تیــم دوم بایرمونیــخ داشــته اســت.
شماره | 49راز شقایق| 61
افشین اسد زاده
رویدادهای فرهنگی البانی
در ســال هــای اخیــر ،تیرانــا تبدیــل بــه یــک مرکــز محبــوب بــرای رویدادهــای فرهنگــی اســت.
جشــنواره ها یکــی از مــواردی اســت کــه مــردم در تیرانــا از ان لــذت مــی برنــد.
تنــوع جشــنواره هــا باعــث مــی شــود افــرادی کــه بــا ســایق مختلــف جــذب ایــن شــهر کوچــک بــرای
اســتفاده از فضــای تفریحــی و هنری شــهر شــوند.
فســتیوال تابســتانه هــر ســاله در 14مــارس برگــزار مــی شــود و جشــن روز بهــار ،بزرگتریــن جشــنواره
ایــن کشــور اســت .ایــن فســتیوال بــه طــور گســترده در تیرانــا و همچنیــن در شــهرهای دیگــر البانــی
و ج برگــزار مــی شــود.
یکــی دیگــر از رویدادهــای مهــم ،جشــنواره فیلــم بیــن المللــی تیرانــا در هــر ســاله در تیرانــا برگــزار
مــی شــود کــه تعــداد زیــادی هنرمنــد را بــرای تولیــد طیــف وســیعی از اثــار هنــری جالــب بــه ارمغــان
مــی اورد .جشــنواره هــای دیگــر عبارتنــد از جشــنواره جــاز تیرانــا ،جشــنواره هــای موســیقی گیتــار و
غیــره.
در ســال ،2016اولیــن جشــنواره الکتریکــی Telekom Electronicدر تیرانــا برگــزار شــد و اخریــن
رونــد را از شــیوه زندگــی مــدرن شــهری بــه جوانــان البانــی منتقــل کــرد .ایــن تــاش تیرانــا بــرای
افزایــش تعــداد بازدیــد کننــدگان توریســتی ایــن شــهر قابــل ســتایش اســت اســت طوریکــه در طــول دوره تعطیــات ،ایــن شــهر تبدیــل بــه یــک مــکان
محبــوب بــرای بســیاری از جوانــان در سراســر منطقــه اســت.
جشنواره بین المللی فیلم تیرانا
جشــنواره فیلــم بیــن المللــی تیرانــا ( )tiffیکــی از رویدادهــای مهــم ســاالنه در تیرانا اســت
کــه هــر ســاله برگــزار مــی شــود .تیرانــا اولیــن جشــنواره بیــن المللــی ســینما در البانــی
بــود .ایــن رویــداد فرهنگــی در ســال 2003ایجــاد شــد و در حــال حاضــر مهمتریــن
رویــداد ســینمایی در البانــی اســت.
جشــنواره تیرانــا همــراه بــا هیئــت داوران بخــش بیــن المللــی هــر ســاله جایــزه هــای
متعــددی را بــه خــود اختصــاص مــی دهــد ،از جملــه «جغــد طالیــی» بــرای بهتریــن فیلــم
بلنــد.
ایــن مراســم ســاالنه ،توســط مرکــز ملــی فیلمســازی البانــی ســازماندهی شــده اســت
کــه دارای ســه بخــش مجــزا و ترکیبــی از فیلــم هــای کوتــاه اســت .داســتان ،مســتند،
انیمیشــن و تجربــی اســت .درهــای ایــن جشــنواره بــرای هــر فیلمســاز از سراســر جهــان
بــاز اســت و همچنیــن پذیــرای فیلــم هــای دانشــجویی اســت.
جشــنواره بیــن المللــی فیلــم تیرانــا ( ) TIFFبــر اســاس موضوعــات خــاص ،نمایــش
هــای ویــژه ای را بــرای ســایر جشــنواره هــای منطقــه ارائــه مــی دهــد .ایــن جشــنواره
یــک تجربــه موفــق جدیــد بــا عنــوان توزیــع کننــده فیلــم کــه از Media-CEپشــتیبانی مــی
کنــد ،اغــاز کــرده اســت.
موضاعاتــی کــه ایــن جشــنواره تاکنــون بــه انهــا پرداختــه اســت شــامل چالــش هــای
موجــود در جامعــه ماننــد مهاجــرت و عبــور از مــرز ،جنــگ و مذهــب ،جدایــی اجتماعــی ،و
همچنیــن زندگــی و عشــق و روح زیبــا و غیــره مــی باشــد.
جشنواره ملی اوازهای محلی
هــر مــاه مــارس ،ایــن جشــنواره بــه عنــوان ادای احتــرام بــه اهنگ هــای
محلــی کــه متعلــق بــه شــهرها و روســتاهای سراســر البانــی اســت،
ســازماندهی شــده اســت .این ســبک موســیقی بســیار متفــاوت از موســیقی
ســنتی مردمــی اســت و از طریــق روش هــای مــدرن تــر ارکستراســیون
تنظیــم دوبــاره شــده اســت.
شــهر الســاالن محــل برگــزاری ایــن مراســم در روز اول بهــار هــر ســال
بــوده و از میهمانــان ایــن مراســم میزبانــی می کنــد .میهمانانــی شــامل
عالقمنــدان بــه موســیقی و هنرمندانــی از سراســر البانــی کــه قصــد دارنــد
اســتعداد خــود را بــه نمایــش بگذارنــد ،همــه ســاله در ایــن شــهر گــرد
هــم می اینــد و تجربیــات خــود را بــه اشــتراک می گذراننــد.
شماره | 49راز شقایق| 62
جشنواره تابستانی
هــر ســاله در 14مــارس ،مــردم البانــی جشــنی را مهیــا می کننــد کــه بــه عنــوان
"روز تابســتان" ،بزرگتریــن جشــنواره مردمــی کشــور شــناخته شــده اســت .ایــن
مراســم در کنــار جشــن پایــان زمســتان بــرای تولــد دوبــاره طبیعــت و نــواوری روح
در میــان البانــی هــا در نظــر گرفتــه شــده اســت .گرچــه مرکــز ایــن جشــنواره در
اطــراف منطقــه شــکومبین در الســاالن واقــع شــده اســت ،امــا جشــنواره بــه طــور
گســترده در تیرانــا و نیــز مناطــق البانــی نیشــین در کــوزوو و ایتالیــا نیــز جشــن
گرفتــه مــی شــود .در ســال ،2004چهاردهــم مــارس روز تعطیــل رســمی در البانــی
شــد.
در ایــن روز بســیاری از جوانــان و افــراد مجــرد معمــوال یــک دســتبند ســنتی بــه
نــام ورور (کلمــه ای کــه از تابســتان مشــتق شــده) کــه از دو رشــته نــازک بافتــه
معمولــی قرمــز و ســفید بافتــه شــده اســت در دســت دارنــد .در پایــان روز ،دســتبند
را بــرای خوش یمنــی بــه یــک شــاخه درخــت اویــزان می کننــد ،و اعتقــاد بــر ایــن
اســت کــه پرنــدگان از ان بــرای ســاخت النــه خــود اســتفاده مــی کننــد .در ســال هــای اخیــر ،جشــن شــامل یــک ماراتــن شــهری نیــز بــوده اســت و همچنیــن یــک
نمایــش ســیرک در شــب نیــز اجــرا مــی شــود و بــا هنرمنــدان ســیرک ،اکروبــات بازهــا و شــعبده بــازان شــب شــادی بــرای حضــار مهیــا می گــردد.
ایــن جشــن یکــی از قدیمــی تریــن ســنت هــای شــهر الســاالن و کشــور البانــی اســت .ایــن یــک رویــداد در سراســر جامعــه محبــوب اســت و اغلــب خانــواده هــا
ســعی دارنــد بــه نوعــی در ایــن مراســم ســنتی کــه بــه نوعــی رســم واینــی مربــوط بــه گذشــته خــود می داننــد شــرکت کننــد.
جشنواره نوشیدنی و غذا برای هنر
ســال 2020یازدهمیــن ســالگرد جشــنواره غــذا و نوشــیدنی سراشــپز البانــی
می باشــد .ایــن جشــنوارۀ ســه روزه کــه در رســتوران هــا برگــزار مــی شــود،
سراشــپزها غذاهــای نواورانــه خــود را در البانــی بازاریابــی مــی کننــد .اشــپزها
و کارشناســان تغذیــه ،مصــرف کننــدگان را در زمینــه موادغذایــی ســالم و پایــدار
امــوزش مــی دهنــد .ایــن جشــنواره در واقــع تامیــن مالــی پایــدار بــرای حمایــت و
حفــظ تجــارت و فعالیــت اقتصــادی غیــر دولتــی در البانــی را فراهــم مــی کنــد.
فستیوال جیروکاستر
ایــن جشــنواره مهــم در مــاه ســپتامبر هــر چهــار ســال یکبــار در جنــوب
البانــی برگــزار می شــود و اخریــن بــار ان در ســال گذشــته برگــزار گردیــد.
ایــن جشــنواره بــرای اولیــن بــار در ســال 1968برگــزار شــد ،ایــن رویــداد
مجموع ـه ای جالــب از نوازنــدگان و هنرمنــدان محلــی از سراســر بالــکان و
هنرمنــدان بین المللــی از ســایر نقــاط دنیــا را گردهــم مـی اورد تــا در مقابــل
جمعیــت زیــاد عالقمنــدان بــه اجــرا موســیقی بپردازنــد.
در هــر جشــنواره بیــش از 1000هنرمنــد کــه غالبــا از سراســر البانــی
هســتند جــذب ایــن فســتیوال می شــوند تــا بــا ســبک های مختلــف
بــه اجــرای هنــر خــود بپردازنــد .یکــی از برجســته تریــن انهــا ســبک
ایــزو پلیفــون البانیایــی اســت کــه توســط یونســکو بــه عنــوان «میــراث
فرهنگــی» ایــن کشــورثبت شــده اســت.
فستیوال محلی تروپویه
ایــن جشــنواره بــه منظــور ترویــج تحقیــق ،حفــظ و غنــی ســازی فرهنــگ
و تمــدن البانــی و کــوزوو اســت .دو کشــور البانیایــی تبــاری کــه اشــتراکات
فرهنگــی بســیاری باهــم دارنــد و ایــن جشــنواره فرصتــی اســت بــرای
بــروز ایــن اشــتراکات چراکــه پایــه فرهنگــی هــر دو کشــور در ایــن منطقــه
یکســان اســت.
ایــن فســتیوال در میــدان اصلــی شــهر تروپویــه در شــمال البانــی و در مــرز
کــوزو ،در دره زیبــای والبونــا برگــزار می شــود و نتیجــه ان ترکیــب زیبــای
ســنت ،موســیقی و طبیعــت اســت.
شماره | 49راز شقایق| 63
تندیس«اسکندربیگ» در تیرانا