ماهنامه دانش یوگا شماره 137
ماهنامه دانش یوگا شماره 137
ماهنامه دانش یوگا شماره 137
فهرست
Contents
3
سرمقاله
4
سخن مدیرمسئول
7
پنج ویتامین یوگا
8
چگونه در زمان حال زندگی کنیم
10
سبک های مدیتیشن در جوامع امروز
12
کنترل خشم با یوگا
14
بدن تان را از کسی که نیستید خالی کنید!
ایا مراقبه می تواند به کسانی که مشکالت قلبی دارند کمک کند؟16
17
تنفس بهاری و سم زدایی از بدن
18
هفت قانون معنوی کامیابی
21
نقش خطرناک پرورش گاو در گرمایش زمین
22
مغز را برای مرحلۀ الفا برنامه ریزی کنید
24
سعادت ابدی (مقام شاگردی)
26
حواس مان به سن و سال مان باشد
28
یوگا همراه با ابزار
30
یگانه مخلوق نگران
34
یوگا؛ یار شما در خانه
37
شناخت اسانا :تاداسانا
38
تاثیر انجام حرکات ریتمیک در کاهش فشارهای روانی
40
کاسه های اوازخوان و مرکز درمانی
42
سوپربرین یوگا
44
خوابی اگاهانه و پویا برای مراقبۀ عمیق
46
ذکر و مراقبۀ الهی
48
چکیدۀ کتاب روانشناسی و یوگا
53
اخبار
54
ذهن اگاهی (مراقبۀ مدرن)
56
یک وعده غذای گیاهی
58
اموزش یوگا در زمان شیوع ویروس کرونا
60
همه می خواهند قهرمان باشند
62
سیستم ایمنی خود را با یوگا تقویت کنید
صاحب امتیاز و مدیر مسئول :سیدعبدالحمید موحدی نائینی
عضو انجمن مدیران مطبوعات
زیر نظر شورای سیاست گذاری
سرپرست گروه مترجمین :عاطفه شریفان
امور مالی :سید عبدالمجید موحدی نائینی
مدیر امور هنری ،گرافیست و طراح روی جلد :محمدرضا موحدی نائینی
سازمان اگهی ها :رابعه ربیعی
روابط عمومی :سهیال موحدی
امور مشترکین و مسئول توزیع :محمد مسعود موحدی نائینی
ویراستار :مریم محمدی
لیتوگرافی و چاپ :شرکت چاپ انتخاب رسانه (سالم)
سال هجدهم -اسفند و فروردین 1398
شماره 137و 138
26اردیبهشت ماه روز شهادت موالی متقیان حضرت علی (ع) بر همگان تسلیت باد
از عزیزانی که مایل به همکاری با مجلۀ دانش یوگا هستند ،خواهشمندیم
مقاالت خود را به ادرس پست الکترونیکی مجله ارسال فرمایند.
تحریریۀ مجله در دخل ،تصرف و ویرایش مطالب ارسالی کام ً
ال ازاد است.
همکاران این شماره :مهتاب کالنتری ،لیال خیراندیش،
ژیال حاتمی ،امین مطیعی ،اتنا سرابی ،شهال قاسمیان،
لعیا نبی فر ،امنه فرخی ،حامد رنگین کمان ،حجت االسالم دکتر
علی قنبریان ،میالد تکسیبی ،شیمال خان ،معصومه حسینی
نشانی :شمال میدان هفت تیر ،ابتدای مفتح شمالی،خیابان مالیری پور ،خیابان
زیرک زاده ،نبش خیابان ارام ،پالک 16+1
تماس با تحریریه:
تلفن88318189-88319054 :
تلگرام09902260640 :
تماس با سازمان اگهی ها88842667 :
فکس۸۹۷۸۵8۳۰:
کدپستی1575783113 :
info@danesheyoga.com
www.danesheyoga.com
@danesheyoga
/yoga.knowledge
شماره 137
تنفس بهاری و سم زدایی از بدن
هــوای بهاری جــان می دهد برای نفس هــای عمیق،
هوای بهاری جان می دهد برای زنده کردن شــش ها و
ریه های مان ،بهار برای زنده و احیا کردن امده اســت و
بهترین زمان برای پاکسازی ذهن و بدن مان است.
ذکر و مراقبۀ الهی
یاد خدا اکســیر اعظم در زندگی انسان هاســت .راهکار
زرینــی که ســبب ارامش و جالی روح می شــود .چه
لذت بخش است که به یاد خالق و رب خود باشیم و با او
راز و نیاز کنیم و یا از راه تفکر در اتقان و نظم مخلوقاتش
پی به قدرت و علم نامحدودش ببریم.
اموزش یوگا در زمان
شیوع ویروس کرونا
با برنامه ریزی های لغو شده و ترس واقعی از دست دادن
درامــد 10 ،کار وجود دارد کــه می توانید برای حفظ
تدریس ،مشارکت در ســامت جمعی و احساس بهتر
داشــتن نســبت به اینده ،در طول زمان شیوع فراگیر
ویروس کرونا ،انجام دهید.
سیستم ایمنی خود را با
یوگا تقویت کنید
طبق گفتۀ ویلیام میچل ،پزشــک مستقر در سیاتل که
به تدریس درمان های پیشــرفتۀ طبیعی در دانشــگاه
باستیر می پردازد ،مطالعات نشان می دهد که بسیاری از
ویروس ها و باکتری ها بی ســر و صدا در درون ما ساکن
هستند تا این که چیزی در محیط داخلی بدن نامتوازن
شود .سپس ان ها به عمل و حمله می پردازند.
2
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
17
46
58
62
خوانندگان عزیز مجلۀ دانش یوگا
در این روزهای کرونایی ،بیشتر از هر زمان
دیگری ،به امید نیاز داریم .پرندۀ امید باید با شور
و شوق اوج گیرد و نوید ان دهد که به زودی
روزهایی می رسند که همه گرد هم اییم .در ایندۀ
نزدیک افتاب عالم تاب جملگی ما را گرما می بخشد
و از تابش ان این بار دست های یکدیگر را پرمهرتر
می فشریم .تا ان روز پناه می بریم به افریدگار که
چشمۀ اب را از دل سنگ ،خورشید تابان را از
تاریکی شب و گیاه سرسبز را از دل خاک می رویاند
و ایمان خواهیم داشت که هیچ محنتی نیست که از
ان بیرون اییم و قوی تر و استوارتر نشویم.
به امید ان روز
رویا تدریسی
باشگاه یوگای نوای گیالن :رشت
نام حرکت :ناتاراج اسانا
کلیۀمربیانباشگاه هاییوگامی توانندتصاویرانجامحرکاتپیشرفتۀخودویاشاگردان شانرابامشخصاتکاملبرایچاپدراینصفحۀمجلۀدانش یوگاارسالنمایند.
3
کرونابزرگترینمعلمما
سید عبدالحمید موحدی نائینی
می گویند زمانی که ادم و حوا از بهشت رانده شدند و پا بر زمین
خاکی گذاشــتند ،هیچ گاه به این فکر نمی کردند که با خطایی که
انجام دادند و از دستور خدا پیروی نکردند ،نه تنها خود بایستی تا
زمانی که در کرۀ خاکی هستند در رنج و سختی به سر ببرند ،بلکه
فرزندان شان هم تا دنیا دنیاست همواره باید در رنج و سختی دست
و پا بزنند .رنج هایی همچون نرسیدن به خواسته و ارزوها و تحمل
سختی هایی مانند نداشتن ارامش ،دور شدن از خوشبختی ،ابتال
به بیماری ،پیری و مرگ .ما فرزندان ادم ،زمانی که بدون داشــتن
4
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
اختیار و بدون این که از ما سوال شود ایا می خواهیم پا به این جهان
بگذاریم یا نه ،پا به عالم هســتی می گذاریم ،به صورت ناخواسته،
هم زمان وارد چرخه ای می شویم که در ان مجبوریم به هر نحو که
این چرخه می چرخد در ان بچرخیم ،چرخه ای که دو بخش تاریک
ش منفی .در
ش مثبت در خود دارد هم بخ
و روشــن دارد ،هم بخ
ش روشن ،سبکی ،شادی ،سالمتی ،امید ،عشق و ...و در بخش
بخ
منفی تاریکی ،سنگینی ،شــر ،بیماری ،اندوه ،خشونت ،نفرت و ...
وجود دارد .ما در طول مدت زمانی که در این دنیا و در این چرخه
عشق و ...است ،هستیم؟ در این صورت بخش مثبت بر بخش منفی
می چربد و می توانیم بگوییم ادم خوشبختی هستیم و بهرۀ بیشتری
از عمرمان می بریم .ولی گاهی ممکن است عملکردمان به گونه ای
باشد که در طول حیات بیشتر در بخش منفی چرخه ،که همواره
مملو از اندوه و خشونت و نفرت و بیماری است ،قرار می گیریم؛ که
در این صورت نمی توانیم به طور مطلق از خوشــبختی و ارامش و
راحتی خیال برخوردار گردیم.
در اکثریت ادیان و مذاهب و مکاتب به قانونی اشــاره می شــود
تحت عنوان عمل و عکس العمل .این قانون بر این اساس بنا شده
است که هرکس هر عملی انجام می دهد بازخوردش به خود او باز
می گردد و حتی بعضاً به نسل های بعد از او.
در ایۀ هفتم سورۀ اسرا دقیقاً به مسئلۀ انجام نیکی و بدی اشاره
شــده که نتیجۀ ان بازگشت به خود است« .ا ِ ْن اَ ْح َسن ُت ْم اَ ْح َسن ُت ْم
ِلَنفُسِ ُک ْم َوا ِ ْن اَ َس ْات ُْم َفلَ َها» اگر نیکی کنید به خودتان نیکی می کنید
و اگر بدی کنید باز هم به خود می کنید.
موالنا جالل الدین محمد بلخی ( 652-586هـ.ق) ،عارف بزرگ
قرن هشــتم هجری ،هم جهان را به کوه تشبیه می کند که وقتی
فریادی در میان ان بزنیم انعکاس صدای ان به خودمان با ز می گردد:
این جهان کوهست و فعل ما ندا
هســتیم با هر دو بخش در ارتباطیم .مســئله ای که استاد سخن
ســعدی شیرازی ( ۶۰۶-۶۹۰هـ .ق) در دیوان اشعار خود این گونه
زیبا بیان می کند:
جور دشمن چه کند گر نکشد طالب دوست
گنج و مار و گل و خار و غم و شادی به همند
به عبارت دیگر ،هر دو بخش در طول عمر کوتاه به ســراغ مان
می ایند و هیچ گاه دست از سرمان بر نمی دارند .البته فردریک نیچه
(1844-1900م) ،فیلسوف و جامعه شناس مشهور المانی ،اعتقاد
دارد« :باید به دنبال شــادی ها گشــت ،غم ها خودشان ما را پیدا
می کنند ».خیلی وقت ها به خودمان بستگی دارد که ایا طالب بودن
و چرخیدن در بخش چرخۀ مثبت ،که همان شادی ،سالمتی ،امید،
سوی ما اید نداها را صدا
در طــول 90-80ســالی که در چرخۀ حیات به ســر می بریم
همواره باید عملکردی داشــته باشیم که حاصل ان ما را به سمت
بخش روشن چرخۀ حیات ،یا همان قسمتی که سبکی و شادی و
سالمتی و عشق در ان موج می زند ،هدایت کند و این بر می گردد
به عملکرمان و این که ایا از ابتدا زندگی مان را بر اســاس عشق و
محبت و معرفت و دوســتی و خدمت بنا کرده ایم؟ امروزه اکثر ما
وقتی به خود می اییم متوجه می شویم زمانی که روزها را به شب و
شب ها را به صبح می رسانیم کم و بیش بخش تاریک چرخۀ زندگی
گریبان مان را گرفته اســت؛ به طوری که هرچه می خواهیم از این
بخش تاریک رها شویم بیشتر در تاریکی و سنگینی و شر و بیماری
و اندوه و خشونت و نفرت فرو می رویم و بهره ای را که باید از عمر
کوتاه مان ببریم نمی بریم.
خوانندگان محترم مطلعند چندی اســت بیماری کرونا برخی
از کشورها و همچنین شهرهای ایران را دربرگرفته است .معضلی
که هیچ گاه به این شــکل طی ۱۶۳سال گذشته در ایران وجود
نداشته است .ویروسی که ظرف دو سه هفته اکثر شهرهای ایران را
فراگرفت و عده ای را مبتال کرد و افرادی را خیلی زود به کام مرگ
فرستاد .خوب است تعمق کنیم و از خود مان سوال نماییم که ما و
اجدادمان و میلیون ها نسل قبل از ما تا ادم و حوا چه کرده ایم که
هرروز مشکلی به مشکالت مان افزوده گشته و اوقات خوش را از ما
گرفته است؟ تحمل سختی های زمانه کم بود که حاال کرونا هم به
ان اضافه شده و اسایش ما را سلب کرده است؟
البته این به این معنا نیســت که تنها مــا در این نقطه از عالم
هســتیم که دچار رنج و عذابیم .بسیاری در جاهای دیگر دنیا هم
دچار درد و مشکل و سختی هستند ،ولی می بینیم در این سال ها
مرتب بالیای طبیعی دامان مــان را گرفته و بخش تاریک چرخۀ
دانش یوگا اردیبهشت |1399شماره 137
5
حیات را پررنگ تر کرده و باعث شده است بعضی از ما ان ها را به شانس
و کارما و خشم خداوند و خشم مادر زمین یا به سرنوشت ،قسمت ،تقدیر
و ...نســبت دهند .ولی اگر عمیق توجه کنیم متوجه می شویم به قول
حکیم معروف شــرق دور «هیچ حرکتی در این جهان تصادفی نیست».
و اگر نیک بنگریم در می یابیم همۀ هستی در تالش است که چیزهایی
را در ما تغییر بدهد ،تغییراتی که یکایک ما نســبت به ان باید احساس
مسئولیت داشته باشیم .بیاییم کاله مان را قاضی کنیم و در خود عمیق
شویم و ببینیم هر یک از ما در بروز مشکالتی که این سال ها ما را اسیر
خود کرد ه است چقدر نقش داشته ایم؟ شاید بسیاری از ما بگوییم هیچ.
اما بی شک کائنات در حال واکنش نشان دادن به کنش های ماست .پس
بخش های زیادی از رفتار و کردار و حتی سطوح ارتعاشی ما معیوب است
و برای کائنات مخرب.
صدها سال است مادر زمین را به بند کشیده ایم ،از بیرون اوردن نفت
تا انواع سنگ های معدنی از دل زمین ،از نابودی جنگل ها برای ساخت
ویال و مراکز تفریحی ،از رها کردن هزاران تن زباله در دریاها و اقیانوس ها
تا انباشت ان ها در طبیعت ،از به بند کشیدن حیوانات در باغ وحش ها تا
کشــتار انان برای استفاده از گوشت و پوست و استخوان و عاج و ...همه
و همه این عملکرد های ما انسان ها باعث گردیده در این برهه از زمان با
بالیایی همچون زلزله و سیل و طوفان و ریزگرد و خشک سالی و کم ابی
و حاال هم کرونا مواجه شــویم .بروز ایــن اخرین بال در عصر فناوری و
پیشرفت تکنولوژی باعث شده است که ترس از مرگ تمام وجود عالمیان
را فرا گیرد.
به در بند کشــیدن مادر زمین اضافه کنیم بعضــاً رفتارهای فردی
همچون تقلب و دروغ و غیبت و حســادت و کینه و عداوت شــهوت و
ترس و عادات بد و عصبانیت و نفرت و حرص و طمع و ...که بخشی از
عملکرد روزانۀ زندگی مان را تشکیل می دهد و چنین عملکردهای من و
شما و هشت میلیارد مردم دنیا این پیام موالنا جالل الدین محمد بلخی
را برایمان تداعی می کند:
باید به خود اییم و گوش به پیام قدیسین و بزرگان علم و دین و
معرفت دهیم ،گفته های شان را به کار گیریم و نکته های شان را اویزۀ
گــوش کنیم و در کردارهای مان تجدید نظر نماییم تا کم کم بخش
تاریک چرخۀ حیات جایش را با بخش روشن عوض نماید و ما را به
ســمت و سویی هدایت کند تا در باقیماندۀ عمر شادی و سالمتی و
امید و عشــق و راحتی خیال را بهتر حس کنیم .چیزی که خواجۀ
شیراز ،حافظ شیرین سخن 792 -727 ( ،هـ .ش) هم از ان به عنوان
صبح امید یاد می کند و می گوید که باالخره شب تار به اخر می رسد:
صبح امید که بد معتکف پردۀ غیب
گو برون ای که کار شب تار اخر شد
هرچند کرونا ،در این عصر ،ما را وادار کرده است که در یک نظام
خاص قرار بگیریم و در روابط مان تجدید نظر کنیم و بیشتر بهداشت
فردی مــان را رعایــت نماییم ،ولی هیچ گاه فرامــوش نکنیم عمده
اتفاقات بیرونی تجلی دنیای درون ماســت .نیات درونی ماست که
گاهی باعث گردیده بیرون مان اشــفته گردد .البته اکنون می توانیم
بگوییم کرونا درس بزرگی به ما داده است و به عبارتی کرونا در حال
حاضر بزرگ ترین معلم ما به شمار می رود .کرونا به ما ندا می دهد اگر
حتی یک نفر بیمار باشد و درمان نشود می تواند کل جهان را درگیر
کند .کرونا به مرزها توجه ندارد .نه رنگ و پوســت و کشــور برایش
مهم اســت ،نه نژاد ،نه دین و ایین .کرونا به ما یاد می دهد سالمتی
و زند ه ماندن ما و عزیزان مان در گرو ســامتی غریبه هاست .کرونا
وادارمان می کند که حواس مان به سالمتی دیگران باشد تا خودمان
بیمار نشویم و ای کاش همه چیز در زندگی واگیر داشت ،طوری که
حواس مان به همدیگر بود که کسی غم نداشته باشد ،مبادا به ما هم
سرایت کند و همه تالش می کردیم ماتم را ریشه کن کنیم.
حتماً راه های پیش گیری از غم را هم به یکدیگر یاد می دادیم .اگر
کسی فقیر بود همه تالش می کردیم فقر را ریشه کن کنیم تا مبادا
خودمان به ان مبتال نشــویم .دیگر پول های مان را از یکدیگر پنهان
نمی کردیم .از نااگاهی کسی سوء استفاده نمی کردیم.
ان سخن های چو مار و کژدمت
اگر کســی محتاج بود ،از ترس ســرایت بــه خودمان بی نیازش
مار و کژدم گردد و گیرد ُدمت
می کردیم .اگر کســی تنها بود ،ترس تنها شدن خودمان ،وادارمان
با ضایع کردن محیط زیســت و بــا عملکردهای نابه جا و داشــتن می کرد به دادش برسیم .اگر کسی ...اگر . ...
احساسات منفی نباید هیچ گاه منتظر اتفاق های خوب باشیم! وقتی اکثرا ً
حتماً جمالت «مشــکل خودت است ،به من مربوط نیست ».هم
درون مان مملو از بیماری های فکری ،روانی ،جسمی و ذهنی است؛ نه تنها برای همیشــه از فرهنگ لغت حذف می شــد .چه خــوب بود اگر
هرگز انتظار سالمتی و ارامش و راحتی خیال و دل خوش را نباید در سر همین جا ،در شــرایط کرونایی ،تصمیم می گرفتیم از حاال به بعد به
بپرورانیم ،بلکه باید منتظر تحمل مشکالت خانوادگی ،مالی ،اقتصادی ،کسی دروغ نگوییم ،غیبت کسی را نکنیم ،به کسی حسادت نورزیم،
کاری ،سیل ،زلزله ،خشک سالی و کم ابی ،و حاال هم بیماری ناشناختۀ حرص و طمع نداشته باشیم ،از کسی کینه و نفرت به دل راه ندهیم
و این مسئله را ملکۀ ذهن مان کنیم که«:سعادت ما در گروی سعادت
کرونا که زندگی جهانیان را دگرگون کرده ،باشیم.
تا کی قرار است زاویۀ دید ما ب ه سمت جنگ و ترس و مرگ و نابودی و خوشبختی دیگران است ».و در اخر ،کاش همه چیز همچون کرونا
و بیماری و خشم و نفرت های شخصی و اجتماعی و فرهنگی و مذهبی واگیر داشــت؛ حتی خوشبختی ،و ای کاش خوشبختی هم در اغاز
این سال نو برای همگان همه گیر می شد.
باشد؟
ســامائل ائون ویور ( ۱۹۱۷-م) ،اندیشمند و متفکر بزرگ کلمبیایی،
می گوید« :ما خواستار عشق هستیم ،در حالی که بی رحم و خشن بوده ایم.
منابع:
گلستان سعدی به اهتمام محمد علی فروغی
ما خواستار درک هستیم ،در حالی که ندانستیم چگونه کس دیگری را
کتاب چنین گفت زرتشت فردریک نیچه ترجمه داریوش اشوری -نشراگاه
درک کنیم و هرگز یاد نگرفته ایم از نگاه کس دیگری نگاه کنیم».
کتاب مصور کامل یوگا ترجمه سید عبدالحمید موحدی -انتشارات عصر روشن بینی
قران کریم ترجمه ایت اهلل مکارم شیرازی
چرخۀ حیات در حال چرخش است و این روزها بخش تاریک چرخه
مثنوی معنوی موالنا جالل الدین بلخی به تصحیح رینولد نیکلسون
نســبت به بخش روشن ،بیشــتر خود را به جهانیان و از جمله مردمان
دیوان حافظ به تصحیح محمد قزوینی و دکتر قاسم غنی
کتاب تحول باطن اثر ساموئل ائون ویور ترجمه فضه مهدی پور -انتشارات البرز
منطقۀ خاورمیان ه نمایان ساخته است.
6
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
همۀ ما در مورد هشت مرحله یا عضو یوگا
یعنی یاما ،نیاما ،اسانا ،پرانایاما ،پراتی اهارا،
داهارانــا ،دیانــا و ســامادهی اطالعاتی
داریــم .ولی ایا در مورد ویتامین های یوگا
چیزی شنیده اید؟
همان گونــه که ویتامین هــا در عادات
غذایی و ســامت جســم مــا از نقش و
اهمیت ویژه ای برخوردارند ،در یوگا نیز پنج
ویتامین هســتند که موجب تغذیۀ روح و
غنای تمرینات می گردند.
این ویتامین های یوگایی عبارت اند از:
.1ســرادا ( :)Sraddhaایمان؛ که به
پرتوجو یوگا می اموزد ساختمانی از اعتماد
و اطمینان را بنا کرده و در نهایت به قابلیت
تمرین ایمان واقعی برسد .این ویتامین به
ِ
یوگی کمک می کند با اعتقاد راسخ ،نگرش
مثبت و پذیرش با زندگی روبه رو شــود و
با امیدی شیرین در مســیر ایمان واقعی
گام بردارد.
در زبــان سانســکریت Sraddhaیک
کلمۀ مونث است و می تواند مفهوم لطافت،
حمایت و دلسوزی یک مادر را در مورد باور
قلبی و ایمان به ذهن متبادر سازد.
با تمسک جستن به ایمان ،ذهن پرتوجو
ارام شــده و این امر منجر به جمع شدن
نیرو و قــدرت در او می گــردد .این نیرو
به عنوان Viryaشناخته می شود.
.2ویریا ( :)Viryaانرژی معنوی ،نیروی
حیاتــی روح؛ این ویتامین از احساســات
مثبت مربوط به انجام کار صحیح و ماندن
در مسیر درست نشــات می گیرد .از این
ویتامین گاهی به جرات و شجاعت تعبیر
می شود؛ همان نیرویی که ارادۀ قوی برای
مواجهه با کارزار زندگی را تامین می کند و
برای داشتن اشتیاق ،طاقت و گاهی وقف
شدن در صحنۀ زندگی مورد نیاز است .با
جمع شــدن این انرژی معنوی ،جدیت و
توجه در پرتوجو شکل می گیرد.
.3سمریتی ( :)Smrtiاراده ،جدیــت ،
توجــه ،مالزمــت؛ معمــوالً ایــن کلمۀ
سانســکریت به «خاطره» ترجمه می شود،
ولــی در اینجا مفهوم اگاهی و توجه از ان
برداشــت می شود .اما از چه چیز باید اگاه
بود؟ برخی مفســرین بــه توجه دائمی به
جنبه های محســوس زندگی مانند بدن،
پنج ویتامین یوگا
محتویات ذهــن ،روح ،محیــط اطراف و
تنفس اشــاره می کنند .برخی دیگر از ان
به تذکر مســتمر و انعــکاس این تذکر بر
طبیعت واقعی خویــش تعبیر می نمایند.
گروه سوم بر این باورند که خاطره یا حافظه
عبارت است از بازیابی انچه در کتاب های
قدیمــی یوگا مطالعه کرده یا می کنید .در
هر صورت ،توجه ،انرژی اگاهی را متمرکز
کرده و مقدمــات مراقبه را با انتقال انرژی
از سیســتم اعصاب سمپاتیک به سیستم
اعصاب پاراسمپاتیک فراهم می نماید .این
انتقــال انرژی بــدن را ارام نموده و تولید
هورمون های زیان اوری چون کورتیزول را
کاهش می دهد .وقتی جدیت حضور دارد ،
ذهن فارغ از اشوب و در نتیجه هماهنگی و
سامادهی برقرار می گردد .هارمونی راستین
با جذب ویتامین Smrtiحاصل می شود.
.4سامادهی ( :)Samadhiسامادهی
یک اصطالح اصولی و اساســی در یوگای
کالســیک اســت که معنی تحت اللفظی
ان «جمــع کــردن» یا «وحدت» اســت.
ویتامین روح در نهایــت به پرتوجو
ایــن
ِ
اجــازه می دهد هــر چیــز را همان گونه
که واقعاً هســت با ذهنی شــفاف و بدون
قضاوت دریابد.
چنین دریافتی به ویتامین پنجم منتهی
می شــود که در حقیقت هــدف تمرین
یوگاست.
.5پراجنا ( :)Prajnaاین واژه به معنی
«دانش» است ولی نه دانش مادی و دنیوی.
دانشــی روحانی که ذهن و ظرفیت ان را
گســترش می دهد و تمام پراکندگی های
شــخص را در خــود واقعی او بــه اتحاد
در می اورد.
1. Yoga Journal/Have You Taken Your Yoga
Vitamins? B.K.S. Iyengar Prescribed Theses
5, By Richard Rosen, Updated: APR 5, 2017 I
Original: AUG 28, 2007.
2. Persona/ The 5 vitamins of Yoga, Feb 6,
2017, By Tamara Bernadot
دانش یوگا اردیبهشت |1399شماره 137
7
ما انســان ها قبل از این که درگیر تمدن
و زندگی امروز باشــیم ،انســان هستیم و
زندگی اجتماعی در ســطحی گســترده
داریــم و هرکدام مان کردارهای انســانی
منحصربه فرد .به مجرد این که ما به ســن
میانسالی می رســیم ،یعنی حدودا ً به سن
پنجاه ســالگی نزدیک می شــویم ،دل مان
می خواهد از سرعت زندگی بکاهیم؛ انگار
تمام عجلۀ ما برای عبور به یک باره از بین
می رود .می خواهیم از لحظه لحظۀ زندگی
خود باخبر باشــیم و لــذت ببریم و عبور
لحظات را به تمام معنا درک کنیم .به سفر
می رویم ،می خواهیم باحوصله دنیای جدید
را کشــف کنیم و تازه قدر عمر گرانبهای
خــود را می فهمیم و خواهان انیم که گذر
زمان را کشــف کنیم .از زندگی خود چه
می خواهیم؟ هدف مان در زندگی چیست؟
این موضوع با افزایش سن کم رنگ نمی شود
تازه رنگ و لعابــی دیگر می گیرد .با افکار
جدیدی که در گذر عمر خود چه کرده ایم؟
ایــا به جایی که می خواهیم رســیده ایم؟
به نوعی ارامش درونی ما در گرو دستیابی
به اهداف مان اســت .درواقع ما همیشــه
این اشــتباه را می کنیم که به جای این که
از مســیر زندگی و مسیر اهداف مان لذت
ببریم ،با فکر کردن به هدف ،لذت گذر از
مسیر را از دست می دهیم و دائم در اندوه
گذشته یا ترس و اضطراب از اینده لحظۀ
عالی اکنون خود را از دست می دهیم.
به این معنا ما یا دائم درحسرت گذشته
هســتیم که چرا بــه فالن هــدف خود
نرســیدیم؟ یا در اضطــراب اینده که چه
خواهد شد؟
در این مقاله تمام تالش بر این اســت
که به شــما چند نکته را یــاداوری کنیم
(چون اکثر ما ایــن نکات را می دانیم ولی
فراموشش کرده ایم و نیاز به یاداوری است).
تا بدانیم چگونه در زمان حال زندگی کنیم
و از زمان حال شــگفت انگیز خود نهایت
استفاده و لذت را ببریم و به نوعی خود را
از چنگال اسارت گذشته و اینده رها کنیم
و اجازه بدهیم که ذهن ما محل زندگی اش
را خود انتخاب کند:
.1ســعی کنید هر روز زمان و لحظاتی
را در سکوت و تنهایی بگذرانید .می توانید
در این زمان مراقبــه کنید و تمرکز ذهن
یا مدیتیشــن انجام دهید .دعــا بخوانید
و عبــادت کنید .می توانید یــوگا کنید یا
ذکر بخوانید .نکتۀ مهم این اســت در این
زمانی که اختصاص داده اید که در سکوت
بگذرانید کار دیگری انجــام ندهید؛ مث ً
ال
تلویزیون تماشا نکنید ،بافتنی نبافید ،کتاب
نخوانید ،با کســی صحبت نکنید و حتی
خودتان را نخارانید!
فقط در جایی در ســکوت قرار بگیرید
مثل مراقبه ،مثل وضعیت شاواسانا .مطمئناً
هجوم افکار را خواهید داشــت و اســمان
ذهن شــما پر از ابرهای سرگردان و افکار
خواهد بود ،اما باز در همان حالت باشید و
فقط به افکار خود نگاه کنید .با افکار خود
همراه نشــوید ،یکی نشوید ،فقط به عنوان
یک شــاهد ،ناظر افکار خود باشید .اجازه
دهید این افکار از ذهن شــما عبور کنند.
مثل ابرهایی که شناور در اسمانند و عبور
می کنند .این روند به شــما کمک می کند
که پی به اشفتگی و پراکندگی و فعالیت
دائــم و مکرر ذهن تان ببرید و تازه متوجه
می شــوید که در این لحظه چقدر افکاری
به سر شما هجوم می اورد که شما از ان ها
نااگاه هســتید .این نخســتین گام است
چگونه در زمان
حال زندگی کنیم
مهتاب کالنتری
8
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
که پی بــه افکار خود ببرید .پس در مدت
ســکوت می توانید دعا و عبــادت کنید و
حرکات یوگا انجام دهید و مدیتیشن کنید.
.2هر روز یک چیز جالب را در اطراف تان
در نظر بگیرید و به ان با عشق خیره شوید.
مث ً
ال به گلدان گل در اتاق تان خیره شوید.
به نــوری که از البه الی پــردۀ اتاق تان به
داخل می تابد .به صدای پرندگان پشــت
پنجــرۀ اتاق خــود گوش دهیــد ،به تار
عنکبوت تنیده شده در گوشۀ سقف خانۀ
خود خیره شوید .می توانید طلوع خورشید
و غروب زیبای افتاب را تماشــا کنید و از
زیبایی های ان ها بهره مند شــوید و از این
پدیده های زیبا در ذهن تان تصویرســازی
کنید و به ان ها اندیشــه کنید و از خداوند
به خاطر خلق این همه زیبایی شکرگزاری
کنید ،سپاســگزار باشــید .سپاسگزاری
روزهای ما را زیباتر و شیرین تر می کند .اگر
خوب به دور و بر خود نگاه کنید چیزهای
زیادی برای سپاسگزاری پیدا خواهید کرد.
.3در طول روز زمانی را در نظر بگیرید
که با دیگران صحبت کنید؛ به شرط ان که
در این مکالمــه به طور کامل به گفته های
طرف مقابل خود توجه کنید و حتی در این
مدت تالش نکنید که یک لحظه هم حدس
بزنید و مقصود طرف مقابل تان را پیش بینی
کنید .کام ً
ال شــنونده باشید و سعی نکنید
جمــات طرف مقابل تــان را کامل کنید.
فقط دو گوش شــنوا باشــید .این روزها
اغلب افــراد درحالی که با دیگران صحبت
می کنند ،در تمام مدت مکالمه بدون توجه
به صحبت های طرف ،دائم در ذهن شــان
مشغول پیدا کردن جواب هستند و یا سعی
در نفی و رد حرف های او دارند .دســتیابی
به مهارت شنیدن بدون کم وکاست درواقع
یــک راهکار عالی برای ارامش و ســکوت
ذهنی و تمرکز اســت و به تقویت حافظه
کمک شایانی می کند.
.4سعی کنید پذیرش خود را نسبت به
مســائل دور و برتان باال ببرید و دســت از
مشــاجره و درگیــری و مجادله با دیگران
بردارید و هر کس را همان طور که هســت
با تمام ویژگی هایش بپذیرید .انچه که باید
اتفاق بیفتد می افتد چه ما بخواهیم و چه
نخواهیم .پس چه بهتر برای حفظ ارامش
خودمان و دیگــران تمام اتفاقات لحظه را
بپذیریم و همه را موهبت خداوندی بدانیم.
باید در فرهنگ جمــات ذهنی خود این
جمله را برای همیشــه حک کنیم :همین
است که هست.
پس با پذیــرش اتفاقات ،میزان رضایت
خــود را باال ببریم و در لحظه از وقت خود
بهترین استفاده ها را ببریم .انگار که خودمان
ان اتقــاق را انتخاب کرده ایم .البته ما باید
بــرای بهبود وضعیت خــود تالش کنیم.
پذیرش این لحظه به معنای این نیســت
که دســت از تالش برداریم .باید با زندگی
در لحظه ،لحظات پویایی ساخت .لحظاتی
که وقتی در ان هســتیم بهترین خودمان
باشــیم .متمرکز ،دقیق و بدون حاشیه .با
کنار هم قــرار گرفتن این لحظات خوب و
طالیی ،اینده ای عالی در انتظار ما خواهد
بــود .ما هیچ گاه نمی توانیــم زمان حال را
عوض کنیم؛ چرا که این زمانی که در حال
گذران ان هستیم از پیش اغاز شده است.
ولی می توان این لحظه را عالی سپری کرد
تا لحظۀ اغازین بعدی بهتر و بهتر بشود.
«ســکوت ذهنی پــی بردن بــه ژرفای
پدیده های زندگی روزمره اســت و زندگی
کردن در لحظۀ حال تجربه ای اســت که
اغلب انســان ها از ان گریزاننــد! اغلب ما
به انجام دادن و به دســت اوردن اهمیت
فراوانی می دهیم ،اما برای بودن در لحظه
ارزش چندانی قائل نیســتیم .درحالی که
بــودن در لحظه کیفیت اینــده را به گونۀ
شــگفت انگیزی افزایش می دهد .شناخت
دیگران نشــانۀ عقل اســت ،ولی شناخت
خودمان نشــان دهندۀ ضمیــری پاک و
روشن بینی اســت ».ما با شناخت خودمان
است که به خدا می رسیم.
دانش یوگا اردیبهشت |1399شماره 137
9
دوم
سبک های مدیتیشن
در جوامع امروز
*
امی لی مرسری
برگردان :لیال خیراندیش
از انجــا که مراقبــه و ذهن اگاهی بحــث روز فرهنگ عمومی
دهه های گذشته به شمار می رود ،مدیتیشن را در دوران باستان ،و
اشکال متعددی از تفکرات و رسوم معنوی و سبک های مدیتیشن
را در جوامــع امروزی ،مورد بررســی قرار دادیم .در این شــماره
مبحــث قبل را ادامه می دهیم و به معرفی ســبک های دیگری از
مدیتیشن می پردازیم.
مدیتیشــن هایی که از شرق دور و همچنین منطقۀ خاور میانه
سرچشمه گرفته اند:
مدیتیشن بینشی (درون بینی)
در این نوع مراقبه،که از مکاتب مشرق زمین مشتق شده است،
تمرکز روی نظارۀ اگاهانۀ ذهن صورت می گیرد .هدف این اســت
که روی ذهن متمرکز شــویم و زمانی که حواس مان متوجه چیز
دیگری می شــود ،به ارامی مجــددا ً ان را متوجه ذهن کنیم .این
نوع مراقبه ذهن اگاهی یا ویپاسانا نیز نامیده می شود .شگفت انگیز
اســت که امروزه این نوع مراقبه بدون توجه به نوع مذهب بسیار
کاربردی است.
10
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
در ســال ،1980جان کابات ،اســتاد مشهور رشتۀ پزشکی
دانشگاه ماساچوست ،مدیتیشن بینشی و تمرینات ذهن اگاهی را
وارد دنیای پزشکی کرد و سپس همین روش را در کلینیک کاهش
استرس خود به کار برد.
مدیتیشن ذن (شاخه ای از مذهب بودا)
پایه های مدیتیشــن ذن در مکتب ماهایانا بودا شــکل گرفته
که بعدها به شــکل وسیعی در کشــورهای ژاپن و کره گسترش
یافته اســت .این نوع مراقبه روی ســه شــاخۀ فرعی از تمرینات
تمرکز می کند:
-1مشابه ان چه در مدیتیشن بینشی داشتیم ،تمرین کننده به
افکاری توجه می کند که می ایند و سپس از بین می روند.
-2شاگرد ارام در جایی می نشیند ،کاری انجام نمی دهد و اص ً
ال
به چیزی فکر نمی کند.
-3تفکر دوگانه
دوتــن از طرفــداران اصلی ذن در غرب الــن واتز و دی.تی.
ســوزوکی بودند .بعد از جنگ جهانی دوم ذن در امریکا نیز ریشه
گرفت .در سال ،1950جنبش بیت در ایاالت متحده شکل گرفت.
در این جنبش گروهی از متفکران و هنرمندان ،بعد از مایوس شدن
از فرهنگ خود ،در جستجوی تفکراتی بودند که از فلسفه های شرق
الهام می گرفت .شــورش این جنبش زمینه ای شد برای ورود ذن
به جریانات امریکایی .اوایل دهۀ 1950سوزوکی به ایاالت متحده
امد تا دربارۀ ذن ســخنرانی کند .تســلط او در ترجمۀ متون ذن
برای امریکاییان و ارتباط ذن با فیزیک ،طب و مسیحیت مدرن در
جمعیت روشنفکر طنین انداز شد.
مدیتیشنتبتی
مراقبۀ تبتی دربردارندۀ تعداد زیادی از نشانه های فرهنگی تبت
است و از سه جزء اصلی تشکیل شده است:
مذهب شمنی تبت ،بودای سنتی و اموزه های مذهبی هند.
در مراقبۀ تبتی ،فرد ،با الهام گرفتن از خدایان فرهنگی و تمرینات
مذهبــی ،به یکی کردن انرژی درونی اش می پردازد تا به کمک ان
بتواند میان جسم و ذهنش ارتباطی برقرار سازد.
مراکز بودای تبتی در سراســر ایاالت متحده یافت می شــد.
شاید معروف ترین نام برای امریکائیانی که این نوع مراقبه را تجربه
می کردند داالی الما (پیشــوای بوداییان تبت) بود .اواســط دهۀ
1950میالدی روحانیون بودایی شــاگردانی را در امریکا پرورش
دادند .یکی از مشهورترین شــان در ســال 1970به امریکا امد و
تشکیالتی بنا نهاد و یک صد مرکز مدیتیشن ایجاد کرد و شاگردانی
تربیت کرد که بعدها به درجۀ استادی رسیدند.
مدیتیشن زوزچن
ً
زوزچن ســبکی از مراقبه اســت که اخیرا در ایاالت متحده از
محبوبیت بیشتری برخوردار شده است .نوع دیگری از مراقبۀ تبتی
است که هدفش دست یابی به "ذهن پاک"(ماهیت کامل هستی)
است.
این نوع مراقبه با تمرینات مدیتیشــن بینشی برابری می کند.
تمریناتی که در جستجوی دست یابی به اگاهی عمیقی است که
از بودن در لحظۀ حال حاصل می شود و از طرفی ترسیمی است از
تمرینات تبتی و مانتراهایی که در راه رسیدن به این هدف کمک
موثری است.
اوایل دهۀ ،1950با پراکندگی تبتیان ،این سبک از مدیتیشن
بیشتر شناخته شد و داالی الما استاد این سبک است.
سبک های مدیتیشن در مسیحیت امروزی
مســیحیت تاریخچۀ پر باری در تمرینات مراقبه دارد .هر چند
بســیاری از افراد ،حتی خود مســیحیان ،احتماالً از ان بی اطالع
هستند .بسیاری از این تمرینات در خود ایین مسیحیت گسترش
یافت و تعدادی هم از رسوم مذهبی ادیان دیگر وارد این دین شد.
مدیتیشن هم چنان می تواند مترادفی باشد برای عبادت فکورانه در
اعمال مسیحیت.
درون این تمرینات مدیتیشن مسیحی دو مقوله شکل می گیرد:
در نوع اول مدیتیشن ،فرد ،بدون داشتن تصوری ذهنی یا به کار
گیری کلمات یا هر نوع وسیلۀ خارجی ،وجود خدا را تجربه می کند.
در این نوع مراقبه ،هیچ هدف خاصی وجود ندارد و فرد باید تمرکز
را کنار گذاشته و تنها برای ایمان به خدا تالش کند.
در نــوع دوم ،برخالف نوع قبل ،از نقوش ،عالئم ،کلمات ،حاالت
بدنی و یا هر چیزی اســتفاده می شود تا به اشفتگی ها شکل داده
شــود .تسبیح زدن ،زانو زدن ،صلیب کشیدن یا نگاه کردن به یک
تصویر جهت تحریک حاالت عبادت ،همگی مثال هایی هستند از
این نوع مراقبه.
اشکال دیگر
اشکال متعددی از مدیتیشن ایین مسیحی در ایالت متحده به
چشم می خورد و انواعی از تمرینات در ان جا گسترش یافته است.
کلیســای کاتولیک به ترویج این تمرینات می پردازد و مناسک و
عبادات همچون سرودی توسط مریدان تکرار می شود.
مدیتیشن در عرفان کاباال امروزی
شاخۀ عرفانی ایین یهود با نام کاباال ،که در قرن یازدهم گسترش
یافت ،از تعداد بی شــماری تمرینات فکورانه و مراقبه ای تشــکیل
شده اســت .این تمرینات شامل تفکر و تجســم اسامی و صفات
خداوند است .در هاسیدیســم (فرقۀ اصول گرایی افراطی یهودی)
نیز ،که چندین قرن بعد گسترش یافت ،تمرینات فکورانه به شکل
مدیتیشن متحرک و انزواطلبی وجود داشت.
در شــاخۀ دیگــری از ایین یهود به نام موســار ،که در ســال
1800گسترش یافت ،از تمرینات مدیتیشن برای اصالح اخالقیات
اســتفاده شــد .طرفداران این روش تمرکز می کننــد تا بتوانند
خصوصیات مثبت و فضیلت درونی شان را افزایش دهند و این کار
را با نگاه به چگونگی از دست دادن تمرکزشان انجام می دهند و به
نظر می رسد شباهت زیادی به مدیتیشن ذهن اگاهی داشته باشد.
مدیتیشن در اسالم امروزی
اسالم به جنبه های عرفانی بها می دهد که از ان جمله می توان
به صوفی گری اشاره کرد .صوفی گری برای مدیتیشن ارزش باالیی
قائل است .ک ً
ال بسیاری از ایین های اسالمی همچون مراسم عبادی
را می توان ایین هایی فکورانه دانست .در دین اسالم به پنج ستون
ایمان توجه شده اســت :بازگویی باورهای اعتقادی یک مسلمان،
زیارت شهر مقدس مکه ،خواندن پنج وعده نماز در روز ،روزه گرفتن
در ماه مبــارک رمضان و کمک به فقرا .در حالی که انجام دادن هر
یک از این موارد می تواند یک عادت یا ضرورت باشــد ،می تواند به
شیوه ای متفکرانه نیز اجرا شود.
شــاخۀ عرفانی صوفی گری از جنبه های سیاسی دین فاصله
می گیرد و بیشتر تمرکزش روی معنویات درونی است .همان طور
که در اثار بی نظیر نویسندگانی چون مولوی و حافظ دیده می شود،
برای صوفیان ،راه عشــق و یکی شدن با محبوب (خداوند) ارزش
فوق العاده ای دارد.
در ســال ،1920حضــرت عنایت خان ،اســتاد صوفی متولد
هند ،صوفی گری را به ایاالت متحده برد .بعدها پســرش شاخه ای
از صوفی گری را در غرب بنا نهاد و اموزه هایش را در اختیار مردم با
هر نوع ایین و مذهبی قرار داد.
ادامه دارد.....
دانش یوگا اردیبهشت |1399شماره 137
11
کنترل خشم با
۱
یوگــا
لیونل کورون
۲
برگردان :ژیال حاتمی
اموزش هایی برای یادگیری مدیریت خشم و تسلط بر ان
و ارام کردن خویش
برتراند ،یکــی از مراجعین دکتر کــورون ،از مدتی پیش دچار
خشــم های ناگهانی می شــد؛ به طوری که سر مســائل کوچک و
بی ارزش به شدت عکس العمل خشمگینانه نشان می داد .به توصیۀ
دکتر ،چنــد ازمایش مختلف برای پیدا کــردن علت هورمونی و
عصبی انجام داد ،ولی از نظر پزشک این مشکل بیشتر منشا روانی
و ذهنی داشت .درنتیجه به برتراند یک سری حرکات یوگا پیشنهاد
داد .اول از همه این که ،قبل از انجام سری حرکات اساناها ،چندبار
درحالــی که نفس خود را حبس کرده اســت ،به حالت چمباتمه
بنشیند و ســپس با بازدم بلند شود .با انجام همین حرکت ساده،
برتراند ،مشــاهده کرد که خشم وی کمتر و کمتر شد .بعد از این
حرکت ،از وی خواســته شد که اســانای کوه را انجام دهد تا خط
اتصال بین زمین و اســمان را در وجود خویش احساس کند و در
اخر یک مراقبه و شاواسانا انجام دهد.
برای غلبه برخشم ،در یوگا ،این اساناها توصیه می شود:
اسانای اتصالی
در حالت ایســتاده قرار بگیرید ،پاهــا را کمی خم کنید .بازوان
را به ســمت جلو بکشــید ،و در حالی که پشت دست ها را به هم
می چسبانید ،بازدم داشته باشید.
-2با بازدم به حالت چمباتمه بنشــینید و در حالی که
بازوها را به ســمت جلو می کشید ،پشت دست ها را به هم
بچسبانید .با دم و بازدم در این حالت باقی بمانید .بدن تان
را شل کنید و هوای درون شش ها را به صورت کامل با بازدم
خالی کنید.
این تمرین را ســه بار انجام دهید و بر روی این حس خوب تان
تمرکز کنید و به این ترتیب انرژی خوبی را کسب کنید.
-1در سه حالت انجام می شود:
الف :با دم ،انگشتان شصت و سبابه را به هم وصل و کف دستان
را بــه حالت نیم دایره کنار هم قرار دهید .درحالی که بازوان را خم
کرده اید دست ها را مقابل جناغ سینه نگه دارید.
-3نمستۀ ایستاده
ب :با بازدم ،با حفظ حالت انگشتان ،دست ها از دو طرف بازکنید.
الف :این حرکت ،به حالت ایســتاده با فرم نمسته (دست ها به
ج :انگشتان را باز کنید و دست ها را به حالت Vباالی سر بکشید.
حالت دعا ،مقابل جناغ سینه) شروع می شود.
طوری که کشیدگی پهلوها را احساس کنید.
12
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
ب :با دم ،دســت ها را باال بکشــید ،به طوری که بازوان کام ً
ال به
گوش ها نزدیک باشد.
ج :با بازدم ،خودتان را به جلو خم کنید ،در حالی که زانوها کام ً
ال
صاف باشند .با دم ،بدون این که سر را بلند کنید ،صاف بایستید و
با بازدم دوباره خم شده و این بار سر و گردن را کام ً
ال شل کنید و
تا جایی که امکان دارد ،دســت ها را به انگشتان پا نزدیک کنید و
حتی می توانید با ارنج خم ،دست ها را کمی زیر انگشتان پا بگذارید؛
به طوری که ســر به زانو نزدیک تر شود .اما اگر به زانو فشار می اید،
برای محافظت از کمرتان ،کمی زانوها را خم کنید.
را که احســاس می کنید ،رایحه و بویی را که استشمام می کنید،
بدون هیچ احســاس خاصی نظاره کنید .سپس می توانید چشم ها
را ببندید و همین روند را ادامه دهید و تمام حالت های خشــم و
هران چه که برای تان ناخوشایند است ،از ریشۀ مو تا نوک انگشتان
پا ،از بدن تان به حالت جارو کشیدن ،کام ً
ال تمیز کنید.
حاال چه احساســی دارید؟ خودتــان را بدون هیچ قضاوتی رها
کنید .این مراقبه را هر روز ،دوبار انجام دهید .در طول روز ،تمرین
کنید که گاهی مکث نمایید و بدون هیچ قضاوتی ان چه را که اتفاق
می افتد نظاره کنید.
-4کوه
ً
به صورت ایستاده قرار بگیرید ،شانه ها کامال صاف و در این حالت
اتصال را از کف پا به زمین و تاج ســر به اسمان احساس کنید .در
این حالت ،بدن اتحاد بین زمین و اسمان را بیشتر احساس می کند
و ذهن خود را از اینده و گذشــته رها می کند و بیشــتر در زمان
حال و اکنون قرار می گیرد .در این حالت حضور در لحظه را بیشتر
احساس می کنید.
هنگامی که احساس می کنید در حال خشمگین شدن هستید:
اگاه باشید به خشــم تان ،به عصبانیت تان ،به بی صبری تان ،به
احســاس ناخوشایندتان و ان ها را ببینید .تصمیم بگیرید که یک
لحظــه مکث کنید و به خودتان بگویید :توقف! “ ،”stopخودت را
نــگاه کن که چگونه عکس العمل نشــان می دهی و با خودت این
جملۀ فیلســوفانه را تکرار کن« :هنگامی که کسی باعث می شود
که تو خشمگین شوی ،یادت باشد که این قضاوت توست که تو را
خشــمگین می کند ».دم و بازدم های عمیق انجام دهید و خودتان
را رها کنید و در این حالت ،متوجه می شــوید که خشم تان از بین
رفته است.
-1پزشک و استاد یوگا با بیش از 30سال سابقه است .او مدیریت موسسۀ یوگاتراپی در فرانسه را به عهده دارد .وی
همچنین مدیر علمی چندین سالن یوگا در فرانسه است و اثار متعددی در این زمینه به رشتۀ تحریر در اورده است.
منبع :برگرفته از مجلۀ فرانسوی ،Esprit Yogaشمارۀ ،44چاپ ،2018مقالۀ dompter votre
colere
-5مدیتیشن و مراقبه برای پذیرش
به شــکل دلخواه ،راحت بنشینید و چشــم ها ببندید .کام ً
ال به
صداها گوش دهید و ان ها را همان طور که می شنوید ،بپذیرید .حاال
چشــم ها را باز کنید و بدون قضاوت و بدون هیچ احساس خاصی
انچه را که مقابل دیدتان است بنگرید .رنگ ها ،اجسام ،تصاویر ،اواها
و حتی سر و صداها را فقط ناظر باشید .حاال ،در دهان تان هر مزه ای
دانش یوگا اردیبهشت |1399شماره 137
13
بدن تان را از کسی که
نیستید خالی کنید!
امین مطیعی
شاید دربارۀ مراســم زار شنیده باشید.
ماجرا این است که در باورهای مردم قدیم
دریاهای جنوب ،بادهای سرگردانی مثل باد
دیو و باد جن وجود داشــتند که بر پهنۀ
ســاحل و دریا می وزیدند .این بادها ارواح
خبیثی بودند که خداوند ان ها را شایستۀ
داشتن کالبدی برای زیستن بر پهنۀ خاک
14
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
ندانســته بود .این می شد که ان ها جسم
دریانوردان و ماهی گیرانی که تنها به دریا
یا ساحل رفته بودند را تسخیر می کردند.
ان ادم پس از ان در چنان هذیان و وهمی
فرو می رفت که برای درمانش مراســم زار
برپــا می کردند .به این صورت که به او یک
معجون گیاهی می نوشاندند و بعد دورش
جمع می شــدند و برایش طبل می زدند.
او هم بــا صدای طبل هــا و هلهلۀ ادم ها
بی اختیار و خودانگیخته شــروع به تکان
خوردن می کرد .همین طور که تکان هایش
شدیدتر می شد ،بابا زار ،یا همان کسی که
مراســم را هدایت می کرد ،با ترکۀ چوبی
بر پشــت بیمار ضرباتی محکــم می زد تا
بــاد نااهل از بدنش خارج شــود و ان ادم
از تسخیرش بیرون بیاید .ادمی که از این
مهلکه جان سالم به در می برد و شفا پیدا
می کرد را اهل هوا می گفتند .کســی که
می بایســت پس از ان به شیوۀ خاصی از
زندگــی روی اورد تا دیگر به ارواح خبیث
بادهای سرگردان دچار نشود!
مراســم زار ،تمثیل کاملی اســت که
بــا ان می توانم ایده ای کــه در این مقاله
قصد شــرح دادنش را دارم بیان کنم .این
ماجرا دربارۀ مردم گذشــته که هنوز دایرۀ
کشفیات علوم شــان انقدر گسترده نبود
که بتواننــد درک واقع گرایانه تری از انواع
بیماری ها داشته باشــند ،شاید در نگاه ما
بیشــتر شبیه به یک قصه باشــد .اما من
معتقدم که در دنیای گســترده و عجیب
امروز خودمان می تواند یک واقعیت محض
باشد .بر فراز دنیای پرهیاهوی ما بی شمار
ارواح سرگردان چرخ می زنند که با حلول
هر کدام شان در بدن ما می توانند کسانی را
به اعتبار ،قدرت یا ثروت بیشتری برسانند.
کســان پیدا یا ناپیدایی که این روح ها را
به هوا می فرستند تا کالبد هر جنبنده ای
که بشود را به تســخیر دراورند .بوق ها و
شیپورهای تبلیغاتی و رسانه ای هم دهان
دمندۀ این ارواح هســتند که نمی گذارند
حتی برای لحظه ای بادهای جهان ،خالی
از ان ها باشند و کار ان ها این است که اول
جسم شما را از هویت و روح یگانۀ خودتان
خالی کنند و بعد قانع تان کنند که دربارۀ
مفاهیم مختلف زندگی مثل خوشبختی،
زیبایــی ،تناســب ،ســامتی ،موفقیت و
اسودگی ان گونه که ان ها می خواهند فکر
کنید .کلی شعار و عکس و فیلم و ادم های
نمونه ای هم برای تان می ســازند که دیگر
جای هیچ تردیدی برای شما باقی نماند!
قطعاً در دنیای امروز این که شما چطور
فکر می کنیــد و دربارۀ موضوعات مختلف
نظرتان چیست برای خیلی ها مهم است!
مهم تر از انچه که خودتان تصور می کنید.
چون هر خط و مســلک فکری که شــما
دنبال می کنیــد می تواند به قدرتمندتر و
ثروتمندتر شــدن عده ای اضافه کند .برای
همیــن حتی پیش از ان کــه ما عقل رس
شــویم این ارواح خبیث جنگ بزرگ شان
را برای ان که کدام به کالبد ما وارد شــوند
شروع می کنند و درواقع ما به بزرگ ترین
عرصۀ کشــمکش قدرت ها در دنیا تبدیل
می شــویم .چرا که هر روحــی که ما را به
تســخیر خودش دراورد می تواند بدن مان
را به ماشــین بــزرگ بهره کشــی برای
اربابــان خودش تبدیل کند .ان روحی که
صاحب کالبد ما می شــود روابط و شغل و
رویاهای مان را هم صاحب خواهد شد.
ژان بودریار ،فیلسوف فرانسوی ،در کتاب
ارزشمندش جامعۀ مصرفی به یک نمونه از
این تسخیرشدگی اشاره می کند .تسخیری
که توسط دنیای سرمایه داری و تبلیغات شان
از ادم های یک جامعۀ مصرف گرا می شود.
جامعه ای کــه در ان بدن بــه مهم ترین
بازار فروش تبدیل می شــود و از طریق ان
شرکت های بســیاری می توانند پول های
هنگفتی به جیب بزنند .کمپانی های بزرگ
ارایشی ،بهداشتی ،دارویی ،غذایی ،ورزشی،
پوشــاک ،مد و غیره .روش کار هم خیلی
ســاده است .بدن شــما را از هوش ،شعور
و هویت طبیعی خودش خالی می کنند و
بعد شروع به ساختن روایت های خودشان
از مفاهیمی مثل سالمت ،زیبایی ،تناسب،
لذت و ارامش می کنند و ان قدر برای شما
تکرارشــان می کنند تا ان هــا را به عنوان
واقعی تریــن نیازهای خود بپذیرید و تمام
وقــت و هزینۀ خــود را در زندگی صرف
رســیدن به ان ها و به دســت اوردن شان
بکنید .تکرار بی حــد و اندازۀ این روایت ها
و تصاویر از زندگی و ادم ایدئال ،در دنیایی
که مثل یک ایینۀ بزرگ فقط ان ها را تبلیغ
می کند ،سبب می شود که به خورد هویت
شــما بروند .هر تصویــر و روایتی هم که
وارد فضای هویتی شما شد دیگر نبودن و
نداشتن اش به بهای سنگین داشتن بدترین
احساســات ممکن دربــارۀ خودتان ختم
می شــود .ان وقت است که حتی اگر شده
پول قرض می کنید و مث ً
ال صورت تان را به
همان شکلی که همه به عنوان تصویر قابل
قبول از زیبایی می شناســند درمی اورید.
این رابطه درست می تواند معکوس باشد،
یعنی شما به همان میزان که به ان تصویر
نزدیک می شوید از خودتان دورتر و دورتر
می شوید .ظاهری که شاید برای ادم های
زیادی جذاب و حتی غبطه برانگیز باشد،
اما نمی تواند برای شــما احساس شادی و
رضایت عمیق و اصیلی به همراه داشــته
باشــد و شــما برای تزریق های موقت و
موضعی شادمانی به زندگی تان هم تازه باید
از محصوالت فیزیکی و شــیمیایی همین
بازار استفاده کنید .ان وقت شما به همین
راحتی دچار باد دیو می شــوید! بدن تان از
کسی که هستید خالی می شود و از کسی
که نیستید پر می شوید! روح شما از مدار
حضورتان خارج می شود .ان هم در دنیای
شگفت انگیز بدن هایی که منحصربه فرد و
بی مانند بودن هر کدام شان دلیل بزرگی بر
بی همتایی روح مان و رسالتی است که در
این جهان دارد.
از اینجا به بعد است که شکاف بزرگ و
عذاب اور زندگی ما ایجاد می شود .دوگانگی
عمیقی که بین ذهن و بدن مان درست شده
است .شکاف میان ذهنی که حاال با ارواحی
پر شــده که دیگر چندان هم ســرگردان
نیســتند و مدام ما را هوایــی می کنند و
بدنــی که در نقطۀ واقعــی زندگی ما قرار
دارد و حقیقت داســتان زندگی ماست .ما
احساس می کنیم که این ها هر کدام به یک
ســمت می روند و چون نمی توانیم مسیر
حرکت شــان را روی هم بیندازیم به ناچار
تن به حذف یکی از ان ها می دهیم .اتفاقی
که معموالً به حذف واقعیت زندگی ما که
در بدن مان جاری است منجر می شود .بدن
نه به معنای صرفاً دســت و ســر و پا .بلکه
درک ویژه تــری از ان که اگر کمی یوگا را
تجربه کرده باشیم قطعاً این درک ویژه را
تا حدودی در قالب الهامات و هوشمندی
و انــرژی که از ان به ما رســیده اســت
تجربه کرده ایم.
حاال سوال های مهم ما این ها هستند!
چه عواملی باعث می شود تا ما طعمۀ این
بادهای سرگردان باشیم؟
مراسم زار چگونه می تواند برای ما برگزار
شود و به کدام طبل اگاهی باید بکوبیم تا
ارواح خبیث از کالبدمان خارج شوند؟
مــا چطور می توانیم به کســی که باید
باشیم تبدیل شویم؟
نسخۀ درست ان را از کجا و چگونه باید
پیدا کنیم؟
در مقاالت بعد به مرور با هم دربارۀ شان
فکر خواهیم کرد.
دانش یوگا اردیبهشت |1399شماره 137
15
به تازگی مراقبه و مایندفولنس ۱یا ذهن
اگاهی کلمات شــایعی شــده اند ،اما این
تکنیک ها شــامل چه چیزهایی هستند و
ایا واقعاً شش دقیقه تمدد اعصاب به شما
کمکی می کند؟
در یــک مطالعۀ پنج ســاله روی 201
بیمار مبتال به بیمــاری عروق کرونرکه از
ان ها خواسته شده مراقبۀ متعال یا تی ام
(تکنیکی که بی صدا در یک موقعیت راحت
می نشینید و با چشمان بسته یک صدا به
نــام مانترا را در ذهن خود تکرار می کنید)
را هــر روز به مدت 15دقیقه انجام دهند؛
پژوهشگران دریافتند پانزده دقیقه مراقبۀ
روزانه ،خطر مرگ ،حملۀ قلبی و ســکتۀ
مغزی را 48درصــد کاهش می دهد .این
تغییــرات با فشــار خون پایین و ســطح
استرس پایین همراه بود.
محققان نتیجه گرفتند که« :این تمرین
ممکن است از نظر بالینی در پیشگیری های
ثانویه از بیماری هــای قلبی عروقی مفید
باشد( ».جلوگیری از عارضۀ قلبی یا سکتۀ
مغزی مجدد برای افرادی که از قبل دارای
این بیماری هستند).
افــرادی که مرتــب مراقبــه می کنند
احساسات متعادل و استرس کمتری دارند،
همچنین یک مطالعۀ دانشــگاه استنفورد
نشان می دهد که یک دورۀ هشت هفته ای
ذهن اگاهــی فعالیــت در بخش هایی از
الیه هــای جلوی مغــز را افزایش می دهد
که به تنظیم احساســات کمک می کند و
متعاقباً استرس را هم کاهش می دهد.
همین طور ،تجزیه و تحلیل 23ازمایش
کنترل شــده بــر روی بیماری های قلبی
مشخص کرد که مداخالت روانی -اجتماعی
(مانند مدیتیشــن ،تمرین های تنفسی و
تکنیک های ارامش بخش بدنی) زمانی که
به برنامه های توانبخشی قلبی برای بیماران
مبتال به ( CHDبیماران قلبی مادرزادی)
اضافه شدند نتایج را بهبود بخشیدند.
اثرات استرس
بیشــتر برنامه های توانبخشــی قلبی
در انگلســتان اطالعات مربــوط به مقابله
بــا اســترس و بعضی هــم تکنیک های
ارامش بخش را شامل می شوند.
زندگی با مشکلی در وضعیت سالمتی
مانند بیماری هــای قلبی در بعضی مواقع
می تواند اســترس زا باشد ،بنابراین داشتن
تکنیک هایــی برای کنترل این اســترس
16
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
ایا مراقبه می تواند به کسانی که
مشکالت قلبی دارند کمک کند؟
می تواند برای افرادی کــه دارای این گونه
شرایط هستند بسیار مفید باشد.
چرا مراقبه می تواند کمک کند؟
در کوتاه مدت ،تمرینات ســادۀ تنفسی
می تواند با کاهش سرعت تنفس به کاهش
میزان اســترس فرد کمک کند ،به شــما
کمک می کند تا عمیق تر نفس بکشــید و
در نهایت به پاییــن امدن تولید هورمون
اســترس کورتیزول کمــک کنید (گرچه
تحقیقات بیشــتری الزم اســت تا به طور
قطعی ارتباط را درک کنید).
مراقبه می تواند حواس فرد را از افکاری
که باعث ایجاد استرس می شوند پرت کند؛
بنابراین ،به کاهش عالئم جسمی استرس
کمک می کند.
در طوالنــی مــدت ،ذهن اگاهی به ما
اگاهی از نحوۀ واکنــش در موقعیت های
مختلف را می بخشــد و به ما درک و دید
وســیع تری می دهد و در مقابــل اعتماد
به ان به عنوان ابزاری واکنشــی در هنگام
اضطراب به ما اجازه نمی دهد که در وهلۀ
اول استرس بگیریم.
روش های بســیار زیادی مانند فعالیت
بدنــی ،نوشــتن یادداشــت های روزانه از
نگرانی ها یا نوشــتن لیستی از اولویت های
زندگی برای کمک به کاهش اســترس یا
اضطراب وجود دارد.
مراقبه نیز روشــی ارزان و در دسترس
است که حتماً می تواند به شما کمک کند.
-1مایندفولنــس( )mindfulnessیــا ذهــن اگاهی
اصطالحی در روان شناسی و خودشناسی است به معنی
کردن عمدی و تمرکزی پذیرا و بدون قضاوت ،به
توجه
ِ
رخدادن افکار ،هیجانات و احساسات در زمان حال .
منابع:
https://www.bhf.org.uk/
informationsupport/heart-mattersmagazine/wellbeing/meditation-andmindfulness
مقاله ای در مورد مشــکالت قلبی در سایت بنیاد قلب
بریتانیا
تنفس بهاری و سم زدایی از بدن
اتنا سرابی
کم کم ســکوت طبیعت می شــکند و
زمزمه هــای بیداری دوبــاره اش ،بر جان
و روح موجودات می نشــیند .خاموشی و
سردی جای خود را به حیات و سرزندگی
می دهد و این ســراغاز بهار است و نوید
شروعی دوباره...
هــوای بهاری جــان می دهــد برای
نفس هــای عمیــق ،هوای بهــاری جان
می دهــد برای زنــده کردن شــش ها و
ریه های مان ،بهار برای زنده و احیا کردن
امده است و بهترین زمان برای پاکسازی
ذهن و بدن مان است .برای جان بخشیدن
به نفس هایی که بزرگ ترین موهبت الهی
برای ماســت .موهبتی که ان قدر راحت
در دســترس است که معموالً از ان غافل
هستیم . ...
ســعدی بزرگ چه زیبــا اهمیت این
موهبت الهی را توصیف کرده است:
«هر نفسی که فرو می رود ممد حیات
است و چون برمی اید مفرح ذات ،پس در
هر نفسی دو نعمت است و بر هر نعمتی
شــکری واجب»!! این حکیم بزرگ درک
کرده بود که انچه فرو می رود نیروی حیات
و زندگی اســت که جان را تازه می کند و
انچه خارج می شــود سموم و تنش های
ذهن و بدن اســت که وجودمان را خالی
می کند از انسدادها و گرفتگی ها . ...
بلــه تنفس نه تنهــا راه دریافت کردن
نیروی حیات و انرژی است ،بلکه راه خروج
سموم و الودگی های جسمی و تنش های
روانی نیز هست .اصلی ترین راه های خروج
سموم از بدن شــامل دفع ،تعریق و بازدم
می شــود کــه در این بین بــازدم یکی از
پرکاربردترین ان هاست؛ چرا که هر لحظه
با تو و همراه توست! اما معموالً عمل تنفس
میان عموم مردم به طور اشــتباه و ناکامل
انجام می شــود .تکنیک های تنفس یوگا
به ما امــوزش می دهد که از تمامی حجم
ریه های مان برای دریافت اکسیژن استفاده
کنیــم .چرا که معموالً زمانــی که به طور
ناخوداگاه نفس می کشیم اندکی از شش ها
را از هوا پر می کنیم و با بازدم های سطحی
و ســریع مقدار اندکــی از ان را به بیرون
می دمیم و این جریان سبب می شود که نه
تنها اکسیژن کافی به بدن و سلول های مغز
نرسد ،بلکه سموم نیز به طور کامل تخلیه
نخواهد شد و این ســموم به شکل بلوکه
شده در بدن مان خواهد ماند.
تمرینات تنفسی یا پرانایاما ،گام چهارم
یوگا اســت و یکی از مهم تریــن ابزارهای
سالمتی جسم و روان اســت .از ان جایی
که تنفس عملــی غیر ارادی محســوب
می شــود ،معموالً از توجه کــردن به ان
غفلت می ورزیم؛ درحالی که با توجه کردن
به جریــان تنفس و تســلط یافتن به ان
می توانیم به ارامش ذهن و رها شــدن از
تنش های روانی برسیم! در این مقاله سعی
داریم دربــارۀ تنفس کامل صحبت کنیم.
تنفس کامل به زبان ساده یعنی« :استفاده
از باالترین ظرفیت شش ها برای دم و خالی
کردن کامل ان برای بازدم».
در تنفس یوگیانه باید هم دم و هم بازدم
از طریق بینی صورت بگیــرد (مگر برای
اهدافی خاص).
بهتــر اســت روزی چنــد دقیقــه به
تمرین تنفس اگاهانه بنشینیم تا به مرور
زمان لحظات اگاهــی بر تنفس و تنفس
صحیح مان را افزایش دهیم.
برای سم زدایی از بدن ،ما به بازد ِم کامل
نیاز داریم .بازدم کامل یعنی تخلیۀ کامل
شش ها از هوا .برای شروع تمرینات تنفس
کامل ،شــروع بهار و استفاده از هوای پاک
و ســبک بهاری می توانــد بهانه و فرصت
خوبی باشد!
دم عمیــق و طوالنی و بــازدم طوالنی
و کامل؛ ان قدر تخلیــۀ هوا را ادامه دهید
که تمام ســموم رسوب شده و بلوکه شده
در شــش های تان بیرون بیاید و دوباره دم
طوالنــی و بازدم کامل . ...این ســیکل را
بشمارید و پس از هر ده تنفس کامل چند
ثانیه به طور عادی نفس بکشــید و درواقع
به شــش ها استراحت دهید .سپس دوباره
تنفس کامل را شــروع کنیــد .روزی پنج
بار این ســیکل ده تنفس را انجام بدهید
و ترجیحاً در مجاورت هوای تازه باشــید.
بهار را استشــمام کنید و به ریه ها و تمام
سلول های بدن تان جانی تازه ببخشید !...
دانش یوگا اردیبهشت |1399شماره 137
17
هفت قانون
معنویکامیابی
خالصه نویسی :شهال قاسمیان
دیپاک چوپرا /برگردان پروین ادیب
18
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
موفقیت در زندگی را می توان به معنای کسب سعادت ،رسیدن
به اهداف باارزش و توانایی در تحقق ارزوها دانست .معموالً چنین
تصور می شود که موفقیت لزوماً توام با سخت کوشی و غالباً به بهای
شکست دادن دیگران به دست می اید ،ولی با مطالعۀ کتاب هفت
قانون معنوی کامیابی در می یابیم که برای رســیدن به موفقیت و
رفاه ،ضروری اســت که به معنویات بیشتر توجه کنیم .به کمک
معرفت و شناخت این قوانین معنوی ،خود را با طبیعت هماهنگ
می سازیم و برای خود ارامش فکر و مسرت و عشق می افرینیم.
اولین قانون معنوی کامیابی قانون قابلیت های بالقوه است .این
قانون بر این واقعیت متکی اســت کــه ما در نهاد خویش صاحب
اگاهی و معرفتیم .وجــود چنین معرفتی به معنای نوعی قابلیت
بالقوه اســت که می تواند زمینه ساز رشد و خالقیت های نامحدود
گردد .قانون قابلیت های بالقوه را می توان قانون پیوستگی و یگانگی
نیــز نامید؛ زیــرا در ورای این زندگی الیتناهی ،روح پیوســتگی
و وحدت جاری اســت .بین ما و این منبع عظیم نیرو ،شــکاف و
فاصله ای وجود ندارد .در حقیقت سرچشــمۀ این توانایی و قدرت
خود ما هســتیم .هر چه به اصل و فطرت خویش نزدیک شویم به
سرچشمۀ توانایی های بالقوۀ خود نزدیک تر شده ایم.
اگر بخواهیــم از حداکثر قدرت خالقیت خود ،که جزء الینفک
معرفت و اگاهی است ،بهره مند گردیم ،باید خود را به منبع چنین
قابلیتی نزدیک تر سازیم .راه های دسترسی به چنین منبعی سکوت،
تفکر و عدم داوری است .همچنین گشت و گذار در دامان طبیعت
ما را قادر خواهد ساخت تا با توانایی های ذاتی نهفته در درون مان
اشــنا شویم .سعی در حفظ ســکوت یکی از راه های دسترسی به
قابلیت های بالقوه است .ســعی کنیم هر روز مدتی را در طبیعت
به تفکر و اندیشه کردن بگذرانیم .حفظ سکوت بدین معنی است
که هر روز مدتی از حرف زدن باز ایستیم .در این حالت از تماشای
تلویزیون ،گوش دادن به رادیو و حتی کتاب خواندن پرهیز کنیم.
اگر فرصتی برای حفظ سکوت فراهم نیاوریم ،در حقیقت ،فرصت
گفتگوی درونی را از دســت داده ایم .راه دیگر پرورش قابلیت های
بالقوه عدم داوری اســت .داوری به معنــای ارزیابی مداوم عواملی
است که درست ،غلط ،خوب و بد ما را احاطه کرده اند .هنگامی که
به طور مداوم ســرگرم ارزیابی و برچســب زدن و تجزیه و تحلیل
هستیم ذهن خود را دچار هرج و مرج و اشفتگی می سازیم .چنین
اختاللی نظم گفتگوهای درونی را در هم می ریزد و راه رسیدن به
قابلیت های بالقوه را می بندد.
قانون بخشیدن است.
دومین قانون معنوی برای کسب موفقیت
ِ
این قانون را می توان قانون مبادله یا دادن و ستاندن نیز نامید؛ زیرا
جهــان از طریق جابه جایی نیرو و انــرژی به گردش خویش ادامه
می دهد .هیچ چیزی ساکن نیست .جسم ما دائماً در حال جنبش
و مبادلۀ انرژی با عناصر بیرونی اســت .ذهن ما به گونه ای فعال در
جستجوی راهی است تا بر جهان تاثیر متقابل بگذارد .زندگی تاثیر
متقابل و هماهنگ تمامی عناصر و نیروهایی است که مبنای هستی
را تشــکیل می دهند .تاثیر متقابل عناصر و نیروها در زندگی ما به
شکل قانون بخشیدن اشکار می گردد .برای مثال اگر گردش پول را
متوقف کنیم و تنها به ذخیره سازی ان بپردازیم ،از ان جایی که پول
جزئی از زندگی ماست ،مانع گردش و بازگشت دوبارۀ ان به زندگی
خویش شده ایم .در نتیجه هر چه بیشتر بدهیم بیشتر می ستانیم؛
زیرا هماهنگ با گردش کائنات عمل می کنیم .در حقیقت چیزهای
باارزش زندگی تنها از طریق ایثار و بخشندگی فزونی می یابند .اگر
احساس می کنید در قبال انچه بخشیده اید چیزی عایدتان نشده،
در حقیقــت انچه داده اید فاقد ارزش الزم بوده اســت .اگر پس از
بخشیدن چیزی احساس می کنید ان را از دست داده اید ،مطمئناً
هدیه را از صمیم قلب نبخشــیده اید و نباید انتظار فزونی داشــته
باشــید .بهترین راه برای عملی ساختن قانون بخشیدن ،این است
که تصمیم بگیرید هرگاه با دیگران روبه رو می شوید چیزی به ان ها
هدیه کنید .این هدیه می تواند حتی یک لبخند یا یک شاخه گل
و یا یک جملۀ محبت امیز باشد .نکتۀ مهم دیگر قانون بخشیدن،
قبول هدایا و حس شکرگزاری است .همان قدر که بخشیدن اهمیت
دارد ،گرفتن و تشکر و سپاسگزاری نیز بااهمیت است.
سومین قانون معنوی کامیابی قانون کارما است .کارما به معنای
کردار و عمل و نتایج حاصله از ان است .درواقع همان قانون علت
و معلول .این قانون به مــا می گوید که نیروی حاصل از اعمال ما
به همان شــکل به ســوی ما بازمی گردد .هیچ گونه ابهامی در این
قانون وجود ندارد .اگر بخواهیم سعادت و خوشبختی را درو کنیم
باید بذر خوشبختی بکاریم .بنابراین کارما به مفهوم انتخاب اگاهانۀ
کردار و رفتار ماست .چه بخواهیم و چه نخواهیم ،هر انچه در حال
حاضر برای ما پیش می اید نتیجۀ ان چیزی اســت که در گذشته
انتخاب کرده ایم .متاسفانه بسیاری از ما نااگاهانه انتخاب می کنیم و
به همین دلیل غالباً تصور می کنیم که این ها در شمار انتخاب های
ما نیستند ،در حالی که هستند .برای این که از قانون کارما بیشترین
سود را ببریم می توانیم از این عبارات تاکیدی استفاده کنیم:
از امــروز انتخاب هایم اگاهانه خواهد بود .ضمــن مرور بر این
انتخاب ها ســعی خواهم کرد ان ها را جزئی از ضمیر اگاه خویش
گردانم .می دانم که بهترین راه برای مواجه با مسائل اینده این است
که در حال حاضر هوشیار و اگاه باشم .پیش از هر انتخابی دو سوال
را بــا خود در میان بگذاریم :نتیجۀ این انتخاب چه خواهد بود؟ ایا
این تصمیم برای من و همۀ کسانی که تحت تاثیر ان قرار می گیرند
خوشبختی و سعادت به همراه خواهد اورد یا نه؟
چهارمین قانون معنوی موفقیت قانون کمترین تالش و کوشش
اســت .این قانون ریشــه در این حقیقت دارد که ذات طبیعت بر
ســهل و ســاده گرفتن و فراغ بالی متکی اســت .این همان اصل
تالش و کوشش محدود و عدم دفاع یا به عبارتی اصل هماهنگی و
عشق است.
زمانی که چنین درســی را از طبیعت فراگیریم ،به سادگی به
ارزوهای خود جامۀ عمل خواهیم پوشاند .اگر به خصلت طبیعت در
کار و عمل دقت کنیم ،متوجه خواهیم شد که حداقل نیرویش را به
کار می گیرد .سبزه به خودی خود می روید و رشد می کند؛ بی ان که
تالش کند .ماهی ها برای شنا کردن تالش نمی کنند ،بلکه خود به
خود شنا می کنند .گل ها سعی در شکوفا شدن نمی کنند ،پرندگان
بدون زحمت پرواز می کنند و باالخره این طبیعت انسان است که
ارزوهایش را جامۀ عمل بپوشاند ،به سهولت و سادگی و بدون رنج و
مرارت .این قانون به ما می گوید که هرگاه رفتار و کردار ما از نیروی
عشق برانگیخته شود به تالش کمتری احتیاج داریم؛ زیرا طبیعت
با نیروی عشق به هم امیخته است .زمانی که در جستجوی قدرت
برمی ایید و خیال تسلط بر دیگران را دارید ،نیروی خویش را هدر
دانش یوگا اردیبهشت |1399شماره 137
19
می دهید .زمانی که انرژی ازاد است ،می تواند تغییر مسیر دهد و در
راه خلق انچه می خواهید به کارگرفته شود.
بــرای این که چهارمین قانون معنوی کامیابی را به مرحلۀ عمل
دراوریم می توانیم از عبارات تاکیدی زیر کمک بگیریم:
سعی می کنم پذیرفتن را تجربه کنم .از امروز مردم ،موقعیت ها،
شــرایط و وقایع را ان چنان که هســتند می پذیــرم .همه چیز را
همان گونه که در حال حاضر هست خواهم پذیرفت نه ان طور که
ارزویش را دارم .با پذیرش مســائل ان طور که هستند ،مسئولیت
موقعیت و هر انچه را مشــکل خویش تلقــی می کنم می پذیرم.
می دانم که هر مشکلی فرصتی برای تغییر فراهم می سازد .غلبه بر
مشکالت به من فرصت خواهد داد از لحظه ای که در اختیارم هست
در جهت منافع خویش و همگان بهره مند گردم.
پنجمین قانون کامیابی قانون مقصود و ارزوســت .این قانون بر
اســاس این حقیقت استوار اســت که نیرو و اگاهی در همه جای
طبیعت پراکنده اســت .در حقیقت طبیعت مجموعه ای از نیرو و
اگاهی اســت .گل ،رنگین کمان ،درخت ،برگ گیاه و بدن انســان
هرگاه به اصل خود تجزیه شــوند ،مجموعــه ای از نیرو و اگاهی
هســتند .دو عامل که ریشــه در اگاهی دارند و موجبات افزایش
ظرفیت اگاهی ما را فراهم می ســازند عبارت انــد از :توجه و اراده.
دقت و توجه باعث قدرتمندی ،و قصد و اراده موجب تغییر شــکل
می شوند .هر انچه را که در کانون توجه خویش قرار دهیم نیرومند
می گــردد و بالعکس ،هر چیزی که توجه خــود را از ان برگیریم
ناپدید می شود .برای رسیدن به مقاصد و ارزوهای خود می توانیم
فهرستی از ان ها تهیه کنیم و هر جا برویم ان را با خود همراه داشته
باشــیم .هر شــب پیش از خوابیدن و هر صبح پس از بیدار شدن
نگاهی به ان فهرست بیاندازیم .سپس فهرست ارزوهای مان را رها
کنیم و ان را به دست مهربان و بخشندۀ خلقت بسپاریم .باور کنیم
هــرگاه کارها ان طور که ما می خواهیم پیش نمی رود ،حکمتی در
کار اســت و عالم هستی طرح هایی به مراتب بزرگ تر از انچه خود
به ان ها قانع بودیم برای مان در نظر گرفته اســت .همواره به خود
یاداوری نماییم که تحت هر شــرایطی به زمان حال توجه داشته
باشــیم و اجازه ندهیم که مسائل جنبی ذهن و فکر ما را از درک
زمان حاضر باز دارند .زمان حال را همان گونه که هست بپذیریم و
اینده را با پروراندن عمیق ترین نیات و ارزوهای مان بنا کنیم.
ششــمین قانون معنوی موفقیت قانون انفصال و عدم وابستگی
اســت .مفهوم این قانون این اســت که برای دستیابی به انچه در
جهان به دنبالش هستیم باید از وابستگی به ان چشم پوشی کنیم.
این به معنی صرف نظر کردن از ارزوها نیست .لزومی ندارد از مراد
20
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
و مقصود خود دست برداریم ،بلکه فقط باید دلبستگی و وابستگی
به نتیجۀ ان را رها کنیم .عدم وابستگی رفتاری بسیار قدرتمندانه
اســت .قانون انفصال و عدم وابستگی مغایرتی با قانون مقصود و
ارزو ندارد .ما قصد رفتن به ســمت معینی را داریم و همچنان
اهداف مــان را دنبال می کنیم .با عمل به قانون عدم وابســتگی
قادر خواهیم بود جهت خود را تغییر دهیم ،به ویژه در مواجهه با
اهداف بزرگ تر .برای به کار بستن قانون انفصال و عدم وابستگی
می توانیــم از این عبارات تاکیدی کمک بگیریم :از امروز با خود
عهد می بندم مستقل عمل کنم .اجازه می دهم خودم و هرانچه
در اطرافم هست ازاد باشد .دست از پافشاری بر می دارم .راه حل ها
را به مسائل تحمیل نمی کنم که خودبه خود منجر به بروز مسائل
جدیدی می شود .در هر موردی بدون توجه به نتیجۀ ان مشارکت
می کنم.
باید ببینیم منظور از خوشبختی چیست؟ خوشبختی چیزی
جز برخورد هم زمان امادگی و فرصت نیســت .هرگاه این دو با
هوشیاری برخاسته از اشفتگی با یکدیگر در امیزند ،منافعی برای
شما و همۀ کسانی که با ان سروکار دارند به بار خواهند اورد .این
نسخۀ تمام عیار برای موفقیت است .موفقیتی که بر قانون انفصال
و عدم وابستگی مبتنی است.
هفتمین قانــون معنوی کامیابی قانون دارما نــام دارد .دارما
واژه ای سانســکریت و به معنای داشتن هدف در زندگی است.
قانون دارما می گوید که ما در قالب جسم خلق شده ایم تا هدفی را
به انجام برسانیم .منبع توانایی بالقوه در اصل همان ذات پروردگار
است و خداوند انسان را برای انجام هدفی خلق کرده است .طبق
این قانون ،ما از استعدادهای بی نظیر و روشی منحصر به فرد برای
تجلی ان برخورداریم .برای متجلی ســاختن این استعدادهای
منحصربه فرد ،احتیاجات منحصربه فــرد نیز وجود دارند .هرگاه
این احتیاجات با قریحه و استعدادهای ما تالقی نمایند ،بارقه ای
خواهد درخشید که سرچشمۀ همۀ رفاه و فراوانی هاست .تجلی
استعدادهای مان نیازهای ما را مرتفع خواهند ساخت .برای استفاده
از قانون دارما می توانیم فهرستی از استعدادها و توانایی های خود
تهیه کنیم .ان گاه فهرستی از انچه مایل به انجام ان هستیم اماده
نماییم .زمانی که استعدادهای مان را در جهت خدمت به بشریت
به کار گیریم ،در جستجوی فرصت ها بر می اییم تا رفاه و اسایش
را برای خود و دیگران فراهم سازیم.
هر روز از خود بپرسیم چگونه می توانم به دیگران خدمت کنم؟
چه کمکی از دســتم ساخته است؟ پاسخ به این سواالت به من
اجازه خواهد داد با عشق و عالقه به هم نوعان خویش خدمت کنم.
نقش خطرناک پرورش
گاو در گرمایش زمین
ایا می دانید دلیل واقعی بارش های
بی سابقه و سیل های بزرگ چیست؟
ایا می دانید وقتی از گرمایش زمین
صحبت می کنیم دقیق ًا یعنی چه؟
این اگاهــی را تمام مردم جهان و
ایران باید داشته باشند.
خطر در کمین است.
گرمایــش زمیــن چیســت و چــرا بــه
وجود می اید؟
اگر گلخانه دیده باشــید ،سقفی شیشه ای
دارد .وقتــی نــور خورشــید وارد گلخانه
می شــود به دلیل وجود شیشه نمی تواند
برگردد و گرما در ان جا محبوس می شود.
گلخانه گرم می ماند .گرم شدن زمین هم
به این شکل است .چندین نوع گاز االینده
و سمی وجود دارند که نقش همان شیشه
را برای زمین بازی می کنند؛ این گازها در
ج ِو زمین باقی می مانند .وقتی خورشــید
می تابد ،گرمای ان وارد زمین می شــود و
نمی توانــد برگردد؛ در نتیجه زمین گرم تر
می شــود .یخ هــای قطب اب می شــوند
و دنیــا را اب فــرا خواهد گرفت .ســطح
اقیانوس ها باال می اید .نظم فصل ها به هم
می خورد .اب های بیشتری بخار می شوند
و بارش های سهمگین و سیل های عظیم
جاری می گردد .گونه های موجودات اسیب
می بینند .زمین های کشــاورزی اســیب
می بیند .بارش های سهمگین و سیالب های
مرگ اور و اتش سوزی ها بیشتر می شود.
بر اثر گرمایش زمین مرجان های قدیمی و
گونه هایی از ابزیان مرده اند .بر روی حلقۀ
تنۀ درختان و گیاهان خشکی تاثیر منفی
داشته است و پیامدهای اقتصادی مخربی
هم برای بشــر دارد .جهان از هزاران سال
قبل تا به حال به این حد گرم نبوده است.
اما گازهایی که سبب گلخانه ای شدن زمین
و گرمایش می شوند کدامند؟
گازهای االینده
متان ،دی اکسیدکربن ،نیتروژن منواکسید،
بخار اب .اما نقش دامپروری در کجای این
ماجراســت؟ چگونه می شود که این اتفاق
می افتد؟
نقطۀ ثقل این فاجعه از معدۀ گاو ها شروع
می شــود .گاز معدۀ گاو هــا مقادیر زیاد و
باورنکردنی ،گاز ســمی متان تولید می کند.
متــان ۲۰برابــر خطرناک تر و ســمی تر از
دی اکسیدکربن اســت و در ج ِو زمین باقی
می مانــد .متــان قابلیت انفجــار دارد و در
گاوداری ها گزارش شده ،طویله های گاو که
چند روز در بســته بوده منفجر شده است.
جمعیت گاو ها به صورت طبیعی و وحشی در
طبیعت مشکلی ندارد .ان ها بیشتر در افریقا
زندگی می کنند ،اما مقصر اصلی بشــر است
که ساالنه در حدود یک میلیارد گاو پرورش
می دهد .نتیجۀ این گاوداری ها ۱۴۴میلیارد
لیتر گاز خطرناک متان است و زمین گرم تر
می شود .خطرات دامپروری ها بسیار فراتر از
این هاست .برای تهیۀ خوراک دام ها بسیاری
از جنگل ها نابود می شوند تا زمین کِشت برای
خوراک دام ساخته شود .برای تهیۀ هر کیلو
گوشت رقم شاخدار ۱۵هزار لیتر اب صرف
می شود .میلیاردها انتی بیوتیک هم به دام ها
می خورانند که در نتیجۀ ان تمام بدن ان ها
الوده و بیماری زاست .به این فاجعه ،خودروها
و کارخانه ها را هم اضافه کنید.
واقع ًا به کجا می رویم؟
نفس زمین گرفته اســت و حیات اینده در
هاله ای از تردید به سر می برد.
با حفاظت از محیط زیست و پیروی از رژیم
گیاه خواری گرمایش زمین از بین می رود و
زمین نجات پیدا می کند.
منبع :برگرفته از خبرنامه سازمان بهداشت جهانی سال
2019
دانش یوگا اردیبهشت |1399شماره 137
21
مغز را برای مرحلۀ
الفا برنامه ریزی کنید
خوزه سیلوا :ما از کودکی می اموزیم که چگونه بیمار شویم.
اساس کار خوزه سیلوا انتقال انرژی است که این کار
را می توان هم بر بالین بیمــار و هم از راه دور انجام داد.
او می گوید« :می توان از انــرژی روحی برای تغییر ماده
اســتفاده کرد و مهم این است که هرگز نمی توان از این
انرژی برای مقاصد منفی استفاده نمود؛ زیرا چنین کاری
بر خالف قوانین حاکم بر طبیعت است».
خوزه سیلوا در سال 1914میالدی در الرودی تگزاس به دنیا
امد .در چهار سالگی پدر خود را از دست داد .پس از ازدواج مجدد
مادرش ،برای زندگی نزد مادر بزرگش رفت و ناچار شد از شش
سالگی برای امرار معاش شروع به کار کند .اولین شغل او واکس
زدن کفش ها بود و بعد ،نظافت چی و روزنامه فروش و رفتگر شد.
در هفت سالگی روزی یک دالر درامد داشت .ولی چون در کار
خود لیاقت و کفایت بســیار نشان داد به زودی درامدش به دو
دالر رسید .او به خاطر وضع بد مالی خانواده اش به مدرسه نرفت.
در دوازده سالگی رانندگی اموخت و به خرید و فروش پرداخت.
در هفده ســالگی درامدش به حدی رسید که توانست اتومبیلی
برای خود بخرد و ضمن کارکردن با ان از خواهرش خواســت تا
درس هایی را که در مدرسه می خواند به او بیاموزد .او ضمن کار
کردن ،به مطالعات خود ادامه داد و درحالی که فرصت نشستن
پشت میز کالس درس را نداشت ،یک دورۀ دروس الکترونیک را
از طریق مکاتبه گذراند .سپس وارد خدمت نظام وظیفه شد و در
هنگام مصاحبۀ ورودی با روان شناس ارتش به رشتۀ روان شناسی
عالقه مند گردید و در زمان خدمت نظام وظیفه ،مطالعات خود را
روی رشتۀ روان شناسی و هیپنوتیزم متمرکز نمود و پس از ان،
ســال ها در این زمینه تحقیق کرد .این مطالعات 22سال ادامه
یافت و در پایان این مدت ،هیپنوتیزم را کنار گذاشت و کارهای
خود را روی فعالیت مغز متمرکز نمود .مردم او را یک دانشمند
مردمی می خواندند ،زیرا هرگز تحصیالت کالسیک نداشت و به
دانشگاه نرفت.
خوزه ســیلوا سرانجام پس از سال ها ،نتیجۀ مطالعات خود را
تدوین نمود و به نام «روش معالجۀ سیلوا» به جهانیان ارائه کرد .او
کالس های متعدد تشکیل داد و به هزاران نفر روش درمان خود
را اموخت .این روش درمانی به تدریج جهان گیر شد و در سرتاسر
دنیا طرفداران بسیاری پیدا کرد.
خوزه سیلوا می گوید« :ارتعاشات مغزی با وضعیت روحی فرد
تغییر می کند».
امواج مغزیِ فردی که بیدار اســت ،معموالً حدود 20سیکل
در ثانیه است .هر موجی که باالی 14نوسان در ثانیه باشد موج
«بتا» نامیده می شود .امواج بتا برای ارتباط با دنیای فیزیکی خارج
هســتند و با این امواج از حواس معمولی استفاده می کنیم و از
زمان و مکان ،اگاهی می یابیم .ارتعاشــات کندتر بین 7تا 14
22
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
ســیکل در ثانیه ،امواج الفا و امواج 4تا 7سیکل در ثانیه امواج
«تتا» نامیده می شوند .امواج الفا و تتا و دلتا برای ارتباط با دنیای
مادی و فیزیکی نیستند و هنگامی از انان استفاده می کنیم که
اگاه از زمان و مکان نیســتیم .از این امــواج برای دیدن رویا و
ارتباط روحی و شــهود استفاده می شود که با اگاهی درونی ما
مرتبط است.
پایین تریــن تواتر که در خواب به ان بر می خوریم ،امواج دلتا
است .وقتی که مغز در جنین ،تکامل پیدا می کند در ابتدای تولد،
فقط امواج دلتا وجود دارند .با رشــد کودک و با استفاده از مغز
تدریجاً امواج با فرکانس بیشتر پیدا می شوند؛ به طوری که بیشتر
امواج مغزی از 3تا 6ســالگی را امواج تتا تشکیل می دهند .از
حدود یک و نیم سالگی امواج الفا نیز کم و بیش پیدا می شوند ،که
با تکامل این امواج ،قدرت فراگیری مغز بیشتر می شود و نیم کرۀ
راســت مغز بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد .امواج الفا در 6و
7ســالگی بیشترین امواج مغز هســتند و اگر در همین سنین
بــه کودک بیاموزیم که از هر دو نیم کــرۀ مغز برای فکر کردن
استفاده کند ،این قدرت برای تمامی عمر نزد او باقی خواهد ماند.
ولی معموالً کودک چنین شانسی ندارد و استفادۀ او از نیم کرۀ
راست به تدریج کم می شود ،به نحوی که 90درصد انسان ها در
سنین بلوغ و پس از ان فقط از نیم کرۀ چپ مغز برای فکر کردن
استفاده می کنند .در حالت ارامش ،فرکانس امواج مغز ما بیشتر
شامل الفا یعنی 7تا 14سیکل در ثانیه است.
در این حالت هــر دو نیم کرۀ مغز فعالیت دارند و دارای بهرۀ
هوشی باالتری هستیم و مشــکالت را راحت تر می توانیم حل
کنیم.
خوزه ســیلوا ثابت کرده است که با به کارگیری روش او ،مغز
وارد مرحلۀ الفا می شود و سمت راست مغز ،که شهودی و غریزی
و خالق است ،به کار می افتد .او که یک مسیحی مومن و معتقد
است ،در طی مطالعات خود به این نتیجه رسیده است که قدرت
خارج کردن هیاهوی مســائل دنیای خارج و پرداختن به درون
همان است که عیسی (ع) گفت که «بهشت در درون ماست».
خوزه ســیلوا به این نتیجه رسیده اســت که جهان هستی
به وسیلۀ یک نیروی متفکر و اگاه ساخته شده و به همین دلیل
کســانی که در دانش متافیزیک کار می کنند ،در می یابند که
روز به روز فاصلۀ بین علم و مذهب کوتاه تر می شود .او معتقد است
که قدرت عیسی مسیح (ع) در استفاده از نوعی انرژی بوده است
که با ان می توانسته دردها و بیماری ها را از بین ببرد.
اساس کار خوزه ســیلوا نیز انتقال انرژی است که این کار را
می توان هم بر بالین بیمار و هم از راه دور انجام داد .او می گوید:
«می توان از انرژی روحی برای تغییر ماده استفاده کرد و مهم این
است که هرگز نمی توان از این انرژی برای مقاصد منفی استفاده
نمود ،زیرا چنین کاری برخالف قوانین حاکم بر طبیعت است».
درمان ،طبق روش خوزه سیلوا بر دو نوع است :اول درمان بر روی
خود و دوم درمان بر روی دیگران .درمان بر روی دیگران نیز شامل
دو نوع درمان از نزدیک و درمان از راه دور است.
اول -درمان بر روی خود:
خوزه سیلوا می گوید« :ما از کودکی می اموزیم که چگونه بیمار
شویم ،یعنی مغز ما را برای این کار برنامه ریزی می کنند .مث ً
ال این
جمله که :اگر پاهایت را خیس کنی سرما می خوری ،یک برنامه ریزی
است .یا مث ً
ال وقتی که می بینیم دیگران بیمار شده اند و بیماری شان
را در خودمان به تصویر می کشــیم .نگرانی هم نوعی برنامه ریزی
اســت .باید بدانیم که برنامه ریزی های منفی نتایج ناخوشــایندی
دارند ،در حالی که برنامه ریزی های مثبت می توانند سازنده باشند.
اگر می خواهید به نتایج مثبتی برسید ،کارهایی را که می گویم به
مدت چهل روز دنبال کنید:
وقت بیداری صبح خــود را طوری برنامه ریزی کنید که پس از
شســتن دست و رو و اجرای دســتوراتی که می گویم ،وقت کافی
برای خوردن صبحانه و رفتن به سر کار خود داشته باشید .شروع
کار به این ترتیب اســت که چشــم های خود را ببندید و سر را در
زاویه حدود بیســت درجه با افق قرار دهید .سپس به اهستگی از
صد تا یک بشــمارید .به طوری که فاصلۀ بین هر دو شماره حدود
یک ثانیه باشد .به شمارۀ یک که رسیدید تصویر خود را که جوان و
شاداب و سالم و جذاب است در فکر مجسم کنید و به خود بگویید:
«من همیشه مغز و بدنی ســالم خواهم داشت .حاال از یک تا پنج
می شمارم .وقتی که به شمارۀ پنج رسیدم چشم هایم را باز می کنم
و در ســامتی کامل خواهم بود ».وقتی که شمارش از یک تا پنج
را شروع کردید ،به شمارۀ دو که رسیدید چشم های تان را باز کنید
و در سالمتی کامل خواهید بود ».وقتی که به شمارۀ پنج رسیدید،
چشم های تان را باز کنید و بگویید« :من کام ً
ال بیدارم .احساس کامل
بودن و سالم بودن می کنم ».این کار برای چهل روز انجام می شود.
ده روز اول از 100تا 1بشــمارید .ده روز دوم از 50تا ،1و ده روز
ســوم از 25تا ،1و ده روز اخر از 10تا ،1شمارش کنید .پس از
چهل روز همین روش را فقط با شمارش از 15تا 1ادامه دهید».
با انجام دســتورات خوزه ســیلوا در این چهل روز ،مغز عادت
می کند که در فرکانس الفا عمل کند و شخص بهبود دل خواه را به
دست خواهد اورد .البته مسئله همیشه به این سادگی نیست و در
این مســیر به تمرکز احتیاج داریم .برای از بین بردن یک بیماری
خاص باید تصور خالق داشته باشیم .مث ً
ال برای از بین بردن سنگ
کیســۀ صفرا می توانیم تجسم کنیم که سنگ ها را در دست خود
گرفته و خرد می کنیم تا به راحتی از کیسه دفع شود.
دانش یوگا اردیبهشت |1399شماره 137
23
پرتوجو کسی است که از دستورات معلم معنوی در کالم و روح
ان پیروی می کند و به تبلیــغ اموزه های او می پردازد تا روح های
کمتر تکامل یافته تا پایان عمر در مسیر رشد قرار گیرند.
یک شاگرد واقعی تنها به ذات الهی معلم معنوی می پردازد و تمام
حرکات او به عنوان انسان دغدغۀ شاگرد نیست و این امر درگیری
او محسوب نمی شود .برای او ،معلم ،معلم است حتی اگر به طرزی
غیرمتعارف عمل کند .همیشه به یاد داشته باشید که ماهیت الهی
یک معصوم نیازی به دفاع ندارد .او را قضاوت نکنید .ماهیت الهی او
سعادت ابدی
(مقام شاگردی)
نویسنده :سوامی شیواناندا /برگردان:گروه ترجمه
24
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
را با معیار نابلدانۀ جاهلیت خود نسنجید .به همین منوال دلیلی هم
نیست که تمام اعمال یک معلم معنوی را نقد کنید.
شــاگرد واقعی چشم انداز را وسعت می بخشد .این اتش روحانی
را روشــن می کند .دانشــکده های خفته را بیدار می کند .در سفر
شخصی و در طول مسیر معنوی این وسعت نظر بیشترین ضرورت
را دارد .استاد و شاگرد یکی می شوند .معلم معنوی پرتوجو را برکت،
راهنمایی و الهام می بخشد .او قدرت معنوی خود را به کمال منتقل
می کند و پرتوجو را را دگرگون و روحانی می کند.
چــه پرتوجویی بــرای نزدیک شــدن به معلم معنــوی واجد
شرایط است؟
برای نزدیک شــدن به یک معلم معنوی ،باید واجد شرایط ان
بود .درک صحیح ،عدم دلبستگی به اشیاء دنیوی ،ارامش ذهنی،
خویشتن داری حواس ،عدم وجود احساسات محکم ،ایمان به مسیر
و ارادت به خداوند وسایل الزم است که با استفاده از ان فرد شایسته
است تا به معلم معنوی نزدیک شود.
معلم دستورات معنوی را فقط برای کسی ارزو می کند که ان ها
را برای رهایی می خواهد و به درستی از دستورات اطاعت می کند؛
کسی که احساسات و تمایالت خود را زیر پا گذاشته است و دارای
ذهنی ارام اســت .او دارای فضایلی مانند رحمت ،عشق کیهانی و
صبر ،فروتنی ،اســتقامت ،تحمل و غیره است .رمز و رازهای الهی
تنها زمانی الهام می شود که ذهن پرتوجو امادۀ ان است .باید توجه
را متمرکز دفع خودخواهی و منیت کرد .فردیت معنایی در مسیر
معنوی ندارد.
کاپیتان یک کشتی همیشه هوشیار است .یک ماهیگیر همیشه
هوشیار است .جراح در عرصۀ عمل همیشه هوشیار است .با توجه
به این ،یک شــاگرد باید همیشه تشنۀ یادگیری و در خدمت خود
هوشیار باشد.
باید مراقب فرصت ها بود .منتظر دعوت نشوید .خود را برای فیض
از برکات مسیر اماده کنید و همواره داوطلب باشید.
خدمت به پیشوای خود و راه او را با فروتنی ،با میل ،بدون قید و
شرط و محدودیت ،ناگسستنی و لبریز از عشق کنید .هرچه انرژی
خود را برای خدمت به این مسیر صرف کنید ،انرژی الهی بیشتر به
درون شما خواهد رسید.
او که به پیشــوای معنوی و ارمان های الهی خدمت می کند ،به
تمــام دنیا خدمت می کند .چرا که راه ان ها از اهداف خودخواهانه
به دور است .در هنگام انجام خدمت مدام انگیزه های درونی خود را
بررسی کنید .خدمات باید بدون انتظار از نام ،شهرت ،قدرت ،ثروت
و غیره و خالصانه انجام شود.
اطاعت از معلم معنوی مهم تر از تکریم او است .اطاعت فضیلت
گرانبهایی اســت؛ زیرا اگر سعی کنید فضیلت اطاعت را در مسیر
خود تحقق بخشید ،ارام ارام ریشه می گیرید.
فقط شاگردی که از مسیر الهی تبعیت می کند می تواند فرمان
و تسلط بر نفس خود داشته باشد .اطاعت باید بسیار عملی ،کام ً
ال
دلپذیر و با پشــتکار و فعال باشد .پیرو واقعی نه تعلل می کند و نه
سوال پیچ می کند .یک شــاگرد دورو از ترس اطاعت می کند ،ولی
شاگرد واقعی به خاطر عشق و با خلوص پیروی می کند.
بیاموزید که چگونه اطاعت کنید ،ســپس به تنهایی می توانید
فرمان دهید .یاد بگیرید که چگونه شاگرد باشید؛ سپس به تنهایی
می توانید یک معلم شوید.
از این تصور هذیان گونه دست بردارید که تسلیم شدن ،اطاعت
و انجام دستورالعمل های پیشوایان از ذهنیت برده داری می اید .فرد
نادان فکر می کند که این تبعیت شان او را پایین می اورد و مخالف
ازادی اوســت .این اشتباه بزرگی اســت .اگر با دقت تامل کنید،
خواهید دید که در حقیقــت ،این نوع ازادی فردی یک برده داری
کام ً
ال فرومایه برای نفس و منیت شماســت .کســی که بر ذهن و
نفس پیروز می شود ،انسانی به واقع ازاد است .او قهرمان است .برای
دستیابی به این پیروزی است که انسان تسلیم شخصیت معنوی
باالتر و معلمین معنوی می شود .او با این تسلیم ،نفس پایین خود را
باال کشیده و پیروز می کند و سعادت اگاهی بی حد را درک می کند.
مسیر معنوی مانند نوشتن پایان نامه برای مدرک کارشناسی ارشد
هنر نیســت .در کلیت کام ً
ال متفاوت است .کمک یک معلم در هر
لحظه ضروری است .داوطلبان جوان در این روزها خودکفا ،متکبر
و خودپسند می شوند .ان ها به انجام سفارشات یک معلم اهمیتی
نمی دهند .مایل نیستند که یک پیشوای مسیر داشته باشند .ان ها
از همان ابتدا اســتقالل می خواهند .فکر می کنند وقتی که حتی
الفبای معنویت یا حقیقت را نمی شناسند ،در وضعیت هوشیاری
قرار دارند .ان ها در تعریف ازادی مفاهیم را اشتباه می گیرند و این
یک اشتباه جدی و تاسف اور است ،به همین دلیل رشد نمی کنند.
ان ها به شــکلی خوش خیاالنه و بدون شــانس ،بدون هیچ هدفی
سرگردان می شوند
اگر می خواهید از شیر اب بنوشید ،باید خود را خم کنید .با وجود
این ،اگر می خواهید شــهد معنوی جاودانگی را ،که از لبان مقدس
معلم سرچشمه می گیرد ،بنوشید باید تجسم فروتنی و خونسردی
باشــید .باید ذهنیت خود را گاه بازســازی کنید .اگر می خواهید
یوگای حقیقی تمرین کنید ،باید روی پای معنویت بنشینید و خود
را تسلیم مسیر روحانی کنید.
نفس فردی ،عقاید از پیش تصور شــده ،ذهنیات پیش داورانه،
ایده های حیوانی ،تعصبات و منافع خودخواهانه باید کنار گذاشته
شــود .همۀ این ها در راه انجام تعالیم و دستورالعمل های پیشوای
روحانی است.
اسرار و عقده های قلب خود را در مسیر بگشایید .هرچه این کار
را انجام دهید ،اگاهی بیشتر می شود و این به معنای پیوستن نیرو
به شما در مبارزه با گناه و وسوسه است.
مشتاق به کسب فضیلت ،پیش از این که فضل استاد را بخواهد،
باید شایســتۀ ان باشــد .تامین فیض الهی تنها در حالتی صورت
می گیرد که عطش واقعی در فرد مشــتاق وجود داشــته باشد و
هنگامی که برای دریافت ان درخور است.
لطف الهی بر کســانی فرود می اید که نسبت به پیشوایان کام ً
ال
فروتن و وفادار هســتند .ایمان همان اعتماد به نفس و اعتماد به
مسیر و لطف الهی اســت .ایمان ،اعتقاد محکم به حقیقت است.
شــاگردی که به مسیر ایمان داشته باشد ،استدالل نمی کند ،فکر
نادرســت نمی کند ،بهانه جویی و توجیه و اعتراض نمی کند .او به
سادگی اطاعت می کند ،اطاعت می کند و اطاعت می کند.
اگر یک مشتاق با قاطعیت به مسیر بچسبد ،این نیز از لطف الهی
است .اگر او در هنگام حملۀ وسوسه ها مقاومت کند ،این نیز لطف
الهی اســت .اگر مردم به او عشق و احترام می ورزند ،این هم لطف
الهی است .اگر او به خواســته های جسمی و بدنی نیز برسد ،این
هم لطف الهی اســت .اگر او هنگام ناامیدی و یاس دلگرمی و نیرو
به دست اورد ،این لطف الهی است .اگر او بیش از حد خوداگاهی
به دســت اورد و ارام گیرد ،این لطف الهی است .در هر مرحله این
لطف را مغتنم بدانید ،احســاس کنید و نسبت به مسیر صادق و
خالص باشید.
معلم معنوی از طریق مثال های شخصی خود اموزش می دهد.
رفتار روزمرۀ یک پیشوا در زندگی برای شاگردی که ناظر است یک
نوع اموزش است .زندگی پیشوا یک موعظۀ زنده برای شاگرد صادق
اســت .با تماس مداوم و توجه بسیار به سیرۀ او ،شاگرد فضایل را
دریافته و رعایت می کند و به تدریج قالب ریزی می شود.
پیشــوایان روحانی همواره به تنهایی نیازهای معنوی شاگردان
خود را می دانسته اند .مطابق خلق وخو و تحول شاگرد به او توصیه
و اندرز داده اند .طالب می تواند متناسب با درجۀ ایمان خود از معلم
خود فیض ببرد .اگر فرد هیچ توجهی نکند ،اگر خودکفا و بی توجه
باشد ،اگر در قلب خود را ببندد ،فایده ای ندارد.
معلم معنوی در مسیر الهی حتی ممکن است گاه شاگرد خود را
وسوسه کند ،اما پرتوجو باید با ایمان کافی به مسیر بر این هوس ها
غلبه کند .استاد به طرق مختلف پرتوجویان را ازمایش می کند .در
این مسیر برخی پرتوجویان او را نادرست می دانند و ایمان خود را
نسبت به او از دست می دهند .از این رو که ان ها اماده نیستند.
بهترین شــاگرد مانند سوخت هواپیما اســت .او حتی از فاصلۀ
بسیار دور ،فورا ً نسبت به هر جرقه ای از جانب استاد واکنش نشان
خواهد داد.
شاگرد دوم مانند کافور است .لمس ،روح درونی او را بیدار می کند
و اتش معنویت را در او روشن می کند.
شاگرد سوم مانند زغال سنگ است .استاد مجبور است سختی
بسیار بکشد تا روح او بیدار شود.
و شــاگرد اخر مانند ساقۀ درخت چنار است .هیچ تالشی برای
او فایده نخواهد داشــت .هرچه معلم انجام دهد او همچنان سرد و
بی اثر باقی می ماند.
چیزی که اهمیت دارد اشــتیاق پرتوجــو و میل به کمال او در
مسیر معنوی است.
دانش یوگا اردیبهشت |1399شماره 137
25
حواس مان به سن
و سال مان باشد
منبع :سایت روزنامۀ نیوزویک
جورج واســپتر ،مکانیک معروف انگلیسی که 30سال است در
زمینۀ تعمیر انواع ماشین ها فعالیت می کند ،می گوید« :هر ماشینی
به مرور زمان دچار فرســودگی می شود؛ برای همین است که قبل
از ان که اسیب ببیند ،باید به ان رسیدگی کرد؛ درست مانند بدن
انســان .بدن ما نیز هر چقدر که ســالم بخوریم ،ورزش کنیم و ...
فرسوده می شود ،اما سرعت فرسودگی ان متفاوت است.
در اغاز سال جدید بد نیست به اخرین یافته های دانشمندان در
خصوص فرسودگی بدن در سنین مختلف بپردازیم:
* 27ســالگی :تودۀ عضالنی به تدریج کاهش پیدا می کند ،پس
از این ســن ،هر 10سال2 ،حدود کیلوگرم عضله از دست می رود.
مصرف 20گرم پروتئین پس از کار و ورزش با وزنه توصیه می شود.
* 35ســالگی :خط هایــی دور چشــم ظاهــر می شــود ،به
علت خندیدن یا جمع کردن چشــم ،کالژن پوســت شــروع به
شکستن می کند.
* 43ســالگی :وضوح کلمات نوشته شــده کاهش می یابد .اگر
باالی 40سال سن دارید و برای خواندن هر صفحه ای که به فاصلۀ
طول دست ها قرار داده اید ،مجبورید چشم خود را جمع کنید ،دچار
«پرسبوپیا» شده اید .این حالت بر اثر از بین رفتن حالت کششی در
عدسی چشم رخ می دهد .استفاده از عینک افتابی که 99تا 100
26
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
درصد قابلیت پیشــگیری از وارد شدن اشعه های UVAو UVBبه
چشــم را دارد و قدرت جذب UVان تا حد 400نانومتر است ،از
اسیب دیدگی چشم پیشگیری می کند.
* 45ســالگی :در این ســن لکه های قهوه ای در پوست ظاهر
می شــود .به پشت دســت های خود نگاه کنید ،دستی که هنگام
رانندگی بیشــتر در معرض نور خورشید قرار دارد لکه های سفید
یا قهوه ای بیشــتری دارد .این نشــانۀ اســیب دیدگی سلول های
تولیدکنندۀ رنگ دانه است .هر روز صبح به تمامی قسمت های بدن
که در معرض نور خورشید قرار می گیرد ،کرم ضدافتاب بمالید تا
دچار سرطان پوست نشوید.
* ۵۰تا ۶۰سالگی :ظاهر افراد در این دورۀ سنی ،تغییرات زیادی
می کنــد .این تغییرات نه فقط به دلیل ژن های ما ،بلکه ناشــی از
سبک زندگی ما شامل عادت های قدیمی ،فعالیت های فیزیکی و ...
هم هستند .بیشتر افراد در این دوره تغییراتی را به این شکل تجربه
می کنند :ســلول های مغزی و دیگر سلول های بدن دچار صدمات
دائمی می شــوند ،مشــکالت معده افزایش پیدا می کند ،حافظه
تضعیف می شود.
* 65سالگی :درد مفصل ها اغاز می شود .اگر پس از ورزش دچار
دست درد ،زانو درد یا لگن درد می شوید ،به استئوارتریت یا التهاب
مفصل مبتال شــده اید .برای پیشــگیری ورزش را ادامه دهید .افراد
چاق نســبت به دیگران 3برابر بیشتر در معرض استئوارتریت زانو
قرار دارند.
* 69ســالگی :کاهش شنوایی ،در این ســن افرادی که مشکل
شــنوایی دارند ،تصور می کنند دیگران واضح حرف نمی زنند .به این
افراد توصیه می شود ،هنگام استفاده از هدفون ،صدای ان را کم کنند.
* ۷۵ســالگی :تعداد پرزهای چشایی کاهش می یابد و به حدود
یک سوم دوران جوانی می رسد .تعداد باقیماندۀ پرزها به خوبی مزه ها
را منتقل نمی کنند و فرد ســالمند به خوبی نمی تواند مزۀ شیرین،
ترش ،تلخ و به خصوص مزۀ شــور را از هم تشخیص دهد .به همین
دلیل میزان بیشــتری نمک یا شــکر به غذای خود می افزاید و این
مسئله خطر ابتال به فشارخون باال یا دیابت را افزایش می دهد .توصیه
می شود به حس چشایی اشپز اعتماد کنند.
* بعد ار ۷۵سالگی :افراد باالی ۷۵سال مسن محسوب می شوند؛
اگر چه بعضی از ان ها ممکن اســت هم جوان تر به نظر برسند و هم
خودشــان احساس خوبی داشته باشند .اما روند افزایش سن در این
دوره سرعت بیشتری پیدا می کند .تغییرات این دوره ،عبارت اند از:
کاهش تودۀ عضالنی :افراد سریع تر خسته می شوند و نمی توانند
کارهایی که قب ً
ال انجام می دادند را انجام دهند.
کاهش حجم چربی بدن.
کاهش ســرعت فرایند بازســازی :التیام صدمات پوستی بیشتر
طول می کشد.
کاهش سرعت تمامی عملکردهای بدن (تنفس ،گوارش و غیره).
تضعیف حافظۀ کوتــاه مدت :فرد چیزهایی که مدت ها پیش رخ
داده اند را به خوبی به یاد می اورد ،اما به سختی می تواند چیزهایی که
چند ساعت یا چند روز قبل اتفاق افتاده اند را به خاطر بیاورد.
نکته :در این دوره ،افراد باید تالش زیادی برای حفظ سالمتی خود
بکنند ؛ از جمله :کار کشیدن از مغز و بدن خود به میزان کافی .به طور
منظم به پزشک مراجعه کنند و احتماالً مقادیری داروهای ضروری
مصرف کنند.
مــا نمی توانیم جلوی تغییرات بدنی خود را بگیریم ،اما می توانیم
سرعت ان ها را کاهش دهیم .امروز افراد مسنی هستند که می توانند
در سن ۷۵سالگی اساناهای پیشرفتۀ یوگا را به خوبی انجام دهند .یا
در سن ۸۰سالگی راحت بدوند و چیزهای جدیدی یاد بگیرند .تنها
کاری که از ما برمی اید این اســت که به خوبی از بدن خود مراقبت
کنیم ،تحرک بدنی داشته باشیم و ذهن مان را به سمت افکار مثبت
ســوق دهیم تا جوانی و زیبایی و ســامتی خود را مدت بیشتری
حفظ نماییم.
دانش یوگا اردیبهشت |1399شماره 137
27
یوگا همراه با ابزار
حرکت جنگجوی خوابیده
۱
برگرفته از کتاب یوگا ،راهی به سوی سالمتی کامل اثر بی .کی.اس ایینگر
برگردان :عاطفه شریفان
این اسانا نسخه ای با فعالیت کمتر از نوع کالسیک ان است .این وضعیت را در
ابتدای جلسۀ یوگا تمرین کنید؛ زیرا بی قراری و اضطراب ذهنی را ارام می کند
و باعث ایجاد روحیۀ مناسب برای تمرین شما می شود .این حرکت باعث کاهش
خستگی و تحریک کل بدن می شود .گسترش و باز شدن قفسۀ سینه در این اسانا
برای قلب بسیار مفید است.
ابزار مورد نیاز :یک بالش بزرگ و پتوی
رول شــده .این بالش به افراد دارای کمر
خشــک کمک می کند تا به راحتی تمرین
کنند .همچنین به جلوگیری از بلند شدن
زانو از کف زمین کمک می کند و به حفظ
-1زانو بزنید و بالش را در پشت خود
قرار دهید طوری که پایین ان با باسن
شما مماس شود .یک پتوی رول شده
را روی انتهای ان قرار دهید .اطمینان
حاصل کنید که قسمت های داخلی
پاها باسن شما را لمس می کند .پشت
خود را صاف نگه دارید .انگشتان خود
را روی زمین در کنار انگشــتان پای
خود قرار دهید.
شانه ها
را در یک
راستا نگه دارید
28
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
وضعیت باالامدۀ ســینه و کشش تنه هم
کمک می نماید .پتوی تاشدۀ زیر سر مانع
از فشار چشم می شود و اطمینان می دهد
که سر و گردن به یک طرف خم نشوند.
کتاب یوگا ،راهی به سوی سالمتی کامل اصلی ترین
کتاب ســبک یوگای ایینگر است که اولین بار در
سال 2001در 432صفحۀ گالسه به صورت مصور
و تمام رنگی منتشر شــده و تا به امروز چندین بار
به روزرسانی و تجدید چاپ شده است.
این کتــاب درواقع دربردارنــدۀ تمامی اموزه های
بی.کی.اس ایینگر در خصوص بدن ،ذهن وسالمتی
است و برای تمامی پرتوجویان با هر سطح مهارت
و تجربه ای می تواند مفید واقع شود.
مجلۀ دانش یوگا از بیســت و چهار شــمارۀ پیش
به ترجمــۀ بخش ابزار این کتاب پرداخته و در هر
شماره یکی از حرکت ها را تشریح نموده است .این
مقاله ،بیست و پنجمین شماره ای است که به این
امر اختصاص یافته است.
هشدار:
اگر انژین یا انســداد جزئی دارید و یا در حال
بهبودی از جراحی بای پس هستید ،فقط تحت
نظر متخصص تمرین کنید.
-2کف دست های خود را روی زمین فشار دهید .هر
دو ارنج را خم کنید و به سمت عقب تکیه دهید .ارنج
و ساعد خود را هم زمان روی زمین قرار دهید .به تدریج
کمر خود را روی بالش پایین بیاورید .برای جلوگیری
از کشش نامطلوب در ناحیۀ لگن یا ران ها ،اطمینان
حاصل کنید که زانوها محکم روی زمین بمانند.
در
حالی که خود را
به سمت بالش پایین
می برید ،پشت خود
را به سمت باال
بکشید.
ران ها
و ساق پاهای
خود را روی زمین
فشار دهید.
شانه ها
را به سمت
باال نیاورید
ران ها
را نزدیک
به هم قرار
دهید.
-3هنگامی که پشــت خود را روی بالــش پایین اوردید،
قسمت پشــت ســر خود را روی پتوی رول شده وارهانید.
قفسۀسینۀ خود را به طور کامل منبسط کنید .تیغه های شانۀ
خود را به سمت پایین فشار دهید و سینۀ خود را بلند کنید.
انگشتان پا و مچ پا را به سمت بالش بکشید .با دستان خود
پاهای تان را به باسن نزدیک کنید .لگن را بکشید و ران های
خود را نزدیک به هم فشار دهید.
-4در حالی که کف دست ها به سمت باالست ،بازوهای خود
را به ســمت طرفین بکشید.گردن خود را بکشید ،اما گلو را
رهــا کنید .پلک های خود را به ارامی پایین بیاورید .ارامش
ران ها و شکم و باالتنه و سینه را تجربه کنید .کشش مداوم را
در ستون فقرات از گردن تا قسمت انتهایی استخوان دنبالچه
احساس کنید .در ابتدا به مدت 1دقیقه در این حالت بمانید.
با تمرین ،مدت زمان را به 10-5دقیقه افزایش دهید.
عضالت
صورت را
وارهانید.
قفسۀ سینۀ
خود را باز کنید و
دنده های خود را
باال بکشید.
فواید حرکت:
با ماساژ و تقویت قلب و افزایش
جریان خون کرونر به جلوگیری از
انسداد شریانی کمک می کند.
خاصیت ارتجاعی بافت ریه را
افزایش می دهد.
مقاومت در برابر عفونت ها را
افزایش می دهد.
سوء هاضمه ،ترشح اضافۀ اسید
معده و نفخ را تسکین می دهد.
افتادگی رحم را اصالح و اندام های
لگن را هماهنگ می کند.
کمردرد را تسکین می دهد.
التهاب در زانو را کاهش می دهد
و درد مفاصل و دردهای
روماتیسمی را تسکین می دهد.
دردهای پا را تسکین و به ان ها
ارامش می دهد و تاثیر نامطلوب
ساعات طوالنی ایستادن را
کاهش می دهد.
به اصالح کف پای صاف
کمک می کند.
مطلب یوگا با ابزار از کتاب راهی به ســوی سالمتی کامل اثر ب .ک .اس .ایینگارانتخاب و ترجمه شده است.
در صورت تمایل ،اصل کتاب به زبان انگلیسی را عالقمندان می توانند ازدفتر نشریه دانش یوگا تهیه نمایند.
دانش یوگا اردیبهشت |1399شماره 137
29
یگانه مخلوق نگران
انسان ،یگانه مخلوق نگران خدا بر
روی زمین
«انسان ،یگانه مخلوق نگران خدا بر روی
زمین است .نگران زندگی ،بیم ناک از اینده،
ناخشــنود از لحظۀ حال ،ناتــوان در حل
مسئلۀ مرگ و عاجز از رسیدن به ارامش».
امــار بیماری های روحــی و روانی
روند رو به رشدی داشته و داروهای
ارام بخش و ضدافســردگی ،جزء
پرمصرف تریــن و پرفروش ترین
داروها بود ه است.
توماس لوئیس
امروزه بشر ،علی رغم پیشرفت در صنعت
و تکنولوژی و مدرن شدن زندگی ،به جای
کســب ارامش هر چه بیشتر ،روزبه روز از
طبیعت اصلی خویــش فاصله گرفته و بر
استرس و اشفتگی های ذهنی و در نهایت
تنی خود افزوده است.
بر اســیب های روان ِ
به طوری که همه ســاله در تمام جوامع ،از
کشورهای جهان سوم گرفته تا کشورهای
صنعتی و توســعه یافته ،امار بیماری های
30
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
روحی و روانی روند رو به رشــدی داشته
و داروهــای ارام بخش و ضدافســردگی،
جــزء پرمصرف تریــن و پرفروش تریــن
داروها بود ه اســت .اما در همین جوامع و
در همین دنیای سراسر خشونت و اکنده
از تنش ،همیشــه و در همه حال ،افرادی
که از طریق پــرورش فکر و ذهن خود به
درون نگری ،خودشناســی و خداشناسی
همت گماشته اند؛ نه تنها توانسته اند افکار
منفی و اســترس را از ذهن خود بزدایند،
بلکه با رســیدن به ارامش و ارتباط بیشتر
با خداون ِد هســتی بخش ،هــم از امکانات
جامعۀ خود ،استفادۀ بهتری جسته و هم
تاثیرات مثبت و عمیقی را بر اطرافیان خود
گذارده اند .در این میان ،پرداختن به یوگا و
مراقبه ،یکی از جامع ترین شیوه های رهایی
از اســترس بوده و به جرات می توان گفت
که کامل تریــن روش برای پرورش ذهن و
روح و جسم و رسیدن به ارامش و ارتباط
با خداوند است.
یوگا ،علمی اســت بسیار دقیق و دارای
ارزش های کاربردی فــراوان .هر کس که
کسانی که از دور با یوگا اشنا هستند
تصور می کنند که این علم ،تشکیل
شــده از تمرین هایی کــه باید بدن
را مدت ها در حالت های مشــکل و
طاقت فرســا نگه داشت و یا اجرای
تنفس هایی که بایــد هوا را دقایقی
در شــش ها حبــس کرد یــا رژیم
غذایی ان توام با روزه گرفتن ها و
گرسنگی دادن به بدن است.
ِ
دقــت نظر و تجربــه و مطالعۀ کافی از
با
ان ســخن بگویــد بدون شــک از اغراق
و مطلق گرایــی و شــیفتگی هایی کــه از
نگرش های محدود و هیجان های مقطعی،
ریشه می گیرد ،دوری می کند.
دیــد او ،فقط بــه یک بُعــد ،محدود
نمی گــردد ،بلکه اســتمرار و ارامش را ،از
طریــق تعــادل ،در تمامی ابعــاد زندگی
جستجو می کند و این تعادل در اندیشه و
جهان بینی او ریشــۀ عمیق دارد و افراط و
تفریط در زندگی او نقشی ندارد.
علم یــوگا با عمل کــردن روی عوامل
خارجی شخصیت و فیزیک بدن که برای
بیشتر مردم قابل لمس است ،اغاز می شود.
عدم توازن در این ســطوح ســبب ایجاد
اختالل در ارگان هــا ،ماهیچه ها و اعصاب
می گردد و در انجام وظایف ،مقابل هم قرار
می گیرند .به طور مثال ،وقتی سیستم غدد
داخلی ،دچار اختالل می شود کارایی این
سیســتم کاهش می یابد و عالئم بیماری
اشکار می گردد.
هدف یوگا هماهنگ کردن سیستم های
مختلف بدن اســت .در پرتو ان ،شادابی و
تندرستی کلی به دست می اید .اکثر مردم،
از ترس ،اضطراب و بیماری های عصبی ،که
نتیجۀ استرس ها و فعل و انفعاالت روزمرۀ
زندگی اســت ،رنج می برند .بدیهی است
یوگا نمی تواند و چنین ادعایی هم ندارد که
بر همۀ این نامالیمات فردی ،مسلط شود
و بهبودی تمام ســطوح بدن را برای افراد
تضمین کند ،اما با عبور از ســطح ذهن و
احساس ،روش ثابت شده ای ارائه می دهد تا
تندرستی در بدن تحقق یابد .شیواناندا ،پدر
یوگای علمی عصر حاضر ،می گوید« :یوگا
اتحاد و هماهنگی اندیشه ،سخن ،کردار و
عمل است یا هماهنگی سر و قلب و دست
اســت که ضمن انجام تمرین های یوگا به
دست می اید ».در سیستم یوگا اتحاد بین
سطوح جسمی ،ذهنی و احساسی توسعه
می یابد و چگونگی تاثیر هر ســطحی بر
ســطح دیگــر و چگونگی تعــارض ان ها
با یکدیگر اشــکار می شــود .بســیاری از
کســانی که از دور با یوگا اشــنا هستند
تصور می کنند که این علم ،تشکیل شده
از تمرین هایــی که باید بدن را مدت ها در
حالت های مشکل و طاقت فرسا نگه داشت و
یا اجرای تنفس هایی که باید هوا را دقایقی
در شــش ها حبس کرد یا رژیم غذایی ان
توام با روزه گرفتن ها و گرسنگی دادن به
بدن اســت .به طورکلی ،هر قدر تمرین ها
مشــکل تر و ماندن در حالت هــای یوگا
طوالنی تر باشــد پیشرفت سریع تر خواهد
بود .همچنین بر این باور غلط هستند که
باید با مردم و اجتماع قطع رابطه نمایند تا
به ارامش و تمرکز درونی برسند .ریاضت
کشیدن و گوشه گیری و شانه خالی کردن
از مســئولیت ها را راه یــوگا می پندارند؛
درحالی که اگر زندگی نامۀ کســانی را که
در ایــن راه پیش کســوت بوده اند مطالعه
نماییم ،به این نتیجه می رســیم که ان ها
احساس
انسان هایی بودند بسیار پرکار و با
ِ
مســئولیت اجتماعی .بیش از خود به فکر
جامعه ای بودند که در ان زندگی می کردند.
برخی ،ظاهرا ً در این راه هستند و صفاتی
مانند بی تفاوتی ،تنبلــی و خودمحوری و
مطلق گرایی را پیشۀ خود کرده اند؛ این گونه
حاالت را می توان ســوء تعبیر از این علم
یا صفات فردی خــود ان ها تلقی نمود و
بی شک این صفات را نمی توان برخاسته از
یوگا دانست.
کسی که افکارش در دایرۀ خواست و
ِ
زندگی فیزیکی
ارادۀ او نباشد ،همواره،
ِ
ذهنی جدا از یکدیگر دارد.
و
افــکا ِر انســان ،جهت رســیدن به هر
خواسته ای چه مادی و چه معنوی یا هر دو،
می تواند به عنوان وسیله یا ابزاری نیرومند او
را یاری دهد و تمامی انسان های موفق در
طول تاریخ ،کســانی بوده اند که به ذهن و
افکار خود تسلط داشته اند .به عبارت دیگر،
کسی که افکارش در دایرۀ خواست و ارادۀ
ذهنی
زندگی فیزیکی و
او نباشد ،همواره،
ِ
ِ
جدا از یکدیگر دارد .افکارش همیشه مانع و
ترمزی در راه رسیدن به مقاصد و ارزوهای
اوست .درحالی که اگر شخص ،افکارش را
در اختیار و ارادۀ خودش داشــته باشد ،با
زندگی متعادل و تمرین های صحیح ،فکر
خود را تربیت کند ،چه بســا ،همان افکار
مستمر و ناارام ،به عنوان بزرگ ترین دوست
و همکار و به صورت ابزاری نیرومند و کارامد
در اختیار او قرار گیرد .یوگایی که هم اکنون
در بیشتر ممالک جهان به ان عمل می شود
و به عنوان کلید رسیدن به سالمت جسم و
ارامش روان به کار برده می شــود هاتایوگا
و بخشــی از راجایوگا اســت .با توجه به
زندگی شــتاب زدۀ صنعتی و ماشــینی و
احتیــاج انســان به تندرســتی و ارامش
ِ
فکری ،تمرینات بدنی و تنفسی و ذهنی،
جواب گوی نیازهای اوســت .این بخش از
یوگا ســالیان دراز است که مورد تحقیق و
بررسی متخصصان ورزش و تربیت بدنی،
پزشــکان ،روان پزشــکان و سایر محققان
تحقیق علوم انسانی و دانشگاه های
مراکز
ِ
بزرگ جهان قرار گرفته است و هم اکنون
نتایج علمی و کاربردی ان در درمانگاه های
سالمتی جسم و ذهن ،دانشگاه ها (به عنوان
واحد درسی) ،مراکز ورزشی ،اسایشگاه های
معلولین و معتادان و ...به عنوان شیوه های
افزایش مهارت های جسمی و ذهنی به کار
برده می شود.
دانش یوگا اردیبهشت |1399شماره 137
31
32
یوگای گروهی جمعی از بانوان باشگا
اذرماه
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
اه سماء کرج در منطقه کویر باران یزد
ه ۱۳۹۷
دانش یوگا اردیبهشت |1399شماره 137
33
یوگا؛ یار شما در خانه
مرکز یوگای شیواناندا/برگردان :گروه ترجمه
کتاب yoga your home practice companionاولین بار در سال 2009توسط
مرکز یوگاودانتای شیواناندا در انگلستان به چاپ رسید .این کتاب که به شرح بسیاری از
حرکات یوگا ،تکنیک های تمرکز فکر ،مدیتیشن و انواع پرانایاما می پردازد ،در 256صفحه
به طور تمام مصور منتشر گردیده است ،کتاب یوگا یار شما در خانه اولین بار توسط مجلۀ
دانش یوگا ترجمه شده و از تیرماه سال 1394درهر شمارۀ مجله به چاپ رسیده است.
پرانایاما
در ســنت کهن یوگا ،نفس به عنوان مظهر برون دهی پرانا یا انرژی حیاتی شــناخته
می شــود .به دســت اوردن کنترل نفس با انجام تمرینات تنفسی باعث افزایش جریان
پرانای بدن می شــود که به معنای واقعی کلمه بدن و ذهن را شــارژ می کند .منظور از
تمرین ،انجام دادن روزانۀ پرانایاما به مدت 30دقیقه ،قبل یا بعد از تمرین اسانا است.
گردش پرانا
براســاس متون باســتانی یوگا ،پرانا در
شــبکه ای از 72000کانــال عبور انرژی،
که نادی نامیده می شود ،در کالبد اختری
گردش می کند .این ها نه تنها در هر قسمت
از بدن نفوذ می کنند ،بلکه می توانند یک
میدان انرژی گســترده یا هالــه را نیز در
اطراف خــود ایجاد کنند .هنــگام انجام
اساناها ،شما به نقاطی که نادی های مهم
عبور می کنند ،فشــار وارد می اورید .این
کار مانند طب سوزنی ،موجب رفع انسداد
انرژی حیاتی است.
تقویت جریان پرانا
تمرینات تنفســی یوگا ،به طور خاص،
روی باز کردن دو نــادی اصلی 1و تقویت
جریان پرانا در ان ها تمرکز دارد.
پینگاال نادی با سوراخ بینی سمت راست
و نیمکرۀ چپ مغز و ایدا نادی با ســوراخ
چــپ بینی و نیمکرۀ راســت مغز مرتبط
اســت .به زبان یوگا ،پینگاال گرم کننده و
منطبق با خورشید است و ایدا خنک کننده
و منطبق با ماه .اخرین مرحله از مســیر
هشــت گانۀ هاتا و راجا یــوگا وقتی اتفاق
می افتد که تعادل کاملی بین این دو نادی
وجود داشته باشد .مهمترین نادی ،با این
وجود ،سوشومنا است که با نخاع مطابقت
دارد .هنگامی که پینــگاال و ایدا نادی در
تعادل هســتند ،سوشــومنا 2باز می شود،
اجازه می دهد تا انرژی حیاتی به سمت باال
جریان یابد و روشنگری معنوی روی دهد.
اموزش عضالت تنفسی
اگرچه ممکن است عبارات و تصویرهای
پرنایامــا کام ً
ال عرفانی به نظر برســد ،اما
34
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
در عمل تاثیرات ان مشــخص است .چه
مبتدی و چه یک حکیم پیشــرفتۀ یوگا
باشید ،پرانایاما عضالت تنفسی را اموزش
می دهد ،استفاده از ظرفیت کامل ریه های
شــما را توســعه می دهد و ضمن کاهش
سطح دی اکســید کربن ،تامین اکسیژن
بدن شما را بهبود می بخشد .همچنین به
ارامش و تقویت سیستم عصبی ،ارام کردن
ذهن و بهبود تمرکز کمک می کند.
تمرین پرانایاما را با دراز کشیدن به مدت
2-3دقیقه در وضعیت شاواســانا شــروع
کنید .بعد از تمرین ،دوباره در شاواســانا
اســتراحت کنید تا هرگونه تنش ناشی از
نشســتن در لگن یا پایین کمر یا ساق پا
ازاد شود.
پرانا چیست؟
پرانــا ،یا انرژی حیاتــی ،در همۀ
اشکال موجود ،از مواد معدنی گرفته
تا بشر یافت می شــود؛ تا جایی که
نیروی ان بخش هایی از هســتی را
کنترل و تنظیم می کند .این انرژی
است که ماده را متحرک می کند .پرانا
در هواست ،اما نه اکسیژن است و نه
هیچ یک از ترکیبات شــیمیایی ان.
این ماده در غذا ،اب و نور خورشید
وجود دارد ،اما ویتامین ،گرما یا نور
نیست .غذا ،اب و هوا تنها وسیله ای
اســت که از طریــق ان پرانا حمل
می شــود .ما پرانا را از طریق غذایی
که می خوریم ،ابی که می نوشــیم و
هوایی که تنفــس می کنیم جذب
می کنیم .ساده ترین راه برای کنترل
پرانا تنظیم تنفس اســت -پرانایاما.
هر قسمت از بدن را می توان از پرانا
پر کرد و وقتی این کار را انجام دهیم،
کل بدن تحت کنترل ماست.
تمرین مقدماتی
تنفس شــکمی تکنیک اصلی الزم برای تســلط قبل از شــروع هرگونه
پرانایاماست .این نوع تنفس اولین حالتی است که باید مورد توجه قرار بگیرد.
این اولین مرحله در مســیر تنفس کامل یوگیانه است که به ما می اموزد
چگونه از ظرفیت ریه های خود کامل استفاده کنیم .هنگامی که شما به راحتی
بتوانید این تمرین را انجام دهید ،برای تمرین های پرانایاما اماده هستید.
تنفس شکمی
یادگیری چگونگی تنفس عمیق با اســتفاده از شــکم ،یکی از کلیدهای
پرانایاماســت .این کار را ابتدا در هنگام استراحت در شاواسانا تمرین کنید و
در زمان دراز کشیدن در وضعیت شاواسانا قبل از جلسۀ پرانایاما ،ان را تکرار
کنید .برای چند دقیقه ،روی تنفس اهســته ،ریتمیک و حرکت شکم خود
تمرکز کنید .در تنفس شــکمی ،دیافراگم هوا را به سمت پایین می کشد و
ان را به پایین ترین و بزرگ ترین قســمت ریه ها هدایت می کند .برای این که
دیافراگم ازادانه حرکت کند ،باید عضالت شــکمی شــما کام ً
ال ارام باشد؛
بنابراین ،برای چند دقیقه تمرین کنید.
" اگر بدن شما با پرانا بسیار قوی و
سالم باشد ،تمایل طبیعی برای ایجاد
سالمتی و سرزندگی در افراد نزدیک
خود نیز خواهید داشت" .
سوامی ویشنودواندا
تمرین تنفس شکمی
در وضعیت شاواسانا دراز بکشید .کف دست را روی شکم قرار
دهید و انگشتان خود را از هم جدا کنید .هنگام نفس کشیدن ،حرکت در قسمت پشــت بدن نیز توجه داشته باشید که در
حرکت بین دندۀ اول ،ناف و باســن خود را احســاس کنید .به اطراف کلیه ها و قسمت تحتانی کمر و زیر کمر وجود دارد.
دم
پنج ثانیه دم بگیرید .با بزرگ شدن و باد کردن شکم ،متوجه
شــوید که چگونه دستان شما باال می رود و انگشتان دست از
هم جدا می شوند.
بازدم
پنج ثانیه بازدم کنید .توجه کنید که دســتان تان به طرف
پایین حرکت می کند و انگشتان دست به سمت هم می ایند.
برای دو دقیقه نفس های داخل و خارج را تکرار کنید.
دانش یوگا اردیبهشت |1399شماره 137
35
صحیح انجام دهید .اگر این کار برای تان راحت تر شد ،به چند
تمرین تنفس کامل یوگیانه
قرار دادن دســتان روی شکم و قفسۀسینه به شما کمک تنفس دیگر در اغاز حالت شاواسانا ادامه دهید .در کل بسیار
می کند تا یاد بگیرید که انقباض عضالت تنفسی را به ترتیب ارام تنفس کنید.
بازدم
دم
در حالت راحت قرار بگیرید و یک دست را روی سینۀ خود بازدم را با شل کردن شکم شروع کنید .سپس قفسۀسینه
و دیگری را روی شــکم خود قرار دهید .در حین دم ،شکم را را پایین بیاورید و در اخر کمی شکم را منقبض کنید تا ریه ها
به تدریج گســترش داده و باد کنید ،سپس قفسۀسینه را باال به طور فعال و اگاهانه خالی شود .دم و بازدم ها را از این طریق
حدود دو دقیقه ادامه دهید.
اورده و باز کنید و در اخر استخوان های ترقوه را باز کنید.
تنفس کامل یوگیانه
این تنفس به طورکامل از عضالت تنفسی شما استفاده می کند.
یادگیری پر کردن و خالی کردن ریه ها تا حداکثر ان ها به صورت
ارام و کنترل شــده ،کاربردهای زیادی دارد :با حرکت ،ماندن در
ان و خارج شــدن از اســانا ،قدرت عضالت شما بهبود می یابد و
هنگامی که شما در طی دورۀ استراحت کوتاه چند چرخه از تنفس
کامل یوگیانه را انجام می دهید ،به شما کمک می کند تا اکسیژن
36
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
مورد اســتفادۀ خود را هنگام تمرین اســانا دوبــاره تامین کنید.
همچنین کنترل عضالت شما را در این تنفس از لگن تا جمجمه
و اگاهی شــما را از چگونگی وضعیت ستون فقرات در یک اسانا
بهبود می بخشد .ممکن است شما دوست داشته باشید چند تکنیک
تنفسی یوگا را به عنوان یک انتخاب سریع در محل کار انجام دهید.
این تمرین به شــما کمک می کند تا سطح انرژی خود را دوباره پر
کنید و به سرعت بازیابی تمرکز را انجام دهید.
شناخت اسانا :تاداسانا
ترجمه لعیا نبی فر
تاداســانا (حالت درخت نخل) اسانایی
ایستاده ،کششی و تعادلی است.
فوایدفیزیولوژیکی
انســان برخــاف بیشــتر حیوانــات
ستون مهره هایش را راســت نگه می دارد.
اثر جاذبــۀ زمین معموالً هر مفصل حامل
وزن یعنی همۀ مفصل های بین مهره ای و
مفصل های اندام هــای انتهایی پایین تر را
به هم می فشــرد .تاداسانا کل بدن را مثل
کش اوردن فنر می کشد؛ بدین ترتیب ،اثر
فشرده کردن جاذبۀ زمین را خنثی می کند.
افزایش اثر فشرده کردن بر ستون مهره ها
هنگام بارداری به علت زیاد شدن وزن درون
شکم نیز کاهش می یابد .تسهیل کننده ها
و مواد غذایی بســیار راحت تر به مفاصل
جریان می یابند و فشار بر عصب هایی که
از ســتون مهره ها بیرون می ایند برداشته
می شود .این برای ارتروز و دیگر مشکالت
مربوط به کمر و گردن مفید است.
عضالت مربــوط به نشســتن معموالً
به خاطر کار زیاد ،سفتی اضافه دارند و اغلب
خسته می شــوند .کشش ،سفتی عضله را
تنظیم می کند و خستگی را از میان می برد
و به تســکین بدن درد ،پشــت درد و درد
گردن و شانه کمک می کند .این اسانا رکود
و خستگی ناشــی از نبود حرکت مناسب
را برطرف می کند؛ بنابراین ،با نام «یوگای
محل کار» توصیه می شود که تاداسانا همراه
تمرین های سبک دیگر بعد از هر یک تا دو
ساعت کار فشرده و نشسته روی صندلی در
ساختار اداری انجام شود.
تاداسانا به ویژه برای نوجوانان و ورزشکاران
مفید است چراکه کشش ،عضالت را نرم تر
می کند که این انعطــاف دامنۀ حرکت در
مفاصــل را افزایش می دهــد .این تمرین
همچنین به اصــاح ناصافی های جزئی در
ستون مهره ها و پاها به خصوص در کودکان
درحال رشد و جوانان کمک می کند .تاداسانا
در کودکان باعث رشــد طولی نیز می شود.
وقتی سفتی عضالت استراحت داده شده زیاد
باشد مثل انچه در افراد مسن و در بیماری
ارتروز و پارکینسون وجود دارد ،اثر کشش
بســیار ثمربخش است .همچنین این اسانا
باعث معدنی کردن اســتخوان ها (رســوب
کلسیم) می شــود و به جلوگیری از پوکی
استخوان کمک می کند.
این اســانا تــاش برای حفــظ تعادل
روی انگشــتان پا با چشم های باز یا بسته،
هماهنگــی عضالنــی و تســلط مغزی بر
عضالت را بیشتر می کند .همچنین به تیز
کــردن ذهن و بیرون اوردن فرد از وضعیت
کسل کننده یا افســردگی اور یا ارام کردن
وضعیت بیش فعال کمک می کند.
قســمت فوقانی ســامانۀ گوارشی (مری
و معــده) در مدت تمریــن به طور عمودی
کشیده می شود .این تمرین کمک می کند
که گاز اضافۀ داخل معده یا از دهان بیرون
رود یا بــه روده ها منتقل شــود .اگر این
تمرین بعد از نوشیدن اب ساده یا اب نمک
انجام شود ،عضلۀ حلقوی بین معده و روده
را باز می کند و عبور ســریع اب را ممکن
می سازد .وقتی به دنبالش تیریاکا تاداسانا
(حالت درخت نخل جنبان یا خم به پهلو) و
کاتی چاکراسانا (حالت چرخش کمر) باشد،
تمام سامانه گوارشی به فعالیت می افتد و
کل عملکرد گوارشی بهتر می شود و به ویژه
یبوست از میان می رود.
تاداسانا کمک می کند هوای بیشتری به
ناحیۀ باالیی ریه ها ،که معموالً کمتر هوای
ان عوض می شــود ،جریان یابد درنتیجه،
برای بیماری های تنفســی سودمند است.
انقباض و استراحت متناوب عضالت ساق
و ران ،خــون راکد پاها را به ســمت باال
می راند .بردن دســت ها باالی سر ،تخلیۀ
سیاهرگی ان ناحیه را به علت جاذبۀ زمین
تسهیل می کند و دم عمیق با کشش حفرۀ
قفسۀ سینه ،خون ســیاهرگی برگشته از
تمام قســمت ها را به سمت قلب می کشد
و باعــث افزایش کارایی ســامانۀ گردش
خون می شود .این اثر ترکیبی قلبی عروقی
بــرای بیماری هــای قلبــی ،بیماری های
ضعیف کننــده ،افــراد مســن و در طول
بارداری ،به خصوص برای رفع ورم پا ،مفید
است .این اسانا همچنین برای توان گیری
بعد از بیماری طوالنی یا جراحی سودمند
است.
تاداسانا باید در جایگاه بخشی از برنامۀ
متعادل ســادانا انجام شــود؛ چراکه تنها
اسانایی است که اثر کش اوردن بر کل بدن
دارد .همچنین این اسانا را می توان به عنوان
بخشی از مجموعۀ متوالی تمرین ها مث ً
ال در
1
پورنا ،الگو و نوع حداقلی شانکاپراکشاالنا
و نیز به عنــوان حالت متقابل تمرین هایی
انجام داد که مثل مجموعۀ شیرشاســانا یا
ساروانگاسانا فشــردگی در ستون مهره ها
ایجــاد می کند .بعــد از وانهادگی طوالنی
بدن مثل یوگانیدرا یا شاواسانای طوالنی،
انجام تاداسانا در حالت درازکشیده عضالت
را بیدار می کند و کشــیدگی عادی شان را
برمی گرداند.
1-shankhaprakshalana:
یکی از فنون نظافتی با استفاده از اب نمک برای تمیز
کردن معده و روده ها-م.
ماخذYOGA, Journal Jan 2011 :
دانش یوگا اردیبهشت |1399شماره 137
37
حرکات ریتمیــک ،یا به عبارت دیگر ،رقصیدن در حقیقت زبان
مخفی و پنهان روح اســت .در تمام فرهنگ ها و در سراســر دنیا
رقص وجود دارد .در تمدن های بومی ،رقص ،مذهب ،موســیقی و
متدهــای طبی ویژۀ مردم همان قوم وجود دارد که متاســفانه در
جوامع امروزی کمتر مشاهده می شود .در این اجتماعات ،مردم ،در
هر سن و سالی ،از رقصیدن برای بیان احساسات قوی و درونی شان
استفاده می کنند .برای بیان داســتان هایی که در دل دارند ،برای
درمان بیماری های شان ،برای حفظ پیوندها و روابط اجتماعی شان
و یا وقتی که رویدادی را جشــن می گیرند؛ می رقصند .اما امروزه
روان شناسان و روان کاوان از حرکت درمانی (رقص درمانی) به مثابۀ
طب مکمل برای درمان بیماری های روحی-روانی ،کاهش استرس
و اضطراب ،تقویت مهارت های ذهنی -حرکتی افزایش سطح انرژی
در بدن و ...بهره می گیرند.
رقص درمانی برای اولین بار توسط ماریا چاس ()1896-1970
به دنیا معرفی شــد .او در ســال 1930اســتودیوی رقصی را در
واشــنگتن تاســیس کرد .وی افراد معروفی که بیشترین مهارت
رقصیدن را داشــتند به همکاری دعوت کرد .در کالس های رقص
خانم چاس ،افراد شــرکت کننده هم شانس بیان احساساتشان را
داشتند و هم در گروه های رقص درمانی او روابط اجتماعی و روابط
متقابل کنشی -واکنشــی میان اعضای گروه رقص حاکم بود .به
همین دلیل روان شناسان و روان پزشــکان بسیاری در واشنگتن،
بیماران خود را برای درمان به او معرفی می کردند .تئوری چاس در
حقیقت شکل کاملی از روابط اجتماعی است که هر انسانی به ان
نیاز دارد .ماریا چاس بعد از اثبات توانایی هایش در درمان بیماران
روانی در بیمارستان ســنت ایزابت در واشنگتن دی سی مشغول
برگزاری کالس های رقص درمانی شد.
ترمی اسکوپ ،بانوی دیگری که استاد رقص و حرکات پانتومیم
بــود ،نیز از جمله افرادی بود که به طور داوطلبانه در بیمارســتان
کالیفرنیا مشغول به کار رقص درمانی شد و از هنر خود برای درمان
بسیاری از بیماران روحی و روانی استفاده کرد.
یکی دیگر از افرادی که به شهرت و تثبیت رقص درمانی به عنوان
یک درمانی طبیعی کمک کرد ،رادولف لبن بود .او به واسطۀ رفت و
امد زیادی که با هنرمندان ،به ویژه هنرپیشه ها داشت متوجه شیوۀ
بروز احساسات و حاالت درونی ان ها از طریق بیان و حرکات بدنی
شد .او به این فکر افتاد تا از طریق حرکت درمانی و رقص درمانی به
مردم کمک کند تا مشکالت روحی ،عاطفی ،ذهنی و فیزیکی خود
را تعدیل یا حل کنند.
متخصصان رقص درمانی فعالیت های خود را به این شکل ادامه
دادند تا در سال 1996حرکت درمانی به شکل رسمی و حرفه ای
در ایاالت متحدۀ امریکا شــناخته و به عنوان نوعی درمان به مردم
ن در 230کشور دنیا
جهان معرفی شــد .امروزه این شیوه از درما
جزء درمان های طبیعی و جایگزین محســوب می شــود و مورد
استفاده قرار می گیرد.
در سال 1956موسسۀ امریکایی رقص درمانی با استانداردها و
قابلیت های زیادی تاســیس و امادۀ کار شد .امروزه بالغ بر 1200
متخصص رقص درمانی در ایاالت متحده مشــغول درمان بیماران
هستند .در سال 1993موسســۀ ملی درمان های الترنیتیو ،برای
رقص درمانی (حرکت درمانی) بودجۀ تحقیقاتی در نظر گرفت و در
38
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
تاثیر انجام حرکات
ریتمیک در کاهش
فشارهای روانی
الیسون لمونت
برگردان :امنه فرخی
دانشگاه های خود سیستمی اموزشی برای تربیت متخصصان رقص
درمانی برگزاری کرد.
رقــص درمانی (حرکت درمانی) که به عنــوان یکی از هنرهای
اصلی و پایه شناخته شده است ،امروزه به عنوان ابزاری قدرتمند در
زمینۀ درمان و خودشناسی به کار می رود .رقصیدن ان چنان انرژی
را در افــراد زنده می کند که تمامــی غم ها ،مصیبت ها ،ناامیدی ها
و دلســردی ها را از میان می برد و باعث تقویت حس شجاعت در
انسان ها می شود.
حرکت درمانی ،به عنوان شاخه ای از هنردرمانی خالق ،ریشه در
ذات پر معنای رقص و حرکت دارد .حرکت درمانی DMTنوعی از
روان درمانی اســت که از رقص و حرکت (و دیگر هنرهای وابسته
به ان) برای کشــف تصاویر ،خاطرات ،احساسات ،تجربیات درونی
افراد و باال بردن مهارت برقراری ارتباط استفاده می کند؛ همچنین
رشد و نمو احساسی ،جسمی ،اجتماعی ،ذهنی و روحی را سرعت
می بخشــد و ساده تر می کند .رقصیدن یکی از راه هایی است که از
طریق ان می توان عمیق ترین و درونی ترین احساسات فردی را بروز
داد ،فشارهای روحی و روانی را تخلیه کرد و تاثیرات مخرب استرس
را از بدن دور کرد .در کنار همۀ این امتیازات ،رقص و حرکت درمانی
بسیار لذت بخش و ارامش بخش است .در این زمینه نه محدودیتی
از لحاظ ســن و ســال برای هنرجو وجود دارد و نه فیزیک بدنی
مانع از بهره منــدی او از انرژی های نهفته در رقص و تکنیک های
رقص درمانی می شــود؛ بنابراین ،نوجوان 14ساله و سالمندی که
هفتادمین سال زندگی اش را پشت ســر می گذارد ،هر دو به یک
اندازه از انرژی های فرح بخش و نهفته در ان بهره مند می شوند.
در گروه های رقص درمانــی ،دوره ای برای اموزش رقص وجود
ندارد؛ حرکتی وجود ندارد که اجرای ان از لحاظ تکنیکی اشــتباه
و نامناسب باشــد .در این گروه ها این شانس وجود دارد که کام ً
ال
براساس نیازهای خودتان عمل کنید و در کنار اعضای گروه به یک
هماهنگی و هم فکری برسید .رقص و حرکت درمانی موجب حفظ
سالمتی در بدن ،عملکرد بهتر مغز و فوران احساسات می شود .در
این شیوه از درمان ،مراجعین شناخت بهتری از خود پیدا می کنند
و با جزئیات رفتاری خود در روابط شخصی و روابط اجتماعی شان
بیشتر اشنا می شوند .در حقیقت شرکت در گروه های رقص و حرکت
درمانی برای ان ها فضایی فراهم می کند تا حاالت و رفتارهای مثبت
و منفی را در خود کشف کنند و در راستای ایجاد تغییرات مثبت
در زندگی حرکت کنند .برای شــرکت در این گروه ها ،الزم نیست
حتماً با رقص اشنا باشید ،یا ان را اموزش ببینید ،فقط الزم است
بــا میل و رغبت خودتان و دوســتان تان را به رقصیدن ،جنبش و
حرکت دعوت کنید .هر کسی می تواند برقصد .همان طور که واژه ها
و کلمات ابزاری برای بازگویی هیجانات و احساســات هســتند و
موجب تخلیۀ برخی از هیجانات مثبت و منفی می شوند ،رقص و
حرکت نیز به عنوان ابزاری در رقص درمانی ،برای تخلیۀ هیجانات و
الیه های پنهان فکری انسان ها مورد استفاده قرار می گیرد.
اساس رقص و حرکت درمانی شناسایی روابط درونی مابین مغز،
روح و بدن اســت .متخصصان طب الترنیتیو معتقدند که فشارها
و مشــکالت ذهنی و احساســی ،اغلب در جسم انسان به صورت
گرفتگی عضالت نمایان می شــود و همین مسئله یکی از عواملی
اســت که حرکت و رقص در رفع ان بسیار موثر و کارگشاست .از
طــرف دیگر ،تجربیات کلینیکی متخصصان در این زمینه ان ها را
به این ســمت هدایت کرد که ساختار فیزیکی و جسمی انسان ها
تحت تاثیر رفتارها ،عواطف و احساسات مثبت و منفی قرار دارند.
رقص و حرکت درمانی به طرق مختلف باعث درمان می شــود،
رقص های موزون و ریتمیک باعث سبک شدن و رها شدن عضالت
منقبض ،کاهش اضطراب ،افزایش رضایتمندی از خود ،قرار دادن
مســیرها و روش های تازه برای فکر کردن و اندیشیدن و افزایش
انرژی در انسان می شود.
از منظــر خواص فیزیکی و جســمانی ،رقص و حرکت درمانی،
مشابه تمرینات ورزشی ،موجب هماهنگ سازی و هماهنگی اعضای
بدن می شود ،احســاس رضایتمندی و کشش عضالت بدن را به
همــراه دارد .از زاویۀ عواطف و احساســات باعث می شــود تا فرد
احساس امنیت بیشتری داشــته باشد و عصبانیت ها ،ناکامی ها و
ناشناخته هایی که درونش وجود دارد را شناسایی کند .همچنین
رقص و حرکت درمانی موجب تقویت مهارت های ذهنی ،حرکتی
و حافظه می شود .حتی مشکالت خاص نیز می توانند هدف درمان
این شیوه از طب جایگزین شــوند .به عنوان مثال ،برای کمک به
فردی که از استرس رنج می برد ،متخصصان برای کاهش استرس
در او بررسی می کنند که بدن او در مقابل استرس چه عکس العملی
نشــان می دهد .سپس به او شیوۀ تنفس درست را می اموزند تا در
جریان رقص و مهارت ،با بهتر شدن جریان خون ،اکسیژن به راحتی
به اعضای بدن برســد و در حالی که مراجعه کننده مشغول رقص
و جنبش است کشش ها و تنش های بدنی او کاهش پیدا کند .در
شــیوۀ رقص و حرکت درمانی ،متخصص رقص درمانی با هدایت
کردن قــدرت رقص ،از ان برای درمان بیماری و برای بهبود حال
عمومی ،حفظ و تقویت سالمتی استفاده می کند.
این تکنیک ها توسط متخصصین و کارشناسانی که در این زمینه
تبحر الزم را دارند و براساس دانشی که ان ها در مورد ساختار بدن
انسان و سیستم عصبی ان دارند طراحی شده اند .در حرکت درمانی
هــم با گروه هایی که احتیاج به رقص درمانی دارند کار می کنند و
هــم به صورت تنها و منفرد بیماران را می پذیرند .این متخصصان
بــه مراجعین خود کمک می کنند تا عزت نفس و ســاختار بدنی
خود را باال ببرند و بهبود ببخشند .به عنوان مثال ،مهارت برقراری
روابط اجتماعی را در خود تقویت کنند ،نسبت به رفتار و الگوهای
رفتاری ،که اکثرا ً ان را تکرار می کنند ،بینش بهتری پیدا کنند و یا
در مراحل پیشرفته تر ان ها را حل کنند و کنار بگذارند.
منبع dance Therapy.htm :
دانش یوگا اردیبهشت |1399شماره 137
39
«کاســه های اواز خوان و مرکز درمانی»
اموزش نواختن این نوع کاســه ها و درمان
بیماری ها را در زمینۀ هنرهای شفابخشی
ارائه می دهد .کاسه های اواز خوان و مرکز
درمانی توســط دولت در تامل ،کاتماندو
نپال به ثبت رسیده است .این مرکز درمانی
بــر اموزش و تمرین درمان با کاســه های
اوازخوان باستانی متمرکز است .اوادرمانی
با کاســه های اوازخوان به عنــوان یکی از
قدرتمندترین و موثرترین علوم شفابخشی
در دوران مدرن برای درمان انواع اختالالت
پزشکی ،تغییر اگاهی ذهنی و روشنگری
معنوی در حال ظهور اســت .کاســه های
اوازخوان نه تنها جســم ،بلکه ذهن و روح
را با ایجاد ارامش و توازن بیشــتر در طول
عمر فرد درمان می کننــد .درمان گری با
کاســه های اوازخوان علمی و اثبات شده
اســت و به دلیل خاصیت درمانی و فواید
متعدد ان بر ســامتی در سراســر جهان
رواج دارد.
چشم انداز و رســالت (کاسه های
اوازخوان)
«کاســۀ اوازخوان و مرکــز درمانی» با
هــدف ارائۀ انــواع فعالیت هــای درمانی
مربوط به کاسه های اوازخوان و همچنین
تولید نیروی شــفابخش انسانی در زمینۀ
روش های درمانی جایگزین ،همراه با یک
رویکرد علمی مدرن تاسیس شد.
کاسه های اوازخوان چیستند؟
کاسۀ اوازخوان نوعی کاسۀ نیم دور است
که از طریق فرایند چکش کاری با دســت
و از ترکیب هفت عنصر (طال ،نقره ،مس،
قلع ،روی ،اهن و ســرب) ساخته می شود
و هم زمان صــدا و ارتعاش تولید می کند.
کاسه های اوازخوان ،معروف به کاسه های
تبتی و هیمالیایی ،نوعی کاســه هستند
که فرکانس هــای درمانی تولید می کنند.
کاســه های اوازخوان بیش از دو هارمونی
ولــی یک صدای اساســی دارنــد .امروزه
کاسه های اوازخوان برای درمان بیماری ها،
مراقبه درمانــی ،موســیقی درمانی ،تمدد
اعصاب و تندرستی فردی ،در سراسر جهان
استفاده می شــوند .در گذشته ،کاسه های
اوازخوان در قارۀ اســیا ،به ویژه در نپال،
هند ،چین و ژاپن ساخته می شدند.
ایا می دانستید....؟
طبق گفتۀ تبتیــان (فارغ از این که چه
کسی می گوید) ،مشهور است که کاسه های
اوازخوان از الیاژی متشــکل از پنج ،هفت
یا نه فلز مختلف ســاخته شــده اند .طبق
افسانه ها یکی از این فلزات ،اهن (موجود
در) شهاب سنگ است .این فرضیه وجود
کاسه های اوازخوان و مرکز درمانی
" از طریق صدای ارتعاشی خود را درمان کنید"
درمان با کاسه های اوازخوان
و دوره های اموزشی معتبر
برگردان :حامد رنگین کمان
40
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
دارد که اســتفاده از اهن شهاب سنگ در
ساخت کاسۀ اوازخوان یکی از دالیلی باشد
که این کاسه ها صداهای شگفت انگیز تولید
می کنند.
ارتعاشــات (ایجاد شــده توسط)
کاسه های اوازخوان چیست؟
کاســه های اوازخــوان درمان گر
چگونه عمل می کنند؟
همه چیــز در جهان در حــال ارتعاش
است .این یک نظریه نیست ،یک واقعیت
اســت .جهان جز ارتعاشات چیزی نیست.
ارتعاشــات مثبــت باعث خوشــحالی ما
می شود ،ارتعاشات منفی حالت یا احساس
پریشــانی و ناراحتــی در ذهــن و بدن
ایجاد می کند.
وقتی که کاســه های اوازخوان ،ارتعاش
می یابند امواج و ارتعاشــات ساطع شده را
به بدن فرد برای هماهنگ کردن سلول ها
می فرستند .کاسه های اوازخوان همچنین
اثر ارام بخشــی بر مغز دارند ،سرعت امواج
مغــزی را کاهش می دهند و حالت مراقبۀ
عمیق ایجاد می کنند.
ارتعاش حاصل از کاسۀ اوازخوان به شما
کمک می کند تا از اثر ارتعاشات بد ناشی از
ذهن پر از دغدغه و بیزار رها شوید .وقتی
ذهن کام ً
ال متعادل باشد ،ارتعاشات خوبی
از ان ســاطع می شــوند و این ارتعاشات
خوب یا بد شروع به تاثیرگذاری بر محیط
اطراف خود می کنند .کاسه های اوازخوان
به شما کمک می کنند تا ارتعاشات پاکی،
مهربانی و حسن نیت ،سودمند برای خود
و دیگران تولید کنید.
ســلول ،عنصر اصلی بدن انسان است.
تمام مراحل ارتباطات در بدن انســان از
طریق ســلول ها اتفاق می افتد 70% .بدن
انسان را اب تشــکیل می دهد .هنگامی
که کاسه های اوازخوان در مجاورت بدن
انسان نواخته می شــوند ،صدا و ارتعاش
حاصــل ،از طریق ســلول ها و به طرزی
ارامش بخش به کل بدن انســان منتقل
می کنند و باعث می شوند استرس بدن در
سطح سلولی ازاد شود.
چاکرای ۱انسان
در زبان سانســکریت چاکرا به معنای
چرخ است و به عنوان مرکز انرژی انسان نیز
شناخته می شود .چاکراها چرخ های انرژی
به حساب می ایند که در جهت عقربه های
ساعت یا در خالف جهت عقربه های ساعت
می چرخنــد .هفــت مرکز بــزرگ انرژی
در امتداد ســتون فقرات و در ناحیۀ ســر
قرار دارند.
ســاژان تاپالیا (درمان گر با کاسۀ
اوازخوان (مرتعش))
بنیان گذار و مســئول «کاسه های
اوازخوان و مرکز درمانی»
می شود .در این فرایند بسیاری از سلول ها
ماساژ مالیم دریافت می کنند و احساس
ارامش می کنیم.
ایا می دانستید ....؟
امواج صدا انرژی دارند و تقریباً با سرعت
343متر در ثانیه در هوا حرکت می کنند،
در حالی که ســرعت صــدا در اب تقریباً
1715متر بر ثانیه است 70% .از وزن بدن
ما را اب تشکیل می دهد ،این امواج وارد
بدن ما شده و تک تک سلول ها را مرتعش
ســاژان تاپالیا متولد ســرزمین معنوی
نپال ،یکــی از قدرتمندترین و موثرترین
متخصصین درمان با کاســۀ اواز اســت.
وی از زمانی که بســیار جوان بود مشغول
نواختــن و مراقبه با کاســه های اوازخوان
بوده اســت .نوای کاســۀ اوازخوان برای
بدن ،ذهن و روح بســیار مفید است .وی
«کاســۀ اوازخوان و مرکز درمانــی» را با
هــدف ارائۀ انــواع فعالیت هــای درمانی
مربوط به کاسه های اوازخوان و همچنین
تولید نیروی شــفابخش انسانی در زمینۀ
روش های درمانی جایگزین ،همراه با یک
رویکرد علمی مدرن ،تاســیس کرد .علم
مدرن دریافته است که صدا می تواند امواج
مغــز را تغییر دهد و ابزاری بســیار مفید
برای تمدد اعصاب و مراقبه است .ضربات
ارام بخش کاسه های اوازخوان برای تغییر
امواج مغزی و ایجاد ارامش عمیق در ذهن
بسیار مفید است.
فواید صدای کاسه های اوازخوان
ایجاد ارامش عمیق و کاهش استرس
تعادل کل سیستم چاکراها
رفع انسداد (شریان ها) و سموم بدن
خالص کنندۀ عواطف و احساسات
پاکسازی محیط از انرژی های منفی
رفع موانع عاطفی
تاثیر بر تمام سلول های بدن
بهبود کیفیت خواب
تسکین سردرد
و فواید بسیار دیگر.....
( -1در اندیشۀ هند) هر یک از مراکز قدرت معنوی
در بدن انسان ،که تعداد ان هفت مرکز است.
دانش یوگا اردیبهشت |1399شماره 137
41
سوپربرینیوگا
1
گرداوری و ترجمه :گروه ترجمه
یک نوزاد با 300بیلیون ســلول مغزی یا نورون متولد می شود.
مغز ان قدر برای بشر اهمیت دارد که 4هفته بعد از عمل لقاح ،یک
جنین ،نیم میلیون نورون در دقیقه تولید می کند .در انســان بالغ،
یک شبکۀ پیچیدۀ 300میلیون نورونی قسمت چپ و راست مغز
را به هم مرتبط می کند ،اما ان ها ان قدر ریزند که 30هزار تایشان
سر یک سوزن جا می شوند.
برای استفادۀ بهینه از مغز انسان ،باید ان را مثل هر عضله یا عضو
دیگری در بدن ورزش داد و تغذیه نمود .برای اینکه مغز انسان در
دوران بزرگسالی هوشیار و سالم بماند ،باید سیناپس هایی (نوک های
اتصاالت مغزی) به وجود بیایند و حفظ شــوند .یکی از گزینه های
رسیدن به این هدف ،انجام دادن سوپربرین یوگا است .تمرین سادۀ
نو سال ،بلکه برای
«بنشین و پاشو» نه تنها برای دانش اموزان کم س
ی حفظ
بزرگساالنی که می خواهند اگاهی مغزی شان را در کهنسال
کنند ،هم بسیار مفید است.
بر اســاس تحقیقات دکتر جوی جونز 2در دانشــگاه کالیفرنیا،
عملکرد این تمرین از طریق مراکز انرژی بدن اســت که انرژی ها
را جذب ،هضم و در قســمت های مختلف بدن پراکنده می نمایند.
این مراکز انرژی درواقع نقاطی هستند که در طب سوزنی از ان ها
اســتفاده می شود .نقاط موردنظر برای مغز ،چشم ،پیشانی ،دهان،
تخمدان ها ،غددزیرگوشی ،شــقیقه ها و بیضه ها در اطراف گوش
جمع شــده اند و تحت تاثیر فشار تمرین قرار می گیرند .همچنین
انگشــت های دست که در این تمرین مورد استفاده قرار می گیرند
با فعال سازی نقاط طب ســوزنی موجود در اللۀ گوش ،مسیرهای
نورونــی درون مغز را تحریک می نماید .بر اســاس اظهارات دکتر
جونز ،پس از انجام دادن این تمرین ،نواز مغزی افراد نشان می دهد
نیمکره های راست و چپ مغز با هم همگام و منطبق شده اند.
سوپربرین یوگا اگر به درستی انجام شود ،باعث می شود انرژی هایی
که در مراکز انرژی تحتانی بدن گیر کرده اند از طریق ســایر مراکز
مهم انرژی بدن به سمت باال حرکت کنند .وقتی که انرژی به سمت
باال می اید ،از مرکز قلب عبور می کند و پر از احساس ارامش و صلح
درونــی می گردد .زمانی که انرژی باالتر امد و به گلو و باالتر از ان
رسید ،قوۀ هوش و خالقیت فرد بهبود پیدا می کند .از دیگر مزایای
این تمرین ،تنظیم محرک های جنسی است که برای تمامی افراد
مسئلۀ بسیار مهمی است.
این تمرین به طور خاص بــرای کمک به افراد مبتال به الزایمر،
افسردگی خفیف ،اختالل هایپراکتیویتی کمبود توجه،)ADHD( 3
سندروم داون ،اوتیســم ،و خوانش پریشی بسیار مفید است .برای
تاثیرگذاری بیشتر این تمرین می توانید ،پس از ان یک مدیتیشن
صحیح با کمک راهنما یا مربی انجام دهید .در زیر به چگونگی انجام
دادن سوپربرین یوگا می پردازیم.
ســوپربرین یوگا تمرین مفید و بسیار ســاده ای است که انجام
دادنش نیاز به هیچ پیچ و تاب و چرخشی در بدن ندارد .این تمرین
با طراحی خاصی که دارد جنبه هایی از سالمت ذهنی مانند تمرکز
را بهبود می بخشــد .البته مدرک محکمی برای اثبات تاثیرگذاری
ســوپربرین یوگا وجود ندارد ،اما به اعتقاد عده ای این حرکت برای
کودکان و نوجوانان بیش فعال ،افراد مســن و مبتالیان به اوتیسم
42
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
می تواند بســیار مفید و اثرگذار باشــد .در این تمرین ساده تنها
حرکتی که انجام می شود گرفتن گوش ها و چند بار نشستن و بلند
شدن اســت .با اینکه تالش و حرکت زیادی در این تمرین انجام
نمی شود ،اما مزایای شگفت اور و قابل توجهی از ان به دست می اید.
-1قرار گرفتن در وضعیت تمرین
الف -پیدا کردن جهت مناسب
بر اســاس سن ،رو به جهت مناسب قرار بگیرید .درواقع جهتی
که در حین ســوپربرین یوگا رو به ان قــرار می گیرید بر انرژی و
تمرکز شــما تاثیر می گذارد .بیشتر افراد باید رو به شرق بایستند.
تنها سالخوردگان و افراد پیر هستند که باید رو به شمال قرار گیرند.
ب -جدا کردن هر گونه زیوراالت از خود
سوپربرین یوگا به سطح باالیی از تمرکز نیاز دارد؛ بنابراین ،قبل
از شروع تمرین ،هر گونه زیوراالت را از خود جدا کنید .البته حلقۀ
ازدواج به اندازۀ ســایر انواع جواهرات باعث حواس پرتی نمی شود؛
بنابراین ،اگر بخواهید می توانید حلقه تان را در نیاورید.
ج -صاف ایستادن
اگر به صورت صاف و کشیده بایستید ،سوپربرین بیشترین تاثیر را
دارد؛ بنابراین ،برای شروع تمرین ،در یک اتاق ساکت و ارام تا حد
توان صاف و کشیده بایستید.
-2شروع حرکت
الف -زبان تان را به کام دهان تان بچسبانید.
برای انجام دادن این تمرین ،زبان تان را باید در جای مناســب قرار
دهید .درواقع در حین تمرین زبان تان باید پشــت دندان ها بر سقف
دهان تان قرار گرفته باشــد .یعنی همان جایی کــه وقتی می گویید
«ال» زبان تــان قرار می گیرد .در کل تمرین زبان تان را از ان قســمت
تکان ندهید.
ب -اللۀ گوش راست تان را با دست چپ تان لمس کنید.
دســت چپ تان را به سمت گوش راســت ببرید و با انگشت های
شست و سبابه ،اللۀ گوش را بگیرید .انگشت شست تان باید روی الله
قرار گیرد.
هـ -این کار را 15تا 21مرتبه تکرار کنید.
بعد از یک بار نشســتن و بلند شــدن ،این کار را بین 15تا 21
مرتبه انجام دهید .تعداد دفعات را مناسب توان خود انتخاب کنید.
یادتان باشد در حین کار ،باید کمرتان همچنان صاف و زبان تان به
کام دهان تان چسبیده باشد.
-3تمرین سوپربرین یوگا به طور منظم
الف -بیشتر روزها تمرین را انجام دهید
اگر ســوپربرین یوگا را مرتب انجام دهید ،بهتر است .اوایل کار
ممکن اســت متوجه تغییری که در شکل فکر کردن و تمرکزتان
به وجود می اید نشوید ،اما اگر هر روز تمرین را انجام دهید ،تاثیر
شگفت انگیز ان را بر تمرکز و بهبود کلی عملکرد شناختی مغزتان
حس خواهید کرد.
ج -اللۀ گوش چپ تان را با دست راست تان لمس کنید.
حاال دست راست تان را به سمت گوش چپ ببرید و با انگشت های
شســت و سبابه ،اللۀ گوش را بگیرید .باز هم انگشت شست باید جلو
قرار گیرد.
د -دم و بازدم در حین خم کردن زانو ها
برای پایین بردن بدن ،زانوها را خم کنید و در همین حال از بینی
دم بگیرید و در حالی که دارید بلند می شوید ،بازدم کنید.
ب -ایجاد فضایی برای تمرین در خانه
اگر می خواهید تمرین منظم یوگا داشــته باشــید ،باید فضای
خاصی را به تمرین اختصاص دهید؛ مکانی ارام در خانه که خالی از
عوامل حواس پرت کن باشد.
برای اثربخشی بیشــتر این تمرین ،ان را به یک عادت سرگرام
کننده تبدیل کنید و هنگامی که فرزندتان دارد برای مدرسه اماده
می شود یا حتی بعد از مدرسه و زمانی که به تجدید انرژی نیاز دارد،
با او این تمرین انجام دهید .برای نوجوانان بهترین کار این اســت
که خودتان هدایت شان کنید و به عنوان الگوی ان ها عمل نمایید.
در 30روز اول ،تمرین را با هم انجام دهید .قطعاً در ســه ماه اول
تمرین ،شاهد نتایج و بهبودهایی خواهید بود و در مدت هفت ماه،
توانایی های شــناختی (و معدل) فرزند شما 20تا 35درصد باال
خواهد رفت .اما تا ان زمان شما دیگر دل تان نمی خواهد این تمرین
را رها کنید.
1-Super Brain Yoga
2-Dr. Joie P. Jones
3-Attention-deficit hyperactivity disorder
منبع:
www.wikihow.life
www.collective-evolution.com
www.artofliving.org
www.stylecraze.com
دانش یوگا اردیبهشت |1399شماره 137
43
خوابی اگاهانه و پویا برای مراقبۀ عمیق
واحد ترجمه
بحث های بســیاری در مورد مراقبه ،تکنیک های متفاوت ان و
مزایای مدیتیشن در رســانه هایی که به نشاط درونی و سالمت
جسم می پردازند وجود دارد .ولی موضوع حائز اهمیت اگاهی به
این مسئله است که انجام یک تمرین مدیتیشن ساده و قرارگرفتن
در وضعیت مراقبه دو موضوع کام ً
ال متفاوت است.
تمام کســانی که تجربۀ مدیتیشن را ،چه زیر نظر مربی و چه
به صورت فردی ،داشــته اند ،بر این موضــوع اتفاق نظر دارند که
مراقبه در سخن ســاده ولی در عمل دشوار است و دلیل ان هم
ســاده اســت :زندگی پرتنش روزمره بدن و ذهن ما را در حالتی
مانند هشدار همیشــگی قرار داده است تا انجا که کلمۀ ارامش
به رویای گمشدۀ اکثریت مردم بدل شده است .خبر خوب ان که
تکنیکی باســتانی به نام «یوگانیدرا» می تواند راه حل بسیار خوبی
برای این موضوع باشد.
حتی در طول خواب ،ذهن به اندازه ای پرتنش اســت که بدن
را برای استراحت رها نخواهد کرد .بسیاری از مردم پس از هفت
یا هشــت ساعت خواب اشفته ،خسته از جای خواب خود بیرون
می ایند .ســپس خالی از انرژی الزم ،تالش می کنند که از پس
مســئولیت های روزانۀ خود برایند ،بهترین تصمیم ها را بگیرند و
رفتار مناسبی داشته باشند! چگونه می توانیم از جامعۀ خود توقع
پیشــرفت داشته باشیم در حالی که اعضای ان تحت فشار مداوم
روحی ،عاطفی و فیزیکی هستند؟
44
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
برای درک بهتر این موضوع می توان ازمایش ساده ای انجام داد:
در وضعیتی راحت بنشــینید و سعی کنید فقط برای یک دقیقه
کام ً
ال بدون حرکت باشــید .درخواهید یافت که اکثر مردم انجام
کامل ان را غیرممکن می دانند ،حتی برای ســی ثانیه! چیزی که
مشخص خواهد شد ،باالخره ماهیچه ها حرکاتی خواهند داشت و
این به تنهایی دلیلی است بر اینکه چه کنترل محدودی بر ذهن
و بدن خود داریم.
اصول یوگانیدرا
جواب تمام این ها چیزی ست به نام یوگانیدرا .یوگانیدرا تمرینی
است هدایت شده که پرتوجو را به ارامشی اگاهانه برای بازۀ زمانی
15تا 30دقیقه دعوت می کند .این ارامش کوتاه و درعین حال
عمیق ،فیزیکی ،روحی و عاطفی است .در حین انجام ،یوگانیدرا
ممکن است حالتی شبیه خواب به نظر بیاید ،ولی در واقع اگاهی در
سطحی عمیق تر از بیداری در حال فعالیت است و در استانۀ بین
خواب و بیداری ،به طور طبیعی ،ارتباطی خودجوش و ناخوداگاه
اتفاق می افتد .اگاهی در این وضعیت بسیار نیرومند عمل می کند
و می توان از ان برای رسیدن به دانشی عمیق تر ،خالقیت و حتی
تغییر ماهیت شخصیت خود استفاده کرد.
این خواب یوگیانه وضعیتی کام ً
ال ناخوداگاه نیست ،بلکه سطحی
ً
از توانایی ست که بخشی از هوشیاری کامال فعال است .ازمایش ها
فرض بر این است که عاداتی ناخواسته دارید که می خواهید از این
عادات فارغ شوید ،می توانید سنکلپا یا نیت شخصی خود را بر روی
ان ها متمرکز کنید؛ چه باور داشته باشید ،چه نداشته باشید نتیجه
خواهید گرفت .ســوامی ساتیاناندا می گوید« :هر چیزی در زندگی
می تواند بر شــما فائق اید ،اما نه نیتی که در طول تمرین یوگا بر
روی ان کار کرده اید».
بســیاری از افراد خسته و کسل به نظر می رسند و تمایل دارند
در طول تمرین به خواب بروند .این بد نیست و پرتوجو را از مزایای
یوگانیدرا محروم نمی کند .اگاهی از لحظۀ حال ،در خواب و پس از
ان بیداری شگفت انگیز به محض اینکه مربی این عبارت را می گوید:
«تمرین یوگانیدرا در حال حاضر کامل است ».وجود دارد.
با توجه به سبک زندگی مدرن و تنش و اضطراب بی وقفۀ ناشی
از ان بر فکر ،روان و بدن ،یوگانیدرا واقعاً تنها تکنیکی اســت که با
حداقل تالش ،عمیق ترین سطح ارامش را به همراه دارد .سفریست
هدفدار که در کوتاه ترین زمان نتایج بی نظیری خواهد داشت.
نشان داده اند که در وضعیتی که ما ان را خواب می نامیم ،درواقع
هوشــیاری و پتانسیل بیشــتری داریم .زیرا اگاهی ما از حواس
برداشته می شود و فضایی برای پذیرش کیفیات به وجود می اید.
این حالت را می توان با کامپیوتر مقایسه کرد :هنگامی که چندین
برنامه به طور همزمان در حال اجرا هستند ،بار اضافی بر حافظۀ
کامپیوتر تحمیل یا ظرفیت محدود می شــود .همین حالت برای
مغز ،ذهن و ادراک حسی نیز مشابه است.
یوگانیدرا تقریباً تمرینی مشابه وضعیت وانهادگی شاواسانا 1است
و تکنیکی برای تمرکز نیست .فقط الزم است دستورالعمل هایی که
می شــنوید دنبال کنید و خود را رها کنید .بدن خود را کام ً
ال بر
روی زمین رها و وانهاده کنید .در طول تمرین اگاهی بر روی نقاط
مختلف بدن اســاس کار یوگانیدرا است .این کار در عین گذر به
سطح عمیق تری از ارامش ،به حفظ اگاهی کمک می کند.
سنکلپا : 2نیت شخصی تمرین یوگانیدرا
بخش با اهمیت دیگر یوگانیدرا سنکلپا یا همان نیت شخصی
است .سنکلپا مانند بذر اشکاری است که در اعماق کاشته می شود.
پیامی اســت به کائنات که در طول تمرین جاریســت .این نیت
شــخصی احساسی است که بدون صدا و با تمام قلب و سرشار از
عاطفه از ابتدای تمرین یوگانیدرا ابراز می شود .خود را در موقعیتی
تجسم کنید که این نیت شخصی به وقوع پیوسته است .بار دیگر
نیت شــخصی خود را سه مرتبه در اواخر تمرین خود و در زمانی
که کام ً
ال در وضعیت ارامی قرار دارید و امواج مغزی در حالت بتا
قرار دارد ،پیش از خروج از وضعیت تکرار کنید .در این زمان مغز
بیشــترین امادگی را برای پذیرش دارد .در یک سطح کاربردی
ساختار یوگانیدرا
یک مربــی یوگا بــرای توانایی هدایت یک تمریــن یوگانیدرا
اموزش هــای ویژه ای می بیند .لحن و نوع صدا و کلماتی ویژه برای
هدایت یک تمرین یوگانیدرا انتخاب می شوند .مکان مخصوص یوگا
و مدیتیشــن بهترین فضا برای انجام یوگانیدرای روزانه است .در
انتهای تمرین احساسی متفاوت را تجربه خواهید کرد که نتایجی
واقعاً قابل توجه به همراه دارد.
یوگانیدرا قادر است ظرفیت یادگیری بزرگساالن و به ویژه کودکان
را افزایش دهد .کودکان بســیار اماده هستند تا به صورت خود به
خــود و به راحتی خود را با تمرینات وفق داده و ســودمندی های
فوق العاده ای کسب کنند .مهم تر از همه ،ان ها قدرت این ارتباط را
محکم تر باقی نگاه می دارند و با مرکز درونی تعادل روان ارتباط خود
را حفظ می کنند .بزرگساالن این ازادی را به مرور از دست داده اند.
ایا یوگانیدرا گونه ای از هییپنوتیزم است؟
از ایــن جهت کــه در یوگانیدرا توجــه از روی حواس پنج گانه
برداشته می شود بســیاری ان را گونه ای از هیپنوتیزم می پندارند.
با این حال این دو علومی کام ً
ال مجزا هســتند و یوگانیدرا تا جایی
نیز فراتر رفته است ،به این دلیل که هیپنوتیزم وضعیتی مصنوعی
مشــابه خوابی عمیق است؛ درحالی که در یوگانیدرا یاد گرفته ایم
که به خواب نرویم و با وجود این که توجه از حواس برداشــته شده
است ،اگاهی را حفظ و همراه با خود داشته باشیم و با گذر از موانع
شــخصی تا هر عمق و حدی پیش برویم .به عالوه حفظ اگاهی به
ی است
این معناست که ذهن تحت سلطۀ مربی نیست و این اتفاق
که در خواب مصنوعی یا هیپنوتیزم نمی افتد.
با تمریــن منظم یوگانیدرا ،ماهیت درونی جلوه گر می شــود و
امکان زندگی در صلح حقیقی به ارمغان خواهد امد .می توان تمام
شخصیت را از درون بازسازی و ترمیم کرد و این نویدبخش رهایی
از تنش ها ،صلح درونی و ارامش ذهن و وانهادگی ست.
منبع:
www.bookyogaretreats.com
1-Savasana
2-Sankalpa
دانش یوگا اردیبهشت |1399شماره 137
45
ذکر و مراقبۀ الهی
حجت االسالم دکترعلی قنبریان
مــاه مبارک رمضان ماه ارتباط با خداســت و یکی
از بهترین راه های ارتباط تکرار نام خداســت بطوریکه
گفته می شــود از ضروریات هر انسانی ارتباط با مبدا
عالم و یاد اوســت به ویژه در زندگــی کنونی؛ زیرا که
اسباب بسیاری سبب دوری از خدا و غفلت از یاد خدا
می گردد و همچنین عوامل بسیاری ارامش انسان را از
بین می برند .در قران کریم دفعات زیادی واژۀ ذکر به
کار رفته است.
معموالً تصویر ذهنی ما از کلمۀ ذکر ،ذکر با لســان
و تکلم کردن اســت که در این جا یــاد خدا کردن با
زبان معنا می دهد ،ولی این گونه نیســت ،بلکه ذکر دو
گونه است :ذکر قلبی و ذکر زبانی (ناصر مکارم شیرازی،
تفسیر نمونه ،ج ،10ص.)215
پس معنی این کلمه در قران نه تنها ذکر لسانی ،بلکه
ذکر با تمام ابعاد انسانی است .مسلّم است که ذکر خدا
تنها به یاداوری با زبان نیســت ،که زبان ترجمان قلب
اســت ،هدف این است که با تمام قلب و جان به ذات
پاک خدا متوجه باشیم (همان ،ج ،1ص.)515
قران عدد خاصی را برای ذکر مشخص ننموده بلکه
می فرماید :اى کسانى که ایمان اوردهاید ،خدا را فراوان
یاد کنید (احزاب .)41 /33 :از ایات قران به دست می اید
که ذکر خدا محدودیت ندارد ،هرچه تعداد می خواهی و
می توانی و هر چه بیشتر می توانی ذکر خدا بگو.
پس با توجه به گفتار فوق می توان نتیجه گرفت که
بندۀ خدای تعالی ،هر چه می تواند یاد خدا کند ،که ذکر
خدا پایانی ندارد .چنانچــه امام صادق (ع) می فرماید:
«چیزی نیســت مگر که برای ان حدی است که بدان
(محمد
پایان می یابد جز ذکر خدا کــه پایانی ندارد».
ّ
یعقوب کلینی ،اصول کافی ،ج ،6ص.)99
اما با این حال می شــود که به خاطر غوطه ور شدن
در مادیات و زندگی دنیوی ،خداوند فراموش می شود؛
حتی در نماز هم که فلســفۀ تشریع ان یاد خداست،
خبری از خدا نیست .هر فردی الزم است که با مراقبه
و خودسازی به جایی رسد که در عین این که در جامعه
زندگی می کند ،از خداوند غافل نشود :مردانى که هیچ
تجارت و خرید و فروشــى از یاد خدا و نمازگزاردن و
زکات دادن بازشان ندارد .از روزى که دل ها و دیدگان
دگرگون مىشوند هراسناک اند (نور.)37 /24 :
46
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
اصل اساسی در عدم غفلت از خداوند محبت است؛ اگر
محبت به خدا و معنویات تعلق گیرد ،غفلت معنایی ندارد
و شخص در کشاکش زندگی هم به یاد خداست:
هرگز وجود حاضر غایب شنیده ای
من در میان جمع و دلم جای دیگر است
سعدی ،کلیات سعدی ،غزل .63
ولی اگر محبت به دنیا و امور ان تعلق گیرد ،یاد دنیا،
بیشــتر صورت خواهد گرفت نه یاد خــدا .زیرا که افکار
انسان ها گرداگرد محبوب می گردد.
یاد خدا اکســیر اعظم در زندگی انسان هاست .راهکار
زرینی که ســبب ارامــش و جالی روح می شــود .چه
لذت بخش است که به یاد خالق و رب خود باشیم و با او
راز و نیاز کنیم و یا از راه تفکر در اتقان و نظم مخلوقاتش
پی به قدرت و علم نامحدودش ببریم.
«ذکر و یاد خدا» از مهمترین عوامل رســیدن به قرب
الهی اســت که انســان را از جهان ماده بــه عالم معنا و
معنویت می رساند.
تجربۀ نویســندۀ متن این اســت کــه ،ذات خداوند
نامحدود و نامتناهی است و تفکر در ذات ناممکن است؛
بلکه می توان به یاد مخلوقات الهی و مصنوعات و نظم و
ترتیب و اتقان ان ها بود؛ مانند تفکر در منظومۀ شمسی
و از ایــن طریــق پی به قدرت و علــم نامحدود خداوند
متعال برد.
طریق دیگر به یــاداوری معانی ایــات قران و تفکر
در ان هــا و تکرار و در صورت لزوم تصویرســازی ذهنی
است؛ به ویژه تفکر در ایاتی که در ان ها خداوند متعال به
توصیف خویش می پردازد.
در فرایند این ارتباط هر مقدار که موانع و بازدارنده های
تمرکز ذهن و خلسۀ ذهنی کمتر و اسباب بیشتر گردد،
توفیق بیشــتری حاصل می شود .بحث از اسباب و موانع
وقت بیشــتری را می طلبــد و جا دارد کــه یک کتاب
مستقل به ان اختصاص داده شود و در مورد ان نگاشته
گردد؛ اما ب ه اختصار می توان گفت که دانشمندان اخالق
همچون محمدمهــدی نراقی و احمــد نراقی در جامع
الســعادات و معراج السعاده و غزالی در احیاء علوم الدین
و عرفا در رســاله های سیر و سلوکی خود و همچنین در
هیپنوتیزم و ریلکسیشن از مباحث مربوط به روان شناسی
یاد خدا
اکسیر اعظم
در زندگی
انسان هاست.
راهکار زرینی
که سبب
ارامش و
جالی روح
می شود .چه
لذت بخش
است که به
یاد خالق و
رب خود
باشیم و با
او راز و نیاز
کنیم و یا از
راه تفکر در
اتقان و نظم
مخلوقاتش
پی به قدرت
و علم
نامحدودش
ببریم.
در کتاب هایــی چــون راهنمای تلقینات و اســتعارات
هیپنوتیزمی ،که کتاب درسی انجمن علمی هیپنوتیزم
بالینی ایران است ،راهکارهایی بیان شده است.
به عنوان نمونه:
در دل شب یا اتاقی تاریک که از ریا به دور باشد. از بین بردن اسباب تشویش ذهنی همچون صدا و. ... کشیدن نفس های عمیق و ممتد. صاف نگه داشتن ستون فقرات. تکرار اذکار تک سیالبی یا چندسیالبی.مجذوبعلی شــاه همدانی از عرفای زمان فتحعلیشاه
قاجار چنین گوید:
«هرکه اراده نماید که مشــغول گــردد به ذکر خفی
باید غســل نماید و توبه کند از جمیع گناهان و بشوید
جامه های خود را و بنشیند در خلوت مربع روی به قبله و
دو دســت خود را بر زانوی خود گذارد .دست راست را بر
زانوی راست و چپ را بر زانوی چپ و درحالی که پوشیده
باشد هر دو چشم خود را و شروع نماید به ذکر با تعظیم
ذکر مذکور و به قوت دل به حیثیتی که بیرون اید کلمۀ
«ال اله اال اهلل» از زیر ناف و قوت ان بر دل رســد به مرتبه
که تاثیر ان به همۀ اعضا برســد و اهسته باشد صوت او
و صوت نداشته باشد بهتر خواهد بود .درحالتی که تفکر
نماید معنای ان را در دل خود تا احاطه کند همۀ اعضای
او را و فرو رود در اعضا .پس اگر خیالی سوای خدا در دل
طیبۀ «ال اله اال اهلل»
اید ،نفی نماید او را و دور کند به کلمۀ ّ
و فارغ سازد دل خود را از جمیع خیاالت فاسدۀ نفسانی
و مشغول گردد به مشاهدات روحانی .و اقسام ذکر بسیار
است .بعضی از محققان گفته اند طریق ذکر «ال اله اال اهلل»
ان است که زبان به کام بچسباند و نفس را زیر ناف حبس
کند و کلمۀ «ال» را از ناف بکشد و به فرق رساند و «اله» را
از فرق سر به کتف راست اورده «اال اهلل» را از کتف راست
بر دل صنوبری که در پهلوی چپ واقع اســت ،بیاورد و
نقش این مجموع به صورت الی منعکس می شود».
ی شاه ،نسخۀ خطی رساله در عرفان ،کتابخانۀ -در دل شب
(مجذوبعل
یا اتاقی تاریک
مجلس شورای اسالمی ،شمارۀ بازیابی.)16586 :
که از ریا به
دور باشد.
از بینبردن اسباب
تشویش ذهنی
همچون صدا
و. ...
کشیدننفس های
عمیق و ممتد.
صافنگه داشتن
ستون فقرات.
تکرار اذکارتک سیالبی یا
چندسیالبی.
ali.Ghanbarian@alumni.ut.ac.ir
دانش یوگا اردیبهشت |1399شماره 137
47
چکیدۀ کتاب
روانشناسی و یوگا
دکتر ماریانا کاپالن روان شناس ،مشاور خانواده و مربی یوگا
ترجمۀ میالد تکسیبی
مقدمــۀ مترجم کتاب به شــرح
ذیل است:
من در یوگا نوعی نجات می بینم ،درست
همــان کیفیتی را که اســتاد بزرگ برای
وصال به نیروانا قائل بود و می گفت« :وصال
به نیروانا تو را نجــات می دهد» من برای
یوگا قائلم .
ســال ها پیش که در یک سفر معنوی
بودم و به تعبیری گرفتار ســختی راه این
سفر پرپیچ وخم ،یوگا راه من را هموار کرد.
ان قدر هموار که این سفر سخت را اسوده
به مقصد رساندم و اثر نجات بخشی که در
شروع این نوشتار گفتم را به تمام و کمال
احساس کردم.
از ان جایی که هم مربی یوگا هســتم و
هم روان شــناس بالینی ،سعی کردم نقاط
اشــتراک این دو را از زبان یک متخصص
یوگا و دکترای روان شناســی یعنی دکتر
ماریانا کاپالن بیان کنم.
در ترجمۀ این کتاب سعی بر ان بود که
اصالت متن حفظ و کمترین دخل و تصرفی
در ان نباشد ،اما در بعضی قسمت ها ناگزیر
بودم تا تغییراتی اعمال کنم تا برای خوانندۀ
ایرانی قابل درک باشد.
این کتاب هم مناســب روان شناسانی
است که از اثر نجات بخش یوگا در درمان
اختالالت روانی اگاه نیستند و هم مناسب
مربیان یوگایی که در طول کار در مراکز با
رگه ها و گاهی با اختالالت روانی پرتوجویان
خود روبه رو می شوند.
به گمان من اشنایی با روان انسان نیز به
اندازۀ اشنایی با اناتومی برای مربیان یوگا
الزامی اســت ،چرا که بسیاری از همکاران
روان شــناس و روان پزشک مراجعان خود
را برای توان بخشــی روانی به مراکز یوگا
می فرستند.
48
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
بــه همین ســبب به انجمــن محترم
یوگا پیشــنهاد می کنیم کالس اشــنایی
با اختالالت روانی را در ســر فصل دروس
تئوری دورۀ مربی گری اضافه نمایند.
در بخش هایــی از کتــاب ،نویســنده
صراحتاً به انحرافی که برخی مربیان یوگا
به ان دچار شــده اند و خود را روان شناس
و مشــاور می پندارند پرداختــه و توصیه
می کند نداشــتن تحصیالت اکادمیک در
حوزۀ سالمت روان به نوعی بازی کردن با
سرنوشت انسان هاست.
متاسفانه چه در ایران چه در کشورهای
دیگر ،مداخلۀ متخصصین علوم مختلف در
کار یکدیگر به وفور به چشم می اید ،یوگا
و روان شناســی هم از این قاعده مستثنا
نیستند و این می تواند بهداشت روانی افراد
را با چالش جــدی مواجه کند .این کتاب
نگاهی یکپارچه به این دو علم غنی یعنی
روان شناســی و یوگا داشته و معتقد است
این دو در کنار یکدیگر اثربخشــی بسیار
مطلوبی بر ســامت روانی افــراد جامعه
خواهند داشت.
افــرادی که برای درمان شــدن برخی
معضالت روانی جدی به مراکز یوگا مراجعه
می کننــد باید بدانند که یــوگا هیچ درد
روانی ای را درمان نمی کند ،بلکه می تواند
یک توان بخشــی روان شــناختی در کنار
یک رویکرد روان درمانی یا روان پزشــکی
استاندارد باشــد .یعنی بحث بر سر کلمۀ
Therapyاســت ،اگر ان را به توان بخشی
( )Rehabilitationترجمــه کنیــم و نــه
بــه درمــان ( ،)Treatmentان گاه معنای
یوگاتراپی صحیح خواهد بود.
مقدمه
بدون این که بدانم چرا ،موقع سپیده دم،
تمام درها را باز می کنم .امیلی دیکینسون
یوگا نیمی از زندگی من و روان شناسی
نصف دیگــر ان را نجــات داد .بعد از ان،
یوگا به عالقه ،رویا ،دوســت ،خط زندگی،
و نیمی از پیشۀ من تبدیل شد و همچنین
برای من عمق شــگفتی ،اهمیت ،شادی،
و ســامت در سطوح مختلف را به ارمغان
اورد .البته ،در این مورد من تنها نیســتم؛
داســتان های زیادی از یوگی ها ،معلمان و
مربیان یــوگا وجود دارد که در بحران ها با
این رشــته اشنا شده اند .یوگا ان ها را احیا
کرد ،تعادل را به ان ها بازگرداند ،و به ان ها
الهام و رضایت بخشید.
همان طور که تعداد بی شماری از مردم
برای نجات جــان خود از یوگا اســتفاده
می کنند ،این مسئله در مورد روان شناسی
نیز صادق است .با پیشرفت های روزافزون
در روان شناســی و روان درمانی ،به ویژه با
پیشــرفت علوم اعصاب ،علوم جسمی یا
بدنی و تحقیق در مورد اســیب ها ،زندگی
بســیاری افراد از بی تعادلی به تعادل ،و از
اختالل عصبی به رفاه و تندرستی هدایت
می شــد .روان شناســی از طرق مختلفی
مانند مشاوره ،روان پزشکی و رویکردهای
روان شــناختی به افراد کمک می کند تا از
فرایندهای تغییر اگاهی یابند .روان شناسی،
برای رهایی از مشــکالتی مانند اضطراب،
افسردگی ،اعتیاد ،مسائل مربوط به روابط
صمیمی ،تعارض با والدین ،چالش های بین
فردی و وجودی و بسیاری از واقعیت های
روان شــناختی دیگر ،که اکثر ما در برخی
موارد در زندگی با ان مواجه هســتیم ،به
مردم کمک می کند .روان شناســی و یوگا
دوستان مادام العمر من هستند که به من
اجازه نمی دهند در زمان سختی عصبانی
و ناراحت شــوم .وقتی کــودک من فقط
هجده ماه داشت ،تصمیم گرفتم این کتاب
را بنویســم و در ان روش هــای مختلفی
از یوگا و روان شناســی را که در زندگی ام
تجربه کــرده بودم با یکدیگر ترکیب کنم.
من مشــتاق بودم بدانم که چه کسی در
جهان بر روی این موضوعات کار و تحقیق
می کند و چــه اتفاقی می افتد اگر دانش و
بینش خــود را از نظر فرهنگی با یکدیگر
ترکیب کنیم ،و برای به اشتراک گذاشتن
و تلفیق تجربیات مان با یکدیگر همکاری
کنیم .یکی از مربیان من جامعه شــناس و
نویسندۀ پیشگامی به نام جوزف چیلتون
بود .یک بار به من گفت هر وقت می خواهد
دربــارۀ چیزی یاد بگیرد ،ســعی می کند
یک کتاب در مورد ان بنویســد چون ارائۀ
یک کتاب برای دسترســی دیگر افراد در
جهان شامل بازخورد و منابع جمعی است،
که منجر به ایجاد کتاب جدیدی توســط
دیگر افراد می شــود .به همین ترتیب ،من
می خواهم با افرادی ارتباط برقرار کنم که
عاشق موضوعاتی هســتند که شیوه های
روان شناســی و یــوگا را بــا هــم تلفیق
می کنند و به همیــن منظور این کتاب را
نوشــتم .من احساس می کنم این هیجان
غیر قابل اجتناب اســت که این راه ها برای
درمان می توانند با یکدیگر ترکیب شــده
و یکدیگر را تکمیل کننــد .به عنوان یک
مادر مجرد با یک کودک ،وقت کمی برای
تکمیل تحقیقات الزم داشــتم؛ بنابراین،
درخواســت کمک کردم .من از یک یا دو
دســتیار داوطلب درخواســت کردم تا در
جمع اوری تحقیقات اکادمیک و کتاب های
معروفی که در این زمینه نوشــته شده به
مــن کمک کنند .جای تعجب اســت که
بیش از بیست متقاضی واجد شرایط (اغلب
دانشجویان تحصیالت تکمیلی که یوگا را
مطالعه و تدریس می کنند) برای کمک به
تحقیق اعالم امادگی کردند .از ان جایی که
این کمک بسیار تخصصی و طوالنی بود،
پروژه را به چیــزی بزرگ تر از یک کتاب
گسترش دادیم تا چگونگی تولد پروژۀ یوگا
و روان شناســی را نشان دهیم .تا به امروز،
این پروژه شــامل این موارد است :انتشار
تحقیقات اکادمیک؛ اولین کنفرانس های
بین المللــی در مورد یوگا و روان ()2014؛
کتاب مجموعه کنفرانس ها در مورد یوگا
و روان ()2014؛ مجموعه ای از کارگاه های
اموزشی و انالین که مردم می توانند از هر
نقطۀ دنیا در ان شرکت کنند؛ و ،مهم تر از
همه ،اغاز یک جامعۀ جهانی که با یکدیگر
همکاری می کنند تا زمینه ای جدید برای
بهبود شخصی و جهانی ایجاد کنند.
مسیر سالمتی من از طریق یوگا و
روان شناسی
تعــداد زیادی از مــردم در این پروژه ها
ت کردن با من و یا شــرکت در
برای صحب
کارگاه های یوگا و روان شناســی مشارکت
می کنند ،اما ان ها درک کمی از این موضوع
دارند که این دو رشته را می توان با یکدیگر
تلفیــق کرد .اغلب ،وقتی این موضوع را به
یاد می اورم ،از ادامه دادن مســیرم ناامید
می شوم .من ان قدر با این دو روش زندگی
کرده ام که نمی توانم زمانی را به یاد بیاورم
که ان ها جدا یا متفــاوت از یکدیگر بوده
باشند .این دو ان قدر به من نزدیک هستند
که اغلب به ان ها مانند والدینی فکر می کنم
کــه با محبت مرا بزرگ کرده اند و یا مانند
یک شــریک روحی کــه یکدیگر را کامل
می کنند و با یکدیگر بسیار شاد و خوشحال
هســتند و یا مانند دوســتانی که پشت
یکدیگر هستند .در هر مرحله از زندگی ام،
هنگامی که یوگا دروازۀ جدیدی را بر روی
من باز می کرد ،به روان شناســی مراجعه
کردم تا ســطوح مربوط به ناخوداگاه را در
ان ادغام کنم؛ به همین ترتیب ،زمانی که
الیۀ بعدی درمان یا بازسازی روان شناختی،
خود را نشــان داد ،یوگا به من پیوست تا
ان را به ســاح های بی پایان و عظیمش
متصل ســازد .برای دیگران و خودم ،این
فرایند افزایش مســتمر ،افزایش متقابل
روان شناســی و یوگا ،که نمــاد بی نهایت
است ،هرگز متوقف نشده است .هر یک از
طریق ورود دیگری در ان قوی تر می شود.
وقتی نوزده ساله بودم ،به تدریج وارد مسیر
روحانی شــدم .من فارغ التحصیلی پرشور
و ماجراجو بودم که مشــتاق درک دوران
کودکی و دردهایش بود و مشــتاق بود تا
معانی عمیق تری در زندگی کشــف کند.
در اولین ســال تحصیلی خود ،در دانشگاه
میشیگان ،متوجه شــدم که یک «حوزه»
فراتــر از دین های مســیحیت و یهودیت،
که به من تحمیل شــده است ،وجود دارد.
در ابتدا ،بســیار ســریع پیش می رفتم و
همه چیز را امتحان می کردم :معنویت بومی
امریکا ،شمنیسم ،تای چی ،فلسفۀ غربی،
یهودیت ،مدیتیشــن بودایی ،فعالیت های
مذهبی هندو ،درامینگ افریقایی ،و انواع
تکنیک های جدید .متاســفانه ،بسیار زود
تناقضات و ریاکاری های زیادی را در میان
گروه های مذهبــی و معلمانی که با ان ها
روبه رو شــدم تجربه کــردم .رهبر مذهب
بومی امریکا مرا در طی یک مراسم مذهبی
لمس کــرد ،در حالی که بچه و همســر
زیبــای او در بیرون در حــال بازی بودند.
یک شــمن در مکزیک به من حمله کرد
و نزدیک بود بــه من تجاوز کند .من یک
تابســتان را در یک ون بــا یکی از عارفان
بزرگ مسیحیت زندگی کردم و در نهایت
تجربه ای را به بدترین شکل برایم رقم زد و
ضربۀ روحی بزرگی را متحمل شدم .زمانی
که بیست ودوســاله بودم ،یاد گرفته بودم
که تالش روحانی عمیقــاً با پویایی روانی
دانش یوگا اردیبهشت |1399شماره 137
49
ناخوداگاه گره خورده اســت و این درک
باعث شــد که در مدرسۀ فارغ التحصیالن
شناسی مشاوره شرکت کنم.
در رشتۀ روان
ِ
برنامــه ای را انتخاب کردم کــه بر درگیر
شــدن در تحقیقات روانی ،هم در داخل و
هم در خارج از کالس ،تاکید داشــت .به
مدت سه ســال ،روان خود را تحت فشار
قــرار دادم تا بتوانم درک کنم که چرا من
پویایی های دوران کودکی ام را با دوســتان
و معلمان مذهبی تکرار کرده ام .احساسات
و کابوس های شــدیدم را بررسی کردم ،با
ترس های وجودی ام از مرگ مواجه شــدم
و سعی کردم اسرار دوران کودکی خود را
کشــف کنم .تا به امروز عالقه ام به بررسی
امکانات بی پایان ارائه شــده ،توسط انچه
که من ان را «روان شناسی عمق» (depth
)psychologyمی نامم ،حفظ کرده ام (برای
من ،انچــه که روان شناســی عمیق را از
بسیاری از رویکردهای مدرن ،جریان های
اصلی و روش هــای درمانی کوتاه مدت در
روان شناسی متمایز می سازد این است که
درمان گر و مراجعه کننده هر دو متعهد به
بررسی روان خود و فرد در سطحی عمیق
زمان اغلب یک
برای دوره ای قابل توجه از ِ
تا سه سال هســتند .درمان عمیق نیز به
تعهد مداوم درمان گر به رشــد خود اشاره
می کند) .با این حال ،هنگامی که مدرسه
را به پایان رســاندم ،کششــی در خودم
برای غوطه ور شــدن در مطالعه و بررسی
ســنت های عرفانی فراتر از روان شناســی
حس کــردم .پس از فارغ التحصیلی ،بلیط
یک طرفه ای به هند خریدم تا عمیق ترین
میل های معنوی قلب و روحم را دنبال کنم.
اگرچه مــن همچنان با دردی که معلمان
مذهبی ام به من در اوایل بیست ســالگی
وارد کرده بودند زندگی می کردم ،همچنان
برای کشــف معلمان و عارفان و ســالکان
مذهبی مشتاق بودم ،مدیتیشن و تمرینات
مرتبــط با یوگا را بررســی می کردم ،و در
جســت وجوی صادقانۀ خداوند و حقیقت
گام برمی داشتم .در هند ،با وجودی که من
در طول تحقیقات به چندین معلم و سالک
مذهبی دورو و متناقض برخورد کردم ،اما
خوش شــانس بودم که با یوگی رامسارات
کومار اشنا شــدم .او بزرگ ترین یوگی ای
بود که مــن در طول عمرم دیــده بودم.
موهبت های او هنــوز به طور روزانه در من
تاثیر می گذارد .چندین سال به طور کامل
50
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
خــودم را وقف زندگــی مذهبی و زندگی
اجتماعی تحت رهبری یوگی رامســارات
کردم و شاگرد امریکایی او ،لی لوزویک ،به
مدت شانزده سال تا قبل از مرگش در سال
2010معلم معنوی من بود.
یوگی رامسارات عمیقاً تجسم می کرد
که چــه چیــزی از طریق تمریــن یوگا
امکان پذیر اســت .زندگی معنوی کسی را
مثال می زد که شدیدا ً برای زندگی کردن،
خدا ،حقیقت ،و عشــق مشــتاق بود .این
در حالی بود که با پیرشــدن از شدت این
شوق و اشتیاق کاسته می شد و به هزاران
نفری که مانند او در جوانی مشتاق بودند
مشــاوره و تجربه می داد .یوگی رامسارات
بــه من یاد داد که هیــچ پایانی برای این
مسیر وجود ندارد .این درس ،هر زمان که
تصور می کردم به جایی در مسیر معنویت
«رســیده ام» و اینجا پایان راه است ،از من
محافظت می کرد .با وجــود این که معلم
روحانی من همیشه تاکید می کرد که من از
نظر روان شناختی مشکلی ندارم و نیازی به
روان درمانی نیست ،خودم همیشه احساس
می کردم به ان نیاز دارم .نمی توانستم یک
زندگی روحانی خوبی داشــته باشــم ،در
حالی که احساس می کردم همچنان در دام
مشکالت دنیوی هستم .اما ،این موضوع به
ان اندازه حاد نبود که در روابط صیمیمانه ام
ایجاد مشکل کند ،در حالی که من در حال
ارتقا سطح معنوی خودم بودم .همچنین
این موضوع برای دستیابی به یک حقیقت
معنوی درســت کافی نبود ،در حالی که
من مشــکلی ناشناخته در خودم احساس
می کردم که نیازمنــد کمک بود .من نیاز
به یوگا و روان شناسی داشتم .پس از ترک
زندگی اشرام (در ایین هندو ،اشرام محلی
اســت که در انجا افراد به سادگی زندگی
می کنند) ،هم به عنوان یک مراجعه کننده
و هم متخصص ،درگیر مطالعات تحصیالت
تکمیلی و دکترا در مورد روان شناســی و
اســیب های روانی شدم ،این در حالی بود
که همیشه مطالعه بر روی یوگا را پی گیری
می کردم .در نهایت ،مسیرهای روان شناسی
و روحانی ،هرکدام به تنهایی ،نتوانستند به
اعماق وجودم ارامش ببخشند و مرا به یک
کل یکپارچه با ظرفیت هــا و توانایی های
عشق ورزیدن و دوست داشتن هدایت کنند.
هیچ مقدار از یوگا ،هیچ شیوۀ فکری مذهبی
خــاص ،و هیچ مربی و معلمی ان قدر قادر
نیست تا بتواند جنبه های روان شناسی من
و درگیری افــراد را به اندازۀ روان درمانی و
نواوری های مدرن در روان شناسی بررسی و
تحت تاثیر قرار دهد و همین طور شیوه های
پرسش گرانه و مطالعات روان شناسی عمیق
نمی تواند ،به اندازۀ یوگا و شیوه های عرفانی
عمیق ،ما را به عمق بینش ها و پیوستگی ها
هدایت کند .همان طور که من در سرتاسر
این کتاب تاکید می کنــم ،هر یک از این
دو حوزه به تنهایی بی صالحیت نیستند،
بلکه وقتی با یکدیگر ادغام می شوند نیروی
عمیق تری ایجاد می کنند.
در سن سی وچهارسالگی ،بدن من دچار
بیماری خستگی مزمن شد و از اختالالت
متعدد خود ایمنی ،از جمله درد در کل بدن
که سه ســال به طول انجامید ،رنج بردم.
بیماری من با دوره هایــی از انزوا ،اختالل
ذهنی و جســمی و اضطراب و افسردگی
ترکیب شــد .می ترســیدم که هرگز بهتر
نشــوم و یا ،بدتر از این موضوع ،وضعیتم
از این هم بدتر شــود .درد من ،با وحشتی
کــه از مرگ بدون تجربۀ عشــق واقعی و
مادرشدن داشتم ،تشدید می شد .مهم نبود
در ان زمــان چه کار می کــردم ،مهم این
بود که نمی توانســتم سالمتی خودم را به
دست بیاورم و انرژی الزم برای درگیرشدن
در کارهــای مورد عالقه ام را نداشــتم .در
طی دو ســال اول بیماری ام ،هزاران دالر
صرف مالقات با متخصصان ،از نوع سنتی
و مدرن ،کردم تا بتوانم به بهبودی نسبی
دست یابم .متاســفانه ،بیماری ام همیشه
عود می کرد و هرگز به درســتی مشکالتم
تشخیص داده نمی شــد .در برخی موارد،
به ایــن نتیجه رســیدم که الزم اســت
درونی» خود را کشــف کنم
«شــفادهندۀ
ِ
و بدن خودم را در ســطحی کام ً
ال جدید
درک کنــم و یاد بگیرم که ســامتی ام را
از درون مدیریــت کنم .در یــوگا ،خدای
جانگالیکایامــان ()Jangalikayamane
نماینده یا نشان دهندۀ پزشک درونی است،
که یوگی ها یا متخصصان یوگا ،با ســال ها
تمرین دور از طبیعت ،به ان دست می یابند.
پس ،من به جزیرۀ هاواییان کائویی (ian
)of Kauaسفر کردم و قصد داشتم خودم
را از طبیعت ،اب و یوگا اشــباع کنم تا از
درون ان شــفا یابــم .در کائویی ،خودم را
در هاتایوگا و طبیعت این جزیره غوطه ور
کردم؛ غذاهای سالم و پرانرژی می خوردم،
ورزش می کردم ،نفس می کشیدم ،به بدنم
گوش مــی دادم و تنش هایی که در درونم
تحریک می شــدند را رها می ساختم و از
درون ،به خاطر چیزی که برای اولین بار در
زندگی ام حس می کردم ،احساس ارامش
می کردم .یک دهۀ قبل ،جنبه های درونی
یوگا و مدیتیشن را مطالعه کرده بودم ،اما
مســیری جدید از درون بدنم در حال باز
شــدن بود .ارتباطات جدید جسمانی -در
عمق بدن -را با جنبه هایــی از تجربیاتم
احســاس می کردم؛ جایی که اســیب و
بیماری های روان شناختی ام با فیزیولوژی،
وضعیت بدنی ،تنفــس و دردهای مزمن
بدنم روبه رو شــده بودند .در عرض ســه
هفته ،یوگا به من کمک کرد تا به درجات
عمیــق ،انرژی زیاد و نیروی زندگی که در
بدن من نهفته بود دسترسی پیدا کنم .من
در حال بهبودی بودم و اثرات عمیق و انی
گوش دادن بــه عمق بدنم را دیدم و حس
کردم .یاد گرفتم از دســتورهای او پیروی
کنم و بیماری خود را از درون درمان کنم.
با کمک اب های شــفابخش و انرژی تازۀ
این جزیره ،در طول ســفرم بهبود یافتم و
تمام عالئم ناپدید شدند .با این حال ،پس
از تــرک جزیره ،ظرف چند روز ،بیماری ام
دوباره برگشــت و حتی طی چند ماه بعد
شدت گرفت.
در طی ســه سال درمان ناموفق خسته
شــده بودم .نمی توانســتم چیزی بخورم،
ورزش کنــم ،یا کارهای عملی انجام دهم.
احســاس ناامیدی می کردم .در حالی که
حال بســیار بدی داشتم ،مجددا ً به جزیرۀ
کائوها برگشتم ،در حالی که در یک دورۀ
مربی گری یوگا شــرکت کــرده بودم که
شامل اسانا شدید (وضعیت بدنی) ،پرانایاما
(تمرینات تنفسی) ،فلســفه ،روزه داری ،و
پاکســازی های بدنی ایورودا و جیوتیش
(طالع بینی ودایی) بود .برای تقویت کردن
اثرات یوگا ،در جلســات منظم کاردرمانی
شرکت کردم .عالئم تقریباً بالفاصله ناپدید
شدند و بدنم به ســرعت رشد کرد .کم کم
متوجه شدم که بسیاری از بیماری هایم بر
اثر عدم تعادل در سطوح مختلف زندگی ام
ایجاد شد ه بوده اند .یوگا به معنای متعادل
کردن (ایجاد تعادل بین چیزهای مختلف)
است و هر چه بیشتر زندگی و انرژی خود
را متعادل می ساختم ،ســالم تر می شدم.
بدنــم بهبودی کامل و پایداری به دســت
اورد و به زندگی طبیعی برگشتم و قوی تر،
پرانرژی تر ،متعادل تر ،و شــادتر از قبل از
شروع بیماری ام شــده بودم .یوگا بدنم را
شفا داد و زندگی ام را در مسیر درست قرار
داد .با این حال ،من می دانستم که سطوح
روان شناختی عمیقی از ضربه های روانی و
هیجانی هنوز در درونــم وجود دارد .یوگا
ان ها را به من نشــان داده بود ،اما او ابزار
خوبی برای رویاروی با بافت روان شناختی
غربی من نبود .در این زمان ،با روان شناسی
جســمی ( )Somatic psychologyو
ترمیم کنندۀ ضربات روحی اشنا شدم و به
گذراندن دورۀ اموزشی پیتر لوین پرداختم.
یوگا مرا با عمیق ترین بخش های بدنم َاشنا
کرد .یــوگا در الیه هایی از بدنم نفوذ کرده
بود که نــه تنها روانی ،بلکــه معنوی نیز
بودند .با وجود این ،شــکاف های روانی در
من وجود داشــت که درون بدنم محبوس
شده بودند و برطرف و ترمیم نشده بودند.
ان ها ،از طریق الگوهای زندگی منفی که
باعث درد و رنجی غیرضروری برای خودم و
اطرافیانم می شدند ،اعالم حضور می کردند.
ورود رشــتۀ روان تنی به تمرینات یوگا و
روان درمانی ام ،نقطۀ عطفی در زندگی من
بود .این موضوع به طور فزاینده ای ،برای من
و بسیاری از معاصران من که هم روان شناس
و هم درمان گر بودند ،روشن شده است -و
همچنین معلمان و دانشجویان یوگا و دیگر
رشته ها -که تمرینات معنوی و تحقیقات
روان شناسی به سادگی جایگزین یکدیگر
نمی شــوند .تمرین های معنوی می توانند
مــردم را به قله هــای ســعادت ،تعالی،
یکپارچگی ،تهی بودن از مادیات ،و اتحاد
عرفانی برســانند ،به طوری که هیچ روش
دیگری نمی تواند در این رابطه به خوبی این
روش عمل کند .با این حال ،یوگا به تنهایی
نمی تواند روابط اسیب دیده را درمان کند؛
نمی تواند عزت نفس را باال ببرد؛ نمی تواند
دانش یوگا اردیبهشت |1399شماره 137
51
ارتباطات را افزایش دهد؛ نمی تواند الگوهای
خودتخریبی را اشــکار یا تغییر دهد؛ و یا
نمی توانــد به اعتیاد پایان دهد .از ســوی
دیگر ،روان شناسی غرب به این جنبه های
مشترک انسانی ما می پردازد .با این حال،
روان شناســی نمی تواند رضایت ،شادی و
تجربیات تغییریافتۀ زندگی را ،که از طریق
یوگا و دیگر شیوه های معنوی قابل دستیابی
است ،به تنهایی ایجاد کند .در سال ،۲۰۰۶
به تدریس یک رشــتۀ ایجاد شده از یوگا و
روان شناســی غرب پرداختم .از ان زمان،
پروژۀ مشترک یوگا و روان شناسی را ایجاد
کردم که شامل روش های چندگانه ،مانند
یــک «جعبه ابزار» و برنامه های اموزشــی
مختلف می شد و وقتم را صرف تحقیقات
بیشتر و اصالح فرایندهایی کردم که ان ها
را با عنوان تجربیات رشــدیافته و عمیق
خودم بــه دیگران ارائه می دادم .این کتاب
منجــر به تحقیقات شــخصی ،حرفه ای و
معنــوی من در مورد این ترکیب بســیار
عمیق و فوق العاده جدید شــد .این کتاب
نشــان می دهد که یوگا و روان شناسی در
کنار هم می توانند تســهیالت و امکانات
بیشــتری را ،نسبت به زمانی که به تنهایی
در نظر گرفته می شــوند ،ارائه دهند .این
دو ،برای سالم نگه داشتن و بیرون راندن ما
از تاریکی و سطوح ناشناخته در درون ما،
چارچوبی ارائه می دهند.
ایــن کتــاب از تحقیقــات ،نظریات و
تجربیات زندگی من و افرادی به دست امده
اســت که یا من به ان ها مشاوره داده ام یا
برای ان ها تدریس کرده ام و یا بیش از دو
سال با ان ها مکاتبه داشته ام .هنگامی که
داستان هایی در مورد زندگی خودم در این
کتاب به اشتراک می گذارم ،جزئیات کام ً
ال
دقیق و روشن هستند ،اما ممکن است در
مورد داســتان های زندگی دیگران کمی
در جزئیات دســت ببرم تــا از هویت فرد
محافظت کنم .همچنین ،داستان هایی که
در رابطه با مراجعه کنندگان و خوانندگان
است نیز واقعی هســتند ،اما باز هم برای
فاش نشدن هویت واقعی ان ها دستکاری
شــده اند؛ بنابراین ،اگــر در حین خواندن
داستان ها شما احســاس کنید که اشارۀ
من به شماست ،به شما اطمینان می دهم
که این طور نیســت .کشمکش های درونی
ما ،هر چند که پنهان باشــند ،با خواندن
داســتان های دیگران در ایــن باره خود را
52
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
مجددا ً نشان می دهند .من هویت صدها نفر
را محرمانه نگه داشته ام که برای اشتی دادن
و یکپارچه کردن بینش ها و ارزوهای معنوی
عمیق با مشــکالت روانی خود ،جنبه های
تاریک روان و چالش مرتبط با انسان بودن
تالش می کنند .هنگامی که کتاب چهارم
با عنوان نیمــۀ راه برای رســیدن به قلّۀ
کــوه و کتاب خطاهــای ادعاهای ناکامل
در مورد روشــنفکری را منتشر کردم ،در
ســال ،1999داســتان هایی را در مورد
کشمکش های درون جوامع معنوی مختلف
شــنیدم .همچنان که در حال نوشتن دو
کتاب دیگر دربارۀ معنویت و روان شناسی
بودم ،به شنیدن این داستان ها ادامه دادم:
چشمان باز (رشد در مسیر معنویت ،منتشر
شده در سال )2009و مسئلۀ گورو (فواید
و مضــرات انتخاب یک معلــم معنوی در
سال )۲۰۱۱اظهارات دیگر افراد در مورد
کشــمکش ها و اســیب های روانی بسیار
حزن انگیز بود .اگرچه هر داستان منحصر به
فرد بود ،بیشتر این داستان ها عبارت بودند
از موضوع های اشنا و الگوهای تکراری .یکی
از رایج ترین الگوها شامل این موارد بود .حاال
می فهمم که من ناخوداگاه امیدوار بودم که
یوگا (یا روش معنوی) دردهای احساسی و
وجودی مرا ترمیم کند .با این حال ،دیگر
مهم نیست که چند سال یوگا و مدیتیشن
انجام دهم ،زیرا تالش ها و چالش های من
از بین نرفته اند.
من این داستان ها را به اشتراک می گذارم
تا به شما یاداوری کنم که شما تنها نیستید.
با شناســایی ویژگی های انسانی مشترک،
می توانیم شرمســاری و خویشــتن داری
را ،کــه در طول این مــدت با خود حمل
می کردیم ،رها کنیم و همچنین می توانیم
از محزون شدن توسط غم هایی که دیگران
در زندگــی خود تجربــه کرده اند اجتناب
ورزیم .همچنین می توانیــم ،با اگاهی در
مورد دالیــل و بنیان هــای موفقیت ها و
تحوالت روان شناختی دیگران ،انگیزه های
الزم را به دست اوریم.
ما دوباره شروع می کنیم
اولین قانــون یوگای پاتانجلی می گوید:
( Atha Yoga Anushasanamمــا دوباره
شروع می کنیم) .فرقی نمی کند که ما مسیر
خودشناسی را برای چندین دهه پیموده ایم
یا یک ســفر اگاهانه را اغاز کرده ایم ،مهم
این است که ما اکنون و برای همیشه این
سفر را شــروع می کنیم .با در نظر گرفتن
خودمان ،به عنوان مسافران دارای استعدادها
و گمراهی های شــخصی ،بــرای پیمودن
این مســیر ،می توانیم با فروتنی از راه های
غیرعادیِ پیش روی مان عبور کنیم .موجی
از یکپارچگی و ادغام برخاســته که اکنون
می خواهد فرود ایــد .این موج می خواهد
کــه یوگا را با روان شناســی غربی و دیگر
روش های معنوی تنی (جســمی) متصل
و ترکیب ســازد .همان طور که ما در کنار
هم در این مسیر پیش می رویم ،می توانیم
اطالعات ،بینش و روشی را ایجاد کنیم که
مردم در سراسر جهان بتوانند از ان استفاده
کرده و بهره ببرند .وقتی این یکپارچگی را
در زندگی خود تمریــن می کنیم و ان را
با دیگران تقســیم می کنیم ،اثرات مثبت
ان در دنیا بزرگ تر به نظر می رســد .من
افــرادی را اموزش داده ام کــه این کار را
برای اتش نشان ها ،مقامات نیروی انتظامی،
زندان ها ،بیمارســتان ها ،مــدارس ،مراکز
درمانی مشــکالت روانی ،و مراکز تربیتی
نوجوانان مجرم انجــام داده اند .همان طور
که شــما این کتاب را می خوانید ،به شما
توصیه می کنم که نشانه ها و اثرات ترکیب
یوگا و روان شناســی را در نظر بگیرید و از
شما دعوت می کنم که در صورت امکان با
شیوه های ارائه شده در این کتاب ،حداقل ،به
مدت دو یا سه ماه ،اشنا شوید .سعی کنید
انچه می خوانید را امتحان کنید ،روش هایی
که مطالعه می کنید را انجام دهید و ان ها
را در برنامۀ روزانۀ خود قرار دهید .بسیاری
از این روش ها کوتاه بوده و تقریباً با تمامی
افراد می توانند ارتباط برقرار کند .زمانی که
ان هــا را یاد گرفتید ،می توانید ان ها را در
طول روز و حتی در پرواز با هواپیما تمرین
کنید .هنگامی که ترکیب روان شناســی
و یوگا را در زندگی شــخصی خود تجربه
می کنیم ،بالفاصلــه یکی از طرفداران این
حوزه می شویم و به این دلیل که دانش در
بدن ،روان ،و روح مان بیدار می شود ،دیگر
هیچ پایانی برای رشــد باقی نخواهد ماند.
ترویج این حــوزه متعلق به هیچ یک از ما
نیست ،اما برای همۀ ما ممکن است .او ما
را با اغوش باز برای مشارکت در ترویجش
می پذیرد .با کمال افتخار ،این کتاب را به
شما خوانندگان تقدیم می کنم.
پخش زندۀ حرکات یوگا از صدا و سیما
به واسطۀ شیوع ویروس کرونا و برای تشویق مردم ،جهت ماندن
در خانه ،در روزهای تعطیل ســال نو ،شــبکۀ ورزش سیما ،برای
اولین بار ،اقدام به پخش زندۀ برنامه در خصوص یوگا نمود .در این
برنامه اقای حمید کنعانی ،دبیر انجمن یوگا ،به تشریح ورزش یوگا
و نمایش برخی حرکات پرداخت که بازتاب وســیعی در رسانه ها
داشت و موجب خوشنودی مشتاقان راه یوگا شد.
الزم به ذکر اســت که پیش از این صدا و سیما هیچ گاه برنامه ای
در خصوص یوگا نداشته و همواره از پخش برنامه های مرتبط با یوگا
ممانعت به عمل اورده بود.
اموزش یوگا در فضای مجازی
هم زمان با قرنطینۀ خانگی ،به واسطۀ شیوع ویروس کرونا در تعطیالت نوروز ،تعدادی از باشگ اه ها و مربیان یوگا مبادرت به اموزش یوگا از طریق ارسال ویدیو
و یا صفحۀ اینستاگرام ،به صورت زنده ،نمودند .خانم مریم عراقی ،مدرس و داور یوگا و مسئول باشگاه مهرایین ،نخستین مربی بود که هم به صورت زنده و هم
با ارسال ویدئو به اموزش یوگا
پرداخت .خانــم عراقی ،که از
اقای مسعود موحدی و خانم لو
مربیان باسابقۀ یوگاست ،برای
شهر پکن کشور چین
اموزش سطوح مختلف یوگا و
اجرای حــرکات از دختر خود،
خانم مهشید فرهادی ،که وی
نیز در چند رشتۀ ورزشی تبحر
دارد ،کمک گرفــت که مورد
توجه بســیاری از عالقه مندان
واقع شد.
خانــم لیلــی خردمنــد،
پیش کسوت و مدرس دوره های
مربیگری ،نیز اموزش های یوگا
و مدیتیشن را به صورت زنده از
صفحۀ اینستاگرمش ارائه نمود.
اقایان رضــا بیگی و امین
پرتویــی ،از باشــگاه یــوگای
ســینا ،به مدیریت اقای سینا
خانم مریم عراقی و خانم مهشید فرهادی باشگاه مهرایین
صمیمی ،سطوح مختلف اموزش یوگا را طی چندین برنامه به نمایش
گذاشته اند.
اقای مسعود موحدی ،مربی باسابقۀ یوگا ،به اتفاق خانم لو ،هم دو
ســبک اشتانگا وینیاسا و وینیاسافلو را به طور مرتب از طریق صفحۀ
اینســتاگرام دانش یوگا و صفحۀ شخصی خودش از شهر پکن چین
برای کســانی که مایل هستند تمرینات را در خانه انجام دهند ارائه
می نمایند.
الزم به ذکر است تعداد دیگری از باشگاه ها و مربیان عزیز یوگا در
اقای رضا بیگی باشگاه یوگا سینا
سراسر ایران هم یوگا را از این طریق به کسانی که در خانه مانده اند
اموزش می دهند.
دانش یوگا اردیبهشت |1399شماره 137
53
ذهن اگاهی
(مراقبۀ مدرن)
سید عباس علویون
ذهن اگاهی ،MINDFUINESSاز جمله
رویکردهای نوین روان شناختی به عنوان
«موج سوم» درمان های شناختی-رفتاری
CBTاســت .این رویکرد ،که به سرعت
درحال گسترش و به کارگیری ست ،بیش
از همه الهام گرفته از مکاتب شرقی کهن
مراقبه گری علی الخصوص خاور دور است.
ذهن اگاهی در عمل بسیار بسیار ساده
اســت ،اما تلفیق دانش چند هزارســالۀ
هنوز جاویــدان با جدیدتریــن تجارب
روان شــناختی از ان یکــی از بهتریــن
کاربردهای شناختی و تغییر رفتار را ساخته
است .شما اگر در لحظات دشوار زندگی،
ترس ،افسردگی ،اضطراب ،ناامیدی ،حس
تنهایی ،ســردرگمی ،خاطرات ازاردهندۀ
گذشته یا بیم ناکی از اینده تان قرار دارید،
54
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
بی شــک ذهن اگاهی هم اکنون برای شما
کمک شایان توجهی است.
اگر بخواهیم جنبه هــای مختلف ان و
کاربردهایش را برشماریم باید دقیقاً یک یا
چند کتاب بنویســیم .اما در این مقاله به
بخشی از مفاهیم متعدد ان اشاره خواهیم
داشــت .قبل ازان اجازه دهید که بگوییم
ذهن اگاهی چیست.
عصارۀ ذهن اگاهی یعنی:
حضــور در لحظه با عنصــر اگاهی! در
مقابل فکر که همواره به طور خودکارکردی
و اتوماتیک وار پرســه زن و به گذشــته و
اینده معطوف اســت ،در تمرینات مراقبۀ
ذهن اگاهی شــما تمامی امد و شد افکار
و تموجات حواس را کنار می زنید و چون
تصاویر روی اینه که در یک لحظه محو و
ناپدید می شوند ،شما به ذهن شیشه ای و
چــون اینۀ مواج می نگردید! همین تجربۀ
ساده که پرزحمت کســب می شود ،اغاز
دگرگونی فهم و درک شــما نســبت به
خویشتن و جهان است!
یک مثال ساده :شما هم اینک بی شک
متعلق به یــک جغرافیا و تاریخ و شــهر
و فرهنگ هســتید ،اولین چیــز همراه و
پوشیده بر تن باور شــما ،هویت است ! و
انواع هویت :هویت زبانی ،فرهنگی ،مذهبی،
سنتی ،قبیله ای ،زبان بدن و ...است.
به طــور مثــال؛ شــما می پندارید کرد
یا ترک یا ...هســتید .ســال های طوالنی
خودتان را با ایــن جامعه و لباس هویتی
بازشناسی کرده اید! و بر این اساس ارزوها،
امیال ،شادی ،ناراحتی ،مرزبندی ،رقابت و
تعصبات رقم خورده است.
همۀ این خصوصیاتِ غیرواقعی و سراب
و توهم تنها در حوزۀ حافظه و فکر شــما
جای دارد .وقتی در مراقبه ،حافظه و افکار
شما متوقف می شود ،شما در اگاهی خالص
قرار می گیرید .مثل کاغذ سپیدی که روی
ان نوشــته شــده و کاغذ ازخود ،تنها ان
نوشته ها را می شناسد.
اما وقتی نوشــته ها پاک شوند کاغذ از
لوح ســفید بودن خود باخبر می شود .این
باخبربودن یعنی اگاهی! در لوح سپید «ما»
انسانیم نه ان هویت ها .با این درک از انسان
بودن ،تمام مرزبندی و تقســیمات کاذب
هویتــی را دور می اندازیــد ،حتی به یک
ارامش درونی ناب دســت می یابید ،یعنی
فهم و شعور ناب ،یعنی اگاهی خالص ،به
همین سادگی و به همین راحتی.
«حسن بزرگ مراقبه گری کهن ،اموزش
فنون تجربۀ سکوت و خاموشی ذهن است؛
یعنی مدیتیشن (».)Meditation
این حالت و کیفیت تجربۀ ذهن و اگاهی
پایۀ روان شناسی موج سوم و مدرن است!
چون توانسته از ان در روان درمانی به طور
وسیع و ساده و عملی استفاده کند.
و امــا یکی از مفاهیم عمدۀ ذهن اگاهی
مدرن؛ وضعیت ذهنی انجام دادن در مقابل
وضعیت ذهنی بودن است.
به طور معمول ادمی همــواره در حال
وضعیــت ذهنی انجام دادن اســت .یعنی
شــما همواره به طور خودکار شرطی شده
و طبق عــادت و طرح واره های ذهنی و با
پیــش داوری عمل می کنیــد ،چیزی که
از کودکی اموخته شــده در ادامۀ زندگی
تکرار می شود.
شــما مرتب قضاوت می کنیــد ،رقابت
می کنید ،به چیزی کــه نگاه می کنید نه
ان شــخص ،چیز یا موضوع است ،بلکه با
ذهن پیش ســاختۀ خود ان را می بینید.
می خواهیــد هــر چیــزی را اول با ذهن
خود تطبیق دهید (یکی از مکانیسم های
دفاعی رایج) ،بعد حس کنید که برای تان
مقبول است.
به طور مثال اگر از شــما ســوال شــد:
معیارتان برای انتخاب همسر چیست؟ شما
به طرح واره و قالب های اموخته شدۀ خود
رجوع می کنید .هرگز شخص را ان طور که
هست نه می خواهید و نه می پذیرید .عدم
سازگاری از همین است.
مقایسۀ هفت ویژگی اساسی دو وضعیت:
وضعیت ذهنی "انجام دادن"
ی
-1هدایت خودکار و غیراراد
وضعیت ذهنی "بودن"
هوشیاری خوداگاهانه و ارادی
-2معطوف به فکر کردن برای امور بنابر پیش فرض ها و
طرح واره ها
معطوف به حس کردن هرچیز همان طور که هست
-3معطوف به گذشته و ایند ه
معطوف به حال و لحظه
-4اجتناب از تجارب ناخوشاین د
استقبال و مواجهه با ان ها
-5الزام به تغییر دادن هرچیز مطابق امیال ودیدگاه های خود
پذیرش هرچیز ان گونه که هست
-6افکار فردی را به واقعیت ها تعمیم دادن
جداسازی افکار و ذهن و تجربۀ مستقیم واقعیت ها و اتفاقات
-7تاکید و تمایل به رسیدن اهداف شخصی خودکار
حساس بودن به نیازهای گسترده و خلق اثر و خلق اینده و یا
خلق مداوم خود
ذهن اگاهی چگونه این کار را می کند؟
ادامه دارد...
دانش یوگا اردیبهشت |1399شماره 137
55
یکوعدهغذایگیاهی
تهیه و تنظیم :شیمال خان
رشته پلو
مواد الزم:
برنج 2و 1/2پیمانه
رشتۀ پلویی خرد شده 30گرم
کرۀ گیاهی 100گرم
نمک و زردچوبه و زعفران اب کرده به مقدار الزم
پیاز 1عدد بزرگ
کشمش پلویی 1پیمانه
خرمای بی پوست و هسته 1/2پیمانه
طرز تهیه :برنج را بشویید و در چهار پیمانه اب به همراه سه قاشق
غذاخوری نمک به مدت چند ســاعت بخیسانید .داخل یک قابلمۀ
بزرگ 5پیمانه اب بریزید و روی حرارت بگذارید تا به جوش اید .اب
برنج را خالی کنید و بعد برنج ها را داخل اب در حال جوش بریزید.
بعد رشــته ها را به اب و برنج در حال جوش اضافه کنید و بگذارید
حدود 10دقیقه بجوشد .برنج و رشته ها را تست کنید ،وسط برنج
باید سفت و اطراف ان نرم باشد .رشته ها باید کمی نرم باشند .بعد
ان ها را ابکش کنید .کره و زعفران اب کرده را در قابلمه ای بریزیدو
داغ کنید؛ سپس برنج را کم کم روی کره و زعفران بریزید و اهسته
هم بزنید تا با هم ترکیب شــوند .بدون این که در قابلمه را بگذارید
برنج را روی حرارت زیاد به مدت 5دقیقه قرار دهید .بعد 1فنجان
اب دور برنج بریزید و در قابلمــه را بگذارید .حرارت را کم کنید و
بگذارید برنج دم بکشد .در ماهی تابه ای پیازها را خرد کرده و با نمک
و زردچوبه تفت دهید تا طالیی رنگ شوند .کشمش و خرما را به ان
اضافــه کنید و در حال هم زدن به مدت 5دقیقه تفت دهید .برنج
را در دیس بکشید و پیاز داغ و خرما و کشمش را روی ان بریزید.
56
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
سمنوی خانگی
مواد الزم:
جوانۀ گندم تازه نیم کیلو
ارد گندم 2کیلو
بادام و پسته و فندق برای تزئین
طرز تهیه :جوانۀ گندم ها را در مخلوط کن بریزید و خوب
چرخ کنید .جوانه های چرخ شده را با 8لیوان اب مخلوط
کنیــد و از صافی عبور دهید تا شــیرۀ ان از تفاله ها جدا
گردد .ارد گندم را در قابلمه ای بریزید و شیرۀ جوانه ها را
کم کم بــه ان اضافه کنید و مرتب هم بزنید تا ارد گلوله
نشود .قابلمه را روی حرارت قرار دهید و دائم هم بزنید تا
ته نگیرد .در صورت لزوم باز کمی اب به ان اضافه کنید
و بگذارید به مدت 1ساعت روی حرارت مالیم بپزد تا به
شکل سمنو دراید .سمنو را پس از سرد شدن درون ظرف
ریخته و با بادام و پسته و فندق تزئین کنید.
شیرینی شکالتی
مواد الزم:
شکالت سفید 200گرم
بیسکویت پودر شده 300گرم
پودر پسته 100گرم
عسل 1قاشق سوپ خوری
گالب 2قاشق چای خوری
مربای زردالو 3قاشق سوپ خوری
خامۀ صبحانه یا خامۀ گیاهی 3قاشق سوپ خوری
شکالت تلخ 250گرم
خردۀ بیسکویت 100گرم.
طرز تهیه :شــکالت سفید ذوب شده و پودر بیسکویت و
پودر پســته و عسل و مربای زردالو و خامه و 100گرم از
شــکالت تلخ اب شده را در کاسه ای با هم مخلوط کنید
تا به شــکل خمیری یک دست شوند .سپس داخل قالب
مناســبی را چرب کنید و با کاغذ مخصوص بپوشــانید،
خمیر به دست امده را در قالب بریزید و به مدت 2ساعت
در یخچال قرار دهید .سپس ان را از یخچال خارج کنید و
با چاقو برش دهید و مجددا ً در یخچال بگذارید .در ظرفی
جداگانه 150گرم از شــکالت تلخ اب شــده را با 100
گرم بیسکویت خرد شده مخلوط کنید .شیرینی ها را که
برش داده اید از قالب جدا کنید و در ظرفی بچینید و روی
ان ها مخلوط شکالت تلخ و بیسکویت خرد شده بریزید و
بگذارید چند ساعت در یخچال بمانند .شیرینی ها اماده اند.
دمنوش بهاری
مواد الزم:
اسطوخودوس هندی ،گل محمدی ،بهارنارنج ،لیموامانی،
به لیمو.
طرز تهیه :تمام مواد بــاال را به میزان دلخواه داخل یک
قوری اب جوش دم کنید .این دمنوش خوش عطر بدن را
از سموم پاک می کند و بسیار نشاط اور است.
دانش یوگا اردیبهشت |1399شماره 137
57
اموزش یوگا در زمان
شیوع ویروس کرونا
*
جینا کاپوتو
گروه ترجمه
با برنامه ریزی های لغو شده و ترس واقعی از دست دادن درامد،
10کار وجود دارد که می توانید برای حفظ تدریس ،مشارکت در
سالمت جمعی و احساس بهتر داشتن نسبت به اینده ،در طول
زمان شیوع فراگیر ویروس کرونا ،انجام دهید.
من ،مانند بسیاری دیگر ،جزئی از صنعت
خدمات هســتم .تاکنون چهــار رویداد ،و
احتماالً در اینده شمار بیشتری ،از برنامه ها
و دوره هایی که برای من رزرو شده بود لغو
شد ه و خواهند شد .و از انجا که به خودم
58
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
متعهد شــده ام که در جایی که انرژی من
ارزش دارد هوشیارتر باشم این امر با خود
احساس تاسف ویژه ای به همراه دارد و به
بیان واضح ،من قب ً
ال در سال 2020تصمیم
به کســب درامد کمتری داشتم ،سپس
19-COVIDوارد شــد .و اکنون کارهایی
که من برای انجام دادن انتخاب کردم لغو
می شوند و مانند بسیاری دیگر ،برنامه ریزی
برای به تعویق انداختن کالس هایم را نیز
نمی توانم بکنم .من همچنین می دانم که
حق انتخاب داشتم که این زندگی مبتنی
بر اموزش یــوگا را انتخاب کنم .و درحال
حاضر واقعاً هراس دارم.
بعد از این که رویداد ســوم هم لغو شد،
مکث کردم و به خودم زمان دادم .یک روز
کامل را صرف پخت و پز و تهیۀ یک لیست
موســیقی کردم تا خودم را ارام کنم .روی
اطرافیانم حســاب کردم و برای من ،این
شبیه به قرار دادن ماسک اکسیژن در وهلۀ
اول قبل از تــاش برای کمک به دیگران
بود .به تمرینات خود پناه بردم .درواقع من
به دنبال تعالی و کمالی بودم که تمرینات
یوگا تاکنون به من القا کرده است.
مراکز و اســتودیوهای یوگا ،جشنواره ها
و کارگاه ها همگی برنامۀ کاری و عملکرد
خود را به دلیل ویروس کرونا تغییر دادند و
هیچ چیز مشخص نیست.
اســتفاده از یوگا برای عبور از یک
بیماری همه گیر جهانی
یک بیماری همه گیر جهانی ،یک صدای
بیدارکنندۀ عظیم را برای ما به وجود اورده
و هیچ کس به هیچ وجــه از این صدا فارغ
نیســت .ویروس کرونا ،که باعث بیماری
تنفسی بسیار مسری می شــود ،در مورد
این که چه کســی به ایــن بیماری مبتال
می شود تبعیض نمی گذارد (البته مطمئناً
به طور نامتناسبی تاثیر می گذارد) .در کنار
این ،ترس ،وحشت ،اضطراب و استرس هم
وجود دارد که همــه دالیلی متداول برای
تمرین یوگا هستند.
امروز برای معلمان یوگا و صاحبان مراکز
یوگا اســان اســت که اعالم کنند «جهان
بیش از گذشــته به یوگا احتیاج دارد ».اما
انچه واقعاً دنیا در این لحظه به ان بیشترین
نیاز را دارد این است که ما در خانه بمانیم.
تــا حد امکان در خانــه بمانیم .می بینید،
این داســتان ویروس کرونا ،در حال اتفاق
افتادن است و ما واقعاً نمی دانیم چه تعداد
از افــراد الوده اما بدون عالمت هســتند.
تجمع های باشکوه ما در کالس های یوگا،
جشنواره ها و سایر رویدادهای عمومی ،ما
را مجبور به گــرد هم امدن می کند .غالباً
محیط های گرم و مرطوب می تواند باعث
شــود قطرات بیشتری برای ویروس جمع
شود و سطوح چسبنده تری به ان بچسبد.
چیزهــای زیادی هم دربارۀ نحوۀ انتقال یا
سرایت ان وجود دارد که ما هنوز نمی دانیم
و بهتر است تصمیم گیری نکنیم.
من از صمیم قلب قبول دارم که تمرین
یوگا یک پناهگاه است .اما هرگز به معنای
مکانی برای فرار از جهان نبوده است .این
پناهگاهی است که در ان می توانید ابزارها
و منابــع خود را پرورش دهید تا بتوانند با
همۀ انچه پیش می اید در ارتباط و پذیرش
باشــند .عشــق و نور و همچنین شیوع و
ترس و همه چیز در میان اســت .پس چه
در حضور جســمی معلــم و دانش اموزان
باشید و چه نباشید ،تمرین شما با شماست
و در انجا برای کمک به شما حضور دارد.
همۀ مزایایی که در وجود شما ریشه دوانده
است ،اکنون برای شما در دسترس است تا
بتوانید در انواع و اقســام احساسات ،ترس
برای ســامتی و هراس بــرای خانواده و
ایندۀ خود به ان ها بپردازید .برای ایندۀ ما
تمرین و ممارست ماست که در حال حاضر
به یاری مان می اید .این تمرینی است که
بدون کالس حضوری یوگا کنید ،حس های
خود را ،خوب و بد ،بدون قضاوت ،مشاهده
کنید و به ان ها اگاه باشید.
من معتقدم که این اختالل جهانی در هر
جنبه ای از زندگی ما فرصتی است ،اگرچه
فوق العاده دردناک ،که تفاوت بین واکنش
و پاسخ را بدانیم .و از ان برای ارزیابی انچه
که واقعاً مهم است و ارزش زندگی کردن را
دارد کمک بگیریم .برای دیدن انچه داریم،
نه فقط انچــه گم کرده ایم .برای فهمیدن
مراقبت از خود ،برای کشف این که چگونه
می توانیم خود را به چالش بکشــیم .برای
این که در نحوۀ در ارتباط ماندن و پشتیبانی
از یکدیگر خالق شویم و فضای یکدیگر را
برای نواوری در اختیار داشته باشیم.
10پیشنهاد خالقانه برای تدریس در
طول دورۀ شیوع ویروس کرونا
فناوری به بســیاری از ما این فرصت را
می دهد که با هم معاشرت کنیم ،در ارتباط
باشــیم و حتی یوگا را در کنار هم تمرین
کنیم .هنگامی که خودمان را تا حد ممکن
محکم کرده ایم ،می توانیم خالق شــویم.
در اینجا برخی از نکات و پیشنهادات من
بــرای چرخش چرخ تدریس شــما اورده
شده است:
.1مواظب خود باشــید .ابتدا ماســک
اکسیژن خود را قرار دهید تا از یک فنجان
خالی چیزی تعارف نکنید .این امر می تواند
با دوری از ترس مستمر ،استرس و اضطراب
شما کام ً
ال محقق شــود ،تا فعال بمانید و
مولد باشید .امتحان کنید .شما از این روند
عبور می کنید و از محاسن ان بهره می برید.
.2در خــط خود بمانید .یوگا یک عمل
مبتنی بر اگاهی است .مگر در مواردی که
در بهداشــت عمومی نیز صالحیت داشته
باشید ،فراتر از محدودۀ تمرین و تخصص
خود مشاوره ندهید.
.3از توانایی هایی که ابزارهای دیجیتال
در اختیار شما قرار می دهند بهره مند شوید:
تماس تصویــری ،تلویزیون های اینترنتی،
فیس بوک و اینســتاگرام و بسیاری از ابزار
دیگر در دست شما هستند تا اکنون به شما
کمک کنند.
.4بگذاریــد گاهــی از تاکیــد بــر
زیبایی شناسی جلوگیری شود .شما نه باید
به نظر بی نقص باشــید و نه فضای خود را
قبل از ارائۀ کالس انالین وسواسانه انتخاب
کنید .بیشــتر تلفن های هوشمند دارای
دوربین های عالی هســتند ،ممکن است
تمام انچه شما نیاز دارید همین باشد.
.5برنامه ای را برای پیشــنهادات انالین
خــود ایجاد کنیــد .این برنامــه می تواند
زمینه ای برای شــما و کســانی باشد که
اموزه های خود را به ان ها ارائه می دهید.
.6هم جبــران خســارت و هم جانب
بخشش و سخاوت را در نظر بگیرید .انتخاب
ارائۀ همه چیز به صورت سخاوتمندانه.
.7برقــراری ارتبــاط :شــفاف ،صادق
و واقعــی باشــید و از پرســیدن و کمک
خواستن نترسید.
.8از یکدیگــر پشــتیبانی کنید .همۀ
ما زمینه هــای مختلف برای تاکید و تکیه
کردن داریم .بیایید ان ها را جشن بگیریم
تا پیشنهادات ما به افراد مناسب برسد .این
یک رقابت نیست .همکاری است.
.9تنها چیز پایدار در جهان ،تغییر است.
واکنــش در برابر این تغییــر را به گونه ای
بیاموزید که در دیگر زمان ها و در اینده هم
بتوانید ان ها را به کار گیرید.
.10به اداب و رســوم و ریتم شخصی
خود ادامه دهید و متعهد بمانید.
می خواهم به همه بگویم :به احساســی
که دارید واقف باشید و با قلبی گشوده ان
را بپذیریــد و حتی به ان ها اعتراف کنید.
سپس داشــته های خود را بپذیرید ،همۀ
ان ها را .ضررهای خود را بپذیرید .سپس،
وقتی اماده شدید ،فرصت های خود را نیز
بپذیرید .با خود بگویید که من تمام تالش
خود را خواهم کرد تا همۀ ان ها را برجسته
نگه دارم و به کسانی که می خواهند و نیاز
به پشتیبانی دارند دسترسی پیدا کنم.
باشد که شادزیستی کنیم.
باشد که در سالمت باشیم.
باشد که در صلح و امنیت باشیم.
باشد که سبکبار باشیم . ...
*Gina Caputo
بنیان گذار مدرسه کلرادو یوگا
دانش یوگا اردیبهشت |1399شماره 137
59
همه می خواهند
قهرمان باشند
شین رابرتز* /یوگا ژورنال
برگردان :معصومه (مینا) حسینی /مربی یوگا
شین رابرتز ،مربی یوگا ،برای این که
به عنوان یک بازیکن در تیم بسکتبال
دبیرســتان پذیرفته شود ،به سختی
تالش می کرد تا این که اســیبی به او
وارد شد که متوجه شد او واقع ًا کیست.
زمانی که بچه بودم ،اولین چیزی که همه
می خواستند دربارۀ من بدانند ،این بود که
ایا بسکتبال بازی می کنم یا نه؟ می دانستم
که اســتعداد دارم و خدا راجع به رویاهای
اینده و شهرت من می داند! اما بیشتر از هر
چیز ،قد بلند بودم .وقتی 13ساله بودم قدم
6فوت بود! بدنم قابلیت رسیدن به موفقیت
را داشت و همیشه این طور به نظر می امد
که من را به ســمت NBAراهی می کند.
همیشــه حرف های مادرم طوری بود که
انگار منتظر است شــانس در خانه اش را
بزند! اما االن ،بعد از گذشــت بیست سال،
فهمیدم که این دلیل واقعی شــرکت در
ازمون استعدادیابی بســکتبال نبود .من
رفتم که ریشه ام را پیدا کنم.
در دورۀ متوســطه اســیب دیده بودم.
پســرهایی که در ســن بلوغ بودند برای
این که سرســخت بودن شان را ثابت کنند
از مشت شــان استفاده می کردند .تماشای
Ramboو بــازی ،Mortal Kombat
قهرمان هایی که با مبارزه کردن مرده بودند
را بــت خودمان کرده بودیم .از انجایی که
اغلب بی خود و بی دلیل موجی از دعوا راه
می افتــاد ،ترس مورد ضرب و شــتم قرار
گرفتن همیشــه در ذهنم بود و باور کرده
بودم که خشونت تنها راهی بود که می شد
در مدرسه در مقابل تهدیدها از خودم دفاع
کنم .به عبارت دیگر ،من دعوا می کردم تا
محدودۀ قدرت خودم را ایجاد کنم.
امــا در دوران دبیرســتان ،مــن بــه
پایین ترین سطح از سلسله مراتب اجتماعی
بازگشته بودم .اگرچه بچه ها ارام تر به نظر
60
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
می رسیدند ،اما از نشانه ها این طور بر می امد
که قدرت ان ها هرگز از بین نرفته اســت.
ان ها وارد سلسل ه مراتب ناارام و مضطرب
گروه های اجتماعی شــدند .به عنوان یک
تازه وارد ،احساس کردم به دوستان محبوب
و جــذاب احتیــاج دارم تا هــوای من را
داشته باشــند .از انجا که فرهنگ ورزشی
با دالوری ،قدرت و امتیازات کالس درس
سنجیده می شــود ،مانند نمرۀ باالی"،"A
من در نهایت خوشــحال بودم که به تیم
بسکتبال ملحق شدم.
اما بهایی بود که باید پرداخت می شــد.
فضیلت برتر در این تیم اطاعت بود و هدف
و مسیر مربی ما برنده شدن بود .او شخصیت
مــا را ارتقا داد و هرگونه نقطه ضعفی فورا ً
با نظم و انضباط بررســی می شد .من ادم
حساسی هســتم و همیشه می خواستم با
مردم مهربان باشم ،اما در بعضی موارد ،من
از خوب بودن دست کشیدم زیرا ان روی
دلسوزی و شفقت من باعث تنبیهم می شد.
یک بار در طی تمرین تخصصی اماده سازی
بسکتبال ،در حال دویدن و پرش به باال و
پایین ردیف میان صندلی تماشاچیان در
زمین فوتبال بودیم ،برای کمک کردن به
یکی از هم تیمی هایم کــه بر روی زمین
افتاده بود تمرینم را متوقف کردم .مربی ام
دائم برای این کار من را تحقیر و سرزنش
می کرد .من یاد گرفتم که دیگر این طوری
تحقیر نشوم .یاد گرفتم که خود را با شرایط
وفق دهم.
بســتکبال هویت من شــده بود .فکر
می کردم تنها هدفم این است که بلند بپرم
و پرتاب سه ضرب کنم تا هم کالسی هایم
را خوشــحال کنم .هرچه بیشتر با تیمم
جور می شــدم بیشــتر نیاز داشتم که به
من بگویند متفاوت نیســتم .در ان زمان،
( Michael Jordanمایــکل جــوردن)
و ( Gatoradeگاتوریــد) در یکــی از
معروف ترین کمپین های تبلیغاتی هم کاری
می کردند .شــاید شما یادتان باشد – غول
NBAبــدون هیچ حرفی ،در حال دویدن
و خندیدن به تصویر کشیده شده بود .فکر
می کردم که من باید مثل ( Mikeمایک)
قاطع ،بی رغیب و خوشــحال از ســرگرم
کردن مردم باشم.
زمانی که من شروع به بازدید از محوطۀ
دانشگاه کردم ،مربیان می خواستند بدانند
که ایا من برای سیســتم ان ها مناســب
هستم یا نه ،که برای ســود بردن از بدنم
طراحی شــده بود .ان ها نگران ذهن من و
قطعاً روح من نبودند که اسیب دیده بود.
توجه ام به دانشــگاه ویرجینیای غربی
جلب شــده بود ،جایی که اگــر پذیرفته
می شدم ،بورس تحصیلی دریافت می کردم.
برخالف تصورم ،قبل از این که فصل ورود
به دانشگاه شروع شــود هر دو زانوی من
بــه دالیل متفاوتــی در تمرینات امادگی
جســمانی اســیب دیدند .به لس انجلس
برگشــتم تا با والدینم زندگی کنم .به تیم
بســکتبال کالج پیوستم ،اما هرگز پایم به
زمین بسکتبال نرسید.
از خودم متنفر بودم .من فقط به عنوان
یه بازیکن بســکتبال که شکست خورده
شناخته شده بودم .شروع کردم به مهمانی
رفتــن و مصرف مواد مخدر بــرای فرار از
دردی که ایــن همه مرا منزوی کرده بود.
در اعمــاق وجودم می دانســتم که اگر در
لس انجلس بمانم جان سالم به در نخواهم
برد .سیاه پوست بودن و مواد مخدر مصرف
کردن با سفیدپوست بودن و اعتیاد داشتن
تفاوت دارد .من قرار بود در زندان باشــم
یا بمیرم .بنابراین ســوار اتومبیل شــدم و
رانندگی کردم تا به اتالنتا برسم ،جایی که
تعدادی دوست از دوران دبیرستان داشتم.
انجا ،من یک مربی خصوصی شدم و به
مدرسه رفتم تا انگلیسی بخوانم .می دانستم
که فرهنگ ورزشی مهارت های رشد نیافتۀ
تفکر انتقــادی مرا رها کرده اســت .این
موضوع من را به چالش کشــید تا نشــان
دهم که :قرار بود در دنیا چه کسی باشم
دلسوزی و شفقت من باعث تنبیهم
می شد.
در نهایت ،برای انجام ورزشــی در کنار
هنرهــای رزمی ترکیبی ،در خانه شــروع
به تمرین یوگا با برنامۀ دیجیتالی تناسب
اندام به نام P90Xکردم .از کشش ،نفس
کشــیدن و بدون ترس روی مت ایستادن
احســاس خوبی داشتم .می دانستم که هر
تمرینی برای احساســاتی که برانگیخته
می کند منحصر به فرد است و این دلیلی
شــد برای شرکت در کالس های حضوری
یوگا .طی پنج ســال تمرین یوگا ،به ارامی
یک ســفر به درونم داشتم .کم کم داشتم
متوجه می شــدم که من فقط بدنم یا تنها
ذهنم نیستم ،بلکه تلفیقی از ذهن ،بدن و
روح هستم .بعد از این که همسرم ،چلسی
را مالقات کردم ،او مرا تشــویق کرد تا به
سطح بعدی اموزش بروم و در کالس های
مربی گری در Kashiاتالنتا که یک اشرام
محلی بود ثبت نام کنم.
وقتی که شــروع به مطالعۀ فلسفۀ یوگا
کردم ،قلب من به نقطه ای باز شــد که در
ان عشق از ترس جدا شده بود .عشق دری
را در روحم گشــود و به من نشان داد که
ممکن است اســیب پذیر باشم .زمان این
شــده بود که هویت من پیدا شــود ،رشد
کند و به اشتراک گذاشته شود .کسی که از
بردۀ امریکایی بودن رها شده بود و قدرت
خودش را در ریشــه هایی که از دلخوری و
صبر و انعطاف پذیری ساخته شده بود پیدا
کرده بود.
بعد از کار بسکتبالم ،تصمیم گرفتم که
چیزهایــی را در درون خودم پیدا کنم که
ادم هــای زیادی به ان تکیه کردند .قدرت
امریکایی اغلب مســائل را به «ما در مقابل
ان ها» یا «من مخالف جهان» تنزل می دهد؛
که ایــن نقش در هر ســطحی از جامعه
بسیار بازی می شــود ،خواه در کالس های
دبیرستان ،خواه در زمین بسکتبال ،یا در
تعامالت شرکت ها ،سیاست ،و فراتر از ان.
اما یوگا به من یاد داد که بیان شخصی
وقتی قوی تر می شــود کــه در ارتباط با
دیگران باشــید .هر امتیاز ،محصول و هر
خدمتی از نیروی کار مشــترک انسان ها
با یکدیگر سرچشمه می گیرد .همان گونه
کــه ما خــود را در واقعیت های اجتماعی
و سیاســی غوطــه ور کردیــم ،باید خود
درونی مــان را نیز پرورش دهیم .به همین
دلیل اســت که چلسی و من یک سازمان
غیرانتفاعی به نام " "Yoga Clayتاسیس
کردیم که برنامه های خاص برای پســران
و دختران نوجوان را سازماندهی می کند.
هدف ما این بود که از طریق یوگا به نسل
بعدی مــردان و زنان امــوزش دهیم که
می توانند ورای رفتارهای کلیشــه ای رشد
کنند ،عصبانیــت و نگرانی خود را کاهش
دهند و در عظمت و شکوه زندگی شخصی
خود ریشه بگسترانند.
*Shane Roberts
دانش یوگا اردیبهشت |1399شماره 137
61
سیستم ایمنی خود را
با یوگا تقویت کنید
*
انجال پریسی
برگردان :گروه ترجمه
از ده هــا نفر که مث ً
ال عطســه می کنند
بخواهید تا در مورد مشــکالتی که گرفتار
ان شده اند صحبت کنند؛ احتماالً الگویی
را کشــف خواهیــد کــرد .خواهید دید
بســیاری قبل از سرما خوردن یا انفلوانزا،
ســاعات طوالنی کار می کردند ،در محل
کار و با عجله غذایی بی کیفیت خورده اند،
62
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
کم خوابی داشته اند ،به کیفیت خواب توجه
نداشته اند و . ...همیشه این طور نیست ولی
اغلب بسیاری از مردم گزارش می دهند که
گرفتاری های ویروســی در مواقع تنش و
استرس برای ان ها اتفاق می افتد .درست
وقتی که به خودشــان خیلی سخت فشار
اوردند و بار اضطراب را به دوش کشیده اند.
بــه نظر می رســد که علم هــم از این
مشاهدات بیشتر و بیشتر حمایت می کند.
طبق گفتۀ ویلیام میچل ،1پزشک مستقر
در ســیاتل که بــه تدریــس درمان های
2
پیشــرفتۀ طبیعی در دانشــگاه باستیر
می پــردازد ،مطالعات نشــان می دهد که
بســیاری از ویروس ها و باکتری ها بی سر و
صدا در درون ما ســاکن هستند تا این که
چیزی در محیط داخلی بدن نامتوازن شود.
سپس ان ها به عمل و حمله می پردازند.
همان طور که بســیاری از کســانی که
در طوالنی مدت یــوگا کرده اند می توانند
تصدیق کنند ،تمرین اســانا یک وســیلۀ
طبیعی و ســاده برای حمایت از سیستم
ایمنی بدن به صورت روزانه فراهم می کند.
یوگا به پایین اوردن هورمون های استرس زا
و بهبود عملکرد سیستم ایمنی بدن کمک
می کنــد ،ضمن این که عملکــرد ریه ها و
مجاری تنفســی را نیز تقویــت می کند،
سیستم لنفاوی را برای بیرون راندن سموم
بدن تحریک می کند و خون اکســیژن دار
را بــه اندام های مختلــف وارد می کند تا
از عملکرد بهینۀ ان هــا اطمینان حاصل
شود .کاتلین فری ،۳رئیس انجمن پزشکی
بخشی از امریکا می گوید« :یوگا ،برخالف
ســایر روش های ورزشــی که فقط روی
قســمت های خاصی از بدن تمرکز دارند،
روی همه چیز کار می کند».
میچل ،که پاراموکتا یــوگا 4را اموزش
می دهــد ،به نکاتــی اشــاره می کند که
ن کننده کمک کند از
می تواند به یک تمری
سرماخوردگی در زمستان عبور کند .مث ً
ال
کورماسانا (وضعیت الک پشت) از تیموس
پشتیبانی می کند .ادوموکها شواناسانا (سگ
ســر پایین) جریان خون به سینوس ها را
تقویت می کند؛ اگرچــه میچل می افزاید:
«بیشــتر حالت های معکــوس و یا خم به
جلوها ،سیســتم ایمنی بــدن را بر روی
سینوس ها متمرکز می کند و درنهایت به
رفع فشار احتقان کمک می کند .این نوع
خاص از اساناها همچنین برای جلوگیری
از عوارض عفونت های ثانویه با تخلیۀ ریه ها
کار می کنند.
میچل پیشنهاد می کند که حرکاتی که
برای باز کردن قفسۀ سینه انجام می شوند،
مث ً
ال اوشتراسانا (وضعیت شتر) ،گوموکاسانا
(سر گاو) و باالســانا (وضعیت کودک) را
برای تقویت سیســتم ایمنی بیشتر انجام
دهید .ولی اگر بیماری ویروسی یا انفلوانزا
دارید ،بهتر اســت به هیچ وجه یوگا تمرین
نکنید؛ زیرا این شــرایط نیاز به استراحت
مطلق دارد و این یک اســتثناء برای این
۵
قاعده است .طبق گفته های الیس کالگت
و االندرا کرســتن مریدیت 6در کتاب یوگا
برای ســامتی و شفابخشی :از اموزه های
یوگی باهاجان ،7در بخشــی که در مورد
تب است،
«نشســتن در وضعیت صحیح ،با پشت
صاف و دســت های رها بر روی زانوها در
حالت مودرا همراه با تنفس صحیح اوجایی
و ماندن در وضعیت برای حداقل سه دقیقه
به کاهش درجۀ حرارت کمک می کند».
به نظر می رســد تمرکز بیشتر اقدامات
پیشــگیرانه بر روی نواحی بدن است که
مستقیماً با ان ها در ارتباط است ،یعنی معابر
بینی و برونشیتی .اما سنت یوگا همچنین
حاکی از ان اســت که ســرماخوردگی و
انفلوانزا گاهی ناشی از هضم ضعیف یا عدم
تعادل انرژی ناشی از دستگاه گوارش است
که منجر به ایجاد مخاط و خلط می شود که
به داخل ریه ها منتقل می شوند .این تئوری
بیان می کند که هضم نادرست باعث ایجاد
سموم می شــود ،که به نوبۀ خود به صورت
بیماری در هر نقطه از بدن ظهور می یابد.
نیروی پرانایاما
در حالــی که اســاناها ســنگ بنای
پیشــگیری از عفونــت هســتند ،مزایای
یوگا به اینجا ختم نمی شــود .از انجا که
ســرماخوردگی و انفلوانزا بــه اندام های
تنفســی حمله می کنند ،معقول است که
تهویۀ ریه ها و به حداکثر رساندن ظرفیت
تنفس فرد از طریق پرانایاما باعث مقاومت
در برابر ارگانیسم های ویروسی و بیماری زا
می شــود .کرافتــو 8در کتــاب اخیر خود
یوگا برای ســامتی 9توضیح می دهد که
عفونت ســرماخوردگی و انفلوانزا ،الرژی،
اسم و ســایر بیماری های مزمن تنفسی
گاهی به دلیل «اختالل در عادات نامنظم
تنفس» است و مســتقیماً با پاسخ ایمنی
ضعیف مرتبط اســت .دکتر رابین مونرو،
ار .نگاراتنا 10و اچ.ار .نگندرا ،11نویسندگان
کتاب یوگا برای بیماری های مشــترک،12
نیز بر تمرین های تنفســی تاکید بسیاری
دارنــد و اورده انــد که تنفــس مقطعی و
تنفس سریع شکم (کاپاالبهاتی) مقاومت
دستگاه تنفســی را افزایش می دهد .ان ها
می گویند شستشوی بینی و تنفس متناوب
از سوراخ های بینی باعث افزایش مقاومت
سینوس ها می شود .یافته های اخیر از یک
مطالعۀ دانشگاه ایالتی پن ،که شامل 294
دانشــجو است ،این امر را تصدیق می کند.
کســانی که روزانه شستشــو با اب نمک
انجام می دادند ،کاهش قابل توجهی را در
سرماخوردگی تجربه کردند.
و در اخر ،مراقبه نیز بــا تنش زدایی از
بدن و ذهن ،بــروز بیماری های عفونی را
کاهش می دهد .تحقیقات گسترده نشان
داده اســت که فقط 20دقیقه مراقبه در
روز باعث افزایش اندورفین ها ،کاهش سطح
کورتیزول و ایجاد روحیۀ مثبت برای ارتقا
سالمت می شود.
بنابراین چگونه می تــوان برنامۀ یوگا را
به عنوان تقویت کنندۀ سیستم ایمنی شروع
کرد؟ مطمئن باشید که هرچه تمرین فعلی
یوگای شماســت ،در حال حاضر مقاومت
شما را تقویت می کند .اما اگر می خواهید
برای جلوگیری از عفونت قدم های بیشتری
بردارید ،این توصیــه را از ریچارد روزن،13
مربی حرفه ای یــوگا در اوکلند کالیفرنیا،
انجام دهید .وی معتقد اســت نسخه های
اصالح شدۀ خم به جلوها ،خم به عقب ها
و پیچ های جلو همگی می توانند به حمایت
و تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کنند.
تمرینــات متوالی را به طور مرتب در طول
زمستان و هنگام شیوع ویروس ها تمرین
کنیــد تا احتمال حفظ ســامتی خود را
بیشتر کنید.
*Angela Pirisi
1-William Mitchell
2-Bastyr University
3-Kathleen Fry
4-Paramukta Yoga
5-Alice Claggett
6-Elandra Kirsten Meredith
7-Yoga for Health and Healing: From the Teachings of
)Yogi Bhajan (1995
8-Kraftsow
)9-Yoga for Wellness (Penguin, 1999
10-Robin Monro, R. Nagarathna
11-H.R. Nagendra
)12-Yoga for Common Ailments (Fireside, 1991
13-Richard Rosen
دانش یوگا اردیبهشت |1399شماره 137
63
چرخ یوگا
Yoga Wheel
یوگای سینا
باشگاه تخصصی یوگا
بانوان
اقایان
کودکان
telegram.me/sina_yoga_journal
telegram.me/sina_yoga_center
sinayoga.ir
شعبه گوهردشت :
فاز ،2خیابان 13غربی ،بعد از بازار میوه ،پالک 10
02634219600 - 02634219500
تهران شعبه ستارخان:
تهران شعبه اکباتان:
ستارخان ،بعد از چهار راه خسرو ،نرسیده به بازارچه،
اکباتان،فاز،2بلوک ،18جنب ورودی6
جنب پست بانک ،پالک 889
02144630379 - 02144664412
02144388700 - 02144388600
کیفیت عالی
فروش بصورت عمده وتکی
شماره تماس
09128354750خانم پیری
تمرینات عملی یوگا در موسسه دانش یوگا
تمرینات عملی یوگا
اموزش حرکات پیشرفته یوگا
جهت مربیان باسابقه و شرکت کنندگان در مسابقات یوگا
اموزش اشتانگا یوگا (مخصوص بانوان)
اموزش یوگا برای کودکان
اموزش تکنیک های تمرکز فکر برای رسیدن به ارامش
88318189-88319054
danesheyoga.com
instagram.com/danesheyoga
telegram.me/danesheyoga
facebook.com/yoga.knowledge
aparat.com/danesheyoga