ماهنامه دانش یوگا شماره 162
ماهنامه دانش یوگا شماره 162
صفحه 1
فهرست
Contents
3
سرمقاله
4
سخن مدیرمسئول
8
تغذیه ی متناسب با هر فصل
10
ماساژ درمانی
12
تاثیر یوگا بر سالمت سامانه های عصبی و غدد درون ریز
13
پنج انگشت و هفت مودرا
15
اسایش دو گیتی
16
برای کاهش استرس در امتحانات چه کار کنیم؟
18
بیولوژی شفقت
20
10دقیقه یوگای قدرتی برای تقویت بدن
22
دکترای مثبت اندیشی!
23
رفع سریع فشار عصبی در لحظات پر اضطراب
24
شعر در یوگا
26
سینمای عرفانی نقد فیلم سینمایی لوسی
28
بشنو از نی...
30
پروتکل روان درمانی دهارانا
34
مروری بر تاریخچه و سبک شناسی یوگا
36
ناروپا یوگا
38
سه راهکار برای داشتن هضمی سالم
40
شاد زیستن در دوران سالمندی
42
مهندسی درون بدن
45
صحبت گل خوش بُدی گر نیستی تشویش خار
46
نگاهی 360درجه به یوتاناسانا
48
یین یوگا و ذهن اگاهی
50
گونگ؛ یک تمرین صدا
52
31خرداد 1401هشتمین روز جهانی یوگا
54
مانداال رنگ کنید و جایزه بگیرید!
55
باکاسانا یا وضعیت کالغ
56
چاکرای موالدهارا یا چاکرای ریشه
58
درس هایی از یوگا؛ با پراشانت ایینگر پرسش و پاسخ
60
نیلوفر و مرداب
61
طب کلنگر و نگرش ان به سالمتی و بیماری
Yin Yoga and Mindfulness
64
صاحب امتیاز و مدیر مسئول :سیدعبدالحمید موحدی نائینی
عضو انجمن مدیران مطبوعات
زیر نظر شورای سیاست گذاری
سردبیر و سرپرست گروه مترجمان :شهال قاسمیان دستجردی
مدیر اجرایی :رویا دادجو
مشاور امور بین الملل :سید محمد مسعود موحدی نائینی
مدیر امور هنری ،گرافیست و طراح روی جلد :سید محمدرضا موحدی نائینی
روابط عمومی :سهیال موحدی
سازمان اگهی ها :رابعه ربیعی
لیتوگرافی و چاپ :شرکت چاپ انتخاب رسانه (سالم)
سال هجدهم -خرداد 1401
شماره 162
۳۱خرداد روز جهانی یوگا
از عزیزانی که مایل به همکاری با مجلۀ دانش یوگا هستند ،خواهشمندیم
مقاالت خود را به ادرس پست الکترونیکی مجله ارسال فرمایند.
تحریریۀ مجله در دخل ،تصرف و ویرایش مطالب ارسالی کام ً
ال ازاد است.
همــکاران ایــن شــماره :پروانــه قاســمیان دســتجردی،
حامد رنگین کمان ،شــکوفه شــنوا فــاح ،سوســن عبدالرضایی،
مینــا بختیــاری ،ســام ســرابی ،لعیــا نبــی فــر ،ژیــا حاتمی،
نســترن صافی ،ســما ایجادی ،شــیمال خــان ،نگارســنجری فر،
نگیــن ســنجری فــر ،مــارال طاوســی ،ماندانــا طاوســی،
پیــام صمــدی خــادم ،مهســتا بــردی ،ناهیــد موســوی،
پریسا ساالری ،فاطمه توازنی زاده ،سیسا.
نشانی :شمال میدان هفت تیر ،ابتدای مفتح شمالی،خیابان مالیری پور ،خیابان
زیرک زاده ،نبش خیابان ارام ،پالک 16+1نبش پالک ۱۷
تماس با تحریریه:
تلفن88318189-88319054 :
تلگرام و واتساپ09106714071 -09902260640 :
تماس با سازمان اگهی ها02188842667 :
صندوق پستی15875-3558 :
کدپستی1575783113 :
info@danesheyoga.com
www.danesheyoga.com
@danesheyoga
/yoga.knowledge صفحه 2
شماره 162
اسایش دو گیتی
ارامش از ویژگی های یک ذهن اگاه است .انسان درطول زندگی
همواره درجستجوی ارامش است .ازسوی دیگر ،عوامل باز دارنده ی
بسیاری وجود دارند که مانع ازدستیابی به اسودگی خاطرمی شوند.
برخــی افکارمانند دوســتان خوب ما هســتند و برخی دیگر حکم
دشمنان ما را دارند .انسان فرزانه با دانش و تجارب خود می اموزد که
چطور با مروت و دوستی با خوبی ها ،و بخشش و مدارا با بدی ها یعنی
دشمنان ذهنی ،ارامش خود را یافته و حفظ نماید.
دکترای مثبت اندیشی!
ان چیزی که باعث دگرگون شــدن حاالت انسان می شود ،تغییر
درنحــوه ی نگرش اوســت .اگرتغییری درافکار ،گفتــار ،عملکرد و
انتخاب هایمان بوجود نیاوریم ،نباید انتظارتغییرات اساسی و مثبت
را داشته باشیم .فردی که مدام درحال اه و ناله ،گله وشکایت وانتقاد
ازدیگران و از زندگی ســت ،قاعدتا نمی تواند توقع دریافت شادمانی،
محبت ،موفقیت و خوشبختی را داشته باشد .تنها با کنترل ذهن و
تغییردادن افکارمنفی به افکارمثبت می توانیم شاهد وقوع معجزات
بی شمار در زندگی خود باشیم.
بشنو از نی...
در فرهنگ و ادبیات ما ایرانیان ،اصول عرفانی و معنوی عمدتا در قالب
شعر و تمثیل امده است .بسیاری از افراد ممکن است مثنوی مولوی
را بخوانند و بطور مبهم فقط دریابند که درباره ی انســان است ،ولی
اشعار موالنا چنان استعاری و پر رمز و راز است که اغلب نمی توانند
بفهمند دقیقا راجع به چه چیزی صحبت می کند .دراکثرحکایت های
مثنوی ،چندین شخصیت وجود دارند که درواقع هریک ازانها ،نماد
و سمبل یکی از خصوصیات باطنی ما انسان هاست.
10دلیل برای شروع یوگا
یکی از اصول اولیه ی یوگا این اســت که همــه چیز درعالم به هم
مرتبط و متصلند ،ازجمله ســامت جسم و روح .بدیهی ست که با
تمرینات مداوم یوگا ،منافع جســمانی و روانی انرا درخواهیم یافت.
تحقیقات و تجربیات زیاد نشان داده اند که دالیل بسیاری برای شروع
و تداوم تمرین های یوگا وجود دارند مانند رهایی از استرس ،کاهش
دردهای جسمی و روحی ،بهبود عمل تنفس و افزایش سوخت و ساز
بدن ،کنترل وزن ،افزایش تعادل و...
15
22
28
53 صفحه 3
دربیــن جمعیت هفت میلیاردی کره زمین،
انسان های گوناگونی زندگی می کنند که با
رنگها ،نژادها ،فرهنگها و زبان های مختلف از
یکدیگرمتمایزمی شوند .برخی ازاین انسان ها
ثروتمندند و برخی فقیر ،بعضی سالم هستند
و بعضی معلول ،عده ایی زیبا هستند و عده ی
دیگری زشــت ،گروهی باهوشند و گروهی
ازهوش زیادی برخوردار نیستند .این تفاوتها
شــاید ناعادالنه به نظر برسد اما اگردنیا را به
دانشگاهی تشبیه کنیم و موارد ذکر شده را
واحدهای درسی این دانشگاه ،قضیه صورت
دیگری پیدا می کند .بعضی از این واحدهای
درســی اجباری و بقیــه اختیاری اند ،درهر
دو صــورت ناچاریم تمام واحدهای درســی
که برایمان درنظر گرفته شــده و یا خودمان
انتخــاب کرده ایم را پاس کنیــم تا بتوانیم
به کالس هــای باالتر برویــم .هرکس باید
بتواند مســائل خودش را حل کند و ببیند
چطورمی شــود با امکاناتی کــه دراختیار او
قرارداده شده از پس مشکالت براید.
ماه خرداد است و موقع امتحانات ،دانش اموزان
و دانشــجویانی که درطی ســال گذشته به
مطالعه و تحقیق پرداخته اند اکنون با خیال
راحت اماده برگزاری امتحانات هستند چون
یقین دارند که موفق خواهند شد ،شاگردانی
هم که سال گذشته را سرسری گرفتند حال
دچاراضطراب و تشویش خاطرند ،ولی شاید
هنوز دیر نشده باشــد و با کوشش مضاعف
بتوانند ســهل انگاری های گذشــته خود را
جبران نمایند .دردانشــگاه زندگی نیز نباید
مایوس باشــیم زیرا طبق قانون هفتم کارما؛
مادامی که دراین دنیا زندگی می کنیم برای
رشد و شکوفایی فرصت داریم.
رحکت وریکشاساان
تصوری ساز شهال اقسمیان
3 صفحه 4
فت گن
تالش ربای ح ج
سید عبدالحمید موحدی نائینی
پائولو کوئیلو نویسنده برزیلی
ســانتیاگو پسر جوانی است که در شــهر زیبای اندلس در اسپانیا زندگی
می کند و به چوپانی مشغول اســت .اندلس ،شهری است که توریست های
زیادی را به خاطر داشــتن دهکده های تاریخی و طبیعت سرسبزش به خود
جذب می کند .این زیبایی ها توجه ســانتیاگو را بــه خود جلب کرده بود ،او
چوپانی است که به گله اش عالقه زیادی دارد ،با این که می داند گوسفند هایش
فقط به اب و غذا فکر می کنند و هیچ وقت متوجه سرسبزی طبیعتی که در
ان هستند نمی شوند و زیبایی غروب را نمی بینند و نمی توانند ان را تعریف یا
تحسین کنند اما در کنار گوسفندانش سفر می کند .او سواد خواندن و نوشتن
دارد و تا سن 16سالگی در صومعه اموزش دیده است .پدر و مادر سانتیاگو
به دلیل این که همیشه برای به دست اوردن همه چیز ،تالش زیادی کرده اند
ارزوهایشــان را فراموش کرده اند ولی از ابتدا یک ارزو داشته و ان هم این که
ســانتیاگو در اینده یک کشیش شده ،مایه ی ســربلندی و غرور ان ها شود.
ســانتیاگو از دوران کودکی ارزو دارد دنیا را ببیند و ان را کشف کند .ارزوی
ی ،شناخت خدا ،موفق شدن در زندگی ،
کشف کائنات ،شــناخت خود واقع
غلبه بر سختی ها و رنج ها و ...سانتیاگوی جوان مطمئن است که یک روز به
ان ها خواهد رسید .او یک شب گوسفند هایش را به کلیسای متروکی می برد
و در ان جا دو مرتبه خواب عجیبی می بیند .در خواب پسر بچه ای را می بیند
که مدتی با گوســفندهایش بازی می کند و سپس به سمت او می اید دست
ســانتیاگو را می گیرد و او را تا اهرام مصر می برد و به او می گوید اگر تا اینجا
بیایی گنجی به دســت خواهی اورد ،ولی هر دو دفعه زمانی که می خواست
محل دقیق گنج را نشان بدهد از خواب می پرد .مدتی بعد سانتیاگو نزد یک
کولی می رود تــا خوابش را تعبیر کند ،پیرزن کولی به او می گوید من فقط
تعبیر خواب بلدم ولی راه رسیدن به گنج را نمی دانم .در عین حال سانتیاگو
به او قول می دهد بعد از پیدا کردن گنج یک دهم ان را به او بدهد .سانتیاگو
تصمیــم می گیرد خواب ها را باور نکند و به ان ها دل نبندد چرا که او با خود
می گویــد :مردم خیاالتی اند و بر این تصور که دقیقا می دانند دیگران چگونه
باید زندگی کنند ،اما هیچ کس هرگز در طول عمرش یاد نگرفته است خود
4
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
چگونه زندگی کند .مدتی بعد او در یکی از سفر ها به همراه گوسفند هایش ،
زمانی که برای اســتراحت در ورودی یکی از شهر ها نشسته بود با پیرمردی
برخورد می کند که زندگی او را برای همیشه تغییر می دهد .پیرمرد حرف هایی
می زند که سانتیاگو را به شدت تکان می دهد .او ضمن تشویق سانتیاگو برای
دنبال کردن خواســته ها و ارزو هایش به بزرگترین فریب دنیا اشاره می کند
و به او می گوید :بزرگترین فریب دنیا این اســت که در یک لحظه از حیات
خود ،مالکیت و فرمان زندگی را از دست می دهیم و تصور می کنیم سرنوشت
بر زندگی مسلط شده اســت ،همین نکته بزرگترین فریب دنیاست .بعد از
صحبت های او ،ســانتیاگو تصمیم می گیرد به اهرام مصر برود ،برای شروع
ســفر گوسفندهایش را می فروشــد ،در بین راه تمامی پولش توسط دزدان
دزدیده می شــود و او مجبور می شود در یک مغازه کریستال فروشی مدت ها
مشغول به کار شود .نحوه کار و زحمات او در زندگی تاجر کریستال فروش
تاثیر می گذارد و باعث رونق گرفتن مغازه اش می شود .تاجر هم در زندگی او
تاثیر می گذارد و او را نســبت به ادامه مسیر مطمئن می کند .سانتیاگو برای
تحقق بخشیدن به هدف خود رنج و سختی های زیادی را به جان می خرد و صفحه 5
موالنا جالل الدین محمد بلخی
عارف و شاعر ایرانی نویسنده کتاب مثنوی معنوی
سه سال از جوانی و عمر خود را صرف حرکت در صحرا و بیابان های شمال
افریقا می کند تا بتواند به هدفی که در ذهن دارد برسد .وی در طول سفر
با دختری جوان و زیبا به نام فاطیما اشنا شده و عاشق او می شود ،و به او
قول می دهد که وقتی به ارزویش که همانا دست یافتن به گنج است برسد
نزد او بر می گردد و با او ازدواج می کند .ســانتیاگو همچنین در راه رسیدن
به هدفش و در مسیر رفتن و رسیدن به اهرام ثالثه مصر دوبار تا لبه پرتگاه
مرگ هم پیش می رود .او در این مســیر چندین بار مال و ثروتی بســیار
زیاد برای خودش دست و پا می کند و دوباره همه را از دست می دهد ولی
هیچگاه مایوس نمی شــود ،وی در نهایت با یک کیمیاگر اشنا می شود که
او را به ســمت اهرام مصر هدایت می کند .باالخره سانتیاگو به اهرام مصر
می رسد و در همان مکانی که فکر می کند مکان مخصوص گنج است شروع
به حفر چاله و گودال می کند که بی درنگ چند راهزن از راه می رسند و به
او حمله ور می شوند و او را به بدترین شکل زخمی می کنند ،وقتی راه زن ها
او را خونی و مالی می کنند از یکی از ان ها حرف عجیبی می شنود ،راهزن
برای دوستانش تعریف می کند که در خواب خودش دیده است که گنجی در
اندلس و دقیقا در همان مکانی که سانتیاگو گوسفندانش را در ان نگهداری
می کرده دفن شده است ،راهزن به دوستانش می گوید که او به این خواب ها
هیــچ عالق ه و اعتقادی نــدارد و ان را بی ارزش می داند ،از این رو هیچ گاه
زندگی خود را صرف رسیدن به چنین رویاهایی نمی کند.
مطلب فوق خالصه ای اســت از کتاب کیمیاگر اثر نویســنده معروف و
مشــهور برزیلی پائلوکوئیلو ۱که در سال 1988میالدی به چاپ رسیده و
به 50زبان دنیا ترجمه شده و بیش از ۶۵میلیون نسخه از ان تاکنون در
جهان ب ه فروش رسیده اســت .متن این کتاب به ارتباط انسان با هستی،
شناخت خدا ،کشف حقیقت ،تعلقات و وابستگی ها ،رقم خوردن سرنوشت ،
رســیدن به امیال و ارزوها ،پیدا کردن مســیر درست زندگی ،چگونگی
برخورد با غم ها ،مشــکالت ،رنج ها ،سختی های زندگی و نهایتا رسیدن به
ارامش درون و خوشــبختی که هشت میلیارد جمعیت جهان کم و بیش
طالب ان ها هستند می پردازد.
در این جــا به یک یک موارد فوق اشــاره می کنیم تا با درک جدیدی از
واقعیت های زندگی اشنا شویم و ببینیم چرا انسان که یگانه مخلوق نگران
خدا بر روی زمین اســت ،نگران زندگی ،بیمناک از اینده ،ناخشــنود از
لحظه ی حال ،ناتوان در حل مســائل زندگی و عاجز از رسیدن به ارامش
است؟ برای پاسخ به این سوال اولین مطلب پرسش از خود است که چرا پا
به این عالم خاکی گذارده؟ حال که در اینجاست برای موفقیت در زندگی
چه مســیری را باید طی کند و برای داشتن حال خوب از کجا باید شروع
نماید؟ جواب واضح است ،نیرویی باعث شده است که فرد برای چند صباح در
این عالم خاکی حضور داشته باشد نام این نیرو خداست.
خدا افریننده جهان هستی همواره پاینده و باقی است و بر خالف هر ان چه
در کائنات وجود داشته و فنا شدنی است فنایی ندارد برای همین گفته اند:
هرکه اید به جهان اهل فنا خواهد بود
انکه پاینده و باقیست خدا خواهد بود
خداوند بندگانش را دوست دارد ،عقل و خردی به ان ها داده و همه را ازاد
گذاشــته تا بهترین ها را انتخاب کنند و زندگی خوبی برای خود رقم بزنند.
خالق هستی بخشــندگی و مهربانیش به حدی است که در ایه 110سوره
نساء قران فرموده استَ :و َم ْن یَ ْع َم ْل ُسوءا ً اَ ْو یَ ْظل ِْم ن َ ْف َس ُه ثُ َّم یَ ْس َت ْغ ِف ِر َّ
اللَ یَجِ ِد
َّ
اللَ َغ ُفورا ً َرحیماً "هرکسی عملی از او سرزند به کسی ظلم کند پس از خدا
امرزش و عفو طلب کند خدا را بخشنده و مهربان خواهد یافت ".بعضی هم
عقیده بر ان دارند تا فرد مســت خدا نشود غم از او جدا نمی شود :تا نشوی
مست خدا غم نشود از تو جدا.
بزرگان و اندیشــمندان و قدیســین همگی بر این باورند عقل و اخالق و
اگاهی و هر چیز دیگر را که بنده طلب کند خدا به او عطا می کند و بر همین
اساس از زمان کودکی یاد داده اند:
از خدا خواه هر چه می خواهی
عقل و اخالق و علم و اگاهی
خودشناسی
همه ی انسان ها به دنبال کشف خویشتن هستند ،موال علی (ع) می فرماید:
شناخت خود سودمندترین شناخت است" :المعرفه بالنفس انفع المعرفتین".
همه تمایل دارند زندگی شــان را به نحو خوب مدیریــت کنند و می دانند
الزمه اش رفتن به سمت خودشناســی ،معرفت ،عرفان و پی بردن به اسرار
درون و کشــف من حقیقی اســت که در اثر زنگارهای دنیای مادی و امور
دنیوی روی ان پوشانده شــده و انسان را به رنج و زحمت انداخته است .در
صفحه 411جلد سوم کتاب نهج البالغه ،موالی متقیان حضرت علی (ع) در
خصوص کشف درون می فرماید :اتزعم انک جرم صغیر و فیک انطوی العالم
االکبر" ای انسان تو پنداری که ذره ای ناچیز هستی در حالی که در تو جهان
بزرگتر نهفته است .بیدل دهلوی 2شاعر پارسی سرای سبک هندی اوایل قرن
دوازدهم هجری به زیبایی درون و بیرون را معنا کرده و تفاوت ان ها را در این
یک بیت شعر شرح داده است:
درون توست اگر خلوتی انجمنی است
برون ز خویش کجا می روی جهان خالیست
برای کشــف درون که گنج در انجاست باید خود را صاف و بی غل و غش
3
کرد .همان مطلبی که اســتاد و عارف بزرگ هندی دکتر سوامی شیواناندا
هم در کتاب ســعادت ابدی صاف و بی غــل و غش بودن همراه با پنج عمل
دیگر ( serve , love , give , purify , meditate , realizeخدمت کنید ،دوست داشــته باشید،
ببخشید ،در لحظه باشید و دانش معنوی خود را باال ببرید ).را الزمه رسیدن
به خوشبختی در این دو روز عمر عنوان می کند.
موالنــا جالل الدین محمد بلخی 4در دفتر اول کتاب مثنوی معنوی دیدن
ذات پاک را بی غل و غش بودن می داند و این گونه زیبا می گوید:
خویش را صافی کن از اوصاف خود
تا ببینی ذات پاک صاف خود
دانش یوگا خرداد| شماره 162
5 صفحه 6
ماهاتماگاندی پدر استقالل هند
بینی اندر دل علوم انبیا
بی کتاب و بی معید و رهنما
ارتباط با هســتی یا کائنات یا چرخ گردون :ادم ها جزء کوچکی از کائنات
به حساب می ایند .کائنات از قوانین و حساب و کتاب برخوردار بوده که کم و
بیش بر همگان اشــکار است ،همه ادیانی که از زمان خلقت بشر تا به امروز
شــکل گرفته اند هدفشان تنها نشــان دادن این قوانین بوده است .پیروی از
قوانین کائنات ارامش و راحتی و نشاط را برای انسان به ارمغان می اورد و در
جهت خالف ان حرکت کردن جز رنج و ســختی و مشکالت چیز دیگری را
عاید نمی کند ،در عین حال این هستی انقدر حواسش به ادم هاست که خود
را ازادانه به پای ان ها غلطانده و خود را پیشکش می کند تا نقاب از چهره اش
بردارند و با او همراه شوند .بر اساس قوانین هستی هیچ کس الیق نیست اما
هستی از روی فراوانی خود به انسان ها می بخشد .کائنات با عشق مانوس است
و به ادم ها ندا می دهد عشق را سرلوحه زندگی شان قرار دهند و همواره تسلیم
کائنات باشند .عارف بزرگ هند زندگی را به یک سفر تشبیه می کند که عشق
و تسلیم در ان نقش دارند ،او می گوید :عشق نخستین گام به سوی خداست
و تسلیم اخرین گام و این دو گام کل سفر است.
کشف حقیقت
کم و بیش انسان در چند صباح عمر کوتاه به دنبال شناخت و کشف حقیقت
است .شناختی که شاید نیاز دارد به سال ها تحت تعلیم بودن و مطالعه کردن
و تمرین داشــتن .این روزها می بینیم خیلی افراد برای کشف حقیقت مسیر
اشــتباه طی می کنند که شــرح حکایت ان ماهی است که از ماهی اقیانوس
پرسید :مرا ببخش تو از من مسن تر هستی ٬پس می توانی به من بگویی کجا
می توانم ان چیزی که اقیانوس نام دارد را پیدا کنم؟ ماهی مسن تر پاسخ داد،
اقیانوس چیزی است که تو اکنون در ان هستی ،ماهی ناامید شده گفت ،اه این
است ،ولی این اب است ،ان چه می جویم اقیانوس است و سپس شناکنان دور
شد تا جایی دیگر را بگردد .حقیقت ،ان اقیانوسی است که ادم ها در ان هستند
ولی بعضا جای دیگری به دنبال ان می گردند ،حقیقت این جهان است ،حقیقت
در خون هر فرد جاری است ،حقیقت اگاهی است .جبران خلیل جبران 5به
ندانستن حقیقت مطلق اعتراف می کند و می گوید :از حقیقت مطلق نااگاهم،
ولی در تقابل نادانی خویش فروتنم و سربلندی و پاداشم در این است.
به صورت موقت در اختیارش گذاشته شده و حتی از ان هم فراتر رفته و بداند
جسمی که دارد تنها برای چندین سال گذر عمر در اختیارش گذارده شده و
در نهایت باید ان را ترک کند ،وابستگی هایش به این جهان کم و کمتر می شود
و نشــاط درونش بیشتر و بیشــتر .مطلبی که خواجه حافظ شیرازی 6هم به
زیبایی غالمی خود را برای ازادی از تعلق ،این گونه تفسیر می کند:
غالم همت انم که زیر چرخ کبود
زهرچه رنگ تعلق پذیرد ازادست
در باب ســوم گلستان ،ســعدی هم به این نکته اشاره کرده و می گوید :از
رنجوری پرســیدند دلت چه می خواهد گفت ان که دلم چیزی نخواهد .برای
وابسته نشدن به امور دنیوی باید ذهن را پاک کرد ،بر نفس غلبه پیدا نمود و
ایمان را قوی ساخت ،عملی که شاید سال ها نیاز به تمرین کردن دارد.
میل و ارزو
میل و ارزو بعد دیگری از وابستگی به دنیای مادی است ،انسان هرچه داشته
باشد بیشتر از ان را طلب می کند ،غالبا هم قدر چیزهایی که دارد را نمیداند و
تمرکزش بر چیزهایی است که ندارد ،موالنا به زیبایی میل ها را به سگان خفته
تشبیه می کند که در نهادشان خیر و شر نهفته اند:
میل ها همچون سگان خفته اند
اندریشان خیر و شر بنهفته اند
موفقیت
هر انسانی به دنبال موفقیت در زندگی است .شکی نیست ان روی موفقیت
شکست است .موفقیت تنها محصول یک فرد نیست .والت دیزنی 7می گوید:
احمقانه است کســی موفقیت هایش را تمام و کمال محصول خودش بداند.
همواره دســت ها ،قلب ها و افکار بسیاری در موفقیت های فرد سهیم هستند.
فراموش نشود موفقیت در زندگی صرفا بواسطه فرصت ها و موفقیت هایی که
در دسترس یک فرد هست نیست بلکه باورهایی است که در ژرفای وجودش
قرار دارد .مطلبی که وین دایر 8نویسنده و سخران انگیزشی امریکایی ان را این
گونه بیان می کند :موفقیت و شادمانی شما در زندگی ،صرفا تابع فرصت ها و
امکاناتی نیست که در دسترس شماست ،بلکه متکی به باورهایی است که در
ژرفای وجودتان ،متقاعدتان کرده است و به شدت منتظر ان هستید.
رنج
شــک نیست که در زندگی هر نوع بشــری رنج و مشکل و سختی وجود
دارد .بنیان گزار بزرگ فلســفه شــرق اعتقاد دارد رنج همواره در کنار امیال و
خواسته هاســت تا زمانی که میل و ارزو باشــد رنج هم وجود دارد .رنج در دو
حالــت اتفاق می افتد ،اول زمانی که انتظار داریم دیگران مطابق میل ما عمل
کنند و عمل نمی کنند و این زمانی اســت که به دیگران وابســته می شویم
عدم وابستگی
زمانی که انســان خود را می شناســد دچار وابستگی های فراوانی می شود:
وابســتگی های مالی ،عاطفی ،روحی ،ذهنی ،اجتماعی ،فردی ،گروهی و ...
همین وابســتگی ها باعث دور شــدن از خود واقعی اش می شود که در نهایت
ارامش او را بر هم می زند .اگر روزی انســان به این نقطه برســد که هیچگاه،
هیچ کس مالک هیچ چیز در این جهان نیست و همه چیزهایی که اد م دارد
6
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
فریدون مشیری شاعر معاصر صفحه 7
ای سرنوشت هستی من در نبرد توست
منشین که دست مرگ ز بندم رها کند
دکتر سوامی شیواناندا
ن می ســپاریم .در واقع غلطیدن در
و اختیار درون خود را به دســت این و ا
ورطه ناامنی و پریشــانی رنج است .هر کسی در زندگی خود بایستی تصمیم
بگیرد دست کم در قلمرو پادشاهی خود ،که همان درون است ،اقتدار خود را
حفظ کرده و اجازه ندهد دیگران بر او فرمان روایی کنند .بعد دیگر رنج ،میل
و خواست ه و ارزوست که معموال انسان در طول عمر به همه ان ها دست پیدا
نمی کند و همین باعث بوجود امدن رنج می شــود .بنیان گذار ائین شرق رنج
را به پنج بخش تقســیم می کند .اول ماهیت رنج ،او اعتقاد دارد همه چیز در
زندگی رنج اســت .تولد رنج است ،رشد رنج است ،بیماری رنج است ،داشتن
و نداشتن فرزند رنج است و بطور کلی همه مراحل زندگی توام با رنج سپری
می شود .وی سپس به خواستگاه رنج که از وابستگی ها نشئت می گیرد اشاره
و اظهار می دارد سه نوع وابستگی وجود دارد .1 .تشنگی کام که از حواس پنج
گانه ناشی می شود .2 .تشنگی بودن یا باقی ماندن در شرایط موجود زندگی
.3تشنگی نبودن در وضعیت موجود .وی سپس به توقف رنج اشاره می کند و
می گوید بریدن از تمایالت نفسانی رنج را متوقف می کند و راه توقف رنج را در
این موارد می داند :دیدگاه درست ،تربیت درست ،گفتار درست ،کردار درست ،
کسب معاش درست ،کوشش درست ،اندیشه درست و تمرکز درست.
کارل گوســتاو یونگ ۹فیلســوف و روان پزشک مشهور سوییسی برخالف
بنیان گزار بزرگ فلسفه شرق ،رنج و سختی و مشکل را در زندگی انسان ها الزم
و ضروری می داند چرا که اعتقاد دارد رنج و سختی باعث بیداری و اگاه شدن
فرد از بی تفاوتی ها و نگرانی هایش می شــود .یونگ اعتقاد دارد :رنج نباید تو را
غمگین کند .این همان جایی است که اغلب اشتباه می کنیم ،رنج قرار است
تو را هوشیارتر کند .چون انسان ها زمانی هوشیارتر می شوند که زخمی شوند.
رنج نباید دل مردگی تو را بیشــتر کند .رنج را فقط تحمل نکن ،رنج را درک
هم بکن ،این همان فرصتی است برای بیداری .وقتی اگاه شوی بی تفاوتی ها و
نگرانی هایت تمام می شوند.
سرنوشت
در خصوص سرنوشت انسان صحبت های فراوانی شده است :فالسفه به جبر
و اختیار اشــاره کرده اند ،برخی اعتقاد دارند سرنوشت هرکس از روز نخست
بدون اطالع و حضور او تعیین شده و قابل تغییر نیست و عده ای دیگر اعتقاد
دارند بخشی از سرنوشت توسط کائنات رقم می خورد و بخش بیشتر ان توسط
خود انسان ،به هر حال برای داشتن سرنوشتی خوب ،باید تالش کرد و از هستی
10
کمک گرفت تا سرانجام نیک فرجامی برای فرد رقم بخورد .جی کی رولینگ
نویسنده معاصر انگلیسی سرنوشت را با انتخاب انسان می داند نه استعدادش:
چیزی که سرنوشت انسان را می سازد استعدادش نیست انتخاب هایش است و
چه زیباتر فریدون مشیری 11شاعر معاصر و نکته بین ،سرنوشت را مجموعه ای
از نبرد ،زندگی جاودانه ،مرگ و تازیانه می داند و می گوید:
بر من ببخش زندگی جاودانه را
محکم بزن به شانه من تازیانه را
ارامش و نشاط درون
مسئله ای که همگان به دنبال انند ،چه کنند و چه کنیم ارامش و خوشحالی
و نشــاط درون را حس کنیم و راحت و اســوده روزهای عمر را سپری کنیم.
چنانچه بتوانیم در خود تغییر ایجاد کنیم و اگر قادر باشــیم هستی را از دید
دیگری نگاه کنیم ،اگر به قوانین ان نظر بیاندازیم و اگر زندگی را به قول ماهاتما
گاندی 12پدر ملت هند که می گوید" Simplicity is universality :سادگی جهان شمول
اســت" ساده بگیریم و در نهایت از دروغ و تعصب و ترس و نفرت و شهوت و
حرص و طمع و عصبانیت و حسادت و عادت های بد و ...دوری کرده و به جای
ان عشق و محبت و بخشش و خدمت و قناعت و اعتماد و خلوص و تمرکز بر
حال و افزایش اگاهی و شناخت خود واقعی را جایگزین ان ها کنیم از سعادت
و ارامش و راحتی و نشاط درون برخوردار می شویم.
سانتیاگو قهرمان داســتان کتاب کیمیاگر پائلوکوئیلو به دنبال پیدا کردن
گنج از اندلس تا مصر ســفر می کند در نهایت متوجه می شود گنج در همان
نقطه ای اســت که از ان جا ســفرش را اغاز کرده است .با این زبان تمثیلی و
داستان گونه در می یابیم هر انسان از ابتدای پا گذاشتن به این عالم هستی برای
رسیدن به ارامش و راحتی و کسب مال و موفقیت و دور بودن از سختی های
زندگی ،دســت به خیلی کارها می زند و مسیرهای مختلفی را طی می کند،
ت و شکست ،غم و شادی ،رنج و
انسان عصر حاضر در مسیر زندگی با موفقی
گنج (خوشحالی) و ...مواجه می شود بر همین اساس چه خوب است بر اساس
گفته افالطون ۱۳فیلسوف یونانی پیش از میالد که می گوید :تفکر صحیح کلید
گنج کامیابی اســت ،همچنین بر اساس گفته بهاگوادگیتا (مهم ترین و اسرار
امیز ترین بخش حماسه هندی موسوم به ماهابهاراتا ) که اعتقاد دارد هر انسانی
که پای به این جهان هستی می گذارد در چرخه سامسارا( ۱۴تولد ،رشد ،پیری
و مــرگ) قرار می گیرد باید به نحوی عمل نماید تا با تحمل رنج به کلید گنج
کامیابی دســت پیدا کرده و از نشاط و ارامش و راحتی خیال برخوردار گردد.
مطلبی که موالنا جالل الدین محمد بلخی رنج در زندگی را عاملی برای پیدا
کردن گنج در مدت زمان عمر می داند و ان را این گونه زیبا بیان می کند:
تا رنج تحمل نکنی گنج نبینی
تا شب نرود صبح پدیدار نباشد
1940 – 2015 -8میالدی
1947 -1میالدی
1875 – 1961 -9میالدی
1642 – 1720 -2میالدی
1965 -10میالدی
1963 – 1987 -3میالدی
604 – 672 -4هجری قمری 1305 – 1379 -11شمسی
1883 – 1931 -5میالدی 1869 – 1948 -12میالدی
727 – 792 -6هجری قمری 348 – 428 -13پیش از میالد
1901 – 1966 -7میالدی
Samsara -14
منابع:
.1کتاب کیمیاگر اثر پائولوکوئیلو – ترجمه ارش حجازی
.2قران کریم ایت اهلل مکارم شیرازی
.3نهج البالغه امیر المومنین علی (ع) – ترجمه سید جعفر شهیدی
.4کتاب سعادت ابدی – نوشته سوامی شیواناندا – ترجمه و چاپ در مجله ی دانش یوگا
.5دیوان حافظ به تصحیح محمد قزوینی و دکتر قاسم غنی
.6مثنوی معنوی موالنا جالل الدین محمد بلخی به کوشش نیکلسون
.7کتاب زندگیتان را با افکارتان خلق کنید اثر وین دایر – ترجمه شادان پژواک
.8گلستان سعدی به اهتمام محمدعلی فروغی
.9مشق عشق اثر فریدون مشیری
.10ماهاتما گاندی اثر رومن روالن – ترجمه محمد قاضی
.11کتاب اوای فاخته اثر جی کی رولینگ – ترجمه ویدا اسالمیه
.12کتاب داستان والت دیزنی – نویسنده پرنیس سلون – ترجمه شهال پروین
.13کتاب ضیافت افالطون – ترجمه محمد ابراهیم امینی فرد
خرداد| شماره
.14کتاب روانشناسی و کیمیاگری – نوشته کارلدانش یوگا
ترجمه162پروین 7
فرامرزی
گوستاویونگ -
.15کتاب راهنمای بیداری معنوی – گرداورنده و تالیف سید عبدالحمید موحدی نایینی صفحه 8
تغذیه ی متناسب
با هر فصل
نویسنده :جما هردیچ
مترجم :حامد رنگین کمان
تغذیه ی متناسب با هر فصل ،روش فوق العاده ای است برای اینکه بتوانیم از
خوردن غذاهای تازه لذت ببریم؛ درست همان طور که طبیعت می خواهد.
8
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
تغذیه ی متناســب با هر فصل ،ویژگی خاصی
دارد .این روش باعث می شود تا دوباره با طبیعت،
بزرگ ترین شــفادهنده مان ،ارتبــاط برقرارکنیم.
هماهنگ بودن با طبیعت موجب می شود هنگامی
که از نظر جســمی احساس خســتگی و ناتوانی
می کنیــم ،تعادلمان را بازیابیــم .تغذیه ی فصلی
چیزی اســت که طبیعت برایمان درنظر گرفته؛
ی است که همواره در طول رشدمان براساس
روش
ان غذا خورده ایم.
امروزه سوپرمارکت ها و تره بارها با محصوالت
صادراتی که در ســطح وسیع و به روش مصنوعی
پرورش داده شده اند ،طوری اشباع شده است که
می توانیم هرچیــزی که می خواهیم بدون درنظر
گرفتن فصلی که در ان هســتیم ،تهیه کنیم .ما
اغلب نمی دانیم چه ارتباطی بین فصل ها و غذاها
وجود دارد .بجز مواردی که به تعطیالت یا رسوم
خاص مربوط است.
کمتر از صدســال پیش ،بیشتر به شیوه ی
فصلی غذا می خوردیم ،چرا که فناوری الزم برای
حمل ونقل غذا در مسافت های طوالنی ،ذخیره و یا
پرورش محصوالت در دسترس نبود.
داشــتن تغذیه ی متناسب با فصل ها لزوماً
کار دشواری نیست .می توان ان را روشی مطلوب
و مقرون به صرفــه درنظر گرفت که ما را به تعادل
طبیعی مان باز می گرداند .تغذیه ی فصلی موجب
اگاهی ما نسبت به جایی که غذایمان از ان امده
می شــود و ر ِد پایمان در محیط زیست را کاهش
می دهد.
تغذیه ی متناســب با فصل ها یعنی چه و
چگونه می توان به ان دست پیدا کرد؟
تغدیه ی فصلی یعنی محصوالتی را مورد توجه
قرار بدهیم که مربوط به یک فصل خاص اســت
و به طور طبیعــی در ان فصل برای مصرف اماده
می شود .در تابســتان ،توت های خوشمزه داریم؛
در پاییز ،تره فرنگی و ســیب زمینی؛ و در زمستان
شــلغم و شــقاقل های مقوی و مغذی .سمفونی
خاصی در تغذیه ی متناسب با فصل ها وجود دارد
که هر باغبان یا کشــاورز مشتاقی می تواند ان را
تصدیق کند.
تغذیــه ی فصلــی ،دو ایده ی اصلی را شــامل
می شــود" .فصلی-جهانی" یعنــی هنگامی که
محصــوالت غذایی مربوط به یک فصل را مصرف
می کنید اما نه در محلی که برداشــت شــده اند.
مثال ،هلو میوه ی زمســتانی است پس هلویی که
در امریکا برداشت شده اما برای مصرف به انگلیس
فرستاده شده فصلی-جهانی درنظر گرفته می شود.
"فصلی-منطقه ای" یعنی خوردن محصوالتی که صفحه 9
در فصل مورد نظر و در نزدیکی تولید شده است.
مثال ،هلویی که در فصل زمستان و در منطقه ی
نزدیــک خودتان برداشــت شــده و به مصرف
رسیده است.
ی بیشــتر مورد تایید اســت،
فصلی-منطقه ا
اگرچه گاهی اوقات فصلی-جهانی می تواند نسبت
به محصوالت منطقه ای کــه در خارج از فصل
خود تولید می شوند ،بهتر باشد .وقتی محصوالت
در گلخانه نگهداری می شــوند ،در مقایســه با
محصوالتی که در فصل خود کشت می شوند و
برای مصرف به کشور دیگری منتقل می شوند،
کربن بیشتری از خود به جای می گذارند.
"تغذیــه ی متناســب با هر فصــل می تواند
شــما را با گروه متنوعی از میوه ها و سبزیجات
اشنا کند".
ارســال با کشــتی به مراتب کمتر از باربری
هوایی انرژی مصرف می کند .به جای اینکه درگیر
این مسائل شویم ،می توانیم به محصوالت تازه ی
موجود در بازار محصوالت کشاورزی و سبزیجات
محلی توجه کنیم و یا درکل هدف مان محصوالت
فصلی باشــد .پرورش محصوالت به شــیوه ی
طبیعی که از ان به عنوان کشــاورزی زیستی
یاد می شــود ،هم فصل ها و هــم خاک زمین را
محترم می شمارد.
مزایای تغذیه ی فصلی بســیار زیاد است.
عالوه برهزینه های حمل ونقل و ذخیره ســازی،
محصوالتی که از مســافتی طوالنی به دســت
مصرف کننده می رســد اغلب برای ان ها گران تر
حساب می شود .محصوالت غذایی در فصل خود
به مقدار فراوان پیدا می شــود .پس برای مثال،
بروکلی ممکن اســت در فصل خود یک چهارم
قیمتی که در خارج از فصل خود دارد ،به فروش
برســد .افرادی که از رژیم غذایی گیاهی پیروی
می کنند ،می توانند با مصرف محصوالت فصلی،
رژیم به صرفه تری داشته باشند.
فصلی-مصنوعی
هنگامی که محصوالت را در فصل خودشــان
خریــداری نمی کنیــم ،زمینه بــرای پرورش
مصنوعی و استفاده از ضدعفونی کنند ه و اشعه ها
برای کاالهای خارجی هموار می شود و درنتیجه
خاصیت های مفید مواد غذایی کاهش می یابد.
مواد غذایی در خارج از فصل خودشــان باید در
شرایط مصنوعی پرورش یابند مانند گلخانه ها با
کود و ترکیبات شیمیایی و گازهایی که بر طعم
و خواص مواد غذایی نیز اثر می گذارد .برای تولید
مواد غذایی فصلی ،ضرورتی به اســتفاده از این
شرایط مصنوعی نیســت چرا که سیر طبیعی
و پرس وجوکــردن راجع به محصوالت فصلی
با گروه متنوعی از میوه ها و ســبزیجات اشنا
می شوید که ممکن اســت در حالت عادی به
ان ها برنخورید ،مانند کلم قمری ،خرفه دریایی
و خرمالو .وجود طیف گســترده ای از گیاهان
در رژیــم غدایی مان در طول ســال تضمین
می کند که ترکیبات گیاهمایه با خواص درمانی
گوناگون مصرف شده است.
گزینه های موجود را بررسی کنید
یــک روش فوق العاده برای پیشــروی در
تغذیه ی فصلی ،به کارگیــری روش هایی برای
اماده سازی اســت که همسو با فصل ها است.
مثال ،غذاهایی که بیشــتر خام ،سبک و سرد
هستند برای ماه های گرم تابستان مناسب است
و غذاهایی که بیشتر مقوی ،گرم و ارام پزشده
هستند برای ماه های سرد زمستان.
تعداد زیادی سایت های اینترنتی وجود
دارد که اطالعــات مورد نیاز درباره ی تغذیه ی
فصلی را در اختیارتــان می گذارد .در برخی از
کشورها که تحویل محصوالت کشاورزی تازه به
صورت سفارشی رایج است ،گاهی طرز تهیه ی
غذا بــا محصوالت فصلی به همراه ســفارش
فرســتاده می شود که ممکن اســت جالب و
مفید باشــد .دوره ی اموزشــی اشپزی وگان،
روش فوق العاده ای اســت برای اینکه بیاموزید
چگونه با مواد غذایی فصلی و طبیعی ،غذاهای
خوشمزه درست کنید .داشتن تغذیه ی سالم با
پیروی از تغذیه ی متناســب با هر فصل ،طعم
بی نظیری دارد.
خودشــان را طی می کنند که هم برای گیاه و
هم برای محیــط و مصرف کننده ،خیلی بهتر
اســت .در ضمن ،مواد غذایــی در این حالت
خوشمز ه ترهم هستند.
محصــوالت فصلی اغلــب مواد مغذی
بیشتری دارند ،به ویژه محصوالتی که درمنطقه
پرورش داده می شــوند .میوه و ســبزیجات،
درهنگام برداشــت از بیشــترین مواد مغذی
برخوردار هستند و از ان لحظه به بعد مقدار ان
رو به کاهش می رود .اگر بتوانید محصوالت را
از بازار محصوالت کشاورزی و یا سبزی فروشی
تهیه کنیــد ،به محصــوالت تازه بیشــتر از
هرلحظه ی دیگری نزدیک می شوید.
گیــاه در فصل مختص خودش بســیار
سالم تر است و احتمال بیشتری دارد که برگ،
ریشه و میوه های خوشمز ه و مغذی تری تولید
کند .پس ،کامال منطقی است که بگوییم مواد
غذایی فصلی ،ســامتی بیشــتری را تضمین
می کند .درست کردن باغ کوچکی از سبزیجات
ساالد تابســتانی ،اختصاص دادن محیطی به
پرورش گیاهان ادویه ای یا کاشتن چند درخت
میوه ،روش فوق العاده ای است برای اینکه رژیم
غذایی تان را تکمیل کنید و همچنین می تواند
به طرز شــگفت اوری برطرف کننده ی استرس
باشــد .باغبانی ،بهانه ی بسیار خوب و مناسبی
اســت برای اینکــه بیرون برویــد و در برخی
کشورهای خارجی در صورتی که فضای مورد
نیاز برای باغبانی در خانه وجود نداشته باشد،
افراد می توانند از باغ مشــترکی که به این کار
اختصاص داده شده است ،استفاده کنند.
• جما هردیچ طبیعت درمان گر ،گیاه پزشک و
با تغذیه ی متناسب با هر فصل می توانید
با گروه متنوعی از میوه ها و ســبزیجات اشنا تغذیه درمان گراست.
برای کسب اطالعات بیشتر درباره ی دوره ی
شــوید .خرید یک محصول به صورت هفتگی
براحتی می تواند به عادت تبدیل شود ،به ویژه اموزشــی اشــپزی وگان می توانید به سایت
که ســوپرمارکت ها در سرتاســر سال ،همان naturalchef.comمراجعه کنید.
محصول را موجود دارنــد .با خرید میوه هایی
که به صورت طبیعی یا در منطقه پرورش داده
شده اند و یا رفتن به بازار محصوالت کشاورزی
منبع :مجله اوم یوگا 2022
دانش یوگا خرداد| شماره 162
9 صفحه 10
ماساژ درمانی
واحد تحریریه
شکســت امپراتــوری روم و در قرون وســطی،
جهان غرب نظریه زندگی فرد گرایانه را نپذیرفت
وهرگونه ناز پروردن بدن گناه شــمرده شد ،در
نتیجه ماساژ بدن به عنوان یک درمان از حقوق
اجتماعی حذف شــد .این وضع برای چند قرن
ادامه یافت و دراروپا دیگر از ماســاژور اســتفاده
نشد .تا اواخر قرن هجدهم که اثرات ارام سازی و
درمانی ماساژ شاهد یک احیای واقعی شد.
هنر ماساژ
خداوند به انســان ها و جانوران معرفت های
ذاتی بخشیده است مانند لمس کردن و نوازش و
رفتار محبت امیز که به انسان ارامش بخشیده و
سالمتی او را افزایش می دهد .مطالعات بسیاری
تایید کرده اند که لمس با محبت می تواند درد را
تسکین داده و غم و اندوه را تخفیف و سالمتی را
بهبود بخشد ،و نهایتا رشد و تکامل سالم و فرزند
شاد را برای انسان ها و جانوران به ارمغان اورد.
ماساژ در حقیقت یک لمس یا توجه و محبت
امیزاست .خواه در یک خانواده و بین دوستان و
یا در یک محیط درمانی .این روش بخش سازمان
یافته ای از هنر شفا بخشی است.
انجام ماســاژهیجان را در افــراد کاهش داده
واحساس مهربانی و سازگاری به وجود می اورد.
ماســاژبه عنوان یک کیفیت درمانی درطول
تاریخ هم به منزله یک نوع ارام ســازی و هم به
عنوان یک درمان برای افزایش زیبایی اســتفاده
شده است .درمیان ملل مختلف از جمله رومیان
باستان نیز رایج بوده است .انها روغن های اصلی
را با روغن های فرارگیاهی برای ترمیم و زیبایی
10
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
پوست به ویژه پوست صورت مخلوط می کردند.
برای انان صــرف کردن تمام روز در حمام ،یک
درمان قطعی بوده است .انها خودشان را ساعتها
در معرض بخار داغ قرارمی دادند ،سپس در اب
سرد شنا می کردند ،بعد از ان ماساژبا پمادهای
گیاهی خوش بو را شــروع مــی کردند .پس از
ماساژ درمانی ،از دیدگاهی همان طب فشاری
اســت که به طور خالصه توضیح داده می شود.
طب ســوزنی بدون استفاده از ســوزن را طب
فشــاری shiatsuمی نامند .این روش درمانی در
ابتدای ســال 1999ابداع شد .هم اکنون در37
ایالت امریکا توسط ده هزار پزشک12 ،میلیون
نفر تحت درمان با طب سوزنی می باشند .در این
ایاالت مصرف داروهای طب چینی رو به افزایش
است .براساس برسی های انجام گرفته در دانشگاه
کالیفرنیا ،طب سوزنی می تواند در کنترل فشار
خونهای شــدید ،کمردرد ،فلج صورت ،میگرن،
روماتیسم مفصلی ،اسم ،انواع اعتیاد ،بی خوابی،
فراموشی ،اختالالت روحی ،رفع چین و چروک،
چاقی و ...موثر باشد .در فشار خون باال استرس
شدیدی به دیواره عروق وارد می شود که پیامد
ان تحریک سیســتم عصبی مغز می باشد ،در صفحه 11
نتیجه هورمون اندورفین ترشــح شــده و درد
حاصله از بین می رود.
طب فشــاری امروزه یکی از شاخه های علم
درمانی جامع نگــر Holistic Therapyبــوده و درمان
و پیشــگیری دردهای بیماری های مزمن را بر
اساس شناخت کل وجود انسان از نظر اجتماعی،
جســمی و روانی به عهــده دارد .به علت فزونی
انتقال انواع ویروس( مانند ویروس ایدز و هپاتیت)
از طریق سوزنهای الوده ،طب سوزنی جای خود
را به طب فشاری داده است .طب فشاری امیزه
ای ازطــب چینی ســنتیchinesemedicine traditional
و تئوری طب شــرقی oriental medical theoryاست و
قدمتــش به بیش از 3000ســال قبل از میالد
می رسد .در این روش ثابت شده است که فشار
دادن نقاط خاصی از بدن سبب تحریک یا مهار
تولید انرژی می شود که در نتیجه باعث از بین
رفتن درد گشته نوعی ترازمندی و تعادل انرژی
ایجاد می گردد.
انواع ماساژ درمانی شامل مالش دادن ،چنگ
زدن ،فشــردن ،مشــت کوبیدن ،و ضربات ازاد
توسط کف دست می باشد .ماساژدرمانی باعث
رفع خســتگی ،افزایش قدرت و توانایی عضالت
می شــود .طــب Ayurvedaنوعی درمان فشــاری
مرسوم در هند است که هدف از انجام ان خارج
کردن ســموم(_ ) AMaاز بدن است .اما رسوبات
ســمی در بدن بوده که هندیان معتقدند تجمع
ان در بدن مانع هماهنگی جسم و روح می شود.
درمان از طریق ایورودا شــامل دو مرحله است؛
اول مرحله ابهیانگا که یک نوع ماساژاســت که
توسط دستهای ماهر ماســاژدهنده با استفاده
از روغنهــای گیاهی مخصوص وحوله های گرم
و مرطــوب عضالت بدن مالش داده می شــود.
مرحله بعدی شیرودهارا می باشد .در این مرحله
جویباری از روغن گرم روی پیشــانی و در نقطه
سحرامیز چشم سوم ریخته می شود تا با ایجاد
تغییرات هورمونال باعث شادی روح و سالمتی
جسم شود .براساس مطالعات انجام شده تمامی
اعضای بدن درنواحی مجزای مغز دارای تصاویر
مشــخص می باشند که اندازه هر یک از تصاویر
مشــخص می باشند و هرتصویر الزاما مناسب با
اندازه عضو نمی باشد .مث ٌ
ال تصویر انگشت شست
دست بســیار بزرگتر از تصویر بازو می باشد .به
نظر نگارنده این امر ناشی از کارائی و حساسیت
انگشت شست و سبابه است .گاهی این تصویرها
با همدیگر تداخل پیدا می کنند ،مث ٌ
ال می توان
به ارتباط تصویر دســت و تصویر کولون در مغز
اشــاره کرد .مالش نقاط خاصی از دست سبب
رفع درد روده بزرگ خواهد شد .می توان ماساژ
نقاط مولد انرژی را به تنهایی و یا با کمک فرد
دیگری به نوبت انجام داد .به هنگام قرارگرفتن
درحوضچه اب گرم ،ازانجایی که عضالت بدن
به تدریج منبسط شده و وزن بدن تحت تاثیر
فرمول ارشمیدس قرارمی گیرد بنابراین اعمال
هرگونه ماساژ و کششــی امکان داشته و ارام
بخشی مطبوعی ایجاد خواهد نمود.
چگونه ماساژ به سالمت و ارامش بدن
کمک می کند؟
یک ماســاژ خوب روی همه سطوح وجود
شما تاْثیز می گذارد .از لحاظ جسمی مزایای
ان عبارتند از :ارام ســازی وکشش عضالت،
کمک به جریان خون وریدی و اکسیژناسیون
خون و کشش بافت هم بندی مفاصل.
ماساژهمچنین می تواند مقدارزیادی انرژی را
که قب ٌ
ال تحت فشــار تحلیل رفته است را ازاد
سازد و با تغییر شکل دادن روش های همیشگی
عمل و عکس العمل قادراست به تغییر زیادی
در وضــع و حالت صورت منجر شــود .جنبه
احساسی ماساژ دشوار است؛ چون ما در مورد
مطلبی سخن می گوییم که ذاتا وصف ناشی و
بسیار کیفی هستند ودرعین حال نیروی زندگی
ایجاد می کنند.
اثرات ماســاژ بــر دســتگاه های
مختلف بدن
دستگاه عصبی ما مشابه یک شبکه الکتریکی
وســیع عمل می کند که همراه با سیســتم
اندوکرین(غدد درون ریز) همه قسمتهای بدن
ما را به هم مرتبط و هماهنگ می سازد .فشار
خون ،تعداد تنفس و چگونگی هضم غذا همه
به وسیله مغزهدایت می شوند که برای حفظ
تعادل بدن ما به نوبت به واسطه راه های عصبی،
عالیمــی را انتقال می دهد .دســتگاه عصبی
همچنین با گزارش اطالعات به مغز به وسیله
حواس پنج گانه و ســپس دریافت دستورات،
عمل ارتباط با محیط خارج را تنظیم می کند.
ماســاژ و تمرینات بدنی با نوازش های شفا
دهنده متنوع می تواند در تعادل دستگاه عصبی
و اصالح تعادل فیزیکی و موازنه بدن بسیار موثر
باشد .پوست وعضالت حاوی پایانه ها و اتصاالت
عصبی بســیاری هستند و ماساژ ارام ،متعادل
و شــفابخش به وسیله انها درهر قسمت بدن
پخش وبه نوبه خود موجب تســکین و توسعه
احساس سالمتی می شود.
با انقباض وانبساط دستگاه عضالنی اسکلتی
درهمه قســمتهای بدن ما ،حرکت به وجود می
اید .هر چند این حرکات می تواند دردناک باشد
و با اسپاسم و بافت غیرعادی ادغام شود .انها می
توانند تحلیل رفته و ضعیف شــوند .این حاالت
ارتجاعی و اســتحکام طبیعی مورد استفاده قرار
گیرد .برای مثــال مردمی که ورزش می کنند،
می توانند بــه میزان زیادی از درمان با ماســاژ
بهره ببرند.
همه حرکات استخوان در مفاصلی مانند مفصل
شانه ،مهره های گردن ،مفاصل ران و زانو وستون
فقرات رخ می دهد .بســیاری ازراهکارهای شفا
دهی ازقبیل تمرینات یوگا در شرق واستئوپاتی
درغرب عقیــده دارند کــه دوام جوانی و وجود
سالمتی تا حد زیادی به قابلیت انحنای مفاصل
بستگی دارد .فنون ماساژ و تمرینات بدنی بر ازاد
ســازی مفاصل متمرکز است ،بنابراین به حفظ
ایستادگی بدن ،چابکی و تا حد امکان رهایی از
حاالت ورم مفاصل کمک می کند.
بیشــتراعصاب ،شــریان ها و وریدها از میان
مفاصل و عضــات عبور می کننــد در نتیجه
ناهنجــاری و محدودیت در دســتگاه عضالنی
و اســکلتی می تواند به طور جدی ازعمل کرد
صحیح سوخت و ساز بدن جلوگیری کند .برای
مثال عصب واگ که از جمجمه منشا می گیرد،
از ناحیــه ای در قاعده جمجمــه و اولین مهره
گردنــی به گردن می رود .محدودیت های عضله
و مفصل در اطراف ایــن ناحیه می تواند عصب
واگ را مختــل نماید که بــه نوبه خود منجر به
اختالل درعمل کرد و بی نظمی محدوده وسیعی
از اعضای مختلف مانند حلق و بیشــتر اعضای
قفسه سینه و حفره شکم خواهد شد .در ضمن
می تواند برخی از اعمال حیاتی مستلزم تنفس را
دچاراختالل نماید .این مثال نمونه خوبیست از
این که چگونه ماســاژ در ناحیه گردن می تواند
تنفس و فرایند هاضمه را بهبود بخشد.
ماساژهمچنین می تواند گردش خون را با به
کار بردن یک عمل تلمبه ای مفید بر دســتگاه
گردش خون بهبود ببخشــد .این کار با فشــار
مالیم و ســپس ازاد کردن عضــات و عروقی
کــه از میان ان ها می گذرد انجام می شــود و
ماساژ در یک سطح سلولی با کمک به معاوضه
خون غنی از مواد غذایی تــازه ،خون را تصفیه
می کند .ماساژ با همین روش به عبور مایع لنف
به جریان خون و توسعه دفع مسمومیت کمک
کرده و بر قابلیت های ترمیمی و تمیزی بدن ما
تاثیر می گذارد.
دانش یوگا خرداد| شماره 162
11 صفحه 12
تاثیر یوگا بر سالمت
سامانه های عصبی
و غدد درون ریز
مترجم :لعیا نبی فر
امروزه اهمیت تمرین های یوگا برتمام اندام ها و اعضای بدن به خوبی روشن و بر همگان
ثابت شده است .شکی نیست که تمرینهای یوگا ،از اساناها گرفته تا پرانایاما و مدیتیشن
همگی بر سالمت جسم ،ذهن و روح انسان تاثیرات مثبت فراوانی می گذارند .انچه در این
مقاله مطالعه میفرمایید پرسش و پاسخ هایی از سوامی ساتیاناندا درباره ی تاثیر یوگا بر
غدد درون ریز و سامانه های عصبی است.
چرا اثر درمانی هاتایــوگا ۱تا این اندازه
ی است؟
قو
سوامی ساتیاناندا :یوگادرمانی براساس این
فرض کار می کند که شــاتکارما ،اسانا ،پرانایاما،
وانهادگی و تمرین های دیگر هاتا یوگا می توانند
نســبت هورمون های بدن ازجمله استروئیدها را
تنظیم و دستگاه عصبی خودمختار را به واسطه
تاثیرش بر ساختارهای کنترل کننده مرکزی مغز
دوباره متعادل کنند.
12
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
چرا تاثیر اسانا بر سامانه ی غدد درون ریز
اینقدر چشمگیر است؟
سوامی ساتیاناندا :اساناهای اصلی به خاطر
تاثیرشان بر سامانه غدد درون ریز که نظم را در
کالبد جسمی حفظ می کنند قوی اند .نامتعادل
بودن غدد درون ریز تولید بیماری می کند.
ســامانه غدد درون ریز از چندین غده تشکیل
می شــود که در سراســر بدن جای دارند و مواد
خاصی به نام هورمون ترشــح می کنند .هریک
از این هورمون ها عملکرد معینی در بدن دارند؛
انها مثل اغازگر عمل می کنند و موجب تحریک
اندام های مختلف ،برحسب نیاز به فعالیت کمتر یا
بیشتر می شوند یا در مواردی مانند دوره قاعدگی
زنان فرایندهای مختلفی را شروع می کنند و پایان
می دهند .این هورمون ها بر فعالیت های یکدیگر
تاثیر متقابل دارند و انها را اصالح می کنند .برای
سالمتی مطلوب ،کل سامانه باید متعادل و کام ً
ال
هماهنگ باشــد و هر غده ای هورمون الزم را به
میزان درســت در زمان درست ترشح کند .اگر
در سامانه غدد درون ریز ناهماهنگی وجود داشته
باشــد ،در یک یا چند فرایند جسمی و احتماالً
در ساختار عاطفی شخصیت فرد ،ایرادی خواهد
بود .چنین رابطه ظریفی میان غدد مختلف وجود
دارد که نادرست کارکردن یک غده می تواند در
تمام سامانه اختالل ایجاد کند.
اســاناها برای رفع پــرکاری یا تنبلی هر غده
و هماهنگ کردن مرکز کنترل این ســامانه در
مغز طراحی شــده اند .به همین دلیل اســت که
حتی اســاناهای ســاده گاهی می توانند به طرز
حیرت اوری فواید سریعی ایجاد کنند.
اختالل های غــدد درون ریز معموالً مربوط به
اندام نیست بلکه عموماً مربوط به عملکرد است.
به بیان دیگر ،هر غده ای مســتعد است درست
کار کند اما شاید به دلیل فشار روحی یا استفاده
نادرســت از بدن درســت کار نمی کند .این را
می توان با اتومبیل مقایســه کرد .با اینکه وقتی
تنظیمات الزم اتومبیل انجام شود هنوز مستعد
خوب کار کردن است ،اگر مخلوط بنزین خیلی
غلیظ باشد یا لوله های ورودی هوا و بنزین بسته
باشــد اتومبیل کار نمی کند یا نرم نمی رود .در
رابطه با سامانه ی غدد درون ریز ،نقص عملکردی
ممکن است به دلیل تکانه های عصبی بی ثمر یا
مقدار ناکافی خون اکســیژن دار به علت تنفس
نادرست باشد .اساناها خودبه خود و به ارامی این
وضعیت بیمارگونه را رفع می کنند و دوباره سامانه
نظم کاری درست برمی گردانند.
را به ِ
نقش ســامانه ی عصبی در سالمتی و
بیماری چیست؟
سوامی ســاتیاناندا :نامتعادلی در سامانه
عصبی ،عامل مهمی اســت که در ایجاد بیماری
دخالت دارد .این وضعیت ممکن است در سامانه
عصبی خودمختار ،ســمپاتیک یا پاراسمپاتیک
باشد .در زندگی روزمره سمپاتیک و پاراسمپاتیک
ارتباط بیشتری دارند .هرگونه نامتعادلی بزرگی
در این دو خطوط ،مشــکلی جدی اســت .این صفحه 13
سامانه های عصبی مسئول نظارت و تنظیم غدد خود را بازمی یابد .انــگار که اص ً
ال دیابتی نبوده
درون ریز نیز هســتند .اگر یکی از ســامانه های است و این معجزه نیست.
عصبی با ترس ،اضطراب ،خشــم ،فشار روحی،
2
چه ارتباطی میان غده صنوبری ،اجنا
نگرانی ،بدی تغذیه یا هر مشکل عاطفی دیگری
کــه مردم امروزه بــا ان روبه رو می شــوند فرو چاکرا و سالمتی است؟
سوامی ساتیاناندا :در یوگا تاکید زیادی بر
بنشیند ،ســامانه عصبی پاراسمپاتیک می تواند
پروراندن اجنا چاکرا وجود دارد .اجنا را می توان
متوقف شود.
ایــن به نوبه خود می تواند بر اندام هایی مانند با تمرکز کردن به بین دو ابرو یعنی شــامباوی
لوزالمعــده تاثیر بگذارد .این غده بزرگ مایعات مودرا پرورش داد .اجنــا می تواند با تراتاکا نیز
بسیاری ترشح می کند که مهم ترین انها انسولین پرورش یابد.
اگر کســی بتواند اجنا چاکرا را درست اداره
نام دارد که مســئول متعادل کردن جذب قند
است .اگر هرگونه نامتعادلی در ترشح انسولین کند کل سامانه های بدن شامل سامانه ی عصبی،
باشــد ،جذب قند ،درســت تنظیم نمی شود و ســامانه های مربوط به غــدد درون ریز ،تنفس،
بیشتر ان بیرون فرستاده می شود .این وضعیت گردش خون ،گوارش و دفع ،همه چیز می تواند
به دیابت می انجامد .سامانه عصبی پاراسمپاتیک کنترل شود .البته فرد اسانا ،پرانایاما ،مودرا ،باندا،
است که باعث ایجاد مانع در لوزالمعده می شود .با مراقبه ،تمرکــز و وانهادگی را انجام می دهد اما
پرخوری و ورزش نکردن یا مدام زیر فشار روحی نکته اصلی و مهم این اســت کــه یاد بگیرد بر
و نگرانی بودن ،ســامانه عصبی پاراســمپاتیک این غده به نام غده ی صنوبری که جایگاه اجنا
کم کاری می کند یعنی کارکرد عادی اش متوقف چاکراست تسلط یابد.
قیــاس ســاده ای کمک می کنــد این نکته
می شود .درنتیجه نمی تواند به لوزالمعده تکانه
بفرستد و لوزالمعده انسولین کافی تولید نمی کند واضح تر شــود .غده ی هیپوفیــز مرید و غده ی
چون درســت همان خط ارتباطی یعنی سامانه صنوبری معلم معنوی است ،رابطه باید این گونه
باشد .تا زمانی که این رابطه برقرار باشد همه چیز
عصبی پاراسمپاتیک کارش را انجام نمی دهد.
اگر بعضی از اســاناها مثل پاسچیموتاناسانا درست است اما وقتی غده صنوبری تابع هیپوفیز
انجام شود سامانه عصبی پاراسمپاتیک سالمت شود مشکالت عاطفی ،روانی ،روحی و جسمی
پیش می اید؛ پــرکاری یا کــم کاری تیروئید،
پرکاری یا کم کاری غدد فوق کلیوی ،نامتعادلی
کامل سوخت وســاز و کسی نمی داند دقیقاً چه
شده است .فرد دارو پشت دارو مصرف می کند؛
انتی بیوتیک ،مسکن و ارامبخش .پزشکان هم
نمی دانند دقیقاً مشکل چیست زیرا فقط به انها
اموزش داده شده است بدنی را درمان کنند که
اســتخوان ،مغز استخوان ،خون و گوشت است.
انها نمی توانند به بیماری ها در سطح ظریف تر
بدن رسیدگی کنند.
خواه حمله قلبی ،خواه دیابت ،فشار خون یا
رماتیسم باشد ،هرچه باشــد بدانید که به غده
صنوبری ،به اجنا چاکرا مربوط می شــود .وقتی
اجنا چاکرا خوب اداره شــود بیماری هم مهار
می شــود .وقتی کســی به بین دو ابرو تمرکز
می کند این کار فقط تمرینی روحی نیست .البته
تمرین روحی هست اما تمام سامانه های بدن را
دربرمی گیرد.
در یوگا ،بدن تجلی دو انرژی پایه یعنی ذهن
و پرانا تلقی می شود .برای حفظ تعادل میان این
دو ،غده ی صنوبری باید با تمرکز بر اجنا چاکرا
تقویت شود.
1-HaTha Yoga
2-Ajna Chakra
منبع2013 ,Hatha Yoga Book :
پنج انگشت و هفت مودرا
مهستا بردی
مودراها به حالت ها و حرکات مخصوص دست
وانگشتان دست گفته می شود که قرارگیری انها
در وضعیت هــای خاص ،اثــرات قابل توجهی
بر نحوه ی گردش انــرژی حیاتی(پرانا) در بدن
دارند .مودراها در فرهنگ باســتانی مردم هند
به عنوان حرکات و اشارات معنوی به کارگرفته
می شــده ،حرکات مودرا در رقص های سنتی
و بومی مــردم هند نیز جایگاه ویــژه ای دارد.
مودراهــا قســمت هایی از مغز یــا روان فرد را
مخاطب قرارمی دهند وتاثیرات مناسب خودشان
را بر جســم و روح به جــای میگذارند .هر یک
ازمودراها ارتبــاط خاصی با شــعورکیهانی یا
همان شــعورنامحدود هســتی برقرار می کند.
مشــهورترین مودرا ،چین مودراســت که نماد
مودراها در مدیتیشــن اســت و دران انگشت
شست و اشــاره روی هم قرارمی گیرند .انگشت
شســت نماد شعورکیهانی و انگشت اشاره نماد
هوشیاری می باشد .انگشت اشاره مسئول الهام
یا همان انرژی برونی وانگشــت شست مسئول
شــهود ودرک مســتقیم انرژی درونی اســت.
در اینجا هفت مودرا را به شما معرفی
اغلب بیماری ها ،چه بیماری های جسمی و چه می کنیم ،باشد که در تمرینات مراقبه ی
بیماری های روانی از فقدان ارامش درون ،تنش روزانه به کارتان اید:
بیش از حد ،و یا غم و اندوه زیاد ناشی می شوند.
انجام مودراها یکی از راههای مفید برای تسکین
این دردهاســت و به هیچ وسیله ی جانبی هم
نیاز ندارد ،همیشــه و همه جا می توان انها را
انجــام داد .امروزه کاربرد مودراها و اثراتشــان
درطــب مریدین و طب ســوزنی نیز به اثبات
رسیده است.
دانش یوگا خرداد| شماره 162
13 صفحه 14
-1اولین مودرایی که به شما معرفی می کنیم
گیانــا مودرا 1نــام دارد .یعنی مــودرای دانش
و اگاهی ،این مودرا چاکرای ریشــه را تحریک
می کند ،افسردگی و اضطراب را کاهش می دهد
و با کمک عنصرهوا در بدن ،حافظه و سیســتم
عصبی را تقویت می نمایــد .تمرین مداوم این
مودرا خشــم ،افسردگی و اســترس را کاهش
می دهد .برای این تمرین سرانگشــت شست و
اشاره را به هم بچسبانید و انگشتان دیگر حالت
کشیده داشته و کف دست رو به باال باشد.
-2دومین مودرا ،وایومودرا ،2مودرای هواست.
این مودرا عنصر هوا در بدن را متعادل می کند
و عصبانیت و بی خوابی را کنترل کرده و ذهن
را ارام می ســازد .این مودرا می تواند سیاتیک،
ارتــروز ،نقرس و دردهای زانــو را درمان کند.
همچنیــن عضالت را ارام و غــدد درون ریز را
تنظیم می کند .برای این تمرین انگشت اشاره را
تا کنید و انگشت شست را رون ان قرار دهید و
بقیه انگشتان را کشیده نگه دارید.
-3ســومین مودرا ،پرانامودرا ۳ســت ،یعنی
مودرای زندگی .این مودرا نماینده انرژی زندگی
اســت و می تواند بینایی را تقویت کند ،ایمنی
بدن را بیشــتر نموده و کمبود ویتامین دی را
از بین ببرد و با خستگی بدن مبارزه کند .برای
انجام این تمرین انگشــت شست را به انگشت
14
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
-6ششــمین مودرا ،اپان مــودرا ۶مودرای
کوچک وانگشــت حلقه بچسبانید و دو انگشت
گوارش است .این مودرا برای درمان بیماری های
دیگر را کشیده نگه دارید.
قلبی و گوارشی بسیارمفید است و همچنین به
درمان یبوســت و دیابت کمک می کند ،بدن را
ســم زدایی کرده و برای از بین بردن سموم در
بدن مفید است .برای انجام ان ،انگشت وسط و
انگشت انگشتری را خم می کنیم و سرانگشت
شســت را لمس و انگشــتان دیگر را کشــیده
نگه می داریم.
-4چهارمین مودرا ،مودرای شــونیا ۴است.
این مودرا درد گوش و مشــکالت شــنوایی را
کاهــش می دهد .بیماری های قلبــی را بهبود
می بخشــد ،استخوان ها و لثه ها را تقویت کرده
و بیماری های غده تیروئید را نیزدرمان می کند.
شونیامودرا چاکرای قلب را باز و به داشتن تمرکز
بیشترهنگام مدیتیشــن کمک می کند .برای
انجام این مودرا انگشــت وسط را تا می کنیم و
انگشت شست را روی ان قرارمی دهیم.
-7هفتمیــن مودرا ،وارون مودرا ۷یا مودرای
اب است .این مودرا رطوبت الزم را برای پوست
فراهم می کند ،خشکی پوست را از بین می برد
و قــدرت ارتجاعی پوســت را افزایش می دهد،
همچنین وضوح ذهنی را تقویت می کند .برای
انجام این مودرا ،انگشت کوچک و انگشت شست
را به هم متصل می کنیم و انگشت های دیگر را
کشیده نگه می داریم.
-5پنجمین مودرا ،ســوریا مودرا ۵مودرای
خورشــیدی اســت .این مودرا عنصر اتش در
بدن را افزایــش می دهد و به تعادل دمای بدن
کمک می کند ،همچنین موجب برطرف شدن
سوء هاضمه ،سرماخوردگی و مشکالت گوارشی
میشود .برای انجام این مودرا انگشت انگشتری را
تا کنید و انگشــت شست را روی ان بگذارید با
کمی فشار انگشتان دیگر را کشیده نگه دارید.
• مودراهای شماره 1تا 6را 3مرتبه در روز و
هر بار به مدت 15دقیقه می توانید انجام دهید.
مودرای هفتم را درهــر زمانی و بطور نامحدود
می توانید انجام دهید.
1-Gyan Mudra
2-Vayu Mudra
3-Prana Mudra
4-Shoonya Mudra
5-Surya Mudra
6-Apan Mudra
7-Varun Mudra صفحه 15
اسایش دو گیتی
فاطمه توازنی زاده
@tavazoni_fatemeh
ارامــش از ویژگی های یک ذهن اگاه اســت.
انســان در طول زندگی همواره در جســتجوی
ارامش است .درطلب اسایش ،فراق بال و رهایی
از رنج و اندوه .از ســوی دیگر عوامل بازدارنده ی
بســیاری وجود دارند که مانع از دســتیابی به
اسودگی خاطر می-شــوند .موانع ذهنی مانند
ترس ،اضطراب ،خشم و نفرت ،لحظه های شیرین
زندگــی را در خود فرو می برنــد .به این ترتیب
رســیدن به ارامش مطلق برای انســان به یک
هدف دست نیافتنی مبدل شده است .عواطف و
احساسات ،گاهی موانعی هستند که انسان را از
رسیدن به اسودگی و راحتی خیال دور می کنند.
خشــم ،کینه و نفرت ،امنیت خاطر انسان را به
خطر می اندازند .درچنین مواقعی گویی که انسان
با خود عناد می ورزد؛ احساسات متالطم خواهند
شد .ستیزه جویی اغاز می شود و این شروع یک
جنگ درونی اســت .گویی احســاس ،به مقابله
با احســاس درامده و کمربه فروپاشــی یکدیگر
بسته اند! رفتارهای ناشایست درواقع حاصل افکار
منفی هستند .واکنش هایی که ازمیان زباله ها و
خاکروبه های درونی نمایان می شــوند ،درتمام
لحظاتی که به انها می پردازیم ،درواقع زمانمان
به تسخیر امور به دردنخور درامده و به بیهودگی
و پوچی سپری شده است .دشمن یعنی بدمنش
و بداندیش .افکار منفی ما را به سوی گمانه زنی ها
و گفتگوهای درونی هدایت می کنند .کم کم نسبت
به اطرافیانمان بدگمان می شویم ،چون می ترسیم.
مرزبندی می کنیم .ارتباطاتمان را محدود می کنیم.
چون می پنداریم که زمین و زمان با ما سر دشمنی
دارند .در واقع بخش اعظمی از انرژی ما صرف یک
جنگ درونی می شــود .اگر درهمین لحظه مانند
یک چشــم درونی ،ذهن را از نظر بگذرانیم ،با چه
میزان از افکار و دغدغه های فکری رو به رو خواهیم
شــد؟ افکارمان از چه جنسی و از چه رنگ و بویی
هستند؟ خاطره هایی از قبیل خشم ،ناارامی ،ترس و
اضطراب؟ یا اندیشه هایی با رایحه مهربانی ،صداقت
و صمیمیت؟ کمی تامل کنیم و از خود بپرســیم:
«چه احساســی در من جار یســت؟» حس صلح و
دوســتی؟ یا ترس و انزجار و نفرت و دشــمنی؟
اگاهی از احساســات و هیجانــات درون ،ابزارالزم
برای پذیرفتن تمامیت وجود است؛ پذیرش همه ی
جنبه های شــخصیتی ،مصداق دیگری از رها یی-
ســت .رهایی از احساس ترس و خطر .رهایی از هر
انچه که روح انسان را به اسارت قید و بندها دراورده
است .دراین نوع از پذیرش الزم است که اگاهانه به
استقبال موانع برویم .انها را ببینیم و اجازه دهیم که
حضور داشته باشند .به یک قوه ناظر و مشاهده گر
تبدیل شویم .به مناظر افکار نگاه کنیم و به انها اگاه
باشیم .قضاوت نکنیم و اجازه دهیم همان طور
که هستند از صفحه ی ذهن عبور کنند .به تعبیر
دیگر روح خود را به سازگاری و پذیرش دعوت
می کنیم .خواهیم دید که ارام ارام گفتگوهای
درونــی از میان می روند .ســکوت برهمه چیز
حاکــم و چشــم به تاللــو نور وجود روشــن
می شود .درباغچه سکوت ،گل های ارامش می
رویند .هنگامی که ازافکار و احساســاتمان اگاه
می شــویم ،درمیابیم که بخشی از وجود انسان
شامل مهربانی ،صداقت ،شجاعت ،صلح ،دوستی
و ...و نیمــه دیگری از وجودمــان دربرگیرنده
خصوصیاتی است که از انها با عنوان صفت های
منفی یاد می کنیم مانند دروغگویی ،حسادت،
کینه توزی ،ســتیزه جویی و ...تمرکز بر حواس
به ما کمک می کند تا خود را بهتر بشناســیم.
انچه دیده و شنیده می شــود و انچه از طریق
دیدن و شنیدن به احساس و ادراک تبدیل می-
گردد ،دلیلی برای وجود داشــتن و بودن است.
ما قادرنیستیم چیزی را درک کنیم و خود ،ان
نباشیم .ما هولوگرامی از جهان هستیم .وجودی
که دربردارنده تمام اطالعات جهان درخود است.
بســیاری از عواطف و احساسات ،مانند دوستان
خوبی هســتند که همراهی و همنشینی با انها
مایه ارامش و شادی انسان می شوند و زیر سایه
بســیاری ازانها ،درد و رنــج و نا ارامی را تجربه
خواهیم کرد .انچه درحال حاضر در من جاری
اســت ،می تواند راهی به سوی تعادل و ارامش
باشد و یا مسیری در جهت ناپایداری .درک تمام
و کمال تک تک محرک های بیرونی و درونی و
اشــتی کردن با همه جنبه های وجودی ،به ما
کمــک می کند تا در رویدادهــا و ناگواری های
زندگی ،از توانایی عمل برای تغییر شــرایط به
ســمت اعتدال برخوردارشویم .انســان فرزانه
لحظه های عمر خود را صرف مقابله با درد ورنج
نمی کند ،او از کل وجود خود برای رســیدن به
ارامش بهره مند می شود .سرانجام مدارا کردن
با رنج و اندوه ،اعتدال است .اعتدال یعنی رهایی
و ارامش .همه چیز به خود ما بستگی دارد .اگر
خواهان اســایش دو جهانی هستیم بهتراست
درون خود را از افکارمنفی پاک کرده و همچنان
که با دوســتان مروت می کنیم با دشمنان نیز
مدارا نماییم زیرا درواقع هر دوی انها در ذهن ما
قراردارند .تنها با مروت و مدارا به صلح درونی و
ارامش دست خواهیم یافت.
به قول حافظ شیرین سخن:
اسایش دو گیتی تفسیر این دو حرف است
با دوستان مروت ،با دشمنان مدارا
دانش یوگا خرداد| شماره 162
15 صفحه 16
برای کاهش استرس
در امتحانات چه کار کنیم؟
گرداوری و برگردان :ملیحه تراب پور
و شهریار رفیعی
کارشناسان معتقدند چه نگرانی شما بزرگ باشد چه کوچک می توانید
ازسه گام کاربردی زیر در جهت بهبود ان استفاده کنید.
)1مورد نگرانی را مشخص کنید .گاهی اوقات شما دقیقا می دانید
که نگرانی تان درباره چیســت .گاهی هم ممکن است اصالندانید گیرکار
کجاست .فرض کنیم نگرانی درمورد یکی از معلمان مدرسه است ،اما شاید
دلیل واقعی ان این باشد که شما با درس ریاضی مشکل دارید نه با معلم
ان .بنابراین یک راه حل این اســت که از معلم خود برای مســائل ریاضی
کمک بخواهید .او نیز به طور حتم با خوشرویی کمک تان خواهد کرد.
برخی مشــکالت مانند مســائل خانوادگی اغلب بزرگ هستند و روی
فرزندان تاثیر منفی می گذارند ،گاهی هم انقدر شدید می شوند که از نظر
ما احتمال یافتن راه حل برای انها به صفر می رسد .در این مواقع اولین گام
در جهت رفع نگرانی تمرکز بر روی مورد نگران کننده و تشخیص ان است
.اما اگر در این مورد نیز با مشــکل مواجه هستید می توانید با استفاده از
گام سه از فرد مورد اعتمادی برای رفع مشکل والدین خود کمک بگیرید.
)2به راههایی فکرکنید که به بهتر شدن شرایط ختم می شوند.
ابتدا مشــکل یا مشکالت خود را بر روی کاغذی بنویسید .بعد تصورکنید
اینها مشکالت دوست صمیمی شما هستند که از شما کمک خواسته است.
در این صورت چه راه حل هایی به او پیشــنهاد می دادید ؟ راه حل ها را نیز
بنویسید و بهترین را انتخاب کنید.
تقریبا همیشه و در هر موقعیتی راهی وجود دارد که به کاهش
نگرانی شما کمک کند .اگر تنها و نگران در یک گوشه بنشینید و
کاری نکنید هیچ مشکلی حل نخواهد شد .بنابراین با پیدا کردن
راهی مناسب در ایجاد احساسی خوشایند در خود بکوشید.
هر کسی نگران می شــود ،از ســالمندان گرفته تا خردساالن .هرکدام
به نوعی با این مشــکل ســرو کار دارند اما برای بهبود و رفع ان چه باید
کرد؟ بخصوص اینکه با نزدیک شدن به فصل امتحانات و افزایش استرس
درنوجوانان و جوانان توجه به این موضوع امری ضروری است.
16
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
)3تقریبا همیشه و در هر موقعیتی راهی وجود دارد که به کاهش
نگرانی شما کمک کند .اگر تنها و نگران در یک گوشه بنشینید و کاری
نکنید هیچ مشکلی حل نخواهد شد .بنابراین با پیدا کردن راهی مناسب در
ایجاد احساسی خوشایند در خود بکوشید.
نمرات درســی در مدرســه اغلب نگران کننده ترین مورد برای بچه ها
هستند .اگر این مشکل شما هم هست این سواالت را از خود بپرسید:
چرا نمرات درسی مهم هستند؟ هرکدام چه معنایی دارند؟ من چگونه خود را برای حضور در کالس اماده می کنم؟ ایا نکات و مطالب درسی را حتی وقتی روز بعد امتحان نداریمهم مرور می کنم؟ صفحه 17
یا خواهر و برادر ،دوست و یا مشاوری هست که اکنون او نیز به یافتن راهی
ایا مکان مناسبی برای انجام تکالیفم دارم؟ایا سعی در انجام راههای مختلف مطالعه از قبیل خالصه نویسی و مرور برای کمک به شما فکر می کند.
مطالب ،استفاده از فلش کارت و مطالعه گروهی کرده ام؟
و اما حرف اخر
لذا با کمی تفکر بر روی این سواالت و پاسخ به انها راحت تر می توانید با
ایا می دانید نگران بودن انقدر هم بد نیست؟ مثال اگر شما حداقل کمی
مشــکالت درسی کنار بیایید .اگر نگرانی شما در رابطه با مشاجره ای است
که میان شــما و یکی از دوستانتان اتفاق افتاده برای رفع کدورت از او برای هم نگران امتحان خود نباشید ممکن است مطالعه انرا کنار گذاشته و عاقبت
پشیمان شوید .اما برخی از نوجوانان و جوانان نگرانی هایشان انقدر زیاد است
شرکت در یک برنامه گروهی دعوت کنید.
با تهیه فهرستی از این گونه کارها می توانید یکی از انها را که فکر می کنید که انها را از انجام کارهای الزم باز می دارد .اگر این موضوع در مورد شــما
نیز صدق می کند ،توصیه ی ما این است که با یک مشاور مشورت کنید .و
موثرتر است برای تجدید رابطه دوستی خود و تحکیم ان انتخاب کنید.
فراموش نکنید که تمرینات یوگا بخصوص تمرینات تنفســی برای کاهش
)4از فرد دیگری کمک بخواهید .نگرانی و اظراب باعث احســاس اضطراب مفیدترین راهکار هستند .درکنار مطالعه برای امتحانات تنفس های
تنهایی در شما می شود .پس هنگامی که مضطراب و نگران هستید کسی عمیــق را هم تمرین کنید .پیش از شــروع امتحان چند دم و بازدم عمیق
را پیدا کنید تا بتوانید با او حرف بزنید .گاهی اوقات افراد می گویند " :من بکشــید .بعد از دریافت برگه امتحان ،اول سواالت اسانتر را جواب دهید و
نگران هستم و هیچ کس نمی تواند کاری برای من انجام دهد".اما در اینجا بعد به سراغ سواالت مشکلتر و زمانبرتر بروید .بدین ترتیب استرس شما تا
دو دلیل وجود دارد تا بفهمید که این طور نیست تا وقتی که احساساتتان را حد زیادی کاهش میابد و با ارامش و تمرکز بیشــتری به جواب دادن سایر
با کسی در میان نگذاشتید به او اجازه ندهید تا برای کمک به شما تالش سواالت خواهید پرداخت.
موفق و پیروز باشید.
کند هرگز با اطمینان نمی توانید بگویید که هیچ کس نیســت تا به شــما
کمک کند.
تنها از طریق درد دل کردن با فردی دیگر اســت که می توانید نسبت به
منبعwww. Kidshelth. Com :
انچه موجت نگرانی تان شده به احساس خوشایندتری دست پیدا کنید .پس
روزنامه قدس
دیگر با مشکالت خود تنها نخواهید ماند زیرا فرد دیگری مانند پدر و مادر
دانش یوگا خرداد| شماره 162
17 صفحه 18
بیولوژی شفقت
چگونه تئوری پلی واگال ۱می تواند
ما را به مسیر صلح رهنمون سازد.
نویسنده :جسیکا ویور
۲
مترجم :نگار سنجری فر
18
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
با وجود اینکــه بنیان تمامــی طریقت های
معنوی عشــق و پذیرش خود اســت ،نمی توان
منکر این واقعیت شد که در مواجهه با اضطراب
شدید ،دسترسی ما به مهر و شفقت نه تنها برای
خودمان بلکه برای دیگران هم مسدود می شود.
در فقدان مهارت خود تنظیمی ،۳استرس های
ساده می تواند به تروما ۴منجر شود ،و این امر در
دراز مدت به حس اضطراب و ناتوانی شدید مبدل
خواهد شد .درشرایط اینچنینی ،واکنش های ما
به دیگران و در قبال خودمان مطابق با الگوهای
پیشین رنج و ازردگی خواهد بود.
در جهان فــن اوری و ارتباطات اجتماعی ،و
در شرایطی که اطالعات با سرعت نور در سطح صفحه 19
جهان منتشر می شــوند ،همه ی ما دهه های
متمادی اســت که در میانــه ی یک ترومای
جهانی زندگی می کنیم.
شــفقت می تواند بخش بنیادین شــفای
جمعی ما باشد ،اما راه یادگرفتن دستیابی به
شفقت چیست؟
عصب واگوس ، ۵غالبا با نام "عصب شفقت"
نیز شناخته می شــود؛ به این دلیل ساده که
عصب واگ شــکمی ۶یک مسیرعصبی ست
که احساساتی همچون حس مهر و شفقت را
منتقل می سازد.
از طریــق راهکارهای مفیدی همچون یک
گردش کوتاه درطبیعت یا تمرین های کششی
و تنفسی ،شما قادر هستید مسیرهای عصبی
تــازه ای خلق کنید که به ســامت و انعطاف
پذیری احساســی ،معنوی و ذهنی تان کمک
شــایانی کنــد .روش هایی وجــود دارند که
می توانید از طریق انها سیســتم عصبی خود
را بازسازی کرده ،سیستم عصبی واگ شکمی
خود را بیدار کنید و حس اســایش بیشتری
داشته باشید.
با قرار گرفتن دراین مسیر ،قادر خواهید بود
به دانشــی ژرف دست پیدا کنید ،به فرزانگی
درونتان بیشتر بپردازید و به منابعی دسترسی
پیدا کنید که در پردازش تجربه ی زیســتی از
چالش برانگیزترین بخش ان تا قســمت های
معنوی زندگی به یاری تان بشــتابد .پاســخ
"استراحت و هضم" ۷واکنشی ست که ازعصب
واگ شکمی حاصل می شود که خود بخشی از
سیستم عصبی پاراسمپاتیک است .دراین حالت
شما در وضعیت ایمن و هم ایستا قرارمی گیرید
و قادرهســتید احساســاتی همچــون ثبات،
اگاهی ،شادی ،کنجکاوی ،همدلی و شفقت را
تجربه کنید.
شــما توانایی ان را دارید که با شکل دهی
۸
نوین سیستم عصبی تان ،ســطح کورتیزول
را کاهش داده و خود را برای ارامش بیشــتر
اماده کنید .ضمنا ظرفیت شــما درخودداری
و پرهیز از سرگشــتگی های ناشی از تنهایی
باالتر می رود.
من به عنوان مدرس یوگایی که از مضرات
ترومــا اطالع دارم ،همیشــه ایــن موضوع را
در کانون تدریســم قرارمی دهم .درجامعه ی
سرگشته ی امروز که سطح ادرنالین همگانی
بیش از اندازه ی معمول است و افراد جامعه با
اسیب های بسیار مواجهند ،ما موظف هستیم
با پرورش مهارت های "خود -تنظیمی" نه تنها
به یاری خودمان وعزیزانمان بشتابیم ،بلکه این
هدف برای شکل دادن به یک جامعه بهتر نیز
باید مد نظرمان باشد.
از طریق خودتنظیمی وضعیت عصبی تان،
شما به مقر فرمانروایی خود دست پیدا خواهید
کرد و تاج و تخت تان را دوباره به دست خواهید
اورد .گام برداشتن دراین مسیر ،گام برداشتن
به ســوی محراب معبد درونی تان است .شما
قادرید از این طریق جوهر مقدس درونتان را
گرامی بدارید و قوه ی شهود و ماهیت خود را
به مرحله ی ثبات برســانید .با اکتشاف نیلوفر
گرانبهای درونی خــود ،می توانید برای خود
و جامعه ای که عضو ان هســتید فرد مفید و
ارزشمندتری باشید .مسیر صلح از درون شما
اغاز می شود؛ وجود خود را گرامی بشمارید و
قدردان زیبایی لحظات زندگی باشــید .مهر و
شفقت جزئی از ماهیت زیستی شماست!
نظریه ای که توسط دکتر استیون 1-Polyvagal Theory
پورگز با مطالعه بر عصب واگوس یا واگ مطرح شد.
طبق این نظریه عصب واگوس نقش به سزایی در تجربه
احساساتی همچون نا امنی و خطر دارد .اغاز ادراک حس
ناامنی در جهان اطراف از طریق این بخش از اعصاب و
در دوران کودکی اغاز می شود و در دوران بزرگسالی به
.شکل غیرارادی به فعالیت خود ادامه می دهد .مترجم
مدرس یوگا و از نویسندگان مجله 2- Jessica Weaver
اوم یوگا
توانایی در کنترل افکار ،احساسات و 3- Self-regulation
رفتار که برای پیشگیری از رفتار نامطلوب ،دستیابی به
رفتارهای مطلوب و اهداف سازنده ضروری است .خود
تنظیمی بخش مهمی از هوش هیجانی را شکل می دهد.
.مترجم
در دانش پزشکی به هرگونه ضربه ،جراحت4- Trauma ،
شوک و اسیب وارد شده به بدن و ذهن انسان اطالق
.می شود .مترجم
عصب واگ یا واگوس طوالنی ترین 5- Vagus Nerve
عصب مغزیست که عالوه بر نقش ایفا کردن در اعصاب
پاراسمپاتیک و هاضمه ،اطالعات حسی درونی را از شکم
.و سینه دریافت می کند .مترجم
6- Ventral Vagal Nerve
پاسخی پاراسمپاتیک که 7- Rest and digest response
موجب ارام سازی ماهیچه ها ،افزایش انزیمهای گوارشی،
.کاهش ضربان قلب و...است .مترجم
هورمون استرس 8- Cortisol
منبع :مجله اوم یوگا 2022
دانش یوگا خرداد| شماره 162
19 صفحه 20
10دقیقه یوگای قدرتی
برای تقویت بدن
نویسنده :کینومک گریگور
برگردان :مارال طاووسی
یوگا تنها برای انعطاف پذیری بدن نیست ،بسیاری از اساناها برروی تقویت
ذهن ،ماهیچه ها ،مفاصل و استخوان ها کار می کنند .این توالی حرکتی10
دقیقه ایی که دراینجا به شما معرفی می کنیم ضمن تقویت هسته ی مرکزی
بدن و شانه ها ،به کل اندام-هایتان پایداری و مقاومت بیشتری داده و احساس
قدرت و اعتماد به نفس تان را افزایش می دهد.
.1وضعیت میز
برای گرم کردن مچ دست ها و شانه هایتان با وضعیت میز شروع می کنیم.
برروی کف دســت ها و زانوها قراربگیرید .دست ها را به اندازه عرض شانه ها
ازهم جدا کنید .زانوها را نیز به اندازه عرض لگن ازهم دور نگه دارید .استخوان
دنبالچه را به داخل بکشید .به این صورت هسته مرکزی تان فعال می شود.
دراین وضعیت به مدت پنج دم و بازدم باقی بمانید.
.2وضعیت گاو و گربه
از وضعیت میز به وضعیت های گاووگربه بروید .دم بگیرید و پشــت خود
را مقعرکنید .ســتون مهره ها را به داخل کشیده و سر را به طرف باال ببرید.
سپس همراه بازدم شکم را به داخل برده و پشت را محدب کنید و سر را به
سمت پایین بیاورید .این دو اسانا را پنج مرتبه پشت سرهم به طورمتناوب
تکرارکنید.
20
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
.3وضعیت پالنک
در وضعیت میز قراربگیرید .ابتدا یک پا را به ســمت عقب بکشید و بعد
پای دیگر را کناران بگذارید .بدن شما باید ازفرق سرتا پاشنه ی پاها برروی
یک خط صاف و مســتقیم قراربگیرد .دست ها را صاف و عمود برزمین نگه
دارید .ماهیچه هــای ران ها را محکم و منقبض کنیــد .این وضعیت برای
تقویت هسته ی مرکزی بسیار مفید است .دراین وضعیت به مدت پنج دم و
بازدم بمانید.
.4سگ سرپایین
ازوضعیت پالنک به وضعیت ســگ ســرپایین بروید .مفصل ران ها را به
سمت باال هدایت کنید و سرتان را پایین بیاورید طوری که صورت تان مقابل
پاهایتان باشد .دست ها به اندازه ی عرض شانه ها ازهم فاصله داشته باشند .با
فشار دادن کف دست-ها و کف پاها برروی زمین تعادل خود را حفظ کنید.
وزن بدن را به طور مساوی برروی دست ها و پاهایتان بیاندازید .در وضعیت
نهایی به مدت پنج دم و بازدم باقی بمانید. صفحه 21
.5وضعیت دلفین
بــا حرکت دلفین بــرروی تقویت کتف ها و شــانه ها کارمی کنیم .ابتدا
دروضعیت میز قراربگیرید و بعد ساعدهایتان را روی زمین بگذارید .دست ها
به اندازه ی عرض شانه ها با هم فاصله داشته باشند و نوک انگشتان دست ها
رو به جلو و صاف قرار بگیرند .مفصل ران ها را صاف و کشــیده به طرف باال
ببرید بعد به جلو گام بردارید و پاها را به باالتنه نزدیک کنید .این وضعیت
تقریبا شبیه به سگ سرپایین است با این تفاوت که ساعدها و نوک انگشتان
پاها روی زمین هستند .ارنج ها را با زاویه 90درجه نگه دارید .وزن بدنتان
را بیشــتر روی شانه ها و ساعدها بیاندازید و به این وسیله هسته مرکزی را
تقویت کنید .در وضعیت نهایی به مدت پنج دم و بازدم بمانید.
.8وضعیت میز وارونه
نوبت رها کردن مفصل ران ها با حرکت میز وارونه است .ازحالت قایق پاها
را پایین اورده و کف پاها را روی زمین بگذارید .کف دست ها را در پشت خود
روی زمین قراردهید ،نوک انگشتان دست ها رو به جلو باشند .دمی عمیق
بگیرید و همراه ان مفصل ران ها را به طرف باال بکشــید .باالتنه و ران ها را
در یک خط مستقیم نگه دارید .دست ها و ساق پاها عمود بر زمین باشند.
کف دســت ها و کف پاها را روی زمین فشاردهید .به مدت پنج دم و بازدم
دراین حالت بمانید.
.6وضعیت قایق ()1
حاال بیایید روی هسته مرکزی بیشتر تمرکز کنیم .روی مت یوگا بنشینید.
پاها را مقابل خود دراز کنید .زانوها را خم کرده و دنبالچه را کمی به داخل
بکشــید .نوک انگشتان پاها روی زمین باشند .دست هایتان را روبروی خود
صاف و کشیده نگه دارید .دراین حالت به مدت پنج دم و بازدم باقی بمانید.
.7وضعیت قایق ()2
در ادامه ،وضعیت قایق(ناواسانا) را تکمیل می کنیم .درهمان وضعیت قبلی
که هستید ،پاهای خود را باال بیاورید طوری که ساق پاها موازی زمین باشند.
دست ها را همچنان کشیده و موازی سطح زمین نگه دارید .دراین حالت به
مدت پنج دم و بازدم بمانید .سپس پاها را باال بیاورید و با بدن خود شکل V
را درست کنید .دراین وضعیت نیز به مدت پنج دم و بازدم باقی بمانید .این
حرکت برای تقویت ماهیچه های شکمی و پاها بسیارمفید است.
.9مدیتیشن
درپایان این توالی قدرتی ،دریکی از وضعیت های مدیتیشــن( لوتوس یا
چهارزانو) روی زمین بنشــینید .چشم هایتان را ببندید یا نیمه باز بگذارید.
توجه تان روی دم و بازدم هایتان باشــد 10 .دم و بازدم طبیعی را بشمارید.
سپس اگاهی را روی بدنتان بیاورید .حرکت انرژی را در سراسر بدن احساس
کنیــد .به تک تک اندام های بدن توجه کنید و ببینید که پس ازانجام این
توالی حرکتی چه تغییری کرده اند .با ماساژ دادن اهسته صورت و ناماسته
مودرا تمرین را به پایان برسانید.
• Kino Mac Gregorمربی یوگا و از نویسندگان مجله اوم
یوگاست .ویدئوهای اموزشی او درOm app
• منبع 2022 OmYogaMagazine
موجود است.
دانش یوگا خرداد| شماره 162
21 صفحه 22
دکترایمثبتاندیشی!
واحد تحریریه
ســوی خود جذب می کند .در این وضعیت هیچ
انســانی نمی تواند از زندگی لذت ببرد زیرا یک
انسان فقط زمانی می تواند خوشحال باشد که در
قید و بند اینده و گذشته نباشد.
مادامی که یک انســان چیزی را نپذیرد ،هیچ
تالشی برای تغییر دادن ان به خرج نخواهد داد و
سبب
گالیه کردن ،نق زدن و قضاوت-کردن تنها
ِ
این می شود که فرد از پذیرش مسئولیت انچه که
در زندگی اوست ،فرار کند.
برای تنها شدن و منفور شدن یک انسان همین
کافی است که با دیدن هر فردی زبان به انتقاد از او
بازکند( .مخصوصاً زمانی که این کار در جمع های
دوستانه و خانوادگی یا کاری انجام بپذیرد ).اگر
ِ
داشتن
فرصت دوست
افراد را دائما قضاوت کنید،
ِ
انها را از دســت خواهید داد و دیگر نمی توانید
قلب خود را بوسیله عشق ورزیدن ،شارژ کنید!
قضاوت کردن و برچســب زدن به انســان ها
و حتی موقعیت ها ،رویدادها و پدیده ها ســبب
می شود که نتوانید انها را ،انطور که باید دوست
احساس تنهایی ،لحظات غم انگیزی
داشته باشید.
ِ
برای یک انسان رقم می زند و واقعیت این است که
داشتن دیگران
انسانی-که از ابراز محبت و دوست
ِ
عاجز باشد عمیقاً احساس تنهایی خواهد کرد .اگر
چرا با وجو ِد ســال ها شــرکت درکالس های انتخاب های اوست .اگر یک فرد تغییری در افکار و می خواهید انسان محبوبی بشوید اجازه بدهید که
مختلــف و خواندن کتاب هــای متعدد پیرامون گفتار و عملکرد و انتخاب های خود بوجود نیاورد،
دیدن شما خاطره خوبی برای اطرافیان تان باشد.
ِ
مباحث مرتبط بــا موفقیت و ارامش در زندگی ،نباید انتظار داشته باشد که زندگی اش تغییر کند.
هنوز احساس ارامش نمی کنم؟ چرا هنوز از نظر نباید این توقع را داشــته باشیم که هنگامی که
خودت انتخاب کن!
معنوی و ارتباط با خدا پیشرفتی نداشته ام؟ چرا زمیــن و زمــان را به باد انتقــاد می گیریم ،فر ِد
ذهن خود را
شــادی و غم یک انتخاب استِ .
نمی توانم با عزیزانم ارتباطی مطلوب و ســازنده محبوبی در بین اطرافیان خود بشویم .همچنین طوری تربیت کنید که در هر شــرایط زیبایی را
برقرار کنم؟ این پرسش ها ذهن بسیاری از افرادی نباید این انتظار را در خود بوجود اورده باشــیم ببیند و بیابد .تمامی تمریناتِ مثبت اندیشی شما
که برای تغییر دادن اوضــاع زندگی خود تالش که با وجود افکار منفی،
انســان شادی باشیم و را باید به نقطه ای برسانند که انسان ها ،پدیده ها،
ِ
می کنند را مشغول کرده است .برای بسیاری از
احســاس ارامش کنیم .خالصــه همه تمرینات موقعیت ها و رویدادها را همان گونه که هســت
ِ
افرا ِد جامعه این ســوال است که چگونه برخی از مثبت اندیشــی ما را باید به نقطه ای برساند که ببینید ،بپذیرید و دوست بدارید.
افراد می توانند در ســخت-ترین شرایط،
ارامش از گالیه کردن و نق زدن دســت برداریم زیرا این
باالترین درجه شــکرگزاری وقتی اســت که
ِ
خود را حفــظ کنند و همواره لبخندی از َســ ِر کاری است که از بزرگ شدن نگرانی ها و قوی تر انسان به ســکوت و تسلیم رسیده باشد با انجا ِم
رضایت و شــادمانی بر لب داشته باشند؟ چگونه شدن افکا ِر منفی جلوگیری می کند.
تمرین شکرگزاری باید به نقطه ای برسید که به
ِ
اســت که برخی در ارتباط های خود کام ً
ال موفق
ذهن فــردی که در حالت خشــم و انزجار و محض مواجهه با اندک دشواری زبان به گالیه و
ِ
ّ
هســتند ،گویی که انها مهره ی مــار دارند! اما اعتراض به َسر می برد ،نمی تواند مولد افکارخالقانه شکایت باز نکنید.
برخی دیگر عمیقاً احســاس تنهایی می کنند و و ایده های بدیع و سازنده باشد .در این حاالت به
اصوالً وقتی احســاس خوبــی ندارید باید در
همواره از درک نشــدن و پذیرفته نشدن توسط جای اینکه ذهن در جستجوی راه حل ها و پاسخ ها افکار ،گفتار و عملکردهــای خود قدری تجدید
اطرافیان خود شکایت می کنند؟ انسان هایی که باشد ،انرژیِ خود را برای جنگیدن ،مقاومت کردن نظر کنید زیرا خداوند هر روز و هر لحظه ظرفِ
نــزد اطرافیان خــود کام َ
ال محبوب و دوســت و نپذیرفتــن مصرف کند .طبــق قانون جذب ،انرژی ما را شــارژ می کند و این ما هستیم که با
داشتنی هســتند ،چه چیزهایی را می دانند که اتفاقات خوبی در انتظار این فرد نخواهد بود زیرا افکار نااُمیدکننده و پَــر و بال دادن به نگرانی ها،
دیگران نمی دانند؟
تما ِم تمرکز و توجه اش به چیزی است که از ان انرژی الهی خود را از بین می بریم .اگر می خواهید
ِ
باعث
ان چیزی کــه
دگرگون شــدن حاالتِ فراری است و دوست ندارد در زندگی اش تجربه همانند انســان هایی که هر لحظه لبخند به لب
ِ
اشتیاق فراوان زندگی می کنند و با انرژی
یک انسان می شــود ،تغییر در نحوه ی نگرش و کند .براین اســاس موار ِد نامطلوبِ بیشتری را به دارند ،با
ِ
22
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا صفحه 23
زیاد در محل کار و کسب خود حاضر می شوند،
باشید این اصل را از یاد نبرید:
گله ،انتقاد و قضاوت ممنوع!
مالی کافی برای شــرکت
اگر فرصت و ِ
توان ِ
در کالس های خودسازی ،خودشناسی و مثبت
اندیشــی را ندارید فقط این نکتــه را بیاموزید
و رعایــت کنید .اگر بتوانید فقــط یک قانون را
ِ
رعایت ان شادی سلولی و ارامش
بیاموزید که با
عمیق و پایــدار و محبوبیت و بهبود ارتباطات با
همه انسان ها و رشد معنوی را بدست بیاورید ،به
این قانون می رسیم:
گله ،انتقاد و قضاوت ممنوع!
ارزش بیســت ســال
اگر بخواهم تمرینی که ِ
سرمایه گذاری و زمان و انرژی را داشته باشد ،به
شما بیاموزم به شما می گویم:
گله ،انتقاد و قضاوت ممنوع!
اگر بخواهید عصاره و چکیده انچه را در تمام
کتابهای مثبت اندیشی هست بیاموزید ،باید این
جمله را خوب درک کنید:
گله ،انتقاد و قضاوت ممنوع!
فقط با درک و به کار بردن( گله ،انتقاد و قضاوت
ممنوع! ) می توانید دکترای مثبت اندیشی خود را
در زندگی دریافت کنید.
رفع سریع فشار عصبی
در لحظات پر اضطراب
مترجم :رویا مرادی
تمریناتی برای اســتراحت های کوتاه مدت و رفع سریع فشار
عصبی در لحظات پر اضطراب
استراحت های کوتاه مدت ،از بین برنده اضطراب بوده و می توانید هرلحظه
که بخواهید انها را انجام دهید .این تکنیک ها می توانند دلهره شــما را در
مطب دندانپزشــک کاهش داده ،اضطراب قبل از یک مالقات مهم را از بین
ببرند ،وقتی در ترافیک گیرکرده اید به شــما ارامش دهند ،یا کمک کنند
که خونسردی خود را در مواجهه با افراد یا موقعیت هایی که شمارا ناراحت
می کنند حفظ کنید .چه یک دقیقه فرصت داشــته باشید و چه سه دقیقه
این تمرینات اثربخش هستند.
وقتی که یک دقیقه فرصت دارید
دستتان را درست زیر ناف قراردهید بطوریکه باال و پائین رفتن ارام شکم
را همراه با نفس های خود احســاس کنید .عمل دم را انجام دهید و مکث
کنید .تا 3شماره بشمارید .حال بازدم را انجام دهید .مکث کنید .تا 3شماره
بشمارید .تنفس عمیق را بمدت یک دقیقه ادامه دهید ،پس از هر دم و پس
از هر بازدم مکثی به اندازه 3شماره داشته باشید.
وقتی سه دقیقه فرصت دارید
یا بجای تمرین باال می توانید درحالیکه بطرز راحتی نشسته اید چند نفس
همانطور که نشسته اید ،هرکاری که می کنید زمین بگذارید و به بدن خود
ارام و عمیق بکشید و با خود به ارامی تکرار کنید :با هر دم پیش خود "من
هستم " و با هربازدم "ارام هستم"را تکرارکنید .دو یا سه مرتبه به ارامی این توجه کنید .ابتدا عضالت صورت خود را وانهاده کرده اجازه دهید فک پائین
کار را تکرار کنید و سپس حس کنید که تمام بدنتان به ارامی در صندلی کمی باز شود .بگذارید شــانه هایتان بیافتد .دستهایتان را در دوطرف بدن
رها کنید .اجازه دهید دست ها ازاد باشند و بین انگشتان فاصله بیافتد .اگر
فرو می رود و ارام می گیرد.
پاها و یا قوزک پاها را رویهم انداخته اید از هم جدایشــان کنید .حس کنید
ران هایتان در صندلی فرو می رود و باعث می شود پاهایتان جدای از یکدیگر
وقتی که دو دقیقه فرصت دارید
به ارامی از ده تا صفر بشمارید .با هر عدد یک تنفس کامل انجام دهید ،دم و کامال رها و راحت قرار بگیرند .احســاس کنید که ســاق پا و عضالت ان
و بازدم .مثال با یک دم عمیق به خودتان بگوئید .10ارام بازدم انجام دهید .با ســنگین شده پاهایتان در زمین ریشه می دواند .حال یک دم ارام و سپس
دم عمیق بعدی بگوئید 9و به همین ترتیب .اگر احساس سردرگمی کردید ،یک بازدم ارام انجام دهید.
اعداد را ارامتر بشمارید تا فاصله نفس ها بیشتر شود .وقتی به صفر رسیدید
باید احساس ارامش بیشتری داشته باشید .اگر الزم بود تمرین را تکرار کنید.
منبعHarvard medical school :
دانش یوگا خرداد| شماره 162
23 صفحه 24
شعر در یوگا
نویسنده :دومینک بارت
۱
مترجم :ژیال حاتمی
استفاده از شعر و مانترا و عبارات تاکیدی
مثبــت ،در یوگا تاثیر درمانی انرا بیشــتر
میکند .در مقاله زیر نویسنده به این موضوع
از دیدگاه باباکارخان ۲شاعر صوفی و درمانگر
پرداخته است.
برای پرتو جویان یوگا ،این اشعار دری برای ورود
بــه دنیای ماورای اثیری و درونی هســتند .روش
یوگا درمانی باباکارخان ترکیبی از یوگای هندی،
یوگای مصری و یوگای چینی اســت تا به بهترین
وجــه ممکن روی بدن افراد تاثیر بگذارد و در این
روش ،این اشعار در واقع جنبه تکمیلی برای درمان
افراد دارند.
بعد از انجام اساناهای یوگا ،هنگام ریلکسیشن
یا مدیتیشــن این اشعار خوانده می شــوند ،زیرا
پرتوجو در فاز پذیرش بیشــتری قرار دارد و بهتر
می تواند این اموزه ها را دریافت کند .که عبارتند از
سخنان صلح امیز ،کلمات مثبت و روشنایی بخش
و ارامــش بخش که کمک می کنند تا االم روحی
فرد تسکین پیدا کند .همه این موارد حتما همراه
با شکرگزاری می باشند که در واقع دارویی کامال
ملموس برای روح انسان هستند.
این جمالت می توانند این چنین باشند:
"من بــه اندوه گذشــته لبخنــد میزنم فقط
شادی های گذشته را به یاد می اورم
به اینده و دنیای ماورایی می نگرم
و اگر ذهنم پراکنده شــود و تشویش ها به من
هجوم اورند
و ابرهای شک و تردید وجودم را بگیرند
به خودم اجازه رها شدن می دهم
با خود نمی جنگم
و متوجه می شوم که سنگینی از روح و جسمم
رخت بربسته
و به حالت خوشــحالی و ســبکبالی بیشتری
میرسم".
این اشعار و کلمات در قالب مانترا می توانند به
علت روشنایی خاصی که دارند گنجینه ای باشند
برای ارامش و انرژی دادن به قلب و روح انسان.
24
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا صفحه 25
راه قلــب بــرای اشــنایان این مســیر کامال
مشخص است
این راه بسی ساده است
نیازی به دانش پیچیده ندارد
با افکاری درست و صادقانه
همه انسان ها می توانند به ارامش قلبی برسند
راه رهایی راه قلب است.
شــعرایی نظیر حضرت حافظ در اشعار خود بر
تمام این موارد تاکید کرده اند که با شهود قلبی و
روشنایی به زندگی بنگرید و در لحظه حال حضور
داشته باشید ،زیرا:
جهــان و کار جهان جمله هیچ بر هیچ اســت
هزار با ر من این نکته کردم تحقیق
بــه مامنــی رو و فرصت شــمار غنیمت وقت
که در کمینگه عمرند قاطعان طریق
عقل و قلب هــر دو باهم راه زندگی را نشــان
می دهند و این نوشته ها و مانتراها ارتباطی عمیق
با روح انسان دارند که به صورت درونی بر وی تاثیر
می گذارند زیرا به طور مستقیم با منبع کائنات در
ارتباط هستند .اشعاری ساده و پرمحتوا و غنی که
به انســان کمک می کنند تا از مشکالت زندگی
فاصلــه بگیرد و ارامش خود را بیشــتر کند و راه
زندگی را روشنتر ببیند.
چرا ریلکسیشن برای این موارد مهم است؟
زیرا هنگام اســتراحت و ریلکسیشن به صورت
اگاهانه تنفس می کنیم ،بدن و تمام وجود انسان
دوباره از نو متولد می شود و در حالتی از رهایی و
خلســه که فقط به دم و بازدم توجه می شود ،قرار
می گیریم .بدن ارتعاشات مثبت دریافت می کند و
به این روش ،انســان خود و افکار خود را بازسازی
می کند و از تنش ها رها می شود .دیدگاهی وسیع تر
و رهاتر بر پایه اصلی عشق به زندگی ،به کائنات و
به حضور در زندگی برای خود به وجود می اورد.
1. Dominic Barrett
برگرفته از سایت فرانسوی
puissance-/03/2019/http://www.franchecomteyoga.com
de-la-poesie-en-yoga.html
تاریخ چاپ مقاله :فوریه 2019
C H A K R A M A T
مرتاضان هند از قرن ها پیش تاکنون برای فعال کردن
چاکراها و به جریان انداختن انرژی در همه اندام های
بــدن روی تختــی کــه هزاران میــخ در ان بــکار رفته بود
می ایســتادند ،دراز می کشــیدند و یوگا انجام می دادند
تا نه تنها بیمار نشوند بلکه همراه با نشاط و ارامش از
عمر طوالنی برخوردار گردند و اینک دانش یوگا با الهام
از ایــن روش کهــن مرتاضــان هنــد مبادرت به ســاخت
و تولیــد تشــکچه ســوزن دار قابل اســتفاده بــرای عموم
بمنظور رسیدن به نشاط و سالمتی پایدار نموده است.
چاکرامت تشــکچه ای ســوزنی است که اســتفاده از ان
سالمتی را برای همگان به ارمغان می اورد.
chakrakala.com
02188319054
دانش یوگا خرداد| شماره 162
25 صفحه 26
درباره فیلم
نویسنده و کارگردان :لوک بسون
بازیگران :اسکارلت یوهانسن و مورگان فریمن
مدت زمان فیلم 90 :دقیقه
موسیقی متن :اریک سرا
ژانر :علمی تخیلی عرفانی
محصول 2014فرانسه و امریکا
امتیاز پنج ستاره و پرفروش ترین فیلم سال
2014
۱
سینمای عرفانی
نقد فیلم سینمایی لوسی
Lucy
نویسنده :شهال قاسمیان دستجردی
26
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
خالصه داستان
لوسی( با بازی اسکارلت یوهانسن) دختر25
ســاله ی امریکایی ،درشهر تایپه تایوان دانشجو
است .دوست لوســی به نام ریچارد ،او را فریب
داده و وادارش می کند که با یک باند خطرناک
مــواد مخدرهمکاری کند .لوســی طبق قول و
قرارها چمدانی که حاوی کیسه های پالستیکی
مواد مخدرصنعتی و بسیارگران قیمت است را
به شــخصی به نام جانگ تحویل می دهد .اما با
کشــته شدن ریچارد ،لوســی در دام این گروه
مخوف گرفتارمی شود .انها بدون اطالع لوسی،
او را بیهوش کرده و کیســه های مواد مخدر را
با عمل جراحی درون بدنش جاسازی می کنند
تا بدین وســیله کارحمل و انتقال انها را برای
خود اسان سازند .ناگهان براثر ضربه-ایی که به
شکم لوسی وارد می شود ،کیسه ها درون بدنش
پاره شده و مواد شیمیایی بتدریج به بافت ها و
نسوج او راه پیدا می-کنند .در نتیجه ی پیشروی
این مواد سمی دربدن لوسی ،کم کم دستگاه ها
وارگانهای جسم فیزیکیش از کارمیافتند ،ولی
ژن های او جهش یافتــه و صاحب قدرت های
ذهنی خارق العاده ایی می گردد مانند خواندن
ذهــن دیگران و جابــه جایی افراد و اشــیاء با
نیروی تمرکز و ذهن خود .لوســی که متوجه
شده براثراین جاسازی چه بالیی بر سرش امده،
تصمیم می گیرد با کمک همین نیروها از ان باند
تبه کار انتقام گرفته و نابودشان کند.
از طرفی پرفسورســاموئل نورمــن( با بازی
مورگان فریمن) مشــغول ســخنرانی درباره ی
ذهن انسان و شگفتی های ان در دانشگاه است.
او می گوید دربین موجودات ،دلفین ها بیشترین
بهره را از مغــز خود می برند یعنی از 20درصد
توانایی هــای ذهنی خود اســتفاده می کنند،
درحالی کــه اکثرانســان ها تنهــا 10درصد
قابلیت های ذهنی شان را به کارمی گیرند .یکی
از دانشجویان می پرسد که ایا انسان می تواند از صفحه 27
100درصد ذهن خود بهره ببرد؟ اگر بله ،انگاه
چه اتفاقی برایش میافتد ؟! پرفسور به فکر فرو
می رود.
لوسی می فهمد که اعضای بدنش یکی یکی
درحال تغییرند و امیال حیوانی خود مثل میل
به خوردن و خوابیدن و ...را از دست می دهد .اما
با کم شــدن این امیال ،ذهنش فعالتر و فعالتر
می گردد تا جایی که فقط ذهنش کارمی کند و
تمام کارها را فقط با نیروی فکر انجام می دهد.
لوســی و پرفسور ســاموئل همدیگر را مالقات
می کنند و لوسی ماجرای خود را برای او تعریف
می کند و می-گوید کــه چه اتفاقی برای او در
حال رخ دادن اســت .پرفسور به کمک لوسی
می ا ید و همچنین پاســخ سوالی که ذهنش را
مشغول کرده بود میابد ،می فهمد که اگر انسان
100درصــد از ذهن خود اســتفاده کند چه
توانایی های اعجاب انگیزی پیدا می کند! بالخره
لوســی با توانایی های ذهنی که عایدش شده
انتقام خود را از گروه مجرمین می گیرد.
نقد فیلم
از نظر بسیاری از مخاطبین ،فیلم لوسی شاید
فیلمی علمی تخیلی و اکشــن و جذاب باشد،
همراه با اتفاقات عجیب و باورنکردنی و سرگرم
کننده ،اما اگر با توجه بیشــتری فیلم را دنبال
کنیم پیام اصلــی فیلم را می گیریم؛ "هرچقدر
امیال و غرایز حیوانی کمتر شــوند ذهن انسان
قوی ترمی گردد و می تواند دســت به کارهایی
بزند که حتی تصورش را نیز نمی کرده".
داســتان فیلم ماجرایی دلهره اور و انتقامی
است .تماشاچیان مدت 90دقیقه پرهیجان را
با لوسی همراه می شوند .موضوع قاچاق-چیان
و حمــل مواد مخدر تنها بهانه ایی اســت برای
پرداختن بــه موضوع اصلی یعنی به کارگرفتن
ذهن و کشــف قابلیت های بی شمارش .فیلم
لوســی پیامی معنوی را درون قالبی اکشــن و
سرگرم کننده به تصویر می کشد که قادراست
تماشاچی را برای ساعاتی میخکوب و مجذوب
کند .بخصوص بازی اســتثنایی و زیرپوســتی
اسکارلت یوهانســن که بتدریج تبدیل به یک
رباط هوشمند می شــود از نقاط قوت فیلم به
شمار می رود.
در صحنه ایی از فیلم ،لوســی قابلت عجیب
دیگری پیدا می کنــد و می تواند به دوران های
گذشــته برود و انسان های نخستین را مالقات
کند .او با زنی ماقبل تاریخ دیدارمی کند که نام او
نیز لوسی است .شاید منظور اجداد اوست و یا
شاید کارگردان دراین سکانس اشاره به جهش
و رشد و تکامل مغز انسان دارد .لوسی می تواند
سمبل یک جهش جدید انسانی باشد.
فیلــم بیننــده را وادارمی کنــد کــه بــه
توانایی های ذهنی خود بیشــتر بیاندیشــد.
وقتی پرفسورساموئل خطاب به دانشجویانش
می گوید ":اکثرانســان ها فقــط از 10درصد
از توانایی های مغز خود اســتفاده می کنند".
انگار می خواهــد تلنگری به انســان ها بزند
کــه اینقدرخود را درگیر خوراک و پوشــاک
و مســائل ابتدایی زندگی که بین انســان و
حیوان مشــترکند نکنند و بیشتر به ذهن و
قابلیت هایش توجه نشان دهند.
Luc Bessonکارگردان فرانسوی متولد 1959است .او در سن 15سالگی با رها کردن مدرسه به فیلم سازی
روی اورد و اکنون یکی از کارگردانان مطرح جهان است که فیلم های درخشانی در کارنامه هنری خود دارد
از جمله لئون ،داستان ژاندارک ،تاکسی و نیکیتا.
دانش یوگا خرداد| شماره 162
27 صفحه 28
دوم
بشنو از نی...
حکایت" فریفتن روستایی شهری را"
برگرفته از کتاب با پیربلخ
نویسنده :محمد جعفرمصفا
خالصه نویسی و تنظیم :شهال قاسمیان
درشماره ی گذشته گفتیم که اشعار موالنا چنان استعاری و پر رمز
و رازند که ممکن است اکثرافراد بدرستی مفاهیم انرا درک نکنند.
همچنین درقسمت اول از این مجموعه ،حکایت پادشاه و کنیزک را
تفسیر کردیم و اشاره نمودیم که دراغلب حکایت های مثنوی چند
شــخصیت وجود دارند که همگی انها در واقع جنبه های مختلف
وجود هریک از ما هستند .در این شماره به شرح و تفسیرحکایت
" فریفتن روستایی شهری را" می پردازیم.
بیشــترین تاکید موالنا درمثنوی ،بر وخامت حرص و برحذرداشتن ما از
ازمندی اســت .وی در حکایت " فریفتن روستایی شهری را" علت اسارت
انســان را به صورت زیبایی ترسیم می کند .ولی قبل از این حکایت ،داستان
کوتاهی می اورد تا ذهن ما را برای فهم داستان اصلی اماده کند .او می گوید
کــه جماعتی رهگذر به راهی می رفتند( راه زندگی) ،شــخصی بصیر با انها
برخورد میکند و می گوید در راهی که می روید پیل بچگان زیادی خفته اند؛
مبادا حرص و گرســنگی بر شما چیره شود و انها را بخورید! زیرا به هالکت
شما خواهد انجامید! رهگذران که اسیرازمندی بودند به نصایح فرد خردمند
اعتنایــی نکرده و پیل بچه-ایی را کباب می کنند و می خورند و ســپس به
خــواب فرو می روند .خواب دراینجا اشــاره به غفلت ،و خوردن پیل بچه که
گوشت ان حرام است اشاره به غرق شدن در لذات دنیوی دارد .ناگهان مادر
پیل بچه از راه می رسد و دهان افراد را بو می کند .کسی که بیداراست و پیل
28
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
بچه را نخورده( فرد خردمند) رها می کند و به سراغ انهایی می رود که خوابند
ودهانشان بوی کباب پیل بچه می دهد و انها را به هالکت می رساند .دراینجا
موالنــا می خواهد بگوید انان که گناهی مرتکب نشــده اند مصون و درامان
می مانند و کسانی که اعمال ناشایستی انجام می دهند مجازات می شوند.
بعد ازاین حکایت کوتاه که حکم مقدمه را دارد موالنا سراغ حکایت اصلی
رفته و داستان "فریفتن روستایی شهری را" شروع می کند؛ مردی روستایی
هرســال به شهرمی اید و دوسه ماهی درخانه ی مرد شهری اتراق می کند و
مهمان او می شود .تا ده سال کار اوهمین است و هرسال موقع خداحافظی با
اصرار از مرد شهری می خواهد که به همراه خانواده خود چند روزی به روستا
بروند و مهمان او بشــوند .اما هر بار مرد شــهری بهانه ایی اورده تا به روستا
نرود .بالخره ســال یازدهم دعوت او را می پذیــرد و همراه زن و بچه هایش
به روستا می رود .سراغ خانه ی دوست روستایی خود را می گیرد ولی وقتی
مرد روســتایی را پیدا می کند با تعجب می بیند که مرد روســتایی انها را
نمی شناسد( روستایی وانمود می کند که اصال چنین کسانی را هرگز ندیده و
نمی شناسد) و از پذیرفتن شان درمنزل خود امتناع می کند!
دراین داســتان مرد روستایی سمبل نفس ،ذهن حیله گر یا عقل جزئی
اســت .موالنا به این جهت روســتا را نماد عقل جزئی گرفته چون روســتا
کوچک و محدود است و درمقابل ،شهررا نماینده عقل کلی قرارمی دهد زیرا
شــهر مکانی بزرگ و بازاســت .ولی با وجود گستردگی شهر ،می بینیم که
بالخره فریب عقل جزئی را می خورد .هرچند شــهر به نسبت روستا بزرگ
است اما درهر صورت دارای حصار و محدودیت می باشد .مرد شهری دراین
داســتان کنایه از بعد مفید و خردمند و فطرت پاک انســان را دارد که ده
سال در برابر وسوسه های مرد روستایی مقاومت می کند ولی درنهایت گول
فریب های ذهن را می خورد .مرد روستایی از زیبایی کشتزارهای ده می گوید
وعاقبت فریبکاری های ذهن ،عقل کلی را حریصانه به سمت این کشتزارهای
خیالی می کشاند.
هر طرف غولی همی خواند ترا
کای برادرراه خواهی؟ هین بیا
حزم ان باشد که چون دعوت کنند
تو نگویی ست و خواهان من اند
دعوت ایشان صفیرمرغ دان
که کند صیاد در مکمن نهان
جذابیت های زندگی دنیایی ،حکــم صفیرمرغ( صدایی که صیادان برای
فریب پرندگان و شکارانها درمیاورند) را دارند .موالنا می خواهد کیفیت بدلی
و بی محتوا بودن چیزهایی را نشان دهد که جامعه از طریق القائات خود ما را
اسیر و شیفته انها می کند .مرد شهری که سمبل فطرت پاک انسان است و
ده سال در برابر وسوسه های مرد روستایی فریبکار مقاومت کرده است اخرسر
با اصرارهمسر و فرزندانش که انها نیز نمادهایی ازعقل جزئی و خواسته های
دنیوی هستند تسلیم می شود .انسان معصوم نیز به سادگی دست ازاصالت
فطری خود نمی کشــد ولی القائات اطرافیان و نفس می تواند حتی او را هم
دردام فریب گرفتارسازد .موالنا در ابیات این داستان گفتگوهای ذهن با خود
را به زیبایی بیان می کند؛ کشمکش بین فطرت و وسوسه های ذهن.
باید توجه داشــته باشیم که هرچه درمثنوی مولوی امده از زبان هرکس
باشــد ،دراخرین تحلیل خطاب و بیان خود موالنا است .اوروشن بین و دریا
دلی تیزبین است که تا عمیق ترین و پنهانی ترین زوایای هستی را دیده .وقتی
مرد شهری می گوید: صفحه 29
بعد از ان درمان خشمش چون کنم ؟
زنده خود را زین مگرمدفون کنم!
پیام عمیقی دربیانش نهفته اســت ،انسانی که از نیستان فطرت خویش
بریده شــده و کار معنویت را به عهده فکر ،تصاویر ذهنی و توهم می گذارد
در واقع مرده ایی بیش نیســت .باری ،پس از انکه ذهن اغواگر او را فریفت
و تســلیم خود کرد و شــتابان او را به ســوی اوهام و ارزوها کشاند ،بعد از
تحقق ان ،پای پس می کشد و وعده های خود را انکارمی کند! موالنا درمیان
داستان ،نصایح و پند و اندرزهایی به ما می دهد تا ما را هوشیارکند و بگوید
فریب ارزوها و خواسته های دور و دراز را نخوریم .بعد مجددا به ادامه داستان
می پردازد .خانواده مرد شهری بعد ازتحمل مشقات زیاد به روستا می رسند
اما مرد روســتایی درب خانه را به روی انها می بندد و می گوید من شــما
را نمی شناســم! اشــاره دارد به نفس و وعده های او ،وقتی به خواسته های
ذهن فریبکار می رسیم می بینیم که سرابی بیش نبوده اند .بارها شده که در
حسرت ارزویی بوده ایم ولی بعد از رسیدن به ان و تحققش فهمیده ایم که
ان چیزی نبوده که تصورمی کردیم.
مرد شــهری بعد از اینکه بی اعتنایی مرد روستایی را می بیند پافشاری
می کند تا خود را به او بشناســاند تا شاید در را به روی او بگشاید .این هم
نشان از سرگشتگی دارد که بعد ازفریب خوردن توسط نفس بوجود می اید.
فطرت که تسلیم وسوسه های ذهن اغواگر شده به این سادگی نمی تواند به
اصل خود بازگردد زیرا حاال عقل جزئی حاکم شــده و خود را به نام "من"
واقعی جا زده .مرد شــهری و خانواده اش چند روزی در روستا می مانند به
امید اینکه مرد روستایی بالخره انها را به خانه ی خود راه دهد .انها زیر باران
تندی بر درخانه ی مرد روستایی التماس می کنند تا مگر در را به روی انها
بازکند .وقتی ادمی فریب نفس را خورد دســت و پا می زند و برای نجات و
رهایی خود اشتباهات بیشتری را مرتکب می شود غافل از اینکه هیچ امیدی
به "خود" نیست و تا این حقیقت را دراعماق وجودش درنیابد خالصی امکان
پذیرنمیشود.
مرد شهری می گوید :دوســتی ده ساله ی ما به کنار ،محض رضای خدا
امشــب را به ما پناه بده تا زیر باران و در ســرما نمانیم .روستایی می گوید:
گوشه باغم اتاقکی دارم ،اگرحاضری مراقبت از باغم را به عهده بگیری اجازه
می دهم درانجا سکنی گزینی .یعنی هیچ یک از رفتارهای عقل جزئی برای
خیر و صالح ما نیست و حتی اگر در ظاهر می خواهد کمکی به ما بکند ان
هم فقط برای بقای خودش است .نفس فقط می خواهد خودش حاکم وجود
ما باشد و به هر قیمتی می خواهد در ذهن مان باقی بماند.
گوشه ایی خالی شد و او با عیال
رفت انجا جای تنگ و بی مجال
جای تنگ و بی مجال ســمبل محدودیت و کوته بینی انسانی است که
اســیر نفس خود گشته ،مرد شهری حاال نگهبان مرد روستایی شده یعنی
انسان به اسارت افکار و ارزوهای خویش درامده است .او خود را وقف نفس
کرده و حتی خود را با نفس یکی می داند .مرد شــهری هنگامی که درحال
نگهبانی از مزرعه ی مرد روســتایی اســت حیوانی را به خیال اینکه گرگ
می باشد می کشد ولی ان حیوان یکی از متعلقات مرد روستایی بوده و مرد
روســتایی با کشته شدن حیوان خود داد و قال راه میاندازد که می توان به
این شــکل تعبیر کرد؛ وقتی یکی از خواسته های خود را می کشیم و از ان
می گذریم ،نفس به فغان درمی ایــد و می-خواهد تا جایی که امکان دارد
تعلقات ذهنی ما را نگه دارد.
مرد شهری به مرد روستایی می گوید خوب تفحص کن چون شبی تاریک
و طوفانی اســت و شاید من واقعا گرگی را کشــته باشم .اما مرد روستایی
می گوید نه من اشتباه نمی کنم و کره خر خود را حتی در تاریکی شب و از
راه دورتشخیص می دهم .دراین موقع مرد شهری به خود می اید و می گوید:
تو کره خر خود را در تاریکی شب و از راه دور می شناسی ولی من را که رفیق
ده ساله ات هستم در روز روشن به یاد نمی اوری؟!
خواجه برجست و بیامد ناشگفت
روستایی را گریبانش گرفت
کابله طرار شید اورده ایی؟!
بنگ وافیون هردوبا هم خورده ایی؟!
در سه تاریکی شناسی باد خر
چون ندانی مرمرا ای خیره سر؟
خویشتن را عارف و واله کنی
خاک در چشم مروت میزنی!
رو که نشناسم ترا از من بجه
عارف بی خویشم و بهلول ده!
باد خرکره چنین رسوات کرد
هستی نفسی ترا اثبات کرد!
وقتی مرد شهری با مرد روستایی مواجه می شود ،روستایی برای توجیه
پستی خود ادعا می کند که عارفی وارسته هستم و حتی از وجود خود بی
خبرم! و برای همین خودم را هم به یاد نمی اورم چه رســد به دیگران را!...
ولی بعد که خرش را کشته می بیند خود را لو می دهد .او متعلقات خود را
خوب می شناسد چون برایش سود و منفعت دارند.
در این داســتان موالنا شرح اسارت انســان توسط نفس را می دهد و راه
رهایی را تنها در درک درســت و عمیق از وخامت این اسارت می داند .مرد
شهری دریک لحظه تمام حقایق را می فهمد و اگاه می شود که مرد روستایی
(نفس) او را فریب داده و به او دروغ گفته است .همین اگاهی عمیق باعث
رهایی او از چنگ نفس می شود( به خوداگاهی می رسد) و با خانواده خود به
شهر و خانه خویش بازمی گردد.
محمد جعفرمصفا :نویسنده ،مترجم و مولوی شناس
( )1397-1312؛ دربخش هایی از کتاب اگاهی ،می نویســد ":به
علت حاکمیت ذهن ،اتاق وجود من تاریک است .اکنون از درون این
اتاق تاریک به ده ها و صدها موضوع اجتماعی یا هرموضوع دیگری
نگاه می کنم و نتیجتا همه انها را تاریک می بینم .حال ،کار مفید این
نیســت که تو ان موضوعات را برای من روشن کنی ،کار مفید این
است که کمک کنی به روشن شدن اتاق تاریک ذهنم .وقتی این اتاق
روشــن شد خود من می توانم از یک موضع روشن ان موضوعات را ببینم .از اثار وی می توان
انسان گمشــده و شناخت ،تفکرزائد ،انسان دراسارت فکر ،با پیربلخ ،رابطه ،زندگی و مسائل،
اگاهی و هله را نام برد.
دانش یوگا خرداد| شماره 162
29 صفحه 30
پروتکل روان درمانی
ششم
دهارانا
یک مراقبه برای تقویت توجه ،ارتباطی نوین با خود و دیگران
(بخشی از جلسه نخست پروتکل روان درمانی هشت هفته ای مبتنی بر یوگا و ذهن اگاهی)
نویسنده :مینا بختیاری
@myact.protocol
قرار اســت که در این سری مقاله های
دنباله دار ،پروتکل درمانی مای اکت معرفی
شــود .پروتکل درمانی مای اکت همانطور
که در مقاله های پیشین توضیح داده شد،
پروتکلی هشــت جلســه ای است که به
صورت هفتگی و ترجیحا در گروه های 8الی
12نفره اجرا می شود .این پروتکل تلفیقی
از روش درمانی اکت و یوگا اســت و برای
درمان اختالالتی نظیر وسواس ،اضطراب،
افســردگی ،چاقی ،درد مزمن ،و ...کاربرد
30
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
دارد .در مقاله های پیشین به پایه های تئوری
این پروتکل که برگرفته از علم باستانی یوگا
و مفاهیم بنیادین درمان اکت است ،اشاره
کرده ایم و به دنبال ان هشت جلسه ی این
پروتکل درمانی را به صورت مختصر معرفی
کردیم .از این شــماره به بعد به معرفی هر
جلسه از این پروتکل درمانی می پردازیم.
این جلسات هشت گانه به همین ترتیبی که
در اینجا ذکر خواهد شد ،روی درمان جویان
اجرا می شوند.
دهارانا : ۱توجه
همانطور که در شماره پیشین ماهنامه توضیح
داده شد ،جلســه اول پروتکل درمانی مای اکت،
مراجعــان را با مفهوم دهارانا اشــنا می کند تا از
طریق این مفهوم ،حضور در لحظه حال که یکی از
شش وجه روش درمانی اکت است را تقویت کند.
دهارانا ،به معنی "تمرکز" یا "توجه تک نقطه ای"
اســت .دلیل اینکه جلسه نخست را با این مفهوم
اغاز می کنیم این است که به مراجعان این نکته را
یاداور شویم که توجه ،اولین قدم در تغییر نحوه
تعامل ما با جهان و خودمان است .توجهی که در
اینجا مد نظر ماست ،توجه به محتوای ذهن است:
افکار ،احساس ها ،حس های بدنی ،و خاطرات .پیام
دهارانا اساسا این است که؛ یاد بگیرید که به تمامی،
در لحظه حضور داشته باشید و توجه را به سمت
حال معطوف کنید .به این صورت ،در جلسه اول
پروتکل درمانی مای اکت ،با انجام یک مراقبه اصلی صفحه 31
(که در ادامه توضیح داده می شود) و دو مراقبه در
ابتدا و انتهای جلسه که در وضعیت شاواسانا انجام
می شود و هدف انها توجه بر تنفس است ،و نیز
یک سری از اساناهای ابتدایی یوگا که در شماره
بعدی معرفی خواهند شد ،مراجعان را با مقوله
توجه اشنا می کنیم .در پروتکل درمانی مای اکت،
ذهن اگاهی به معنی توجه و تمرکز بر محتوای
ذهن اعم از افکار ،احساس ها ،حس های بدنی ،و
خاطرات ،بدون قضاوت ،و به شکلی فعال است.
از این منظر ،ذهن اگاهی در روش درمانی اکت و
مای اکت با ذهن اگاهی یوگایی کمی تفاوت دارد.
در ذهن اگاهی یوگایی پرتوجوی یوگا ،به دنبال
سکوت ذهن است ،اما در اینجا ما هدفمان اگاهی
و توجه به محتوای ذهنی مان است تا در مراحل
بعدی ،از این توجه و اگاهی در جهت تغییر رفتار
بهره جوییم.
الزم به توضیح اســت که توالــی یوگایی که
در اینجــا معرفی می شــود صرفــا مخصوص
همیــن پروتکل درمانی اســت .اگرچه می توان
تغییرات جزیی با توجــه به توانایی درمانجو در
انها ایجاد کــرد ،اما کلیت انها به همین ترتیب
و صورتی اســت که در اینجا ذکر می شود .برای
اطالعات بیشــتر و توضیحات تکمیلی به کتاب
"درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر پایه یوگا و
ذهن اگاهی" مراجعه کنید که منبع توضیحات
این مقاله است.
مراقبه ی لحظه ی شیرین :تقویت توجه،
و مشــاهده احساســات ،حس ها ،افکار،
خاطرات
اجازه دهید پلک هایتان سنگین و چشمانتان
به ارامی بســته شــوند ،یا پایین را نگاه کنید و
اجازه دهید تمرکز دیدتان محو شــود .اگاهانه
نفس بکشید .به حس تنفس و انبساط شکم با
دم و انقباض ان با بازدم توجه کنید .حواس پرتی
ناگزیر در قالب احساس ها ،افکار ،حس های بدنی
ن می اید .هرچه ظاهر شد،
یا خاطره ها به سراغتا
ان را با دم به درون بکشید .اگاهانه به ان توجه
کنید ،و با بازدم دوباره به تنفس برگردید.
تصور کنید که می توانید به لحظات مختلفی
در طول زندگی خود بازگردید .توجه خود را روی
لحظه ای متمرکز کنید که برای شما شیرین بوده
است ،هرچند به نظر کوچک یا ناچیز بیاید .این
لحظه می تواند به ســادگی نوشیدن یک فنجان
قهوه یا چــای در روزهای اخیر که واقعاً از عطر
و طعم و گرمی ان در دســتانتان لذت برده اید،
باشد .هر لحظه شــیرینی که به ذهنتان خطور
می کند ،در ان مکث کنید و نفس بکشید .واقعاً
در ان لحظه نفس بکشید .جزئیات را مرور کنید،
ازجمله رنگ ها ،اشــکال و بافت هایی که دیده و
صداهایی که شنیده اید ،به خودتان اجازه دهید
که در پشت چشــم خود حضور داشته باشید و
واقعاً انجا باشید .به این توجه کنید که بودن در
ان لحظه ،چه حسی برای شما داشته است .اگر
ی می رود ،اشکالی ندارد.
ذهنتان به لحظه دیگر
فقط یک نفس بکشــید ،دم بگیرید و به لحظه
شیرین خود برگردید .اگر در ان لحظه شیرین،
برخی از احساس های تلخ به سراغتان امد ،مانند
دلتنگی برای شخصی که در ان لحظه شیرین با
شما بوده و حاال دیگر در زندگی تان نیست ،فقط
مکث کرده و به ان نیز توجه کنید.
توصیف این لحظه بسیار مهم است .اینکه چه
شکل ها ،رنگ ها یا بافتی را مشاهده کردید؟ چه
چیزی شــنیدید؟ ممکن است ذهنتان بخواهد
توضیح دهد که چرا ان لحظه برایتان قابل توجه
بوده یا ماجراهای پس زمینه را توضیح دهد ،اما
ببینید ای ا می توانید این توضیحات را رها کنید و
خیلی ساده ،فقط ان لحظه و ان حسی که از این
مراقبه گرفته اید را برای شخص دیگری توصیف
کنید؟ اگر تنها هســتید می توانید این تجربه را
یادداشت کنید .هدف از این مراقبه صرفا حضور
در کنار احساســی است که از مرور یک خاطره
شیرین به شما دســت داده .ما کاری نداریم که
این خاطره چه بوده و چرا شــیرین بوده ،هدف
فقط توصیف افکار ،احساسات ،و حس هایی است
که از این خاطره به ذهن شما خطور کرده است.
ببینید می توانید این تمرین را انجام دهید؟
این مراقبه تجربه ای عالی اســت برای تمرین
خود به عنوان زمینــه و همچنین برای تمرین
حضور در لحظه حال که از مفاهیم شــش گانه
درمانی اکت اســت .توضیح یک خاطره،
روش
ِ
ِ
اینکه چه بوده ،کجا اتفاق افتاده ،چه کسانی در
انجا بودند ،و چرا این رویداد تبدیل به یک خاطره
شده ،اسان است ،اما تجربه کردن یا مشاهده ان
احساساتی که در ان لحظه تجربه کرده ایم ،هم
در نقش گوینده و هم در نقش شــنونده ،بسیار
ن می دهد که گرفتار
دشوار است .این تمرین نشا
شــدن در گفتار و از دســت دادن لحظه واقعی
چقدر اسان است .ما عادت داریم از لحظات خود
صحبت کنیم اما بازگو کردن اینکه احساس مان
در ان لحظات چه بوده برای افراد دیگر ،بســیار
دشوار اســت .حتی در نقش شنونده نیز ،اینکه
فرد مقابل فقط از احســاس خــودش برای ما
بگوید ،بیشتر حوصله مان را سر می برد و ذهن ما
ناخوداگاه دوست دارد از ان لحظه ای که طرف
مقابل از ان برایمان صحبت می کند "اطالعات"
کسب کند :اینکه بدانیم او کجا بوده ،چه تاریخی
بوده ،با چه کســی بوده و . ...این تمرین شما را
مجبو ر می کند با افراد دیگر و با خودتان به نحوی
جدید ارتباط برقرار کنید ،و به جای درگیر شدن
در چرایی تجربیات ،به چگونگی ان ها بپردازید.
1- Dharana
دانش یوگا خرداد| شماره 162
31 صفحه 32
برگزاری روز جهانی یو
مدرسه هندیهای مقیم ت صفحه 33
وگا با حضور سفیر هند
تهران ( ۳۱خرداد )۱۳۹۷ صفحه 34
اول
مروری بر تاریخچه
و سبک شناسی یوگا
گرداوری و تالیف :ناهید موسوی
برای شــناخت مکاتب و سبک شناسی
یوگا ،فلســفه و چیســتی و چرایی بوجود
امــدن ان را بصورت گزیده ریشــه یابی
می کنیم زیــرا نقطه اتصال تمامی گفته ها
و شــنیده های ما خواهد بــود .یوگا انطور
که در غرب شــناخته شده تکنیکی است
برای کاهش استرس ،ارام تنی و تمرین بدنی
34
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
که بیشتر تحت نام هاتا یوگا معرف ذهن است .اما
خود نام یوگا به ما چه می گوید؟
دربــاره یــوگا جــدا از ادبیات شــفاهی که
ســند مکتوب نــدارد متون(وداها و ســوترا) و
بازنوشــته هایش از معتبرترین منابع موجودند،
ســنگ نگاره ،مهرهای باقی مانده از تمدن کهن
هاراپا و موهونجودارو مربوط به هزاره سوم تا اواخر
هزاره دوم پیش از میالد(دره ســند و پاکســتان
امروز) و تصاویر نقاری شده بر دیوار غارها و معابد
که به دوران متاخر باز می گردد نشان دهنده افراد،
درحال انجام حرکاتی اســت که در یوگا تمرین
می شده نیز منابع دیگری هستند که دانش ما را
در این زمینه بیشتر می کنند.
برای یوگا چند ریشــه یابی تاریخی داریم که
معنی ان بســته به کاربــردش در متنون کهن
استنباط شــده اســت .از انجا که تاریخ علم را
غربیان و انگلیسی زبان ها به دنیا عرضه کرده اند
این ریشــه یابی نیز با معادل ســازی انگلیســی
توســط )IPA (international phonetic alphabetاز اصل زبان
سانسکریت شناخته شد که بنا را بر صحت انتقال
اوایی و معنایی می گذاریم.
اولین برداشــت که معادل تلفظ سانسکریت
اســت به این شــکل امده( )/'/joʊɡəمعــادل نام
سانســکریت( ,)योगکه در ریگ ودا خانه دارد .این
نام خود از ریشــه دیگری امــده( युज्) Yujبه معنی
پیوند دادن و تحت کنتــرل در اوردن .ترجمان
دیگر Yukeاســت که به نقــل از مایکل بورلی در
ریگ ودا برای اشاره به کنترل و احاطه خدای نور
و روشنایی بر زمین ذکر شده است .و تازه اگر واژه
یوغ که ظاهرا از زبان خودمان به ان اضافه شــده
هم در نظر بگیریم که معادل انگلیسی harnessو
به قرابت ظاهری یوگ انتخاب شده معنی دهنه و
افسار را نیز بدان اضافه کرده ایم.
جاکوبســن از محققین یوگا( )2018در کتاب
تئوری و عمل در یوگا چهار معنی برای نام یوگا
قائل است:
• سلسله اصولی که تا رسیدن به هدف خاصی
پا برجاست.
• تکنیک های کنترل جسم و ذهن
1
• نام مدرسه فلسفی( یکی از دارشاناها)
• به همراه پیشوند مانند هاتا-مانترا ..اشاره به
جنبه یا تکنیک ویژه ای ازتمرینات یوگا دارد.
• خود یوگا(معنی و کاربردش در حالت کلی)
مهم ترین متون کهن هنــد که در انها به نام
یوگا برمیخوریم به این ترتیب است:
وداها
وداهــا مجموعه علوم و دانش کهــن در تمام
زمینه های زندگی و فرهنگ هندی است .دوران
شــکوه وداها که از حــدود 600-1700پیش از
میالد بازتاب دهنده بالمنازع فرهنگ هندوست،
مهم ترین متون مذهبی ناظر بــر اداب و احوال
بــاور ومردمان در زندگی فــردی و اجتماعی که
تمامی جنبه های زندگی را در قالب داســتان و صفحه 35
شعر وحماســه نقل می کرد .جریان شکل گیری
اجتماعات در زندگی مردمان ،داســتان جنگ ها
و پیروزی-هایشــان و هواخواهان و سرگذشــت
انها دســتمایه اموزش و پرورش اذهان عمومی
شــد .ریگ ودا مانند وداها بر چهار قسم اساسی
بود(سامهیتا-برهمن-ارانیکا-اوپانیشاد) و متون
دیگر موســوم بــه اپاوداها نیز که شــامل علوم
گوناگون بود از جمله ایورودا(دانش پزشکی) نیز
اضافه گردید.
اوپانیشاد
این متن اخرین مجموعه از متون ودایی ست که
احتماال میان قرون ششم تا هفتم پیش از میالد
نگاشته شده اند .معنی لفظی ان نزدیک شدن و
به معنی نشستن در محضر استاد می باشد.
در اوپانشــاد بــه وضوح به جنبــه ای از یوگا
برمی خوریم که برای ما شــناخته شــده است.
تکنیک های کنتــرل ذهن ،تنفــس ،مانترا و...
امــا بــه چگونگی و نحــوه اجرای دقیق شــان
نپرداخته است.
در اوپاهــا 6رســم یــوگا اشــاره شــده-1:
کنتــرل ذهن-2نگــرش و اگاهی بــه درون-3
مدیتیشــن(دهیانا)-4تمرکز ذهن-5گفتگــوی
منطقی برای یافتن ریشه حقیقت -6سامادهی.
مهابهاراتا و بها گوادگیتا
پس از این دوران ،حدود سال های 500پیش از
میالد تا 500پس از میالد به متون معتبر دیگری
برمی خوریــم که قدیمی ترین انهــا مهابهاراتا و
بهاگوادگیتاست.
مهابهاراتا که به گونه ای شــاهنامه ی هندیان
اســت ،کریشــنا را اولین ابداع کننــده ی یوگا
می داند .کریشــنا به شاهزاده ارجونا برای مقابله
و جنگ با عموزادگان خود یوگا و راه ارام کردن
ذهن و رهایی از افکار باطل و پذیرش را می اموزد.
موضوع قابل توجه که در سبک شناسی یوگا
برای ما حایض اهمیت است ،نام بردن از سه راه
رســیدن به مقصود نهایی و سه سبک از یوگا در
بهاگوادگیتاست .گیتا داری 18فصل است که هر
یک به ســه بخش تقسیم شده اند و هر بخش 6
زیر مجموعه دارد .بخش اول به کارما یوگا دومی
به بهاکتی و بخش سوم به جنانا یوگا و اداب ان
اختصاص دارد.
.1کارما یوگا :عمل بر اساس دارما برای پاک
سازی ذهن.
.2بهاکتی یوگا :یوگای رهبانی به نیت تقرب و
با بذل عشق و خلوص درونی انجام شدنی است.
.3جنانایوگا :یوگای خرد و دانش.
این سه سبک را اینگونه می شناسیم:
کارما یوگا:
عمل بر اساس دارما(قانون و نظام الیزال گیتی)
و در راه حق .کارما یوگا راهی برای رســیدن به
رهایی از چرخه رنج زندگی است.کار بدون در نظر
گرفتن اجر و مزد ،و تنها برای پاکســازی درون.
درکارما یوگا عمل فرد مسئولیت اوست و حس
دلچسب و ناکامی عامل تداوم یا دست کشیدن
از کار نیست.
کارما یوگا یک زیر مجموعه عملی دیگر دارد
که در متون تانتریک به ان اشاره شده به نام کریا
یوگا که بیشتر مرتبط با مراکز انرژیست.
بهاکتی یوگا:
بهاکتی یوگا عمل با عشــق و خلوص نیت در
راه باور مقدس است .تا جایی که فرد را به از خود
گذشتگی و حل شدن در پرستش و عشق مداوم
می رساند .در اموزه های هند باستان این سطح از
ستایش فقط الیق خداوند است که برای پرستش
او چهار اصل تربیتی زیر ضرورت دارد:
گیاهخــواری ،پرهیز از تجاوز ،دوری از قمار ،و
دوری از مواد اعتیاد اور و مسمومیت زا.
در بها کتــی نیــز این عشــق می توانــد نثار
خداوند شــود منوط براینکه از روی باور خالص
و دلسپردگی باشد .شناخت خداوند ،حرکت در
مسیر او ،درک همیشــگی خداوند در زندگی و
زندگی بــرای درک او .نذورات و اعمال وقفی در
بهاکتی یوگا رایج است.
جنانا یوگا:
راه خرد و دانش و خوداگاهی ســت .جنانا راه
حکما اســت .شناخت حقیقت حاکم بر جهان و
درک روابط پدیده ها .نقطه ی مقابل ان ،اجنانا به
معنی جهل است که در جنانا نکوهیده می باشد.
درجنانایوگا با به چالش کشیدن هستی خود به
شناخت می رسیم.
"من کیستم یا چیستم؟" ســراغاز راه جنانا
یوگاست .به همین دلیل یوگیان دراین مسیر از
راهنمایی مرشد کامل بهره می برند .خود شخص
درغالب(اتمــن) حقیقــت برتر(برهمن) درک
ضرورت وجود ان درجنانایوگا یک درس است.
یوگا سوتراهای پاتانجالی
فاصله زمانی حدود نیمه دوم هزاره اول پیش
از میالد تا زمانی مشابه در پس از میالد سال های
میان 500پیش از میالد تا 400حکمای نامداری
در زمینه یوگا دســت به نگاریش و طبقه بندی
متون پراکنده شــده از دوران ودایی و نگارش و
جمع اوری متون باســتانی می زنند .پاتانجالی
یاجناوالکایا-ویاسا(نوشــتن مهابهاراتــا را به او
نسبت می دهند).
مهم ترین این متون منسوب به حکیم پاتانجالی
است موسوم به یوگا سوترا که متنی کهن مشتمل
بر ذکر 8مرحله در فلســفه یوگاســت .نام او در
یوگای ســنتی جایگاه واالیــی دارد و در یوگای
مدرن نیز در ســبک های ایینگر یوگا و اشتانگا
وینیاسا مورد احترام ویژه اند .سوترا به معنی نخ
و رشــته اتحاد و اندامهای 8گانه اند ،شــبیه به
دانه های تسبیح و یوگا پیوند دهنده و سازنده این
تسبیح است.
ایــن 8مرحله موســوم بــه اشــتانگا یوگا
شــامل مراحــل -1 :یاما(قوانیــن و مقــررات
اجتماعی) -2نیاما(مشــاهده و مقررات فردی)،
-3اســانا(وضعیت های یوگا بــرای تمرکز روی
جسم) -4 ،پرانایاما(تکنیک های کنترل تنفس)،
-5پراتیاهارا(اگاهــی از حــواس و افــکار)-6 ،
دهارانا(اگاهی بر ذهــن)-7 ،دهیانا(مراقبه ) و-8
سامادهی(تسلیم کامل در برابر خداوند) .در یوگا
سوترا عمل به این 8مرحله برابر با راجا یوگاست.
یوگا یا جناوالکایا
متن معتبــر دیگر یوگا یاجناوالکایاســت که
همزمان با یوگاسوتراهای پاتانجالی نوشته شده
است .حاصل گفتگوی یک زن و مرد است که در
خالل این گفتگوها حقایق اشــکار می شوند .ان
نیز 8مرحله دارد ولی موارد دیگری در یاجناوالکایا
داریم که در یوگا ســوترای پاتانجالی نیست به
عنوان مثال :مراحل پرانایاما-پراتی اهارا-دهیانا و
دهارانا را راهی برای بیدار سازی انرژی کندالینی
می دانــد .این تمرین ها تا قــرن 12میالدی به
قوت دنبال می شده اند .در این سبک اساناهایی
مانند سواستیکا،گوموکاسانا ،پادماسانا ،مایور اسانا،
وضعیت نعره شیر بیشتر مورد استفاده بودند.
ادامه دارد...
-1فلسفه یوگا تا دو هزاره پس از دوران ودایی در غالب
6مکتب خداباورانه یا ایزدباورانه دوالیســم مرتبط با متون
ودایی و مکاتب غیر ودایی به کار خود ادامه داد.این 6مکتب با
نام کلی استیکه ها شامل سانخیا یا سانکیه -یوگا – نیایا -وی
شیشکا و میماسا بودند و در مقابا ناستیکه ها یا مدارس غیر
ودایی مانند بودا-جین-چاروکه-اجویکه ...قرار داشت بعدها
اموزه های این مدارس تحت تداخالت فرهنگی برهم تاثیرات
بسیار نهاد.از این میان مدرسه یوگا بر پایه مدیتیشن-تمرین
دهیانا-تفکر عمیق و سامادهی بنیان شد.
دانش یوگا خرداد| شماره 162
35 صفحه 36
ناروپا یوگا
نویسنده :سام سرابی
@samsarabi
ناروپا نامی اشنا برای عالقمندان
به یوگای منحصر به فرد تبتی است.
برخالف تصور بسیاری از طرفداران
وی که او را به اشتباه اهل تبت می
دانند؛ او در قرن یازدهم میالدی در
خانواده ای پارســا در غرب بنگال
متولد شــد .اگرچه در برخی متون
او را به غلط زاده ی کشمیر هند می
دانند،اما با تحقیقات به روز مورخین
و پیدا شدن مدارک تاریخی جدید
او در خانواده شــونری ها متعلق به
غرب بنگال چشم به جهان گشوده
است .طایفه شونری ها هندی هایی
بودنــد مشــغول بــه تانتراهای
سری که برای بیدار کردن نیروی
کندالینی خود به مراقبه بر مانداال ها
و یانتراها یا همان اشکال هندسی
کــه نمایانگر تجلی های شــاکتی
بودند مــی پرداختند و در طراحی
و اجرای این اشکال مهارت خاصی
داشتند .ناروپا در دوران نوجوانی در
نجاری وخراطی و ساخت مانداالها
و یانتراهای زیبا از چوب به مهارت
باالیی دســت پیدا کرد .با شهرتی
که کســب کرده بــود در خود این
اعتمــاد به نفس را یافت تا با دختر
یکی از بــزرگان بنگال ازدواج کند.
پس از هشت سال زندگی مشترک
با همسری همســو و پرداختن به
تمرینات مشترک یوگا ،در نهایت
در اوج عشــق و محبــت بــه این
نتیجه رســیدند که باید به زندگی
زناشــویی خود پایان دهند و باقی
زندگی خود را در پارسایی و زهد در
اشرام ها بگذرانند.
ناروپا در بیست و هشت سالگی
از همسر خود جدا شد و به دانشگاه
الهیات در اشرام ناالندا واقع در شهر
ماگادها یا همان شهر بیهار امروزی
36
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا صفحه 37
در هند مشرف شد .پس از طی دوران تحصیل و
کسب موفقیت های باال در تفسیر سوتراها(متون
یوگی ها)و تانترا ها(شیوه های ویژه تمرین یوگا)،
به مقام معلم ارشــد دست یافت .برخالف اصرار
مریدانش برای ماندن و تدریس در ناالندا ،ندایی
در درونش او را برای تکمیل دانش زاهدانه اش به
سوی استادی ساده زیست به نام تیلوپا که ازادانه
در کناره رود گنگ میزیست روانه کرد و پس از
تلمذ در محضر این استاد نامی و گذراندن دوازده
خان معــروف این اموزگار ســختگیر و ترکیب
شیوه های استاد با دریافت های شخصی اش ،به
تانترا یا همان شــیوه ویژه خود دست یافت که
ما امروزه ان را به نام یوگای ناروپا می شناســیم.
بعدها پس ازهمنشــینی او با مرید و سرسپرده
جدیــدی اهل تبت به نام مارپا ،دانش او به تبت
منتقل شد و پس از تفسیر اموزه های گرانبهای
او توسط بزرگانی همچون میالرپا شاعر و عارف
نامی اهل تبت؛ به یوگای شــش گانه ی ناروپا با
شش تکنیک مختلف مبدل شد.
با نگاهی کلی به شــش تمریــن ناروپا یوگا،
می توان به این نتیجه رســید کــه هدف نهایی
وی رســاندن یک یوگی یا یوگینی به جایگاهی
خلل ناپذیر و پایدار است ،جایگاهی که اصطالحا
به ان ماهامــودرا می گویند .یک عارف در طول
مسیر پر پیچ و خم سیر و سلوک دچار احواالت
یا همان مودراهای مختلف می شود و با تمرینات
ویــژه ناروپا یوگا ،به اشــراقی مدام و اســتوار یا
ماهامودرا خواهد رســید .بعدها یوگای ناروپا در
تبت به "واجرا یوگا"نیز معروف شــد؛ ازانجا که
ناروپــا از به کار بردن واژه چاکرا در طریقت خود
اجتناب کرد ،به جای ان از واژه ی واجرا به معنای
الماس استفاده کرد .این نامگذاری بدیع به دلیل
درک چند وجهی ناروپا ازچاکراها بود که همچون
الماس های برش خورده ای به نظرش می امدند و
همچنین کنایه اش به تیزی و برندگی الماس که
جهل را از هم می درد نیز بود .اکنون به اختصار
به شــش روش یوگای ناروپا نگاهی می ا ندازیم
و در نهایت به مشــهورترین این روش ها یعنی
تانترای پووا که در تبت از محبوبیت بسیار باالیی
برخوردار است ژرفتر می پردازیم:
بــه کاربردن انتخابی واژگانــی همچون یوگا،
تانترا و دهارما برای تقسیم بندی شش گانه یوگای
ناروپا در مکاتب مختلف هیمالیایی مصطلح است
و مــا در اینجا از واژه تانترا که مــراد از رویکرد،
راهکار ،روش و یا به قول فرنگی ها تاکتیک است
استفاده می کنیم.
یک :تانترای دومو()dumo
روش هایی برای فعال کردن اتش درون یوگی
که در چاکرای ناف یا همان مانیپوراکا قراردارد و
با شعله ور شــدن این اتش ،ارامش و در نهایت
اشراق نسیب سالک خواهد شد.
دو :تانترای جولو()julu
متصور شــدن و مراقبه بر کالبــد روحانی و
نیروی به جا مانده از بوداســف ها و ماهاسیدیها
یا همان استادان به اشراق رسیده ی پیشین که
ختم به ایجاد انگیزش و ارتقاء در جایگاه اگاهی
رهرو می شود.
سه :تانترای میالم()milam
روش هایــی برای در اختیار گرفتن خواب ها و
رویاهایمان ،یا به عبارتی رویا بینی های اگاهانه و
تاثیر انها بر زندگی زمینی ما.
چهار :اوسل()osel
روش هایی بــرای ایجاد نورپاک و محافظ که
نابودکننده ی جهل و دافع صدمات حاصل مقاصد
منفی بیرونی هستند.
پنج :باردو()bardo
تمرین گذرکردن ازعوالم غریب و ترسناک پس
از مرگ در حین زنــده بودن و انتخاب اگاهانه ،
اگاهی پس از تهی شدن قالب جسمانی از حیات.
شش :پووا()powa
تمرین پرت کردن اختیاری اگاهی به من های
روحانی و برتر خود.
همانطــور که گفتیــم پــووا از محبوبترین
تانتراهای موجود در تبت می باشد و در معنویات
واجرایانــای تبتــی از تمرینات پایه محســوب
می شــود.از نقطه نظر یوگای ناروپا هر انسان به
طور بالقوه دارای من های ارمانی بسیاریست که
متعلق به جهان های موازی هستند و همچنین
از خصوصیات روحانی و قدرتمندی بر خوردارند .
اصطالحا به انها من های ســاتوا یــا پاک و برتر
می گویند .البتــه در مقابل ،من ها یا کالبدهایی
هــم درون هر فرد وجود دارند که در ســطوح
دیگری همچون راجاس با سطح اگاهی متوسط
و تاماس با ارتعاشی پایین و پست جریان دارند که
در تانترای پووا به انها پرداخته نمیشود و هدف
متمرکز شدن بر کالبدهای پاک و پالوده ی رهرو
می باشد .یکی از این هیئت های ارمانی به اشراق
رســیده ،واجرا ساتوا می باشــد .رهروی یوگای
ناروپا ،قبل از انجام پووا به شــمایل نمادینی که
بــرای این من های ارمانی در قالب مینیاتورهای
تبتی کشــیده شــده اند ،نظرمی افکند .نام این
نقــوش مینیاتوری تانگا می باشــد .البته امروزه
این نقوش مینیاتوری یکی از هنرهای گرانبهای
تبت به حســاب می اینــد و جزو صنایع هنری
محسوب می شوند.
یوگی به حالت لوتوس در برابر این مینیاتورهای
زیبا که گاها در قالب یانترا و مانداال نیز کشــیده
می شوند می نشــیند و به کلیات و جزئیات این
نقوش کــه هرکدام یاداور یــک فضیلت از من
روحانی و ارمانی او هستند مراقبه می کند .یکی از
این هیئت های مشهور واجرا ساتوا می باشد که بر
یک سینی جواهرنشان در اوج اسمان ها در ذهن
اگاهی و اشــراق کامل جلوس کرده است .همان
جایگاه ماهامودرا که فارغ از احواالت گذراست و
به مقام اشراق رسیده است ،جایگاهی که ارمان
و ارزوی هرسالکی ست و به طور موازی در عالم
درون او حضــور دارد .یوگی یا یوگینی با گفتن
مانتراهای ویــژه ی این کالبد پاک که به صورت
بالقوه درون خود اوست ،خود را اماده می کند تا
برای مدتی به جای او بنشــیند و از چشم برتر و
ســاتوا به هستی بنگرد .ناروپا ،اگاهی را به توپی
سبز رنگ در چاکرای مانی پوراکا تشبیه می کند
که میشــود با بهره گیری از قــدرت تخیل ،انرا
از چاکرای تاجی یا همان ساهاســرارا چاکرا ،به
چاکرای قلب یا اناهاتا چاکرای من ارمانی واجرا
ساتوا پرتاب کرد.
البته مراســم اجــرای تمرینات پــووا دارای
دســتورعمل ها و ظرایف بسیاریست که در این
مقاله ی کوتاه مجال بیان تمام انها نیست .امروزه
در برخی گرایش ها و رویکردهای علم روانشناسی
و روش های انطباقی ان ،از یوگای ناروپا برای ایجاد
انگیزش در مراجعین اســتفاده می شود و نتایج
مطلوبی در درمان برخی اختالالت روانشناســی
دریافت می کنند .تمام هدف از تمرین پووا این
است که یک یوگی بداند در وجود هر انسان یک
من پــاک و روحانی وجود دارد و ما می توانیم با
فراخوانــی ان به اگاهی و ارامش خود بیافزاییم.
باشد که با تمرکز بر خصوصیات روحانی و برتری
که خداوند در درون ما به عنوان اشرف مخلوقات
قرار داده به رستگاری برسیم.
اگرادمی به چشم است و دهان وگوش وبینی
چه میان نقش دیوار و میان ادمیت
مگــر ادمــی نبودی که اســیر دیــو ماندی
که فرشته ره ندارد به مکان ادمیت
اگــر ایــن درنده خویی ز طبیعتــت بمیرد
همه عمر زنده باشی به روان ادمیت
رســد ادمی به جایی که بــه جز خدا نبیند
بنگر که تا چه حد است مقام ادمیت
دانش یوگا خرداد| شماره 162
37 صفحه 38
سه راهکار برای داشتن
هضمی سالم
پروانه قاسمیان دستجردی
@parybaba_ji
این کار باعث می شــود که به هضم غذای خود
کمک کنید .پروبیوتیک هــا از جمله انزیمهای
طبیعی هستند که کمک به ایجاد تعادل و هضم
طبیعی غذا می کنند .اســتفاده از ماست یا پنیر
حاوی پروبیوتیک در وعده های اصلی غذایی به
این امر کمک شایانی می کند.
سرکه سیب :کاهش اسید معده باعث ایجادگاز و درد می شــود .سرکه سیب کمک می کند
که مقدار اســید معده تنظیم شده و همین امر
ســبب هضم درست و کاهش و از بین بردن گاز
و درد در زمان هضم می شــود .بهتر است مقدار
یک یا دو قاشــق غذاخوری از سرکه سیب را به
میزان برابر با اب مخلوط کرده و قبل از خوردن
غذا مصرف کنید.
گیاهان را امتحان کنید :از گیاهان تسکیندهنده و التیام بخش می توان به نارون و ریشــه
گل خطمی اشــاره کرد .این گیاهان با پوشش و
تســکینی که به معده می دهند برای رفع سوء
هاضمه بســیار موثر هستند .نعناع نیز به کاهش
گاز و ورم معــده کمک می کند .نوشــیدن دم
کرده ای از این گیاهان در حین و یا بعد از وعده
های غذایی برای تقویت معده ،توصیه می شود.
نوشیدن شــربت الوورا به عنوان انتی اکسیدانی
قوی ،باعث کاهش التهاب و اســهال یا گرفتگی
عضالت در معده می شود.
درمانهای طبیعی
استرس یکی از فاکتورهای مهم در ایجاد هضم
نادرست است .زیرا استرس باعث انقباض در بدن
می شــود و همین امر باعث کاهش ترشح اسید
در مرحله هضم غذا می گردد .راهکارهای درمانی
38
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
یوگاانجــام حرکات یوگا نیــز از جمله راهکارهای
مناسب برای درمان استرس شناخته شده و این
امر موجب کاهش تولید گاز در معده می گردد.
متعددی وجود دارد که در اینجا به چند راهکار انجام حرکات منظم و مناســب یوگا برای معده،
مهم می پردازیم:
باعث می شود که محتویات درون معده به خوبی
حرکت کرده و به همراه تنفس صحیح ،به هضم
افزودن مکمل :بهتر اســت بــا هر وعده غذا و خارج شــدن گاز کمک می کند .همچنینغذایی ،انزیمهای ترشح طبیعی را اضافه کنید .یوگا از نظر فکری و اندیشــه به انسان کمک می صفحه 39
کند که به چگونگی و نوع غذا و زمان مناســب
خوردن توجه کند .انجام اساناهای یوگا در ساعت
های پیشنهاد شده ،باعث می شود که وعده های
غذایی نیز از نظر زمانی تنظیم شــوند .برخی از
اســاناها و تمرینات مهم یوگا برای هضم غذا در
اینجا معرفی می شوند:
• شاواسانا :برای رفع سوء هاضمه یا سیری
بیش از حد ،به سمت چپ دراز بکشید .برای زیر
سرتان از بالش استفاده کنید و همچنین بالش
دیگری در بین دوپای خود قرار دهید .از طریق
بینی و به ارامی تنفــس کنید ،اجازه دهید که
شکم شــما به ارامی و با تنفس تان باال (دم) و
پایین (بازدم) برود.
• پاوان موکتاسانا :این اسانا نیز به دفع گاز
و مواد زاید کمک می کند .به پشت دراز کشیده
و به ارامی پاها را خم کرده و به شکم بچسبانید.
دستان خود را دور پاها حلقه زده و با حرکات ارام
چرخشی به دو جهت ،کمک به کاهش درد و نفخ
در شکم بکنید.
تغذیهدر خصوص تغذیه صحیح این نکته که چگونه
مــی خورید مهــم تر از چه می خورید اســت.
هدفتان از خوردن رضایت باشــد نه سیری ،در
اینجا به مواردی اشاره می شود:
ارام باشید :سریع خوردن نشانگر انست کهیا عجله دارید و یا مدت زمان زیادی است که غذا
نخورده اید .همین مســاله باعث هضم نادرست
می شود .سعی کنید غذا و لقمه ها را به درستی
و به ارامی بجوید تا همزمان بدنتان زمان کافی
برای هضم انها داشــته باشــد .همچنین مدت
طوالنی معده خود را خالی نگه ندارید .بهتر است
هر 3ساعت یکبار مقدار کمی غذا میل کنید.
حباب ها را بترکانید :هوای کمی که درزمان خوردن و نوشیدن مایعات گازدار همزمان
می بلعید ،باعث تولید گاز در معده می شــوند.
جویدن ادامس و کشــیدن ســیگار هم باعث
تولید گاز بیشــتر می شــود که ترجیحاً از انها
پرهیز کنید.
محرک های خود را بشناسید :سیستمهضم غذا در بدن انسان ،سیستمی بسیار عالی
و کام ً
ال شخصی است .به طور مثال؛ فردی نمی
تواند لبنیات بخورد و دیگری نســبت به گوجه
فرنگی حساس است .ولی برخی از غذاها به طور
کلی برای تمامی بدن ها نامناســب هســتند و
گوارش را دچار سختی و مشکل می کنند؛ شیر
گاو و محصوالت تولید شــده از ان ،پیاز ،سیر،
ارد( گلوتن) ،ســویا ،کافئین ،الکل ،ذرت و تخم
مرغ از این موارد هستند .ممکن است در لحظه
خوردن احساس خاصی نکنید ولی در دراز مدت
به مشــکل بر می خورید ،بهتر است که از انها
پرهیز کنید و یا مصرف انها را محدود نمایید.
خمیر ترش یک قاشق غذا خورینمک به مقدار نصف قاشق چایخوریطرز تهیه خمیر:ارد و خمیــر ترش را در کاســه ریخته و بهتدریج اب را به ان اضافه می کنیم .خمیر بدست
امده باید نرم و بدون چســبندگی باشد .سپس
روی کاســه را پوشــانده و به خمیر برای مدت
یکساعت استراحت می دهیم.
مواد الزم برای مخلوط داخل دستپیچ:گل کلم سفید ،یک پیمانهنخود فرنگی پخته ،نصف پیمانههویج رنده شده ،نصف پیمانهسیر و پیاز ،نصف پیمانهروغن زیتون فرا دماادویــه هــای مــورد عالقــه و نمــک بهمیزان دلخواه
پرهیز کنید :از غذاهایــی که زیادی تند،روغنی و زیاد پخته شــده اند ،بپرهیزید .حداقل
می توانند دارای یکی از موارد فوق باشند ،مث ً
ال
تند باشند ولی سرخ شده نباشند ،یا زیاد پخته
نشده باشند .به طور مثال سبزیجات تفت داده
شده در روغن که تندی کم داشته و تازه مصرف
شوند .به هیچ عنوان غذای مانده مصرف نکنید
و در انتخــاب روغن غذاها نیز دقت کنید .روغن -طرز تهیه مخلوط دستپیچ:
های زیادی سرخ شده و مانده را هرگز استفاده -ســیر و پیاز را در ماهیتابه ای گود به همراه
نکنید مگر اینکه مایل باشید که به کل سیستم روغن زیتون ریخته و تفت می دهیم .سپس گل
کلــم را اضافه کرده و پــس از چند دقیقه تفت
بدنتان اسیب جدی بزنید.
دادن ،هویچ و نخود فرنگی ها را اضافه می کنیم.
کمــی به مخلوط اب و ادویه ها را اضافه کرده و
حــرارت پخت را کم می کنیم .زمانی که اب به
طور کامل تبخیر شد ،مخلوط پخته است.
اشپزی گیاهی
(دستپیچ سبزیجات):
دســتپیچ ها از غذاهایی هســتند که عالوه
بر اینکه ســبک و مناسب فصل بهار و تابستان
هستند ،از تنوع بســیاری برخوردارند .می توان
محتویات دستپیچ ها را با توجه به دوشای غالب
خود تغییر داد .برای تهیه دستپیچ ها بهتر است
از مواد تازه گیاهی استفاده شود و در اینصورت
می توان تا ساعت ها ان را خارج از یخچال نگه
داشت که بدین ترتیب مناســب برای بردن به
محل کار و یا گردش و مدرسه کودکان است.
مواد الزم برای تهیه خمیر نان:ارد کامل گندم( ارد سنگک) یک پیمانهاب برای خمیر کردن ارد ،در حدی که خمیربه دست نچسبد و خیلی خشک نشود.
مرحله اماده سازی دستپیچ:خمیــر نان را به اندازه یک مشــت کوچک،برروی تخته ای که با ارد پوشانده شده ،قرار داده
و با وردنــه ان را صاف و نازک می کنیم .مقدار
یک قاشــق از مخلوط را وسط خمیر گذاشته و
گوشــه های خمیر را روی هم قرار داده و کام ً
ال
محکم می کنیم.
تمامی دستپیچ ها را به این ترتیب اماده می
کنیم .سپس سینی فر را چرب کرده و کمی ارد
بر روی ان می پاشیم .دستپیچ ها را روی سینی
قرار داده و کمی روی انها را با روغن زیتون چرب
می کنیم .ســینی را در فر که از قبل در دمای
180درجه ســانتیگراد گرم کرده ایم ،قرار می
دهیم .دستپیچ ها به مدت 20دقیقه در فر پخته
و روی انها برشته می شود.
سپس می توان در سینی قرار داده و با سس
مناسب دوشای خود میل کنید.
2021-11-01,YOGAJOURNAL.COM
2021-11-01,YOGAJOURNAL.COM
دانش یوگا خرداد| شماره 162
39 صفحه 40
شاد زیستن در
دوران سالمندی
سید عبدالحمید موحدی نائینی
سالمندی بیماری نیســت بلکه مرحله ای از
چرخه ی زندگی ســت که مسائل رشدی خاص
خود را دارد و درعین حال با انباشت خردمندی
همراه بوده و فرصتی است که فرد تجربیاتش را
به نســل های بعد انتقال دهد .این باور که پیری
لزوماً همواره با نقایص عمیق جسمانی و هوشی
همراه است ،افســانه ای بیش نیست .بسیاری از
افراد سالمند ،توانایی های شناختی و جســمانی
خودراتاحدقابلتوجهیحفظمی کنند.
به طورکلی پیر شــدن به معنای پیرشــدن
سلول هاست .هرسلول دوره عمر مشخصی دارد
کــه عوامل ژنتیک وعوامل محیطــی و ....در ان
موثر است .با افزایش سن ،تغییرات ساختمانی در
سلول ها روی می دهد .با این حال تن و روح انسان
در ســالمندی همچنان می تواند سالمت خود را
حفظ و حس کفایت را منتقل کند .به خصوص اگر
فرد به ورزش مرتب ،رژیم غذایی سالم ،استراحت
کافی و مراقبت های طبی پیشگیرانه توجه کافی
نشــان دهد .در ادامه توصیه هایی داریم که افراد
سالمند با رعایت انها می توانند یک زندگی لذت
بخش برای خود و خانواده شان فراهم کنند:
پیاده روی کنید
پیاده روی راه خوبی برای حفظ تناســب اندام
اســت .پیاده روی یک راه فوق العاده برای رسیدن
به انــدام دل خواه یــا حفظ ان ،لــذت بردن از
طبیعت و دیدار با دوســتان اســت .دوست پیدا
کنیــد یا بــا گروهی که به پیــاده روی می روند
همراه شــوید .پس همین حاال بــه دنبال جایی
مناسب برای پیاده روی یا پارکی در نزدیکی محل
زندگیتان بگردید.
در فعالیت های گروهی شرکت کنید
اختصاص دادن زمان و استعدادتان به این کار،
باعث می شود که فعال و سالم بمانید .می توانید
از مهارت های خود استفاده کنید و یا مهارت های
جدید یاد بگیرید .دوســتان جدید پیدا کنید و
روش های ارتباطی جدید را تجربه کنید .شرکت
درکارهای گروهی می تواند به افزایش اعتماد به
نفس تان کمک کند و فرصتی برای سرگرمی ب
40
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
ه شــما بدهد .چون ادمیزاد ،ذاتا از کمک به دیگران
لذتمی برد.
به طبیعت بروید
تجهیزات یک ســفر طبیعت گردی را اماده و
در یــک تور طبیعت گردی ثبــت نام کنید .یک
ســفر کوتاه مدت و پیاده روی در طبیعت ،عالوه
بــر دیدن جانداران ،برایتــان فواید ورزش را هم
خواهد داشت.
ذهنتان را باز کنید
با یاد گرفتن چیزهای جدید ،می توانید امادگی
مغزتان را حفظ کنید .یک زبان جدید یا نواختن
یک ساز موسیقی را یاد بگیرید .با این کار نه تنها
توانایی های مغزتان را تقویت می کنید بلکه از این که
یک مهارت جدید را اموخته اید احساس رضایت و
شادی می کنید .می توانید در کالس هایی ثبت نام
کنید که همیشه دوست داشتید در ان ها شرکت
کنید ،اما به دلیل مشغله های کاری و مراقبت از
فرزندان برای این کار وقت پیدا نمی کردید.
به مسافرت بروید
دیدن چیزهایی که در سراســر کشــور یا در
جهان وجــود دارد و کاوش در دنیایی که در ان
زندگی می کنیم ،هم برای بدنمان و هم ذهنمان
شگفت انگیز است.
هیجان دیدن یک مکان جدید و لذت یادگیری
بیشــتر درباره یک فرهنگ دیگر ،با خواندن ان
فقط در کتاب ها و مجالت قابل مقایسه نیست .به
عالوه سفر یک راه خوب برای پیدا کردن دوستان
جدید است.
از عالیم افسردگی واضطراب اگاه باشید
اگــر به تازگی احســاس تغییر خلق ،کاهش
انرژی ،لذت نبردن از فعالیت های روزمره ،احساس
گناه ،حس بی ارزشی ،میل به تنهایی ،دلشوره و
اضطراب ،کاهش خواب و اشــتها و کاهش وزن و
شکایات متعدد جسمانی را داشته اید حتماً همراه
با یکی از اعضای خانواده به متخصص روانپزشکی
مراجعه کنید.
به اندازه کافی استراحت کنید
خواب واستراحت کافی به شما کمک می کند تا
ذهنی ارام داشته باشید ۷-۸ .ساعت در شبانه روز
بخوابید .عالوه بر خواب شبانه ،خواب نیم روزی به
مدت 30تا 40دقیقه به تمدد اعصاب ونیز افزایش
انرژی شماکمک می کند.
استرس را از خود دور کنید
استرس تاثیرات مختلفی بر کارکردهای جسمی ،
افزایش فشار خون ،کارکرد سیستم عصبی ،تفکر،
خلق وخو ،تمرکز و حافظه دارد .مواد شیمیایی که
بدن در هنگام استرس تولید می کند اثار منفی بر
مغز می گذارد در نتیجه تمرکز ،یادگیری و عملکرد
حافظه را در سنین باال دچار اشکال می کند .برای
مقابله با اســترس ابتدا باید منابع ایجاد کننده انرا
پیدا کرد .برای مثال اگــر نگهداری اجباری نوه ها
باعث خستگی و استرس شما می شود ،می توانید با
طرح موضوع با فرزندان تان در جست و جوی راه حل
برایید .کارهایی مثل قدم زدن ،بازی های ورزشی
و سرگرمی های مناســب و به کار بردن روش های
ارام سازی (مدیتیشن و یوگا) و رفتن چند روزه به
تعطیالت به کاهش استرس کمک می کند .
از خودتان محافظت کنید
زمین خوردن شــایع ترین صدمــات مغزی در
ســالمندی اســت .این صدمات می تواند به افت صفحه 41
توانایی های مغزی منجر شود پس باید از مغز،
این ارگان با ارزش ،به نحو مناســبی محافظت
کرد .اگر هنگام ایســتادن یا راه رفتن احساس
عدم تعادل دارید با پزشک متخصص مغز و اعصاب
صحبتکنید.
شغل خود را به طور کلی رها نکنید
ســالمندانی که پس از بازنشستگی به طور
نیمه وقت به کار خود ادامه می دهند ،ســامت
روانی بهتری دارند ،اگر این امکان برای شــما
وجــود دارد ،می توانید کار خــود را به صورت
نیمه وقت ادامه دهید ،البته اگر فشار کاری شما
زیاد اســت و استرس شما را افزایش می دهد و
باعث می شــود از انجام فعالیت های تفریحی و
ورزشی باز بمانید ،بهتر اســت کار دیگری را برای
خود انتخاب کنید.
به ذهن و مغزتان هم ورزش دهید
مقداری از حواس پرتی ها در ســنین پیری،
طبیعی قلمداد می شود .فشارعصبی و اضطراب
وزندگی پر مشــغله هم می توانــد در حافظه و
تمرکزحواس شــما اختالل ایجــاد کند .پیری
عمومــاً تاثیری بر حافظه درازمــدت ندارد ،اما
حافظه کوتاه مدت اغلب دچار نقصان می شود.
گرچه ممکن است تعداد سلول های مغز شما ،به
اندازه20سالگی نباشد ،اما عقل و خرد و قدرت
قضاوت شــما ،نسبت به ان دوران بسیار بیشتر
شده است و توانایی شما در تصمیم گیری های
صحیح بر اساس یک عمر تجربه اندوزی افزایش
یافته است .ذهنتان را با حل کردن انواع جداول
و معماها درگیر کنید .اطالعات عمومی خود را
با خواندن کتاب های متعدد افزایش دهید .برای
فرزنــدان ونوه های خود قصه بخوانید و در حل
تکالیف به ان ها کمک کنید .به یاد داشته باشید
کهراهسالمنگهداشتنذهن،مطالعهمستمراست.
ارتباط معنوی خود با خداوند را افزایش دهید
عبادت پروردگار به شــما احســاس خوبی
می دهد ســعی کنید ارتباط خود را با خداوند
حفظ کنید .سعی کنید عقاید مذهبی یا معنوی
خود را با شــرکت در مراسم مذهبی و دعاهای
دســته جمعی تقویــت کنید .این مســائل به
تخفیف افسردگی در سالمندی کمک می کند،
تــاوت روزانه ۱۰دقیقه قران مجید و یا کتب
اسمانی و متون مقدس دیگر می تواند از الزایمر
پیشگیری کند .به طور کلی کسانی که اعتقادات
مذهبی و معنوی قوی دارند معموالً احســاس
حمایت و راحتی بیشتری دارند .
رژیم غذایی مناسب داشته باشید
کاهــش مصرف نمــک و مصــرف نکردن
چربی های جامد ،نگهداری وزن در حد مطلوب،
استفاده از همه گروه های غذایی به خصوص میوه
و سبزیجات تازه ولبنیات ،در حفظ سالمتی شما
نقش موثری دارد .همچنین سعی کنید به طور
مرتب با انجام ازمایش های پزشکی از سالمت
جسمانی خود مطمئن شوید.
و بالخره یوگا برای همه
یوگا ورزشــی اســت که در هر سنی و با هر
شــرایط بدنی می توان انرا اغاز کــرده و ادامه
داد .پــس تمرین هــای یوگا و مدیتیشــن را
فراموش نکنید و حتما حداقــل یکربع در روز
را به تمرین های یــوگا اختصاص دهید .نیازی
نیســت که حتما همه ی اساناها را بلد باشید و
خود را مجبور به انجام حرکات دشــوار کنید.
چند اســانای ساده شامل؛ خم به عقب ،خم به
جلو ،خم به پهلوها ،کششی ،پیچشی و تعادلی
را انتخــاب کنید و هر روز انهــا را انجام دهید.
تمرین های یوگا به شما کمک می کند تا ارامش
و تعادل خود را در همه حال حفظ کنید.
سالمندی نیز یکی از دوران زندگی است که با
مراقبت دائمی از خود می تواند به لذتبخش ترین
دوران زندگی تبدیل شود.
دانش یوگا خرداد| شماره 162
41 صفحه 42
بی
س
تویک
مهندسیدرون
م
بدن
بخش یازدهم
هنرخوراکشناسی
نویسنده :سادگورو ()Sadhguru
از مجموعه مطالب برگرفته از کتاب مهندسی درون
برگردان و تلخیص :پیام صمدی خادم
از شــماره ی 139مجله ،قدم به قدم کتاب مهندســی درون (راهنمایی برای دستیابی به سرور
و ســعادت) نوشته ی استاد معاصر هندی ،سادگورو ،مرور شد .هدف از این سلسله نوشتارها صرفاً
خوانش ِ گزارش وار و گام به گامی از کتاب مذکور می باشد .هر چند که سادگورو به جهانی بودن ِ یوگا
و رها بودن و عدم تعلق ِ ان به فرهنگ و مذهب خاصی معتقد بوده و ان را در نوشتارهایش بارها بیان
کرده است ،ولی از انجایی که خاستگاه ِ نویسنده کشور هند است ،در مطالب کتاب گاهاً مثال هایی از
فرهنگ و جغرافیای ان کشور اورده می شود .واضح است که در این موارد نمی توان بر نویسنده خرده
گرفت ،چرا که طبق اصول هرمنوتیک ،انسان ها محصول ِ محیطی هستند که در ان رشد یافته اند
و سرک کشیدن ِ ناخوداگاه ِ ما در گفتارها و نوشتارهای مان ،کام ً
ال طبیعی و غیرقابل اجتناب است.
مقدمه
به تعبیر ســادگورو ،بخش اول کتاب نقشه راه اســت و بخش دوم که در این شماره
قســمت دوازدهم از ان مرور خواهد شد ،اقداماتی عملی برای پیمودن راه .تا کنون و در
شماره های پیشین مفاهیم و موارد زیادی مورد بررسی قرار گرفتند .از جمله خاطره ی
روشن شدگی سادگورو ،مفهومِ «مسئولیت پذیری» ،کنترل خشم ،تعریف یوگا به عنوان
ِ تکنولــوژیِ ارتقاء دادن ،فعال کردن ،و پاالیش کردنِ انرژی های درونی و رســیدن به
وحدت ،ابعــاد ِ چهارگانهی وجود ِ ادمی که باید در تعامل و هماهنگی با هم کار کنند،
دستیابی به شادمانی با تنظیم ِ ســه بدن (یا سه الیه) ،و حق ِ برابر جهت ِ دستیابی به
سرور و سعادت برای همگان.
42
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
همچنین ســه اصل طالیی (که سادگورو در
دوره های حضوری ِ مهندسی درون هم به شدت
بر ان ها تاکید می کند) برای ورود به قلمروهای
روحانی ارائه شد ،که عبارتند از:
اصل اول) توانایی من در پاسخ دهی نامحدود
اســت ،اما توانایی من برای واکنش نشان دادن
محدود است،
اصــل دوم) من صددرصد بابــت هر چیزی
که هســتم و نیستم مسئولم ،بابت ِ توانایی ها و
عـسرتم،
ناتوانی هایم ،بابت شادی و ُ
اصل سوم) من تنها کسی هستم که ماهیت
ِ دقیــق ِ تجربه ام را در این زندگی و فراتر از ان،
تعیین می کنم .من همان کســی هســتم که
زندگی خودم را می سازم.
در بخش دوم کتاب که در این شماره قسمت
دوازدهم ان را تقدیم خواهیم نمود ،به بررســی
عمیق تر و دقیق تر ِ ســه الیه یا ســه پوشش ِ
پرداخته می شــود و بر همین مبنا ،قسمت دوم
ِ کتاب «مهندســی درون» به سه فصل تقسیم
گردیده اســت که به ترتیب بدن ،ذهن و انرژی
نامیده شده اند .در هر فصل در کنار ِ توضیحات
مربوطه ،تمرینات عملی نیز داده می شــود ،چه
اینکه به باور ِ ســادگورو« ،یوگا» یک سیســتم
اعتقادی یا مذهبی نیســت که شــما بشنوید
و باورش کنید .بلکه سیســتمی هست که باید
به ان عمل کرده و خودتــان ان را به عرصه ی
تجربه ی خودتان بکشانید.
در 11قســمت اخیر نیز این موارد به ترتیب
مطرح شد: صفحه 43
-1هســتی ما به این بــدن فیزیکی خالصه
نمی شــود و بُعدی ورای بــدن فیزیکی در کار
اســت« .چیزی که عاشــق دیــوار [و حصار و
محدودیت] نیست!»،
-2معنویت یعنی «سفر نمودن از بدن ِفردی
ِ مبتنی بر حصارها ،به منشا بی کران و بی حد و
حصر ِ افرینش»،
-3حواس پنج گانه موجب ِ اعوجاج فکری و
استنتاج گمراه کننده ای در شناخت ذات ِ اصلی
خویشتن مان می شود،
-4بدن ابزاری بــرای درک و دریافت جهان
هستی بوده و به وسیله ی ان می توانیم «کائنات
را دانلود کنیم!»،
-5بــدن ِ فیزیکی ،جزئی از زمین اســت و
اصل و بنیادش از ان است؛ ارتباط دادن بدن با
زمین (مثل راه رفتن با پای برهنه) جزء تمرینات
معنوی مهم محسوب می شود،
-6چرخه هایــی بــر جهان مــاده و حیات
انســانی حاکــم اســت .همچنیــن هماهنگ
شدن ِ ســیکل های درونی انســان با چرخه ی
دوازده ساله ی خورشــیدی از اهمیت بسیاری
برخوردار است،
-7پنــج عنصــر ،جایگاه ان ها در ســاختار
وجودی انسان و نحوه ی پاک سازی ان ها،
-8رهایــی یافتن از «چیزی» کــه در درون
ِ شماست و شــما دیگر قادر به نگه داشتن ِ ان
نیستید ،همیشه بزرگ ترین لذت است .و البته
مهم نیست این «چیز» چه باشد!
-9غذایــی که می خوریم به مثاب ه ســوخت
ِ ماشــینی اســت که حاوی انرژی حیاتی برای
زندگی ادمی ست و باید به دقت برگزیده شود،
-10بدن یک سیســتم اســت و متناسب با
کارکرد ان می توانیم نوع ِ غذایی که می خوریم
را انتخاب کنیم،
-11تناســب میان ِ غذاهایی که می خوریم
بسیار مهم است؛ غذا خوردن با حضور و اگاهی
مهمترین تمرینی است که می توانید در رابطه با
سالمت تغذیه در پیش بگیریم.
در این شماره نیز در مورد ِ اجتناب ِ اگاهانه از
غذا خوردن ،صحبت خواهد شد.
هنر خوراک شناسی
اگر شما نگاه دقیق تری به سیکل ِ طبیعی بدن
خود بیاندازید ،درخواهید یافت که چیزی به نام
مانداال ( )mandalaوجود دارد .مانداال یک چرخه ای
مشتمل بر چهل الی چهل و هشت روز می باشد،
که ادمی در معــرض ِ ان قرار می گیرد .در هر
چرخه ،سه روز وجود دارد که بدن ِ شما به غذا
نیاز نخواهد داشت.
اگر شــما از عملکرد ِ بدن ِ خود اگاه باشید،
خواهید دانست که در روزهای بخصوصی بدن
ِ شــما به غذا نیاز ندارد .در ایــن روزها ،بدون ِ
هیچ گونه ســختی شــما براحتی روز را سپری
خواهید کــرد .حتــی ســگ ها و گربه ها هم
چنین اگاهی و هشــیاری را دارا هســتند .در
برخی روزهای مشــخص ،انها ترجیح می دهند
چیزی نخورند!
ان روزی که بدن تان شــعار ِ« نه به غذا » سر
می دهد ،در واقع روزهای تصفیه و پاکسازی ست.
از انجایی که اکثریت ِ مردم از روزهای پاکسازی ِ
بدن ِ خود اگاه نیستند ،در فرهنگ ِ هند روزهای
به خصوصی برای غذا نخــوردن در نظر گرفته
شده اســت .این روزها با نام ا ِکاداشی ()Ekadashi
شناخته می شوند .اکاداشــی یازدهمین روز از
چرخــه گردش ِ ماه بر دائــره البروج بوده و هر
چهارده روز یکبار تکرار می شــود .این روزها به
طور ســنتی برای روزه داری در نظر گرفته شده
است .اگر افرادی به واسطه ی نوع ِ فعالیت های
بدنی شان نتوانند بدون غذا زندگی کنند ،یا اگر
ان ها تمرینات معنوی ِ متناســب برای تحمل ِ
روزه داری را ندارنــد ،اینگونه افــراد می توانند
در روزهــای اکاداشــی ،رژیم میوه خــواری در
پیش گیرند.
اگر به خود فشار بیاورید که بدون ِ اماده سازی
ذهنــی و بدنی از غذا اجتنــاب کنید ،فقط به
سالمتی خود اسیب خواهید رساند .اما اگر بدن،
ذهــن و انرژی خود را با تمرینــات ِ الزم اماده
کنید ،از روزه داری بیشــترین منفعت و بهره را
خواهید برد.
مردم به دلیــل ِ اینکه مدام در حال ِ مصرف
ِکافئین و نیکوتین هستند ،این گونه اجتناب از
غذا برای شان بسیار مشکل است .بنابراین قبل از
روزه داری ،باید بدن را با غذاهای مغذی ِ مناسب
امــاده کرد .به ویژه غذاهــای ِ حاوی ِ اب مثل
میوه ها و ســبزیجات .شــاید همگان نتوانند از
روزه داری سود بجویند ،ولی اگر به طور درستی
روند و پروســه اش را درک کننــد ،از ان بهره
خواهند برد.
تمام ِ همت و کوشــش ِ یوگا در این است که
پیلــه ی بدن ِ فیزیکی را به روی ِ بدن حســی ِ
بزرگتری بگشاید .جایی که شما بتوانید هر چیزی
را به صورت ِ بخشی از خویشتن ِ خودتان تجربه
کنید .روزه داری بسط ِ این منطق است که راهی
برای تغذیه ی شــما وجود دارد بدون ِ سیستم
هضم ِ فعال! چنین روندی ممکن اســت این
روزها به نام سم زدایی شناخته شود ،اما این
منطق ِ درونی ان است .به همین دلیل است
که سنت های مذهبی جهان دوره های زمانی
مشخصی را برای روزه داری در نظر می گیرند.
در سیستم ِ یوگا ،روزه داری با چرخش ماه به
دور زمین و منطبق بــا ماه های قمری انجام
می شــود .علت ِ این موضوع این است که در
روزهای مشــخصی ،توانایی بــدن در جذب
کردن انرژی از اب ،هوا و نور خورشید بیشتر
از روزهای دیگر اســت .در برخی فرهنگ ها
ایام ِ روزه داری در اوج ِ تابستان در نظر گرفته
شــده اســت؛ چرا که دریافت و جذب ِ اب و
نور خورشید توســط بدن ِ انسان به حداکثر
ظرفیت خود می رسد.
مادر ِ مادربزرگم ،زنی بسیار شگفت انگیز بود
و کســانی که او را نمی شناختند ،به نظرشان
زنی بسیار عجیب و غریب بود .او مرتب غذای
خود را به مورچه ها و گنجشک ها می داد .او در
هنگام ِ انجام ِ این کار ،اشک ِ شوق می ریخت.
مردم از او می پرســیدند« :پیرزن! چرا خودت
این غــذا را نمی خــوری؟» و او به ســادگی
ـرم!» .تمام ان توصیه کنندگان
می گفت« :من پُ َ
ســال ها قبل از او دار فانی را وداع گفتند! او
ســال ها زندگی کرد و در سن ِ صد و سیزده
سالگی از این دنیا رفت.
مادر ِ من هــم به این امر عادت داشــت.
همیشه قبل از صبحانه ،مشتی از غذای خود
را به مورچه ها می داد .و این ســنت ،بخشی
از عــادت ِ زنــان ِ خانواده ی ما بــود .مورچه
کوچکترین موجود ِ جانداری اســت که شما
می توانید در اطراف خود ببینید .حتی شاید
بی اهمیت ترین موجودی که می توانید به ان
فکر کنید! بنابراین به هزار و یک دلیل ،شــما
اول او را غذا می دهید .به جای اینکه غذا را به
درگاه خداوند پیشکش کنید ،یا به ستارگان و
سیارات تقدیم کنید ،به کوچکترین موجودی
که می شناســید تقدیم می کنید .این سیاره،
همان قدر که متعلق به شماست ،به ان ها نیز
تعلق دارد .همان قدر که شــما حق ِ زیستن
داریــد ،بقیه جانداران نیز حق ِ حیات بر روی
این کره خاکی را دارند .اگاهی از این موضوع،
می تواند منجر به افرینش ِ فضایی برای رشد
اگاهی گردد.
فقط یک اقدام ِ ســاده باعث خواهد شد تا
شما خودتان را با این بدن ِ فیزیکی شناسایی
نکنید .هرقدر کمتر این بدن تان باشید ،اگاهی
دانش یوگا خرداد| شماره 162
43 صفحه 44
ِ شما از بقیه ی ابعاد ِ وجودی تان ارتقاء خواهد یافت.
زمانی که به شــدت گرسنه هستید ،تمام بدن تان
فقط یک چیز می خواهد ،خوردن .در این حالت فقط
دو دقیقه صبر کنید .متوجه خواهید شد که تفاوت
عظیمی ایجاد شده است .زمانی که به شدت گرسنه
هستید ،شما همین بدن هستید .با کمی صبوری،
خواهید دید که دیگر شما این بدن نیستید!
گوتاما پا فراتر نهاده و گفته اســت« :زمانی که به
شدت گرسنه هســتید ،اگر غذایتان را به دیگری
بدهید ،نیرومندتر خواهید شد ».من نمی خواهم تا
این حد فراتر بروم! من فقط می گویم در حد ِ چند
دقیقه صبر کنید! این تمرین ،قطعا شما را نیرومندتر
خواهد کرد.
اگر خیلی به غذا وابستگی دارید ،شاید بد نباشد
که گاهی یک وعــده غذایی را اگاهانــه از برنامه
روزانه خود حذف کنید .روزی که نســبتاً گرسنه
هستید و غذای مورد عالقه تان طبخ شده است ،از
غذا دوری کنید .این تمرین برای شــکنجه کردن
شما نیســت؛ هدف از ان تنها رها ساختن ِ شما از
شکنجه گاهی ست که ممکن است شما خودتان ان
را ایجاد کرده باشید ،یعنی بدن تان!
چه نــوع غذایی می خورید ،چقــدر می خورید،
چطور می خوریــد؟ تمام این هــا را از یک الگوی
اجباری به فرایندی اگاهانه تبدیل کنید .این اساس
و جوهر ِ روزه داری است.
تمرین معنوی
فقــط تجربه کنید .امروز فقط یک چهارم غذای
روزانه تان را با غذاهای پخته نشده ،طبیعی و زنده
پر کنید .غذاهایی مثل میوه یا ســبزیجات و طی
چهار الی پنج روز مقدار ان را به صددرصد افرایش
دهید .یک الــی دو روز همین رژیم را ادامه دهید.
- ۱روزه داری و اجتناب از خوردن در روزهای خاص ،در تمامی فرهنگ ها به نوعی دیده می شود.
جالب اینکه در دین اسالم نیز ،روزهای سیزدهم ،چهاردهم و پانزدهم هر ماه ِ قمری ،ایام البیض
(یعنی روزهای سفید!) نامیده می شود و در این روزها روزه مستحب است( .مترجم)
- ۲برای درک ِ بهتر ِ مطالب ِ این بخش ،خالی از لطف نیســت که اشــاره ای کوتاه به مفهوم
بیماری در ایورودا بکنیم! طبق ِ انچه در ایورودا گفته می شود ،بیماری به دلیل ِ رعایت نکردن
ِ سبک زندگی ،رژیم غذایی مناسب و عدم تناسب خوراک با طبیعت ِ بدن ،در دراز مدت ایجاد
می شود .پس قابل درک است که اگر کسی سبک زندگی سالمی ندارد و از رژیم غذایی طبیعی
بهره نمی برد ،به مرور عالئم بیماری های مختلف در او نمایان خواهد شد و در نتیجه قادر نخواهد
بود از فواید روزه داری بهره ببرد! (مترجم)
44
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
سپس دوباره ده درصد از غذای تان را با غذای پخته
جایگزین کنید .طی پنج روز سعی کنید به تعادل ِ
پنجاه درصد غذای پخته و پنجاه درصد غذای خام
برســید .این رژیم غذایی برای اکثریت کسانی که
می خواهند روزانه شانزده الی هجده ساعت فعالیت
داشته باشند ،مناسب است.
به خاطر داشته باشید ،اگر غذای پخته بخورید،
خوردن ِ یک وعده غذایی حدودپانزده دقیقه زمان
خواهــد برد .اگر غذای خام مصــرف کنید ،زمان ِ
بیشتری برای خوردن وقت صرف خواهید کرد ،چون
باید ان را بهتر بجوید .اما طبیعت ِ بدن بعد از پانزده
دقیقه شما را وادار به دست کشیدن از غذا خواهد
کرد .به همین دلیل برخی افرادی رژیم خامخواری
را در پیش می گیرند تمایل به کم خوری و کاهش
وزن دارند .تمام چیزی که الزم اســت بدانید این
است که از مقدار غذایی که می خورید ،اگاه باشید.
- ۳همگی این ابیات ِ حضرت موالنا در دفتر سوم مثنوی معنوی را از بر هستیم که می فرماید« :این دهان
بستی دهانی باز شد /کو خورنده ی لقمه های راز شد» (مترجم)
- ۴در ادبیات عامیانه مردم هند و در میان ِ تمرین کنندگان یوگا و ایورودا ،گفتاری رواج دارد که می گوید:
«اگر روزی یک وعده غذا می خوری ،یوگی( )yogiهســتی ،اگر دو بار غذا میخوری بوگی ( )Bhogiهستی و
اگر سه بار غذا میخوری ،روگی ( )Rogiهستی!» Bhogiبه کسی گفته می شود که از غذا لذت می برد نه از
اگاهی! و Rogiیعنی شخصی که دچار بیماری است! (مترجم)
- ۵یکی از مواردی که در رژیم غذایی خامخواری توصیه می شــود ،این اســت که شخص نباید هیچگاه
احساس ِ گرسنگی بکند! (مترجم) صفحه 45
صحبت گل خوش بُدی
گر نیستی تشویش خار
نویسنده :شکوفه شنوا فالح
@shokufehfalah
درگلستان سعدی ،باب ششــم و حکایت شماره ی ۹درضعف و پیری،
بیتی با این فرم و محتوا امده است:
سود دریا نیک بودی گر نبودی بیم موج
صحبت ُگل خوش بُدی گر نیستی تشویش خار
الزم است بدانیم که درحکایت شماره ی ۸گلستان امده که پیرمردی را
گفتند :چرا زن نکنی؟ گفت :با پیرزنانم عیشی نباشد .گفتند :جوانی بخواه
چون مکنت داری .گفت :مرا که پیرم با پیرزنان الفت نیست ،پس او را که
جوان باشد با من که پیرم چه دوستی بندد؟ پیرمرد قصه ی سعدی نهایتا
تصمیم می گیرد شانسش را درحکایت شماره ی ۹امتحان کند و متاسفانه
ناکام می شــود .به راستی که لذت ها و کامجویی ها بالمنازع نیستند .ما به
اندیشی
نوعی واقع بینی و تعقل درانتخاب لذایذ نیازمندیم و نباید با مثبت
ِ
صِ رف و ســواربرموج هیجانات پیش برویــم و انوقت درمصاف با واقعیت با
مغز به زمین اصابت کنیم ! چرا که بعضی از انواع جرات ورزی ها و حرکات
جسورانه سیمای ما را نه تنها درجامعه و درارتباط با دیگران ،بلکه دررابطه
با خودمان نیز کریه المنظر می سازد .شاید حد خود ندانستن و پا را از گلیم
درازتر نمودن اســت که انسان را دراضطرابِ اگرها و تشویش-ها غوطه ور
می سازد وگرنه برای مصاحبت با گل ،تشویش خار را نخواهیم داشت مگر
اینکه دست به ســاقه ی گل بزنیم و به قصد تصاحب ،خاری در پوستمان
بخلد .البته سعدی درجایی دیگر گفته که "گنج و مار و گل و خار و غم و
شادی به همند" .
روابط انســان ها با یکدیگرمستلزم نوعی استراتژی خاص است که به ان
تئوری رفتار متقابل می گویند .مثال پیرمرد داســتان عطار ،همان شــیخ
صنعان معروف مرتکب اشــتباه پیرمرد داستان سعدی نشد .او با سناریوی
متفاوتی درنقش یک پیرعارف و خرمند ،عاشق پیشه ،جسور و درعین حال
تودار ،زن جوان داستان را وارد یک ماجرای عاشقانه و تحیربرانگیز کرد .او
نه تنها سرزنش عامه ی مردم را خنثی و از ان عبور نمود بلکه ورق را طوری
برگرداند که ماجرای او هم سرمشق و الگو و زبانزد همگان تا به امروز شد .
ســیمای وی نیز به قد و قواره ی یک قدیس ارتقاء یافت .ســعدی هم با او
موافقت دارد انجا که می گوید :
سعدیا عاشق صادق ز بال نگریزد
سست عهدان ارادت زمالمت برمند
مولوی هم انجا که می گوید:
عشق از اول چرا خونی بود
تا گریزد انکه بیرونی بود
نهیب میزند که اگر قراراست فرد تشویش خار و سنگ پیش پا را داشته
باشــد بهتراســت از ابتدا ُدم خود را برکول گذاشته و در مسیرمستقیم و
معمولی که زندگی برای او تعیین کرده اســت گام بردارد؛ خود چرا دارد از
اول عشق کین؟
سنایی غزنوی نیز این حالت شیر و خط دو روی یک سکه را بدین گونه
وصف می کند :
دامست راه عشق و نهاده به شاهراه
با دام و بند خلق سنایی به دام عشق
و در نهایــت می گویــد :دســتی که به عهد دوســت دادیــم ،از بند
نفاق برگشادیم.
حافظ نیز نگرانی و تشویش بابت خار را رها می کند و می گوید:
ما چو دادیم دل و دیده به طوفان بال
گو بیا سیل غم و خانه ز بنیاد ببر
سینه گو شعله اتشکده فارس بکش
دیده گو اب رخ دجله به بغداد ببر
همیشگی نیمه ی پروخالی لیوان هم کمک کننده
شــاید توجه به مثال
ِ
لیوان اب تا نیمه پراست و کافی نیست از برطرف
باشد .ایا ما بخاطر اینکه
ِ
کردن تشنگی چشم می پوشــیم؟ حکایت زندگی نیز اینگونه است .ما در
جهان ممکن ها و ناممکن ها برای دست یازیدن به خواسته های خود پیوسته
ِ
درمعرض خط ِر انســدادها و موانع هستیم .ما نمی توانیم رکود و سکون را
ِ
حرکت کِیفی
انتخاب کنیم و ازحرکت دست برداریم .انسان متعالی خط ِر
در زندگی را به جان می خرد تا بتواند به فهم برخی چراها و چگونه ها برسد.
الزم است در بادی امر وجود ،نسبیت را درهر پدیده ای بپذیریم و نخواهیم
و باورنکنیم که به اوج می رویم و همانجا می مانیم .هیچوقت به پرتاب شدن
دلخوش نباشیم .نگاهمان به اسمان و زمین توامان باشد .سعدی درمصرع
"صحبت گل خوش بدی گر نیستی تشویش خار" ،یک ارمان و ارزو و یک
خالف امد عادت را طرح می کند که حافظ به زیبایی انرا پاسخ گفته :
فکرمعقول بفرما گل بی خار کجاست؟
ارمانی خود
گاه الزم اســت یک قدم یا چند قدم از ان جهان انتزاعی و
ِ
فاصله گرفت تا بتوان قدمی به ســوی ان برداشــت و انــرا همانگونه که
هست پذیرفت .
دانش یوگا خرداد| شماره 162
45 صفحه 46
نگاهی 360درجه به
یوتاناسانا
با دکتر کی.کی موریس
1
@kikiyoga
برگردان :ماندانا طاووسی
46
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا صفحه 47
در شــماره قبل ،اولین اســانا ازسیکل
سالم برخورشــید ،یعنی اوردواهاستاسانا
را بررســی کردیم .دراین شماره ،دومین
اسانا ازاین سیکل به نام یوتاناسانا را مورد
تجزیه و تحلیل قرارمی دهیم .یوتاناسانا یک
حرکت خم به جلوی ایستاده است .در زبان
سانسکریت ،یوتانا به معنی کشش شدید
اســت و اســانا هم به حرکات یوگا گفته
می شود .یوتاناسانا کشش شدیدی به کل
بدن می دهد.
شروع حرکت
با حرکت کوه یا تاداسانا شروع می کنیم.
بعد همراه دم ،دســت ها را باال می بریم و
دروضعیت اوردواهاستاســانا( سالم رو به
باال) قرارمی گیریم .ســپس همراه بازدم از
ناحیه مفصل ران ها به جلو خم می شویم.
ســعی می کنیــم باالتنــه را روی ران ها
ممــاس کنیم .در طول انجــام حرکت بر
روی نقطه ایی درست مقابل چشمان مان
متمرکزمی مانیم .دروضعیت نهایی چشم ها
را بسته و به درون ذهن مان خیره می شویم.
پاها
پاها دراین اســانا بایــد کنارهم و نوک
انگشــتان پاها رو به جلو باشــد .انگشتان
شست دو پا و مچ هردو پا یکدیگر را لمس
کننــد .وزن بدن را به طور مســاوی روی
کف هردو پا احســاس کنید .روی پاهای
خود فشار نیاورید و انها را سبک و راحت
نگه دارید .برای نگه داشــتن پاها ،عضالت
چهارســر ران را فعال کنیــد .هنگام خم
شدن به جلو از باال کشیدن استخوان ران ها
کمک بگیرید .زردپی اشیل را به سمت باال
بکشید .کشش را در پشت پاها از پاشنه تا
مفصل ران حس کنید .پاها کامال عمود بر
زمین باشند.
دستها
ســعی کنید کف هردو دســت را روی
زمین و در دو طرف پاهایتان بگذارید .اگر
کف دست هایتان به زمین نمی رسد نوک
انگشــتان را تا جایی که راحت هستید به
سمت زمین بکشــید .ارنج ها رو به عقب
باشند و در صورت امکان انها را کمی خم
نگه دارید .این کارباعث می شود باالتنه ی
شما بیشتر به ران هایتان نزدیک شود.
گردن و شانه ها
سر و گردن را درامتداد ستون مهره ها،
رهــا و ازاد بگذارید .شــانه ها را از گردن
دورکنید تا موجب رها شدگی بیشتر گردن
شود.
کشش زنجیره ایی پشت
کشــش را در پشــت خود احســاس
کنیــد ،از ماهیچه هــای ســرینی بزرگ
گرفته تــا ماهیچه های ناحیه کمر و البته
درهمسترینگ .انبساط را در زانوهای خود
حس کنید و انها را رها و ازاد بگذارید.
فواید
یوتاناسانا احســاس بینش ،هوشیاری،
پذیــرش و شــفقت را در شــما افزایش
می دهد .در حین انجام حرکت ،از کشش و
سپس رهایی عضالت که از پس ان می اید
لذت ببرید .هنگام خم شدن به جلو بازدمی
عمیق و طوالنی انجام دهید و در وضعیت
نهایی بر دم و بــازدم طبیعی خود تمرکز
کنید .این اســانا همچنین جریان خون را
در کل بدن تسریع کرده و موجب تقویت
حافظه وافزایش توجه می شــود .به گفته
دکتر تیموتی مک کال ":یکی از معجزات
تمرین های یوگا این اســت که هرحرکت
کوچک و جزئی می-تواند تغییرات بزرگ
و اساسی مثبتی ایجاد کند ".با انجام هر
روز یوتاناســانا به مرور اثرات مفید انرا بر
جســم ،ذهن و روح خــود خواهید دید.
افرادی که به خاطر شــغل خود مجبورند
درطــول روز به مدت طوالنی بنشــینند
حتما هرروز یوتاناســانا را انجام دهند تا
مضرات نشســتن های طوالنــی مدت را
با ایــن حرکت خنثی کنند .این اســانا
همچنین قدرت تحمل و صبر و بردباری
را افزایش می دهد.
مراقب باشید
اگر دچار ســیاتیک و یا مشکالتی در
ناحیه کمر و همســترینگ هستید حتما
پیش از انجــام حرکت با پزشــک خود
مشــورت کنید .اگر مشــکل شما خیلی
جدی نیست می توانید موقع حرکت نهایی
زانوهــای خود را کمی خم نگه دارید .اگر
دستانتان به زمین نمی رسند می توانید از
اجر یوگا استفاده کنید ،حتی می توانید
تاج ســرتان را روی اجر یوگا بگذارید تا
گردن و شــانه هایتان اســتراحت کنند.
درصورت داشتن فشار خون باال یا پایین و
یا مشکالتی در چشم ها حتما قبل از انجام
یوتاناسانا با پزشک خود مشورت کنید.
عبارت تاکیدی مثبت
درحرکــت نهایی می توانیــد عبارت
تاکیدی زیر را تکرارکنید:
"مــن هر روز با گام نهادن بر روی مت
یوگا ،تولدی دوباره میابم".
خروج از حرکت
به ارامــی و بدون اینکه بــه کمرتان
فشاراورید به وضعیت تاداسانا برگردید.
• Dr Kiki Morrissدکترکی.کی موریس پزشــک ،مربی یوگا و یوگاتراپیست و
موسس مرکز یوگای رزهیل در امریکاست.
1-Uttanasana
دانش یوگا خرداد| شماره 162
47 صفحه 48
یین یوگا و ذهن اگاهی
چگونه تلفیق یین یوگا ۱و ذهن اگاهی
می تواند در مواجهه با استرس های
زندگی روزمره از ما محافظت کند؟
نویسنده :سارا لو
۲
مترجم :نگین سنجری فر
یین یوگا روشی است برای ارام سازی سیستم
عصبی مرکزی؛ زمانی که با القا کردن احساسات
مثبتی همچون شــفقت و شــکرگذاری ،اگاهی
ذهن افزایش میابد ،سیســتم مغز شکل تازه ای
به خود می گیرد .این مساله به ما کمک می کند
توانایی هایمــان درمراقبت از الیه های پیچیده و
درهم تنیده ی ذهن و روان بهبود پیدا کند.
در این ســبک از یوگا ،از طریق ایجاد کشش
به حد مناسب در بافت ها ،و قرارگرفتن درتعادل
بهینه متناســب با وضعیت خاص بدن هر فرد،
سطح اگاهی جسمانی تا اندازه ای باال میرود که
48
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
قادر خواهیم بــود تغییرات بی وقفه ی بدن را به
خوبی مشاهده کنیم و واکنش خود را در حاالت
مختلف بهتر درک نماییم.
ما در یین یوگا به یادگیری سنت های متعدد
فرزانگی می پردازیم ،و بدین وسیله درک خواهیم
کــرد چگونه انرژی پرانا و یا چی از طرق مختلف
تحت تاثیر قرارمی گیرند .این روش ها می توانند
شامل پرانایاما ،تمرکز و یا مراقبه باشند.
با ادای احترام به تمامی شــاخه های دانش از
طب سنتی چین گرفته تا مطالعات علمی دوران
مدرن ،ما از طریق این تمرین ها به ارامشی دست
خواهیم یافت که ان را "ارامش مداوم" می خوانیم.
این تمرین ها چنانچه همزمان با روش های ذهن
اگاهی انجام شوند ،مراقبه ی شاماتا 3نام دارد.
به کار گیری ذهن اگاهی در یین یوگا
به عنوان کســی که سال هاســت به تمرین
یوگا مشغول اســت ،نمی توانم تصورکنم چگونه
برخی از افــراد می توانند بدون توجه به انچه در
بدن ،ذهن و قلب شــان می گذرد به تمرین یوگا
بپردازند .ما در زمان تمرین باید شاهد این باشیم
که چگونه همزمان با تمرکــز بر حاالت درونی
و توجــه به ذهنی که مدام در حال پرســه زدن
است ،احساسات و ادراکمان از بدنمان دستخوش
تغییرات مکرر می شود.
به بیان دیگر ،زمانی که مشغول تمرین کردن
اساناهای یین هستیم و اگاهی ذهن را در طول
این حرکات حفظ می کنیم ،در حال به کار گیری
ذهن اگاهی در یین یوگا خواهیم بود ،مگر اینکه
در زمــان باقی ماندن در اســاناهای یین از روی
قصد ذهن مان را بر مسائل نامربوط مثل فیلمی
که اخیرا دیده ایــم متمرکز کنیم تا توجه مان را
از اتفاقی که درون بدن در حال رخ دادن اســت
منحرف کنیم! انتخاب با خود شماست!
اموزش یین یوگا و ذهن اگاهی
مساله ای که اکنون مطرح می شود نحوه اموزش
ذهن اگاهی و یین یوگا در تلفیق با یکدیگر است،
ان هم در حالتی که ما همیشه این امکان را داریم
که به شکلی جداگانه در دوره های یین یوگا و یا
ذهن اگاهی شرکت کنیم .بسیاری اعتقاد دارند
اگر در زمان انجام دادن اساناها توجه فرد عمیقا
به درون معطوف نباشد ،انگاه این تمرینات اصال
ماهیت یوگا به خود نمی گیرند.
ذهن اگاهی فنی ست که هر کسی می تواند ان
را بیاموزد .اما بدون اگاهی کافی از اینکه این روش
چگونه می تواند یکایک سلول های بدن را تحت
تاثیر قرار بدهد و بر تمامی جوانب زندگی تان اثر
بگذارد و به انچه ما "دگرگونی" می نامیم منجر
شــود ،به کارگیری ان در کالس یوگا و یاد دادن
ان به دیگران تالشی بی حاصل خواهد بود.
برای برداشتن گام اول جهت کسب اعتبار در
مســیر اموزش این دو ،نیاز به تجربه راستین و
معتبر شــخصی داریم .وقتی در حالت تن ارامی
قرارمی گیریم ،حتی صدایمان دستخوش تغییراتی
می شــود! این تغییر تنها ارام شدن نیست ،بلکه
باید واقعی و ملموس باشد .اما زمانی که موضوع
تدریس دشوار است ،یک مدرس چگونه باید کامال صفحه 49
وقتی افراد نزدم می ایند و می گویند "از شلوارتان
خیلی خوشم می اید" یا "این موسیقی را خیلی
دوست داشتم" باورم نمی-شود نتیجه ی در سبد
اخالص گذاشتن قلب و روحم در یک کالس یوگا
می تواند تا این حد ســطحی باشد! تدریس یوگا،
یک طریقت متواضعانه است!
ارام و وانهاده باشد؟ این امتیاز تنها از طریق کسب
تجربه در تکرار تدریس حاصل خواهد شــد .ما با
تجربه کردن ناارامی ،تپش قلب و حس ناراحتی
در نهایت به مهارتی دست پیدا می کنیم که بدون
هیچ مشکلی در زمان تدریس کامال ارام و مسلط
باقی بمانیم.
هر فردی در یک برهه زمانی به این ارامش دست
از کجا شروع کنیم؟
پیدا خواهد کرد .تدریس یوگا یکی از سخت ترین
خوشــبختانه ،ما برای تجسم بخشیدن به این
کارهایــی بوده که من در تمــام زندگی ام انجام
داده ام؛ ایســتادن در برابر افراد حاضر در کالس ،تمرین ها نیاز نداریم همان مسیری را بپیماییم که
نشان دادن بدنم و صحبت کردن با کسانی که تک گذشتگان ما طی کرده اند .تنها کافی ست کسی
تک واژه های شما را میبلعند .بعد از پایان کالس ،را یافته باشیم که مهارت الزم برای راهنمایی ما
و اموزش مفاهیم اولیه را داشــته باشــد ،و به ما
کمک کند تا بتوانیم این تمرین ها را به تجربه ای
شخصی مبدل کنیم .در چنین حالتی ،ما انگیزه ی
کافی برای تمرین کردن و به اشــتراک گذاشتن
تجربه مان با دیگران خواهیم داشت.
مهارت هــای تدریــس من همزمان با رشــد
پرتوجویان و همکارانم دســتخوش پیشــرفت و
تحول شده است .تصمیم دارم تا زمانی که دیگران
هم قادر باشــند تجربیاتشــان را با افراد دیگر به
اشتراک بگذارند ،به تالش هایم ادامه بدهم ،گرچه
فکر می کنم این اتفاق تا همین اکنون هم بسیار
رخ داده است.
1-Mindfulness & Yin Yoga
مربی و مدرس یوگا 2-Sarah Lo
3-Shamatha
منبع :مجله اوم یوگا 2022
دانش یوگا خرداد| شماره 162
49 صفحه 50
گونگ؛ یک تمرین صدا
عجایب درمانی شگفت انگیز گونگ و حمام صدا
نویسندگان :دانکن ویلیامز ،مارتین کاتورن ،جز سپرینگ
1
مترجم :پریسا ساالری
گونگ و حمام صدا از مواردی است که می توان
به تمرینات یوگا اضافه کــرد .چطور به جوهر و
تاریخچه ی این ساز کهن دست یابیم؟ چطور از
اثرات عمیقی که این صدا بر نوازنده و شــنونده
می گذارد بگوییم؟ درحالیکه این تجربیات همواره
برای هر فرد کامال شخصی است و باید با تجربه ی
فردی حقیقتا انرا درک کرد.
بعنــوان مدیر بخش ســازهای کوبــه ای در
موسســه ی کــورگ یو .کــی ( ،)Korg UKیکی از
ارزشمندترین نقش های من این است که در 18
سال اخیر ،کارشناس تولید سنج پایست و گونگ
بوده ام .در این مدت ،ســعادتی برای من بود که
گونگی را که به زیبایی ســاخته بودند به هزاران
نفر در سراســر کشور معرفی و حمام صدا برگزار
کرده ام و همکاری های مختلفی در نمایش هایی و
در رویدادهای متعدد داشته ام ،2مثل نمایش یوگا
او .ام در کاخ الکساندار.
50
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
علیرغم رابطه ی بلند مــدت من در زمینه ی
رو به رشــد صدا درمانی ،از دوســت دیرینه ام،
کارشناسی که شانس همکاری با او در رویدادهای
مختلفی را داشته ام دعوت می کنم تا در این مورد
صحبت کند .مارتین کاتورن ،موسس اسپا گونگ
و مدرسه ی موسیقی شمالی ،هر روز با مراجعان
خصوصی و شرکتی مختلفی سروکار دارد و هم
بصورت انفرادی و هم بصورت گروهی حمام صدا
برگــزار می کند .بعالوه با شــرکت در دوره های
اموزشی می توان مدرک نیز دریافت کرد.
• از اینجــا ببعــد مارتیــن خودش با شــما
صحبت می کند:
من مارتین کاتورن هستم از اسپا گونگ و در
مناطق شمال غربی انگلستان به نواختن گونگ
مشغولم و از منچستر فعالیتم را اغاز کرده ام .ما
این جلســات را با این ایده حمام صدا نامگذاری
کرده ایم که شــرکت کنندگان در صدا شســته
می شــوند ،در امواج صدا غرق می شــوند ،دقیقا
همانطور که در اب حمام می کنند.
وقتی افراد به حمام صــدا می ایند ،روی مت
و بالش همراه با یک پتو و یک بالشــتک چشم
اســطخدوس دراز می کشــند ،ابتدا بــه ارامی
ساکت شــده و سپس صدایی را که بخش اعظم
ان صدای گونگ اســت می نوازم که البته شامل
صداهایی مثل کاسه ی تبتی و سایر سازهایی که
صداهای موجود در طبیعت را دارند ،نیز می شود.
ایــن صداها عمیقا تاثیرگذارنــد .در انتها افراد با
صــدای ناقوس باد و صدای چمنزار به حالت اول
بازگردانده می شوند .ســپس چای یاسمن سرو
می شود تا افراد هوشیار شوند.
اگرچه هر فردی باتوجه به تجربه ی شخصی اش
تصویری متفاوت و منحصربفــرد ارائه می دهد،
پیش زمینه ی اکثر انها ارامش ،رهایی و ورود به
فضایی ژرف است. صفحه 51
وقتی زندگی روزمره ی خود را درنظر می گیریم،
درمیابیم که چرا حمام صدا اینچنین ارامش بخش
است .بسیاری از ما در طول روز ساعت های زیادی
را با وسایل الکترونیکی سروکار داریم و به مانیتور
نگاه می کنیم ،و محیط اطرافمان بسیار محرک
اســت .درواقع اینطور بنظر می رسد که ما عضو
جدانشدنی جریانی از اطالعات و تصمیم گیری ها
هســتیم .حمام گونگ بمدت یک ســاعت این
موارد را محو می ســازد و تجربه ی غرق شدن در
تجربه ی ذهن اگاهی را برای ما فراهم می کند و
توجه ما را بدون اشفتگی و بهم ریختگی متمرکز
نگه میدارد.
حمام گونگ درواقع تجلی بودن در درون خود
است ،جایی که بدنبال هیچ چیزی نیستیم و در
لحظه ایم .بخش پردازش ذهن در استراحت است،
و تجربه دقیقا همانطور که هســت رخ می دهد،
کامال منحصربفرد و متناسب با نیازهایمان .افکار
باال می-ایند اما گــذر می کنند .تجربه ی حمام
گونگ ،خاموش کردن ذهــن و چرخیدن حول
ناهشیاری ذهن است.
ویژگــی هــای منحصربفرد حمــام گونگ با
تمرینات یوگا بطور فوق العاده ای اثربخشی خود
را نشان می دهد .من در جلسات یوگا و همراه با
انجام تمریناتی مثل یوگا نیدرا ،احیاگر و وینیاسانا
گونگ می نوازم .تجربــه ی بی ذهنی ،به ما این
امکان را می دهد که بصورت خوداگاه جریان ها و
موقعیت ها را تمرین کنیم ،عمیقا نفس بکشیم ،و
کشش ها را احساس کنیم.
گاهی این ســواالت مطرح می شود که گونگ
چطور عمل می کند ،چطور صداها و ارتعاشــات
منجر به ایجاد ارامش می شود ،و چطور ذهن را
از افکار رهایی می دهد .من عاشق اینم که بگویم
کامال درک نمی کنم که گونگ چطور چنین اثر
عمیقی دارد.
می دانــم که برخی از نوازندگان گونگ ،ســاز
گونگ خود را براســاس روابط نجومی و عنصری
انتخاب می کنند .که البته این انتخاب معنادار است
زیرا سالیان سال این جنبه ها در ارتباط انسان با
جهان دخیل بوده اند .طبق درک من ،ارتعاشات
گونگ با درون ما همخوانی دارد و بطور همزمان
هم خواب اور و هیجان بخش اســت ،تنش ها را
از بین می برد ،گره ها را می گشاید و انسدادها را
بــاز می کند .با هر ضربه ای که کوبه به صفحه ی
گونگ می زنــد ،امواجی ایجاد می شــود ،دقیقا
همانطــور که وقتی برگی به دریاچه می افتد .هر
موج جدیدی خودش را حفظ می کند درحالیکه
بدون هیچ تالشی با دیگر امواج در ارتباط است.
الیه های صداها و ارتعاشات به اشکال گوناگونی
ســاخته و اجرا می شوند ،در عمق ذهن و بدن
تجربه می شوند ،و ما ساکت هستیم .اگرچه که
هنــور خیلی چطورها و چراها بصورت یک راز
باقیمانده اند ،انچه که ما می دانیم این اســت
که وقتی بعد از حمام صدا با افراد صحبت می
کنیم انها از خواب هــای ارام در روزهای بعد
از حمام ،کاهش اضطراب ،و احســاس ارامش
کامل می گویند.
برای خود من ،نواختن گونگ یک امر کامال
حسی است و منعکس کننده ی این است که
من چطور تمرین کرده ام .بعنوان یک نوازنده ی
گونگ ،گوش کــردن را فوق العــاده گرانبها
می دانم .گــوش کردن به مردم ،به حس هایم،
به قلبم و انواع ســازهایی که دراطرافم نواخته
می شوند .جمع اوری مجموعه ی سازهایم در
طی سالیان یک فرایند ارگانیک بوده است .هر
گونگ ویژگی های شــخصیتی مجزایی دارد و
مانند هر ساز خوب دیگری ،اشنایی و برقراری
ارتباط با ان و رمزگشــاییش زمان الزم دارد.
اولین گونگ من پایست سمفونیک بود و هنوز
بعد از 7ســال فکر می کنم که رازهایی برای
کشف درمورد ان وجود دارد.
اکثر گونگ های من پایســت هستند ،دوتا
ســمفونیک ،تعداد کمی از مدل های نجومی،
و ســه گونگ برنزی .همچنیــن از دو گونگ
بــادی که از ووهان چین امده و تعدادی دیگر
که از المان امده استفاده می کنم .هر کدام از
این ســازها به تنهایی زیبایی ظاهری خود را
دارند و هرکدام نواها و ارتعاشــات منحصربفردی
تولید می کنند.
همــه ی حس من با عشــقی عمیق به صدا و
سکوت اغاز شد 30 .سال بود که من موسیقیدان
بودم و مراقبه می کردم .من خیلی اتفاقی با کولین
و اولیو در بخش درمانی فســتیوال گلستونبری
برخورد کردم .انها اولین تجربه ی حمام گونگ
را به من دادند .درواقع اول همراهم به حمام صدا
رفت و با اینکه فردی بدبین بود بیرون امد و گفت
"تو باید گونگ بنــوازی!" کنجکاوانه وارد چادر
گونگ شــدم و روی مت خوابیدم و با اطمینان
معتقدم که عمیق ترین تجربه ای بود که تا ان روز
داشتم .موزیک و مراقبه همراه باهم امده بودند و
من وارد شــدم .ذهنم مسرور بود و کامال ساکت،
درحالیکه فقط یک فکر از دهنم عبور می کرد" :تو
باید این کار را انجام بدهی".
ســه ماه بعد من از کارم بیرون امدم و تا امروز
گونــگ می نوازم .دوران شــگفت انگیزی بوده و
من عمیقا خوشــحال و راضیم .من افراد دوست
داشتنی زیادی را مالقات می کنم ،در فستیوال ها،
غارها ،باغ ها و اتاق های دوســت داشتنی یوگای
بسیاری می نوازم.
حمام صدا انجام دهید و مطمئن باشید
بدن ،ذهن و روح شــما بســیار ممنون
خواهد بود.
1-Duncan Williams, Martyn Cawthorne, Jaz Sperring
2-OM Yoga Show
منبع2022 Yoga Magazine :
دانش یوگا خرداد| شماره 162
51 صفحه 52
31خرداد 1401
هشتمین روز جهانی یوگا
واحد تحریریه
پیشنهاد نام گذاری یک روز از سال به نام " روز
جهانی یوگا" درتاریخ 27سپتامبر 2014برابر با 5
مهر 1393توسط نخست وزیرهند ،نارندرا مودی،
درسازمان ملل متحد مطرح شد .وی طی سخنرانی
درســازمان ملل گفت" :یوگا هدیه ایی گرانبها از
ســنتهای دیرینه ی هند است که متضمن اتحاد
ذهن و جسم ،اندیشــه ،عمل و توازن میان بشر
و طبیعت می باشد وهمچنین رویکردی کل نگر
به سالمتی و تندرستی انسان دارد .یوگا تنها یک
هدف برای فعالیت های ورزشی نیست ،بلکه درپی
کشف یگانگی با خودمان ،جهان و طبیعت است
که با تغییر دادن سبک زندگی مان و ایجاد اگاهی
به ما درمواجهه با تغییر اقلیم کمک می کند".
نارندرا مودی که خود ازعالقه مندان یوگاست
می گوید که هر روز و به طورمرتب تمرینات یوگا
را انجام می دهد .او برای نخستین بار وزارتخانه ای
بــرای یــوگا و ایورودا(ایوش) درهند تاســیس
نمــود و دراولین روزجهانی یوگا به همراه اعضای
52
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
کابینــه -اش در مرکز شــهردهلی و رو به روی
دروازه ی هند و با شــرکت 35000نفر به مدت
35دقیقه به تمرین یوگا پرداخت.
علت تعیین این روز یعنی اولین روز تابســتان
که بلندترین روز دراغلب کشــورهای نیمکره ی
شمالی ست ،شروع انقالب تابستانی و رویدادهای
خوبی است که به همراه دارد ،ازجمله اغازفصل
بارندگی( مونسون) درهندوســتان و کشورهای
همجوارش .درافســانه های هند باستان این روز
بسیارمقدس " گورو پورنیما" نامیده می شود که
در ان ماه به صورت بدر کامل دیده می شود.
همزمان با هنــد ،اولیــن روزجهانی یوگا در
175کشــوردیگر جشن گرفته شد .در نیویورک
30000نفــر درمیدان تایمز واقــع در محله ی
منهتن به انجام حرکات یوگا پرداختند .درمالزی
حدود 15000نفر در کواالالمپور ،در خیابان ها و
میادین این شهر روزجهانی یوگا را با انجام اساناها
و مدیتیشن جشن گرفتند .مردم این شهر از این
روز به عنوان روز لبخند نیز یاد می کنند .در تایپه
پایتخت تایوان بیش از 20000نفر با انجام سیکل
سالم برخورشید روزجهانی یوگا را گرامی داشتند.
فاضل شاه ،خلبان هندی می گوید ":درتوقفگاهی
بین مســیر با عجله خود را به محل برگزاری این
مراسم درتایوان رســاندم ...هنگام پرواز که از باال
بــه زمین نگاه می کنم هیچ مرزی بین کشــورها
نمی بینم .روزجهانی یوگا بهانه ی خوبی برای ایجاد
اتحاد بین مردم تمام کشورهای جهان است".
درایران نیزهرســال روزجهانی یوگا درسفارت
هند ،باشگاه های یوگا ،پارک ها و ...برگزارمی گردد.
سال گذشته با وجود همه گیری کرونا عالقه مندان
یوگا ،بــا رعایــت فاصلــه گــذاری اجتماعی و
حفظ پروتکل های بهداشــتی ،مراســم این روز
را در بــرج میالد تهران و ســایرمراکز ورزشــی و
درشهرهای مختلف برگزارکردند .با امید به اینکه
امســال ،هشــتمین روز جهانی یوگا را درکنارهم
جشن بگیریم. صفحه 53
10دلیل برای شروع یوگا
برگردان :سوسن عبدالرضایی
یوگا را تجربه کنید و از اثرات جسمی و
ذهنی ان بهره مند شوید.
یکی از اصول اولیه یوگا این است که همه چیز
به هم مرتبط و متصلند .یوگا معتقد به وحدت در
جهان هستی است و بدیهی ست که با تمرینات
مداوم یوگا ،منافع جســمانی و سالمتی انرا در
می یابید که البته در مورد ان بسیار شنیده ایم
و هــم اکنون تحقیقــات علمی نیــز انها را به
اثبات رسانده اند:
-1رهایی از استرس :یوگا اثرات جسمانی
استرس را با به کارگیری تکنیک های ارام سازی
و ریلکسیشن کاهش می دهد و به تنظیم سطح
هورمون های استرس کمک می کند و همین امر
باعث پایین امدن سطح فشارخون ،ضربان قلب،
بهبود سیســتم گوارش و باالرفتن سطح ایمنی
بدن می شود و البته برکاهش اضطراب ،خستگی
مفرط ،استرس ،بی خوابی و اسم نیز موثر است.
-2کاهش درد :یوگا درد را کاهش داده و
استانه ی تحمل درد را افزایش می دهد .تحقیقات
نشــان داده اند کسانی که مبتال به بیماری های
التهابی ،نقص سیستم ایمنی و فشارخون هستند
و اساناهای یوگا و مدیتیشن را انجام می دهند،
درد کمتری را در طول بیماری تجربه می کنند.
-3بهبود سیستم تنفسی :یوگا به ادم ها
می اموزد ارام تر و عمیق تر نفس بکشــند و این
امر باعــث بهبود عملکرد ریه ها و ارام ســازی
بدن می شود.
-4انعطــاف پذیری :یوگا انعطاف بدن را
افزایش می دهد و قابلیت حرکت مفاصل را بهبود
می بخشد و درد و التهاب انرا کاهش می دهد.
-5افزایش قدرت :اساناهای یوگا معموالً
موجب به کارگیری همه عضالت بدن می شوند و
به افزایش قدرت انها از فرق سر تا نوک انگشتان
پا کمک می کنند ،عالوه بر ان تنش عضالنی را
کاهش می دهند.
-6کنترل وزن :تمرینات یوگا با کاهش
سطح کلسترول خون ،سوزاندن کالری اضافی ،و
کاهش استرس به کاهش وزن کمک می کنند.
یــوگا همچنین بــا ایجاد حس عــزت نفس و
عادت های ســالم خواری ،باعــث ایجاد حس
بهزیستی و کنترل وزن می شود.
-7بهبود جریان خــون :وضعیت های
مختلــف یــوگا بــا اکســیژن رســانی کافی
بــه ســلول های بــدن ،باعث بهبــود جریان
خون می شوند.
-8بهبود سیســتم قلبــی -عروقی:
تحقیقات نشــان می دهند که تمرینات یوگا با
تنظیم ریتم طبیعی قلب ،باعث افزایش و بهبود
اکسیژن رسانی در بدن می شوند.
-9بهبود تعادل و همترازی بدن :یوگا با
ایجاد همترازی در اندام ها موجب بهتر شدن فرم
و وضعیت عمومی بدن می شود .همین است که
به رفع مشکالت ستون فقرات ،گردن ،مفاصل و
عضالت کمک می کند.
-10تمرکز بر زمان حال :یوگا به ما تمرکز
بــر زمان حال را می اموزد ،به باالرفتن ســطح
هوشیاری ،سالمت و تعادل ذهنی کمک می کند
و مســیر هماهنگی با جهان هستی و مدیریت
زمان واکنش ذهن را برای ما هموار می سازد.
منبع :یوگاژورنال
دانش یوگا خرداد| شماره 162
53 صفحه 54
رنگ امیزی مانداال
مانداال رنگ کنید و جایزه بگیرید!
سما ایجادی
مانداالها نقوش هندسی و متقارنی هستند که اغلب در یک مربع
و دایره جای می گیرند .ترسیم و رنگ امیزی مانداال تمرین بسیار
خوبی برای افزایش تمرکز و قوای ذهنی اســت .برای رنگ کردن
مانداال بهتراســت از نقطه مرکزی شــروع کنیم و درجهت عقربه
های ســاعت و از داخل به خارج پیش برویم .مانداالی این شماره
را بــا رنگ های دلخواهتان رنگ امیزی کنید و تصویر انرا برای ما
بفرستید .به زیباترین کارها جوایزی تعلق خواهد گرفت.
m.danesheyoga@gmail.com
54
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا صفحه 55
باکاسانا یا وضعیت کالغ
برگردان :سیسا
باکاسانا حرکتی تعادلی و قدرتی است که
دارای فواید بسیاری می باشد ،از جمله:
• تعادل جسمی و ذهنی را بهبود می بخشد.
• مــچ دســت ها ،شــانه ها ،بازوها و ســاعدها را
قوی می کند.
• عضالت شکمی را درگیر و سفت می کند.
• اعتمــاد به نفس جهت انجام حرکات معکوس را
افزایش می دهد.
انجام حرکت
در ابتدا پتویی را جلوی خود قراردهید تا درصورت
افتادن اســیب نبینید و ترس شــما را کمتر کند.
انگشــتان خود را خیلی از هم باز نکنید تا فشــار
زیادی بــه مچ دســتانتان وارد نشــود ،درعوض
تصورکنید که قصد دارید مت یوگا را چنگ بزنید
و یــا انگار می خواهید از دیواری باال بروید ،تا بدین
ترتیب فشار از مچ دست ها برداشته شود.
پرش انجــام ندهید که باعث ازبیــن رفتن تعادل
شما می شــود ،کمی خم شوید و نقطه ی جادویی
قرارگرفتن پاها را روی بازوهای خود پیدا کنید .حاال
بی وزنی پاها را احساس کنید.
ناامید و خســته نشوید و تمرین را ادامه دهید ،هر
چند در ابتدا این حرکت دشوار به نظر می رسد اما
برای همه ی افراد ،حرکتی چالش برانگیز است.
به تمرین ادامه دهید و مطمئن باشید مانند یک
کالغ پرواز خواهید کرد!
مراقب باشید
حرکــت کالغ نیازمند تمرکز درونــی و بیرونی
زیادی اســت تا شما را در لحظه ی حال قرار دهد
و چنانچه با تمرین مستمر بتوانید برترس انجام
این حرکت غالب شوید ،تمرینی خواهد بود برای
تجربه ی عبور از ترس ،افزایش ایمان و همچنین
چالشی برای قدرت گفتن "من می توانم" به جای
"من نمی توانم".
منبع2022 OmYogaMagazine :
دانش یوگا خرداد| شماره 162
55 صفحه 56
چاکرای موالدهارا
یا چاکرای ریشه
۱
گرداوری و تالیف :شیمال خان
البد شــنیده اید که چاکراهــا مراکزانرژی
درکالبد اختری ما هســتند .ایا این را هم می
دانید که ما هفــت چاکرای اصلی داریم که بر
روی کانــال مرکزی واقع شــده اند؟ هرچاکرا
شــعباتی به ســایر نقاط بــدن دارد و بنا به
محل قرارگیری خود مســئول کنترل نواحی
و اندام هــای خاصی اســت .هنگامی که بدنیا
می اییم تمام چاکراهای ما باز و پاک هستند،
همگــی در جهت عقربه های ســاعت در حال
چرخشــند ،ازاینرو به انها گردونه های انرژی
56
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
نیزمی گویند .چاکراها با چشــم غیرمسلح دیده
نمی شــوند ولی امروزه حتی دانشمندان غربی
وجود انها را باورداشــته و به اثبات رســانده اند.
بتدریج که بزرگ می شــویم براثر افکار و رفتار
منفی ،ممکن است این چاکراها دچار گرفتگی و
حتی در مواقعی کامال سد شوند .وقتی چاکرایی
دچار مشــکل شــود ،نواحی از بــدن که تحت
کنترل ان چاکرا هســتند مشکل پیدا می کنند
خصوصیات چاکرای اول
کــه حاصل ان ،بروز مشــکالت و بیماری هایی
چاکرای موالدهارا اولین چاکراست که درانتهای
درکالبد فیزیکی اســت .تنها بیماری ها نیستند ،ستون فقرات واقع شده است .درانواع یوگا ،قدری
بلکه گرفتگــی چاکراها می تواند مشــکالتی در
زندگی روزمره از قبیل مشــکالت عاطفی یا مالی
نیز بوجود بیاورد .دراین سری مقاله ها قصد داریم
هرشــماره به معرفی یک چاکرا بپردازیم و ضمن
بیــان ویژگی های انها ،عوامل گرفتگی و راه های
پاکسازیشان را شرح دهیم .پس با ما همراه باشید. صفحه 57
اختالف نظر درمورد محل دقیق قرارگیری این
چاکرا وجود دارد ولی همگی متفق القول هستند
که چاکرای موالدهارا درناحیه لگن خاصره واقع
شــده و کنترل اندام های جنســی و دفع را به
عهده دارد.
عنصرچاکرای موالدهارا که به ان چاکرای ریشه
هم می گویند عنصرخاک است و به همین سبب
ما را به مادرزمین متصل میکند .اگرمشــکالتی
در نواحی تناسلی و یا اندام های دفع پیش بیاید
نشانه ی گرفتگی دراین چاکراست .روابط جنسی
نامشروع ،افراط درروابط جنسی ،بد دهانی و بد
زبانی ،رعایت نکردن بهداشت و نظافت ،و احترام
نگذاشتن به طبیعت ازعوامل بسته شدن چاکرای
ریشه هســتند .به طور کلی پاکی و معصومیت
باعث پاک شدن این چاکرا و درست کارکردن ان
می شود .وقتی چاکرای موالدهارا پاک و باز باشد،
ما از جانب نیروهای طبیعت محافظت می شویم
و دربرابر بالیای طبیعی مصونیت پیدا می کنیم.
راه های پاکسازی
بــرای پاک شــدن چاکــرای اول می توانیم
هنگام مراقبه روی زمین بنشینیم زیرا چاکرای
موالدهارا ،ریشه درخاک دارد و با نشستن بر روی
زمین مجددا مغناطیس ان بوســیله مغناطیس
زمین تنظیم می شود .راه رفتن با پای برهنه نیز
از راه های پاک کردن این چاکراست.
رنــگ چاکــرای موالدهــارا قرمز ،و ســنگ
مخصــوص ان عقیــق و هماتیت اســت .اگر
مشکالتی در چاکرای ریشــه دارید می توانید با
پوشیدن لباس قرمز و استفاده از زینت االتی که
ســنگهای عقیق یا هماتیت دارند به پاک شدن
ان کمــک کنید .تکرارمانتــرای الااااام نیز از راه
های پاکســازی چاکرای موالدهاراست .خوردن
میوه هایی که به رنگ قرمزهستند برای پاکسازی
موالدهارا مفید است.
موالدهارا چاکــرا ،دارای جنبه های کودکانه
است ،به عبارتی همان کودک درون ماست .باید
سعی کنیم از ان مراقبت کنیم و او را شاد نگه
داریم .گــردش در طبیعت ،دراغوش گرفتن
درختان ،لمس کردن علف ها و بوییدن گل ها
و هرارتباطی با طبیعت موجب خوشــحال
نگه داشــتن موالدهارا می شــود .این چاکرا
همچنین وقتی پاک باشــد مــا را تبدیل به
فردی خردمند می کند .شــاید ما کتاب های
زیادی نخوانده باشــیم و تجربیات زیادی در
زمینه های معنوی کســب نکرده باشیم ولی
تنهــا با اجتناب از گناهــان و دوری از افکار
منفی ،مبدل به فردی خردمند می شــویم.
این خردمندی نشانگرهمان روح پاک خدایی
و خرد ذاتی درون ماســت که بــا ان بدنیا
امده ایم .وقتی چاکرای موالدهارای شما پاک
باشد همه مایلند با شما مشورت کنند و مثل
اهنربایی همه را به سوی خود جذب خواهید
کرد زیــرا نیروی جاذبه نیــز از خصوصیات
مادرزمین است.
1-Muladhara Chakra
دانش یوگا خرداد| شماره 162
57 صفحه 58
پان
زد
هم
درس هایی از یوگا؛
با پراشانت ایینگر
پرسش و پاسخ
گرداوری و ترجمه :نسترن صافی
در شــماره های پیش گفتیم که
پراشــانت ایینگر جلسات یوگای
انالین برگزار می کند که بیشتر درباره
فلسفه و مفاهیم یوگاست .تا کنون
درباره مفاهیم هیمسا و اهیمسا ،یاما و
نیاما صحبت کردیم و گفتیم که چطور
اساناها دارای پتانسیلی برای مراقبه
هستند .همچنین در شماره قبل انواع
دهیانا و ارتباط انها را با کالبدهایمان
شرح دادیم .در این قسمت به پرسش
و پاسخ واهمیت پرسیدن سوال در
روند اموزش یوگا می پردازیم.
58
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
بعضی افراد اصال سوال ندارند و هیچ مسئله ای برای
انها ایجاد سوال نمی کند .برخی سوال دارند ولی نمی
پرسند که به دلیل ان خواهیم پرداخت .وبعضی بدون
اینکه ابهامی برایشان وجود داشته باشد بازهم سوال می
پرسند .پرسشگری از اهمیت خاصی در سیستم های
اموزشــی برخورداراســت؛ حتی مبحــث معینی در
اوپانیشاد به نام پراسنا اوپانیشاد 1برای پرسش و پاسخ
در نظر گرفته شده است .در مشاهدات شارا کریشنا،
دالیلی که به خاطر انها کسی سوال می پرسد مطرح
شده اند .گاهی سوال از سر بی حوصلگی و برای گذران
وقت پرسیده می شود .فرض کنید در سفر هستید و
شــخصی در کنار شما نشسته و شما هم کار دیگری
ندارید ،برای وقت گذرانی سواالتی بین شما رد و بدل
می شود .گاهی شما به دلیل رفع ابهامی که برای شما
بوجود امده و یا به دلیل پیچیدگی موضوعی که فهم
ان برای شــما دشوار است مبادرت به پرسیدن سوال
می کنید که این ســوال در واقع نوع اصلی پرســش
است .اما در مسائل اموزشی گاه شما سوال می پرسید
که مطمئن شوید که جواب شما و انچه شما فهمیده
اید درست است یاخیر .مثال ممکن است دانش اموزی
جواب درستی به مسئله ریاضی داده باشد ولی راه حل
او درست نباشــد .پس با پرسیدن ،داده ها و اطالعات
درست را ازمسیر و روند صحیح ان به دست می اوریم.
گاهی هم ما گمان می-بریم که درست مطلب را درک
کرده ایم ودچار توهم دانستن هستیم ولی دریافت ما
ناقص و یا نادرست است .به عالوه شما فقط به عنوان
شاگرد نباید ســوال کنید ،بلکه خوب است گاهی از
خودتان هم ســوال بپرسید و دانش خود را زیر سوال
ببرید .زمانی که من در حال صحبت کردن هســتم،
شما فقط گوش نمی-کنید بلکه در حال فکر کردن
هم هستید و مکانیسم دریافت در حال عمل است .ولی
بعدها که روی مطلب تامل کردید ممکن است نتوانید
ان را تجزیه تحلیل و هضم کنید بنابراین بعد از تامل
هم ســوال هایی برای افراد پیش می اید .اما برخی از
افراد اصال سوالی ندارند ویا دارند ولی نمی پرسند .این
مسئله می تواند ناشی از عدم تامل انها باشد یا ناشی
از اعتقاد و اعتماد کاملی که به فرد گوینده دارند یا از
سر احترام و وفاداری چیزی نمی پرسند .به هر صورت
پرسشــگری در روندهای اموزشــی ارزشمند است و
از ان اســتقبال می شــود چون به دریافت های بهتر
منجر می شود.
* ســوال اول :اگر سرنوشت ما از قبل تعیین
شده ،چه جایی برای کارما و دارما باقی می ماند؟
برخی از فالسفه کارما را معادل جبرگرایی می دانند
و معتقدند که ما باید کارمای خود را تحقق ببخشیم
و منتظرنتیجه نباشیم .انها اینطور مطرح می کنند که
ما مســئولیتی برای محصول کارهایمان نداریم و در
دست ما نیست .عوامل مختلفی مانند زمان ،موقعیت،
فضا ،شانس وغیره مطرح هســتند .اما بحث کارما با
جبرگرایی و تقدیرگرایی متفاوت است .در فصل دوم
بهادواگیتا قسمت 47می گوید که ما حق عمل داریم
برای تحقق کارمای خود .فقط تحقق و انجام کارما را
مطرح نکرده بلکه برحق انســان ،نه سایر موجودات،-
برای تعیین سرنوشــت خود تاکید می کند .درســت
است که شما درخت را می کارید و ثمردهی و باروری
ان از دست شــما خارج است ولی کاشت درخت در
دست شماست؛ اینجا دارما وارد عمل می شود .دارما
بحث بایدها و نبایدهاســت .چه کارکنیم و چه کار صفحه 59
نکنیم وچه موقع برای انجام چه کاری خوب است.
اگــر همه چیز از قبل معلــوم بود و ما محکوم به
یک سرنوشت محتوم بودیم ،چه جایی برای باید
و نباید وجود داشــت .پس نه تنها کاشتن درخت
بلکه چه موقع و چه میزان اب و نور و کود به ان
بدهیم هم دســت ماست .این قدرت انجام عمل،
شــالوده و اساس بیان و تفسیر شاستر 2اهاست و
این به انســان اقتدار می دهد .البته که سرنوشت
وجــود دارد و ان چهارچوبی که ما در طول عمر
خود می توانیم در ان حرکت کنیم را مشــخص
می کند ولــی ما در این محدوده قادر به تعیین و
خلق هســتیم .در طی مسیر سرنوشت ما قادریم
بهترین یا بدترین شــکل ان را محقق کنیم .در
مسائل طبقاتی هم این مسئله صدق می کند .یک
فرد فقیر با اســتفاده از هوش و قابلیتهای فردی
خود می تواند به طبقه متوســط وحتی مرفه راه
پیدا کند .پس ما برده سرنوشــتمان نیســتیم و
با بهره گیری هوشــمندانه اززمــان و موقعیت با
دانش ،تجربه ،شناخت ،مهارتها و دریافتهای خود
می توانیم به باالترین سطح این طیف برسیم .این
اقتدار برای مانور دادن در کارما سیداتا وجود دارد.
* ســوال دوم :پره رانا
جایگاهی دارد؟
اگر بخواهم مثالی بزنم؛ در روشن کردن ماشین،
ما به یک استارت احتیاج داریم و بعد به دنده یک
می رویم .پره رانا مانند اســتارت عمل می کند و
انگیزه شما برای شــروع حرکت است .بعد از ان
هم در طول حرکت دوبــاره به ان برنمی گردید؛
حرکت اغاز شده اســت .و پس از مدت کوتاهی
باید به دنده دو بروید وگرنه ماشــین شما خراب
می شــود .اگر شما در مراقبه هستید پس از قبل
مرحله ی پره رانا انجام شده است .قبال گفتیم که
دینامیک حرکت شــامل شــور و شوق یا تمایل،
انگیزه ،حرکت ،عمل ،نتیجه یا هدف است اگر شما
انگیزه نداشته باشید اصال حرکت انجام نمی شود.
3
در مراقبه چه
شیرشاســانا ، 4هنوز مراقب هستید که نیفتید و
نگران تعادل هســتید باز هم این اتفاق نمی افتد
چون شما هنوزدر سطح بدن تقال می کنید .ولی
زمانی که در اســانا مهارت پیــدا کردید و با ان
یکی شــدید ،متوجه می شوید که جایگاه تحقق
این روند سه گانه در ستون فقرات و شانه هاست
نه در مغز .زمانی که شــما در پارک روی صندلی
نشسته اید ،چون ورز دادن ،ساخته شدن و ادغام
و یکپارچگی وجود ندارد ،شما نمی توانید به این
ســطح از اگاهی دسترسی پیدا کنید .این روندها
ورای حوزه ذهن اتفاق می افتند .در دنیای امروز ما
به دنبال کنترل استرس و کاهش اضطراب هستیم
وبه این منظور مراقبه می کنیم .یوگا در مراقبه به
دنبال ارامش نیست بلکه در پی اگاهی است .و در
یک مراقبه ی پویا امکان دستیابی به سه گانه فوق
مهیا می شود .مراقبه ای که در یوتیوب یا تلویزیون
تدریس می شــود نمی تواند از ســطح مغز فراتر
عمل کند .جایگاه مغز در جمجمه باالی گلوست
وریلکس کردن ان ربطی بــه کل بدن ندارد؛ در
حالیکه در اساناها شما با بدن زمخت ،بدن لطیف،
تنفس ،ذهن و همه الیه هــای درونی در تماس
هســتید و در این مراقبه هیچ بخشی از بدن شما
غیرفعال نیست .در سواستیکاسانا 5می دانیم که
استخوان های نشیمن ،رکتوم ،ساکروم ،پرینه حائز
اهمیت هستند .ایا اینها اجزاء مغز هستند؟
اما زمانی که شــما در شاواسانا ۶هستید هم از
شما خواسته می شــود که ریلکس باشید .اینجا
مســئله عصبی و مضطرب نبودن مطرح نیست،
ســخن از ارمیدگی و خلوص و تعادل و سکون و
قداست وحضور در حوزه امن درون است .این بسته
به میزان تبحر و امادگی تمرین کننده یوگا دارد
که چه میزان بتواند به این حوزه دسترســی پیدا
کند .البته این بدان معنا نیســت که در شاواسانا
هیچ پروسه فکری وجود ندارد؛ شاواسانا بدون فکر
یعنی سامادی . ۷ولی این روند فکری ارام ،لطیف،
اتری و تاملی است .در شاواسانا این سه گانه تفکر،
روند فکر و متفکر یکی شده و تاللو شفافیتی خلق
می کنند که متعاقب ان یکی شدگی و یکپارچگی
به وجود می اید .ما باید درمورد این ســه گانه و
مسئولیت هر یک نسبت به دیگری و تناسب انها
بیشتر بدانیم.
* سوال سوم :ایا پروسه فکر -روندفکری
متفکر ،یک ژیمناستیک ذهنی است؟
گفتیم که یوگای گوروجی یک یوگای دینامیک
بود و او قادر بود که در حال انجام یوگا به این سه
گانه دست پیدا کند .در یوگا ما در حال ورز دادن
8
* سوال چهارم :تفاوت بین ذهن و چیتا
و ساختن هســتیم و در تالشیم که نفس و بدن
و ذهن به بهترین وجه با هم در تعامل باشــند و چیست؟
به یک وحدت و یکپارچگی دست پیدا می کنیم
قبال برای شما مثال اب مخزن و اب اقیانوس را
که امکان انجام پروسه های فکر را برای ما فراهم
می کند .حتی اگر شــما یوگا می کنید و مثال در اوردم .ممکن است این دو از نظر ترکیب شیمیایی
یکسان به نظر برسند ولی خصوصیات و تظاهرات
متفاوتی دارند .اب اقیانوس دارای نیروهای عظیمی
است؛ الکتریکی ،جنبشی ،گرمایی و ...که هیچیک
در اب مخزن دیده نمی-شــوند .اقیانوس دارای
امواج ،جذرومد ،موج ،کف وحباب است ولی اب
مخزن خیلی زود ســاکن می شود .متشابها مغز و
ذهن شما خیلی زود ارام می گیرد با یک مسکن،
یا با خوابیدن .ولی اقیانــوس ،ارام و قرار ندارد.
شــما گمان می کنید که اقیانوس را می شناسید.
می توانید ســالها در کنار اقیانوس زندگی کنید و
تنها در حال مشاهده سطح اقیانوس باشید .برای
شــناخت اقیانوس باید به عمق ان دســت یافت
و اب مخزن شــما هیچ کلیدی برای شــناخت
شــگفتی های عمق اقیانوس در اختیار شما قرار
نمــی دهد .ما چیتا را با فهم پانچا تاتوا ، 9شــات
چاکرا ، 10و پانجا کوشــا 11می توانیم بشناســیم.
ذهن خودش یک اقیانوس بی انتهاســت و عالوه
بــر ان ما دو اقیانوس دیگر هــم در درون داریم؛
بودی 12یا هوشــمندی ،و اهامکارا ۱۳یا نفس .این
سه اقیانوس هریک مشخصات خاص خود را دارند
که کامال با هم متفاوتند؛ نه مثل اقیانوس اطلس و
هند و ...که ماهیت یکسانی دارند و ما برای راحتی
انها را با نامهای گوناگون شناســایی می کنیم .به
این دلیل اســت که انسان را میکروکوزم یا جهان
کوچک می نامند.
پــس اب اقیانوس و مخزن اب از نظر ماهیتی
یکی هســتند ولــی نوع تبلور یافتــن انها با هم
متفاوت است .هویت درونی و متافیزیکی ما نیز با
هویت متافیزیکی کائنات یکی است ؛ پروشا ، ۱۴که
به گونه ای متفاوت به منصه ظهور رسیده است.
* ســوال اخر :تفاوت لینگا شــریرا ۱۵و
سامکهیا کریکا ۱۶چیست؟
ما 17جنبه از لینگا شــریرا می شناسیم .ولی
برای شــناخت سامکهیا کریکا شما نمی تونید از
مسائل ذهنی کمک بگیرید .تنها با ید به چیتا راه
پیدا کنید و با دســتیابی به دوگانه یوگا ودانتا به
عمق ان راه می یابید.
1-Prasnopanishad
2-Sastra
3-Prerana
4-Sirsasana
5-Suastikasana
6-Savasana
7-Samadi
8-Cita
9-Panchatatvas
10-Shatchakres
11-Puncha koshas
12-Budi
13-Ahamkara
14-Prusa
15-Lingasharira
16-Samkhyakarika
دانش یوگا خرداد| شماره 162
59 صفحه 60
نیلوفر و مرداب
جرعه
ا
ی
ا
ز یک
نوشته :تیک نات هان /ترجمه :علی امیرابادی
خالصه نویسی :واحد تحریریه
کتاب
همه ی ما می خواهیم شاد باشیم .کتاب ها و
معلم های بسیاری دردنیا هستند که می کوشند
به مردم کمک کنند تا شادتر باشند ،با این همه
ما همچنان درحال رنج کشیدنیم!
یکی از دشــوارترین کارها برای ما پذیرفتن این
واقعیت اســت که ”هیچ قلمرویی نیست که دران
تنها شادی باشد و بس ،بی هیچ غم و رنجی" .البته
پذیرفتن این واقعیت به این معنا نیست که نا امید
شــویم ،بلکه می توانیم رنج ها را دگرگون ســازیم.
هنگامی که رنج می کشیم ناخوداگاه تمایل داریم که
فکرکنیم دران لحظه فقط رنج وجود دارد و شادی
متعلق به زمان و مکان دیگری ســت .افراد بیشتر
اوقات می پرســند :چرا باید رنج بکشیم؟ جواب این
است :همانقدر که تصور"سمت چپ" بدون "سمت
راست" ممکن نیست ،تصور " شادی" بدون "رنج"
60
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
هم اشــتباه اســت .اگر رنجی وجود نداشته باشد
چگونه می توانیم شادی را تشخیص بدهیم؟!
رنج و شادی ،هردو ماهیتی طبیعی دارند ،بدین
معنا که ناپایدارهســتند و مــدام تغییرمی کنند.
هنگامی که گل پژمرده می شــود ،به کود تبدیل
می گــردد .ان کود دوباره بــه روییدن گل کمک
می کنــد .شــادی نیز به همین شــکل طبیعی و
ناپایداراست .شــادی تبدیل به رنج می شود و رنج
هم تبدیل به شادی.
اولین گام درمهارت دگرگون ســازی رنج ها این
است که با انها روبه رو شویم و شناسایی شان کنیم.
درذهن بیشتر ما ،درطول روز و شب ،همواره گفت
گویی درونی جاری ست و دائم درحال مرورگذشته
و نگرانی برای اینده هســتیم .حتی لحظه ایی این
عمل را متوقف نمی کنیم تا بتوانیم نفسی تازه کرده
و بفهمیم که درحال رنج کشیدن هستیم .تا اینکه
ناگهان رنج ها ما را به زانــو درمیاورند .افکارچنان
ذهــن مــا را درگیرمی کنند کــه ارتباطمان با
هرانچه لحظه به لحظه درحال وقوع است بکلی
قطع می شود.
این حقیقت است که به هرچه خوراک برسانیم
زنده می ماند ،افکارنیز با خوراک رساندن به انها
باقی می مانند .درست مانند جانوران که غذاهایی
را کــه بلعیده اند باال اورده و نشــخوارمی کنند.
مرورافکارهم نشــخوارهای ذهن هستند .گفت و
گو با خیاالت گذشته و اینده ،خوراک رساندن به
رنج هایمان است.
هنگامی که رنج هــا ما را احاطــه می کنند،
اولین و موثرترین کار این اســت که توجه خود
را برروی دم و بازدم هایمان معطوف کنیم .انگاه
شرایطی فراهم می شود تا رنج هایمان را شناسایی
کرده و بپذیریم .در روبه رو شدن با رنج ها نباید
احساساتی را که موجب ناراحتی می شوند انکار یا
سرکوب کنیم .یک مراقبه ی ساده ولی موثر برای
دگرگونی رنج ها:
دم بگیرید و بگویید" نفس را فرو می دهم
و می دانم که رنج هست"
بازدم کنید و بگوییــد" نفس را بیرون
می دهم و به رنجم سالم می کنم"
تنفس اگاهانه مســتلزم این است که ذهن و
بدن درکنارهم و دریک مسیر قرارگیرند .تنفس
اگاهانــه ذهن و بــدن را درلحظه ی حال متحد
وهماهنگ می کنــد و برای ما ازادی شــگفت
انگیزی به ارمغان می اورد .هرتنفس اگاهانه به ما
نیرویی می دهد که به کمک ان می توانیم ذهن و
بدن را درلحظه ی حال ،کنارهم قراردهیم .اگر با
تمام وجود به نفس کشیدن خود توجه کنید ،تنها
با دو یا سه تنفس اگاهانه می فهمید که حسرت
و غم مربوط به گذشته و همچنین ترس و نگرانی
مربوط به اینده متوقف شده اند.
اولین روش برای خلق شادی و لذت این است
که باید چیزهای بسیاری را دور بیندازیم .گونه ایی
از لذت تنها با رها کردن پدید میاید .بسا چیزها
که ما خود را به داشــتن انهــا مقید کرده اییم و
معتقد هستیم برای بقا و امنیت ما ضروریند ،مثل
حرفه ایی خاص ،مدارک تحصیلی متعدد ،خانه و
شــریک زندگی و ...اما می بینیم که حتی پس از
بدست اوردن انها همچنان در رنج بسرمی بریم.
داشــتن اینها بد نیست ،انچه باعث رنج می شود
دلبستگی به داشــته ها و ترس از رها کردنشان
است .با رها کردن ترس و دلبستگی ،امکان دارد
داشته هایمان همچنان باقی بمانند زیرا درواقعیت
چیزی عوض نشده ،بلکه با رها کردن افکارمزاحم،
تنها رنج هایمان ناپدید می شوند. صفحه 61
طب کلنگر و نگرش ان
به سالمتی و بیماری
واحد تحریریه
طب "کل نگر" ی ا Holistic Medicationعلمی است
ناشــی از نگرش جامع به انســان و سالمتی
انســان که در مقابل نگرش جزء نگر قرار دارد.
فرض کنید بیماری با شکایت زخم اثنی عشر
به کلینیک گوارش مراجعه کند و داروی الزم
برای وی تجویز شــود .حال اگر بیمار هم زمان
از اگزما هم شکایت داشته باشد به متخصص
پوست ارجاع داده می شــود .در واقع در طب
رایج بدن به ارگان های مختلف تقسیم شده و
هر متخصص از دیدگاه خاصی بیمار را بررسی
می کنــد .مثال باال بیانگر طرز نگاه غالب طب
جزء نگر است.
در طب کل نگر انسان را به ارگان های منفرد
تقســیم نمی کنیم بلکه انسان شامل اعضای
مرتبط با هم است که دچار اختالل شده و این
اختالل باعث بروز عالئمی در اعضای مختلف
گردیده اســت .اگر بتوانیم این اختالل مرکز
ی را ریشــه یابی کرده و برطرف کنیم ،عالئم
در ارگان های مختلف هم برطرف خواهد شد.
توضیح این که در طب رایج که براساس نگرش
پزشکی مبتنی بر شواهد عمل می کند پزشک
باید کلیه عالئم شامل عالئم گوارشی و پوستی
را در نظــر بگیرد و بر اســاس این کلیت دارو
تجویز کند.
دیدگاه طب کل نگر نسبت به سالمتی
در دیدگاه طب کل نگر ،انســان متشکل از
بخش های فیزیکی ،احساسی ،ذهنی و روحی
اســت .این بخش ها جدا از هم کار نمی کنند
بلکه روی یکدیگر اثر می گذارند .بر اساس این
دیدگاه ،انســان جزئی از جهان پیرامون خود
بوده و به طور دائــم به محرک های محیطی
پاسخ می دهد .در این دیدگاه هنر علم پزشکی،
سالمت نگه داشتن جســم ،روح و ذهن یک
فرد است.
در روش طب کل نگر ،پزشکان علم حاصل
از طب معمول و رایج را با درمان های مکمل و
جایگزین جمع می کنند و در درمان و پیشگیری
از بیماری ها از ان استفاده می نمایند .این علم
در برگیرنــده تمام بخش های تشــخیصی و
درمانی است که عالوه بر داشتن کارایی الزم،
بدون ضرر می باشــد .در اینجا پزشکان سعی
بــر ان دارند که در روش های تشــخیصی و
درمانی از بی ضررترین وسایل ممکنه و موجود
استفاده کنند.
در واقع هدف طب کل نگر نقض کردن تمام
یافته های پزشکی حاصل از طب رایج و متداول
نیست .طب کل نگر نقض کردن مانند چتری
دانش یوگا خرداد| شماره 162
61 صفحه 62
اســت که درمان های دیگر در لــوای ان قرار
می گیرند که پایه و اساس مشابهی با هم دارند.
این درمان ها شامل گیاه درمانی ،هومیوپاتی،
طب سنتی چینی ،تغذیه درمانی ،روان درمانی،
ماساژ درمانی ،طب سوزنی و ...می باشد.
در تمامــی ایــن درمان ها ســامتی فقط
سالمتی فیزیکی نبوده بلکه سالمت ذهن ،روح
و روان نیز در کنار سالمت فیزیکی مورد توجه
قرار می گیرد.
طــب کل نگر بــر چه اصولــی بنا
شده است؟
طب کل نگر ،انســان را متشکل از تیمی با
چند عنصر می داند .برای اینکه این تیم به طور
موثرتر عمل کند باید هر عنصر عالوه بر اینکه
خودش درست کار می کند در هارمونی با بقیه
اعضاء تیم باشد.
اعضای این تیم شامل موارد زیر هستند:
1ـ بخش جسمی :ساختمان و ارگان های
بدن انســان که با کمک انهــا جهان پیرامون
را لمــس می کنیم ،می بینیــم ،بو می کنیم،
می شنویم و تست می کنیم.
2ـ بخش احساسی :که شامل احساسات
مختلف مثل ترس ،عصبانیت ،عشق و لذت
می شود.
3ـ بخش ذهنی :که شــامل اندیشــه ها،
دانش ،نگرش و اعتقادات انسان است.
4ـ بخش روحی :که شامل ارتباط با خالق،
اهداف زندگی و ارتباط با درون است.
تمام این جنبه هــا با هم کار می کنند و در
تعامل با یکدیگرند و یک بخش قادر است بخش
دیگر را تحت تاثیر قرار دهد ،مث ً
ال محدود بودن
فرد در رختخواب به دلیل زخم بستر (اشکال
در بخش جسمی) منجر به افسردگی می شود
(اشــکال در بخش احساسی) و یا انکار کردن
خشم و عصبانیت (اشکال در بخش احساسی)
منجر به ســردرد می شــود (اشکال در بخش
جســمی) .بنابراین برای داشتن سالمتی باید
این چهار بخش خود در سالمتی بوده و ارتباط
مناسب و سالمی با یکدیگر داشته باشند.
کتاب «تاریخ یوگا از اغاز تا اکنون»
تقدیم می شــود به تمام کسانی که
عالقمندند در زمینه ی خاســتگاه و
دانش یوگا اطالعاتی جامع و عمیق به
دست اورند .این مجموعه ی ارزشمند
حاصل چهارده سال مطالعه ،تحقیق و
تالش مستمر گرداورندگان است که
برای نخســتین بار در ایران به چاپ
می رســد .کتاب تاریخ یوگا به زبان
ساده ســیر تحول تاریخی ،اجتماعی
و فرهنگــی یوگا را بــا قدمتی بیش
از پنج هزار ســال در هفت فصل به
خواننده ارائــه می دهد .در این کتاب
عالوه بر اشــاره به ریشه های اولیه ی
یوگا ،خالصه ای از تفسیرهای متون
سنتی یوگاســوترا ،گوراکشاپاداتی،
هاتها یوگا پرادیپیکا ،گراندا سامهیتا ،در محدوده ی شمال شرق افغانستان،
شیوا سامهیتا و زندگی نامه ی استادان پاکســتان کنونــی و شــمال غرب
ممتاز یوگا نوشته شده است.
هند است.
اولین نشــانه های یوگا مربوط به پایه ی تمرین هــای عملی یوگا در
اثار کشف شده از تمدن دره ی سند متون قدیمی وداها به چشم می خورد.
اســت ،این تمدن کهن از بزرگ ترین این متون ابتدا به شــکل شــفاهی
تمدن های اولیه است که در گستره ی و حدود دو هزار و پانصد ســال قبل
وســیعی بین دو رود عظیم ســند و به شکل نوشــته درامده است .دانش
ساراسواتی قرار داشته .در نقشه های عملــی یوگا هزاران ســال قبل فقط
اموزشی تمدن
جایگاه این
جغرافیایی امروزی
پژوهشی یوگادر اختیــار افراد خاصــی از طبقات
62دانش یوگا نشریه
|
در ایــن نگرش به جای توجــه و اهمیت به
بیماری ،به بیمار توجه می شود و به جای درمان
یک عالمت ،به دنبال یافتن دلیل زمینه ای بیماری
هستیم .در این علم پزشکان سعی می کنند تا
بفهمند چه نوع فرد بیماری و با چه خصوصیات
کلی بیمار شــده است ،تا اینکه بگویند چه نوع
بیماری ،در فرد اســت .در این طب به بیماری
به عنوان نتیجه عملکرد نادرســت بخش های
مرتبط با هم و تاثیر این بخش ها بر روی یکدیگر
نگاه می شود نه فقط به عنوان یک حادثه جدا و
ایزوله .طب کل نگر پیشگیری را مقدم بر درمان
می داند .در این علم کیفیت رابطه پزشک و بیمار
بسیار مهم بوده و به اتونومی بیمار اهمیت داده
می شود .به نیازها ،عالیق ،بینش ،میزان اگاهی
بیمار توجه می شــود .پزشکان در این سیستم،
باعث برانگیختن قدرت شفادهنده عشق ،ارزو،
شــوخ-طبعی ،شور و شوق و رها شدن از اثرات
ســمی خصومت ،خجالت ،حرص و از و طمع،
افسردگی ،ترس های طوالنی ،عصبانیت و غم و
اندوه می شوند.
باالی جامعه ی هند قرار داشــت ،اما
در عصر پرشــتاب و پرتنش کنونی
در دســترس همگان قرار دارد .یوگا
دانش ،هنر ،فلسفه و هم زمان روشی
برای پیشــگیری و درمان است .یوگا
متعلق به تمام انسان هاست و در هر
دوره ی تاریخی با شرایط اجتماعی و
فرهنگی موجود تطبیق پیدا کرده و از
ابتدای پیدایش تا عصر حاضر هیچ گاه
متوقف نشده است .این سنت همیشه
در حال رشد ،حرکت و تحول بوده،
اما جوهره ی اصلی ان همواره ثابت
باقی مانده است.
تاریخ یــوگا از اغاز تا اکنون بیان
می کند که یوگا فراتر از تمرین های
بدنی ،راه عمیق خودشناســی است
کــه از راه امــوزش و تمرین هــای
مناســب و اصولی اگاهی ،بصیرت،
ارامش درونی و ســامتی جسم را
پرورش می دهد. صفحه 63
تمرینات عملی یوگا در باشگاه دانشیوگا
سبک یوگای شیواناندا و اشتانگایوگا
بصورت انالین (نیمه خصوصی) و حضوری
تمرینات عملی یوگا
اموزشحرکات پیشرفتهیوگا
جهت مربیان باسابقه و شرکت کنندگان در مسابقات یوگا
اموزش اشتانگا یوگا (مخصوص بانوان)
اموزش یوگا برایکودکان
اموزش تکنیک های تمرکز فکر برای رسیدن به ارامش
اموزش مبانی ایورودا
یوگا نیدرا
danesheyoga.com
instagram.com/danesheyoga
telegram.me/danesheyoga
facebook.com/yoga.knowledge
aparat.com/danesheyoga
02188318189-02188319054
فرم اشتراک مجله دانش یوگا
نام و نام خانوادگی:
نشانی کامل پستی:
کد پستی یا صندوق پستی(حتما قید شود)
تلفن ثابت :
تلفن همراه:
شماره کارت مجله دانش یوگا ( بانک ملی):
6037991199530522
اشتراک ۶ماه ( 6شماره) 2۵0000 :تومان
شماره واتساپ جهت ارسال اطالعات 09106714071
دانش یوگا خرداد| شماره 162
63 صفحه 64
64
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا صفحه 65