ماهنامه دانش یوگا شماره 116

‫سال هفدهم ‪ -‬خرداد ‪ /1397‬شماره ‪116‬‬ ‫صاحب امتیاز و مدیر مسئول‪ :‬سیدعبدالحمید موحدی نائینی‬ ‫عضو انجمن مدیران مطبوعات‬ ‫زیر نظر شورای سیاست گذاری‬ ‫سرپرست گروه مترجمین‪ :‬عاطفه هاشمی‬ ‫امور مالی‪ :‬سید عبدالمجید موحدی نائینی‬ ‫مدیر امور هنری‪ ،‬گرافیست و طراح روی جلد‪ :‬محمدرضا موحدی نائینی‬ ‫روابط عمومی‪ :‬سهیال موحدی‬ ‫امور مشترکین و مسئول توزیع‪ :‬مسعود موحدی‬ ‫ویراستار‪ :‬مریم محمدی‬ ‫لیتوگرافی و چاپ‪ :‬شرکت رواق روشن مهر‬ ‫از عزیزانــی که مایل به همکاری با مجلۀ دانش یوگا هســتند‪ ،‬تقاضا دارد‬ ‫مقاالت خود را چه به صورت تالیفی و چه به صورت ترجمه‪ ،‬به صورت فایل ورد‬ ‫(‪ )Word‬به ادرس پست الکترونیکی مجله ارسال فرمایند‪.‬‬ ‫مطالب و تصاویر ارسالی شما نزد ما به یادگار باقی می ماند و تحریریه‬ ‫مجله در دخل‪ ،‬تصرف و ویرایش مطالب ارسالی کام ً‬ ‫ال ازاد است‪.‬‬ ‫هــر گونه کپی برداری و نقل قول از مطالب و تصاویر برگرفته از دانش یوگا ‬ ‫بدون ذکر منبع منع قانونی دارد‪.‬‬ ‫همکاران این شماره‪:‬‬ ‫وحید عرفانی‪ ،‬ژیال حاتمی‪ ،‬شهال قاسمیان دستجردی‪ ،‬لیال خیراندیش‪ ،‬مینا‬ ‫بختیاری‪ ،‬حامد رنگین کمان‪ ،‬راضیه افخمی‪ ،‬مهدخت پریشان زاده‪ ،‬یاسمن‬ ‫رنگین کمان‪ ،‬میالد تکسیبی‪ ،‬پانته ا معجمی‪ ،‬بهاره جعفری صمیم‪ ،‬سید‬ ‫فرید عالمه‪ ،‬پدرام نظری‪ ،‬سهیال تاج بخش‪ ،‬سارا کمره ای‪ ،‬شیمال خان‪ ،‬ایدا‬ ‫جوادی‪ ،‬مهتاب کالنتری‪ ،‬سحر محبتی‪ ،‬عادله واحدی‪ ،‬الهام جهان بین راد‬ ‫نشانی‪ :‬میدان هفت تیر‪ ،‬ابتدای مفتح شمالی‪،‬کوچه ارام‪ ،‬نبش خیابان‬ ‫زیرک زاده‪ ،‬پالک ‪16+1‬‬ ‫تلفن‪88318189-88319054 :‬‬ ‫فکس‪۸۹۷۸۵8۳۰:‬‬ ‫تلگرام‪09902260640 :‬‬ ‫کدپستی‪1575783113 :‬‬ ‫صندوق پستی‪1533-15745 :‬‬ ‫‪info@danesheyoga.com‬‬ ‫‪www.danesheyoga.com‬‬ ‫‪@danesheyoga‬‬ ‫‪/yoga.knowledge‬‬ ‫ دانش یوگا  نشــریه ای است تخصصی با هدف اطالع رسانی‬ ‫در زمینۀ اموزش ورزش یوگا‪ .‬یوگا رشــته ای از ورزش های‬ ‫همگانی است که برای ارتقای سالمت تن و روان و باال بردن‬ ‫سطح امادگی جسمانی و در نهایت ایجاد نشاط و شادابی در‬ ‫میان احاد جامعه کاربرد دارد‪.‬‬ ‫نشــریۀ دانش یوگا هر ماه به طور مرتب چاپ و منتشر و در‬ ‫سراسر ایران توزیع می گردد‪.‬‬ ‫فهرست‬ ‫‪3‬‬ ‫سرمقاله ‬ ‫‪4‬‬ ‫سخن مدیرمسئول‬ ‫‪8‬‬ ‫شور و اشتیاق سرشار‪ ،‬کلید احساس خوشبختی‬ ‫‪10‬‬ ‫بخشنده چون درخت‬ ‫‪12‬‬ ‫شش طعم از منظر ایورودا‬ ‫‪14‬‬ ‫موسیقی و ذهن‬ ‫‪16‬‬ ‫روزه و روزه داری‬ ‫‪18‬‬ ‫یوگا در افت و خیزهای روانی زنان‬ ‫‪20‬‬ ‫راز تاثیرگذاری یوگا‪ :‬ازادسازی پرانای مثبت‬ ‫چهار روش برای رسیدن به یقین بیشتر در یوگا و مدیتیشن ‪22‬‬ ‫‪24‬‬ ‫شیوه های دیرینۀ مراقبه‬ ‫‪27‬‬ ‫یوگا همراه با ابزار‬ ‫‪28‬‬ ‫ایا امیال و ارزوها منشا بدبختی است؟‬ ‫‪30‬‬ ‫سعادت ابدی‬ ‫‪34‬‬ ‫سمت تاریک مدیتیشن‬ ‫‪37‬‬ ‫زیستن در زمان حال‬ ‫‪38‬‬ ‫عملکرد مغز و تاثیر یوگا بر ان‬ ‫‪41‬‬ ‫در ژرفای حرکات تعادلی چه می گذرد؟‬ ‫‪42‬‬ ‫پای سخن محمد ممتازی‬ ‫‪45‬‬ ‫تاثیر یوگا بر کودکان مبتال به اوتیسم‬ ‫‪46‬‬ ‫یوگا؛ یار شما در خانه‬ ‫‪48‬‬ ‫یوگا و صلح جهانی‬ ‫‪51‬‬ ‫تکنیک های یوگای صورت‬ ‫‪52‬‬ ‫یک وعده افطاری گیاهی‬ ‫‪54‬‬ ‫زبان سانسکریت‬ ‫‪56‬‬ ‫پنج حرکت یوگا برای مادران و کودکان‬ ‫‪58‬‬ ‫تاثیر سالمت جسم بر ذهن و روان با کمک یوگا‬ ‫‪60‬‬ ‫اناگرام‪ ،‬علم تیپ شناسی‬ ‫در شمارۀ خرداد ماه می خوانید؛‬ ‫‪18‬‬ ‫‪28‬‬ ‫‪48‬‬ ‫‪52‬‬ ‫یوگا در افت و خیزهای روانی زنان‬ ‫در شمارۀ پیش به شرح یکی از سخنرانی های گیتا ایینگر‪،‬‬ ‫دختر بزرگ استاد ایینگر در مورد جایگاه یوگا در فیزیولوژی‬ ‫بــدن زنان و تغییرات انان پرداختیم تا جایی که صحبت به‬ ‫هورمون ها رسید‪ ،‬حال در این شماره بحث را پی می گیریم‬ ‫و دیدگاه وی را به صورت علمی در مورد تغییر حاالت زنان‬ ‫تشریحمی کنیم‪.‬‬ ‫ایا امیال و ارزوها منشا بدبختی است؟‬ ‫جاگی واشــودو‪ 1‬معروف به سادگورو‪ ،2‬نویسنده و یوگی‬ ‫معروف هندی اســت که در این مطلب توضیح می دهد این‬ ‫خواسته های انسان نیستند که منشا بدبختی اش می شوند‪،‬‬ ‫بلکه ناکامی و نرسیدن به ان خواسته ها‪ ،‬باعث بدبختی اش‬ ‫می گردند‪ .‬او اعتقاد دارد اگر کسی بخواهد خواسته هایش را‬ ‫به کل سرکوب کند‪ ،‬چیزی جز یک ناکامی بزرگ برایش باقی‬ ‫نخواهد ماند‪ .‬در این مطلب با ما همراه باشید‪.‬‬ ‫یوگا و صلح جهانی‬ ‫در این مطلب به ارتباطی که یوگا می تواند بر درون و بیرون‬ ‫وجود انسان از لحاظ صلح و ارامش بگذارد‪ ،‬پرداخته می شود‪.‬‬ ‫بی شــک تا صلح در درون تک تک انســان ها برقرار نشود‪،‬‬ ‫نمی توان انتظار داشت ان جامعه صلح و ارامش را تجربه کند‪.‬‬ ‫تحقیقات علمی زیادی نیز روی این موضوع صورت گرفته که‬ ‫در این مطلب بیش تر با ان ها اشنا می شویم‪.‬‬ ‫یک وعده افطاری گیاهی‬ ‫ایــن صفحه مخصــوص گیاهخــواران و عالقه مندان به‬ ‫خوراکی های گیاهی اســت‪ .‬بنابراین در استانۀ ماه مبارک‬ ‫رمضان به شــرح تهیۀ چند نوع خوراکــی گیاهی که برای‬ ‫روزه داران گیاهخوار مفید است می پردازیم‪.‬‬ ‫رمضان ماه خویشــتن داری و پرهیز است‪ .‬با‬ ‫مشاهده و بررسی ادیان مختلف متوجه می شویم نوعی‬ ‫از روزه داری در مسیحیت‪ ،‬یهودیت‪ ،‬ادیان ابتدایی و قدیمی تر‬ ‫و حتی سرخ پوســتان نیز رایج است و به نظر می اید که چند هزار‬ ‫سال قدمت داشته باشد‪ .‬مث ً‬ ‫ال سرخ پوستان چهار شبانه روز پشت سر‬ ‫هم روزه می گیرند و به همین جهت تنها بزرگان و شــخصیت های‬ ‫برجسته شــان می توانند این عبادت را انجام دهند و عموم مردم از‬ ‫انجام ان عاجزند‪ .‬اما در بین یهودیان روزه شبیه به چیزی است که‬ ‫در اســام وجود دارد‪ .‬ان ها از غروب تا غروب حدود بیست و چهار‬ ‫ساعت روزه می گیرند‪.‬‬ ‫بنابراین روح رمضان و فرایند تهذیب نفســی که در روزه گرفتن‬ ‫وجود دارد در بسیاری از فرهنگ ها و اداب و سنن دیگر به جز اسالم‬ ‫نیز وجود دارد‪ .‬منظــور از روح رمضان‪ ،‬جریانی از تعمق‪ ،‬تامل و‬ ‫خودداری از گناه است که فرد را به درون خود فرو برده و شکافی‬ ‫میان او و دنیای مادی ایجاد می کند‪ .‬رمضان درواقع یک بســتۀ‬ ‫ترکیبی است و تنها شامل لب فرو بستن از خوراکی ها نمی شود‪.‬‬ ‫روزداری کــه بتواند از همه لحاظ راه کار ناصواب را بر خود ببندد‬ ‫یک روزه دار واقعی است و این کار ممکن نیست جز روزه دار کردن‬ ‫روح و ذهن‪.‬‬ ‫زمانی که روح و ذهن به واقع وارد روزه شود دیگر فرمان ناصوابی‬ ‫توسط ذهن صادر نمی شود و می توان گفت تمام ابعاد وجود انسان‬ ‫مشغول روزه هستند‪.‬‬ ‫تنها ان گاه است که روزه را می توان به عنوان یک ابزار انسان ساز‬ ‫معرفی کرد‪.‬‬ ‫نام حرکت‪:‬از تنوعات پارشواکون اسانا‬ ‫اجرا کننده ‪:‬سحر محبتی باشگاه‬ ‫نیلوفرابیجهرم‬ ‫ا چ هس‬ ‫ت‬ ‫با د رما رد رهخ ی‬ ‫در یکــی از مرتفع ترین بخش های هیمالیا واقع در شــمال هند‬ ‫منطقه ای قرار دارد به نام موسوری‪ .1‬موسوری شهر ییالقی کوچکی‬ ‫است نزدیک شهر دهرادون‪ ،‬مرکز ایالت اوتارکند هند‪ .‬این شهر در‬ ‫ارتفاع باالی ‪ 1800‬متر بر خالف اکثر مناطق هند که از هوای گرم‬ ‫برخوردار اســت‪ ،‬هوای خنکی دارد‪ .‬کوه های بلند اطراف موسوری‬ ‫پوشیده از جنگل های انبوه اســت و از ورای جنگل های سرسبز و‬ ‫پردرخت‪ ،‬کوه های سفیدپوش هیمالیا نمایان است که مجموعۀ این‬ ‫صحنه ها یکی از زیباترین مناظر طبیعی جهان را به وجود اورده است‪.‬‬ ‫در باالترین نقطۀ موسوری عبادتگاهی قرار دارد به نام ابسنا‪ 2‬که در‬ ‫نوع خود بی نظیر است‪ .‬این عبادت گاه یک ساختمان اصلی دارد که‬ ‫در داخل ان تعدادی مجسمه قرار داده شده است و بر در و دیوارش‬ ‫نقش های مختلفی دیده می شود‪ .‬کنار این ساختمان فضای دیگری‬ ‫شبیه یک اتاقک قرار دارد‪ .‬داخل این اتاقک که حدود ‪ 12‬متر وسعت‬ ‫دارد و ســقفش حدود ‪ 8‬متر است چرخ فلزی استوانه ای شکلی به‬ ‫طول حدود ‪ 4‬متر و عرض ‪ 1/5‬متر قرار دارد‪ .‬این چرخ اســتوانه ای‬ ‫بزرگ با میله ای عمودی که یک سر ان به سقف و سر دیگرش در‬ ‫زمین فرو رفته بین سقف و زمین به صورت عمودی قرار دارد‪ .‬روی‬ ‫این استوانۀ فلزی غول پیکر نقش و نگار هایی رنگی با حروف تبتی از‬ ‫جنس ورق های فلزی نازک حک شده است‪.‬‬ ‫ظاهر این اســتوانه به گونه ای است که به نظر می رسد منفذی به‬ ‫بیرون ندارد‪ ،‬ولی این گونه نیست‪ .‬داخل این استوانه برگه ای به طول‬ ‫صدها متر از جنس کاغذ ضخیم یک تکه قرار دارد که به دور همان‬ ‫میله ای که از یک ســو به سقف می رســد و سر دیگرش به زمین‬ ‫نصب شده‪ ،‬پیچیده شده و روی ان کلمات و عبارات مقدسی نوشته‬ ‫شــده است‪ .‬خود این استوانۀ بزرگ توسط دو بلبرینگ که در باال و‬ ‫پایین قرار دارد به راحتی در جهت عقربه های ساعت در این اتاق قابل‬ ‫چرخش اســت و به دست کسانی که به این عبادت گاه می ایند به‬ ‫چرخش در می اید‪.‬‬ ‫‪4‬‬ ‫دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا‬ ‫سید عبدالحمید موحدی نائینی‬ ‫مردمانی که به این عبادت گاه می ایند بایســتی در کنار در این‬ ‫اتاق ب ه صف بایســتند‪ .‬حدود ‪ 7‬تا ‪ 8‬نفر داخل ان می شــوند‪ ،‬دور‬ ‫استوانۀ غول پیکر حلقه می زنند و با کف دست راست ان را به حرکت‬ ‫درمی اورند‪ .‬ان ها سعی می کنند تا زمانی که در ان اتاق قرار دارند‬ ‫استوانه را به طور مرتب بچرخانند تا از حرکت نایستد‪ .‬گروه پس از‬ ‫چرخیدن به دور این استوانه و چرخاندن ان‪ ،‬از اتاق خارج می شوند‬ ‫و جای شــان را به گروه بعدی می دهند تا چرخش استوانه کماکان‬ ‫ادامه یابد‪ .‬زائرین این عبادتگاه اعتقاد دارند کل داستان جهان هستی‬ ‫بر روی کاغذ ضخیم یک تکۀ لوله شده در درون این چرخه نوشته‬ ‫و قرار داده شــده است و زمانی که انرا با دست می چرخانند درواقع‬ ‫داستان هستی را مرور می کنند‪ .‬اعتقاد به حک بودن داستان هستی‬ ‫در درون یک استوانۀ فلزی چرخان ابتدا شاید مسخره به نظر برسد‪،‬‬ ‫ولی این گونه نیست‪ .‬چرخش استوانۀ فلزی درواقع سمبلی است از‬ ‫چرخۀ هستی برای نزدیک شدن به معبود‪ .‬ان ها با چرخاندن استوانۀ‬ ‫غول پیکر در جهت عقربه های ساعت این انتظار را دارند که به ارزوها‬ ‫و خواسته های شان نائل ایند و گناهان گذشته شان بخشوده شود‪.‬‬ ‫این معبد ‪ 12‬متری در باالترین منطقۀ موســوری در ارتفاعات‬ ‫هیمالیا جایی که یکی از زیباترین مناظر طبیعی را می توان مشاهده‬ ‫کرد‪ ،‬همه روزه پذیرای افراد زیادی است که از هند و سایر کشورها‬ ‫به ان جا می ایند تا چرخۀ هستی را به چرخش دراورند‪.‬‬ ‫کسانی که فلسفۀ شــرق را مطالعه می کنند و عزیزانی که یوگا‬ ‫تمریــن می کنند حتماً کلمۀ دارما را شــنیده اند‪ .‬دارمــا در زبان‬ ‫سانسکریت به معنای محافظت است‪ .‬به عبارت دیگر‪ ،‬نظم در هستی‬ ‫یا نظام گیتی یا قوانینی که جهان را با نظم و ترتیب اداره می کند‪.‬‬ ‫دارما در واقع ستون و اصل و اساس هستی است که همۀ موجودات‬ ‫عالم را در هماهنگی با یکدیگر نگاه می دارد و باعث رشــد و تعالی‬ ‫ان ها می شود‪ .‬دارما اعتقاد دارد هر کس پا به این هستی می گذارد‬ ‫موجود منحصربه فردی اســت با مسئولیت و ماموریت و وظیفه ای‬ ‫خاص‪ .‬دارما اعتقاد دارد انسان به طور اتفاقی پا به این جهان نگذاشته‬ ‫است و هر کس برای انجام هدفی تنها برای چند صباح گذرش به‬ ‫این جهان خاکی می افتد‪.‬‬ ‫دارما درواقع رویکردی اســت برای شــناخت خود و به دنبال ان‬ ‫شناخت هســتی و روبه رو شدن با مشکالت زندگی‪ .‬دارما مسیری‬ ‫اســت برای رهایی از دنیای مادی‪ ،‬غلبه بر ســختی ها و شناخت‬ ‫طبیعت واقعی خود‪ .‬دارما راهی در مقابل ما می گشــاید که قوانین‬ ‫طبیعت را بشناســیم‪ ،‬مشکالت زندگی را از ســر راه مان برداریم و‬ ‫اگاهی مان را از نادانی به کمال سوق دهیم‪.‬‬ ‫میرزا حبیب خراسانی (‪ 1266-1327‬ه‪.‬ق) از جمله عرفا و شعرای‬ ‫خطۀ خراســان دقیقاً به مسئلۀ دارما اشــاره کرده و اعتقاد دارد با‬ ‫شناخت و هویدا کردن خویش است که انسان به کمال می رسد‪.‬‬ ‫گوهر خود را هویدا کن کمال این است و بس‬ ‫خویش را در خویش پیدا کن کمال این است و بس‬ ‫دارما درواقع همان قوانین هستی است که در همۀ کتب مقدس و‬ ‫همۀ مکاتب امده است‪ .‬بر اساس قانون دارما یا قانون طبیعت‪ ،‬عمل‬ ‫ذهنی یا همان نیت بسیار مهم است‪ .‬به عنوان مثال اگر بیمار تحت‬ ‫نظر یک جراح به رغم تالشی که او می کند جانش را از دست بدهد‬ ‫یا یک قاتل انسانی را بکشد‪ ،‬درواقع هر دو انسانی را از بین برده اند‪.‬‬ ‫از لحاظ جسمانی هر دو مرگ محسوب می شود‪ ،‬اما از لحاظ ذهنی‬ ‫یا نیت باطنی این دو عمل بسیار متفاوتند‪ .‬در مورد اعمال زبانی هم‪،‬‬ ‫نیت مهم ترین نقش را دارد‪ .‬تفاوت است میان کسی که به دوستش‬ ‫دشنام دهد و او را احمق خطاب کند با کسی که فرزندش را ببیند‬ ‫که در گل و الی مشغول بازی کردن است و او را احمق خطاب کند‪،‬‬ ‫لحن تحقیرامیز اول با لحن دلسوزانۀ دوم بسیار متفاوت است‪ .‬نیت‬ ‫به کار رفته در سخن است که نتیجه را معلوم می کند‪.‬‬ ‫قانون دارما به ما پیام می دهد که درواقع خودمان هســتیم که با‬ ‫پیروی از قوانین هستی بایستی از خود در برابر غم و رنج و نامالیمات‬ ‫محافظت نماییم و بر ان ها غلبه پیدا کنیم و این عمل تنها به کمک‬ ‫نیروهای مادی صورت نمی گیرد‪ ،‬بلکه با زندگی در چهارچوب قوانین‬ ‫هستی از جمله پاکی‪ ،‬زهد و تقوی انجام می گردد‪.‬‬ ‫در باب هشتم گلستان‪ ،‬استاد سخن سعدی (‪ 606-690‬ه‪.‬ق) هم‬ ‫به این مسئله اشــاره می کند و می گوید هر کس از علم و اعتقاد و‬ ‫زهد دوری جوید همانند خرمن گرداوری شده است که می سوزد‪.‬‬ ‫هر که پرهیز و علم و زهد فروخت‬ ‫خرمنی گرد کرد و پاک بسوخت‬ ‫شکی نیست تا زمانی که در چرخۀ دارما هستیم با مشکالت فراوانی‬ ‫دست و پنجه نرم می کنیم‪ ،‬همواره خود را اسیب پذیر می بینیم‪ ،‬در‬ ‫روابط مان با دیگران دچار مشکل هستیم‪ ،‬احساس بیگانگی می کنیم‪،‬‬ ‫با عواطف و احساسات مان مشکل داریم‪ ،‬شاهد پیر و سالخورده شدن‬ ‫ن هستیم‪ ،‬رویارویی با بیماری و پیری خودمان هم‬ ‫پدر و مادرهایما ‬ ‫برایمان دشوار است‪ .‬مشکل اصلی از ان جا شروع می شود که همواره‬ ‫تمایل داریم دیگران یا شرایط محیطی را عامل مشکالت خود بدانیم‪.‬‬ ‫به کسی می گوییم‪« :‬دلیل ناراحتی من کاری است که تو کرده ای‪.‬‬ ‫تلفن نزدی‪ ،‬مرا رها کردی‪ ،‬به من عشق نمی ورزی‪ ،‬همه چیز تقصیر‬ ‫توست‪ ».‬و یا برای کاری که پدر و مادرمان در دوران کودکی برای ما‬ ‫انجام دادند یا ندادند ان ها را سرزنش می کنیم و باالخره تقصیرها را‬ ‫گردن شرایط اقتصادی‪ ،‬سیاسی یا اجتماعی و امثال این ها می اندازیم‪.‬‬ ‫شــاید برای بعضی ها زندگی مصــداق این پیام «جانی به تلخی‬ ‫می کنم‪ ،‬جسمی به سختی می کشم» باشد‪ ،‬ولی همۀ این عوامل در‬ ‫تجربۀ ما از زندگی نقش دارند‪ .‬هیچ گاه فراموش نکنیم علت اصلی‬ ‫مشــکالت در وجود خود ماست‪ .‬موضوعی که ناصرخسرو قبادیانی‬ ‫(‪ 394-481‬ه‪.‬ق) بیــان کرده و اعتقاد دارد خودت عامل بداختری‬ ‫خویش هستی‪ .‬پس هیچ گاه خیره سر نشو و از فلک انتظار اختری‬ ‫نیک را نداشته باش‪.‬‬ ‫نکوهش نکن چرخ نیلوفری را‬ ‫ن کن ز سر باد خیره سری را‬ ‫برو ‬ ‫چو تو خود کنی اختر خویش را بد‬ ‫مدار از فلک چشم نیک اختری را‬ ‫پس در هر وضعیتی هســتیم باید بررسی کنیم و به خودکاوی‬ ‫بپردازیم‪ .‬باید به این مسئله اگاه باشیم که زندگی مان خیلی پیچیده‬ ‫است‪ .‬برای رفع مشکالت زندگی همیشه یک راه و روش ممکن است‬ ‫جوابگو نباشد‪ .‬ممکن است به هنگام بروز مشکالت راه و روش های‬ ‫مختلفی را تجربه کنیم‪ ،‬اما تنها یکی از ان ها به رفع مشکل بینجامد‪.‬‬ ‫برای راحت بودن و ارامش داشتن در چرخۀ هستی بایستی همواره‬ ‫از قوانین طبیعت پیروی کنیم‪ .‬به عنوان مثال قانون دارما می گوید‬ ‫باید به تمامی موجودات زنده اعم از انسان و حیوان و حتی زمینی‬ ‫که غذای موجودات را تامین می کند عمیقاً احترام بگذاریم و هیچ گاه‬ ‫به انان خشونت نورزیم‪ .‬قانون دارما بر این پیش فرض ایده ال گرایانه‬ ‫استوار است که ذات انسان به خودی خود پاک و مقدس است‪ .‬ذاتی‬ ‫که درواقع خو ِد واقعی ماســت‪ .‬تا زمانی که کودک هســتیم خو ِد‬ ‫واقعی ما نمایان است‪ .‬ولی زمانی که از اب و گل درمی اییم و بزرگ‬ ‫می شویم‪ ،‬در اثر کردارها و رفتارهایی که انجام می دهیم‪ ،‬به تدریج‬ ‫زنگار‪ ،‬وجودمان را فرا می گیرد و از خو ِد واقعی مان دور می شــویم‪.‬‬ ‫دور شدن از خو ِد واقعی مساوی است با تحمل سختی و درد و رنج‪.‬‬ ‫به عنوان مثال زمانی که کودک شیرخواری را نگاه می کنیم ناخوداگاه‬ ‫من واقعی‪،‬‬ ‫لبخند بر لبان مان نقش می بندد‪ .‬این بدان معناست که ِ‬ ‫دانش یوگا خرداد ‪ |1397‬شماره ‪116‬‬ ‫‪5‬‬ ‫من مقدس ما که به مرور زمان در اثر رفتارها‬ ‫من پاک و ِ‬ ‫من خالص‪ِ ،‬‬ ‫ِ‬ ‫و کردارهایی که انجام داده ایم در غبار فرورفته و از ان دور شده ایم با‬ ‫خو ِد واقعی کودک که پاک و صاف و بی گناه و معصوم است ارتباط‬ ‫من واقعی با هم‬ ‫برقــرار می کند و زمانی که این دو خــود یا همان ِ‬ ‫برخورد می کنند‪ ،‬ناخوداگاه لبخند بر لبان مان جاری می شود و حال‬ ‫فوق العاده خوشایندی به ما دست می دهد‪.‬‬ ‫دارما درواقع همان قانون هســتی اســت و قوانین هستی همان‬ ‫قوانین خداوند هســتند که کام ً‬ ‫ال بر اســاس نظم و ترتیب شکل‬ ‫گرفته اند و به انسان ها پیام می دهند که همواره بایستی از این نظم و‬ ‫ترتیب پیروی کنند‪ .‬قوانین خداوند درواقع همان بایدها و نبایدهایی‬ ‫هستند که همۀ ‪ 7/5‬میلیارد جمعیت جهان ک م و بیش با ان اشنا‬ ‫هستند و خمیره و ذات ما انسان ها بر اساس ان ها شکل گرفته است‪،‬‬ ‫ولی بعضاً به واســطۀ وابسته شدن به دنیای مادی‪ ،‬تبعیت از ان ها‬ ‫را فرامــوش می کنیم و با فراموش کردن ان ها هماهنگی خود را با‬ ‫جهان هستی از دست می دهیم و به ناچار مجبور می شویم بهای ان‬ ‫را با تحمل ده ها مشکل جسمی و ذهنی و فشارهای روحی و عصبی‬ ‫بپردازیم‪ .‬به طوری که ثروت و موقعیت ظاهری و شغلی و پولی ما نیز‬ ‫نمی تواند جلوی این امر را بگیرد‪.‬‬ ‫حال که با دارما و قانون ان اشنا شدیم باید کارما را که بخشی از‬ ‫دارماست هم بشناسیم‪ .‬همۀ دوستانی که با یوگا اشنا هستند کم‬ ‫و بیش با این کلمه مانوسند‪ .‬کارما در سانسکریت به معنای عمل و‬ ‫عکس العمل اســت‪ .‬کارما نیز همچون دارما از جمله قوانین بسیار‬ ‫ســفت و سخت جهان هستی است که با عمل و کردار ما انسان ها‬ ‫سر و کار دارد‪ .‬مطلبی که در قران کریم هم به ان اشاره شده است‬ ‫و به طور دقیق عنوان می شود که اعمال نیک و بد انسان در زندگی‬ ‫کنونی یا زندگی های بعدی و ایندۀ فرد تاثیر خواهد گذاشت‪ ،‬در ایۀ‬ ‫‪ 7‬و ‪ 8‬سورۀ زلزال امده است‪َ :‬ف َمن یَ ْع َم ْل ِم ْثق َ‬ ‫َال َذ َّر ٍه َخ ْیرا ً یَ َر ُه َو َمن‬ ‫یَ ْع َم ْل ِم ْثق َ‬ ‫َال َذ َّر ٍه شَ ّرا ً یَ َرُ‏ه «پس هر کس به اندازۀ ذره ای نیکی کند‬ ‫نتیجۀ ان را خواهد دید و هر که هم وزن ذره ای بدی کند نتیجۀ ان‬ ‫را خواهد دید‪».‬‬ ‫موالنــا جالل الدین بلخی ( ‪ 605-672‬ه‪.‬ق) نیز قانون کارما را به‬ ‫فریادی که در کوه طنین می اندازد و بالفاصله انعکاســش به همان‬ ‫فضا بازمی گردد‪ ،‬تشبیه می کند و می گوید‪:‬‬ ‫این جهان کوه است و فعل ما ندا سوی ما اید نداها را صدا‬ ‫در قانون کارما گفته می شود که نبایستی حتی یک لحظه از وقت‬ ‫و انــرژی خود را صرف انتقام جویی‪ ،‬نفرین‪،‬ایجاد ناراحتی یا ارزوی‬ ‫بدبختی برای کسی بکنیم‪ .‬پرواضح است هر کس از جمله من و شما‬ ‫عالقه مندیم در خصوص رفتار ناشایستی که با ما می شود بالفاصله‬ ‫قانون‬ ‫عکس العمل نشــان دهیم و انتقام بگیریم‪ ،‬ولی بر اساس این‬ ‫ِ‬ ‫بدون برو و برگرد هســتی‪ ،‬کسانی که رفتارهای بد انجام می دهند‪،‬‬ ‫ضربه ای می زنند‪ ،‬ســعی در رنجاندن دیگران دارند‪ ،‬حق این و ان‬ ‫را می خورند‪ ،‬باید به حال خود رها شــوند‪ .‬ان ها حتی لیاقت این را‬ ‫ن به ان ها مشغول گردد‪ .‬حتی‬ ‫ندارند که به ان ها توجه شود و یا ذه ‬ ‫اگر این مشــغولیت ذهنی منفی باشد‪ .‬در کارما گفته می شود اگر‬ ‫درصدد انتقام براییم یا حتی دعا کنیم بالیی بر ســر کسی که از او‬ ‫ناخوشنودیم بیاید‪ ،‬این عمل به خودمان بازمی گردد‪.‬‬ ‫کارما قانون بسیار دقیق و حساب شدۀ جهان هستی است که بر‬ ‫اســاس ان گفته می شود اگر همین االن به خودمان رجوع کنیم و‬ ‫‪6‬‬ ‫دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا‬ ‫حال و هوای خودمان را دریابیم متوجه می شویم که رفتارهایمان در‬ ‫گذشته چگونه بوده است‪ .‬ایا اکنون راحتیم و خوشحال یا کم و بیش‬ ‫افسرده و ناشاد؟ اگر هر یک از این حالت ها به طور نسبی در ما هست‬ ‫باید به عقب برگردیم‪ ،‬رفتارها یمان را زیر ذره بین قرار دهیم و سعی‬ ‫کنیم از هم اکنون بهتر از انچه بوده ایم‪ ،‬باشیم‪.‬‬ ‫شک نکنیم انچه هر روز برای ما اتفاق می افتد انتخابی است که‬ ‫قب ً‬ ‫ال انجام داده ایم‪ ،‬سرنوشت ما به این بستگی دارد که چگونه با انچه‬ ‫انتخاب کرده ایم روبه رو می شویم‪.‬‬ ‫یکی از بزرگ ترین مشکالت انسان های عصر حاضر‪ ،‬بی اطالعی‬ ‫از قانون دارما و کارما و به عبارتی عدم شــناخت قوانین هســتی و‬ ‫همسو نشدن با ان هاست‪ .‬مطالعۀ کتب مقدس و پیروی از دستورات‬ ‫خداوند به ما کمک می کند هر چه بیشــتر با قوانین هستی اشنا‬ ‫شویم‪ ،‬ان ها را همواره به ذهن بسپاریم و به ان ها عمل نماییم‪.‬‬ ‫غلبه بر نفس‪ ،‬نیکی‪ ،‬خدمت‪ ،‬بخشــش‪ ،‬اعتقاد‪ ،‬خلوص‪ ،‬دزدی‬ ‫نکردن‪ ،‬غیبت نکردن‪ ،‬نداشــتن حرص و تنفر و حســادت و کینه‬ ‫و عداوت و ‪ ...‬بخشــی از قوانین هستی اســت که با عمل به ان ها‬ ‫می توانیم مطمئن شــویم به سوی خوشــحالی و نشاط درون گام‬ ‫برمی داریم‪.‬‬ ‫چرخاندن همه روزۀ اســتوانۀ فلزی نقش و نگاردار در عبادت گاه‬ ‫کوچک ابسنا واقع در بلندترین نقطۀ شهر موسوری‪ ،‬جایی که قلل‬ ‫سفیدپوش رشته کوه های هیمالیا واقع در شمال هند از ان جا نمایان‬ ‫است‪ ،‬توسط دستان هزاران نفر درواقع سمبلی است از نشان دادن‬ ‫پایبنــدی چرخانندگان ان به قانون دارما و سرســپردن به جریان‬ ‫هستی و نظم گیتی‪.‬‬ ‫چرخانــدن اســتوانۀ بزرگ کــه کنایه از چرخۀ دارماســت در‬ ‫عبادت گاه موسوری این ذهنیت را به چرخانندگان القاء می کند که‬ ‫همواره تسلیم هستند‪ .‬تسلیم در برابر ارادۀ خداوند‪ .‬انان می کوشند با‬ ‫چرخاندن استوانۀ فلزی کاری کنند تا در مدت زمانی که اسیر چرخۀ‬ ‫دارما در هستی هستند‪ ،‬کارمای بهتری از خود بر جای گذارند‪.‬‬ ‫سخندان قرن هفتم سعدی شــیراز دارما را به این صورت بازگو‬ ‫می کند که چرخ ان همواره در حال چرخش است‪ .‬از میلیون ها سال‬ ‫پیش این چرخه در حال چرخش بوده اســت و تا میلیون ها سال‬ ‫دیگر نیز این چرخش ادامه خواهد داشت‪ .‬به ما انسان ها فرصتی داده‬ ‫شده تا چند صباحی بر روی این چرخه قرار بگیریم‪ .‬مدت زمان قرار‬ ‫گرفتن ما در این چرخه که همواره با نظم و ترتیب می چرخد‪ ،‬بسیار‬ ‫اندک است‪ .‬هنر و زرنگی ان است که مدتی که در این چرخه قرار‬ ‫داریم‪ ،‬قبل از اینکه هستی بقای ما را بگیرد و هر ذرۀ خاک مان را در‬ ‫جایی بیفکند‪ ،‬همۀ تالش مان را انجام دهیم تا همسو با چرخۀ دارما‬ ‫نقش مثبتی از خود بر جای بگذاریم‪.‬‬ ‫بماند سال ها این نظم و ترتیب‬ ‫ز ما هر ذره خاک افتاده جایی‬ ‫غرض نقشی است کز ما بازماند‬ ‫که هستی را نمی بینم بقایی‬ ‫‪1-Mussoorie‬‬ ‫‪2-Ibsana‬‬ ‫منابع‪:‬‬ ‫سلسله مقاالت «سفر به سرزمین شگفتی ها» درج شده در مجالت دانش یوگای دهۀ هشتاد‬ ‫«کتاب مصور کامل یوگا» نوشتۀ سوامی ویشنودواناندا ترجمۀ سید عبدالحمید موحدی‬ ‫سلسله مقاالت و مطالب مرتبط با فلسفه و عرفان شرق‬ ‫دیوان شعر میرزا حبیب خراسانی‪ ،‬گلستان سعدی به اهتمام محمدعلی فروغی‪ ،‬قران کریم ترجمۀ‬ ‫ایت اهلل مکارم شیرازی‪ ،‬مثنوی معنوی موالنا جالل الدین محمد بلخی تصحیح رینولد نیکلسون‬ ‫برندگانمسابقهعکاسیخردادماه‬ ‫اجرای حرکت پینچامایوراسانا توسط عادله واحدی از امل‪ /‬باشگاه مهرایین‬ ‫تعداد الیک‪1494‬‬ ‫عکاس‪ :‬احمد هاشمی‬ ‫اجرای حرکت کاپوتاسانا نشسته توسط الهام جهان بین راد‬ ‫رشت‪ /‬باشگاه مرکز علمی یوگا لوتوس‬ ‫تعداد الیک‪1358‬‬ ‫عکاس‪ :‬ساقی قمری‬ ‫دانش یوگا خرداد ‪ |1397‬شماره ‪116‬‬ ‫‪7‬‬ ‫شور و اشتیاق سرشار‪ ،‬کلید احساس خوشبختی‬ ‫وحید عرفانی‪ ،‬نویسنده و پژوهشگر در حوزه سالمت‬ ‫شور و اشــتیاق‪ ،‬بخش مهمی از زندگی و‬ ‫وسیله ای برای رسیدن به شادی و خوشبختی‬ ‫در زندگی اســت‪ .‬یکی از بهترین عواملی که‬ ‫موجب می شود زندگی سالم و توانمندی داشته‬ ‫باشــید‪ ،‬افزایش میزان توان و قدرت جسمی‬ ‫بدن است‪ .‬شــما می توانید با انجام یک سری‬ ‫راه های ارزشــمند عوامل محدود کنندۀ نیل‬ ‫به این هدف را از میان بردارید‪ .‬داشتن انرژی‬ ‫سرشار و قابل مالحظه‪ ،‬از ویژگی های شخصی‬ ‫ســالم و موفق است‪ .‬شــور زندگی در وجود‬ ‫انســان موفق‪ ،‬موج می زند‪ .‬عشق و اشتیاق‪،‬‬ ‫انرژی پرقلیانی را در فرد متمرکز می کند و او‬ ‫را به تکاپو و تالش وا می دارد‪.‬‬ ‫شور و اشــتیاق مسری اســت‪ .‬اگر شما‬ ‫دربارۀ چیزی برانگیخته شــوید و به شــور و‬ ‫شــوق ایید‪ .‬این شور و شوق در اطرافیان تان‬ ‫نیز به وجود می اید‪ .‬داشــتن شور و اشتیاق‪،‬‬ ‫کلید موفقیت است و به زندگی شما و دیگران‬ ‫نشاط می بخشد‪ .‬یکی از قوی ترین موتورهای‬ ‫موفقیت‪ ،‬اشــتیاق اســت‪ .‬میزان اشتیاق ما‬ ‫مشخص می کند با چه سرعت و قدرتی اقدام‬ ‫می کنیم و چه دشواری هایی را می توانیم در‬ ‫راه دســتیابی به اهداف خــود تحمل کنیم‪.‬‬ ‫عشــق و اشتیاق شدید‪ ،‬برای دستیابی به هر‬ ‫خواســته ای یک قدرت جادویی دارد‪ .‬فعال‪،‬‬ ‫پرانرژی‪ ،‬بااشتیاق‪ ،‬مطمئن و باایمان باشید تا‬ ‫به هدف خود برسید‪ .‬هیچ هدف بزرگی بدون‬ ‫اشتیاق و عالقه به دست نمی اید‪.‬‬ ‫مطالعات نشان داده است افرادی که شور‬ ‫و اشــتیاق بیشــتری دارند با موقعیت های‬ ‫بهتر و بیشــتری روبرو می شــوند‪ .‬شــادتر‬ ‫زندگی می کنند‪ ،‬درامد بیشتری دارند و در‬ ‫کل زندگی بهتری دارند‪ .‬با شــور و اشــتیاق‬ ‫فراوان‪ ،‬عالقه و دوستی خود را به دیگران ابراز‬ ‫کنید‪ .‬اگر برای انجام کاری تنبلی می کنید یا‬ ‫دائماً ان را بــه تعویق می اندازید‪ ،‬به احتمال‬ ‫زیاد اشــتیاق و عالقۀ کافی برای انجام ان را‬ ‫ندارید‪ .‬اگر به کارمان عالقه و اشتیاق نداشته‬ ‫باشــیم‪ ،‬در انجام ان تنبلــی خواهیم کرد و‬ ‫تمام اراده و نیرویمان را برای انجامش به کار‬ ‫نخواهیم گرفت‪.‬‬ ‫یک ارتباط دوســتانۀ طوالنــی با دیگران‬ ‫(دوستان‪ ،‬نزدیکان‪ ،‬اعضاء خانواده) بر اساس‬ ‫همدلی‪ ،‬احترام و عالقه حقیقی شکل می گیرد‬ ‫‪8‬‬ ‫دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا‬ ‫و این خصوصیات را باید در طول زمان و با اتکا‬ ‫به شیوه های گوناگون‪ ،‬به ویژه با شور و اشتیاق‬ ‫فراوان نشان دهید و با این کار موجبات رشد‬ ‫ارتباط دوستانه را فراهم نمایید‪ .‬شور و شادی‪،‬‬ ‫شــادمانی روح را حفظ می کند و لبخندی بر‬ ‫لب دیگران می نشــاند‪ .‬اگر به افراد شخصیت‬ ‫بدهید و شــور و اشتیاق را در انان برانگیزید‬ ‫و با برخوردهای نادرســت عزت نفس انان را‬ ‫پایمال نکنید انان به مثابۀ اهرم عمل می کنند‬ ‫و قادر خواهند بود که مسئولیت هایی که به‬ ‫عهده شان است بدون استرس و فشار روحی و‬ ‫با کیفیت بهتری به انجام برسانند‪.‬‬ ‫دادن احســاس خوب به دیگــران که از‬ ‫درون انســان نشــات می گیرد‪ ،‬بسیار جالب‬ ‫و شادی بخش اســت‪ .‬اهمیت دادن و توجه‬ ‫داشــتن به ادم ها به انان انــرژی می دهد‪.‬‬ ‫وقتی کسی با اطرافیانش صمیمانه و دوستانه‬ ‫رفتار می کند و به انان توجه نشــان می دهد‪،‬‬ ‫کاری می کند کــه ان ها به راســتی دربارۀ‬ ‫خودشــان احســاس خوبی پیدا کنند‪ .‬این‬ ‫احســاس‪ ،‬انرژی مثبت ذخیره شده ای را که‬ ‫در همۀ ما وجود دارد‪ ،‬ازاد می سازد‪ .‬هنگامی‬ ‫که با نشــاط و سرحال هستیم‪ ،‬حال بهتری‬ ‫در خود احســاس کرده و بهتر کار می کنیم؛‬ ‫در نتیجــه اطرافیان و نزدیــکان نیز عالقه و‬ ‫محبت بیشتری نشــان می دهند و کوشش‬ ‫می کنند بیشتر با ما بجوشند و بیشتر معاشرت‬ ‫داشته باشند‪.‬‬ ‫شــور و اشــتیاق به ما کمک می کند تا از‬ ‫ناراحتی ها و نامالیمات به اسانی عبور کنیم‪.‬‬ ‫همچنین این امر به ما کمک می کند از خود‬ ‫انرژی مثبت ساطع نماییم‪ .‬بهترین روش برای‬ ‫جلب ادم ها‪ ،‬شــور و اشــتیاق شما یا همان‬ ‫شیوۀ برخوردتان است‪ .‬هر چه بیشتر از انجام‬ ‫تالش های مثبت لذت می برید‪ ،‬شادی تان از‬ ‫دریافت نتیجۀ ان تالش‪ ،‬بیشتر خواهد بود‪.‬‬ ‫یکی از بهترین راه های افزایش شور و شادی‬ ‫این است که خود را مسئول وضعیت روحی‬ ‫مثبت‪ ،‬زندگی‪ ،‬ســامتی و موفقیت کنونی‬ ‫خویش بدانیم‪.‬‬ ‫توصیه هایمهم‪:‬‬ ‫• نشاط را نخستین اولویت خود قرار دهید‪.‬‬ ‫خنده را فراموش نکنید‪ .‬خنده تاثیر مستقیمی‬ ‫روی افراد دارد و موجب می شــود انســان به‬ ‫شور و اشــتیاق دســت پیدا کند‪ .‬روی شاد‬ ‫شــدن تمرکز کنید‪ .‬سعی کنید افکار شادی‬ ‫داشته باشید‪.‬‬ ‫• روز خود را با خوردن صبحانه ای مقوی‬ ‫اغاز کنید‪.‬‬ ‫• سعی کنید شــور و شوق را در زندگی و‬ ‫کار روزانۀ خود وارد ســازید‪ .‬این امکان وجود‬ ‫دارد که با لذت فراوان از انچه انجام می دهید‪،‬‬ ‫نیروی زندگی شما افزایش یابد‪.‬‬ ‫• خودتــان را در بهترین وضعیت روحی و‬ ‫فکری ممکن قرار بدهید‪ .‬خوش ژست و خوش‬ ‫بیان باشــید و در جمع با انرژی و اشــتیاق‬ ‫حاضر شــوید‪ .‬برای حرف زدن‪ ،‬زیباترین و‬ ‫خوش اهنگ ترین الفــاظ را انتخاب کنید‪ .‬با‬ ‫عبارات کنایه امیز و نیش دار به دیگران درس‬ ‫عبرت ندهید‪.‬‬ ‫• خشم را از خودتان دور نمایید و در عوض‬ ‫شور و اشتیاق را در خود تقویت کنید‪.‬‬ ‫• با ارامش و خونســردی بــه حرف های‬ ‫دیگران گوش کنید و با شــور و شوق فراوان‬ ‫سواالت انان را پاسخ دهید‪ .‬برای صرفه جویی‬ ‫در زمان مرتباً حرف انان را قطع نکنید‪.‬‬ ‫• هنگام حرف زدن با دیگران‪ ،‬با اعتماد به‬ ‫نفس به چشــمان انان نگاه کنید و همیشه‬ ‫لبخند به لب داشته باشید‪ .‬اگر بتوانید تبسم‬ ‫کنیــد و بهتر بخندید‪ ،‬خواهیــد دید چقدر‬ ‫روحیه تان بهتر می شود‪.‬‬ ‫• چنانچه انتظار دارید دیگران با شورو شوق‬ ‫با شما ارتباط دوستانه برقرار کنند‪ ،‬باید انان‬ ‫را با روحیه ای شاد به سوی خود جلب نمایید‬ ‫و به انان به راســتی اهمیــت دهید‪ ،‬زیرا در‬ ‫این صورت است که انان نیز به شما اهمیت‬ ‫خواهند داد‪ .‬این قانون زندگی است‪.‬‬ ‫• اسیر گرفتاری های عاطفی نشوید‪ .‬برای‬ ‫این که دائماً پرانرژی و دارای شــور و اشتیاق‬ ‫فراوان باشــید ضروری اســت که مشکالت‬ ‫عاطفــی خــود را برطرف کنیــد‪ .‬تا چنین‬ ‫نکنیــد‪ ،‬هرگز از انرژی و شــور و اشــتیاق‬ ‫برخوردار نخواهید‪.‬‬ ‫• اگــر می خواهید از زندگــی خود لذت‬ ‫ببرید‪ ،‬دست به فعالیت هایی بزنید که جالب‬ ‫و هیجان انگیز باشند‪ ،‬به وضوح بتوانید شاهد‬ ‫موفقیت خود باشــید‪ ،‬شــما را متمرکز کند‬ ‫وکام ً‬ ‫ال تحت کنترل شما باشد‪ .‬مراقب شیوۀ‬ ‫برخوردتان با دیگران باشید‪ .‬زیرا شیوۀ برخورد‬ ‫در افزایش شور و اشتیاق بسیار اهمیت دارد‪.‬‬ ‫انسان با شیوۀ بد برخورد ممکن نیست بتواند‬ ‫فردی خوب و موفق باشــد‪ .‬عــاوه بر این‪،‬‬ ‫نمی تواند شخصی شاداب و بانشاط باشد‪.‬‬ ‫• هنگامی که به موفقیت بزرگی می رسید‪،‬‬ ‫برای بزرگداشت ان‪ ،‬وقت را از دست ندهید‪.‬‬ ‫این موفقیت ها را با افراد خانواده و دوستان تان‬ ‫جشــن بگیرید‪ ،‬تا انرژی ها و شور و اشتیاق‬ ‫بیشتری را از ان خود سازید‪.‬‬ ‫• هرگز اجازه ندهیدکسی مزاحم شما شود‬ ‫و تمام روز شما را با تلخی و احساس ناکامی‬ ‫همراه کند‪.‬‬ ‫• احساســات خود را مهــار کنید‪ .‬یادتان‬ ‫باشــد ضعیــف کســی اســت کــه اجازه‬ ‫می دهد احساســاتش عنان اختیــار رفتار او‬ ‫را در دســت بگیرد‪ .‬قوی کســی اســت که‬ ‫اختیار احساســاتش را در دســت رفتارش‬ ‫قرار می دهد‪.‬‬ ‫• اگر هر روز باید کار مشابهی را تکرار کنید‪،‬‬ ‫اولین باری که ان را با شــور و اشتیاق انجام‬ ‫دادید به یاد اورید‪ .‬ســپس ان را در حالی که‬ ‫لبخند می زنید با همان تفکر‪ ،‬انرژی‪ ،‬شــور و‬ ‫اشــتیاق انجام دهید‪ .‬قطعاً از انجام دوبارۀ ان‬ ‫لذت خواهید برد‪ .‬کارهای خود را هر بار طوری‬ ‫انجام دهیــد که انگار اولین بار اســت با ان‬ ‫مواجه شده اید‪.‬‬ ‫منابع‪:‬‬ ‫‪-1‬جاده سبز زندگی‪ ،‬وحید عرفانی‪،‬چاپ اول ‪ 1389 ،‬تهران‪:‬اسیم‬ ‫‪-2‬زندگی به شرط خنده‪،‬وحید عرفانی(کتاب جدید در دست چاپ)‬ ‫‪2004 ,Edlin, Golanty: Health and wellness, eight edition, Janes and Bartlett publishers-3‬‬ ‫‪Ways to Bring More Laughter into Your Life, by Marelisa, (https:// 22 – How to Laugh More-4‬‬ ‫‪)daringtolivefully.com‬‬ ‫‪)How to Start over and Have the Life You Want,(http://www.wikihow.com-5‬‬ ‫‪6-2002,Laughter is the best medicine for heart, Michelle Instein‬‬ ‫‪7-2000 ,Dr.Travor Powel: Stress free living, Dorling Kindersley‬‬ ‫دانش یوگا خرداد ‪ |1397‬شماره ‪116‬‬ ‫‪9‬‬ ‫بخشنده چو‬ ‫با حرکت درخت به مهارتی خواهید رسید که هرگز فکرش را نمی کردید‪ ،‬البته به شرط‬ ‫انکه جرات کنید و قفل های درونی بدن تان را رها ســازید و بعد به حرکت درخت وارونه‬ ‫بروید‪ .‬وقتی سرتان پایین و تنه تان باالست درواقع ریشۀ بدن تان باال قرار گرفته است‪ .‬در‬ ‫ِ‬ ‫حالت برعکس‪ ،‬قادر خواهید بود نیروی ناشناخته ای را کشف کنید‪.‬‬ ‫این‬ ‫در کشــورهای خاوردور از زمان های قدیم‬ ‫درخت همواره جایــگاه خاص‪ ،‬مهم و حتی‬ ‫مقدسی داشته است‪ .‬در فرهنگ های باستانی‬ ‫مانند هند‪ ،‬چین‪ ،‬مصر‪ ،‬بین النهرین و فرهنگ‬ ‫مایاها‪ ،‬صحبت از درختی کیهانی می شــود‬ ‫که حتی پایه و اســاس زندگی افراد جامعه‬ ‫محسوب می شده است‪.‬‬ ‫در چین باستان بر این باور بودند که روح‬ ‫خدایان درون درخت اســت‪ .‬در هندوستان‬ ‫نیز‪ ،‬پرنس گوتاما‪ ،1‬موســس مذهب و تفکر‬ ‫فلســفی بودایی‪ ،‬در حین مراقبه زیر درخت‬ ‫بودهی‪ 2‬به روشــنایی و اشراق رسید و از ان‬ ‫به بعد بودا شد‪ .‬بر اساس یک اسطورۀ هندی‪،‬‬ ‫انسان از شاخه های درختی که به صورت عمود‬ ‫بر زمین قرار گرفتــه و زندگی از ان تراوش‬ ‫می شود خلق شده است‪ .‬در مغرب زمین هم‬ ‫دادن زمان در شب‬ ‫اهمیت درختان به نشان ِ‬ ‫‪10‬‬ ‫دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا‬ ‫بوده است‪ .‬در فرهنگ سرزمین های شمالی‬ ‫ِ‬ ‫درخت دنیا‬ ‫درخت یوگدراســیل‪ 3‬را به عنوان‬ ‫می شناختند و معتقد بودند ‪ 9‬جهان مختلف‬ ‫روی ان قرار گرفته است‪.‬‬ ‫نــزد ژرمن ها هیچ مراســمی بدون وجود‬ ‫برگ بلوط کامل نبود‪ .‬با ظهور مســیحیت‬ ‫تصویر حضرت مریم را روی درخت بلوط قرار‬ ‫دادند‪ .‬البته در مسیحیت از درختان دیگری‬ ‫نیز به عنوان نماد قدرت استفاده شده است‪.‬‬ ‫بدین صورت‪ ،‬تمام اداب و رســوم قدیمی با‬ ‫علم جدیــد کام ً‬ ‫ال درهم امیخته شــده اند‪.‬‬ ‫درخت زیتون ســمبل صلــح‪ ،‬درخت نخل‬ ‫نشــانۀ پیروزی و کاج با برگ های همیشــه‬ ‫سبرش بیانگر زندگی جاویدان در جشن های‬ ‫کریسمس است‪.‬‬ ‫در اســام نیز به همین اندازه به درختان‬ ‫اهمیت داده شــده اســت‪ .‬بهشــت را پر از‬ ‫درخت های مختلف و متنوع توصیف کرده اند‪،‬‬ ‫و حتی زمانی که کودکی به دنیا می اید نامش‬ ‫را روی برگ می نویسند‪.‬‬ ‫شاخه ها به ریشه ها تبدیل می شوند‬ ‫امروزه بشــر کام ً‬ ‫ال به اهمیت درخت پی‬ ‫برده اســت‪ .‬درخت ها به ما میــوه‪ ،‬دانه های‬ ‫روغنی و انواع دانه هــای خوراکی می دهند‪.‬‬ ‫از ســایۀ درختان در روزهــای افتابی برای‬ ‫استراحت استفاده می کنیم و مهم تر از همه‬ ‫اینکه درخت اصل و اســاس حیات است‪ .‬به‬ ‫لطف درختان اســت کــه می توانیم تنفس‬ ‫کنیم‪ .‬درختان مثل دوستی اصیل و ریشه دار‪،‬‬ ‫با جذب دی اکسیدکربن و انتشار اکسیژن در‬ ‫محیط به ما زندگی می بخشند‪.‬‬ ‫به ایــن ترتیب ما با درخــت یک ارتباط‬ ‫پیوســته و جدانشــدنی داریم و این ارتباط‬ ‫کام ً‬ ‫ال محسوس است‪ .‬شش های انسان حالت‬ ‫درخت وارونه را دارد‪.‬‬ ‫ِ‬ ‫درخت وارونه یــا ادوموکها‬ ‫در اســانای‬ ‫وریکشاسانا‪ 4‬با اتکاء روی دست ها و قرار دادن‬ ‫سر به ســمت پایین‪ ،‬جای بدن و شش های‬ ‫خــود را وارونه می کنید‪ .‬حس خوبی در این‬ ‫ون درخت‬ ‫یوگاژورنال‪ ،‬دی ‪ ،96‬ایرینا ورور‪ /‬برگردان‪ :‬ژیال حاتمی‬ ‫حالت به شما دست می دهد‪ .‬در همین زمان‪،‬‬ ‫ریشه های بدن شــما (پاهایتان) مانند شاخه‬ ‫در باالی بدن قرار می گیرنــد و بازوهایتان به‬ ‫ریشه های شما تبدیل می شوند‪ .‬در این حالت‪،‬‬ ‫حس فوق العــاده ای را تجربه خواهید کرد که‬ ‫تا پیش از ان تجربه اش نکرده اید‪ .‬این اســانا‬ ‫اســتقامت‪ ،‬قدرت و هوش بیشــتری به فرد‬ ‫اجراکننده می دهد و او را قادر به تفکری بهتر‬ ‫ِ‬ ‫حرکت ایستادن روی‬ ‫و موثرتر می نماید‪ .‬البته‬ ‫دست در ابتدای امر ممکن است دلهرۀ افتادن‬ ‫را به فرد القاء کند و او را دچار عدم تعادل نماید‪.‬‬ ‫حال اگر در ابتدا نتوانســتید این حرکت را‬ ‫به خوبی روی دست هایتان اجرا کنید‪ ،‬می توانید‬ ‫بودن کنار‬ ‫ان را به کمک دیوار انجــام دهید‪ِ .‬‬ ‫دیوار عالوه بر انکه در مواقع نیاز ممکن است به‬ ‫کارتان بیاید‪ ،‬درواقع موجب قوت قلب و اعتماد‬ ‫به نفس شما می شود‪ .‬زمانی که حرکت را به انتها‬ ‫رساندید و در ان مستقر شدید‪ ،‬می توانید مکث‬ ‫بیشتری در ان داشته باشــید‪ ،‬انرژی حیاتی‬ ‫را در بدن تان به گردش دراورید و اســتراحت‬ ‫عمیق تری را تجربه کنید‪.‬‬ ‫بــا انجام دادن این حرکت که درخت وارونه‬ ‫نام دارد‪ ،‬سطح هشیاری مان باال می رود و با این‬ ‫هشیاری بر تمام ترس های زندگی مان فائق‬ ‫می اییم‪ .‬یک فعال محیط زیست به اسم ژولیا‬ ‫باترفالی‪ 5‬دو ســال در درون درختی زندگی‬ ‫کرد و به طوفان های درونی‪ ،‬اضطراب و ترسی‬ ‫که همواره در زندگی داشت فائق امد‪.‬‬ ‫ثابت شــده اســت که در اغوش گرفتن‬ ‫درختان ســبب ســامتی می گردد؛ چراکه‬ ‫درختان با انرژی پویایی که دارند انرژی انسان‬ ‫را فعــال می کنند‪ .‬درخت نیز مانند انســان ‬ ‫فرکانســی منحصر به فرد برای خود دارد‪ .‬به‬ ‫همین علت است که در اغوش گرفتن درخت‬ ‫بید یا نشستن زیر ان به مدت ‪ 5‬یا ‪ 10‬دقیقه‬ ‫دردهای ســر را از بین می بــرد‪ .‬درخت کاج‬ ‫باعث پاک ســازی انرژی های درونی انســان‬ ‫می شود و هیجانات منفی به خصوص احساس‬ ‫گناه را از انسان دور می نماید‪.‬‬ ‫بودای دانا‪ ،‬ناگاسنا‪ 6‬می گوید روی مت یوگا‬ ‫هم به وضعیت درخت وارونه ادامه بدهید‪ .‬به‬ ‫عقیدۀ او یک یوگی بایــد مانند درخت گل‬ ‫و میوه هایش را بدون چشم داشــت و انتظا ِر‬ ‫برگشــت‪ ،‬جبران و تالفی‪ ،‬با همۀ مخلوقات‬ ‫تقســیم کند و همیشه امادۀ بخشش باشد‪.‬‬ ‫یوگی باید همــواره مانند درخت اجازه دهد‬ ‫همگان در موقع نیاز از سایۀ او نیز بهره ببرند‬ ‫و درواقــع مانند درخت همــواره امادۀ ارائۀ‬ ‫خدمات باشــد‪ .‬برای درخت فرقی نمی کند‬ ‫چه کســی در چه زمان و مکانــی از او بهره‬ ‫ببرد‪ ،‬او فقط خالصانه می بخشــد‪ .‬یوگی هم‬ ‫باید به همین ترتیب تمام مخلوقات بشــر را‬ ‫یکسان بداند و خیرش را بدون انتظا ِر برگشت‬ ‫به همگان برساند‪ .‬یوگی باید عمل نیکش را‬ ‫بدون توقع جبران‪ ،‬انجام دهد‪ .‬هستی و قانون‬ ‫عمل و عکس العمل خودش پاسخ کار نیک او‬ ‫را خواهد داد‪.‬‬ ‫ِ‬ ‫درخت وارونه بــرای تجدید قوا‪،‬‬ ‫حرکــت‬ ‫بازسازی و رهایی سیستم عصبی‪ ،‬ازاد سازی‬ ‫تورم و فشــار در پا‪ ،‬کف پا و ایجاد ارامش و‬ ‫سکوت در انسان بسیار موثر است‪.‬‬ ‫‪1-Gautam Prince‬‬ ‫‪2-Bodhi‬‬ ‫‪3-Yggdrasil‬‬ ‫‪4-Adho Mukha Vrksasana‬‬ ‫‪5-Julia Butterfly‬‬ ‫‪6-Nagasena‬‬ ‫ایرینا ورور‪:‬‬ ‫نویسنده و مربی یوگاست که‬ ‫از اشپزی نیز به اندازۀ یوگا لذت‬ ‫می برد و دو کتاب اشپزی گیاهی‬ ‫نیز در کارنامۀ کاری خود دارد‪.‬‬ ‫دانش یوگا خرداد ‪ |1397‬شماره ‪116‬‬ ‫‪11‬‬ ‫شش طعم از منظر ایورودا‬ ‫در قسمت قبل دربارۀ متعادل کردن بدن به وسیلۀ تغذیه و مواد خوراکی صحبت کردیم‪ .‬در‬ ‫ی طعم های مختلف و اثرات ان ها بر افزایش و کاهش دوشاها می پردازیم‪.‬‬ ‫ادامۀ بحث به ویژگ ‬ ‫هر یک از شش طعم (شیرین‪ ،‬شور‪ ،‬ترش‪ ،‬تلخ‪،‬‬ ‫تند و گس) مستقیماً با بدن ما صحبت می کنند‬ ‫و هر کدام حامل پیام های متفاوتی هســتند که‬ ‫زبــان‪ ،‬به طور غریزی همۀ ان ها را می شناســد‪.‬‬ ‫ال شیرینی فرنی وانیلی کام ً‬ ‫مث ً‬ ‫ال در تضاد با طعم‬ ‫تلخ پوست لیموترش است‪ .‬اولی خوشایند است‬ ‫و دومی ناخوشــایند‪ .‬این تفاوت ها از زبان شروع‬ ‫شــده و به سراسر بدن گســترش می یابد و بدن‬ ‫به تمام ان ها عکس العمل نشــان می دهد‪ .‬طعم‪،‬‬ ‫زنجیره ای از عکس العمل ها را به وجود می اورد که‬ ‫این عکس العمل ها از دهان شروع شده و تا مقصد‬ ‫نهایی یعنی سلول ها ادامه پیدا می کند‪.‬‬ ‫فرهنگ های بومی در سراسر دنیا‪ ،‬بدون اینکه‬ ‫چیزی از چربی‪ ،‬کربوهیدرات‪ ،‬پروتئین‪ ،‬ویتامین ‬ ‫و نقش ان ها در برقراری تعادل غذایی بدانند‪ ،‬این‬ ‫نکته را درک کرده اند که باید رژیم غذایی پویایی‬ ‫داشته باشــند‪ .‬ان ها فهمیده اند که مزه های تلخ‬ ‫و گس‪ ،‬بــدن را بیدار و مزه های دیگر به خصوص‬ ‫شــیرین‪ ،‬بدن را ارام می کننــد‪ .‬به همین علت‬ ‫گاهی الزم می بینند با مزه های گرم تند‪ ،‬ترش و‬ ‫شــور‪ ،‬قدرت هضم بدن را افزایش دهند و زمانی‬ ‫دیگر با طعم های ســرد تلخ‪ ،‬گس و شیرین ان را‬ ‫کاهش دهند‪.‬‬ ‫هر مادۀ غذایی مجموعه ای از مزه هاست‪ .‬مواد‬ ‫غذایی ســاده مانند شــکر یا سرکه تنها یک مزه‬ ‫دارند‪ .‬اما بیشتر مواد غذایی حداقل دارای دو مزه‬ ‫هستند‪ .‬برای مثال لیموترش هم ترش است هم‬ ‫تلخ‪ .‬هویج هم شیرین است هم گس‪ .‬پنیر شیرین‪،‬‬ ‫ترش و کمی شور است‪ .‬شیر غذای کاملی است که‬ ‫عالوه بر شیرینی هر شش مزه را به گونه ای ظریف‬ ‫در خود دارد‪ .‬ایورودا نوشــیدن شیر را به تنهایی‬ ‫توصیه می کند‪ .‬البته صرف شیر با غذاهای شیرین‬ ‫دیگر مثل میوه ها و غالت نیز خوب است‪.‬‬ ‫بیشتر غذاها مزۀ شــیرین دارند که با مزه های‬ ‫دیگر درامیخته انــد‪ .‬به عنوان مثال میوه ها عمدتاً‬ ‫شــیرین و گس اما مرکبات اکثرا ً شیرین و ترش‬ ‫هستند‪ .‬سبزیجات عمدتاً شیرین و گس هستند اما‬ ‫برخی از ان ها نیز طعمی تلخ دارند‪ .‬لبنیات عمدتاً‬ ‫شیرین هستند اما ماست و پنیر عالوه بر شیرینی‪،‬‬ ‫ترشی و گسی نیز دارند‪ .‬گوشت عمدتاً شیرین و‬ ‫گس است‪ .‬روغن ها اکثرا ً شیرین هستند‪ .‬حبوبات‬ ‫و مغزها بیشترشان شــیرین مزه اند‪ .‬چاشنی ها و‬ ‫‪12‬‬ ‫دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا‬ ‫ادویه ها عمدتاً تند هســتند و گاهی مزه های‬ ‫فرعی نیز دارند‪.‬‬ ‫از انجا که بیشــتر غذاها شیرین هستند و‬ ‫دوشای کافا‪ ،‬سازندۀ بافت های بدن نیز شیرین‬ ‫اســت؛ بنابراین تمام بدن انســان به طور کلی‬ ‫شــیرین است‪ .‬چاشــنی ها و ادویه ها در طیف‬ ‫طعم ها جای می گیرند‪ ،‬اما مسئلۀ مهم این است‬ ‫که ان ها زنجیرۀ کاملی از عکس العمل های بدن‬ ‫را موجب می شوند‪ .‬فلفل ســیاه‪ ،‬اب دهان را‬ ‫افزایش می دهد‪ ،‬شنبلیله ان را خشک می کند‪،‬‬ ‫خردل بدن را گرم و نعناع ان را ســرد می کند‪.‬‬ ‫در قسمت های قبلی گفتیم سه دوشا با هم در‬ ‫ارتباط بسیار نزدیکی هستند‪ ،‬طوری که افزایش‬ ‫یکی با کاهش دیگری همراه است‪ .‬مث ً‬ ‫ال کلم پیچ‬ ‫باعــث افزایــش واتا و کاهش پیتــا می گردد‪.‬‬ ‫چربی ها کافا را افزایش و واتا را کاهش می دهند‪.‬‬ ‫بنابراین هر مادۀ غذایی پیام های بســیاری‬ ‫به طور همزمان به بدن ما ارسال می کند‪ .‬از نظر‬ ‫یک متخصص ایورودا غذا نوعی دارو اســت و‬ ‫مقدار ان باید مثل هر دارویی مورد توجه قرار‬ ‫گیرد‪ .‬او می داند کلم پیچ گس‪ ،‬ســرد و خشک‬ ‫اســت و در نتیجــه واتا را به شــدت افزایش‬ ‫می دهد‪ .‬می داند رازیانه بالعکس شیرین‪ ،‬گرم و‬ ‫مرطوب بوده و باعث کاهش واتا می شــود‪ .‬در‬ ‫اینجا شش طعم از نظر ایورودایی و موادی که‬ ‫دارای این طعم ها هســتند به اختصار معرفی‬ ‫می گردند تا راهنمایی جهت برقراری تعادل بین‬ ‫دوشاها باشند‪:‬‬ ‫شیرین‬ ‫غذاهای شیرین مثل قند‪ ،‬عسل‪ ،‬برنج‪ ،‬شیر‪،‬‬ ‫خامه‪ ،‬کره و نان گندم‪ .‬مزۀ شیرین‪ ،‬مقدار کافا‬ ‫را افزایش و واتا و پیتا را کاهش می دهد‪ .‬خوردن‬ ‫مواد غذایی شیرین‪ ،‬کیفیت های کافایی یعنی‬ ‫سردی و سنگینی را برای بدن به ارمغان می اورد‪.‬‬ ‫مواد غذایی شیرین همچنین ارام بخش هستند‬ ‫و تشنگی را رفع می کنند‪ .‬اگر عصبی هستید و‬ ‫حالت ناارامی دارید (که از عالئم برانگیختگی‬ ‫واتاســت) صرف مواد غذایی شــیرین شما را‬ ‫ارام خواهد کرد‪ .‬مواد شــیرین اتش پیتا را نیز‬ ‫خاموش می کنند‪ .‬با این همه‪ ،‬مصرف زیاد مواد‬ ‫قندی‪ ،‬نه تنها متعادل کننده نیست‪ ،‬بلکه باعث‬ ‫کندذهنی و خواب الودگی می شود‪ .‬تن اسائی‪،‬‬ ‫برگرفته از کتاب سالمتی کامل دیپاک چوپرا‬ ‫خالصه نویسی و تنظیم‪ :‬شهال قاسمیان دستجردی‬ ‫زیاده طلبی و وابســتگی عاطفی نیز از مصرف زیاد‬ ‫مواد شیرین ناشی می شود‪ .‬مصرف بیش از حد مواد‬ ‫شیرین باعث دلزدگی‪ ،‬افزایش وزن‪ ،‬دیابت و سستی‬ ‫می گردد که همه از نشانه های افزایش دوشای کافا‬ ‫در بدن اســت‪ .‬در صورت عدم تعادل کافا‪ ،‬نباید به‬ ‫خوراکی های شــیرین روی اورد‪ .‬فقط عسل از این‬ ‫قاعده مستثنی است‪ .‬در واقع‪ ،‬عسل بهترین مادۀ‬ ‫خوراکی برای متعادل کردن کافا است‪.‬‬ ‫شور‬ ‫مزه های شور مانند نمک باعث افزایش کافا و پیتا‬ ‫و کاهش واتا می گردند‪ .‬نمک اتش گوارش غذا را که‬ ‫یکی از وظایف پیتاست شعله ور می سازد‪ .‬نمک به‬ ‫غذا مزۀ خوبی می دهد و اشتها را برمی انگیزد‪ .‬نمک‬ ‫مثل پیتا داغ اســت و بدن را گرم می کند‪ .‬مصرف‬ ‫بیش از حد نمک بر مزه های دیگر غالب می شــود‬ ‫و غذا را نامطلوب می ســازد‪ .‬ایورودا دو خصوصیت‬ ‫ســنگینی و چربی کافا را ناشــی از نمک می داند‪.‬‬ ‫ملکول های نمک از طریــق ترکیب با ملکول های‬ ‫اب‪ ،‬بافت هــای بدن را ســنگین می کنند‪ .‬افراط‬ ‫در مصــرف نمک همچنین منجر به بروز التهابات‬ ‫پوســتی‪ ،‬اکنه و ازدیاد حرارت بدن می گردد‪ .‬اگر‬ ‫عدم تعادل پیتا یا کافا در بدن وجود داشته باشد‪،‬‬ ‫مصرف مواد غذایی شور بسیار مضر است‪ .‬چنانچه‬ ‫در مصرف نمک زیاده روی کنیــد ذائقه تان به ان‬ ‫عادت می کند و هر بار باید بیشتر نمک بخورید تا‬ ‫طعمش را در دهان تان حس کنید‪ .‬به همین دلیل‬ ‫مواد خوراکی شور مثل چیپس و پفک نمکی بسیار‬ ‫وسوسهبرانگیزند‪.‬‬ ‫ترش‬ ‫مواد غذایی ترش مانند لیمو‪ ،‬پنیر‪ ،‬ماست‪ ،‬گوجه‬ ‫فرنگی‪ ،‬انگور‪ ،‬سرکه‪ ،‬و میوه های ترش‪ .‬ترشی باعث‬ ‫افزایش پیتا و کافا و کاهش واتا می گردد‪ .‬طعم ترش‬ ‫هم مانند طعم شور یک مزۀ پیتا‪-‬کافایی است که‬ ‫فرایند گوارش را تســریع کرده و به غذا رنگ و بو‬ ‫می بخشــد‪ .‬خوردن غذاهای ترش نشاط اور است‬ ‫ولی تشــنگی را که به پیتا مربوط می شود افزایش‬ ‫می دهد‪ .‬مواد غذایی ترش با افزایش ذخیرۀ مایعات‬ ‫بدن‪ ،‬موجب سنگین شدن و در نتیجه افزایش کافا‬ ‫می گردند‪ .‬خصوصیات بارز پیتا مثل تیزهوشــی و‬ ‫شــوخ طبعی با خوردن مواد غذایی ترش افزایش‬ ‫می یابد‪ ،‬ولی وقتی از حد بگذرد ممکن است باعث‬ ‫ترش کردن و ترش رویی و بدخلقی شود‪ .‬زیرا افزایش‬ ‫میزان پیتا با بروز احساس دلخوری و رنجش و‬ ‫حسادت رابطه دارد‪ .‬ترشی پنیر و ماست‪ ،‬ناشی‬ ‫از تخمیر ان هاست‪ .‬خوراکی های ترش وقتی به‬ ‫مقدار کم مصرف شوند باعث ترشح شیره های‬ ‫گوارشــی می گردند‪ .‬مصرف بیــش از حد مواد‬ ‫غذایــی ترش منجر به بروز عوارضی چون زخم‬ ‫معده‪ ،‬التهابات پوســتی‪ ،‬ترش کردن و سوزش‬ ‫سر دل می شود‪ .‬اگر در بدن عدم تعادل پیتا یا‬ ‫کافا وجود داشته باشد در ان صورت هیچ گونه‬ ‫تمایلی به خوارکی های ترش وجود ندارد‪ ،‬مواد‬ ‫غذایی تخمیر شــده نیز همواره نامطلوب است‬ ‫مگر به میزان بسیار کم‪.‬‬ ‫تلخ‬ ‫مواد غذایی تلخ مانند سبزیجات تلخی چون‬ ‫کاســنی‪ ،‬کاهو‪ ،‬خالل لیمو‪ ،‬اسفناج‪ ،‬زردچوبه‪،‬‬ ‫شــنبلیله‪ .‬مزۀ تلخ واتا را افزایش و پیتا و کافا را‬ ‫کاهش می دهد‪ .‬مزۀ تلخ به واسطۀ ایجاد سبکی‪،‬‬ ‫ســردی و خشــکی در بدن‪ ،‬واتایی ترین طعم‬ ‫محسوب می شود‪ .‬تلخی یکی از مزه های تصحیح‬ ‫کننده اســت؛ زیرا حرص و ولع زیاد نسبت به‬ ‫مواد شیرین و ترش و ادویه دار را به حالت تعادل‬ ‫بــاز می گرداند‪ .‬طعم تلخ‪ ،‬به جای ارضای حس‬ ‫چشــایی‪ ،‬انرا بیدار می کنــد و از همین نظر با‬ ‫واتا همخوانی دارد‪ ،‬زیرا واتا مســئول هشیاری‬ ‫و بیداری بدن اســت‪ .‬مقــدار کمی از یک مادۀ‬ ‫تلخ موجب فعال شدن عمل گوارش در افرادی‬ ‫می شــود که مبتال به تنبلی دســتگاه گوارش‬ ‫هستند‪ .‬زیرا تلخی باعث می شود حس چشایی‬ ‫طعم های خوشایندتری را طلب کند‪ .‬تلخی به‬ ‫همراه شیرینی‪ ،‬بهترین مزه ها برای خنک کردن‬ ‫بدن در هوای گرم هستند‪ .‬هنگامی که بدن بر اثر‬ ‫وخامت تشدید پیتا‪ ،‬دچار مسمومیت و التهاب و‬ ‫داغی می شود‪ ،‬تلخی بهترین تعدیل کننده است‪.‬‬ ‫مصرف بیش از حد مــواد خوراکی تلخ‪ ،‬واتا را‬ ‫افزایش می دهد و باعث بی اشتهایی‪ ،‬کاهش‬ ‫وزن‪ ،‬سردرد‪ ،‬خشکی پوست و احساس‬ ‫ضعف می شود‪.‬‬ ‫تند‬ ‫مواد غذایــی تند مانند فلفــل قرمز‪ ،‬فلفل‬ ‫چیلی‪ ،‬پیاز‪ ،‬سیر‪ ،‬انواع ترب‪ ،‬زنجبیل و ادویه ها‪.‬‬ ‫مزۀ تند واتا و پیتــا را افزایش و کافا را کاهش‬ ‫می دهد‪ .‬ایورودا برای غذاهــای داغ و ادویه دار‪،‬‬ ‫طعم خاص«تندی» قائل است‪ .‬تندی فورا ً قابل‬ ‫تشخیص است؛ زیرا ایجاد سوزش کرده و باعث‬ ‫تشنگی می شود‪ .‬تندی حرارت بدن را باال می برد‬ ‫و موجب خروج مایعات می شود‪ .‬در نتیجه عمل‬ ‫هضم افزایش می یابد و بافت های انباشته شده‬ ‫تخلیه و پــاک می گردند‪ .‬بــا ورود مزۀ تندی‪،‬‬ ‫ترشــح عرق‪ ،‬اشک و بزاق اغاز می گردد و خون‬ ‫به جریان می افتد‪ .‬از انجا که غذاهای تند باعث‬ ‫تخلیۀ حفره های سینوس می شوند‪ ،‬برای متعادل‬ ‫کردن کافا بســیار مناســبند‪ .‬افراط در مصرف‬ ‫غذاهــای تند‪ ،‬موجب بروز درد می شــود‪ .‬مث ً‬ ‫ال‬ ‫خوردن فلفل چیلی باعث تورم لب ها و سوزش و‬ ‫التهاب پوست می گردد‪ .‬همچنین زیاده روی در‬ ‫مصرف غذاهای ادویه دار باعث تشنگی زیاد (از‬ ‫عالئم پیتای نامتعادل) سرگیجه و خشکی (از‬ ‫عالئم واتای نامتعادل) می گردد‪.‬‬ ‫گس‬ ‫مواد غذایی گــس مانند انواع لوبیا‪،‬‬ ‫عدس‪ ،‬سیب‪ ،‬گالبی‪ ،‬خرمالو‪ ،‬کلم‬ ‫پیــچ‪ ،‬گل کلم‪ ،‬کلم بروکلی و‬ ‫سیب زمینی‪ .‬مزۀ گس واتا‬ ‫را افزایش و پیتا و کافا‬ ‫را کاهش می دهد‪.‬‬ ‫طعــم گس‪،‬‬ ‫دهان را خشک و جمع می کند و در بین شش‬ ‫طعم‪ ،‬کمتر شناخته شده است‪ .‬طعمی قلیایی‬ ‫ کــن لیموترش‬ ‫دارد‪ ،‬ولــی با طعم دهان جمع ِ‬ ‫متفاوت اســت‪ .‬طعم گس هم مثل طعم تلخ‪،‬‬ ‫خاصیت واتایی دارد‪ .‬نفخ حاصل از خوردن کلم‬ ‫پیچ از اثار به هم ریختگی واتاست‪ .‬طعم گس هم‬ ‫مثل طعم تلخ‪ ،‬ســبک اما اشتها اور است‪ .‬طعم‬ ‫گس خنک کننده و قابض اســت و ترشح عرق‬ ‫و اشک را متوقف می ســازد‪ .‬مصرف زیاد مواد‬ ‫غذایی گس و قابض ممکن است به عوارض واتا‬ ‫مثل یبوســت‪ ،‬خشکی دهان‪ ،‬نفخ و تورم شکم‬ ‫بیانجامــد‪ .‬اگر بدن دچار عدم تعادل واتاســت‬ ‫مصرف مواد غذایی گس توصیه نمی شود‪.‬‬ ‫ادامه دارد‪...‬‬ ‫دانش یوگا خرداد ‪ |1397‬شماره ‪116‬‬ ‫‪13‬‬ ‫موسیقی و ذهن‬ ‫*‬ ‫بری گلدشتین ‪ /‬برگردان‪ :‬لیال خیراندیش‬ ‫در قسمت پیشین مقاله با تاثیرات موسیقی بر مغز اشنا شدیم‪ .‬حال می خواهیم‬ ‫بیاموزیم چطور می توانیم در این فرایند نقشــی داشته باشیم و ان را به مرحلۀ‬ ‫عمل برسانیم‪.‬‬ ‫‪-1‬نواختن یک ساز‬ ‫نواختن موســیقی فی البداهه‪ ،‬که ایدۀ‬ ‫خالقانه ای به شــمار می رود‪ ،‬مثــال بارز و‬ ‫اشــکاری اســت از اینکه چطور موسیقی‬ ‫می تواند روی هر دو سمت مغز اثر بگذارد‪.‬‬ ‫به کارگیری مهارت هــای تکنیکی هنگام‬ ‫نواختن یک ســاز موجب می شود سمت‬ ‫چــپ مغزمان درگیر شــود‪ .‬حــال انکه‬ ‫بداهه نوازی یا به کارگیری ایده های خالقانه‬ ‫بر سمت راست مغز اثر می گذارد‪ .‬عالوه بر‬ ‫ان‪ ،‬با کمک موســیقی قلب و احساسمان‬ ‫یکی می شود‪.‬‬ ‫از بعد روانی وقتی بداهه نوازی می کنیم‬ ‫ایده های جدیدی در ما به وجود می اید و با‬ ‫بخش وسیع تری از دنیای بیرون مان احساس‬ ‫یگانگی و وحدت می کنیم‪ .‬اگر می خواهید‬ ‫تاثیر موسیقی را بر مغز و قلب تان احساس‬ ‫کنید بداهه نوازی را فراموش نکنید‪.‬‬ ‫این مهارت در موســیقی تاثیر شگرفی‬ ‫بر ذهن و خلق وخوی افراد خواهد گذاشت‪.‬‬ ‫همچنین در ابعاد مختلف زندگی می توان به‬ ‫راه حل ها و افکار خالقانه ای دست یافت که‬ ‫به نوبۀ خود ما را برای رویارویی با چالش های‬ ‫زندگی روز مره اماده می نماید‪.‬‬ ‫‪ -2‬اواز خواندن‬ ‫اواز خواندن همان طور که روی قلب مان‬ ‫تاثیر مثبت دارد‪ ،‬مغزمان را نیز تحت تاثیر‬ ‫عمل اواز‬ ‫قرار می دهد‪ .‬البته منظــور خو ِد ِ‬ ‫خواندن است نه کیفیت ان‪ .‬بعضی تحقیقات‬ ‫اواز خوانــدن را (حتی از نــوع بد) عاملی‬ ‫برای ایجاد تاثیرات احساسی‪ ،‬اجتماعی و‬ ‫ادراکی دانســته اند‪ .‬اواز خواندن همچنین‬ ‫بر خلق وخو اثر مثبت دارد و می تواند باعث‬ ‫کاهش استرس‪ ،‬نگرانی و افسردگی شود‪.‬‬ ‫‪ -3‬ذکرخوانی‬ ‫هزاران سال اســت که به خواندن ذکر‬ ‫به عنوان ابزاری برای برقراری ارتباط روحی‬ ‫عمیق تــر در مغز و ایجاد تاثیرات مثبت بر‬ ‫قو خوی انســان ها توجه شده است‪ .‬در‬ ‫خل ‬ ‫کنار این موارد‪ ،‬از طریق خواندن ذکر‪ ،‬تمرکز‬ ‫و توجه به سمت ارتباط معنوی عمیق تری‬ ‫کشیده می شود و همچنین بر بعد جسمانی‬ ‫فرد نیز اثرگذار است‪ .‬مطالعات اولیه نشان‬ ‫داده است که تکرار بعضی کلمات بر قسمتی‬ ‫از مغز که مســئول ایجــاد ارامش و صلح‬ ‫درونی اســت‪ ،‬اثر می گــذارد‪ .‬ام‪.‬ار‪.‬ای مغز‬ ‫افرادی که صداها و سیالب های گوناگونی را‬ ‫زمزمه کرده اند این ادعا را اثبات کرده است‪.‬‬ ‫‪ -4‬طبل زدن (ضرب گرفتن)‬ ‫تحقیقات نشــان داده اســت که برخی‬ ‫ضربه های موســیقایی خــاص می تواند با‬ ‫تحریک فرکانس امواج مغزی بر خلق وخو‬ ‫اثر بگــذارد و باعث ایجاد حالتی از ارامش‬ ‫عمیق شود‪ .‬مطالعات دیگری نشان داده اند‬ ‫شــرکت در گروه های طبل نــوازی منجر‬ ‫به اصالحات قابل توجهی در بســیاری از‬ ‫جنبه های رفتار اجتماعی‪-‬احساســی فرد‬ ‫می شــود‪ .‬میکی هارت‪ ،1‬طبل نواز ســابق‬ ‫گروه گریت فول دد‪ 2‬برای رسیدن به درک‬ ‫عمیقی از نحوۀ اثرگذاری موسیقی بر حاالت‬ ‫مختلف امواج مغزی و کمک رسانی موسیقی‬ ‫‪14‬‬ ‫دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا‬ ‫در وضعیت های مختلف مغز‪ ،‬با عصب شناس‬ ‫ی داشت‪.‬‬ ‫معروف‪ ،‬دکتر ادام گازالی‪ 3‬همکار ‬ ‫دکتــر گازالی فعالیت امواج مغزی هارت را‬ ‫زمانی که او مشغول طبل نوازی در کنسرت ‬ ‫بود اندازه گیری کرد‪ .‬هارت در ان کنسرت‬ ‫در یک گروه ‪ 50‬نفر ۀ طبل نواز‪ ،‬طبل می زد‪.‬‬ ‫این تحقیق قــدرت تفریحات ریتمیک‬ ‫گروهی را نشان داد و یافته هایشان درواقع‬ ‫نتیجۀ تحقیقــات اخیری را کــه بر تاثیر‬ ‫موســیقی بر تقویت و ورزیده نمودن مغز‬ ‫انســان های ســالخورده صحه می گذارند‪،‬‬ ‫تایید نمود‪.‬‬ ‫‪ -5‬تغییر فاز امواج مغز‬ ‫یک روش موثر برای تاثیرگذاری بر مغز از‬ ‫طریق موسیقی‪ ،‬صدا و ارتعاش درواقع تغییر‬ ‫فاز امواج مغز اســت‪ .‬شاید این بحث کمی‬ ‫برای تان پیچیده باشد‪ ،‬اما از شما درخواست‬ ‫می کنیم همچنان با ما همراه باشید‪.‬‬ ‫تغییر فاز امواج قلبی نشــان دهندۀ این‬ ‫اســت که ریتــم داخلی ضربــان قلب ما‬ ‫چطور با ریتم موسیقی هماهنگ می شود‬ ‫تا ریتم های منظم تر و کارامدتری در قلب‬ ‫ایجاد شود‪.‬‬ ‫اما در کنار ان‪ ،‬موســیقی قادر است از‬ ‫طریق تغییر فاز امواج مغزی و رساندن مغز‬ ‫به حالت های ریلکس تر؛ بر خلق وخوی ما‬ ‫اثرگذار باشد‪ .‬ما در این حالت ها متمرکزتر‬ ‫هستیم‪ ،‬توجه بیشتری داریم‪ ،‬توانایی های‬ ‫شناختی مان باالتر می رود‪ ،‬خواب عمیق تری‬ ‫داریم و یاد می گیریم چطور مراقبه کنیم‪.‬‬ ‫تغییــر فــاز امــواج قلبی بــر مبنای‬ ‫هماهنگ سازی ریتم قلب با برخی ریتم ها‬ ‫و ســرعت های خاص موســیقی است‪ ،‬اما‬ ‫تغییر فاز مغز بر اساس هماهنگ سازی مغز‬ ‫با فرکانس های موسیقایی خاصی است که با‬ ‫واحد هرتز (‪ )Hz‬اندازه گیری می شود‪.‬‬ ‫فرکانس های خاص باعث ایجاد حالت های‬ ‫متفاوتی در مغز می شوند‪:‬‬ ‫و گوش دادن به موسیقی مالیم می توانیم‬ ‫امواج بتا‬ ‫مغزمان را وارد حالت الفا کنیم‪.‬‬ ‫‪ 14‬تا ‪ 40‬هرتز‬ ‫وقتی وارد مرحلۀ ریلکسیشن عمیق تر‬ ‫اثر‪ :‬بیداری‪ ،‬هشیاری طبیعی‬ ‫یا استراحت می شــویم به مرحلۀ تتا وارد‬ ‫مثال‪ :‬گفتگوی فعاالنه یا مشارکت در کاری‬ ‫شــده ایم‪ .‬این اتفاق از طریق مدیتیشن یا‬ ‫امواج الفا‬ ‫موسیقی ریلکسیشن رخ می دهد‪ .‬در مرحلۀ‬ ‫‪ 8‬تا ‪ 14‬هرتز‬ ‫الفا و تتاست که در قاب های خالقانۀ مغز‬ ‫اثر‪ :‬ارامش‪ ،‬ریلکسی‬ ‫قرار می گیریم‪ .‬زمانی که بدنمان به سمت‬ ‫مثال‪ :‬مراقبه‪ ،‬تفکر‪ ،‬استراحت کوتاه مابین کار‬ ‫خواب عمیق پیش می رود یعنی در حالت‬ ‫امواج تتا‬ ‫ً‬ ‫دلتا هســتیم و امواج مغزی مان کامال ارام‬ ‫‪ 4‬تا ‪ 8‬هرتز‬ ‫گرفته اند‪.‬‬ ‫اثر‪ :‬ارامش و مدیتیشن عمیق‬ ‫موسیقی درواقع سیستمی برای تحویل‬ ‫مثال‪ :‬فرو رفتن در رویابافی‬ ‫دادن فرکانس هــا بــه مغز اســت‪ .‬هر ن ُت‬ ‫امواج دلتا‬ ‫فرکانس مخصوصی دارد‪ ،‬اما ما خودمان نیز‬ ‫‪ 0‬تا ‪ 4‬هرتز‬ ‫می توانیم فرکانس های مغزی دیگری خارج‬ ‫اثر‪ :‬خواب عمیق و بدون رویا‬ ‫مثــال‪ :‬تجربــۀ خــواب ‪ REM‬یعنــی مرحلۀ از نُت های استاندارد در موسیقی وارد کنیم‬ ‫و بگذاریم مغز به دنبال حالت های مطلوب‬ ‫پنجم خواب‬ ‫در طول روز اغلب ما در حالت بتا هستیم‪ .‬وقتی خودش برود‪.‬‬ ‫توجه مان به دنیای بیرون مان اســت‪ ،‬با ســرعت‬ ‫بیشــتری حرکت می کنیم‪ .‬فرکانس های سریع تر‬ ‫مغزمــان این موضوع را تاییــد می کند‪ .‬هر چه به‬ ‫ســمت حالت های کندتر مغز می رویم‪ ،‬ارامش مان‬ ‫بیشتر می شود‪ .‬با بستن چشم ها‪ ،‬ارام شدن تنفس‬ ‫وقتی امواج مغز داخلــی ما تحت تاثیر‬ ‫فرکانس های خارجی موجود در موسیقی‬ ‫قرار می گیرد‪ ،‬بــه ان اصطالحاً تغییر فاز‬ ‫امواج مغز گفته می شــود‪ .‬به عنوان مثال‪،‬‬ ‫زمانــی که ما به دنبــال موقعیتی خالقانه‬ ‫باشیم‪ ،‬از موســیقی ای استفاده می کنیم‬ ‫که دارای فرکانس های الفا و تتا باشد‪ .‬اگر‬ ‫مشکل بی خوابی داشته باشیم از موسیقی ای‬ ‫اســتفاده می کنیم که شامل فرکانس های‬ ‫دلتا باشد‪.‬‬ ‫تحقیقات بســیار زیادی وجود دارند که‬ ‫تاثیر مثبت موسیقی را تایید می کنند‪ .‬در‬ ‫وارد کردن موسیقی در چرخۀ درمان ذهن‬ ‫و مغز‪ ،‬به عنوان یک مســیر متحول کننده‪،‬‬ ‫هیجان و پتانسیل زیادی وجود دارد‪.‬‬ ‫به قطعه ای موســیقی گــوش کنید که‬ ‫از لحاظ عاطفــی دگرگون تان کند‪ .‬گوش‬ ‫دادن به این گونه موســیقی ها باعث تولید‬ ‫هورمون های مفیدی در بدنتان می شود و‬ ‫سطح ســروتونین را باال می برد‪ .‬سروتونین‬ ‫هورمونی است که به چرخۀ خواب و بیداری‪،‬‬ ‫خلق وخو و کنترل درد مربوط می شود‪.‬‬ ‫‪1-Mickey Hart‬‬ ‫‪2-Grateful Dead‬‬ ‫‪3-Dr. Adam Gazzaley‬‬ ‫*‪Barry Goldstein‬‬ ‫اهنگساز‪ ،‬نویسنده و سخنرانی اســت که در سبک ها و ژانرهای‬ ‫مختلفی کار می کند‪ .‬او موســیقی را زبان جهانی عشق و ابزاری برای‬ ‫دگرگون سازی می داند ‪.‬او همچنین در باب استفاده از موسیقی‪ ،‬صدا‬ ‫و ارتعاش در فرایند درمان‪ ،‬مقاالتی می نویســد و کارگاه هایی برگزار‬ ‫می کند‪ .‬موسیقی های او در بسیاری از بیمارستان ها‪ ،‬مراکز سرطان و‬ ‫کلینیک ها مورد استفاده قرار می گیرد‪.‬‬ ‫دانش یوگا خرداد ‪ |1397‬شماره ‪116‬‬ ‫‪15‬‬ ‫در ایین اسالم روزه از جمله اموری است‬ ‫که کمک شــایانی به حفظ سالمتی بدن‬ ‫می کند‪ .‬البته بعضــی اوقات که صحبت از‬ ‫روزه می شود این ذهنیت به وجود می اید که‬ ‫روزه مترادف با گرسنگی است‪ ،‬در حالی که‬ ‫واقعیت این اســت که بــا روزه می توان به‬ ‫اندام های داخلی بدن که در طول ســال از‬ ‫انواع غذاها و خوراکی ها که بعضاً مورد نیاز‬ ‫بدن هم نیست‪ ،‬انباشته شده اند استراحت‬ ‫داد و واضح اســت که انجام دادن این کار‬ ‫برای حفظ سالمتی بدن بسیار موثر است‪.‬‬ ‫در این مبحث به روزه‪ ،‬انواع ان و اثراتش از‬ ‫دیدگاه علمی اشاره می کنیم‪.‬‬ ‫یکی از اولین پزشکانی که طرفدار روزه و‬ ‫روزه درمانی شد‪ ،‬اسیاک جیرینگ از ایاالت‬ ‫متحــدۀ امریکا بود‪ .‬وی روش اســتفاده از‬ ‫قرص را در درمــان بیماری های خاص رد‬ ‫کرد و شــیوۀ درمانی را که شامل روزه های‬ ‫دوره ای‪ ،‬رژیــم گیاه خــواری‪ ،‬اب مطلق‪،‬‬ ‫حرارت خورشــید‪ ،‬هوای پاکیزه‪ ،‬ورزش و‬ ‫استراحت بود برگزید‪ .‬روش او به عنوان یک‬ ‫نظام بهداشتی طبیعی شناخته شده است‪.‬‬ ‫معروف ترین پزشک روزه درمانی معاصر‬ ‫هربــرت ام شــلتون (‪،)1895-1985‬‬ ‫متخصص درمان طبیعی‪ ،‬نوعی روزۀ کامل‬ ‫(فقط اب) را در اواخر سال ‪ 1920‬رواج داد‪.‬‬ ‫شلتون در سال ‪ 1928‬مدرسۀ سالمتی خود‬ ‫را بنیان نهاد و در ســال ‪ 1948‬با تاسیس‬ ‫انجمن بهداشت طبیعی امریکا‪ ،‬به ترویج هر‬ ‫چه بیش تر روزه کمک شایانی نمود‪.‬‬ ‫او در ســال ‪ 1978‬موسســه ای بنا نهاد‬ ‫که امــروزه با عنوان «انجمــن بین المللی‬ ‫پزشکان علم بهداشــت» (‪ )IAHP‬شناخته‬ ‫شده است‪ .‬این سازمان نتایج تحقیقاتش را‬ ‫در مورد روزه منتشــر کرد و برای پزشکان‬ ‫حوزۀ بیماری های استخوان‪ ،‬کایروپراکتیک‬ ‫و درمــان طبیعی‪ ،‬تجویــز روزه درمانی را‬ ‫توصیه نمود‪.‬‬ ‫چگونگی عملکرد روزه‬ ‫روزه پرهیز از هر نوع غذا و نوشیدنی برای‬ ‫یک دورۀ محــدود زمانی به منظور حفظ و‬ ‫بهبود سالمتی یا درمان بیماری های خاص‬ ‫اســت‪ .‬روزۀ اب نوعی دیگری از روزه است‬ ‫که در ان به جز اب‪ ،‬اب ســبزیجات و اب‬ ‫میــوه‪ ،‬از هر نوع غذا و نوشــیدنی دیگری‬ ‫پرهیز می شود‪.‬‬ ‫یک روزۀ متعادل میزان کمی غذا از قبیل‬ ‫میوه های نارس و سبزیجات بخارپز را شامل‬ ‫می شــود‪ .‬برخی روزه داران و طرفداران این‬ ‫امر‪ ،‬موارد دیگری را بــرای تعدیل هر چه‬ ‫بیش تر روزه به ان اضافه کرده اند‪ .‬مانند اش‬ ‫سزیجات‪ ،‬چای گیاهی و مکمل های دارویی‪.‬‬ ‫درمانی‬ ‫ارزش‬ ‫مــورد‬ ‫تحقیقاتــی‬ ‫پژوهشی یوگا‬ ‫در نشریه‬ ‫کهیوگا‬ ‫دانش‬ ‫‪16‬‬ ‫اموزشی|‬ ‫روزه انجــام شــده اند نشــان می دهند که‬ ‫اگرچه بهره گیری از روزه به عنوان یکی از شاخه های طب الترنتیو یا طب‬ ‫مکمل‪ ،‬شــیوۀ نسبتاً جدیدی است که اخیرا ً در جوامع غربی پذیرفته شده‬ ‫است‪ ،‬اما خود این مقوله به خودی خود از دیرباز مورد توجه بوده و در متون‬ ‫کرات از ان‬ ‫بســیاری چون قران‪ ،‬انجیل‪ ،‬کتاب های چین و یونان باستان به ّ‬ ‫یاد شــده است‪ .‬طبق سوابق تاریخی‪ ،‬مردم روزه را به عنوان بخشی از ایین‬ ‫مذهبی‪ ،‬روشی برای اظهار اندوه و اعتراض های سیاسی به کار می گرفته اند‪.‬‬ ‫روش اب درمانی یا به طور کلی استفاده از اب‬ ‫به تنهایی بیش تر جوابگوست‪.‬‬ ‫روزۀ کوتاه مدت می تواند از یک تا ســه روز‬ ‫به طول بینجامد که معموالً برای بیش تر افراد‬ ‫قابل تحمل اســت‪ .‬روزۀ طوالنی (بیش از سه‬ ‫روز) باید تحت نظر پزشــک و ترجیحاً برای‬ ‫درمان باشد‪ .‬منتقدین‪ ،‬اغلب روزه درمانی را با‬ ‫گرسنگی اشتباه می گیرند‪ .‬در روزه‪ ،‬بافت های‬ ‫غیرضــروری بدن همانند چربی ها ســوخت‬ ‫می شوند‪ .‬گرســنگی زمانی اغاز می شود که‬ ‫بدن ذخیرۀ چربی اش را تمام کرده و شروع به‬ ‫سوخت ارگان های طبیعی (حیاتی) می نماید‪.‬‬ ‫اساساً بدن برای حفظ منابع انرژی زا‪ ،‬تغییرات‬ ‫بسیاری را در متابولیسم متحمل می شود و به‬ ‫کارکرد با همــان میزان کارایی ادامه می دهد‪.‬‬ ‫برای مثال بدون در نظر گرفتن طول روزه های‬ ‫قبل‪ ،‬ســطح قند خون ثابت می ماند‪ .‬در اوایل‬ ‫روزه‪ ،‬بدن عالوه بر تولید قند‪ ،‬ذخیره هایش را‬ ‫از طریق کبد ازاد می کند‪ .‬سپس بعد از چند‬ ‫روز‪ ،‬تری گلیسیرید را از سلول های چربی ازاد‬ ‫می کند‪ .‬این تری گلیسیرید های اکسیده شده‪،‬‬ ‫اسید هایی را شکل می دهند که کنتون نام دارد‬ ‫و برای تولید انرژی به مصرف می رسند‪ .‬تمامی‬ ‫این تغییرات‪ ،‬متابولیســم بدن را تا حدود ‪75‬‬ ‫درصد کاهش می دهد‪ .‬به همین علت است که‬ ‫استراحت در طول روز توصیه شده است‪.‬‬ ‫روزه های کوتاه مدت‬ ‫اگر کســی می خواهد یک تا ســه روز روزه‬ ‫بگیرد‪ ،‬بهتر است به شیوه ای عمل کند که به‬ ‫سالمتی اش لطمه ای نخورد‪ .‬در صورت باردار‬ ‫بودن یا شــیردهی‪ ،‬بهتر اســت از روزه داری‬ ‫پرهیز کنیــد‪ .‬اگر قصد امتحان کــردن روزۀ‬ ‫طوالنی (بیش از سه روز) را دارید‪ ،‬بهتر است‬ ‫این کار زیر نظر پزشک انجام شود‪ .‬در صورت‬ ‫عدم تمایل به داشتن پزشک ناظر‪ ،‬در مراحل‬ ‫اولیه می تــوان از متخصصان درمان طبیعی و‬ ‫کارشناسان تغذیه بهره گرفت‪.‬‬ ‫قبل از اقدام به روزه داری‪ ،‬ســابقۀ پزشکی‬ ‫فرد باید کام ً‬ ‫ال مورد مطالعه قرار گیرد‪ ،‬معاینۀ‬ ‫کامل و ازمایش هایی انجام دهد تا مطمئن شود‬ ‫بدنش برای روزه داری اماده است‪ .‬فرد می تواند‬ ‫با خــوردن غذاهای ســبک‪ ،‬میوه های خام و‬ ‫سبزیجات بخارپز شده‪ ،‬خود را برای روزه داری‬ ‫اماده کند‪.‬‬ ‫در طول مدت روزه داری‪ ،‬فرد باید اب زیادی‬ ‫مصرف کند و در صورت داشتن روزۀ طوالنی‪،‬‬ ‫از خوردن اب میوه های اسیدی پرهیز نماید‪.‬‬ ‫روزه و رو‬ ‫وزه داری‬ ‫واحد تحریریه‬ ‫همچنین بهتر اســت در زمان روزه داری چای‬ ‫ارگانیک و ترجیحاً سبز بنوشد‪.‬‬ ‫طریقۀ شکستن روزه نیز بسیار مهم است‪.‬‬ ‫همان طــور کــه روزه با غذایی ســبک اغاز‬ ‫می شود باید با غذایی سبک نیز شکسته شود‪.‬‬ ‫برای شکســتن روزه بهتر است از میوه جات و‬ ‫سبزیجات استفاده شــود‪ .‬خوردن غذای زیاد‬ ‫ممکن اســت در به کار انداختن سیستم بدن‬ ‫مشکل ایجاد کند‪.‬‬ ‫در ابتدای روزه داری‪ ،‬فرد احســاس می کند‬ ‫انرژی اش را از دست می دهد و احتماالً گرسنگی‬ ‫به سردرد‪ ،‬ســرگیجه‪ ،‬تهوع و تحریک پذیریِ‬ ‫سریع منجر می گردد‪ ،‬اما با گذشت زمان‪ ،‬فرد‬ ‫ارامش بیش تری می یابد و حتی حسی از یک‬ ‫نوع سالمتی خاص را تجربه می نماید‪.‬‬ ‫در هنگام روزه داری‪ ،‬سیستم خواب بدن نیز‬ ‫ممکن است مختل شود‪ ،‬اما پرواضح است که‬ ‫خواب سبک شب‪ ،‬می تواند نوید چرت خوب‬ ‫روزانــه را بدهد‪ .‬عالوه بر ایــن‪ ،‬در این زمان‪،‬‬ ‫زبان به صورت پرزدار یا به عبارتی باردار است‪.‬‬ ‫همین امر باعث می شــود سیستم تنفسی با‬ ‫مشــکل مواجه شود‪ .‬برای تخفیف این عالئم‪،‬‬ ‫بهتر است فرد دهان خود را با اب خالی یا اب‬ ‫لیمو شستشــو دهد و در صورت احساس هر‬ ‫نوع سرگیجه‪ ،‬تهوع‪ ،‬درد دست و پا‪ ،‬اختالالت‬ ‫بینایی و شــنوایی‪ ،‬بهتر است با پزشک ناظر‬ ‫تماس بگیرد‪.‬‬ ‫نبایــد انتظار داشــت کــه فــرد روزه دار‪،‬‬ ‫مناسبت های معمول و روزمرۀ خود را در طول‬ ‫مدت دوره داشته باشــد‪ .‬اگر در روزهای اخر‬ ‫هفته روزه می گیرد بهتر اســت در خانه بماند‬ ‫و از ورزش هایی ماننــد پیاده روی های کوتاه‪،‬‬ ‫ورزش های کششی‪ ،‬یوگا و تای چی بهره گیرد‪.‬‬ ‫بهترین حالت گذراندن وقت در زمان روزه داری‬ ‫عبارتست از مدیتیشن‪ ،‬خواب نیم روز (چرت)‪،‬‬ ‫خواندن کتاب و گوش دادن به موسیقی‪.‬‬ ‫فواید روزه درمانی برای نخستین بار در اواخر‬ ‫قــرن نوزدهم مطرح شــد‪ .‬زمانی که مجالت‬ ‫پزشــکی ایاالت متحدۀ امریکا و اروپا مقاالتی‬ ‫دربارۀ نتایــج مثبت روزۀ تحت نظر در درمان‬ ‫بیماری های گوناگون شامل چاقی‪ ،‬بیماری های‬ ‫قلب و عروق و الرژی ها‪ ،‬منتشر کردند و همگان‬ ‫از ان مطلع شدند‪.‬‬ ‫تاثیر روزه بر سالمتی‬ ‫در صورت داشتن بیماری مزمن و اعتقاد به‬ ‫روزه به عنوان یک درمان طبیعی‪ ،‬بهتر است به‬ ‫پزشک تغذیه یا درمان گر طبیعی مراجعه کنید‪.‬‬ ‫شواهد بسیار کمی مبنی بر عدم تاثیر روزه‬ ‫بر سالمت افراد وجود دارد‪ .‬به صورتی که حتی‬ ‫پزشکان طبیعت درمان گر نیز روزه را به عنوان‬ ‫روشــی درمانی بــرای تزکیــۀ درون توصیه‬ ‫کرده اند‪ .‬عالوه بر این‪ ،‬روزه به عنوان یک عامل‬ ‫سم زدا شناخته شده است‪ .‬روزه های دوره ای و‬ ‫درمان های طبیعی به عملکرد ارگان هایی مثل‬ ‫دستگاه گوارش‪ ،‬پوست‪ ،‬کبد و کلیه برای دفع‬ ‫سموم بدن کمک می نماید‪.‬‬ ‫تعجبی ندارد کــه تعریفی که متخصصان‬ ‫درمان طبیعی از ســم ارائــه می دهند به طور‬ ‫طبیعی شامل بسیاری از داروهای رایج می شود!‬ ‫دو گروهی که شــامل این تعریف می شــوند‬ ‫عبارت اند از گروه فلزات سنگین (سرب‪ ،‬کادیوم‪،‬‬ ‫جیوه) و ترکیبات شــیمیایی (حشره کش ها‪،‬‬ ‫علف کش ها‪ ،‬حالل ها) که عالئم سمی بیش تری‬ ‫از خود بــروز می دهند‪ ،‬اما متخصصان درمان‬ ‫طبیعی این حوزه را گســترش داده ان د و به ان‬ ‫برخی افزودنی های غذایی‪ ،‬مواد مخدر‪ ،‬سیگار‪،‬‬ ‫داروهای اعصــاب‪ ،‬الکل و مواردی که باکتری‬ ‫تولید می نمایند و فعل و انفعاالت شــیمیایی‬ ‫روده را تحریک می کنند‪ ،‬اضافه کرده اند‪.‬‬ ‫عالوه بر این‪ ،‬روزه در تزکیۀ نفس نیز بسیار‬ ‫موثر است‪ .‬افراد سالم بی شماری روزه را روشی‬ ‫مفید در ترک مصرف غذاهای ناسالم می دانند‪.‬‬ ‫روزۀ کمتر از سه روز می تواند اغازی باشد برای‬ ‫یک رژیم غذایی خوب‪ .‬به عنوان مثال می توان‬ ‫در ابتدای کار رژیم غذایی گوشتی را به گیاهی‬ ‫تبدیل نمود‪.‬‬ ‫همچنین روزه می تواند عامل موثری برای‬ ‫شروع یک رژیم کم کالری باشد‪ .‬البته گرسنگی‬ ‫ناشــی از روزه می تواند بعضــی از مردم را به‬ ‫زیاده روی در غذا خوردن نیز هدایت کند‪.‬‬ ‫به این دلیل که روزه در اموزش طب سنتی‬ ‫گنجانده نشده است‪ ،‬تعداد پزشکانی که از این‬ ‫درمان استفاده می کنند بسیار کم است‪ .‬یک‬ ‫پزشــک عمومی تنها می تواند روزه های کوتاه‬ ‫مدت را تحت نظر بگیرد‪ .‬در صورتی که تصمیم‬ ‫دارید بیش از ســه روز روزه بگیرید بهتر است‬ ‫با پزشکان درمان طبیعی‪ ،‬متخصصان تغذیه یا‬ ‫کارشناسان رژیم غذایی مشورت کنید‪.‬‬ ‫هشدارها‬ ‫حتی اشخاص سالم نیز نباید بدون مشورت‬ ‫با پزشک‪ ،‬به روزۀ بیش از سه روز اقدام کنند‪.‬‬ ‫زنان باردار یا شیرده نباید روزه بگیرند‪.‬‬ ‫در صورت وجود سرطان پیشرفته‪ ،‬بیماری‬ ‫قنــد‪ ،‬زخم معده‪ ،‬کبد‪ ،‬کلیــه یا بیماری های‬ ‫ریوی‪ ،‬فرد نباید بدون مشــورت با پزشــک‬ ‫روزه بگیرد‪.‬‬ ‫روزه به عنوان یک درمان برای بیماری های‬ ‫مزمن از قبیل بیماری های قلبی و صرع‪ ،‬حتماً‬ ‫باید زیر نظر پزشک صورت گیرد‪.‬‬ ‫در صورتی که فرد با نسخه و تجویز پزشک‬ ‫از داروهای اعصاب استفاده می کند‪ ،‬نباید بدون‬ ‫نظر پزشک روزه بگیرد‪.‬‬ ‫شکســتن روزه بســیار مهم است‪ .‬خوردن‬ ‫بســیار زیاد بالفاصله بعد از باز کــردن روزه‪،‬‬ ‫سیستم گوارش روزه دار را دچار اختالل می کند‬ ‫و موجب واکنش های ناراحت کننده ای خواهد‬ ‫‪17‬روزه دار را‬ ‫‪116‬است که‬ ‫کسی‬ ‫پزشک‬ ‫بهترینشماره‬ ‫خرداد ‪|1397‬‬ ‫شد‪ .‬یوگا‬ ‫دانش‬ ‫در این امر با توجه به نیازهایش یاری می دهد‪.‬‬ ‫قس‬ ‫د مت‬ ‫وم‬ ‫در شــمارۀ پیش به شرح یکی از سخنرانی های گیتا ایینگر‪ ،‬دختر‬ ‫بزرگ اســتاد ایینگر در مورد جایگاه یــوگا در فیزیولوژی بدن زنان و‬ ‫تغییرات انان پرداختیم تا جایی که صحبت به هورمون ها رسید‪ ،‬حال‬ ‫در این شماره بحث را پی می گیریم و دیدگاه وی را به صورت علمی در‬ ‫مورد تغییر حاالت زنان تشریح می کنیم‪.‬‬ ‫گفتیم که در علوم جدید‪ ،‬بسیاری از تغییرات در حاالت روحی و روانی‬ ‫فرد به هورمون ها نسبت داده می شود‪ .‬البته در ایورودا‪ 1‬مقولۀ هورمون ها‬ ‫مطرح نیست‪ ،‬اما تغییراتی چون حســاس شدن‪ ،‬نوسانات خلق وخو‪،‬‬ ‫بداخالقی و شکنندگی جســم را هم رد نمی کند‪ .‬در علم ایورودا این‬ ‫تغییرات همگی ریشه در دوشاها‪ 2‬دارند‪ .‬دوشاها همان نیروهای حیات‬ ‫‪5‬‬ ‫هستند که بر سه دسته اند‪ :‬واتا‪( 3‬فضا و هوا)‪ ،‬پیتا‪( 4‬اتش و اب) و کافا‬ ‫(اب و خاک)‪ .‬این سه نیرو در شرایطی مثل سیکل قاعدگی دستخوش‬ ‫تغییراتی می شوند‪ .‬شروع چرخۀ قاعدگی که با خونریزی همراه است‪،‬‬ ‫در اثر تغییرات واتا اتفاق می افتد‪ .‬هر گونه تغییر در الگوی خونریزی و‬ ‫دردهای بدن‪ ،‬به واتا وابسته است‪.‬‬ ‫حالت تهوع‪ ،‬استفراغ‪ ،‬احساس گرما و سرمای شدید‪ ،‬خونریزی شدید‬ ‫و گاهی حتی تب کردن همگی از اثرات اختالل در پیتا است‪.‬‬ ‫بی حوصلگی‪ ،‬رخوت‪ ،‬جمع شــدن اب در بدن‪ ،‬ورم کردن‬ ‫بدن و سینه ها و فاصله افتادن بیش از حد بین دو قاعدگی‬ ‫از اثــرات به هم ریختگی کافا اســت‪ .‬پس در یک چرخۀ‬ ‫قاعدگی‪ ،‬واتا مسئول شروع خونریزی‪ ،‬پیتا مسئول حفظ‬ ‫شرایط و کافا مســئول اتمام ان اســت‪ .‬در واقع خون‬ ‫(راکتا‪ )6‬که یکی از عناصر هفت گانه است‪ ،‬در اثر دوشاها‬ ‫دستخوش تغییرات می شــود و خون قاعدگی (ارتاوا‪)7‬‬ ‫به عنــوان یک مادۀ زائد (ماال‪ )8‬از بدن خارج می گردد‪.‬‬ ‫در نتیجه هدف ایورودا تصحیح این فرایند از شروع تا‬ ‫پایان است و یوگا به شدت به این روند پایبند است‪.‬‬ ‫به محض اینکه قاعدگی ماهیانه پایان می یابد‪ ،‬بهتر‬ ‫است حرکات معکوس یوگا انجام شود تا دوشاها‬ ‫به تعادل خود بازگردند‪.‬‬ ‫واتــا‪ ،‬پیتــا و کافا نه تنها بــدن را از لحاظ‬ ‫فیزیولوژیک دستخوش تغییر می کنند‪ ،‬بلکه‬ ‫مسئول تغییرات ذهنی و عصبی نیز هستند که‬ ‫در نتیجۀ ان‪ ،‬فرد احساس تغییرات شدیدی‬ ‫در احساســات‪ ،‬ذهن و خلق و خوی خود‬ ‫می کند‪ .‬دوشاها بر قدرت تصمیم گیری‪،‬‬ ‫تشخیص‪ ،‬تفکر و حافظۀ افراد نیز اثرگذار‬ ‫است‪ .‬سطح انرژی‪ ،‬متفاوت از زمان های‬ ‫دیگر می شود و در نتیجه نوع تمرینات‬ ‫نیز باید متفاوت شود‪.‬‬ ‫‪18‬‬ ‫دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا‬ ‫یوگا در افت و خیز‬ ‫بنابراین در دوران قاعدگی باید به گونۀ خاصی مراقب دختران جوان‬ ‫و بانوان بود‪ .‬تغذیه نیز در این دوره باید به گونه ای انتخاب شود که فرد‬ ‫بتواند قدرت جسمی و ذهنی خود را باز یابد‪ .‬بانوان در این دوران باید از‬ ‫کارهای هر روزۀ خود دست بکشند و بیشتر استراحت کنند‪ .‬بهترین کار‬ ‫در این دوره‪ ،‬اســتراحت دادن به بدن با یک ساواشانای‪ 9‬طوالنی است‬ ‫که در حین ان فرد به موســیقی مالیمی گوش دهد و از فشار روانی و‬ ‫کار سنگین جسمی رهایی یابد‪ .‬در این دوره نباید وظایف سنگینی بر‬ ‫عهدۀ فرد گذاشــته شــود‪ .‬در واقع روزهای قاعدگی برای بانوان حکم‬ ‫مرخصی اســتحقاقی ‪ -‬تفریحی دارد و نباید به ان به چشم مرخصی‬ ‫اســتعالجی نگاه کرد‪ .‬این روزها برای بانوان در حکم تعطیالت است‪.‬‬ ‫خانم ها معموالً هیچگاه از کارهای خانه و اشپزخانه رهایی ندارند‪ ،‬اما در‬ ‫فرهنگ هندی‪ ،‬بانوان در روزهای قاعدگی از این کارهای روزمره کام ً‬ ‫ال‬ ‫مرخصیمی گیرند‪.‬‬ ‫حال اجازه دهید به تمرینات یــوگا بپردازیم‪ .‬معموالً افرادی که به‬ ‫تمرین یوگا می پردازند‪ ،‬اساناها را به صورت تمرینات فیزیکی و بدنی‬ ‫یوگا در نظر می گیرند‪ .‬در وهلۀ اول باید یاد بگیرید چطور تمرینات تان را‬ ‫در روزهای غیر از قاعدگی تان برنامه ریزی کنید‪ .‬معموالً هر فرد تعدادی‬ ‫اسانا را در تمرینات روزمرۀ خود می گنجاند‪ .‬باید به این نکته‬ ‫توجه کنید که اگر بخواهید به اساناها به شکل تمرینات‬ ‫فیزیکی و جســمانی نگاه کنید‪ ،‬معموالً یک ســری‬ ‫اساناهای ایستاده را انتخاب خواهید کرد و با حرکات‬ ‫خم به جلو و عقب نیز ســعی می کنید با به کارگیری‬ ‫عضالت‪ ،‬باعث افزایش تعریق شوید‪ .‬در این شرایط شما‬ ‫‪11‬‬ ‫از اساناهای معکوس مثل شیرشاسانا‪ 10‬و ساروانگاسانا‬ ‫غافل می شــوید‪ .‬در حالی که اگر قصد داشته باشید با‬ ‫حرکات یوگا سالمتی جســمی تان را تامین کنید‪ ،‬باید‬ ‫تمامی انواع اســاناها از جمله اساناهای ایستاده‪ ،‬خم به‬ ‫عقب و جلو‪ ،‬پیچش به طرفین و اساناهای معکوس را‬ ‫در تمرینات تان بگنجانید‪ .‬حرکاتی که متعلق به این‬ ‫دسته از اساناها هستند به سالمتی و عملکرد صحیح‬ ‫جســم از جمله گردش خون‪ ،‬هضــم‪ ،‬دفع و ‪...‬‬ ‫کمک می کنند‪.‬‬ ‫زهای روانی زنان‬ ‫گیتا ایینگر‪ /‬برگردان‪ :‬مینا بختیاری‬ ‫ما معموالً در تمرینات مان از انجام حرکات معکوس مثل شیرشاسانا‬ ‫و ساروانگاســانا چشم پوشــی می کنیم در حالیکه این شیرشاسانا و‬ ‫ساروانگاســانا و حرکات مشتق شده از ان ها مثل پارشواشیرشاسانا‪،12‬‬ ‫پاریورتا ایکاپادا شیرشاســانا‪ ،13‬شیرشا بادا کناســانا‪ ،14‬پراساریتا پادا‬ ‫شیرشاسانا‪ ،15‬سوپتا کناسانا‪ ،16‬پراساریتا پادا ساروانگاسانا‪ ،17‬ساروانگاسانا‬ ‫بادا کناسانا‪ ،18‬هستند که نقش مهمی در تعادل هورمونی ایفا می کنند‪.‬‬ ‫همانطور که در طول شــبانه روز غذا می خوریم‪ ،‬اب می نوشــیم‪،‬‬ ‫می خوابیم و حمام می رویم‪ ،‬این اساناها را نیز باید هر روز انجام دهیم‪.‬‬ ‫باید مثل یک عادت این تمرینات را در برنامۀ یوگای خود بگنجانیم‪ .‬حتی‬ ‫اگر هیچ یک از اساناها را هم انجام نمی دهید‪ ،‬شیرشاسانا و ساروانگاسانا‬ ‫و حرکات مشــتق شده از ان ها را باید هر روز انجام دهید‪ .‬اگر به طور‬ ‫مرتب این حرکات را در تمرینات خود بگنجانید‪ ،‬اثار مثبت شان را در‬ ‫تعادل هورمونی تان درخواهید یافت‪ .‬فقط در طی عادت ماهیانه است‬ ‫که باید از انجام شیرشاســانا و ساروانگاسانا و دیگر حرکات معکوس‬ ‫پرهیز کنید‪.‬‬ ‫من در اینجا دلیل این پرهیز را توضیح می دهم‪ .‬شــما باید از انجام‬ ‫ایــن حرکات معکوس خودداری کنید چون این حرکات مانع جریان‬ ‫طبیعی قاعدگی و باعث انسداد این جریان می گردند‪ .‬وقتی شما بدن‬ ‫را روی ســر یا بازوها نگه می دارید جلوی جریان یافتن انچه به طور‬ ‫طبیعی باید از بدن خارج شود را می گیرید‪ .‬طبق علم ایورودا‪ ،‬سالمتی‬ ‫بدن در گرو دفع موادی اســت که بدن به طور طبیعی مسئول دفع‬ ‫ان هاســت‪ .‬ماندن این مواد زاید در بدن مساویست با شروع بیماری‪.‬‬ ‫توکسین ها (مواد سمی و زاید) باید از بدن خارج شوند‪ .‬اگر توکسین ها‬ ‫و مواد زاید مانند عرق‪ ،‬ادرار‪ ،‬مدفوع‪ ،‬گاز‪ ،‬خون قاعدگی و چرک از بدن‬ ‫خارج نشوند باعث لطمه دیدن بدن می گردند‪ .‬وقتی احساس بیماری‬ ‫می کنید‪ ،‬اولین چیزهایی که دکتر از شــما می پرسد این است که ایا‬ ‫اجابت مزاج تان نامرتب اســت؟ ایا در دفع ادرار مشکلی دارید؟ و چه‬ ‫مقدار ادرار می کنید؟ حتی گاهی دکتر از شــما می خواهد که میزان‬ ‫ادرار دفع شده را اندازه گیری کنید‪ .‬به همین ترتیب خونی که باید در‬ ‫دوران قاعدگی از بدن خارج شــود را نباید با انجام حرکات وارونه در‬ ‫بدن حبس کرد‪.‬‬ ‫عالوه بر موارد مذکور‪ ،‬یکی دیگر از بایدها این است که شخص در‬ ‫‪20‬‬ ‫دوران قاعدگی باید از انجام ادو موکا ورکشاسانا‪ 19‬و پینچا مایوراسانا‬ ‫خــودداری کند‪ .‬همچنین بایــد توجه کنید در ایــن دوران از انجام‬ ‫اساناهای ایستاده که باعث خستگی پاهایتان می شود نیز پرهیز کنید‪.‬‬ ‫پاها با عنصر زمین در ارتباطند و اگر بیشتر دقت کنیم می فهمیم که‬ ‫پاهای ما به مثابۀ اتومبیل برای ما عمل می کنند‪ .‬ما به کمک پاهایمان‬ ‫راه می رویم و چــون به ما در راه رفتن کمک می کنند پس در رابطه‬ ‫با عنصر اتش نیز هســتند‪ .‬در هنگام انجام اســاناها به قدرت پاها و‬ ‫‪26-Svastikasana‬‬ ‫‪27-Parsva-Padangustasana‬‬ ‫‪28-Setubandha‬‬ ‫‪Sarvangastana‬‬ ‫‪21-Supta-Svastikasana‬‬ ‫‪22-Supta Baddha-Konasana‬‬ ‫‪23-Supta Virasana‬‬ ‫‪24-Matsyasana‬‬ ‫‪25-Supta-Padangustasana‬‬ ‫انقباض ماهیچه های ان نیاز داریم‪ .‬اگرچه پاها توســط ستون فقرات‬ ‫و اعصابی مرتبط با ستون مهره ها کنترل می شوند‪ ،‬اما همچنان انرژی‬ ‫عنصر اتش در پاها از انرژی عنصر زمین سرچشمه می گیرد‪ .‬در خالل‬ ‫عادت ماهیانه وقتی بدن خسته است یا دمای ان به علت تغییراتی از‬ ‫جمله تشــکیل جفت برای جنین‪ ،‬سقط جنین یا دفع خون زائد‪ ،‬باال‬ ‫رفته است‪ ،‬پاها نیاز به استراحت دارند‪ .‬عناصر پنجگانه در این دوران‬ ‫نیاز به استراحت و ارامش دارند‪ .‬در نتیجه انجام اساناهای معکوس یا‬ ‫ایستاده باید متوقف شود‪ ،‬خصوصاً در اساناهای معکوس که پاها باید با‬ ‫قدرت باشند تا ستون فقرات فشار زیادی را متحمل نشود‪.‬‬ ‫حاال که متوجه شدید خون قاعدگی باید دفع شود‪ ،‬پس به این نتیجه‬ ‫می رسیم که عضالت شکم نباید منقبض شوند‪ .‬اساناهایی را انتخاب‬ ‫کنید که در ان ها مجبور نباشــید شکم را منقبض کنید‪ .‬برای مثال‬ ‫اساناهای خوابیده ای مثل سوپتا سواستیکاسانا‪ ،21‬سوپتا باداکناسانا‪،22‬‬ ‫سوپتا ویراسانا‪ ،23‬ماتسیاسانا‪ ،24‬و سوپتا پادانگوشتاسانا‪ 25‬که در ان ها‬ ‫عضالت شکم الزم نیست منقبض باشند برای دوران قاعدگی مناسب‬ ‫هســتند‪ .‬این اســاناها دردها و انقباضات شــکمی دوران قاعدگی را‬ ‫تسکینمی دهند‪.‬‬ ‫حاال فقط کافیست بدانید کدام اســاناها سخت تر و کدام اسان تر‬ ‫هستند‪ .‬سپس حرکات را از اسان به سخت برنامه ریزی کنید‪ .‬اگر زیر‬ ‫کمرتان متکای مخصوص یوگا بگذارید‪ ،‬از درد و ناراحتی و فشار روی‬ ‫ناحیۀ شکم رها می شوید‪ ،‬تنفس تان راحت تر می شود و دیافراگم فضای‬ ‫بیشتری برای انبساط پیدا می کند‪.‬‬ ‫بسیاری از دختران جوان و بانوان به هنگام عادت ماهیانه‪ ،‬دردهای‬ ‫شدیدی در ناحیۀ شکم احساس می کنند‪ .‬درد در پاها‪ ،‬بدن‪ ،‬تعریق بیش‬ ‫از حد و خستگی مشکالت شایعی هستند که در این دوره فرد از ان ها‬ ‫رنج می برد‪ .‬کسانی که قادر به خم کردن کامل زانوهای خود نیستند‪،‬‬ ‫می توانند با نشستن در حالت چهارزانوی ساده در سواستیکاسانا‪ ،26‬در‬ ‫حالت سوپتا سواستیکاسانا دراز بکشند و اثر ارامبخش این حرکت را‬ ‫تجربهنمایند‪.‬‬ ‫دیسمنوره یا قاعدگی دردناک که در ان تخمدان ها‪ ،‬لوله های فالوپ‬ ‫و رحم دچار گرفتگی و التهاب می شوند‪ ،‬به شدت ازاردهنده است‪ .‬در‬ ‫این شرایط اساناهای خوابیده بسیار تسکین دهنده هستند‪ .‬البته در‬ ‫برخی از این اساناها‪ ،‬تغییرات کوچکی در راستای اثربخشی بیشتر باید‬ ‫اعمال شود‪ .‬سوپتا پادانگوشتاسانا یا پارشوا پادانگوشتاسانا‪ 27‬با ابزارهای‬ ‫کمکی یوگا‪ ،‬برای رفع ورم‪ ،‬اسپاسم و خستگی بسیار مفید است‪ .‬انجام‬ ‫ستوباندا ساروانگاسانا‪ 28‬روی دو متکای عمود بر هم‪ ،‬در حالیکه پاها یا‬ ‫روی زمین باشند یا از زمین بلند شده باشند‪ ،‬جفت یا فاصله دار ازهم‪،‬‬ ‫در بعضی افراد در کاهش درد و انقباضات شــکمی قاعدگی‪ ،‬استرس‪،‬‬ ‫عصبانیت‪ ،‬ترس‪ ،‬فشار خون پایین و تنش های روانی بسیار موثر است‪.‬‬ ‫‪16-Supta-Konasana‬‬ ‫‪17-Prasarita Pada-Sarvangasana‬‬ ‫‪18-Sarvangasana-Baddha Konasana‬‬ ‫‪19-Adho Mukha-Vrksasana‬‬ ‫‪20-Pincha-Mayurasana‬‬ ‫‪11-Sarvangasana‬‬ ‫‪12-Parsva-Sirsasana‬‬ ‫‪13-Parivrttaikapada-Sirsasana‬‬ ‫‪14-Sirsa Baddha-Konasana‬‬ ‫‪15-Prasarita Pada-Sirsasana‬‬ ‫‪6-Rakta‬‬ ‫‪7-Artava‬‬ ‫‪8-Mala‬‬ ‫‪9-Savasana‬‬ ‫‪10-Sirsasana‬‬ ‫‪1-Ayurveda‬‬ ‫‪2-Tridosa‬‬ ‫‪3-Vata‬‬ ‫‪4-Pitta‬‬ ‫‪5-Kapha‬‬ ‫دانش یوگا خرداد ‪ |1397‬شماره ‪116‬‬ ‫‪19‬‬ ‫راز تاثیرگذاری یوگ‬ ‫راد اســترایکر مربی یوگایی است که توضیح می دهد چطور‬ ‫با اســتفاده از یوگا نیروی حیات تان را بیرون اورید و شــادی و‬ ‫بهروزی بیش تری را در طول روز تجربه نمایید‪.‬‬ ‫امروزه شیوه ها و رویکردهای بی شماری برای یوگا وجود دارد‪ .‬برخی‬ ‫روش ها‪ ،‬تنها شــامل نشستن در وضعیت های ســاده در مکانی ارام با‬ ‫نور شــمع است و برخی دیگر فراگیران را وامی دارند از نهایت ظرفیت‬ ‫بدنی شــان اســتفاده کنند و برخی شــیوه ها با ریتم موسیقی بلند و‬ ‫پرهیجانی اجرا می شوند‪ .‬برخی روش ها بر تراز بودن و هماهنگی فیزیکی‬ ‫تاکید دارند و برخی دیگر رویکرد معنوی تری ارائه می دهند‪ .‬تعداد این‬ ‫رویکردها ان قدر زیاد است که توصیف همه شان امکان پذیر نیست‪.‬‬ ‫اما شــیوه های مختلف یوگا هر قدر هم که متفاوت و متنوع باشند‬ ‫ی مشترک دارند که همان ویژگی‪ ،‬افراد را به سمت یوگا‬ ‫هم ه یک ویژگ ‬ ‫می برد‪ .‬نقطۀ اشتراک ان ها این است که همه شان موثر هستند و جواب‬ ‫ت ساده تر‪ ،‬وقتی از کالس یوگا بیرون می ایید نسبت‬ ‫می دهند‪ .‬به عبار ‬ ‫به وقتی داشتید به کالس می رفتید‪ ،‬احساس بهتری دارید‪ .‬پرسش این‬ ‫است که چرا این گونه است؟ یوگا چگونه عمل می کند؟‬ ‫همان طور که احتماالً شــنیده اید‪ ،‬یکی از دالیل حس خوبی که از‬ ‫تمرینات اسانا عاید افراد می شود این است که دو عنصر مشترک در همۀ‬ ‫اساناها یعنی کشش و تقویت عضالت و البته ارامش حتی حین تنفس‪،‬‬ ‫موجب فعال سازی دستگاه عصبی پاراسمپاتیک افراد می گردد‪ .‬دستگاه‬ ‫عصبی پاراسمپاتیک بخشی از دستگاه عصبی تان است که شما را ارام‬ ‫‪20‬‬ ‫دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا‬ ‫ل کردن را به عضالت ارسال می کند‪،‬‬ ‫می کند‪ .‬یعنی درواقع پیام شــ ‬ ‫جذب و هضم مواد غذایی را بهبود می بخشد‪ ،‬ایمنی بدن را باال می برد‬ ‫و کمک می کند تا خواب بهتر و عمیق تری داشــته باشید‪ .‬دستگاه‬ ‫عصبی پاراســمپاتیک همچنین موجب تنظیم فشار خون‪ ،‬کاهش‬ ‫تپش قلب و برطرف شدن نشانه های ازاردهندۀ استرس و پیامدهای‬ ‫منفی زندگی های پرشتاب امروزی می گردد‪.‬‬ ‫اما حقیقت این اســت که بســیاری از انواع مختلف یوگا که این‬ ‫روزها انجام می شوند‪ ،‬ان قدری که گمان می کنید کاری به فعالیت‬ ‫دستگاه عصبی پاراسمپاتیک افراد ندارد‪ .‬برای احیاء و بهبود دستگاه‬ ‫عصبی پاراسمپاتیک باید وضعیت هایی چون حرکت های خم به جلو‬ ‫یا بازکنندۀ کفل ها را تمرین کنید‪ .‬باید کمتر تمرین های ایســتاده‬ ‫انجام دهید و بیشــتر تمرین هایتان بایســتی در حالت نشســته‪،‬‬ ‫خوابیده به پشــت و خوابیده به شکم باشند‪ .‬همچنین باید مطابق‬ ‫روش یوگای احیاءکننده‪ ،‬زمان بیشــتری در وضعیت ها مکث کنید‬ ‫و مــدت طوالنی تری را به تنفس ارام و کامل بگذرانید‪ .‬وینیاســای‬ ‫قدرتی‪ ،‬خم به عقب ها‪ ،‬ایستادن روی دست‪ ،‬و تمرینات تعادلی بازو‬ ‫حرکت های قوی و مفیدی هســتند‪ ،‬ولی به اندازۀ تمرین هایی که‬ ‫پیش تر ذکر شد‪ ،‬دستگاه عصبی سمپاتیک تان را فعال نمی کند‪ .‬پس‬ ‫اگــر تغییرات مثبتی که از یوگا دریافت می کنید همگی به تاثیر بر‬ ‫دستگاه پاراسمپاتیک ربطی ندارند‪ ،‬واقعاً‬ ‫احساس بهت ِر شما از کجا‬ ‫ِ‬ ‫می اید؟ پاسخ‪ ،‬نیروی حیاتی است‪ .‬تقریباً تمام سبک های هاتایوگا‪،‬‬ ‫جریان پرانا یا نیروی حیات را در بدن باال می برند‪.‬‬ ‫گا‪ :‬ازادسازی پرانای مثبت‬ ‫یوگاژورنال‪ ،‬راد استرایکر*‪ /‬برگردان‪ :‬حامد رنگین کمان‬ ‫یوگا نیز مانند دانش طب ســوزنی‪ ،‬تای چی و چی کونگ بر پایۀ‬ ‫پرانا (که در علوم و هنرهای چینی تحت عنوان «چی» شــناخته‬ ‫می شود) بنا شده اســت‪ .‬در رشته های مذکور‪ ،‬پرانا نیروی اصلی و‬ ‫مهمی محسوب می شــود که ضامن بقای همه چیز است‪ .‬یوگی ها‬ ‫حتی از این حد نیز پا فراترگذاشته و استفادۀ هوشمندانه از پرانا را‬ ‫کلیدی برای بیدارسازی معنوی می دانند‪ .‬پراسنا اوپانیشاد‪ 1‬معتقد‬ ‫است‪« :‬فرد با اگاهی از خاستگاه و وجود فیزیکی پرانا به حیات ابدی‬ ‫ت دیگر‪ ،‬دستیابی به اهداف زندگی (و‬ ‫دست پیدا می کند‪ ».‬به عبار ‬ ‫تمرین یوگا) تنها از طریق استفادۀ صحیح از پرانا محقق می شود‪.‬‬ ‫نهایت قدرت‬ ‫پرانا همیشه نقش مهمی در هاتایوگا داشته است‪ .‬متون تانتریک‬ ‫کهن مانند هاتایــوگا پرادیبیکا‪ 2‬و گراندا ســامهیتا‪ ،3‬تکنیک های‬ ‫مختلفی برای بازسازی‪ ،‬هدفمندسازی و تنظیم نیروی حیات ارائه‬ ‫داده اند‪ .‬در این متون‪ ،‬اسانا به عنوان اساس تمرین های دشوارتر هاتا‬ ‫ذکر شــده است؛ چرا که بسیار در دسترس اســت و به ازادسازی‬ ‫نیروی حیات کمک می کند‪ .‬ماندن در یک وضعیت در حین تنفس‪،‬‬ ‫تمام انسدادهای نیروی حیات را از هم باز می کند‪ .‬وضعیت های بدنی‬ ‫مختلف به شیوه های گوناگونی پرانا را ازاد می کنند‪ .‬به عنوان مثال‪،‬‬ ‫تمرین های خم به جلو پراناهایی را ازاد می کنند که ارامش بخش و‬ ‫تسکین دهنده هستند‪ ،‬اما حرکت های خم به عقب‪ ،‬نیروهایی را ازاد‬ ‫می کنند که بازکننده تر و انرژی بخش ترند‪.‬‬ ‫دلیل اصلی اینکه بعد از کالس‪ ،‬احســاس بهتری پیدا می کنید‬ ‫این اســت که تمرین ها باعث حرکت نیروی حیاتی تان به شیوه ای‬ ‫متعادل تر‪ ،‬کامل تر یا متناســب تر با نیازهای ذهنی و جسمی شما‬ ‫شده است‪ .‬اصول تاثیرگذاری اساناهای مختلف بر نیروی حیات هم‬ ‫در هاتایوگا و هم در ایورودا توضیح داده شــده است‪ .‬هرچه بیشتر‬ ‫این تکنیک ها را بیاموزیم و انجام شان دهیم‪ ،‬بهتر متوجه خواهیم‬ ‫شد در هر زمان‪ ،‬چه وضعیت هایی برای مان مفیدتر هستند‪ .‬ممکن‬ ‫است گاهی ببینید حرکتی که قب ً‬ ‫ال به شما احساس خوبی می داد‪،‬‬ ‫به مرور زمان دارد تاثیرش را روی شما از دست می دهد‪ .‬این موضوع‬ ‫نشان دهندۀ این است که زمان تغییر فرا رسیده است‪.‬‬ ‫هرچه کنترل بیشتری بر ذخیرۀ نیروی حیات داشته باشید و ان‬ ‫را افزایش دهید‪ ،‬با تمرین به مزایای بیشتری دست پیدا می کنید‪.‬‬ ‫در سریماد بهاواگاتام‪ 4‬یکی از کتاب های مقدس هندی اماده است‪:‬‬ ‫«کنترل پرانا یعنی نهایت قدرت»‪ .‬هر چه بیش تر با اسانا که درواقع‬ ‫اغاز راه استفادۀ هوشمندانه از قدرت پراناست اشنا شوید‪ ،‬به درک‬ ‫ظرفیت های نامحدود یوگا نزدیک تر خواهید شد‪.‬‬ ‫‪1-Prasna Upanishad‬‬ ‫‪2-Hatha Yoga Pradipika‬‬ ‫‪3-Gheranda Samhita‬‬ ‫‪4-Srimad Bhagavatam‬‬ ‫* ‪Rodstryker‬‬ ‫مبدع پارایوگا با بیش از ‪ 25‬ســال تجربۀ اموزش مدیتیشن و یوگاست‪ .‬او مربی یوگایی‬ ‫است که توضیح می دهد چطور با استفاده از یوگا نیروی حیات تان را بیرون اورید و شادی‬ ‫و بهروزی بیشتری را در طول روز تجربه نمایید‪.‬‬ ‫دانش یوگا خرداد ‪ |1397‬شماره ‪116‬‬ ‫‪21‬‬ ‫چهار روش برای رسیدن به یقین بیشتر در یوگا و مدیتیشن‬ ‫*‬ ‫امریت پال سینک ‪ ،‬یوگاژورنال‪ ،‬اردیبهشت ‪ /97‬برگردان‪ :‬گروه ترجمه‬ ‫با وجود معلم ها و مربیان زیادی که هر روزه سیســتم ها و فلسفه های جدیدی را‬ ‫وارد مکتب یوگا می کنند‪ ،‬این روزها رسیدن به اطمینان و یقین‪ ،‬از هر زمان دیگری‬ ‫دشوارتر شده است‪ .‬نکاتی از یک یوگی هندی که تمام زندگیش را در صومعه گذرانده‬ ‫است می تواند به مستقر شدن هر چه بیشتر در تمرینات‪ ،‬به شما کمک کند‪.‬‬ ‫بســیاری از پرتوجویان به ســراغم می ایند که‬ ‫با وجود اینکه ســال ها یــوگا کار کرده اند‪ ،‬پر از‬ ‫سردرگمی و ســواالت عمیق معنوی هستند‪ .‬در‬ ‫هر مسیر معنوی‪ ،‬یقین و قطعیت از مراحل بسیار‬ ‫مهم است‪ .‬ذهن قبل از اینکه یقین و شفافیت را‬ ‫احساس کند‪ ،‬قطعاً نخواهد توانست از حالت الفا‬ ‫(اشفتگی) به سمت مرحلۀ تتا (ارام و ریلکس) که‬ ‫مدیتیشن در ان اتفاق می افتد‪ ،‬حرکت کند‪.‬‬ ‫رسیدن به یقین و شــفافیت در دنیای مدرن‬ ‫امروزی هر روز دشــوارتر می شود‪ .‬به نظر می اید‬ ‫یوگی هــا بایــد در میــان طیف گســترده ای از‬ ‫سبک های مختلف یوگا و فلسفه های متعددی که‬ ‫در این زمینه وجود دارد‪ ،‬سرندی بردارند‪ ،‬سره را‬ ‫از ناسره جدا کنند و راهشان را در این‬ ‫میان پیدا کنند‪ ،‬اما این مشکل‬ ‫‪22‬‬ ‫دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا‬ ‫به چشــم برهم زدنی رفع می شود‪ .‬مثل وقتی در‬ ‫جنگلی گم می شوید‪ ،‬ان جنگل هر چقدر هم انبوه‬ ‫و تاریک باشد‪ ،‬تنها با شعلۀ یک شمع از راه دور هم‬ ‫می توانید راه تان را پیدا کنید و نجات یابید‪.‬‬ ‫اهمیت تمرین مداوم‬ ‫زندگی در معبد به من چیزهای زیادی در مورد‬ ‫مدیتیشن اموخت که تا به امروز برایم مانده است‬ ‫و کاربرد دارد‪ .‬ما در معبد مثل رهجویان امروزی به‬ ‫کتاب های متعدد‪ ،‬فلسفه های گوناگون و معلمان‬ ‫مختلف دسترسی نداشتیم‪ .‬از همان هفت سالگی‪،‬‬ ‫استادم حرکتی به عنوان تمرین روزانه من داد و من‬ ‫‪ 12‬ســال هر روز ان تمرین را انجام دادم‪ .‬تمرین‬ ‫سخت و طاقت فرسایی بود‪ ،‬اما امروز می فهمم که‬ ‫چقدر برای نفوذ به الیه های درونی ذهنم الزم بود‪.‬‬ ‫در اشــرام های قدیمی یوگا‪ ،‬شاگردها باید ‪12‬‬ ‫ســال از عمرشان را صرف می کردند تا تازه امادۀ‬ ‫حرکت کردن در مسیر اموزش یوگا شوند‪ .‬دلیل‬ ‫ایــن نوع برنامه ریزی این بــود که درک و تجربۀ‬ ‫الیه های ظریف یوگا و مدیتیشن در یک مدت زمان‬ ‫کوتاه‪ ،‬امری ناممکن بود‪ .‬اما برای رهجویان‬ ‫امروزی ایــن دیگر مصداق ندارد‪.‬‬ ‫از این ســنت که تحت‬ ‫مطالعات دقیق‪ ،‬تخصصــی و عمیقی قرار گرفته‬ ‫است‪ ،‬دیدگاه های متعددی قابل استخراج است‪.‬‬ ‫زمانی که شاگرد احساس سردرگمی می کند و‬ ‫یا ان قــدر در تمرینش پیش می رود که می بیند‬ ‫به انتها رســیده اســت‪ ،‬به اعتقاد من رسیدن به‬ ‫یک ســری تمرین و دیدگاه شفاف و روشن که با‬ ‫اطمینان کامل به مرحلۀ عمل درایند‪ ،‬یک حلقۀ‬ ‫مفقوده است‪ .‬این یکی از فریب های ذهن است‪.‬‬ ‫اگر شــما دچار این قبیل سردرگمی ها شدید‪،‬‬ ‫برای رســیدن به یقین و قطعیت‪ ،‬از ‪ 4‬نکتۀ زیر‬ ‫پیروی کنید‪:‬‬ ‫‪ -1‬با واژه های معنوی گمراه نشوید‬ ‫از گذشــته های دور‪ ،‬اساتید یوگا و مدیتیشن‬ ‫برای انتقال شکل زندگی و نگرش شان به جهانیان‪،‬‬ ‫به زبان و واژگانی برای خود نیاز داشــتند‪ .‬وقتی‬ ‫بودا برای اولین بار به روشــن بینی رســید‪ ،‬برای‬ ‫اولین بار برای شاگردهای قبلی مکتب زاهدانه اش‬ ‫ســخنرانی کرد‪ .‬می گویند وقتی داشت جزئیات‬ ‫«سامادهی» را برای ان ها توضیح می داد‪ ،‬به نظر‬ ‫رسید شاگردانش دچار کژفهمی شده اند و انگار از‬ ‫کلمه ای که او به زبان اورده بود‪ ،‬چیزی نفهمیده‬ ‫بودند‪ .‬این مسئله باعث شد بودا راهکار خالقانه ای‬ ‫به وجود اورد‪ .‬او واژگان جدیدی ابداع کرد و نامش‬ ‫را واژگان «روشن بینی» گذاشت‪ .‬خبر این اتفاق به‬ ‫سرعت در سراسر هند پخش شد‪.‬‬ ‫ایــن چالــش ممکن اســت برای هــر معلم‬ ‫روشن بینی که می خواهد یافته هایش را با جهانیان‬ ‫به اشــتراک بگذارد‪ ،‬اتفاق بیفتد‪ .‬هر معلم برای‬ ‫اینکه بتواند در شــنوندگانش‬ ‫شــوق و اشــتیاق ایجاد کند‪ ،‬باید به این درک و‬ ‫شناخت برسد و واژگانش را به روز کند‪ .‬این الگو در‬ ‫طی اعصار تکرار شده و تا به امروز ادامه یافته است‪.‬‬ ‫حاال یوگی های امروز میان کلمات «خوداگاهی»‪،‬‬ ‫«روشــن ضمیری»‪« ،‬بیــداری کندالینــی» و‬ ‫«چاکراگشایی» این سو و ان سو کشیده می شوند‪.‬‬ ‫من همیشــه به شــاگردانم یاداوری می کنم‬ ‫کلمــات و واژه هایی که برای بیان حاالت معنوی‬ ‫بــه کار می رود تنها از لحاظ لغوی با هم متفاوتند‬ ‫و همه شــان به یک چیز واحد اشاره دارند‪ .‬درک‬ ‫همین نکتــه می تواند ان ها را از ســردرگمی و‬ ‫دستپاچگی بیرون اورد‪.‬‬ ‫‪ -2‬خــودداری از انداره گیــری و تعییــن‬ ‫پیشرفتمعنوی‬ ‫معموالً ما ســطح پیشــرفت معنوی مان را با‬ ‫دیگران مقایســه می کنیم‪ .‬این نیز یکی دیگر از‬ ‫الگوهای مخرب ذهنی است‪.‬‬ ‫استادم به من اموخت نقش مربی معنوی این‬ ‫است که به شــاگردانش بفهماند و القاء کند که‬ ‫دقیقاً همان گونه که هستند‪ ،‬در نوع خود کامل و‬ ‫تمام عیارند‪ .‬مسیر یوگا و مدیتیشن‪ ،‬مسابقه گونه و‬ ‫به قصد رسیدن به یک مقصد نهایی نیست‪ ،‬بلکه‬ ‫باید همان گونه که هستیم خود را بپذیریم‪ .‬هیچ‬ ‫ســطح‪ ،‬درجه‪ ،‬رتبه و دســتاوردی در این مسیر‬ ‫وجود ندارد‪ .‬شما در درون‪ ،‬همان گونه که هستید‬ ‫انســان های عالی‪ ،‬کامل و جامعی هستید‪ .‬تنها‬ ‫دستاورد در یوگا این است که به این درک برسید‬ ‫و البته این درک به هیچ تمرین خاصی نیاز ندارد‪.‬‬ ‫یک راهنمای معنوی خوب می تواند کاری کند‬ ‫که شــما در درون احســاس کامل بودن داشته‬ ‫باشید‪ .‬وقتی این احســاس در شما به وجود امد‪،‬‬ ‫انگاه به درکش نیزخواهید رسید‪ .‬کار مربی این‬ ‫نیست که با کارهای دشوار و مراسم‬ ‫و تشریفات‪ ،‬شاگردها را تحت تاثیر قرار دهد‪ .‬من‬ ‫به این کار‪ ،‬می گویم راهنمایی اشتباه‪.‬‬ ‫همیشه به شــاگردانم می گویم هرگاه به معلم‬ ‫تاثیرگذار تازه ای برخــورد کردند‪ ،‬او را مثل یک‬ ‫مربی معمولی نگاه کنند که فقط دارد ابعاد تازه ای‬ ‫از وجــودش را نمایان می کند‪ .‬یک مربی معنوی‬ ‫خوب همواره باید حــس ازادی و قدرتِ درون را‬ ‫در شــاگرد به وجود اورد نه اینکه او را با دنیایی از‬ ‫سواالت بی پاسخ رها کند‪.‬‬ ‫‪ -3‬مطالعۀ تاریخچه و اهداف یوگا‬ ‫در اغاز‪ ،‬تنها یک حرکت یوگا وجود داشــت‪:‬‬ ‫نشستن ارام و ساکت به صورت چهارزانو بر زمین‪.‬‬ ‫در گذر زمان اساتید قدیمی به روش هایی برای‬ ‫شل کردن بدن شاگردان نیاز پیدا کردند تا بتوانند‬ ‫به وضعیت نشستۀ ارام بازگردند و گفته می شود‬ ‫دلیل به وجود امدن سایر حرکات یوگا نیز همین‬ ‫نیاز بوده است‪.‬‬ ‫یوگی های دوران قدیم را تصور کنید که هزاران‬ ‫ســال پیش در حالت نشسته مشغول مدیتیشن‬ ‫هســتند و ناگهان یکی از شاگردان مبتدی دچار‬ ‫گرفتگی عضلۀ پا می شود‪ .‬استاد از روی مهربانی‬ ‫و دلســوزی بــا شــاگردش در این بــاره حرف‬ ‫می زند و برای ایجاد کشــش ان قسمت از بدن‪،‬‬ ‫دســتورات ساده ای به او می دهد تا اینکه دیگر از‬ ‫ان نوع گرفتگی ها برایش پیش نمی اید‪ .‬این روند‬ ‫شکل گیری حرکات مختلف یوگا در دوران باستان‬ ‫بوده است‪.‬‬ ‫و حاال هزاران سال بعد به دنیای کام ً‬ ‫ال متفاوتی‬ ‫می رســیم که در حال حاضر داریم در ان زندگی‬ ‫می کنیم‪ .‬حاال یوگی ها زیر فشارها و محرک هایی‬ ‫به مراتب شدیدتر از دوران باستان هستند‪ .‬نیاز به‬ ‫واکنش مناســب در برابر این فشارها همان چیزی‬ ‫اســت که اســاتیدی چون یوگی بهاجان‪ ،1‬پاتابی‬ ‫جویــس‪ 2‬و بی ‪.‬کــی‪ .‬اس ایینگر‪ 3‬در شــکل دهی‬ ‫سیســتم های جدیــد یــوگا در جهــان از ان‬ ‫الهام گرفته اند‪.‬‬ ‫به عنوان کســی کــه در حوزۀ یــوگا فعالیت‬ ‫دارید برای اینکه به شــفافیت و روشنی برسید‪،‬‬ ‫هیچ گاه نباید خودتان را با ســبک های مختلف‬ ‫یوگا سردرگم کنید‪ ،‬بلکه باید به یاد داشته باشید‬ ‫این ها ســبک های متفاوتی هســتند که افراد را‬ ‫نشستن ارام‬ ‫به یک نقطه می رســانند و ان هم‬ ‫ِ‬ ‫(یعنی تجربۀ ارامش در زندگی) اســت‪ .‬هرچه‬ ‫باشد‪ ،‬مدیتیشن جوهرۀ اصلی تمرین یوگاست‪.‬‬ ‫درک همین نکته به شما کمک می کند به فهم‬ ‫کام ً‬ ‫ال روشنی در مورد هدف و نیت اصلی تمرینات‬ ‫روزانه تان برسید‪.‬‬ ‫‪ -4‬کاهش تعداد عوامل تاثیرگذار در زندگی‬ ‫ساده ترین کار به هنگام رویارویی با یک فلسفۀ‬ ‫جدید‪ ،‬این است که مثل قورباغه ای که از یک برگ‬ ‫نیلوفر به برگ دیگری می پرد‪ ،‬ما هم تغییر مسیر‬ ‫دهیم و به سرعت به ان روی اوریم‪ .‬رویکرد جدید‬ ‫ممکن است در ابتدا جذاب و فریبنده به نظر اید‪،‬‬ ‫اما کمی که می گذرد انگاه متوجه محدودیت ها‬ ‫و عیوبش می شــویم و می خواهیم به سراغ برگ‬ ‫نیلوفر تازه ای برویم‪ .‬اگر متوجه نباشیم‪ ،‬این اتفاق‬ ‫ممکن است تا ابد ادامه پیدا کند‪.‬‬ ‫اگر تحت تاثیر عوامل معنوی زیادی باشــید‪،‬‬ ‫دیگر نمی توانید در مدیتیشــن تان عمیق شوید‪.‬‬ ‫به جای اینکه دائماً به دنبال مربی های تازه بگردید‪،‬‬ ‫پیشــنهاد می کنم در اموزش هــای مربی ای که‬ ‫قلب تــان به طور طبیعی به ســمتش کشــیده‬ ‫می شــود (چه زنده و چه مرده) عمیق تر شوید‪.‬‬ ‫وقت بیش تری را با کالمش بگذرانید و بگذارید ان‬ ‫کلمات در الیه های درونی افکار و اعمال تان نفوذ‬ ‫کند‪ .‬انگاه اتفاق زیبایی در انتظارتان خواهد بود‪.‬‬ ‫‪1-Yogi Bhajan‬‬ ‫‪2-Pattabhi Jois‬‬ ‫‪3-B.K.S. Iyengar‬‬ ‫*امریت پال سینک (گوروموک)‪:‬‬ ‫یک مربی یوگای هندی است که پس از گذراندن دوران کودکی در معبد‪ ،‬از انجا بیرون‬ ‫امد تا بتواند انچه اموخته است را در زندگی روزمره اش پیاده کند و خرد باستانی‬ ‫اساتید یوگا را در جهان بسط دهد‪ .‬او در حال حاضر در بالی و تایلند‬ ‫سرپرست تربیت مربیان و ادارۀ خلوتگاه هاست‪.‬‬ ‫دانش یوگا خرداد ‪ |1397‬شماره ‪116‬‬ ‫‪23‬‬ ‫شیوه های دی‬ ‫گلی که هرگز خورشــید را ندیده با گلی که با خورشید روبه رو‬ ‫شده یکسان نیست‪ .‬گلی که هیچ گاه برامدن خورشید را ندیده هرگز‬ ‫شاهد برامدن خورشید در درون خودش نیز نبوده است‪ .‬چنین گلی‬ ‫مرده اســت و هرگز روح خودش را نشناخته است‪ ،‬اما گلی که باال‬ ‫امدن خورشید را دیده در خودش نیز شاهد باال امدن چیزی بوده‬ ‫است‪ .‬این گل جان خودش را شناخته است‪.‬‬ ‫چگونه می توانیم این درونی بودن را در خود پدید اوریم؟ سیذارتا‬ ‫برای انکه خورشیدی از اگاهی را در درون پدید اورد شیوه ای نوین‬ ‫به وجود اورد‪ .‬این شیوه به جز پدید اوردن این اگاهی درونی‪ ،‬کاری‬ ‫می کند تا اگاهی به تک تک یاخته های بدن و تمامی هســتی فرد‬ ‫نفس‬ ‫نیز راه پیدا کند‪ .‬شیوه ای که سیذارتا به کار گرفت‪ ،‬اگاهی از ِ‬ ‫درون رونده و بیرون رونده نامیده می شود‪.‬‬ ‫ما نفس می کشــیم‪ ،‬اما نفس کشیدن مان نااگاهانه است‪ .‬نفس‪،‬‬ ‫پراناســت‪ .‬مایۀ زندگی است‪ .‬نیروی زیست اســت‪ ،‬اما با این حال‬ ‫نااگاهانه انجام می شود‪ .‬شــما از ان اگاه نیستید و اگر برای نفس‬ ‫کشیدن نیاز بود از تنفس تان اگاه باشید‪ ،‬تاکنون مرده بودید‪.‬‬ ‫ســیذارتا نفس را چون وسیله ای به کار برد تا هم زمان دو کار را‬ ‫انجام دهد‪ :‬نخست انکه اگاهی پدید اورد و دوم انکه به اگاهی پدید‬ ‫امده اجازه دهد به همۀ یاخته های بدنش راه پیدا کند‪.‬‬ ‫او گفت‪« :‬اگاهانه نفس بکشید‪ ».‬این سخن به معنای انجام دادن‬ ‫پرانایاما یا تنفس یوگایی نیســت‪ ،‬بلکه تنها به معنای ان است که‬ ‫نفس را بی انکه دگرگون کنید به موضوع اگاهی تبدیل کنید‪.‬‬ ‫اگاهی از تنفس بدان معناست که به هیچ اندیشه ای اجازۀ ورود‬ ‫داده نشود‪ .‬چراکه اندیشــه ها حواس را پرت خواهند کرد‪ .‬سیذارتا‬ ‫هیچ گاه نمی گوید اندیشه تان را متوقف کنید‪ ،‬بلکه می گوید‪« :‬اگاهانه‬ ‫نفس بکشید‪ ».‬اندیشه خود به خود باز خواهد ایستاد‪ .‬او تکنیک زیر‬ ‫را به کار برد و به رهروانش گفت‪« :‬سرگرم انجام هرکاری هستی ان‬ ‫نفس به درون‬ ‫را انجام ده‪ ،‬اما یک موضوع ساده را در نظر داشته باش‪ِ :‬‬ ‫‪24‬‬ ‫دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا‬ ‫رونــده و بیــرون‬ ‫ایندۀ خود را به یاد‬ ‫اور‪ .‬با ان حرکت کن‬ ‫و با ان جاری شو‪».‬‬ ‫زمانی که دم و بازد ِم‬ ‫اگاهانه انجــام می دهید‪،‬‬ ‫اندک انــدک به مرکز خود‬ ‫نزدیک می شوید؛ چراکه نفس‬ ‫شما درست به مرکز هستی تان‬ ‫بر می خورد‪ .‬نفس لحظه ای که به‬ ‫درون تان کشــیده می شود مرکز‬ ‫هستی تان را لمس می کند‪ .‬چنانچه‬ ‫بتوانید درست تا مرکز خود پیش‬ ‫روید برای لحظــه ای کوتاه نفس‬ ‫بند امده و در یک ان‪ ،‬شــکاف یا‬ ‫نقطۀ ایست پدید می اید‪ .‬نفس‪،‬‬ ‫به درون رفتــه و بیرون می اید‪.‬‬ ‫میان این فرورفتــن و بر امدن‬ ‫نقطۀ ظریفی وجــود دارد‪ .‬این‬ ‫نقطه‪ ،‬مرکز شماســت‪ .‬تنها با‬ ‫مدتی تمرین اگاهی از نفس‪،‬‬ ‫قادر خواهید شد اگاه شدن‬ ‫از تنفس را تجربه کنید و‬ ‫متوجه خواهید شد که‬ ‫نفس تان هیچ جنبشی‬ ‫نــدارد‪ .‬نه بــه درون‬ ‫مــی رود‪ ،‬نــه بیرون‬ ‫می ایــد‪ .‬در نقطۀ‬ ‫یرینۀ مراقبه‬ ‫باگوان راجنیش‪ /‬گرداوری‪ :‬راضیه افخمی‪ ،‬مربی یوگا‬ ‫ایســت‪ ،‬شما چونان کل گیتی می شــود‪ .‬انگاه بدن تان دیگر بُعد مادی ندارد‪ .‬در‬ ‫در مرکــز خود این حالت‪ ،‬شما تنها اگاهی هستید‪.‬‬ ‫به ســر می برید‪.‬‬ ‫خلوت نشینی و سکوت ‪ 21‬روزه‬ ‫سیذارتا می گوید‪:‬‬ ‫بهتر است تمرین اگاهی از نفس را در یک دورۀ ‪ 21‬روزۀ خاموشی‬ ‫«با نفس خود حرکت‬ ‫کنید‪ ،‬بدین گونه درون و خلوت مطلق انجام دهید‪ .‬ان گاه چیزهای بسیاری رخ خواهد داد‪.‬‬ ‫خویش‪ ،‬مرکزی از اگاهی در این تجربۀ ‪ 21‬روزه‪ ،‬مراقبۀ پویا را روزی یک بار و تمرین اگاهی‬ ‫خواهید افرید‪ ».‬همین که از نفس ها را در هر ‪ 24‬ساعت روز پیگیری کنید‪ .‬به خواندن‪ ،‬نوشتن‬ ‫این مرکز افریده شد‪ ،‬اگاهی یا اندیشه کردن روی نیاورید؛ زیرا این کارها به کالبد ذهنی شما باز‬ ‫در تک تــک یاخته های تــان می گردند و با کالبد اتری شما کاری ندارند‪.‬‬ ‫می توانید به پیاده روی بروید؛ زیرا گام برداشــتن بخشی از کالبد‬ ‫جریان می یابد؛ زیرا هر یاخته ای‬ ‫به اکســیژن نیاز دارد و بدون ان اتری اســت‪ .‬هر کاری که در پیوند با کالبد اتری باشد مجاز است‬ ‫و هر چه در پیوند با کالبدهای دیگر باشــد نمی بایست انجام گیرد‪.‬‬ ‫قادر به نفس کشیدن نیست‪.‬‬ ‫امروزه دانشمندان می گویند همچنین می توانید روزی یکی دو بار حمام کنید‪ .‬ابتنی با کالبد اتری‬ ‫حتــی کــرۀ زمین نیــز نفس سر و کار دارد‪.‬‬ ‫زمانی که به پیاده روی می روید تنها گام بردارید‪ .‬هیچ کار دیگری‬ ‫می کشد‪ .‬زمانی که همۀ گیتی‬ ‫در حال دم فرو بردن اســت‪ ،‬انجام ندهید‪ ،‬تنها متوجه گام هایتان باشید و هنگام گام برداشتن‪،‬‬ ‫باز می شــود و زمانی که دم بر چشــم هایتان را نیمه باز نگاه دارید‪ .‬با چشــم نیمه باز جز خو ِد راه‪،‬‬ ‫می اورد فشردگی پیدا می کند‪ .‬چیز دیگری نمی بینید و خو ِد راه نیز چنان یکنواخت اســت که به‬ ‫این پدیده در ابعاد کوچک تر‪ ،‬اندیشه تان خوراک تازه ای نمی رساند‪.‬‬ ‫بایــد در دنیای یکنواختی به ســر ببرید‪ .‬دنیایتــان باید چنان‬ ‫در درون شــما نیز در حال‬ ‫رخ دادن است‪ .‬زمانی که یکنواخت باشــد که نتوانید درباره اش اندیشه کنید‪ .‬اندیشه کردن‬ ‫اگاهی شما با نفس تان نیاز به حس های تازه دارد‪ .‬چنانچه حواس شما پیوسته با چیزهای‬ ‫یکی شد‪ ،‬این اگاهی‪ ،‬یکنواخت سر و کار داشته باشد‪ ،‬چیز بیرونی ای نخواهد بود که بدان‬ ‫شــما را به تک تک اندیشه کنید‪.‬‬ ‫اینکه اگاهی از ن َ َفس توان زیادی در شما به وجود می اورد‪ ،‬دالیل‬ ‫یاخته هایبدن تان‬ ‫می بــرد‪ .‬ان گاه بسیاری دارد‪ .‬زمانی که تنفس خود را نظاره می کنید‪ ،‬نفس هایتان‬ ‫سراپای بدن تان اهنگین می شــوند و نظم پیدا می کننــد‪ .‬هماهنگی خاصی پدید‬ ‫دانش یوگا خرداد ‪ |1397‬شماره ‪116‬‬ ‫‪25‬‬ ‫خواهد امد و همۀ هستی تان موسیقی دار خواهد شد‪ .‬اهنگین بودن‬ ‫و این نظم تنفسی‪ ،‬نیروی شما را ذخیره خواهد کرد‪ .‬در حالت عادی‪،‬‬ ‫ِ‬ ‫هرزرفت انرژیِ ما در طول روز چنان زیاد اســت که توان باال بردن‬ ‫کندالینــی را پیدا نمی کنیم‪ .‬برای پایین بردن کندالینی‪ ،‬به نیروی‬ ‫چندانی نیاز ندارید‪ ،‬اما برای باال کشاندنش‪ ،‬به ذخیرۀ انرژی زیادی‬ ‫نیاز دارید‪ .‬تنها ان زمان است که دریچه ها می توانند رو به باال گشوده‬ ‫شوند و گرنه این امکان وجود ندارد‪ .‬بنابراین کسانی که انرژی کمی‬ ‫برای شان باقی مانده است تنها از راه کنش های جنسی می توانند راه‬ ‫خروج را برای این نیرو باز کنند‪.‬‬ ‫اگر ذهن تان اشفته شد‪ ،‬هیجان زده نشوید‪ .‬تنها ان را تماشا کنید‪.‬‬ ‫بدانید چیزهای زیادی که در ناخوداگاه تان انباشته شده اند اکنون در‬ ‫حال ازاد شدن هستند‪ .‬ان ها پیش از دور ریخته شدن‪ ،‬می بایست‬ ‫به ســطح ازاد ذهن ایند‪ .‬چنانچه بیش از اندازه گرفتارشان شوید‬ ‫نیروی تان بیهوده هدر خواهد رفت‪ .‬شما باید تنها سرگرم مشاهدۀ‬ ‫نفس هایتان بمانید‪ .‬خیلی چیزها ممکن است برای تان پدیدار شوند‪:‬‬ ‫چیزهای خیالی‪ ،‬نابخردانه و کابوس گونه‪ .‬الزم است نفس هایتان را‬ ‫پی گیرید و اجازه دهید این چیزها بیایند و بروند‪ .‬همان طور که وقتی‬ ‫به پیاده روی می روید و ادم ها از کنارتان می گذرند‪ ،‬شــما نسبت به‬ ‫ان ها بی تفاوتید‪ .‬ان گاه این انگاره ها و پنداره ها ازاد می شوند و سکوت‬ ‫تازه ای را تجربه خواهید کرد‪ .‬به محض اینکه ناخوداگاه تان تخلیه‬ ‫شد دیگر هیچ سر و صدای درونی نخواهید داشت و شما را سکوتی‬ ‫ژرف فرا خواهد گرفت‪.‬‬ ‫شاید لحظاتی از افســردگی را تجربه کنید‪ .‬چنانچه حس ژرف‬ ‫نومیدی در ناخوداگاه تان پس زده شــده باشد‪ ،‬ان حس روی کار‬ ‫می اید و شما را فرا می گیرد‪ .‬چنین حسی یک اندیشه نخواهد بود‪،‬‬ ‫قو خو خواهد بود‪ .‬گذشــته از اندیشه ها‪ُ ،‬خلق ها‬ ‫بلکه حالتی از ُخل ‬ ‫نیز به ســراغ تان خواهند امد‪ .‬گاه احســاس سرخوشی می کنید و‬ ‫گاه احســاس نومیدی و دلزدگی‪ .‬اما همان گونه که به اندیشه ها بها‬ ‫نمی دهیــد‪ ،‬به این گونه ُخلق ها نیز نباید بهایی دهید‪ .‬باید بگذارید‬ ‫به خودی خود بیایند و بروند‪ .‬خودشان کنار خواهند رفت؛ بنابراین‬ ‫نگران شان نشوید‪ .‬ان ها در طول تجربۀ ‪ 21‬روزۀ شما ازاد می شوند و‬ ‫شما چیزی تازه و ناشناخته را تجربه خواهید کرد‪ .‬هر چه را خواستید‬ ‫درباره اش یادداشتی بنویسید‪ ،‬بگذارید برای زمانی که از خلوت بیرون‬ ‫امدید و نه پیش از ان‪ .‬در این ‪ 21‬روز هیچ چیز نمی بایست نوشته‬ ‫شود‪ .‬حتی سعی نکنید چیزی را به خاطر بسپارید‪ .‬همۀ رخدادها‬ ‫همان جا می ماند‪ ،‬حتی روشن تر و واضح تر؛ زیرا اکنون ذهن تالش‬ ‫نمی کند ان ها را به یاد اورد‪.‬‬ ‫خیره نگری در ایینه‬ ‫اگاهی کمتر است؛ بنابراین تفاوت بین‬ ‫ناخوداگاه‪ ،‬نااگاهی نیست‪.‬‬ ‫ِ‬ ‫اگاهی و نااگاهی تنها به کمیت برمی گردد‪ .‬ان ها قطب های مخالف‬ ‫یکدیگر نیستند‪ ،‬بلکه به هم پیوسته و دارای پیون د هستند؛ بنابراین‬ ‫زمانی که از «اگاهی» و «نااگاهی» سخن می گوییم‪ ،‬معنایش این‬ ‫نیســت که ان ها دو قطب روبه روی یکدیگرند‪ .‬منظور ما از نااگاه‪،‬‬ ‫«نااگاهی کمتر» است‪ .‬وقتی‬ ‫«اگاهی کمتر» و منظورمان از اگاه‪،‬‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫صحبت از اگاه و نااگاه می کنیم نمی خواهیم میان ان ها خط و مرز‬ ‫ثابتی بکشــیم‪ .‬چنین مرزی وجود ندارد‪ .‬مرز میان ان ها پدیده ای‬ ‫نوسان کننده اســت‪ .‬به خودتان بستگی دارد‪ ،‬کمتر اگاه باشید یا‬ ‫‪26‬‬ ‫دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا‬ ‫بیشتر‪ .‬می توانید اگاهی بیافرینید‪ ،‬می توانید خود را برای اگاه شدن‬ ‫بیشتر یا کمتر اموزش دهید و تربیت نمایید‪ .‬اگر خود را برای اگاهی‬ ‫کمتر اموزش دهید هرگز نمی توانید با نااگاه روبه رو شــوید‪ .‬برای‬ ‫روبه رو شــدن با نااگاه راه های بســیاری هست که به یکی از ان ها‬ ‫اشاره می کنم‪.‬‬ ‫شب هنگام پیش از رفتن به بســتر‪ ،‬درهای اتاق خود را بسته و‬ ‫ایینه ای بزرگ مقابل تان قرار دهید‪ .‬اتاق می بایســت کام ً‬ ‫ال تاریک‬ ‫باشــد‪ .‬ان گاه شــمعی کوچک در کنار ایینه قرار دهید طوری که‬ ‫نور مستقیمش در ایینه نیفتد‪ .‬فقط چهرۀ شما می بایست در ایینه‬ ‫بیفتد‪ ،‬نه شعلۀ شمع‪.‬‬ ‫حال به چشــمان خود در ایینه خیره شوید‪ .‬این یک تمرین ‪40‬‬ ‫دقیقه ای است و پس از گذشت دو یا سه روز خواهید توانست بدون‬ ‫پلک زدن این ‪ 40‬دقیقه را ســپری کنید‪ .‬حتی اگر از چشمان تان‬ ‫اشک امد‪ ،‬بگذارید اشک ها روان شوند‪ ،‬اما پلک نزنید و همچنان به‬ ‫چشم های خود خیره بمانید‪.‬‬ ‫پس از دو یا ســه روز از پدیده ای شگفت انگیز اگاه خواهید شد‪.‬‬ ‫چهرۀ شما کم کم شــکل های تازه ای به خود می گیرد‪ .‬شاید حتی‬ ‫بترسید‪ .‬گاه چهرۀ بسیار متفاوتی در ایینه می بینید‪ .‬حس می کنید با‬ ‫ان هیچ اشنایی ای دارید‪ ،‬اما همۀ چهره هایی که به نظرتان می ایند‪،‬‬ ‫چهرۀ شما هســتند‪ .‬حاال ذهن ناخوداگاه اســت که دارد به شما‬ ‫می گوید‪ :‬این چهره ها‪ ،‬این نقاب ها از ان خود شما هستند‪.‬‬ ‫پس از یک هفته تمرین پیوسته و ‪ 40‬دقیقه خیره نگری شبانه‪،‬‬ ‫چهرۀ شما پی در پی دگرگون خواهد شد و پیوسته نقش های تازه ای‬ ‫به خود خواهد گرفت‪ .‬بعد از گذشت سه هفته‪ ،‬دیگر یادتان نمی اید‬ ‫ی شما کدام یک از ان هاست‪ .‬چنانچه در این مسیر پایدار‬ ‫چهرۀ واقع ‬ ‫بمانید‪ ،‬بعد از حدود ســه هفته‪ ،‬شگفت انگیزترین اتفاق ممکن رخ‬ ‫می دهــد‪ .‬بعد از ســه هفته ناگهان در ایینه دیگــر هیچ چهره ای‬ ‫نمی بینید‪ .‬ایینه تهی خواهد شــد‪ .‬شما به تهی خیره شده اید و به‬ ‫هیچ وجه چهره ای در ان نمی بینید‪ .‬حاال باید چشمان تان را ببندید‬ ‫و بــا ناخوداگاه روبه رو شــوید‪ .‬زمانی کــه در ایینه هیچ چهره ای‬ ‫نیافتید‪ ،‬تنها چشــمان تان را ببندید‪ .‬مهم ترین لحظه همین است‪.‬‬ ‫چشمان تان را بسته‪ ،‬به درون بنگرید تا با نااگاه روبه رو شوید‪ .‬شما‬ ‫برهنه خواهید بود‪ .‬همۀ اوهام از بین خواهند رفت‪ .‬واقعیت شما این‬ ‫اســت‪ ،‬اما اجتماع همۀ این الیه ها را پدید اورده است تا شما از ان‬ ‫اگاه نباشید و همین که خود را در برهنگی خویش شناختید‪ ،‬کم کم‬ ‫فرد دیگری خواهید شد‪ .‬ان گاه دیگر نمی توانید خود را گول بزنید‪.‬‬ ‫اکنون می دانید چه هستید‪.‬‬ ‫تا زمانی که ندانید چه هستید‪ ،‬هرگز نمی توانید دگرگون شوید‪.‬‬ ‫ِ‬ ‫خواست دگرگون شدن‪ ،‬دگرگونی را در پی‬ ‫حقیقت این اســت که‬ ‫خواهد اورد‪ .‬دمی که با نااگاه روبه رو شدید با حقیقت خود‪ ،‬با هستی‬ ‫اصیل خود چهره به چهره شده اید‪ .‬هستی دروغین اجتماعی شما‪،‬‬ ‫ِ‬ ‫واقعیت برهنۀ سرشت تان‬ ‫نام‪ ،‬بدن و چهره تان دیگر وجود ندارند‪ .‬تنها‬ ‫ِ‬ ‫واقعیت برهنه می توان دگرگون شد‪.‬‬ ‫انجاست و با این‬ ‫شیوۀ خیره شــدن به ایینه‪ ،‬شــیوۀ نیرومندی است که در ان‬ ‫می توان با ژرفای خویش اشنا شد‪ .‬همین که ان را شناختید بر ان‬ ‫چیرگییافته اید‪.‬‬ ‫برگرفته از کتاب‪ :‬مراقبه‪ ،‬هنر وجد و سرور‬ ‫یوگا همراه با ابزار‬ ‫باداکوناسانا‬ ‫وضعیت زاویۀ ثابت‬ ‫برگرفته از کتاب یوگا‪ ،‬راهی به سوی سالمتی کامل اثر بی‪ .‬کی‪.‬اس ایینگر‬ ‫برگردان‪ :‬گروه ترجمه‬ ‫کتــاب «یوگا‪ ،‬راهی به ســوی ســامتی کامل»‬ ‫اصلی ترین کتاب ســبک یوگای ایینگر است که‬ ‫اولین بار در ســال ‪ 2001‬در ‪ 432‬صفحۀ گالســه‬ ‫به صورت مصور و تمام رنگی منتشر شده و تا به امروز‬ ‫چندین بار به روزرسانی و تجدید چاپ شده است‪.‬‬ ‫این کتــاب درواقع دربردارندۀ تمامــی اموزه های‬ ‫ب‪.‬ک‪.‬س ایینگر در خصوص بدن‪ ،‬ذهن وسالمتی‬ ‫است و برای تمامی پرتوجویان با هر سطح مهارت و‬ ‫تجربه ای می تواند مفید واقع شود‪.‬‬ ‫در این اسانا که در وضعیت نشسته انجام می شود‪ ،‬زانوها خم می شوند و کف‬ ‫پاها به هم می چســبند تا زاویۀ ثابتی به وجود اید‪ .‬در زبان سانسکریت «بادا»‬ ‫به معنای ثابت و «کونا» به معنای زاویه اســت‪ .‬اســتفاده از ابزار‪ ،‬این حرکت را‬ ‫ساده تر و عملی تر از شکل کالسیکش می کند‪ .‬تمرین مداوم این حرکت به نرم‬ ‫شدن عضالت کفل‪ ،‬عضالت همسترینگ و کشالۀ ران کمک می کند‪.‬‬ ‫ابزارها‪ :‬یک بالش و دو اجر چوبی‬ ‫قرار دادن بالش زیر باسن باعث باال رفتن شکم و درنتیجه رها تر شدن کشالۀ‬ ‫ران ها می شود و زانوها را اسان تر به سمت پایین می برد‪ .‬قرار دادن اجر چوبی زیر‬ ‫هر دو زانو‪ ،‬فشار وارد بر کفل ها را کاهش می دهد‪.‬‬ ‫‪ -1‬بالش را به صورت زاویــۀ قائمه با بدن تان قرار‬ ‫دهید و روی ان بنشینید‪ .‬دو طرف کفل هایتان یک‬ ‫اجر چوبی بگذارید‪ .‬در حالت دانداســانا بنشــینید‪.‬‬ ‫زانوهایتان را خم کنید و کف پاها را به هم بچسبانید‪.‬‬ ‫پاشــنه هایتان را به بالش فشار دهید‪ .‬مبتدی ها بهتر‬ ‫است بالش را موازی کفل هایشان قرار دهند‪.‬‬ ‫مزایا‬ ‫به کاراندازی قلب و بهبود گردش ‬ ‫خون در ناحیۀ لگن خاصره‬ ‫اصالح ســتون فقــرات و تنظیم‬ ‫عملکــرد اندام هــای شــکمی و‬ ‫لگن خاصره‬ ‫جلوگیری از فتق‬ ‫تخفیــف دردهــای ســیاتیک و‬ ‫رگ های واریسی‬ ‫کاهــش دردهــای قاعدگــی و‬ ‫قاعدگی هاینامنظم‬ ‫‪ -2‬زانوهایتان را از هم دور کنید‬ ‫و ان ها را کم کم پایین بیاورید و‬ ‫روی اجرها قرار دهید‪ .‬دســت ها‬ ‫را پشــت تان ببرید و نوک‬ ‫انگشــتان تان را به بالش‬ ‫فشــار دهید‪ .‬سینه تان را‬ ‫باز کنید و از شک م نفس‬ ‫بکشــید‪ .‬در ابتدای کار‬ ‫می توانید یــک دقیقه در‬ ‫این وضعیــت بمانید‪ ،‬اما‬ ‫به تدریج ایــن مدت را به ‪5‬‬ ‫دقیقه افزایش دهید‪.‬‬ ‫هشدارها‪:‬‬ ‫اگر دچار مشــکل اســم‪ ،‬برونشــیت‪،‬‬ ‫تنگی نفس‪ ،‬ارتروز رماتیســمی‪ ،‬مشکالت‬ ‫قلبی یا استرس پیش از قاعدگی هستید‪،‬‬ ‫این اســانا را در حالت نشسته و با تکیه به‬ ‫دیوار انجام دهید‪ .‬قســمت پایین ســتون‬ ‫فقرات تان نباید گود شود چرا که این اتفاق‬ ‫به کمر و کفل ها فشار می اورد‪.‬‬ ‫چهره تان‬ ‫ریلکس‬ ‫باشد‪.‬‬ ‫سینه تان‬ ‫را باال و‬ ‫به صورت باز و‬ ‫کشیده‬ ‫نگه دارید‪.‬‬ ‫دیافراگم‬ ‫را باال‬ ‫بکشید‪.‬‬ ‫کشالۀ‬ ‫ران باز باشد‬ ‫دانش یوگا خرداد ‪ |1397‬شماره ‪116‬‬ ‫‪27‬‬ ‫ایا امیال و ارزوها‬ ‫منشا بدبختی است؟‬ ‫برگردان‪ :‬مهدخت پریشان زاده‬ ‫جاگی واشــودو‪ 1‬معروف به ســادگورو‪ ،2‬نویســنده و یوگی معروف‬ ‫هندی است که در این مطلب توضیح می دهد این خواسته های انسان‬ ‫نیستند که منشا بدبختی اش می شوند‪ ،‬بلکه ناکامی و نرسیدن به ان‬ ‫خواسته ها‪ ،‬باعث بدبختی اش می گردند‪ .‬او اعتقاد دارد اگر کسی بخواهد‬ ‫خواســته هایش را به کل ســرکوب کند‪ ،‬چیزی جز یک ناکامی بزرگ‬ ‫برایش باقی نخواهد ماند‪ .‬در این مطلب با ما همراه باشید‪.‬‬ ‫سوال‪ :‬ســادگوروی عزیز بر کسی پوشیده نیست که علت غم‪،‬‬ ‫اندوه و تنش های ما‪ ،‬امیال و خواسته های ما هستند و درواقع امیال‬ ‫منشــا تمام بدبختی هاست‪ ،‬اما از انجایی که من یک همسر و مادر‬ ‫هستم‪ ،‬نمی توانم از این خواستن ها رهایی یابم‪ .‬ممنون خواهم شد‬ ‫نصایح ارزشمند شما را در این باره بشنوم‪.‬‬ ‫سادگورو‪ :‬دلیل این خواسته ها و امیال این نیست که شما همسر‬ ‫یا مادر هستید‪ .‬اگر همسر کسی هم نبودید‪ ،‬میل ان را داشتید که‬ ‫همسر کسی شوید‪ .‬وقتی همسر کسی شدید‪ ،‬میل پیدا می کنید بچه‬ ‫داشــته باشید و مادر شوید‪ .‬حاال که فرزند دارید می گویید‪« :‬این ها‬ ‫دلیل و ریشۀ خواسته ها و امیال دیگری در من هستند‪ ».‬این حرف‬ ‫صحیح نیست‪ .‬شما حتی اگر همسر و مادر کسی هم نبودید‪ ،‬باز هم‬ ‫خواسته ها از درون شما را می سوزاند‪ .‬این بخشی از طبیعت شماست‪.‬‬ ‫گفتید که‪« :‬امیال منشا تمام بدبختی هاست‪ ».‬اما این طور نیست‪.‬‬ ‫امیال منشا بدبختی نیست‪ ،‬بلکه براورده نشدن امیال‪ ،‬منشا تمام‬ ‫‪28‬‬ ‫دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا‬ ‫بدبختی ها است‪ .‬براورده شدن خواسته ها که می تواند منبع شادی‬ ‫شما باشد‪.‬‬ ‫حاال با این خواســته ها چه باید کرد؟ ایا باید ان ها را کشت؟ در‬ ‫برخی اموزش ها و راهنمایی ها گفته می شود که باید تمام ارزوها و‬ ‫خواسته هایتان را بکشید و تا زمانی که ان ها از بین نروند‪ ،‬بدبختی‬ ‫از بین نخواهد رفت‪ .‬این ها را به شما اموزش می دهند‪ ،‬اما اگر شما‬ ‫بخواهید تمام خواسته هایتان را از بین ببرید‪ ،‬تنها چیزی که برای تان‬ ‫می ماند‪ ،‬یک خواستۀ بزرگ تر یعنی «از بین بردن خواسته هایتان»‬ ‫اســت و ســرانجام ناکام خواهید ماند‪ .‬اینکه بگویید‪« :‬نمی خواهم‬ ‫خواسته ای داشته باشم‪ ».‬خودش یک خواستۀ دیگر است‪.‬‬ ‫این بازی فریب کارانه نتیجۀ مثبتی نخواهد داد‪ .‬چرا که خواستن ها‬ ‫تنها به چیزهای مشخص و تعریف شده مربوط نمی شوند‪ .‬انرژی ای‬ ‫که شــما ان را میل و ارزو می نامید با انرژی ای که نامش را زندگی‬ ‫می گذارید تفاوتی ندارد‪ .‬اگر بخواهید از نقطۀ الف به نقطۀ ب بروید‪،‬‬ ‫به یک میل و خواســتن نیاز دارید‪ .‬حاال بگویید چه چیزی شما را‬ ‫امروز به اینجا اورده است؟ اتوبوس‪ ،‬ماشین یا یک وسیلۀ نقیله دیگر؟‬ ‫نه‪ .‬خواسته و میلت تو را به اینجا اورده است‪ .‬و چه چیزی تو را به‬ ‫خانه خواهد برد؟ باز هم خواســتۀ تو‪ .‬چه چیزی تو را وادار به غذا‬ ‫خوردن می کند؟ یک خواســته و میل اســت که تو را وادار به غذا‬ ‫خوردن می کند‪.‬‬ ‫بنابراین چیزی را که خواسته و میل می نامید‪ ،‬تفاوتی با زندگی‬ ‫ندارد‪ .‬زندگی تو یک میل اســت‪ .‬پایۀ زندگی تو بر اساس یک میل‬ ‫است‪ .‬اگر به تو بگویم‪« :‬خواسته هایت را بکش‪ ».‬تنها راه تو این است‬ ‫که خود را حلق اویز کنی‪ .‬عم ً‬ ‫ال راه حل دیگری وجود ندارد‪ .‬حتی اگر‬ ‫هم اکنون بگویی‪« :‬می خواهم بمیرم‪ ».‬باز هم ان یک خواسته است‪.‬‬ ‫هست یا نیست؟ بنابراین‪ ،‬خودت را با این چیزها گول نزن‪.‬‬ ‫امیال و خواسته ها در زندگی امور بسیار اساسی و حیاتی هستند‪،‬‬ ‫اما همان طور که می دانی پایان ناپذیر نیز هستند‪ .‬اگر یکی را براورده‬ ‫کنی‪ ،‬خواستۀ بعدی پیدایش می شود‪ .‬اگر ان را براورده کنی بعدی‬ ‫و بعدی‪ .‬ان ها همیشه درخدمت تو حاضر خواهند بود‪ .‬و به طور قطع‬ ‫بعضی هایشان احتماالً براورده نخواهند شد‪ .‬ان هایی که براورده‬ ‫نمی شوند احساس بدبختی بیشتری را در تو به وجود می اورند‪.‬‬ ‫اگر به خواســته ها با این دید نــگاه کنی که این همان چیزی‬ ‫است که من می خواستم و در جستجویش بودم‪ ،‬انگاه دیگر از واژۀ‬ ‫«میل‪ ،‬ارزو و تمنا» برای ان استفاده نمی کنی‪ ،‬بلکه به چشم یک‬ ‫اشــتیاق درونی به ان نگاه می کنی که دوست داری کمی بیشتر‬ ‫و بهتر از چیزی که در ان لحظه هســت‪ ،‬بشود‪ .‬این یک خواسته‬ ‫است‪ .‬بنابراین‪ ،‬هدف غایی این خواسته ها‪ ،‬رسیدن به ان طبیعت‬ ‫بیکران و الیتناهی می شود‪ .‬اما از انجا که اگاه نیستی‪ ،‬بدون اینکه‬ ‫بدانی چیزی را که اشــتیاق دارد به بی کرانگی برســد‪ ،‬این گونه‬ ‫بیان می کنی‪.‬‬ ‫نباید این خواستن ها را از بین ببری‪ .‬چرا که نمی توانی‪ .‬ایا کس‬ ‫دیگری می تواند ان ها را از بین ببرد؟ امکان پذیر است؟ هیچ راهی‬ ‫وجود ندارد‪ .‬چرا که این خو ِد زندگی است‪ .‬تنها کاری که باید انجام‬ ‫دهی این اســت که به خواسته هایت اگاهانه نگاه کنی‪ .‬هم اکنون‬ ‫خواسته هایت به طور ناخوداگاه عمل می کنند‪ .‬چراکه حتی در این‬ ‫لحظه خواسته هایت دربارۀ خودت نیستند‪ .‬دقت کن‪ .‬هم اکنون تو‬ ‫در این شهر زندگی می کنی و می بینی که همسایه ات یک ماشین‬ ‫گران قیمت دارد‪ .‬خواستۀ تو چیست؟ تو نیز می خواهی دو تا از ان‬ ‫ماشین ها داشته باشی‪ .‬حاال در یک شهر دورافتاده زندگی می کنی‬ ‫و می بینی که همســایه ات یک بوفالوی بزرگ دارد‪ .‬خواسته ات‬ ‫چیست؟ تو هم می خواهی دو تا از همان بوفالوها را داشته باشی‪.‬‬ ‫ اکنــون تو تحت تاثیــر موقعیت‬ ‫بنابرایــن خواســته های هم‬ ‫ِ‬ ‫اجتماعی ای است که در ان زندگی می کنی‪ .‬درست است؟ به این‬ ‫دلیل است که رسیدن به ان گسترۀ الیتناهی این گونه محدود و‬ ‫نااگاهانه ابراز می شود‪.‬‬ ‫اگر به خواســته هایت اگاه باشی‪ ،‬این خواستن ها نه تنها دیگر‬ ‫به صورت مشکل و مسئله برایت عمل نمی کنند‪ ،‬بلکه وسیله ای‬ ‫فوق العاده خواهند بود که تو را به هر کجا که می خواهی می رسانند‪.‬‬ ‫به هرجهت‪ ،‬خواسته ها در وجود تو می خواهند که به بی کرانگی‬ ‫و به ان طبیعت بی انتها برســند‪ .‬فقط کافی است تو به ان اگاه‬ ‫باشی‪ .‬اگر تو بدان اگاه باشی‪ ،‬این خواستن ها به ابزاری فوق العاده‬ ‫تبدیل خواهند شد‪ ،‬اما اگر نااگاه باشی‪ ،‬دائماً مانند دیوانه ها درحال‬ ‫دویدن هســتی و این‪ ،‬تو را همیشه در یک مسابقۀ دوی بی پایان‬ ‫نگه خواهد داشت‪ .‬بنابراین همسر بودن و مادر بودن بسیار بسیار‬ ‫مهم است‪ .‬تو هم اکنون یک مادری‪ .‬مسئولیت کوچکی نیست‪ .‬تو‬ ‫یک انسان دیگر را به این کرۀ خاکی اورده ای و حال اینکه چه نوع‬ ‫انســانی را به این جهان تحویل دهی‪ ،‬خود مسئولیت عظیم تری‬ ‫است‪ .‬مسئله فقط تولیدمثل و به وجود اوردن نیست‪ .‬اینکه نسل‬ ‫اینده چگونه باشــد‪ ،‬چگونه زندگی کند و چه تاثیری بر محیط‬ ‫پیرامون خودش بگذارد‪ ،‬هم اکنون در دســتان توی مادر است‪.‬‬ ‫این طور نیست؟ اینکه چه نوع انسان هایی در نسل اینده روی این‬ ‫کرۀ خاکی زندگی می کنند‪ ،‬چیزی اســت که مادران امروزی در‬ ‫موردش تصمیم می گیرند‪ .‬وقتی چنین مسئولیت بزرگی بر عهده‬ ‫داری‪ ،‬نمی توانی نااگاهانه زندگی کنی‪ .‬باید اگاه باشی‪ .‬به ویژه زن ها‬ ‫باید اگاه باشند‪ .‬این مسئلۀ بسیار مهمی است‪.‬‬ ‫منبع‪:‬‬ ‫‪Isha.sadhguru.org‬‬ ‫‪1-Jaggi Vasudev‬‬ ‫‪2-Sadhguru‬‬ ‫دانش یوگا خرداد ‪ |1397‬شماره ‪116‬‬ ‫‪29‬‬ ‫سعادت ابدی‬ ‫(سکوت)‬ ‫روزی مریــدی نزد اســتادش مــی رود و از‬ ‫او می پرســد‪« :‬خدای بــزرگ‪ ،‬ان واال مقام و‬ ‫بلندمرتبه‪ ،‬کجاســت؟» استاد هیچ نمی گوید‪.‬‬ ‫مرید دوباره ســوال می کند و باز هم پاســخی‬ ‫ال در سکوت است و مطلفاً‬ ‫نمی گیرد‪ .‬استاد کام ً‬ ‫ســخنی به زبان نمی اورد‪ .‬وقتــی مرید اصرار‬ ‫می کند‪ ،‬اســتاد در اخر می گوید‪« :‬من جواب‬ ‫تو را دادم‪ ،‬تو درنیافتی‪ .‬چه باید بگویم؟ خدای‬ ‫بزرگ توصیف کردنی نیســت‪ ،‬اما با ســکوت‬ ‫می توان ان را درک کرد‪ .‬او را جز در ســکوتی‬ ‫عمیق و ابدی‪ ،‬نمی توان یافت‪».‬‬ ‫خداوند‪ ،‬سکوتی بلندمرتبه است‪ .‬روح‪ ،‬سکوت‬ ‫است‪ .‬صلح‪ ،‬سکوت است‪ .‬اتمن‪ ،‬سکوت است‪.‬‬ ‫سکوت درواقع زبان برهمن است‪ .‬سکوت‪ ،‬زبان‬ ‫قلب است‪ .‬ســکوت‪ ،‬زبان خرد است‪ .‬سکوت‪،‬‬ ‫منبع عظیم نیرو و قدرت اســت‪ .‬سکوت‪ ،‬خود‬ ‫شیوایی و سخنوری است‪.‬‬ ‫سکوت‪ ،‬بنیاد و شــالودۀ بدن‪ ،‬ذهن‪ ،‬پرانا و‬ ‫حواس شــش گانه است‪ .‬ســکوت‪ ،‬یک نیروی‬ ‫سرزنده و شاداب است‪ ،‬تنها واقعیت انکارناپذیر‬ ‫اســت‪ .‬هدف غایی زندگی‪ ،‬رسیدن به سکوت‬ ‫اســت‪ .‬پس تمام صداها و اواها‪ ،‬سکوت است‪.‬‬ ‫ســکوت درونی ترین صدای روح است‪ .‬سکوت‬ ‫تجربه ای شهودی است‪ .‬خو ِد شهودی با سکوت‬ ‫می تواند خودش را بیان کند‪ .‬به سکوت رفتن‪،‬‬ ‫رویۀ خداشدن است‪.‬‬ ‫پیام صحرای ســاهارا‪ ،‬پیــام هیمالیا‪ ،‬پیام‬ ‫اوادهوتا که لخت در شــهر یخ زدۀ گانگوتری‬ ‫زندگی می کند‪ ،‬همگی سکوت است‪ .‬وقتی قلب‬ ‫پر می شود و انسان محظوظ می شود‪ ،‬سکوت‬ ‫به وجود می اید‪ .‬به راستی چگونه می توان شکوه‬ ‫و جالل سکوت را توصیف کرد؟‬ ‫برای کســانی که از ناکامی هــا‪ ،‬ناامیدی ها‬ ‫و شکســت ها قلبی شکســته و مجروح دارند‬ ‫هیچ مرهمی شــفابخش تر از سکوت نیست‪.‬‬ ‫برای انان که از اشــفتگی های زندگی‪ ،‬از جدا‬ ‫شدن ها و دعواهای خانوادگی به تنگ امده اند‬ ‫و ذهن شان پریشان شده است‪ ،‬هیچ نوشدارویی‬ ‫تسکین دهنده تر از سکوت نیست‪.‬‬ ‫در خواب عمیق به این نوع سکوت اعجاب اور‬ ‫نزدیک می شــویم‪ ،‬اما نقاب و پوشش جهل و‬ ‫نادانی روی ان است‪ .‬سکوتی که در نیمه شب و‬ ‫در حالت خواب عمیق از ان برخوردارید‪ ،‬نشان‬ ‫از وجود اقیانوس عظیم سکوتی می دهد که در‬ ‫برهمن وجود دارد‪.‬‬ ‫‪30‬‬ ‫دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا‬ ‫سکوت فیزیکی و سکوت ذهن‬ ‫در دیدگاه عامیانه‪ ،‬ســکوت همان است که‬ ‫بدون حرف زدن بنشــینیم و چیزی نگوییم‪.‬‬ ‫اگر مدتی طوالنی از دوســت تان خبر و نامه ای‬ ‫دریافــت نکنید‪ .‬خواهید گفت‪« :‬دوســتم یخ‬ ‫سکوتش باز نشــده‪ .‬نمی دانم چرا‪ ».‬وقتی قرار‬ ‫باشد استادی در سالن سخنرانی صحبت کند‪ ،‬و‬ ‫او در عوض سکوت کند و چیزی نگوید‪ ،‬مسئلۀ‬ ‫عجیبی است و همه با طعنه و کنایه در موردش‬ ‫صحبت می کنند‪ .‬وقتی در کالس درس‪ ،‬بچه ها‬ ‫زیاد شلوغ کنند‪ ،‬معلم می گوید‪« :‬بچه ها سکوت‬ ‫لطفاً‪ ».‬این ها سکوت های فیزیکی هستند‪.‬‬ ‫اما اگر شما به چشمان تان اجازۀ دیدن چیزی‬ ‫را ندهید‪ .‬اگــر در تمرین پراتی اهــارا یا داما‪،‬‬ ‫چشمان تان را از اشــیاء دور نگه دارید‪ ،‬درواقع‬ ‫سکوت چشم است‪ .‬اگر به گوش هایتان اجازۀ‬ ‫شــنیدن صداها را ندهید‪ ،‬این درواقع سکوت‬ ‫گوش است‪ .‬اگر شما بدون نوشیدن حتی یک‬ ‫قطره اب‪ ،‬در ماه رمضــان روزۀ کامل بگیرید‪،‬‬ ‫ایــن درواقع ســکوت زبان اســت و اگر بدون‬ ‫اینکه کاری انجام دهید‪ ،‬ســه ساعت به حالت‬ ‫پادماســانا بنشینید‪ ،‬این ســکوت دست و پا‬ ‫محسوب می شود‪.‬‬ ‫اما چیزی که بیش از هر چیز ارزشمند است‬ ‫و ما در پی انیم‪ ،‬ســکوت ذهن خروشان است‪.‬‬ ‫شما ممکن است به قول تان برای رعایت سکوت‬ ‫عمل کنید‪ ،‬اما ذهن در سکوت تصاویر و اشکال‬ ‫خودش را می سازد‪ .‬سنکلپا پدید می اید‪ .‬چیتا‬ ‫خاطره هایش را رو می کند‪ .‬قهوۀ تخیل‪ ،‬تعقل‪،‬‬ ‫تصور و بسیاری از کارکردهای دیگر ذهن مداوم‬ ‫و پیوســته مشغول به کار هستند‪ .‬حاال چطور‬ ‫می توانید کام ً‬ ‫ال در ســکوت و ارامش باشید؟‬ ‫درواقع قوۀ تعقل باید از کار بیفتد‪ .‬حواس اثیری‬ ‫درونی باید در حالت اســتراحت مطلق باشند‪.‬‬ ‫تمامــی امواج مغز باید کام ً‬ ‫ال خاموش شــوند‪.‬‬ ‫ذهن باید در اقیانوس سکوت قرار گیرد و تازه‬ ‫ان زمان است که می توانید از سکوت واقعی و‬ ‫همیشگی لذت ببرید‪.‬‬ ‫اندام سخن‬ ‫اندام سخنرانی درواقع اسلحۀ قدرتمند مایا‬ ‫بــرای فریب دادن جیوا و پــرت کردن حواس‬ ‫ذهن اســت‪ .‬افراد پرحرف هرگز نمی توانند از‬ ‫ارامش ذهنی بهره منــد گردند‪ .‬صحبت های‬ ‫متفرقه و حرف زدن از چیزهای مختلف‪ ،‬عادت‬ ‫نویسنده‪ :‬سوامی شیواناندا ‪ /‬برگردان‪ :‬عاطفه هاشمی‬ ‫بسیار بد و ناپسندی است که ذهن را منحرف‬ ‫می کند و باعث می شــود ذهــن دائماً به این‬ ‫طرف و ان طرف برود‪ .‬این کار باعث می شود‬ ‫سطح معنویت افراد پایین بیاید‪.‬‬ ‫دعواهــا‪ ،‬مشــاجرات و ‪ ...‬از بازی هــا و‬ ‫شرارت های همین عضو شریر هستند‪ .‬در زبان‪،‬‬ ‫شمشیری حضور دارد و کلمات چون تیرهایی‪،‬‬ ‫احساسات دیگران را خدشه دار می کند‪.‬‬ ‫خانم هــای خانه دار اغلب بســیار پرحرف‬ ‫هستند و همیشــه در خانه سرو صدا درست‬ ‫می کنند‪ .‬عروس ها و مادرشوهرها یک لحظه‬ ‫نمی توانند زبــان به دهان بگیرند و اختالفات‬ ‫چون دود از خانه بیرون می اید‪.‬‬ ‫خواندن زبان سانســکریت معموالً ادم ها را‬ ‫پرحرف می کند و باعث می شــود برای نشان‬ ‫دادن مهارت زبان اموزی شان دائماً با هم وارد‬ ‫گفتگوهای غیرضروری شوند‪ .‬فضل فروشی یا‬ ‫نمایش بی دلیل سطح ســواد‪ ،‬ویژگی خاص‬ ‫برخی اساتید زبان سانسکریت است‪.‬‬ ‫اجازه ندهید هــر چیزی از ذهن تان بیرون‬ ‫امده و بر زبان تان جاری شود‪ .‬اگر زبان کنترل‬ ‫شود‪ ،‬کنترل چشم ها و گوش ها نیز بسیار اسان‬ ‫خواهد شــد‪ .‬اگر بتوانید زبان را کنترل کنید‪،‬‬ ‫درواقع نیمی از ذهن تان را مهار کرده اید‪.‬‬ ‫مزایای تمرین سکوت‬ ‫حرف هــای بیهوده زدن و شــایعه پراکنی‬ ‫باعث هدر رفتــن انرژی می شــود‪ .‬ادم های‬ ‫مادی و دنیاپرست این را نمی فهمند‪ .‬سکوت‬ ‫انرژی مان را ذخیره می کند و باعث می شــود‬ ‫انرژی بیش تری برای کارهای ذهنی و فیزیکی‬ ‫داشته باشیم‪ .‬می توانید کلی مدیتیشن انجام‬ ‫دهید‪ .‬این کار تاثیر تسکین دهندۀ فوق العاده ای‬ ‫بر مغز و اعصاب دارد‪ .‬با تمرین سکوت‪ ،‬انرژی‬ ‫صحبت کــردن به ارامی و کم کــم به انرژی‬ ‫معنوی تبدیل می شود‪.‬‬ ‫سکوت‪ ،‬اراده را قوی می کند‪ ،‬انگیزۀ حرف‬ ‫زدن را کنترل می کند و ارامش ذهن را برای‬ ‫فرد به ارمغان می اورد‪ .‬در نتیجه استانۀ تحمل‬ ‫افراد باال می رود‪ .‬دروغ گویی کمتر می شــود و‬ ‫افراد بیشتر در مورد گفتارشان فکر می کنند‪.‬‬ ‫ســکوت کمک بزرگی بــه رعایت حق و‬ ‫حقیقت و کنترل خشــم می کند‪ .‬احساسات‬ ‫کنترل می شوند و زودرنجی ها از بین می روند‪.‬‬ ‫وقتی کسی ازرده و پریشان می شود‪ ،‬رعایت سکوت‬ ‫کمک زیادی به ارامش ذهنش می کند‪.‬‬ ‫کسی که ســکوت را رعایت می کند از ارامش‪،‬‬ ‫قــدرت و شــادی خاصی برخوردار می شــود که‬ ‫انسان های معمولی تجربه اش نمی کنند‪ .‬او انرژی‬ ‫فوق العاده ای دارد‪ .‬در سکوت‪ ،‬قدرت‪ ،‬خرد‪ ،‬ارامش‪،‬‬ ‫صلح‪ ،‬شــادی و رحمت خاصی نهفته اســت‪ .‬در‬ ‫سکوت‪ ،‬ازادی‪ ،‬کمال و استقالل موج می زند‪.‬‬ ‫چگونه سکوت را رعایت کنیم‬ ‫افراد پرمشــغله باید حداقل روزی یک ساعت‬ ‫ســکوت کنند‪ .‬اگر بتوانید ان را به دو ســاعت در‬ ‫روز برسانید که خیلی عالی می شود‪ .‬می توانید در‬ ‫تعطیالت اخر هفته‪ ،‬شش ساعت و یا اص ً‬ ‫ال کل روز‬ ‫را سکوت کنید‪ .‬در این روزها راحت تر می توانید این‬ ‫کار را انجام دهید‪ .‬چرا که کسی مزاحم تان نمی شود‪.‬‬ ‫نه دوستان تان نگران تان می شوند و نه همکاران تان‬ ‫مدام می پرسند چرا چیزی نمی گویی‪ .‬این دوره های‬ ‫سکوت را در جاپا و مدیتیشن بگذرانید‪.‬‬ ‫اگر می خواهید سکوت را رعایت کنید‪ ،‬بهتر است‬ ‫خودتان را با جاپا‪ ،‬مدیتیشن و مانترانویسی مشغول‬ ‫کنید‪ .‬نباید با دیگران زیاد کاری داشته باشید‪ .‬نباید‬ ‫زیاد از اتاق تان بیرون بیایید‪ .‬انرژی صحبت کردن‬ ‫باید بــه انرژی معنوی تبدیل و برای مدیتیشــن‬ ‫اســتفاده شود و تازه انگاه اســت که می توانید از‬ ‫ارامش‪ ،‬خلوص‪ ،‬صلــح و قدرت معنوی درون تان‬ ‫بهره مند شوید‪.‬‬ ‫در زمان رعایت ســکوت‪ ،‬نباید روزنامه بخوانید‪.‬‬ ‫این کار شــما را بــه رویدادهــای زندگی مادی‬ ‫مشــغول می کنــد و ارامش ذهنی تــان را بر هم‬ ‫می زند و نمی گذارد از تمام مزایای رعایت سکوت‬ ‫بهره مند شوید‪.‬‬ ‫دانش یوگا خرداد ‪ |1397‬شماره ‪116‬‬ ‫‪31‬‬ ‫جمعی از شرکت کنندگان اولین کنگره بین الم‬ ‫‪32‬‬ ‫دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا‬ ‫مللی مدیتیشن ‪ 25-24‬خردادماه ‪ -1385‬شیراز‬ ‫دانش یوگا خرداد ‪ |1397‬شماره ‪116‬‬ ‫‪33‬‬ ‫سمتتاریکمدیتیشن‬ ‫چگونه خود را از درد و رنج های گذشته دور نگه داریم؟‬ ‫یوگاژورنال‪ ،‬اردیبهشت ‪/97‬جسیکا داونی‬ ‫‪1‬‬ ‫برگردان‪ :‬یاسمن رنگین کمان‬ ‫مدیتیشن در کنار فواید زیادی که برای‬ ‫ما دارد‪ ،‬گاهی ممکن است موجب بازیابی‬ ‫خاطرات ناخوشایند و به طور کلی احساس‬ ‫بد در فرد نیز بشــود که امری ترسناک و‬ ‫دلهره اور اســت‪ .‬حال باید ببینیم چگونه‬ ‫می توانیم با کسب اگاهی بیشتر‪ ،‬خود را از‬ ‫اثرات منفی مدیتیشن دور نگه داریم‪.‬‬ ‫جین میلر چندین ســال پس از اثبات‬ ‫بیگناهی اش در دادگاه‪ ،‬هنوز از مزاحمت های‬ ‫ان مرد در وحشت و هراس بود‪ .‬ان مرد با‬ ‫ادعــای کمک به او نزدیک شــده بود ولی‬ ‫دست به شــکنجه‪ ،‬ازار و اذیت او زده بود‬ ‫و بــرای زندگیش یک تهدید به حســاب‬ ‫می امد‪ .‬این اتفاق برای میلر و همســرش‬ ‫بســیار دردناک و ســخت بود و ناراحتی‪،‬‬ ‫شــرم‪ ،‬ترس و اضطراب ناشی از ان‪ ،‬تاثیر‬ ‫مخربی بر زندگی میلر گذاشته بود‪ .‬او کل‬ ‫روز را در تخت خواب می گذراند‪ .‬پنجره ها را‬ ‫می بست و پرده ها را می کشید تا هیچ نوری‬ ‫به پناهگاهی که برای خودش ساخته بود‪،‬‬ ‫وارد نشود‪ .‬او تنها برای کارهای ضروری از‬ ‫خانه بیرون می رفت‪.‬‬ ‫روانپزشک مشکل میلر را اختالل روانی‬ ‫پس از سانحه و افسردگی تشخیص داده بود‪.‬‬ ‫برایش تجویز کرده بود برای گرفتن نتیجۀ‬ ‫بهتر به جز جلسه های درمانی منظمی که‬ ‫نزد او می رود‪ ،‬بهتر اســت در یک دورۀ ‪12‬‬ ‫هفته ای مدیتیشن ذهن اگاهی نیز شرکت‬ ‫کند‪ .‬میلر که می دانســت برای رسیدن به‬ ‫‪34‬‬ ‫دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا‬ ‫ارامش باید کاری بکند‪ ،‬با امیدواری در یک‬ ‫دورۀ مدیتیشن ثبت نام کرد و این کالس ها‬ ‫را اغاز نمود‪.‬‬ ‫اغاز فلش بک ها‬ ‫امــا وقتی برای اولین بــار مربی کالس‬ ‫را شــروع کرد و او روی تشک تمرینی اش‬ ‫نشست‪ ،‬اضطراب به ســراغش امد‪ .‬شروع‬ ‫کرد به عرق کردن‪ ،‬ضربان قلبش باال رفت‬ ‫و تــرس و واهمۀ فلج کننــده ای وجودش‬ ‫را فراگرفت‪ .‬خــودش در این باره می گوید‪:‬‬ ‫«وقتی اولین روز کالس شــروع شد‪ ،‬افکار‬ ‫منفی و گفتگوهای درونی ام اغاز گشــت‪.‬‬ ‫چشــمانم را بســتم‪ .‬اشــک از چشمانم‬ ‫سرازیر شــد و بدون اینکه صدایم در بیاید‬ ‫همین طور بر صورتم ریخت‪ .‬ترسیده بودم‬ ‫و نمی خواستم چشمانم را باز کنم‪ .‬تک تک‬ ‫جزئیات گذشــته داشت به خاطرم می امد‪.‬‬ ‫همه چیز به من هجوم می اورد و می گفت‪:‬‬ ‫«یادته این طوری شــد؟»‪« ،‬یادته اون کارو‬ ‫کردی؟» در ان زمان ابزار الزم برای برخورد‬ ‫ک را در‬ ‫مناسب با این یاداوری های دهشتنا ‬ ‫اختیار نداشتم‪».‬‬ ‫هفتــۀ بعــد میلــر به رغــم تجربــۀ‬ ‫ناراحت کننده اش در جلســۀ اول‪ ،‬دوباره و‬ ‫به امی ِد رســیدن به ارامش و داشتن یک‬ ‫تجربۀ شفادهنده و درمانگری که از تمرین‬ ‫مدیتیشــن انتظار داشت‪ ،‬دوباره به کالس‬ ‫رفــت‪ .‬محیط و اگاهی از اینکه کســی او‬ ‫را نمی شناســد‪ ،‬برایش حس امنیت ایجاد‬ ‫می کرد‪ .‬با وجود این‪ ،‬هر بار چشــمانش را‬ ‫می بســت و توجه اش را معطوف به ذهن‬ ‫و بدنش می کــرد‪ ،‬در بنــد خاطرات تلخ‬ ‫حادثه گرفتار می شد و احساس شرمندگی‬ ‫می کرد‪ .‬خودش می گوید‪« :‬امادۀ بهبودی‬ ‫نبودم‪ .‬حس می کردم مستحق این بهبودی‬ ‫نیستم‪ .‬کم کم داشتم احساس اسیب پذیری‬ ‫و شــکنندگی می کردم‪ ،‬طــوری که انگار‬ ‫همــه از ماجرایم خبر دارند‪ .‬در صورتی که‬ ‫هیچ کس داستانم را نمی دانست‪ .‬بعد از تمام‬ ‫شدن کالس‪ ،‬حتی نمی توانستم با بقیۀ افراد‬ ‫کالس چشم در چشم شــوم‪ .‬بعد از پایان‬ ‫کالس بالفاصله مت خودم را جمع می کردم‬ ‫و از گوشه ای کالس را ترک می کردم‪».‬‬ ‫میلر در ایــن ‪ 12‬هفته به طور مداوم در‬ ‫کالس ها شرکت کرد‪ .‬او در هر جلسه سعی‬ ‫می کرد وضعیتــش را بهتر کند‪ .‬ناامیدانه‬ ‫به دنبال روزنۀ نجاتی بود و حتی برای رفع‬ ‫مشکلش در دوره های دیگری مانند یوگای‬ ‫احیاکننده‪ ،‬که به او پیشنهاد شد‪ ،‬نیز شرکت‬ ‫نمود‪ .‬در کمال تعجب میلر‪ ،‬هیچ گاه مربی‬ ‫مدیتیشن نزدش نیامد و هیچ گاه در مورد‬ ‫احتمال این نوع واکنش های احساسی در‬ ‫حین مدیتیشن صحبتی بین شان نشد‪ .‬او‬ ‫می گوید‪« :‬در کالس یوگا‪ ،‬برای کسانی که‬ ‫محدودیت های جسمی داشتند یا مواردی‬ ‫که حس خوبی از یک تمرین وجود نداشت‪،‬‬ ‫تغییراتــی در حــرکات و تمرین هــا داده‬ ‫می شد‪ ،‬ولی در کالس مدیتیشن‪ ،‬هیچ کس‬ ‫مسئلۀ مشکل و اسیب ذهنی را به رسمیت‬ ‫نمی شناخت‪».‬‬ ‫در نهایت میلر از به پایان رســاندن دورۀ‬ ‫مدیتیشنش خوشــحال بود چرا که به او‬ ‫کمک کرد مانترایی پیــدا کند که به طور‬ ‫مرتب ان را تکرار کند‪:‬‬ ‫باشد که به ارامش دست یابم؛ باشد که‬ ‫بهبود پیدا کنم؛ باشد که سالم و خوشحال‬ ‫شوم؛ باشــد که زندگیم سرشار از عشق و‬ ‫مهربانی باشد‪.‬‬ ‫اما به هرحال میلر دلش می خواســت از‬ ‫قبل در مورد این مشــکل که افراد ممکن‬ ‫اســت دچار یاداوری خاطرات گذشــته‪،‬‬ ‫انزواطلبی و مرور ضایعه در حین مدیتیشن‬ ‫یا پس از ان شــوند‪ ،‬به او اطالع می دادند‪.‬‬ ‫این اگاهی باعث می شــد در جلسات اول‬ ‫مدیتیشــن‪ ،‬کمتر احساس ترس و نگرانی‬ ‫پیدا کند‪.‬‬ ‫او می گوید‪« :‬بهتر بود در یک پرسشنامۀ‬ ‫بدون نام‪ ،‬از شرکت کنندگان در مورد دلیل‬ ‫حضورشان در دوره پرسیده می شد‪».‬‬ ‫به رغــم افزایش روزافــزون محبوبیت‬ ‫مدیتیشن‪ ،‬معموالً در مورد مشکالت ناشی‬ ‫از تمرین های مدیتیشــن اطالعات کمی‬ ‫ارائه می شود‪ .‬در دهۀ گذشته‪ ،‬محبوبیت‬ ‫مدیتیشن در غرب سرعتی ثابت داشت‪ ،‬اما‬ ‫کمی بعد اقبال این رشته به طور روزافزون‬ ‫افزایش یافت‪ .‬مدیتیشــن بــرای جامعۀ‬ ‫پرتحرک و فعالی که ‪ 60‬ساعت در هفته‬ ‫کار می کنند و درگیر مشغله های مختلف‬ ‫زیادی هستند‪ ،‬همچون نوش دارویی برای‬ ‫مواجهه با بســیاری از مــوارد ازاردهنده‬ ‫است‪ .‬گفته می شود مدیتیشن از یک سو‬ ‫موجب افزایش قدرت تمرکز‪ ،‬بهره وری و‬ ‫خوداگاهی و از سوی دیگر موجب کاهش‬ ‫استرس و اضطراب می شود‪ .‬ولی این همۀ‬ ‫موضوع نیست‪.‬‬ ‫انا کرس‪ ،2‬روانشناس بالینی پرینستون‬ ‫نیوجرســی‪ ،‬که تکنیک های مدیتیشن‬ ‫را به بیمارانش امــوزش می دهد‪ ،‬تجربۀ‬ ‫میلر را چیز عجیب و نامتعارفی نمی داند‬ ‫و می گویــد که باید بیش از این‪ ،‬در مورد‬ ‫واکنش های مختلف احتمالی که ممکن‬ ‫است افراد به مدیتیش نشان دهند‪ ،‬اگاهی‬ ‫پیدا کنیم‪.‬‬ ‫دکتر ویلوبی بریتون‪ ،3‬استاد روانشناسی‬ ‫دانشــگاه بــراون معتقد اســت تاثیرات‬ ‫احتمالی منفی مدیتیشــن مانند ترس‪،‬‬ ‫وحشــت‪ ،‬توهم‪ ،‬جنون‪ ،‬از دســت دادن‬ ‫انگیــزه و حافظــه و هویت زدایــی در‬ ‫بهترین حالت فقــط ناراحت کننده و در‬ ‫بدترین حالت ناتوان کننده اســت‪ .‬دکتر‬ ‫دیوید ا ِی‪ .‬ترلوان‪ 4‬نویسندۀ کتاب تمرین‬ ‫ذهن اگاهی ویژۀ تروما‪ :‬تمرین هایی برای‬ ‫شــفای ایمن و دگرگون کننده می گوید‪:‬‬ ‫«مربیان یا فراگیرندگان مدیتیشن نباید‬ ‫ابعاد منفی مدیتیشن را دست کم یا نادیده‬ ‫بگیرند‪ .‬مدیتیشن تمرین و فعالیتی است‬ ‫که ممکن اســت واکنش هــای جدی یا‬ ‫نامطلوبی در فرد به وجود اورد‪ .‬بسیاری از‬ ‫افراد از مدیتیشن سود می برند‪ ،‬اما برخی‬ ‫دیگر شاید بهرۀ مناســبی از ان نبرند‪».‬‬ ‫رویارویی بریتون با ابعاد منفی مدیتیشن او‬ ‫را به این نتیجه رساند که بخشی از مشکل‬ ‫به دلیل نبو ِد اطالعات کافی و تاکید بیش‬ ‫از حد بر جنبه های مثبت مدیتیشن است‪.‬‬ ‫دانش یوگا خرداد ‪ |1397‬شماره ‪116‬‬ ‫‪35‬‬ ‫بریتــون می گوید‪« :‬در ســال ‪ 2006‬در‬ ‫حال گذراندن دورۀ رزیدنتی در بیمارستان‬ ‫روانپزشکی بودم‪ .‬انجا با دو بیمار برخورد کردم‬ ‫که پس از گذراندن دورۀ ‪ 10‬روزۀ مدیتیشن‬ ‫در یکی از مراکز اموزش مدیتیشن‪ ،‬بستری‬ ‫شده بودند؛ بنابراین فهمیدم مدیتیشن کار‬ ‫مهم و حساسی است و باید دربارۀ ابعاد منفی‬ ‫احتمالی ان پژوهش و مطالعه شود‪».‬‬ ‫نیرویمدیتیشن‬ ‫نتیجۀ مطالعاتی که پیوســته در مجالت‬ ‫علمیمنتشرمی شوندبرظرفیت هایگستردۀ‬ ‫مدیتیشــن از جمله تاثیر مثبت بر سندروم‬ ‫رودۀ تحریک پذیر‪ ،‬فیبرومیالژیا‪ ،‬اختالل روانی‬ ‫پس از ســانحه‪ ،‬کاهش استرس‪ ،‬افسردگی‪،‬‬ ‫اضطــراب‪ ،‬انــواع ترس و دیگــر اختالالت‬ ‫ذهنی تاکید دارند؛ در نتیجه‪ ،‬شاهد افزایش‬ ‫استفاده از برنامه های کاربردی مدیتیشن ویژۀ‬ ‫گوشی های همراه نظیر هدا ِسپیس‪ ،‬سیمپل‬ ‫هبیت و اینســایت تایمر هســتیم که انواع‬ ‫مختلف مدیتیشن را به افراد ارائه می دهند‪.‬‬ ‫همچنین تعداد استودیوهای کوچک و بزرگ‬ ‫و همچنین مراکز رسمی اموزش مدیتیشن‬ ‫رو به افزایش اســت و مدیتیشــن ب ه بخش‬ ‫ثابتی از برنامه های تعطیالت مراکز تفریحی‬ ‫و مسافرتی عمومی تبدیل شده است‪ .‬کرس‬ ‫معتقد اســت‪« :‬امروزه فشار فرهنگی زیادی‬ ‫برای انجام مدیتیشن وجود دارد‪ ،‬ولی نباید‬ ‫فراموش کنیم که همۀ تجربه های مدیتیشن‬ ‫لزوماً مثبت و خوشایند نیستند‪».‬‬ ‫بریتون در مدت رزیدنتی اش در بیمارستان‬ ‫وقتی که با روایت های منفی در مورد تاثیرات‬ ‫مدیتیشن روبه رو شــد‪ ،‬در پی اثبات علمی‬ ‫ان ها برامــد‪ .‬او ابتدا با پرســش از مربیان‬ ‫مدیتیشن دربارۀ مشاهدات و تجربه هایشان‬ ‫شــروع کرد‪ .‬در این بــاره می گوید‪« :‬به طور‬ ‫غیررسمی کار را شروع کردم و از مربی ها در‬ ‫مورد انواع مسائل و واکنش هایی که با ان ها‬ ‫مواجه شده اند‪ ،‬سوال می کردم‪».‬‬ ‫او وقتی دریافت کــه واکنش منفی افراد‬ ‫به مدیتیشــن امری شــایع است‪ ،‬تصمیم‬ ‫گرفت به طور رســمی به مطالعه و پژوهش‬ ‫در این زمینه بپردازد‪ .‬می گوید‪« :‬روشن بود‬ ‫که خیلی ها از اثرات منفی مدیتیشن باخبر‬ ‫هســتند ولی کسی در موردشــان چیزی‬ ‫نمی گفت‪».‬‬ ‫او معتقد است یکی از دالیل اصلی نادیده‬ ‫گرفتن ابعاد و اثرات منفی مدیتیشن‪ ،‬مربوط‬ ‫‪36‬‬ ‫دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا‬ ‫به مســائل مالــی می شــود‪ .‬او می گوید‪:‬‬ ‫«اموزش مدیتیشن ذهن اگاهی یک صنعت‬ ‫چندمیلیارد دالری اســت‪ .‬یکی از مربیانی‬ ‫که در تحقیقم بــا او مصاحبه کرده بودم‪،‬‬ ‫در پاسخ به سوال هایم گفت که این تبلیغ‬ ‫خوبی برای کالس هایش نیست‪».‬‬ ‫بریتون همچنیــن می گوید که به خاطر‬ ‫تبلیغاتمبالغه امیزیکهمی گویدمدیتیشن‬ ‫برای همه چیز خوب است‪ ،‬خیلی ها از بیان‬ ‫تجربه های منفی شــان شرم دارند‪ .‬معموالً‬ ‫این طور به مردم القاء شــده اســت که اگر‬ ‫مشــکلی در انجام دادن مدیتیشن دارند‪،‬‬ ‫چیز بزرگی را در زندگی از دســت داده اند‪.‬‬ ‫چرا که مدیتیشن دوای هر دردی است‪».‬‬ ‫نتیجۀ مطالعاتی که پیوسته در‬ ‫مجالت علمی منتشر می شوند بر‬ ‫ظرفیت های گستردۀ مدیتیشن از‬ ‫جمله تاثیر مثبت بر سندروم رودۀ‬ ‫تحریک پذیر‪،‬فیبرومیالژیا‪،‬اختالل‬ ‫روانی پس از سانحه‪ ،‬کاهش استرس‪،‬‬ ‫افسردگی‪ ،‬اضطراب‪ ،‬انواع ترس و دیگر‬ ‫اختالالت ذهنی تاکید دارند‬ ‫وقتی مدیتیشن ازارنده می شود‬ ‫هنگامی کهواقعیتاثراتمنفیمدیتیشن‬ ‫اشــکار شــد‪ ،‬بریتون شــروع به بررسی‬ ‫تجربه های مدیتیشــنی کرد‪ .‬به خصوص‬ ‫تجربه هایی که با عناویــن چالش برانگیز‪،‬‬ ‫دشــوار‪ ،‬ازاردهنده‪ ،‬اسیب رسان یا نیازمند‬ ‫کمک توصیف شده بودند‪ .‬پژوهش بریتون‬ ‫که تقریباً شــامل ‪ 100‬مصاحبه با مربیان‪،‬‬ ‫کارشناســان و متخصصین مدیتیشن نوع‬ ‫غربی مانند تراوادا‪ ،‬ذن و مکتب های تبتی‬ ‫می شــد‪ ،‬در بهار سال گذشــته در مجلۀ‬ ‫«پابلیک الیبرری او ساینس وان‪ »5‬به چاپ‬ ‫رسید‪ .‬بســیاری از مصاحبه شوندگان این‬ ‫پژوهش به بیان تجارب چالش برانگیزشان‬ ‫دربارۀ مدیتیشن پرداخته بودند‪.‬‬ ‫بیشــتر شــرکت کنند گان (‪ 88‬درصد)‬ ‫حاضر در پژوهش باور داشتند اثرات ناشی‬ ‫از انجام تمرین های مدیتیشن فقط مختص‬ ‫ی بیرون از‬ ‫زمــان کالس نبوده و بــر زندگ ‬ ‫کالس شان نیز اثرگذاشته است‪ 73 .‬درصد‬ ‫از شرکت کنندگان درجات متوسط تا شدید‬ ‫اسیب را تجربه کرده اند (انجام مدیتیشن‬ ‫واکنش یا مشــکلی در ان ها به وجود اورده‬ ‫که از انجام کارهای عادی و روزمره شــان‬ ‫بازمانده انــد)‪ 17 ،‬درصــد گفتنــد تمایل‬ ‫به خودکشی پیدا کردند و ‪ 17‬درصد دیگر‬ ‫به دلیل بروز مشکالت روان پریشی ناگزیر‬ ‫در بیمارستان بستری شدند‪.‬‬ ‫البته اثرات منفی مدیتیشن ممکن است‬ ‫برای هر کســی پیش اید‪ ،‬اما کسانی که‬ ‫اتفاقات ناگواری را پشــت سر گذاشته اند‬ ‫بیش تر از سایرین اسیب پذیر هستند‪ .‬کرس‬ ‫در این باره می گوید‪« :‬اولین دلیل این است‬ ‫که کسانی که حادثۀ ناگواری را پشت سر‬ ‫گذاشــته اند‪ ،‬اغلب می خواهند از یاداوری‬ ‫خاطرات یا احساسات مربوط به ان حادثه‬ ‫فرار کنند‪ .‬حال انکه مدیتیشــن معموالً‬ ‫شــامل درون نگری و کنــکاش تجربیات‬ ‫درونی می شــود که احساسات و افکار بد و‬ ‫منفی را نیز دربر می گیرد‪ ».‬دومین علت‪ ،‬ان‬ ‫است که یاداوری حادثۀ ناگوار ممکن است‬ ‫موجب برانگیختن احســاس شرم در فرد‬ ‫شــود که به گفتۀ کرس «رسیدن به حس‬ ‫خوددوستی را دشــوار می کند‪ ».‬کرس در‬ ‫این باره اظهار می دارد‪« :‬گاهی در مدیتیشن‪،‬‬ ‫اولین بار از فرد خواســته می شود احساس‬ ‫عشق را به ســمت خودش روان کند‪ .‬این‬ ‫ممکن است برای فرد کار دشواری باشد و او‬ ‫را از لحاظ احساسی درمانده کند‪».‬‬ ‫به اعتقاد بریتون‪ ،‬این نوع درون نگری و‬ ‫کنکانش درونــی نه فقط افراد حادثه دیده‪،‬‬ ‫بلکه هر کسی را می تواند در شرایط دشواری‬ ‫قرار دهــد‪ .‬اینکه نمی توان پیش بینی کرد‬ ‫چه کسانی به مدیتیشــن واکنش منفی‬ ‫نشان می دهند‪ ،‬خود بر پیچیدگی موضوع‬ ‫می افزاید‪ .‬بریتــون در پژوهش خود بیش‬ ‫از ‪ 50‬نوع تجربۀ منفی ناشی از مدیتیشن‬ ‫را شناســایی کرد‪ .‬گستردگی اثرات منفی‬ ‫احتمالی این موضوع باعث می شود مربیان‬ ‫و متخصصان این موضوع به خوبی تشخیص‬ ‫ندهند چه چیزی نرمال است و چه زمانی‬ ‫شخص در حین یا پس از مدیتیشن ممکن‬ ‫است به کمک و پشتیبانی نیاز داشته باشد‪.‬‬ ‫در شمارۀ بعدی این بحث را پی خواهیم‬ ‫گرفت و خواهیم گفت برای رفع این مسائل‬ ‫چه باید کرد‪.‬‬ ‫‪1-Jessica Downey‬‬ ‫‪2-Anna Kress‬‬ ‫‪3-Willoughby Britton‬‬ ‫‪4-David A. Treleaven‬‬ ‫‪5-Public Library of Science One‬‬ ‫زیستن در زمان حال‬ ‫میالد تکسیبی‬ ‫شاید بتوان گفت بزرگ ترین‪ ،‬برترین و به بیان دیگر‬ ‫ارزشمندترین فضیلت یک انسان در زندگی ارمانی و‬ ‫کمال مطلوب‪ ،‬زیستن در لحظۀ حال است‪ .‬بسیاری‬ ‫علت مشــکالت و تعارضات انســان ها را در گذشتۀ‬ ‫ان ها می جویند و برای حل مشکالت شان به تحلیل‬ ‫تجربیات گونۀ انســان و ماقبل انسان می پردازند‪ ،‬اما‬ ‫کسانی دیگر برعکس معتقدند تنها زمان حال است‬ ‫که ارزش دارد و گذشته و اینده در زمان حال معنی‬ ‫پیدا می کنند‪ .‬به اعتقاد ان ها‪ ،‬برای کمک به انسان ها‬ ‫باید ان هــا را به زمان حال بازگرداند‪ .‬در این مطلب‬ ‫به بررســی برخی اثار مطلوب روانشناختی در حال‬ ‫زیستن می پردازیم‪.‬‬ ‫افزایش لذت‬ ‫زندگی اکنونی داشتن مهم ترین‬ ‫و‬ ‫زیستن‬ ‫در حال‬ ‫ِ‬ ‫مولفۀ یک زندگی لذت بخش است‪ .‬به عبارت دیگر‬ ‫ما انســان ها به میزانی که در حال زندگی می کنیم‬ ‫می توانیم از زندگــی لذت ببریم‪ .‬تصور کنید فردی‬ ‫مشــغول خوردن یک میوۀ تازه‪ ،‬شــیرین و پراب‪،‬‬ ‫افکارش یا در گذشته است یا در اینده‪ .‬او در این حالت‬ ‫هیچ لذتی از طعم و مزۀ میوه نمی برد‪ .‬همین طور به‬ ‫هنگام برخورداری از هر یک از نعمت های هستی نیز‬ ‫می توان این مورد را تعمیم داد‪ .‬کســی که دائماً در‬ ‫زندگی در حال دویدن به دنبال مال اندوزی و رسیدن‬ ‫ی باالتر اســت‪ ،‬هیچ گاه از‬ ‫به مقام هــا و موفقیت ها ‬ ‫شــرایط حال حاضرش لذت نمی برد‪ ،‬چرا که در ان‬ ‫لحظه حضور نــدارد‪ .‬او در اینده زندگی می کند‪ .‬او‬ ‫حتی وقتی به اینده می رسد هم از ان لذت نمی برد‪،‬‬ ‫چرا که باز هــم به فکر موفقیت های بعدی و بعدی‬ ‫اســت‪ .‬شــعرا و بزرگان ما در باب زیستن در اکنون‬ ‫و لذت بردن از زیبایی های زمان حال‪ ،‬اشعار زیادی‬ ‫گفته اند کــه از ان جمله می توان به بیتی از حکیم‬ ‫نزاری اشاره کرد‪.‬‬ ‫ز عیش بهره ندارد کسی که وقت بهار‬ ‫به پای ٌگل نگرفته است جام باده به دست‬ ‫کاهش رنج‬ ‫زندگی در لحظۀ حــال عالوه بر افزایش لذت‪ ،‬به‬ ‫کاهــش رنج نیز کمک می کند‪ .‬زمانی که ما به درد‬ ‫دندان مبتال می شویم‪ ،‬عالوه بر اینکه درد ان لحظه‬ ‫را تحمل می کنیم‪ ،‬به این چیزها فکر می کنیم‪« :‬این‬ ‫درد قرار است تا کی ادامه داشته باشد؟»‪« ،‬تا رسیدن‬ ‫به دندان پزشــک چگونه این درد را تحمل کنم؟»‪،‬‬ ‫«چرا در گذشــته بیشــتر مراقب دندانم نبودم؟»‬ ‫بــه عبارت دیگر‪ ،‬ما اغلب اوقــات هنگام وارد امدن‬ ‫سختی ها و رنج ها‪ ،‬هم در ِد ان لحظه را می چشیم هم‬ ‫درد لحظاتی که هنوز نیامده اند؛ ولی اگر بتوانیم فقط‬ ‫در لحظۀ حال مان زندگی کنیم از بسیاری از درد و‬ ‫رنج های ما کاسته خواهد شد‪.‬‬ ‫بهبود روابط‬ ‫بســیاری از خشــم ها‪ ،‬کینه ها و نفرت های ما از‬ ‫دیگران ناشی از افکار مربوط به گذشته یا اینده مان‬ ‫است‪ .‬ما اغلب به خاطر فکر کردن به رفتارهای گذشتۀ‬ ‫افراد یا تهدیدهایی که ممکن است در اینده از جانب‬ ‫ان ها برای مان به وجود اید‪ ،‬دچار خشم‪ ،‬کینه و نفرت‬ ‫و در نتیجه در روابط مان دچار مشــکل می شــویم‪.‬‬ ‫ولی اگــر رفتار گذشــته و ایندۀ افــراد را قضاوت‬ ‫نکنیم و مبنای رفتار و برخوردمان تنها شرایط حال‬ ‫حاضر باشــد‪ ،‬روابط بین فردی مان به شدت بهبود‬ ‫خواهد یافت‪.‬‬ ‫از تمامی موارد باال می توان به این نتیجه رسید که‬ ‫برای داشتن یک زندگی ارمانی و سرشار از ارامش و‬ ‫رسیدن به خودشکوفایی باید در لحظۀ حال زندگی‬ ‫کرد‪ ،‬مگر به وقت و به میزان ضرورت‪.‬‬ ‫ما در بخش هایی از زندگی بنا به ضرورت زیستی‪،‬‬ ‫باید به تجربیات گذشته مان رجوع کنیم یا برای اینده‬ ‫برنامه ریزی کنیم‪ .‬مرز میان «درس گرفتن از گذشته»‬ ‫و «حسرت» و همچنین مرز میان «برنامه ریزی برای‬ ‫اینده» و «حرص و طمع» مرز بســیار باریکی است‪.‬‬ ‫مشکل از انجا اغاز می شود که ما اغلب اوقات بدون‬ ‫اینکه متوجه باشیم‪ ،‬این مرز ها را رد می کنیم و ناگاه‬ ‫می بینیم افکارمان دائماً یا در پی حســرت خوردن‬ ‫برای فرصت های از دســت رفته است یا سراسیمه‬ ‫و مضطربانه در حال رســاندن خودمان به اینده ای‬ ‫هستیم که معلوم نیست وجود داشته باشد یا خیر‪.‬‬ ‫به تعبیر ابراهــام مزلو‪ ،‬روانشــناس وجودگرای‬ ‫قرن بیســتم‪ ،‬افراد خودشکوفا از هر بار وقوع تجربه‬ ‫به گونه ای لذت می برند که گویی این اولین بار است‬ ‫که این اتفاق برای شان افتاده است‪ .‬خواه این تجربه‪،‬‬ ‫تماشای غروب خورشید باشد یا یک نقاشی‪ ،‬شنیدن‬ ‫یک سمفونی باشد‪ ،‬یا تماشای بازی بیسبال یا گرفتن‬ ‫هدیۀ تولد‪ .‬ان ها از انچه دارند لذت می برند و قدر ان‬ ‫را می دانند‪.1‬‬ ‫یکی از بزرگ ترین تفاوت هایی که یوگا با ســایر‬ ‫ورزش ها دارد‪ ،‬نگه داشــتن ما در لحظۀ حال است‪.‬‬ ‫طبق اموزه های یوگا‪ ،‬ما پس از هر اســانا باید تمام‬ ‫توجه و اگاهی مان را معطــوف به لحظۀ حال و اثر‬ ‫ان حرکت در بدن کنیم‪ .‬در تکنیک های تنفسی نیز‬ ‫همواره تاکیدمان بر توجه به جریان تنفس است‪.‬‬ ‫بنابرایــن یوگا از این طریق ما را در جریان لحظه‬ ‫لحظۀ هستی نگه می دارد و ما را از مواهبی که در باال‬ ‫به ان ها اشاره شد بهره مند می کند‪.‬‬ ‫منابع‪:‬‬ ‫نظریه های شخصیت‪ ،‬شولتز و شولتز ‪ ،‬ترجمۀ یحیی سیدمحمدی‬ ‫دانش یوگا خرداد ‪ |1397‬شماره ‪116‬‬ ‫‪37‬‬ ‫دوم‬ ‫عملکرد مغز و تاثیر یوگا بر ان‬ ‫دکتر پانته ا معجمی‬ ‫در شــمارۀ‬ ‫پیش به شرح بخشی از سخنرانی خانم دکتر پانته ا‬ ‫معجمی در سمینار بزرگ علمی‪-‬ورزشی یوگا با رویکرد نوروساینس و‬ ‫نوروپالستیســیتی پرداختیم و تا این جا پیش رفتیم که بخشی از مغز که یوگا با‬ ‫ان ســر کار دارد و ضمیر ناخوداگاه ما نیز در ان قرار دارد بخش امیگدال است که‬ ‫البته کارکرد چندانی ندارد‪ ،‬اما به دلیل در اختیار داشــتن یک سری نورون ها و‬ ‫عصب های خاص و ارتباطی که با تاالموس ایجاد می کند اهمیت‬ ‫می یابد‪ .‬حال به ادامۀ بحث می پردازیم‪.‬‬ ‫تاالموس قســمتی در مغز میانی یا مغز‬ ‫پستانداری ماســت که وظیفه اش ثبت و‬ ‫ضبط هر ان چیزی است که با حواس مان از‬ ‫محیط خارج درک می کنیم (انچه با چشم‬ ‫می بینیم‪ ،‬با گوش می شــنویم‪ ،‬با پوست‬ ‫لمس می کنیم‪ ،‬با زبان می چشیم و با بینی‬ ‫استشمام می کنیم)‪ .‬این ادراکات را تاالموس‬ ‫از محیط خارج می گیرد و مستقیماً به نئو‬ ‫کورتکس (قسمت تحلیلی صحیح) ارسال‬ ‫می نمایــد‪ .‬ما بر اســاس ان چیزی که در‬ ‫منطقۀ نئوکورتکس و قشــ ِر باالیی است‪،‬‬ ‫‪38‬‬ ‫دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا‬ ‫بــه موضوعات بیرونی مان واکنش نشــان‬ ‫می دهیم‪ .‬مث ً‬ ‫ال اگر موضوعی باعث رنجش‬ ‫یا خشم ما شود‪ ،‬ما در ان جا تعابیری داریم‬ ‫که ان اتفاق را به افکار‪ ،‬نیت ها و قدرت های‬ ‫بهترمان تبدیل می کنیم‪ .‬سلول های چشم‬ ‫ان رخــداد را بــه تاالموس می فرســتند‪،‬‬ ‫تاالموس ان را بــه نئوکورتکس می برد و‬ ‫نئوکورتکــس فرمان بخشــش یا هر چیز‬ ‫دیگری را صادر می کند‪.‬‬ ‫اتفاق خوشبینانه نمی افتد‪.‬‬ ‫اما همیشه این ِ‬ ‫گاهی بارها و بارهــا تصمیم می گیریم در‬ ‫مواجهه با یک اتفــاق‪ ،‬عصبانی یا ناراحت‬ ‫نشــویم‪ ،‬اما باز هم ممکن است ناخواسته‬ ‫واکنــش ناصحیحی از خود نشــان دهیم‪.‬‬ ‫گاهی هم ممکن است این واکنش ناصحیح‪،‬‬ ‫شــکل بیرونی نداشــته باشــد و فقط در‬ ‫درون مان تجربه اش کنیم‪ .‬چرا که امیگدال‬ ‫گاهی پیام هــا را از تاالمــوس می دزدد و‬ ‫به جای نئوکورتکس تصمیم می گیرد‪ .‬مث ً‬ ‫ال‬ ‫ممکن اســت گاهی امیگــدال اثرات یک‬ ‫خاطر ه را (بدون اینکه فرد ان خاطره را به‬ ‫یاد داشته باشد)‪ ،‬برای فرد زنده کند و باعث‬ ‫واکنش‬ ‫شــود فرد نسبت به رخداد مشابه‪،‬‬ ‫ِ‬ ‫ناصحیحی نشان دهد‪.‬‬ ‫مربیان بارها ممکن اســت این جمله را‬ ‫از شاگردان شــان شــنیده باشند‪« :‬دست‬ ‫خودم نیســت‪ ،‬می خواهم طــور دیگری‬ ‫رفتار کنم‪ ،‬می خواهم رویکرد ذهنی بهتری‬ ‫داشته باشــم‪ ،‬می خواهم مثبت فکر کنم‪،‬‬ ‫اما نمی توانــم‪ ».‬یکی از ســردمداران این‬ ‫ناخوش اندیشی همین امیگدال است‪.‬‬ ‫اما خبر خوش این اســت که تمرینات‬ ‫یوگا‪ ،‬مراقبه و تنفــس (به صورت جداگانه‬ ‫یا در کنار هم) می توانند ســایز امیگدال‬ ‫را کوچک و ســاختارش را تضعیف کنند و‬ ‫عملکردش را کاهش دهند‪.‬‬ ‫مربیان بارها ممکن است این جمله را‬ ‫از شاگردان شان شنیده باشند‪« :‬دست‬ ‫خودم نیست‪ ،‬می خواهم طور دیگری‬ ‫رفتار کنم‪ ،‬می خواهم رویکرد ذهنی‬ ‫بهتری داشته باشم‪ ،‬می خواهم مثبت‬ ‫فکر کنم‪ ،‬اما نمی توانم‪».‬‬ ‫ولی با یک شرط؛ اگر اسانایی که مربی‬ ‫اموزش می دهد به هنرجو فشــار اورد و به‬ ‫او اســترس وارد کند‪ ،‬امیگدال از شرایط‬ ‫اســترس سوء اســتفاده می کند و بزرگ‬ ‫می شــود‪ .‬یعنی فرد به جای اینکه بعد از‬ ‫کالس ارام تر شــود‪ ،‬ولعش برای نمایش و‬ ‫ابراز هیجانات بیش تر می شود‪.‬‬ ‫اگر در حرکت ها و تمرینات یوگا اگاهی‬ ‫وجود نداشته باشد و فقط به صورت ورزشی‬ ‫کاهش امیگدال را‬ ‫انجام شوند‪ ،‬باز هم ان‬ ‫ِ‬ ‫نخواهیم داشت‪ .‬امیگدال متورم و هیجاناتِ‬ ‫فرد بیشتر می شود‪.‬‬ ‫در کنا ِر امیگدال‪ ،‬عضــو دیگری به نام‬ ‫هیپوکامپ یا هیپوکامپوس نیز وجود دارد‪.‬‬ ‫هیپوکامپ مرک ِز ذخیرۀ خاطرات اســت‪.‬‬ ‫عملکــرد هیپوکامپ این گونه اســت که‬ ‫اگر فردی در یک فضا بوی ناخوشــایندی‬ ‫را تجربه کرده باشــد‪ ،‬واکنشــش به بوی‬ ‫ناخوش را امیگدال و خاطرۀ بوی ناخوش‬ ‫را هیپوکامپ ضبط می کند‪ .‬حافظۀ بویایی‪،‬‬ ‫شــنوایی و بینایی در هیپوکامپ اســت؛‬ ‫بنابراین مربی می تواند با تصویرسازی هایی‬ ‫که در کالس می دهد هیپوکامپ فرد را در‬ ‫ِ‬ ‫وضعیت بهتری قرار دهد‪.‬‬ ‫افرادی که مرتب یوگا تمرین می کنند‪،‬‬ ‫اگر ان را بیش از سه سال انجام داده باشند‪،‬‬ ‫هیپوکامپ شان به اندازۀ یک جوان ‪ 20‬ساله‬ ‫کار می کند‪ .‬اموزش دادن و اموزش دیدن‬ ‫یــوگا چنین اثــری روی هیپوکامپ دارد‪.‬‬ ‫همان طور که گفته شد ما زمانی می توانیم‬ ‫حافظۀ کوتاه مــدت را ذخیره و به حافظۀ‬ ‫دراز مــدت تبدیل کنیم کــه هیپوکامپ‬ ‫عملکرد صحیحی داشته باشد‪ .‬درواقع اثر‬ ‫یوگا بر هیپوکامپ‪ ،‬اثر بزرگ کنندگی است‪.‬‬ ‫هم از نظر سایز هم ساختار و هم عملکرد‪.‬‬ ‫قســمت دیگری از مغز که در کنا ِر لُب‬ ‫گیجگاهی و باالی لُب پاریتــال قرار دارد‬ ‫اینســوال نــام دارد که درک مــا را از بدن‬ ‫خودمان شکل می دهد‪ .‬گاهی در کالس های‬ ‫یوگا پیش می اید که شــاگرد در تقلید از‬ ‫حرکات مربی دچار اشــتباه می شود‪ .‬دلیل‬ ‫این اتفاق این اســت که او درک درستی از‬ ‫حرکتی که مربی اش انجام داده‪ ،‬ندارد‪ .‬مث ً‬ ‫ال‬ ‫مربی می گوید‪« :‬کــف پایت را با این زاویه‬ ‫بگذار کنار دست ها» و او زانویش را حرکت‬ ‫می دهد و متوجه اشتباهش نیست‪ .‬درواقع‬ ‫ِ‬ ‫حالت بدنش ندارد‪ .‬یا ممکن است‬ ‫درکی ار‬ ‫در حرکتی شخص گمان کند لگنش صاف‬ ‫و دست هایش کشیده است‪ ،‬ولی اگر عکس‬ ‫خودش را ببیند‪ ،‬متوجه می شود که این طور‬ ‫نیست‪ .‬درواقع درک انجام حرکت صحیح در‬ ‫بدن که به ان «هوش ورزشی» می گویند بر‬ ‫عهدۀ منطقۀ اینسوال است‪.‬‬ ‫یکی دیگر از وظایف اینسوال‪ ،‬پیام اوری‬ ‫و تبدیل کنندگی مفهوم درد و اعالم ان به‬ ‫فرد است‪ .‬اتفاق مهمی که در یوگا می افتد‬ ‫این اســت که در اثر تمرین مداوم‪ ،‬اینسوال‬ ‫تقویت می شود و استانۀ تحمل درد را باال‬ ‫تحمل کسانی که‬ ‫می برد‪ .‬درواقع اســتانۀ‬ ‫ِ‬ ‫حداقل ‪ 3‬تا ‪ 5‬ســال تمرینات یوگا انجام‬ ‫می دهند‪ ،‬نسبت به ســایر افراد باالتر و به‬ ‫همان نسبت‪ ،‬واکنش شان به هیجانات نیز‬ ‫کمتر است‪.‬‬ ‫حضور در لحظــه و مراقبــه کردن در‬ ‫کرات از‬ ‫هــر لحظه که در تعالیم یــوگا به ّ‬ ‫ان صحبت می شــود درواقع نتیجۀ تاثیر‬ ‫مستقیمی اســت که یوگا بر هیپوکامپ و‬ ‫اینســوال دارد‪ .‬وقتی هیپوکامپ و اینسوال‬ ‫اگر اسانایی که مربی اموزش‬ ‫می دهد به هنرجو فشار اورد و به او‬ ‫استرس وارد کند‪ ،‬امیگدال از شرایط‬ ‫استرس سوء استفاده می کند و بزرگ‬ ‫می شود‪ .‬یعنی فرد به جای اینکه بعد از‬ ‫کالس ارام تر شود‪ ،‬ولعش برای نمایش‬ ‫و ابراز هیجانات بیش تر می شود‪.‬‬ ‫بزرگ می شــوند‪ ،‬ما کم کم قابلیت حضور‬ ‫در هــر لحظه را در خود به وجود می اوریم‪،‬‬ ‫می توانیــم روی موضوعات کوچک تمرکز‬ ‫کنیم و ان ها را به تدریج گسترش دهیم‪.‬‬ ‫دانشــمندان نوروســاینس‬ ‫بعضــی از‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫قسمت لیمبیک‬ ‫اعتقاد دارند سینگوال در‬ ‫ِ‬ ‫قسمت‬ ‫تمایل ان به‬ ‫اســت‪ ،‬ولی بیشترین‬ ‫ِ‬ ‫نئوکورتکس اســت‪ .‬در کل از ان جایی که‬ ‫مغز ساختار بسیار منجسمی دارد‪ ،‬نمی توان‬ ‫اعضایش را به طور کامل از هم جدا کرد‪.‬‬ ‫سینگوال قسمتی است که به خوداگاهی‬ ‫فرد کمــک می کند و فرد بــه کمک ان‬ ‫به تدریج متوجه می شــود مسائلی غیر از‬ ‫غرائز (یعنی مغ ِز خزندگی) و اموری فراتر از‬ ‫هیجانات و احساسات (در منطقۀ لیمبیک)‬ ‫دالئل مهم تری در این‬ ‫وجــود دارند و او به‬ ‫ِ‬ ‫هستی حضور دارد‪ .‬به کمک این قسمت از‬ ‫مغز‪ ،‬دید شخص از نگا ِه محدود به روزمرگی‬ ‫فراتــر مــی رود و دیدی وســیع تر در فرد‬ ‫پیدا می شــود و افکاری چون «واقعاً دالیل‬ ‫حضورم در این هســتی چیست؟»‪« ،‬چه‬ ‫باید بکنم؟» و «چطــور می توانم مجرایی‬ ‫برای تعــادل‪ ،‬هماهنگی و هم پوشــانی با‬ ‫دیگران باشــم؟» در انسان به وجود می اید‪.‬‬ ‫وقتی سینگوال فعال می شود‪ ،‬فرد می تواند‬ ‫احساسات دیگران را تجربه کرده و با ان ها‬ ‫همدلی و همدردی نماید‪.‬‬ ‫با تحریک منطقۀ ســینگوال می توانیم‬ ‫حس دیگران را بفهمیم‪ .‬اگر ســینگوالی‬ ‫مربی به خصوص سینگوالی ُق ّدامی اش فعال‬ ‫نشده باشد‪ ،‬طبعاً نمی تواند تاثی ِر خوبی بر‬ ‫هنرجوهایش داشته باشد‪ .‬چراکه او درک‬ ‫خوبی از حاالت و وضعیت هنرجوها ندارد و‬ ‫نمی تواند تمریناتش را به درستی هدایت و‬ ‫مدیریت کند‪.‬‬ ‫سینگوالی ُق ّدامی دارای یک سری نورون ‬ ‫است که به ان «فضای ایینه ای» می گویند‪.‬‬ ‫فضای ایینه ای این قابلیت را دارد که یک‬ ‫اتفاق بیرونی را طوری تجربه کند که انگار‬ ‫دقیقاً برایش اتفاق افتاده است‪ .‬یعنی مث ً‬ ‫ال‬ ‫وقتی فرد به تماشای اجرای شایسته و خوب‬ ‫یک اسانا می نشیند‪ ،‬اتفاقی که در امیگدال‬ ‫می افتد این است که حسرت می خورد چرا‬ ‫خودش نمی تواند ان حرکت را انجام دهد‪.‬‬ ‫اتفاقی که در لیمبیک می افتد این است که‬ ‫خودش را سرزنش می کند که چرا بیشتر‬ ‫تمرین نکرده اســت تا بتواند ان حرکت را‬ ‫انجام دهد یا انتقــاد و قضاوت می کند که‬ ‫دانش یوگا خرداد ‪ |1397‬شماره ‪116‬‬ ‫‪39‬‬ ‫چرا این گونه شــد‪ .‬ولی انچه در سینگوال‬ ‫اتفاق می افتد این اســت که انگار در حال‬ ‫تجربۀ ان حرکات در بدن خودش اســت و‬ ‫هورمون هایی که در فر ِد اجرا کننده به وجود‬ ‫می ایــد‪ ،‬عیناً در بدن خودش نیز ترشــح‬ ‫می شود‪ .‬یعنی سروتونین و دوپامینش باال‬ ‫می رود و کورتیزولش پایین می اید‪.‬‬ ‫تاثیرات نگاه به طلوع‪ ،‬غروب‪ ،‬زیبایی های‬ ‫طبیعت‪ ،‬مراقبه هایی کــه با نگاه کردن به‬ ‫زیبایی های طبیعت انجام می شود نیز حاصل‬ ‫کار سینگوال است‪ .‬این کار را لیمبیک انجام‬ ‫نمی دهد‪ ،‬بلکه وظیفۀ سینگوال است‪.‬‬ ‫کورتکس ما درواقع بصیرت‪ ،‬خرد‪،‬‬ ‫شبکۀ‬ ‫ِ‬ ‫اگاهی‪ ،‬بینش استدالل های صحیح و درک‬ ‫اشتباهات مان اســت‪ .‬اگر شبکۀ کورتکس‬ ‫درســت عمل نکند‪ ،‬متوجه اشتباهات مان‬ ‫نمی شــویم و در صــدد اصــاح ان ها بر‬ ‫نمی اییم‪ .‬چراکه امیگــدال ان رفتارها را‬ ‫تایید یا به ما القا می کند که توان و قابلیت‬ ‫بیش تــری نداریــم‪ .‬این ها اســتنتاج های‬ ‫امیگدال است‪ .‬به همین دلیل است که در‬ ‫کالس یوگا فرد نباید خودش را با دیگران‬ ‫مقایســه کند‪ .‬همین قیاس نکردن باعث‬ ‫می شود فعالیت امیگدال کاهش یابد‪ .‬فرد‬ ‫در برابر ناکامی ها نباید احساس گناه کند‪،‬‬ ‫بلکه بایــد محدودیت های بــدن خویش‬ ‫را بپذیرد‪.‬‬ ‫این جمالت را زیاد گفته و شنیده ایم‪ .‬ولی‬ ‫یادمان می رود که این عبارت ها درواقع روی‬ ‫امیگدال و هیپوکامپ اثر می گذارد‪« .‬خودت‬ ‫را همانگونه که هستی بپذیر»‪« ،‬این حرکت‬ ‫‪40‬‬ ‫دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا‬ ‫در همین حد برای بدن تو‪ ،‬فوق العاده است‬ ‫و تاثی ِر خودش را خواهد گذاشــت‪ ».‬این ها‬ ‫شعار نیست‪.‬‬ ‫تحقیقی در این زمینه‪ ،‬یعنی تاثیر یوگا‬ ‫بر مغز‪ ،‬انجام شــده که البتــه رویکردش‬ ‫افزایش‬ ‫«کاهش قش ِر خاکستریِ مغز بر اث ِر‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫سن» بوده اســت‪ .‬در این تحقیق دو گروه‬ ‫که یکی به انجام تمرینات یوگا پرداخته و‬ ‫دیگری چنین کاری انجام نداده اســت‪ ،‬به‬ ‫مدت پنج تا شــش سال ِ‬ ‫تحت نظارت قرار‬ ‫گرفتند و چنــد نکته مورد بررســی قرار‬ ‫گرفت‪ .‬یکی اینکه ایا یوگا در کاهش قشر‬ ‫خاکستری مغز‪ ،‬تاثیر معکوس دارد؟ و نتایج‬ ‫نشان داد بله یوگا از کاهش قش ِر خاکستریِ‬ ‫مغز جلوگیری می کند و در نتیجه فرد دچار‬ ‫افت قدرت حافظه نخواهد شد‪ .‬سوال دیگر‬ ‫این است که ایا قشر خاکستری مغز کسانی‬ ‫که مدت طوالنی تری یوگا تمرین کرده اند‬ ‫با کسانی که تازه کار هستند‪ ،‬تفاوت دارد؟‬ ‫یــا به عبــارت دیگر‪ ،‬ایا تاثیــرات یوگا‬ ‫به صــورت هفته ای یک بار بــا تاثیرات ان‬ ‫به صورت یک روز در میان متفاوت اســت؟‬ ‫همۀ می دانیــم اگر تکرار تمرینات یوگا در‬ ‫روزهای هفته بیشــتر شود‪ ،‬بهتر است‪ .‬در‬ ‫این تحقیق به طور علمی ثابت شده است‬ ‫که تغییر از همان روز اول اغاز می شــود‪.‬‬ ‫یعنــی هیپوکامــپ و ســینگوال بزرگ و‬ ‫امیگدال کوچک می شوند‪ .‬درواقع تغییر در‬ ‫این قسمت ها اتفاق می افتد‪ ،‬اما مربیان یوگا‬ ‫حتی اگر خودشان تمرین یوگا نکنند‪ ،‬باز‬ ‫هم با این تغییرات مواجه می شوند‪ .‬البته این‬ ‫به این معنی نیست که مربی نباید تمرین‬ ‫شخصی کند‪ .‬ولی مغز مربی در زمانی که‬ ‫به دیگران اموزش یوگا می دهد با زمانی که‬ ‫خودش یوگا می کند‪ ،‬دســتخوش تاثیرات‬ ‫مشــابه و درواقع تحت تاثیر ســلول های‬ ‫ایینه ای است‪.‬‬ ‫نکتۀ دیگر این است که کسانی که مدت‬ ‫طوالنی تری به تمرین یوگا مشغول بوده اند‪،‬‬ ‫تاثیرات عمیق تری در قشــر خاکســتری‬ ‫مغزشــان تجربــه کردنــد‪ .‬همچنین اگر‬ ‫تمرینات بیشتر شامل اسانا‪ ،‬ریلکسیشن‪،‬‬ ‫مدیتیشن یا پرانایاما باشد؛ عملکرد مغزی‬ ‫متفاوت خواهد بود‪.‬‬ ‫مربیان بدانند که اگــر یوگای قدرتی و‬ ‫پرچالش امــوزش می دهند‪ ،‬نباید کمتر از‬ ‫‪ 15‬دقیقه ریلکسیشن به هنرجویان بدهند‪.‬‬ ‫چراکه عدم استراحت کافی نه تنها تاثیرات‬ ‫اساناها را از بین می برد‪ ،‬بلکه حال هنرجو‬ ‫را خراب هم می کنــد‪ .‬چون عملکرد مغز‬ ‫معکوس می شود‪ .‬باید سعی کنید تمرینات‪،‬‬ ‫پاراسمپاتیک باشند‪ .‬مث ً‬ ‫ال اگر چالش ایجاد‬ ‫کردید و مدت زیادی هنرجویان را به «سالم‬ ‫بر خورشــید» واداشــتید‪ ،‬بعد از ان باید‬ ‫حرکت هایی برای ارام شدن هنرجو بدهید‬ ‫وگرنه حالت سمپاتیک فعال می شود‪.‬‬ ‫انشااهلل سلول های مغزی ما چنان شفاف‬ ‫و درخشــان شــوند که در راستای نرمی‪،‬‬ ‫هماهنگی‪ ،‬تعادل‪ ،‬همدلی و یکپارچگی به‬ ‫وسعت این هستی عمل نمایند تا بتوانیم نور‬ ‫درونمان را به واقع ببینیم و ان را به بیرون‬ ‫انتقال دهیم‪.‬‬ ‫در ژرفای حرکات تعادلی چه می گذرد؟‬ ‫یوگاژورنال‪ ،‬برگردان‪ :‬بهاره جعفری صمیم‬ ‫در دو شمارۀ پیش از عضالتی که در حرکات تعادلی به کار گرفته می شوند صحبت کردیم‬ ‫و در مورد کارایی هر یک و اصالحاتی که برای صحیح انجام شدن حرکات تعادلی تک پا باید‬ ‫انجام گیرند‪ ،‬توضیح کامل دادیم‪ .‬حال در این شماره قصد داریم به طور خاص شرح دهیم که‬ ‫فرایند پیچیدۀ نظارت‪ ،‬محاسبه و اصالحات حرکتی چه تاثیری بر اجرای حرکات یوگای دارد‪.‬‬ ‫اگر شما مانند بیشتر مردم باشید‪ ،‬در درجۀ اول برای حفظ تعادل خود به‬ ‫ورودی های دیداری وابسته هستید‪ .‬ایا هیچگاه شده با چشمان بسته سعی‬ ‫کنید تعادل تان را روی یک پا نگه دارید؟ اگر هم سعی کرده باشید‪ ،‬احتماالً‬ ‫نتوانسته اید مدتی طوالنی در ان وضعیت بمانید‪ .‬شما انقدر از چشمان تان‬ ‫برای تعادل استفاده می کنید که دیگر زحمت استفاده از سیستم های دیگرتان‬ ‫را به خود نمی دهید‪.‬‬ ‫حاال فکر کنید وقتی تمرین نیمــۀ ماه را در فضای ازاد انجام بدهید چه‬ ‫اتفاقی می افتد‪ .‬اگر به افق خیره شوید‪ ،‬احتماالً می توانید متعادل بمانید ولی‬ ‫اگر سرتان را بچرخانید و به اسمان نگاه کنید‪ ،‬احتماالً به سرعت تعادل تان‬ ‫را از دست می دهید‪ .‬گرچه چشمان تان باز است‪ ،‬اما دیگر به یک نقطۀ ثابت‬ ‫مرجع نگاه نمی کنید که به شما بگوید کدام سمت باالست یا به کدام سمت‬ ‫حرکت می کنید‪.‬‬ ‫علت دیگری که نگاه کردن به باال در حالت اردها چاندراســانا را حتی در‬ ‫ِ‬ ‫موقعیت اندام های‬ ‫فضای بسته مشکل می کند این است که چرخاندن سر‪،‬‬ ‫تعادلی گوش های داخلی را نسبت به جاذبه تغییر می دهد‪ .‬تکانه های عصبی‬ ‫که معنی «باال» و «پایین» می دادند‪ ،‬حاال معنی دیگری می دهند‪ .‬مغز شما‬ ‫برای تفسیر دوبارۀ این پیام ها به زمان نیاز دارد‪ .‬اگر نتواند با سرعت کافی با‬ ‫شرایط جدید تطبیق پیدا کند‪ ،‬به زمین می افتید‪ .‬یک راه غلبه بر این مشکل‪،‬‬ ‫چرخاندن اهسته و تدریجی سر و مکث کردن برای به دست اوردن تعادل در‬ ‫نقاط مختلف مسیر است‪ .‬روش دیگر این است که توجه تان را روی حس های‬ ‫کف پا‪ ،‬قوزک و لگن پای ایستاده تان متمرکز کنید و بگذارید حین چرخش‪،‬‬ ‫این قسمت ها در شما تعادل ایجاد کنند‪.‬‬ ‫مغز موقعیت واقعی تان را بــا تصویری از جایی که می خواهید‬ ‫باشید مقایسه می کند و کمک می کند تصویر درونی دقیقی‬ ‫داشته باشید‪ .‬البته بعضی تصاویر ذهنی از بقیه مفیدترند‪.‬‬ ‫یک تصویر بسیار مفید‪ ،‬همان خط شاقولی است که‬ ‫به صورت عمودی از مرکز پای ایستاده تان می گذرد‪.‬‬ ‫اگر بتوانید حس درونی قدرتمندی نســبت به این خط پیدا کنید‪ ،‬سیستم‬ ‫عصبی تان می تواند فرمان به انجام حرکت هایی بدهد که تعادل را در اطراف‬ ‫این خط نگه دارند‪.‬‬ ‫در وضعیت نیمۀ ماه بهتر است مفهوم خط تراز را به صفحۀ تراز گسترش‬ ‫دهید و تصور کنید این خط روی یک سطح صاف عمودی قرار دارد که چون‬ ‫جدار نازکی پای ایستاده تان را از طول نصف کرده و از بدن تان به سمت باال‬ ‫می رود‪ .‬بر حفظ تعادل ســر‪ ،‬تنه‪ ،‬لگن و هر دو پــای خود در دو طرف این‬ ‫صفحه تمرکز کنید‪ .‬ولی خط تراز را رها نکنید‪ .‬شما کماکان برای اینکه پای‬ ‫ایستاده تان را به سمت پاشنه یا انگشتان خم نکنید به ان نیاز دارید‪.‬‬ ‫در ســطوح باالتر‪ ،‬نگرش شما نسبت به تمرینات تعادلی بر موفقیت شما‬ ‫تاثیر به ســزایی دارد‪ .‬پس حرکات را با ســعی و جدیــت انجام دهید‪ ،‬ولی‬ ‫همچنان حس شــوخی‪ ،‬صبر و کنجکاوی کودکی را داشته باشید که تازه‬ ‫دارد ایستادن یاد می گیرد‪ .‬اگر وقتی تلوتلو خوردید و افتادید‪ ،‬بخندید و در‬ ‫عین حال با جدیت دوباره تالش تان را از سر گیرید‪ ،‬در تمرین خود به تعادل‬ ‫حقیقی دست یافته اید‪.‬‬ ‫نکاتی برای بهتر انجام دادن وضعیتهای تعادلی‪:‬‬ ‫‪ .1‬وضعیت های تعادلی تک پا را روی سطحی صاف و محکم انجام دهید‪.‬‬ ‫‪ .2‬در جلســۀ تمرین‪ ،‬وقتی هنوز سر حال هستید و خسته نشده اید این‬ ‫تمرینات را انجام دهید‪.‬‬ ‫‪ .3‬نگاه خود را روی یک نقطۀ ثابت خیره نگه دارید‪.‬‬ ‫اگر باز هم مشکل داشتید‪:‬‬ ‫• از دیوار به عنوان تکیه گاه استفاده کنید‪.‬‬ ‫• هر دو زانو را قبل از باال اوردن یک پا خم کنید‪.‬‬ ‫• زانوی پایی که روی ان ایستاده اید را خم نگه دارید‪.‬‬ ‫• وزن اضافی را روی لبۀ خارجی پایی که روی ان ایستاده اید بیندازید‪.‬‬ ‫• دست ها را مانند یک بندباز دو طرف بدن تان باز کنید‪.‬‬ ‫با پیشرفت در تعادل‪ ،‬می توانید این تکنیک ها را یک به یک حذف نمایید‪.‬‬ ‫دانش یوگا خرداد ‪ |1397‬شماره ‪116‬‬ ‫‪41‬‬ ‫چهره ها‬ ‫محمد ممتازی از یوگا و مدیتیشن می گوید‬ ‫محمد ممتازی متولد ‪ 1334‬در تهران است‪ .‬طی سال های‬ ‫دور از اموزه های اســاتید بزرگی همچون سوامی شیواناندا‪،‬‬ ‫سوامی ساتچیداناندا‪ ،‬ایینگر‪ ،‬سوامی نیرانجان و شری کریشنا‬ ‫پاتابی جویس بهره برده و تجربیات فراوانی در حوزۀ یوگا برای‬ ‫خود اندوخته و سال هاســت به اموزش یوگا به عالقه مندان‬ ‫مشغول است‪.‬‬ ‫در یکی از روزهای زمســتان ‪ 96‬فرصتی دست داد تا از او‬ ‫دعوت کنیــم در دفتر مجلۀ دانش یوگا حضور یابد و با او به‬ ‫گفتگو بنشینیم‪ .‬با ما همراه باشید‪.‬‬ ‫از اغــاز فعالیت های مرتبط با یوگا و این که چطور با یوگا‬ ‫اشنا شدید برای مان بگویید‪.‬‬ ‫حدود ســال ‪ 1340‬از طریق کتاب با یوگا اشنا شدم و از همان‬ ‫زمان بدون مربی و با اســتفاده از کتاب های مختلف‪ ،‬تمرینات یوگا‬ ‫را اغاز کردم‪ .‬از ســال ‪ 1355‬در ادامۀ مطالعه هایم از تعالیم اساتید‬ ‫به نــام داخل و خارج اســتفاده کردم و اولیــن تجربه های اموزش‬ ‫یوگا را هم شــروع کردم‪ .‬بعد کم کم در دوره های علمی و کاربردی‬ ‫یوگا در ســبک های مختلف مثل هاتایوگا‪ ،‬شیواناندا‪ ،‬مدرسۀ بیهار‪،‬‬ ‫‪42‬‬ ‫دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا‬ ‫اینتگرال یوگا‪ ،‬ایینگریوگا‪ ،‬سیکلیک یوگا و اشتانگایوگا شرکت کردم‬ ‫و تجربیات زیادی کسب کردم‪.‬‬ ‫در ادامۀ تحصیــات اکادمیک ابتدا مدیریــت و برنامه ریزی و‬ ‫سپس روانشناســی کاربردی خواندم‪ ،‬بعدها به دعوت صدا و سیما‬ ‫در شــبکه های داخلی و خارجی حضور پیدا کــردم و چند برنامۀ‬ ‫پخش زنده را نگارش‪ ،‬کارشناســی و شخصاً اجرا نمودم‪ .‬بعد از ان‬ ‫هم از دانشــکدۀ علوم تربیتی و روانشناســی با گرایش مدیتیشن‬ ‫فارغ التحصیلشدم‪.‬‬ ‫سال ‪ 1362‬اولین تجربۀ مربی گری رسمی من به پرتوجوها بود‬ ‫که البته به شــکل خصوصی و فردی انجام می شد‪ .‬سال ‪ 1376‬از‬ ‫ســازمان تربیت بدنی حکم مربی گری یوگا دریافت کردم و دو سال‬ ‫بعد هم باشگاه یوگا دایر نمودم‪.‬‬ ‫اولین تجربۀ تدریس تان را بیان نمایید‪.‬‬ ‫اولین تجربه ای که در تدریس داشتم درواقع تدریس به خودم بود‪.‬‬ ‫حس می کردم به درک بیشتر و عمیق تری از خود و محیط پیرامونم‬ ‫رسیده ام‪ .‬انگار از خواب سنگینی بیدار شده بودم‪ .‬می خواستم بیشتر‬ ‫بدانم و عشــق‪ ،‬ارامش و سرور بیشــتری پیدا کرده بودم‪ .‬در مورد‬ ‫تدریس به پرتوجویان دقیقاً یادم نیســت کدام اولین تدریسم بود‪.‬‬ ‫تنها چیزی که به خاطر دارم این اســت که همۀ افراد کالس بعد از‬ ‫چند حرکت ساده و راحت در یک بازۀ زمانی کوتاه گفتند که انگار‬ ‫دوباره زنده شده اند و از استرس‪ ،‬ناراحتی های گذشته و نگرانی های‬ ‫اینده هیچ خبری نیست‪ .‬بعضی ها نمی توانستند باور کنند‪ .‬حتی بعد‬ ‫از کالس هم پرتوجوها دل شان نمی خواست از کالس بیرون بروند‪.‬‬ ‫دوســت داشتند ساعت ها در ان فضا و مکان‪ ،‬به قول خوشان رها و‬ ‫ازاد باشند‪.‬‬ ‫انسان تاثیرات فوق العاده ای دارد‪ .‬پس از کششی که به عضالت داده‬ ‫می شود‪ ،‬کارایی انفجاری عضالت به طرز معجزه اسایی باال می رود‪ .‬بر‬ ‫تنفس هم اثر فوق العاده ای دارد و ظرفیت ریه ها را باال می برد‪ .‬عالوه‬ ‫بر این ها در بعد ذهنی‪ ،‬تمرینات مدیتیشن می تواند اندورفین را در‬ ‫مغز انسان باال برده و به بیشتر از مقادیری که در دوپینگ ها استفاده‬ ‫می شود‪ ،‬برساند‪.‬‬ ‫ممکن اســت اثرات یوگا را بر جســم و ذهن برای مان‬ ‫شرح دهید؟‬ ‫یوگا عالوه بر اینکه ورزش مفیدی برای سیستم عضالنی‪ ،‬اسکلتی‪،‬‬ ‫تنفســی و گوارشی است و برای همۀ ان ها حرکاتی تقویت کننده‬ ‫تعریف کرده است؛ به واسطۀ جامعیتی که در ارائۀ تکنیک های ذهنی‬ ‫و اثرات چشــمگیرش بر افزایش توان ذهنــی و انرژی های روانی و‬ ‫روحی دارد‪ ،‬در دنیای امروز روزبه روز کاربرد بیشتری می یابد‪.‬‬ ‫از طرفی یوگا ورزشی است که به عنوان راهبردی کلی در باال بردن‬ ‫سطح سالمت جامعه‪ ،‬پیشگیری از بیماری ها‪ ،‬درمان و توانبخشی‬ ‫مورد قبول برنامه های بهداشــتی جوامع مختلف علمی قرار گرفته‬ ‫قهرمانی ان در سطح بین المللی باعث‬ ‫اســت و از سویی دیگر‪ ،‬بُع ِد‬ ‫ِ‬ ‫شده است عالوه بر جنبۀ ورزشی‪ ،‬جنبۀ فرهنگی و تبلیغاتی و حتی‬ ‫گاهی سیاسی هم برای کشورها داشته باشد‪ .‬برنامه ریزی کالنی که‬ ‫در ســازمان ها و موسسات برای یوگا شده اســت این ادعا را تایید‬ ‫می کند که با روند رو به گسترش علوم روانی و ذهنی‪ ،‬جوامع علمی‬ ‫به ابعاد ذهنی وجود انسان به عنوان جزئی برابر و گاهی فراتر از جسم‬ ‫پی برده اند‪.‬‬ ‫یوگا باعث باال رفتن کارایی ورزشکاران سایر رشته ها به خصوص‬ ‫ورزش های قهرمانی می شود‪ .‬از لحاظ ذهنی و فیزیولوژیک بر بدن‬ ‫اساس ًا مکانیسم و نحوۀ اثرگذاری یوگا چگونه است؟‬ ‫در یوگا تفاوتی بین افکار و احساسات نیست‪ .‬هر دو از یک انرژی‬ ‫نشــات می گیرند‪ .‬انچه به ان ذهن می گوییــم چهار بعد دارد‪-1 :‬‬ ‫بودهی‪( :‬خرد و قدرت تحلیل)‪ -2 ،‬ماناس‪( :‬قدرت تفکر و برنامه ریزی‬ ‫روزمره)‪ -3 ،‬چیتا‪( :‬خاطرات و حس ها) و ‪ -4‬اهامکار‪( :‬من و اگاهی‬ ‫از خود)‬ ‫یوگا ذهن را مدیریت می کند‪ ،‬با یوگا تموجات ذهنی کاهش پیدا‬ ‫می کند‪ ،‬ارتباط بین ذهن و حواس پنج گانه قطع می شود‪ ،‬انضباط‬ ‫ذهنی باال می رود‪ ،‬فرد مهارت قطع افکارش را پیدا می کند و می تواند‬ ‫با خویشتن خویش مواجه شود‪.‬‬ ‫اجرای اساناها و پرانای سیال بر جسم ما تاثیر می گذارند که در‬ ‫نهایت منجر به ارامش ذهن می گردد‪ .‬تنفس و توجه به دم و بازدم‬ ‫درواقع نوعی تمرین تمرکزی است‪ .‬درواقع هاتایوگا جسم و انرژی ها‬ ‫را متعادل و ذهن را تا حدودی ارام می نماید‪.‬‬ ‫راجایوگا از طریق اثرگذاری بر ذهن‪ ،‬ان را پاالیش‪ ،‬مرتب و تربیت‬ ‫می کند و توانایی مواجهه با خویشتن را به وجود می اورد‪ .‬همچنین‬ ‫با اســتفاده از بهاکتی یوگا‪ ،‬احساسات و عواطف متعادل می شوند‬ ‫و بنابراین می تــوان ادعا کرد که یوگا ابزار قدرتمندی در دســت‬ ‫روانپزشکان در جهت تسهیل روند درمان بیماران است‪.‬‬ ‫دانش یوگا خرداد ‪ |1397‬شماره ‪116‬‬ ‫‪43‬‬ ‫ظاهرا ً در زمینۀ مدیتیشن هم فعالیت هایی داشته اید‪ ،‬از شــرایط شخص به سطح ذهن بیاید و ان زمان است که فرد امادۀ‬ ‫حرکت‪ ،‬خالقیت و موفقیت می گردد‪ .‬هر جا من و دل حضور داشته‬ ‫تجربه های تان در این مسیر برای مان بگویید‪.‬‬ ‫از ســال ‪ 1360‬یعنی ‪ 37‬ســال پیش با تکنیک های کاربردی و باشــد‪ ،‬حضور ذهن برقرار اســت و هر جا من و دل در انجا نباشد‬ ‫ذهنی راجایوگا و بعد سیدهی کار می کردم‪ .‬دوره های مختلفی را در حواس پرتی وجود دارد‪.‬‬ ‫داخل و خارج از ایران در مورد تکنیک های ذهنی و روانی گذراندم‬ ‫مدیتیشــن چه نقشــی میتواند در روابط اجتماعی و‬ ‫و در این زمینه ها چند برنامۀ پخش زنده هم در تلویزیون داشتم‪.‬‬ ‫فعالیت های روزانۀ افراد داشته باشد؟‬ ‫با مدیتیشــن می توان به ســازگاری اجتماعی‪ ،‬بهبود عملکرد‬ ‫چرا مدیتیشــن را بهعنوان محور اصلــی فعالیتهایتان‬ ‫شخصی‪ ،‬افزایش رضایت شخصی‪ ،‬انطباق پذیری‪ ،‬واکنش مناسب در‬ ‫انتخاب کردید؟‬ ‫همیشــه دوست داشــتم از خودم‪ ،‬دیگران و طبیعت شناخت و برابر محیط و پاالیش و رشد اجتماعی رسید‪.‬‬ ‫تاثیر مدیتیشن بر فعالیت های روزانه شامل افزایش ضریب رشد‬ ‫اگاهی بیشــتری داشته باشم‪ .‬به دنبال زندگی پویا و حضور واقعی‬ ‫بودم که البته تمام این موارد به ذهن و تفکر مربوط می شود‪ .‬انچه هوشمندی‪ ،‬افزایش قابلیت فراگیری‪ ،‬توانایی حل مسئله‪ ،‬افزایش‬ ‫مســلم اســت تا ذهن‪ ،‬پاالیش و انرژی الزم را نداشته باشد درک بهره وری‪ ،‬افزایش خالقیت‪ ،‬افزایش اعتماد به نفس‪ ،‬رشد شخصیت‬ ‫درســتی از موضوعات نخواهد داشت‪ .‬پس باید اول روی ذهن کار و ده ها مورد مثبت دیگر است‪.‬‬ ‫مدیتیشن را بیشتر به چه قشری از جامعه توصیه می کنید؟‬ ‫کرد‪ .‬عموم مردم دنیا از ‪ 5‬درصد و دانشــمندان از ‪ 12‬تا ‪ 16‬درصد‬ ‫ســوال جالبی است ولی مثل این است که بگوییم فکر‪ ،‬اندیشه‪،‬‬ ‫از مغزشان استفاده می کنند‪ .‬اما با مدیتیشن می شود این عدد را به‬ ‫‪ 100‬درصد رساند‪ .‬واقعیتی که می خواهم با شما در میان بگذارم این خالقیت و موفقیت برای چه جامعه ای مفید است؟ خب مسلماً برای‬ ‫اســت که در این سال ها چیزی که بیشتر از تحصیالت و دوره های همۀ اقشار جامعه مفید است و قاعدتاً قشری که بیشتر تحت فشار‬ ‫اســترس و کمبودهای روانی‪ ،‬فرهنگی و اجتماعی هستند بیشتر‬ ‫مختلف به من کمک کرد‪ ،‬مدیتیشن و مراقبه بود‪.‬‬ ‫می توانند از ان برای رفع مشکالت شــان بهــره ببرند‪ .‬طول عمر‪،‬‬ ‫این روزها عدم تمرکز به مشکل بزرگ خیلی ها تبدیل شده ســامت قلب و عروق‪ ،‬عادات مثبت بهداشتی‪ ،‬سطح خوشحالی‪،‬‬ ‫است و دائم ًا شکایت می کنند که هنگام انجام کارها‪ ،‬مرتب سطح سالمت فردی‪ ،‬هشیاری‪ ،‬سالمت فکر و روان نه تنها برای رفع‬ ‫ذهن شان این سو و ان سو می رود‪ .‬در مورد نقش مدیتیشن مشکالت و نیازها کاربرد دارد‪ ،‬بلکه انسان را به سوی تکامل‪ ،‬شناخت‬ ‫و اگاهی بیشتر نیز پیش می برد‪.‬‬ ‫در کنترل ذهن برای مان بگویید‪.‬‬ ‫بله‪ ،‬همۀ مــا در زندگی روزمره از اشــفتگی های ذهنی در رنج‬ ‫یکی از تکنیکهای مدیتیشــن را برای خوانندگان مجله‬ ‫هستیم‪ .‬خواب های ناارام‪ ،‬افکار اشفته‪ ،‬گفتگو های ذهنی بی پایان‬ ‫حین انجام کار و عدم تمرکز از جملۀ این اشفتگی هاســت‪ .‬اغلب شرح دهید تا با نحوۀ انجام دادن ان در منزل اشنا شوند‪.‬‬ ‫تکنیک های کالسیک و کاربردی مدیتیشن از طریق اطالع رسانی‪،‬‬ ‫دچار سوء تفاهم می شویم‪ ،‬شنونده های خوبی نیستیم‪ ،‬دائم در حال‬ ‫قضاوت کردن هستیم و با خودمان و دیگران درگیریم‪ .‬این اتفاقات نگارش‪ ،‬کتاب و روش های این چنینی تجربیات عمیقی را برای فرد‬ ‫سطح انرژی و اگاهی مان را پایین می اورد‪ .‬در ابتدایی ترین شرایط به همراه نخواهد داشت‪ .‬این کار شرایط خاص خودش را دارد‪ .‬ولی‬ ‫باعث گرفتگی عضالت شانه و گردن و سردرد می شود و در مراحل برای اشنایی خواننده های محترم مجله با مدیتیشن‪ ،‬یک تکنیک‬ ‫تنفسی ساده می دهم‪ .‬چشم های خود را ببندید و اگاهانه به نفس و‬ ‫بعدی به سایر اندام های بدن نیز اسیب خواهد زد‪.‬‬ ‫اما مدیتیشــن با ارام کردن ذهن‪ ،‬سکوت ذهنی را برای مان به دم و بازدم تان توجه کنید‪ .‬بدون هیچ قضاوتی شاهد نفس کشیدن‬ ‫ارمغان می اورد‪ ،‬افکار اشــفته را کنار می زند‪ ،‬به گفتگوهای درونی خود باشید‪ .‬پنج تا ده دقیقه در همین حالت بمانید و بعد از ان حالت‬ ‫پایان می دهد‪ .‬البته از تمرینات تنفسی هم نباید غافل بود‪ .‬چراکه خارج شوید‪ .‬با تمرین مداوم و انجام این کار به طور روزانه قطعاً شاهد‬ ‫این تمرینات باعث می شود هر لحظه به بدن خود بیشتر اگاه شویم تاثیر شگفت اوری بر ظرفیت روانی خود خواهید بود‪.‬‬ ‫و با تمرکز بر امد و رفت نفس از ریه ها‪ ،‬افکار را از مســائل منفی و‬ ‫در پایان اگر پیامی برای خواننــدگان مجلۀ یوگا دارید‬ ‫غیرضروری به درون خودمان معطوف کنیم‪.‬‬ ‫بیاننمایید‪.‬‬ ‫با ســپاس و قدردانی از مجموعۀ باارزش و کاربردی مجلۀ دانش‬ ‫‪ Mindfulness‬یا حضور ذهن از موضوعات مهم مطرح در‬ ‫حوزۀ ذهن پژوهی است‪ .‬ان را چطور معنا میکنید و بگویید یوگا‪ ،‬خدمت خوانندگان عرض می کنم که تکامل‪ ،‬انسان بودن‪ ،‬فکر‬ ‫کردن‪ ،‬درست اندیشی‪ ،‬صداقت‪ ،‬شادکامی‪ ،‬ارامش‪ ،‬خالقیت‪ ،‬نشاط‬ ‫چطور میتوان به ان دست یافت‪.‬‬ ‫هنرمند کسی است که ما را از گذشته و اینده به زمان حال بیاورد‪ .‬درون‪ ،‬رضایــت و موفقیت همان چیزهایی هســتند که خدا برای‬ ‫ِ‬ ‫شــناخت بودن‪ ،‬ما را به زمان حال می اورد‪ .‬زندگی در تک تک ما می خواهد‪ .‬انچه خدا می خواهد خوبی‪ ،‬کمال‪ ،‬تســلط و‬ ‫درک و فهم‬ ‫زمــان حال جریان دارد‪ .‬بی ذهنی این نیســت که در ذهن چیزی قدرت است‪ .‬خدا می خواهد که بندۀ خاکی افالکی شود و از فرش به‬ ‫نباشد‪ ،‬بلکه به این معناست که افکار به شکلی اگاهانه طبقه بندی عرش برسد‪ .‬این ها چیزهایی است که خدا برای بندگانش می خواهد‬ ‫شــوند و در موقع نیاز مورد استفاده قرار گیرند‪ .‬البته باید اول ذهن و می توان گفت کســی که به یکی از این ســاحت ها دست یابد به‬ ‫را از طریق مدیتیشــن ارام کرد تا حوزۀ کار مجددا ً بازسازی شود‪ ،‬موفقیت رسیده است‪.‬‬ ‫‪44‬‬ ‫دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا‬ ‫تاثیر یوگا بر کودکان مبتال به اوتیسم‬ ‫الیزابت راوون* ‪ /‬برگردان‪ :‬پدرام نظری‪ ،‬مربی یوگا‬ ‫اوتیسم نوعی اختالل رشدی است که با رفتارهای غیرطبیعی در حوزۀ‬ ‫حرکتی‪ ،‬ارتباطی و احساسی مشخص می شود‪ .‬عالئم این اختالل تا پیش‬ ‫از سه سالگی بروز می کند و علت اصلی ان ناشناخته است‪ .‬این اختالل بر‬ ‫رشد طبیعی مغز در حیطۀ تعامالت اجتماعی و مهارت های ارتباطی تاثیر‬ ‫می گذارد و کودکان و بزرگســاالن مبتال به اوتیسم‪ ،‬در ارتباطات کالمی‬ ‫و غیرکالمی‪ ،‬تعامالت اجتماعی و فعالیت های مربوط به بازی‪ ،‬مشــکل‬ ‫دارند و در برخی موارد رفتارهای خودازارانه و پرخاشــگری نیز در ان ها‬ ‫دیده می شود‪ .‬در این مطلب به تاثیری که یوگا می تواند بر رفع یا تخفیف‬ ‫نشانه های این بیماری داشته باشد خواهیم پرداخت‪.‬‬ ‫به طور کلی تاثیر یوگا بر اوتیسم را می توان در سه مقوله دسته بندی کرد‪:‬‬ ‫‪ -1‬افزایش گسترۀ مهارت هاى حرکتى‪:‬‬ ‫کودک مبتال به اوتیسم‪ ،‬از مهارت هاى حرکتى کمترى نسبت به کودکان‬ ‫معمولی برخوردار اســت‪ .‬این گونه کودکان یا درکــى از حرکات ندارند و یا‬ ‫حرکات شان را بسیار کند انجام مى دهند‪ .‬تمرینات یوگا باعث ایجاد حرکت در‬ ‫عضالت‪ ،‬افزایش تعادل و باالبردن استحکام بدن مى گردد؛ بنابراین تا حدودى‬ ‫مى توان با انجام دادن تمرینات یوگا‪ ،‬اگاهى کودک را از بدن خویش و فضاى‬ ‫پیرامونش افزایش داد‪ .‬زمانى که مهارت هاى حرکتى افزایش یابند‪ ،‬کودک در‬ ‫برقرارى ارتباط با دیگران نیز‪ ،‬توانمند تر مى گردد‪.‬‬ ‫‪ -2‬افزایش صمیمیت و کمک به برقرارى روابط اجتماعى‪:‬‬ ‫کودک مبتال به اوتیسم عم ً‬ ‫ال توانایى ارتباط برقرار کردن با دیگران را ندارد‬ ‫و رفتار و عکس العمل مناسبى از خود نشان نمى دهد‪ .‬انجام دادن تمرین هاى‬ ‫یوگا باعث مى شود اگاهى کودک از خود و شرایط محیطى اش بیشتر شود و‬ ‫این افزایش اگاهى‪ ،‬توانایى برقرارى ارتباط با دیگران را در وی باال می برد و در‬ ‫نتیجه روابط اجتماعى او را بهتر مى کند‪ .‬تمرین هاى دسته جمعى یا دو نفره در‬ ‫کالس‪ ،‬کمک زیادی به این مسئله می کند‪.‬‬ ‫‪ -3‬ایجاد تعادل احساسى‪:‬‬ ‫کودک مبتال به اوتیســم بسیار تحریک پذیر و حساس است‪ .‬صداى بلند‪،‬‬ ‫نور زیاد‪ ،‬عطر و طعم تند و شــدید‪ ،‬سطح زبر و‪ ...‬او را بسیار ناراحت می کند‪.‬‬ ‫محیط ارامش بخش کالس یوگا همراه با موزیک مالیم‪ ،‬نور کم‪ ،‬تشک نرم و ‪...‬‬ ‫مکان مناسبی براى ایجاد ارامش و لذت در کودک است‪ .‬همچنین تمرین هاى‬ ‫فیزیکى یوگا باعث تخلیۀ فشارهاى عصبى و ایجاد ارامش درونى و احساسى‬ ‫در کودک مى گردد‪.‬‬ ‫به جز سه دسته بندی باال‪ ،‬یوگا مزایای دیگری نیز برای کودکالن اوتیسمی‬ ‫دارد که به طور خالصه از این قرارند‪:‬‬ ‫یوگا به کودکان مبتال به اوتیسم کمک مى کند شرایط روحى و احساسى یشان‬ ‫را سر و سامان دهند‪ .‬اگاهى از شرایط بدن و تنفس به ان ها کمک مى کند در‬ ‫زمان خشم و ناراحتى‪ ،‬بتوانند رفتار خود را مدیریت کنند‪.‬‬ ‫یوگا‪ ،‬فراتر از تمرین هاى فیزیکى است‪ .‬ترکیب تمرین هاى فیزیکى‪ ،‬تنفسی‪،‬‬ ‫ل شدن بخش احساسى‬ ‫موزیک‪ ،‬داستان و شــعرخوانى در کالس‪ ،‬باعث فعا ‬ ‫ذهن کودک مى گردد‪ .‬این امر به افزایش اگاهى کودک نسبت به احساسات‬ ‫خود و دیگران و همچنین برقرارى ارتباط بهتر کمک مى کند‪.‬‬ ‫یکی دیگر از مزایای کالس های یوگا برای کودکان اوتیسمی این است که‬ ‫این کالس ها در یک زمان‪ ،‬روز‪ ،‬مکان و فضاى مشخص برگزار مى شوند‪ .‬این‬ ‫ثبــات در فضا و زمان تمرین‪ ،‬باعث افزایش میــزان اعتماد و ارامش کودک‬ ‫مى گردد و او را تشویق مى کند که با رضایت کامل به این مکان امن بازگردد‪.‬‬ ‫مشارکت والدین در یوگای کودک‬ ‫در کالس هاى یوگایى که به طور خاص برای این دسته از کودکان طراحی‬ ‫شــده است‪ ،‬تمرین هاى فیزیکى به صورت تصویرى و به کمک فلش کارت‬ ‫اموزش داده مى شوند‪ .‬پدر و مادر مى توانند با استفاده از این فلش کارت ها‬ ‫در منزل‪ ،‬به صورت گروهى تمرین کنند‪ .‬این کار موجب افزایش صمیمیت با‬ ‫کودک و ارامش بخشیدن به او می شود‪.‬‬ ‫*‪Elizabeth Rowan‬‬ ‫مربی جهانگردی است که در بیشتر نقاط امریکا‪ ،‬اروپا و اسیا‬ ‫به امــوزش و تدریس یوگا پرداخته اســت‪ .‬او در حال حاضر در‬ ‫گرجستان زندگی می کند و به اموزش یوگا به کودکان اوتیسمی‬ ‫اشتغال دارد‪.‬‬ ‫دانش یوگا خرداد ‪ |1397‬شماره ‪116‬‬ ‫‪45‬‬ ‫یوگا؛ یار شما در خانه‬ ‫مرکز یوگای شیواناندا‪/‬برگردان‪ :‬گروه ترجمه‬ ‫کتاب ‪ yoga your home practice companion‬اولین بار در سال ‪ 2009‬توسط مرکز‬ ‫یوگاودانتای شیواناندا در انگلستان به چاپ رسید‪ .‬این کتاب که به شرح بسیاری از حرکات‬ ‫یوگا‪ ،‬تکنیک های تمرکز فکر‪ ،‬مدیتیشن و انواع پرانایاما می پردازد‪ ،‬در ‪ 256‬صفحه به طور‬ ‫تمام مصور منتشر گردیده است‪ ،‬این کتاب اولین بار توسط «مجله دانش یوگا» ترجمه شده‬ ‫و از تیرماه سال ‪ 1394‬درهر شماره مجلۀ دانش یوگا به چاپ رسیده است‪.‬‬ ‫کبوتر‬ ‫کشاندن دست ها تا باالی سر در حالت نشسته و رساندن ان به کف پا‪ ،‬تجربۀ بسیار هیجان انگیزی است‪ .‬با‬ ‫این کار ستون فقرات کام ً‬ ‫ال کشیده می شود‪ .‬بعد از این حرکت‪ ،‬ارام گیرید و در وضعیت «کودک» ریلکس کنید‪.‬‬ ‫‪ -2‬وزن تان را روی پای‬ ‫چپ تــان بیندازید و کاری‬ ‫کنید هر دو کفۀ باسن صاف‬ ‫روی مت قرار داشته باشند‪.‬‬ ‫به ارامی و به طور ریتمیک‬ ‫از شکم تان نفس بکشید‪.‬‬ ‫مبتدی‬ ‫‪ -1‬دو زانو روی زمین نشسته‬ ‫و دســت ها را روی ران هــا قرار‬ ‫دهید طوری که کف دست ها به‬ ‫سمت پایین باشد‪.‬‬ ‫کمر‪،‬‬ ‫گردن و سر‬ ‫باید در یک‬ ‫راستا باشند‪.‬‬ ‫باسن ها‬ ‫باید حتما ً صاف‬ ‫روی زمین قرار‬ ‫گیرند‪.‬‬ ‫سینه‬ ‫را باز کنید‬ ‫کف‬ ‫پایی که تا‬ ‫شد ه است باید‬ ‫ریلکس باشد‪.‬‬ ‫‪46‬‬ ‫دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا‬ ‫‪ -3‬در همان حال که مشغول تنفس ارام و ریتمیک هستید‪،‬‬ ‫پای راســت تان را به سمت عقب دراز و انگشتانش را تیز کنید‪.‬‬ ‫خودتان را با دســت هایتان نگه دارید تا ستون فقرات تان صاف‬ ‫بماند‪ .‬کف پای چپ تان را مقابل کفل راســت تان قرار دهید‪ .‬به‬ ‫اندازۀ چندین بار نفس کشیدن‪ ،‬در این وضعیت بمانید‪ ،‬سپس یا‬ ‫وارد مرحلۀ ‪ 4‬شوید و یا پاها یتان را رها کنید‪ ،‬حرکت را در سمت‬ ‫دیگر بدن تان تکرار نمایید و در اخر ریلکس کنید‪.‬‬ ‫باسن‬ ‫را به سمت‬ ‫باال بکشید‬ ‫ساق‬ ‫پا باید‬ ‫ریلکس‬ ‫باشد‪.‬‬ ‫متوسط‬ ‫‪ -4‬زانوی راســت تان را خم کنید‪ ،‬دســت راست تان را به پایتان‬ ‫برسانید و پاشــنۀ پای راست تان را به باسن سمت راست تان فشار‬ ‫دهیــد‪ .‬به اندازۀ چند نفس در این وضعیت بمانید و ســپس یا به‬ ‫مرحلۀ ‪ 5‬بروید و یا حرکت را در سمت دیگر بدن تان تکرار نمایید و‬ ‫در نهایت ریلکس کنید‪.‬‬ ‫دست‬ ‫را روی ران‬ ‫قرار دهید‬ ‫پیشرفته‬ ‫‪ -5‬با دست راســت‪ ،‬لبۀ داخلی کف‬ ‫پای راست را بگیرید‪ .‬دست چپ را روی‬ ‫زمین و کنار کفل چپ تان بگذارید تا به‬ ‫تعادل تان کمک شود‪ .‬تنفس تان باید روان‬ ‫و ریتمیک باشد‪.‬‬ ‫کشش‬ ‫ران را‬ ‫احساس‬ ‫کنید‪.‬‬ ‫‪ -6‬ســرتان را عقب ببرید و با دســت‬ ‫راســت‪ ،‬پای راست تان را به سمت شانه ها‬ ‫بکشــید‪ .‬همچنان به تنفس ریتمیک تان‬ ‫ادامه دهید و ارنج راســت تان را باال ببرید‪.‬‬ ‫با دســت چپ تان که روی زمین اســت‪،‬‬ ‫تعادل تان را حفظ کنید‪.‬‬ ‫‪ -7‬برای رسیدن به مرحلۀ نهایی حرکت‪ ،‬به صورت ریتمیک‬ ‫نفس بکشید تا تعادل تان حفظ شود‪ ،‬دست چپ تان را به باالی‬ ‫سرتان ببرید و انگشتان دست چپ را در کنار دست راست‪ ،‬به کف‬ ‫پای راست تان برسانید‪ .‬سعی کنید پای راست تان را به سمت فرق‬ ‫سرتان بکشید‪ .‬به اندازۀ چند تنفس در این وضعیت بمانید‪ ،‬سپس‬ ‫خود را رها کنید و حرکت را در سمت دیگر بدن تان تکرار نمایید‪.‬‬ ‫سینه‬ ‫را به طور‬ ‫کامل باز کنید‬ ‫تعادل تان‬ ‫را روی دو پا‬ ‫نگه دارید‬ ‫تعادل تان‬ ‫روی ساق پای‬ ‫جلو باشد‬ ‫تعادل تان‬ ‫روی ران پای‬ ‫عقبی باشد‬ ‫دانش یوگا خرداد ‪ |1397‬شماره ‪116‬‬ ‫‪47‬‬ ‫بیرون ز تو نیست هر چه در عالم هست‬ ‫از خود بطلب هر انچه خواهی که تویی‬ ‫واژۀ یوگا در زبان سانســکریت از ریشۀ‬ ‫لغوی ‪ yuj‬یا ‪ yoke‬به معنای متحد کردن‪،‬‬ ‫یکی کردن‪ ،‬اتصال و اتحاد برگرفته شده‬ ‫است که به نوعی اتحاد میان جسم‪ ،‬ذهن‬ ‫و روح محســوب می گردد‪ .‬یــوگا درواقع‬ ‫مجموعــۀ مراحل و تمریناتی اســت که‬ ‫منجر به ایجاد اتحاد و یکپارچگی و تعادل‬ ‫در عملکرد بهینۀ جســم‪ ،‬ذهن و بخش‬ ‫لطیف تر وجود ما‪ ،‬روح و روان‪ ،‬می گردد یا‬ ‫در سطحی عمیق تر یوگا ما را با خودمان‬ ‫(خو ِد حقیقی مــان)‪ ،‬با یکدیگر‪ ،‬با جهان‬ ‫پیرامون مان و سرانجام حقیقت وجودمان‬ ‫و کل هستی مرتبط می کند‪.‬‬ ‫ایجاد اتصالی چنین عمیق در سطحی‬ ‫این چنین گسترده که در برگیرندۀ تمام‬ ‫هستی و اجزاء خرد و کالن ان است‪ ،‬تنها و‬ ‫تنها در پرتوی داشتن صلح و ارامش عمیق‬ ‫درونی و همچنین بینشی مبتنی بر وجود‬ ‫ارتباط میان ظریف ترین اجزاء هر یک از ما‬ ‫با یکدیگر در گسترۀ عظیم هستی امکان‬ ‫دارد‪ .‬چراکه هر یک از ما توسط پیوندهای‬ ‫پنهان بیکرانی با تمام اجزاء هســتی در‬ ‫اتصال هســتیم و کوچک ترین تغییر در‬ ‫ارتعاشــات ما بازتاب های گسترده ای در‬ ‫جهان پیرامون مان به وجود می اورد‪ .‬پس‬ ‫چطــور می توان صلــح و ارامش را بدون‬ ‫تحقــق در جهــان درون‪ ،‬فقط در جهان‬ ‫بیرون ایجاد کرد؟‬ ‫منبعی از حرارت و اتش چگونه می تواند‬ ‫پیرامــون خــود را خنک کنــد؟ این از‬ ‫ساده ترین قوانین هستی است‪ .‬یک جسم‬ ‫داغ اطراف خود را گــرم می کند‪ .‬چطور‬ ‫ممکن است یک جسم داغ در پیرامونش‬ ‫برودت و خنکی ایجاد کند؟‬ ‫در اوپانیشــاد‪ ،1‬که از کهن ترین متونی‬ ‫است که به مطالعۀ فلسفۀ وجودی انسان‬ ‫می پردازد‪ ،‬امده است‪:‬‬ ‫«جوهر و ذات ما دارای سه جزء اصلی‬ ‫به نام های اناندا‪ ،2‬چیت‪ 3‬و َست‪ 4‬می باشد‪.‬‬ ‫«ست» به معنای حقیقت‪ ،‬هستی یا بودن‬ ‫َ‬ ‫و زیستن ناب و خالص‪« ،‬چیت» به معنای‬ ‫اگاهی‪ ،‬دانستن‪ ،‬دانش و هوشیاری ناب و‬ ‫خالص و «اناندا» به معنای شادمانی‪ ،‬لذت‬ ‫و خوشی خالص و پاک و ناب است‪.‬‬ ‫بر پایۀ همین اصل ذاتی‪ ،‬همۀ ما همواره‬ ‫نیازی درونی برای دستیابی به شادمانی و‬ ‫‪48‬‬ ‫دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا‬ ‫صلح و ارامش داریم‪ ،‬چراکه این سرشت‬ ‫اصلی ماست که به دلیل حجاب نااگاهی از‬ ‫ان غافل گشته و قادر به تشخیص و لمس‬ ‫ان نیستیم‪ .‬اما همواره گرایشی از درون‪،‬‬ ‫از عمــق جان‪ ،‬برای این اتصــال و اتحاد‬ ‫حس می کنیم‪.‬‬ ‫بشر امروز مانند طفلی گرسنه و تشنه‬ ‫بی قراری می کنــد‪ .‬او می داند که چیزی‬ ‫کم اســت‪ ،‬چیزی ناقص است‪ .‬او نیاز به‬ ‫صلح‪ ،‬ارامش و شادمانی را حس می کند‪.‬‬ ‫به نقصان ان واقف است‪ ،‬اما نمی داند ان‬ ‫را کجا جستجو کند‪ .‬مانند طفلی گریان‬ ‫فریاد و فغان صلح و ارامش سر می دهد‪.‬‬ ‫فغانــی که خودگاه به نــزاع و درگیری و‬ ‫ایجاد خشونت منتهی می شود‪ .‬بی خبر از‬ ‫انکه هر انچه نیــاز دارد در درون خود او‬ ‫نهفته است و یوگا راه این پیوند و اتصال با‬ ‫عمق جان است‪.‬‬ ‫برای تحقق ارامــش باید به منبعی از‬ ‫ارامش بدل شد‪.‬‬ ‫‪5‬‬ ‫مهاتما گاندی بر اساس اصول اهیمسا‬ ‫(به معنای پرهیز از خشونت‪ ،‬اولین بخش‬ ‫از یاما‪ 6‬در مراحل هشــت گانۀ یوگا است)‬ ‫جنگ بشردوســتانه را رد می کند‪ .‬اعتقاد‬ ‫او به عدم خشونت تنها در مورد جنگیدن‬ ‫یا نجنگیدن نیســت‪ .‬این فلســفه بسیار‬ ‫گسترده اســت‪ .‬انســان ممکن است با‬ ‫روش های متنوعی به خشــونت متوسل‬ ‫شود‪ .‬برخی خشونت ها با نیروی فیزیکی‬ ‫و بســیاری نیز بدون ابزار فیزیکی اعمال‬ ‫می شوند‪ .‬برخی روش ها نرم هستند‪ .‬همۀ‬ ‫این خشونت ها به بخشی از زندگانی بشر‬ ‫تبدیل شــده اند‪ .‬همۀ کارهایی که برای‬ ‫محروم کردن‪ ،‬فریب‪ ،‬اســتثمار‪ ،‬اهانت به‬ ‫حرمت واالی انسانی انجام می شود نوعی‬ ‫خشونت است‪.‬‬ ‫از ایــن منظــر چیزی به نــام جنگ‬ ‫بشردوســتانه وجود ندارد‪ .‬جنگ‪ ،‬جنگ‬ ‫اســت‪ .‬هر چه باشد‪ ،‬وحشــی و بی رحم‬ ‫اســت‪ .‬فلسفۀ عدم خشــونت یا اهیمسا‬ ‫تنها دربارۀ پرهیز از جنگ نیســت‪ ،‬بلکه‬ ‫مفهوم صلح را در سطحی عمیق تر بررسی‬ ‫می کند و ان را بر پایۀ احترام‪ ،‬غمخواری‪،‬‬ ‫عشــق‪ ،‬تفاهم و ایجاد همبســتگی های‬ ‫انسانی می داند‪ .‬گاندی معتقد است محبت‬ ‫نیرومندتریــن قدرتی اســت که جهان‬ ‫در اختیار دارد‪ .‬عدم خشــونت تنها از راه‬ ‫زیستن با ان پایدار می ماند‪ .‬به نظر او صلح‬ ‫یوگا و صل‬ ‫لح جهانی‬ ‫سهیالتاج بخش‬ ‫وقتی حاکم می شود که عشق‪ ،‬قدردانی‪،‬‬ ‫شفقت و احترام به ارزش های واالی انسانی‬ ‫به صورت وجه غالب درامده باشد‪ .‬مادامی‬ ‫که صلح و ارامش در قلب های مردم ایجاد‬ ‫نشود نمی تواند در جهان پدید اید‪.‬‬ ‫«تا زمانی که ما خــود به تغییری که‬ ‫ارزوی تحقق ان را در جهان داریم‪ ،‬تبدیل‬ ‫نشویم‪ ،‬هرگز تغییری رخ نخواهد داد‪».‬‬ ‫در این نگاه‪ ،‬صلح دارای رشدی فراگیر‬ ‫از درون به بیرون است‪ .‬از حرکتی فردی‬ ‫اغاز شــده و در ســطحی جهانی رو به‬ ‫رشد خواهد بود و اینجاست که تعالیم و‬ ‫اموزه های یوگا‪ ،‬لزومی شفاف تر می یابند‪.‬‬ ‫تا همیــن اواخر‪ ،‬درک علمی از قوانین‬ ‫طبیعت بسیار ناقص بود‪ .‬مطالعات علمی‬ ‫به دقت کنترل شده ای بین ‪ 7‬ژوئن تا ‪30‬‬ ‫جــوالی ‪ 1993‬حدودا ً به مدت دو ماه در‬ ‫ن دی سی امریکا در زمینۀ‬ ‫شهر واشــنگت ‬ ‫اثرات مدیتیشن بر کاهش خشونت و جرم‬ ‫و جنایت صورت گرفت‪.‬‬ ‫این تحقیقات بر اساس استانداردهای‬ ‫معمول علوم اجتماعی بسیار قابل اعتماد‬ ‫اســت‪ .‬از ابتدای این تحقیق‪ ،‬گروهی از‬ ‫مدیتیشــن کنندگان که تعدادشــان از‬ ‫‪ 800‬نفر اغاز شــد و طی این بازۀ زمانی‬ ‫دو ماهه به چهار هزار نفر رســید‪ ،‬به طور‬ ‫منجســم در شهر واشــنگتن دی سی به‬ ‫مدیتیشــن پرداختند‪ .‬به نقل از اف بی ای‬ ‫یک هفته پس از شروع تحقیقات‪ ،‬کاهش‬ ‫قابل مالحظه ای در میزان جرم و جنایت‬ ‫و خشونت در این شهر گزارش و به ثبت‬ ‫رســید‪ .‬این کاهش تا پایــان تحقیقات‬ ‫در یک روند رو به رشــد قرار داشــت و با‬ ‫رســیدن افراد به تعداد چهار هزار نفر‪ ،‬به‬ ‫اوج خود رسید‪.‬‬ ‫وقتی در نهایت پروژه پس از دو ماه به‬ ‫پایان رسید مجددا ً میزان جرم و جنایت‬ ‫روند رو به افزایشش را از سر گرفت‪.‬‬ ‫قصد اولیه از انجــام این پروژه این بود‬ ‫که نشان دهد چگونه می توان با استفاده از‬ ‫مدیتیشن‪ ،‬تغییر سطح ارتعاشات و اگاهی‬ ‫جمعی‪ ،‬به اثرات اجتماعی گسترده تری از‬ ‫جمله کاهش تمایل به جنگ و خشونت‬ ‫دست یافت‪.‬‬ ‫با توجــه به اینکه جــرم و جنایت در‬ ‫واشنگتن ســه برابر میانگین ملی کشور‬ ‫اســت و این شــهر به عنوان نقطۀ کانون‬ ‫اســترس جمعی به حساب می اید‪ ،‬شروع‬ ‫این تحقیق ان هم در فصل تابســتان و‬ ‫روزهای گرم و بلند (چراکه با توجه به امار‬ ‫ثبت شــده در ماه های گرم سال‪ ،‬میزان‬ ‫جــرم و جنایت به حداکثــر میزان خود‬ ‫می رسد) با تمسخر رئیس پلیس ایالتی‬ ‫مواجه شد که اظهار داشت‪« :‬در این وقت‬ ‫سال‪ ،‬فقط اگر ‪ 20‬اینج برف بیاید ممکن‬ ‫است میزان جرم و جنایت ها کم شود‪».‬‬ ‫اما نتایج تحقیقات همه را شگفت زده‬ ‫کرد‪ .‬طی بازۀ زمانی تحقیق‪ ،‬میزان جرم‬ ‫و جنایت به میــزان ‪ 23/3‬درصد کاهش‬ ‫یافت‪ .‬عالوه بر ان‪ ،‬دستاوردهای مختلف‬ ‫دیگــری از جملــه کاهــش تماس های‬ ‫اضطراری روانی‪ ،‬کاهــش موارد تروما در‬ ‫بیمارستان ها‪ ،‬کاهش شکایات به پلیس‪،‬‬ ‫کاهش مرگ هــای تصادفی و همچنین‬ ‫افزایش شــاخص کیفیــت زندگی نیز‬ ‫مشاهده شد‪.‬‬ ‫تحقیقی مشــابه در زندان تیهار‪ 7‬شهر‬ ‫دهلی نو نیز انجام شد‪ .‬این زندان به عنوان‬ ‫یک زندان مرکزی دارای ‪ 10‬هزار زندانی‬ ‫برای جرائمــی از جملــه دزدی‪ ،‬تجاوز‬ ‫جنسی‪ ،‬قتل و جنایات شنیع دیگر است‪.‬‬ ‫کنترل این تعــداد از زندانیان خطرناک‬ ‫و پرخاشــگر بــه سرپرســتی و نظارتی‬ ‫پرخاشــگرانه‪ ،‬پرتهاجم و کنترل گر نیاز‬ ‫داشت که این امر باعث می شد ج ّو زندان‬ ‫همــواره در حالتی امادۀ انفجار باشــد و‬ ‫زندانیان پس از گذراندن دورۀ محکومیت‬ ‫و خــروج از زندان‪ ،‬دســت بــه جنایات‬ ‫خطرناک تری می زدند‪.‬‬ ‫تا اینکه در می ســال ‪ 1994‬مقدمات‬ ‫اولین دورۀ مدیتیشن ویپاسانا برای هزار‬ ‫زندانی و صد نفر از کارکنان زندان فراهم‬ ‫شد‪ .‬اساس این مطالعه بر درک چگونگی‬ ‫اثرات مدیتیشــن بر گروهی ناهمگن از‬ ‫زندانیان برای رســیدن به صلح و ارامش‬ ‫ذهن و مقابله با احساســات پرخاشگرانۀ‬ ‫جرم و جنایت و همچنین بازسازی هویت‬ ‫خویش بر اســاس امید و دســتیابی به‬ ‫ارامش و صلح درونی بود‪.‬‬ ‫پس از برگزاری دوره های مدیتیشــن‬ ‫در زندان های هند‪ ،‬تغییرات چشمگیری‬ ‫در کیفیت ج ّو حاکم میان زندانیان‪ ،‬میان‬ ‫زندانیان با مسئولین زندان و همین طور‬ ‫خانواده هایشــان صــورت گرفــت‪ .‬اکثر‬ ‫زندانیان شرکت کننده در این طرح نشان‬ ‫دادند که انجام این تکنیک مدیتیشن در‬ ‫دانش یوگا خرداد ‪ |1397‬شماره ‪116‬‬ ‫‪49‬‬ ‫مدیریت خشم و و استرس به ان ها کمک‬ ‫کرده است و در ســطحی عمیق تر باعث‬ ‫شده است بتوانند صلح و ارامش درونی را‬ ‫تجربه نمایند‪.‬‬ ‫همواره در تمامی جنگ ها‪ ،‬خشــونت ها‬ ‫و سرکوب ها پیامدهای ناخوشایندی ایجاد‬ ‫می شــود که هم به قربانی و هم به طرفِ‬ ‫ازاردهنده اســیب می زند؛ زیــرا انچه با‬ ‫دیگران می کنیــد درواقع با خود کرده اید‪.‬‬ ‫تنهــا زمانی می توان از این درد و رنج فراتر‬ ‫رفــت که بتوان مســئولیت فضای درونی‬ ‫خویــش را پذیرفت‪ .‬انگاه به جای اینکه به‬ ‫جنگ با تاریکی برخیزید‪ ،‬قدمی برمی دارید‬ ‫و نور را افزایش می دهید‪.‬‬ ‫اکهــارت توله ان بخــش از وجود را که‬ ‫موجب این درد‪ ،‬رنج‪ ،‬ستیز درونی و متعاقب‬ ‫ان‪ ،‬ستیز بیرونی می شود‪« ،‬بدن دردمند» یا‬ ‫«تندیس درد» می نامد‪ .‬بی شک ان دسته از‬ ‫کشورهایی که به خشونت های جمعی اقدام‬ ‫فراوان برخاسته‬ ‫کرده اند یا متحمل رنج های‬ ‫ِ‬ ‫از این خشونت ها شــده اند‪ ،‬در مقایسه با‬ ‫دیگران با بدن دردمند جمعی سنگین تری‬ ‫مواجه هســتند و این تندیس در ِد جمعی‬ ‫ان قدر قوی است که بخش قابل مالحظه ای‬ ‫از جمعیت مجبــور به نمایش صحنه های‬ ‫پایان ناپذیری از دیوانگی‪ ،‬کشتار‪ ،‬جنگ و‬ ‫انتقام شده اند و در این میان‪ ،‬تندیس در ِد‬ ‫جمعی خود را پیوسته از نو تازه می کند‪.‬‬ ‫در این روند‪ ،‬حرکات مراقبه ای که ذهن‬ ‫را ارام می کند اثرات چشم گیری بر میدان‬ ‫انرژی جمعی می گــذارد و تندیس درد را‬ ‫تضعیفمی نماید‪.‬‬ ‫دســتاورد تمرینات یوگا و مدیتیشن با‬ ‫خالص ســازی فرایندهای ذهنی و با رشد‬ ‫باالترین شــکل ادراک و اگاهی‪ ،‬منجر به‬ ‫زیستنی متعادل از طریق شکیبایی‪ ،‬خلوص‬ ‫ذهــن و صلح می شــود و نقش مهمی در‬ ‫بیداری اگاهی جهانی ایفا می کند‪.‬‬ ‫از سویی دیگر‪ ،‬سیارۀ زمین تنها نمودی‬ ‫بیرونی اســت و هر اتفاقی اعم از جنگ یا‬ ‫صلح که در ان رخ می دهد همواره بازنمایی‬ ‫درونیات تک تک ســاکنین زمین اســت‪.‬‬ ‫اگاهی بشر و حیات روی سیارۀ ما به گونه ای‬ ‫ذاتی به هم پیوستگی دارند‪.‬‬ ‫«و اکنون دگرگونی وظیفه ای است که‬ ‫در این ســیاره بر ما مقرر شده تا در جهان‬ ‫درون و بیــرون خویــش صلح و اشــتی‬ ‫برقرار کنیم‪».‬‬ ‫‪50‬‬ ‫دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا‬ ‫یوگا راهی بــرای ایجاد صلح و ارامش با‬ ‫خودمان‪ ،‬دیگران و سیاره ای است که در ان‬ ‫زندگی می کنیم‪ .‬شاید تاثیر یوگا در جهان‬ ‫در نهایت‪ ،‬باز کردن قلب و ذهن انســان ها‬ ‫و کمک به هدایت درونــی از طریق انجام‬ ‫تکنیک های خاص تنفســی‪ ،‬مدیتیشن و‬ ‫روندی از حرکات باشــد که منجر به ارتقاء‬ ‫ســامت‪ ،‬رشــد معنویت و یــک زندگی‬ ‫اگاهانه می شود‪.‬‬ ‫موجی که هم اکنون اغاز شــده اســت‪،‬‬ ‫موجی از صلح‪ ،‬تعادل‪ ،‬شکیبایی و شفقت‬ ‫است‪ .‬اموزه های یوگا در جهت خلق اتحادی‬ ‫معنوی و ذهنی در میان تمامی انسان ها و‬ ‫کنترل و سامان بخشی ارتباط صحیح ان ها‬ ‫با تمام موجودات هستی و همچنین تالش‬ ‫برای حفــظ عالــم در متوازن ترین حالت‬ ‫ممکن است‪.‬‬ ‫رســیدن به این هدف‪ ،‬روندی گام و به‬ ‫گام و تدریجی دارد‪ .‬حکمت باســتانی یوگا‬ ‫با قدمتی چند هزار ســاله ایــن گام ها را‬ ‫تعریف کرده است‪ .‬حکیم و فیلسوف بزرگ‪،‬‬ ‫پاتانجلی‪ ،8‬حدود ‪ 2500‬سال پیش در کتاب‬ ‫یوگاسوترا‪ 9‬که مشتمل بر ‪ 196‬سوترا‪ 10‬است‪،‬‬ ‫مراحل این سیر و سفر درونی و تعالی بخش‬ ‫را در هشت گام به نام اشتانگایوگا‪ 11‬به رشتۀ‬ ‫تحریر دراورده اســت‪« .‬اشــتا» به معنای‬ ‫هشــت و «انگا» به معنای انــدام یا عضو‬ ‫اســت‪ .‬این نام گذاری حاکی از ان است که‬ ‫این هشــت گام مانند اندام های یک پیکرۀ‬ ‫واحد هستند که به صورت اعضای یک پیکر‬ ‫در کنار هم با هماهنگی مورد استفاده قرار‬ ‫می گیرند‪ .‬جالب اینکه اولین گام در این روند‬ ‫خودسازی و تعالی‪ ،‬اهیمسا یا عدم خشونت‬ ‫است‪ .‬مانند اولین پلۀ نردبان‪ ،‬یا ستون و پی‬ ‫یک بنا‪.‬‬ ‫با توجه به نــگاه کل نگر یوگا به ماهیت‬ ‫انســان به عنــوان موجــودی دارای وجوه‬ ‫متفاوت‪ ،‬این اموزه ها بــه گونه ای طراحی‬ ‫شده اند که همۀ ابعاد وجودی انسان را دربر‬ ‫منابع‬ ‫می گیرند‪ .‬از حوزۀ جسم‪ ،‬ذهن‪ ،‬سالمت‬ ‫و انرژی‪ ،‬کنترل حواس‪ ،‬کنترل و تمرکز‬ ‫ذهن گرفته تا شــناخت عمیق تر این‬ ‫وجوه گوناگون و ایجــاد اتحاد و توازن‬ ‫میان این ابعاد‪ ،‬درک یگانگی و همچنین‬ ‫وحدت بــا تمامی هســتی و در انتها‬ ‫وصلت ایزدی‪.‬‬ ‫ریشه و ستون اموزه های یوگا بر پایۀ‬ ‫قوانین دارما‪ 12‬استوار است‪ .‬دارما به معنی‬ ‫قوانین ازلی گیتی یا نظام عالم وجود در‬ ‫ذات حقیقی‪ ،‬هماهنگ با طبیعت اصلی‬ ‫و سرشتی تمامی پدیده هاست‪.‬‬ ‫دارمــا متشــکل از اصلی تریــن و‬ ‫پایه ای ترین قوانین عملکردهای انفرادی‬ ‫انســانی در تقابل با انســان های دیگر‪،‬‬ ‫طبیعــت و تمامی اجزاء کیهان اســت‬ ‫و شــامل تمامی اعمال‪ ،‬رفتار‪ ،‬ارتعاش‬ ‫افکار‪ ،‬حقوق فردی و اجتماعی و در کل‬ ‫بودن (‪ )Being‬هر جزء از هستی‬ ‫کیفیت ِ‬ ‫برای حمایت و تقویت نظم‪ ،‬هماهنگی و‬ ‫هارمونی در حرکت و اهنگ کل هستی‬ ‫و پیشگیری از هرگونه اشفتگی‪ ،‬چه در‬ ‫ســطح فردی و چه بازتاب ان در سطح‬ ‫فراگیر همگانی است‪.‬‬ ‫از این دیدگاه بر پایۀ قوانین دارما هر‬ ‫یک از ما مانند سلولی از پیکرۀ عظیمی‬ ‫هستیم که اختالل در عملکرد هر سلول‬ ‫واحد بر عملکرد و کیفیت کلی مجموعۀ‬ ‫عظیم تر‪ ،‬اثراتی مســتقیم و قابل توجه‬ ‫دارد‪ .‬اثراتی که نتایج ان مستقیماً ابتدا‬ ‫بر خود ما و سپس بر دنیای پیرامون مان‬ ‫حاکم می گــردد‪ .‬بر پایۀ این قوانین هر‬ ‫یک از ما ابتدا مسئولیتی خطیر در قبال‬ ‫خویــش داریم و با تغییر ارتعاش فردی‬ ‫در ســطحی صلح امیز و ارام و متعادل‬ ‫باعث نواخته شــدن اهنگــی موزون و‬ ‫ارام در ســمفونی عظیم اقامت گاه مان‬ ‫زمین می شویم‪.‬‬ ‫«شانتی‪ ،‬شانتی‪ ،‬شانتی‪»13‬‬ ‫‪www.vri.dhamma.org‬‬ ‫‪Psychological Effects of Vipasana on Tihar Jail by Kishore‬‬ ‫‪Chandiramani‬‬ ‫& ‪Effect of Vipasana Meditation on Quality of Life by Dr Amulya‬‬ ‫‪Prof. P.L Dhar‬‬ ‫‪Institute of Science Technology and Public Policy, Maharishi‬‬ ‫‪University of Management, Florida, Iowa, USA‬‬ ‫‪Center of International Development and Conflict Management,‬‬ ‫‪University of Maryland, College Park, USA‬‬ ‫‪Department of Humanities and Social Sciences, University of‬‬ ‫‪Columbia, Washington D.C, USA‬‬ ‫‪Planning and Research Division, District of Columbia Metropolitan‬‬ ‫‪Police Department, Crime Research, Washington D.C, USA‬‬ ‫‪.Eckhart Tolle, A New Earth, Awaking to Your Life Purpose‬‬ ‫‪.Nonriolent Commncation, by Marshall Rosenberg‬‬ ‫‪7-Tihar‬‬ ‫‪8-Patanjali‬‬ ‫‪9-Yoga Sutra‬‬ ‫‪ -10‬به معنی ایه‬ ‫‪11-Ashtangayoga‬‬ ‫‪12-Dharma‬‬ ‫‪1-Upanishad‬‬ ‫‪2-Ananda‬‬ ‫‪3-Chit‬‬ ‫‪4-Sat‬‬ ‫‪5-Ahymsa‬‬ ‫‪6-Yama‬‬ ‫‪ -13‬واژۀ شانتی به معنای صلح است و‬ ‫معموالً سه بار تکرار می شود‪ .‬تکرار سه بارۀ‬ ‫ان داللت دارد بر گستراندن صلح در ابعاد و‬ ‫زوایای سه گانۀ وجود انسان‪ :‬جسم‪ ،‬کالم و‬ ‫بودن فرد‪ .‬اغلب اموزه ها‬ ‫ذهن یا در تمامیت ِ‬ ‫و تمرینات یوگا با تکرار این ذکر که درواقع‬ ‫نیایشی برای صلح است‪ ،‬به پایان می رسد‪.‬‬ ‫تکنیک هاییوگایصورت‬ ‫برگردان‪ :‬سارا کمره ای‬ ‫در یوگای صورت به شرح تکنیک ها و حرکاتی می پردازیم که موجب کشش و باال‬ ‫رفتن پوست به صورت طبیعی (بدون نیاز به لیفتینگ) می گردد‪ .‬با انجام این تکنیک ها‬ ‫و حرکات‪ ،‬انقباض ها و خطوطی که مابین ابروها‪ ،‬دور چشــم ها و لب ها وجود دارد به‬ ‫مرور زمان از بین می رود و همچنین قادر خواهید بود احساسات خود را به خوبی ازاد و‬ ‫رها کنید‪ ،‬از تنش ها و اضطراب ها رهایی یابید و درنهایت ارامش خوبی به دست اورید‪.‬‬ ‫در شــمارۀ پیش ‪ 3‬حرکت را برای تان شــرح دادیم و در این شماره ‪ 5‬حرکت دیگر را‬ ‫اموزش می دهیم‪.‬‬ ‫د‬ ‫پا وم و‬ ‫ی‬ ‫انی‬ ‫‪ .4‬وضعیت قورباغــه‪ :‬در این حالت‪ ،‬کل چهره‬ ‫یا صــورت را باد می کنیم‪ .‬هر بخش یا قســمتی‬ ‫از صــورت‪ ،‬هوا را در خود جای داده اســت‪ ،‬مانند‬ ‫زودپزی که در حال انفجار است‪.‬‬ ‫‪ .5‬وضعیت ماهــی‪ :‬در این حالت‪ ،‬کل چهره‬ ‫یا صورت را به ســمت باال می کشیم و به سمت‬ ‫باال نگاه می کنیم‪ ،‬سپس چهره را از خط لبخند‬ ‫به داخل سوق می دهیم به طوری که تا گونه ها‬ ‫کشیده شود‪.‬‬ ‫‪ .6‬وضعیت میمــون‪ :‬در این حالت‪ ،‬ابتدا زبان‬ ‫در زیر ســطح لب فوقاتی قرار می گیرد‪ ،‬چشم ها‬ ‫کامــ ً‬ ‫ا باز می شــود و به وســیلۀ بینی تنفس‬ ‫انجام می گردد‪.‬‬ ‫‪ .7‬وضعیــت غم و اندوه‪ :‬در این وضعیت‪ ،‬کل‬ ‫چهره به سمت پایین کشــیده می شود‪ ،‬لب ها‬ ‫ال افتاده و چشم ها کام ً‬ ‫کام ً‬ ‫ال بسته هستند‪ .‬بدین‬ ‫ترتیب در وضعیت قرار می گیریم‪.‬‬ ‫‪ .8‬وضعیت لبخند و خنده‪ :‬در این حالت‪ ،‬کل‬ ‫چهره به سمت باال کشــیده می شود و چشم ها‬ ‫کام ً‬ ‫ال باز است‪ .‬این حالت‪ ،‬انرژی بسیار خوبی به‬ ‫صورت منتقل می کند‪.‬‬ ‫منبع‪ :‬سایت فرانسوی زبان ‪BULLU ZEN‬‬ ‫دانش یوگا خرداد ‪ |1397‬شماره ‪116‬‬ ‫‪51‬‬ ‫یک وعده افطاری گیاهی‬ ‫تهیه و تنظیم‪ :‬شیمال خان‬ ‫این صفحه مخصوص گیاهخــواران و عالقه مندان‬ ‫به خوراکی های گیاهی اســت‪ .‬بنابراین در استانۀ ماه‬ ‫مبارک رمضان به شرح تهیۀ چند نوع خوراکی گیاهی‬ ‫که برای روزه داران گیاهخوار مفید است می پردازیم‪.‬‬ ‫حلیمگیاهی‬ ‫مواد الزم‪:‬‬ ‫‪ 2‬پیمانه‬ ‫گندم پوست کنده‬ ‫‪ 1‬پیمانه‬ ‫نخود‬ ‫‪ 1‬عدد‬ ‫پیاز کوچک‬ ‫به مقدار الزم‬ ‫نمک‬ ‫دارچین‪ ،‬شکر‪ ،‬روغن زیتون‪ ،‬کنجد به میزان الزم‪.‬‬ ‫طرز تهیه‪ :‬نخودی را که از شب قبل خیس کرده ایم با گندم و پیاز در قابلمۀ بزرگی می ریزیم‪ ،‬دو سوم قابلمه را پر از اب می کنیم و ان را روی‬ ‫حرارت می گذاریم‪ .‬بعد از جوش امدن‪ ،‬حرارت را مالیم می کنیم و می گذاریم حدود ‪ 5‬ساعت به ارامی بپزد‪ .‬سپس نمک را اضافه می کنیم‬ ‫و می گذاریم نیم ساعت دیگر بپزد‪ .‬بعد مواد را در مخلوط کن ریخته و خوب هم می زنیم تا یکدست شود‪ .‬حلیم را درون ظرفی می ریزیم و‬ ‫روی ان را با روغن زیتون‪ ،‬شکر‪ ،‬دارچین و کنجد تزئین می کنیم‪.‬‬ ‫اش جو‬ ‫مواد الزم‪:‬‬ ‫‪ 3/4‬پیمانه‬ ‫نخود‬ ‫‪ 3/4‬پیمانه‬ ‫لوبیا چیتی‬ ‫‪1‬و ‪ 1/2‬پیمانه‬ ‫جو‬ ‫‪ 1/2‬پیمانه‬ ‫برنج‬ ‫‪ 1/4‬پیمانه‬ ‫عدس‬ ‫‪ 1‬و نیم کیلو‬ ‫سبزی اش‬ ‫نمک‪ ،‬زردچوبه‪ ،‬سیر‪ ،‬پیاز‪ ،‬نعناع و روغن به مقدار الزم‬ ‫طرز تهیه‪ :‬نخود و لوبیاچیتی را ‪ 2‬ســاعت در اب جوش بپزید تا پخته شــوند‪.‬‬ ‫سپس جو‪ ،‬برنج‪ ،‬عدس را به ان ها اضافه نمایید و بگذارید یک ساعت با هم بپزند‪.‬‬ ‫بعد سبزی‪ ،‬نمک و زردچوبه را اضافه کنید و بگذارید یک ساعت با حرارت مالیم‬ ‫جا بیفتند‪ .‬سیر‪ ،‬پیاز و نعناع را تفت داده و روی اش را با ان ها تزئین نمایید‪.‬‬ ‫‪52‬‬ ‫دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا‬ ‫ساالد الویه‬ ‫مواد الزم‪:‬‬ ‫سیب زمینی متوسط ‪ 4‬عدد‬ ‫‪ 1‬پیمانه‬ ‫نخود فرنگی‬ ‫‪ 1‬پیمانه‬ ‫خیارشور‬ ‫‪ 1‬پیمانه‬ ‫ذرت بخارپز شده‬ ‫‪ 1‬عدد‬ ‫هویج‬ ‫گل کلم بخارپز شده ‪ 2‬پیمانه‬ ‫سس مایونز گیاهی ‪ 2‬پیمانه‬ ‫سس مایونز گیاهی‬ ‫مواد الزم‪:‬‬ ‫‪ 3‬قاشق غذاخوری‬ ‫ارده‬ ‫‪ 1‬پیمانه‬ ‫روغن زیتون‬ ‫‪ 3‬قاشق غذاخوری‬ ‫سرکه سیب‬ ‫‪ 1‬قاشق چای خوری‬ ‫پودر خردل‬ ‫‪ 1‬قاشق چای خوری‬ ‫فلفل سیاه‬ ‫اب لیمو ترش تازه ‪ 1‬قاشق غذاخوری‬ ‫‪ 1/2‬قاشق چای خوری‬ ‫نمک‬ ‫طرز تهیه‪ :‬تمام مواد باال را در مخلوط کن ریخته و خوب با هم میکس می کنیم‬ ‫رنگینک‬ ‫مواد الزم‪:‬‬ ‫‪ 500‬گرم‬ ‫ارد گندم‬ ‫‪ 250‬گرم‬ ‫پودر قند‬ ‫‪ 300‬گرم‬ ‫کره‬ ‫‪ 1‬قاشق مرباخوری‬ ‫پودر هل‬ ‫‪ 1‬قاشق مرباخوری‬ ‫پودر زنجبیل‬ ‫‪ 400‬گرم‬ ‫خرما‬ ‫‪ 180‬گرم‬ ‫گردو‬ ‫‪ 1‬قاشق غذاخوری‬ ‫دارچین‬ ‫روغن مایع‪ ،‬پودر پسته به مقدار الزم‬ ‫طرز تهیه‪ :‬ارد را الک کنید و در ماهی تابه کمی تفت دهید تا بوی خامی ان گرفته شود ولی تغییر رنگ ندهد‪ .‬کره را به ان اضافه کنید‬ ‫و خوب هم بزنید تا با هم مخلوط شوند‪ .‬سپس مخلوط را از روی حرارت بردارید و پودر قند‪ ،‬هل و زنجبیل را به ان اضافه کنید و خوب‬ ‫با هم مخلوط شان کنید‪ .‬این محتویات را درون کاسه ای ریخته و در کاسه ای دیگر خرمای بدون پوست و هسته را با گردوی رنده شده و‬ ‫دارچین و کمی روغن زیتون مخلوط کنید تا به شکل خمیری یک دست دراید‪ .‬سپس درون قالبی را چرب کرده و نصف محتویات کاسۀ‬ ‫اول را درون ان بریزید و با قاشق کف قالب پهن و صاف کنید‪ .‬بعد تمام محتویات کاسۀ دوم را که در واقع مواد درون رنگینک است روی‬ ‫الیۀ اول ریخته و با قاشق پخش کنید تا روی الیۀ زیرین را کام ً‬ ‫ال بپوشاند‪ .‬در پایان‪ ،‬باقی محتویات کاسۀ اول را روی الیۀ درون رنگینک‬ ‫بریزید و به طور یکسان پخش کنید‪ .‬می توانید روی ان را با کیسه فریزر بپوشانید و با دست فشار دهید تا سه الیه خوب به هم بچسبند‪ .‬با‬ ‫کارد‪ ،‬رنگینک را به شکل لوزی برش دهید‪ .‬لوزی ها را در ظرفی چیده و روی شان را پودر پسته بپاشید‪.‬‬ ‫لیمونادنعنایی‬ ‫مواد الزم‪:‬‬ ‫‪ 6‬عدد‬ ‫لیمو ترش‬ ‫‪ 3/4‬فنجان‬ ‫عسل‬ ‫برگ های تازۀ نعناع ‪ 1‬فنجان‬ ‫‪ 6‬فنجان‬ ‫اب‬ ‫طرز تهیه‪ :‬اب لیموترش ها را بگیرید و همراه با عسل و نصف برگ های نعناع‬ ‫در مخلوط کن بریزید و خوب به هم بزنید‪ .‬سپس اب و یخ را نیز به ان ها اضافه‬ ‫و با دور سریع مخلوط کن‪ ،‬میکس شان کنید‪ .‬لیمونادها را درون لیوان بریزید و‬ ‫با بقیۀ برگ های نعناع تزئین شان کنید‪.‬‬ ‫طرز تهیه‪ :‬ســیب زمینی‪ ،‬گل کلم‪ ،‬نخود‬ ‫فرنگی و ذرت را بخارپز می کنیم تا خوب‬ ‫پخته و نرم شوند‪ .‬سیب زمینی ها را رنده‬ ‫می کنیم و خیارشــور خرد شــده‪ ،‬ذرت‪،‬‬ ‫نخود فرنگی و ســس مایونز گیاهی را به‬ ‫ان ها اضافه و با هم مخلوط می کنیم‪ .‬روی‬ ‫ساالد الویه را با الیه ای از سس می پوشانیم‬ ‫و با هویج رنده شــده‪ ،‬خیارشور‪ ،‬ذرت و‬ ‫نخودفرنگی تزئین می کنیم‪.‬‬ ‫دانش یوگا خرداد ‪ |1397‬شماره ‪116‬‬ ‫‪53‬‬ ‫زبانسانسکریت‬ ‫به نظر بســیاری از کســانی کــه برای‬ ‫س تمرین های یوگا‬ ‫نخســتین بار در کال ‬ ‫شــرکت می کنند اشــنایی بــا واژگان و‬ ‫اصطالحات این رشــته جالب و گاه دشوار‬ ‫اســت‪ .‬شاید شــما نیز از خود سوال کرده ‬ ‫باشــید که این اسامی به چه زبانی است و‬ ‫چرا در یوگا از این زبان اســتفاده می شود؟‬ ‫پاسخ به این ســوال چندان دشوار نیست‬ ‫و با جســتجویی مختصر می توان دریافت‬ ‫که اصطالحات و اســامی مورد استفاده در‬ ‫‪54‬‬ ‫دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا‬ ‫ورزش یوگا از زبان سانسکریت گرفته شده‬ ‫اســت‪ ،‬اما برخی از خود می پرسند چگونه‬ ‫سانسکریت زبان یوگا شده است؟‬ ‫ادبیات هند تاریخ ســه هزارساله دارد‪.‬‬ ‫ادبیاتی که سرشــار از معنویت‪ ،‬ارزش های‬ ‫متافیزیکی و تصورات بلند اساطیری است‪.‬‬ ‫سانسکریت با ریگ ودا هویت پیدا می کند‪.‬‬ ‫ریگودا‪ ،‬مجموعۀ سرودهای مقدسی است‬ ‫که به لحاظ تاریخی بــه ‪ 1500‬تا ‪1200‬‬ ‫پیش از میالد برمی گردد‪.‬‬ ‫ادبیــات کالســیک سانســکریت در‬ ‫نخستین ســده های میالدی شکوفا شد‪.‬‬ ‫سانسکریت‪ ،‬مهم ترین زبان کهن ادبی است‬ ‫که با سرودهای مقدس ریگ ودا ساختارمند‬ ‫می شود و به دلیل ماهیت مذهبی به سرعت‪،‬‬ ‫حوزۀ نفوذ و قلمروی زبانی خود را گسترش‬ ‫می دهد‪ .‬حماســه های ایینی سانسکریت‪،‬‬ ‫از عصر اهن تا ســدۀ ســوم میالدی تنها‬ ‫متن ایینی بوده که بــه ارتباط مومنان با‬ ‫خدایان شــان نظم داده است‪ .‬در ان زمان‬ ‫کمتر کسی جرات می کرد در بسط و شرح‬ ‫متون کالسیک دخل و تصرف کند‪.‬‬ ‫پس از سدۀ سوم میالدی خرده زبان های‬ ‫بومی دیگری که به تدریج از زبان سانسکریت‬ ‫منشعب شــده بودند قدرتمندتر شدند تا‬ ‫جایی که تا ســدۀ ‪ 11‬میالدی به تناسب‬ ‫جمعیت‪ ،‬تنوع زبانی شــاخه های جداشده‬ ‫از درخت تنومند سانسکریت هویت بومی‬ ‫و قومی پیدا کردند‪.‬‬ ‫اموزش های یوگا در زمینه های مختلف‬ ‫به وسیلۀ فیلسوفی بزرگ حدود ‪ ۲۵۰‬سال‬ ‫پیــش از میالد در کتــاب معروفی به نام‬ ‫یوگاسوترا‪ 1‬گرداوری شد و به رشته تحریر‬ ‫‪2‬‬ ‫درامد‪ .‬این دانشــمند بزرگ که پاتنجلی‬ ‫نام داشت‪ ،‬همانند سایر دانشمندان معاصر‬ ‫خود به زبان فرهنگ و دانش ان زمان یعنی‬ ‫سانسکریت نگارش می کرد‪ .‬برخالف تصور‬ ‫اغلب افراد در زمان پاتنجلی‪ ،‬سانســکریت‬ ‫زبان محــاورۀ مــردم ان روزگار نبود و بر‬ ‫اســاس انچه از شواهد ان روزگار استنباط‬ ‫می شود‪ ،‬حدود ‪ ۲۰۰۰‬سال پیش در منطقۀ‬ ‫جنوب شرقی اســیا تنها اهل قلم و افراد‬ ‫فاضل و دانشمند به این زبان مسلط بودند‬ ‫و برای نگارش کتاب هایشان از ان استفاده‬ ‫می کردند‪ .‬درســت همانند زبان التین در‬ ‫قارۀ اروپا کــه زبان علم و دانش ان روزگار‬ ‫بوده است‪.‬‬ ‫از همین رو است که پاتنجلی نیز همانند‬ ‫بســیاری از فالســفۀ زمان خــود از زبان‬ ‫سانسکریت برای نگارش کتاب یوگاسوترا‬ ‫اســتفاده کرده است‪ .‬هنگامی که با اسامی‬ ‫حرکات بدنی یوگا اشنا می شویم‪ ،‬احساسی‬ ‫عجیب و غریب داریم و با خود می اندیشیم‬ ‫که بر زبان راندن واژه ای مانند «پاری پورنا‬ ‫ناواســانا‪ »3‬بر کاری بسیار عجیب و دشوار‬ ‫داللت دارد‪ .‬اما زمانی که ترجمۀ بخش به‬ ‫بخش این اصطالح از زبان سانســکریت به‬ ‫فارســی را بررسی می کنیم درمی یابیم که‬ ‫اجرای این حرکت کاری بسیار ساده است‪.‬‬ ‫در زبان سانسکریت «پاری پورنا» به معنای‬ ‫کامل‪« ،‬نــاوا» به معنای قایق و «اســانا»‬ ‫به معنای حرکت است‪.‬‬ ‫در زبان سانسکریت حروف صدادار در هم‬ ‫ادغام می شــوند و به همین دلیل ناوا اسانا‬ ‫به ناواسانا تبدیل می گردد‪ .‬بنابراین ترجمۀ‬ ‫نام این حرکت که دشــوار به نظر می رسد‪،‬‬ ‫هســت‪« :‬حرکت کامل قایق» یا به عبارت‬ ‫بهتر‪« :‬حرکت قایق کامل»‪.‬‬ ‫با وجود این‪ ،‬مربیان یوگا ترجیح می دهند‬ ‫برای اشاره به حرکات بدنی‪ ،‬از زبان متداول‬ ‫هر منطقه استفاده کنند تا پرتوجویان یوگا‬ ‫با هر حرکت ارتباط واقعی تری برقرار کنند‪.‬‬ ‫اگر به کسی بگوییم مانند مار کبری روی‬ ‫زمیــن قرار بگیر‪ ،‬خود به خود لگنش را به‬ ‫زمین می چسباند و ســر و سینه را تا حد‬ ‫ممکــن از زمین بلند می کنــد و در حالی‬ ‫که دســت هایش را حائل کرده‪ ،‬به روبه رو‬ ‫نگاه می کند‪ ،‬امــا اگر به او بگوییم حرکت‬ ‫«بهوجانگ اسانا‪ »4‬را انجام بده شاید به این‬ ‫خوبی نتواند از پس این حرکت براید‪.‬‬ ‫بنابرایــن‪ ،‬توصیــه می شــود در طول‬ ‫فراگیری تمرین های یوگا‪ ،‬با اسامی حرکات‬ ‫و تمرین های تنفســی به زبان اصلی یعنی‬ ‫سانسکریت اشنا شــوید‪ ،‬اما نگذارید این‬ ‫اســامی ذهن تان را از سادگی تمرین ها به‬ ‫سوی دیگری منحرف نماید‪ .‬یوگا به هیچ‬ ‫وجه جدای از زندگی طبیعی شما نیست‪.‬‬ ‫تنها زمانی کــه این واقعیــت را بپذیرید‬ ‫می توانید در یوگا پیشرفت کنید‪.‬‬ ‫توصیه می شود در طول فراگیری‬ ‫تمرین های یوگا‪ ،‬با اسامی حرکات و‬ ‫تمرین های تنفسی به زبان اصلی یعنی‬ ‫سانسکریت اشنا شوید‪ ،‬اما نگذارید‬ ‫این اسامی ذهن تان را از سادگی‬ ‫تمرین ها به سوی دیگری منحرف‬ ‫نماید‪.‬‬ ‫امــروزه تنهــا ‪ 14‬هزار نفــر در هند به‬ ‫زبان سانسکریت صحبت می کنند‪ ،‬اما این‬ ‫زبان هنوز موضوع جدال های زیادی است‪.‬‬ ‫عده ای در این کشــور طرفدار مطرح شدن‬ ‫زبان سانســکریت به عنوان زبان ملی هند‬ ‫هســتند و با توجه به اینکــه الفبای زبان‬ ‫هندی نیز الفبای سانسکریت است‪ ،‬احتمال‬ ‫موفقیت این طرح وجود دارد‪.‬‬ ‫با به قدرت رســیدن حــزب بی جی پی‬ ‫در هندوســتان‪ ،‬زمزمۀ رسمی شدن زبان‬ ‫سانســکریت قوت گرفته است‪ .‬این حزب‬ ‫اعتقاد راسخی به گسترش فرهنگ هندوتوا‬ ‫دارد‪ .‬یکی از پایه های هندوتوا زبان هندی‬ ‫اســت و زبان هندی نیز پایه هایش بر زبان‬ ‫سانسکریت استوار است‪ .‬سانسکریت زبان‬ ‫خدایــی و مقدس هندوها اســت و کتاب‬ ‫مقدس ودا به این زبان نوشــته شده است‪،‬‬ ‫اما از انجایی که این زبان‪ ،‬مقدس شمرده‬ ‫می شد تنها در سطح علمای برهمن رایج‬ ‫بود‪ ،‬تنها در میان ایــن گروه اموزش داده‬ ‫می شــد و ســایرین حق دخالت در ان و‬ ‫یادگیری ان را نداشتند‪.‬‬ ‫این مقدس سازی باعث عدم گسترش و‬ ‫ارتقاء کیفی و کمی این زبان شد و به مرور‬ ‫در جامعه از اهمیت ان کاســته شد‪ .‬اصوالً‬ ‫هر زبانی که همگام با نیازهای جامعه پیش‬ ‫نــرود به مرور رو به زوال می رود؛ زیرا مردم‬ ‫به واژگان جدید نیــاز دارند که یا باید ان‬ ‫را بسازند و یا از زبان های دیگر وام بگیرند‪.‬‬ ‫ورود مسلمانان‪ ،‬ترک ها و فارس ها به هند‬ ‫زبان این کشور را دستخوش تغییر و تحول‬ ‫کرد و زبانی شکل گرفت که امروزه اردو نام‬ ‫دارد و شــاخۀ هندی ان‪ ،‬زبان هندوستانی‬ ‫نامیده می شود‪ .‬زبان هندوستانی ‪ 60‬سال‬ ‫پیش از اردو جدا و با ســرعت از این زبان‬ ‫دور شد‪ .‬بخش بزرگی از هند تحت تاثیر این‬ ‫زبان ها قرار گرفتند‪ .‬الفبای زبان هندوستانی‬ ‫به سانسکریت (دیوناگری) نوشته می شود‪،‬‬ ‫ولــی زبان اردو به الفبای فارســی و عربی‬ ‫نوشته می شود‪.‬‬ ‫در حال حاضر تعداد بسیار کمی از مردم به‬ ‫زبان سانسکریت حرف می زنند‪ .‬سانسکریت‬ ‫زبان رســمی هیچ یک از ایالت های کشور‬ ‫هم نیســت‪ .‬اگر تعداد گفتگوکنندگان در‬ ‫یک زبان ناچیز باشــد ان زبان در نهایت از‬ ‫بین می رود‪ ،‬اما زبان سانسکریت تا به حال‬ ‫به این دلیل زنده باقی مانده است که زبان‬ ‫مذهب هندو و کتاب های مقدس ان هاست‪.‬‬ ‫بنابراین‪ ،‬به دلیل باورهای سنتی و مذهبی‬ ‫این کشور‪ ،‬به احتمال زیاد این زبان هیچ گاه‬ ‫از بین نخواهد رفت‪.‬‬ ‫در هر حال اشــنایی با زبان سانسکریت‬ ‫بــرای یک پرتوجو امری ضروری اســت و‬ ‫برای دریافتن روح تمرینات‪ ،‬الزم اســت تا‬ ‫اندازه ای به واژگان این زبان اشنایی داشته‬ ‫باشد‪ .‬به همین جهت پس از بیان مقدمه ای‬ ‫در باب زبان سانســکریت‪ ،‬تصمیم داریم از‬ ‫ماه اینده‪ ،‬واژه نامه ای از زبان سانسکریت به‬ ‫همراه تلفظ صحیح واژه ها در هر شماره از‬ ‫مجلۀ «دانش یوگا» خدمت تان ارائه دهیم‪.‬‬ ‫ادامه دارد‪...‬‬ ‫‪1-Yoga Sutra‬‬ ‫‪2-Patanjali‬‬ ‫‪3-Paripurna Navasana‬‬ ‫‪4-Bhujangasana‬‬ ‫منبع‪:‬اینترنت‬ ‫دانش یوگا خرداد ‪ |1397‬شماره ‪116‬‬ ‫‪55‬‬ ‫پنج حرکت یوگا برای‬ ‫مادران و کودکان‬ ‫هوپ زاوارا* ‪ /‬برگردان‪ :‬ایدا جوادی‪ ،‬مربی یوگای کودک و نوجوان‬ ‫بچه داشــتن لذتی فراتر از حد تصور دارد‪ .‬خود من به عنوان‬ ‫مــادر دو کودک‪ ،‬دریافته ام اگر نتوانــم بچه هایم که ان ها هم‬ ‫یوگی هســتند را از تمریناتم جدا کنم‪ ،‬اص ً‬ ‫ال دست از تمرین‬ ‫یوگا خواهم کشید‪ .‬و همچنین اگر هنگام تمرین کودکانم در‬ ‫کنارم نباشــند‪ ،‬لذتی از تمرینم نمی برم‪ .‬یوگا بخش مهمی از‬ ‫زندگی من و خانواده ام را تشکیل داده است‪ .‬پسر چهار ساله و‬ ‫دختر دو ساله ام‪ ،‬هر روز در کنار من یوگا می کنند و حرکاتی که‬ ‫انجام می دهم را تقلید می کنند؛ زیرا از زمانی که تصمیم گرفتم‬ ‫بچه دار شوم‪ ،‬کودکانم را به عنوان بخشی از زندگی ام پذیرفتم و‬ ‫تصمیم گرفتم در تمام تجربیاتم شریک شان کنم‪ .‬دوست داشتم‬ ‫کودکانم از سنین پایین یوگا را شروع کنند و با زندگی یوگایی‬ ‫اشنا شوند‪.‬‬ ‫مانند بسیاری از افراد‪ ،‬ورزش برای من بسیار مهم است‪ ،‬اما‬ ‫زمانی که تمرین توام با اگاهی به بخشی از زندگی مان تبدیل‬ ‫می شــود اهمیت بیش تری می یابد‪ .‬مث ً‬ ‫ال ما همه مان با هم به‬ ‫پیاده روی می رویم و در مورد اینکه چرا هوای لطیف و ســالم‬ ‫این قدر مهم اســت و چرا برای محیط زیست مان اهمیت دارد‬ ‫با هم صحبت می کنیم‪ .‬مــن به بچه هایم اموخته ام چطور در‬ ‫موقعیت های دشوار و استرس زا از تکنیک های تنفسی استفاده‬ ‫کنند‪ .‬من یک اتاق یوگا دارم و بچه ها از گذراندن وقت شان در‬ ‫ان بســیار لذت می برند‪ .‬در انجا به نوبت با هم یوگا می کنیم‪،‬‬ ‫حرکت ها را به یکدیگــر یاد می دهیم‪ ،‬روی توپ می پریم و به‬ ‫ان ها می گویم که این پریدن چقدر برای سیســتم لمفاتیک‬ ‫بدن شان مفید است و حرکات کششی چقدر به تقویت عضالت‬ ‫و ذهن شان کمک می کند‪ .‬به ان ها می گویم که با انجام دادن‬ ‫این کارها می توانند مانند مادر و پدرشان‪ ،‬قوی و ورزیده شوند‪.‬‬ ‫گاهی می بینم والدین به ســامت خودشان خیلی اهمیت‬ ‫می دهند‪ ،‬شب ها ســاالد و غذاهای سبک می خورند‪ ،‬اما برای‬ ‫بقیۀ اعضای خانواده غذاهای چرب و پرکالری اماده می کنند‪.‬‬ ‫یا خودشان به پیاده روی و ورزش می روند‪ ،‬اما بچه ها را در خانه‬ ‫جلوی تلویزیون رها می کنند‪ .‬در منزل ما اگر من بخواهم یوگا‬ ‫کنم یه به پیاده روی بروم‪ ،‬یا باید همراه بقیۀ اعضای خانواده باشد‬ ‫یا اص ً‬ ‫ال از ان چشم پوشی می کنم‪ .‬با انجام این کار‪ ،‬عالوه بر اینکه‬ ‫خودم از لحاظ جسمانی در وضعیت مناسبی قرار می گیرم‪ ،‬ان ها‬ ‫نیــز مرا می بینند که چقدر به خودم اهمیت می دهم‪ .‬بنابراین‬ ‫ان ها نیز یاد می گیرند به سالمتی شــان اهمیت دهند‪ .‬این ها‬ ‫چیزهایی هستند که والدین باید به فرزندان شان بیاموزند‪.‬‬ ‫گاه پیش می اید که هنگام انجام حرکت پالنک‪ ،‬ان ها از سر‬ ‫و کولم باال می روند یا موقع حرکت سگ سرپایین‪ ،‬روی پشتم‬ ‫سوار می شوند‪ ،‬اما به هرحال این ها همیشگی نیستند‪ .‬یوگا برای‬ ‫من فقط یک تمرین فیزیکی نیســت‪ ،‬بلکه تلنگر زدن به خو ِد‬ ‫درونی و ارتباط با ان است‪.‬‬ ‫‪56‬‬ ‫دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا‬ ‫بوسه های سگ سر پایین‬ ‫همراه با یوگی کوچولوی خود‪ ،‬به حالت ســگ ســرپایین قرار‬ ‫بگیریــد‪ ،‬دم گرفته و کمی ارنج های تان را خم کرده و کودک تان را‬ ‫ببوسید‪ .‬همراه با بازدم به حالت سگ سرپایین برگردید و توجه تان‬ ‫را به سمت شکم و لگن تان بیاورید‪ .‬این حرکت را ده بار انجام دهید‬ ‫و در اخر‪ ،‬از فرزند خود برای اینکه بخشــی از تمرینتان بوده است‪،‬‬ ‫تشکر کنید‪.‬‬ ‫بازی روی عضالت میانی بدن‬ ‫با اســتفاده از عضالت لگن خاصر ه و بــدن کودک تان به عنوان‬ ‫یک وزنه‪ ،‬به قوی کردن عضالت میانی بدن تان بپردازید‪ .‬دســتان‬ ‫کودک تان را محکم بچســبید و او را روی ساق پای تان پایین و باال‬ ‫کنید‪ .‬طبیعی است که با گذشــت زمان و بزرگتر شدن فرزندتان‪،‬‬ ‫وزنه تان سنگین تر می شود‪ .‬باالتنه تان را محکم نگه دارید و با کمک‬ ‫پاها کودکتان را باال و پایین ببرید‪ ،‬نه با استفاده از لگن خاصره تان‪.‬‬ ‫حین انجام این بازی‪ ،‬می توانید برای کودک تان شعر هم بخوانید‪.‬‬ ‫وقتی دیگر خسته شدید‪ ،‬کوچولوی تان را روی پای تان به پایین‬ ‫سر دهید‪ ،‬او را ببوسید و بغلش کنید‪ .‬این حرکت را هر چند باری‬ ‫که در توان داشتید‪ ،‬انجام دهید‪.‬‬ ‫الهۀ مادر‬ ‫در حالی که یوگی کوچک تان را محکم نگه داشــته اید‪ ،‬پاهایتان را‬ ‫بــا فاصله از یکدیگر روی زمین بگذارید و پنجه های پا را به ارامی به‬ ‫سمت بیرون بچرخانید‪ .‬لگن تان را منقبض کنید (به خصوص مادرانی‬ ‫که تازه زایمان کرده اند) و قسمت پایین کمرتان را بکشید و در حالت‬ ‫خنثــی نگه دارید‪ .‬با بازدم زانوهایتان را خم کنید‪ ،‬انتهای لگن تان به‬ ‫سمت باال بکشید و در وضعیت الهه قرار گیرید‪ ،‬سپس با دم به حالت‬ ‫قبل برگشته و در وضعیت پاهای صاف قرار بگیرید‪ .‬با کودک تان شادی‬ ‫و بازی کنید و از اینکه او را در تمرین تان شریک کرده اید خوشحالی‬ ‫کنید‪ .‬می توانید با به زبان اوردن کلمات ساده ای مثل «باال» و «پایین»‬ ‫جهت ها را به او بیاموزید‪ .‬این تمرین را می توانید تا ده بار انجام دهید و‬ ‫از تاثیراتش بر روی لگن و عضالت میانی بدن بهره مند شوید‪.‬‬ ‫بوسیدن و بغل کردن حین انجام حرکت خم به جلو‬ ‫هم کمرتان ارام می گیرد‪ ،‬هم با کودک تان از تمرین لذت می برید‪ .‬چه‬ ‫ک را در دست هایتان‬ ‫چیزی بیش تر از این می خواهید؟ در حالی که کود ‬ ‫گرفته اید‪ ،‬شکم تان را منقبض کنید‪ ،‬از قسمت لگن خم شوید و با بازدم‬ ‫در حالت خم به جلوی ایستاده قرار گیرید‪ .‬در حین خم شدن به سمت‬ ‫زمین‪ ،‬کودک تان را در درون بدن خود بگیرید و ببوســید‪ .‬در حالی که‬ ‫او را سفت در اغوش گرفته اید‪ ،‬دم بگیرید و به حالت ایستاده بازگردید‪.‬‬ ‫اگر الزم بود زانوهایتان را خم کنید و در هنگام بلند شدن‪ ،‬از عضالت‬ ‫کمرتان اســتفاده نکنید‪ ،‬بلکه سعی کنید شکم و پاهایتان شما را به‬ ‫سمت باال ببرند‪ .‬انجام این حرکت با کودک بسیار لذت بخش و جالب‬ ‫است‪ .‬این حرکت را می توانید ‪ 5‬تا ‪ 10‬بار انجام دهید‪.‬‬ ‫ایستادن روی دستها برای همه‬ ‫یادتان باشــد کودکان نیمی از زمانی کــه در رحم تان بوده اند در‬ ‫حالت ســر و ته قرار داشــتند‪ .‬بنابراین قرار گرفتن در این وضعیت‬ ‫برایشان بسیار طبیعی است‪ .‬در این حالت‪ ،‬خون بیشتری به مغزشان‬ ‫می رســد‪ ،‬اندورفین مغزشان باال می رود و سیگنال هایی به مغزشان‬ ‫فرستاده می شود که فرمان ارامش برای شان صادر می کند‪ .‬این تمرین‬ ‫همچنین تمرین مناســبی برای غلبه بر ترس های کودکی‪ ،‬افزایش‬ ‫اعتمادبه نفس و ایجاد روحیۀ همکاری در کودک است‪ .‬بهتر است این‬ ‫حرکت را طوری انجام دهید که کودک تان حضور شما یا همسرتان‬ ‫را احساس کند و بتواند در حالت واژگون شما یا همسرتان را ببیند‪.‬‬ ‫برای امنیت بیشــتر در نزدیکی دیواری این حرکت را انجام دهید و‬ ‫ک را در دست هایتان گرفته اید‪ ،‬شکم تان‬ ‫در حالی که کود ‬ ‫را منقبض کنید‪ ،‬از قسمت لگن خم شوید و با بازدم در حالت‬ ‫خم به جلوی ایستاده قرار گیرید‪ .‬در حین خم شدن به سمت‬ ‫زمین‪ ،‬کودک تان را در درون بدن خود بگیرید و ببوسید‪.‬‬ ‫در حالی که او را سفت در اغوش گرفته اید‪ ،‬دم بگیرید و به‬ ‫حالت ایستاده بازگردید‪.‬‬ ‫روی دســت هایتان باال بروید‪ .‬سعی کنید به اندازۀ ‪ 10‬تنفس در ان‬ ‫وضعیت بمانیــد‪ .‬برای بچه های کوچک تر‪ ،‬می توانید با زانوهای خم‬ ‫شده روی زمین بنشینید‪ ،‬بگذارید ان ها به پشت بخوابند و در حین‬ ‫اســتراحت قوزک پایشان را بگیرید‪ .‬برای بچه های بزرگ تر‪ ،‬ان ها را‬ ‫روی زمین بخوابانید‪ ،‬قسمت پایین ساق پایشان را بگیرید و بخواهید‬ ‫کم کم بلند شوند‪ .‬یادتان باشد ان ها را تشویق کنید و با عبارت های‬ ‫ساده ای مثل «یوگی سر و ته» با ان ها شوخی و بازی کنید‪.‬‬ ‫به یاد داشته باشید‪ ،‬تمام حرکاتی که انجام می دهید باید با بازی‬ ‫و خوشی همراه باشد تا برای کودک جذاب و لذت بخش شود‪.‬‬ ‫با ارزوی موفقیت برای شما و یوگی کوچولویتان‪.‬‬ ‫*‪ Hope Zvara‬وبالگ نویس و مربی یوگاســت‬ ‫که فعاالنه هم با ذهن انســان ها سر و کار دارد‬ ‫هم با بدن شان‪.‬‬ ‫دانش یوگا خرداد ‪ |1397‬شماره ‪116‬‬ ‫‪57‬‬ ‫در این مطلب‪ ،‬نگارنده قصد دارد تاثیر یوگا‬ ‫را بر بدن انسان از منظر علم زیست شناسی‬ ‫مورد بررسی قرار دهد‪.‬‬ ‫حرکات یوگا اگر کامــ ً‬ ‫ا با اگاهی انجام‬ ‫شــوند باعث افزایش ظرفیت فعالیت های‬ ‫مغزی می گردند‪ .‬این مســئله ای است که‬ ‫مربیان هم به صورت شخصی تجربه می کنند‬ ‫و هم با بررسی و تحقیق از پرتوجویانی که‬ ‫با ان ها کار می کنند به ان می رسند‪ .‬طبق‬ ‫بررســی های انجام گرفته‪ ،‬یوگی ها بعد از‬ ‫قو خو‪ ،‬ســطح تحمل و‬ ‫مدتــی از نظر خل ‬ ‫بردباری‪ ،‬مثبت اندیشی‪ ،‬سطح انرژی و اراده‪،‬‬ ‫سطح شــادی و ارامش درونی و همچنین‬ ‫میزان پذیرش اتفاقات پیشرفت قابل توجهی‬ ‫پیدا می کنند‪ .‬نکتۀ جالب توجه ان است که‬ ‫ان ها حتی از نظر انتخاب نوع مواد غذایی و‬ ‫تفریحات و سرگرمی ها نیز به طور ناخوداگاه‬ ‫عملکردشان تغییر می نماید و بسیار اصولی‬ ‫و درســت رفتار می کنند‪ .‬در کل زمانی که‬ ‫ما با ذهنی سرشار از افکار مثبت و شاد به‬ ‫جهان پیرامون مان نگاه می کنیم عملکرد‬ ‫روانی بهتر و منصفانه تری نســبت به سایر‬ ‫افراد خواهیم داشت‪.‬‬ ‫ترشح هورمون ها‬ ‫حال اگر بخواهیم به جنبۀ زیست شناسانۀ‬ ‫یوگا و اثرگذاری دو اصل مهم اسانا و پرانایاما‬ ‫بر بدن بپردازیم‪ ،‬ابتدا یاداور می شــویم که‬ ‫همان طور که احتماالً همه می دانند حرکات‬ ‫بدنی یوگا که در زبان سانســکریت به ان‬ ‫اسانا گفته می شود باید در هماهنگی کامل‬ ‫با تنفس که در سانسکریت به ان پرانایاما‬ ‫گفته می شود انجام گیرند‪ .‬این مسئله‪ ،‬نکتۀ‬ ‫بسیار مهمی است‪ .‬چرا که این هماهنگی‬ ‫باعث افزایش خون رســانی به مغز و تامین‬ ‫اکســیژن برای این عضــو می گردد‪ .‬وقتی‬ ‫اکسیژن رسانی به مغز در اثر تمرینات مداوم‬ ‫و منظم یوگا همیشه انجام شود‪ ،‬هورمون ها‬ ‫یا واسطه های شــیمیایی نیز به طور مداوم‬ ‫ترشح می شوند‪.‬‬ ‫یکی از این هورمون ها دوپامین اســت‬ ‫که باعث افزایش شــادی‪ ،‬بهبود خلق وخو‬ ‫و همچنین عملکرد بهتر حافظه می گردد‪.‬‬ ‫هورمون دیگر‪ ،‬ســروتونین یعنی هورمون‬ ‫ضد افسردگی است‪ .‬اکسی توسین‪ ،‬هورمون‬ ‫ویژۀ مهرورزی‪ ،‬مهربانی و شادی و میوزین‬ ‫که باعث ثبات و پایداری شــادی در بدن‬ ‫می شود‪ ،‬از جملۀ این هورمون ها هستند‪.‬‬ ‫تنفس‬ ‫نوعی تنفس در یوگا به نام تنفس تناوبی‬ ‫وجود دارد که در ان‪ ،‬فرد تمرین کننده باید‬ ‫به طور اگاهانــه و متناوب هر بار از طریق‬ ‫یکی از مجاری بینی نفس بکشد‪ .‬طوری که‬ ‫دم از مجرای سمت راست و بازدم از مجرای‬ ‫ســمت چپ و دوباره دم از مجرای سمت‬ ‫چپ و بازدم از مجرای ســمت راست انجام‬ ‫ گیرد‪ .‬در بررسی های پزشکی و با انجام نوار‬ ‫مغزی ثابت شده است که با نفس کشیدن از‬ ‫یک حفرۀ بینی‪ ،‬نیمکرۀ مقابل در مغز فعال‬ ‫می شــود‪ .‬مث ً‬ ‫ال تنفس با مجرای سمت چپ‬ ‫باعث فعالیت نیمکرۀ راست مغز و بالعکس‬ ‫تنفس با مجرای سمت راست باعث فعالیت‬ ‫نیمکرۀ چپ مغز می شــود‪ .‬ایــن تغییرات‬ ‫تنفســی و تاثیر ان بر روی مغز را می شود‬ ‫توسط نوار مغزی ثبت کرد و از ان اگاه شد‪.‬‬ ‫این نوع تنفس تناوبی باعث افزایش ارتباط‬ ‫میان دو نیمکره و به دنبال ان‪ ،‬افزایش و بهبود‬ ‫عملکرد مغزی می شود و قدرت یادگیری مغز‬ ‫را افزایش می دهد‪ .‬به همین دلیل است که با‬ ‫انجام تمرینات منظم یوگا قدرت حافظه نیز‬ ‫باال می رود و از این جهت این تکنیک برای‬ ‫دانشجویان و دانش اموزان بسیار مفید است‪.‬‬ ‫به طور معمول اکثر انســان ها از نیمکرۀ‬ ‫چپ شان بیشتر اســتفاده می کنند‪ .‬ما برای‬ ‫داشــتن یک زندگی موفق به هر دو نیمکرۀ‬ ‫مغزمان احتیاج داریم‪ ،‬اما متاسفانه نیمکرۀ‬ ‫راســت ما مورد کم لطفی قرار گرفته است و‬ ‫در طول زندگی معموالً کمتر به فکر تقویت‬ ‫ان هستیم‪ .‬در حالیکه نیمکرۀ راست دارای‬ ‫قابلیت های زیادی اســت و نقش مهمی در‬ ‫یادگیری دارد‪ .‬بیشــتر نوابغ دنیــا از هر دو‬ ‫نیمکرۀ مغزشــان اســتفاده کرده اند‪ .‬شاید‬ ‫باورتان نشود که همین تنفس تناوبی ساده‬ ‫تاثیر سالمت جسم‬ ‫روان با کمک ا‬ ‫‪58‬‬ ‫دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا‬ ‫چقدر می تواند به افزایش عملکرد دو نیمکرۀ‬ ‫مغز کمک کنــد و در نتیجۀ ان می توانید‬ ‫شاهد تغییرات و شــگفتی های بزرگی در‬ ‫عملکردهای روزانه تان باشید‪.‬‬ ‫زندگی در زمان حال‬ ‫در یوگا همواره تاکید بر این اســت که‬ ‫ذهن باید تا سر حد امکان و توان‪ ،‬در لحظۀ‬ ‫حال نگاه داشــته شــود‪ .‬از نظر یوگا فقط‬ ‫یک زمان وجــود دارد و ان هم زمان حال‬ ‫است‪ .‬گذشته را باید به گذشته سپرد و رها‬ ‫کرد‪ .‬از سوی دیگر اینده نیز چون واقعیتی‬ ‫نامشخص است که هنوز نیامده‪ ،‬نباید ذهن‬ ‫را مشغول ان کرد‪ .‬پس فقط می ماند زمان‬ ‫حال شگفت انگیز‪.‬‬ ‫حضور در لحظۀ حال‪ ،‬خود موجب افزایش‬ ‫عملکرد ذهن می شود‪ .‬چراکه در یوگا افراد‬ ‫باید ذهن شان را به گونه ای اموزش دهند که‬ ‫رها از هرگونه تنش‪ ،‬استرس و نگرانی باشد‪.‬‬ ‫به همین دلیل است که یوگی ها افرادی ارام‬ ‫و در عین حال متمرکز هســتند و همین‬ ‫تمرکز باعث می شود حافظۀ بهتری داشته‬ ‫باشــند و بتوانند اطالعات مورد نیازشان را‬ ‫با دقتی بیشــتر جمع اوری و در مغزشان‬ ‫بایگانــی کنند‪ .‬تنها در این صورت اســت‬ ‫که می توانند بــه راحتی به همۀ اطالعات‬ ‫مورد نیازشــان در زمان مناسب دسترسی‬ ‫داشته باشند‪.‬‬ ‫یک ذهن ارام‪ ،‬یک ذهن متمرکز است‪.‬‬ ‫از این رو یــوگا در اموزه هایش تاکید دارد‬ ‫کــه همواره و در هر زمانی باید در لحظه و‬ ‫تنها در همان لحظه حضور داشت تا بتوان‬ ‫در تصمیم گیری هــا کامــ ً‬ ‫ا منطقی و در‬ ‫عکس العمل ها بسیار سریع عمل کرد و در‬ ‫مشکالت بهترین راه حل ها را در کوتاه ترین‬ ‫زمان پیدا نمود‪.‬‬ ‫تاثیر دستۀ حرکات مختلف‬ ‫حرکات مختلف یوگا از لحاظ تاثیراتی که‬ ‫بر بدن دارند بســیار با هم متفاوتند‪ .‬دستۀ‬ ‫حــرکات خم به جلو‪ ،‬خم بــه عقب‪ ،‬پیچ‪،‬‬ ‫تعادلــی‪ ،‬خم به پهلــو و معکوس از جمله‬ ‫دســته های حرکتی مهم یوگا هستند که‬ ‫شــرح تاثیرات ان ها بر بدن خارج از بحث‬ ‫و خود نیازمند مقاله ای جداگانه است‪ ،‬اما به‬ ‫طور خالصه می توان اشاره کرد که حرکات‬ ‫خم به عقب بر افســردگی‪ ،‬حرکات خم به‬ ‫جلو بر بیش فعالی‪ ،‬تیروئید و برونشــیت‪،‬‬ ‫حرکات پیچ بر دستگاه گوارش (از پیچ ها به‬ ‫عنوان شاهکار حرکات یوگا نام برده می شود‬ ‫و در طراحی تمرین تمام بیماری ها لحاظ‬ ‫می شود)‪ ،‬حرکات تعادلی بر افزایش تمرکز‬ ‫و حرکات معکوس بر بهبود عملکرد کلیۀ‬ ‫ارگان های داخلی بدن تاثیرگذار هستند‪.‬‬ ‫یوگا جســم و ذهن را توانمند می سازد‬ ‫و برای تمامی سنین مناسب است‪ .‬امروزه‬ ‫کودکان و نوجوانان هم به نوبۀ خودشان‬ ‫در طول روز تحت فشــارها و تنش های‬ ‫گوناگونی قــرار دارند‪ .‬اســترس انجام‬ ‫تکالیف‪ ،‬امتحانات‪ ،‬رقابت با دوســتان و‬ ‫همساالن مسائلی است که برای کودکان‬ ‫و نوجوانان سن مدرسه وجود دارد‪ .‬پیدا‬ ‫کردن شغل مناسب‪ ،‬رسیدن به استقالل‬ ‫مالی و تشــکیل خانواده از جمله امور و‬ ‫مسائلی است که ذهن جوانان را اشغال‬ ‫می کند و موجب اشفتگی های ذهنی در‬ ‫ان ها می شود‪ .‬یوگا در این زمینه می تواند‬ ‫کمک شایانی ارائه دهد‪.‬‬ ‫در اینجا می خواهیم اشاره ای کوچک‬ ‫به یاما (به معنای کنترل) و نیاما (به معنای‬ ‫انضبــاط) دو مرحلۀ اول اشــتانگا یوگا‬ ‫نیز داشته باشــیم‪ .‬رعایت این دو اصل‬ ‫در پرورش انســان هایی قانع با افکاری‬ ‫مثبت و متمرکز با سبک زندگی انسانی‪،‬‬ ‫خداپسندانه‪ ،‬دور از دروغ‪ ،‬غیبت و حسد‬ ‫بسیار اثرگذار است؛ چرا که رعایت این‬ ‫ن را از دغدغه های زندگی پر‬ ‫اصول ذهــ ‬ ‫قو برق و تجمالت غیرضروری خارج‬ ‫زر ‬ ‫می کنــد و ایــن امر باعث می شــود بر‬ ‫داشته هایمان متمرکز شویم و از همان‬ ‫چیزهای اندک شــاد شــویم‪ .‬این گونه‬ ‫می توان بر چیزهای مهم و اساســی در‬ ‫زندگی متمرکز تر بود‪ .‬پس تا دیر نشده‬ ‫یوگی شو‪.‬‬ ‫م بر سالمت ذهن و‬ ‫اموزه های یوگا‬ ‫مهتابکالنتری‬ ‫دانش یوگا خرداد ‪ |1397‬شماره ‪116‬‬ ‫‪59‬‬ ‫اناگرام‪ ،‬علم تیپ شناسی‬ ‫سید فرید عالمه‬ ‫عضو انجمن روانشناسی ایران و امریکا‬ ‫‪60‬‬ ‫دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا‬ ‫در دوره ای زندگی می کنیم که خوشــبختانه خودشناسی و‬ ‫خودســازی به بحث روز تبدیل شده است و طیف گسترده ای‬ ‫از جامعه به ان روی اورده اند‪ .‬خودشناسی و خودسازی همان‬ ‫چیزهایی هســتند که مــا را از عالم حیوانــات و گیاهان جدا‬ ‫می کنند و امور ضروری و پراهمیتی هســتند‪ .‬یکی از علومی‬ ‫که ما را در رسیدن به مرحلۀ خودشناسی یاری می رساند‪ ،‬علم‬ ‫اناگرام‪ 1‬است‪.‬‬ ‫اناگرام واژه ای یونانی اســت و تلفظ های مختلفی دارد‪« .‬اِنا»‬ ‫به معنی عدد ‪ 9‬و «گرام» به معنای شــخصیت است‪ .‬این علم‬ ‫ادمیان را از لحاظ شــخصیتی به ‪ 9‬دسته یا تیپ دسته بندی‬ ‫می کند که ما در این مطلب سه تیپ را برای تان تشریح می کنیم‬ ‫و ادامۀ بحث را به شماره های بعد موکول می کنیم‪ .‬برای فراگیری‬ ‫کامل این علم باید در دوره های خاصی که به این منظور برگزار‬ ‫می گردند‪ ،‬شرکت کرد‪ ،‬اما ما سعی داریم در این مطلب تا چند‬ ‫شمارۀ اینده‪ ،‬کلیات و اصول اولیۀ ان را به شما ارائه کنیم‪.‬‬ ‫موضوعاتــی که به طور کلی در علــم اناگرام مطرح‬ ‫می شود از این قرار است‪:‬‬ ‫‪ )1‬انسان ها با هم متفاوت هستند‪.‬‬ ‫‪ )2‬هیچ تیپ شخصیتی بر دیگری برتری ندارد‪.‬‬ ‫‪ )3‬هر فرد دارای نقاط ضعف و قوتی است‪.‬‬ ‫‪ )4‬بهتر است نقاط ضعف خود را تعدیل و نقاط قوت خود را‬ ‫تقویت کنیم‪.‬‬ ‫‪ )5‬با یادگیری اناگرام هم خود و هم دیگران را می شناسیم‪.‬‬ ‫‪ )6‬با شــناخت و اگاهی نسبت به تیپ شخصیتی دیگران‪،‬‬ ‫قدرت همدلی و درک مان باال می رود‪.‬‬ ‫‪ )7‬اگر کسی مانند ما فکر‪ ،‬احساس و رفتار نمی کند دلیل بر‬ ‫بد بودن او نیست‪.‬‬ ‫نکتۀ ‪ :1‬زمانی که کلمۀ «طلب» در هر تیپ مطرح می شود‬ ‫نشــان دهندۀ ان اســت که محور شــخصیت ان فرد بر روی‬ ‫ان کلمــه می گردد‪ .‬مث ً‬ ‫شــخصیتی‬ ‫ال اگر می گوییم فرد تیپ‬ ‫ِ‬ ‫دانش طلب دارد یعنی اســاس زندگی این فرد بر مبنای علم‪،‬‬ ‫دانــش‪ ،‬اطالعات و اگاهی پیش می رود‪ .‬به بیان دیگر نام تیپ‬ ‫شخصیتی هر فرد‪ ،‬اولویت و ارزشی را که ان فرد برای مسائل‬ ‫مختلف قائل است به ما نشان می دهد‪.‬‬ ‫نکتۀ ‪ :2‬ممکن است بسیاری از ما دارای چندین تیپ باشیم‬ ‫و تنها ویژگی های یک تیپ بر ما حاکم نباشد‪.‬‬ ‫افراد تیپ ‪( :1‬کمال طلب)‬ ‫همان طور که از نام این گروه مشخص است این افراد به دنبال‬ ‫بهترین ها و عالی ترین ها هستند‪ ،‬نمی توانند نقصی برای خود و‬ ‫دیگران تحمل کننــد و از ان جایی که انتظار دارند دنیا کام ً‬ ‫ال‬ ‫خاص این‬ ‫بدون مشکل باشد‪ ،‬دچار عصبانیت می شوند‪ .‬توانایی ِ‬ ‫گروه‪ ،‬نظم شان و نقطۀ ضعف اصلی شان‪ ،‬همان طور که اشاره شد‪،‬‬ ‫زود جوش اوردن یا همان عصبانیت است‪.‬‬ ‫کودک تیپ ‪ : 1‬اگر در مدرسه نمرۀ کم بگیرد‪ ،‬به هم می ریزد‬ ‫و انگار برایش دنیا به اخر رسیده است‪.‬‬ ‫همسر تیپ ‪ : 1‬تحمل شلوغی منزل یا بی نظمی در مهمانی‬ ‫ن را ندارد‪.‬‬ ‫رفت ‬ ‫رئیس تیپ ‪ : 1‬اگر کارمندش کاری را درســت انجام ندهد‪،‬‬ ‫بسیار خشمگین می شود‪.‬‬ ‫مادر تیپ ‪ : 1‬کافیست بچه ای اتاقش به هم ریخته باشد‪ ،‬به‬ ‫شدت عصبانی می شود و از کوره در می رود‪.‬‬ ‫ایستگاه راه حل و رشد‬ ‫‪ )1‬توجه داشته باشــید که هیچ کس کامل نیست و کامل‬ ‫نخواهد بود‪ ،‬حتی خود شــما‪ .‬پس بی مورد و افراطی به خود و‬ ‫دیگران سخت نگیرید و انتظار نداشته باشید محیط زندگی تان‬ ‫در دوره ای زندگی می کنیم که خوشبختانه‬ ‫خودشناسی و خودسازی به بحث روز تبدیل شده‬ ‫است و طیف گسترده ای از جامعه به ان روی‬ ‫اورده اند‪ .‬خودشناسی و خودسازی همان چیزهایی‬ ‫هستند که ما را از عالم حیوانات و گیاهان جدا‬ ‫می کنند و امور ضروری و پراهمیتی هستند‪ .‬یکی از‬ ‫علومی که ما را در رسیدن به مرحلۀ خودشناسی‬ ‫یاری می رساند‪ ،‬علم اناگرام‪ 1‬است‪.‬‬ ‫کام ً‬ ‫ال بی نقص باشد‪ .‬چراکه این اتفاق امکان ناپذیر است‪.‬‬ ‫‪ )2‬زندگی به جدیت زیاد‪ ،‬اخم و وقا ِر زیادی نیازی ندارد‪ .‬این‬ ‫کارها استرس شما را باال می برد‪ .‬پس کمی شوخ طبعی می تواند‬ ‫به شما کمک کند‪.‬‬ ‫‪ )3‬خوب است که متعهد و مسئولیت پذیر هستید‪ ،‬اما قرار‬ ‫نیست بقیه را هم کنترل کنید و برای شان باید و نباید بگذارید‪.‬‬ ‫‪ )4‬متوجه عصبانیت تان باشــید؛ زیرا اکثر مواقع حواس تان‬ ‫نیســت که دارید با حرکات بــدن و کلمات تنــد با دیگران‬ ‫صحبتمی کنید‪.‬‬ ‫‪ )5‬کارکــردن نباید به مهم ترین بخــش زندگی تان تبدیل‬ ‫شود‪ .‬باید زمانی را نیز به صحبت کردن با همسر و فرزندان تان‬ ‫اختصاص دهید‪.‬‬ ‫‪ )6‬کتاب‪ ،‬خنده بهترین دارو اثر رابرت هولدن را مطالعه کنید‪.‬‬ ‫‪ )7‬مــدام در درون تان این جملــه را مانند ذکر تکرار کنید‪:‬‬ ‫«اینقدر سخت نگیر!»‬ ‫‪ )8‬تا ســر حد امکان بهتر است بیشــتر از رنگ های قرمز و‬ ‫صورتی استفاده کنید تا قهوه ای و خاکستری‪.‬‬ ‫تیپ ‪( :2‬محبت طلب)‬ ‫پرستارها و کمک رسان های بسیاری هستند که فقط کافیست‬ ‫کسی در جایی نیاز به کمک داشته باشد‪ ،‬فی الفور خودشان را‬ ‫می رسانند و هیجان درونی‪ ،‬وادارشان می کند برای مهرورزی به‬ ‫انسان‪ ،‬حیوان و گیا ِه نیازمن ِد کمک‪ ،‬دست به عمل بزنند‪ .‬گاهی‬ ‫حتی کارهای افراطی نیز انجام می دهند و اگر از طرف مقابل‪،‬‬ ‫محبتی دریافت نکنند دلخور می شوند و می رنجند‪ .‬این افراد در‬ ‫برقراری ارتباط‪ ،‬همدلی با افراد و همچنین سنگ صبور بودن‬ ‫برای ادم ها‪ ،‬بسیار بامهارت عمل می کنند و ارتباط های عاطفی‬ ‫توام با عشق‪ ،‬برای شان اهمیت زیادی دارد‪.‬‬ ‫دانش یوگا خرداد ‪ |1397‬شماره ‪116‬‬ ‫‪61‬‬ ‫ان ها با توجه نشــان دادن و براورده کردن نیازهای دیگران‪ ،‬مفید بودن‬ ‫خودشان را نشان می دهند و توقع و انتظار دیگران را باال می برند‪ .‬در این گونه‬ ‫مواقع است که لطف مکرر تبدیل می شود به وظیفۀ مقرر‪.‬‬ ‫کودک تیپ ‪ :2‬در مدرسه‪ ،‬خوراکی هایش را با دوستا نش تقسیم می کند‬ ‫و حتی گاهی تکالیف ان ها را نیز انجام می دهد‪.‬‬ ‫همسر تیپ ‪ :2‬ماشینش را به دوستانش قرض می دهد‪ ،‬حتی زمانی که‬ ‫خودشان به ان احتیاج دارند‪.‬‬ ‫رئیس تیپ ‪ :2‬خودش حتی به جای کارمندانش هم کار می کند و مدام با‬ ‫تقاضای مرخصی شان موافقت می کند‪.‬‬ ‫مــادر تیپ ‪ :2‬تمام وقت و عمرش را خــرج فرزندانش می کند و گمان‬ ‫می کند کار بســیار خوب و نیکویی هم انجام می دهــد‪ ،‬اما اگر رفتارهای‬ ‫محبت امیزش مورد توجه و قدردانی قرار نگیرد‪ ،‬بسیار دلگیر می شود‪.‬‬ ‫ایستگاه راه حل و رشد‬ ‫‪ )1‬دلسوزی باعث وارد شدن اسیب به شما و خانواده تان خواهد شد‪ .‬پس‬ ‫در کمک کردن به دیگران معقول عمل کنید و خودتان را کنترل نمایید‪.‬‬ ‫‪ )2‬به نیازها و خواسته های خود و خانواده تان توجه کنید‪ .‬کاری نکنید‬ ‫به خاطر نیازهای دیگران‪ ،‬خود یا خانواده تان به زحمت بیفتید‪.‬‬ ‫‪ )3‬اگر لطفی در حق کســی انجام می دهید‪ ،‬سعی کنید به خاطر عشق‬ ‫واقعی یعنی خداوند باشــد‪ .‬در این صورت با براورده نشــدن انتظارات تان‪،‬‬ ‫سرخورده و دلخور نمی شوید‪.‬‬ ‫‪ )4‬از امروز برای نیازها و خواســته های تان برنامه ریزی کنید و حتی از‬ ‫دیگران برای رسیدن به اهداف تان کمک بگیرید‪.‬‬ ‫‪ )5‬سعی کنید گاهی به خواسته های دیگران «نه» بگوئید‪.‬‬ ‫‪ )6‬مدام به دنبال حل مشــکالت و کارهای دیگران نباشید‪ .‬بهتر است‬ ‫به دنبال کســب رضایت و توجه دیدن از خانواده تان باشــید‪ .‬یادتان باشد‬ ‫محبت و توجه زیاد نشــان دادن به دیگران‪ ،‬گاهی نمایشــی برای گدائی‬ ‫عاطفه و توجه است‪.‬‬ ‫‪ )7‬نیازی نیست پا به پای دیگران اشک بریزید و غصۀ دیگران شما را از‬ ‫زندگی سالم و متعادل تان دور کند‪.‬‬ ‫‪ )8‬کتاب زندگی عاقالنه از دکتر البرت الیس را مطالعه کنید‪.‬‬ ‫‪ )9‬مدام در درون تان این جمله را مانند ذکر تکرار کنید‪« :‬به خاطر خودم‬ ‫و خدایم قدم برمی دارم‪».‬‬ ‫تیپ ‪( :3‬موفقیت طلب)‬ ‫هدف اصلی این تیپ از افراد همان طور که از نام شان پیداست‪ ،‬پیشرفت‬ ‫و رسیدن به موفقیت است‪ .‬به همین دلیل به شکلی افراطی اهل رقابت و‬ ‫نشــان دادن توانایی ها و استعدادها یشان هستند‪ .‬اگر موفق باشند خود را‬ ‫الیق و خوب می دانند و به بیان دیگر عملکردشان‪ ،‬هویت و خودپنداره شان‬ ‫را می سازد‪.‬‬ ‫این افراد با خوش رفتاری های مختلف مثل جمالت و کلمات دلنشین و‬ ‫تعریف و تمجید های رنگارنگ سعی در جذب دیگران و تحت تاثیر قراردادن‬ ‫ان ها دارند‪ .‬می خواهند در چشم دیگران خاص و جذاب باشند تا در روابط‬ ‫عاطفی‪ ،‬کاری و تحصیلی همیشه فردی موفق باشند‪.‬‬ ‫لیاقت و شایســتگی در جمع برای این افراد بســیار مهم است و حتی‬ ‫گاهی به صورت خارج از تعادل‪ ،‬به سمت چاپلوسی و چرب زبانی می روند‪.‬‬ ‫ال مشــخص و ناراحت کننده است‪ .‬مث ً‬ ‫این گونه رفتارها برای دیگران کام ً‬ ‫ال‬ ‫رفتار فریبندۀ یک کارمند در برابر رئیسش برای رسیدن به موقعیت شغلی‬ ‫بهتر یا یک روز مرخصی‪ ،‬برای یک رئیس مسئلۀ مشخص و واضحی است‪.‬‬ ‫رفتار این افراد عمدتاً مسالمت امیز و مهربان است‪ .‬درخشیدن در جمع‬ ‫و رســیدن به اهداف برای شــان بسیار مهم اســت‪ .‬به همین دلیل سعی‬ ‫دارند دعوا ها و کدورت ها را مدیریت کنند‪ .‬بسیار پرتالش هستند و طبق‬ ‫برنامه های ذهنی و عینی پیش می روند‪ .‬پرانرژی‪ ،‬جذاب و دوست داشتنی‬ ‫هستند‪ ،‬اما احتمال دروغ گویی‪ ،‬بی صداقتی و دورویی نیز زیاد در این تیپ‬ ‫افراد دیده می شــود؛ چراکه ان ها گاهی برای رسیدن به انچه می خواهند‪،‬‬ ‫دست به هر کاری می زنند‪.‬‬ ‫کودک تیپ ‪ :3‬والدین و معلمش را با قربان صدقه و کلمات شیرین جذب‬ ‫می کند‪.‬‬ ‫همسر تیپ ‪ :3‬با زبان‪ ،‬همسرش را مدیریت عاطفی می کند‪.‬‬ ‫رئیس تیپ ‪ :3‬با تعریف و تمجید کارمندان را به ذوق می اورد تا بیشتر‬ ‫کار کنند‪.‬‬ ‫مادر تیپ ‪ :3‬کودکان را برای رســیدن به اهداف تشویق می کند و البته‬ ‫حواسش به تیپ و زیبایی خودش هم هست‪.‬‬ ‫ایستگاه راه حل و رشد‬ ‫‪ )1‬دیگران را گول نزنید و به اصول اخالقی پایبندتر باشید‪.‬‬ ‫‪ )2‬به خواســته ها و نیازهــای دیگران اهمیت دهید و بیشــتر به فکر‬ ‫دیگران باشید‪.‬‬ ‫‪ )3‬به جنبه های معنوی‪ ،‬کمک رسانی و ارام سازی خود بیشتر توجه کنید‪.‬‬ ‫‪ )4‬کتاب بوستان سعدی را بخوانید‪.‬‬ ‫‪ )5‬مدام در درون تان این جمله را مانند ذکر تکرار کنید‪« :‬لیاقت من به‬ ‫موفقیت هایمنیست‪».‬‬ ‫امیدواریم تا اینجا توانسته باشیم نگاهی کلی در مورد این سه تیپ به شما‬ ‫ارائه دهیم‪ .‬در شماره های بعد با ادامۀ این بحث در خدمت شما خواهیم بود‪.‬‬ ‫در تعادل و ارامش عمیق باشید‪.‬‬ ‫‪1-Enneagram‬‬ ‫تمرینات عملی یوگا در موسسه دانش یوگا‬ ‫تمرینات عملی یوگا‬ ‫اموزش حرکات پیشرفته یوگا‬ ‫جهت مربیان با سابقه و شرکت کنندگان در مسابقات یوگا‬ ‫اموزش اشتانگا یوگا (مخصوص بانوان)‬ ‫اموزش یوگا برای کودکان‬ ‫اموزش تکنیک های تمرکز فکر برای رسیدن به ارامش‬ ‫‪88318189-88319054‬‬ ‫‪@danesheyoga‬‬ ‫میدان هفت تیر‪ ،‬ابتدای مفتح شمالی‪،‬کوچه ارام‪ ،‬نبش خیابان زیرک زاده‪ ،‬پالک ‪16+1‬‬ there is a much broader range of responses to meditation than most .people are aware of Willoughby Britton, PhD, assistant professor of psychiatry and human behavior at Brown University agrees, noting that the potential negative effects of meditation—including fear, panic, hallucinations, mania, loss of motivation and memory, and depersonalization—can be distressing at best and debilitating at worst. David A. Treleaven, PhD, author of the new book Trauma-Sensitive Mindfulness: Practices for Safe and Transformative Healing, says this potency meditation holds cannot be understated or underestimated by teachers or practitioners. “Meditation is a practice that can elicit challenging or adverse responses,” he says. “While many people benefit from meditation, some won’t.” When Britton first encountered some of the negative effects of meditation, she realized that part of the problem was lack of information and overempha.sis on benefits In 2006, when I was doing my“ residency, I worked at an in-patient psychiatric hospital, and there were two people who were hospitalized after a 10-day retreat at a meditation center nearby,” she says. “It reminded me that meditation can be serious, and that someone should study ”.][that side of it The Power of Meditation Studies regularly published in scientific journals tout meditation’s vast capabilities—including its positive effects on conditions such as irritable bowel syndrome, fibromyalgia, and PTSD—and its promise to help us cope with all-time-high levels of stress, depression, anxiety, phobias, and other mental health issues. As a result, we’ve seen an increase in popularity of mobile meditation apps like Headspace, Simple Habit, and Insight Timer, which offer guided practices. There’s also been a surge in boutique and franchise medita- 63 116 ‫| شماره‬1397 ‫دانش یوگا خرداد‬ tion studios, like MNDFL on the East Coast and Unplug Meditation on the West Coast, and now meditation retreats are commonly accepted as vacation options or corporate getaways. “The cultural pressure to meditate is very high right now,” says Kress. “But not every medita”.tive experience is a positive one During her residency, when Britton began encountering anecdotes of meditation’s negative effects, she looked for scientific research to explain what she was hearing—and came up short. “I started informally asking teachers about the kinds of issues and responses they’d seen .and encountered,” she says When she realized negative reactions to meditation were prevalent, Britton decided to formally study it. “It was clear that a lot of people knew about these potential effects ”.and weren’t really talking about it She believes one of the reasons the darker side of meditation is being, well, kept in the dark is financial. “Mindfulness is a multi-billion-dollar industry,” she says. “One of the teachers I interviewed for my research actually said, ‘This isn’t good ”’.advertising Plus, says Britton, many people feel a lot of shame about negative meditation experiences, which speaks to the overhyped advertising that meditation is good for everything. It’s often portrayed that “if you have problems meditating, then you’re a super loser because it’s the best .thing ever,” she says When Meditation Becomes Distressing When darkness falls Britton set out to investigate meditation-related experiences, specifically those that were described as challenging, difficult, distressing, functionally impairing, or requiring additional support. Her study, published in the Public Library of Science One journal last spring, looked at nearly 100 interviews with meditation teachers, ex- perts, and practitioners of Western Buddhist practices—including Theravada, Zen, and Tibetan traditions— many of whom reported challenging .meditation experiences The majority (88 percent) of the meditators in the study reported that these experiences had an impact on their lives beyond their meditation sessions. A whopping 73 percent indicated moderate to severe impairment (meditating prompted a reaction or result that kept them from living their normal, daily lives), 17 percent reported feeling suicidal, and another 17 percent required inpatient hospitaliza.tion for psychosis See also A Beginner's Guide to Meditation Though anyone can experience a negative effect of meditation, trauma survivors can be particularly susceptible, says Kress. “The first reason is that trauma survivors usually avoid distressing memories or feelings associated with the trauma—and meditation often involves leaning toward our internal experiences, which includes difficult thoughts and sensations,” she says. The second reason is that trauma may prompt feelings of shame “that can make it difficult to access self-compassion,” she says. “Sometimes in meditation, it is the first time someone is asked to direct loving feelings toward themselves. This can be a very difficult thing to do, and it can result in feeling emotionally over”.whelmed This kind of leaning in toward difficult emotions can prompt tough stuff to come up for anyone, not just trauma survivors, says Britton. Adding to the complexity is that it’s difficult to predict who might experience a negative response. Britton’s study identified more than 50 types of negative experiences, which means the vast array and scope of what can come up can make it hard for teachers and practitioners to know what’s normal, as well as when someone may need additional .support during or after meditating The Dark Side of Meditation: How to Avoid Getting Stuck with Pain From the Past JESSICA DOWNEY Meditation has amazing benefits, but it's also capable of unearthing painful memories and general unease, which can be frightening or unnerving. What do you need to know to avoid being blindsided by meditation′s potential negative ef?fects For many months after the ordeal ended in 2014, Jane Miller * was haunted by her stalker, a man she had initially befriended, but who then tormented her and threatened her life. The nightmare was tumultuous for Miller and her husband, and the cloud of sadness, shame, fear, and anxiety had a devastating effect on her life. She fought the urge to stay in bed all day. Blinds closed and curtains drawn, she kept even the tiniest sliver of sunlight from penetrating her fortress. She only left .her house for necessities Miller’s psychiatrist diagnosed her with post-traumatic stress and depressive disorders. Her therapist recommended that alongside regular therapy sessions she take a 12week mindfulness meditation class to help her reclaim her life. Knowing she needed to do something to find peace of mind, she signed up and .started the class full of hope 'I Was Having a Micro-Flashback' Yet when she sat on her mat for the first time as the teacher began the class, her anxiety rose to the surface. She started sweating. Her heart began to race, and she was gripped by debilitating fear. “When class started that first day, a lot of negative self-talk flooded in. I closed my eyes, and silent tears started streaming down my face—and they wouldn’t stop. I felt so afraid; I didn’t want to open my eyes,” Miller recalls. “I was having a micro-flashback. It would tug at me, saying, ‘Remember this happened,’ or, ‘Remember, you did this.’ I didn’t have the necessary tools to work through ”.traumatic flashbacks at that point Despite the frightening episode, Miller returned to the class the following week hoping to experience the kind of healing and sense of calm she thought meditating would provide. The environment and the feeling of anonymity mostly felt safe. Yet each time she closed her eyes and listened to her mind and body, she’d quickly become ensconced in a traumatic episode, burrowed in a cocoon of shame. “I wasn’t ready to allow myself to heal,” she says. “I felt like I didn’t deserve to. I’d start to feel vulnerable, like the class knew my story, even though they didn’t. It was very hard to even make eye contact with people after the class had ended,” she says. “I would roll up my mat quickly, make myself as ”.small as possible, and leave Class after class for 12 weeks, Miller fought her way through each meditation. Desperate for an outlet that would help her heal, she stuck with it and even tried other classes on offer, such as restorative yoga. To her surprise, she was never approached by her meditation teacher, and the potential for these kinds of emotional responses during meditation was never addressed in any way. “In yoga class, we were offered modifications for physical limitations or if something didn’t feel good. But in meditation class, there was no recognition of potential mental limi.tation or injury,” she says Ultimately, Miller was glad she finished the class, because it led to her finding the mantra she’d eventually use on a regular basis: May I find ease; May I be well; May I be healthy; May I be happy; May I live in lovingkindness. Yet Miller wishes she had been forewarned that trauma survivors can experience flashbacks, dissociation, and even retraumatization during and after meditation—an awareness that may have helped her feel less afraid during those initial meditation sessions. “An anonymous questionnaire at the start of class asking, ‘What are you here for?’ may have been help.ful,” she says Despite meditation’s ever-increasing popularity, warnings about the practice’s more difficult moments are rarely issued. Over the past decade, meditation has grown in popularity in the West, first at a steady pace and then at a sprint. For a society that’s overcaffeinated and overstimulated, mired in 60hour workweeks, and juggling too many proverbial balls, meditation practices are often talked about collectively as a panacea for so many of the things that ail us. It promises to increase focus, productivity, and self-awareness while decreasing stress and anxiety. But that’s not the .whole story Miller’s experience is not an anomaly, says Anna Kress, a clinical psychologist in Princeton, New Jersey, who teaches meditation techniques to her clients. She warns that we need to be more cognizant that ‫دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا‬ 64