ماهنامه دانش یوگا شماره 130
ماهنامه دانش یوگا شماره 130
ماهنامه دانش یوگا شماره 130
فهرست
Contents
3
سرمقاله
4
سخن مدیرمسئول
8
سواالتی برای پرسیدن؛ اطالعاتی برای دانستن
11
برندۀ مسابقۀ عکاسی تیر ماه 1398
12
گفت وگویی با نویسندۀ کتاب چرا یوگا تاثیرگذار است
یوگا و ورزش :کاربرد یوگای جامع ،برای ورزش های قهرمانی 14
16
بزرگ ترین مانع زندگی ما
18
صلح جهانی
20
قدرت ارزو
22
سفرنامۀ هند ()2
24
سعادت ابدی (خواب و رویا)
28
یوگا همراه با ابزار
30
کریا یوگا در اب
34
یوگا؛ یار شما در خانه :وضعیت مثلث
37
برهماچاریا
38
اسیب شناسی در یوگا
41
کلمات الهام بخش
42
تمرین های ضروری هنگام مسافرت هوایی
45
جوانان توانمند
46
اینستاگرام یوگا (پیرامون اسیب شناسی یوگا )
47
اخبار
48
از پاشوپاتینات تا گنگ
52
کریایوگا
54
خالقیت در همدلی
56
یک وعده غذای گیاهی
58
پیام هایی برای روز جهانی یوگا
صاحب امتیاز و مدیر مسئول :سیدعبدالحمید موحدی نائینی
عضو انجمن مدیران مطبوعات
زیر نظر شورای سیاست گذاری
سرپرست گروه مترجمین :عاطفه شریفان
امور مالی :سید عبدالمجید موحدی نائینی
مدیر امور هنری ،گرافیست و طراح روی جلد :محمدرضا موحدی نائینی
سازمان اگهی ها :رابعه ربیعی
روابط عمومی :سهیال موحدی
امور مشترکین و مسئول توزیع :محمدرضا موحدی نائینی
ویراستار :مریم محمدی
لیتوگرافی و چاپ :شرکت رواق روشن مهر
سال هجدهم -مرداد و شهریور 1398
شماره 130و131
شهادت علی ابن الحسین (ع) سومین پیشوای شیعیان جهان بر دوسداران ان حضرت تسلیت باد
از عزیزانی که مایل به همکاری با مجلۀ دانش یوگا هستند ،خواهشمندیم
مقاالت خود را به ادرس پست الکترونیکی مجله ارسال فرمایند.
تحریریۀ مجله در دخل ،تصرف و ویرایش مطالب ارسالی کام ً
ال ازاد است.
همکاران این شــماره :ســید محمد ازاد ،مهتاب کالنتری،
سینا صمیمی ،مرضیه شریفان ،شهال قاسمیان دستجردی،
مستانه پرسش ،راضیه افخمی ،اریا اصغری ،مونا افتخار افضلی،
حامد رنگین کمان ،پــدرام نظری ،امین مطیعی ،لعیا نبی فر،
پیام صمدی خادم ،شیمال خان
نشانی :شمال میدان هفت تیر ،ابتدای مفتح شمالی،خیابان مالیری پور ،نبش
خیابان ارام ،پالک 16+1
تماس با تحریریه:
تلفن88318189-88319054 :
تلگرام09902260640 :
تماس با سازمان اگهی ها88842667 :
فکس۸۹۷۸۵8۳۰:
کدپستی1575783113 :
info@danesheyoga.com
www.danesheyoga.com
@danesheyoga
/yoga.knowledge
شماره 130و131
بزرگ ترین مانع زندگی ما
ســوامی دورگاناندا از شاگردان مستقیم سوامی ویشنو
دوانانــدا اســت که در حــال حاضر ریاســت مراکز و
اشرام های یوگا شیواناندا در اروپا را عهده دار است.
مطلــب ذیل یکی از ســخنرانی های اوســت که طی
ان به گفته هــا ،نکته ها و تجربه های کســب کرده از
استادش می پردازد.
16
قدرت ارزو
اگرمی خواهیــم در مســیر حقیقــت گام برداریم باید
بدانیم که هدف و ارزوی واقعی مان چیســت؟ ایا واقعاً
می خواهیم به حقیقت برســیم و یا انگیزه های دیگری
داریم؟ برای اینکه دچار این اشتباه نشویم خوب است هر
روز در مدیتیشن صبح گاه ارزو ونیت مان را بیان کنیم.
و به خود بگوییم کــه هدف مان از انجام تمرینات یوگا
چیســت؟ به خود یاداوری کنیم که یوگا یعنی وحدت
و یگانگی با خداوند و خواســت اصلی ما رسیدن به این
هدف است.
20
اینستاگرامیوگا
(پیرامون اسیب شناسی یوگا )
ی ما به گونه ای شده است که ارتباط
امروزه سبک زندگ
معنایــی چندانی بــا حقیقت زندگی ما نــدارد .درواقع
غالــب کارهایی که ما انجام می دهیــم یا چیزهایی که
می خریم ،بیشــتر از انکه جنبۀ استفادۀ واقعی برای مان
داشته باشد ،یک جور میل پنهان "نمایش" در ان نهفته
است .درست است که این پدیده یکی از بارزترین وجوه
زندگی مصرف گرایانه اســت که ما امروز در دوران ان به
سر می بریم ،اما بدون شک پدیده ای به اسم "اینستاگرام"
تاثیر ویژه ای در ایجاد این سبک زندگی داشته است.
46
از پاشوپاتینات تا گنگ
موسســۀ دانش یوگا هر از چندگاه سفرهایی را تدارک
می بیند که به نحوی با یوگا مرتبط است و شرکت کنندگان
در ان ها ضمن انجام تمرینات یــوگا ،به طبیعت گردی
می پردازند و از نقــاط و جاذبه های مرتبط با یوگا دیدار
می کنند و با رژیم غذایی که یوگا به ان تاکید دارد اشنا
می شوند و در نهایت به افزایش دانش و تجربه های خود
در خصوص راه های رســیدن به سالمت جسم و ذهن و
راه های کسب ارامش می پردازند و تقریباً هر سال گزارش
یک سفر به کشــور نپال که توسط دانش یوگا با حضور
جمعی از مربیان و عالقه مندان به یوگا برگزار گردیده در
مجله چاپ می شود.
2
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
48
جناب اقای دکتر نادر شکری
ریاست محترم انجمن یوگای کشور
انتخاب مسرت بخش جنابعالی در منصب ریاست انجمن یوگا
بشــارت دهنده ایجاد محیطی پویا و سرشار از شور و نشاط و
نویدبخش تحوالتی عظیم در این رشته ورزشی است.
از درگاه ایــزد منان عزت ،ســربلندی و توفیقات جنابعالی را
خواستاریم.
مدیرمسئول و اعضای هیئت تحریریه مجله دانش یوگا
همراهان مجلۀ دانش یوگا ،قطعاً شما که یوگا را به عنوان شیوه ای برای زندگی بهتر برگزیده اید همواره با اگاهی
و سیر درون سعی در صیقل دادن الماس وجودی خود دارید تا از خود انسانی واالتر بسازید .نیمۀ مرداد ماه در
تقویم روز کرامت انسانی نام گذاری شده و از انجا که مهم ترین بخش یک نظام فلسفی ،نوع نگرش ان به محورهای
اصیل انسانی است ،یوگا نیز نگاهی ریشه دار و عمیق به معرفت و کرامت انسانی دارد و ان را راه نجات انسان می داند.
تمرین درســت اندیشــیدن و فکر کردن دائمی به خداوندی ناظر ،قوۀ تمیز و تشخیص نیک و بد ،رهایی از هر چیز و
هرکس به جز پروردگار ،صداقت و راست گوئی ،صراحت بیان و دوری از تملق ،نیکی به دیگران ،دعای خیر برای همه،
همدردی و شفقت ،صدمه نرساندن به موجودات ،نوع دوستی و نیکوکاری ،مثبت اندیشی و داشتن شور و اشتیاق ،همۀ
این ها وسیله ای کامل برای درک و فهم حقیقت و راه یابی به کرامت انسانی است تا به عالی ترین شکل خود که همان
تحقق وحدت و یکی یافتن خود با خداوند است منتهی شود .همه می توانند به این درجه برسند ،مشروط بر ان که این
اصول مهم را در نظر بگیرند و رعایت کنند .مسیر با تمام سختی هایش برای همۀ ما روشن است ،اگر بخواهیم از درون
خودمان شروع کنیم نه انکه منتظر بهبود وضع جهان بنشینیم.
3
خ
م
غ
شت
شت
شت
ور م گذ ه گذ ه اه گذ ه
سید عبدالحمید موحدی نائینی
چنــدی پیــش فیلمی از مراســم اهــدای جایزۀ
افتخاری نخل طالیی جشــنوارۀ فیلم کن ســال 2019به الن
دلون(1935م) ،بازیگری که از نشــانه های ســینمای فرانســه
در دهه هــای 70تا 90میالدی اســت ،در تلویزیون به نمایش
گذاشته شد .در این فیلم زمانی که الن دلون 84ساله برای اخذ
جایزۀ نخل طالیی به جایگاه دعوت می شود ،در حالی که جایزه
را دریافت می کند ،پشت میکروفون قرار می گیرد و جمالتی را بر
زبان می اورد که هم خودش و هم جمعیت چندهزار نفری داخل
سالن را تحت تاثیر قرار می دهد.
او که به زحمت جلوی گریــه اش را می گیرد اظهار می دارد:
«زمانــی که هنرپیشــگی را اغاز کردم ،دوســتی به من گفت
می توانی این کار را انجام دهی ولی یک چیز خیلی سخت است
و ان هــم دوام ان اســت .و من هم برای 62ســال دوام اوردم
و حاال می فهمم که چقدر ترک کردنش ســخت است و امشب
برای من بیش از انکه پایان مناسبی بر فعالیت حرفه ای ام باشد،
به نظرم پایان زندگی اســت .امشب انگار مراسم یادبود من پس
4
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
از مرگم برگزار می شود ،البته در زمانی که هنوز
زنده هستم».
الن دلون ،هنرپیشــۀ فرانســوی که از دهه ی 60تا 2000
میالدی از معروف ترین بازیگران ســینمای جهان بود ،اکنون با
گذشــته اش در حال نبرد اســت .او که از سال 1999تا کنون
در سوئیس زندگی می کند ،ان چنان خاطرات 62سال بازی در
ســینما ذهنش را درگیر کرده است که با همۀ ثروت ،شهرت و
جاه و مقام ،خاطرات سال های گذشته دست از سر او برنمی دارند
و او را به حال خود رها نمی کنند .سال ها پیش ،زمانی که فیلمی
از الن دلون در سینماهای تهران به نمایش در می امد ،صف های
طوالنی برای خرید بلیط و تماشــای فیلم او تشکیل می شد و
اکنــون در حالی که گرد پیری بر چهره اش نشســته ،زمانی که
می خواهد برای جمعیت صحبت کند تنها چند کلمه می گوید
ان هم بــا بغضی که همه را تحت تاثیر قــرار می دهد .او از 62
سالی که گذشته و حتی یک لحظۀ ان قابل بازگشت نیست تنها
چند جمله بر زبان می اورد .البته خوانندگان عزیز به این مسئله
معتقدند که این تنها الن دلون معروف نیســت که اسیر گذشته
است ،اکثر ادم ها از جمله من و شما هم شاید با زندگی در گذشته،
چسبیدن به خاطرات قدیمی و مرور وقایع گذشته ،زندگی مان را به
شدت محدود کرده باشیم.
همۀ ما خاطراتی از گذشــته داریم .از دوران کودکی ،مدرســه،
نوجوانی ،از سال های دور ،از پیشامدهای بسیار خاص تا پیشامدهایی
کلی همچــون روز ازدواج ،تولد اولین فرزند ،خرید اولین اتومبیل،
اولین خانه و. ...
قوی ترین خاطرات مان کم و بیش از دوران نوجوانی و اوایل دورۀ
بزرگسالی (حدود 11تا 25سالگی) و نیمۀ دوم دهۀ گذشته است،
هرچند خاطرات تلخ و شــیرین از زمان کودکی تا بزرگسالی برای
همیشــه باقی می ماند و دوستانی که سن و سالی از ان ها گذشته
اســت گاهی یاد شعر «خاطرات کودکی برنگردد دریغا» می افتند؛
ولی بعضاً از خاطرات مان برای کسب نکات مثبت استفاده نمی کنیم
و منفی ها را در ذهن مان مرور می کنیم ،به عنوان مثال خیلی وقت ها
دوستان قدیمی دور هم جمع می شوند و ساعت ها دربارۀ روزهای
خوش گذشــته گپ می زنند .از مردگان و رفتگان و چیزهایی که
قب ً
ال بوده و دیگر نیست سخن به میان
می اورنــد و در انتها هــم می گویند:
«یادش بخیر»...
گاهی می بینیم کسانی هم هستند
که ســاعاتی از روز خود را با یاداوری
اتفاقات تلخ گذشــته تبــاه می کنند.
ان ها با بــه یــاد اوردن بی عدالتی ها
و ظلم هایی که در حق شــان شــده یا
سخنان نامربوطی که به ان ها زده شده
است ،برای شکست هایی که خورده اند
و یا فرصت هایی که از دســت داده اند
احساس افســردگی می کنند و با خود
کلنجار می رونــد .فرکانس های منفی
چنین افرادی بعضاً به قدری قوی است
که هیچ فضایی در ذهن شان برای ورود
افکار مثبت باقی نمی ماند .چنین حالتی
ان پیام معــروف را به یاد می اورد که:
«گاهی اوقات می خندم به روزهایی که
گریه کردم و گاهی می گریم به روزهایی
که خندیدم».
محققان اعتقــاد دارند ان دســته
از خاطراتــی که می خواهیــم از بین
ببریم سخت تر از ذهن پاک می شوند.
همچنین افــراد نمی توانند رویدادهای
احساســی گذشــته را بــه راحتــی
رویدادهای مادی یا ذهنی از بین ببرند.
داشتن این نوع طرز تفکر و دائم در
گذشته سیر کردن و افسوس گذشته را
خوردن ،تنها به احساس رنجش وگناه
میدان می دهــد و هیچ حاصل دیگری
ندارد .برای اینکه از مضرات بازگشــت
به گذشــته مطلع شــویم تصور کنید در هنگام رانندگی در جاده
برعکس بنشینیم و به پشت سرمان چشم بدوزیم .در این صورت
هیچ وقت به مقصد نخواهیم رســید .اشتباهی که بیشتر ما مردم
مرتکب می شویم و بیشتر لحظات زندگی خود را در گذشته سپری
می کنیم و به خاطر انچه که از دســت رفته و دیگر کاری برای ان
از دست مان ساخته نیســت خود را عذاب می دهیم ،در حالی که
متوجه نیســتیم که با این کار زمــان و زندگی و عمرمان را نیز از
دست می دهیم.
حدود ســه هزار سال پیش پاتانجلی( 150-200قبل از میالد)،
حکیــم هندی ،پس از مطالعه و تحقیق فراوان دریافت که ارامش
و راحتی انســان در گروی بودن و ماندن در حال و لحظه است و
نهایتاً در توقف اگاهی .امرار معاش و خوردن و خوابیدن و نوشیدن
و تولیدمثل و داشتن سرپناه به تنهایی به انسان ارامش نمی دهد،
چرا که داشــتن ارامش چند چیز را می طلبد .اول سالمتی ،زمانی
که سالمتی جسم و ذهن داشته باشیم به این معناست که تا حد
زیادی ارامش داریم .نداشــتن سالمتی ارامش را از ما می گیرد و
ذهن را به نحوی مشغول به خود می سازد .نکته ای که خواجۀ شیراز
دانش یوگا مرداد و شهریور |1398شماره 130و 131
5
( 792-727هـ ق) ،حافظ شــیرین سخن ،هم به ان معتقد است و
می فرماید:
سالمت همه افاق در سالمت توست
به هیچ عارضه شخص تو دردمند مباد
ولی ســامتی به تنهایی کافی نیســت .بعد از سالمتی داشتن
امنیت از جمله مهم ترین ابزار برای داشتن ذهن ارام است .هر وقت
در جامعه امنیت حکمفرما باشد و خطری جدی جان انسان را تهدید
نکند ،ان جامعه از ارامش برخوردار است .سومین عامل که باز هم
اسودگی ذهن و ارامش را نصیب ما می کند داشتن وضع مالی مناسب
است .داشتن حداقل امکانات و عدم نیاز به کمک این و ان از جمله
دیگر مواردی است که به انسان ارامش می بخشد .البته وضعیت مالی
حالتی خاص دارد داشتن و دارا بودن هم می تواند ارامش به ما بدهد
و هم ارامش را از ما بگیرد .زمانی که وضع مالی ما مناســب نباشد
مجبوریم با ســختی دوران را طی کنیم و به همین خاطر مشــغلۀ
فکری به طور مدام ذهن مان را ازار می دهد ،زمانی که وضع مالی مان
هم خوب باشــد باز ذهن ناارام اســت؛ چرا که ترس از دست دادن
مال و منال و ثروت گرد اورده ارامش را از ما می گیرد .بدین ترتیب
داشتن سالمتی ،امنیت ،مال (در حد مناسب) می تواند ارامش نسبی
به ما بدهد .حال اینجا پرسشــی پیش می اید .ایا با داشتن این سه
چیز از ارامش صددرصدی برخوردار خواهیم شد؟ پاسخ خیر است،
با دارا بودن این ســه ابزار همچنــان از ارامش حداکثری برخوردار
نخواهیم بود ،هیچ گاه فراموش نکنیم زمانی که رضایت درونی نباشد
از ارامش برخوردار نیســتیم .حال که صحبت از ارامش درون است
ببینیم ارامش درون چیســت که قادر است همۀ افکار و خاطرات
زمان گذشته و ترس از اینده را از ذهن مان پاک کند.
ارامش درون یعنی رسیدن به ســطحی از ارامش که هیچ گونه
تمایــل بیرونی نتواند بر ان تاثیر بگذارد؛ بــه عبارت دیگر ،توانایی
ایجاد احساس خوب با عوامل درونی و فکری .در واقع ارامش درونی
توانایی ایجاد ارتباط و نزدیکی بین ذهن و روح اســت .مطلبی که
وین دایر ،نویسنده و سخن ران مشهور امریکایی ( 2015-1940م)، 1
هم به ان اعتقاد دارد و می گوید« :برای دســتیابی به ارامش خیال
و صفای باطن ،روح را به جسم خویش مسلط کنید ،نه جسم را به
روح ».مشــکلی که امروزه وجود دارد این است که به علت داشتن
زندگی ماشینی و زندگی های مدرن معموالً بیشتر به سمت اسایش
در حرکت هستیم تا ارامش و حتی بســیاری از اوقات این دو واژۀ
متفاوت را با هم ،هم ردیف و یکی می پنداریم؛ که این خود اشتباهی
فاحش اســت .البته این بدان معنا نیست که ما همچون الن دلون
نباید به دنبال اســایش در زندگی مان باشــیم؛ چرا که اسایش که
شامل جنبه های رفاه و راحتی و امکانات بیشتر زندگی است و ابزاری
بیرونی است که می تواند زندگی را برای مان تسهیل کرده و لذت های
انی خوبی را به همراه داشته باشد .ولی اشکال از انجا شروع می شود
که بیشتر اوقات ارامش ،که ابزاری درونی است ،را فدای اسایش ،که
وسیله ای بیرونی است ،می کنیم که این خود زمینه ساز انواع و اقسام
ی ما تاثیری
مسائل و مشــکالت در زندگی می شود و روی کردارها
منفی می گذارد و راه را هموار می سازد برای اعمالی همچون غیبت و
تهمت و دزدی و حسادت و کینه و دروغ و نفرت و حرص و . ...شکی
نیســت انجام هر یک از این اعمال نیروهای منفی را در وجودمان
به وجود می اورد ،عکس ان هم صادق اســت ،هر زمان قادر باشیم
6
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
الن دولون در 30سالگی
گذشــته را رها کنیم و از اینده نترسیم و تالش کنیم در حال و در
لحظه زندگی کنیم ،باثباتی فکر و ذهن را تجربه خواهیم کرد و در
نهایت منجر به انجام کردارهای مثبتی همچون عشق ورزی ،محبت
و دوست داشتن ،خدمت کردن و بخشیدن و ...می شود که مجموعۀ
ان ها تجمعی از نیروهای مثبت را به وجود می اورد و باعث ارامش و
شادی و نشاط و کسب رضایت ما می شود.
با مطالب گفته شــده فرق بین درون و بیرون مشخص شد و به
این نتیجه رســیدیم که امنیت و پول و اسایش راحتی را به انسان
می دهد ،ولی ارامش را نه ،ارامش زمانی اتفاق می افتد که درون مان
رضایت داشته باشــد و خیال مان اسوده باشد ،ارامش درون زمانی
اتفاق می افتد که گذشــته را فراموش کنیم و به فکر اینده نباشیم.
زمانی که هنوز از گذشته دست برنداشته ایم و از اتفاقات انجام شده
در ان رنج می بریم و همچنین از ایندۀ نیامده می ترسیم رسیدن به
ارامش درون دشــوار است .به خاطر اوردن رویدادهای گذشته چه
خوب و چه بد مثل اســیب های روحی ،جسمی یا جنسی ،حوادث
خوفناک زندگی ،مرگ عزیزان ،محرومیت و یا دیده نشــدن و ...از
یک سو و از سوی دیگر ایندۀ نیامده ،اینکه چه اتفاقاتی قرار است از
این لحظه به بعد بیفتد و ...می تواند ما را با غم و غصه و گناه و شرم
و ترس و ناامیدی و افسردگی مواجه سازد ،بدین ترتیب چارۀ رهایی
از چنین مشــکالتی رفتن به درون است و رهایی از همۀ چیزهای
بیرونــی .با صرف چند دقیقه وقــت در هر روز و انجام تکنیک های
مراقبه ای ،که ساده ترین ان نشســتن در مکانی خلوت ،صاف نگاه
داشتن ستون فقرات ،بستن چشم ها و توجه و تمرکز به دم و بازدم
اســت ،قادر خواهیم بود ذهن مان را از رفتن به گذشته و اینده باز
داریم و به تدریج مزۀ ارامش را بچشیم .نکته ای که موالنا (652-586
هـ ق) در دفتر دوم مثنوی معنوی به خوبی ان را یاداور می شود و به
ما می گوید که فکرت را از ماضی (زمان گذشته) و مستقبل (اینده)
خالی کن تا مشکلت حل شود.
فکرت از ماضی و مستقبل بود
چون از این دو رست ،مشکل حل شود
فراموش نکنیم انجام تکنیک های مراقبه نه تنها زندگی در لحظه
را به ما نشــان می دهد ،بلکه زمینه ای است برای شناخت هستی و
اشــنایی با قوانین کائنات .پیــروی از قوانین کائنات ما را با رازهای
ارامش درون اشــنا می ســازد .در اینجا به برخی از این رازها اشاره
می کنیم .راز ارامش درون در شــادی اســت ،افکار شادی افرین را
اگاهانه حفظ کنیم ،راز ارامش درون در ارزو نداشتن است و در دل
نبســتن به دنیا .راز ارامش درون در پذیرفتن است .پذیرفتن به این
معنا که همه چیز را همان طور که هست بپذیریم ،و با امید و ارامش
در جهت بهبودی امور قدم برداریم .راز ارامش درون درک این مطلب
اســت که ما نمی توانیم دنیا را تغییر دهیم ،اما باید خودمان را تغییر
دهیم .راز ارامش درون در دوستی با افراد مثبت است ،نه افراد تهی از
صفا و صمیمیت .راز ارامش درون در انجام خدمت بدون چشمداشت
است و کمک کردن به کسانی که مستحق کمک هستند .راز ارامش
درون در بخشــیدن است ،بخشیدن مال و بخشیدن کسانی که به ما
بد کرده اند .راز ارامش درون در قدردانی و شکرگزاری است باید بارها
و بارها قدردانی و شکرگزاری کنیم ،از یگانۀ عالم به واسطۀ نعمت های
فراوانی که به ما عطا فرموده ،با چنین عملی می توانیم صلح و ارامش
و راحتی ذهن را در خود به وجود اوریم .حاال که با ارامش درون که
7/5میلیارد جمعیت جهان ارزوی داشــتنش را دارند اشنا شدیم و
گفتیم الزمۀ اصلی اش حضور در لحظه و بودن در اینجا و اکنون است
و نه سیر در گذشته و اینده؛ می توانیم نتیجه بگیریم نگرانی و افسوس
و پشیمانی گذشته می تواند برای ما یک تجربه باشد و نگرانی از اینده
برایمان یک امید.
اکهارت تله1948(2م) ،نویســنده و معلم معنــوی المانی ،کتاب
بسیار معروفی به نام نیروی حال 3تالیف کرده که تمامی مطالب ان
درخصوص حال و نیروی عظیمی اســت که در ان قرار دارد .در این
کتاب شــرح داده شده که چگونه باید با بودن در حال از عمرمان به
صورت بهینه اســتفاده کنیم و همواره از رفتن به گذشته و اینده که
ذهن مان را درگیر می کند پرهیز کنیم .یکی از معروف ترین پیام های
اکهارت تله ،در خصوص نیروی حال این است که نباید عمر را به انتظار
ی برسیم« .ایا شما یک "منتظر" همیشگی
گذراند تا شــاید به هدف
هســتید؟ چه مدت از زندگی خود را به انتظار کشیدن می گذرانید؟
انتظار برای تعطیالت بعدی ،شغل بهتر ،بزرگ شدن بچه ها ،رابطه ای
پرمعنا ،موفقیت ،پولدار شــدن ،مهم شدن یا روشن بین شدن .انتظار
یک حالت ذهنی است .معقول نیست که افراد همۀ عمر را به انتظار
شروع زندگی جدید سپری کنند .این بدین معناست که شما اینده را
می خواهید و نه اکنون را .انچه دارید را نمی خواهید و انچه را ندارید
می خواهیــد .با هر نوع انتظار نااگاهانه تضــادی درونی بین اکنون و
اینجا ،یعنی جایی که نمی خواهید بایســتید ،با ایندۀ فرافکنی شدۀ
خود ،یعنی جایی که می خواهید بایستید ،ایجاد می کنید .این نگرش
موجب می شود "حال" حاضر را از دست بدهید و کیفیت زندگی تان
را پایین بیاورید».
بیائید از همین لحظه به اکنون توجه کنید .به رفتارها ،واکنش ها،
حاالت و احساسات ،فکرها ،ترس ها ،به ارزوهای تان که در حال حاضر
اشــکار می شوند ،این ها گذشته های شما هستند ،اگر به اندازۀ کافی
حضور داشته باشید و همۀ این موارد را تماشا کنید ،نه با دید انتقاد و
تجزیه و تحلیل بلکه بدون داوری ،انگاه با گذشته روبه رو می شوید و
از طریق "نیروی حضور" خود را می زدایید .وین دایر چه هوشمندانه
در خصوص گذشتۀ گذشته و ایندۀ نیامده پیامی زیبا بیان می کند:
«گذشــته ها را گذرانده ایم و وعدۀ اینده را به هیچ یک از ما نداده اند
پس ما تنها زمان حال را در اختیار داریم».
الن دلون هرچند در طول 84سال عمر ،که به قول خودش 62سال
از ان را در عرصۀ بازیگری سینما سپری کرده ،شاید از لحاظ مسائل
بیرونی یا همان مال و منال وشهرت هیچ مشکلی ندارد ،ولی مطمئناً
الن دولون در 84سالگی
درون او دارای مشکل است و گذشته او را به حال خود رها نمی کند .او
با همۀ خاطرات و نقش ها و بازی هایی که طی 62سال داشته به هنگام
اخذ جایزۀ نخل طالیی جشــنوارۀ فیلم کن سال ،2019کلمۀ مرگ
را بر لب می اورد و امیدی به اینده ندارد .او هر لحظه با گذشته هایی
زندگی می کند که دیگر هرگز وجود ندارد و به اینده ای دل بسته است
که معلوم نیست و همین مسئله باعث شده از خوشحالی و شادمانی
فاصله بگیرد .شــاید زندگی الن دلون و میلیاردها نفر از جمله من و
شما گفتۀ افالطون ( 348-427پیش از میالد) ،را به ذهن متبادر کند؛
از او سوال کردند :شگفت انگیزترین رفتار انسان ها چیست؟ و او پاسخ
داد« :انســان ها طوری زندگی می کنند که انگار هرگز نخواهند مرد و
بعــد طوری می میرند که انگار هرگز زندگی نکرده اند .انقدر به اینده
فکر می کنند که متوجه از دست رفتن امروز خود نیستند درحالی که
زندگی گذشته یا اینده نیست ،زندگی همین حاالست».
بیائیم با اموزه های یوگا که بودن و ماندن و زندگی کردن در حال
را به ما توصیه می کند و همچنین با الهام از پیام بزرگان و قدیسین و
اندیشمندان که همواره تاکید به زندگی در حال و در لحظه کرده اند
و نه رفتن به گذشــته و اینده و باالخــره با درنظر گرفتن زندگی در
حال حاضر الن دلون ،هنرپیشۀ سال های دهه ی 60تا 2000فرانسه،
این مسئله را به ذهن بســپاریم که گذشته ،گذشته است و هیچ گاه
بازنمی گردد .اینده نیز قابل پیش بینی نیست و معلوم نیست که چه
اتفاقی قرار اســت بیفتد .بدین ترتیب بهتر است که در حال زندگی
کردن را بیاموزیم ،در لحظه باشــیم و از دو روز عمرمان لذت ببریم.
مطلبی که حکیم عمر خیام نیشــابوری ( 510-427هـ ش) ،شاعر،
منجم و ریاضی دان ایرانی ،هم همین مسئله رابه ما توصیه می کند و
می گوید از دیروز که گذشت دیگر از ان یاد نکن و از فردایی که نیامده
فریاد نکن ،حال را باید خوش بگذرانی تا عمرت را بر باد مدهی.
از دی که گذشت هیچ از او یاد مکن
فردا که نیامده ست فریاد مکن
برنامده و گذشته بنیاد مکن
حالی خوش باش و عمر بر باد مکن
منابع:
شرح یوگا سوتراهای حکیم پاتانجلی از سوامی شیواناندا
سخن مدیرمسئول مجلۀ دانش یوگا ،شماره 116و 123
دیوان خواجه شمس الدین محمد حافظ بر اساس نسخۀ قاسم غنی و محمد قزوینی
کتاب سرنخ زندگی را بدست گیرید ،وین دایر ،انتشارات پر
مثنوی معنوی موالنا جالل الدین محمد بلخی ،تصحیح رینولد نیکلسون
کتاب نیروی حال ،اکهارت تله
دورۀ چهارجلدی اثار افالطون ،محمدحسین لطیفی
رباعیات خیام به اهتمام محمدعلی فروغی و قاسم غنی
دانش یوگا مرداد و شهریور |1398شماره 130و 131
7
رینا دشپاند ،اولین محقق و مربی
هندی-امریکایی در زمینۀ تمرینات
یوگا و ذهن اگاهی ،1از احساس خود
در رابطه با وضعیــت کنونی یوگای
مدرن می گوید.
رینا ،مربی ،نویسنده و محقق یوگا
و تمرینات ذهن اگاهی اســت .رشد
و پــرورش در فضای فلســفی هند
برای او تدریس در مدرسۀ نیویورک
را به همراه داشــت .طی پانزده سال
گذشته ،او درکنار انجام تمرینات یوگا،
تجربیات خود و مزایــای یوگا را در
اختیار همگان قرار داده است .بعد از
تحصیل در رشتۀ یوگا و ذهن اگاهی
در مدرسۀ اموزشــی هاروارد ،رینا
برنامه ای اموزشی در جهت تحقیقات
علمی یــوگا طراحی کرد که از جمله
پروژۀ اموزشــی K-12است .کتاب
2
جدید رینا با نام شیشــه های فضا
حاصل دست نوشته های وی و اشعار
مصور یوگا است.
پنج سال قبل ،زمانی که تصمیم گرفتم
تحقیقــات خود را با دیگران به اشــتراک
بگذارم ،به کنفرانسی با این موضوع دعوت
شدم« :چطور یوگا و تمرینات ذهن اگاهی
را به عنوان مفاهیم پایه در دروس دانشگاهی
بگنجانیم؟»
از میان پانزده نفر افراد شرکت کننده در
کنفرانس ،سیزده نفر سفید پوست که خود
از محققان امریکایی در این زمینه بودند ،و
من و یک خانم هندی -امریکایی دیگر نیز
حضور داشتیم .باوجود سابقۀ کم در زمینۀ
تحقیق و پژوهش ،به دلیل پشتوانۀ فرهنگی
اسیای جنوبی و سال های طوالنی تمرین
یوگا کردن ،مســئول برگزاری کنفرانس
اگاهانه از هر دوی ما دعوت به عمل اورده
بود .شــرکت در این کنفرانس با احساس
هیجــان و اضطراب توام همراه بود .از یک
طرف ،افتخار می کردم که قرار است فرهنگ
و تجربیات شــخصی خود را با دیگران به
اشتراک بگذارم .از طرف دیگر ،در ان جمع
تنها یکی از دو فرد غیرسفید پوستی بودم
که دور هم جمع شــده بودند تا در مورد
موضوعی به بحث بپردازند که ریشۀ ان در
هند بود.
با اگاهی کامل از موقعیتم در ان جلسه،
از اصول یوگا برای غلبه بر ترس هایم کمک
8
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
سواالتی برای پرسیدن؛
اطالعاتی برای دانستن
*
رینا دشپاند
برگردان :سید محمد ازاد -باشگاه ققنوس شیراز
گرفتم و به ذهنم اجــازه دادم تا طی زمان
سخنرانی دربارۀ یوگا -تمرینات خودشناسی
که زندگی مرا دگرگون کرد -شفاف و روشن
و دور از هر نوع پیش داوری باشد.
چیزی نگذشت که خودم را سرگرم بحثی
صمیمی و محترمانه با افراد حاضر در جلسه
یافتم .یوگا و تمرینات ذهن اگاهی می تواند
فراینــدی که مــا ان را در فرهنگ شــرق
«شفا» و در فرهنگ غرب «مزایا» می نامیم
بهبود بخشد .اگر چه از اصطالحات متفاوتی
برای توصیف ان اســتفاده می شود ،اما در
عمل مفهوم هر دو یکی است.
سخنرانی من پیش می رفت تا اینکه یکی
از حاضریــن نظر خود را این گونه بیان کرد:
«ما نیازمند طراحی مجموعه ای از تمرینات
در کالس های یوگا هستیم که در ان هیچ
نشانه و کلمه ای از شرق نباشد .ما نمی توانیم
پرتوجویان خود را با ارائۀ موضوعات معنوی
ازار دهیم».
من شخصاً معتقد نیستم که برای دریافت
مزایای یوگا ،استفاده از کلمات و نشانه های
هندی ضروری باشد ،اما این مربی ،که خود
طراح یک ســری تمرینات اختصاصی یوگا
برای همگان بود ،قصد داشت هرگونه نشانی
از سرزمینی که یوگا از ان نشات گرفته بود
را حذف کند .او این حقیقت را ،که دو مربی
یوگا با میراثی از فرهنگ هند ،درست کنار
وی نشسته اند نادیده گرفته بود.
بی عدالتی هایــی از این دســت ،دردی
است که هندیان قرن هاست در سکوت ان
را تحمل کرده اند .درســت مثل اینکه شما
بخواهید حرکات عمومی یوگا را از کتابی با
این عناوین تکان دهنده یاد بگیرید :بدون
ذکــر اُم ،بدون مانترا ،بدون گرانوال ،و بدون
هیچ یک از رهنمودهای عملی سانسکریت.
عنوان کتاب به تنهایی دیدگاه نژادپرستانه
را نســبت به یوگا ،هند و مردمی که مانترا
می خوانند بیــان می کند .چنین رفتارهای
طعنه امیــزی بــه مفهوم تــرس ان ها در
اســتفاده از کلمات خارجی است با اینکه
همین اشخاص از یوگا یک برند ساخته و از
تمرینات هندی ان که در زبان سانسکریت
به معنــای «یــوغ» یــا «اتحاد» اســت
بهره می برند.
یوگا یک تمرین معنوی باستانی با ریشۀ
هندی جهت رسیدن به خودشناسی است،
اما باوجود تالش هــای ایثارگرانۀ هندیان،
به واسطۀ استعمار هند توسط دولت بریتانیا،
از اوایل 1700میالدی تا اواســط 1900
میالدی ،حتــی تمریناتــی مانند رقص
مقدس نیز در میان مــردم هند به عنوان
نمایشــی تهدیدامیــز ،بی معنی و ممنوع
اعالم شد.
امروزه نیز بعضاً مشــاهده می شود یوگا
توســط ثروتمندان غربــی به عنوان یک
محصول تجاری به فروش می رسد و اصول
هندی نهفته در ان به حاشیه رفته است.
مادامی که این صنعت میلیاردی به عنوان
یک محصول تجــاری بی نظیر و مورد نیاز
به پرتوجویان غربی پیشنهاد می شود؛ موارد
نقــض و تخطی از ان به هنــد و هندیان
تحمیل می شود :پنهان ماندن یوگای واقعی
و عرضۀ اشتباه ان.
فرهنگ پذیری (استیالی فرهنگی)
3
چیست؟
در ســال های اخیــر بحــث پیرامون
فرهنگ پذیری در یوگا بســیار بوده است.
فرهنگ پذیری در یــوگا به معنای گرفتن
فرهنــگ ،بازاریابی و اســتفاده از اعمال
عجیب و غریب تاریخی مردمی ستمدیده
است .مشــکل پیچیده ای که در این میان
دیده می شــود وجود دو دیــدگاه افراطی
متضاد اســت :از یک سو ،پاکسازی یوگا با
حذف هرنوع ریشۀ هندی ان ،برای اینکه
پرتوجویان غربی «اسیب» نبینند و دیدگاه
متضــاد مقابل؛ پر زرق و برق کردن یوگا و
فرهنگ هند و تبدیــل ان به یک تجارت
پول ساز اســت؛ مانند خالکوبی اُم ،تولید
تی شرت هایی با لوگوی الهه های هندی و
فروش کتب مقدس سانسکریت با عناوین
مختلف یوگا و انتخاب نام های هندی.
مربیان و پرتوجویان یوگا اغلب این سوال
را می پرسند که« :تفاوت بین فرهنگ پذیری
و پذیرش فرهنگی 4چیست؟» و یا «چطور
می توانم تمرینات یوگا را بدون اسیب و ازار
انجام دهم؟»
5
به گفتۀ دکتر رومیا پوتوچا ،از منتقدان
نژادپرســتی و محقق در زمینۀ مطالعات
جنســیتی ،ما همچنان سواالت اشتباهی
می پرســیم .وی معتقــد اســت اصطالح
«فرهنگ پذیــری» به تنهایی پنهان کردن
این واقعیت اســت که دربارۀ نژادپرستی و
اســتعمارگری اروپاییان صحبت می شود.
این حقیقــت نادیده گرفته می شــود که
تنها عدم فرهنگ پذیری به طوری که بازار
داغ یوگا کساد نشــود؛ منجر به پرسیدن
سواالتی ســطحی از این دست می شود.
ماننــد اینکه «چگونه پذیــرش فرهنگی
را اعمــال کنم طوری کــه در جامعه نیز
رفتار نامناســبی از خود بروز ندهم؟» این
بحث فرهنگ پذیــری در برابر پذیرش ان
نیست ،بلکه نقش قدرت و میراث مستقیم
استعمارطلبی است.
دکتر شرینا گاندی ،6پروفسور مطالعات
مذهبی دانشگاه میشیگان ،و لیلی ولف،7
مدافع حقوق ضد نژادپرستی ،در مقالۀ خود
در سال 2017با عنوان «یوگا و ریشه های
فرهنگ پذیری» بر این نکته تاکید کردند
کــه هدف ایــن مطالب و بحث هــا نباید
این باشــد که پرتوجویان سفیدپوست از
تمرینات یوگا دست بکشند؛ برعکس باید
این گونه باشد که ان ها برای دقایقی هم که
شــده فراتر از محدودۀ ذهنی خودشان به
واقعیت نگاه کنند و به این درک برسند که
چگونه تاریخ یوگا در ایاالت متحدۀ امریکا،
اگاهانه با نیروهای اســتعماری ظالم گره
خورده است .و نیز این حقیقت که چطور
تمرینات فداکارانه ای که برای هزاران سال
رایگان بوده است به کاالیی تجاری تبدیل
شده و به فروش می رسد.
به عنوان یک مربــی هندی -امریکایی
شاغل و نویسنده اغلب با خود فکر می کنم
چرا این مفاهیم برایم تا این اندازه مهم است
و اینکه چرا من نتوانم نکات سادۀ کلیدی
را برای درک مفهوم «تناســب» در مقابل
«پذیرش» بیان کنم؟ تنها این را می دانم
که گاهی اوقات بسیار ازرده می شوم .مانند
زمانی که در یک جلســۀ کنفرانس ،یکی
از مربیان یوگا پیشــنهاد حذف نشان های
شــرقی -مانند صدای زنگی که در تمرین
دهارانا جهت تمرکز ذهن استفاده می شود-
را می دهد .یا زمانی که یکی از اعضای جوان
هیئت مدیرۀ ســازمان جدید التاســیس
یوگا از من می پرسد چطور می تواند دورۀ
اموزش مربیگری 300ســاعتۀ خود را هر
چه ســریع تر تمام و مدرک دریافت کند؛
بــدون در نظر گرفتن ایــن نکته که یوگا
یک سبک زندگی همیشگی برای رسیدن
به تعادل در زندگی اســت .یــا زمانی که
می بینم در رسانه های اجتماعی چطور از
سلبریتی ها ،قهرمانان ورزشی و ستارگان
فیلم های مســتهجن جهت تبلیغات یوگا
اســتفاده می شــود که این به جای رهایی
دانش یوگا مرداد و شهریور |1398شماره 130و 131
9
ان ها از درد و رنج تنها ناامنی را برایشــان
به ارمغان می اورد .یا زمانی که با والدینم به
فروشگاه می روم و کتب مقدس هندی را،
که همیشه پدرم ان را به زبان سانسکریت
می خوانــد ،می بینم که بــر روی کاالهای
تبلیغاتــی چاپ شــده اســت و به فروش
می رسد و من ناراحتی و افسوس را در چهرۀ
پدرم مشاهده می کنم.
پــدرم می گویــد« :من معتقــدم ان ها
نمی دانند که این نوشته ها تنها یک کاالی
تجاری نیست ،بلکه کلماتی بسیار عمیق و
با مفهوم برای رهایی انسان هاست ».بصیرت
عمیق او مرا به این فکر می اندازد که بسیاری
از باشگاه های یوگای غربی و مشتریان ان ها
واقعاً نمی دانند چه چیز باارزشی را تبدیل
به کاالی تجاری کرده و می فروشــند .من
معتقدم تنهــا راه تغییر این طرز تفکر این
است که دســت به دست یکدیگر دهیم و
به دنبال جواب برای سواالتی بس عمیق تر
باشــیم مانند« :ایا من به واقــع تاریخچۀ
تمریناتی را که هر روز ازادانه می توانم انجام
دهم ،اما روزگارانی به واسطۀ استعمارگران
در هند ممنوع و بی معنی اعالم شــده بود
را می دانم؟» و «ایــا اگر به یادگیری ادامه
دهم بــاز هم همین تمرینــات را انتخاب
خواهم کرد یا مجبور می شوم تغییراتی در
ان بدهم؟» و «ایا این تمرینات با خود صلح
و اتحاد را برای همگان به ارمغان می اورد؟»
یادگیری درست مانند تمرینات یوگا یک
فرایند انقالبی است .هر کجا که هستید ان
را اغاز کنید .اگرچه ممکن است هم اکنون
نیز اگاهی زیادی کسب کرده باشید .برای
ی -چه یوگا
اغلب افراد -هندی و غیرهند
را تجربه کرده باشند چه نه ،این مقاله برای
اولین بــار حقایقی را اشــکار می کند که
تاکنون هرگز نمی دانسته اند.
هزاران متن تاریخی در مورد یوگا وجود
دارد ،اما بیایید با مطالب کلیدی اغاز کنیم:
یوگا چیست؟
واژۀ یوگا ،از ریشــۀ کلمۀ یوغ ،از هزاران
ســال قبل ،از هند اغاز شد .حکیم بزرگ
پاتانجلی در قرن دوم پیش از میالد کتاب
یوگاسوترا را به جهانیان هدیه کرد و گفته
می شود که خود را مولف اصول یوگا از متون
باستانی ودایی معرفی کرد .سوترا به معنی
سرنخ یا رهنمودهای فلسفی است .پاتانجلی
یوگا را این گونه معرفی می کند« :یوگا چیتا
10
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
وریتی نیرودها »8که به معنی متوقف کردن
الگوهای خوداگاه ذهن است.
سانسکریت و رابطۀ ان با یوگا
زبــان سانســکریت یکــی از زبان های
باستانی روی کرۀ زمین است .زبانی معنوی
با مفاهیم عمیق که اغلب به عنوان شــعر و
اواز از ان یاد می شــود .اما همانند هر زبان
دیگــری ،یک متن فقط به این دلیل که به
زبان سانســکریت نوشته شده است ارزش
معنوی نمی یابد .انتخاب زبان سانسکریت
باید با اگاهی کامل صورت پذیرد.
یوگا در هند در مقابل یوگا در غرب
یوگا در جوامع غربی به اشتباه به تمرینات
فیزیکی یا همان یوگا اسانا شناخته می شود.
جنانا یوگا (یوگای دانش معنوی) ،بهاکتی
یوگا (یوگای عشق و بخشش) و کارما یوگا
(یوگای عمل و عکس العمل) از قدیمی ترین
گرایش های یوگا هستند که در ان ها اسانا
نقش بسیار کمی دارد .یوگای کالسیک نیز
شامل یک سری تمرینات کامل و گستردۀ
هشت شاخه ای است که اســانا تنها یکی
از شــاخه های ان ،جهت نیــل به رهایی و
ســعادت ،اســت .عمۀ من خانم وریندا در
بمبئی تمام عمر خــود را وقف یوگا کرده
است .او یوگا را این طور تعریف می کند:
«یوگا یکی از اساســی ترین بخش های
زندگی من است .پدربزرگ و مادربزرگ من
هر دو یــوگا را زندگی کردند و من زندگی
ســادۀ ان ها را که عاری از هر نوع مادیات
و سرشار از ارزش های عمیق انسانی ،مانند
عشق و نوع دوســتی و کمک به نیازمندان
بود ،به خاطر می اورم .من معتقدم زمانی که
فرد امادگی پیدا می کند ،کائنات استادی را
برای تعلیم او می فرستد تا به او کمک کند با
دیدی متفاوت و با بینشی عمیق به دنیا نگاه
کند که این ها همه فراتر از یک سری اسانای
فیزیکی است .اموزه های کامل پاتانجلی با
شیوه ای دقیق و قابل درک به مرور به من
و شــاگردانم اموزش داده شد؛ به طوری که
زمانی رســید که دریافتیــم زندگی ما با
اموزه های عمیق یوگا پیوند خورده اســت.
من بابت تمام این ها عمیقاً سپاسگزارم».
استعمار بریتانیا در هند
در جوامع غربی مــردم از یوگا و مزایای
بی شمار ان بهره می برند .تعداد بی شماری
باشــگاه با تجهیزات و اموزش و لباس های
مخصــوص وجود دارد .امــا چه خوب بود
همچنان کــه ازادانــه به تمرینــات یوگا
می پردازیم به رنج عمیقی که مردم هند بعد
از خروج از استعمار متحمل شدند نیز اگاه
باشیم .مروری بر تاریخ هند نشان می دهد
که دولت بریتانیا در سال 1858رسماً هند
را به استعمار خویش دراورد.
دکتــر تــارور ،9سیاســتمدار هندی و
دیپلمات سابق بین المللی ،تاکید دارد که:
«خشم و نژادپرستی ثمرۀ واقعی استعمار در
هندوستان بود ».وی اذعان دارد سهم هند
از اقتصاد جهان بــه کمتر از %20کاهش
پیدا کرد .میلیون ها نفر از مردم هند به دلیل
فقر و گرسنگی جان سپردند .ان ها مجبور
بودند ذخیرۀ برنج خود و حتی لباســی را
که می دوختند به خارج صادر کنند و بعدا ً
قدرت خرید ان را با قیمت های باال نداشتند.
اگرچه در 15اگوست ،1947هند استقالل
خود را باز پــس گرفت ،دکتر تارور مجددا ً
یاداوری می کند که« :خشم و نژادپرستی
نتیجۀ مستقیم تجربۀ استعمار است» که
اکنون نیز عواقب ان را در تحقیر و تمسخر
و ممنوعیت تمرینات معنوی یوگا شــاهد
هســتیم؛ اگرچه مردم هند به باز گرداندن
این راه مقدس زندگی برای همگان همت
گماشته اند.
تارور معتقد اســت تخمین دقیقی برای
این زیان هــا و صدمات وارده به رســوم و
ایین های ســنتی هند توسط استعمار در
دست نیســت .تنها چیزی که در دسترس
اســت اصول اســت نه مقدار و حجم ان.
ســوالی که مطرح است این است که« :ایا
بدهی وجود دارد؟»
همچنان که سرگرم تمرینات یوگا برای
برقرار کردن ارتباط با خودمان هستیم ،باز
هم سواالت بیشتری از خود بپرسیم .یوگا
یگانه راه رسیدن به شفای فردی و جمعی
است!
1-Mindfulness
ذهن اگاهی روشی مدرن برای فرار از خیاالت و حضور در لحظۀ اکنون است .شکلی متفاوت از نگاه کردن
به زمان اکنون و حضور دائم در ان.
2-Jars of Space
3-Cultural Appropriation
استفاده از عناصر یک فرهنگ توسط اعضای فرهنگی دیگر است 4-Cultural Apreciation
وقتی کسی به دنبال درک و یادگیری در مورد یک فرهنگ دیگر و در تالش برای گسترش دیدگاه خود و
ارتباط با دیگران از طریق فرهنگی باشد.
5-Rumya S. Putch
6-Shreena Gandhi
7-Lili Wolf
8-Yoga as Chitta Vritti Nirodha
9-Shashi Tharoor
*Rina Deshpande
اجرای حرکت توسط اقای محمد اسدی /اکا پادا گاال واسانا
نام باشگاه :سالمت ،شیراز
عکاس :علی باقری
مربی :اقای مختار زاده
تعداد الیک2213 :
دانش یوگا مرداد و شهریور |1398شماره 130و 131
11
گفتگ وگویی با نویسندۀ کتاب
چرا یوگا تاثیرگذار است
برگردان :مهتاب کالنتری
کریســتین دورمایر* یک معلم یوگای محلی است و موسس و
صاحب ســاند یوگا .او اخیرا ً کتابی نوشــته است به اسم چرا یوگا
تاثیرگذار است که این کتاب بینشی اساسی از تاریخ غنی و فلسفۀ
یوگا به مخاطب می دهد .همچنین دســتورالعمل های ساده ولی
قدرتمندانه ای را برای تمرین این هنر شفا دهنده ارائه می دهد.
قســمت اول کتاب ریشــۀ اموزه های یوگا در حکمت باستانی
هند را مورد بررسی قرار می دهد و اصول بنیادی و استراتژی برای
کاهش رنج کشیدن بشر ،ایجاد سالمت مطلوب و به وجود اوردن
و پرورش روابط را توضیح می دهد .بخش دوم تمرینات ساده ای را
ارائه می دهد که همین تمرینات ساده طیف گسترده ای از ابزارهای
تحول یوگا را دربر دارد.
همچنین این کتاب دســتورالعمل های قدم بــه قدمی را برای
شیوه های تمرینات فردی متشکل از تمرینات ترکیبی و وضعیت های
فردی و تمرینات تنفسی با مدیتیشن ارائه می دهد.
کتاب چرا یوگا تاثیرگذار است کتابی است مناسب برای مبتدی ها،
معلمان یوگا یا هر کسی که عالقه مند است که معلم خودش باشد.
ما این شانس را داشــتیم که با ایشان مصاحبه ای دربارۀ کتاب
جدیدشان داشته باشیم.
سیاتل ،یوگا نیوز:
س:لطفاً بفرمایید چه موقع و چگونه یوگا را شناختید؟
ج :من در کودکی از اسم رنج می بردم ،به خاطر اسم فعالیت های
فیزیکی ام محدود بود .من روزانه داروهایی مصرف می کردم و مکررا ً
اسپری مخصوص استنشاق می کردم .داروها باعث شده بودند که
من بیش فعال باشم و سطح انرژی باالیی داشته باشم به حدی که
نمی توانستم استراحت کنم و ارام باشم .من شنیده بودم که یوگا
ممکن است به من کمک کند تا ارام شوم و تنفسم را بهتر کند.
12
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
در ان زمان یک کتاب یوگا داشــتم .تمام وضعیت های توضیح
داده شــده در ان را انجام دادم .از انجایی که این تمرینات هوازی
نبود در نتیجه هیچ گونه حملۀ اسمی به من دست نداد .زمانی که در
تعطیالت در هاوایی بودم تصمیم گرفتم که برای اولین بار کالس
یوگا را امتحان کنم .تجربۀ بسیار هیجان انگیز و جالبی بود .با اینکه
اســپری اســم من در کنارم و اماده بود هرگز حتی یک بار هم از
ان اســتفاده نکردم .بعد از کالس از مربی ام خواســتم که به من
یــاداوری کند که در کالس چه کارهایی انجــام دادیم .در کمال
ناباوری ،مربی ام به من پیشــنهاد داد کــه روز بعد به کالس یوگا
برگردم و با او یک جلسۀ خصوصی داشته باشم .ایشان یک برنامۀ
تمرینی مخصوص برای من طراحی کرد که به درمان و کنترل اسم
من کمک بشــود .من این تمرین ها را روزانه انجام می دادم و انجام
این تمرینات باعث شد ارام شوم .به واسطۀ این تمرینات رابطۀ من
با تنفسم تغییر کرد و حاال ،به جای ترسیدن از حمله های اسم ،با
انجام دم و بازدم صحیح و در صلح بودن با تنفسم قادر به کنترل ان
بودم .وقتی که از مربی ام پرسیدم که چه سبکی را تدریس می کند
او توضیح داد که به جای کارکردن در یک ســبک خاص بســیار
مطالعه کرده است و از تی -کریشنام اچاریا اموخته است .او تاکید
کرد تنها معلمی در سیاتل که بسیار عالی به او تدریس کرده است
کریشنام اچاریاست.
مــن چندین ســال در کنار او تمرین کــردم و در نتیجه وضع
سالمتی ام بهتر و بهتر شد و اگاهی بیشتری کسب کردم و احساسی
از ازادی داشتم که تا ان زمان تجربه نکرده بودم.
س :چه چیزی باعث شــد شما
یک معلم یوگا بشوید؟
ج :من چندین سال به یادگیری
یوگا از استادم پرداخته بودم.
در یک تعطیــات در هاوایی،
وقتی معلمــم از من خواســت
کــه به یک خانم در ســیاتل که
می خواســت یــوگا یــاد بگیرد
اموزش بدهم خیلی شوکه شدم.
من بسیار درون گرا بودم و هرگز
برای اینکه یک معلم یوگا بشــوم
برنامه ریزی نکرده بودم .از انجایی
که او فقط یک نفر بود احســاس
کردم که می توانم این کار را انجام
دهم .مولی اولین و تنها شــاگرد
من برای مدت دو سال بود .وقتی
دیدم چقدر چیزهایی که به مولی
یاد می دهم برایش مفید اســت،
به تدریج در مسیر تبدیل شدن به
یک معلم یوگا قرار گرفتم.
س:چــه چیــزی باعث شــد
که شــما ایــن کتــاب را دربارۀ
یوگا بنویسید؟
ج :چندین ســال به اموزش
یوگا مشغول بودم .با افراد شناخته
شده ای مثل فاران و روبرت ،بیست سال همکار بودم و ما همیشه
یادداشت های اموزشی مان را با هم به اشتراک می گذاشتیم.
یک روز وقتی که دوباره یادداشــت ها را مبادله می کردیم ،یک
لحظــه کارم را متوقف کردم و با خــودم گفتم چرا ما یک بار برای
همیشه همۀ چیزهایی که یادگرفته ایم را یک جا قرار نمی دهیم و
ان را تبدیل به کتاب نمی کنیم؟ فکر می کردم که این کار ســریع
ن که تمام نت ها را
و اسان انجام بشود ،اما اشتباه فکر می کردم! ای
جمع اوری کنم و ان ها را با ترتیب درست کنار هم قرار بدهم تقریباً
چندین سال طول کشید .در نهایت ،این ایده به نوشتن کتاب منجر
شــد تا دیگران بتوانند از تالش های ما بهره مند شوند .ده سال بعد
کتاب فوق تبدیل شد به :چرا یوگا تاثیرگذار است و چطور می تواند
به شما کمک کند.
س :مخاطب اصلی کتاب شما چه کسانی هستند ؟
ج :یکی از شــاگردان من گفت وقتی که دیده است همسرش
کتاب من را می خواند واقعاً تعجب کرده اســت .او گفت« :همسر
من تا به حال حتی یک بار هم یوگا انجام نداده است ،او عالقه مند
به یادگیری در مورد چیزی است که برای من شوق و شور دارد».
این امر به من نشان داد که همه می توانند این کتاب را بخوانند؛
حتی اگر اص ً
ال تا به حال یوگا انجام نداده باشند.
در ابتدا فکر می کردم که کتاب ما یک کتاب بســیار عالی برای
مبتدی ها و کسانی باشد که می خواهند یوگا را شروع کنند .کسانی
که می خواهند بهتر یوگا را بفهمند و همین طور مربیان یوگایی که
می خواهند از کتاب ما به عنوان یک متن پایه برای برنامۀ تمرینات
خودشان استفاده کنند .دلیل اینکه
این کتاب برای طیف گسترده ای
از مــردم کاربرد دارد این اســت
که به زبان ساده و روزمره نوشته
شــده ،فصل هایش کوتاه است و
به طرزی بــاور نکردنی محدودۀ
وســیعی از تمرینات یوگا را هم
به صــورت تئــوری و هم عملی
دربر می گیرد.
س :بــه مــا از تجربیات تــان
به عنــوان یک نویســندۀ ناشــر
بگوییــد .چرا ایــن راه را انتخاب
کردید و تصمیم به نوشتن و چاپ
کتاب گرفتید؟
ج :مــا بــه دالیــل مختلفی
تصمیم به چــاپ کتاب گرفتیم.
می دانستیم که حتی اگر بتوانیم
ناشری را پیدا کنیم که کتاب ما
را برای نشر انتخاب کند این کار
ممکن است یک تا دوسال طول
بکشد .می خواستیم این کار زودتر
انجام بشــود .بــا متخصصین در
انتشارات صحبت کردیم که به ما
پیشنهاد عالی دادند و فرمول کار
را یادمان دادند و در این زمینه به
ما کمک کردند .هر قدم در این راه یک منحنی یادگیری بزرگ بود.
ما خیلی خوش شــانس بودیم که اندرس ادامسون را پیدا کردیم؛
یک یوگی که زبان ما را می فهمید .او طرح ما را فرمت و سازماندهی
کرد و همۀ کارهای گرافیکی و طرح زیبای روی جلد کتاب را اماده
کرد .اندرس در استونیا زندگی می کرد .شخصی که نمایۀ کتاب را
اماده کرد در جامائیکا زندگی می کند .کارشناس زبان سانسکریت
ما ،اجا ،در اورگون زندگی می کند و به همان خوبی سردبیر ما ویان
است که کمک زیادی به ساختار کتاب ما کرد.
تصمیم گرفتیم که برای انتشارات امازون درخواست بفرستیم
برای انکه اگر اشتباهی در کتاب وجود داشت ان ها می توانستند ان
را تصحیح کنند و کتاب می توانســت زودتر ویراستاری و تصحیح
شده و به سرعت نزد ما برگردد.
س :چقــدر کار و تحقیــق برای نوشــتن این کتــاب صورت
گرفته است؟
ج :نوشــتن کتاب چرا یوگا تاثیرگذار اســت و چطور می تواند
به شــما کمک کند تقریباً ده سال طول کشید .این کتاب بر پایۀ
حدود هفتاد و پنج ســال تحقیق تهیه شــده است و عالوه بر این
شامل مطالعه ،تمرین و اموزش بین ما سه نفر است .تدریس متون
کالسیک یوگا توسط استادمان ،پایۀ دانش ماست که در کتاب مان
گنجانده شده است.
س :شــما کتاب تان را با همــکاری نویســندگانی چون فرن
اوبرتینی و روبرت برن برگ نوشته اید .تجربۀ شما از همکاری با این
نویسندگان در این کتاب چه بوده است؟
ج :دیوانه کننده!! می دانید که چقدر ســخت اســت که با یک
نفر برای صرف قهــوه برنامه ریزی کنید؛ خــوب ،حاال فکر کنید
بخواهید ســه نفر را از گوشه و کنار امریکا دور هم جمع کنید از
فلوریدا ،کالیفرنیا و واشنگتن .عوامل غیرمنتظرۀ زیادی معموالً در
هماهنگی بین سه نفر به وجود می اید .مث ً
ال عکس را می گیرید و اگر
اختالف نظری وجود داشته باشد روال و قانونی بین ما وجود دارد.
خوشبختانه تعداد ما فرد است و رای با اکثریت .اگر دو نفر اتفاق نظر
داشــته باشند حکم صادر می شود .جلد کتاب بهترین مثال است.
در اصل ما نمی دانســتیم که چه می خواهیم ،ولی کام ً
ال مشخص
بود که چه نمی خواهیم .وقتی من زمان عکاسی پیش اندرس رفته
بودم ،یک عکس دیجیتالی برای جلد کتاب پیدا کردم که دوستش
داشتم .من همیشــه ارتباطی خاصی با درختان داشتم .به خاطر
اینکــه هر درختی خاص و منحصر به فرد اســت .ان ها با همۀ ما
تک تک صحبت می کنند .تقریباً دو ماهی طول کشــید که یکی
از همکاران نویســنده ام را متقاعد کنم .اما وقتی که ما اولین کپی
تثبیت شــدۀ جلد را دیدیم فکر کردیم که چه انتخاب درســت و
خوبی کرده ایم.
س :چیز دیگری هست که بخواهید اضافه کنید؟
ج :من حتی در بیســت ســال هم قادر نبودم که این کتاب را
به تنهایی در استودیوی کوچک خودم ،ساند یوگا ،در غرب سیاتل،
بنویسم .شاگردانم همچنان به من کمک می کنند که من به درک
کامل تری از یوگا برسم .من خیلی سپاسگزارم که این دارما را دارم،
نمی دانم من ان را انتخاب کرده ام یا او مرا!
*Why Yoga Works
دانش یوگا مرداد و شهریور |1398شماره 130و 131
13
یوگا و ورزش
کاربرد یوگای جامع ،برای ورزش های قهرمانی
سینا صمیمی
امــروزه حرکــت و ورزش ،یکی از ارکان مهم ســامتی بشــر
محسوب می شود .بسیاری از نهادهای سیاست گذار و سازمان های
تحت پوشش ســازمان ملل نیز بر این امر تاکید و برای این مهم
برنامه ریزی و فرهنگ ســازی می کنند؛ زیرا معتقد هستند :هزینۀ
ورزش و پیشگیری بسیار ناچیزتر از درمان است.
اما در جریــان زندگی این قرن یک تضاد و تناقض اشــکار به
چشم می خورد:
از یک ســو به اصطالح رونق اقتصادی ،بر مبنای تولید بیشتر و
تشویق و ترویج فرهنگ مصرف گرایی و گسترش امکانات اسایشی
و نهایتاً عدم تحرک اســت .تولید روز افزون اتومبیل،اسانسورها،
روبات های تولید ،کشاورزی مکانیزه و بازارها و مراکز خرید اینترنتی،
امکان تحرک انسان ها را بیشتر سلب می کند ،و در این میان،
هر روز
ِ
کانال های تلویزیونی و رسانه های دیجیتال با جذابیت های خود ،تیر
خالص را شلیک و انسان ها را در جای خود میخکوب کرده اند.
از ســوی دیگر تشــویق برای ورزش و تحرک به منظور حفظ
سالمتی ضروری به نظر می رسد؛ زیرا باید مصرف کننده ای وجود
داشته باشد که بتوان بازار مصرف را حفظ کرد.
در هــر صــورت برای ایجاد انگیــزۀ تحــرک و ورزش ،یکی از
متداول ترین روش ها ،ایجاد رقابت و تعریف برنده و بازنده اســت و
این مکانیزم برای انســان که نیازمند توجه ،تشویق و قدرت است،
ابزاری تاثیرگذار و بسیار کارامد است.
ولی این مسئلۀ رقابت ورزشی ،گاهی چنان پررنگ می شود که
به ضد خود بدل می گردد و قصد و نیت اولیۀ خود ،که تندرســتی
و شادابی است ،را به چالش می کشد .ورزشکاران جویای قهرمانی
گاهی ،چون گالدیاتورهای باستان ،به ابزاری تبدیل می شوند و برای
خوش امد و جلب توجه دیگران ،با وارد کردن فشارهای غیرطبیعی
به بدن ،سالمتی خود را به خطر می اندازند.
البته ناگفته نماند ورزشــکاری که با تمرکز بر نیروهای درونی
خودش و هماهنگــی درونی فعالیت خود را انجام می دهد درواقع
یوگا می کند ،حاال رشته ورزشی اش هر چه می خواهد باشد .اما این
تعداد بسیار اندک هستند.
در دنیای امــروز ورزش هنگامی رونــق دارد که در ان مفهوم
رقابت (برای پایین دســتی ها) و گردش مالی (برای باال دستی ها)
مشهود باشد.
در رقابت ســه بخش بسیار مهم ورزشــکار عمل می کند :بدن،
هیجانات و احساسات و ذهن .و به نظر می رسد که ارتقا و هماهنگی
این سه بُعد ،جهت موفقیت بسیار ضروری است .اما به محض اینکه
یک یا دو بُعد کمی پررنگ تر یا کم رنگ تر از دیگری باشــد ،تعادل
14
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
مجموعــه به هم می خورد .مث ً
ال اگر ورزشــکاری هیجان و انگیزۀ
زیادی داشته باشد و نسبت به حریف و توانایی های او نیز شناخت
کافی داشته باشد ،اما توان و مهارت فیزیکی خودش پایین تر باشد،
احتمال اینکه حد بدن خود را نادیده بگیرد و به بدن خود فشــار
بیاورد بسیار زیاد است.
در نهایت به طور بسیار مختصر بگویم که در ورزش های رقابتی،
احتمال اســیب و به مخاطره افتادن ســامتی وجود دارد .توجه
داشته باشید که ما این اسیب ها را در ورزشکاران حرفه ای همچون
محمد علی کلی و ...در ســنین باال مشاهده می کنیم ،تازه اینان
خواصی بوده اند که به رده های باالی هرم رسیده اند ،در پایین هرم
صدها کودک و نوجوان و جوان را در پیرامون خود می بینیم که در
همان اوایل کار ،اسیب دیده اند و از ورزش دور شده اند و به باالی
هرم (قهرمانی) راه نیافته اند.
در ورزش های قهرمانی جای حکمت یوگا کجاســت؟ ایا یوگا
هم همچون دیگر دانش ها از قبیل پزشــکی و فیزیک یا ریاضی
و ...باید مدیحه سرای این ساختا ِر غیر عقالنی باشد تا به افزایش
رکوردهای جدید منجر شود ،یا به سالمتی و هماهنگی رکوردداران
کمک کند؟
ایا یــوگا می تواند دانش و تجربه ای به ورزشــکاران بدهد ،که
عالوه بر باالبردن حد و توان خود ،احترام و ارزش سالمتی خود را
مقدم بدانند؟
یوگا روشی دانش بنیان و سالمت محور است که بر اساس ارتباط
مکانیسم انسان با طبیعت طراحی و تدوین شده است.
قطعاً این جمله که در پایین لوگوی روز جهانی یوگا امده است،
بخش مهمی از قصد یــوگا را بیان می کند :یوگا برای هماهنگی
و صلــح .و ما امیدواریــم یوگا به برقراری ایــن مفهوم در جهان
کمک کند.
تجربۀ بسیاری از ما ،که سعی در به کارگیری یوگا برای کمک
به ورزش های قهرمانی کرده ایم ،نشان داد که در این مسیر چندان
موفق نبوده ایم .اما با بررســی دقیق تر و تجدیدنظرهایی در روش
اجرایی امکان های بهتری را می توان یافت.
شنیده ام که بعضی از ورزشکاران مطرح از تکنیک های مختلف
یــوگا کمک می گیرند ،اما این تعداد بســیار کم هســتند و این
امر هم شــاید بیشتر پویشــی خود جوش بوده است نه اموزشی
سیستماتیک.
زیرا ورزشــکارانی که به مرحلۀ مســابقات می رسند ،الگو ها و
باورهایشان شکل گرفته است و در برابر اموزه های متفاوت مقاومت
دارند .از طرفی در ان موقعیت مقدار شتاب و هیجانات ،به قدری
زیاد است که از عهدۀ کنترل و مهار ان بر نمی ایند.
ِ
وضعیت یــک فعالیت ،هماهنگی بین
مــا می دانیم که بهترین
تنفس ،ذهن و بدن است.
ما می دانیم که حرکات کششــی یوگا ،بســیاری از فشارها را از
عضالت تخلیه می کند و نیرو را افزایش می دهد.
ما می دانیم که با تمرین های تنفسی می توان هیجانات را مدیریت
کرد و از تخلیۀ انرژی عصبی جلو گیری کرد.
ما می دانیم که وانهادگی و ریلکسیشن موجب ارامش و تجدید
قوای بدن می شود.
ما می دانیم که تمرکز و مراقبه مهارت دقت و نیز هوشــیاری را
افزایش می دهد
بنابراین در کارا بودن یوگا برای ورزشکاران شکی نیست .لیکن به
نظر می رسد این اموزه ها باید در الفبا و اغاز اموزش همۀ رشته ها
گنجانده شود.
اگر هر نوجوانی که شروع به فراگیری ورزش می کند ،تمرین های
اسانا و وانهادگی در متن اموزه هایش گنجانده شود ،هنگامی که به
مراحل باالتر می رســد دیگر با خود و سالمتی خود بیگانه نخواهد
بود .به کودکان و نوجوانان ورزشکارمان باید بیاموزیم همان طور که
بــا دویدن بدن خود را گرم می کنند ،از حرکات یوگا هم برای گرم
کردن استفاده کنند ،با اساناها طول عضالت را افزایش دهند و به
انعطاف و ایجاد تقارن در بدن کمک کنند.
به کودکان و نوجوانان ورزشــکار باید از ابتدا بیاموزیم که پس
از ورزش در میــان خنک کننده ها از اســانا و خصوصاً شاواســانا
کمک بگیرند .باید این مهارت ها را به شکل بخشی از فرهنگ همۀ
ورزشکاران در همۀ رشته های ورزشی در بیاوریم.
با ارزوی هماهنگی و صلح برای همه
دانش یوگا مرداد و شهریور |1398شماره 130و 131
15
بزرگ ترین مانع زندگی ما
نویسنده :سوامی دورگاناندا
1
برگرفته از :مجلۀ یوگا الیف
برگردان :مرضیه شریفان
سوامی دورگاناندا از شــاگردان مستقیم سوامی ویشنو
دواناندا اســت که در حال حاضر ریاست مراکز و اشرام های
یوگا شیواناندا در اروپا را عهده دار است.
مطلب ذیل یکی از ســخنرانی های اوست که طی ان به
گفته ها ،نکته ها و تجربه های کسب کرده از استادش می پردازد.
چگونه اگاه شــویم کــه چه چیزهایی واقعاً مــا را از زندگیباز می دارد؟ بزرگ ترین موانع زندگی مان چیست؟
ترس درســت است .سوامی ویشنودواناندا به ما نشان داد چگونه ازطریــق زبان بدن بر ترس غلبه کنیم .او در مورد اینکه برای انچه
درست است به پا خیزد ،هیچ گاه تردید نکرد.
درست پیش از ماموریت صلح سوامی جی ،وقتی او یک هواپیمای
فوق ســبک را بر فراز دیوار برلین از غرب به شرق به پرواز دراورد،
یک کنفرانس خبری در کونت گاردن در لندن داشت .یک خبرنگار
از او پرسید« :ایا انتظار دارید در این سفر زنده بمانید؟» سوامی جی
پاسخ داد« :تمام جهان در خطر است ،بنابراین همۀ ما به هر حال
باید با ان روبه رو شــویم .اگر زنده بمانم که خوب است ،اگر زنده
نمانم هم فقط باید کمی زودتر بروم!»
عجب جوابی! پاســخی مانند این به ذهن شما می رسید؟ وقتی
من شنیدم فکر کردم چقدر بی طرفانه و بدون ترس است .اگر کسی
نفــس را کنار بگذارد ،امکان دارد کم کم بر ترس غلبه کند .وقتی
شما دورۀ چهار هفته ای اموزش مربیگری یوگا را بگذرانید ،ممکن
است فکر کنید «من بعد از چهار هفته مربی یوگا خواهم شد ».ولی
16
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
شما باید در ان زندگی کنید .در طول دوره شما باید اولین کالس
خود را تدریس کنید .می دانید چند نفر از مردم از ان می ترسند؟
ان ها شب قبل از ان نمی توانند بخوابند .چرا؟
به دلیل حس احمق و مسخره به نظر امدن. چه کسی احمق است؟ چه کسی این را گفت؟ این نفس است.نه؟ وقتی چهل و پنچ سال پیش نزد سوامی جی امدم ،خیلی کم رو
بودم .ان موقع امکان نداشت این طور مثل االن اینجا بنشینم و با
شــما گفتگو کنم .با خودم فکر می کردم مردم چه فکری خواهند
کرد اگر اشتباه کنم؟ ان ها خیلی انتظار باالیی دارند .شب قبل از
پذیرفته شدن به عنوان سوامی (سانیاس )2نزد سوامی جی رفتم و
گفتم« :سوامی جی ،اگر تحلیف را انجام دهم می ترسم که دانشم
برای سوامی شدن کافی نباشد ».او گفت« :ایا می خواهی یک عالم
فرزانه شــوی؟» فهمیدم .این نیازی به مراسم تحلیف نداشت .او
نفس مرا سریع گیر انداخت .با خود فکر کردم« :خب ،اگر با برکت
و یاری او دانشــی کســب کنم و به مغزم وارد کنم خیلی خوب
می شــود .ولی این مطمئناً به معنی انصراف از دنیا نیست .جهان
دوســت دارد که به این روش عمل کند که اگر تو یک مربی یوگا
هستی ،همه چیز را می دانی ،می توانی هرکاری انجام دهی ،کامل
هستی .ولی اگر تو همۀ این ها هستی که دیگر نباید برای تحلیف
سوگند بخوری .این طور نیست؟ درباره اش فکر کن».
یکی باید شــروع به تجزیه و تحلیل کند .نفس چیست؟ نفس
هویــت ما با محدودیت هــای تفکر ،بدن و ذهن مــان ،در زمان و
مکان است .ایا نفس واقعاً بر زندگی من حکمرانی می کند؟ البته
پاسخ اری است .بنابراین برای چیره شدن به ان تالش الزم است.
ولی پیش از انکه این تــاش را وارد زندگی مان کنیم چه چیزی
نیاز داریم؟
نیت و قصد. نیت و قصد به معنی هدف اســت .نــه؟ ما نیاز داریم که یکهدف داشته باشیم .بسیاری از مردم با قصد و نیتی اغاز می کنند،
ولی سپس این نیت خســته کننده می شود؛ زیرا از نظر عقالنیت
همیشه یکسان است .چیز جدیدی در یوگا وجود ندارد .چهار روش
یوگا و دست نوشــته های مختلف ان ،همۀ ان ها به شما می گویند
که همه چیز «روح جهانی» است ،که شما ان «خویشتن» هستید
و وقتی شــما بر ان خویشــتن مراقبه می کنید ،ذات ان را درک
خواهید کرد .هیچ چیز بیشتری برای گفتن وجود ندارد .وقتی شما
از نظر عقالنی این فرایند را طی کرده باشید ،چه چیزی بعد از ان
می اید؟ بســیاری از مردم این هدف را برای دو یا سه سال دنبال
می کنند و پس از ان دنبال چیز جدیدی می گردند .چگونه باانگیزه
باقی بمانیم؟ الهام بخشــی نمی تواند از بیرون تزریق شود .مسیح
الهام بخش بود .هزاران یوگی امدند .ایا دنیا در جهت بهتر شــدن
تغییر کرد؟
بنابراین چه کســی می تواند تغییر دهد؟ چه کسی باید تالش
کند؟ هرکس جداگانه .ما همیشــه فکر می کنیم باید جایی برویم
که الهام بگیریم .در دورۀ اولیۀ یادگیری ،این قابل فهم اســت ،ولی
بعد از ان الهام از کجا می اید؟ فقط از تالش شــخصی .استادمان
همیشه به ما می گفت« :هرگز تسلیم نشوید .هرگز تسلیم نشوید».
و تنها چیزی که او تاکید داشت که باید انجام دهیم «ماندن» بود.
منظور او در انجمن یا در یوگا بود .یوگا یک مســیر ناهموار است،
چون دنیا فقط شــامل روزهای خوب نیست .روزهای بد هستند
که شــما را بیشتر جلو می برند .بعد از فاز اولیۀ اموزش و یادگیری
شما فرا می گیرید که چگونه از این قدرت استفاده کنید .امکانات
و احتماالت زیادی وجود دارد ،بنابراین چیزهای فراوانی هم برای
انجام دادن وجود دارد .شما نیاز ندارید همیشه در خط مقدم باشید،
می توانید دنباله رو باشید .شما نیاز ندارید که رهبر باشید .می توانید
خدمت گزار باشــید یا می توانید یک دوست باشید .شما می توانید
یک زاهد پارســا باشید و عشــق را در هر چیزی ببینید .امکانات
زیادی برای مقابله کردن با جهل و توهم وجود دارد .جهل نفس ،که
شما را به گودال می برد .وقتی این را بدانیم ،تالش اسان تر می شود.
ســپس می فهمیم که باید از این گودال بیرون بیاییم .باید از این
رخوت بیرون بیاییم؛ از این جهل؛ از این دوست داشتن ها و دوست
نداشتن ها؛ دوست ها و دشمن ها؛ از این مرزبندی هایی که در مغز
خود داریم .با این فهم تالش تبدیل به عمل می شود .چند روز پیش
داشتم در جایی در لندن قدم می زدم .یک روز سرد و طوفانی بود.
یک کیســه خواب در پیاده رو نزدیک دیوار دیدم و با خودم گفتم:
«ایا کسی در ان خوابیده است؟» در ان لحظه کیسه خواب تکان
خــورد .یک نفر داخل ان بــود .در ان لحظه به من حس فروتنی
داد .در ان لحظه بســیاری از واقعیت های نفس را دیدم .احساس
شــکرگزاری می کردم از اینکه می توانم غذا بخورم ،می توانم حرف
بزنم و می توانم حرکت کنم .ما باید متواضع باشــیم و تالش کنیم
که نفس را مهار کنیم .یوگا این است .یوگا علم بسیار ارامی است.
ما ان را پر سروصدا کرده ایم چون این روزها هر کسی می خواهد از
یوگا پول در بیاورد .قب ً
ال علم بسیار ارامی بود .در کوه ها ممکن بود
یک نفر باشد ،که یک مربی داشته باشد یا اص ً
ال مربی نداشته باشد
و برای تمرین هایش زحمت بکشــد .چنین فردی زندگی ساده ای
می داشــت ،کمی برنج و عدس می پخت و وقتش را برای مکاشفه
می گذراند .در کشف اینکه زندگی واقعاً دربارۀ چیست.
بنابرایــن ما باید به معنی واقعی تفکــر و تعمق کنیم در اینکه
چگونه یوگا خود را در پندار و گفتار و کردار ما نشــان دهد .این ها
سخنانی از سوامی شــیواناندا هستند .کوه ها از نخستین سنگ ها
پدید امده اند و تالش از قدم های کوچک تشکیل شده است که باید
خود را در پندار و گفتار و کردار ما نشان دهد .اگر تناقضی در پندار
و گفتار و کردار ما وجود داشــته باشد ،پس واقعی نیست ،کلک و
نمایش است .چیزی که در افکار شماست سرانجام از جایی بیرون
می زند ،نه فقط در کلمات بلکه در اعمال تان.
چگونه صبح ها از خواب برمی خیزیــد؟ چگونه روز خود را اغاز
می کنید؟ چگونه وظایف خود را انجام می دهید؟ چگونه با ادم های
اطراف خود برخورد می کنید؟ چگونه به ان ها احترام می گذارید؟
چگونه با ان ها صحبت می کنید؟ تمام این پرســش ها بستگی به
شفافیت و خلوص روش زندگی شما دارد .مهم نیست از کدام سنت
پیروی می کنید ،ســبک زندگی شما باید خالص و ناب باشد .یوگا
می تواند به شما نشان دهد چگونه شفاف و ناب زندگی کنید .و این
نیــاز به روش های جدیدی در انجام کارها و روش های جدید تفکر
دارد .چگونه غذا می خوریم ،چگونه می خوابیم ،چگونه کار می کنیم،
چگونه اوقات فراغت خود را می گذرانیم .چگونه می توانیم این ها را
تبدیل کنیم به فعالیت های خالص تر با نفسانیت کمتر؟ تغییر واقعی
تغییر در روش زندگی است؛ نه لباس هایی که می پوشید ،مکانی که
زندگی می کنید ،زبان شما یا گذرنامه و تابعیت شما .تمرین یوگا به
معنی بهبود روش زندگی شماست .این نیاز به تغییر نگرش دارد و
فقط وقتی کار می کند که شــما یک هدف روانی داشته باشید که
شما را هوشیار نگه دارد .این وظیفۀ ماست .وظیفۀ ما انباشتن دانش
نیست .این کار هیچ فایده ای برای طریقۀ زندگی ندارد ،اما هنوز این
کاری اســت که همه انجام می دهند .تغییر روش زندگی سخت تر
از گســترش ظرفیت عقالنی است .اگر نگاهی به سیستم اموزشی
بیندازید ،سیستم اموزشی غرب و شرق یک مسیر یکسان را دنبال
می کنند .ان ها ظرفیت های عقالنی را گسترش می دهند .شما باید
همه چیز را بدانید و نشان دهید که بیشتر از دیگران می دانید .این
مانند یک مسابقه اســت .ولی بعد از ان به خوردن همبرگر خود
ادامه می دهید و یک نوشــیدنی طبق طبقۀ اجتماعی ای که از ان
امده اید –قهوه یا نوشابه -می نوشید .سوامی ویشنودواناندا هرگز پر
سر و صدا نبود .اولین بار که او را در کالیفرنیا مالقات کردم تازه از
سفر هند برگشته بود .او دچار خواب زدگی بعد از ان سفر طوالنی
بود .هرجایی که بود تمام کارهایی که باید انجام می داد انجام داده
بود و مستقیم سوار هواپیما شده بود .اص ً
ال استراحت نکرده بود با
این فکر که «من باید امشــب استراحت کنم چون فردا یک پرواز
طوالنی دارم ».او همیشه یک کار را پس از دیگری انجام می داد .در
اولین مالقات مان او بعد از یک سخنرانی نشسته بود و با گروهی از
کارمندان صحبت می کرد .من عضو انجا نبودم ،فقط شخصی بودم
که در سانفرانسیســکو زندگی می کردم و می خواستم او را ببینم.
او درواقع افتضاح به نظر می رسید .سرماخورده بود ،پشت سر هم
ادامه در صفحه 51
دانش یوگا مرداد و شهریور |1398شماره 130و 131
17
صلح جهانی
برگرفته از :مجله یوگا الیف
سوامی شیواناندا
واحد ترجمه
«صلحی که امروز در جهان غالب است
صلح ناشی از ترس و نوعی ارامش پیش از
طوفان اســت .با نادیده گرفتن نصایح ناب
مردان راستین ،ملت های بزرگ جهان قصد
دارند تا با نیروی ویرانگر خود قدرت نمایی
کنند .این راه جنگ است و نه صلح».
سوامی شیواناندا در پیش گفتار کتابش
صلــح جهانی به برخی از نتایج فشــاراور
و ســتیزه جویانۀ قرون پیــش و جنگ ها
اشــاره می کند :چرا جنگ وجــود دارد؟
صلح چیســت؟ شــرایط الزم برای تداوم
صلح چیست؟
تمام مشــکالت پیش روی بشر امروز،
حول محور صلح می چرخد .با یافتن راز و
رمز جایگاهی امن برای صلح ،انسان قادر به
ساختن تمدنی صلح امیز ،جامعه ای پرجنب
و جوش ،خانه ای شاد و فردیتی هوشمندانه
خواهد بود.
18
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
با چشــمان بســته و کورمال رفتن در
تاریکی ،انســان تنها به مجموعه ای از ابزار
و واسطه های مخرب – مانند بمب اتم -با
بدترین راه استفاده از ان ها و جهان بینی های
نفرت انگیز خودخواهانۀ سیاســی ،اقتصاد
انحصاری ،جاه طلبــی ملی و قدرت فردی
دست می یابد که در ان خبری از وحدت و
تامل در احوال دیگران نیست .صلحی که
امروز در جهان غالب اســت صلح ناشی از
ترس و نوعی ارامش پیش از طوفان است.
با نادیده گرفتن نصایح ناب مردان راستین،
ملت های بــزرگ جهان قصــد دارند تا با
نیروی ویرانگر خود قدرت نمایی کنند .این
راه جنگ است و نه صلح.
متعلق دانســتن افــراد بــه مذاهب و
ملیت هــای مختلف و طبقات و قبیله های
گوناگــون ،افزایش حســادت ،بدبختی و
نفرت بــه یکدیگر (در زیــر پرچم جعلی
مفاهیمــی چون مذهب ،وطن پرســتی و
مکاتب گوناگون) را به دنبال دارد .فراموش
کردن تقســیم بندی های موجود در قالب
اجتماعی امروز برای چند لحظه ،اسایش
بشر و گسترش رفاه عمومی را برای انسان
متصور می سازد .این ناهماهنگی و ناموزونی
از قلب انســان برمی خیزد ،ابتدا به کانون
خانواده سرایت می کند و به تدریج به جامعه
نشر پیدا می کند و سپس در ابعاد بزرگ تر
جهان را دربر می گیرد .هیچ تعدیل ساختار
اجتماعی و انقالب نظم سیاسی ای منجر به
پدیدامدن صلح دائمی نخواهد شد .حتی
در مواردی که این ضرورت وجود دارد نیز
باید از قلب ادمی و برای خاطر بشردوستی
سرچشمه بگیرد.
صلح ،طبیعت انســان و سرشت ادمی
است .کسی که برای تحقق این درونی ترین
طبیعت خود تالش می کند و توجه خود را
نسبت به ان سرشت خویشتن اغاز کرده
است ،از سرخوشی این صلح که در درونش
می جوشد بهره می برد .حتی هنگامی که
انفجار هســته ای در اطرافش خرابی به بار
می اورد ،این تجربۀ شگرف درون ،جریان
قدرتمند صلح را ایجاد می کند که تاریکی
جهل و ناســازگاری را از قلب هرکس که
خود را به تجربــۀ این یوگی متصل کرده
است پاک می کند .حتی اندکی از یوگیان
که تجربۀ معنوی درونی این شــناخت را
دارند ،کل جهان را تغییر می دهند و صلح،
ســعادت و فراوانی را به ارمغان می اورند.
ان ها ان گنج معنوی که به دست اورده اند
را با میلیون ها نفر شریک می شوند .انان به
این درک می رسند که هر گوشه ای از زمین،
منزلگه تمام انسان هاست .زندگی همگان
به هم وابســته اســت و کیهان ،به واسطۀ
موجودات بی شــمار ،با ما سخن می گوید.
انان این دید را پیدا می کنند که سنگ بنای
همۀ تمایزها به وسیلۀ انسان گذاشته شده
است و همۀ مرزها ساختۀ تصور ما انسان ها
هســتند .انان به نوع بشــر می اندیشند و
باور واحد ایشــان عشــق به کائنات است.
این مســیری است به سوی صلح .با چشم
درون بنگرید .درهای احساسات را ببندید.
ذهنیات اشفته را متوقف کنید .تردید در
به کارگیری عقل را از بین ببرید .قلب را از
شــهد ایمان و پرستش لبریز کنید .بدون
منیت به بشــریت خدمتی خالصانه کنید.
ذکر بگویید ،تمرکز داشــته باشید ،مراقبه
کنید .دعا کنید و منتظر باشــید .صلح را
در درون بیابیــد .خود را دریابید .همچون
یک یوگی حقیقی ،مانند بزرگ ترین بانی
خیر بشری جلوه گر شوید .باشد که خداوند
به تمامی شــما سالمت ،طول عمر ،صلح،
شادکامی ،و خودشناسی ببخشاید.
خالصه ای از گفته های سوامی شیواناندا
در باب صلح:
-1امروز بسیاری از افراد بر روی مقولۀ
گسترش صلح جهانی کار می کنند ،بی انکه
خود بویی از صلح برده باشــند .تبلیغات
گسترده ،سخنرانی های طوالنی و مقاالت
ان ها بیشتر موجب ســردرگمی ،تضاد و
اختالل می شود.
-2درک صحیح وحدت بنیادی ادیان،
موثرتریــن و قدرتمندترین عامل در روی
اوردن بــه صلح در این جهان اســت .این
درک صحیــح می تواند تمــام تضادها و
تفاوت های ظاهری و سطحی را ،که عامل
بی قراری ،اختالل و کشــمکش اســت ،از
میان ببرد.
-3اگر هرکس بــه صلح واالی درونش
بپــردازد ،صلح در همۀ جهان گســترش
می یابد .صلح شــکوهمند عصــر جدید،
سازش ،عشق و شادکامی ،تنها درصورتی
طلیعــه دار خواهد شــد که جــوان امروز
راه های پرورش نفــس را بیاموزد .اگاهی
اخالق جمعی را اموزش بدهید .این اگاهی
خواهد توانست صلح جهانی مستمر را به
ارمغان اورد.
-4تنها در صورتــی می توان به ارتقای
دیگــران کمک کرد که ابتــدا به پاالیش
خویشتن پرداخته باشــید .این دنیا فقط
به وسیلۀ کســانی نجات می یابد که خود
را نجــات داده اند .یک زندانــی نمی تواند
دیگر زندانیــان را ازاد کنــد .یک حکیم
فهمیده بیشتر از هزاران مبلغ موعظه گر و
مباحثه جو می تواند روز به روز صلح جهانی
را گسترش دهد.
-5اگــر همۀ انســان ها به پیــروی از
درستکاری ،عشق جهانی ،خلوص ،رحمت،
قناعــت ،فــداکاری ،خــودداری و تحمل
بپردازند هیچ جنگــی در کار نخواهد بود.
عدم خشونت 1کلید صلح است.
-6صلح ،شــادی است .فطرت طبیعی
انسان اســت ولی جنگ نشانی از خفت و
خواری اوست.
-7صلــح ،وضعیت ارامش اســت .راه
ازادی از رنج ،اضطراب ،پریشــانی ،فتنه و
خشم است .توازن ،سکوت و ارامش ،سامان
داشتن و اسودگی و علی الخصوص نبود و
پایان بخشیدن به جنگ است.
-8در سراســر جهــان ،همایش های
بزرگــی پیرامون پیدایــش صلح جهانی،
برادری و دیــن واحد در حــال برگزاری
اســت .این یک وهم انسان است که خود
را برای اصالح جامعه به دردســر بیاندازد،
بدون اینکه خودش را اصالح کند .قوانین
پوچ دنیا .وقتی دو انســان تهی و خالی به
هم می رسند ،اختالف و دعوا پیش می اید.
درمــورد اصــاح اجتماعی ،انســان های
خودمختار ،در تالش برای متمدن کردن
مردم ،شروع به دخالت کردن در سنت ها و
خلقیات انان می کنند .نتیجه این است که
مردم ترازوی درست و غلطی که داشتند را
گم می کنند و اصالح گران نیز چیز جدیدی
برای عرضه ندارند .بسیاری از مردم به هرج
و مرج کشیده می شوند .چگونه یک نابینا
می تواند راهبر دیگر نابینایان شود؟
-9حتی یک تکه کاغذ ،به عنوان معاهده
یا پیمان نامه ،نمی تواند تحت عنوان صلح
در این دنیا منتشر شــود .راه صلح بسیار
ساده و مستقیم است :راه عشق و حقیقت.
-10پول تو را به صلح نمی رســاند .تو
می توانی بسیاری از چیزها را سفارش دهی،
ولی صلح را نمی توانی .می توانی تخت خوابی
گرم و نرم بخری ،امــا نمی توانی خواب را
بخری .می توانی غذاهای خوب بخری ،ولی
نمی توانی اشتها به غذا را بخری .می توانی
چیزهــای مقوی بخری ،ولــی نمی توانی
ســامت کامل را بخری .می توانی کتاب
بخری ،ولی خرد خریدنی نیست.
-11صلح متعالی نمی تواند به واســطۀ
شخصی که با خودش در صلح کامل نیست
گســترش یابد .هیچ مســلک سیاسی ای
تاکنون نتوانسته مشکل را حل کند و صلح
حقیقی بیاورد .هر مکتب سیاســی جدید
تنها مشکالت و درگیری های جدید ایجاد
کرده است.
-12عشــق ،خود به تنهایــی می تواند
حامل صلح برای جهانیان باشــد ،پس به
همه عشــق بورز .فقط در صورتی که همه
رهرو مکتب عشق باشند می توان صلح را
در جهان یافت.
-13همــه باید از اصول اخالقی پیروی
کننــد .صلح با عشــق جهانــی ،وحدت،
درک صحیــح ،جهان مــوزون و برادری
بشر می امیزد.
-14صلح ابدی تنها می تواند درون تو،
اصول معنوی تو و یا خدا یافت شود.
-15صلح جهانی زمانی میســر اســت
که چشم تمام انســان های دنیا به حقایق
زندگی باز شود .زمانی که حس قلبی نیکی،
عشــق و یگانگی در میان ساکنان جهان
جاری باشد.
-16برای اینکه صلح مستدام و سازنده
باشد ،باید نیتی خدایی داشته باشد .بدون
حضور خدا صلح نیز وجود نخواهد داشت.
صلح جلوه ای از خداوند است .ریشه هایت را
در صلح و خدا محکم کن .اکنون صلح از تو
تابش می کند.
دانش یوگا مرداد و شهریور |1398شماره 130و 131
1-Ahimsa
19
ارزو نقطۀ اغازین و الزمۀ شــروع تمام
کارهاســت .بدون ارزو ایــن جهان خلق
نمی شد .اگرمی خواهیم در مسیر حقیقت
گام برداریم باید بدانیم که هدف و ارزوی
واقعی مان چیســت؟ ایا واقعاً می خواهیم
به حقیقت برسیم و یا انگیزه های دیگری
داریــم؟ انگیزه هایــی مثــل افــزودن به
معلومات مان و انباشتن دانش! گاهی ما خود
را گول می زنیم و می گوییم در جستجوی
حقیقت هستیم ،ولی درواقع چنین نیست!
معنویت را هم مثل وسیله ای لوکس یا یک
شیء زیبا می بینیم که می توانیم ان را روی
طاقچۀ اتاق مان نگاه داریم.
برای اینکه دچار این اشــتباه نشــویم
خوب است هر روز در مدیتیشن صبح گاه
ارزو ونیت مــان را بیان کنیــم .و به خود
بگوییم که هدف مان از انجام تمرینات یوگا
چیســت؟ به خود یاداوری کنیم که یوگا
یعنی وحدت و یگانگی با خداوند و خواست
اصلی ما رسیدن به این هدف است .چنانچه
ارزوی ما خالص و پاک و هدف مان واضح و
روشن باشد خیلی زود به مقصد می رسیم.
باید مراقب باشــیم که ارزوی ما برای
رسیدن به رشــد و تکامل ،صادقانه باشد
بــدون هیچ انگیزۀ جانبی تــوام با منیت.
وقتی ما می خواهیــم در راه حقیقت گام
برداریم ممکن است برخی ارزوهای جانبی
همراه ارزوی اصلی به ذهن مان خطور کند.
ولی باید به خاطر داشــته باشیم که هدف
اصلی مان چیســت .هدف اصلــی از یوگا
تسلیم بودن در برابر خواست خداوند است.
درست است که یوگا برای سالمتی بسیار
مفید است ،اما اگر هدف مان از انجام یوگا
فقط رسیدن به تناسب اندام و زیبایی باشد،
انگاه احتماالً از هدف اصلی غافل می مانیم.
امکان دارد ما برای خود ارزوها و اهداف
گوناگونی داشته باشــیم ،ولی بدون شک
خواســتۀ اصلی مــا در تمام ایــن ارزوها
رسیدن به سعادت و خوشبختی است .ما
چه به ان اگاه باشیم و چه نباشیم ،درواقع
می خواهیم بــا روح جهانی و خداوند یکی
شــویم .حتی افرادی که خیلی مادی گرا
هســتند و به دنبال بهترین هــای دنیای
مادی انــد یا در همه چیــز می خواهند به
باالترین سطح ان برسند درواقع به دنبال
کمال غائی یعنی خداوند هستند .اما گاهی
ارزوهای جانبی را بــه جای ارزوی اصلی
می گیریم .در اینجاســت که باید بســیار
20
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
قدرت ارزو
مراقب قصد و نیت مان باشیم و دائم هدف
اصلی را به خود یاداوری نماییم.
بعضی از افراد خیلی سریع تر از دیگران
به مرحلۀ رشــد و تکامل می رسند ،انچه
که ان ها را موفق می کند داشــتن هدف
روشــن و ارزوی پاک و خلوص نیت شان
است .اگر چیزی را واقعاً از ته دل بخواهیم
و در درســتی ان تردید نکنیم بی شــک
به ان خواهیم رسید .اگر هدف مان واقعاً
رســیدن به حقیقت باشــد خیلی زود
ان را خواهیــم یافت .باید ســعی کنیم
نیت مان را پاک کنیم و به خود یاداوری
نماییم که هدف مــان از انجام تمرینات
شهال قاسمیان دستجردی
یوگا رســیدن به وحدت و یکی شدن با روح
جهانی است.
اغلب ارزوهای ما در پیلۀ «مال من» محدود
می شود .حتی بعد از یافتن خوداگاهی امکان
دارد ارزوهای مان برای خود و وابستگان مان
باشد .برای سالمت و خوشبختی و موفقیت
خود و عزیزان مان دعا می کنیم .برای رسیدن
به رشــد و تعالی باید ارزوهای خود را وسیع
کنیــم و ان ها را فقط به خواســته های خود
و نزدیکان مــان محدود نکنیــم .وقتی برای
ســامتی دعا می کنیم برای ســامتی همۀ
بیماران دعا کنیم .وقتی سعادت و خوشبختی
را ارزومندیم ان را برای تمام موجودات عالم
بخواهیــم .تنها در این صورت اســت که
ارزوی ما ارزوی پاک و الهی می شود و تنها
بدین شکل است که در مسیر حقیقت قرار
می گیریم .با ارزوکردن برای تمام موجودات
عالم از خودخواهی ها دور می شویم و دیگر
خود را به دور و جدا از عالم نمی بینیم ،بلکه
خود را جزئی از کل و یا خود کل می بینیم.
ارزوی نیک مانند نوری است که درون
قلب مــان وجــود دارد .هر چــه این ارزو
شخصی و محدود باشــد نور کمی تولید
می کند ،ولی اگر این ارزو گسترده باشد نور
ان هم گسترده خواهد بود تا جایی که تمام
عالم را پر خواهد کرد و تمام موجودات از
مواهب ان بهره مند خواهند شد.
تمام ارزوها ،هر چه باشند ،برای سعادت
و خوشبختی هستند .ارزو به صورت کالم
و فکــر در می اید و با خــود انرژی حمل
می کند .این انرژی تحقق یافته و به واقعیت
بدل می شــود .حال اگر ارزوی ما سعادت
همگان باشــد انرژی ان همگان را شامل
می شود و در زندگی خود نیز شاهد تحقق
این سعادت و شادمانی می گردیم .ولی اگر
فقط خودمان را ببینیم و فقط برای خود و
متعلقات مان دعا کنیم حالت خودخواهی
در ما به وجود می اید و از لذت یکی شدن
بــا عالم محروم می مانیــم .ارزوها ابتدا به
صورت کالم در دل و بــر زبان مان جاری
می شوند و بعد به شکل واقعیت درمی ایند.
بــه همین ترتیب ارزوی نیــک به صورت
عمل نیک و ارزوی گسترده به شکل عملی
وسیع و فراگیر تحقق می یابد.
شــاید در طول تاریخ عدۀ کمی بوده اند
که ارزوی پاک و خالص یکی شدن با خدا
را به یک باره دریافته اند و در یک لحظه به
ان رســیده و در ان جاودانه شده اند .شاید
این یک بارگی هرگز برای ما رخ ندهد ،ولی
می توانیــم با تمرین روزانه و پله پله به این
مرحله دســت یابیم .ابتدا بــا پاک کردن
نیت مان و اینکه هــر روز به خود یاداوری
کنیم کــه هدف مان یکی شــدن با عالم
هســتی و تسلیم شــدن در برابر خواست
خداوند اســت .ســپس با دعا کردن برای
همه و خواســتن این ســعادت برای تمام
مردم جهان ،با وسعت بخشیدن به ارزوها
و خواســته ها و خواســتن انچه که برای
خود می خواهیم بــرای دیگران ،در عمل
به ان واقعیت بخشــیم .با خدمت و کمک
صادقانه به سایر موجودات و با به اشتراک
گذاشتن انوار شادی و شادمانی حقیقی و
دانسته هایمان با همه ،می توانیم به ارزوی
اصلی مان برسیم.
وقتی توانســتیم ارزوهای مان را وسعت
بخشــیم می بینیم که تنها یــک ارزوی
حقیقی وجــود دارد و ان یکی شــدن با
روح جهانــی و خداوند عالم اســت .انگاه
تمام ارزوهــای جانبی خود بــه خود در
این مسیر قرار می گیرند .وقتی برای تمام
موجودات عالم دعا می کنیم به ژرفا و عمق
می رســیم و از خودخواهی ها و منیت جدا
می گردیــم .تنها با ژرفا و عمق اســت که
شروع به فکر کردن به دیگران می کنیم و
نه فقط به خودمان .و فقط به این شــکل
است که می توانیم با روح جهان یکی شویم
و به وحدتی که در جستجوی ان هستیم
برســیم .ارزو کردن برای دیگران باعث از
بین رفتن کبر و غــرور و منیت و موجب
پدیدار شدن تواضع و فروتنی می گردد که
همانا الزمۀ رسیدن به یگانگی است.
این یکی شــدن با عالم هستی ،شادی
عمیقی با خود به همــراه دارد؛ طوری که
می توان گفت عمق یک یوگی را با شادی
و شــعفی که در درون خود دارد و اشتیاق
او برای به اشتراک گذاشتن ان با دیگران،
می شود اندازه گرفت.
بــا ارزوی ســعادت ابدی بــرای تمام
موجودات عالم.
دانش یوگا مرداد و شهریور |1398شماره 130و 131
21
سفرنامۀ هند ()2
مستانه پرسش ،مربی باشگاه مهرورزان یوگا ،بندرعباس
باالخره به اتفاق گروه از انجا خارج شدیم .در کنار خانۀ شیواناندا
درمانگاهی که ان استاد بنا کرده بود هنوز خدمت رسانی می کرد.
در ان زمان خود استاد به رایگان طبابت می کرده و دارو به رایگان
در اختیار بیمارانش قرار می داده است.
بــاز هم از کوچه پــس کوچه های تنگ و باریک ریشــی کش
عبور کردیم .دســت فروش ها مدام ما را دعوت به خرید می کردند.
معصومیــت در چهره شــان موج می زد .ان هــا را مردمانی پاک و
بی االیش دیدم که قلب شان را می شد دید.
شــلوغ بود و تردد ســخت موتورهایی که دائم بوق می زدند و
پراکندگی گاوها در مسیر.
گاوها و سگ ها ارام بر روی زمین خوابیده بودند و این ماشین ها
و موتورها بودند که می بایست مسیرشان را تغییر می دادند چون این
حیوانات از جایشان جم نمی خوردند.
بعضی از ســگ ها خیلی الغر و اســتخوانی بودنــد .ادم دلش
می سوخت .بعضی از سوامی ها سگ داشتند .سوامی ها لباس شان
نارنجی رنگ بود و اغلب الغر اســتخوانی بودند .با باالتنه ای عریان
و گردن بندی از رودراکشــام (میوۀ درختی مقدس) و سنگ هایی
زینت بخش گردن شــان بود و بعضی از ان ها عالمت هایی بر روی
پیشانی خود داشتند و با موها و ریشی بلند معصوم و باشکوه جلوه
می کردند .ســگ های سوامی ها مثل یک شخصیت بزرگ در کنار
صاحبشان لم می دادند .اگر سوامی چیزی می خورد در کنارش سگ
هم چیزی دریافت می کرد .به کم خوری عادت داشتند و ان طور که
شنیدم گاه به یک وعدۀ غذایی در روز قانع بودند و گاه حتی چند
روز چیزی برای خوردن نداشتند.
به تمام معنی زندگی از ان ها ســاطع می شد و رونق می گرفت.
وقتی نور خداوندی باشــد نیازی به نان نیســت .دیدن و شنیدن
22
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
ایــن عجایب مثل پتکی بود که بر مغزم کوبیده می شــد و مدام
مرا تکان می داد .هم اندوهگینم می کرد و هم خوشــحال و قلبم
مدام به ســمت و سوی همه چیز کشیده می شد .ان سوامی ،گاو،
ســگ و هر جمعیتی که عبور می کرد احساس می کردم که همه
بــه هم تعلق داریم؛ یک وحدت درونــی و همه را در این وحدت
همگانی می دیدم.
روز بعد قرار شــد از اشرام یوگای شیواناندا دیدن کنیم .اشرام
محلی ســت برای گذراندن دوره های اموزشی یوگا و تمرین های
معنوی .معموالً از تمام کشــورهای دنیا مراجعه می کنند و برای
مدت ها و گاه چندین ماه و ســال در ان می مانند؛ برای سالمتی
جسم روح و روان.
ساختمان اشــرام در یک ســطح خیلی باالتری از زمین قرار
داشت .برای همین از پله های بی شماری که انتهایش دیده نمی شد
باال رفتیم تا اینکه نمای چند ساختمان یکی یکی پیدا شد .اشرام
بزرگی بود .بچه ها کمی پراکنده شــدند و تعدادی به فروشگاهی
که کتاب و ســی دی های مختلف داشت رفتند .سپس همۀ گروه
وارد ســالن اصلی اشرام شــدیم .راهنمای گروه اعالم کردند که
قدیمی ترین شــاگرد شــیواناندا و تنها بازمانده در اینجا زندگی
می کند و اجازه گرفتند که گروه ما دیداری با ایشان داشته باشند.
موج شــادی دوستان را دربرگرفت و همه در صف های طوالنی بر
روی زمین نشستیم.
سالن مستطیل شــکل بزرگی بود با سقفی بلند .باالی دیوارها
پنجره های بزرگ چوبی با شیشه های رنگی زیبا بود و نور افتاب از
پشت شیشه های رنگی مثل رنگین کمان در سالن پخش می شد.
تصاویر شیواناندا در همه جا روی دیوارها دیده می شد و مجسمه های
زیبایی از باورها و فرهنگ ان دیار در طاقچه ها بود .کف ســالن با
موکت فرشــی قرمز رنگ فرش شده بود و نمی دانم چرا تا این حد
قرمز و چرا این رنگ!
در انتهای سالن ارامگاه کوچک شیواناندا قرار داشت و گفتند که
خاکسترش را در انجا دفن کرده اند .طولی نکشید که اعالم کردند
اســتاد وارد می شود و دو نفر سوامی نارنجی پوش دست او را گرفته
بودند و هدایتش می کردند .گویا ۸۵ســال داشت .یک دست لباس
نارنجی کامل پوشــیده بود .حتی کالهش هم نارنجی بود .پوست
نازکش از ســفیدی و شفافیت برق می زد .گویی تازه از مادر متولد
شده است .مثل نوزادی او را ظریف و شکننده دیدم .پاک و معصوم
جلوه می کرد .او را به سمت صندلی هدایت کردند .صدایش ظریف،
نازک و صاف بود .به زبان هندی شروع به صحبت کرد ،ولی بعد از
لحظه ای میکروفون را به دست راهنمای گروه دادند تا سخنان استاد
را ترجمه کند.
به ما خوشامد گفت .به ایشان گفتند که ما گروه ایرانی هستیم و
دوستان حاضر در اینجا از رهپویان و مربیان یوگا هستند .لبخندی
زدند و جالب اینکه گفتند منتظر ما بودند .ایشان در مورد تعالیم و
اموزه های یوگا قدری صحبت کردند و بعد در مورد تجارب اساتید
مطالبی عنوان کردند .این که ان ها چه زندگی پرباری داشتند و در
حال حاضر نه تنها ما از این تجارب استفاده می کنیم ،بلکه کل دنیا
از ان بهره مند هســتند و یوگا به همۀ کشورها سفر کرده است .ان
را اموزش می دهند و یاد می گیرند و با یوگا زندگی می کنند و ما در
این اشرام میزبان مهمان های مختلفی از کشورهای گوناگون هستیم
و خوشحالیم که می توانیم در این زمینه کمک کنیم .همۀ کسانی که
به اینجا می ایند واقعاً عاشق اند و عشق ان ها را به اینجا می کشاند.
فقط عشــق کافیست چون عشق موجب رضایت و خشنودی شما
خواهد شــد .اگر زیاده خواه شدی هیچ گاه راضی نیستی و بنابراین
ذهن هیچ گاه راضی نیســت .عشق رهایی ست؛ ازادی ست و وقتی
عشــق تــو را پر کرد متوجه می شــوی که به هیــچ چیز دیگری
نیازی نیست.
در خاتمه یک جعبه شیرینی مخصوص پخت انجا را به ما هدیه
دادند .لطافت و شیرینی و طعم خاصی داشت .احساس کردم طعم
دعا و عشق می دهد .همه به دنبال شفا بودیم ،شفای درون.
بعد همۀ دوستان عکسی به یادگاری گرفتند و باالخره او را ارام
ارام بردند .حس دلنشینی که در فضای انجا بود دوستان را پای بند
کرده بود و دل نمی کندند .ســطح انرژی باال بود و چشمان همه را
خمار کرده بود .همه با یک شعف خاصی لبخند می زدند.
با تذکر راهنمای گروه ،همگی از ســالن خارج شدیم و در حیاط
بزرگ معبد قرار گرفتیم .چند ســاختمان دیگر در اطراف به چشم
می خــورد .پس از اندکی بازدید به ســمت پله های خروجی پایین
رفتیم و مستقیم به هتل بازگشتیم.
راهنمای گروه برنامۀ عصر را اعالم کرد .دیدن یک مراسم مذهبی
در کنار رود گنگ بود .ســپس همگی به استراحت گاه خود رفتند.
هــوا واقعاً گرم بود .هر بار در بازگشــت به هتل ،دوش می گرفتیم،
مختصر چیزی می خوردیم و کمی استراحت می کردیم .عصر همه
ســر ساعت تعیین شده در البی هتل جمع شدیم و از همان مسیر
قبلی به سمت رودخانه راه افتادیم و دوباره ان مرد سوامی را دیدیم.
انگار خیلی وقت بود که همدیگر را می شناختیم .وقتی به کنار رود
و نزدیک جایگاه مخصوص رسیدیم دیدیم که بر روی پله ها فرش
پهن کرده اند .برگزارکنندگان مراسم از ما به گرمی استقبال کردند
و ما نشستیم .همه جوان هایی پرشور و نشاط و در عین حال متین
و با وقار بودند .با یک متانت خاصی ما را دعوت به نشستن کردند.
برگزارکنندگان همگی لباس هایی به رنگ زرد پوشیده بودند .شلواری
گشاد مثل دامن شلواری و تونیکی بلند که تا زانو می رسید .چهار تا
ســکوی چوبی برای اجرای مراسم در کنار رود قرار داده بودند و در
پائین پله ها در یک فضای کام ً
ال باز اتش در اتشکده ای می سوخت
و عده ای از خادمین مراســم و توریســت های مختلف و مردم دور
اتشکده نشسته بودند .گاهی چیزی در اتشکده می ریختند؛ شعله ور
می شد .یک گروه شش الی هفت نفره بودند که هم خوانی داشتند و
اواهای روحانی می خواندند همگی صدایشان مثل هم بود .گل های
فراوانی در اطراف اتشکده پاشیده بود و گاهی گالب هم می پاشیدند
و کاســه ای که پر از رنگ بود .خادمی انگشت خود را در رنگ فرو
می برد و در وسط پیشانی شرکت کنندگان مراسم یک خال رنگی
می گذاشت .همه در حال و هوای خود غرق بودند .طنین موسیقی
جشــن خیلی دلنواز و دلنشــین بود .دعا و نیایش می کردند .زیبا
ســرود می خواندند .صدایی فرشته گونه داشتند؛ ارام و شیرین که
در قلبت می نشســت و سلول های بدنت را به ارتعاش در می اورد و
مدام حس های خوب و خوش تکرار می شــدند و موجب سرمستی
و ســرور دائمی ما می شد .رشته کوه های سرسبز هیمالیا و عظمت
رودخانۀ گنگ و زمزمۀ ســحرامیز این عزیزان گویی مرا به جهانی
دیگر می برد .لطافت اسمانی حضور خدا هر دم مرا از خود بی خود
می کرد .خالصه تجربه های بس شگفت انگیزی بود.
بعد از اتمام مراسم دور اتشکده ،همان برگزارکنندگان بلند شدند
و اتش دان هایی روشن کردند و بر روی سکوها قرار گرفتند (در جلوی
اتش دان ها نماد مار کندالینی که زیبا و طالیی بود می درخشید).
ان ها بــا چرخاندن اتش دان هــا در هوا و ســرودی که پخش
می شــد نمایش را شروع کردند .دست های شان را ماهرانه به رقص
وا می داشتند گویی هر حرکت رمز و رازی داشت و از افسانه ای سخن
می گفت؛ افســانه ای که به این نمایش باز هم جان می بخشــید و
اتشین قصه هایش را در ان شعله هایی که می چرخید و می چرخید و
خاموش نمی شد ابراز می کرد .حس درونی ام این گونه تجلی می کرد:
ای ادمی! صلح ،ارامش ،شادی و عشق پایدار است.
هنگامی که اتش دان ها را در فضا می چرخاندند ،انگار که جزئی از
وجودم در چرخۀ ان شعله ها می چرخید و وجودم از یک مرکزیت
به بی نهایت جریان داشت و در یک جایی و نه جایی محو می شدم.
لحظه ای سرگردانی و حیرانی به سراغم امد .گویی از عرش در حال
سقوط بودم و بی قرار می گردیدم و دوباره خود را پیدا می کردم .در
ان فضای انرژی خالص و ناب در حال سوختن بودم و این سوختن
را بســی شــیرین و لذت بخش حس کردم و در این میان انگار به
خاستگاه وجودیم نزدیک بودم.
با خود می گفتم خدایا چقدر افســانه ها مسحور کننده هستند.
افسانه ها تاریخ ملت هاست و ما همیشه به ان ها بالیده ایم .استفاده از
این تمثیل ها برای گفتن حقیقت دلپذیرند و من عاشق زبان افسانه
و اســطوره ها هســتم .به هر حال ما در این فضای روحانی و جشن
معنوی مدام شربت عشق می نوشیدیم.
ادامه دارد...
دانش یوگا مرداد و شهریور |1398شماره 130و 131
23
سعادت ابدی
(خواب و رویا)
نویسنده :سوامی شیواناندا /برگردان:گروه ترجمه
معرفی
چوانگ تسه ،فیلسوف چینی ،یک بار در خواب دید که پروانه شده
است .هنگامی که بیدار شد ،به خودش گفت« :من چوانگ هستم
که خواب دیدم پروانه شده ام ،یا یک پروانه هستم که فکر می کند،
چوانگ است؟»
وقتــی رویا می بینیم ،حوادث پنجاه ســاله را در یک ســاعت
می بینیم .شما واقعاً احساس می کنید که پنجاه سال گذشته است.
کدام زمان درســت است ،یک ســاعت اگاهی در زمان بیداری یا
پنجاه سال اگاهی زمان خواب؟ هر دو درست هستند.
پاسکال به درســتی ادعا می کند که وقتی یک خواب مشابه را
هر شب می بینیم ،به همان اندازه درگیر ان می شویم که چیزی را
هر روز مشاهده کنیم .از او نقل شده است که« :اگر یک کارگر هر
شب دوازده ساعت کامل در خواب ببیند که پادشاه است ،به اعتقاد
من به اندازه ای شاد خواهد بود که پادشاهی هر شب دوازده ساعت
کامل خواب ببیند که کارگر است».
تغییری در اگاهی
درست همان طور که یک ماهی بزرگ به دو کنارۀ رودی ،شرق
و غرب ،راست و چپ ،ســوق داده می شود ،چیزی هم بین رویا و
بیداری در حرکت است.
چیزی که تغییر می کند اگاهی ما اســت .این تغییر در اگاهی
تجربۀ بیداری و حالت رویا و خواب را به دنبال دارد .چیزها در خود
تحولی ندارند و این تغییر ناشی از ذهن است.
بیداری ،رویا و خواب عمیق
رویــا که حالت میانه و در زبان سانســکریت ســانتهیا 1نامیده
2
می شود ،وضعیتی است میان بیداری و خواب عمیق ،بین جاگرات
و سوشیوپتی.3
عالم رویا جدا از دنیای زمان بیداری است و عالم خواب نیز سوای
عالم رویا و بیداری.
خورشــید منبع و مقر موقت حضور اشعه های ان است .اشعه ها
از خورشــید عبور می کنند و در موعد طلوع ،در تمام جهات نشر
می یابنــد .در زمان غروب دوباره به خورشــید بازمی گردند ،محو
می شوند و باز در طلوع افتاب روز بعد پراکنده می شوند .به همین
صورت رویا و بیداری نیز از خواب عمیق نشات می گیرند و به ان باز
می گردند و دوباره همان مسیر را دنبال می کنند.
به مجرد انکه بیدار می شــویم ،عالم رویا پایان می یابد .این دو با
هم تالقی ندارند و هیچ یک نیز در عالم خواب حضور نمی یابند .هر
یک از این سه ،دنیایی است جداگانه که قادر مطلق بر سکوت ان ها
شاهد و ناظر است .او کیفیت هر سۀ این حاالت را پاالیش می کند.
او سعادت ناب و هوشیاری خالص است .او موجودیت مطلق است.
24
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
ذهن در عالم رویا
ذهن همواره به مثابه یک چرخ درحال چرخش است .از طریق
حواس پنج گانه در بیداری به ادراک و تجربه می پردازد .او برداشتی
از احساس گوناکون را از طریق گیرنده های حواس دریافت می کند.
ایــن تصورات در ذهن هر شــخص از تولد یا پیش از ان شــکل
گرفته است.
در طــول زمــان رویا ،ذهــن انــواع مختلف موضوعــات را از
برداشت هایی که در زمان بیداری از طریق تجربه شکل گرفته است،
ایجاد می کند .ذهن مانند یک گیرنده است که خود در رویا مشاهده
و دریافت می شــود .موضوعات خواب و رویا مستقل از موضوعات
ذهنی نیستند .تا زمانی که رویا به طول می انجامد موجودات عالم
رویا نیز باقی خواهند ماند؛ درســت مانند مرد شیرفروشــی که تا
زمانی که شیر دوشیدن ادامه دارد کار خواهد کرد .در حالی که در
بیداری جســم مستقل از ذهن است .در بیداری همۀ ما تجربیات
تقریباً مشابهی در مورد مسائل داریم ،ولی در رویا تنها شخصی که
در خواب است مالک کم و کیف موضوعات است .ذهن در رویا بدون
کمک هیچ عامل خارجی قادر است چیزهایی مانند زنبور ،گل ،کوه،
اســب ،رود و غیره را بیافریند که امیخته ای متنوع و شگفت انگیز
است .شما ممکن است در خواب و رویا ببینید که پدرتان را از دست
داده اید ،یا مث ً
ال در هوا پرواز می کنید .ممکن است در خواب شیری
با سر فیل ببینید یا گاوی با کلۀ سگ .تمایالتی که در بیداری اص ً
ال
وجود ندارند و لذت بخش نیستند ممکن است در عالم رویا با لذت
همراه باشــند .رویا پدیده ای است مرموز که از بیداری جالب تر به
نظر می رسد.
نیازهــا و تمایالت ،حاکم بــر تجربیات هر دو عالــم بیداری و
رویا هســتند .بیداری عملکردی فیریکی در راســتای تمایالت و
خواسته هاســت و رویا عملکردی ذهنی نسبت به ان ها است .در
بیداری حواس بدن در جهت نیازها مشــغول به حرکت می شوند
و در رویــا ذهن به حرکت بر می خیــزد .در بیداری ذهن از طریق
حواس تجسم می یابد ،ولی در رویا به تنهایی تجربه می کند.
شــخص رویاپرداز جهان خود را در حالت رویا می ســازد .ذهن
در این حالت مستقل و تنها عمل می کند .حواس به ذهن منتقل
می شوند و خود به استراحت می پردازند .ذهن پس از ان مانند یک
فیل خشمگین خود را رها می کند.
درست مانند مردی که از دنیای خارج کناره می گیرد ،در و پنجرۀ
اتاقش را می بندد و داخــل ان کار می کند ،ذهن نیز در عالم رویا
بازی می کند و از موضوعاتی که از ایده ها ســاخته شده و محصول
امیال است لذت می برد .رویا تنها بازی ذهن است.
درست همان طور که تصاویر بر روی بوم نقاشی می شوند ،تصورات
حالت بیداری نیز بر روی بوم ذهن نقش می بندند .نقاشی های روی
بوم به نظر دارای بُعدهای مختلفی هستند ،حال انکه تنها بر سطح
صفحه نقاشی شدند .تجربیات عالم رویا نیز درواقع حقیقت ذهن
هســتند ،شــخصی که رویا می بیند نیز درخواب تجربۀ درونی و
بیرونــی را با هم دارد .او در خواب حس می کند که رویای او کام ً
ال
واقعی است.
در رویا این طور به نظر می رسد که شخص در حال انجام کاریست،
ولی واقعیت این است که هیچ فعالیتی وجود ندارد.
رویا و کارما
رویاها چه نیک و چه شــر تعهد و گناه و پاداشی را متوجه فرد
نمی کند و سرنوشت او را متاثر از خود نمی سازد .کسی که خواب
می بیند در واقعیت هیچ عمل تقدیس شده و یا نهی شده را انجام
نمی دهــد .پس عواقبی نیز برای او نخواهد بود .هیچ کس به خاطر
گناهی که در رویا مرتکب شده ،خود را گناهکار نمی پندارد .مردمانی
که می شنوند هم نه او را محکوم می کنند و نه از او می گریزند.
رویاها نیز توسط خداوند خلق می شوند
موضوعات رویاهای ما نیز توســط خداوند خلق می شوند .روح
جهان رویاهای ما را شــکل می دهد و نه ذهن فــرد ،چرا که اگر
ذهن فردی می توانست خالق رویاهایش باشد ،هرگز رویای بدی را
نمی دید ،اما این گونه نیست.
رویاهای راهبر
در قصص دینی گاهی رویاهایی ذکر شده که راهگشای معمایی
بوده اند و یــا کمک کرده اند که بدانیم که چگونه در یک موقعیت
خاص عمل کنیم .برخی معتقدند که عارفان در زمان دشواری در
رویاها ظاهر می شــوند و راه را مشخص می کنند .بعضی شاعران و
هنرمندان نیز گفته اند که برخی از اشعار یا ایده های هنری در زمان
رویا به ان ها الهام شــده است .برخی نیز می انگارند که مواردی در
رویاها بعدا ً در حالت بیداری مشاهده می شود.
رویا ،شاخصی از شرایط اخالقی
هرچند که رویا از طبیعتی ناشــناخته می اید ،ولی با این حال
می تواند شــاخصی از شــرایط روحی و روانی فرد باشد .کسی که
دارای قلبی پاک و منزه و شخصیتی بی نظیر باشد ،کمتر رویاهای
ناخوشایند خواهد داشت.
رویاها جنبه ای از طبیعت وجــودی ما که فراتر از دانش عقلی
است را برای ما فاش می سازند در منطقی ترین و اخالقی ترین فرد
هــم جنبه ای از پوچی و بی اخالقی وجود دارد که از طریق تحلیل
ی است .تمام غرور
رویاهایش به وسیلۀ یک متخصص قابل شناسای
ما به واسطۀ عقالنیت و اخالق گرایی ،به محض انکه بخواهیم ان ها
را بر دریچۀ رویاها بگشاییم ناپدید می شود.
واقعیت ذهنی ،واقعیت عینی و واقعیت مطلق
تجربۀ بیداری یک ادراک اســت .تجربــۀ رویا یک یاد و خاطره
است .همان طور که ادراک قبل از حافظه است ،بیداری نیز پیش از
خواب اســت .در حالی که تجربۀ بیداری مستقل از تجربیات رویا و
اثرات ان است ،تجربۀ رویا نتیجۀ برداشت های تجربۀ بیداری است.
در تجربــۀ بیداری ،حداقل نوعی از نظم و یا سیســتم بیش از
رویا وجود دارد .یاداوری دقیق تجربیات روز گذشــته و بقا و تداوم
شخصیت در تجربۀ بیداری وجود دارد .اگاهی این پیوستگی ،منظم
بودن و وحدت در رویا وجود ندارد و به نوعی غایب است .رویا به خوبی
ساختاریافته نیست ،در حالی که بیداری نسبتاً سیستماتیک است.
در رویا واقعیت کمتر از بیداری وجود دارد و در عین حال ارتباط
مستقیم با دنیای خارج که در تجربۀ بیداری وجود دارد در خواب
غایب است .گرچه دنیای خارجی در رویا نیز وجود دارد ،ولی ارزش
ان کمتر از بیداری در جهان است .گرچه شکل دنیای رویا با جهان
بیداری همسان است ،ولی از نظر کیفی ،ارزش ان کمتر از دنیای
بیداری است.
فضا ،زمان ،حرکت و اشیاء ،فارغ از تمایز ان ها در موضوع و شیء،
در بیداری و خواب مشــترک هستند .حتی واقعیتی که در زمان
تجربۀ هر یک وجود دارد از طبیعتی یکسان می اید ،اما ،تفاوت در
درجه ای از واقعیت است که توسط ان ها ظاهر می شود .درواقع در
بیداری ،حقیقت نسبت به خواب و رویا نظام مندتر است.
واقعیت در دنیای بیداری نسبی است و اثباتی بر معنای مطلق
بودن ان نیست .همان طور که رویا در حالت بیداری ناپدید می شود،
جهان بیداری نیز در وضعیت تحقق و شکوفایی خود ،فراتر می رود.
رویا واقعیتی عینی اســت ،بیداری یک واقعیت نســبی و خالق
هستی واقعیتی اســت مطلق .بیداری واقعیتی است که در پشت
رویا وجود دارد و خالق هســتی واقعیتی اســت که پشت بیداری
وجود دارد.
از نظر خالق متعال بیداری و خواب هر دو فارغ از واقعیت محض
هستند ،ولی بیداری حامل واقعیت بیشتری نسبت به عالم خواب
و رویاست.
رویا برای کســی که خواب می بیند به منزلۀ رویا نیســت .تنها
کسی که بیدار اســت به رویا بودن ان واقف است و ان را به عنوان
ر ویا می شناسد .و به طور مشابه برای کسی که بیدار است همه چیز
حقیقی می نماید ،حال انکه همه کس جز خالق هستی از حقیقت
بی خبر است.
بیداری نیز در مقایســه با عالم واقع مانند رویایی طوالنی است.
همانند رویای کوتاه در مقایسه با بیداری.
در تجارب فردی نیز واقعیت دارای درجاتی اســت .سه مرتبه و
درجۀ اصلی ان عبارت از واقعیت ذهنی ،عینی و مطلق اســت .در
تجربۀ رویا واقعیت ذهنی و در بیداری واقعیت عینی وجود دارد و
واقعیت مطلق تنها در قادر متعال و خالق هستی تحقق می یابد.
بیداری -یک خواب طوالنی
در هــر دو وضعیت خواب و بیدار ،موضوعات حس و مشــاهده
می شوند و با رابطۀ موضوع-شیء (که در علوم فلسفه و روان شناسی
مطرح است) مرتبط اند .تنها تفاوتی که در این میان وجود دارد این
است که موضوعات در عالم رویا در درون حس و مشاهده می شوند،
حال انکه در بیداری جلــوه و نمودی خارج از بدن دارند .واقعیت
«دیده شــدن ان ها» و خیاالت و احساسات متعاقب ان در هر دو
وضعیت مشابه است.
دریافت و اگاهی یک موضوع عموماً غیرواقعی اســت .چرا که،
اشیاء خلق ذهن ما هستند .یک شیء خاصیتی به خود می گیرد که
دانش یوگا مرداد و شهریور |1398شماره 130و 131
25
ذهن به ان معتقد اســت .در حقیقت ،اشیاء و موضوعات در خواب و
بیداری هر دو غیرواقعی هستند.
هر انچه که فرم گرفته باشد غیرواقعی است .فرم و شکل ها حاالتی
خاص از شناخت و ذهنیت هستند .ان ها غایی و نهایی نیستند .در
بیداری اشکالی فیزیکی و در رویا اشکالی ذهنی هستند و به هرحال
همگی تنها اشکالی هستند که به زمان و مکان محدود شده اند .ان ها
فرم خود را تا زمانی که یک شرایط ذهنی ادامه دارد حفظ می کنند و
هنگامی که شرایط ذهنی تغییر کند ان ها نیز تغییر می یابند .درست
مشــابه وضعیت حرکت زمین که پس از ذهنیتی جدی تغییر کرد.
شکلی که از جهان داریم پس از جهانگردی متحول می شود.
دنیــای غیرواقع به نظر واقعی می اید .چرا که در واقع در ذهن ما
رشــد یافته اســت .در رویا موضوعاتی که در حالت بیداری دیده ایم
به صورتی غیرمنتظره و متفاوت ظاهر می شوند .یکی درونی است و
کوتاه و دیگری خارجی و طوالنی .درواقع این جهان چیزی جز یک
رویای طوالنی نیست.
ً
وقتی که در شــصت ســالگی به گذشــته و مثال دوران دانشگاه
می نگریم ،مانند یک رویا به نظر می رســد .نه؟ اینده نیز درواقع به
همین گونه است.
گذشــته رویا است و اینده نیز رویا است؛ حضور فیزیکی نیز رویا
است .این حقیقت که در تحقق خود ،توقف مطلق تجربیات پدیده ای
وجود دارد ،نشان می دهد که همۀ پدیده ها غیرواقعی هستند.
رد یک استدالل
ممکن اســت گفته شــود که موضوعــات در وضعیــت بیداری
دربرگیرندۀ اهدافی خاص هســتند و رویاها اهــداف خاصی ندارند.
این اســتدالل نادرســت اســت ،زیرا موضوعات به عنوان وسیله ای
برای رســیدن به بعضی اهداف ،در حالت بیــداری و در حالت رویا
مشابه نیستند .یک شــخص در حالت بیداری ،غذا و نوشیدنی ها را
می خورد و گرسنگی خود را فرو می نشاند و از تشنگی ازاد می شود.
اما هنگامی که به خواب می رود ،دوباره در خواب خود را گرســنه و
یا همراه با تشــنگی می یابد ،گویی که برای چند روز چیزی نخورده
و ننوشــیده است .و برعکس این نیز اتفاق می افتد .ارزش موضوعات
و ابــزار و عینیــت چیزها که در بیداری وجــود دارد ،در حالت رویا
از میــان می رود ،حتی شــرایط و تجربیات عالم رویــا ،در بیداری
بی اعتبار و ارزش است .اشیاء به عنوان وسیله ای تنها برای پایان دادن
به شــرایطی خاص عمل می کنند ،و نه در همۀ شرایط .موضوعات
تنهــا در قلمرو خــود رنگ واقعیت می گیرند و نه برای همیشــه و
هر شرایطی.
ممکن اســت این گونه تصور شود که اشــیاء و موضوعات در عالم
رویا عجیب ،خارق العاده و غیرطبیعی اند .و از این رو ،بیداری نمی تواند
مانند خواب باشد .اما تجربیات رویا ،هر چند غم انگیز و یا غیرطبیعی،
برای شخصی که رویا می بیند غیرعادی نیست .ان ها فقط در حالتی
متفاوت و خاص در بیداری ظاهر می شــوند ،ولی نمی توان گفت چه
چیزی واقعاً طبیعی و واقعی اســت .ذهن به اشیاء ارزش می بخشد
و درک ذهــن از عادی بودن و غیرعــادی بودن پدیدارها با توجه به
وضعیتی که در ان قرار دارد ،متغیر است.
شــخصی که رویا را می بیند ،تصور و برداشت خود را از فضا ،زمان
و علیــت دارد ،درســت مانند حالت بیداری کــه هر چیز مفهومی
26
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
خاص برای انسان دارد .هر وضعیت در مقایسه با دیگری بی ارزش
می نماید و این نشان از غیرواقعی بودن هر دو وضعیت دارد و اینکه
واقعیت مطلق چیز دیگری اســت که در حضور پروردگار هستی
موجود است.
ممکن اســت گفته شــود که موضوعاتی که در بیداری حس و
احســاس می شوند صرفاً تصورات ذهنی نیســتند ،زیرا در تجربۀ
بیداری موضوعات و اشیاء توسط دیگران نیز مشاهده می شوند ،اما
در حالت رویا نیز می بینیم که هر چند انسان ها و همچنین اشیاء
همه تصورات ذهنی هستند ،اشیاء تجربی در همان عالم رویا برای
دیگران نیز قابل درک هستند.
اصالت روحانی هستی
یک اگاهی ناب و خالص در تمام موجودات عالم وجود دارد که
نامنتها ،ابدی و فراگیر اســت .به خودی خود هویت دارد ،نورانی و
درخشان است و مستقل و بی نیاز است .در مکان و زمان نمی گنجد،
عاری از تولد و مرگ اســت .عالم بیــداری و خواب در او راه ندارد.
حقیقتی است که در سکوت بر تمام وضعیت ها شاهد و ناظر است
و فراتر از خواب و بیداری و رویاست .او حقیقت مطلق است .تمام
وضعیت ها تغییر حالت می دهند و از خواب به بیداری و از بیداری
به رویا و خواب می روند ،ولی تغییر به ذات او راه ندارد و نســبیتی
در کار او نیست.
بیدار شوید و اگاه باشید
بیاموزید که در حالت بیداری شــاهد افکار خود باشــید .شما
می توانید در حالت رویا اگاه باشــید که در خواب هســتید .شما
می توانید خودتان را به طور مســتقل تغییر دهید ،متوقف کنید یا
افکار خود را در حالت رویا قرار دهید .شما قادر خواهید بود در حالت
خواب بیدار شــوید .اگر افکار در وضعیت بیداری کنترل می شوند،
پس می توانید افکار خود را در وضعیت رویا نیز کنترل کنید.
اجازه ندهید که ذهن به حفره های نفسانی راه یابد و گرفتار شود.
خودتان را از طریق تحقیق بر اگاهی مطلق ،سعی در بازتاب ان و
اندیشیدن و از طریق رشد عقالنیت تقویت کنید .عقل مانند قلعه ای
قدرتمنــد به این هدف خدمت خواهد کرد و اجازه نخواهد داد که
عواطف و احساسات در بدن فیزیکی محصور شود .اجازه نمی دهد
که تصورات به شر و بدی راه یابد .این هدفی است دوگانه و واال.
در مقایســه با خالق هستی که موجودیتی مستقل دارد ،جهان
چیزی غیرواقعی است.
در خــواب و رویا می بینی که پادشــاه شــده ای و در لذت های
مختلف زندگی ســلطنتی غرق هســتی .به مجرد انکه از خواب
برمی خیزی همه چیز از بین می رود ،ولی احســاس از دست دادن
و فقدان نمی کنی ،چرا که اگاه هســتی که موجودات و موضوعات
عالم رویا دروغین هســتند .اگر به قدرت مطلق و حقیقت هستی
اگاه شــوی ،بیداری نیز مانند رویا برایت ظاهر و صورتی می شود
که حقیقت محض نیســت .اگر در این باور راسخ و محکم باشی،
درمی یابی که جهان نیز توهمی فریبنده اســت و انگاه رنج تو را از
پا نخواهد انداخت.
بیدار شوید و اگاه باشید فرزندان من.
1-Sandhya
2-Jagrat
3-Sushupti
دانش یوگا مرداد و شهریور |1398شماره 130و 131
27
یوگا همراه با ابزار
1
وضعیت گاواهن
برگرفته از کتاب یوگا ،راهی به سوی سالمتی کامل اثر بی .کی.اس ایینگر
برگردان :عاطفه شریفان
برای انجام این حرکت از صندلی ،چهارپایه و دو عدد بالش استفاده می شود
که جهت محافظت از گردن ،ســتون فقرات ،لگن و پاها ،به کار می روند و به
ماندن بدون فشار در حرکت کمک می کنند.
تمرین این اسانا به کاهش اثرات اضطراب و خستگی کمک می کند .قفل
چانه 2در این حرکت موجب ارام کردن اعصاب و ارامش سیستم مغز می شود.
این اسانا برای مبتالیان به اختالالت تیروئید نیز توصیه می شود.
یک صندلی ،یک پتو ،دو بالش و یک
چهار پایه احتیاج داریم .صندلی کمک
می کنــد تا با خیال اســوده و راحتی از
حرکت خارج شوید و همچنین موجب
راحتی ناحیۀ ستون فقرات می شود .پتو
روی لبۀ صندلی قرار می گیرد .بالش زیر
شــانه ها مانع از وارد امدن فشار به سر و
گردن می شود .بالش دوم روی چهارپایه
قــرار می گیــرد و از ران ها پشــتیبانی
می کند .چهارپایه وزن بدن را حفظ و از
پاها مراقبت می کند.
-1پتویی تاشده روی قسمت نشیمن
صندلی قرار دهید به طوری که لبۀ جلوی
صندلی را بپوشاند .یکی از بالش ها را کف
زمین به صورتی بگذارید که طول بالش
با پایه های جلوی صندلی مماس شــود
(مطابق تصویر) .چهارپایه را حدود شصت
ســانتی متر دورتر از صندلی بگذارید و
بالــش دوم را روی ان قــرار دهید .حاال
مراحل 2،3 ،1اســانای ایســتادن روی
شــانه 4را انجام دهید .سپس لبۀ پشتی
قسمت نشیمن صندلی را نگه دارید و هر
دو پا را به سمت چهارپایه ببرید .باسن را
مقابل قسمت نشیمن صندلی نگه دارید.
-2پاهــای خــود را یک بــه یک بر
بالش روی چهارپایه قرار دهید .اطمینان
حاصل کنید که کشش در ناحیۀ گردن
وجود دارد ولی راحت بر روی زمین قرار
گرفته است .شانه ها را بر روی بالشی که
روی زمیــن قرار دارد بگذارید و تا جایی
که پاها به راحتی روی بالش قرار بگیرد،
باسن را به سمت جلو بکشید و شکم را بر
سطح زمین عمود نگه دارید.
28
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
کتاب یوگا ،راهی به سوی سالمتی کامل اصلی ترین
کتاب ســبک یوگای ایینگر است که اولین بار در
سال 2001در 432صفحۀ گالسه به صورت مصور
و تمام رنگی منتشر شــده و تا به امروز چندین بار
به روزرسانی و تجدید چاپ شده است.
این کتــاب درواقع دربردارنــدۀ تمامی اموزه های
بی.کی.اس ایینگر در خصوص بدن ،ذهن وسالمتی
است و برای تمامی پرتوجویان با هر سطح مهارت
و تجربه ای می تواند مفید واقع شود.
مجلۀ دانش یوگا از بیست شمارۀ پیش به ترجمۀ
بخش ابزار این کتاب پرداخته و در هر شماره یکی
از حرکت ها را تشریح نموده است .این مقاله ،بیست
و یکمین شــماره ای است که به این امر اختصاص
یافته است.
هشدارها:
اگر اسپوندیلوز گردنی دارید ،از انجام این اسانا پرهیز کنید.
این تمرین را در طول دورۀ قاعدگی انجام ندهید.
چنانچه دچار مشــکالت ارتروز ،کمــردرد ،زخم معده ،یا
استرس های شدید پیش از قاعدگی هستید یا اضافه وزن بیش
از حد دارید در نهایت حرکت ،پاها را از هم فاصله دهید.
اگر در گلو احساس خفگی می کنید یا در سر حس سنگینی
دارید پاها را از هم فاصله دهید.
3
پاها
را یک به یک
باال بیاورید
باسن
را به سمت
جلو بکشید
شانه ها
را به سمت
عقب بر روی بالش
قرار دهید
-3بازوهــا را از پایه های صندلی
باز کنید .وزن خود را کمی به سمت
پشت شانه ها بکشــید و بازوها را به
ســمت باالی ســر بیاورید .ان ها را
موازی یکدیگر در دو طرف ســر رها
کنید ،کف دســت ها را رو به سقف
قــرار دهید .دســت ها را خم کنید
و دســت راســت را زیر دست چپ
و دســت چپ را زیر دســت راست
بگذارید .شکم و لگن را نرم و راحت
نگه دارید و در هر دو پا از پاشــنه تا
ران ها کشش ایجاد کنید .اجازه دهید
چشم ها از حدقه دور شوند و جایی
را نگاه نکنید .عضالت صورت و گلو
را رها کنید .الزم اســت که در این
حرکت گردن خود را بکشــید .باید
قفسۀ سینه را به سمت چانه ببرید و
دور نکنید .با توجه به ارامش مغز در
این وضعیت ،تنفس شما عمیق تر و
طوالنی تر می شود .چشم ها را ببندید
و سه دقیقه در حرکت بمانید.
مزایا:
کاهش خستگی ،بی خوابی و اضطراب
کاهش ســردردهای مرتبط با استرس،
میگرن و فشار خون باال
کاهش تشنج و نفس تنگی
بهبود عملکرد غدد تیروئید و پاراتیروئید
کاهش بیماری های مرتبط به حلق ،اسم،
برونشیت ،سرماخوردگی و خفگی
بهبــود کمــردرد و ناراحتی هــا و
ناهنجاری های ستون فقرات
در
پاها از پاشنه
تا ران ها کشش
ایجاد کنید
لگن را باال
بکشید
پس از انکه به مدت توصیه شــده ،در حالت نهایی حرکت ماندید ،چشم ها را به ارامی باز کنید.
بازوها را در دو طرف سر کام ً
ال بکشید .سپس سه مرحلۀ زیر را به دقت دنبال کنید .برای جلوگیری از
اعمال فشار به گردن و کمر ،تغییری در مراحل انجام ندهید و پس از هر مرحله چند ثانیه مکث کنید.
طریقۀ خارج شدن از حرکت
I
طرفین صندلی را نگه دارید .لگن خود
را پایین بیاورید تا باســن شــما به جلوی
قسمت نشیمن صندلی برسد .کف پاها را
از بالش به تکیه گاه صندلی هدایت کنید و
قرار دهید.
II
جلوی نشــیمن صندلی را نگه دارید و
باسن خود را از صندلی بردارید .شانه ها را
از بالش به زمین برده و پشــت خود را به
عقب سر دهید تا سر به فاصلۀ بین پایه های
چهارپایه برسد.
1-Plough pose
2-Jalandhara bandha
3-cervical spondylosis
اسپوندیلوز گردنی یک اسیب عمومی برای نوعی سایش و پارگی است که روی دیسک های نخاعی گردن تاثیر می گذارد(م).
4-Salamba Sarvangasana
رجوع شود به شماره 128مجلۀ دانش یوگا
III
بازوهای خــود را روی زمین رها کنید
و باســن را روی بالش قرار دهید .پشــت
ساق پاها را روی نشیمن صندلی بگذارید.
چهارپایه را عقب بزنید ،پاها را پایین بیاورید
و به سمت راست بچرخید و بنشینید.
دانش یوگا مرداد و شهریور |1398شماره 130و 131
29
هنگامی که مردم واژۀ یوگا را می شــنوند حرکات فیزیکی یا همان
اســاناهای یوگا در ذهن شان نقش می بندد .حتی اگر چنین تصور
نماییم که مزایــای یوگا صرفاً محدود به ایجاد تناســب فیزیکی
می گردد ،بازهم از ارزش تمرینات ان کاسته نمی شود ،ولی واقعیت
ان اســت که یوگا چیزی بسیار فراتر از تمرینات بدنی است .یوگا
موجب تجربۀ احساساتی خوشایند و اتصال به خود واقعی و جوهر
حقیقی مان می گردد.
هدف از تمرینات اگاهانۀ محور یوگا ایجاد تعادل در تمام الیه های
زندگی مان اســت؛ به گونه ای که بــدن ،ذهن ،قلب ،عقل و روح در
هارمونی و هماهنگی قرار گیرند .همچنان که به واســطۀ تمرینات
یوگا اگاهی خود را توسعه می بخشیم ،بیشتر قادر به درک فراوانی ای
خواهیم بود که زندگی بر ما ارزانی داشته است.
در این میان کریا یوگا 1تنها یوگایی اســت که به متون باستانی ای
بازمی گردد که توسط حکیم فرزانه پاتانجالی 2به رشتۀ تحریر درامده
است .پاتانجالی در بخش دوم کتاب یوگا سوترا 3به تعلیماتی از یوگا
پرداخته که ان را کریا یوگا نامیده اســت .طریق کریا یوگا طریق
مطالعه و انضباط شــخصی است که به راســتی می تواند از میزان
حساسیت و هیجان پذیری درون مان ،که مانع از احساس تمامیت
داشتن و کامل بودن می گردد ،بکاهد .کریا یوگا بر سه رکن اصلی
ریاضت ،4خودشناسی 5و تسلیم و سرسپردگی به خدا 6بناشده است.
پاتانجالی همچنین بیان داشته است که اساناها می بایست در یک
وضعیت راحت و ثابت انجام شوند و برای بسیاری از مردم این مهم
تنها از طریق اب دست یافتنی است.
8
بنیان گذار اکوا یوگا( 7یوگا در اب) خانم فریدمن بوده اســت که
به واسطۀ عالقۀ دوجانبه اش به یوگا و شنا این سبک را بنیان نهاد .او
با استفاده از فن های یوگا در اب ،که برای نخستین بار توسط وی
به کار گرفته شد ،به زنان باردار و نیز افرادی که از اندام ها و مفاصل
ضعیفی برخوردار بودند ،همچون سالخوردگان و افرادی که دچار
جراحات و صدمه های بدنی بودند ،یاری رساند.
در بُعد فیزیکی ،یوگا در اب از سه جنبه مفید و موثر است:
● سبب تحریک سیستم لنف می گردد.
● موجب تقویت و قدرت بخشیدن به کل بدن می شود.
● دامنۀ حرکتی و انعطاف پذیری را بهبود می بخشد.
در ذیل به تشــریح نحوۀ انجــام برخی از اســاناهای یوگا داخل
اب می پردازیم.
پیچ معکوس با پای صاف
کریا یوگا در اب
برگرفته از کتاب کریا یوگا در اب
اثر :کمال نیر
برگردان :راضیه افخمی ،مربی یوگا
تنوع اسانا
دستورالعمل های کلیدی برای تمرین کنندگان
از دیوار استخر به حدی فاصله بگیرید که بتوانید کف پای راسترا به ان فشار دهید.
هر دو پا یا حداقل پایی که نقش حمایت کنندۀ بدن را دارد صافنگا ه دارید.
هر دودست را باالی سر بکشید و کف دست ها را روبه روی یکدیگرقرار دهید.
با کمک تنفس ستون فقرات تان را صاف و عمود نگا ه دارید. اسانا را با پای چپ تکرار کنید.تذکراتی برای مربیان
هر دو کفل در یک سطح قرار داشته باشند. جهت انگشتان پنجه و زانو به طرف باال باشد. سرشانه ها پایین افتاده و سر جای خود قرارگرفته باشند. زیر بغل ها باز و گود هستند.کار بر روی اسانا یا تنوعاتش
دست راست را به استخوان خاجی برسانید (اگر برای تان مشکلاست زانوی پای راست را خم کنید).
از ناحیۀ شکم به سمت راست بچرخید و سرشانه ها را پایین نگاه دارید.
قفسۀ سینه را شل و رها نگا ه دارید. درصورتی که عضالت همسترینگ اجازه می دهند ،پیچش را نگاهداشته و پای راست را صاف کنید.
پایی که نقش حمایت کننده دارد را مستحکم و قوی نگاه دارید. چانه را موازی با اب قرار دهید. درستی و صحت تنفس های خود را بررسی کنید.چرخش های سرشانه
نودل های فومــی می توانند به عنوان ابزارهای مفیدی برای تمرین
کنندگان یوگا در اب مورداستفاده قرار گیرند.
دستورالعمل های کلیدی برای تمرین کنندگان
30
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
نودل ها را با دو دست بگیرید؛ درحالی که دست ها را بیش از عرض دستورالعمل های کلیدی برای تمرین کنندگان دور از دیوار استخر و پشت به ان ،با پاهایی که به اندازۀ عرض لگنسرشانه ها بازکرده اید.
باز شده اند ،بایستید.
دم بگیرید و دست ها را تا جایی که می توانید باالی سر ببرید. کفل هــا را به ســمت جلو هل دهیــد و نگاه تان را به ســمت با بازدم دست ها را پایین بیاورید و مقابل خود قرار دهید.باال بدوزید.
تذکراتی برای مربیان
دست ها را در پشت بدن به دیوار استخر برسانید. در صورت امکان سرشانه ها بچرخند. دست ها کام ًک تختۀ شناور استفاده کنید.
ال باز باشــند تا بتوانید سرشانه ها تا حداکثر دامنۀ -دست ها را به دیوار بچسبانید یا از ی
انگشــتان پنجه را رو به ســمت جلو نگاه دارید و به کف استخرحرکتی شانبچرخانید.
فشار دهید.
کار بر روی اسانا یا تنوعاتش
تذکراتی برای مربیان
سعی کنید زمان دم و نیز بازدم را طوالنی کنید. چنانچه دمای بدن پایین است ،هم زمان با اجرای اسانا سعی کنید -تختۀ شــناور به تمرین کنندگان یاری می رساند تا بین دست هافاصله ایجاد کرده و زیر بغل ها را باز و گود کنند.
در استخر راه بروید .در این صورت نیاز به تمرکز بیشتری دارید.
قسمت فوقانی ستون فقرات باز و گسترده است.کار بر روی اسانا یا تنوعاتش
چرخ
در اب عمیق تــر می توانیــد قاعدۀ (پایۀ) جمجمــه را بر رویعرشــه قرار دهید ،دســت ها را به همان شیوه به پشت ببرید و به
عرشه برسانید.
پاها را به سمت پایین فشار دهید و صاف کنید. قفسۀ سینه را باال ببرید و سر را به عقب بکشید. ارنج ها را داخل بکشید.شاواسانا (بدن بی جان)
مشخصات کتاب:
نام کتاب :کریا یوگا در اب
مترجم :راضیه افخمی
انتشارات :چیمن
شماره تماس۶۶۸۶۵۲۹۸ :
۶۶۸۳۰۹۲۷
شاواســانا زمان مناســبی برای ارام و ریلکس کردن بدن و گوش
دادن به یک موسیقی تسکین دهنده و ارام بخش یا فروبردن گوش ها
ن که
درون اب و گوش سپردن به نفس هایتان است؛ مشروط بر ا
اب سرد نباشد .می توانید از یک دمبل فومی نیز به عنوان زیر سری و
بالش استفاده کنید .پاشنه های پا نیز می توانند بر روی عرشۀ استخر
یا پله ها رها گردند .می توانید از یک نودل در زیر بغل ها و یکی دیگر
در زیر زانوان تان استفاده کنید .درصورتی که تمرین کننده ای نیاز
به کمک داشته باشد ،این زمان فرصتی مناسب برای مربی است تا
به داخل استخر برود و به او یاری رساند .بدن را در داخل اب ،نرم
و رها و بدون مقاومت نگاه دارید و تا هر زمان که دوست دارید در
1-Kriya Yoga
این وضعیت باقی بمانید.
2-Patanjali
3-Yoga Sutras
4-Tapas
5-Svadhyaya
6-Ishvara Pranidhana
7-Aqua Yoga
8-Freedman
دانش یوگا مرداد و شهریور |1398شماره 130و 131
31
برگزاری مراسم روز جهانی یوگا توسط اکادمی
32
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
ی یوگای مازندران 31 -خرداد - 1398ساری
دانش یوگا مرداد و شهریور |1398شماره 130و 131
33
یوگا؛ یار شما در خانه
وضعیتمثلث
1
مرکز یوگای شیواناندا/برگردان :گروه ترجمه
کتاب yoga your home practice companionاولین بار در سال 2009توسط
مرکز یوگاودانتای شیواناندا در انگلستان به چاپ رسید .این کتاب که به شرح بسیاری از
حرکات یوگا ،تکنیک های تمرکز فکر ،مدیتیشن و انواع پرانایاما می پردازد ،در 256صفحه
به طور تمام مصور منتشر گردیده است ،کتاب یوگا یار شما در خانه اولین بار توسط مجلۀ
دانش یوگا ترجمه شده و از تیرماه سال 1394درهر شمارۀ مجله به چاپ رسیده است.
حرکت مثلث اسانایی منحصر به فرد است .خم شدن به پهلوها حرکت مثلث ،اخرین اسانای سیکل پایه ای است .برای برخورداری
عالوه بر کشش ،هم زمان به تقویت چندین عضله در پهلوها منجر از تمام سودمندی های این اسانا ،تمرینات خود را با ریلکسیشن به
می شــود .این اســانا همچنین به ایجاد تعادل نیز کمک می کند .اتمام برسانید.
فواید فیزیکی اسانا:
• افزایش تحرکات جانبی ستون فقرات در
ناحیۀ کمر و قفسۀ سینه
• تقویت و کشش عضالت پا و پشت
• تحریک اعصاب نخاعی
• تحریک ارگان های شکمی
• تعادل اشتها از طریق بهبود روند انتقال
و حرکت غذا در روده
فواید ذهنی اسانا:
• در زمان تنفس اگاهانه و ارام شــکمی
در این حرکت ،عضــات پاها و کمر درگیر
هستند که این امر به ارامش فیزیکی و ذهنی
کمک می کند .انجام این اسانا در چگونگی
مواجهه با مســائل چالش برانگیز ،از طریق
ایجاد ذهنی ارام و مستقل موثر است.
• تقویت نمودن تمرکز و ارادۀ ذهن
سطح مبتدی:
-1پاها را در حالت ایســتاده به اندازۀ دو
برابر عرض شــانه باز کنیــد .پای چپ را به
سمت چپ بچرخانید و با پاشنۀ پای راست
هم تراز کنید.
1
سر
و شانه ها به
سمت مرکز
تنفس
عمیق و
ارام
لگن
در یک
امتداد و به
سمت مرکز
تقسیم
متوازن وزن
بدن بر روی هر
دو پا
34
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
-2همراه با دم دست راست را باال و بازوی راست را کنار گوش سمت راست ببرید.
-3اگر بدون خم کردن پا قادر به رد کردن دســت از باالی سر ( مانند عکس مرحلۀ
بعد) نیستید ،دم بگیرید و تنه را به سمت چپ خم کنید .سپس دست چپ را روی پای
چپ قرار دهید .تا یک دقیقه در این وضعیت بمانید و سپس برای سمت دیگر بدن همین
کار را انجام دهید.
تمرکز
بر روی کشش
ایجاد شده در
دست راست
2
3
لگن،
تنه و بازو را
در یک خط افقی
قرار دهید
به
باال نگاه
کنید
صورت
را به سمت
جلو بچرخانید
بازوی
دست باالیی
خم شده
است
سر
در راستای
ستون فقرات
قرار ندارد چشم ها
سمت پایین را
نگاه می کنند
پای
جلو با پای
دیگر تراز
نیست
3
اشتباهات رایج:
تکیۀ
خود را بر روی
دست پایینی
نیندازید.
بخشی
از وزن را بر
روی پای عقبی
ببرید
سطح متوسط:
-3به کشــش ایجاد شده از پا تا دست باال برده شده اگاه شوید .اگر بدون خم کردن
پا قادر به رد کردن دست از باالی سر هستید ،از گام دوم به حالت نهایی حرکت بروید.
همراه با بازدم به سمت چپ خم شوید .زانوی چپ را راست و کشیده نگه دارید .مچ پا یا
پشت ساق را بگیرید .تا یک دقیقه در وضعیت باقی بمانید و سپس حرکت را برای طرف
مقابل بدن نیز تکرار کنید.
تنوع های حرکت مثلث:
تنوع هــای این حرکــت ابتدا چرخش لگن و ســپس چرخش
ستون فقرات را به خم پهلوها ،که در اسانای مثلث اعمال می شود،
می افزایــد .ترکیــب این حــرکات ورزش کاملی برای پشــت به
حساب می اید.
قفسۀ
سینه را با
راستای پای جلو
هماهنگ کنید
چرخش سادۀ لگن
سطح مبتدی
-1در حالت ایســتاده پاها را دو برابر عرض شانه باز کنید .پای
چپ را به ســمت چپ بچرخانید و پای راســت را به سمت داخل
صاف نگه دارید .دست ها را به پشت خود ببرید و انگشتان را در هم
قفل کنید .یک دم عمیق بگیرید.
-2همراه با بازدم تنه را بر روی پای چپ خم کنید .پیشــانی را
به زانوی چپ نزدیک کنید .به طور منظم نفس بکشــید و تا یک
دقیقه در این وضعیت بمانید و ســپس همیــن کار را برای طرف
مقابل تکرار کنید.
انگشتان
را در پشت
بدن قالب
کنید
پیشانی
و قفسۀ سینه
را در یک راستا
تنظیم کنید
پیشانی
را در مقابل
پای جلویی قرار
دهید
حرکت مثلث با چرخش ستون فقرات
سطح متوسط:
-1در حالت ایستاده پاها را دو برابر عرض شانه باز کنید .پای راست را به سمت راست بچرخانید و پای چپ را به سمت داخل صاف نگه
دارید .دست ها را به طوری که بازوها موازی زمین قرار بگیرد باال ببرید و تنه را تا حدامکان به سمت راست بچرخانید .دم عمیق بگیرید.
دست
را به سمت
جلو نگه
دارید
پاشنۀ
پای جلویی را
با وسط پای عقبی
هم تراز کنید
وزن
را به طور
مساوی بین دو پا
تقسیم کنید
به
باال نگاه
کنید
صورت
را به سمت
جلو بچرخانید
هر
دو دست
را عمود نگه
دارید
-2همــراه بــا بازدم
بچرخیــد و بــدن را از
کمر خم کنید .دســت
چپ خود را باالی قوزک
پای راست یا روی زمین
و بیرون پای راست قرار
دهید .بازوی راســت را
صاف و مستقیم به سمت
باال بکشید و به سمت ان
باال را نگاه کنید .به طور
منظم نفس بکشــید و
تا یــک دقیقــه در این
وضعیت بمانید و سپس
همین کار را برای طرف
مقابل تکرار کنید.
دانش یوگا مرداد و شهریور |1398شماره 130و 131
35
تنوعات متوالی دیگری از حرکت مثلث:
این تنوعات توجهی خاص به کشــش و تقویت خط لگن دارند.
انقباض ایزومتریک عضالت چهارسرران ،تمرین بسیار خوبی برای
ران هاست.
حرکت مثلث با زانوی خم
سطح متوسط
-1در حالت ایستاده پاها را حدود دوتا سه برابر عرض شانه ها باز
کنید .پای چپ را به سمت چپ بچرخانید .زانوی چپ را خم کنید
و ساعد دست چپ را بر روی ان به ارامی قرار دهید .پای راست را
صاف و کشیده نگه دارید .به تنفس منظم خود ادامه دهید.
-2چرخش خود را به ســمت چپ متمایل کنید .بازدم داشته
باشید و هر دو کف دست را داخل پای چپ و به طور موازی روی
پا
زمین قرار دهید.
را صاف و
کشیده نگه
دارید
لگن
را تا حد
ممکن پایین تر
بیاورید
-3دم گرفته و بازوی دست راست را در کنار گوش
راســت باال بیاورید .برای 30ثانیــه در این وضعیت
بمانید و به طور منظم نفس بکشید .برای بیرون امدن
از این وضعیت بازوی چپ را صاف باال بیاورید .با فشار
پای چپ دوباره صاف بایستید .حرکت را برای طرف
مقابل تکرار کنید.
صورت
را به جلو
بچرخانید
ساق
پای چپ را
عمود نگه
دارید
باال
را نگاه
کنید
کف
پای راست را
کامال ً روی زمین
نگه دارید
مستقیم
به جلو نگاه
کنید
کف
پای عقبی را
کامال ً روی زمین
نگه دارید
36
کف
پای چپ را
کامال ً روی زمین
قرار دهید
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
انقباض
شدید چهارسر
ران در پای خم
شده
سطح پیشرفته
-4از حرکت مثلث با زانوی خمیده که
در باال گفته شد شروع کنید .دست ها را به
پشت ببرید و انگشتان را قالب کنید .همراه
با دم پشت خود را تا جایی که تنظیم پای
چپ بر هم نخورده به ســمت باال بکشید.
تعادل را بر روی هر دو پا حفظ کنید.
-5همراه با بازدم به سمت جلو خم شوید
و سعی کنید که باالی سر را روی زمین و
کنار پای چپ قرار دهیــد .تا 30ثانیه در
این وضعیت بمانید .بــا یک دم و همراه با
باال امدن از خمش ،از حرکت خارج شوید
و حرکت را برای طرف مقابل تکرار کنید.
)1-Trikonasana (Triangle
برهماچاریا
اریا اصغری ،مربی بین المللی یوگا
شخصی از استادی پرسید« :خوشبختی
چگونه به دست می اید؟» استاد از او سوال
کرد« :اول بگو ،خوشــبختی را چه معنی
می کنی؟» پاسخ داد« :کسی که به دنبال
سالمتی جسم و ارامش ذهن و پاکی روح و
روان باشد ،نیتش خدمت کردن به دیگران
و اعمالش موجب خوشنودی خداوند باشد،
ادم خوشبختی است».
اســتاد پاسخ داد« :با انجام تمرینی بنام
برهماچاریا ،می توانی به این مهم دست پیدا
کنی و ارامش را نصیب خود کنی».
برهماچاریا چیست؟
در زبان سانســکریت ،برهما ،به معنی
خالق هستی و چاریا به معنی درستی در
اعمال است .قانون چهارم یامای پاتانجلی
به انــرژی قدرتمندی که مفهوم ان حفظ
و کنترل انرژی جنسی است و بر مدیریت
اعمال و تســلط بر وسوسه های شهوانی و
ضرورت پرداختــن به کارهایی منطبق بر
فطرت معنوی انسانی تاکید دارد می پردازد.
می دانیــم در جهان هســتی همه چیز به
صورت جفت افریده شده است ،مانند شب
و روز یا اسمان و زمین و همچنین مرد و
زن .دوتایی ها در عالم هستی هرچند با هم
در تضاد هستند ،ولی در عین حال مکمل
یکدیگرند .در مــورد دو جنس زن و مرد
هنگامی که این میل به ترکیب در ســطح
جسم منجر شود ،به صورت تمایل جنسی
بروز پیدا می کند که در طول زندگی چنین
تمایلی باید مدیریت شود ،به این مدیریت
برهماچاریا گفته می شــود .هیچ گاه نباید
فراموش شود برهماچاریا به معنای سرکوب
خواســته ها نیســت ،بلکه بــه کمک ان
می توان از به دام افتادن در بند لذت طلبی
جلوگیری کرد و انرژی ذخیره شده را برای
رشد سایر ابعاد وجودی خود استفاده نمود.
بدین منظور ،الزم است به احساس تفکر و
عملکرد خودمان توجهی ویژه داشته باشیم
و فراموش نکنیم که اعمال انسانی نیک و
خالص کلید خودشناسی است و این معنای
دیگر برهماچاریا است.
برهماچاریا تنها با تمرین مستمر و ارادۀ
قوی و خواســتن درونی به دست می اید،
انرژی حیاتی در این روند ،سرکوب نمی شود
و همان طور که گفته شــد تغییر جهت به
سمت و ســوی حاالت معنوی و روحانی
پیدا می کند و ظهور صفات عالیه و کشف
حقیقت را موجب می گردد .پیشــرفت در
برهماچاریا ،باعث بروز حاالت خوشایندی
در فرد می شود ،به گونه ای که هستی را از
بُعد دیگری نظاره می کند و به جاذبه های
خاص دست یافته و ارامش را در همه حال
حس می کند .برای رسیدن به این مرتبه و
مقام ،پیروی از یک زندگی ساتویک (زندگی
بهشــتی گونه) ضروری است .پافشاری در
ســادانا (انجام تمرینات معنــوی روزمره)
برای این امــر از اهمیت خاصی برخوردار
است .اســاتید یوگا اعتقاد دارند پیروی از
یک زندگی بهشتی گونه و انجام تمرینات
معنــوی روزمره ،انجام اســاناهای یوگا از
قبیل ایســتادن روی ســر (شیرشاسانا)،
تمرینات تنفســی یــوگا (پرانایاما) که بر
ذهن تاثیر مســتقیم می گــذارد و ان را
ارام می ســازد ،همچنین پیروی از تغذیۀ
صحیح و ســالم ،تمرین تاپــاس (قربانی
کردن منیــت) و ایجاد اوجــاس (انگیزه)
هم می توانند از هــدر دادن انرژی حیاتی
جلوگیری و انسان را برای رشد و پیشرفت
و رســیدن به مقاصد باالتر هدایت کنند.
یوگانیدرا (خواب یوگــی) از دیگر ابزاری
است که به واسطۀ سنکلپا (نیت) ان ،که از
صمیم قلب خواستار ان می شویم و ان را به
ضمیر ناخوداگاه می سپاریم ،می توانیم بذر
برهماچاریا را در ذهن نیمه اگاه بکاریم و در
نهایت تمرینات مرتب مراقبه ،کمک موثری
است برای قرار گرفتن در مسیر برهماچاریا.
با قرارگرفتن در این راه شــادی و ارامش
و نشــاط و وجد و رضایت درونی (ســات
چید اناندا) را می توان تجربه کرد .الزم به
ذکر است ،در هندوستان افرادی بودند که
پس از ازدواج ،با داشتن چند فرزند روش
برهماچاریــا را برگزیدند که از جملۀ ان ها
می توان به مهاتما گاندی ،1راما کریشنا 2و
شری اروبیندو 3اشاره نمود.
فراموش نکنیم کسانی که قصد موفقیت
در برهماچاریا را دارند باید ابتدا همۀ ارکان
یاما را که شامل اهیمسا (عدم خشونت)،
ســاتیا (راســت گویی و پرهیز از دروغ)،
اپاری گراها (حســود و کم بیــن نبودن) و
اســتیا (دزدی نکردن و چشم نداشتن به
مال دیگران) است رعایت کنیم ،همچنین
به نیاما که شامل ســوچا (نظم و انضباط
در کارها و امور) ،سانتوشــا (قانع بودن و
انتظارات در حد مناســب داشتن) ،تاپاس
(ارامش نســبی و قدرت تحمل مشکالت
زندگی) ،سوادهیایا (خودشناسی ،شناخت
توانایی هــا و ضعف های خــود) و باالخره
ایشــواراپرانیدهانا (رضا و تسلیم در مقابل
خداوند) اســت معتقد باشیم .یاما و نیاما،
اولیــن و دومین مرحله از یوگای هشــت
مرحله ای پاتانجلی ،دروازه ای هستند برای
وارد شــدن به شــش مرحلۀ دیگر یعنی
اسانا ،پرانایاما ،پراتی اهارا ،داهارانا ،دیانا و
سامادهی و موجب می شوند پرتوجویان این
مراحل را با عالقه و انگیزه تمرین کنند.
1-Mahatma Gandhi
2-Ramakrishna
3-Sri Aurobindo
دانش یوگا مرداد و شهریور |1398شماره 130و 131
37
اسیب شناسی در یوگا
مونا افتخار افضلی
بیشــتر کسانی که با یوگا اشنا هستند تمرینات یوگا را شیوه و
روشی می دانند برای رسیدن به تعادل جسم و ذهن و داشتن بدنی
قوی و ذهنی منعطف .ذهنی که ما را در هر شرایطی یاری دهد و
جسمی که در هر وضعیتی محکم ترین تکیه گاه برای ما باشد .ولی
مهم ترین اصلی که می باید در یوگا به ان توجه کنیم اگاهی به خود
و انجام حرکات یوگاست با توجه به توانایی های خاص بدن مان.
در این مقاله قصد دارم به بیان ویژگی های درمان گری یوگا ،یعنی
رفع اســیب های محیطی و ژنتیکی و نیز ذکر برخی اســیب های
ناشــی از یوگا بپردازم .زیرا یوگا همانند هر ورزشی چنانچه بدون
درنظر گرفتن شــرایط الزم انجام شود می تواند باوجود فایده های
بسیار ،اسیب هایی جدی نیز به بار اورد.
انچه در مدت تدریسم به ان پی بردم این است که برای اجرای
موثر و بدون نقص حرکات و نیز به دور ماندن از هرگونه اســیبی
ضروری است که هر تمرین به سه بخش تقسیم شود:
-1مرحلۀ اسیب شناسی
-2حرکت اصلی
38
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
-3مرحلۀ خنثی سازی
در تمامی این مراحل مربی باید با توجه به ویژگی های منحصر به
فرد فیزیکی هر فرد ،دامنه ای از حرکات گسترده را در ذهن داشته
باشد و با دانش و خالقیت خود این مراحل را بر روی هر فرد پیاده
کند؛ زیرا با توجه به انعطاف هر بدن ،قدرت فیزیکی ،تمرکز ذهنی
هر پرتوجو و مهم تر از همه نوع اسیب دیدگی های هر فرد ،حرکات
متناسب باید لحظه به لحظه در ذهن مربی شکل بگیرد و در همۀ
مراحل اعمال شود.
در مرحلۀ اماده سازی ،مربی باید با حرکات مقدماتی برای اجرای
حرکت اصلی اشنا باشد تا بتواند عضله های درگیر در حرکت اصلی
را اماده ســازد و از این طریق فشار ناشــی از حرکت را به درستی
بــر روی عضلۀ خاص اعمال کند و از فشــار بــر روی عضله های
غیر مرتبط و اســیب های احتمالی ناشی از ان جلوگیری کند .در
مرحلۀ خنثی ســازی هدف این است که فشار حرکت اصلی یعنی
فشار ناشی از کشش و فشار ناشی از انقباض عضله را خنثی سازیم
تا به واســطۀ ان بتوانیم بدن را بــرای ورود به تمرین های بعدی
مرتبط با ان اماده کنیم.
نکتۀ مهم ان اســت که در زمینه های بعدی نیز نه تنها باید هر
سه مرحلۀ مذکور اجرا گردد ،بلکه همگی ان ها ،برای تاثیرگذاری
ماندگارتر ،باید کام ً
ال مرتبط و هم راستا با تمرین های قبلی باشند .در
این صورت هر جلسه شامل چرخه ها و زنجیرۀ یکپارچه ای از حرکات
مرتبط خواهد بود که از این طریق می توان میزان اسیب پذیری را
کاهش و ویژگی درمانگری یوگا را افزایش داد.
معجزۀ حقیقی یوگا عالوه بر تاثیر ان بر ابعاد ذهنی جســمی و
روانی بشر ،درمان اسیب هاست .این اسیب ها را به طور کلی می توان
به دو دستۀ ژنتیکی و محیطی تقسیم کرد.
تجربۀ من در این ســال ها نشــان داده است که یوگا قادر است
ان دســته از اســیب های ژنتیکی ای را که به اناتومی بدن مربوط
هستند اصالح کند ،مانند انحراف در ستون فقرات ،انحراف در لگن،
چرخش زانوها به داخل و خارج ،صافی کف پا و . ...
در مورد اسیب های محیطی نیز باید گفت این اسیب ها می توانند
از سنین کودکی به واسطۀ عوامل گوناگون ایجاد شوند ،مانند نشستن
غلط ،راه رفتن غلط ،بیرون دادن شــکم ،قدم برداشــتن به سمت
داخل یا خارج و یا تقسیم وزن نامتناسب بر روی پاها که خود منجر
به چرخش لگن و همچنین باال و پایین شدن سرشانه ها می شود.
در این موارد نیز یوگا تاثیر قابل توجهی در درمان اســیب های یاد
شده دارد.
اما باوجود همۀ مزایای ذکر شــده ،یوگا خود می تواند منجر به
اســیب های جدی و ماندگار در ابعاد جســمی و روانی گردد .این
اسیب ها ممکن است به واسطۀ عدم اگاهی پرتوجو نسبت به بدن
خــود و حرکات انجام شــده و یا به دلیل عدم شــناخت مربی از
اناتومی های مختلف باشد.
نکته ای که مربیان باید به ان توجه داشــته باشند این است که
اسیب دیدگی های هر پرتوجو را در ابتدا از او جویا شوند تا بتوانند
حرکات مناسبی برای او طراحی کنند؛ زیرا اسیب های قبلی استانۀ
شروع اسیب های جدید هستند .از طرف دیگر ،پرتوجو می بایست
نقــاط قوت و ضعف خود را بشناســد و این را بداند که معموالً در
یــک حرکت فقط یک عضله درگیر نیســت و برای اجرایی بدون
نقص بایســتی از عضالت دیگر هم کمک گرفت .زیرا کل اجزای
بدن با یکدیگر در ارتباط هستند .پرتوجو همچنین باید به این امر
واقف باشد که مرز میان اجرای حرکت و اسیب بسیار باریک است.
برای تشــخیص این دو از یکدیگر باید دانســت که فشار حرکتی
کامل حسی خوشایند ،اما مقداری درداور است ،در حالی که اسیب
معموالً با احساس ســوزش همراه است .همچنین پرتوجو باید از
منقبض کردن بدن خود هنگام حرکت کششــی پرهیز کند؛ زیرا
این خود استانۀ اسیب است .در این شرایط بهتر است با شکیبایی
و تنفس صحیح ،درد ناشی از کشش را برای خود خوشایند سازد.
همچنین نباید از نظر دور داشــت که یوگا دردهای کهنه و پنهان
را نمایان می کند .بنابر این بروز هر درد لزوماً نشــانۀ اسیب نیست.
همچنین برای کاهش میزان اسیب ها هنگام یوگا رعایت نکات زیر
ضروری است:
.1وضعیت گردن :برای جلوگیری از اسیب عضالت نگهدارندۀ
گردن ،که بســیار حساس و ظریف هســتند ،حتماً می بایست در
وضعیت ایستاده ،سر کام ً
ال در راستای ستون فقرات باشد و همچنین
در حرکاتی که سر به سمت پایین است گردن مدت زمان طوالنی
نزدیک پا کشیده نشده باشــد که این امر موجب کشش بیش از
حد عضله های پشت و اسیب دیدگی گردن می شود .همچنین برای
کسانی که دچار کیفوز یا اسکولیوز هستند این گونه خم شدن باعث
بیشتر شدن اسیب شان می شود .در چرخۀ حرکات خم به عقب نیز
مربی باید این اگاهی را داشته باشد که گردن از موقعیت انعطافی
خوبی برخوردار باشــد .چون اگر حرکات خم به عقب به درستی و
با نظارت مربی انجام شــود در درمان ارتروز و دیسک گردن بسیار
مفید است .در حرکات معکوس نیز مربی باید بداند که پرتوجو از
عضالت خوب و قوی در ناحیۀ دســت و سرشانه و دیگر نقاط بدن
برخوردار است ،چون در این صورت است که فشار ناشی از حرکت،
منجر به بیرون زدگی دیسک نمی شود.
.2وضعیت دســت ها :همچنین در تمامی حرکاتی که عضالت
دست درگیر کشش و فشار هستند باید مطمئن باشیم که توازن را
بر روی شانه ،بازو ،ارنج از سویی و ساعد ،مچ ،کف دست و انگشت ها
از سوی دیگر به دو دسته تقسیم کنیم که اسیب را از نواحی مختلف
دست خارج سازیم .در حرکاتی که دست ها به سمت باال نگه داشته
می شوند باید اگاه باشیم که کام ً
ال در یک خط و در راستای سرشانه
باشند و به دنبال ان شکم و ستون فقرات در وضعیت مطلوبی باشند.
همچنین حرکاتی که دست ها به سمت طرفین و یا خم به سمت
عقب هســتند ،باید کام ً
ال مطابق با ویژگی های اناتومی فردی ،از
محور اصلی بدن خارج نشــوند .میــزان منعطف بودن کتف و مچ
دست و باز بودن قفسۀسینه نقشی بسیار اساسی در اسیب زدن به
دست ها دارد و باید از این امر مهم غافل نباشیم که تمامی حرکات
قدرتی که روی دست ها انجام می شود ،خصوصاً حرکات معکوس،
نیازمند عضالتی قوی و نیرومند در ناحیۀ شــکم و باسن هستند.
عالوه بر عضالت دست و سرشانه ها باید کام ً
ال فشار از روی انگشتان
و مچ دست برداشته شود.
.3وضعیــت ســتون فقرات و کمــر :همان طور کــه می دانیم
ســتون فقرات شــامل 7مهرۀ گردنی 12 ،مهرۀ سینه ای 5 ،مهرۀ
کمری 5 ،مهرۀ خاجی و 4مهرۀ دنبالچه اســت و هر کدام از این
نواحی اسیب های منحصر به خودشان را دارند؛ لذا می گویند که در
طول تمامی حرکات یوگا سعی در صاف نگه داشتن ستون فقرات و
منقبض کردن عضالت شکم داشته باشیم .مگر در حرکات انعطافی
خم به عقب که نیازمند داشتن شرایط خاصی است .قوز و گرد کردن
پشت نه تنها باعث تقویت فیله های کمر نمی شود ،بلکه اسیب هایی
جدی نیز به بار می اورد .برای جلوگیری از اســیب دیدگی کمر در
وضعیت ایســتاده ،خوابیده ،نشسته و خم به عقب می توان از ابزار
کمــک گرفت .برای مثال در حرکات خم به عقب ایســتاده بهتر
است برای اینکه اسیب از ناحیۀ دنبالچه و ساکروم برداشته شود از
پرتوجو بخواهیم که زانو را خم کند و وزن را روی عضالت چهارسر
ران قرار دهد و چون اصالح برای ما در یوگا نکته ای بســیار حائز
اهمیت اســت ،با گذاشتن اجر میان زانوها و مچ پاها اسیب رسانی
را به صفر برسانیم؛ زیرا در این وضعیت هم زانو و هم مچ پا تمایل
به خارج شدن از سطح بدن دارند .در حرکات خوابیده نیز می توان
با قرار دادن کوســن و یا اجر در زیر باسن یا انتهای ستون فقرات
میزان اسیب را به صفر رساند .برای کسانی که مشکل گودی کمر
دانش یوگا مرداد و شهریور |1398شماره 130و 131
39
یا دیسک ارتروز و انحرافات ستون فقرات دارند ،در حرکات نشسته
کمک گرفتن از دیوار خود باعث صاف شدن ستون فقرات و اصالح
کمر می شود .خصوصاً برای کسانی که عضله های ضعیفی دارند.
.4وضعیــت لگــن :برای اصــاح لگن که تمامــی انحرافات و
چرخش های بدن انســان از ان ناشی می شود ،می بایست لگن را
در وضعیت درست ساخت و هم راستا با هر دو جهت و محور بدن
نگه داشــت .مث ً
ال در حرکاتی که پاها به عقب باز می شــوند ،لگن
می بایست کام ً
ال در یک خط باشد مگر حرکاتی که دامنۀ وسیعی
دارند و انعطاف لگن را نشان می دهند که در ان صورت می بایست
ســتون فقرات کام ً
ال صاف و کشیده باشــد .در غیر این صورت اگر
لگن منعطف باشد ولی تنه از قسمت ستون فقرات چرخیده باشد،
به طوری که این چرخش باعث باال و پایین رفتن شانه و کج شدن
تنه شده باشد ،نه تنها فایده ای ندارد بلکه شروعی برای اسیب است.
برای اصالح عیوب لگن می توان از حرکاتی که پا به داخل شــکم
کشــیده می شود کمک گرفت ،به این شرط که مچ پا و زانو و ران
کام ً
ال در یک خط باشند.
.5وضعیــت زانو :زانو عضو مهمی برای همــراه کردن و اصالح
کردن لگن و مچ پاست؛ زیرا ماهیچه های مشترکی بین لگن ،زانو و
مچ پا وجود دارد .به همین دلیل می بایست در طول تمامی حرکات،
حواس متمرکز به وضعیت زانو باشــد که به سمت داخل یا خارج
کشیده نشود .در تمامی حرکاتی که فشار بر روی عضالت ران پاست
و پا از زانو خم است باید کام ً
ال این اگاهی به پرتوجو داده شود که
فشار یا سوزشی در زیر کشــکک نداشته باشد و حتی الزم است
گاهی اوقات برای اصالح زانوی پرانتزی و زانوی ضربدری پرتوجوها
در طــول تمام حرکات از اجر برای اصالح چرخش زانو به داخل و
خارج کمک گرفته شود .البته تعداد و سایز اجر و نحوۀ قرارگیری
ان ،با توجه به اناتومی های مختلف و نوع اسیب ها ،متفاوت است.
.6وضعیت مچ پا :اکثر افراد حتی کسانی که یوگا نمی کنند به
صافی و درســتی و به اصطالح در یک خط ریل راه می روند .اولین
اصل این است که مربی طرز صحیح راه رفتن را به پرتوجو اموزش
دهد و سعی کند که در تمامی حرکات یوگا مچ پاها در راستای بدن
باشند ،به ویژه در حرکات تعادلی بر روی یک پا که میزان چرخش
مچ و کف پا شدت می یابد .تمایل مچ پا به سمت خارج میزان تراز
نبودن و کج کردن لگن و زانو را بیشتر می کند .پرتوجو باید بداند
که میزان انعطاف مچ پا و عضالت روی پا از نکات مهمی است که
باید به ان توجه کند.
.7انعطاف و قدرت :انعطاف و قدرت رابطۀ مستقیمی با یکدیگر
دارند و هر دو باید از ابتدا به یک میزان تقویت شوند و اگر هر کدام
نباشد میزان اســیب پذیری افزایش می یابد .زیرا اگر فقط انعطاف
داشته باشیم توانایی الزم برای حفظ توازن در حرکات را نخواهیم
داشت و اگر تنها قدرت داشته باشیم به دلیل کوتاه بودن عضله ها
میزان اسیب رسانی را شدت بخشیده ایم.
.8ابزار یوگا :شاید برایتان جالب باشد که بدانید استفاده کردن
از ابزار یوگا حین تمرین نشانۀ ضعف شما در انجام حرکت نیست،
بلکه در بعضی موارد حتی اســتفاده از ان ها حرکات را ســخت تر
می کند .ابزار ،بدن را مجبور می کند که در یک خط راست باشد و
این خود اصالح فیزیکی را به ارمغان می اورد.
.9استراحت کردن :اســتراحت دادن به بدن در حین جلسات
تمرینی از جمله مواردی اســت که نباید ناگفته بماند؛ زیرا تمرین
و فشــار بیش از حد خود موجب اســیب می شود .در انتها باید به
این بحث توجه داشــته باشــیم که مربی باید با تیزبینی و دقت
ناهمگونی های فیزیکی پرتوجو را تشخیص دهد و انحراف موضعی
در اناتومــی افراد هرگز نباید از دید او پنهان بماند .تمامی حرکات
یوگا می بایست بر اساس اناتومی هر فرد طراحی شود و باید از دادن
حرکات یکســان و مشابه به تمامی افراد خودداری کرد؛ همچنین
می بایست مربی با تست گرفتن چند حرکت کلیدی ثابت به توان
فیزیکی هر فرد که شامل انعطاف ،میزان قدرت ،درجۀ انحرافات و
اسیب ها و تعادل بدن است اگاهی پیدا کند .قبل از اجرای تمرینات
پرتوجو باید هر روز را صرف سالمت و انجام تمرینات یوگا کند و از
همه موثرتر این است که به ندای درون خود گوش بسپارد و بداند
که مهم ترین مسئله حس او و اگاهی در انجام حرکات است.
تصاویری از روز جهانی یوگا در شهرستان ها
باشگاه یوگا ساحل ارامش شاهین شهر
40
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
کلمات الهام بخش
*
رابی بلو
(سوامی نیالدویاناندا)1
مسیری برای فارغ التحصیالن دورۀ تربیت مربی
یوگا ،اشرام اورلنز 2فرانسه /جوالی 2005
فارغ التحصیــان عزیز ،به همۀ شــما
تبریــک می گویم بــه خاطر انچــه که با
تالش ،شــجاعت ،و انــرژی ای که تا پایان
دورۀ تربیت مربی گری به همراه داشــتید،
به دست اوردید .شما گوش فرادادید و زمان
و انرژی الزم برای رسیدن به هدف را صرف
کردید .از اینجا به بعد می توانید این امتیاز
را برای خود قائل شــوید که «می توانید».
اینکه چگونه یاد می گیرید که خریدار انچه
امروز در دنیا می فروشــند نباشید .تا کنون
شاگردان زیادی داشته ام که میلیاردر بودند
و سابقۀ خودکشی داشتند .شما تفاوت بین
زندگی با یوگا و بدون یوگا را اموخته اید.
وقتــی که می بینم همۀ شــما به هدف
رســیده اید و با لباس های زردتان ان طرف
نشســته اید ،به یاد می اورم که این دوره ای
اســت که خودم هرگز نتوانســتم در ان
شــرکت کنم .همیشه دلیلی وجود داشته.
من باید بسیار کار کنم تا فرزندانم بتوانند
مدارک دانشــگاهی بگیرند .باید این کار و
ان کار را بکنم و هیچ وقت نتوانستم در این
دوره شرکت کنم.
من در دورۀ تربیت مربی شرکت نکردم،
ولی این امتیاز را داشــتم که تحت اموزش
رو در رو با ســوامی جی قرار بگیرم که واقعاً
شگفت انگیز بود .چهل سال است که با انچه
روزگار به من داده است راضی و خوشنودم.
چیزهای بسیار بیشتری از انچه با چشم
سر می توان دید وجود دارد .اگر مانده اید و
خیلی زود جــا نزده اید ،تا همین جا بخش
بزرگــی از کار را انجــام داده ایــد ،و من از
شــما می خواهم که در این جایگاه مقدس
بمانید تــا بتوانید از بــرکات این جنبش
معنوی بهره مند شوید .هرگز ،هرگز ،خواه
از پرانایاما ،اســانا ،یا کارمایوگا ،به ســرعت
نگذرید .به خودتان شــانس عمیق تر شدن
را بدهید.
حاال داستان کوتاهی برای شما می گویم:
چندین ســال پیش ،در قــرن نوزدهم
میالدی ،ایاالت متحده افرادی را از سراسر
جهان جذب می کرد .با این تعهد که به انان
کار و شانس داشتن چیزهایی ،بدون هیچ
چیز اولیه ،خواهد داد .و این ســرزمینی از
شیر و عســل می نمود که خیابان هایش از
طال فرش شده اند .پسری از یک کشور ،شاید
ایرلند یا روسیه بود که بسیار تمایل داشت
به ایاالت متحده برود و بتواند زندگی اش را
بهتر کند و انچه در انجاســت ببیند .تنها
عدۀ معینی از مردم هر کشــور مجاز بودند
تحت یک سیستم سهمیه بندی به امریکا
وارد شــوند ،پس ابتدا باید در ان سیستم
سهمیه بندی قرار می گرفتند .بلیط های به
مقصد امریکا هم بسیار گران بودند.
پسر برای یک سال پول پس انداز کرد و
بسیار بیشــتر از توانش کار کرد .هر کاری
که می توانست انجام داد .دالر به دالر پ ول ها
را روی هم قــرار داد و صبورانه به واقعیت
پیوستن رویاهایش را انتظار کشید .درنهایت
او پول کافی برای خرید یک بلیط کشتی را
داشت که ده ،بیست ،سی یا حتی چهل روز
زمان می برد تا به امریکا برسد.
بنابراین مسافر داســتان ما چمدانش را
برداشــت و امادۀ سوار شدن به کشتی شد
تــا زندگی جدیدش در امریکا را در اغوش
بگیرد .اما چیزها مطابق برنامه پیش نرفتند.
مسافری از او پرســید« :تو بیمار هستی؟
احتماالً دریازده نشــدی؟ چندان خوب به
نظر نمی رسی ».و او پاسخ داد« :نه .به خاطر
بیسکوئیت هاست .وقتی که بلیط کشتی را
خریدم ،بیــرون رفتم ،چمدانم را خریدم و
تمام ان را با بیســکوئیت پر کردم و از ان
موقع تنها چیزی که خوردم ان بیسکوئیت ها
بوده است».
دوست همسفرش ناراحت شد و پرسید:
«چرا این کار را می کنی؟» مســافر ما اقرار
کرد« :من تنها پول کافی برای خرید بلیط
را داشتم .حتی چیزی برای خرید غذا برایم
باقی نماند».
همسفرش جواب داد« :تو دیوانه ای؟ نگاه
کن ،هر روز ســه بار ان ها بهترین میوه ها،
بهترین سبزیجات و بهترین نان های خانگی
را دارند و می توانی بنشــینی و ساعت ها از
ان ها بخوری .این بزم ســه بار در روز برقرار
است .اگر نصفه شب گرسنه شدی می توانی
در اشپزخانه را بزنی و ان ها هر انچه بخواهی
به تو خواهند داد .واقعاً چرا فقط بیسکوئیت
می خوری؟!»
مسافر گفت« :اگر شامل هزینه می شد...
من ترسیدم که»...
همسفر حرفش را قطع کرد« :شامل هزینه
است ولی بلیط تو شامل این هزینه ها در این
سفر طوالنی برای رسیدن به امریکاست و تو
با پرداخت هزینۀ بلیط ،مبلغ استفاده از این
امکانات و وعده های غذایی را هم پرداخته ای.
برو و از برکات این بزم استفاده کن».
دوستان من ،انچه که به خاطرش سخت
کار کرده اید و انچه که به ان دست یافته اید
خود بسیار شگفت انگیز است ،ولی چیزهای
دیگری هم برای شما دارد .درست همان طور
که امکاناتی برای تغذیه کردن ان مســافر
داستان ما وجود داشت ،محیط و معنویتی
که در این اشــرام یافته اید ،شما را در این
سفر حمایت خواهد کرد .کارما یوگا ،ماندن
در فضایی معنوی ،شما را در یافته هایتان از
مسیر یوگا عمیق تر می کند .بروید و از برکات
این بزم اســتفاده کنید .سینۀ خود را برای
بهره مندی از این امکانات فراخ کنید.
دوستان من ،کمک هایی انجا برای شما
هســت ،پس بیسکوئیت نخورید ،بروید و از
برکات این بزم استفاده کنید .سپس ان را به
دیگران انتقال دهید.
رحمت خداوند بر همۀ شما باد.
1-Swami Niladeviananda
2-Orleans Ashram Sivananda
*
Ruby Blue
سوامی نیالدویاناندا از واشنگتن دی سی امریکا ،برای طوالنی مدت
شاگرد بسیار عزیز و نزدیک سوامی ویشنو دواناندا بود .او در سال 2008
و در 89سالگی بدن دنیوی خود را وانهاد و از دنیا رفت .او با وفاداری
تام به استادش ویشنو دواناندا و تعهد خارق العاده اش به اموزه های او،
الهام بخش چند نسل از پرتوجویان بود.
دانش یوگا مرداد و شهریور |1398شماره 130و 131
41
تمرین هایضروریهنگام
مسافرتهوایی
قرار دهید .هم زمان با فشار اوردن روی دست راست ،دست چپ را
از باالی سرتان عبور دهید و بکشید تا ستون مهره ها کشیده شود.
15تــا 20تنفس عمیق انجام دهید و حرکت را برای طرف چپ
تکرار کنید.
سارا ارزین
1
منبع :مجله یوگا الیف
برگردان :حامد رنگین کمان
پنج حرکت تمرینی برای رسیدن به ارامش
پیش از پرواز
مسافرت هوایی استرس زاســت و ممکن است سفر تفریحی یا
طرح کاری و تجاری تان را تحت تاثیر قرار دهد .در اینجا به سه گروه
از حرکاتی اشــاره می شود که می توانید در فرودگاه و در حالی که
روی صندلی نشسته اید و همچنین پس از سفر انجام دهید .انجام
این حرکات به شما در رسیدن به ارامش ،کاهش خشکی و گرفتگی
بدن کمک می کند.
1
سوکهاسانا :وضعیت راحت
2
اوتیتا پارشواکوناسانا : 3مثلث 90درجه
2
اگر پیش از پرواز احســاس اضطراب دارید ممکن است به علت
عدم حضورتان در لحظۀ حال باشد :نگران اینده هستید که ممکن
است چه اتفاقی بیفتد .انجام این تمرین ساده در وضعیت نشسته به
شما برای حضور در لحظۀ حال و رسیدن به ارامش کمک می کند.
روی صندلی چهارزانو بنشــینید ،کف دســت ها را روی پا قرار
دهید تا سنگینی دســت ها نوعی احساس ارامش و سکون ایجاد
کند .ســینه تان را صاف نگه دارید و نفس عمیق بکشــید ،سپس
چشمان تان را ببندید و توجه تان را به زمینی که روی ان نشسته اید
متمرکز کنید .ده مرتبه به ارامی بگویید «من در امنیت هستم».
سپس جای پاها را عوض کنید و تمرین را تکرار کنید.
این وضعیت تمرینی ایســتاده می تواند موجــب تقویت پاها و
ازادشدن نیروی درونی شــود .حرکت بازو در این تمرین موجب
نوعی احساس تحت حمایت قرار گرفتن می شود .پاها را از هم باز
کنید و پنجۀ پای راست را به طرف بیرون قرار دهید .هنگام انجام
دم ،دست ها را به هر طرف کشیده و باز کنید .با انجام بازدم زانوی
راســت را تا 90درجه خم کنید .با انجام دم ،دست راست را پایین
بیاورید و باالتنه و لگن را روی پای راســت متمایل کنید .دســت
راست را جلوی پای راســت و نزدیک ناحیۀ داخلی پا روی زمین
42
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
3
وریکشاسانا :4وضعیت درخت
انجام این وضعیت تمرینی راه بســیار مناســبی برای اگاهی از
چگونگی پاســخ دادن دستگاه عصبی به هیجانات شدید و ناگهانی
اســت .توجه داشته باشــید که هدف از انجام این تمرین احساس
نکردن ترس ،خشم ،شــادی یا ناراحتی و ...نیست ،بلکه اگاهی از
احساسات و هیجانات و چگونگی دستیابی سریع به ارامش است.
برای انجام این تمرین ،ابتدا بایســتید طوری که پاها کنار هم و
کام ً
ال روی زمین باشد .پای راست تان را از زمین بلند کنید و زانوی
ان را خم کنید؛ سپس کف پای راست را باالتر از زانو و روی ران قرار
دهید .نقطۀ مناسبی را برای تمرکز نگاه و وضعیت مناسبی را برای
نگه داشتن دست ها پیدا کنید .بگذارید کمی تکان بخورید تا اینکه بر
دستیابی و حفظ تعادل کامل متمرکز شوید 15 .تا 20تنفس عمیق
انجام دهید و حرکت را برای طرف چپ تکرار کنید.
4
انجانی اسانا : 5وضعیت میمون
ماهیچۀ پسواس یکی از ماهیچه هایی است که به دلیل فعالیت
و اســترس بیش از حد گرفته و دچار ناراحتی می شــود .حرکت
انجانی اسانا شــیوۀ مفیدی برای برای برطرف کردن فشار وارد بر
این ماهیچه است .به دلیل نزدیکی ماهیچۀ پسواس به دیافراگم،
برطرف کردن ناراحتی و فشار وارد بر پسواس موجب بهبود تنفس
می شود.
هم زمان با خم کردن زانوی راســت ،پــای چپ را عقب ببرید؛
زانــو و روی پــا را روی زمین بگذارید .عمــل دم را انجام دهید و
باالتنه تان را کشیده و راست کنید .وضعیت لگن را حفظ کنید تا
کشش ستون مهره ها تداوم داشته باشد .این کار به امکان حرکت
جداگانۀ ماهیچه های خم کنندۀ ران از جمله پسواس کمک می کند.
دستان تان را باالی سرتان ببرید تا موجب کشیدگی بیشتر ناحیۀ
جلویی بدن شوید .به مدت 10تا 15تنفس عمیق در این وضعیت
بمانید و سپس حرکت را برای طرف دیگر تکرار کنید.
5
تاداسانا :وضعیت کوه
باشــند .با انجام دم ،ستون مهره ها را کمی به عقب خم کنید و با
دستان به ارامی کمی گردن را بکشید .با بازدم ،ستون مهره ها را به
جلو خم کنید و ارنج ها را روی زانوها قرار دهید .به تعداد الزم این
حرکت را هنگام پرواز انجام دهید.
-2اردها ماتسیندراسانا :وضعیت نیمه ماهی
8
نشســتن طوالنی مدت و بدون حرکت موجب فشــار بر ستون
مهره ها می شود .حرکت های چرخشی برای رفع این مشکل بسیار
مناسب هســتند و موجب افزایش گردش خون و نوعی احساس
راحتی و فراخی می شوند .برای انجام این تمرین ،پاها را در حالی که
کام ً
ال روی زمین هستند به اندازۀ پهنای لگن باز کنید .دست راست
را روی دستۀ صندلی یا ران و کف دست چپ را روی ناحیۀ بیرونی
ران پای راست قرار دهید .با انجام دم ،ستون مهره ها را بکشید و با
انجام بازدم ،با دست چپ بر ناحیۀ بیرونی ران پای راست فشار وارد
کنید و بچرخید .بــه اندازۀ 10تا 15تنفس در این وضعیت باقی
بمانید .در پایان بازدم نهایی به وضعیت اولیه بازگردید و تمرین را
برای طرف دیگر تکرار کنید.
-3گاروداسانا :وضعیت عقاب
9
6
این وضعیت تمرینی راه مناسبی برای حفظ تمرکز هنگام انتظار
برای پرواز است .وضعیت تمرینی کوه ارتباط شما را با زمین زیر پا
و اسمان باالی سر برقرار می کند و به این ترتیب موجب احساس
ارامش در شما می شود حتی زمانی که قرار است پرواز کنید.
برای انجام این تمرین ،پاها را به اندازۀ عرض شانه بازکنید .تصور
کنید کف پاهای شــما دریچه ای برای مکش وجود دارد که انرژی
را از زمین به درون بدن می کشد .در این وضعیت به تنفس تان به
مدت یک دقیقه یا بیشتر توجه داشته باشید.
این حرکت برای کشش ناحیۀ بیرونی ران و باسن و نواحی باالیی
کمر مفید است که مستعد خشکی و گرفتگی هنگام سفر هوایی
هستند .برای انجام این تمرین ،پای راست را روی پای چپ بگذارید.
دســتان تان را نیز مانند شکل ،روبه روی صورت و در راستای شانه
درهم گــره کنید؛ به طوری که ارنج چپ روی ارنج راســت قرار
بگیرد .یا پشت دست ها را به هم بفشارید یا یک دور دیگر دستان تان
را بپیچید تا کف دست ها روی هم قرار بگیرند .طی انجام حرکت،
ارنج ها را باال نگه دارید .هم زمان با ازادکردن شــانه ها ،قفسۀسینه
را به باال بکشــید تا ناحیۀ پشت بدن ازاد شود .به اندازۀ 15تا 20
تنفس در این وضعیت بمانید و ســپس اسانا را برای جهت دیگر
تکرار کنید.
-4چرخش گردن و کشش جانبی
10
5وضعیــت بــرای تمرین هنــگام نشســتن روی
صندلی هواپیما
انجــام این تمرینات هنگام نشســتن روی صندلی هواپیما نیز
ممکن است ،حتی اگر صندلی وسط باشد.
-1مارجری اسانا و بیتیل اسانا :وضعیت گربه و گاو
7
فقط نشســتن در هواپیما موجب خشکی و گرفتگی ماهیچه ها
نمی شود .حمل و بلندکردن کیف و چمدان نیز ممکن است موجب
ناراحتی شــوند .حتی اگر از چمدان های چرخدار و مناســب نیز
استفاده کنید باز هم ممکن است موجب گرفتگی در ناحیۀ باالی
پشت و گردن شوند.
برای انجام حرکت چرخش گردن و کشش جانبی ،به ارامی کمی
به ســمت جلو متمایل شوید .بگذارید شانه های شما حالت افتاده
پیدا کنند و ســپس گردن را در یک جهت 10مرتبه بچرخانید.
سپس دست راست را مانند شکل روی گوش چپ قرار دهید و سر
را به ســمت شانۀ راست بکشید تا گرفتگی نقطۀ مقابل در گردن
برطرف شود .به اندازۀ انجام 10تا 15تنفس در این وضعیت بمانید
و سپس اسانا را برای طرف دیگر تکرار کنید.
توجه :دقت کنید که نبایــد هیچ حرکت ناگهانی ای طی انجام
این تمرین انجام دهید .اگر می خواهید از شــیوه های دیگری برای
برطرف کردن گرفتگی استفاده کنید ،ابتدا کام ً
ال در وضعیت صاف
قرار بگیرید و سر را پیش از کشیدن و نزدیک کردن به شانه ها به
حالت اولیه برگردانید.
بهترین شیوه برای تمرین حتی در کمترین جای ممکن کمک
گرفتن از تنفس است .افزودن حرکت به تنفس به طور خاص برای
ارامش دستگاه عصبی مفید است .انجام این نوع از وضعیت تمرینی
گربه در حالت نشسته موجب کشــش و بازشدن ستون مهره ها و
شانه ها ،بهبود تنفس و درنهایت کاهش استرس می شود .برای انجام
11
-5اردها پادماسانا :نیلوفرابی نیمه
ی خود را خم کنید ،دست ها را کنار سرتان و نزدیک
تمرین ،ارنج ها
گوش ها نگه دارید و انگشــتان دست را پشت سر درهم گره کنید .هیچ چیزی مثل نشستن طوالنی موجب گرفتگی پا و ناحیۀ ران و
پاها باید کام ً
ال روی زمین و به اندازۀ پهنای لگن از هم فاصله داشته باسن نمی شود .این نوع متفاوت از وضعیت نیلوفر ابی برای برطرف
دانش یوگا مرداد و شهریور |1398شماره 130و 131
43
کردن گرفتگی های ناحیۀ بیرونی ران و ماهیچه های سرینی ،که بر اثر
طوالنی نشستن ضعیف می شوند ،مناسب است.
برای انجام اردها پادماســانا ،ابتدا پاها را به اندازۀ پهنای لگن از هم
باز کنید .زانوی راســت را باال اورید و ران ها را از هم بازکنید .مچ پای
راست را روی باالترین نقطۀ ممکن روی ران پای چپ قرار دهید .ناحیۀ
پنجۀ پای راست باید کام ً
ال روی ران پای چپ به سمت زانو قرار بگیرد.
می توانید حالت کشــیده و صاف باالتنه را حفظ کنید تا قفسۀ سینه
کشــیده و فراخ بماند یا با کمی متمایل شدن به جلو موجب کشش
بیشتر شوید .به اندازۀ انجام 30تنفس در این وضعیت بمانید و سپس
حرکت را برای پای چپ تکرار کنید.
5وضعیت برای رسیدن به ارامش پس از سفر هوایی
-1اردوا هاستاسانا :سالم به سمت باال
12
اولین کاری که پس از خاموش شــدن هشدار «الزام بستن کمربند
ایمنی» می خواهید انجام دهید چیست؟ ایســتادن! ایستادن پس از
اتمام ســفر لذت بخش ترین شروع برای مجموعۀ حرکات تمرینی این
بخش است.
برای انجام این حرکت ،ابتدا باید در وضعیت کوه قرار بگیرید و پاها را
به اندازۀ پهنای لگن از هم بازکنید .بر چهار نقطۀ تماس پا با زمین فشار
اورید و چند لحظه ای در این وضعیت بمانید .دســتان تان را باالی سر
ببرید و انگشتان تان را ،به جز انگشتان اشاره ،درهم گره کنید .با انجام
دم ،همۀ بدن را به طرف باال بکشید .با بازدم ،کمی به عقب خم شوید.
با متمایل شدن دنبالچه به سمت زمین ،به ارامی بر نواحی درونی ران
فشــار بیاورید تا در ستون مهره ها کشش ایجاد شود .با کشیدن ناحیۀ
پایین شکم به داخل از کمر حمایت کنید .اگر احساس بدی در قسمت
گردن نداشــتید کمی سر را حرکت دهید و به باال نگاه کنید .به اندازۀ
انجام چند تنفس عمیق در این وضعیت بمانید.
-2کشش به اطراف در حالت ایستاده
13
در یوگا تاکید و تمرکز زیادی بر نواحی جلویی و پشــتی بدن وجود
دارد چــون اغلب حرکات زندگی روزمره نیز از طریق این نواحی انجام
می شوند .ولی نواحی کناری بدن برای انجام تنفس عمیق و دست یابی
به ارامش بسیار ضروری هستند .با قرار گرفتن در وضعیت کوه شروع و
پاها را به اندازۀ پهنای لگن از هم باز کنید .با انجام دم ،دست ها را باالی
سر ببرید و سپس با دست راست ساعد دست چپ تان را بگیرید .با انجام
بازدم ،قفســۀ سینه و دنده ها را رها کنید تا ستون مهره ها در وضعیت
خنثی قرار بگیرد و امکان حرکت مجزا در نواحی جانبی بدن ایجاد شود.
هم زمان با انجام دم ،مچ دست چپ را بکشید ،بازدم را انجام دهید و به
طرف راســت خم شوید .نگاه تان متمرکز به نقطه ای در روبه رو باشد و
سعی کنید گوش راست را به شانۀ راست نزدیک کنید 10 .تا 15تنفس
عمیق انجام دهید و تصور کنید که با هر دم ،دنده ها و قفســۀ ســینه
مانند اکاردئون باز می شود .بازدم کنید و هر دو دست را به باالی سر و
وضعیت اغازین برگردانید .حرکت را برای طرف دیگر نیز تکرار کنید.
-3ناتاراج اسانا : 14رقص شیوا
وقتی بدن برای مدت طوالنی در یک وضعیت ثابت قرار گرفته باشد،
بهتر اســت حرکتی مخالف و مختلف با ان وضعیت انجام دهیم .چون
نشستن نوعی خم شدن به جلو تلقی می شود ،انجام تمرینی به شکل
ایستاده و متمایل شــدن به عقب حرکت بسیار مناسبی پس از انجام
پروازی طوالنی است.
برای انجام ناتاراج اسانا ابتدا در وضعیت کوه قرار بگیرید .پای چپ را
بلند کنید ،زانو را خم کنید و با دست چپ روی پای چپ را بگیرید و
44
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
پاشنۀ پا را روی باسن قرار دهید .می توانید با تکیه دادن دست راست
روی دیواره به حفظ تعادل بدن کمک کنید .ســعی کنید هم ترازی
مفاصل ران را حفظ کنید .هم زمان با انجام دم ،دنده های جلویی را به
داخل بکشید .نگاه تان را متمرکز نقطه ای مشخص در روبه رو بکنید.
بهتر است نقطۀ مورد نظر ثابت باشد و تحرک نداشته باشد .به اندازۀ
انجام 10تا 15تنفس در این وضعیت بمانید و سپس حرکت را برای
طرف دیگر نیز تکرار کنید.
-4پارشوااوتان اسانا : 15خم به جلوی جانبی
پشــت ساق پا یکی از قســمت های بدن است که اغلب بر اثر زیاد
نشستن دچار گرفتگی می شود .این تمرین موجب برطرف شدن فشار
و گرفتگی این قسمت از بدن می شود .برای انجام این تمرین ،به لبۀ
دیــوار یا جایی مانند ان در داخل یا خارج از فرودگاه نیاز دارید .پای
راست تان را روی لبه قرار دهید .پنجۀ پا کام ً
ال کشیده باشد .پای پشتی
باید تا جای ممکن متمایل به جلو باشد .دستان تان را روی کمر قرار
دهید .با انجام بازدم ،کمی به جلو خم شوید .می توانید دستان تان را
روی کمر یا به حالت نیایش جلوی قفسۀ سینه نگه دارید .با برگشتن
به عقب و تکیه بر پاشــنۀ پای چپ ،کشــش وارد بر پشت ساق پا را
برطرف کنید .با تکیه و فشار بر پای چپ در پشت بدن حرکت را انجام
دهید .با اســتفاده از دم های پشت سرهم سعی کنید به برطرف شدن
گرفتگی و فشار ماهیچه های همسترینگ پای جلویی کمک کنید .با
خیره شدن به پایین حالت کشیدۀ گردن را حفظ کنید .به اندازۀ 10
تا 15تنفس در این وضعیت بمانید و ســپس حرکت را برای طرف
دیگر تکرار کنید.
-5اوتان اسانا :خم شدن به جلو در حالت ایستاده
16
بی تردید می دانید که رســیدن به خانه و استراحت کردن پس از
یک سفر طوالنی چه حس خوب و لذت بخشی دارد .انجام این تمرین
پس از ســفری هوایی موجب همان حس و لذت می شود .برای انجام
این حرکت ،ابتدا بایســتید ،پاها را به انــدازۀ پهنای لگن از هم باز و
دستان تان را در پشت به هم گره کنید .اگر انجام این قسمت از حرکت
برای شما دشوار است ،می توانید از یک حوله یا شال استفاده کنید تا
دســتان تان را پشت سر نگه دارید .با انجام دم ،قفسۀ سینه را به باال
متمایل کنید .با انجام بازدم ،به جلو خم شوید .هر چهار نقطۀ تماس
پا با زمین کام ً
ال روی زمین ثابت باشند .با متمایل کردن قسمت باالی
زانو به باال وضعیت پاها را ثابت کنید .اگر موقع انجام حرکت نتوانستید
ستون مهره ها را صاف نگه دارید کمی زانوها را خم کنید و به جای گره
کردن دســتان ،بازوها را بگیرید .این کار موجب کشش قفسۀ سینه
می شــود .حالت کشــیدۀ گردن را حفظ کنید و به اندازۀ 10تا 20
تنفس در این وضعیت بمانید .با انجام دم ،به ارامی بلند شوید .وقتی
بدن تان کام ً
ال صاف شد ،بازوها را شل کنید و کنار بدن نگه دارید .چند
لحظه ای صبر کنید و تمرین را به پایان ببرید.
1-SARAH EZRIN
)2-SUKHASANA (Easy Pose
)3-UTTHITA PARSVAKONASANA(Extended Side Angle, variation
)4-VRKSASANA(Tree Pose
)5-ANJANEYASANA(Low Lunge
)6-TADASANA(Mountain Pose
)7-MARJARYASANA & BITILASANA (Cat & Cow Poses, variation
)8-ARDHA MATSYENDRASANA (Half Lord of the Fishes Pose, variation
)9-ASANA (Eagle Pose, variation
10-NECK ROLLS& LATERAL STRETCH
)11-ARDHA PADMASANA(Half Lotus Pose, variation
)12-URDHVA HASTASANA (Upward Salute, variation
13-STANDING SIDE BEND
)14-NATARAJASANA (Lord of the Dance Pose
)15-PARSVOTTANASANA(Pyramid Pose, variation
)16-UTTANASANA(Standing Forward Bend, variation
جوانان توانمند
نویسنده :بریتانی ریشر
1
منبع :یوگا ژورنال
برگردان :پدرام نظری
موسســۀ غیرانتفاعی خدمات و توسعۀ
جوانان کانشــس نیوجرسی به کودکان و
بزرگســاالن منطقۀ ازبوری پارک اموزش
می دهد کــه چگونــه خردمندانه زندگی
کننــد و تغییراتی مثبت در زندگی شــان
ایجاد کنند.
در دسامبر ســال ،2014دو معلم یوگا
به نام های میکال میلز و رادنی ســالومون
اقــدام به برگزاری ماهانۀ جلســات بحث
ازاد در کافه کــوال واقع در بخش مرکزی
ازبوری پارک نیوجرسی کردند .سالومون
یک متخصص توسعه و ارتقا جوانان بود و
میلز در ان زمان در یک بانک غذایی محلی
کار می کرد .ان ها قصد داشتند که تمامی
نسل های جوامع درون شهری شان را گرد
هم بیاورند .در اولین گردهمایی 15 ،نفر در
برابر 70هم محلی به اجرای شعر ،موسیقی
و نمونه هــای گوناگونــی از خالقیت های
گفتاری پرداختند .میلز می گوید پرورش
قابلیت هــای درونــی اغاز شد.جلســات
بحث ازاد بســتری مناسب برای صراحت،
شفابخشــی و ارتباط تمامی سنین از 6تا
70سال است.
دلگرمی ناشی از موفقیت های جلسات
بحث ازاد باعث شــد که میلز و سالومون
موسســۀ غیرانتفاعی خدمات و توســعۀ
جوانان کانشــس ( )KYDSرا پایه گذاری
کنند تا از این طریق به جوانان بیشــتری
دسترسی داشته باشــند .در تابستان ان
ســال یک دورۀ رایگان هشــت هفته ای
برای جوانان به نام برنامۀ تابســتان ســفر
بــرای دانش اموزان ابتدایــی و راهنمایی
برگــزار کردنــد .این دوره شــامل یوگا و
تمرین های ذهنی ،صحبت در مورد تغذیۀ
سالم و کارگاه های هنری بود .هدف از این
دوره :کمــک به بچه ها برای مدیریت بهتر
احساســات و ایجاد بســتر ذهنی محکم
برای تبدیل شــدن به رهبرانی معقول در
اینده بود .سپس در سال ،2016سالومون
و میلز ،یوگا و صوت های شــفابخش را به
فعالیت های کافه اضافه کردند.
ســال بعد موسســۀ KYDSقراردادی
را برای فعالیت در مدرســۀ شــبانه روزی
ازبوری پارک منعقد کرد .اکنون موسسۀ
KYDSســه حلقه تمرین را که برای هر
سه مقطع ابتدایی ،راهنمایی و دبیرستان
مناسب است پیشــنهاد می دهد.معلم ها
در کالس های اموزشــی کانشس شرکت
می کنند تا تمرین های ذهنی خودشان را
ارتقا دهند و یــاد بگیرند که تکنیک ها را
چطور به دانش اموزان منتقل کنند .حلقۀ
دوم ایجاد اتاق های لحظۀ اندیشه است که
در ان بچه هــا می توانند در زمان اضطراب
و خشم با عوامل موسسۀ KYDSمالقات
کنند .اتاق به گونه ای طراحی شده است
که دانش امــوزان بتوانند به کمک عوامل
ارام بخش (نوشتارهای مثبت و چراغ های
ســنگ نمک هیماالیــا) ،صداهایی مثل
صدای اب و ساحل دریا و عطرهایی مانند
اســطوخودوس تنش درونی شــان را کم
کنند .و در اخر KYDSبرای دانش اموزانی
که با چالش هایــی در داخل و یا بیرون از
مدرســه روبه رو هســتند و یا ان هایی که
سابقۀ بزهکاری دارند ،ازمایشگاه یادگیری
جایگزینیپیشنهادمی دهد.ازمایشگاهدوبار
در هفته با کودکان کار می کند تا به ان ها
در باال بردن درک مسئولیت های فردی و
اجتماعی کمک کند .دانش اموزان به کمک
راهنمــا اتفاق های روزانه را ثبت می کنند،
نقاشی می کشــند و یا شعر می نویسند و
در کارهای گروهی مثل ساختن پل هایی
با سازه های ماکارانی شرکت می کنند .میلز
شــرح می دهد این گونه فعالیت ها کمک
می کند کــه بچه ها از باور «من ،من ،من»
به باور «ما» تغییر حالت دهند.
باالتــر از این فعالیت های مدرســه ای،
موسســه همچنان ماهی یــک بار مراقبۀ
رایگان و شــب بحــث ازاد و ماهی دو بار
یوگای رایگان برگــزار می کند .میلز بیان
می کند که گرچه تمرکز فعالیت ها بر روی
بچه هاست ،اما درک می کنیم که نمی توان
تنها به جوان هــا پرداخت چرا که ان ها به
خانه نــزد والدین خود بــاز می گردند .او
اضافه می کند مــا باور داریــم زمانی که
بزرگساالن نیز همان تکنیک ها و ابزار را فرا
می گیرند تاثیر بیشتری در ایجاد تغییرات
خواهد داشت.
1-Brittany Risher
تصاویری از روز جهانی یوگا در شهرستان ها
کمیته یوگا اراک
دانش یوگا مرداد و شهریور |1398شماره 130و 131
45
اینستاگرامیوگا
(پیرامون اسیب شناسی یوگا )
امین مطیعی
به احتمال زیاد ،بیشــتر ما دربارۀ این
موضــوع اتفاق نظر داریم که بشــر امروز
بیشتر از انکه به محتوا و روح پدیده ها
توجه کند ،متمایــل به جمع کردن
اشــیاء یا دنبال کــردن امور زندگی
به شکلی ســت که ظواهر چشم نواز،
غبطه برانگیز و مهیج داشــته باشد.
ی ما به گونه ای شــده
ســبک زندگ
اســت که ارتباط معنایی چندانی با
حقیقت زندگی ما ندارد و این یعنی:
زندگی کردن فراتــر از حد نیازهای
واقعــی و انگیزه های اصیــل درونی.
درواقع غالب کارهایــی که ما انجام
می دهیم یــا چیزهایی که می خریم،
بیشــتر از انکه جنبۀ استفادۀ واقعی
برای مان داشته باشد ،یک جور میل
پنهان "نمایش" در ان نهفته اســت.
درست اســت که این پدیده یکی از
بارزترین وجوه زندگی مصرف گرایانه
است که ما امروز در دوران ان به سر
می بریم ،اما بدون شــک پدیده ای به
اسم "اینســتاگرام" تاثیر ویژه ای در
ایجاد این سبک زندگی داشته است.
نمایشگاه بزرگی از اشیاء و سبک های
ی و رفتارها که از نوع سفر کردن
زندگ
و اشپزی و لباس پوشــیدن تا امور
معنوی و احساســی و ارتباطی مان
را تحت تاثیر قــرار می دهد .طبیعتاً
اینستاگرام به عنوان یک پلتفرم عکس
محور بیشتر از همه با شکل و ظاهر
هر چیز ســر کار دارد و غالب مواقع،
محتوای موضوع و حتی محتوای فرد
را قربانی این نمایش می کند .در این بازی
هر پدیده ای تبدیل به سوژۀ عکس می شود.
روابط ،کار ،احساسات ،تولد ،مرگ و غیره.
جریانی که باعث می شود ما از باطن و قلب
موضوعات به مرور جدا شده و در سطح و
ظاهر ان ها ساکن شویم .چیزی که شاید
به زبان طنز بشــود گفت :ما ،انسان های
این دوران پوســت زندگی را می خوریم و
شــکالتش را دور می اندازیم .ابزار و ادوات
46
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
و رنگ و لعاب سفر مهم تر از سفر می شود.
لباس های ورزشــی ،مهم تر از خود ورزش.
غذاهــا و دکور رســتوران ،مهم تر از حس
و حال و گپ و گفت دوســتانۀ همراهان
و غیره.
اما مشکل اساسی از جایی شروع می شود
کــه تجربه هایی که قرار اســت جوهره و
درون ما را متحول کنند نیز دستخوش این
بازی می شوند .موضوعاتی چون معنویت،
خودشناسی ،رابطه ،اموزش و به خصوص
یوگا ،کــه مورد بحث مــا در این فرصت
کوتاه اســت ،به مرور زمان اثربخشی شان
را برای ایجاد تحول و فــراوری در روح و
جوهر وجودی ادمی از دســت می دهند و
به سوژه هایی برای گرفتن عکس های توجه
برانگیــز و تبلیغات بــرای تولید پول بدل
می شوند .این درست است که شبکه های
اجتماعی یــک فرصت تاریخی برای عامۀ
مردمی ایجاد کرده است که هیچ گاه رسانه
و مجالی برای نمایش و ابراز خود نداشته اند
و بدون شک در اینده می تواند در خلق
ِ
جهانی ناب و
مشــترک
اگاهی
یــک
ِ
ِ
یکپارچــه کردن انرژی هــای متفرق
در جوامع موثر باشــد ،ولی این ابزار
بایــد دوران ازمــون و خطای خود را
طی کنــد و در ایــن دوران می تواند
اسیب های معنایی جدی ای به مفاهیم
مهم و کاربردی بشر بزند .مث ً
ال یکی از
دوران
نتایج نه چندان خوشــایند این
ِ
ازمون و خطا ،خلق سبک جدیدی در
یوگای معاصر اســت که در اینجا ان
را سبک «اینستاگرام یوگا» می نامم.
سبکی که در ان حرکات محیرالعقول
و لباس هــا و ارایش هــای خــاص و
خالکوبی های عجیب و غریب ،بیشتر از
اصول زیربنایی یوگا ،چون یاما و نیاما
و صلح و وحدت با خویشتن و جهان،
اهمیت دارد و هدف ان نه سامادهی و
رسیدن به یگانگی با خود و هستی و
خداوند ،بلکه ایستادن روی دست ها و
انجام حرکات پیچیده و خاص با بدن
اســت که پیش از این عالقه مندان به
دیدن ان ها نه به کالس های یوگا که
به جاهای دیگری می رفتند! البته که
قطعاً تســلط بر بدن ،باال بردن دامنۀ
حرکتی مفاصل ،کار کردن روی بدن
به عنوان ابزاری کــه می تواند کمکی
موثر برای گره های ذهنی ما باشــد و
بازافرینی اش به این خاطر که خود نیز
تحت تاثیر کج بینی ها و ناراستی های
ذهن ،دچار نقصان شــده است ،از عمده
هدف های یوگاست؛ اما قطعاً نمی توان این
بخش از یوگا را بدون درنظر گرفتن ارتباط
معنایی ان با ســایر بخش های یوگا بزرگ
نمود ،ان را به عنــوان ارمان و هدف یوگا
معرفی کرد و کالس های یوگا را به عنوان
محلی برای ایســتادن روی دست ها یا زور
زدن برای چسباندن سرها به زمین نشان
داد .کارل گوستاو یونگ ،روان شناس شهیر
سوئیســی ،در مجموعــ ه مقاالتی در باب
یوگا ،می گوید« :اگر فعالیت فرد (تمرینات
یوگا) هم زمان واقعه ای کیهانی نیز باشد،
بهره مندی جسم (طریق خاص عمل عناصر
عصبی) بــا بهره مندی روح (تصور و معنی
کلی) پیوند می خورد و از این اتحاد کلیت
زنده ای زاده می شــود که هیچ فنی هرگز
قادر به تولید چنان کلیتی نیست)1( ».
در اینجا به نظر خود عمومیت نمی بخشم
و قطعاً موارد اســتثنا نیز بسیار است ،اما
«یوگای اینســتاگرامی» که شــاید بشود
گفت بیشــتر از هر چیز ،محصول رویکرد
غربی به یوگاست در بسیاری از موارد یوگا
را در تضاد با اصول و مضمامین غیررقابتی
و غیرنمایشی اش قرار می دهد .یوگایی که
دامنۀ کاربرد ان به اندازۀ تمام افراد بشــر،
با هر میزان توان و محدودیتی است و هر
کس با هر ســطح و فیزیکی قادر به بهره
بــردن از ان و انجــام دادن ان اســت ،به
حرکاتی دست نیافتنی و دور از نظر تبدیل
شده است که هر کسی نمی تواند تصوری از
انجام ان داشته باشد و این گونه گوهر ساده
و در دسترس ان به مرور از ما دور می شود.
یونگ در جــای دیگری از مقاالت خود
یاداور می شود که کاربندی یوگا بی معانی
و اندیشه های ان تصورناپذیر و بی ثمر است.
معانی و اندیشــه هایی که قطعاً برای ذهن
غیر هندی دیر اشــنا است و برای همین
است که نزد هندیان یوگا امیزش جسم و
ذهن را در حد کمال ،به گونه ای که سخت
نادر است ،تحقق می بخشد )2( .و در ادامه،
در مورد دوپارگی و انشقاق ذهن غربی ،که
شــاید برای فهم کلی یوگا اماده نیست و
می تواند امکان تحقق درست یوگا را ناممکن
کند ،اذعان می دارد که هندی نمی تواند نه
جسم را به فراموشی بســپارد و نه روح را
ولــی غربی همواره یکی را از یاد می برد .از
این رو یا به یوگا شمایلی مذهبی می بخشد
و یا ان را در شکل و قالب ورزش هایی مثل
فیتنس و ژیمناستیک و غیره برای خودش
محدود و قابل درک می کند .دو نگاهی که
در صفحات اینستاگرام کم نیست.
تشریح سیاست های ریاست جدید انجمن یوگا
اقای دکتر نادر شــکری که در مرداد ماه ســال جاری از ســوی
فدراســیون ورزش های همگانی به ســمت ریاست انجمن یوگا
منسوب گردیده ،طی نشستی با جمعی از دست اندرکاران ،پیش
کســوتان و مربیان یوگا به برنامه های این انجمن اشاره و ارتقای
جایگاه ورزش یوگا را در کشور از اولویت های کاری خود دانست.
دانســتن ایــن نکته ضروری ســت که
محصول یوگا بیشتر از هر چیز یک کیفیت
وجودی است که در هیچ عکس و ویدیویی
قابل نمایش نیســت و راه های ارتقاء این
کیفیت هیچ ارتباطی بــه اینکه ما چقدر
می توانیم روی دســت های مان بایستیم یا
پاهای مــان را از هم باز کنیــم ندارد .یوگا
صلح با خویشــتن و پذیــرش بی چون و
چرای طبیعت و واقعیت هســتی است و
باال بردن جوهرۀ انســانی مان از دل تمام
گره های جسمی و ذهنی که نمی گذارند ما
موجودات بالغ و متعادلی شویم .دستاورد
بزرگ یوگا بال هایی برای پرواز روح اســت
کــه از هماهنگی ویژۀ جســم و ذهن مان
می روینــد .در ایین یوگا ،بدن ،وســیله و
ابزار نمایش نیست ،بلکه عضوی از گسترۀ
شکوهمند کیهان است که باید راه خود را
برای اتصال به ان بجوید و بیابد.
منابع:
( )1مجموعه مقاالت یوگا ،کارل گوستاو یونگ ،ترجمۀ
جالل ستاری ،نشر میترا ،تهران ،ص .58
( )2همان ،ص .59
برگــزاری دوره هــای مربیگری درجه 2و 3با شــیوه ای جدید،
برگزاری مسابقات یوگا ،اعزام تیم ملی جهت شرکت در مسابقات
جهانی نیز از دیگر برنامه های این انجمن خواهد بود.
دکتر نادر شکری دارای مدرک دکتری حقوق بوده و مدت 27سال
ســابقه مدیریت در بخش های مختلف ورزش کشور را در کارنامه
خود عهده دار است.دانش یوگا مرداد و شهریور |1398شماره 130و 47 131
از پاشوپاتینات تا گنگ
سید عبدالحمید موحدی نائینی
به دنبال ســفرهایی که هر از گاه دانش یوگا برگزار می کند نیمه
دوم خرداد ماه سال 98فرصتی دست داد تا با جمعی از اهالی یوگا
سفری به نپال داشته باشیم .همان گونه که خوانندگان محترم مطلع
هســتند ،تقریباً هر سال گزارش یک سفر به کشور نپال که توسط
دانــش یوگا با حضور جمعی از مربیان و عالقه مندان به یوگا برگزار
گردیده در مجله چاپ می شود.
بــا توجه به افزایش قیمت دالر و هزینۀ بلیط هواپیما ،از ســال
گذشته تاکنون سفرهای مرتبط با یوگا به کشورهایی همچون هند
و نپال نسبت به سال های قبل افزایش قیمت داشته و همین عاملی
است برای کاهش متقاضیان سفر به این کشورها ،ولی با این اوصاف
17خرداد ماه متقاضیان دیدار از نپال که از مدت ها قبل امور مرتبط
به مسافرت انان برنامه ریزی شده بود در ساعت یازده و نیم شب در
فرودگاه امام خمینی به هم ملحق شدند تا سفر یک هفته ای را به
کشور نپال اغاز کنند.
شاید شما عزیزان شرح کامل سفرهای گذشتۀ گروه های یوگا به
این کشور واقع شده بین هند و چین را در مجلۀ دانش یوگا مطالعه
کرده باشید و در جریان حال و هوای این کشور قرار گرفته باشید،
در عین حال برای دوســتانی هم که تازه با مجلۀ دانش یوگا اشنا
شده اند به ذکر این مطلب بسنده می کنیم که موسسۀ دانش یوگا هر
از چندگاه ســفرهایی را تدارک می بیند که به نحوی با یوگا مرتبط
اســت و شــرکت کنندگان در ان ها ضمن انجام تمرینات یوگا ،به
طبیعت گردی می پردازند و از نقاط و جاذبه های مرتبط با یوگا دیدار
می کنند و با رژیم غذایی که یوگا به ان تاکید دارد اشــنا می شوند
و در نهایت به افزایش دانش و تجربه های خود در خصوص راه های
رسیدن به سالمت جسم و ذهن و راه های کسب ارامش می پردازند.
48
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
سفر خردادماه سال جاری نیز از جمله همان سفرهایی بود که برای
جمعی از خوانندگان مجلۀ دانش یوگا که قب ً
ال شــرح سفرنامه های
قبلی دیدار ازکشور نپال را مطالعه کرده بودند و همچنین برخی از
مربیان یوگا که مشتاق دیدار از ان بودند برنامه ریزی شد .دیدار از
کشوری که بلندترین قله های جهان در ان واقع شده است و حدود
30میلیون نفر جمعیت دارد که اکثر انان هندو و بخشــی بودایی
و اقلیتی مسیحی و مسلمان هستند و دارای جاذبه هایی منحصر به
فرد است.
همان طور که شاید اطالع داشته باشید نپال به خاطر قله های سر
به فلک کشیدۀ سلسله جبال هیمالیا و قلۀ اورست از شهرت جهانی
برخوردار اســت .کشوری که صدها نفر از نقاط دور و نزدیک جهان
در نوبت اند تا با پرداخت ده هزار دالر و صرف وقت حداقل ســه ماه
مجوز رفتن به قلۀ اورست را بگیرند و با مشقت فراوان به ان صعود
کننــد .نپال به دارا بودن 8قلۀ باالی 8000متر جهان هم معروف
اســت و در طول سال هزاران نفر جان خود را به خطر می اندازند تا
برای صعود به ان ها به این کشور بیایند و همین اردیبهشت ماه 97
بود که 20نفر در حین فتح این قله ها جان خود را از دست دادند.
نپال با وجود دارا بودن طبیعتی بی نظیر ،کشور تقریباً فقیری است
که منابع خاصی ندارد و اکثرا ً در امد ان از جذب توریست ،صادرات
چای ،البسه و صنایع دستی حاصل می شود .این کشور از صدها سال
پیش حکومت سلطنتی داشته و تخت و تاج از پدر به پسر منتقل
می گردیده است و همین امر باعث شده که رقابتی در کار نباشد و
پیشرفتی سیاســی ،اقتصادی ،اجتماعی در ان حاصل نشده باشد.
اخرین پادشــاه نپال بسیار بدشانس بود .او در سال 2001میالدی
مراسمی را در کاخ سلطنتی با حضور اکثر درباریان و اقوام و اشنایان
نمایی از پاشوپاتینات در کنار رود بگمتی واقع در کاتماندو
برگزار کرده بود که ناگهان پسر بزرگش ،دیپندرا ،که ولیعهد بود،
در ســالنی را که در ان مراســم درحال برگزاری بود باز کرد و با
شلیک مسلسل مهمانان و از جمله پدر و مادر و خواهر و برادر خود
و یازده نفر از اعضای خانواده سلطنتی را به خاک و خون کشید و
سپس خودش را هم کشت .حادثۀ تاسف باری که بعدا ً گفته شد به
واسطۀ ممانعت شاه و ملکه با ازدواج دیپندرا با دختر دلخواهش ،که
هم طبقۀ خاندان سلطنتی نبوده ،اتفاق افتاده است .البته پس از این
واقعه برادر شاه برای مدت شش سال بر تخت سلطنت تکیه زد و
در سال 2008میالدی پس از چندسال جنگ داخلی و اعتراضات
مردم و تالش های گروه های مائوئیست سلسلۀ پادشاهی فروریخت
و این کشــور به عنــوان جمهوری دمکراتیــک چندحزبی فدرال
شناخته شد.
کشــور نپال به چیزهای بســیاری معروف است ،از جملۀ ان ها
قصرها و معابد قدیمی اســت .از بین معابد قدیمی معبدی است
به نام پاشوپاتینات 1که مرتبط با پیروان ایین هندوست و در قرن
پنجم میالدی ساخته شده است .سقف این معبد طالکاری شده و
معابد دیگری این معبد را احاطه کرده اند .در میان این معابد ،معبد
گوهشواری 2واقع شده که به همسر شیوا تعلق دارد و تنها هندوها
اجــازۀ ورود به دروازه های معبد را دارنــد و افراد خارجی را به ان
راه نمی دهند ،اما ورود به دیگر معابد برای عموم ازاد اســت .معبد
پاشوپاتینات در کنار رودخانه بگمتی 3در درۀ کاتماندو 4واقع شده
است .رود بگمتی صدها کیلومتر پایین تر به رود گنگ می پیوندد
و از تقدسی خاص برخوردار است و به همین خاطر گاهاً بعضی ها
برای زیارت مســیر پاشــوپاتینات تا گنگ را طی روزهای متوالی
طی می کنند.
شــیوا از جمله سه الهۀ مهم ایین هندو است که خدای اسمان
و زمین و نابودکنندۀ اهریمنان ،بخشایندۀ گناهان و روزی دهندۀ
انسان هاســت و معبد پاشــوپاتینات جزء یکی از چهار مکان مهم
مذهبی متعلق به پیروان شیوا در اسیا محسوب می شود و به همین
جهت توریست های بسیاری برای دیدن ان به این مجموعه امد و
شد می کنند.
مسئله ای که در مورد معبد پاشوپاتینات انسان را ازار می دهد،
سوزاندن مردگان در مجاورت این معبد در کنار رود بگمتی است
که بسیار چندش اور اســت .گروه ایرانی شاهد این صحنه بود که
چندین مرده را که روی انان را با پارچه نارنجی رنگ پوشانده بودند
در حالی که چند نفر زیر اجساد را گرفته بودند به کنار رود جایی که
از ســکوهای پلکانی درست شده بود اوردند .کاری که با هر جسد
کردند این بود که ابتدا پارچه را از روی سر جسد کنار زدند ،مقداری
از اب رودخانــه که گفتیم هندوها ان را مقدس می دانند روی ان
ریختند ،دوباره پارچه را روی ســرش انداختند و ان را بلند کردند
و کمی ان طرف تر ،جایی که تلی چوب از قبل اماده شده بود ،قرار
دادند و پســر بزرگ فرد مرده اولین اتش کبریت را به چوب هایی
که جسد در میان ان ها قرار داشت زد و به تدریج چوب ها در اتش
شروع به زبانه کشیدن کردند و جسد هم البه الی چوب ها شروع به
سوختن کرد .هر روز و به طور هم زمان چندین جسد در این مکان
سوزانده می شود و همین باعث می شود بوی سوختن جسد دائماً
در فضای اطراف معبد پاشوپاتینات بینی افراد ،به خصوص خارجی ها
راکه به چنین چیزهایی عادت ندارند ،ازار دهد.
اشــنایی با چنین فرهنگــی که اعتقادات خاصــی دارند برای
گــروه ایرانی حاضر در کنار رودخانه بگمتی بســیار عجیب بود و
نتیجۀ حاصل از تماشــای سوزاندن اجســاد در کنار معبد طالیی
پاشوپاتینات ،ریختن خاکســتر ان ها در رودخانۀ بگمتی در کنار
معبــد ،لجن زار بودن این رودخانه که معلوم بود از ابتدای مســیر
همه جور زباله و فاضالبی به داخل ان ریخته می شود از یک سو و
تماشای شستشوی لباس در این رودخانه توسط زنان ساری پوش
نپالی درست در پایین دســت معبد از سوی دیگر ،اخمی بود که
به خوبی برچهرۀ گروه ایرانی هویدا بود و این پرسش را در ذهن شان
تداعی می کرد که چگونه ممکن اســت چنین صحنه هایی که با
بهداشــت و سالمتی انسان ها سر و کار دارد هنوز در گوشه و کنار
جهان وجود داشته باشد؟
دیــدار از ناگارکوت ،5منطقه ای کوهســتانی در نزدیکی شــهر
کاتماندوا ،که در بعضی صبح های زود و زمانی که هوا ابری و بارانی
نباشــد می توان به وضوح طلوع افتاب را بر فراز قلۀ اورست تماشا
کرد ،از جمله خاطرات فراموش نشــدنی این ســفر است .از دیگر
جاذبه های کشور نپال طبیعت بسیار زیبای شهر پکارا 6است .پکارا
نمایی ازقله اورست واقع در منطقه ساگارماتای بین نپال و تبت
دانش یوگا مرداد و شهریور |1398شماره 130و 131
49
مکان مقدس لمبینی
که در دامنۀ کوه پربرف اناپورنا 7با ارتفاع 8091متر واقع شــده با
داشتن دریاچۀ بزرگ و زیبای فیوا 8درست در وسط کوه های مرتفع
و پوشیده از جنگل های سرسبز طبیعت بی نظیری را به وجود اورده
اســت .هرکس صحنۀ کوه های سر به فلک کشیدۀ هیمالیا با قلل
پربرف را به همراه دریاچۀ نیلگون فیوا که با جنگل های انبوه احاطه
شده در کنار هم می بیند ،صحنه ای بهشت گونه را متصور می شود که
هیچ گاه دلش نمی اید این شهر را ترک کند.
در جنوب نپال جنگل های بکر حفاظت شــده ای هم وجود دارد
با حیوانات وحشی همچون ببر و پلنگ و فیل و خرس و کرگدن و
کوروکودیل .سوار شدن بر قایق هایی به نام کنوی و حرکت کردن در
رودخانه ای که از وسط جنگل ها می گذرد و دیدن انواع این حیوانات
از نزدیک و همچنین ســوار شدن بر روی فیل و تماشای حیوانات
وحشی البه الی درختان سر به فلک کشیده که بعضاً مانع رسیدن
نور خورشید به زمین می شود از دیگر جاذبه های این کشور است.
لومبینی 9از دیگر دیدنی های نپال است که توریست های زیادی
برای دیدنش به این کشــور امد و شــد می کنند .بر اساس اعتقاد
بودائیان ،بودا در این شــهر متولد شده است .به همین خاطر معابد
بودایی ،رسم و رسومات مرتبط به این ائین ،امد و رفت مانک های
بودایی با سرهای تراشیده و رداهای نارنجی رنگ را در این شهر به
وفور می توان تماشا کرد.
نپال باز هم به چیزهای دیگری مشهور است ،به قصرها و معابد
چندصدســاله ،قصرهای قدیمی که در کنار معابد واقع شده یا به
عبارت دیگر پادشاهانی که در کنار قصر خود اقدام به ساخت معابد
می کردند و در ان ها مجسمه های کنده کاری بر روی چوب و سنگ
که امروزه از جمله شاهکارهای هنری بر جا مانده از ان زمان است
را بنا می کردند و بخش هایی از ان ها در منطقۀ پاتان ،10بهاکتاپور،11
بودانات ،12معبد سوایام بونات 13تا به امروز باقی مانده است.
الزم به ذکر است بخش های وسیعی از بناها و اثار تاریخی شهر
کاتماندو در اثر وقوع زلزلۀ ســال 2015از بین رفت و امروزه کشور
چین در حال بازسازی این بناهاست .بناهای تاریخی ،قصرها ،معابد
و اثار به جا مانده از صدها ســال پیش تاکنون مکان هایی است که
ایرانیان از ان ها بازدید به عمــل می اورند .منطقۀ تمیل 14واقع در
قلب شهر کاتماندو هم از جمله مناطق توریستی با صدها فروشگاه
صنایع دستی از جمله مغازه های خنجر و شمشیرفروشی است که
حمل ان ها از سنت های مردان نپالی است .همچنین فروشگاه های
عرضۀ چای -که در نپال به وفور کاشت می شود -و نیز برخی برندها
و فروشگاه های اسم و رســم دار و باالخره صدها رستوران لوکس و
سنتی را می توان در این منطقه تماشا کرد.
50
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
نپال به یک چیز دیگر هم معروف اســت و ان کوماری 15است.
کوماری دختربچۀ شش ســاله ای اســت که طی مراسمی با حضور
تعداد زیادی از روحانیــون معبد و از بین صدها دختربچه انتخاب
می شود و ســپس در معبد از او نگهداری می کنند .این دختربچه
ان چنان از احترام مردم برخوردار می گردد که در حد شــخصیتی
مقدس و هم پای یک الهه مورد پرستش قرار می گیرد .کوماری هر
سال دو تا سه بار طی تشریفاتی در حالی که سوار بر فیل می شود،
از یک معبد به معبد دیگر حمل می شــود و این در حالی است که
هزاران نفر در مسیر دو معبد قرار می گیرند تا هم او را ببینند و هم
از نزدیک پرستشش کنند .مردمانی که چنین اعتقاداتی دارند ،نذر
و نیاز فراوانی می کنند و این دختربچه که به تدریج بزرگ می شود از
مال و منال فراوانی برخوردار می گردد .این جایگاه و احترام و مال و
منال و مقام تا سنین بلوغ و تا 15-14سالگی ادامه دارد و به محض
انکــه اولین عادت ماهانۀ این دختر نوجــوان اتفاق بیفتد از معبد
اخراج می شود.
بــا کمک هایی که مردم و معبد طی ســال ها به این دختربچه و
خانواده اش می کنند ،وضع مالی کوماری خیلی خوب می شود ،ولی
این دختر نوجوان تا اخر عمر از یک مسئله رنج می برد و ان هم این
اســت که او حق ازدواج کردن با هیچ پسری را ندارد ،چون با انکه
از معبد بیرون می رود ،ولی به لحاظ اینکه کماکان سال ها در قالب
یک الهه انجام وظیفه کرده و موجودی مقدس به شــمار می رفته،
هیچ پســر یا به عبارت دیگر هیچ جنس مذکــری حق ندارد با او
ازدواج کند.
کوماری عصر حاضر نپال
نپال جاذبه های فراوانی دارد .طبیعت بی نظیر و منحصر به فرد،
قله های بلند و پر برف ،وجود اثار تاریخی همچون قصرها و معابد
و موزه ها ،مناطق حفاظت شــده و حیات وحش ،جنگل های بکر و
مخوف و باالخره رسم و رسوم و اعتقادات خاص و جشن ها و مراسم
در نوع خود بی نظیر ،همه و همه دســت به دست هم می دهند تا
اشتیاق سفری به یاد ماندنی را رقم بزنند و بر همین اساس است که
می توان ادعا کرد نپال کشوری است که حداقل یک بار در عمر باید
به ان سفر کرد و از نزدیک زیبایی هایش را دید و شگفتی هایش را
تماشا کرد و یاد و خاطره اش را به ذهن سپرد.
11-Bhaktapour
12-Budhanath
13-Swayambhumath
14-Tamil
15-Kumari
6-Pokhara
7-Anapourna
8-Phewa
9-Lombini
10-Patan
1-Pashupatinat
2-Guheshwari
3-Bagmati
4-Kathmandu
5-Nagarkot
ادامه از صفحه 17
چه ادم عجیبی! نفس من او را دوست نداشت .من می خواستم
کسی را ببینم شبیه کسانی که در عکس ها هستند .من مودبانه سر
فرود اوردم و گفتم« :چه عالی سوامی جی!» اما درواقع ناامید شده
بودم .وقتی او را بعدا ً دوباره مالقات کردم او پر از پرانا بود؛ طوری که
به نظر می رسید باالی سطح زمین شناور است .چشم هایش درشت
و درخشان به نظر می رسید .سرحال به نظر می رسید ،خوش لباس
بود و لنگش سوراخ نبود .ظاهری بسیار عالی داشت .این بار به سوی
او رفتم و گفتم« :می توانم شاگرد شما شوم؟» می بینید نفس چگونه
قضاوت می کند!
همان گونه که دیگران را قضاوت می کنیم ،ما هم توسط دیگران
قضاوت می شــویم .در هر شرایطی که هســتید ،نترسید از اینکه
خودتان باشید .اگر صادق و بی ریا هستید تظاهر به چیزی نکنید،
مردم در طول زمان خواهند فهمید شــما که هستید .سوامی جی
در زمانی که ســخنرانی می کرد و در زمانی که با شــما خصوصی
صحبت می کرد یکسان بود .هیچ تفاوتی نداشت .هیچ وقت نمایش
نمی داد .او این را یاد گرفته بود .ســوامی جی می دانســت انچه در
مراکز شیواناندا یا اشرام ها انجام می دهیم چیزهایی نیستند که برای
ان ها اموزش دیده باشیم .ما اشپزی می کنیم ،حسابداری می کنیم،
تبلیغات می کنیم ،سخنرانی می کنیم ،تدریس می کنیم ،خدمتکاری
می کنیم ،دستشویی ها را می شوییم .ما اغلب باید کارهایی را انجام
می دادیم که در ان ها خوب نبودیم .مانند اشپزی برای صدها نفر
ادم .تصور کنید که شــما برای یک خانوادۀ چهارنفره غذا درست
می کنید و همه می گویند اشپزی شما عالی است .ناگهان استاد به
شــما می گوید« :لطفا برو به اشپزخانه و برای صد نفر غذا درست
کن ».چه احساســی می کنید؟ احســاس ترس .و وقتی که شروع
می کنید ،قابلمــه را می گذارید و ســبزی ها را می اورید ،یک نفر
می اید و می گوید« :می توانم به شما کمک کنم؟» سپس نفر بعدی
می اید و ناگهان موزیک پخش می شــود .همه در حال خرد کردن
سبزیجات هستند .چیزی می سوزد و شــما دوباره اغاز می کنید.
این طور همه چیز اتفاق می افتد .شما به زودی باتجربه می شوید و
اشپزی برای صد نفر اسان می شود.
ولی ما نمی خواهیم ان را انجام دهیم چون نفس وقتی با شکست
مواجه می شود احساس خوبی نمی کند .ما نگرانیم که اگر بهترین
نباشــیم دیگران ما را دوست نداشته باشند .این درست نیست .ما
عشق بیشتری از مردم می گیریم اگر موقعیت هایی را که در ان نیاز
به کمک داریم بپذیریم .ســپس مردم می خواهند که ما را کمک
کنند .اگر ما همیشه و همیشه خودکفا باشیم هیچ کس نمی خواهد
به ما کمک کند .وقتی کسی می خواهد از خیابان عبور کند و نیاز
به کمک دارد قلب شــما باز می شود .شــما به سمت ان شخص
می روید و می گویید« :می توانم به شــما کمک کنم؟» ان شخص
عشق را از شما می گیرد و شما عشق را از ان فرد دریافت می کنید.
ولی کسی که به طور معمولی از خیابان عبور می کند شما اص ً
ال به
او نگاه نمی کنید .اگر شما سعی کنید کاری انجام دهید که هرگز
قادر بــه انجام ان نبوده اید ،اگر به خودتان اجازه دهید که عاجز و
نیازمند کمک باشید ،مرزهای نفس ناپدید می شود و مردم به کمک
شما می ایند.
1-Swami Durgananda
مراسم تحلیف برای انزوای خودخواسته از مادیات دنیوی و تعقیب معنویات 2-Sannyas
چکیده ای از یک سخنرانی در مرکز یوگای شیواناندا /لندن2018 ،
دانش یوگا مرداد و شهریور |1398شماره 130و 131
51
کریا یوگا یکی از مهم ترین و قابل اســتفاده ترین تمرینات یوگا
است .بنابراین وقتی از کریا یوگا 1صحبت می کنیم باید درباره جسم،
ذهن و روح به منزله روند پیوسته تعالی و حرکت نیز صحبت کنیم.
این کالبد جسمی تجلی اگاهی اســت .این کالبد متفاوت از روح
نیست ،بلکه حالتی از روح است.
درون این کالبد جسمی مسیرهای انرژی یا شاکتی 2جریان دارند.
در سطح مادی ،شاکتی به صورت پرانا و ذهن شناخته می شود .ذهن
یک شکل انرژی و پرانا شکل دیگر است .این انرژی های دوگانه در
هاتایوگا به ایدا و پینگاال شناخته می شوند .ایدا و پینگاال نمایان گر
انرژی های ذهنی و پرانیک اند که سراسر این بدن را فرا گرفته اند .با
این انرژی هاست که ما فکر و حرکت می کنیم.
انــرژی ایدا و پینــگاال در دو نادی یا مجرا درون ســازه نخاع
جریــان دارند .این دو نادی از قاعــده نخاع در نقطه ای معروف به
موالدهارا چاکرا سرچشــمه می گیرند و در اجنــا چاکرا در مِداال
ابالنگایتا 3خاتمه می یابند .این دو نادی از نظر ساختار صرفاً روحی
نیستند ،بلکه جسمی نیز هستند .به همین شکل انرژی ذهنی فقط
روان شــناختی نیست ،بلکه فیزیولوژیکی نیز هست .بدین ترتیب،
انرژی پرانیک نه تنها انرژی مادی ،بلکه انرژی برتر نیز هست.
به غیر از انرژی پرانیک و ذهنی انرژی سومی در بدن انسان وجود
دارد که از میان سوشــومنا نادی 4در نخاع به مراکز باالتر هدایت
می شــود .درحالی که انرژی های پرانیــک و ذهنی فیزیولوژیک،
روان شــناختی و زیست شــناختی اند ،این انرژی سوم ،یک انرژی
خاص اســت .وقتی پراناها غالب باشند ما از نظر جسمی فعالیم و
وقتی ذهن غالب باشــد از نظر ذهنی فعالیم .بااین همه ،وقتی این
انرژی خاص از سوشومنا به مراکز باالتر هدایت شود ،از نظر ذهنی،
جسمی و روحی فعال می شویم.
بنابراین هدف کریایوگا دوگانه اســت :الف -بیداری این نیروی
خاص با نام کندالینی و ب -بیداری سوشومنا یا باز شدن مسیر انرژی
خاص .بیداری سوشومنا بســیار ضروری است؛ زیرا اگر سوشومنا
بیدار نشود این انرژی خاص ممکن است از مسیر اشتباهی هدایت
شود .پس صرفاً بیداری کندالینی نیست که مهم است ،بلکه بیداری
مسیری که این انرژی باید از ان هدایت شود اهمیت بیشتری دارد.
ممکن است بتوانید انرژی موالدهارا چاکرا را با تمرین های مختلف
یوگا بیدار کنید ،اما اگر هم زمان سوشــومنا بیدار نشود این انرژی
می تواند به ایدا و پینگاال نیز منحرف یا اشــتباهی راهنمایی شود.
وقتی چنین اتفاقی بیفتد تمرین کننده تا زمانی که انرژی به درستی
هدایت شود مشکالت بســیاری دارد؛ بنابراین ،در انجام کریایوگا
خیلی مراقب این روند بیداری دوگانه هستیم.
کریایوگا
*
سوامی ساتیاناندا ساراسواتی
برگردان :لعیا نبی فر
52
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
دوستی با ذهن
یکی از دالیل بسیاری از مشکالت ذهنی در شرق و غرب روشی
اســت که مردم ســعی می کنند ذهن را مهار کنند .تمرین های
کریایوگا به گونه ای طرح می شــوند که مجبور نباشیم با ذات ذهن
روبه رو شــویم .تسلط بر ذهن روندی عقالنی است و برخالف خو ِد
اصل تعالی معنوی است؛ بنابراین ،کل گستره و زمینه کریایوگا با ان
مکاتب فکری که بر مهار ذهن تاکید می کنند تفاوت دارد.
بگذاریــد درباره ذهن صحبت کنیم .فکر ذهن نیســت؛ غلیان
عاطفی ذهن نیســت .ان افرادی که می کوشند ذهن را مهار کنند
نمی دانند دقیقاً ذهن چیســت .ذهن مانند کوه یخ اســت؛ ذره
کوچکی دیده می شــود و مقدار زیادی دیده نمی شود .بسیاری
ید انند چه افکار و احساساتی دارند؛ ان ها کام ً
ال از وضع
افراد نم
ذهنی شان نااگاه اند.
ذهن ابزار بسیار قدرتمندی است و شما باید بسیار مراقب رفتار
با ان باشید .اگر به ذهن ظلم کنید ،اگر با ذهن بجنگید ضعیف
می شود .بیشتر شما ذهن را میمون ،دیو و هیوال می دانید و وقتی
مراقبه می کنید با خود می جنگید ،از خود متنفرید .این را درک
نمی کنید و بنابرایــن ان نوع مراقبه ای که انجام داده اید به روند
منفی گرایی و خودهیپنوتیزم منجر می شود.
مراقبه باید با ذهن و برای ذهن انجام شود؛ الزم نیست همه چیز
را درباره خود فراموش کنید .ما درباره فرونشــانی ذهن صحبت
نمی کنیم؛ از گسترش ذهن حرف می زنیم .ان پهنه از ذهن که
تاکنون بسط یافته است باید بیشتر توسعه یابد .ما اگاهی بیرونی،
جسمانی و ذهنی را پرورانده ایم .شکل را تشخیص می دهیم ،صدا
را می شنویم ،تماس را حس می کنیم این حوزه ذهن است تاکنون.
حاال باید حوزه درونی ،امکانات ذهن در درون را توســعه دهیم.
وقتی اگاهیم و می توانیم امکان ذهن را در درون گسترش دهیم
باید بتوانیم اگاهی بیرونی را هم زمان حفظ کنیم .این چیزی شبیه
زمان داخل اتاق و خارج
ایســتادن در درگاه و توانایی دیدن هم ِ
ان است.
بنابراین در تمرین کریایوگا اولین و مهم ترین چیز مهار ذهن
نیست؛ زیرا این اص ً
ال ضرورت ندارد .اگاهی معنوی ،صرف نظر از
اینکه ذهن در چه وضعیتی است ،می تواند در انسان ظاهر شود.
روشنگری معنوی وضعیتی از ذهن نیست ،بلکه متفاوت از ذهن
اســت .با جنگیدن با ذهن وقت تان را هدر داده اید ،شما ذهن را
نمی شناسید .اگر تمامیت و همگونی ذهن را بشناسید از خطایی
که مرتکب می شوید شگفت زده خواهید شد .عمق ،بی کرانگی و
قدرت ذهن ان قدر زیاد است که حتی نمی توانید فکرش را بکنید؛
بنابراین ،در کریایوگا نگرشی مطلقاً دوستانه نسبت به ذهن باید
حفظ شــود .تعالی بدون کمک ذهن امکان پذیر است ،اما بهتر
است با ذهن تعالی یافت.
تمرین ها
عامل مهم دیگری برای در نظر گرفتن این است که بسیاری از
افکاری که می کوشید در زندگی معنوی تان مهار کنید ثمره های
زیست شــناختنی اند .این افکار الزم نیست با روند ضدفکرکردن
مهار شــوند .اگر بتوانید ترشــحات هورمونــی و نادی هایتان را
به درســتی متعادل کنید نودوپنج درصد جریان فکری که با ان
در حال جنگ اید به صورت سحرامیزی برطرف خواهد شد .وقتی
میان سامانه های پرانیک و ذهنی نامتعادلی باشد ،ذهن مضطرب
است ،وقتی ذهن مضطرب باشد با خود می جنگید.
در کریایوگا ما از مودرا ،باندا و پرانایاما استفاده می کنیم .برای
مثال یکی از تمرین های مهم در کریایوگا کِچاری مودرا 5اســت.
این تمرین کمک می کند از نوعی ترشــح یا شــهد در بدن که
نگرشــی معنوی ایجاد می کند بهره بگیریم .این شهد در مسیر
جمجمه ای جریان می یابد و باید ره جو در تمرین کِچاری مودرا
ان را بچشد .ممکن است هر روز ان را نچشید ،اما گاهی ممکن
است مزه ان را بچشید .وقتی این اتفاق بیفتد دیگر ذهنی ندارید.
افکار می پرند و خودبه خود ارامش می اید.
وقتی کریایــوگا تمرین می کنید تمام کالبد جســمی فوری
مهار می شود .بعد از ان بدون تالش برای از میان بردن تمایالت
خوداگاه ذهن ،مهار ذهنی خودش می اید .حتی وقتی اگاهی تان
بیرونی اســت می توان انتظار اگاهی برتر داشت .اگاهی همگون
اســتعدادی پنهان در هر کسی است اما برای داشتن ان تجربه،
باید ظرفیت های ذهن و اگاهی را گسترده تر کنیم.
تجربه کامل
در تمام تمرین های کریا از شما خواسته می شود نگران رفتار
ذهن نباشید .تاکیدی بر ثبات و ارامش نیست؛ زیرا تمرین ها ذاتاً
پویا هســتند نه بی تحرک .مثل انچه در نظام های دیگر مراقبه
دارید بی تحرکــی وجود ندارد .ذهن و اگاهــی باید فعال بماند
نه غیرفعال .این تفاوت میان هیپنوتیزم و تجربه یوگایی اســت.
وقتی اجزای جسم و ذهن به سمت بی فعالیتی هدایت شوند شما
به سوی حالت هیپنوتیزم می روید.
با تمرین های کریایوگا ،ذهن را بی اثر نمی کنید ،بلکه ذهن و پرانا
و نیز تک تک اندام ها را به فعالیت وامی دارید؛ بنابراین ،همان نوع
ارامشی را که در حالت هیپنوتیزم ایجاد می شود حس نمی کنید.
بیشتر افراد می خواهند فرار کنند و سعی می کنند راحت ترین راه
را بیابند ،اما من این کار را نمی کنم .می دانم که ذهن پردردســر
است ،اما می توانیم پویایی ان را هدایت کنیم.
برای تســلط بر رفتار و تمایالت ذهن نباید تالشــی کرد .در
کریایوگا خواهان وضعیت شونیای 6مطلق نیستید ،بلکه مشتاق
وضعیت وجود مطلق اید .می خواهید از نظر معنوی تکامل یابید
و هم زمان از کل خلقت اگاه باشــید .تجربه های حسی ،ذهنی و
معنوی امیزه ای از یک تجربه اند .امــا وقتی به درون می روید و
تجربه حسی و ذهنی را مسدود می کنید تجربه ای ناکامل است.
پس بیایید تجربه کاملی داشته باشیم نه تجربه ای ناقص .وقتی
برای اسانایی می نشینید ،چشم ها را می بندید ،ذهن تان را خاموش
می کنید و به مراقبه می روید این کار تجربه ای ناقص اســت .اما
وقتی هم زمان از بیرون و درون اگاه باشید تجربه ای تمام و کامل
است .این روشــی برای مردم امروزی است؛ زیرا می خواهید این
زندگی را نیز زندگی کنید ،صرف نظر از اینکه چقدر مشــتاق ان
زندگی هستید .بنابراین این زندگی و ان زندگی ،این خوداگاهی
و ان خوداگاهی ،این اگاهی و ان اگاهی باید با هم بیامیزند.
پس درواقع کریایوگا به شونیا سامادی منجر نمی شود .کریایوگا
به گسترش خوداگاهی و خالصی انرژی منتهی می شود .انرژی
در موالدهارا نهفته است و باید ازاد شود .هدف کریایوگا بیداری
کندالینی اســت و وقتی بیداری کندالینی اتفاق بیفتد تمامیت،
عالی و زیبا می شــود .احساســی تازه ،اگاهی ای تازه و دریافتی
تازه دارید.
1-Kriya Yoga
2-Shakti
قسمتی در ساقه مغز زیر مخ که مسئول عملکردهای خودکار است 3-Medulla oblongata
4-Sushumna nadi
5-Khechari mudra
خال ذهنی ،عدم وجود 6-Shoonya
*Swami Satyananda Saraswati. 2017. YOGA, 6(4): Munger
دانش یوگا مرداد و شهریور |1398شماره 130و 131
53
خالقیت در همدلی
پیام صمدی خادم
در ســال 1930کمتر از یک ســوم جمعیــت کنتاکی قادر به
خواندن بودند .این مساله یک مشکل حاد بود ،به خصوص در دوران
رکود بزرگ؛ اما این مردم با وجود تمام این ســختی ها به این کار
ادامه می دادند .بدون ســواد ،ترقی به یک سطح باالتر غیرممکن
بنظر می رسید .کتابخانه های سیار روی اسب (the Pack Horse
،)Libraryبــرای بهتر کــردن زندگی مردم راه اندازی شــد .این
کتابخانه ها ،مجموعه ای از کتاب ها را در هر شهری می بردند و در
کلیساها با ادارات پست در اختیار مردم قرار می دادند.
سپس برای اینکه مطمئن شوند ،کتاب به دست هر کسی خواهد
رســید ،کتابدارها به تمام تپه ها و دره ها سر می زدند تا کتاب ها را
به دست فقرا برسانند .یکی از کتابدارها می گوید« :هر کودکی که
کتابدارهــا را می دید ،فریاد بر می اورد :یه جلد کتاب برای خوندن
بهم بده ،و این کتاب ها در تمــام زمینه ها بودند ،هر زمینه ای که
کودک قبل از این ان را نخوانده بود».
شکل – 14رساندن کتاب به خانواده های فقیر در روستاها
محلی ها هم با سعی و جدیت شروع به فعالیت نمودند .معلمان
از مدارس شــان مرخصی گرفتند تا به میان مردم بروند و به ان ها
نحوۀ کاشــت و برداشت محصوالت را یاد بدهند و بیاموزند چطور
محصوالت شان را کنسرو کنند .این باغ ها بعدها Relief Gardens
نام گرفتند]14[ .
شــکل – 16نمونــه ای از Reliefe Gardenدر دوران
رکود بزرگ
-9-3موزیسین ها در شیکاگو گروهی جهت اجرای کنسرت های
رایگان ،راه اندازی کردند []15
شکل – 15کتابدارها در دره ها و تپه ها
تا 1936ارسال رایگان کتاب ،به
50هزار خانواده در سرتاسر حوزۀ
فرهنگی اپاالشیا انجام شده بود و
تا سال ،1937ان ها به احداث 155
مدرسۀ عمومی جدید کمک کردند.
-8-3برخــی شــهرها بــه
خانواده های بــی کار ،برای احداث
باغ های شهری ،زمین دادند []13
یکی از چالش های عظیــم در دوران رکود بزرگ ،غرور بود! در
سرتاسر کشور اشــپزخانه هایی بودند که به مردم سوپ می دادند
تا مطمئن شــوند که همه غذای گرم خواهند داشت ،اما بسیاری
از مردم ترجیح می دادند از گرســنگی بمیرند به جای اینکه برای
دریافت غذا صف بکشند و گدایی کنند.
برخی شــهرها برای این معضل راه حلی پیدا کردند .به ویژه در
ایالت ایوا ،به مردان و زنانی که بی کار بودند ،زمینی جهت احداث
باغ و مزرعه ،و دانه جهت کاشــتن داده می شد .و برای اینکه این
موضوع شبیه به صدقه به نظر نرسد ،متصدیان امور به مردم گفتند
این زمین ها تا زمانی که مایل هستند بر روی ان کار کنند ،متعلق
به ان هاست.
در ایالت ایندیانا ،بیش از 20هزار باغ در شــهر َگری ایجاد شد.
شهر سیاتل حدود 180هکتار زمین برای احداث باغ اختصاص داد.
54
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
هرچند در دوران رکود بزرگ مردم به غذا نیاز داشتند ،اما برای
گذران این دوره ،شــادی هم الزم بود .بر همین اساس ،گروهی از
موزیسین ها با مسئوالن شهری شیکاگو به گفتگو نشستند و ان ها
نه تنها با ایدۀ ان ها موافقت کردند ،بلکه حتی یک سِ ن اجرا برایشان
اماده نمودند .از ،1935موزیســین ها به طور مرتب در گرند پارک
شیکاگو برنامه اجرا کردند و هر کسی که دوست داشت می توانست
وارد پارک شود و از برنامۀ ان ها لذت ببرد .نهایتاً این سری برنامه ها
منجر به تشکیل فســتیوال معتبر ملی به نام The Grant Park
Music Festivalشــد .هر چند در حال حاضر این کنســرت ها
رایگان نیستند ،ولی تا امروز ادامه یافته اند.
شکل – 17فستیوال The Grant Park Music
-10-3یــک قبیله از کشــور کامــرون برای نیویــورک اعانه
فرستاد []16
در 1931قبیلۀ Buluدر کشور کامرون از اتفاقات امریکا مطلع
شد .ان ها در مقاله ای خواندند که در کشور امریکا مردم غذای کافی
برای خوردن ندارند .ان ها با اینکه خودشان اهی در بساط نداشتند،
امــا معنی بی غذایی را خوب می فهمیدند ،به همین دلیل دســت
به کار شــده و مبلغ 377دالر جمــع کردند و از مبلغین مذهبی
خواستند تا این پول را به امریکا بفرستند.
درست است که این مبلغ نمی توانست زندگی کسی را عوض کند،
ولی داستان این پول و پخش شدن گزارش این اقدام خیرخواهانه
در روزنامه ها ،باعث شد جرقه ای بر اتش نیکوکاری زده شود.
-4نتیجه گیری
با بررسی این ده داستان می توان به نتایج زیر دست یافت:
-1کمک به هم نوعان در شــرایط سخت ،اگر به صورتی انجام
شــود که کمک گیرنده ،احســاس خجالت نکند و عزت نفس و
کرامتش حفظ شــود ،به شــدت تاثیرگذار و ماندگار خواهد شد.
اینکه از نیازمندان بخواهیم بدون مواجهۀ مستقیم و صرفاً از طریق
نامه (و یا از طریق هر شــیوۀ خالقانۀ دیگری) درخواست شان را به
اطالع ما برسانند ،خواهیم توانســت هم زمان هم غرور دیگران را
حفظ کنیم و هم دست اندرکار کمک باشیم.
-2خالقیت در کمک رسانی خودش به تنهایی می تواند تبدیل
به یک ســرگرمی هیجان انگیز شــود .اینکه فــرد به «چگونگی»
کمک رســانی هم فکر کند و روش های بدیــع و خاصی در پیش
بگیرد ای بسا عملکرد او را ماندگار و خاطره انگیز کند .شاید لذتی
که ان شخص رازالود در براورده کردن درخواست هایی که از طریق
نامه تجربه می کرد ،و یا شــدت ســامت عاطفی صاحب کارخانۀ
ارد از اینکه چگونه صرفاً از طریق بخشی از محصولش خدمتی به
هم نوعانش ارائه می کند ،برای مان قابل درک نباشد .البته نه تا زمانی
که ما نیز خود دست به چنین اقداماتی بزنیم و لذتش را مستقیماً
تجربه کنیم.
-3کمک رســانی صرفاً این نیســت که مستقیماً به کسی پول
بدهیم ،که البته این کار نیز در جای خود ارزشمند است ،ولی تنها
شیوۀ کمک نیست .درواقع اینکه ببینیم با تغییری کوچک از طریق
شغل مان ،از طریق روال زندگی مان و از طریق چیزی که هم اکنون
هستیم چگونه می توانیم به کسی کمک کنیم تا شرایط را راحت تر
ســپری کند ،احتماالً از نظر اجتماعی و روانی ،ســالم ترین کمک
محسوب شود؛ اما این مسئله مستلزم این است که وقتی صحبت
از کمک به میان می اید فقط پولی که ممکن است بدهیم جلوی
چشم مان مجسم نشود ،بلکه انرژی فکری که برای بهتر انجام دادن
این کمک می توانیم در پیش بگیریم ،مهمترین بخش مسئله است.
مثل جایگزینی ماشین حفاری با تعداد بیشتری کارگر ،یا همانند
طراحی مجدد کیسه های ارد برای باال بردن قابلیت استفاده از ان ها
در دوخت لباس .در صورت مقایســه ،شاید این اقدامات اختالف
هزینۀ چندانی برای صاحبان حرفه نداشته باشد ،ولی تاثیری که در
زندگی انسان ها می گذارد شاید واقعاً قابل مالحظه باشد.
-4در مواقع ســختی و بحران مهمترین موضوع این است که
اماده باشیم تا در حد توان مان کاری کنیم ،اما اینکه چقدر و چگونه
کمــک می کنیم موضوعی ثانوی ســت .در این مواقع نفس کمک
کردن ،حتی با مبالغ ناچیز مهمترین موضوعی اســت که باید در
نظر گرفته شود .ای بسا کمک ناچیز ما ،فرهنگ کمک و یاری دادن
بــه نیازمندان را پررونق کند و باعث شــود جنبش هایی عظیم بر
کمک های ناچیز ما پی ریزی شوند.
[14] "4. Depression Relief Gardens: 1929-1939," Sprouts in the Sidewalk, [Online].
Available: https://sidewalksprouts.wordpress.com/history/relief-garden/.
[15] "Music Festivals," neiu, [Online]. Available: http://homepages.neiu.edu/~ashittu/
CS300Project2/musicfestivals.html.
[16] S. Wiegand, Lessons from the Great Depression For Dummies, For Dummies,
2009.
تصاویری از روز جهانی یوگا در شهرستان ها
کمیته یوگا بندرعباس
باشگاه اکادمی و واهانا یوگا تبریز
دانش یوگا مرداد و شهریور |1398شماره 130و 131
55
یک وعده غذای گیاهی
تهیه و تنظیم :شیمال خان
کوکوسبزی محصور در نان باگت
مواد الزم :ســبزی کوکوی خرد شــده نیم کیلو (تره ،جعفری،
گشنیز ،شوید و سیر)
3و 1/2قاشق غذاخوری
اردگندم
1قاشق چای خوری
زردچوبه
1قاشق چای خوری
بیکینگ پودر
به مقدار الزم
نمک و روغن
1عدد
نان باگت
طرز تهیه :ســبزی کوکو را در یک کاســه ریخته و با اردگندم
مخلوط کنید .ســپس نمک و زردچوبــه و بیکینگ پودر را به ان
اضافه نمایید و هم بزنید .نان باگت را به صورت حلقه ای برش دهید
و خمیــر داخل ان ها را خارج کنید .روغن را در ماهی تابه بریزید و
نان های باگت را که به صورت حلقه های خالی نان دراورده اید داخل
ماهی تابه بچینید .پس از انکه روغن داغ شد با قاشق مایۀ کوکو را
داخل حلقه های باگت بریزید تا پر شوند و روی ان ها را با ته قاشق
صاف کنید .پس از انکه یک طرف کوکوها ســرخ شــد ان ها را بر
گردانید تا طرف دیگرشان نیز سرخ شود.
56
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
ساالدکلم و پیاز
1عدد
مواد الزم :کلم سفید
2عدد متوسط
پیاز
به مقدار الزم
نمک و فلفل سیاه
2قاشق غذاخوری
شوید تازه و خرد شده
1قاشق سوپ خوری
سرکۀ سیب
1قاشق سوپ خوری.
روغن زیتون
طرز تهیه :کلم سفید را پس از شستن به صورت رشته های
باریک و نازک خرد می کنیم .پیازها را هم به صورت نگینی
خرد کرده و به کلم ها اضافه می کنیم .در ظرفی جداگانه روغن
زیتون و سرکۀ سیب و نمک و فلفل سیاه و شوید را خوب با
هم مخلوط می کنیم تا به صورت سس دراید .سس به دست
امده را روی کلم و پیازها ریخته و هم می زنیم .ساالد را قبل
از سرو کردن چند ساعت در یخچال می گذاریم تا جا بیفتد.
ماکارانی با سبزیجات
مواد الزم:
برگ ریحان تازه 8عدد
1/5قاشق چای خوری
نمک
30گرم
جعفری تازه
8پیمانه
اب جوش
4حبه
سیر
400گرم
ماکارانی
روغن زیتون و ادویه و فلفل سیاه و گوجه فرنگی و خیار شور
و سس گوجه فرنگی به مقدار الزم.
طرز تهیه :ابتدا سیرها را خرد کنید و در قابلمه به همراه 6
قاشق روغن زیتون سرخ کنید تا طالیی رنگ شوند ،سپس
جعفری و ریحان خرد شده را به همراه نمک و فلفل و سایر
ادویه جات بــه ان اضافه کنید و بگذارید روی حرارت مالیم
ارام ســرخ شوند .در قابلمه ای دیگر اب جوش و نمک و یک
قاشق چای خوری روغن زیتون و ماکارانی را بریزید و بگذارید
بجوشــد .پس از اینکه ماکارانی نرم شد انرا ابکش کنید و با
محتویاتی که قب ً
ال اماده کردید مخلوط نمایید .پس از انکه
ماکارانی دم کشید ان را در دیس بکشید و با سس گوجه فرنگی
و خیار شور و حلقه های گوجه فرنگی تزئین کنید.
اسموتی کیوی و خیار
مواد الزم:
2عدد
خیار متوسط
2عدد
کیوی متوسط
اسفناج تازه و خرد شده 2پیمانه
1عدد
موز
1/2پیمانه
اب لیموترش
1/2پیمانه
یخ
1/3پیمانه
شکر
طرز تهیه :تمام مواد باال را در مخلوط کن بریزید و خوب با
هم میکس کنید .نوشیدنی را در لیوان های بلوری بریزید و با
برش های کیوی و لیموترش تزئین کنید.
دانش یوگا مرداد و شهریور |1398شماره 130و 131
57
پیامهایی برای روز جهانی یوگا
پنجمین ســال برگزاری روز جهانی یوگا پرشورتر از هر
سال بود 31 .خرداد ماه سال جاری ،که مصادف با پنجمین
سال برگزاری روز جهانی یوگا بود ،نه فقط در ایران بلکه در
177کشور جهان پرشورتر از سال های دیگر برگزار گردید.
در ایران هم بسیاری از باشــگاه های یوگا در شهرهای
مختلف روز جهانی یوگا را گرامی داشــتند .رفسنجان هم
از جمله شــهرهایی بود که برای اولین بار این مراسم را در
زمین چمن ورزشگاه اراک این شهر با حدود 500یوگاکار و
سخنرانی اقای مهدوی پور:
امــروز 31خــرداد روز جهانــی یوگا
معرفی شــده چون طوالنی ترین روز سال
است و خورشید ســاعت های طوالنی به
نیمکرۀ شــمالی زمین می تابد ،درنتیجه
تمام موجــودات ان (گیاهــان ،جانوران،
انسان ها) از انرژی فوق العاده ای برخوردار
می شــوند .امروز که در این ورزشگاه روباز
بزرگ در شــهر رفسنجان در خدمت شما
هســتم تصمیم دارم یوگا را از یک دیدگاه
تحریف نشده ،ساده و دور از افراط و تفریط
معرفی کنم.
به زبان خیلی ســاده االن شــما اینجا
نشسته اید ،جسم شما روی صندلی است،
58
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
1500تماشاگر برگزار نمود .شرح این مراسم در صفحۀ اخبار
شمارۀ قبل مجلۀ دانش یوگا ( )128-129درج شد.
در این مراســم اقایان مسعود مهدوی پور ،پیش کسوت
یوگا و مدیر باشگاه کانون یوگا ،و سید عبدالحمید موحدی
دیگر پیش کسوت یوگا و مدیرمسئول مجلۀ دانش یوگا به
دعوت ادارۀ ورزش و جوانان این شهر حضور پیدا کردند و به
ادای سخنرانی پرداختند .در اینجا متن کامل دو سخنرانی
تقدیم حضورتان می گردد.
جســم تان حضور دارد ولی چند نفر شما
می توانید به جــرات و با اطمینان بگویید
که ذهن تان هم اینجاست؟ اگر با نگرشی
دقیق ،اگاهی ظریف ،و ارتباطی تنگاتنگ
با خود بخواهیم فضای ذهن را بیان کنیم
به جرات می توان گفت ذهن ما که نمایندۀ
ان فکر است ،بیشــتر در زمان گذشته و
اینده اســت .مدت زمان بیــدار بودن ما
در طول شــبانه روز معموالً حدود شانزده
ساعت اســت (بعضی افراد یکی دو ساعت
بیشتر یا کمتر) .چند دقیقه از این شانزده
ساعت مطمئناً در زمان حال هستیم؟
اولین قدم برای اینکه یوگا را بشناسیم
این اســت که به ذهن مان رجوع کنیم .ما
در طول شــبانه روز یک ســری کارهای
ساختاری و یک سری اعمال عادتی مانند
خوابیدن ،خوردن ،حرکت ،ورزش و ...انجام
می دهیم .هنگام انجام این کارها چقدر در
لحظه حضور داریم؟ االن شما ظاهرا ً اینجا
نشســته اید ولی طبیعت ذهن این است
کــه یا در اینده پرواز کند و یا بدون هدف
گذشته را مرور کند .گذشته می تواند یک
دقیقۀ قبل یا ســاعت های قبل ،روز قبل،
هفته ها ،ماه ها و سال های قبل باشد .عده ای
دچار نگرانی غیرارادی هستند و ذهن شان،
بدون اینکه خودشان بخواهند ،مرتب اینده
را جستجو می کند .شما اینجا نشسته اید
ولی حواس تان به فضاهایی اســت که یک
یا دو ساعت بعد ،پنج ساعت بعد ،روز بعد
در ان خواهیــد بود .یکــی از ویژگی های
بزرگ انســان عصر حاضر نگرانی است .ما
با شناخت نگرانی می توانیم ارامش فراهم
کنیم .شــناخت نگرانی و شناخت اینکه
لحظاتی بدون اراده ،بدون خواســت خود،
ذهن مان در اینده پرواز می کند ،تازه شروع
کسب ارامش است .همین طور افرادی که
دچار افسردگی ضعیف ،یا افسردگی حاد
هســتند بدون اینکه خودشــان بخواهند
ذهن شان به گذشته کشیده می شود ،ولی
نه گذشــته ای که شــخص تحلیل کند و
تجربۀ روشــنی از ان به دست اورد ،بلکه
گذشته ای که افسوس می خورد و می گوید:
کاش ان کار را می کردم ،کاش نمی کردم،
اگر من در فالن محفل این حرف را می زدم
بهتــر بود ،اگر نمی زدم بهتر بود و ...یعنی
گذشته ای را بررسی می کند که رفته است
و دیگر وجود ندارد.
برمی گردیم به یــوگا ،در ضمن از تمام
عزیزان خواهــش می کنم کلمۀ یوگا را به
شــکل اصیل خودش تلفــظ کنند .یوگا
()yogaیعنی اتصال ذهن به جسم ،یکی
شــدن ،وصل کردن عناصر گسستۀ وجود
خودمان به یکدیگــر .یووگا ()yugaیعنی
عصر ،دوره ،زمــان .بنابراین یوگا ()yoga
صحیح اســت .وقتی اینجا هســتیم ولی
ذهن مان در گذشــته است ،خودمان را دو
بخش کرده ایم ،وقتی اینجا هســتیم ولی
ذهن مان در اینده پرواز می کند باز خودمان
را دو نیم کرده ایم و در این حالت انرژی مان
به طور تصاعدی پایین می اید.
ولی وقتی عناصر گسســتۀ وجودمان را
وصل کنیم ،انــرژی به طور تصاعدی زیاد
می شود ،حضور و تاثیرمان روی خود ،کارها
و اهداف مان زیاد می شود ،تعهدات مان به
جامعه ،به خود ،به جسم ،به حفظ سالمتی،
به افکار و اهداف مان چندین برابر می شود.
مسلماً همۀ شما از تجربۀ زمان حال اگاهی
کامل دارید ،غیرممکن است کسی نداشته
باشــد .ما هم زمان حال را در زندگی مان
تجربه می کنیم و هم گذشته و اینده را.
هر حرکت یوگا (اسانا) تشکیل شده از
یک سری کشش ها ،انقباض ها و رهاسازی.
هر حرکت یوگا وقتی با تمرکز فکر و حضور
ذهن انجام شود ،ما در زمان حال می اییم.
وقتی اســانا را با تکنیک های یوگا مانند
کنتــرل تنفس و ســکون در ان وضعیت
انجام دهیم خودبه خود ارتعاشات پراکنده
و لجام گسیختۀ ذهن که تحت کنترل ما
نیســت از زمان گذشــتۀ از دست رفته و
ایندۀ هنوز نیامده به لحظۀ حال می اید.
وقتی حضور فیزیکــی ما در زمان حال
اســت ولی ذهن در زمان گذشته و اینده
پرسه می زند ،ناموثر و نامحسوس می شویم.
ولی وقتی جســم و ذهن ما در زمان حال
است بسیار موثر می شویم و اگر قرار شود
اینده ای بسازیم ،مسلماً اینده ای خالق و
بزرگ می شود.
بزرگ ترین دغدغۀ انســان امروز نبودن
در زمان حال است .مسلم بدانید انسان ده
هزار یا پانزده هزار ســال قبل حتی انسان
دویست سال قبل ،بیشــتر از ما در زمان
حال بود ،چون با طبیعت ارتباط داشــت.
ارتبــاط با طبیعت یعنی دیــدن گیاهان،
حیوانــات ،نزدیکی به عناصــر طبیعت و
هماهنگی و تــوازن بین اعمال فیزیکی با
اعمال ذهنی .این شرایط خود به خود ما را
به زمان حال می اورد .ولی در دنیای امروز
بین اعمال فیزیکی و اعمال ذهنی ما توازن
نیســت .کارهایی مانند رانندگی ،نشستن
طوالنی ،کار زیاد بــا کامپیوتر ،اینترنت و
وسایل دیجیتال باعث شده تحرک جسم
کمتر از ذهن باشــد .وقتی این بی تناسبی
به وجود اید ذهن و جسم ارتباط خودشان
را از دســت می دهند .ذهن می خواهد از
این تن فرار کند و باالخره از یک راهی به
گذشته و اینده گریز می زند .اینجا دیگر کار
تمام است! یعنی مشکالت و بیماری های
انسان عصر حاضر این گونه به وجود می اید.
مــواد مخــدر ،داروهــای ارام کننده و
داروهای انــرژی زا ،از بزرگ ترین معضالت
عصر ماست .وقتی برای یک مشکل ساده
ماننــد بی خوابی دارو مصــرف می کنیم،
دیگر مغز و غــدد درون ریز مــا هورمون
ارام کننده ترشــح نمی کنــد چون ضمیر
ناخــوداگاه ما می گویــد صاحب این بدن
ارامش را از یک کانال دیگر به دست اورده
اســت .عده ای هم که در چارچوب قوانین
اجتماعی و اخالقیات نیستند به مواد مخدر
گریز می زنند.
سوال این است که ایا کسی که این مواد
را مصرف می کند به زمان حال می اید؟ بله.
با الکل ،مواد مخــدر ،داروهای ارام بخش،
داروهای هیجان زا ،داروهای باالبرندۀ سطح
انرژی حیاتی؛ با همۀ این ها شخص به زمان
حــال می اید ولی به چه قیمتی؟ تا زمانی
که تحت تاثیر ان داروســت حالش نسبتاً
خوب است ولی وقتی اثر دارو از بین رفت،
افت روانی بسیار زیادی را تجربه می کند .با
این پرش ذهنی ،بیشــتر در زمان گذشته
و اینــده غــرق می شــود و از زمان حال
فاصله می گیرد.
برمی گردیم بــه یوگا؛ یوگا یــک ابزار
اســت ،یوگا به نظر بنده که 34سال است
تدریس می کنم هدف نیســت ،یوگا مثل
این میکروفون ،مثــل این پروژکتور فقط
یک ابزار اســت .ما از طریق فنون یوگا به
ان چیزی که می خواهیم ،به ان هدفی که
داریم ،می رسیم .هدف برای عده ای ممکن
است کسب ارامش ،انرژی ،تمرکز ،انگیزه
و شادی درون ،حضور در لحظه ،سالمتی
جسم یا شــفای بیماری باشد .هدف برای
برخی ممکن است فقط طول عمر ،جوان
ماندن و صاف شــدن پوست صورت باشد.
یک عده هم یوگا می کنند برای باال بردن
تمرکز و ارتباط با دنیای درون شان .به هر
حال یوگا وســیله و ابزاری است که جسم
و ذهن ما را ارتقا می دهد .وقتی جســم به
ارتقا برســد ،با صرف غذای اندک و ساده
بیشترین انرژی را می گیرد و سالم می ماند
و وقتی ذهن به ارتقا برســد ،کفایت های
ذهن باال می رود.
ذهن ما چهــار کفایت اصلی و محوری
دارد -1 :تمرکــز فکر -2حس نیرومندی
-3ارامش -4انگیزه و شادی درونی
اولین کفایت ذهن «تمرکز فکر» یعنی
مرکزیــت دادن افکار پراکنــده ،مرکزیت
دادن افکار
از زمان گذشــته و اینده به زمان حال،
مرکزیت دادن فکر از موضوعات پراکنده به
موضوعات متمرکز و محوری .تمرکز فکر
نقطۀ مقابل حواس پرتی است .وقتی حواس
ما پرت اســت و در یک جا تمرکز ندارد به
موضوعات مختلف ،می پــردازد .بچه ها تا
سنینی تمرکز فکرشان بی نهایت و غیرقابل
توصیف است .به عنوان مثال حتماً تجربه
کرده اید که موقع ناهار فرزند سه ساله تان
را بارها صدا می کنید ،درحالی که گرســنه
اســت ،ولی مشغول تماشــای تلویزیون
و کارتون اســت یا بــازی می کند و اص ً
ال
صدای شــما را نمی شنود .با اینکه احتیاج
به غــذا دارد ولی انقدر تمرکزش به کاری
کــه در ان لحظه می کند قوی اســت که
دانش یوگا مرداد و شهریور |1398شماره 130و 131
59
صدای شما را نمی شــنود .یا مث ً
ال البرت
اینشتین گاهی سه روز در البراتوارش کار
می کرد و غــذا نمی خورد ،بعد از اینکه به
کشف جدیدی می رســید بیرون می امد
و احســاس گرســنگی می کرد .دومین
کفایــت ذهن «حس نیرومندی» اســت
که در روان شناســی «اعتمــاد به نفس»
تعریف شده است .اعتماد به نفس یا حس
نیرومندی کفایتی اســت که ما بالقوه در
دوران بچگــی داشــته ایم .ازمایش های
علمی اثبات کــرده بچه ها انرژی فیزیکی
بسیار زیادتری نسبت به بزرگ ترها مصرف
می کنند .مث ً
ال ان مقدار که بچۀ یک سال
و نیمه راه می رود اگر یک مرد ۴۵ساله راه
برود قلبــش از کار می افتد چون توان ان
همه صرف انرژی فیزیکی را ندارد .سومین
کفایت ذهنی «ارامش» است .ارامش به
معنای داشتن صدا یا چهره و حرکات ارام
نیست .ارامش یعنی در زمان حال بودن.
ارامش یعنی ذهن بــدون علت به اینده
پرواز نکند .نقطۀ مقابل ارامش ،اضطراب
است .شخص مضطرب در هر دقیقه ده ها
بــار ذهنش بدون هدف بــه اینده ،حتی
ایندۀ چند لحظــه بعد می رود .چهارمین
کفایت ذهنــی «انگیزه و حس شــادی
درون» است.
یک کــودک یک و نیم ســاله اگر در
محیط ســالمی باشــد صبح با انگیزه از
خواب بلند می شود .یعنی به این علت از
خواب بیدار نمی شــود که باید سر ساعت
جایی باشد یا قرار داشته باشد یا باید سر
ســاعت در مدرسه و دانشــگاه باشد .او با
شادی از خواب بیدار می شود .شاید یکی
از انگیزه هایش این باشد که چشمانش را
باز کند و نور را ببیند یا با این شــوق که
اب خنک به صورتش بزند .ولی متاسفانه
بیشــتر از 99درصد ادم های عصر حاضر
نمی توانند بدون علت صبح با انگیزه بیدار
شوند ،حتماً باید علتی باشد ،مانند رفتن
به سر کار ،غذا درست کردن ،قرار مالقات
یــا اصــ ً
ا خوابیدن خوب نیســت و باید
بلند شوم.
ما با این چهار خصلت یا کفایت ذهنی
بــه دنیا می اییم ،این چیزی نیســت که
یوگا به مــا بدهد .یوگا فقط ان قشــر و
حجاب پوشــاننده که افکار ،گفتگوهای
درونی ،هیجانــات و خواســته های زیاد
اســت را کنار می زند .انجام تکنیک های
60
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
یوگا ما را به همــان ذهن متمرکز ،حس
نیرومندی ،ارامش و انگیزه و شادی درون
بازمی گرداند.
باید گفته شــود که یــوگا یک ورزش
بســیار کم خرج و خودکفا اســت .محل
انجام اســاناهای یوگا معمــوالً روی یک
تشک با ابعاد 60در 180سانتیمتر است.
کدام ورزش اســت که اینقدر جای کمی
اشــغال کند؟ امروز در دنیای دیجیتال و
صنعت طرفــداران ورزش یوگا روز به روز
بیشتر می شوند .فرض کنید یک شهروند
ساکن شهری مدرن ،صنعتی و با امکانات
فوق پیشــرفتۀ دیجیتالــی ،در طبقۀ ۶۴
اپارتمان خود در گوشه ای مت یوگا را پهن
می کند و نیم ساعت یا 45دقیقه در روز به
انجام اساناهای یوگا و تمرین های تنفسی
مشغول می شود .حداقل تاثیرش این است
که یک روز پرانــرژی ،ارام ،با مدیریت و
توانایی ذهنی باال و قدرت ارتباط فوق العاده
را شروع می کند .گرایش به سمت یوگا روز
به روز بیشتر می شود .سال گذشته چنین
روزی در بــام تهران ،مراســم روز جهانی
یوگا برگزار شــد و با اینکه اطالع رســانی
اندکی انجام شــد حدود هشت هزار نفر
در انجا حاضر شدند .چنین اماری حاکی
از این اســت که ما انســان ها می خواهیم
این چهار کفایت ذهنــی را تجربه کنیم.
البته همان طور که ذکر شد یوگا به هیچ
عنوان هدف نیســت ،یوگا یک ابزار است،
ابزاری که ما به وسیلۀ ان بالقوه های وجود
خودمان را بیشتر تجربه می کنیم.
دقایقــی بــا هــم تمریــن می کنیم؛
همین طور که روی صمندلی نشســته اید
پشت و ستون فقرات را کام ً
ال صاف کنید،
کف پاها روی زمین ،دســت ها روی پاها،
صورت روبه رو ،چشــم ها نیمه بسته یا باز
باشــد و با صدای من در ارتباط باشــید.
حواس را به ســتون فقــرات و رها بودن
دست ها روی پاها متمرکز کنید ،حاال به
تنفس های خودبه خودتــان توجه کنید،
تنفس را کنترل نکنید ،فقط توجه کنید.
حواس را کام ً
ال به تنفس ها بدهید ،یعنی
هوایی که بــا دم و بــازدم خودبه خود از
مجاری بینــی عبور می کند .خودتان را با
تالش حواس به لحظۀ حال بیاورید ،این
کار ارادی است و بازتابش فورا ً ارام شدن
ذهن است .مکث کنید ،به این صورت به
هر تنفس توجه کنید یعنی حس های عبور
هوا را در مجاری بینی دریافت کنید .بادی
کــه در این فضای باز می وزد روی صورت
و دست ها احساس کنید ،صداهای محیط
را بشنوید ،حضور خودتان را در این لحظه
و در اینجا حس کنید .حواس را برگردانید
به عبور هــوا در مجاری بینی و به حضور
بدن تان در این فضای بــاز .انگار نه انگار
که گذشته ای وجود داشته و صحبت هایی
شده ،تمام حواس را بیاورید در این لحظه،
ستون فقرات را صاف تر کنید ،قفسۀ سینه
را منبسط کنید .در همین حالت فقط اگاه
باشــید ،این یک تکنیک یوگاست .حدود
پنج دقیقه تمرین کردیم .با این دستاورد از
این تمرین خارج شوید که هنگام ورزش،
قدم زدن و ...با بدن و حس های موجود در
ان ارتباط داشته باشید و تمامی عوامل و
محسوسات بیرون را هم حس کنید.
قبل از خداحافظی چکیدۀ صحبت ها را
در چند جمله خالصه می کنم:
* اکثر ادم هــا تصور می کنند در زمان
حال بودن یک وادی بی خیالی اســت .در
حالی کــه امدن در زمان حال همیشــه
از قلــۀ تعهد و مســئولیت پذیری صورت
می گیرد .یعنی ما نمی توانیم به زمان حال
بیاییم مگر اینکه گذشتۀ متعهدی داشته
باشــیم .البته به طور لحظه ای می توانیم
بــا بعضــی از تکنیک ها زمان حــال را
تجربه کنیم.
* ما همیشه ایندۀ خالق و روشن را در
زمان حال می توانیم طراحی کنیم.
* ما همیشه گذشتۀ از دست رفته را در
زمان حال می توانیم درست تحلیل کنیم.
* اگر در زمان حال باشــیم ،نگرانی از
اینده تبدیل به «امید» می شود.
* وقتــی در زمــان حــال هســتیم
افسوس و پشــیمانی از گذشته تبدیل به
«تجربه» می شود.
از بــودن در محضر مســئولین شــهر
رفسنجان کمال افتخار را دارم .سپاس که
به بنده اجازه دادید در خدمت تان باشــم.
امیدوارم توانسته باشم بخشی از این ابزار
که باعث ارتقای ذهنی و جسمی می شود
(یوگا) را به شــما معرفی کنم .از حضور
مدعوین بی نهایت سپاســگزارم و به شما
تبریک می گویم که چنین انگیزه و شوقی
در شــما برای اشنایی با این فن یا ورزش
یوگا هست.
خدا یار و نگهدارتان باشد.
سخنرانی اقای موحدی:
امروز 31خرداد مصادف با بیســتم ماه
جون ،برابر است با با پنجمین سال برگزاری
روز جهانی یــوگا .زمانی که نارندا مودی به
نخست وزیری هند انتخاب شد ،در مهرماه
سال 94و در اولین سخنرانیش در سازمان
ملل متحد ،انتخاب روزی به نام روز جهانی
یوگا را پیشنهاد کرد .در همان نشست تعداد
30کشور روز جهانی یوگا را تایید کردند و
تا امروز 177کشور مراسم روز جهانی یوگا
را برگزار می کنند.
پیشنهاد نخست وزیر هند از این رو بود
که خود او سال هاست یوگا را تمرین می کند،
به ان اعتقاد دارد و پیام یوگا را به درســتی
درک کرده است .چرا که می داند پیام یوگا
پیام صلح و ثبات و دوستی و دوست داشتن
و ارامش است و با هرنوع خشونت و جنگ
و خونریزی و کشــتار مخالف ،و اگر روزی
پیام یوگا در جهان نهادینه شــود ،صلح و
ارامش در همه جا پابرجــا می گردد .البته
این ایدۀ نارندا مودی نیست ،مهاتما گاندی
( 1948-1869م) ســال ها پیش به صورتی
عملی و با استفاده از یکی از پیام های یوگا
طی چند سال به استعمار 200سالۀ انگلیس
پایان داد که به استقالل هند انجامید.
به دنبال مهاتما گاندی ،ســوامی ویشنو
دوانانــدا 1993-1927( 1م) در دهۀ 70و
80میالدی هم پیام یوگا را به نحوی دیگر
در جهان منتشر کرد .او که از شاگردان دکتر
شیواناندا 1963-1887( 2م) بود ،اموزه های
یوگا را نزد او فرا گرفت و به توصیۀ او روانۀ
غرب شــد تا یوگا را به جهانیان بشناساند.
پــس از انکه در کانادا مرکز بزرگ یوگا را با
نام یوگا کمپ تاسیس کرد ،به فکر گسترش
پیــام یــوگا در دیگر نقاط جهــان افتاد و
به تدریج مراکز یوگایی در کشورهای مختلف
جهان تاسیس و به افتخار استادش شیواناندا
نامگذاری کرد .او ســپس فن خلبانی را فرا
گرفــت و از اینجا بود که ماموریتش را اغاز
نمود .او در حالی که یک شال نارنجی رنگ
به کمر می بســت و یکی دیگر را به دوش
می انداخت ،سوار بر هواپیما می شد و بدون
داشتن پاســپورت و ویزا به هر کشوری که
می خواست می رفت .در فرودگاه وقتی او را
بازرسی می کردند می گفت« :نبایستی مرزی
بین کشــورها وجود داشــته باشد چرا که
همۀ انسان ها با هم برابرند و برادر ».او برای
رساندن پیام یوگا به جهانیان سه ماموریت
بسیار خطرناک انجام داد ،زمانی که در سال
1967میالدی جنگ میان مصر و اسرائیل
درگرفت ،او با همان شــیوه و با هواپیمایی
که خودش خلبانی ان را بر عهده داشــت
بر فراز مرز مصر و اســرائیل که سربازان دو
کشور در طرفین ان به صورت مسلح امادۀ
انجام عملیات بودند پرواز کرد و پس از انکه
در مصر فرود امد و خبرنگاران دور او جمع
شــدند ،او پیام یوگا را که صلح و دوســتی
است و نه خشونت برای انان شرح داد.
زمانی که بین ایرلند جنوبی و شــمالی
درگیری بــود و هر روز ســربازان دوطرف
به جان هم می افتادند و شــماری کشــته
می شدند ،با همان هواپیما از مرز عبور کرد و
پس از فرود امدن باز هم به خبرنگاران گفت
بین دو ایرلند که درواقع یک کشور هستند
نباید خشونت و کشتار وجود داشته باشد.
در اواخــر دهــۀ 1980میــادی (در
مهم ترین ماموریتش که منجر به فروپاشی
دیوار برلین شــد) ،زمانی که بین دو کشور
المان غربی و شــرقی دیوار برلین کشیده
شــد و سربازان مسلح ،هر جنبنده ای که از
باالی دیوار به حرکت در می امد را به رگبار
مسلسل می بستند ،سوامی ویشنو دواناندا
ســوار بر هواپیمای یک موتوره ای شد و از
المان غربی به سوی المان شرقی پرواز کرد
و نزدیک روســتایی در المان شرقی فرود
امد ،او شانس زیادی اورد که هواپیمای یک
موتــوره اش مورد حمله قرار نگرفت .پس از
فرود امدن از صدای هواپیما تعدادی از اهالی
روستا به ســمت او و هواپیمای فرود امده
امدنــد و از دیدن خلبانی که تنها دو لنگ
به کمر و روی شانه داشت تعجب کردند .در
ان زمان حکومت المان شرقی تابع شوروی
کمونیستی بود و حکومتی پلیسی و امنیتی
داشــت و کوچک ترین مخالفت با سیاست
دولت را در نطفه خفه می کرد ،اهالی روستا
با دیــدن صحنه بالفاصله پلیــس را خبر
می کنند و ظرف چند دقیقه ماموران پلیس
از راه می رسند ،ابتدا از دیدن هواپیمای یک
موتــورۀ فرود امده در یک دشــت نزدیک
روستا و خلبانی که تنها دو لنگ نارنجی رنگ
بر تن دارد تعجب می کنند ،ولی بالفاصله او
را دستگیر و به نزدیک ترین ایستگاه پلیس
می برند .سوامی ویشنو با دیدن پلیس هایی
که در پاسگاه پلیس انتظار او را می کشیدند
خم می شــود ،دســت هایش را به صورت
قالب درمی اورد و حرکت ایســتادن روی
سر (شیرشاسانا) را انجام می دهد .ماموران
پلیس بازهم تعجبشان بیشتر می شود که
نکند این فرد با پوشــیدن دو لنگ ،با سوار
شدن در هواپیمای یک موتوره و با به خطر
انداختن جانش مشاعرش را از دست داده و
از دیوار برلین عبور کرده و در نزدیکی یک
روستا فرود امده و حاال هم در پاسگاه پلیس
روی ســرش ایستاده است .به هر حال او را
دستگیر می کنند ،ســاعت ها از او بازجویی
به عمل می اورند و وقتی متوجه می شــوند
او یک یوگی اســت که با به خطر انداختن
جانــش از المان غربی به شــرقی امده تا
پیام یوگا را به ان ها یاداورشود؛ او را به مرز
المان غربی می اورنــد و رهایش می کنند.
خبر این موضــوع بالفاصله در مطبوعات و
خبرگزاری های ان زمان منعکس شــد و از
سوامی ویشنودواناندا با نام سوامی پرنده که
دائماً ماموریت های صلح را در گوشه و کنار
جهان انجام می دهد یاد می کردند.
دو سال بعد شــهروندان المانی با دریل،
کلنگ و تیشه و هر چیز دیگر به جان دیوار
برلیــن افتادند و ان را خــراب کردند و به
دنبال ان دو المــان به صورت المان واحد
در امد .ماموریت های سوامی ویشنودواناندا
که قصدش رســاندن پیام یوگا به جهانیان
بــود همچنین افکار و اراء مهاتما گاندی ،با
بهره گیری از اولین بخش یاما که اهیمســا
یا عدم خشونت اســت ،برای بیرون کردن
انگلیسی ها از هند بدون کشتار و خونریزی
ناراندا مودی را بر ان داشت به صورت رسمی
از کشورهای جهان بخواهد که روزی را به نام
روز یوگا برگزار کنند تا همۀ جهانیان با پیام
یوگا ،که صلح و دوستی و دوست داشتن و
عدم خشونت اســت ،اشنا شوند و امروز ما
اینجا در خدمت شما اهالی خوب رفسنجان
این روز را به اتفاق جشن می گیریم .در اینجا
الزم می دانم تشکر کنم از مسئولین محترم
رفســنجان که این فرصت را در اختیارمان
گذاشتند تا دقایقی در خدمت تان باشیم و
در اینجا الزم می د انم به پیام یوگا اشاره ای
داشته باشم:
ســامتی ثروت اســت ،ارامــش درون
خوشــبختی اســت .یوگا راه را به شــما
نشان می دهد.
Health is wealth. Peace of mind is
happiness. Yoga shows the way.
1-Swami Vishnudevananda
2-Sivananda Saraswati
دانش یوگا مرداد و شهریور |1398شماره 130و 131
61
تصاویری از روز جهانی یوگا در شهرستان ها
باشگاه یوگا پتروشیمی بوعلی بندر امام
شمع های ارگانیک به علت تولید سوخت پاک ،در دنیا به شمع پاک شهرت دارند
(شمع های HAVIRتهیه شده از موم عسل ،با رایحه طبیعی ،بدون پارافین و اسانس)
HAVIR_CO
شیدا رخصتی عراقی
مدیریت گروه تولیدی هاویر
62
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
26317258
09121729137
هدف از این نشســت یک روزه یادگیری نشستن
صحیح ،چگونگی استفاده از ابزار جهت کاهش و
یا از بین بردن استرس ذهنی و تنش های فیزیکی
برای تجربه ســکون و ارامش و همچنین افزایش
ذهن اگاهی و حضور ذهن در زندگی روزمره است.
دوره نشستن یک روزه
جمعه 8شهریورماه
موسسه دانش یوگا
چهار دوره چهل دقیقه ای نشستن
چهار پیاده روی پنج دقیقه ای همراه با حضور ذهن
تمرین نشستن و برنامه این دوره یک روزه به شرح
زیر است:
ارمندگی پیش رونده ،تمرینی بســیار موثر جهت
کاهش و رفع تنش های فیزیکی.
(Do-inتمریــن ژاپنی) ترکیبــی از تمرین های
انعطافی و کششــی ،تمرینات تنفسی ،تمرینات
Qi، Do-inو ماساژ شخصی.
انرژی لبخند ،تمرینی ســاده و نیرومند برای دفع
منفی نگری.
تمرین تمدد اعصاب و ریلکــس کردن صورت و
چشــم ها برای حذف و کاهش عالئم تنش ها در
چهره.
چرخش سر ،تمرین ســاده برای کاهش تنش در
نواحی گردن.
تنفس زبانی ،تمرین تنفســی ،شــیوه ای موثر در
ارامش تنفس.
هزینه 250 :هزار تومان .همراه با ناهار و
مجموعه کوسن و زیرانداز.
شماره تماس برای ثبت نام دوره
(موسسه دانش یوگا)
88319054 - 88318189
BESHEEN
نشس
تن بدون استرس و با حضور ذهن
دوره اهی یک روزه ،یک هفته ای ،یک ماهه و هس ماهه
زمان بندی:
ناهار
9:45 -10
13:45-14:30
مورد
در
نیاز
مورد
های
زیرساخت
اموزش
استراحت و اموزش
نشستن
چگونگی
14:30-15:10
10-10:40
نشستن 40دقیقه ای
ای
دقیقه
40
نشستن
15:10-15:15
10:40-10:45
پیاده روی 5دقیقه ای همراه با حضورذهن
پیاده روی 5دقیقه ای همراه با حضورذهن 15:15-15:45
10:45-11
پرسش و پاسخ
یوگا
تمرینات
استراحت و
15:45-16:20
11-11:20
نشستن 40دقیقه ای
پرسش و پاسخ
16:20-16:25
11:20-12
پیاده روی 5دقیقه ای همراه با حضورذهن
ای
دقیقه
40
نشستن
16:25-17:00
12-12:05
پرسش و پاسخ و گفتگو
پیاده روی 5دقیقه ای همراه با حضورذهن 17
12:05-13
پایان
تمرینات یوگا ،اســتراحت و اماده سازی
ناهار
13-13:45
برای اطالعات بیشتربا کانال تلگرام در ارتباط باشید.
telegram.me/besheen
اکادمی لوتوس یوگا
با افتخار دومین دوره بین المللی پاور یوگا 200ساعته Level1را با همکاری
World Yoga Organisation, Akshar Yoga
در ایران برگزار می کند.
دوره توسط مستر شهروز مرادى بنیانگذار پاوریوگا هیمالیایوگا و سفیر سازمان جهانی یوگا و
اکشاریوگا در ایران برگزار میشود
زیر نظر سازمان یوگای جهانی WYOبه اجرا در می اید.
در پایان دوره ها اسامی پذیرفته شدگان در لیست مورد قبول سازمان جهانی یوگا ()WYO
به عنوان مربی LEVEL1ثبت می شود.
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
Y
64
M
E
D
A
C
A
A
G
O
Y
S
U
T
O
مجوز نمایندگی و برگزاری
دوره ها در ایران
L
ظرفیت دوره محدود می باشد و اولویت
با افرادی است که زودتر مراجعه کردند
مهلت ثبت نام تا پایان شهریور 1398می باشد.
مدارک مورد نیاز:
کپی صفحه اول پاسپورت
یک قطعه عکس 6*4
جهت هماهنگی ،ثبت نام و اطالعات بیشتر در رابطه با
برگزاری دوره ها با شماره های زیر تماس بگیرید
09334776572
٠٩١٩٨٥٧٦١٢٩
shahrooz_yogi