ماهنامه دانش یوگا شماره 135
ماهنامه دانش یوگا شماره 135
ماهنامه دانش یوگا شماره 135
فهرست
Contents
3
سرمقاله
4
سخن مدیرمسئول
8
چگونه یک برنامۀ خانوادگی یوگا داشته باشیم؟
10
مجموعه حرکات یوگا برای پوکی استخوان
14
تاریخچۀ مراقبه (مدیتیشن)
پنج نکته برای شروع دوبارۀ تمرینات یوگا بعد از عمل جراحی16
18
نیروی حال
20
یوگای بیکرام
22
عاشق خودتان باشید
24
سعادت ابدی (گناه)
27
اخبار
28
یوگا همراه با ابزار
30
یوگا برای هضم غذا
34
یوگا؛ یار شما در خانه
36
درامدی بر « 18راهنما » سوامی شیواناندا
38
3تمرین تنفسی برای مقابله با الودگی هوا
40
صمیمیت با ترس
43
شکرگزاری :یک مراقبه برای سپاسگزاری
44
یوگاتراپی از دیدگاه پزشکی
48
یوگا برای دورۀ قاعدگی نامنظم و دردهای ان
50
ایورودا و محدودیت های طبیعی
52
هفت تمرین یوگا برای سینوزیت
55
مزایای یوگا برای کوهنوردی و یا سنگ نوردی
56
یک وعده غذای گیاهی
58
10نکته برای شروع یوگا بعد از سن 50سالگی
60
در اغوش گرفتن یوگا
63
دوشنبه عصر
صاحب امتیاز و مدیر مسئول :سیدعبدالحمید موحدی نائینی
عضو انجمن مدیران مطبوعات
زیر نظر شورای سیاست گذاری
سرپرست گروه مترجمین :عاطفه شریفان
امور مالی :سید عبدالمجید موحدی نائینی
مدیر امور هنری ،گرافیست و طراح روی جلد :محمدرضا موحدی نائینی
سازمان اگهی ها :رابعه ربیعی
روابط عمومی :سهیال موحدی
امور مشترکین و مسئول توزیع :محمدرضا موحدی نائینی
ویراستار :مریم محمدی
لیتوگرافی و چاپ :شرکت رواق روشن مهر
سال هجدهم -اذر و دی 1398
شماره 134و 135
از عزیزانی که مایل به همکاری با مجلۀ دانش یوگا هستند ،خواهشمندیم
مقاالت خود را به ادرس پست الکترونیکی مجله ارسال فرمایند.
تحریریۀ مجله در دخل ،تصرف و ویرایش مطالب ارسالی کام ً
ال ازاد است.
همــکاران این شــماره :ناهیــد موســوی ،لیــا خیراندیش،
شــهال قاســمیان ،مه ســیما علی پناه ،ســید محمــد ازاد ،لعیا
نبی فر ،مرجان میری لواســانی ،فریبا ال یاســین ،شــیمال خان،
حامد رنگین کمان ،مهدی افرادی ،نازافرین نیکو
نشانی :شمال میدان هفت تیر ،ابتدای مفتح شمالی،خیابان مالیری پور ،خیابان
زیرک زاده ،نبش خیابان ارام ،پالک 16+1
تماس با تحریریه:
تلفن88318189-88319054 :
تلگرام09902260640 :
تماس با سازمان اگهی ها88842667 :
فکس۸۹۷۸۵8۳۰:
کدپستی1575783113 :
info@danesheyoga.com
www.danesheyoga.com
@danesheyoga
/yoga.knowledge
شماره 134و135
یوگا برای هضم غذا
از دســتگاه گوارش ســالم در ایورودا به عنوان اصلی ترین جریان
بهزیســتی ما یاد می شــود .علت اصلی بیشــتر بیماری ها هضم
ناکارامد است .تمرین یوگا با تنفس ریتمیک و منظم مانند زوج
عمل می کنند .تنفس نیــروی زندگی را وارد بدن می کند و بدن
مواد سمی را که به دلیل رژیم غذایی اشتباه ،سبک زندگی ناسالم
و استرس های انباشته شده ایجاد می شود ،پاکسازی می کند .این
همکاری بســیاری از عارضه ها را بهبود می بخشد و تعادل بدن و
طول عمر را مجددا ً در کل سیستم ایجاد می کند.
30
3تمرین تنفسی برای
مقابله با الودگی هوا
الودگی معضل بسیار بزرگی می باشد که شامل مضرات بسیاری
است که بر سالمت بسیاری از افراد ،به ویژه کسانی که از مشکالت
تنفسی مانند اســم رنج می برند ،تاثیر منفی می گذارد .براساس
شاخص ملی کیفیت هوا که امسال از سوی شورای کنترل الودگی
مرکزی ارائه شده است ،االینده های برجسته ای مانند مونوکسید
کربن ،دی اکســید نیتروژن و ســولفات در شهرهای بزرگ و در
سطوح خطرناک قرار دارند .این پرونده در پایتخت بسیار شدیدتر
اســت .اما شما می توانید چه کاری انجام دهید؟ جواب این است:
یوگا .احتماالً در رویکردی مناسب برای کمک به افزایش ظرفیت
ریه ،یوگا از ورود ســموم به بدن نیز جلوگیری می کند .بنابراین
برای جلوگیری یا کاهش اسیب زدن این سموم به سیستم تنفسی
شما ،باید از روش تجویز شدۀ تنفس و ارامش استفاده کرد.
هفت تمرین یوگا برای سینوزیت
فشار درد سینوس ها برای تان زجراور شده است؟ از مصرف داروها
و قرص ها خسته شــده اید؟ پس درست امده اید؛ زیرا در اینجا به
شما خواهیم گفت که چگونه یوگا را برای درمان عفونت سینوسی
و مشکالت ناشی از ان در برنامۀ خود بگنجانید .باید به شما نوید
بدهم که تعداد زیادی از نکات یوگا برای ســردرد سینوسی وجود
دارد که درد را کاهش می دهند و بهترین قسمت ماجرا این است
که انجام ان ها بسیار ساده و اسان است.
بیایید با 7مورد از بهترین ان ها شــروع کنیم و ببینیم که چگونه
کار می کنند.
در اغوش گرفتن یوگا
...در ان کارگاه دوســتی ها و خاطرات باارزشــی برایم رقم خورد و
برای من اغازی بود برای این که هر روزم را کمی بهتر سازم ،دیدن
زیبایی در خودم و دیگران؛ ساکت کردن صداهای ازاردهندۀ درونی
که مدام نق می زد« :من به اندازۀ کافی خوب نیســتم و الیق این
عشــق نیستم؛ که من باید کتاب خودم را به چاپ برسانم ».این ها
تنهــا ابزارهای اندکی بود برای من که تازه قلبم را برای دوســت
داشتن خود و دنیای جدید گشوده بودم و البته شما هم می توانید
تمریناتی را روزانه انجام دهید تا به پذیرش مطلوبی از خود برسید.
2
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
38
52
60
همراهان و دوستان دانش یوگا
هر روز از سال می تواند برای ما فرصتی دوباره در راه شکوفایی و تالش برای تعالی باشد .ولی نام گذاری
برخی روزها نیز می تواند یاداوری دوباره برای کوششی موثرتر به حساب بیاید .در اواخر پاییز روزی با
عنوان «روز جهانی عاری از خشــونت و افراطی گری» نام گذاری شده است .در دین های اسمانی و در
متون کهن یوگا نیز توجه بســیاری به این بی ازاری شده است .تالش برای زیستن به گونه ای که تمام
موجودات از ازار و گزند ما در کردار و پندار و گفتار در امان باشند ،راهی برای بهزیستی و داشتن دنیایی
زیباتر اســت .این بی ازاری نه به معنای گوشه نشینی یا دوری از تکاپو و فعالیت های مفید روزانه ،بلکه
به معنای سعی در کسب فضیلت و تغییر نگرش است .تنها یک اندیشۀ درست می تواند چگونگی روابط
مبتنی بر «بی ازاری» را تحلیل و ارزیابی کند و قطعاً ما که در مسیر یوگا قرار گرفته ایم نیز هدفی واال
در جهت این خوداگاهی را در پیش داریم .به امید جهانی اکنده از صلح و عاری از هرنوع افراطی گری.
رامتین مظاهری فرد
تهران
نام حرکت :پارساوا کاکاسانا
عکاس :امیرعلی نامور
3
ش خ خ حق ی
ق
ارامش با نا ت ود ی
سید عبدالحمید موحدی نائینی
عارفی در معبدی در میان کوهســتان زندگــی می کرد .روزی
راهبی که راهش را گم کرده بود عارف را دید و از او پرسید« :استاد
راه کدام اســت؟» عارف گفت« :چه کوه زیبایی!» راهب با حیرت
گفت« :من پرســیدم راه کجاست؟» عارف با لبخند نگاهی به کوه
انداخت و گفت« :چه کوه زیبایی!» راهب با تعجب و دلخوری گفت:
«من راجع به کوه از شــما نپرسیدم ،بلکه از راه پرسیدم ».عارف با
لبخندی روی به راهب کرد و گفت« :پســرم تا زمانی که نتوانی به
فراسوی کوه بروی راه را نخواهی یافت».
داستانی برگرفته از افسانه های شرق دور که کنایه از اهمیت نگاه
کردن از باال به پایین در عرصۀ زندگی دارد .به بیانی ساده تر اگر من
و شــما از پنجرۀ طبقۀ اول یک ساختمان 20طبقه به بیرون نگاه
کنیم ،منظرۀ محدودتری را می بینم ،ولی اگر از طبقۀ بیستم همان
ساختمان به بیرون بنگریم افق وسیع و نامحدودی را خواهیم دید.
حتی از ان باال می توانیم وضعیت هوا و ابرها را هم پیش بینی کنیم.
4
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
باز هم اگر بخواهیم دقیق تر بگوییم ،با اگاهی و شناخت بیشتر است
که قادر خواهیم بود جور دیگری گذر عمر را نظاره کنیم.
مقدمۀ فوق بیان گر این مطلب اســت که ما انســان ها هیچ گاه
مانند امروز به تحقق ارزوها و رویاهای خویش نزدیک نشــده ایم.
کشفیات علمی و دستاوردهای فنی عظیم ،جهان نوینی را افریده
که تفاوت های بنیادین با گذشــته مان دارد .در عصری که زندگی
می کنیم هر روز به کشفی مهم در پزشکی ،اختراعی شگفت انگیز
در صنعت ،حل مسئله ای غامض در فیزیک ،ژنتیک ،زیست شناسی
و ...دســت می یابیم ،اما ایا به همان نســبت به چیزهای تازه در
مورد خود هم می رسیم؟ ایا در این عصر به تحقق ارمان همیشگی
خود که انسان کامل عشق ورز و سرشار از ایثار و محبت و مهربانی
و وجدان اگاه اســت رســیده ایم؟ و ایا می توانیم خود را تصویر و
نمایندۀ خدا بدانیم؟ متاســفانه پاسخ این سوال ناباورانه مشخص
اســت ،چنان که می دانیم ما خودمان را از همۀ پدیده های جهان
کمتر و بدتر می شناســیم و از این روست که امروز با وجود این که
بیش از همه در برابر طبیعت بزرگ مســلح شــده ایم ،اما در قبال
خویش سخت بی دفاع مانده ایم .به عبارت دیگر ،انسان امروز به راز
ســتارگان و سیارات تا رمز و راز کف اقیانوس ها و دریاها پی برده و
به فناوری و قدرت بی مانندی از زمان به وجود امدن هستی تا زمان
حاضر دست یافته ،اما نتوانسته است خویش را به گونه ای بپرورد که
ارزش این تالش های عظیم را داشته باشد .زندگی امروز ما ادمیان
مترادف و توام با خوشبختی و خرسندی ای که ارزویش را داشتیم
نیســت ،بلکه همراه با نوعی اشفتگی و سرگردانی روحی به شکل
نگران کننده ای جلوه گر شده است.
مشکل امروز انسان ها بر اساس گفتۀ اریک فروم (1980 – 1900
م) ،فیلســوف معروف امریکایی -المانی ،دوست نداشتن خویش
است .انسان ها به خویشتن خویش عشق نمی ورزند و همان گونه که
گفته شــده این حالت ناشی از عدم شناخت خویش است .دوست
نداشــتن خود مسئلۀ مورد بحث بسیاری از علما و اندیشمندان و
بزرگان علم و معرفت در قرون اخیر بوده و هست .انان به این نتیجه
رسیده اند که ما انس ان ها از دو لحاظ مورد ارزیابی قرار می گیریم:
.1کیستیم و ماهیت مان چیست؟
.2که باید باشیم؟
دیدگاه نخست ما را چنان که هستیم می نگرند ،یعنی به صورت
یک موجــود طبیعی ،با همۀ ضعف ها و خوی هــای حیوانی و اما
دیدگاه دوم ،از لحاظ انکه شایسته هستیم چگونه باشیم و چه سان
زندگی کنیم و در واقع شخصیتی مطلوب و ایدئال یا به تعبیر بهتر
انســانی کامل ،به ما می نگرد .همان انسانی که موالنا جالل الدین
محمد بلخی ( 672-604هـ.ق) ،از بزرگ ترین عرفا و شعرای قرن
ششم هجری ،در کتاب مثنوی معنوی به ان اشاره می کند که او را
در روز و ان هم با چراغ بایستی جست:
دی شیخ با چراغ همی گشت گرد شهر
کز دیو و دد ملولم و انسانم ارزوست
ولی مشکلی که امروز با ان مواجه هستیم همین مسئلۀ چگونه
تمام بزرگان و عرفا و سخنوران هشدار داده اند که ای
ن تو خودت جهانی هستی ،تاملی در خود کن و به
انسا
تماشای درونت بپرداز.
بودن و چگونه باید باشیم است که اکثریت ما از ان اطالع چندان
درستی نداریم و همین مســئله ای است که همانند یک بیماری
دامان مان را گرفته و ما را به ســمت تهی شدن و بی ریشه گشتن
هدایت کرده است .هویت ذاتی مان را تحت تاثیر قرار می دهد و این
بدان معناست که اغلب ما خود را کسی نمی یابیم و خود را کسی
نمی بینیم که بتوانیم با وی همنشینی و معاشرت کنیم .علت این که
در این روزگار ما انسان ها کم و بیش کم تحمل شده ایم و دیگران
دانش یوگا اذر و دی |1398شماره 134و 135
5
و حتــی خود را بر نمی تابیم و نمی پذیریم به خاطر ان اســت که
همه چیز در دنیای مان وجــود دارد ،اما خودمان در دنیای «خود»
حضور نداریم و به عبارت دیگر خودمان نزد خودمان نیستیم.
حال بــا این علم که موجودی نزدیک تر از انســان به خود وی
وجود ندارد ،چرا از خودمان می گریزیم؟ چرا نمی توانیم یک لحظه
در حضور خود بنشــینیم ،تنها باشیم و سکوت کنیم؟ چرا از یک
لحظه سکوت وحشت می کنیم و اگر حتی برای چند دقیقه فرصتی
برای تنها نشســتن بیابیم بالفاصله به راه های متعدد ،که روزگار و
«خود» حقیقی به واسطۀ تعلیم و تربیت دوران کودکی
و اطالعاتی که جامعه در طول دوران به خورد ما داده و
می دهد و زمانی که ما تسلیم بی چون و چرای سنت ،اخالق،
مذهب و قوانین رایج در جامعه هستیم که هیچ گونه نقشی
در درست کردن ان نداشته ایم ،خدشه دار می شود
تمدن حاضر در اختیارمان گذارده ،از خود می گریزیم؟ یا به سراغ
دنیای مجازی می رویم ،یا به تلویزیون نگاه می کنیم ،یا به دوستی
تلفن می زنیم ،یا فیلمی تماشــا می کنیم ،یا به کوچه و خیابان پا
می گذاریم ،یا . ...
ان چه ما در همۀ این موارد می جوییم این است که به نحوی از
دست خود فرار کنیم و نزد خود ننشینیم؛ زیرا از باال به خود نگاه
نمی کنیم ،در دنیای خود نیستیم و با خود بیگانه ایم .ما در این قرن
حاضر با همۀ امکانات و تکنولوژی از مدار اصلی و طبیعی «خود»
خارج شــده ایم ،درون مان را ترســی مبهم فرا گرفته و به سمت و
سویی می رویم که به قول استاد سخن سعدی ( 690_606هـ.ق)،
از بزرگ ترین شاعران و نویسندگان پارسی گوی ،راه مان به ترکستان
ختم می شود.
ترسم نرسی به کعبه ای اعرابی
کین ره که تو می روی به ترکستان است
انچه مسلم اســت تا زمانی که به عظمت خود پی نبرده ایم ،به
حقارت های اطراف خود روی می اوریم و زندگی مان را تباه می کنیم.
ن تو
تمام بزرگان و عرفا و ســخنوران هشــدار داده اند که ای انسا
خودت جهانی هســتی ،تاملی در خود کن و به تماشــای درونت
بپرداز .موال علی (ع) در توجیه عظمت انسان به وجود جهانی بزرگ
در درون او اشاره و می فرماید« :می پنداری که جثۀ حقیری بیش
نیستی در حالی که جهان بزرگی در تو وجود دارد».
مشــکلی که امروز ،گریبان من و شــما و 7/5میلیارد جمعیت
جهان را گرفته و ارامش مان را خدشــه دار کرده است عدم اطالع
از «خود» حقیقی مان است .یکی از عرفای بزرگ هند اعتقاد دارد:
«پهناورتریــن و خطرناک ترین و ناامن ترین مــکان ،دنیای درون
توست .به همین دلیل کمتر کسی جرات می کند وارد ان شود».
شناخت «خود» حقیقی به واسطۀ تعلیم و تربیت دوران کودکی و
اطالعاتی که جامعه در طــول دوران به خورد ما داده و می دهد و
زمانی که ما تسلیم بی چون و چرای سنت ،اخالق ،مذهب و قوانین
رایج در جامعه هســتیم که هیچ گونه نقشی در درست کردن ان
نداشته ایم ،خدشه دار می شود .وقتی که ما احساسات عاطفی خود
را در ساختار قوانین پیش ساخته بیان می کنیم ،هنگامی که ما در
شــکل لباس ،ارایش و ترکیب اندام خود تابع کمپانی های کاال و
6
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
صنعت مد هســتیم و هنگامی که دیگران نقش اساسی در زندگی ما
دارند ،نباید انتظار داشته باشیم که بتوانیم اندیشه ،رفتار و احساسات
خــود را کنترل کنیم و خود واقعی مان را بشناســیم .به همین خاطر
همواره خود واقعی با خود کاذب اشتباه گرفته می شود ،مسئله ای که
بزرگان و اندیشــمندان در گذشته به ان اشراف داشته و ما را از خطر
جان کاه ان مطلع ســاخته اند و به ما ندا داده اند« :در دنیایی زندگی
می کنیــد که خود در ان حاضر نیســتید و بیگانه ای را نمایندۀ خود
کرده اید که بدان اگاهی ندارید».
و این بدان معناست که «خود» کاذب را «خود» حقیقی می پنداریم
و همین عاملی است برای از خود بیگانه شدن .در همۀ مکاتب و ادیان
به موضوع بیگانگی انسان با «خود» بارها اشاره شده است .امیرمومنان
حضرت علی (ع) در خصوص بیگانگی و گم کردن خود می فرماید« :در
حیرتم از کسی که چیزی را گم کرده و ان را می جوید ،ولی خویشتن
خویش را گم کرده و جست و جویش نمی کند».
داســتانی در این خصوص نقل شــده و می گویند« :خداوند روزی
داوود (ع) را فرمود« :خانه ات را پاک گردان تا به ان فرود ایم ».داوود
متحیر شد و گفت« :کدام خانه را دارم که تواند عظمت و جالل تو را
در خود جای دهد؟» فرمود« :دل تو (خود تو) ».و داوود گفت« :چگونه
پاکش دارم از برای تو؟» خداوند ندا در داد« :اتش زن در هر چه غیر
1
از من است در ان»».
زمانی که «خود» کاذب بر ما غالب است اسیر زندگی
مادی می شویم .در چنین حالتی در تالشیم دیگران را کشف
کنیم ،نیت شان را بفهمیم ،قضاوت کنیم که خوبند یا بد ،خود
را با ان ها مقایسه نماییم ،بعض ًا حسادت بورزیم ،خیرخواه این
و ان نباشیم
بزرگان و عالمان دین و معرفــت اعتقاد دارند در حقیقت «خود»
واقعی مان گنجینه ای است بسیار ارزشمند که با خداوند عالم در ارتباط
است .با شــناخت این خود یا خویش ،ان گونه که موالنا اعتقاد دارد،
اگــر ان را خالص و صاف کنیم ذات پاک خویش را در ان مشــاهده
می کنیم:
خویش را صافی کن از اوصاف خود
تا ببینی ذات پاک صاف خود
دنیای امروز تماماً ،فردیت و ســود فردی را به ما اموخته است که
احســاس کنیم شادی و نشــاط هدف زندگی نیست و اهدافی دیگر
همچون پول و موقعیت اجتماعی و شهرت و قدرت و ...خواسته های
مطلوب ما هستند .به قول اریک فروم« :در جوامع امروزی تشخیص
و معنای انسانی به مفهوم بیشتر «داشتن» است ،نه بیشتر «بودن»».
و اینجاست که با تکیه به عدم شناخت «خود» حقیقی« ،داشتن» بر
«بودن» برتری پیدا می کند و همین عاملی اســت برای دور شدن از
ارامش و نشاط درون.
باروخ اســپینوزا 1677-1632( 2م) ،فیلســوف مشــهور هلندی،
خصلت ها و اداب بد انسان را که در اثر فراموش کردن «خود» حقیقی
اتفاق می افتد بیماری می داند و می گوید« :شــخص حریصی که تنها
پیرامون پول و بیشتر داشتن تفکر می کند و شخص جاه طلبی که تنها
به شــهرت و مقام می اندیشد ،هیچ گاه گمان نمی برند که در گرداب
بیماری درگیرند».
رضایت مایۀ ارامش است ،مهم نیست چه داشته باشم یا چقدر،
زمانی که «خود» کاذب بر ما غالب اســت اســیر زندگی مادی
می شــویم .در چنین حالتی در تالشــیم دیگران را کشف کنیم ،مهم این است که به همانی که دارم راضی و شکرگزار باشم.
از انجایی که ســرتاپای من پر از عیب اســت حق ندارم عیب
نیت شان را بفهمیم ،قضاوت کنیم که خوبند یا بد ،خود را با ان ها
مقایسه نماییم ،بعضاً حسادت بورزیم ،خیرخواه این و ان نباشیم و . ...
ی ما رقم
داشتن همین خصلت هاست که زندگی پردردسری را برا
با پیروی از اموزه های دین و معرفت زندگی جدیدی
می زند و این همان نکته ای است که جیمز الن 1912-1864( 3م)،
را شروع کنیم .زندگی ای که در ان عشق و محبت باشد
و بخشش ،خدمت باشد و ایثار ،اعتقاد باشد و وقار ،رحم و
«انسان دائم ًا در بند گذشتۀ تمام شده و ایندۀ نیامده است
شفقت باشد و وجدان بیدار.
و شناخت «خود» است که او را در«حال» نگاه می دارد و در
دیگران را بگویم.
نهایت به سمت و سوی «اگاهی» 5هدایت می کند».
ارامش همیشــه دو بخش دارد :لبخند و سکوت .لبخند حالل
نویسنده و شاعر مشهور انگلیسی و نویسندۀ کتاب مشهور تو همانی بسیاری از مشکالت است و سکوت روشی برای دوری از مشکالت
که می اندیشــی 4به ان اعتقاد دارد« :کلمات تو سرنوشت تو را به بیشــتر .هر زمان که افکار ناامیدکننده درحال درهم کوبیدن من
وجود می اورند ،اندیشه های تو زندگی ات را می سازند و انچه که به است ،لبخند می زنم و خدا را به خاطر زنده بودنم شکر می کنم و به
خود می گویی از زندگی ات می شنوی ،از کالمت بر تو حکم می شود خاطر می سپارم که زندگی یک نعمت است پس باید جشن بگیرم
و از ان لذت ببرم.
و باالخره تو همانی که می اندیشی». ...
با شناخت «خود» حقیقی جایگاه واقعی مان مشخص می شود .با
زمانی که «خود» حقیقی را بشناســیم و با ان ارتباط تنگاتنگ
برقرار کنیم خصلت های خوب همچون عشــق و محبت و خدمت مشخص شدن جایگاه واقعی پی می بریم تا حاال چه کرده ایم! ایا به
و بخشــش و اعتقاد و اخالص و ...از راه می رسند و ما را به ارامش وظایف خود به نحو احســن عمل نموده ایم؟ ایا پیام های بزرگان و
قدیسین و اهل معرفت را برای بهبود زندگی مان به کار برده ایم؟ ایا
می رسانند.
بر اساس فلسفۀ یوگا شناخت «خود» حقیقی ،بودن در لحظه را به باید ها و نباید ها که در همۀ فرهنگ ها و مکاتب و ایین ها به ان ها
در ما تقویت می کند و مانع می شود ذهن به گذشته و اینده برود .اشــاره شده عمل نموده ایم؟ اگر چنین است که خوشا به حال مان
پروفســور لورنس میر ( 1945م) ،بانی تئوری تفسیرگرایی ،دقیقاً ولی اگر چنین نیســت از همین لحظه باید به خود اییم ،در خود
به این مسئله اشاره کرده و می گوید« :انسان دائماً در بند گذشتۀ اندیشه کنیم ،هر روز دقایقی را به سکوت بنشینیم ،به درون سیر
تمام شــده و ایندۀ نیامده است و شــناخت «خود» است که او را کنیم و سعی نماییم اشتباهات گذشته را تکرار نکنیم و با پیروی از
در«حال» نگاه می دارد و در نهایت به ســمت و ســوی «اگاهی» 5اموزه های دین و معرفت زندگی جدیدی را شروع کنیم .زندگی ای
که در ان عشــق و محبت باشد و بخشــش ،خدمت باشد و ایثار،
هدایت می کند».
بر اســاس علم روان کاوی جدید و همچنین دانش یوگا ،خلوت اعتقاد باشــد و وقار ،رحم و شفقت باشد و وجدان بیدار .که اگر به
کردن با خود ،توجه اگاهانه ،درون نگری و تمرکز فکر عوامل مهمی چنین مقامی دست یابیم نسخه ای از نامۀ الهی خواهیم بود که در
هستند برای از باال نگریستن به پایین در همۀ مقاطع زندگی و برای ان جمال شــاهی خود را می بینیم و به انچه در عالم طلب کنیم
رسیدن به زندگی ارام توام با نشاط و دل خوش .مطلبی که خواجۀ می رسیم .همانی که موالنا جالل الدین رومی هم در کتاب مثنوی
شیراز حافظ شیرین سخن ( 792-727هـ.ق) به بیانی دیگر ان را معنوی ان را این گونه بیان می کند:
ای نسخۀ نامۀ الهی که توئی
شرح می دهد و می گوید برای کسب خبر باید تالش کنی و بکوشی
وی اینۀ جمال شاهی که توئی
تا صاحب خبر شوی چرا که اگر راه را طی نکنی راهبر نخواهی شد:
بیرون ز تو نیست هرچه در عالم هست
ای بی خبر بکوش که صاحب خبر شوی
در خود بطلب هر انچه خواهی که توئی
تا راهرو نباشی کی راهبر شوی
چنانچه بخواهیم بدانیم ما کیستیم ،باید به درون مان رجوع کنیم
و «خود» حقیقی مان را بشناسیم.
درنظر
را
زیر
مــوارد
همواره
باید
حقیقــی
برای شــناخت خود
منابع:
داشته باشیم:
تئوری تفسیرگرایی ،لورنس میر.
تو همانی که می اندیشی ،جیمز الن ،ترجمۀ گیتی خوشدل ،تهران :قطره.
ندارد.
من
زندگی
در
تاثیری
دیگری
قضاوت
دل ادمی و گرایشش به خیر و شر ،اریک فروم ،ترجمۀ گیتی خوشدل ،تهران :پیکان.1395 ،
مردم وظیفه ندارند مرا درک کنند.
دیوان حافظ ،تصحیح محمد قزوینی و دکتر قاسم غنی.
از کسی در برابر لطفی که به او می کنم توقعی ندارم وگرنه این رسالۀ الهی ،باروخ اسپینوزا ،ترجمۀ محمد فردوسی.
قصه های عبرت اموز قرانی ،قاسم ایمانی ،تهران :صفحه نگار.1392 ،
لطف را در حق او نمی کنم.
گلستان سعدی ،به اهتمام محمدعلی فروغی.
کســانی که رفتار ناجوانمردانه با من داشــته اند توسط کائنات مثنوی معنوی ،موالنا جالل الدین محمد بلخی ،به تصحیح رینولد نیکلسون.
نهج البالغه ،ترجمۀ سید محمدجعفر شهیدی.
مجازات خواهند شد هرچند من هرگز متوجه ان نشوم.
صفحۀ 15جلد 14بحاراالنوار ،عالم ۀ مجلسی1-
2-Baruch Spinoza
3-James Allen
مرا
موفقیت
دنیا سخاوتمندتر از ان است که موفقیت کسی ،راه
4-As A Man Thinketh
5-Consciousness
سد کند.
دانش یوگا اذر و دی |1398شماره 134و 135
7
چگونه یک برنامۀ خانوادگی
یوگا داشته باشیم؟
*
هیو فام
برگردان :گروه ترجمه
الزم نیست یوگا فقط مختص بزرگساالن
باشــد .کودکان نیــز نشــان داده اند که
می توانند از یک تمرین یوگا بهره مند شوند.
این تمرینات می تواند به تناسب اندام ان ها
کمک کند ،ان ها را ارام کند و حتی تمرکز
ان ها را در کالس تقویت کند .ایدۀ یوگای
خانوادگی برای والدینــی که می خواهند
نکات مثبت را به فرزنــدان خود اموزش
دهند ،هیجان انگیز است ،اما از کجا شروع
8
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
کنیم؟ چگونه یــوگا را کودکانه کنیم و از
یک تمرین خانوادگی لذت ببریم؟
هفت ایده برای یوگای دوستانه با خانواده
.1با فرزندان خود صمیمانه ارتباط برقرار
کنید و چند نکتۀ اسان را که می توانید در
کنار هم انجام دهید به ان ها یاد دهید.
اگر می خواهید جلسات یوگای خانوادگی
را شــروع کنید ،باید اهسته شروع کنید.
ممکن اســت مفاهیم در ابتدا برای بچه ها
کمــی عجیب باشــد ،بنابراین یک مرتبه
ان را انجــام دهیــد .اگر ان هــا تنفس یا
روال تمرین خود را از دســت بدهند ،مهم
نیست .همچنان که با تغییر اساناها صحبت
می کنید ،به ان ها بگوییــد که می توانند
احساس خود را ،اعم از انچه دوست دارند و
دوست ندارند ابراز کنند .برای این واقعیت
اماده باشید که بسیاری از بچه ها اولین بار
ناامید می شوند .با ان ها صحبت کنید که
هدف ان ها از این تالش چیست و ان ها
را ترغیب کنید کــه دوباره تالش کنند.
انعطاف پذیری و شــور و شــوق کودکان
می تواند ان ها را به حاالتی برســاند که
پیش از ان نمی دانستند امکان پذیر است.
با این حال ،بســیار ســاده و با برخی از
وضعیت های پا ،ســگ سرپایین و کبری
شروع کنید.
جنگجو 2
.2این تمرین کمی به معنای سرگرمی
است ،از شکستن قوانین نترسید.
جذابیت این ایده های یوگای خانوادگی
تا حدودی به نگرش شما بستگی دارد .ایا
شما کسی هستید که تمرینات را خیلی
جدی می گیریــد؟ از دقت در قرارگرفتن
در اســاناها گرفته تا نحوۀ تنفس بسیار
ســخت گیر هستید؟ یا نســبت به همۀ
این ها خونسرد عمل می کنید؟
چگونگی تنفــس و ایمنی در حرکات
بسیار حائز اهمیت اســت ،اما بچه ها در
اینجا به فشار کمتری نیاز دارند .بگذارید
ان ها خود را با موقعیــت به راحتی وفق
دهند .از ان ها ناامید نشــوید؛ زیرا ان ها
به درســتی تنفس نمی کنند یــا به طور
صحیح عمل نمی کنند .در عوض ،از نفس
کشیدن ان ها الگو بگیرید و نحوۀ درست
را به نمایش بگذارید .نکتۀ مهم این است
که شما با هم درگیر هستید ،ارتباط برقرار
می کنید و از این تجربــه لذت می برید.
یوگا بــا کودکان یک منبــع عالی برای
ســرگرمی و در عین حال اموزشی برای
کودکان است.
.3کمی سر و صدا کنید.
بسیاری از ما به دلیل جنبۀ ذهنی یوگا
به این ورزش کشیده می شویم .نه تنها ما
بــه بدن خود کمک می کنیم و از قدرت،
اســتحکام و انعطاف پذیری بدن استفاده
می کنیم ،بلکه ســامت روان خود را نیز
تقویت می کنیم .اینجاســت که تنفس
عمیق و محیط هــای ارام برای وضعیت
ذهنی ما بسیار مفید هستند.
به طور طبیعی ،بچه ها نمی خواهند در
تمام وقتی که با یوگا ســرگرم هســتند
ســاکت باشند و واقعاً هم الزم نیست که
باشند .این سر و صداها می تواند بیان گر
احساسات ان ها ،یا حتی لذت یا ناامیدی
باشــد .به ان ها اجازه دهید همۀ این ها را
بیرون بریزند و ان را به یک بیان مشترک
تبدیل کنند .اگر ان ها می خواهند مانند
ســگ هر وقت در حرکت سگ سرپایین
هستند واق واق کنند ،خوب باشد .عالوه
بر این ،اگــر یوگا با برخــی از صداهای
خنده دار و یا صدای حیوانات همراه باشد
هیچ اتفاقی نمی افتد.
-4تعــادل بیــن تکنیــک و لذت را
پیدا کنید.
یوگای خانوادگی می تواند برای والدین
دشوار باشد؛ زیرا نیاز به طرز فکر دیگری
دارد .مهم این است که بین یک سرگرمی،
فعالیت احمقانه و هدف عمیق تر تمرین،
یک میانــه پیدا کنیــد .صحبت کردن،
خندیدن و اصالحات دیگر عالی اســت،
اما سعی کنید اصول و هدف پوزیشن ها
و نفس کشیدن را به ان ها بیاموزید .برای
ان ها توضیح دهید که برای هر حرکتی
باید نفس عمیقی از بینی بکشند .پس از
مدتی با روال تنفس ریتم را پیدا می کنند
و کمی ارام می شوند.
-5برخــی از حرکت هــای دونفره را
تمرین کنید.
برخی از والدین با بهره گیری از برخی
نکات یوگاهــای دونفره ،ایده های یوگای
خانوادگی را به سطح دیگری می رسانند.
وقتی فرزند شــما بــه توانایی های خود
و یادگیری اصول اولیــۀ قرار گرفتن در
وضعیت ها و تنفس اطمینان داشته باشد،
حالت های دونفره باعث افزایش ســطح
دشــواری می شــود .تمرین های دونفره
گاهی جذاب تر اســت ،تالش کردن برای
برقراری تعادل در پوزیشن ها با هم بسیار
جالب اســت .شــما فقط باید این کار را
در محیط امــن امتحان کنید و به تدریج
روی نــکات ان کار کنید .اما ،لذت بردن
از تالش و حتی رضایت بیشتر در هنگام
موفقیت ســرگرم کننده است .این نکات
برای کسانی که باهم کار می کنند بسیار
عالی اســت زیرا نیاز به ارتباط جسمی و
معنوی نزدیک دارند.
.6ایدۀ پیوستن به کالس های دوستانه
و محلی برای کسانی که اعتماد به نفس
الزم را برای تدریس ندارند.
یک موضوع شــگفت انگیز که در مورد
ایــن تجربه با فرزندتان وجــود دارد این
اســت که می تواند پیوند شما را تقویت
کرده و به شما در برقراری ارتباط در مورد
سالمتی و خوشبختی کمک کند .با وجود
این ،کسانی از ما هستند که برای یافتن
اعتماد به نفس برای راهنمایی کودکان از
طریق این نکات و یا پشــتکار در تشویق
ان ها هنگام بیان نــکات پیچیده تالش
می کنند؛ و این جایی اســت که عضویت
در یک کالس محلی می تواند مفید باشد.
یک معلم اموزش دیده می تواند با هر یک
از شما در یک سطح خانوادگی همکاری
کند .ان ها می توانند به شما در یادگیری
نکات جدید و ایده هایی که می توانند در
خانه امتحان شوند کمک کنند .همچنین،
فرصتی برای دیــدار با والدین و فرزندان
دیگر در همان شرایط نیز ایجاد می شود.
.7به دنبال کالس هایی با فعالیت های
گروهی باشید که کل خانواده بتوانند در
ان شرکت کنند .یک کالس که بر روی
رابطۀ والدین و کودک متمرکز شده است
از طریق انجمن ها ،پارک ها و یا مکان های
تفریحی و سالن های ورزشی محلی بیابید
و در مســیر اموزش کودک ،دوستانه کار
کنید .مواردی وجــود دارد که فعالیت ها
را بــه گونه ای انجــام می دهند که نکات
یــوگا در بازی های گروهــی وجود دارد.
این یک رویداد اجتماعی اســت که همه
می توانند به ان بپیوندند و شــما محدود
به فعالیت های 2نفره نمی شوید .بنابراین،
اگر می خواهید فرزند دوم ،همسر یا شاید
یک مادربــزرگ و پدربــزرگ را هم در
جمع خود داشته باشید ،همه می توانند
از ان لذت ببرند .بــاز هم ،این بازی ها و
تکنیک ها را می توان برای زمان بازی در
مجامع خانوادگی اضافه کرد.
یوگای خانوادگی به اشــکال مختلفی
انجام می شــود ،از روال ساده با همسر تا
کالس های خانوادگی .هر کس می تواند
فرزنــد خود را با نگــرش و تکنیک های
صحیح وارد دنیای یوگا کند .اهسته شروع
کنید و راهی پیدا کنید که اصول ابتدایی
و ســرگرم کننده را به ان هــا بیاموزید.
ســپس می توانید با پیشرفت ،به بازی ها،
کالس ها و ایده های جدید بپردازید.
* Hieu Pham
دانش یوگا اذر و دی |1398شماره 134و 135
9
مجموعه حرکات یوگا
برای پوکی استخوان
*
امبر برک
برگردان :ناهید موسوی
پوکی اســتخوان( ،)Osteoporosisوضعیتی اســت که در ان
استخوان ها ضعیف ،متخلخل و مستعد شکستگی می شوند و یکی
از رایج ترین بیماری های اســتخوانی به شمار می رود.کاهش تودۀ
استخوان با شدت کمتری از پوکی را نیز در پدیدۀ استئوپنی شاهد
هستیم که زنگ خطری برای پوکی استخوان است.
تحقیقات نشان می دهد ،بیش از %50امریکایی های باالی پنجاه
سال ،مبتال به یکی از این دو مورد ذکر شده هستند .به این ترتیب
شاید بد نباشد به تمریناتی از یوگا که مرتبط با خطراتی است که
این گروه را تهدید می کند بپردازیم.
بیل ریــف می گوید«:تمرینات مالیمی که اســاس ان بر پایۀ
کنترل وزن اســت ،مانند یوگا ،می توانند به کنترل و جلوگیری از
پیشرفت پوکی استخوان کمک کنند».
برای ایــن کار ،حرکات اصالحی در تمرینات یوگا الزم اســت.
زیرا باید درجۀ تمرینات بر اســاس میزان پیشرفت بیماری تغییر
داده شــود .او می گوید«:هرچه میزان صدمــات وارده ،به ویژه در
ناحیۀ ســتون فقرات ،بیشتر باشــد ،باید از شدت حرکات بیشتر
کاسته شود».
بیشــتر پرتوجویان یوگا که در مرحلۀ استئوپنی هستند قادرند
تمامی حرکات را به خوبی انجام دهند .اما فراگیرانی که در مراحل
پیشــترفته تر بیماری اســتخوانی قرار دارند و ان هایی که ستون
فقرات شان به فرم حرف cدر امده است ،باید بسیار مراقب باشند.
به این ترتیب برای اطالع از دامنۀ حرکتی بهتر است ابتدا با پزشک
خود مشورت کنید.
از نظر ریف ،تمامی حرکاتی که موجب تقویت عضالت نگهدارندۀ
ستون فقرات می شوند برای مبتالیان به پوکی استخوان مناسبند.
این حرکات وضعیت کلی بدن را برای تحمل وزن به صورت متعادل،
تقویت می کنند .با این حال ،استانۀ ایمن حرکات از دید او مربوط
اســت به ان هایی که از کشــش و پیچش عمیق ستون فقرات ،و
به ویژه لگن خاصره ،در ان ممانعت شود (گرد کردن پشت).
پیشــنهاد او برای جذاب کردن و به چالش کشــیدن حرکت،
افزودن وزنه به جای انجام حرکات اکروباتیک اســت (در ادامۀ این
مقاله موارد بیشتری از حرکات مفید و مضر ذکر خواهد شد).
در تمرینات اتی به این موارد توجه می کنیم .از انجایی که اغلب
مواقع در فراگیران مبتال به پوکی استخوان،گردی شدید پشت نیز
مشاهده می شود ،مورد اخیر نیز مد نظر خواهد بود.
حرکات متوالی یوگا برای پوکی استخوان
برای شروع ،یک صندلی از قسمت نشیمن ان در مقابل زیرانداز
خــود قرار دهید .به جای صندلی می توانیــد از اجر یوگا یا میزی
هم تراز با زانوی خود استفاده کنید.
اگر تمایل دارید شدت حرکات را بیشتر کنید می توانید از دو وزنۀ
دو پوندی (دو پوند حدودا ً برابر یک کیلو اســت) یا وزنه های مچی
10
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
اســتفاده کنید .ریف توصیه می کند که با ادامۀ تقویت عضالت به
وزن ان ها بیافزایید.
یــک نکته دربارۀ وزنه ها :گرچه وزنه ها به تقویت عضالت کمک
شایانی می کنند ،اما گرد کردن پشت در هنگام بلند کردن و زمین
گذاشتن وزنه ها برای پوکی استخوان مضر است .اطمینان حاصل
کنید با پشــت صاف این کار انجام شود .برای این کار می توان در
هنگام جابه جایی وزنه ها زانوها را خم کرد یا به جای قرار دادن وزنه
روی زمین ان را روی صندلی قرار داد.
در تمامی حرکات یوگا برای پوکی استخوان توجه شود ،ستون
فقرات کشــیده باشد و تاج سر و دنبالچه بیشترین فاصله را از هم
داشته باشند .با این کار فضای بین مهره ای را بیشتر می کنیم .برای
افزایش قدرت بدنی ،حرکات را ارام و با کنترل ذهن انجام دهید تا
خطر افتادن یا اسیب دیدن را به حداقل برسانید.
.1وضعیت قهرمان (روی اجر)
در این حرکت می توانید روی ایجاد انحنای طبیعی ستون فقرات
کار کنید .زمانی که ســتون فقرات در وضعیت ارام و یا نرمال قرار
دارد موقعیت پس سر و استخوان خاجی در یک راستا است و فقط
کمی به عقب تمایل دارد ،گردن و کمر گودی مختصری به داخل
دارند .درک حقیقی گودی کمر در این وضعیت بســیار اسان تر از
زمانی است که چهارزانو زده اید.
برای شــروع ،در وضعیت دوزانو قرار بگیرید؛ به طوری که فاصلۀ
زانوها کمی بیشتر از عرض نشیمنگاه باشد .به این ترتیب اشارۀ ان
به جلو است نه پهلو ،یک اجر به حالت افقی زیر بدن قرار می دهیم
و میان پاشنه های پا می نشینیم .انگشتان پا به عقب اشاره دارد( .اگر
این موقعیت باعث کشش ازاردهنده در زانوها بود می توانید از دو یا
سه اجر استفاده کنید).
در حالی که دســت ها را روی ران ها نزدیک زانو قــرار داده اید،
دنبالچه را به داخل بکشید تا بخش کمری انحنای مالیمی بیابد.
کتف ها را به ســمت باال و کمی عقب بکشــید تا فاصلۀ میان دو
برجســتگی ان را کم کنید .سر را تا جایی که گوش ها باالی شانه
قرار گیرد به عقب بکشید.
از اســتخوان های تحتانی بدن همچون ریشه ای محکم استفاده
کنید و با تاج سر به باال فشار بیاورید تا طول ستون فقرات بلندتر و
انحنای پشت گردن کم شود.
برای چند نفس در این وضعیت بمانید .این مقدمه ای است برای
تقویت ســتون فقرات و ادامۀ حرکات در وضعیت های دیگری که
امروز تمرین می کنیم.
.2وضعیت شتر (دست ها بر روی پشت)
این وضعیت به ویژه برای ان دسته از فراگیران که به عارضۀ پوکی
استخوان و گرد پشتی مبتال هستند ،حالت پیشرفته ای است .با انجام
ان می توان قوس سینه ای ستون فقرات را به خوبی تقویت کرد.
از وضعیت قهرمان روی دوزانو بلند شوید .اجر را میان پاشنه های
پا نگه دارید .دست های خود را روی قسمت انتهای کمر ،درحالی که
انگشــتان به باال یا پایین اشاره دارد (بسته به میزان ارامش و راحتی
در حرکت) قرار دهید .شــانه ها را به باال و عقب ببرید تا تیغۀ شانه از
پشت به سمت هم فشرده و ارنج ها به هم نزدیک شوند .دقت کنید که
داخل ران ها در یک راستا باشد و اجر را محکم بین پاها فشار دهید.
قفسۀ سینه را به سمت سقف بکشید .تیزی چانه را کمی به سمت باال
ببرید تا زیر گردن کشیده شود.
خط میان دو کتف که فعال شــد تجسم کنید که قلب خود را به
سمت باال می کشید.
این حالت را برای چند نفس حفظ کنید و بعد به وضعیت عمودی
ستون فقرات برگردید و یکی دو بار دیگر نیز ان را تکرار کنید.
.3وضعیت میز
این حالت با قرار دادن وزن روی دســت ها به تقویت ان ها کمک
می کند .به وضیعت چهار دست و پا بروید درحالی که دست ها زیر شانه
و باســن دقیقاً باالی زانوها قرار دارد .وزن خود را روی این چهار پایه
محکم کنید .به خصوص به وضعیت انگشتان اشاره توجه کنید .چشم
ارنج ها را به ســمت هم قرار دهید (بــرای این کار بازوها را به داخل
چرخش مالیمی دهید).
برای داشــتن قوس طبیعی در ســتون فقرات ،لگــن را به بیرون
چرخش مالیمی دهید تا جایی که دنبالچه به سمت بیرون اشاره کند.
همین طور که شانه ها را از پشت به هم نزدیک می کنید قفسۀ سینه
را میان دســت ها به سمت زمین بکشید و ستون فقرات خود را بلند
کنیــد .برای چند نفس در این حالت بمانید و توجه کنید که در هر
بازدم شکم خود را به سمت ستون فقرات بکشید.
اگر تمایل دارید فشــار بیشــتری در حرکت داشته باشید
می توانید پاها را تک تک به عقب ببرید تا در وضعیت خط کش
قــرار بگیرید .در این حالت به وضعیت بازوها ،چشــم ارنج ها،
شانه ها ،چرخش مالیم لگن و کشیدگی راستای ستون فقرات
دقت شود .برای چند نفس در این حالت بمانید.
.4وضیت پرنده -سگ (داشــتن وزنه و وزنۀ مچی
پا اختیاری)
این وضعیت امکان تقویت و کشش مناسب ستون فقرات را با
کشش بازوها ،مرکز قدرتی بدن و پاها فراهم می کند .اگر مایل
به اســتفاده از وزنه هستید ،ان ها را در راستای زیرانداز مقابل
دســت خود قرار داده و وزنه های مچــی را دور مچ پا ببندید.
تو پا مطابق توضیح قبل قرار بگیرید،
ابتدا در وضعیت چهار دس
بدون تلوتلو خوردن یا از بین بردن راســتای طبیعی ســتون
فقرات .دســت چپ را باال بیاورید (کف دست به داخل اشاره
دارد و انگشتان کشیده به روبه رو) .می توانید این کار را با وزنه
انجام دهید .ســعی کنید وزنه را کمی بلند کرده و دست را به
جلو بکشید.
در مرحلۀ بعد اگر می توانید دســت چپ را هم راستای شانه
نگه دارید .اگرنمی توانید بدون اینجاد تنش در پشت این کار را
انجام دهید ،بهتر است از ان صرف نظر کنید.
نیمۀ چپ باسن را کام ً
ال محکم و ثابت کنید تا به سمت چپ
کشیده نشوید .پای راست خود را عقب ببرید ،انگشتان ان در
تماس با زمین باشد ،سپس ان را بلند کنید تا در ارتفاع باسن
قرار گیرد.
ً
سعی کنید از دست چپ تا انتهای پای راست کامال کشیده
باشد .با هر بازدم شکم را به سمت ستون فقرات بکشید.
کشــیدن چانه به جلو در این وضعیــت مانعی ندارد .با این
حال ما اینجا خالف این کار را انجام می دهیم .چانه را به داخل
می اوریم تا پشــت گردن تا حد امکان کشــیده و صاف باشد.
همچنان نیمۀ چپ باسن را محکم نگه دارید.
دانش یوگا اذر و دی |1398شماره 134و 135
11
زمانی که تمام مراحل انجام شد ،در هر بازدم دست چپ و پای
راست را به زمین رسانده و هنگام دم با هم از زمین دور کنید .برای
حمایت ستون فقرات شکم خود را محکم به داخل بکشید و پس از
ده حرکت یا بیشتر جهت را تغییر دهید.
.5خم به جلوی نیمه (دست روی نشیمنگاه صندلی)
در پوکی استخوان خم به عقب بخش سینه ای می تواند خطرناک
باشــد .این حالت در هنگام برخواســتن از زیرانداز می تواند مفید
واقع شود.
یــک صندلی در مقابل زیرانداز قرار داده و از کمر خم شــوید،
دست ها روی نشیمن صندلی قرار گیرد( .در صورت تمایل از وزنه
استفاده کنید و ان ها را برای ادامۀ حرکت روی صندلی قرار دهید).
ابتدای مت خود قرار بگیرید ،پاها به اندازۀ عرض لگن و به موازات
زیرانداز قرار گیرد .زانوها کمی خم و در راســتای انگشت میانی پا
باشد .قفسۀ سینه را تا حدی بلند کنید که زاویۀ 90درجه میان پا
و باال تنه بسازید .دست ها دقیقاً زیر شانه ها قرار گیرد.
در این حالت ســعی کنید راستای طبیعی ستون فقرات حفظ
شــود .مجددا ً اجازه دهید کمر به پایین گود شده و قفسۀ سینه
به ســمت زمین بیاید .شــانه ها را از پشــت به هم نزدیک کنید.
شانه،گوش تا تاج سر در یک راستا قرار می گیرد .با حفظ انحنای
ستون فقرات کشش پشت پا را زیاد کنید .برای چند نفس در این
موقعیت بمانید.
.6وضعیت کوه به صندلی (وزنه اختیاری)
حالت صندلی بدون بر هم زدن انحنای ســتون فقرات می تواند
بازوها و پاها را تقویت کند.
از حالت خم نیمه ،با یک دم ســتون فقــرات را بلند کرده و با
بازدم باالتنه را باال بکشــید تا به حالت عمود نزدیک شود و شکم
را محکم به داخل بکشــید (بازدم هنگام ایستادن کمک می کند
عضالت شکمی محکم تر شود و نقش حمایتی برای ستون فقرات
دارد) .کف پاها را روی زمین محکم کنید .دســت ها در کنار بدن
باشد و شانه ها را از پشت کتف ها به هم نزدیک کنید و وزنه را در
دست تان نگه دارید.
12
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
برای حرکت بعدی در صورت تمایل وزنه داشته باشید .بایستید.
دست ها در کنار بدن و وزنه ها را رو به بدن نگه دارید .شانه ها را باال
و عقب ببرید تا کتف ها به هم نزدیک شوند.
با دم ،وزن خود را روی دو پا متعادل و محکم کنید .از تاج ســر
تا نوک پا را بکشــید .موقع بازدم شکم را محکم به داخل بکشید و
دست ها را تا کنار ســرتان باال بیاورید .برای حفظ تعادل می توانید
زانوهــا را کمی خم کرده و متعاقباً باالتنه را نیز به جلو ببرید .برای
داشتن قوس طبیعی در کمر ،لگن را کمی به عقب بچرخانید.
در هنگام بازدم به وضعیت کوه برگردید .بازوها در کنار بدن باشد.
با بازدم به وضعیت صندلی بازگردید (تکرار تا ده مرتبه).
.7جنگجوی (1قدم برداشتن و حمل وزنه اختیاری)
چنانچه قوس طبیعی ســتون فقرات را حفظ شود ،این وضعیت
منجر به تقویت شانه ،بازو و پاها خواهد شد.
باالی زیرانــداز قرار بگیرید .وزنه ها را مقابل خود قرار دهید .پای
راست را نگه داشته با پای چپ یک قدم به عقب بروید .انگشت بزرگ
پای چپ به گوشــۀ سمت چپ زیر انداز اشاره دارد .بین پای راست
و چپ به اندازۀ عرض لگن فاصله داریم (عموماً در این حالت پاشنه
در راستای پاشنه قرار می گیرد ،اما اینجا برای افزایش ایستایی این
فاصله را بیشتر کردیم که مناسب گروه هدف ماست).
اگر در توان دارید پاشــنۀ پای چپ را به زمین بچسبانید (اگر از
زمیــن فاصله دارد خیلی راحت ان را به زیرانداز برســانید) .زانوی
راست را خم کنید و ان را در راستای انگشت میانی و باالی مچ قرار
دهید (اگر زانو از مچ گذشت بدن خود را بلند کنید).
باالتنه در نهایت در مقابل زیر انداز قرار می گیرد .شانه ها را به عقب
ببرید تا جایی که بتوانید یک مداد را میان درز فعال شدۀ پشت ان
گیر بیاندازید .دست ها در کنار بدن و کف ان ها رو به هم باشد و اگر
وزنه دارید ان ها را محکم نگه دارید .باالتنه را کشیده و مورب نسبت
به زمین نگه دارید .زیر چانه یا پشــت گردن چین نداشته باشید و
ســعی کنید تمام تنه تا فرق سر کام ً
ال در یک راستا باشد .به ارامی
دســت ها را باوزنه یا بی وزنه کمی به سمت عقب بکشید ،به حفظ
موقعیت شانه توجه شود.
در موقع دم با حفظ همین وضعیت دســت ها ،ان ها را از ارنج
خم کنید تا مشــت ها به شانه نزدیک شوند .در هنگام بازدم ان ها
را به شــرایط قبل برگردانید 10 .تا 12مرتبه این حرکت را تکرار
کنید .سپس پای چپ را سر جای خود کنار پای راست برگردانده
و حرکت را برای نیمۀ دیگر تکرار کنید.
پس از اتمام ده مرتبه یا بیشــتر ،بازوها را پایین اورده و به سر
مت خود در حالت ایستاده برگردید و حرکت را برای جهت دیگر
تکرار کنید.
.8جنگجوی (2وزنه اختیاری)
این حرکــت باعث تقویــت دســت ها،پاها و انعطاف عضالت
نشیمنگاهیمی شود.
از وضعیت ایســتاده روی زیرانــداز ،وزن را به پای چپ منتقل
کنید و یک قدم بزرگ با پای راست به عقب بردارید و کمی کف
پا را به داخل بچرخانید .پاشــنۀ پای چپ در راستای خطی قرار
می گیرد که از قوس کف پای راست می گذرد و پاشنه تا انگشتان
پای چپ به سمت مرکز زیرانداز اشــاره دارد .باالتنه را به سمت
راست زیرانداز بچرخانید.
در حالی که پای راست را کشــیده و صاف نگه می دارید ،پای
چپ را خم کنید و دقت کنید زانو باالی مچ پا قرار گیرد و جهت
ان به سمت انگشت میانی باشد (اگر زانو از مچ رد می شود کمی
باالتر بیایید).
بازوها را تا جایی که هم ســطح شــانه ها شود باال بیاورید.کف
دست ها رو به سقف باشد (اگر شانه ها انعطاف کافی ندارند ان ها را
به سمت روبه رو نگه دارید).
به همراه دم ،بازوها را کام ً
ال کشیده نگه داشته و ان ها را جلوی
ســینه به هم نزدیک کنید و موقع بازدم ان ها را از هم دور کنید.
در طی حرکت ،عضالت شــکم را به ســمت مهره ها بکشید .بعد
از تکــرار این حرکت ،می توانید دســت ها را کمی هم از حد بدن
عقب تر بکشید.
.9وضعیت درخت(انگشتان در تماس با دیوار)
حرکت درخت تعادل و انعطاف در ناحیۀ نشیمنگاهی را افزایش
می دهد.
از ســمت چپ کنار دیوار قرار گیرید؛ در حالی که به اندازۀ یک
بازو از دیوار فاصله دارید و انگشــتان دست چپ به دیوار و دست
راســت بر روی تاج لگن باشد .تعادل وزن را روی پای چپ برقرار
کنید .نیمۀ چپ باسن را محکم و پای راست را بلند کنید و داخل
و پایین زانوی چپ یا باالی ران قرار دهید.
هر دو پا را به هم فشار دهید .به محض این که تعادل برقرار شد،
فشار انگشــتان را از دیوار بردارید .می توانید دست ها را در مقابل
سینه روی هم بچسبانید یا ان ها را به فرم vباالی سر ببرید.
این وضعیت را تا زمانی که تعادل دارید برای چند نفس حفظ
کنید و بعد از ان پای راســت را روی زمین قرار دهید .حرکت را
برای نیمۀ دیگر تکرار کنید.
ادامه دارد...
* Amber Burke
دانش یوگا اذر و دی |1398شماره 134و 135
13
تاریخچۀ مراقبه (مدیتیشن)
*
امی لی مرسری
برگردان :لیال خیراندیش
مراقبه و ذهن اگاهــی را می توان بحث
روز فرهنگ عمومی دهۀ گذشته به شمار
اورد .تمرینات مراقبه تنها مختص استادان
تعلیم دیدۀ ساکن صومعه ها و اشرام ها ،یا
پیروان مذاهب عجیب و گروه های عرفانی
نیست .امروزه مدیتیشن تمرینی شناخته
شــده است که تقریباً برای هر فردی قابل
دسترسی است.
چه عاملی موجب ظهور چنین کششی
به مدیتیشن شــده است؟به نظر می رسد
چنین تفکــری هزاران هزار ســال وجود
داشــته ،اما چه شــد که ناگهان در میان
اقشــار مختلف مردم به چنین محبوبیتی
دســت یافت؟یک پاســخ را می توان این
حقیقت ساده دانســت که جامعۀ علمی
مراقبه را روشــی معتبر برای رفع استرس
و ابزاری برای رویارویی با مواردی همچون
اســیب های روحــی دانســت .برخی نیز
معتقدند رشــد ســریع چنین محبوبیتی
نتیجۀ تحولی اســت که در اگاهی و فهم
انسان ها رخ داده است.
در نهایــت ،در دنیایی که به ســمت
بی نظمی و هــرج و مرج پیــش می رود،
انسان ها در جستجوی راه حل هایی هستند
14
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
تا بتوانند ارامش و تعادل را به زندگی خود
بازگردانند.
مدیتیشن در عهد باستان
نخستین تعالیم شــناخته شده دربارۀ
مدیتیشن ،تقریباً به ســال 1500قبل از
میالد برمی گردد که از متون ودایی مذاهب
هندوی باســتان گرفته شده است .بعدها
واژۀ دیانا (خالء ذهنی) از زبان سانسکریت
گرفته و به تفکر و اندیشه ترجمه شد .این
واژه همچنین به اگاهــی بدون قضاوت و
توجه مســتمر نیز اطالق می گردد .چنین
مفهومی قرن ها بعد به بودیسم،جینیســم
و هندوئیســم رسمی رسید ،ولی اندکی با
اصلش تفاوت پیدا کرد.
اشــتیاق درونی داشــتن یک زندگی
متفکرانــه مســئلۀ جدیدی نیســت .در
حقیقت ،هزاران سال است که ایدۀ بودن در
لحظه به طور صد در صد مطلوب بسیاری
از افراد بوده اســت .مردم در عهد باستان
به این نتیجه رسیده بودند که تمرکز روی
یــک مورد در زمانی معین می تواند قدرت
بهره وری را افزایش دهد و باعث شود فرد
لذت بیشتری از زندگی ببرد.
تالش ان هــا در این امر منجر به ایجاد
روش ها و راه حل هایی شد تا بتوانند قدرت
تمرکــز فکر را باال ببرند.در این راه به ابعاد
گوناگونی از مدیتیشــن دست یافتند .در
دوران باستان،تلفیق این موارد با دعاهای
مذهبــی موجب ایجاد ارامــش ،تمرکز و
ارتباط با چیزی فراتر از ذات شخص شد.
مدیتیشن می تواند راهی برای دستیابی
به ذهن اگاهی باشــد .موضوع جالب توجه
این اســت کــه مذاهــب و فرهنگ های
گوناگون چطــور توجه شــان را معطوف
اماده سازی ذهن می کنند و در این مسیر
به انجام هر کاری دست می زنند تا در میان
روابط مذهبی راهی برای رهایی از استرس
پیدا کنند.
تالش هایــی از این نوع در ایجاد تحول،
انســانیت و انقالبی در درک خوداگاهی از
اهمیت زیادی برخوردار بود.
مدیتیشن اولیه در رسوم اصلی دین
تقریباً در هر ســنت دینی اشــکالی از
مدیتیشن یافت می شود .در قرون وسطی
گســترش عقاید و افزایش سفر و تجارت
موجب گستردگی اشکال مدیتیشن شد.
مردم هم زمان با گسترش سفرها و فاصله
گرفتن از کانون های فرهنگی خود ،رسوم
مذهبی شــان را نیز به جاهای دیگر بردند.
بســیاری از محققیــن بر ایــن باورند که
تمرینات مدیتیشــن اولین بار در تعالیم
اولیۀ ودایــی (نوشــته های مقدس ایین
هندو) ظاهر شــد ،سپس گسترش یافت
و به ایین هــای دیگر اســیایی همچون
کنفوسیوس ،مذهب تائو و ایین بودا رسید.
اقسام مدیتیشــن فقط به ادیان اصلی
دنیا محدود نمی شــد و به اشــکالی دیگر
نیز وجود داشــت .بومیان امریکا و ســایر
گروه های بومی نیز مراسم فکورانه و عبادی
بسیاری داشتند.
ایین هندو
در ایین هندو مدیتیشن ابتدا از راه متون
ودایی اولیه ،ســپس به کمک اوپانیشادها
(رســاالت فلســفی به زبان سانسکریت)
گســترش یافت .تمرکز نخستین اشکال
مراقبه روی تالش برای فهم حقیقت نهایی
بود .ایا جهان تجسمی از انسانیت است ،یا
انسانیت تصویری از جهان به شمار می رود؟
ایا جهان یک خیال باطل اســت ،یا وجود
فردی مان تصوری بیش نیست؟
محققیــن با بررســی متــون قدیمی
ایین های نخستین هندوها از وجود چهار
نوع مدیتیشن مطلع شدند.
ریشی ها پیش گویان یا فرزانگان قدیمی
بودنــد که با جمــع اوری مطالبی راجع به
مدیتیشــن نتایج را به شــکل سرودهای
ی ان ها
مذهبی در می اوردند .نوشــته ها
دربارۀ ذکر مراقبه (مانترا) ،مراقبۀ بصری،
تامــل روی بینش های اکتســابی قلبی و
ذهنی و در نهایت ،حالتی از نشاط بود که
هنگام یکی شدن با حقیقت مطلق الهی به
ان می رسیدند.
هندوهای نخســتین هم چنین مریدان
مرتاضی داشــتند که به تمرینات مختلف
دیگری همچون کنتــرل تنفس و توانایی
شــناور بــودن مســلط بودنــد .در اثار
امروزی همچون زندگی نامۀ یک یوگی از
پاراماهانســا یوگاناندا به موارد مشابهی از
حکیمان مرتاض اشاره شده است.
مراقبۀ هندوها در طول قرن ها به صورت
رویکرد چند وجهی خودشناسی به تکامل
رسید و یوگا ودانتا نام گذاری شد .راه یک
یوگی متشکل از بخش هایی است که از ان
جمله می توان به خدمت رسانی ،اگاهی و
ایثار اشــاره کرد که برپایۀ نیازهای فردی
متغیر اســت .از انجاکه تاریــخ هندو به
هزاران سال قبل برمی گردد ،مکاتب فکری
بسیاری با تفاوت های ظریفی در عقیده و می کرد تا بتوانند به طور ضمنی اشــاره ای به
انواع تمرینات مراقبه از جمله گوشه نشینی،
عمل از ان سرچشمه گرفته است.
تمرکز حواس و تجسم داشته باشند.
مذهب بودا
مسیحیت
اییــن بــودا از اوایل مکتــب هندو در
مســیحیت اولیه به واسطۀ مسیحیانی که
هندوســتان گســترش یافــت .بر خالف
«مسیر هشــت گانۀ» یوگیان هندو هشت در صحرای مصر در ابتدای قرن سوم زندگی
رهنمون برای داشــتن زندگی هدفمند و می کردند شناخته شد .زاهدان و راهبانی که
معنی دار که توسط حکیم پاتانجالی تعیین به انزوا روی اوردند تا با خود خلوت کنند و با
شــد -مذهب بودا روی «تعالیم سه گانه» خداوند یکی شوند .دست خط های به جا مانده
تاکیــد دارد .بســیاری از امریکاییان تنها از برخــی زاهدان اوایل ایــن دوره به تمرین
با خود اموزش مدیتیشــن اشنایی دارند .ذکر مراقبه اشاره می کند ،ذکری که «عبادت
امــا،دو مورد دیگر امــوزش یعنی خرد و خالصانه» نامیده شد.
در قرون وسطی به دنبال ایجاد دودستگی
اصول اخالقی را باید با اصول مدیتیشــن
مرتبط دانست .با مرگ بودا ،احکام نظری میان ایین مسیحیت شرقی و غربی ،تمرینات
متعددی شکل گرفت که اموزه های فرضی لکتیو دیوانا (نوعــی خواندن متفکرانۀ کتاب
او را دنبــال می کرد .مباحثی علمی راجع مقدس)و مراقبه ای برپایۀ تکرار عبادت مسیح،
به صحت و اعتبار بخش های مختلف این گســترش یافت و پا گرفت .در طول قرن ها،
احکام به جا ماند که به شکل گیری مکاتب تمرینات مراقبه با شــاخه های گوناگون ایین
مسیحیت ،به خصوص در صومعه ها همراه بود.
گوناگون بودا کمک کرد.
با شــکل گیری جادۀ ابریشم-شبکۀ هر چند ،هنوز هم ایــن تمرینات در جوامع
جاده ای کهن که ســرزمین های دور قارۀ مسیحی از محبوبیتی برخوردار است.
اسیا را به یکدیگر متصل کرد -و گسترش
اسالم
داد و ستد در قرون وسطی ،تعالیم مراقبۀ
ســهم عمدۀ تمرینات مراقبــه ،اوایل دین
بودا از هند خارج شد و به شرق اسیا رسید.
حدود قرن هشتم ،این تعالیم به کشور ژاپن اسالم ،توسط شاخۀ عرفانی صوفی گری پدیدار
رسید و به صورت ذن به کار رفت .مکاتب گشت .در اوایل قرن چهارم بعد از میالد ،شکل
اولیۀ بودا که در طول زمان شــکل گرفت اولیۀ مراقبۀ به کار رفته ،تکرار ریتمیک اسامی
عبارت اند از :ماهایانا ،تراوادا ،پیور لند ،ذن و و صفات خداونــد و دیگری مراقبۀ قلبی بود.
واجرایانا .هر مکتب موجب گسترش قوانین انگیزۀ نهفته در این دو نوع تمرین ،انرژی پر
شور عشق است ،عشق به یکدیگر و عشق به
مدیتیشن مخصوص به خود شد.
خداوند .با تمرکز روی عشق افکار و احساسات
محو خواهد شد.
یهودیت
صوفیــان بیشــتر به واســطۀ تمرینات
در دوران یهودیــت جریانی از تمرینات
مراقبه برای قرن ها وجود داشــت .طوری مراقبه «چرخشی» شناخته شدند .فرقه های
که یکی از نویســندگان چنین می گوید :صوفی گری اولین بار در قرن دوازدهم شــکل
«مراقبه ان چنان با ایین های زندگی یهود گرفت و افراد زیادی جذبش شدند .چرخش
عجین شده بود که قادر به جدا شدن از ان مراقبه ای فیزیکی اســت که فــرد به کمک
نبودند .این ایین ها برایشان لحظه هایی از موسیقی ،حرکت ،رهایی از منیت و ارزوهای
«اگاهی متفکرانه» ایجاد می کرد ،حتی اگر شــخصی با خدا ارتباط برقــرار می کند .هر
چند این چرخش بیشــتر به صوفیان نسبت
به صراحت ان را مراقبه نمی دانستند».
بســیاری از انــواع تخصصی تــر داده شده ،اما فرقه های دیگر صوفی گری نیز
مراقبۀ یهودی به صورت رســوم گفتاری با تمرینات مراقبه ای دیگر وجــود دارند .در
ثبت شــده بود ،به خصــوص در اثار ادبی قــرن چهاردهم فرقه ای تحت عنوان «صوفی
کاباال عرفانی ،بنابرایــن احتماالً نفوذ این خاموش» ظهور کرد .ان ها معتقد بودند تنها
مراقبه ها در جمعیت غالب یهود مشاهده در سکوت باید به خدا رسید.
پایان فصل یک
نمی شــد .با وجود این ،لغات عبری اشنا
*
برای متخصصین زمینــه را طوری فراهم
Amy leigh mercree
دانش یوگا اذر و دی |1398شماره 134و 135
15
پنج نکته برای شروع
دوبارۀ تمرینات یوگا
بعد از عمل جراحی
*
جسیکا یانگ
گروه ترجمه
بعد از عمل جراحی ای که بر روی شکم
داشــتم ،پزشکان من بعد از گذشت شش
هفته گفتند که می توانم به زندگی عادی
برگردم -که شــامل تمرین یوگا ،فعالیت
محبوب من ،نیز بود .چیزی که ان ها به من
نگفتند این بود که وقتی به یوگا برگشتم ،از
ابتدا شروع کنم.
وقتی بعد از چندوقت بر روی مت قدم
گذاشتم ،خیلی ناامید شــدم .چه اتفاقی
برای عضالت همسترینگ من افتاده است؟
انعطاف بدنم چه شده است؟ قدرت بازوها،
پاها و اندام میانی و مرکزی من که هنوز در
حال بهبود بود چه می شود؟
وقتــی فهمیدم که دارم از اول شــروع
می کنم ،فهمیدم که می توانم با چشم اندازی
تازه تمرینات یوگا را دوباره تصور کنم .اگر
در حال بهبودی پس از یک عمل جراحی
هســتید ،این نکات می تواند به بازگشت
ایمن و سودمندتر شما به یوگا ،همان طور
که قب ً
ال انجام می دادید ،کمک کند.
نکتۀ مهم :اگر فعالیت محدودی دارید،
به این توصیه احترام بگذارید :اگر ســوالی
دارید ،قبل از بازگشت به تمرین با متخصص
مراقبت های بهداشتی خود مشورت کنید.
.1انتظارات خود را کنار بگذارید
بدن شما بعد از عمل جسمی ان چیزی
نیست که قب ً
ال می شناختید .ممکن است
روزها ،حتی هفته ها طول بکشــد تا بدن
و اندام شــما مجددا ً جان بگیرد .بنابراین،
هنگامی که بــه تمرین خود بازگشــتید،
انتظار نداشته باشید که حرکت طاووس را
انجام بدهید یا پنج دور سالم بر خورشید
16
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
را بروید .اکنــون چیزهایی تفاوت کرده
اســت و ممکن است مدتی هم متفاوت
باقی بماند.
این ایده را کــه «باید بتوانید» عملی
کنید تا روشــی را که قب ً
ال انجام داده اید
تمرین کنید .با بــدن خود در جایی که
اکنون قرار دارد روبه رو شوید و به گونه ای
تمرین کنید که در ان زمان برای شرایط
بدن شما خوب باشد.
.2تمرین مهربانی
هنگامی کــه درد جراحی شــما از بین
رفت ،شما هیجان زده می شوید که قدرت و
استقامت خود را دوباره بسازید .این موضوع
زمــان خواهد برد و احتماالً با این واقعیت
روبه رو خواهید شــد که شما مانند قبل از
عمل جراحی ان قدر قوی ،انعطاف پذیر یا
مناسب نیستید.
جراحی یــک ضربۀ بزرگ بــرای بدن
شماست .مهم اســت که در این مدت به
خود دلسوزی نشان دهید .ارام پیش بروید
و خود و بدن تان را در وضعیت فعلی خود
دوســت داشته باشید .بدن شما درسی در
مورد چگونگی تغییر ان به شما می اموزد.
بهترین کاری که می توانید برای خود انجام
دهید این است که با بدن خود با مهربانی و
عشق رفتار کنید و با دقت به پیام های ان
گوش فرا دهید.
.3بــه مرزهــای تحمــل خود
احترام بگذارید
حتی اگر با بدن خود صبور هســتید ،از
خود شــکایت نداشته باشید .به محلی که
چالش را تجربه می کنید توجه کنید ،چه
در موارد جدید و چه به صورت ازمایشــی
و واقعی .به مرزهایی که بدن برای شــما
تعیین می کند احترام بگذارید .اکنون زمان
ان نیست که بدن خود را فشار دهید.
اما اگر شما یک چالش را تجربه می کنید
– نه اینکه دردی را متحمل شوید -از این
چالش عقب نمانیــد .مرزها را با عزت نفس
پیدا کنید .دقیقاً مانند گذشــته ،بدن شما
به شــما اجازۀ انجام حــرکات را می دهد و
در هر وضعیت عمق و حضوری جدید پیدا
خواهید کرد.
-4شکستن عادات نامطلوب
از انجــا کــه شــما مانند قبــل قوی و
انعطاف پذیر نیستید ،ایدۀ خوبی است که از
برخی عادت های بد خالص شوید .به عنوان
مثــال ،در صورتی که در حرکت از وضعیت
خط کش به چاتورانگا دانداســانا ،ارنج های
شــما از هم جدا می شــوند ،زانوها را پایین
اورده و روی اســتحکام و تراز تمرکز کنید.
ظرفیت کمتر انجــام حرکات این فرصت را
به شــما می دهد که هر یک از وضعیت ها را
با واقع بینی و ذهن افرینی مجدد بازســازی
کنید .با گذشــت زمان ،نه تنها استقامت و
انعطاف پذیری را به دست خواهید اورد ،بلکه
مواضع شما ایمن تر و ترازتر خواهد شد.
.5بازی کنید!
این بار را برای کشــف دوبارۀ اینکه چرا
یــوگا تمرین می کنید بگذارید .با صراحت
و کنجکاوی بــه تمرین خــود نزدیک و
نزدیک تر شوید .مشــاهده گر تنفس خود
باشید و اگاه باشــید که در انجام حرکات
چه اتفاقاتی می افتد؟ یوگا چگونه به زندگی
روزمرۀ شــما کمک می کند؟ چگونه ذهن
شما را ارام می ســازد؟ یا حتی شما را به
چیز عظیم تر و شگرف تری نزدیک می کند؟
از بازگشت به تمرین خود لذت ببرید .اگر
در موضع گیری و قضاوت قرار گرفته اید ،به
خود بخندید .وقتی با یک شوخی به چالش
کشیده شدید ،با خودتان مهربانانه صحبت
کنید و با تمام لذتی که یوگا در خود دارد،
دوباره به منبع عظیم وجود وصل شوید.
Jessica Young
*
برنده دوم مسابقه عکاسی اذرماه
اجرای حرکت توسط خانم سونیا شاهی /گاندا بهورانداسانا
نام شهر و باشگاه :استودیوی کلبه ی مهر /بندرعباس
عکاس :شایان سلیمانی تعداد الیک1350 :
دانش یوگا اذر و دی |1398شماره 134و 135
17
نیروی حال
خالصه نویسی :شهال قاسمیان
برگرفته از کتاب نیروی حال /نویسنده :اکهارت توله /مترجم :مسیحا برزگر
وقتی کسی نزد پزشک می رود و می گوید«:من صدایی در سرم
می شــنوم ».ان پزشــک او را به یک روان پزشک معرفی می کند.
واقعیت این اســت که تقریباً همۀ ادم ها همیشه صداهایی در سر
خود می شنوند ،روند بی اختیار فکر که نمی دانی توان ان را داری که
متوقفش کنی یا نه .مدام در فکر با خود حرف می زنی.
حتمــاً در خیابان بــه ادم هایی دیوانه برخــورده ای که مدام با
خودشــان حرف می زنند .خوب ،وضعیت ان ها با وضعیت ادم های
نرمال چندان تفاوتی ندارد .تنها تفاوت در این اســت که دیوانه ها
بلند بلند حرف می زنند و ادم های نرمال اهسته و در ذهن خود .این
صدا مدام در سر ما تفسیر می کند ،نظریه می دهد ،مقایسه می کند،
شکایت می کند ،خوشش می اید ،بدش می اید و . ...
این صدا لزوماً به وضعیتی که ما اکنون در ان به ســر می بریم
مربوط نمی شود .ممکن است این صدا زنده شدن خاطرات نزدیک
یا دورگذشــته ،و یا مرور کردن و خیال پردازی دربارۀ وضعیت های
ممکن اینده باشد .صدایی که طنین اشتباهات رخ داده و یا نتایج
منفــی پیش رو را دارد ،این حالــت را نگرانی یا دغدغه می نامند.
این موســیقی متن ،گاهی با تصویرها و فیلم های ذهنی نیز همراه
می شود .حتی اگر این صدا به وضعیت کنونی مان نیز مربوط باشد،
18
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
باز وضعیت کنونی ما را بر مبنای گذشته تفسیر می کند .زیرا این
صدا به ذهن شــرطی شــدۀ ما تعلق دارد .ذهنی که حاصل تاریخ
گذشــتۀ ما به عالوۀ عادات فکری موروثی ماست .بنابراین ما حال
حاضر را از خالل چشــم های گذشته می بینیم و در نتیجه امور را
تماماً تحریف شده مشاهده می کنیم.
این صدا دشمن اصلی ماست .باید هم باشد .هستند کسانی که
با یک تومور در مغزشان زندگی می کنند .توموری که مدام به ان ها
حمله می کند ،رنج شان می دهد و انرژی حیاتی شان را می مکد .این
است سبب بدبختی و اندوه و بیماری بی شمار ادم ها .خبر خوش ان
است که ما می توانیم از ذهن و ذهنیت خود خالص شویم .رهایی
از ذهن ،تنها رهایی حقیقی زندگی است .گام نخست را همین حاال
برداریم .با گوش دادن به صدایی که در سرمان است .توجه خود را
به الگوهای فکری یکنواخت خود معطوف کنیم .همان نوارهایی که
سال هاست در ذهن مان مدام تکرار می شوند.
هنگام گوش دادن به صداهای ذهن باید بی طرف باشیم .یعنی
هیچ قضاوتی نکنیم .ان صدا را مشاهده کنیم .درک این من هستم،
این احساس حضور خود ،دیگر فکر نیست .چیزی است که از ورای
ذهن برخاسته است .بنابراین وقتی به فکر گوش می دهیم ،نه تنها
نسبت به خود ،بلکه به عنوان شاهد فکر خود ،اگاه می شویم .
وقتی فکر فروکش می کند ،گسســتی در جریان ذهن را تجربه
می کنیم .شکاف بی ذهنی را .در ابتدا این شکاف کوتاه است .شاید
چند ثانیه .امــا به تدریج طوالنی تر خواهد شــد .هنگامی که این
شکاف ها به وجود می ایند ،در درون ما احساسی از سکون و ارامش
پدیدار می گردد .این احساس ،اغاز حالت احساس یگانگی با هستی
است .این احساس ،همان چیزی است که ذهن ان را مخفی می کرد.
با تمرین ،احســاس ســکون و ارامش ژرف تر خواهد شد .در واقع
ژرفای این احســاس پایانی ندارد .چشمه ای از شادمانی در اعماق
وجود باز می شود که شادمانی هستی نام دارد.
بخش عمدۀ درد و رنج ادم ها بیهوده است .تا زمانی که ذهن ادارۀ
امور زندگی را به عهده گرفته است این درد و رنج ها هم هستند .درد
و رنجی که در لحظۀ حال می کشیم ،شکلی از عدم پذیرش ماست.
صورتی از مقاومت نااگاهانه در برابر ان چیزی است که هست .در
ســطح فکر ،مقاومت ،صورتی از قضاوت است .در سطح عواطف و
احساسات ،مقاومت ،صورتی از منفی بافی است .شدت درد و رنج به
میزان مقاومت در برابر لحظۀ اکنون بســتگی دارد .میزان مقاومت
ما نیز به شدت هم ذات پنداری مان با ذهن بستگی دارد .ذهن مدام
می کوشــد که لحظۀ حال را انکار کند و از ان بگریزد .به تعبیری
دیگر ،هر چه بیشتر خود را با ذهن خود یکی بپنداریم بیشتر رنج
می بریم .این گونه هم می توان بیان کرد :هرچه بیشتر لحظۀ حال را
مغتنم بدانیم و ان را بپذیریم از درد و رنج رهاتر می شویم.
زندگی همانی است که هست .اما نگاه کن ،ببین ذهن چگونه بر
ان برچسب می زند و چگونه برچسب زدن های ذهن و قضاوت های
ان ،موجب رنج و احساس بدبختی می شود .با مشاهدۀ نحوۀ کارکرد
ذهــن ،می توانیم به بیرون از الگوهای مقاومتی ذهن قدم بگذاریم
و به لحظۀ حال مجالی بدهیم تا باشــد .این کار ما را از شــرایط
بیرونی رها می کند و زمینۀ احســاس ارامشی ژرف می شود .نگاه
کنیم ببینیــم چه پیش می اید و اگر الزم بود وارد عمل شــویم.
ارمغان لحظۀ حال را هرچه که هست بپذیریم ،چنان که گویی خود
ان را انتخاب کرده ایم.
اغلب ما فکر می کنیم که پیش از رســیدن به اگاهی کامل و یا
روشنی معنوی ،باید خیلی چیزها دربارۀ شیوۀ عملکرد ذهن بدانیم،
ولی در واقع نیازی به دانســتن نیست .مشکل ذهن را نمی توان با
ذهن حل کرد .وقتی عملکــرد ذهن را بفهمیم دیگر چیزی باقی
نمی ماند که بخواهد بداند یا بفهمد .مطالعۀ پیچیدگی های ذهن،
شــاید از ما یک روان شناس بســازد ،اما این کار ،ما را به ان سوی
ذهن نمی برد .همان طور که مطالعۀ دیوانگی ما را عاقل نمی کند.
خواهش های نفس پایان ناپذیرند .نفس بسیارشکننده است و مدام
خود را در خطر می بیند .بنابراین همیشه می ترسد و همیشه محتاج
اســت .نفس دوست دارد ما موضوعات را به مسئله تبدیل کنیم و
سپس به حل مســائل بپردازیم .نفس همواره چیزی را می جوید
تا بتواند به ان بچســبد و تغذیه کند .به همین دلیل بخش عمدۀ
احساس بیشتر ادم ها از خود ،مستقیماً با مسائل و مشکالت شان
ارتباط دارد .وقتی این ادم ها می خواهند از مسائل و مشکالت شان
رها شوند ،احساس می کنند از خودشان جدا می شوند .ان ها برای
درد و رنج های خود ســرمایه گذاری نااگاهانۀ نفســانی بســیاری
کرده اند .بنابراین به محض فهمیدن ریشۀ نااگاهی خود ،که همان
یکی انگاری خود با ذهن است ،از نااگاهی بیرون می ایند.
کلید اینجاست :کنار گذاشــتن پندار باطل زمان .زمان و ذهن
جدایی ناپذیرند .اگر زمان را از ذهن بگیری ،ذهن متوقف می شود.
یکی انگاری خود با ذهن ،افتادن به دام زمان است .وسواس زندگی
کردن در خاطرات گذشته و امیدهای اینده .این وسواس ،حسرت
گذشــته ها و دغدغۀ اینده را می افریند و ما را نســبت به زیستن
در لحظۀ مغتنم حال بی رغبت می کند .این وســواس به ان دلیل
زاده می شود که گذشته به ما هویت می بخشد و اینده به ما وعدۀ
کامیابی و رستگاری می دهد .هر دوی این ها پندار باطلند.
اما بدون احســاس زمان ،چگونه می توانیم در این دنیا زندگی
کنیم؟ بدون احساس زمان ،دیگر هدفی باقی نمی ماند که برایش
بکوشیم .در این صورت دیگر حتی خودمان را نیز نخواهیم شناخت.
زیرا این گذشتۀ من است که مرا کسی می کند که اکنون هستم .ما
فکر می کنیم که زمان چیز خوبی است و ما باید یاد بگیریم از زمان
عاقالنه اســتفاده کنیم و ان را هدر ندهیم .ولی زمان پندار است.
انچه را که خوب و با ارزش می دانیم زمان نیســت ،بلکه بیرون از
زمان یعنی لحظۀ حال است.
لحظۀ حال اســت که واقعاً ارزش دارد .چرا لحظۀ حال تا این
انــدازه ارزش دارد؟ زیرا لحظۀ حال تنها چیز موجود عالم اســت.
لحظۀ جاودانۀ حال ،فضایی است که زندگی واقعی در ان همچون
طوماری باز می شود .لحظۀ حال تنها چیزی است که تغییر نمی کند
و همیشه لحظۀ حال می ماند .ورای لحظۀ حال چیزی وجود ندارد.
اگرهنوز معنای این سخن را نگرفته اید ،یعنی اینکه می کوشید با
ذهن خود ان را بفهمید .باید بدانید که ذهن نمی تواند این نکته را
بفهمد .تنها تو می توانی این نکته را بفهمی.
هرگز چیزی در گذشــته اتفاق نیفتاده است ،همۀ اتفاقات در
لحظــۀ حال می افتد .هرگز هیچ اتفاقــی در اینده نمی افتد ،همۀ
اتفاق ها در لحظــۀ حال می افتد .انچه را که گذشــته می خوانی
چیزی نیست مگر رد پایی از خاطره ها که در ذهن انبار شده است،
چیزی که زمانی لحظۀ حال بوده اســت .وقتی اینده فرا می رسد،
به عنوان لحظۀ حال فرا می رسد .وقتی دربارۀ اینده فکر می کنیم در
لحظۀ حال است که به ان فکر می کنیم .گذشته و اینده واقعیتی
مستقل ندارند.
معنای این ســخنان با ذهن فهمیده نمی شود .به محض انکه
معنــای ان را بفهمی ،اگاهی تو از ذهن به هســتی ،و از زمان به
حضور منتقل می شود .انگاه ناگهان احساس می کنی که همه چیز
زنده اســت و از خود انرژی صادر می کند .انگاه سرچشمۀ گرفتن
همه چیز از هستی را تجربه می کنی.
دانش یوگا اذر و دی |1398شماره 134و 135
19
یوگای بیکرام
گرداورنده :مه سیما علی پناه
بیکرام چودری در سال ۱۹۴۶میالدی در کلکتۀ هندوستان به
دنیا امد.
او یوگا را از چهارسالگی نزد استادش بیشنو گوش ،برادر کوچک تر
پراماهانسا یوگاناندا ،اغاز کرد .سبک او و بیشنو ،شاخه ای از هاتایوگا
به نام یوگای رقابتی بود که بر اساس مجموعه ای از ۸۴حرکت به
وسیلۀ نات در ســده های پنجم تا دهم طراحی شد .بیکرام روزانه
دست کم بین ۴تا ۶ساعت زیر نظر بیشنو تمرین می کرد.
او در سیزده سالگی قهرمان مســابقۀ ملی یوگای هند شد .در
هفده ســالگی هنگام تمرین وزنه برداری اسیب شدیدی به زانوی
وی وارد شد ،ولی با تمریناتی که استادش به او داد سالمتی زانوی
خود را به دست اورد.
پس از ان ،استادش از بیکرام خواست تا چندین مدرسۀ یوگا را
در هنــد پایه گذاری کند .این تجربه به حدی موفق بود که بیکرام
برای پایه گذاری مدرسۀ یوگا در ژاپن به این کشور رفت .وی در سال
۱۹۷۳به امریکا مهاجرت کرد و به ســرعت به معروف ترین مربی
یوگا در امریکا تبدیل شــد .او دو مدرسۀ یوگا در سان فرانسیسکو
و ســپس در لوس انجلس احداث کرد .بسیاری از افراد مشهور در
زمینه های گوناگون مانند عبدالکریم جبار (بسکتبالیست) ،مدونا
(خواننــده) ،جان مک انرو (تنیس باز) و … از شــاگردان یوگای او
محسوب می شوند .بیکرام کتاب اموزش یوگای بیکرام را نیز تالیف
کرده است.
همسر او راجاشری نیز برای پنج سال متوالی قهرمان رقابت های
قهرمانی یوگا در سراســر هندوستان شــده است و هم اکنون نیز
اصلی ترین مربی بیکرام یوگا محسوب می گردد.
گفته می شود سبک او در بیش از ۴۰۰مرکز در امریکا و سایر
کشورها اموزش داده می شود.
20
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
بیکرام چودهری 1مشــهورترین استاد ســبک «یوگا در گرما»
یا همان «بیکرام یوگا» اســت .وی فرزند هندوستان ،مهد یوگای
باســتان ،است و از کودکی در مدرســه های یوگا در هند (اشرام)
پرورش یافته اســت .او پایه گذار این سبک از یوگا است ،روشی که
در ایران شــاید نااشنا به نظر بیاید ،ولی در اکثر کشورهای جهان
از جمله امریکا ،کانادا ،ژاپن و کشــورهای اروپایی شــعبه دارد و
فقط توسط مربیانی که زیر نظر بیکرام چودهری اموزش دیده اند
اداره می شود.
بیکرام ،با این روش حرف های تازه ای برای گفتن دارد .این سبک
که بر پایۀ «هاتا یوگا» طرح ریزی شــده است در اتاقی با دمای 40
تا 43درجۀ ســانتی گراد و رطوبتی تقریباً بــه همین میزان و به
مدت 90دقیقه انجام می گیرد .طی این مدت زمان 90دقیقه ای،
26اســانا که از میان 84اســانای اصلی برگزیده شده اند ،تمامی
ماهیچه های بدن را از ســر تا کف پا به نرمش و حرکت وا می دارد.
این تمرینات شــامل پرانایاما در ابتدای کالس ،پس از ان حرکات
ایســتاده و تعادلی در 30دقیقۀ اول اســت .در ادامه ،تمرین های
خوابیده بر روی شــکم باز هم به مدت 30دقیقه و در 30دقیقۀ
نهایی تمرین های نشسته انجام می گیرند .در انتها نیز با یک تمرین
تنفسی کالس به پایان می رسد.
بیکرام ،یوگا را دارویی طبیعی برای بدن انسان می داند و بر این
باور است که یوگا بسیاری از بیماری ها را درمان و بدن را تا انتهای
حیات بیمه می کند .او می گوید« :انچه درســت است ،ان چیزی
است که کار می کند ».و یوگا با پیشینه ای 5000ساله این را اثبات
کرده است.
در کارگاه بیکرام ،مربی با سخنانی که به راهنمایی انجام صحیح
اساناها اشــاره دارد ،بی وقفه شــاگردان را همراهی می کند و این
سخنان برای حفظ تمرکز حواس در کالس بسیار مفید است.
بیکــرام در یک کالس 90دقیقه ای ســعی دارد که 90دقیقه
مدیتیشن با چشــمان باز را به شاگردانش اموزش دهد .تمرکز بر
روی انجام حرکات و تنفس صحیح این کار را انجام پذیر می سازد.
وی کالس خــود را «اتاق شــکنجه» می نامــد!! و می گوید« :بله
دوســت من ،درست است! اگر نمی دانید باید اعتراف کنم که تمام
کالس های بیکرام یوگا گرم هســتند و تا 43درجه دما دارند .چرا
شما را در چنین شــرایط دشواری قرار می دهم؟! ناراحت نباشید،
خواهید دید که این گرمای زیاد ،فکر و جسم تان را همانند استیل
استحکام می بخشد .اگر به اندازۀ کافی تالش کنید و این کوشش
اگاهانه باشــد ،هر چیزی امکان پذیر اســت .یقین دارم که سخت
اســت ،اما شما کدام یک را ترجیح می دهید؟ نود دقیقه در کالس
ســختی بکشید یا نود سال بدون بدنی سالم و بدون درک از توان
نهفتۀ خود زندگی کنید؟»
در توضیح اینکــه وی چگونه به این توالی خاص در روش خود
دست یافته است ،می گوید« :من ابتدا در هند شروع به پیشبرد این
تمرین ها کردم .در هند تعداد زیادی از افراد برای معالجۀ بیماری های
گوناگونی که به ان دچار بودند نزد ما به اشرام مراجعه می کردند .در
ان زمان من با مدیریت استاد خود اساناها و پرانایاماهایی را برای هر
بیمار به مناسبت مشکلی که داشت انجام می دادیم .پس از کسب
تجربیات فراوان ،محاســبه کردم که این 26وضعیت با دو تمرین
تنفسی به صورتی ســازمان یافته و متوالی روی همۀ قسمت های
پوستر حرکات یوگای بیکرام
بدن کار می کنند و حتــی ارگان های داخلی بدن ،رگ ها ،بندها و
رباط ها را به همراه تمامی ماهیچه ها به چالش می کشند.
ساختار و ترکیب این توالی 90درصد علم و 10درصد الهام بخشی
است و خواهید دید که هرچه در کالس پیش می رویم بدن گرم تر
و نرم تر می شود .ما حرکاتی را اجرا می کنیم که نیاز به کشش ها و
خمیدن های عمیق دارند ،اگر شما ناگهان با حرکت چرخش ستون
فقرات شروع کنید نه تنها بهره ای نمی برید ،بلکه ممکن است اسیب
نیز ببینید.
همۀ اســاناها دوبار تکرار می شــوند ،بار اول شما خود را محک
می زنید و می فهمید که چقــدر می توانید پیش بروید و بار دوم با
اعتماد به نفس بیشــتری ژرف تر در حرکت فــرو می روید ،به ان
می تازید و ان را استوار می کنید».
در ادامۀ مطلب ،بیکرام به ســوالی که بیش از همه مطرح است
جواب می دهد:
«صدالبته انچه همه می پرسند ،این است که چرا اینجا این قدر
گرم اســت؟ بله ،گرم اســت ،خیلی هم گرم! چرا؟ فکر کنید یک
اهنگــر می خواهد پارۀ اهنی را با پتک به شمشــیری زیبا تبدیل
کند ،اولین کاری که می کند چیست؟ ان را در اتش قرار می دهد
و وقتی اهن به رنگ قرمزی درخشــان درامد و به تمامی نرم شد،
ان را بیرون اورده و ارام ارام شــروع به پتک زدن روی ان و شکل
دادن به ان می کند تا به تیغه ای تیز ،کشــیده و محکم بدل شود.
این شــبیه به کاری است که یوگا می کند .یوگا ساختار جسم را از
درون ،از اســتخوان ها تا پوست و از نوک انگشتان دست تا شصت
پا دگرگون می کند .بنابراین قبل از ان بدن را باید گرم کرد تا نرم
شود ،چون جسم گرمادیده انعطاف پذیرتر است .پس می توانید بدن
را راحت تر شکل دهید.
در پاره ای انجمن های پزشکی از روش من انتقاد شده و گفته اند که
ورزش و ممارست در یک اتاق گرم برای فشارخون باال و قلب مضر
است ،در دفاع باید بگویم بیش از پنجاه سال است که «هاتایوگا»
را بــا همین روش تدریس و تمریــن می کنم ،از جمله در مدارس
هند که در هوای گرم و مرطوب انجا امکاناتی نداشته اند .اگر انچه
در این انتقادها مطرح شده است درست بود ،وضعیت صدها نفر از
هزاران نفر که به چنین امراضی مبتال بوده اند باید بعد از شرکت در
کالس های من وخیم تر می شد! اما این اتفاق نیفتاده و حتی در حال
ان ها بهبودی نیز حاصل شده است .بنابراین همان طور که گفتم،
انچه درست است ،ان چیزی است که کار می کند».
1-Bikram Choudhury
دانش یوگا اذر و دی |1398شماره 134و 135
21
عاشق خودتان باشید
لیندسی تاکر
1
برگردان :سید محمد ازاد -باشگاه ققنوس شیراز
مقالۀ زیر حاصل تجربۀ یک هفته ای من
از شرکت در کارگاه «به سوی انسان بودن»
جنیفر پاستلیف 2در جنوب فرانسه است.
اگر بگویم ساالنه هزاران کتاب روی میز
تحریر من می اید و می رود ،اغراق نکرده ام.
بهترین کتاب ها از برترین ناشران و مقاالت
فراوانی در رابطه با دوســت داشتن خود،
راهکارهایی برای شــادی پایــدار و ایجاد
تغییرات روزانه در زندگی و ...در همۀ این
زمینه ها مطالعات پراکنده ای داشته ام ،اما
هیچ کدام تاثیر واقعی بر زندگی من نداشت.
در یــک تعطیــات اخر هفتــه که با
دوســتانم در یک کلبه ،خارج از شهر ،دور
هم جمع شــده بودیم تا جشن بگیریم ،به
سراغ کتاب «به سوی انسان بودن» جنیفر
رفتم .به دلیل بیماری اندومتریوز ،3به جای
رفتن به کوهستان راکی همراه با دوستانم،
در یک وضعیــت خموده افتاده و به مرگ
22
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
می اندیشیدم .از انجایی که اسم جنیفر را در
اینستاگرام زیاد شنیده بودم ،یادداشت های
او را با خــود اوردم که اگر فرصتی شــد
نگاهی به ان بیندازم .شاید هم معجزه ای
از طرف کائنات برای من بود.
کتاب پاســتیلوف جزئیات موفقیت او
را در غلبه بر بیماری بی اشــتهایی ،از خود
بیزاری و افسردگی عمیقش و سیر کامل
تغییراتــش به ســوی جنیفــر کنونی به
روشنی نشان می داد .ناگهان به ذهنم رسید
بخش هایی از متن را که نیاز داشتم ،دوباره
بخوانم و نشانه گذاری کنم .با گوشی همراه
خود نیز عکس هایی از ان بخش ها انداختم
و برای دوســتانی که روح شان نیازمند ان
بود ارســال کردم .این حس که به وسیلۀ
غریبه ای دیده و حمایت می شــوم باعث
شد موجی از ارتباطات کیهانی را احساس
کنم .تحت تاثیر این احساســات ،دست به
کار غیرمنتظره ای زدم .به جنیفر پیام دادم
و به او گفتم که احســاس می کنم در این
کتاب مستقیماً با من صحبت می کند؛ که
از بیان احساساتم حس احمقانه ای دارم؛ که
تمایل دارم در کارگاه او که قرار بود در ماه
می در فرانسه برگزار شود شرکت کنم و در
مورد ان نیز گزارشــی بنویسم؛ و اینکه ایا
او می تواند مــن را به عنوان یک گزارش گر
میهمان در این کارگاه بپذیرد یا خیر؟
چند ماه بعد ،زمانی که داشــتم گزارش
خاطرات زیبــای ان کارگاه را روی کاغذ
می اوردم ،نمی توانســتم جلوی این فکر را
بگیرم که این کتاب به راســتی زندگی مرا
تغییر داد ،هفت روز کارگاه سراسر خنده و
رقص بود .غرق رویا و لمس دست ها و قلب
یکدیگر در یک مکان کاخ مانند مربوط به
قرن هفده و با حیرت انگیزترین انسان هایی
که تاکنون شناخته بودم.
در ان کارگاه دوســتی ها و خاطــرات
باارزشی برایم رقم خورد و برای من اغازی
بود برای این که هر روزم را کمی بهتر سازم،
دیدن زیبایی در خودم و دیگران؛ ســاکت
کردن صداهای ازاردهندۀ درونی که مدام
نق می زد« :من به اندازۀ کافی خوب نیستم
و الیق این عشق نیستم؛ که من باید کتاب
خودم را بــه چاپ برســانم ».این ها تنها
ابزارهای اندکی بود برای من که تازه قلبم
را برای دوست داشتن خود و دنیای جدید
گشوده بودم و البته شما هم.....
تمرینــات زیر را روزانه انجام دهید تا به
پذیرش مطلوبی از خود برسید:
-1زیبایی را شکار کنید.
شــکار زیبایی به این معناســت که به
اطراف تان نگاه کنید و تا جایی که می توانید
معجــزات بزرگی را کــه می توانید در ان
لحظه جذب کنید بشمارید؛ صدای باران
روی شــیروانی ،حرکت ابرها در اسمان،
تماشــای حیوانات ،لمس یک نوزاد ،بوی
خوش غذا و یا علف های تازه هرس شــده.
تقریباً غیرممکن است شما تمام چیزهای
خوب را داشــته باشید و احساس بدبختی
کنید .قطعاً ســورپرایز خواهید شد .هرچه
بیشــتر در جســتجوی زیبایی و تحسین
در خــود و دیگران یا یــک مکان و یا یک
تجربه باشــید ،بیشــتر عاشــق خودتان
می شوید .عشق و احساسات درست مانند
ماهیچه های بدن عمل می کند .زمانی که
شــرایط سخت می شود ان را در حق خود
و دیگران استفاده کنید و خیلی زود نتیجۀ
ان را خواهید دید.
-2بــا نشــخوارهای ذهنی خود
روبه رو شوید.
نشــخوار ذهنی صدایی درونی است که
به شــما می گوید تو انسان بدی هستی و
هیچ کس تو را دوســت نــدارد و تو هرگز
نمی توانی به رویاهای خود برســی و حتی
احمق هســتی که به ان فکــر می کنی؛
حداقــل ذهــن من کــه تمــام این ها را
می گفت .ذهن هرگز از نشخوار کردن که
جنیفــر ان را «مزخرفات ذهن» نام نهاده
بود ،دست نمی کشد .این صداهای درونی
کام ً
ال نامشهود ،اما بسیار تاثیرگذار و فلج
کننده است.
در یکــی از روزهــای کارگاه ،جنیفر از
ما خواســت چشــمان مان را ببندیم و از
دیدگاه یکی از دوســتان و اشنایانی که ما
را دوســت دارد و درک می کند برای خود
نامه بنویسیم.
مــن به دوســتم هانا اندیشــیدم .هانا
همیشــه به جوک های من می خندد و از
نظر او من حتی زمانی که چاق هستم نیز
دوست داشــتنی ام و از زمانی که تصمیم
گرفتم حقیقت را دنبال کنم هرگز قضاوتم
نمی کند .من از طرف هانا برای خودم یک
نامۀ تقدیرامیز نوشتم:
«لیندا ،اگر می توانســتی انچه من
می بینم را ببینــی ،ان وقت می فهمیدی
چقدر ســاده لوحی! تو را می بینم که اگاه
و هوشــیار شده ای و مســئولیت زندگی
خود را در راه رســیدن به ارامش و قدرت
درونی به عهده گرفته ای .از این که می بینم
به توانایی های خود اگاه شــده ای و در راه
ان تالش می کنی بسیار خوشحالم .همیشه
در اطرافت راه هایی برای تحقق رویاهایت
وجود دارد .به یقیــن تو ان را می یابی .تو
قوی ،شجاع و زیبا هستی .همین طور ادامه
بده .من نیز کنارت قدم برمی دارم».
با عشق ،هانا
-3ابعاد اســیب پذیر وجودتان
را بپذیرید.
زمانی که برن راون 4اصطالح «نشــئگی
اســیب پذیری» را مطرح کــرد ،به گمانم
منظورش دقیقــاً من بودم .صادقانه بگویم
من استاد غرق شــدن در اوهام و خیاالت
بودم .یکی از دوستان دوران دانشگاهم اسم
ان را گذاشته بود جادو جنبل .زمانی که من
هر روز صبح خمار و با این کابوس که کسی
مرا دوســت ندارد بیدار می شدم .و به من
می گفت« :همه جادو شده ایم».
و مهم نیســت که تاکنون چندین هزار
بار با این ترس بیدار شــده ام؛ درحالی که
هیچ کس شــاهد بدبختی هایــم نبود .و
زمانی کــه چراغ ها خاموش می شــد ،تنها
کســی بودم که از پوشاندن قلبم احساس
خواری می کردم.
در روزهای اولیۀ شروع کارگاه ،ما بسیار
اسیب پذیر بودیم .و باید هر روز عمیق ترین
ترس های مان را می نوشــتیم و بلند ان را
می خواندیم .حتی قبــل از این که بتوانیم
اسم یکدیگر را به خاطر بسپاریم .نامه هایی
به «خو ِد شــانزده ســاله مان» می نوشتیم
و شــعرهایی که فقط چنــد دقیقه زمان
نوشــتن ان را داشــتیم و سپس در مورد
وحشــتناک ترین تفکــرات خــود که راه
گلوی مان را بســته بود با یکدیگر صحبت
می کردیم .می دانید نتیجه چه بود؟ رهایی.
هیچ تظاهری وجود نداشت .ما در یک
مکان امــن بودیم ،بدون هیچ ســاحی،
و قرار نبود بــدون ان هم بمیریم .اکنون
یکدیگر را بیشتر دوست داشتیم چون بهتر
می توانستیم خودمان را ببینیم.
-4به خودتان مدال مجازی بدهید.
در یکی از کارگاه های قبلی جنیفر ،زنی
حضور داشته که اهنگ کومبایا را با خود
همراه نداشــته اســت .یک روز صبح زود
ناگهان می گوید« :مــن باید بروم .به یوگا
نیاز دارم ».جنیفر می گفت او در ان لحظه
احساس خودکشی داشت .اما بعدا ً در زمان
ما به کارگاه بازگشــت و به بقیه نیز گفت
که باید یوگا کنند .و در اخر همان شــب
در کنار دوســتانش در تالشی برای تایید
خود به ما گفت« :به دنبال کسی هستم تا
نشخوارهای ذهنی مرا خاموش کند ».بقیه
نیز فقط گوش دادند.
در همان زمان معجــزه ای رخ داد .و او
به خودش گفت« :تو باید تمام تالشــت را
برای دوست داشــتن خودت انجام دهی،
تنها خودت .هیچ کس نخواهد امد که تو را
خوشبخت کند ».و سپس گفت« :من باید
این کار را انجام دهم ».در بقیۀ همان روز
همه در ان مکان ،در جنوب فرانسه ،روی
تشک یوگا نشسته و حمام افتاب گرفتیم.
ســپس همگی ایســتاده و یک به یک به
خودمان یک مدال تخیلــی هدیه دادیم.
برای ان که بســیار طرفــدار حقوق زنان
بودیم؛ برای داشــتن فرزند؛ برای نداشتن
فرزند؛ برای برخاستن؛ برای خوردن نان؛ و
همه غرق لبخند شدیم و از قدرت و زیبایی
یکدیگر لذت بردیم و واقعاً همین طور بود.
1-Lindsay Tucker
2-Jennifer Pasttiloff
3-Endometriosis
اندومتریوز به معنی رشد بافت داخلی رحم در جایی بیرون از رحم
است .لگن شایع ترین محل بروز اندومتریوز است.
4-Brene Brown
دانش یوگا اذر و دی |1398شماره 134و 135
23
معرفی
در غوغا و سر و صدای جهان و در میان لذات نفسانی ،ذهن به
سوی گمراهی می رود.
وسوسۀ کارهای دنیوی مجموعۀ گناهان را تشکیل می دهد .افراد
نااگاه در معرض وسوسه ها هستند و گناهانی نیز مرتکب می شوند.
کسانی که تنها ظاهر صالحان را دارند ،از گناهکاران گناهکارتر
هستند .ان ها ناگزیر دچار بالیای بزرگی خواهند بود.
گناه و شر ان قدر به عادت انسانی تبدیل شده است که گاه افراد
اص ً
ال احساس نمی کنند مرتکب این گناهان می شوند ،حتی اگر روز
و شب مرتب ان کار را انجام دهند.
گناهان را کوچک نشمارید .درست همان طور که یک گلدان با
ریزش قطره قطرۀ اب پر از اب می شود ،انسان نیز اگر نادان باشد،
کم کم خود را از شر و گناه پر می کند.
سعادت ابدی
(گناه)
نویسنده :سوامی شیواناندا /برگردان:گروه ترجمه
24
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
گناه از کجا نشات می گیرد؟
گناه عملی شیطانی اســت .گناه نقض عمدی قوانین اخالق و
دین است و این تجاوز به قانون خداست.
گناهان و جرم ها نتیجۀ فساد هستند .بدی و خباثت لکه ای بر
روی شخصیت و یا به عبارتی یک نقص شخصیت است .اموری که
به اعمال ناشایست مرتبط هستند گناه خوانده می شوند.
عصبانیت ،شهوت ،اندوه ،از دست دادن قدرت تمیز و تشخیص،
تمایل به ازار دیگران ،بی شرمی و ترس دشمنانی بسیار قدرتمند
برای همۀ موجودات هستند .این ها به همۀ افراد نزدیک می شوند
و ان ها را از هر ســو وسوســه می کنند .ان ها می روند و انســان
گمراه یا احمق را مبتال می کنند .ان ها مانند یک ببر با پریدن به
ســوی طعمه به ان حمله می کنند .و این سرچشمۀ انواع اندوه و
گناه است.
خودخواهی اســت که انســان را وادار به انجام اعمال شیطانی
می کند .یک شــخص خودخواه به دیگران اسیب می رساند ،اموال
ان هــا را دزدیده و برای ارضای خودخواهی خود اقدامات گناه الود
زیادی انجام می دهد .خودخواهی همان شیطان مجسم شده در هر
انسان است.
از خود راضی بودن جلوه ای از گناه است .با متوقف کردن امکان
پیشرفت و خودبینی روند انحطاط شروع می شود.
نفس بزرگ ترین گناه اســت .مفهوم این اشــتباه که «من بدن
هستم» گناهی واقعی و اصلی اســت .این فکر -فکر «من» – به
بدی های زیادی منجر شــده است .این فکر در هزاران ذهن تکثیر
شده است ،این فکر انسان را از خدا جدا کرده است .این نفس متکبر
گناه واقعی و موروثی طبیعت انسان است .تمام شر و بدی ها به این
نفس حقیر اویزان هستند.
فضل چیست و گناه چیست؟
همیشه این شعار را به خاطر بسپار« :انچه برای خود می پسندی
به دیگران نیز روا دار ».این میزانی اســت جهت ازمایش فضیلت و
گناه .شــما هرگز ارزو نمی کنید که توسط دیگران صدمه ببینید،
بنابراین به شخص دیگری اسیب نرسانید .ارزو می کنید دیگران به
شما کمک کنند ،بنابراین به دیگران کمک کنید .شما نمی خواهید
که توسط دیگران مورد سرقت قرار بگیرید ،بنابراین اموال دیگران
را غارت نکنید .وقتی در قطار وارد واگن می شــوید ،ارزو می کنید
دیگران به شــما صندلی بدهند و شــما را به واگن دیگری نرانند،
بنابراین وقتی کسی وارد شد ،به او صندلی اختصاص دهید .او را دور
نکنید .صدمه زدن به دیگری گناه و صدمه نزدن به دیگران نوعی
فضیلت است .خودخواهی گناه اســت .کمک به دیگران فضیلت
است .ســرقت اموال دیگران گناه است .انجام امور خیریه فضیلت
است .راندن دیگران از مکانی گناه است و تخصیص جایی به کسی
فضیلت است.
انچه شما را باال می برد فضیلت است و انچه شما را فرو می ریزد
فســاد یا گناه است .انچه شما را به هدف می رساند فضیلت است
و انچه شما را به موجودی صرفاً دنیوی تبدیل می کند گناه است.
انچه به شــما کمک می کند تا به خدا برسید فضیلت است .انچه
شما را در پرتگاه تاریک جهل فرو می برد گناه است .انچه به شما
روشنایی می بخشد فضیلت است و انچه باعث مسمومیت می شود
گناه است .انچه قلب شما را پاکی می بخشد فضیلت است و انچه
قلب شما را تیره می کند گناه است .انچه ارامش ،شادی ،رضایت،
تعالی و گســترش قلب به شما می بخشــد ،فضیلت است .انچه
موجب بی قراری ،نارضایتی ،افسردگی و فشرده شدن قلب می شود
فساد است.
خدمت به بشریت و پیشــروهای معنوی فضیلت است .ایمان
بــه خدا ،در کتب مقدس ،به تعبیر معنوی ،فضیلت و تردید گناه
است .دوســت داشتن همه فضیلت و نفرت از دیگران گناه است.
وحدت تقوا است و جدایی گناه است .استقالل فضیلت و وابستگی
گناه است .پرهیزکاری تقوا و شهوت گناه است .راستگویی فضیلت
اســت و باطل گناه است .سخاوت تقوا است و بدبختی گناه است.
یکتایی فضیلت و دوگانگی گناه است .دانش تقوا و جهل گناه است.
قدرت تقوا و ضعف گناه است .شجاعت فضیلت و بزدلی گناه است.
مشــاهدۀ قدرت جاودانه در همه جــا یک فضیلت و متنوع دیدن
گناه است.
انچه از انجام ان در مالءعام شرمساریم گناه است .انچه جرات
نمی کنیم نزد معلم معنوی خود به ان اقرار کنیم گناه است.
بیاموزید که بین تقوا و گناه تمایز قائل شــده و خردمند شوید.
خداوند شما را به درستی رهنمون می شود ،او را بشنوید.
جبران گناه با ممارســت به خودســازی ماننــد روزه گرفتن،
ذکرگویی ،توبه ،مراقبه و تقاضای بخشــش با قلبی گشاده از بین
می رود .حتی یک انسان شرور نیز می تواند با توبه ،دعا و مراقبه با
خدا ارتباط برقرار کند.
اعتراف به اعمال بد اولین قدم برای اعمال نیک است .از اعتراف به
اشتباهات خود شرمنده نباشید .اگر به اعمال شیطانی خود اعتراف
کنید ،اکنون حس بیشتری نسبت به گذشته دارید تا خطای خود
را ببینید .اگر به گناهان خود اعتراف کنید ،سفر خود را به سمت
رهایی اغاز می کنید .ان کس که به خاطر انجام کارهای بد متاسف
است ،خودش را اصالح می کند و به سرعت بهبود می یابد.
توبــه یک جریان الهی برای گناهکاران اســت تا گناهان خود
را بشــویند .خداوند توبه ای را که با قلبی خاشعانه انجام می گیرد
خواهد پذیرفت.
اگر به نوعی مرتکب اشــتباهی شده اید ،دیگر نباید مرتکب ان
شوید .هیچ اشتباهی نباید انجام شود .اگر تصمیم دارید که دیگر
ان گناه را انجام ندهید ،می توانید تقاضای بخشش کنید.
زنی به زنا متهم شد .می خواســتند او را اعدام کنند .پروردگار
عیســی به او گفت« :اجازه بده کسی که در میان شما بدون گناه
اســت ،ســنگ اول را به او بزند ».این سخنان قدرتمند پروردگار
به یک باره توجه هر کس را به درون خود جلب کرد .چه کســی
می تواند بدون گناه باشد؟ با این درون گرایی نواقص هرکس به خود
دانش یوگا اذر و دی |1398شماره 134و 135
25
نمایان گشت .مردم یکی یکی سرشان را پایین انداختند و مکان را
ترک کردند« .ان ها کجا هستند؟» خداوند عیسی از زن پرسید« :ایا
هیچ کس تو را محکوم نکرد؟» او گفت« :نه ،پروردگار من ».خداوند
گفت« :من تو را محکوم نمی کنم .راه خود را برو و دیگر گناه نکن».
در این واقعۀ زیبا ،خداوند ذات پیام الهی خود را خالصه کرد.
تغییر و تحول قلب ،تنها شرط بخشش خداوند از گناهان انسان
است .گناهان خود را بپذیرید و به ان ها اعتراف کنید .از گناه خود
توبه کنید ،از ان دور شــوید و دیگر تکــرار نکنید .نماز بخوانید و
عبــادت کنید .ذکر خدا را بگویید .بــا اعمال خود در صدد جبران
برایید و به بخشــش خداوند امیدوار باشید که تمام گناهان شما
شسته می شود .شما با تاللو خواهید درخشید.
ســخنان اطمینان بخشــی را از کتاب گیتا بشنوید« :حتی اگر
گناهکارترین شما مرا با قلبی ناپسند عبادت کند ،او نیز باید صالح
حســاب شود ،زیرا او به درستی رجوع کرده است ».حتی اگر او نیز
اراده ای قاطع داشته باشــد و راه معنوی را طی کند ،امید بزرگی
وجود دارد.
گناه خطایی است که نادان در طی سفر خود مرتکب شده است.
هر اشــتباهی بهترین معلم شماست .فرد باید از طریق گناهان یا
اشــتباهات خود تکامل یابد .اشــتباه کردن اجتناب ناپذیر است.
برخی از افراد طعمۀ اندیشــه های گناه می شوند .ان ها همیشه از
نو متولد می شوند« :اینکه ما گناهکارانی بزرگ هستیم یک اشتباه
بزرگ اســت .بیش از حد به اتفاقات گذشته توجه نکنید .درس را
بیاموزید و گذشــته را فراموش کنید .هنگامی که شما ذهن خود
را برای پیمودن مســیر حقیقت به کار می گیرید ،تمام گناهان از
بین می روند».
عذاب ابدی
عذاب ابدی یا اتش جهنم برای گناهکاران وجود دارد .لعنت ابدی
اموزه ای برای ترس و رعب اســت تا مردم از انجام اعمال شرورانه
خودداری کنند ،از این رو توضیحی از جهنم اورده شده است.
خداوند ادمی را افریده است که زندگی کند و نه گناه .این قطعاً
هدف افرینش انسان است .ولی ایا همه به ان عمل می کنند؟ در
این دنیا چند انسان بی گناه وجود دارد؟ چه کسی دارای شخصیتی
بی اشتباه است که بتواند گذرنامه ای مستقیم برای رسیدن به بهشت
دریافت کند؟
همــه گناهان پنهان خــود را دارند .همــه معصوم متولد
می شوند ،ولی تعداد کمی معصوم می مانند .هیچ کس در روی
زمین یافت نمی شــود که تمام خصوصیات عالی در او ظاهر
شود .هیچ کس همیشه عاقل نیست و هیچ کس همیشه احمق
نیست .گناهکار امروز مقدس فرداست .از گناه متنفر باشید،
اما از گناهکار نه.
یک انسان طغیان گر ،سرکش ابدی نیست .یک زن بدکاره
یک روسپی ابدی نیست .این افراد را در جمع اشرف مخلوقات
بدانید ،چرا که بدی نیز به خیر قابل تبدیل است.
واالیش و خلوص
هرگز برای اصالح دیر نیست .یک شروع خوب و مصمم در
زندگی به شما ارامش و خوشبختی می بخشد .این کار را انجام
دهید و راه های شیطانی را کنار بگذارید .نیکی ها را دنبال کنید
و در زندگی یکرنگ باشید که همگی به خداوند می پیوندیم.
هر عملی را به دقت بررسی کنید .اجازه ندهید که هیچ عمل
شری برای لکه دار کردن وجود شما انجام شود .هر چیزی که
وجدان شما را می لرزاند ،ان را رها کنید .با قدرت وسوسه انگیز
خودپرستی و خودگرایی مبارزه کنید .با غلبۀ خشم بر عشق،
شهوت به پاکی ،حرص و جوش به سخاوت ،غرور به فروتنی،
باطل به حقیقت مبارزه کنید.
حس منیت و مالکیت و تعلق خود را از دست بدهید .ذهن
را کنترل کنید .نام خداوند را تکرار کنید .هر قسمت از وجود
خود را پاالیش کنید.
خدمت به دیگران فضیلت بخش است و اسیب رساندن به
دیگران گناه و تباهی به بار می اورد .پس به دیگران خدمت کنید.
قلبخودراباخدماتفداکارانهوفروتنانهبهفقراومستمندانپاک
کنید و ان را به محل اقامتی مناسب برای ساکن شدن خداوند
تبدیل کنید.
هر روز یک شــروع تازه است .اشــتباهات و شکست های
گذشــتۀ خود را فراموش کنید .وارد زندگی جدیدی مملو از
پیروزی شــوید .با اعمال خالص و ناب به مقدســین نزدیک
شــوید .همۀ اضطراب ها ،ترس ها و نگرانی ها را رها کنید .در
سرشت خود بیارامید .اواز بخوانید ،مراقبه کنید و اصالت خود
را تحقق بخشید.
شرکت ۵۰۰نفر در ازمون ورودی دورۀ مربیگری درجه ۳یوگا
بنــا به گزارش روابط عمومی انجمن یوگا ،پس از مدت هــا وقفه ۵۰۰ ،تن از بانوان عالقه مند به دریافت
کارت مربیگری یوگا ،در روزهای ۲۹ابان و ۲۸ ،۲۲ ،۲۱و ۲۹اذرماه سال جاری در باشگاه یونیون و باشگاه
دیهیم در ازمون سطح شش دورۀ مربیگری یوگا شرکت نمودند و بیش از ۹۰درصد انان رتبۀ قبولی را به
دست اوردند.
خانم ها بهناز قاسملو و دکتر زهرا حسنی ،انجام ازمون را به عهده داشتند.
مقرر است زمان و نحوۀ برگزاری ۶۰ساعت کالس های عملی دورۀ مربیگری یوگا به زودی از سوی انجمن
یوگا به پذیرفته شدگان اعالم گردد.
26
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
بازنگری و تدوین قوانین و مقررات مربوط به ورود به
دورۀ مربیگری یوگا
با حضور دکتر نادر شکری ،رئیس انجمن یوگا ،اقایان قیاسی
دبیر ،چشمی مسئول کمیتۀ یوگای استان تهران ،همچنین
جمعی از پیش کســوتان و مدرســین یوگا ،اقایان مهدوی،
موحــدی و بابایی و خانم ها خردمند ،عرفانی ،نوشــیروانی،
عراقی ،قاسملو ،حسینی و ملکی ،تدوین و بازنگری قوانین و
مقــررات مربوط به ورود به دورۀ مربیگری یوگا مورد بحث و
تبادل نظر قرار گرفت .در این نشست که روز چهار شنبه 27
اذرماه ســال جاری در باشگاه دیهیم برگزار گردید ،بازنگری و
تغییر و تدوین ایین نامه توسط شورای فنی متشکل از مدرسین
و دست اندرکاران و پیش کسوتان یوگا مورد تایید قرار گرفت.
در این جلســه همچنین مقرر گردید ،به منظور پیشبرد امور
انجمن در زمینه های مختلف ،کمیته های مربیان و و مدرسین
و پیش کسوتان و ...تشکیل گردد.
برگزاری جلســات مرتب و منظم با حضور دست اندرکاران
یوگا برای برنامهریزی ،رشد و شکوفایی هر چه بیشتر یوگا در
کشــور در محل باشگاهها از دیگر موضوعاتی بود که به تایید
اعضا رسید.
گردهمایی باشگاه داران یوگا
دومین نشست باشگاه داران یوگا روز یکشنبه 17اذر ماه سال جاری در
محل باشگاه سانا تهران برگزار گردید.
در این نشست که مسئولین 21باشگاه از شهرهای تهران ،شیراز و کرج
حضور داشتند؛ درخصوص ایجاد تشکلی برای رشد و پویایی و بهره وری
هر چه بیشتر باشگاه های یوگا بحث و تبادل نظر به عمل امد.
اقایان روزبه قافله باشی ،مدیر باشگاه اگاهی برتر ،سینا صمیمی ،مدیر
باشگاه سینا و خانم شیدا گودرزی از باشگاه یوگا حضور کرج ،ماموریت
یافتند به عنوان نمایندۀ هیئت رئیسه موقت ،پی گیر مراحل قانونی این
تشــکل بوده و نتیجه پی گیری های به عمل امده را در جلسه بعدی
باشگاه داران به سمع و نظر اعضا برسانند.
در ادامه جلســه ،مقرر شــد با مکاتبات و پیگیری های الزم ،یوگا
ورزشکاران
به عنوان رشته ای ورزشــی که می تواند برای کمک به
ِ
سایر رشته های ورزشی ،مورد استفاده قرار گیرد ،معرفی گردد.
برگزاری مســابقات بین باشگاهی با حضور یوگاکاران جهت تبلیغ
و اشاعه هر چه بیشــتر یوگا ،از دیگر مصوبات این نشست بود که
با حضور مسئولین باشــگاه های یوگا راه سالمت ،یوگا راز ،یوگای
عرفان ،یوگا مهرایین ،یوگای وحدت ،کانون یوگا ،دانش یوگا ،ساینا
یوگا ،اندیا یوگا ،معتمد یوگا ،یوگا ایران زمین ممتازی ،یوگا اگاهی
برتر ،یوگا ســینا از تهران ،همچنین یوگا گل اندام و یوگا حضور از
کرج و نیز یوگا پردیســان ،یوگا سالمت و یوگا تندرست از شیراز
برگزار گردید.
دانش یوگا اذر و دی |1398شماره 134و 135
27
یوگا همراه با ابزار
کتاب یوگا ،راهی به سوی سالمتی کامل اصلی ترین
کتاب ســبک یوگای ایینگر است که اولین بار در
سال 2001در 432صفحۀ گالسه به صورت مصور
و تمام رنگی منتشر شــده و تا به امروز چندین بار
به روزرسانی و تجدید چاپ شده است.
این کتــاب درواقع دربردارنــدۀ تمامی اموزه های
بی.کی.اس ایینگر در خصوص بدن ،ذهن وسالمتی
است و برای تمامی پرتوجویان با هر سطح مهارت
و تجربه ای می تواند مفید واقع شود.
مجلۀ دانش یوگا از بیســت و دو شــمارۀ پیش به
ترجمۀ بخــش ابزار این کتــاب پرداخته و در هر
شماره یکی از حرکت ها را تشریح نموده است .این
مقاله ،بیست و سومین شماره ای است که به این امر
اختصاص یافته است.
ویپاریتا کارانی
برگرفته از کتاب یوگا ،راهی به سوی سالمتی کامل اثر بی .کی.اس ایینگر
برگردان :عاطفه شریفان
حرکت معکوس
این یک اسانای ارامش بخش و احیاکننده است ،اما انجام
وضعیت نهایی ان برای مبتدیان و افرادی که دارای پشــت
غیرمنعطف و خشــک هستند بسیار دشوار است .استفاده از
بالش ها باعث می شود تا انجام ان اسان تر و ارامش بخش باشد.
ویپاریتا در زبان سانسکریت به معنی «وارونه» و کارانی به
معنای «انجام» است.
خــون و هورمون ها در حالــت وارونه در بدن بهتر گردش
می کنند .این اسانا خستگی عصبی را کاهش می دهد ،اعتماد
به نفس را تقویت و افسردگی را کاهش می دهد.
ابزار الزم:
یک دیوار ،یک اجر ســفت ،دو بالش و
یک پتو
دیوار پاها را و بالش ها پشــت و باسن را
پشتیبانی می کنند .اجری که بین دیوار و
اویزها قرار گرفته است ،فضای کمتری را
برای پایین اوردن باسن ایجاد می کند .پتو
باعث می شــود که بالش ها و اجر در یک
راستا قرار گیرند.
پاشنه های
خود را بر روی
دیوار فشار دهید
هشدارها
در طــول دورۀ قاعدگی این حرکت
را تمرین نکنید ،اگرچه در سایر مواقع،
به جز زمان قاعدگی ،این اسانا اختالالت
قاعدگی را کاهش می دهد.
مطمئن شوید که گردن و شانه های
خود را محکم روی زمین قرار داده اید .در
صورت لزوم فقط از یک بالش استفاده
کنید.
زانوی
راست
می بایست دیوار
را لمس کند
ارنج
خود را صاف
نگه دارید
-1اجر را از درازای ان در برابر یک دیوار
قرار دهید .بالش ها را یکی روی دیگری ،به
موازات اجر قــرار دهید .پتو را روی بالش
بکشید .سپس در وسط بالشتک ها به پهلو
بنشینید و انگشتان دست خود را صاف در
پشت خود قرار دهید.
28
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
-2کمی به ســمت دیوار بچرخید ،هم زمان
پاها را نیز یکی یکی روی دیوار بکشید .زانوها را
کمی خم نگه دارید .بدن خود را با دو کف دست
خود پشــتیبانی کنید و به سمت عقب حرکت
کنید .هر دو کف دست را روی زمین فشار دهید
و باسن خود را به دیوار نزدیک کنید.
لبه های داخلی پاهای شــما باید یکدیگر را
لمس کنند.
-3ارنج های خود را خم کنید و نیم تنۀ خود را پایین بیاورید
تا شانه های شما روی زمین به ارامی قرار بگیرند .پاها را کام ً
ال
صاف کنید .اگر باســن شما از دیوار فاصله گرفته است ،زانوها
را خم کنید و هر دو پا را در برابر دیوار قرار دهید .سپس کف
دســت خود را روی زمین فشار دهید ،باسن را بلند کنید و به
دیوار نزدیک کنید .دوباره پاهای خود را صاف کنید.
لبه های
داخلی پاهای
شما باید یکدیگر
را لمس کنند
اجازه
ندهید
پاهایتان خم شوند
-4ســر و گردن خود را روی زمین اســتراحت
دهید .سینه را بلند کنید .شانه های خود را از سمت
عقب به جلو بکشید.
ی شما به طرف سقف
در حالی که کف دست ها
اســت ،بازوهای خود را به ســمت طرفین بکشید.
اجازه دهید قفسۀ سینه ،شکم و لگن شما رها شوند
و ارامش یابند .پاها را صاف کنید و بکشید .چشمان
خود را ببندید ،به طور مســاوی دم و بازدم داشته
باشید و ارامشی عمیق را تجربه کنید .به مدت 4-3
دقیقه در وضعیت بمانید .به تدریج مدت زمان را به
8-5دقیقه افزایش دهید.
فواید انجام اسانا:
فشار خون را تنظیم می کند.
به درمان اختالالت قلبی کمک می کند.
به درمــان بیماری های گوش و چشــم،
ســردردهای مربوط به اســترس و میگرن
کمک می کند.
تنگی نفس ،اسم ،برونشیت و بیماری های
گلو را تسکین می دهد.
ارتریــت و اســپوندیلوز گــردن را
تسکین می دهد.
ســوء هاضمه ،اســهال و حالــت تهوع را
تسکین می دهد.
به درمان اختالالت کلیوی کمک می کند.
از واریس جلوگیری می کند.
شکم
خود را تو
داده و صاف
کنید
بازوها
را از تنه
دور کنید
شانه های
خود را روی
زمین فشار
دهید
دانش یوگا اذر و دی |1398شماره 134و 135
29
یوگا برای هضم غذا
دستگاه گوارش و هاضمۀ خود را جوان کنید
برگردان :گروه ترجمه
اجرا کننده حرکات :نازافرین نیکو
از دســتگاه گوارش ســالم در ایورودا به عنوان اصلی ترین جریان نیاز است .یک روش اسان برای حمایت از دستگاه گوارش از طریق
بهزیستی ما یاد می شود .علت اصلی بیشتر بیماری ها هضم ناکارامد یوگا است.
است .انرژی متابولیکی هضم به نام اگنی 1به از بین بردن ضایعات
چگونه یوگا به داشتن سیستم هضم بهتر کمک می کند؟
و سموم بدن کمک می کند .اگنی مادۀ فیزیکی متراکم را به انرژی
لطیفی که بدن به ان نیاز دارد ،تجزیه می کند ،باعث ایجاد گرمی تمریــن یوگا با تنفس ریتمیک و منظم مانند زوج عمل می کنند.
تنفس نیروی زندگی را وارد بدن می کند و بدن مواد ســمی را که
درونی و ایجاد ذهن باز می شود.
بیایید به دستگاه گوارش به عنوان یک ابمیوه گیری نگاه کنیم .در به دلیل رژیم غذایی اشــتباه ،سبک زندگی ناسالم و استرس های
این صورت ،سموم بدن زباله های میوه ،اگنی تیغه های ابمیوه گیری انباشته شده ایجاد می شود ،پاکسازی می کند .این همکاری بسیاری
و ابمیوه انرژی است .اگر تیغه های ابمیوه گیری ضعیف باشد ،اب از عارضه ها را بهبود می بخشد و تعادل بدن و طول عمر را مجددا ً در
کمتری تولید می شود و بیشــتر زباله های میوه باقی مانده است .کل سیستم ایجاد می کند.
به طور مشــابه وقتی این اگنی (تیغۀ ابمیوه گیری) ضعیف باشد،
پیشنهادات یوگا برای هضم بهتر:
قدرت هضم کافی برای ســوخت و ساز مواد غذایی و تبدیل ان به
2
انرژی (ابمیوه) وجود ندارد .نتیجه چیست؟ بیشتر سموم (ضایعات حرکــت مثلث -باعــث بهبود هضــم ،تحریک اشــتها و رفع
میوه) در ســلول ها جمع می شــوند .بنابراین یــک اگنی قوی تر یبوست می شود.
(تیغه های ابمیوه گیری بهتر) برای یک دستگاه گوارش خوب مورد
خم شدن نشسته به جلو - 3مشکالت گوارشی مانند یبوست را تسکین می دهد.
30
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
پا در شکم -4مشکالت گوارشی را بهبود می بخشد.
پیچش ستون فقرات -5اندام های شکمی را ماساژ می دهد و باعث کاهش بیماری های گوارشی می شود.
وضعیت شتر -6طول معده و روده را افزایش و یبوست را کاهش می دهد.
دالیل بیشتری برای انجام یوگا وجود دارد تا انجام ندادن ان .اگر به
ان ها فکر کنیم ،مطمئناً لیستی از مواردی را خواهیم داشت که با
داشتن دستگاه گوارش خوب و سالم حاصل می شود:
جسمی سبک و نرم
بدن هوشیار و فعال
استخوان ها و ماهیچه های قوی
کاهش چربی
افزایش قدرت بدنی
بهبود اشتها
افزایش توانایی مقابله با خستگی
همۀ این ها می تواند دســتاوردهایی برای ما باشــد .تنها کاری که
باید انجام دهیم این اســت که روزانه یوگا تمرین کنیم و ســعی
کنیم دســتگاه گوارش خوبی داشته باشیم .فراموش نکنید که هر
بار یوگا می کنیم ،به خودمان فرصتی می دهیم تا ســامت خود را
ارتقا بخشیم.
1-Agni
)2-Trikonasana (Triangle pose
)3-Paschimottanasana (Forward bending pose
4-Pavanamuktasana
5-Matsyendrasana
)6-Ustrasana (Camel pose
منبعSri Sri Yoga :
دانش یوگا اذر و دی |1398شماره 134و 135
31
32
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
جمعی از شرکت کنندگان درازم
اذر - 1398باشگ
زمون تعیین سطح مربیگری یوگا
گاه دیهیم -تهران
دانش یوگا اذر و دی |1398شماره 134و 135
33
یوگا؛ یار شما در خانه
مرکز یوگای شیواناندا/برگردان :گروه ترجمه
کتاب yoga your home practice companionاولین بار در سال 2009توسط
مرکز یوگاودانتای شیواناندا در انگلستان به چاپ رسید .این کتاب که به شرح بسیاری از
حرکات یوگا ،تکنیک های تمرکز فکر ،مدیتیشن و انواع پرانایاما می پردازد ،در 256صفحه
به طور تمام مصور منتشر گردیده است ،کتاب یوگا یار شما در خانه اولین بار توسط مجلۀ
دانش یوگا ترجمه شده و از تیرماه سال 1394درهر شمارۀ مجله به چاپ رسیده است.
تمریناتمتوالی
این قسمت :سطح متوسطه
وضعیت های
استراحت
وضعیت شاواسانا:
وضعیت سوسمار:
وضعیت کودک:
استراحت بین وضعیت ها و استراحت 8تنفس بعد از خم به عقب ها
نهایی به مدت 6تا 8دقیقه
ایستادن روی سر
(یک دقیقه) و پس از
ان وضعیت کودک
ایستادن روی شانه
40دقیقه
(یک دور)
(دو مرتبه) و پس از ان وضعیت شاواسانا
سیکل سالم بر خورشید
تنفس متناوب بینی
(چهار دور) و پس از ان
وضعیت شاواسانا
(یک دقیقه)
(سه دور)
کشش گردن
( سی ثانیه)
خم به جلوی نشسته با پاهای کامال باز
تنفسکاپاالبهاتی
8تنفس بعد از خم به عقب ها
وضعیت ماهی
(یک دقیقه) و پس از ان
وضعیت شاواسانا
تنفس کاپاالبهاتی
(هر سمت یک دقیقه)
تنفس متناوب بینی
60دقیقه
وضعیت ماهی
( یک دقیقه)
وضعیت کمان
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
سیکل سالم بر خورشید
(ده مرتبــه) و پــس از ان
وضعیت شاواسانا
وضعیت تیر و کمان
( سی ثانیه)
پیچــش نیمــه
ستون فقرات
بــاال اوردن و ایجــاد
کشــش عمیق یک پا
(شــش مرتبــه) و پس از ان
وضعیت شاواسانا
خم به جلوی نشسته روی یک پا
(پنــج دور) و پس از ان
وضعیت شاواسانا
(هشــت مرتبه جلو و
عقب) و پس از ان دراز
کشیدن دمر و درنهایت
وضعیت کودک
34
توالی های موجود در این بخش روال تمرینی مناسب برای سطوح مبتدی ،متوسط و
پیشرفته را ارائه می دهد.
در شمارۀ پیش چند توالی مقدماتی ارائه شد و در این شماره به سطح
متوسطه می پردازیم.
تمرینات متوالی به صورت 40 ،20و 60دقیقه ای قرار داده شده است .به خاطر داشته
باشید که همیشه قبل از شروع هر دوره از تمرینات ،در وضعیت شاواسانا استراحت کنید.
(یــک دقیقــه برای
هرسمت) و پس از ان
وضعیت کودک
(هرپا ســی ثانیه) و ســپس
وضعیت شاواسانا
کشش جلوی بدن
( سی ثانیه)
ایستادن روی سر با
زانوهای خم شده
(یک دقیقــه) و پس از ان
وضعیت کودک
خم به جلوی نشسته روی یک پا
(هر سمت دو دقیقه)
خم به جلوی کامل
ایستاده
(یک دقیقه)
20دقیقه:
تنفس شکمی عمیق
(یک دقیقه)
تنفسکاپاالبهاتی
(یک دور)
خم به جلوی نشسته روی پاها
کشش جلوی بدن
(یک دقیقه)
ایستادن روی سر
(یک دقیقه)
ایستادن روی شانه
(یک دقیقه)
سیکل سالم بر خورشید
(چهــار مرتبه) و پــس از ان
وضعیت شاواسانا
( دو مرتبه پانزده ثانیه ای)
وضعیت گاواهن با بازوهای بسته
کشش جلوی بدن با یک پای باال
(دو دقیقه)
سطح شــیبدار بر روی یک بازو
( ســی ثانیه برای هرســمت) و سپس
وضعیت شاواسانا
وضعیت کالغ
(دو مرتبه و هرمرتبه سی ثانیه) و پس از
ان وضعیت کودک
وضعیت ماهی با پاهای بسته
(یک دقیقه)
( سی ثانیه) و سپس وضعیت شاواسانا
وضعیت هالل ماه حرکت مثلث با پیچش ستون فقرات
(ســی ثانیه برای هرسمت) و پس از ان
وضعیت شاواسانا
ایستادن روی شانه
پیچش نیمه ستون فقرات
(سی ثانیه برای هرسمت) و پس
از ان شش دقیقه استراحت نهایی
(یک دقیقه)
وضعیت گاواهن
( یک دقیقه)
(ســی ثانیه برای هرســمت) و پس از ان شش
دقیقه استراحت نهایی
وضعیت پل با یک پای باال
( ســی ثانیه برای هرســمت) و
سپس وضعیت شاواسانا
وضعیت ملخ
وضعیت کبرا با دست های قالب
شده
(دو مرتبه و هرمرتبه سی ثانیه) و پس از
ان دراز کشیدن دمر
(دو مرتبه و هرمرتبه سی ثانیه) و پس از
ان دراز کشیدن دمر
حرکت مثلث
(یک دقیقه برای هرسمت)
حرکت مثلث با پیچش
ساده لگن
(سی ثانیه برای هرسمت)
و پــس از ان ده دقیقــه
استراحت نهایی
دانش یوگا اذر و دی |1398شماره 134و 135
35
1
درامدی بر « 18راهنما »
سوامی شیواناندا
سوامی نیرانجاناناندا ساراسواتی
برگردان :لعیا نبی فر
یوگا دو نوع اســت .یکی یوگای سنتی
اســت که تمریــن می کنیم و در اســانا،
پرانایاما ،یاما ،نیاما ،پراتیاهارا ،دارانا و مانند
ان پیش می رویم .دیگری یوگای ســوامی
شیوانانداســت کــه یوگایی گویاســت و
مضمون اصلی اش خدمت است .مادامی که
از اهداف یوگای سنتی پیروی کنیم ،یوگا
به صورت روندی باقــی می ماند که کامل
می شود ،اما اگر از یوگای سوامی شیواناندا
پیروی کنیم ،یوگا سبک زندگی می شود.
وقتی زندگی مان شروع کند به نشان دادن
یوگا ،دیگر یوگا تمرین یک ساعته ای نیست
که یک بار در روز انجام شود ،بلکه اگاهی
تو چهار
و نگرشی می شــود که با ان بیس
ســاعت در روز زندگی می کنیــم .در این
مرحله ،یــوگا ابراز خالقیت و مشــارکت
بیشتری را در دنیا برای مان میسر می کند.
نتیجه نهایی یوگا جداکردن خود از دنیا
نیســت ،بلکه عمیقاً خود را شرکت دادن
در امور دنیا ،دانســتن جایگاه مان در ان،
شناختن وظایف مان و تشخیص نحوه ایجاد
تغییر در زندگی دیگران اســت .این همان
چیزی است که سوامی شیواناندا «زندگی
الهی» نامید .همین که از یوگای ســوامی
شــیواناندا پیروی کنیــم ماهیت زمخت،
دگرگون می شــود .همین که ساتوایی تر،
کامل عقل تر شویم و درک بیشتری داشته
باشیم ،احساس یگانگی عمیق تری با محیط
پیرامون مان و دنیا خواهیم داشــت .باید
روشن شود که یوگا مسیر جدایی نیست.
36
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
مجبور نیستیم برای چشیدن اگاهی برتر
به کوهستان بگریزیم .الزم است به سوی
دنیا پنــاه ببریم تا اگاهی برتــر را درک
کنیم و مسئله این اســت که خودمان را
تربیت کنیم.
تربیت خود به معنی در اختیار گرفتن
پاســخ ،واکنش ،نگرش ،بــاور ،خالقیت و
رفتارمان اســت .چنین دگرگون شدنی از
خصلت شرطی به خصلت شکوفایی همان
«زندگی الهی» است که سوامی شیواناندا
شرح داده است.
سوامی شیواناندا می گوید ما می توانیم به
تمرین های یوگای مان ،به اسانا ،پرانایاما و
مانترا ادامه دهیم ،با وجوداین باید بتوانیم
یوگا را در محیط عادی وقتی تمرین انجام
نمی دهیم نیــز ابراز کنیم .بــرای این که
چنین چیزی اتفاق بیفتــد مفاهیم یوگا
باید با زندگی مان عجین شوند .با این همه،
کامپیوتر فقط طبق برنامه ریزی و نرم افزارش
عمل می کند .پس مجبوریم نرم افزار درون
را عوض کنیــم و برنامه ریزی ذهن مان را
ارتقا دهیم .چنیــن نرم افزاری را کجا پیدا
می کنیم؟ کجا برنامه ای پیدا می کنیم که
به ما اجازه دهــد عملکرد کامپیوترمان را
تغییر دهیم؟ ایــن امکان در « 18رهنما»
سوامی شیواناندا دیده می شود:
ارامش ،نظم ،عدم خودبینی
بی ریایی ،سادگی ،صداقت
شکیبایی ،ثبات ،عدم زودرنجی
سازش پذیری ،فروتنی ،ایستادگی
شرافت ،بزرگ منشی ،علو طبع
نیکوکاری ،بخشندگی ،خلوص
این ها « 18رهنما»ی سوامی شیواناندا
هســتند که برنامه ریزی جدیدی را برای
نرم افزار ذهن مان نشان می دهند .بنابراین
همراه با اســانا و پرانایامــا ،رهنما ها باید
پرورانده شوند.
تمریــن « 18رهنمــا» به خودی خود
ساداناســت و فقط درصورتی که این گونه
قلمداد شود ثمر خواهد داد .سادانا 2به معنی
تالش معنوی و اساس زندگی معنوی است.
هیچ ساداکا 3یا ره جوی معنوی بدون تلفیق
تمرین معنوی در برنامه روزانه اش پیشرفت
نمی کند .برای ایجاد ســادانا چهار مقوله
وجود دارد:
-1قصدتــان را تعریف کنید :ســادانا
دســتیابی به ممتــاز بــودن و کمال در
هرچیزی است که انجام می شود .سادانا با
تمرکز و اگاهی دائم و بی وقفه اغاز می شود.
در نبود تمرکز و اگاهی ،سادانا سادانا نیست
و فقط اتالف وقت است .باید اگاهی از ُخلق
کنونی و وضوح قصد درباره انچه قرار است
به دست اید وجود داشته باشد.
اول از همــه ،قصدتــان را بدانید .این
نخستین شرط الزم برای شروع هر سادانایی
است .الزم اســت شناختی از هدف وجود
داشته باشد .اگر ان قصد واضح نیست ،سفر
نمی تواند شروع شود .درخصوص رهنماها
هدف واضح است؛ پروراندن ،ایجاد و تکمیل
هر رهنما ،هدف این ساداناست.
-2به تمرین اعتقاد راسخ داشته باشید:
نکتــه دوم لزوم داشــتن اعتقاد راســخ و
احســاس تعهد به تمرین است .فرد باید
باور داشته باشد که انچه قرار است تمرین
شــود به ان مقصود منتهی خواهد شــد.
اعتقاد راسخ و تمرین باید با یکدیگر همراه
باشند .اگر چیزی تمرین می شود ،فرد باید
باور داشــته باشد ،باید مطمئن باشد ،باید
بداند که ان تمرین قرار است به ان مقصود
منتهی شود و این به مرکز توجه ،به هدف
تبدیل می شود.
-3تغییر را بپذیرید :اگر در مدت سادانا
تغییری ،تحولی تجربه شود ،اماده باشید
که ان را بپذیرید ،نه این که ان را نفی کنید،
منکرش شوید یا با ان مقابله کنید .بیشتر
مردم تغییر را نمی پذیرند .ان ها می خواهند
همان طور بمانند با خصوصیتی اضافه ،اما
چگونه کسی می تواند با خصوصیتی اضافه
همان طور بماند؟ اگر خصوصیت جدیدی
عاید شــود بازتاب ان خصوصیت در رفتار
فرد ،واکنش ها ،اعمــال و عملکردهای او
دیده خواهد شد .باید برای پذیرش تغییری
کــه خودبه خــود و طبیعــی رخ می دهد
اماده بود.
مقصود از ایــن « 18رهنمــا» تغییر،
سازگارتر کردن شخصیت ،ساتوایی تر کردن
تعامل های زندگی و ابراز خالقیت های خود
با ان خصلت های الهی است .تغییر چیزی
است که طلب می شود و درعین حال از ان
هراس اســت .بنابراین ،در اغاز سادانا ،فرد
باید بداند که تمرین و تلفیق این رهنما ها
تغییری در زندگی اش ایجاد خواهد کرد.
-4بهتر شــدن مداوم را تمرین کنید:
چهارمین مقوله سادانا بهتر کردن خصلت
تغییریافته با اعتقاد راســخ ،ایمان ،عزم و
باور بیشتر است .تمرین و تغییر را باید در
زندگی گنجانــد و ان را بهتر از قبل کرد.
برای بهتر کردن شــناخت ،ابراز و تجربه
هر رهنمــا پایانی وجود نــدارد .از ذره ای
خودبینی کمتر تا عدم خودبینی کامل راه
زیادی اســت و فرد نباید پیش از رسیدن
به هدف دســت بکشد .بنابر گفته سوامی
شــیواناندا تنها اگر «این رهنما ها را روزانه
تمرین کنید» می توانید به ان دست یابید.
قبل از هر چیز ،منظور این نیســت که
باید همــه 18ویژگی را هــر روز تمرین
کنیــد .هر ماه روی یک رهنما کار کنید و
ان را سنکلپا 4یا تصمیم راسخ قرار دهید.
هر صبح به خودتان بگویید «این ماه روی
ارامش کار می کنم» و همچنان که کارهای
ان روز را انجــام می دهید مفهوم ارامش
را به یاد داشــته باشــید .در پایان روز در
یادداشت روزانه معنوی تان بنویسید« :چه
مدت امروز ارامش داشتم؟» و «چه زمانی
ارامشــم را از دســت دادم؟» نگران کامل
کردن ان رهنما نباشید .حتی اگر بتوانید
در ماه اول یک قدم بردارید خوب است .بعد
از 18ماه می توانید ان رهنما را دوباره تکرار
کنید .این تمرینی نیست که فقط یک بار
انجام دهید و کنار بگذارید ،بلکه پیوســته
ان را به نوبــت انجــام می دهیــد و در هر
دور جدید کشفی جدید ،دریافتی جدید،
درکی جدید از این که چه کســی هستید
و چطور می توانیــد خود را مدیریت کنید
خواهید داشت.
رهنما ها تالشــی برای سرشــار کردن
زندگی مان از ویژگی های مثبت و زیباست.
کار با رهنما ها مستلزم پروراندن عادت های
مثبت است .برای تغییر عادت منفی دچار
وسواس نشوید؛ فقط تالش کنید عادت های
خوب بپرورانید .وقتی بُعد مثبت خصلت تان
را ایجاد کنید از درون خالص می شوید که
ورود به تجربه متعالــی زندگی یا زندگی
الهی را برای تان میسر می کند .این اموزه ای
عملی اســت که سوامی شــیواناندا به ما
داده است.
1- 18 ITIES
2- Sadhana
3- Sadhaka
4- Sankalpa
ماخذ:
Swami Sivamurti. 2013. Swami Sivananda’s
18 ITIES and the Practice of Pratyahara.
Munger: Yoga Publication Trust.
دانش یوگا اذر و دی |1398شماره 134و 135
37
3تمرین تنفسی برای
مقابله با الودگی هوا
*
اناندی ساها
برگردان :گروه ترجمه
دیوالی ،1جشنوارۀ چراغ ها ،تمام شده است اما دود غلیظ ناشی از
ان باقی مانده است .هر سال میزان و مقیاس قابل توجهی الودگی
هوا به وجود می اید .کمیتۀ مرکزی الودگی دهلی ( )DPCCنشان
می دهد که ســطح الودگی در پایتخت به طور قابل توجهی نسبت
به قبل از دیوالی باال رفته اســت و این الودگی عمدتاً ناشی از دود
ترقه و شامل مضرات بسیاری است که بر سالمت بسیاری از افراد،
به ویژه کسانی که از مشکالت تنفسی مانند اسم رنج می برند ،تاثیر
منفی می گذارد .براساس شــاخص ملی کیفیت هوا که امسال از
سوی شورای کنترل الودگی مرکزی ارائه شده است ،االینده های
برجسته ای مانند مونوکسید کربن ،دی اکسید نیتروژن و سولفات
در شــهرهای بزرگ و در ســطوح خطرناک قرار دارند .این پرونده
در پایتخت بســیار شدیدتر اســت .کیفیت هوا در دهلی پس از
جشن های دیوالی با افزایش االینده ها در مناطق خاص ،به سطح
«خطرناک» افزایش یافت.
38
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
اما شما می توانید چه کاری انجام دهید؟ جواب این است :یوگا.
احتماالً در رویکردی مناســب برای کمک به افزایش ظرفیت ریه،
یوگا از ورود ســموم به بدن نیز جلوگیری می کند .بنابراین برای
جلوگیری یا کاهش اســیب زدن این ســموم به سیستم تنفسی
شما ،باید از روش تجویز شدۀ تنفس و ارامش استفاده کرد .یوگی
انوپ 2از بنیاد سالمت هند ،تنفس یوگیانۀ معمولی را به این شکل
توضیح می دهد که« :وقتی نفس می کشــید ،معدۀ شــما متورم
می شــود ،به دنبال ان سینۀ شــما قرار می گیرد و در هنگام بازدم
ابتدا معدۀ شما و بعد از ان سینه خالی می شود ».با استفاده از این
تکنیک تنفس عمیق ،ابتدا حداکثر اکسیژن را در معدۀ خود جذب
می کنید ،سپس توســط قفسۀ سینه و به همین منوال در هنگام
بازدم برعکس عمل می شود.
در اینجا تمرین های تنفســی ای را برای شــما خواهم گفت که
می توانند در مقابل الودگی هوا به میزان باالیی کمک کنند:
الف .تمرین تنفس بهاســتریکا :3این تمرین تنفسی نه تنها به
سم زدایی سیستم ،بلکه به تامین انرژی بدن کمک می کند .به گفتۀ
یوگی انوپ ،تنفس بهاستریکا به االینده ها این فرصت را نمی دهد
که مدت طوالنی در بدن بمانند .قبل از ذخیره شدن ،ان ها بالفاصله
برداشــته می شوند .با این حال ،او می گوید افرادی که مشکلی در
تنفس مانند اســم دارند ،باید این روش را تحت راهنمایی تمرین
کنند .در اینجا نحوۀ انجام بهاســتریکا طی مراحلی اســان اورده
شده است.
-1صاف بنشینید ،شانه های خود را شل کنید ،چند نفس عمیق
از راه بینی بکشید .با هر استنشاق ،شکم خود را به طور کامل پر از
هوا کنید.
-2بــا بازدم به زور از طریق بینی خود تنفس را شــروع کنید.
با استنشــاق نیرومند ،به سرعت یک ثانیه در هر چرخه تنفس را
دنبال کنید.
-3اطمینان حاصل کنید که نفس از دیافراگم شــما به وجود
می اید .در حالی که شکم به سمت داخل و خارج حرکت می کند،
سر ،گردن ،شانه ها و سینۀ خود را ثابت حفظ کنید.
ب .تمرین تنفس کاپاالبهاتی:4
انتخاب برتر برای هر گروه از پرتوجویان یوگاســت .این یکی از
مفیدترین تمرین های تنفســی است که به سم زدایی کل سیستم
کمک می کند .برای افرادی که از نفس نفس زدن رنج می برند ،این
تمرین به پاکســازی تمام سموم از مغز ،جمجمه ،پیشانی و ریه ها
کمــک می کند .در اینجا گام های اساســی برای انجام این تمرین
اورده شده است:
.1با ستون فقرات صاف و پاهای چهارزانو بنشینید.
.2یک نفس عمیق بکشید ،سریعاً بازدم کنید و به طور ناگهانی در
حین انجام این کار صدایی شبیه پف دربیاورید .روی بازدم به دقت
تمرکز کنید و نه روی استنشاق هوا.
.3هنگام بازدم ،عضالت شکمی را به طور هم زمان به سمت داخل
بکشید .هنگام دم شکم شما باید جلو بیاید.
.4این کار را 10دقیقۀ دیگر ادامه دهید و ســپس بدن خود را
شل کنید و وارهانید.
کاپاالبهاتی شامل یک سری از بازدم های پویا است که به دنبال
ان دم های فروخفته ای انجام می شود .تمرین این تنفس به صورت
منظم می تواند باعث تقویت انرژی شــده و به پاکســازی دستگاه
تنفســی کمک کند .کاپاالبهاتی عضالت شکم را تقویت می کند،
جریان اکســیژن را افزایــش می دهد و حتــی می تواند هضم را
بهبود بخشد.
غالباً تمایز بین کاپاالبهاتی و بهاســتریکا دشوار می شود .تفاوت
عمده در تکنیک تنفس است .به کاپاالبهاتی روش عطسه نیز گفته
می شــود و از طریق معده انجام می شود .از طرف دیگر ،بهاستریکا
شــامل تنفس سریع است که از طریق سینه انجام می شود .زمانی
که کاپاالبهاتی را تمرین می کنید ،همیشه تاکید بر بازدم است ،ولی
بهاستریکا به دم و بازدم اهمیت مساوی می دهد.
5
ج .تمرین تنفس اگنیسار کریا
این اصطالح به معنی تحریک اتش گوارش اســت .هدف اصلی
این تنفس تقویت ســوخت و ساز بدن و تضمین عملکرد صحیح
تمام اعضای بدن شکم است .ما گاه تمایل به خوردن مقدار زیادی
مواد غذایی ناخواســته به خصوص در هنگام جشن ها و مهمانی ها
داریم .حتی در غذایی که در خانه می خوریم مقداری از ســموم به
دلیل دود ناشی از شعله های اتش وجود دارد .یوگی انوپ می گوید
اگنیسار کریا به تمیز نگه داشتن شکم از این سموم کمک می کند
و تا حدی سیســتم ایمنی بدن ما را نیز تقویت می کند .در اینجا
مراحل ساده ای برای انجام این تمرین اورده شده است:
-1در یک موقعیت راحت بنشــینید ،دست ها را روی زانوهای
خود قرار دهید و شانه های خود را به سمت باال بکشید.
-2نفس عمیق بکشــید و نفس خود را نگه دارید .در حالی که
نفس را حبس کرده اید ،سر خود را به جلو خم کنید و سعی کنید
با چانه سینه را لمس کنید.
-3شــکم را به درون بکشید (گویی با خالء در سینه ،ان را تا
حد امکان به داخل وارد می کنید) .اکنون عمل خالف این کار را با
بیرون دادن شکم خود به تمامی انجام دهید .قبل از نفس کشیدن
10بار این کار را تکرار کنید.
-4دم گرفته و شانه ها را به ارامی رها کنید.
- 1دیوالی یک جشنوارۀ پنج روزه در هند است که پیشینۀ ان به زمان های پیش از تاریخ بازمی گردد
و در کل به معنای صفی از نور است .نمایش نور در این جشنواره یکی از جذاب ترین بخش های ان است.
2-Anoop
3-Bhastrika
4-Kapalbhati
5-Agnisar Kriya
*Anandi Saha
دانش یوگا اذر و دی |1398شماره 134و 135
39
صمیمیت با ترس
ترسواکنشیطبیعیاستنسبت
بهنزدیکشدنبهحقیقت
برگرفته از کتاب:
وقتی همه چیز فرومی پاشد ،نوشتۀ پما چودرون
مرجان میری لواسانی
شروع سفر معنوی ،همانند سوار شدن بر
قایقی بسیار کوچک و نشستن براقیانوس
در جســتجوی ســرزمینهای ناشناخته
اســت .با تمرین از ته قلــب ،انگیزههای
درونی ایجاد میشــوند ،اما دیــر یا زود با
ترس مواجه میشــویم .به واســطۀ همۀ
چیزهایی که میدانیم ،وقتی بینشی پیدا
40
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
میکنیــم ،میخواهیم این دنیای مادی را
کنار بگذاریم .مثل همۀ کاوشگران ،شیفتۀ
کشــف چیزهایی هســتیم که در بیرون
منتظر هستند ،بدون این که هنوز بدانیم ایا
جرات مواجه شدن با انها را داریم؟
اگر به تعالیم معنوی عالقه مند شده ایم و
تصمیم گرفتهایم بفهمیم چه چیزی برای
ارائه کردن دارد ،خیلــی زود پی میبریم
که دیدگاه های متفاوتی برای پرداختن به
ان وجود دارد .با مراقبۀ درون ،شــروع به
تمرین حضور میکنیم ،حضور در تمامی
فعالیتهــای بدنی و افکارمــان .با تمرین
ی بودن مطلع
ذِن ،از تعالیــم مربوط به ته
میشــویم و به چالش کشیده می شویم تا
با گشــودگی و روشنی بی حد و مرز ذهن
ارتباط برقرار کنیم .تعالیم واجریانا ما را با
اندیشــۀ کار کردن باانرژیِ مربوط به تمام
وضعیتها اشــنا میکند ،درک این که هر
چه که پدیدار میشــود بخشــی از روند
روشــن بینی اســت و از ان جدا نیســت.
هرکدام از این رویکردها ممکن اســت ما
را وسوسه کند و شــور و شوق ما را برای
جســتجو و بررسی بیشتر تشدید کند ،اما
اگر بخواهیم عمیقتر بررسی کنیم و بدون
تردید و دودلی تمرین کنیم ،تجربۀ ترس
در بعضی موارد اجتنابناپذیر است.
ترس تجربــهای عمومی اســت .حتی
کوچک ترین حشــره هم تــرس را حس
میکند .ما در برکهای مواج به اب میزنیم
و انگشتمان را به شقایقهای دریایی نرم
و شــکفته نزدیک میکنیم و انها بسته
میشــوند .همه خودبهخود همین کار را
انجام میدهند .وقتی با ناشناختهها مواجه
میشویم میترسیم و این چیز وحشتناکی
نیست .این ترس جزئی از زنده بودن است،
چیزی که همه در ان مشترکیم .ما در برابر
احتمال تنهایی واکنش نشان میدهیم ،در
برابر احتمال مرگ ،در برابر این که چیزی
نداشته باشــیم که به ان بچسبیم .ترس
واکنشی طبیعی است نسبت به نزدیکتر
شدن به حقیقت.
اگر خودمان را مقید کنیم که درست در
همان وضعیتی که هستیم ،بمانیم ،ان وقت
تجربهای بســیار روشــن و زنده خواهیم
داشت .وقتی جایی برای فرار کردن نداریم،
همه چیز بسیار اشکار و واضح میشود.
در طی یک دورۀ طوالنی خلوتنشینی،
متوجــه چیــزی شــدم کــه از نظر من
مکاشفهای بســیار مهم و اساسی بهشمار
میامد و ان این که ما نمیتوانیم در لحظۀ
حال زندگــی کنیم و هم زمان داســتان
زندگی خودمان را دنبــال کنیم .میدانم
که این خیلی واضح اســت ،اما وقتی شما
واقعــاً به چنین چیــزی در مورد خودتان
پی ببرید ،زندگیتان عوض میشــود .در
لحظۀ حال ،ناپایداری اشــکار میشــود،
همینطور همدردی ،شگفتی ،شجاعت و
همچنین ترس .در واقــع هر کس که در
استانۀ ناشناختههاست و بیهیچ بازگشتی،
کام ً
ال در لحظۀ حال حضور دارد ،ناپایداری
و بی ثباتی را تجربه میکند .این زمانی است
که درک ما عمیقتر شــده ،هنگامی است
که میفهمیم لحظۀ حال وضعیتی بسیار
اسیبپذیر اســت و این که میتواند بسیار
ترسناک و در عینحال کام ً
ال مهرامیز باشد.
وقتی ســفرمان را شروع میکنیم ،همه
گونه خواســته و انتظاری داریم .به دنبال
پاســخهایی هســتیم تا ولع و اشتیاقی را
که برای مدتی بســیار طوالنی احســاس
کردهایــم ،برطــرف کنیــم .امــا اخرین
چیزی که میخواهیم ،مواجهۀ بیشــتر با
چیزی ترسناک اســت .البته مردم خیلی
ســعی میکنند ما را از ایــن کار بازدارند.
یادم میاید وقتی بــرای اولین بار تمرین
مدیتیشن (مراقبه) یاد می گرفتم ،خانمی
اصول و دستورالعمل ان را به من اموخت و
سپس گفت« :اما خواهش میکنم از اینجا
که میروی فکر نکن مدیتیشن فراغت از
ناراحتیهــا و ازردگیهاســت ».همۀ این
تذکرها و هشدارها در دنیا ،بهگونهای ما را
کام ً
ال متقاعد نمیکنند .در واقع انها ما را
بیشتر بهسوی خود جلب میکنند.
چیزی که داریــم در مورد ان صحبت
میکنیم ،شــناخت پیدا کردن نسبت به
ترس و اشــنایی با ترس اســت و این که
مستقیم چشم در چشم ترس بدوزیم -نه
به عنوان راهی برای حل مشکالتمان ،بلکه
دیدن ،شنیدن ،بوییدن ،مزه کردن و فکر
کردن به روشــی کام ً
ِ
مخالف روشهای
ال
قدیمــی .حقیقت این اســت که وقتی ما
واقعاً اقدام به چنین کاری میکنیم کمکم
متواضع و فروتن میشــویم .دیگر امکان
چندانی برای خودبینی و غرور ،که ناشی از
پی گیری ارزوهای مان است ،وجود ندارد .با
شجاعت و دالوریِ ما ،خودبینی و غرور که
دانش یوگا اذر و دی |1398شماره 134و 135
41
بهطور اجتنابناپذیر بهوجود میاید کمکم
کاهش مییابد تا کمی بیشتر به جلو قدم
برداریم .این نوع اکتشــافات که از طریق
تمرین مدیتیشــن انجام میشود ،هیچ
ربطی به اعتقاد داشــتن به چیزی ندارد.
این اکتشافات خیلی بیشتر به شجاعت ِ
ِ
مردن دائم.
شجاعت
مردن ربط دارد،
ِ
تعالیم مربوط به حضور ،تهیایی و یا کار
کردن باانرژی ،همه بر یک چیز اشاره دارد:
بودن در لحظه مــا را میخکوب میکند،
میخکــوب ِ زمــان و مکانی کــه در ان
هستیم .وقتی در ان زمان و مکان مکث
میکنیم و هیچ کاری نمیکنیم ،سرکوب
نمیکنیم ،هیچ کس را سرزنش نمیکنیم
و خودمــان را هم ســرزنش نمیکنیم،
با پرسشــی بی انتها روبه رو می شویم که
پاسخی مفهومی ندارد .همچنین با قلب
مان مواجه میشویم .همانطور که یکی از
شاگردان ،بسیار فصیح و شیوا بیان کرده
است«،طبیعت بودایی که زیرکانه به ترس
تبدیل شده بود ما را وادار میکند که پذیرا
باشیم».
دهۀ 1960در هند یک بار در جلسۀ
ســخنرانی مردی شــرکت کردم که از
تجــارب معنویاش صحبــت میکرد .او
گفت کــه تصمیم گرفته بود از دســت
احساسات منفیاش خالص شود .با خشم
و تمایالتش مبارزه کرد و با تنبلی و غرور
به مبارزه پرداخت .امــا بیش از هر چیز
میخواســت از ترسهایش خالص شود.
استاد مدیتیشن مدام به او میگفت که از
مبارزه دست بردارد ،اما او این کار را فقط
به عنوان راهی برای توجیه روش غلبه بر
موانع و مشکالتش پیش گرفت.
باالخره استاد او را به کلبهای در دامنۀ
کوه فرستاد .او در کلبه را بست و تمرین
مراقبه را شــروع کرد .وقتــی هوا تاریک
شد ،سه شمع کوچک روشن کرد .حوالی
نیمه شــب بود که ناگهان از گوشــۀ اتاق
صدایی شــنید و در تاریکی چشمش به
مار بسیار بزرگی افتاد .بهنظرش مار کبری
بود .درست روبهرویش بود و از این سو به
ان سو میخزید .تمام شب کام ً
ال هوشیار
و مواظب بود و چشم از مار برنمیداشت.
انقدر ترسیده بود که حتی نمیتوانست
تکان بخورد .انجا فقط او بود ،ان مار بود
و ترس.
42
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
قبل از این که هوا روشــن شود ،اخرین
شــمع هم خاموش شــد و او زد زیر گریه.
گریهاش نه از ناامیدی ،بلکه از دلسوزی بود.
او میل و اشتیاق تمامی حیوانات و مردم این
دنیا را حس کرد .تنهایی و کشمکش انها
را تجربه کرد .مدیتیشن او تماماً ،چیزی جز
جدایی و کشمکش اضافی نبود .او پذیرفت -
واقعاً از ته دل پذیرفت -که عصبانی و حسود
بود ،که مقاومت میکرد ،درگیر میشــد و
این که ترسیده بود .قبول داشت که وجودش
نیــز بیش از حد باارزش و گرامی بود -هم
عاقل و هم نادان ،هم غنی و هم فقیر بود -و
این که بهطور کامل نمیتوانست سردربیاورد.
انقدر احساس قدردانی میکرد که در ان
تاریکی محض ایســتاد ،بهطــرف مار رفت
و به او تعظیم کرد .ســپس روی زمین به
خواب عمیقی فرورفت .وقتی بیدار شد ،مار
رفته بود .هرگز نفهمید ایا این موضوع فقط
خیاالت بوده یا واقعاً انجا ماری وجود داشته
است و البته بهنظر میرسید که این موضوع
اهمیتی هم نداشــت .وقتی این موضوع را
در اخر سخنرانیاش مطرح کرد ،این همه
نزدیکی و صمیمیت با ترس ،به تمام شدن
داستان هیجانانگیزش منجر شد و عاقبت
دنیای اطرافش برایش قابل درک شد.
هرگز هیچکس به ما نگفته از ترس فرار
نکنیم ،خیلی بهندرت به ما توصیه شده به
ترس نزدیک شــویم و همانجا بمانیم و با
ان اشنا شــویم .یکبار از استاد ذن ،کبون
چینو ،پرسیدم چگونه با ترس ارتباط برقرار
میکنــد ،او گفت«:با ان کنار میایم .با ان
میسازم ».اما معموالً به ما توصیه میشود
که ان را خوشــایند و دلپذیر کنیم ،ان را
برطرف کنیم ،قرصی ارامبخش بخوریم و یا
خودمان را سرگرم کنیم که البته همۀ اینها
به مفهوم کنار زدن ان است.
ما به چنین توصیهای احتیاج نداریم زیرا
انکار ترس ،کاری اســت که بهطور طبیعی
انجام میدهیم .وقتی که فقط حتی نشان
کوچکــی از ترس وجود دارد ،از روی عادت
کنترل خود را از دست میدهیم و وحشت
میکنیم .این را حس میکنیم که ترس به
ســراغ مان امده و تصدیق میکنیم .خوب
اســت بدانیم ما به ترس نزدیک میشویم
نــه به جهت غلبه بر تــرس ،بلکه به عنوان
راهی برای پرورش همدردی بیقیدوشرط.
ان چه که بیشــتر از هر چیزی قلب ادم را
می شکند این است که ما سر خودمان کاله
می گذاریم و خودمان را فریب می دهیم تا
در لحظۀ حال حضور نداشته باشیم.
ولــی گاهــی اوقات کــه در مخمصه
گرفتار میشــویم ،همه چیز فرومیپاشد و
هیــچ راه فراری نداریم .در چنین مواقعی،
عمیقترین حقایق معنوی بسیار قابل فهم
و معمولی بهنظر میرســند .جایی نیست
که پنهان شــویم .ما بهتر از هر کسی ان
را درک میکنیم -بهتر از هر کســی .دیر
یا زود متوجه میشویم اگرچه نمیتوانیم
کاری کنیم که ترس زیبا بهنظر بیاید ،ولی
با تعالیمی که تاکنون شنیده و یا خواندهایم
اشنا خواهیم شد.
بنابرایــن دفعۀ بعد که بــا ترس مواجه
شدید ،احســاس میکنید شانس ب ه شما
رو اورده اســت .این همان جایی اســت
که شــجاعت شروع میشــود .ما معموالً
فکر میکنیــم افراد شــجاع از هیچ چیز
نمیترســند .واقعیت این است که انها با
ترس صمیمیشــده اند .وقتی تازه ازدواج
کرده بودم ،همسرم گفت ،که من یکی از
شجاعترین ادمهایی بودم که او میشناخته
اســت .وقتی از او پرســیدم چرا ،او جواب
داد چون من یک بــزدل تمام عیار بودم،
اما راه میافتــادم و کارها را به هر طریقی
انجام میدادم.
شــیوۀ کار این اســت که بــا دقت به
بررســی اوضاع ادامه دهیم و حتی وقتی
حس میکنیــم چیزی ،ان طــور که ما
فکر میکردیم نیســت ،خود را از مخمصه
نجات ندهیم .این همان چیزی اســت که
میخواهیــم دوباره و دوبــاره و دوباره به
ان پــی ببریم .هیچ چیز ان طور که ما فکر
میکردیم نیســت .من این را با اطمینان
میگویم .تخالی (خالی بودن) ،ان چیزی
نیست که ما فکر میکردیم .حضور داشتن
و ترس هــم همین طور .همدردی چیزی
نیست که ما فکر میکردیم .عشق ،طبیعت
بودایی ،شــجاعت؛ اینهــا کلمات رمزی
هستند برای چیزهایی که ما چیزی از انها
در ذهنمان نمیدانیــم ،اما هر کدام از ما
میتواند انها را تجربه کند .اینها کلماتی
هستند که وقتی اجازه میدهیم همه چیز
فرو بپاشد و وقتی میگذاریم بر لحظۀ حال
میخکوب شویم ،خاطر نشان میکنند که
واقعاً زندگی چیست.
شکرگزاری
یک مراقبه برای سپاسگزاری
بوقلمون سوخته را فراموش کنید .قوانین
و ســنت های دیوانــه وار را فراموش کنید.
کالری را فراموش کنید .برای تشکر کردن
چیزهای زیادی وجود دارد .بیایید در مورد
ان فکر کنیم ...
با ســه نفس عمیق شــروع کنید .دم و
بازدم .دم و بازدم .دم و بازدم .اکنون سعی
کنید کــه در لحظۀ حال باشــید .همین
لحظه و همین جا .این حس می تواند با هر
چیزی همراه باشد -صدای نفس ها ،ضربان
قلب ،احســاس بدن در حال نشســتن یا
دراز کشیدن ،بوی غذای روی گاز ،زمزمۀ
پس زمینۀ دوســتان و خانواده ،هرچه که
باشد ،تمام توجه خود را به ان حس و حال
و این لحظۀ فعلی جلب کنید..
یک مراقبۀ سپاسگزاری
بــه خودتان اجازه دهید در لحظۀ فعلی
خود گیر نیفتید ،به گذشته نپردازید یا به
اینده نرسید .در حال حاضر در احساساتی
که در این ان وجود دارد ،جذب شــوید و
چون این تجربه به ارامی از لحظه به لحظه
تغییر می کند ،توجه کنید که احساســات
شما نیز به ارامی از لحظه به لحظه تغییر
می کند و مانند اب سیال است.
اکنون از این لحظه سپاســگزار شوید.
اگاهی خود را به نفس خود تبدیل کنید و
از همین نفسی که شما را تحمل می کند،
قدردانی کنید .مهم نیســت که جهان به
ســمت شــما چه چیزی می اندازد ،نفس
شما دائماً جاری می شود ،دائماً با شماست،
همیشــه به شــما زندگی می دهد .با یک
دم ،در ذهن خود «من هســتم» را تکرار
کنید و بــا بازدم در ذهن خود تکرار کنید
«ممنونم» .سپاسگزارم .سپاسگزارم .چند
دقیقه ادامه دهید.
نفس بکشید
به نفس خود اجازه دهید تابش کند و به
هر گوشه ای از بدن شما سفر کند ،با حس
قدردانی از درون بدن خود ،هر مکان از ان
را لمس کنید :تاج ســر ،انگشتان دست،
انگشتان پا.
ســعادت طبیعی را که در بدن شــما
جریان می یابد احســاس کنید .این حس
ســعادت از طریق هر سلول از وجود شما
ساطع می شود.
شروع به گسترش قدردانی خود کنید،
با اذعان به خودتــان و همۀ افرادی که به
ان ها اهمیت می دهید ،این سپاســگزاری
را وســعت دهید و ابراز کنید .اجازه دهید
هر چیزی به طور خودجوش در افکار شما
به وجود اید -دوستان ،خانواده ،یک وعدۀ
غذایی خوشــمزه ،یک خانــۀ امن و گرم،
اب و هوا در پاییز ،پای ســیب ،مطلقاً هر
چیزی .چند نفس بکشــید و در این مورد
مراقبه کنید و سپس به ان اجازه دهید تا
از ذهن شــما دور شود و فضای دیگری را
برای شــخص ،مکان ،شیء یا چیز دیگری
ایجاد کنید .چند نفس بکشید ،در این مورد
*
کی.سی ویتست
گروه ترجمه
مراقبه کنید و دوبــاره بگذارید تا در تمام
وجودتان شناور شود.
احساسش کنید
سعادت خالصانه را احساس کنید ،خود
را در تپش کل هستی بیابید.
همچنین بــرای اطرافیان سپاســگزار
باشید .ارزوهای شــکرگزارانه و صمیمانۀ
خود را به دوســتان و خانــوادۀ خود برای
سعادت ،سالمت و موفقیت های شان تقدیم
می کنیم .بدانید که وقتی قلب خود را باز
می کنید و قدردانی خــود را به اطرافیان
می ســپارید ،می خواهید فضایــی را برای
ارزوهای سپاســگزارانه و صمیمانۀ ان ها
ایجاد کنید تا درست به شما برگردند.
«بگذارید برخیزیم و سپاسگزار باشیم،
زیرا اگر امروز چیزهای زیادی یاد نگرفتیم،
حداقل کمی یــاد گرفتیم ،و اگر کمی یاد
نگرفتیم ،حداقل بیمار نشــدیم ،و اگر هم
بیمار شدیم ،حداقل نمردیم؛ بنابراین ،اجازه
دهید همۀ ما شکرگزار باشیم».
سخنی از استاد بزرگ هندوستان
به ارامی شروع کنید تا خود را به محیط
جسمی و اگاهی اجتماعی خود بازگردانید.
همان طور که اماده هستید ،اهسته چشمان
خود را باز کنید و ان انرژی سپاسگزار را به
روز و هر گوشۀ زندگی خود منتقل کنید.
*
KC Whitsett
دانش یوگا اذر و دی |1398شماره 134و 135
43
یوگاتراپی از دیدگاه پزشکی
اینا استفنز
1
هیالری مک کالفرتی ،2سردبیر علمی
مترجم :فریبا ال یاسین
چکیده
یوگاتراپی به عنوان استفاده از تمرینات یوگا برای پیشگیری و درمان بیماری
تعریف شده است .فراتر از عناصر فیزیکی (اسانا) یوگا ،که برای تقویت بدن
مهم و موثرند ،یوگاتراپی شــامل تکنیک های مناسب تنفس ،تمرکز حواس
و مراقبه به منظور دســتیابی به حداکثر منافع نیز هست .مطالعات متعدد
نشان داده است که یوگا می تواند بر روی عوامل گوناگون تاثیر مثبت داشته
باشد ،از جمله کمک به تنظیم سطح قند خون ،بهبود بیماری های اسکلتی
عضالنی و حفظ ریتم سیستم قلب و عروق .همچنین نشان داده شده است
که تمرینات یوگا مزایای روان شناختی مهمی نیز دارند ،به عنوان مثال تمرین
یوگا می تواند به افزایش انرژی ذهنی و احساسات مثبت و کاهش احساسات
منفی ناشی از پرخاشگری ،افسردگی و اضطراب کمک کند.
مقدمه
در دهۀ گذشــته ،یوگا نه تنهــا در فرهنگ غربی ،بلکه در طب
غربی نیز نفوذ کرده اســت .هرچه بیشــتر این تمرین باستانی را
می شناسیم ،بیشتر متوجه می شویم که منافع ان به مراتب فراتر
از افزایش انعطاف پذیری و کاهش تنش عضالنی است .سوءتفاهم
رایج این است که یوگا عمدتاً بر افزایش انعطاف پذیری تمرکز دارد.
با این حال ،اگر چه هاتایــوگا ،و یا تمرین فیزیکی یوگا ،تاکید بر
44
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
تنظیم درســت موقعیت بدن ،قدرت اسکلتی عضالنی و استقامت
و همچنین تعادل دارد؛ در عین حال مطالعه و تمرین یوگا شامل
شیوه های مبتنی بر ذهن اگاهی مانند تکنیک های تنفس اگاهانه،
تمرکز عمیق ،مدیتیشن و خود اگاهی است.
طب مدرن پیشرفت های زیادی در کنترل بیماری های مسری در
قرن گذشته داشته است ،به طوری که در حال حاضر بیماری های
غیرمســری ( )NCDهســتند که به میزان اپیدمی رســیده اند و
اکثریت مرگ و میر را در سراســر جهان موجب می شوند .سازمان
بهداشــت جهانی ( )WHOبراورد می کند که ٪80از مرگ و میر
ناشــی از ناتوانی ها ناشی از چهار نوع بیماری اصلی است :بیماری
قلبی عروقی ،ســرطان ،دیابت و بیماری های تنفســی .متاسفانه،
ســبک زندگی عامل اصلی ایجاد بیماری های غیرمسری است ،از
جملــه مصرف دخانیات ،کم تحرکــی ،ورزش نکردن منظم ،رژیم
غذایی ناسالم و استرس مزمن روانی .التهاب مزمن و استرس ،عامل
مشترک بسیاری از بیماری های غیرمسری است ،در حالی که یوگا
در مورد این دو مشکل بسیار سودمند است.
تحقیقات اخیر نشــان داده است که تمرینات مبتنی بر یوگا و
ذهن اگاهی می توانند از بسیاری جهات تاثیر مثبتی بر بدن داشته
باشند ،از جمله کمک به تنظیم قند خون و حفظ سالمت سیستم
قلبی عروقی .همچنین نشــان داده شده اســت که یوگا مزایای
روان شناختی مهمی نیز دارد ،از جمله ان که تمرین یوگا می تواند
به افزایش هوشــیاری و احساســات مثبت ،و کاهش احساسات
منفی ناشــی از پرخاشگری ،افسردگی و اضطراب بیانجامد .برخی
از ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی به این یافته ها پاسخ مثبت
داده اند ،همچنین تقاضای رو به رشــد بیمــاران برای یک روش
جایگزین برای ســامتی که طبیعی ،کم فناوری ،نســبتاً ارزان و
به طور کلی بسیار امن باشــد باعث شده است که یوگاتراپی را با
روش های خود ترکیب کنند.
تجویز یوگا
یوگاتراپی به عنوان اســتفاده از روش های یوگا برای پیشگیری
و درمان بالقوۀ مشــکالت و بیماری های پزشکی تعریف می شود.
فراتر از عناصر فیزیکی (اســانا) یوگا ،که برای تقویت بدن مهم و
موثرند ،یوگاتراپی شامل تکنیک های مناسب تنفس ،تمرکز حواس،
مراقبه و خوداگاهی به منظور دستیابی به حداکثر منافع نیز هست.
یوگاتراپــی و یا «یوگا »Chikitsaحالت دینامیکی از ســهولت یا
ارامش جســمی و روانی ،همراه با ســامت معنوی است .یوگا به
افراد کمک می کند که نه تنها وضعیت بیماری را بهبود بخشــیده
و به درمــان بیماری کمک کنند ،بلکه به ان ها کمک می کند که
علل اساسی بیماری را درک کنند .یوگادرمانی به طور ایدئال ،یک
رویکرد فردی ،شــخصیتی و جامع اســت که نه تنها ذهن ،بدن و
روح بیمار ،بلکه خانواده ،شــبکۀ حمایتی ،شرایط کاری و فرهنگ
را به عنوان بخشــی از طرح درمان فردی بیمار مــورد توجه قرار
می دهد .به عنوان مثال ،اگر در یک فرد مشکل اضطراب تشخیص
داده شود ،یک پزشک که در یوگاتراپی اموزش دیده است ،ممکن
است تکنیک های تنفســی ویژه (پرانایاما) ،حرکات بدنی (اسانا)
ارام ،تمرینــات مبتنی بر ذهن اگاهی و یا مدیتیشــن و همچنین
راهنمایی های دیگر در ارتباط با شــیوۀ زندگی را تجویز کند .این
نوع از درمان اثرات بالقوۀ ناخوشایند ناشی از مصرف داروها را ایجاد
نمی کنــد و می تواند حتی برای مدت طوالنی پس از رابطه با ارائه
دهندۀ خدمات بهداشتی ،همچنان برای بیمار سودمند باشد.
ذهن اگاهی و مراقبه در یوگا روش های تمرین ذهنی هستند که
از افتادن فرد در جریان فکر ناپایدار خود و انحراف ذهن جلوگیری
می کنند .این روش ها باعث انعطاف پذیــری ،و کمک به بیمار در
مقابلــه با اســترس و مدیریت محرک های بالقــوه برای اضطراب
می گردند .همچنین موجب می شوند که افراد بتوانند رفتار واکنشی
خود را پیش بینی کرده و منابع اضطراب خود را کشف کنند .البته
در صورت لزوم ،داروهــای ضداضطراب و یا روان درمانی می توانند
در کنار یکدیگر استفاده شــوند؛ در چنین مواردی یوگاتراپی نیز
به عنوان درمان مکمل بسیار قوی عمل می کند.
یوگا زمانی قوی تر می شود که چشم انداز سالمت عمومی بیمار
را تغییــر دهــد ،و تاکید را از مدیریت بهداشــتی واکنش پذیر به
مدیریت بهداشتی پیشگیرانه تغییر دهد .تعریف یوگا از سالمتی یا
«سوواستاها» زمانی است که عملکردهای بدن و ذهن در هماهنگی
قرار گیرند تا بتوانند برای رسیدن به هدف «تحقق خود» به سمت
درون حرکت کنند .از لحاظ یوگا ،زمانی که فرد «خود واقعی» خود
را تجربه می کند ،حقیقتاً در «راحتی» و یا ارامش به سر می برد؛ در
حالی که ،این از دست دادن خود است که باعث «ناراحتی» یا عدم
ارامش می گردد؛ و این کمی متفاوت از تعریف غربی از ســامتی
است که اغلب به عنوان «فقدان بیماری» تعریف می شود ،در مقابل،
نظر یوگا این اســت که «بیماری فقدان سالمت پر جنب و جوش
است ».بر این اساس این طرز تفکر بر فهمیدن ماهیت یوگا یعنی
دستیابی دوبارۀ فرد به خود حقیقی اش که سرشار از سالمتی ،صلح
و بهزیستی است تاکید دارد.
این مقاله مروری تمرکزی دارد بر روی )1:دانش ناشــی از یوگا
تراپی؛ )2رابطۀ اســترس با سالمتی و بهبودی؛ )3رویکرد یوگا به
مراقبت های بهداشتی؛ و )4پژوهش دربارۀ یوگاتراپی پزشکی.
یوگا چیست؟
یوگا یک فرقه یا مذهبی خاص نیســت ،اما یک تمرین قدیمی
است مبتنی بر سیستمی هماهنگ برای بدن ،ذهن و روح به منظور
رســیدن به صلح درونی و ازادی .یوگا ابزاری اســت که می تواند
توسط هر کسی و از هر مذهبی برای تعمق و فواید گوناگون مورد
استفاده قرار گیرد .این کار با باورهای شخصی در تضاد نیست؛ یوگا
شبیه به یک وسیلۀ نقلیه برای کمک به تبدیل شدن فرد به خود
واقعی با ترویج اتصال اگاهانه بــا خود ،جهان و باالترین حقیقت
اســت .مسیرهای سنتی بسیاری از جمله تانترا ،مانترا ،کندالینی،
باکتی ،جنانــا ،کارما ،راجا و غیره در یــوگا وجود دارد که تمامی
ان ها تکنیک های خاص خود را برای بیداری این اتصاالت دارند .با
توجه به متن کالسیک یوگا سوترای پاتانجلی ،یوگا به معنی «مهار
امواج ذهنی» است و یا خاموشی گفتگوی مداوم ذهنی در شخص
به طوری که خود واقعی ،و اســتراحتی در ماهیت واقعی خود ،و
عاری از درد و رنج ،بتواند بروز کند .بیماری ،ان گونه که در سوتراها
توصیف شده ،مانعی برای تمرین معنوی ،رشد و ازادی از درد و رنج
است .شیوه های یوگای سنتی شامل کنترل تنفس و تکنیک های
تنفســی (پرانایاما) ،مدیتیشــن (از جمله تمرکــز حواس و ذهن
اگاهی) ،استقرار حاالت خاص بدن (اسانا) و خودشناسی (مطابق
با متن کتاب مقدس یا مطالعۀ خود) است .و به عنوان یک تمرین
تمرکز حواس ،مســتلزم ان اســت که فرد در لحظۀ کنونی کام ً
ال
اگاه باقی بماند .این تمرین به کاهش اضطراب (که بیشتر به اینده
مربوط می شــود) و غم (که عمدتاً مربوط به گذشته است) کمک
می کند .تمام شیوه های یوگا از لحظۀ اکنون ،و اگاهی غیر قضاوتی
دانش یوگا اذر و دی |1398شماره 134و 135
45
به عنوان پایه استفاده می کنند .البته این حضور در لحظه برای ارائه
کنندۀ خدمات بهداشتی نیز به اندازۀ بیمار سودمند است :چرا که
اگر کسی بتواند توجه خود را در لحظه و معطوف به خود نگه دارد،
می تواند به طور واقعی به بیماران خود نیز توجه کند و به ان ها نیز
توجه به خود را بیاموزد.
دستورالعملیوگادرمانی
یوگای پزشــکی که در اینجا مورد استفاده قرار می گیرد شامل
استفاده از شیوه های سنتی یوگا برای جلوگیری ،درمان و یا بهبود
بیماری است .نسخۀ ایدئال یوگاتراپی شامل بخش های مختلف یوگا
از جمله تکنیک های تنفس؛ موقعیت های بدنی؛ تکنیک های مراقبه
و خودکاوی؛ یک رژیم سالم و مغذی؛ کاهش مصرف موادی مانند
کافئین ،تنباکو ،مواد مخدر و الکل؛ خواب سالم و حمایت مناسب
و بهداشتی است ،که ممکن است شامل خانواده ،همسر ،فرزندان،
دوســتان و یا گروه های حمایت کننده با یا بدون روان درمانی نیز
باشــد .همچنین بسیار مهم است که درمان طبی یوگا به ارامی و
همراه با شفقت و مراقبت از خود اغاز گردد.
برای ارائه دهندگان ،بهترین راه شــروع یوگاتراپی ،اضافه کردن
ان به برنامۀ درمان فعلی بیمار به عنوان درمان مکمل است .بدین
معنا که نباید یوگا به تنهایی جایگزین داروهای مناســب بیمار ،و
یا روان درمانی شــود .با این حال ،در شرایطی که بیمار در معرض
خطر یک بیماری است ،اما در حال حاضر نیاز به درمان فشرده تر
ندارد ،معرفی شــیوه های یوگا می تواند از پیشرفت به نقطه ای که
درمان های پزشکی مورد نیاز است ،ممانعت و یا جلوگیری کند.
افرادی که زندگی استرس زا دارند و یا روزانه فعالیت هایی دارند
که باعث فشار مضاعف به کمر می شود ممکن است از یوگا به عنوان
یک استراتژی پیشگیری کننده بهره مند شوند ،در نتیجه به طور
بالقوه از مداخالت شدیدتر پزشکی اجتناب می کنند .همچنین مهم
اســت که به یاد داشته باشــید که همۀ روش های یوگا برای همۀ
بیماران مناسب نیست و یوگادرمانی به سادگی یک کالس یوگای
گروهی که در ان مربی یوگا ممکن اســت از نگرانی ها و مشکالت
بهداشــتی پرتوجویان اگاه نباشد ،نبوده و بســیار متفاوت است.
بیشتر اموزگاران تایید شــدۀ یوگا ،یا مدرسان ،در زمینۀ اناتومی
و فیزیولوژی اموزش دیده اند؛ با این حال ،این اموزش ها می توانند
بســیار متفاوت بوده و معادل با اموزش مورد نیاز توسط درمانگر
یوگا یا پزشک متخصص بهداشتی نباشند .همان طور که قب ً
ال ذکر
شد ،یوگادرمانی ،متفاوت از کالس معمولی یوگا ،با گرفتن تاریخچۀ
دقیق از معاینۀ فیزیکی و ارزیابی پزشک معالج فرد اغاز می شود.
یوگا به وســیله تحریک سیستم عصبی پاراسمپاتیک ،سیستم
عصبی اتونومیک را به ســمت تعادل سالم سوق می دهد .سیستم
عصبی ســمپاتیک یا «سیستم پاسخ اضطراری» ما هنگامی فعال
می شود که بدن یا ذهن ،تهدید شده و یا احساس تنش کند (مثبت
یا منفی) .این پاسخ «جنگ یا گریز» منجر به انقباض عروق شده و
باعث کاهش جریان خون به اندام ها و سیستم گوارش برای حفظ
بقای فرد می شــود .ضربان قلب و فشار خون فرد افزایش می یابد،
کبد گلیکوژن را به گلوکز تبدیل و ان را وارد جریان خون می کند،
کیســه های هوایی گســترش می یابد و الگوی جریان خون تغییر
می کند و منجر به کاهش فعالیت سیستم گوارش و کاهش تولید
46
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
ادرار می گردد .در مقابل ،وقتی که فرد در ارامش (ریلکس) به سر
می برد ،سیستم پاراسمپاتیک تحریک می شود .تحریک سیستم
پاراســمپاتیک جریان خون را به سیستم گوارش ،مغز ،اندام ها و
اندام های جنسی هدایت می کند .در مورد بسیاری از افراد وقایع
روزانه -انچه که ممکن اســت فکر کنند یا انچه که ممکن است
با ان مواجه شــوند -باعث تعامل بین این دو جنبه از سیســتم
عصبی خودکار می شود .تمرینات یوگا از طریق کاهش انگیختگی
فیزیولوژیک و ارام کردن این بازی مداوم سیستم اتونومیک عمل
می کنند .ان ها می توانند ضربان قلب و فشار خون را کاهش دهند،
تنفس فرد را تسهیل نمایند و میزان تحمل تغییرات ضربان قلب
را افزایش دهند (همۀ نشانه های بهبود ریتم پاراسمپاتیک).
استرس
در جوامع امروز بسیاری از افراد در حالت «سمپاتیکی افراطی»
زندگی می کنند .این اتفاق زمانی که بدن به طور مستمر در برابر
یک عامل استرس زا قرار می گیرد و پاسخ کوتاه مدت سمپاتیکی در
طول روز ادامه دارد رخ می دهد .متاسفانه ،بدن ما برای رسیدگی
به چنین استرس های مداومی تنظیم نشده است .با توجه به ادامۀ
تحریک ،یکی از سیستم های هورمونی عصبی بزرگ بدن (محور
هیپوتاالموس-هیپوفیز-ادرنال ( ))HPAفعال می شــود .محور
HPAتنظیم و کمک به کنترل بسیاری از فرایندهای بدنی مختلف
از جمله واکنش فرد به اســترس ،عملکرد سیستم ایمنی بدن،
هضم ،مصرف انرژی و ذخیره ســازی ان را به عهده دارد .عملکرد
این محور با انتشار فاکتور ازاد کنندۀ کورتیکوتروپین ( )CRFاز
هیپوتاالموس تنظیم می شود .سپس CRFغدۀ هیپوفیز قدامی
را تحریک می کند تا هورمون ادرنوکورتیکوتروپیک ( )ACTHرا
ازاد کند ،که پس از ان باعث تحریک قشر غدۀ فوق کلیوی برای
تولید و انتشار کورتیزول می گردد .در پاسخ به استرس ،کورتیزول
با دخالت در متابولیسم چربی ،پروتئین و کربوهیدرات ها به وسیلۀ
تبدیل ان ها به گلوکز از طریق گلوکونوژنز عمل می کند .پس از
ان در پاســخ بلندمدت به استرس سطح گلوکز خون را افزایش
داده ،سیســتم ایمنی بدن را ســرکوب می کند و باعث احتباس
اب و سدیم در خون می شود و حجم خون و فشار خون افزایش
می یابد .در غلظت خاصی از خون ،کورتیزول یک بازخورد منفی
بــه هیپوتاالموس و غدۀ هیپوفیز می دهد و کاهش تخلیۀ CRF
و ACTHاعمال می گردد .در این مرحله ،هموســتاز (تعادل) به
بدن و کل سیستم باز می گردد .اگر ،با این حال ،بدن همچنان در
حالت استرس واقعی یا درک ان باقی بماند ،این چرخه با فعالیت
پایدار محور HPAتداوم می یابد.
البته همۀ اســترس ها اثرات نامطلوب ندارند .هنگامی که بدن
توانایی تحمل استرس را دارد و می تواند از ان برای افزایش کارایی
فرد استفاده کند ،اثرات مثبت ان متعدد و قابل توجه است .بیش
از 1400واکنش بیوشــیمیایی وجود دارد که بدن در پاســخ به
استرس با تاثیر بر بدن ،ذهن ،احساسات و رفتار فرد بروز می دهد.
با این حال ،وقتی که شدت استرس از توانایی فرد برای مقابله با
ان فراتر رود ،اثرات ان منفی می شود .در این مرحله ،سیستم های
بدن خســته می شــوند و مشــکالت متعددی از نظر جسمی و
احساسی در فرد بروز می کند.
اســترس مزمن زمانی که یک عدم تطابق بین تقاضای درک
شده و توانایی فرد در مقابله با ان تقاضا وجود دارد ،تجربه می شود؛
این شــامل پاسخ احساسی و ذهنی فرد به وضعیت بیرونی است.
هنگامی که فرد به طور مستمر تحت استرس قرار دارد ،چه استرس
واقعی باشد یا غیر واقعی ،سیستم عصبی او به سمت حالت افراطی
عملکرد سمپاتیک جهت می گیرد .در این مرحله ،فعالیت واقعی
سیستم عصبی سمپاتیک به وسیلۀ کاهش میزان ترشح اپی نفرین،
کاهش می یابد ،اما انتشــار کورتیکواسترویید همچنان در سطوح
باالتر از حد طبیعی فعال باقی می ماند .در چنین مواردی ممکن
است افراد دیگر حتی متوجه نشوند که در حالت استرس زا به سر
می برند .عالوه بر این ،اســترس مزمن می تواند توسط هر تعدادی
از عوامل و شــرایطِ اجتناب ناپذیر تسریع شود؛ همچون نگرانی
مداوم ،مشکالت ناشــی از زندگی روزمره ،ناراحتی های شغلی یا
خانوادگی ،ترافیک ،امور مالی ،خــواب ضعیف و یا عادات غذایی
نامناسب ،مطالبات زمانی ،و شرایط چالش برانگیز زندگی .استرس
حتی می تواند توسط خاطرات فرد از شرایط دشوار یا ترسناکی که
در گذشــته رخ داده است نیز تحریک شده و بروز یابد .این حالت
اســترس باال (به وسیلۀ تحریک مداوم ســمپاتیک) ،در جامعۀ ما
همه گیر شده است (در میان همۀ اقشار جامعه از بزرگ تا کوچک).
بنابراین اســترس بخشی از زندگی ما اســت -ایا مهم است؟
درواقع ،اهمیت بیماری های مرتبط با اســترس کام ً
ال قابل توجه
اســت .مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها براورد می کنند که
اســترس علت حدود 75درصد از مراجعات پزشــکی را تشکیل
می دهد ،و تا ٪80از همۀ مراجعات به ارائه دهندگان مراقبت های
اولیه نیز برای شکایات مربوط به استرس هستند .این شامل طیف
وسیعی از شــکایات ،از جمله سردرد ،درد پشت ،فشار خون باال،
اریتمی ،سندرم رودۀ تحریک پذیر ،بی خوابی ،افسردگی ،اضطراب،
مشکالت پوســتی ،خســتگی ،چاقی ،میگرن ،هیپرلیپیدمی و
حوادث است.
تحقیقات نشــان داده است که استرس مداوم و مزمن می تواند
منجر به تاثیرگستردۀ سرکوبی سیستم ایمنی گردد به طوری که
مانع از شــروع به موقع و واکنش ایمنی مناسب در بدن می شود.
در طول اســترس حاد ،نوراپی نفرین ،اپی نفریــن و ACTHازاد
می شوند ،انواع خاصی از سلول ها برای ورود به درون جریان خون
بسیج می شوند ،و به طور بالقوه ،بدن را برای پاسخ «مقابله یا گریز»
اماده می کنند .استرس حاد سطح سیتوکین های التهابی در جریان
خون را افزایش می دهد .در حالی که التهاب واکنش ضروری کوتاه
مدت برای از بین بردن عوامل اسیب زا و شروع ترمیم است ،التهاب
سیستمیک مزمن باعث اختالل در سیستم ایمنی بدن می شود و
خطر ابتال به بیماری های مزمن را افزایش می دهد .استرس مزمن،
مانند استرس حاد ،با سطح باالیی از سیتوکین های التهابی ،اما با
پیامدهای بهداشــتی بالقوۀ مختلف همراه است .نشان داده شده
است که هنگامی که بدن در معرض چالش های استرس مزمن قرار
می گیرد پاسخ ایمنی و محافظتی نوع 1سیتوکین در طول زمان
سرکوب می گردد ،در حالی که پاسخ التهابی نوع 2سیتوکین فعال
می شود .استرس مزمن یا بلندمدت همچنین می تواند با کاهش
تعداد سلول های ایمنی بدن و نیز عملکرد ان ها ،ایمنی را سرکوب
کند .این پدیده ممکن اســت بیماری های التهابی را تشدید و در
نتیجه به طور بالقوه حساســیت فرد بــه عفونت ها و احتماالً انواع
مختلف سرطان را افزایش دهد.
همچنین ســطوح باالی کورتیزول به طور مزمن ،می تواند برای
اعصاب نیز مضر باشــد .این سطوح باال با تســریع پیری ،بازداری
شناختی ،اختالل در حافظه و توانایی یادگیری ،افزایش اضطراب
و تــرس ،و همچنین افســردگی و فقدان لذت در ارتباط اســت.
نواحی از مغز ،از جمله هیپوکامپ و قشــر پیشــانی ( ،)PFCکه
دارای گیرنده های کورتیزول باال هســتند ،می توانند توسط سطح
باالی کورتیزول تخریب شوند .اســترس طوالنی مدت ،به صورت
فیزیولوژیکی و یا روان شــناختی ،به وســیلۀ تداوم ســطح باالی
کورتیزول خون می تواند باعث کاهش میزان متابولیسم و کاهش
تراکم سیناپسی در هیپوکامپ و قشر پیشانی شود .حتی نشان داده
شده است که استرس درک شده (غیرواقعی) نیز همبستگی منفی
با حجم کلی قشر پیشانی ،به ویژه در حجم مادۀ سفید قشر پیشانی
در بخش خلفی جانبی و ونتولترال ان دارد.
کورتیزول «امیگدال» یــا «مرکز تهدید بدن» را فعال می کند.
امیگدال یک ساختار بادامی شــکل در مغز است که در پاسخ به
استرس بسیار مهم است .اغلب زمانی که بدن در شرایط استرس زا
قرار داده شده اســت ،امیگدال ،بزرگ شده و بیش فعال مشاهده
می شــود .مهمترین مطالعات انجام شده در مورد کاهش استرس
نشــان داد که پس از مداخالت کاهش استرس ،جایی که بیماران
به طور قابل توجهی کاهش اســترس درک شده (ذهنی) را تجربه
کردند (همان طور که در عکسبرداری رزونانس مغناطیسی ()MRI
دیده می شود) ،چگالی مادۀ خاکستری امیگدال کاهش یافت.
تصور می شود که استرس ،از همه نوع ان ،نقش مهمی در توسعۀ
افسردگی به وسیلۀ تخلیۀ بدن از انتقال دهنده های عصبی «مثبت»
ماننــد گاما امینو بوتیریک اســید ( ،)GABAســروتونین و دی
هیدرواپی اندسترون ( )DHEAبازی می کنند .اختالل در تنظیم
محــور HPAنیز اغلب در افراد مبتال به اختالل افســردگی دیده
و گزارش شده اســت .عالوه بر این ،تصور می شود هر دو سیستم
دوپامینرژیک و ســروتونرژیک اگر دچار ناکارامدی و یا بی نظمی
شده باشند ،در توسعۀ افسردگی نقش داشته باشند .مطالعات انجام
شــده در موش نشان داده است که اســترس مزمن می تواند یک
حالت افســردگی ،همراه با اختالل قابل توجــه در محور HPAو
سیستم های دوپامینرژیک و سروتونرژیک ان در قشر پیشانی ایجاد
کند .همچنین نشــان داده است که در این موش ها تولید گابا نیز
دچــار اختالل می گردد .نیز به نظر می رســد که اختالالت ُخلقی
دیگر ،از جمله اضطراب نیز ،به دلیل تغییرات ناشی از استرس توسط
قشر پیشانی تشدید می شوند .البته توجه داشته باشید که استرس
ممکن است مسیر گابا در جلو مغز را نیز تحت تاثیر قرار دهد .این
مورد می تواند عملکرد ساختار لیمبیک ،که به عنوان کنترل کنندۀ
احساسات و رفتار فرد شناخته شده است ،را مختل کند.
ادامه دارد...
1-Ina Stephens
2-Hilary McClafferty
دانش یوگا اذر و دی |1398شماره 134و 135
47
یوگا برای دورۀ قاعدگی
نامنظم و دردهای ان
شیرین مدی
برگردان :گروه ترجمه
«ای وای! دوباره زمانش رســید که مجبورم با همه گرفتگی ها ،نفخ و دردهای شکمی و البته خونریزی ها
و اعصاب خوردی های ان سر و کار داشته باشم ».خانم ها ،این جمله ها اشنا به نظر نمی رسند؟ این روزهای
ماه ناامید کننده هســتند ،و در حالی که برخی از زنان به ندرت عصبانیت را در این ایام احســاس می کنند،
برای بسیاری دیگر ،جریان ماهانه می تواند کام ً
ال یک مصیبت باشد .برخورد با دوره های نامنظم و تحمل درد
دلهره اور ان چند روز و عالئم ان قطعاً بهترین احساس در جهان نیست!
در ابتدا به چند اسانا که کمک بسیار قابل توجهی به بهبود جریان قاعدگی می کند اشاره می کنیم:
-1وضعیت سگ سرپایین
1
48
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
-2وضعیت شتر
2
چگونه یــوگا به حل مشــکالت دوران قاعدگی کمک
می کند؟
یوگا در درمــان دوره های نامنظم و دفع خون زیاد و در کاهش
گرفتگی و درد ،بسیار موثر است .یوگا بهترین دارو برای این مدت
است و تمام مشکالت مربوط به قاعدگی را درمان می کند .از جمله:
-3وضعیت ملخ
3
.1باعث تحریک اندام تولیدمثل می شــود که منجر به عملکرد
بهتر ان خواهد شد.
.2استرس را کاهش داده و ذهن و بدن را کام ً
ال ارام می سازد.
۳متابولیســم را تنظیم می کند ،بنابرایــن امکان می دهد وزن
ایدئال خود را حفظ کنید.
-4بر عملکرد هورمون ها موثر است و ان ها را متعادل می کند.
-4وضعیت ماالسانا
4
-5وضعیت ماهی
5
شهادت شخصی
من شــخصاً با دردهای وحشــتناک دورۀ قاعدگی بزرگ شدم.
هنگامی که شاگرد مدرسه بودم ،هر ماه این داستان غم انگیز تکرار
می شد .در حالی که گرفتگی های شدید داشتم ،احساس سستی و
بی حالی هم رهایم نمی کرد .و دردهای فجیع شــروع می شد .هیچ
دارویی به من کمک نکرد .با فشار و درد می جنگیدم تا این که خودم
را مجبور به خواب کنم .روز اول همیشه وحشتناک بود .سال ها بعد،
درد بهتر شد و داروها به نتیجه رسیدند ،اما این دوره برای من هنوز
عاری از استرس نبود.
پزشکان پیشنهاد کردند تمرینات یوگا را شروع کنم و من کردم.
و اکنون ،نه تنها درد ،بلکه کل مصیبت ها قابل تحمل شــده است.
درد وجود دارد ،اما من به پزشــکی نیاز ندارم تا ان را بررسی کنم.
هورمون ها نیز متعادل هستند .سندروم های قاعدگی شدید نیست.
دیگر ترس از این روند ماهانه که بخش بزرگی از زن بودن من است،
متوقف شده است .یوگا باعث شده است که من ان را بپذیرم .به من
این امکان را داده است که با فرایندهای طبیعی بدن خود هم گام
باشم .سعی کنید ان را باور کنید!
یوگا ،مکملی درکنار درمان های طبی:
در حالــی که یوگا برای تمرین حتــی در دورۀ قاعدگی کام ً
ال
بی خطر است ،اما گاهی اوقات مربیان انجام ندادن بعضی حرکات
را توصیه می کنند .به مربی خود گوش فرا دهید .شــما باید منظم
باشــید تا بتوانید یوگا را حتی در هنــگام قاعدگی تمرین کنید.
همچنین اگر عادات ماهانۀ شما بسیار دردناک و نامنظم است ،باید
با پزشک مشورت کنید .یوگا در کنار درمان خوب عمل خواهد کرد،
اما قبل از انجام این عمل از پزشک خود مشورت بخواهید.
دختران! از دوران قاعدگی بیزار نباشید .این بخش مهمی از زن
بودن شماســت .ان را در اغوش بگیرید! یوگا به شما در انجام این
کار کمک می کند .حتی اگر مشکلی نداشته باشید ،یوگا اطمینان
می دهد که در اینده نیز مشکلی نخواهید داشت.
1- Adho Mukha Svanasana
2-Ustrasana
3-Dhanurasana
4-Malasana
5-Matsyasana
دانش یوگا اذر و دی |1398شماره 134و 135
49
ایورودا و
محدودیت هایطبیعی
*
کری دیمرز
برگردان :گروه ترجمه
«مــن در به خواب رفتن و حتی بعد از ان مشــکل دارم ،اغلب
شــب ها بیدار می شوم .ســعی کردم از قرص های خواب اور کمک
بگیرم ،اما نگران عوارض جانبی و وابســتگی به ان ها هستم .چکار
می توانم بکنم؟»
تو تنها نیســتی .ما جامعه ای از بی خواب ها هستیم :بیش از 60
میلیون امریکایی به طور منظم نمی توانند بخوابند و به نحوی درگیر
مشــکالت مربوط به خواب هستند و بســیاری دیگر از دوره های
بی خوابی گاه و بی گاه رنج می برند .بی خوابی انرژی ما را هدر می دهد
و بر سالمتی جسمی ،روحی و عاطفی ما تاثیر می گذارد .این عارضه
ما را در معرض خطر بیشتری برای بیماری های قلبی ،چاقی ،دیابت،
فیبروم و افسردگی قرار می دهد .کمبود خواب همچنین با کاهش
حافظه ،کاهش عملکرد ذهنی و زمان واکنش کندتر مرتبط است
که اغلب منجر به حوادث یا اشــتباهات و همچنین شک به خودمی شود .توجه به اهمیت کیفیت خواب برای بازیابی سالمت ،نشاط
و اعتماد به نفس ما ضروری اســت و همۀ این ها با بررســی شیوۀ
زندگی و عادات ما شروع می شود.
راه حل های سادۀ خواب
اکثر مطالعات پیرامون خواب خواهند گفت که کلید بهزیستی
و ســامت روان در بهبود فرایند خواب اســت .اگر مجموعه ای از
دستورالعمل های ساده و معقول را ،که اصول یوگا و ایورودا نیز به
ان ها اشاره داشته است ،به کار بگیرید ،تعجب خواهید کرد که در
طول زمان با به کارگیری مستمر این نکات ،خواب شما تا چه حد
می تواند بهبود یابد.
تنظیم ساعت بدن شما
یک برنامۀ روتین را به صورت ثابت نگه دارید .متخصصان خواب
توصیه می کنند که هــر روز (از جمله اخر هفته ها) با برنامه و در
ساعتی مشــخص به رختخواب بروید و از خواب بیدار شوید .این
روتیــن منظم برای کمک به اموزش بــدن برای منظم خوابیدن
بسیار موثر اســت .ایورودا موافق است که بی خوابی ناشی از عدم
تعادل واتا و انرژی مرتبط با عنصر هوا است و با حرکت و خالقیت
مشخص می شود .وقتی بیش از حد باشد ،این انرژی باعث بی قراری
و اضطراب می شود .یک روال معمول در متعادل کردن واتا مسیری
طوالنی را طی می کند.
50
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
وقتی خسته اید ،به خواب بروید .تنها زمانی به تختخواب بروید
که واقعاً خسته اید و قصد خوابیدن دارید و به طور ایدئال این ساعت
تا 10شــب اســت .به گفتۀ ایورودا ،دوشای مربوط به عناصر اب
و زمین ،که اغلب با ســنگینی و بی تحرکی مشخص می شود ،در
ســاعات بین 6تا 10بعدازظهر تسلط بیشــتری دارد .و این بدین
معنی است که اســتراحت و خوابیدن در این بازه راحت تر است و
اگر در این بازۀ زمان موفق به مدیریت خود در رفتن به رختخواب
شــوید .بین ساعت 10شــب تا 2بامداد ،پیتا ،دوشای مرتبط با
اتش ،افزایش می یابد ،ذهن را تحریک می کند و شما را مشغول به
فعالیت می کند.
اخریــن ســاعت روز را صرف یک حمام گرم ،نوشــیدن چای
گیاهی ،ماساژ خود ،گوش دادن به موسیقی ارامش بخش یا خواندن
کتاب هــای الهام بخش کنید 10 .یا 15دقیقــه را به یک تمرین
ارامش بخش یوگا اختصاص دهید .به نظر من تمرین ارامش بخش
تنش ها که در ادامه به ان اشاره می کنم ،برای ارام کردن سیستم
عصبی بسیار مفید است .پشت خود را روی زمین یا تختخواب خود
قرار دهید و بر روی پشــت سر ،گردن و ستون فقرات دراز بکشید.
با یک دم ،صورت خود را جمع کنید (چشمان خود را محکم فشار
دهید و لب های خود را بکشــید) .در هنگام بازدم عضالت صورت
خود را کام ً
ال ارام کنید .یک بار دیگر تکرار کنید .سپس یک نفس
کامل بکشید و ارامش را در صورت خود مشاهده کنید .بعد اگاهی
خود را به بازوی راست خود بیاورید :کل بازو را از شانه به پایین خم
کنید و انگشــتان را با یک دم باز کنید .در بازدم خود را وارهانید.
تکرار کنید و ســپس یک دم و بازدم استراحت کنید .تنش و رها
کردن را به این روش ،به سمت بازوی چپ ،شکم ،پای راست ،پای
چپ هدایت کنید .سپس فقط اســتراحت کنید و نفس بکشید،
متوجه ارامش و باز بودن در کل بدن خود شوید.
یک محیط خواب ارامش بخش فراهم کنید
فقط از تختخواب خود برای خواب و یا رابطۀ جنســی استفاده
کنید .این مکان پناهگاه استراحت و تغذیۀ روانی شماست ،بنابراین
بــر روی ان چیزی نخورید ،با رایانــه کار نکنید یا تلویزیون را در
رختخواب تماشا نکنید .به این ترتیب ،ذهن شما این پیام را دریافت
می کند که وقتی ســر شما به بالش می رســد ،زمان استراحت و
خواب است.
ســاعت را مدام چک نکنید .اضطراب در مورد زمان (چه مدت
زمان خوابیدن دارم یا چقدر زمان قبل از صدای زنگ مانده است؟)
برای خواب ارام نیست .بنابراین فقط نگاه نکنید ،همین.
اتاق خواب خود را خنک نگه دارید .مطالعات نشان می دهد که
بیشــتر افراد در شرایط خنک تر بهتر می خوابند .دما در حدود 60
تا 68درجۀ فارنهایت باعث افت دمای اصلی بدن می شــود که به
نوبۀ خود باعث خواب الودگی می شود .بنابراین اگر اتاق خواب شما
خیلی گرم اســت ،گرمای ان را کاهش دهید یا پنجره های خود را
باز کنید.
از تحریکات حســی خودداری کنید .نور ،سر و صدا یا یک بستر
نامناســب می تواند حواس را تحریک کرده و خواب شما را مختل
کند .اتاق خواب خود را تاریک و ســاکت نگــه دارید .و روی یک
تشک باکیفیت ،بالش با ارتفاع مناسب و ملحفۀ نرم و قابل تنفس
سرمایه گذاری کنید.
منقطــع و تکه تکه نخوابید .اگر در نیمۀ شــب بیدار شــدید و
نتوانستید دوباره بخوابید ،به جای شــمارش گوسفند ،می توانید
دم و بازدم های خود را بشــمارید .تنفس دیافراگم را تا 15دقیقه
در رختخواب تمرین کنید .این کار باعث تحریک سیستم عصبی
پاراسمپاتیک می شود و به شما امکان ارامش بیشتری می دهد .یا
طول دم و بازدم خود را بشمارید ،سپس به تدریج طول بازدم خود
را افزایش دهید.
اگر هنوز احساس بیداری دارید ،اتاق خواب را ترک کنید .درگیر
فعالیتی شوید که خسته کننده باشد ،مانند تاکردن لباس .تلویزیون
یا رایانه را روشن نکنید ،چراغ ها را کم نور و فعالیت خود را کند و
غیرمهیج نگه دارید .سپس در حدود 30دقیقه بعد به اتاق خواب
خــود برگردید و دوباره بخوابید .اگر هنــوز هم تا 15دقیقه بیدار
ماندید ،از رختخواب خارج شوید و تکرار کنید.
این کار ممکن است خسته کننده یا ناامیدکننده به نظر برسد
و ممکن اســت شما وسوسه شوید که فقط یک قرص بخورید ،اما
تحقیقات نشــان می دهد که اقدامات بهداشتی خواب در طوالنی
مدت برای غلبه بر بی خوابی موثرتر از دارو درمانی است.
وقتی دورۀ تمرینی را می گذرانید و مغز خود را به ارامی اموزش
می دهید ،سرانجام ذهن شما تسلیم حس خوب شما خواهد شد و
می خوابید .خواب خوش!
راه های طبیعی برای خواب خوب
حتی اگر نســخۀ داروهای خــواب محبوب باشــد ،ان ها تنها
یک راه حل کوتاه مدت هســتند .با گذشت زمان ،ان ها اثربخشی
خود را از دســت می دهند و می توانند عوارض جانبی منفی مانند
خواب الودگی روزانه ،فراموشی و بی خوابی را به وجود اورند .به جای
ان ،بهداشــت خواب خود را تنظیم کنید و سپس از گیاهانی که
خاصیت ارامش بخشی به سیستم عصبی را دارند ،به عنوان مکمل
استفاده کنید .به لیمو ،سنبل الطیب ،گل شور ،بابونه ،اسطوخودوس
و گل گاوزبان تاثیر تغذیه ای برای سیســتم عصبی دارند و اغلب
در فرمول خواب گیاهی مخلوط می شــوند .ان ها برای کودکان و
بزرگساالن بسیار مالیم و بی خطر هستند 2 .تا 3قرص،کپسول یا
30قطره از گیاهان دارویی را نیم ساعت قبل از خواب شبانه ،برای
چند هفته مصرف کنید.
چندین گیاه ایورودیک نیز باعث تقویت خواب می شــوند و اثر
مشابهی با گیاهان فوق دارند .برای تقویت سیستم عصبی از گیاهان
مقوی تغذیه کننده می توان 2تا 3ماه اســتفاده کرد .این گیاهان
را می توان از طریق توزیع کنندگان ایورودیک یا در فروشگاه های
مواد غذایی سالم یافت .و از انجا که ایورودا با استفاده از مواد غذایی
به عنوان دارو اثربخش است ،ادویه های ارام بخش مانند جوز هندی
و تخم خشخاش نیز برای خواب سالم توصیه می شود .قبل از خواب
سعی کنید یک هشتم قاشق چای خوری جوز هندی را که با شیر
گرم مخلوط شده است صرف کنید.
نکاتی روزانه برای داشتن خواب شبانۀ خوب
نحوۀ غذا خوردن ،ورزش و مدیریت استرس ما بر این که چقدر
می توانیم گرم شده و تسلیم خواب شویم تاثیرگذار است .در اینجا
نکاتــی در مورد شــیوۀ زندگی برای رفع مشــکالت خواب اورده
شده است.
.1هر روز به طور متوســط ورزش کنید .ورزش روزانه با خواب
عمیق تر و سالمت کلی بیشتر مرتبط است .اما در طی 2تا 3ساعت
پیش از خواب از ورزش شــدید خودداری کنید (کشــش سبک
مفید است).
.2کمی نور خورشید بخورید .قرار گرفتن در معرض نور خورشید
به تنظیم مجدد ریتم شبانه روزی شما کمک می کند ،بنابراین حتماً
به بیرون بروید و برخی از پرتوهای موردنیاز خود را بگیرید.
.3از مصرف کافئیــن ،تنباکو و الکل خودداری کنید .همۀ این
مواد شیمیایی دارای اثراتی بر روی خواب هستند .اگر نمی خواهید
از مصرف کافئین خودداری کنید ،سعی کنید مصرف خود را فقط
بــه صبح محدود کنید و از مصرف ان بعد از ناهار خودداری کنید.
(نیمۀ عمر ان حدود 6ســاعت است ،این بدان معناست که نیمی
از کافئین مصرف شــده هنوز 6ساعت بعد در سیستم شما است
و یک ربع دیگر 12ســاعت بعد طول می کشد و این یعنی بعد از
نیمه شب!) الکل یک مادۀ افسردگی زا است؛ بنابراین ممکن است
در ابتدا باعث خواب الودگی شود ،اما در واقع زمانی که در سیستم
اســت خواب ( REMیا حرکت سریع چشم) را سرکوب می کند و
درنهایت باعث بی قراری پس از متابولیسم می شود .درمورد سیگار
کشیدن ،تنباکو یک مادۀ محرک است ،بدن را فرسوده کرده و در
روند خوابیدن تداخل ایجاد می کند.
.4نزدیک زمان خواب از خوردن غذاهای ســنگین خودداری
کنیــد .غذاهای تند ،روغنی و یا شــیرین در اواخر عصر می توانند
تالش های شــما را خنثی کنند .ســعی کنید قبل از ســاعت 7
بعدازظهر شــام بخورید ،بنابراین باید چند ســاعت قبل از خواب
هضم کنید .اگر گرسنگی شما را از خواب بیدار می کند ،یک فنجان
شیر گرم بنوشــید (و یا با زردچوبه) ،یا میان وعده های میوه ای یا
کراکرهای سبوس دار میل کنید.
*
Carrie Demers
مدت 22ســال است که به طبابت مشغول اســت .دکتر دیمرز
پس از کســب مدرک پزشــکی خود و کسب تخصص داخلی ،به
مطالعۀ ماســاژ ،هومیوپاتی ،یوگا ،مدیتیشــن ،تغذیــه ،داروهای
گیاهی و ایورودا پرداخــت .او از همۀ این روش ها برای بهره بردن
از توانایی ذاتی بیماران اســتفاده می کند .دکتر دیمرز بیماران را
می بیند ،مقاالتی می نویسد و در مورد طب تلفیقی در سراسر کشور
سخنرانی می کند .وی در پزشکی تلفیقی بسیار شناخته شده است.
دانش یوگا اذر و دی |1398شماره 134و 135
51
هفت تمرین یوگا
برای سینوزیت
انیرود گوپتا* /برگرفته از یوگا ژورنال
گروه ترجمه
اجرا کننده حرکات :نازافرین نیکو
فشار درد سینوس ها برای تان زجراور شده است؟ از مصرف
داروها و قرص ها خسته شــده اید؟ پس درست امده اید؛ زیرا
در اینجا به شما خواهیم گفت که چگونه یوگا را برای درمان
عفونت سینوســی و مشــکالت ناشــی از ان در برنامۀ خود
بگنجانید.
منتظر هســتید ،نه؟ پس باید به شما نوید بدهم که تعداد
زیادی از نکات یوگا برای سردرد سینوسی وجود دارد که درد
را کاهش می دهند و بهترین قسمت ماجرا این است که انجام
ان ها بسیار ساده و اسان است.
بیایید با 7مورد از بهترین ان ها شــروع کنیم و ببینیم که
چگونه کار می کنند .ایا ما قادر به انجام ان ها هستیم؟
قبل از ان بیایید کمی در مورد سینوزیت بیاموزیم.
سینوس چیست؟
سینوزیت یک مشکل فیزیکی است که به دلیل التهاب در
حفره های پر از هوای موجود در جمجمه رخ می دهد .ترسناک
به نظر می رســد ،نه؟ تصور کنید که باید واقعاً از این مشکل
عبور کنید.
و چرا این اتفاق می افتد؟ دالیل مختلفی برای ان وجود دارد
و برخی از موارد معمول ان عبارت از سبک زندگی استرس زا،
مصرف الکل و کشیدن سیگار است .حتی عفونت های ویروسی
و حمالت قارچی هم از علل اصلی سینوزیت هستند.
بعضی اوقات شــرایط جسمی مانند مشکالت حفره ها و یا
تورم اســتخوان بینی باعث ناراحتی های ســینوس می شود.
مشــکل سینوس ممکن اســت در هر شخص و در هر سن و
جنسیت بروز کند.
سایر مشکالت بهداشــتی نیز می تواند منجر به مشکالت
ســینوس شــود ،که از ان ها می توان به انواع مختلف الرژی،
عفونت دندان (بله ،درست خوانده اید) و پولیپ بینی اشاره کرد.
52
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
بنابراین ،مشکل سینوزیت به خودی خود یک موجودیت واحد
نیست و مولفه های مختلف در ایجاد ان نقش دارند .و یوگا ،به عنوان
راهکاری همه جانبه ،می تواند بهترین راه حل برای ان باشد.
یوگا چگونه به درمان سینوزیت کمک می کند؟
الرژی ها مشکالت خودایمنی هستند که می توانند معابر بینی
را نیزتحت الشعاع قرار دهند و شرایط پیش درامد اسم را پیچیده
کنند .با این حال ،اسم به دلیل بیماری ویروسی ایجاد شده است.
یوگا ،به عنوان تسکین دهندۀ اندام ها به بدن فرصتی برای تنفس و
بازسازی ان می دهد.
یــوگا تعــادل را به بــدن بازمی گرداند و حمــات میگرنی و
حساسیت های مربوط به بینی را تسکین می دهد.
یــوگا ذهن و بدن را تازه نگه می دارد .یوگا با باز کردن مســیر
حفره های بینی تنفس را اســان تر کرده و امکان گردش روان تر
هوا را فراهم می اورد .حتی باعث رفع مشکالت ناحیۀ گلو می شود
و شما را قادر می سازد که بهتر با مشکل سینوزیت مقابله کنید.
حرکات موثر یوگا برای مشکل سینوزیت:
-1وضعیت سر گاو
در مورد حرکت :این اســانا که در هنگام انجام به صورت گاو
شبیه است از کلمۀ سانسکریت " "Goبه معنای گاو و همچنین
به معنای نور امده است .این اسانا در سطح مبتدی وینیاسا یوگا
جای دارد .بهترین زمان برای تمرین این وضعیت صبح و با معده
خالی است .برای 30تا 60ثانیه در این حرکت بمانید.
فواید این اسانا در جهت بهبود سینوزیت:
وضعیت سر گاو استرس و اضطراب را کاهش می دهد ،عضالت
ســینه را تقویت می کند و به انعطــاف در نواحی عبور هوا برای
جریان اســان تر کمک می کند .این اســانا در زمــان اضطراب و
خستگی ،حس سبکی و ارامش را افزایش می دهد.
1
حرکــت مار کبری ریه ها را باز و قلب را گشــاده می کند و این
یک مکانیزم عالی برای رهاســازی استرس است .این اسانا یکی از
بهترین وضعیت های یوگا برای تسکین سینوس است؛ زیرا ریه ها را
باز نموده و تنفس را اسان تر می کند.
-2وضعیت سر به زانو
در مورد حرکت :این اسانا همان گونه که از نامش مشخص است،
شــما را به لمس زانو با سر در حالت نشسته وا می دارد .این حرکت
در سطح حرکات مبتدی یوگا جای دارد و بهترین زمان انجام ان
صبح یا عصر و با معدۀ خالی است .مطمئن شوید که بر روی هر پا
حداقل 30تا 60ثانیه بمانید.
فواید این اسانا در جهت بهبود سینوزیت:
تمرین این اسانا به ارامی ذهن کمک کرده و کشش مناسبی را
در شــانه ها ایجاد می کند .مهم تر از همه ،هر حالت ایستاده در سر
به تخلیۀ مایعات و پاکسازی معابر هوا برای تنفس مطلوب کمک
می کند .انجام ان ســردرد ،خستگی و اضطراب را تسکین می دهد
و بی خوابی و فشار خون باال را درمان می کند که می تواند به بهبود
سینوزیت کمک کند.
2
-3وضعیت مار کبری
در مورد حرکت :این اسانا همراه با یک خم به عقب شدید است
که شــباهتی به حالت یک مار کبری دارد .این حرکت در حرکات
ســطح مبتدی جای دارد و تمرین ان با شکم خالی موثرتر است.
ســعی کنید این تمرین را صبح انجام دهید و حداقل مدت 15تا
30ثانیه در ان بمانید.
فواید این اسانا در جهت بهبود سینوزیت:
3
-4وضعیت شتر
در مورد حرکت :این اسانا نیز با خم به عقبی عمیق همراه است
که به طرز ایستادن شتر شــباهت دارد .وضعیت شتر در حرکات
ی جای دارد و بهتر است هنگام صبح و با معدۀ خالی
ســطح مبتد
تمرین شــود .در حین انجام این تمریــن به مدت 30تا 60ثانیه
وضعیت را نگه دارید.
فواید این اسانا در جهت بهبود سینوزیت:
وضعیت شتر برای سالمتی کلی بدن عالی است .تنفس را بهبود
می بخشــد و در گلو و سینه کشش ایجاد می کند .این حرکت کل
باالتنه را باز می کند.
4
-5وضعیت پل
در مورد حرکت :این اســانا به دلیل شباهتش به پل به این اسم
نام گذاری شده است .در سطح مبتدی اساناها قرار دارد و در هنگام
صبح یا عصر با معده و همچنین رودۀ خالی موثرتر عمل می کند .به
یاد داشته باشید که حرکت را برای مدت 30تا 60ثانیه نگه دارید.
فواید این اسانا در جهت بهبود سینوزیت:
5
دانش یوگا اذر و دی |1398شماره 134و 135
53
حرکت پل به تســکین تنش های محبوس شده در کمر کمک
می کند و باعث تحریک قفسۀ ســینه و غدد چربی می شود .از انجا
که قلب تحریک می شود ،این امر به طرزی مثبت در اکسیژن رسانی
اســان تر به قلب نقش داشــته و برای حل مشکل کاهش حجم
اکسیژن مفید است.
-6وضعیت سگ سرپایین
در مورد حرکت :این اسانا شبیه به سگی به نظرمی رسد که خم
شــده و ســر خود را پایین انداخته است .سگ سرپایین در سطح
مبتدی اساناها قرار دارد و ضرورتاً هنگام صبح و با معدۀ خالی مفید
عمل می کند .به مدت 1تا 3دقیقه در این حرکت بمانید.
فواید این اسانا در جهت بهبود سینوزیت:
این حرکت باعث بهبود گردش خون در بدن می شود و گره ها و
استرس های پخش شده در بدن را برطرف می کند .فشار در گردن
و ســتون فقرات را افزایش می دهد و در ان مناطق عمل می کند.
وضعیت سرپایین ،گرفتگی نواحی بینی را از بین می برد و در نتیجه
به تسکین ان می انجامد.
6
می کند .این اســانا را هنگام صبح با معدۀ خالی تمرین کنید و به
یاد داشته باشید که حرکت را برای مدت 30تا 60ثانیه نگه دارید.
فواید این اسانا در جهت بهبود سینوزیت:
ایســتادن روی شانه افســردگی خفیف را درمان و مغز را ارام
می کند .کشش مناسبی در ناحیۀ گردن ایجاد می کند و بی خوابی و
خستگی را کاهش می دهد.
پاسخ به چند پرسش متداول:
ســوال :ایا یوگا به رفع کامل مشکل ســینوزیت من کمک
خواهد کرد؟
جواب :احتمال این که یوگا بتواند این خدمت را انجام دهد ،زیاد
است ،اما باید با پزشک خود مشورت کنید و از یک معلم یوگا برای
این کار کمک بگیرید.
سوال :چند مرتبه تمرین برای کمک به وضعیت سینوزیت یوگا
موثر است؟
جواب :این تمرینات یوگا را حداقل یک بار در روز انجام دهید
و تا زمانی که مشــکل سینوزیت شــما برطرف شود و بهبود یابد
ادامه دهید.
سینوزیت می تواند شما را از پای دراورد .شما زمان حملۀ ان را
نمی دانید و حتی نمی توانید حدس بزنید چه زمانی این درد شما را
رها خواهد کرد .این وضعیت ناراحت کننده است و تنها راهکار این
اســت که به خودتان کمک کنید تا با یوگا بهتر با ان مقابله کنید
و در نهایت از ان خالص شــوید .پس منتظر چه چیزی هستید؟
شروع کنید. ...
-7وضعیت ایستادن روی شانه ها
در مورد حرکت :این حرکت ،اسانایی است که به عنوان ملکه و
مادر تمام اساناها در نظر گرفته می شود .در سطح پیشرفتۀ حرکات
هاتایوگا جای دارد که راه را برای انجام اساناهای پیچیده تر هموار
7
54
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
)1-Gomukhasana (Cow Face Pose
)2-Janu Sirsasana (Head To Knee Pose
)3-Bhujangasana (Cobra Pose
)4-Ustrasana (Camel pose
)5-Setu Bandhasana (Bridge Pose
)6-Adho Mukha Svanasana (Downward-Facing Pose
)7-Salamba Sarvangasana (All Limbs Pose
*Reviewed by Anirudh Gupta, Certified Yoga Instructor
by Ramya Achanta
مزایای یوگا برای
کوهنوردی و یا
سنگ نوردی
جس سیمونز
*
گروه ترجمه
بر کســی هیچ پوشــیده نیســت که
انعطاف پذیری حاصــل از انجام تمرینات
یوگا برای کوهنوردی عالی است .از زانوها
تا قالب های پاشنه ،انعطاف پذیری کافی،
بخشــی ضروری از تمرینات کوهنوردی
اســت .بااین حال ،برخی افراد از راه هایی
که یوگا می تواند بیشــترین تاثیر را روی
کوهنوردان بگذارد غافل اند.
در حقیقت ،تثبیت ساختاری ،حرکات
قدرتی و استفاده از تمرینات تنفسی یوگا
اغلب می توانند بــرای کوهنوردان مفیدتر
باشــند تا انعطاف پذیری .اما این چگونه
امکان پذیر است؟
بگذاریــد در ابتدا چند نکتــه را درباره
انعطاف پذیری و کشش روشن کنیم.
بیشــتر انعطاف پذیری شــما از طریق
برنامه ریزی شــده در DNAانجام می شود.
برخالف تصور عامه ،اکثر کسانی که قادر
به انجام حرکات خیره کنندۀ انعطافی در
یوگا هســتند ،در واقع بــا انعطاف پذیری
بیشتری نسبت به سایرین متولد شده اند.
انعطاف پذیری مورد نیاز برای انجام درست
وضعیت ها و عملکردهای صحیح حرکتی
کمتــر از انعطاف پذیــری الزم برای انجام
حرکات نادرست و مضر است .بنابراین به
بدن خود اگاه باشــید و اگر قادر به انجام
دادن شــکل نهایی حرکات نیستید خود
را به خطر نیندازید و حرکات را درســت و
صحیح انجام دهید.
انعطاف پذیــری بیش از حــد در واقع
احتمال اســیب دیدگی شــما را افزایش
می دهد و درد و صدمات مفصلی زیادی را
موجب می شود؛ زیرا تاندون ها و رباط های
اطراف مفصل بسیار انعطاف پذیر هستند.
به همین دلیل کوهنوردان غالباً می توانند
از پایداری که یوگا فراهم می کند ،ســود
بیشتری کسب کنند ،که در اینجا بیشتر
مورد بحث قرار می گیرد.
کشش طوالنی و استاتیک قبل از هر نوع
ورزش ســخت نیز احتمال اسیب دیدگی
شــما را افزایش می دهد .به نظر می رسد
این اشــتباه نســبتاً متداول شده است،
اما مطمئناً شایســتۀ نگاهی دیگر است.
عضالت کشیده شده و نسوج تاندون در
حین انجام فعالیــت ،کار کمتری از نگه
داشــتن مفاصل دارند .از هرگونه کشش
عمیــق یا طوالنی در حیــن گرم کردن
خودداری کنیــد و در عوض روی دامنۀ
پویــا از تمرینات حرکتی تمرکز کنید تا
اکســیژن به عضالت شما وارد شود و به
اصطالح مفاصل روغن کاری شود.
یوگا پیشنهادهای سودمندتری برای
کوهنوردان دارد:
بنابراین ،پایداری ساختاری و اگاهی
و استفاده از تنفس صحیح چه ارتباطی
با کوهنوردی دارد؟ پاســخ ساده است:
همه چیــز .بیاییــد با بحث اســتقامت
شروع کنیم.
استقامت
همان طور که قب ً
ال نیز اشاره شد ،بخش
عمده ای از درد و اسیب مفاصل از عضالت،
رباط ها و تاندون های اطراف مفصل است
که برای اینکه به درســتی مفصل را در
جای خود نگه دارند بیش از حد سست
می شــوند .این مســئله به خصوص در
ورزش هایی مانند کوهنوردی که به طور
مکرر از همــان حرکات بــه روش های
سخت استفاده می کند بسیار مشکل ساز
می شود .مفاصل ،به ویژه اندام های بسیار
متحرک مانند شــانه ها ،باسن و زانوها،
به عنوان پایۀ قدرت به ثبات نیاز دارند.
اگاهی از خود
اگاهی در واقع مفهومی سهل و ممتنع
اســت .اگاهی فرد از بدن خود .افزایش
پیش بینی این اگاهی به معنای توانایی
بیشتر در استفاده از بدن در یک سیستم
ورزشی کارامد است و به کوهنورد کمک
می کند تا هنگام نزدیک شــدن به نقطۀ
اســیب دیدگی متوجه ان شــود .یوگا
ابزاری باورنکردنی برای پایه ریزی است و
توالی های ان برای ایجاد ارتباط بین ذهن
و بدن به خوبی در خدمت شما خواهند بود.
تنفس
از نظر من ،پرورش تنفس کارا مفیدترین
جنبۀ تمرین یوگا برای کوهنوردی است.
در یوگا جمله ای وجود دارد که در واقع به
معنای «ثبات و اسایش در تمام کارهایی
که می کنید» 1اســت( .توجــه :روش های
بســیاری برای ترجمه و تفسیر سوتراهای
یوگا وجود دارد ،و این فقط درک شخصی
نگارنده و اســتفاده از این اصطالح به زعم
اوست ).الزم نیست مدت ها صعود کنید تا
ببینید که وقتی بدن و ذهن شــما پایدار
و راحت اســت ،انجام ایــن کار به مراتب
اسان تر است.
بهترین راه برای رســیدن بــه ثبات و
راحتی ،استفاده از نفس است .درگیر شدن
با تنفس عمیق و معنادار ،توانایی بدن شما
را در حفظ ارامش حین شرایط استرس زا
از بســیاری جهــات افزایــش می دهد،
به طوری کــه حتی باز کــردن این مبحث
به صورت ســطحی نیز یــک مقالۀ کامل
دیگر می طلبد.
ســعی کنید در تمام تمرینات مجزا یا
متوالی بر روی تنفس اگاهانه و اهســته
تمرکز کنید و ارتباط خود را با حرکت خود
پیوند دهید ،دقیقاً همان طور که در دیوارۀ
کوه ،پیمایش خواهید کرد.
ارامش و تسلط در کوهنوردی
در پایــان ،انچه که ما خــارج از دیوار
کوهنوردی تمرین می کنیم همان چیزی
اســت که روی دیوار کوهنــوردی تمرین
می کنیــم .درگیر کــردن یــک تمرین
یوگای اگاهانه در روال تمرین شــما ،یکی
از ســاده ترین راه ها بــرای ایجاد صعودی
سبک تر از لحاظ جسمی و روحی است.
*Jess Simmons
یک معلم یوگا و مربی شخصی برای صعود سنگین تر و سالم تر است .او
تمرینات جسمی ،ذهنی و معنوی یوگا را با علم ورزش مدرن برای یک
رویکرد جامع در اموزش صعود به کوه ادغام می کند .او در راه سخت
خود اموخته است که پیشگیری از اسیب دیدن بسیار اسان تر از درمان
است ،بنابراین او تمرینات متقابل و پیشگیری را تدریس می کند .جس
اهل مینیاپولیس است و دائماً از قدرت جامعه کوهنوردی مینسوتا الهام
می گیرد .جس هم زمان با یوگا از ورزش کوهنوردی ،کوهنوردی در یخ
و سنگ نوردی لذت می برد .او مشتاقانه منتظر است تا به استفاده از
اموزش و تجربۀ خود ادامه دهد تا به تدریج به توسعۀ منابع اموزشی برای
کوهنوردان کمک کند.
”1- “sthira-sukham asana.
دانش یوگا اذر و دی |1398شماره 134و 135
55
یک وعده غذای گیاهی
تهیه و تنظیم :شیمال خان
ابگوشت گیاهی
مواد الزم:
نخود 1پیمانه
لوبیا چیتی 1پیمانه
پیاز متوسط 1عدد
گوجه فرنگی متوسط 1عدد
شلغم متوسط 2عدد
هویج متوسط 2عدد
روغن زیتون 1قاشق غذاخوری
نمک و زردچوبه و پودر لیمو عمانی به مقدار الزم
طــرز تهیه :نخــود و لوبیاچیتــی را که از شــب قبل
خیســانده ایید به همراه پیاز و گوجــه فرنگی و هویج و
شــلغم ها در یک قابلمه ریخته و به مقــدار الزم اب در
ان بریزید .نمک و زردچوبــه را هم به ان ها بیافزایید و
بگذارید روی حرارت مالیم به مدت پنج یا شش ساعت
بپــزد تا خوب جا بیافتد .در پایــان روغن زیتون و پودر
لیموعمانی را هم به ان ها بیافزایید .ان ها را با گوشت کوب
کوبیده و در دیس بکشــید و با ریحان و پیازچه و تربچه
تزئین نمایید.
56
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
شکالت صبحانه
مواد الزم:
ارده 6قاشق غذاخوری
شیرۀ خرما 1قاشق غذاخوری
پودرسبوس گندم 1قاشق غذاخوری
پودر کاکائو 1قاشق غذاخوری
پودر نارگیل 1قاشق غذاخوری
طرز تهیه :تمام مواد باال را درون ظرفی ریخته و با قاشق
خوب هم می زنیم تا به صورت خمیری یک دســت شود.
مخلوط به دست امده را می توانید برای صبحانه یا عصرانه
با نان تست یا بیسکویت جو میل نمایید و یا به عنوان کرم
برای کیک استفاده کنید.
حلوای خرما
مواد الزم:
خرمای بدون پوست و هسته 2پیمانه
اردنخودچی 2پیمانه
شیرۀ خرما 1/2پیمانه
روغن زیتون 1/2پیمانه
گالب و پودر پسته به مقدار الزم
طرز تهیه :ابتدا اردنخودچی را در ماهی تابه کمی تفت
می دهیم تا رنگش به قهوه ای متمایل شــود ،بعد ان را از
روی حرارت برداشــته و خرما را اضافه می کنیم و خوب
هم می زنیم .ســپس کمی گالب را به همراه شیرۀ خرما
و روغن زیتون به مخلوط مان می افزاییم و تمام مواد را با
هم ورز می دهیم تا به شــکل خمیری دراید .می توانیم
خمیر را به صورت گلوله هــای توپی کوچک در اوریم یا
روی ســینی پهن کنیم .در اخر برای تزئین کمی پودر
پسته روی حلوا می ریزیم.
نان موز هاوائی
مواد الزم:
موز 6عدد
شکر قهوه ای 2فنجان
روغن زیتون 1فنجان
ارد 1/2و 2پیمانه
نمک 1/4قاشق چای خوری
جوش شیرین 2قاشق چای خوری
طرز تهیه :شکر و روغن را با هم مخلوط کنید تا به شکل
کرم دراید .موزها را له کرده و به مخلوط بیافزایید .ارد و
نمک و جوش شــیرین را با هم مخلوط و کم کم به مایع
اضافه کنید و دائم هم بزنید تا گلوله نشود .خمیر به دست
امــده را با وردنه صاف کنید .قالــب فر را چرب کنید و
کمی روی ان ارد بپاشید .خمیر را روی قالب پهن کنید
و به مدت چهل دقیقه داخل فر با درجۀ حرارت 180
سانتی گراد قرار دهید .پس از پختن و سرد شدن نان را به
قطعات کوچک تر ببرید .از این نان شیرین برای صبحانه
یا عصرانه استفاده کنید.
دانش یوگا اذر و دی |1398شماره 134و 135
57
10نکته برای شروع یوگا
بعد از سن 50سالگی
*
بث اسپیندلر
گروه ترجمه
از من خواسته شد در کالس محلی خود
دورۀ «یوگا برای میانساالن بیش از 50سال»
را تدریس کنم .من کام ً
ال مطمئن هستم که
هدف از اضافــه کردن کالس این بود که به
تازه واردان اطمینان دهیم که این یک کالس
دوستانه است که می خواهد به ان ها بگوید
چیزهایی در بدن ان ها در حال تغییر است.
این عنوان ،توجه بسیاری از کسانی را که در
گروه سنی بیشتر از پنجاه سال قرار داشتند
و در کالس های وینیاســا شرکت می کردند
جلب کرد ،اطالعات مختصــری را دریافت
کردنــد ،ولی ان ها در مــورد این که باید در
«کالس یــوگا»ی مخصوص این ســن قرار
گیرند ،تردید داشتند.
من حساســیت ان هــا را می فهمم .برای
بســیاری از یوگی هــا و اســاتید چابک که
طوالنی مدت یوگا کار کرده اند ،سرعت بیشتر
و فرورفتن عمیق تر در اسانا چیزی است که
به دنبال ان هستند ،به خصوص اگر در درجۀ
اول یوگا را برای تناسب اندام تمرین کنند.
اما این واقعیت که می توانیم در سخت ترین
و چالش برانگیزترین کالس باشیم به معنای
این نیست که سودمندترین چیز برای همه
ما است و مهم نیست که چند ساله باشیم.
با تشکیل کالسی با این نام ،مشخص شد
که دوره ای محبوب اســت .برخی از کسانی
کــه مدت ها قبل تمرین می کردند ،کنجکاو
بودند کــه تفاوت ایــن دوره با یک کالس
معمولی یوگا چیســت .برخی از ان ها تنها
پس از اســتراحت به اســانا بر می گشتنند
و نمی خواســتند در کالس با تغییر سریع
وضعیت ها ،تمرینات ســتون فقرات عمیق،
یا تعادلی دچار درگیری شوند .برخی دیگر
پس از جراحی یا اسیب دیدگی به این کالس
امده بودند و برای برخی از ان ها کام ً
ال یوگا
چیزی جدیــد بود و به توصیۀ پزشــک یا
یکی از دوستان شــان امده بودند .من حتی
شاگردی در اوایل دهۀ 40سنی هم داشتم
کــه به خاطر این که کالس هــای درمانی را
دوســت داشــت در این دوره حضــور پیدا
کرده بود.
انچه مخالفان این دوره متوجه ان نبودند
این بود که شروع دیرتر یوگا مستلزم تعدیل
58
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
ان اســت و برای بهره وری بیشتر ،خود این
عمل با باالتر رفتن سن تغییر می کند! تمرین
یوگا بعد از 50ســال زمانی برای حرکت به
درون است و این بسیار مثبت و موثر است.
وداها ،متون باستانی یوگا که امروزه می توانند
بیش از هرچیز یوگا را معرفی کنند ،می گویند
که بعد از سال ها تالش و تکاپو در عرصۀ کار،
خانواده ،دانشــگاه و غیره ،این سفر به درون
کاری است که ما باید انجام دهیم.
فلســفه ودیک می اموزد که 25سال اول
زندگی ما بــرای تحصیل و اموختن در نظر
گرفته شــده اســت -با والدین و معلم ها و
اساتید -و زمان ان است که بتوانیم ان انرژی
جســمانی جوانی را هدایت کنیم! 25سال
دوم زمان رسیدن به دستاوردهای خانوادگی
و نیازهای دنیوی اســت 25 .سال سوم که
خانواده نیز کمتر به ما وابسته هستند ،زمانی
برای حرکت به درون اســت .و در 25سال
بعد ،ما معلم می شــویم و ثمرۀ کاوش های
درونی خود را ارائه می دهیم .بنابراین «یوگا
پس از 50ســالگی» ممکن اســت خیلی
توهین امیز نباشد اگر ما به انجام دادن اسانا
بیشتر به عنوان اماده ســازی برای به دست
اوردن مزایای مراقبه و نفس کشیدن و کمتر
به عنوان یک رژیم تناسب اندام نگاه کنیم.
بسیاری از افراد را می شناسم که نه تنها بعد
از 50سال ،بلکه در دهۀ 90زندگی تمرین
خــود را اغاز کرده انــد و در همۀ جنبه های
زندگی به ســهولت بیشتری دست یافته اند.
برای شروع هیچ وقت خیلی دیر نیست.
اســانا برای بدن مســن تر هرگــز ارزش
کمتری ندارد .انجام یک تمرین روزانه برای
امکان نشستن در مدیتیشن و نفس کشیدن
کارامد و همچنین برای حفظ جریان انرژی
بسیار حیاتی است .به عالوه ،افرادی که تمام
جنبه های یوگا را تمرین می کنند طوالنی تر
زندگــی می کنند و به خــود فرصتی برای
تبدیل شدن به انسانی بهتر می دهند.
اگر تازه وارد دنیای یوگا شده اید و یا مدتی
از تمرین خود دور بوده اید ،ممکن اســت با
سطح توان بدن و انرژی خود کمتر در ارتباط
باشــید و تصوری از این که به دنبال کالس
یا دستورالعمل مربوط به خود باشید نداشته
باشید .بدن خود را بشناسید .با چرخاندن مچ
پا و کشش مفاصل پاها شروع کنید .سپس
با چمباتمه زدن مالیم سراغ زانوها بروید و از
انجا به سمت باال حرکت کنید.
در جایی که احساس گرفتگی یا باز بودن
می کنیــد کاوش کنید و به این حاالت اگاه
شوید .این اگاهی به شما ایدۀ بهتری می دهد
که چه نوع کالس و چه نوع حرکاتی به شما
کمک بیشــتری می کنند .مث ً
ال اگر متوجه
شدید که هنگام خم شدن یا کشش به جلو،
احساس درد دارید ،یک کالس پیدا کنید که
بر مراقبت از کمر متمرکز شود یا توسط یک
مربی با علم و اگاهی درمانی هدایت شود.
نکاتی برای شروع:
.1پزشک شــما احتماالً با شــروع یوگا
موافق اســت ،زیــرا تمرین یــوگا می تواند
عادت های بهتری در خواب ،انعطاف پذیری
و انرژی بیشــتر ،درد مزمن کمتر و حرکت
بهتر را موجب شــود .اما ممکن است ان ها
از کالس های موجــود چیزی ندانند و فقط
حضور در مرکز تناسب اندام نزدیک به شما
و امید به پیدا کردن کالس مناســب قطعاً
بهترین گزینه برای شما نیست.
اگر تشخیصی در مورد ناراحتی های کمر،
زانوها ،لگن یا تراکم اســتخوان کم در مورد
شما داده شده است ،به یک کالس مالیم تر
با یک معلم اموزش دیده درمورد اناتومی یا
یوگادرمانی نیاز دارید که می تواند گزینه های
مختلفی را به شــما ارائه دهد .همۀ معلمان
یوگا برای رفع پوکی اســتخوان یا مشکالت
مفاصل اموزش نمی بینند .همین مثال برای
سایر ناراحتی های جسمی و روانی نیز صادق
است .بنابراین تمرین خود را مالیم و اهسته
نگه دارید .فشــار اوردن به خود در کالس
پرتعریق وینیاسا ممکن است چنان فشاری
به شما بیاورد که از شرکت کردن در کالس
بعدی منصرف شــوید و تمریــن مداوم ان
چیزی اســت که مزایای طوالنی مدت برای
شما دارد.
.2منابع برای انجام یک تمرین مناســب
خانگی را جستجو کنید ،اما در صورت امکان
حتماً در یک کالس حضوری شرکت کنید.
در حالی که کتاب هــا و کالس های انالین
می توانند به شما در حفظ یک تمرین منظم
یوگا کمک کنند ،برای یک تازه وارد ،کتاب ها
و فیلم ها به تنهایی ممکن اســت بازخورد
مــورد نیاز بدن و نفس خاص شــما را ارائه
ندهند .در کالس حضوری ،معلمی که دارای
مهارت است می تواند به عنوان مثال مواظب
نامناسب قرار دادن وضعیت زانو باشد و یا وقتی
نفس خود را در حالت ایســتاده نگه داشته اید
متوجه می شود .گوش دادن به اموزه های معلم
به شــما کمک می کند تا این نشانه ها را برای
تمرین خود در منزل تا حدی رعایت کنید.
.3از دوستان باالی 50سال بپرسید که در
چه کالس یوگایی شرکت می کنند .کالس ها
همیشــه با عنوان کالس های «یوگا برای افراد
باالی 50سال» یا «میانساالن» نیست .ان ها
ممکن است «یوگای ارام» یا «مبانی یوگا» یا
چیزهای دیگری نامیده شــوند و شما مطمئناً
الزم نیست که در سن خاصی باشید تا از یک
رویکرد اگاهانه و اهسته تر بهره مند شوید .اگر
دوستانی ندارید که در کالس های یوگا شرکت
می کنند ،ســعی کنید با یک استاد باتجربه یا
برخی استودیوهای محلی یوگا تماس بگیرید و
از ان ها مشاوره بگیرید تا از یک تمرین جسمی
مناسب استفاده کنید.
-4حرکات گرم کننده مهم ترین قســمت
یک تمرین هســتند –به خصــوص برای بدن
مســن تر ،زیرا اتصاالت ســفت تر ممکن است
زمان بیشتری را برای گرم شدن بطلبد و یک
کالس ســریع و قدرتی کمتر چنین چیزی را
ارائه می دهد .اطمینــان حاصل کنید که گرم
کردن را به عنوان بخشی از تمرین خانگی خود
نیز انجام دهید :گرم کردن ساده و چند سالم
بر خورشید با کمک صندلی می تواند به شما در
پیشرفت مداوم کمک کند .برای تمرین اساناها،
من بعضی اوقات فقط برخی از گرم کننده ها و
حرکات ارامش بخش را انجام می دهم و برای
کل روز احساس خوبی می کنم!
-5اگر چند ســال اســت که چندان فعال
نبوده اید ،ممکن است بخواهید با کالس یوگای
صندلی شــروع کنید .تماس بگیرید و سوال
کنید! به خاطر داشته باشید که حتی در یک
کالس صندلی ممکن اســت از شما خواسته
شود که در انتها برای رسیدن به ارامش نهایی
روی زمین بروید .اگر می دانید که حرکات برای
زانوها یا پشت شما حتی با کمک صندلی که
بتوانید خود را به سمت باال بکشید بسیار دشوار
است ،یک کالس پیدا کنید که شامل حرکات
نشسته باشد یا فقط به معلم اطالع دهید که به
شما راهنمایی های الزم را بکند و حالت نهایی
حرکت را نیز بر روی صندلی انجام دهید.
اگر فقط از انجــام حرکات نزدیک به زمین
اطمینان ندارید ،سعی کنید بدن خود را روی
زمین در نزدیکی یک صندلی یا نیمکت سنگین
پایین بیاورید تا بتوانیــد از ان برای کمک به
عقب راندن خود استفاده کنید .بسیاری از افراد
عادت کرده اند که برای کار ،رانندگی و سرگرمی
بنشینند .و از انجا که در دنیایی که امروزه ما در
ان هستیم استفاده از تختخواب ،میز و ارتفاع،
بسیار است ،ممکن است به هیچ وجه دلیلی برای
حضور در زمین نبینیم ،ولی گاهی اوقات از این
نکته غافلیم که تنها یک تختخواب یا نیمکت
استحکام الزم برای انباشت ستون فقرات را به ما
ارائه نمی دهد و می تواند ما را به خشک شدن و
یا گرد شدن پشت نزدیک کند.
.6به دنبال کالســی باشید که کل بخش ها
را ارائه دهد :حرکت ،نفس کشــیدن و مراقبه.
بخش های مراقبه و تنفــس برای حضور یوگا
به عنوان بخشــی الینفک در زندگی ما بسیار
مهم است .بســیاری از ما عادت های تنفسی
کوتــاه و تنگ پیدا کرده ایــم و تنفس یوگا به
مــا یاداوری می کند که نفس را کم و ارام نگه
داریم .مراقبه به پیشرفت روانی ،حافظه ،تمرکز
و مزایای کلی ســامتی از جمله مدیریت درد
کمک می کند.
بعضی از کالس ها کام ً
ال روی مراقبه تمرکز
می کنند و ممکن است عالوه بر تمرین منظم
اســانا ،مدیتیشن نیز برای شما عالی باشد .اما
دالیل اصلی همۀ این پیچ و تاب و حرکات در
کالس اسانا این است که شما را برای نشستن
راحت برای مدت طوالنی ،عمیق تر شدن نفس
و ارامش برای مدیتیشن اماده کند .حتی اگر
مدیتیشن هدف اصلی یا عالقۀ اصلی شماست،
به خاطر داشته باشید که برخی از حرکات قبل
از نشستن ،حتی اگر فقط یک پیاده روی کوتاه
باشد ،می تواند در کل به نفع تمرین شما باشد.
.7کمــی لوازم جانبی هــم کمک می کند.
داشــتن مت یوگای شــخصی به هر دو دلیل
بهداشــتی و همچنین به عنوان یاداوری برای
انجام تمرینات شخصی مفید است .لباس هایی
که کشش و راحتی دارند نیز به راحتی هر چه
بیشتر در کالس کمک می کنند .من با افرادی
که شــلوار جین تنگ دارند ،شلوارک هایی که
جلوی پا را تحت فشــار قرار می دهند و حتی
دامن هایی که مدام باید مواظب پوشــش ان
باشــند مواجه بــوده ام .هر یــک از این موارد
می تواند شما را در انجام تمرین محدود کند .در
انتخاب چیزی که باید بپوشید به خاطر داشته
باشید که بسیاری از حرکات در کالس های یوگا
نیاز به خم شدن به جلو و دراز کشیدن دارند.
.8سعی کنید 10دقیقه زودتر از ساعت مقرر
به کالس بروید و در صورت نیازهای جسمی و
جراحات خاص به معلم خود توضیح دهید .من
نمی دانم که چند بار دانش اموز جدیدم درست
هنگام شروع کالس حضور یافته و بعد از کالس
به من گفته که مث ً
ال «من افتادگی دهانۀ رحم
دارم» ،یا «نشستن برای من دشوار است .چون
مفصل زانوی مــن پروتز دارد ».که اگر از قبل
می دانستم ،در طول کالس گزینه های مختلفی
را ارائــه می دادم .برای کمک به معلمان ،ان ها
باید بدانند که محدودیت هایی دارید تا شما را
بهتر راهنمایی کنند.
-9به یاد داشــته باشــید کــه حتی کمی
تمرین می تواند تغییری شگرف را موجب شود.
سعی کنید روزانه 10تا 20دقیقه زمان برای
تمرینات پیدا کنید ،هر چه زودتر بهتر؛ تا یوگا
در هنگام خســتگی انجام نشود و انرژی مورد
نیاز فعالیت های روزانه را نیز به شما بدهد .حتی
روزانه چند حرکت ســاده هم که شده ،انجام
دهید .البته اگر زمان بیشتری دارید ،می توانید
یک کالس طوالنی تــر را انتخاب کنید ،اما به
خاطر داشته باشید که حتی کمی تمرین یوگا
به صورت منظم می تواند تفاوت بزرگی ایجاد
کند .اگر از این که در هر روز یک ساعت کامل
تمرین نکردید احساس گناه می کنید خود این
احساس ممکن اســت مانعی برای پیشرفت و
استمرار شما شود .به ماجراجویی جدید یوگای
خود به چشم یک نهال بنگرید و به ارامی ان را
ترغیب به شکوفایی کنید.
-10هــم نکاتــی را کــه بــه نظر شــما
چالش برانگیز است تمرین کنید و هم نکات و
حرکاتی را که برای شما اسان است .در تمرین
خانگی ،هیچ کس نمی داند که ایا از قرار گرفتن
در معرض خطر جلوگیری می کنید یا نه ،پس
همیشــه احتیاط الزم را داشــته باشید ولی
می توانید هــر هفته در خانه روی یک موضوع
چالش برانگیز هم کار کنید.
پیدا کردن یک تمرین یوگا که در این دورۀ
زمانی برای شــما مناسب اســت ،ارزش این
تالش را دارد .از همــه مهم تر ،به دنبال عمل
و حرکتی باشــید که با شما صحبت کند ،زیرا
ارزش ان این است که چگونه شیارهای عصبی
را عمیق تــر می کنیم و به ما کمک می کنند از
نشاط و تعالی که یوگا برای زندگی ما به همراه
دارد لذت ببریم.
Beth Spindler
بیش از چهار دهه تجربۀ اســتفاده از یوگا به عنوان یک روش
درمانــی را دارد و به عالوه باالترین گواهینامه را در این زمینه
داراســت .کتاب او ،یوگادرمانی برای تــرس ،درمان اضطراب،
افسردگی و خشم یا عصبانیت و ســایر تکنیک ها ،در جامعۀ
یوگادرمانــی به عنوان متنی برای کســانی که در این رشــته
تحصیل می کنند شناخته شده است .او یک نویسنده و مربی
برجستۀ بین المللی یوگا است.
دانش یوگا اذر و دی |1398شماره 134و 135
59
در اغوش گرفتن یوگا
*
سوامی نیرانجاناندانا ساراسواتی
برگردان :حامد رنگین کمان
سین کورن* ،فعال اجتماعی و معلم یوگا ،در کتاب جدید خود
با عنوان انقالب روح ،جزئیات این که او در اولین کالس یوگا تا چه
اندازه احساس بیمار بودن و ناشی بودن داشته و چه چیزی او را به
ادامۀ مسیر ترغیب کرده را بیان می کند:
پس از این که ســال ها در مورد یوگا شــنیدم و پس از مشاهدۀ
تغییراتی که در دیوید الیف ،صاحب کافۀ الیف در نیویورک ،جایی
که من در ان شارون گانون سرپیشخدمت را دیدم ایجاد شده بود،
تصمیم گرفتم خودم ببینم که هوپال چیست .من به یوگا اینتگرال
امده بودم ،جایی که همه لباس ســفید پوشیده بودند و همه چیز
کام ً
ال بکر بود .به جز من .من نگاهی به لباس خاکستری ام انداختم،
به لکه های روغنی روی ران ها که بعد از کار با موتورسیکلت دستم
را با ان پاک کرده بودم! من دوش نگرفته بودم و می دانســتم که
بدون شــک خط چشم و ریمل زیر چشم من را سیاه کرده است.
من کمی به هم ریخته بودم.
به من گفته شــد که باید وارد شــوم و کفش هایم را در بیاورم،
بنابرایــن کفش های مشــکی جنگــی ام را در اوردم و ان ها را به
سمت بقیۀ کفش های روی زمین پرت کردم ،اما جوراب هایم را در
نیاوردم .پابرهنه رفتن در یک مکان عمومی که یک پارک یا ساحل
نبود ،حالم را به هم می زد ،به عالوه من وقتی اضطراب داشتم اغلب
60
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
پوست انگشتان شست و پاشنه هایم را می کندم و نمی خواستم
کسی ان را ببیند.
زن پشت پیشخوان نیز که لباس سفید به تن داشت ،ارام
و شیرین به نظر می رسید .وقتی او دست خود را دراز کرد تا
چیزی را بردارد ،دیدم که موهای زیر بغل انبوهی دارد .مانده
بودم که ایا شارون موهای زیربغلش را اصالح می کند یا نه؟!
توجه داشته باشــید یادداشتی برای خود :از تراشیدن دست
بردار ،کمی مادۀ موبر بخر و حمام کن.
اکنون ،یوگا
زن پشــت میز اعالم کرده اســت که زمان کالس است.
دیگــران را از پله های باریــک و قدیمی دنبــال می کنم و
داخــل یکی از اتاق های باال می شــوم .کف های اتاق چوبی و
ناهموار هســتند ،خود اتاق کام ً
ال خنک اســت و بوی عرق،
کپــک و بخور می دهــد .من کمی اویزان می شــوم تا انچه
دیگــران انجام می دهند را تماشــا کنم؛ ســپس ،به پیروی
از ان ها ،یک حصیر و چیزی شــبیه بــه یک بالش کوچک
می گیرم ،که هنگام فشــار دادن ان ،صــدای خردکننده ای
ایجاد می کند.
معلم بی ســروصدا می اید ،هاله ای از اهمیت دادن و مدارا با خود
دارد .من کام ً
ال مطمئن هســتم که او به نوعی انسان مقدس است،
مانند یک گورو .اما او بیشــتر شــبیه یک عمو یا پسر عمو از طرف
یهودی خانوادۀ من اســت .کمتر شبیه یک گورو ،بیشتر شبیه یک
خاخام .او سفید و پیر است ،موهای تیره و خاکستری و سفید کام ً
ال
از شانه هایش اویزان است و ریشی به رنگ موهایش دارد .شلوارهای
ســفید خود را جمع می کند ،زانو می زند ،صندلی خود را در جلوی
اتاق می گیرد و یک شال سفید را روی شانه های خود می بندد .سپس
یک جفت دیسک فلزی را که توسط یک رشتۀ چرمی به هم متصل
شده اند ،برمی دارد و سه بار ان ها را به هم می زند.
صدای زنگ به دانش اموزان هشــدار می دهد و باعث می شود که
ســتون فقرات ان ها صاف شود و پشت گردن شان بلند شود .نگاهی
به شخص نزدیک ترم می اندازم و می بینم که چشمانش هنوز بسته
است .به دیگران نگاه کردم و دیدم که چشمان شان هنوز بسته نشده
است .من به گورو-خاخام نگاه می کنم .او لبخند می زند و با دستان
خود حرکتی انجام می دهد که نشان می دهد من نیز باید چشمانم را
ببندم .من هم همین کار را می کنم.
من قب ً
ال هرگز مدیتیشــن نکرده ام .سعی می کنم پشتم را صاف
نگــه دارم ،در حالی که نمی دانم چه مدت باید در انجا بمانیم .افکار
من چیزی شــبیه به این را ادامه می دهند ،نمی دانم که ایا این کار
را درست انجام می دهم؟ نمی دانم که ایا قرار است فکر کنم؟ و اگر
قرار نیســت فکر کنم ،قرار است در عوض چه کاری انجام دهم؟ ایا
همۀ افراد دیگر نیز دارند فکر می کنند؟ این درست نیست ،همۀ ما
نمی توانیم فقط در اینجا بنشــینیم و فکر کنیم .ایا ان ها مثل من
که به ان ها فکر می کنم ،به من فکر می کنند؟ نمی دانم که بعدا ً چه
غذایی می خواهم بخورم و ایا یوگا می تواند به من کمک کند سیگار
را کنار بگذارم و ایا شــریک زندگی من واقعاً من را دوســت دارد یا
خیر؟ ایا باید این هفته با اتوبوس به خانه بروم تا مادرم را ببینم؟ دلم
برای مادرم تنگ شــده است .من واقعاً مادرم را دوست دارم .مادرم
خیلی باحال است اینجا واقعاً هوا گرم است .شاید باران ببارد! دماغم
می خارد .ایا مجاز به خاراندن ان هستم؟ بر روی بالش ترد بی قرارم،
باسنم درد می کند ،پای راست من در داخل جوراب من خواب رفته
است .هیچ راهی وجود ندارد که جورابم را دربیاورم .هرگز .شاید باید
یک گربه بگیرم ...؟
در ادامه ،معلم از ما می خواهد که خیلی ســریع و عمیق از بینی
خود نفس بکشیم ،دم و بازدم .من سعی می کنم ،اما تمام باالتنه ام
باال و پایین می رود .یک دنبالۀ سبک از نوک بینی من جاری می شود،
و من در حالی که خوداگاهانه به اطراف اتاق نگاه می کنم ،مرتباً ان
را با پشت دست پاک می کنم .این برای مدتی ادامه می یابد .به طور
دوره ای مجبور به متوقف کردن ســرفه می شوم ،نیکوتین سیگار به
فشرده شدن سریع ریه های من واکنش نشان می دهد.
و سپس ،به ما می گوید که به طور عادی نفس بکشیم و در مورد
اینکه چه احساسی داریم ،تامل کنیم .تنفس عمیق باعث می شود
احساس ســرگیجه کنم و معده ام کمی درد می گیرد .من در انجا
نشسته ام و با اب بینی ام ور می روم و وقتی او به ما می گوید ،دوباره
نفس کشــیدن را شــروع می کنم .من فکر می کنم یــوگا پرزرق و
برق نیســت ،در حالی که همچنان اب بینــی ام را پاک می کنم و
سرفه می کنم.
پس از ان ،از ما دعوت شــده است که بایستیم ،معلم دستور
می دهــد« :پاها کنار هم ،پاهای خود را صاف کنید .بازو به پهلو،
ســتون فقرات کشــیده .محکم ،مانند کوه!» او به ما می گوید که
پاهای مان را در روی زمین احســاس کنیم« .ریشــه های خود را
در اعماق زمین گســترش دهید ،و شما با مادر ،قدرت و پناهگاه
خود را خواهید یافت!» من تعجب می کنم که چرا مادر؟ مادر چه
کســی؟ احساس نمی کنم که کوه هستم .مثل کوه بودن چگونه
است؟ از انجا شروع به حرکت می کنیم« ،نفس به داخل ،دست ها
باال ،در زمان بازدم دســت ها باز به سمت جلو ،زانوهای تان را خم
کنید ،نوک انگشتان روی زمین باشد ،هوا را به درون بدهید ،رو به
باال نگاه کنید ،هوا را بیرون بدهید .پای چپ تان را عقب بگذارید،
زانو به پایین ،هوا را درون بدهید و بازوها را به هم بچســبانید ».و
مدتی این کار ادامه می یابد .حس خوبی ندارد ،اما نهایتاً بدن من
ارام می یابــد و راحت تر حرکت می کند ،انگار که به طور غریزی
می داند حرکت بعدی چیســت .من ذاتاً قوی هستم و منعطف ،و
این باعث می شود احساس کنم که انگار خیلی هم با این فعالیت
غریبه نیستم.
معلم ما را از حالتی به حالت دیگر هدایت می کند و به جز تهوع
مداوم ،سردرد جزئی و احساس کلی در عضالت ،احساس خوبی
دارم .سرانجام ،او به ما می گوید که برای شاواسانا اماده شویم .من
با بقیۀ ان ها دراز کشیده ام و کام ً
ال بی حال شده ام .صدای جرنگ
جرنگ من را بیدار می کند .من مانند دیگران به صورت متقاطع
می نشینم و کف دستم را به دعا درمی اورم .زمزمۀ دیگری با یک
اوم -اوم اول من دنبال می شود .معلم کالس را با یک ""Namaste
به پایان می رساند .من احساس می کنم که هم ارامش یافته ام و
هم شکمم درد می کند .من حصیر خود را جمع می کنم ،با تشکر
از معلم ،محل را ترک می کنم .در حمام طبقۀ پایین ،من به توالت
تکیه می دهم و استفراغ می کنم.
اثرات بعدی
به رفتن به اینتگرال ادامه دادم ،بیشتر به این دلیل که دوست
داشتم به مردم در کافه الیف بگویم که من هم یوگا انجام می دهم.
حالت تهوع که در ابتدا احســاس کردم ظاهرا ً نشانۀ این بود که
سیســتم من خود را از رژیم غذایی ،عادت به ســیگار کشیدن و
عوامل محیطی که هر روز در معــرض ان قرار می گرفتم ،مانند
اگزوز ماشین ،پاک می کند .معلم گفت طبیعی است.
اگرچه من متوجه تغییرات زیادی در شــخصیت خود نشدم و
دقیقاً کورسوی امیدی نداشــتم ،هرچه بیشتر تمرین می کردم،
بیشتر اگاه می شدم که چگونه رفتارهای من بر سالمتی جسمی
من تاثیر گذاشــته است .سرانجام ،من نمی خواستم چیزهایی را
داخل دهانم (یا بینی ام) بگذارم که احساس خوبی نداشتند و این
شامل الکل ،غذاهای اشغال ،مواد مخدر و در اخر سیگار می شد.
شیفت
بعد از یک شــب طوالنی کار ،و یک مهمانی که در باشگاه های
مختلف سراسر شهر جریان داشت ،ظهر توانستم چشمانم را باز
کنم .در حالی که به ســقف خیره شــده بودم انجا دراز کشیده
بودم 22 .سالم بود و با کسی زندگی می کردم و در واقع تحملش
دانش یوگا اذر و دی |1398شماره 134و 135
61
می کردم .احســاس نمی کردم که به هیچ چیزی ارتباطی داشته
باشم .احساس بی هدفی می کردم.
همان طور که انجا دراز کشــیده بودم ،می فهمیدم که اضطرابم
بیشتر می شود .می دانســتم که اگر به یکی از دوستان تلفن بزنم
می توانم با او بیرون بروم .شاید می توانستیم یک نوشیدنی بنوشیم
یا کمی ماریجوانا بکشیم .اما دیگر نمی خواستم مشروب بخورم یا
مواد مصرف کنم .فکر کردم که ممکن است با کسی بروم بیرون که
تــازه رابطه ام را با او به هم زده ام! نه! .روی زمین در میان اپارتمانم
نشستم ،از بالتکلیفی خشکم زده بود .نمی دانستم دیگر چه کار کنم.
به اطراف نگاهی کردم ،شیرینی های دیروز را برداشتم .تی شرت را از
روی زمین برداشتم ،پوشیدم و به سمت در رفتم ،و از مسیری که
روی ان برف نشسته بود به سمت یوگای اینتگرال رفتم.
معلم فرمان می دهد« :پاهای تان را روی زمین احســاس کنید،
ران ها باال ،استخوان لگن به سمت داخل ،نفس بکشید».
من در جای خودم شل بودم و لنگ می زدم .او من را تنظیم کرد.
تغییراتی که از من می خواســت انجام دهم راحت نبود و مقاومتی
بیش از انچه من داشــتم نیاز داشت و من به سختی می توانستم
تعادلــم را حفظ کنم .همچنان می گفت« :ســین ،تمرکز ،زمین،
تنفس .تو نفس نمی کشــی ».من فکر می کنم که قطعاً دارم نفس
می کشم ،مسخره ،در غیر این صورت که می میرم .گیر داده است به
من! احساس می کنم بدنم محکم و سفت شده است.
در طول شاواسانا ،خوابم می برد ،مثل همیشه .اما این بار صدای
خرناســم من را بیدار می کند .احســاس می کنم از جایم منحرف
می شــوم .دســتانم را به حالت ناماســته در می اورم ،سرم را هم
صــاف می کنم ،به ارامی می گویم اوم ،حصیــرم را برمی دارم و دو
تکه می کنم.
در بیرون ،بارش برف شروع شده است .نیویورک به طور عجیبی
در برف زیباست؛ همه چیز ترد ،تمیز و اهنگین به نظر می رسد .من
62
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
بــازدم را کامل بیرون می دهم و بخار ســفیدی که از دهانم خارج
می شــود را تماشا می کنم ،ســپس دوباره نفسی عمیق می کشم.
ناگهان در مسیرم می ایستم ،هوا را بیرون می دهم ،و منتظر می مانم.
یک جای کار می لنگد ،دستم را توی جیبم کردم تا کلید را دراورم.
کیفم را باز کردم تا ببینم ایا کیف پولم همراهم است .بله .همه چیز
سر جای خودش است .من به ساعت بزرگ باالی خیابان گرینویچ
نگاه می کنم که خورشید پشــت ان در حال غروب کردن است و
یک بازتابش صورتی کمرنگ را در مقابل پس زمینۀ سفید می بینم.
به ارامی لبخند می زنم .چیزی متفاوت اســت .ان چیز متفاوت
من هستم.
انجا می ایستم .دستانم در کنارم ،صورتم هنوز به سمت اسمان
صورتی رنگ است و من می دانم که همه چیز در زندگی ام حقیقتاً
خوب اســت .که همه چیــز به طور کامل و عالــی پیش می رود و
من دقیقاً جایی هســتم که باید باشــم .کلمۀ اعتماد از درون من
می جوشــد .من به ارامی حــرف می زنم .دوبــاره زمزمه می کنم:
«اعتماد کن .اعتماد کن »
قلبم پر اســت ،پس ارامش و رضایت دارم .بیشــتر روزها که از
یوگا می ایم احساس خوبی دارم .اما این بار فرق می کند .این فراتر
از بدن است .هیچ چیز تغییر نکرده است .من هنوز هم هدف ندارم،
اما به نوعی می دانم همۀ این ها تاثیرشــان را می گذارند .دستانم را
روی قلبم می گذارم ،برف روی صورتم نشسته است و لبخند می زنم.
عمیقاً خدا را شکر می کنم.
منبع:
Swami Niranjanananda Saraswati, 2009. Prana and Pranayama. Munger: Yoga
Publication Trust.
کالس بروم .یکی از میان پارک کنار بازارچۀ ســنتی ستارخان و
دیگری از میان بازارچه .عجیب اســت کــه یک باره خودم را میان
بازارچه پیدا می کنم.
«کشتی بی بادبان را میرباید
در کویر افرینش مرد و زن را می کشاند
جذبۀ ساحل ز سویی ،حملۀ طوفان ز سویی
رحمت یزدان ز یک سو غفلت انسان ز سویی»
دوشنبه عصر
مهدی افرادی -معلم یوگا
هشت سالی می شود که دوشنبه ها از ساعت 5بعدازظهر ،زندگی
رنگ و بوی یوگا می گیرد .چند سالی شاگردی و حاال حس خوب
انتقال حال خوب به دیگــران ،دیگرانی که هرکدام به دلیلی نیاز
به اســتفاده از دانش یوگا دارند .یکی را پزشــک به سمت کالس
یــوگا راهنمایی کرده و نفر دیگر ،کنجــکاوی دلیل حضورش در
کالس اســت .یک نفر دیگر دلزده از کالس های مختلف ورزشی با
سروصدای بلند باندهای پخش موسیقی ،به محیط ارام کالس های
یوگا با یک موسیقی مالیم و ارام بخش روی اورده است.
دلیل هرچه باشــد ،حاال در یک روز مشــخص ،در یک ساعت
مقرر ،همۀ ما یک جا جمع می شویم .اتومبیلم را در پارکینگ پارک
شو بشی
می کنم ،هنوز کمی فرصت دارم .با مسئول پارکینگ خو
می کنم و به سمت کالس راه می افتم .از دو مسیر می توانم به سمت
لحظه ای می ایستم ،از خودم سوال می کنم ،ایا چیزی برای خرید
الزم دارم؟ پاســخ می دهم نه ،ایا چیزی برای خانواده می خواهم؟
پاســخ منفی اســت ،پس چرا اینجا هســتم؟ از میانۀ بازارچه به
سمت پارک کناری می روم .نیمکتی خالی پیدا می کنم .می نشینم
و لحظاتی خیره به اســمان نگاه می کنم .کجاهای زندگی غفلت
کردم و ســر از جایــی دراوردم که جای من نبــوده! تصاویری از
زندگی قبل از اشنایی با دانش یوگا جلوی چشمانم مثل یک فیلم
ظاهر می شود.
غفلت از خودم و ســامتی ام ،بیمار شدنم ،سکتۀ قلبی و مرگ
برای دقایقی و بازگشت به زندگی به اذن و رحمت خداوند .فرصتی
دوباره برای زندگی ،ولی این بار هوشیارتر ،اگاه تر و سالمت تر.
امــا ادامۀ این جریان در زندگی بدون در نظر داشــتن هدف و
حضور در لحظه امکان ناپذیر است .همیشه باید اگاه باشی ،همیشه
باید حواست جمع باشد واال یک باره می بینی وسط بازاری و جایی
که ایستادی جای تو نیست.
به بچه های درون زمین بازی پارک نگاه می کنم ،ان ها در حضور
کامل هســتند ،تمام وجودشان غرق بازی شده است ،با بازی یکی
شــده اند ،به شلوغی های اطراف شــان هیچ توجهی ندارند .گرانی،
ترافیک ،ترامپ و ...هیچ کدام باعث نمی شود از بازی دست بکشند.
شاید این دو ساعت کالس یوگا فرصتی باشد تا ما هم مثل بچه ها،
تمام مشکالت مان را پشت درهای کالس بگذاریم و تمام توجه مان
را بیاوریم به بدن ،به درون بدن ،جایی که همیشه سرشار از ارامش
است .به صدای نفس های مان گوش کنیم .به ضربان قلب مان توجه
کنیم .به دریایی که کشتی طوفان زدۀ انسان امروزی در ساحلش
می تواند رنگ ارامش را برای لحظاتی احساس کند .به قلب ،جایی
که جایگاه ابدی و ازلی خداوند در وجود ماست.
یاد خداوند بی تردید ارامبخش دل هاست ،حضور خداوند در قلب
انسان همیشگی است .فقط باید کمی توجه خودمان را در طی روز
بــه جایگاه خداوند در وجودمان بیاوریم و گرما و نور خداوند را در
قلب مان احساس کنیم.
فریاد شادی کودکان مرا به خود می اورد ،به ساعتم نگاه می کنم
چیزی به شروع کالس نمانده است .ادم هایی منتظر من هستند.
بی توجه به بازارچه و هیاهوی شهر به سمت کالس می روم.
بچه ها یک به یک وارد می شوند و جملۀ مورد عالقۀ من بر زبانم
جاری می شود:
«دنیای شــلوغ و پرهیاهوی پشت درهای این سالن را برای دو
ساعت به حال خودش رها می کنیم و تمام توجه مان را می اوریم به
دنیای سرشار از ارامش درون».
کالس هفتگی یوگا فرصتی اســت برای احســاس خداوند در
وجودمان ،این فرصت را از دست ندهیم.
دانش یوگا اذر و دی |1398شماره 134و 135
63
باشگاه تخصصی یوگا و تایی چی اگاهی برتر
در فضایی خاص با کالسهای متنوع بانوان ،اقایان ،کودک و نوجوان
تلفن تماس
۲۲۲۹۴۳۴۸
ادرس :محدوده کاخ نیاوران،خیابان پور ابتهاج،بن بست شیرین،
پالک ،٢باشگاه اگاهی برتر
یوگای سینا
باشگاه تخصصی یوگا
بانوان
اقایان
کودکان
telegram.me/sina_yoga_journal
telegram.me/sina_yoga_center
sinayoga.ir
شعبه گوهردشت :
فاز ،2خیابان 13غربی ،بعد از بازار میوه ،پالک 10
02634219600 - 02634219500
تهران شعبه ستارخان:
تهران شعبه اکباتان:
ستارخان ،بعد از چهار راه خسرو ،نرسیده به بازارچه،
اکباتان،فاز،2بلوک ،18جنب ورودی6
جنب پست بانک ،پالک 889
02144630379 - 02144664412
02144388700 - 02144388600
تمرینات عملی یوگا در موسسه دانش یوگا
تمرینات عملی یوگا
اموزش حرکات پیشرفته یوگا
جهت مربیان با سابقه و شرکت کنندگان در مسابقات یوگا
اموزش اشتانگا یوگا (مخصوص بانوان)
اموزش یوگا برای کودکان
88318189-88319054
اموزش تکنیک های تمرکز فکر برای رسیدن به ارامش
@danesheyoga
میدان هفت تیر ،ابتدای مفتح شمالی،کوچه ارام ،نبش خیابان زیرک زاده ،پالک 16+1