ماهنامه دانش یوگا شماره 155
ماهنامه دانش یوگا شماره 155
ماهنامه دانش یوگا شماره 155
صفحه 1
فهرست
Contents
3
سرمقاله
4
سخن مدیرمسئول
6
افسردگی پاییزی
7
مراقبه ی ارامش
8
ساده زیستن ،عصاره خرد
10
مقاومت یا پذیرش
12
ارتعاشات ذهن و ارتباط ان با انواع بیماری ها
14
متمرکز بر روی زمین بمان!
15
جادوی مراقبه
16
در بند ارزوها؛ تنها می توان جلوه ها را دید!
18
نمادها در فنگشویی
19
من به دنبال ارامش هستم
20
چگونه یک مربی یوگای خوب باشیم؟
22
سوترای بیست دوم و بیست سوم تسلیم در برابر خدا
24
یوگای قلب شاد؛
26
سینمای عرفانی (نقد فیلم سینمایی؛ داستان راهبه)
28
بیست راهکار برای رسیدن به ارامش
34
یوگا راهی به سوی سالمتی کامل
38
نقش یوگا در مدیریت اختالالت سوء مصرف مواد مخدر
ایا با نفخ معده مشکل دارید؟ یوگا تراپی به کمک شما امده! 41
42
مهندسی درون
44
مانی پور و یوگای دهاماکایا
46
درس هایی از یوگا با پراشانت ایینگر
48
پرانایاماهای خنک کننده!
50
بیماری از دیدگاه شخصیت های برجسته یوگا
علل
53
اشپزی ایورودایی
54
ای قصه قصه قصه...
55
31مزیت اثبات شده یوگا برای کودکان
56
یوگا و تاثیر ان بر نوسانات خلقی در دوران یائسگی
58
پرانا و کندالینی
60
مانداال رنگ کنید و جایزه بگیرید!
60
جدول شماره۴
61
وضعیت دلفین
62
صفحه ی سالمت
64
Staying grounded
صاحب امتیاز و مدیر مسئول :سیدعبدالحمید موحدی نائینی
عضو انجمن مدیران مطبوعات
زیر نظر شورای سیاست گذاری
سردبیر و سرپرست گروه مترجمان :شهال قاسمیان دستجردی
مدیر اجرایی :رویا دادجو
مدیر امور مالی :عبدالمجید موحدی نائینی
مشاور امور بین الملل :سید محمد مسعود موحدی نائینی
مدیر امور هنری ،گرافیست و طراح روی جلد :سید محمدرضا موحدی نائینی
روابط عمومی :سهیال موحدی
تایپیست :مژگان مزروعی
سازمان اگهی ها :رابعه ربیعی
امور مشترکین و مسئول توزیع :رویا قاسمی
لیتوگرافی و چاپ :شرکت چاپ انتخاب رسانه (سالم)
تصویر روی جلد :اجرای حرکت پارشوا دانداسانا
توسط محسن افشاریان ازمدرسین گروه مسعود موحدی یوگا
سال هجدهم -ابان 1400
شماره 15۵
۱۷ربیع االول برابر با دوم ابان ماه ۱۴۰۰زادروز والدت حضرت رسول اکرم «ص» بر
مسلمانان جهان مبارک باد
از عزیزانی که مایل به همکاری با مجلۀ دانش یوگا هستند ،خواهشمندیم
مقاالت خود را به ادرس پست الکترونیکی مجله ارسال فرمایند.
تحریریۀ مجله در دخل ،تصرف و ویرایش مطالب ارسالی کام ً
ال ازاد است.
همکاران این شــماره:پروانه قاسمیان دســتجردی ،اتنا سرابی،
نگارســنجری فــر ،سوســن عبدالرضایــی ،حامد رنگیــن کمان،
پریســا ســاالری ،علی قنبریان ،سیســا ،فاطمه توازنی زاده ،بهاره
جعفری صمیم ،میالد تکســیبی ،پیام صمدی خادم ،ناهید موسوی،
نکیســا گودرزی ،ســام ســرابی ،نســترن صافی ،مهتاب کالنتری،
لعیــا نبی فر ،پری باباجی ،غزاله ادم پور ،ایــدا جوادی ،لعیا نبی فر،
تی تالی ،ساغرخیاطی ،شهره سلیمانی فر ،سما ایجادی ،شیمالخان،
نگین سنجری فر ،محمد رضا ساالریان کالجی ،بابک وزیری ،علیرضا،
محسن افشاریان.
نشانی :شمال میدان هفت تیر ،ابتدای مفتح شمالی،خیابان مالیری پور ،خیابان
زیرک زاده ،نبش خیابان ارام ،پالک 16+1نبش پالک ۱۷
تماس با تحریریه:
تلفن88318189-88319054 :
تلگرام و واتساپ09106714071 -09902260640 :
تماس با سازمان اگهی ها02188842667 :
صندوق پستی15875-3558 :
کدپستی1575783113 :
info@danesheyoga.com
www.danesheyoga.com
@danesheyoga
/yoga.knowledge صفحه 2
شماره 155
ساده زیستن ،عصاره خرد
حتما تا به حال با افرادی برخورد کرده اید که دائما ازمشغله های
کاری خود و نداشتن وقت برای اسایش و خوشگذرانی با خانواده و
دوستان حرف می زنند .ذهن نیز مانند این افراد عمل می کند و با
اشفته سازی می خواهد خود را با اهمیت جلوه دهد ...گنجشکان
هر روز امیدوارانه و با سادگی تمام زندگی را تجربه می کنند...
ارتعاشات ذهن و ارتباط ان با انواع بیماری ها
بین علم پزشــکی و متافیزیک ،توافقی وجود دارد که می گوید
فرکانس هایی خاص می تواننــد بیماری ها را دفع ،و فرکانس هایی
خــاص نیز می توانند به کلی بیماری را از بین ببرند! در واقع پیوند
عمیقی بین سطح ارتعاشات افراد با میزان سالمتی شان وجود دارد
که در این مقاله به ان می پردازیم.
یوگا و تاثیران برنوسانات خلقی
زنان در دوران یائسگی
یوگا در دوران یائســگی ،قبل و بعد از ان به شما کمک می کند تا
استخوان ها و مفاصل خود را سالم نگه دارید .همچنین گرگرفتگی و
بی خوابی و سایر اختالالت که از عوارض دوران یائسگی برای اغلب
بانوان است می تواند با تمرین های یوگا ،پرانایاما و مدیتیشن کاهش
یافته و یا به کلی از بین برود.
پرانا و کندالینی
پرانا انرژی حیاتی اســت که درسرتا ســر عالم هستی به وفوریافت
می شود .اما سوال اینجاســت که با وجود فراوانی این انرژی حیاتی
در کائنات ،چرا گاهی احساس می کنیم که پرانای کافی برای انجام
کارها نداریم؟ جواب این است که همه ما نیاز داریم این انرژی را هر
روزدرخود شارژ کنیم .برای شارژ پرانا می توانیم ازپنج عنصر طبیعت
کمک بگیریم.
8
12
56
58 صفحه 3
یوگا دانش خودشناسی و خودسازی است .شما که یوگا را به عنوان راه زندگی یا یکی ازهدف های زندگی خود انتخاب کرده اید ،فکرمی کنید
تا کنون چقدرخود را شناخته اید؟ یوگا چقدر به شما کمک کرده تا ازتوانایی های بالقوه ی خود اگاه شده واستفاده نمایید؟ شاید درابتدا باور
نمی کردید قادر به انجام برخی ازاساناها باشید ،اکنون بدون هیچ مشکلی براحتی انها را انجام می دهید .یوگا کمک کرده تا مفصل هایتان نرم
و منعطف شود .وقتی سعی می کردید کف دست هایتان را روی زمین بگذارید بدون اینکه زانوهایتان خم شود ،به زحمت نوک انگشتانتان به
زمین می رسید .ولی حاال نه تنها توانایی این کار را دارید بلکه حتی می توانید روی شانه های خود بایستید .دانشمندان کشف کرده اند که
اغلب انسانها تنها از 10درصد از توانایی های خود استفاده می کنند! اما نوع بشر درصورت داشتن ایمان ،تمرکز ،پشتکارو مداومت درتمرین ها،
می تواند دست به کارهای محیرالعقولی بزند که حتی به خواب هم نمی دیده و هرگز فکر نمی کرده توان انجام دادنشان را داشته باشد .خوب
است ازهمین لحظه که درحال مطالعه ی سرمقاله شماره 155ماهنامه دانش یوگا هستید ،با خود عهد ببندید که درطول یک ماه اینده
از 20درصد از توانایی های خود استفاده کنید و هرماه مقداری براین میزان بیفزایید ،به خود ایمان داشته باشید و خود را باورکنید ....به
هرحال ارزش امتحان کردن را دارد.
3 صفحه 4
من
من
م
این هن م هن ن م
سید عبدالحمید موحدی نائینی
نازی ها مرا اسیر کردند و به زندان انداختند.
از روی رفتارهای خشونت امیز نگهبان ها مطمئن بودم که روز بعد مرا اعدام
خواهندکرد ،به همین دلیل روحیه ام را باخته بودم و به شدت نگران بودم.
جیب هایم را گشــتم تا شاید ســیگاری پیدا کنم که از زیر دست انها که
حسابی لباس هایم را گشته بودند در رفته باشد .یکی پیدا کردم و با دست های
لرزان ان را به لبهایم گذاشتم؛ ولی کبریت نداشتم .از میان نرده ها به زندانبانم
نگاه کردم .او حتی نگاهی هم به من نینداخت.
درست مانند یک مجسمه انجا ایستاده بود .فریاد زدم ”هی رفیق! کبریت
داری؟” به من نگاه کرد شــانه هایش را باال انداخت و به طرفم امد .نزدیک تر
که امد و کبریتش را روشــن کرد؛ بی اختیار نگاهش به نگاه من دوخته شد.
لبخند زدم و نمی دانم چرا؟ شــاید از شدت اضطراب ،شاید به خاطر این که
خیلی به او نزدیک بودم و نمی توانستم لبخند نزنم .در هر حال لبخند زدم و
انگار نوری فاصله بین دلهای ما را پر کرد .می دانستم که او به هیچ وجه چنین
چیزی را نمی خواهد ...ولی گرمای لبخند من از میله ها گذشت و به او رسید
و روی لب های او هم لبخند شکفت .سیگارم را روشن کرد ولی نرفت و همان
جا ایستاد .مستقیم در چشمهایم نگاه کرد و لبخند زد .من هم با فکر این که
او نه یک نگهبان زندان بلکه یک انسان است به او لبخندی زدم .نگاه او حال و
هوای دیگری پیدا کرده بود پرسید" :بچه داری؟" با دست های لرزان کیف پولم
4
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
را بیرون اوردم و عکس اعضای خانواده ام را به او نشان دادم و گفتم":اره ،نگاه
کن " او هم عکس بچه هایش را به من نشان داد و درباره ی نقشه ها و ارزوهایی
که برای انها داشت برایم صحبت کرد .اشک به چشم هایم هجوم اورد .گفتم
که می ترسم دیگر هرگز خانواده ام را نبینم ...دیگر نبینم که بچه هایم چه طور
بزرگ می شوند .چشم های او هم پر از اشک شدند.
ناگهان بی ان که حرفی بزند ،قفل در سلول را باز کرد و مرا بیرون برد .بعد
هم به بیرون زندان و جاده پشتی ان که به شهر منتهی می شد هدایتم کرد.
نزدیک شــهر که رسیدیم تنهایم گذاشت و برگشت بی انکه کلمه ای حرف
بزند".یک لبخند زندگی مرا نجات داد".
۱
مطلب فوق از "مجموعه لبخند" اگزوپری نویسنده کتاب معروف "شازده
کوچولو" است.
بله ،یک لبخند بــدون برنامه ریزی ،بدون حســابگری ،لبخندی طبیعی
زیباترین پل ارتباطی ادم هاست .این لبخند از "من" حقیقی نشئت می گیرد
ولی ما الیه هایی به دور این "من" می کشیم و از ان دور می شویم .الیه مدارج
علمی و مدارک دانشــگاهی ،الیه موقعیت شغلی و این که دوست داریم ما را
ان گونه ببینند که نیســتیم .زیر همه این الیه ها" ،من" حقیقی و ارزشمند
نهفته است که متاسفانه ما از ان دور شده ایم .بعضی از روانکاوان "من" حقیقی
را همان روح می نامنــد .ولی برخی از عرفا "من" حقیقی را خیلی دقیق تر و صفحه 5
عمیق تر از روح می دانند ،مطلبی که شیخ محمود شبستری ۲عارف و شاعر
قرن هشتم هجری به زیبایی ان را این گونه بیان کرده است:
من و تو برتر از جان و تن امد
که این هردو ز اجزای من امد
حال که با "من" اشــنا شدیم دقیق تر کنکاش کنیم و ببینیم این "من"
چیست؟ در کجاست و چگونه می توانیم ان را کشف کنیم؟ "منی" که اگر ان
را کشف کنیم ما را در تصمیم گیری های مهم و سرنوشت ساز زندگی کمک
کرده در مســیر ارامش و اسایش و نشــاط قرار می دهد .زمانی که کودکی
متولد می شود تا سال های اولیه "من" حقیقی اش کامال شفاف و بدون الیه و
صاف و ساده است ،بهمین خاطر کودکان مورد مهر و محبت والدین و حتی
بعضا غریبه ها قرار می گیرند ولی همین که این کودک رشد می کند و بزرگ
می شــود در اثر تربیت پدر و مادر ،مربیان مدرسه و بعدا هم جامعه ارام ارام
الیه هایــی اطراف "من" حقیقی اش را می گیرند و او را از خود واقعیش دور
می کنند بطوری که ان کودک بزرگ شــده خود را با عناوینی همچون دکتر
و مهندس ،رئیس اداره و کارمند و ســرایدار و ...می شناســد ،دور شدن از
"من"حقیقی غرق شــدن در دنیای مادی و جامعه پرتنش را به دنبال دارد و
اهسته اهسته بی ثباتی و تحمل سختی و رنج و زحمت و محنت را بر فرد
تحمیل می کند .دور شدن از " من " حقیقی به قول موالنا جالل الدین محمد
بلخی ۳شاعر و عارف قرن هفتم هجری نوعی باختن یا دور شدن از خود است
که ان را این گونه زیبا بیان می کند:
ای که در پیکار خود را باخته
دیگران را تو ز خود نشناخته
پاتانجلی عارف بزرگ هند در یوگا سوترا بارها بر روی خود یا همان ناظر
حقیقی اشــاراتی می کنــد و می گوید " :من" یا خوداگاهــی ما در صورتی
می تواند هویدا شــود که فاصله یا عایق یا مانعی بینمان وجود نداشته باشد.
زمانی که پوشش ها و الیه ها کنار روند "من حقیقی " طلوع نموده و کلیه ی
ناهمسویی های ذهنی و افکار گسیخته و متمرد به سمت و سوی روشنی و
نور هدایت می شوند.
"من" حقیقی نه تنها در رویش افکار ،رســیدن به خواســته ها ،ارزوها و
اهداف در زندگی تاثیر دارد بلکه انسان را در رسیدن به حاالت خوبی همچون
ارامش و نشــاط و مهر و محبت و عشــق و خدمت و بخشش و ایثار و عدم
وابستگی رهنمون می سازد .اگر بخواهیم "من" حقیقی خود را بیابیم باید از
چهار مورد دوری جوئیم .جهل ،خودخواهی ،وابستگی " طمع و چسبیدن به
زندگــی مادی .ابتدا می پردازیم به جهل؛ جهل همواره ناخالصی ،درد ،رنج و
فنا را به دنبال می اورد مطلبی که از قدیم گفته اند:
عقل باشد راه بند هر خطا
جهل باشد منشا جور و خطا
برای رهایی از جهل باید به پند های گذشــتگان توجه کرد و به دنبال ان
خدمت کردن ،بخشیدن و دوست داشتن را سرلوحه ی کارها قرار داد.
دومین مورد منیت یا همان نفس یا خودخواهی است که مانع رسیدن ما
به "من" حقیقی می شود .منیت یا نفس اولین دشمنی است که با انسان زاده
می شــود و تا پایان درصدد ضربه زدن است ،استاد سخن سعدی شیراز ۴در
باب چهارم کتاب بوستانش پیام می دهد که ای انسان افتادگی کن و تواضع
داشته باش که اگر چنین نکنی سرنگون می شوی:
ز خاک افریدت خداوند پاک
پس ای بنده افتادگی کن چو خاک
سومین مورد وابستگی است که ما را از "من" حقیقی مان دور می سازد .با
عدم وابستگی باید اشنا شویم ،عدم وابستگی یعنی رهایی از نیاز یا توقعی
مرتبط به نتایج خاص ".مثال اگر غذایی را که دوست دارم به دست بیاورم
چه بهتر اما اگر نتوانم هم عیبی ندارد ،دنیا که به اخر نرسیده است" .
طمع به عنوان چهارمین مانع از دیگر خصلت هایی است که ما را از "من"
حقیقی دور می کند ،چنانچه طمع را از خود دور کنیم ،گشاده دست باشیم
و دست و دل باز ،به عبارتی همه چیز را برای خودمان نخواهیم راه را برای
رســیدن به من حقیقی هموار کرده ایم .طمعی که خواجه شیراز ان را به
اتش خرمن سوز تشبیه می کند:
حافظ طمع مبر ز عنایت که عاقبت
اتش زند به خرمن غم دود اه تو
به غیر از چهار مورد فوق حاالت و خصلت های دیگری هم وجود دارند
که ما را از "من" حقیقی دور می کنند .تشــ ّتت فکر یکی از ان هاست که
بــرای رفع ان باید مراقبه کنیم .قناعت مورد دیگری اســت که با "من"
حقیقی ارتباط مســتقیم دارد و ســعدی در باب ششــم بوستان سعدی
توانگری را در قناعت می داند و می گوید:
قناعت توانگر کند مرد را
خبر کن حریص جهانگرد را
ازار نرساندن و خشم نداشتن از جمله راه های دیگر هست برای رسیدن
به "من" حقیقی .موالنا چه زیبا در دیوان شمس به خشم اشاره می کند و
ان را ناشی از کبر و غرور و تکبر می داند و می گوید:
جمله خشم از کبر خیزد از تکبر پاک شو
گر نخواهی کبر را رو بی تکبر خاک شو
صداقت و راســتگویی و امین بودن و دوری از دروغ و دغل و خیانت از
جمله موارد دیگر کشف "من" است که اوحدی مراغه ای ۵شاعر قرن هشتم
هجری ان را زمینه رستن و قوی بودن می داند و می گوید:
راستی کن ،که راستان رستند
در جهان راستان قوی دستند
خودداری از تسلیم شدن به تمایالت جنسی از دیگر موارد دور شدن از
"من" حقیقی است .اگر بخواهیم به همه مواردی که ما را از "من" حقیقی
دور می کند اشاره کنیم صفحات این مجله کفاف ان ها را نمی دهد ،مواردی
همچون حســود و کم بین نبودن ،پرهیز از کالهبرداری و دزدی ،داشتن
نظم و انظباط در کارها و امورات ،پاکی و بهداشت جسمانی و روانی ،تحمل
دانش یوگا ابان |1400شماره ۱۵۵
5 صفحه 6
کردن مشــکالت زندگی ،خودشناسی و شناخت توانایی ها و ضعف ها ،رضا و
تسلیم بودن در مقابل خالق یکتا و ...از جمله مواردی است که در صورت عمل
ی یا هسته درونمان نزدیک می سازد .بطور کلی
به ان ها ما را به "من" حقیق
رفتار ها و کردارها در طول زندگی عاملی هســتند برای رسیدن یا نرسیدن به
"من" حقیقی اگر مانند اگزوپری که نه تنها با یک لبخند "من" حقیقی اش با
"من" حقیقی سرباز نازی ارتباط برقرار کرد و باعث نجاتش از مرگ شد بتوانیم
پرده ها ،پوشــش ها و الیه ها را از دور و بر "من" حقیقی مان کنار بزنیم قادر
خواهیم بود از غم و رنج و سختی و محبت و مشکل رها شویم و به ارامش و
شادی و نشاط نائل اییم.
شک نکنیم "من" حقیقی ما انســان ها است که با یکدیگر ارتباط برقرار
می کنند" ،من" ها هیچ گاه با یکدیگر خصومتی ندارند .متاســفانه "من" ما
در زیر الیه هایی که ساخته و پرداخته خود ما هستند و در ساختن شان دقت
زیادی هم به خرج داده ایم ،محسور گردیده و باعث شده از یکدیگر جدا مانده
و ما را به زحمت و سختی بیاندازند.
داســتانی که در ابتدای متن اورده شد داستان لحظه ی جادویی پیوند دو
"من" اگزوپری و ســرباز نازی اســت که در اثر ارتباط باهم خطر مرگ را از
اگزوپری دور می کند و باعث نجاتش می شــود .بهترین مثال برای دو "من"
زمانی اســت که به چهره نوزاد یا کودکی نگاه می کنیم و ناخوداگاه لبخند بر
لبانمان جاری می شود ،علتش ان است انسانی را پیش روی خود می بینیم که
هیچ یک از الیه هایی را که نام بردیم روی "من" طبیعی خود نکشیده است و
با همه وجود خود و بی هیچ شائبه ای به ما لبخند می زند و روح کودکانه درون
ماست که به لبخند او پاسخ می دهد...
افراد زیادی در فصل پاییز ،دچا ِر نابســامانی عاطفی
می شوند و قســمت اعظم این موضوع ،به کوتاهی
روزها و هوای گرفته و ابری این فصل بر می گردد .
هوا سرد تر شــده ،روابط کاهش پیدا می کند و به
تبع ان ،گشت و گذار و تفریحات هم کمتر می شود.
اما به قولی؛ درمان هــر دردی را باید در همان درد
جست.
در علم روانشناسی ،روشی هست به نام (رنگ درمانی)
و طبق تحقیقات انجام شده ،اصلی ترین رنگ ها در
درمان افسردگی ،رنگ های قرمز و نارنجی هستند .
و پاییز ،کلکسیون زیبایی از بهترین رنگهاست .
کافیست برنامه ی مدونی برای پیاده روی در روزهای
پاییز داشــته باشــید و برگهای خوشرنگ و زیبای
اطرافتان را با اشــتیاق و لذت ،تماشاکنید و ارام و
6
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
زمانی که عاشــقی با معشوق خود مواجه می شــود پیوند دو "من" باز هم
لبخند بر چهره هر دو جاری می سازد.
چه خوب اســت با مطالب گفته شده در باال "من" حقیقی خود را کشف
کنیم .با "من" های ناب و خالص ارتباط برقرار کنیم تا همه کائنات به خدمتمان
در ایند و حواسمان باشد از من به معنای منیت و فردیت دوری کنیم که موالنا
ان را تقبیح کرده و خود را ان من نمیداند:
خواجه مگو که من منم ،من نه منم نه من منم
گر تو تویی و من منم ،من نه منم نه من منم
گفت برو تو شمس دین ،هیچ مگو از ان و این
تا شودت گمان یقین ،من نه منم نه من منم
-1انتوان دو سنت اگزوپری ( 1944 – 1900میالدی) اگزوپری خلبان هواپیمای جنگی بود و در جنگ
جهانی دوم با نازی ها جنگید و درنهایت در یک سانحه هوایی کشته شد .
1340 – 1288 -2شمسی
672 – 604 -3هجری قمری
690 – 606 -4هجری قمری
738 – 673 -5هجری قمری
منابع:
مجموعه لبخند اثر دوسنت اگزوپری
گلشن راز اثر شیخ محمود شبستری به اهتمام دکتر محمد رضا برزگر خالقی انتشارات زواره
یوگا سوتراهای پاتانجلی
مثنوی معنوی موالنا ،جالل الدین محمد بلخی به کوشش نیکلسون
دیوان شمس الدین محمد حافظ به تصحیح محمد قزوینی و دکتر قاسم غنی
بوستان سعدی به اهتمام محمد علی فروغی
کلیات اشعار اوحدی مراغه ای به کوشش سعید نفیسی
اهســته و با تداعی خاطرات خوب ،در پیاده روهای
شــهر قدم بزنید .قدم زدن ،برای روح و روان انسان،
معجزه می کند .
لباس های با رنگ تیره نپوشید .رنگ تیره استعداد
عجیبی در تزریق ناامیدی و افکا ِر منفی دارد ،تا می
توانید از خانواده ی رنگ های سرد ،فاصله بگیرید .
خودتان را بیشــتر از همیشه دوست داشته باشید و
برای حفظ سالمتی تان ،از میوه های نوبرانه ی پاییز
استفاده کنید .
بی حوصله نباشید! هر روز حتی به میزان کم ،یوگا
کنید ،ورزش روحیه را تقویت می کند .
اب بیشتری بنوشید تا در طول روز ،احساس نشاط
و شادابی بیشتری داشته باشید .
و مهمترین مسئله ؛ روابط اجتماعی است ؛
افسردگی پاییزی
تا ح ِد امکان ،ارتباط با اطرافیانتان را«باحفظ فاصله و
پروتکل ها»حفظ کنید .
سرگرم باشــید و اجازه ندهید ذهنتان فرصت مرور
خاطرات ناخوشــایند و تلخ گذشــته را پیدا کند.
خودتــان را مشــغول کنید ؛ با ادم هــای خوب ،با
کارهایی که دوســت دارید ،با یادگیری ،موسیقی یا
هر چیز که حالتان را بهتر می کند .
به جای فکر کردن به مشــکالت ،انها را با تمرکز و
تالش و ارامش ،حل کنید !
برای افزایش بینش و انسجام فکری ،زمان هایی را
کتاب بخوانید و با دوســتانتان تبادل عقیده داشته
باشید .
پاییز ،چالش خوبی ســت تا ادم ها یاد بگیرند برای
خوشبختی ،باید از خودشان شروع کنند .
به اهدافت فکر کن ،
کتاب بخوان ،
شاد باش ،
ورزش کن و
قدم بزن ...
پاییز ،معجزه ی زیبای افرینش است ،
کافیست خودت را دوست داشته باشی . صفحه 7
مراقبه ی ارامش
راهکارهای ساده برای یک زندگی ارام و صلح امیز
نویسنده :اوا کریستلوا
1
مترجم :نگار سنجری فر
پیش از اشــنایی با مبحــث مراقبه ،چنان
مشتاق یادگیری بودم که به سختی میتوانستم
منتظر بمانم تا مربی دوره اموزشی ام درباره اش
تدریس کند .همیشه فکر میکردم مراقبه کاری
مرموز و پیچیده است .زمانی که دانستم مراقبه
چیست ،شگفت زده شدم :حقیقت این است که
مراقبه میتواند کار بسیار ساده ای باشد!
به زبان ســاده ،مراقبه به معنای ســاکن و
ساکت کردن ذهن اســت .به همین سادگی.
هرچند ،همانطور که میدانیم ،ساکت کردن و
رها کردن ذهن از افکار و مزاحمتها کاری بس
چالش برانگیز اســت .با زندگی های پر مشغله
و اتفاقاتی کــه در جهان اطراف ما رخ میدهد،
ما به طور مکرر در معرض تحریک پذیری قرار
داریم و ذهن هایمــان تمام مدت در حال کار
کردن است.
در ادامه چند توصیه برای مراقبه و ارام سازی
ارائه شده است .به شکل سنتی ،مراقبه در حالت
نشسته ،با ستون فقرات صاف و چشمان بسته
انجام می پذیرد.
مراقبه ی تنفس
اولین گام برای ارام سازی ذهن این است که
توجه مان را از مسائل بیرونی به تنفس خودمان
معطوف کنیم .ابتدا دم ،بازدم ،و مکث بین این
دو را نظــاره کنید .در مرحلــه بعد ،به جوانب
مختلف تنفس توجه کنید .مدت زمانی که دم
و بازدم طول میکشد ،صدایی که تنفس ایجاد
میکند و حتی دمای هوایی که وارد بینی شده
و سپس به شکل بازدم خارج میشود .با هر دم
و بازدم ،باال و پایین رفتن قفسه سینه و شکم را
نظاره کنید .با تمرکز کردن بر روی یک موضوع
خــاص (به عنوان مثال ،تنفس در این تمرین)
ذهن دیگر فضای خالی جهت نگران شدن برای
دیگر موضوعات نخواهد داشت .ذهن شلوغمان
را بر یک نقطه خاص متمرکز میکنیم ،و اینگونه
است که مراقبه صورت می پذیرد!
بــه هم ریختگی ذهن در زمــان انجام مراقبه،
امری کامال طبیعی ست .جهان اطراف ما از هرج و
مرج لبریز است و در هر لحظه ،اتفاقهای متعددی
در حال رخ دادن است .خواهش میکنم به خاطر
تحرکات مکرر افکارتان ،مایوس نشوید .هر زمانی
که متوجه شــدید ذهن دارد در زمانهای مختلف
پرسه میزند ،به نرمی به لحظه حال بازگردید .به
همین لحظه جاری ،و به دم و بازدمی که در حال
انجام است.
مراقبــه تنفس یکی از کاربــردی ترین مراقبه
هاست .تنها کاری که الزم است انجام شود نظاره
کردن دم و بازدم در سکوت است.
مراقبه بر یک شیء یا موضوع خاص
ما میتوانیم بر یک موضوع خاص مراقبه کنیم،
خودمان را در ان موضوع غرق کنیم و با ان یکی
شویم .مثال ،میتوانیم بر یک گل مراقبه کنیم؛ به
گونه ی گل ،رنگ ان ،بو ،بافت و اندازه توجه کنیم
و یــا ذهنمان را متمرکز بر این موضوع نگه داریم
که این گل از کجا شــروع به شــکل گیری کرده
و اکنون در برابر چشــمان ما قرار گرفته اســت.
میتوانید بر یک ســنگ ریزه مراقبه کنید :سنگ
ریزه را در دست بگیرید ،نرمی ان را حس کنید،
با انرژی هایش ارتباط برقرار کنید ،و بی زمانی ان
را درک کنید .ما حتی میتوانیم بر تصویر کسی که
انگیزه بخش و حامی ما بوده اســت مراقبه کنیم.
موضوع مراقبه هر چه هست ،تمام توجه خود را به
ان معطــوف کنید و از منظر کیفیت و انرژی ،ان
موضوع را ادراک کنید.
مراقبه ی اصوات
تکرار ذکر و یا گوش دادن به ذکر ،میتواند شما
را به حالت مراقبه ســوق بدهد؛ علت این اســت
که ارتعاش اصوات طنینی مشابه با فرکانس های
موجود در طبیعت و جهان هستی دارد .عموما در
شروع و پایان تمرین یوگا ،مانترای مقدس "اوم"
سروده میشود .مانتراها و اذکار شگفت انگیز زیادی
هستند که میتوانید از انها بهره ببرید .کاسه های
کریستالی ،کاســه تبتی و یا گونگ 2ها به شکل
گسترده ای در مراقبه اصوات کاربرد دارند.
مراقبه در طبیعت
پاکسازی ذهنی که در اثر قدم زدن در جنگل
یا ساحل دریا اتفاق میافتد ،بی نهایت گرانبهاست.
ارتباط با طبیعت یکــی از بهترین راهکارها برای
خالصی از ذهن و حضور در لحظه اکنون اســت.
زمانی که در طبیعت هستید ،تلفن همراه خود را
خاموش کنید و با محیط اطرافتان یگانه بشوید.
بــه اواز خواندن پرندگان گوش بســپارید ،تابش
خورشــید را بر صورتتان احساس کنید ،نسیم را
روی موهایتان حس کنید ،و رنگهای درخشــان
اطرافتان را ببینید .زمین را زیر پایتان احســاس
کنید .ســرتان را باال بیاورید ،و از انچه میبینید
شگفت زده خواهید شد .اخرین باری که به جای
خواندن پیام روی صفحه تلفن همراه سرتان را باال
گرفتید و خود را در تصویر درختان غرق کردید،
کــی بود؟ حضور در طبیعت یک درمان بی نظیر
است .بیشتر از خانه بیرون بروید و فراموش نکنید
که شما هم بخشی از طبیعت هستید.
مراقبه ی حرکت
زمانی که حرکت میکنیم و ارتباط بین بدن و
تنفس را حفظ میکنیم ،حالتی همچون مراقبه به
ما دســت میدهد .حقیقت امر این است که یکی
از اصلــی ترین دالیل انجام دادن تمرینهای یوگا،
افزایش ظرفیت بدن برای بیحرکت ماندن و انجام
دادن مراقبه است( .خیر! هدف یوگا ،ایستادن روی
دست یا سر نیســت!) در زمان تمرین یوگا ،ما با
اسانا ارتباط برقرار می کنیم و در واقع ،مراقبه در
حال حرکت انجام میدهیــم .و این اتفاق نه تنها
در حیــن انجام دادن تمرینهای یوگا ،بلکه در هر
ذهن اگاه و تمرکز انجام شــود رخ
فعالیتی که با ِ
می دهد .فعالیتهایی همچون غواصی ،شنا کردن،
دویدن ،دوچرخه سواری ،و یا موج سواری میتوانند
به این مقصود انجام شــوند .به عنوان مثال ،برای
حفظ تعادل در زمان موج سواری شما نیاز دارید
ذهن را ارام نگاه دارید ،ســرعت تنفس را کاهش
بدهید ،در لحظه حاضر باشید و بر مسیرتان تمرکز
کنید .با از دست دادن اگاهی ،حتما در اب سقوط
میکنید!
1-Eva Kristlova
مربی با ســابقه یوگا و مدیتیشن و یکی از
نویسندگان مجله اوم یوگا که اکنون کالس
های انالین نیز برگزار می کند.
- 2گونگ یا گانگ ،یک ساز کوبه ای ایست
که از یک صفحه فلزی مدور و مسطح و یک
این ساز در
قاب تشــکیل شده و
نواخته۱۵۵
کوبه شماره
وســیله|1400
دانشبهیوگا ابان
میشود7 .
نواحی شرق و جنوب شرق اسیا ساخته و نواخته میشود. صفحه 8
ساده زیستن ،عصاره خرد
نویسنده :پروانه قاسمیان دستجردی
@Parybaba_ji
ایا تا به حال خود واقعی تان را احســاس کرده
اید؟ دســتها ،پاها ،سر و تمامی اعضای بدنتان را
اگاهانه و هوشمندانه درک کرده اید؟ و در طول
شــبانه روز زمانی را به خود و تنها نگریستن به
درون خود گذرانده اید؟
معموالً زمانی که این ســوال از اکثریت مردم
پرسیده می شــود ،با پاسخی اینگونه مواجه می
شــویم« :من حتی یک لحظه زمان ازاد برای این
کار را نــدارم ».گویــی بدن ما بخــش اضافه و یا
دور افتاده ای اســت که زمانی برای وقت صرف
کردن حتی چند لحظه به ان را نداریم .انســان
امروزی خود را بیش از حد در گیر مسائل مختلف
کرده اســت .تکنولوژی که در عصر معاصر برای
خدمت به انســان و کمک به اســایش و راحتی
و تســریع کارهای بشــر ،اختراع و به وجود امده
است ،بلعکس باعث خستگی ،فشارهای بیش از
حد و اختالل در اســایش وی شده است .تمامی
دستگاهها ،ماشین ها ،گوشی های هوشمند که
دائم به کارایی انها افزوده می شود ،بشر را گویی
ملزم بــه اطاعت و فراگیری تمامی ان تکنولوژی
ها می کننــد ،به طوری که عدم اگاهی از برنامه
ها و نرم افزارهــای جدید ،فرد را در نظر دیگران
قدیمی و یا حتی عقب مانده از مباحث روز ،جلوه
گر می کند .امروزه انسان ها مشغله های بسیاری
را برای خود ایجاد کرده اند که شاید بتوان گفت
درصد باالیی از ان هــا جزء اولویت های زندگی
نیستند .این نکته را باید بدانیم؛ تا زمانی که خود
را در میــان انبوهی از کارهای روزمره غرق و گم
کرده ایم ،مجالی برای زیســتن حقیقی همراه با
شــادی درونی را بدست نخواهیم اورد .درک این
نکته بسیار مهم است که دریابیم؛ تمامی بخشهای
8
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
بدنمان از ابتدای حضور در این دنیا با ما زیسته
اند و بدون هیچگونه چشمداشتی همواره و بی
وقفــه کار کرده و در خدمت ما و دیگران بوده
اند ،حقیقتاً الزم نمی دانید که به این دوست
وفادار و همیشــه حاضر قدری توجه کرده و
از خدماتش سپاســگزاری کنید؟ به یاد اورید
زمان هایی را که از شــدت کار و خستگی ،از
بدنتان بیش از حد کار کشــیده اید ،قطعاً در
طول زندگی ،مسبب تمامی رنجهای جسمانی
که درگیر ان شده اید ،خود شما بوده اید ،زیرا
در زمانی که گرفتار بیماری شدید ،بدنتان به
شما اعتراض کرده و شما به ان توجهی نکرده
اید ،پس قدری با مالیمت با بدنتان رفتار کنید.
برای رهایــی از وضعیت موجود ،تنها کافی
است روزی پانزده دقیقه را با خود خلوت کنید.
الزامی نیست که حتماً چشمان خود را ببندید
و یا به شیوه خاصی نشسته و خود را مجبور به
تمرکز بر روی چیزی کنید ،فقط به بدن خود
توجه کنید ،بــه صداهایی که از طریق گوش
هایتان می شــنوید ،به هر انچه که از طریق
چشمانتان می بینید ،به حرکات سر ،دستان،
پاها و بویژه به صــدای قلب تان توجه کنید.
توجه اگاهانه شــما به بدنتان موجب ارتباطی
متقابل بین روح و جســمتان مــی گردد .در
مکاتــب مختلفی از جمله یوگا و ذن ،توجه به
بدن در لحظه حال ،الزمه پاکســازی ذهن از
افکاری اســت که بی وقفه در جریان هستند.
« در زبــان ژاپنی ،کلمه (مشــغله) ترکیبی از
دو نمادی اســت که برای دو کلمه (از دست
دادن) و (قلب) به کار می رود .این نیســت که
ما گرفتار هســتیم چون وقت کافی نداریم ،ما
مشغله داریم و گرفتار هستیم چون در قلب ما
فضای خالی وجود ندارد(».ماسه یو)1
حتمــاً تا به حال با افراد زیادی برخورد کرده
اید که دائماً از مشغله های کاری خود و نداشتن
وقت برای اســایش و خوشگذرانی با خانواده و
دوستان ،حرف می زنند .ذهن نیز مانند این افراد
عمل می کند ،با شــلوغ کاری و اشفته سازی
می خواهد خود را با اهمیت جلوه دهد .توصیه
می کنم؛ هر زمان که متوجه اشــفته ســازی
ذهن شــدید ،تالش کنید تا زمان بیشــتری را
به خــود تان اختصاص دهید و بــرای اینکه از
نگرانی کمبود وقت خالص شــوید ،روزانه 15
دقیقه زودتر از خواب بیدار شــوید ،همین امر
باعث می گردد کــه کمتر دچار نگرانی برای از صفحه 9
دســت دادن زمان شوید .در این 15دقیقه فقط
به بدنتان توجه کنید ،ارام بنشینید و یا در حالی
که به ارامی قدم می زنید ،ستون فقراتتان را صاف
کنید ،کمرتان را کش بیاورید و نفس های ارام را
از بخش شــکمی بکشید .زمانی که نفس هایتان
ارام و منظم شــد ،ذهنتان نیز به طور طبیعی به
اسایش و نظم می رسد .تمرین پانزده دقیقه زودتر
از خواب برخاستن ،به گونه ی معجزه اسایی شما
را از گرفتاری هایتان رها می ســازد و همچنین
ذهنتان را ارام می کند ،در اینصورت اســت که
جایی برای اندیشیدن و خرد ناب باز می شود.
این تمرین را هر زمان در طول روز که احساس
کمبود وقــت ،نگرانی و اضطــراب کردید ،انجام
دهید .مطمئنــاً به مرور خواهید دید که ذهنتان
چگونه مطیع و ارام می شــود .در این زمان به
محیــط اطرافتان توجه کنیــد ،اگر در فضایی
ازاد و در طبیعت یا حتی در خیابان هســتید،
به درختان ،اســمان ،صدای پرندگان ،رفت و
امــد افراد و هر انچه که می بینید با دقت نگاه
کنید و صداها را انطور که هستند بشنوید .اگر
در محیط کار و در فضایی بســته هستید ،به
اطرافیانتان ،جنب و جوش بی وقفه انان و حتی
به چیدمان صندلی ،میزها و هر انچه که بر روی
ان ها قرار گرفته است؛ صرفاً نگاه کنید .بسیار
شــگفت زده خواهید شد که به همین سادگی
و تنها با نگاه کردن و شــنیدن هر انچه که در
اطراف شماست ،در ذهن تان فضای خالی ایجاد
کرده اید.
در مکتب ذن برای رسیدن به خرد ناب و اگاهی،
کارهای ســخت و عجیب و طاقت فرسایی انجام
نمی دهند .سالکان هر روز صبح ساعت 5:30از
خواب بیدار می شــوند ،با قدم زدن در راهروهای
معبد ریه های خود را از هوای صبحگاهی پر می
کنند ،به مناجات می پردازند و ســپس مشغول
کارهای روزمره ،نظیر باغبانی ،تمیز کردن راهروها،
اطاقها و اشپزخانه و همچنین اشپزی می شوند.
ولی تمامــی این کارها به عادت و روزمرگی نمی
انجامد چرا که از نظر انان ،هوای صبحگاهی هر
روز تغییر می کنــد ،پس هر روز تجربه جدیدی
از هوایی که وارد ریه ها می شــوند را کسب می
کنند .تابش خورشید با تغییر فصول به طور روزانه
در حال تغییر است ،به گونه ای که هر روز از نظر
رنگ ،شدت تابش و نوع تابش ،متفاوت تر از دیروز
است .اواز و ندای پرندگان در باغ ،نجوای نسیم و
صداهای دیگر نیز در هر روز و هر لحظه یکسان
نیســتند .در فصل پاییز ،راهبان در حالی که هر
روز برگهای باغ در معبد را جارو می کنند ،متوجه
این امر هســتند که رنگ برگها هر روز نسبت به
روز پیش تغییر کرده اســت ،برگها هر روز حرف
جدیدی برای گفتن دارنــد و خبر از گذر لحظه
به لحظه زمان و عبور از پاییز و قدم به زمستان و
ســپس بهار و تابستان می دهند .با وجود اگاهی
کامل از چرخه زمان و تغییر فصول ،انان هیچگونه
پیش داوری نکرده و تنها نظاره گر هستند.
به نظر می رســد در تمامــی مذاهب و ادیان،
سالکان بر این عقیده هســتند که بامداد زمانی
است که شــما می توانید این تغییرها را به طور
کامل ببینید و احساس کنید ،به همین علت است
که انان نیایش ها ،دعاهــا و مراقبه های خود را
پیش از ســپیده دم انجام می دهند ،زیرا که در
این زمان درک تغییرها در طبیعت و در درون ،با
جسم و روح تواماً احساس می شود .نکته ای که
طبیعت ،پرندگان و موجودات دیگر پیش از اینها و
از بدو خلقت می دانستند.
گنجشکان ،هر روز امیدوارانه و با سادگی تمام
زندگی را تجربه می کنند ،انان هر روز درسهایی
برای گفتن دارند ،به نجوای دسته جمعی انان در
صبحگاهان گوش فــرا دهید ،که به یکدیگر می
گویند :زندگی را هر لحظه تجربه کن!
شون میو ماسه یو (متولد 28فوریه )1953یک راهب و باغبان
ژاپنی است .وی کشیش معبد ، Sōtō Zen Kenkō-jiiاستاد دانشگاه
هنر تاما و رئیس یک شــرکت طراحی است که پروژه های زیادی
را در ژاپن و خارج از کشــور به اتمام رســانده است .وی را "طراح
برجسته باغ ژاپن" خوانده اند.
دانش یوگا ابان |1400شماره ۱۵۵
9 صفحه 10
خالصه
کتاب
مقاومت یا پذیرش
خالصه نویسی :سیسا
از کتاب قدرت حقیقی /نویسندگان گری زوکاو و لیندا فرانسیس
مترجم :فرناز فرود
فشار ،پیامد مقاومت است .فشار در نتیجه ی
شــرایط زندگی یا عواطف دردناکی که حس
می کنیــد ،پیش نمی اید ،بلکــه در نتیجه ی
مقاومت شــما در برابر زندگــی پیش می اید.
شــخص در شــرایط گوناگون قرار می گیرد و
مقاومــت در برابر این شــرایط موجب فشــار
میگردد.
وقتی در برابر شــرایطی در زندگی مقاومت
می کنید ،انرژی از دســت می دهیــد و دچار
فشــار می شوید .مشــاهده کردن شــرایط ،با
مقاومت کردن در برابــر ان تفاوت دارد .مورد
ســوال قرار دادن و دگرگون کردن شــرایط ،با
مقاومت کردن در برابر ان متفاوت است .مورد
ســوال قرار دادن ،یعنی ان که شخص اختیار
خــود را به کار می گیرد تــا تجربه ی خویش،
یعنی سازوکار درونی ای که این وضعیت را پیش
اورده ،دگرگون کند .مقاومت کردن ،یعنی ان
که در ان لحظه ارزو می کنید چنین وضعیتی
را تجربه نمی کردید .در این حالت ،می کوشید
تا تجربه را متوقف سازید.
درک این نکته مهم است؛ زیرا تا هنگامی که
در برابر شرایطی مقاومت می کنید ،نمی توانید
ان را دگرگون سازید .مقاومت کردن در برابر هر
چیزی نیاز به انرژی دارد و از دست دادن انرژی،
تولید فشار می کند .مقدار فشاری که در زندگی
احساس می کنید ،بستگی به میزان انرژی دارد
که با نپذیرفتن زندگی ،از دست می دهید.
10
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
هر چه بیشتر شــرایط خود را نپذیرید ،فشار
بیشــتری به زندگی خــود وارد می کنید .اگر در
برابر همه چیز مقاومت کنید ،زندگی-تان اکنده
از فشار خواهد شد .از شغل ،خانواده ،همکالسی
و حتــی خودتان خوش تان نمی اید .هیچ چیزی
شــما را راضی نمی کند .چنین حالتی ،بی تردید
اختالل های دردناک عاطفی و جســمانی ایجاد
می کنــد .اگر وضعیــت خود را نپذیرید ،فشــار
بیشتری به زندگی خود می اورید و ناراحتی های
عاطفی و جسمانی شما شدیدتر می شود.
وقتی شرایط زندگی خود را می پذیرید ،انرژی
خود را با مقاومت کــردن به هدر نمی دهید .در
نتیجه ی مقاومت ،انرژی از دست می دهید؛ زیرا با
افکار و عواطف خود می کوشید تا شخص ،رویداد
با شرایطی را دگرگون کنید .با به کار گیری انرژی
خود ،می کوشید تا شخص با تجربه ای را متفاوت
از ان چه که هستید ،بنمایانید.
نپذیرفتن شرایط زندگی ،مانند ان است که به
رودخانه ای بگویید نباید در اینجا جاری باشــی،
باید در ان جا جاری باشی! هرچه بیشتر درباره ی
تغییر مســیر رود به خود فشــار بیاورید ،انرژی
بیشــتری از دست می دهید شما رود و مسیر ان
را می بینید و ان چه را می بینید ،نمی پسندید.
نپذیرفتن ،بخش دوم این معادله اســت شما
ان چــه را می بینید ،دوســت ندارید ،دیدن رود
و مسیر ان موجب احساس فشار نیست ،دوست
نداشتن ان چه می بینید ،موجب احساس فشار
است دوست نداشتن ان چه می بینید موجب به
هدر رفتن انرژی می شود.
پذیرش رود ،همان گونه و در همان جایی که
جاری اســت ،رهایی از اســترس است ،رهایی از
استرس ،ازادی است ،توان ازادانه نفس کشیدن
و لذت بردن از رود اســت .اسوده بودن در لحظه
اکنون اســت ،نمی توان لحظه ی اکنون را بخش
بخش کــرد هر موردی را کــه نپذیرید ،در واقع
لحظه حــال را نپذیرفته اید .با نپذیرفتن ان چه
تجربه می کنید ،در واقع لحظه حال را نمی پذیرید
و با نپذیرفتن لحظه ی حــال ،در واقع زندگی را
نمی پذیرید بــا نپذیرفتن زندگی ،تولید فشــار
میکنید.
نپذیرفتن تجربه
نپذیرفتن لحظه ی حال
نپذیرفتن زندگی
استرس صفحه 11
پذیــرش لحظه ی حال ،به این معنی نیســت
کــه نمی توانید زندگی خــود را دگرگون کنید،
برعکس ،پذیرش به شما این امکان را می دهد که
به روشنی بینید چه را باید تغییر دهید؟ دگرگون
کردن زندگی ،یک سفر است ،برای این سفر باید
از ان جا که هســتید ،به ان جا که می خواهید
باشــید ،بروید ،تا ندانید کجا هستید ،نمی توانید
به راه بیفتید.
پذیرش زندگی ،به شــما این امکان را می دهد
که بدانید کجا هستید ،هنگامی که می دانید کجا
هستید ،می دانید برای رسیدن به هدف ،از کدام
سو باید حرکت کنید.
برای دگرگــون کــردن زندگی ،بایــد ان را
بپذیرید .شاید این گفته متناقض به نظر برسد،
اما چنین نیســت .هنگامی کــه زندگی خود را
می پذیرید ،یعنی در برابر ان مقاومت نمی کنید،
می توانید تشخیص دهید که برای ایجاد شرایط و
تجربه های دلخواه ،چه را باید تغییر دهید؟ وقتی
در برابر شــرایط و تجربه های خود مقاومت می
کنید ،انها شما را پس میزنند و ناراحت می کنند.
پذیرش زندگی ،یعنی حضور داشتن لحظه به
لحظه در ان ،دگرگون کردن زندگی ،با پذیرفتن
ان به همان شــکلی که هســت ،اغاز می شود.
هنگامی که زندگی را بپذیرید ،در موقعیتی قرار
می گیرید که ان را دگرگون کنید .در این حالت،
می دانید کجا هستید و کجا می خواهید بروید.
فرض کنید که در کنار شخص نادرستی باشید.
تشخیص نادرستی ان شخص ،به شما این امکان
را می دهد کــه رفتار مناســب را برگزینید ،اما
نپذیرفتن نادرســتی ان شخص ،موجب استرس
می شــود .اگر نادرستی او را نپذیرید ،میل به این
پیدا می کنید که او را تغییر دهید ،داوری و ارزیابی
کنید و با دیگران به مقایســه بگیرید .تمامی این
رفتارها ایجاد فشار می کنند.
هنگامــی که عواطــف خــود را نمی پذیرید،
احساس فشــار می کنید ،اما نمی توانید عواطفی
را که در شما جریان دارند ،تغییر دهید .انها
سازوکارهای خاص خود را دارند .هر احساسی
دلیلی دارد و قضاوت شما در برابر ان ،موجب
از بیــن رفتن ان نمی گــردد .مقاومت فقط
موجب فشار می شود.
هنگامــی که عواطف خود را بپذیرید ،انها
هم چون هوایی که از داخل نی می گذرد ،از
شــما عبور می کنند و شما انها را حس می
کنید و در نتیجه ،از انها می اموزید.
از طریــق پذیرفتن عواطف ،با دســتگاه
انرژی خود اشنا می شوید .عواطف درباره ی
دستگاه انرژی به شما خبر می دهند و دستگاه
انرژی ،عواطف شما را می افریند .همین که
دستگاه انرژی و عواطف خود را درک کردید،
می توانید کارکرد دســتگاه انــرژی خود را
دگرگون کنید .به جای ان که از طریق ترس
و تردید بیاموزید ،از طریق عشــق و اعتماد
بیاموزید.
نپذیرفتن زندگی ،اعتماد نداشتن به هستی
است ،شما بخش هایی از زندگی را می پذیرید
و بخش هایــی را نمی پذیریــد .هنگامی که
زندگی را نمی پذیرید ،انرژی در حالت ترس
و تردید خارج می شود .به عبارت دیگر شما
بر نگرش ها ،معیارها و هدف های شخصیت
خود تاکید می ورزید و به نگرش ها ،ارزش ها
و هدف های روحی خود بی توجهی می کنید.
این وضعیت ،دردناک اســت .ســفر شما در
مدرسه ی زمین ،فرصت هایی برای هماهنگ
ســاختن شــخصیت با روح ،در اختیارتان
می گذارد .این فرصت ها از اغاز تولد تا هنگام
مرگ ادامه دارنــد .هنگامی که از انها در راه
هماهنگ کردن شخصیت با روح بهره ببرید
قدرت حقیقی را می افرینید.
قدرت حقیقی ،ازاد شدن از ترس و اگاهی
به قدرت افرینشی است که در مقام یک روح
دارید .قدرت حقیقی ،ارج نهادن به خرد و مهر
هستی اســت .قدرت حقیقی ،زندگی کردن
بدون احساس فشار است .شما به تجربه های
خود اهمیــت می دهید و در راه ایجاد قدرت
حقیقی ،از انها راهنمایی می گیرید ،ولی در
هیچ مرحله ای از این روند مقاومت نمی کنید.
پذیــرش شــامل مقاومت نیز می شــود.
هنگامی که زندگی خود را می پذیرید ،تمامی
تجربیــات خود و از جملــه نپذیرفتن را می
پذیرید .تا ان که ســرانجام ،دوست شکیبا و
پر مهر خود بشوید.
دانش یوگا ابان |1400شماره ۱۵۵
11 صفحه 12
ارتعاشات ذهن و ارتباط
ان با انواع بیماریها
نویسنده :اتنا سرابی
@atens_sarabii
بین علم پزشکی و متافیزیک ،توافقی وجود دارد که می گوید فرکانس هایی
خاص می توانند بیماریها را دفع و فرکانس هایی خاص نیز می توانند به کلی
بیماری را از بین ببرند! درواقع پیوند عمیقی بین ســطح ارتعاشات افراد با
میزان سالمتی شان وجود دارد.
جهان هستی مجموعه
در حقیقت فیزیک کوانتوم نیز بر این باور است که
ِ
ای از رشــته های لرزاننده ای از انرژی اســت که از تجمع این انرژی ها در
ارتعاش یک
ارتعاشات مختلف ،عناصر مختلف شــکل می گیرند و با تغییر
ِ
مجموعه از انرژی ،ماهیت ان عنصر به کلی تغییر میکند...
این موضوع درباره سلول های زنده ی بدن انسان نیز به شدت صادق است.
هر ارگانی در بدن ما برای انجام وظیفه ای خاص طراحی شده است ،بنابراین
ســطح خاصی از ارتعاش و انرژی اســت .برای مثال تحقیقات علمی
دارای
ِ
نشان داده اند که قسمتهای مختلف بدن ،ارتعاشات خاص خود را دارند .مثال
ارتعاش سلول های قلب با ارتعاش سلول های ریه متفاوت است.
وقتی قسمتهایی از بدن دچار استرس یا ضعف می شود دیگر موج صحیح
را تولید نمی کند و همین امر باعث بروز مشکالتی در عملکرد ان اندام خواهد
شد.
حال ســوال اینجاســت که چه عواملی می توانند روی تغییر سطح این
فرکانس ها تاثیر بگذارند؟! چه عواملی باعث می شود اندامهای بدن ما دچار
صحیح خود باقی نمانند؟
اختالل در عملکرد شوند و در واقع روی موج
ِ
12
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
طبق نظریه روانشناسی نوین عمده ی بیماری های جسمی ،سایکوسماتیک
یا همان روانتنی است ،یعنی اختالالت روحی و روانی به طور مستقیم روی
منفی ذهن و یا تنش های عصبی می
جســم ما تاثیر می گذارند و باورهای
ِ
توانند از طریق رشته های عصب مرکزی به نورون های اعصاب بدنی منتقل
شده و عملکرد سیستم بدن را تحت تاثیر قرار دهند.
خشــم و نگرانی ،ترس و حراس و وحشــت ،احساسات و حالتهای روانی
هستند که از طریق شعور سلولی به سرعت بین تمام سلول های بدن پخش
شــده و روی عملکرد انها تاثیری بســیار منفی می گذارنــد و در این بین
ارگانهای ضعیفتر بدن که پیش از این بخاطر تغذیه نامناســب و یا مصرف
دخانیات و ...اســیب پذیرتر شــده اند بیش از سایر اندامها از این حالتهای
منفی ذهنی تاثیر خواهند گرفت و این هیجانات منفی باعث بروز اختالل در
عملکردشان خواهد شد!!
مهمترین احساسات و حالتهای ذهنی که به سرعت می توانند فرکانس های
اندامهای بدنی ما را دچار افت و کاهش شدید کنند عبارتند از:
نفرت ،نفرت از هر چیز و هر کســی و به هر دلیلی که می خواهد باشــد
بدترین تاثیر را روی بدن ما خواهد داشت!
ترس ،مهمترین عاملی که به شــدت سیستم ایمنی بدن را مختل کرده
و مانع خودایمنی می شود ،انچه احتمال بروز بیماری های ویروسی را در ما
زیاد می کند ،ترس و حراس و وحشــت از خو ِد بیماریست! ترس از بیماری، صفحه 13
بیماری را در ما پدید میاورد چرا که ارتعاش بدنمان را تا ســطح ان بیماری
پایین خواهد اورد و بدن ما میزبانی مناسب برای رشد ان ویروس خواهد شد!
خشــم حاصل از ان به هر
کینه هایی که با خود حمل می کنیم ،کینه و
ِ
دلیلی که باشد می تواند مانند خوره به جانمان بیافتد و نیروهای حیاتی ما
را ببلعد!!
به طور کلی گرایش به گذشته و تحمل خشم ها و کینه ها و نفرت های
حاصل از تجربیات ان ،مثل یک اهنربای تخلیه انرژی است .هر لحظه وصل
شــدن و فکر کردن به رویدادهای گذشــته مانند ان است که یک حفره ی
تاریک ،انرژی حیات ما را در خود فرو می برد! باید گرایش به گذشــته را از
بین ببریم و ریسمانهای اتصال به ان را کامال رها کنیم ،برای این کار نیاز به
همراهی مربیان اگاه و کتابهای مفید بسیاری که در این زمینه نوشته شده
اموزش بخشش ،پاکسازی ضمیر ناخوداگاه و تمرینات
است دارید تا از طریق
ِ
ذهنی تجسم خالق و ...تاثیرپذیری از گذشته را به حداقل برسانید!
ِ
همه ما یک شــفا دهنده ی خاموش در درونمان داریم .این شــفادهنده
ســرگرم تعمیر یاخته ها و دفع ســموم و ویروس ها ،و التیام زخم های ما
میباشــد! تن انسان صاحب خردی برتر اســت که میل به سالمتی دارد نه
بیماری و این نیروی حیات در انسان ،دست کم ده بار قدرتمند تر از هرگونه
بیماری است...
انچه در دنیای امروز و علم نوین کامال مشهود است تاثیر انرژی ها و سطح
فرکانس هــای ذهنی و بدنی بر روی رویدادهای مختلف زندگی اســت که
مهمترین انها سالمتی می باشد!!
تا اینجا درباره عواملی که باعث کاهش فرکانس های ما می شــوند و باید
انها را رها کنیم صحبت کردیم و جا دارد اشــاره کنیم که چه احساسات و
رفتارهایی می توانند ارتعاش سلول های ما را تا سطح معجزه اسای درمانگری
عشــق بی قید و شرط و بی توقع و
باال ببرند :مهمترین انها عشــق است،
ِ
بالعوض بدون هیچ چشم داشــت و انتظاری به تمام مردم ،تمام کائنات و
عناصر طبیعت عشق بورزیم و برای محبت و یاری رساندن به انها پیش قدم
باشیم.
سپس سخاوت و بخشش ،چه از لحاظ مالی و چه احساسی و یا گذشتن
از خطای دیگران و یا هر گونه انرژی که بخشــش و سخاوت به همراه دارد
می تواند ارتعاش ما را باال ببرد .همچنین خندیدن و شــادی به طرز شگفت
انگیزی شــفابخش خواهد بود ،هر دلیل کوچک و بزرگی را می توانید بهانه
شادی و خنده خود کنید!!
و اما مهمترین عامل سپاسگزاری است! سپاسگذاری از هر کس و هر چیز،
نعمتهایی که دارید را ببینید ،زیبایی ها ،نعمات ،دوســتان خوب ،خوراک و
زیستگاهمان بر روی زمین و تمام نعمات ریز و درشت دیگری که در زندگی
وجود دارد و برایمان عادی شده است ،باید بیشتر به انها توجه کنیم و بابت
انها از اعماق وجودمان سپاسگزار باشیم .قرار گرفتن در مدار عشق و بخشایش
و شکرگزاری می تواند به شکلی معجزه اسا ،شفابخش و التیام دهنده باشد و
ما را در فرکانس سالمتی ،ارامش ،خوشبختی و رضایت قرار دهد.
برای تمام خوانندگان عزیز ارزوی سالمتی و ارامش داریم و به امید قرار
گرفتن انسان های بیشتر در مدار اگاهی!
تمرینات عملی یوگا در باشگاه دانشیوگا
سبک یوگای شیواناندا و اشتانگایوگا
بصورت انالین (نیمه خصوصی) و حضوری
تمرینات عملی یوگا
اموزشحرکات پیشرفتهیوگا
جهت مربیان باسابقه و شرکت کنندگان در مسابقات یوگا
اموزش اشتانگا یوگا (مخصوص بانوان)
اموزش یوگا برایکودکان
اموزش تکنیک های تمرکز فکر برای رسیدن به ارامش
اموزش مبانی ایورودا
یوگا نیدرا
danesheyoga.com
instagram.com/danesheyoga
telegram.me/danesheyoga
facebook.com/yoga.knowledge
aparat.com/danesheyoga
02188318189-02188319054
دانش یوگا ابان |1400شماره ۱۵۵
13 صفحه 14
متمرکز بر روی زمین بمان!
نویسنده :پائوال هاینس
۱
مترجم:حامدرنگین کمان
ما هنگام ارائه تمرینات یوگا اقدامات زیادی مناسب اســت .در این بخش ،دو مورد از انها را ارامش برسم و اماده تدریس شوم .اگر قرار است
انجام می دهیم و تمام تالشمان را برای ایجاد به اشــتراک می گذارم که ممکن است برای شما به صورت انالین از خانه تدریس کنم ،معموالً نیم
تجربه ای خوشــایند ،ایمن و مثبت می کنیم .نیز مفید باشد.
ساعت پیش از کالس خودم را اماده می کنم.
افراد بسیاری مثل ما همیشه در حال مطالعه
و تمرین مداوم هســتند ،تا ازنظر اشنایی با
.1پیش از شروع کمی تامل کنید
.2به یاد داشــته باشید که شما منشاء
اموزش های ضروری به روز باشــند .سالمتی
این مورد هم در اموزش مجازی و هم اموزش مشکلنیستید
افرادی که ما را به عنوان مربی انتخاب کردند ،حضوری کاربرد دارد .چند نفر از شما حضور در
گاهی اوقات (درواقــع ،می توان گفت اغلب)
بسیار مهم است و ما نیز به این موضوع اهمیت کالسی را داشــتید که مربی باعجله وارد شده و موردی کوچک نیز می تواند بسیار بااهمیت باشد.
زیادی می دهیم.
اشــفته بوده است .شما همیشــه می توانید این در تالش برای ارائه ی اموزش به بهترین شــکل
انرژی و حالت پریشانی را احساس کنید.
نیز ممکن است به دلیل تمرکز و توجه بیش از
اما ایا شما هم به این موضوع توجه و
همان طور کــه به شــرکت کنندگان توصیه حد نیز مشــکلی در توالی انجام حرکات ،تم ها،
دقت دارید؟
می کنیــم که چند دقیقه قبل از شــروع کالس تهیه موســیقی های مورد نیاز و ...پیش اید .در
امــوز
ش دادن ،فراز و نشــیب های خود را حاضر باشند ،به نظر من خیلی مهم است که خود مواقع این چنینی ،بهتر است به یاد داشته باشید،
دارد اما درمجموع فوق العاده ســودمند است ما هم ایــن کار را انجام دهیم .در جایگاه مربی ،مشکل از جانب شما نیست .به تمرین باور داشته
و مــا این کار را از روی عشــق و عالقه انجام سعی میکنم مطمئن می شوم که به موقع در محل باشــید .نقش ما به عنوان مربی ،تسهیل فرایند
می دهیم؛ باوجوداین ،باید دقت و تالش زیادی اموزش باشــم .اگر کالسی از قبل اماده نیست و انجام تمرین و حرکات اســت تا هرکسی بتواند
داشته باشیم تا بتوانیم هنگام اموزش حرکات ،من قرار است در انجا اموزش بدهم سعی می کنم تجربه منحصر به فرد خودش را از تمرین داشته
متوجه و متمرکز باقی بمانیم .ما برای رسیدن تشک ها ،وسایل و نورپردازی را طوری تنظیم کنم باشد.
-1پائوال هاینز ،مربی و نویسنده یوگای
به ایــن هدف ،می توانیم رویکردهای متفاوتی که وقتی افراد می رسند فضا برای انها اماده باشد.
مقیم لندن است.
را داشــته باشــیم .من در طول سال ها سعی حتی اگر نتوانم اتاق را امــاده و راه اندازی کنم،
Paula Hines
OmYogaMagazine August 2021
و خطــا اموختم که چه رویکــردی برای من ورود به موقع ،این فرصت را به من می دهد که به
منبع :مجله اوم یوگا اگوست 2021
14
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا صفحه 15
جادوی مراقبه
نویسنده :الیسون هاموند
1
ترجمه :نگین سنجری فر
الیسون هاموند ،سی و شش سال است
که به حرفه پرســتاری مشغول می باشد.
مقاله زیر ،روایت فردی وی درباره کشــف
کردن مراقبه و تاثیر ان بر او و همکارانش
در مقابله با اســترس ناشی از همه گیری
بیماری کرونا است.
نام من الیسون هاموند است .من یک اموزگار
رسمی مراقبه ،و سرپرستار بالینی تمام وقت در
نظام ملی سالمت ایاالت متحده امریکا هستم.
حدود ســی و شش سال اســت که به حرفه ی
پرستاری اشتغال دارم.
ده سال پیش ،پس از مشاهده اثرات مثبت و
سازنده یوگا بر سالمت روان همسرم ،وارد وادی
مراقبه شــدم .همسر من میشل ،اکنون صاحب
باشگاه یوگای "درخت افراشته" است .پیش از راه
اندازی استودیوی یوگا ،همسرم در محیط خشن
زندان به شغل افسری مشغول بود .حرفه ی او ،بر
محیط زندگی ما تاثیرات مخرب زیادی داشت.
میشل من را به یک مربی ذهن اگاهی به نام
مارک کمپیــون معرفی کرد؛ مارک دبیر راهکار
ســامت زندانی بود که همسرم در ان مشغول
به کار بود.
سخنان مارک تاثیری ژرف بر من داشت و از
این طریق ،من به ذهن اگاهی ،مراقبه و مدیتیشن
عالقه مند شدم .این سراغاز مسیری بود که مرا
به اکهارت توله 2و موجی 3و نویسنده های دیگر
سوق داد و من کتابها و مقاالت بسیاری مطالعه
کردم .در نهایت در زمینه مراقبه تحصیل کردم و
مدرک رسمی خود را دریافت نمودم .پس از ان،
در اســتودیوی یوگای همسرم کالسهای مراقبه
برگزار میکردم .همچنین با ارجاع پزشــکان ،در
جلسات خصوصی به مراجعین خاصی خدمات
مشاوره ارائه میدادم.
به صــورت ناخوداگاه ،المانهایــی از تدریس
مراقبه را در فضای کاری خود به کار گرفتم .در
زمان اغاز همه گیری ،این مهارت به طرز خارق
العاده ای کاربرد پیدا کرد .همکارانم اغلب به من
میگفتند که در مدیریــت موقعیتهای بحرانی،
توانایی خاصی دارم .در این دوران ،با ارائه راهکارها
و پیشنهاداتی به یاری همکارانم می امدم.
مراقبه به من کمک کرد ساختار فکری خود را
تغییر بدهم و در دورانی که همه گیری تمام فکر
و ذکر اطرافیانم را اشغال کرده بود ،من با استفاده
از تجارب خود ،قادر بودم در هر شرایطی متمرکز
باقی بمانم.
احســاس میکردم ارتباطم با انرژیهای درونی
ام روز به روز نیرومندتر میشود و چه در محیط
کار و چه در خارج از ان ،توانایی بیشــتری برای
همدلی و همدردی با دیگران دارم .این احساس،
باعث برانگیخته شدن هر چه بیشتر کنجکاوی
من بوده و اشتیاق مرا برای یادگیری این دست
مهارتها باال میبرد.
در طول هجده ماه گذشــته ،فشار غیر قابل
تصوری بر کادر درمان وارد شــده است؛ من در
برابر همکاران و همراهانــی که از نحوه برخورد
من با شــرایط و مدیریت موقعیت های بحرانی
ابراز سپاســگزاری کرده اند ســر فرود می اورم.
همکارانم همیشــه به من میگوینــد در اوقاتی
که من در شــیفت پرستاری حاضر هستم ،انها
احساس امنیت و دلگرمی میکنند و این برای من
بسیار ارزشمند است.
میدانید ،مراقبــه تنها چهارزانو نشســتن و
حرفهای پیچیده زدن نیست؛ بلکه شیوه ای ست
که به شــما کمک میکند در برخورد با مسائل و
جوانب مختلف زندگی در طول شبانه روز بهترین
بازتاب را از خود نشان بدهید.
مایــا انجلو ،به خوبی منظور من را بیان کرده
است؛ او میگوید:
"در پایان روز ،افراد رفتار و گفتار شما را
به یاد نخواهند داشت ،بلکه به یاد می اورند
شما چه احساسی به انها منتقل کرده اید".
1-Alison Hammond
2-Eckhart Tolle
3-Mooji
منبع :مجله اوم یوگا اگوست 2021
دانش یوگا ابان |1400شماره ۱۵۵
4
15 صفحه 16
در بند ارزوها؛
تنها می توان جلوه ها را دید!
نویسنده :فاطمه توازنی زاده
@tavazoni_fatemeh
شــنیده بودم ارزوها بندی دارند که به محض
خواستنشــان از یک سو به ما و از سوی دیگر به
ارزو وصل می شــود ،پس می توان گفت که ما
را تسخیر می کنند و در بند می کشند .من هم
ارزوهایی داشتم ،اخر مگر امکان داشت که انسان
بــی تمنا و بدون ارزو به ســر کند .پس رویای
شیرین اینده چه می شد؟ امید و انتظار رسیدن
به فردایی بهتر!
ارزو می کردم که ای کاش! و دریغا که همین
ای کاش ها بود که از امروز دورم کرده و در وادی
دیروز اســیر .ای کاش هایــی که مدام غبطه ی
دیروز را
می خورند و در سودای فردا به سر می برند.
16
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
کمی عمیق تر بیندیش ،ایا دیگر کافی نیست؟
یاد دوران بچگی افتادم و اشتیاق سرسره بازی
در دنیای شیرین کودکی .اما امروز سرسره بازی
معنای دیگری پیدا کرده وانگار هستی می خواهد
فلسفه ی رسیدن به قله ی ارزوها را در قالب بازی
های کودکانه ،بیاموزد .با شوق زیاد پله ها را یکی
یکی باال مــی روی و گویی که به بلندای جهان
می رسی و دوباره سرازیر می شوی .چه زیباست
که در این مسیر خود را به دستان عاشق خداوند
بسپاری و رها کنی.
چرا که هرانچه در مسیر رسیدن به قله دیده و
شــنیده ای با همه ی پستی و بلندی اش ،دیگر
گذشته اســت .بر فراز قله بودن خوب است ،اما
خوب تر رها کردن اســت و خــود را به جریان
زندگی ســپردن .در رودخانه ی عشــق خداوند
جاری و ســاری بودن خوب تــر .در هوای مهر
پروردگار تاب خــوردن و دل به بلندای االکلنگ
زندگی نبســتن .ارتفاع االکلنگ زندگی برایم به
مانند قله ی ارزوهاست و چه زودگذر ،اما بسیار
پرزرق و برق ،و چنان انسان را افسون
می کنــد که با خود می پندارد تنها جلوه گاه
زندگی انجاست.
" شــمس تبریزی می فرماید :زندگی اسباب
بازی پرزرق و برقی است که به امانت به ما سپرده
اند .بعضی ها اســباب بازی را ان قدر جدی می
گیرند که به خاطرش می گریند و پریشــان می صفحه 17
شوند .بعضی هم همین که اسباب بازی را به دست
می گیرند ،کمی بــا ان بازی می کنند و بعد می
شکنندش و می اندازندش دور .یا زیاده بهایش می
دهیم یا بهایش را نمی دانیم" .
دریغا کــه در این بین هیچ نقطــه ی تعادل و
توازنی یافت نمی شود.
در بازی االکلنگ هم بر فرازبودن را تجربه می
کنی و فرود که می ایی دیگر تبدیل شــده به یک
تجربه ی از ســرگذرانده که در گذشته باقی مانده
و من عاشــق تعادل بین این دولحظه که شاید در
صدم ثانیه اتفاق می افتد.
مادربــزرگ می گفــت :زندگی همیــن فراز و
فرودهاست ،گاهی باال و گاهی پایین.
چه بیهوده زمان ارزشــمند خــود را در ارزوی
رسیدن ،از دست داده ام و ندای
درون کــه دوبــاره می گوید :کمــی عمیق تر
بیندیش ،منظور مادربــزرگ هم انگار همین بود،
همه ی انچه در مسیر رســیدن به اوج اتفاق می
افتد و تمام انچه در مســیر فرود تجربه می کنی،
لحظه های زندگی تو هستند و تک تکشان غنی از
بودن و گرانبها .اما در اعماق وجود تنها یک لحظه
برایم مغتنم است،
" همان لحظه ی تعادل "
می دانــی ،امروز خود را از بنــد خالص کردم،
امروزی شــدم و امروزی بودن را به معنای واقعی
تجربه کردم و به خود فرصت زیســتن در اندیشه
ی امروز را دادم .ایامی را که در بستر بیماری بودم
به خاطر اوردم ،ثانیه هایی که تنها مقصود خود را
سالمتی برای تک تک سلولهایم می دیدیم .ایا در
چنین لحظاتی خواهش ها و تمناها ،و ارمان ها و
ارزوها جایگاهی دارند؟
باید فارغ شد و به تمامی تهی و خالی از نیاز.
در ابتدا می توان از قانون اپاری گراها هم کمک
گرفت و تمرین رهایــی و جدایی از حرص و از را
تجربه کرد ،تمرین خالص شدن از وابستگی ها و
تجربه ی زیبای وارســتگی .اری فارغ شدن گاهی
بسیار دردناک است اما فراغت زیباست،
می درخشــد ،انسان فارغ در دستانش هدیه ی
زیبــای خداوند را دارد .خواه نوزاد خان باشــد در
منزلگاه تو ،و خواه نوزاد جان باشد که بزرگ زاده ی
روح و روان توست.
جلوه ها زیبا هستند و سرشار از حضور خداوند.
اگــر ازاد و رها به انها بنگرم .جلوه ها از عمق می
ایند ،ظهور می کنند و به چشم می خورند ،فروزنده
و تابناک .مثل ظهر روشن که جلوه ایست که ارام
ارام از تاریکی مطلق نمایان
می شود .جایی از اعماق شب.
خود را در دســتان خالق جهان هستی رها
کرده و اســوده خاطرم که بــرای هر لحظه از
زندگی برنامه ای هدفمند دارد و ساعتی دقیق
تر ازســاعت او نیســت ،که همه چیز در زمان
معین به بهترین شــکل ممکــن اتفاق خواهد
افتاد .ازاد ازافکار دیروز و اســوده خاطر از فردا،
نجات یافته ای که امروزی شــده .اندیشه های
امروز عمیق ترند و دچار ظواهر نیستند .نفس
کشیدن در امروز مرا به اعماق هدایت می کند و
در عمق همه چیز از زاویه ی دیگری دیده می
شــود یا شاید بهتر باشد بگویم از زوایای دیگر.
اری در عمق همه چیز از زوایای گسترده تری
مشاهده می شود و این بهترین هدیه ای بود که
در زندگی به خود دادم .به اشرام خود می روم
در تنهایی و سکوت و به اعماق درون .انجا هیچ
یک از امال و ارزوها حضورندارند ،هرچه هست
پشت پرده ی ظاهراست ،هر چند که ظاهر به
نظر منور و زیبا
می اید ،اما پرده ها که کنار می روند الماس
درخشان وجود در اعماق درون نمایان می شود
و ان هنگام که گنج درون را یافتی دیگر حاضر
نیســتی از اشرام بیرون بیایی .انجا می مانی و
برای همیشــه از گنجینه ی خود مراقبت می
کنی.
کمی عمیق تر شو ،فرکانس و ارتعاش انسان
در ســطح ،اسیر ظواهر است .ببین که در پس
پــرده ی ارزوها زمان و مکان معنا ندارد .امروز
جاییست در همین حوالی ،در همین لحظه ،که
لحظه ی تعادل نام دارد .مثل روشن ترین لحظه
ی روز ،مثل ظهر.
در جهانی که هر لحظه در حال انبساط است
و ثانیه هایی که برای گذشــتن از سرعت نور
فراتر رفته اند ،ایا امروز جای مناســبتری برای
زندگی نیست؟
می گویند یوگا یک سفر است ،سفر از خود به
خود ،این سفر در یک لحظه رخ
می دهد ،در همان لحظه ی تعادل ،در امروز،
و مــن در بند ارزوها هرگز این ســفر را تجربه
نخواهم کرد.
عمر بر امید فردا می رود
غافالنه سوی غوغا می رود
روزگار خویش را امروز دان
بنگرش تا در چه سودا می رود
گه به کیسه گه به کاسه عمر رفت
هر نفس از کیسه ی ما می رود
"موالنا "
دانش یوگا ابان |1400شماره ۱۵۵
17 صفحه 18
نمادها در فنگشویی
نکیسا گودرزی
@nakisa.yoga
مدرس بین المللی فنگشویی
در تمــام فرهنگ ها و ســنت های باســتانی
ســمبل ها و نمادهایی بــرای نشــان دادن انواع
انرژی وجود داشــته اســت و افراد با به کار بردن
ان سمبل ها تالش بر کنترل ،تسلط و البته بهبود
وضعیت زندگی و معیشت شان داشته اند .در ایران
باستان نمادهایی مانند فر و هر ،سمبل دو ماهی و یا
طرح های اسلیمی و بته جقه که نمادی از سیمرغ
اســت ،بســیار پر کاربرد بوده و از انها به عنوان
نمادهای خوش یمن در منازل استفاده میشده اما
در فنگشــویی که علم کهن چینی هاست نمادها
و ســمبل ها برگرفته از همان فرهنگ و سرزمین
اســت .همانگونه که میدانید فنگشویی علم شفا
دادن بنــا و محیط زندگی مان بر اســاس جهات
جغرافیایی و عناصر حاکم بر ان جهات مانند اب،
چوب ،اتش ،فلز و خاک اســت .هــر کدام از این
عناصر دارای ســطح ارتعاش و انرژیکی مخصوص
18
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
به خود هســتند و بهتر است اِلمان های هر عنصر
در جهت و محدوده ی همان عنصر استفاده شود.
چهار اِلمان یا سمبل اصلی فنگشویی که با چهار
جهت اصلی جغرافیایی مرتبط اســت؛ الک پشت
سیاه ،اژدهای ســبز ،ققنوس قرمز (ققنوس پرنده
افسانه ایی ایرانی) و ببر سفید است.
این چهار حیوان افسانه ای در تاریخ و فرهنگ
مردمان شــرق دور بسیار حائز اهمیت بوده که به
ترتیب راجع به انها توضیح خواهیم داد.
الک پشت یکی از عناصر مهم فنگشویی است
که دارای محبوبیت فراوان در این فرهنگ اســت
و نماد ایســتادگی ،سکون و ثبات است .در جهت
شمال استفاده میشــود و با عنصر اب در ارتباط
است.
اژدها از دیگر ســمبل های فنگشــویی است.
اژدهای سبز به عنوان یک بهبود دهنده ی قدرتمند
و درمانگر در جهت شــرق هر مکان استفاده
میشود .همچنین نماد شــانس ،شکوفایی،
فراوانی و رشد است که با فصل بهار و عنصر
چوب در ارتباط است.
ققنوس ســمبل ســوم ققنوس قرمز
میباشد که موجودی افسانه ای است .این
پرنده بزرگتر از عقاب و با بال و پری قرمز و طالیی
تجسم میشود .این پرنده در بسیاری از فرهنگهای
اســاطیری از جمله اسطوره شناسی ایران باستان
هم مورد احترام بوده است.
بر طبق افسانه ها ققنوس
هرگــز نمی میرد بلکه
در انتهــای عمر خود
در اتش میســوزد و
به خاکستر تبدیل میشود و دوباره متولد میگردد.
ققنوس با جهت جنوب و فصل تابســتان مرتبط
است .در فنگشویی عنصر جهت جنوب اتش است
که به احساسات و خواســته های ما اشاره دارد و
نمایانگر توسعه و رشد و پیشرفت است.
ببر اخرین سمبل اصلی در فنگشویی ببر سفید
است که به عنوان پیام اور خداوند شناخته میشود.
این مخلوق اســطوره ای نیز جزو المان های مهم
است که انرژی جســورانه ای دارد و با شجاعت و
دالوری و حفاظت و فصل پاییز در ارتباط میباشد.
ببر در جهت غرب و با عنصر فلز در ارتباط است.
نماد ماهــی نیز جــز محبوبتریــن حیوانات
فنگشویی بوده و نمادی بسیار قدیمی برای فراوانی
و شــکوفایی در فنگشویی اســت .مشهور ترین
ماهی ها اروانا و دراگون هستند.
از دیگر نماد های مهم سگ های فو هستند که
اکثرا مجســمه و یا تصویر این سگها را در جلوی
کاخ ها ،معابد و مراکز سلطنتی میبینیم .سگ های
فو که مخلوقاتی شبیه به شیر هستند نماد ثروت
و موقعیت اجتماعــی افراد بــوده و جلوی درب
ورودی خانــه ی افراد ثروتمند به صورت زوج قرار
داده میشــوند .بنابر باور فنگشویی این مخلوقات
محافظان خانه هستند و افراد و انرژی های منفی را
از خانه دور میکنند.
و اخرین المانهای فنگشــویی که در این مقاله
معرفی می شــوند قورباغه که نماد ثروت و اردک
ماندارین است که نماد عشق و شادی و وفاداری در
روابط عاطفی میباشد و بهترین مکان برای استفاده
از این مجسمه در جهت جنوب غربی میباشد. صفحه 19
من به دنبال ارامش هستم
نویسنده :سوانتی
۱
مترجم :پریسا ساالری
سوانتی ،بنیانگذار اســتودیو یونیتی در
انگلستان با 25سال سابقه در زمینه ی یوگا،
حرکات ریتمیک و درمان به کمک طب کل
نگر ،معتقد اســت وقت گذرانی در طبیعت،
ریکی ،یوگای مالیم و انجام تمرینات حرکات
ذهن اگاهی ،همگی میتوانند احساس ارامش
و خوشبختی را در ما افزایش دهند.
بیشتر احساس "جزئی از طبیعت بودن" را تجربه
میکنیم ،انجام میشوند ،اثربخشی بیشتری دارند .ما
میتوانیم به قصد انجام تمرینی خاص بیرون برویم،
یا زمان های مشــخصی را بعنوان توقفی ضروری
در میان یک روز شلوغ درنظر بگیریم ،بنشینیم و
تمرینات تنفسی را انجام دهیم.
من عاشق این هستم که در زمین شخصی ام یوگا
انجام دهم .قطعا من انســان بسیار خوش شانسی
هستم که میتوانم از قطعه زمین کوچکی در پشت
خانه ام در دره ای در شهرستان ساسکس ۲لذت
ببرم .انجا ساکت است و ملکی شخصی محسوب
می شــود .مکانی عالی است برای اینکه با ارامش
روی زمین بنشینم و تغییر فصل ها را تماشا کنم.
من دوره های اموزشی انالین بسیاری را طی یک
سال گذشته در ان زمین برگزار کرده ام ،وقتی به
ساعات اخر کالس نزدیک میشدم ،من را از فضایی
روحانی سرشار میکرد .اطمینان دارم که هر یک از
ما جایی را داریم که وقتی روی مت دراز کشــیده
ایم احساس میکنیم که حس تقدس در طبیعت و
حیــات وحش نیز بهنگام انجام این تمرینات با ما
همراه است.
چه چیزی به من کمک میکند تا احساس ارامش
را تجربه کنم؟ وقت گذرانی در طبیعتُ ،کند کردن
ریتم زندگی و چرخه های طبیعی زندگی .بعالوه
من عاشق حرکات ریتمیک هستم؛ حرکات ذهن
اگاهی و تمرکزی همیشــه به من کمک میکنند
ذهنم را ازاد کنم و ســپس مرا در میان ارامش و
سکوت قرار می دهند.
تمرین مقدسی است برای عزلت
یوگا برای من
ِ
نشــینی در دنیای ارام درونی ام و اتصال مجدد با
خو ِد ارامترم.
مورد بعدی ،ریکی اســت .اثرات ریکی بسرعت
در من هویدا میشوند :خودم را در جریانی از ریکی
شناور میکنم و به وضعیت خوشی از تعادل فکری
و ارامش میرسم.
درمان با ریکی
همه ی این تمرینات به زیبایی در هم می امیزند.
من حدودا 25سال است که ریکی را نیز همراه
همه ی انها شور و شوق من در سراسر زندگی ام
بوده اند و در مواجهه با چالش های زندگی به من با یوگا انجام و اموزش میدهم .بنظر میرسد که این
دو رشته متفاوت از هم باشند ،اما برای من هر دو
کمک کرده اند.
دعوتی به دنیای ارام درونی هستند و در دستیابی
به معرفت ارتعاشات طبیعی مرا یاری میدهند.
حرکات ذهن اگاهی
ریکی بمعنای "انــرژی نیروی حیات کیهانی"
حرکات طبیعی ذهن اگاهی ،چه در یوگا و چه
در حرکات موزون ،وقتــی در فضای باز ،جاییکه است .من به ریکی بعنوان باالترین ارتعاش انرژی
متصل می شوم ،فرکانسی که به تنظیم امواج مغز
ما با وضعیت "تتا"۳ی یک مدیتیشن عمیق کمک
می کند .بدنم رها میشــود ،ذهنم ارام میگیرد ،از
نظر احساسی ارام هســتم و ازنظر روحی تعدیل
شده ام.
ما میتوانیم با شــرکت در دوره های اموزشی،
ریکی را فرابگیریم ،تا به کمک ان توانایی خود را
در اتصال به منابع خوشــبختی و ارامش بازیابیم.
همه ی ما میتوانیم ایــن ریتم ارامش بخش فوق
العاده ی انــرژی را تجربه کنیم که از مراکز باالتر
انرژی در بدنمان به سمت چاکراهای پایین تر در
حرکت اســت .ممکن است برخی از انها شهودی
تر باشند ،اما من معتقدم با دریافت همسویی ها و
رهنمون های مناسب ،میتوانیم به تمامی این کانال
های انرژی متصل شویم.
یک تمرین ساده
من در طــی روز مرتب ریکی را تمرین میکنم،
گاهــی بصورت عملــی و گاهی خیلی ســاده با
مدیتیشن .من ریتم کند انرژیِ درحرکت در میان
ســتون فقراتم را میفهمم و نبض مالیم انرژی را
که در کف دســتانم میتپد ،احساس میکنم .این
اتفاق زیباترین فضای مراقبــه ای را در درون من
برانگیخته میکند ،جاییکه گاهی رنگ ها را میبینم
و گاهی انچه را که بعنوان اطالعات بارگذاری شده
از خو ِد متعالی ام درک میکنم ،درمیابم.
من تمرینات ریکــی را پیش ،درحین و پس از
اساناهای یوگا انجام میدهم و احساس میکنم به
عمق بیشــتری در درونم فرو رفته ام .حتی اگر با
ریکی هماهنگ نشده اید ،من معتقدم که همگی
ما میتوانم با روشی هوشــمندانه و زیرکانه به ان
متصل شویم.
ریکی به زیبایــی با یوگا و دیگر تمرینات ذهن
اگاهی و تمرکز نیز ترکیب میشود .اگر بتوانید در
فضای باز و در طبیعت درحالیکه کریستال هایی
را در دســت خود نگه داشته اید تمرین کنید ،در
زیباترین مکان ارامش و خوشبختی غرق میشوید.
1-Sevanti
2-Sussex
-3یادداشت مترجم :امواج مغزی
عبارتنــد از امواج الفــا که القا کننده
ارامش و خالقیت هســتند ،امواج بتا
تمرکز و منطق را کنترل می کنند و
امواج دلتا که به بهبود جسمی و خواب
عمیق کمک می کنند .اما یکی از امواج مغزی که به نظر
می رسد متعادل کننده هر سه مورد ،الفا ،بتا و دلتا ،باشد
موج تتا می باشد .این موج فراهم کننده شادی است.
منبع :مجله اوم یوگا اگوست 2021
OmYogaMagazineAugust 2021
دانش یوگا ابان |1400شماره ۱۵۵
19 صفحه 20
چگونه یک مربی یوگای خوب باشیم؟
نویسنده :لوک هاگز
۱
مترجم :سوسن عبدالرضایی
مربی یوگا بودن چیزی فراتر از ایستادن ،نشستن
در کالس و اموزش یکســری حرکات و وضعیت
هاست ،و این که گاه با انجام انچه که می دانم ،باز
شاگردان بعد از یک یا چند جلسه کالس خود را
ادامه نمــی دهند و یا حتی بعد از چند ترم ان را
رها می کنند!
برای جذب و ادامه کالس ها توسط شاگردان،
چه کارهایی الزم اســت انجام دهیــم" .در ابتدا
فراموش نکنیــم ،که برای هر انچه که در دیگران
می خواهیم ایجاد کنیــم ،ابتدا باید ان را در خود
تمرین کرده باشیم .که حتما نیازمند زمان است
و از انجــا کــه یوگا یک نظم و desiplineشــخصی
اســت ،بایستی ابتدا ان را در ذهن و جسم و جان
خود ،تمرین کنیم یعنی تمرینات روزانه و منظم،
تمرینات ذهنی ،مدیتیشــن ،مراقبــه ،مطالعه و
اشــتیاق یادگیری ،تمرین و هر انچه که از ما ادم
سالم تر و بهتری می سازد را تمرین کنیم تا کلمات
و سخنان ما قدرت نفوذ یابند و به یاد داشته باشیم
که ما نمی توانیم معلم مناســبی برای همه پرتو
جویان باشــیم و اما می توانیــم در این راه نهایت
سعی خود را به کار گیریم ،که در ادامه به مواردی
از انها اشاره خواهد شد.
20
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
-1ان چه می دانید را اموزش ندهید ،بلکه انچه
را اموزش دهید که انها نمی دانند .راهنمایی های
الزم را بیان کنید و سپس به دقت به شاگردانتان
توجه کنید ،پاســخ انها به شما می گوید که بعدا
باید چه چیزهایی را بگوییم یا تکرارکنیم .و چنانچه
وضعیت ها را به خوبی انجــام می دهند و ارامش
اتفاق افتاده است.الزم نیست چیزی بگویید پس بر
اساس نیازشان انها را راهنمایی کنید.
-2اینکــه مهارت هــای ارتباطی در کار مربی
گری از اهمیت ویژه ای برخوردار اســت ،باید به
این امر توجه کرد،که ابتدا ،اموزش باید به گونه ای
باشد که پرتو جویان ،قادر به فهم ان باشند ،چرا که
در غیر این صورت ،انها خسته می شوند و فراموش
نکنیم ،فقط گفتن و امــوزش دادن در کالس به
تنهایی برای ارتباط موثر کافی نیست ،بلکه شنونده
موثر بودن نیز بایستی مورد توجه قرارگیرد چرا که
این امر باعث می شود انها را بیشتر بفهمید و روش
اموزش مورد عالقه انها را دریابید.
-3صبور باشــید .ابتدا به عنــوان یک یوگی
بایســتی خودتان صبوری را تمرین کنید ،اما چرا
تمریــن صبوری مهم اســت ،در کالس های یوگا
انواع شاگردان در سطوح مختلف هستند که شما
بایســتی همه انها را به کالس خود جذب و نگه
دارید ،کــه البته برای ان قانون ثابتی وجود ندارد
و شما نمی توانید انتظار داشته باشید ،همه انچه
شما میگویید را متوجه شوند .بنابراین خود را برای
سواالت تکراری هر جلسه و راهنمایی های مکرر
درکالس هایتان امــاده کنید .پس بیاموزید که با
انها صبور باشید و حتی زمان هایی که تصمیم به
رها کردن این شغل می گیرید ،ادامه دهید.
-4در دســترس باشید .اگر میخواهید مربی
یوگای موفقی باشید ،در دسترس بودن شما بسیار
مهم است چرا که پرتو جویان یوگا نیاز دارند با شما
احســاس راحتی کنند ،تا بتوانند با شما صحبت
کنند و یا به شما نزدیک شوند ،بنابراین ارتباط شما
با انها ،باید دوستانه باشد همین ارتباط دوستانه،
باعث میشود که انها به کالس شما جذب شوند و با
شما صادقانه صحبت کنند و سوال بپرسند. صفحه 21
-5انعطاف پذیر باشید .در اینجا انعطاف پذیری
توانایی شما و حل مسائل است که در این مسیر،
برایتان پیش می اید ،منظور توانایی شما در تغییر
برنامه ها و تطبیق خود با شــرایط جدید و پیش
امده است.
-6خود را مشتاق نگهدارید .شغل معلمی یوگا
می تواند جذاب باشــد ،اما در صورتی که مشتاق
تمرین و یادگیری نباشــید ،زود خسته می شوید
و اگر می خواهید شاگردانتان را مشتاق نگه دارید
بایســتی خود الگوی انها باشــید ،انها بایستی
اشتیاق شما در یادگیری و تمرین را حس کنند،
پس گاهی در کنــار انها تمرین کنید و فراموش
نکنید هر چه انها تجربیات بهتری را درکنار شما
و کالس شما داشته باشند ،تصویر بهتری از معلم
خود خواهند داشت و برای شرکت در کالس های
شما مشتاق تر خواهند بود.
-7کاریزماتیک ۲باشید .منظور از کاریزماتیک
در اینجا ،یعنی بتوانید توجه به عالقه انها را به
خود جذب کنید و به اندازه ای که کاریزماتیک
باشید ،دیگران دوســت دارند در مورد شما و از
شما بشــنوند ،پس باید در کالس هایتان ،قادر
باشید شرایطی فراهم کنید که هر کسی از بودن
در کالس شما لذت ببرد و از اموزش های شما
بهره مند شود.
-8مطلع و اگاه باشــید .اگر شما فقط عالقه
مند به تمرین و معلمی یوگا هستید ،پس فقط
عاشق یوگا هستید اما اینکه به دنبال یافتن راه
هایــی برای چگونه معلم یوگای خوب و موفقی
باشــید ،می تواند از شــما معلم خوب و موفقی
بســازد ،که یکــی از بهترین انها دانســته ها و
اطالعات و به روز رسانی انها در زمینه یوگا می
باشــد به عنوان مثال این که شما تکنیک های
حرکتی و تنفسی را بدانید ،عالی است اما هر یک
از شــاگردان نیازها و شرایط خاص خود را دارند،
برای همین یک معلم یوگا باید تا حدی با اناتومی
و فیزیولوژی که اساس تدریس یوگاست ،اشنایی
داشته باشد ،تا بتواند به پرتوجویان خود در سنین
مختلف و توانایی های متفاوت اموزش دهد.
-9حرفه ای باشــید .شــما بایستی حرفه ای
عمل کنیــد و حرفه ای به نظر برســید ،پس در
کنار اموختــن و به کارگیری و تمریــن انها ،از
لباس و یونیفورم مخصوص یوگا اســتفاده کنید
و شــاید ترجیح دهید ،لباس تان راحت باشد ،اما
حتماً باالترین و بهترین استاندارد را برای خود در
نظر بگیرید ،تا ظاهری مناسب و حرفه ای داشته
باشــید و همین طور رفتار و عملتان بایستی در
حد یک معلم حرفه ای باشد پس ،بایستی در کار
خــود عالوه بر حضور فیزیکــی ،ذهناً نیز حضور
داشــته باشــید و طوری عمل نکنید که مجبور
به عذرخواهی شــوید ،تا می توانید از موبایل در
کالس های خود استفاده نکنید و مشغول صحبت
با دیگری درکالس نشوید.
-10دقیق و وقت شناس باشید .اگرچه که این
مورد در همه مشاغل از اهمیت خاصی برخوردار
است ،اما شما بایستی اولین و اخرین نفری باشید
که به کالس وارد و یا خارج می شوید .وقت شناس
و به موقع بودن باعث می شــود کــه در کل روز
بتوانید طبق برنامه خود پیش بروید ،چرا که گاهی
حتی چند دقیقه دیر کردن در اول صبح کل روز
و برنامه شــما را به هم میریزد .یک معلم یوگای
خوب حتی پنج دقیقه قبل از کالس بایستی در
کالس اماده و حاضر باشد و این حس اعتماد را در
شاگردانش انتقال می دهد.
-11با شــاگردانتان ارتباط حرفه ای داشــته
باشید .اگرچه که بایســتی با شاگردانتان ارتباط
دوستانه و قابل اعتمادی را ایجاد کنید ،اما فراموش
نکنید که این به معنای ،زیاد دوستانه بودن نیست،
پس تعادل را برقرار کنید چراکه ارتباط شــما با
انها باید به مدیریت کالس تان کمک کند و اینکه
هدف از ارتباط با شاگردان ،راضی و خوشحال نگه
داشتن انها و شماست و این باید در جهت کمک
به تدریس و اموزش شما باشد.
-12انتقاد پذیر باشــید .شما بایستی نسبت
به انتقادهای شــاگردانتان گشوده باشید و حتی
گاهی در اخر کالس یا جلســات ،از انها بخواهید
پیشنهادات و انتقادهای خود را عنوان کنند.
1-Luke Hughes
-2کاریزماتیک مقتدر و مهربان
دانش یوگا ابان |1400شماره ۱۵۵
21 صفحه 22
سوترای بیست دوم و بیست سوم
تسلیم در برابر خدا
مترجم :بهاره جعفری صمیم
Verse 22 & 23
: īśvaraفرمانده ،کنترلگر درونی ،هادی ،اگاه
به گذشته ،حال و اینده ،جمع کل قدرت ها ،قادر
مطلق ،خدا
:praṇidhānādتســلیم کامــل ،وقــف،
سرسپردگی
: vāهمچنین ،عالوه بر ان
پیروزی بر ذهن و تغییرات ان می تواند از طریق
دیگری نیز حاصل شود و ان تسلیم شدن کامل در
برابر خداوند است.
22
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
یوگاســوترا راه های مختلفی را برای رسیدن
انــواع پرتوجویان به برترین مرتبــه اگاهی ارائه
نموده است.
برای دانش اموزان تالشــگر و راستین مسیر
ابهی اســا (تالش مــداوم و بی وقفــه همراه با
احساسات و افکار مثبت) و وایراگیا (رهایی و بی
عالقگی در حوزه های دیگر) پیشنهاد شده است.
سوترای دیگری حاکی از این است که برخی از
مردم ،مقدس بدنیا می ایند و نیاز به طی مسیر
ندارند .تنها امده اند کــه کارمای خود را تمام
کنند و پس از ان دنیا را ترک می کنند.
برای سایرین مسیر ایمان و حرکت (شرادها،
ویریا ،اسمریتی ،ســامادهی و پرادنیا) معرفی
شده است.
در سوترای قبل اشتیاق مضاعف ،زمینه ساز
این پیروزی و نزدیک شــدن به سامادهی برتر
شناخته شد.
"جوهری خدایی در ما الزم اســت تا
بتواند شکوه و عظمت الهی را باز شناسد".
این ســوترای خاص تســلیم در برابر اراده
خداوند را بعنوان راهی دیگر برای رســیدن به
اگاهی برتر معرفی می کند.
بر اســاس باور پاتانجلی این یک مسیر است
نه هدف.
قاعدتاً این راه برای افرادی که اعتقادی به خدا
(ایشوارا) ندارند نیست .راه های دیگری برای انها
پیش بینی شده است.
این مسیر برای کسانی مناسب است که خدا
را پشت و پناه خود می دانند و ترجیح می دهند
حمایت خدا را بجای هر مخلوق و انسان دیگری
بپذیرند .این راه دیگری اســت که یوگا توصیه
می کند. صفحه 23
در ایــن دیــدگاه همه چیز ظهــور و تجلی
خداست .همه افعال اراده خداست .بنابراین هیچ
چیز یا عملی فرد را ازار نمی دهد و خوب یا بد
تلقی نمی شود .هیچ چیز مطلوب یا نامطلوب
نیست چون جایگاه و نیازی برای قضاوت نیست.
نتیجه این تســلیم بیطرفی فرد نسبت به همه
چیز خواهد بود .هیچ چیز ظرفیت ایجاد اشوب
و اغتشــاش در ذهن او را نــدارد و لذا بصورت
خودکار سامادهی حاصل می شود.
مردم مختلف نیازهای متفاوتی دارند و بهمین
علت سوتراها مسیرهای گوناگونی را پیش روی
انها می گذارند.
چه مسیر تالش را برگزینند چه تسلیم ،انچه
باید همراه بیاورند تمامیت و جامعیت اســت.
یعنی با تمام وجود باید در مســیر قرار گیرند.
اگرچه شکل و جهت مسیرها متفاوت است ولی
مفهوم و اهمیت باطنی انها یکی است چون هر
دو به یک هدف می رسند.
رســیدن به این پیروزی مستلزم بارها نشانه
گرفتن هدف است و مشخص نیست چه موقع
و در چه شــرایطی تیر اگاهی به هدف خواهد
خــورد .محل قرارگیری هدف تاریک اســت و
هدف مدام در حرکــت و تغییر .تنها کاری که
مــی کنید باید بدون نا امیــدی تیر خود را در
تاریکی بیندازید .ممکن اســت بارها شکست
بخورید ولی ادامه دهید .روزی این اتفاق خواهد
افتاد انچنانکه برای دیگران افتاده است .درست
بهمین علت اســت که صبری بی نهایت الزم
است.
وقتی که فرد راه تالش را برمی گزیند بخود
و قدرت اراده خود متکی می شــود .شکســت
می خورد و دوباره برمی خیزد .در این مســیر
بــه تالش ،روش و تکنیک های مختلفی که بر
پایه "من هستم ،من عالی ،خاص و خارق العاده
هستم" " منم که این کار را می کنم" گره می
خورد .بتدریج ممکن اســت تالش او تبدیل به
نفس او و همین امر موجب شکست های مکرر
او شود.
در ایــن راه فرد باید خیلــی مراقب نفس و
بزرگ شدن ان باشد وگرنه به بیماری خودبینی
مبتال شده و شکست او حتمی است .اگر شخص
کامال مراقب باشــد و اسیر نفس نشود مشکلی
نخواهد بود و نیازی به برگزیدن راه دوم نیست.
ممکن است بدون نیاز به تسلیم به هدف بزند.
اما اگر نفس حضور پیدا کند تسلیم الزم می
شود .بهمین دلیل پاتانجلی بعد از مطرح کردن
تالش زیاد ،خالص و همــه جانبه بیکباره می
گوید" :موفقیت توسط کسانی که تسلیم خدا
می شوند هم بدست می اید".
اگر زمانی که مرتب شکست می خورید بخاطر
اورید که این شکســت ناشی از جایی است که
تیر پرتاب می شــود ،یعنی منبع بودن شما و
رخ دادن انحرافی در انجا به سبب جمع شدن
منیت ،به تسلیم روی اورید .زمانی که شما همه
تمهیدات را اندیشیده اید ،همه کارهای الزم را
کرده اید ،باز هم شکست خورده اید؛ در لحظه
ای که کامال ناامید هستید و نمی دانید چه کار
کنید ،پاتانجلی می گوید " :االن وقت تســلیم
خدا شدن است".
پاتانجلــی اعتقاد به خــدا را هم یک تمرین
معنوی می داند .بعنــوان اخرین راه که بعد از
ان راهی نیست.
او می گوید سوال ما این نیست که خدا هست
یا نیست؟ خدا ان اگاهی است که نقطه تسلیم
ماست و بدون ان اگاهی تسلیم شدن ممکن
نیست.
حال سوالی که مطرح می شود این است که
"باید تسلیم چه چیزی شد؟"
برای رسیدن به پاســخ این سوال باید خدا
را بشناسیم .یوگا در هیچ جای دیگر جز اینجا
(یعنی یوگاسوترا) درباره خدا صحبت نمی کند.
یوگا یک دین نیســت .در چند سوترای بعدی
درخصوص خدا/ایشوارا از دیدگاه یوگا و نه خدا
با نام ،شکل یا دین خاص سخن گفته می شود.
بــرای جمــع بنــدی ‘Isvara-
’pranidhanat-vaعواطف فرد را بســوی
خدا هدایت و مدد الهی را برای پیشرفت طلب
می کند .این یک مسیر علمی است.
منابع:
https://theyogainstitute.org/yoga-sutra-isvara-pranidhanat23-https://www.yogapradipika.com/yoga-sutra-1-va
دانش یوگا ابان |1400شماره ۱۵۵
23 صفحه 24
یوگای قلب شاد؛
یک سیکل ساده برای بازگشت شادمانی
این توالی حرکتی را با احساس نشاط درون قلب خود تمرین کنید.
نویسنده :ایزابل النکستر
1
برگردان :واحد ترجمه
دراین مقاله تمرین ساده ایی به شما پیشنهاد
می کنیم تا قلبتان را به روی احســاس شادی و
نشاط بگشایید .یاداوری می کنیم که پاها مانند
ریشه ایی هســتند که ما را به زمین متصل می
کننــد .بدن خود را انگونه که هســت بپذیریم و
دوســت بداریم .بوسیله انجام این تمرین یاد می
گیریم که چطور تنفس می تواند حس خوشــی
وسرور را درون قلبمان ذخیره کند.
.1با وضعیت تاداســانا 2شــروع کنید .حس
کنید ریشه هایی از کف پاهایتان شما را به زمین
متصل می کنند .بعد اگاهی را بتدریج از پاها باال
برده تا به فرق سر برسانید .دمی عمیق بگیرید و
ریه هایتان را از هوا پر کنید .ریه ها نزدیک قلب
قرار دارند پس انبســاط ریه ها قلب را نیز نوازش
می کند ،درهمین حال کــه این نوازش را حس
می کنید لبخند بزنید .به خاطر این حس خوب
سپاسگزار باشید.
24
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
.2پای چپ را ثابت نگه دارید و پای راســت را
به اندازه دو برابر عرض شــانه ها باز کنید .دست
هایتان را روی کمر گذاشــته و قفسه سینه را به
ســمت جلو و باال گســترش دهید .دمی عمیق
بگیرید و برای حرکت بعدی که خم به جلو است
اماده شوید.
کنید تا قلبتان بازترشود .روی قلبتان و فضایی که
برای گشــایش ان باز شده تمرکزکنید و لبخند
بزنید .جریان گرم و مطبوع تنفس را از ریه ها تا
امتداد ستون مهره ها دنبال کنید .به مدت پنج دم
و بازدم در این وضعیت بمانید.
.3همراه باز دم به جلو خم شوید .در وضعیت
پراساریتا پاداتوناسانا 3قرار بگیرید .کف دست ها
را روی زمین و یا روی اجر یوگا بگذارید .پاهایتان
را روی مــت محکم نگه دارید .در این وضعیت به
مدت پنج دم و بازدم توقف کنید.
.5بــه همراه بازدم پای چپ را به جلو برانید و
زانوی چــپ را صاف کنید .به روی پای چپ خم
شوید .در وضعیت اردهاهانوماناسانا 5قرار بگیرید.
احســاس فروتنی کنید و حــس کنید که از این
فروتنی قلبتان سرشــار از نشاط و شادمانی می
شود .دست هایتان را روی زمین یا روی اجریوگا
بگذارید .می توانید یک پتوی تا شده زیر زانوهایتان
قرار دهید .این وضعیت چاکرای سوادیســتانا را
فعال می ســازد .چاکرای سوادیستانا خالقیت و
لذت و خوشی را در شما شکوفا می کند .به مدت
پنج دم و بازدم در این وضعیت بمانید.
.4حاال ازوضعیت قبلی به انجانیاسانا 4بروید.
ســاق پای راســت را روی زمین قــرار داده و به
سمت چپ بچرخید .کف پای چپ را روی زمین
قراردهید .زانوی چپ خم باشــد و ران پای چپ
موازی زمین .همراه دم دست ها را باالبرده و قفسه
سینه را به جلو بکشید .کتف ها را به هم نزدیک
.6دم بگیریــد و بــه وضعیت قبلــی به روبرو
بچرخیــد .پاها را درجای قبلی خود قرار دهید .با
دســت ها پاهایتان را بگیرید و ارنــج ها را از دو
طرف به ســمت بیرون بکشــید .تاج سر را روی
زمین بگذارید .در وضعیت پراساریتاپاداتوناســانا
قرار بگیریــد .روی دم و بازدم های خود متمرکز
شوید .انبساط قلب خود را حس کنید و به مدت
پنج دم و بازدم در این حالت بمانید. صفحه 25
.9به وضعیت پراساریتا پاداتوناسانا بروید .پاها را
همچون ریشه هایی که شما را به زمین متصل می
کنند محکم نگــه دارید .کتف ها را به هم نزدیک
کرده و قلب خود را بازکنید .از جریان انرژی در ریه
ها و قلب خود لذت ببرید .به مدت پنج دم و بازدم
در این حالت بمانید.
.7همراه دم اینبار به سمت راست بچرخید .در
وضعیت انجانیاسانا قرار بگیرید .ساق و زانوی چپ
روی زمین باشد .پای راســت عمود بر زمین ،ران
راست موازی زمین قرار بگیرد .همراه دم دست ها
.10به وضعیت ماالســانا 6بروید .نوک انگشتان
را باال برده و قفسه سینه را منبسط کنید .ازجریان
انــرژی در قلب خود لذت ببرید .به مدت پنج دم و پاها به طرف خارج باشــند .دســت ها را به حالت
سالم مقابل قفسه سینه نگه دارید .انگشتان شست
بازدم در این وضعیت باقی بمانید.
دســت ها را کمی به قفســه سینه فشار
دهید .بــه مدت پنج دم و بــازدم در این
وضعیت بمانید.
بگذارید .از این وضعیت احساس ارامش و انبساط
کنید .برای حرکت بعدی اماده شوید.
.12دســت چپ را باال برده و به سمت راست از
ناحیه کمر خم شوید .کششی شدید به پهلوی چپ
خود بدهید .دست راســت خود را از ناحیه ساعد
روی زمین بگذارید .سررا به طرف باال بچرخانید و
بــه باال نگاه کنید .در این وضعیت به مدت پنج دم
و بازدم بمانید.
.13حرکــت باال را در جهت عکس تکرار کنید.
در پایان به وضعیت دانداســانا 8بروید .دم و بازدم
عمیقی بگیرید .و شادمانی را در قلب خود احساس
کنید .به خاطر سالمتی و انجام این توالی حرکتی
شکرگزار باشید.
.8همــراه بازدم پای راســت را صاف کرده و به
طرف جلو خم شــوید .به همراه بازدم در وضعیت
اردهاهانوماناسانا قرار بگیرید .احساس کنید ارامش
کل بدن شــما را محاصره کرد و خود را در اغوش
نشاط حس کنید .به مدت پنج دم و بازدم در این
وضعیت بمانید.
.11الف) روی زمین در وضعیت باداکوناســانا
بنشینید .کف پاها را به هم فشار دهید .می توانید با
دستها پاهایتان را نگه دارید .زانوها را به طرف زمین
بکشــید .به مدت پنج دم و بازدم در این وضعیت
بمانید .ب) پاهای خود را باز و گسترده روی زمین
7
.مربی یوگا که در حال حاضر کالس های انالین برگزار می کند 1-Isabel Lankester
2-Tadasana
3-Prasarita Paddattonasana
4-Anjaneyasana
5-Ardha Hanumanasana
6-Mahasana
7-Baddha Konasana
8-Dandasana
منبع :مجله اوم یوگا 2021
دانش یوگا ابان |1400شماره ۱۵۵
25 صفحه 26
سینمای عرفانی
(نقد فیلم سینمایی؛ داستان راهبه)
The Nun's Story
نویسنده :شهال قاسمیان دستجردی
درباره فیلم:
نام فیلم :داستان راهبه
فیلمنامه نویس :رابرت اندرســون ،براســاس
داســتان واقعی از خاطرات یک راهبه بلژیکی به
نام ماری لوئیزهابتس
۱
کارگردان :فرد زینه مان
بازیگران :ادری هیپورن ،پیترفینچ
مدت فیلم 150 :دقیقه ،سیاه وسفید
محصول 1959کشور امریکا
26
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
زبان اصلی :انگلیسی
خالصه داستان:
گابی(گابریال) دخترزیبــا و معصوم ،تصمیم
می گیرد زندگی دنیایی را تــرک کرده و راهبه
شود .خانواده اش مخالف هستند ولی از انجایی
کــه اراده قوی و قاطعیت گابی را می شناســند
نمی توانند مانع رفتن او شــوند .گابی اطالعات
زیــادی درباره زندگی دردیرو تارک دنیا شــدن
ندارد ولی بزودی با مقرارات ســخت و طاقت
فرسای انجا اشنا می شود .طبق مقرارات کلیسا
هر راهبه باید روزی دوبار پیش راهبه های ارشد
رفته و به گناهان انروز خود اعتراف کند .حتی
اگرکوچکترین فکرگناه الودی از ذهنش عبور
کند ناچاراســت انرا بازگو کرده وطلب عفو یا
مجازات نماید .گابی که عزم خود را جزم کرده
تا راهبه خوبی شــود دچار وســواس گشته و
حتی به گناهان ناکرده ی خود اعتراف می کند
و بارهــا برای ایــن صداقت بیــش از حدش
مجازات می شود.
در دیر به راهبه ها اموزش پرستاری می دهند
تا برای خدمت به نقاط مختلف اعزامشان کنند.
همه راهبه ها ارزو دارند به کشــور هایتی که
بهشتی سرسبزاست بروند و از مردم محروم ان
منطقه مراقبت کنند .گابی که دختری باهوش
و فرزند پزشکی معروف است باالترین نمرات را
می اورد ولی حس می کند که همکالسی هایش
به او حســادت می ورزند .این حس او درست
اســت ولی با این حال احســاس خود را برای
مادرمقــدس بازگو می کند و خود را ســزاوار
مجازات می داند زیرا نسبت به همکالسی های
خود گمان بد برده اســت .مادرمقدس نیز او
را تنبیه کرده و به جــای اعزام به هایتی او را
به اسایشــگاه روانی کــه از بیماران خطرناک
نگه داری می کنند می فرســتد .گابی در انجا
دوران سختی را سپری می کند .بعد از مدتی
مادرمقدس فکر می کند گابی مجازات شده و او
را به هایتی می فرستد .درهایتی گابی از مادران
و کودکان مراقبت می کند ولی چون احساس
خوشبختی و شــادی به او دســت می دهد،
احساس گناه کرده و این دلبستگی دنیایی را
نیز اعتراف می کند! باید قاعدتا دوباره مجازات
شــود .در نتیجه او را به عنوان دستیارجراحی
درهمان جزیزه می گمارند .دستیار جراح بودن
کار پرمشــقت و دشواری اســت ولی گابی از
عهده ایــن کار هم به خوبی برمی اید .جراح
از هوش و ذکاوت و مهارت های گابی خوشنود
و بسیار راضی است .گابی موفقیت های خود را
مدیون پدرش می داند اما بالفاصله فکر می کند
که دچار کبروغرور شــده چون خود را فرزند
پزشکی حاذق معرفی کرده است ،بنابراین بار
دیگر خود را مستحق مجازات می داند وبرای
خدمت به جزیزه جذامی ها فرستاده می شود.
گابی بعد از تحمل سختی ها و مرارات های
بســیار دچارســل شــده و از طرف روسای صفحه 27
کلیســا به دیرخود باز گردانده می شود تا مدتی
فقط به اســتراحت وعبــادت بپــردازد .پس از
بهبودی درکلیسای شهرخود مشغول پرستاری
از مجروحــان جنگــی( درجنــگ جهانی دوم)
می گردد .به او خبر می دهند که پدرش درجنگ
کشته شده و گابی به شــدت ناراحت می شود.
طبق قوانین کلیســا بعد ازورود به دیر باید تمام
گذشته و تعلقات خود را کامال رها می کرده ،اما
او اعتراف می کند که همچنان پدر و خانواده ی
خود را دوســت دارد و نتوانسته انها را فراموش
کند .و حاال که حدود بیســت سال ازورودش به
دیرگذشته گابی نزد کشیشان و مادران روحانی
ارشد رفته و می گوید که نمی تواند راهبه خوبی
باشــد و ناچار باید زندگی درکلیسا را ترک کند.
مقامات کلیســا از او می خواهند بماند چون به
عقیده انها گابی راهبه بســیار خوبی است؛ فقط
بیش از حد به خود ســخت می گیرد ،ولی گابی
تصمیم خود را گرفته کلیسا را ترک می کند و
در پشت جبهه به پرستاری از مجروحان جنگی
می پردازد.
نقد فیلم:
در شــروع فیلم می بینیم کــه گابی حلقه
نامزدیــش را دراورده و کنارقاب عکس و نامه
ایی از نامزد ســابقش می گذارد .نامزد گابی که
یک پزشک است برای معالجه بیماران به مناطق
محروم رفته و نامزدیش را با گابی بهم زده چون
می خواهد تمــام زندگی خــود را وقف کمک
به بیماران در نقاط محــروم و دورافتاده کند.
گابی که حس می کند نمی تواند کس دیگری
را دوســت بدارد زندگی در دیر را برمی گزیند.
درســت اســت که انگیزه اولیه او فرارازغم و
واقعیت های زندگی بــوده ،ولی پس از ورود
به کلیســا تصمیمی قاطع می گیــرد که او
نیززندگــی خود را وقف کلیســا وخدمت به
مردم محروم کند .هنگام ورود به کلیســا به
راهبه ها همراه لبــاس مخصوص ،حلقه ایی
داده می شود که به نوعی نشان از ازدواجشان
با کلیسا است .در پایان فیلم هنگامی که گابی
می خواهد کلیســا را ترک کند همان صحنه
شــروع فیلم مجددا تکرار می شــود ،با این
تفاوت که اینبار گابی حلقه ی رهبانیت را از
دست خود در اورده و کنار نامه ی استعفای
خود و صلیبی که کنار نامه است می گذارد.
در صحنــه ایی دیگر هنگامــی که گابی
وارد کلیسا می گردد پشت به دوربین دارد و
درهای کلیسا پشت سرش بسته می شوند و
ما با درهای بسته مواجه می شویم .در صحنه
اخر فیلم ،گابی از کلیسا خارج می شود و باز
نمای او را از پشت سر داریم اما درها به سمت
بیرون و منظره ایی زیبا باز می شــوند .شاید
این پیام اصلی فیلم باشد که برای خوب بودن
و انجام کارهای نیک نیازی به قبول رهبانیت
و داشــتن زندگی سخت و خالف طبیعت و
فطرت انسانی نیست.
راهبه های ارشد که مدام به گابی گوشزد
می کنند که نباید به گذشته خود فکرکند و
باید تمام احساســات طبیعی خود اعم از غم
و شــادی را ســرکوب نماید ،گاهی در فیلم
اشاراتی می بینیم که خودشان دارای تمایالت
طبیعی هستند ولی انرا پنهان کرده و اعترافی
نمی کنند ،مانند وقتی که یکی از راهبه های
ارشد با دیدن کلبه ایی چوبی درهایتی ذوق
زده می شــود و به یــاد دوران کودکی خود
می افتد که در چنین کلبه کوچک چوبی بازی
می کرده! ولی سریع حرف خود را قطع کرده
و صحبــت را عوض می کند .گابی با صداقت
هر انچه حس می کند و یا فکر می کند برزبان
مــی اورد در صورتی که راهبه های ارشــد
تنها احساسات خود را پنهان میکنند .گابی
نمی تواند به دروغ بگوید که فاقد احساسات
طبیعی انسانی شده است ،وعاقبت می فهمد
که خــوب و مفید بودن منافاتی با داشــتن
زندگی طبیعی ندارد.
درباره کارگردان:
فرد( الفرد) زینه مان ،متولد 29اوریل 1907و درگذشــت 14مارس ،1997کارگردان معروف اتریشــی-
امریکایی و برنده چهار جایزه اسکار ،درکارنامه هنری خود صاحب فیلم های درخشانی چون ماجرای نیمروز،
مردی برای تمام فصول ،همسران ،از اینجا تا ابدیت ،پیرمرد و دریا ،اسب کهر را بنگر و ...است .در سال های
1954و 1967به عنوان بهترین کارگردان سال از طرف اکادمی اسکار انتخاب شد .وی در ژانرهای مختلفی
فیلم ساخته از جمله ژانرهای وسترن ،تاریخی و سینمای وحشت.
1-Fred Zinnemann
دانش یوگا ابان |1400شماره ۱۵۵
27 صفحه 28
بیست راهکار برای
رسیدن به ارامش
حجه السالم دکتر علی قنبریان
استاد فلسفۀ اخالق
Ali.Ghanbarian@alumni.ut.ac.ir
چند وقتی است که شــیوع ویروس کرونا ( ،)Coronavirusesارامش انسان ها را
کاسته و استرس را بین ان ها افزایش داده است .بستری شدن در بیمارستان ها و
مراکز درمانی ،هزینه های بعضاً چشمگیری که برای معالجه این بیماری می شود،
گ ومیر ناشی از این بیماری ،ذهن ها را فرسوده و روح ها را پژمرده کرده
و مر
است .یادگیری و به کار بردن راهکارها و تکنیک هایی برای دستیابی به ارامش،
در چنین روزگاری ،امری ضروری و اجتناب ناپذیر اســت و این ،همان رسالتی
است که نوشتار پیش رو ان را دنبال می کند.
زندگی دلپذیر» نوشتۀ دکتر یاتندرا پال
کتاب «یوگا و مدیریت استرس :هنر
ِ
است .در این کتاب استرس و انواع ان بررسی شده و راهکارهایی برای دستیابی
به ارامش ارائه شده اســت .خانم نگار سنجری فر این کتاب را ترجمه کرده و
در انتشارات میراث فرهیختگان در سال 1400شمسی منتشر کرده است .در
این نوشتار ،برخی از راهکارها در رسیدن به ارامش ،از کتاب مذکور و همچنین
دیگر منابع ،انتخاب شده و با پردازش و دسته بندی جدید ارائه گردیده:
.1استرس و بیماری
در طول یکی از جلسات تمرین ،از یکی از بیمارانم خواهش کردم برای انجام
مراقبه روی زمین دراز بکشــد .او روی زمین دراز کشید اما بیست ثانیه بیشتر
طول نکشید که سراسیمه از جایش بلند شد .متوجه مشکل نمی شدم و دوباره
از او درخواست کردم به پشت دراز بکشد .اما این بار هم اتفاق قبلی تکرار شد.
انگاه متوجه شدم بیمارم با بستن چشمها ،احساس بیقراری زیادی میکند .وقتی
از او سوال کردم ،به من گفت زمانی که می خواهد خودش را رها کند افکارش
سمت وسویی منفی به خود می گیرند .در واقع ،این تمرین باعث می شد تنش ها
و اضطرابهای نهانی او شدت بگیرد .ذهن ،جسم و روانش به هم ریخته بود .این
28
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
تنها یک مثال ساده است .امروزه در سراسر جهان ،میلیونها انسان چنین زندگی
دردناکی را تجربه میکنند .با هجوم افکارمنفی ،برخی از افراد تنها چند ساعت
بعد از بیدار شدن در صبح ،به شدت احساس خستگی و فرسودگی میکنند.
گرفته توسط سازمان بهداشت جهانی ( (WHO /
مطالعات بین المللی صورت
، World Health Organizationاین حقیقت تکان دهنده را افشا کرده است که بیشترین
میزان مرگ و میر در سراسر جهان به دلیل افسردگی و بیماری های قلبی اتفاق
می افتد .اغلب بیماریهای دنیای مدرن ،به دلیل استرس پدیدار میشوند .استرس
میتواند به بیماریهــای روانی همچون اضطراب ،افســردگی،
فوبیا ( )Phobiaو ...منجر شــود .دانش پزشــکی امروزه بیش از
پیش به این حقیقت اگاه اســت که بیماریهایی با ریشه روانی
همچون بیماری های قلبی ،فشــار خون ،بی خوابی ،اسم ،زخم
معده ،دیابت ،اعتیاد بــه الکل و مواد مخدر ،الرژیها ،اختالالت
عصبی قلبی ،همه و همه ،به دلیل استرس باال به وجود می ایند
و در درمان یا ادامه یافتن بیماری ،اســترس نقش بسزایی ایفا
میکند .مطالعات اخیر نشان داده است به طور تقریبی 70درصد
بیماریها به نوعی با اســترس مرتبط هستند .سازمان بهداشت
جهانی تالشهای جدی در راســتای از بین بردن افسردگی را
اغاز کرده است.
.2نگرانی و استرس
فرض کنید پس از گذران یک شــب نــاارام ،از خواب بیدار
میشوید و بدون خوردن صبحانه ،با عجله منزل را به مقصد محل
کارتان ترک میکنید .یک قرار کاری مهم را از دست میدهید و
به همین دلیل ،از رئیس تان یک اخطار جدی دریافت میکنید.
عصر همان روز رئیس تان به شما میگوید انتظار دارد در هفته
اینده ،بازده کار شــما بیشتر باشد .سرتان به دوران می افتد .عضالت گلویتان
منقبض میشــود و نفس کشیدن برایتان سخت میشود .با خستگی فراوان به
خانه برمیگردید ،و مجبور میشــوید به دلیل سردرد شدید قبل از خواب یک
قرص ارامبخش مصرف کنید.
به احتمال زیاد همه ما مکررا با سناریوهای مشابهی مواجه شده ایم .سرعت
زندگی ما در حال افزایش اســت ،انتظارات بیشتر و بیشتر میشود و به همین
دلیل ،ما همه با اثرات مضر این ماجرا اشنا هستیم .یک زندگی سرشار از شتاب،
نگرانی ،سرخوردگی ،اضطراب ،تنش و رنج که در ان مصرف داروهای ارامبخش
کاری عادی شــده است .با افزایش نگرانیها درباره شغلمان ،مسائل خانوادگی،
پول ،سالمتی و تامین امنیت فردی ،سطح استرس در حال اوج گرفتن است.
تغییر نظام ارزشــی ،افزایش خواسته ها ،امیال رو به رشد ،و گرایشات فزاینده
مادی بخشــی از زندگی ما شده اســت .ما همه میخواهیم در کوتاه مدت به
اشخاصی ثروتمند و موفق تبدیل بشویم ،و همین مسئله روی سالمت ما تاثیر
منفی دارد .شــخصیت شما میتواند تعیین کننده این باشد که تا چه اندازه در
معرض استرس قرار دارید .اگر از ان دسته افراد هستید که همواره نگرانید چه
اتفاقی خواهد افتاد ،استرس شما بی پایان است.
.3عوامل استرس زا
عوامل استرس زا به دو دسته کلی تقسیم میشوند:
الــف) عوامل بیرونی :عواملی همچون تغییر ســبک زندگــی ،رقابت زیاد،
مصرف گرایی ،روابط فردی نامناسب ،مرگ یکی از اعضای خانواده و یا دوستان،
جدایی یا طالق ،جراحات و بیماری ،ازدواج ،از دســت دادن شــغل ،تغییر در
شرایط کاری ،بازنشستگی ،بارداری ،و ورشکستگی مالی. صفحه 29
ب) عوامل درونی :عواملی مانند احســاس شکست و بی ارزش بودن ،ترس،
حسادت ،فریب خوردگی ،شهوت ،طمع ،نگرانی ،کینه ،عدم تحمل ،خشم ،هوس،
خساست ،تکبر ،اندوه ،و . ...همگی عوامل ذهنی روانی ای هستند که به استرس
منتهی میشوند.
.4استرس مثبت (استرس مفید و سالمت)
این استرس بخشی از زندگی طبیعی ماست .ما برای دست یافتن به اهدافمان
و پیش بردن وظایف روزانه ،به سطح مشخصی از محرک ها نیازمندیم .استرس تا
زمانی که موجب بهبود عملکرد و تامین بازه های زمانی انسان میشود ،یا موجب
ایجاد خالقیت و ترشــح ادرنالین در جریان خون میشود و افراد را وامیدارد در
مواقــع اضطراری بیش از ظرفیت طبیعی خود عمل کنند ،اســترس مثبت و
سازنده ای به حساب می اید.
ً
به همین جهت ،میزان مشخصی از استرس کامال طبیعی ست .احساس تنش
در زمان تصمیم گیریهای دشــوار ،نگرانی درباره مشــکالت ارتباطی ،احساس
اضطــراب در موقعیتهای متزلزل ،ترس در زمان امتحان و احســاس ترس در
مواجهه با خطر ،همگی واکنشــهایی طبیعی هســتند .وقتی استرس به طرز
صحیحی تعدیل شــود و به چالش کشیده شــود ،میتواند یکی از سازنده ترین
انرژیهای حیاتی فرد باشد.
.5واکنش در برابر استرس
واکنش در برابر اســترس ،سه دسته اســت :پاسخهای جسمانی؛ پاسخهای
روانی؛ پاسخهای رفتاری .در ذیل به بررسی واکنش ها می پردازیم:
الف) پاســخهای جسمانی :موقعیتهای اســترس زا میتواند به افزایش فشار
خون نیز منجر شــود که در صورت عدم رسیدگی به سکته مغزی یا حمالت
قلبی کشنده ختم خواهد شد .پره های بینی به لرزش درمی ایند ،دهان خشک
میشود ،گلو منقبض میشود ،مسیرهای عبور هوا در ریه ها منبسط شده و تنفس
عمیقتر و سریعتر میشود .به دلیل افزایش حجم گلبولهای قرمز و سفید خون،
غلظت خون باال میرود .برای خنک کردن ،عضالت پوســت شــروع به تعریق
میکنــد تا دمای بدن پایین بیاید .تمام حواس بدن بینایی ،بویایی ،شــنوایی،
چشایی ،و بساوایی دستخوش بحران میشوند.
ب) پاسخهای روانی :واکنشهای فیزیکی در تمام پستانداران مشترک اند اما
در انســان ،ابعاد پیچیده ذهنی نیز در این پاســخها دخالت دارد .توانایی ذهن
انسان در تفسیر موقعیتهای مختلف ،موجب میشود در زمانه مواجهه با استرس،
واکنشــهای بیشماری از انسان ســر زند .برخی از پاسخهای روانی به شرح زیر
هستند:
• ناتوانی در تمرکز؛
• دشواری در تصمیم گیریهای ساده؛
• پرهیز از هرگونه ریسک؛
• از دست دادن اعتماد به نفس؛
• تحریک پذیری و حمالت خشم مکرر؛
• نگرانی یا اضطراب؛
• ترسهای غیرمنطقی و حمالت وحشت ناگهانی.
پ) پاســخهای رفتاری :اســترس با اَشــکال مختلفی در رفتار انسان قابل
شناسایی ست .برخی از پاسخها شامل موارد زیر میشود:
• سیگار کشیدن؛
• مصرف بیش از اندازه داروها؛
• پریشانی حواس؛
• افزایش احتمال تصادفات؛
• مو کندن ،جویدن ناخن ،و دیگر اختالالت رفتاری؛
• افزایش یا کاهش اشتها؛
• افزایش یا کاهش میزان خواب؛
• استفاده بیش از اندازه از الکل و دیگر مواد مخدر تفریحی؛
• حمالت خشم غیرقابل پیش بینی؛
• کار کردن طوالنی و وسواسی؛
• نرسیدن به قرار مالقاتها یا ضرب العجل های کاری.
.6نگرش مثبت و اعتماد به نفس
استرس قابل کنترل کردن است .شما قادر هستید استرس بیش از اندازه را
کاهش دهید و واکنشهای خود را در مواجهه با استرس ،با موفقیت مدیریت
کنید .به جای گریختن از موقعیتهای استرس زا ،میبایست نحوه مقابله با ان
را بیاموزید و مهارتهای ویژه ای به دست اورید که بتوانید عوامل استرس زا را
شناســایی کرده و بدون مصرف دارو ،الکل و دیگر مواد مخدر ،استرس منفی
را از زندگی خود حذف کنید .این مهارتها ،با حذف اســترس در مراحل اولیه
شکل گیری ان ،به شما کمک خواهند کرد.
سراغاز مدیریت استرس ،نگرش مثبت است .برای مدیریت موثر استرس
خود ،نیاز دارید به رویکردی مثبــت روی بیاورید و ان را بپرورانید و در این
مســیر ،مهارتهایی بیاموزید که در مبارزه با استرس کمکتان کند .مدیریت
اســترس ،نیاز به پذیرش در برابر تغییر دارد .خودتان را دست کم نگیرید و
اعتماد به نفستان را باال ببرید .این بزرگترین راز موفقیت و اساس یک زندگی
متعالی ست.
راه و روش مقاومــت در برابر اســترس را یاد بگیرید .بعضــی از افراد در
موقعیتهای ناخوشــایند ،توانایی بیشــتری در حفظ خونسردی خود دارند و
میتوانند راحت تر با اســترس مواجه شوند .اغلب این افراد ،به طبیعت عالقه
زیادی دارند .این افراد روشــهای متفاوتی برای مقابله با مشــکالت دارند .با
معضالت ،خونســرد و با صبوری مواجه می شوند و رویکردی سازنده در حل
مشکالت دارند و به اندازه ای باهوش هستند که زندگیشان را متعادل نگه دارند.
.7شناسایی منشا استرس و اثرات ان
علت شــیوع اختالالت مرتبط با اســترس ،فقدان اگاهی و نادیده گرفتن
مســئله سالمت است .توجه داشته باشید اگاه بودن از انچه در اطراف شما و
در درون شما در جریان است ،امری بسیار حائز اهمیت است .علل استرس را
شناسایی کنید و راه حل های ساده ای برای خودتان پیدا کنید که بتوانید با این
معضل همیشگی کنار بیایید .اگاهی خود را حفظ کنید تا بتوانید نشانه های
رنجش ،بی خوابی ،اضطراب ،افسردگی و حاالت مشابه را در مراحل اولیه بروز
ان تشخیص بدهید تا قادر باشید به شکل موثری انها را مدیریت کنید.
.8نقاط قوت و ضعف خود را بشناسید
شما میبایست توانایی شناسایی و پذیرفتن نقاط ضعف و نقاط قوت خود را
دارا باشید .از شکست هایتان درس بگیرید .داشتن هوش و مهارت کافی برای
تحلیل موقعیت به شما کمک میکند از عوامل استرس زا پرهیز کنید .از انجایی
که در تمام مراحل زندگی با شرایط استرس زا مواجه میشویم ،سعی کنید تنها
موارد ضروری را بپذیرید و از بقیه موقعیتها پرهیز کنید.
بر نقاط ضعف خود فائق شــوید .خودتــان را تجزیه و تحلیل کنید .درک
فردی تان را باال ببرید و به خودتان ایمان داشــته باشــید .در این جهانی که
دانش یوگا ابان |1400شماره ۱۵۵
29 صفحه 30
سرشــار از بی عدالتی ست ،فرصت شــادمانی تنها زمانی به دست می اید که
بتوانیم نقاط قوت خود را تقویت کنیم و ضعفهایمان را از بین ببریم.
.9لبخند زدن به مشکالت و خونسرد بودن
در زندگی ما موقعیتهای سرشار از استرسی وجود دارند که مداوم و غیرقابل
اجتناب هستند ،و ما چاره ای جز مواجهه با انها نداریم .پس بهتر است مسائل
را تحلیل کنیم و شهامتمان را برای بهتر کردن اوضاع به کار بگیریم.
طال برای خالص شــدن در اتش قرار داده میشود .سفالگر برای محکم تر
کردن ظروفش به طور مکرر به گِل ضربه میزند .مشکالت و مصائب زندگی،
برای عذاب دادن ما به وجود نمی ایند ،بلکه باعث رشد ما میشوند .گفته شده
که مشقت ،بزرگترین ثروتهاست ،چراکه به رشد انسان منجر میشود.
ما در مواجهه با مشکالت ،عصبی میشویم و تحت فشار قرار میگیریم .اما
با لبخند زدن به مشکالت ،خونسرد باقی خواهیم ماند و به احتمال زیاد قادر
خواهیم بود راه حل هایی منطقی برای مشکالتمان پیدا کنیم و یا به طریقی از
دست انها خالص بشویم.
لبخند زدن باعث ســامتی ،ثروت و شادمانی ست .از دوران کودکی ،هنر
لبخند زدن را بیاموزید .انجام دادن کارها با لذت ،سختی کار را از بین میبرد.
لبخندی که به خنده تبدیل میشــود ،باعث افزایش ترشح اندورفین در بدن
میشود .این هورمون تحمل درد را باال میبرد و سیستم ایمنی بدن را بهبود
میبخشد .با یک خنده از ته دل ،خون در تمام اندامهای بدن به جریان می افتد
و ریه ها تقویت میشوند .هرچه بیشتر بخندید ،عمر طوالنی تری خواهید داشت.
برای بعضی از افراد ،لبخند زدن مانند نفس کشیدن یک عمل طبیعی ست .ما
معموالً کسانی را که همیشه لبخند بر لب دارند بیشتر دوست داریم ،حتی اگر
خودمان اهل لبخند زدن نباشیم .با این حال ،لبخند باید واقعی و خوشایند
باشد تا قلب دیگران را گرم کند.
خندیدن مانند یک ورزش درونی ست ،ارامش بخش است ،انرژی و قدرت
ایجاد میکند .پس بدون دلیل اما با احتیاط بخندید .خندیدن سیستم حمایت
اجتماعی انسان را تقویت میکند .لبخند شادابی ذهن را افزایش میدهد .همه
افراد موفق جهان لبخند بر لب دارند .ذهن در زمان رنج منقبض میشود و در
زمان شادی رها خواهد بود .همیشه خوش ُ
خلق باشید .به خندیدن و لبخند
زدن ادامه دهید .امام علی (ع) ،در نهج البالغه ،بر گشاده رویی و شاد بودن در
برخورد با دیگران سفارش کرده است :شادی شخص با ایمان در چهره اش و
غم و اندوهش در دلش است (نهج البالغه ،حکمت .)333
.10ارام سازی ذهن
تکنیکهای تن ارامی (ریلکسیشن )Relaxation /برای از میان برداشتن استرس
بسیار کاربردی و مفید هستند .این فنون ماهرانه ،ذهن را ارام کرده و به فرد
کمک میکند در حل مشــکالتش نیرومندتر ظاهر شود .پرانایاما به معنای
کنترل تنفس است...اگر تنفس دچار بی نظمی و اغتشاش شود ،تمامی بدن
تحت تاثیر قرار گرفته و به تبع ان ،ذهن دچار اشــفتگی و اضطراب می گردد.
تنفس با روند مناسب و هماهنگ باشرایط ارگان های بدن ،ذهن را از پریشانی
و اشتغاالت بیمارگونه رها ساخته و ثبات و ارامش به دنبال خواهد داشت (زهرا
کرمانیان ،چگونه از ستون فقرات خود محافظت کنیم؟ ،کتاب مرجع ششمین
کنگره سراسری ورزش یوگا ،ص.)185
نگران فردا نباشید! نگرانی فردا را برای فردا بگذارید .مسائل مربوط به امروز،
برای همین امروز کفایت میکند .ترس از اینده ما را از درک لذت لحظه حاضر
محروم میسازد .امام علی (ع) درباره استفاده از زمان حال می فرماید :عمرت
30
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
وقتی است که در ان قرار داری .گذشته و اینده معدوم است .بنابراین فرصت
را بین دو عدم (گذشــته و اینده) غنیمت شمر( .عبد الواحد تمیمى امدى،
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ،ص)222
روش اول ارام سازی ذهن:
اگر بعضی از روزها برنامه کاریتان خیلی فشــرده اســت ،بهتر است زمان
مختصری برای ارام سازی ذهن صرف کنید .این کار تنها پنج دقیقه وقت شما
را میگیرد .خیلی ساده ،چشمها را ببندید ،عضالت را رها کنید ،و بر یک فکر
یا تصویر خوشایند تمرکز کنید .میتوانید یک خاطره خوش را به یاد بیاورید.
چند نفس عمیق بکشید و در ادامه به ارامی دم و بازدم کنید.
روش دوم ارام سازی ذهن:
به پشت دراز بکشید و پاها را کمی از هم باز کنید .دستها را کنار بدن قرار
بدهید و کف دستها را به سمت باال نگاه دارید .چشمها را ببندید و به ارامی از
طریق بینی دم و بازدم کنید.
اکنــون ،تمرکز کنید و تک تک اندامهای بــدن را یک به یک رها کنید .از
انگشــتهای پا اغاز کنید و رهاســازی را به فرق سر ختم کنید .اجازه بدهید
احساس ارامش و رهایی در تمام بدن شما منتشر شود .به تمام عضالت بدن
پیام وانهادگی بفرســتید .با تمرین بیشتر ،هنر وانهادگی به شکل طبیعی و
خودبه خود در شما جاری خواهد شد.
.11ورزش
روش زندگی ســامت شما را در برابر اســترس مقاوم میکند .تمرینهای
ورزشــی مناسب مانند قدم زدن ،دویدن ،شــنا و بازیهای مفرح برای مقابله
با اســترس کمک شایانی به شــما میکنند .ورزش کردن باعث ترشح مواد
شیمیایی ارام بخش در بدن میشــود و از تولید استرس مضاعف جلوگیری
میکند .اطمینان به نفس را افزایش میدهد ،و به شــما کمک میکند زندگی
ارام تری داشته باشید .پیاده روی در طبیعت و در مناطق ییالقی و خوش اب
و هوا ،به شما انرژی خواهد بخشید .امام صادق (ع) در روایتی می فرماید10« :
چیز باعث شادی و نشــاط است ،از جمله :پیاده روی ،سوارکاری ،شنا و نگاه
کردن به طبیعت» (حر عاملی ،وسائل الشیعه ،ج ،2ص.)11
.12سپاسگزاری کنید
برای تمام نعمتهای کوچکی که دارید قدردانی کنید .با شادمانی نهفته در
بخشش ،پاداشتان را دریافت خواهید کرد .هر روز برای سپاسگزاری و ستایش
نعمت های الهی زمانی صرف کنید .با سپاسگزاری کردن ،انسان به داشته ها
و نعمت های موجود توجه کرده و این امر ،ســبب ارامش و شــادی درونی و
مثبت نگری اســت .در قران 52مرتبه واژه «شُ ــکر» و مشتقات ان ذکر شده
اســت .به عنوان نمونه :اگر شکرگزاری کنید( ،نعمت خود را) بر شما خواهم
افزود (سوره ابراهیم ،ایۀ .)7
.13حسادت خسارت بار است
حسادت نوعی خشــم بی وقفه و کینه ورزی ســت .این خصیصه اخالقی
نامطلوب میبایست تحت کنترل قرار گیرد .بعضی از اشخاص گاهی به دلیل
حســادت ،بر ضد دیگران فعالیت می کنند ،و به جای نشاندن بذر نیکی ،خار
درو میکنند .در محــل کار ،وقتی فردی نمیتواند موفقیت دیگری را تحمل
کند ،امواج حسادت پخش میشود .حسادت موجب پراکنده شدن نفرت است صفحه 31
و دوستی ها را به دشمنی مبدل خواهد کرد .حسادت دشمن ارامش ذهن
است .در حدیث امده است «حسد کارهای نیک را از بین می برد ،همان طور
که اتش هیزم را می خورد» (محمدبن یعقوب کلینی ،الکافی ،ج ،8ص)45
.14مثبت اندیش باشید
برای فرد مثبت اندیــش ،زندگی یک هدیه ارزشــمند و زندگی کردن
نعمتی الهی است .برای فرد منفی باف ،زندگی رنج اور و فرساینده است .فرد
خوش بین ،در بدترین موقعیتها بهترینها را میبیند .بدبینی برای سالمتی و
شادمانی زیان بار است و با بدبینی ،فرد به هیچ کجا نمیرسد.
شاید خیلی وقتها فرد منفی باف با فرصتهای طالیی در زندگی اش مواجه
میشــود که به خاطر موضع منفی خود انها را نمیبیند .این افراد معموالً در
گذشــته سیر میکنند یا نگران اینده هستند .به یاد داشته باشید ،در زمان
افســردگی و ناراحتی ،و در مواجهه با شکســت ،نعماتی که دارید را به یاد
بیاورید .همیشه در مقابل زندگی و انسانها نگرشی مثبت و نیکو داشته باشید.
افکار بی ارزش ،بی معنا ،ناخالص ،افکار حسادت امیز ،افکار خودخواهانه و
مبتنی بر نفرت را حذف کنید .افکار معقول و مفید را بپرورانید .هر اندیشه ای
که در ذهن شکل میگیرد ،باید نیرومند ،مثبت و قاطع باشد .تصاویر ذهنی
میبایست شفاف و دقیق باشند.
.15از الکل اجتناب کنید
جامعه بشری امروز با یک مشکل مخرب بسیار جدی مواجه است :مصرف
الکل .مصرف الکل فرد را در معرض خشونت ،تصادف ،خودکشی ،و رفتارهای
جنسی پرخطر قرار میدهد .سیگار کشیدن هم یکی از کشنده ترین عادات
جامعه امروز اســت .مصرف الکل هرگز باعث نمیشود غصه هایتان را از یاد
ببرید ،بلکه رنج را افزایش میدهد.
.16خواب عمیق و رضایت بخش
کسانی که خوب میخوابند توانایی بیشــتری در مدیریت احساساتشان
دارند .خواب برکتی ســت که هر چقدر هم مشکالتتان زیاد باشد ،شما را از
بند همه مشکالت می رهاند.
.17سرگرمی
ما نیاز داریم در زندگی تفریحات خوشایندی داشته باشیم و همین میتواند
به تنظیم میزان استرس در انسان کمک شایانی کند .کسی که سرگرمیهای
مختلفی دارد به اندازه ای مشغول میشود که حس رضایت در او افزایش پیدا
کرده و استرسش کاهش میابد.
.18هنر بخشش
از والدینتان ،همسرتان ،فرزندتان ،خواهر و برادرتان رنجش به دل نگیرید.
پیش می اید اطرافیان ما کارهایی انجام میدهند که به نظر غیرقابل بخشش
میرســد ،اما شما باید راه بخشــیدن را بیاموزید .خشم و ازردگی هایتان را
در محضر خداوند رها کنید .تلخی ،تنها باعث میشــود اضطراب و ناراحتی
افزایش پیدا کند .با دیگران طوری رفتار کنید که دوست دارید انها با شما
رفتار کنند .در قران ،بخشــش از ویژگی های انسان های پرهیزکار شمرده
شده است« :بهشت برای پرهیزکاران اماده است .پرهیزکاران کسانی هستند
که ...خشــم خود را فرو مىبرند و از خطاى مردم درمىگذرند )ال عمران:
133/3ـ.)134
.19کنترل تنفس
از انجایی که در فقدان اکســیژن هیچ یک از ســلولهای بدن انسان چند
دقیقه بیشتر دوام نمی اورند ،نفس کشیدن برای ما امری حیاتی است .اغلب
افراد ،تنها از نیمی از ظرفیت تنفسی خود استفاده میکنند .این امر به بروز
استرس ،خستگی و ضعف منجر میشود .انضباطی که از طریق تنفس به ما
منتقل میشود ،نفس کشیدن از طریق بینی را به ما می اموزد و تاکید میکند
بیش از انکه بر دم گرفتن متمرکز شویم ،بر بازدم کردن تمرکز داشته باشیم.
هدف از این امر ،پاکسازی ریه ها و حذف سموم بدن است .این تکنیکها ،به
تامین سالمت جسم و ذهن کمک شایانی میکنند.
زمانی که فرد در حالت استراحت قرار دارد ،سرعت تنفس کاهش میابد
و اهنگ یکنواخت تری پیدا میکند .برعکس ،در زمان بروز هیجان ،سرعت
تنفس باال میرود .نتیجه اینکه ،با ارام ساختن اهنگ تنفس فرد میتواند به
ارامش دست پیدا کند.
.20ارتباط با خدا
یاد خدا اکســیر اعظم در زندگی انسان هاســت .راهکار زرینی که سبب
رب
ارامش و جالی روح می شــود .چه لذت بخش است که به یاد خالق و ّ
خود باشیم و با او راز و نیاز کنیم و یا از راه تفکر در اتقان و نظم مخلوقاتش
پی به قدرت و علم نامحدودش ببریم.
در فراینــد این ارتباط هر مقدار که موانع و بازدارنده های تمرکز ذهن و
خلسه ذهنی کمتر و اسباب بیشتر گردد ،توفیق بیشتری حاصل می شود.
بحث از اســباب و موانع وقت بیشتری را می طلبد و جا دارد که یک کتاب
مســتقل به ان اختصاص داده شود و در مورد ان نگاشته گردد؛ اما به طور
اختصار می توان گفت دانشــمندان اخــاق همچون محمدمهدی نراقی و
احمد نراقی در «جامع السعادات» و «معراج السعاده» و غزالی در «احیاء علوم
الدین» و عرفا در رساله های سیر و سلوکی خود و همچنین در هیپنوتیزم و
ّ
ریلکسیشن از مباحث مربوط به روانشناسی در کتاب هایی چون «راهنمای
تلقینات و استعارات هیپنوتیزمی» ،که کتاب درسی انجمن علمی هیپنوتیزم
بالینی ایران است ،راهکارهایی بیان شده است.
به عنوان نمونه:
در دل شب یا اتاقی تاریک که از ریا به دور باشد؛ از بین بردن اسباب تشویش ذهنی همچون صدا و ...؛ممتد؛
کشیدن نفس های عمیق وّ
صاف نگه داشتن ستون فقرات؛ تکرار اذکار تک سیالبی یا چندسیالبی؛(علی قنبریان ،یاد خدا ،ص7ـ)9
منابع و ماخذ
.1قران کریم.
.2نهج البالغه.
زندگی دلپذیر ،مترجم :نگار ســنجری فر،
.3پال ،یاتندرا ،1400 ،یوگا و مدیریت اســترس :هنر
ِ
سفارش دهنده :بنیاد متن پژوهی پارسیان ،تهران :میراث فرهیختگان ،چ اول.
.4تمیمى امدى ،عبدالواحد 1366 ،ش ،تصنیف غررالحکم و دررالکلم ،مصحح :مصطفى درایتى،
قم :دفتر تبلیغات ،چ اول.
.5حر عاملی1409 ،ق ،وسائل الشیعه ،قم :موسسه ال البیت الحیاء التراث.
.6قنبریان ،علی ،1393 ،یاد خدا ،تهران :صبا ،چ اول.
.7کرمانیان ،زهرا« ،1390 ،چگونه از ستون فقرات خود محافظت کنیم؟» ،کتاب مرجع ششمین
کنگره سراسری ورزش یوگا ،ش ،34تهران :انتشارات رسانه تخصصی ،چ اول.
مصحح :على اکبر غفارى و محمد اخوندى،
.8کلینی ،محمدبن یعقوب1407 ،ق ،الکافی ،محقق و ِّ
تهران :دارالکتب االسالمیه ،چ چهارم.
دانش یوگا ابان |1400شماره ۱۵۵
31 صفحه 32
صفحه 33
صفحه 34
یوگا راهی به سوی
سالمتی کامل
اساناها
برگرفته از کتاب یوگا ،راهی به سوی سالمتی کامل اثر بی .کی.اس ایینگر
برگردان :واحد ترجمه
کتاب یوگا ،راهی به سوی سالمتی کامل اصلی ترین
کتاب ســبک یوگای ایینگر است که اولین بار در
سال 2001در 432صفحۀ گالسه به صورت مصور
و تمام رنگی منتشــر شده و تا به امروز چندین بار
به روزرسانی و تجدید چاپ شده است.
ایــن کتاب درواقع دربردارنــدۀ تمامی اموزه های
بی.کــی.اس ایینگــر در خصــوص بــدن ،ذهن
وسالمتی اســت و برای تمامی پرتوجویان با هر
سطح مهارت و تجربه ای می تواند مفید واقع شود.
یوتاناسانا
کشش پشت
دراین اسانا پشت کشش شدیدی دریافت می کند .کلمه یوت در زبان سانسکریت
به معنی شدید ،و کلمه تانا به معنی کشش است .تمرین یوتاناسانا خستگی جسمی
و ذهنی کل بدن را برطرف کرده و کمک می کند تا احساس شادابی و رهایی کنید.
این اســانا همچنین برای کسانی که دچاردلواپسی و افسردگی هستند بسیار مفید
بوده و باعث جوانسازی سلول های مغز و ستون مهره ها و سیستم عصبی می شود.
۱
هنگام باال
بردن دستها کل بدن را
بکشید
ستون مهره ها را
محدب نگه دارید
.1دروضعیت تاداسانا بایستید .پاها کامال صاف و
کشیده باشند .کاسه زانوها را محکم نگه دارید و انها
را کمی به طرف باال بکشــید .دست ها را باال ببرید.
نوک انگشتان به طرف سقف و کف دست ها به طرف
روبرو باشند.
کل بدن را کشیده و به اندازه یک یا دو دم و بازدم
توقف کنید.
34دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
مراقب باشید
اگرمشکل دیسک کمر دارید ،حرکت را فقط تا مرحله
3انجام دهید و ستون فقرات را محدب نگه دارید .کسانی
که سرگیجه دارند این اسانا را انجام ندهند.
.2همراه بــازدم ،ازناحیه کمر به طرف
جلو خم شوید .پاها را ثابت و کشیده نگه
دارید .توجه کنید که وزن بدنتان روی هر
دو پا درست به یک اندازه قرار بگیرد.
ماهیچه های ساق پاها
را منبسط کنید
.3کامال به جلو خم شوید ،کف دست ها
را روی زمین و در جلوی پاهایتان بگذارید.
قوزک پاها را از دو طرف کمی به ســمت
بیرون متمایل کنید .به کشیدگی ماهیچه
ها و پوســت در نواحی پشت و پشت پاها
اگاه شوید.
مبتدی ها -انگشــتان پاها را کمی باال
بیاورید و پاشــنه ها را روی زمین فشــار
دهید .می توانید به جای کف دســت ها،
نوک انگشــتان دســت ها را روی زمین
بگذارید. صفحه 35
باال تنه را به سمت
باال بکشید
.4حاال دست ها را به سمت عقب
بکشــید و انها را کنار پاشنه ی پاها
روی زمین قرار دهید .جریان انرژی
را در طول پاها ،داخل کمر و پایین
ستون مهره ها حس کنید .زانوها را
به عقب هل دهید و وزن بدن را روی
لبه خارجی پاها بیندازید.
کف پاها
را روی زمین فشار
دهید
مفصل رانها را به
جلو هل دهید
.5همراه بازدم ،باالتنه را بیشــتر به پاها
نزدیک کنید .ســعی کنیــد صورتتان را به
زانوها برسانید .باالتنه و شکم کامال روی ران
ها منطبق شوند و چانه با زانوها مماس گردد.
در وضعیت نهایی حدود 30تا 60ثانیه توقف
کنید.
دستها را از شانه تا
نوک انگشتان بکشید
رانها منبسط
باشند
فواید
برطرف کننده دردها و خستگی عمومی
بــدن .کاهش دهنده ضربــان قلب .تقویت
کننــده کبد و کلیه ها و تمــام ارگان های
درونی بدن .برطرف کننده دردهای شکم و
پشت .رفع مشکالت گوارشی از قبیل یبوست
و التهاب معده و روده ها ،تنظیم اسید معده.
برطرف کننده مشکالت قاعدگی.
دانش یوگا ابان |1400شماره ۱۵۵
35 صفحه 36
یوتاناسانایپیشرفته
وقتی انگشتان دست ها را به سمت عقب می برید ،دست ها را کمی به سمت
بیرون بچرخانید و بعد نوک انگشتان را روی زمین بگذارید .بر کشش دست ها از
شانه تا نوک انگشتان تمرکز کنید .دنده ها را به طور اگاهانه به سمت باال بکشید،
این کار کمک می کند تا پشت براحتی منبسط و بازترشود .کشش را از پاشنه ی ماهیچه
رانها باز و کشیده
پاها تا فرق سرتان احساس کنید.
باشند
مفصل
رانها موازی با
زمین باشند
انگشتان
پاها منبسط
باشند
خروج از حرکت
دم بگیرید ،ســر را اهسته باال بیاورید بدون اینکه دست ها
را از زمین جدا کنید .ســپس انگشتان دســت ها را به زمین
فشــار دهید و همراه ان باال تنه را اهسته باال بیاورید .همیشه
مراقب باشید که هنگام بلند شدن پشتتان کامال صاف باشد .در
وضعیت تاداسانا قراربگیرید.
36
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا صفحه 37
باالتنه و
ستون مهره ها را به
سمت پایین بکشید
رانها،
زانوها و مچ پاها را
کنار هم نگه دارید
پشت زانوها را به
سمت عقب بکشید
1- Uttanasana
دانش یوگا ابان |1400شماره ۱۵۵
37 صفحه 38
نقش یوگا در
مدیریت اختالالت سوء
مصرف مواد مخدر
مرور چند مطالعه علمی
میالد تکسیبی دانشجوی دکترای روانشناسی و مربی یوگا
چکیده
اختالالت مصرف مواد ،قابل مقایسه با بیماری های مزمن پزشکی هستند
و یک دوره عودکننده ســخت دارند .علی رغم وجود مشارکت کنندگان زیاد
در شیوع و مرگ و میر ،گزینه های درمانی محدودی وجود دارد .مرور روایت
کنونی به منظور فراهم اوردن یک بررســی کلی از درمان یوگا در اختالالت
مصرف مواد اســت و درباره مسائل روش شناختی مربوطه را بحث می کند.
مقاالت به زبان انگلیسی تا می 2019که با پاب مد ،پاب مد مرکزی و گوگل
اسکوالر نشان دار شــدند ،با استفاده از اصطالحاتی همانند «یوگا»« ،مصرف
مواد»« ،وابستگی مواد مخدر»« ،نیکوتین»« ،تنباکو»« ،مواد مخدر»« ،شاهدانه»،
«کوکائین»« ،مشروبات الکلی»« ،ارام بخش ها»« ،مواد استنشاقی» ،و «توهم زاها»
برای مشارکت در بازنگری جســت وجو شدند .مجموعه ای از 314مطالعه
با معیارهای بیان شــده ،یافته شد .از میان ان ها 16 ،مطالعه یافته شد که
معیارهای ورود و خروج براورده می کردند و 12مطالعه ازمایش های کنترل
38
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
تصادفی بودند .اکثریت مطالعات با عنوان نقش یوگا در مدیریت وابســتگی
نیکوتین در دســترس بودند .اندازه نمونه این مطالعات از 18تا 624متغیر
بود .اکثریت مطالعات نقش یوگا را در کاهش مصرف مواد و همچنین تمایل
مربوط به مواد (به ویژه در اختالالت مصرف نیکوتین) در کوتاه مدت پیشنهاد
می کردند .اگرچه ،مطالعات بیشتری برای نشان دادن اثرات بلندمدت درمان
یوگا در اختالل مصرف مواد مورد نیاز است.
کلمات کلیدی :هاتایوگا ،اختالالت مصرف مواد ،سودارشــان کریا یوگا،
وینیاسا یوگا ،یوگا.
مقدمه
وابستگی به مواد مخدر یکی از مهم ترین مسائل دغدغه بهداشت عمومی
اســت زیرا ناتوانی های فراوانی را ایجاد می کند .نســخه دهم طبقه بندی
بین المللی بیماری های روانی ،1 ICD10وابستگی به مواد مخدر را به عنوان
دسته ای از رویدادهای فیزیولوژیکی ،رفتاری و شناختی تعریف می کند که
در ان ها اســتفاده از یک نوع مواد یا یک دسته از مواد اولویت باالتری برای
یک فرد نســبت به دیگر رفتارها که زمانی ارزش بیشــتری داشتند ،دارد.
وابستگی به مواد مخدر سبب اختالل در حوزه های مختلف جسمی ،روانی،
اجتماعی ،حرفه ای ،قانونی ،خانوادگی و مالی می شود.
علی رغم اقدامات دارویی مختلف برای مدیریت وابستگی به مواد مخدر،
عود بیماری به طور معمول در طب بالینی مشاهده می شود .در واقع ،وابستگی
به مواد مخدر یک «بیماری پزشکی مزمن» با نرخ عود بین %60-%40نامیده
شده است که قابل مقایسه با نرخ عود مشاهده شده در دیابت نوع -%30( I
،)%50فشار خون ،و اسم است (.)%70-%50
با توجه به مشــابهت ها میان وابســتگی به
مواد مخدر و بیماری های پزشــکی مزمن و
شناسایی نقش یوگا در مدیریت بیماری های
پزشکی مزمن ،تمرکز بر نقش سنتی ،مکمل،
و شــکل های دیگر پزشکی ،به ویژه یوگا در
مدیریت وابســتگی به مواد مخدر افزایش
یافته است .این موضوع اهمیت ویژه ای برای
کشورهای در حال توسعه با منابع انسانی و
مالی محدود و با پذیرش فرهنگی و اجتماعی
نسبتا باالی یوگا دارد.
یوگا که یک شکل فعالیت ذهن-بدن است،
ریشه اش به هند می رسد و به اثبات رسیده
اســت که باعث کاهش استرس و اضطراب
دریافتی و بهبود ســامت ذهنی و فیزیکی
می شود .یوگا دارای 8مرحله همانند یاما و
نیاما ،اساناها («حرکات بدنی») ،تکنیکهای
تنفســی ،تمرکز ،تفکر ،مدیتیشن ،و جذب
ارامش است .در دهه اخیر ،یوگا در مدیریت
وابستگی به مواد مخدر حوزه جالب توجهی
بوده است .یوگا به عنوان یک مداخله کل نگر
که شامل همئوستاز دوپامین است در نظر
گرفته شده که منجر به منافع طوالنی مدت
در مدیریــت رفتارهای اعتیادی به اصطالح
«سندروم نقص پاداش» می شود .این مقاله ی
مروری تــاش می کند کــه متن های در صفحه 39
دســترس در زمینه نقش یوگا در مدیریت وابستگی به مواد مخدر را مورد
بررسی قرار دهد.
مواد و روش ها
معیارهای انتخاب مقاالت
مطالعات منتشر شده به زبان انگلیسی در مجالت کارشناسی شده تا می
2019که برای هر نوع مداخله براساس یوگا ( به جز مداخله منحصر به فرد
مبتنی بر مدیتیشن) به کار گرفته شده اند و یک مقدار کمی از نظر فیزیکی
یا روانشناختی داشتند ،برای بررسی در نظر گرفته شده اند.
استراتژی جست وجوی مقاالت
جســت وجوی مقاله با پاب مــد ،پاب مد مرکزی ،و گوگل اســکوالر ،با
استفاده از اصطالحاتی همانند «یوگا»« ،مصرف مواد»« ،وابستگی مواد مخدر»،
«نیکوتین»« ،تنباکو»« ،مواد مخدر»« ،شاهدانه»« ،کوکائین»« ،مشروبات الکلی»،
«ارام بخش ها»« ،مواد استنشاقی» ،و «توهم زاها» انجام شد .عنوان و چکیده و
همچنین مراجع متقابل برای ارتباط ان ها پیش از قرار داده شدن در بررسی،
غربال شدند.
ترکیب داده و استخراج
داده ها با استفاده از یک پیش نویس ساختاریافته استخراج شدند و سپس
در بخش های مناسب از هر ماده روان گردان که مقاالت در مورد نقش یوگا
در مدیریت اختالالت مصرف مواد متنوع را ترکیب می کند ،ســامان-دهی
شدهاند.
نتیجه و بحث
مجموعه ای از 314مطالعه که با معیارهای ذکر شده مطابقت دارند ،یافته
شده اســت .از میان ان ها 16 ،مطالعه معیارهای ورودی و خروجی مطالعه
ما را براورده می سازند .باز از میان این ها 12 ،عدد از مقاالت کارازمایی های
تصادفی کنترل شده ( 2) RCTبودند .مطالعات در زمینه نقش یوگا در مدیریت
اختالل مصرف نیکوتین ،اختالل مصرف الکل ،اختالل مصرف مواد مسکن
مخدر ،اختالل مصرف کوکائین در دسترس بودند .هیچ مطالعه ای در زمینه
نقش یوگا در مدیریت «شــاهدانه»« ،مشروبات الکلی»« ،ارام بخش ها»« ،مواد
استنشاقی» ،و «توهم زاها» یافت نشد .اکثریت مطالعه ها در زمینه نقش یوگا
در مدیریت وابســتگی به نیکوتین بودند .اندازه نمونه این مطالعات از 18تا
624متغیر بود .ســه عدد از این مطالعات تنها درباره مصرف کنندگان مواد
مخدر زن بود.
یوگا و اختالل مصرف مواد مخدر
درمان هــای دارویی و غیردارویی مختلفی بــر روی بیماران با اختالالت
مصرف نیکوتین ازمایش شــده و مشخص شــده است که ورزش برای این
بیماران مفید است زیرا نه تنها تمایل به تنباکو را کاهش می دهد بلکه حال
بیمار را نیز بهتر می کند .یوگا ،بعنوان یک ورزش ،نشان داده است که حال و
سالمتی ذهنی را ارتقاء داده و همچنین انگیزه برای ترک استعمال را افزایش
می دهد .از انجایی که یوگا یک رویکرد چندبعدی اســت که شامل عناصر
ورزشی ،مدیتیشن ،تکنیکهای تنفسی و همچنین تمرکز است ،بسیاری از
محققــان از یوگا به عنوان یک درمان در بیماران با اختالل مصرف نیکوتین
استفاده کرده اند.
یک مطالعه انجام شــده بر روی 20بیمار بــا اختالل مصرف نیکوتین،
که اثرات یک جلســه (اســانا و تمرین تنفس) یوگا (برای 5هفته) مطالعه
کرده اســت ،تغییرات چشــمگیری را در انگیزه برای ترک کردن در میان
مشــارکت کنندگان گزارش داد .یک مطالعه دیگر انجام شده بر روی نمونه
بزرگتر ( ،)82=nاثر سودارشــان کریا و پرانایاما را مطالعه کرد (ارائه شده به
وسیله کارگاهی ســاختاریافته در طی 6روز) .در انتهای کارگاه ،اکثریت
شرکت کنندگان ( )%95گزارش دادند که یوگا به ان ها کمک کرده تا تنباکو
را ترک کنند زیرا در زمان انجام یوگا تمایل کمتری نسبت به ان داشتند.
در کل 53نفــر از 82نفر ( )%65ترک کامــل تنباکو را در طی دوره یوگا
گزارش دادند.
به طور مشابه ،یک RCTانجام شــده بر روی 21شرکت کننده افزایش
چشمگیری در میانگین نمره کنترل نفس افراد برای ترک تنباکو در یک
دروه 6هفته مداخله (یعنی 6جلســه یوگا در طی 6هفته) گزراش داده
است .یک RCTجدیدتر ( )76=nاثرات ورزش های قلبی عروقی و هاتا یوگا را
با گروههای کنترل غیرفعال مقایسه کرد و یک کاهش چشمگیر در تمایل
به استعمال در مقایسه با شرایط کنترل گزارش داد.
یک مطالعه دیگر ،وینیاســایوگا را در زمینه گروه سالمت در یک RCT
انجام شــده در میان 38معتاد مقایسه کرد و شیوع 7روزه خودداری در
گروه کنترل را به میزان قابل توجهی کمتر از گروه یوگا گزارش کرد.
به طور خالصه ،مطالعات انجام شــده بر روی بیماران با اختالل مصرف
نیکوتیــن ،اثر مثبتی از یوگاهای مختلف بر روی نرخ ترک گزارش شــده
شخصی و همچنین میزان تمایل های مختلف در نقاط زمانی متفاوت در
طی پیگیری گزارش کردند .از انجایی که بسیاری از معتادان استعمال را
برای کاهش ســطح اضطراب خود استفاده می کنند و یوگا به بهبود حال
شــخص پیوند زده شده ،یوگا می تواند راه مهمی در مدیریت اضطراب در
میان بیماران با اختالل مصرف نیکوتین (به ویژه معتادان سیگاری) باشد.
یک مسیر مدیتیشنی دیگر می تواند اثر یوگا بر روی استرس باشد زیرا یک
مطالعه گزارش کرده که %73شــرکت کنندگان درمان یوگا را برداشتند تا
استرس خود را مدیریت کنند.
جمعیت ویژه – بانوان
مطالعات نســبتا کمتری درباره اثر یوگا بــر روی بیماران زن با اختالل
مصرف نیکوتین وجود دارد .تنها دو مطالعه شناسایی شدند که منحصرا بر
روی زن ها انجام شده بودند .یک RCTبر روی 60زن معتاد اثر چشمگیری
از یوگا وینیاســا در کنار درمان رفتاری-شــناختی ( 3)CBTبر روی مصرف
نیکوتین گزارش داد .گروه یوگا نرخ خودداری بسیار بزرگتری در مقایسه
با گروه کنترل در پیگیری های سه ماهه و 6ماهه داشته است .اگرچه یک
RCTنسبتا جدیدتر بر روی یک نمونه از 55معتاد سیگاری زن با استفاده
از 8 CBTهفتگــی مبتنی بر گروه در کنار هاتایــوگا هیچ تفاوتی در نرخ
خــودداری در پیگیری های 6ماهه بین یوگا و گروه کنترل گزارش نکرده
است .اگرچه نرخ های شیوع خودداری در نقطه 7روزه در گروه یوگا باالتر
بوده است.
جمعیت ویژه نوجوانان
تنها یک مطالعه اثر یوگا در نوجوانان مصرف کننده نیکوتین را ارزیابی
کرده است .یک مطالعه با استفاده از یک طراحی شبه تجربی برای ارزیابی
مصرف تنباکو در میان 624دانش اموز هندی نوجوان با ســن بین 16تا
18سال انجام شد .این پروژه شامل افزیش انگیزه و همچنین مهارت های
سازگاری (که شامل داروهای جایگزین و مکمل همانند یوگا و مدیتیشن)
است .این مطالعه با استفاده از یک دوره اموزشی مبتنی بر کالس 8جلسه-
ای ،از جمله دو برنامه و دو مدرســه ،انجام شد .مطالعه گزارش داد که در
مقایسه با کنترل های مراقبتی استاندارد ،این برنامه یک اثر پیشگیرانه بر
مصرف نیکوتین داشته است .مهم است که یوگا به عنوان موردعالقه ترین
فعالیت در کنار مدیتیشــن در میان تمامی فعالیت ها ارزیابی شد .مطالعه
دانش یوگا ابان |1400شماره ۱۵۵
39 صفحه 40
نتیجه گرفت که برنامه یوگا و مدیتیشــن شاید یک برنامه پیشگیرانه موثر
برای اختالالت مصرف نیکوتین در میان نوجوانان هندی باشد.
یوگا و اختالل مصرف الکل
مجموعه ای از 3مطالعه ( )RCTتالش کرده اند تاثیر یوگا بر خروجی اختالل
مصرف الکل را ارزیابی کنند .مطالعه ابتدایی تاثیرات یوگا سودارشان کریا را
بــا درمان معمولی در 60بیمار با اختالل مصرف الکل مقایســه کرد و یک
کاهش چشمگیر در نمره های پرسشنامه افسردگی بک و همچنین سطوح
کورتیزول پالســما و هورمون ادرنوکورتیکوتروپیک در بیمارانی که درمان
یوگا سودارشان کریا دریافت کردند ،در مقایسه با گروهی که درمان معمولی
داشــتند ،گزارش کرد .یک مطالعه جدیدتر اثر یــوگا را با درمان معمولی
مقایسه کرد و هیچ تفاوت چشمگیری در مصرف الکل بین دو گروه در 10
هفته پیگیری پیدا نکرد .اگرچه یافته های این مطالعه به دلیل اندازه کم نمونه
محدود است (.)18=n
مطالعــه دیگر انجام شــده بر روی 38بیمار با اختالل اســترس پس از
ضربه که الکل مصرف می کنند ،اثر هاتایوگا بر مبنای کریپالو (کریپالو یک
تمرین مالیم هاتا یوگا با رویکردی مبتنی بر شفقت ورزی است .این شیوه
بر مدیتیشــن ،شفای جسمانی و تحول معنوی که از تشک یوگا به زندگی
روزمره ســرازیر می شــود ،تاکید می کند .با گذشت زمان ،به پرتوجویان
اموزش داده می شــود که افکار خود را بدون قضاوت مشاهده کنند و خود
را همانطور که هســتند بپذیرند و دوست داشــته باشند ).را تنها با ارزیابی
مقایســه کرد و کاهش چشمگیری در ازمایش شناسایی اختالالت مصرف
الکل ( )AUDITو ازمایش شناســایی اختالالت مصرف مواد مخدر ( )DUDITدر
گره های یوگا در پایان 12جلسه مشاهده کرد .برخالف ان ،نمره های AUDIT
و DUDITدر گروه کنترل افزایش پیدا کرد.
یوگا و اختالل مصرف مسکن های مخدر
تنها سه مطالعه (همگی )RCTنقش یوگا در درمان اختالالت مصرف مواد
مســکن مخدر را ارزیابی کرده اند .مطالعه ابتدایی بر روی 61بیمار وابسته
به مواد مســکن مخدر با متادون انجام شد و اثر درمان هاتایوگا بر خروجی
درمان را در مقایســه با گروه سنتی روان درمانی ،ارزیابی کرد .اگرچه ،هیچ
مزیت چشمگیری از هاتایوگا در مقایسه با گروه روان درمانی در پیگیری 6
ماهه در هیچ زمینه خروجی درمانی دیده نشــد (برای مثال ،تنوع و میزان
فعالیت روانی ،اجتماعی و بیولوژیکی) .یک مطالعه جدیدتر انجام شــده بر
روی 65بیمار زن با ســندروم وابستگی به مواد مسکن مخدر ،بهبود بسیار
بیشتری را در حال و کیفیت زندگی ( )QoLبیماران در گروه یوگا در مقایسه با
مراقبت های معمولی بیمارستان ها در پیگیری 6ماهه گزارش داده است .تنها
یک مطالعه انجام شــده در جمعیت هندی افزایش چشمگیر در حوزه های
جسمی ،روانی و محیطی کیفیت زندگی در بیماران گروهی که درمان یوگا
سودارشــان کریا را به همراه درمان اســتاندارد (بوپرنوفین )4در مقایسه با
کسانی که تنها درمان استاندارد داشتند ،گزارش کرده است.
مالحظات روش شناختی و مسائل مطالعات حضوریافته در بررسی
حائز اهمیت اســت که به طور دقیقی شــواهد درمان یوگا بر اختالالت
مصرف مواد با توجه به محدودیت ها و اخطارها در روش شــناختی تفسیر
گردند .از میان 314مطالعه غربال شــده برای قرار گرفتن در بررسی ،تنها
16عدد از ان ها به دالیل مختلف همانند مرتبط نبودن نوشته ان ،به زبان
انگلیسی نبودن ان ،نداشــتن پارامترهای خروجی روانشناختی و فیزیکی
تعریف شــده و یک بازنگری سطحی یا سیستماتیک بودن ان ،در بازنگری
قرار گرفته اند .یکی از مهم ترین مسائل در این زمینه کم بودن نسبی اندازه
40
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
نمونه است .یک مشخصه تحریف کننده مهم مطالعات ،تفاوت ها در انتخاب
نمونه مطالعه اســت .برای مثال برخی از مطالعه ها منحصرا بیماران زن را
مطالعه کرد ند در حالی که باقی ان ها به صورت ترکیبی است .تفاوت ها در
معیارهای ورودی و خروجی میان مطالعات همچنین منجر به مشکالتی در
تفسیر می شود .دغدغه اصلی دیگر تفاوت ها در خود درمان یوگا است .برای
مثال ،مدت جلسه های یوگا از 1روز تا 8هفته متفاوت است .به عالوه ،یک
ناهمگونی در زمینه سبکهای مختلف یوگا وجود دارد.
اکثریت مطالعات به اقدامات گزارشی شخصی مصرف مواد بر روی نتیجه
تکیه داشــتند و در نتیجه فاقد پارامترهای هدف برای ارزیابی ان ها بودند.
مطالعات بیشــتری مورد نیاز اســت که خروجی های پارامترهای هدف را
همانند صفحه سم شناسی اندازه گیری کند و به نشانگرهای غیرمستقیم یا
جانشین مانند خودگزارشی ،اندازه گیری نتیجه در پارامترهایی همانند خلق
و خو و اضطراب و کیفیت زندگی وابسته نیست .تفاوت ها در گروهای کنترل
نیز به مشکالت تفسیر (برای مثال ،خواندن مواد ،کنترل های غیرفعال ،برنامه
سالمتی ،مدیتیشن و غیره) می افزاید .از انجا که یک درمان همزمان می تواند
به یک عامل مختل کننده مهم در چنین مطالعاتی باشــد ،ممکن است که
بیماران با انگیزه درمان یوگا همچنین به دنبال درمان های اضافی باشند که
این امر به طور ویژه در زمانی که مطالعه در تالش اســت تا اثر درمانی یوگا
را به تنهایی ارزیابی نماید ،اهمیت دارد .به این دالیل ،مطالعات انجام شــده
بر روی درمان یوگا ،باید محتاطانه و با توجه به تفاوت های مختلف در نوع،
مدت ،و مقادیر خروجی درمان یوگا در اختالالت مصرف مواد تفسیر شوند.
نتیجه گیری و پیامدها
اختالالت مصرف مواد در میان مهم ترین مشکالت بهداشت عمومی جهانند
و از مشارکت کنندگان اصلی در افزایش شیوع و مرگ و میر هستند .علی رغم
این ،گزینه های درمان در دســترس برای مدیریــت این اختالالت محدود
است .مدیریت اختالالت مصرف مواد به دلیل حوزه های متنوع عالئم (یعنی
شــناختی ،فیزیکی ،رفتاری ،و روانشناختی و غیره) در بیماران با اختالالت
مصرف مواد چالش برانگیز است .بدین ترتیب ،درمان اختالالت مصرف مواد
باید شامل مداخالت مختلفی باشد که شاید هر کدام از این حوزه ها را هدف
قرار دهد .مطابق بررســی ما ،یوگا و درمان های مرتبط به نظر ابزار مفیدی،
به ویژه برای اختالالت مصرف نیکوتین ،هستند .یوگا و درمان های مرتبط
به نظر مداخالت امیدبخشی هستند .اگرچه بیشتر مطالعات خروجی های
کوتاه مــدت مطلوبی گزارش کرده انــد ،اما ان ها باید با احتیاط و با در نظر
گرفتن استفاده از مقیاس های غیرمســتقیم همانند کیفیت زندگی ،نمره
درجه بندی افســردگی و نشانگرهای استرس تفسیر شوند .بدین ترتیب ،به
مطالعاتی نیاز است که اثرات بلندمدت یوگا بر اختالالت مصرف مواد را با به
کار گرفتن مقیاس های هدف برای ارزیابی مصرف مواد مخدر ،ارزیابی کنند.
به عالوه ،به مطالعاتی با روش شناختی دقیق برای ساخت پروتکل و پیشنهاد
یوگا در مدیریت اختالالت مصرف مواد وجود دارد.
-۱یک ابزار جهانی تشــخیصی همه گیرشناسی ،مدیریت بهداشتی و اهداف بالینی است که توسط
ســازمان بهداشــت جهانی( ،)WHOبعنوان مرجع هدایت و هماهنگی بهداشت در نظام سازمان ملل
متحد ،منتشر می شود.
-۲کارازمایی تصادفی کنترل شده (به اختصار )RCTنوعی ازمایش علمی است که در کارازمایی های
بالینی بهترین نوع ازمایش به شمار می رود .در ازمایش تصادفی کنترل شده ،مشارکت کنندگان در
ازمایش به صورت تصادفی به حداقل دو گروه تقسیم می شوند :گروه اول که تحت درمان مورد ازمایش
قرار می گیرند و گروه دوم ،گروه کنترل ،که برای مقایسه به کار می روند
-۳نوعی درمان روانشــناختی که مبتنی بر تغییر شــناخت یا طرز فکر و به طبع ان تغییر در رفتار
مراجعان است.
-۴یک داروی اگونیست و جایگزین مواد مخدر که در درمانهای سرپایی استفاده می شود. صفحه 41
ایا با نفخ معده مشکل دارید؟
یوگا تراپی به کمک شما امده!
برگرفته از کتاب یوگاتراپی /نوشته کریشان کومار سومان
و دکتر وی.کی .الوالیا
مترجم :ناهید موسوی
@mahayoga_enviornment
نفخ ۱تجمع گاز در دســتگاه گوارش است .فرایند
طبیعی تجزیه مواد در معده یا بلعیدن هوا در موقع
غذا خــوردن از عوامل اصلی تولیــد گاز اضافی در
دستگاه گوارش است .اگر میزان این گاز زیاد باشد
باعث ازار معده و روده خواهد بود .صدای قرقر معده
گاهی تا حدی است که دیگران متوجه ان میشوند
و مایع رنجش فرد میشــود .این مختصر توضیح به
همراه عوارض دیگر برای بسیاری اشنا و مایه دردسر
است .اما ببینیم نشانه ها و عوامل رایج ان چیست
و چگونه میتوان با تغیرات ساده در سبک زندگی با
این مسئله مقابله کرد.
نشانه ها:
خســتگی مفرط-استرس-اسیدی شــدن معده و
بیماری های ســوء هاضمه که در مقاله قبلی به ان
پرداختیم .سردرد-احساس فشار روی قلب که گاهی
با بیماری قلبی اشتباه گرفته میشود-درد در ناحیه
شــکم و روده-تنگی نفس احســاس پری بیش از
اندازه حتی پس از صرف غذای اندک.
دالیل:
کامل نجویدن غذا-پرخــوری ریزه خواری-مصرف
شــیرینی -سرخ کردنی و کبابی ها-غذا خوردن در
زمانی که عصبی هستید-سوء هاضمه که هم دلیل
است هم نشــانه بیماری-زخم معده-تمام بیماری
هایی که باعث شوند بزاق دهان بیش از اندازه ترشح
شده و وارد معده شود-بلع هوا همراه غذا.
با این موارد چه کنیم :
.1کنجال کریا به مدت یک هفته و روزانه که به
پاکسازی معده کمک میکند.
.2یک روز در میان انما به مدت یک هفته.
.3نولــی را تجربه کنید حــرکات ان معده و
روده هــا را ماســاژ داده وگاز اضافی را از معده
خارج میکند.
.4شانک پراکشــاالنا بخصوص در فصل پاییز
هفته ای یک بار به پاکسازی معده کمک میکند.
.5یوگا اساناهای پیشــنهادی :بوجانگ اسانا-
شاالب اسانا-دانور اسانا-شاشانک اسانا-پاسچیم
اوتان اسانا-واجر اسانا و شاو اسانا همگی بدلیل
تاثیر مستقیم بر بخش میانی و معده در صورتی
که مانعی برای انجام ان نداشــته باشــید و با
حوصله انجام شود بخوبی کار ساز است.
.6پرانایامــا :انولوما ویلوما-کاپــاال بهاتی اگر
بیماری ســوءهاضمه یا اسیدی شدن معده در
کار نباشــد -در این موارد نادی شــودانا بهتر
اســت-تنفس زنبوری با توجه به ظرفیت فرد
می تواند تا 15دقیقه تداوم داشته باشند.
.7به مدت 30دقیقه یوگا نیدارا کنید.
.8اپان مودرا و وایو مودرا 48-16دقیقه
.9مراعات غذایی :روزانــه در هر وعده غذایی
اولین ان را به نان و سبزیجات پخته اختصاص
دهید و قبل از غذا ساالد مصرف کنید .میتوانید
به عنوان نوشیدنی اب اناناس را انتخاب کنید
اناناس التیام بخش معده است.
.10زمان مصرف وعــده دوم دقیقا پس از هضم
کامل وعده اول باشد.
.11کمتر مواد غذایی حاوی سولفور مانند عدس و
حبوبات مصرف کنید.
این روش هــای تکمیلی مانند چاشــنی غذای
شماست :
• نیم لیوان اب گرم قبل و بعد از غذا معده را ارام
میکند.
• یک بار در هفته هم که شــده رژیم اب میوهای
مغذی بگیرید.
• نیم لیوان اب گرم +پوره برگ انغوزه+نمک1/4+
قاشق چایخوری فلفل سیاه و کمی اب لیمو ترش
+نیم قاشــق جوش شــیرین را میل کنید تا گاز
اضافی دفع شود.
• صمغ انغوزه را اطراف ناف بمالید.
• روی معده کیسه اب گرم قرار دهید.
• السی(دوغ شیرین) نوشیدنی مناسب شماست.
• رژیم غذایی ساتویک( طبیعی) داشته باشید.
• غذا را خوب بجوید.
• مابین غذا صحبت نکنید.
• از خوردن گوجه فرنگی ،اسفناج و شیر بپرهیزید.
• اگر تمایل به نوشیدن شیر دارید مقداری فلفل
سیاه در زمان جوشیدن به ان اضافه کنید.
• صبح و شــب قبل از خواب 25دانه رازیانه را در
اب ریخته میل کنید.
• صبح 10دانه فلفل ســیاه را در اب گرم بریزید
وبخورید.
• پــس از غذا تخــم بادیان رومــی و کمی اب
لیموترش و میوه سیب خوردنی مناسب نفخ است.
• به مدت 10روز ترکیبی از زنجبیل+نمک سیاه
قبل از غذا مصرف کنید .میتوانید ان را به ســاالد
اضافه کنید.
• از حفره راست بینی نفس بکشید.
• روغن حیوانی بز را اطراف ناف ماساژ دهید.
• پس از غذا دو قاشــق نعنا فلفلی +اندکی نمک
سیاه میل کنید.
• عصاره ریشه رازیانه ضد نفخ است.
• اب لیمو ترش +نمک سیاه را به ساالد خود اضافه
کنید.
نفخ معده دالیــل متعددی دارد کــه در صورت
توجه و رســیدگی میتواند به راحتی درمان شود.
بهتر اســت بدانیم تغیرات سبک زندگی روزمره و
مراعات غذایی بر هر روش دیگری ارجحیت دارد،
پس بدقت الگوی غذا خوردن خود را بررسی کنید
شما ان چیزی می شوید که می خورید و ان گونه
زندگی خواهید کرد که برای ان مهیا می شوید.
1-Flatulene
دانش یوگا ابان |1400شماره ۱۵۵
41 صفحه 42
مهندسیدرون
پان
زد
هم
بدن
بخش ششم
هماهنگیباخورشید
نویسنده :سادگورو ()Sadhguru
از مجموعه مطالب برگرفته از کتاب مهندسی درون
برگردان و تلخیص :پیام صمدی خادم
از شــماره ی 139قدم به قدم کتاب مهندسی درون (راهنمایی برای دستیابی به سرور و سعادت)
نوشته ی استاد معاصر هندی ،سادگورو ،مرور شد .به تعبیر سادگورو ،بخش اول کتاب نقشه راه است
و بخش دوم که در این شماره قسمت ششم از ان مرور خواهد شد ،اقداماتی عملی برای پیمودن راه.
مقدمه
تا کنون و در شماره های پیشین مفاهیم و موارد
زیر مورد بررسی قرار گرفتند:
-1خاطره ی روشن شدگی سادگورو،
-2مفهوم ِ «مسئولیت پذیری»،
-3کنترل خشم،
-4سوء تعبیرهای متداول و مرسوم جهانی در
ارتباط با مسئولیت پذیری و تنهایی،
-5تعریــف یــوگا به عنــوان یــک تکنولوژی
بــرای ارتقاء دادن ،فعال کــردن ،و پاالیش کردن ِ
انرژی های درونی،
-6یوگا یعنی رسیدن به اتحاد و وحدت ( )Unionو
هر فرایند ِ منتهی به این نتیجه «یوگا»ست،
-7ادمی از چهار بُـــعد شکل یافته است :بدن،
ذهن ،احساسات و انرژی که برای دستیابی به سرور
و سعادت باید در تعامل و هماهنگی با هم کار کنند،
-8در ابتدای راه ،انســان فقط می تواند به بدن
ِ فیزیکــی ،بدن ِ ذهنی و بــدن ِ انرژیکی خودش
دسترسی داشته باشد و بعد از تنظیم این سه بدن
(یا اصطالحاً سه الیه) ،قادر خواهد بود به شادمانی
و سرور دست یابد،
-9حق ِ دستیابی به سرور و سعادت برای همگان
به یکسان به ودیعه گذاشته شده و هیچ کس واجد ِ
شرایط تر از دیگری نیست.
همچنین ســه اصل طالیی (که ســادگورو در
دوره های حضوری ِ مهندســی درون هم به شدت
بر ان ها تاکید می کند) بــرای ورود به قلمروهای
روحانی ارائه شد ،که عبارتند از:
(اصل اول) توانایی من در پاســخ دهی نامحدود
اســت ،اما توانایی من برای واکنش نشــان دادن
محدود است،
(اصــل دوم) مــن صددرصد بابــت هر چیزی
که هســتم و نیستم مســئولم ،بابت ِ توانایی ها و
هماهنگی با خورشید
عـسرتم،
سوریاناماسکارا (سالم بر خورشید) سلسله ای از
ناتوانی هایم ،بابت شادی و ُ
(اصل ســوم) من تنها کسی هستم که ماهیت ِ حرکات ِ به هم پیوسته است که تقریباً همه در مورد
دقیق ِ تجربه ام را در این زندگی و فراتر از ان ،تعیین ان چیزی شنیده اند .مردم عمدتاً سوریاناماسکارا را
می کنم .من همان کسی هستم که زندگی خودم
را می سازم.
در بخش دوم کتاب که در این شــماره قسمت
ششم ان را تقدیم خواهیم نمود ،به بررسی عمیق تر
و دقیق تر ِ سه الیه یا سه پوشش ِ پرداخته می شود
و بر همین مبنا ،قســمت دوم ِ کتاب «مهندســی
درون» به ســه فصل تقســیم گردیده است که به
ترتیب بدن ،ذهن و انرژی نامیده شده اند.
در پنج قســمت اخیر نیز این مــوارد به ترتیب
مطرح شد:
-1هســتی ما بــه این بــدن فیزیکی خالصه
نمی شود و بُعدی ورای بدن فیزیکی در کار است.
« -2چیزی هســت که عاشــق دیوار[وحصار و
محدودیت] نیست!»،
-3معنویت یعنی «ســفر نمودن از بدن ِفردی ِ
مبتنی بر حصارها ،به منشا بی کران و بی حد و حصر
ِ افرینش»،
-4حــواس پنج گانه موجــب ِ اعوجاج فکری و
اســتنتاج گمراه کننده ای در شناخت ذات ِ اصلی
خویشتن مان می شود،
-5بدن ابــزاری بــرای درک و دریافت جهان
هستی بوده و به وسیله ی ان می توانیم «کائنات را
دانلود کنیم!»،
-6بدن ِ فیزیکی ،جزئی از زمین است و اصل و
بنیادش از ان است؛ ارتباط دادن بدن با زمین (مثل
راه رفتن با پای برهنه) جزء تمرینات معنوی مهم
محسوب می شود.
در این شــماره در مورد چرخه هــای حاکم بر
جهان ماده و حیات انسانی صحبت شده و اهمیت
هماهنگ شدن ِ سیکل های درونی انسان با چرخه ی
دوازده ساله ی خورشید مطرح خواهد شد.
42
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
به عنوان یک نوع فعالیت فیزیکی می شناسند.
برخی دیگر با نگاهی تردیدالود ان را به عنوان
عملی در ستایش ِ خورشید می نگرند .در حالی
که چنین نیست .بله ســام بر خورشید قطعاً
ســتون فقرات و ماهچیه های شــما را تقویت
می کند ،اما هدف ِ اصلی این نیست.
خب! پس با این توصیفات ،اهمیت ِ چیزی که
ما ان را سالم بر خورشید می نامیم ،در چیست؟
اول اینکــه سوریاناماســکارا بــه هیچ وجه
ادای احترام و ســتایش نیســت .بلکه معنای
ان ســاماندهی انرژی هــای خورشــیدی در
درون ماســت .با تکیه بر این منطق ِ ساده که
هر چیزی در روی این زمین ِ خاکی ،توســط
خورشید قدرت و حیات می یابد .در هر چیزی
که شما می خورید ،می نوشید و می بوئید ،ذره ای
از خورشید نهفته است .فقط هنگامی که شما
بیاموزید چگونه خورشید را بهتر هضم و جذب
کنید ،حقیقاً از این فرایند بهره خواهید برد.
کسانی که به طور مرتب سوریاناماسکارا انجام
می دهند ،باتری ِ درونی شان بیشتر عمر می کند
و کمتر نیاز به شــارژ ِ مجدد پیــدا می کنند.
همچنین سوریاناماســکارا به تعادل یا بازارایی
انرژی های درونــی در بدن کمک می کند (که
اصطالحاً ان ها را انرژی های مرتبط با خورشید
و ماه می شناسیم) .این کار یک تعادل ِ فیزیکی
و روانی ِ درونی تولید می کند که می تواند کمک
ِ بزرگــی در زندگی ِ روزانه ی یک شــخص به
حساب اید.۱
سوریاناماسکارا مشــخصاً در مورد ِ ساختن ِ
بُعدی در درون ِ شماســت که سیکل های بدن
ِ فیزیکی تان در هماهنگی با سیکلهای خورشید
کار می کنند .سیکل هایی که دوازده سال و ربع
طول می کشند .اینکه حرکات سالم بر خورشید
در مجموع دوازده عدد هســتند ،اتفاقی نبوده
اســت .اگر بدن تان در یک حد مشــخصی از
امادگی ،ارتعاش ،شوق و امادگی برای «دریافت» صفحه 43
باشد ،بطور طبیعی سیکل های شما با چرخه های
خورشیدی هماهنگ خواهد بود.
زنــان جــوان از ان جهت کــه در هماهنگی
بــا چرخه های مــاه هســتند ،از مزیــت ِویژه ای
برخوردارند .عادت ماهیانــه ی ان ها امتیازی ویژه
است که بســیاری از ایشان ان را به چشم ِ نفرین
می نگرند .عادت ِ ماهیانه امکانی شگفت انگیز است
که بــه معنی ِ هماهنگی بدن تــان با چرخه های
خورشــید و ماه است .طبیعت ،این امتیاز ِ ویژه را
از ان جهت هدیه کرده است که ان ها افرادی قابل
اعتماد در به عهده گرفتن ِ مسئولیت تکثیر نسل
بشر تشخیص داده شده اند .اما متاسفانه این امتیاز
ویژه از نظر اجتماعی نوعی نقصان و کاستی تلقی
می شود .مردم نمی دانند چگونه ان انرژی ِ مقدسی
که در ایام ِ عادات ِ ماهیانه تولید می شود مدیریت
کنند و از این رو ان را نوعی نفرین تعبیر می کنند،
و حتی ان را نوعی دیوانگی استنباط می کنند.۲
بدن ِ فیزیکی ابزاری شــگفت انگیز برای دست
یافتن به احتماالت ِ واالتر اســت .اما برای بسیاری
از مردم مانعی بزرگ تلقی می شــود .خواسته های
جســمانی و انگیزه های نیرومند ِ فیزیکی ان را از
پیش رفتن باز می دارد .انجام دادن ِ سوریاناماسکارا
تعادل ِ بدن ِ فیزیکــی و قابلیت ِ پذیرندگی ان را
حفظ کرده ،و از مانع شدن ِ ان جلوگیری می کند.
عالوه بر چرخه ی قاعدگی بیست و هشت روزه،
و چرخه ی دوازده ســاله ی خورشید ،سیکل های
دیگری نیز وجود دارند .چرخه به معنی تکرار هم
می باشد و ان نیز به نوبه ی خود به معنای چرخیدن
در یک دایره و جای دیگری نرفتن است .در برخی
ســطوح ،تکرار به معنی اجبار و بی اختیاری ست.
اجبار یعنی اینکه چیزی به سادگی منجر به اگاهی
نمی شود.
هر چیــز ِ فیزیکی ،از اتم تــا کائنات ،حرکتی
دایره وار و سیکلیک دارد .شما می توانید چرخه ای
را برانید و یا توسط ان در هم کوبیده شوید .هدف
از تمرین ِ یوگا توانمند ساختن ِ شما برای راندن ِ
چرخه ا ست ،و در این حالت است که شما بنیادی
صحیح برای خرد و اگاهی در اختیار دارید.
برای سیستم خورشیدی و برای هر انسانی ،ریشه
داشــتن در طبیعت و ماهیت ِ د ّوار ِ ان ،پیوستگی
و استحکام زندگی را به ارمغان می اورد .اینکه هر
مرگی ،تولدی در پــی دارد و هر تولدی ناگزیر به
مــرگ ختم می گردد ،ضامن ِ بقای جریان ِ حیات
است .نهانی ترین ماهیت و چیستی ِ جهان ِ فیزیکی
چرخه وار بودن ان است.
اما حیات ِ نوع ِ بشــر بــه ان مرحل ه از تکامل
رسیده که ادمی نه تنها ارزوی بقا دارد ،بلکه حتی
به تعالی می اندیشــد .حال با خود ِ انسان است که
در چرخه ها گرفتار شــود ،یا از ان ها برای بســط ِ
زندگی مادی بهره جوید ،و یا در نهایت به ورای هر
چرخه ای پابگذارد.
اگر شما تحت اجبار هستید و توسط سائق های
بدن ِ فیزیکی تان رانده می شــوید ،تمام شــرایط،
تجربیــات ،افکار و احساســات را در زندگی خود
به شــکل چرخه هایی خواهید دید .این چرخه ها
متناسب با شدت ِ اجباری که در ان به سر می برید،
هر شش یا هشــت ماه ،و یا هر سه یا شش سال
شــما را به نقطه ی اغازین تان بازخواهند گردانید.
اگر نگاهی به زندگی ِ گذشته تان بیاندازید ،به وضوح
ردپای این چرخه های و طول مدت ان ها را خواهید
دید .اگر چرخه های بازگشــت تان ،هر دوازده سال
یکبار است ،یعنی اینکه سیستم ِ وجودی ِ شما در
باالترین حالت ِ دریافت و تعادل قرار دارد.
سوریاناماسکارا فرایندی با اهمیت برای به عینیت
رساندن ِ این حالت واالست .در ابتدایی ترین حالت،
نرمشی کامل برای سیستم فیزیکی ست که به هیچ
نوع وسیله ی ورزشی دیگری جز بدن تان نیاز ندارد.
اما باالتر از این ها ،روشی عالی ست تا بشر از طریق
ان چرخه های اجبار را شکسته و به رهایی برسد.
بسته به سالیق ِ متفاوت ،تنوعات گوناگونی از این
تمرین وجود دارد .کسی که به دنبال ِ تناسب اندام
است می تواند شکل اصلی ان را با نام سوریا شاکتی
( )surya shaktiانجام دهد .از طریق تمرین ،اگر کسی
به مرحله ی مشخصی از تعادل و مهارت دست یابد،
می تواند به مرحله ی قدرتمند و معنوی مشخصی
که سوریا کریا ( )surya kriyaنامیده می شود ،نائل اید.۳
در حالی که سوریا ناماســکارا برای تعادل ِ دو بُعد ِ
ماه و خورشید (یا زنانه و مردانه) در سیستم انسان
است ،سوریا کریا موجبات ِ رشد ِ روحانی بیشتر ِ این
دو را دنبال می کند.
یک یوگی افسانه ای
راگا ِونــدرا راو ( )Raghavendra Raoمعلم یوگایی که
من در زمان کودکی مالقات کردم ،۴طوری زیست
که با استانداردهای متداول می توان او را ا َ َبــرانسان
نامید.
او بــه انجــام دادن ِ هــزار و هشــت ()1008
سوریاناماسکار در روز شهرت داشت! و بعدها زمانی
که به سن نود سالگی رسید ،این تعداد را به صد و
هشت عدد ( )108کاهش داد .و البته این موضوع
به دلیل عدم توانایی ِجسمانی نبود بلکه ضیق وقت
علــت ِ ان بود .این تمریــن ،در حقیقت ِ تمرین ِ
معنوی ِ روزانه ی او بود.
عــاوه بر معلم ِ یوگا ،او یک پزشــک ِ ایوردایی
اعجاب انگیز هم بود .او جزو معدود درمان گرانی بود
که صرفاً با نبض خوانی ،بیماری را تشخیص می داد.۵
او نه تنها می گفت که همین امروز چه نوع بیماریی
دارید ،بلکه حتی قادر بود پیش بینی کند که در طی
ده یا پانزده ســال ِ اینده چه بیماری هایی خواهید
داشــت و چگونه می توانید ان هــا را درمان کنید.
هفته ای یکبار (دوشــنبه ها) او در اشرام خودش به
عنوان پزشک ایورودا حاضر می شد و از چهار صبح
تا هشت شب بدون ِ اینکه از جایش تکان بخورد در
حال سرویس دهی به مردم بود .هر جا که می رفت،
دانش یوگا ابان |1400شماره ۱۵۵
43 صفحه 44
شخصاً حضور داشته باشد .او برای هر بیماری که شدند که سوامی جی چه کار کرده است .او تا سن
می امد ،لطیفه ای برای تعریف کردن داشــت و به صد و شش سالگی زندگی کرد و تا زمان ِ مرگش
این ترتیب مردم فراموش می کردند که برای درمان یوگا درس داد.
بــه انجا امده اند .ان فضا کمتر شــبیه به مالقات
-۱بسیاری از اساتید یوگا و البته برخی از معلمان معنوی
پزشــک-بیمار بود و بیشتر به یک جشن عمومی
ِ دیگر ،توصیه می کنند که هر روز صبح بعد از برخواستن
از خواب ،شش یا دوازده مرتبه سالم بر خورشید انجام
شباهت داشت!
گیرد( .مترجم)
یکبار در ســن هشــتاد و سه ســالگی اش در
-۲در فرهنگ ِ باستانی ِ هند ،در هنگام ِ عادت ماهیانه
از انجام دادن ِ کلیه وظایف ِ محوله منع می شدند و فقط
یکشــنبه ای که هفتاد و پنج کیلومتر از اشرامش
باید در تنهایی و سکوت وقت می گذراندند .شاید اصلی
دور بود ،در ایســتگاه قطاری نشسته بود .دو نفر از
ترین دلیل ِ این امر همین بوده است که به انان فرصتی
داده شود تا از انرژی های ِ مقدس ِ فزونی یافته برای صعود
کسانی که همراه ِ او بودند ،متوجه شدند که قطار
ِ روحانی و معنوی خویش بهره بجویند .ولی متاسفانه به
تصادف کرده اســت و ان یعنــی اینکه قطاری در
مرور زمان در دین هندو ،کناره گیری زن ِ حائض از امور
روزمره ،به معنای ناپاک بودن ِ او تلقی شد .پر بیراه نیست
کار نخواهد بود و هیچ راه ِ دیگری هم برای ســفر
که تعدادی از رهبران معنوی هند که از سرچشمه ی وداها
وجود نداشت .تعهد او به کار ِ درمانی اش به گونه ای
می نوشند ،خاطرنشان می کنند که هند ِ کنونی در توهم
گرفتار شده است! (مترجم)
بود که دو دوســتش را در ایستگاه قطار رها کرده
-۳اصطالحات surya shaktiو surya kriyaاصطالحاتی
هستند که سادگورو برای سیستم تعلیم شاگردان خود،
و تمام ان هفتاد و پنج کیلومتر را شبانه دوید! در
در بنیاد ایشا ( )Isha Foundationبکار می برد( .مترجم)
ساعت چهار صبح ِ روز دوشنبه ،او مثل همیشه در
-۴به قسمت دوم از مهندسی درون ،مندرج در شماره
141مجله دانش یوگا مراجعه شود( .مترجم)
اشرامش نشسته و اماده ی پذیرایی از مراجعینش
-۵در روش های تشخیص ِ بیماری در ایورودا ،شیوه های
حتماً یکشنبه شب به اشرام اش برمی گشت تا برای بود .افرادی که در اشــرام حضور داشــتند حتی
گوناگونی وجود دارد که نبض خوانی ( )nadi parikshaیکی
از انهاست و معموالً برای تشخیص ِ دقیق تر ،درمانگر ِ
روز دوشنبه صبح اماده باشد .حتی پیشنهاد ِ کمک متوجه نشدند که او دویده است .فقط هنگامی که
ایورودا از تمام شیوه ها بهره می جوید( .مترجم)
ِ داوطلبان ِ دیگر را نیز رد می کرد و اصرار داشــت دو دوست ِ دیگرش به اشرام رسیدند بقیه متوجه
مانی پور و یوگای دهاماکایا
نویسنده :سام سرابی
روانشناس و مدرس زبان سانسکریت ،تبتی و زبانهای باستانی
@samsarabi
با وجود افســانه هایی که در باره پیدایش یوگا
در پوراناهای سانسکریت امده است ،نمی توان زمان
دقیقــی را برای ظهور این علم و ورزش باســتانی
تعیین کرد .در شیوپوراناها ،نوشته های اساطیری
سانســکریت ،اینگونه امده است که شانکار دادا یا
همان ادی یوگی ،نخستین کسی بود که یوگا را به
بشر معرفی کرد؛ او پس از اموزش دادن هفت استاد
برجسته که به ساپتا گورو معروف هستند ،یوگا و
تانتراهای مختلف ان را در سرتاسر جهان گسترش
داد .بر خالف ادعای بسیاری از کسانی که خود را
یوگی می نامند و بر خالف شــعار اساسی یوگا که
دوری از تعصب و پذیرش اصالحات و اعمال کردن
فنون و تانتراهای بدیع می باشد؛ یوگا نیز همچون
دیگر مکاتب معنوی جهان ،گاهی تحت تاثیر نگاه
های سنتی و سوگیری های متعصبانه قرار گرفته
است.
هدف از نوشتن این مطلب یاداوری تانتراها و یا
به قول امروزی ها تاکتیکها و برداشتهای متفاوتی
از جهانبینی یوگی های ســنتی است که در طول
44
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
تاریخ پرفراز و نشــیب یوگا ،گاهی توانســته اند
تغییرات و تاثیرات مثمرالثمری را در روند تکاملی
علم یــوگا ایجاد کنند .یکی از این مکاتب موثر و
مطرح قرن بیستم میالدی مشتق از یوگای سنتی
هند باستان ،دهاماکایا می باشد.
شاید بتوان تمرینات دهاماکایا را در یک جمله
به شیوه اکادمیک اینچنین تشریح کرد:
دهاماکایا مکتبی اســت حاصل تلفیق یوگای
ســنتی هند و نگرش هینه یانا ،شــاخه تراودای
سیامی(تایلند امروز) که توسط حکیم بزرگ اهل
سیام ،فرامونگول تپ مونی در قرن بیستم میالدی
شکل گرفت.
فرامونگول تپ مونی در سال ۱۸۸۴میالدی در
ســیام و در یک خانواده تاجر برنج چشم به جهان
گشــود از همان کودکی برخالف اصرار پدرش به
پیگیری حرفه خانوادگی تجارت ،به علوم معنوی
و مراقبه عالقه وافری نشــان می داد تا جایی که
در نوجوانی به اشرام سانگ پینانگ یکی از مکاتب
مراقبه تراوادا پیوست.
مدت یازده ســال به نقاط مختلف و دوردست
سیام سفر کرد و تمام دانش شفاهی و اموزه های
سری یوگی های سیام
را جمع اوری کرد ،در
طول این مدت درکنار
تحقیقاتش ،اوقات خود
را به مراقبــه نیز می
گذرانــد .پس از ان به
بانکوک بازگشت و در
کتابخانه بزرگ اشرام
ســانگ پینانگ کتب
مربوط به مراقبه در سه
ســبد تراوادا را تمام و
کمال خواند و به تجزیه
و تحلیل انها پرداخت.
با وجود یازده سال سفر
و مراقبه به هدف نهایی
خــود یعنی روشــن
شدگی یا اشراق دست صفحه 45
نیافت و نتوانست مرحله سامادهی را تجربه کند؛
سپس به رویکردی التقاطی برای عمیق کردن
مراقبه هایش متوسل شد و تمام دانش باستانی
و شفاهی استادان مراقبه گر سیام را با متون سه
سبد تراوادا که به زبان پالی نگاشته شده بودند
ترکیب کرد و به صورت عملی انها را در مراقبه
هایش به کار بســت .ناگهان در سپتامبر ۱۹۱۷
شبی که ماه کامل بود به روشن شدگی رسید و
راز بزرگ مراقبه عمیق و عاری از جسم و ذهن
را یافت.
او در هیئــت انرژیک خــود متوجه حضور
گویی درخشــان و پاک شــد .گویی در مرکز
پرانیک ســامانا به موازات چاکرای مانی پور .او
مرکز اگاهی کیهانی خود را در این گوی نورانی
یافت و راه رســیدن به سامادهی ،بی ذهنی و
اشــراق را متمرکز بودن در تمام ساعات عمر بر
این گوی درخشان دانست .او ادعا کرد که شیوه
حقیقی مراقبه بر من حقیقی یک سالک در طی
اعصار در البه الی خرافات و ایین های دســت
و پاگیر یوگی ها و کاهنان متعصب گم شــده
اســت و تاکید متون باستانی سه سبد تراوادا بر
راه میانه را همین توپ درخشان دانست؛که به
زبان سانسکریت و پالی دهاماکایا نامیده می شود.
او برای ســندیت بخشیدن به ادعایش بعدها به
روشهای ازمایشگاهی و علمی مختلفی با کمک
متخصصان پرداخت و شیوه نوین مراقبه اش را
نظام مند کرد .بر خالف اکثر تانتراهای ســنتی
که هدف نهایی را چاکرای چشم سوم و تاجی
می دانند شــیوه مراقبه تپ مونی که نامش را
دهاماکایا گذاشت ،تاکید بر مرکز پرانیک سامانا و
چاکرای مانی پور در هنگام مراقبه است.
شــیوه مراقبه دهاماکایا مانی پور را مغز دوم و
روحانی بشــر می داند و معتقد است که اگر یک
سالک بتواند در طول روز ،چه در هنگام مراقبه،
چه در هنگام انجــام دادن تمام کارهای روزمره
و حتی خواب بر روی گوی درخشــان مانی پور
متمرکز باشــد ،در یک ذهن اگاهی مدام خواهد
بود .به عقیده فرامونگول تپ مونی معنای حقیقی
دهاماکایا به زبان سانســکریت کــه به راه میانه
ترجمه شــده اســت در واقع همان مرکز تعادل
ذهن و جســم در مانی پور اســت و اگاهی بشر
در این مرکز پرانیک سکنی گزیده است .گرچه
ترجمه دهاماکایا در فلسفه یوگا به معنای دوری
از افراط و تفریط اســت و یکی از اصول اساسی
مکتب تراواداست؛ اما به نظر تپ مونی مراد از ان
گوی درخشانیست در میانه هئیت روحانی ما که
در البالی ذهنیاتمان گم شده است و ما باید در
مراقبــه دوباره ان را فروزان و فعال کنیم .چنین
تعبیری نیز در فلسفه دائوی چین و یا فلسفه تای
چی متعلق به مکتب وودانگ مشاهده میشود که
به ان( تان دن) می گویند.
در سیستم مراقبه دهاماکایا فرد در حالت پادما
یا همان لتوس می نشیند ،بهتر است دست های
خود را در حالت دیانا مودرا قرار دهد ،یعنی دست
راســت خود را بر روی دست چپ خود بگذارد و
نوک شســت های خود را به یکدیگر بچسباند و
پس از بستن چشمهایش برخالف مراقبه دیانام
که به چشم سوم خود خیره می شود ،توجه خود
را متوجه گوی درخشــان و نورانی بکند که در
مانی پور یا مانی پوراکای او قرار دارد و ســپس
با تنفس شــکمی و با قدرت جادویی ذهن خود
به فروزندگی این گوی اگاهی بیفزاید .این عمل
را تا زمانی انجام دهد تا احساس کند تمام ذهن
او در گوی دهاماکایا سکنی گزیده است .سپس
می تواند دقایق و یا حتی ساعاتی را در این گوی
شفاف و فروزان سپری کند .او همچنین باید در
طــول روز و حتی در زمان خــواب در دهاماکایا
به ســر ببرد .در این روش خاص مراقبه ،یوگی
به تعادل در احساســات و عواطف خود می رسد؛
دیگر نه از چیزی انقدر شاد و ذوق زده میشود که
عنان من حقیقی اش را از دست بدهد و نه انقدر
افسرده و پژمرده که میل به زیستن در او کمرنگ
شود .با تمرین مراقبه دهاماکایا به تعادلی ماندگار
در زندگی میرســد و دریچه دانش و رحمت بر
روی او گشــوده خواهد شــد و در دهاماکایا ،راه
میانه به ســامت به مقصد نهایی خود که همان
اشراق و روشن شدگی است خواهد رسید.
دانش یوگا ابان |1400شماره ۱۵۵
45 صفحه 46
ه
شتم
درس هایی از یوگا؛
با پراشانت ایینگر
"اسانا برای سکوت ذهن"
گرداوری و ترجمه :نسترن صافی
در شــماره های قبل گفتیم که پراشانت ایینگر ،سری جلسات انالین برگزار
نموده که بیشتر درباره مفاهیم و فلسفه ی یوگاست .در این جلسات ابتدا به اهمیت
تمرکز بر اندام های بدن درحین انجام اساناها پرداختیم ،سپس با اصول یاما و نیاما،
هیمسا و اهیمسا اشنا شدیم .در قسمت گذشته نیز رابطه ی میان حرکت و ذهن را
بررسی کردیم .حال توجه شما را به ادامه این جلسات جلب می کنیم.
این جلسات تحصیل درباره یوگا ،برای یوگا و
از طریق یوگاست .درجلسات گذشته درباره جنبه
های تئوری و فلسفی بحث کردیم ،و امروز بیشتر
بــه جنبه عملی یوگا مــی پردازیم .می خواهیم
بدانیم کجــا ،چه زمانی و چگونــه حرکت ۱به
اســانا تبدیل می شود؟ می دانیم که برای انجام
اساناها ناگزیر هستیم از چگونگی انجام حرکت
اغاز کنیم .یعنی هر اســانایی که بخواهید انجام
دهید ،اوتیتا پاشواکوناســانا ۲یا شیرشاسانا ۳یا
برادواجاســانا ۴ابتدا باید تالش کنید که از نظر
46
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
بیومکانیکی اســتخوانها و عضــات را فعال وبه
وضعیت انها اگاه و حساس شوید .از اینجا کار اغاز
می شود .بعد شروع به تصحیح ،تنظیم و تعدیل
عضالت و استخوانها می کنیم .سپس به پرتوجو
می گوییم هر بخش از بدن را با ســایر بخشــها
در ارتبــاط و اتصال قرار دهد ،اجازه میدهیم که
تنه و دستها و پاها ،قسمت پشت و جلوی بدن،
بیرون و درون بدن باهــم ارتباط پیداکنند .این
وحدت کلی به معنی انجام یوگاست .پس از ان
با مشــارکت تنفس ،حرکات فیزیکی به حرکات
فیزیکی -ذهنی ارتقاء پیدا می کنند .تنفس تنها
یک سیســتم اکسیژن رســانی نیست؛ بلکه یک
ارگان حسی ،شناختی و دریافتی هم هست .بعد
از ان ذهن را وارد این تعامل کنید و یک شــبکه
بین بدن ،ذهن ،تنفس ،حــواس وارگانها ایجاد و
این ارتباط را گسترش دهید .زمانی که این تعامل
اتفاق می افتد ،حرکت شکل دیگری به خود می
گیرد .حال مشاهده کنید که وقتی بدن در ارتباط
با ســایر اجزاء سیستم قرار می گیرد چطور عمل
می کند .ما از عملکــرد فیزیکی مغزمثل تخیل،
یاداوری ،شناخت ،دریافت اطالع داریم؛ اما زمانی
که ذهن در اتصال با بدن و تنفس قرار گیرد ،هر
یک از این ســه جزء قادر می شود هم دیگری را
فعال کند و هم توسط دیگری فعال شود؛ هر یک
هم ذی النفع است و هم منفعت رساننده .این بده
بستان متقابل ،یعنی شما برای درون خود کار می
کنید و درون شــما هم برای شما کار میکند ،به
مفهوم انجام یوگا ست؛ در حالی که حرکت تنها
به معنی انجام دادن و انجام دادن اســت .اسانا از
انجام حرکت شروع می شود و بعد با ماندن ،ادامه
دادن ،تاثیر گرفتن ،دسترسی پیدا کردن به سایر
اجزاء ،نفوذ ،رهایی ،و رهایی کامل و مستقر شدن
در حرکت اتفاق می افتد .به این ترتیب شــدت
و تاثیر حرکت افزایش می یابد .در اینجا ســتون
فقرات را مبدا حرکت قراردهید؛ گویی که ستون
فقرات پنجره ای اســت که از طریق ان مشاهده
صورت می گیرد وستون فقرات مشاهده گر تعامل
ذهن ،بدن ،و تنفس می شود.
اینجا اســانا دیگر دســتورات تکنیکی نیست!
بلکه در ازمایشگاه ستون فقرات مشاهده ،تجربه
و ازمایــش صورت می گیرد .بــه جز انجام دادن
حرکات ،ما با ماندن در حرکت و ســکنی گزیدن
در ان پروســه یادگیری را تسهیل میکنیم .این
یادگیری ،مطالعه ،و درک منجر به پدیده مشاهده
می شــود که ما را به دریافــت نزدیکتر می کند.
پس در یوگا بیشــتریک روند ازمایش ،مشاهده و
یادگیری برقرار است تا انجام تکنیکهای مشخص.
این روند اموزشی و شناختی میتواند توسط ستون
فقرات ،از طریق ان ،و در همراهی با عضالت پشت
انجام پذیرد .پروسه تنفس هم می تواند از ستون
فقرات و پشت اغاز شود .مشاهده کنید که ستون
فقرات چقدر دراندامهای تنفســی و روند تنفس
دخیل است وچقدر تنفس را نرم تر و روان تر می
کنــد .پس از ان توجه خود را معطوف به ارتباط
بین ذهن و ســتون فقرات کنید .روندهای حسی
دریافتی و شــناختی خود را با تمرکز روی ستون
فقــرات دنبال کنید .در می یابید که شــما تنها صفحه 47
مشغول انجام یک فعالیت فیزیکی نیستید بلکه
با هشیاری ،حساسیت و مشاهده گری در ساحت
ذهن قرار گرفته اید .در جلسات پیش گفتیم که
هر زمان شــما در ســاحت ذهن قرار می گیرید،
الجرم یک محتوا و الگوی ذهنی زمینه ای دارید.
سعی کنید روند فکر را مشخص کنید .به ارتباط
درهم تنیده بین فکر و عمل اگاه شــوید .این دو
روند فکری و عملی همچون تار و پود پارچه بهم
تنیده می شــوند تا کیفیت و درجه توانایی اسانا
را تعیین کنند .روند فکری حتی از روند فیزیکی
اهمیت بیشــتری دارد .ســتون فقرات به عنوان
دریچه و مجرای جوانه زدن و جاری شدن اگاهی
و هشیاری عمل می کند .در شیر شاسانا که قرار
می گیرید ،یا هر اســانای دیگری ،مشاهده کنید
که توجه به تنفس است یا توجه به بدن یا ذهن ،
روند فکردر هر یک با دیگری متفاوت خواهد بود.
اینها نوسانات اسانا هستند و وضعیت قرارگیری
در اسانا (روند عملی) و روند فکری بسته به اینکه
کدام بخش را مورد توجــه قرار دهیم تغییر می
کند.
قبال گفتیم که هر فکری پتانسیل مراقبه ندارد.
شما در کتابهای فلســفی و زندگینامه قدیسین،
و ســخنان کریشــنا و کتب ادهیاتمــا مطالب
ارزشــمندی راجع به مراقبه پیــدا میکنید.
حال در هر اسانایی که هستید ببینید در چه
ساحت ذهنی هســتید و ایا ستون فقرات را
می توانید پارادایم حرکــت قرار دهید .ما در
اسانا به دنبال دست یافتن به ساحت ساکت و
ارام ذهن هستیم .این مهم مقدور نیست مگر
با خالص کردن و تصفیه همزمان روند درهم
تنیده ذهن و عمل .زمانی که شما تنها در پی
حالت های ذهنی مثل ارامش ،سکوت ،تعالی
هستید دچار مصرف گرایی می شوید .باید در
اســانا به الیه های زیرین فکر بروید و درباره
خــود فکر ،روند تفکــر و وضعیت متفکرفکر
کنید .این ها ســه وجه یک مفهوم هستند و
اســانا شرایطی را برای شما فراهم میکند که
این دنیای ســه بعدی را شــفافتر دریافت و
مطالعه کنید .پس در اسانا پتانسیل مراقبه ای
فراوانی وجود دارد.
در جلســات پیش اشاره کردیم که ساحت
ذهن چیست؟ نبود هیمسا به معنی اهیمسا
نیست .یعنی اینها وضعیتهای سلبی نیستند
بلکه ذهن باید در ســاحت اهیمسا و ساتیا و
دیگر اصول یاما ونیاما قــرار بگیرد که به ان
شات سامپادی ۵می گویند .اصول یاما و نیاما
محصول شــاما ، ۶داما ، ۷وتیتی کشــا ۸هستند.
اســاناها بســتری را فراهم می کنند تا پتانسیل
های الهی در ما به منصه ظهور برســند .سامودرا
مانتــان ۹در جهان درون از طریــق یوگا اتفاق
می افتد .در ذهن یوگــی افکار ناب حضور دارند
و راهی برای هیمســا ، ۱۰استیا ، ۱۱و ...باقی نمی
ماند و یوگی در دنیای متضاد با انها یعنی در دارما
تاتوا ۱۲مستقر می شود .پس باید یوگا را به اسانا
بیاوریم و به این دلیل به ان یوگاناسانا می گوییم.
تا به حال درباره جنبه های عملی و تئوری یوگا ،
۱۳
اصول اخالقی -مذهبی ،مراقبه ،اچارادارما نیتی
،مراقبه دینامیک ،و تامل درباره سه گانه ی تفکر،
متفکر ،و روند فکر صحبت کردیم .در جلسه اینده
به ادامه ی این مباحث می پردازیم.
1-Posture
2-Uttihtaparsvaconasana
3-Sisasana
4-Bharadvagasana
5-Shat sampattis
به معنی عدم تعصب 6-Shama
به معنی ارامش و شکیبایی 7-Dama
به معنی ثبات درونی 8-Titiksha
9-Samudra manthan
به معنی متالطم کردن دریای شــیر یکی از معروفترین اپیزودهای اســطوره
شناسی هندو ست که در بهادوا
.پورنا امده و منشاء امیترا را توضیح می دهد
10-Himsa
11-Astia
به معنی جنبه های واقعی و تجربی روش زندگی12-Dharma tattva
13-Achara darma nitti
دانش یوگا ابان |1400شماره ۱۵۵
47 صفحه 48
پرانایاماهای خنک کننده!
مترجم :مهتاب کالنتری
@mahtab_kalantari
شیتالیپرانایاما
تمرین:
درهریــک از وضعیت های مدیتیشــن کهمایلیدبنشینید.
کف دست ها را روی ران ها قراردهید. زبــان را تا حدی کــه می توانید ازدهان بهطرف بیرون بکشید و ان را لوله کنید تا شبیه
پوزه گاو شود !!!!
به ارامی دم بگیرید وهوا را ازالبالی زبان لولهشــده به داخل بکشید و جریان هوای خنکی
که به ریه ها منتقل می شود را احساس کنید.
به اهســتگی بازدم را از مجاری بینی انجامدهید .حرکت هوای گرم درتمام طول راه که
از ریه ها خارج می شود واز مجاری بینی و گلو
عبور می کند را احساس کنید.
ایــن یک دور کامل از تنفس شــیتالی میباشد.
این تنفس را ده مرتبه تکرارکنید.۱
در قسمت های گذشــته با تنفس های
کاپاالباهاتی ،سه مرحله ایی ،انولوماویلوما
و تنفس نادی شــودهی اشــنا شدیم.
همچنین گفتیم که بهتراست پیش ازانجام
تمرین های پرانایاما ،نکاتی را رعایت کنیم
مثل پاکسازی مجاری تنفسی با قوری نتی
وانتخاب محل مناســب برای تمرین و...
دراین شماره با سه تمرین پرانایامای خنک
کننده اشنا می شویم.
48
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
شیت کاری پرانایاما
تمرین:
دروضعیت واجراســانا یا هر یک ازوضعیت های
مدیتیشن که راحتید بنشینید.
کف دست ها را روی ران ها قراردهید.
زبــان را درداخل دهان به صورت افقی یا عرضی
تا کنید .زبان تا شــده را از بین دو ردیف دندان
بیرون اوریــد .ازهردو طرف یک دهانه ی باریک
ایجاد می شود.
به اهســتگی از دوطرف زبان ،هوا را وارد کنید.
جریــان خنک هوا که در دهان و گلو و در ریه ها
پخش می شود را احساس کنید .
به ارامی ازهر دو مجرای بینی بازدم انجام دهید
و گرمای هوای بازدم را احساس کنید.
این یک دور تمرین تنفس شیتکاری است.
ده مرتبه انرا تکرارکنید.
۲ صفحه 49
۳
سادانتا پرانایاما
از لحاظ درمانی:
تمرین:
با تمرینــات طوالنی مدت این پرانایاماها ،می توان
درهر یک از وضعیت های مدیتیشن که راحتید برالرژی های مرتبط با سرماخوردگی غلبه کرد .انها
بنشینید.
به کاهش حساسیت و استرس و ایجاد ارامش روانی
کف دستان خود را روی ران ها قراردهید.
کمک می کنند .با تنفس شــیت کاری و ســادانتا
اجازه دهید که دندان های ردیف باال کامال روی ســامت دندان ها ولثه هایتان را حفظ کنید .این
دندان های ردیف پایین قراربگیرند.
نوک زبان را درست پشت دندان ها قرارد هید.
ازشکاف بین دندان ها دم بگیرید .استنشاق کنید
و احساس کنید هوای خنک به ارامی و پیوسته
به داخل دهان حرکت و ازگلو به ســمت ریه ها
عبورمی کند.
هوای بازدم به اهستگی از دومجرای بینی خارج
می شود .گرمای هوای بازدم را احساس کنید.
این یک دور تنفس سادانتا می باشد.
تمرین را ده مرتبه تکرارکنید.
فواید فیزیکی:
این تنفس ها باعث ارامش عضالنی شده و بیش
از همه اثر خنک کننده بر بدن ما دارند .
باعث ارامش چشم ها ،گوش ها ،و تصفیه ی خون
می شوند .همچنین تشنگی را برطرف می سازند،
گرسنگی را ارام کرده و باعث ایجاد حس رضایت
می شوند .سلول های چشایی و دهان به واسطه
این تنفس ها تقویت و حساس می شوند.
تنفس ها به کاهش فشــار خون کمک می کنند
و باعث کاهش اسیدیته معده نیز می شوند ،سوء
هاضمه مزمــن را درمان کرده و انواع بیماریهای
مزمــن پوســتی را کاهش می دهنــد و درمان
میکنند.
تاثیرات روحی:
گســترش اگاهی ،هنگامی که ازتنفس شیتالی
(اگاهی خطی ) به شیت کاری (اگاهی سطحی )
و ســپس به سادانتا ( اگاهی سه بعدی ) حرکت
می کنید حالتی از رشد معنوی رخ می دهد.
محدودیت:
کســانی که فشــار خون پایین دارند باید از این
سری تمرینات پرانایاما خودداری کنند .کسانی
که از ســرماخوردگی ،گلودرد و برونشــیت رنج
می برنــد نیز باید از انجام ایــن تمرینات دوری
کنند .تمرین کنندگانی با دندان های حســاس ،
و کســانی که دندان ندارند باید از انجام تمرین
شیت کاری و ســادانتا خودداری کنند .به جای
ان می توانند تمرین شــیتالی را انجام دهند .به
طورکلی در زمســتان یا دراب و هوای سرد باید
ازاین سه پرانایاما اجتناب کرد.
منبع:
1-Sitali Pranayama
2-Sitkari Pranayama
3-Sadanta Pranayama
Yoga Darshanam Book
دانش یوگا ابان |1400شماره ۱۵۵
49 صفحه 50
دوم
و
اخر
بیماری از دیدگاه
علل
شخصیت های برجسته یوگا
مترجم :لعیا نبی فر
در قسمت گذشــته با برخی دیدگاه های شخصیت های برجسته یوگا درباره علل
بیماری اشنا شدیم .دیدیم که سوامی نیرانجاناناندا معتقد است بیماری از عدم تعادل
بوجود می اید .هفت موردی که باعث عدم تعادل در بدن می شود نیز توضیح داده شد.
در ادامه بحث نظرات ســوامی شیوااناندا و سوامی ساتیاناندا درباره علل بوجود امدن
بیماری ها تقدیم حضورتان می گردد.
چرا نامتعادلی یا انســداد پرانایی به
بیماری می انجامد؟
ســوامی ســاتیاناندا :وقتی کسی با کمک
میکروفن صحبت می کنــد ،میکروفن کام ً
ال
به انرژی ای که فراهم می شــود وابسته است.
اگر ان انرژی قطع شود میکروفن استفاده ای
ندارد؛ جریان مناسب انرژی باید حفظ شود.
اگر میزان انرژی بیش ازحد زیاد یا بیش ازحد
کم باشــد ،میکروفن کار نمی کند .به همین
شکل ،انرژی کالبد جسمی تواتر و ولتاژ معینی
دارد ،و وقتــی این تواتر و ولتاژ و ســرعتش
به هم ریخته باشد انسان بیمار می شود.
وقتی سطح انرژی نامتعادل باشد فرد ،بیمار
می شــود .ان بیماری صرفاً با سامانه عصبی
شروع نمی شود ،شروع بیماری با سوءهاضمه
و اسهال و التهاب قولون نیست .بلکه بیماری
با اختالل احساســات درونی و بیرونی شروع
می شــود :چنین اختاللی ،انرژی ای را که در
بدن جریان دارد فرومی نشاند ،پایین می اورد
و هدر می دهد.
نوشــته های هاتا یوگا از تعــداد 130000
نادی ۱صحبــت می کنند که از انها 72000
نادی در قلب به هــم می پیوندند .این داللت
دارد بر اینکه 72000نادی انرژی را به قلب
انتقال می دهند و از قلب منتقل می کنند؛ اگر
برای قلب اتفاقی بیفتد با این معنی است که
سامانه تدارکاتی که این انرژی را بیست وچهار
ســاعت در روز برای قلب تامین می کند در
جایی مسدود اســت و باید تعمیر شود .دارو
چگونه نامتعادلی پرانایــی می تواند از
ممکن است این بیماری را مهار کند اما برای نامتعادلی های ذهنی یا جسمی متمایز شود؟
بهتر شدن فرد ،ذخیره انرژی باید جبران شود.
سوامی نیرانجاناناندا :تمایز میان تاثیر فعالیت
احساســی
پرانایی و فعالیت جســمی ،ذهنی یا
ِ
چگونــه نامتعادلی در ایــدا نادی و معادلش می تواند مشکل باشد .فرد ممکن است
پینگاالنادی بر سالمتی تاثیر می گذارد؟ فکر کند نوع نامتعادلی ،پرانایی است درحالی که
ســوامی نیرانجاناناندا :یک نــوع اختالل درواقع وضعیت ذهنی است که بر سطح پرانایی
پرانایی ،نامتعادلی ایدا و پینگاالست .نامتعادلی تاثیر می گذارد .یا هنگامی که به نظر می رســد
ایدا-پینگاال به صورت فعالیت
مــداوم ذهنی یا جســمی
اســت که نمی تواند متوقف
شود .هرکسی زمان هایی در
زندگی اش با چنین وضعیتی
روبه رو می شود.
مث ً
ال با نامتعادلــی ایدا،
ذهــن زیــاد کار می کند و
افکار و عقاید خیلی زیادی
پیش می اید .این وضعیت،
به خصوص شب وقتی اتفاق
می افتد که مزاحمتی نیست
و فــرد از روند ذهنی اگاه تر
اســت .این زیاد کار کردن
ذهن مانــع از خوابیدن فرد
می شود چراکه روند ذهنی
مداوم و سریعی ادامه دارد.
نامتعادلی پینگاال مشابه
همین است به غیر از اینکه
بیش فعالی از نوع جســمی
است و نه ذهنی .حتی بعد
از یک روز کامل سخت کار
کردن ،هنوز انرژی جسمی
اضافه می ماند .در سوشومنا
نیز ممکن اســت انسدادی
باشــد که مانــع از ارتقای
بیشتر اگاهی شود.
50
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
نامتعادلی از نوع ذهنی اســت ،درواقع وضعیت
پرانایی باشــد که بــر ذهن اثر می گــذارد .این
تفاوتی مویی است که فقط می تواند با حساسیت
افزایش یافته نسبت به پرانا مشاهده شود .تا زمانی
که کســی جریان پرانا را حس نکرده باشد و از
انسدادهای پرانایی اگاه نشده باشد ،تمایز میان
نامتعادلی پرانایی و نامتعادلی جسمی ،ذهنی یا
احساسی ممکن نیست.
ً
نامتعادلی پرانایی مفهوم نسبتا تازه ای در این
عصر جدید اســت ،چراکه زندگــی برای تلقی
ســامتی از دیدگاه جســمی یا ذهنی طراحی
شده است؛ ساختار پرانایی را معموالً ذهن عادی
امروزی درک نمی کند .بااین حال ،یوگی ها علت
بیشتر نامتعادلی های ذهنی ،احساسی یا جسمی
را ناشی از ساختار یا کالبد پرانایی می دانند .این
همان جایی است که تفاهم بنیادی میان علم و
یوگا درباره بدن انسان به اختالف نظر می رسد.
یــوگا همه چیز را از دیدگاه پرانایی می بیند و
علم همه چیز را از منظر جسمی و ذهنی می نگرد.
دیدگاه پرانایی بیشتر به صورت ارتعاشاتی دیده یا صفحه 51
حس می شــود که از افراد دیگر ،مکان ها یا اشیا
دریافت می شــود یا فرد نشــان می دهد .انسان
ارتعاشی را از کسی می گیرد که ممکن است ان
را دوست داشته باشد یا دوست نداشته باشد .این
نظریه ارتعاش اولین گام به سوی درک نامتعادلی
پرانایی اســت .برای مثال در عصبانیت ارتعاش
پرقدرتی مثل موجی از انرژی از شــخص ساطع
می شود .در افســردگی یا ترس عکس این موج
اســت .انرژی به جای بیرون رفتن به عمق درون
پس کشیده می شود.
در بُعــد پرانایــی نادی های ایــدا ،پینگاال و
سوشــومنا فقط مفهوم نیستند بلکه تجربه هایی
واقعی اند .بــدون ان تجربه واقعی ،درک تحلیلی
یا عقالنی نامتعادلی پرانایی ممکن نیست .هیچ
راهی برای بیــان ،تعریف یــا درک نظری پرانا
نیســت .افراد خاصی می توانند در قســمت های
مختلف بدن با ممارســت غلیان انرژی یا جریان
انرژی ایجاد می کنند .باوجوداین ،یوگا می گوید
برای درک ســاختار پرانایی تکمیل کردن فنون
پرانا ویدیا ۲ضروری است.
مال چیست؟
ســوامی نیرانجاناناندا :مال ۳به معنی محیط
یا وضعیتی اســت که با رشد و گسترش زندگی
بشری ناسازگار است .وقتی کسی مدت طوالنی
در ان محیــط زندگی کند ان وقت مال ســبب
بیماری می شود .معدنچی هایی که در معدن های
زغال ســنگ صدها متر زیــر زمین کار می کنند
هشت ساعت در روز ،مدام انواع مختلف گاز و گرد
زغال سنگ را استنشاق می کنند .این افراد اغلب
به خاطر محیط زیان اوری که بر بدنشــان تاثیر
می گذارد به ســل ،اسم و مشکالت ریوی مبتال
می شوند.
افرادی هستند که اب
الــوده ای را می اشــامند
کــه هــزاران باکتــری
شناخته شده یا ناشناخته
در علم دارد .بیماری هایی
اســت که از راه اب الوده
منتقل می شوند و بر سامانه
گوارشی ،لوزالمعده ،کبد
و کلیه ها اثــر می گذارند.
دانشمندان به تازگی پنجاه
ویروس جدید یافتند که با
پشه منتقل می شوند .انها
می توانند بکشند ،باعث تب
مغزی شوند یا بیماری های
دیگری را منتقل کنند که
پادزهری برایشان نیست.
تمام اینها در زمره مال یا
الودگی قرار می گیرند.
ویکارا چیست؟
ســوامی نیرانجاناناندا:
ویکارا ۴به معنی سم است.
حتــی در زندگی ســالم
نیز ســم در بدن انباشته
می شود .سموم جمع شده
به طور طبیعــی از طریق
عرق ،ادرار و مدفوع دفع می شوند اما گاهی دفع
کمتر از مقداری اســت که دریافت شــده است.
ان وقت ســموم وارد خون می شوند و بدن ان را
مث ً
ال در عضالت جذب می کند .این سموم بخشی
از اســیدهای طبیعی بدن مانند اسید الکتیک
می شوند.
انسان می تواند فرد سالم و پرتحرکی باشد اما
وقتی دوره ای از بی تحرکــی در زندگی او پیش
اید ،سموم و اســید در مفاصل مختلفش ایجاد
می شــوند و او موقع کش امدن خشکی بدن
دارد .این خشــکی بدن می تواند به درد و درد
می تواند به ارتروز تبدیل شــود .چنین دردی
در مفصل ها یا تشــکیل اســید و ســموم در
انها می تواند اســتخوان ها را از شکل بیندازد؛
می تواند اســتخوان ها را مثل انچه در پوکی
استخوان اتفاق می افتد شکننده کند.
ویکشپا چیست؟
ســوامی نیرانجاناناندا :ویکشِ ــپا ۵به ذهنی
مربوط می شود که اشفته ،نامتعادل و مغشوش
است .ویکشــپا همیشــه به صورت نگرانی یا
چینتان ۶و به فکر فرورفتن شــروع می شود.
وقتی ویکشــپا شروع شــود وضعیت ذهن را
تغییر می دهد .ذهن پویا ممکن است خموده
شــود ،ذهن شــفاف می تواند مغشوش شود،
ذهن مثبت ممکن است منفی شود .این تغییر
وضعیت ذهنی بر سامانه عصبی تاثیر می گذارد.
وقتی ذهن پویا خموده شود کل نظام جسمی
را تغییر می دهد و فعالیت پاراسمپاتیک را زیاد
می کند ،درنتیجه نیروی حیاتی عادی و ایمنی
بدن پایین می اید.
به لحــاظ ژنتیکی هرکســی با یــک اندام
ضعیف تر به دنیا می اید .در بعضی افراد ریه ها
ممکن است ضعیف باشــند ،در برخی قلب،
در عده ای عضالت ،در گروهی اســتخوان ها،
در دیگــران کبد یــا کلیه ها .ویکشــپا بر ان
اندام ضعیف مشخص اثر می گذارد .اگر ریه ها
ضعیف باشند و شخص وضعیت ویکشپا را از
سر بگذراند ان وقت نفس تنگی ظاهر می شود.
اگر گوارش ضعیف باشد و فرد ویکشپا را پشت
سر بگذارد اسهال و اسهال خونی بروز می کند.
اگر کبد ضعیف باشد مشکالت مربوط به کبد
اشــکار می شــود .اگر مفاصل ضعیف باشند،
ممکن اســت ناگهان دردهایــی پیش بیاید
که فرد قب ً
ال از انها اگاه نبوده اســت .ویکشپا
همیشه ضعیف ترین اندام بدن را مبتال می کند
و مشــکل از ان نقطه شــروع می کند به زیاد
شدن.
یوگا چگونه مال ،ویکارا و ویکشــپا را
مهار می کند؟
سوامی نیرانجاناناندا :درست همان طور که
اساناهای ساده و پرتحرک ،سامانه عضالنی-
اسکلتی را برای اســاناهای درمانی پیشرفته
اماده می کند ،اندام های داخلی نیز الزم است
با انجام شاتکارماها ۷یعنی شش فن نظافتی،
دانش یوگا ابان |1400شماره ۱۵۵
51 صفحه 52
نیرو بگیرند و توانشــان بهتر شود .در هاتا یوگا
هدف شاتکارماها کاهش شــدت مال ،ویکارا و
ویکشپاست.
وقتی ویکارا و مال با انجام یوگا کم شود
چه اتفاقی می افتد ؟
ســوامی نیرانجاناناندا :هنــگام اماده کردن
بــدن برای تمرین هــای پیشــرفته معجزه ای
اتفاق می افتد .همین که انســان ویکارا و مال را
از شــخصیت و نهادش کم می کند بسیاری از
مشکالت جسمی ،روان تنی یا روحی خودبه خود
کاهش می یابند .بیماری و ناخوشــی جسمی،
ذهنی یا روحی وقتی ایجاد می شود که انباشت
سموم باشد .این درســت مثل این گفته است
که «پشــه در اب جاری زادوولد نمی کند بلکه
فقط در اب راکد تخم گذاری می کند ».اگر انرژی
جریان داشته باشد و بدن پاک باشد احتمالش
کم اســت که ریشــه های بیماری وارد جسم و
شخصیت شوند .به همین دلیل است که مردم
اغلب بدون استفاده از تمرین های خاصی برای
درمــان ،بلکه فقط با انجام پاوانموکتاســانا ۸و
شاتکارماها احساس بهتری پیدا می کنند.
این تجربه بسیاری از معلم های یوگاست که
حدود چهل تا پنجاه درصد مشکالت ،بیماری ها
و ناخوشی ها فقط با دسته مقدماتی شاتکارماها
و پاوانموکتاســانا عالج می شــوند .کسانی که
این تمرین های مقدماتی برایشــان فایده ندارد
همین که سراغ اساناهای پیشرفته بروند کمک
می گیرند .بنابراین انجام یوگای مقدماتی به جای
تمرین های پیشرفته یوگا همیشه تاکید می شود.
یوگای پیشــرفته وقتی الزم باشد اموزش داده
می شود اما تمرین پاوانموکتاسانا همیشه توصیه
۹
و تاکید می شود .اگر کسی بتواند نتی ،کونجال
52
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
،الگو شانکاپراکشاالنا ۱۰و پاوانموکتاسانا انجام
دهد تا چهل پنجاه درصد سالمتی اش دوباره به
دست می اید .انچه با این روش بازنیاید به کمک
اساناهای پیشرفته ای که مستقیم بر اندام های
داخلــی بدن تاثیر می گذارند دوباره به دســت
می اید.
احساســات منفی چه اثری بر سالمتی
دارند؟
سوامی شیواناندا :غلیان خشمی که ده دقیقه
طول می کشــد از دو روز کار کردن روی زمین
شــخم زده بدون غذا ،انرژی بیشــتری می برد.
حســادت فرســاینده و تدریجی ،توان عصبی
فرد را بســیار ســریع تر از مورچه های سفیدی
که چوب خشــک را می خورند از بین می برد.
زودرنجی ،ناشکیبایی و نگرانی سال ها زودتر از
انچه قرار اســت ،باعث سفیدی مو می شود .به
درون بنگرید .تالش کنید ،کوشش کنید .درباره
ریشه کنی خصلت های زشت تامل کنید .خشم
ناپدید خواهد شد .حسادت از بین خواهد رفت.
سرانجام سالمتی تابناک حاصل می شود.
چرا بعضی افراد بیمار می شوند اما بعضی
نمی شوند؟
۱۱
ســوامی نیرانجانانانــدا :در یوگا ســوترای
پاتانجالــی فرزانه ثبــات و راحتی بــه اجرای
حالت های بدنی یوگا ربط داده شده است .اینها
نمایانگر دو حوزه متفاوت تاثیرند که حالت بدنی
بر شــخصیت انسان دارد یعنی ثبات جسمی و
اســایش ذهنی .ثبات جسمی و اسایش ذهنی
پیامدهای جنبی اجرای حالت بدنی یا اســانا
هستند .بااین همه اگر این مفهوم ورای تمرین
اسانا تلقی شــود این نکته دریافت می شود که
نامتعادلی و فشــار عصبــی در بدن نمی گذارد
اســایش در بدن پدیدار شــود .برای ذهن نیز
به همین شکل اســت .ذهن در وضعیت فشار
عصبی ،پراکندگی و اشفتگی مداوم است .برای
فعال ،پویا و خالق شدن ذهن راحتی ،اسایش
و ارامش ذهنی الزم اســت .به همین علت فرد
می کوشــد با تمرین های یوگا ثبات جسمی و
راحتی یا اسایش ذهنی به دست اورد.
یوگا روند تعادل یافتن است و درمان نیست.
بااین همــه از انجایی که بدن نقــش بارزی در
زندگی دارد ،تمرین های یوگا با جســم شروع
می شــوند .وقتی رنجوری بدن را نتــوان اداره
کــرد ،ان نامتعادلی برزو می کنــد و به صورت
بیماری حس می شود .وقتی کسی نتواند فشار
عصبی را مدیرت کند فشار خون باال ،بی خوابی،
حالــت عصبی ،گــوارش کند ،گــردش خون
اهســته و تنفس کم بازده پیش می اید .کم کم
این نامتعادلی بــر ضعیف ترین اندام بدن تاثیر
می گذارد و ان اندام دچار بیماری می شود.
در ایلیاد ،قصه از پاشــنه اشیل می گوید که
ضعیف ترین نقطه بدن ان جنگجو بود .به همین
شکل ،هرکســی اندام ضعیفی دارد .در برخی
افراد ضعف در ســامانه گوارش ،در بعضی دیگر
در سامانه ایمنی و در بعضی ارثی است .معموالً
وقتی فرد در رنج عظیمی است این اندام ضعیف
تاثیر می گیــرد .اول بیماری از ان اندام ضعیف
شروع می کند به ظاهر شدن.
اگر بیست نفر در شــرایط یکسانی با میزان
یکسانی از فشــار عصبی و فشــار روحی قرار
بگیرند ،ان فشار عصبی و فشار روحی به شکل
متفاوتی در ان بیست بدن متفاوت بروز می کند.
بعضی افراد متوجه می شوند که گوارششان اذیت
می کند؛ بعضی احساس می کنند فشارخونشان
باال مــی رود؛ بعضی می فهمند که تنفسشــان
تاثیر گرفته است و بی قرار شده اند و نمی توانند
تعادلشان را حفظ کنند .بعضی متوجه می شوند
که نمی توانند بخوابند و بعضی دیگر احساس
می کنند عصبی شــده اند .گرچه شــرایط پر از
فشــار عصبی برای هر شرکت کننده ای یکسان
است ،بروز واقعی فشــار عصبی در بدن در هر
فردی متفاوت خواهد بود .این نشان می دهد که
هرکســی ناحیه ضعیفی در شخصیت دارد که
الزم است متعادل و هماهنگ شود.
مجرای انرژی1- Nadi:
فنونی شامل اگاهی و حرکت پرانا2- Prana vidya:
3- Mal
4- Vikara
5- Vikshepa
6- Chintan
7- Shatkarmas
8- Pawanmuktasana
یکی از فنون نظافتی برای معده9- Kunjal:
نوع مختصر پاکسازی مجرای گوارشی10- Laghoo shankhaprakshalana:،
از دهان تا مقعد
11-Yoga Sutra
منبعHatha Yoga Book 2013 : صفحه 53
اشپزی ایورودایی
« در محیطی مملو از ارامش و راحتی غذا صرف کرده
و تنها بر روی غذا خوردنتان تمرکز کنید .اگر در جمعی
غذا می خورید ،صحبت کردن را به حداقل برسانید».
سراشپز تی تالی
چگونه از دستورات غذایی پیروی کنید
دستورات غذایی پیشنهادی را بر اساس دوشای غالب خود انتخاب کنید،
همچنین زمان پخت ان به مراتب کمتر است .سبزیجات مورد استفاده
ممکن است غذاهای بسیاری از نظر طعم و مزه خوشمزه و سالم باشند ،ولی می توانند به دلخواه کم و زیاد شــوند .این غذا برای تمامی دوشاها مناسب
اگر با دوشای شما سازگار نباشند ،ممکن است به تدریج بر بدن شما تاثیرات است.
نامناسبی بگذارند.
صبحانه یا میان وعده وگان :اسموتی انبه
در خیلی از رژیم های غذایی تاکید به خوردن صبحانه زیاد شــنیده ودیده می شود ،و افراد به این باور می رسند که باید صبحانه ای بسیار مفصل
میل کنند ،در حالی که از نظــر ایورودا زمانی که صبح از خواب بیدار می
شوید ،ارگان های بدن بیشتر نیاز به شستشوی اولیه داشته و وعده صبحانه
باید سبک و مقوی باشد .بسیاری از نوشیدنی های گرم و ترکیبات با میوه
ها می توانند صبحانه ای مقوی و سبک را برای تمامی دوشاها فراهم کنند.
میوه انبه دارای طبعی گرم و شیر نارگیل خنک است ،ترکیب این دو باعث
ایجاد تعادل شده و از اینرو مناسب برای دوشاهای مختلف می گردد.
مواد الزم:
برنج ترجیحاً قهوه ای( یک فنجان)سبزیجات مخلوط مانند نخود سبز،ذرت ،پیازچه و تره فرنگی(یک فنجان)
ماست چکیده( 1/2فنجان)سیرو پیاز( مخلوط 1/2فنجان)ادویه های مناسب دوشای غالب تان(زعفران،زنجفیل ،فلفل ،زردچوبه ،نمک)
روغن مناسب دوشای غالب :گی،مواد الزم:
روغن زیتون و یا کنجد
انبه( یک عدد)اب برای پخت برنج( دو فنجان)شیر نارگیل( 1/2فنجان)دستور پخت:
اب ( 1/2فنجان) برنج را شسته و با اب می پزیم.تیپ های واتا و پیتا می توانند برای شیرین تر شدن اسموتیسیر و پیاز را در روغن تفت داده و ادویه ها و سبزیجات را اضافه کرده واز شیره افرا و یا شکر قهوه ای استفاده کنند.
مجددا ً به مدت 10دقیقه تفت می دهیم.
تیپ های کافا بهتر است هیچ شیرین کننده ای به مخلوط اضافه نکنند. سپس برنج پخته را بعد از خنک شدن با ماست و زعفران مخلوط کردهدستور اماده سازی:
و نیمی از ان را با ســبزیجات مخلوطی که تفت داده شده اند ،مخلوط می
انبه ها را از پوست جدا کرده و به همراه شیر نارگیل و اب در مخلوط کن کنیم.ریخته و کام ً
ال مخلوط کنید .می توانید میزان غلظت و یا رقیق بودن اسموتی
در قابلمه ای نچسب ،ترجیحاً چدنی ،مقداری روغن ریخته و در حرارترا با شیر نارگیل و اب به دلخواه تغییر دهید .بهتر است اگر برای صبح میل مالیم داغ می کنیم ،ابتدا برنج مخلوط با سبزیجات را در ته قابلمه چیده و
می کنید ،اسموتی را با یخ سرد نکرده و در حد حرارت محیط در نظر گرفته سپس برنج مخلوط با ماست و زعفران را اضافه می کنیم .با ته قاشق کام ً
ال
شود .در نهایت دوشاهای واتا و پیتا می توانند از شیرین کننده های شیره برنج را با فشــار صاف می کنیم تا سطح صافی بدست اید .برای مدت 30
افرا و یا شکر قهوه ای استفاده کنند.
دقیقه در حرارت مالیم پخته شود تا ته چین برشته گردد.
ناهار و یا شام سبک گیاهی :ته چین سبزیجات
این غذا به علت ترکیب برنج و زعفران ،ماســت چکیده و سبزیجات کهته چین سبزیجات از جمله غذاهایی است که به علت سبکی و مغذی ترکیبی گرم هستند ،برای تیپ های واتا و پیتا مناسب است ولی تیپ هایبودن ،می تواند گزینه مناسبی به جای گوشت و مرغ شود.
کافا بهتر است در مصرف ان زیاده روی نکنند.
دانش یوگا ابان |1400شماره ۱۵۵
53 صفحه 54
یوگ
ای
ک
ود
ک
ای قصه قصه قصه...
ســام سالم .امروز با یک قصه امدیم .
اما نه یک قصه ی معمولی .با یک قصه ی
یوگایــی امدیم ! قصه ی ما را دنبال کن و
وضعیت های یوگای ان را از میان تصاویر
زیر پیدا کن.
یکی بود یکی نبــود .روزی روزگاری
خرگوش کوچکی
بود که همیشــه کنــار خرگوش های
بزرگ تر بــازی می کرد و تا به حال هیچ
حیوان دیگری را ندیده بود .تنها ارتباطی
ِ
دیگر جنگل داشــت،
کــه از حیوانــات
پروانه ای
غزاله ادم پور
@ghazaleadampour
سگی
ببری
به ما حمله کند ،چه کار کنیم؟؟؟»
پروانه گفت« :می توانیم از دوستم زنبور
هــم بخواهیم همراه ما باشــد تا اگر از
حیوانات دیگر ترسیدی ،زنبور او را نیش
بزند و ما در امان باشیم»
خرگوش کوچولو قبول کرد و هر سه راه
افتادند.
بود که به همه جا پرواز می کرد و برای خرگوش کوچولو گفت «:اگر در جنگل
گم بشــویم چه؟ چطور مسیر برگشت را
خرگوش کوچولو خبر می اورد.
پروان ه بــه خرگوش گفت« :دوســت پیدا کنیم؟»
پروانه که هرروز در جنگل پرسه می زد
داری با هم گشتی در جنگل بزنیم؟»
خرگوش بــا نگرانی گفت« :اما من که گفــت« :خب معلومــه! از درخت ها کمک
میگیریم !»
هنوز بزرگ نشدم! اگر گربه ای
54
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا صفحه 55
چ
هارم
31مزیت اثبات شده یوگا
برای کودکان
مترجم :ایدا جوادی
@ayda_javady
در این تحقیقات ،پس از مدتی انجام یوگا ،بهبود در بیش فعالی و اضطراب
کودکان مشاهده شد .
در مطالعه جداگانه ایی در هند 69 ،دانش اموز بین 6تا 11ســال به
مدت یک ســال در یک برنامه یوگا ،مدیتیشــن و بازی درمانی شرکت
کردند.
عالئم بهبود قابل مالحظه ایی مشــاهده شــد! عملکرد تحصیلی شان
تغییــرات قابل توجهی پیدا کرد و این تغییرات در دوره 12ماهه پایدار
بود.
در قسمت های گذشته با 26مزیت یوگا برای کودکان اشنا شدیم از
جمله؛ یوگا عزت نفس را در کودکان باال میبرد ،رفتارهای اجتماعی
.30عالئم اوتیسم را بهبود می بخشد
کودکان را بهتر می کند ،در رشــد و افزایش قد کودکان موثر است،
48کودکان مبتال به اوتیسم ،بین سنین 8تا 14سال ،توسط تیمی
عملکرد تحصیلی کودکان را بهبود می بخشد و ...در این شماره پنج از محققان که مزایای یوگا درمانی بر اختالالت طیف اوتیســم را بررسی
مزیت دیگر یوگا برای کودکان را شرح می دهیم .با ما همراه باشید.
میکردند ،مورد تحقیق قرار گرفتند.
در این تحقیقات ،مشــاهده شــد که به دنبال تمرین منظم یوگا ،اکثر
کودکان اوتیسم ،بهبود قابل توجهی در عالئم خود نشان دادند.
.27به راحتی در دسترس است
این تغییرات ،شامل افزایش تحمل نشستن و نزدیک شدن به بزرگساالن
دسترســی به کالس های یوگا برای کودکان بسیار اسان است و حتی می و همچنین معاشرت بهتر است.
توانید در خانه از حرکات یوگا لذت ببرید .نه تنها این مورد ،بلکه تعدادی از
سازمانها از جمله یوگا بیز ،به دلیل مزایای بسیار زیاد ،از یوگا برای کودکان
در مدارس استفاده می کنند.
.28هزینه کم نسبت به سایر ورزش ها
با محتوای بسیار زیاد موجود برای اموزش انالین ،یوگا یک ورزش کم هزینه
و عالی برای فرزند شما است.
هنگامی که کودکان به تعدادی از حرکات تسلط پیدا کردند ،حتی دیگر الزم
نیست اموزشها را دنبال کنید ،می توانید به سادگی با تمرین ها خانگی از یوگا
لذت ببرید.
.29یوگا ،عالئم بیش فعالی در کودکان را بهبود می بخشد
مطالعات متعدد نشــان داده اســت که یک یوگای خوب ،می تواند برای
کودکان مبتال به بیش فعالی یا ای دی اچ دی ،مفید باشد.
تحقیقات انجام شــده در سال 2015نشان داد که یوگا می تواند تاثیر قابل
توجهی بر عالئم این بیماری داشته باشد
.31به بهبود اختالل خوردن کمک می کند
محققان در رود ایلند بررسی کردند که یوگا چگونه می تواند به کودکان
در بهبود اختالل خوردن کمک کند .
تحقیقات انها روی 21دختر نوجوان متمرکز بود که در کلینیک اختالالت
خوردن تحت درمان قرار گرفته بودند .به عنوان بخشی از مراقبت های
سرپایی ،انها باید تا 12هفته در کالس های هفتگی یوگا شرکت کنند.
کاهش اضطراب ،افســردگی و اختالل تصویر بدن بدون تاثیر منفی بر
وزن مشاهده شد .
این نتایج اولیه نشــان می دهد که یوگا در کنار مراقبت های استاندارد
چندرشته ای ،یک استراتژی درمانی امیدوار کننده است.
اگرچه نتایج هیجان انگیز بود ،محققان هنوز احســاس می کردند که
تحقیقات بیشــتری الزم اســت تا قبل از اینکه یوگا به عنوان یک جزء
استاندارد در درمان اختالالت خوردن سرپایی مورد تایید قرار گیرد.
ایا اماده هستید تا سفر یوگای فرزند خود را اغاز کنید؟ و در عین حال
از این ورزش سرگرم کننده و دوستدار خانواده لذت ببرید؟
دانش یوگا ابان |1400شماره ۱۵۵
55 صفحه 56
یوگ
ابرا
ی زن
ان
چها
رم و
اخر
یوگا و تاثیر ان بر نوسانات
خلقی در دوران یائسگی
تهیه و تدوین:
ساغرخیاطی و شهره سلیمانی فر
در مطالعــه ای به این نتیجه رســیدند که یک
تمرین پرانایامای ســاده به صورت ۵ثانیه دم و
۵ثانیه بازدم ،هرروز به مدت ۱۵دقیقه می تواند
گرگرفتی را تا ۴۴درصد کاهش دهد .این دوران
زمانیســت که باید به شدت به حاالت جسمی و
عاطفی خود توجه کنیــد و ببینید تمرین هایی
که انجام می دهید چگونه بر حالت های شما تاثیر
میگذارند.
حرکات معکوس در یوگا می توانند اســترس و
بی خوابــی را از بین ببرند .حرکات پیچ میتوانند
خستگی و افســردگی را برطرف کنند و خم به
جلوها به کاهش تحریک پذیری و اضطراب کمک
می کنند .خم به عقب ها نیز احساس شادمانی و
اعتماد به نفس را افزایش می دهند.
در قسمت های گذشته به برخی نکات کلی درباره تاثیر یوگا بر سالمتی عمومی بدن
اشاره کردیم .همچنین نقش یوگا در تنظیم هورمون های جنسی و کاهش مشکالت و
دردهای ناشی از قاعدگی را بررسی نمودیم .در شماره قبل نیز به نقش یوگا بر باروری و
دوران بارداری سالم پرداختیم .این قسمت اختصاص دارد به دوران یائسگی و راهکارهای
یوگا بر غلبه بر مشکالت این دوره از زندگی .
اگر دبیرستانی هســتید یا اگر در شروع دوره است .اما انتقال به ان روز مهم می تواند ۱۰سال
یائســگی و یا در حال امادگی بــرای مادربزرگ طول بکشد .گذر از دوره یائسگی معموال در زمانی
شدن ،می توانید با بهره بردن از یکی از روش های بین سنین ۴۲تا ۵۵سالگی اتفاق می افتد .به این
یوگا ،متناسب با سطح انرژی و وضعیت سالمتی صورت که قاعدگی های منظم شما در هر ماه به
خود اســتفاده کنید .امروزه زنــان زیادی درگیر صفر می رسد.
وظایف شــغلی بیرون از منزل و یــا خانه داری
در این دوره شما چرخه نامنظمی از استروژن ،
هستند و معموال مراقبت از دیگر اعضای خانواده پروژسترون و تستوسترون را تجربه می کنید ،که
برایشان در اولویت است .یوگا به ما یاد می دهد که می توانــد منجر به بــی خوابــی ،گرگرفتگی ،
احساسات ،افکار ،عواطف و وسواس خود را کنترل خستگی ،افسردگی ،تحریک پذیری ،اضطراب و
کنیم .همین که ببینیم بدنی ســالم ،نرم و قوی کاهش میل جنسی شود ،در واقع شما به چرخه
داریم کفایت میکند.
قاعدگی خود عادت کرده اید و ناگهان شــیمی
هورمون شما به طرز چشمگیری تغییر می کند.
پیش از یائسگی
مطالعات نشــان می دهند که تنفس اگاهانه
از لحاظ فنی یائســگی فقط ۲۴ساعت طول گزینه بســیار قوی برای مدیریت عالئم یائسگی
می کشــد .این روز ۱۲ماه بعد از پایان قاعدگی اســت .مجله انجمن یائســگی امریکای شمالی
56
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
بعد از یائسگی
یوگای بعد از یائســگی به شما کمک می کند
تا اســتخوان ها و مفاصل را سالم نگه دارید .بعد
از یائسگی هم استروژن و هم اکسی توسین افت
می کنند .کاهش اســتروژن در بعد از یائسگی به
این معناست که اســتخوان های فرد می توانند
شکننده و مفاصل خشک شوند .نکته مثبت این
مرحله این اســت که شــما با نوسانات هورمونی
که ممکن اســت زندگی عاطفی شــما را خراب
کند خداحافظــی کرده اید .بیشــتر خانم ها از
تغییرات ماهانه هورمون ها خالص شده و احساس
سرخوشی می کنند .این دوران معموال زمانیست
که شــما وله های ترقی شغلی را طی کرده اید و
سالهای مراقبت از کودکان هم به پایان رسیده و
شما می توانید وقت بیشتری را به مراقبت از خود
اختصاص دهید.
اســاناهای یوگا که در انها بــدن وزن خود را
تحمل می کند باعث استحکام استخوان ها و بهبود
عملکرد مفاصل می شوند .و یک تمرین مداوم یوگا
می تواند به حفظ دامنه حرکت و انعطاف پذیری
شما کمک کند .بســیاری از زنان در این دوره از
زندگی به سراغ شیوه های ارام تری مثل مراقبه و
تمرین های تنفسی می روند. صفحه 57
یوگا به خواب یائسه کمک می کند
بی خوابی یکی از رایج ترین مشــکالتی است
که در زمان یائســگی با ان مواجه هستند .یوگا
می تواند به طور موثری به خواب بیشــتر در این
دوره از زندگی کمک کند .مطالعات نشان میدهند
که یوگا می تواند برای بازماندگان سرطان هم که تا غیر قابل تحمل که بــا در پیش گرفتن روش
با مشکل بی خوابی مواجه هستند مناسب باشد .زندگی جدید می توان این عالئم ازار دهنده را به
اغلب عالئم یائســگی مثل گرگرفتگی ،شب ها حداقل رساند و یا به کلی از بین برد.
پدیدار می شوند و خواب فرد را مختل می کنند ،
هستند
اما در کل عالئم یائسگی بیشتر ازاردهنده
منبع :سایت یوگا ژورنال
فرم اشتراک مجله دانش یوگا
نام و نام خانوادگی:
نشانی کامل پستی:
کد پستی یا صندوق پستی(حتما قید شود)
تلفن ثابت :
تلفن همراه:
شماره کارت مجله دانش یوگا ( بانک ملی):
6037991199530522
اشتراک ۶ماه ( 6شماره) 2۵0000 :تومان
شماره واتساپ جهت ارسال اطالعات 09106714071
دانش یوگا ابان |1400شماره ۱۵۵
57 صفحه 58
پرانا و کندالینی
از کتاب تمرین ها و فلسفه یوگا
نوشته :سوامی سیتاراماناندا
برگردان :شیمال خان
یوگی از تمرین هــای پرانایاما برای
جذب انرژی از کائنات استفاده می کند
و این انرژی را صرف رشد و تعالی خود و
رسیدن به کمال می کند.
سوامی ویشنودواناندا
پرانا چیست؟
پرانا ۱انرژی حیاتی اســت که درسرتاسر
عالم هستی به مقدار فراوان وجود دارد .پرانا
اتصال دهنده بین کالبدهای فیزیکی و اختری
ماست .تا وقتی زنده هستیم این اتصال باقی
می ماند و پرانا در بدن فیزیکی ما کارمی کند.
تنفس ظهور دائمی پراناست ،برای همین تا
وقتی زنده هستیم از طریق عمل تنفس ،پرانا
که نیروی حیاتی است در ما جریان پیدا می
کند .بوسیله تمرین های پرانایاما می توانیم
برروی تنفس خود کنترل داشــته باشیم و
جریان ظریف پرانا را دربدن اختری و درنتیجه
در بدن فیزیکی خود هدایت نماییم .اگرشما
بتوانید برتنفس های خود تسلط داشته باشید
انگاه می توانید برهرچیزدیگری در این عالم
مسلط شوید.
58
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا صفحه 59
حال سوالی پیش می اید ،اگرپرانا در همه جا
به وفور یافت می شــود چرا گاهی احساس می
کنیم پرانای کافی نداریم؟ جواب این اســت که
پرانا نیاز به شــارژ شدن و احیاء دارد .ما دائم در
حال مصرف این انرژی حیاتی هستیم و اگرندانیم
چطورانرا شارژ کنیم بیماری و ناخوشی پدیدار
می شــود .کاهش پرانا در بدن با استرس شروع
شده و به ناخوشی می انجامد .تحقیقات جدید
علمی نشان می دهند رابطه ای قوی بین ذهن،
کنترل احساسات و بروز بیماری ها وجود دارد.
چطور می توانیم پرانای خود را شــارژ
کنیم؟
به طورکلی پنج راه برای جذب و افزایش
پرانا در بدن وجود دارد که عبارتند از:
.1جذب پرانا از طریق عنصر زمین :مصرف
غذاهای طبیعی ،زندگی در طبیعت ،پیاده روی
بخصوص با پای برهنه ،نگاه به طبیعت ،بودن در
کنار درختان.
امروزه اکثرمردم در شــهرهای بزرگ زندگی
می کنند .پیــاده روی باکفش بخصوص کفش
های پاشنه بلند ،مسافرت با مترو و وسایل نقلیه
شــلوغ و پرازدحام ،خوردن غذاهای ناسالم مثل
فست فوودها ،عجله و شتاب در خوردن و انجام
سریع کارها ،همه این عوامل باعث از دست دادن
مقدار زیادی پرانا می شود.
.2جذب پرانا از طریق عنصراب :نوشیدن
اب پاک بویژه اب چشــمه های طبیعی ،شــنا
کردن در اب دریاچه ،رودخانه ،دریا و اقیانوس،
حمام کردن با اب پــاک .همچنین اجتناب از
نوشیدن سودا ،الکل ،قهوه و سایر نوشیدنی های
مضروغیر طبیعی.
.3جــذب پرانا از طریــق عنصراتش:
قرارگرفتن در نور خورشید ،پختن غذاها با اتش
و روشــن کردن شــمع در منزل ،نگاه خیره به
شعله شمع در تمرین تراتاکا.
.4جذب پرانا از طریق عنصرهوا :هوا شاید
مهمترین عنصر برای جذب پرانا باشد .درمیان
هوای تمیز دم و باز دم های عمیق بکشــید .تا
جایی که ممکن است از هوای الوده و اماکنی که
درانجا جمعیت زیادی وجود دارد دوری کنید.
.5جذب پرانا از طریــق عنصراتر :پرانا
درمحل هایی کــه انرژی مثبــت جریان دارد
بهترجذب می شــود ،مانند مکان های مقدس،
مسجدها ،اشرام ها ،کلیسا و معابد ،جاهایی که
در انجا ذکرو نام خدا زیاد برده می شــود محل
های خوبی برای جذب انرژی های مثبت هستند.
چرا به پرانا نیاز داریم؟
همه ما به پرانا نیاز داریم تا بتوانیم به زندگی
و فعالیت های روزانه خود ادامه دهیم .اما یوگی
ها از جذب پرانا برای رشــد و افزایش اگاهی در
جهت تعالی روح استفاده می کنند .اهداف یوگی
ها برای جذب و افزایش پرانا به قرار زیر است:
.1افزایــش پرانــا و ذخیره ان بــرای تحول
معنوی( بوســیله تمرین های پرانایاما و داشتن
زندگی یوگایی)
.2ذخیره پرانــا( تلف نکردن پرانا برای انجام
کارهای بیهوده مثــل نگرانی ها ،بحث های بی
نتیجــه ،فعالیت های بی هــدف ،زیاده روی در
لذات و خوشی های دنیوی)
.3تعــادل پرانــا( رعایت مصرف بــه اندازه
پرانــا ،دوری از افراط و تفریــط ها و زیاده روی
درهرچیزی)
.4هدایت پرانا(استفاده از پرانا در جهت اهداف
مثبت ،فعالیت های غیرخودخواهانه ،کمک به
دیگران بدون چشمداشت و بدون توقع تشکرو
جبران)
.5پرانای خالص( پرانای یک یوگی از طریق
ارتعاشات مثبت او به اطراف پراکنده می شود و
دیگران انرژی مثبت او را حس می کنند).
بدن اختری
در بــدن ما 72هزار نادی ۲یا مردین ۳وجود
دارد که مسئولیت گردش پرانا دربدن را به عهده
دارند .تمرین اســاناها به توزیــع و پخش پرانا
در بدن ،همچنین افزایش و به تعادل رســاندن
ان کمک زیــادی می کند .افکارمثبت نیزنقش
بســزایی در افزایش پرانا دارند .مدیتیشن به ما
کمک می کند تا پرانا را از عالم هســتی جذب
کرده و از طریق خود به محیط اطرافمان انتقال
دهیم.
چاکراها ،کندالینی و تحول معنوی
هفت چاکرای ۴اصلی در بدن اختری ما برروی
سوشــومنانادی ۵یا کانال مرکزی قرار دارند که
بــه ترتیب از پایین تا باال عبارتند از :موالدهارا،۶
سوادیســتانا ،۷مانی پورا ،۸اناهاتا ،9ویشودهی،۱۰
اجنا ۱۱و ساهســرارا .۱۲چاکراها مراکز انرژی در
بدن اختری ما هســتند .دو نــادی اصلی دیگر
ایدا ۱۳و پینگاال ۱۴نام دارند که وقتی پرانا در انها
جریان پیدا کند تجربه های شخصی در افراد رخ
می دهند و باعث جدایی انها ازکل هســتی می
گردند .این تجربه ها با گرمی و سردی ،خوشی و
ناخوشی ،درد و ...همراه است .جریان پرانا در دو
کانال فرعی به اصطالح عامیانه تجربه رنج را به ما
می اموزد .برای همین در یوگا سعی بر این است
که جریان پرانا را به سمت کانال مرکزی یعنی
سوشومنا هدایت کنیم .وقتی سوشومنانادی پاک
باشــد بیداری انرژی کندالینی ۱۵رخ می دهد و
ما حالت اگاهی کامل را درمیابیم .کندالینی در
انتهای ســتون فقرات و درچاکرای ریشه یعنی
موالدهارا قرار دارد.
پاکسازی برای بیداری کندالینی
پاکســازی چاکراها و نادی های فقط زمانی
اتفاق مــی افتد که فرد کامال بدون خودخواهی
شود .برای رسیدن به خوداگاهی خلوص و پاکی
الزم اســت .وقتی ایگو( ۱۶نفس و منیت) حاکم
باشــد ارزوها ،خودخواهی ها ،شــهوات ،خشم،
حرص ،دلبســتگی ،کینه و نفــرت ،کبروغرور
نمایان می شــوند و همه اینها موانع بیدارسازی
کندالینیهستند.
برای خنثی کــردن ایگو باید نیــت خود را
پاک کنید؛ عبادت ،ذکرو مانترا ،انجام اســاناها،
تمرین پرانایاما ،پاکسازی بدن از طریق کریاها،
مدیتیشن و بالخره پرورش افکارمثبت راه هایی
هســتند که ایگو را محو کــرده و کندالینی را
بیدارمــی کنند .برخی باورها وجود دارد که می
توان کندالینی را از راه های دیگری بیدارساخت.
بعضی افراد مایلند راه میانبررا بپیمایند و بدون
انجام تمرینات معنوی به ناگاه کندالینی را بیدار
ساخته و درحالت اگاهی بدون فکرقرارگرفته و
باقی بماننــد .ولی این می تواند راهی نامطمئن
و خطرناک باشد .الزمه بیدارسازی کندالینی و
رسیدن به حقیقت و اگاهی ،ابتدا داشتن نیت
خالص و پاک است و سپس مداومت در تمرین
ها و بدون ارزو و خواســته شــدن .انگاه پس از
رعایت تمامی این موارد ،کندالینی خودبه خود
بیدار می شــود .تمام انواع یوگا همین هدف را
دنبال می کنند و در واقع همه یکی هستند ،تنها
شاید تمرین ها کمی متفاوت باشند ولی مقصد
نهایی یکی است و ان رسیدن به خوداگاهیست.
1-Prana
2-Nadi
3-Meridian
4-Chakra
5-Sushumna Nadi
6-Muladhara
7-Swadhisthana
8-Manipura
9-Anahata
10-Vishudhi
11-Ajna
12-Sahasrara
13-Ida
14-Pingala
15-Kundalini
16-Ego
دانش یوگا ابان |1400شماره ۱۵۵
59 صفحه 60
رنگ امیزی مانداال
مانداال رنگ کنید و جایزه بگیرید!
رنگ امیزی مانداال تمرین بسیار خوبی
برای افزایش تمرکزو تقویت قوای ذهن
است .این مانداال را رنگ کنید و تصویر
انرا برای ما بفرستید ،به زیباترین کارها
جوایزی تعلق خواهد گرفت.
جدول شماره۴
طرح ازسما ایجادی
@samajadi
60
این جدول را حل کنید و معلومات یوگایی خود را
بسنجید.
جواب را برای ما بفرستید و جایزه بگیرید!
.1مانترای چاکرای سوم
.2نوعی روش ژاپنی از طب مکمل و انرژی درمانی است.
.3مانترای چاکرای چهارم
.4پاکسازی یوگایی یا یوگای عمل
.5مانترا برای پاکسازی سوپرایگو به معنی "ما هستیم"
.6وضعیت کوه
.7جوهر اصلی در جهان هستی که خود سه نوع کیفیت دارد.
.8کانال چپ یا کانال ماه در کالبد اختری
.9شری پونجا معروف به...
.10معنی یین یوگا
.11انرژی مثبت در فنگشویی
.12انرژی منفی در فنگشویی
.13یکی از وداها به معنی کتاب "نیایش کنندگان"
.14استاد معنوی در زبان هندی
.15مانترای چاکرای اول
.16مانترای چاکرای دوم
.17مانترا برای پاکسازی ایگو به معنی " شما هستید"
.18مانترای چاکرای پنجم
.19کانال راست یا کانال خورشید در کالبد اختری
.20سومین مرحله از یوگای پاتانجالی
.21کانال مرکزی در کالبد اختری
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا صفحه 61
وضعیت دلفین
1
نویسندگان :ناتاشا ریزوپولوس 2و ان سوانسن
3
برگردان :واحد ترجمه
اموزش گام به گام
الف) با وضعیت میز شروع کنید .دست ها و پاها کامال عمود بر
زمین باشــند .مچ دست ها درست زیر شانه ها ،و زانوها درست
پاها
صاف
کامال
زیر مفصل ران ها قرار بگیرند.
مفاصل
و کشیده
باالتر
ها
شانه
ب) ارنج ها و ساعدها را روی مت بگذارید ،فاصله ساعدها از هم
باشند
از بازوها
کمی نزدیکتر از عرض شانه ها باشد.
باشند
ج) ساعدها موازی یکدیگر باشند .مچ دست و ارنج ها را محکم
ساعدها
موازی هم و
روی زمین نگه دارید.
کمی نزدیکتر از
د) ساق پاها موازی یکدیگر و فاصله انها از هم به اندازه عرض
عرض شانه ها
لگن باشد.
ه) انگشــتان پاها را روی زمین فشاردهید و مفصل ران ها را به
طرف باال بکشید .با بدن خود شکل Vوارونه بسازید.
و) دنده ها را به طرف باال بکشید تا هسته مرکزی فعال گردد.
این اسانای وارونه متعادل کننده ،تصفیه کننده و تقویت کننده ی هسته مرکزی ز) شــانه ها و کتف ها را از دو طرف به ســمت خارج بکشید و
بدن است .همچنین کمک می کند تا براگاهی درونی خود عمیق تر شوید.
پشت خود را باز و منبسط کنید.
ح) ســرو گردنتان را ازاد و رهــا بگذارید .به پاهای خود خیره
شوید.
ط) مراقب باشــید پشــتتان قوزنکند .پاها و ستون مهره ها را
کشیده نگه دارید.
ی) دروضعیت نهایی حدود پنج دم و بازدم یا یک دقیقه بمانید.
برای خروج از حرکت زانوها را روی مت رها کنید و به وضعیت
میز باز گردید.
تنوعات وضعیت دلفین
کناردیوار
روبه روی دیوار بایســتید .ارنج ها و ساعدهایتان را روی دیوار
بگذارید .فاصله ســاعدها از هم کمی ازعرض شــانه ها کمتر و
موازی یکدیگر باشد .مچ دست ها و ساعدهایتان را محکم روی
دیوارنگه دارید .پاهایتان را با گام برداشتن به عقب از دیوار دور
کنید .باالتنه را برای فعال سازی هسته مرکزی به عقب بکشید.
با اجر و بند یوگا
یــک بند یوگا را دور دســتانتان گره بزنیــد .در وضعیت میز
قراربگیرید .ارنج ها و ساعدهایتان را روی زمین قراردهید .یک
اجر یوگا را بین دست هایتان بگذارید .مفصل ران ها را به طرف
باال بکشــید .با هر دو دست اجر یوگا را از دو طرف فشاردهید.
این کار باعث تقویت شانه ها و هسته مرکزی بدنتان می شود.
زانوها روی زمین
با وضعیت میز شــروع کنید .زانوها همچنان روی مت باشند.
دســت ها را به هم قالب کرده و ســعی کنید شانه هایتان را
از هم دور کنید .با فشــار وارد کردن به مفصل ران ها هســته
مرکزی را تقویت کنید .می توانید زیر زانوهایتان یک پتوی تا
شده بگذارید.
1-Dolphin Pose
مربی و استاد 2-Natasha Rizopoulos
اشتانگایوگا و یوگای ایینگر در بوستن امریکا
مربی یوگا و استاد یوگاتراپی و 3-Ann Swanson
"نویسنده کتاب "علم یوگا
منبع :یوگا ژورنال 2021
دانش یوگا ابان |1400شماره ۱۵۵
61 صفحه 62
صفحهی سالمت
اثر بخشی درمانی مینوی ماساژ
بر کیفیت زندگی افراد مبتال به اسپاســم
عضالنی
نویسندگان :محمد رضا ساالریان کالجی و بابک وزیری
اسپاسم یا گرفتگی ناگهانی عضالنی که ممکن
اســت جزئی از یک اختالل عمومــی یا به منزله
پاســخی موضعی به حالتی دردناک باشد ،درمیان
اکثر مردم به گرفتگی عضالنی شهرت دارد .از جمله
علل اسپاســم عضالنی دیســتونی ،هیپوکلسمی،
الکالوز ،مننژیت ،صرع ،اســیب مراکزعصبی باالتر
مانند قطــع نخاع ،کزاز و یا فشــار زیاد در هنگام
ورزش های سخت است .برای درمان اسپاسم های
خفیف عضالنی مثل کمردرد ،متوکاربامول ،دیازپام
و بکلوفن می توانند موثرباشند.
در روش مینوی ماســاژ ،انرژی درونی براساس
تحریک منطقــه پرینیوم انجام می شــود و پس
ازاینکه این محل توسط انقباض عضالنی به سمت
باال تحریک شــد ،نفس را در سینه حبس کرده و
نوک زبان به سقف کام چسبانده و انرژی "چی" ( یا
کی) با نیروی درونی به ستون مهره ها منتقل می
گردد .پس از حبس نفس ،انرژی به سمت صورت
62
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
منتقل شده و دســتها و صورت گرم می شوند.
پس از گرم شدن صورت ،تنفس به شکل عادی
انجام می گیرد .این روش در بســیاری از ورزش
های رزمی که انتقال انرژی از ناحیه انتهای ستون
فقرات دریافت می شود ،کاربرد درمانی و تقویت
کننده تکنیک های ورزشــی مانند چی کنگ و
تای چی اســت که انرژی از انــدام های داخلی
کمک گرفته و ســپس انرا به دستها منتقل می
کنند.
در این انتقال انرژی ،سیستم عصبی درمانگر به
مدد روش های ذکرشده امده و براثر انجام ماساژ
و تحریک سیستم عصبی ،هورمونهای ضد درد و
هورمونهای شاد کننده نظیر سروتونین ،مالتونین
و اندروفین ازاد گشــته و موجب بهبود و کاهش
درد می شوند.
مینوی ماســاژ طی هشت جلسه به واحدهای
مــورد مطالعه ماســاژ داده و بیمــاران به مدت
چهارهفته و روزانه یک ساعت تمرینات را انجام
می دهند .یافته های حاصل از این ازمایشــات
نشــان داده اند میانگین معیــار وضعیت خلقی،
فعالیت هــای اجتماعی و کیفیت زندگی ،قبل و
بعد از مینوی ماساژ به طور چشمگیری تاثیرات
مثبت داشته اند.
برنامه غذایی مناسب چهار دهه از
زندگی
مترجم :علیرضا
برنامه غذایــی هر فرد ،درهردهــه از زندگی
متفاوت است ،زیرا نیازهای بدن در هر سنی تغییر
می کند .انچه بــدن در جوانی بدان نیاز دارد در
دوران پیری مورد نیاز نیســت .برای داشتن یک
زندگی ســالم در تمامی دوره های زندگی الزم
است که تغذیه مناسب داشته باشیم.
دهه دوم؛ برای اینده برنامه ریزی کنید
اگربتوانید هرچه زودتر یک برنامه غذایی سالم
تنظیم کنید ،به سالمت خود کمک بیشتری کرده
اید .در دهه دوم زندگی استخوان ها را بسازید و
پروتئین را هم اضافه کنید .ایا می دانســتید که
اســتخوان ها تا 29سالگی رشــد می کنند؟ با
رسیدن به دهه سوم زندگی ،توده استخوان به اوج
خود می رسد ،بنابراین وقت مصرف مواد غذایی
غنی از کلسیم اســت .حتی اگر لبنیات مصرف
نمی کنید می توانید نیاز روزانه خود را با مصرف
سبزیجات تامین نمایید.
مصــرف غذاهای غنــی از پروتئین هر 3یا 4
ساعت در روز ،راز کنترل استرس روزانه و باال نگه
داشتن میزان ســوخت و ساز بدن است .مصرف
نوشیدنی های کافئین دار تنها بدن را تحریک می
کند و به هیچ عنوان انرژی ایجاد نمی کند.
در دهه سوم مصرف منیزیم را به حداکثر
برسانید و روزی هفت کالری کاهش دهید
این ماده معدنی(منیزیم) از عضالت و اعصاب
محافظت می کند ،فشــار خــون را کنترل و از
بــدن در برابر بیماری های قلبی ،دیابت و چاقی
محافظت می کند .در دهه ســوم زندگی ،میزان
توصیه شــده از 310به 330میلی گرم افزایش
پیدا می کند .یک چهــارم پیمانه تخمه کدوی
تفت داده شــده حاوی 307میلی گرم منیزیم
است.
در این دهه روند ســوخت و ساز بدن به علت
از دســت رفتن عضله کند می شود ،در نتیجه از
همین حاال باید مراقب باشید .یک زن فعال روزی
2000تا 2400کالری مصرف می کند ،با کاهش
دادن روزی 7کالــری ،وزن خود را کنترل کنید.
بهتر است هر سال این کار تداوم پیدا کند تا فرد
بتواند وزن خود را سالم و متناسب حفظ کند.
دهه چهارم قرص ویتامین Dمصرف کنید
و هر روز با وزنه کار کنید صفحه 63
با باال رفتن ســن ،پوســت توانایی جذب نور
خورشــید را از دست می دهد و همانند نوجوانی
و دهه دوم زندگی بدن نمــی تواند به طور موثر
ویتامین Dجذب کند .برای تامین میزان توصیه
شده که 600واحد بین المللی در روزاست ،شاید
در ماه های تاریک سال نیاز به مصرف مکمل باشد.
درجوانی به ورزش های هوازی می پردازیم اما
تمرینات مقاومتی و تقویتی اســت که کمک می
کند تراکم اســتخوانها حفظ شود و روند از دست
رفتن عضالت کند گردد .گرم کردن بدن با نرمش
قبل و بعد از ورزش فراموش نشود.
در دهه پنجم مراقــب غذا خوردن خود
باشــید و مصرف ویتامیت B12را افزایش
دهید
پس از پنجاه ســالگی ،خطربروز حمله قلبی،
پوکی استخوان و سرطان سینه افزایش پیدا می
کند اما محدود کردن نوشیدنی های کافئین دار
یکی از راهکارهای موثردر کاهش خطر ابتال به این
بیماری هاست.
ویتامین B12که تنها در خوراک های دریایی و
لبنیات موجود است ،در تولید دی ان ای و ساخت
سلول های ســالم خون نقش مهمی دارد .برای
جذب ویتامین B12معده اسید تولید می کند و
ویتامین غذا به بیرون نشست پیدا می کند .اما با
باال رفتن سن ،روند تولید اسید معده کندتر شده
و تقریبا در 30درصد مردم B12به خوبی جذب
نمی شود و به همین علت افراد نیاز به مکمل های
غذایی پیدا می کنند.
12نکته برای کاهش اضافه وزن
بــرای کاهش وزن باید نکاتی را در نظر گرفت،
از جمله؛
- ۱با هر وعده غذایی ،سبزیجات میل کنید.
-2مصــرف غذاهای فراوری شــده را محدود
کنید.
-3اهسته غذا بخورید.
-4مصرف اب را افزایش دهید.
-5صبحانه میل کنید.
-6یوگا انجام دهید.
-7ورزش هایی را که باعث افزایش عضله می
شود ،انجام دهید.
-8در هــر وعده غذایی از مقــداری پروتئین
استفاده کنید.
-9به طور منظم وزن خود را اندازه بگیرید.
-10پیاده روی کنید.
-11میوه بخورید.
-12از مصرف نوشابه بپرهیزید.
C H A K R A M A T
مرتاضان هند از قرن ها پیش تاکنون برای فعال کردن
چاکراها و به جریان انداختن انرژی در همه اندام های
بــدن روی تختــی کــه هزاران میــخ در ان بــکار رفته بود
می ایســتادند ،دراز می کشــیدند و یوگا انجام می دادند
تا نه تنها بیمار نشوند بلکه همراه با نشاط و ارامش از
عمر طوالنی برخوردار گردند و اینک دانش یوگا با الهام
از ایــن روش کهــن مرتاضــان هنــد مبادرت به ســاخت
و تولیــد تشــکچه ســوزن دار قابل اســتفاده بــرای عموم
بمنظور رسیدن به نشاط و سالمتی پایدار نموده است.
چاکرامت تشــکچه ای ســوزنی است که اســتفاده از ان
سالمتی همه اعضای خانواده را به ارمغان می اورد.
chakrakala.com
02188319054
دانش یوگا ابان |1400شماره ۱۵۵
63 صفحه 64
64
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا صفحه 65