ماهنامه دانش یوگا شماره 151
ماهنامه دانش یوگا شماره 151
ماهنامه دانش یوگا شماره 151
صفحه 1
فهرست
Contents
3
سرمقاله
4
سخن مدیرمسئول
6
یادداشتهای یک یوگی
7
تنفس کاپاالباهاتی یا جمجه ی درخشان
8
پرانا و پانچا کوشا
10
ذن چیست؟
12
نحوه ی مراقبه
14
یانترا ،درگاهی به عالم درون
16
تمرینات عملی ایورودا رژیم غذایی ساتویک
18
تغییر در صبح رخ می دهد
19
پرسش و پاسخ هایی از پاپاجی درباره ذهن
20
ی
استفاده از چاکراها برای یافتن هدف زندگ
22
یوگا پزشکی درمانی برای کودکان
محمد علی میرزاجانی از مسابقات یوگای قهرمانی می گوید 24
25
معرفی کتاب
26
سمبل ها و نقش مایهها دریوگا
28
سینمای عرفانی نقد فیلم سه گانهی اپو
31
سوترای بیستم پنج کلید معرفت
34
یوگا راهی به سوی سالمتی کامل
36
هنر درمانی
۳۸
اخبار
39
پایداری بیشتر در تمرینات یوگا با استفاده از تاپاس
40
دیابت و راهکارهای یوگا تراپی
42
مهندسی درون شناخت زندگی ورای حواس بدن
44
فنگ شویی سرویس بهداشتی
45
چاکراها؛ گردونه های انرژی
46
اخبار
47
درس هایی از یوگا؛ با پراشانت ایینگر درباره یاما و نیاما
48
پنج اصل مهم یوگا برای زندگی بهتر
50
چطور انجام مد اهسته هم نوعی یوگا است
52
تابستان فصل اسموتیها
54
جادویی یوگا اشنایی با بب ِر یوگی
جنگل
ِ
56
یوگای کودکان چیست؟
57
نقل قول های زیبا و مفرح برای رهایی از استرس
58
جرعه ایی از یک کتاب در صلح بمانیم
60
جدول شماره 2
61
یوگا برای همگان
62
شناخت اسانا ،تمرین های چشم
63
یوگا به من کمک کرد تا خود را دوست بدارم
صاحب امتیاز و مدیر مسئول :سیدعبدالحمید موحدی نائینی
عضو انجمن مدیران مطبوعات
زیر نظر شورای سیاست گذاری
سردبیر و سرپرست گروه مترجمان :شهال قاسمیان دستجردی
مدیر اجرایی :رویا دادجو
مدیر امور مالی :عبدالمجید موحدی نائینی
مشاور امور بین الملل :سید محمد مسعود موحدی نائینی
مدیر امور هنری ،گرافیست و طراح روی جلد :سید محمدرضا موحدی نائینی
روابط عمومی :سهیال موحدی
تایپیست :مژگان مزروعی
سازمان اگهی ها :رابعه ربیعی
امور مشترکین و مسئول توزیع :رویا قاسمی
لیتوگرافی و چاپ :شرکت چاپ انتخاب رسانه (سالم)
سال هجدهم -تیر 1400
شماره 151
عید سعید قربان مبارک
از عزیزانی که مایل به همکاری با مجلۀ دانش یوگا هستند ،خواهشمندیم
مقاالت خود را به ادرس پست الکترونیکی مجله ارسال فرمایند.
تحریریۀ مجله در دخل ،تصرف و ویرایش مطالب ارسالی کام ً
ال ازاد است.
همــکاران این شــماره :پروانه قاســمیان دســتجردی ،مهتاب
کالنتری ،پریســا ســاالری ،ژیال حاتمی ،لعیا نبی فر ،سارا توحیدی،
ســام ســرابی ،پری باباجــی ،حامد رنگیــن کمان ،پیــام صمدی
خادم ،شــیرین احمدی ،شکوفه شــنوا فالح ،بهاره جعفری صمیم،
ناهیــد موســوی ،عطیه عظیمــی ،نســترن صافی ،شــیمال خان،
غزالهاد مپور،ایداجوادی،سوسنعبدالرضایی،سماایجادی،نگارسنجری فر،
فاطمه توازنی زاده ،ندا وفایی نژاد ،لیال صفری
نشانی :شمال میدان هفت تیر ،ابتدای مفتح شمالی،خیابان مالیری پور ،خیابان
زیرک زاده ،نبش خیابان ارام ،پالک 16+1نبش پالک ۱۷
تماس با تحریریه:
تلفن88318189-88319054 :
تلگرام و واتساپ09902260640 :
تماس با سازمان اگهی ها88842667 :
کدپستی1575783113 :
info@danesheyoga.com
www.danesheyoga.com
@danesheyoga
/yoga.knowledge صفحه 2
شماره 151
یانترا درگاهی به عالم درون
از نقوش به جا مانده بر دیواره غارهای باستانی اینگونه برمی اید
که بشر اولیه در هزاران سال پیش ،از تاثیر کشیدن نقش و نگارها
برتخلیه انرژی عاطفی و روانی خود اگاه بوده است .یک یوگی یا
یک یوگینی می تواند با ترسم یا ساختن یانترای ویژه ،درساداناها و
تمرینات معنوی خود پیشــرفت چشمگیری در افزایش تمرکز و
اگاهی داشته باشد.
استفاده از چاکراها برای
یافتن هدف زندگی تان
ما همیشه اصطالح چاکراها را در ارتباط با مباحث سالمتی شنیده
ایم که اظهار می دارد چاکراها مراکز انرژی در درون بدن ما هستند و
ما را از نظر فیزیکی و ذهنی متعادل نگه می دارند .اما چاکراها چیزی
بیــش از یک ســری چرخه ی انرژی هســتند ،انها قطب نماهایی
هســتند که ما را به جایی که انرژی مان را باید دران نقطه متمرکز
کنیم می برند.
یوگا پزشکی درمانی برای کودکان
بســیاری از بیماری های مربوط به تــن و روان ،در دوران کودکی و
نوجوانی شــکل می گیرند .ایا مــی توان با انجــام تمرینات یوگا
ومدیتیشــن ازسنین طفولیت بر این بیماری ها و مشکالت دردوران
بزرگسالی غلبه کرد و یا حتی از بروز انها جلوگیری نمود؟ امکانات
اموزشــی یوگا درمدارس می تواند کمک بســیار زیادی به پرورش
نسلی نو با میزان استرسی کمتربکند .اضطراب و استرس درکودکان
نیزمانند بزرگساالن تاثیرات خود را برروی جسم ،روح و روان نشان
می دهد .انجام تمرینات یوگا به افراد ،درهمه ی سنین کمک می کند
تا به ارامش ،هماهنگی و سالمتی جسم و روح دست پیدا بکنند.
تابستان فصل اسموتی ها
در یک ظهر گرم تابســتانی که دوشای پیتا به حداکثر میزان خود
رسیده هیچ چیز به اندازه یک نوشیدنی خنک و دلچسب نمی تواند
این دوشا را به تعادل رسانده و انرژی تحلیل رفته ناشی از خستگی
و کار روزانه را باز گرداند .اســموتی ها نوشیدنی هایی هستند که از
مخلوط کردن میوه های یخ زده تهیه می شوند و سرشار از ویتامین ها
و مواد سالم و مغذی هستند و می توانند حتی جای یک وعده غذایی
را بگیرند.
۱۴
۲۰
22
۵۲ صفحه 3
تصورکنیــد هرروزکه ازخواب برمی خواســتیم دنیا
شروع می شد وهرشــب که می خوابیدیم دنیا تمام
می شــد وما تنها یک روزبرای زندگی کردن فرصت
داشتیم .اگرچنین بود بهترین کاری که می توانستیم
انجام دهیم چه بود؟ شــاید بهترین کاراین بود که
صبح ،بعد ازبیدارشدن برنامه ایی دقیق وعالی برای
روزمان درنظرمی گرفتیم .ســپس بــا توجه کامل
درطول روزانرا به کارمی بستیم .به طورحتم خیلی
مراقــب بودیم که حتی یک لحظه را هم ازدســت
ندهیم واوقات بــا ارزش خود را به بطالت نگذرانیم.
قدرهرلحظــه را می دانســتیم ومراقــب بودیم که
ثانیه ایی هدرنرود .درپایان روزهم احیانا کارهایی که
درطول روزانجام دادیم را مرورمی کردیم تا ببینیم
ایا انچه می خواســتیم به خوبی انجام داده ایم؟ بعد
به رختخواب رفته وبا خیالی اسوده به خوابی عمیق
فرومی رفتیم .نکته اینجاســت که این تصورنیست،
بلکه خود واقعیت اســت! تنها یــک روز وجود دارد
وان همین امروزاست .گذشته واینده درعالم واقعیت
وجود ندارند ،انها فقط کالم و تصاویری در ذهن ما
هستند .گذشته وقتی بوده ،زمان حال بوده و اینده
وقتی برســد تبدیل به زمان حال می شود ...ما فقط
یک روز برای زندگی کردن داریم ،امروز.
اجرا کننده:ندا وافیی ژناد
3 صفحه 4
انتخابی رد خور
سید عبدالحمید موحدی نائینی
مرلین مونرو ۱( 1ژوئن ۴-۱۹۲۶اوت (۱۹۶۲م) )ســتاره مشهور سینمای
امریکا در سن 36سالگی و در حالی که در اوج شهرت بود و فیلم هایش مبلغ
دویســت میلیون دالر (معادل دو میلیارد دالر در سال )2019فروش کرده و
او را به ثروت فراوانی رســانده بود ،پس از ده سال بازی در ۳۰فیلم دست به
خودکشــی زد .پلیس جسد او را در منزل مسکونیش درحالیکه از قرص های
مختلف برای خودکشــی استفاده کرده بود پیدا کرد .خبر در وهله اول تاسف
برانگیز به نظر می رسد و سوالی را در ذهن تداعی می کند چگونه زنی زیبا رو با
شهرت جهانی با ثروت انچنانی در سن 36سالگی در اوج محبوبیت با خوردن
مقداری دارو به زندگی خود خاتمه می دهد؟
اگر به زندگی برخی از هنرمندان و ورزشــکاران و اهل سیاست که به قول
ی هستند عمیق شویم می بینیم رسیدن به همه ی خواسته
امروز ی ها سلبریت
های اغوا کننده که بیشــتر ادم ها ارزوی داشتن ان ها را در سر می پرورانند،
نمی توانندخوشبختی ،ارامش و راحتی خیال را برایشان به ارمغان اورد و گاها
انتخاب راه و روش های نادرست ،انان را دچار حرمان و ناامیدی و یاس می کند
و مانع رسیدنشان به یک زندگی عادی و نرمال می شود.
28خردادماه ســال ۱۴۰۰مصادف بود با انتخابات ریاســت جمهوری در
ایران ،هدف از انتخابات مشــخص کردن فردی اســت که قرار اســت سکان
مملکت را در دست گرفته و برای بهبود وضعیت هشتاد و سه میلیون ایرانی
تالش نماید .در قوانین کشور هایی که جمهوری هستند انتخابات هر چهار سال
و یا بعضا مانند ســوریه هر 7ســال و یا کره شمالی بظاهر چهار سال ولی در
باطن برای همیشه و مادام العمر برگزار می شود .اینکه انتخابات برای همه مردم
ایده ال است یا نه و یا فردی که در مقام ریاست جمهوری قرار می گیرد برای
اعتال و پیشــرفت مملکت تالش می کند و اینکه ایا به همه قول ها ،وعده ها و
گفته هایش عمل می کند یا خیر مورد بحث سخن مدیر مسئول ماهنامه شماره
4
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
151دانش یوگا نیست چرا که اصوال یوگا با سیاست و سیاسیون و حکومت و
حکومت داری کاری ندارد .چرا که اگر تاریخ را مطالعه کنیم متوجه می شویم
ما همه انســان بودیم تا اینکه " نژاد " ارتباطمان را برید " ،مذهب" جدایمان
ساخت و "سیاست" بینمان دیوار کشید و "ثروت" از ما طبقه ساخت.
برگردیم به یوگا که با ســامتی و ارامش ســروکار دارد و با نشاط درون و
استفاده بهینه ازعمر .کسانی که تمرینات یوگا را انجام می دهند طالب داشتن
جسمی سالم هستند و ذهنی ارام ،برخالف سیاسیون که همواره بایستی خود
را اماده کنند در مدت زمانی که در راس قدرت هستند با استرس ها و ترس ها
و نگرانی ها و دردســرهای گوناگون فکری ،تهمت ها و ناسزاها و دشمنی های
رقبا و ...کنار بیایند و در صدد رفع و خنثی کردن انها باشند که این خود باعث
به وجود امدن مشغله های عدم استفاده بهینه از عمر می گردد ولی از طرف
دیگر چون قدرت توام با لذت است همواره فرد سیاسی عالقه مند است تا پایان
عمر دارای قدرت باشــد ،ولی یوگی خیالش راحت است که فکرش مشغول
نیست و ارامشش پایدار است و دائمی .نه دشمنی دارد و نه نگران اینده است.
سیاست مدار به همان اندازه که از جاه و مقام و منصب و احترام در طول زمام
داریش برخوردار است ولی بعضا ممکن است سرانجامی ناخوشایند به همراه
داشته باشد .چرا که سروینستون چرچیل 2نخست وزی ر زمان جنگ جهانی
دوم انگلستان سیاســت را به جنگ تشبیه میکند که کاری است خطرناک:
"سیاست به همان میزان جنگ ،مهیج و خطرناک است .در جنگ فقط یکبار
کشته می شوی ،در سیاست بارها".
امروزه در جهان مادی که در ان زندگی میکنیم همه هشت میلیارد جمعیت
جهان کم و بیش طالب ســه چیزند :ثروت ،شــهرت ،قدرت ،اگر خوب نگاه
کنیم می بینیم تنها سیاســیون هســتند که به این سه چیز دست می یابند
و شاید همین انگیزه ای اســت که کم و بیش عد ه زیادی در دنیا طالب ورود صفحه 5
به این دنیای پر زرق و برق هســتند ولی اگر به تاریخ نگاه کنیم متوجه می
شــویم تنها حکومت دارانی سرانجام خوبی داشته و دارند که عملکرد خوبی
داشته و درصدد تغییرات مثبت در زندگی مردمان خود باشند و خوشحالی
را برای قوم خود به ارمغان اورده در غیر این صورت سرانجام خوبی نخواهند
داشت ،چرا که زمانی که این افراد در اوج باشند ولی به فکر ارامش و اسایش
و راحتی و خوشــحالی مردمان خود نباشند"همانند انست که روی شاخه
3
درختی نشسته اند ،دارند ان را از بیخ و بن می برند مطلبی که فردریش هگل
فیلســوف و ایده الیســت المانی به ان اعتقاد دارد و می گوید " :بزرگترین
درسی که تاریخ می دهد این است که سیاسیون از تاریخ درس نمی گیرند ،به
همین دلیل است که انان بر شاخه نشسته اند و از بن می برند".
انتخابات ریاست جمهوری خرداد ماه سال 1400در ایران این پیام را به ما
می دهد که در مسئله انتخاب ،انتخاب شدن و انتخاب کردن بایستی دقیق تر
عمیق شویم .هر کدام از ما بایستی هر روز و هر ماه و هر سال به خود اییم و
در انتخابی سرنوشت ساز شرکت نمائیم .انتخابی که اگر درست انجام دهیم،
خوشحالی و ارامش ،و اگر اشــتباه انتخاب کنیم تشویش های ذهنی ،عدم
تمرکز ،اضطراب و استرس را به دنبال دارد .انتخاب چگونگی حکومت کردن
به خودمان شاهکار زندگی مان است" اگر بتوانیم بقول بودا بر دنیای درونمان
حکومت کنیم .خوشــبخت هستیم ولی اگر نتوانیم درونمان را دریابیم و به
طور صحیح به ان حکومت نکنیم چنانچه باالترین پســت ها و موقعیت ها و
یا همان مثلث ثروت ،قدرت ،شهرت را هم داشته باشیم خوشحال نخواهیم
بود و عمرمان را تلف کرده ایم .مســئله ای کــه در مورد مرلین مونرو اتفاق
افتاد و در دهه ســی ام زندگیش دست به خودکشی زد .حکومت به دنیای
درون ارامش ،شادی ،نشاط ،خالقیت و اسودگی را به دنبال دارد .حکومت به
دنیــای درون هر چیزی را دگرگون میکند،حکومت به دنیای درون تعالی را
به دنبال دارد و سرمســتی عظیم کیهانی را ،ما انسان ها کم و بیش درونمان
را نشناخته ایم .درون سرزمین عجیبی است که باید کشف شود .اگر بتوانیم
با الهام از حال و هوای انتخاباتی خردادماه گذشته انتخابی برای کشف درون
ی از معروف ترین
انجــام دهیم ،کار بزرگ و خارق العاده ای انجام داده ایم .یک
اســاتید هند اعتقاد دارد :هر کسی می تواند تحول عظیمی در زندگی خود
ایجاد کند او اشاره میکند " تو می توانی با بدست اوردن ،افزوده کردن صاحب
بسیاری از چیزها شوی و تو را ثروتمند بنامند ،اما این نوع ثروتمندی دروغین
اســت ،خود فریبی است ،تو دســت خالی به این دنیا امده ای و از این دنیا
دســت خالی خواهی رفت .تمام دارایی هایت را در این دنیا خواهی گذاشت.
بنابرایــن می توانی زندگی ات را با مال انــدوزی به هدر دهی اما عمال چیزی
بدســت نخواهی اورد ،بلکه به عکس فرصت بزرگ ثروتمند شدن واقعی را
از دســت خواهی داد .ثروتمند واقعی انتخاب راه درستی است که درونت را
کشف کنی" .
نلســون ماندال 4پس از 27سال زندانی کشیدن و تحمل زجر و شکنجه
فراوان زمانی که حکومت نژادپرست افریقای جنوبی را به زانو دراورد با انتخاب
25میلیون هموطنش که چون بت او را می پرستیدند به ریاست جمهوری
کشــور افریقای جنوبی انتخاب شد ،علیرغم اینکه اکثریت هموطنانش او را
می خواســتند و به او عشق می ورزیدند زمانی که دومین انتخابات ریاست
جمهوری قرار بود برگزار گردد نلســون ماندال از کاندیداتوری در ان انصراف
داد و تصمیم گرفت به انجام امورخیریه بپردازد .او که میتوانست مادام العمر
رییــس جمهور محبوب و پرافتخار افریقای جنوبی شــود پس از یک دوره
ریاســت جمهوری متوجه شد قدرت ،شهرت و ثروت که "از دور می برد دل
و از نزدیک زهره را" ،ارامشی به همراه ندارد بنابراین تصمیم گرفت عطایش
را به لقایش ببخشد و از ادامه حرکت در مسیر دنیای پر زرق سرباززند و به
جایگاهی که دنیای درونش را ارامش می دهد قدم بگذارد.
نلسون ماندال هوشیارانه انتخاب زندگی توام با ارامش را به دنیای پوشالی
سیاســت ،که به ظاهر لوکس ولی در بیشتر موارد سرانجامی ندارد ترجیح
داد ،گویی ماندال به این پیام استاد سخن سعدی شیراز که به سیاسیون ندا
می دهد ادم هوشیار هیچ گاه دل به دنیا نمی بندد .عمل نموده است:
بس بگردید و بگردد روزگار
دل به دنیا درنبندد هوشیار
نلسون ماندال اگر میخواست میتوانست تا پایان عمر بر مسند قدرت ،شهرت
و ثروت باقی بماند ولی او بر خالف مرلین مونرو که طالب دنیای پر زرق و برق
بیرون بود و در نهایت خود را فدای ان کرد به درون می اندیشید ،درونی که
پر از ارامش و نشاط سرور و سرمستی است.
زمانی که ماندال در اوج بود و از جمله محبوب ترین ســران کشورهای دنیا
به شــمار می رفت با میلیونها نفر از طرفدارانش وداع کرد و زندگی جدید و
ســاده ای برای خودش انتخاب کرد .وقتی از او به همین خاطر سوال کردند
چطور میتوان بهتر زندگی کرد؟ این گونه پاسخ داد":گذشته ات را بدون هیچ
تاســفی بپذیر .با اعتماد و خردورزی زمان حالت را بگــذران و بدون ترس
برای اینده اماده شــو .ایمان به گذشــت و انســانیت را نگه دار و ترس را به
گوشه ای بیانداز ،شک هایت را باور نکن و هیچ گاه به باور های انسانیت شک
نکن و اخرین کاری که می کنی بدی هایی که به تو شــده را فراموش نکن
ولی ببخش.
" چنانچه مطلب را بخواهیم جمع بندی کنیم به این نتیجه می رســیم
همیشه انتخاب خوب در زندگی ما را به سمت و سوی خوبیها و خوب بودن و
خوب شدن و خوب دیدن رهنمون می سازد .انتخاب خوب در زندگی رضایت
و ارامش و شــادی را به دنبال دارد ،انتخاب خوب ما را به کشف درون نائل
می گرداند ،انتخاب خوب درونمان را ارام می کند و اگر درونمان ارام بگیرد به
موفقیت های عظیم در زندگی نائل می اییم.
وین دایر 5سخنور و نویسنده انگیزشی امریکایی مسئله ارامش را به گونه
ی دیگری بیان می کند " :با ارامش خیال میتوان هر کار برجســته ،اعتماد
بنفس ،انعطاف پذیری ،در زندگی ،چابکی و زیرکی را بدست اورد".
اگر به موضوع بیرون و درون کمی عمیق شــویم در می یابیم درون با خدا
در ارتباط است و بیرون با جهان مطلبی که عزرا تفت بنسون ۶رهبر مذهبی
امریکایی این گونه زیبا به ان اشــاره می کنــد " :خداوند از درون به بیرون
کار میکنــد ،جهان از بیرون به درون ".انتخاب مســیری که ما را به درون
هدایت کند از هر انتخاباتی ارجح تر است ".سر الرن وان درپُست ۷کاشف،
نویسنده و فیلم ساز معروف افریقای جنوبی هم به اهمیت دنیای درون اشاره
و می گوید " :باید به دنیای درون متمرکز شویم و وقت خویش را معطوف به
ان سازیم ،به اتاقکی که روح مان در ان اشیان دارد بنگریم و دیگر بار در عمل
عظیم افرینش ظاهر شویم ".انتخاب خوب در مسیر زندگی ،راه سربلندی،
سرافرازی و بلند مرتبه گی را جلو پایمان قرار می دهد .الزمه انتخاب درست
گوش سپردن به ندای درون است ،مطلبی که "وین دایر" هم این گونه ان را
بیان می کند " :به ندای درون خود گوش بسپارید تا ان چه را که باید بدانید
بر شما اشکار کند".فراموش نکنیم سیاسیون همانگونه که در انتخابات بعضا
قول و قرارهایی می گذارند ،و وعده هایی می دهند ولی شــاید به ان ها عمل
نکنند .ما باید سفت و سخت در عرصه زندگی فردی به قول و قرار هایی که
با خودمان می گذاریم پایبند باشــیم ،تا با دل خوش عمر را به سر کنیم در
عین حال به این گفته خداوند توجه کنیم که در ایه ی 4ســوره بلد فرموده
دانش یوگا تیر |1400شماره 151
5 صفحه 6
ان فِی َک َب ٍد ( و ما انسان را در رنج افریدیم) ،این بدان
است :ولَق َْد َخلَ ْق َنا الْاِن َْس َ
8
معناست زندگی همیشه بر وفق مراد نیست .مطلبی که سعدی شیراز به
زیبایی ان را این گونه اشاره کرده و می گوید " :گنج و مارو گل و خار و غم و
شادی بهمند " .ولی انتخاب و نهادینه کردن ابزارهای درونی همچون عشق و
محبت و دوست داشتن و مهربانی و یاری رساندن و ایثار و امید و بخشش و
تقوا و دل رحمی و خلوص و خرسندی از یک سو و از سوی دیگر تالش برای
حذف خصوصیات منفی درون مثل کینه و حسادت و نفرت و خشم و حرص
و از و عصبانیت و شــهوت و خودپرستی و وابستگی و ترس و دلواپسی و ...
میتواند ما را از پیچ های زندگی عبور داده رنج هایمان را کاهش داده ،در مسیر
صحیح قرارمان دهد و ما را به سر منزل مقصود برساند.
دو روز عمــری که به زحمت 90 – 80ســال به طــول می انجامد باید
حواسمان خیلی جمع باشــد در انتخاباتی شرکت کنیم که در انتها متضرر
نشویم .انتخابات در کشور ها صرفا توسط سیاسیون و کسانی که طالب حب
جاه و مقام و پول شهرت و ثروت و قدرت هستند صورت میپذیرد و انتخابات
در درون توسط کسانی که عالقمند به عشق و محبت و مهربانی و ارامش و
اسایش و راحتی خیال هستند انجام می گردد ،شک نکنیم ارزش انتخابات
دنیوی نسبت به جهانی که در ان زندگی می کنیم بسیار کوچک و بی ارزش
اســت .در مقابل ارزش انتخاب ابزارهای درونی بس عظیم و بزرگ و متعالی
است و ما را به سمت و سوی سرمستی عظیم کیهانی رهنمون می سازد که
الزمه اش توجه به زندگی افرادی هم چون مرلین مونرو و نلسون ماندال است
9
تا تنها با باز کردن چشم نادیدنی ها را ببینیم .موضوعی که هاتف اصفهانی
شاعر پارسی گوی قرن 12به زیبایی ان را این گونه عنوان می کند:
چشم دل باز کن تا که جان بینی
ان چه نادیدنی است ان بینی
1926 – 1962 ( - Marilyn Monroe-1میالدی)
1874-1965( -Winston Churchill -2میالدی)
1770- 1831( - Georg Wilhelm Friedrich Hegel -3میالدی)
1918-2013( -Nelson Mandela -4میالدی)
1940 – Wayne Dyer2015 -( -5میالدی)
1899 - 1994( - Ezra Taft Benson -6میالدی)
1906-1996 ( - Laurens van der Post -7میالدی)
606-690 -8هجری قمری
-9فوت در سال 1198قمری
یادداشت های یک یوگی
لیال صفری از کردستان ،شهرستان بانه
یادداشــت کردن اهــداف ،برنامه ها و
کارهای روزانه ،راه بســیار مفید و موثری
برای یادگیری و همچنین دانستن میزان
پیشــرفت مان در همــه ی امورزندگی
است .شما خواننده ی عزیزهم می توانید
یادداشــت های مرتبط بــا تجربه ها و
تمرین های روزانه ی یوگا و مدیتیشن خود
را برای ما بفرســتید تا در این صفحه به
چاپ برسانیم.
زمانی با یوگا اشنا شــدم که دوران سختی
را تجربه می کردم .بنا به تشــخیص پزشکان،
همسرم مبتال به بیماری ام.اس شده بود .پزشک
معالج همسرم به او پیشنهاد داده بود که همراه
با مصرف داروها ،خوب است به ورزش یوگا هم
بپردازد زیرا علت اصلی بیماری ام.اس داشــتن
اضطراب و استرس است و ورزش یوگا بهترین
6
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
راه برای غلبه و از میان برداشــتن هرگونه نگرانی
و تنشی است .ناگفته نماند که حال من به خاطر
بیماری همسرم از حال او نه بهتر ،شاید بسیار هم
بدتر بود .به خاطر بیماری همسرم انقدر نگران و
اشفته شــده بودم که نمی دانستم چه کارکنم و
خودم را کامال درمانده حس می کردم.
همسرم به کالس یوگا رفت و پس از چند ماه به
لطف خداوند بهبودی چشمگیری پیدا کرد .نه تنها
عالئم بیماریش کاهش یافته بودند بلکه به گفته
خــودش حالش از قبل هم بهتر شــده بود ،برای
همین به من پیشنهاد کرد که در کالس یوگا ثبت
نام کنم.
در اینجــا می خواهم از مربی خوب و دوســت
داشــتنی ام خانم بهرامی تشکر کنم که با ارامش
و مهربانی فراوان ،من را با یوگا اشــنا و تشویق به
ادامــه ی یوگا کرد .باید اعتــراف کنم که حضورم
در کالس یــوگا و انجام تمرین هــا به طور مرتب،
باعث شد بکلی همه نگرانی ها ،ترس ها ،وغم هایم
ناپدید شوند و جای انها را شادی و خوشی ،نشاط
و ســرزندگی بگیرد .حال به نظرم زندگی بســیار
زیباترازقبل است.
انگارمن تمام سالهای گذشته را درانباری متروکه
و خاک خورده ای بودم ،فراموش شده بودم ،قبل از
اشنایی بایوگا ،انگار وجود نداشتم! منی که سال ها
بخاطرمشکالت دیگران خودم رافراموش کرده بودم
با یوگا پیداشدم .چه هدیه ی بزرگی است یوگا ...این
هدیه که انجام اساناهای یوگا وهمچنین مدیتیشن
به انســان ها میدهد ،چقدرعظیم و باارزش است.
دیدارباخود واقعیت ،درلحظه ی مبارک زمان حال.
یوگا زندگی تازه می بخشد ،همه چیز را نو می کند،
به تو می اموزد از نو شروع کنی و دوباره متولد شوی.
زندگی که بعضی ها درالبه الی رنج ها ،گرفتاری ها،
نگرانی ها و ترس ها فراموشش می کنند ،یوگا کمک
می کند تا انرا بازیابند .واین یافتن دوباره ی خودت
چقدرزیبا و لذت بخش اســت .از اغاز اشنایی ام با
یوگا ،تمام ترس هایم رفتند ،و وحشت ،جای خود را
به ارامش عمیق درون سپرد... صفحه 7
تنفس کاپاالباهاتی یا
جمجه یدرخشان
برگردان :مهتاب کالنتری
@mahtab_kalantari
توجه داشــته باشــید که تمرین های پرانایاما
درابتدا حتما باید زیر نظراســتاد یا مربی باتجربه
انجام شود.
تمرینات تنفسی یا پرانایاما شامل تنفس های
اهســته ،عمیق و ریتمیک برای ارام کردن ذهن
می باشــد .ذهن شبیه به یک درخت است که از
ریشــه نفس می کشــد .بگذارید که این متن را
از یوگای باســتانی هاتایوگا پرادیپیکا مرور کنیم:
"زمانی که نفس می کشــیم ،ذهــن ما حرکت
می کنــد و زمانی که نفس ما متوقف می شــود،
ذهن ما هم متوقف می شــود .این نشان می دهد
که بین ذهن و تنفس ارتباطی مســتقیم وجود
دارد .با کنترل تنفس می توانیم به راحتی ذهنمان
را کنترل کنیم .با انجام نفس های ارام و اگاهانه
می توانیم ذهن بی نظم و پراکنده را زمان بندی
ومتمرکزنماییم".
نحوه ی انجــام تنفس کاپاالباهاتی 1برای
پاکسازی سلول های خون و مغز
دروضعیت دانداســانا یا یکــی ازوضعیت های
نشسته ی یوگا مثل پادماسانا یا واجراسانا بنشینید.
ســتون فقرات و گردنتان کامال در یک راستا
وعمود بر زمین باشد.
چشمانتان را ببندید و شانه هایتان را به عقب و
پایین رها کنید.
تمام بدنتان کامال ریلکس و رها باشد.
تمرینات تنفس سریع با بازدم های فعال و قوی،
و دم های غیر فعال و پاسیو انجام دهید.
درطی هر بازدم ،با حرکت سریع و محکم شکم،
هوا را پشت سرهم با فشارخارج کنید.
با شل کردن عضالت شکم در پایان هر بازدم،
منفعالنه دم بگیرید.
بازدم ها را با ســرعتی که امکان پذیر باشد در
سریعترین زمان ممکن تقریبا شصت بار در دقیقه
تکرارکنید.
بعد از گذشــت زمــان یک دقیقــه تمرین را
متوقف کنید.
حال به تنفس های عــادی و جاری خود اگاه
باشید و تنفس خود را مشاهده کنید .در حقیقت
برای چند لحظــه هیچ گونه تمایلی برای تنفس
نخواهد بود.
همزمان ذهن ممکن است یک سکوت عمیقی
را تجربه کند .از این حالت اســتراحت و شادابی
عمیق مغز لذت ببرید .تا زمانی که تنفس شــما
به حالت نرمال و طبیعی خود برگردد صبرکنید.
نکته:
در زمان انجام تمرینات پرانایاما ،ستون فقرات
باید صاف و بدون هیچ گونه حرکتی باشد و گردن
در راستای ستون فقرات و صورت روبرو باشد.
مهم هســت یاد بگیرید که در پایان هر بازدم
سریع و پشت سرهم ،با رها کردن عضالت شکم
اجازه دهید دم های خودبخودی انجام شوند.
درابتدای تمرین ممکن اســت که انجام ان به
تعداد شــصت ضربه در دقیقه امکان پذیر نباشد.
بنابراین می توانید با تعداد بیست ضربه دردقیقه
شــروع کنید و این تمرین را دو تا ســه ســری
بــا فواصل چند ثانیــه ای از تنفس های طبیعی
انجام دهید.
با تمرین منظم روزانه شــما می توانید سرعت
خود را تا شصت و ســپس به صدو بیست ضربه
دردقیقه افزایش دهید.
هشدار:
کسانی که مشــکالت قلبی دارند یا دچارزخم
معده ،التهاب معده ،ســرگیجه و یا مبتال به غش
یا صرع و فتق ،لغزش دیسک کمر و ستون فقرات
هستند باید از انجام تمرین کاپاالباهاتی اجتناب
کنند .خانم هــا دردوران قاعدگی و یا درماههای
اخر بارداری نیز باید از انجام این تمرین بپرهیزند.
فواید:
این تمرین باعث پاکســازی ،تقویت و شادابی
ســلول های مغزی می شــود .باتمرینات منظم
موجب روشنایی چهره وطراوت پوست صورت و
بدن شــده و همچنین سیستم عصبی را متعادل
و تقویــت کرده و کســالت و خــواب الودگی را
برطرف می کند.
تنفس کاپاالباهاتی یک ماساژ خیلی خوب برای
ارگان های داخلی شــکم فراهم می کند .کسانی
که دچار سوء هاضمه هستند و مشکالت گوارشی
دارند برایشــان بســیار مفید اســت .این تنفس
ریه ها و همچنین کل دســتگاه تنفسی و خون را
پاکسازی می کند .برای کسانی که مبتال به اسم
و سایراختالالت تنفسی هستند نیز مفید می باشد.
تنفس کاپاالباهاتی شــلوغی ذهن و حواس پرتی
را از بیــن می بــرد و ذهن را بــرای تمرین های
مدیتیشن اماده می کند.
1-Kapalabhati
منبع:
Yoga Teacher Training AAYUSH Yogadarshanam
دانش یوگا تیر |1400شماره 151
7 صفحه 8
پرانا و
پانچا کوشا
نویسنده :سوامی نیرانجاناندا
برگردان :لعیانبی فر
Pancha Kosha: Vital Sheaths
برطبق متون یوگایی ،انسان مستعد تجربه پنج
بُعد وجود است که پانچا کوشا 1یا پنج غالف نام
ی هســتند که از زمخت تا
دارند .اینها پنج قلمرو
ظریف ردیف شده اند و انسان در هر لحظه معین
در انها زندگی می کند .این پانچا کوشا عبارت اند از
-1انامایا کوشا -2پرانامایا کوشا -3مانومایا کوشا
-4ویگیانامایا کوشا و -5اناندامایا کوشا.
اولین غالف یا ســطح تجربه ،کالبد جسمی یا
انامایا کوشــا 2است .واژه انا به معنی «غذا» و مایا
ِ
زمخت وجود
به معنی «شــامل» است .این سطح
اســت و به خاطر وابستگی اش به غذا ،اب و هوا از
ان به غالف غذایی یاد می شود .این غالف به پرانا
نیز وابسته است .هرچند که زندگی کردن بدون
غذا تا شش هفته ،بدون اب شش روز و بدون هوا
شش دقیقه امکان پذیر است اما لحظه ای که پرانا
از ان خارج شود بالفاصله زندگی پایان می یابد.
غالف دوم ،پرانامایا کوشا ۳یا حوزه انرژی فرد
اســت .ســطح تجربه در اینجا ظریف تر از کالبد
جسمی ای اســت که ان را فرامی گیرد و حمایت
می کنــد .این غــاف ب ه نوبه خود با کوشــاهای
ظریف تر حمایت می شــود .کالبدهای جسمی و
پرانایی با یکدیگر ساختار بنیادی انسان را تشکیل
می دهند که به عنوان اتماپیوری ۴یا شهر روح از
ان یاد می شود .انها ظرف تجربه کالبدهای واالتر
را شکل می دهند.
پرانامایا کوشا اســاس تمرین های پرانایاما ۵و
پرانا ویدیا ۶است .همچنین ان را همتای پرانایی،
اختری و اثیری کالبد جسمی توصیف می کنند.
پرانامایا کوشــا تقریباً همان شــکل گوشــت و
اســتخوانی اش را دارد گرچه مســتعد انبساط و
۷
همناندا
(بر َ
انقباض اســت .در تایتیریا اوپانیشاد َ
والی )2:گفته شده است:
همانا گذشته از این کالبد جسمی که از جوهر
غذا ســاخته می شود خویشــتن درونی دیگری
متشــکل از انــرژی حیاتی وجــود دارد که این
خویشــتن جسمی با ان پر شــده است .درست
همان طور که کالبد گوشــتی به شــکل انسان
است ،این خویشتن حیاتی ،مطابق با ان به شکل
انسان است.
روشــن بینان کالبد پرانایی را به صورت هاله یا
ابری رنگی و درخشــان اطراف بدن می بینند که
8
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
مثل زبانه های خورشــی ِد
هنگام کسوف از پشت ما ِه
ســایه انداز از درون کالبد
جسمی ســاطع می شود.
پژوهشگرانی که با تجهیزات
ولتــاژ باالی کرلیــان کار
کرده اند نیز اثرات مشابهی
روی فیلم به دست اورده اند.
کالبد پرانایــی ظریف تر از
کالبد جسمی است و زمان
بیشتری طول می کشد تا از
هم بپاشد .به همین دلیل
است که حوزه انرژی عضو
قطع شــده می تواند مدت
زمان طوالنی ای همچنان
حس شود .همان طور که در
ازمایش با عکس برداری کرلیان نشان داده شده
است ،این پیکر انرژی همچنین اجازه می دهد
وقتی قسمت صدم ه دیده ای التیام می یابد شکل
اولیه اش را به خود بگیرد.
8
غالف ســوم ،مانومایا کوشــا یا بُعد ذهنی
است .این سطح تجربه ،ذهن خوداگاه است که
دو کوشــای زمخت تر یعنی انامایا و پرانامایا را
بــا هم به صورت واحدی یکپارچه در خود جای
می دهد .ایــن غالف پلی میان دنیاهای بیرونی
و درونی اســت که تجربه ها و حس های متعلق
به دنیای خارجی را به کالبد شهودی و تاثیرات
کالبدهای شــهودی و ِعلّی را به کالبد زمخت
منتقل می کند.
غالف چهارم ،ویگیانامایا کوشــا 9یا ســطح
روحــی تجربه اســت که با ذهن نیمــه اگاه و
ناخوداگاه ارتباط دارد .این قلمرو ،مانومایا کوشا
را فرامی گیرد اما ظریف تر ا ز ان است .ویگیانامایا
کوشــا رابط میان ذهن فردی و جمعی است.
دانش درونی از این ســطح بــه ذهن خوداگاه
می اید .وقتی این غالف بیدار شود تجربه کردن
زندگی در سطح شهودی ،دیدن واقعیت نهفته
پس ظواهر بیرونی برای فرد اغاز می شود .این
وضعیت به خرد می انجامد.
غالف پنجم ،اناندامایا کوشا 10یا سطح بهجت
و سعادت است .این کالبد علّی یا ماورای طبیعی،
منزلگاه ظریف ترین پراناست.
پرانا و کوشاها
تمام این پنج غالف را پرانا فرا می گیرد .پرانا
انها را تغذیه می کند ،تداوم می بخشد و ارتباط
مناسبشان را حفظ می کند .رفتن از یک کوشا
به کوشای دیگر نیز با کمک پرانا انجام می شود.
چگونگــی عمل کردن پرانا در بین کوشــاها را
می توان با مثال دنــده اتومبیل فهمید .از دنده
خالص می توان در بین دنده های دیگر حرکت
کرد .همچنین اتومبیل اول با قرار گرفتن در دنده
خالص متوقف می شود و دنده عقب می رود .دنده
خالص دنده نیست؛ دنده ها یک ،دو ،سه ،چهار
و دنده عقب اند .بااین همه ،بدون ان فضای خنثی
بین انها نمی توان از یک دنده به دنده دیگر رفت.
همین قاعده شامل کوشاها نیز می شود.
پرانامایــا کوشــا مثل فضــای خنثی عمل
می کند و رفتــن از انامایا به مانومایا ،از مانومایا
به ویگیانامایا ،از ویگیانا به اناندامایا و مانند ان را
امکان پذیر می سازد .باید برای رفتن از هرکدام از
۱۱
درجه ها به درجه دیگر از قابلیت پرانا شاکتی
اســتفاده کرد .بنابراین بُعد انرژی مانند فضای
خنثی جعبه دنده اســت .با فعال شــدن پرانا،
ِ
انسان به ابعاد جسمی ،ذهنی ،روحی و معنوی
دسترسی پیدا می کند.
صعود در کوشاها
هدف ره جوی یوگا رســیدن به سطوح باالتر
اگاهی با راه یافتن به کوشاها یکی پس از دیگری
اســت .تمام تمرین های یوگا این هدف را پیش
می برند .مث ً
ال شاتکارماها ۱۲مستقیم روی انامایا
کوشا اثر می گذارند و نفوذ اگاهی به سطح بعدی
یعنی پرانامایا کوشا را با ازاد کردن جریان پرانا
امکان پذیر می کنند .اســاناها نیز تاثیر مشابهی
دارند؛ انها انسدادهای انامایا کوشا را باز می کنند
و درنتیجه بر پرانامایا کوشا اثر می گذارند .با پیش
رفتن در انجام اســاناها ،حوزه تاثیرگذاری شان
ظریف تر می شــود و پرانامایا کوشا بی واسطه تر
اثر می گیرد .تمرین های پرانایاما بر پرانامایا کوشا صفحه 9
اثر می کنند و غیر مســتقیم روی مانومایا کوشا
تاثیر می گذارند.
پاالیش ســه غالف اول ،راه را بر غالف چهارم
یعنی ویگیانامایا کوشــا یا غالف شــهود هموار
می کند .بااین همــه ،چگونگی و زمــان نفوذ به
اناندامایا کوشــا در پرده ابهام می ماند .در قلمرو
منطــق ترتیبــی تمرین ها و
مــاورای طبیعی
ِ
اثراتشــان کاربرد ندارد .بااین حال ،این پنج غالف
بــه هم امیخته اند و هرچــه در یکی رخ دهد در
غالف های دیگر تاثیر می گذارد .فعالسازی نیروی
پرانایی به ایجاد توانایی های شفابخش می انجامد
به طــوری که این انرژی را می تــوان برای اصالح
زخم های زندگی اســتفاده کرد .پاالیش مانومایا
کوشــا به شــفافیت افکار و تعادل در ابراز خود و
احساسات منجر می شود .همچنین درک بهتری از
موقعیت ها و شرایط مختلف و نیز خالقیت فراوانی
در قلمروهای بودهی ۱۳یا عقل و کریا ۱۴یا عمل
وجود داد.
وقتی انامایا کوشــا و پرانامایا کوشا پاک شوند
دیگر مانعی میان انها و مانومایا وجود ندارد .ذهن،
جســم و انرژی می تواننــد هماهنگ کار کنند و
همین امر حجاب ویگیانامایا کوشــا را می گسلد.
وقتی به غالف روحی دسترسی ایجاد شود تمرکز
ذهن عمیق تر به سطح می اید.
خالص می شود و ِ
تجربه های روحی و ادراک فراحسی بروز می کنند
و سامسکاراهای ۱۵ریشه دار پاکسازی می شوند .با
پاک شدن ویگیانامایا کوشا خالقیت الهام می شود
و شفافیت به طور شهودی و بدون زحمت به دست
می اید .در این مرحله ،ذهن واقعاً و به راستی خالی
می شود و برای تجربه اناندامایا کوشا اماده است.
روند صعود تدریجی در کوشــاها ممکن است
برای یوگی نادری کــه از موهبت الهی بهره مند
است برعکس شود .در این صورت تجربه اناندامایا
کوشا باعث پاالیش در همه سطوح دیگر می شود.
اگاهی از کوشا
تمرین های یوگایی که هرکس برمی گزیند باید
بر مبنای کوشای اصلی ای باشد که اگاهی در ان
قرار دارد .سطوح مختلف اگاهی که کوشاها نشان
می دهند به -1جسم -2حیات -3ذهن -4روح
-5خویشــتن مربوط می شوند .هر تمرین کننده
براساس وضعیت تکاملش غالباً در میان این پنج
سطح اگاهی به یک حوزه تعلق دارد .اگر اگاهی
عمدتاً در انامایا کوشا باشد ،مثل بسیاری از افراد
خوش گــذران و لذت گرایان ،فــرد قویاً خود را با
جسم یکسان تلقی می کند .اگر اگاهی در پرانامایا
کوشا باشد شخص ،مثل ورزشــکاران ،خود را با
قدرت و ســرزندگی یکی می داند .اگر اگاهی در
مانومایا کوشــا باشد فرد خود را با ذهن تحلیلگر
یکی تلقی می کند.
وقتی اگاهی تا ســطح ویگیانامایا کوشا رشد
یافته باشد جایی که تمایالت تاماسی ۱۶و راجاسی
کاهش پیدا می کنند شفافیت شناخت براساس
فهم شــهودی وجود دارد .اینجا تمام تجربه ها در
پرتو روح دیده می شوند و معنایی عمیق تر نسبت
به انچه معلوم است به خود می گیرند .در این بُعد،
تجربه کردن ماهیت ظریــف و پرمعنای اگاهی
برتر برای فرد اغاز می شــود .کسی که اناندامایا
کوشا را درک کند یوگی است .او تا حوزه معنوی،
جایی که همه تجربه ها تجربه های معنوی اند رشد
یافته است.
تجربه های هرکس در زندگی نشان می دهد که
او تاچه حوزه اگاهی رشد یافته است .بااین همه،
به رغم بودن کانون اگهی در کوشایی خاص ،هنوز
انســدادهایی در کوشــاهای دیگر وجود دارد .به
همین علت مسیر کاملی از یوگا توصیه می شود.
زمانی که باید برای هر شــاخه یوگا صرف شود از
شخصی به شخص دیگر بسته به نوع انسدادها و
اینکه به چه سطحی از رشد رسیده است تفاوت
دارد .راهنمایــی متخصص بــرای معین کردن
تمرین های مناسب برای هر کوشا که ب ه نوبه خود
روی کوشاهای دیگر اثر می گذارند الزم است.
درک پرانا در کوشاهای مختلف
هدف تمرین کننده ای که به پرانایاما و پرانا ویدیا
می پردازد این اســت که با پرانامایا کوشا کار کند
تا جایی که فعالســازی و درک پرانا برای نفوذ به
کوشــاهای دیگر به قدر کافی ظریف شود .فنون
پرانــا ویدیا به او می اموزد که پرانا را در ســطوح
مختلــف ظرافت کام ً
ال درک و تجربه کند .بعد از
بیدار سازی پرانا ،چگونگی ،شکل ،رنگ و کیفیت
ان در تمام سطوح تجربه می شود.
در ســطح انامایا کوشــا ،پرانا به صورت انرژی
مربوط به اعصاب حس می شــود .اگاهی از پرانا
17
شــاکتی در غالف های دیگر از طریق پراتیاهارا
یا خلوت گزینی حســی با فراتر رفتن از جســم
زمخت و محیط بیرونی پــرورش می یابد .درک
پرانا در مانومایا کوشــا را می تــوان به خانه ای در
شب با چراغ های روشــن تشبیه کرد .کیفیت و
درخشندگی ان نور به خلوص ذهن بستگی دارد.
بعضی مانومایا کوشا را مانند غالفی از نور با قالب
و شکل و برخی مثل نوری دورانی ،ساطع شده از
منبع مرکزی حس می کنند.
مدتی تمرین نظام مند و مســتمر در ســطح
مانومایا راه را برای ویگیانامایا کوشــا باز می کند.
مکاشفه های معنوی ،بوها ،صداها و مناظری که
در وضعیت های عمیق تر مراقبه درک می شــوند
جلوه هــای پرانا در ویگیانامایا کوشــا هســتد.
بااین همــه ،اولین تجلی تجربه روحی نشــانگر
این نیســت که تمرین ها ثمر داده اند یا می توان
کنارشــان گذاشــت .هنگامی که کوشاها به طور
منسجم تری شــروع کنند به عمل کردن ،اشاره
مختصر در یک جا ممکن اســت باعث تجربه ای
اندک جایی دیگر شــود .بنابراین باید پشــتکار
داشــت تا یکپارچگی کامل به دست اید .درواقع
18
همین که ویگیانامایا کوشا شکوفا شود ،سادانا
نیاز به بیشترین تالش و توجه از سوی ره جو دارد
زیرا احتمال مدام بی هدف گشتن در حوزه های ان
که گستره اش بی اندازه وسیع و جنسش بی اندازه
فریبنده و جذاب است وجود دارد.
هنگامــی که ویگیانامایا کوشــا با تمرین های
مستمر رفته رفته پالوده شــود ممکن است فرد
متوجهتجلی هاییازاناندامایاکوشاشودلحظه هایی
که همه چیز درخشنده نمایان می شوند .ممکن
است غرق در مکاشفه شیوالینگامی 19درخشان یا
مانند ان شود .بااین همه ،این نیز تجربه ای نسبی
اســت زیرا فقط وقتی کسی به راستی در اناندا به
ســر می برد که تمام متعلقات ذهن را پاکسازی
کرده باشــد .هدف تمرین ها در این ســطح پاک
کردن کامل لوح است .سوامی ساتیاناندا روزگاری
گفتند «تمرین کننده یوگا ممکن است ویگیانامایا
کوشای پرورش یافته ای داشته باشد اما ان کسی
که به ثمره یوگا نایل شده باشد در اناندامایا کوشا
قرار می گیرد».
یوگی روشــن بین درواقع می توانــد اتمامایا
کوشــا 20کوشای ششمی را نیز تجربه کند .این
وضعیتی اســت که در ان زندگی با وحدت کامل
با خویشتن برتر سپری می شود و فرد کم کم کل
جهــان را به صورت فیضان زیبایی ،خرســندی،
شــادمانی و حقیقت درک می کند .کسی که در
اتمامایا کوشــا به سر می برد به سیدا 21یا انسان
کمال یافته شناخته می شود.
1-Pancha kosha
2-Annamaya kosha
3-Pranamaya kosha
4-Atmapuri
فنون تنفسی که با انها می توان جریان نیروی حیاتی را کنترل ،هدایت 5-Pranayama:
.و تسخیر کرد
.فنی شفابخش مستلزم اگاهی و حرکت پرنا 6-Prana vidya:
ً
احتماال حدود قرن 7-Taittiriya Upanishad:
متن سانسکریت شامل سه فصل که
.ششم پیش از میالد نوشته شده است و فصل دوم ان برهمناندا والی است که نه شعر دارد
8-manomaya kosha
9-vijnanamaya kosha
10-anandamaya kosha
نیروی پرنا 11-prana shakti:
فنون پاکسازی در هاتا یوگا 12-shatkarma:
13-buddhi
14-kriya
.تاثیرات ذهنی که به صورت کهن الگو در کالبد ظریف ذخیره می شوند 15-samskara:
16ویژگی های متعلق به سکون ،تنبلی ،کندی ذهن وبی رغبتی به تغییر
.متعلق به فعالیت ،بی قراری ،نوسان و تمایل به سلطه
17-Pratyahara
.انضباط یا تمرین معنوی که به طور منظم انجام شود 18-Sadhana:
نماد اگاهی به صورت سنگ سیاه بیضی شکل 19-Shivalingam:
20-Atmamaya kosha
21-Siddha
دانش یوگا تیر |1400شماره 151
9 صفحه 10
ذن چیست؟
پروانه قاسمیان دستجردی
«اموختــن ذن ،یعنی یافتن خود ،خود را یافتن
یعنی خود را فراموش کــردن ،خود را فراموش
کــردن یعنی یافتن طبیعــت بودایی ،طبیعت
1
اصلی و ذاتی ما» استاد دوگن
اشــنایی با اییــن ذن در فرهنگ و
هنر ژاپن
سحرگاه ،سحرگاه جســم و اگاهی .سایه هایی
تاریک ،بی حرکت ،راســت نشسته بر بالشتک
های مــدور ،چهارزانو ،زانوهــا متصل به زمین،
پشت گردن صاف ،چشم ها نیمه بسته ،نفس ها
ارام و عمیق .گاه صدای گرفته ی استاد که متون
مقدس را تفسیر می کند ،سکوت را در هم می
شکند ،متون مقدس سرشار از خردی به پیری
جهان است.
در این نحوه ی نشستن؛ زندگی روزمره ،جایگاه
حقیقی و معنای خویش را باز می یابد ،زیرا که در
بطن فعالیت و عمل ،ذن ان را تعالی می بخشد و
به ان ریشه می دهد.
• تاریخچه ذن
چگونگی ورود ذن به ژاپنبیست و پنج قرن پیش ،در هندوستان در اطراف
رود گنــگ؛ مردی زیر درخــت انجیر به مراقبه
نشسته اســت .شش هفته است که او به همین
شکل نشسته ،بدنش حرکت نمی کند و اگر نفس
عمیق و توانای او نبود گمان می کردند که مرده
است .او تصمیم گرفته است که تا وقتی مساله ی
تولد و مرگ را حل نکــرده از زیر درخت تکان
نخورد .ســپس در اخرین ساعات شب به دانش
10
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
نهایی دســت می یابــد ،ظلمات
ناپدید شده و نور پدیدار می گردد
و او بودا می شود یعنی بیدار شده
ان راز و دانش نهایی در نشستن
بی هیچ کاری ،بی هیچ اندیشه و
فکری نهفته است.
در قرن ششم میالدی ،راهبی به
نام بودی دارما ،این تفکر ارزشمند
یعنی عمل اینجــا و اکنون را به
چین بــرد .بودهیدارما به مدت 9
سال در کوهســتان خلوت گزید
و در ان مدت فقط به نشســتن
بودایــی در حالی که رو به صخره
ی ســنگی بود؛ پرداخت.پس از
ان در مدت چند سال پیام او در
تمام چین شنیده شد .از شاگردانش هویی ننگ،
هوانگ پو و لین تســی برخاستند و اموزشی با
طراوت و اقتداری جهانی عرضه کردند .این موج
که به سوی شرق پیش می رفت ،ژاپن را هفت
قــرن بعد دریافت .اول به لطــف «ای زای» 2و
چندی بعد از طریق «دوگن» 3دوگن سی سال
باقی مانده از عمرش را به نشــر اصول ذاذن در
ژاپن پرداخت.
اشنایی با فرهنگ ذنراز ذن در اینست که بنشینی ،خیلی ساده ،بدون
هدف ،بدون میل به ســودجویی ،در حالتی که
تمرکز کامل داشــته باشــی .ذن را نه می توان
در یک کالم و مفهوم بیــان کرد و نه می توان
ان را با اندیشــه منتقل کرد ،تنها با اجرای ان
و با تجربه است که ادراک می شود .در فرهنگ
و زبــان ژاپنی؛ «ذا » یعنی نشســتن و «ذن» به
معنای مراقبه است .ذاذن برای سالمتی جسم و
روح بسیار موثر است چون این دو را به وضعیت
طبیعی خود ســوق می دهد .ذن ماورای همه
دوگانگی ها است .به عبارتی این مکتب تعالیم
خــود را بر پایه ی تناقضات می اموزد ،شــبیه
به اموزشــی که در ایین ییــن و یانگ صورت
می گیرد.
ذن را مــی توان مراقبه ای ناظــر بر چهار الیه
شرح داد:
-1الیه ی اول شــاهد و ناظــر بودن بر محیط
اطراف که شــامل نظارت بر تمام اشیاء ،بوها و
نورها و احساسات نیز می شود.
-2الیــه ی دوم ناظر بودن بر ذهن اســت ،با
نظارت بر ذهن می توان افکار و اندیشه هایی
کــه دائم در حــال ورود به ذهن هســتند را
مشاهده کرد و از این طریق ذهن ارام می شود.
-3الیه ی ســوم نظارت بر بدن خود اســت،
مشــاهده و احســاس تمام اجزای بدن اعم از
بافتها ،عضالت و .....
-4الیه ی چهارم تنفس است که با مشاهده ی
ریتم تنفس در هر لحظــه می توان به حالت
ذن رفت.
در متون سنتی ذن گفته شده است:
نگاه کردن بدون نگاه کردنگوش کردن بدون گوش کردنحس کردن بدون حس کردناندیشیدن بدون اندیشیدندر ایــن حال ،نظاره کــردن از وجوه مختلفی
صورت می گیرد .مانند تمرین شمشــیر زنی
است ،حواس فرد باید به تمام بخشها و جوانب
مختلف باشد.
بیوگرافی بودی دارما
بودی دارما ( حدود اغاز سده پنجم میالدی)
یک راهب بودایــی بود که اوردن ایین ذن به
چین را به او نسبت می دهند .بیشتر منابع او را
یک ایرانی یا فردی از جنوب هند می دانند که
به جنوب چین سفر کرد و پس از ان به سوی
شــمال رفت .یکی از منابع اولیه تاریخ ورود او
به چین را در روزگار دودمان لیو سونگ(-479
)420دانسته و منابع بعدی ورود او را در دوره
دودمان لیانگ( )502-557نوشته اند.
متون مقدس بودیســم قب ً
ال به چین راه یافته
بود و امپراطور خود را یک بودایی دو اتشه می
دانست .خرقه می پوشید ،گیاهخوار بود و متون
مقدس بودایی می خواند .به دعوت امپراطور،
بودی دارما در روز نخست از ماه بعد به پایتخت
رفت .او از بــودی دارما پرســید :ذات نهایی
حقیقت مقدس کجاســت؟ بودی دارما پاسخ
داد « :یک خالی که به عمق ان نمی توان رسید
و هیچ چیز مقدســی ندارد ».امپراطور دوباره
پرسید «:من با چه کسی دارم حرف می زنم؟»
و او پاســخ داد «:نمی دانم» امپراطور نفهمید.
بودی دارما تمام دستاوردهای امپراطور نظیر
ساختن معبدها ،دیرها ،نسخه برداری از متون
مقدس را دســتمایه های زمینی شمرد و بی
پاداش خواند .او گفت :پاداش راستین فرزانگی
ناب است .در خالیا و سکوت خانه کند .به شیوه
های دنیایی به چنگ نیاید. صفحه 11
بودی دارما را اغازگر یــک کردار دینی ذن «
خیره شــدن به دیوار» می دانند .ذن باوران بر
این عقیده اند کــه «دیوار خیرگی» باعث ارام
شدن ذهن می شود .بودی دارما برای اموزش
چینیــان در اصول بودایی؛ «کتــاب لنکاوتاره
ســوترا» را انتخاب کــرد .اصل کتاب تاکید بر
روشنی درونی دارد .که تمامی دوگانگی ها را
می زداید و از تمامــی تمایزها فراتر می رود.
تاریخ نــگاران پیدایش هنرهــای رزمی را در
چین به بودی دارما نسبت می دهند .ریشه ی
ورزش کاراتــه را نیز در اموزه های بودی دارما
می دانند .زمانی که بودی دارما برای ریاضت و
گوشه نشینی به معبد شائولین رفت ،مشغول
تعلیم ذن گردید و همچنین نبرد بدون سالح
را به مریدان خود اموخت.
مختصری از عقاید ذن گرایان
در شــودوکا 3نوشته شده اســت «:نه باید در
جســتجوی حقیقت باشــیم و نه از توهمات
بگریزیم ».باید گذاشت تا اندیشه ها بگذرند و
نباید انها را حفظ کرد .ذهن ما پیچیده است
و رهبری ان دشــوار است .اگر بخواهیم بر ان
مسلط شویم؛ خیلی زود خسته می شویم .این
کار امکان پذیر نیست .تنها با تمرکز بر نحوه ی
نشستن و تنفس می توانیم خوداگاه خویش را
فراموش کنیم و در نتیجه اندیشه ها خودبخود
و بطور طبیعی عبور می کنند و دیگر اندیشه
ای باقی نمی ماند.
ذن گرایان معتقدند که ذن رنج است ،ذن در
رنج غوطه ور است .انسان امروزی می خواهد
از درد و رنــج بگریزد و این موجب ضعف و بی
دفاعی او می شــود .او دیگر در مقابل استرس
های زندگی امروزی قــدرت دفاعی ندارد .در
عقیــده ی ذن گرایان؛ هــدف از به کار بردن
تکنیک هــای ذن ،باال بردن انرژی ،بدســت
اوردن هشیاری و رفتار صحیح است تا هرچیز
در جای مناسب خود قرار گیرد .در جایی که
حقیقت مطلق است.
ذن همواره پر از تناقض اســت .هرگز از وجه
متعارف امور و اشــیاء راضی نیست .نگاه را به
وجه پنهان می خواند ،به سوی واقعیتی دیگر
که نمی توان با اندیشــه ی تنها انرا دریافت.
برای این کار از طریقی کام ً
ال ویژه اســتفاده می
کند و ان « کوان» است .معنای اصلی این کلمه «
قانون» است .مقررات و اصل ،قانون مطلق که نمی
توان ان را تغییر داد و یا دگرگون کرد .یک کوان
ممکن اســت در معنای ظاهری پوچ و بی معنی
جلوه کند اما با تجربه ای عمیق ،انسان می تواند
ان را درک کنــد و جوهر کیهانــی ان را دریابد.
در زمان درس ،استاد ممکن است سوالی بپرسد
که کوان باشــد و یا شاگرد سوالی بپرسد و استاد
جوابی دهد که شاگرد را بیشتر به فکر فرو برد تا
معنی پنهان ان را دریابد .زندگی نیز در هر لحظه
در حال خلق کوان هایی است که ناچار به حل ان
ها هســتیم و با دریافتن جواب ان ،مرحله ای را
برای رسیدن به حقیقت به پیش می بریم.
ذن و چای یک طعم دارند :ارامش و تمرکز
یک دست صدا ندارد ،باید اضداد را متحد کرد.
تمرینات روزانه در ایین ذن
«حتــی اگر محل مراقبه کوچک باشــد ،همه ی
جهــان را در بر دارد ،حتــی اگر ذهن ما کوچک
باشد ،الیتناهی را در بر می گیرد».
4
استاد سکیتو
اســتاد دوگن کتاب بزرگی به نام «شــوبوگن زو»
نوشته که فصلهایی درباره ی روش زندگی روزمره
به شــیوه ی ذن دارد .یک فصل کامل به نحوه ی
شستشو اختصاص دارد .دوگن تاکید می کند که
باید مقتصدانه از اب اســتفاده کرد .او به دقت در
مورد شستن دندانها نوشته است .در معابد ذن هر
چیزی که برای پختن غذا اعم از سبزیجات و غالت
و غیره مورد اســتفاده قرار می گیرد ؛ نباید هیچ
دور ریزی داشــته باشد .اگر استاد حتی یک دانه
برنج در کف اشپزخانه بیابد ،اشپز شدیدا ً مواخذه
می شــود .تمام اضافات غذا ها مثل پوست سیب
زمینی یا هویج ،ته تربچه ها ،ســبزیجات اضافه و
غیره بعد از شسته شدن ،در روغن یا اب ریخته و
غذای دیگری از ان ها درست می کنند .این متن
که هشتصد سال پیش نوشته شده ؛ هنوز کهنه
نشده است.
همواره بر کاری که می کنید متمرکز باشید ،این
نحوه ی تمرینات روزانه به روش ذن است که تا
به امروز هیچ تغییری نکرده است.
ذن یعنــی تمرکز لحظه به لحظــه ی زندگی،
ممکن است که در دنیای امروزی این امر به نظر
مشکل باشد ولی امکان پذیر است.
در زندگی روزمره اگر عــادت کنیم ،می توانیم
درد را با بازدم های طوالنی مهار کنیم این روش
بســیار موثر است .ریشــه و سرچشمه ی درد
کجاست؟ بی شــک ممکن است عضوی بیمار
باشد و با انقباض و یا التهاب؛ درد در بدن بوجود
اید .اما انچه موجب دریافت درد می شود ریشه
ای روانی دارد .وقتی انســان ارام کردن روان را
می اموزد و این کار را از طریق رها کردن اندیشه
ها ،تمرکز بر نحوه ی نشستن و تنفس انجام می
دهد؛ روان ارام می گیرد و درد ساکت می شود.
نحوه ی نشستن:
کمر به طرف جلو متمایل می شــود ،از حدود
مهره ی پنجم کمر؛ ستون فقرات کام ً
ال راست،
پشت راست ،با زانوهای به زمین فشار اورده ،سر
صاف ،چانه داخل ،پشت گردن راست ،عضالت
شکم ازاد و راحت ،بینی در ردیف ناف ،شبیه به
یک کمان کشیده
دســت چپ درون دست راست در حالیکه کف
دست ها بسوی باالســت و در سطح شکم قرار
می گیرد .چشمها نیمه بسته و بدون خیره شدن
به چیزی
نحوه ی تنفس:
تنفس در مدت ذاذن نقش بسیار مهمی را ایفا می
کند .تنفس در ذن به هیچ تنفس دیگری شبیه
نیســت .هدف اول ایجاد یک ریتم کند ،مقتدر
و طبیعی اســت .تکیه بر بازدم مالیم ،طوالنی و
عمیق باعث ایجاد دمی طبیعی و منظم می شود.
هوا ارام و خاموش بیرون رانده می شود در حالی
که فشــار بازدم به درون شکم می رود و به روده
ها ماساژ مفیدی می دهد.
تنفس هنگامی صحیح است که نشستن درست
باشد .و ذهن به طور طبیعی از تمرکز عمیق بر
نشست و تنفس صحیح ،ایجاد می شود.
اکنون پریشان نباش ،هرگز پریشان نباش
اگر اکنون خوشبخت باشی ،همیشه خوشبخت
خواهی بود
زندگی توالی « اکنون» هاست.
هرجا که اکنون نشســته ای ،همــان جا مرکز
کائنات است.
1-Dogen
2-Eisai
که در چین در قرن هفتم میالدی می زیسته است .شودوکا 3-Shodoka
یا سرود ساتوری انی اثر استاد یوکا
4-Sekito
دانش یوگا تیر |1400شماره 151
11 صفحه 12
نحوه ی مراقبه
نویسنده :سوامی شیوااناندا
برگردان :سارا توحیدی
قبــل از پر کردن ذهن با اندیشــه های روحانی ،ابتدا باید عقاید الهی را
جذب کرد .در ابتدا جذبه و به تبع ان اشــباع شدن؛ در ان زمان است که
درک ناگهانی بدون لحظه ای درنگ حاصل می شود .همواره این سه مورد را
در خاطر داشته باشید :جذبه ،سرشاری و ادراک.
به کمــک خودنگری 1افزون تر و برکندن از امالی که نیروی محرکه ی
تمامی افکار و اعمال زندگی هستند 2و نیز با کنترل بیش تر احساسات و
زندگی درونی ،اراده ی خود را قوی ،خالص و تسلیم ناپذیر کنید.
اگر به مدت یک ماه طعم غذای راســگوال 3غذای گوشــتی و شیرین
بنگالی در مذاق شما باشد ،در ذهن شما نوعی وابستگی و تعلق به این غذا
به وجود می اید .این موضوع در خصوص ودانتا( ۴فلسفه ی عرفانی بر پایه ی
ودا) ،سانیاســین( ۵ترک دنیا در مذهب درویشــی هندویی) و مطالعه ی
مطالب مربوط به مراقبه و یوگا نیز صادق اســت؛ به نحوی که نوعی تعلق
ذهنی مشــابهی در ذهن انسان برای درک خدا و دستیابی به اگاهی الهی
شــکل می گیرد .تعلق ذهنی صرف ،کمک چندانی به شما نخواهد کرد،
بلکه کندن از تعلقات مادی زندگی ،۶کشــتن اشــتیاق به منظور رهایی
ذات حقیقی خود از وابســتگی ها ،۷ظرفیت ســازی برای نیل به توفیقات
الهی ۸و مراقبه ی مستدام و مستمر ۹الزم است .از این طریق خودشناسی
ممکن می شود.
داشتن زندگی فاضالنه برای درک خداوند کفایت نمی کند ،بلکه مراقبه ی
مداوم ضروری است .زندگی با فضیلت صرفاً ذهن را برای تمرکز و مراقبه
اماده می ســازد .در واقع مراقبه و تمرکز هســتند که در نهایت منجر به
خوداگاهی می شوند.
۱۰
این واژگان را اغلب در گیتا (سروده های مقدس خداوند که دویست
ســال قبل از مسیح نگاشته شده اند ).دیده اید « :نجوا ۱۱و رجعت به سوی
خدا .»۱۲این واژگان به این معنی هستند که شما باید تمامی ذهن خود را
12
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
به خداوند بســپارید و فقط در این صورت است که به درکی از خویشتن نائل
می شوید .حتی اگر کوچک ترین اشتغال ذهنی نیز داشته باشید ،دستیابی به
شناخت خدا غیرممکن خواهد بود .همچنان که اب گل الود را با افزودن پاک
کننده ها خالص و تطهیر می کنید ،ذهن کدر و اشــباع از مفاهیم و ایده های
نادرست ۱۳را نیز باید با تامل و تفکر به هستی مطلق ۱۴پاک سازی کنید .در
این صورت است که تهذیب نفس حاصل می شود.
در اشتیاق به کسب ثمره و نیل به مقصود در زمان مراقبه شتاب نکنید .خانم
جوانی گرداگرد درخت انجیر مقدس 108 ۱۵مرتبه برای داشتن فرزند طواف
کرد ،سپس شکم خود را لمس کرد تا ببیند ایا این ارزو محقق شده یا خیر.
این عمل یک حماقت محض است .البته که باید برای رسیدن به این مقصود
ماه ها صبر کرد .همینطور اگر به طور منظم چندین وقت به مراقبه بپردازید،
۱۶
انگاه ذهن به مرحله ی پختگی و امادگی رســیده و در نهایت خودشناسی
حاصل می شود .تعجیل موجب زیانکاری است.
بایسته است که سالکان پیشرو در یوگا به منظور پیشرفت بیش تر در مراقبه
از تمامی فعالیت های دنیوی دست بشویند .صداقت در انجام مراقبه ناخوداگاه
منجر به ترک همه ی امور دنیوی خواهد شد .کارهای روزانه مانعی برای مراقبه
به شمار می روند .به همین دلیل است که در سروده های گیتا می خوانیم« :برای
یک حکیم فرزانه که به دنبال مراقبه می باشد کارما مقصود است .برای همان
۱۸
حکیم فرزانه که با مراقبه و ریاضت به مقامی واال ۱۷دست یافته است ارامش
مقصد نهایی می باشــد» .بنابراین کار روزانه و مراقبه با هم تناســبی ندارند و
همچون اسید و باز ،اب و اتش و یا تاریکی و روشنایی می باشند.
هر روز باید اعمال و رفتار نیک ۱۹خود را افزون کرده و مراقبه داشته باشیم.
برای مثال پشــتکار ،صبر ،مهربانی ،بخشایش ،بخشش ،پاکی و صفات خوب
به مراقبه ی شــما کمک می کنند و در عوض مراقبــه نیز به افزایش پاکی و
خلوصتان کمک می کند. صفحه 13
تمام احساسات فراگیر روحانی ۲۰را با خود همراه کنید .محدودیت های
مادی جســم را به عنوان یک ظاهر محض انکار کرده و ســعی کنید این
احساسات را همیشه در خود زنده نگاه دارید.
چرا در مراقبه چشم های خود را می بندید؟ با چشمانی باز مراقبه کنید.
شما باید بتوانید تمرکز و تعادل ذهنی خود را حتی در مرکز شهری شلوغ
نیز حفظ کنید .فقط در این صورت است که مسیر تکامل را طی کرده اید.
در اغاز هنگامی که هنوز مبتدی هستید ،می توانید برای جلوگیری از انحراف
ذهن چشمانتان را بسته نگه دارید چراکه ضعیف هستید ،اما در ادامه باید
قادر باشــید با چشمانی باز حتی حین راه رفتن نیز مراقبه کنید .با کمال
قدرت جهان را غیرواقعی پنداشته ،گویی که اص ً
ال جهانی وجود ندارد و فقط
هســتی مطلق وجود دارد .اگر قادر باشید با چشمانی باز به هستی مطلق
تمرکز یافته و مراقبه نمایید ،انگاه انسانی قوی هستید و به راحتی تمرکز
شما به هم نمی خورد .فقط در صورتی میتوانید مراقبه کنید که ذهنتان از
همه ی تشویش ها و تنش ها فراتر رود.
در مراقبه و تمرکز می بایست ذهن را به انحای مختلف تمرین داد .از این
طریق می توانید ذهنی اشفته را به ذهنی موشکاف و ظریف 21تبدیل کنید .
۲۲
زمانی کــه مراقبه می کنید ،تمایالت دربرگیرنده ی احســاس و رفتار
همانند خشــم ،حســادت ،تنفر و غیره شــکلی غیرفعال به خود گرفته و
کمرنگ تر می شــوند .احساســات مذکور را باید از طریق تمرکز ناشی از
مراقبه ی مستمر و مداوم ۲۳از بین برد .در این صورت است که ایمن خواهید
بود .تمایالت نهفته در درون انسان در پی فرصت بوده تا تجلی یافته و شکلی
مهیب به خود گیرند .اینجاست که باید همواره مراقب و هوشیار باشید.
باید در برابر تمایالت مهلک و تنزل دهنده که به واســطه ی اهریمن و
تاریکی در حین مراقبه ایجاد می شــوند استقامت به خرج دهید .از طریق
تفکر ترتیب یافته و روشن ،پرسه های بی هدف و زمزمه های کاذب ذهن را
ناشنیده بگیرید .نگاه درونی خود را به حقیقت الهی معطوف کنید .از موانع
سخت و ناکامی های پیش رو نهراسید .شجاع باشید و با شجاعت تا زمانی که
در حریم امن و جاودانه ی الهی ماوا یافته ادامه دهید.
در یک شهر بزرگ ،تردد و شلوغی در ساعت 8شب زیاد است اما ساعت
9با شــلوغی زیادی مواجه نیستیم و به همین ترتیب در ساعات 10و 11
شب صداهای کم تری شنیده می شود و در ساعت 1بامداد سکوت و ارامش
حاکم می شود .همینطور در ابتدای تمرینات مراقبه ،تمایالت بی شماری
در ذهن پدیدار شــده و موجب اشفتگی و درهم ریختگی ذهن می شوند.
با این حال امواج ذهنی به تدریج ارام گرفته و در نهایت کنترل می شوند و
مراقبه کننده از ارامش مطلق لذت خواهد برد.
وقتی از میان یک بازار شلوغ در مرکز شهری بزرگ گذر می کنید ،قادر
به شنیدن صداهای اهسته نیســتید اما زمانی که با دوستانتان به منظور
مراقبه در اتاقی ســاکت نشسته اید ،کوچک ترین صداها نیز قابل شنیدن
هســتند .همینطور زمانی که مشــغول کار روزمره ی خود هستید ،قادر به
تشخیص افکار اهریمنی نخواهید بود اما در زمان مراقبه می توانید ان ها را
شناسایی کنید.
با این وجود نباید از افکار شــیطانی که در زمان مراقبه به ذهنتان می
رســند هراسی داشته باشید .با تمام قدرت به مراقبه و تکرار مانترا و اسماء
الهی 24ادامه دهید تا از این مرحله عبور کنید.
سالکین مراقبه نباید به دنبال ثروت باشند چراکه ثروت ان ها را به سوی
وسوســه های دنیوی سوق می دهد .تنها کافی است برای نیازهای اساسی
زندگی اندکی مال داشته باشند .تمکن مالی ،ذهن را از تنش و نگرانی دور
کرده و به مراقبه ی بدون وقفه ی شما کمک می کند.
اهمیت مراقبه در حالت نشسته
مراقبه باید در حالت نشســته انجام شود چراکه در حالت دراز کشیده و
ایستاده انجام مراقبه امکان پذیر نمی باشد .نشستن در مراقبه امری ضروری
اســت به این دلیل که مراقبه نوعی اتصال ذهنی بوده و این اتصال در حال
راه رفتن یا دویدن میسر نمی باشد زیرا توجه ذهن معطوف بدن خواهد بود.
همینطور وقتی در حالت دراز کشــیده هستید ،کشش خواب بر شما غلبه
می کند .اپاســانا (عبادت) که در حقیقت طبیعت تمرکز است نیز باید در
حالت نشسته اجرا شود و در این صورت است که منتج به تمرکز می شود.
تمرکز که مسیر بدون وقفه و مداوم ذهن حول موضوعی خاص می باشد در
حالت نشسته محقق می شود.
در عبــادت ذهن باید بر یک چیز خاص تمرکز کند و این امر در حالت
ایســتاده یا دراز کشیده غیرممکن است .علت ان است که ذهن انسان در
حالت ایستاده بر حفظ تعادل و ایستایی بدن تمرکز داشته و لذا نمی تواند
به هیچ موضوع ظریفی بیاندیشد.
یک فرد در حالت نشسته قادر خواهد بود به راحتی از رویدادهای متعدد
اطــراف خود دوری و به مراقبه ی خــود ادامه دهد .مراقبه ی صحیح فقط
زمانی متصور اســت که در حالت نشسته ،ذهن ارام و تمامی اعضای بدن
غیرفعال باشند.
عبادت مشــابه مراقبه است .توضیح اینکه در هر دو مورد ،تمرکز بر یک
موضوع واحد و با نگاه ثابت بدون کوچک ترین حرکت اعضای بدن صرفاً در
حالت نشسته امکان پذیر است.
ذکر دائم خداوند همواره در هر حالتی ممکن اســت اما مراقبه ی عمیق
مستلزم نشستن است .این مسئله فقط برای کسی ممکن است که در حالت
هوشیاری کامل اقدام به مراقبه کند و تمرکز خود را از دست ندهد .مراقبه
فراتر از ذکر خداوند است و این قیاس بی تردید صحیح می باشد و از این رو
اهمیت نشستن در مراقبه به اثبات می رسد.
عبــادت و مراقبه یعنی تفکر پیرامون موضوعی واحد بدون وقفه و افکار
مزاحم که باید انحراف ذهن در ان ها حداقل باشد .بی تحرکی زمین شاید
به این معناســت که زمین در نقطه ای در فضا بی حرکت قرار گرفته و در
حال مراقبه است.
25
ازین روست که شیوه های مختلف نشستن برای مراقبه مثل پادماسانا ،
سیدهاسانا 26و سوک هاسانا 27در یوگای ساسترا 28اموزش داده می شوند.
سوامی شیوانانداجی ماهاراج ( )1963-1887بنیان گذار انجمن زندگی الهی
(،)1936
اکادمی جنگل یوگای ودانتا( )1948و نویسنده ی دویست کتاب در زمینه ی
یوگا و ودانتا می باشد .اوسال ها قبل از اغاز رهبانیت به عنوان پزشک در بخش
انگلیسی مالزی مشغول به کار بود .در حال حاضر یوگای شیواناندا در بسیاری
از بخش های جهان گسترش یافته است.
21-Sukshma
22-Vrittis
23-Toto Through Samadhi
24-Japa
25-Padmasana
26-Siddhasana
27-Sukhasana
28-Yoga Sastra
11-Manmanah
12-Matparah
13-Sankalpa
14-Brahmachintana
15-Asvittha Tree
)16-Sakshatkara(Self-realisation
17-State of Yogarudha
18-Shama
19-Sattvic Virtues
20-Brahma Bhavana
1-Atman Chintan
2-Vasanas
3-Rasagulla
4-Vedanta
5-Sannyyasin
6-Vairagya
7-Mumukshutva
8-Sadhana
)9-Nididhyasana(meditation
10-Gita
دانش یوگا تیر |1400شماره 151
13 صفحه 14
یانترا ،درگاهی به عالم درون
نویسنده :سام سرابی
از نقوش به جا مانده بر دیواره غارهای باستانی
اینگونه بر می اید که بشر اولیه در هزاران سال
پیش از تاثیر و تاثر کشیدن نقش و نگار بر تخلیه
انرژی عاطفی و روانی خود اگاه بوده اســت .با
کمال تعجب گاهی تصاویری در این نگاره های
باســتانی به چشــم می خورند که مایه ای از
مفاهیم انتزاعی را دربر دارند و ممکن است وجود
ســبک و سیاقی خاص را در ترسیم این نقوش
باستانی شناسایی کرد .استفاده هوشمندانه از
اشکال هندسی همچون دایره ،سه گوش ،چهار
گوش و چند گوش های منظمی که شاید قصد
دارند مفاهیم و باورهایی ویژه از بشر نخستین
را به ما بنمایانند .بسیاری از این نگاره ها بیانگر
مراسم اعتقادی ابتدایی و ایینی خاصی هستند
که بشر بدوی ان روزگار برای فراخوان نیروهای
ماورائی نیک و راندن نیروهای ماورائی شر از انها
بهره میبرده.
14
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
وقتی امروز در قالب یک گردشگر کنجکاو
به دیدار معابد به جای مانده از دوران ابتدایی
جوامع بشری میرویم شاهد طرح های تزئینی
شگفت اوری بر سقفها ،دیوارها و پاگردهای
این بناهای کهن هســتیم که هر نقش می
تواند در دل خــود هزاران راز را پنهان کرده
باشــد .معابد ،مساجد،کنیســه ها ،اتشکده
ها،کلیساها و دیگر مکانهای مقدس در سر تا
سر جهان از هنر نقشزنی انواع نمادواره های
مقدس بهره می برند .بر اســاس یافته های
تاریخی و باستان شناسی ،اقوام هند و اروپایی
در ابتدا در یک جامعه مشــترک میزیستند
کــه از انها به نام اریایی ها یاد می شــود .با
وجود اینکــه اقوام متعددی همچون ایران و
هند از انها حاصل شــدند اما هنوز میشود
شاهد تشابهات بسیاری در ایین ها ،مناسک،
فرهنگ و هنر انها بودکه در ظاهر انها تفاوت
های اندک و در باطن انها شباهت های بسیاری
نهفته است.
ینتــره و مندله که امــروزه با تلفظ مصطلح
یانترا و مانترا انها را می شناسیم همان اشکال
و نقوش ابتدایی فرهنگ اریایی هستند که در
طول تاریخ شکل و ساختار هدفمندتری به خود
گرفته اند .به نقل از نماد شــناس بزرگ جزپه
توچی() Giusppe Tucciینتره و منتره در ســاحت
اندیشه و شــهود هند و ایرانی که نماد را عین
حقیقت و ایماژ را جلوه ذاتی معنا می پندارند،
در دل خود هم پرتویی از حقیقت و هم راهی به
سوی حقیقت دارند.
گرچه در برخی از تقســیم بندیهای هنری،
مندله را نیز نوعی ینتره یا وسیله نیل به مفاهیم
عرفانی می دانند؛ اما اینگونه برمی اید که مندله
ها بیشتر نقوشی به صورت دوار میباشند که در
انها بیشتر از رنگ و نگاره هایی نمادین استفاده
میشود و اما ینتره ها نقوشی هستند که مضاف
بر اینکــه می توانند دوار ،چهار گوش و یا چند
ضلعی باشند در انها عناصری همچون حروف
زبان های دینی مانند سانســکریت ،برهمانی،
پالی ،تبتی ،اوســتایی و همچنیــن اعداد نیز
نقش دارند.
یک یوگی یا یک یوگینی می تواند با رســم
کردن یا ســاختن یک یانترای ویژه در ساداناها
و تمرینات معنوی خود پیشــرفت چشمگیری
داشته باشــد .ینتره یا به قول امروزی ها یانترا
طرحی جادویی اســت که مــی تواند از طریق
تمرکز بر روی ان شارژ شــود و متقابال انرژی
روانی و پرانیک درون رهرو را تقویت کند.
امروزه دیگر ما می دانیم که ماهیت وجودی
بســیاری از پدیده های مطرح شــده در یوگا
همچون انواع کالبدها و چاکراها در جهان ســه
بعدی ما قابل تفسیر و توضیح نیستند .ما قادر
به درک و اثر گذاری بر پدیده هایی هستیم که
بتوانیم در دنیای عینی و تجربی به انها دسترسی
داشته باشیم؛ ولی به باور ریشی های باستانی و
متون سانسکریت ودیک ،یک یوگی قادر است
از طریق ترسیم ،ساخت و مراقبه بر روی یانتراها
به ابعــاد دنیای ماورای ماده دســت پیدا کند.
انها معتقد بودند که نیروی خیال یک یوگی و
تقویت این خصیصه مختص انسان یعنی تخیل،
تنها وســیله دسترسی به عالم مجردات است و
یانتراها در قالب نمادواره های هدفمند ،دومین
وسیله برای دســت انداختن به عوالم موازی و
کوشاها یا کالبدهای دیگر هستند. صفحه 15
در متون سانسکریت ریگ ودا قصیده هایی
سروده شده اند که شکل نمادگونه و چند بعدی
یا به قول امــروزی ها هولوگرافیکــی را برای
چاکراها ،کالبدها و رب النوعهای ودایی متصور
می شــوند و یوگی ها را به ترســیم و ساخت
یانتراها و تمرکز بر انها و سرودن مانترا هایشان
ترغیب می کنند .یانتراها می توانند بر سطوح
مختلفی همچون ســنگ ،چوب و فلزاتی مثل
نقره ،مس ،برنز ،برنج ،طال و حتی پارچه و کاغذ
و پوست حیوانات کشیده شوند .نوع دیگری از
یانتراها همچون تندیس و ســازه هایی از گل،
چوب ،سنگ و فلزات اســت که ان را یانترای
مرو( )meruمی نامند.
به صورت خالصه اصول ساخت یک یانترای
موثر چنین است:
.1هر ینتره از یک نقطه کانونی و مرکزی به
نام بیندو تشکیل شــده است .بیندو به معنای
خالی است که هندوها بر پیشانیشان به نیابت
اجنا چاکرا یا همان چشــم سوم می نشانند و
نماد شروع عالم هســتی از یک نقطه واحد در
پیشانی افریدگارشان است.
.2داخل هر یانترا یک دایره قرار دارد که نماد
اکاشا یا اتر و یا عنصر فضاست.
.3اشکال گوشــه دار و چندضلعی که دایره
را احاطه می کننــد و بیانگرمحدودیت زمینی
هستند و نماد عنصر خاک.
.4مثلث هایی کــه از برخورد خطوط چند
ضلعی های داخل یانترا حاصل و به دو دســته
تقسیم میشــوند.ان مثلث هایی که به سمت
باال هستند نماد عنصر اتش ،باالرونده همچون
شــعله و نماد قطب مثبت کیهان می باشند؛ و
در برابر ،مثلث هایی که به سمت پایین و نماد
عنصر اب هستند و همچون جریان اب به سمت
پایینمتمایلند.
یکی از تمرینات ســنتی ودیــک برای فعال
کردن انرژی چاکرایی خــاص در روند بیداری
کندالینی ترســیم یانترای مخصوص چاکرای
مورد نظر به همراه اشکال و منتره های مخصوص
ان و مراقبــه بر بیندو و قرائت منتره های ویژه
ان یانترا است .در برخی از مکاتب سنتی یوگا
همچون یوگیان واجرایانای تبت و جوقچن ها
فقط تمرکز و سرایش منتره های یانترا ،فارغ از
تمرینات دیگر همچون ساداناها و اساناها برای
بیداری چاکراها کافی است و این شیوه دلگرمی
بسیار خوبی است برای کسانی که به دلیل نقص
عضو و یا مشکالتی دیگر قادر به انجام تمرینات
دیگر نیســتند .در نهایت باید اعتراف کرد که
هنر ینتره نگاری ظرایف و قوانین بسیار پیچیده
ای دارد که باید طرز تهیه ان را نزد اســتادانی
مجرب اموخت و اما پایان سخن اینکه در متون
باستانی فارسی میانه و همچنین ایران باستان
نیز از واژگان ینتره و منتره یاد شده است و این
علمی بوده که به دست موبدان ان دوران انجام
میگرفته است.
و اما طرح گل های نیلوفری دوران خسروانی
ایران باســتان ،طرح شمسه ها و کاشی کاری
های زیبای مساجد ایرانی که با اعتقاد و ایمان
به دستان هنرمندان این مرز و بوم نقش بسته
اند ،نقوش جادویــی و دلربای قالی های ایران
زمین و تمــام این زیبایی هایی که در فرهنگ
و هنر کشــور عزیزمان ایران وجــود دارند هر
کدام همچون یک ینتره و نمادواره ای اهورایی
هســتند که با مراقبه بر انها می توان رهسپار
سفری به عالم درون شد.
دانش یوگا تیر |1400شماره 151
15 صفحه 16
دوا
زد
هم
تمرینات عملی ایورودا
رژیم غذایی ساتویک
« بگذارید رژیم غذایی تان هر چیزی باشد ،اما در نظر بگیرید
که باید ایجاد سالمتی کرده و از بیماری جلوگیری کند»
نویسندگان :سوامی دورگاناندا ،۱سوامی شیواداساناندا، 2
سوامی کایالساناندا
3
برگردان :پری باباجی
@parybaba_ji
کتاب تمرینات عملی ایورودا چشــم انداز سوامی شــیواناندا را بیان می
کند( 1887-1963م) ،استاد مشهور یوگای هند و پزشکی که بیش از 200
کتاب در مورد تمام جنبه های یوگا و همچنین ایورودا نوشته است .در قسمت
های پیشین؛ با دوشای خود؛ عالئم عدم تعادل در دوشاها و راهکارهایی برای
ایجاد سبک زندگی سالم و با نشاط اشنا شدید .در قسمت پیش نیز اگاهی
از شش مزه غذایی و مزه های غذایی مناسب برای هر دوشا معرفی شد و در
این قسمت به نوع تغذیه ساتویک و فواید ان برای ذهن و بدن می پردازیم.
میوه های تازه و رسیده مانند ،هلو ،سیب ،الو ،گالبی ،زردالو ،انبه ،انجیرو اووکادو
اجیل و دانه ها ،بذرها و حبوبات مانند ،دال عدس ،چانا دال ،نخود ،بادامهندی ،بادام ،تخمه افتابگردان و تخمه کدو
محصوالت لبنی ارگانیک ،شیر تازه ،گی ،پنیر تازه ،کشک و ماستی که ازگاو یا بزهای خوشحال تهیه شده باشد.
ادویه هایی که خیلی محرک نباشند مانند ،گشنیز ،فلفل ،زردچوبه ،زیره،جعفری و سنگ نمک
شــیرین کننده های طبیعی مانند ،شکر قهوه ای ،عسل ،مالس ،شربتافرا و گون
رژیم ساتویک
«غذاهایی که خلوص ،قدرت و ســامتی و شادمانی را به ارمغان می اورد
ساتویک است ».بهاگواد گیتا
ساتوا انرژی هماهنگی و وضوح است به این معنی که تغذیه و رژیم ساتویک
غذاهای راجاسیک
که از غذاهای خالص و خوشمزه تشکیل شده است؛ کمک به ایجاد شادی و
راجاس انرژی تحریک کننده است ،غذاهای راجاسیک ،احساسات منفی
قدرت در ذهن و اندیشه و راحتی و سبکی در جسم می کند.
را افزایش می دهند ،مانند شــهوت ،عصبانیــت ،حرص و از ،خودخواهی و
خشــونت .غذاهای راجاســیک بیش از حد تند ،تلخ ،ترش ،شور ،خشک و
انرژی و شادمانی
سوزان هستند .موادی مانند توتون و تنباکو راجاسیک هستند که ساتویک
ساتوا یکی از سه انرژی در ذهن یا گونا است .یک رژیم و تغذیه ساتویک ،را از بین می برند.
شامل غذاهای خالص و طبیعی است که سالمتی ،انرژی و صلح و شادمانی را
سعی کنید از غذاهای راجاسیک که در فهرست زیر هستند ،بپرهیزید:
به ارمغان می اورد .ذهن و بدن ما به طور جدی تحت تاثیر غذاهایی هستند
میوه های نارسکه ما می خوریم و یا می نوشیم.
ادویه های خیلی تند مانند چیلی و خردلزمانی که اغاز به رژیم ســاتویک می کنید ،انرژی های مثبت شــما را به
کافئین موجود در چای سیاه و سبز ،قهوه و نوشیدنی های دیگرسمت تجربیات جدید در بهتر خوردن هدایت می کنند.
شیرینی بیش از حد و شکر تصفیه شدهیک غذای ســاتویک از مواد تازه و طبیعی تهیه شده است .پختن و تهیه
پیاز و سیر و تربچهاینگونــه غذاها هم مدت زمان کمتری را صرف می کند و هم بعد از خوردن
پنیر سخت و تخم مرغهضمی راحت و اســان را در پی دارد که پس از خوردن به شــما احســاس
غذاهای تند و سنگینسبکی و راحتی دست می دهد .ممکن است پیشنهادات مخالف و متعددی
داده شود ،ولی سعی کنید در مورد رژیم غذایی خوداگاهانه تصمیم بگیرید و
غذاهای تاماسیک
به یاد داشته باشید که تغییرات باید به تدریج اما به طور مداوم ایجاد شوند.
تاما انرژی مقاومت است ،غذاهایی تاماسیک یا ناپاک هستند و یا مانده و
بیات شــده ،غذاهایی که باعث کسالت ،تنبلی و بی تحرکی می شوند مانند،
غذاهای ساتویک
گوشت ،مرغ ،ماهی ،تمام نوشیدنی های الکلی و پرخوری ،حتی اگر غذاهای
سعی کنید تا جایی که می توانید ،از این مواد در وعده هایی غذایی خود ساتویک هم به مقدار زیاد مصرف شود تبدیل به تاماسیک می گردد.
مصرف نمایید:
سعی کنید از غذاهای تاماسیک که در فهرست زیر هستند ،بپرهیزید:
غالت کامل مانند؛ جو ،ارزن ،گندم ،جو دوسر ،برنج قهوه ای و کینواغذاهای زیادی پخته شدهسبزیجات تازه ،سبزیجاتی با برگهای سبز و سبزیجاتی مانند خیار و کدو-قارچها ،سرکه و بادام زمینی
16
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا صفحه 17
محصوالتی نظیر شیر و کره که از حیوانات بدست می ایند ،بستگی به نوع
گوشت ،مرغ و ماهیتغدیه و محل زندگی انها دارد.
غذاهای تخمیر شدهمحصوالت لبنی با کیفیت باال از حیواناتی تهیه می شود که زندگی شاد و
غذاهایی که سوخته اند و یا کبابی و زیادی سرخ شده اندسالمی داشته باشند ،شرایط زندگی سالم برای انها شامل:
غذاهای مانده و یا دوباره گرم شدهعادت های سالم و طبیعیغذاهای کنسروی و فراوری شده و پخته شدهفضای کافی برای حرکتتغذیه سالم و با کیفیتترجیح بر گیاهخواری
ازادی کامل در انتخاب غذا در فضای ازاداســاس رژیم غذایی یوگایی بر غذاهای ســاتویک اســت ،بــه معنی اینکه -عدم استفاده از هرگونه هورمون و انتی بیوتیک
گیاهخواری الکتو است .مطمئناً فواید زیادی در رژیم گیاهخواری وجود دارد.
بدور ماندن از هرگونه ترس و استرسچرا باید گیاهخوار باشیم؟
شادی و ســامتی ذهن و بدن
به تازه و سالم خوردن مواد غذایی
بســتگی دارد .یک رژیــم غذایی
سالم گیاهخواری شــامل غالت،
ســبزیجات ،میوه ،گیاهان ســبز،
شــیر و گی ،و همچنین گیاهان
روغنی است .فلسفه گیاهخواری بر
سالمتی فردی و جهانی هر دو و به
طور همزمان ،تاثیرات مثبتی دارد.
انتخاب اگاهانه
غذاهای تازه و خــام در اولویت
اول رژیم ساتویک قرار دارند .سعی
کنید از غذاهای کنســروی و فریز
شده ،بپرهیزید .وعده های غذایی
باید تازه باشند و نه فراوری شده.
برخــی از اهدافی که در این راه
امکان پذیر هستند:
غذاهای ارگانیک بخرید که درخاک حاصلخیز و عاری از ســموم
دفع افات رشد کرده باشند.
از بازارهای محلی خرید کنیدکه مواد انها بــه صورت خانگی و
طبیعی تولید شده باشند.
از محصوالت ســوپر مارکتی وغیر بومی بپرهیزید.
محصوالت غذایی مدرن
دانش یوگا تیر |1400شماره 151
17 صفحه 18
تغییر در صبح رخ می دهد
توصیه های متخصص تغذیه در مورد چگونگی
کاهش وزن با یک نوشیدنی صبحگاهی
توسط امبر ریوس
مترجم :حامد رنگین کمان
مســئول بهداشــت و تغذیه بــودن به این
معناست که شــرکت ها محصوالت خود را به
تکــرار برای من ارســال می کنند و از من مهر
تایید می خواهند .بیشتر اوقات من به تحقیق
می پردازم ،محصول را امتحان می کنم و قبل از
اینکه من ان را توصیه کنم ،بازخورد صادقانه ای
درمــورد انچه که در محصولشــان باید تغییر
دهند را به شرکت ارسال می کنم .به عالوه ،شغل
پرمشغله و تصمیمم به حفظ تناسب اندامم به
این معناست که همیشه
به دنبــال یک روش ســریع و مغذی برای
پرکردن مواد مغذی موردنیاز بدنم می باشــم؛
بنابراین با اطمینان می توانم بگویم" ،من تا حاال
همه چیو امتحان کردم".
سه شنبه گذشــته کار من بسیار پرمشغله
بود ،با مربی شــخصی ام که ساعتی 200دالر
بــه او پرداخت می کنم کالس داشــتم .تونی
که یک قهرمان ســه گانه و فردی اســت که از
سرتاپا تناسب اندامش به صورت ارگانیک است
و رکــورددار 10مایلی طناب زنی تحت عنوان
"کــی به کیه" می باشــد ،بنابراین من باید در
کالسش حاضر می شدم .او متوجه شد که ست
هایی که می زنم کاهش یافته اند و با شوخ طبعی
پرسید" :امروز مثل اینکه کمی خسته ای؟" ،در
حالی که یک بطری از کیف باشگاهش به من
داد .بعد از یک جرعه نوشیدن متوجه شدم که
این به هیچ وجه نمی تواند سالم باشد زیرا طعم
شکالت خامه ای ان بسیار خوشمزه بود .با این
حال ،او هرگز اعتبار خود را به خطر نمی انداخت.
18
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
تصمیم گرفتم که این شــیک کــه او ان را
INVIGOR8نامیــده بود با کمــی بدبینی درمورد
سالمت ان ،بررسی کنم.
معلوم شد که این یک شیک کامل جایگزین
وعده غذایی اســت که مــن را متحیر کرد زیرا
تقریباً هر شــیک دیگری کــه روی ان تحقیق
کرده بودم مــزه ای گچ مانند و دانه دانه شــده
داشت و بســته بندی ان حاکی از "نه نخورش"
بود که گویا پروتئینش کم است ،انبوهی از مواد
مصنوعی دارد ،حال اینکه بخواهیم از اسم بردن
از رنگ های مصنوعی مضــر ان ،مواد افزودنی،
قندهــا ،مــواد نگهدارنــده و هورمون های ان
نام نبریم.
حتی قیمت این شیک ،جایگزین وعده غذایی
کامل ،بیشتر از بســیاری از شیک هایی بود که
تابه حــال انها را امتحان کرده ام ،قیمتش تقریباً
نصف قیمت ســاالد مورد عالقه ام بود و پروفایل
تغذیه ای ان به نظر بی نظیر می رسید.
می خواستم بیشتر بدانم ،برای همین با چند نفر
از کسانی که در انجمن های معتبر تناسب اندام در
مورد ان صحبت می کردند تماس گرفتم .صبح
روز بعد ســه نفر برگشتند و به من گفتند" :من
به عنوان یک مربی عاشق این شیک هستم .این
قطعاً به من کمک کرده تا انرژی روزانه بیشتری
داشته باشم ،به عالوه بدنی عضله ای ولی باریک
و محکم بسازم که چربی بیشتری میسوزونه".
"بله ،من اونو توصیه می کنم ،طعم فوق العاده ای
داره و من واقعاً دوست دارم که میتونه ساعت ها
احساس سیری در من ایجاد کنه".
"من یک دونده ماراتن هستم و یکی از دوستام
اونو به من پیشــنهاد داده .نوشــیدنش بخشی
از برنامــه تمرینی منظمم شــده ،چون تو وقتم
صرفه جویی میشه ،انرژیم باالست و من واضح تر
از گذشته فکر می کنم" .
من تصمیم گرفتم با تحقیق درمورد توســعه
شیک های مقوی طبیعی ،تحقیقات خود را یک
گام جلوتر ببرم .من کام ً
ال متعجب شدم و متوجه
شــدم که این شرکت تمام تالش خود را کرده تا
محصوالت خود را از مواد مضر دور نگه دارد.
ســازندگان INVIGOR8مصمم به ساخت اولین
شــیک تغذیــه ای ٪100طبیعی ،غیــر GMOو
اَبَرغذای ســبز (سالم) بودند .نتیجه این است که
یک شیک جایگزین وعده غذایی حاوی ٪100اب
پنیر تغذیه شده با چمن است که دارای پروفایل
ماده مغذی برتری نسبت به اب پنیر تغذیه شده
با غالت موجود در بیشــتر شیک ها می باشد که
سوخت وســاز بدن را با روغن نارگیل خام تقویت
می کند ،برای تقویت سیســتم ایمنی بدن اغوز
فاقد هورمــون دارد ،دانه های چیا و کتان غنی از
امگا 6 ،3و 9دارد ،ســبزیجات فوق العاده مغذی
مانند کلم پیچ ،اسفناج ،کلم بروکلی ،یونجه و کلرال
و تقویت کننده های شــناختی ازمایشگاهی برای
بهبود خلق وخو و عملکرد مغز دارد .این شــرکت
حتی بــا قراردادن تعادل پیــش و پروبیوتیک ها
برای ســامت هضم بهینه ،جــذب و انزیم های
تنظیم کننده گوارشی گامی فراتر برداشته تا بدن
شــما مواد مغذی با میزان باال که از شیک های
طبیعی دریافت می کنید را جذب کند. صفحه 19
من به عنوان یک متخصص تغذیه تمامی غذاها
با تمرینات مداوم ،اهمیت پرکردن بدنم با بهترین
چیزی که طبیعت بکر به ما می دهد را درک کرده ام.
بهترین چیزهایی که مــادر طبیعت به ما ارائه
می دهد .من همیشه تمایلی به امتحان محصوالت
جدید نداشته ام زیرا هیچ وقت از تاثیری که بر انرژی
و وزن من دارند مطمئن نبوده ام.
شما خواننده محترم مجله دانش یوگا می توانید
اما این شــیک متفاوت اســت ،نه تنها به دلیل
خوشــمزه بودنش ،بلکــه به خاطر اینکــه به من مشابه این شیک را خودتان در منزل درست کنید.
کمک می کند تا انــرژی الزم برای اجرای تمرین
پرمشــغله خود را حفظ کنم؛ در عین حالی که به
تناسب اندامم کمک می کند .با درنظرگرفتن تمام
شــیک هایی که امتحان کرده ام ،می توانم صادقانه
بگویم که نتایجی که از INVIGOR8تجربه کرده ام چیز
حیرت انگیزی است.
در این شــماره از مجله دانش یوگا طرز تهیه چند
نوع اســموتی به شما معرفی شده است .در شماره
قبل نیز با طرز تهیه چند نوع دتاکس اشنا شدید
و در شماره اینده طرز تهیه چند نوع شیک کامال
گیاهی را به شــما یاد خواهیم داد .در فصل گرما
نوشیدنی های طبیعی و انرژی زا می توانند جای
یکــی از وعده های غذایی مثــل صبحانه یا ناهار
را بگیرند.
پرسش و پاسخ هایی
از پاپاجی
دارند شــدیدا روی یک موضوع فکری به نام ســکوت تمرکزمی کنند.
این ســکوت بی فکری نیست .این تجربه یک حالت بی ذهنی از طریق
چ
تالش شدید است .هنگامی که هم تالش وهم افکارمتوقف شوند روشن
هارم
ضمیری رخ می دهد.
سوال :گاهی درسات سانگ ازگوتاما به عنوان مثال استفاده می کنید .او
ازطریق مدیتیشن به روشن ضمیری رسید با این حال به نظرمی رسد
شــما ظاهرا اشاره می کنید که مدیتیشن محدودیت هایی دارد .ایا می
درباره ذهن
توانید در این مورد صحبت کنید؟
Sri Poonja Papaji
جواب :گوتاما قبل ازاینکه به خوداگاهی برســدهمه انواع مدیتیشن را
گرداوری :واحد تحریریه
امتحان کرد اما هیچ نتیجــه ایی نگرفت .هنگامی که زیردرخت بودی
ذهن چیست و بی ذهنی چیست؟
نشست چیزی که داشت یک تصمیم قاطع بود که تا روشن ضمیر نشود
سوال :ایا بی ذهنی یک غیبت موقت ذهن است یا دائمی است؟
حرکت نکند .این تصمیم و اراده برای رهایی بود که او را پیروز کرد ،نه
جواب :ذهن فقط یک بقچه ی افکاراســت که همراه من اســت وانرا با هیچ کدام از تمرینات قبلی.
خود به همه جــا می برد .وقتی من انداخته
شود ،ذهنی وجود ندارد .وقتی بی ذهنی به
سرچشمه اش فرو رود و درانجا بماند واقعیت
به طور دائمی و بی برگشت می درخشد.
سوال :اکثرمردم می ترسند ذهنشان را ترک
کنند زیرا فکرمی کننــد برای عمل کردن
درجهان بــه ان نیازدارند .اگرهیچ کســی
نباشــد که تصمیم بگیرد که چه باید انجام
داد و چگونه باید انرا انجام داد ،فعالیت های
روزانه چگونه باید انجام شوند؟
جــواب :ان را امتحان کن و ببین .تو مانند
کسی هســتی که درمرکز تلفن ایستاده و
فکرمیکنــد که باید بدود و ارتباطات تلفنی
خودش را متصل کند .ارام باش و ازمداخله
دســت بکش و خواهی دید که کل نمایش
به خودی خود و بدون هیچ گونه دخالتی از
طرف تو ادامه میابد.
سوال :بســیاری ازمردم به صورت موفقیت
امیزسال ها تالش می کنند تا ذهن خود را
ساکت کنند .ایا این کارانها را به هیچ روشن
ضمیری نزدیک می کند؟ یا انها صرفا دارند
قدرت تمرکز خود را تقویت می کنند؟
جواب :کســانی که به صورت موفقیت امیز
تالش می کنند تا ذهن خود را ساکت کنند،
دانش یوگا تیر |1400شماره 151
19 صفحه 20
استفاده از چاکراها برای
یافتنهدفزندگی
نویسنده :سارا ُرز
برگردان :پیام صمدی خادم
«چگونه ایده ای را در سیستم چاکرای خود به حرکت بیاندازیم تا متوجه شویم که ایا
ان ایده ،دارما و هدف زندگی ما هست یا خیر؟»
این مقاله اقتباسی است از کتاب «( »Discover Your Dharmaهدف و مقصود زندگی تان را کشف
کنید) نوشــته ی خانم SAHARA ROSEدانش اموخته دانش ایورودا و از شاگردان دکتر دیپاک
چوپرا .ایشان نویســنده دو کتاب پرفروش با عناوین «( »Idiot's Guide to Ayurvedaایورودا برای
مبتدی ها) و «( »Eat Feel Freshبخورید و احساس سرزندگی کنید اشپزی ایورودایی) هستند.
همچنین کتاب سوم ایشان با عنوان «( »Discover Your Dharmaهدف و مقصود زندگی تان را کشف
کنید) می باشد که هر سه کتاب با مقدمه ای از دکتر دیپاک چوپرا به چاپ رسیده اند .خانم
ُرز همچنین نویسنده مقاالتی در مجالت گوناگون بوده و میزبانی ِ ،Highest Self Podcastیکی از
پر مخاطب ترین پادکست ها در زمینه ایورودا و زندگی اموزش مفاهیم معنوی را بر عهده
دارند( .برای اشنایی بیشتر به وب سایت https://iamsahararose.comمراجعه فرمایید).
ما همیشــه اصطالح چاکراهــا را در ارتباط با
مباحث سالمتی شــنیده ایم که اظهار می دارد
چاکراها مراکز انرژی در درون بدن ما هستند که
ما را از نظر فیزیکی و ذهنی متعادل نگاه می دارند.
اما چاکراها چیزی بیش از یک سری چرخه های
انرژی هستند .انها در حقیقت نقشه ی راه هستند
تا شما را به دارمای زندگی تان (یعنی هدف ِ اصلی
و بزرگترین دلیلی که به خاطرش پا به این دنیا
گذاشته اید) رهنمون شوند.
تصور کنید که ایده ای در عالی ترین جایگاه و بر
فراز ابرها شناور است و ما انجا را اکاشا( 1اسمان
ِ واال یا عالم برتر) می نامیم .این ما نیستیم که این
ایده ها را به وجود می اوریم ،بلکه انها وجود دارند
و منتظر هســتند تا از طریق ما به ثمر نشسته و
میــوه دهند .یک ایده از چاکرای تاجی در وجود
یک شخص چکانده می شود؛ همان شخصی که
از نظر دارمایی مناســب ترین فرد برای به تحقق
رساندن ان ایده است .هیچگاه ایده ای که نتوانید
ان را بارور کنید به شــما داده نخواهد شد .چون
که این ایده ها هستند که شما را بر می گزینند تا
به عنوان مجرایی برای به تحقق در اوردن شــان
عمل کنیــد و در این راه از سیســتم چاکرایی
خود بهره ببرید .این ایده می خواهد متولد شود،
بنابراین در ذهن کســانی که توانایی ِ به تحقق
20
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
در اوردن شان را داشته باشند ،ظاهر می شود.
اما ایده ها یکتا و منحصر بفرد نیستند و همین
موضوع باعث می شــود که گاها یک ایده را دو
نفر همزمان داشــته باشند .چون که یک هدیه
همزمان به دو نفر تقدیم شــده است .یک ایده
اماده اســت تا ما ان را دریافــت کرده و به ان
حیات ببخشیم.
در بیشــتر موارد ،ما بدون ِ اینکه ایده ای ارائه
دهیم ،بالفاصله اقدام به اجرای ان می کنیم .اگر
ما چنین کنیم ،دیوانه خواهیم شــد ،و قبل از
اتمام یک پروژه ســراغ پروژه ی بعدی خواهیم
رفت .در ابتدا ما یک ایده را درک می کنیم ،ان را
تجسم می کنیم ،در مورد ان تحقیق می کنیم ،و
می اندیشیم که ایا ان ایده برای ما هست یا خیر.
اگر جواب مثبت بود ،ممکن است شروع کنیم به
صحبت کردن یا نوشتن در مورد ان ایده.
در همان حال که رویاهای ما به سوی محقق
شدن پیش می روند ،هیجان و شور و شعف در
وجودمان به حرکت می افتــد .در ان هنگام ما
باید شهامتی بیابیم تا رویای مان را در این جهان
متولد کنیم .و برای ادامه حیات ِ ان ،بدون ِ اینکه
وقت و انرژی زیــادی از ما بگیرد ،باید ان را به
خودمان ارجح دانسته و اجازه دهیم روی پاهای
خودش بایستد.
2
شما ممکن اســت یک ایده را بارها و بارها در
سیســتم چاکراهای خود به حرکــت وادارید تا
به حد کمال برســد ،و یا اینکه چندین دارمای
خود را فقط یکبار از سیستم چاکراهای تان عبور
دهید .در هر صورت برای عینیت بخشــیدن به
دارما و هدف زندگی تان ،الزم است تا مدت زمانی
ان را در سیســتم چاکراهای خود به گردش در
اورید و ان را به جایی برسانید تا به بار بنشیند.
از طریق تمرینات متنوع از جمله نوشتن ،یوگا،
تصویرسازی ذهنی ،و انجام مراقبه و مدیتیشن هر
کدام از چاکراهای تان را توانمند کنید تا مسیری
برای دارما و هدف زندگی تان باشد.
انرژی تان را از طریــق چاکراهای تان به
جریان بیاندازید
همه ما در جســتجوی دارما و غایت زندگی
خودمانیم .چاکراهای ما قطب نماهایی هستند که
ما را به جایی کــه انرژی مان را باید در ان نقطه
متمرکز کنیم ،رهنمون می شــوند .اگر دارمای
شما ستاره شمالی باشد ،چاکراهای تان نقشه ای
هستند که شــما را برای رسیدن به ان هدایت
می کننــد .تصاویر چاکراها به ترتیــب از باال به
پائین ،مسیری را که هر اید ه برای به بار نشستن
و میوه دادن باید طی کند را نشان می دهند. صفحه 21
• اگر شــما در حال و هــوای چاکرای تاجی
باشید ،شما هنوز در حال ِ جستجوی ان ایده ی
بزرگ هســتید .تمرکز کنید برای گشــودن ِ
خودتان به روی ایده ای که باید دریافت کنید.
• اگر در مرحله ی چاکرای چشم سوم باشید،
شما در حال اندیشیدن به این موضوع هستید
که ان ایده چه شکل و شمایلی خواهد داشت.
از الهامات و شــهود درونی خودتان برای یافتن
تصویری واضح بهره بجوئید.
• اگر در مرحله چاکرای گلو هســتید ،پس
تــاش میکنید تا ایده تــان را در قالب ِ کلمات
بریزید و ان را بر روی کاغذ بیاورید .به احتمال
ِ قوی شــما برای نوشــتن ِ برنامه پیشنهادی
برای شــغل تان ،یا نمایشــنامه تان ،و یا اولین
پست وبالگ تان دســت نگه داشته اید .با انجام
حرکات ِ کششــی گردن ،و یا تمرین ِ تنفسی
نعره ی شیر (سیمهاســانا) چاکرای گلوی تان را
فعال کنید .حتی می توانید از رایحه درمانی بهره
ببرید و از عطرهایی همچون گل یاس ،رزماری،
صمغ درخت ُکندر ،نعناع فلفلی ،و اوکالیپتوس
استفاده کنید.
• اگر در مرحله ی چاکرای قلب گیر افتاده اید،
شما عاشق ایده ای هستید ولی نمی توانید ان را
انجام دهید .با انجام برخی اساناهای بازکننده ی
قلب مانند اوشتراسانا (وضعیت شتر) تالش کنید
تا چاکرای قلب تان را بــاز کنید .این کار باعث
برافروخته شدن ِ اتش ِ درونی تان شده و باعث
می شود تا رویای تان را شعله ور کنید.
• اگر در مرحله ی شبکه خورشیدی هستید،
شما در میانه ی امورتان گیر افتاده اید .شاید نیاز
است که انرژی شبکه ی خورشیدی تان را تقویت
کرده و برای یافتن ِ شــجاعت برای برداشــتن ِ
گام بعدی اقدام کنید؛ و یا شاید با مکثی الهی،
اجازه دهیــد تا مرحله ی بعــدی ِتکامل ،خود
به وقوع بپیوندد.
• اگــر در مرحله چاکرای خاجی هســتید،
در جستجوی لذت ِ بیشــتر ،خالقیت ِ بیشتر
و فراوانی بیشــتر از کارتان هســتید .چاکرای
خاجی تان را با چرخش لگن و یا چرخش شکم
فعال کنید .این موضــوع کمک خواهد کرد تا
شادمانی و توانمندی بیشــتری در زندگی تان
بیابیــد ،که به نوبه خود دارمای تان را به جریان
خواهد انداخت.
• اگر در چاکرای ریشه هستید ،ایده تان را از
خودتان مهمتر می دانید .تمرینات ِ استوارکننده
و ثبات بخش به شما کمک خواهند کرد تا تمامی
تنش ها را از بدن خود رهــا کرده ،و ایده تان را
برای ادم های بیشتری ارائه دهید ،تا برای انجام
مجدد دارمای تان گشوده شوید.
ممکن است متوجه شده باشید که در چاکرای
خاصی گیــر افتاده اید .امــکان دارد ایده تان به
تعویــق میافتد (چاکرای تاجــی) ،می خواهید
خودتان را از ان منصرف کنید (چشــم سوم)،
برای اِبراز ِ ان مشــکل دارید (گلو) ،احســاس
بی عالقگــی می کنید (قلــب) ،در کارتان غرق
شده اید (شبکه خورشیدی) ،برای ادامه ی مسیر
خسته شــده اید (خاجی) و یا ارتباطات تان را از
دست داد ها ید (ریشه).
تطبیق دادن چالش تان با چاکرایی که مرتبط
با ان است ،به شما کمک می کند تا موشکافانه
دریابید که موضوع چیست و چه کاری می توانید
برای بازگرداندن ِ دارمای تان به عرصه ی حیات
انجــام دهید .و زمانی که متوجه عدم تعادل در
چاکرای تان شوید ،می توانید برای شفای ان اقدام
کنید .نتیجه ی این کار ،تمام وجوه زندگی تان را
متاثر خواهد ساخت .ناگهان متوجه خواهید شد
که ایده های بیشتری به سراغ تان امده است که
می خواهید ان ها را تجسم بخشید.
1-Akasha
-2دکتر الهی قمشه ای در یکی از سخنرانی هایشان فرمودند
ارزوهایی که در قلب تان احساس می کنید ،رویاهایی هستند
)که خداوند به شما هدیه داده است( .نقل به مضمون .مترجم
دانش یوگا تیر |1400شماره 151
21 صفحه 22
چ
هارم
یوگا پزشکی
درمانی برای کودکان
برگردان :شیرین احمدی
@yoga.shirin
بســیاری از بیماری های مربوط به روان در
دوران کودکــی پدید می اینــد ،ایا می توان
با انجــام تمرینات یوگا بر این مشــکالت در
بزرگسالی غلبه کرد؟ تحقیقات بسیاری نشان
می دهد که امکانات اموزشی یوگا در مدارس
کمک شایانی به پرورش نسلی با استرس کمتر
خواهد کرد.
شــواهد فزاینده ای نشان می دهد که یوگا
و ســایر اقدامات مبتنی بــر ذهن اگاهی برای
کودکان امروزی مهم است .به دلیل تقاضاها و
استانداردهای مختلف جدید در جامعه امروز،
کــودکان و نوجوانان اســترس و چالش های
ســامت روان را تجربه می کنند که در نسل
های گذشته مشاهده نشــده است .در جامعه
22
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
ای که حضور تکنولوژی پررنگ است کودکان با
وسوســه ها و حواس پرتی های بیشتری مواجه
هستند و نتیجه ان فشــار بیش از حد از جانب
همساالنشان اســت و همچنین فشارهای ناشی
از رقابت در موفقیت .تحقیقات اخیر نشــان می
دهد که نســل فعلی بزرگســاالن در مقایسه با
نسل قبلی خود تحت فشارهای بیشتری هستند.
در معــرض بودن مداوم اینترنت و رســانه های
اجتماعی و همچنین استفاده گسترده از رسانه ها
توسط کودکان و نوجوانان در دنیای امروز وجود
دارد .کودکان و بزرگســاالن نه تنها بیشتر تحت
فشــار روانی قراردارند ،بلکه مهارت های مقابله
ای کمتری برای مدیریت این عوامل اســترس زا
نیز دارند]1[ .
همانند بزرگساالن ،استرس در کودکان نیز اغلب
از نظر جسمانی بروز می کند و در نتیجه مشکالتی
مانند بی خوابی ،درد مزمن شکم ،سردرد ،افسردگی،
اضطراب و تغییرات خلقی ایجاد می شود .طی چند
سال گذشته ،مدارس برنامه هایی مانند دوره های
مهارت های زندگــی و کالس های تربیت بدنی را
قطــع کرده اند و وقتی ایــن مهارت های مدیریت
استرس در سنین پایین اموخته نشوند یادگیری
انها با بزرگتر شدن کودکان دشوارتر می شود .یوگا
با اموزش مهارت های خود برای کنترل احساسات
و استرس ،به کودکان ،بزرگساالن و جوانان کمک
می کند تا با اســترس کنار بیایند .این شیوه ها به
نوبه خود به سالمت و سالمت روان انها کمک می
کند ،انعطاف پذیری کلی را بهبود می بخشــد و به
تعادل مثبت زندگی انها کمک می کند .انجام یوگا
به فرد برای تمرکز بر لحظه حال و پاکسازی ذهن
از افکار طاقت فرسا و همچنین هماهنگی بین ذهن
و بدن کمک می کند .حتی کودکان بسیار کوچک
می توانند تکنیک های تنفسی یوگا را یاد بگیرند و
از انها بهره مند شوند و این کار باعث ارامش ذهن
کودکان شده و جلوی حواس پرتی انها را می گیرد
همچنین به خواب انها نیز کمک زیادی می کند.
طبق تحقیقات موسسه ملی بهداشت ،1کودکانی که
یوگا کارمی کنند احساس خوداگاهی و اعتماد به
نفس بیشتری دارند و مهارت های تمرکزی در انها صفحه 23
افزایش می یابد .این مهارت های یادگیری ذهن
و بدن همچنین می تواند به کودکان کمک کند
تجربه ای دشوار ،یا حتی دردناک را تجربه کنند
که باعث تقویت احساس تاب اوری می شود و
به نوبه خود ممکن است به بهبود توجه ،عزت
نفس ،توانمند سازی و سالمت روان کمک کند.
[]2[]3
2
طبق نظرسنجی مصاحبه ملی سالمت در
ســال ، )NHIS( 2007روش های درمانی ذهن
و بدن ،از جمله یوگا ،مورد پســندترین روش
های درمانی مکمل و جایگزین )CAM( 3در میان
کودکان با مشــکالت رفتاری ،عاطفی یا روانی
بوده است .از نظر NHISدر سال ،2012استفاده
از یوگا و یوگا درمانی در کودکان از سال 2007
از ٪2.5بــه ( ٪3.2بیش از 400،000کودک)
افزایش یافته والزم به ذکر اســت که نوجوانان
در ســنین 13تا 17سالگی بیشتر به استفاده
از این روش های درمانی روی می اوردند .یک
نظر ســنجی در سال 2007نشــان داد که در
کــودکان و نوجوانان مبتال به درد مزمن ،بیش
از ٪60افــراد حداقل یــک روش CAMرا برای
درد امتحان کردند .از بین این روش ها درمانی
یوگا توســط ٪32به عنوان اولین انتخاب CAM
درمانی مورد استفاده قرارگرفت [ .]4متاسفانه
درمقایســه با بزرگساالن تحقیقات RTC 4انجام
شــده روی کودکان در مورد ایمنی و اثربخشی
یوگا محدود است.
در سال Kaley-Isley ، 2010یک بررسی جامع
انجام داد .در میــان این مطالعات از یوگا برای
درمان برخی موارد شــامل امادگی جسمانی،
عالئم قلبی و تنفسی ،ســامت روان ،سندرم
های رشد ،سندرم روده تحریک پذیر ،اختالالت
خوردن از جمله چاقی ،بی اشتهایی و پرخوری،
ســرطان و اثــرات قبل از تولد بــر نتایج تولد
استفاده شد .در سال 14 ، 2016مطالعه کنترل
شده فردی ارزیابی شد که نشان می دهد یوگا ،
به عنــوان یک روش درمانــی CAMتاثیراتی بر
مدیریت استرس برای کودکان و نوجوانان دارد.
یــوگا درمانی می تواند تاثیــرات قابل توجهی
برعملکرد روانشناختی به ویژه در بیماران مبتال
بــه اختالالت عاطفی ،روانی و رفتاری داشــته
باشد .در سال ، 2012یک بررسی سیستماتیک
از 124ازمایش که شــواهد مربــوط به اثرات
یوگا در درمان تعدادی از اختالالت روانپزشکی
کودکان مختلف را بررســی می کند 16 ،مورد
از انها معیارهای مناسب برای بررسی نهایی را
دارند ،شواهد برجسته (درجه )Bرا برای حمایت
از نقــش یوگا در درمان کودکان مبتال به نقص
توجه و بیــش فعالــی ( )ADHDدر دو .RCTیک
ازمایش تصادفی جذاب در سال 2004در مجله
اختالل توجه منتشر شد که نشان داد پسرانی
که مبتال به (ADHDبیش فعالی) بودند با استفاده
از تجویز داروی مناســب و همچنین تمرینات
یوگای منظم باعث کاهش عالئم شدند .در این
ازمایش 16 ،پسر مبتال به بیش فعالی به طور
تصادفی برای انجام یوگا درمانی (YG) yoga therapy
یا فعالیت های همــکاری (CG) cooperative activities
انتخاب شدند که عالوه بر داروهای تجویز شده
قبلی خود در کل 20هفته هاتا یوگا نیز انجام
دادند .یوگا درمانی را هفته ای یک ساعت همراه
با تکنیک های تنفس و ارامش دریافت می کرند.
ارزیابی ها با استفاده از مقیاس های رتبه بندی
والدیــن و معلمان هم قبل و هــم بعد از یوگا
انجام شد .اگرچه در هر دو گروه پیشرفت وجود
داشت ،اما گروه یوگا درمانی بهبود قابل توجهی
را نشــان داد .در کسانی که بیشتر در جلسات
یوگا شرکت می کردند و بیشتر در خانه تمرین
می کردند تغییرات مثبتی مشاهده شد .اگرچه
این یک مطالعه کوچک بود ،اما ازمایش نشان
داد که یوگا می توانــد یک CAMدرمانی مفید،
همراه با تجویزات پزشــکی ،در کودکان مبتال
به ADHDباشد .مطالعات گسترده تر و بیشتر در
مورد مزایای بالقوه یوگا برای این کودکان مورد
نیاز است [ .]5ازمایش دیگری در سال 2006
توسط هافنر و همکارانش روی 19کودک مبتال
به ADHDمــورد ارزیابی قرارگرفت .این ازمایش
بطور تصادفی برای دریافت یوگا درمانی و همراه
با تجویزهای دارویی انجام شد .یوگا درمانی به
مدت 34هفته و هفته ای 2ســاعت هاتا یوگا
انجام شــد .این مطالعه ازمایشی نشان داد که
یوگا می تواند یک درمان کمکی چشمگیر برای
ADHDباشــد .می توان یــوگا را به عنوان برنامه
درســی در مدرســه ها اموزش داد .استفاده از
یوگا و مدیتیشــن برای کارمندان باعث کمک
به بهبود تمرکز ،بهبــود انگیزه و خنثی کردن
نشســتن طوالنی مدت پشت میز کار در تمام
طول روز کاری شــده اســت وانجام یوگا برای
خیلی از شرکت ها و دفاتر بزرگ به طور فزاینده
ای عادی شده است .دانش اموزان مدارس نیز
که ســاعت ها در طول روز را به نشســتن می
گذرانند ،می توانند بــه همان درجه بهره مند
شــوند .چندین ازمایش تاثیرات یوگا در برنامه
درســی مدرســه به ویژه در پیشگیری از مشکالت
بهداشت روانی و افزایش سالمتی روانی اجتماعی را
ارزیابی کرده اســت .یک RCTدر سال 2012توسط
Khalsaو همکارانش روی 109دانش اموز به منظور
مقایســه یوگا با ورزش های دیگر مورد مطالعه قرار
گرفت .این برنامه به مدت 11هفته انجام شــد که
از دانش اموزان خواسته شد که پارامترهای سالمت
روان شامل خلق و خو ،اضطراب ،استرس و انعطاف
پذیری را در ابتدا و بعد از انجام تمرین گزارش دهند.
نتایج از نظر اماری تفاوت معناداری در اندازه گیری
احســاس کنترل خشم ،خســتگی و سکون دانش
اموزان داشت (در این ازمایش از دانش اموزانی که
تمرین بدنی دیگری غیر از یوگا انجام دادند به عنوان
گروه کنترل استفاده شد).
مطالعه مهم دیگری در سال 2016در دو مدرسه
دولتی انجام شد .این ازمایش روی 300دانش اموز
به طور تصادفی انجام شد .دانش اموزان به دو دسته
برای دریافت برنامه کاهش استرس مبتنی بر ذهن
اگاهی 5و یا اموزش سالم 6به طور تصادفی تقسیم
شــدند .این ازمایش برای 12هفته روی بچه هایی
با میانگین سنی 12سال که ٪50.7مونث٪99.7
افریقایی امریکایی بودند انجام شد .بعد از 12هفته
نتایج ازمایش بسیار چشــمگیر بود ،دانش اموزان
7
گروه MBSRنسبت به ،HTافســردگی ،خود بیزاری
و شکایات عاطفی کمتری گزارش کردند[ .]6نتایج
این ازمایش نشان می دهد که جوانان اسیب پذیر
و محروم مــی توانند بطور قابل توجهــی از برنامه
های مبتنی بــر ذهن اگاهی در مــدارس بهرمند
شــده و اســترس و عالئم روان شناختی کمتری را
متحمل شوند.
1-National Institutes of Health
2-National Health Interview Survey
3-Complementary and alternative medicine
4-Randomized controlled trial
)5-Mindfulness Based Stress Reduction (MBSR
)6-Healthy Topics (HT
7-Self-hostility
[1] Sifferlin, A. The Most Stressed-Out Generation? Young
Adults (2013). Available online: http://healthland. time.
com/2013/02/07/the-most-stressed-out-generation-youngadults/ (accessed on 25 January 2017).
;[2] Thiyagarajan, R.; Pal, P.; Pal, G.K.; Subramanian, S.K.
Trakroo, M.; Bobby, Z.; Das, A.K. Additional benefit of
yoga to standard lifestyle modification on blood pressure in
prehypertensive subjects: A randomized controlled study.
]Hypertens. Res. 2015, 38, 48–55. [CrossRef] [PubMed
[3] Khalsa, S.B.; Butzer, B. Yoga in school settings: A
research review. Ann. N. Y. Acad. Sci. 2016, 1373, 45–55.
][CrossRef] [PubMed
[4] Tsao, J.C.; Meldrum, M.; Kim, S.C.; Jacob, M.C.; Zeltzer, L.K. Treatment preferences for CAM in children with
chronic pain. Evid. Based Complement. Altern. Med. 2007,
]4, 367–374. [CrossRef] [PubMed
[5] Jensen, P.S.; Kenny, D.T. The effects of yoga on the
attention and behavior of boys with Attention-Deficit/
hyperactivity Disorder (ADHD). J. Atten. Disord. 2004, 7,
]205–216. [CrossRef] [PubMed
[6] Sibinga, E.; Webb, L.; Ghazarian, S.; Ellen, J. SchoolBased Mindfulness Instruction: An RCT. Pediatrics 2016,
]137. [CrossRef] [PubMed
دانش یوگا تیر |1400شماره 151
23 صفحه 24
چ
ه
ر
ه
ها
محمد علی میرزاجانی از مسابقات
یوگای قهرمانی می گوید
محمد علی میــرزا جانی ســروندانی ،یکی
ازمدال اوران و قهرمانان یوگای اسیا که در سال
2017مــدرک مربی گری و داوری بین المللی
ازفدراسیون یوگای اسیا را دریافت نموده است،
ضمن گفتگویی با مجله دانش یوگا درباره خود،
تجربیات و سوابقش می گوید.
اقای میرزاجانی متولد شهرســتان ســنگر
نزدیک شهررشــت می باشــد .کارمند شرکت
دخانیــات بــوده و درحــال حاضر بــه همراه
همسرودخترهنرمند و یوگینی خود در جزیزه
قشم زندگی می کند .او ازسن 14سالگی ورزش
را به صورت حرفه ایی با ورزش بوکس شــروع
کرد .دوسال بعد رشته کونگ فو را انتخاب و در
سن 31ســالگی شالبند مشکی را ازفدراسیون
هنرهــای رزمی ایران دریافت نمود .ولی پس از
17سال فعالیت درزمینه هنرهای رزمی با این
ورزش خداحافظی کرده و یوگا را در حالی که
بدنی سخت و محکم داشــت به عنوان ورزش
اصلی برگزید .یوگا را ابتدا درشــهریزد نزد اقای
صحتمند اموخت و تا کنون که 50ســال سن
دارد ،حدود 19سال است که به شکل حرفه ایی
یوگا کارمی کند.
مهارت محمد علی میرزاجانی دراســاناها و
همچنین در یوگا ریتمیک ،ارتیســتیک و یوگا
اکروباتیک اســت .وی که عضو اتحادیه جهانی
علوم یوگایی 1است توانسته مدرک دیپلم یوگای
خود را از کره جنوبی اخذ نماید .اقای میرزاجانی
ازحذف خود در اولین مســابقه اش که مسابقه
کشــوری دراراک بوده گله مند اســت ولی در
ضمن اضافه می کند که این شکســت مقدمه
پیروزی هــای بعدیش بوده اســت .در دومین
مســابقه ی خود ،درارمنستان ،موفق به گرفتن
مدال طال شد و دو ماه بعد از ان یعنی در سال
2017توســط اقای محمدرضا حسینی به تیم
ملی یوگای ایران دعوت و مورد ارزیابی و اموزش
های ویژه ایشان قرار گرفت.
پــس از ان در مســابقات یــوگای قهرمانی
اسیا درسنگاپورشرکت کرد و موفق به دریافت
رینگینگ جهانی شد و مقام ششم اسیا را بدست
اورد .کســب این موفقیت ،اجازه داوری و مربی
گــری را به وی داد و پس از گذراندن دوره های
24
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
مخصوص ،کارت داوری اســیایی توســط دکتر
اشوک کوماربه ایشان اهداء شد.
مسابقه بعدی درکشوراذربایجان درقسمت اکرو
بین 18کشور صورت گرفت و با مربیگری اقای
هاللی ،قهرمان جهان شــده و مدال طال را از ان
خود کرد .سه ماه بعد از ان تاریخ هم درمسابقات
کشــوری شــرکت و موفق به دریافت دو مدال
طال در بخش اســانا و ارتیستیک شد .در سال
2018یک تورنمت درکشور گرجستان بین 28
کشورجهان برگزار شد که محمد علی میرزاجانی
با دریافــت مدال طال در بخــش اکروباتیک به
مسابقات اسپانیا راه پیدا کرد .در ان زمان ازطرف صفحه 25
دکترتیمورتاش به سمت مشاوراصلی سرمربی
تیم ملی یوگای ایران انتخاب شــد و قرار بود
به مسابقات اسیایی درکشورهند اعزام شوند
اما بنا به دالیلی نامعلوم ،ظاهرا به علت وجود
مشکالتی درویزا این برنامه منتفی گشت.
در ســال 2019اقــای میرزاجانــی به
اتفاق خانم زیبا شاهســوند بــه کره جنوبی
دعوت شــدند وبه همراه تیــم ملی یوگای
ایران به مســابقات اســیایی کــه درجزیزه
یوسوبرگزارمیشــد اعــزام گشــتند .دراین
مسابقات مقام سوم و دوم رینگینگ جهانی (
پنجم دراسانا و ششم درارتیستیک) را کسب
نمودند .بعد از این مســابقات ،مجوز ورود به
مســابقات جهانی که درارژانتین برگزار می
شــد به تیم ملی یوگای ایران داده شد ولی
به علت همه گیری کووید 19-این مسابقات
لغو شدند .بعد از شیوع ویروس کرونا فعالیت
های تیم متوقف نشــد و اقای میرزاجانی و
خانم نیلوفربخشــیان یک تیم حرفه ایی 25
نفره تشکیل دادند ،دردو بخش یوگای بانوان و
یوگای اقایان.
اقای بخشیان توانست ارتباط بسیار خوبی
با مســئولین یوگای برون مــرزی برقرارکند
که برای پیشــرفت تیم بسیار مهم و کارساز
بود .مســابقات انالین درســال 2020بین
2
60قهرمان دنیا توســط ریاست فدراسیون
برگزارگردید .نماینده ایران دراین مســابقات
محمد علی میرزاجانی بود که برنده مدال طال
شد .بعد ازان نیزمجددا توسط خانم بخشیان
به مسابقات بین المللی انالین 3هندوستان
راه یافته و مــدال نقره را دریافت کرد .دراین
مسابقات اقای بخشــیان برنده مدال طالی
یوگای بانوان شد.
مسابقه بعدی کاپ قهرمانی یوگا درامریکای
جنوبی بود که به همراه 30یوگاکار دیگر به
ارژانتین دعوت شدند ودست اورد تیم ایران
در این مســابقات جمعا 8مدال بود .سپس
نوبت به مســابقات المپیک شــد که همراه
26ورزشــکار از ایــران بــه ان راه یافتند و
نتایج ان اذرماه اینده اعالم خواهد شــد .این
مسابقات بین 217کشورجهان برگزار گشته
که برای بدســت اوردن 75مــدال با هم به
رقابت پرداختند .در ســال 2021نیزمجددا
درمســابقات کاپ امریکای جنوبــی با 35
ورزشکارشرکت کردند و با بدست اوردن 10
مدال به ان خاتمه دادند .همچنین مسابقات
ســنگین جهانی که توســط فرناندو رئیس
فدراسیون شیلی و به داوری فدراسیون جهانی
سوئیس انجام شــد و نتیجه ان 7مدال بود
که توسط 18ورزشکار تیم ملی یوگای ایران
بدست امد.
اقای میرزاجانی هــم اکنون درحال اماده
سازی و تالش برای شرکت در لیگ مسابقات
کشوری است .با ارزوی موفقیت های روزافزون
برای ایشان و تمام یوگاکاران عزیز کشورمان.
معرفیکتاب
ذهن متعالی
نویسنده :وحید نظری
انتشارات :ایران جام
قیمت 90000 :تومان
1-Member of the world association of yoga science
2-wyf
3-International online Acrobatic Yoga asana Competition
2020
دانش یوگا تیر |1400شماره 151
25 صفحه 26
سمبلها و نقشمایهها دریوگا
(مفاهیم برخی نقوش وعالمتها دریوگا ومدیتیشن)
نویسنده :شکوفه شنوا فالح
@shokufeh_falah
در ایــن مقاله قصد داریم تا ابتدا ســمبل را
تعریف کرده و سپس طریقه ی کارکرد سمبل ها
را شــرح دهیم .درادامه به توضیح درباره معنای
چند ســمبل مهم در یوگا می پردازیم .در واقع
لفظی
معنای سمبل بسیار پیچیده تر از الگوی
ِ
ان است ،هر سمبل می تواند معانی نامحدودی
دردامنه ی عملکر ِد خود داشته باشد.
سطح اتصال ،سمبل ها رمزهایی استعاری
در
ِ
هستند که درالیه های عمیق ،بسیار وسیع تر از
یک استعاره عمل می کنند .یعنی وقتی فردی از
سمبل استفاده می کند بسته به هر فرد عملکرد
ِ
وسعت بشریت متفاوت می شود،
هر ســمبل به
درســت مثل اثر انگشت .در علوم عرفانی گفته
می شود که هر فرد به محض اتصال ،یک کانال از
اگاهی میشود و علی رغم تاکید این علوم بر عدم
سالیان
کانال دیگراست .درطی
تفاوت کانالی با
ِ
ِ
26
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
متمادی تجربه و تحقیق شخصی به این نتیجه
رسیده ام که کانال های اگاهی انقدر با یکدیگر
متفاوت هســتند که ازدایره ی فهم انسان شرح
جهان بی
توضیح ان خارج می باشــد .در این
و
ِ
ِ
نهایت غنی ،هیچ چیــز از روی چیز دیگر کپی
اگاهی انسانها
نمیشــود چه برســد به دایره ی
ِ
باهم .عصب شناســی به نام ریچارد دیویدسون
طی تحقیقاتش متوجه شــد که فعالیت امواج
گاما در برخــی از راهبــان ،پرقدرتتر و دارای
ت
دامنه ی بیشتری نســبت به همهی موارد ثب
شــده در تاریخ است .حرکت امواج نیز منظمتر
از امواجــی بود که از داوطلبان غیرتمرینکننده
ساطع میشد.
رمزگشــایی
امــا برمی گردیم بــه ادامه ی
ِ
ِ
اصالت این سمبل ها از کجا می اید؟
سمبل ها.
چقدرقابل اعتماد هستند؟ و چگونه و به دستور
چه کســی یک سمبل شــروع به کار میکند؟
پاسخ دادن به این سواالت انقدرازاهمیت باالیی
برخورداراســت که چنانچه به خوبی مورد شرح
و تفســیر قرارنگیرند ممکن اســت فــرد را به
سمت اســتفاده ی نازل و ُخرافی از یک مفهوم
سوق دهند.
شــاید با اطمینان بتوان گفت کــه توانایی
اندیشیدن انتزاعی و نمادپردازی ،ویژگی منحصر
به فرد انســان تلقی می شود .اندیشه ی انتزاعی
هنگامی شکل می گیرد که به مفاهیم تجریدی
(انچــه حس های پنجگانه از درکــش ناتوانند)
فکرمی کنیم .انسان با رمزگذاری (نشانه گذاری)
اندیشــه هایش در قالــب نمادهــای کالمی یا
شمایلی ،راهی برای ثبت ،رجوع مجدد به ان ها
و قابل درک شدن مفاهیم و منظورها برای خود
و دیگران یافته است .سمبل می تواند یک شیء
مادی باشد که شکلش به طور طبیعی و یا بر پایه
قرارداد با چیزی که به ان اشــاره می کند پیوند
داشته باشد .مثل شمایل صلیب که یک سمبل
ِ
عالمت
است .سمبل میتواند یک تصویری مثل
چوکو ِری درریکی باشد و یا یک صوت و اوا باشد
مثل اُم .انچه که در اینجا اهمیت دارد چند مورد
است؛ ابتدا طریقه ی شکل گیری یک سمبل و در
ارزش شکل
ادامه انرژی و کارکرد سمبل و نهایتا ِ
ظاهری سمبل چیست؟
شــکل گیری ســمبل ها یک روند اگاهانه و
ِ
ازخالقیت خوداگاهانه نیســت .نمادی
برامده
که ما از ان صحبت میکنیم با یک ارم شــرکت
تجاری و لوگوی گرافیکی از زمین تا اسمان فرق
دارد ،هر چند اینها هم دارای انرژی هســتند اما
از حوزه ی بحث ما خارج اند .ســمبل های یوگا
و دیگرروش های انرژی بخشــی از راه مکاشفه
یا شــهود از دل ناخوداگاه تولیــد و بیرون داده
می شوند .اغلب اوقات سمبل ها به طور مستقیم
ازرویاها الهام گرفته و متجلی می شوند یا از ان ها
تاثیر می پذیرند که این گونه سمبل ها پر از انرژی
روانی و دارای نفوذی بســیار قوی هستند و هر
اگاهی لحظه ی
فردی که ان ها را به کارببرد به
ِ
ِ
سالک اولیه وصل می
تجلی ودریافت ان توسط
شود .به همین دلیل همیشه دریوگا و دیگر طرق صفحه 27
مشــابه ،یک لیدرکه نقش کانال اگاهی را ایفا
کند وعامل انتقال اگاهی بصورت بالواسطه می
باشد ،پرتوجو را دچار شعف می کند وهنگامیکه
فردی درخانه و تنها ایــن مفاهیم را پی بگیرد
نمیتواند این سینرژی را احساس کند ،مگرانکه
پس ازافت و خیزهایی دو چندان بارقه ای ببیند.
شاید مخالفینی باشند که نخواهند این بخش از
یادداشت را بپذیرند ولی میتوانند خود امتحان
کنند که حل کردن یک معادله ی ریاضی برای
فردی که درس را نمیداند همانقدر وقت گیر و نا
امید کننده است که قدم گذاشتن به هر مسیر
ناشناخته ای که برای خود قواعد و اصولی دارد.
انرژی و کارکرد یک سمبل در مغز انسان
به چه صورت است؟
ســمبل ها کدهایی هســتند که به صورت
دســتوری به مغزارسال می شــوند و دکمه ی
عملکرد مغز را در قســمت نیمه اگا ِه مغز برای
انجام شدن محتوای از قبل اموخته شده روشن
مــی کنند .یعنی بــرای کاری کــه میخواهیم
بصورت فراین ِد خودبخودی و بدون صرف وقت
طوالنی در مغزمان فعال باشد یک صوت ،تصویر
و یــا کلمه ای را به عنوان کد انتخاب می کنیم.
مدت ها ان را به ذهن القاء می کنیم تا به قسمت
نیمه اگا ِه مغــزراه یابد و درانجا جا خوش کند.
اگر این فرایند صورت گیــرد هر بار که ان ک ِد
دســتوری را به مغزاعالم کنیم کارکر ِد مربوطه
انجام خواهد شــد .اگر یک پلــه فراتر برویم و
بخواهیم سمبل هایی که کارکرد معنوی دارند را
توضیــح بدهیم می توانیم میدان عملکرد ان ها
را درحــوزه ی انرژیکی هم توضیح دهیم .ابداع
کنندگان اولیه ی این سمبل ها ان ها را از طریق
مکاشــفه و الهامات دریافت کرده اند .درتصاویر
اَشکال هندسی خطوط ان ها نیزمی تواند دارای
انرژی و معنا باشد .حتی نگاه کردن به تصاویر یا
شنیدن اصواتی مانند اُم برای افرا ِد ازهمه جا بی
خبر کارمی کند .به همین دلیل فردی که تازه
وارد و غیرمطلع اســت ،نباید از ان ها خودسرانه
استفاده کند و اگر این کار را بکند مثل این است
که اب جوش را بر روی دســت خودش ریخته
باشد .چون دستکاری ُکندالینی برای کنجکاوی
شوخی نابخردانه ای
و از روی بازیگوشی و تفنن،
ِ
با خودتان است .
ارزش ظاهری یک سمبل چیست؟
ایا نصب یک ســمبل به عنــوان دیواراویز یا
مجسمه یا پخش یک صوتی مثل اُم در محیطی
که افرا ِد بی اعتقاد به این اصوات و تصاویر در انجا
رفت امد دارند برشنونده و بیننده موثراست؟ به
عنوان یک محقق که سال هاســت درحوزه ی
ِ
حال تجربه و مطالعه هســتم با
در
معنوی
علوم
ِ
قاطعیت می گویم "بله".
همانگونــه کــه ضمیــر ناخــوداگا ِه فردی
متاثرازناخــوداگا ِه جمعی اســت و تما ِم وقایع
تحت تاثیر این براین ِد کلی هستند ،هرموجودی
درمیدان
از جمله انســان ،حیوان و حتی اشیاء
ِ
الکترومغناطیسی جدید ازان تاثیر می پذیرند و
این ابدا به معنای تبعیت و جبر نیســت .شاید
اصال یــک دافعه و حس بدی بــرای فردی که
اگاهی اش از جنس متفاوتی است رخ بدهد ،اما
حتما تاثیری در میدان انرژی و شعوری ان فرد
بر جای خواهد گذاشت .اما چه تاثیری خوب و
چه بد از جنس اگاهی نیست .اگاهی و دستوری
که فرد با استفاده از سمبل به نیمه اگاهی ارسال
می کند بسیار اهمیت دارد و ان زمانی ست که
رمز یک سمبل برای سالک گشوده شده باشد.
برای نمونه سمبل ناماســته مودرا ،یکی از
مهم ترین سمبل ها در یوگاست .ناماسته یعنی:
"من به جایی که هر دو دران هستیم سالم می
گویم" .هر چند ،بطور خالصه ناماسته اعتراف
به برابری ست اما در واقع معنایی بسیار عمیق
دارد.چســباندن ِ
کف دســتها و انگشتان به
تر
ِ
هم و گرفتن ان مقابل سینه و گفتن ناماسته
که معموالً در ابتــدا و یا انتهای کالس یوگا یا
مدیتیشن شنیده می شود ،به این معناست که
“نــور درون من ،ان نوری که در شماســت را
تکریم و تایید می کند ”.کلمه ی “نور” به معنای
الوهیت است.
ِ
حالت گاشو
همین ناماسته در ِریکی معادل
گفتن "هون شا ِز شو نن" ،به معنای
اســت و
ِ
باشــد که روح الهی من با روح الهی تو ریکی
شود ،یگانگی و صلح به ارمغان اورد.
از دیگر ســمبل ها دریوگا ،لوتوس است که
همه ی افرادی که اندکی با یوگا اشنا هستند
ِ
وضعیت نشست را که برگرفته از شکل
این نوع
گل لوتوس یا نیلوف ِر ابی ست می شناسند.
و نا ِم ِ
این گل به عنوان یک نماد ،نشان دهنده ی سفر
انســان وعــروج او از هر شــرایط نامطلوب و
ناسازگار ،و رسیدن به خوداگاهی و روشن بینی
انســان از لحاظ معنوی می باشــد .فرد با قرار
ذهن خود را به
گرفتن در این وضعیت نشستِ ،
انرژیِ این مفهوم وصل می کند.
در مورد اُم؛ معنای ان بقدری وســیع است
که خود به تنهایی می تواند موضوع یک مقاله
باشد .اما بطور کلی تکرار مانترای اُم به معنایِ
فراخوانــدن قدرت الیزال الهــی حاکم بر این
جهان اســت .گوش های خود را با کف دست
بگیرید یا حتی نگیرید و با دم و بازدم کِشدار،
هفت مرتبه اُم را تکرار کنید تا فضای چیداکاش
تهی شــود ،مثل یک گنب ِد خالی می شــود و
حس اسودگی را تجربه خواهید کرد .
ِ
بیــان ارزش و
صرفا
مقالــه
این
از
هــدف
ِ
چگونگی کارکر ِد سمبل ها بود و در نهایت به
شــرح ســه نمونه از ان پرداختیم .امید است
که مقبول طبع خوانندگان گرامی قرار بگیرد
.هرگونه نقد و نظر را در کانال تلگرامی بنده با
ادرس
نا ِم @chidakash7وصفحه اینستاگرامم به
ِ
@shokufeh_falahارســال بفرمایید با شوق فراوان
خوانده و بهره خواهم برد.
دانش یوگا تیر |1400شماره 151
27 صفحه 28
سینمای عرفانی
نقد فیلم سه گانه ی اپو
نویسنده :شهال قاسمیان دستجردی
گانه ی اپومعروفند ،بارها
در جشــنواره های مهم
ومطرح بیــن المللی به
نمایش درامده و توانسته
انــد جوایز متعــددی را
ازان خود کنند ازجمله
شــیرطالیی جشــنواره
ونیز ،جایزه ویژه هیئت
داوران جشنواره کن و...
فیلم های ساتیاجیت رای
بیشترمضامینی فلسفی
دارنــد تا عرفانــی ،ولی
ازانجایی که هردوسته،
جزوســینمای معناگرا
محســوب می شوند بی
مناســبت ندانستیم که
دراین شــماره بــه نقد
اثاروی بپردازیم.
درباره فیلم
فیلم سه گانه ی اپو ،ساخته ساتیاجیت رای
کارگردان بزرگ سینمای هند ،درواقع سه فیلم
ســینمایی مجزاست که هرســه درباره پسری
به نام اپواســت .فیلم اول پاترپانجالی 2نام دارد
به معنی"ســرود کوره راه" که مربوط به دوران
کودکی اپواســت ،فیلم دوم اپاراجیتو 3یعنی"
اپارا را بخوان" نــام دارد که دوران نوجوانی او را
به تصویرمی کشد ،وفیلم سوم دنیای اپو 4درباره
دوران جوانی اوســت .هرسه فیلم سیاه وسفید
ومدت زمان هرکدام حدود دوســاعت است که
بین ســال های 1955تا 1959ساخته شده اند.
زبــان فیلم بنگالی و موســیقی فیلــم از راوی
شانکار ۵موســیقیدان معروف هندوستان است.
فیلمنامه توسط ساتیاجیت رای وبا الهام از رمان
"بیبوتیبوسان بانداپادیا " نوشته شده است .این
سه فیلم که به سه گانه ی ساتیاجیت رای یا سه
1
28
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
خالصهی داستان
فیلماول؛پاترپانجالی
داســتان فیلم درباره
خانــواده فقیری اســت
شــامل پدرومــادر،
مادربــزرگ و دختربچه
ایی به نام دورگا که دردهکده ایی نزدیک کلکته
زندگی می کنند .پدربرهمن زاده ایی با ســواد
است ولی به خاطرامرارمعاش ناچاراست دائم به
شهرهای دیگرســفرکند .دورگا که مادربزرگش
را خیلی دوســت دارد مدام از باغ همسایه میوه
می دزد تا برای مادربزرگش ببرد و اورا خوشحال
کند ،ولی مادر کــه خیلی نگران ابروی خانواده
است دورگا را به خاطردزدی هایش تنبیه می کند.
او همچنین با مادربزرگ که مادرشوهرش است
رفتارخوبی ندارد و او را از خانه بیرون می اندازد.
بــا بدنیا امدن اپو مادربزرگ اشــتی کرده و به
خانــه برمی گردد .به نظر می رســد اپو ازمیان
افراد خانواده بیشــترازهمه بــه خواهر بزرگش
دورگا عالقــه دارد .اپــو درکودکــی خواندن و
نوشــتن را ازپــدرش یاد می گیــرد .دورگا که
بارها توسط همسایه ها به دزدی متهم می شود
دراخرفیلــم براثرســرماخوردگی ازدنیا می رود
و این اتفاق درســت موقعی می افتد که پدربا
خوشــحالی به خانه برمی گردد و می گوید که
دربنارس کارپیدا کرده اســت .در پایان فیلم
همگی غمگین و ناراحت درحالی که دورگا و
مادربزرگ را ازدســت داده اند به طرف بنارس
حرکت می کنند.
فیلم دوم؛ اپاراجیتو
فیلم دوم ازشــهربنارس وحاشیه رود گنگ
اغازمی شود .پدرازفروش داروهای گیاهی خرج
خانواده را درمی اورد ولی شبی ناگهان براثرتب
و لرزازدنیا مــی رود .مادرواپو نزد خانواده ایی
ثروتمنــد ومهربان کارپیدا می کننــد .انها از
اشــپزی مادر و کمک های اپو راضیند و می
خواهند به شهری دیگرنقل مکان کرده و انها را
با خود ببرند .ولی مادراپو تصمیم می گیرد که به
دهکده ی خودشان برگردند .دردهکده مجددا
با فقر دست به گریبان می شوند .اپو که پسری
باهوش و با استعداد است عالقه زیادی به درس
خواندن دارد و ســخت کار می کند تا هم به
مادرش کمک کند وهم خرج تحصیل خود را
دراورد .اپو درمدرسه شاگرد ممتازمی شود و از
طرف مدرسه برای ادامه تحصیل دردبیرستانی
واقع درکلکته بورسیه می گیرد .مادربا رفتن او
به کلکته مخالفت می کنــد ولی اپو مادررا به
ناچارترک کرده و به کلکته می رود و همزمان
با تحصیل ،درچاپخانه ایی کارمی کند .زمانی
که به نظر می رسد همه چیز روبراه است ،اپو
با شنیدن خبرفوت مادرش براثربیماری برای
مراســم تدفین به دهکده می رود و در پایان
فیلم برای ادامــه ی تحصیل مجددا به کلکته
بازمی گردد.
فیلم سوم؛ دنیای اپو
درشــروع فیلم ســوم ،اپوکــه اکنون مرد
جوانی شده ازطرف اولیاء مدرسه مورد تشویق
قرارمی گیرد .مدیر مدرسه ازاو می خواهد حتما
به تحصیالتش ادامه داده و به دانشــگاه برود.
امــا اپو می گوید که بــه خاطرفقرقادر به این
کارنیست .او با وجود داشتن مدرک تحصیلی
وســواد باال نمی تواند شغل مناسبی پیدا کند.
اپو درحالی کــه نمی تواند کرایــه اتاقش را صفحه 29
براحتی پرداخت کنــد برای تعطیالت به همراه
دوســت پولدارش به دهکده ایی دعوت می شود
تا درمراسم عروسی دخترعموی دوستش شرکت
کند .درروزعروســی خانــواده دخترمی فهمند
کــه داماد بیمــاری جنون دارد وعروســی بهم
می خورد .دراین روســتا بهم خوردن عروســی
را برای دختردر روزعروســیش بسیاربدشــگون
می دانند به همین خاطر دوست اپو ازاوخواهش
می کنــد تا با دخترعمویش ازدواج کند و او را از
طالــع بد نجات دهد .اپو بــا نارضایتی و از روی
اجبارموافقت می کند وهمراه عروسش به کلکته
بازمی گــردد .انها خیلی زود بــه هم عالقه مند
می شــوند و اوقات خوش وعاشقانه ایی را با هم
سپری می کنند .همسراپو برای وضع حمل پیش
خانــواده اش میرود ولی هنگام وضع حمل جان
می سپارد .اپوازشنیدن خبر مرگ همسرش بهم
ریخته و افسرده می گردد و حتی حاضرنمی شود
بــرای دیدن فرزندش به دهکــده برود چون به
نوعی اورا درمرگ همســرش مقصرمی داند .بعد
ازگذشت پنج سال بالخره به توصیه دوستش به
دهکده سری می زند تا جواهرات همسرش را به
خانواده ی او که از پسرش مراقبت میکنند بدهد.
اپو با دیدن پســرک به او دل می بندد اما پسراو
را به عنوان پدرقبول ندارد و با او بنای ناسازگاری
میگــذارد .درپایــان وقتی اپو تنهــا و ناامید به
طرف کلکته براه می افتد پســرک در جاده او را
تعقیب می کند و راضی می شــود با او به کلکته
برود .ســپس هردو باتفاق هم و با خوشــحالی
رهسپار می شوند.
نقد فیلم
فیلم سه گانه ی اپومانند همه فیلم های سبک
نئورئالیســم ،داســتانی معمولی درباره زندگی
روزمــره ی مردم عــادی دارد .هیــچ خبری از
ماجراهای عجیب و یا حوادث خارق العاده نیست.
ماجراهای فیلم رخدادهایی هســتند که ممکن
اســت درزندگی روزمره همه انســان ها اتفاق
بیافتند .اما چیزی که باعث شــده این فیلم یک
شاهکارازاب دربیاید و تماشاگران را مجذوب خود
و گاهی میخکوب کند ،کارگردانی فوق العاده و
منحصر به فرد ساتیا جیت رای است .زوایای دید
و مکث هــای طوالنی برروی چهره های بازیگران
و یا اشیاء ،تماشــاچی را وامی دارد تا بخواهد به
عمق روح قهرمانان داستان وافکارواحساساتشان
پی ببرد وشــاید درمواقعی نیزبا شخصیت های
داســتان همزادپنداری کند .سکوت های به جا
وموسیقی زیبای
راوی شانکار که
د ر ا کثر صحنــه
های فیلم شنیده
میشــود ازدیگر
نقــاط قوت فیلم
به شــمارمی اید
وتاثیــرات عمیق
صحنه هــا را دو
چنــدان می کند
وضمن دادن حال
وهوایی دلنشین
بــه مناظــر،
اصالتی نــاب به
انها می بخشد.
غم و شادی
فیلم شــامل
حوادثــی شــاد
وغمگین است که
بــه طورمتناوب،
تــا
ازابتــدا
انتهای داســتان
تکرارمی شــوند.
انگار می خواهند
بــه مــا بگویند
هرشــادی غمی،
وهرغمی شادی
به دنبــال دارد.
مثــا وقتــی
مادربزرگ درپی
جروبحثــی بــا
مادر خانه را ترک مــی کند ،دورگا غمگین به
دنبال مادربزرگ می دود تــا او را برگرداند .در
صحنــه بعدی بالفاصله می بینیــم که با بدنیا
امدن اپو ،دورگا و مادربزرگ خوشحال به خانه
برمی گردند .بعد از فوت مادربزرگ درحالی که
دورگا و اپو غمگینند ،یک فروشــنده دوره گرد
با یک شــهرفرنگ وارد دهکده می شود وهمه
بچه های ده شــادمان می دوند تا شهرفرنگ را
تماشا کنند .درانتهای فیلم اول ،پدربا خوشحالی
و با ســوغاتی های فراوان بــه خانه برمی گردد
تــا مژده دهد در بنــارس کاری پیدا کرده ولی
خبرمرگ دخترش را می شنود و دراندوه و بهت
فــرو می رود .وقتی همگــی خانه را ترک می
کنند تا به بنارس برونــد ،خانه خالی می ماند
و ماری به درون خانه می خزد و شــاید می
خواهد بگویــد زندگی همچنان جریان دارد.
درفیلم دوم ،پدربا فــروش داروهای گیاهی
پول کافی برای خرید خوراکی بدســت می
اورد ولی وقتی به خانه می رســد دچار تب و
لرز می شــود ،در بستر بیماری به جعبه ایی
اشاره می کند و می گوید شیرینی هم خریده
ام ...شیرینی که درپس خود تلخی به همراه
دارد .درفیلم ســوم موقعی که صاحب خانه
به اپو هشــدارمی دهد که اگــر کرایه اش را
پرداخت نکند باید خانه را تخلیه کند ،دوست
اپوسرمی رسد و او را به صرف شام دررستوران
و بعد هم به جشــن عروسی دعوت می کند.
وقتی اپوعروســش را که درخانواده ای مرفه
دانش یوگا تیر |1400شماره 151
29 صفحه 30
بزرگ شــده به اتاق حقیرخود می اورد دختر به
گریه می افتد و برای اینکه اپو اشــک هایش را
نبینــد از پنجره به بیرون نگاه می کند ،درحیاط
خانــه مادر و کودکی را مشــغول بازی می بیند
وگویی نورامیدی دردلش روشن شده به زندگی
امیدوارمی شود .دراخرهنگامی که اپوغمگین و
ناامید از بدست اوردن دل فرزندش ،تنها درجاده
گام برمی دارد ،پسرک او را تعقیب کرده وقبول
می کند که با هم به شــهر بروند .غم و شــادی،
ناامیدی وامید ،شکست و پیروزی ،بدست اوردن
و از دست دادن ،مدام از پس هم می ایند که در
مجموع داستان زندگی را تشکیل می دهند.
گذر زمان
نکتــه دیگری کــه در فیلــم روی ان تاکید
می شود گذرزمان است .درفیلم دوم ،مرد همسایه
به خانواده ی اپو یک تقویم هدیه می دهد و می
گوید :داشــتن تقویم برای همه الزم است چون
باعث میشود حواســمان به گذرزمان باشد ،تازه
روزهای تعطیل را هم با رنگ قرمزنشان میدهد!
شــاید منظورازرنگ قرمزروزهــای تعطیل،
شادی های زندگی است .دربسیاری از صحنه ها ی
فیلم ،درپسزمینه و روی دیوارتقویم های دیواری
به چشم می خورند که می تواند اشاره ایی باشد
برگذرزمان .درفیلــم اول هم وجود بچه گربه ها
می تواند نشــانی از گذرزمان باشد چون تا پایان
فیلم شاهد بزرگ شدن تدریجی انها هستیم .در
فیلم اول ،اپــو دردوران کودکی فقط نقش یک
نظاره گرزندگی را بازی می کند .همه چیز برای
او تازه وعجیب است .درفیلم دوم ،اپوی نوجوان
بــه فکراینده ی خویش اســت و تحصیل را به
کنارمادرماندن ترجیح می دهد و می گوید من
باید به فکر اینده ی خودم باشم.
در فیلم ســوم ،اپوی جوان حســرت گذشته
وازدست دادن همســرش را می خورد و بعد از
مرگ همسرش زندگی درویشانه ایی را درپیش
می گیرد .بلند شدن موهای سرو ریشش بیانگراین
نکته است که مدت ها در این غم باقی مانده.
داســتان پیش می
رود زنــی نجیــب
و زحمــت کــش
معرفــی می شــود
که تربیت فرزندان
و شــرافت خانواده
برایش از همه چیز
مهمتراســت .او
نگران حــرف مردم
و قضاوتشان درباره
کودکانش اســت و
نمی خواهــد انها را
دزد خطــاب کنند.
مــادر بــزرگ که
پیرزنــی فرتــوت و
بــی ازار به نظرمی
رسد ،بعد از مشاجره
اش بــا مادراپــو،
معلوم می گردد که
سابقا با دختر خود
رفتارخوبی نداشته
و باعث مرگش شده
اســت .زن همسایه
که بارهــا دورگا را
متهــم بــه دزدی
کرده دراخررفتاری
محبــت امیزبــا
خانــواده ی اپو پیش می گیرد و برایشــان یک
ظرف میوه می اورد .همسراپو که درخانواده ایی
متمول بزرگ شده وعادت کرده تمام کارهایش را
مستخدمینش انجام دهند ،با پذیرفتن تقدیرش
مانند یک مستخدم درخانه جدیدش کارمی کند.
اپوکه جوانی شاعرمسلک و رویایی است همیشه
انتظاریک ازدواج همراه با عشق را داشته ولی به
صورتی ناخواسته ازدواج می کند و درست وقتی
انتظارعشــق را ندارد می فهمد که شدیدا عاشق
همسرش شده اســت و برای او شعر می سراید
ولی با مرگ همسرش تمام اشعارش را به دست
باد می ســپارد .با وجود عشق شدید به همسر،
اپواز فرزندش متنفراست و نمی خواهد حتی او
را ببیند ولی به محض دیدن او دلبسته اش می
شود...
شخصیتها
دراین فیلم هیچ شخصیت کامال مثبت یا کامال
منفی وجود ندارد .هریک ازشــخصیت ها بنا به
حوادثی که رخ می دهد و موقعیتهایی که درانها
قرارمی گیرند می توانند رفتارهــای متفاوتی از
درباره کارگردان
خود نشان دهند .مادراپو که درابتدا زنی بدخلق
ســاتیا جیــت رای (دوم مــه -1921اوریل
و گاهی ســنگدل به نظر می رسد ،همچنان که )1992کارگردان ،تهیه کننده ،فیلم نامه نویس،
30
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
اهنگساز ،گرافیست ،ترانه سرای هندی ،و یکی از
بزرگترین کارگردانان جهان است .اودرشهرکلکته
و درخانواده ایی ادیب بنگالی به دنیا امد .بسیار
تحت تاثیراشعار تاگوربود و این عالقه دراثار وی
کامال مشهود است .او درسبک فیلم سازی خود
ازکارگردانان رئالیسم و نئورئالیسم ایتالیا و فرانسه
مانند ژان رنوار و ویتوریا دســیکا الهام گرفته و
این سبک را تا پایان درکارهای خود حفظ کرده
است .ساتیاجیت رای حدود 27فیلم سینمایی
بســیارموفق و چند فیلم کوتاه درکارنامه هنری
خود دارد .ازدیگراثاراو می توان اتاق موســیقی،
شــارلوتا ،روز و شــب درجنگل ،مــرد مقدس،
رابیندرانات تاگور ،رســتگاری ،وشــطرنج باز را
نام برد.
1-Satyajit Ray
2-Pather Panchali
3-Aparajito
4-Apur Sansar or The World of Apu
5-Ravi Shankar صفحه 31
سوترای بیستم
پنج کلید معرفت
بهاره جعفری صمیم
(قسمت دوم)
که با پرانایاما همراه باشد .حتی برای تاثیر بیشتر
بهتر است اصول درمانی و جوانسازی ایورودا را با
تمریــن یوگا ترکیب نماییم .علی الخصوص مهم
اســت تکنیکی به نام اگنی سارا (انقباض شکم)
را کــه به مرکز ناف انرژی می دهد تمرین کنیم.
انــرژی مرکز ناف را می تــوان به کمک پرانایاما،
تجسم و استفاده از گیاهان قوی مانند اشواگاندا
(بوزیــدان) و براهمی ( )Bacopaنیز باال برد .بازیابی
انرژی حیاتی در سطح جسمی راه را برای کشف
قدرت روح که به شــکل نیروی اراده و عزم راسخ
اشکار می شود ،باز می کند.
"افــرادی که با قابلیت های خارق العاده متولد
نشــده و یا هنوز خود را از تعلق جسم و ذهن رها
نساخته اند ،در صورتی که تمرینات خود را با پنج
فضیلت -ایمان ،قدرت درونــی ،نیروی بازیابی،
تمرکز همه جانبه و دریافت روشن -درامیزند در
رسیدن به سامادهی برتر موفق خواهند شد".
در بخــش اول مقاله فضایل ایمــان و قدرت
درونی توضیح داده شــد و در این شــماره به راه
های حفظ قدرت درونی و همچنین سه فضیلت
دیگر الزم برای دست یابی به تجربه سامادهی برتر
پرداخته می شود.
براهمی
اشواگاندا
براهماچاریا (پرهیز از شهوت) که یکی از اصول
یاما نیز هست فقط به شهوت جنسی محدود نمی
شــود و شــامل حفظ انرژی بدن ،حواس و ذهن
از هر طریق ممکن یعنی تغذیه مناســب ،خواب
خوب ،ورزش درســت ،استراحت کافی و اسیب
نرساندن به بدن و حواس با پرخوری ،خواب زیاد
اسمریتی :ســومین پیش نیــاز موفقیت در
و لذات حســی ناسالم اســت .این موارد با وجود
اهمیتی که دارند ،تنها تدابیر پیشگیرانه هستند .تمرین معنــوی ،پرورش قدرت حافظه و بازیافت
برای بازیابی فعاالنه ی انرژی حیاتی باید خود را است .همه ما تجربه بلند اه کشیدن را در لحظاتی
به تمرین روشمند یوگا متعهد کنیم .بویژه تمرینی داریم .برخی از ما برای بهره گرفتن از این لحظات
به حد کافی هوشیار هستیم در حالی که دیگران
بسادگی انها را از دست می دهند.
این لحظات الهام بخش بسیار با ارزشند .روی
انها با دید باز ســرمایه گذاری کنید .هنگامی که
سردرگمی ها و فشــارهای زندگی روزمره نفس
کشــیدن را برای شما ســخت می کند ،لحظات
نفسگیر گذشته را بخاطر اورید .به یاد بیاورید که
چه موقع و چگونه سفر خود را اغاز کردید؛ اینکه
وقتی شــروع کردید چقدر هدف شما روشن بود
و فکر کنید که اگر جســتجوی خود را در میانه
راه رها کنید چه احساس بدی شما را فرا خواهد
گرفت .با یاداوری این لحظات الهام بخش قدرت
بازیافت خود را توســعه داده و به تمرینات خود
نیرویی تازه ببخشید.
سامادهی :متمرکز ماندن روی هدفتان ،بعنوان
چهارمین پیش نیاز ،موجب تقویت فضایل ایمان،
قدرت درون و قدرت بازیابی می شود .اجازه بدهید
هدفتان و فرایند رســیدن به ان ،انچنان شما را
مجذوب کند کــه ذهنتان هیچ جایی برای افکار
دیگر نداشته باشــد .به این تمرکز یک نقطه ای
مراقبه گفته می شود .به محض اینکه این مراقبه
تمام فکرهای دیگــر را از بین ببرد و هیچ جایی
برای هیچ حواس پرتی نگذارد ،به ان ســامادهی
گویند ،جــذب کامل ذهن در داخــل روح .این
انجذاب ذهــن را ارام و بی حرکت می کند .این
بی حرکتی به ذهن اجازه می دهد جریان سروری
را که همواره از مرکز اگاهی (پوروشا) جاری است
تجربه کند.
پراجنا :بــرای پرورش و تقویت چهار فضیلت
پیشین -ایمان ،قدرت درون ،قدرت بازیابی و تمرکز
فراگیر -باید به درک روشنی از زندگی برسیم .باید
بدانیم جایگاه ما در این دنیا کجاســت ،از تجارب
خوشایند و ناخوشایند زندگی چه درسهایی باید
بیاموزیم ،و در نهایت از دستاوردهای دنیوی خود
جهت رشد معنوی چه بهره ای باید بگیریم.
پراجنا یا دریافت روشن در عمل یعنی دانستن
اینکه هر چیزی در دنیا ،از جمله جســم و ذهن
خودمان ،ابزاری برای رســیدن بــه خوداگاهی
هســتند .این امر مســتلزم این است که دریابیم
چگونه اشیای دنیا را جمع کنیم -ماهرانه از انها
استفاده کنیم تا سالم ،پرانرژی و هشیار بمانیم -و
از همه مهمتر اینکه بدانیم چگونه منابع فیزیکی
(جسمی) و ذهنی مان را برای کشف خود درونمان
بکار گیریم تا زندگــی مان به بیهودگی نگذرد و
سرمایه عمرمان بی هیچ نتیجه ای از دست نرود.
منابع:
https://yogainternational.com/article/view/yoga-sutra1-20-translation-and-commentary
دانش یوگا تیر |1400شماره 151
31 صفحه 32
32
جمعی از شرکت کنندگان در مراسم
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
یکم تیرم صفحه 33
م روز جهانی یوگا در برج میالد تهران
رماه ۱۴۰۰
دانش یوگا تیر |1400شماره 151
33 صفحه 34
یوگا راهی به سوی
سالمتی کامل
اساناها
کتاب یوگا ،راهی به سوی سالمتی کامل اصلی ترین
کتاب ســبک یوگای ایینگر است که اولین بار در
سال 2001در 432صفحۀ گالسه به صورت مصور
و تمام رنگی منتشــر شده و تا به امروز چندین بار
به روزرسانی و تجدید چاپ شده است.
ایــن کتاب درواقع دربردارنــدۀ تمامی اموزه های
بی.کــی.اس ایینگــر در خصــوص بــدن ،ذهن
وسالمتی اســت و برای تمامی پرتوجویان با هر
سطح مهارت و تجربه ای می تواند مفید واقع شود.
برگرفته از کتاب یوگا ،راهی به سوی سالمتی کامل اثر بی .کی.اس ایینگر
برگردان :واحد ترجمه
ویرابهادراسانا2 ۱
جنگجوی 2
ویرابهادرا نــام یکی ازجنگجویان
افسانه ایی است که درکتاب افسانه ی
"کوماراسامبهاوا "به زبان سانسکریت
توسط "کلیداسا " نوشته شده است.
نــام این اســانا برگرفتــه ازنام این
جنگجوســت .تمرین منظم اسانای
جنگجوی 2به افزایش قدرت بدنی و
پایداری شما کمک می کند .وضعیت
جنگجوی 2باعث تقویت دست ها و
پاها و باالتنه می شــود .عالوه بران
گردن ،شانه ها و مفصل زانوها را نرم
و منعطف می سازد.
مراقب باشید
افرادی که مشــکالت قلبی دارند
و همچنین کســانی کــه مبتال به
ســوزش معده و یا اسهال هستند از
انجام این تمرین اجتناب کنند .خانم
ها نیزدردوران قاعدگی این اسانا را
انجام ندهند.
-1دروضعیت تاداسانا بایستید .دم
عمیق بگیرید ،همراه بازدمی عمیق
پاها را به اندازه یک و نیم مترازهم جدا
کنید .انگشتان پاها رو به جلو باشند.
دســت ها را از دو طرف درراســتای
شانه ها باال بیاورید تا به موازات زمین
قراربگیرند .کف دست ها رو به زمین
باشند .انگشــتان دست ها را صاف و
کشیده نگه دارید .لبه خارجی کف
پاها و انگشــتان کوچک هردو پا را
روی زمین فشاردهید.
-2دم بگیرید وهمراه بازدم اهسته
پای راســت را در زاویه 90درجه به
سمت راست بچرخانید .وزن بدنتان
را روی پاشنه ی پای راست بیاندازید.
پــای چپ را کشــیده و محکم نگه
دارید .افراد مبتــدی روی چرخش
درســت مچ پای راست تمرکزکنند.
ران پای راست نیزباید همزمان با مچ
پای راست بچرخد.
-3همراه بازدم ،زانوی راســت را
خم کنید تا جایی که ران راست به
موازات زمین قراربگیرد .ســاق پای
راســت کامال برزمین عمود باشــد.
ماهیچه ساق پای راست را به طرف
باال بکشید .مراقب باشید باالتنه به
عقب یا جلو متمایل نشود .سر را به
سمت راست بچرخانید و به نقطه ایی
در روبرو خیره شــوید .دست ها را از
دو طرف بکشید 30 .ثانیه با تنفس
طبیعی دراین وضعیت توقف کنید.
فواید
انبســاط قفسه ســینه و افزایش
گنجایش حجم ریه ها و بهبود عمل
تنفس .کمــک به بهبود دیســک
کمرودنبالچــه .کاهــش چربی در
نواحی باالتنــه و کمک به رهایی از
درد پشــت .افزایش ثبات و پایداری
و مقاومت جسمی و روحی.
34
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا صفحه 35
اصالح حرکت
اگاه باشید که زانو هنگام خم
شدن راحت باشد و فشاری روی
ان وارد نیاوریــد .ذهنتان را ازاد
بگذارید .کفل راست کمی پایین
تــر از زانوی راســت قراربگیرد.
احســاس کنید انرژی اززمین به
طرف قوزک پا و سپس به سمت
زانوها باال می اید .قفسه سینه را
به سمت باال بکشید و تا جایی که
می توانید انرا منبسط نگه دارید.
خروج ازحرکت
دم بگیرید ،سرو مچ پای راست
را به طرف روبرو بچرخانید .زانوی
راســت را صاف کنید .دست ها را
اهســته پایین بیاورید و پاها را
کنارهــم قراردهیــد .دروضعیت
تاداسانا بایستید .تمام مراحل باال
را در طرف دیگرتکرار کنید.
1-Virabhadrasana
دانش یوگا تیر |1400شماره 151
35 صفحه 36
تحقیقات بیشتر معلوم گشت که هنر نه تنها وسیله
مناسبی برای پی بردن به دنیای درونی افراد می
باشد ،بلکه وسیله مناســبی برای درمان بیماری
های مختلف نیز هست.
هنر درمانی
تحقیق و نگارش :واحد تحریریه
"هنــر ،روح را از گــرد و غبــار زندگی روزمره
پاک می کند".
پابلو پیکاسو
هنر درمانی چیست؟
هنــر درمانی ،روش درمانی اســت که در ان با
اســتفاده از انواع فعالیت های هنــری ،به درمان
بیماران مــی پردازند .در ایــن روش از هنرهای
مختلف مثل نقاشی ،مجسمه سازی ،کالژ یا تکه
چسبانی ،نمایش ،موسیقی ،عکاسی ،فیلمسازی و
نویسندگی و ...کمک می گیرند .تحقیقات نشان
داده است که هنر درمانی روشی بسیارموثر برای
درمان بیماری های روحی نظیر اضطراب و استرس،
اختالل دو قطبی ،اوتیسم ،رفتارهای ناهنجارمتاثر
از عقب ماندگی ذهنی ،ترس ،خشم ،الزایمر و زوال
عقل ،بدبینی ،غم و ناامیدی ،اختالالت روحی پس
از ســوانح ،ترک اعتیاد و همچنین بیماری های
جسمی مانند زخم معده وبیماری های گوارشی و
قلبی که منشاء انها ناراحتی های روحی است دارد.
هنــر درمانی تاثیرات فوق العــاده ایی بر روی
افراد مختلف اعم از کودکان و بزرگســاالن دارد.
مهمترین ایــن تاثیرات عبارتند از :افزایش تمرکز
و حافظــه ،افزایش اعتماد به نفس و شــجاعت،
افزایش ارامــش ،ایجاد خالقیت ،بهبود رفتارهای
اجتماعی و گروهی ،مســئولیت پذیری بیشــتر،
ایجاد شــادمانی و افزایش امید و انگیزه بیشــتر
برای زندگی.
36
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
هدف از هنر درمانی ،بوجود اوردن مهارت های
هنری نیســت بلکه درمان بیماری های روحی و
روانی و کشــف توانایی های افراد است .یک دوره
هنر درمانی ،تفــاوت زیادی با کالس های هنری
دارد .در کالس هــای هنری روی افزایش مهارت
های هنری کار می شود ولی در هنردرمانی ،نتیجه
کارهنری اهمیت چندانی ندارد و نباید توقع بوجود
اوردن اثارهنری عالی بی عیب و نقص داشت ،بلکه
فقط روند فعالیت ،و نتیجه ان در بهبود شخصیتی،
روحی و روانی ،و جســمی افراد است که مهم می
باشد.
تاریخچه هنر درمانی
تاریخچه هنردرمانی شــاید به قدمت تاریخچه
روان درمانی باشد .ارسطو به نقش هنر در ارامش
ذهن و روح انسان معتقد بوده است .زیگموند فروید
به بررسی حاالت درونی هنرمندان از طریق تجزیه
و تحلیــل اثار هنری انها می پرداخت .وی اعتقاد
داشــت که می توان به شخصیت درونی هنرمند
از طریق اثارش پی برد .ولی شــروع هنر درمانی
به شــکل امروزی و شناخته شــده ان ،به اواسط
قرن بیســتم بر می گردد .ابتدا با کشف برخی از
روانشناسان مثل فلورانس گودیناف در مورد اینکه
می توان بهره هوشــی کودکان را از طریق نقاشی
اندازه گرفت ،و بعد بررسی اختالالت روحی و روانی
کودکان و بزرگساالن توسط روانکاوانی چون کرامر،
با کمک تجزیه و تحلیل نقاشــی ها و خطوطی
که بر روی کاغذ رســم می کردند .با ازمایشات و
هنر درمانی چگونه به بهبود بیماران کمک
می کند؟
در بیمارستان ها و کلینیک های روان کاوی و
روان درمانــی ،تیم های متخصص روان درمانی و
هنردرمانی فعالیت دارند .این تیم ها متشکل است
از روانشناسانی است که با هنر اشنایی کامل دارند
و هنرمندانی که روانشناسی می دانند .روند درمان
می تواند به شکل فردی یا گروهی باشد .در جلسه
اول ،ازمایشی برای تشخیص نوع بیماری از طریق
انجام یک کار هنری توسط فرد بیمار صورت می
گیرد .اغلب کسانی که مراجعه می کنند از بیماری
یا بیماری های خود اگاهند ،لذا روان درمانگر می
تواند از انها بخواهد که بیماری خود و علت مراجعه
یشان را بیان کنند .انتخاب هنر می تواند از طرف
بیمار باشد .روان درمانگر می تواند برحسب عالیق
بیمار ،نوع هنر را انتخاب کند .اگر بیمار مردد بود
و یا نمی دانست به چه نوع هنری عالقه دارد ،می
توان هنرهای مختلف را به او پیشنهاد کرد و بیمار
از طریق امتحان روش های مختلف ،مناسبترین
انها را طبق روحیات و عالیق خود انتخاب کند.
هنر درمانی روشــی مناســب برای فرا فکنی و
برون ریزی نامالیمــات و ناهنجاری های روحی
است .اغلب افرادی که نمی توانند و یا نمی دانند
احساساتشــان را چگونه بیان کنند ،هنر را وسیله
مناسبی برای ابراز احوال درونی خود میابند .فرد
بیمار ضمن انجام فعالیت هنری همچنان که افکار
و احساســات خود را ازادانه بیان می کند ،انها را
بیرون ریخته و از اندوه و خشم و سایر احساسات
منفی ناشــی از ان خالصی پیــدا می کند .هنر
درمانی نه تنها به عنوان یک درمان تکمیلی ،حتی
گاهی به عنوان درمانی کامل و قطعی جواب می
دهد .طوری که به کارگیری هنردرمانی به تنهایی،
نیاز به اســتفاده از داروها و سایر روش های روان
درمانی را از بین می برد.
بعد از اتمام یک کار هنری توســط بیمار ،از او
خواسته می شود درباره اثرخود توضیح دهد .این
کار باعث می شــود بیمار نیز از افکار و احساسات
خود اگاه شده و شاید جواب خود را در حین شرح
احساساتش بیابد .بســیاری از افراد هنگام بوجود
اوردن یــک اثر هنری ،انرا نااگانه انجام می دهند
ولی در واقع مشغول برون ریزی و فرافکنی درون
خود هستند. صفحه 37
برای استفاده از این روش به چه استعدادی
نیاز است؟
استفاده از هنر درمانی نیازی به هیچ تخصص و
اســتعداد ویژه ایی ندارد .ازمایشات نشان داده اند
کــه افرادی که تا به حال هیچگونه کارهنری انجام
نــداده اند وقتــی قلم و کاغذی به انها داده شــده
توانســته اند احساســات خود را به خوبی روی ان
منتقل کنند .هنر درمانی عالوه بر درمان اختالالت
روحی و جسمی ،وسیله فوق العاده ایی برای کشف
استعدادها و توانایی های فردی و همچنین افزایش
تمرکز و حافظه شناخته شــده است .هنر درمانی
موجب افزایش اعتماد به نفس می شود .بارها دیده
شده افرادی که اظهار داشته اند هیچگونه استعدادی
ندارند و حتی نمی توانند خطی بر روی کاغذ بکشند
پس ازهنر درمانی ،اســتعدادهای فراوانی در خود
کشف کرده اند.
ایــا هنــر درمانــی تنهــا مختــص
بیماران است؟
هنر درمانی فقط مختص بیماران نیست .همانطور
که در باال اشاره شد هنر درمانی در بسیاری از افراد
باعث بروز اســتعدادها و توانایی های بسیار شده و
همچنین باعث افزایش خالقیــت ،قدرت تمرکزو
افزایش اعتمــاد به نفس می گــردد .هنر درمانی
گروهی به خصوص در کودکان انها را اجتماعی تر
می کند و کار هنری تیمی باعث افزایش نشــاط و
ایجاد حس مسئولیت در افراد خردسال و بزرگسال
می شود.
بهترین هنردرمانگر خودت را پیدا کن
هنر درمانگر شخصی اســت که باید هم بر هنر
و هم بر روانشناســی احاطه کامل داشته باشد .باید
بتواند از طریق مشــاهده اثار هنری پی به حاالت
درونی افراد برده و شــخصیت انها را نقد کند .پیدا
کردن هنرمناسب و مورد عالقه باید از جانب بیمار و
یا فردی که هنر درمانی را انتخاب می کند صورت
پذیرد .این انتخــاب می تواند پس از امتحان روش
های مختلف هنر درمانی انجام شود .راه ها و روش
های درمانی متعددی برای هنر درمانی وجود دارد.
از جمله:
موسیقی درمانی -موسیقی درمانی به دو روش
انجام می گیرد .با نواختن ساز توسط بیمار یا گوش
دادن به موسیقی های ارامش بخش .بیمار می تواند
یک یا چند ســاز را به دلخواه خود انتخاب کرده و
نواختن انها را بیاموزد .برای بیمارانی که یادگیری
موسیقی ونواختن سازهای تخصصی دشوار است،
انتخاب سازهای ساده تر مانند بلز یا درام پیشنهاد
می شود.
انتخاب موسیقی که شنیدنش برای درمان به
کار می رود باید حساب شده باشد .موسیقی درمانی
نباید غم انگیز و یا خیلی شاد باشد ،موسیقی های
خیلی شاد احساســات هیجانی را در بیمار برمی
انگیزانند و موســیقی های غم انگیز اندوه انها را
افزایش می دهد .موسیقی های کالسیک مالیم و
موسیقی های مخصوص مدیتیشن برای موسیقی
درمانی مناسبند .خواندن ترانه و سرود توسط افراد
نیز کمک زیادی به تخلیه احساســات ناخوشیند
درونی و رسیدن به ارامش و حس خوشایند می
کند.
نمایش درمانی -اجرا تاتر یکی از روش های
موثر هنر درمانی است .نمایش ،کاری گروهی است
و حفظ کردن نقشی که قرار است ایفا شود ،قدرت
تمرکز و اعتماد به نفس را بسیار افزایش می دهد.
در کلنیــک های گفتاری درمانی ،به افراد توصیه
می شود از طریق تعریف داستان در اینه و یا بازی
کردن نقشی در یک گروه نمایشی ،تسلط و اعتماد
به نفس شان را بر افکار و گفتار خود افزایش دهند.
کالژ یا تکه چســبانی -برخی افراد زیاد به
نقاشی کشیدن عالقه نشــان نمی دهند ولی به
جای ان تمایل به درست کردن کاردستی دارند.
می توان از انها خواســت که با بریدن عکس های
مجالت و یا با بریده کاغذهای رنگی وچسباندنشان
بر روی یک صفحه مقوایی تابلویی هنری درست
کنند .خلق این اثار هنری شادی زیادی در بیماران
بوجود می اورد و به انها می قبوالند که می توانند
کاری انجام داده و با موفقیت انرا به پایان برسانند.
مجسمه ســازی -در این روش خمیر یا گل
مجسمه سازی را در اختیار بیماران قرار داده و از
انها خواسته می شود که صورتک هایی بسازند.این
صورتک ها می تواند موضوعات مختلفی داشــته
باشد از قبیل غم ،خشــم ،ترس ،نفرت ،کینه و...
از بیمار خواسته می شود احساس درونی خود را
به شــکل صورتکی خلق کند و سپس درباره ان
صحبت کند و بگوید چه حســی را می خواسته
نشــان بدهد .بدین طریق ان حس درونی خود را
بیرون ریخته و احساس راحتی و ارامش می کند.
نقاشــی درمانی -یکی از انواع پرکاربرد هنر
درمانی است .در این روش ابزار مختلفی مثل مداد،
خودکار ،ماژیک ،ابرنگ ،گواش و مقوا و کاغذ در
اختیار بیمار قرار می دهند و می گویند به دلخواه
خود ابزار و رنگ ها را انتخاب کند .موضوع و روش
کار می تواند اختیاری باشد ولی گاهی موضوعاتی
یه بیمار پیشنهاد داده می شود .انتخاب رنگ ها
از جانب بیمار وسیله خوبی برای تشخیص حاالت
درونی اوست .نوع خطوطی که رسم می کند نیز می
تواند مبین شخصیت و یا نوع بیماری او باشد.
یکی از تمرین ها این است که از بیمار خواسته می
شود در تاریکی نقاشی کند ،بدین ترتیب او با شجاعت
و جسارت بیشتری نقاشی کرده و خطوط را ازادانه تر
رسم می کند زیرا نگران نتیجه کار نیست .یک روش
دیگر ،نقاشی کردن همگام با موسیقی است .موسیقی
مالیمی برای بیمار پخش می شود و از او خواسته می
شود همراه با موسیقی خطوط را بکشد .این کار باعث
می شود در حین کشیدن خطوط ارام و مالیم ،خود
نیز ارام شود .رنگ امیزی کتابچه های مخصوص و
همینطور مانداال تمرکز بسیاری به افراد داده و ضمن
افزایش حس ارامش ،حافظه انها را افزایش می دهد.
این روش بخصوص در بیماران سالمند دارای الزایمر
بسیار مفید می باشد.
کاردســتی -در این روش از بیماران خواسته می
شود بوســیله جوراب یا دستکش حیواناتی درست
کنند .این کار خالقیت انها را باال برده و کمک زیادی
به درمان افســردگی و اســترس می کند .ساختن
حیوانات پشــمالو با کمک کاموا حس شــادمانی و
محبت و عشق را در افراد مختلف افزایش می دهد.
درست کردن یک البوم از کارهای دستی گوناگون
و یا درست کردن کارت پستال ،از جمله روش های
هنر درمانی است که شــادی و نشاط و خالقیت را
افزایش می دهد .بیمار می تواند در کارت پســتال
ســاخته خود ،عباراتی هم بنویسد که گویای حرف
های ناگفته او باشد.
عکاسی و فیلمســازی -در دهه های اخیر با
اختراع گوشی های همراه ،مجهز به دوربین عکاسی
و فیلمبرداری ،کار ساخت فیلم و انیمیشن برای همه
میسر شده است .این امر باعث شده شاخه فیلمسازی
و عکاسی و انیمیشن درمانی هم به سایر روش های
هنردرمانی اضافه گردد.
انیمیشن ترکیبی است از تمام هنرها .ساخت یک
فیلم کوتاه انیمیشن ،ذهن را بسیار خالق و سرگرم
می کند .بیمار می تواند از تمام هنرها مثل نقاشی
و موسیقی و عکاسی و ...برای ساخت یک فیلم کوتاه
انیمیشن استفاده کند .او می تواند یک فیلمنامه در
باره مشکل یا مشکالت خود بنویسد .فیلمسازی به
شکل تیمی و گروهی نقش موثری در بهبود روابط
اجتماعی و گسترش حس مسئولیت پذیری و مفید
بودن در افراد دارد.
وخالصه اینکه تمام انواع هنرها وســیله بســیار
مناسبی برای ابراز افکار و احساسات درونی و فرافکنی
حاالت ناخوشایند ذهنی و روحی و حرف های ناگفته
افراد هستند .نتیجه ان ،خلق اثار هنری و به اشتراک
گذاردن دنیای درونی با سایرین است.
دانش یوگا تیر |1400شماره 151
37 صفحه 38
برگزاری روز جهانی یوگا در باشگاه
دانش یوگا
۳۱خــرداد ماه ۱۴۰۰به مناســبت روز
جهانی یوگا مراسمی در محل باشگاه دانش
یوگا برگزار گردید .در این مراسم که بیشتر
از پنجــاه نفر از مربیان و عالقمندان به یوگا
حضور داشــتند و پروتکل های بهداشــتی
به خوبی رعایت شــده بود ،ابتدا اقای سید
عبدالحمید موحدی از پیشکســوتان یوگا و
مدیر مسئول مجله دانش یوگا در خصوص
ایــن روز مطالبی را مطرح و به جایگاه امروز
یوگا در جهان اشــاره نمود .وی با تاکید بر
38
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
این مطلب که امروزه به واسطه ی پیشرفت
علم و تکنولوژی ،رفاه ادم ها بیشتر شده و
مشــغله های ذهنی افزایش یافته و همین
مسئله باعث شده ارامش از بین برود و در
چنین زمانی است که یوگا به عنوان تکنیکی
با قدمت پنج هزار سال می تواند تنش های
ذهنی را از بین برده ،سالمت جسم و ذهن
را برای فرد بــه ارمغان اورد .در ادامه مدیر
مســئول مجله دانش یوگا بــا انجام چند
تمرین ساده ،اسودگی و شادابی و ارامش و
نشاط را به شرکت کنندگان گردامده در روز
جهانی یوگا در باشگاه دانش یوگا ارائه نمود. صفحه 39
پایداری بیشتر در تمرینات یوگا با استفاده از تاپاس
نویسنده :سارا جیرارد
مترجم :پریسا ساالری
انچه که اهالی کالیفرنیا سال هاست بعنوان فصل اتش می شناسند ،پدیده ای
است که امروزه بدلیل تغییرات اب و هوایی به بخش مهمی تبدیل شده است.
تصاویر اخرالزمانی شعله ها که در غرب طغیان میکند ،حاال به مردمی بیرون
از مرزهای کالیفرنیا هشدار می دهد.
درحالیکه که شــیطانی کردن اتش کار ساده ای است ،بخاطرداشتن اینکه
انسان ها وابستگی طوالنی به قدرت تحول افرینی ان دارند نیز حائز اهمیت
اســت .اموختن تحت کنترل داشتن گرما و روشنایی به ما کمک کرده است
تا گرم بمانیم ،برای خانواده ی خود غذا تهیه کنیم ،و در تاریکی خطر را دور
کنیم .بدون اتش ،ما نجات پیدا نمی کردیم و تکامل نمی یافتیم.
تعادل دلپذیری در کار کردن با شــعله ها وجود دارد .اتش می تواند شدید و
وحشی باشد و یا ضعیف باشد و بجای گرما دود بیشتری تولید کند .مدیریت
ان نیازمند تعادلی ماهرانه اســت :تنها یک جرقه برای شروع ،سوخت کافی
برای پایداری ان ،و مرزهایی برای جلوگیری از اشتعال خارج از کنترل ان.
انجام تمرینات پایدار یوگا نیز اینچنین اســت .مربیان و شاگردان ،اغلب می
اندیشند که تاپاس (سوزاندن ناخالصی ها) با لحاظ کردن این موضوع که این
کلمه ریشه در زبان سانســکریت دارد و بمعنای "گرم کردن" است ،چیزی
است که انتظار می رود به روشن کردن اتش کمک کند.
اما تاپاس چیزی فراتر از ســاخت قدرت و اســتقامت است .بعالوه ،تاپاس به
نوعی به انضباط ذهنی و روانی نیز مربوط می شــود که فرد را به یافتن حد
متوسط بین فشاراوردن به خود و ارامش داشتن وادار می کند ،درواقع به این
موضوع می پردازد که اساناها بیش از حد و تا رسیدن به مرز خستگی مفرط و
یا اسیب انجام نشوند ،و بر یادگیری شنیدن صدای بدن تمرکز دارد تا ارتباط
عمیق تری با خود برقرار شود.
این توالی در یوگا به منظور بکارگیری تعادل روی مت و بیرون از ان ،طراحی
شده است .این مهار و تمرکز حرکات ،به نوع مرسوم ایستادن در تاپاس محدود
نمی شوند .درحالیکه ممکن است برخی از انها ساده بنظر برسند ،اما ماندن در
ان حرکات می تواند چالش برانگیز باشد .می توانید در هر یک از این حرکات،
تعادل بین میزان تالش و عدم تالش را بیابید.
یادگیری کشــف حد متوسط شادمانی در تمرینات اســانا ،نه تنها به شما
کمــک خواهد کرد قصد و تصمیم خود را بــه باور تبدیل کنید ،بلکه انرژی
تان را پایدار میســازد .همچنین به بهبود تمرکزتان ،کمک می کند که باید
سرگرم کننده باشد!
با تعدادی سالم برخورشید اغاز کنید تا بدنتان گرم شود و پیش از شروع توالی
تمرینات یوگا ،ذهن خود را متمرکز کنید .درواقع هدف ایجاد گرمای زیادی
که منجر به گرگرفتن اتشی وحشی می شود ،نیست ،بلکه روشن نگه داشتن
شعله های درونی به اندازه ای است که ان نقطه ی شیرین را بیابید و در ان
احساس تعادل ،پایداری و راحتی داشته باشید.
منبعYOGAJOURNAL.COM :
دانش یوگا تیر |1400شماره 151
39 صفحه 40
دیابت و راهکارهای یوگا تراپی
از کتاب یوگا تراپی نوشته کریشان کومار سومان و دکتر وی.کی .الوالیا
گرداوری و ترجمه :ناهید موسوی
@mahayoga_environment
ازکتاب یوگاتراپی نوشته کریشان کومارسومان و
دکتر وی.کی.الووالیا
دیابت را شاید همه ما کم و بیش به نام بشناسیم
و در اطراف خود مبتالیانی سراغ داشته باشیم که
با این بیماری دست به گریبانند .اما دیابت چیست
و چه عالئمی دارد؟ ایا راهکاری برای پیشگیری یا
درمان وجود دارد؟
بیماری های فراوانی داریم که درمان قطعی ان
هنوز یافت نشده با این حال ،اطالعاتی از مجموعه
تحقیقات به عمل امده در زمینه شناخت بیماری
و عوامل اثرگذار بران از دیر باز در دسترس است
که میتواند ماهیت بیماری را برای ما تشریح کند و
عالئم و نشانه های رایج ان را به ما بشناساند .این
مساله در روند شناخت و درمان و مهم تر از همه
در پیشگیری حائزاهمیت است.
به زبان ســاده دیابت حاصــل ناتوانی بدن در
مصرف قند است .اگر میزان قند موجود در خون
در حالت ناشــتا باالی 120میلی گرم در دسی
لیتر باشــد فرد مبتال به دیابت است .انسولین که
هورمون ترشح شده از سلول های بتای لوزالمعده
اســت از طریق جریان خون وارد کبد شده و در
انجا بر سلول های کبد اثر میگذارد و کمک میکند
این ســلول ها قند را از خون بگیرند و ان را برای
مصــرف بدن اماده کنند .زمانی که نقصی در این
پدیده ایجاد شود و بدن انسولین کافی تولید نکند
یا به دالیل دیگری نتواند ان را مصرف کند ،قند در
خون باالتر از حد مجاز سرگردان شده و در کارکرد
سایر دستگاه ها مزاحمت ایجاد می کند و بیماری
دیابت تشخیص داده میشود.
با این توضیحات ساده حتما متوجه شده اید که
دیابت می تواند به دالیل وراثتی یعنی نقصی در
ســاختار از ابتدا یا عارضی یعنی دالیلی که منجر
به اخــال در عملکرد طبیعی جذب قند اســت
ایجاد شود.
بر اساس یک تقسیم بندی شناخته شده دیابت
را به دو گونه اصلی تقسیم میکنیم:
• دیابت نوع یک وابســته به تزریق یا مصرف
انســولین که در این نوع تخریب یا تحلیل رفتن
ســلول های بتا عموما عامل ایجاد بیماری است
بیشتر از ســنین کودکی بروز می کند به همین
دلیل عوال ژنتیکی در ان دخیل است.
• دیابت نوع دو معموال انسولین در بدن تولید
می شــود و گاهی از حد مجاز هم بیشــتر است
40
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
اما گیرنده های انســولین قادر به مصرف ان
نیستند و قند خون به این دلیل مصرف نمی
شــود .این بیماری به تدریج ایجاد می شود و
بیشــتر افراد جوان تا بزرگ سال در این گروه
قرار می گیرند.
در این دســته بندی کلی ،موارد دیگر قرار
داده نشــده .به عنوان مثال دیابت بارداری یا
دیابت ایدیوپاتیک که عوامل ایجاد کننده ی
ان هنوز مورد بررسی است مد نظر نیستند.
شاید جالب باشد بدانید عده ای از محققان
بر این باورند الزایمــر نیز میتواند گونه ای از
دیابت یا وابسته به این بیماری باشد.
اما در ادامه مقاله میپردازیم به نشانه های دیابت
شیرین نوع دو که بیشتر مبتالیان را شامل میشود
و فراگیر تر است.
نشانه ها:
احساس مزه شــیرین روی زبان ،خشکی گلو،
تشنگی مفرط ،احســاس سنگینی و لختی بدن،
سستی و خواب الودگی ،خارش اندام های تناسلی،
تنگی مجاری ادرار ،احساس گرسنگی شدید،دفع
مکرر ادرار به همراه قند.
دالیل:
چاقی ،استرس،کم تحرکی ،کم کاری پانکراس
که می تواند به دلیل نشســتن طوالنی مدت نیز صفحه 41
ایجاد شود .مصرف بیش ازحد مواد قندی و کمبود
ســبزیجات در رژیم غذایی ،استفاده زیاد از مواد
لبنی مانند خامه و سرشیر.
راهکارهای پیشنهادی یوگا تراپی:
.1کنجال کریا :تمرین ناولی به مدت یک ماه
و پس از ان تمرین شــانکا پراکشــاالنا که همان
شستشوی معده با 2-1لیتر اب گرم و دو قاشق
نمک است تا جایی که ادرار به رنگ شفاف دراید.
.2یوگا ســاناها :اردها ماتســی اندرا ســانا،
پاسچیموتاناسانا ،دانوراسانا ،یوگا مودرا ،مایوراسانا،
هاالسانا ،واجراسانا ،ناواسانا وشاواسانا.
.3پرانایاما :بهاستریکا،کاپاال باهاتی ،اودیان باندا.
.4انجام فعالیت های فیزیکی سنگین در صبح
و پیاده روی روزانه در عصر.
.5اپان مورا به مدت 48دقیقه.
.6رعایت رژیم غذایی مناسب مانند مصرف اب
لیمو مخلوط با اب ولرم برای صبحانه و خیساندن
10تا 20گرم تخم شــنبلیه در نصف لیوان اب.
مصرف یک چهارم لیوان اب هندوانه تلخ در اب
سبزیجات مانند کلدو قلیانی ،مصرف ساالد گوجه
و کــدو .این مواد را میــان 6تا 11صبح مصرف
کنید .از ســاعت 11به بعد می توانید از نخود و
ماش پخته ،ساالد سبزیجات ،نان ارد نخود وگندم
به میزان برابر با تخم گشنیز میل کنید .حدود 2
بعد از ظهر یک لیوان مخلوط شــیر و کره بعالوه
یک قاشــق چایخوری پودردانه تمشــک یا شاه
توت میل کنید .برای وعــده عصرانه میوه فصل
و اب مرکبات مصرف نمایید و در وعده شــام از
حبوبات پخته ،نان گندم و عدس وتخم شنبلیله و
سبزیجات اب پز استفاده کنید.
.7دوری از اســترس .جویــدن 5-4برگ گل
پریوش یا یاسمن ناشــتا موثر است .سعی کنید
مصرف مواد قندی را به حداقل برسانید.
.8مصرف سه گیاه هلیله ،بلیله و امله مخلوط
در عسل پیش از خواب.
.9دو بار در روز اب جعفری میل کنید.
.10نوشــیدن اب گوجه فرنگی و کدو قلیانی،
اب میــوه گواوا که در ایــران و مناطق جنوب و
شرق کشور به نام زیتون بومی شناخته میشود در
کنترل دیابت بسیار موثر است.
.11برای مدت دو تا سه ماه برگ درخت کاری
را صبح ها بجوید و قورت دهید.
.12مصــرف روزانــه نیم قاشــق غذاخوری
پودر انبه.
.13دو قاشق اب میوه امله با شکم خالی ناشتا
میل کنید.
.14برگ ســیب بائل با دو تا ســه برابر اب
خیسانده و بجوشانید تا حجم ان به نصف کاهش
یابد و سپس هر صبح از ان میل کنید.
.15از اب هندوانــه تلــخ روزی 2قاشــق
مصرف کنید.
.16نوشیدنی دیگر مخلوطی از اب برگ میوه
بائل +ده دانه فلفل سیاه سابیده شده است.
.17اب برگهای گیاه گامار یا ســاج سفید را
روزانه 3-1بار در روز میل کنید.
.18مخلوط یک قاشــق پودر دانه شنبلیله در
اب را صبح ناشتا و شب پیش از خواب بخورید.
10 .19گرم پودر دانه تمشک بعالوه 10گرم
پودر خشخاش به ان نصف قاشق کره اضاف کرده
یا با اب مخلوط کنید و بخورید.
.20روزانــه یک عدد قــرص ایورودیک
تارکشور میل کنید.
.21داروی ایورودیــک دیگــر باســانت
کوسماکار یک عدد با شیر یا اب میل شود.
1 .22گــرم پودر املــه 500+میلی لیتر
زردچوبه 20+میلی لیتر اب ساقه گیاه علفی
را به همراه کمی اب صبح ها بنوشید
.23ســاالد گوجه فرنگی یــا اب گوجه
مخلوط با ســبزیجات در مــدت کوتاهی بر
کاهش عوارض دیابت اثر گذار است.
.24مخلوط برابر از اب انبه و شــاه توت یا
تمشک بنوشید.
.25هر روز شلغم میل کنید.
.26خوردن اب لیمو تشــنگی مفرط را بر
طرف میکند.
310 .27گرم اب هویج 185+گرم اسفناج
نوشیدنی مناسب دیابت است.
.28تعداد وعده های غذایی را زیاد کرده اما
حجم ان را بکاهید.
دیابت اگر چه بیماری شــناخته شده ای
اســت و درمان دارد ولی می دانیم که درمان
ان نســبی اســت .راهکار های پیشنهادی و
داشــتن یک برنامه منظم و متعادل ،کیفیت
زندگی فرد مبتــا را بخوبی تحت تاثیر قرار
میدهد .فرد مبتال به دیابت نباید بدلیل ترس
از بیمــاری یا افت قند خون از تحرک پرهیز
کند .داشــتن اگاهی شخصی در مرحله اول
و شــرکت درکالس های یوگا تراپی میتواند
راهکار مناســبی برای ادامه زندگی پر نشاط
شما باشد.
دانش یوگا تیر |1400شماره 151
41 صفحه 42
مهندسیدرون
یا
زد
هم
شناخت زندگی ورای حواس بدن
بخش دوم
نویسنده :سادگورو ()Sadhguru
از مجموعه مطالب برگرفته از کتاب مهندسی درون
برگردان و تلخیص :پیام صمدی خادم
در این سلســله مطالب که از شماره 139تقدیم گردیده است ،خوانش و تلخیص ِ کتاب
مهندسی درون نوشته ی استاد معاصر ،سادگورو ،قدم به قدم ارائه شد .همان گونه که او
خودش تقسیم بندی نموده است ،بخش اول کتاب ،نقشه راه است و بخش دوم که در این
شماره قسمت دوم از ان مرور خواهد شد ،اقداماتی عملی برای پیمودن راه.
مقدمه
در شــماره های پیشین مروری شــد بر کتاب
مهندســی درون «راهنمــای تمرین کننــدگان ِ
یوگا جهت دســتیابی به شــادمانی» ،و خاطره ی
روشن شدگی سادگورو ،مفهوم ِ «مسئولیت پذیری»،
کنترل خشم و ســوء تعبیرهای متداول و مرسوم
جهانی در ارتباط با مســئولیت پذیری و تنهایی و
عشق تقدیم گردید.
همچنین ســه قانــون طالیی بــرای ورود به
قلمروهای روحانی ارائه شد:
-1توانایی من در پاسخ دهی نامحدود است ،اما
توانایی من برای واکنش نشان دادن محدود است،
-2من صددرصد بابت هر چیزی که هســتم و
نیستم مسئولم ،بابت ِ توانایی ها و ناتوانی هایم ،بابت
عـسرتم،
شادی و ُ
-3من تنها کســی هســتم که ماهیت ِ دقیق
ِ تجربــه ام را در این زندگــی و فراتر از ان ،تعیین
می کنم .من همان کسی هستم که زندگی خودم
را می سازم.
سادگورو یوگا را یک تکنولوژی برای ارتقاء دادن،
فعال کردن ،و پاالیش کردن ِ انرژی های درونی مان
معرفی کرد و خاطرنشان ساخت که در عین حال
یوگا کارکــردی عمیق تر هم دارد .یوگا در لغت به
معنی اتحاد و وحدت ( )Unionاست .تمام تمرکز یوگا
بر این اســت تا شما را به تجربه ای نائل کند که در
ان «من» و «تو» از میان برخیزد .و به جایی برسید
که به تمامی من باشــم و یا تو باشی! هر فرایندی
که شــما را به این مهم رهنمون سازد« ،یوگا»ست.
و در نهایت ،در انتهای بخش اول ،سادگورو به این
موضوع اشاره نمود که ادمی از چهار بُـــعد شکل
یافته است :بدن ،ذهن ،احساسات و انرژی که اگر
در تعامل و هماهنگی با هم کار نکنند ،دســتیابی
به ســرور و سعادت ناممکن خواهد بود .در ابتدای
راه ،انســان فقط می تواند به بــدن ِ فیزیکی ،بدن ِ
ذهنی و بدن ِ انرژیکی خود دسترسی داشته باشد
و بعد از تنظیم این سه بدن (یا اصطالحاً سه الیه)،
42
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
قادر خواهد بود به شــادمانی و سرور دست یابد .او
همچنین خاطرنشان ساخت که حق ِ دستیابی به
سرور و ســعادت برای همگان به یکسان به ودیعه
گذاشته شــده و هیچ کس واجد ِ شــرایط برتر از
دیگری نیست.
در بخش دوم کتاب که در این شــماره قسمت
دوم ان را تقدیم خواهیم نمود ،به بررسی عمیق تر
و دقیق تر ِ سه الیه یا سه پوشش ِ یادشده پرداخته
می شــود و بر همیــن مبنا ،قســمت دوم ِ کتاب
«مهندسی درون» به سه فصل تقسیم گردیده است
که به ترتیب بدن ،ذهن و انرژی نامیده شــده اند.
در هر فصل در کنار ِ توضیحات مربوطه ،تمرینات
عملی نیز داده می شود ،چه اینکه به باور ِ سادگورو،
«یوگا» یک سیستم اعتقادی یا مذهبی نیست که
شما بشنوید و باورش کنید .بلکه سیستمی هست
که باید به ان عمل کرده و خودتان ان را به عرصه ی
تجربه ی خودتان بکشانید.
در قسمت قبل ،سادگورو اعجاب انگیزبودن بدن
ِ فیزیکی مان را خاطرنشــان ســاخت و سپس به
محدودیت اصلی ان اشاره نمود .و ان اینکه زندگی
و منشا ان ،به این بدن فیزیکی خالصه نمی شود و
بُعدی ورای بدن فیزیکی در کار است .به ما اموخت صفحه 43
«چیزی هســت که عاشق دیوار نیست!» همچنین
معنویت را برای ما اینگونه تعریف کرد« :سفر نمودن
از بدن ِفردی ِ مبتنی بر حصارها ،به منشا بی کران و
بی حد و حصر ِ افرینش ».او همچنین از ما خواست
با درخت ،یا گیاه و گلی که در اطراف مان هست با
کمک دم و بازدم ِ ارتباطی دو طرفه برقرار کنیم.
در این شماره حواس پنجگانه مورد بررسی قرار
گرفته و تمرین معنوی جدیدی ارائه می شود.
حس زندگی :شناخت زندگی ورای حواس
بدن ِ انســان چگونه دنیــا را حس می کند و در
می یابد؟ منشا اصلی این شناخت چیست؟
جواب کامال مشخص اســت :از طریق ِ حواس ِ
پنجگانه .هر انچه که شما از دنیا و کائنات می دانید،
اطالعاتی هســت که از طریق اندام های حسی تان
جمــع اوری نموده اید .از طریق دیدن ،شــنیدن،
بوئیدن ،مزه کردن و لمس نمودن .اگر این حواس
برچیده شوند ،شما نه دنیا را خواهید شناخت و نه
حتی خودتان را.
وقتی شب به خواب می روید ،ناگهان اطرافیان تان،
دنیای پیرامون تان و حتی خودتان ناپدید می شوید.
شما همچنان زنده اید ،اطرافیان تان نیز زنده اند ،اما
در ان چیزی که شــما تجربه اش می کنید ،همه
چیز دود شده و به هوا رفته است؛ چون که حواس
پنجگانه تان خاموش شده اند.
اندام های حســی دچار محدودیت هستند .انها
فقط چیزهای فیزیکی را درک می کنند .اگر ادراک
و شــهود ِ شما ،محدود به پنج حس باشد ،طبیعتاً
حوزه ی زندگی تان بــه جهان ماده محدود خواهد
شد .همچنین حواس ،هر چیزی را تنها در ارتباط با
چیزهای دیگر در می یابند .اگر من یک شیء فلزی
را لمس کنم و در انگشتانم احساس سردی کنم،
این به این دلیل اســت که بدن ِ من گرم تر از ان
شیء فلزی بوده است .تصور کنید من بتوانم دمای
بدنم را پائین اورده و ان را دوباره لمس کنم ،در این
حالت ان شیء فلزی به نظرم گرم تر خواهد بود.
دریافت های حسی ابزارهایی شگفت انگیز برای
بقای نوع بشر است .زمانی که شما به دنیا می ایید،
این حواس روشــن می شوند تا برای بقای شما در
این جهان یاری تان کنند .اما اگر شما در جستجوی
چیزی بیش از بقا و زنده ماندن باشید ،این حواس
کافی نیستند .انها تصوری کج و ُمع َوج از واقعیت
ارائه خواهند داد برای اینکه ان ها محدود به سطح
دریافت خودشان هستند.
اگر شما حقیقتاً مشــتاق ِ شناخت ِ زندگی در
تمام اعماق و ابعاد ان هستید ،می بایست به درون
نظر افکنید نه به بیــرون .به این دلیل که ماهیت
ِ اساســی زندگی در بیان ِ فیزیکی و روانی بدن و
ذهن خالصه نمی شود ،بلکه به منشا این دو مربوط
است .هر چند که نظر افکندن به درون کار ساده ای
نیســت و مستلزم کار و تالش است ،چون که شما
برای چنین نگاهی ،ســازوکار ادراکی مشخص و
تعریف شــده ای در اختیار ندارید .تنها مخمصه ی
بشــر این اســت« :مقر اصلی تجربه در درون تان
اســت ،اما ادراکات شــما تماماً به جهان بیرونی
تعلق می یابد».
بنابراین علت اصلی عــدم ارتباط میان درون و
بیرون در این موضوع خالصه می شــود .شما انچه
را که بیرون از شماست می بینید ،اما قادر به دیدن
ِ انچه در درون تان اســت ،نمی باشــید .حتی اگر
کسی پچ پچ کند شما ان را خواهید شنید ،اما فراتر
رفتن از حس شنیداری ،مســتلزم تالش فراوانی
اســت .حتی اگر مورچه ای روی بدن تان راه برود،
شما براحتی می توانید ان را از بدن تان جدا کنید؛
اما مقــدار زیادی خون در بدن تان جریان دارد که
شما به هیچ وجه ان را حس نمی کنید .اندام های
حسی تان تنها می توانند احساسات ِ خارجی دیدن،
شنیدن ،بوئیدن ،مزه کردن و لمس نمودن را ثبت
و ضبط کنند .اما منبع تمام تجربیات در درون تان
اســت .یک تجربه ممکن اســت به واسطه ی یک
محرک خارجی به جریان بیفتد ،اما منشا دریافت
و درک ان در درون تان است .زمان هایی هم وجود
دارد که یک تجربه ی مشابه بدون هیچگونه عامل
محرک خارجی به وجود می اید.
یوگا کمک می کند تا تجربیات ِ شما به ورای پنج
حس تان ارتقاء یابد .بُعدی ورای ابعاد پنج حس تان
وجود دارد .اســم این بُعد را هر چیزی که دوست
دارید بگذارید .می توانید ان را «خویشتن» بنامید.
یا به ان «الوهیت و ملکوت» بگوئید .یا اگر دوست
داشتید می توانید ان را «خدا» بنامید .نامگذاری به
عهده خودتان است.
و حتی اگر شــما به دنبال ِ جستجوی الوهیت
و خویشــتن نیســتید ،ارتقــای درک و دریافت ِ
شما نقشی تعیین کننده در ســطح نیک بودی و
خوشبختی شــما بازی خواهد کرد .هر کسی که
هستید ،خواه دکتر و پلیس و مهندس ،و یا هنرمند
و خانه دار و دانشجو ،اساساً کیفیت ِ درک و دریافت
شــما تعیین کننده ی موثر بودن و موفقیت امیز
بودن تان خواهد بود و مشخص خواهد کرد که بر
روی این سیاره چه کاری می توانید انجام دهید.
گسترش ادراکات ِ حسی ِ شما به ورای مرزهای
فعلی ،نتایــج خارق العاده ای به بــار خواهد اورد.
چنین گسترشی بُعدی کامال جدید و اعجاز انگیز
به زندگی تان خواهد اورد.
سواالت متداولی که پرسیده میشود این هاست:
دادن ســطح ادراکات ،کار خیلی مشکلی
«ایا ارتقا ِ
هست؟ من باید به غاری در هیمالیا بروم تا بتوانم
به درون خودم دست یابم؟»
نه به هیچ وجه .چنین دســتاوردی بواســطه
نشستن در جایی باالی یک کوه حاصل نمی شود.
بلکه در درون تان است .تنها دلیلی که شما به ان
دسترســی ندارید ،اشتغال بیش از حد به اتفاقات
بیرونی ست .همچنین تعلق بیش از حد به قصه های
هیجان انگیز روان تان مانع دیگری در این راه است.
تنها چیزی که باعث ِ امکان ِ کشف درون را از مردم
سلب کرده است ،عدم توجه است.
چرخــش ِ توجه از بیرون بــه درون ارتباطی به
افکار ،ایده ها ،عقاید و فلســفه ها ندارد .الزم نیست
در قلمروی فعالیت های روانی ِ ذهن تان کاری انجام
دهیــد .ارتقــا دادن ِ ادراکات و دریافت های تان به
معنــی ارتقاء دادن ِ توانایی دریافت کردن ِ زندگی
همان گونه که هست ،می باشد .اگر شما روزانه فقط
چند دقیقه برای این امر اختصاص دهید ،تغییرات
را شاهد خواهید بود.
تنها توجه کمی بــه ماهیت ِ دنیای ِ درونی تان،
کیفیــت ِ زندگی تان را به شــیوه ی قابل اعتنایی
متحول خواهد ساخت.
تمرین معنوی
بــا توجه کردن به هر انچه کــه قبل از خواب،
خودتان را با ان شناســایی می کنید شروع کنید:
افکارتان ،احساسات تان ،موهای تان ،پوست بدن تان،
لباس های تان ،یا ارایش تان .بدانید که هیچکدام از
اینها «شما» نیســتند .الزم نیست در این مورد که
«شما» چه هستید و چه نیستید و یا اینکه «حقیقت»
چیست نتیجه گیری کنید .حقیقت یک نتیجه گیری
نیست .اگر شما دســت از نتیجه گیری های غلط
بردارید ،حقیقت نمایان خواهد شــد .این موضوع
شبیه به تجربه ی شب هست :خورشید جایی نرفته
اســت؛ بلکه فقط سیاره ای است که از جایی دیگر
دیده می شود .شــما می اندیشید ،می خوانید و در
مورد خویشــتن حرف می زنید ،چون شما انقدر
مشغول هستید که نمی توانید چیز دیگری ببینید!
شما واقعا برای فهمیدن اینکه خویشتن چیست ،به
اندازه کافی توجه نمی کنید .چیزی که نیاز است،
نتیجه گیری نیست بلکه یک دوربرگردان است! اگر
شــما با این اگاهی وارد قلمرو خواب شوید ،بسیار
موثر خواهد بــود .از انجایی که هیــچ نوع برهم
کنش بیرونی در خواب وجود ندارد ،این تمرین به
تجربه ای قدرتمند تبدیل خواهد شد .به مرور زمان،
شما به بُعدی ورای تمام انباشتگی ها خواهید رفت.
دانش یوگا تیر |1400شماره 151
43 صفحه 44
فنگ شویی سرویس بهداشتی
منبع :اینترنت
هرقسمت ازفضای داخلی خانه باید ارامش
مورد نیازافــراد خانواده را فراهم کند .درواقع
وجود ارامش وایمنی ،یکی از نیازهای اولیه ی
هرفضایی محسوب می شود .راه های مختلفی
برای برقراری ارامش دریک محیط وجود دارد
که یکی ازان ها استفاده از اصول فنگ شویی
است .ســرویس بهداشــتی وحمام ازجمله
فضاهایی درخانه هستند که اغلب برای ایجاد
ارامش دران ها تدابیر خاصی نمی اندیشیم.
امــا دراین مقاله قصد داریم نکات مهم فنگ
شــویی سرویس بهداشتی را برای شما بازگو
کنیم ،چرا که تاثیر بسیارزیادی درسالمتی و
بهداشت جسمی و روحی افراد دارد.
اولیــن اصل درفنگ شــویی ســرویس
بهداشــتی ،نظافت ان اســت .ســعی کنید
سرویس بهداشــتی منزلتان را حداقل روزی
یک یا دوباربشویید و برق بیاندازید .تهویه ایی
مناسب برای ان درنظربگیرید .بوی بد وزننده
ذهن شما را اشفته می کند و باعث می شود
سایرنقاط منزل نیزالوده به نظربرسد .محیط
های با رطوبت باال می توانند محلی مناسب
برای رشد و نمو انواع میکروب ها و باکتری ها
باشــند .برای همین شستشــو و ضدعفونی
44
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
کردن مرتب سرویس بهداشتی ازاهمیت ویژه
ایی برخورداراست.
رنگ هایی که برای دکوراســیون ســرویس
بهداشــتی به کارمی برید باید حس تمیزی و
پاکیزگی را القاء کنند .بهتراســت از رنگ های
روشــن و مالیم و شاد مثل لیمویی ،مغزپسته
ایی ،ابی کمرنگ و یا صورتی اســتفاده کنید.
اگررنگ کاشــی ها و وان حمام و دستشویی از
پیش تعیین شده و نمی توانید انها را تغییردهید،
به جای ان با انتخاب رنگ های زیبا و شاد برای
سایروسایل مثل حوله و جاحوله ایی ،صابون ها
وجاصابونی ،لیوان مســواک ها وسطل زباله و...
تعادل و نشاط الزم را برقرارکنید.
اگرامکان انتخاب دستشویی و وان حمام و...
را دارید انهایی را انتخاب کنید که لبه هایی گرد
دارنــد ،این کارحس ارامش وامنیت را باال می
برد .اینه ها درفنگ شویی حمام و توالت نقش
مهمی را ایفا می کننــد .اینه ها درهرمحیطی
که باشــند موجب بزرگترو روشنترجلوه دادن
ان محیــط می گردند .اســتفاده از اینه های
بزرگ فکرخوبی اســت و به یاد داشته باشید
کــه طبق اصــول فنگ شــویی ،اینــه نباید
روبروی درب ورودی نصب شــود چون انرژی
چی را به بیــرون بازمی گرداند .اگردرباال
و یــا کناراینــه چراغ هایــی کاربگذارید
طوری که اینه نوران ها را منعکس کند،
درروشــنترکردن محیــط و ایجاد حس
مثبت بسیارموثرخواهد بود.
عنصرحاکــم برســرویس بهداشــتی
عنصراب اســت .پس طبــق اصول فنگ
شویی بهتراست محل قرارگیری سرویس
بهداشتی با درنظرگرفتن جای عنصراب
(کــه در شــماره 145مجله درنقشــه
باگوا درباره ان مفصــل صحبت کردیم)
هماهنگ شود .اگراین امکان وجود ندارد
که جای ســرویس بهداشتی طبق نقشه
باگــوا تعیین گردد ،باید تــا حد امکان با
برقرارکردن تعادل میان اجزاء و وســایل
داخلی ان تعادل را ایجاد نماییم .درفنگ
شویی سرویس بهداشتی ،ازگیاهان طبیعی
وگلدان های بزرگ کمک بگیرید .گیاهان
ضمن ایجاد فضایی مطبوع و دلنشــین،
ایجــاد حس طــراوت و تازگی می کنند.
ازانجایی که درتوالت و حمام مقدارزیادی
اب از منزل خارج می شود واین ازنظرفنگ
شویی ،به معنی هدررفتن برکت و فراوانی
اســت ،قراردادن گلدان وگیاهان طبیعی
این خسران را جبران می کند زیرا گیاهان
اب را درخود جذب کرده و نگه می دارند.
بنابرایــن نگه داری گیاهان درســرویس
بهداشــتی نمادی از ذخیره کردن ثروت
و فراوانی است .گیاهان همچنین قادرند
انرژی هــای منفــی محیــط را دفــع و
خنثی نمایند.
درفنگ شــویی کاربرد وسایل ،تنها به
زیبایی شان ختم نمی شود بلکه بیشتر به
خاطر جریان یافتن انرژی مثبت و برقراری
حس تعادل است که دارای ارزش واهمیت
می شوند .استفاده ازشمع های تزئینی ،عود،
بخورهای طبی وخوشبوکننده ،صابون های
معطروخوشرنگ می تواند فضایی خوشایند
ومفرح و درعین حال پاکیزه ایی را فراهم
کند .مراقب باشید مواد خوشبوکننده ایی
که به کارمی برید دارای خواص طبیعی و
درمانی و مفید باشند و تا حد امکان ازمواد
مصنوعی و شیمیایی مضر پرهیزکنید. صفحه 45
چاکراها؛ گردونه های انرژی
ششم
چاکرای چهارم ،قلب مرکز عشق و محبت
عطیه عظیمی
در قسمت گذشته درباره چاکرای سوم
صحبت کردیم .در این شــماره به بحث
درباره چاکرای اناهاتا یا چاکرای قلب می
پردازیم .چاکرای قلب در ناحیه قفسه سینه
واقع شــده و وظیفه کنترل قلب ،دستگاه
گردش خون ،ریه ها و دستگاه تنفس را به
عهده دارد .ترس ،دلبســتگی و وابستگی
شــدید عاطفی این چاکرا را سد می کند
و رهایی از دلبســتگی ،شجاعت ،و عشق
وسیع و گسترده انرا می گشاید.
تمرینی برای پاکسازی چاکرای قلب:
پس از تنفســی عمیق ،توجه خــود را روی
قلبتان بگذارید ،در این قسمت حلقه درخشانی
با نور ســبز روشن ببینید یا حس کنید .ببینید
که پرتو هایی از رنگ یشم درخشان ،نور افشانی
می کننــد و می گردند و میدرخشــند .این جا
دروازه انرژی های مربوط به عشق و روابط عاطفی
ما با دیگران است .این جا چاکرای قلب ماست.
این چاکرا به عشــق ورزیدن و محبوب شدن و
ارتباط برقرار کردن مربوط می شود .اندام های
اساسی و وابسته ی بدن به مرکز انرژی عشق در
این چاکرا عبارتند از :قلب ،باالی پشت ،قفسه ی
سینه ،پایین ترین قسمت ریه ها ،خون و دستگاه
گردش خون و پوست.
غده ی هورمونی درون ریز وابســته به مرکز
قلب ،تیموس می باشــد .غده ی تیموس تنظیم
رشد وکنترل سیســتم لنفاوی را به عهده دارد
و همچنین محرک و تقویت کننده ی سیســتم
ایمنــی بدن اســت .وظیفه این مرکز انتشــار
احساس عشق و ارتباط درست با مردم ،اطرافیان
و خانواده اســت ،این چاکرا به ما قدرت عشــق
ورزیدن ،و دریافت عشق و محبت را می دهد .این
انرژى در تنفس ما نیز تاثیر مهمى دارد .مسائل و
مشکالت تنفسی و هر مشکلی در ریه ها ،تنش را
در چاکرای قلب نشان می دهند.
اگر چاکرای قلب ســالم باشــد شما فردی با
محبت ،دلسوز و با شــفقت هستید و دوستان
بســیاری به ســوی شما جذب می شــوند .اگر
چاکرای قلب پرکار باشــد ،در عشــق احساس
مالکیــت و طلبــکاری می کنیــد و بداخالق
می شوید .اگر چاکرای قلب کم کار باشد ،به حال
خود افســوس می خورید؛ وحشت زده هستید.
عذاب وجدان دارید و یا بی تفاوت می شوید.
قلب خود را با دید درونی یا با احساســاتتان
مشاهده و توجه کنید که ایا در ان تیرگی ناشی
از ترس و نگرانی می بینید ،اگر با تیرگی مواجه
شــدید بدون هیچ داوری و قضاوت به ان نگاه
کنیــد و فقط ان را به نور مقــدس و روح الهی
درون خــود واگذار نمایید و بــه صورت ذهنی
تکرار کنید :من می-خواهم همین حاال از تمام
ترس هایی که در مورد دریافت یا بخشیدن عشق
دارم رها شوم .من از نور مقدس و روح ابدی خود
می خواهم تا تمام این تیرگی ها و گرفتگی ها را
که مانعی در برابر لذت بردن من از عشق حقیقی
است پاک کند .حاال نفس عمیقی بکشید و تکرار
کنید :من حاال کامال به خــودم اجازه می دهم
که عشق را ببخشم و دریافت کنم .من در امان
هســتم .من دوست داشتنی هستم .من همه را
دوست دارم .همه من را دوست دارند .من خودم
را دوست دارم.
مشــکالت و مســائل عاطفی ،کم کاری و یا
انسداد چاکرای قلب ،موجب داشتن قلبی ناسالم،
پایین امدن احســاس شــادى و به مرور زمان
موجب اشکال در چاکراى دوم نیز می شود .اگر
چاکرای قلب کام ً
ال باز باشد و هماهنگ با دیگر
چاکراها کارکند شما را به مغناطیس عشق الهی
تبدیل می کند .انرژی های قلب شــما می تواند
دنیای شما را متعادل و زیبا کند .عشق و انرژی
الهی را در زندگی شما و اطرافیانتان جاری سازد
و جهان شما را به کلی تغییر دهد.
پاک و باز شــدن این چاکرا به شــما کمک
می کند تا تمام انســان ها و موجودات عالم را با
یک باور یکسان دوست بدارید.
دانش یوگا تیر |1400شماره 151
45 صفحه 46
برگزاری نخستین لیگ سراسری ورزش یوگا با
مشارکت بیش از 3000نفر
به گــزارش روابط عمومی فدراســیون ورزش های
همگانی ،لیگ ورزش یوگا به عنوان یکی ازرویدادهای
نوین سازمان امادگی جسمانی و روش های تمرینی که
برای نخستین باربرگزارگردیده است به مشارکت بیش
از 3000نفررسید.
این رویداد ورزشی با رعایت استانداردهای فدراسیون
بین المللی ورزش یوگا و به عنوان یکی از ایده های اصلی
فدراسیون ورزش های همگانی درطرح بهار تندرستی
برگزارشد .لیگ ورزش یوگا طی روزهای اتی با معرفی
استان ها و نفرات برگزیده به پایان خواهد رسید.
برگزاری روز جهانی یوگا در برج میالد تهران
بنا به گزارش روابط عمومی انجمن یوگا مراسم
روز جهانــی یوگا عصر روز یکــم تیرماه ۱۴۰۰در
صحن برج میالد تهران برگزار گردید.
در ایــن مراســم که بــا حضور دکتر افشــین
مالیی،رئیس فدراسیون ورزش های همگانی،دکتر
فروحی دبیر فدراســیون ،دکتر نادر شکری رئیس
و دکتر برزگــر دبیر انجمن یوگا ،همچنین جمعی
از مدیران و مســئولین انجمن های ورزشی حضور
داشــتند .ابتدا اقای دکتر مالیــی به ورزش یوگا و
جایگاهی که امروزه این رشــته در بین سایر رشته
های ورزشی فدراسیون کسب کرده اشاره و از یوگا
به عنوان رشــته ای که می تواند مورد استفاده ی
همگان قرار گیرد مطالبی را مطرح نمود .دکتر نادر
شکری رئیس انجمن به برگزاری دوره های مربیگری،
داوری ،مدرسی ،همسان سازی که با حضور حدود
۶۰۰۰نفر طی نیمه ی دوم ســال گذشته برگزار
شده اشــاره و به برنامه های سالی جاری انجمن از
جمله برگزاری مسابقات لیگ باشگاهی ،مربیگری
درجه دو و همچنین دسته بندی سبک های یوگا و
نیز زمینه ی فراگیر شدن یوگا در مدارس از طریق
وزارت امــوزش و پرورش مطالبی را مطرح نمود و
به دنبال ان ریاســت فدراسیون و مسئولین حاضر
لوح های یادبود را به پیشکسوتان یوگا اهدا نمودند.
در ادامه ی مراسم اقای سید عبدالحمید موحدی،
پیشکســوت یوگا و مدیر مسئول مجله دانش یوگا
هدایت و رهبری جمع کثیــری از عالقمندان که
برای حضور در مراسم روز جهانی یوگا از نقاط دور
و نزدیــک در برج میالد تهران گرد هم امده بودند
را بر عهده گرفت و به طرز باشکوهی حرکات یوگا
را با حاضرین انجام داد .نمایش حرکات یوگا توسط
اقایان سندانی از زنجان و محسن افشاریان از تهران
مورد تحســین حاضرین در برج میالد تهران قرار
گرفت.
46
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
برگزاری نخستین لیگ چشم انداز جدیدی را پیش روی یوگا قرار می دهد
رئیس انجمن ورزش یوگا ،برگزاری نخستین لیگ این رشته ورزشی را موفقیت امیز ارزیابی کرد.
نادر شکری رئیس انجمن یوگا در گفتگو با روابط عمومی فدراسیون ورزشهای همگانی ،ضمن بیان
این مطلب افزود :با توجه به ظرفیت های باالی یوگا و مخاطبین باالی این رشته ،انجمن یوگا مدل
متفاوتی از برنامه ریزی را از سال گذشته در این رشته در دستور کار قرار داد که برگزاری نخستین
لیگ سراسری یوگا ،به عنوان اصلی ترین اقدام مدنظر انجمن قرار گرفت و خوشبختانه با همراهی
سایر اعضای فنی انجمن شاهد برگزاری موفق این رویداد بودیم.
نادر شــکری در ادامه اظهار داشت :برگزاری این رویداد ،چشم انداز جدیدی را پیش روی ورزش
یوگا قرار داده که نتیجه و ماحصل ان طی ماهها و سالهای اتی مشخص خواهد شد.
رئیس انجمن یوگا در پایان اضافه نمود :با هماهنگی انجام شــده با ســازمان امادگی جسمانی
و فدراســیون ،برنامه های متعددی در تقویم انجمن پیش بینی شده که مرحله به مرحله عملیاتی
خواهند شد. صفحه 47
چ
هارم
درس هایی از یوگا؛ با پراشانت ایینگر
در بحــث امروز در رابطه با دانش یوگا به این
مســئله می پردازیم که ایا پاتانجالی با شرح یاما
و نیامــا میخواهد ما را به پیــروی از هنجارهای
اخالقی مذهبی توصیه کند؟ ما معیارهای اخالقی
را خودمان می دانیم ،چه نیازی است که پاتانجالی
انها را توصیه کند؟ حقیقت این اســت که برای
اینکه انســان خوبی باشــیم باید اصول اخالقی
را رعایت کنیم .انچه انســان را تبدیل به انسان
می کند رعایت این اصول است .یاما و نیاما اصولی
هستند که هرکس می تواند توصیه کند ولی من
اصرار دارم که انها اصول اخالقی نیســتد ،باین
دلیل که در ســنت دارشــانی در فلسفه هندی
اصولی هســتند تحت عنوان اچــارا دارما نیتی
پرانالی که در انگلیسی تمرینات اخالقی مذهبی
نامیده می شوند؛ گرچه ترجمه درستی نیست .نه
تنها یاما ونیاما بلکه همه اجزاء هشتگانه اشتانگا
شــامل این اچارادارما می شوند .پس انها اصول
اخالقی نیستند .در عمل ایا ما هنجارهای اخالقی
را رعایت می کنیم؟ و ایا انها دغدغه های اصلی ما
هســتند؟ همه مذاهب دنیا درباره اصول اخالقی
ســخن می گویند .حتی اگر شما یوگا نکنید باز
هم اصول اخالقی امضای انسان بودن شماست.
نکته این است که اصول اخالقی بر تمامی اصول
هشتگانه اشتانگای پاتانجالی محاط است نه فقط
بر یاما و نیاما .در ســنت ما این سیستم مذهبی
اخالقی دارماســت در بســیاری از فلسفه های
هندی به این مسئله قائل هستند و یک سیستم
اصول اخالقی ارائه می دهند.
ایا یاما و نیاما باید فقط در جامعه رعایت شوند؟
خیر این فقط جنبــه اجتماعی ندارد .زمانی هم
که تنها هستیم این اصول در کار هستند .چطور
ارکان یاما و نیاما در اســانا ،پرانایاما ،دیانا و دیگر
اصول اشــتانگا تجلی می یابنــد؟ ما چیزی به
نام اطالق شــغلی داریم ولی وقتی شما به خانه
هــم برمی گردید باز هم همــان اصول را رعایت
می کنید .انواعی از اخالق وجود دارند که به نسبت
مکان و زمان و موقعیتی که در ان هستیم؛ انها
را رعایت می کنیم .به همین صورت یاما و نیاما
هم در اسانا ،پرانایاما وهر یک از اصول اشتانگا به
شکل های مختلفی خود را نشان می دهند .انسان
در جستجوی حقیقت است؛ ولی فلسفه واقعیت
را تغییر می دهد و حقیقت را منشــعب می کند.
برعکس دارما به ما کمک می کند که حقیقت را
تشخیص دهیم .همه تمرینات یوگا در هر سطح
درباره یاما و نیاما
گرداوری و ترجمه :نسترن صافی
بدنی ،ذهنی ،هشــیاری ،دریافتی ،حسی همگی
حقیقت گرا و حقیقت جو هستند و دارما در این
راستا به ما کمک می کند و به این علت در فلسفه
هندی اهمیت دارد .تمام حقیقت در درون یافت
می شود و دارما به فرد کمک می کند تا حقیقت
را در درون خودکشف کند .از اهیمسا تا پراتی
اهــارا ،دهارانا ،همه اچارا دارما نیتی هســتند.
اچارا رفتار و سلوک اســت ،نیتی همان اخالق
است و اما دارما چیست؟ گوروجی بی .کی .اس.
ایینگر اغلب می گفت دارما مذهب نیست چون
مذهب ساختار اعتقادی دارد و مردم به ان ایمان
می اورند پس مذهب وابسته به ایمان اورندگانش
است ولی دارما ،ریشــه لغت شناسی ان DRVبه
معنی نگه داشــتن و اســتمرار بخشیدن است .
یعنی دارما چیزی است که ما را نگه می دارد ولی
مذهب را ما نگه می داریم و اســتمرار می دهیم.
گوروجی دربــاره دارما می گوید :دارما ان چیزی
است که کسی را که دارد می افتد ،کسی راکه در
حال افتادن است ،کسی را که ممکن است بیفتد،
انکســی راکه دارد تحمل می کنــد که نیفتد را
حمایت و نگهداری می کند .پس دارما این تعلیق
است .دارما مذهب نیست بلکه یک نوع عبادت و
سلوک است .دارما برای غیر انسان ها و موجودات
غیر زنده هم مصداق دارد ولی مذهب فقط برای
بشر است .حیوانات مذهب ندارند ولی دارما دارند.
دارما مفهوم بسیار وســیع تری از مذهب دارد و
گفته می شود که دارما وظیفه مندی ذهن است.
دارما انواع گوناگون دارد؛ گونا دارما ،سوابهاوا
دارما ،نیاتا دارما ،وهیتا دارما .گونادارما به عناصر
خاک ،اب ،هوا ،اتش و اتر و مشخصه های درونی
انها اخالق می شــود .اب بــودن اب هرگز از ان
جدا نمی شود و اتش بودن اتش و این گونادارما
است .همه موجودات حتی باکتری ها ،حیوانات و
....همگی سوابهادارما دارند .اگر دارما نباشد همه
چیز در هستی از بین می رود .پرستو پرنده ترسو
و کوچکی اســت .اگر خاصیت ترسو بودن را رها
کند ،دیگر پرستویی در کار نیست؛ ترسو بودن،
پرســتو را هویت میدهد و حفظ میکند .پس در
تمام ارکان و موضوعات هستی دارما وجود دارد.
در مورد انسان دارما اگاهی ذهن از وظیفه خود
است .پس برای انسان بهتر بودن ،شما باید اگاهی
را تکلیف خود بدانید؛ بدون ان ما حتی انسان هم
نیستیم .سوابها دارما مشخصه انسان بودن است.
این در تکالیف فردی نیاتادارما خوانده می شــود
و در هیچ موقعیتی نمی تواند کنار گذاشته شود.
اما نیاتادارما ان چیزی اســت که درست و خوب
است در هر موقعیتی .هیتا یعنی خوب ،هر چه که
برای من خوب و درســت است و این خوب بودن
کام ً
ال نسبی است .هوشمندی به ما کمک می کند
بدانیم در این مکان و زمان چه تکلیفی داریم که به
این وهیتادارما می گوییم .یعنی انچه که برای شما
در این مکان و زمان خوب است .پس در اشتانگا
یوگا شما باید بدانید تکلیف و وظیفه شما نسبت
به شــرایطی که دارید و زمان و مکانی که در ان
قرار دارید چیست .ما باید نسبت به دارما انعطاف
پذیری داشته باشیم و ترکیب درستی از خوب و
درســت را به کار ببریم .مانند پارچه که تار و پود
دارد شما باید نیاتاکارما و وهیتاکارما را با هم داشته
باشــید .نیاتا تکلیف ها را مشخص می کند وهیتا
براساس واقعیات نسبی بنا شــده است .بنابراین
اصول اخالقی مذهبی فقط دریاما و نیاما توصیه
نمی شوند بلکه در همه ارکان اشتانگایوگا ما این
اصول را داریم .ما به دلیل جهل مان فرض میکنیم
کــه ابتدا یاما و نیاما را یاد بگیریم وبعد اســاناها
و بعد پرانایاما و ســپس دهیانا ...در حالیکه این
اصول اخالقی مذهبی در همه ارکان اشتانگا یوگا
همزمان وجود دارند.
تفاوت دارما و کارما چیست؟
گفتیم که دارما به معنای سلوک و راهبر ماست،
انچه باید انجام دهیم ،اما کارما ان چیزی اســت
که ما انجام میدهیم .خــوب مطلق (دارما ) باید
در هنگام انجام اعمالمــان (کارما) در نظر گرفته
شــود .کارما و دارما مانند تار و پود پارچه به هم
بافته می شوند .هر لحظه ما در حال ایجاد کارما
هســتیم حتــی در خواب عمیق چــون در بدن
سیستم خودکار در حال انجام کار است .همانگونه
که والدین مســئول کودکان خود هستند ما هم
مســئول کارمای خود و بدن خود و ذهن خود و
حتی سیســتم خودکار بدن خود هستیم .کارما
حتــی ما را در لحظه مرگ هم رها نمیکند .گفته
میشود که دم اخر پر مشغله ترین لحظه کارماست
چون کالبد استرولوژی یا اختری شما در انزمان
در حال انجام کارهای الزم و در حال ترک مرکب
است پس کارما در هر لحظه با ماست .دارما هم در
هر لحظه ما را نگه میدارد پس این دو بهم مرتبط
و در هم تنیده اند .اگر من هشــیار به دارما باشم
میفهمم چه کاری در این لحظه برای من درست
و خوب است و کارمای درست را انجام میدهم.
دانش یوگا تیر |1400شماره 151
47 صفحه 48
پنج اصل مهم یوگا برای زندگی بهتر
ازکتاب تمرینها و فلسفه یوگا
اشرام شیوااناندا
برگردان :شهال قاسمیان دستجردی
یوگا شــیوه ی زندگی اســت کــه برپایه
نظــم ،ســاده زیســتی واندیشــه واال بنــا
شــده ،دراین دنیای پراســترس اگرشــما
ایــن پنج نکته ی اصلــی را درزندگی خود
بکارببندید ،درایجاد تعادل وحفظ قدرت
بــدن ،ذهــن و روح خــود موفق خواهید
سوامی ویشنودواناندا
بود.
سوامی ویشــنودواناندا با بررسی زندگی امروزی
وبا ترکیب ان براساس خرد باستانی یوگا ،پنج اصل
مهم را انتخاب کرده و به عنوان الگو به رهروان یوگا
ارائه داده اســت .با به کاربستن این اصول پنج گانه
می توان به زندگی شاد و سالم دست یافت .این پنج
اصل عبارتند از:
.1اسانا تمرین های بدنی
.2پرانایاما تمرین های تنفسی
.3شاواسانا و ریلکسیشن
.4تغذیه سالم و طبیعی
.5مثبت اندیشی و مدیتیشن
همانطورکــه درشــماره قبل گفتیــم بدن یک
وســیله ی نقلیه برای روح ماست .بدن احتیاجاتی
دارد کــه باید انها را بــراورده کرد تا بتواند وظایف
خــود را به خوبی به انجام برســاند .برای مثال می
توانیم بدن را با یک اتومبیل مقایسه کنیم .اتومبیل
48
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
برای کارکردن به پنج چیزنیازدارد :روغن کاری،
باطری ،سیستم خنک کننده ،سوخت والبته یک
ذهن روشن که بتواند انرا براند یعنی راننده.
اسانا تمرین های بدنی
اساناها یا وضعیت های بدن درمقایسه با ماشین،
وظیفه روغن کاری را انجام می دهند .اســاناها
باعث نرم ومنعطف شدن ماهیچه ها ،مفصل ها،
ســتون مهره ها ،رباط ها ودیگرقسمت های بدن
می شــوند .تمرین های فیزیکی یوگا ســرعت
جریان خون را افزایش داده و بدینوســیله خون
واکسیژن را با سهولت بیشتری دراختیاراندام های
بدن قرارمی دهند .تفاوت عمده میان اســاناها با
ســایرتمرین های ورزشــی دراین است که یوگا
هیچگاه ازخشونت استفاده نمی کند .تمرین های
یوگا اهســته و ارام صورت می گیرند و درحین
انجــام انها فرد با تمرکز و اگاهی حرکات را اجرا
می کند .اساناها حرکاتی ثابت و پایدارند و نکته
مهم درانها داشــتن تمرکزبردرســتی و صحت
حرکات است .همین امراساناها را تمریناتی انرژی
دهنده می گرداند در حالی که اکثرتمرین-های
ورزشی دیگر اغلب انرژی گیرنده هستند و باعث
خستگی می شــوند .تمرین های فیزیکی یوگا
تمام قســمت های بدن اعم ازسیستم ماهیچه
ایی ،سیســتم اســکلتی ،غدد داخلی ،دستگاه
تنفس ،دســتگاه گوارش ،دستگاه گردش خون
و مهمترازهمــه سیســتم عصبــی را به کارمی
گیرند .درسیستم ماهیچه ایی ،کاریوگا فقط قوی
کردن عضالت نیســت بلکه با ایجاد کشش انها
را نرم وانعطاف پذیرمی کند .کارمهم دیگراساناها
تقویت وجوانسازی ستون مهره هاست که نقش
نگــه دارنده ی بــدن را ایفا می کند .ســوامی
ویشنودواناندا معتقد اســت که انعطاف ستون
فقرات ،انعطاف ذهن است .تمرکزبرروی درست
انجام دادن اساناها ،هوشــیاری و اگاهی ذهن
را باالبرده و باعــث تنظیم عمل تنفس نیز می
گردد که این خود رهاسازی واسودگی جسم را
به دنبال دارد .بنابراین اساناها تنها برروی جسم
اثرنمی گذارند بلکه برروی بدن انرژیکی یا کالبد
اختری و برروی ذهن تاثیرات مطلوب می گذارند.
تمرین های فیزیکی و بدنــی یوگا همچنان که
ریتم تنفس را با حرکات جسمانی هماهنگ می
کنند ،اجــازه می دهند تا پرانا درنادی ها جریان
یابد و از این طریق به تک تک ســلول های بدن
برســد .هنگامی که بدن و ذهن با هم هماهنگ
می شــوند تمام تنش ها درقسمت های مختلف
بدن ازبین می روند و درنتیجه ی این هماهنگی،
حالی خوش به انسان دست می دهد .ورزش هایی
مثل پیاده روی و شنا می توانند درکناریوگا انجام
شوند و مکملی برای اساناها باشند .تمرین های
بدنی یوگا به هیچ وجه رقابتی نیســتند و هدف
انها تنها باالبردن ســطح اگاهی و تمرکزاســت
که به انسان ارامشی توام با زیبایی دائمی هدیه
می دهد.
پرانایاما تمرین های تنفسی
یوگا تاکید بســیارزیادی بر روی عمل تنفس
دارد .تنفــس در بدن حکم باطــری دراتومبیل
را دارد .درتنفس کامل یوگــی ازدیافراگم خود
استفاده می کند .درهنگام دم ،اکسیژن وارد بدن
شده و درهنگام بازدم ،دی اکسیدکربن و سموم
از بــدن خارج می گردند .تاکید یوگا براگاهی از
تنفس است و به ما می گوید به طوردائم مراقب
دم و بازدم های خود باشیم .تمرین های پرانایاما
الگوهای تنفــس اگاهانه هســتند زیرا تنفس
صحیح با روش یوگایی ،نادی ها ( کانال های انرژی
در کالبد اختــری) را پاک کرده و موجب جریان
یافتن و تعادل انرژی حیاتی یا همان پرانا دربدن
می شــود .کلمه ی هاتا 1از دو کلمه ی "ها "و "
تا " تشکیل شده ومعنی ان خورشید و ماه است
که اشــاره به دو نادی اصلــی بدن یعنی ایدا ۲و
پینگاال ۳دارد .تمرین های پرانایاما قادرند تعادل صفحه 49
را بین این دو کانال انرژی برقرارکنند وهمچنین
تعادل را میان پراناوایو 4و اپاناوایو 5ایجاد نمایند.
پرانا انرژی حیاتی است که در بدن انسان و درتمام
کائنات موجود می باشد ،تنظیم پرانا دربدن ،کمک
زیادی به برقراری هماهنگی انســان با کل جهان
هســتی می کند .برای گرفتــن نتیجه مطلوب،
تمرین های پرانایاما باید بطورمرتب و جدی انجام
شوند و دراغاز حتما باید زیرنظریک مربی اگاه و
باتجربه صورت گیرند.
شاواسانا و ریلکسیشن
تمرین های ریلکسیشــن یا رهاســازی ،مانند
رادیاتور و سیستم خنک کننده ی اتومبیل عمل
می کنند .وقتی بدن و ذهن درگیرکارزیاد و مشغله
بیش ازحد هســتند بهره وری انها کاهش میابد.
ریلکسیشــن یک راه طبیعی برای شــارژ دوباره
بدن و ذهن اســت .ازانجایی کــه ذهن و بدن و
عملکرد انها درارتباط دائمی با هم هســتند ،ارام
کردن انها نیز بطورهمزمــان رخ می دهد .اگربه
بدنمان اســتراحت بدهیم ذهن بــه طورخود به
خود دروضعیت اســتراحت و ارامش قرارگرفته
و ریلکس می شــود .اگرذهن درگیر ،مضطرب و
متشنج باشد تاثیران برروی جسم نمایان می شود.
ریلکسیشن دارای سه سطح می باشد :ریلکسیشن
فیزیکی ،ریلکسیشن ذهنی و ریلکسیشن روحی.
همینطوربرای تنش سه سطح وجود دارد :تنش
فیزیکی ،تنش ذهنی و تنش روحی .تنش فیزیکی
از تغذیه ناســالم وعــادات نادرســت در زندگی
بوجود می اید .زندگی مدرن امروزی به خصوص
درشهرهای بزرگ پرازتنش و استرس است و ان
به علت عادات نادرســت زندگی اســت .مشاغل
ســخت و پرزحمتی که ذهن را درگیرمی کنند،
تنش های زیــادی در ذهن پدید مــی اورند که
احساسات منفی از قبیل خشم ،تنفر ،حسد ،ترس،
بدبینی ،نگرانی و استرس را بوجود می اورند .راه
حل رهایی از این ســه سطح استرس را می توان
درتمرینات ریلکسیشن یافت .رهاسازی فیزیکی
بدن در تمرین شاواسانا به رهاسازی ذهنی منجر
می شود زیرا همانطور که قبال اشاره کردیم بدن
و ذهن روی هم اثرکامال متقابل دارند .تمرین های
ریلکسیشن ضمن دادن اســتراحت همزمان به
بدن ،ذهن و روح ،ارامشی عمیق ایجاد می کنند و
بدن را شارژ کرده اماده ادامه زندگی و فعالیت های
روزانه می کنند .ریلکسیشن روحی ،نوع عمیقتری
از ریلکسیشــن اســت و ان وقتی بــه وقوع می
پیوندد که ما به شــکل شــاهد و ناظری بربدن و
ذهن خود دراییم .سوامی ویشنودواناندا می گوید:
رهایی کامــل زمانی رخ
می دهــد که ایگو(نفس)
ناپدید شده و بدن و ذهن
دراگاهی کامل به سر می
برند.
تغذیه سالم و طبیعی
تغذیــه ســالم و رژیم
غذایی مناسب مانند بنزین
و سوخت دراتومبیل است.
تغذیه ایی سالم است که
ســوخت مورد نیاز بدن
را تامین کند بدون انکه
مشکالت گوارشی بوجود
اورد و سموم را وارد بدن
نسازد .تغذیه ی بدن ازراه
غذا ،هوا ،اب و نورخورشید
انجام می گیرد .تحقیقات
پزشکی زیادی نشان داده
اند که رژیم غذایی گیاهی
بسیارسالمتراز رژیم غذایی
غیرگیاهی اســت .رژیم
غذایــی یوگایی کــه انرا
تغذیه ساتویک ( 6طبیعی)
می نامند به سالمت بدن
و ذهن کمک می کند و ضمن تامین ســوخت
کافی برای انجام کارها ،ارامش وخرســندی را
برجســم و روح مستولی می گرداند .بدن برای
بدست اوردن انرژی و ترمیم بافت های خود نیاز
به غذا دارد .مواد اصلی که مورد نیاز بدن هستند
عبارتنــد از :پروتئین ،کربوهیدرات ،چربی ،مواد
معدنی و ویتامین ها .تمام این مواد را می توان در
بافت های گیاهی پیدا کرد .پروتئین درحبوبات،
لوبیای سویا ،توفو و لبنیات به وفوریافت می شود.
کربوهیدرات درغالتــی مانند گندم ،جو و برنج
وجــود دارد ،چربی دردانه های روغنی و لبنیات
موجود است و مواد معدنی و ویتامین ها به مقدار
فراوان درمیوه ها و سبزیجات وجود دارند .رژیم
غذایی گیاهی تغذیه ایی ســالم ازمواد طبیعی
است که خاصیت قلیایی داشته و هضم و جذب
ان اسان است .تغذیه ی ساتویک ،فارغ ازغذاهای
تاماســیک (مانده ،فریزشده ،فاســد وگندیده،
کنســروی) وغذاهای راجاسیک(ســرخ شده،
ادویه دار ،کبابی ،چرب و شــور) است .یوگی ها
با عمل به اصل اهیمســا( اصل بی ازاری وعدم
خشونت) ازکشــتن و خوردن گوشت حیوانات
پرهیزمی کنند .امروزه بــا تزریق هورمون ها به
دام وطیورو نگه داری نادرســت ازانها ،پرهیزاز
خوردن گوشــت حیوانات عاقالنه تر به نظرمی
رســد .رژیم غذایی ســاتویک به ما کمک می
کند تا تمرین های یوگا ،یعنی اساناها و پرانایاما
و مدیتیشــن را بهترانجام دهیم زیرا انجام این
تمرین ها جسمی سبک و شاداب را می طلبند.
بسیاری از بیماری ها ازجمله بیماری های قلبی،
گوارشی ،چاقی ،دیابت ،فشــارخون ،ارتروز و...
حاصل تغذیه ناسالم و عادات بد غذایی هستند.
مثبت اندیشی و مدیتیشن
و بالخره اتومبیل بــرای حرکت نیاز به یک
راننده ی ماهردارد ،کسی که تصادف نکند و به
خودش و دیگران صدمه نزند .یوگی یاد می گیرد
که با کنترل واداره ذهن و احساسات خود ،نظم
وانظباط را رعایت نماید ،نظم و انظباط دراثرمثبت
اندیشی بوجود می ایند .هیچ ذهن درگیرو مملو
ازافکارمنفی نمی تواند واقع بین باشد و نمی تواند
رشــد کرده و به خرد و اگاهی دست پیدا بکند.
مدیتیشن و تمرین توجه این قدرت را به ما می
دهد تا همــواره و درهمه حال بتوانیم ذهنمان
را کنتــرل کنیــم و راننده ای شایســته برای
جسممان باشیم.
1-Hatha
2-Ida
3-Pingala
4-Prana Vayu
5-Apana Vayu
6-Sattvic
دانش یوگا تیر |1400شماره 151
49 صفحه 50
چطور انجام مد اهسته
هم نوعی یوگا است
نویسنده :سیندی لی
۱
ترجمه :پروانه قاسمیان دستجردی
@Parybaba_ji
قبل از اینکه این مطلب را بنویســم ،دراولین روز سرد پس از فصل تابستان،
به دنبال لباسهایی می گشتم که گرمتر باشند .همانطور که داشتم شلوارهای
جیــن خودم را از کمد در میــاوردم ،در این فکر بودم که ایا هنوز اندازه من
هســتند .خوشبختانه زیپ شلوارم بسته شد و ک ً
ال اندازه تنم بود ولی سوراخ
بزرگی در پشت شلوارم ایجاد شده بود .برای من که یک فرد عاشق خیاطی
هســتم ،مشکلی نبود .می توانستم سریع پشت چرخ خیاطی بنشینم و از
شــلوار جین قدیمی ام یک لباس جدید درســت بکنم و برای مهمانی چند
ساعت بعد بپوشم.
ولی برای انروز وقت زیادی نیاز داشــتم .به طور کلی دوست دارم همه چیز
خیلی بی نقص باشد ،مثل وقتی که دوست دارم مدیتیشنم هم کامل باشدکه
قطعاً به شــرایطی مثل ارامش ذهن و تمرکز نیاز دارد .در زمان مدیتیشــن
شــما بر روی تنفس خودتان تمرکز می کنیــد و در زمان رفوکاری هم باید
کام ً
ال متمرکز و اگاه از احساس تان نسبت به پارچه و ارتباط ان با انگشتان
دستانتان و همینطور سوزن و نخ باشید.
برای همین شــلوار جین ام را برداشــتم و بردم جایی که میز بزرگی دارم و
روی ان چرخ خیاطی ،جعبه هایی از انواع تکه پارچه ها و ربان ها و نخهایی
با رنگهای مختلف قرار گرفته است .شلوارم را روی میز گذاشتم و به دنبال
پارچه هایی گشــتم که در حدود اندازه سوراخ ایجاد شده در شلوارم بود.
من پارچه ها و تکه پارچــه های زیادی دارم و به طور کلی پارچه ای از
خانه ما دور ریخته نمی شــود .بعد از ان سعی کردم با انواع تکه پارچه
هایی که قب ً
ال به روشهای چاپ های سنتی ژاپنی بر روی انها چاپ زده
بودم ،فرمهای تزئینی بر روی شلوارم ایجاد کنم و به ان شکل و شمایل
جدیدی بدهم.
بعضی وقت ها ،در حالی که متمرکز این کار هستم ،به نظرم خیاطی
و وصله دوزی شبیه به تمرینات « وینیاسا» 2است .حرکات وینیاسا
هم شامل سه بخش است :بوجود امدن ،ماندن و در نهایت انحالل
و بعد از مرحله انحالل؛ دوباره چیزی باعث بوجود امدن می شود.
این نکته من را متوجه حرکت سوزن می کند ،داخل پارچه فرو
رفتن ،ماندن و سپس خارج شدن از جهت دیگری از پارچه به
عبارتی؛ بخشــهایی از جین از بین رفته و عمل وصله کردن
باعث میشود که مرحله بوجود امدن دوباره صورت بگیرد.
در مــورد حرکات تنفس نیز همین اتفاق می افتد و دم و
بازدم نیز همین حس را ایجاد می کند.
گاهی که مشغول به دوخت و دوز هستم ،ذهنم به سوی
گذشــته میرود ،به مادرم فکر می کنم که به من دوزندگی را یاد داد .ابتدا او
به من دوختهای دســتی را یاد داد ،بعد از ان دوخت های تزئینی بر روی
بالشــتک ها را اموختم .وقتی بزرگ تر شــدم یاد گرفتم که با پارچه های
مختلف و با چرخ خیاطی لباس بدوزم .سپس عمیقاً به این نکته فکر کردم که
چطور می توانم با این کارم به توسعه پایدار و مد اهسته در راستای کمک به
محیط زیست اقداماتی انجام بدهم.
شــاید قبل از 20سال اخیر ،هنرهای سنتی و دوختهای دستی ،رفوکاری و
تکــه دوزی ،به نظر کاری پیش پــا افتاده بود که فقط افراد فقیر ان را انجام
50
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
می دادند .ولی اکنون این کارها به عنوان کارهای هنری و بسیار ارزشمندی
شناخته شده است که مدیون توجه به تخریبی است که مد سریع به محیط
زیســت می زند و همچنین دریافت نقش و اهمیت مد اهسته است .یکی از
موارد مهم که باعث تخریب زمین می گردد ،کودهای شــیمیایی اســت که
برای رشد پنبه از ان استفاده می کنند .همینطور رنگرزی های شیمیایی بر
روی پارچه ها و تهیه و تولید الیاف مصنوعی ،همگی دست به دست هم می
دهند تا ســطح کربن در جهان افزوده شده و در نتیجه تولیدگازهای گلخانه
ای بکند و در نهایت اب بســیار زیادی نیز اتالف گردد .کسانی مثل من که صفحه 51
از مد اهســته حمایت می کنند ،ترجیح می دهند که برای لباسهای خود از
الیاف بازیافتی طبیعی و یا دســت دوم استفاده بکنند .با اهداف توسعه و مد
پایدار؛ مد ســریع که در طول ده های اخیر ،به تولید زیاد و ارزان و غیر قابل
اســتفاده مجدد ،توجه ویژه داشته است ،خوشبختانه کم کم جای خود را به
مد اهسته می دهد.
خریدن لباســها ،تیشرت ،وســایل یوگا ،هودی و حتی کفشهایی که توسط
مد سریع تولید شــده اند ،ثمره دستمزدهای کم برای کارگران ،پارچه های
نامرغوب و همچنین شرایط کاری نامناسب در کارخانه های تولیدی هستند.
به عنوان یک یوگی به نظر کار اص ً
ال صحیحی نیســت که برای لباسها ،ابزار
و وســایل یوگایی از مد سریع اســتفاده بکنیم ،این امر با روح و اهداف یوگا
مغایرت دارد.
در ســال 1999میالدی ،کالسی را با استادی داشتم که در طول دهه های
زیــادی یوگا درس میــداد ،در انجا یاد گرفتم که به طور مثال وقتی بر روی
انگشت پایم فشار وارد می کنم ،چطور در جناغم بازتاب دارد .به عبارتی دیگر؛
یاد گرفتم که در یوگا باید به همه چیز در اطرافم توجه کامل داشــته باشم.
هر کار و امری در زندگی میتواند راه و طریق یوگا باشد حتی خیاطی کردن.
در حالی که شلوارم را روی میز پهن می کردم به کارگرانی که پنبه را کاشته
بودند ،انان که در کارخانه ها پنبه ها را تبدیل به پارچه کردند ،رنگ زدند و
انان که دوختند تا تبدیل به شلوار جین شود ،حتی به انان که گیاهان نیل
را برای تولید رنگهای نیلی می کاشــتند و انان که رنگ می ساختند ،توجه
کردم .تمام این مراحل به مقدار اب بسیار زیاد ،الودگی ابها و اقیانوس ها و از
بین رفتن محیط زیست می انجامد .از اینروست که جهان برای نجات محیط
زیست و زمینی سبز ،به مد اهسته روی اورده است.
مد اهسته نیز کام ً
ال شبیه به یوگا ،به ما کمک می کند که به درک صحیح
در مورد محیط اطراف خود برسیم و سعی کنیم که در حفظ ان بکوشیم.
وقتی اخرین دوخت را زدم ،احساس کردم که با تمام وجودم کار کردم ،انچه
که در یوگا به ان « سانتوشا» 3می گویند ،تمام و کمال ،و به نظرم جین خیلی
مناسبی برای فصل سرما درست کردم.
1-Cyndl Lee
2-Vinyasa
3-Santosha
ســیندی لی :نویســنده پنج کتاب یوگایی ،اولین زن غربی است که مربی یوگا است که
اموزش های اساناها و بودیسم تبتی را اموزش می دهد .وی در سال 1998میالدی ،مرکز
OMیوگا را در نیویورک تاســیس کرد .سیندی لی به عنوان یکی از مربیان تاثیر گذار در
ایاالت متحده امریکا ،تمرکز خود را بر روی تدریس یوگا ،مدیتیشن و مد پایدار گذاشته است.
cyndilee.com
YOGAJOURNAL.COM
دانش یوگا تیر |1400شماره 151
51 صفحه 52
فص
سم
ت
اتبستان ل ا و ی اه
تهیه و تنظیم :شیمال خان
دریک ظهرگرم تابستانی که دوشای پیتا به حداکثرمیزان خود رسیده ،هیچ چیزبه اندازه
یک نوشیدنی خنک ودلچسب نمی تواند انرژی تحلیل رفته ناشی ازخستگی و کارروزانه
را بازگرداند .اسموتی ها نوشیدنی هایی هستند که ازمخلوط کردن میوه های یخ زده تهیه
می شوند ومی توانند جای بستنی و یا شربت هایی که با قند مصنوعی درست می شوند
را بگیرند ،ضمن اینکه سرشــاراز ویتامین و مواد سالم و مغذی هستند ،حتی می توان
درفصل تابستان به عنوان یک وعده غذایی ازانها استفاده کرد.
اسموتی هندوانه و بستنی وانیلی
مواد الزم:
برش های هندوانه بی هسته دولیوان
بستنی وانیلی نصف لیوان
اب نصف پیمانه
بستنی وانیلی برای داخل اسموتی به مقداردلخواه
طرز تهیه :تمام مواد باال را درمخلوط کن ریخته و با هم خوب ترکیب کنید .اسموتی را
در لیوان ها ریخته و داخل هرکدام یک یا دو اسکوپ بستنی بریزید.
اسموتی هلو و موز
مواد الزم:
هلوی بی هسته پنج عدد
موز یک عدد
اب سیب یک پیمانه
یخ شش قطعه
طرز تهیه :ســه عدد هلو و یک عدد موز را به همراه اب ســیب و تکه های یخ داخل
مخلوط کن ریخته و با هم میکس کنید .پوست دو هلو را کنده و انها را به صورت مکعبی
خرد کنید .اسموتی را داخل لیوان ها ریخته وتکه های هلو را داخل انها بریزید.
52
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا صفحه 53
اسموتی سیب و هویج
مواد الزم:
اب سیب یک لیوان
اب هویج یک لیوان
موز یک عدد
گالب یک قاشق غذا خوری
بستنی زعفرانی برای داخل اسموتی
پودرپسته برای تزئین
طرز تهیه :اب سیب و اب هویج و موزوگالب را درون مخلوط کن ریخته و با هم
ترکیب کنید .اســموتی را درون لیوان ها ریخته و داخل هرلیوان یک یا دو اسکوپ
بستنی زعفرانی بگذارید و روی ان پودر پسته بریزید.
اسموتی توت فرنگی و کیوی
مواد الزم:
توت فرنگی های یخ زده یک پیمانه
کیوی پوست کنده دوعدد
شیرسویا یک لیوان
برش های کیوی وتوت فرنگی تازه برای تزئین
طرز تهیه :تمام مواد باال را درون مخلوط کن ریخته و با هم ترکیب کنید .اسموتی
را درون لیوان ها ریخته و ازبرش های کیوی و توت فرنگی برای تزئین استفاده کنید.
اسموتی توت فرنگی و ماست
مواد الزم:
توت فرنگی های یخ زده یک پیمانه
ماست گیاهی یا ماست معمولی کم چرب یک لیوان
اب نصف پیمانه
شــیربادام یک قاشق ســوپخوری(بادام ها را خیسانده و پوســت انها را بگیرید و
درمخلوط کن با کمی اب میکس کنید)
توت فرنگی های تازه وبرگ نعنای تازه برای تزئین
طرز تهیه :تمام مواد باال را درون مخلوط کن با هم میکس کنید .اسموتی را درون
لیوان ها ریخته با برگ نعنای تازه و برش های توت فرنگی تزئین نمایید.
اسموتی پرتقال و موز
مواد الزم:
اب پرتقال یا شربت پرتقال یک لیوان
موزدوعدد
پرتقال یخ زده یک پیمانه (یا یک پیمانه یخ خرد شده)
بستنی وانیلی یک پیمانه
پره های پرتقال تازه یا برش های پرتقال با پوست برای تزئین
طرز تهیه :تمام مواد باال را درون مخلوط کن ریخته و با هم ترکیب کنید .اسموتی
را درون لیوان ها ریخته و با برش ها یا پره های پرتقال تزئین کنید.
اسموتی اناناس و موز
مواد الزم:
اناناس خرد شده یک پیمانه
موزیک عدد
شیرسویا یک لیوان
یخ شش قطعه
پودراجیل برای تزئین
طرز تهیه :تمام مواد باال را درون مخلوط کن ریخته و با هم ترکیب کنید .اسموتی
را درون لیوان ها ریخته و روی انها پودراجیل بریزید.
می توانید اسموتی ها را درون قالب بستنی یخی بریزید و پس ازیخ زدن میل نمایید.
دانش یوگا تیر |1400شماره 151
53 صفحه 54
ک
ود
ک
جادویی یوگا
جنگل
ِ
یوگ
ای
ببر یوگی
اشنایی با ِ
غزاله ادم پور
@ghazaleadampour
سالم .حاضری به جستجو در جنگل جادویی یوگا ادامه دهیم؟
شماره ی قبل در این جنگل با سگ و گربه ی یوگی اشنا شدیم.
حاال می خواهیم باز هم در این جنگل جستجو کنیم تا با موجودات
دیگر هم َاشنا شویم .اگر اماده هستی با ما همراه باش:
ارام ارام در جنگل قدم می زنیم .پشت بوته ها صدای
یتواند باشد؟
خش خش می اید .یعنی چه حیوانی م
بله ! یک ببر ! اما این یک ببر معمولی نیست .در جنگل جادویی یوگا همه ی موجودات به ما درس جدیدی
می دهند .به ببر یوگی نزدیک می شویم تا ببینیم چه درسی برای ما دارد؟
بیا با هم تالش کنیم مانند او حرکت کنیم .به نظر تو حرکت او شــبیه چه حیوان دیگری است که در این
جنگل با او َاشنا شدی؟
54
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا صفحه 55
بله ! شبیه گربه و سگ یوگی است .ببریوگیِ ما از خانواده و اشنایان گربه و ِ
سگ یوگی
است .به حرکات او نگاه کن .می توانی مانند او این حرکت را تکرار کنی؟
مانند گربه و سگ به حالت چهاردست و پا قرار بگیر.
وقتی َس َرت را باال می بری یکی از پاهای خودت را هم از پُشت باال ببر.
وقتی سرت را پایین می اوری ،همان پا را پایین بیاور و بینی و زانویت را به هم نزدیک کن.
این حرکت را سه بار با هر پا تکرار کن.
حاال تو هم مانند ببر یوگی حرکت می کنی !
می توانی خودت را در کنار ببر یوگی در حال انجام این حرکات نقاشی کنی؟
بعد از انجام این حرکات چه احساسی در بدن خود داری؟
دانش یوگا تیر |1400شماره 151
55 صفحه 56
یوگای کودکان چیست؟
نویسنده :ماریجه رود
مترجم :ایدا جوادی
@Ayda_javady
"هنگامــی کــه پیر می شــویم ،بــازی را متوقف نمی کنیم،
بلکــه زمانــی که بــازی کــردن را متوقــف می کنیــم پیر می
شویم".
جورج برنارد شاو
کالس یوگای کودک ،بسیار با کالس یوگای بزرگسال متفاوت است .درکالس
یوگای کودک ،انها روشی غیر رقابتی و سرگرم کننده برای انجام حرکات یوگا
و بدست اوردن ذهن اگاهی از طریق استفاده از اهنگ ،بازی و داستان دارند.
من حدود 8ســال پیش ،اموزش یوگا به کودکان را در یک مدرسه محلی
اغاز کردم .زیرا در ان زمان احساس کردم زمان انتقال تجربیاتم به کودکان
فرا رســیده است .و مطمئن بودم یوگا ،در جوانی به کودکان کمک بسیاری
خواهد کرد.
اثرات یوگا بر کودکان ،بســیار مشهود اســت .همیشه هنگامی که کودکان
احســاس تغییری در بدنشان می کنند ،ان احســاس را با صداقت ابراز می
کنند ،که این کارشان بسیار ارزشمند است.
در کالس های یوگای کودکان ،از مضامین مختلفی استفاده می کنیم که این
مضامین ،مطابق با درک کودکان از جهانند .از انجایی که بسیاری از اساناها
در یوگا ،از طبیعت و حیوانات الهام گرفته شــده اند ،هنگامی که کودکان از
حــرکات و صداهای حیوانات و طبیعت تقلید می کنند ،این فرصت را دارند
که خــود را به عنوان موجود زنده دیگری تصــور کنند و ذهنا خصوصیات
مثبتشان را بدست اورند .به عنوان مثال ،هنگام اجرای حرکت شیر ،نه تنها
می توانند قدرت و رفتار شیر را تجربه کنند ،بلکه با تقلید از ژست شیر ،درونا
نیز احساس قدرت را در خود تقویت می کنند.
56
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
حرکات بدنی در یوگای کودک ،انها را به معنای واقعی با یوگا اشنا می کند.
و در انها ارزش هایی همچون شناخت احساسات ،همدلی ،عزت نفس و...
را بوجود می اورد.
هنگامی که کودکان بدنشان را مانند گربه کشش می دهند ،مانند فالمینگو
تعادالشــن را حفظ می کنند و یا مانند یک درخت محکم و اســتوار می
ایستند ،و مانند زنبور عسل نفس می کشند ،احترام به همه زندگی و اصل
وابستگی متقابل در درونشان شکل می گیرد.
در یوگای کودک ،عالوه بر استفاده از مضامین مبتنی بر طبیعت ،مباحثی
در مورد مهارتها و ارزشهای زندگی نیز با کودکان داریم.
ارزشها و مهارتهایی مانند:
حق شناسی
رحم و شفقت و دلسوزی
استحکام و قدرت
خود کنترلی
مراقبت از خود ،دیگران و محیط زیست
شجاعت
توجه
قناعت
کودکان همگی این اخالقیات را در درون خود دارند ،برای درک و استفاده
صحیح از انها فقط به کمی تشویق نیاز دارند.
این موارد ،جزئی از یاما و نیاما هستند که در یوگا سوتراهای پتنجلی توضیح
داده شده اند .از طریق کار با این دستورالعمل های اخالقی ،کودکان فلسفه
ی یوگا را به روشی سرگرم کننده می اموزند.
یوگا برای کودکان ،نه تنها برای تمام سنین قابل استفاده است ،بلکه در عین
حال بسیار سرگرم گننده نیز می باشد.
درباره نویسنده :ماریجه رود
تحرک ،همیشــه جزئــی جدایی ناپذیر از زندگی ماریجه بوده اســت .او
هنگامی که تصمیم گرفت به جــای ادامه تحصیل در اکادمی رقص برای
تحصیل در رشته ی روانشناسی به دانشگاه برود ،یوگا واراد زندگی اش شد
و تمام خالء باقی مانده دران را پر کرد. صفحه 57
نقل قول های زیبا و مفرح برای رهایی از
استرس ،فشار و داشتن لحظاتی ارام و شاد
مترجم :ژیال حاتمی (مترجم زبان های انگلیسی و فرانسه و مربی یوگا)
برگرفته از تقویم ذن ،انتشارات پلی بک () 2021 play bac
با اوج گرفتن و افق دید را گسترده تر کردن ،بینش
ش انسان قوی تر و بهتر می شود .پیشنهاد
و پذیر
می کنیم کــه از امروز طی یک ماه اینده،هرروز،
روز خود را با یکی از این پیام ها شــروع کنید و
در طول روز ان پیام را به کار بندید .در پایان ماه
نتیجه را مشاهده کنید.
پیام روز اول:
از همه رنج ها ،رنجی دردناک تر است که ما نسبت
به خودمان روا داشته ایم ،خودت را دریاب!
پیام روز دوم:
شتاب زدگی را امروز رها کن و بر هر کاری که در
حال انجام ان هستی ،تمرکز کامل داشته باش!
پیام روز سوم:
پیر شدن به معنی رسیدن به انتهای خط زندگی
نیست ،پیر شدن یعنی تمام مدت در گذشته خود
سیر کنی ،پس گذشته را رها کن!
پیام روز چهارم:
امروز یک دم نوش گیاهی با طعم دلخواهت بنوش
و با اضافه کردن کمــی وانیل ،به ریلکس کردن
خودت کمک کن!
پیام روز پنجم:
هــر کالمی که بر زبان جاری می کنی ،باید مانند
یک گوهر باشد ،سنجیده و کوتاه اما گران بها!
پیام روز ششم:
امروز اسانای یوگای گربه ( )cow and catرا انجام بده
تا احســاس راحت تری در بهبود دردهای کمر و
تنفس هایت داشته باشی!
پیام روز هفتم:
اشتباه جزو الینفک زندگی بشری است ،اشتباهات
خود را قضاوت نکن ،اگر در زندگی اشتباه کردن
وجود نداشته باشد ،واقعیت ها پنهان خواهند ماند!
پیام روز هشتم:
امروز یک ونیم لیتر اب را حتما بنوش ،زیرا باعث
می شــود که سموم ایجاد شــده بر اثر فشارهای
عصبی و استرس از بدن خارج شود.
پیام روز نهم:
بــا صبر کردن و صبور بودن ،درهای رحمت را به
روی خود باز کن!
پیام روز دهم:
امــروز از جر و بحث پرهیز کن! و خودت را جای
طــرف مقابل بگذار و از دید او و با شــرایط او به
مسئله نگاه کن!
پیام روز یازدهم:
پی بردن به اشتباهات و ندانستن های خودت،
بهترین بخش خودشناسی است!
پیام روز دوازدهم:
برای هر کاری زمان مناسبی وجود دارد ،باید
فرق بین "لجاجت" و "پشتکار" را بدانی ،گاهی
وقت ها زمان انجام بعضی کارها نیست!
پیام روز سیزدهم:
تحمل درشت گویی بعضی افراد بهتر از پشیمان
شدن از انتقامی عجوالنه است!
پیام روز چهاردهم:
هیچ وقت برای رسیدن به ارزوهایت دیر نیست!
پیام روز پانزدهم:
به هــر ان چه توجه کنی ،همان را به دســت
خواهــی اورد! "از کــوزه همــان تــراود که
در اوست"
پیام روز شانزدهم:
انســان بالغ ،حرف را اول در دهــان مزه مزه
می کند و با ارامش و تفکر بیان می کند ،و در
عمل ،سریعتر پیش می رود.
پیام روز هفدهم:
امروز وقتی در ترافیک گیر کردی ،کف دستت
را دو تا ســه دقیقه ماســاژ بده تا استرس را
برطرف شود!
پیام روز هجدهم:
خوشبختی یک عادت است که باید در خودت
پرورش دهی!
پیام روز نوزدهم:
بهتر است که یک راه درست را لنگ لنگان بروی تا
اینکه با قدمهایی محکم و استوار پا در راهی اشتباه
بگذاری!
پیام روز بیستم:
شکست پایه و اساس موفقیت است!
پیام روز بیست و یکم:
امروز سر هیچ و پوچ خودت را ناراحت نکن!
پیام روز بیست و دوم:
یادت باشد که سختی ها همیشگی نیستند ،روزهای
سرد زمستان با نوید بهار تمام می شوند!
پیام روز بیست و سوم:
با انجام یوگا ،هر روز واز هر نظر ،بهتر و بهتر می شوی!
پیام روز بیست و چهارم:
بــزرگ منشــی واقعی این اســت که بــه خودت
مسلط باشی!
پیام روز بیست و پنجم:
شادی نصف ســامتی است! پس به خودت بگو که
بلند شو ،شادی کن و برقص!
پیام روز بیست و ششم:
رویاهای بزرگ داشته باش ،تا دستاوردهای بزرگی
نصیبت شود!
پیام روز بیست و هفتم:
اگر به دنبال یک دوست بدون عیب و نقص هستی،
همیشه بدون دوست خواهی ماند!
پیام روز بیست و هشتم:
امروز همه و از جمله خودت را ببخش.
پیام روز بیست و نهم:
امروز به خاطر هرچه داری شکرگزار باش.
پیام روز سی ام:
امروز به خودت یک هدیه بده.
پیام روز سی و یکم:
امروز برای همه موجودات عالم ارزوی ســامتی و
خوشبختی بکن.
دانش یوگا تیر |1400شماره 151
57 صفحه 58
جرعه ایی از یک کتاب
در صلح بمانیم
خالصه نویسی :سوسن عبدالرضایی
صلح مقصد نیســت بلکه مســیری است در
ازاد راه انســانیت که وظیفه ی ما گرفتن دست
دیگران و دعوت ان ها به وارد شدن در این مسیر
زیباســت.دنیا تو هستی و دنیا از تو جدا نیست.
دنیا با تمام مشــکالتش از پاسخ های تو شکل
یافته است ،بنابراین راه حل در ایجاد مشکالت
تازه نیست.
صلح مفهومی از دوستی اجتماعی و همدلی
در غیاب خصومت و وحشــیگری است .در این
مفهوم صلح شــرایطی ارام ،بی دغدغه و خالی
از تشویش ،کشــمکش و ستیز است .صلح یک
ارمان جهانی تلقی می شــود .صلح یک مفهوم
مطلق نیست و میتواند بســته دیدگاه دینی و
فرهنگی تعریف متفاوتی داشته باشد ،به همین
ترتیب با اجزای مختلفی می توان صلح را مطالعه
کرد .شامل مسائل مربوط به جنگ ،خلع سالح و
کنترل تسلیحات نظامی و سایر موضوعات.
هر بار که حالت وجــودی خود را تغییر می
دهیم و روزمان را با بــاز کردن قلبمان بر روی
حالت های متعالی شروع می کنیم ،حالت هایی
که ما را به عشق به زندگی ،شادی وجود ،رغبت
زندگی ،حالت شکرگزاری به خاطر اینکه اینده
از قبل اتفاق افتاده و سطحی از مهربانی نسبت
به دیگران می رســاند ،باید این انرژی و حالت
وجودی را در تمام روز با خود داشته باشیم و ان
را تجلی بخشیم ،چه در حالت نشسته باشیم و
چه در حالت ایستاده یا در حین قدم زدن یا دراز
کشیدن .در این صورت وقتی رویدادهای ناراحت
کننــده ای در زندگی ما یا در دنیا رخ می دهد،
اگــر به جای بروز واکنــش های طبیعی و قابل
پیش بینی مثل ابراز خشم ،ناراحتی ،خشونت،
ترس ،رنج و پرخاش از خود صلح و ارامش نشان
دهیم ،دیگر ســبب تقویت اگاهی کهنه ی دنیا
نخواهیم شــد .اگر الگوی شکستن این چرخه و
تجلی صلح باشیم ،سبب خواهیم شد دیگران هم
همین کار را انجــام دهند .از انجایی که دانش،
متعلق به ذهن اســت و تجربه متعلق به بدن ،از
فکر به عمل می رسیم.
58
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
اگر این رفتارهای واکنشــی را تعدیل کرده
و از بروز این تجربیات و احساســات تکراری
جلوگیری کنیم .دیگر در مغزمان ان مدارهای
گذشــته ،فعال و متصل نمی شوند .این گونه
است که دیگر بدن ما نسبت به ان احساسات
محدودکننده ی ذهن ،شــرطی نمی شود و
خود و رابطه ی ما با دنیای اطراف را تغییر می
دهیم .هر بار که چنین می کنیم ،در عمل به
بدن مان یاد می دهیم که انچه را ذهن از نظر
عقلی فهمیده است ،از نظر شیمیایی بفهمد.
این گونه اســت که ژن های نهفتــه ای را انتخاب
و فعال می کنیم که منجر به پیشرفت می شوند،
نه منجر به بقا .اکنون صلح در درون ماســت و می
خواهیم از مسیر ژنتیک کاری انجام دهیم که از نظر
زیستی هم همان شویم .ایا این همان چیزی نیست
که تمام رهبران ،اولیا ،عرفا و اساتید در طول تاریخ
تبلیغ کرده اند؟
راه ماورای طبیعی شــدن دقیقــا از همین جا
اغاز می شــود .اگر کاری را که احساس می کنید
غیر طبیعی اســت انجام دهید ،یعنی خالف تمام صفحه 59
چیزهایی عمل می کنید کــه از نظر ژنتیکی
و اجتماعی برنامه ریزی شــده اید تا در هنگام
خطــر انجام دهید .یقین دارم هر موجودی که
از اگاهی قبیله ،دســته ،مدرسه یا گروه خارج
شــده تا با محیط در حال تغییر سازگار شود،
نوعی احســاس ناراحتی و تردید را تجربه می
کند .اما یادمان نرود که زیســتن در ناشناخته
ها به معنای حضور در قلمروی امکان هاست.
تغییــری در انرژی نیــاز دارد .یعنی به یک
حالت وجــودی جدید که به مدت کافی حفظ
شــود و با اراده ای قوی پیــاده گردد تا کاری
کند که دیگران ســطح انرژی خود را باال برند
و ترغیب شــوند که همان کار را انجام دهند.
وقتی دیگران سطح خود را از ان حالت وجودی
محدود به انرژی جدیدی رساندند ،همان اینده
ای را خواهنــد دید که رهبرانشــان می بینند.
اعداد نهفته.
بعد از سال ها اموزش افراد در راستای تحول
شخصی به این نتیجه اعداد نهفته رسیده ام که
هیچ کس تغییر نمی کند ،مگر اینکه انرژی خود
را تغییر دهد .در واقع وقتی کسی درگیر تغییر
باشد ،کمتر در موردش حرف می زند و بیشتر
به ان عمل می کند .این شخص سعی می کند
ان را زندگی کند .این کار مســتلزم هشیاری،
اراده ،حاضر ماندن و توجه مداوم به حالت های
درونی است .شاید بزرگترین مانع بر سر راه این
است که نه تنها ناراحت و معذب نباشیم ،بلکه با
این ناراحتی کنار بیاییم ،چون ناراحتی چالشی
است که سبب رشدمان می شود .ناراحتی باعث
می شود احساس سرزندگی کنیم.
اگر اضطراب و واکنش بقا ،نتیجه ی ناتوانی
در پیش بینی اینده باشــند ،یعنی این فکر یا
باور که نمــی توانیم نتیجه ای را کنترل کنیم
با اوضاع قرار اســت بدتر شود بر ما غالب شود،
انگاه در صورتی که بخواهیم ذهن و قلب خود
را بگشاییم و به امکان ها ایمان بیاوریم ،باید با
صفات بقامحوری که هزاران سال است در درون
مان نهادینه شده اند ،مقابله کنیم .برای این کار
باید همان چیزی را که همواره برای دستیابی
به خواسته مان به کار برده ایم کنار بگذاریم تا
برایمان اتفاق بهتری بیفتد به نظر من عظمت
حقیقی در همین است.
اگــر بتوانیم یک بار این کار را انجام دهیم و
شبکه های عصبی مرتبط با خشونت ،نفرت و
تالفی را برهم زنیم و به جای ان شــبکه های
عصبــی مرتبط با تجربه مهربانی ،ســخاوت و
حمایت را فعال کنیم و احساســات متناظر ان
را ایجاد کند ،انگاه دوباره هم خواهیم توانست
این کار را انجــام دهیم و تکرار این انتخاب ها
سبب می شود ذهن و بدن مان از نظر عصبی-
شیمیایی شرطی شده و یکی شوند .وقتی بدن
و ذهن هر دو بدانند چطور باید این کار را انجام
دهند ،این امر بر ایمان درونی ،اشــنا و اسان
شــده و به طبیعت دوم ما تبدیل می شود .در
این زمان است که اندیشیدن و عمل کردن به
صلح که زمانی مستلزم هشیاری وتمرکز بود به
برنامه ای ناخوداگاه تبدیل می شود .اکنون ما
حالت وجودی جدید و خودکاری بر مبنای صلح
داریم ،یعنی صلح در درون ماست.
این گونه است که ما می توانیم نظم سیستم
عصبی-شیمیایی درونی جدیدی را حفظ کنیم
که از تمام شــرایط محیط بیرونی ما بزرگ تر
اســت .در این حالت دیگر فقط صلح نیستیم،
بلکه ارباب صلحیم و در کنــار ان ،ارباب خود
و محیط نیز هســتیم .وقتی تعداد کافی از ما
انســانها بتوانند به این حالت وجودی برسند و
همه بر روی یک سطح انرژی ،فرکانس و اگاهی
متعالی قفل شوند ،درســت مانند دسته ای از
ماهی ها و پرندگان که با نظم و همسو حرکت
می کنند ،ما نیز همچون یک ذهن عمل می
کنیم و در مقام یک گونه ظاهر می شــویم .اما
اگر مانند اندامی ســرطانی عمــل کنیم که با
خودش سر جنگ دارد ،انگاه گونه مان بقا پیدا
نخواهدکرد و تکامل ،راه خود را بدون ما ادامه
خواهد داد.
فیزیک کوانتوم ،عصب شناســی اپی ژنتیک
می دانیــم که ذهن درونی مــا بردنیای واقعی
اطرافمان اثر می گذارد.
از انجایی که ذهن بر ماده تاثیر می گذارد ،ما
باید ماهیت ذهن را بررسی کنیم ،انگاه درک ما
اجازه می دهد به کارمان معنا بخشیم.
اگر شــناخت ،پیش زمینه ی تجربه باشد،
انگاه هر چه شــناخت بیشتری راجع به قدرت
خود داشــته باشیم و بیشتر در مورد ساز و کار
امور بدانیم ،بیشــتر خواهیم توانست نامحدود
بودن قابلیت های خود را هم در مقام فرد و هم
در مقام جمع درک کنیم.
برای شروع باید عادت کنیم که با قلب خود
رهبــری کنیم ،انرژی خــود را باال بریم و خود
را بــر روی اطالعات و فرکانس های باالتری از
جنس عشق تنظیم کنیم .باید با تالش و اراده،
همگی امضای الکترومغناطیســی منسجمی
ایجاد کنیم .وقتی انرژی خود را باال بریم و قلب
خود را بگشاییم ،میدان های الکترومغناطیسی
بزرگتری ایجاد خواهیم کرد .این انرژی اطالعات
است و همه ی ما قدرت ان را داریم که انرژی
خــود را طوری جهت دهیم که بر روی ماهیت
واقعیت ،اثری بر جای بگذاریم.
اگر این مفاهیم را به طور مرتب تمرین کنیم،
ســطح انرژی خود را از حالت بقا به ســطوح
بزرگتری از اگاهی ،مهربانی ،عشق ،شکرگزاری
و سایر احساسات متعالی تغییر می دهیم.
هر بار که به عنوان اجتماعی جهانی مراقبه
مــی کنیم ،موج بزرگ تر ،قوی تر و منســجم
تری از عشــق و خیرخواهی را در سراسر دنیا
به راه می اندازیــم .اگر این کار را به قدر کافی
انجام دهیم ،نه تنها می توانیم تغییرات انرژی و
فرکانس را در سراسر دنیا بسنجیم ،همچنین
مــی توانیــم تالش هــای خود را بر حســب
تغییرات مثبتی که در رویدادهای اینده ایجاد
می کنیم ،بسنجیم.
اگر می خواهید به نــام عدالت و صلح به پا
خیزید ،باید ابتدا صلح را در درون خود کشــف
کنید ،سپس ان را به دیگران نشان دهید .یعنی
اگر با همسایه تان سر جنگ دارید ،از همکارتان
بدتــان می اید و در مــورد رئیس تان داوری و
قضاوت های بد می کنید ،نمی توانید برای صلح
کاری کنید.
اینده ی بشریت مستلزم تکامل یک اگاهی
جمعی نوین اســت .چون تنها با قبول به هم
پیوستگی اگاهی بشری و با استفاده از ان است
که می توانیم مسیر تاریخ را تغییر دهیم.
شاید زمانی که هستی واقعی خود را ببینیم،
به یاد اوریم و به بیداری برســیم ،انســان ها
بتوانند به منزله ی یک اگاهی جمعی از حالت
بقا به حالت پیشرفت برسند .ان زمان است که
می توانیم در ماهیت واقعی خود ادغام شــویم
و به طور کامل به ظرفیت ذاتی خود به عنوان
بنی بشر دسترسی داشــته باشیم .ظرفیت ما
ســخاوت ،عشــق ،خدمت گزاری و مراقبت از
همدیگر و سیاره ی زمین است.
پس چرا هر روز از خود نپرسیم :اگر عشق بود
چه کار می کرد؟
عشق ،هستی واقعی ماست و این همان اینده
ای است که من در حال ساخت ان هستم .اینده
ای که در ان همه ی ما ماورای طبیعی هستیم.
جرعه ای از کتاب ماوراءالطبیعه شدن اثر :جو دیسپنزا
ترجمه :روزبه ملک زاده-هیمن برین
دانش یوگا تیر |1400شماره 151
59 صفحه 60
جدول شماره 2
طرح ازسما ایجادی
@samaijadi
این جــدول را حل کنیــد ومعلومات
یوگایی خود را بسنجید .جواب را برای
ما بفرستید وجایزه بگیرید.
.1افقی -خواب یوگایی
.2عمــودی -تنفــس متناوب از ســوراخ
های بینی که برای کاهش اســترس بسیار
مفید است.
.3افقی -اصل عدم خشونت
.4عمــودی -پاراماهانســا معــروف بــه
یوگی خوشبخت
60
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
.5عمودی -کانال های انرژی درکالبد اختری
.6افقی -واژه ایی سانسکریت به معنی سازه
که معموال به شــکل چهارگوشــی است که
دران اشکالی ترسیم می کنند.
.7افقی -فلسفه و حکمت الهی هند باستان
.8عمودی -اسانای عقاب
.9عمودی -ذکربه زبان سانسکریت
.10افقی -محلی برای اقامت معنوی وعزلت
نشینی درهند
.11افقی -انرژی حیاتی چینی
.12عمودی -گردنبندی که ازهسته های یک
نوع گیاه مخصوص درست می شود
.13افقی -اصل درستکاری و دزدی نکردن
.14افقی -انرژی منفی درفنگ شویی
.15افقی -دوعنصرمتضاد و مکمل
.16عمــودی -ششــمین مرحلــه از
یوگای پاتانجالی
.17افقی -عدد پنج درزبان سانسکریت
.18عمــودی -وضعیت نشســته به معنی
الماس یا رعد صفحه 61
یوگا برای همگان
مقاله ای از :پراشانت اس .اینگر
۱
مترجم :نگارسنجری فر
یوگا ،که زمانی قلمرو افراد انگشــت شــماری بود ،امروزه به شــکل
جهانی رواج پیدا کرده اســت .علت محبوبیت یوگا برای عموم اشخاص،
اثــرات درمانی یوگا بر جســم و ذهــن ،و برخــورداری از حس عمیق
سالمتی میباشد.
ِ
طریقت یوگا در طول قرون متمادی دســتخوش تغییر و تحول شده
است .در زمانهای باستان ،افراد به منظور دست یابی به مراحل برتر اگاهی
در مسیر یوگا گام برمیداشتند ،هر چند دست یافتن به این مقام برای هر
کسی امکان پذیر نبود .اما در عصر حاضر ،صرف نظر از اینکه اشخاص در
یوگا تازه کار باشند و یا به مراحل تجربی واالیی دست پیدا کرده باشند،
یوگا روشی جامع و جهانی به حساب می اید که در دسترس همگان قرار
دارد .یوگا میتواند مطابق با نیازهای اشخاص طراحی شود ،و این فرصت
را برای پرتوجویان فراهم میکند که بسته به سرعت پیشرفت خود در این
مسیر طی طریق کرده ،و به سوی هدف غایی -دستیابی به هماهنگی
تمام و کمال ذهن و جسم از طریق تسلط بر هنر مراقبه گام بردارند.
مزایای یوگا در دوران حاضر
یوگا تنها انجام دادن تمرینهای کششــی نیست؛ بلکه یک فلسفه ی
زیستی ست که به فرد می اموزد چگونه به ارامش ذهن دست پیدا کند
و از ایــن طریق ،گردش انرژی را در بــدن اصالح نماید .مزایای درمانی
یوگا ،صرف نظر از ســن ،باورها ،شرایط ،و ظرفیتهای جسمانی میتواند
شــامل حال هر کسی بشود .نتیجه ی حاصل از مزایای درمانی یوگا بازه
گسترده ی "مثبت" تا "بی نهایت" را در برمیگیرد.
بــه طور اخص ،اثــرات درمانی یوگا تاثیر قابل توجهی بر مشــکالت
جهان پرهیاهوی
ناشــی از ســرعت فزاینده ی زندگی مــدرن دارد .در
ِ
امروز ،با انتظارات رو به رشــد و فشــارهای موجود ،یوگا مرهم ارامش
بخشــی ســت که با ارام کردن ذهن ،کاهش ســرعت عمــل افراد ،و
حضور در لحظه ی حاضر ،ســبک زندگی اشفته حاکم بر زندگی فرد را
متعادل میسازد.
با انجام دادن مکرر تمرینهای یوگا ،ما قادر خواهیم بود اگاهی خود را
نسبت به وضعیت جسمانی و روانی مان گسترش بدهیم .افزایش اگاهی،
توانایی ما را در مواجهه با استرسهای روزمره و موقعیتهای چالش برانگیز
بهبود میبخشــد و ما را قادر میسازد گامی به عقب برداریم و واکنشها و
مکانیزم مقابله ۲را در درون خودمان بازیابی کنیم.
مدرسان یوگا
به لطف مدرسان مدرن یوگا ،این طریقت شکلی همه جانبه پیدا کرده
اســت .تمرینات یوگا به شکلی همه گیر رواج پیدا کرده و برای همگان،
فارغ از گرایشــات مذهبی ،معنوی ،ذهنی ،احساسی و برای افراد از همه
گروههای سنی کاربرد پیدا کرده است .از مشاهده ی انواع مختلف یوگا،
میتوان به این مساله پی برد؛ از این میان میتوان به رشته هایی همچون
یوگا برای کودکان ،یوگای بارداری ،یوگا برای ورزشکاران حرفه ای ،یوگا
برای افراد شــاغل ،یوگا برای افراد معلول ،و حتی یوگا برای سالمندان
اشاره کرد.
به طور کلی ،یوگا دانشی جامع است که بر تمامی جوانب انسانی اشراف
دارد ،و با تمام خصایص انسان شامل جسمی ،روانی ،فکری ،و احساسی
مرتبط است .چنانچه تمرینهای یوگا به درستی و با خلوص نیت دنبال
شود ،میتواند به برانگیخته شدن خصایص مثبت فرد و به کاهش نقصها
و کاستیها کمک شایانی کند .نظر به اینکه یوگا با شاخه های مختلفی
همچون اناتومی ،فیزیولوژی ،اگاهی ،و احواالت باطنی سر و کار دارد ،و
نیازهای افراد را به خوبی میشناســد و تمامی جوانب مرتبط با سالمت
فرد در ان لحاظ شــده است ،قادر است بین بدن ،ذهن ،تنفس و اگاهی
یکپارچگی ایجاد کند.
"کلمات برای توصیف ارزش راستین یوگا قاصرند؛ تنها با تجربه کردن
میتوانید به ارزش واقعی یوگا پی ببرید".
1-Prashant S. Iyengar
2-Coping Mechanism
دانش یوگا تیر |1400شماره 151
61 صفحه 62
شناخت اسانا:
تمرین های چشم
دکتر سوامی نیرماالناندا ساراسواتی
لعیا نبی فر
نگاه کردن چرخشــی ،نگاه کردن به دور و نزدیک ۱و مالش کف دست ها چشمی باال است و باعث سردرد و درنهایت اختالل بینایی می شود .همچنین
به هــم به گــروه تمرین های یوگا برای چشــم تعلق دارند .هــر تمرین اثر نگاه کردن به دور و نزدیک با تغییر فاصله ی کانونی ،اســودگی و ارامش را
متفاوتی دارد اما اگر با تمرین های دیگر همراه شود ،سالمتی کامل چشم را برای چشم های خسته فراهم می کند.
تامین می کند.
نگاه کردن چرخشی
نگاه کردن چرخشی ترکیب بســیاری از حرکت های کره ی چشم یعنی
حرکت های باال و پایین ،راست و چپ و زاویه ای است .عضالت ارادی اطراف
کره ی چشم و عضالت خارجی چشمی مسئول این حرکت ها هستند .تمرین
نگاه کردن چرخشی این عضالت را تقویت می کند و برای چشم ها موثر است
به ویژه وقتی به خاطر ضعف عضالت حمایت کننده دچار خستگی می شوند.
این تمرین هماهنگی انها را بهبود می بخشــد و بنابراین برای حالت لوچی
و دوبینی مفید اســت .نگاه کردن چرخشی دامنه ی حرکت کره ی چشم را
وسیع تر می کند و بنابراین میدان دید جنبی را افزایش می دهد .این تمرین
نقش کوچکی در اصالح نقص بینایی نزدیک یا دوربینی دارد.
نگاه کردن به دور و نزدیک
نگاه کردن به دور و نزدیک تمرینی عالی برای عضالت ریز داخل چشــم،
عضالت داخلی چشمی اســت .این عضالت در عنبیه یعنی ناحیه ای که به
چشم رنگ می دهد قرار دارند و عدسی چشم ها را اداره می کنند .اینها با تغییر
انحنای عدسی بر توانایی چشــم ها برای تغییر فاصله ی کانونی در دامنه ی
وســیعی از فاصله نظارت دارند .این تمرین برای کســانی که مدت طوالنی
چشم هایشان را به نقطه ی ثابتی می دوزند ،مثل کار با کامپیوتر یا پشت میز،
مطالعه های فشرده و طوالنی مدت و انواعی از فعالیت های هنری مفید است.
نگاه کردن به دور و نزدیک همچنین برای اصالح نقص های بینایی دوربینی
و نزدیک بینی و دوبینی ناشــی از تمرکز نادرست سودمند است .این تمرین
به گردش و تخلیه ی درست مایع داخل کره ی چشم کمک می کند بنابراین
داخل چشمی به سطح عادی
برای بازگرداندن فشار کره ی چشم به نام فشار
ِ
داخل
در اب سیاه فایده دارد .این وضعیت نوعی بیماری است که در ان فشار
ِ
62
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا
مالش کف دست ها به هم
مالش کف دست ها به هم تمرینی ارامش بخش برای کل کره ی چشم است.
به عضالت خارجی و داخلی چشــم کمک می شود تا زیر حمایت دلنشین
کف دســت ها و حرکت چرخشی شان ارام بگیرند .گرمای کف دست ،شل و
گشاد شدن رگ های خونی چشم را امکان پذیر می کند درنتیجه تامین خون
افزایش می یابد .با شل شدن عضالت خارجی چشم ،دیوار های چشم امکان
منبسط شدن پیدا می کنند و فشار داخل چشمی پایین می اید .درکل اثری
ارامش بخش حاصل می شود .از فشار روی کره ی چشم باید در هر شرایطی
پرهیز کرد چرا کــه می تواند به طور موقت گردش خون را به خطر بیندازد،
فشار مایع داخل چشم را باال ببرد و ناخواسته اعصاب بینایی را تحریک کند.
مالش کف دســت ها بعد از هر تمرینی که به درون می برد مانند پرانایامای
طوالنــی ،یوگا نیدرا یا مراقبه ضروری اســت زیرا دوباره چشــم ها را برای
تحریک های حسی خارجی اماده می کند .همچنین اگر چشم ها خودبه خود
شامباوی مودرا 2گرفته باشند به حالت راحت و عادی برمی گردند .مالش کف
دست ها برای تسکین فشار چشم ،اصالح نقص های بینایی نزدیک و دوربینی
و توان عمومی چشمی ها سودمند است.
این تمرین های چشــم برای هر گروه ســنی از کودکان تا افراد مسن ،با
یا بدون بیماری چشــم مفیدند و هیچ ممنوعیتی ندارند .از میان بســیاری
از تمرین های توصیه شده برای چشم ،این مجموعه ی سه تایی کمترین حد
الزم برای هرکســی است تا از هرگونه مشــکل چشمی بکاهد و چشم ها را
سالم نگه دارد.
منبعYOGA, May 2011 :
عنوان اصلی مقالهKnow the Asana: Eye Exercises :
.1چند ثانیه نگاه کردن به نوک بینی و بعد چند ثانیه به نقطه ای دورم.
:Shambhavi mudra .2خیره شدن به بین دو ابروم. صفحه 63
یوگا به من کمک کرد تا خود را دوست بدارم
فاطمه توازنی زاده
@tavazoni_fatemeh
در میانه ی هرج و مرج و بی تعادلی زندگی ،زمانی
که هیچ شــناختی از خود نداشــتم و حضور در
دنیای درون معنایی در زندگی ام نداشت و روزگار
به نظر تاریک و ناعادالنه سپری می شد ،اشنایی
من با من اغاز شد.
روزهای ســرد و کســالت باری که از فرط عدم
حضور و اگاهی ،به امید یافتن استراحتگاهی برای
خستگی های پایان ناپذیرم ،روانه ی دیاری بسیار
دورتر از ماًمن خود شده بودم.
رمیده خاطر بودم و جدا مانده از خانه و کاشانه ی
خویش ،و در هوای دلتنگی نفس می کشیدم .من
حتی نمی دانستم که دلیل این دلتنگی چیست!
" من " واژه ایســت که به وسعت جهان هستی ،
اسیر و تنهاست.
که اگر رخصــت یابد و پنجره ی جهان به رویش
باز شــود ،عاشــق ترین اســت .او مناره ی بلند
عاشقیســت و هرگز بی عشــق بــودن را تجربه
نکرده است.
وقتی که خود را یافتم ،دیدم که " من " همچون
کودکی بی پناه ،شب ها و روزهای بسیاری را در
گوشــه ای تنها ودرانزوا و درانتظار اغوشی گرم
سپری کرده است.
و او خود اغوشی گرم دارد به وسعت بی کرانه ی
اسمان ها و زمین که بی نهایت غنی و بزرگ است
و با تمام موجودات جهان یگانه.
اه ای خدای بزرگ ،انســان چطورمی تواند این
ظلم را به خود روا دارد.
خداوندا تو او را اشــرف مخلوقات نامیدی ،اما او
خود را در سیاهچال تنهایی رها می کند ان چنان
که قادر به پیدا کردن خود در تاریکی ها نیست.
اه ای خــدای بزرگ ،چه دردنــاک بود روزهای
اسارت من در مرداب و روزهای بی فروغ تنهایی.
یادم مــی اید زمانــی را که در درونــی ترین،
اندرونی های خانه ،خود را پیدا کرده بودم ،انگار
که در ایینه به صورت خود مینگریستم ،او دست
به ســویم کشــید و در لحظه ی گرفتن دست
یکدیگــر ،با هم یکی و یگانه شــدیم ،چرا که او
اغوشی به وسعت تمام جهان داشت و من مانند
رســیدن قطره ای به دریا در او حل شده و با او
یگانه شدم.
و ایــن ابتــدای راه بودن و دوســت داشــتن
" خود " بود.
تجربه ی وحدت و یگانگی با خود ،تجربه ایست
کــه روح مرا فروزان کرد و درخشــش ان نوری
شد برای دیدن و یافتن جهانی اشنا که نه تنها
حس شفقت و مهربانی با انسان های دیگر ،بلکه
با حیوان و نبات و جماد را نیز در من روشن کرد.
و در این مسیر زیبا ،یوگا معلمی برای من بود که
خود از یگانگی و وحدت می اید .از هماهنگی ،از
نظم ،از اتحاد و از یکی شدن.
یوگا همچون مادری دلســوز و مهربان که چراغ
راه من شــد ومن مانند کودکی بی تجربه دست
در دست او گذاشتم و قدم به قدم به پیش رفتم
و جان به قوانین جهان شمول او اراستم ،سر به
صالح سپردم و دل به دریای ازادگی.
و علم عظیم او زمانی در من متجلی شــد که "
یوگا " شدم.
باید در این کلمه ذوب شد و خود ان شد.
او دریــای علــم و هنر وازادگیســت .و تنها راه
رسیدن به او ،مانند او شدن است.
به منظور به جریان انداختن چرخه های انرژی در بدن ،کاهش دردهای عضالنی ،کارکرد بهتر دستگاه
گوارش ،بهبود بخشیدن خواب ،افزایش سیستم ایمنی و نهایتا بهبود کارکرد همه ارگان های بدن دانش یوگا
اقدام به تولید چاکرامت این وسیله ضروری برای استفاده همه اعضا خانواده نموده است.
برای اطالع از جزییات بیشتر با شماره واتساپ ۰۹۱۰۶۷۱۴۰۷۱موسسه دانش یوگا تماس حاصل نمایید.
سفارش از طریق سایت
chakrakala.com
دانش یوگا تیر |1400شماره 151
63 صفحه 64
مراسم بزرگداشت روز جهانی یوگا در ساعت ۵بعد از ظهر روز دوشنبه ۳۱خرداد ماه ۱۴۰۰
با حضور مربی ارزنده خانم پاشایی با بیست سال سابقه یوگا در شهر تبریز
09141192738
64
دانش یوگا نشریه اموزشی| پژوهشی یوگا صفحه 65