روزنامه صمت شماره 259

‫جنتلمن‬ ‫محافظهکار‬ ‫هفتهنامهخبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال پنجم‪ /‬شماره دویست و پنجاه و نه ‪ 5 /‬اردیبهشت ‪ 88 /1394‬صفحه‪5000/‬تومان‬ ‫یادداشتهایی‬ ‫درباره اینده برانکو‬ ‫درپرسپولیس‬ ‫نسخهمهندس‬ ‫معاون اول دولت کلید انتخابات مجلس را زد‬ ‫ایا اسحاق جهانگیری گزینه‪1400‬‬ ‫اصالحطلبان برای ریاست جمهوری است؟‬ ‫مثلث در گفتوگو با عبدالله ناصری‪ ،‬پرویز سروری‪ ،‬محمد قوچانی‬ ‫داریوش قنبری و عبدالرضا داوری درباره بیم و امیدهای‬ ‫تشکیلشورایمشورتیاصالحطلبانبحثکردهاند‬ ‫شروع اصالحات ایران‬ ‫دربیانیهلوزان‬ ‫مثلث تاثیرکنگره بر توافق هستهای‬ ‫را بررسیکرده است؛‬ ‫مناظره علی ابوالفتح – فواد ایزدی‬ ‫گفتوگو با مهدی محمدی‬ ‫مقاالتیازابراهیممتقی‬ ‫و مهدی مطهرنیا‬ ‫روسیهمخالفتوافق‬ ‫ایران با غرب است؟‬ ‫بررسیدالیلموافقتروسیه‬ ‫با تحویل اس ‪ 300-‬به ایران‬ ‫محافظهکاری‬ ‫مصطفیهاشمیطبا‪،‬صادقزیباکالم‬ ‫و جعفرقادری درباره مواضع دولت در‬ ‫پرداختیارانهها نوشتهاند‬ ‫به شجاعت دوران‬ ‫شمقدرینیاز‬ ‫داریم‬ ‫گفتوگویمثلث‬ ‫با کمال تبریزی‬ ‫تجلیل از کارگران مسلمان و‬ ‫زحمتکش‬ ‫وکذلکجعلنکمامهوسطالتکونواشهداعلیالناس‬ ‫ویکونالرسولعلیکمشهیدا‬ ‫هفته نامه سیاسی‪ ،‬فرهنگی با رویکرد خبری‪ ،‬تحلیلی‬ ‫صاحب امتیاز و مدیر مسئول‪ :‬مصطفی اجورلو‬ ‫سردبیر‪ :‬سعید اجورلو‬ ‫روز کارگــر را بــه ملتهــای زحمتکش و‬ ‫خصوص کارگران به واژۀ اعم‪ ،‬تبریک عرض‬ ‫می‏کنــم‪ .‬کارگــران از ارزشــمندترین طبقه و‬ ‫ســودمندترین گروه در جامعه‏ها هستند‪ .‬چرخ‬ ‫عظیم جوامع بشری با دســت توانای کارگران‬ ‫در حرکت و چرخش اســت‪ .‬حیات یک ملت‪،‬‬ ‫مرهون کار و کارگر است‪ .‬کار خالصه نمی‏شود‬ ‫به جنبش مخصوص و کارگر خالصه نمی‏شود‬ ‫به گروهی خاص؛ و به این انگیــزه‪ ،‬روز کارگر‬ ‫روز همۀ ملت اســت نه بخش خاصی از ان‪ .‬از‬ ‫این عموم استثنا می‏شــود کارهای تخریبی و‬ ‫کارگران مخرب؛ هم انان که به اسم طرفداری از کارگران از‬ ‫کارانانجلوگیریمی‏کنندوپشتنقابطرفداریازدهقانان‪،‬‬ ‫خرمنهایانانراکهحاصلدسترنجیکسالۀاناناستبهاتش‬ ‫می‏کشند‪ ،‬و زیر ماسک خدمت برای کارگران در کارخانه‏ها با‬ ‫تمام توان اخالل می‏کنند؛ این روز از انان نیست و از دشمنان‬ ‫انان است‪ .‬انان که در نقاب خدمت به خلق‪ ،‬مسلحانه بر ضد‬ ‫خلق قیام می‏کنند و ناجوانمردانه دست به انفجار در مجامع‬ ‫عمومی ـ که اکثر ًا خلق زحمتکش و کارگر مســتمند در انجا‬ ‫حضور دارند ـ می‏زنند؛ و ملت شریف دید که در انفجار تهران‪،‬‬ ‫ان که شــهید شــد کارگر بود و ناچار زخمیها هم اکثر ًا از این‬ ‫طبقه هستند‪ .‬در این قیامهای مسلحانه در اطراف کشور و در‬ ‫دانشگاهها و در این انفجارهای متعدد در اهواز و غیره‪ ،‬دست‬ ‫جنایتکار امریکا پیداســت و از ماهیت این گروهها که در هر‬ ‫خرابی و ضدیت با توده‏های مستضعف پیشگام هستند پرده‬ ‫‪8- 13‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫دردسرجدیدابتکار‬ ‫ایرانامادهتعاملباجهاناست‬ ‫مناظرهبرسرلوزان‬ ‫پاسخ ایران‪:‬سرب داغ‬ ‫‪14- 21‬‬ ‫گفتارها‬ ‫محافظه کاری‬ ‫مسالهپوپولیسم‬ ‫گرفتنیانگرفتنیارانه؛مسالهایننیست!‬ ‫دولتمقتدر‪،‬ملتصریح‬ ‫‪22- 33‬‬ ‫سیاست‬ ‫نسخهمهندس‬ ‫کاندیداهایاصالح طلببایدبهنظراتشورای‬ ‫مشورتیتمکینکنند‬ ‫بایدباحاکمیتبهتفاهمبرسیم‬ ‫مثلث؛ هفته نامه ای خبری‪ ،‬تحلیلی اســت که سعی دارد روایتی‬ ‫منصفانه و عادالنه از واقعیت ها ارائه دهد‪ .‬نامش تمثیل و اشاره ای‬ ‫اســت به سه ضلع اســتقالل‪ ،‬ازادی و جمهوری اســامی‪ .‬مرامش‬ ‫تقویت گفتمان انقالب اســامی‪ ،‬چارچوبش اســام‪ ،‬انقالب‪ ،‬امام و‬ ‫رهبری‪ ،‬ارمانش گسترش و سیادت اســام خواهی در سراسر جهان و‬ ‫عزت مسلمانان‪ ،‬توسعه و پیشرفت ایران اسالمی و رفاه مردم شریف‬ ‫ایــران و رونــق گرفتن عدالت‪ .‬مــرزش رواداری و تالیــف قلوب اهالی‬ ‫انقالب و ایستادگی در برابر مقابالن گفتمانی و عملی نظام و سیاق‬ ‫و مشــرب مان نجابت قلم و روزنامه نگاری مومنانه و تالش در جهت‬ ‫رونق گرفتن ســنت گفت وگــو میان فرهیختگان و نخبگان کشــور‬ ‫است‪ .‬امیدواریم که در روایت مان صادق‪ ،‬بر مرام مان مستمر و دائم‪،‬‬ ‫بر چارچوب مان مســتقر‪ ،‬بر ارمان مان مومن‪ ،‬بر مرزهایمان مراقب و‬ ‫هوشیاروبرسیاق ماناستواربمانیم‪.‬‬ ‫تحریریه‪:‬‬ ‫دبیرتحریریه‪:‬مصطفیصادقی‬ ‫مشاورهنریسردبیر‪:‬یحییپاکدل‬ ‫سیاست‪ :‬مصطفی صادقی(دبیر)‪ -‬علی حاجی ناصری‪ -‬امیدکرمانی ها‬ ‫ی اسالم‬ ‫حنیف غفاری‪ -‬داوود حشمتی ‪ -‬زهره دیانی ‪ -‬مینا عل ‬ ‫فرهنگ و اقتصاد‪ :‬علیرضا بهرامی(دبیر) ‪ -‬فاطمه کریمخان ‪-‬‬ ‫سارا میرشجاعی ‪ -‬شیما غفاری ‪ -‬مسعود نجفی ‪ -‬محمدصادق لواسانی‬ ‫تاریخ و گفتارها‪ :‬مصطفی شوقی(دبیر)‪ -‬زهیر توکلی ‪ -‬حمید عزیزی‬ ‫بین الملل ‪ :‬سعیده سادات فهری (دبیر)‬ ‫دیدار‪ :‬افشین خماند(دبیر)‬ ‫ورزش‪ :‬مهدی ربوشه (دبیر)‬ ‫بازار‪ :‬محمد شکراللهی (دبیر) ‬ ‫گرافیک و صفحه ارایی‪ :‬فاطمه قنائی ‪ -‬علی اجورلو‬ ‫و افشین جم‬ ‫پردازش تصاویر‪ :‬هومن سلیمیان‬ ‫عکس‪ :‬امیر طالیی کیوان‪ -‬عدنان جعفری و محمد برنو‬ ‫ویرایش‪ :‬ژیال شاکری ‪ -‬امیر عزیزی و نرگس حاجیلو‬ ‫حروفچینی‪ :‬داود حشمتی‬ ‫مدیر مالی‪ :‬محمد پالیزدار‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬محمد شکراللهی‬ ‫بازرگانی و بازاریابی‪ :‬محمدعلیاجورلو‬ ‫امور اداری‪ :‬علیرضا اسدالهی‬ ‫انفورماتیک‪ :‬شهرام زحمتی‬ ‫ناظر چاپ‪ :‬بابک اسکندرنیا‬ ‫با تشکر از‪ :‬دکتر اسماعیل تبار ‪ -‬دکتر ایت اله ابراهیمی‪ -‬دکترغالمحسنتقینتاج‬ ‫حسین زندی ‪ -‬احمد طالیی ‪ -‬مهندس صدوقی ‪ -‬حسین مجاهدی ‪ -‬حاج اقاتوکلی‬ ‫هادیانباردار‪ -‬منصور شیخ االسالمی‪ -‬دکتر زارعیان ‪ -‬علیرضا حسن زاده‬ ‫سیدحمیدخالقی‬ ‫اقتصاد‬ ‫وضعاقتصادیبهترازانچیزیاستکهدولتمی گوید‬ ‫‪50- 55‬‬ ‫برداشته می‏شود‪.‬روز کارگر روز دفن سلطۀ ابرقدرتهاست که با‬ ‫کارباواژۀاعم‪،‬استقاللدرهمۀابعادشبهمستضعفینجهان‬ ‫برمی‏گردد و ابرقدرتهــای ادمخوار و عالمخوار خلع ســاح‬ ‫می‏شوند؛ و گویی که در اســتانۀ روز کارگر‪ ،‬این انفجارهای‬ ‫پی‏درپی بی‏رابطه با این روز نباشد‪ .‬ملت شریف ما اگر در این‬ ‫انقالب بخواهد پیروز شود باید دست از استین برارد و به کار‬ ‫بپردازد‪ .‬از متن دانشــگاهها تا بازارها و کارخانه‏ها و مزارع و‬ ‫باغستانهاتاانجاکهخودکفاشودورویپایخودبایستد‪.‬ملت‬ ‫اسالمیمابایدبهقدرتالهیخوداتکاکندوازاینانفجارهای‬ ‫خائنانهکهبهدستگروهکهایبی‏فرهنگووابستهبهاجانب‬ ‫وجودپیدامی‏کندنهراسد؛کهاینانبااینخرابکاریهاوشرارتها‬ ‫گور خود و اربابان جهانخــوار خود را می‏کنند‪ .‬نویســندگان‬ ‫و گویندگان مــا ملت را با قلمها و زبانهای خــود به پیش ببرند‬ ‫و جوانان برومند ما را از این پیشــامدهای ناچیز نترسانند که‬ ‫جوانان ما مرد شهادت و شهامتند و از قلمهای مزدور‬ ‫اســیب برنمی‏دارند‪.‬ای ملت عزیز‪ ،‬بهوش باشــید و‬ ‫هوشــمندانه این ریشــه‏های پوســیدۀ رژیم سابق را‬ ‫شناسایی کنید و به کمک شــهربانی و سپاه پاسداران‬ ‫و کمیته‏ها دراین شناسایی بشتابید‪ ،‬و به خدای بزرگ‬ ‫اتکال کنیــد و از تفرقه و تشــتت بپرهیزید کــه خدا با‬ ‫شماست و دست خدا فوق دستهاست‪ .‬اینجانب اخیر ًا‬ ‫از تمام قشرهای متعهد تقاضا می‏کنم در این لحظات‬ ‫حساس دســت از انتقاد نهادهای اسالمی؛ خصوص ًا‬ ‫قوای انتظامی بردارند و کوشــش کننــد برای تقویت‬ ‫روحی انــان‪ .‬از خداوند متعال وحــدت کلمۀ ملتهای‬ ‫اسالمی و قشرهای ملت مبارز ایران را خواستارم‪.‬‬ ‫تاریخ‪1359/02/10 :‬‬ ‫محل‪ :‬تهران‪ ،‬شمیران‪ ،‬دربند‬ ‫شاید جو روانی مثبت محرک اقتصادی هم بشود‬ ‫به کاهش قیمت امیدوار نباشید‬ ‫زمان مناسب برای حذف یارانه پردرامدها‬ ‫‪56-63‬‬ ‫بینالملل‬ ‫سیگنال مثبت‬ ‫تحویل اس‪ 300‬ربطی به مذاکرات ندارد‬ ‫یکی به نعل‪ ،‬یکی به میخ‬ ‫مرگ اخرین بازمانده‬ ‫‪64-73‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫دستخوش بازیگوشی های کارگردان‬ ‫مرگ بر پالستیک!‬ ‫«لیلی با من است ‪ » 2‬سینمای ایران‬ ‫جنجال در ونیز‬ ‫طراح جلد‪ :‬یحیی پاکدل‬ ‫جنتلمن‬ ‫محافظهکار‬ ‫هفتهنامهخبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال پنجم‪ /‬شماره دویست و پنجاه و نه ‪ 5 /‬اردیبهشت ‪ 88 /1394‬صفحه‪5000/‬تومان‬ ‫یادداشتهایی‬ ‫درباره اینده برانکو‬ ‫درپرسپولیس‬ ‫نسخهمهندس‬ ‫به شجاعت دوران‬ ‫شمقدرینیاز‬ ‫داریم‬ ‫گفتوگویمثلث‬ ‫با کمال تبریزی‬ ‫معاون اول دولت کلید انتخابات مجلس را زد‬ ‫ایا اسحاق جهانگیری گزینه‪1400‬‬ ‫اصالحطلبان برای ریاست جمهوری است؟‬ ‫مثلث در گفتوگو با عبدالله ناصری‪ ،‬پرویز سروری‪ ،‬محمد قوچانی‬ ‫داریوش قنبری و عبدالرضا داوری درباره بیم و امیدهای‬ ‫تشکیلشورایمشورتیاصالحطلبانبحثکردهاند‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬تلفن‪0919 - 2341774 :‬‬ ‫چاپ‪ :‬هنر سرزمین سبز‬ ‫توزیع‪ :‬نامه امروز‬ ‫نشانی ‪ :‬تهران‪ ،‬خیابان شهید عباسپور(توانیر)‪ ،‬خیابان نظامی گنجوی‪ ،‬کوچه پناه‪،‬‬ ‫پالک ‪19‬‬ ‫تلفن ‪88198280 :‬‬ ‫شروع اصالحات ایران‬ ‫دربیانیهلوزان‬ ‫مثلث تاثیرکنگره بر توافق هستهای‬ ‫را بررسیکرده است؛‬ ‫مناظره علی ابوالفتح – فواد ایزدی‬ ‫گفتوگو با مهدی محمدی‬ ‫مقاالتیازابراهیممتقی‬ ‫و مهدی مطهرنیا‬ ‫روسیهمخالفتوافق‬ ‫ایران با غرب است؟‬ ‫بررسیدالیلموافقتروسیه‬ ‫با تحویل اس ‪ 300-‬به ایران‬ ‫محافظهکاری‬ ‫مصطفیهاشمیطبا‪،‬صادقزیباکالم‬ ‫و جعفرقادری درباره مواضع دولت در‬ ‫پرداختیارانهها نوشتهاند‬ ‫شماره پیامک‪3000411711 :‬‬ ‫شبکه اجتماعی‬ ‫به اینستاگرام مثلث بپیوندید‬ ‫اینســتاگرام هفته نامه مثلث فعال شــده اســت‪ .‬کاربران این شــبکه‬ ‫اجتماعی می توانند با پیوستن به اینستاگرام مثلث تصاویر مربوط به هفته نامه‬ ‫را مشاهده کنند‪.‬‬ ‫به ما پیامک بزنید‪:‬‬ ‫دردسرجدیدابتکار‬ ‫‪3000411711‬‬ ‫‪ l‬همه رویه های احمدی نــژاد هم بد نبود‪ .‬دولت‬ ‫االن قصد دارد یارانه ها را حذف کند اما جســارت‬ ‫اینکه یکجا این کار را انجام بدهد ندارد‪.‬‬ ‫ت ایت الله هاشمی یک خاطره ای بیان‬ ‫‪ l‬چرا هر وق ‬ ‫می کند بعضی ها واکنش نشان می دهند‪ .‬این مساله‬ ‫درجه اهمیت ان را نزد افکار عمومی به جای کاستن‬ ‫باال می برد‪.‬‬ ‫‪ l‬دو جنایــت و ادم کشــی را هرگــز فرامــوش‬ ‫نمی کنیم؛ جنایت ال یهود در غزه و جنایت ال سعود‬ ‫در یمن‪ .‬کینه و نفرت تا کجا؟‬ ‫‪ l‬دوباره بازی های لیگ جهانی والیبال قرار است‬ ‫اغاز شــود و بار دیگر مســاله ورود زنان به ورزشگاه‬ ‫می شود مساله اول کشور‪.‬‬ ‫‪ l‬رسانه ها چطور پایین امدن قیمت نفت را با اب‬ ‫و تاب گزارش می کنند‪ ،‬اما باال رفتنش در ســکوت‬ ‫صورت می گیرد؟‬ ‫‪ l‬یک روزنامه پیدا نمی شــود که به طور مستقل و‬ ‫فارغ از باندبازی ها و جناح بازی ها گزارش مستقلی از‬ ‫پول های کثیفی که ادعا می شــود در سیاست ورود‬ ‫پیدا کرده است گزارش کند؟‬ ‫‪ l‬با همه انتقاداتی که به دولــت دارم‪ ،‬این دولت‬ ‫کامال بلد است که در حوزه پولی و مالی چگونه عمل‬ ‫کند‪ .‬متاســفانه ان چیزی که دولــت احمدی نژاد را‬ ‫دچار مشکل کرد ضعف تبحر و تســلط بر بازار پول‬ ‫بود‪.‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪ l‬یــک ســوال از انهایی کــه خواســتار برگزاری‬ ‫جلسات نقد بیانیه لوزان هستند‪ :‬ایا به منتقدانتان در‬ ‫دوره جلیلی اجازه دادید جلسه برگزار کنند و به بیانیه‬ ‫تهران‪ ،‬مذاکرات بغداد و الماتی اعتراضاتشــان را‬ ‫مطرح کنند؟‬ ‫مثلث | شماره ‪259‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪ l‬اینکه قــرار باشــد طــرح زوج و فــرد در تهران‬ ‫را از حالــت عمومــی به خصوصی تبدیــل کنند کار‬ ‫پســندیده ای نیســت‪ .‬اینطوری فقط کســانی که‬ ‫ماشــین های گران قیمت دارند می تواننــد در این‬ ‫محدوده رفت و امد کنند‪.‬‬ ‫‪ l‬واقعا جای تاســف است که در کشــور ما هنوز‬ ‫تکلیف مســائلی مانند قرارداد کی روش حل نشده‪.‬‬ ‫انتظار چه پیشرفتی در فوتبال داریم؟‬ ‫فضای مجازی ایران در هفته گذشــته بعد از فروکش‬ ‫کردن تب اتفاقات جده و انتشــار مطالبی کــه تقابل میان‬ ‫ایران و عربستان را مساله اصلی خود کرده بود‪ ،‬با انتشار یک‬ ‫ویدئو از کشتن سگ های ولگرد در شیراز پر شده بود‪ .‬در این‬ ‫ویدئو مسئوالن متولی امر در حومه شیراز سگ های ولگرد‬ ‫را با تزریق ســم در نخاع انها می کشتند‪ .‬تصاویر دلخراش‬ ‫جان کندن این حیوانات‪ ،‬بسیاری را متاثر کرد‪ .‬به دنبال این‬ ‫ماجرا فراخوان های متعددی در فضای مجازی منتشر شد‬ ‫که از مردم می خواستند در تجمعاتی که به این منظور ترتیب‬ ‫داده شده شرکت کنند‪ .‬مهمترین تجمع در این رابطه یکشنبه‬ ‫گذشته در مقابل سازمان حفاظت محیط زیست ایران برگزار‬ ‫شــد‪ .‬در این تجمع جمعی از مدافعان حقــوق حیوانات و‬ ‫کسانی که از این واقعه متاثر شــده بودند‪ ،‬خواستار حضور‬ ‫ابتکار‪ ،‬معاون رئیس جمهور و رئیس این ســازمان شدند‪.‬‬ ‫ابتکار بعد از حضور در میان انها از این واقعه ابراز تاسف کرد‬ ‫و قول داد که با خاطیان ان برخورد شود‪ .‬این جمعیت بعد از‬ ‫اتمام تجمع خود بیانیه ای را نیز قرائت کردند‪.‬‬ ‫به دنبال این اتفاق خبرگزاری تسنیم با انتشار گزارش‬ ‫مفصلی به نقل ایــات و روایاتی پرداخت که در ان اســام‬ ‫توصیه کــرده از ازار و اذیــت حیوانات پرهیز شــود‪ .‬برخی‬ ‫از هنرمنــدان و بازیگران نیز با انتشــار تصاویر خود در کنار‬ ‫ســگ ها نســبت به این اقدام اعتــراض کردنــد‪ .‬از جمله‬ ‫می توان به صفحه مربوط به علی کریمی و عابدزاده اشاره‬ ‫کرد‪ .‬علی کریمی ضمن ابراز تاسف از این واقعه نوشته بود‬ ‫که «سگ ها حیوانات با وفایی هستند»‪.‬‬ ‫نمی میریم تا شرمنده نشویم‬ ‫محمد اقــازاده از روزنامه نــگاران قدیمی اســت که‬ ‫درد های اجتماعی را به خوبی می بیند و ان را بیان می کند‪.‬‬ ‫صفحه اقــازاده در شــبکه اجتماعی عمومــا محل بحث و‬ ‫جدل هــای زیادی میان فعاالن شــبکه مجازی اســت‪ .‬او‬ ‫درباره فشار زندگی در شــرایط امروز بر اقشار سالمند نوشته‬ ‫بود‪« :‬ماهی یک بار اس ام اس می اید چندر غاز به حسابمان‬ ‫ریخته اند و در طول مــاه صد دفعه پیغــام می گیریم دو زار‬ ‫دو زار خــرج کرده ایم‪ .‬چقدر باید حســاب و کتاب کنیم که‬ ‫چطور تا سر برج کم نیاوریم‪ ،‬ولی باز کم می اوریم!» پیرمرد‬ ‫حاج قاسم‬ ‫در روزهای‬ ‫نه چندان دور‬ ‫بازنشسته ای که دفترچه بیمه دستش بود و یک عکس ام ار‬ ‫ای‪ ،‬که این حرف ها را با خود تکرار می کرد‪ .‬با بغض گفت‬ ‫نمی میریم که شــرمنده دامادها و عروس هــا و زن بدبختم‬ ‫نباشیم‪ ،‬بعد بلند شد و درایستگاه پیاده شد‪ ،‬نمی دانم کسی‬ ‫حرفش را شنید یا نه‪ ،‬همه مشغول سرک کشیدن به گوشی‬ ‫همراهشان بودند‪ ،‬من هم که شــنیدم قید اتوبوس را زدم و‬ ‫بدون جهت خودم را به پاهایم سپردم تا با خستگی مفرط درد‬ ‫و رنج پیرمرد را فراموش کنم‪ ،‬توانستم؟ نه» نتوانستم‪».‬‬ ‫دفاع از ایران‬ ‫اما در حــوزه مســائل اجتماعــی و سیاســی یکی از‬ ‫مهمترین مسائل موضع گیری مقام معظم رهبری در دیدار‬ ‫با جمعی از مســئوالن ارتش بود که بســیار مورد توجه قرار‬ ‫گرفت‪.‬‬ ‫امیر وظیفه شــناس از فعاالن فضای مجــازی بعد از‬ ‫سخنرانی مقام معظم رهبری در خصوص دفاع از اب و خاک‬ ‫ایران نوشــت‪« :‬ایت الله خامنه ای در سخنرانی دیروزشان‬ ‫حرفی زد ندکه خیلی به دلم نشســت‪ ...‬یعنی صحیح ترین‬ ‫ســخن ممکن‪ ...‬حاال انتقادات به جمهوری اســامی در‬ ‫جای خــود محفوظ ولی دفــاع از این اب و خــاک نمیتونه‬ ‫مشروط باشه! سخن این بود‪ :‬طرف مقابل با وقاحت تمام‬ ‫ما را تهدید نظامی می کند بعد می گوید نباید امکانات دفاعی‬ ‫داشته باشید!! انصافا چه کسی می تونه ایراد بگیره؟ »‬ ‫نوه معاون اجرایی‬ ‫رئیس جمهور‬ ‫او همچنیــن در پاســخ به کســانی کــه منتقــد این‬ ‫موضع گیری بودند توضیح داد‪« :‬دوست عزیزی که معتقدید‬ ‫امریکا حق داره‪ .‬تا جایی کــه می دونم هر صد تا تهدید که‬ ‫اسرائیل می کنه اینا یه بار جواب میدن‪ .‬اسرائیل ده ها بمب‬ ‫اتم داره و مدام ایران رو تهدید می کنه بعدش خودشو میزنه‬ ‫به مظلومیت که اخــه ایران قراره ما رو نابــود کنه! مقامات‬ ‫رسمی جمهوری اســامی همیشــه گفتند سیاست کشور‬ ‫عدم تعرض به کشورهای دیگه اســت‪ .‬این قدر امریکای‬ ‫جنایتکار رو توجیه نکنیم‪ .‬تمام کشتار دنیا رو عمال اونا انجام‬ ‫میدن‪ ،‬بعد در حرف ما رو متهم می کنند!!!‪ .‬ما هم خودمون‬ ‫می پذیریم ! این خیلی عجیبه‪».‬‬ ‫روز سعدی‬ ‫همچنین هفته گذشته روز سعدی شاعر نامدار ایران‬ ‫بررسیرسانه ایهفته‬ ‫خبرنامه‬ ‫حسین شریعتمداری در سرمقاله روز سه شنبه هفته گذشته‬ ‫به شایعه ای پاسخ داد که در ان گفته شده بود مقام معظم رهبری‬ ‫با عدم انتشار فکت شیت ایرانی موافقت کرده اند‪ .‬شایعه ای که‬ ‫البته مشخص نیست منشا ان کجاست‪ .‬شــریعتمداری دراین‬ ‫سرمقاله با اشــاره به توافق لوزان و انتشار فکت شیت امریکایی‬ ‫بالفاصله بعد از خوانده شــدن بیانیه لوزان می نویسد‪« :‬اخیرا‪،‬‬ ‫شــایعه ای در برخی از محافل مطرح شــده اســت کــه هر چند‬ ‫رهبر معظم انقالب بر ضرورت انتشــار فکت شیت ایرانی تاکید‬ ‫ورزیده اند ولی پس از توضیح و درخواســت تیم مذاکره کننده با‬ ‫عدم انتشــار ان موافقت فرموده اند! بدیهی است که این نکته‬ ‫نمی تواند صحت داشته باشد و به نظر می رسد انتشار ان به منظور‬ ‫پیشگیری از درخواست دلســوزان برای انتشــار برگه تفسیری‬ ‫بوده است! چرا که اوال به دالیل ذکر شــده‪ ،‬انتشار فکت شیت ایرانی برای پیشــگیری از سوءاستفاده حریف‪ ،‬ضروری‬ ‫و اجتناب ناپذیر است و ثانیا؛ حضرت اقا‪ ،‬تاکید فرموده اند که هرگز انچه اشــکارا اعالم می کنند با انچه در نهان اعتقاد‬ ‫دارند‪ ،‬تفاوت و دوگانگی ندارد‪ .‬البته به یقین مسائلی وجود دارد که اعالم علنی ان را به مصلحت نمی دانند و این‪ ،‬طبیعی‬ ‫و منطقی و در انطباق با مصالح عالی نظام و مردم نیز هست‪ ،‬اما به فرموده صریح حضرت ایشان‪ ،‬حالت اول‪ ،‬یعنی تفاوت‬ ‫نظر اعالم شده با انچه در جلسات خصوصی مطرح می فرمایند‪ ،‬ناممکن است‪ .‬و اما‪ ،‬درباره متن توافق لوزان و بندهایی‬ ‫از انکه در صورت اجرا می تواند برنامه هسته ای کشورمان را در فاصله ای نه چندان طوالنی با اسیب جدی و در حد تبدیل‬ ‫به یک ماکت کاریکاتوری روبه رو کند‪ ،‬گفتنی هایی هست که به بعد موکول می کنیم‪».‬‬ ‫احمدی نژادی ها‪:‬ننگاحمدی نژادیبودنراپاکمی کردید‬ ‫سرلیستی‬ ‫سیدحسنخمینیوهاشمی؟‬ ‫مثلث | شماره ‪259‬‬ ‫مثلث انالین گزارش داد طیفی از اصالح طلبان تالش‬ ‫می کنند تا فهرستی را به سرلیستی اکبر هاشمی رفسنجانی و‬ ‫سید حســن خمینی مهیا کنند‪ .‬بر اساس این خبر سید حسن‬ ‫خمینی تا کنون در این مورد و در پاســخ به درخواســت های‬ ‫اصالح طلبان مقاومت کرده و پاســخ منفی داده اســت‪ .‬به‬ ‫اعتبار گزارش مثلث انالین اصالح طلبان که به بخشــی از‬ ‫خواســته های خود در دولت یازدهم دســت پیدا کرده اند‪،‬‬ ‫اکنون مشغول تهیه لیست خبرگان به سرلیستی سیدحسن‬ ‫خمینی هســتند‪ .‬اصالح طلبان حتی به سیدحســن توصیه‬ ‫کردند در صورتی که شورای نگهبان خواستار حضورش در‬ ‫ازمون علمی اجتهاد شــد در این ازمون هم شــرکت کند تا‬ ‫مانعی ایجاد نشود‪.‬‬ ‫عذرخواهیهمشهریازمعلمان‬ ‫روزنامه همشهری در تاریخ ‪1‬اردیبهشت گزارشی با عنوان‬ ‫«وعده پرداخت معوقات حق التدریس فرهنگیان تا هفته معلم»‬ ‫منتشر کرد و در کنار ان از کاریکاتوری استفاده کرد که جنجالی‬ ‫برای رسانه شهرداری تهران ایجاد کرد‪ .‬کاریکاتور این گزارش‬ ‫معلمی را نشان می داد که سر کالس درس خوابیده است و دارد‬ ‫پول دریافت می کند‪ .‬این تصویر بعد از انتشــار در شــبکه های‬ ‫اجتماعی به عنوان توهین به معلمان در روزنامه همشهری دست‬ ‫به دست شد و اعتراضاتی را برانگیخت‪ .‬اما موسســه همشــهری در توضیحاتی که روز بعد ارائه کرد اعالم داشت این‬ ‫تصویر به صورت گزینشی و بدون اشاره به متن ان بازنشر شده که موجب گالیه را فراهم کرده است‪ .‬موسسه همشهری‬ ‫در اطالعیه خود از معلمان اینگونه عذرخواهی کرد‪« :‬موسسه همشهری ضمن تاکید بر اینکه همواره بیش از رسانه های‬ ‫دیگر مدافع حقوق معلمان بوده است‪ ،‬اعالم می دارد چنانچه این طرح باعث رنجش برخی فرهنگیان فرهیخته شده‪،‬‬ ‫عذرخواهی کرده و تاکید دارد که مراجعه مخاطبان عزیز به نسخه اصلی روزنامه به جای استناد به طرح ایهام دار ان در‬ ‫شبکه های اجتماعی‪ ،‬باعث رفع سوء تفاهم خواهد شد‪».‬‬ ‫دکترقربان زاده‪ ،‬مدیرمسئول همشهری نیز در این باره در شبکه اجتماعی نوشت‪« :‬سالم‪ .‬متاسفانه یک جوسازی‬ ‫علیه روزنامه همشهری در شبکه های اجتماعی مجازی در جریان است‪ .‬روزنامه همشهری در ان گزارش به صراحت دولت‬ ‫و اموزش و پرورش را نقد کرد‪ .‬طرحی که داخل این گزارش کار شده ‪ -‬به نقل از فارس‪ -‬به دلیل دو پهلو بودن (خواب بودن‬ ‫معلمان سر کالس ‪ //‬یا همه زندگی معلمان در کالس است چون درامد کمی دارند) باعث سوءتفاهم فرهنگیان عزیز در‬ ‫کشور و اعتراض انها شد که به همین دلیل امروز در سرمقاله روزنامه به دلیل این شبهه از معلمان عزیز عذرخواهی کرد‪.‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫بود‪ .‬این روز باتوجه به اتفاق اخیر در زمینه عدم صدور مجوز‬ ‫برای اپرای ســعدی که جنجال جدیدی برای وزارت ارشاد‬ ‫به پا کرده بود‪ ،‬موجب شد تا بســیاری از کاربران اجتماعی‬ ‫به یاد این شاعر سخن سرای ایرانی افتاده و اشعار ان را در‬ ‫قالب های مختلف منتشر کنند‪.‬‬ ‫ هانیه ابیانه از نویسندگان فضا ی مجازی به این بهانه‬ ‫قطعه ای از سخنان سعدی را گردهم اورده بود تا منظور خود‬ ‫را به مناسبت این روز بیان کند‪ .‬خانم ابیانه نوشته بود‪« :‬یه‬ ‫جوری باید پذیرای همه اشعار سعدی باشیم که اگه در مطلع‬ ‫غزلش گفت «زن خوب فرمانبر پارسار‪ ،‬کند مرد درویش را‬ ‫پادشا» و وسطاش ادامه داد «چون زن راه بازار گیرد‪ ،‬بزن‪.‬‬ ‫وگرنه تو در خانه بنشین چو زن» و یکهو اخرش هم دراومدو‬ ‫گفت «زن نو کن ای دوســت هــر نوبهار ‪ /‬کــه تقویم پاری‬ ‫نیاید به کار»‪ .‬بهمون برنخوره چون این همونیه که میگه‪:‬‬ ‫«دانی از دولت وصلت چه طلب دارم؟ هیچ ‪ /‬یاد تو مصلحت‬ ‫خویش ببرد از یادم»‬ ‫مسعود زریبافان‪ ،‬معاون رئیس جمهور و رئیس بنیادشهید‬ ‫و از مدیران دولــت احمدی نــژاد هفته گذشــته مصاحبه ای با‬ ‫سایت نماینده انجام داد که در بسیاری از رسانه ها بازتاب یافت‪.‬‬ ‫او از احمدی نژاد ولنجک نشــین انتقاد کرد و سایت دولت بهار‬ ‫به این انتقادات پاســخ داد‪ .‬زریبافان درباره تشــکیل جلســات‬ ‫احمدی نژاد در ولنجک گفته بود‪« :‬اصال نمی دانم کجا است‪.‬‬ ‫اقای احمدی نژاد ولنجک می نشست! حتی اگر نهادی مجانی‬ ‫انجا (ولنجک) را به احمدی نژاد داد او ولنجک نشین نبود‪ ،‬یعنی‬ ‫احمدی نژاد ان احمدی نژاد سابق نیســت‪.‬این مدیر سابق تیم‬ ‫احمدی نژاد معتقد اســت که او دیگر همان فردی که در میدان‬ ‫‪ 72‬نارمک می نشست نیست و جالب تر اینکه هیچ کدام از گروه ها‬ ‫به او اعتماد ندارند‪« :‬در منظر اصولگرا یان و اصالح طلبان فرد غیرقابل پیش بینی و غیرقابل اعتمادی است بنابراین نه‬ ‫اصولگرا ها و نه اصالح طلبان دیگر روی او ریسک نمی کنند‪».‬‬ ‫زریبافان خواهان شجاعت در جدایی احمدی نژاد از مشایی شد و گفت که در صورتی که «او پا روی خودش بگذارد»‬ ‫و از مشایی اعالم «برائت» کند‪ ،‬همچنان احمدی نژاد ‪ 84‬خواهد بود‪.‬‬ ‫اما سایت دولت بهار که متعلق به جوانفکر و طیف نزدیک به مشایی است به اظهارات او پاسخ داد و پرسید‪« :‬اقای‬ ‫زریبافان‪ ،‬چرا مردانه استعفا ندادید تا «ننگ»! احمدی نژادی بودن بر پیشانی تان نماند؟!» به اعتقاد نزدیکان دولت قبل‬ ‫زریبافان به علت تحقیق و تفحص از بنیاد شهید که هنوز به اتمام‬ ‫نرسیده دچار این چرخش مواضع شده است‪.‬‬ ‫‪9‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫مقاله ظریف در نیویورک تایمز‪:‬‬ ‫ایران اماده تعامل با جهان است‬ ‫محمدجواد ظریف هفته گذشــته با انتشار یادداشتی‬ ‫در روزنامه نیویورک تایمز اعالم کرد کــه ایران برای تعامل‬ ‫سازنده بسیار فراتر از موضوع هسته ای امادگی دارد و مایل‬ ‫است برای حل مشکالت منطقه خلیج فارس و اطراف ان با‬ ‫صاحبان منافع در منطقه همکاری کند‪ .‬او از سازمان ملل و‬ ‫دبیرکل ان خواسته است که زمینه گفت وگو میان صاحبان‬ ‫منافع در منطقه را فراهم کند‪.‬‬ ‫مقاله ظریف بازتاب گســترده ای در جهان داشــت‪.‬‬ ‫بالفاصله بعد از ان وزارت خارجه امریکا توسط ماری هارف‬ ‫سخنگوی این وزارتخانه به این مقاله پاسخ داد‪.‬‬ ‫ظریف در این مقاله با اشاره به توافق به دست امده در‬ ‫لوزان سوئیس معتقد است که «مردم ایران انتخاب خود را‬ ‫برای تعامل ســازنده و عز تمند با جهان انجام داده اند‪ ».‬او‬ ‫همچنین توصیه می کند‪« :‬اکنون نوبت امریکا و متحدان‬ ‫غربی اش است که از بین تعامل و تقابل‪ ،‬بین مذاکره و شعار‬ ‫و بین توافق و فشار یکی را انتخاب کنند‪».‬‬ ‫ظریف در بخشی از این مقاله که بیشتر مورد توجه قرار‬ ‫گرفت نوشته بود‪« :‬ایران در مواضع خود همواره شفاف بوده‬ ‫است‪ .‬گستره تعامل سازنده ایران در واقع گستره ای بسیار‬ ‫فراتر از مذاکرات هســته ای را فرا می گیرد‪ .‬روابط خوب با‬ ‫همسایگان جزو مهمترین اولویت های ایران است‪».‬‬ ‫ظریف همچنین پیشــنهاد جدیدی را برای همکاری‬ ‫ارائه کرده و می نویسد‪« :‬حوزه های متعددی وجود دارد که‬ ‫ایران و دیگر کشورهای منطقه در ان منافع مشترکی دارند‪.‬‬ ‫تاســیس یک مجمع گفت وگوی منطقه ای در خلیج فارس‬ ‫به منظور تسهیل تعامالت‪ ،‬موضوعی است که می بایست‬ ‫مدت ها قبل راه اندازی می شد‪ ».‬ماری هارف در خالل جلسه‬ ‫نشستش با خبرنگاران درباره مقاله ظریف موضع گیری کرد و‬ ‫گفت که در مقاطع مختلف گفت وگوها میان دو کشور بر سر‬ ‫مسائل مختلف از جمله عراق صورت گرفته است و ایاالت‬ ‫متحده ممکن اســت با ایران درباره تقویت ثبات در منطقه ‬ ‫گفت وگو کند‪ .‬ظریف در این مقاله ماهیت سیاست خارجی‬ ‫ایران و همچنین اهمیت امنیت در منطقه را این گونه تشریح‬ ‫کرده بود‪« :‬ماهیت سیاســت خارجی ایران جامع و فراگیر‬ ‫است‪ .‬این یک انتخاب یا ترجیح صرف نیست‪ ،‬بلکه به دلیل‬ ‫شناســایی عمیق این واقعیت است که جهانی شدن تمامی ‬ ‫گزینه های جایگزین را منســوخ کرده اســت‪ .‬هیچ چیز در‬ ‫سیاست بین الملل در خالء عمل نمی کند‪ .‬امنیت نمی تواند‬ ‫به هزینه نا امن کردن دیگران به دست اید‪ .‬در حقیقت هیچ‬ ‫ملتی نمی تواند به منافع خود دست یابد‪ ،‬بدون اینکه منافع‬ ‫دیگران را نیز در نظر گیرد ‪».‬‬ ‫مناظره بر سر لوزان‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪10‬‬ ‫مثلث | شماره ‪259‬‬ ‫جلسه مذاکره کنندگان و منتقدان برگزار شد‬ ‫با انتشــار بیانیه لوزان‪ ،‬برخی از منتقدان سرشــناس‬ ‫سیاست های هســته ای و سیاســت خارجی دولت روحانی‬ ‫خواســتار برگزاری جلســه ای هم اندیشــی و پاســخگویی‬ ‫مسئوالن این پرونده شدند‪ .‬سرانجام این جلسه هفته گذشته‬ ‫در دانشــگاه عالمه طباطبایی برگزار شد‪ .‬اظهارات حسین‬ ‫موسویان در این نشست خبرساز شــد و همچنین عراقچی‬ ‫به شبهات پاسخ داد‪ .‬حسین موســویان در این همایش که‬ ‫سخنران اعالم نشــده ان بود به ‪ 9‬شکاف بزرگ که به دنبال‬ ‫این توافق هسته ای به دســت امده است‪ ،‬اشــاره کرد‪ .‬او‬ ‫گفت که اولین شکاف‪ ،‬شــکافی است که در خود امریکا به‬ ‫وجود امده است‪.‬‬ ‫او در ادامه همچنین به شکاف میان اسرائیل و امریک ا و‬ ‫اعراب و امریکا اشاره کرد‪ .‬موسوی امتیازاتی که ایران داده‬ ‫شده را به جهت سیستم راستی ازمایی بسیار قوی و گسترده و‬ ‫ص بر شمرد‬ ‫همچنین محدودیت برای یک دوره زمانی مشخ ‬ ‫اما گفت که «اگر این دو امتیــاز را ندهیم ان دو امتیاز را هم‬ ‫نخواهیــم گرفت‪ » .‬این بخش از ســخنان موســویان که‬ ‫موید دادن امتیازات در زمینه بازرســی فراتر از ان پی تی بود‬ ‫با استقبال نیروهایی روبه رو شــد که در این همایش حضور‬ ‫نداشــتند اما به شدت منتقد سیاســت های هسته ای دولت‬ ‫روحانی هستند‪.‬‬ ‫موسویان با بیان اینکه نگرانی های موجود برای دادن‬ ‫این دو امتیاز است‪ ،‬گفته بود‪« :‬قطعنامه های سازمان ملل‬ ‫فرا تــر از ان پی تی اســت ‪ .‬کاش در داخل کشــورمان مفاد‬ ‫قطعنامه های شورای امنیت به بحث گذاشته می شد‪ .‬از این‬ ‫رو هر عضو مذاکر ه کننده مجبور خواهد بود بین ان پی تی و‬ ‫قطعنامه های شورای امنیت مذاکره کند‪».‬‬ ‫عراقچی پس از انکه سخنان موافقان و منتقدان این‬ ‫بیانیه را شنید‪ ،‬به ایراد سخنرانی پرداخت و تاکید داشت که‬ ‫هنوز چیزی امضا نشده است‪« :‬ما هنوز هیچ توافقی نداریم؛‬ ‫یک توافق در یک مرحله خواهیم داشت و اگر بشود اخر ماه‬ ‫ژوئن یا ‪ 10‬تیر و شــاید هم زودتر حاصل خواهد شد و انچه ‬ ‫اکنون به ان دست یافته ایم‪ ،‬بیانیه مطبوعاتی لوزان است‬ ‫که مجموعه ای از راه حل هاست‪».‬‬ ‫عضو ارشــد تیم مذاکره کننده ابراز خوشحالی کرد که‬ ‫همه بر دســتاوردها متفق القولند‪« :‬برخی از ایرادات ناشی‬ ‫از اطالعاتی بود که کامل نبود‪ .‬جای خوشــبختی است که‬ ‫دوستان منتقد ما متفق القول هســتند که در دستاوردهای‬ ‫اصلی ما خدشــه ای نخواهد بود و در برخــی ابعاد جزئیات‬ ‫به خصوص در برداشته شــدن تحریم ها بایــد حواس مان‬ ‫جمع باشد که زمانی که جزئیات روی کاغذ می اید و راه حل ها‬ ‫مکتوب می شود باید مواظب باشــیم‪ ».‬او تاکید داشت که‬ ‫«برگشت پذیری در برنامه هسته ای یک ساعت خواهد بود»‪.‬‬ ‫یک حزب جدید در راه است‬ ‫گوشت بوفالوی هندی‬ ‫پول های کثیف در ایستگاه مجلس‬ ‫حزباتحادملتایرانموفقبهکسبمجوزازکمیسیون‬ ‫ماده ‪ 10‬احزاب شد‪ .‬این حزب اصالح طلب که از ماه ها قبل‬ ‫درخواست مجوز خود را به وزارت کشور ارائه کرده بود‪ ،‬پس از‬ ‫چندجلسهبحثوبررسی‪،‬توانستمجوزبگیرد‪.‬مراحلانجام‬ ‫این کار در سال گذشته اغاز شده بود و زمزمه هایی از دریافت‬ ‫مجوز این حزب شنیده می شد‪ .‬اما برخی از رسانه ها نسبت به‬ ‫حضور عناصری از حزب مشارکت در این حزب انتقاد داشتند‬ ‫و ایــن موضوع باعث شــد تا کار‬ ‫تصویباینحزببهتاخیربیفتد‪.‬‬ ‫غالمرضــا انصــاری از اعضای‬ ‫موســس این حزب گفته اســت‬ ‫که به زودی در کنفرانس خبری‪،‬‬ ‫مانیفست حزب اتحاد ملت ایران‬ ‫اعالمخواهدشد‪.‬‬ ‫جنجالاخیربرســرواردات‬ ‫گوشتبوفالویهندیموجبشد‬ ‫تامسالهسالمبودن یانبودنانبه‬ ‫اختالفمنجرشود‪.‬برخیمقامات‬ ‫مسئول گفتند این گوشت ها تنها‬ ‫برایتولیدسوسیسوکالباسوارد‬ ‫شده و نام مصرف صنعتی را روی‬ ‫ان گذاشته اند‪ .‬اما برخی دیگر از‬ ‫مقاماتمی گویندوقتیاینگوشتمجوزوارداتدریافتکرده‬ ‫استیعنیگوشتسالماستوتفکیکقائلشدنمیانمصرف‬ ‫صنعتی و دیگر مصارف درســت نیســت‪ .‬این گوشت به علت‬ ‫تگوسالهاستوگفتهمی شود ‬ ‫کمبودنچربیانسفت ترازگوش ‬ ‫تفاوتیباگوشت هایدیگرندارد‪.‬بهنظرمی رسداینجنجالبا‬ ‫انگیزه هایاقتصادیپشت پردههمچنانادامهداشتهباشد‪.‬‬ ‫ماجرایپول هایکثیفقاچاقکهاولینباروزیرکشورانها‬ ‫رامطرحکردهبود‪،‬سرانجامبهمجلسرسید‪.‬برخیازنمایندگان‬ ‫خواستار توضیح وزیر شدند و وزیر اعالم کرد؛ در یک «جلسه‬ ‫غیرعلنی»اطالعاتشرادراختیارانهاقــرارخواهدداد‪ .‬بااین‬ ‫حالمجلستصویبکردتادریکنشست«علنی»اظهارات‬ ‫وزیررادراینخصوصبشــنود‪.‬همزمانانتشارخبرپول های‬ ‫کثیف‪،‬برخیازنمایندگانمجلس‬ ‫وهمچنیناقایالریجانینسبت‬ ‫به ان واکنش نشان داده بودند‪.‬‬ ‫رحمانی فضلی اعالم کرده است‬ ‫کــه در جلســه مجلــس حاضر‬ ‫خواهد شد و به نمایندگانملتدر‬ ‫این خصــوص اطالعاتی را ارائه‬ ‫خواهدکرد‪.‬‬ ‫واکنش قاطع سردار سالمی در زمینه بازرسی از مراکز نظامی‬ ‫ی وعده داد‬ ‫«سرب داغ» پاسخی بود که ســردار سالم ‬ ‫به درخواست کنندگان برای بازدید از مراکز نظامی ایران داده‬ ‫خواهد شد‪ .‬جانشین فرمانده کل سپاه که به سیمای ملی امده‬ ‫بود در یک برنامه زنده درباره تحوالت منطقه و جهان گفت وگو‬ ‫یرابهزباناوردکهبهسرعتبهتیتراول‬ ‫کرد‪.‬اواظهاراتمهم ‬ ‫برخیازرسانه هایغرببدلشد‪.‬‬ ‫سردارسالمی گفتکه«حتیدررویاهایشان»نیزاجازه‬ ‫ی نظامی ایران» را پیدا نخواهند کرد‪ .‬او‬ ‫بازدید از مراکز «عاد ‬ ‫که به مناسبت روز ارتش به برنامه زنده تلویزیونی امده بود‪ ،‬در‬ ‫پاسخبهکسانیکهخواهانبازدیدازمراکزنظامیایرانهستند‬ ‫گفت‪« :‬هرکس از این حرف ها (بازدید از مراکز نظامی ایران)‬ ‫بزند‪ ،‬جواب ان را با «سرب داغ» خواهیم داد‪».‬‬ ‫او معتقد بود که بازدید از مراکز نظامی در واقع «اشغال»‬ ‫ان مرکز اســت‪ .‬حریم پایگاه های نظامی باید حفظ شــود‪.‬‬ ‫اینکه یک بازرس خارجی به پادگان نظامی سر بزند‪ ،‬به معنی‬ ‫اشغال سرزمین است چون همه اســرار و رازهای دفاع ما در‬ ‫اینجاست‪ .‬این به معنی تحقیر ملی است‪ ،‬حتی گفت وگو در‬ ‫این موضوع‪».‬‬ ‫همیشه حضور بازرســان اژانس در ایران بحث برانگیز‬ ‫و مساله ســاز بود‪ .‬خصوصا اینکه اثبات شده است اطالعات‬ ‫دانشــمندان هســته ای و همچنین مراکز هســته ای ایران‬ ‫توسط اژانس به جاسوسان اسرائیل و موساد داده شده است‪.‬‬ ‫برمبنای همین اطالعات نیز انها دســت به ترور دانشمندان‬ ‫هســته ای ایران زده اند‪ .‬از همین رو سردار سالمی درباره این‬ ‫بازرسی ها معتقد است‪« :‬دشمن می گوید توافقمان با ایران‬ ‫بر اساس اطمینان نیســت بلکه بر اساس راستی ازمایی است‬ ‫اما ما می گوییم هرگز بر اساس راستی ازمایی با دشمن توافق‬ ‫نمی کنیم چرا که بی اعتمادی ما به انها بی انتهاســت‪ ...‬اگر‬ ‫بخواهند در این فضاها صحبت کنند بداننــد همه چیز به روز‬ ‫اول خود بازخواهد گشت‪ .‬جلوی پای دشمن فرش قرمز پهن‬ ‫نخواهیمکرد‪.‬ایران‪،‬بهشتجاسوساننمی شود‪».‬‬ ‫یک روز پیش از سخنان سردار سالمی رئیس پنتاگون‬ ‫اعالم کرد که همچنــان گزینه نظامی روی میز اســت‪ .‬این‬ ‫اظهارات با واکنش زیــادی در داخل روبه رو شــد‪ .‬ظریف در‬ ‫پاسخیکوتاهوقاطعگفت‪«:‬ترکعادتموجبمرضاست»‬ ‫و این اظهارات را بی اساس خواند‪ .‬ســردار سالمی نیز پاسخ‬ ‫وی را اینگونــه داد‪« :‬اینکه بگویند «گزینــه نظامی روی میز‬ ‫است»‪ ،‬برای ما نگران کننده نیست‪ .‬مفروضات ما برای یک‬ ‫حذفیارانه پنجگروه‬ ‫روسری خانم بی شاپ‬ ‫هفته گذشته خانم بی شاپ‪ ،‬وزیرامور خارجه استرالیا به‬ ‫ایران امد و با مقامات ایرانی دیدار کــرد‪ .‬او در این دیدار برای‬ ‫احترام به قوانین جمهوری اسالمی‪ ،‬از روسری استفاده کرده‬ ‫بود‪ .‬برخی از تحلیلگران و محافظــه کاران غرب به این رفتار‬ ‫ بی شــاپ اعتراض کرده بودند‪ .‬به اعتقاد انها‪ ،‬او باید بر ســر‬ ‫«ارزش های غرب» می ایســتاد‪ .‬اما خانم بی شاپ گفته بود‬ ‫که حاضر است برای دیدن روحانی بازهم روسری سر کند‪ .‬او‬ ‫همچنین از بازار تجریش تهران‬ ‫دیدن کرده بود‪ .‬ایران و استرالیا‬ ‫قرار اســت در مســائل امنیتی و‬ ‫اطالعاتی علیه داعش همکاری‬ ‫کنندومقررشدمسالهپناهجویان‬ ‫ایرانکهاسترالیابهانهااجازهورود‬ ‫ندادهاستحلوفصلشود‪.‬‬ ‫اصابت موشکی یا راکتی‬ ‫در نزدیــک ســفارت ایــران در‬ ‫صنعا پایتخت یمن‪ ،‬موجب شد‬ ‫تــا وزارت خارجه ایــران کاردار‬ ‫عربســتان در تهــران را به این‬ ‫ســفارتخانه فراخوانده و مراتب‬ ‫اعتــراض کتبــی را بــه دولــت‬ ‫عربســتان اعالم کند‪ .‬به دنبال‬ ‫این حادثه‪ ،‬شیشــه های ســفارتخانه ایران شکسته شد اما‬ ‫سفیر و دیپلمات های اسیبی ندیدند‪ .‬امیر عبداللهیان در این‬ ‫باره گفت که «ســفارت ایران به کار خود ادامه خواهد دا د و‬ ‫صراحتا اعالم می داریم که مسئولیت هرگونه حادثه ای برای‬ ‫این سفارتخانه بر عهده عربســتان سعودی به عنوان کشور‬ ‫متجاوز به یمن خواهد بــود‪« .‬همچنین معاون وزیرخارجه‬ ‫از ارائه طرحی خبــر داد که به موجب ان دولت اشــتی ملی‬ ‫در یمن برقرار شود‪ .‬بند نخست این طرح توقف فوری همه‬ ‫اشــکال تجاوز عربســتان ســعودی به یمن و بند دیگر ان‬ ‫ارسال کمک های ضروری و انسان دوستانه برای مردم این‬ ‫کشور است‪.‬‬ ‫ابهام در انجام یک دیدار‬ ‫با وجودی که دفتر رئیس‬ ‫دولت اصالحات انجام دیدار با‬ ‫ایت الله هاشمی را تکذیب کرده‬ ‫بود‪ ،‬اما ابطحی با انتشــار متنی‬ ‫مدعی شــد این دیــدار صورت‬ ‫گرفتــه و در ان مباحــث خوبی‬ ‫میــان رئیس مجمع تشــخیص‬ ‫مصلحت نظــام و رئیــس دولت‬ ‫اصالحــات‪ ،‬درخصــوص انتخابــات پیــش روی مجلس‬ ‫شورای اسالمی صورت گرفته است‪ .‬ابطحی این موضوع‬ ‫را بی واسطه نقل کرده بود‪ ،‬اما دفتر رئیس دولت اصالحات‬ ‫همان روز در توضیح خود اورده بود‪« :‬چنین دیداری برگزار‬ ‫نشــده و انچه در برخی از رســانه ها امده و محتــوای دیدار‬ ‫ساختگی از جمله دروغ پردازی هایی بوده است که متاسفانه‬ ‫برخی رسانه ها بدون توجه به اصول اخالقی و پرهیز از انتشار‬ ‫کذب‪ ،‬ان را نشر داده اند‪».‬‬ ‫توقفعملیات«توفانقاطعیت»‬ ‫عربستان درحالی حمالت‬ ‫هوایــی خود را به یمــن متوقف‬ ‫کــرد کــه ‪ 27‬روز از ایــن اقدام‬ ‫جنایتکارانــه می گذشــت‪ .‬از‬ ‫طرف دیگر همــان روز اتفاقات‬ ‫مهمــی در ایــن حــوزه رخ داد‪.‬‬ ‫از یــک طــرف امیرعبداللهیان‬ ‫معاون خاورمیانه و کشــورهای‬ ‫عربی وزارت خارجه در اظهارنظری گفته بود که ساعاتی دیگر‬ ‫عربستان اتش بس را خواهد پذیرفت‪ .‬این اظهارات بازتاب‬ ‫گسترده ای داشت‪ ،‬اما در طرف دیگر عربستان با درخواست‬ ‫وزیرگارد ملی برای حضور نظامی این نیروی در یمن موافقت‬ ‫کرد‪ .‬این اقــدام به منزله حضور نیروهای زمینی عربســتان‬ ‫در یمن ارزیابی می شــد‪ .‬با این حال اواخر شــب سه شــنبه‬ ‫گذشته عربستان رســما توقف عملیات «توفان قاطعیت»‬ ‫را اعالم کرد و به تعبیر رئیس مجلس ایران «مفتضحانه» و‬ ‫«کودکانه» پا پس کشید‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪259‬‬ ‫براســاس قانــون برنامــه‬ ‫بودجه ســال ‪ ،94‬دولت موظف‬ ‫است یارانه اقشار پردرامد را حذف‬ ‫کند‪ .‬ایــن موضوع بــا خبری که‬ ‫هفته گذشته درمورد حذف یارانه‬ ‫پنج گروه از اقشار پردرامد منتشر‬ ‫شــد‪ ،‬حرف و حدیث های جدیدی را به وجود امد‪ .‬براســاس‬ ‫خبر همشهری؛ دولت یارانه نقدی پنج گانه شامل پزشکان‪،‬‬ ‫مالکان خودروهای گران قیمت لوکس‪ ،‬صاحبان صرافی ها‪،‬‬ ‫اعضــای هیات مدیره بانک هــا و هیات مدیره شــرکت های‬ ‫خصوصی و افراد مقیم خارج از کشور قطع خواهد شد‪ .‬اما روز‬ ‫بعد سخنگوی دولت به این موضوع واکنش نشان داد و این‬ ‫خبر را «کشفیات» رسانه ها خواند و خواسته بود که از انتشار‬ ‫اخبار کذب و استرس زا برای جامعه جلوگیری شود‪.‬‬ ‫جنگ تمام عیار با امریکا شکل گرفته و دکترین ها‪ ،‬ساختار و‬ ‫ظرفیت دفاعی ما در منطقه گســترش دارد و هیچ نگرانی در‬ ‫این باره نداریم‪».‬‬ ‫سردارسالمی دربارهتشریحوضعیتاسرائیلدرمنطقهاز‬ ‫شکست ناپذیریاینرژیمدرپیشازانقالبوعدمدست یابی‬ ‫به حتی یــک پیروزی بعد از انقالب اســامی اشــاره کرد‪ .‬او‬ ‫همچنیننخست وزیراسرائیلرااینگونهتحقیرکرد‪«:‬نتانیاهو‬ ‫دارای حداقل اعتبار سیاسی اســت‪ .‬ترجیح می دهم به جای‬ ‫گوش دادن به حرف هــای او‪ ،‬کارتن «گوریــل انگوری» را‬ ‫ببینم‪».‬؛اظهاراتیکهبازتابوسیعیدرجهانداشت‪.‬‬ ‫سردار ســامی همچنین شــجاعانه از کمک نظامی‬ ‫ایران به فلسطین سخن گفت‪ ،‬درحالی که کشورهای منطقه‬ ‫حتی یک گلوله سبک هم به فلســطینی ها کمک نکرده اند‪:‬‬ ‫«دولت هایعربیکهعلیهیمنعملمی کنند‪،‬اگرقدرتمندند‬ ‫وهنرجنگیدندارندبه جایجنگباملتمستضعفومسلمان‬ ‫عربی که هیچ تهدیدی برای انها نبوده‪ ،‬اعالم کنند اگر فقط‬ ‫یک گلوله سبک و کوچک به فلســطین داده اند‪ ،‬ان وقت ما‬ ‫می گوییمکهصدهاهزارموشکیکهدراختیارحزب اللهلبنانو‬ ‫مقاومتفلسطیناست‪،‬چگونهعملکرده است‪».‬‬ ‫جانشینفرماندهسپاههمچنینبهانتقاداتیکهازحضور‬ ‫نظامی ایران در کشــورهای ســوریه و عراق صورت می گیرد‬ ‫اینگونه پاســخ داد‪« :‬ما روابط دفاعی با دولت رسمی سوریه‬ ‫داشته ایموطبیعتاوقتیازماکمکمستشاریبخواهند‪،‬کمک‬ ‫می کنیم‪ .‬در مورد عراق هم همینطــور‪ .‬کمک های ما بدون‬ ‫ضربهبهحاکمیتملیاینکشورهاست‪،‬چراکهمامی خواهیم‬ ‫ازگسترشیکجریانجنایتکارجلوگیریکنیم‪...‬حضورمادر‬ ‫عراق به درخواست رسمی این کشور بود‪ .‬مگر می شود بدون‬ ‫درخواستیک دولت رسمی‪ ،‬در انکشور حضور داشت؟»‬ ‫به اعتقاد سردار سالمی ‪ ،‬نیروهای ایرانی از نقاط ضعف‬ ‫و قوت امریکا بــه خوبی اگاه هســتند و در مقابــل تهدیدات‬ ‫هراسی ندارند و احساساتی نمی جنگند‪« :‬ما یا در جنگ های‬ ‫غیر مستقیم با امریکا شرکت داشتیم مثل دفاع مقدس‪ ،‬یا در‬ ‫نبردهای منطقه ای به شکل غیر مستقیم و نیابتی با هم دست‬ ‫و پنجه نرم کرده ایــم و از خصوصیت هم ارزیابــی داریم و یا‬ ‫غیر مستقیم شــاهد قدرت نظامی امریکا بوده ایم‪ .‬درک ما از‬ ‫انها ارزوگرایانه نیســت‪ .‬ما دارای اشراف اطالعاتی نسبت به‬ ‫انهاهستیم‪.‬ضعفوقدرتانهاراخوبمی شناسیم‪.‬هرچندبا‬ ‫احساسصحبتمی کنیم‪،‬ولیاحساساتینیستیم‪».‬‬ ‫اصابتموشک‬ ‫به نزدیکی سفارت ایران‬ ‫خبرنامه‬ ‫پاسخ ایران‪ :‬سرب داغ‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪11‬‬ ‫تصویرنگاری‬ ‫روزانه حجم بســیاری از عکس های خبری به ما می رســد‪ .‬تعداد این عکس ها‬ ‫انقدر زیاد اســت که گاهی به راحتی از کنار ان عبور می کنیم اما شاید بهتر باشد روی‬ ‫بعضی از عکس ها تامل بیشتری داشته باشیم‪ .‬مثلث در این صفحات‪ ،‬هفته را با مرور‬ ‫عکس ها از نو یاداوری می کند‪.‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪12‬‬ ‫مثلث | شماره ‪259‬‬ ‫دیدار فرماندهان و کارکنان ارتش‬ ‫با مقام معظم رهبری‬ ‫جلسه مجمع تشخیص مصلحت نظام‬ ‫دیدار قائم مقام وزیر امور خارجه سوریه با وزیر امور خارجه ایران‬ ‫گزارش ها‬ ‫مراسم بدرقه رسمی رئیس جمهور‬ ‫پیش از سفر به اندونزی‬ ‫استقبال رسمی از رئیس جمهور افغانستان‬ ‫حمالت عربستان به مناطق غیرنظامی یمن‬ ‫مثلث | شماره ‪259‬‬ ‫رونمایی از رمان جدید مسعود کیمیایی‬ ‫تجمع دانشجویان مقابل دفتر سازمان ملل‬ ‫خبرنامه‬ ‫دیدار تی م های فوتبال‬ ‫پرسپولیس و سپاهان‬ ‫‪13‬‬ ‫مساله یارانه‬ ‫گفتارها‬ ‫حذف یارانه جرات می خواهد؛ کســی در این گزاره‪ ،‬شــکی ندارد‬ ‫این اتفاقی اســت که باالخره باید رخ دهد‪ .‬دولت می گوید بیش از این‬ ‫نمی تواند در ایــن حجم به مــردم یارانه بدهد‪ .‬مجلس هــم اصرار دارد‬ ‫دهک هایی از جامعه باید حذف شــوند‪ .‬تصمیم نهایی اما هنوز گرفته‬ ‫نشده‪ .‬در یادداشت های پیش رو این مساله را بررسی کرده ایم‪.‬‬ ‫محافظه کاری‬ ‫چرادولتمکانیسمپرداختیارانه هارااصالحنمی کند؟‬ ‫سید مصطفی هاشمی طبا‬ ‫گفتارها‬ ‫‪14‬‬ ‫مثلث | شماره ‪259‬‬ ‫معاون سابق رئیس جمهور‬ ‫رهبر فرزانه انقــاب ده ها بار به صراحت یــا به کنایت‬ ‫گفته اند که دولــت باید کوچک شــود و فعالیــت بنگاه ها و‬ ‫اشخاص خصوصی گســترش یابد‪ .‬در همین دستورالعمل‬ ‫اقتصاد مقاومتی به این امر تصریح شــده و البتــه هر از گاه‬ ‫مجلس هــم در خصــوص کوچک شــدن دولــت حرف ها ‬ ‫داشــته اســت هر چند برخی از انها به مثابه نعل وارونه است‬ ‫مثال برای کوچک کردن دولت و کم شــدن هزینه های ان‪،‬‬ ‫دو وزارت خانه را در هم ادغــام می کنند ولی همه می دانند از‬ ‫این ادغام دولت کوچک نمی شود فقط به جای دو وزیر یک‬ ‫وزیر می اید‪.‬‬ ‫اگر دولت و مجلس بخواهند منویــات رهبری را عمل‬ ‫کنند یعنی دولت را کوچک کنند فقط یک راه دارند و ان اینکه‬ ‫هزینه های دولت را در قانون بودجه کم کنند تا دولت کوچک‬ ‫شود ولی به هردلیل (که شاید برخی دالیل هم موجه باشد)‬ ‫سال به سال در قانون بودجه هزینه های دولت را بیشتر نشان‬ ‫می دهند و جالب انکه از اعتبارات ســرمایه ای کم می کنند و‬ ‫به اعتبارات جاری می افزاینــد و در تبصره ها به دولت اختیار‬ ‫می دهند که در طول ســال از اعتبارات عمرانی کم کند و به‬ ‫اعتبارات جاری بیفزاید‪ .‬دولتهم چاره ای نداردکهپول نفت را‬ ‫با انواع و اقسام روش ها به ریال تبدیل کند حال این روش ها را‬ ‫می تواند از طریق خرید طال از خارج و فروش سکه‪ ،‬یا تشویق‬ ‫مردم به مسافرت خارج از کشور و خرید ارز توسط مسافران یا‬ ‫وارد کردن کاالی لوکس و غیر لوکس توسط وارد کنندگان و‬ ‫سایر روش های فروش ارز به دست اورد و در حالی که بسیاری‬ ‫از صاحبان مشاغل انفرادی مالیات نمی دهند یاپنهان کاری‬ ‫می کنند و دولت برنامــه ای برای اخذ مالیــات از انها ندارد‪،‬‬ ‫مالیات دهندگان رسمی و صادق و دارندگان دفاتر قانونی را‬ ‫تحت فشار مالیاتی قرار دهد تا بتواند بودجه کشور را تامین‬ ‫نمایــد و هر چه خرج دولــت اضافه می شــود و دولت بزرگتر‬ ‫می شود‪ ،‬مقاماتبودجه نویسخالقیتدرامدزایی شانبیشتر‬ ‫می شود و انگاه می گویند چرا به بیماری هلندی دچار شده ایم‪.‬‬ ‫خاطرمهستکهدردولتاقایهاشمی رفسنجانیکهمرحوم‬ ‫دکتر حبیبی عهده دار مقام معاونت اولی بود‪ ،‬تعدادی از وزرا‬ ‫از قوانین و مقررات دست و پا گیر گالیه داشتند‪ .‬اقای دکتر‬ ‫حبیبی گفتنــد اول این قوانین با الیحه مصــوب خودتان به‬ ‫مجلس رفته و ا یین نامه ها را هم خودتان تصویب کرده اید‪.‬‬ ‫حکایت گالیه مندان حکایت شــخصی اســت کــه به خود‬ ‫سوزن فرو می کرد و انگاه داد و بیداد راه می انداخت و شکایت‬ ‫می کرد‪.‬‬ ‫حکایت حکایت دولت های ماست که خودشان با دست‬ ‫خودشــان هزینه ها را باال می برند و دولت را بزرگ می کنند‪،‬‬ ‫و بحق و یا ناحق پرداخت می کنند انــگاه در برابر طلبکاران‬ ‫واقعی صحبت نداری و نتوانســتن می کنند‪ .‬در این میان و‬ ‫در میان همه روش های نادرســت پول در اوردن یک مرتبه‬ ‫خرج ناحق و زیادی برای خود می تراشــند و سنگ کذ ایی را‬ ‫در چاه می اندازند‪ .‬اشاره نویسنده به سنگ بزرگ یارانه هاست‬ ‫که دولت نهم و دهم در چاه انداخت و درامد متصوره از گران‬ ‫کردن حامل های انرژی را خالف قانون تقسیم کرد‪ .‬تقسیم‬ ‫بالســویه بین دارا و ندار و فقیر و غنی و شــاید مــرده و زنده و‬ ‫داخل نشین و خارج نشین شــاهکاری در اجرای عدالت در‬ ‫تمان زمان ها و همه زمین ها بود و این در حالی بود که کمیته‬ ‫امداد امام (ره) ؛ سازمان بهزیســتی از سهم ناچیزشان برای‬ ‫مددجویان واقعی که یتیمان و بی سرپرستان و درماندگان و‬ ‫عاجزان بود گالیه داشتند و اعالم داشتند که اصوال مددجوی‬ ‫دیگری نمی پذیرند‪.‬‬ ‫سال های سال علمای کشورمان مانند شهید مطهری‪،‬‬ ‫شهید بهشــتی‪ ،‬شــهید باهن ر و دیگران فریاد می اوردند که‬ ‫مارکسیسم می گوید مساوات اما اســام می گوید عدالت و‬ ‫چه بســیار در اثبات این مقوله گفتند و نوشتند تا عدالت را بر‬ ‫مســاوات رحجان دهند و صدالبته بحق گفتند‪ .‬ان وقت ما‬ ‫یکباره ان هم تالش و کوشش را خنثی کردیم و حسب نظر‬ ‫مارکسیسم مساوات را بیشتر کردیم‪ .‬یعنی به ادمی که مثال‬ ‫یکصد میلیارد تومان در حساب ســپرده ثابت دارد و ساالنه‬ ‫میلیاردها تومان ربح بانکی (مخصوصا می نویسم ربح بانکی‬ ‫و نه ان طور که بانک ها می گویند سود علی الحساب که ربح‬ ‫را شرعی کنند) می گیرد همان مقدار یارانه دادند که یک بیمار‬ ‫فلک زده یا یتیم اواره و بی سرپرســت‪ .‬به هر حال دولت نهم‬ ‫گفتارها‬ ‫و دهم کــه ان همه گرد و خاک کــرد و قانون ها را خمیر کرد‬ ‫و استانداران را در لوله کرد و یارانه صنعت را پرداخت نکرد و‬ ‫قانون را زیر پا گذاشت و فرهنگ جمالت و کلمات نادرست‬ ‫را رایج کرد و خالصه ریزگردهای مختلف را به جامعه پراکند‪،‬‬ ‫رفت و دولت امید و عقل و منطق و اعتدال امد که دیگر دارای‬ ‫ریزگردهای ذکر شــده نیســت اما هنوز نتوانسته اب های از‬ ‫دســت رفته را به جوی بازگرداند و معلوم هم نیست تا چه حد‬ ‫توفیق خواهد داشت‪.‬‬ ‫هر چند انتظار می رفت دولت یازدهم در بدو تشــکیل‬ ‫تصمیمات درست در خصوص مسائل مختلف اتخاذ کند و‬ ‫به صورت خاص با مساله یارانه های نقدی و اقدامات خالف‬ ‫قانون دولت نهم و دهم حرکت کند اما به هر دلیل تاکنون از‬ ‫این مهم اجتناب کرده است‪.‬‬ ‫وزیر امور اقتصــادی و دارایی دولــت یازدهم دکترا در‬ ‫اقتصاد دارد و رسما اعالم کرده است که با پرداخت یارانه به‬ ‫این صورت مخالف است‪ .‬طبعا اقای وزیر نسبت به اقتصاد‬ ‫کالن کشــور اشــراف دارد و می داند که اگر اقتصاد کالن‬ ‫سامان نیابد‪ ،‬معیشت و زندگی همه کارکنان دولت و خانواده‬ ‫انان به خطر می افتد و امر توســعه کشــور کامال دچار رکود‬ ‫می گردد‪.‬‬ ‫در حقیقت همان طور که ایران باید باشد تا ایرانی بتواند‬ ‫زندگی کنــد – حتی با فــداکاری و شــهادت بهترین جوانان‬ ‫کشور در جنگ تحمیلی ‪ -‬اقتصاد ایران هم باید باشد تا ایرانی‬ ‫بتواند معیشــت داشته باشــد‪ .‬اگر به معیشت تک تک احاد‬ ‫جامعه توجه کنیم و بخواهیم دل همه را به دست اوریم‪ ،‬یقینا‬ ‫اقتصاد کالن دچار بحران و فروپاشی می شود و اتفاقا این از‬ ‫مواردیست که حتما باید کالن ان درست شود تا اجز ای ان‬ ‫بهره مند شوند‪.‬‬ ‫اقای وزیر امور اقتصــادی و دارایی بهتر از همه این را‬ ‫می داند اما شــنیده ها حاکی ســت که طرح حذف یارانه هارا‬ ‫به صورت غیررســمی به مقامات مجلس ارائه کــرده و انان‬ ‫مخالفت کرده اند‪( .‬العهده علی الراوی) و ایشان عقب نشینی‬ ‫کرده اســت‪ .‬اگر چنین باشد قابل تاسف اســت‪ .‬دولت باید‬ ‫نظرات خــود را در قالب الیحــه به مجلس ارائــه کند‪ ،‬حال‬ ‫مجلس می تواند بــا ذکر دالیــل و توجه بــه رای اکثریت با‬ ‫ان مخالفت یا موافقــت نماید و مذاکره قبــل از ارائه الیحه‬ ‫اســتقالل قوا را به خطر می اندازد‪ .‬اگر وزیــر اقتصاد عالم‬ ‫اقتصاد است باید عالم بی عمل نباشــد‪ .‬حفظ پست موجود‬ ‫بدون عمل به اعتقاد خود حتما عبث و الوده اســت و این در‬ ‫حالیســت که همچنان مددجویان کمیته امداد و بهزیستی‬ ‫و انان که دستشان حتی به این دو ســازمان نمی رسد‪ ،‬دچار‬ ‫بحران و تنگنا و محرومیت شــدید هســتند و البتــه تنها این‬ ‫محرومان و نفرین شــدگان نیســتند که از حداقل برخوردار‬ ‫نیســتند‪ .‬برخی کارافرینــان و انــان که بــه وجود اورندگان‬ ‫بنگاه های اقتصادی هســتند نیــز دچار مشــکالت عدیده‬ ‫هستند‪ ،‬هر چند خانه و اتومبیل و امکانات مناسبی در اختیار‬ ‫دارند‪ .‬برخی از اینان که یا ساده لوح هستند یا به مثابه الغریق‬ ‫یتشبثبهکلحشیشمی باشندوطلب هایکالنمی کننداز‬ ‫دولت به خاطر خدمات فنی یا غیره دارند‪ ،‬به اینجانب مراجعه‬ ‫می کنند تا شــاید به واســطه ای بتوانند طلب خود را دریافت‬ ‫کنند‪ .‬از جمله یکی از انان اوا یل اسفند سال ‪ 93‬مراجعه کرد‬ ‫که من ‪ 22‬میلیارد تومان از دولت بابت خدمات فنی طلبکار‬ ‫هستم کاری کنید که حداقلی از ان پرداخت شود زیرا در اسفند‬ ‫باید یک میلیارد تومان عیدی و حقوق بدهم‪.‬‬ ‫حســب اعالم دولت‪ ،‬حــدود ‪ 60‬هزار میلیــارد تومان‬ ‫بدهی دولت اســت و دولت هم نمی تواند ان را پرداخت کند‬ ‫و در همین حال ‪ 48‬هزار میلیــارد تومان بابت یارانه پرداخت‬ ‫می کند‪ .‬مگر ادای دین در اســام واجب و در اولویت تاکید‬ ‫شده نیســت؟ به هرحال گمان می رود دولت مالحظات زیر‬ ‫را مدنظر دارد‪.‬‬ ‫‪ -1‬مســاله محبوبیت میان مردم چرا که فکر می کند با‬ ‫قطع یارانه کثیری از مردم‪ ،‬محبوبیــت دولت در میان اینان‬ ‫کاهش تعیین کننده داشته باشد‪.‬‬ ‫‪ -2‬پیش نگــری بــه انتخابــات و تمایــل بــه انتخاب‬ ‫مسالهپوپولیسم‬ ‫مانع اصلی اصالح شیوه پرداخت یارانه ها چیست؟‬ ‫صادق زیباکالم‬ ‫استاد دانشگاه‬ ‫مثلث | شماره ‪259‬‬ ‫‪ 10‬برابر دیگری درامدش باشد اما هر دو همسان با هم یارانه‬ ‫نقدی بگیرند‪ .‬کجای دنیا به‪ 77‬میلیون نفر فله ای یارانه داده‬ ‫می شود؟ اما این کاری است که احمدی نژاد انجام داد‪ .‬البته‬ ‫برای اینکه همه تقصیرها را به گــردن احمدی نژاد نیندازم‬ ‫باید یاداور شوم که اقای روحانی و دولت او نیز متاسفانه جا‬ ‫پای اقای احمدی نژاد گذاشتند چون اقای روحانی نیز گفت‬ ‫برای چه یارانه یک عده از مردم را قطع کنم تا انها منتقد دولت‬ ‫من شوند‪ ،‬بنابراین این کار را انجام نداد‪ .‬اگر قاضی بودم و‬ ‫می خواســتم درباره اقایان احمدی نــژاد و روحانی قضاوت‬ ‫کنم‪ ،‬هر دو را به یک میزان محکــوم می کردم‪ .‬چون اقای‬ ‫روحانی نیز هیچ تالشــی نکرد تا جلوی این فاجعه تاریخی‬ ‫گرفته شود‪ ،‬پس او هم از این بابت گناهکار است‪.‬‬ ‫ناگفته نماند اینکه امــروز مجلس اصولگرا نیز دائم به‬ ‫حذف پرداخت نقدی یارانه ها اصــرار دارد‪ ،‬به نظر‬ ‫من یک نوع رفتار سیاســی اســت چون هیچ کس‬ ‫نمی خواهد نزد مردم عامل اصلی حــذف یارانه ها‬ ‫لقب بگیرد‪ .‬اقای روحانی می گوید من چرا یارانه ‪10‬‬ ‫میلیون نفر را قطع و انها را با خودم بد کنم و موقعیت‬ ‫طرفداران خــودم را در انتخابات مجلس شــورای‬ ‫اسالمی به خطر بیندارم تا انها رای نیاورند‪ .‬در مقابل‬ ‫نمایندگان مجلس هم دقیقا همین دغدغه را دارند‪،‬‬ ‫یعنی می گویند «چرا بیاییــم قانونی تصویب کنیم‬ ‫که براساس ان دولت مکلف شود که یارانه افراد را‬ ‫قطع کند و بعد بگویند مجلس نهم این کار را کرد؟»‬ ‫در واقع همه دستگاه های کشور می دانند پرداخت‬ ‫یارانه نقدی به مردم خطاســت اما حاضر نیســتند‬ ‫گامی برای اصالح ان بردارند‪ .‬اقای احمدی نژاد‪،‬‬ ‫اقــای رحیمی‪ ،‬اقــای روحانی‪ ،‬اقــای جهانگیــری‪ ،‬اقای‬ ‫نوبخت‪ ،‬مجلس هشتم و مجلس نهم همه متوجه این خطا‬ ‫هستند‪ .‬اگر از بچه کالس اول ابتدایی االن سوال شود که‬ ‫ایا درست است به همه مردم نفری ‪ 45‬هزار و پانصد تومان‬ ‫گفتارها‬ ‫موضوع اصالح پرداخت یارانه نقدی به مردم مصداق‬ ‫َمثَل معروف «خشت اول چون نهد معمار کج ‪ /‬تا‬ ‫ثریا می رود دیوار کج» است‪ .‬واقعیت ان است که‬ ‫اقای احمدی نژاد خشت اول هدفمندی یارانه ها‬ ‫را کج نهاد چون او به دنبال پوپولیسم بود نه انکه‬ ‫وضع اقشــار محــروم جامعه را خوب کنــد‪ .‬البته‬ ‫اول قرار بود کار درست انجام شود یعنی یارانه به‬ ‫دهک هایی تعلق گیرد که واقعا سزاوار دریافت ان‬ ‫هستند اما بعد اقای احمدی نژاد دید عمل به چنین‬ ‫روشی دردســر دارد و دهک بندی سخت است و‬ ‫طول می کشد‪ ،‬ضمن انکه دیگر ان اثر پوپولیستی‬ ‫را هم ندارد‪ ،‬بنابراین صبر و حوصله را کنار گذاشت‬ ‫و در مصاحبه تلویزیونی اعالم کرد «یارانه گرفتن‬ ‫حق همه مردم ایران است» و بعد گفت‪« :‬مردم‬ ‫این پــول را قاطی درامدهای دیگرشــان نکنند و‬ ‫کنار بگذارند» این شد که یارانه نقدی را به همه اقشار جامعه‬ ‫و حتی بیــش از انچه مجاز بــود پرداخت کــرد‪ .‬هم اکنون‬ ‫به علت ان اقدام اشــتباه من صادق زیبــاکالم که حدود ‪6‬‬ ‫میلیون تومان از دانشــگاه تهران دریافتی دارم‪ 45 ،‬هزار و‬ ‫پانصد تومان یارانه می گیرم‪ ،‬ابدارچی دانشــکده ما هم که‬ ‫‪ 600‬هزار تومان درامد ماهانه دارد ‪ 45‬هزار و پانصد تومان‬ ‫یارانه می گیرد‪ ،‬حال انکه خانه اش در اسالمشــهر است و‬ ‫یک دهم درامد من را دارد‪ .‬این اتفاق فاجعه است‪ .‬در طول‬ ‫عمر بشریت چنین سیستم پرداخت یارانه ای نبوده که کسی‬ ‫طرفداران دولت در انتخابات مجلس و امکان به خطر افتادن‬ ‫این امر با قطع یارانه‪.‬‬ ‫‪ -3‬محافظه کاری برای انکه هر اقدامی به جای دولت‬ ‫به مجلس بازگردد‪.‬‬ ‫‪ -4‬قبول فشار از سوی برخی افراد صاحب نفوذ موافق‬ ‫ارائه یارانه ها‪.‬‬ ‫‪ -5‬دنباله روی برخی اعضای دولت و نمایندگان مجلس‬ ‫از روش دولت نهم و دهم و اعتقاد به مساوات به جای عدالت‪.‬‬ ‫قابل توجه اینکه حســب شنیده ها شــخص وزیر امور‬ ‫اقتصادی و دارایی با توزیع یارانــه به این روش مخالف بوده‬ ‫و اعتقاد به تخصیص قســمتی از ‪ 48‬هزار میلیارد تومان به‬ ‫کمیته امداد امام(ره) و ســازمان بهزیســتی برای گسترش‬ ‫کیفی و کمی خدمات انها دارد و حسب تصریح وزیر محترم‬ ‫نفــت در کنفرانس مطبوعاتــی یارانه ها کمــر وزارت نفت را‬ ‫شکسته است‪.‬‬ ‫بهانه هایی مانند عدم شناخت پولدارها‪ ،‬ایجاد فضای‬ ‫ملتهــب در جامعه و بهانه هایــی از این قبیــل نمی تواند بی‬ ‫عدالتی این روش و تبعات فساد امیز ان را از بین ببرد و یقینا‬ ‫خدمات‬ ‫ ‬ ‫عالوه بر هدر دادن ســرمایه ملی باعث جلوگیری از‬ ‫دولت شده و از لحاظ شرعی نیز باتوجه به انکه پرداخت دیون‬ ‫اولویت برتر است و دولت دیون خود را به اشخاص حقیقی و‬ ‫حقوقی پرداخت نمی کند‪ ،‬در پیشگاه خداوند مسئول است‪.‬‬ ‫بگمان نویسنده دولت در پی ارائه محبوبیت خود در میان همه‬ ‫مردم است و این امکان پذیر هرگز نیست‪ .‬دولت همچنان که‬ ‫در مورد سیاست خارجی برای رشد و توسعه و ریشه دار شدن‬ ‫انقالب شجاعانه اقدام کرده اســت و همین به محبوبیت او‬ ‫افزوده‪ ،‬در ســایر موارد هم با حق گرا یی و عدالت خواهی و‬ ‫اینده نگری به جامعه ایران از خود شجاعت و درایت و کیاست‬ ‫نشــان دهد‪ ،‬همچنان که محبوبیت اشخاص و دولت ها در‬ ‫طول تاریخ به خاطر کارهای اصولی شان ماندگار شده است‬ ‫و نه به خاطــر محافظه کاری و رعایــت حرف های ادم های‬ ‫ بی مسئولیت‪.‬‬ ‫‪15‬‬ ‫گفتارها‬ ‫‪16‬‬ ‫مثلث | شماره ‪259‬‬ ‫گفتارها‬ ‫بدهیم می گوید‪« :‬خیر؛ بــرای اینکه یک عده ثروتمندتر از‬ ‫عده دیگر هستند‪ ».‬جوامع دیگر به شهروندان پردرامد خود‬ ‫یارانه نمی دهند اما به طبقه کم درامدشــان یارانه بیشــتری‬ ‫می دهند تا کسی که مثال ‪ 600‬هزار تومان حقوق می گیرد‬ ‫الاقل درامدش به مرز یک میلیون برســد اما در ایران همه‬ ‫مردم یکســان یارانــه می گیرند و هیــچ قوه و دســتگاهی‬ ‫نمی خواهد نزد افــکار عمومی عامل قطــع پرداخت یارانه‬ ‫نقدی لقب بگیرد‪.‬‬ ‫اینکه ایــن روند تا چه زمانــی می تواند ادامــه پیدا کند‬ ‫باید گفت انتخابات مجلــس دهم نیز که برگزار شــود و نهاد‬ ‫قانونگذاری با نمایندگان جدید فعالیت خود را اغاز کند بحث‬ ‫دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری مطرح می شود و‬ ‫کم کمفضایسیاسیکشورازنیمهدومسال‪ 95‬امادهورودبه‬ ‫یکرقابتجدیدمی شود‪.‬بحث نامزداصولگراها درانتخابات‬ ‫ریاســت جمهوری پیــش می اید و اینکــه ایا اقــای روحانی‬ ‫می خواهد دور دوم نیز نامزد شــود یا خیر و این مساله همین‬ ‫طور ادامه پیدا می کند تا انتخابات ریاست جمهوری سال ‪96‬‬ ‫همبرگزارشود‪.‬اگراقایروحانیدوبارهسکاندستگاهاجرایی‬ ‫را به دست گیرد شاید ان زمان یک اقدامی برای اصالح روند‬ ‫پرداختیارانهنقدیبهمردمانجامدهدچوندیگرمی دانداب‬ ‫از سرش گذشته و دیگر دور سومی درکار نیست اما این اتفاق‬ ‫نشان می دهد که بسیاری از مسئوالن ما حاضرند منافع ملی‬ ‫کشور صدمه ببیند اما اعتبار انها لطمه نخورد‪ .‬به عکس من بر‬ ‫این باورم که اقای روحانی باید در یک برنامه زنده تلویزیونی‬ ‫برای مردم فاجعه ای که متوجه کشور است را تشریح می کرد‬ ‫و می گفت‪« :‬ای مردم! پولی کــه بابت یارانه نقدی پرداخت‬ ‫می شــود نزدیک ‪ 40‬هزار میلیارد تومان در ســال اســت اما‬ ‫می توان این پول را برای اموزش و پرورش‪ ،‬محیط زیســت و‬ ‫عمران کشــور خرج کرد‪ ،‬کاری کرد که اهوازی ها گرد و غبار‬ ‫استنشاق نکنند‪ ،‬تهرانی ها از اغاز مهرماه نفس شان بند نیاید‪،‬‬ ‫دریاچه ارومیه و زاینده رود خشک نشــود‪ ،‬تاالب انزلی نابود‬ ‫نشود و جنگل های گیالن از بین نرود‪».‬‬ ‫معتقدم اگر مســئوالن صادقانه با مردم حــرف بزنند‪،‬‬ ‫اکثریت قریب به اتفاق مردم مشــکالت کشور را می فهمند‬ ‫و متوجه این صحبت های انها می شــوند‪ ،‬منتها پوپولیســم‬ ‫نمی گذارد که مسئوالن اجرایی و تقنینی تغییر رویکرد بدهند‪.‬‬ ‫اینکه محبوبیت رئیس جمهور کم شود نمی گذارد او این کار‬ ‫را انجام دهــد‪ .‬باور کنیم اگر یک مســئول حکومتی با مردم‬ ‫صحبت کند به عکس ان دفعه که همــه ‪ 75‬میلیون ثبت نام‬ ‫کردند خیلی ها دیگر برای دریافت یارانه نام نویسی نمی کنند‪.‬‬ ‫پرداخت ساالنه ‪ 40‬هزار میلیارد تومان به مردم در قالب یارانه‬ ‫نقدی دارد مملکت را نابود می کنــد چون کل بودجه عمرانی‬ ‫سال‪ 94‬کشور چیزی حدود‪ 37‬هزار میلیارد تومان است و کل‬ ‫بودجه محیط زیست‪ 150‬میلیارد تومان‪ .‬در واقع خانم ابتکار‬ ‫با همین‪ 150‬میلیارد تومان اعتبار باید جلوی گرد و غبار اهواز‪،‬‬ ‫الودگی هوای تهران‪ ،‬خشک شــدن دریاچــه ارومیه و نابود‬ ‫شدن تاالب انزلی را بگیرد و این یعنی هیچ اتفاقی نمی افتد‪.‬‬ ‫اگر کسی صادقانه این مسائل را به مردم بگوید خیلی از مردم‬ ‫از دریافت این یارانه صرف نظر می کنند‪ .‬قدم دوم تهیه لیست‬ ‫حقوق بگیران دولت‪ ،‬کارکنان کشــوری و نهادهای نظامی و‬ ‫انتظامی و شرکت های وابســته به دولت و شرکت های بزرگ‬ ‫بخش خصوصی اســت‪ ،‬خیلی راحت می توان از انجا شروع‬ ‫کرد‪.‬یارانهکسانیکهدرامدخوبیدارندراقطعکردوسپساین‬ ‫روند را در حوزه های دیگر ادامه داد‪ .‬حداقل‪ 20‬درصد کسانی‬ ‫که براساس درامد و فیش حقوقی شــان باید یارانه شان قطع‬ ‫شود‪،‬مشخصهستند‪.‬برایشناساییسایراقشارپردرامدنیز‬ ‫می توان از کشورهای دیگر تقاضای کمک کرد‪ .‬مدل های‬ ‫موفقی در جهان برای ارتقای رفاه اقشار کم درامد جامعه وجود‬ ‫داردکهمی توانازانهاالگوگرفت‪.‬اگرهمکمکخارجی هارا‬ ‫نمی خواهیم‪ ،‬قطع همان‪ 20‬درصد یارانه نقدی معادل هشت‬ ‫هزار میلیارد تومان می شود که رقم کمی نیست‪.‬‬ ‫گرفتن یا نگرفتن یارانه؛ مساله این نیست !‬ ‫ایا حذف دهک های ثروتمند از میان دهک های یارانه بگی ر امری اخالقی است؟‬ ‫یاسر هدایتی‬ ‫مدرس دانشگاه‬ ‫«هملت» شــاهکار جاودانه شکســپیر به مثابه همه‬ ‫شــاهکار های ادبی و هنری جهان‪ ،‬در اثرگذاری فرازمانی و‬ ‫مکانی در فرازی که با نامزد خود «اوفیلیا» مشغول صحبت‬ ‫اســت ا ز تردید بزرگ انســان دم می زند ‪ ،‬تردیدی فراگیر در‬ ‫انتخاب عزت یا حقارت که گویی با سرنوشت بشر گره خورده‬ ‫است‪ .‬در این فراز مشهور او بودن و نبودن را نماد دو سوی این‬ ‫انتخاب معرفی می کند و می گوید‪« :‬بودن یا نبودن؛ مساله‬ ‫این اســت» به این ترتیب این فراز اکنون در ادبیات جهان ‬ ‫مثل برایبیانوضعیت تردید امیزانسانانتخابگرتبدیلشده‬ ‫است‪ .‬این مقدمه مجمل در توضیح این مثل سائر به نوعی‬ ‫توضیح تیتر این یادداشت درباره یکی از مسائل روز اقتصادی‬ ‫جامعه ایرانی است‪ .‬گرفتن یا نگرفتن یارانه موضوعی که از‬ ‫یک در خواست دولتی حاال تبدیل به یک فعل امرانه و اجباری‬ ‫از طرف دولت شده است یا به عبارتی می شود‪.‬‬ ‫گزارشی اجمالی از صورت مساله نشان می دهد خبر داغ‬ ‫این روزها د ر حوزه اقتصادی‪ ،‬حذف برخی از اقشار اجتماعی‬ ‫مانند پزشــکان‪ ،‬اعضای هیات مدیره بانک هــا‪ ،‬صرافان و‬ ‫دارندگان خودروهای گران قیمت‪ ،‬هیات مدیره شرکت های‬ ‫خصوصی و افراد مقیم خارج از فهرست یارانه بگیران است‪.‬‬ ‫پنج دهکی که حتی امار دقیقی از تعداد تقریبی ایشــان نیز‬ ‫مطرح نیســت و جدای از گمان ها و اما ر ظنی امار دقیقی از‬ ‫جمع نفراتی که شــامل این دهک ها می شــوند ارائه نشده‬ ‫است‪.‬‬ ‫این خبر که پس از اعالم از سوی یک مقام رسمی خیلی‬ ‫زود توسط رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی دولت تکذیب‬ ‫شــد اما موج موافقان و مخالفان خود را به همراه داشــت‪.‬‬ ‫انتقاد هایی که در له و علیه این اقدام مطرح شده است اگرچه‬ ‫مسبوق به سابقه بوده اما با رسمی شدن خبر و اعالم عنوان‬ ‫برخیاز دهک هاییکهازنظردولتنبایدیارانهبهایشانتعلق‬ ‫بگیرد‪ ،‬شبیه اتشی از خاکستر موضوع سر بر اورده و حرارت‬ ‫خود را مستقیم تر در فضای جامعه باز می نمایاند‪.‬‬ ‫انچه اما پرسش اصلی این نوشتار است درباره منظری‬ ‫مغفول مانده پیرامون این واقعه به ظاهر اقتصادی و به واقع‬ ‫فرا اقتصادی است‪ .‬پرسش اصلی انچنان که در پیشانی این‬ ‫نوشــتار نیز فراز امده‪ ،‬عبارتی از این قرار است که؛ ایا حذف‬ ‫امرانه و اجباری برخی از افراد ثروتمند جامعه از یارانه ای که در‬ ‫حقیقت جزو در امدهای ملی و سهم همه ایرانیان محسوب‬ ‫می شــود‪ ،‬عملی اخالقی اســت؟ و باز به عبــارت دیگر ایا‬ ‫ی که در‬ ‫می توان به صرف ثروتمند بودن و بی توجه به احترام ‬ ‫حقوق دینی و ملی ما به مالکیت خصوصی افراد گذارده شده‬ ‫کسی را از حقوق مشروع اقتصادی اش محروم کرد؟‬ ‫طرح این پرســش اصلی البته خــود مبتنی بر مقدمات‬ ‫مختلفی است که باتوجه به انها می توان مواجهه ای عمیق و‬ ‫اصیل تر با پرسش مطروحه داشت‪.‬‬ ‫واقعیت این اســت که اصــل هدفمنــدی یارانه ها در‬ ‫اقتصاد مــا صرف نظر از رویکرد های سیاســی و نوع اجرای‬ ‫ان یکی از الزامات اقتصــاد ایران در شــرایط تاریخی خود‬ ‫دوراهی مقابل دولت‬ ‫حذف برخی یارانه بگیران در انتخابات مجلس تاثیر می گذارد‬ ‫جعفر قادری‬ ‫نماینده مجلس‬ ‫امروز کشور در نقطه ای قرار دارد که ضرورت اصالح‬ ‫نحوه پرداخت یارانــه نقدی به مردم بیــش از پیش نمایان‬ ‫است؛ به طوری که همه مسئوالن دولتی معترفند در پرداخت‬ ‫یارانه نقدی کســری اعتبار وجود دارد و بالطبع این کسری‬ ‫جبران نخواهد شــد‪ ،‬مگر انکه از محل اعتبارات مربوط به‬ ‫بخش تولید‪ ،‬عمران و ســامت کشور برداشت شود‪ .‬حال‬ ‫انکه رئیس جمهور در زمــان انتخابات تعهداتــی در زمینه‬ ‫سالمت و ایجاد رونق در تولید به مردم داد که عمل به انها‬ ‫با این روش در هاله ای از ابهــام قرار می گیرد‪ .‬دولت راهی‬ ‫ندارد جز اینکه به افراد ثروتمند یارانه ندهد و به همین منظور‬ ‫مجلس شورای اســامی در زمان بررسی الیحه بودجه ‪94‬‬ ‫چارچوب های این کار را تصویب کرد تا دست دولت باز باشد‬ ‫و بتواند با قدرت مانور بیشتری روند پرداخت یارانه را اصالح‬ ‫کند‪ .‬البته سال ‪ 93‬نیز این امکان برای دولت فراهم بود اما‬ ‫دولتمردان اعالم می کردند براســاس چه معیار و شاخصی‬ ‫اقدام به قطع یارانه پردرامدها کنند که مجلس هنگام بررسی‬ ‫الیحه بودجه ‪ 94‬چارچوب را مشــخص کرد تا دیگر دولت‬ ‫بهانه ای نداشــته باشــد‪ .‬در واقع مجلس شورای اسالمی‬ ‫سطح انجام کار را کمی پایین تر اورد تا دولت راحت تر بتواند‬ ‫پا به عرصه قطع پرداخت نقدی یارانه بگذارد و کمتر نگران‬ ‫عواقب و پیامدهایش باشــد‪ .‬مبناها‪ ،‬نمادهــا و معیارهای‬ ‫ایجاد تفاوت و تمایز میان اقشار پردرامد با سایر دهک های‬ ‫درامدی امروز روشن است و اگر دولت بخواهد قانون بودجه‬ ‫را در بخش هدفمندی یارانه ها اجرایــی کند همه امکان و‬ ‫ظرفیت ها برایش فراهم است‪ .‬البته بی رغبتی و بی انگیزگی‬ ‫دولــت دالیلی دارد که معتقــدم مربوط بــه انتخابات اینده‬ ‫مجلس شورای اسالمی می شود‪ .‬به عبارت روشن تر دولت‬ ‫نگران اســت وقتی اقدام به حذف یارانه نقدی دهک های‬ ‫پردرامد می کند بدنه اجتماعی حامیان او در رقابت سیاسی‬ ‫پیش رو بــا صندوق های رای قهر کنند و بــه میدان نیایند و‬ ‫اکثریت مجلس در اختیــار منتقدان قرار گیــرد‪ ،‬از این رو‬ ‫ بی رغبتی نشــان می دهد و امروز و فردا می کند تا از اجرایی‬ ‫کردن حذف یارانه نقدی پردرامدها شانه خالی کند اما خود‬ ‫دولت نیز امروز در یک شرایط متناقض قرار گرفته؛ از یک‬ ‫طرف می دانــد عمل به تعهــدات انتخاباتی بــا تداوم این‬ ‫رویکرد نمی شود‪ .‬از طرف دیگر حذف یارانه بخشی از اقشار‬ ‫جامعه را برای خود هزینــه زا و دارای تبعات منفی می داند‪.‬‬ ‫بنابراین ســردرگم و مردد روزها را ســپری می کند حال انکه‬ ‫ماندن در وضعیت ســردرگمی فایده ای برای کشور ندارد‪.‬‬ ‫دولت باید جسارت به خرج دهد و بیشتر از این کسری منابع‬ ‫پرداخت یارانه را از سایر منابع تامین نکند و راه ان هم قطع‬ ‫یارانه افراد پردرامد است‪.‬‬ ‫گفته می شــود علت انکه مجلس اصولگرا این همه‬ ‫اصرار به حذف یارانه پردرامدها دارد ان است که می خواهد‬ ‫پوســت موز زیر پــای دولت یازدهــم بیندازد تــا حامیانش‬ ‫گفتارها‬ ‫در انتخابات مجلس نتیجــه نگیرند اما من بــا این تحلیل‬ ‫مخالفم چون اوال یارانه نقدی گرهی از زندگی اقشار پردرامد‬ ‫باز نمی کند بنابراین تاثیر حذف یارانه در زندگی انها احساس‬ ‫نخواهد شد‪ .‬ثانیا اگر پول حاصل از حذف یارانه پردرامدها‬ ‫در بخش تولید تزریق شــود رونق و اشــتغال زایی دارد که‬ ‫همین مســاله میزان مقبولیــت اجتماعی دولــت را افزون‬ ‫می کند‪ .‬پس بنابراین دلیلی ندارد هرکس ثبت نام کرد در ماه‬ ‫‪ 45‬هزار و پانصد تومان یارانــه بگیرد‪ .‬ثالثا اگر حذف یارانه‬ ‫اقشار پردرامد هزینه ای هم در پی داشــته باشد این هزینه‬ ‫فقط متوجه دولت نیست بلکه مجلس هم در این کار سهیم‬ ‫اســت‪ .‬به عبارت دیگر اگر ریزش رایی هم بخواهد اتفاق‬ ‫بیفتد این طور نیست که همه هزینه ها و تبعات منفی حذف‬ ‫یارانه بر دوش دولت بیفتد‪ ،‬بنابراین دولت بهتر است هرچه‬ ‫سریعتر به اصالح نحوه پرداخت یارانه ورود و ان را اجرایی‬ ‫کند اما با همه این تفاســیر در مجموع من بعید می دانم که‬ ‫دولت این کار را امسال انجام دهد چون حساسیت و اهمیت‬ ‫رقابت سیاسی پیش رو برای دولت انقدر است که دولتمردان‬ ‫اجازه چنین کاری را بــه خود نمی دهنــد‪ .‬در واقع مالحظه‬ ‫سیاسی دارند تا پایگاه اجتماعی حامیان خود را در انتخابات‬ ‫دهمین دوره مجلس شورای اسالمی حفظ کنند‪.‬‬ ‫اما اگر این ســوال پیش بیاید که ایا بعــد از انتخابات‬ ‫مجلس دولت این کار را انجام می دهد‪ ،‬باز پاســخ من منفی‬ ‫است چون بعد از تشکیل مجلس دهم کم کم فضای سیاسی‬ ‫کشور رنگ و بوی انتخابات ریاست جمهوری به خود می گیرد‪،‬‬ ‫بنابراین بعید به نظر می رسد که اقای رئیس جمهور بخواهد‬ ‫چنین اقدامی را در دســتورکار دولت قرار دهــد و این یعنی تا‬ ‫پایان دولت یازدهم اقای روحانی قدمــی برای حذف یارانه‬ ‫پردرامدها بر نمی دارد‪ .‬بعد از انتخابات ریاست جمهوری سال‬ ‫‪ 96‬نیز اگر بخواهد این محافظه کاری ادامــه پیدا کند زیاد‬ ‫امیدوار نباید بود که حذف یارانه ها راه به جایی ببرد‪.‬‬ ‫البته اقای احمدی نــژاد این فرصت را داشــت که از‬ ‫زمان انتخابات ریاست جمهوری ســال ‪ 92‬تا زمان تحویل‬ ‫دولت این کار را انجام دهد امــا این کار را نکرد چون معتقد‬ ‫بود باید بیشتر از اینها یارانه به مردم پرداخت شود‪ .‬بنابراین‬ ‫کامال نگاهــش متفاوت از دولــت فعلی بود یعنــی اعتقاد‬ ‫داشت یارانه بیشتری از حامل های انرژی حذف شود تا رقم‬ ‫پرداخت یارانه نقدی به مــردم افزایش پیدا کند پس انتظار‬ ‫این کار از اقای احمدی نــژاد به نظر با واقعیــت رویکرد او‬ ‫همخوانی نداشــت اما دولت یازدهم که نقدهای تندی به‬ ‫رویکرد اقای احمدی نژاد داشــت و دارد چرا این طور عمل‬ ‫می کند و در مقام اصالح اشتباهات گذشته بر نمی اید‪.‬‬ ‫عــد ه ای نیــز مجلــس هشــتم را مقصــر می دانند‬ ‫و می گوینــد اگــر ان مجلــس محکــم می ایســتاد دیگر‬ ‫مشــکالت کنونی را در حــوزه هدفمندی یارانه ها شــاهد‬ ‫نبودیم‪ ،‬واقعیت ان اســت که مجلس هشتم نخواست با‬ ‫دولت اقای احمدی نژاد خشــک برخورد کنــد‪ ،‬کمااینکه‬ ‫مجلس نهم چنین رویکردی را در قبال دولت اقای روحانی‬ ‫دارد بنابراین همان زمان به دولت اقای احمدی نژاد میدان‬ ‫مانور داد بدون انکه اعتقادی بــه پرداخت نقدی یارانه ها‬ ‫داشــته باشــد اما یکباره مشــاهده کرد که دولت رقمی را‬ ‫به عنوان یارانه نقدی در نظرگرفــت و وقتی هم که به این‬ ‫کار انتقاد کــرد متهم به مخالفت با پرداخــت یارانه نقدی‬ ‫به مردم شــد به عبارت دیگــر مجلــس در موقعیت عمل‬ ‫انجام شــده قرار گرفت‪ .‬بر همین اســاس انتقادی امروز‬ ‫به مجلس هشــتم مطرح می شــود که نمایندگان ان دوره‬ ‫دغدغه رای اوری در انتخابات مجلس نهم را داشــتند که‬ ‫البته این انتقاد به مجلس هشــتم‪ ،‬مجلس نهم و مجلس‬ ‫اینده هم خواهد بود‪ .‬واقعیت ان است که اگر می خواهیم‬ ‫اتفاق های خوبی برای کشــور بیفتد نباید نگاه شخصی به‬ ‫این مساله داشت‪ .‬شاید در انتخابات مجلس من و امثال‬ ‫من رای نیاوریم امــا باید بعضی تصمیمــات الزم را برای‬ ‫توفیق و پیشــرفت کشــور گرفت و بــدون محافظه کاری‬ ‫ان تصمیمات را بــه اجرا در اورد وگرنه هیــچ اتفاقی برای‬ ‫کشــور نمی افتد‪ .‬باید افراد از خودشــان مایــه بگذارند تا‬ ‫کشــور بتواند تکانی بخــورد و تحولی در عرصه سیاســی‬ ‫کشور ایجاد شود‪.‬‬ ‫یــاداور می شــوم فاکتور پوپولیســم در تــداوم این‬ ‫وضعیت نادرســت خیلی موثــر بود‪ .‬راه درمــان را نیز این‬ ‫می دانم کــه مســئوالن صادقانه با مردم ســخن بگویند و‬ ‫مســائل را برای افکار عمومی باز کننــد و بگویند برای چه‬ ‫تصمیم به حــذف یارانه اقشــار پردرامــد گرفته اند‪ ،‬قطعا‬ ‫اگر مسئوالن صادقانه رفتار کنند مردم ایران نشان دادند‬ ‫که می پذیرند‪ .‬ان زمان دیگر نیازی نیســت اینقدر رویکرد‬ ‫پوپولیستی ادامه پیدا کند‪.‬‬ ‫برخی می گویند باید گذاشــت که تورم اثــر یارانه را با‬ ‫گذشت زمان از بین ببرد اما من معتقدم این روش برای زمانی‬ ‫خوب اســت که دولت جســارت الزم را برای اصالح نحوه‬ ‫پرداخت یارانه نقدی به مردم پیدا نکند‪.‬‬ ‫در مقابل راه منطقی تر این است که اگر دولت بخواهد‬ ‫یارانه نقدی نیز پرداخت کند حداقل برای یک یا دو ســال‬ ‫در عوض پول‪ ،‬اوراق مشارکت به مردم دهد قطعا در پایان‬ ‫تاریخ اوراق مردم می توانند اصل پول به عالوه سودش را‬ ‫دریافت کنند‪ .‬اگر این کار انجام شود هم یارانه قطع نشده‬ ‫و هم این منابع به ســمت تولید ســوق یافتــه‪ ،‬ضمن انکه‬ ‫توان درامدی دولت را افزایش می یابــد و پرداخت یارانه با‬ ‫اعتبارات در اختیار دولت قرار می گیرد‪ .‬در حقیقت فشاری‬ ‫مردم نمی اید که هیچ‪ ،‬اصل و ســود پولشان را هم دریافت‬ ‫می کنند‪ .‬ضمن انکه با رونق در تولید کاهش یا تعدیل قیمت‬ ‫کاال و خدمات را شاهد می شــوند و از این مساله هم منتفع‬ ‫خواهند شد‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪259‬‬ ‫و انصراف از دریافت ان را باید وجهی فرا دولتی و ملی دانس ‬ ‫ت‬ ‫واینموضوعدرپاسخمردمبهاخریننام نویسیدریافتیارانه‬ ‫به روشنی قابل مشاهده است‪ .‬مردمی که از غنی و فقیر و از‬ ‫همه طبقات یارانه را حق ملــی و میهنی خود می دانند و البته‬ ‫در این میان چه بسیاری که شــاید از منظر قانونی و حقوقی‬ ‫نیز حقی نداشتند مانند ایرانیان مقیم خارج یا افرادی که تنها‬ ‫حیات شناسنامه ای داشته اند اما یارانه دریافت می کردند‪ .‬به‬ ‫این ترتیب باتوجه به این زمینه های مختلف است که باید با‬ ‫اینپرسش هامواجههپیدا کنیمکهایااصوالمی توانازمنظر‬ ‫حقوقی و باالتر از ان از منظر انسانی و شرعی یک ایرانی مقیم‬ ‫ایران را از گرفتن حق حقیقی خود منع کرد یا نه؟ و در صورت‬ ‫اخیر این موضوع از منظر اخالقی چه حکمی دارد؟ ایا دولت‬ ‫به اقتضای اقتصادی و منافع ملی –فــارغ از هر دولتی با هر‬ ‫صبغه سیاسی– می تواند تن به این عمل غیر اخالقی دهد!‬ ‫گفتارها‬ ‫بود‪ .‬اجرای این اصل با تمام فراز و نشــیب ها و نقدها درکل‬ ‫تالش بــرای حرکتی روبه جلــو در اقتصاد ایران محســوب‬ ‫می شود‪ .‬با اجرایی شدن فاز نخســت هدفمندی یارانه ها و‬ ‫ازادســازی بخشــی از قیمت ها یکی از مهمترین معضالت‬ ‫مسئوالناجراییاقتصادیایرانچگونگیتو زیعمنفعت های‬ ‫حاصل از این هدفمندی بو د و ماجرا از همین موضوع رنگی‬ ‫دیگرگون به خود گرفت و به نظر من تبدیل به مساله ای مهم‬ ‫و البته فرا اقتصادی شد‪ .‬اهمیت موضوع در واقع وابستگی‬ ‫ی دارد بــه فرا اقتصادی شــدن ان‪ .‬منظــور از فرا‬ ‫مســتقیم ‬ ‫اقتصادی شــدن این موضوع اما به ســاحت های مختلفی‬ ‫بازمی گردد که گرفتن یارانه توسط اقشار مختلف اجتماعی‬ ‫رقم زد‪ .‬مساله ای که دیگر نه موضوعی اقتصادی بلکه رنگی‬ ‫اجتماعی و فرهنگی نیز به خود گرفت‪.‬‬ ‫توضیح اینکه یارانه دریافتی اگرچه در مقابل افزایش‬ ‫قیمت های ناشی از اجرای فاز نخســت هدفمندی یارانه ها‬ ‫و به تبــع ان جهش تورمی برای بیشــتر اقشــار اجتماعی از‬ ‫جمله ساکنان کالنشــهرها فایده اقتصادی قابل توجهی در‬ ‫بر نداشت اما تزریق همین مبلغ نیز در برخی از خانواده های‬ ‫ی تغییر در ســبک زندگی شــد که البته‬ ‫ایرانی منجــر به نوع ‬ ‫تفصیل ان در مجال این نوشتار نیست‪ .‬تنها به مثال ملموسی‬ ‫در این زمینه بسنده می شــود که در ابتدای پرداخت یارانه ها‬ ‫از منظری جامعه شناختی در بســیاری از روستاها خریداری‬ ‫اجناس غیر ضروری از جمله انتن ماهواره و موتور ســیلکت‬ ‫برایجوانانرایجشد‪.‬ازسویدیگرنوعیازادبیاتاجتماعی‬ ‫پدید امده در وهله های نخست هدفمندی یارانه ها که در چند‬ ‫نوبتمختلفنیزتکرارشدهاستنوعی دوگانهثروتمند ‪-‬یارانه‬ ‫بگیر به ناحق و فقیــر ‪ -‬یارانه بگیری که در اینجــا نیز حق او‬ ‫غضب شده است را در جامعه پدید اورد‪.‬‬ ‫مساله دیگری که در ذیل پرسش اصلی مطروحه باید به‬ ‫اننظرداشتایناستکههدفمندییارانه هاومسالهگرفتن‬ ‫به نظر من انچه در نام نویســی دریافت یارانه در دولت‬ ‫یازدهم از سوی مردم ایران رقم خورد‪ ،‬نمایی کلی از مواجهه‬ ‫و پاســخی این گونه اســت که یارانه حق من ایرانی است و‬ ‫هیچ کس نمی تواند و نباید مــن را از این حق ملی ام محروم‬ ‫کند‪ .‬با این تفاصیل اگرچه بحث از اخالقی بودن عمل امرانه‬ ‫دولت در حذف دهک هایی از فهرست یارانه بگیران باید در‬ ‫حوزه اخالق هنجاری و اخالق اقتصادی و همینطور اخالق‬ ‫حقوق مفصال مورد بررســی قرار گرفته و در مبانی انســانی‬ ‫و دینی ان تدقیق شــود‪ ،‬اما رویکرد ابتدایــی به ان قضاوت‬ ‫مردمی را نشــان می دهد که این موضوع را عملی جابرانه و‬ ‫خالف اخالق تلقی می کنند و این دقیقا پاشنه اشیلی است‬ ‫برای بحث کالن تری که می توان تحت عنوان اعتماد مردم‬ ‫از ان یاد کــرد‪ .‬اعتمادی که وقتی پــای بحث اقتصادی به‬ ‫میانمی ایددردودههاخیربسیارشکنندهمی نمایاند‪.‬بنابراین‬ ‫شــاید اگر ما با گزینه غیر اخالقی بودن اجبــار حذف برخی‬ ‫از دهک ها روبه رو شویم شــاید بهترین گزینه همان رویکرد‬ ‫اقناعی در امتناع داوطلبانه برخی اقشار از گرفتن یارانه باشد‪.‬‬ ‫راهبردی که به نظر برخی از کارشناســان‪ ،‬در شرایط و بافتار‬ ‫کنونی فرهنگی و اجتماعی کشور تالشی محتوم به شکست‬ ‫محســوب می شــود و برای به ثمر نشســتن ان گویی باید؛‬ ‫«عالمی دیگر بباید ساخت و از نو ادمی »‬ ‫فرجام ســخن اینکه توجه به این پرسش و بهتر است‬ ‫بگوییم پاســخ های مطروحه به ان برانگیزاننده توجه به این‬ ‫موضوع کالن تر است که اصوال در مساله به ظاهر اقتصادی‬ ‫ن یا انصراف خود خواســته ایشــان‬ ‫حذف امرانه یارانه بگیرا ‬ ‫موضوع اصلی یارانه نیست بلکه موضوعات بسیار مهم تری‬ ‫مانند اخالق اجتماعی‪ ،‬همینطور رعایت حقوق شهروندی و‬ ‫ملی افراد و اخالق عدالت و اعتماد اجتماعی مردم است که‬ ‫متاســفانه کمترین توجهات را به خود معطوف داشت ه و این‬ ‫است داستانی که داستان راستان نیست‪.‬‬ ‫‪17‬‬ ‫گفتارها‬ ‫ورزش‬ ‫دولت مقتدر‪ ،‬ملت صریح‬ ‫چ راکسیبهقطعیاران ه هافکرنم ی کند؟‬ ‫سید محسن فرجادی‬ ‫گفتارها‬ ‫‪18‬‬ ‫مثلث | شماره ‪259‬‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫این گونه نمی شود که دولت هم به دنبال تمشیت امور‬ ‫باشــد و هم کالفه از پولی که باید هر مــاه در چاهی بریزد و‬ ‫هرچه می ریزد پر نمی شــود و انگار حرص و ولع بیشتری به‬ ‫جانش می افتد‪.‬‬ ‫داســتان یارانه و همین کمک خرج اندک‪ ،‬داســتان‬ ‫واقعی زندگــی ما ایرانیــان اســت‪ .‬مردمانی کــه با همین‬ ‫اب باریکه ها زندگی شــان سر و ســامان می گیرد‪ .‬صد البته‬ ‫بسیاری محتاج این چندرغاز نیســتند ولی محتاج نمایی ان‬ ‫هم در برابر دولت خود برگ برنده ای اســت که مبادا همین‬ ‫چیزهایی که جمع شــده با تفریغ مالیــات و عوارض از کف‬ ‫برود‪ .‬این است استدالل همه انهایی که فرار مالیاتی و دفتر و‬ ‫دست سازی را زرنگی می دانند و نه خیانت در حق همه جامعه‪.‬‬ ‫از ان طرف هر روز محتاجان محتاج تر می شــوند و اکثریت‬ ‫قریب به اتفاق کم حرف تر و صورت سرخ تر از سیلی‪.‬‬ ‫وابســته ماندن مردم به دولت ‪ -‬اصرار دارم که از واژه‬ ‫ملت استفاده نکنم‪ ،‬چرا که ملت اگر هویت ملی یافته باشد‬ ‫برای کم کردن پولدارها از لیســت مســتمری بگیران یارانه‬ ‫این همه کش و قوس به کار نمی افتاد و این همه محاســبه‬ ‫سیاسی و امنیتی روی میزها نمی امد که اگر کم شود چه شود‬ ‫و الخ‪ – ...‬نتیجه ای جز بسته ماندن راه های خالقیت خلق‬ ‫پول و ثروت واقعی ندارد‪.‬‬ ‫مردمی را که قابله و دایه شان دولت است نمی توان از‬ ‫انچه دولت را موظف می دانند کــه باید انجام دهد رها کرد‪.‬‬ ‫اصال بگذارید دولت را مقصر ندانیم و مردم را بر کرسی متهم‬ ‫بنشــانیم‪ .‬چرا مردم باید چشمشان به دســت دولت باشد؟‬ ‫چرا خود تالش نکنند؟ چرا هــر روز و به هر بهانه ای عده ای‬ ‫به دنبال کندن از منابع عمومی باشند که دولت باالی سر ان‬ ‫نشســته اســت؟ مگر همه انچه در مملکت است مال همه‬ ‫نیست؟ مگر مملکت‪ ،‬ملک مشاع جماعتی یا جماعت هایی‬ ‫است که وقتی سر عده ای بی کاله می ماند باید به هر طریق‬ ‫جبران مافات شود؟!‬ ‫چرا مردم‪ ،‬دولت را مســئول تولد فرزند‪ ،‬مدرسه رفتن‬ ‫و تحصیل‪ ،‬کار و ازدواج خودشــان و فرزندانشان می دانند؟‬ ‫چرا وقتی کار نیســت همه دولت را مقصــر می دانند؟ مردم‬ ‫نمی توانند خودشان کمک کار دولت باشند؟ باید به این نهاد‬ ‫به چشــم دایه و مهتر نگاه کرد که وظیفه اش تر و خشــک‬ ‫کردن من و ماست؟‬ ‫اصال بر چه اساسی دولت باید پول مفت بدهد به مردم؟‬ ‫این حق مردم است‪ ،‬مال مردم اســت‪ ،‬سهم مردم است یا‬ ‫چیزی است که می شود بهتر تخصیص پیدا کند‪ .‬اگر داسیلوا‬ ‫در برزیــل پول نقد به مــردم می داد تا وضعیت بهداشــت و‬ ‫اموزش بهتر شده و مرگ و میر کمتر شود و بچه های خیابانی‬ ‫اندکی کمتر شــوند‪ ،‬در ایران هــم اگر پول نقد به حســاب‬ ‫سرپرســت خانوار بیاید زندگی ها بهتر می شود؟ خانواده ها‬ ‫مولد تر می شوند؟ کاالهای مصرفی کمتر خریده می شوند و‬ ‫کاالهای سرمایه ای بیتشر مشتری پیدا می کند؟ سطح رفاه‬ ‫عمومی جامعه بیشتر می شــود؟ اصال چطور می شود برای‬ ‫جامعه رفاه اورد؟ جامعه ای که هنوز دغدغه اش سرپناه است‬ ‫و کار و ازدواج‪ ،‬با مستمری ماهانه باید چه کار کند؟ مستمری‬ ‫که ســرجمع یک خانواده ‪ 3-4‬نفره خرج یک شــب ســینما‬ ‫رفتشان شاید بشود‪ .‬تازه این نیاز اکثریت خانواده ها نیست‪،‬‬ ‫خانواده هایی که در پول اجاره خانه و خورد و خوراک و هزینه‬ ‫تحصیل بچه ها مانده اند کی می توانند به تفریح سالم برسند؟‬ ‫حرف توی حــرف امد ولی موضوع اصلی در حاشــیه‬ ‫نماند‪ .‬تا علتی را که بخش زیادی از ما را «محتاج مسلک»‬ ‫کرده نیابیم راهی هم برای حــذف پولدارها از یارانه بگیری‬ ‫پیدا نخواهد شــد‪ .‬بلــه‪ ،‬پولدارها؛ االن مســاله بی پول ها‬ ‫نیستند؛ ظاهرا مشکلی برای پرداخت پول به اقشاری که با‬ ‫افزایش قیمت ها دچار مشکالت عدیده می شوند‪ ،‬نیست‪.‬‬ ‫ظاهرا باید تا اطالع ثانوی همین حمایت ضمنی از اقشــار‬ ‫اسیب پذیر و مستضعف انجام شود تا انها هم از سطح رفاه‬ ‫نسبی برخوردار شوند‪ .‬االن مســاله پولدارهایی هستند که‬ ‫همین دو زار را حق و ســهم خود می داننــد و نمی توانند از‬ ‫ان چشم پوشــی کنند‪ .‬این همان محتاج مسلکی است که‬ ‫پولدارهایمــان به ان دچارند و مســتضعف ها از انجایی که‬ ‫شنیده اند یا در فطرتشان زمزمه می شــود «الفقر فخری»‬ ‫دست دراز نمی کنند تا ابرویشان برود و با همان سیلی های‬ ‫زمانه صورت سرخ نگه می دارند‪.‬‬ ‫ت نشدن یارانه به پولدارها و‬ ‫قبل از انکه مشکل پرداخ ‬ ‫پردرامدها مساله ای با تبعات سیاسی باشد که خدای ناکرده‬ ‫این اقشار جبران مافات کنند و از خجالت دولت در انتخابات‬ ‫در ایند که تحلیل صحیحی نیســت یا قطع یارانه پردرامدها‬ ‫تبعات اجتماعی داشــته باشــد‪ ،‬مشکل و مســاله فرهنگ‬ ‫محتاج مســلکی اســت که در هر وضعیتی دولــت را دایه و‬ ‫سرپرست می دانیم که باید حقوقمان را بدهد‪.‬‬ ‫هیچ شکی در وظایف دولت در قبال ملت نیست که باید‬ ‫به درستی تکالیف مصرح قانونی اش را برای تامین امنیت و‬ ‫رفاه اســایش ملت به کار بگیرد اما این را هم نباید فراموش‬ ‫کرد تا زمانی که مردم برای خود سهم و وظیفه ای به منظور‬ ‫تامین رفاه متصــور نباشــند و دولت را یگانــه عامل تحقق‬ ‫خواسته هایشان بدانند‪ ،‬راه به جایی نخواهیم برد‪ .‬در چنین‬ ‫اوضاعی است که خصلت محتاج مسلکی روز به روز جامعه‬ ‫را فربه و تنبل تر می کند‪.‬‬ ‫دولت باید با اقتدار به اجرای قانــون بپردازد و نگذارد‬ ‫منافع ملی به خطر بیفتد و ملت نیز باید با صراحت وظایف خود‬ ‫را مرور کند و به درستی از دولت مطالبه های حقیقی داشته‬ ‫باشد؛ مطالباتی که نتیجه ان نه فقط برای امروز‪ ،‬بلکه برای‬ ‫فردای ایران نیز پر فایده باشد‪.‬‬ ‫طبق بنــد «ح» تبصــره ‪ 20‬قانون بودجه ســال ‪،94‬‬ ‫دولت موظف اســت یارانه خانوارهای پردرامد را قطع کند‪.‬‬ ‫خانوارهای پردرامد به تشــخیص دولت و براساس شرایط‬ ‫اقلیمی‪ ،‬بعد خانوار و محل ســکونت و میــزان درامد تعیین‬ ‫می شود‪.‬‬ ‫گفتارها‬ ‫دلواپسیاصالح طلبانه‬ ‫چرا اصالح طلبان زودتر از موعد رقابت انتخابات مجلس را اغاز کردند؟‬ ‫امیرابراهیم رسولی‬ ‫مدیرمسئول سایت نماینده‬ ‫مثلث | شماره ‪259‬‬ ‫گفتارها‬ ‫اولین باری که واژه «دلواپسی» اســتفاده شد درباره‬ ‫نمایندگانی بود که نگران مذاکرات هســته ای کشور بودند‬ ‫و در برابر خوی استکباری امریکا و دولت های غربی اظهار‬ ‫دلواپســی کردند‪ .‬در عین حــال رهبر معظم انقالب نیز در‬ ‫سخنرانی خود (مشهد مقدس) نگرانی در این حوزه را جرم‬ ‫ندانستند‪.‬‬ ‫اما ایــن روزها مخصوصا حدفاصــل پایان تعطیالت‬ ‫نوروز تا امروز به نظر می رســد دلواپســی از حوزه مذاکرات‬ ‫هسته ای به اصالح طلبان ان هم در حوزه انتخابات سرایت‬ ‫کرده است‪.‬‬ ‫با اینکه حدود ‪ 11‬ماه تا انتخابــات مجلس و خبرگان‬ ‫باقی است این دلواپسی انتخابات در اردوگاه اصالح طلبان‬ ‫و بعضی دولتی ها تامل برانگیز است‪.‬‬ ‫‪ 16‬فروردیــن ‪ ،94‬خــرم وزیر راه دولــت اصالحات‪:‬‬ ‫اصالح طلبان باید میوه لوزان را در بهارستان بچینند‪.‬‬ ‫‪ 26‬فروردیــن ‪ ،94‬اعــام شــورای مشــورتی‬ ‫اصالح طلبان برای تشکیل حلقه های ‪ 100‬نفره در استان ها‬ ‫‪ 27‬فروردین ‪ ،94‬جهانگیری‪ ،‬معاول اول تدبیر و امید‬ ‫در جلســه حزب کارگزاران در کاخ سعداباد‪ :‬مجلس معتدل‬ ‫می خواهیم‪.‬‬ ‫‪ 30‬فروردین ‪ ،94‬مشاور پارلمانی هاشمی‪ 70 :‬درصد‬ ‫نمایندگان تغییر می کنند‪.‬‬ ‫و‪...‬‬ ‫حال این سوال مطرح اســت که وارد شدن به فضای‬ ‫انتخاباتی ان هم با این فاصله چــه توجیهی دارد؟ ایا مردم‬ ‫مســائل مهمتری ندارند؟ دلواپســی اصالح طلبان درباره‬ ‫انتخابات از چیســت؟ چنین مانور رسانه ای و فضاسازی در‬ ‫جامعه چــه عواقبی دارد؟ ورود دولتی هــا به عرصه مباحث‬ ‫انتخاباتی چه توجیهی دارد؟‬ ‫در عین حال به نظر می رسد اســتراتژی اصولگرایان‬ ‫حرکت بر محور شعار وحدت بوده و انچنان فضای عملیاتی‬ ‫از انان دیده نمی شود و اخبار جسته گریخته درباره جلسات‬ ‫وحدت در حدکلیات رسانه ای می شود‪.‬‬ ‫برای دلواپســی انتخاباتــی اصالح طلبــان و بعضی‬ ‫دولتی ها می توان دالیلی متصور شد‪:‬‬ ‫الف) اســتفاده از فضای مذاکرات هسته ای و بیانیه‬ ‫لوزان ‬ ‫همانطــورکــه وزیــر راه دولــت اصالحــات اعــام‬ ‫کرد اصالح طلبــان در حــال میوه چینی از بیانیــه لوزان و‬ ‫مذاکرات هسته ای برای منافع انتخاباتی خود هستند تا بدین‬ ‫بهانه مقاصد سیاسی خود را کســب کنند‪ ،‬چون نمی دانند‬ ‫اینــده مذاکــرات ‪ 5+1‬و حواشــی ان چگونه رقــم خواهد‬ ‫خورد‪ ،‬در لحظه و اکنون به برداشــت محصول سیاسی ان‬ ‫پرداخته اند‪ .‬دلواپسی از اینکه شاید مذاکرات ختم به خیر‬ ‫منافع خودشان نشود‪ ،‬باعث شده تا در فضاسازی رسانه ای‬ ‫و انتخاباتی در جامعه عجله کنند‪.‬‬ ‫ب) خاطره انتخاباتی ریاست خبرگان ‬ ‫خاطره تلخ از دســت دادن ریاســت مجلس خبرگان‬ ‫توسط اقای هاشمی که مدت ها با مانور رسانه ای برای ان‬ ‫برنامه ریزی شده بود چنان برای بعضی سخت است که در‬ ‫پی جبران ان در انتخابات مجلس بوده و از هم اکنون اقدام‬ ‫کرده اند تا این بار قافیه را در دقیقه ‪ 90‬نبازند‪ .‬دلواپســی و‬ ‫عملیات امروز شــخصیت ها و رســانه های اصالح طلب و‬ ‫بعضی دولتی ها می تواند از این خاطره نشات گرفته باشد‪.‬‬ ‫ج) استفاده از دولت روحانی‬ ‫اقــدام اصالح طلبــان در مصــادره دولــت یازدهــم‬ ‫از قبــل از پیــروزی روحانی اغــاز شــد‪ .‬ان روز‪ ،‬عارف که‬ ‫در نظرســنجی ها اقبالــی برای پیروزی نداشــت بــا اقدام‬ ‫استراتژیک اصالح طلبان کنار رفت تا در این اقدام به ظاهر‬ ‫فداکارانه اصالح طلبان را از شکســت حتمی در انتخابات‬ ‫یازدهــم ریاســت جمهوری نجــات دهد‪ .‬پــس از پیروزی‬ ‫حســن روحانی اصالح طلبانی که با این اقدام عارف خود‬ ‫را سهیم می دانســتند از روز اول بر این طبل کوبیدند‪ .‬این‬ ‫در حالی بود که حســن روحانی در چندین نوبت خود را جدا‬ ‫از گروه ها و جریان ها دانست و بر استقالل خود تاکیدکرد‪.‬‬ ‫پس از گذشت حدود دو سال سهم خواهی و گرفتن بعضی‬ ‫کرســی های دولت‪ ،‬اصالح طلبان این بار قصــد دارند تا با‬ ‫ورود جدی به صحنه انتخابات مجلس خود را پیشــتاز این‬ ‫عرصه معرفی کرده و بتوانند به مقاصد سیاســی از دســت‬ ‫رفته برسند‪.‬‬ ‫به نظر می رسد عجله و دلواپسی اصالح طلبان برای‬ ‫شروع زودهنگام فعالیت های انتخابات دست برتر نسبت به‬ ‫دولت روحانی است‪.‬‬ ‫اصالح طلبــان می خواهنــد پیش از انکــه دولتی ها‬ ‫به ویژه احزابی چون کارگزاران سازندگی یا اعتدال وتوسعه‬ ‫بخواهند وارد کارزار شوند‪ ،‬خود رشته کار را به دست گیرند و‬ ‫دولت را وادار به همراهی با سیاست های خود کنند‪.‬‬ ‫در این میــان اخبار مختلــف حکایت از فعال شــدن‬ ‫شورای مشورتی اصالح طلبان دارد که سعی دارند با تشکیل‬ ‫حلقه های استانی و القا ی مدیریت خود به عضو خاکستری‬ ‫فتنه در راه اندازی این جریان انتخاباتی موثر باشند‪.‬‬ ‫مردم امروز دوست دارند در سایه مذاکرات هسته ای‪،‬‬ ‫وضع اقتصادی وعده داده شــده به انها در زمــان تبلیغات‬ ‫ریاست جمهوری بهبود یابد‪ ،‬اشــتغال و تولید تکانی بخورد‬ ‫اما حاضــر نیســتند عزت و شــرف خــود را معاملــه کنند و‬ ‫تیزهوش تر از ان هســتند که منفعت طلبان سیاسی بتوانند‬ ‫از ایــن موقعیت برای خود نمــدی ببافند و البتــه خداوند با‬ ‫نظر لطف خود به این ســرزمین و نظام به وســیله خودشان‬ ‫دستشــان را رو کرد انگاه که بیانیه ای غیر قطعی همچون‬ ‫لوزان را طعمه ای برای رسیدن به منافع خود قلمداد کردند‬ ‫و گفتنــد «اصالح طلبان بایــد میوه لوزان را در بهارســتان‬ ‫بچینند »‪.‬‬ ‫‪19‬‬ ‫گفتارها‬ ‫وحدت خودی مهمتر از اختالف دیگری‬ ‫اسیب شناسی عملکرد انتخاباتی اصولگرایان‬ ‫احسان رستگار‬ ‫گفتارها‬ ‫‪20‬‬ ‫مثلث | شماره ‪259‬‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫«ایثار در انتخابات و فعالیت حزبی» شاه جمله برتری‬ ‫اصالح طلبان در رویکرد انتخاباتی نسبت به اصولگرایان‬ ‫با نزدیک شدن به انتخابات مجلس دهم‪ ،‬گمانه زنی ها‬ ‫حول چگونگی ورود جریان های مختلف به انتخابات قوت‬ ‫گرفته و همه در حال تحلیل و پیش بینی هســتند تا بتوانند‬ ‫با تصویری هرچــه واقع بینانه تر از اســفند ‪ ،۹۴‬وارد اوردگاه‬ ‫انتخابات شوند‪.‬‬ ‫اگرچه یکــی از واقعیات تلخ عرصه سیاســت داخلی‬ ‫ما‪ ،‬مبهم بودن شاخص ها و نحوه تقسیم بندی جریان ها به‬ ‫اصولگرا و اصالح طلب اســت‪ ،‬ولی نگارنده در این مطلب‬ ‫سعی کرده تا به طورکلی‪ ،‬در چارچوب تقابل اصالح طلبان و‬ ‫اصولگرایان‪ ،‬وضعیت اصولگرایان را در حال حاضر بررسی‬ ‫نماید‪ .‬در این باب‪ ،‬پاسخ به سواالت و تامالت ذیل می تواند‬ ‫رهگشا باشد‪:‬‬ ‫‪ -۱‬فاصله اصولگرایان تا خــط پایان جمع بندی چقدر‬ ‫است؟‬ ‫از رویکرد جــذب حداکثری اصالح طلبــان تا رویکرد‬ ‫خالص سازی اصولگرایان‬ ‫همواره یکی از مهم ترین دغدغه هــای اصولگرایان‬ ‫برای ورود بــه انتخابات‪ ،‬بحــث وحدت و نحــوه ائتالف با‬ ‫طیف هــای مختلــف جریــان اصولگرایی بوده اســت‪ .‬از‬ ‫انتخابات ریاســت جمهوری نهم در ســال ‪ ۸۴‬تــا انتخابات‬ ‫مجلس نهم در سال‪ ،۹۰‬تشتت اصولگرایان همیشه مشهود‬ ‫و غیرقابل انکار بوده است‪.‬‬ ‫البته این بدان معنا نیست که جریان اصالحات همواره‬ ‫بدون هیچ چند دستگی و اختالف وارد انتخابات شده است‪،‬‬ ‫اما وقتی در مقام قیاس بر می اییم‪ ،‬از حیث انسجام حزبی‪،‬‬ ‫اصالح طلبان معموال خیلی از اصولگرایان بهتر به جمع بندی‬ ‫و ائتالف رسیده اند‪.‬‬ ‫یکــی از شــاهد مثال هــای چســبندگی حزبــی‬ ‫اصالح طلبــان‪ ،‬این اســت کــه هیــچ یــک از چهره های‬ ‫اصولگرایــان‪ ،‬بایکوت یــا ممنوع االنعکاس نیســت‪ ،‬ولی‬ ‫محور اصالح طلبان یعنی اقای‪ ،...‬چندین ماه است از جانب‬ ‫رسانه های رسمی‪ ،‬بایکوت شده است اما شاهد بوده ایم که‬ ‫نه تنها اصالح طلبان محور وحدت و مرکز مدار خود را تغییر‬ ‫نداده اند‪ ،‬بلکــه با جدیــت و انگیزه هر چه بیشــتر‪ ،‬در حال‬ ‫سامان دادن ساختارهای انتخاباتی شان هستند‪.‬‬ ‫شــاهد مثــال دیگــر این اســت کــه معمــوال وقتی‬ ‫اصالح طلبان در مرحله انتخاب اشــخاص در استان های‬ ‫مختلف به ســر می برنــد‪ ،‬اصولگرایــان در این فاز به ســر‬ ‫می برند که درکل اصولگرایی یعنی چــه و چه جریان هایی‬ ‫اصولگرا محسوب می شــوند و چه جریانی خیر و در همین‬ ‫فضا نهایتا یکی دو مــاه مانده به انتخابــات‪ ،‬به این نتیجه‬ ‫می رســند که مثال فالن طیف اصولگرای اصیل نیســتند!‬ ‫یعنــی فضــای حزب گونه اصالح طلبــان را اگــر با فضای‬ ‫مدیریــت عجلــه ای اصولگرایان مقایســه کنیــم‪ ،‬به این‬ ‫نتیجه می رسیم که اصولگرایان گمان می کنند که فعالیت‬ ‫تشکیالتی ایدئولوژیک یعنی اینکه هر روز ازمون گزینش‬ ‫برای افراد مختلف برگزار شــود تا ثابت شــود که انها هنوز‬ ‫هم اصولگرا باقــی مانده اند‪ ،‬اما بر عکــس اصالح طلبان‬ ‫خط قرمزشان بر هم خوردن انسجام تشکیالتی و انضباط‬ ‫گروهی است‪ ،‬تا این حد که وقتی قوه قضائیه رسما اعالم‬ ‫می کنند که فالن افراد و بهمان اشخاص امروز ذیل جریان‬ ‫فتنه گر تقسیم بندی می شوند‪ ،‬اصالح طلبان هرگز انها را از‬ ‫ساختار سازمانی شان خارج نمی کنند‪ ،‬بلکه از جایی به جای‬ ‫دیگر منتقل می کننــد‪ .‬به عبارت دقیق تــر‪ ،‬اصالح طلبان‬ ‫تقریبا بــه «قانون پایســتگی حزبی» پایبندنــد ولی برخی‬ ‫اصولگرایان ممکن اســت بخواهند هر چهره شــاخصی را‬ ‫که می شــود وی را ذیل جریان اصولگرایــی تعریف کرد‪،‬‬ ‫از قطار اصولگرایــی پیاده کنند و باز بــه تعبیر دقیق تر‪ ،‬هر‬ ‫اندازه که جریــان اصالح طلب به جــذب حداکثری معتقد‬ ‫اســت‪ ،‬جریان اصولگرایی بــه تفکیک حداکثــری معتقد‬ ‫است و اسم ان را هم گذاشته خالص سازی؛ حال انکه ثمره‬ ‫خالص سازی به معنای یک دست تر شدن اصولگرایی است‬ ‫ولی نتیجه عملکــرد اصولگرایان در ایــن رابطه‪ ،‬تخلیص‬ ‫بیشتر درون جناحی نبوده‪ ،‬بلکه طرد حداکثری افرادی بوده‬ ‫که می توانسته اند پیشــانی و ابروی اصولگرایی محسوب‬ ‫شــوند‪ .‬جالب تر این اســت که جریان اصالحــات یکی از‬ ‫هنرهایش این است که تا می تواند‪ ،‬سراغ همین چهره های‬ ‫شــاخص می رود تا انها را از فاز غیر اصولگرا شدن وارد فاز‬ ‫اصالح طلب شدن کنند‪.‬‬ ‫الغرض؛ اینها به معنای تایید رویکــرد اصالح طلبان‬ ‫نیست‪ ،‬ولی بدیهی است که در مقایسه دو رویکرد فوق الذکر‬ ‫دو جریان‪ ،‬رویکرد اصالح طلبان هم از حیث عقیده و نیز از‬ ‫نظر نتیجه‪ ،‬معقول تر به نظر می رسد‪.‬‬ ‫‪ -۲‬سرمایه گذاری روی وجوه اختالف اصالح طلبان یا‬ ‫روی نقاط وحدت افرین اصولگرایان؟‬ ‫در مــورد قبــل کما بیش ذکر شــد که رویکــرد حذفی‬ ‫اصولگرایان در مقابل رویکرد جمعــی اصالح طلبان‪ ،‬قابل‬ ‫دفاع نیســت‪ .‬پیرو همیــن نتیجه گیری‪ ،‬مضحــک به نظر‬ ‫می رسد که اصولگرایان در حالی که با خود اختالف نظرهایی‬ ‫بعضــا مبنایی دارنــد‪ ،‬بتوانند بــه جای تقویت «خــود»‪ ،‬به‬ ‫برنامه ریزی برای تضعیف «دیگری» بپردازند‪.‬‬ ‫این همان خیالی است که در بارزترین نمونه اش یعنی‬ ‫انتخابات ریاســت جمهوری یازدهم ‪ ،‬گریبان اصولگرایان‬ ‫را گرفت‪ .‬زمانی که انها دلشــان خوش بود به اینکه عارف و‬ ‫روحانی همزمان ورود کرده اند به انتخابات‪ ،‬اصالح طلبان‬ ‫در حال اتخاذ موضعی بودند که در روزهای اخر‪ ،‬اصولگرایان‬ ‫را اچمز کنند و با اعالم ناگهانی کناره گیری عارف‪ ،‬دستگاه‬ ‫محاسباتی رقیب را مختل و نتیجه را از ان خود کنند‪ ،‬که این‬ ‫چنین هم شد‪.‬‬ ‫از نظر منطقــی و عقالیــی‪ ،‬اول بایــد حتی االمکان‬ ‫نقاط ضعف خــودی برطرف شــود و بعــد روی نقاط ضعف‬ ‫حریف برنامه ریزی شــود‪ ،‬اما اصولگرایان معموال با رویکرد‬ ‫«اصالح همزمان خــود و عیب جویی همزمــان از رقیب»‬ ‫گمان کرده اند که بهترین بهره را از زمان می برند‪ ،‬در حالی‬ ‫که اصال چنین نیست‪ .‬از نظر فلسفی «دیگری» وقتی معنا‬ ‫می یابد که «خود» دقیق و جامع تعریف شده باشد؛ ان وقت‬ ‫اصولگرایان زمانی که با خود درگیر هستند‪ ،‬شروع می کنند‬ ‫اینکه بین اصولگرایان چقدر وحدت وجود‬ ‫داردیااصالح طلبانچقدرمنسجمهستند‪،‬‬ ‫بــرایمردماولویــتچندماســت ؛تجربه‬ ‫ثابت کرده که مردم بیش از انکه به انتساب‬ ‫شخصیااشخاصبهفالنجناحیابهمان‬ ‫حزب اهمیــت بدهند‪ ،‬به چاره ســاز بودن و‬ ‫مشکل گشــا بودن انان بها داده و بر همین‬ ‫اساسهمتصمیم گیریکردهورایمی دهند‬ ‫به دلخوش شدن به اینکه مثال حزب ندای ایرانیان تاسیس‬ ‫شــده یا اینکه محمدرضا عارف احتماال لیست جداگانه ای‬ ‫می دهــد‪ .‬الاقــل از نظــر هزینه‪-‬فایــده سیاســی‪ ،‬روش‬ ‫اصالح طلبان خیلی عقالنی تر است که ابتدا سنگ هایشان‬ ‫را با خود وا می کنند و بعد هر انچه در مقابل منافع خودشــان‬ ‫است هدف قرار داده و به انها رحم هم نمی کنند‪.‬‬ ‫ســوال این اســت که امروز ایا اصولگرایــان بیش از‬ ‫پیش وحدت دارند یا انتقــاد؟ اگر برخــی معتقدند که اکثر‬ ‫اصولگرایان حول محور انتقاد بــه تفاهم لوزان و مذاکرات‬ ‫هسته ای جمع شده اند‪ ،‬ایا کسی می تواند منکر این باشد که‬ ‫در همین اصولگرایان‪ ،‬برخی موضعشان لوزان ‪ -‬چای است‬ ‫و برخی موضعشان این است که تیم هسته ای عملکردش‬ ‫قابل قبول بوده اســت؟ ایا این یعنی وحــدت نظر؟ اما بین‬ ‫اصالح طلبان همگــی مدافعان تفاهم لــوزان و مذاکرات‬ ‫هســته ای هســتند‪ .‬پس حتی مذاکرات را هــم نمی توان‬ ‫ان چنان دســتاویزی وحدت بخش برای اصولگرایان قرار‬ ‫داد‪ ،‬در حالــی که در مورد اصالح طلبــان تقریبا عکس این‬ ‫صادق است‪.‬‬ ‫الغرض؛ اصولگرایان وقتی می تواننــد به اختالفات‬ ‫اصالح طلبان امید داشــته باشــند‪ ،‬که فضای داخلی شان‬ ‫طوری باشد که دغدغه زیراب زنی یکدیگر در وانفسای ایام‬ ‫انتخابات را نداشته باشند‪.‬‬ ‫‪ -۳‬مردم با چــه انگیزه ای بایــد بــه اصولگرایان رای‬ ‫بدهند؟‬ ‫اینکه بیــن اصولگرایــان چقدر وحدت وجــود دارد یا‬ ‫اصالح طلبان چقدر منســجم هســتند‪ ،‬برای مردم اولویت‬ ‫چندم اســت ؛ تجربه ثابت کــرده که مردم بیــش از انکه به‬ ‫انتساب شخص یا اشــخاص به فالن جناح یا بهمان حزب‬ ‫اهمیت بدهند‪ ،‬به چاره ســاز بودن و مشکل گشا بودن انان‬ ‫بها داده و بر همین اســاس هم تصمیم گیــری کرده و رای‬ ‫می دهنــد‪ .‬چرخش هــای ‪ ۱۸۰‬درجــه ای مــردم از جریان‬ ‫اصالحات بــه اصولگرا و بالعکس‪ ،‬به معنــای بی مبنا بودن‬ ‫انتخاب انان نیست‪ ،‬بلکه بیانگر شاخص انها برای ارایشان‬ ‫است و ان هم چیزی نیســت جز «هرکس دغدغه های ما را‬ ‫بهتر نمایندگی کند‪ ،‬به او رای می دهیم»‪ ،‬به همین سادگی‪.‬‬ ‫برای مثال پیرو این جنس شاخص هاســت که در ســال ‪۸۴‬‬ ‫مقابل اقای هاشــمی رفسنجانی می ایســتند و در سال ‪۹۲‬‬ ‫در کنار او‪.‬‬ ‫اما اینها بدان معنا نیســت که مــردم ایدئولوژیک رای‬ ‫نمی دهند؛ اتفاقا ایدئولوژیک رای می دهند ولی نه بر اساس‬ ‫ایدئولوژی های حزبی بلکه بر اساس ایدئولوژی های جمعی‬ ‫و ملی‪ .‬حال این ســوال پیــش می اید کــه اصولگرایان چه‬ ‫معیارهای مشــخصی برای مشــارکتی هدفمند در انتخابات‬ ‫مجلس دهم پیش رو دارند؟ ایا دقیقا مشخص است که نگاه‬ ‫جریان موســوم به اصولگرا به سیاســت داخلی‪ ،‬دیپلماسی‬ ‫و مذاکــرات‪ ،‬فرهنگ و مابقــی عرصه ها چیســت؟ به طور‬ ‫جزء نگرانه و مصداقی تر‪ ،‬ایا مثال نگاه و رویکرد اصولگرایان‬ ‫نســبت به مبحث ازادی بیان و حجــاب و ازادی های مدنی‬ ‫و نســبت ان با مصالــح نظــام‪ ،‬یکــی اســت؟ در حالی که‬ ‫اصالح طلبان در اکثر این مثال ها و مسائل‪ ،‬وحدت رویکرد‬ ‫و شباهت نظر دارند؛ یا اگر هم اختالفاتی هست ‪ ،‬قطعا در این‬ ‫حدنیستکهیکیبگویدخوبشدکهفالنشخصنطقشدر‬ ‫مجلس قطع شد و ان یکی بگوید که بد شد‪ ،‬در این حد نیست‬ ‫که یکی بگوید ساپورت پشیزی اهمیت ندارد و ان یکی بگوید‬ ‫که با ســاپورت جامعه به باد می رود‪ .‬با رصد چند نقطه عطف‬ ‫در مصادیقی که ذکر شــد‪ ،‬می بینیم که عموم اصالح طلبان‬ ‫مواضعینزدیک تربههمداشتهودارندنسبتبهاصولگرایان‪.‬‬ ‫درســتی یــا غلطــی ایــن معیارهــا را در ایــن مجال‬ ‫نمی خواهیم بررسی کنیم اما ســوال واضح و ملموس این‬ ‫است که وقتی به مردم می گویی فالنی اصولگراست‪ ،‬دقیق‬ ‫چه تصویری در ذهن او شکل می گیرد؟ بعد وقتی می گویی‬ ‫مثلث | شماره ‪259‬‬ ‫اصولگرایان‬ ‫شاید از بهترین رویکردها این باشد که همواره حتی در‬ ‫درون یک جریان‪ ،‬رقابت باشد که اگر جز این باشد‪ ،‬شادابی‬ ‫حزبــی و دور نشــدن از ارمان های درون حزبی‪ ،‬از دســت‬ ‫خواهد رفت‪ ،‬اما اینجا بحث این اســت که مرز این رقابت و‬ ‫«حد یقف» ان کجاســت؟ مثال ایا اینجاست که تا روز اخر‬ ‫انتخابات ‪ ۹۲‬چند نامزد اصولگرا به نفع نامزد اصولگرایی که‬ ‫مقبولیتش بیش از دیگران بود کنار نکشند یا در این حد است‬ ‫که رقابت درون گفتمانی موجب وحدت بیشتر و چسبندگی‬ ‫بیشتر مردمی شود که به ان دو نگاه کم و بیش نزدیکند؟ این‬ ‫تفاوت رویکرد و نظر در مورد حد و مرز رقابت درون گروهی‬ ‫تا انجا شدید و عمیق است که برای مثال وقتی از چند هفته‬ ‫پیش از انتخابات این تحلیل مطرح می شد که عارف به نفع‬ ‫روحانی کنار خواهد کشید‪ ،‬اکثرا می گفتند «نه! اینها با هم‬ ‫مشکل دارن! عارف گفته من تا ته خط می مونم حاال هر کی‬ ‫هر چی می خواد بگه بگه! گفته مگه من مسخره ام که بعد‬ ‫رقابت به نفع روحانی بکشــم کنار؟ اصال من اصالح طلبم‪،‬‬ ‫روحانی اصالح طلب نیست! چرا باید منی که اصالح طلبم‬ ‫نشم گزینه اجماعی اصالح طلبان و اونی که اصالح طلب‬ ‫نیســت بشــه گزینه اجماعی؟!» جالب اینجاست جمالت‬ ‫ذکر شــده تحلیل یک یا دو نفر نبود و این افراد هم از بدنه‬ ‫مردم نبودند بلکه از اتاق فکرها‪ ،‬اســاتید علوم سیاســی و‬ ‫تحلیلگران ستادهای رقبای عارف و روحانی بودند‪.‬‬ ‫اما واقعیت مســیر عکــس این را طی کــرد؛ این هم‬ ‫بدان معنا نیســت که تمامی جمالت و تحلیل های رقبای‬ ‫اصالح طلبــان غلط بــوده‪ ،‬بلکه بــه معنــای نتیجه گیری‬ ‫ســاده انگارانه ای اســت که رقبای اصالح طلبان دچار ان‬ ‫شــده بودند‪ .‬به این معنا که اصولگرایان چــون به این درد‬ ‫مبتال بودند‪ ،‬دســتگاه محاسباتی شــان از یک ســو به درد‬ ‫«طمع قدرت» و از ســوی دیگر به «قیاس به نفس» دچار‬ ‫شــده بودند‪ .‬با خود می گفتند چطور ممکن است که وقتی‬ ‫بین اصولگرایانی که مشــخص است چه کســی رای برتر‬ ‫را دارد‪ ۵ ،‬نامزد وارد شــده اند و هیچ یک حاضر نیســتند به‬ ‫نفع دیگری کنار بکشــند (اگرچه یک نفر کنار کشــید ولی‬ ‫نه به نفع شــخص خاصی)‪ ،‬ولی اصالح طلبان که بین دو‬ ‫نامزدشان رقابت تنگاتنگ و مدام در حال جا به جایی است‬ ‫و هر کس می تواند بخــت خود را برای رجل سیاســی دوم‬ ‫کشــور شــدن بیازماید‪ ،‬بتوانند به توافق برسند و یکی شان‬ ‫کنار بکشــد؟! اگرچه اصالح طلبان هم مانند اصولگرایان‬ ‫به طمع قدرت دچار بودند (حتی شــاید برخی شان بیشتر از‬ ‫بعضی اصولگرایان)‪ ،‬ولی نکته بدیهی اینجاست که طمع‬ ‫قدرت هم حســب قواعدی باید مدیریت و مهار شــود؛ اما‬ ‫این نکته بدیهی برای اصولگرایــان اصال بدیهی نبود ولی‬ ‫برای اصالح طلبان یک اصل بود که یک بار در سال ‪ ۸۴‬از‬ ‫ان گزیده شــده بودند‪ ،‬پس این بار چاره کرده اند که دوباره‬ ‫دچارش نشــوند امــا اصولگرایان‪ ،‬ماننــد ‪ ۸۴‬عمل کردند‪،‬‬ ‫با این تفاوت که این بار یکی از بین خودشــان پیروز نشــد‬ ‫(اگر احمدی نژاد را در سال ‪ ۸۴‬با اغماض اصولگرا در نظر‬ ‫بگیریم)‪ ،‬بلکه یکی از جریان غیر اصولگرا به پیروزی رسید‪.‬‬ ‫اصالح طلبــان می داننــدکه ولو بــا دلخــوری‪ ،‬ولو با‬ ‫اختالف نظرهایی که الزاما سطحی و جزئی هم نیستند‪ ،‬ولو‬ ‫با حس اینکه حق ما محقق نشــد‪ ،‬گاهی اوقات باید از خود‬ ‫گذشتگی به خرج داد و منافع شخصی را نه در جمع محقق‬ ‫کرد بلکه فدای نفع و مصلحت جمعی کرد! اما اصولگرایان‬ ‫معموال طلبکار از هم وارد گود انتخابات می شوند و دلخور از‬ ‫هم خارج‪ .‬اصالح طلبان با اختالف و مشکل وارد می شوند‪،‬‬ ‫ولی با وحدت و انســجام خــارج! (تعابیر طلبــکار‪ ،‬دلخور‪،‬‬ ‫اختالف و مشــکل و وحدت و انســجام کامال نسبی بوده و‬ ‫حتما و فقط و فقط در چارچوب قیاســی دو جریان نسبت به‬ ‫یکدیگر‪ ،‬تعبیر و تفسیر شوند)‪.‬‬ ‫الغرض؛ این مورد را نمی توان بدون قضاوت رها کرد‬ ‫و باید اذعان داشت که در فعالیت تشکیالتی و کارگروهی‪،‬‬ ‫متاســفانه روحیه اصولگرایان‪ ،‬مانند روحیه اکثر مردم ما در‬ ‫جامعه مان اســت و ایثار تشــکیالتی و فداکاری گروهی و‬ ‫حزبی خیلی در ان محقق نمی شود و در حد یک شعار باقی‬ ‫مانده‪ ،‬اما تجربه‪ ،‬اصالح طلبــان را از این نظر پخته کرده و‬ ‫واقف شده اند که «بدون فرماندهی واحد‪ ،‬فتح و ظفر میسر‬ ‫نمی شود‪».‬‬ ‫گفتارها‬ ‫بهمانی اصالح طلب است چطور؟ سوال این است که کدام‬ ‫یک از این دو تصویر مع الحق تر است (که جواب این سوال‬ ‫فرد به فرد توفیر می کند)‪ ،‬بلکه ســوال این اســت که کدام‬ ‫یک درست تر و دقیق تر و با سر و شکل مشخص تری در فهم‬ ‫مردم و جامعه جا افتاده است؟ به نظر حتی اصولگرایان نیز‬ ‫بر این نکته صحه می گذارند که وقتی به مردم می گویی یک‬ ‫اصالح طلب در ذهنت چطور ادمی است‪ ،‬ویژگی هایی مانند‬ ‫اولویت نداشتن مسائل فرهنگی از جنس حجاب و پوشش‬ ‫و حساس نبودن روی مسائل دختر و پســری مانند اختالط‬ ‫بیش از حد‪ ،‬اهمیت جامعه باز مدنی و ازادی بیان نزدیک به‬ ‫مطلق‪ ،‬دگم نبودن به معنای اهل تســاهل و تسامح بودن و‬ ‫ویژگی هایی از این جنس در تصور مخاطب رژه می روند‪ ،‬حال‬ ‫اگر بگویی یک اصولگرا یعنی چه‪ ،‬در ذهن یکی یعنی یک‬ ‫حزب اللهی واقعی‪ ،‬در ذهن این دیگری یعنی کسی که ریش‬ ‫دارد و به حجاب حساس است‪ ،‬در ذهن شخص دیگری هم‬ ‫ممکن است به معنای کسی باشــد که اتفاقا دغدغه مفاسد‬ ‫اقتصادی و اقتصاد مقاومتی اش جدی است‪ .‬خالصه بحث‬ ‫قضاوت های مردم نیســت‪ ،‬بلکه بحث برداشت های مردم‬ ‫حول یک محور است‪.‬‬ ‫الغــرض؛ اصولگرایــان و اصالح طلبــان هیچ کدام‬ ‫هیچ گاه مرام نامه ای مشــخص و مانیفســتی مکتوب ارائه‬ ‫نداده اند‪ ،‬اما ال اقل مردم می توانند حدودا و تقریبی تصویر‬ ‫نسبتا شفافی از اصالح طلبان تصور کنند‪ ،‬ولی از اصولگرایان‬ ‫حتی خود اصولگرایان هم تصویرشان مات و مبهم است‪.‬‬ ‫‪ -۴‬حزب ندای ایرانیان و عــارف اصالح طلبان کجا‪،‬‬ ‫حزب پایداری و تفرقه های اصولگرایان کجا!‬ ‫انهایی که بسیار چشم امیدشــان به اختالفات درون‬ ‫جریانی اصالح طلبان است‪ ،‬مدام از ندای ایرانیان و عارف‬ ‫و مثال های مشــابه نام می برند و تحلیل شــان این اســت‬ ‫که در انتخابات مجلــس‪ ،‬می توان از ایــن اختالف های‬ ‫درون گروهی اصالح طلبان‪ ،‬علیه خودشــان استفاده کرد‬ ‫و با دامن زدن رســانه ای به نقاط تفرقــه‪ ،‬در مقام واکنش‪،‬‬ ‫اصالح طلبــان را مجبــور بــه جناح بنــدی داخلــی و ارائه‬ ‫فهرســت های انتخاباتــی جداگانه کرد‪ .‬اگرچــه در موارد‬ ‫قبلی بررســی شــد که این فرضیه‪ ،‬پیش فرض هایی مانند‬ ‫«اتحاد داخلی‪ ،‬پیــش از رقابت خارجــی» را می طلبد و در‬ ‫مورد بعدی ذکر خواهد شــد که از این نظــر اصالح طلبان‬ ‫معموال اجازه رخنه رقبــا را نمی دهند‪ ،‬اما اینجا این ســوال‬ ‫پیش می اید که فرض محال کــه ندای ایرانیان و عارف در‬ ‫جهت اختالف افکنی و فعالیت خارج از چارچوب اصالحات‬ ‫فعالیت کننــد‪ ،‬امــا اینها بــرای اصالحــات خطرناک تر و‬ ‫تفرقه انگیزترند یا فالن حزب بــرای اصولگرایان؟ اگرچه‬ ‫نمی توان این واقعیت را در نظــر نگرفت که در این ایام که‬ ‫جبهه اصالح طلبان و شورای مشورتی اقای‪ ...‬در نقطه ای‬ ‫به نام کمیته ‪ ۱۲‬نفره اصالح طلبان به تجمیع رســیده اند و‬ ‫حتی حزب ندای ایرانیان هــم در ان عضو دارد و عارف هم‬ ‫نماینده اش جزو همان ‪ ۱۲‬نفر است‪ ،‬باید از همین االن همه‬ ‫منتظر فهرستی واحد و رفتاری تشکیالتی و هوشمندانه از‬ ‫جانب اصالح طلبان باشند‪.‬‬ ‫الزم به ذکر است که یک حزب خاص تنها وجه تفرقه‬ ‫در اصولگرایان نیســت‪ ،‬اما با ذکر صرفــا همین یک مورد‪،‬‬ ‫ایا قانع کننده نیســت که صرف حضور همیــن یک طیف‪،‬‬ ‫باعث می شــود که اصولگرایان حداقل دو شــقه شده وارد‬ ‫انتخابات شوند؟‬ ‫الغرض؛ تا ایــن حزب بــرای اصولگرایان هســت و‬ ‫اصولگرایی انرژی اش را باید صــرف مرزبندی با این طیف‬ ‫کند‪ ،‬امثال حــزب نــدای ایرانیــان و عارف بــرای جریان‬ ‫اصالح طلب‪ ،‬با فرض محال که به توافق هم نرســند‪ ،‬شر‬ ‫دامن گیری محسوب نمی شوند‪.‬‬ ‫‪ -۵‬متمایزکننده تریــن تفاوت دو جریــان؛ ارزش ایثار‬ ‫حزبــی در اصالح طلبــان و ارزش رقابــت درون گروهی در‬ ‫‪21‬‬ ‫سیاست‬ ‫تاکتیک اسحاق‬ ‫معاوناولدولتحسنروحانیدربارهانتخاباتمجلسصحبتکردهاست‪.‬‬ ‫اوازنگرانی هاییگفتهدربارهشرایطیکهمجلسدراختیاررقبایدولتقرارگیرد‪.‬‬ ‫هم زمان با این اظهارات خبر امده که اصالح طلبان به فرمولی برای وحدت دست‬ ‫یافته اند‪.‬ایندورخدادالبتههمراهشدهبامجوزیکهبهحزبجدیداصالح طلبان‬ ‫دادهشده‪.‬پروندهاینشمارهسیاستاینمسائلرابررسیکردهاست‪.‬‬ ‫نسخهمهندس‬ ‫معاون اول دولت کلید انتخابات مجلس را زد‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث | شماره ‪259‬‬ ‫بایدباحاکمیت‬ ‫بهتفاهمبرسیم‬ ‫‪22‬‬ ‫سیاستخارجینختسبیح‬ ‫اصالح طلبانوحامیان‬ ‫هاشمیاست‬ ‫محمدقوچانی‬ ‫عبدالرضاداوری‬ ‫مصطفی صادقی‬ ‫‪1‬‬ ‫دبیر تحریریه‬ ‫ایــن روزها هــر چقــدر اصولگرایــان می کوشــند تا‬ ‫البی های انتخاباتی شان را در اتاق های دربسته انجام دهند‬ ‫و فعال خبری از تصمیماتشان منتشر نکنند‪ ،‬اصالح طلبان‬ ‫اما با بیش فعالی قابــل مالحظه ای اصرار دارند تا توســط‬ ‫رسانه هایشــان به همه بگویند به تصمیماتی کالن درباره‬ ‫رقابتی که قرار اســت در اســفندماه امســال برگزار شــود‪،‬‬ ‫رسیده اند‪ .‬توگویی با خوشحالی زایدالوصفی اب حیاتی که‬ ‫در خرداد ‪ 92‬نوشیده اند را امیدی برای بازگشت به قدرت در‬ ‫سطحی باالتر دانسته اند‪.‬‬ ‫از قرار معلــوم اکنون انها در اردیبهشــت مــاه ‪ 94‬به‬ ‫سازوکاری برای حل اختالفاتشان برای ارائه فهرست واحد‬ ‫دست یافته اند و البته سیاستگذاری هایی هم برای نوع ورود‬ ‫به انتخابات مجلس انجام داده اند‪.‬‬ ‫گزینه تکنوکرات ها‬ ‫به نظر می رسد اسحاق‬ ‫جهانگیری برای روزهای مهمی‬ ‫اماده می شود‪.‬‬ ‫اصالح طلبان و یک کمیته راهبردی‬ ‫مهندس کاندیدا می شود؟‬ ‫مثلث | شماره ‪259‬‬ ‫اما درســت زمانی که رســانه ها مشــغول گمانه زنی و‬ ‫تحلیل پیرامون سازوکار اعالمی اصالح طلبان بودند‪ ،‬یک‬ ‫اتفاق دیگر هم رخ داد‪ .‬اسحاق جهانگیری به جلسه شورای‬ ‫مرکزی حزب کارگزاران سازندگی رفت و سخنانی را بر زبان‬ ‫اورد که موجب شد به چهره هفته تبدیل شود‪ .‬جهانگیری از‬ ‫انتخابات مجلس گفت‪ ،‬از لزوم تحرک اصالح طلبان برای‬ ‫رسیدن به کرسی های این مجلس و از نگرانی هایش در مورد‬ ‫رد صالحیت های احتمالی‪ .‬چنین شد که رسانه های منتقد‬ ‫دولت تیتر زدند‪« :‬معاون اول‪ ،‬چراغ اول را روشن کرد»‪.‬‬ ‫حاال که یــک هفتــه از ان ماجرا گذشــته حتما بهتر‬ ‫می توان زوایای پیرامون این حرف ها را بررسی کرد و به این‬ ‫نتیجه رسید که اصالح طلبان و دولت در چه شرایطی نسبت‬ ‫به یکدیگر قرار دارند و البته چه فضایــی را برای انتخابات‬ ‫مجلس تعریف کرده اند‪ .‬برای رســیدن به چنین تصویری‬ ‫باید مداقه بیشتری در اظهارات اسحاق جهانگیری و البته‬ ‫حواشی پیرامون ان داشت و سپس به تحلیل پرداخت‪.‬‬ ‫معاون اول دولت یازدهم در جلسه حزب کارگزاران در‬ ‫مهمترین بخش های سخنانش گفته است‪« :‬ویژگی حزب‬ ‫کارگزاران ارتباط و نزدیکی ان به دولت اســت‪ .‬کارگزاران‬ ‫تا پیش از این تالش می کرد نقــش میانجی را در معادالت‬ ‫سیاسی ایفا کند‪ .‬به نظر می رسد کارگزاران امسال باید این‬ ‫نقش را بیش از پیش ایفا کند‪ ،‬زیرا امســال سال انتخابات‬ ‫اســت‪ ،‬اگر مجلس خوبی شــکل نگیرد کار دولــت ناتمام‬ ‫خواهد بــود‪ .‬نتیجه همگرایی اصالح طلبــان در انتخابات‬ ‫سال ‪ 92‬این بود که اصالح طلبان به یک تفاهم مشترک در‬ ‫شورای مشورتی رسیدند‪ .‬اقای دکتر عارف از رقابت ها کنار‬ ‫کشــید و اصالح طلبان منافع حزبی خود را کنار گذاشتند و‬ ‫یک شخصیت ملی را انتخاب کردند‪ .‬نقش اقایان خاتمی‬ ‫و هاشمی بســیار موثر بود‪ .‬هیچ کس نیز اعتراضی به این‬ ‫انتخــاب نکــرد‪ .‬مهمترین پیــام ان انتخابــات نیز همین‬ ‫همگرایی بــود‪ .‬اکنون نیز نیاز بــه این کار داریــم‪ .‬باید به‬ ‫یک همگرایی بیــن اصالح طلبان معتــدل و اصولگرایان‬ ‫اصیل اندیشــید‪ .‬باید به دنبــال یک مجلــس معتدل بود‪.‬‬ ‫اگر هدف این باشــد برای پیدا کردن کاندیداها به مشکل‬ ‫بر نمی خوریم‪ .‬به همین دلیل می گویم که نقش کارگزاران‬ ‫مهم و موثر اســت‪ .‬نباید گذاشــت زاویه ای به وجود بیاید‪.‬‬ ‫برخی بــه مدیریت انتخابات هم اشــاره می کننــد و نگران‬ ‫رد صالحیت ها و مدیریت انتخابات هســتند‪ .‬امیدوارم این‬ ‫مســائل با مذاکرات حل شود‪ .‬به نظر می رســد کارگزاران‬ ‫امســال باید این نقش را بیش از پیش ایفا کند‪ ،‬زیرا امسال‬ ‫سال انتخابات اســت‪ ،‬اگر مجلس خوبی شکل نگیرد کار‬ ‫دولت ناتمام خواهد بود‪».‬‬ ‫در مقام تحلیــل این اظهارات می تــوان به چند نکته‬ ‫اشاره کرد؛‬ ‫‪ -1‬کارگزاران سازندگی اکنون در میان اصالح طلبان‬ ‫به چند دلیل دســت باال را دارد‪ .‬چهره هایــی از انها اکنون‬ ‫در دولت انهــم در مناصب بــاال حضور دارنــد‪ .‬اتفاقی که‬ ‫سال هاست برای اصالح طلبان رخ نداده و دیگرانی از میان‬ ‫اصالح طلبان نتوانسته اند چنین موقعیتی داشته باشند‪ .‬پس‬ ‫حاال که مشروعیت سیاست ورزی رسمی دارند می توانند بر‬ ‫سر این امتیازشان با دیگر احزاب اصالح طلب معامله کنند‪.‬‬ ‫‪ -2‬کارگــزاران در واقــع بدنــه حزبــی اکبــر‬ ‫هاشمی رفسنجانی اســت و از موقعیت و وضعیت سیاسی‬ ‫او در تمــام ســال های حیاتش بهــره برده اســت‪ .‬از همه‬ ‫مهمتر اینکه بــه جهت جنس افــراد حاضــر در میان خود‬ ‫طیف قابل توجهی از راســت تا چپ را پوشش داده است‪.‬‬ ‫به یــک معنا وضعیــت اینگونه بوده اســت که همنشــینی‬ ‫شــاخه های اصفهان و کرمــان این حزب که متشــکل از‬ ‫اصالح طلبان راســتگرا و محافظه کار بوده کارگزاران را به‬ ‫تشکل میان حزبی بدل ساخته اســت‪ .‬پس انها می توانند‬ ‫در شــرایط کم وزنی دو جناح اصلی‪ ،‬یعنی اصالح طلبان و‬ ‫اصولگرایان همچسبی خوبی میان نیروهای دو طرف ایجاد‬ ‫کرده و راه را برای تصمیم انتخاباتی باز کند‪ .‬درســت مانند‬ ‫همین شرایطی که اکنون وجود دارد‪ .‬اوضاع در حال حاضر‬ ‫چنین اســت که اصولگرایان به دلیل ناکامی در انتخابات‬ ‫‪ 92‬و البته حواشــی پیرامونی ان اوضاع متفاوتی نسبت به‬ ‫دهه هشتاد پیدا کرده اند و از ان سو اصالح طلبان نیز هنوز‬ ‫هزینه های ماجرای سال ‪ 88‬را پرداخت می کنند‪ .‬پس حاال‬ ‫باد به سود بادبان های کارگزاران می وزد‪.‬‬ ‫‪ -3‬زمــان بــرای دولــت به ســرعت می گــذرد‪ .‬همه‬ ‫تخم مرغ ها در سبد مذاکرات هسته ای چیده شده و در حالی‬ ‫که به دومین سالگرد پیروزی حســن روحانی در انتخابات‬ ‫نزدیک می شویم هنوز وزرای گروه ‪ 5+1‬و ایران پای توافق‬ ‫هســته ای را امضا نکرده اند‪ .‬رقبا از همین دریچه که اتفاقا‬ ‫می توانســت نقطه قوت دولت روحانی باشد‪ ،‬پاشنه اشیل‬ ‫یافته انــد و بــرای تصاحب فضای سیاســی بــرای دوران‬ ‫پسامذاکرات (در شــرایط شکست) روزشــماری می کنند‪.‬‬ ‫اگر کار توافق به این مجلس نرسد انها حتما برای اتفاقات‬ ‫احتمالی پیرامون مذاکرات در شــرایط پیش بینی نشده به‬ ‫مجلس بعدی نیــاز دارند‪ .‬مجلس اکنــون مهمترین جایی‬ ‫است که منتقدان دولت حضور دارند‪.‬‬ ‫‪ -4‬دولتی ها برای داشتن بدنه اجتماعی که بیشترین‬ ‫ان عاریه ای و قرض گرفته شــده از اصالح طلبان اســت‬ ‫باید کارهای فراوانی کنند از جمله اینکه تالش کنند مجوز‬ ‫نامزدی چهره های اصالح طلبان که قرار است چوب های‬ ‫امدادی را بــرای انها در پارلمــان حمل کننــد از نهادهای‬ ‫تصمیم گیر خصوصا شــورای نگهبان بگیرند‪ .‬به یک معنا‬ ‫انها باید مهمترین دغدغه اصالح طلبان را رفع کنند‪.‬‬ ‫‪ -5‬شاید از همه پیش رو تر‪ ،‬این غالمحسین کرباسچی‬ ‫بود که بی پــرده و صریــح گفــت اصالح طلبــان از رقابت‬ ‫سیاست‬ ‫انگونه که رســانه های اصالح طلب گزارش کرده اند‬ ‫پس از توافق میان شــورای هماهنگــی جبهه اصالحات‬ ‫و شــورای مشــورتی اصالح طلبان ‪ ١٢‬چهره اصالح طلب‬ ‫شــورای راهبردی انتخابات را به ریاست ســید عبدالواحد‬ ‫موســوی الری‪ ،‬وزیر کشــور دولــت اصالحات تشــکیل‬ ‫داده اند‪ .‬این ‪ ١٢‬نفر همراه رابطین ملی در استان ها حلقه ای‬ ‫‪ ١٠٠‬نفره را تشــکیل می دهند‪ .‬اعضای شــورا‪ ،‬با انتخاب‬ ‫علی صوفی‪ ،‬وزیر تعــاون دولت اصالحات و چهره نزدیک‬ ‫به محمدرضا عارف‪ ،‬مرتضی مبلغ‪ ،‬معاون سیاســی وزارت‬ ‫کشور در دولت اصالحات و سید محمود میرلوحی‪ ،‬معاون‬ ‫امور حقوقی و مجلس وزارت کشــور اصالحــات دبیرخانه‬ ‫این شورا را تشــکیل داده اند‪ .‬شــورای راهبردی انتخابات‬ ‫اصالح طلبان متشــکل از پنج کمیته خواهد بود‪ .‬بر اساس‬ ‫اطالعات دریافتی در چارت این شورا زیرشاخه هایی تحت‬ ‫عنوان دبیرخانه‪ ،‬کمیته های اقشــار و اصنــاف‪ ،‬احزاب‪،‬‬ ‫استان ها‪ ،‬نخبگان و رسانه تشکیل و پس از ان سخنگوی‬ ‫شــورا با انتخاب اعضا معرفی خواهد شــد‪ .‬تاکنون حضور‬ ‫حســین مرعشــی‪ ،‬مرتضی حاجــی‪ ،‬اذر منصــوری‪ ،‬علی‬ ‫صوفی‪ ،‬عبدالله ناصری و یک عضو نزدیک به اعتماد ملی‬ ‫از شورای مشورتی و محســن رهامی‪ ،‬احمد حکیمی پور و‬ ‫حســین کمالی نیز از شــورای هماهنگی جبهه اصالحات‬ ‫در این لیست ‪ ١٢‬نفره قطعی شده است‪ .‬شورای راهبردی‬ ‫انتخابات اصالح طلبان در نخســتین گام اجرایی به تعیین‬ ‫«رابطین ملی» برای هر استان می پردازد‪ .‬این رابطین ملی‬ ‫که به تناسب وسعت و جمعیت هر استان تعدادشان تعیین‬ ‫می شود به شناســایی فعاالن حزبی‪ ،‬مدیران اجرایی سابق‬ ‫اصالح طلب و چهره های موجه غیرحزبــی می پردازند که‬ ‫تاکنون برای ‪ ١٢‬استان رابطین ملی تعیین شده و مشغول‬ ‫انجام فعالیت هســتند‪ .‬تجمیــع نیروهای شناسایی شــده‬ ‫شورای اصالح طلبان اســتان را مشخص می کند‪ .‬احزابی‬ ‫که در استان ها نمایندگی دارند‪ ،‬می توانند نمایندگان خود را‬ ‫به رابطین معرفی کنند؛ همچنین مدیران اجرایی دولت های‬ ‫سازندگی و اصالحات دیگر اعضای شورای استان خواهند‬ ‫بود که با کمک انها چهره هــای موجه اجتماعی و فرهنگی‬ ‫هر اســتان که الزامــا حزبی نیســتند نیز شناســایی و برای‬ ‫عضویت در شــورا از انان دعوت به عمل اورده می شود‪ .‬با‬ ‫تشکیل شوراهای استانی فرایند انتخاب نامزدهای اصلی‬ ‫اصالح طلبان در هر استان اغاز می شود‪ .‬در فرایند انتخاب‬ ‫نامزد ها بعــد از جمع بندی اعضــا افراد مــورد تایید به رای‬ ‫گذاشــته می شــوند تا نامزدهای هر حوزه انتخابیه تعیین‬ ‫شوند‪ .‬در این مرحله شورای راهبری انتخابات اصالح طلبان‬ ‫به صورت ایجابی ورودی ندارد امــا در صورتی که اعضای‬ ‫شــورای اصالح طلبان اســتان درخواست داشــته باشند‬ ‫در فرایند رای گیــری برای انتخاب نامزد هــا یا حل و فصل‬ ‫اختالف نظر های احتمالی رابطین استانی به موضوع ورود‬ ‫کرده و مسائل را پیش می برند‪ .‬مرحله پایانی این گام معرفی‬ ‫نامزدهای هر حوزه انتخابیه توسط رابطین ملی به شورای‬ ‫راهبردی انتخابات اصالح طلبان است که در نهایت با تایید‬ ‫شورا افراد به عنوان نامزد اصلی مورد حمایت اصالح طلبان‬ ‫مشخص می شوند‪.‬‬ ‫این همان ســازوکاری اســت که اصالح طلبان برای‬ ‫انتخابات به ان دست یافته اند‪.‬‬ ‫احزاب و شخصیت ها‬ ‫‪23‬‬ ‫مجلس دهم چه می خواهند‪ .‬او گفت که به مجلسی مانند‬ ‫پارلمان پنجم فکر می کنــد‪ .‬روزگاری که اصالح طلبان در‬ ‫فراکسیونی نسبتا قوی در مجلس سیاست ورزی می کردند‬ ‫و انجــا در بلندترین کرســی پارلمان علی اکبــر ناطق نوری‬ ‫می نشســت‪ .‬شــیخ نور فعال که بــه انها پاســخ منفی داده‬ ‫است اما گویا شورای مشــورتی خاتمی تن به خواسته بدنه‬ ‫تشــکیالتی هاشــمی داده اســت تا انها پــروژه مجلس را‬ ‫حتی اگر ناطق نوری راضی نشــد از طریــق علی الریجانی‬ ‫دنبال کنند‪ .‬این البته درســت همان چیزی اســت که شاید‬ ‫بنا به شرایط موجود دیگرانی مانند ســعید حجاریان هم بر‬ ‫در ستی اش تاکید می کنند‪.‬‬ ‫‪ -6‬در کنار این تحلیل هــا می توان از همین حاال یک‬ ‫تحلیل دیگر را البته از جنس گمانه زنی مطرح کرد‪ .‬شــاید‬ ‫چندان دور از واقعیت نباشد که بگوییم همزمان با افزایش‬ ‫طول عمر دولت حسن روحانی اصالح طلبان به دوران پس‬ ‫از او هم فکر می کنند و اگر چنین باشــد که البد هست چه‬ ‫کســی برای کارگزاران بهتر از مهندس اسحاق جهانگیری‬ ‫یک کرمانی تکنوکرات که هم نزدیک به هاشمی رفسنجانی‬ ‫اســت و هم یک اصالح طلب که کردیت حضور در قدرت‬ ‫رســمی را هم دارد‪ .‬چه اینکــه او تا اخریــن لحظه ثبت نام‬ ‫کاندیداهــا در انتخابــات ریاســت جمهوری از مهمتریــن‬ ‫افرادی بــود که از جانــب اصالح طلبــان قرار بــود راهی‬ ‫ساختمان میدان فاطمی شــود تا گزینه دولت وحدت ملی‬ ‫باشد‪ .‬رفتار شناسی او در دولت روحانی خصوصا در ماه های‬ ‫اخیر را اگــر اضافه کنیم به برخی اظهــارات اصالح طلبان‬ ‫ان وقت می توانیم پی ببریم که چرا رسانه های اصالح طلب‬ ‫خصوصا انها که به هاشــمی نزدیکترند او را در ویترین خود‬ ‫قرار داده اند‪ .‬گویا همه انها به اماده کردن یک نامزد برای‬ ‫انتخابات سال ‪ 1400‬می اندیشند‪.‬‬ ‫پس با این تفاسیر سخنرانی جدید اسحاق جهانگیری‬ ‫را می توان مدالیته ای برای انتخابات اســفند ‪ 94‬دانست‪.‬‬ ‫او همزمــان بــا اعــام خبــر تشــکیل کمیتــه راهبــردی‬ ‫اصالح طلبــان‪ ،‬از نگرانی هــای دولت بــرای انتخابات و‬ ‫شــرایط دوســال باقیمانده از عمر کابینه ســخن گفته و به‬ ‫اصالح طلبان نشانه ای داده از اینکه از چه راهی باید بروند‬ ‫تا از این شرایط حساس عبور شــود‪ .‬دوران سیاست ورزی‬ ‫جدید اصالح طلبان اغاز شده است‪ .‬اگر چه بر خالف انچه‬ ‫ادعا می کنند اسمانشان چندان ابی نیست و باد ُشرطه هم‬ ‫برایشان نمی ورزد‪ .‬زمان زیادی از سال ‪ 88‬نگذشته و البته‬ ‫انها خودشان به خوبی می دانند که دیوار بی اعتمادی میان‬ ‫طیف هایی از انها با حاکمیت انچنان بلند اســت که دیدن‬ ‫ان سوی دیوار چندان کار ساده ای نیست‪.‬‬ ‫یک پیشنهاد منصفانه‬ ‫سیاست‬ ‫‪24‬‬ ‫مثلث | شماره ‪259‬‬ ‫در میــان همه حواشــی ای کــه پیرامــون اظهارات‬ ‫اســحاق جهانگیری پیش امــده و برخی رفقــای اصولگرا‬ ‫سخت خرده گرفته اند که دولت وارد کار زار انتخاباتی شده‬ ‫و این خالف قانون است‪ ،‬منصفانه این است که بگوییم‪:‬‬ ‫فکــر کــردن یــا ســرمایه گذاری بر‬ ‫اینکــه محمد رضــا عارف یــا صادق‬ ‫خرازی عامــل دودســتگی در جناح‬ ‫اصالح طلبان خواهند شد از اساس‬ ‫اشــتباه و البتــه هزینــه زا خواهــد‬ ‫بــود‪ .‬انهــا نیروهــای تشــکیالتی‬ ‫هاشمی رفسنجانی و خاتمی هستند‬ ‫و حتــی یک بــرگ فاکــس نه چندان‬ ‫خوانا هم می تواند انها را از نظرشان‬ ‫منصرف کند‬ ‫الف‪ :‬اینکه چهره های دولت (هر دولتی که باشد) از‬ ‫میان افراد حزبی باشند طبعا نمی تواند محل اعتراض باشد‪.‬‬ ‫در جایی از قانون هم نیامده که اگر فردی در دولت وارد شد‬ ‫دیگر حق حضور در حزبش را ندارد چه بسا بر اساس همین‬ ‫جایگاه حزبی شــان توانسته باشــند جایی در دولت داشته‬ ‫باشــند‪ .‬تا اینجای کار هیچ جای قانون خدشــه بر نداشته‬ ‫است‪ .‬اشکال کار البته انجا خواهد بود که مثال یک چهره‬ ‫دولتی بخواهد از جایگاه دولتی اش سوء استفاده کرده و به‬ ‫نفع حزبش کاری انجام دهد‪ .‬از سخنان اسحاق جهانگیری‬ ‫چنین استنباطی برداشت نشده است‪.‬‬ ‫ب‪ :‬یادمــان نرفتــه که محمــود احمدی نــژاد وقتی‬ ‫رئیس جمهور بود و رابطه اش با اصولگرایان هنوز شکراب‬ ‫نشده بود خود وارد پروسه فهرست نویسی شده و نامزدهای‬ ‫پیشنهادی اش را در کنار یکدیگر ردیف می کرد‪ .‬این مساله‬ ‫پنهانی نیست و اهل سیاست هم البد ان را شنیده اند‪ُ .‬ر َطب‬ ‫خورده‪ ،‬منع رطب کی کند؟ و قس علی هذا‪.‬‬ ‫بهتر اســت دنباله این داســتان را الاقل از این زاویه‬ ‫نگیریم و فقط دخالت اجرایی به نفع یک جریان را خط قرمز‬ ‫دولت در انتخابات بدانیم‪.‬‬ ‫هوش دار؛ انتخابات نزدیک است!‬ ‫اصالح طلبــان یک طــرح مهــم دارنــد؛ یارگیری از‬ ‫اردوگاه اصولگرایان‪ .‬انها به دولت مســتقر چســبیده اند و‬ ‫همبستگی های جناحی را نشانه رفته اند‪ .‬خرده گیری های‬ ‫پســا انتخاباتی همچنان میــان اصولگرایان وجــود دارد و‬ ‫این هم کاتالیزوری شــده برای باال رفتن احتمال به نتیجه‬ ‫رسیدن فرمول انتخاباتی اصالح طلبان‪ .‬انها حاال شفاف تر‬ ‫از قبل می گویند منظورشان از ائتالف گرفتن افرادی مانند‬ ‫محمد رضا باهنر نیســت‪ .‬انها به علــی الریجانی و افرادی‬ ‫مانند علی مطهری می اندیشند‪.‬‬ ‫باید چاره جست‪ .‬شاید بهترین راه حل این باشد که به‬ ‫جای تکرار حرف های این دو سال گذشته و اتهام زنی های‬ ‫درون حزبی سرمایه های جناحی را در صدر نشانده و قدرشان‬ ‫را دانست‪ .‬باید دایره اصولگرایان را باز کنیم‪.‬‬ ‫نکته دیگر اینکــه تحلیل ها و ســخنرانی های برخی‬ ‫اصولگرایان بر این پایه اســتوار اســت کــه اصالح طلبان‬ ‫دست اخر با اختالف مواجه شده و نه عارف حاضر به ائتالف‬ ‫خواهد شد و نه صادق خرازی و دست اخر این چنین خواهد‬ ‫شد که انها با سه فهرست وارد انتخابات می شوند‪.‬‬ ‫حتما باید گفت که صاحبان این تحلیل ها دچار اشتباه‬ ‫محاســباتی انهم به دلیل عدم توجه به انتخابات سال ‪92‬‬ ‫شــده اند‪ .‬اصالح طلبان از انتخابات ‪ 84‬و ‪ 88‬درس خوبی‬ ‫گرفته اند‪.‬‬ ‫انها در سال ‪ 92‬نشان دادند که اگر قرار باشد به هدف‬ ‫مهمتری دســت یابند در نهایت خواست های حداقلی را به‬ ‫خواســت های حداکثری ترجیح می دهند؛ فکــر کردن یا‬ ‫ســرمایه گذاری بر اینکه محمد رضا عارف یا صادق خرازی‬ ‫عامل دودســتگی در جنــاح اصالح طلبان خواهند شــد از‬ ‫اســاس اشــتباه و البته هزینه زا خواهد بــود‪ .‬انها نیروهای‬ ‫تشکیالتی هاشمی رفسنجانی و خاتمی هستند و حتی یک‬ ‫برگ فاکس نه چندان خوانا هم می تواند انها را از نظرشان‬ ‫منصرف کند! بهتر است به راه های رسیدن به وحدت فکر‬ ‫کنیم و البته مهمتر از ان به اینکه اگر به وحدت برسیم تازه‬ ‫در ابتدای راه خواهیم بود‪ .‬مساله مردم‪ ،‬وحدت اصولگرایان‬ ‫نیست‪ .‬ســوال اساســی انها این است‪« :‬شــما چه حرفی‬ ‫برای گفتن دارید؟ ایده شــما برای ما چیست و زندگی ما با‬ ‫امدن شما دست خوش چه تحوالتی می شود‪ ».‬باید دنبال‬ ‫گفتمانی باشیم که مردم‪ ،‬ما را انتخاب کنند!‬ ‫اسفند پرماجرا در راه است؛ روزهای داغ سیاست ورزی‬ ‫می رسد و کسی پیروز میدان است که برگه های خوبی برای‬ ‫انتخابات همراهش داشته باشد‪.‬‬ ‫قرار نیست ما نامزد‬ ‫معرفیکنیم‬ ‫گفت وگو با عضو شورای راهبردی‬ ‫انتخاباتاصالح طلبان‬ ‫‪2‬‬ ‫عبدالله ناصری از اعضای تیم ‪12‬نفره ای است‬ ‫که اصالح طلبان در سازوکار انتخاباتی جدیدشان‬ ‫به ان رسیده اند‪ .‬او در مورد سیاست های انتخاباتی‬ ‫این جناح می گوید‪« :‬حتما اگر شرایط ایجاب کند‬ ‫اصالح طلبان همان سیاســت ائتالف را در بعضی‬ ‫از حوزه های انتخابیه با بخشــی از جریان معتدل‬ ‫اصولگرایی در پیش خواهند گرفت‪ ».‬با او در مورد‬ ‫اخرین تحوالت انتخاباتــی در میان اصالح طلبان‬ ‫گفت وگو کرده ایم‪.‬‬ ‫اقای ناصری! بر اســاس اخباری که رســانه های‬ ‫اصالح طلب منتشــر کرده اند گویا اصالح طلبان‬ ‫به سازوکاری برای هماهنگی در انتخابات مجلس‬ ‫رسیده اند‪ .‬ظاهرا نام شما هم جزو اعضای ‪12‬نفره‬ ‫یکــی از دو کارگروهی اســت که به تازگی شــکل‬ ‫گرفته‪ ،‬اگر مایل باشــید در مورد این ســازوکار و‬ ‫برنامه های اصالح طلبان برای انتخابات مجلس‬ ‫گفت وگویی داشته باشیم‪.‬‬ ‫واقعیت این است که بنا شده اعضای دبیرخانه در‬ ‫این مورد سخنگویی تعیین کنند‪ .‬فعال اطالعات تنها در این‬ ‫حد است که رئیس شورا اقای موسوی الری است و فراتر از‬ ‫این خبر در حال حاضر قرار نیســت که صحبتی شود‪ .‬البته‬ ‫همان طور که شما گفتید من هم جزو ان ‪12‬نفر هستم‪.‬‬ ‫در هر صورت اولین اصل کار تشــکیالتی همان‬ ‫انسجام و حفظ اسرار است‪ .‬اگر مایل نیستید وارد‬ ‫جز ئیات نمی شویم‪.‬‬ ‫نه! واقعا اســراری در میان نیســت‪ .‬مســاله این‬ ‫اســت که گاهی برخــی اظهارنظرهــا ســوءتفاهم هایی را‬ ‫بــرای دوســتان ایجــاد می کنــد همان طــور کــه در ان‬ ‫طرف «اصولگرایان » هم این وضعیت وجود دارد‪.‬‬ ‫البــد نمی خواهید همــان وضعیتی ایجاد شــود‬ ‫که اعالم خبر تشــکیل «ندا» در میان اصالح طلبان به‬ ‫وجود اورد‪.‬‬ ‫بله‪ ،‬شرایط تغییر کرده است‪ ،‬ندا متقاضی شورای‬ ‫هماهنگی گروه اصالحات شــده و تشــریفات اداری اش‬ ‫درحال انجام است‪ .‬اجازه دهید به موقع و به وقتش صحبت‬ ‫کنیم‪ .‬اما فکر می کنم راجع بــه پیرامونش بتوانیم صحبت‬ ‫کنیم؛ انچه من از اخبار اســتنباط می کنــم اصل قضیه بر‬ ‫پایه نوعی تفاهم میــان دو طیف تعیین کننده اصالح طلب‬ ‫یعنی شورای مشــورتی و جبهه اصالحات است‪ .‬به واقع با‬ ‫این تجمیع خواسته شده از ارائه دو فهرست مجزا جلوگیری‬ ‫شود‪ .‬حاال که بحث به اینجا رســید بهتر است در این مورد‬ ‫توضیحاتی ارائه دهم‪ .‬شورای مشورتی اصالح طلبان که‬ ‫تا قبل از انتخابات ریاست جمهوری تحت عنوان مشاوران‬ ‫اقای خاتمی مطرح می شــد‪ ،‬ماموریتی داشــت که بعد از‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری عمال تمام شد و قرار هم نبود به‬ ‫یک معنا کار را انجام دهــد‪ ،‬اال اینکه از گروه ها و جریانات‬ ‫سیاسی و گروه های مرجع و شــخصیت های اصالح طلب‬ ‫در سراســر کشــور اصرار زیادی از اقای خاتمی کردند که‬ ‫این تجربه که مفیدی واقع شــد و نتیجه بخــش بود برای‬ ‫انتخابات مجلــس هم ادامه پیدا کند‪ .‬بنابراین ایشــان ان‬ ‫احزاب و شخصیت ها‬ ‫مثلث | شماره ‪259‬‬ ‫سازوکاری که عنوان کردم شکل می گیرد‪ .‬البته چون تهران‬ ‫شــرایط ویژه ای دارد نهایتا ممکن اســت مثــل همه ادوار‬ ‫انتخابات ها‪ ،‬ستاد تهران نهایتا توسط این کمیته راهبردی‬ ‫تعیین شــود‪ .‬ممکن اســت این اتفاق بیفتد و ممکن است‬ ‫اصال در کمیته راهبردی مصوب شود که این مسئولیت بر‬ ‫دوش شورای هماهنگی جبهه اصالحات باشد‪.‬‬ ‫از ان چیزی که در ان ترکیب اعالم شــده به نظر‬ ‫می رسد تقریبا همه کار شده که این اجماع صورت‬ ‫بگیرد‪ .‬به یک معنا تالش شده از همه طیف های‬ ‫اصالح طلب افراد جمع شــوند تــا اختالفی پیش‬ ‫نیاید‪ .‬اما در این فهرست انچه بیشتر جلب توجه‬ ‫می کند بخش مربوط به اقای عارف است که اتفاقا‬ ‫توجه خوبی به ایشــان شــده اســت‪ .‬می خواهم‬ ‫بپرسم نسبت اصالح طلبان با اقای عارف چگونه‬ ‫است؟‬ ‫اقای عارف یک شخصیت اصالح طلب است که‬ ‫نهادی اگرچه غیرحزبــی تحت عنوان بنیاد امــور ایرانیان‬ ‫شــکل داده و دنبــال راه اندازی رســانه مکتــوب و روزنامه‬ ‫خودشــان هم هستند‪ .‬ایشــان یک شــخصیت تمام عیار‬ ‫اصالح طلب اســت‪ .‬ایشــان فعالیت هایی در تشــکیالت‬ ‫خودشان در حوزه سراسری کشــوری داشتند و دارند و بنابر‬ ‫این تمام ســعی بر این بوده که این ارتبــاط‪ ،‬محکم برقرار‬ ‫بماند‪ .‬مثال اقای صوفی به عنوان مسئول کمیته انتخابات‬ ‫تشــکیالت ایشــان عضو همین کمیته راهبــردی و عضو‬ ‫دبیرخانه کمیته راهبری نیز هست‪.‬‬ ‫حاال که کمتر از یک ســال بــه انتخابات مجلس‬ ‫زمان باقــی مانده یک نکته اهمیــت فراوانی پیدا‬ ‫کرده و ان نســبت اصالح طلبان بــا اقای روحانی‬ ‫اســت‪ .‬اگر اظهارت اصالح طلبــان از انتخابات‬ ‫‪ 92‬بــه این ســو را همراه اظهــارات جدیــد اقای‬ ‫جهانگیــری مد نظر قرار دهیــم ایا بایــد روحانی‬ ‫و اصالح طلبــان را در یــک طیف تعریــف کنیم؟‬ ‫به هر حال ایشان خیلی تمایل دارد یک شخصیت‬ ‫میان جناحی باشــد‪ .‬ایا تعاریف ســنتی اصولگرا‬ ‫و اصالح طلــب تغییــر کــرده و همانگونــه کــه‬ ‫اقــای عبدالرضــا داوری در همیــن پرونده مثلث‬ ‫گفته اند که مــا چیزی به نــام رقابــت اصولگرا و‬ ‫اصالح طلــب نداریم و االن رقابــت بین موافقان‬ ‫توافق هسته ای و مخالف توافق هسته ای است‬ ‫باید مبنای تقسیم بندی ها باشد؟ ایا براساس این‬ ‫تقسیم بندی باید از این به بعد نسبت های سیاسی‬ ‫را ببینیم و اصالح طلبان و اقای روحانی را در یک‬ ‫طیف و منتقدان هسته ای را در طیف دیگر؟‬ ‫ببینید! من اصال ان تقســیم بندی اقــای داوری‬ ‫و امثالهــم را به هیچ وجه قبــول ندارم‪ .‬از انجا که شــخصا‬ ‫قضیه هسته ای را مساله کالن و حاکمیتی کشور می دانم‬ ‫سیاست‬ ‫شورای مشاوران را تعمیم داد و به قریب سه برابر اعضای‬ ‫قبلی رســاند و قرار شــد همه جریانات را در بــر بگیرد‪ .‬ان‬ ‫شــورا تحت عنوان شورای مشــاوران و شــورای مشورتی‬ ‫اصالح طلبان کار خود را ادامه داد و ساختارهایی پیدا کرد‪.‬‬ ‫کمیته هایی را شکل داد و در ادامه قرار بر این شد که کمیته‬ ‫راهبردی انتخابات هم از تلفیق بعضی از اعضای کمیته ها‬ ‫شــکل بگیرد‪ .‬حاصل کار هم همین چیزی است که اعالم‬ ‫شده اســت‪ .‬به این نکته هم توجه کنید که هیچ وقت عمال‬ ‫در هیچ کــدام از انتخابات هــا‪ ،‬شــورا ی هماهنگی جبهه‬ ‫اصالحات در واقع ســازمان اصلی کار نبوده است‪ .‬شورای‬ ‫هماهنگــی جبهه اصالحــات‪ ،‬کار هماهنگــی روتین خود‬ ‫را در طول ســال و همه ایامی که بعد از شکل گیری دولت‬ ‫اصالحات تشــکیل شــده‪ ،‬ادامه داده و همان طــور که از‬ ‫نامش برمی اید‪ ،‬درواقع به عنوان یک شــورای هماهنگی‬ ‫بین احزاب اصالح طلب که قریب به ‪ 21‬حزب عضو هستند‪،‬‬ ‫کارهایش را دنبال می کند‪ .‬طبیعتا شورای هماهنگی جبهه‬ ‫اصالحات هم کمیتــه انتخابــات خود را تشــکیل داد که‬ ‫متشــکل از دبیران کل اعضاســت‪ .‬نهایتا یک هماهنگی‬ ‫صورت گرفت و اعضایی به ان کمیتــه راهبردی انتخابات‬ ‫اضافه شــد که نهایتا همان اســامی اعالم شده است‪ .‬این‬ ‫کمیته راهبردی هم به هیچ وجــه وارد کار اجرایی نخواهد‬ ‫شد‪.‬‬ ‫اینکــه وارد کار اجرایــی نخواهــد شــد‪ ،‬بــه چه‬ ‫معناست؟ مگر قرار نیست نامزد انتخاب کنید؟‬ ‫خیر‪ ،‬سیاســتگذاری و وفــاق و انســجام را پیش‬ ‫می برد‪ .‬نامزدها را در خــود حوزه های انتخاباتی‪ ،‬توســط‬ ‫کمیته هایی که با هماهنگی همین کمیته راهبردی شــکل‬ ‫می گیرد انتخاب می کنند‪ .‬ســوءتفاهماتی بــرای برخی به‬ ‫وجود امده کــه این کمیته می خواهد فهرســت و لیســت‬ ‫تعیین کند‪.‬‬ ‫البته تصور ما هم همین است!‬ ‫نه اصــا اینطور نیســت‪ .‬از چهار گــروه مرجع در‬ ‫حوزه های انتخابیه و استان ها کمیته هایی را شکل داده که‬ ‫در اکثر اســتان ها کارهای خود را شروع کرده اند‪ .‬ان چهار‬ ‫مرجع‪ ،‬مدیران اجرایی دوره های اصالحات و ســازندگی‪،‬‬ ‫مجمع نمایندگان ادوار‪ ،‬احزاب فعال در ان حوزه انتخابیه‬ ‫یا استان و شخصیت هایی حقیقی مرجع در منطقه هستند‪.‬‬ ‫یعنی شــخصیت های غیرحقوقــی که به اعتبار خودشــان‬ ‫مرجع هســتند‪ .‬این عنصر چهار یا چهار گروه مرجع‪ ،‬نهایتا‬ ‫می نشینند و ســازمان کار را انجام می دهند‪ .‬طبیعتا احزاب‬ ‫هم فعالیت های خود را مــوازی اینها دارند امــا قرار بر این‬ ‫است که نهایتا این ســازوکار و انســجام پیش رود تا جایی‬ ‫که اختالف نظری بین گروه ها و احزاب اصالح طلب برای‬ ‫شکل گیری لیست ها نباشــد‪ .‬این ماحصل کاری است که‬ ‫انجام می شود‪.‬‬ ‫در واقع شاید به نوعی کمیته داوری و رفع اختالف‬ ‫است؟‬ ‫خیر‪ ،‬سیاستگذاری هم کرده اســت‪ .‬یعنی عمال‬ ‫سیاســتگذاری در اینکــه چه مســیری را پی بگیرنــد یا چه‬ ‫رویکردی داشته باشند را هم دنبال می کند‪ .‬درواقع راهبردها‬ ‫را تعیین می کند‪ .‬البته اگر درجایی هم در ارائه یک لیست‬ ‫واحد به اختالف برسند‪ ،‬طبیعتا احزاب‪ ،‬جریانات و کمیته ها‬ ‫و شوراهای اســتانی پذیرفته اند که نهایتا مرجع نهایی این‬ ‫کمیته باشد‪.‬‬ ‫با این ســیکلی که شــما گفتید به صورت روشن‬ ‫چه کسی عهده دار مسئولیت انتخاب و گزینش‬ ‫نامزد هاست‪.‬؟‬ ‫خود شوراهای حوزه های انتخابیه‪.‬‬ ‫یعنی مثال در حوزه تهران کمیته ای دارید که این‬ ‫کار را انجام دهد؟‬ ‫در تهران مانند ســایر استان ها ســتادی با همان‬ ‫من به شــخصه اقای باهنــر را به عنوان‬ ‫مصداق اصولگرایــان معتدل نمی بینم‪،‬‬ ‫بلکــه جریانی مثــل اقــای ناطق نوری و‬ ‫علی مطهری و تا حــدودی جریانی مثل‬ ‫بعضی از مواضع اقــای الریجانی را جزو‬ ‫اصولگرایان معتــدل می بینم‪ .‬من جبهه‬ ‫پیروان خط امــام و رهبری را اساســا در‬ ‫ان تقسیم بندی خودم قرار نمی دهم که‬ ‫به عنوان یک کنشگر سیاســی الزاما در‬ ‫جبهه اصولگرایان معتدل باشند‪.‬‬ ‫و معتقدم اساســا زیر نظر مقام معظم رهبری درحال انجام‬ ‫است و طبیعتا هر سرنوشتی که پیدا کند‪ ،‬با نظر عالیه ایشان‬ ‫است ‪ .‬این پرونده باالخره روزی بســته و تمام خواهد شد‪،‬‬ ‫بنابراین این تقســیم بندی را مبنا قرار نمی دهــم و معتقدم‬ ‫از لحاظ سیاسی بسیار تقســیم بندی ضعیف و غیرسیاسی‬ ‫است‪ .‬بنابراین به همان تقسیم بندی اصالح طلب و اصولگرا‬ ‫معتقد هستم‪ .‬اقای روحانی به عنوان عضو جامعه روحانیت‬ ‫مبارز و یک شخصیت اصولگرا قبل از انتحابات‪ 92‬مطرح‬ ‫بوده اما چون گفتمان اصالح طلبــی را در انتخابات دنبال‬ ‫کرده به همین جهت هم اصالح طلبــان به دنبال ائتالف با‬ ‫ایشــان رفتند‪ .‬دولت نباید دخالت اجرایــی و غیرقانونی در‬ ‫انتخابات داشته باشد اما باید تمام اهتمام و سعی خود را به‬ ‫کار بگیرد برای اینکه مجلس بتواند هماهنگ با او اهدافش‬ ‫را پیــش ببــرد‪ .‬طبیعتا فکر می کنــم معــاون اول و جریان‬ ‫کارگزاران هم با همین رویکرد امده اند و به تعبیر برخی چراغ‬ ‫اول را روشــن کرده اند و کلیــد اول را زده اند‪ .‬به هر صورت‬ ‫همان تقسیم بندی تاریخی معمولی که در کشور بوده یعنی‬ ‫جریان اصالح طلــب و اصولگرا همچنان وجــود دارد ولی‬ ‫حتما اگر شرایط ایجاب کند اصالح طلبان همان سیاست‬ ‫ائتالف را در بعضی از حوزه های انتخابیه با بخشی از جریان‬ ‫معتدل اصولگرایی در پیش خواهند گرفت‪.‬‬ ‫البته این بحثی که شــما و دوســتانتان در جناح‬ ‫اصالح طلــب دنبال می کنیــد ابهام هایــی ایجاد‬ ‫کرده اســت‪ .‬منظور شــما از ائتالف‪ ،‬همراهی با‬ ‫کــدام بخــش از اصولگرایان اســت؟ طیف چپ‬ ‫اصولگرایان مانند پایداری و رهپویان که مســلما‬ ‫با شما نخواهند بود و در طیف راست هم سنتی ها‬ ‫هســتند‪ ،‬اقای محمد رضا باهنر به عنوان دبیرکل‬ ‫جبهه پیروان اعالم کــرده خط قرمــز‪ ،‬ائتالف با‬ ‫شما است‪.‬‬ ‫من به شــخصه اقــای باهنر را به عنــوان مصداق‬ ‫اصولگرایــان معتدل نمی بینــم‪ ،‬بلکه جریانــی مثل اقای‬ ‫ناطق نوری و علی مطهری و تا حدودی جریانی مثل بعضی‬ ‫از مواضــع اقــای الریجانی را جــزو اصولگرایــان معتدل‬ ‫می بینم‪ .‬من جبهــه پیروان خط امام و رهبری را اساســا در‬ ‫ان تقســیم بندی خودم قــرار نمی دهم کــه به عنوان یک‬ ‫کنشگر سیاسی الزاما در جبهه اصولگرایان معتدل باشند‪.‬‬ ‫چون افت و خیزهای زیادی دارند‪ .‬بایــد اینطور تعبیر کنیم‬ ‫که اصولگرایــان تندرو که مصداق بــارزی دارد مانند جبهه‬ ‫پایداری یا جریان منتســب به اقای احمدی نژاد را مبنا قرار‬ ‫دهیم و طبیعتا هر جریانی که با کلیت ان روند تندروی ها در‬ ‫سیاســت های داخلی و خارجی همراه نباشد‪ ،‬ممکن است‬ ‫حسب اقتضائات در درون ائتالف با اصالح طلبان در برخی‬ ‫از حوزه های انتخاباتی قرار بگیرد‪ .‬ما معتقدیم که شــرایط‬ ‫کشور بسیار حساس اســت و یک مجلس کارامد که منافع‬ ‫ملی را بر منافع حزبــی ترجیح دهد‪ ،‬اولویــت دارد؛ اگرچه‬ ‫ممکن است اکثریت مجلس اصالح طلب نباشد‪.‬‬ ‫علی الحساب مدل شما مدل سال ‪ 92‬است ؟‬ ‫دقیقــا‪ ،‬یعنی بــرای برون رفــت از شــرایطی که‬ ‫سیاســت های اجرایی اقای احمدی نژاد به کشــور و نظام‬ ‫تحمیــل کرد همان نســخه ســال ‪ 92‬را به عنــوان راهکار‬ ‫خودمان مدنظر داریم اما طبیعتا اصالح طلبان ایده الشان‬ ‫این است که مجلس را با اکثریت خودشان شکل دهند‪.‬‬ ‫به عنوان سوال اخر؛ نسبت شما با «ندا» چیست؟‬ ‫ندا به عنوان یک جریان اصالح طلب و یک حزب‬ ‫اصالح طلب فعالیت می کند‪ .‬دو‪ ،‬سه نفر از اعضای شورای‬ ‫مرکزی شان درون شورای مشــورتی حضور دارند‪ .‬البته در‬ ‫کمیته نیستند‪ ،‬چون هنوز عضویت انها در شورای عملیاتی‬ ‫جبهه اصالحات تصویب نشده و باید تشریفات ان طی شود‪.‬‬ ‫اما تقاضایشان را مطرح کرده اند و من هم معتقدم حتما بعد‬ ‫از طی تشریفات قانونی‪ ،‬تصویب خواهد شد‪.‬‬ ‫‪25‬‬ ‫سیاست خارجی‪ ،‬نخ تسبیح‬ ‫اصالح طلبان و حامیان هاشمی است‬ ‫سیاست‬ ‫‪26‬‬ ‫مثلث | شماره ‪259‬‬ ‫گفتوگویمثلثباعبدالرضاداوری‬ ‫وضعیــت اصالح طلبــان را در ســال ‪ 94‬چطــور‬ ‫می بینیــد و فکر می کنیــد چقدر موقعیــت انها با‬ ‫قبل از انتخابات ریاست جمهوری ‪ 92‬تغییر کرده‬ ‫است؟‬ ‫واقعیــت این اســت کــه جریــان اصالح طلب را‬ ‫نمی توانیم از دولت جدا کنیم‪ .‬به اعتقاد من قطب بندی های‬ ‫اجتماعی به صورتی پیش رفته که امروز جریان اصالح طلب‬ ‫و جریان حاضر در دولت به هم ســنجاق شــده اند‪ .‬درواقع‬ ‫نوســانات دولت در حوزه افکار عمومی کامــا بر موقعیت‬ ‫جریان اصالحات اثر گذاشــته و خواهد گذاشت‪ .‬البته من‬ ‫مجموعا اعتقاد دارم به جهت بازی غلط جریان اصولگرا از‬ ‫ابتدای سال‪ ،90‬جریان اصالح طلب موقعیت اجتماعی اش‬ ‫روز به روز تقویت شد که دلیلش به دو موضوع برمی گردد؛‬ ‫جریان اصالح طلب‪ ،‬جریانی است که طرف غربی روی ان‬ ‫به عنوان یک جریان نسبتا مطلوب برای حضور در حاکمیت‬ ‫غربی محاســبه می کند‪ .‬تلقی طرف غربی و امریکایی این‬ ‫اســت که تقویت جریان اصالح طلب باعث کاهش دامنه‬ ‫انقالب اسالمی در منطقه می شود‪ .‬به همین منظور تقویت‬ ‫جریان اصالح طلب یکــی از دســتورکارهای امریکایی ها‬ ‫و غربی هــا در ایران اســت‪ .‬بنابراین در مقطعــی که بعد از‬ ‫‪ 9‬دی ‪ 88‬خیــزش عمومی علیه فتنه گــران در ایران اتفاق‬ ‫افتاد‪ ،‬جریــان اصولگرا دچــار غفلت شــد و ظرفیت های‬ ‫بیرونی جریان اصالح طلب را در نظــر نگرفت‪ .‬تصور کرد‬ ‫با تضعیف ظرفیت های درونی این جریان در سطح جامعه‬ ‫می تواند در ســطح سیاســت ایران به نوعی یکه تاز باشد و‬ ‫حتی یک جریان حاکم در دولت قبل را نیز رقیب خود دید!‬ ‫یعنی حتی کمترین زاویه ای را با دولت قبل و رئیس جمهور‬ ‫ســابق تحمل نکرد و نســبت به حذف ان جریان هم اقدام‬ ‫کرد‪ .‬در حالی که جریان اصالح طلب یک ســبقه تاریخی‬ ‫تشکیالتی در خودشان دارند و جریانی بودند که از ابتدای‬ ‫انقالب در دولت اقای موسوی با هم قالب های تشکیالتی و‬ ‫ارتباطی را پیدا کرده بودند‪ .‬فعالین دانشجویی شان در دفتر‬ ‫تحکیم وحدت کار تشکیالتی را با هم تمرین کرده بودند‪.‬‬ ‫‪3‬‬ ‫عبدالرضا داوری از حامیان رســانه ای محمود‬ ‫احمدی نژاد است‪ .‬او بدون رودربایستی حرف هایش‬ ‫را می زنــد و ابایــی نــدارد از اینکه شــفاف و صریح‬ ‫نقدهایش را در مورد چهره های سیاسی بیان کند‪.‬‬ ‫داوری می گوید اصولگرایان اشتباهاتی داشته اند‬ ‫که اصالح طلبان با استفاده از ان به وضعیت کنونی‬ ‫برسند‪ .‬با او در این مورد گفت وگو کرده ایم‪.‬‬ ‫انها می توانستند خودشان را زود بازسازی و با شرایط جدید‬ ‫تطبیق دهند و در شرایط جدید بازتولید شوند‪ .‬به اعتقاد من‬ ‫جریان اصولگرا از این ظرفیت تشکیالتی غفلت کرد‪ .‬نکته‬ ‫دوم که مهم تر است و در واقع مورد غفلت جریان اصولگرا‬ ‫قرار گرفت ظرفیت حمایتی بیرونی اینها بود‪ .‬یعنی هرچند‬ ‫اینها در داخل در محاق قرار گرفته بودند اما جریان رسانه ای‬ ‫قوی بیرونی در شبکه های مختلف تلویزیونی ماهواره ای و‬ ‫شــبکه های اجتماعی که از خارج ایران به عالوه دوپینگ‬ ‫تحریم ها تغذیه می شود داشــتند‪ .‬به اعتقاد من تحریم ها‬ ‫باعث شد که جریان اصالح طلب بتواند یک فضای تنفسی‬ ‫پیدا کند‪ .‬این روند به انتخابات ‪ 92‬رسید و جریان اصولگرا‬ ‫هم خطای اســتراتژیکی در این مقطع دوســاله انجام داد‬ ‫و همیــن غفلتش باعث شــد که جریــان مقابــل بتواند در‬ ‫انتخابــات ‪ 92‬خــودش را بازســازی کرده و بــا یک حرکت‬ ‫چندالیه پیروز انتخابات ‪ 92‬شود‪ .‬یعنی درست همان غفلتی‬ ‫که در شــیوه انتخاباتــی اصولگرایان و تکثــری که اتفاق‬ ‫افتاده بود‪ ،‬صــورت گرفت در جریــان اصالح طلب با یک‬ ‫هوشمندی صحنه مدیریت شد و نهایتا در دوقطبی کاذبی‬ ‫که درعرصه انتخابات ایجاد شد‪ ،‬اقای روحانی به رغم اینکه‬ ‫در نظرسنجی های اولیه کمتر از دو‪ ،‬سه درصد رای داشت‪،‬‬ ‫یک رای تقریبا ‪ 50‬درصدی به دســت اورد و پیروز شد‪ .‬این‬ ‫روند همچنان تداوم دارد‪ .‬یعنی متاسفانه دوقطبی سازش‪-‬‬ ‫مقاومت امروز در قالب دوقطبی موافقان توافق‪ -‬مخالفان‬ ‫توافق از سوی جریان اصالح طلب برای مهندسی صحنه‬ ‫انتخابات ‪ 94‬درحال بازتولید است و انها با همان فرمان به‬ ‫پیش می روند‪ .‬در اینجا فکر می کنم که جریان انقالب که‬ ‫دغدغه منافع ملی و انقالب را دارد باید هوشــیارانه تر عمل‬ ‫کند تا در تله هایی که ســال ‪ 92‬پایشــان گیر کرد‪ ،‬مجددا‬ ‫گرفتار نشوند در غیر این صورت با روند فعلی اصالح طلبان‬ ‫می توانند به راحتی یک اکثریت نســبی را در مجلس بعدی‬ ‫به دســت اورند‪ .‬البتــه منظــور از اصالح طلبــان‪ ،‬جریان‬ ‫حامی دولت اســت‪ .‬اگر جریان اصولگرا دقت درســتی در‬ ‫تحلیل صحنه نداشته باشد‪ ،‬این اتفاق خواهد افتاد و اینها‬ ‫می توانند یک اکثریت نه مطلق اما مشــابه همان پیروزی‬ ‫‪50‬درصدی اقای روحانی داشــته و جمعیتی تا حدود ‪150‬‬ ‫نماینده را روانه مجلس بعدی کنند‪.‬‬ ‫به نکته قابل توجهی اشــاره کردید کــه می تواند‬ ‫محل بحث ما باشــد‪ .‬اگر بخواهیــم این جریان‬ ‫حامی دولــت را هویت شناســی کنیــم چگونــه‬ ‫می توانیم به تصویر ان بپردازیم؟‬ ‫این جریــان یک نــخ تســبیح دارد و ان هم حوزه‬ ‫سیاســت خارجی اســت‪ .‬این نخ تسبیح سیاســت خارجی‬ ‫موجب شــکل گیری گفتمــان در انتخابات ‪ 92‬شــد و رای‬ ‫‪50‬درصدی اقای روحانی را رقم زد‪ .‬این نخ تسبیح همچنان‬ ‫در دست اقای هاشــمی درحال چرخش اســت و حتی اگر‬ ‫مصاحبه اخیر دکتــر ناصری را با روزنامــه اعتماد بخوانید‪،‬‬ ‫ایشان هم بر همین موضوع تاکید دارند که جامعه به سمت‬ ‫یک نوع دوقطبی به نام مخالفان و موافقان توافق تقسیم‬ ‫شده است‪ .‬این همان مدل ‪ 92‬است و خیلی اصل استراتژی‬ ‫تغییر نکرده و شاید فقط کلیدواژه ها عوض شده باشد‪ .‬نقطه‬ ‫مشترک و نخ تسبیحی که این ‪150‬نماینده را به هم اتصال‬ ‫می دهد‪ ،‬سیاست خارجی است‪ .‬یعنی حول بحث سیاست‬ ‫خارجی و با شــعار رفع تحریم ها و به یک نوعی سازگاری با‬ ‫محیط پیرامون یک گفتار انتخاباتی را شکل می دهند‪.‬‬ ‫اقــای داوری! اصالح طلبــان در ادوار مختلــف‬ ‫همواره نسبت های ضدونقیضی به اقای هاشمی‬ ‫داشــته اند‪ .‬گاه رقیــب او بوده انــد و گاه رفیقش‬ ‫شده اند‪ .‬می خواهم بپرسم اکنون اصالح طلبان‬ ‫دقیقا چه نسبتی با اقای هاشمی دارند؟‬ ‫من اعتقاد دارم امروز جریان اصالح طلب و جریان‬ ‫اقای هاشــمی به یک وحدت استراتژیک رســیده اند‪ .‬ان‬ ‫وحدت اســتراتژیک هم حول محور ادغام نظام جمهوری‬ ‫اسالمی در ســاختار های بین المللی شــکل گرفته است‪.‬‬ ‫شاید جریان اصالح طلب و جریان اقای هاشمی همچنان‬ ‫در بعضــی محورها مثــل موضوع های سیاســت داخلی و‬ ‫فرهنگی اختالف نظرهای جز ئی داشته باشند اما من اعتقاد‬ ‫دارم جریــان اصالح طلب و جریان اقای هاشــمی به یک‬ ‫نوع داروینیسم در سیاست خارجی رســیده اند‪ .‬به این معنا‬ ‫که هر دو جریان معتقدند بقا و تکامل نظام سیاســی ایران‬ ‫ان طور که داروین معتقد است ســازگاری بین موجود زنده‬ ‫و محیط شکل می گیرد‪ .‬اصالح طلبان و اقای هاشمی در‬ ‫یک نوع داروینیسم سیاســی باهم به تفاهم رسیده اند‪ .‬هر‬ ‫دو جریان معتقدند که جمهوری اســامی برای بقا و رشــد‬ ‫خودش باید با محیط پیرامون که به سرکردگی امریکاست‪،‬‬ ‫به یک نوع ســازگاری و تفاهم برسد‪ .‬به اعتقاد من این خط‬ ‫امروز شکاف اصلی را در عرصه سیاسی شکل می دهد‪ .‬این‬ ‫نکته را هم یاداور می شوم که درواقع این گفتار و گفتمانی‬ ‫که بیــن اصالح طلبــان و جریــان اقای هاشــمی درحال‬ ‫حاکم شدن است‪ ،‬پذیرش نقش از طرف جمهوری اسالمی‬ ‫در فرایند کلی جهانی شدن اســت که نوعی ادغام در نظام‬ ‫ســرمایه داری جهانی اســت که معتقدم این مسیر شکافی‬ ‫را به طور جدی شکل می دهد‪ .‬یعنی یک جریانی به عنوان‬ ‫جریان مدافع ادغام در عرصه جهانی سازی و یک جریانی‬ ‫به عنوان مقاومت در برابر ادغام در جهانی سازی‪.‬‬ ‫احزاب و شخصیت ها‬ ‫مثلث | شماره ‪259‬‬ ‫سیاست‬ ‫ اما جهانی سازی دو چهره دارد؛ یک چهره اصلی این‬ ‫است که استایل کشورها را در حوزه های مختلف زیر سوال‬ ‫می برد و نکته دوم این است که هر کشور و ملتی که بیشتر در‬ ‫فرایند جهانی سازی مشارکت کرده به همان میزان که بیشتر‬ ‫مشارکت کرده‪ ،‬عدالت اجتماعی در ان کشور کمرنگ شده‬ ‫است‪ .‬یعنی این روند هم به نوعی اســتقالل کشور ما را به‬ ‫چالش می کشاند و هم ســطح عدالت در جامعه را‪ .‬بنابراین‬ ‫نیروهای انقالب حول این دو محور استقالل و عدالت در‬ ‫نظام اینده با جریان اصالحات و جریان اقای هاشمی دچار‬ ‫چالش جدی می شوند‪ .‬یعنی ما در حال عبور از اصالح طلب‬ ‫و اصولگرا هستیم و به نقطه ای می رسیم که عده ای مدافع‬ ‫فرایند جهانی ســازی هســتند و عده ای در برابر این فرایند‬ ‫مقاومت می کنند‪.‬‬ ‫بحث جامعی بــود و می توانــد بیانگر نــوع نگاه‬ ‫متفاوتی باشد به عرصه سیاســت داخلی فعلی‪.‬‬ ‫به هر حال این جریان که شاید به صورت عینی تر‬ ‫و فعال تر میان اصالح طلبان بــروز بیرونی دارد‪،‬‬ ‫اکنون مقابل یک انتخابات مهم قرار گرفته است‬ ‫و همان گونه که شــما هم اشــاره کردیــد و البته‬ ‫خودشان هم می گویند بناست از مدل رفتاری در‬ ‫انتخابات ســال ‪ 92‬برای انتخابات اسفند امسال‬ ‫هم استفاده شــود‪ .‬اصالح طلبان در جدیدترین‬ ‫حرکت سیاسی شان کارگروه های ‪ 100‬و ‪ 12‬نفره‬ ‫ایجاد کرده اند‪ .‬نظر شما در این مورد چیست؟‬ ‫معتقدم این شــورا عمدتا مربوط بــه مرکز یا مراکز‬ ‫است و خیلی روی حاشیه ها نیست‪ .‬اصالح طلبان در مناطق‬ ‫مختلف کشــور که در حاشــیه ها قرار دارند براساس منطق‬ ‫منطقه ای رفتار می کنند و در مراکز استان ها که بیشتر منطق‬ ‫سیاسی غالب اســت‪ ،‬این شــوراها کارکرد و کاربرد دارند‪.‬‬ ‫یعنی اینها در مناطق کمتر از ‪500‬هزار نفر حتما براســاس‬ ‫منطق منطقــه ای عمل می کننــد‪ .‬یعنی ممکن اســت در‬ ‫مناطق کمتر از ‪500‬هزار نفر به چهره های مقبولی که حتی‬ ‫اصالح طلب نباشند و ســابقه اصالح طلبی نداشته باشند‪،‬‬ ‫رضایت دهند‪ .‬برایشان مهم است که اجماعی حول پرونده‬ ‫هسته ای ایجاد کنند‪ .‬هر کسی در این پرونده با انها همراه‬ ‫باشد حتی یک اصولگرای معتدل را به دید اصالح طلب در‬ ‫خودشان می پذیرند‪ .‬به اعتقاد من با این شیوه می خواهند‬ ‫مجلس بعدی را تشــکیل دهند‪ .‬اقای جهانگیری صراحتا‬ ‫اعالم می کنــد اگر مجلس بعدی همراه نباشــد‪ ،‬کار دولت‬ ‫نیمه تمام اســت‪ .‬دولت روحانــی غیر از پروژه هســته ای‪،‬‬ ‫پروژه دیگری ندارد‪ .‬بنابراین اینها صحنه را براساس پرونده‬ ‫هسته ای چیده اند‪.‬‬ ‫اگر فرض کنیم قبل از انتخابات پرونده هسته ای‬ ‫به سرانجام برسد‪ ،‬چطور؟‬ ‫به هر حال مجلس در این صحنه خیلی موثر است‪.‬‬ ‫ممکن است شرایط کشــور به ســمتی رود که مصوباتی از‬ ‫مجلس یا در حوزه های مختلف مثل بحث پیوستن ایران به‬ ‫پروتکل الحاقی باشد و شرایط کشور به سمتی رود که نیازمند‬ ‫همراهی با مجلس باشند‪ .‬یعنی مجلس قدرت رفراندوم در‬ ‫کشور دارد‪ .‬دوسوم نمایندگان مجلس می توانند متقاضی‬ ‫رفراندوم باشند‪ .‬اینها جزو پروژه هایی است که دولت اقای‬ ‫روحانی به ان فکر می کند‪.‬‬ ‫دو نکته در جناح اصالح طلب وجود دارد؛ نخست‬ ‫نسبت شــان با «عارف» و ســپس نسبت شان با‬ ‫«کارگزاران»‪ .‬در بحث مربوط به کارگزاران نکته‬ ‫مهم این اســت کــه انها بــه دالیل قابل شــماری‬ ‫دست باال را نســبت به اصالح طلبان دارند و البته‬ ‫این قضیه انجا اهمیت پیدا می کند که کارگزاران‬ ‫در واقــع به نوعی نیروی حزبی اقای هاشــمی به‬ ‫حســاب می اید‪ .‬به یــک معنا می توانیــم بگوییم‬ ‫اقای هاشــمی اکنون توســط کارگــزاران میان‬ ‫اصالح طلبان دست باال را دارد‪ .‬نظر شما در مورد‬ ‫نسبت کارگزاران و اصالح طلبان چیست؟‬ ‫در راس شــان اقایان هاشــمی و خاتمی چنان در‬ ‫وحدت استراتژیک و تاکتیک به تفاهم رسیده اند که امروز‬ ‫خیلی راحت می توانیــم بگوییم اقایان هاشــمی و خاتمی‬ ‫«یک روح در دو بدن» هســتند‪ .‬این نکته را در مورد امروز‬ ‫و تحلیل محتوای گفتارهای اقای هاشــمی بیان می کنم‪.‬‬ ‫امــروز گفتارهای اقای هاشــمی بــه مراتــب رادیکال تر و‬ ‫ساختارشکن تر از مجموع گفته هایی است که رئیس دولت‬ ‫اصالحات در همه ســال ها گفته اســت‪ .‬به اعتقاد من در‬ ‫راس هیچ شــکافی وجود ندارد‪ .‬یعنی امروز به یک وحدت‬ ‫استراتژیک رسیده اند اما به جهت برخی اختالفات تاریخی‬ ‫در بدنــه میانی ممکن اســت میان این نیروهــا اختالفاتی‬ ‫وجود داشــته باشــند که فکر نمی کنم خیلــی در روند این‬ ‫جریان موثر باشد‪.‬‬ ‫و حاال این جریان با این تعریفی که شما کردید چه‬ ‫نسبتی با اقای محمد رضا عارف دارد؟‬ ‫تلقــی خودم این اســت کــه کارگــزاران به جهت‬ ‫مســائلی که در انتخابات ســال ‪ 92‬پیش امد‪ ،‬اقای عارف‬ ‫را خودی نمی دانــد و وی را به نوعی نفــوذی اصولگرایان‬ ‫می داند‪ .‬یعنی روند تبلیغی اقای عارف و ارتباطات ایشان را‬ ‫که با برخی نهادهای حاکمیتی ببینید و نوع تبلیغات بعضی‬ ‫رسانه ها در ایام انتخابات مثل خبرگزاری های فارس و تسنیم‬ ‫و نوع پوشــش خبری که انها برای اقای عارف داشتند‪ ،‬به‬ ‫اعتقاد من اقای هاشــمی را بــه این باور رســانده که اقای‬ ‫عارف برای این پروژه یک نیروی درونی نیســت‪ .‬به اعتقاد‬ ‫من اقای عارف اعتماد کافــی در راس جریان اصالحات و‬ ‫جریان کارگــزاران را به همراه ندارد‪ .‬واکنش های حســین‬ ‫مرعشــی به رفتارهای اقای عارف هــم تقریبا این موضوع‬ ‫را تا یید می کند‪.‬‬ ‫پس تحلیل شما این است که اینها درنهایت باهم‬ ‫به توافق نمی رسند؟‬ ‫اقای عارف بازیگر موثری در این جریان نیســت‪.‬‬ ‫اقای عــارف در نهایــت مقابــل اقایان هاشــمی و خاتمی‬ ‫نمی ایستد یعنی همان اشــتباهی که اصولگرایان در سال‬ ‫‪ 92‬کردند‪ .‬عارف هویت سیاسی و اداری خودش را مدیون‬ ‫اقای هاشــمی و خاتمی اســت‪ .‬هرچقدر هم تالش شــود‬ ‫که اقای عــارف به عنوان یــک بازیگر مســتقل در جریان‬ ‫اصالح طلب دیده شــود‪ ،‬خود اقای عــارف این ظرفیت را‬ ‫ندارد و به راحتی از طرف اقای هاشمی قابل مدیریت است‪.‬‬ ‫جریان اصولگرا همین اشتباه را در انتخابات ‪ 92‬مرتکب شد‪.‬‬ ‫جریان اصولگرا فکر می کرد اقای عــارف تا اخرین لحظه‬ ‫می ماند‪ .‬همان موقع هم به برخی از دوستان گفتم که اقای‬ ‫عارف نهایتا براساس تصمیم اقایان خاتمی و هاشمی عمل‬ ‫می کند‪ .‬برخی فکر می کردند که عارف تا اخر می ماند و رای‬ ‫اصالح طلبان و جریان اقای هاشمی می شکند که دیدید این‬ ‫اتفاق نیفتاد و در این انتخابات هم این اتفاق نخواهد افتاد‪.‬‬ ‫براســاس ایــن احســاس عمومــی کــه بیــن‬ ‫اصالح طلبان نســبت به اقای عــارف وجود دارد‪،‬‬ ‫به نظر شما اقای عارف در نهایت چه جایگاهی در‬ ‫لیست اصالح طلب دارد؟‬ ‫به نظــرم اقای عارف بایــد وزن خــود را در جریان‬ ‫اصالح طلب بپذیرد‪ .‬ایشــان یک بازیگر میانی اســت و نه‬ ‫بازیگر سطح یک‪ .‬ایشان باید این واقعیت را بپذیرد‪ .‬اقای‬ ‫عارف یک بازیگر میانی است‪ ،‬نه تشکیالتی دارد و نه سابقه‬ ‫سیاسی و نه اصال عملکرد سیاسی خیلی درخشانی داشته‬ ‫است و نه رزومه خیلی درخشــانی‪ .‬فردی که قصد دارد در‬ ‫نقطه ای بایستد باید دارای مجموعه سوابقی باشد‪ .‬ایشان‬ ‫در انقالب هم نقش موثری نداشــته است و قبل از پیروزی‬ ‫انقالب در خارج از کشور دانشــجو بوده اند‪ .‬بعد از انقالب‬ ‫تمام رشــد اداری خود را مدیون شــخص اقایان هاشمی و‬ ‫خاتمی است‪ .‬ایشان باید خودش را با این نیروهای طالیی‬ ‫بپذیرد‪ .‬به اعتقاد من برخی جریان ها هم که تصور می کنند‬ ‫با مدیریت اقای عارف می توانند صحنه بازی اصالح طلب‬ ‫را به نوعی مدیریت کنند‪ ،‬روی ظرفیت های عارف اشــتباه‬ ‫محاسبه می کنند‪ .‬اقای عارف یک نیروی درجه یک نیست‪.‬‬ ‫در میان اصالح طلبان پدیده ندا را هم داریم!‬ ‫ان هم به اعتقاد من از همین جنس اســت و نهایتا‬ ‫نمی تواند موثر باشــد‪ .‬اقای صادق خــرازی هرچقدر هم با‬ ‫اصولگراها رابطه نزدیک و عاطفی داشته باشد اما درنهایت‬ ‫توسط اقای خاتمی و هاشمی کنترل می شود ‪.‬‬ ‫یعنی وضعیتی شبیه اقای عارف را داراست؟‬ ‫تقریبا شــاید وضعیت اقای عارف بــه نوعی بهتر‬ ‫باشــد‪ .‬چون شــبکه ای که در ندا شــکل گرفته‪ ،‬نیروهای‬ ‫دست چندم سیاسی اصالح طلبان هستند‪ .‬باید واقعیت ها را‬ ‫بپذیریم و با عملیات های روانی وارد صحنه نشویم‪.‬‬ ‫دیدارهــای محرمانــه اقــای احمد ی نــژاد بــا‬ ‫اصالح طلبان را چگونه ارزیابی می کنید؟‬ ‫اصال اقای احمدی نژاد دیدار محرمانه با هیچ کس‬ ‫ندارد و دلیلی برای ایــن کار وجود ندارد امــا از طیف های‬ ‫مختلف به ایشان رجوع می کنند‪ ،‬از همه طیف ها‪.‬‬ ‫اقــای احمدی نــژاد هشــت ســال در ایــن کشــور‬ ‫رئیس جمهور بوده و چند پروژه بزرگ ملی ازجمله هدفمندی‬ ‫یارانه ها و طرح تحــول اقتصادی را اجرا کــرده و در برخی‬ ‫حوزه ها هــم نقطه نظرات خــاص دارد؛ در حوزه سیاســت‬ ‫خارجــی و موضوعــات مختلف‪ .‬اینکــه افــراد مختلف از‬ ‫طیف های مختلف سیاسی چه اصولگرا و چه اصالح طلب‬ ‫حتی اعتدالی با احمدی نژاد صحبــت کرده و نقطه نظرات‬ ‫خود را بــا وی در میان بگذارنــد و نقطه نظرات احمدی نژاد‬ ‫را بشــنوند‪ ،‬امری کامــا طبیعی اســت‪ ،‬کمااینکــه اقای‬ ‫احمدی نــژاد هــم در زمــان ریاســت جمهوری اش هم از‬ ‫همین نوع ارتباطات داشــت امــا اینکه تصور شــود روزی‬ ‫اصالح طلبــان و احمدی نــژاد بــه ائتالف برســند‪ ،‬کامال‬ ‫امری باطل اســت‪ ،‬به جهت اینکه اقای احمدی نژاد یک‬ ‫نیروی برجسته انقالب اســت و گفتمانش‪ ،‬گفتمان امام و‬ ‫انقالب است‪ .‬مگر او می تواند با یک جریان سازشکاری که‬ ‫می خواهد پای امریکا را به ایران باز کند‪ ،‬به ائتالف برسد؟‬ ‫این طور نخواهد شــد‪ .‬به هرحال احمدی نژاد فردی است‬ ‫که صاحب دیدگاه هایی اســت که برخی افراد مایل هستند‬ ‫بشنوند و ایشان هم حرف های دیگران را می شنود‪.‬‬ ‫به عنوان سوال اخر؛ اگر فرض کنیم دو ضلع این‬ ‫انتخابات‪ ،‬اصالح طلبان و اصولگرایان باشند‪ ،‬ایا‬ ‫اقای احمدی نژاد ضلع سوم خواهد بود؟‬ ‫بــدون تعــارف و مداهنــه بایــد بگویــم اقــای‬ ‫احمدی نــژاد هیچ برنامه انتخاباتــی را در افق کوتاه مدت‬ ‫در برنامه شــان ندارند‪ .‬یعنی درحال حاضر ایشان به هیچ‬ ‫انتخاباتی فکر نمی کنند و صحنه سیاســت را هم تقویمی‬ ‫ نگاه نمی کنند که مثال امسال‪ ،‬سال انتخابات است و باید‬ ‫خودمان را با اسفند ‪ 94‬تنظیم کنیم‪ .‬ایشان یک افقی برای‬ ‫خودشان ترســیم کرده اند که در راستای انقالب اسالمی‬ ‫اســت و در ان مســیر هم فکر می کنند‪ .‬معیارهایشان هم‬ ‫خیلــی در ســطح جغرافیایی ایران نیســت یعنی ایشــان‬ ‫با معیارهــای جهانی حتی ایــران را تحلیــل می کنند‪ .‬اما‬ ‫نکته مهمی وجــود دارد که برخی از دوســتان به ان دقت‬ ‫نمی کنند ‪ .‬در ســاختار سیاســی به جهــت اقتصاد نفتی‬ ‫که داریــم و متکی بــر درامدهای نفتی اســت‪« ،‬دولت»‬ ‫مهم ترین پدیده و متغیر در سیاســت ایران است‪ .‬از اینجا‬ ‫شروع کنیم که در ایران از ســال های بعد از جنگ اقایان ‬ ‫هاشــمی‪ ،‬خاتمی و احمدی نژاد صاحــب و رئیس دولت‬ ‫بوده اند‪ .‬کسی که در یک دوره هشت ســاله رئیس دولت‬ ‫می شــود‪ ،‬یک شــبکه بزرگ مدیریتی و یک منبع انسانی‬ ‫بزرگ دراختیار دارد که همان کســانی است که با انها کار‬ ‫‪27‬‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث | شماره ‪259‬‬ ‫‪28‬‬ ‫کرده اند‪ .‬اقای احمدی نژاد در هشت سال ریاست جمهور ‬ ‫با حدود ‪ 53 ،52‬نفر در سطح وزیر کار کرده اند‪ .‬شما همین‬ ‫نسبت را در استان ها ببرید که ‪ 67‬نفر به عنوان استاندار با‬ ‫ایشــان کار کرده اند‪ .‬بیش از ‪ 500‬نفر در ســطح فرماندار‬ ‫کار کرده اند‪ .‬به همین میزان بیش از ‪ 200‬و خرده ای نفر‬ ‫در ســطح معاون وزیر و در رده های مختلف همراه ایشان‬ ‫بوده اند‪ .‬وقتی نگاه می کنید می بینید که اقای احمدی نژاد‬ ‫طی دوره هشت ساله ریاست جمهوری شان با یک جمعی‬ ‫در حدود ‪3‬هزار نفر در ســطوح مدیریتی مختلف در کشور‬ ‫کار کرده است‪ .‬اقای احمدی نژاد اولین رئیس جمهور در‬ ‫دوران بعد از جنگ اســت که برای جریان اصولگرا رزومه‬ ‫اجرایی ایجاد کرد‪ .‬مثال می اورم؛ اقای باقری لنکرانی قبل‬ ‫از دولت احمدی نژاد کجا بود؟ ایشان یک مدرس دانشگاه‬ ‫و پزشک در بیمارســتان بود‪ .‬اقای احمدی نژاد در رزومه‬ ‫اقای باقری لنکرانی وزارت بهداشت را قرار داد تا انجا که‬ ‫حتی ایشان سودای ریاست جمهوری پیدا کرد‪.‬‬ ‫می خواهم بگویم اقای احمدی نژاد یک شبکه بزرگ‬ ‫مدیریتی را برای جریان اصولگرا پرورش داد و تربیت کرد‪.‬‬ ‫این از ان اجحاف های بزرگی است که متوجه احمدی نژاد‬ ‫است‪ .‬جریان اصولگرا هیچ رزومه اجرایی نداشتند و حداکثر‬ ‫یا چهره های اجرایی یا نمایندگان مجلس بودند که فقط از‬ ‫یک تریبون نهایتا می توانستند انتقاد کنند‪ .‬هیچ گاه جریان‬ ‫اصولگرا رزومه اجرایی برجسته نداشت‪ .‬اقای احمدی نژاد‬ ‫یک شــبکه مدیریتی بزرگ برای جریــان اصولگرا تربیت‬ ‫کرد‪ ،‬به رغم اینکه بسیاری از این افراد هم نسبت به ایشان‬ ‫جفا کردند‪.‬‬ ‫امــروز این شــبکه مدیریتی کــه اقــای احمدی نژاد‬ ‫تربیت و به جامعــه معرفی کرد مثل اقــای بذرپاش قبل از‬ ‫دولت احمدی نژاد کجا بود؟ امروز اقای بذرپاش تا ســطح‬ ‫هیات رئیسه مجلس و معاون رئیس جمهور قرار می گیرد‪.‬‬ ‫اینها امکانــات و ظرفیت هایی بود که اقــای احمدی نژاد‬ ‫برای جریان اصولگرا ازاد کــرد‪ .‬معتقدم اقای احمدی نژاد‬ ‫در این صحنه انتخابات حتما حضور ندارند اما قطعا نیابتی‬ ‫حضور خواهند داشــت‪ .‬به چه دلیل؟ به ایــن دلیل که این‬ ‫شــبکه مدیریتی که در دولت های نهم و دهم تربیت یافتند ‬ ‫یک رزومــه اجرایی به خصوص در مناطق خــارج از تهران‬ ‫یعنی اســتان ها دارند‪ .‬تردید نکنید که اگــر اقای نیکزاد از‬ ‫اردبیل کاندیدا شــود‪ ،‬نفر اول است‪ .‬اقای شیخ االسالمی‬ ‫اگر در چالوس و نوشهر کاندیدا شود‪ ،‬نفر اول است‪ .‬اقای‬ ‫محمد عباسی اگر در شهرش کاندیدا شود‪ ،‬نفر اول خواهد‬ ‫بود و قس علیهذا‪ .‬اقای نیکزاد یکی از ظرفیت های جریان‬ ‫اصولگراســت که از دولت احمدی نژاد و بــا اعتمادی که‬ ‫احمدی نژاد به ایشــان کرد‪ ،‬تبدیل به یک چهره ملی شده‬ ‫است‪.‬‬ ‫ما که امروز در حاشــیه هستیم‪ .‬متاســفانه هم نسبت‬ ‫به جریان سیاســی حاکم در حاشیه هســتیم و هم بخشی‬ ‫از جریان اصولگرا ســعی می کنند جریان احمدی نژاد را در‬ ‫حاشیه قرار دهند اما اگر جریان اصولگرا دینامیزم انتخابات‬ ‫‪ 94‬را خوب تحلیل نکند و اســیر همــان تحلیل های واهی‬ ‫که نسبت به اقای احمدی نژاد و جریانشــان از سال ‪ 90‬به‬ ‫بعد داشتند‪ ،‬باشد و همچنان در همان قالب ها باقی بمانند و‬ ‫میدان به این شبکه بزرگ مدیریتی که احمدی نژاد به وجود‬ ‫اورده ندهنــد و فقط یک بخش های خاصی از شــبکه هار ا‬ ‫ببینند‪ ،‬معتقدم همان اتفاقی که درسال ‪ 92‬در عرصه دولت‬ ‫افتاد‪ ،‬در سال ‪ 94‬در عرصه مجلس خواهد افتاد‪ .‬معتقدم‬ ‫این شــبکه باید خوب دیده و تحلیل شــود و ظرفیت های‬ ‫جریان احمدی نژاد به کار گرفته شــود چون در بسیاری از‬ ‫مناطق کشور نســبت به ان اقبال عمومی و فراوانی است‪،‬‬ ‫یعنی اگر چهره های منتســب بــه احمدی نــژاد در صحنه‬ ‫انتخابات بازیگر باشند‪ ،‬تردید نکنید که جریان اصالح طلب‬ ‫دچار چالش بسیار جدی خواهد شد‪.‬‬ ‫کاندیداهای اصالح طلب باید به نظرات‬ ‫شورای مشورتی تمکین کنند‬ ‫گفت وگویمثلثباداریوشقنبری‬ ‫علی حاجی ناصری‬ ‫خبرنگار‬ ‫شورای مشورتی اصالح طلبان کمیته ای تشکیل‬ ‫داد ه که قرار بر این است انتخاب نامزدها را انجام‬ ‫دهد‪ .‬مکانیســم انتخــاب نامزدها در این شــورا‬ ‫چگونه خواهد بود؟‬ ‫بلــه؛ رونــد انتخــاب نامزدها بــا همین شــورای‬ ‫هماهنگی اســت که در مناطق مختلف از میان نامزدهای‬ ‫مختلــف اصالح طلب‪ ،‬نظرســنجی و براســاس مقبولیت‬ ‫این افــراد‪ ،‬تصمیم گیــری می کند‪ .‬کاندیداهــای مطرح‬ ‫اصالح طلب باید به نظرات شورای مشورتی اصالح طلبان‬ ‫تمکین کنند و این نظرات را بپذیرند‪ .‬بر این اساس‪ ،‬افرادی‬ ‫که مقبولیــت کمتــری دارند‪ ،‬کنــار می روند و کســانی که‬ ‫توانایی جذب رای بیشتری دارند در میدان می مانند‪ .‬در این‬ ‫مکانیسم‪ ،‬کسانی که رای کمتری دارند‪ ،‬به نفع کسانی که‬ ‫رای بیشتری دارند کنار می روند اما در عین حال‪ ،‬به افرادی‬ ‫که به عنوان نامزدهــای مقبول انتخاب شــده اند و امکان‬ ‫رای اوری بیشتری دارند‪ ،‬کمک می کنند‪.‬‬ ‫این اتفــاق فقط در تهــران می افتد یــا برای کل‬ ‫کشور طراحی شده است؟‬ ‫برای کل کشــور اســت‪ .‬در هر اســتان‪ ،‬شورای‬ ‫هماهنگی استان شــکل می گیرد و نظر شورای هماهنگی‬ ‫اســتان‪ ،‬تعیین کننده اســت‪ .‬در هر حــوزه انتخابیه افراد‬ ‫داوطلب‪ ،‬نظرات خود را به شورای هماهنگی اصالح طلبان‬ ‫استان مربوطه عرضه می کنند‪ ،‬نظرات شان شنیده می شود‬ ‫و در نهایت با توجه به نظرات ارائه شده و نظرسنجی هایی که‬ ‫انجام می شود‪ ،‬نامزدها انتخاب می شوند‪.‬‬ ‫همان طور که در جریان هستید‪ ،‬جلسه اخیر حزب‬ ‫کارگزاران سازندگی با حضور اقای جهانگیری در‬ ‫مجموعه ســعداباد برگزار شــد که در این جلسه‪،‬‬ ‫ایشــان و ســایر اعضای حــزب‪ ،‬نظــرات خود را‬ ‫پیرامون انتخابــات پیش رو بیــان کردند‪ .‬تلقی‬ ‫برخی افراد و جریان های سیاســی این است که‬ ‫از انجایی که اقای جهانگیــری معاون اول دولت‬ ‫‪4‬‬ ‫داریــوش قنبــری در مــورد ســازوکار جدید‬ ‫اصالح طلبــان می گویــد‪« :‬در هر حــوزه انتخابیه‬ ‫افراد داوطلب‪ ،‬نظرات خود را به شورای هماهنگی‬ ‫اصالح طلبــان اســتان مربوطه عرضــه می کنند‪،‬‬ ‫نظرات شان شــنیده می شــود و در نهایت با توجه‬ ‫به نظرات ارائه شــده و نظرســنجی هایی که انجام‬ ‫می شود‪ ،‬نامزدها انتخاب می شــوند‪ ».‬با او در این‬ ‫مورد گفت وگو کرده ایم‪.‬‬ ‫یازدهم است‪ ،‬نفس حضور ایشان در این جلسه‪،‬‬ ‫می تواند زمینه ســاز دخالت دولــت در انتخابات‬ ‫پایان سال باشد‪ .‬اقای نوبخت‪ ،‬سخنگوی دولت‬ ‫هم حضــور اقای جهانگیری در جلســه شــورای‬ ‫مرکزی کارگزاران را یک مســاله شخصی عنوان‬ ‫کرده و ایــن موضوع را کــه این مســاله مصداق‬ ‫دخالت دولت در انتخابات است‪ ،‬رد کرده است‪.‬‬ ‫نظر شما در این رابطه چیست؟‬ ‫اقــای جهانگیری یک شــان دولتی و یک شــا ن‬ ‫حزبی دارند که این دو کامال منفک از یکدیگر است‪ .‬جایی‬ ‫که شــا ن حزبی اقای جهانگیری است‪ ،‬ایشــان از موضع‬ ‫حزبی خود شــا ن صحبت و جایی که شا ن دولتی و جایگاه‬ ‫معاونت اولی اســت‪ ،‬براساس این شــان صحبت می کنند‬ ‫و رفتار می کنند؛ این مســاله‪ ،‬یک مســاله متداول در همه‬ ‫کشورهاست‪ .‬تا جایی که بنده در جریان هستم‪ ،‬این دولت‬ ‫بــه چارچوب های قانونی پایبند اســت و دولتی نیســت که‬ ‫بخواهــد از موضع دولت‪ ،‬به ســمت اقدامــات غیرقانونی‬ ‫برود‪ .‬دولــت یازدهم‪ ،‬دولتــی قانونمند‪ ،‬بردبــار و صبور در‬ ‫برابر مخالفان اســت و قطعا در همین راســتا و مدار حرکت‬ ‫خواهد کرد‪ .‬اینکه گفته می شــود دولتی تشکیل نشود که‬ ‫در برابر خواســته های ملت گارد بگیرد‪ ،‬این خواست ملت‬ ‫است‪ .‬خواســت مردم این است که مجلســی شکل بگیرد‬ ‫که در راســتای رفع مشــکالت مردم گام بردارد و به دولت‬ ‫احزاب و شخصیت ها‬ ‫مثلث | شماره ‪259‬‬ ‫سیاست‬ ‫اعتماد کند‪ .‬مردم انتظار ندارند مجلســی تشکیل بشود که‬ ‫در مقابل منافع مردم و خواست مردم باشد و افرادی در ان‬ ‫حضور داشته باشند که در راستای منافع دشمنان و رقبا در ان‬ ‫حضور داشته باشند یا حرکت کنند یا مواضعی را اتخاذ کنند‬ ‫که همسو با مخالفان منافع ملت باشــد‪ .‬طبعا باید اصول‪،‬‬ ‫تعریف شود و کسانی نیایند که تحت عنوان دفاع از اصول‬ ‫و به بهانه دفاع از اصول‪ ،‬ریشه اصول‪ ،‬منافع ملی و مصالح‬ ‫نظام را بزنند‪ .‬بایستی همه ایرانیان در این راستا حساسیت‬ ‫الزم را به خرج دهند و تالش کنند مجلسی شکل بگیرد که‬ ‫همسو با منافع مردم باشد‪.‬‬ ‫ارزیابی شما از جایگاه شخص اقای جهانگیری در‬ ‫میان اصالح طلبان چیست؟ ایشان چه نسبتی با‬ ‫جریان های مختلف اصالح طلب دارند؟‬ ‫اقای جهانگیری شــخصیتی معقول و منطقی در‬ ‫میان اصالح طلبان بوده و فردی معتدل و متعادل اســت‪.‬‬ ‫می توان اقای جهانگیری را از شخصیت های وجیه جریان‬ ‫اصالح طلب دانســت کــه همچنــان این جایــگاه را برای‬ ‫خود حفظ کرده است‪ .‬ایشــان جایگاه برجسته ای در میان‬ ‫اصالح طلبان دارد و فردی صاحب فکر و صاحب اندیشه که‬ ‫قدرت برنامه ریزی باالیی دارد و مدیری توانمند است‪ .‬از این‬ ‫لحاظ‪ ،‬اقای جهانگیری دارای جایگاه و پرستیژ ویژه ای در‬ ‫میان اصالح طلبان و همچنین کارشناسان است‪.‬‬ ‫اقای قنبری! چه نســبتی میان تفاهــم ایران و‬ ‫‪ 5+1‬با انتخابات مجلس اینــده می بینید؟ ایا فکر‬ ‫می کنید که ایــن تفاهم و توافــق نهایی احتمالی‬ ‫در اینــده‪ ،‬می تواند بــر انتخابــات مجلس دهم‬ ‫تاثیرگذار باشد؟‬ ‫قطعــا این توافق‪ ،‬بــر انتخابات مجلس شــورای‬ ‫اســامی موثر خواهد بــود‪ .‬این موفقیت دولت‪ ،‬نشــانگر‬ ‫عملکرد مثبت دولت اســت و این عملکــرد مثبت‪ ،‬معیاری‬ ‫بــرای انتخــاب رای دهندگان و ســنجش عملکــرد دولت‬ ‫خواهد بــود‪ .‬این روند ســبب خواهد شــد کــه نمایندگانی‬ ‫همسو با دولت انتخاب شوند تا بتوانند از حقوق ملت‪ ،‬بهتر‬ ‫دفاع کنند‪ .‬انچه اهمیت دارد این اســت که این موفقیت‪،‬‬ ‫شایستگی دولت را در مدیریت بحران های بزرگی که برای‬ ‫کشــور وجود دارد‪ ،‬نشــان می دهد‪ .‬این بحــران‪ ،‬بحران‬ ‫بســیار بزرگی بود و باید به دولت و شخص اقای روحانی که‬ ‫این بحران بزرگ و حاد را مدیریت کردنــد‪ ،‬تبریک گفت و‬ ‫قطعا ایشان از سوی ملت ایران‪ ،‬مدال افتخار و شایستگی‬ ‫را دریافت خواهند کــرد‪ .‬ملت ایران‪ ،‬ایــن عملکردها را به‬ ‫خوبی رصد می کند‪ ،‬این شایســتگی ها را می بیند و باتوجه‬ ‫به این شایســتگی ها‪ ،‬گرایش ملت به ســویی خواهد رفت‬ ‫که این تفکر حاکم بر دولت‪ ،‬به مجلس نیز سرایت کند و با‬ ‫تشکیل مجلسی هماهنگ با دولت‪ ،‬مردم بهتر و راحت تر‪،‬‬ ‫به مطالبات خود دست یابند‪ .‬ما امروز می بینیم دولت در چه‬ ‫مظلومیتی به سر می برد؛ از یک سو مســئوالن دولتی باید‬ ‫بروند و در جبهه دیپلماسی بجنگند‪ ،‬مذاکره کنند و دشمنان‬ ‫و رقبا را در خصوص پیشبرد حقوق ملت قانع کنند و از سوی‬ ‫دیگر‪ ،‬متاســفانه عده ای در داخل کشــور‪ ،‬گرفتاری هایی‬ ‫را ایجاد می کننــد که باید بخــش قابل توجهــی از زمان و‬ ‫انرژی دولت‪ ،‬صرف قانع کردن این افراد شود‪ .‬من متوجه‬ ‫نمی شــوم در جایی که موفقیت‪ ،‬محرز و مشــخص است‪،‬‬ ‫چرا باید عملکردها زیرســوال برود؟ چرا به جای اینکه قدر‬ ‫زحمات دانسته شود‪ ،‬برخی افراد مغرضانه یا از سر نااگاهی‬ ‫دستاوردها را به چالش می کشند؟ این رفتار‪ ،‬دور از انصاف‬ ‫اســت و مردم نیز هویت مخالفان را به خوبی شــناخته اند؛‬ ‫مخالفانی که از ســر غرض ورزی‪ ،‬نااگاهی یــا درک پایین‬ ‫به این شــکل ســنگ اندازی کردند‪ ،‬در مقابــل منافع ملت‬ ‫قرار گرفتند‪ .‬قطعا کسانی که منافع ملت را نادیده گرفتند‪،‬‬ ‫در انتخابات اینده از ســوی مــردم طرد خواهند شــد‪ .‬این‬ ‫مهمترین تاثیــر نتیجه مذاکرات بر گروه هــای مخالف در‬ ‫انتخابات اینده است‪ .‬مردم درک و شامه بسیار خوبی دارند‬ ‫و هویت گروه هایی را که در برابر منافع ملت ایســتادند‪ ،‬به‬ ‫خوبی می شناسند و در زمان الزم‪ ،‬پاسخ محکمی به کسانی‬ ‫که در برابر منافع ملی ایستادند‪ ،‬خواهند داد‪.‬‬ ‫شما اشــاره کردید که در انتخابات اینده‪ ،‬جریان‬ ‫نزدیک به دولت می تواند از نتایج مثبت مذاکرات‬ ‫بهره مند شــود و مجلس را در اختیــار بگیرد‪ .‬ایا‬ ‫جریان منتســب به دولت‪ ،‬رســما با تابلوی دولت‬ ‫و احزاب نزدیــک به دولت وارد عرصــه انتخابات‬ ‫می شود یا از حضور جریاناتی مانند اصالح طلبان‬ ‫به عنــوان جریانــات نزدیک بــه دولــت حمایت‬ ‫می کند؟‬ ‫حامیان دولت مشــخص هســتند‪ .‬اصالح طلبان‬ ‫به طور کامل‪ ،‬حامی دولــت بوده اند و در هویت این دولت‪،‬‬ ‫شریک هستند‪ .‬عالوه بر اصالح طلبان‪ ،‬چهره های معقول‬ ‫اصولگرایان ‪ -‬همچون اقای ناطق نوری و چهره های نزدیک‬ ‫به ایشان ‪ -‬نیز از حامیان دولت به شمار می روند‪ .‬منظور من‬ ‫از حامیان دولــت‪ ،‬هم اصالح طلبان هســتند و هم جریان‬ ‫اعتدالی به رهبری اقای ناطق نوری‪.‬‬ ‫ایا ممکن است اصالح طلبان بعد از توافق نهایی‬ ‫احتمالی‪ ،‬از اقای روحانی عبور و به طور مســتقل‬ ‫در انتخابات شرکت کنند؟‬ ‫بــه هیچ وجــه چنیــن اتفاقــی نخواهــد افتــاد‪.‬‬ ‫اقــای روحانی حــرف دل اصالح طلبــان را می زنــد‪ .‬مگر‬ ‫اصالح طلبان چه می خواستند؟ انها همواره به دنبال عزت‬ ‫و ســربلندی ایران بوده اند‪ .‬اقای روحانی هم در جهت این‬ ‫عزت و ســربلندی تالش کردند و جایی برای فاصله گرفتن‬ ‫اصالح طلبان از اقــای روحانی وجود نــدارد‪ .‬قطعا باتوجه‬ ‫به حمایت اقــای روحانی از منافع ملــی و زحماتی که برای‬ ‫پیشــبرد منافع ملی کشــیدند‪ ،‬اقدامات ایشــان مورد تایید‬ ‫اصالح طلبان است‪ ،‬اصالح طلبان در انتخابات اینده به طور‬ ‫تمام قد از ایشــان حمایت خواهند کرد و انها هرگز از اقای‬ ‫روحانی عبور نخواهنــد کرد‪ .‬اقای روحانی خواســته های‬ ‫ملت و اصالح طلبــان و منافع ملت ایــران را دنبال می کند‬ ‫و اصالح طلبان نیز خواســته ای جز این ندارنــد‪ .‬واقعا چه‬ ‫خواســته ای باالتر از اینکه تهدیدات جــدی از منافع ملی‬ ‫و تمامیــت ارضی ایــران دور شــده و ایران مــی رود که به‬ ‫عضوی موثر از جامعه بین الملل تبدیل شــود‪ ،‬اقتدار ملی‬ ‫در حال احیاست و کشــور در مسیر درستی قرار گرفته که با‬ ‫عقالنیت‪ ،‬خردمندی و چارچوب های علمی اداره می شود؟‬ ‫اصالح طلبــی چیزی جز این نیســت‪ .‬در مجمــوع‪ ،‬اقای‬ ‫روحانی در جهت تحقق خواسته های اصالح طلبان به شیوه‬ ‫مناسبی عمل کرده و کارنامه بسیار خوب و درخشانی دارد‪.‬‬ ‫این اتفاق در حالی رخ داده اســت که فشارهای فراوانی از‬ ‫ســوی تمامیت خواهان بر اقای روحانی وارد می شــود‪ .‬ما‬ ‫می دانیم که دولت در چه شرایط دشــواری کار می کند و با‬ ‫چه سنگ اندازی هایی مواجه اســت‪ .‬بخشی از افراطیون‬ ‫که در مجلس قــدرت را در اختیار دارنــد‪ ،‬هدفی جز به زانو‬ ‫دراوردن دولت نداشته اند اما دولت با تدبیر‪ ،‬این فشارها را‬ ‫مدیریت کرده و اجازه نداده است که اختالف چندان عمیقی‬ ‫میان دو طرف بروز یابد‪ .‬حداقل ماجرا این است که دولت‬ ‫خویشتنداری کرده اســت؛ قطعا اگر دولتی با هویت دولت‬ ‫گذشته بر ســر کار بود‪ ،‬با این مجلسی که با او همفکر بود‪،‬‬ ‫این گونه رفتار نمی کرد اما دولت سعی کرده است با تدبیر‪،‬‬ ‫خویشــتنداری به خرج دهد و اجازه ندهد به اختالفاتی که‬ ‫افراطیون درصدد تشــدید ان هســتند‪ ،‬دامن زده شــود و‬ ‫منافع ملی را خدشــه دار کند‪ .‬هدف دولت این اســت که با‬ ‫خویشــتنداری در برابر این حرکات‪ ،‬در مسیری حرکت کند‬ ‫که منافع ملی را براورده کند‪.‬‬ ‫ایا می توانیــم بگوییم کــه توافق ایــران و ‪،5+1‬‬ ‫جاده صاف کن ورود اصالح طلبان به مجلس اینده‬ ‫خواهد بود؟‬ ‫موضــوع مذاکــرات و تالش های دولــت ‪ -‬فارغ‬ ‫از نتیجــه ای که حاصل خواهد شــد ‪ -‬برای پیشــبرد منافع‬ ‫ملی‪ ،‬تاثیرات خاص خود را داشــته و هم هویت مخالفان‬ ‫را مشــخص کرده و هم زحمات دولت را روشن کرده و این‬ ‫مساله در تشکیل مجلســی هماهنگ با دولت که حامیان‬ ‫دولت ‪ -‬اعم از اصالح طلبان و اصولگرایان معتدل ‪ -‬در ان‬ ‫حضور داشته باشند‪ ،‬تاثیرگذار خواهد بود‪.‬‬ ‫تاثیر این مســاله بر انتخابات ریاســت جمهوری‬ ‫اینده را چگونه می بینید؟‬ ‫وقتی مــردم‪ ،‬شایســتگی ها‬ ‫و زحمــات را ببینند‪ ،‬قدردان هســتند‬ ‫و از دولــت به عنــوان دنبال کننــده و‬ ‫هموار کننــده منافــع ملــی حمایــت‬ ‫خواهند کرد‪ .‬قطعا مسیر پیشبرد این‬ ‫اهــداف‪ ،‬یــک مجلــس هماهنگ با‬ ‫دولت و اســتمرار گفتمانی اســت که با‬ ‫انتخاب اقای روحانی شکل گرفته‬ ‫است‪.‬‬ ‫‪29‬‬ ‫باید با حاکمیت به تفاهم برسیم‬ ‫سیاست‬ ‫‪30‬‬ ‫مثلث | شماره ‪259‬‬ ‫گفت وگویمثلثبا‬ ‫نایب رئیسکمیتهسیاسیحزبکارگزارانسازندگی‬ ‫در خبرها امده است که اصالح طلبان به ساز و کاری‬ ‫برای رسیدن به وحدت و رفع اختالفات رسیده اند‪.‬‬ ‫گویا یک گروه صــد نفره و یــک گــروه ‪ ۱۲‬نفره را‬ ‫به عنــوان هیات اصلــی این پروســه برگزیده اند‪.‬‬ ‫شما این تصمیم را چگونه ارزیابی می کنید؟ ایا این‬ ‫تصمیم برگرفته از تجربه انتخابات ‪ ۹۲‬است و به‬ ‫نوعی تصمیم به حرکت انها در همان مسیر است‬ ‫یا اینکه می تواند نشانه ای باشــد برای اینکه انها‬ ‫به صورت مستقل وارد انتخابات می شوند؟ به یک‬ ‫معنا این گروه برای ائتالف امده یا حرکت مستقل؟‬ ‫«شــورای مشــورتی اصالح طلبان» به ریاســت‬ ‫اقای خاتمی پس از تجربه موفــق انتخابات ‪ 24‬خرداد ‪92‬‬ ‫در حمایت از دکتر حســن روحانی به این جمع بندی رسیده‬ ‫که ان تجربه را تداوم بخشــد و از صورت یک «حرکت» به‬ ‫شــکل یک «نهاد» در اورد‪ .‬در گام اول از اغاز روشن بود‬ ‫که بدون یــک «مجلس معتدل»‪ ،‬یــک «دولت معتدل»‬ ‫نمی تواند به اهداف و خواست «نهضت اعتدال ‪ -‬اصالح»‬ ‫برسد‪ .‬بنابراین راهکارهای متفاوتی برای شکل گیری یک‬ ‫ســازمان ائتالف میان احزاب اصالح طلب بررسی شده و‬ ‫ظاهرا یکی از انها به نتیجه رسیده است‪ .‬اساس این ساز و‬ ‫کار اتحاد میان همه اصالح طلبان‪ ،‬ائتالف با اعتدالگرایان‬ ‫و نیز اصولگرایان معتدل اســت‪ .‬در واقع انچه از ان سخن‬ ‫می گوییم از اساس یک حرکت ائتالفی است نه استقاللی‬ ‫و طبیعتا در این حرکــت ائتالفی جلب و جــذب حداکثری‬ ‫نیروهای معتدل اســاس برنامه اصالح طلبان خواهد بود‪.‬‬ ‫‪5‬‬ ‫محمــد قوچانــی امیــدواری زیــادی دارد به‬ ‫اینکــه اصالح طلبــان در نهایت بتوانند براســاس‬ ‫سازوکاری که اخیرا حاصل شده به وحدت برسند‬ ‫و نتیجــه خوبــی از انتخابــات مجلــس بگیرند‪ .‬او‬ ‫البته این گمانه را که ممکن است محمدرضا عارف‬ ‫به صورت مستقل در انتخابات حضور یابد به دالیلی‬ ‫رد می کنــد‪ .‬گفت وگوی مکتــوب ما بــا این چهره‬ ‫اصالح طلب از نظرتان می گذرد‪.‬‬ ‫البته این ائتــاف گفتمانی خواهد بود نه ســازمانی‪ .‬یعنی‬ ‫قرار نیست استقالل و هویت تشــکیالتی اصالح طلبان‪،‬‬ ‫اعتدالگرایــان و اصولگرایان مخدوش شــود‪ ،‬بلکه باید با‬ ‫حفظ سازمان های سیاسی انان بر سر روش و منطق اعتدال‬ ‫به اتحاد رسید‪ .‬این اتحاد می تواند بیرون از پارلمان یا درون‬ ‫ پارلمان‪ ،‬قبــل از انتخابات یا بعد از انتخابات محقق شــود‬ ‫و در واقع پس از عبــور از انتخابات مجلــس دهم امیدوار‬ ‫خواهیم بود که بــه صورت یک مجمع ملــی اصالح طلبی‬ ‫در اید که نهاد ملی سیاســی جبهه اصالحــات خواهد بود‪.‬‬ ‫ممکن اســت ســا زو کاری که اکنون در این رابطه‬ ‫به وجود امده اســت را توضیح دهید؛ اینکه ایا این‬ ‫شورا و کارگروه دقیقا چه نقشی در انتخاب نامزدها‬ ‫در سرار کشور خواهد داشت؟‬ ‫اجازه دهید که سازوکار این شورای راهبردی را خود‬ ‫اعضای شورا توضیح دهند‪ .‬اما من می توانم اصول حاکم بر‬ ‫انان را بیان کنم‪« :‬اول‪ ،‬اتکای اصالح طلبان بر هماهنگی‬ ‫میان شــورای مشورتی اصالح طلبان و شــورای هماهنگی‬ ‫جبهه اصالحات اســت‪ .‬یعنی مانند الگوی جبهه ملی ایران‬ ‫هم اشخاص حقیقی در این جبهه حضور دارند و هم اشخاص‬ ‫حقوقی‪ .‬اشــخاص حقوقی دربرگیرنده احزاب اصالح طلب‬ ‫هستند که سال هاست در قالب شــورای هماهنگی فعالیت‬ ‫می کنندواشخاصحقیقیدربرگیرندهاشخاصاصالح طلب‬ ‫مشهور‪ ،‬جا افتاده و اجتماعی هستند که توسط شخص اقای‬ ‫خاتمی به شورای مشورتی دعوت شــده اند و درواقع در زمره‬ ‫اشخاصملیهستند‪.‬ایجادشورایراهبردیانتخاباتبرایند‬ ‫توافق و تصمیم این دو شورا (مشورتی و هماهنگی) است‪.‬‬ ‫دوم‪ ،‬در این دوره از انتخابــات اصالح طلبان محور فعالیت‬ ‫س بدنه اســتان ها و شهرستان ها قرار داده اند‪.‬‬ ‫خود را بر اسا ‬ ‫درواقع مشابه این ساختار در همه استان ها شکل می گیرد و‬ ‫اینبدنهاصالحات(شاملاحزابواشخاص)استکهدرباره‬ ‫انتخابــات تصمیم گیری می کند‪ .‬شــورای راهبردی در این‬ ‫زمینه به عنوان یک قاضی‪ ،‬داور و محور حل اختالفات عمل‬ ‫می کند‪ .‬سوم‪ ،‬سازوکار شوراهای اصالح طلبان به گونه ای‬ ‫است که ظرفیت پذیرش همه اصالح طلبان‪ ،‬اعم از سنتی‪،‬‬ ‫مدرن‪ ،‬چپ‪ ،‬راست‪ ،‬صنفی‪ ،‬حزبی و‪ ...‬در ائتالف اصالحات‬ ‫فراهم می اید و هیچ کس و هیچ حزبی نمی تواند ادعا کند که‬ ‫وزن و جایگاه او در شوراهای اصالح طلبان نادیده گرفته شده‬ ‫است‪ .‬طبیعتا هرگونه ســاز جداگانه زدن نوعی سکتاریسم و‬ ‫استقالل طلبی انحرافی خواهد بود‪.‬‬ ‫نظر کارگزاران در مورد این ساز و کار چیست؟‬ ‫«حرکت ائتالفی در درون جبهــه اصالحات» قبل‬ ‫از رسیدن به این ســازوکار در کمیته سیاسی حزب کارگزاران‬ ‫سازندگی ایران به تصویب رســیده بود‪ .‬در جریان رسیدن به‬ ‫این سازوکار هم اشخاص حقیقی عضو کارگزاران مانند اقایان‬ ‫کرباسچی‪ ،‬مرعشــی‪ ،‬امراللهی و لیالز در شورای مشورتی‬ ‫اصالح طلبان حضور داشتند و در شــورای هماهنگی جبهه‬ ‫اصالحات نیز اقای یدالله طاهرنژاد نظرات حزب را منعکس‬ ‫کرده انــد‪ .‬همچنین در شــورای راهبــردی انتخابات اقای‬ ‫سیدحسینمرعشیحضوردارندوطبیعتاحضورایشانبیانگر‬ ‫نظر مثبت حزب درباره این سازوکار است‪.‬‬ ‫اقای جهانگیری در جلســه اخیر حزب کارگزاران‬ ‫نکاتی را مطــرح کرده اند‪ ،‬از جملــه اینکه گفته اند‬ ‫اگر مجلس همسو با دولت تشکیل نشود‪ ،‬کارهای‬ ‫دولت ناتمام می ماند‪ .‬بیان این جمالت از ســوی‬ ‫معــاون اول دولــت یازدهــم در جلســه یک حزب‬ ‫اصالح طلــب چــه تصویری از نســبت سیاســی‬ ‫اصالح طلبان و دولت اقای روحانی به ما می دهد؟‬ ‫ایا باید بــه این نتیجه قطعی برســیم که اکنون در‬ ‫ســال ‪ ۹۴‬دولــت و اصالح طلبان یکی شــده اند و‬ ‫دیگر نمی توان در هویت شناسی این دولت گفت‬ ‫که هیاتی از اصولگرایان و اصالح طلبان هستند؟‬ ‫ن تردیدی داشتید که هویت اصالح طلبی‬ ‫مگر در ای ‬ ‫و اعتدالگرایــی با حضــور دولــت دکتر روحانی یکی شــده‬ ‫اســت؟! پیروزی دکتر روحانی در جبهه اصالحات به معنای‬ ‫پیروزی راه و روش میانه روی و اعتدال بر راه و روش تندروی‬ ‫و افراط خواهد بود امــا از حیث گفتمانی همان طور که بارها‬ ‫گفته ام اعتدال چیزی «جز اصالح ِاصالح طلبی» یا تنقیح‬ ‫اصالح طلبی نیست‪.‬‬ ‫یک تذکر نیز ضروری است؛ سخنان دکتر جهانگیری‬ ‫در شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی ایران به معنای‬ ‫مداخلــه دولت در انتخابــات مجلس نبوده و نیســت‪ .‬دکتر‬ ‫جهانگیــری دارای دو موقعیت حقیقی و حقوقی اســت‪ .‬در‬ ‫موقعیت حقوقی ایشان «معاون اول رئیس جمهور» است و‬ ‫نسبت به انتخابات بدون موضع است اما در موقعیت حقیقی‪،‬‬ ‫ایشــان به عنوان «رئیس شــورای مرکزی حزب کارگزاران‬ ‫احزاب و شخصیت ها‬ ‫مثلث | شماره ‪259‬‬ ‫تنهــا یــک گزینــه موفقیــت بــرای حــزب‬ ‫ندای ایرانیان ممکن اســت و ان زمانی اســت که همه ‬ ‫اصالح طلبان و فهرســت منتســب به جبهه اصالحات‬ ‫ردصالحیت شــوند و لیســت ندای ایرانیان به عنوان‬ ‫«بدل» و «المثنی» در اصالحات مطرح شود‬ ‫سیاست‬ ‫ســازندگی ایران» یک سیاستمدار حرفه ای اســت و مانند‬ ‫بســیاری از اعضای جامعه روحانیت مبارز و جامعه مدرسین‬ ‫حوزه علمیه قم که در مقامات سیاسی مهمی مانند عضویت‬ ‫در شورای نگهبان و قوه قضائیه حضور دارند می تواند موضع‬ ‫سیاسی و تحلیل سیاسی خاص خود را داشته باشند‪ .‬تحلیل‬ ‫سیاسی اقای جهانگیری این است که فارغ از اصالح طلب یا‬ ‫اصولگرا بودن مجلس اینده‪ ،‬باید تفکر اعتدال و میانه روی‬ ‫در ان حاکم باشد و نمایندگان مستقل و معتدل چه اصولگرا‬ ‫باشــند و چه اصالح طلب در موافقت و مخالفت با دولت راه‬ ‫اعتدال و انصــاف را بپیمایند‪ .‬البته به علت ســاختار قانون‬ ‫اساسی ایران نظام پارلمانی و دولتی ما از یک ناهمزمانی رنج‬ ‫می برند‪ .‬شاید بهتر بود انتخابات ریاست جمهوری و مجلس‬ ‫شورای اسالمی با هم برگزار می شد که مردم همزمان به یک‬ ‫فکر برای اداره کشور رای می دادند و در هر دولتی‪ ،‬دو سال‬ ‫برای حل اختالفــات مجلس و دولت وقت تلف نمی شــد‪.‬‬ ‫چنان که دولت های هاشمی‪ ،‬خاتمی‪ ،‬احمدی نژاد و روحانی‬ ‫از این شکاف رنج می بردند و می برند و این معضل گاه حتی‬ ‫منجر به تالش دولت برای دخالت در انتخابات می شــد که‬ ‫نمونه اقای محمدرضا رحیمی مورد اثبات شده ان است‪ .‬در‬ ‫چنین شرایطی این وظیفه احزاب همســو با دولت است که‬ ‫بدون دخالت دولت و تنها با فراهم اوردن شرایط رقابت سالم‬ ‫و ازاد‪ ،‬نزدیکی گفتمانی دولت و مجلس را بیشتر کنند‪ .‬نقش‬ ‫کارگزاران سازندگی ایران از این حیث مورد توجه اقای اسحاق‬ ‫جهانگیری بوده اســت و در واقع ایشــان تنها به این راهبرد‬ ‫اعتدالی حزب تاکید کرده اند نه بیشتر‪.‬‬ ‫چنین شرایطی محصول چه چیزی است؟ ایا دولت‬ ‫به اصالح طلبان پیوســته چون اصولگرایان خود‬ ‫را قطب مقابل دولت کرده اند؟ دولــت دوام خود را‬ ‫قطببودنمقابلاصولگرایانمی داند؟بیش فعالی‬ ‫اصالح طلبــان در جــذب روحانی نتیجــه داده یا‬ ‫اینکه دولت با این کار عمال رقیب مهمی همچون‬ ‫اصالح طلبان را ذیل خود اورده است؟‬ ‫دولت خــود را مقابــل اصولگرایــان نمی بیند‪ .‬این‬ ‫اصولگرایان هســتند که خود را مقابل دولت قــرار داده اند!‬ ‫به عنوان نمونه وزیر کشور روحانی که اصالح طلب نیست و‬ ‫حتی مورد انتقاد برخی افراد و احزاب اصالح طلب است‪ ،‬به‬ ‫پرونده پول های کثیف ورود کرده است‪ .‬این جرات و جسارت‬ ‫اقای وزیر قابل تحسین است اما اصولگرایان از ان براشفته‬ ‫شده اند‪ .‬همچنین وزیر ارشاد روحانی به لحاظ سابقه تاریخی‬ ‫در زمره اصولگرایان معتدل قرار دارد و حتــی در دوره ای در‬ ‫دولت قبل هم دارای جایگاه بود (که البته بالفاصله توســط‬ ‫محمود احمدی نژاد برکنار شد) اما رفتار اصولگرایان با ایشان‬ ‫چندان دوستانه نیســت‪ .‬این مســاله درباره وزرای خارجه‪،‬‬ ‫اطالعات و‪ ...‬هم صــدق می کند‪ .‬بنابراین فرض ســوال‬ ‫شما درست است‪« :‬اصولگرایان خود را قطب مقابل دولت‬ ‫کرده اند‪ ».‬اما درباره روابط دولت و اصالحات و جلب و جذب‬ ‫متقابل‪ ...‬به نظرم نباید این نزدیکی را یک پروژه تعریف کرد‪.‬‬ ‫انچه رخ داده است یک نزدیکی گفتمانی است‪ .‬در مجموع‬ ‫اصالح طلبان بیش از اصولگرایان متوجه ضرورت این مساله‬ ‫شده اند که کشور نیازمند اجماع و اتحاد است و باید از خواست‬ ‫و مطالبات حزبی و جناحی گذشت‪ .‬اما اصولگرایان به چیزی‬ ‫کمتر از ایجاد یک دولت کامال اصولگرا قانع نیستند و تمام‬ ‫تالش خود را برای عدم کامیابی دکتــر روحانی قبل و بعد از‬ ‫انتخاباتبهکارگرفته اندوالبتهنتیجهنگرفته اند‪.‬هرچندرفتار‬ ‫اصولگرایان معتدل و مستقل به خصوص پس از انتخابات‬ ‫متفاوت از اصولگرایان تندرو اســت اما هنــوز تندروها اداره‬ ‫جبهه اصولگرایان را در دست دارند و تا زمانی که اصولگرایان‬ ‫مانند اصالح طلبان‪ ،‬تندروها را از خود دور نکنند‪ ،‬رابطه انان‬ ‫با دولت حسنه نخواهد شد‪.‬‬ ‫چه اتفاقی افتاده که دو ضلعی خاتمی و هاشمی در‬ ‫ســال ‪ ۹۲‬جواب گرفته و تصور این است که شاید‬ ‫همچنان دست باال را در سیاست داشته باشد؟ ایا‬ ‫همچنان پاسخ این ســوال باید این باشد که انچه‬ ‫در خرداد ‪ ۹۲‬رخ داد به جهت تمام حواشی محمود‬ ‫احمدی نژاد و عوارض پیرامونی ان بوده است و ایا‬ ‫ممکن اســت که از همین جا نتیجه گرفت حاال که‬ ‫احمدی نژاد نیست دیگر نباید چندان سهمی برای‬ ‫اثر دهی دو ضلعی در نظر داشت؟‬ ‫دو ضلعــی خاتمــی و هاشــمی براینــد موقعیــت‬ ‫مظلومانه ای اســت کــه ان دو یافته اند‪ .‬مــردم در مجموع‬ ‫دریافته اند که دوران هاشــمی و خاتمی با همه مشــکالت‬ ‫دوران بهتری نســبت به عصر احمدی نــژاد و همه حامیان‬ ‫اصولگرای اوست‪ .‬ممانعت غیرمستقیم از نامزدی خاتمی و‬ ‫ممانعت مستقیم از نامزدی هاشمی در نهایت سبب شده که‬ ‫مردم به فردی که مورد تایید ان دو باشند‪ ،‬اقبال بیشتری نشان‬ ‫دهند و این نفوذ تا زمانی که محدودیت ها و محرومیت های‬ ‫رسانه ای و تشکیالتی ایشان ادامه دارد‪ ،‬تداوم خواهد یافت‪.‬‬ ‫درواقع اســتراتژی اصولگرایان در حذف خاتمی ‪ -‬هاشــمی‬ ‫جواب عکس داده اســت! اما اگر محمود احمدی نژاد وارد‬ ‫صحنه شــود‪ ،‬نه تنها از اثرگذاری خاتمی و هاشــمی کاسته‬ ‫نمی شود‪ ،‬بلکه با نشان دادن یک رقابت واقعی ابعاد رقابت‬ ‫سیاسی در ایران روشن تر خواهد شــد و مردم به گزینه های‬ ‫واقعی تری پاســخ خواهند داد‪ .‬بنابراین اصالح طلبان از به‬ ‫میدان امدن احمدی نژاد استقبال می کنند اما اصولگرایان‬ ‫از ان در هراسند!‬ ‫در مقام تحلیل وقتی به عنصری مانند محمد رضا‬ ‫عارف در میان اصالح طلبان می رسیم به دودیدگاه‬ ‫خواهیــم رســید‪ .‬برخــی می گوینــد محمد رضــا‬ ‫عارف به جهــت برخی اختالفاتش بــا طیف هایی‬ ‫از اصالح طلبــان مثــا کارگزاران نهایتــا با بخش‬ ‫تصمیم گیرندهبهاختالفخواهدرسیدودستاخر‬ ‫به صورت مستقل با تیمش وارد انتخابات می شود‬ ‫و برخی نیز با مساعدت بهره گیری از رفتارشناسی‬ ‫او در انتخابــات ‪ ۹۲‬می گویند عــارف در نهایت به‬ ‫تصمیــم بخش تصمیم ســاز اعتنا خواهــد کرد و‬ ‫عامل شــکاف نخواهد بود‪ .‬تحلیل شما چیست؟‬ ‫اساسا اصالح طلبان چه نقشی برای اقای عارف در‬ ‫انتخابات مجلس قائل هستند؟‬ ‫فکر نمی کنم دکتــر عارف به صورت مســتقل وارد‬ ‫انتخابات مجلس دهم شوند‪ .‬به چند دلیل‪:‬‬ ‫او ً‬ ‫ال ـ جایگاه ایشان و حامیان ایشان در شورای مشورتی‬ ‫و هماهنگی و راهبردی روشن است و می توانند نظرات خود را‬ ‫به اطالع دیگر اصالح طلبان برسانند‪.‬‬ ‫ثانی ًا ـ شخص ایشــان عالقه و ارادت ویژه ای به اقای‬ ‫خاتمی دارند و از نظر افــکار عمومی نیز بدیــل و تابع اقای‬ ‫خاتمی شناخته می شوند و بعید است که بخواهند این سرمایه‬ ‫را از خود سلب کنند‪.‬‬ ‫ثالث ًا ـ در همین شــرایط فعلی اقای دکتر عارف هم به‬ ‫علت شخصیت علمی خود و هم به علت جایگاه اخالقی که‬ ‫به خصوص در سال ‪ 92‬کسب کردند‪ ،‬در کنار رجال مطرحی‬ ‫مانند دکتر محمدعلی نجفی و دکتر رضــا فرجی دانا در زمره‬ ‫یکی از مطرح ترین و اولیــن نامزدهای اصالح طلبان (و نیز‬ ‫کارگزاران) در مجلس دهم هستند و این افراد همگی شانس‬ ‫خوبی برای قرار گرفتن در صدر فهرست اصالحات دارند اما‬ ‫زدن ساز جدا از سوی دکتر عارف این وجهه را خراب می کند‪.‬‬ ‫در مجموع دکتر عارف را خردمندتر از این می دانم که‬ ‫بخواهند مســتقل از جبهه اصالحات عمل کنند‪ .‬کارگزاران‬ ‫جدا از اینکه به ایشان احترام می گذارد و اصو ً‬ ‫ال حضور افرادی‬ ‫مانند دکتر عارف را در مجلس دهم مفید می داند‪ ،‬در این زمینه‬ ‫تابع شورای راهبردی اصالح طلبان است‪.‬‬ ‫ان ســو تر حزبی نوپدید وجود دارد بــه نام «ندا»‪.‬‬ ‫اخیرا ســجاد ســالک‪ ،‬یکی از اعضای اصلی این‬ ‫حزب گفته است که برای انتخابات همه گزینه ها‬ ‫را روی میــز دارند‪ .‬معنای این جملــه البد می تواند‬ ‫این هم باشــد که انها شــاید به حضور مستقل در‬ ‫انتخابات هم فکر کرده اند‪ .‬شما در این مورد چگونه‬ ‫می اندیشید؟‬ ‫به نظرم بد نیســت حــزب نــدای ایرانیــان در این‬ ‫انتخابات وزن کشــی کند و ببیند که نامزدهای اختصاصی و‬ ‫مستقل انان در انتخابات مجلس دهم چه اندازه رای دارند!‬ ‫درواقعمی توانگفتاینازمونیجدیوسرنوشت سازوحتی‬ ‫فیصله بخش برای ندای ایرانیان خواهد بود که تا همین جا‬ ‫سروصدای ان بیش از توش و توانش بوده است‪.‬‬ ‫در عین حال تنها یک گزینه موفقیت برای حزب ندای‬ ‫ایرانیان ممکن است و ان زمانی است که هم ه اصالح طلبان‬ ‫و فهرســت منتســب به جبهه اصالحات ردصالحیت شوند‬ ‫و لیســت ندای ایرانیان بــه عنوان «بــدل» و «المثنی» در‬ ‫اصالحات مطرح شــود‪ .‬در ان صورت هم البته سقف پرواز‬ ‫دوستان بیش از یک «اقلیت نمایشی» نخواهند بود و حزب‬ ‫ندای ایرانیــان به جای بدیــل جبهه اصالحات بــه بدل ان‬ ‫تبدیل می شود‪.‬‬ ‫ایا می شــود در نهایت تصور کرد که اصالح طلبان‬ ‫از عارف گرفته تا کارگزاران و نــدا همگی ذیل یک‬ ‫فهرست واحد در انتخابات شــرکت کنند؟ یا شما‬ ‫فکر می کنید همچنــان احتمال ارائه فهرســت یا‬ ‫فهرست های دیگر هم وجود دارد؟‬ ‫فکر می کنم فهرســت اصالح طلبان حتم ًا (به قول‬ ‫شــما) «از عارف تا کارگزاران» را در بر خواهد گرفت‪ .‬البته‬ ‫دکترعارفدرمنتهی الیهجبههاصالحاتقرارنداردوبرخالف‬ ‫پندار شما روابط ایشان و کارگزاران به روابط دو سر طیف قابل‬ ‫تاویل نیســت‪ .‬عارف در نقطه کانونی دو طیف چپ و راست‬ ‫اصالحات قرار دارد و به صورت طبیعی قابل اجماع در جبهه‬ ‫اصالحات هستند‪.‬‬ ‫اما حضور نــدای ایرانیــان در فهرســت اصالحات به‬ ‫خودشــان بســتگی دارد‪ .‬از این حزب افرادی در شــورای‬ ‫مشورتی به صفت حقیقی حضور دارند اما سازوکار حضور انان‬ ‫در شوراهای دیگر (هماهنگی و راهبردی) باید با درخواست‬ ‫انان و تصویب دیگران باشد‪.‬‬ ‫در میــان اهــل تحلیل این بحــث وجــود دارد که‬ ‫‪31‬‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث | شماره ‪259‬‬ ‫‪32‬‬ ‫می گویند نتیجه توافق هسته ای می تواند کمک‬ ‫شــایانی به اصالح طلبــان در انتخابات باشــد و‬ ‫انها حتما از چنیــن رویدادی بهــره ای انتخاباتی‬ ‫خواهند گرفت؛ طرفه انکه اخیرا چهره ای از میان‬ ‫اصالح طلبان گفته بــود باید میوه لــوزان را برای‬ ‫بهارستان بچینیم‪ .‬سوال این است که جامعه چه‬ ‫میزان این توافق را به پــای اصالح طلبان خواهد‬ ‫نوشت؟‬ ‫اصالح طلبان به هیچ وجه قصد ندارند یک پیروزی‬ ‫ملی را خرج سیاست داخلی کنند‪ .‬نه تنها اصالح طلبان بلکه‬ ‫دیگر جناح های سیاسی نباید با تبدیل یک موضوع سیاست‬ ‫خارجی به موضوعی داخلی‪ ،‬قدرت مذاکره کنندگان ایرانی را‬ ‫پای میز مذاکره کم کنند‪ .‬به خصوص اگر فکر کنیم با این کار‬ ‫به طرف غربی چک ســفید امضا می دهیم که مجلس دهم‬ ‫برخالف مجلس نهم پای هر توافقــی را امضا خواهد کرد‪.‬‬ ‫مجلس دهم اگر هم مجلس اصالحات شــود از یک توافق‬ ‫اصولی و منتهی به منافع و مصالح و امنیت ملی ایران حمایت‬ ‫خواهدکرد‪.‬تنهانکتهاینمجلسمحتمل‪،‬اینخواهدبودکه‬ ‫به دولت و تیم مذاکرات اعتماد بیشتری دارد‪ ،‬کمتر دلواپس‬ ‫است و فکر می کند توافق با غرب نوشیدن جام زهر نیست‪.‬‬ ‫اما مردم‪ ...‬فکر می کنم مردم ایران در مجموع مایلند که پس‬ ‫از هر انتخابات ریاست جمهوری به صورت طبیعی به مجلسی‬ ‫رای دهند که با دولت منتخب انان همکاری بیشتری داشته‬ ‫باشد و این ضعف «انتخابات نابهنگام» دولت و مجلس را با‬ ‫رای خود ُپر کنند‪ .‬این دوره نیز مشــابه ادوار گذشته خواهد‬ ‫بود و البته میزان دلواپســی و همدلی جناح ها با دولت مهم‬ ‫خواهد بود‪.‬مهم ترین کار اصالح طلبان در انتخابات مجلس‬ ‫دهم یاداوری این نکته خواهد بود که چه کسی و چه جناحی‬ ‫تحریم های شورای امنیت را کاغذپاره می دانستند و با بدترین‬ ‫ادبیات ممکن غرب ستیزی را ترویج کردند و و رژیم اسرائیل‬ ‫را چنان رادیکال کردند که بنیامین نتانیاهو هنوز به اســتناد‬ ‫عصر ماضی علیه ایران تالش کند‪ .‬جناح اصولگرا باید هزینه‬ ‫حمایت خود از محمود احمدی نژاد را بپردازد و مردم باید بدانند‬ ‫که ساعت ها و روزها و ماه هایی که محمدجواد ظریف برای‬ ‫عبور از این کاغذپاره ها وقت گذاشــته ثمر ه تالش های چه‬ ‫کسی است؟! البته فکر می کنم این اگاهی در رای مردم به‬ ‫اصالح طلبان و اصولگرایان موثر است‪.‬‬ ‫یک نکته قابل تامل این اســت برخی ادعا می کنند‬ ‫غرب روی اصالح طلبــان ســرمایه گذاری کرده و ‬ ‫ترجیح می دهد در سیاست ایران با انها طرف باشد‬ ‫تا اصولگرایان‪ .‬بر همین اساس است که می گویند‬ ‫که در زمینه های مختلف سیاست خارجی به کمک‬ ‫این طیف امده تا مانایی ایجاد کند و زمینه بازگشت‬ ‫در سطح باال را فراهم سازد‪ .‬نظر شما در این مورد‬ ‫چیست؟‬ ‫اگــر ســرمایه گذاری غــرب پاســخ داده بــود که‬ ‫سلطنت طلبان اکنون در ایران حکومت را در اختیار داشتند!‬ ‫این نوع توهمات ناشــی از بداخالقی سیاســی است‬ ‫و بیشــتر به کیفرخواست های ســال ‪ 1388‬شــبیه است تا‬ ‫واقعیت های سیاســی‪ .‬می دانید که باراک اوباما در یکی از‬ ‫سخنرانی های فروردین ماه خود به این نکته اشاره کرده که‬ ‫حتی اصالح طلبان و میانه روهای ایرانی هم حاضر نیستند‬ ‫ذره ای از انچه حقوق هسته ای ایران می دانند و به جزئی از‬ ‫غرور و افتخار ملی کشورشان بدل شده است‪ ،‬کوتاه بیایند‪.‬‬ ‫اگر بنا بر تحلیــل رفتار چهره هــای اصالح طلبان‬ ‫باشد شما به صورت خاص چه نظری در مورد اقای‬ ‫جهانگیری دارید؟ ایا این شــخصیت سیاسی به‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری و دوران پس از روحانی‬ ‫فکر می کند؟ نســبت سیاســی او با اقای روحانی‬ ‫چیست؟ ایا می تواند در شرایطی نامزد مورد حمایت‬ ‫اصالح طلبان باشد؟‬ ‫دکتر اســحاق جهانگیری از مدیران ارزنده کشــور‬ ‫هستند که مورد اعتقاد و وثوق دو رئیس جمهور سابق اقایان‬ ‫هاشــمی و خاتمی‪ ،‬رئیس جمهور کنونی اقای روحانی و نیز‬ ‫رهبری هستند‪ .‬کارنامه مثبتی در توسعه صنعتی کشور دارند‬ ‫و به عنوان یک مقام عالی دولتی در دوران اعتدال به خوبی‬ ‫توانســته اند میان جبهه اصالحات و دولت اعتدال نسبت و‬ ‫تناسب برقرار کنند‪ .‬بدون شک پس از پایان ان شاءالله هشت‬ ‫ساله ریاست جمهوری دکتر روحانی ایشان از شخصیت های‬ ‫ملی مورد توجه مردم برای تداوم ایــن راه خواهند بود اما در‬ ‫ایران هیچ وقت انتخابات ریاست جمهوری قابل پیش بینی‬ ‫نیســت‪ .‬انچــه می توانــم (براســاس دریافت شــخصی و‬ ‫تحلیلی ام) بگویم این است که اقای جهانگیری در شرایط‬ ‫فعلی جز به توفیق دولت دکتر روحانی نمی اندیشند‪ .‬درواقع‬ ‫بخش مهمی از بار اقتصادی و اجرایی دولت بر دوش ایشان‬ ‫است و ان قدر مشکالت زیاد است که کار به انچه موردنظر‬ ‫سوال شماست‪ ،‬نمی رسد!‬ ‫نسبت سیاسی جهانگیری و روحانی روشن است؛ یک‬ ‫مدیر و معاون اول که همفکر و همراه است و تالش می کند‬ ‫این دولت با توفیق در خدمت تا سال ‪ 1400‬بر سر کار باشد‪.‬‬ ‫افق فکری رئیس جمهور و معاون اول همســو است و من از‬ ‫مصادر مختلفی اعتماد کامل رئیس جمهور به معاون اولش‬ ‫را شنیده ام و ارادت کامل معاون اول به رئیس جمهور را‪ ...‬در‬ ‫پایان هشت سال ه روحانی‪ ،‬این افکارعمومی خواهند بود که‬ ‫جانشین ایشان را تعیین می کنند و در هر صورت مطمئن ام‬ ‫که هرگز در یک انتخابات روحانــی و جهانگیری با هم نامزد‬ ‫نمی شوند (اگر قرار باشد جهانگیری نامزد شود‪).‬‬ ‫اصالح طلبــان بی پــرده می گوینــد در پــی جذب‬ ‫اصولگرایان معتدل هســتند‪ .‬به نظر شــما ایا این‬ ‫اتفاق در نهایت در انتخابات مجلس رخ خواهد داد‬ ‫و اگر چنین شود در چه سطحی خواهد بود؟ نکته‬ ‫دیگر این اســت که افرادی مانند محمد رضا باهنر‬ ‫می گویند وارد چنیــن ائتالفی نمی شــوند‪ .‬دقیقا‬ ‫منظور ائتالف با کدام بخش از اصولگرایان است؟‬ ‫جــذب اصولگرایــان معتــدل الزامــ ًا بــه معنــای‬ ‫ســازمان دهی تشــکیالتی لیســت های انتخاباتی نیست‪.‬‬ ‫می توان در لیســت های انتخاباتی مختلف بود و در نهایت‬ ‫یکبرنامهسیاسیراپیشبرد‪.‬بهخصوصدرشهرهایبزرگ‬ ‫حتی در صورت وجود لیست های انتخاباتی جداگانه می توان‬ ‫از حاکمیت اعتدال بر مجلس دهم حمایت کرد‪.‬‬ ‫منظور اصالح طلبان از ائتالف محتمل بر سر اعتدال‬ ‫هم قطع ًا جذب افرادی مثل اقای باهنر نیست که در همین‬ ‫مجلس از موضع یک ســوداگر بزرگ با دولت برخورد کرده‬ ‫است‪ .‬کارنامه ایشــان در ماجرای اســتیضاح وزیر علوم به‬ ‫هیچ وجه قابل دفاع نیست‪.‬‬ ‫روشــن بگویم؛ اصولگرایان معتــدل در افرادی مانند‬ ‫جناب اقای ناطق نوری مصداق می یابد که البته در شــرایط‬ ‫فعلی جایگاهی فراتر از اصولگرایی دارند‪ .‬اما اگر اصولگرایان‬ ‫بخواهند به ســوی اعتدال حرکت کنند می توانند ایشــان را‬ ‫تشــکیل فراکســیون اقلیت برنامه‬ ‫حداقلــی اصالح طلبــان اســت امــا‬ ‫برنامــه حداکثری جبهــه اصالحات‬ ‫نه به دســت گرفتن اکثریت مجلس‬ ‫کــه تغییــر دموکراتیــک (مبتنی بر‬ ‫رای مردم) تندروهایــی مانند جبهه‬ ‫پایــداری در مجلس دهم و تشــکیل‬ ‫یک مجلس معتدل با همکاری جناح‬ ‫اصولگراســت‪ .‬مجلــس مطلــوب‬ ‫اصالحات در این دوره مجلس پنجم‬ ‫است نه مجلس ششم‬ ‫معیار قرار دهند‪ .‬به نظر اقای ناطق نــوری می تواند بهترین‬ ‫گزینه برای ریاست مجلس دهم باشند که افرادی مانند اقای‬ ‫علی الریجانی و محمدرضا عارف هر دو ریاســت ایشــان را‬ ‫خواهند پذیرفت‪ ،‬دولت از ریاست ایشــان استقبال خواهد‬ ‫کرد و جبهه اصالحــات هم با کمــال عقالنیت به ایشــان‬ ‫رای خواهد داد‪ .‬به نظرم حتــی حاکمیت نیز از این موقعیت‬ ‫استقبال خواهد کرد‪ .‬در واقع در انتخابات مجلس دهم مثلث‬ ‫هاشمی ‪-‬خاتمی ‪ -‬روحانی به یک شکل جدید می تواند تغییر‬ ‫کند و ان شکل گیری ضلع چهارم یک مربع است‪ :‬علی اکبر‬ ‫ناطق نوری‪.‬‬ ‫در این صورت اقای محمدرضا باهنر حتی با محاسبات‬ ‫سوداگری سیاسی با چنین گزینه معتدل و معقولی مخالفت‬ ‫نخواهند کرد و تجربه انتخابــات ‪ 92‬در انتخابات ‪ 94‬تکرار‬ ‫می شود‪.‬‬ ‫یک چهره اصالح طلبگفتهاستکهاصالح طلبان‬ ‫باچهره هایاصلیخودواردرقابتمجلسنخواهند‬ ‫شد‪ .‬نظر شما در این مورد چیست؟‬ ‫این موضــوع ربطی بــه اصالح طلبان نــدارد‪ .‬اگر‬ ‫شورای نگهبان به قانون عمل کند و با گارد باز وارد انتخابات‬ ‫شــود و جوســازی تندروها در ان نهاد اثری نداشته باشد‪ ،‬به‬ ‫نظرم هم ه چهره های اصلی اصالح طلبان باید وارد انتخابات‬ ‫شــوند اما اگر از رویاپردازی سیاسی دســت برداریم باید هر‬ ‫اصالح طلبی که معتدل و معقول باشد و نامزدی اش ممکن‬ ‫باشد وارد انتخابات شود‪ .‬درواقع باید چهره هایی تاز ه را وارد‬ ‫انتخابات کرد تا به قول معروف صد گل بشکفد!‬ ‫در نهایت فکر می کنید نتیجــه انتخابات مجلس‬ ‫برای اصالح طلبان تشکیل یک فراکسیون اقلیت‬ ‫قدرتمند خواهد بود یا ممکن است حتی به اکثریت‬ ‫هم برسند؟‬ ‫تشــکیل فراکســیون اقلیــت برنامــه حداقلــی‬ ‫اصالح طلبان است اما برنامه حداکثری جبهه اصالحات نه‬ ‫به دست گرفتن اکثریت مجلس که تغییر دموکراتیک (مبتنی‬ ‫بر رای مردم) تندروهایی مانند جبهه پایداری در مجلس دهم‬ ‫وتشکیلیکمجلسمعتدلباهمکاریجناحاصولگراست‪.‬‬ ‫مجلس مطلوب اصالحات در این دوره مجلس پنجم است نه‬ ‫مجلس ششم‪.‬شرایط کشور به گونه ای است که در ان یک‬ ‫ن گویای «اکثریت سیاســی»‬ ‫«اکثریت حقوقی» در پارلما ‬ ‫در حاکمیت نیست‪ .‬این معضل و بحران مجلس ششم بود‬ ‫که «اکثریت پارلمانی» ان به معنای «اکثریت حاکمیتی»‬ ‫در کشــور نبود و در نتیجه فاجعه ردصالحیت و شکل گیری‬ ‫غلبه اکثریت در مجالس بعدی رخ داده که خود ریشه در غلبه‬ ‫اکثریت در مجلس ششم را داشت‪ .‬ما باید در مجلس اینده با‬ ‫حاکمیت به تفاهم برسیم و راه تفاهم الزاما رسیدن به اکثریت‬ ‫نیســت‪ ،‬با یک اقلیت مقتدر می توان بهتر به تفاهم رسید‪.‬‬ ‫اقلیتی که نه چندان اندک باشــد که بی اثر شود و نه چندان‬ ‫زیاد که حاکمیت از ان احســاس خطر کند‪ .‬نباید حاکمیت‬ ‫را ترساند‪ .‬باید ان را بر ســر انصاف اورد‪ .‬انصاف در اینجا به‬ ‫ت و رسیدن به یک‬ ‫معنای به رسمیت شناختن طرف مقابل اس ‬ ‫نقطه تفاهم مانند ریاست اقای ناطق اوج این توفیق است‪.‬‬ ‫ت مجلس‬ ‫بنابراین در شــرایط کنونی حتی اگر امکان ریاســ ‬ ‫افرادیماننداقایانخاتمیوهاشمیوجودداشتبهتربودکه‬ ‫خویشتنداری کنیم و واقع بینانه تر فکر کنیم‪ .‬پارلمان عرصه‬ ‫جنگ نیست‪ ،‬محل تفاهم اســت و این تفاهم با ایجاد یک‬ ‫فراکسیونباکیفیتبیشتربه دستمی ایدتاصرفافراکسیونی‬ ‫کمیت‪ ...‬مجلس دهم زمانی به دموکراسی و توسعه‬ ‫متکی به ّ‬ ‫ایران کمک خواهد کرد که در ان هیچ فراکسیونی اکثریت‬ ‫مطلقنداشتهباشد‪.‬شایدبهترینالگویحاکمیتدرمجلس‬ ‫دهم‪ ،‬تشکیل فراکســیون عقالی دکتر روحانی در مجلس‬ ‫ده ه ‪ 60‬و ‪ 70‬باشد که قوه عاقله پارلمان در دست انان بود و‬ ‫از هر دو جناح در ان حضور داشتند‪ .‬مجلس دهم باید بیشتر‬ ‫مجلس عقل باشد تا مجلس چپ و راست‪...‬‬ ‫شاید جهانگیری گزینه کارگزاران برای‬ ‫انتخابات باشد‬ ‫گفت وگویمثلثباقائم مقامجمعیترهپویان‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫خبرنگار‬ ‫مثلث | شماره ‪259‬‬ ‫هرگز حاضر نخواهد شد در حاشیه طیف های اصالح طلب‬ ‫قــرار بگیــرد‪ ،‬ســخت می بینــم کــه طیف هــای مختلف‬ ‫اصالح طلببتوانندبهیکجمع بندیمشخصیبرسند‪،‬ازاین‬ ‫منظر که امروز قدرت در دست دولت اما سبد انتخابات بیشتر‬ ‫در اختیار اصالح طلبان است که جمع این دو با مشکل مواجه‬ ‫خواهد شد‪ .‬در کل باید منتظر اینده شد چون معلوم نیست در‬ ‫ماه هایاتیبهویژهنزدیکانتخاباتمجلسشورایاسالمی‬ ‫چه اتفاقاتی رقم می خورد‪.‬‬ ‫اقای عارف هم در جمع ‪ 12‬نفره شــورای راهبردی‬ ‫اصالح طلبــان نماینــده دارد و اقــای علی صوفی‬ ‫چهره نزدیک بــه او چنین نقشــی را ایفــا خواهد‬ ‫کــرد‪ .‬فکــر می کنیــد اقــای عــارف در چارچوب‬ ‫مکانیــزم اصالح طلبان حرکت کنــد یعنی همانند‬ ‫ریاســت جمهوری هرچه انها تصمیم بگیرند تابع‬ ‫باشد یا انکه در رقابت سیاسی پیش رو رویکردی‬ ‫متفاوت را دنبال می کند؟‬ ‫یکــی از موضوعــات مهــم بیــن اصالح طلبان و‬ ‫کارگزارانبحثریاستمجلساست‪.‬باالخرهریاستمجلس‬ ‫ی اســت که تعیین کنندگــی دارد‪ ،‬فکر‬ ‫موضوع بســیار مهم ‬ ‫می کنم اختالف اساسی بین اصالح طلبان و کارگزاران در این‬ ‫نقطه باشد‪ ،‬اقای عارف نشان داده درباره این موضوع حاضر‬ ‫به عقب نشینی نیست و به دنبال این است که اصالح طلبان‬ ‫و جریانات مختلــف از جمله کارگــزاران را روی این موضوع‬ ‫یعنی ریاســت خود بر مجلــس اینده مجاب کنــد و به نوعی‬ ‫انها درباره این موضوع اعتنا نشــان دهند‪ .‬به همین ترتیب‬ ‫اصالح طلبان دشوار بتوانند مشکالت درون اردوگاهی خود‬ ‫را تا انتخابات مجلس مرتفع کنند و جمعی یکپارچه و لیستی‬ ‫واحد را عرضه کنند‪.‬‬ ‫اخیرا جلســه شــورای مرکزی حــزب کارگــزاران‬ ‫ســازندگی با حضور اســحاق جهانگیری‪ ،‬معاون‬ ‫اول رئیس جمهور و رئیس شــورای مرکزی حزب‬ ‫تشکیل شــد‪ .‬او در ان جلســه گفت «اگر مجلس‬ ‫خوبی شــکل نگیرد‪ ،‬کار دولت ناتمام خواهد بود‪،‬‬ ‫امیدوارم مســاله رد صالحیت ها بــا مذاکرات حل‬ ‫شود‪ ،‬مخالفان دولت تالش می کنند اعتدالگرایان‬ ‫از کاندیداتوری رویگردان شوند»‪ .‬این صحبت ها‬ ‫را چطور ارزیابی می کنید؟‬ ‫اوال من خیلی تعجب کردم کــه معاون اول دولت با‬ ‫این صراحت و شفافیت وارد عرصه انتخابات مجلس شورای‬ ‫اسالمی شد‪ ،‬این واقعا جای تعجب دارد‪ .‬دولت های گذشته‬ ‫همواره تالش داشــتند اگر هم دارای چنین موضعی بودند‬ ‫پنهان کاری کنند‪ ،‬به عالوه کلیــدزدن زودهنگام انتخابات‬ ‫همواره دولت را به حاشــیه برده و فعالیت ها و خدمت رسانی‬ ‫دولت را تحت تاثیر قرار داده است‪ .‬نمی دانم اقای جهانگیری‬ ‫با چه منطقی کلیــد انتخابــات را به صورت زودهنــگام زد و‬ ‫هزینه های مترتب بر ان را پذیرفت امــا یکی از موضوعاتی‬ ‫که بین اصالح طلبان وجود دارد نوع نگاهی اســت که انها‬ ‫به فتنه دارند‪ .‬باتوجه به اینکه خط قرمز شــورای نگهبان نیز‬ ‫موضوع فتنه است اختالفی جدی درباره این موضوع میان‬ ‫اصالح طلبان وجود دارد‪ ،‬برخی از طیف های اصالح طلب‬ ‫نشان دادند که دیگر حاضر نیســتند برای بحث فتنه هزینه‬ ‫پرداخت کنند و معتقدند باید از این مساله با رویکردی عاقالنه‬ ‫عبور کنند تا بار دیگر ظرفیت های اصالحات قربانی و هزینه‬ ‫جریان فتنه نشود اما تندروهای اصالح طلب معتقدند حاال که‬ ‫دولت و قدرت همگام و همراه با انهاست باید فشار به نظام به‬ ‫ویژه شورای نگهبان وارد کنند و این خط قرمز را بردارند‪ .‬این‬ ‫به نظر من مساله ای اســت که تولید اختالف خواهد کرد و‬ ‫صحبت های اقای جهانگیری هم ناظر به این موضوع بود که‬ ‫باید رویکرد شورای نگهبان را نسبت به ردصالحیت ها تعدیل‬ ‫ی نگهبان در انتخابات گذشته هم‬ ‫کرد اما فکر می کنم شورا ‬ ‫نشان داد که درباره موضوع فتنه حاضر به مسامحه و گذشت‬ ‫نیست و قطعا این محلی برای چالش های انتخاباتی خواهد‬ ‫بود‪ .‬باید دید باالخره از میان این دو دیدگاه متفاوت در جریان‬ ‫اصالحات کدام غالب می شود‪ ،‬ایا جریانات معتدل در جریان‬ ‫اصالحات که معتقد است زمان هزینه کردن برای فتنه سپری‬ ‫شده و باید پرونده فتنه را بست و بیش از این برای موضوع فتنه‬ ‫هزینه نداد‪ ،‬دســت برتر را پیدا می کنند یا جریانات تندرو که‬ ‫برعکس این موضوع فکر می کنند غالب خواهند شد‪ ،‬قطعا‬ ‫این موضوعی چالش برانگیز در جریان اصالحات و کارگزاران‬ ‫و بین جریان اصالح طلــب و کارگزاران با شــورای نگهبان‬ ‫خواهد بود‪ ،‬یعنی موضوعی درون و برون گفتمانی اســت‪.‬‬ ‫باالخره باید دید مدیران اصالح طلب به کدام گزینه می رسند؛‬ ‫پافشاری روی حمایت از عناصر فتنه گر که کارنامه سنگینی‬ ‫دارند یا تکیــه بر چهره هایی کــه چنین کارنامــه ای ندارند‪.‬‬ ‫بنابراین هرچه به زمان انتخابات مجلس نزدیک تر می شویم‬ ‫این چالش بیشتر خود را نمایان و ابعاد جدیدتری پیدا می کند‪.‬‬ ‫شــخص اقــای جهانگیــری را چگونــه ارزیابــی‬ ‫می کنیــد؟ بــه نظــر شــما او می توانــد گزینــه‬ ‫ریاست جمهوری اصالح طلبان بعد از اقای روحانی‬ ‫لقب بگیرد؟‬ ‫باالخره اقای جهانگیری یکی از گزینه های مطرح در‬ ‫دوره قبل از انتخابات ریاست جمهوری بود‪ .‬طبیعتا او می تواند‬ ‫یک گزینه ای که بیشتر کارگزاران روی او تکیه و اصرار دارد‪،‬‬ ‫برای دوره های بعد ریاست جمهوری باشد‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪ ١١‬ماه به انتخابات مجلس شورای اسالمی باقی‬ ‫است و گویا پس از توافق میان شورای هماهنگی‬ ‫جبهه اصالحات و شورای مشورتی اصالح طلبان‬ ‫‪ ١٢‬چهره اصالح طلب‪ ،‬شورای راهبردی انتخابات‬ ‫دهمین دوره مجلس شورای اسالمی را به ریاست‬ ‫سید عبدالواحد موســوی الری‪ ،‬وزیر کشور دولت‬ ‫اصالحات تشــکیل داده اند که به همــراه رابطین‬ ‫ملی در استان ها حلقه ای ‪ ١٠٠‬نفره برای انتخاب‬ ‫نامزدهای جناح اصالحات می شــوند‪ ،‬به نظر شما‬ ‫ایــا اصالح طلبان توانســتند بر اختالفــات درون‬ ‫اردوگاهی خود فائق ایند و مکانیزمی کارامد را برای‬ ‫نیل به مقصود انتخاباتی خود تعریف کنند؟‬ ‫گروه ‪ 12‬نفره ای که گفته می شــود شــامل اقایان‬ ‫موســوی الری‪ ،‬حســین مرعشــی‪ ،‬مرتضی حاجــی‪ ،‬اذر‬ ‫منصوری‪ ،‬علی صوفی‪ ،‬عبدالله ناصری‪ ،‬یک عضو نزدیک‬ ‫به اعتماد ملی از شــورای مشورتی‪ ،‬محســن رهامی‪ ،‬احمد‬ ‫حکیمی پور‪ ،‬حســین کمالی‪ ،‬مرتضی مبلغ و ســید محمود‬ ‫میرلوحی است و احتماال کل استان ها را با کمک رابطان خود‬ ‫می خواهند ساماندهی کنند‪ ،‬گروهی فراگیر و جامع نیست‪ .‬از‬ ‫طرح اصالح طلبان بر می اید که در هر استان کشور یک گروه‬ ‫سه نفره تشکیل می شود تا این افراد روی انتخاب نامزدهای‬ ‫حوزه های انتخابیه ان استان نظارت و دخالت کنند‪ .‬بنابراین‬ ‫نمی دانم ایا می شود که همه حوزه های انتخابیه یک استان‬ ‫را به طور متمرکز و در مرکز استان تعیین تکلیف کرد؟ شخصا‬ ‫با نگاه تردید به این موضوع نگاه می کنم‪ .‬ضمن انکه وقتی‬ ‫ترکیب ‪ 12‬نفره را می بینیم معلوم می شود که تمام طیف های‬ ‫اصالح طلب در ان مجموعه نماینــده ندارند به هر حال االن‬ ‫گروه های مختلــف اصالح طلب اعــم از کنــدرو‪ ،‬میانه رو‬ ‫و تندرو بــرای ورود به انتخابات مجلس شــورای اســامی‬ ‫مدعی هســتند و بالطبع انها نگاه هــا و رویکردهای متفاوت‬ ‫و بعضا متقابلی دارند‪ .‬از این نگاه به اســامی موجود در جمع‬ ‫‪ 12‬نفره روشن می شــود که نمایندگان تمام طیف ها حضور‬ ‫ندارند‪ .‬بنابراین گروه تشــکیل شــده جامعیت و فراگیری در‬ ‫جناح اصالحات ندارد؛ در کل باید منتظر اینده بود که ببینیم‬ ‫چه اتفاقی می افتد به عالوه انکه فکر می کنم حرکت به طرف‬ ‫بستنلیستدرحالیکهحدودکمترازیک سالبهزمانرقابت‬ ‫سیاسی پیش روست زود باشد و نشان از وجود نگرانی هایی‬ ‫در جبهه اصالحات دارد‪ .‬مهمتریــن نگرانی اصالح طلبان‬ ‫هم ان است که اختالفات امروز طیف های اصالح طلب با‬ ‫یکدیگر در زمان های جلوتر منجر به ارائه لیست های متعدد‬ ‫شــود‪ ،‬از این رو با طراحی این مکانیزم خواســتند به شکلی‬ ‫اختالفات درون گفتمانی خود را مدیریت کنند تا خیال کسانی‬ ‫که می خواهند کاندیدا شوند را جمع کنند که در راستای روند‬ ‫و مکانیزم تعریف شده باید حرکت کنند اما نمی دانم این تدبیر‬ ‫اصالح طلبان چقدر می تواند موثر باشد‪.‬‬ ‫فکر می کنید نســبت حزب کارگزاران سازندگی با‬ ‫مکانیزمی که تعریف شده چه باشد؟ این حزب در‬ ‫حاشیه می ماند‪ ،‬در کنار بقیه گروه ها به عنوان یک‬ ‫عضو نقش ایفا می کند یا انکه بازیگر محوری این‬ ‫مکانیزم خواهد بود؟‬ ‫مطمئنا کارگزاران که امروز دولت را در اختیار دارد‪،‬‬ ‫‪6‬‬ ‫پرویز ســروری‪ ،‬قائم مقام جمعیــت رهپویان‬ ‫انقالب اســامی می گوید‪« :‬مطمئنــا کارگزاران که‬ ‫امروز دولت را در اختیار دارد‪ ،‬هرگز حاضر نخواهد‬ ‫شد در حاشیه طیف های اصالح طلب قرار بگیرد‪».‬‬ ‫در این مورد با این چهره سیاسی گفت وگو کرده ایم‪.‬‬ ‫احزاب و شخصیت ها‬ ‫‪33‬‬ ‫ماموریت مهم‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫مذاکرات هسته ای به نقطه بسیار حساسی رسیده حاال قرار است همه انچه که در ماه های‬ ‫طوالنی مذاکرات مورد بحث و مجادله بوده روی کاغذ بیاید‪ .‬کاغذی که عنوان توافق نهایی‬ ‫را بر رو ی خود دارد و پایانی خواهد بود بر چندین سال اختالف گسترده ایران و غرب بر سر‬ ‫پرونده هسته ای ایران‪ .‬تیم مذاکره کننده ما حاال یک ماموریت مهم دارد؛ اصالح نقاطی که‬ ‫می تواند برای ما در توافق نهایی هزینه زا باشد‪.‬‬ ‫شروع اصالحات ایران در بیانیه لوزان‬ ‫ایا طرح جدید کنگره‪ ،‬مذاکرات را تهدید می کند؟‬ ‫سیاست‬ ‫‪34‬‬ ‫مثلث | شماره ‪259‬‬ ‫‪1‬‬ ‫تیــم مذاکره کننده روزهــای اخر هفته گذشــته را در‬ ‫ســوئیس گذراند‪ ،‬این بار امــا بدون محمدجــواد ظریف‪.‬‬ ‫مذاکراتی جدید به سرپرستی دکتر ســیدعباس عراقچی‪.‬‬ ‫ماموریت تیم ایرانی این بار بسیار مهم است‪ .‬انها روزهای‬ ‫سختی را پس از بیانیه لوزان پشت سر گذاشته اند و حاال باید‬ ‫در فرصت باقیمانده نقاط ضعــف نتایج حاصل از مذاکرات‬ ‫پیشــین را اصالح کنند‪ .‬از قرار معلوم چارچوب لوزان باید‬ ‫درچهار موضوع تغییر کند‪.‬‬ ‫الف ‪ :‬تحریم ها‪ .‬نکته مهم در این مورد این اســت‬ ‫که باید بــر لغو و نه تعلیــق تحریم ها و البته با اســتفاده از‬ ‫عنصر همزمانی اصرار شــود‪ .‬مســاله قابل توجــه در این‬ ‫مورد طرح جدید کنگره اســت که سرنوشــت تحریم ها را‬ ‫مبهم تر از همیشــه کرده اســت‪ .‬در تازه ترین واکنش در‬ ‫این مورد عراقچی در پاسخ به سوال یکی از خبرنگاران در‬ ‫مورد پیش نویس الیحه موسوم به «مرور توافق هسته ای‬ ‫ایران» که اخیرا به تصویب کمیته سیاست خارجی مجلس‬ ‫ســنای امریکا رســیده و اثار احتمالی ان بــر مذاکرات با‬ ‫تصریح اینکه این موضوع یک مســاله داخلی امریکاست‬ ‫نسبت به عواقب ان بر مذاکرات و ایجاد تردید جدی نسبت‬ ‫به حسن نیت طرف امریکایی هشــدار داد‪.‬مذاکره کننده‬ ‫ارشد ایران گفته است ‪« :‬قطعا از هیات نمایندگی امریکا‬ ‫در مورد این موضوع توضیح خواهیم خواســت و در مورد‬ ‫جزئیات مرتبط بــا لغو تحریم ها از انهــا اطالعات دقیق و‬ ‫روشنی مطالبه خواهیم کرد‪ ».‬به گفته عراقچی؛ «اگرچه‬ ‫تصمیم کمیته سیاست خارجی مجلس سنای امریکا یک‬ ‫موضوع داخلی است و دولت امریکا را از تکالیفی که طبق‬ ‫توافق احتمالی برعهده خواهد گرفت فارغ نخواهد کرد‪،‬‬ ‫ولی روشــن اســت که امضای الیحه مزبور اصل بنیادین‬ ‫حسن نیت‪ -‬که الزمه هر مذاکره موفق و اجرای محصول‬ ‫ان اســت‪ -‬را زیر ســوال برده و تبعات و اثار منفی خواهد‬ ‫داشت‪».‬‬ ‫معاون امــور حقوقــی بین الملــل وزیــر امورخارجه‬ ‫کشــورمان با یاداوری مجدد مســئولیت دولــت امریکا به‬ ‫عنوان طرف حــق و تکلیــف در حقوق بین الملــل افزوده‬ ‫اســت‪« :‬ایاالت متحــده امریــکا یکی از چنــد طرف یک‬ ‫مذاکره چندجانبه اســت و مسئولیت دولت این کشور است‬ ‫که اطمینان حاصل نماید که تکالیفش به ویژه مواردی که‬ ‫به تحریم ها ارتباط پیدا می کند فارغ از مشــاجرات سیاسی‬ ‫داخلی ان کشــور بــه طور کامــل و با حســن نیت رعایت و‬ ‫اجرا می شــود‪ .‬در هر صورت تاکنون این امــر مورد تفاهم‬ ‫قرار گرفته و پذیرفته شــده اســت که لغو تحریم ها نباید به‬ ‫موضوعات نامرتبط مشــروط گردد‪ .‬این تعهــد کلیدی به‬ ‫عنوان یــک تکلیف چندجانبــه بین المللــی نمی تواند تابع‬ ‫ایین های داخلی دولت امریکا با هر ماهیتی که باشند قرار‬ ‫گیرد‪ .‬بنابراین دخیل کردن سایر موضوعات فراتر از مواردی‬ ‫که به طــور صریح در تفاهم احتمالی پیش بینی می شــود‪،‬‬ ‫به هیچ عنوان پذیرفته نیســت‪ .‬البته هرگونه نقض فاحش‬ ‫توافق‪ ،‬خواه توســط ایاالت متحده صورت گیــرد و خواه‬ ‫از سوی ایران یا ســایر طرف ها‪ ،‬دارای تبعات برای طرف‬ ‫ذیربط و برای کل توافق خواهد بود‪».‬‬ ‫ب‪ :‬بازرسی ها‪ :‬در این مورد گویا اصرار بر این است‬ ‫که بازرسی های فراپروتکلی و نیز ‪ pmd‬باید حذف شوند‪.‬‬ ‫ج‪ :r&d:‬در این مورد گویا بحث طرف ایرانی این است‬ ‫که تعداد ماشین های پیشرفته نباید محدود باشد‪ .‬ماجرا از‬ ‫این قرار است که تحقیق و توسعه بدون داشتن زنجیره ای‬ ‫مشخص از ماشــین ها مشکل و اساســا بی حاصل خواهد‬ ‫بود‪ .‬چراکه لزوما این حوزه نیاز به تست و ازمون عملی روی‬ ‫نمونه اصلی دارد‪.‬‬ ‫د ‪ :‬غنی سازی‪ :‬مساله اصلی در این مورد که در لوزان‬ ‫مورد توافق نهای قرار نگرفته و هنوز از مسائل مورد اختالف‬ ‫اســت اینکه ایران باید بعد از ‪ 10‬سال به تشخیص خودش‬ ‫بتواند غنی ســازی کند‪ .‬زمان اصالحات مهم در تفاهمات‬ ‫لوزان فرارسیده و تیم ایرانی ماموریت مهمی دارد‪.‬‬ ‫دیپلماسیاجبار‬ ‫کنگره امریکا انعطاف پذیری دولت اوباما را نسبت به ایران برنمی تابد‬ ‫ابراهیم متقی‬ ‫استاد دانشگاه تهران‬ ‫مثلث | شماره ‪259‬‬ ‫امریکا چنین ادبیاتی را نیز برنمی تابد‪ .‬به همین دلیل است‬ ‫که فشارهای سیاسی جدیدی علیه ایران در دستورکار قرار‬ ‫خواهد داشت‪ .‬در این فرایند انان از سازوکارهای دیپلماسی‬ ‫اجبار بهــر ه گرفته اند‪ .‬به گونــه ای که اشــتون کارتر‪ ،‬وزیر‬ ‫دفاع امریکا ‪ 10‬اوریــل ‪ 2015‬بار دیگر ایــران را تهدید به‬ ‫کاربرد ابزار نظامی در شرایطی کرد که مذاکرات دیپلماتیک‬ ‫به نتیجه مطلوب نرســد‪ .‬عدم توازن در مذاکــرات و نتایج‬ ‫حاصله‪ ،‬امکان شکل گیری شرایط پرمخاطره تری را در اینده‬ ‫اجتناب ناپذیر می سازد‪.‬‬ ‫اکثر مقامات اجرایی وزارت امورخارجه امریکا با استناد‬ ‫به مفاد «طرح جامع اقدام مشــترک» بر این موضوع تاکید‬ ‫داشــتند که اوال ایران تخفیف تحریمی به دســت می اورد‪.‬‬ ‫ثانیا فرایند کاهــش تحریم ها ماهیت تدریجــی دارد‪ .‬ثالثا‬ ‫تحریم ها در شرایطی حذف می شــوند که راستی ازمایی از‬ ‫تاسیسات ایران انجام پذیرد‪ .‬رابعا اژانس بین المللی انرژی‬ ‫اتمی تایید نماید که ایران تمامی گام های کلیدی مرتبط با‬ ‫راستی ازمایی را برداشته است‪ .‬در چنین شرایطی است که‬ ‫اژانس بین المللی انرژی اتمی نقش محوری در راستی ازمایی‬ ‫و کاهش تحریم ها خواهد داشت‪.‬‬ ‫اگر چه در بســیاری از مقاطع تاریخــی‪ ،‬امریکایی ها‬ ‫از ادبیات کنش تهاجمی علیه ایران اســتفاده کرده اند‪ ،‬اما‬ ‫این امر در دوران ریاست جمهوری اوباما با تغییراتی رو به رو ‬ ‫شــده اســت‪ .‬ضرورت های سیاســت تغییر اوبامــا‪ ،‬زمینه‬ ‫بازنگری در الگوهای رفتاری امریکا را نسبت به ایران به وجود‬ ‫اورده اســت‪ .‬در این بخش تالش می شود تا سیاست های‬ ‫پیشنهادی مراکز پژوهشی ایاالت متحده در ارتباط با ایران‬ ‫مورد بررسی قرار گیرد‪ .‬بی شــک راهکارهای پیشنهادی را‬ ‫ می توان بخشی از الگوهای رفتاری نسبت به ایران دانست‪.‬‬ ‫اجرای هریــک از این گزینه هــا نیازمند توجه بــه ابزارهای‬ ‫دیگری اســت که ایران یا ســایر متحــدان منطقه ای اش‬ ‫می توانند برای موازنه در برابر امریکا از ان بهره مند شوند‪.‬‬ ‫نگرش راهبردی امریکا در روند مذاکرات هســته ای‬ ‫معطــوف بــه تبییــن نشــانه هایی اســت کــه الگوهــای‬ ‫انعطاف پذیری را در دیپلماســی هســته ای ایــران به وجود‬ ‫اورد‪ .‬دیپلمات هــای امریکایی در گزارش هــای راهبردی‬ ‫خود بر این موضوع تاکید داشته اند که‪« :‬بسیاری از رهبران‬ ‫ایران نسبت به سیاست های امریکا بدبین هستند‪ .‬عناصری‬ ‫از سیاست عمل گرایانه در میان رهبران ایران شکل گرفته‬ ‫است‪ .‬این رویکرد‪ ،‬بدبینی را به امید برای همکاری تبدیل‬ ‫کرده است»‪ .‬چنین نگرشی بر تفکر انان در روند دیپلماسی‬ ‫هسته ای تاثیر گذاشته است‪.‬‬ ‫‪ -3‬نگــرش کنگــره در تبییــن ســازوکارهای کاهــش‬ ‫تحریم های اقتصادی ایران‬ ‫همــواره کنگــره امریــکا سیاســت‬ ‫محافظه کارانه تــری در مقایســه بــا دولــت‬ ‫ایاالت متحده در برخورد با کشورهایی همانند‬ ‫ایــران نشــان داده اســت‪ .‬اگرچه کنگــره در‬ ‫دوران دولت بوش نقش موازنه کننده سیاست‬ ‫تهاجمــی علیه ایــران را عهده دار بــود‪ ،‬اما در‬ ‫دوران باراک اوباما چنیــن فرایندی با تغییرات‬ ‫مشــهود و در جهت متفــاوت همــراه گردیده‬ ‫است‪ .‬کنگره امریکا حساسیت زیادی در ارتباط‬ ‫با موضوع فعالیت هسته ای ایران نشان داده و‬ ‫ان را به منزله کاهش اقتــدار امریکا در محیط‬ ‫راهبردی می داند‪.‬‬ ‫به همین دلیل اســت که کنگــره امریکا‬ ‫تالش دارد تا محدودیت های اعمال شده علیه‬ ‫ایران تا زمــان شفاف ســازی همه جانبه ادامه‬ ‫پیدا کنــد‪ .‬چنین فراینــدی از طریق رژیم های‬ ‫بین المللی و نهادهایی همانند اژانس بین المللی‬ ‫انرژی اتمی محدودیت های بیشــتری را علیه‬ ‫ایران پیش بینی کرده است‪ .‬طبیعی است در چنین فرایندی‬ ‫اژانس از امادگــی راهبردی الزم برای ایفای چنین نقشــی‬ ‫برخوردار است‪ .‬مذاکرات قبلی ایران و امانو نشان می دهد‬ ‫که مشکالت ادراکی‪ ،‬تحلیلی و راهبردی در روابط ایران و‬ ‫اژانس همچنان باقی است‪.‬‬ ‫براســاس موافقتنامه های انجام شــده دولت ایران با‬ ‫اژانس بین المللی انرژی اتمی‪ ،‬مقرر شد که زمینه برای انجام‬ ‫امانو‬ ‫بازرسی از سایت نطنز و اراک انجام پذیرد‪ .‬اگرچه یوکیا ‬ ‫فوریه ‪ 2014‬موضوع مربوط به بازدید و بازرســی از پارچین‬ ‫را مطرح کرده بود‪ ،‬اما مقامات ایرانی بر این موضوع تاکید‬ ‫داشــتند که چنین درخواســتی خارج از پادمان و اساسنامه‬ ‫اژانس بین المللی انرژی اتمی بوده و در نتیجه قابلیت طرح‬ ‫و مذاکره را نخواهد داشــت ؛ در حالی کــه موافقتنامه دوم‬ ‫براســاس «مطالبات ادعایی» اژانس تنظیم شــده است‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫کمیته روابط خارجی ســنای امریکا ‪ 14‬اوریل ‪2015‬‬ ‫با ‪ 19‬رای موافق الیحه نظارت کنگره بر توافق هســته ای‬ ‫ایران و امریکا را امضا کرد‪ .‬در کمیته روابط خارجی ســنای‬ ‫امریکا ‪ 10‬نماینده جمهوریخواه و ‪ 9‬سناتور از حزب دموکرات‬ ‫حضور دارند‪ .‬هیچ یک از ســناتورهای یادشــده نســبت به‬ ‫محدودیت های جدیدی که در برابر رئیس جمهور امریکا و‬ ‫در ارتباط با ســازوکارهای مربوط به تحریم اقتصادی ایران‬ ‫مطرح شده‪ ،‬واکنش مثبتی نشــان ندادند‪ .‬چنین رویکردی‬ ‫بیانگر ان اســت که فضای کنگره با واقعیت های راهبردی‬ ‫محدودســازی ایــران در ســاختار سیاســی ایاالت متحده‬ ‫همگونی و هماهنگی دارد‪.‬‬ ‫تصویب این الیحــه را می توان به عنوان بخشــی از‬ ‫سیاســت راهبردی امریکا در دوران توافق نهایی اوباما در‬ ‫مورد فعالیت های هسته ای ایران دانست‪ .‬شکل بندی های‬ ‫قدرت و امنیت اثار خــود را در مذاکــرات دیپلماتیک به جا‬ ‫می گذارد‪ .‬هرگاه دیپلماســی شــکل می گیرد‪ ،‬نشانه های‬ ‫قدرت را می توان به عنوان پشتوانه راهبردی چنین فرایندی‬ ‫مشــاهده کرد‪ .‬بخشــی از قــدرت معطوف بــه ایجاد درک‬ ‫مشــترک بین بازیگران راهبردی سیاست بین الملل است‪.‬‬ ‫کنگره امریکا تالش دارد تا قدرت نظارت خود‬ ‫در ارتباط با روابط خارجی از جمله تحریم های‬ ‫وضع شده علیه ایران و سازوکارهای کاهش ان‬ ‫را اعمال نماید‪.‬‬ ‫‪ -1‬رقابت ساختاری وزارت خارجه و کنگره در‬ ‫ت حریم هسته ای ایران‬ ‫روند کاهش ‬ ‫تصویب طرح نظارت کنگره بر تصمیمات‬ ‫وزارت خارجه امریکا در روند توافق هســته ای‬ ‫بــه یکــی از موضوعــات جنجال برانگیــز‬ ‫سیاســت خارجی امریکا تبدیل شــده اســت‪.‬‬ ‫در این فرایند‪ ،‬دولت اوبامــا موافقت خود را با‬ ‫سیاســت نظارت کنگره در توافق اجرایی بیان‬ ‫داشته است‪ .‬چنین روندی نشان می ده د رژیم‬ ‫تحریم ها را باید به عنوان بخشــی از سیاســت‬ ‫راهبــردی امریکا در قالــب دیپلماســی اجبار‬ ‫دانســت‪ .‬کنگره امریــکا همواره از سیاســت‬ ‫تحریم در برخورد با جمهوری اسالمی حمایت‬ ‫کرده اســت‪ .‬بســیاری از دســتورالعمل های‬ ‫اجرایی روسای جمهور امریکا در شــرایطی تنظیم شده که‬ ‫هدف ان محدودسازی فشار کنگره در برخورد با ایران بوده‬ ‫اســت‪ .‬تصویب الیحه ضدایرانی در کمیتــه روابط خارجی‬ ‫سنای امریکا بیانگر ان اســت که روایت امریکایی معطوف‬ ‫به معادله قدرت و ضدقدرت اســت‪ .‬اگر فعالیت هسته ای‬ ‫ایران معادله قدرت در سیاســت بین الملل را تغییر دهد‪ ،‬در‬ ‫زمره موضوعات راهبردی و امنیت ملی امریکا قرار می گیرد‪.‬‬ ‫چنین روایتــی‪ ،‬زمینه های شــکل گیری اندیشــه مقابله با‬ ‫«تهدیدات پایان ناپذیر» را به وجود می اورد‪.‬‬ ‫جدیــت و سرســختی حقیقــی و مایوســانه روایــت‬ ‫ایران ســتیزی را می تــوان در اندیشــه های محافظه کاری‬ ‫امریکا حتی در مقابله بــا رویکرد جان کری و بــاراک اوباما‬ ‫در فرایند دیپلماســی هســته ای با ایــران مشــاهده کرد‪.‬‬ ‫نتیجه چنین روایتــی را باید در الیه هــای پنهانی «فرهنگ‬ ‫سیاسی غلبه» جســت وجو کرد‪ .‬گروه های اسرائیل محور‬ ‫در کنگره امریکا همواره فشارهای سیاسی جدیدی را علیه‬ ‫سیاست های راهبردی ایران منعکس می سازند‪ .‬نشانه های‬ ‫جدال عاطفی و سیاســی بیــن گروه های رقیــب در کنگره‬ ‫امریکا و ریاســت جمهوری را می توان در تهدیدات نظامی‬ ‫و محدودیت هــای اقتصادی علیــه ایران مشــاهده کرد‪.‬‬ ‫محدودیت هایی که در پوشش نهادهای بین المللی و به منزله‬ ‫بخشی از صلح جهانی تبیین می شود‪ .‬مفهوم لیبرالی امنیت‬ ‫بر مقابله با نیروهای پیرامونی تعریف می شود‪ .‬به همین دلیل‬ ‫است که در کنوانســیون ها و رژیم های بین المللی‪ ،‬امنیت‬ ‫براساس بازتولید روایت ایران ستیزی شکل می گیرد‪ .‬از سوی‬ ‫دیگر‪ ،‬مقابله با پروژه هســته ای ایــران تبدیل به موضوعی‬ ‫«جهانشمول» می شود‪ .‬در نگاه جهانشمول نسبت به امنیت‬ ‫و در روایت ایران ستیزی‪ ،‬نشــانه هایی از «قیاس پذیری»‬ ‫و «همانندانــگاری» ایران با تهدیدات منطقه ای گذشــته‬ ‫مشاهده می شود‪.‬‬ ‫‪ -2‬نگرش باراک اوباما درباره روند کاهش تحریم های‬ ‫امریکا در برخورد با ایران‬ ‫اگرچــه توافق لــوزان هیچ گونــه نشــانه ای از پایان‬ ‫تحریم هــا را نشــان نمی دهــد‪ ،‬امــا کنگــره امریــکا ‪14‬‬ ‫اوریل ‪ 2015‬حساســیت خود را نســبت به هرگونه احتمال‬ ‫انعطاف پذیری دیپلماتیک در برابر ایران نشان داد‪ .‬ادبیات‬ ‫دیپلماتیک باراک اوباما و جان کری معطوف به بهره گیری‬ ‫از مفاهیمی برای متقاعدســازی ایران بوده اســت‪ .‬کنگره‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫‪35‬‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫مطالبــات ادعایــی اژانــس در قالب موضــوع ‪ PMD‬طرح‬ ‫گردیده و در این مدت مذاکراتی با نهادهای مختلف ایران‬ ‫انجام شده است‪.‬درباره چگونگی و فرایند حذف تحریم ها‬ ‫رویکردهای مختلفی ارائه شده است‪ .‬اصلی ترین شاخص‬ ‫گفتاری و اجرایی گروه‪ 5+1‬در ارتباط با تحریم ها ان است که‬ ‫حذف تحریم ها مربوط به شرایطی است که ایران اقدامات‬ ‫الزم در ارتباط با پروتکل الحاقی را به انجام رســانده باشد‪.‬‬ ‫اگر حذف تحریم ها را به عنوان اصلی ترین هدف دیپلماسی‬ ‫هســته ای ایران بدانیم‪ ،‬نتایج حاصــل از مذاکرات لوزان‬ ‫ســوئیس نشــان می دهد که هنوز هیچ گونــه نتیجه عملی‬ ‫در این ارتباط حاصل نشده اســت‪ .‬در مصوبه کمیته روابط‬ ‫خارجی ســنای امریکا موضوع مربوط بــه پروتکل الحاقی‬ ‫به منزله بازرســی از تاسیســات راهبردی ایران در دستورکار‬ ‫قرار گرفته است‪.‬‬ ‫ادبیات جدید امریکا برای انتقاد از قابلیت موشــکی و‬ ‫سیاســت نهضتی ایران در روزهای بعد از تنظیم موافقتنامه‬ ‫هســته ای ماهیت تهاجمی پیدا کرده اســت‪ .‬حتی رویکرد‬ ‫اشــتون کارتر نیز روی دیگر سیاســت راهبردی امریکا در‬ ‫برخورد با ایران نشــان داده می شــود‪ .‬واقعیت ان است که‬ ‫ادبیات تاکتیکی را می توان در ذهنیت و سیاست کارگزاران‬ ‫راهبردی امریکا مشــاهده کرد‪ .‬در این ارتباط‪ ،‬باراک اوباما‬ ‫در روزهای بعــد از تنظیم موافقتنامه لــوزان بر این موضوع‬ ‫تاکید دارد که تنها راه بهینه سازی موقعیت ایران ان است که‬ ‫سیاست های بنیادین خود را در مورد قابلیت های موشکی و‬ ‫حمایت از تروریســم که منظور تداوم سیاست های نهضتی‬ ‫ایران است‪ ،‬تغییر دهد‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪36‬‬ ‫مثلث | شماره ‪259‬‬ ‫نتیجه گیری‬ ‫ساختار سیاسی امریکا براساس نشانه هایی از موازنه‬ ‫و کنترل شــکل گرفته اســت‪ .‬بیــان چنین شــاخص های‬ ‫ســاختاری نشــان می دهد کــه قــدرت تصمیم گیــری در‬ ‫اختیار رئیس جمهور یا هر نهاد سیاســی دیگری قرار ندارد‪.‬‬ ‫عموم ا نهادهای سیاسی و ســاختاری امریکا تالش دارند تا‬ ‫زمینه های الزم برای ایجاد موازنه بین مراکز مختلف قدرت‬ ‫را به وجود اورند‪ ،‬در حالی که اگر موضوعات راهبردی مورد‬ ‫توجه قرار گیرد‪ ،‬در ان شرایط رئیس جمهور و کنگره تالش‬ ‫می کنند تا به نتایج نسبتا مشترکی دست یابند‪.‬‬ ‫ انچه در طــرح ریچارد منندز در کمیتــه روابط خارجی‬ ‫سنای امریکا مطرح شده نشان می ده د کنگره تالش دارد تا‬ ‫قدرت چانه زنی و فشار رئیس جمهور بر ایران را افزایش دهد‪.‬‬ ‫بســیاری از نمایندگان کنگره در ماه های گذشــته بر‬ ‫این موضوع تاکید داشتند که دولت اوباما نمی تواند حقوق‬ ‫هســته ای با رویکرد راهبردی بــرای ایــران در نظر بگیرد‪.‬‬ ‫به همین دلیل اســت کــه در روزهای بعــد از «برنامه جامع‬ ‫اقدام مشترک» زمینه برای شــکل گیری فرایندی به وجود‬ ‫امده که فشــارهای کنگره علیه رئیس جمهــور برای تداوم‬ ‫تحریم ها علیه ایران را اجتناب ناپذیر می ســازد‪ .‬براســاس‬ ‫شکل بندی های قدرت ســاختاری در امریکا تصمیم گیری‬ ‫دربــاره هرگونه تحریم اقتصادی کشــورها از ســوی دولت‬ ‫امریکا نیازمند ان است که زمینه های توجیه و متقاعدسازی‬ ‫کنگره به وجود اید‪.‬‬ ‫اگرچه نگرش بنیادین رئیس جمهور اوباما با گروه های‬ ‫محافظه کار در سیاست امنیتی امریکا نسبتا مشترک است‪،‬‬ ‫اما چنین فرایندی به منزله ان تلقی نمی شود که رئیس جمهور‬ ‫از ازادی عمــل برای محدودســازی تحریم هــا علیه ایران‬ ‫برخوردار باشد‪ .‬در چنین شرایطی کنگره امریکا می بایست‬ ‫رضایت الزم را در ارتباط بــا موافقتنامه های خارجی اعالم‬ ‫نماید‪ .‬انچه در مصوبه کمیته روابط خارجی امریکا ‪ 14‬اوریل‬ ‫‪ 2015‬مطرح گردیده را می تــوان انعکاس چنین وضعیتی‬ ‫در اینده روابــط کنگره و رئیس جمهور در ارتباط با سیاســت‬ ‫هسته ای ایران و روند کاهش تحریم ها دانست‪.‬‬ ‫طرح کنگره ب ه نفع توافق است‬ ‫گف ت وگویمثلثبامهدیمحمدی‬ ‫گفت وگو‪ :‬مصطفی صادقی‬ ‫دبیر تحریریه‬ ‫قصد داشــتم مصاحبه را از ماجــرای طرح جدید‬ ‫کنگره اغاز کنم اما ســخنان اخیر اقای سیروس‬ ‫ناصری بــه نظر حــاوی نــکات مهمی اســت که‬ ‫می تواند سراغاز بهتری برای گفت وگوی ما باشد‪.‬‬ ‫ایشــان گفته اند که مــا در تا ریخ مذاکــرات دوبار‬ ‫پذیرفته ایم که فردو را به طور کامل تعطیل کنیم‪،‬‬ ‫یک بار در ژنو و یک بار هم در الماتی‪ .2‬سوالم این‬ ‫است که ایا واقعا تیم مذاکره کننده پیشین چنین‬ ‫خواسته ای را پذیرفته بوده است؟‬ ‫این حرف بسیار عجیب است‪ .‬نه در الماتی ‪ 1‬و نه‬ ‫در الماتی ‪ 2‬هرگز هیچ توافقی انجام نشد و تنها اتفاقی که در‬ ‫مذاکرات الماتی افتاد‪ ،‬این بود که طرف امریکایی پیشنهاد‬ ‫جدیدی به ایران تقدیم کرد که از قضا در ان پیشــنهاد هم‬ ‫چیزی به نام تعطیلی فردو وجود نداشت‪ ،‬بلکه تنها صحبت‬ ‫از توقف غنی سازی ‪ 20‬درصد در فردو بود‪ .‬بنابراین اوال هرگز‬ ‫توافقی وجود نداشته که طرفین بخواهند در ان توافق چیزی‬ ‫را بپذیرند ‪ ،‬ثانیا در الماتی هرگز چنین حرفی مطرح نشد‪.‬‬ ‫یعنی اصــا راجع به تعطیلی فــردو بحثی در انجا‬ ‫نداشتیم ؟‬ ‫خیر‪ ،‬بحث تنها در مورد توقف غنی سازی ‪ 20‬درصد‬ ‫بود که در فــردو انجــام می دادیم اما اینکه به شــکل فعلی‬ ‫ماشین ها در فردو برچیده شود و مواد هسته ای از فردو خارج‬ ‫شود یعنی چیزی که در تفاهم لوزان پذیرفته شده‪ 5+1 ،‬در‬ ‫دوره قبل حتی به هیچ وجه به این موضوع نزدیک هم نشد‪.‬‬ ‫راجع به طرح کنگره به نظر می رسد که هم موافقان‬ ‫و هم مخالفان تمــام حرف هایشــان را در امریکا‬ ‫زده اند و حاال نسبت به هفته پیش خیلی راحت تر‬ ‫می توان تحلیل کرد‪ .‬در ایران هم کسی خیلی فنی‬ ‫این طــرح را مورد بحث قرار نداده اســت‪ .‬به نظر‬ ‫می رسد که شاید موافقان توافق هسته ای از این‬ ‫طرح شوکه هم شده باشــند‪ .‬اگر بخواهیم فارغ‬ ‫از مســائل حاشیه ای سیاســی از نظر فنی در این‬ ‫مورد صحبت کنیم‪ ،‬فرق این طــرح با طرح قبلی‬ ‫کنگره چیست؟‬ ‫ از نظر من موضوع خیلی ساده است و اصال پیچیده‬ ‫نیســت‪ .‬پیش از این کنگره دو اختیــار از دولت می خواهد؛‬ ‫نخســت‪ ،‬اختیار تثبیت یا رد توافق هســته ای بــا ایران‪ ،‬در‬ ‫حالی که دولت معتقد اســت اصال الزم نیســت توافق را به‬ ‫کنگره بفرســتد و بدون گرفتن نظر موافق یا مخالف کنگره‬ ‫می تواند توافق را با ایران نهایی و ان را اجرا کند‪ .‬دوم اینکه‬ ‫هرگونه کاهش تحریم های ایران مشروط به کاهش تهدید‬ ‫ایران در همه حوزه هایی که کنگره انها را تهدید می داند و نه‬ ‫فقط در حوزه هســته ای بلکه در حوزه منطقه ای‪ ،‬موشکی‪،‬‬ ‫سایبری‪ ،‬حوزه های مرتبط با انچه کنگره تروریسم می نامد و‬ ‫مجموعه حوزه های رقابت و منازعه راهبردی ایران و امریکا‪.‬‬ ‫این دو‪ ،‬خواسته هایی بوده که کنگره همیشه از دولت مطالبه‬ ‫‪2‬‬ ‫مهدی محمدی از چهره هایی است که نقدهایی به‬ ‫روش مذاکره هسته ای فعلی و البته نتایجی که تاکنون‬ ‫از ان حاصل شده است دارد‪ .‬او که سابقه همراهی با تیم‬ ‫سابق مذاکره کننده را دارد با اطالعاتی خوب می تواند در‬ ‫میان طیف منتقدان دست باال را داشته باشد‪ .‬او معتقد‬ ‫اســت که می توانســتیم با روش های بهتر امتیازاتی‬ ‫بیشــتر از طرف مقابل بگیریم و طبعا امتیازات کمتری‬ ‫هم بدهیم‪ .‬بــا او گفت وگویــی تفصیلی دربــاره طرح‬ ‫جدید کنگره و نیز مســائل مربوط به مذاکــرات لوزان‬ ‫انجام دادیم‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪259‬‬ ‫نهایی کوتاه امده‪ ،‬به این دو دلیل اســت که توضیح دادم‪.‬‬ ‫اما کنگره هم کوتاه امده اســت و مواضع خودش را تعدیل‬ ‫کرده و شروط کاهش تحریم ها را صرفا به شروط هسته ای‬ ‫محدود کرده است‪ .‬کنگره شروط غیرهسته ای را حذف کرده‬ ‫و صرفا از دولت خواسته که درمورد موضوعات هسته ای مثل‬ ‫تروریسم‪ ،‬منطقه و‪ ...‬به کنگره گزارش دهد که همان طور‬ ‫که می دانید این کاری است که مرتبا اتفاق می افتد‪ .‬از قضا‬ ‫تحلیل اقای ناصری را در این مورد خاص قبول دارم که این‬ ‫طرح و این اتفاقی که بین دولت و امریــکا در توافق نهایی‬ ‫افتاده اســت‪ ،‬بخشــی از پروژه امریکا برای تسهیل فرایند‬ ‫توافق نهایی است نه بخشی از بازی سیاسی در امریکا برای‬ ‫به هم زدن توافق نهایی‪ .‬استنباط من از انچه در متن امده و‬ ‫مجموع تحوالت سیاسی در امریکا این است‪.‬‬ ‫پس در مجموع می توان گفت که این اتفاق به نفع‬ ‫توافق شده است؟‬ ‫بلــه‪ ،‬این اتفاق مســیر مذاکرات را حتما تســهیل‬ ‫خواهد کــرد و هیچ دشــواری جدیدی به مســیر مذاکرات‬ ‫اضافه نمی کند و امروز اوباما در موقعیتی است که می تواند‬ ‫در مذاکرات بــه تیم ایرانــی بگوید که حتی مــن می توانم‬ ‫تحریم های کنگره را هم لغو کنــم و در ازای این امتیازهای‬ ‫بیشتری از ایران بخواهد‪.‬‬ ‫همین جا یک ابهــام وجــود دارد‪ .‬پیش تر تصور‬ ‫این بود که توافقی که در تیرماه حاصل می شود و‬ ‫امضایی که توسط وزرای خارجه ایران و گروه ‪5+1‬‬ ‫پای توافق نهایی خواهد امد‪ ،‬پایان کار خواهد بود‬ ‫اما گویا اکنون شرایط تغییر کرده است‪...‬‬ ‫از نظر قوانین داخلی امریــکا‪ ،‬توافق زمانی نهایی‬ ‫است که کنگره ان را تصویب و رئیس جمهور امض ا کند‪.‬‬ ‫اما اقای اوباما می گوید که این توافق رسمی نیست‬ ‫و نیازی نیست کنگره ان را تصویب کند!‬ ‫این دقیقا بخشی از چانه زنی سیاسی با کنگره است‪.‬‬ ‫درواقع اوباما بــه کنگره می گوید که اگــر توافق را تصویب‬ ‫نکنــد‪ ،‬رئیس جمهور صرفا بــا اختیارات خــودش توافق را‬ ‫اجرایی خواهد کرد‪.‬‬ ‫اوبامــا می گویــد کــه روســای پیشــین امریــکا‬ ‫توافق هایی از این دست داشته اند‪.‬‬ ‫این درست است‪ ،‬منتها اکنون مطالبه طرف ایران‬ ‫در مذاکرات‪ ،‬لغو تحریم های کنگره است‪ .‬در شرایط فعلی‬ ‫دولت امریکا نمی تواند چنین مطالبــه ای را محقق کند‪ .‬به‬ ‫نظرم دولت امریکا بســتری برای اینکه به این سمت حرکت‬ ‫کند را اماده کرده اســت‪ .‬البته معتقد نیستم که این قصه به‬ ‫سادگی رخ خواهد داد یعنی زیرســاخت قانونی تحریم ها از‬ ‫نظر من به هیچ وجه به ســادگی برچیده نخواهد شــد‪ .‬تنها‬ ‫اتفاقی که اکنون افتاده این اســت که به خاطر این قانون و‬ ‫با فرض اینکه کنگره توافق را تصویــب خواهد کرد‪ ،‬قدرت‬ ‫چانه زنی تیم مذاکره کننده امریکایی به شــدت رشــد کرده‬ ‫اســت‪ ،‬چون می تواننــد به طــرف ایرانی بگوینــد که االن‬ ‫دیگر نه فقط از طرف دولت بلکــه از طرف کنگره هم حرف‬ ‫می زنند درحالی که قبال نمی توانســتند این را بگویند‪ .‬یکی‬ ‫از مشکالت شــان در مذاکرات این بود کــه وقتی بحث به‬ ‫کنگره می رسید‪ ،‬تیم مذاکره کننده امریکا درواقع خلع سالح‬ ‫می شد ؛ اکنون دیگر این طور نیست‪.‬‬ ‫پس نهایتا بعد از امضا و توافق دو طرف باید مدت‬ ‫‪ 50‬و چند روز طی شود تا توافق نهایی شود؟‬ ‫این طــرح بایــد در کنگــره تصویــب شــود و بعد‬ ‫رئیس جمهــور ان را امض ا کند تا به قانــون در امریکا تبدیل‬ ‫شــود‪ .‬عالوه بر این گفته شــده اســت که به یک قطعنامه‬ ‫شورای امنیت هم تبدیل خواهد شد و بعد فرایند اجرا شروع‬ ‫خواهد شد‪.‬‬ ‫اما استنباط این بود که بعد از امضای وزرا‪ ،‬توافق‬ ‫به شورای امنیت خواهد رفت‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫کرده است‪ .‬اتفاقی که در این نسخه اخر طرح که در کمیته‬ ‫روابط خارجی سنا مصوب شــد افتاده‪ ،‬به نظرم این است که‬ ‫مصالحه ای رخ داده است‪ .‬هر دو طرف از بخشی از نظرات‬ ‫خودشــان کوتاه امده اند‪ .‬دولت از این موضــوع کوتاه امده‬ ‫که اساسا کنگره باید در تصویب یا رد توافق هسته ای نقشی‬ ‫داشته باشــد که در واقع دو علت اصلی دارد؛ نخست اینکه‬ ‫دولت اوباما متوجه شد درباره اینکه حتما باید کنگره در تا یید‬ ‫توافق نهایی نقش ایفا کند یک اجماع دوحزبی وسیع وجود‬ ‫دارد و ایستادن در مقابل این اجماع دوحزبی می توانست به‬ ‫رادیکال شدن موضع کنگره در مقابل دولت و احتماال ایجاد‬ ‫وضعیتی که دولت اوباما مایل به ان نیست منجر شود‪ .‬ولی‬ ‫علت دوم هم که دولت امریکا ایــن را پذیرفت که البته حائز‬ ‫اهمیت بســیار اســت و به هیچ وجه در ایران به این موضوع‬ ‫توجه نشده‪ ،‬این اســت که دولت امریکا می خواهد ارام ارام‬ ‫کنگره را به سمت برچیدن زیرساخت قانونی تحریم ها علیه‬ ‫ایران سوق دهد‪ .‬می دانید که دولت امریکا درباره تحریم های‬ ‫مصوب کنگره فقــط اختیار تعلیق دارد و نــه اختیار لغو و لغو‬ ‫تحریم ها صرفا باید توســط کنگره انجام شــود‪ .‬اگر کنگره‬ ‫توافقی را خودش تصویب کند و پایبندی ایران به ان توافق‬ ‫احراز شود‪ ،‬کار دولت اوباما برای اینکه از کنگره درخواست‬ ‫م علیه ایران را لغو کند‪ ،‬اسان تر خواهد‬ ‫کند که قوانین تحری ‬ ‫شــد‪ .‬اگر این را کنار بگذارید و به موضع ایران بپردازیم که‬ ‫ایران اصرار دارد حتما تحریم ها باید لغو شــود و نه تعلیق از‬ ‫قضا تصور می کنم این اقدام به نفع است و این قانون که در‬ ‫کنگرهتصویبشده‪،‬مناسباتجدیدیرابیندولتوکنگرهدر‬ ‫امریکا شکل می دهد و به نفع توافق هسته ای در اینده است‪.‬‬ ‫توافقی که به نفع ماست؟‬ ‫در ان باره نمی توانیم با اطمینان حرف بزنیم!‬ ‫می تواند بالعکس هم باشــد؟ یعنی بگوییم اوباما‬ ‫می تواند از زیر این بار شانه خالی کند و بگوید که به‬ ‫من ربطی ندارد و قانونا هم دست کنگره است‪ ،‬شما‬ ‫بخش خوشبینانه را مطرح می کنید ‪.‬‬ ‫نه‪ ،‬من فکر نمی کنم این اتفاق بیفتد‪ .‬حقیقت این‬ ‫است که قانونا دست کنگره نیست و کنگره برای اینکه بگوید‬ ‫قانونا دست من است دوسوم رای الزم خواهد داشت‪.‬‬ ‫خب االن ایــن طرح این اجــازه را به کنگــره داده‬ ‫است‪.‬‬ ‫ نه‪ ،‬در همین طرح هم اگر نهایتــا روزی که کنگره‬ ‫می خواهد قانون را رد یــا تا یید کند و رای کمتر از دوســوم‬ ‫داشته باشد باز اوباما می تواند ان را از لحاظ قانونی وتو کند‬ ‫و لزوما این طور نیست که اوباما مســئولیت خود را کم کرده‬ ‫باشد‪ .‬تصور من این اســت که اتفاقا این موضوع مبتنی بر‬ ‫راهبرد دوحزبی در امریکاســت‪ .‬از ابتدا هم عقیده داشتم و‬ ‫بارها هم گفته ام که بخش بزرگــی از منازعات بین کنگره و‬ ‫دولت که در امریکا رخ داد با هدف سوق دادن ایران به سمت‬ ‫پذیرش پارامترهای سختگیرانه تر در توافق نهایی است و نه‬ ‫منتفی کردن توافق نهایی‪ .‬نه کنگره‪ ،‬نه اســرائیل و نه هیچ‬ ‫طرف دیگری گزینه دیگری جز مذاکــره و تن دادن به یک‬ ‫توافق ندارد‪ .‬منتها اتفاقی که افتاده بود این بود که دو طرف‬ ‫فرایند پیچیده ای را کلید زدند و اختالفات واقعی و غیرواقعی‬ ‫را به نحــوی با هم ترکیــب کردند که خروجــی اش تحمیل‬ ‫پارامترهای ســختگیرانه تری در لوزان به تیم مذاکره کننده‬ ‫ف بین کنگره و دولت بر سر‬ ‫ایرانی شــد‪ .‬در واقع بازی اختال ‬ ‫پارامترهای توافــق نهایی پس از لــوزان دیگر موضوعیت‬ ‫خود را از دســت داده بود و به همین دلیل است که می بینید‬ ‫دوطرف با همدیگر تفاهــم می کنند و ایــن تفاهم به نظرم‬ ‫به معنی تفاهم پس پرده بر ســر پار امترهــای توافق نهایی‬ ‫است و تقریبا احتمال اینکه کنگره بخواهد توافقی که حتی‬ ‫پارمترهایش را هم با دولت تعیین کرده است ‪ ،‬رد کند‪ ،‬صفر‬ ‫اســت و چنین اتفاقی در کنگــره رخ نخواهــد داد‪ .‬در واقع‬ ‫می توانیم بگوییم استنباط امریکایی ها این است که به هدف‬ ‫خودشان رسیده اند و توانسته اند از طریق تنظیم کار پیچیده‬ ‫ایران را به پذیرش یک توافق بدتر که رئیس ســازمان سیا‬ ‫اذعان دارد برای من شگفت اور است‪ ،‬وادار کنند‪.‬‬ ‫یعنی شرایط بدتر از لوزان؟!‬ ‫نــه لــوزان را می گویــم‪ .‬ولــی بدتــر از ان چیزی‬ ‫که امریکایی ها فکــر می کردنــد ایران خواهــد پذیرفت‪.‬‬ ‫امریکایی ها باور نمی کردند ایران هرگز برخی از چیزهایی که‬ ‫در لوزان وجود دارد را بپذیرد‪ .‬بنابراین زمان ان رسیده که االن‬ ‫کنگره نقش متفاوتی را ایف ا کند و ان نقش متفاوت این است‬ ‫که سهم خودش را در کاهش تحریم ها ان طور که اوباما در‬ ‫توافق نهایی پذیرفته‪ ،‬بپذیــرد‪ .‬پس اگر می بینید که دولت‬ ‫امریکا از موضع خودش در مداخله کنگره در تا یید یا رد توافق‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫‪37‬‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫سیاست‬ ‫‪38‬‬ ‫مثلث | شماره ‪259‬‬ ‫دولت امریکا به لحاظ قوانین داخلی خودش یعنی‬ ‫این قانونی کــه درحال تصویب اســت و اوبامــا ان را امضا ‬ ‫خواهد کرد‪ ،‬تا قبل از تصویب در کنگره اجازه اجرای توافق را‬ ‫نخواهد داشت‪ .‬مگر اینکه رئیس جمهور بخواهد رای کنگره‬ ‫را وتو کرده و با اختیارات خودش توافق را اجرا کند که به نظرم‬ ‫محتمل است ولی االن اوباما این سناریو را تعقیب نخواهد‬ ‫کرد‪ ،‬بلکه سناریوی اوباما مشــارکت دادن کنگره در توافق‬ ‫نهایی است‪ .‬اما از نظر قانون اساسی امریکا قوانین داخلی‬ ‫این کشــور بر قوانین بین المللی ارجحیــت دارد‪ .‬یعنی اگر‬ ‫مصوبه ای در شورای امنیت هم وجود داشته باشد و خالف‬ ‫قوانین داخلی امریکا باشد‪ ،‬قانون داخلی امریکا ارجح است‪.‬‬ ‫همانگونه که شما گفتید در این طرح برای رد وتوی‬ ‫اوباما نیاز به رای اکثریت اســت‪ ،‬فضای سیاسی‬ ‫امریکا اکنون بــه چه صورت اســت‪ ،‬ایا مخالفان‬ ‫اکثریت دارند؟‬ ‫ایــن ربطی بــه شــرایط فعلی نــدارد‪ .‬اگر اساســا‬ ‫جمهوریخواهان یا مخالفان توافق با ایران در کنگره دوسوم‬ ‫رای را داشــتند که اصال وارد مصالحه با اوباما نمی شــدند‪.‬‬ ‫انها اگر این رای را داشتند قانونی می گذاردند و تحریم های‬ ‫جدیدی را اعمال کرده و مذاکرات را تعطیل می کردند‪ .‬اساسا‬ ‫علت اینکه وارد مصالحه با دولت اوباما شــدند این است که‬ ‫دوســوم رای را ندارند‪ .‬از این به بعد هم نخواهند داشــت و‬ ‫همین‪ ،‬ضمانتی است برای اوباما که اگر توافق در کنگره رد‬ ‫شــد‪ ،‬بتواند این ردتوافق را وتو کرده و توافق را با اختیارات‬ ‫خودش اجرا کند‪ .‬اگر کنگره می توانست دوسوم رای علیه‬ ‫توافق هسته ای جمع کند که اصال این مصالحه پیچیده با‬ ‫کاخ سفید رخ نمی داد‪.‬‬ ‫اگر بخواهیــم بحث را پیرامــون بیانیــه لوزان و‬ ‫توافقی که انجا حاصل شــده پیــش ببریم بهتر‬ ‫است از سخنان اخیر اقای عراقچی مذاکره کننده‬ ‫ارشد ایران اغاز کنیم که اطالعاتی در مورد شرایط‬ ‫پیــش رو داده انــد‪ .‬اقــای عراقچــی گفته اند که‬ ‫برگشت پذیری ما یک ســاعته است ولی منتقدان‬ ‫می گویند که در برخی از بخش ها حتی ممکن است‬ ‫پنج سال هم طول بکشد‪.‬‬ ‫البته بستگی به این دارد که ایشان دقیقا منظورشان‬ ‫از بازگشت پذیری چیســت؟ وقتی شــما قلب راکتور اراک‬ ‫را خــارج کــرده و ان را منهدم یا خــارج می کنیــد‪ ،‬حداقل‬ ‫به ســه تا پنج ســال زمان نیاز اســت برای اینکه این قلب را‬ ‫دوبــاره در داخل ایــران بســازید و نصب کنید کــه در اینجا‬ ‫حرف از بازگشــت پذیری فوری زدن بی معنی است‪ .‬یا وقتی‬ ‫زیرساخت های سانتریفیوژها و ابشارها را در فردو و نطنز جمع‬ ‫می کنید یعنی عالوه بر ماشین ها سکوها و اتصاالت زیرین‬ ‫ماشــین ها را هم جمع می کنید‪ .‬در حداقلی ترین زمان بین‬ ‫دو تا چهار سال زمان نیاز خواهید داشت برای اینکه مجددا‬ ‫اینها را نصب کنید‪ ،‬سیم کشــی ها و لوله کشــی ها را انجام‬ ‫در همیــن طرح هــم نهایتــا روزی کــه کنگره‬ ‫می خواهد قانون را رد یا تــا یید کند و رای کمتر‬ ‫از دوسوم داشته باشد باز اوباما می تواند ان را از‬ ‫لحاظ قانونی وتو کند و لزوما این طور نیست که‬ ‫اوبامامسئولیتخودراکمکردهباشد‬ ‫دهید‪ ،‬به ازای هر یک ماشین‪ ،‬سیستم را ِست کنید و مجددا‬ ‫سالن های ابشار خودتان را راه بیندازید‪ .‬بنابراین در بعضی از‬ ‫حوزه ها مفهوم برگشت پذیری حرفی کامال عوامانه ای است‬ ‫و حتی ارزش تبلیغاتی هم ندارد‪ .‬البته حوزه های دیگری هم‬ ‫وجود دارد که در ان حوزه ها برگشت پذیری فوری است‪ .‬مثال‬ ‫حوزه بازرسی ها یعنی اگر ایران نخواهد بازرسی ها را بپذیرد‪،‬‬ ‫به طور فوری می تواند تصمیم بگیرد و فرایند کلی بازرســی‬ ‫که در توافق لوزان امده‪ ،‬معلق کنــد‪ .‬بنابراین تا انجایی که‬ ‫به تعهــدات اصلی فنی ایــران در حوزه غنی ســازی مربوط‬ ‫می شــود در حوزه اراک به هیچ وجه بازگشت پذیری زیر سه‬ ‫سال امکان پذیر نیســت‪ .‬یا وقتی ذخیره مواد خودتان را از‬ ‫هشــت هزار و ‪ 500‬کیلو به ســیصد کیلو کاهش می دهید‪،‬‬ ‫حتی اگر نطنز و فردو با ظرفیت کامل خودشان هم کار کنند‪،‬‬ ‫بیش از دو سال زمان نیاز خواهید داشت تا دوباره این ذخیره‬ ‫را احیا کنید‪.‬‬ ‫یک بحثی از ابتدا در میان تیم مذاکره کننده وجود‬ ‫داشــته اســت‪ .‬انها می گویند برای اعتماد سازی‬ ‫باید زمان بگذرد و این اتفاق برای چند کشور دیگر‬ ‫هم افتاده است‪ .‬در ادامه این بحث گفته می شود‬ ‫در پایان این مدت اعتماد ســازی که بین ‪ 10‬تا ‪15‬‬ ‫سال است‪ ،‬ما به یک کشور در عرصه غنی سازی‬ ‫هسته ای تبدیل می شویم ‪.‬‬ ‫ان کسی که در پایان ‪ 10‬ســال باید بپذیرد ما یک‬ ‫کشور عادی هستیم و هر قدر که دلمان می خواهد می توانیم‬ ‫ظرفیت غنی سازی خودمان را توســعه دهیم‪ ،‬امریکاست‪.‬‬ ‫امریکایی ها تا امروز چنین چیزی را نپذیرفته اند‪ .‬ما پذیرفتیم‬ ‫که طی این مدت برنامه غنی سازی خودمان را محدود کنیم‬ ‫تا پس از طی این مدت‪ ،‬محدودیت ها برچیده شود‪ ،‬یعنی بعد‬ ‫هرچقدر دلمان می خواهد بتوانیم غنی ســازی کنیم‪ .‬هرچه‬ ‫قدر که نیاز داریم و ان نیاز را هم خودمان تعریف می کنیم و‬ ‫نه کسی دیگر‪ .‬این اتفاقی است که باید بیفتد‪.‬‬ ‫ایا در توافق امده است؟‬ ‫انچه طــرف ایرانی ادعا می کند این اســت که من‬ ‫توافقی کرده ام که در ان یک دوره اعتمادسازی وجود دارد و‬ ‫بعد از این دوره محدودیت ها برچیده خواهد شد‪.‬‬ ‫به نظرم بهتر اســت در این مورد بیشــتر صحبت‬ ‫کنیم‪ .‬اقای عراقچی گفته انــد‪« :‬در یک دوره ‪10‬‬ ‫تا ‪ 15‬ساله به کشوری با غنی سازی پیش صنعتی‬ ‫اینکه یک برنامه محدود‬ ‫غنی سازی (برنامه‪،‬‬ ‫نه حق) در این تفاهم‬ ‫وجود دارد‪ ،‬یک نکته‬ ‫مثبت است‪ .‬باالخره‬ ‫امریکایی هایی که یک‬ ‫روزی ‪ 10‬تا ماشین هم‬ ‫حاضر نبودند در ایران‬ ‫بپذیرند امروز شش هزار‬ ‫ماشین را پذیرفته اند‬ ‫با پیشرفته ترین ماشین ها تبدیل می شویم که به‬ ‫لحاظ حقوق بین الملل دارای مشــروعیت است‪.‬‬ ‫در نطنز غنی ســازی ما با پنج هزار و اندی ماشین‬ ‫ســانتریفیوژ ادامه می یابد و با محوریت ‪ 10‬ساله‬ ‫و بعد از ان به ســمت غنی ســازی صنعتی حرکت‬ ‫می کنیم‪ » .‬مشخصا سوال من این است که بیانیه‬ ‫لوزان در این مورد چه می گوید‪ .‬ایا ما چشم اندازی‬ ‫داریم که با مشروعیت بین المللی بر اساس توافق‬ ‫هســته ای پس از مدتی مشــخص به یک کشور‬ ‫دارای غنی سازی صنعتی تبدیل شویم؟‬ ‫چنین چیزی مطلقا در متن بیانیه لــوزان و در متن‬ ‫فکت شــیت امریکا وجود نــدارد‪ .‬متن بیانیه لــوزان که در‬ ‫این باره ساکت اســت و اصال یکی از مطا لعات ما که دو روز‬ ‫پیش ان را مبسوط نوشتم این است که در متن هرگونه توافق‬ ‫نهایی صریحا قید شود که فردای روز پایان دوره اعتمادسازی‬ ‫ایران اجازه خواهد داشت هرمقدار که الزم می داند‪ ،‬ماشین‬ ‫از هر نوعی نصب کند اما مطلقا چنین چیزی در توافق لوزان‬ ‫وجود ندارد‪ .‬در متن فکت شــیت امریــکا عکس این وجود‬ ‫دارد‪ .‬یعنی امریکایی ها نوشته اند که پس از ‪ 10‬سال ایران‬ ‫باید برنامه غنی سازی خودش را با ‪ 5+1‬به اشتراک بگذارد‪.‬‬ ‫یعنی مبادله کند و مذاکره در این باره انجام شــود و براساس‬ ‫خروجی مذاکــره‪ ،‬برنامه غنی ســازی ایــران تعیین تکلیف‬ ‫شــود‪ .‬یعنی در واقع امریکایی ها گفته اند بعــد از طی دوره‬ ‫اعتمادسازی چیزی به نام مکانیســم خود به خودی تبدیل‬ ‫شدن ایران به یک کشور دارای غنی ســازی صنعتی وجود‬ ‫ندارد‪ .‬انجا هم ایران باید طرح خــودش را به تصویب ‪5+1‬‬ ‫برســاند‪ .‬این یعنی اینکه بعد از ‪ 10‬ســال تازه باید مذاکرات‬ ‫جدیدی را با ‪ 5+1‬شــروع کنیم که ببینیم چه مقدار به ایران‬ ‫اجازه غنی سازی در ان مقطع خواهند داد‪.‬‬ ‫درمورد بحث تحقیق و توســعه و ماشین ها بحثی‬ ‫که تیم مذاکره کننــده مطرح می کنند این اســت‬ ‫که هشــت تا ‪ 10‬ســال طول می کشــد که بتوانیم‬ ‫ماشین های‪ IR8‬راتولیدکنیم‪.‬مادراینهشتتا‪10‬‬ ‫سال روند تحقیق مان را ادامه داده و بعد از ‪ 10‬سال‬ ‫طبق همان سوال قبلی که از شما پرسیدم به تولید‬ ‫انبوه هم می رسانیم‪ .‬ایا این تصور درستی است؟‬ ‫اوال‪ ،‬ســوال مهم این اســت که ایا واقعــا در دوره‬ ‫اعتمادســازی یعنی در این ‪ 10‬ســال قادر خواهیم بود یک‬ ‫فرایند واقعی ‪ R&D‬داشــته باشــیم که بعد از طی این دوره‬ ‫بتوانیم بگوییم به طور کامل به کار با ‪IR8‬ها مســلط شدیم‬ ‫و ‪ IR8‬را به تولید انبوه برســانیم و نصب کنیم‪ .‬سوال اصلی‬ ‫این است که ایا در این هشــت سال یک ‪ R&D‬واقعی وجود‬ ‫خواهد داشت؟ ‪ R&D‬واقعی کی رخ می دهد؟ ‪ R&D‬واقعی‬ ‫زمانی رخ می دهد که اســکوب ‪ R&D‬شــما محدود نباشد‪،‬‬ ‫یعنی تعداد ماشــین هایی که با انها تحقیق و توسعه انجام‬ ‫می دهید‪ .‬چیزی که در توافق لوزان وجود دارد این است که‬ ‫اسکوب ‪ R&D‬محدود خواهد شد‪ .‬یعنی در مورد ‪ IR8‬فقط از‬ ‫دو ماشین استفاده کنید‪ .‬اگر تا صد سال هم به دو ماشین‪IR8‬‬ ‫گاز تزریق کنید‪ ،‬نمی توانید بگویید یک ‪ R&D‬واقعی انجام‬ ‫دادید‪ R&D .‬واقعی زمانی رخ می دهد که بتوانید ماشین ها‬ ‫را افزایش دهید تــا ‪ 164‬عدد‪ .‬یعنی بتوانیــد اول یک تک‬ ‫ماشین را تست کنید‪ .‬بعد از چند ماه به دو ماشین و بعد به چهار‬ ‫و هشت و بعد به ‪ 16‬و ‪ 32‬و ‪ 64‬تا به عدد ‪ 164‬از ماشین های‬ ‫سانتریفیوژی ‪ RI8‬برســید‪ .‬اما چنین چیزی در تفاهم لوزان‬ ‫وجود ندارد‪ .‬وقتی اســکوب را محدود می کنید یعنی وقتی‬ ‫تعداد ماشین ها را محدود می کنید‪( ،‬در گزارش ‪ ISIS‬موسسه‬ ‫علوم و امنیــت بین المللی امده) که معنایش این اســت که‬ ‫طی دوره ‪ 10‬سال‪ ،‬فقط اجازه دارید حداکثر ‪ 10‬ماشین ‪RI8‬‬ ‫را با همدیگر سری کنید‪ .‬این ادعای موسسه علوم و امنیت‬ ‫بین المللی در واشنگتن است که مشــاور تیم مذاکره کننده‬ ‫امریکاســت‪ .‬اگر ما حداکثر بتوانیم با ‪ 10‬ماشین کار کنیم‪،‬‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫بعدی اینکه اساسا دوستان طوری حرف می زنند که اساسا‬ ‫پلوتونیوم هیچ کاربردی به جز کاربرد تسلیحاتی ندارد‪ .‬یعنی‬ ‫اصال پلوتونیوم مزخرف است و خودمان را از شر پلوتونیوم‬ ‫راحت کنیم که بحث عمیقا نادرســتی اســت‪ .‬یک مورد از‬ ‫مصارف پلوتونیوم این اســت که باتری هــای پلوتونیومی‬ ‫ درست کنید و در موشــک و ماهواره بگذارید و به سفرهای‬ ‫فضایی بفرستید‪ .‬شما که نمی توانید باتری قلمی در موشک‬ ‫بگذارید‪ .‬باید از باتری های اتمی استفاده کنید و مهم ترین‬ ‫عنصر ســازنده باتری های اتمــی پلوتونیوم اســت‪ .‬امروز‬ ‫بزرگ ترین تولیدکننده پلوتونیوم در دنیا ژاپن است‪ .‬ایا ژاپن‬ ‫سالح هسته ای دارد؟ ژاپن اصال برنامه هسته ای هم ندارد‪.‬‬ ‫بزرگ ترین پروژه های بازطراحی و تولیــد پلوتونیوم در ژاپن‬ ‫انجام می شود چون ژاپنی ها در مصارف صنعتی تحقیقاتی‬ ‫از پلوتونیو م استفاده کرده و به دیگر نقاط دنیا هم می فروشند‬ ‫بنابراین اساسا کاری که دوســتان راجع به پلوتونیوم انجام‬ ‫دادند به نظرم الاقل زیبنده دکتر صالحی نیست که خودشان‬ ‫بهتر از خیلی ها در کشور می دانند که پلوتونیوم چه مصارف‬ ‫و کارکردهایی دارد‪.‬‬ ‫باالخره در توافقی که در لوزان انجام شده ممکن‬ ‫اســت که نقاط مثبتی هم وجود داشــته باشد که‬ ‫حتما دارد‪ .‬نقاط مثبت لوزان از نظر شما چیست؟‬ ‫من واقعا اهل تعارفات نیستم که با زور نکته مثبتی از‬ ‫این توافق استخراج کنم و بگویم‪ .‬من در مناظره تلویزیونی‬ ‫هم که انجام شــد این دو جمله را گفتم؛ همــان دو جمله را‬ ‫اینجا هم تکرار می کنم‪ .‬اینکه یک برنامه محدود غنی سازی‬ ‫(برنامه نه حق) در این تفاهم وجــود دارد‪ ،‬یک نکته مثبت‬ ‫اســت‪ .‬باالخره امریکایی هایی که یک روزی ‪ 10‬تا ماشین‬ ‫هم حاضر نبودند در ایران بپذیرند امروز شش هزار ماشین را‬ ‫پذیرفته اند که کار کند و حتما نکته مثبتی است‪ ،‬منتها مشکل‬ ‫مثلث | شماره ‪259‬‬ ‫من اساســا معتقد هســتم که اوباما یک طرح‬ ‫ژئوپلتیکیبزرگداردکهمجموعهمناسباتشبا‬ ‫ایران و کشــورهای عربی را براساس این طرح‬ ‫بزرگ استوار کرده اســت‪ .‬این طرح هم مبتنی‬ ‫استبرپذیرشضعفامریکا‪،‬پذیرشکاهش‬ ‫قــدرت مداخله امریــکا در مســائل منطقه ای‪،‬‬ ‫پذیــرشاینکهمشــکالتمنطقهبایدتوســط‬ ‫بازیگرانمنطقه ایحلشودوبازیگرانمنطقه ای‬ ‫بایدنقشبیشتریرادرحلمشکالتمنطقه ای‬ ‫بپذیرنــد‪،‬پرهیــزازمداخلهمســتقیم‪،‬به ویژه‬ ‫پرهیزازافزایشهزینه هایاقتصادیمداخلهو‬ ‫ایجادتوازنبینقدرت هایمختلفمنطقه ایو‬ ‫شکل دهیبهثباتناشیازاینتوازن‬ ‫ما این است که اگر براساس یک استراتژی صحیح مذاکره‬ ‫می شد‪ ،‬خیلی خیلی تعداد ماشــین های بیشتری را می شد‬ ‫از امریکا گرفت‪ .‬نکتــه مثبت دیگر این اســت که باالخره‬ ‫یک مکانیسمی از کاهش تحریم در این توافق وجود دارد‬ ‫و این چیزی نیست که بتوان نادیده انگاشت‪ .‬امریکایی ها‬ ‫تا امروز به هیچ وجه زیر بار اینکه کوچک ترین کاهشــی در‬ ‫تحریم های اقتصادی ما بدهند نمی رفتند‪ .‬منتها هم در زمینه‬ ‫غنی سازی و هم در زمینه تحریم ها نظر ما این است که این‬ ‫امتیازها به هیچ وجه کافی نیســت‪ ،‬ضمانت های محکمی‬ ‫ ندارد‪ ،‬مبهم است و به شدت بازگشت پذیر است و قدرت ملی‬ ‫ایران اقتضا می کرد که امتیازهای بسیاربسیار قابل توجه تری‬ ‫از طرف مقابل گرفته شود که این کامال امکان پذیر بود اگر‬ ‫تیم مذاکره کننده به شیوه متفاوتی مذاکره می کرد‪.‬‬ ‫بحثی در مــورد نزدیکــی اوباما به ایــران و مقابل‬ ‫اعراب مطرح است‪ .‬مواضعی که اخیرا اوباما اتخاذ‬ ‫کرده برای اعراب خیلی خوشامد نبوده است‪ .‬این‬ ‫رفتار اوباما را چگونه تحلیل می کنید؟‬ ‫مناساسامعتقدهستمکهاوبامایکطرحژئوپلتیکی‬ ‫بزرگ دارد که مجموعه مناسباتش با ایران و کشورهای عربی‬ ‫را براســاس این طرح بزرگ استوار کرده است‪ .‬این طرح هم‬ ‫مبتنی است بر پذیرش ضعف امریکا‪ ،‬پذیرش کاهش قدرت‬ ‫مداخله امریکا در مسائل منطقه ای‪ ،‬پذیرش اینکه مشکالت‬ ‫منطقه باید توســط بازیگران منطقه ای حل شود و بازیگران‬ ‫منطقه ای باید نقش بیشــتری را در حل مشکالت منطقه ای‬ ‫بپذیرند‪ ،‬پرهیز از مداخله مســتقیم‪ ،‬به ویژه پرهیز از افزایش‬ ‫هزینه های اقتصادی مداخله و ایجاد توازن بین قدرت های‬ ‫مختلف منطقه ای و شکل دهی به ثبات ناشی از این توازن‪.‬‬ ‫این راهبردی اســت که امریکایی ها به ویــژه امریکای دوره‬ ‫اوباما در خاورمیانه تعقیب می کند‪ .‬مذاکرات هسته ای را در‬ ‫همین چارچوب می توانید بفهمید‪ ،‬اســتراتژی امریکا علیه‬ ‫داعش مطابق بر همین چارچوب اســت‪ .‬عدم حمله امریکا‬ ‫به ســوریه منطبق بر همین چارچوب است‪ ،‬حمله عربستان‬ ‫سعودی به یمن هم همین طور‪ .‬می توانم به شما نشان دهم‬ ‫که همه این اتفاقات منطبق است بر این چارچوب ژئوپلتیک‬ ‫که امریکایی ها معین کرده اند‪ .‬در نتیجه تصورم این اســت‬ ‫که این چارچوب بــرای اعراب راضی کننده نیســت‪ .‬چراکه‬ ‫اعراب عادت کرده بودند امریکا از طریق مداخالت مستقیم‬ ‫مشکالتشان را حل کند و انها گوشه ای بنشینند و لذت ببرند‪.‬‬ ‫االن امریکا به اعراب می گوید برای حلمشکالتمنطقهباید‬ ‫خودتان وارد شوید‪ ،‬هزینه کنید و بجنگید‪ .‬حداکثر کاری که‬ ‫می کنم‪،‬ارائهپشتیبانی هایاطالعاتی‪،‬مشورت هاینظامی‪،‬‬ ‫کمک هایمستشاریواصطالحامدیریتازپسپردهاست‪.‬‬ ‫بنابراین اختالف واقعی بین اعــراب و امریکا وجود دارد‪ .‬اما‬ ‫منشا ان این است که اعراب توقعات بیشتری از امریکا دارند و‬ ‫احساس می کنند جایگاهشان در استراتژی منطقه ای امریکا‬ ‫کاهش یافته است‪ ،‬یعنی قبال جایگاه بیشتری داشتند و حاال‬ ‫کم شده است‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫یعنــی ‪ R&D‬رخ نمی دهد‪ .‬یعنــی ما پس از پایان ‪ 10‬ســال‬ ‫مهارت الزم برای متصل کردن ‪164‬ماشین ‪ IR8‬به همدیگر‬ ‫را نداریم‪ ،‬یعنی ‪ R&D‬رخ نداده است‪ R&D .‬واقعی زمانی رخ‬ ‫می دهد که تعداد ماشین ها حداقل به اندازه تعداد ابشارهای‬ ‫شما باشد‪ .‬ابشارهای ما در نطنز ‪164‬تایی و در فرد و ‪174‬تایی‬ ‫است‪ .‬تفاهم لوزان از این جهت اشکاالت فوق العاده جدی‬ ‫دارد و به نظر من الاقل این چیزی که ما در متن می بینیم از‬ ‫ان ‪ R&D‬واقعی درنخواهد امد‪.‬‬ ‫راجــع بــه اراک بحث های زیادی شــده اســت و‬ ‫موافقــان می گوینــد کــه معجــزه ای رخ داده و‬ ‫دانشــمندان چیــزی طراحــی کرده انــد که اصال‬ ‫امکان پذیــر نبوده اســت‪ ،‬از ان طــرف منتقدان‬ ‫می گویند که درمورد اراک فاجعه رخ داده اســت‪.‬‬ ‫اتفاقی کــه در مــورد اراک افتاده باالخــره معجزه‬ ‫است یا فاجعه؟‬ ‫درباره اینکه راکتور اراک که دانشــمندان خودمان‬ ‫می ســاختند‪ ،‬معجزه بود یا فاجعه شــما را به صحبت های‬ ‫یک ســاله و نیم الی دو ســال پیــش اقای صالحــی ارجاع‬ ‫می دهم‪ .‬ایشان قبل از اینکه وارد تیم مذاکره کننده هسته ای‬ ‫شــوند‪ ،‬در تمام اظهاراتشــان تاکید کردند که راکتور اراک‬ ‫یک راکتور ســالم‪ ،‬ایمن و پیشــرفته اســت و ایران تا سال‬ ‫‪ 2015‬قادر خواهد بود این راکتور را به بهره برداری برساند‪.‬‬ ‫صرفا از زمانی که قرار شد بر ســر راکتور اراک مصالحه رخ‬ ‫دهد‪ ،‬می شنویم که گفته می شــود اصال راکتور اراک کال‬ ‫بیخود بوده است و می توانسته منجر به فاجعه شود و اصال‬ ‫قدیمی بوده اســت! حرف های قبل از این از دکتر صالحی‬ ‫صددرصد متفاوت بوده است‪ .‬نکته دوم در مورد اراک این‬ ‫اســت که ماهیت اصلی اراک‪ ،‬ماهیت اب سنگین نیست‪.‬‬ ‫البته یک بحث سنگین و پیچیده ای است و ماهیت سوخت‬ ‫خام اراک است‪ .‬این مهم نیســت که اراک با چه ابی خنک‬ ‫می شود؛ با اب سبک یا سنگین‪ .‬انچه اراک را به یک پروژه‬ ‫شاخص تبدیل می کند‪ ،‬این است که سوختی که قرار بود در‬ ‫اراک مصرف شود‪ ،‬سوخت خام بود‪ .‬یعنی اصال غنی سازی‬ ‫الزم نداشت و کل فرایند غنی ســازی در ان حذف می شد و‬ ‫مستقیما از معدن می توانســتید اورانیوم بیاورید و به عنوان‬ ‫سوخت استفاده کنید‪ .‬اصال مزیت اصلی راکتور اراک همین‬ ‫اســت‪ .‬منتها از انجا که ایــن منجر به تولیــد پلوتونیوم باال‬ ‫می شد‪ ،‬در باز طراحی این مزیت اصلی از اراک گرفته شد و‬ ‫اراک اورانیوم ‪ 3/5‬درصد مصرف خواهد کرد و همین باعث‬ ‫می شود که قلب راکتور بیرون امده و یک قلب کوچک تر در‬ ‫انجا جایگزین شود‪.‬‬ ‫بازهم نامش اب سنگین می ماند؟‬ ‫نقــش اب ســنگین خنک کننــده را دارد‪ ،‬منتهــا‬ ‫اصلی تریــن مزیت اراک به لحاظ فنی در ســوختی اســت‬ ‫که مصرف می کرد و نه در چیزی کــه به عنوان خنک کننده‬ ‫داخل ان جریان داشت‪ .‬اراک حســن اش به این است که‬ ‫با غنی ســازی و بدون غنی ســازی می توانیــد از این راکتور‬ ‫اســتفاده کنید‪ .‬اما چون استفاده از ســوخت خام منجر به‬ ‫تولید حجم باالی پلوتونیوم می شــد‪ ،‬بنابراین این مزیت از‬ ‫اراک گرفته شده است‪ .‬نکته بعدی این است که اقای دکتر‬ ‫صالحی خودشان تا شش ماه پیش مصاحبه های مبسوطی‬ ‫در این باره کرده اند که اساسا حتی اگر سوخت راکتور اراک‬ ‫اورانیوم خام هم می بود‪ ،‬بازهم پلوتونیومی که در اراک تولید‬ ‫می شد‪ ،‬مناســب برای ساخت سالح هســته ای و استفاده‬ ‫در پروژه تسلیحات هســته ای نبود‪ .‬سوال من این است که‬ ‫چرا این نظر تغییر کرده اســت؟ ایشــان اذعان داشتند که‬ ‫ی که در اراک تولید‬ ‫حاضرند مناظره و ثابت کنند که پلوتونیوم ‬ ‫می شود به دلیل اینکه مدت زمان طوالنی تری در قلب راکتور‬ ‫می ماند‪ ،‬اصال برای ساخت سالح هسته ای مناسب نیست‪.‬‬ ‫حاال چطور شــد راکتوری که اساســا پلوتونیوم اش مناسب‬ ‫نیســت‪ ،‬باید با کاهش حجم پلوتونیوم مواجه شــود؟ نکته‬ ‫اصلی ترین مزیت اراک‬ ‫به لحاظ فنی در سوختی‬ ‫است که مصرف می کرد‬ ‫و نه در چیزی که‬ ‫به عنوان خنک کننده‬ ‫داخل ان جریان داشت‬ ‫‪39‬‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫منا‬ ‫ظره‬ ‫علیه مذاکرات یا به نفع توافق!‬ ‫بررسی الیحه نظارت بر توافق هسته ای‬ ‫در مناظره فواد ایزدی و امیرعلی ابوالفتح‬ ‫سیاست‬ ‫‪40‬‬ ‫مثلث | شماره ‪259‬‬ ‫سعیده فهری‬ ‫دبیر بین الملل‬ ‫پــس از ماه ها جــدال کنگره و کاخ ســفید بر ســر‬ ‫تصویب طرح نظــارت کنگره بر توافــق احتمالی‬ ‫هســته ای ایران با گروه ‪ ،5+1‬چندی پیش باراک‬ ‫اوباما اعالم کرد این طرح را امضا خواهد کرد‪ .‬این‬ ‫در حالی اســت که تا پیش از این بارها تاکید کرده‬ ‫بود که این طرح را وتو می کند‪ .‬همچنین تصویب‬ ‫این طرح به رای تعداد محدودی از دموکرات های‬ ‫کنگره نیاز داشــت که خود محل بحــث بود‪ .‬حال‬ ‫چه اتفاقی افتاد که به یکبــاره جمهوریخواهان و‬ ‫دموکرات های امریکا در خصوص توافق هسته ای‬ ‫ایران هم نظر شــدند و رئیس جمهــور امریکا نیز‬ ‫با وجود مخالفت های پیشــین گفت که این طرح‬ ‫را امضا می کند ؛ همچنین این طــرح تا چه حد بر‬ ‫توافق هسته ای با ایران تاثیرگذار خواهد بود؟‬ ‫فواد ایــزدی‪ :‬اتفاقی که افتاده به این صورت اســت‬ ‫که اعضای کنگره امریکا چــه جمهوریخواه و چه دموکرات‬ ‫معتقد بودند اهمیت توافق هســته ای با ایران در این است‬ ‫که کنگره ورود پیدا کند و نظر مثبت خود را در این خصوص‬ ‫اعالم کند‪ .‬این نظر اکثریت قابل توجهی از نمایندگان کنگره‬ ‫است‪ .‬از همین رو زمانی که رای گیری انجام شد‪ ،‬رای گیری‬ ‫‪ 19‬به صفر بود‪ .‬تا دو ساعت قبل از رای گیری نیز جان کری‪،‬‬ ‫وزیر امور خارجه امریکا مســئول البی کردن بود تا تعدادی‬ ‫از دموکرات های امریکا رای ندهند‪ ،‬اما حتی یک ســناتور‬ ‫دموکرات هم حاضر نشد به حرف باراک اوباما یا جان کری‬ ‫توجه کند‪ .‬این موضوع را هم خبرگزاری ها انعکاس دادند و‬ ‫هم ســناتور باب کروکر که این طرح را ارائه داده بود در یک‬ ‫مصاحبه مطبوعاتی بعد از رای گیری اعــام کرد‪ .‬بنابراین‬ ‫پیشــینه داســتان به این صورت بود‪ .‬بــاراک اوباما زمانی‬ ‫که مشــاهده کرد این طرح قرار اســت رای بیاورد و اخرین‬ ‫تالش هایش برای جلب نظر دموکرات ها نیز نتیجه نداده در‬ ‫نهایت اعالم کرد ان را وتو نخواهد کرد‪ .‬زیرا اگر می خواست‬ ‫ان را وتو کند وتوی او به راحتی رد می شد‪.‬‬ ‫موفقیت نسبی رئیس جمهور امریکا در این میان این‬ ‫بود که توانست بخش هایی از این طرح را تاحدودی تلطیف‬ ‫کند اما بدنه اصلی طرح به قوت خود باقی است‪.‬‬ ‫بدنه اصلی طرح این بود که اوال بــه کنگره در ابتدای‬ ‫توافق یعنی یک بازه زمانی پنج روزه حق رای بدهد‪ .‬در مدل‬ ‫نخستین طرح کنگره ‪ 60‬روز فرصت داشت تا این توافق را‬ ‫بازبینی کند اما در طرح جدید جمعا ‪ 52‬روز فرصت دارند‪.‬‬ ‫ان چیزی که در این طرح خیلی برای ایران اهمیت دارد‬ ‫اما متاسفانه رسانه ها خیلی به ان توجه نداشتند این قسمت از‬ ‫متن است که نوشته‪« :‬شما هر توافقی که می خواهید داشته‬ ‫باشــید اما نباید به تحریم های مربوط به تروریســم‪ ،‬حقوق‬ ‫بشر و موشک های بالستیک دســت ببرید‪ ».‬مشکل ایران‬ ‫اینجاست که در میان ‪ 28‬تحریم امریکایی که ‪ 18‬تا مطابق‬ ‫دســتورات رئیس جمهور اســت و ‪ 10‬تا بر اســاس تصویب‬ ‫کنگره‪ ،‬از این تعداد فقط پنج تحریم مربوط به فعالیت های‬ ‫هسته ای ایران است که امکان تعلیق یا لغو ان وجود دارد‪.‬‬ ‫‪ 23‬تحریم باقیمانده در همان حوزه هایی است که ذکر شد‪،‬‬ ‫یعنی تروریسم‪ ،‬حقوق بشر یا موشک های بالستیک‪.‬‬ ‫این در حالی است که پنج تحریمی که قابلیت تعلیق یا‬ ‫لغو دارد و مربوط به فعالیت های هسته ای است تحریم های‬ ‫اصلی نیستند‪ .‬تحریم های اصلی ایران یکی در حوزه نفتی‬ ‫اســت که مربوط به سال ‪ 1996‬اســت و چند سال پیش نیز‬ ‫به روز شد و یک تحریم نیز مربوط به حوزه بانکی است که در‬ ‫سال‪ 2010‬تصویب شد‪ .‬هیچ کدام از این تحریم های اصلی‬ ‫نیز به مساله هسته ای ایران مربوط نیست‪.‬‬ ‫در نهایــت می بینیم کــه به دنبال تصویــب این طرح‬ ‫دست اوباما کامال بسته است و به همین خاطر اوباما و کری‬ ‫تا اخرین دقایق در حالی البی کردن بودن تا این طرح رای‬ ‫نیاورد‪.‬‬ ‫بنابرایــن مذاکره کنندگان دو طرف طــی هفته جاری‬ ‫دوباره به مذاکرات می پردازند اما مشکل اینجاست که تیم‬ ‫ایرانی می تواند امتیاز بدهد اما طرف امریکایی خیر‪.‬‬ ‫یعنی ایران می تواند در خصوص نطنز‪ ،‬فردو یا میزان‬ ‫اورانیوم غنی شــده مذاکره کنــد و امتیاز بدهــد و در مقابل‬ ‫خواســتار لغو تحریم ها شــود‪ .‬اما می بینیم که دست طرف‬ ‫امریکایی برای امتیاز دادن بســته اســت‪ .‬در واقــع انها در‬ ‫مذاکرات می توانند در خصوص لغو تحریم ها مذاکر ه کنند و یا‬ ‫حتی توافق را بر اساس ان امض ا کنند اما بر اساس این قانون‪،‬‬ ‫کنگره باید توافق نهایی را تایید کند‪ .‬البته باید توجه داشت‬ ‫که تمام این مسائل در خصوص تحریم های هسته ای است‬ ‫که تنها یک پنجم تحریم ها را شامل می شود و باقی تحریم ها‬ ‫همچنان باقی می ماند‪.‬‬ ‫از این منظر خیلی مهم اســت که بدانیــم اصال برای‬ ‫چه داریم با طــرف ‪ 5+1‬مذاکره می کنیــم‪ .‬در حال حاضر‬ ‫برای مردم ایران مســاله لغو تحریم ها بسیار اهمیت دارد و‬ ‫این در حالی است که در رابطه با تحریم ها‪ ،‬مسیری که تیم‬ ‫مذاکره کننده ایرانی می پیماید نه تنها در نهایت به لغو تمام‬ ‫تحریم ها منجرنمی شود بلکه حتی لغو تحریم هایهسته ای‬ ‫نیز با اما و اگر مواجه شده است‪.‬‬ ‫من در نشست روز دوشنبه دانشگاه عالمه که اعضای‬ ‫تیــم مذاکره کننــده هســته ای از جمله اقا یــان عراقچی و‬ ‫تخت روانچی حضور داشتند به این مســاله اشاره کردم که‬ ‫هدف مذاکراتی که در حال انجام اســت رسیدن به توافق‬ ‫است نه برداشتن تحریم ها‪.‬‬ ‫همچنین باید توجه داشــت که دکتــر روحانی بعد از‬ ‫توافق لوزان به شبکه خبر امد و گفت که به دنبال تفاهم لوزان‬ ‫موفق شده ایم تمام تحریم ها را لغو کنیم‪ ،‬اما چندی پیش در‬ ‫رشت اینگونه گفتند که تمام تحریم ها باید برداشته شود‪.‬‬ ‫بنابراین در حوزه تحریم ها این قانون مشکالتی را در‬ ‫روند مذاکرات ایجاد خواهد کرد بنابراین خیلی منطقی خواهد‬ ‫بود اگر جمهوری اسالمی اعالم کن د تیم مذاکره کننده ایرانی‬ ‫این قابلیت را دارد که مذاکره کند یعنی امتیاز بدهد و بگیرد اما‬ ‫تیم مقابل این قابلیت را ندارد و از این جهت تا زمانی که این‬ ‫مشکل در تیم مذاکره کننده امریکایی حل شود ما مذاکرات‬ ‫را متوقف خواهیم کرد‪.‬‬ ‫باید به این نکته نیز توجه داشــت که تنها را ه برداشته‬ ‫شــدن تحریم ها از مســیر مذاکره با ‪ 5+1‬نیست‪ .‬یعنی اگر‬ ‫مذاکراتشکست بخورد و امریکا مقصر شناختهشود‪،‬تمامی ‬ ‫دولت هایی که همراه امریکا بوده اند به سمت ایران خواهند‬ ‫امد؛ خود باراک اوباما نیز همین حرف را بیان داشته است‪.‬‬ ‫منتها به نظر می رسد که دوستان اصال در این حوزه ها فکر‬ ‫نمی کنند و هدفشان این است که حتما توافق شود و هدف‬ ‫اصلی شان فقط توافق است‪ .‬بنابراین مردم باید اگاه باشند‬ ‫که با مذاکرات جاری قرار نیست تمامی تحریم ها لغو شود و‬ ‫تحریم های اصلی همچنان باقی خواهد ماند‪.‬‬ ‫ ابوالفتح‪ :‬من نســبت به اتفاقی که در کنگره شــاهد‬ ‫هســتیم خیلی بدبین نیســتم و این مســاله را باید از قبل تر‬ ‫بررسی کنیم‪ .‬زمانی که جمهوریخواهان در انتخابات پیروز‬ ‫شدند وعده دادند که تحریم های جدیدی را علیه ایران وضع‬ ‫می کنند و طرح هایی را نیز ارائه دادنــد‪ .‬این طرح ها بر این‬ ‫مبنا بود که حین مذاکــرات تحریم هایی در کنگره تصویب‬ ‫شود اما به رئیس جمهور اجازه داده شود تا زمانی که امید به‬ ‫توافق وجود دارد این تحریم ها را اعمال نکند‪ .‬درواقع قرار‬ ‫بود این تحریم ها برای رسیدن به نتیجه مطلوب در مذاکرات‬ ‫به عنوان چماقی بر سر ایران باشد‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪259‬‬ ‫این موضع اولیــه جمهوریخواهان بود امــا به تدریج‬ ‫تحت فشــار کاخ ســفید و افکار عمومی این طــرح را پس‬ ‫گرفتند‪ .‬بعدتر این طرح مطرح شد که هر توافقی که صورت‬ ‫بگیرد باید توســط کنگره بررسی و ســپس تایید یا رد شود‪.‬‬ ‫یعنی بحث وتوی توافقنامه مطرح شد اما در این مرحله نیز‬ ‫کاخ ســفید زیر بار نرفت و اعالم کرد چــون این یک پیمان‬ ‫بین المللی نیســت و امضایی پای ان نیست‪ ،‬نیازی به تایید‬ ‫ســنا ندارد‪ .‬بنابراین بحث گرفتن حق وتو توســط کنگره و‬ ‫تایید یا رد توافقنامه نیز به نتیجه نرسید‪ .‬در مرحله اخر بحث‬ ‫نظارت بر لغو تحریم ها مطرح شد‪ .‬به نظر من این سندی که‬ ‫در کمیته روابط خارجی سنا تصویب شده تا به صحن برسد‬ ‫و صحن چه تغییراتی روی ان انجام بدهد‪ ،‬یک بحث دیگر‬ ‫است‪ .‬اما انچه در این سند امده به این صورت است که برای‬ ‫برداشــته شــدن تحریم ها علیه ایران‪ ،‬کنگره نیز باید نظر‬ ‫بدهد‪ .‬من معتقدم با این مصوبه یا بدون این مصوبه کنگره‬ ‫اصوال مجوز بررسی تحریم ها را داشت‪ .‬اگر کسی غیر از این‬ ‫تصور می کرده اشتباه بود ه و مصوبه مجلس ملی یک کشور‬ ‫را هیچ وقت رئیس جمهور نمی تواند تغییر بدهد و فقط دست‬ ‫خود مجلس است‪.‬‬ ‫بنابراین این اختیار جدیدی برای کنگره نیست فارغ از‬ ‫اینکه یک مدت زمانی را برای بررســی در نظر می گیرد‪ ،‬اما‬ ‫بدون این مصوبه نیز کنگره تنها مرجعی اســت که می تواند‬ ‫تحریم هــا ی تصویب شــده در کنگره را لغو کنــد یا کاهش‬ ‫دهد‪ .‬در قوانین تحریمی که تصویب شده به رئیس جمهور‬ ‫اجازه داده می شود که این قانون را به اجرا نگذارد‪ ،‬البته در‬ ‫صورتی که دالیل خود را به کنگره اعــام کند و کنگره قانع‬ ‫شــود که مصالح ملی و منافع امریکا اقتضا می کند که این‬ ‫ی بنا به دالیلی در مدت زمان مشخص به حالت‬ ‫قانون تحریم ‬ ‫تعلیق دربیاید‪ .‬در نتیجه من معتقدم اقدام اخیر کنگره تاثیر‬ ‫مستقیمی بر مذاکرات و حتی تحریم ها نخواهد داشت‪.‬‬ ‫در مورد تعلیق تحریم ها بایــد بگویم من چند بار متنی‬ ‫که کنگره ارائه کرده بود را خواندم‪ .‬بر اساس ان در مدت ‪52‬‬ ‫روزی که کنگره در حال بررسی توافق است رئیس جمهور حق‬ ‫ارائه تخفیف بر سر تحریم ها را ندارد اما مشخص نمی کند‬ ‫که اگر کنگره توافق را رد کرد و وتوی رئیس جمهور نیز کارگر‬ ‫نیفتاد ایا رئیس جمهوری می تواند تحریم ها را تعلیق کند یا‬ ‫خیر‪ .‬البته لغو ان در هر صورت فقط به عهده کنگره است‪.‬‬ ‫یک نکتــه دیگــر اینکه اقــای دکتر ایــزدی به بحث‬ ‫‪ 28‬تحریم که فقط پنج تای ان مربوط به مســاله هسته ای‬ ‫ایران است اشــاره کردند و گفتند که این تحریم ها نیز جز و‬ ‫تحریم های اصلی نیستند‪ .‬اما شاهد بودیم که تحریم های‬ ‫هسته ای که از سال ‪ 1391‬به بعد علیه ایران اتخاذ شد حتی‬ ‫اگر به لحاظ عددی کم تعداد باشــند اما به شدت تاثیرگذار‬ ‫هستند‪ ،‬وگرنه تحریم های مربوط به تروریسم و حقوق بشر‬ ‫که سال هاست علیه ایران اعمال می شود اما انچه اقتصاد‬ ‫ایران را دچار لرزه های شدید کرد و قیمت دالر را افزایش داد‪،‬‬ ‫تحریم های چند سال اخیر است که بر سر مساله هسته ای‬ ‫علیه ایران اعمال شده است‪.‬‬ ‫شــاهد بودیم که در پــی تحریم های اخیــر‪ ،‬ایران از‬ ‫سوئیفت اخراج شد‪ ،‬پول های کشور بلوکه شد‪ ،‬نصف پول‬ ‫فروش نفت در حســاب های خارجــی باقی مانــد و فروش‬ ‫نفت نیز بر اســاس یک جدول مشــخص بود‪ .‬بنابراین اگر‬ ‫تحریم های مربوط به هسته ای لغو شــود اقتصاد کشور تا‬ ‫بدین حد دچار مشــکل نخواهد بود‪ .‬وقتی مــا معتقدیم که‬ ‫در مذاکرات فقط باید بحث هسته ای مطرح شود پس نباید‬ ‫انتظار داشــته باشــیم که در ذیل گفت وگوهای هسته ای‪،‬‬ ‫تحریم های مربوط به حقوق بشــر‪ ،‬تروریســم یا موشــکی‬ ‫برداشته شود‪.‬‬ ‫در طرف مقابل شــاهد بودیم که کنگره امریکا بحث‬ ‫به رسمیت شناختن رژیم اســرائیل توسط ایران را در خالل‬ ‫مذاکرات مطرح کرده بود که از اســاس رد شد‪ .‬در نتیجه نه‬ ‫ایران و نه طرف مقابل نباید در مذاکرات هسته ای بحث های‬ ‫غیر هسته ای را دنبال کنند و انتظار داشته باشیم که از خالل‬ ‫مذاکرات هسته ای به لغو تحریم های غیرهسته ای برسیم‪.‬‬ ‫در نهایت اینکه من معتقدم یک اشتباهی در مذاکرات‬ ‫رخ داد مبنی بر اینکه مقامات ارشــد نظام‪ ،‬مقامات رســمی‬ ‫و کالن کشــور عنوان کردند کــه تحریم ها باید لغو شــود‪.‬‬ ‫در ســندی که با عنوان بیانیه لوزان از ان یــاد می کنند یا در‬ ‫فکت شیت امریکایی ها اینگونه ذکر شده که ایران پروتکل‬ ‫الحاقی را به اجرا می گذارد و بعدا اقداماتی برای تصویب ان‬ ‫در مجلس انجام خواهد داد‪ .‬در این بیانیه عنوان نشده که‬ ‫ایران ملزم به تصویب پروتکل الحاقی است زیرا اگر دولت‬ ‫ایران تعهد دهد که این کار را انجام خواهد داد طرف مقابل‬ ‫می داند که این مساله در صالحیت دولت ایران نیست و باید‬ ‫به تصویب مجلس برســد‪ .‬انچه برای طرف غربی اهمیت‬ ‫دارد اجرای پروتکل الحاقی است‪ ،‬حتی اگر ایران سال ها ان‬ ‫را تصویب نکند‪ .‬البته تصویب پروتکل الحاقی این تضمین‬ ‫را می دهد که ایران دیگر مسیر بازگشت را انجام ندهد اما در‬ ‫مرحله نخست تاکیدشــان بر این است که پروتکل الحاقی‬ ‫اجرا شود‪.‬‬ ‫در مورد تحریم ها نیز باید همین موضع گرفته می شد‬ ‫که این تحریم ها اجرا نشــود؛ حال چه لغو شود چه به حالت‬ ‫تعلیق دربیاید‪ .‬اگــر در تریبون های رســمی اینطور اعالم‬ ‫می شد که ایران پروتکل الحاقی را اجرا می کند و در مقابل‬ ‫انها نیز تحریم ها را اجرا نکنند حتی اگر قوانینشــان را تغییر‬ ‫ندهند موضع بسیار خوبی بود‪ .‬زیرا به نظر من مهم این است‬ ‫که امکان فروش نفت وجود داشــته باشد‪ ،‬درامد حاصل از‬ ‫فروش نفت به کشــور بازگردد و مبادالت بانکی انجام شود‬ ‫و این مهم نیست که در کنگره امریکا گروهی قانون خود را‬ ‫لغو کنند یا خیر‪.‬‬ ‫تصور ما ایرانیان به خصــوص در دولت اقای روحانی‬ ‫این است که با حل مساله هسته ای می توانیم به تنش زدایی‬ ‫برســیم‪ ،‬در حالیکه موضوع هســته ای یکی از عالی ترین‬ ‫موضوعات در همکاری های بین المللی است‪ .‬کشورهای‬ ‫سیاست‬ ‫فواد ایزدی‪ :‬مشــکل ایران اینجاســت‬ ‫کــه در میــان ‪ 28‬تحریــم امریکایی که‬ ‫‪ 18‬تا مطابــق دســتورات رئیس جمهور‬ ‫است و ‪ 10‬تا بر اســاس تصویب کنگره‪،‬‬ ‫از این تعداد فقط پنــج تحریم مربوط به‬ ‫فعالیت های هســته ای ایران اســت که‬ ‫امکان تعلیق یا لغو ان وجود دارد‬ ‫‪3‬‬ ‫این بار دفتر مثلــث میزبان دو تــن از منتقدان و‬ ‫حامیان گفت وگوهای هسته ای ایران با ‪ 5+1‬بود؛ دکتر‬ ‫فواد ایزدی‪ ،‬استاد علوم سیاســی دانشگاه تهران که‬ ‫در طیف مخالفان گفت وگوهای هســته ای ایر ان جای‬ ‫می گیرد و امیرعلی ابوالفتح‪ ،‬کارشــناس جوان حوزه‬ ‫امریکا و از حامیان رویکرد فعلی تیم مذاکراتی هسته ای‬ ‫در مناظــره ای حضور یافتند و پیرامــون دالیل تصمیم‬ ‫اخیر بــاراک اوبامــا‪ ،‬رئیس جمهوری امریــکا مبنی بر‬ ‫امضای طرح کنگــره در خصــوص نظارت بــر توافق‬ ‫احتمالی ایران با شش قدرت جهانی بحث و گفت وگو‬ ‫کردند‪ .‬دکتر ایــزدی با تاکید بر این موضــوع که اوباما‬ ‫نتوانســته کنگره را برای عدم ارائه ایــن طرح متقاعد‬ ‫کند و بنابراین مجبور به پذیرش ان شده‪ ،‬ادامه داد که‬ ‫مذاکرات هسته ای و حتی توافق احتمالی منجر به لغو‬ ‫تحریم های اصلی علیه ایران نخواهد شــد و با اقدام‬ ‫اخیر کنگره حتــی لغو ان چنــد درصد تحریــم مرتبط‬ ‫با مسائل هســته ای نیز با مشــکل مواجه می شود‪ .‬اما‬ ‫ابوالفتح در مقابل توضیح داد که مهمترین تحریم های‬ ‫ایران در راستای مسائل هســته ای بوده است چرا که‬ ‫شاهد بودیم تحریم های هســته ای که از سال ‪1391‬‬ ‫به بعد علیه ایران اتخاذ شــد حتی اگر به لحاظ عددی‬ ‫کم تعداد باشند اما به شدت تاثیرگذار بوده اند‪ .‬همچنین‬ ‫ابوالفتح معتقد است که موضع فعلی جمهوریخواهان‬ ‫در قبال مذاکرات هســته ای ایران به دلیل فشــارهای‬ ‫کاخ سفید تاحد زیادی تعدیل شده است‪ .‬در زیر ادامه‬ ‫گفت و گوی این دو کارشناس مســائل امریکا را از نظر‬ ‫می گذرانید‪.‬‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫‪41‬‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫‪42‬‬ ‫ندارند‪ ،‬حال دوستان ما عنوان می کنند که ما نمی توانیم در‬ ‫حوزه غیر از هسته ای مذاکره کنیم که البته این حرف درست‬ ‫اســت‪ .‬تیم مذاکره کننده ما باید این موضوع را اصالح کند‬ ‫تا تحریم های اصلی در مذاکره برداشــته شود و در ازای ان‬ ‫ایران نیز امتیازاتی داده اســت؛ ان وقت بــرد ‪ -‬برد حاصل‬ ‫خواهد شد و گرنه معنای برد ‪ -‬باخت خواهد داشت‪.‬‬ ‫اما طرف امریکایی باید بداند مردم و مسئوالن ما واقف‬ ‫هســتند که تحریم های هســته ای تنها به بهانه هسته ای‬ ‫اعمال شده و هدف سیاســی و فشــار روی ایران باعث ان‬ ‫تحریم ها شده اســت‪ .‬ما مشــاهده می کنیم رئیس جمهور‬ ‫کشورمان و تیم هســته ای در سخنرانی هایشان از برداشته‬ ‫فواد ایزدی‪ :‬ان چیزی که در این طرح خیلی برای ایران اهمیت دارد‬ ‫اما متاسفانه رســانه ها خیلی به ان توجه نداشتند این قسمت از متن است که‬ ‫نوشته‪« :‬شما هر توافقی که می خواهید داشته باشید اما نباید به تحریم های‬ ‫مربوط به تروریسم‪ ،‬حقوق بشر و موشک های بالستیک دست ببرید‪».‬‬ ‫مثلث | شماره ‪259‬‬ ‫سیاست‬ ‫بسیاری با یکدیگر مناسبات دارند اما در موارد بسیار پیشرفته‬ ‫که میزان اعتماد کامل حاصل شــده وارد مباحث هسته ای‬ ‫می شوند‪ .‬بنابراین بدون تنش زدایی در ابعاد مختلف امکان‬ ‫حل بنیادین مساله هسته ای وجود ندارد‪.‬‬ ‫در نتیجه باید پیش از مذاکرات هسته ای‪ ،‬تنش زدایی‬ ‫صورت می گرفت یا اگر توافقی صورت می گیرد در ان دوره‬ ‫روند تنش زدایی با کشورهای منطقه ای و کشورهای بزرگ‬ ‫دنبال شود تا امکان حل موضوع هسته ای فراهم شود‪.‬‬ ‫در ادامه لطفا در این رابطه توضیح دهید که هدف‬ ‫غایــی جمهوریخواهــان از ارائــه چنیــن طرحی‬ ‫چیست‪ .‬ایا انها در نهایت اگر توافقی حاصل شود‬ ‫در بحث بررسی ان‪ ،‬ان را رد خواهند کرد و به دنبال‬ ‫ســنگ اندازی در مذاکــرات هســتند؟ همچنین‬ ‫یک فرضیه ای مطرح‬ ‫اســت مبنی بر اینکه‬ ‫جمهوریخواهان نیز‬ ‫به دنبال سهم خواهی‬ ‫از پیــروزی احتمالــی‬ ‫اوبامــا در توافــق بــا‬ ‫ایران هســتند ایا این‬ ‫فرضیه درست است؟‬ ‫فــواد ایــزدی‪ :‬انچــه‬ ‫که اکنون اهمیــت دارد این‬ ‫است که طرف مقابل در قبال‬ ‫این امتیازهایی کــه از ایران‬ ‫می گیرد به ایــران چه خواهد‬ ‫داد‪ .‬ایــن نکته ای کــه اقای‬ ‫ابوالفتح گفت که تحریم های‬ ‫اصلی بعد از ســال ‪ 91‬بوده و‬ ‫اگر بحث هسته ای حل شود‬ ‫تحریم های اصلی لغو خواهد‬ ‫شد‪ ،‬به نظر من اینطور نیست‬ ‫و نمی توان قانون را تفکیک‬ ‫کرد‪ .‬در حقیقــت نمایندگان‬ ‫ســنا برای هر توافقی که قرار‬ ‫استانجامشودتعیینتکلیف‬ ‫کردند و عنوان کردند که تیم‬ ‫مذاکره کننده امریکایی تنها در یک محدوده خاص می تواند‬ ‫مذاکره کند و در حوزه دادن امتیاز دســت انان بسته است‪،‬‬ ‫اوباما هم که از ابتدای این طرح اعالم کرد ان را وتو نخواهد‬ ‫کرد‪.‬‬ ‫ایــن طــرح مجلــس ســنای امریــکا در نهایــت‬ ‫محدودیت هــای تیم مذاکره کننده امریــکا را افزایش داده‬ ‫است؛ مشکلی که ما در توافق ژنو نیز داشتیم این بود که هر‬ ‫جایی که صحبت از برداشتن تحریم ها بود قید هسته ای نیز‬ ‫در کنار ان وجود داشت با این وضعیت تحریم هایی که قرار‬ ‫است لغو یا تعلیق شود پنج تاست که در بیانیه لوزان نیز همین‬ ‫وجود دارد‪ .‬همانطور که گفتم این وضعیت بدین معنی است‬ ‫که در نهایت از ‪ 28‬تحریم امریکا علیه ایران تنها پنج تای ان‬ ‫قابل تعلیق یا لغو است‪ ،‬طرح کورکر‪-‬منندز نیز تایید می کند‬ ‫که قرار نیســت امریکا به تحریم های اصلــی نفتی و بانکی‬ ‫دست بزند‪ .‬اگر به ســخنان باب کورکر‪ ،‬ســناتور امریکایی‬ ‫طراح نظارت بر توافق در خصوص اینکه تیم مذاکره کننده‬ ‫امریکایی نمی تواند تحریم ها را بردارد توجه کنیم در می یابیم‬ ‫که کورکر به خانم شرمن در کنگره گفته است شما نمی توانید‬ ‫تحریم هــای ایــران را بردارید مگــر اینکه ایــران در حوزه‬ ‫تروریسم و حقوق بشــر تغییراتی را به وجود اورد که شرمن‬ ‫خطاب به کورکر می گوید که ما ایــن موضوع را به ایرانی ها‬ ‫گفته ایم‪ .‬همچنین به نامه ‪ 344‬نماینده مجلس نمایندگان‬ ‫امریکا پیرامون لغــو تحریم ها نیز باید توجه داشــت‪ ،‬انان‬ ‫در نامه خود اعالم کردند که چیزی به نام تحریم هســته ای‬ ‫شدن همه تحریم ها ســخن می گویند‪ ،‬اما در متن هایی که‬ ‫توافق می شــود تحریم هایی که قرار اســت برداشته شود‬ ‫بسیار محدود اســت‪ .‬البته تمام اینها در شرایطی است که‬ ‫دولتی که در روز اول حمله نظامی عربستان به یمن عالوه بر‬ ‫اینکه از ان حمایت می کند به ان نیز کمک نیز می کند‪ ،‬حق‬ ‫صحبت در حوزه تروریسم و حقوق بشر را ندارد و اگر ما را در‬ ‫این حوزه ها تحریم می کنند عقبه سیاسی دارد‪ .‬همچنین تیم‬ ‫مذاکره کننده ما به طرف مقابل این را اعالم می کند ادم هایی‬ ‫در مذاکرات نشســته اند که توانایی امتیــاز دادن را ندارند‪.‬‬ ‫این در حالی است که تیم ایرانی این توانایی را دارد‪ .‬باید در‬ ‫مذاکرات این نکته بیان شود که دولت امریکا باید متعهد شود‬ ‫با تغییرات سیاسی مســئوالنش تا زمانی که ایران متعهد به‬ ‫توافق است تحریم های جدید وضع نکند چرا که انها گفته اند‬ ‫در هر حوزه ای به ایران امتیاز‬ ‫بدهیم انــان را در حوزه های‬ ‫دیگــر تحریم می کنیــم‪ .‬در‬ ‫عین حال این را هــم باید در‬ ‫مذاکرات بیاوریــم که زمانی‬ ‫تعهدات ایران الزام اور خواهد‬ ‫بود که کنگره و مجلس ایران‬ ‫توافق را تصویــب کند‪ ،‬یعنی‬ ‫دعوا ابتدای توافق باشد‪.‬‬ ‫در واقع به نظر می رسد‬ ‫کــه کنگره بــه بــاراک اوباما‬ ‫گوشــزد کــرده که چــون دو‬ ‫ســال بیشــتر رئیس جمهور‬ ‫نیست باید همانگونه که انها‬ ‫می گوینــد رفتار کنــد و پیش‬ ‫برود و بعد از اوباما نیز با طرحی‬ ‫که تصویب کرده انــد توافق‬ ‫با ایــران را کامــا تحت نظر‬ ‫خواهند داشت‪ .‬رئیس جمهور‬ ‫امریکا تــا واپســین لحظات‬ ‫پذیرفتن چنیــن توافقی امید‬ ‫داشت که دموکرات ها پشتش‬ ‫را خالی نکنند امــا وقتی خود‬ ‫را تنها دید مجبــور به پذیرش‬ ‫طرح کنگره شد‪ .‬من بارها گفته ام که تیم باراک اوباما حتی‬ ‫در میان دموکرات ها نیز اقلیت است‪.‬‬ ‫ابوالفتح‪ :‬من با ارادتی که به دکتــر ایزدی دارم ولی‬ ‫در خصوص صحبت های ایشــان بایــد دو نکتــه را درنظر‬ ‫بگیریم که خیلی دور از اطمینان اســت که بخواهیم از دل‬ ‫مذاکرات هسته ای تحریم های غیر هسته ای را خارج کنیم‪.‬‬ ‫برخی افرادی کــه دل نگران هســتند همواره در رســانه ها‬ ‫اعالم می کنند که این مذاکرات منجر به لغو تمام تحریم ها‬ ‫نخواهد شد اما باید بدانیم که از ابتدا قرار نبود تحریم های‬ ‫غیر هسته ای در پی مذاکرات هسته ای لغو شود‪.‬‬ ‫صحبت مقام معظم رهبــری نیز در همیــن رابطه بود‬ ‫که مذاکرات فقط در حوزه مســائل هســته ای است اما اگر‬ ‫این مذاکــرات نتیجه بخش بــود و تجربه خوبی به دســت‬ ‫امد می توان در خصوص موضوعات دیگــر نیز گفت وگو و‬ ‫مذاکره کرد‪.‬‬ ‫اگر ایــن مذاکــرات به ســرانجام برســد شــاید بعدا‬ ‫مذاکرات حقوق بشری مطرح شود و از دل ان تحریم های‬ ‫حقوق بشــری خارج شــود یا اینکه مباحث تروریسم مطرح‬ ‫شــود و در پی تحریم های مرتبط با موضوع هــای ادعایی‬ ‫پیرامون تروریسم علیه ایران رفع شود‪ .‬بنابراین ما نباید روی‬ ‫این موضوعات تاکید کنیم که قرار اســت تحریم ها همه به‬ ‫یکباره حذف شــود‪ .‬حال اگر در میان مــردم عادی کوچه و‬ ‫بازار این بحث ها برقرار است یک موضوع دیگر است اما اگر‬ ‫در مباحث نخبگان این موضوع مطرح شود که چرا تحریم ها‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫مورد انتقاد قرار گرفته که نتوانســته اقتصاد را سروســامان‬ ‫بدهد و طرح های مهاجرتی را پیش ببرد یا نتوانسته بیمه های‬ ‫ارزان قیمتش را به اجرا بگذارد‪ ،‬می خواهد یک موفقیت در‬ ‫عرصه سیاست خارجی داشته باشد و ان این است که ایران‬ ‫هسته ای را توانسته به ادعای خود رام کند‪.‬‬ ‫در این میان جمهوریخواهــان می گویند که چرا تمام‬ ‫این افتخار به نام دولت دموکرات نوشــته شود بنابراین انها‬ ‫ی از این موفقیت هستند‪ .‬این سهم برای ان‬ ‫نیز در پی سهم ‬ ‫نیست که بخواهند پیمان را رد کنند بلکه به این خاطر است‬ ‫که انها نیز نقشــی در موفقیت داشته باشند‪ .‬بنابراین مطرح‬ ‫کردند که بحث لغو تحریم های کنگره برعهده انها باشد که‬ ‫از ابتدا نیز برعهده خودشان بود‪ .‬در نتیجه انها می خواهند‬ ‫به افکار عمومی اینگونه تلقیــن کنند که یک کار دوحزبی و‬ ‫دو حاکمیتی در خصوص مذاکرات هسته ای با ایران انجام‬ ‫مثلث | شماره ‪259‬‬ ‫گرفته است‪ .‬تصور من این است که کنگره امریکا در مسیری‬ ‫حرکــت نمی کند که تحریم هــا را لغو نکند‪ .‬مــا تجربه ژنو را‬ ‫پشت سر گذاشته ایم‪ .‬در ژنو انها اگر ایران یک قدم برداشت‬ ‫طرف مقابل نیز یک قدم برداشت‪.‬‬ ‫در دوران پس از این توافق نیز همین قدم ها برداشته‬ ‫خواهد شــد و طرف مقابــل تحریم ها را حال بــه هر نحوی‬ ‫اجرا نخواهد کرد‪ .‬درواقــع انها می خواهند یــک ابزاری را‬ ‫برای بازگشت به گذشته داشته باشــند؛ کاری که جمهوری‬ ‫اسالمی نیز انجام می دهد‪ .‬مگر ایران تمام اورانیوم خود را‬ ‫از بین می برد یا تمام تاسیسات هسته ای اش را تعطیل کرده‬ ‫است؟ به اعتقاد خود اقایان اشاره شد که اگر روزی انها بازی‬ ‫در بیاورند یا بدقولی کنند ایران دوباره فعالیت هایش در سطح‬ ‫باالتر را از ســر خواهد گرفت‪ .‬در واقع هر دو طرف به دلیل‬ ‫عدم اعتماد این رویکرد را در پیش گرفته اند یا برخی سخنان‬ ‫را بیان می کنند‪.‬‬ ‫البته پیش از توافق ژنو بی اعتمادی میان طرفین خیلی‬ ‫گسترده تر بود اما چون در راستای ان توافق دو طرف تقریبا‬ ‫ی ترمیم‬ ‫به تعهداتشان عمل کردند تاحدودی این بی اعتماد ‬ ‫شد و همین مسیری که طی شد می تواند الگویی باشد برای‬ ‫یک مسیر طوالنی تر بعد از توافق جامع در تیرماه‪.‬‬ ‫ایزدی‪ :‬در پاســخ بــه صحبت های اقــای ابوالفتح‬ ‫باید چند نکته را بیان کنم؛ ابتدا اینکه اگر قرار نیســت تمام‬ ‫تحریم ها در پی توافق لغو شود چرا دوســتان دولت اصرار‬ ‫به ســخنرانی دارنــد و در ان می گویند که تمــام تحریم ها‬ ‫برداشته خواهد شد‪ .‬مگر قرار نبود دولت راستگویان و دولت‬ ‫شفاف ساز داشــته باشیم‪ .‬انها‬ ‫هر انچــه کــه در واقعیت وجود‬ ‫دارد را توضیــح بدهنــد و برای‬ ‫مردم مشــخص کننــد که فقط‬ ‫قرار است تحریم های هسته ای‬ ‫به دنبال دستیابی به توافق جامع‬ ‫احتمالی لغو شود‪ .‬البته برداشته‬ ‫شــدن همین تحریم هــا نیز با‬ ‫موانعی مواجه اســت و لغو انها‬ ‫هم صددرصد نیست‪.‬‬ ‫نکته دیگر اینکه دوستان‬ ‫در جلسات مدام تکرار می کردند‬ ‫که پیروز شــده و موفق شده اند‬ ‫شرق و غرب را به زانو در بیاورند؛‬ ‫بارها به انها گوشــزد شد که این‬ ‫تحریم هایی که شــاید لغو شود‬ ‫تنها در حوزه هســته ای است و‬ ‫انها نیز در پاســخ می گفتند که‬ ‫مجوز نداشــتند غیر از مســاله‬ ‫هسته ای در مذاکرات صحبت‬ ‫کنند‪ .‬این حرف اصال درســت‬ ‫نیســت زیرا تمامی تحریم های‬ ‫دیگر اعم از تروریســم‪ ،‬حقوق‬ ‫بشر و موشــک های بالستیک‪،‬‬ ‫تمامی عقبه سیاســی دارند و بهانه ای هســتند برای فشــار‬ ‫بر ایران‪ .‬همانطور کــه گفتم امریکا که خــود حامی حمله‬ ‫عربستان به یمن است اصال حق صحبت از مسائل حقوق‬ ‫بشری ندارد‪ .‬درواقع ایاالت متحده اعالم کرده که به صورت‬ ‫لجســتیکی و اطالعاتی در حال کمک به عربستان است‪.‬‬ ‫این در شرایطی اســت که حمله نظامی عربســتان به یمن‬ ‫کامال مغایر با منشــور سازمان ملل اســت‪ .‬در نهایت اینکه‬ ‫تمامی تحریم های اعمال شــده علیه ایران‪ ،‬سیاسی بوده‬ ‫است و طرف مقابل نیاز دارد که یک تصمیم سیاسی بگیرد‪.‬‬ ‫مشکل دیگر این اســت که انها طی ماه های اخیر نیز‬ ‫عهدشکنی کردند و هفت مورد تحریمی طی این مدت علیه‬ ‫سیاست‬ ‫همگی لغو نمی شود تاحدودی دور از انتظار است‪.‬‬ ‫همچنین من معتقدم اگر اوباما اعالم کرد مصوبه ای‬ ‫که کمیته روابط خارجی داشــت را وتو نمی کند به این دلیل‬ ‫است که ان گرفتاری و انتقاد اصلی دولت به کنگره دیگر در‬ ‫نسخه جدید وجود نداشت‪ .‬باید توجه داشت بحث هسته ای‬ ‫ایران یک موضوع است و بحث ساختار حقوقی امریکا یک‬ ‫بحث دیگر ‪ .‬باید ببینیم ایا قوه مقننــه می تواند در اختیارات‬ ‫قوه مجریه دخالت کند و بالعکس‪.‬‬ ‫بحث این بود که ایا کنگره می تواند در یک مذاکره ای‬ ‫که اختیار ان بر اساس قانون اساســی به عهده قوه مجریه‬ ‫اســت دســت ببرد و مفاد ان را تغییر بدهد یا خیر‪ .‬صحبت‬ ‫صریح وزیر خارجه امریکاســت که کنگره فقط حق تایید یا‬ ‫رد یک پیمان بین المللی را دارد و حتی یک کلمه یا یک بند‬ ‫نمی تواند به ان اضافه کنــد‪ .‬در مجلس ایران نیز همینطور‬ ‫اســت و یک توافقنامه خوانده و رای گیری می شود؛ سپس‬ ‫مجلس یا به پیوستن ایران به یک توافقنامه بین المللی رای‬ ‫مثبت می دهد یا رای منفی‪ .‬اگر رای اش منفی بود نمی تواند‬ ‫در مفاد توافق دســت ببرد‪ .‬در کنگره امریــکا نیز به همین‬ ‫صورت است‪.‬‬ ‫در طرح اولیه ذکر شــده بود که این توافقنامه به رای‬ ‫گذاشته شود اما دولت امریکا زیر بار نرفت و ان را دخالت در‬ ‫قوه مجریه عنوان کرد و گفت که در صالحیت کنگره نیست‪.‬‬ ‫حرف انها این اســت که این توافقنامه اصوال پیمان نیست‬ ‫زیرا توافقنامه ژنــو و بیانیه لوزان هیچ کدام امضا نشــدند‪.‬‬ ‫مقامات ایرانــی و غرب هم تاکیــد دارند کــه توافقنامه ای‬ ‫که صادر می شــود حال با هر محتوایی امضا نخواهد شد‪.‬‬ ‫بنابرایــن تــا وقتــی چیزی‬ ‫امضا نشــود مجالس ملی‬ ‫حق رای گیری راجع به ان‬ ‫را ندارنــد‪ .‬فقــط در بحث‬ ‫تحریم ها بحث وجود دارد‬ ‫که از ابتدا نیز مشخص بود ‬ ‫فقط کنگره امریکاست که‬ ‫می توانــد تحریم هایی که‬ ‫توســط این نهــاد تصویب‬ ‫شــده را لغو کنــد‪ .‬اگر این‬ ‫مسیر طی شد به این خاطر‬ ‫بود که کنگره امریکا به این‬ ‫نتیجه رســید که توافق در‬ ‫نهایــت حاصل می شــود‪.‬‬ ‫بحث بــر ســر این اســت‬ ‫که در پایان ایــن ماجرا ایا‬ ‫اوباما اعــام می کند که او‬ ‫به عنوان یک رئیس جمهور‬ ‫دموکرات به تنهایی توانسته‬ ‫اصطالحا خطر دســتیابی‬ ‫ایران به بمــب اتم را از بین‬ ‫ببرد و بدون ورود به جنگ‪،‬‬ ‫توانایی ساخت سالح اتمی ‬ ‫را از ایران گرفته است‪ .‬البته‬ ‫بارها مقامات ایرانی اعالم کرده اند که جمهوری اســامی‬ ‫اصال به دنبال ساخت سالح نیست و رهبر انقالب نیز تولید‬ ‫و اســتفاده از ان را حرام اعالم کرده اند‪ .‬این در حالی است‬ ‫که روسای جمهور قبلی برای رسیدن به چنین اهدافی جنگ‬ ‫نظامــی راه می انداختند و هزینه های بســیاری را به امریکا‬ ‫ تحمیل می کردند‪ .‬توافق با ایران یک دستاورد بزرگ برای‬ ‫اوباما و حزب دموکرات در انتخابات اینده خواهد بود‪ .‬همین‬ ‫االن یک ماجرای ‪ 50‬ساله یعنی تنش میان کوبا و امریکا را ‬ ‫‪ 12- 11‬رئیس جمهور نتوانســتند حل کنند اوباما دارد حل و‬ ‫فصل می کند‪ .‬حال این مســاله به نفع ایاالت متحده است‬ ‫یا کوبا‪ ،‬بحث دیگری است‪ .‬با توجه به اینکه اوباما در داخل‬ ‫ ابوالفتح‪ :‬تحریم های هسته ای که از سال ‪ 1391‬به بعد علیه ایران‬ ‫اتخاذ شــد حتی اگر به لحاظ عددی کم تعداد باشــند اما به شــدت تاثیرگذار‬ ‫هستند‪ ،‬وگرنه تحریم های مربوط به تروریســم و حقوق بشر که سال هاست‬ ‫علیه ایران اعمال می شود اما انچه اقتصاد ایران را دچار لرزه های شدید کرد و‬ ‫قیمت دالر را افزایش داد‪ ،‬تحریم های چند ســال اخیر است که بر سر مساله‬ ‫هسته ای علیه ایران اعمال شده است‪.‬‬ ‫‪43‬‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫سیاست‬ ‫‪44‬‬ ‫مثلث | شماره ‪259‬‬ ‫ایران اعمال شــده در حالی که حق تحریم جدید نداشتند‪.‬‬ ‫وزارت خارجه روســیه نیز همزمان با اعمــال این تحریم ها‬ ‫اعالم کرد که این خالف روح توافق ژنو است‪.‬‬ ‫همچنیــن در توافق ژنو دســت مــا به جایــی بند نبود‬ ‫امــا در دوره جدید مذاکرات‪ ،‬دوســتان بازهــم می خواهند‬ ‫اقدامی انجــام دهند که به نظر من اصال درســت نیســت‪.‬‬ ‫بر اســاس مذاکرات انجام گرفته قرار شــده که توافق ذیل‬ ‫فصل هفت منشــور ســازمان ملل قرار بگیرد تا دستمان به‬ ‫جایی بند باشد‪ .‬اما اگر درســت به موضوع نگاه کنیم اینکه‬ ‫می گوییم توافق را ذیل فصل هفت بیاوریم به نفع ما خواهد‬ ‫بود اینگونه نیست‪ .‬این کار باعث می شود اگر ایران خطایی‬ ‫کند گزینه نظامی باالی سرش باشــد و طرف مقابل امکان‬ ‫اســتفاده از زور را دارد‪ .‬از طرفــی اگر طــرف مقابل خالف‬ ‫می کنــد کنگره امریکا بــه راحتی می توانــد قانون جدیدی‬ ‫تصویب کــرده و قطعنامه شــورای امنیت را لغــو کند‪ .‬هیچ‬ ‫کشــوری اجازه نمی دهد قوانیــن داخلی خــودش در قبال‬ ‫قوانین بین المللی نقض شود‪.‬‬ ‫از این جهت به نظر می رسد چون طرف مقابل به این‬ ‫نتیجه رســیده طرف ایرانی ممکن است هر توافقی را امضا‬ ‫کند‪ ،‬می خواهد تا حد ممکن نظراتــش را اعمال و از ایران‬ ‫امتیاز بگیرد‪ .‬اما مذاکره کنندگان ما باید توجه داشته باشند‬ ‫که پس از به دســت امدن توافق جامــع وقتی که تحریم ها‬ ‫همچنان به قوت خود باقی مانده باشد‪ ،‬مردم ایران که مردم‬ ‫باهوشی هستند‪ ،‬با این پرسش مواجه می شوند که مگر قرار‬ ‫نبود تحریم ها لغو شود پس چه شد؟!‬ ‫برای خاتمه بحث به موضوع تحویل سامانه دفاعی‬ ‫اس‪ 300-‬توسط روسیه به ایران بپردازیم‪ .‬روس ها تا به‬ ‫امروزبارهابرسرتحویلاینسامانهبدعهدیکردهبودند‬ ‫اما پس از به دســت امدن تفاهم لوزان‪ ،‬ناگهان روســیه‬ ‫اعالمکردکهاینسامانهدفاعیرابهایرانتحویلمی دهد‪.‬‬ ‫ارزیابیشماازاینعملکردمسکودرقبالایرانچیست؟‬ ‫ایزدی‪ :‬روسیه در حال بازتعریف نوع روابطش با غرب‬ ‫است؛ یک عده ای زمان شــوروی حضور داشتند که معتقد‬ ‫بودند در برابر امریکا نمی توان مقاومت کــرد و امریکا دارد‬ ‫تبدیل به کدخدای دنیا می شــود بنابراین باید زیر پرچم این‬ ‫کشور رفت‪ .‬اما با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی تاحدودی‬ ‫سیســتم تغییر کرد‪ .‬در ابتدا بوریس یلتســین نیز سیاست‬ ‫نزدیکی به غرب را در پیش گرفت و حتی می خواست روسیه‬ ‫را عضو ناتو کند‪ .‬حتی والدیمیــر پوتین در ابتدا که روی کار‬ ‫امد جزو چهره هــای غرب گرا در میان نخبگان روســیه بود‬ ‫منتها امریکا اصال سیاســت درســتی را در قبال روســیه در‬ ‫پیش نگرفت‪ .‬اخرین مورد نیز مربوط به اوکراین می شــود‬ ‫که پس از اختالفات به وجود امده‪ ،‬امریکا و اروپا‪ ،‬مســکو‬ ‫را تحریم کردند‪.‬‬ ‫بنابراین مســکو می خواهد نــوع روابطش بــا غرب را‬ ‫بازتعریف کند و به همین خاطر تصمیم گرفته اس ‪ 300‬را به‬ ‫ایران تحویل دهد‪ .‬البته این مساله برای ایران یک فرصت‬ ‫است زیرا روس ها اکنون امادگی تعامل با ایران در حوزه های‬ ‫مختلف را دارند‪ .‬اما در ایران کسی خیلی به این مساله توجه‬ ‫ندارد زیرا دوســتان فکــر می کنند قرار اســت تحریم ها لغو‬ ‫شــود و می خواهند در بحث اقتصادی با امریکا وارد تعامل‬ ‫و همکاری شوند‪ .‬البته تحویل این سامانه به ایران‪ ،‬وظیفه‬ ‫روسیه بود زیرا قرارداد امضا شده بود و باید این کار را انجام‬ ‫می دادند‪.‬‬ ‫ابوالفتح‪ :‬من هم معتقدم که ایــن اقدام دولت مبنی‬ ‫بر اعالم اینکه تمام تحریم ها پس از توافق لغو خواهد شــد‬ ‫تاحدودی اشــتباه بود‪ .‬دولت باید اعــام می کرد که در پی‬ ‫توافق فقط تحریم های مربوط به هســته ای لغو می شود‪.‬‬ ‫همچنین نباید می گفتند که پس از توافق قرار است تحریم ها‬ ‫تمامی برداشته شود بلکه مهم اجرا نشــدن انهاست‪ .‬یک‬ ‫نکته دیگر هــم باید توجه داشــت که باوجــودی که بحث‬ ‫تحریم ها به عنوان خروجی مذاکرات بــرای افکار عمومی‬ ‫بســیار اهمیت دارد اما برای نظام مهمترین موضوع بحث‬ ‫تحریم ها نیست‪ .‬چون اگر به این صورت بود نظام هیچ گاه‬ ‫وارد بحث تولید اورانیوم غنی شده ‪ 20‬درصدی نمی شد و یا‬ ‫تعداد سانتریفیوژهایش را افزایش نمی داد‪ .‬من بعید می دانم‬ ‫که مسئوالن ارشد نظام نسبت به این مساله اگاه نبوده باشند‬ ‫که ورود به این عرصه‪ ،‬تبعات تحریمی در پی دارد‪ .‬ان حرفی‬ ‫هم که گفته شــد انقدر قطعنامه دهید تــا قطعنامه دان تان‬ ‫پاره شــود بر همین مبنا بود که ما برای به دست اوردن یک‬ ‫موقعیت هر بهایی را خواهیم داد‪ .‬این بها می تواند تحریم‬ ‫باشد یا جنگ ولی ما می خواهیم به این وضعیت دست یابیم‪.‬‬ ‫در حــال حاضر نیــز برنامه نظــام بر این مبناســت که‬ ‫یکسری از دستاوردهایش را حفظ کند و بخشی از هسته ای‬ ‫را فدا می کنیم برای یک هدف بزرگتر‪ .‬درواقع رسیدن به لغو‬ ‫تحریم یک بحث است و شناسایی ایران به عنوان تولید کننده‬ ‫سوخت هسته ای در دنیا یک بحث دیگر‪ .‬تحقیق و توسعه در‬ ‫کشور و داشتن راکتور اب سنگین حال به هر صورت در کشور‬ ‫هر کدام یک دستاورد اســت‪ .‬هم اکنون کشور نیاز به یک‬ ‫تجدید قوای سیاسی‪ ،‬اجتماعی‪ ،‬فرهنگی و حیثیتی دارد و‬ ‫بعد از یک مدت اگر طرف مقابل به تعهداتش عمل کرده بود‬ ‫باز هم پیش می رویم و اگر عمل نکرده بودند ما هم به عقب‬ ‫بر می گردیم‪.‬در خصوص تحویل سامانه دفاعی اس‪300-‬‬ ‫به ایران من نیز نظر دکتر ایزدی را قبول دارم که روابط روسیه‬ ‫و غرب در حال تبدیل شدن به روابطی خصمانه است اما من‬ ‫فکر می کنم به این دلیل که روس ها نگران هستند به دلیل‬ ‫حل مساله هسته ای ایران‪ ،‬روابط جمهوری اسالمی با غرب‬ ‫بهبود پیدا کند‪ ،‬به این نتیجه رســیده اند که چرا انها در این‬ ‫میان به لحاظ مالی متضرر شوند و بی اعتمادی میان تهران و‬ ‫مسکو‪ ،‬بوجود اید‪ .‬مسکو معتقد است همزمان با بهبود روابط‬ ‫ایران با غرب باید یک کاالی استراتژیک را در برابر ایران قرار‬ ‫دهند‪ ،‬تا تهران روابطش را با مسکو قطع کمرنگ یا قطع کند‪.‬‬ ‫در حقیقت انها با این اقدام ایران را به نوعی موازنه تشــویق‬ ‫کرده اند تا به همان اندازه که به غرب نزدیک می شــویم یا‬ ‫تنش زدایی انجام می دهیم با روسیه نیز بتوانیم تنش زدایی‬ ‫انجام دهیم‪.‬‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫روایت برتر‬ ‫جمهوریخواهان نمی خواهند پیروزی حل مساله هسته ای ایران نصیب اوباما شود‬ ‫مهدی مطهرنیا‬ ‫‪4‬‬ ‫اینده پژوه سیاسی و کارشناس‬ ‫مسائل بین الملل‬ ‫مثلث | شماره ‪259‬‬ ‫سیاست‬ ‫کنگره امریکا جزء ارکان سه گانه قدرت رسمی در کنار‬ ‫قوه قضائیه یا دیــوان عالی فــدرال ایاالت متحده امریکا و‬ ‫همچنین قوه مجریه این کشور است‪ .‬امریکا تالش داشته ‬ ‫با روش حفظ توازن قدرت در ارکان سیاســی خود‪ ،‬به نوعی‬ ‫دموکراسی مستمر و تضمین شده دست یابد‪ .‬قانون اساسی‬ ‫امریکا که «جورج واشــنگتن» و «توماس جفرســون» در‬ ‫نگارش ان‪ ،‬دو دیدگاه فدراتیو و کنفدراتیو را دنبال می کردند‬ ‫بر پایه حفظ توازن قدرت در ارکان سیاسی امریکا و تاکید بر‬ ‫حقوق بشر شکل گرفته است‪.‬‬ ‫در امریکا اصــل تفکیک قوا در تعریــف عملیاتی ان‬ ‫مبتنی بر ایجاد توازن و تعادل در قواست؛ به این معنا که در‬ ‫قانون اساســی امریکا تالش شد ه که این ســه قوه در عین‬ ‫دارا بودن اســتقالل برای ایجاد یک دموکراسی ساختاری‬ ‫و جلوگیری از استبداد یک قوه نسبت به قوای دیگر بتوانند‬ ‫از طرق گوناگون قانونی بر یکدیگر نظارت داشته باشند‪.‬‬ ‫از این جهت است که راهکارهای کنترلی در این زمینه‬ ‫را باید مدنظر قرار داد؛ قانون اساسی به گونه ای این معنا را‬ ‫پیش برده که با روش حفظ توازن قدرت در ارکان سیاســی‬ ‫امریکا در نهایت این سه قوه را در مسیر تصمیم گیری با وجود‬ ‫اختالفات متفاوت به سمت همگرایی سوق دهد‪.‬‬ ‫بنابرایــن می بینیم بــرای اعتدال ســازی‪ ،‬قوه مجریه‬ ‫به وســیله قوه مقننــه اختیــار عدم تاییــد حکــم یا دســتور‬ ‫رئیس جمهور را به کنگره واگذار کرده است یا اختیار گذراندن‬ ‫قانونی کــه وتوی رئیس جمهــور را در مصوبــه مجلس لغو‬ ‫می کند و حتی اختیار اســتیضاح رئیس جمهور را با شــرایط‬ ‫بسیار سخت به مجلس می دهد‪.‬‬ ‫این در شرایطی است که از ســوی دیگر برای کنترل‬ ‫قوه قانونگذاری توسط قوه مجریه حق وتوی مصوبات قوه‬ ‫قانونگــذاری را به رئیس جمهور بخشــیده اســت‪ .‬بنابراین‬ ‫در ارتباط با طرح اخیــر کنگره و همگرایی نســبی اوبامای‬ ‫دموکــرات در ارتباط با پرونده هســته ای ایــران باید به این‬ ‫بافت متن توجه داشته باشیم‪ .‬بدون توجه به این بافت متن‬ ‫نمی توان تحلیل دقیقی در این موضوع ارائه داد‪.‬‬ ‫صحبت های اخیر باراک اوباما‪ ،‬رئیس جمهور امریکا‬ ‫در کنفرانس خبری مشــترک با ماتئو رنتســی‪ ،‬نخست وزیر‬ ‫ایتالیا و تاکیــد او بر اینکه تمام تحریم هــای ایران تا زمان‬ ‫رســیدن به توافق جامع هســته ای با قوت اجرا می شود در‬ ‫تعریف عملیاتی ان اســت که در صورت رسیدن به توافق‬ ‫جامع هســته ای حداقل تحریم ها قوت اجرایــی خود را از‬ ‫دست خواهند داد‪ .‬او به درســتی بر این نکته تاکید دارد که‬ ‫با وجود طرح اخیر ســناتور کورکر و کوین که قبال منندز ان‬ ‫را دنبال می کرد با نمونه اصالح شــده ایــن طرح موافقت‬ ‫می کنــد و ان را امضا خواهد کــرد‪ .‬چراکه بر اســاس این‬ ‫طرح دیگر اختیارات رئیس جمهور در باب وتوی مصوبات‬ ‫احتمالی کنگره علیه مذاکرات تمایز پیدا می کند و این حق‬ ‫از رئیس جمهور گرفته نمی شــود‪ .‬قانون اساسی امریکا به‬ ‫رئیس جمهوری اختیار می دهد مصوبه هــای کنگره را وتو‬ ‫کند‪ ،‬اما در چارچوب توازن قدرت تشریح شده‪ ،‬این اختیار را‬ ‫نامحدود نمی داند و کنگره می تواند به طور متقابل با تصویب‬ ‫خود‪ ،‬وتوی رئیس جمهوری را تا اندازه زیادی ســلب کند‪.‬‬ ‫هرگاه دو سوم مجموع نمایندگان مجلس نمایندگان و سنا در‬ ‫یک جلسه مشترک مخالفت خود را با وتوی رئیس جمهوری‬ ‫درباره یک الیحه قانونی اعالم کنند‪ ،‬ان الیحه جنبه قانونی‬ ‫به خود می گیــرد و الزم االجــرا می شــود‪ .‬در عین حال او‬ ‫نظارت کنگره بر نتیجه مذاکــرات را می پذیرد ولی کنگره را‬ ‫تا رسیدن به یک توافق جامع هسته ای به صبری دستوری‬ ‫توصیه می کند‪.‬‬ ‫اوباما یک اشکال حقوقی و سیاسی بسیار مهم را مطرح‬ ‫می کند که کنگره هزینه های ان را بایــد در اینده بپردازد‪ .‬او‬ ‫با گفتن این جملــه و نگرانی که ممکن اســت امریکا با این‬ ‫امر روبه رو شود که از این به بعد تمام روسای جمهور امریکا‬ ‫مجبور باشــند تمام توافقات سیاســی منعقده با طرف های‬ ‫خارجی را از تصویب کنگره بگذارند‪ ،‬بر این نکته تاکید دارد‬ ‫که ان متنی که رئیس جمهور امریکا بــا یک طرف خارجی‬ ‫امضا کند الزام اور اســت و حرف نهایــی را در ارتباط با اینده‬ ‫توافق هســته ای در چارچوب قانون اساســی امریکا بیان‬ ‫کرده کــه این از منظر حقوقی کامال درســت اســت‪ .‬اوباما‬ ‫به این ترتیب نظارت کنگــره را می پذیرد امــا حق تصویب‬ ‫توافق نامه هسته ای توســط کنگره را رد می کند‪ .‬این نکته‬ ‫نشــان می دهد او تاحدودی توانســته از موضــع قدرت به‬ ‫مدیریت مســاله موجود به گونه ای نایل اید کــه اولین گام‬ ‫عقب نشینی عملیاتی سناتورهای مخالف علیه توافق جامع‬ ‫احتمالی در اینده با حفظ حرمت کنگــره صورت پذیرد‪ .‬این‬ ‫نشانگان مطلوبی برای جمهوری اسالمی ایران نیز هست که‬ ‫گرچه ظاهرا تحرک معطوف به عملیات روانی کنگره را شاهد‬ ‫است اما در عمل عزم جدی رهبری ساختار قدرت در امریکا‬ ‫را برای رسیدن به توافق نشان می دهد‪ .‬انچه در باب کنگره‬ ‫باید به ان توجه کرد ان اســت که کنگره به دنبال فضاسازی‬ ‫مناسب برای بهره برداری از چالش موجود هسته ای در جهت‬ ‫محدودسازی توان کاخ سفید برای تاثیرگذاری بر انتخابات‬ ‫اینده ریاست جمهوری است‪ .‬کنگره به خوبی می داند اوباما‬ ‫در مسیر حل و فصل پرونده هسته ای با هزینه های کم و برد‬ ‫قابل قبول برای هر دو طرف میز مذاکره در تالش است و او‬ ‫می تواند با حل و فصل پرونده هسته ای به این روش الگوی‬ ‫عملی نظم اینده جهانی را در قالب مدل تک – چند قطبی به‬ ‫نمایش گــذارد‪ .‬بدین ترتیب ابرقدرت جهانــی با پنج قدرت‬ ‫دیگر بزرگ جهان یکی از مهمترین پرونده های بین المللی‬ ‫ت پیروزی و موفقیت‬ ‫را حل نماید ‪ .‬اینجاســت که باید پذیرف ‬ ‫اوباما در حل و فصل دیپلماتیک پرونده هسته ای خوشایند‬ ‫کنگره جمهوریخواه نیست که برای نخستین بار بعد از جنگ‬ ‫جهانی دوم حجمی اینچنین از جمهوریخواهان محافظه کار‬ ‫و نو محافظه کار را در خود جای داده است‪ .‬از این روست که‬ ‫ما می بینیم این همه تالش چهره نشان می دهد‪.‬‬ ‫در خصوص چرایی عقب نشــینی کنگره و انجام برخی‬ ‫اصالحات در مصوبه تازه باید گفت که اکثریت جمهوریخواه‬ ‫کنگــره نگــران انتخابات اینده ریاســت جمهوری هســتند‬ ‫و «هیــاری کلینتــون» به عنــوان یک رقیب سرســخت‬ ‫در برابــر انهــا چهره ارایــی کرده اســت‪ .‬با وجــود گرایش‬ ‫زیاد رای دهنــدگان بــه جمهوریخواهان نســبت به کنگره‬ ‫پیشین‪ ،‬از منظر منطق رای دهی در امریکا برای انتخابات‬ ‫ریاســت جمهوری هیچ تضمینی به چشــم نمی خورد و انان‬ ‫نمی توانند مطمئن باشــند به صورت پاندولی پس از هشت‬ ‫ســال‪ ،‬ارا به ســوی جمهوریخواهــان بازخواهد گشــت و‬ ‫صد درصد پیروز خواهند شــد‪ .‬فشــارها بر اوباما در موضوع‬ ‫هسته ای افزایش یافت ه چرا که پیروزی اوباما در این موضوع‪،‬‬ ‫نه فقط او را در عرصه سیاســت خارجی به عنوان یک روایت‬ ‫برتر مطرح خواهــد کرد بلکه امریکا در نظــم بین المللی به‬ ‫واسطه دموکرات ها یک نقش موثر را خواهد داشت‪.‬‬ ‫در این میان اگر چالشــی وجود داشــته باشــد‪ ،‬بیش از‬ ‫انکه مربوط به توافق نهایی باشد برای اوباما خواهد بود‪ .‬حتی‬ ‫جمهوریخواهان در ایاالت متحده امریکامنطقیرادرساختار‬ ‫حکومتپذیرفته اندکهبایدمسائلمربوطبهایرانرادرچارچوب‬ ‫دیپلماســی حل کرد‪ .‬نکته این اســت کــه جمهوریخواهان‬ ‫نمی خواهند این پیروزی نصیب اوباما شود‪.‬‬ ‫‪45‬‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫دخالت بازدارنده‬ ‫کنگره چه نقشی در توافق نهایی خواهد داشت؟‬ ‫حنیف غفاری‬ ‫کارشناس بین الملل‬ ‫سیاست‬ ‫‪46‬‬ ‫مثلث | شماره ‪259‬‬ ‫‪5‬‬ ‫اقدام اخیــر کنگره ایاالت متحــده امریکا در تصویب‬ ‫الیحه بازنگــری در توافق هســته ای با ایران‪ ،‬سرنوشــت‬ ‫مذاکرات هســته ای ایران و اعضــای ‪ 5+1‬را دچــار ابهام‬ ‫ساخته اســت‪ .‬صورت مســاله اینجاســت که کمیته روابط‬ ‫خارجی ســنای امریکا طرح قانونی شــدن نظارت بر توافق‬ ‫احتمالی هسته ای ایران و‪ ۵+۱‬را که به طرح«کورکر ـ منندز »‬ ‫معروف است‪ ،‬تصویب کرد‪ .‬خالصه و چکیده این مصالحه‬ ‫هسته ای از این قرار است که اگر تا پایان ماه ژوئن توافق با‬ ‫ایران حاصل شــود‪ ،‬کنگره حق دارد این توافق را تا ‪ 30‬روز‬ ‫ازمایش کند‪ .‬در طول این زمان اوباما نباید تحریم هایی را که‬ ‫کنگره علیه ایران تعیین کرده‪ ،‬لغو کند‪ .‬در پایان این مهلت‬ ‫کنگره درباره تعلیق و یا تداوم تحریم ها تصمیم می گیرد‪ .‬در‬ ‫چنین شرایطی اوباما دیگر قادر نخواهد بود با اختیار کامل در‬ ‫خصوص توافق نهایی و بر داشتن تحریم ها تصمیم گیرنده‬ ‫باشــد‪ .‬این طرح از ســوی تمامــی ‪ 19‬عضو کمیتــه روابط‬ ‫خارجی‪ ،‬شامل ‪ 9‬ســناتور دموکرات و ‪ 10‬جمهوریخوا ه رای‬ ‫مثبت دریافت کرده است‪ .‬این خود نشان دهنده نگاه تقابلی‬ ‫هر دو حــزب اصلــی ایاالت متحده امریــکا در قبال توافق‬ ‫هسته ای با ایران است‪.‬‬ ‫بر اساس توافق شکل گرفته‪ ،‬اوباما تنها به همکاری‬ ‫یک ســوم نمایندگان ســنا نیاز دارد تا معاهــده را اجرا کند‪.‬‬ ‫بنابراین‪ ،‬طبق الیحه تصویب شده در کمیته روابط خارجی‬ ‫ســنا‪ ،‬بعد از انکه ایران و گروه ‪ 5+1‬توافــق را امضا کردند‪،‬‬ ‫توافق به کنگره فرستاده خواهد شد؛ کنگره نیز برای بررسی‬ ‫توافق‪ ،‬حدود پنجاه و دو تا شصت روز فرصت دارد‪ ،‬اما بعد از‬ ‫ ‪ 30‬روز می تواند مخالفت خود را با توافق اعالم کند ‪ .‬در این‬ ‫شرایط‪ ،‬الیحه به رئیس جمهور امریکا ارجاع داده می شود‬ ‫و اوباما می تواند مصوبه کنگره را وتــو کند‪ .‬در این صورت‪،‬‬ ‫کنگره برای رسیدن به مقصود خود باید اکثریت ارا ی الزم را‬ ‫برای عبور از حق وتوی رئیس جمهور در اختیار داشته باشد‪.‬‬ ‫کلیات و جزئیات الیحه تصویب شده در کمیته سیاست‬ ‫خارجی سنای امریکا عبارتست از‪:‬‬ ‫‪ -1‬کاخ ســفید ملزم خواهد بــود ظرف نهایتــا «‪ 5‬روز‬ ‫تقویمی پس از رسیدن به توافق مربوط به برنامه هسته ای‬ ‫ایران»‪ ،‬توافق را با تمام ضما ئم ان به کمیته مربوطه و سران‬ ‫کنگره ارائه کند‪.‬‬ ‫همچنین جان کری وزیر خارجه امریکا باید گزارشی در‬ ‫خصوص مفاد توافق به کنگره ارائه دهد‪.‬‬ ‫‪ -2‬کاخ ســفید باید به کنگره تضمین دهد که توافق به‬ ‫ن اهداف «منع اشاعه» امریکا را محقق‬ ‫دســت امده با ایرا ‬ ‫کرده و ضمنا وضعیت دفاعی و امنیتی این کشور را تضعیف‬ ‫نکند‪.‬کاخ ســفید باید تضمین کند که توافق به دست امده‪،‬‬ ‫اجازه نمی دهد برنامه هسته ای ایران «برای اهداف نظامی‬ ‫هسته ای یا انفجارات هســته ای از جمله تحقیق یا توسعه‬ ‫هرگونه قطعه انفجاری هســته ای یا دیگــر اهداف نظامی‬ ‫هسته ای» به کار گرفته شود‪.‬‬ ‫‪ -3‬وزیر خارجه باید در بخشی از گزارش خود‪ ،‬کنگره را‬ ‫در جریان توان و میزان دسترسی اژانس بین المللی انرژی‬ ‫اتمی برای بازرسی از برنامه هسته ای ایران قرار دهد و «از‬ ‫جمله اینکه ایا اژانــس بین المللی انرژی اتمی دسترســی‬ ‫کافی برای بازرسی سایت های مشکوک یا ادعاهای مربوط‬ ‫به فعالیت های هسته ای مخفی دارد و اینکه ایا منابع مالی‬ ‫الزم‪ ،‬نفر و اختیارات کافی جهت راستی ازمایی مورد نیاز یا‬ ‫مربوط به توافق را دارد یا نه‪».‬‬ ‫‪ -4‬طــی دوره ‪ 30‬روزه تقویم‪ ،‬پــس از ارائه (توافق)‬ ‫توســط رئیس جمهور‪ ،‬کمیته روابط خارجی ســنا و کمیته‬ ‫روابط خارجی مجلس نمایندگان‪ ،‬به نحو مقتضی جلسات‬ ‫اســتماع و توجهی برگــزار کرده یــا به انحــای دیگر برای‬ ‫بازنگری کامل بر توافق‪ ،‬اطالعــات دریافت می کند‪ .‬اگر‬ ‫کاخ ســفید توافق را با تاخیر و پــس از ‪ 10‬جوالی به کنگره‬ ‫ارائه دهد‪ ،‬دوره نظارت بر توافق‪ 60 ،‬روزه خواهد بود‪.‬‬ ‫‪ -5‬این الیحه حق توقف اجرای تحریم ها در دوره پنج‬ ‫روزه تحویل توافق به کنگره و دوره ‪ 30‬روزه ابتدایی بررسی و‬ ‫همین طور روزهایی اضافی که ممکن است این روند زمان‬ ‫ببرد را از رئیس جمهور می گیرد‪.‬‬ ‫‪ -6‬در طول این دوره حداقل ‪ 30‬روزه‪« ،‬رئیس جمهور‬ ‫تحریم های موجود مربوط به ایران تحت هر مجوز قانونی را‬ ‫سبک یا تعلیق نکرده‪ ،‬کاهش یا تخفیف نداده یا به هر نحو‬ ‫دیگری اجرای انها را محدود نکرده و از اجرای هرگونه از این‬ ‫تحریم ها بر اساس توافق» خودداری نخواهد کرد‪.‬‬ ‫‪ -7‬در صورتی که کنگره پس از بررسی‪ ،‬توافق جامع را‬ ‫رد کند‪ ،‬رئیس جمهور «‪ 12‬روز تقویمی» برای بررسی وتوی‬ ‫تصمیم کنگــره زمان خواهد داشــت‪ .‬وی در این مدت هم‬ ‫حق کاهش یا توقف اجرای تحریم های ایران به هر نحو را‬ ‫نخواهد داشت‪.‬‬ ‫‪ -8‬در صورتی که اوباما مصوبه کنگره در رد توافق را وتو‬ ‫کند‪ ،‬نمایندگان سنا و مجلس نمایندگان «‪ 10‬روز تقویمی»‬ ‫فرصت خواهند داشت که تعداد دو سوم ارا را که برای سلب‬ ‫حق وتو از رئیس جمهور الزم اســت‪ ،‬جمــع اوری کنند‪ .‬در‬ ‫این دوره نیــز رئیس جمهور حــق کاهش یــا توقف اجرای‬ ‫تحریم های ایران به هر نحو را نخواهد داشت‪.‬‬ ‫‪ -9‬واشــنگتن حتــی در صورتــی کــه کنگــره نهایتا‬ ‫نتواند وتــوی اوباما را با جمــع اوری ‪ 67‬رای مســدود کند‪،‬‬ ‫می تواند اجرای توافق و توقف اجرای تحریم ها را به بهانه‬ ‫اختالف نظر با کنگره تا ‪ 52‬روز به تاخیر بیندازد‪.‬‬ ‫تبصره‪ :‬تعلیــق تحریم های مربوط بــه برنامه اقدام‬ ‫مشترک یا توافق موقتی که در سال ‪ 2013‬میان ایران و گروه‬ ‫‪ 5+1‬به دست امد‪ ،‬از این امر مستثنا شده است‪.‬‬ ‫‪ -10‬لغو تحریم های وضع شــده توســط کنگره‪ ،‬تنها‬ ‫توسط کنگره امکان پذیر اســت و به همین دلیل نمایندگان‬ ‫باید به طور کامل توافق را مورد بررسی قرار دهند‪.‬‬ ‫‪ -11‬رئیس جمهور ملزم اســت کنگــره را به طور کامل‬ ‫در جریان «پایبندی ایــران» به مفاد توافــق احتمالی قرار‬ ‫دهد‪ .‬رئیس جمهور ظرف «‪ 10‬روز تقویمی پس از دریافت‬ ‫اطالعات معتبر و دقیق مربوط به نقض قابل توجه احتمالی»‬ ‫یا موارد احتمالــی عدم انطباق ایران‪ ،‬ایــن اطالعات را در‬ ‫اختیار کمیته های مربوطه و سران کنگره قرار دهد‪.‬‬ ‫‪ -12‬رئیس جمهــور بایــد نهایتا ظــرف ‪ 30‬روز پس از‬ ‫تحویــل اطالعات مربــوط به «عــدم انطبــاق احتمالی»‬ ‫مشخص کند که ایا عدم انطباق یا نقض توافق از سوی ایران‬ ‫واقعا رخ داده است یا نه‪ .‬در ان صورت باید اقدامات الزم در‬ ‫این رابطه اتخاذ شود‪.‬‬ ‫‪ -13‬رئیس جمهور امریکا باید نهایتا ظرف «‪ 180‬روز‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫تقویمی» پس از اجرای توافق هسته ای و پس از ان نهایتا‬ ‫هر ‪ 180‬روز به صــورت دوره ای گزارشــی در مورد وضعیت‬ ‫پایبندی ایران بــه توافق را به کمیته های مربوطه و ســران‬ ‫کنگره ارائه دهد‪.‬‬ ‫این گزارش شامل موارد زیر است‪:‬‬ ‫ هرگونه موارد نقض و تاخیر از سوی ایران‬‫ پیشرفت صورت گرفته در خصوص رفع «نگرانی های‬‫اژانس بین المللی انرژی اتمی در مورد ابعاد احتمالی نظامی»‬ ‫ هرگونه خریــد کاال بر خالف مفــاد توافق یا خریدی‬‫که توان ایران برای دستیابی به سالح هسته ای را به میزان‬ ‫چشمگیری افزایش دهد‬ ‫ هرگونه تحقیقات و توسعه ســانتریفیوژی بر خالف‬‫توافق یا دارای تاثیر جدی بر زمان گریز باشد‬ ‫ انحراف مواد هسته ای‬‫ فعالیت های مخفی‬‫ ارزیابــی در خصوص اینکه ایا موسســه ای در ایران‬‫درگیر «پولشویی یا حمایت از سازمان های تروریستی» است‬ ‫ ارزیابی «پیشــرفت های ایران در خصــوص برنامه‬‫موشــک های بالســتیک از جملــه توســعه برنامه هــای‬ ‫موشک های بالستیک دور برد یا قاره پیما»‬ ‫ ارزیابــی «حمایــت‪ ،‬تامیــن مالــی‪ ،‬برنامه ریزی یا‬‫اقدامات تروریســتی علیــه ایاالت متحده یا اتبــاع ایاالت‬ ‫متحده در هر کجای جهان»‬ ‫ «ارزیابی اینکه ایا در هــر دوره ‪ 180‬روزه موارد نقض‬‫حقوق بشــر مورد پذیرش بین المللی در ایران‪ ،‬تغییر کرده‪،‬‬ ‫افزایش یا کاهش یافته است»‬ ‫‪ -14‬وزارت دفاع و وزارت انرژی امریکا ملزم هســتند ‬ ‫هرگاه هریک از کمیته ها خواســتار اطالعاتی در خصوص‬ ‫روند اجرای توافق بودند‪ ،‬این اژانس ها به سرعت کمیته های‬ ‫مربوطه را در جریان قرار داده و به انها گزارش دهند‪.‬‬ ‫‪ -15‬رئیس جمهور امریکا پــس از پایان دوره بازنگری‬ ‫نماینــدگان کنگــره عنــوان کرده اند کــه توافق‬ ‫هســته ای‪ ،‬مســائلی چون پرداخــت غرامت به‬ ‫گروگان های تسخیر ســفارت امریکا در تهران‪،‬‬ ‫«نقض حقوق بشر و حمایت مداوم از تروریسم‬ ‫در سرتاســر جهان» را حــل نمی کند‪ .‬همچنین‬ ‫رئیس جمهــور باید تصریــح کند کــه توافق به‬ ‫هیچ وجهتعهدایاالت متحدهبهامنیتاسرائیلیا‬ ‫حمایتازحقبقایاسرائیلراتضعیفنمی کند‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪259‬‬ ‫رابرت منندز‪ ،‬سناتور دموکرات‬ ‫که یکی از اصلی ترین بانیان‬ ‫اعمال دخالت کنگره در مذاکرات‬ ‫هسته ای با ایران محسوب‬ ‫می شود‬ ‫سیاست‬ ‫کنگره‪ ،‬باید نهایتا هر ‪ 90‬روز یکبار‪ ،‬بــرای نمایندگان تائید‬ ‫کند که «ایران به صورتی شفاف‪ ،‬قابل راستی ازمایی و به طور‬ ‫کامل توافق را اجرا می کنــد‪ ...‬مرتکب نقض عملی توافق‬ ‫ی انجام نداده‪ ،‬از جمله به صورت مخفی که‬ ‫نشده‪ ...‬اقدام ‬ ‫برنامه تسلیحات هسته ای این کشور را به میزان چشمگیری‬ ‫پیش ببرد‪».‬‬ ‫‪-16‬رئیس جمهور در گزارش ‪ 90‬روزه خود باید تائید کند‬ ‫که «تعلیق تحریم »‪ ،‬متناسب با اقدامات قابل راستی ازمایی‬ ‫ایران و برای منافع امنیت ملی امریکا ضروری است‪.‬‬ ‫‪ -17‬در بخش غیر الزم اور این الیحه اعالم شده است‬ ‫که «تحریم هــای ایاالت متحده علیه ایــران در خصوص‬ ‫ک پابرجا‬ ‫تروریسم‪ ،‬نقض حقوق بشر و موشک های بالستی ‬ ‫می ماند‪».‬‬ ‫نمایندگان کنگره همچنین عنوان کرده اند که توافق‬ ‫هسته ای‪ ،‬مســائلی چون پرداخت غرامت به گروگان های‬ ‫تســخیر ســفارت امریکا در تهــران‪« ،‬نقض حقوق بشــر‬ ‫و حمایت مداوم از تروریســم در سرتاســر جهــان» را حل‬ ‫نمی کند‪ .‬همچنین رئیس جمهور باید تصریح کند که توافق‬ ‫به هیچ وجه تعهد ایاالت متحده به امنیت اسرائیل یا حمایت‬ ‫از حق بقای اسرائیل را تضعیف نمی کند‪.‬‬ ‫‪ -18‬در صورتی که رئیس جمهــور گزارش های الزم را‬ ‫به کنگره ارائه نکرده یا تائید کند که تهــران توافق را عمال‬ ‫نقض و این مــورد نقض را نیز برطرف نکرده اســت‪ ،‬کنگره‬ ‫ظرف ‪ 60‬روز تقویمی اقــدام قانونی الزم در این خصوص را‬ ‫در دستورکار قرار می دهد‪.‬‬ ‫‪ -19‬در صورت اثبات نقــض توافق‪ ،‬کنگره الیحه ای‬ ‫تصویــب و در ان تحریم های تعلیق یا لغو شــده را بار دیگر‬ ‫جاری کــرده و دولــت را از ادامه یا تعلیــق و تخفیف مجدد‬ ‫تحریم ها منع می کند‪.‬‬ ‫پس از تصویب ایــن الیحه در کمیتــه روابط خارجی‬ ‫سنا‪ ،‬کاخ سفید به رغم همه مخالفت ها و تهدید به وتوی ان‪،‬‬ ‫اعالم کرد که احتماال باراک اوبامــا به دلیل تغییرات مثبت‬ ‫صورت گرفته در ان‪ ،‬ممکن اســت به جای وتو ان را تایید‬ ‫کند‪ .‬احتماال یکی از این تغییرات مثبت‪ ،‬حذف بندی از این‬ ‫طرح بود که امضای توافق هسته ای را منوط به عدم حمایت‬ ‫ایران از گروه هایــی می کرد که امریکایی هــا ان گروه ها را‬ ‫تروریستی می دانند‪ .‬کاخ سفید معتقد بود که این بند ارتباطی‬ ‫به توافق هسته ای ندارد و نباید سایر مشکالت بین دو کشور‬ ‫را به توافق هسته ای ارتباط داد‪ .‬سخنگوی کاخ سفید پس از‬ ‫اطالع از این اصالحات اعالم کرد‪ ،‬در صورتی که مصوبات‬ ‫کنگره با همین اصالحات همراه باشــد‪ ،‬باراک اوباما ان را‬ ‫امضا خواهد کرد‪.‬‬ ‫در این میان‪ « ،‬بــن کاردین » عضو ارشــد دموکرات‬ ‫کمیته روابط خارجی ســنای امریکا با دفاع از طرح مصوب‬ ‫این کمیته درباره نظــارت بر توافق هســته ای ایران تاکید‬ ‫کرد که در این طرح رای گیری کنگره درباره توافق تصریح‬ ‫نشده است‪.‬‬ ‫بن کاردین در این خصــوص می گوید‪« :‬در زمانی که‬ ‫کنگره در موضوعات کمی توافــق می کنند‪ ،‬دموکرات ها و‬ ‫جمهوریخواهان برای تقویــت توانایی رئیس جمهور اوباما‬ ‫برای مذاکره با ایران به هم پیوستند‪ .‬یک توافق دیپلماتیک‬ ‫قوی بهترین فرصت برای محدود کردن برنامه هســته ای‬ ‫ایران است‪« .‬الیحه بازنگری توافق هسته ای ایران ‪» 2015‬‬ ‫که به اتفاق ارا در کمیته روابط خارجی سنا تصویب شد‪ ،‬راهی‬ ‫رو به جلو و مستقیم برای پیش بردن مسیر ایجاد می کند‪.‬اگر‬ ‫توافق حاصل شد‪ ،‬کنگره ان را بازنگری می کند اما الیحه به‬ ‫صراحت تصریح نکرده که برای اغاز(اجرای توافق) نیازی به‬ ‫ی‪‎‬گیری کنگره درباره ان است‪ .‬شاید کنگره از ان حمایت‬ ‫را ‬ ‫یا مخالفت کند اما رای گیری درباره ان ضروری نیست‪» .‬‬ ‫برخی سناتورهای دموکرات مدعی هستند کنگره عضو‬ ‫و بخشــی از مذاکرات هسته ای نیســت و به هیچ وجه این‬ ‫الیحه (نظارت بر توافق) این واقعیت را تغییر نمی دهد‪ .‬این‬ ‫الیحه فقط فرایندی تالش های کنگره ر ا ترسیم می کند‪.‬‬ ‫اما متن الیحه تصویب شده نشان می دهد که کنگره‬ ‫نقش پررنگــی در این معادله (مذاکرات هســته ای ایران و‬ ‫اعضای ‪ )5+1‬ایفا خواهد کرد‪ .‬این موضوع نباید به راحتی‬ ‫نادیده انگاشــته شــود‪ .‬انچه مســلم اســت اینکه مقامات‬ ‫کاخ ســفید‪ ،‬با پذیرش و امضــای الیحه مصــوب کنگره‪،‬‬ ‫سناتورهای افراطی جمهوریخواه و دموکرات را مستقیما وارد‬ ‫مذاکرات هسته ای با ایران کرده اند‪ .‬واقعیت امر این است‬ ‫که مسئولیت تنظیم مواضع داخلی در امریکا برعهده دولت‬ ‫این کشور است‪ .‬بر این اســاس‪ ،‬جمهوری اسالمی ایران‬ ‫صرفا با دولت امریکا و ان هم بر سر موضوع خاص مذاکرات‬ ‫هسته ای وارد گفت گو شده و در این معادله «کنگره امریکا»‬ ‫و البی های صهیونیستی ‪ -‬امریکایی اساسا محلی از اعراب‬ ‫ندارند‪ .‬با ایــن حال توافق اخیر کاخ ســفید و کنگره ایاالت‬ ‫متحده امریکا بر سر بررسی توافق احتمالی نهایی در کنگره‪،‬‬ ‫نشــانه ای دیگر دال بر عهد شکنی واشــنگتن در مذاکرات‬ ‫هسته ای محسوب می شود‪.‬‬ ‫موضع گیری ســید عباس عراقچی‪ ،‬عضو ارشــد تیم‬ ‫مذاکره کننده هسته ای کشورمان در قبال اقدام اخیر کنگره‬ ‫ایاالت متحده امریکا معطوف به دو نکته قابل توجه است‪.‬‬ ‫معاون حقوقی و بین المللی وزارت امور خارجه کشورمان در‬ ‫همایش موافقان و منتقدان بیانیه لوزان در دانشگاه عالمه‬ ‫ی در این خصــوص می گوید‪« :‬ما دولــت امریکا‬ ‫طباطبایــ ‬ ‫را مســئول تعهداتش در توافــق احتمالــی می دانیم و انها‬ ‫خودشان باید مشکالتشان را با کنگره حل کنند‪ .‬ما با دولت‬ ‫امریکا مذاکره می کنیــم و این مذاکــره در قالبی چندجانبه‬ ‫است‪ .‬مذاکرات ما با شش کشور جهان در قالب گروه ‪5+1‬‬ ‫است و مصوبات کنگره یک کشور نمی تواند روند مذاکرات‬ ‫را دچار اختالل کند‪ .‬اگــر این توافق نهایی شــود توافقی‬ ‫چندجانبه بین المللی خواهد بود که از نظر حقوق بین الملل‬ ‫الزام اور است‪ .‬ما به دلیل تحریم ها وارد مذاکرات نشده ایم‪.‬‬ ‫ما وارد مذاکره شدیم چون در صنعت هسته ای صلح امیز به‬ ‫دستاوردهای خود رسیدیم و احســاس می کنیم که اکنون‬ ‫زمانی است که می توانیم در صحنه بین المللی این داشته ها‬ ‫را تثبیت کنیم‪» .‬‬ ‫عراقچی کلیــت ورود کنگره به مذاکرات هســته ای‬ ‫را نشــان دهنده پیــروزی دیپلماتیــک ایــران در مذاکرات‬ ‫لوزان می داند‪« :‬احتماال کار اســان تر از گذشــته است اما‬ ‫ســختی های خود را هم دارد‪ .‬ممکن اســت طــرف مقابل‬ ‫تغییراتی از خود نشان دهد یا دست هایی که در کار است تا‬ ‫به هر شــکلی مذاکرات را از کار بیندازد کار را سخت تر کند‪.‬‬ ‫یکی از این نمونه ها مصوبــه تازه کنگره امریکاســت‪ .‬اگر‬ ‫مذاکرات انگونه ای بود که عده ای می گویند؛ یعنی ســر ما‬ ‫کاله رفته بود که دیگر الزم نبود کنگره به میدان بیاید و بگوید‬ ‫تمام توافقات باید به تصویب ما برســد‪ .‬پس انگونه نیست‬ ‫که بیان می شــود‪ .‬البته هنوز به هیچ توافقی نرســیده ایم‪.‬‬ ‫بیانیه سوئیس مجموعه ای از راه حل هاست که باید با همه‬ ‫جز ئیات‪ ،‬ان را مکتوب کنیم‪».‬‬ ‫مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به عنوان نماینده‬ ‫اعضای‪ 5+1‬در مذاکرات هسته ای فعال قصد محکوم کردن‬ ‫اقدامات مداخله جویانه کنگره امریکا در مذاکرات هسته ای‬ ‫را ندارد‪ .‬در حالی که همگان انتظار داشتند مسئول سیاست‬ ‫خارجی اتحادیه اروپا و نماینده اعضای ‪ 5+1‬در این خصوص‬ ‫به صورتــی صریــح موضع گیری کــرده و هرگونــه دخالت‬ ‫غیرمســئوالنه و خارجی در مذاکرات ایران و طرف مقابل را‬ ‫محکوم کند‪ ،‬ابراز امیدواری کرد که سنای امریکا نیز توافق‬ ‫نهایی با ایران را تایید کند! حتــی دو عضو غیر اروپایی ‪5+1‬‬ ‫یعنی روسیه و چین نیز در این خصوص سکوت کرده اند تا بر‬ ‫ی نسبت به پرونده‬ ‫همگان مسجل شود که اساسا نگاه حقوق ‬ ‫هسته ای ایران‪ ،‬سال هاست جای خود را به نگاهی سیاسی‬ ‫و غیر حقوقی و منفعت طلبانه داده است‪.‬‬ ‫‪47‬‬ ‫درباره یک عکس‬ ‫دوران جدید‬ ‫شباه ت هاوتفاوت هاییکتیم‬ ‫مذاکره کنندهدرگف ت وگوباسیروسناصری‬ ‫سیاست‬ ‫‪48‬‬ ‫مثلث | شماره ‪259‬‬ ‫سعیده سادات فهری‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫شما شرایط فعلی مذاکرات هسته ای را با شرایطی‬ ‫کــه حضرتعالــی مســئولیت داشــتید دارای چه‬ ‫شباهت هاوچهتفاوت هاییمی بینید؟‬ ‫دروهله نخســت اهدافی که در این دو مقطع دنبال‬ ‫می کردیمباهممتفاوتاست؛درانزمانهدفصرفااینبود‬ ‫که از طریق مذاکرات از گسترش بحران بین المللی جلوگیری‬ ‫شود و برای تکمیل زنجیره غنی سازی زمان خریده شود‪ .‬اما در‬ ‫مقطع فعلی هدف این است که به یک راه حل جامع‪ ،‬کامل و‬ ‫دراز مدت دست یابیم‪ .‬این یک تفاوت اصلی و عمده است‪.‬‬ ‫از نظر ترکیب و سطح مذاکره نیز یک تفاوت جدی وجود دارد‬ ‫زیرا در ان مقطع مدیران سه کشور اروپایی طرف ایران بودند‬ ‫اما در حال حاضر طبق وعده ای که دکتر روحانی در انتخابات‬ ‫داد سطح مذاکرات باال رفت و به وزرای خارجه رسید‪ .‬بنابراین‬ ‫مهمترین تفاوت این است که امروز ایران با طرف اصلی این‬ ‫منازعه که امریکاست در حال گفت وگو است اما در ان زمان‪،‬‬ ‫اروپا در مقابل ایران بود‪.‬‬ ‫فضای سیاســی داخلی ایران چــه تفاوت هایی با‬ ‫ان دوران کــرده اســت و در واقع کار بــرای توافق‬ ‫سخت تر شده یا سهل تر؟‬ ‫در دوره ای که بنده نیزدر تیممذاکراتی حضورداشتم‬ ‫به لحاظ فضای داخلی کشور‪ ،‬ما فشارهای بسیار سنگینی را‬ ‫تحمل کردیم؛ مخالفان افراطی در ان زمان از هر جهت زمینه‬ ‫کار را در داخل کشور برای ما سخت و دشوار کرده بودند و تیم‬ ‫مذاکراتی را در تنگنا می گذاشــتند تا ناگزیر شویم اهدافی را‬ ‫که در واقع اهداف پنهان مذاکرات بود مطرح کنیم‪ .‬بنده نیز‬ ‫یکی دو بار مجبور شــدم در مصاحبه ها تاحدودی مســائل را‬ ‫باز کنم‪ .‬اما واقعا دشوار بود در شرایطی که در حال مذاکره با‬ ‫اروپایی ها بودیم در داخل نیز توضیح دهیم که هدف اصلی‬ ‫این مذاکرات این است که فعال زنجیره غنی سازی را تکمیل‬ ‫کنیم و اگر امتیازاتی ردوبدل می کنیم صرفا به این دلیل است‬ ‫که این هدف اصلی و عمده را پیش ببریم‪ .‬امروزه و در این دور‬ ‫از مذاکرات که هدف این است تا به یک توافق درازمدت نایل‬ ‫شویم همان فشارها چند برابر شده است‪ .‬دلیل عمده این امر‬ ‫نیز این اســت که گروهی از مخالفان داخلی وجود دارند که‬ ‫صرفاهدفشانایناستکهدکترروحانیودکترظریفموفق‬ ‫نباشند فارغ از اینکه نتیجه مذاکرات چیست‪ .‬انها برای این‬ ‫هدف سرمایه گذاری های بسیاری انجام داده اند و از هیچ نوع‬ ‫حرکت‪ ،‬اعتراض و برخوردی نیز فروگذار نمی کنند‪ .‬بنابراین در‬ ‫مجموع به نظر می رسد در این دوره فشارهای داخلی نسبت به‬ ‫دوره ای که ما در حال مذاکره بودیم بیشتر شده است‪.‬‬ ‫در فضــای بین المللــی‪ ،‬غــرب و امریکا نســبت‬ ‫به یکدیگــر در مورد پرونــده هســته ای ایران چه‬ ‫تفاوت هایــی کرده انــد و ایــن تفاوت سرنوشــت‬ ‫مذاکرات را به چه سمتی می برد؟ همچنین فضای‬ ‫سیاسی امریکا چگونه بوده است؟‬ ‫در ان مقطــع جــورج بــوش و یــک جناحــی از‬ ‫نومحافظه کاران در راس قدرت امریکا بودند که مجموعه ای‬ ‫جنگ طلب را شــامل می شــدند و به طور صریح و روشن در‬ ‫اهداف اعالم شــده سیاسی شان‪ ،‬گســترش دامنه جنگ از‬ ‫ســیروس ناصــری‪ ،‬عضــو‬ ‫پیشــین تیــم مذاکراتــی‬ ‫ایــران در زمــان حســن‬ ‫روحانی و دولــت اصالحات‬ ‫در گفت وگویــی با هفته نامه‬ ‫«مثلث» به مقایســه فضای‬ ‫مذاکراتــی فعلــی بــا زمان‬ ‫مسئولیت خویش پرداخت‪.‬‬ ‫ناصری در مقایسه دو دوره گفت که در ان مقطع هدف‬ ‫مذاکرات جلوگیری از گســترش بحــران بین المللی و‬ ‫خریدن زمان برای تکمیل زنجیره غنی ســازی بود اما‬ ‫در مقطع فعلی هدف این است که به یک راه حل جامع‪،‬‬ ‫کامل و دراز مدت دست یابیم‪.‬‬ ‫عراقبهایرانبیانشدهبود‪.‬بههمیندلیلاروپایی هاهمراهی‬ ‫عمیقی با امریکا نداشتند بلکه بیشتر مترصد بودند تا مانع از‬ ‫توسعهاینسیاست هایجنگطلبانهامریکاشوند‪.‬‬ ‫در صورتی که در مقطع فعلی بــه دلیل تحوالتی که در‬ ‫این چند سال رخ داد و با روی کار امدن باراک اوباما به صحنه‬ ‫سیاسی امریکا‪ ،‬دولت این کشور مصمم شــده است که راه‬ ‫حل های سیاسی را برای حل و فصل مسائل در پیش گیرد‪.‬‬ ‫اما از طرف دیگــر اروپا به طور کامل و جامع در اعمال فشــار‬ ‫اقتصادی از طریق تحریم ها با امریکا همراه شد‪ .‬بنابراین از‬ ‫این بابت نیز دو تفاوت عمده میان شرایط دو دوره وجود دارد‪.‬‬ ‫شما در صحبت هایتان اشاره کردید که هدف اصلی‬ ‫مذاکرات در دوره شــما تکمیل زنجیره غنی ســازی‬ ‫بوده اســت‪ .‬در دوره فعلــی باتوجه بــه اینکه مدت‬ ‫زیادی اســت طرفیــن در حــال رایزنــی و گفت وگو‬ ‫هســتند به نظرتان هدف اصلی جمهوری اسالمی‬ ‫چیست؟برخیازمنتقدانهسته ایمی گویندکهتیم‬ ‫مذاکراتی صرفا برای رسیدن به یک توافق است که‬ ‫مذاکره می کند و لغو تحریم ها در دستورکار نیست؟‬ ‫انچه برخی از منتقدان در حال حاضر اعالم می کنند‬ ‫کامال اشتباه است و یا ناشی از غفلت است یا ناشی از غرض و‬ ‫یاهردو‪.‬درمقطعفعلیمجموعهگروهمذاکرهکنندهودرراس‬ ‫ان دکتر ظریف با دقت‪ ،‬ظرافت‪ ،‬زیرکی‪ ،‬مقاومت و پایداری‬ ‫مستمراهدافعمدهوبلندمدتیراکهحتمابهسودنظاماست‬ ‫دنبال می کنند‪ .‬انچه اکنون ایــن مجموعه می خواهد به ان‬ ‫دست یابد این است که بتوانیم برنامه صلح امیز غنی سازی و‬ ‫وسیع تر از ان یک برنامه هســته ای جامع‪ ،‬کامل‪ ،‬هدفمند‪،‬‬ ‫درازمدت و نتیجه بخش را در کشــور پیاده کنیم که البته این‬ ‫امر با همراهی و توافق با غرب است‪ .‬حتما هم تیم هسته ای‬ ‫ما در این مسیر موفق خواهند شــد و تحریم های ظالمانه را‬ ‫حذف خواهند کرد؛ تحریم هایی که متاسفانه به برخی دالیل‬ ‫از جمله مدیریت مسئوالن گذشــته به ناحق بر کشور و مردم‬ ‫تحمیلشد‪.‬‬ ‫در دولت پیشین گفت وگوهای هســته ای ایران با‬ ‫‪ 5+1‬یک روند کامال تخاصمی به خود گرفته بود و در‬ ‫همانزمانشاهدشدتگرفتنتحریم هاعلیهایران‬ ‫بودیم‪ .‬اما با روی کار امدن دولت حســن روحانی و‬ ‫همچنین انتخاب تیم مذاکراتی به ریاســت دکتر‬ ‫محمد جواد ظریف مسیر گفت وگوهای هسته ای‬ ‫ایران کامال تغییر کرد و روند تعامــل و همکاری به‬ ‫خود گرفت‪ .‬ایا این مساله به شرایط ان زمان مربوط‬ ‫می شود یا تیم های مذاکره کننده نقش اصلی را در‬ ‫شکل دادن به فضای مذاکرات دارند؟‬ ‫درواقع از یک ســو انتخاب دکتر روحانی این پیام را‬ ‫به دنیا داد که مردی به میدان امــده که مصمم‪ ،‬قاطع‪ ،‬اهل‬ ‫مذاکره و تفاهم اســت و در عین حال اگر بنا به مقاومت باشد‬ ‫فردی است که در برابر همه فشــارها محکم خواهد ایستاد؛‬ ‫این پیام بسیار مهمی بود که غربی ها ان را به درستی دریافت‬ ‫کردند و بنابراین تالش و نیت شان برای رسیدن به تفاهم دو‬ ‫چندان شد‪ .‬از سوی دیگر اکنون باوجود دکتر ظریف در راس‬ ‫تیم هســته ای و مجموعه ای با این توان سیاسی‪ ،‬حقوقی‪،‬‬ ‫دیپلماتیکوزیرکیمسلماشرایطباگذشتهاصالقابلمقایسه‬ ‫نیستومجموعهاینترکیبدلیلعمده ایبودهتامسیروفضا‬ ‫برای مذاکرات رو به جلو و نتیجه بخش فراهم شود‪.‬‬ ‫با توجه به تصویب طرح اخیر کنگره مبنی بر نظارت‬ ‫بر توافق با ایران و همچنین اظهارنظرهای مقامات‬ ‫تهران و واشنگتن در این خصوص ایا به نظر شما‬ ‫این اقدام کنگره مذاکرات را تحت تاثیر قرار خواهد‬ ‫داد؟‬ ‫برخالفنظررایج‪،‬نظرشخصیمنایناستکهاین‬ ‫طرح در مجموع به سود ایران اســت‪ .‬اگر از دید منافع ایران‬ ‫به این طرح نــگاه کنیم‪ ،‬ایران بدون شــک در این چارچوب‬ ‫متضرر نشــده بلکه می تواند منافعی نیز کسب کند‪ .‬حداقل‬ ‫سه دلیل می توانم برای این گفته ام به طور خالصه بیان کنم؛‬ ‫‪ -1‬مانع عمده و اصلی برای اینکه تحریم ها برداشــته شود و‬ ‫بنگاه های بزرگ اقتصــادی دنیا این امادگــی را پیدا کنند تا‬ ‫دوباره وارد صحنه فعالیت های اقتصادی ایران شوند‪ ،‬کنگره‬ ‫بود اما االن با این روندی که طی شده کنگره در موقعیتی قرار‬ ‫گرفته که یک بار نظرش را در خصوص این طرح اعالم کند‬ ‫و اگــر مخالف اســت ان را رد کند‪ .‬ارزیابی سیاســی من این‬ ‫است که کنگره توان و جرات سیاسی رد این توافق را ندارد‪.‬‬ ‫بنابراین این توافق محکم تر خواهد شد‪ -2 .‬این طرح کنگره‬ ‫در چارچوب قانون انرژی اتمی امریکا تصویب شده که مبنا و‬ ‫هدف این قانون همکاری هسته ای با کشورهاست‪ .‬بنابراین‬ ‫شاید به نوعی این گرایش را مطرح می کند که در نهایت هدف‬ ‫غایی این مذاکرات این است که حتی کشوری مانند امریکا‬ ‫که در حــال حاضر جزو کشــورهای متخاصم اســت مبانی‬ ‫همکاری هسته ای با ایران را فراهم می کند‪ -3 .‬زمینه را برای‬ ‫هیات مذاکره کننده ایران جهت مطالبات دقیق تر‪ ،‬جدی تر‬ ‫و محکم تری در مورد قوانین و مسائل مربوط به تحریم ها باز‬ ‫می کند‪ .‬باتوجه به این سه دلیل مصوبه کنگره نه تنها به ضرر‬ ‫ایران نیست بلکه می تواند به سود ما باشد‪.‬‬ ‫در نهایت باتوجــه به بیانیه لوزان و در کل شــرایط‬ ‫حاکم بر گفت وگوها و همچنین ایران و امریکا‪ ،‬شما‬ ‫پیش بینی تان از اینده مذاکرات چیســت و اینکه‬ ‫ایا در تیر ماه شــاهد به دســت امدن توافق جامع‬ ‫هسته ای خواهیم بود؟‬ ‫چون تازه نگارش متن اغاز شده برای قضاوت نهایی‬ ‫کمی زود اســت ولی براســاس دیدگاه شــخصی و برداشت‬ ‫کلی ای که دارم تصور من این است که این مذاکرات به رغم‬ ‫دشواری ها و اختالف نظرهای پیش رو به نتیجه خواهد رسید‬ ‫و ان نتیجه نیز در همان تاریخ مقرر یعنی ‪ 11‬تیر ماه یا پیش از‬ ‫ان حاصل خواهد شد‪.‬‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫ظهور‬ ‫نیویورکی های‬ ‫نوین ؟‬ ‫احمد معنوی‬ ‫مدرس دانشگاه‬ ‫نام ‪ -‬سوابق تحصیلی‬ ‫محمد جــواد ظریــف‪ ،‬کارشناســی روابط بین الملل‬ ‫دانشگاه ایالتی سانفرانسیسکو‬ ‫کارشناســی ارشــد روابط بین الملل دانشــگاه ایالتی‬ ‫سانفرانسیســکو‪ ،‬کارشناســی ارشــد مطالعات بین المللی‬ ‫دانشگاه دنور‪ ،‬دکترای مطالعات بین المللی دانشگاه دنور‪.‬‬ ‫سید عباس عراقچی‪ ،‬کارشناســی و کارشناسی ارشد‬ ‫علوم سیاســی‪ ،‬دانشــگاه تهران‪ ،‬دکترای اندیشه سیاسی‬ ‫دانشگاه کنت انگلستان‪.‬‬ ‫مجید تخت روانچی‪ ،‬کارشناســی و کارشناسی ارشد‬ ‫مهندسی عمران دانشگاه کانزاس امریکا‪ ،‬کارشناسی ارشد‬ ‫اقتصاد سیاســی دانشــگاه فوردهام امریکا‪ ،‬دکترای علوم‬ ‫سیاسی دانشگاه برن سوئیس‪.‬‬ ‫جمشــید ممتاز‪ ،‬دکتــرای حقوق بین الملــل و حقوق‬ ‫ی دانشــکده‬ ‫عمومی از دانشــگاه پاریس‪ ،‬عضو هیات علم ‬ ‫حقوق دانشگاه پاریس‬ ‫اســتاد تمام حقوق دانشــگاه تهران‪ ،‬عضو شــورای‬ ‫ی حقوق بین الملل الهه‬ ‫اکادم ‬ ‫امیرحســین زمانی نیــا‪ ،‬کارشناســی حقــوق قضایی‬ ‫از دانشــگاه قم‪ ،‬فوق لیســانس علوم سیاســی از دانشگاه‬ ‫کالیفرنیا‪ ،‬کاندیدای دکترای «عدالت جزایی» از دانشگاه‬ ‫نیویورک‬ ‫حمید بعیــدی نژاد‪ ،‬کارشناســی اقتصاد از دانشــگاه‬ ‫وودبری لس انجلس‪.‬‬ ‫وجود افــرادی که دارای تخصص حقــوق بین الملل‬ ‫با رویکرد امریکایی هســتند و همچنین اعضایی که بخشی‬ ‫از ســوابق خدمتی خود را در ایاالت متحده امریکا و بعضی‬ ‫از کشــورهای اروپایی گذرانده اند نشــان می دهد که گروه‬ ‫نیویورکی های نوین که همان اعضای نمایندگی ایران در مقر‬ ‫سازمان ملل هستند در وزارت خارجه و سپس با سپردن پرونده‬ ‫هسته ای به این وزارتخانه ظهور یافته است‪.‬‬ ‫در نتیجــه می تــوان گفت کــه در شــرایط کنونی نیز‬ ‫اعضای تیم هســته ای متناســب با نیاز پرونده هســته ای‬ ‫به بهترین شــکل ممکن و در راســتای اهداف بین المللی‬ ‫رئیس جمهور که همان تنش زدایی و رفع خصومت ها و ایجاد‬ ‫اعتماد سازی است انتخاب شــده اند و در واقع ضمن ادامه‬ ‫نقشه راه‪ ،‬مذاکره کنندگان هسته ای دولت اصالحات اکنون‬ ‫در سطح بسیار باال مسیر مذاکرات را ادامه می دهند‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪259‬‬ ‫وجود افرادی که دارای تخصص حقوق‬ ‫بین الملل بــا رویکرد امریکایی هســتند‬ ‫و همچنیــن اعضایــی کــه بخشــی از‬ ‫ســوابق خدمتی خود را در ایاالت متحده‬ ‫امریکا و بعضــی از کشــورهای اروپایی‬ ‫گذرانده انــد نشــان می دهــد کــه گروه‬ ‫نیویورکی هــای نویــن قابل احتــرام که‬ ‫همان اعضــای نمایندگی ایــران در مقر‬ ‫سازمان ملل هســتند در وزارت خارجه و‬ ‫سپس با سپردن پرونده هسته ای به این‬ ‫وزارتخانه ظهور یافته است‬ ‫سیاست‬ ‫اخیرا تصویری در رسانه ها منتشر شده است که در ان‬ ‫اعضای تیم مذاکره کننده هسته ای دولت اصالحات در کنار‬ ‫مذاکره کنندگان ارشد هسته ای دولت تدبیر و امید مشاهده‬ ‫می شوند‪ .‬در این خصوص عده ای بر این باورند که مواضع‬ ‫مذاکره کنندگان کنونی ادامه راه مذاکره کنندگان قبلی است‬ ‫و چندان تغییر اساســی در این گروه به وجود نیامده است‪.‬‬ ‫بنابراین به نظر می رسد بررســی و مقایسه اعضای تیم های‬ ‫مذاکره کننده تا حدودی پاســخی به این مســاله باشد‪ .‬هر‬ ‫چند حسن روحانی‪ ،‬رئیس جمهوری در کتاب امنیت ملی و‬ ‫دیپلماسی هسته ای این تصور که مذاکره کنندگان از اختیار‬ ‫کامل برخوردار هستند را رد کرده و می گوید که روال کار تیم‬ ‫هســته ای به این صورت اســت که در خصوص هر مساله‬ ‫موضوع ابتدا در کمیته عالی هســته ای به بحث گذاشــته‬ ‫می شود و پس از بردن نتایج ان به جلسه سران نظام و سپس‬ ‫تصمیم گیری نهایی توسط سران نظام تیم مذاکره کننده در‬ ‫ان چارچوب تصمیم می گیرد‪ .‬با این حال می توان با مطالعه‬ ‫پیرامون ســوابق مذاکره کننــدگان هســته ای به رغم وجه‬ ‫اشــتراک از نوعی تفاوت نیز پرده برداری کرد و بتوان گفت‬ ‫که تیم نویــن نیویورکی های قابل احتــرام در وزارت خارجه‬ ‫فعال شده است‪.‬‬ ‫اگر نگاهی به اسامی مذاکره کنندگان دولت اصالحات‬ ‫داشــته باشــیم می بینیم که نفراتی همچون سیدحســین‬ ‫موســویان فارغ التحصیل از امریکا و نخستین سفیر ایران‬ ‫در المان‪ ،‬محمد جــواد ظریف دکترای حقــوق بین الملل‬ ‫و ســفیر دائم ایران در نمایندگی ســازمان ملل‪ ،‬ســیروس‬ ‫ناصری‪ ،‬ســفیر ایران در ســوئیس و نماینده ایــران در مقر‬ ‫ســازمان ملل‪ ،‬مجید تخت روانچی سفیر ایران در سوئیس‬ ‫مســلط به ســه زبان المانی‪ ،‬انگلیســی و فرانســه دکترای‬ ‫علوم سیاسی از ســوئیس و نماینده ایران در سازمان ملل‪،‬‬ ‫امیرحسین زمانی نیا‪ ،‬محمد رضا البرزی‪ ،‬علی اکبر صالحی‪،‬‬ ‫محمد ســعیدی و علــی ماجدی بــه مدیریت دکتر حســن‬ ‫روحانی فعالیت می کردند و این افراد غالبا افرادی بودند که‬ ‫تخصص و حوزه کاری و رویکرد انها اروپا محور است و اکثر‬ ‫انها در کشــورهای اروپایی مثل المان و سوئیس مسئولیت‬ ‫دیپلماتیک داشته اند‪ .‬درواقع این امر ناشی از ان مساله ای‬ ‫است که شخص رئیس جمهور در کتابشان به ان اشاره کرده‬ ‫است یعنی دلیلش این است که ایران کشورهای اروپایی را‬ ‫به عنوان هدف مذاکره انتخاب کرده بــود‪ ،‬چرا که در زمان‬ ‫دولت اصالحات ما در شــرف تنش زدایــی و ایجاد تعامل با‬ ‫کشــورهای اروپایی بودیم و هنوز پرونده هسته ای ایران در‬ ‫شورای حکام اژانس بین المللی انرژی هسته ای مطرح بود‬ ‫بنابراین از انجا که پرونده هسته ای ایران در شورای امنیت‬ ‫سازمان ملل مطرح نشده بود نیازی به حضور ایاالت متحده‬ ‫و کشورهای غیر اروپایی احساسی نیســت‪ .‬بنابراین ایران‬ ‫وارد مذاکره با سه کشور اروپایی شــد‪ .‬طبیعی بود مذاکره با‬ ‫سه کشور فوق نیازمند حضور افرادی بود که توانایی معامله‬ ‫پیرامون ان سه کشور را داشــته باشند‪ .‬از سوی دیگر وجود‬ ‫دولــت جمهوریخواهــان در ایاالت متحده نیــز که طبیعتا‬ ‫با مســاله مذاکره با جمهوری اســامی ایران موافق نبودند‬ ‫حل مساله را دشــوار می کرد‪ .‬متاسفانه دولت جورج بوش‪،‬‬ ‫براساس این محاسبه اشــتباه که تحریم های بیشتر‪ ،‬ایران‬ ‫را مجبور به رها کردن فعالیت های هسته ای می کند‪ ،‬توافق‬ ‫را بلوکه کرد‪ .‬سیاست امریکا در راستای اعمال تحریم های‬ ‫یکجانبــه و چندجانبه بــرای توقف برنامه هســته ای ایران‬ ‫به طورکامل نتیجه معکوس داشت‪ .‬از زمان تصویب اولین‬ ‫تحریم شورای امنیت سازمان ملل در ســال ‪ ،۲۰۰۶‬تعداد‬ ‫سانتریفیوژهای جدید از ‪ ۲۰۰‬به ‪ ۲۰۰۰‬عدد امروز رسید که‬ ‫اورانیوم های بیشــتری تولید می کنند و میزان غنی ســازی‬ ‫انها از ‪ 3/5‬درصد به ‪۲۰‬درصد رســیده اســت‪ .‬امروز حجم‬ ‫اورانیوم های غنی شــده با درصد پایین به بیش از ده ها تن‬ ‫در انبارها می رسد‪ .‬امروز راکتور تحقیقاتی اب سنگین اراک‬ ‫کمتر از یک سال است که فعالیت خود را اغاز کرده است‪.‬‬ ‫بنابرایــن باید گفــت اعضــای تیم هســته ای دولت‬ ‫اصالحات محصول زمان خودش بود و در نهایت نیز روحانی‬ ‫در مسئولیت دبیر شورای عالی امنیت ملی با هدایت مسئوالن‬ ‫ارشد نظام و طی چندین مرحله مذاکره که با سه کشور اروپایی‬ ‫داشــت به نوعی تعامل بازدارنده با انان پرداخت که حاصل‬ ‫ان مذاکرات صــدور بیانیه ســعد اباد و امضــای توافقنامه‬ ‫بروکســل و پاریس به همراه تعلیق داوطلبانه غنی سازی از‬ ‫سوی ایران بود‪.‬‬ ‫با گذشــت زمــان طوالنی و عــدم کســب موفقیت با‬ ‫تغییر رویکردی کــه در مواضع رئیس جمهــور به وجود امد‬ ‫مسئولیت سنگین مذاکرات هسته ای بر عهده وزارت امور‬ ‫خارجه نهاده شــد؛ تغییری کــه با برنامه ریزی اساســی و از‬ ‫قبل مشخص شــده و هدفمند صورت گرفت‪ .‬به این دلیل‬ ‫که با ورود سه کشور غیر اروپایی به پرونده هسته ای ایران و‬ ‫به خصوص نقش موثر ایاالت متحده امریکا نیازمند حضور‬ ‫دیپلمات های برجسته ای در عرصه روابط بین الملل بودیم‬ ‫که عالوه بــر توانایی مدیریــت امور مذاکرات و تســلط بر‬ ‫فنون ان از تجربیات دیپلماتیک نیز در عرصه های مختلف‬ ‫برخوردار باشــند تا بتوانند با رعایت اصول بین المللی زمینه‬ ‫حضور وزرای امور خارجه کشورهای اروپایی و غیر اروپایی‬ ‫را در صحنه اصلی مذاکرات هســته ای ایران فراهم اورند‪.‬‬ ‫طبیعی بود که در این شرایط با ورود پرونده هسته ای ایران‬ ‫به شورای امنیت و به دنبال ان حضور سه کشور غیراروپایی‬ ‫به این مســاله‪ ،‬اجتناب ناپذیر اســت کــه مذاکره کنندگان‬ ‫هسته ای ایران‪ ،‬امریکا محور باشند و باید گفت رئیس جمهور‬ ‫بهترین انتخــاب را در این حوزه داشــته اســت؛ نگاهی به‬ ‫سوابق اعضای تیم هسته ای نشان از این امر دارد که افراد‬ ‫مذکور از دیپلمات های برجســته ایرانی هســتند که به رغم‬ ‫ســال ها تالش در کار وزارت امور خارجه و اشنایی با اصول‬ ‫نوین تشــریفات و مذاکرات بین المللی‪ ،‬دارای تحصیالت‬ ‫اکادمیــک و فارغ التحصیل دانشــگاه های ایاالت متحده‬ ‫امریکا هســتند که همین امر مســاله ارتباطــات متقابل را‬ ‫تسهیل بخشیده است‪.‬‬ ‫‪49‬‬ ‫اینده اقتصادی‪ ،‬سرمایه اجتماعی‬ ‫انتظارها از مذاکرات ایران و گروه ‪ 5+1‬که به مرحله تفاهم بر ســر پرونده‬ ‫هسته ای ایران نزدیک شده اســت‪ ،‬در ذهن بسیاری این توقع را به وجود اورده‬ ‫استکهشرایطاقتصادیکشوربهشکلکامالمحسوسیبهسمتبهبودپیش‬ ‫برود‪ .‬در این بین اما انچه که بیش از هر چیز اهمیت خود را بروز داده این است‬ ‫که اینده اقتصاد ایران یک رابطه علت و معلولی با پشتوانه های اجتماعی دارد‪.‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫ت‬ ‫یتر‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ل‬ ‫وضع اقتصادی بهتر از ان چیزی است‬ ‫که دولت می گوید‬ ‫اقتصاد‬ ‫‪50‬‬ ‫مثلث | شماره ‪259‬‬ ‫گفت وگوبامحمدرضاخباز معاون تقنینیمعاونتپارلمانی‬ ‫از مدت ها قبل انتظار می رفت که تفاهم سیاســی‬ ‫بر سر پرونده هسته ای ایران بتواند تغییراتی در‬ ‫اقتصاد ایجاد کند‪ ،‬به نظرشما تفاهم نامه سو ئیس‬ ‫چه تاثیری در شرایط اقتصادی کشور دارد؟‬ ‫در مورد موضوع تحریم ها و بیانیه لوزان ســو ئیس‬ ‫اول باید بر این موضوع تاکید کنم که ان چیزی که منتشــر‬ ‫شده تنها یک بیانیه اســت نه چیزی بیشتر ‪ .‬وقتی اسم یک‬ ‫سند بیانیه اســت یعنی قرار نیســت اتفاق خاصی بیفتد باید‬ ‫صبر کرد هر وقت این تالش ها به نتیجه رسید و توافق نهایی‬ ‫انجام شــد ان وقت از این حرف زد که تفاهم چه کمکی به‬ ‫اقتصاد کشور می کند‪ .‬اگر دو طرف به وعده های خودشان‬ ‫پایبند بمانند و تخلفی انجام نشــود‪ ،‬ان وقت باید منتظر اثار‬ ‫واقعی بر اقتصاد کشور بود‪.‬‬ ‫اما پیش از تفاهم سیاســی در لوزان‪ ،‬عده زیادی‬ ‫انتظار داشتند که این تفاهم نامه بتواند تغییر های‬ ‫مثبتی در بازار هــای ایــران ایجاد کنــد‪ ،‬از جمله‬ ‫خیلی ها منتظــر بودند که قیمــت ارز تغییر کند یا‬ ‫اوضاع بــازار بورس رو بــه بهبود حرکــت کند‪ ،‬اما‬ ‫بازار به این انتظار ها پاسخ نداد‪ ،‬ارزیابی شما از این‬ ‫سکون بازار ها چیست؟‬ ‫انتظار باید مبنا داشته باشد‪ ،‬اگر مبنا داشته باشد ان‬ ‫وقت واقعی می شــود‪ ،‬در غیر این صورت تنها یک ارمان یا‬ ‫ارزو بیشتر نیست‪ .‬وقتی حرفی زده می شود باید پایه و اساس‬ ‫داشته باشد‪ ،‬واقعیت این است که ان هایی که واقعی و دقیق‬ ‫حرف می زنند نباید به این توقع های نامناســب و بدون پایه‬ ‫دامن بزنند‪ ،‬چون با یک بیانیه یا پیدا شــدن راه حل سیاسی‬ ‫برای یک مساله که اتفاقی نمی افتد‪ ،‬اتفاق زمانی می افتد‬ ‫جامعه اگر اطالعات صحیح داشته باشد‬ ‫درست و واقعی واکنش نشان می دهد‪.‬‬ ‫دولت هم این موضوع را می داند و تالش‬ ‫می کند تا جایی کــه می تواند واقعیت ها‬ ‫را به مردم بگوید بر این اســاس در مورد‬ ‫مذاکرات نه در باغ سبز نشان می دهد و‬ ‫نه شرا یط را نا مناسب جلوه می دهد‪ .‬اینها‬ ‫خودش امیدواری ایجاد می کند‪.‬‬ ‫که توافق نهایی انجام شده باشــد‪ .‬وقتی رهبری می گویند‬ ‫من بــا تفاهم نامه نه موافق هســتم و نــه مخالف‪ ،‬موضوع‬ ‫همین اســت‪ ،‬چون هنوز اتفاقی نیفتاد ه که قرار بر موافقت‬ ‫یا مخالفت با ان باشد‪ .‬بیانیه ای که امضا شده است تعهد اور‬ ‫نیست ‪ .‬در این مرحله یا حتی مرحله های بعدی‪ ،‬هر طرفی‬ ‫می تواند تعهد هایــش را نادیده بگیرد‪ .‬بــه همین دلیل من‬ ‫معتقد هستم که اگر هم انتظاری در این مورد وجود داشت‬ ‫که بازار واکنش نشان بدهد‪ ،‬این انتظار بی مورد بود و مبنای‬ ‫ان ارزو و ارمان بود نه واقعیت‪.‬‬ ‫اما نمی شود این موضوع را رد کرد که تجربه نشان‬ ‫داده هر وقت مذاکراتی در این ســطح در جریان‬ ‫بوده‪ ،‬یا کال تحول های سیاســی مهم پیش روی‬ ‫کشور بوده بازار با نوســان هایی مثال در قیمت ارز‬ ‫و طال یا در تاالر بورس رو به رو بوده است ‪ .‬در دوره‬ ‫اخیر‪ ،‬اما خبری از چنین نوسان هایی هم نیست‪،‬‬ ‫این ســکون بازار به نظر شــما از چه چیزی ناشی‬ ‫می شود؟‬ ‫ن در این است‬ ‫من حدس می زنم که علت این سکو ‬ ‫شاید جو روانی مثبت‬ ‫محرک اقتصادی هم بشود‬ ‫نگاهی به اینده اقتصاد ایرانی و‬ ‫سرمایه اجتماعی‬ ‫‪1‬‬ ‫محمدرضــا خبــاز کــه ســابقه چهــار دوره‬ ‫نمایندگــی مجلس و حضــور در کمیســیون های‬ ‫اقتصــادی را دارد و در حــال حاضــر معــاون امور‬ ‫تقنینی معاونت پارلمانی ریاست جمهوری است‪،‬‬ ‫معتقد اســت که خوش بینی های محقق نشده در‬ ‫مورد تفاهم نامه ســو ئیس ناشــی از پیش بینی بر‬ ‫مبناهای نادرســت بوده و این اظهــارات صادقانه‬ ‫دولــت در مواجهه با مردم بوده اســت که شــرایط‬ ‫اقتصــادی را کنتــرل و از نوســا ن ها جلوگیــری‬ ‫کــرده اســت‪ .‬او همچنیــن معتقد اســت کــه در‬ ‫شــرایط فعلی می توان بــه دولت امیــدوار بود که‬ ‫دســت اورد هایی بیــش از پیش بینی هــا داشــته‬ ‫باشــد و بتواند اوضاع تولید را در کشــور ســامان‬ ‫بدهد‪ .‬خبرنگار مثلث در این زمینه با او گفت وگو‬ ‫کرده است‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪259‬‬ ‫نقدینگی بایــد از بانک ها تامین شــود اما بانک ها‬ ‫درگیر مطالبات معوق و ســرمایه های خارج شده‬ ‫هستند‪...‬‬ ‫برای تقویــت تولید نیاز بــه نقدینگی اســت‪ ،‬این‬ ‫ی یا خارجی باشد ‪ .‬دولت در یک مورد‬ ‫نقدینگی می تواند داخل ‬ ‫تصمیم درستی گرفته است و ان ایجاد اجبار برای بانک ها‬ ‫برای خروج از فعالیت های بنگاهداری و توقف رقابت با بخش‬ ‫خصوصی ‪ ،‬اگر بانک ها هم متعهد باشند و بنگاه هایی را که‬ ‫در اختیار دارنــد را واگذار کنند‪ ،‬ان وقت حجم بیشــتری از‬ ‫نقدینگی در اختیار خواهند داشت که بتوانند با ان تسهیالت‬ ‫بیشتری به تولید پرداخت کنند‪.‬‬ ‫بعد از شکستن تحریم ها امکان جذب سرمایه گذاری‬ ‫خارجی هم فراهم خواهد شــد‪ ،‬از طرف دیگر امید می رود‬ ‫که با ازاد شدن پول های نفت ایران که در نتیجه تحریم ها‬ ‫امکان برگشت انها وجود نداشته است‪ ،‬منابع مالی دولت هم‬ ‫افزایش پیدا کند ‪ .‬همه اینها کمک می کند نقدینگی بخش‬ ‫خصوصی فراهم شود و پروژه های معطل ماند ه به راه بیفتد‪.‬‬ ‫االن بــه هر شــهرک صنعتی که ســر می زنیــد تعداد‬ ‫واحد های فعــال از تعداد واحد های غیر فعال بســیار کم تر‬ ‫اســت ؛ یعنی تمام هزینه و ســرمایه ای که برای راه اندازی‬ ‫ ان واحد تولیدی انجام شــده بال اســتفاده رها شده است‪،‬‬ ‫معنی دیگر ش این اســت که کارگر هــای ان واحد تولیدی‬ ‫بیکار شده اند و خدا می داند که چه بر ســر زندگی و خانواده‬ ‫انها امده اســت‪ .‬از طرف دیگر محصولی کــه این واحد ها‬ ‫تولید می کردند و به ان نیــاز بود هم دیگر تولید نمی شــود‬ ‫و جای خالی اش در بازار وجــود دارد‪ .‬نقدینگــی رمز به راه‬ ‫افتادن این واحد های تولیدی و شرکت ها است و ان هم از‬ ‫سرمایه گذاری های داخلی و خارجی می تواند فراهم شود‪.‬‬ ‫همزمان با اینکه به نظر می رسد راه حل دولت برای‬ ‫بهبود شرایط اقتصادی تزریق نقدینگی به تولید‬ ‫است‪ ،‬دولت نگرانی های زیادی هم در مورد کنترل‬ ‫تورم دارد ‪ .‬کم نیستند کارشناس هایی که معتقد ند‬ ‫تا همین جا هم کنتــرل تورمی کــه از طرف دولت‬ ‫انجام شده مصنوعی اســت چرا که تولید رونقی‬ ‫ندارد‪ ،‬نگران این نیستید که با تزریق پول به تولید‪،‬‬ ‫تورم دوباره باال برود؟‬ ‫تورم و رکود همیشــه نقطه مقابل هم بوده اند‪ ،‬هر‬ ‫نســخه ای که برای کنترل تورم ارائه شــود حتمــا منجر به‬ ‫کاهش‬ ‫ ‬ ‫افزایش رکود می شود و همین طور هر تالشی برای‬ ‫رکود‪ ،‬حتما به تورم منجر می شود‪ ،‬اما هنر دولت در این است‬ ‫که باتوجه به اینکه مقدار واقعی ارز در بازار کم بوده اســت‪،‬‬ ‫از طرف دیگر فروش نفت کشور به یک سوم کاهش یافت ه و‬ ‫قیمت نفت از ‪ 102‬دالر برای هر بشــکه به ‪ 40‬دالر برای هر‬ ‫بشکه رسیده اســت‪ ،‬بتواند ارزی که در اغاز روی کار امدن‬ ‫دولت حدود چهار هزار تومان قیمت داشت را در قیمت سه‬ ‫هزار تومان مدیریت کند‪.‬‬ ‫در سال گذشته هم که دیدید‪ ،‬دولت تالش کرد تا تورم‬ ‫را مهار کند‪ ،‬حاال این موضوع درســت اســت که اگر دولت‬ ‫بخواهد بدون مطالعه و بدون حســاب و کتاب پول تزریق‬ ‫کند تورم دوباره بــاال خواهد رفت‪ ،‬اما بعید اســت که دولت‬ ‫چنین کاری بکند‪ ،‬شرایط کشور االن مانند بیماری است که‬ ‫هم قلب و کلیه اش مشــکل دارد و هم ریه اش‪ ،‬هر تالشی‬ ‫برای بهبود یکی از ایــن ارگان ها دیگــری را بد تر می کند و‬ ‫پزشک باید مراقب باشد که هر دارویی روی ارگان دیگر چه‬ ‫تاثیری می گذارد‪.‬‬ ‫به نظر من این در توان دولت است‪ ،‬که چنین مدیریتی‬ ‫داشته باش د و با استفاده از کارشــناس هایی که دارد‪ ،‬بتواند‬ ‫هم رونق را ایجــاد کند و هم بــه مرور زمان کنتــرل تورم از‬ ‫دستش خارج نشود‪ .‬البته همیشــه این موضوع وجود دارد‬ ‫که به هرحال با تزریق نقدینگی به باز ار هــا باید انتظار تورم‬ ‫را هم داشــت‪ .‬اما این تورم قطعا کم و قابل تحمل‪ ،‬منطقی‬ ‫و قابل قبول خواهد بــود‪ .‬در غیر این صورت اگر تزریق پول‬ ‫بدون حســاب و کتاب باشــد‪ ،‬حتما اثــرات تورمی خواهد‬ ‫داشت‪.‬‬ ‫شــاید تحت تاثیر همیــن پیش بینی ها باشــد که‬ ‫عده ای معتقد ند دولت در مورد امکانات اقتصادی‬ ‫کشور دســت پایین را گرفته و مثال معتقد هستند‬ ‫که رشد اقتصادی کشور در سال جاری بیش از ان ‬ ‫دویا سهدرصدیاستکهدولتمی گویدرخخواهد‬ ‫داد‪،‬بهنظرشمااینخوش بینیازکجامی اید؟‬ ‫به اعتقاد من دولت در مورد شرایط اقتصادی کشور‬ ‫با احتیاط حرف می زنــد و این ان قدر ها هم بد نیســت‪ ،‬در‬ ‫واقع خیلی بهتر از ان اســت که دولــت حرف هایی بزند که‬ ‫عکس العمل های نا مناسب در بازار ایجاد کند‪ .‬در اخر سال‬ ‫‪ ،92‬دولت اعالم کرد که تورم در کشــور در طول یک سال‬ ‫اینده به ‪ 25‬درصد خواهد رسید‪ ،‬در همان زمان بانک جهانی‬ ‫در بررسی های دقیقی که از شــرایط اقتصادی کشور های‬ ‫مختلف داشت و با توجه به برنامه های در دست اقدام دولت‬ ‫اقتصاد‬ ‫ی و دیپلمات ها ان چیزی را که واقعی و‬ ‫که کارشناسان سیاس ‬ ‫صحیح بود را با یک ادبیات درست به مردم گفتند‪ .‬تا زمانی که‬ ‫سیاست مدار ها واقعیت را به مردم می گویند و در مورد انچه‬ ‫اتفاق افتاده یا اتفاق می افتد با مردم صادق باشند‪ ،‬واکنش ها‬ ‫به انها هم منطقی خواهد بود‪ .‬اینکه اقایان واقعی و درست‬ ‫حرف می زنند یکی از علت های رفتار منطقی بازار است‪.‬‬ ‫جامعه اگر اطالعات صحیح داشــته باشــد درست و‬ ‫واقعی واکنش نشــان می دهد‪ .‬دولت هم ایــن موضوع را‬ ‫می داند و تالش می کند تا جایی کــه می تواند واقعیت ها را‬ ‫به مردم بگوید بر این اساس در مورد مذاکرات نه در باغ سبز‬ ‫نشان می دهد و نه شرا یط را نا مناســب جلوه می دهد‪ .‬اینها‬ ‫خودش امیدواری ایجاد می کند‪.‬‬ ‫از طرف دیگر تیم دیپلماســی ما قوی است‪ ،‬هم تیم‬ ‫وزارت خارجه و هم تیمی که در ســازمان انــر ِژی اتمی این‬ ‫پرونده را دنبال می کند‪ ،‬هر دو بســیار مسلط هستند ‪ .‬اخیرا‬ ‫در یک جلسه غیر علنی و غیررسمی در مجلس‪ ،‬توضیحاتی‬ ‫که اقایان به نماینــدگان داده اند واقعا حتی برای کســانی‬ ‫که بسیار نگران بودند‪ ،‬یک اب ســردی بر اتش التهاب ها‬ ‫بود‪ .‬توضیحات دقیق و کارشناسی اقای صالحی که سمت‬ ‫وزارت خارجه را هم عهده داشته اند اثر بسیاری بر نمایندگان‬ ‫داشــته اســت‪ .‬مگر نمایندگان از جایی به غیر از توده های‬ ‫مردم می ایند؟ به هر حال حرفی که از دل بر بیاید بر دل هم‬ ‫خواهد نشست‪.‬‬ ‫االن حرف هایی که زده می شود بوی صداقت می دهد‬ ‫و اثار مثبت ان را هم می توان در امیدواری مردم به دولت و‬ ‫نظام مشاهده کرد ‪ .‬این ارامش هم محصول همان درست‬ ‫صحبت کردن با مردم است‪.‬‬ ‫از ما می پرســیدند که اگر شــرایط تغییر کنــد و کار به‬ ‫دســت اصالح طلب های میانه رو بیفتد چــه اتفاقی خواهد‬ ‫افتاد ؟ پاسخ من همواره این بوده است که در چنین شرایطی‬ ‫ادبیات تغییر خواهد کرد ‪ .‬هر چیزی زبــان خودش را دارد‪،‬‬ ‫زبان اقتصاد‪ ،‬زبان دیپلماســی و زبان بازار بــا هم متفاوت‬ ‫است‪ ،‬اما وقتی با زبان مناســب با مردم حرف زده شود‪ ،‬این‬ ‫حرف ها ارامش ایجاد می کند و اعتماد و امید را به حاکمیت‬ ‫به وجود می اورد‪.‬‬ ‫در چنین شــرایطی فکــر می کنید کــه مهم ترین‬ ‫چالش پیش روی اقتصاد کشور در سال جاری چه‬ ‫چیزی است؟‬ ‫در حال حاضر مهم ترین چالش پیش روی ما رکود‬ ‫است ‪ .‬وقتی رشــد منفی اقتصادی ما رو به رشد مثبت تغییر‬ ‫کرده معنی اش این است که ما از رکود عبور کرده ایم اما هنوز‬ ‫با رونق اقتصادی فاصله داریم‪ ،‬دولت کشور را در شرایطی‬ ‫تحویل گرفت که رشــد اقتصادی منفی ‪ 6/7‬درصد بود‪ ،‬در‬ ‫سال ‪ 92‬رشد اقتصادی کشــور ‪ 2/5‬تا ‪ 3‬درصد ارزیابی شده‬ ‫است‪ .‬خود این موضوع به ما نشــان می دهد که تحرک در‬ ‫اقتصاد به وجود امده است اما این نمی تواند کافی باشد‪.‬‬ ‫مهم ترین چالش مــا در حال حاضر رســیدن به رونق‬ ‫اقتصادی است که ان هم بدون افزایش سطح تولید میسر‬ ‫نمی شــود‪ .‬اگر تولید را افزایش دهیم‪ ،‬هم مایحتاج داخلی‬ ‫مردم تامین می شود و هم امکان افزایش صادرات غیر نفتی‬ ‫به دست می اید‪.‬‬ ‫این که تولید در کشور با مشکل رو به روست بار ها‬ ‫گفته شده است‪ ،‬اما چه ر اه حلی برای دولت وجود‬ ‫دارد کــه مشــکالت این بخــش را برطــرف کند؟‬ ‫به هر حــال تولید نیازمنــد نقدینگی اســت و این‬ ‫مروری بر احتماالت قیمت خودرو در‬ ‫سال ‪94‬‬ ‫به کاهش قیمت امیدوار نباشید‬ ‫زمان مناسب برای حذف یارانه‬ ‫پردرامدها‬ ‫دیدگاه یک استاد دانشگاه‬ ‫‪51‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫‪52‬‬ ‫مثلث | شماره ‪259‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫برای مدیریت اوضاع اقتصادی کشــور اعالم کرد که تورم‬ ‫مورد انتظار در ایران برا ی همــان زمانی که مورد نظر دولت‬ ‫بود‪ ،‬حدود ‪ 15‬درصد خواهد بود‪.‬‬ ‫ما در جهان عمــل و عکس العمل زندگــی می کنیم ؛‬ ‫هر اقدامی که انجــام می دهید در عکس العمل ان خودش‬ ‫را نشان می دهد‪ .‬حاال مســئوالن ما با محافظه کار ی حرف‬ ‫می زنند‪ ،‬این به ان معنی نیست که نمی فهمند‪ ،‬نه‪ ،‬انها هم‬ ‫می دانند که دارند چه کاری انجام می دهند و به کدام سمت‬ ‫حرکت می کنند‪ ،‬اما نمی خواهند قولی بدهند که ممکن است‬ ‫امکان اجرایی نداشته باشد‪.‬‬ ‫دولت در پایان سال ‪ 92‬گفته بود که تورم را به ‪ 25‬درصد‬ ‫می رساند‪ ،‬حاال که پیش بینی بانک جهانی اثبات شده و تورم‬ ‫به ‪ 15‬درصد رسیده است این برای دولت جای دست مریزاد‬ ‫دارد اما اگر دولت می گفــت که تورم بــه ‪ 15‬درصد خواهد‬ ‫رسید و این رقم محقق نمی شــد ان وقت موجب شرمندگی‬ ‫برای دولت بود‪.‬‬ ‫در همین راســتا کســانی که معتقد ند رشد اقتصادی‬ ‫ما امسال چیزی بیش از پیش بینی های دولت خواهد بود‪،‬‬ ‫احتماال حق دارند اما ارزوی ما این اســت که این اتفاق رخ‬ ‫بدهد و باید منتظر بود و دید که در پایان سال چه اتفاقی رخ‬ ‫داده است‪.‬‬ ‫ارزیابی کلی شما از شــرایط اقتصادی حال حاضر‬ ‫کشور چیست؟‬ ‫به نظر مــن ان چیزی کــه در شــرایط فعلی جای‬ ‫امیدواری دارد این اســت که دولت بودجه امسال را تنها با‬ ‫‪ 25‬درصد وابستگی به نفت بسته است‪ ،‬حاال اگر دولت بدون‬ ‫توجه به اینکــه در مذاکرات چه نتیجه ای حاصل می شــود‬ ‫در همین مســیر حرکت کند و بودجه سال ‪ 95‬را کامال بدون‬ ‫وابستگی به نفت ببندد‪ ،‬یک تحول بزرگ خواهد بود و یک‬ ‫ارزوی دیرینه بر اورده خواهد شد‪.‬‬ ‫در این صورت می توان از خام فروشی جلو گیری کرد یا‬ ‫نسبت ان را کاهش داد و سرمایه گذاری در صنایع تبدیلی را‬ ‫افزایش داد‪ .‬اگر دولت بتواند این مدیریت را اعمال کند که‬ ‫پول نفت دیگر به بودجه عمومی برنگردد‪ ،‬ان موقع هر چه‬ ‫قیمت نفت باال تر بروند به نفع اجــرای پروژه های عمرانی و‬ ‫توسعه کشور خواهد بود‪ .‬اگر قیمت نفت پایین بیاید هم تمام‬ ‫اقتصاد ما متاثر نخواهد شد‪.‬‬ ‫همان طــور کــه اشــاره کردیــد‪ ،‬این یــک ارزوی‬ ‫همیشگی اســت که باالخره یک روزی درامدهای‬ ‫نفتی از هزینه های جاری دولت جدا بشــود‪ .‬اما از‬ ‫طرف دیگر‪ ،‬هر وقت که درامد هــای نفتی اضافه‬ ‫شده دولت ها راه متفاوتی رفته اند و واردات بیشتر‬ ‫شده است‪ .‬باتوجه به اینکه احتمال افزایش تورم‬ ‫در ســال جاری را نباید نادیده گرفــت و در صورت‬ ‫توافق بخش عمده ای از منابع ارزی کشور هم ازاد‬ ‫خواهد شد‪ ،‬نگران این نیستید که دولت دوباره در‬ ‫دامن افزایش واردات بیفتد؟‬ ‫تا به حال همیشه همین اتفاق افتاده است‪ ،‬هر چه‬ ‫در امد های نفتی باال رفته‪ ،‬واردات هم بیشــتر شده است ‪.‬‬ ‫این موضوع بار هــا و بار ها در دولت هــای مختلف رخ داده‬ ‫است‪ .‬ما در کشور از بودجه با نفت ‪ 9‬دالر را تجربه کرده ایم‬ ‫تا بودجه با نفت ‪ 102‬دالر و همیشه این مساله وجود داشته‬ ‫ که هم زمان با افزایش در امد ها واردات بیشتر شده است‪ ،‬در‬ ‫واقع دولت ها روزهای ســخت را به زودی فراموش می کنند‬ ‫و کار های زیر بنایی را بــه نفع واردات از یــاد می برند‪ ،‬اما ما‬ ‫ارزو داریم و امیدوار هستیم که این بار‪ ،‬دولت از اشتباهات‬ ‫گذشــته درس بگیرد و به ســمت افزایــش واردات حرکت‬ ‫نکند‪ ،‬بلکه ســعی کند خــود اتکایی در تامیــن هزینه های‬ ‫جاری را افزایش دهد و در ا زای ان درامد های نفتی را صرف‬ ‫سرمایه گذاری و توسعه زیر بنا ها کند‪ .‬به هر حال این ارزو یی‬ ‫است که می توان به ان دست یافت‪.‬‬ ‫شاید جو روانی مثبت‬ ‫محرکاقتصادیهمبشود‬ ‫نگاهی به اینده اقتصاد ایرانی و سرمایه اجتماعی‬ ‫فاطمه کریمخان‬ ‫خبرنگار‬ ‫‪2‬‬ ‫شاید انتظار ها از مذاکرات ایران و ‪ 5+1‬که نوروز امسال‬ ‫در دو مرحله در سو ئیس جریان داشت و دست اخر به صدور‬ ‫یک بیانیه مشترک در مورد راه حل های مورد تفاهم برای حل‬ ‫پرونده هسته ای ایران انجامید‪ ،‬کمی بیش از ان چیزی بود‬ ‫که در واقع اتفاق افتاد‪.‬‬ ‫با اینکه بســیاری از ناظران خوشــبین اعتقاد داشتند‬ ‫که حتی در همین مرحلــه هم در صورت خروج دود ســپید‬ ‫از دودکش های هتل محل اقامــت دیپلمات ها‪ ،‬بازار ها در‬ ‫ایران به سرمایه داران لبخند خواهد زد‪ ،‬قیمت دالر کاهش‬ ‫خواهد یافت‪ ،‬ارزش پول ملی بیشتر خواهد شد‪ ،‬ارزش سهام‬ ‫باال خواهد رفت و جان تازه به جسم تولید دمیده خواهد شد‬ ‫و در خارج از ایران هم‪ ،‬کیلو متر کیلو متر شرکت های معتبر‬ ‫خارجی که پشــت در های ایــران در صف هســتند تا برای‬ ‫سرمایه گذاری در ایران تنها محل مناسب به انها نشان داده‬ ‫شود‪ ،‬باالخره وارد کشــور خواهند شد و قیمت نفت در سایه‬ ‫ورود قریب الوقوع ایــران به بازار های نفتی تغییر اساســی‬ ‫خواهد کرد‪ ،‬بازار های داخلی و خارجی این بار نشــان دادند‬ ‫که از رفتار های هیجانی عبور کرده اند و موج های احساسی‬ ‫نمی تواند سنگینی و رخوت انها را کم کند‪.‬‬ ‫ســقوط انــدک قیمت نفــت در ســایه اعــام قرائت‬ ‫تفاهمنامه مشترک بین ایران و‪ 5+1‬در کمتر از چند روز جبران‬ ‫شده است‪ ،‬در ســایه انتشار فکت شــیت کاخ سفید در مورد‬ ‫توافق لوزان‪ ،‬شرکت های خارجی مشتاق سرمایه گذاری در‬ ‫ایران‪ ،‬به خوبی می دانند که هنوز راه درازی تا مرز های ایران‬ ‫دارند ‪ .‬در داخل کشــور‪ ،‬انتظار ها برای کاهش قیمت دالر‬ ‫ بی پاسخ مانده اســت‪ ،‬بازار بورس با وجود اینکه در روز های‬ ‫ابتدایی سال جاری به سرمایه داران لبخند زده ‪ ،‬دوباره به خط‬ ‫حرکت کند خود به سمت ســود دهی باز گشته و در مجموع‬ ‫ظاهرا اوضاع اقتصادی کشور تغییری نکرده است‪.‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫حاال زمان تحلیــل این روی ســکه بازار اســت‪ ،‬چرا‬ ‫بازار ها این بار از نشــان دادن واکنش احساسی به تحوالت‬ ‫سیاسی خود داری کرده اند؟ با اینکه در این دور از مذاکرات‪،‬‬ ‫تعطیلی مطبوعات در سایه تعطیالت نوروزی و برخورد نسبتا‬ ‫سرد صدا و ســیما با موضوع با این اســتدالل که «قرار نبود‬ ‫در لوزان اتفاق خاصی بیفتد که نیاز به پوشــش ویژه وجود‬ ‫داشته باشد» مردم این بار با حساسیت بسیار بیشتری اخبار‬ ‫مربوط به مذا کرات را همراه تحلیل هایی که در رسانه های‬ ‫نیمه رسمی دست به دست چرخیده است‪ ،‬دنبال کرده اند ‪ .‬به‬ ‫عقیده کارشناسان‪ ،‬همین موضوع وجود اطالعات صحیح‬ ‫و کارشناسی و در دسترس قرار گرفتن انها برای تمام مردم‪،‬‬ ‫یکی از مهم ترین دالیل کنترل برخــورد هیجانی در بازار ها‬ ‫بوده ‪ ،‬و نتیجه ان ارامش نسبی این روز ها‪.‬‬ ‫اگر بنــا بر این باشــد کــه فعــاالن خــرد در بازارهای‬ ‫ی کــه اوضاع اقتصادی کشــور چگونه اســت و بر‬ ‫اقتصاد ‬ ‫همین مبنــا از واکنش های هیجانی خــود داری کنند‪ ،‬روی‬ ‫دیگر ســکه تاثیر مذاکرات هســته ای در لوزان سوئیس بر‬ ‫فضای اقتصادی کشور قابل مشاهده می شود‪.‬‬ ‫دولت روی بازگشــایی راه های ارتباط موثر اقتصادی‬ ‫با کشــور های دیگر حســاب زیادی باز کرده اســت اما این‬ ‫ارتباط هنوز محقق نشده ‪ .‬با این حال اکثر فعاالن اقتصادی‬ ‫به اینده مذاکرات و در نتیجه اینده اقتصادی کشور امیدوار‬ ‫هستند ‪ .‬همین موضوع باعث شده که برخی کارشناسان حتی‬ ‫پیش بینی های محافظه کارانه دولتی در مورد نرخ رشــد در‬ ‫سال جاری راهم زیر سوال ببرند‪.‬‬ ‫علی قمبری‪ ،‬یک کارشــناس اقتصادی در این مورد‬ ‫می گوید‪« :‬اگر فــرض را بر ایــن بگذاریم کــه تفاهمنامه‬ ‫لوزان به توافــق نهایی در تیــر ماه منجر شــود‪ ،‬می توانیم‬ ‫امیدوار باشــیم که جو روانی ایــن تفاهمنامــه ارامش را به‬ ‫بازارها بازگردانده و ســرمایه های ســرگردان و سوداگرانه را‬ ‫به سمت تولید سوق دهد‪ ،‬همین مساله اگر در کنار حمایت‬ ‫دولت از تولید و همکاری بانک ها با ایــن بخش قرار بگیرد‬ ‫اشتغال ایجاد شده و نرخ بیکاری کاهش می یابد‪ .‬بر همین‬ ‫مبنا معتقد هســتند که در سال جاری رشــد اقتصادی بیش‬ ‫از پیش بینی های دولــت و رقمی باالتر از دو یا ســه درصد‬ ‫خواهد بود‪».‬‬ ‫وحید شقاقی‪ ،‬استاد دانشــگاه و کارشناس اقتصادی‬ ‫هم معتقد است که اگر تفاهم نامه سو ئیس امضا نمی شد‪،‬‬ ‫احتمال اینکه بازار ها دچار نوسان شدید بشوند وجود داشت‬ ‫اما در حال حاضر «امضای تفاهمنامــه ارامش را به مردم و‬ ‫بازار ها برگردانده است و همین مساله سرمایه گذاری ها را در‬ ‫کشور افزایش داده و مشکل نقدینگی بنگاه ها را حل می کند‬ ‫و دولت می تواند در یک فضای ارام سیاست های اقتصادی‬ ‫خود را پیاده کند‪».‬‬ ‫به نظر می رسد قرائت بیانیه سو ئیس با اینکه در عمل‬ ‫تغییری در فضای اقتصادی کشور ایجاد نکرده است‪ ،‬اما این‬ ‫امید را به وجود اورد ه که گام های اصالحی به سمت کاهش‬ ‫تو‬ ‫فشــار های خارجی بر اقتصاد در حال برداشته شدن اس ‬ ‫نشــانه عملی ان را هم می توان در عزم جزم دیپلمات های‬ ‫سعید لیالز که خیلی وقت ها‬ ‫نظرات تند انتقادی داشته حاال‬ ‫به یکی از مدافعان جدی دولت‬ ‫روحانی در زمینه اقتصاد تبدیل‬ ‫شده است‬ ‫مثلث | شماره ‪259‬‬ ‫جمشید پژویان‪ ،‬اقتصاددان و استاد اقتصاد دانشگاه ‬ ‫در این مورد می گوید‪« :‬با برداشــته شــدن تحریم ها منابع‬ ‫مالی بلوکه شده ازاد می شود‪ ،‬محدودیت های نفتی کاهش‬ ‫پیدا کرده و واردات کاالهای اساسی از مبادی قانونی صورت‬ ‫می گیرد و ظرفیت صادرات نیز افزایــش می یابد؛ اما نباید‬ ‫منتظر باشــیم که تمامی شــاخص های اقتصادی در سایه‬ ‫توافق بر سر پرونده هسته ای ایران‪ ،‬یک باره بهبود پیدا کند ‪.‬‬ ‫به هرحال دولت یازدهم میراث دار اقتصاد شکســت خورده‬ ‫بود که برای به دســت اوردن کارنامه مثبت در سال ‪ 94‬باید‬ ‫راه های کسری بودجه را بررسی کرده و از افزایش نرخ تورم‬ ‫جلوگیری کنــد‪.‬گام بعدی دولــت باید منطقــی کردن نرخ‬ ‫حامل های انرژی باشــد که در بودجه سنواتی سال ‪ 94‬هیچ‬ ‫برنامه ای برای این کار دیده نشده است‪ .‬دولت در شرایطی‬ ‫به انرژی یارانه می دهد که قیمت نفت کاهش داشــته و در‬ ‫برخی موارد که انرژی از سایر کشــور ها وارد می شود سبب‬ ‫ارز بری خواهد شــد‪ ،‬بنابراین دولت باید بــرای حامل های‬ ‫انرژی راه چاره بیندیشد‪».‬‬ ‫علیرضا طهماسبی‪ ،‬وزیر اسبق صنعت و معدن هم با‬ ‫تاکید بر اینکه تاثیرات روانی تفاهم نامه ســو ئیس مهم اما‬ ‫کوتاه مدت اســت‪ ،‬معتقد اســت که‪« :‬اثر واقعی برداشته‬ ‫شدن تحریم ها زمانی مشخص می شود که سرمایه گذاران‬ ‫خارجی برای ســرمایه گذاری به ایران بیایند کــه برای این‬ ‫موضوع باید مقداری صبر کرد‪».‬‬ ‫فعال‪ ،‬فعــاالن اقتصــادی و در کنــار انهــا دولتی ها‬ ‫امیــدوار هســتند که فضــای روانی بــه وجود امــده در پی‬ ‫برداشــتن گام های عملی برای حل بحــران رابطه ایران و‬ ‫لو نقل پول‪،‬‬ ‫کشور های غربی و برطرف شدن مشکالت حم ‬ ‫تو وارد ات‪ ،‬جــذب ســرمایه گذاری های خارجــی و‬ ‫صادر ا ‬ ‫فروش نفت و گاز‪ ،‬بتواند نیروی محرکی برای اصالح فضای‬ ‫کسب و کار هم باشد‪.‬‬ ‫همان طور که محمود سریع القلم اخیرا در یادداشتی‬ ‫نوشته است‪ ،‬باید از شرایط مثبت روانی پیش امده استفاده‬ ‫کرد و همه گروه ها را بــه افزایش بهــره وری و امیدواری به‬ ‫ اینده ترغیب کــرد ؛ «هرکدام از مــا در حرفه های مختلفی‬ ‫که هستیم به طور دقیق با کارامدی باال‪ ،‬روزانه حداقل پنج‬ ‫ساعت کار می کنیم‪ .‬فراموش نکنیم کار مفید روزانه در ژاپن‬ ‫هفت ساعت و ‪ ٢٥‬دقیقه و میانگین کشــورهای خاورمیانه‬ ‫‪ ١٥‬دقیقه است‪ .‬اگر می خواهیم به ثروت برسیم‪ ،‬با رانت و‬ ‫ارتباطات این کار را انجام ندهیم بلکه زحمت بکشیم‪ .‬فکر‬ ‫کنیم‪ .‬رقابت کنیم و ثروتمند شویم‪ .‬تا می توانیم با هموطنان‬ ‫خود همکاری کنیم‪ .‬مبنای توســعه‪ ،‬سیستم است‪ .‬مبنای‬ ‫سیســتم‪ ،‬همکاری اســت‪ .‬از تعارض و اختالف و درگیری‬ ‫با هموطنان خود پرهیــز کنیم؛ از رانندگــی گرفته تا توزیع‬ ‫امکانات تولید ‪».‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫دولــت روی بازگشــایی راه هــای ارتباط‬ ‫موثــر اقتصــادی بــا کشــور های دیگر‬ ‫حســاب زیادی باز کــرده اســت اما این‬ ‫ارتباط هنوز محقق نشــده ‪ .‬بــا این حال‬ ‫اکثر فعاالن اقتصادی به اینده مذاکرات‬ ‫و در نتیجه اینده اقتصادی کشور امیدوار‬ ‫هســتند ‪ .‬همین موضوع باعث شده که‬ ‫برخی کارشناسان حتی پیش بینی های‬ ‫محافظه کارانه دولتی در مورد نرخ رشد‬ ‫در سال جاری راهم زیر سوال ببرند‬ ‫ایران و ‪ 5+1‬برای پیدا کردن یک راه حل متطقی به روشنی‬ ‫دید‪.‬‬ ‫قرائت های دیگری هم از این امیــدواری به دولت و‬ ‫برنامه های ان در جهت بهبود شــرایط اقتصادی در ســال‬ ‫جار ی وجود دارد ‪ ،‬سعید لیالز در این مورد با تاکید بر اینکه‬ ‫نباید در مــورد تفاهم نامه قرائت شــده در ســو ئیس اغراق‬ ‫کرد‪ ،‬در مورد علــت امیدواری های شــکل گرفته به بهبود‬ ‫شرایط اقتصادی کشور می گوید‪« :‬ما شرایط بسیار سختی‬ ‫را تحویل گرفتیــم‪ .‬ان چیزی را که به عنوان نقطه شــروع‬ ‫عزیمت مان تحویل گرفتیم نقطه فوق العاده وخیمی بوده‬ ‫است‪ .‬همین االن که امار رشد اقتصادی کشور منتشر شده‪،‬‬ ‫نرخ رشد اقتصادی ایران (‪ ٣/٦‬درصد) خیلی خوب بوده که‬ ‫معنی ان این است که ما با نرخ رشد اقتصادی سه درصد وارد‬ ‫سال جدید شده ایم‪ .‬این دستاورد بزرگی است‪ ،‬معنی ان این‬ ‫اســت که بعد از دو سال پی در پی ســقوط رشد اقتصادی‪،‬‬ ‫با وجود تداوم تحریم ها و نصف شــدن درامدهای نفتی از‬ ‫نیمه سال ‪ ٩٣‬و همه کارشکنی های صورت گرفته‪ ،‬سال ‪٩٣‬‬ ‫نخستین سال رشــد اقتصادی ما بود‪ .‬رشد تشکیل سرمایه‬ ‫به قیمت ثابت‪ ،‬در ‪ ٩‬ماه اول سال ‪ ٩٣‬مثبت بوده و این بعد از‬ ‫ان سقوط ‪٣٠‬درصدی سال های ‪ ٩١‬و ‪ ٩٢‬بوده است‪ .‬همه‬ ‫اینها نشان دهنده این است که ما از یک نقطه عزیمت بسیار‬ ‫تلخ و خطرناک شروع کردیم اما موفق شدیم در پایان سال‬ ‫‪ ٩٣‬تمام عقب ماندگی ها و سقوط اقتصادی سال ‪ ٩٢‬و کمی‬ ‫از سال ‪ ٩١‬را هم جبران کنیم‪ .‬به اعتقاد من با این اهنگ‪،‬‬ ‫تا پایان سال ‪ ٩٤‬این امکان برای ما وجود دارد که به نقطه‬ ‫سال ‪ ١٣٩٠‬برگردیم‪ .‬اما باید در نظر داشت که شرایط بسیار‬ ‫بد بوده و سال ‪ ٩٣‬دومین سال بعد از چهار سال متوالی است‬ ‫که نرخ دستمزد کارگرها بیش از نرخ تورم تعیین می شود و‬ ‫افزایش پیدا می کند‪ .‬خب اینها اخبار مثبت است» ‬ ‫این کارشناس اقتصادی عالوه بر تشریح امار واقعی که‬ ‫منجر به خوش بینی مردم و فعاالن اقتصادی به شرایط کار در‬ ‫سال جاری شده است‪ ،‬تاکید می کند که اعتماد و امیدواری‬ ‫به دولت وجود دارد‪ ،‬چرا که چاره دیگری نیست ؛ «خود این‬ ‫توافق از انجایی که فرسایشی شــده و انتظار برای ان بیش‬ ‫از یا نزدیک به دو سال طول کشیده بود حتما بر جامعه تاثیر‬ ‫مثبت داشــته و خواهد داشــت‪ .‬یعنی هم بازار و هم فضای‬ ‫روانی جامعه خیلی بر این توافق تکیه کرده است‪».‬‬ ‫حاال که ناظران این همه از خوشبینی و امیدواری مردم‬ ‫به سرنوشت مذاکرات هسته ای و افزایش اعتماد به دولت‬ ‫حرف می زنند‪ ،‬باید منتظر چه چیزی بود؟‬ ‫لیالز معتقد است که او به طور کلی‪ ،‬توافق بر سر برنامه‬ ‫هســته ای ایران به طور مثال واردات کشور را بین ‪ ١٠‬تا ‪١٥‬‬ ‫درصد از همه تاریخ ایران و از همه هفت‪ ،‬هشت سال گذشته‬ ‫ارزان تــر خواهد کرد ‪ ،‬منجر بــه تثبیت قیمــت دالر و بهبود‬ ‫مراودات خارجی کشور خواهد شد و در طول یک دوره دو‪،‬‬ ‫ی معادل به طور مثال پنج‪ ،‬شش درصد روی‬ ‫سه ساله ســهم ‬ ‫رشد اقتصادی می گذارد‪ ،‬یعنی ممکن است سالی یکی‪ ،‬دو‬ ‫درصد روی رشد اقتصادی کشور اثر بگذارد‪».‬‬ ‫بخش دیگری از خوش بینی ها به شــرایط اقتصادی‬ ‫هم ناشی از اظهارنظر های مسئوالن است ‪ .‬اخیرا وزیر نفت ‬ ‫با ارائه اماری در مورد بهره برداری های جدید از منابع نفت و‬ ‫گاز در کشور تصریح کرده که ایران امده است تا ظرف تنها‬ ‫چند ماه بعد از برداشته شدن تحریم ها میزان صادرات نفت‬ ‫خود را به رقمی حتی بیش از تحریم ها هم برســاند‪ ،‬این در‬ ‫حالی اســت که اغلب ناظران بازار معتقد هستند که امکان‬ ‫افزایش صادرات نفت ایران تا پایان ســال اینده میالدی‪،‬‬ ‫بسیار کم است‪.‬‬ ‫اما به غیر از این ها دولت با چالش های عملی در عرصه‬ ‫اقتصاد روبه رو ست که امیدواری مردم شاید بتواند بر سرعت‬ ‫عمــل راه حل های ان تاثیر بگــذارد‪ ،‬امــ ا در کل به تنهایی‬ ‫نمی تواند مشکلی را از اقتصاد کشور برطرف کند‪.‬‬ ‫‪53‬‬ ‫گزار‬ ‫ش ویژه‬ ‫مروریبراحتماالت‬ ‫قیمتخودرودرسال‪94‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫‪54‬‬ ‫مثلث | شماره ‪259‬‬ ‫به کاهش قیمت‬ ‫امیدوارنباشید‬ ‫با تفاهم ایــران و گروه ‪ 5+1‬برای دســتیابی به توافق‬ ‫جامع هسته ای‪ ،‬مردم به کاهش قیمت خودرو امیدوار شده ‬ ‫بودند؛ با این حال کارشناسان معتقدند در سال جاری امکان‬ ‫کاهش قیمت خودرو وجود ندار د‪.‬‬ ‫پیش از این پیش بینی می شــد با توافق اولیه ایران و‬ ‫گروه ‪ ،5+1‬قیمت دالر کاهش یافته و به تبع ان قیمت خودرو‬ ‫به ویژه خودروهای وارداتی نیز کاهش یابد‪ .‬با این حال این‬ ‫اتفاق رخ نــداده و قیمت دالر پس از یکی‪ ،‬دو روز نوســان‪،‬‬ ‫مجددا افزایش یافت‪ .‬در این شــرایط کارشناسان معتقدند‬ ‫در صورت دستیابی ایران و ‪ 5+1‬به توافق جامع هسته ای‪،‬‬ ‫احتمال کاهش شدید نرخ ارز منتفی بوده و از این ناحیه نباید‬ ‫انتظار کاهش قیمت خودرو را داشت‪.‬‬ ‫به گفته کارشناســان‪ ،‬اثــرات لغو تحریــم بر صنعت‬ ‫خودرو در ســال اینده نمایان خواهد شــد؛ به گونه ای که از‬ ‫ابتدای سال اینده می توان انتظار افزایش قابل توجه کیفیت‬ ‫خودروهای داخلی و البته کاهش قیمت ها را داشــت‪ .‬یک‬ ‫کارشناس صنعت خودرو در این زمینه می گوید‪« :‬عملیاتی‬ ‫شدن توافق جامع هســته ای زمان بر بوده و تاثیرات واقعی‬ ‫لغو تحریــم بر صنعت خــودرو از ابتدای ســال اینــده دیده‬ ‫خواهد شد‪ ».‬‬ ‫فربد زاوه با بیان اینکه از ابتدای سال اینده قطعه سازان‬ ‫و خودروســازان می تواننــد از طریــق ال ســی و به صورت‬ ‫مستقیم قطعات مورد نیاز را وارد کنند‪ ،‬خاطرنشان می کند‪:‬‬ ‫«بنابراین می توان انتظار داشــت که در سال ‪ 1395‬قیمت‬ ‫خودروهای تولیــد داخل در حــد کمی کاهش یابــد‪ .‬البته‬ ‫اثرات توافق جامع هسته ای بر قیمت خودروهای وارداتی‬ ‫قابل توجه خواهد بود‪ ،‬به گونه ای که در ســال اینده قیمت‬ ‫خودروهای وارداتی کاهش قابل توجهی خواهد داشت‪».‬‬ ‫این کارشــناس صنعت خــودرو خاطرنشــان می کند‪:‬‬ ‫«توافــق جامع هســته ای بیــش از انکــه بر قیمــت تولید‬ ‫خودروهای داخلی اثرگذار باشــد بر کیفیت این محصوالت‬ ‫ل اینده شــاهد‬ ‫تاثیرگذار خواهد بود‪ ،‬بنابراین از ابتدای ســا ‬ ‫افزایش قابل توجه کیفیت این محصوالت خواهیم بود‪» .‬‬ ‫یک اســتاد دانشــگاه نیز درباره تاثیرات توافق جامع‬ ‫هسته ای بر قیمت خودرو معتقد اســت که تجربه در ایران‬ ‫ثابت کرده قیمت هیچ کاالیی بعد از افزایش قیمت‪ ،‬کاهش‬ ‫نمی یابد‪ .‬امرالله امینی با بیان اینکه شاهد بودیم که پس از‬ ‫تفاهم اولیه هسته ای‪ ،‬به نوعی از کاهش قیمت ارز جلوگیری‬ ‫شــد‪ ،‬خاطرنشــان می کند‪« :‬در صورت کاهش قیمت ارز‪،‬‬ ‫قیمت خودروهای وارداتی که از ارز ازاد اســتفاده می کنند‬ ‫کاهش می یافت اما به نظر می رسد عزم موجود تثبیت قیمت‬ ‫ارز در سطوح فعلی است‪».‬‬ ‫وی ادامه می دهد‪« :‬قیمت تمام شده تولید خودرو در‬ ‫ایران به دالیل مختلف باال است‪ ،‬بنابراین پس از توافق جامع‬ ‫هسته ای اگر شاهد کاهش قابل توجه قیمت ارز نباشیم دلیل‬ ‫دیگری برای کاهش قیمت خودرو وجود نخواهد داشت‪».‬‬ ‫این اســتاد دانشــگاه اضافــه می کند‪« :‬متاســفانه‬ ‫بهــره وری تولید خــودرو در ایــران پایین بوده و بــه دالیلی‬ ‫همچون ســوءمدیریت‪ ،‬پایین بودن بهــره وری‪ ،‬باال بودن‬ ‫بهره تسهیالت بانکی‪ ،‬نرخ مزد‪ ،‬تورم و دیگر دالیل پنهان و‬ ‫اشکار مصرف کنندگان نباید به کاهش قیمت خودرو امیدوار‬ ‫باشند‪ ».‬عضو هیات مدیره انجمن قطعه ســازان ایران نیز‬ ‫در پاســخ به اینکه ایا توافق جامع هسته ای می تواند باعث‬ ‫کاهش قیمت تولیــد قطعه و خودرو شــود؟ اظهار می کند‪:‬‬ ‫«هم اکنون حدود ‪ 80‬درصــد قطعات خودروهــا در داخل‬ ‫تولید شــده و حدود ‪ 20‬درصد وارد می شــود‪ ».‬محمدرضا‬ ‫نجفی منش با بیان اینکه قطعات خارجی صنعت خودرو با ارز‬ ‫مبادالتی خریداری می شود‪ ،‬خاطرنشان می کند‪« :‬بنابراین‬ ‫در صورتــی که پــس از توفق جامــع هســته ای قیمت ارز‬ ‫مبادالتی کاهش یابد هزینه های واردات قطعات نیز کاهش‬ ‫خواهد یافت‪».‬‬ ‫وی ادامــه می دهــد‪« :‬بــا ایــن حــال باتوجــه بــه‬ ‫سیاســت های کالن اقتصــادی در زمینــه افزایش قدرت‬ ‫رقابت پذیــری واحدهای تولیــدی‪ ،‬افزایش تولید و رشــد‬ ‫صــادرات؛ بعید به نظر می رســد کــه پــس از توافق جامع‬ ‫هسته ای نرخ ارز مبادالتی کاهش یابد‪».‬‬ ‫عضو هیات مدیره انجمن قطعه ســازان ایران تصریح‬ ‫می کند‪« :‬بنابراین در این شــرایط دولت می تواند با کاهش‬ ‫نرخ سود تسهیالت بانکی به کاهش قیمت تمام شده تولید‬ ‫قطعه و خــودرو کمک کنــد‪ .‬در صورت کاهش نرخ ســود‬ ‫تسهیالت به ‪ 15‬درصد در ســال جاری‪ ،‬می توان به تثبیت‬ ‫قیمت خودرو امیدوار بود‪».‬‬ ‫امیدواری برای خروج بازار خودرو از رکود‬ ‫به هر حال‪ ،‬رئیس اتحادیه نمایشــگاه داران اتومبیل‬ ‫مشهد بازار کنونی خودرو را راکد دانســته و گفته است‪« :‬با‬ ‫به وجود امدن شــرایط جدید و توافق های صــورت گرفته‬ ‫امیدواریم طی دو ماه اینده بازار خودرو از رکود خارج شود‪».‬‬ ‫حمیدرضا حیدری با بیــان اینکه رفع تحریم ها موجب‬ ‫بهبود کیفیت خودروهای داخلی می شود‪ ،‬می گوید‪« :‬اگر‬ ‫تحریم ها برداشته شود‪ ،‬خودروسازان داخلی وارد بازار رقابتی‬ ‫شده و برای فروش بیشتر به جای تکیه بر کمیت به کیفیت‬ ‫محصول خود توجه می کننــد‪ .‬لغو تحریم هــا اگر منجر به‬ ‫کاهش قیمت ارز شود‪ ،‬کاهش قیمت خودروهای وارداتی و‬ ‫افزایش کیفیت خودروهای داخلی را در پی خواهد داشت‪».‬‬ ‫حیدری درباره بازار قطعات خودرو معتقد اســت‪« :‬در‬ ‫شرایط جدید اگر تحریم ها برداشته شود‪ ،‬واسطه های این‬ ‫بازار حــذف خواهند شــد و موجبات ورود قطعــات اصلی و‬ ‫ کیفیت باال فراهم می شود‪».‬‬ ‫مقاومت بازار خودرو در برابر افزایش قیمت ها‬ ‫به هــر حــال‪ ،‬دو خودروســاز بــزرگ داخلــی قیمت‬ ‫محصوالت خود را به طور میانگین یک درصد افزایش دادند‬ ‫ن افزایش یک درصــدی قیمت رســمی خودروهای‬ ‫که ایــ ‬ ‫داخلی تاثیر خاصی بر نرخ این خودروها در بازار ازاد نداشت؛‬ ‫به گونه ای که قیمت بیشــتر خودروهای داخلی ثابت مانده‬ ‫و قیمت برخی خودروها نیز در حــد ‪ 100‬تا ‪ 200‬هزار تومان‬ ‫افزایش یافته است‪ .‬فعاالن بازار خودرو می گویند که ثبات‬ ‫قیمت ها در بازار ازاد خودرو ناشی از رکود بازار و پایین بودن‬ ‫تقاضای خرید مشــتریان اســت‪ .‬البته به گفته این افراد‪،‬‬ ‫قیمت تندر ‪ 90‬به دلیــل کاهش تولید حــدود یک میلیون‬ ‫تومان افزایش یافته است‪ .‬قیمت روز خودروهای داخلی با‬ ‫پالک ‪ 94‬به شرح زیر است‪:‬‬ ‫قیمت کارخانه ‬ ‫ ‬ ‫خودرو‬ ‫ن‬ ‫‪ 23‬میلیون و ‪ 950‬هزار توما ‬ ‫ ‬ ‫تیبا‬ ‫ن‬ ‫‪ 20‬میلیون و ‪ 140‬هزار توما ‬ ‫پراید ‪ SE111‬‬ ‫ن‬ ‫‪ 19‬میلیون و ‪ 920‬هزار توما ‬ ‫ ‬ ‫پراید ‪131‬‬ ‫ن‬ ‫‪ 30‬میلیون و ‪ 44‬هزار توما ‬ ‫ ‬ ‫پژو ‪405‬‬ ‫ن‬ ‫‪ 29‬میلیون و ‪ 973‬هزار توما ‬ ‫ ‬ ‫سمند ‪EF7‬‬ ‫ن‬ ‫‪ 35‬میلیون و ‪ 327‬هزار توما ‬ ‫ ‬ ‫پژو پارس سال‬ ‫ن‬ ‫‪ 34‬میلیون و ‪ 452‬هزار توما ‬ ‫ ‬ ‫پژو ‪ 206‬تیپ ‪5‬‬ ‫ ‬‫ ‬ ‫پژو ‪ 206‬تیپ ‪2‬‬ ‫ن‬ ‫‪ 34‬میلیون و ‪ 991‬هزار توما ‬ ‫ ‬ ‫پژو ‪v8 206‬‬ ‫ ‬ ‫‪ 42‬میلیون تومان‬ ‫ ‬ ‫لیفان ‪620‬‬ ‫ ‬ ‫‪ 60‬میلیون تومان‬ ‫ ‬ ‫لیفان ‪x60‬‬ ‫ن‬ ‫‪ 38‬میلیون و ‪ 303‬هزار توما ‬ ‫ ‬ ‫ام وی ام ‪315‬‬ ‫ن‬ ‫‪ 21‬میلیون و ‪ 866‬هزار توما ‬ ‫ ‬ ‫ام وی ام ‪110‬‬ ‫ن‬ ‫‪ 43‬میلیون و ‪ 282‬هزار توما ‬ ‫ ‬ ‫ام وی ام ‪530‬‬ ‫ن‬ ‫‪ 63‬میلیون و ‪ 170‬هزار توما ‬ ‫ ‬ ‫ام وی ام ‪x33‬‬ ‫ ‬ ‫‪ 45‬میلیون تومان‬ ‫ ‬ ‫جک‬ ‫ن‬ ‫‪ 39‬میلیون و ‪ 350‬هزار توما ‬ ‫ ‬ ‫پارس تندر‬ ‫ ‬ ‫‪ 45‬میلیون تومان‬ ‫ ‬ ‫تندر ‪ 90‬اتومات‬ ‫ن‬ ‫‪ 37‬میلیون و ‪ 290‬هزار توما ‬ ‫ ‬ ‫تندر ‪E2 90‬‬ ‫قیمت بازار‬ ‫‪ 24‬میلیونو‪ 800‬هزارتومان‬ ‫‪ 20‬میلیونو‪ 900‬هزارتومان‬ ‫‪ 20‬میلیونو‪ 800‬هزارتومان‬ ‫‪ 31‬میلیونو‪ 200‬هزارتومان‬ ‫‪ 31‬میلیونو‪ 500‬هزارتومان‬ ‫‪ 38‬میلیون تومان‬ ‫‪ 37‬میلیون تومان‬ ‫‪ 33‬میلیونو‪ 800‬هزارتومان‬ ‫‪ 37‬میلیونو‪ 600‬هزارتومان‬ ‫‪ 45‬میلیونو‪ 300‬هزارتومان‬ ‫‪ 62‬میلیونو‪ 500‬هزارتومان‬ ‫‪ 38‬میلیونو‪ 700‬هزارتومان‬ ‫‪ 20‬میلیونو‪ 500‬هزارتومان‬ ‫‪ 40‬میلیون تومان‬ ‫‪ 63‬میلیونو‪ 500‬هزارتومان‬ ‫‪ 48‬میلیون تومان‬ ‫‪ 44‬میلیونو‪ 500‬هزارتومان‬ ‫‪ 55‬میلیون تومان‬ ‫‪ 45‬میلیون تومان‬ ‫اقتصاد‬ ‫ان سرش ناپیدا!‬ ‫دیون معوقه معدن ها حاشیه ساز شد‬ ‫براســاس قانون‪ ،‬دو معــدن «چادرملــو» و «گل گهــر» موظف به‬ ‫پرداخت حق انتفاع هستند اما عدم پرداخت و بدهی میلیاردی انها موجب‬ ‫جنجال و سر و صدا میان مجلسی ها شده است‪.‬‬ ‫معادن «چادرملو» و «گل گهر» براســاس اعالم دادســتان دیوان‬ ‫ی که ‪ 1200‬میلیارد‬ ‫محاسبات کشور ‪ 1500‬میلیارد تومان بدهی دارند‪ .‬بده ‬ ‫تومان ان مربوط به پرداخت نشــدن حقوق دولتی این دو شرکت در سال‬ ‫‪ 1392‬و معادل ‪ 300‬میلیــارد تومان ان مربوط به پرداخت نشــدن حقوق‬ ‫دولتی در ‪ 9‬ماه اول سال ‪ 1393‬است‪.‬‬ ‫طبــق بررســی دیــوان محاســبات از وضعیــت مالی شــرکت های‬ ‫«چادرملــو» و «گل گهر» حدود ‪ 1500‬میلیارد تومــان حق انتفاعی بوده‬ ‫است که باید به خزانه کشور پرداخته شــود و بعد از پرداخت‪ 40 ،‬درصد ان‬ ‫برای توسعه طرح های معادن در اختیار ایمیدرو قرار گیرد‪.‬‬ ‫عالوه بر این در گزارش تفریغ بودجه سال‪ 1392‬نیز به صراحت بیان و‬ ‫مشخص شده که میزان قابل توجهی از بدهی های شرکت های «چادرملو»‬ ‫و «گل گهر» به خزانه پرداخت نشده‪ ،‬یعنی حدود ‪ 1200‬میلیارد تومان از‬ ‫بدهی های این شرکت به خزانه در سال ‪ 1392‬باقی مانده است‪.‬‬ ‫موضوع بدهی این دو معدن تا جایی پیش رفت که چند ماه پیش برخی‬ ‫از نمایندگان مجلس با ارائه شکایت به دیوان محاسبات خواستار پیگیری‬ ‫بیشتر و وصول بیت المال شدند و به گفته محمدعلی مددی ‪ -‬نماینده مردم‬ ‫میانه در مجلس ‪ -‬عدم نظارت دولت موجب پیش امدن چنین اتفاق هایی‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫وی با اشاره به اسنادی که از رانت در معدن چادرملو به دستش رسیده‬ ‫است‪ ،‬به ایسنا گفت‪« :‬رانت این معدن به فساد تبدیل شده است و در ابتدا‬ ‫تنها مورد این معدن‪ ،‬رانت در برگزاری مزایده و فروش سنگ اهن به قیمتی‬ ‫پایین تر بود اما به مرور زمان مشخص شده که خریداران سنگ اهن در بازار‬ ‫ارز نیز تاثیرات منفی برجای می گذارند‪».‬‬ ‫مددی با بیان اینکــه خیانت و رانت خواری کالن در شــرکت معدنی‬ ‫ صنعتی چادرملو صورت گرفته‪ ،‬اســت‪ ،‬اظهار کرد‪« :‬متاسفانه برخی از‬‫نمایندگان مجلس که صحبت از رعایت حق و حقوق مردم می کنند در این‬ ‫مورد جانب حق را نگرفته اند‪».‬‬ ‫نماینده مردم میانه در مجلس ادامه داد‪« :‬بدهی معدن چادرملو حق‬ ‫مردم و به طور کلی بیت المال است که ب ه زودی باید وصول شود و محاسباتی‬ ‫را که دیوان محاسبات انجام داده باید پرداخت و حکم اصلی صادر شود‪».‬‬ ‫زمان مناسب برای حذف یارانه پردرامدها‬ ‫راه چاره دولت چیست؟‬ ‫مرتضی افقه‬ ‫کارشناس اقتصادی‬ ‫عک‬ ‫مثلث | شماره ‪259‬‬ ‫بــا ایــن اوصــاف‪ ،‬در حــال حاضر نــه راهــی برای‬ ‫خوداظهاری وجود دارد و نه دولت به صورت دقیق می تواند‬ ‫پردرامد ها را شناســایی کند‪ .‬بنابراین الزم اســت سه دهک‬ ‫از ‪ 10‬دهک باالی درامــدی باتوجه به ویژگی های مختلف‬ ‫حذف شــوند‪ .‬در حال حاضر ارزش ‪ 45‬هزار تومــان یارانه‬ ‫دریافتی ‪ 60‬تا ‪ 70‬درصد کمتر شده است‪ ،‬بنابراین این مبلغ‬ ‫سهم باالیی را در درامد قشر متوسط یا باالی جامعه ندارد‪.‬‬ ‫پس می توان گفت‪ ،‬اکنون حذف یارانه دهک های پردرامد‬ ‫در مقایســه با چهار سال گذشــته موج نارضایتی کمتری را‬ ‫ایجاد خواهد کرد‪.‬‬ ‫در حال حاضر با نحوه شــروع پرداخت یارانه تنها چاره‬ ‫دولت حذف برخــی یارانه بگیــران و افراد پردرامد اســت‪.‬‬ ‫دهک های اول کم درامد به راحتی برای دولت قابل شناسایی‬ ‫هستند و دهک دوم و ســوم نیز معموال افراد ساکن روستا را‬ ‫تشکیل می دهند که شناســایی انها نیز کار دشواری نیست‬ ‫و دولت نیــز می تواند به صورت مســتقیم و بــا چک کردن‬ ‫حســاب های بانکی دهک های باالی جامعه را تشخیص‬ ‫دهد‪.‬‬ ‫ضمن انکــه از یاد نبریــم‪ ،‬این درامد ازاد شــده پیش‬ ‫از انکه برای مصــارف دیگر دولت خرج شــود‪ ،‬باید صرف‬ ‫افزایش مبلغ یارانه دهک های کم درامد باشد‪.‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫حذف یارانــه پردرامد ها کــه این روزهــا محل بحث‬ ‫شــده‪ ،‬اتفاقا در حال حاضر در مقایســه با ســال های قبل‬ ‫نارضایتی کمتری را ایجاد خواهد کرد‪ .‬ضمن انکه الزم است‬ ‫درامد های ازاد شــده از طریق حذف برخی از یارانه بگیران‬ ‫برای افزایش مبلــغ یارانه دریافتی دهک هــای کم درامد و‬ ‫حذف نشده خرج شود‪.‬‬ ‫البتــه در شــرایط فعلی کشــور شناســایی گروه های‬ ‫درامدی باتوجــه به ویژگی های خاص ایــن گروه ها امری‬ ‫غیرممکن اســت امــا بهتریــن راه بــرای شناســایی افراد‬ ‫پردرامد و حذف نام انها از لیست یارانه بگیران همان روش‬ ‫خوداظهــاری بود که تا به حــال دوبار انجام شــد اما نتیجه‬ ‫مطلوبی در بر نداشت‪.‬‬ ‫مکانیزم تکنیکی نامناسب برای شناســایی این افراد‬ ‫یکی از دالیل عدم موفقیت شیوه خوداظهاری بوده است‪.‬‬ ‫همچنین باتوجه به اینکه در سال های اخیر طبقه متوسط رو‬ ‫به پایین درامدی‪ ،‬افزایش پیدا کرده است‪ ،‬بیشتر مردم خود‬ ‫را نیازمند دریافت یارانه می دانند‪.‬‬ ‫یارانه در مفهوم عرفی خود مقابل کلمه مالیات است‪،‬‬ ‫یعنی با دریافت مالیــات از افراد پردرامد یارانــه ای به افراد‬ ‫کم درامد پرداخت می شود‪ .‬اما در ایران مفهوم یارانه مساوی‬ ‫با ثروت مفت اســت‪ ،‬بنابراین با این نگاه همه مردم خود را‬ ‫ذی حق دریافت یارانه می دانند‪.‬‬ ‫انصراف از دریافــت یارانه و خوداظهــاری موفق‪ ،‬به‬ ‫ســرمایه اجتماعی و نگاه مردم برای حمایــت و همکاری با‬ ‫دولت بستگی دارد‪ .‬همیشــه نگاه مردم نسبت به دولت در‬ ‫نوسان بوده است‪ .‬در ابتدای کار دولت روحانی این سرمایه‬ ‫اجتماعی برای حمایت باال بــود‪ ،‬اما به تدریج مردم امادگی‬ ‫کمتری برای همکاری با دولت نشان دادند‪.‬‬ ‫س هفته‬ ‫‪55‬‬ ‫یک تیر و چند نشان‬ ‫روس ها با تحویــل دادن ســامانه اس ‪ 300‬به ایران بــه اهداف چندجانبه ای دســت پیدا‬ ‫می کنند‪ .‬اول اینکه اعتماد ایران را برای تعمیق روابط سیاسی و نظامی جلب می کنند‪ .‬دوم اینکه‬ ‫موازنه را در خاورمیانه برهم می زنند و ســوم بر دیواره رژیم تحریم ها ترک وارد می کنند‪ .‬به همین‬ ‫دلیل پس از اعالم خبر واگذاری سامانه اس‪ 300‬امریکا واکنش منفی نسبت به این اقدام روسیه‬ ‫نشان داد که از نظر امریکا این اقدام به منزله تحرک پیش دستانه روسیه و طراحی بازی برخالف‬ ‫منافع غرب در مذاکرات هسته ای محسوب می شود‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫ت‬ ‫یتر‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ل‬ ‫سیگنالمثبت‬ ‫چرا روسیه اس‪ 300‬را به ایران می دهد؟‬ ‫سارا راجاووا ‪ -‬مریم رضایی‬ ‫نویسنده ‪ -‬مترجم‬ ‫بین الملل‬ ‫‪56‬‬ ‫مثلث | شماره ‪259‬‬ ‫‪1‬‬ ‫تصمیم اخیر روســیه مبنــی بر لغــو ممنوعیت فروش‬ ‫موشک های پدافند اس ‪ 300‬به ایران‪ ،‬جنجال گسترده ای‬ ‫را در سراسر جهان برانگیخته است‪.‬‬ ‫دســتور غیرمنتظره والدیمیر پوتیــن‪ ،‬رئیس جمهور‬ ‫روســیه‪ ،‬برای لغو این ممنوعیت در این برهــه زمانی برای‬ ‫جامعه جهانــی قابل پذیرش نبــود‪ .‬تحویل موشــک های‬ ‫اس ‪ 300‬به ایران بعد از تحریم های گسترده سازمان ملل بر‬ ‫سر برنامه هسته ای این کشور‪ ،‬از سوی دیمیتری مدودف‪،‬‬ ‫رئیس جمهور وقت روسیه ممنوع اعالم شده بود‪ .‬اما تصمیم‬ ‫فعلی روسیه در شرایطی اتخاذ شده که قدرت های جهان‪ ،‬از‬ ‫جمله خود روسیه‪ ،‬با ایران بر سر برنامه هسته ای این کشور‬ ‫به توافقی کلی دست یافته اند‪ .‬این توافق لغو تحریم های‬ ‫سازمان ملل که فروش هر گونه سالح به ایران را ممنوع کرده‬ ‫نیز دربرخواهد گرفت‪.‬‬ ‫اگرچه شرایط تا حدی برای ایران بهتر شده‪ ،‬اما هنوز‬ ‫هیچ توافق نهایی به دست نیامده و کشورهای غربی اظهار‬ ‫نگرانی می کننــد که لغو هــر تحریمی نباید پیــش از موعد‬ ‫صورت گیرد‪ .‬تمامی محدودیت هایی که علیه ایران وجود‬ ‫داشت‪ ،‬هنوز در جریان هســتند و در حال حاضر هم فروش‬ ‫سالح به این کشــور غیرقانونی محسوب می شود‪ .‬بنابراین‬ ‫تصمیم یک طرفه روسیه در این مورد سواالت و تردیدهای‬ ‫زیــادی را در جامعه بین الملل برانگیخته اســت‪ .‬برای این‬ ‫اقدام روســیه دالیل متعددی وجود دارد کــه در اینجا به دو‬ ‫دلیل مهم ان اشاره می کنیم‪:‬‬ ‫لو فصل نســبی مســاله هسته ای‬ ‫اول اینکه بعد از ح ‬ ‫ایران‪ ،‬رسیدن به توافق نهایی به عقیده پوتین فقط نیازمند‬ ‫زمان است و مسکو منتظر لغو کامل تحریم هاست تا صادرات‬ ‫سالح به ایران را از ســر بگیرد‪ .‬روسیه با چنین تصمیمی به‬ ‫راحتی زمینه را بــرای افزایش همکاری نظامــی با ایران در‬ ‫زمان لغو کامل تحریم ها اماده کرده اســت‪ .‬پوتین اخیرا در‬ ‫یک برنامه زنده تلویزیونی گفت به دلیل پیشــرفت هایی که‬ ‫در مذاکرات هسته ای با ایران به وجود امده‪ ،‬روسیه کامال‬ ‫این حق را دارد که اس ‪ 300‬را به ایران تحویل دهد‪« .‬امروز‬ ‫شاهد هستیم که مقامات ایرانی انعطاف زیادی نشان دادند‬ ‫و تمایل اشکاری برای مصالحه بر سر برنامه هسته ای دارند‬ ‫و حال که پیشرفتی مثبت در مسیر هسته ای ایران به وجود‬ ‫امده‪ ،‬هیچ دلیلی نمی بینیم که ممنوعیت یک جانبه فروش‬ ‫اس ‪ 300‬به ایران را ادامه دهیم‪».‬‬ ‫به هر حال‪ ،‬کشورهای غربی می گویند هنوز هیچ توافق‬ ‫تحویل اس‪ 300‬ربطی به مذاکرات‬ ‫ندارد‬ ‫حسن بهشتی پور در گفت وگو با مثلث‬ ‫مثلث | شماره ‪259‬‬ ‫می خواهد تهران از شــکایت خود در این زمینه علیه مسکو‬ ‫دست بکشد‪ .‬ایران و روسیه بر سر قراردادی که امضا کرده‬ ‫بودند دچار اختالف شــدند‪ .‬طبق این قرارداد رســمی ‪800‬‬ ‫میلیون دالری که در سال ‪ 2007‬به امضای دو کشور رسید‪،‬‬ ‫روسیه متعهد شده بود سیستم پدافند هوایی اس ‪ 300‬را به‬ ‫ایران تحویل دهــد‪ .‬اما بعد از تحریم های ســازمان ملل از‬ ‫این کار سر باز زد‪.‬‬ ‫در مقابل‪ ،‬ایران از روسیه به دادگاه حکمیت بین المللی‬ ‫ژنو شکایت کرد و روسیه به پرداخت چهار میلیارد دالر غرامت‬ ‫محکوم شــد‪ .‬ایران اعالم کــرد تا زمانی که موشــک ها را‬ ‫تحویل نگیرد‪ ،‬از شــکایت خود دســت بر نخواهد داشت‪.‬‬ ‫باتوجه بــه اینکه روســیه به دلیل بحــران اوکرایــن با رکود‬ ‫اقتصادی مواجه شده‪ ،‬پرداخت چنین جریمه ای برای مسکو‬ ‫مقدور نخواهد بود‪ ،‬در حالی که می تواند بدون پرداخت هیچ‬ ‫لو فصل کند‪.‬‬ ‫جریمه ای این موضوع را ح ‬ ‫جیمز دورســی‪ ،‬از شــخصیت های برجســته مدرسه‬ ‫مطالعات بین الملل دانشگاه فنی نانیانگ در مورد این مساله‬ ‫می گوید‪« :‬روسیه در مورد احتمال لغو تحریم ها پیش دستی‬ ‫کرده است‪ .‬این کار اعتماد ایران را جلب می کند و احتمال‬ ‫رســیدن به توافق را باال می بــرد‪ .‬ایران این اقدام روســیه‬ ‫را نشــانه ای بر حتمی بــودن از بین رفتن رژیــم تحریم ها‬ ‫خواهد دانست‪ .‬البته مقاومت مخالفان توافق هسته ای در‬ ‫اسرائیل‪ ،‬کشورهای عربی خلیج فارس و کنگره امریکا بیشتر‬ ‫خواهد شد و شرایط برای اوباما پیچیده می شود‪ .‬دستیابی به‬ ‫اس ‪ 300‬بدون شک توان نظامی ایران را توسعه می دهد و‬ ‫این مساله همچنان عامل نگرانی مخالفان در منطقه خواهد‬ ‫بود‪».‬‬ ‫منبع‪ :‬اذرنیوز‬ ‫بین الملل‬ ‫جامعی به دســت نیامده و اینده مذاکــرات نهایی غیرقابل‬ ‫پیش بینی است‪ .‬به رغم اینکه چارچوب کلی توافق بین ایران‬ ‫و ‪ 5+1‬به دست امده‪ ،‬برخی کارشناسان از پیش بینی شکست‬ ‫نهایی امتناع نکرده اند‪.‬‬ ‫بنابرایــن‪ ،‬هنــوز هیــچ تاریــخ دقیقی بــرای تحویل‬ ‫موشــک ها اعالم نشــده اســت‪ .‬ایــن در حالی اســت که‬ ‫رسانه های ایران گفته اند دو طرف توافق کردند در ماه های‬ ‫اینده تمامی مســائل فنی مرتبط با این سیســتم موشکی را‬ ‫بررســی کنند که تا پایان امســال تهران بتواند اس ‪ 300‬را‬ ‫تحویل بگیرد‪ .‬از انجایی که مهلت تصمیم گیری نهایی در‬ ‫مورد برنامه هســته ای اول ژوییه امســال است‪ ،‬در صورت‬ ‫امضای توافقنامــه‪ ،‬هیچ مانعی برای تحویــل اس ‪ 300‬به‬ ‫ایران تا پایان سال وجود نخواهد داشت‪.‬‬ ‫دلیل دیگر تصمیم روســیه این اســت که این کشور‬ ‫روسیه توافق ایران با غرب را‬ ‫نمی خواهد‬ ‫گفت وگوی مثلث با جهانگیرکرمی‬ ‫مرگ اخرین بازمانده‬ ‫معاون صدام پس از ‪12‬سال‬ ‫تعقیب و گریز کشته شد‬ ‫‪57‬‬ ‫تحویل اس‪ 300‬ربطی به مذاکرات ندارد‬ ‫حسن بهشت ی پور در گف ت وگو با مثلث‬ ‫بین الملل‬ ‫‪58‬‬ ‫مثلث | شماره ‪259‬‬ ‫سیده زینب موسوی‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫به نظر می رســد روســیه به عنوان یکی از اعضای‬ ‫مهم ‪ 5+1‬در این مرحله از مذاکرات و درست پیش‬ ‫از قرائت و انتشار بیانیه لوزان‪ ،‬نقش کمرنگ تری‬ ‫نسبت به سایر طرفین مذاکره کننده با ایران داشته‬ ‫است‪ .‬به نوعی که بیشتر اوقات به حضور معاون‬ ‫وزیــر امور خارجه شــان در محل مذاکــرات اکتفا‬ ‫می کردند‪ .‬به نظر شــما ایا در این دوره از مذاکرات‬ ‫در موضع روسیه نسبت به ایران تغییری به وجود‬ ‫امده بود که شاهد حضور کمرنگ تر از گذشته این‬ ‫کشور بودیم؟‬ ‫اینگونه نباید تحلیل کرد‪ .‬معــاون وزیر امور خارجه‬ ‫روســیه‪ ،‬اقای ریابکوف طی هفت ســال گذشــته در تمام‬ ‫مذاکرات ایران و‪ 5+1‬حضور داشته و این موضوع را به صورت‬ ‫مستقیم پیگیری کرده اســت‪ .‬این را نباید نادیده گرفت که‬ ‫هرزمان که ضرورت حضور وزیران خارجه‪ 5+1‬پیش می امد‪،‬‬ ‫الوروف وزیر امور خارجه روسیه شخصا حضور می یافت و به‬ ‫مذاکرات می پیوست‪ .‬بنابراین یکی از قدیمی ترین اعضای‬ ‫گروه مذاکره کننده با جمهوری اســامی ایران از نظر فردی‬ ‫اقای ریابکوف اســت‪ ،‬چرا که تنها فردی است که در طول‬ ‫مذاکرات هســته ای ایران تغییر نکرده و در تمام این مدت‬ ‫حضوری فعال در مذاکرات داشــته است‪ .‬این طبیعی است‬ ‫ی و مشغله های دیگری که‬ ‫که وزیران خارجه به دلیل گرفتار ‬ ‫دارند نتوانند در تمام طول مدت مذاکــرات در محل حضور‬ ‫داشته باشند‪ .‬از سوی دیگر مدت زمان ادامه یافتن مذاکرات‬ ‫و دستیابی به نتیجه‪ ،‬قابل تصور نبود که وزیران خارجه ازجمله‬ ‫وزیر خارجه روســیه بتوانند برنامه های خــود را بر مبنای ان‬ ‫تنظیم کنند‪ .‬ضمن انکه این موضوع تنها درباره وزیر خارجه‬ ‫روسیه صادق نبود؛ عالوه بر این وزیر خارجه فرانسه و چین‬ ‫نیز محل مذاکرات را برای رسیدگی به سایر مشغله های خود‬ ‫ترک کرده بودند‪ .‬بنابراین باید انتظارات خود را در حد معقول‬ ‫مطرح کنیم مثال انکه به نتیجه مذاکرات بیندیشــیم‪ .‬نباید‬ ‫انتظار داشته باشیم الوروف به اندازه کری‪ ،‬وزیر امور خارجه‬ ‫امریکا در مذاکرات حضور داشته باشد چراکه کری به حضور‬ ‫مداوم خود در مذاکرات نیازمند اســت چــون می خواهد از‬ ‫نتیجه مذاکرات به عنوان یک دستاورد در داخل امریکا سخن‬ ‫بگوید و این در حالی اســت که الوروف به چنین چیزی نیاز‬ ‫ندارد‪ .‬الوروف به دنبال منافع کشور خود است و تا حدی که‬ ‫می توانسته برای این مرحله از مذاکرات وقت گذاشته است‪.‬‬ ‫در موضوع مذاکرات هســته ای بــه ویژه موضوع‬ ‫تحریم ها برخی بر این باورند که روسیه تمام تالش‬ ‫خود را برای یارکشی و کشاندن ایران به سمت خود‬ ‫‪2‬‬ ‫حسن بهشتی پور‪ ،‬کارشــناس مسائل روسیه‬ ‫بر این باور اســت که روابــط ایران با روســیه وارد فاز‬ ‫جدیــدی شــده اســت؛ گســترش روابط با روســیه‬ ‫موضوعی اســت که نه تنها به معنای تقابل ایران با‬ ‫سایر کشورها ازجمله کشورهای غربی نیست بلکه‬ ‫می تواند به معنای در پیش گرفتن و اتخاذ سیاست‬ ‫خارجی صحیح بر مبنای منافع ملی از سوی دولت‬ ‫جمهوری اسالمی ایران تلقی گردد‪ .‬او نگاه روسیه به‬ ‫ایران را نگاهی کالن می خواند؛ بدین معنا که اگرچه‬ ‫در یک مدل کلــی با غرب دچار مشــکل شــده‪ ،‬اما‬ ‫مناسبات خود را با ایران بهبود بخشیده و گسترش‬ ‫داده است‪ .‬با او در این مورد گفت وگو کردیم‪.‬‬ ‫به کار گرفته است‪ ،‬چراکه او درباره تحریم روسیه‬ ‫بر سر اوکراین از ســوی غرب‪ ،‬دچار تنش با غرب‬ ‫شده است‪ .‬این دیدگاه از منظر شــما تا چه اندازه‬ ‫صحیح است؟‬ ‫من این دیدگاه را قبول ندارم‪ .‬روســیه بر سر مساله‬ ‫اوکراین با غرب مشکالتی دارد و پیش از این نیز اعالم کرده‬ ‫بود که احتماال این موضوع بر موضع روسیه بر روند مذاکرات‬ ‫هسته ای اثر بگذارد‪ .‬این موضوعی اســت که هم از سوی‬ ‫ریابکوف معــاون وزیر امور خارجــه و هم یک بار از ســوی‬ ‫الوروف وزیر خارجه روسیه مطرح شد‪ .‬با این همه اما روسیه‬ ‫نمی خواهد این تاثیر گذاری را علیه ایران و در بعد منفی داشته‬ ‫باشــد بلکه میزان همراهی که در گذشــته با ایاالت متحده‬ ‫امریکا داشــت را دیگر نداشته و به نظر می رســد این به نفع‬ ‫ایران بوده تا اینکه به زیان باشد‪ .‬از سوی دیگر یارگیری های‬ ‫روسیه تنها محدود به ایران نیست؛ روسیه از سویی در سفر‬ ‫پوتین به ترکیه قرارداد بزرگ صادرات گاز را با این کشور امضا‬ ‫کرده است‪ .‬از سوی دیگر نیز با ایجاد روابطی خوب و نزدیک‬ ‫با دولت جدید مصر‪ ،‬قرارداد بزرگ تسلیحاتی را با این کشور‬ ‫منعقد ســاخت‪ .‬همچنین روســیه قرارداد ‪ 60‬میلیارد دالری‬ ‫را با چین برای صادرات نفت و گاز به این کشــور امضا کرد‪.‬‬ ‫روسیه‪ ،‬هند و برزیل را نیز در لیســت کشورهایی قرار داد که‬ ‫با این کشــور قرارداد اقتصادی امضا کردند‪ .‬بر این اساس‬ ‫روسیه می خواهد نشان دهد که ممکن است اتحادیه اروپا و‬ ‫امریکا او را با تحریم ها تهدید نمایند اما او روابط خود را با سایر‬ ‫کشورها ازجمله ایران گسترش می دهد‪.‬‬ ‫بهبود روابط روســیه با ایران به پیش از بحران اوکراین‬ ‫باز می گردد‪ ،‬بنابرایــن می توان گفت نگاه روســیه به ایران‬ ‫نگاهی کالن اســت؛ بدین معنا که اگرچه در یک مدل کلی‬ ‫با غرب دچار مشکل شده‪ ،‬اما مناسبات خود را با ایران بهبود‬ ‫بخشیده و گسترش داده است‪.‬‬ ‫شما گفتید که روســیه به پیش از بحران اوکراین‬ ‫درصــدد بهبود و گســترش روابــط با ایــران بود؛‬ ‫چشم انداز روابط کنونی دو کشور را چگونه ارزیابی‬ ‫می کنید؟‬ ‫در واقع ما از اردیبهشت سال‪ 91‬یعنی درست اغاز دور‬ ‫سوم ریاست جمهوری والدیمیر پوتین شاهد بهبود مناسبات‬ ‫روسیه و ایران بودیم؛ روسیه در این مدت به موازات شکاف و‬ ‫فاصله ایجاد شده در روابط خود با ایاالت متحده امریکا سعی‬ ‫کرد تا مناســبات و روابط خود را با جمهوری اســامی ایران‬ ‫گسترش داده و بهبود بخشد‪ .‬این در شرایطی بود که در ان‬ ‫زمان بحران اوکراین رخ نداده بود‪ .‬پس از ان نیز روابط ایران‬ ‫و روسیه در سوریه تقویت شد و هر دو کشور با سیاست های‬ ‫غرب در سوریه مخالفت کرده و مانع از ان شدند که یک دولت‬ ‫طرفدار غرب در انجا به قدرت برســد‪ .‬این موضوع نزدیکی‬ ‫بیشتر ایران و روسیه را در پی داشت‪ .‬با پیش امدن مساله و‬ ‫بحران اوکراین اگرچه ایران دراین باره موضع بیطرفی اتخاذ‬ ‫کرد‪ ،‬اما روسیه به دلیل مشکالتی که با غرب پیدا کرد ازجمله‬ ‫موضوع تحریم بیشــتر به ایران نزدیک شد‪ .‬گواه این مدعا‬ ‫رفت و امدهای متعــدد و انعقاد قراردادهــای مختلف میان‬ ‫مقامات دو کشور است‪ .‬تا پیش از این مقام های ایرانی بیشتر‬ ‫به روسیه ســفر می کردند و این در حالی است که هم اکنون‬ ‫مقامات مختلف روس ازجمله دبیر شورای عالی امنیت ملی‪،‬‬ ‫وزیر دفاع و سایر مقامات روس به تهران سفر کرده اند‪ .‬این‬ ‫موضوع حکایت از ان دارد که چه رابطه جمهوری اســامی‬ ‫ایران با غرب خوب باشــد چه نه‪ ،‬روابط با روســیه همچنان‬ ‫برقرار خوهد بود چراکــه در این امر منافع متقابل ســودمند‬ ‫نهفته است‪.‬‬ ‫با این تفاسیر به نظر شما روسیه برای ایران دارای‬ ‫چه جایگاهی است و در مقابل ایران چه جایگاهی‬ ‫برای روسیه دارد؟‬ ‫روسیه تامین کننده نیازهایی است که سایر کشورها‬ ‫ان را برای ایران تامین نمی کنند و ان هــم نیازهای دفاعی‬ ‫ماســت‪ .‬درحالی که ســایر کشــورها در این زمینه به ایران‬ ‫کمکی ارائه نمی کنند اما ایران در این باره با روسیه مبادالت‬ ‫خوبی داشته است‪ .‬در مورد موضوعات غیردفاعی و به ویژه‬ ‫در مسائل هسته ای‪ ،‬واقعیت این است که کشورهای غربی‬ ‫با ایران همکاری الزم را نداشته اند اما روسیه اگرچه با تاخیر‬ ‫اما سرانجام وعده خود برای نیروگاه هسته ای بوشهر را عملی‬ ‫ساخت‪ .‬این خود اغازی برای بومی سازی فناوری هسته ای‬ ‫ل تردید و‬ ‫در ایران شــد‪ .‬در این زمینه کمک روســیه غیرقاب ‬ ‫چشم پوشی است‪ .‬این موضوعات به بهبود و گسترش روابط‬ ‫و مناسبات دو کشور کمک شایانی می کند‪.‬‬ ‫در مقابل نیز جایگاه ایران برای روسیه تغییر کرده است‪.‬‬ ‫تا پیش از این بر اساس دکترین امنیت ملی‪ ،‬دفاعی و سیاست‬ ‫خارجی روسیه‪ ،‬اولویت اول با کشورهای پیرامونی بوده است‬ ‫یعنی کشورهای مشترک المنافع (کشورهای اتحاد جماهیر‬ ‫شوروی ســابق)‪ .‬در وهله بعد اولویت با کشــورهای امریکا‬ ‫و اروپا بوده و این درحالی اســت که ایــران در اولویت پنجم‬ ‫و ششم روسیه قرار داشت‪ .‬در دو سه ســال اخیر به تدریج‪،‬‬ ‫الفاظ روس ها نسبت به ایران تغییر کرد؛ انها در گفتار خود از‬ ‫ایران به عنوان یک شریک مطمئن یاد می کردند که نشان از‬ ‫افزایش توجه به ایران دارد‪ .‬به هر روی نگاه روسیه به ایران‬ ‫به عنوان یک همسایه قابل اعتماد و خواهان گسترش روابط‬ ‫و مناســبات اقتصادی‪ ،‬تجاری و سیاســی با ایران است‪ .‬با‬ ‫این همه اما واقعیت ان است که به رغم گسترش مناسبات‪،‬‬ ‫روس ها با ایران همچنان با حالت احتیاط برخورد می کنند‪.‬‬ ‫برخالف انچه عده ای بــه ان باور دارند که روســیه از‬ ‫تحریم های غرب علیه ایران سود می برد و به دنبال ان است‬ ‫که از لغو تحریم ها جلوگیری کند‪ ،‬من بر این عقیده ام که اگر‬ ‫تحریم ها لغو شود شرایط برای گسترش روابط روسیه با ایران‬ ‫بیش از پیش فراهم می شود و ایران تعارضی با مناسبات خوب‬ ‫با روسیه و روابط با غرب ندارد‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫صدیقه محمودی‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫گفت وگوی مثلث با جهانگیرکرمی‬ ‫اشاره ای داشتند به اینکه اگر غربی ها کج مرامی نکنند امکان‬ ‫اینکه این توافق به سایر عرصه ها کشیده شود‪ ،‬وجود دارد‪.‬‬ ‫بنابراین دولت روسیه مایل نیست که در این شرایط هیچ گونه‬ ‫بهبودی در روابط ایران و غرب به وجود بیاید‪ .‬شاید پیش از‬ ‫بحران اوکراین کمتر چنین موضوعی مطرح بود اما از زمان‬ ‫بحران اوکراین به بعد روسیه همیشه نگران بهبود روابط ایران‬ ‫و غرب بوده و این را به زیان خودش می دانسته است‪ .‬بنابراین‬ ‫با ارسال موشک ها چند هدف را دنبال کرده است ؛ اول نگرش‬ ‫مثبتی در ایران نسبت به خودش ایجاد کرده‪ ،‬از سوی دیگر‬ ‫به استقبال حذف تحریم ها رفته و هم اینکه دولت روسیه با‬ ‫ارسال این تسلیحات سعی می کند که طرف های غربی و به‬ ‫ویژه گروه های فشار در امریکا و همین طور رژیم صهیونیستی‬ ‫هست‪،‬‬ ‫ ‬ ‫را که نگران اصلی از موضوع موشک های اس‪۳۰۰-‬‬ ‫وادار کند که فشار بیشتری بر کشور امریکا برای عدم توافق‬ ‫بیاورند‪ .‬این طــرف در داخل هم به زعــم روس ها می تواند‬ ‫دو نگاه شــکل بگیرد‪ .‬یک نگاه اینکــه روس ها تحریم ها را‬ ‫برمی دارند و شرایط مناسبی برای ما فراهم شده است‪ ،‬پس‬ ‫چه ضرورتی دارد کــه توافق کنیم‪ .‬باید اشــاره کرد به اینکه‬ ‫ت عجیب و‬ ‫ممکن است گروهی در داخل باشــند که برداش ‬ ‫غریبیداشتهباشندکهبراساسانقصدداشتهباشندبهدولت‬ ‫فشار بیاورند که توافق انجام نشود‪.‬‬ ‫سوالیکهپیشمی ایدوشماهمدربحثتحریم ها‬ ‫به ان اشاره کردید این است که براساس قطعنامه‬ ‫‪ 1929‬فروش هر نوع سالح به ایران خالف است‪.‬‬ ‫روسیه عضو دائم شورای امنیت ملی است و باید به‬ ‫قطعنامه ها پایبند باشد؟‬ ‫در ان قطعنامه صرفا ســاح های هجومی مدنظر‬ ‫قرار گرفته اســت نــه ســاح های تدافعی‪ .‬موشــک های‬ ‫اس ‪ ۳۰۰‬جنــگ افزارهــای تدافعی و پدافندی هســتند که‬ ‫برای حفاظت از تاسیسات حیاتی کشور ها مورد استفاده قرار‬ ‫می گیرند‪ ،‬برد محدودی دارند و در هیچ کدام از دسته بندی ها‬ ‫و طبقه بندی هــای جنگ افزارهــای نظامی موشــک های‬ ‫اس‪ ۳۰۰-‬موشــک های هجومی تلقی نمی شــوند‪ .‬وقتی‬ ‫سالحی دفاعی است‪ ،‬هیچ قطعنامه ای نمی تواند یک دولت‬ ‫دارای حاکمیت را از حق دفاع مشروع خودش محروم کند‪.‬‬ ‫این حقی اســت که در منشــور ملل متحد مــاده ‪ 51‬به همه‬ ‫دولت های دارای حاکمیت داده شــده است که از امکانات‬ ‫دفاعی برای دفاع از ســرزمین خود برخوردار باشند‪ .‬بنابراین‬ ‫اساسا تصمیم روسیه در سال ‪ 2010‬اشتباه بود نه تصمیم به‬ ‫لغو این ممنوعیت‪ .‬درواقع تصمیم اقای پوتین تصمیم به لغو‬ ‫مثلث | شماره ‪259‬‬ ‫موشک های اس‪ ۳۰۰-‬قرار است از طرف روسیه به‬ ‫ایران تحویل داده شود‪ ،‬سوالی که پیش می اید این‬ ‫است که چرا در این مقطع تاریخی روسیه به ناگاه‬ ‫ی را گرفت؟‬ ‫چنین تصمیم ‬ ‫قبل از هر چیــز باید به این نکته اشــاره کرد که این‬ ‫موشــک ها براســاس یک قرارداد رســمی بین دو دولت که‬ ‫مبلغ ان هم پرداخته شــده بود باید پنج ســال پیش به ایران‬ ‫فرستاده می شــد اما متاســفانه در ان شــرایط دولت روسیه‬ ‫تحت تاثیر روابط خارجی اش بــا امریکایی ها و تعامالتش با‬ ‫رژیم صهیونیستیوقطعنامهشورایامنیتدربحثهسته ای‬ ‫این موضوع را به گونه ای تفســیر کرد که گویا براساس انها‬ ‫نباید چنین تسلیحاتی به ایران فرستاده شود‪ .‬اما این تفسیر‬ ‫از قطعنامه اشــتباه بود‪ .‬امروز اقای پوتین نشــان داد که ان‬ ‫تصمیم صرفا تصمیمی سیاسی بوده و عدم ارسال موشک ها‬ ‫به ایران نه براساس قطعنامه شــورای امنیت بلکه براساس‬ ‫منافع زودگذر دولت روسیه در ان شرایط بوده است‪ .‬اینکه چرا‬ ‫در این زمان تصمیم به چنین کاری گرفته شده طبیعی است‬ ‫که این موضوع تنها یک دلیل ندارد و دالیل مختلفی برای ان‬ ‫وجود دارد‪ .‬پیش از هر چیز باید به این موضوع اشاره کنم که‬ ‫روابط ایران و روسیه در دو سال گذشته در حال افزایش بوده‬ ‫و تعامالت دو کشور گسترش پیدا کرده به طوری که در یک‬ ‫سال سه مالقات میان روســای جمهوری دو کشور را شاهد‬ ‫بودیم‪ .‬بنابراین باتوجه به بهبود روابط دو کشور طبیعی است‬ ‫که یکی از موانع موجود بر ســر افزایش روابط می توانســت‬ ‫عدم ارسال موشک ها و عدم انجام تعهد دولت روسیه در این‬ ‫رابطه تلقی شود‪ .‬از سوی دیگر براساس روند حقوقی شکایت‬ ‫ایران درباره لغو قرارداد ارســال موشک ها به ایران که دولت‬ ‫روسیه باید متحمل جبران ضرر و زیان ایران می شد و عالوه‬ ‫بر مبلغ قرارداد باید مبلغی حدود چهار میلیــارد دالر به ایران‬ ‫را بازگرداند‪ .‬بنابراین طبیعی اســت که دولت روسیه ترجیح‬ ‫می دهد که این اتفاق نیفتد و موشک ها به ایران ارسال شود‪.‬‬ ‫اما دلیل بعدی را باید شرایط جدید ایران ناشی از توافق‬ ‫با ‪ 5+1‬در لوزان سو ئیس دانست‪ .‬طبیعی است که این توافق‬ ‫اگرچه هنوز یک بیانیه اســت اما اثار روانی ان و چشم انداز‬ ‫ن تبدیل ان به یک توافقنامه طرف هــای خارجی را به‬ ‫روشــ ‬ ‫تکاپو واداشته اســت که به فکر جایگاه و منافع خودشان در‬ ‫تعامالت با جمهوری اسالمی ایران باشند و دولت روسیه هم‬ ‫طبیعی اســت که چنین منفعتی را نمی تواند دور از دسترس‬ ‫خودش قرار بدهد‪.‬‬ ‫اما اخرین دلیل که شاید سیاسی ترین دلیل این اقدام‬ ‫می تواند باشد این است که دولت روسیه نگران توافق ایران‬ ‫ی علیه این توافق به ظاهر انجام‬ ‫و غرب است‪ .‬اگرچه اقدام ‬ ‫نداده اما چون احســاس می کند این موضوع ممکن اســت‬ ‫دو طرف را به تسریع در توافق تشویق کند اما به شکل های‬ ‫پنهانی تری نگرانی خودش را همیشه از این موضوع اعالم‬ ‫کرده است‪ .‬دولت روسیه می پندارد که این توافق می تواند‬ ‫غرب را از موضوع هسته ای ایران فارغ کند و دست غرب رابه‬ ‫فشار بیشتر در روســیه باز کند‪ .‬از طرفی طبیعتا برای روسیه‬ ‫وجود مسائل و مشــکالت متعدد در نظام بین الملل فرصت‬ ‫بهتری است تا غرب کمتر در بحران اوکراین به روسیه فشار‬ ‫بیاورد و تحریم ها را انجام دهد‪ .‬حل و فصل مساله هسته ای‬ ‫جمهوری اســامی ایران ضمــن کاهش یکی از مســائل‬ ‫بین المللی امکان تسری توافق هســته ای به سایر زمینه ها‬ ‫را هم فراهم خواهد کرد‪ .‬ان گونه که مقام معظم رهبری هم‬ ‫‪3‬‬ ‫اعالم رفع ممنوعیت ارسال‬ ‫اس‪ 300‬به ایران همان طور که‬ ‫واکنش های بسیاری را از سوی‬ ‫دولت های مختلف غربی داشت‬ ‫با خود تحلیل های بسیاری را نیز‬ ‫به دنبال داشت‪ .‬تحلیل هایی که‬ ‫این موضوع را باعــث برهم خوردن امنیــت در منطقه‬ ‫عنــوان و در ســویی دیگــر ان را باعث ایجــاد ثبات و‬ ‫افزایش امنیــت در منطقــه ارزیابــی کردنــد‪ .‬در این‬ ‫گفت و گو که با جهانگیر کرمی‪ ،‬استاد روابط بین الملل‬ ‫دانشــگاه تهران داشــتیم‪ ،‬علت رفتار روسیه در قبال‬ ‫ایران را پرســیدیم‪ .‬کرمی نیز در گفت و گو با «مثلث»‬ ‫به ابعــاد مختلف این قضیــه در ســطوح بین المللی و‬ ‫منطقه ای اشاره کرد و تاکید کرد که مردم ایران هیچ گاه‬ ‫این رفتار روسیه را فراموش نمی کنند‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫کلیشه دیگری که در ایران مطرح می شود ان است که‬ ‫روسیه قابل اعتماد نیست؛ سوال اینجاست که کدام کشور‬ ‫قابل اعتماد اســت؟ ایا چین با بلوکه کــردن میلیاردها دالر‬ ‫از اموال ایران قابل اعتماد اســت؟ هند‪ ،‬امریکا‪ ،‬انگلیس‪،‬‬ ‫المان‪ ،‬فرانسه و‪ ...‬قابل اعتماد اند؟‬ ‫نکته اینجاســت که ما بایــد در روابط خود با کشــورها‬ ‫به دنبال فضای مثبت و ایجاد یک منافع مشترک باشیم‪ .‬ما‬ ‫نباید به هیچ کشوری ازجمله روسیه و امریکا و‪ ...‬وابستگی‬ ‫داشته باشــیم‪ .‬باید کشوری مســتقل باشــیم چراکه ایران‬ ‫به دنبال روابط مستقل با همه کشــورها است‪ .‬در عین حال‬ ‫می توان منافع مشــترک تعریف کرد و ان را جایگزین روابط‬ ‫متخاصم یا بی اعتمادی کنیم‪ .‬بی اعتمادی را نیز می توان‬ ‫بر اســاس قراردهایی کاهش داد چه انکه اکثر کشــورها با‬ ‫انعقاد قرارداد ها از میزان بی اعتمادی خود نســبت به طرف‬ ‫مقابل می کاهند‪ .‬البته تاکید بر این اســت کــه اصل را باید‬ ‫بر بی اعتمادی گذاشــت و تنها به کشــور خودمــان و مردم‬ ‫خودمان اعتماد کنیم و مطمئن باشیم و در روابط با کشورها‬ ‫بر اساس قراردادهای محکم عمل کنیم‪ .‬برای مثال قرارداد‬ ‫اس ‪ 300-‬به دلیل انکه قــرارداد محکمی بود‪ ،‬در مواجهه با‬ ‫بدقولی روس ها توانستیم روسیه را با شکایتی در دادگاه های‬ ‫بین المللی به چهار میلیــارد دالر محکوم کنیم‪ .‬این نشــان‬ ‫می دهد که بستن قراردادهای محکم قابل پیگیری است‪.‬‬ ‫ایــران در برابر روســیه و غــرب چه سیاســتی را‬ ‫می تواند در پیش بگیرد که با هیچ یک از انها دچار‬ ‫مشکل نشده و همزمان بتواند روابط خود را با انان‬ ‫ادامه دهد؟‬ ‫به همان سیاستی نیاز دارد که هم اینک دولت اقای‬ ‫روحانی ان را در پیش گرفته اســت‪ .‬سیاستی بر این مبنا که‬ ‫در عین حال که روابط خود را با چین‪ ،‬هند و روسیه گسترش‬ ‫می دهد‪ ،‬با غرب نیز روابطی را گسترش دهیم بی انکه این دو‬ ‫را در مقابل هم قرار دهیم‪ .‬بر این اساس می توان گفت ما باید‬ ‫در ایجاد و گسترش روابط به منافع ملی توجه کنیم‪ .‬اگر منافع‬ ‫ملی زمانی به ما دیکته کند که باید با چین رابطه را گســترش‬ ‫دهیم باید ایــن کار را انجام دهیم و بالعکــس اگر زمانی نیاز‬ ‫بود بر اساس منافع ملی با روسیه یا یکی از کشورهای غربی‬ ‫ارتباطــات را افزایش دهیم‪ ،‬باید همین گونــه گام برداریم‪.‬‬ ‫بنابراینمحورتصمیماتبرایگسترشروابطباسایرکشورها‬ ‫موضوع منافع ملی است نه خوشــایند روسیه‪ ،‬المان یا سایر‬ ‫کشورهای جهان‪ .‬این نکته نباید فراموش شود که این منافع‬ ‫می تواندبهصورتمتقابلتعریفشودوبهجایانکهبرمبنای‬ ‫تخاصم شکل گیرد‪ ،‬ان را بر اساس منافع مشترک و متقابل‬ ‫تعریف کنیم‪.‬‬ ‫شما بحث اس – ‪ 300‬را مطرح کردید؛ سال ها بود‬ ‫که روســیه و ایران بر سر تحویل ســامانه دفاعی‬ ‫اس ‪ 300-‬کشــمکش داشــتند و ان هــم به دلیل‬ ‫بدقولی روس ها در تحویل این ســامانه موشکی‬ ‫بــود‪ .‬حال انکــه درســت پــس از انتشــار بیانیه‬ ‫هســته ای لوزان‪ ،‬روســیه تصمیم به تحویل این‬ ‫ســامانه موشــکی به ایران گرفت‪ .‬برخــی بر این‬ ‫عقیده اند که هدف روســیه از طــرح این موضوع‬ ‫ان هم در این برهه حساس از مذاکرات هسته ای‬ ‫کارشکنی در روند به نتیجه رسیدن مذاکرات بوده‬ ‫است‪ .‬سوال اینجاســت که ایا این اقدام روسیه‬ ‫می تواند مذاکرات را تحت تاثیر قرار دهد؟‬ ‫موضوع تحویل اس ‪ 300-‬از سوی روسیه به ایران‬ ‫ی از جمله فرانسه‪ ،‬رژیم صهیونیستی و امریکا را‬ ‫مخالفت برخ ‬ ‫درپیداشتکهصراحتامخالفتخودرااعالمکردند‪.‬بنابراین‬ ‫می توان گفت که این اقدام روسیه ارتباطی به روند مذاکرات‬ ‫نداشــته و خللی در ان ایجــاد نمی کند‪ .‬توجه بــه این نکته‬ ‫ضروری است که این سامانه موشکی پدافندی و دفاعی است‬ ‫نه افندی که بتوان از ان به صورت تهاجمی استفاده کرد‪.‬‬ ‫روسیه توافق ایران با غرب را نمی خواهد‬ ‫‪59‬‬ ‫بین الملل‬ ‫یک تصمیم اشتباه رئیس جمهور قبلی بود‪.‬‬ ‫از انجایی که روابط ایران و روسیه در بعضی مواقع‬ ‫دچــار چالش هایــی شــده به خصــوص زمانی که‬ ‫روســیه موشــک های اس‪ ۳۰۰-‬را تحویل نداد و‬ ‫ایران موضوع شــکایت را طرح کرد که یک سری‬ ‫چالش ها را ایجاد کرد و شما نیز به ان اشاره کردید‬ ‫اما موضوعی که وجود دارد این است که رفتارهای‬ ‫روسیه در قبال ایران را یک سیاست دو گانه معنی ‬ ‫می کنید‪ .‬شــما فکر می کنید بــا تغییر ایــن رویه‬ ‫که روســیه از رفع ممنوعیت ارســال موشک های‬ ‫اس ‪ ۳۰۰‬به ایــران صحبــت می کند ایا بــار دیگر‬ ‫ت دوگانه ای را در‬ ‫می خواهد در قبال ایران سیاســ ‬ ‫پیش بگیرد؟‬ ‫شاید واژه مناسب تری برای این موضوع به کار بگیرم‬ ‫و ان این است که مساله اصلی برای دولت روسیه در سیاست‬ ‫خارجی بعد از بحث امنیت ملی در درون ســرزمین و محیط‬ ‫اطراف (یعنی کشور های جداشده از شوروی)‪ ،‬مساله غرب‬ ‫اســت‪ .‬تمام سیاست خارجی روســیه در تمام سه سده اخیر‬ ‫همیشه در واکنش به رفتار غرب بوده است‪ .‬به عبارتی روسیه‬ ‫یا دنبال این است که با غرب به توافق و همکاری برس د یا اگر‬ ‫نمی تواند با غرب همکاری کند و مســاله ای مابین روابطش‬ ‫با غرب ایجاد می شــود‪ ،‬با روابط با دیگر کشور ها سعی کند‬ ‫به غرب فشــار بیاورد‪ .‬ولــی ان کعبه امــال و مقصود دولت‬ ‫روسیه همیشه غرب بوده‪ ،‬هست و خواهد بود‪ .‬حتی روسیه‬ ‫کمونیستی هم چنین دیدگاهی داشت‪ .‬غرب برای پتر کبیر‪،‬‬ ‫برای نیکوالی دوم‪ ،‬برای اســتالین و برای پوتین یک برگی‬ ‫استکهبایدباروسیههمکاریکندتاروسیهبتواند‪،‬تکنولوژی‬ ‫بگیرد و جایگاه داشته باشــد و بتواند از امنیت الزم برخوردار‬ ‫باشد‪ .‬اما اگر با روســیه از در خصومت دربیاید باید از طریق‬ ‫روابط با دیگران بتواند ارزش استراتژیک خود را به رخ غرب‬ ‫بکشــاند یا با غرب مقابله کن د یا ان را مجبور کند که موقعیت‬ ‫روسیه را بپذیرد‪ .‬این حس خاص نسبت به غرب که بعضی ها‬ ‫ان را حس تحقیــر و بعضی ها ان را حس غــرور می خوانند‪،‬‬ ‫مساله اصلی در سیاست خارجی روسیه است که در ارتباط با‬ ‫جمهوری اسالمی ایران هم این داستان صدق می کند‪ .‬به‬ ‫این معنا که دولت روسیه هر وقت که روابطش با غرب بهبود‬ ‫پیدا می کند‪ ،‬هر کشوری که با غرب مشکلی داشته باشد یا هر‬ ‫کشــوری که غرب اراده کند که بر ان فشار وارد بیاورد‪ ،‬چون‬ ‫ش همان‬ ‫برای روسیه این رابطه با غرب اولویت دارد‪ ،‬کم و بی ‬ ‫رفتار را اتخاذ خواهد کرد‪ .‬درباره جمهوری اسالمی ایران هم‬ ‫همین است اگرچه موضوعات و مسائل مختلفی هستند که‬ ‫باید جدای از غرب و روابط بــا غرب به انها توجه کند و دولت‬ ‫روسیه هم کم و بیش به اینها توجه می کند ولی موضوع اصلی‬ ‫که معموال در این موارد اهمیت پیدا می کند‪ ،‬باتوجه به عرصه‬ ‫گسترده ای از منافع مشترک بین ایران و روسیه در موضوعات‬ ‫و حوزه های مختلف به خصوص در ســطوح منطقه ای این‬ ‫است که اولویت غرب باعث می شــود که روسیه معموال در‬ ‫روابط دو جانبه با ایران در واقع رفتارهای خاصی داشته باشد‪.‬‬ ‫از جمله مثال در مورد نیروگاه بوشــهر‪ ،‬درباره موشــک های‬ ‫اس‪ ۳۰۰-‬و همکاری در ســایر موضوعات نظامی نیز شاهد‬ ‫چنین رفتاری بودیم‪ .‬چون این خواست غرب بوده است که‬ ‫در دوره هایی نیروگاه بوشهر محدودیت خاصی داشته باشد‪،‬‬ ‫اس‪ ۳۰۰-‬بــه ایران داده نشــود و تعامالت نظامــی با ایران‬ ‫محدود شــود‪ ،‬این موضوعات را لحاظ کرده است‪ .‬ولی در‬ ‫حوزه هایی قادر به این همکاری بوده اگرچه طبیعتا ان وقت‬ ‫طرف ایرانی به رفتار روسیه بدبین بوده است‪.‬‬ ‫حاال والدیمیــر پوتین دســتور لغو موشــک های‬ ‫اس‪ 300‬را داده اســت‪ .‬ایا ممکن اســت بار دیگر‬ ‫روسیه در ارسال این موشک ها تعلل کند و با اهرمی‬ ‫ به نام ایران به غرب فشار وارد کند؟‬ ‫یکــی از مقامات روســی گفته بود که بایــد قرارداد‬ ‫مجددی نوشته شود‪ .‬این قرارداد مجدد می تواند به معنای‬ ‫این باشد که روسیه و ایران باید یه پروسه طوالنی تری برای‬ ‫انتقال این جنگ افزار در پیش داشته باشند‪ .‬طوالنی کردن‬ ‫این روند به معنــای این می تواند باشــد تا روســیه مالحظه‬ ‫کند که توافق هســته ای صورت می گیرد یا خیر! اینکه اگر‬ ‫شــد ان وقت چه اتفاقی خواهــد افتاد‪ .‬این ممکن اســت‬ ‫دست اندازهایی درتوافق جدید ایجاد کند و کار را مشکل کند‪.‬‬ ‫اما از ابتدا مقامات دفاعی کشــورمان اظهار داشتند که این‬ ‫موضوع به توافق جدید نیاز نیست و برای این موضوع تعهد‬ ‫دولت روسیه است که باید هر چه زود تر انجام شود‪ .‬بنابراین‬ ‫اینکه در اینده چه خواهد شد‪ ،‬بستگی به این دارد که اتفاقات‬ ‫تغییرموازنه‬ ‫چرا امریکا از فروش اس‪ 300‬به ایران نگران است؟‬ ‫‪60‬‬ ‫‪4‬‬ ‫مثلث | شماره ‪259‬‬ ‫بین الملل‬ ‫کلینت هینوت ‪ -‬مریم رضایی‬ ‫نویسنده ‪ -‬مترجم‬ ‫قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران در سال‬ ‫‪ 2010‬اگرچه به طور خاص نامی از سیســتم های موشکی‬ ‫مثل اس ‪ 300‬نبرده‪ ،‬اما کشــورها را به طــور کلی از عرضه‬ ‫سالح به ایران منع کرده بود‪.‬‬ ‫از ان زمان‪ ،‬روسیه از فروش سالح به ایران خودداری‬ ‫کرده بود‪ ،‬اما این کشور اکنون تغییر عقیده داده است‪ .‬اس‬ ‫‪ 300‬یک سیستم موشک ضد هوایی است که از رادارهای‬ ‫قوی در کنار موشــک های دوربرد و پرسرعت تشکیل شده‬ ‫است‪.‬‬ ‫در ناتو‪ ،‬این نوع سیستم موشکی را ‪ 10-SA‬می نامند و‬ ‫سال ها در مورد ان مطالعه کرده و اموزش داد ها ند‪.‬‬ ‫دلیل توجــه جامعه جهانی به اس ‪ 300‬این اســت که‬ ‫این سیستم بســیار دوربرد‪ ،‬دقیق و مهلک است‪ .‬تصمیم‬ ‫روسیه مبنی بر تحویل اس ‪ 300‬به ایران برای امریکا نشانه‬ ‫سه موضوع است‪:‬‬ ‫بعدی چه خواهد شد‪.‬‬ ‫ایا توافق هســته ای امضا خواهد شــد؟ اینکه توافق‬ ‫هسته ای چه شرایطی را در روابط ایران و غرب ایجاد خواهد‬ ‫کرد و اینکه در ان شرایط طرف های غربی چه نگاهی در مورد‬ ‫ارسال این سالح ها به جمهوری اســامی خواهند داشت‪.‬‬ ‫بنابراین این موضوعی است که اگر از طرف روسیه به اینده‬ ‫موکول شــود به معنای این اســت که باز ممکن است دولت‬ ‫روســیه مالحظاتی را برخالف روح قــرارداد دوجانبه بین دو‬ ‫کشور انجام بدهد‪.‬‬ ‫والدیمیر پوتیــن در مــورد لغو ممنوعیت ارســال‬ ‫موشــک های اس‪ ۳۰۰-‬گفتــه کــه این اقــدام به‬ ‫افزایش ثبات در منطقه می انجامد‪ .‬فکر می کنید تا‬ ‫چه اندازه این موضوع در تحوالت سیاسی در سطح‬ ‫منطقه و بین الملل تاثیر گذار باشد؟‬ ‫موشک های اس‪ ۳۰۰-‬کاربرد مشخصی در سیاست‬ ‫دفاعی کشــور ها دارند و جمهوری اســامی ایران هم این‬ ‫سیستم ها را برای ایجاد پوشش دفاعی مطمئن در برخی از‬ ‫نقاط حساس و تاسیسات حیاتی کشور می خواهد و طبیعی‬ ‫است که این اثاری در تقویت توان پدافندی نیروهای نظامی‬ ‫جمهوری اســامی ایران خواهد داشــت‪ .‬امــا واقعیت امر‬ ‫این اســت که این فقط یک بخش کوچکی از قدرت دفاعی‬ ‫جمهوری اسالمی ایراناست‪.‬قدرتدفاعیایرانبیشازهر‬ ‫ی و عمق راهبردی مردمی ان نهفته است‬ ‫چیز در توان هجوم ‬ ‫و اگر عمق راهبردی جمهوری اسالمی ایران و قابلیت های‬ ‫هجومی و نقش افرینی و نفوذ موثر نظامی جمهوری اسالمی‬ ‫ایران نبود طبیعتا تا حاال دشمنان به شکل های مختلف طمع‬ ‫می کردند و ضرورتی حتی نمی دیدند که بــا ایران به توافق‬ ‫برسند‪ .‬توان باالی پدافندی جمهوری اسالمی ایران در واقع‬ ‫در این قابلیت هــای دفاعی و هجومــی و در عمق راهبردی‬ ‫مردمی نهفته اســت تا اینکــه مثال فالن سیســتم دفاعی‬ ‫موشــکی خاص‪ .‬در پاســخ اینکه چه تاثیری داشته است؟‬ ‫بایدگفت جمهوری اســامی ایــران نه تنها توانســته نقش‬ ‫بازدارندگی موثر داشته باشــد بلکه در ایجاد ثبات در منطقه‬ ‫عراق‪ ،‬ســوریه‪ ،‬افغانســتان‪ ،‬لبنان و مناطق دیگر نیز نقش‬ ‫موثر داشته است‪ .‬بنابراین این موشک ها یک جزء کوچکی از‬ ‫گسترهعظیمتوانپدافندیجمهوریاسالمیایرانهستند‪.‬‬ ‫‪ )1‬نشانه تحولی اساسی در توازن قدرت منطقه‬ ‫بیش از یک دهه است که امریکا و متحدانش ازادی‬ ‫عمل در اســمان خاورمیانه را از ان خود می دانند و در مورد‬ ‫ان نگرانی نداشته اند‪ .‬کشــورهایی که با هم متحد هستند‪،‬‬ ‫روی پشتیبانی هوایی یکدیگر و ازادی مانور هوایی حساب‬ ‫می کنند‪.‬‬ ‫در این مدت تصور امریکا بر این بوده که کشــورهای‬ ‫مخالف ان در عرصه هوایی اســیب پذیرند‪ .‬اما برای ایران‬ ‫که قدرت دفاعی ان در نتیجه تحریم ها تا حدی دچار اسیب‬ ‫شده بود‪ ،‬ورود اس ‪ 300‬می تواند این شرایط را تغییر دهد‪.‬‬ ‫به عالوه امریــکا به این نتیجه رســیده کــه مقابله با‬ ‫افزایش توان نظامی ایران به تالشی بزرگ تر‪ ،‬پرریسک تر‬ ‫و هزینه برتر نیاز دارد‪.‬‬ ‫‪ )2‬نشانه تسریع ازدیاد سیستم های «ضد دسترسی‪/‬‬ ‫ممانعت منطقه ای»‬ ‫در ســال ‪ 2003‬افرادی مانند انــدرو کرپینویچ‪ ،‬باری‬ ‫واتس و رابرت ورک‪ ،‬در مقاله ای که از ســوی مرکز تحلیل‬ ‫اســتراتژیک و بودجه ای منتشر شــده بود‪ ،‬نسبت به تهدید‬ ‫موشک های اس ‪ 300‬با استفاده از عبارت «ضد دسترسی‪/‬‬ ‫ممانعت منطقه ای» هشدار داده بودند‪.‬‬ ‫مقامات امریکایی در مورد گســترش اســتفاده از این‬ ‫ســاح در شــرق نگرانند و خواســتار اتخــاذ رویکردهای‬ ‫تکنولوژیک جدید برای خنثی کردن ســاح های پیشرفته‬ ‫تاثیر این لغو ممنوعیت در صورتی که روسیه این‬ ‫موشــک ها را به ایران تحویل بدهــد ‪ ،‬در همکاری‬ ‫دوجانبه ایران با روسیه را چگونه ارزیابی می کنید؟‬ ‫این موضوع اگرچه ان اصل قصور دولت روسیه را‬ ‫در ان شرایط نمی تواند از ذهن ملت ایرات بزداید و نمی تواند‬ ‫اینموضوعرا در اذهان متفکران‪،‬تحلیلگران‪،‬اندیشمندان‪،‬‬ ‫ملت و دولت ایران پاک کند چون یک توافقی را تحت تاثیر‬ ‫عناصر سیاســی روزمره با کوتاه بینی نادیده گرفته است اما‬ ‫می تواند یک بخش کوچکی از ان را جبران کند تا بتواند یکی‬ ‫از موانع موجود بر سر روابط دو کشور را بردارد‪ .‬اما ان چیزی‬ ‫که می تواند کمک بیشتری به افزایش روابط دو کشور کند‪،‬‬ ‫این است که بعد از توافق هسته ای ان ساختارهای حقوقی‪،‬‬ ‫نهادی و مالی بین المللی کــه در تحریم ها علیه ایران به کار‬ ‫گرفته شده اند‪ ،‬برداشته شوند‪ .‬چون در دو سال گذشته هم‬ ‫دولت روسیه و هم جمهوری اسالمی ایران به صورت جدی‬ ‫دنبال روابط بوده است‪ ،‬به ویژه از زمانی که دکتر سنایی سفیر‬ ‫جمهوری اسالمی ایران شدند‪ ،‬خیلی تالش کردند که روابط‬ ‫ دو کشور را گسترش دهند‪ .‬اما متاســفانه ان موانع نهادی‪،‬‬ ‫ســاختاری و حقوقی کــه قطعنامه ها ایجاد کردنــد‪ ،‬امکان‬ ‫افزایــش و جهش تجــاری را ندادند چون ما تا ســال ‪۲۰۰۸‬‬ ‫چهار میلیارد دالر مبادالت تجاری مان با روسیه بوده است که‬ ‫کاهش پیدا کرده است‪ .‬به صورتی که در سال های ‪ ۲۰۱۲‬و‬ ‫‪ ۲۰۱۳‬به یک میلیارد دالر رسیده است‪ .‬‬ ‫در این دو ســال اخیر با همه تالش هایی که شده این‬ ‫رقم نتوانسته به ان رقم گذشته یعنی چهار میلیارد دالر برسد‪.‬‬ ‫علت این موضــوع هم عمدتا بــه ســاختارهای حقوقی که‬ ‫قطعنامه ها ایجاد کردند‪ ،‬باز می گردد‪ .‬چون در حال حاضر‬ ‫فضای روانی و سیاسی این قضیه تعدیل شده است ولی هنوز‬ ‫ساختارهای نهادی و سیاسی ان مطرح هستند ‪ ،‬بنابراین اگر‬ ‫این قطعنامه ها برداشته شوند انتظار می رود روابط ایرانت با‬ ‫بسیاری از کشورها مانند هند‪ ،‬دولت های اروپایی و امریکایی‬ ‫التین بهبود پیدا کند و جمهوری اسالمی ایران بتواند به یک‬ ‫سیاســت خارجی متوازن برسد‪ .‬سیاســت خارجی که لزوما‬ ‫به دنبال یارگیری علیه کسی نیســت بلکه تامین منافع ملی‬ ‫خودش در محیط منطقه ای و بین المللی کنونی اســت و ما‬ ‫امیدواریم که این اتفاق صورت بگیرد‪.‬‬ ‫مانند اس ‪ 300‬هستند‪ .‬برخی کارشناســان معتقدند‪ ،‬چین‬ ‫به طور مستقیم هدف این تالش های امریکاست‪.‬‬ ‫میرقاسم مومنی‬ ‫مدیرعامل موسسه بین المللی‬ ‫‪5‬‬ ‫چشم انداز ابرار نوین‬ ‫چندی پیش و پس از مدت ها تاخیر روس ها در تحویل‬ ‫ســامانه دفاعی اس ‪ 300‬به ایران‪ ،‬باالخره چند روز پس از‬ ‫به دســت امدن بیانیه لوزان بر سر برنامه هســته ای ایران‪،‬‬ ‫اعــام کردند که این ســامانه دفاعــی را به ایــران تحویل‬ ‫می دهند‪ .‬در خصــوص چرایی تحویل این ســامانه در این‬ ‫مقطع زمانی باید به چند نکته توجه داشت‪.‬‬ ‫‪ -1‬سیاســت خارجی روسیه همیشــه در رقابت با غرب‬ ‫و امریکا بوده اســت‪ .‬روسیه وارث اتحادیه شــوروی بعد از‬ ‫فروپاشی شوروی ســال ‪ 1991‬دچار مشــکالت ساختاری‬ ‫و اقتصادی بوده اســت اما بعد از ســال ‪ 2000‬این کشور با‬ ‫انجام اصالحات داخلی توانســت بر مشــکالت اقتصادی‬ ‫خود فائق ایــد‪ ،‬به همین جهــت در سیاســت خارجی خود‬ ‫به دنبال نقش افرینی موثر در منطقه و جهان بوده است‪ .‬در‬ ‫رقابت روســیه و امریکا روس ها یک اصل را در نظر داشتند‬ ‫و ان تعامل و پرهیز از بحرانی شــدن روابط با امریکا و غرب‬ ‫بوده اســت‪.‬فروش موشــک های اس ‪ 300‬کــه در قالب‬ ‫قرارداد دو جانبه بوده اســت‪ ،‬روس ها به بهانه تحریم های‬ ‫بین المللــی از تحویل ان خــودداری می کرد اما با شــروع‬ ‫بحران و باال گرفتن مناقشات روسیه و امریکا‪ ،‬روس ها جهت‬ ‫فشار بر امریکایی ها به بهانه به دست اوردن تفاهم سیاسی‬ ‫لزوم فروش موشک های اس ‪ 300‬را در شرایط فعلی مجاز‬ ‫دانسته و به همین جهت در نظر دارند از این موضوع عالوه‬ ‫بر نزدیکی بیشتر به جمهوری اسالمی ایران یک پیام سیاسی‬ ‫نیز به غرب امریکا دهند‪.‬‬ ‫‪ -2‬بحث مســاله هســته ای و مذاکــرات انجام گرفته‬ ‫بیشــتر به مناقشــه غرب و ایران مرتبط بــوده و روس ها در‬ ‫این مذاکرات بیشتر سعی داشــتند عالوه بر حضور در این‬ ‫مذاکرات حضور خود را در مناقشات بین المللی پررنگ کنند‬ ‫اما با روند مثبت مذاکرات‪ ،‬روس ها از احتمال قطعی توافق‬ ‫ایران و غرب سعی کردند بر سر مساله اوکراین با امریکایی ها‬ ‫بیشتر مناظره کنند تا پرونده هسته ای ایران‪.‬‬ ‫‪ -3‬بدقولی روس ها نســبت به ایران مسبوق به سابقه‬ ‫اســت‪ .‬روســیه در سیاســت خارجی خود نســبت به ایران‬ ‫هــم امتیازاتی از ایــران می گیرد و هم کشــورهای غربی و‬ ‫امریکایی‪ .‬بــه همین جهت روســیه در خصــوص نیروگاه‬ ‫بوشــهر عالوه بر دریافت هزینه های زیــاد جهت تجهیز و‬ ‫تکمیل نیروگاه که از ایران گرفته است‪ ،‬از غرب و امریکا نیز‬ ‫امتیازاتی جهت تاخیر در تحویل نیروگاه گرفته اســت و در‬ ‫واقع روسیه در مورد نیروگاه بوشهر و موشک های اس ‪300‬‬ ‫هم از ایران و هم از غرب و امریکا امتیاز گرفته اســت و در‬ ‫شرایط فعلی که غرب و روسیه مناقشه دارند و روسیه به شدت‬ ‫نیاز به همکاری ایران در مســائل سیاســی و امنیتی منطقه‬ ‫دارد‪ ،‬روس ها را جهت انجام تعهداتشان طرف مقابل را زیر‬ ‫فشار گذاشته تا تعهدات خود را به موقع انجام دهند‪.‬‬ ‫در شرایط فعلی روسیه به عنوان کشوری قدرتمند از نظر‬ ‫سیاسی‪ ،‬نظامی و اقتصادی و همچنین مساله رژیم حقوقی‬ ‫ی در ارتباط با ایران دارد‪.‬‬ ‫خزر نقش مهم ‬ ‫‪ -4‬روابط ایران با غرب به رغم توافق اولیه جهت بهبود‬ ‫کامل‪ ،‬زمــان زیــادی الزم دارد و روابطی کــه در یک دهه‬ ‫گذشته تخریب شده است در یک سال بهبود نمی یابد و زمانبر‬ ‫است و روسیه به عنوان یک شریک تجاری و سیاسی ایران‬ ‫نقش خود را در روابط سیاســی حفظ خواهد کرد و این طور‬ ‫نیســت که توســعه روابط ایران با غرب به تضمین روابط با‬ ‫روسیه منجر شــود و به همین جهت شــاید در شرایط فعلی‬ ‫بیشــتر از گذشــته با ایران باید همکاری کنند و یک رقابت‬ ‫واقعی ایجاد شود‪.‬‬ ‫‪ -5‬اصــوال موشــک های اس ‪ 300‬سیســتم دفاعی‬ ‫هســتند نه تهاجمی و در واقع می توان گفت تهدیدی علیه‬ ‫هیچ کشــوری نیســت‪ .‬این موشــک ها مجهز به سیستم‬ ‫رهگیری هستند که می تواند موشک های تهاجمی را ردیابی‬ ‫و در مسافت های طوالنی منهدم کنند و با تجهیز جمهوری‬ ‫اسالمی ایران به این موشک ها می توان در دفاع از سرزمین‬ ‫با قدرت بیشتری اقدام کرد‪.‬‬ ‫‪ -6‬روابــط ایران و روســیه در یازده ســال گذشــته که‬ ‫بحث مذاکرات هسته ای شروع شــده با فراز و نشیب های‬ ‫مختلفی مواجه بوده اســت‪ .‬روســیه در برخی مقاطع علیه‬ ‫ایران و همراه غرب رای داده است و گاهی همراه جمهوری‬ ‫اسالمی ایران در تعدیل متن قرارداد اعمال نظر کرده است‬ ‫و درواقع می توان گفت روسیه باالنســی بین غرب و ایران‬ ‫ایجاد می کند تا همیشــه روابط خود را در پرونده هســته ای‬ ‫ایران و غرب حفظ کند‪ .‬این موضوع باعث شد حضور روسیه‬ ‫در مذاکرات مهم باشــد‪ .‬روســیه نیز در این میان عالوه بر‬ ‫تحکیم موقعیت خــود در صحنه بین المللــی در خصوص‬ ‫توسعه روابط اقتصادی سیاسی و امنیتی با امریکا و غرب و‬ ‫ایران بهره مند شده است‪.‬‬ ‫در واقــع می توان گفت روســیه در خصــوص پرونده‬ ‫هســته ای ایران امتیازات نقدی را گرفتــه و اروپا‪ ،‬امریکا و‬ ‫ایران نیز به دنبال وصــول چک های صادر شــده بین خود‬ ‫هستند که ممکن است وصول شود یا وصول نشود‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪259‬‬ ‫منبع‪:‬شورای روابط خارجی‬ ‫روسیه هم امتیازاتی از ایران می گیرد و هم از کشورهای غربی‬ ‫بین الملل‬ ‫‪ )3‬نشان دهنده بازگشت به عصر رقابت ژئوپلتیک‬ ‫غرب دوست ندارد به دورانی برگردد که در ان هر گونه‬ ‫توســعه جهانی در قالب رقابت سیاســی با یک قدرت بزرگ‬ ‫تلقی می شــد‪ .‬به هر حال‪ ،‬واضح اســت که روســیه دنیا را‬ ‫از درون لنزهای خــود می بیند‪ .‬تحریم های غــرب – که در‬ ‫واکنش به دخالت روسیه در اوکراین اعمال شده – هزینه های‬ ‫قابل توجهی بر اقتصاد روســیه اعمال کرده و تنش بین این‬ ‫کشور و غرب را افزایش داده اســت‪ .‬اکنون به نظر می رسد‬ ‫این تنش ها به موقعیت ایران نیز ارتباط پیدا کرده و روســیه‬ ‫با فروش اس ‪ 300‬به ایران‪ ،‬راهی برای تحمیل هزینه های‬ ‫اینچنینی به غرب پیدا کرده اســت‪ .‬به عنوان نتیجه گیری‬ ‫نهایی می تــوان گفت نگرانــی امریکا و اموزشــی که برای‬ ‫امادگی علیه این موضوع الزم می بینــد‪ ،‬می تواند به اندازه‬ ‫برنامه های کاهش بودجه در ســال های گذشته به اقتصاد‬ ‫امریکا اسیب وارد کند‪ .‬دبورا لی جیمز‪ ،‬فرمانده نیروی هوایی‬ ‫امریکا‪ ،‬اخیرا اعالم کرده نیمــی از واحدهای رزمی نیروی‬ ‫هوایی امریکا‪ ،‬اموزش نظامی الزم برای جنگ های پیشرفته‬ ‫ندیده اند و از انجایی که امریکا همواره نگران قدرت یافتن‬ ‫ایران در خاورمیانه است‪ ،‬چنین اماری می تواند هزینه های‬ ‫مالی و غیرمالی زیادی برای این کشور داشته باشد‪.‬‬ ‫یکی به نعل‪ ،‬یکی به میخ‬ ‫‪61‬‬ ‫بین الملل‬ ‫معاون صدام پس از‪12‬سال‬ ‫تعقیبوگریزکشتهشد‬ ‫گزار‬ ‫ش ویژه‬ ‫سید جالل ساداتیان‬ ‫کارشناس مسائل عراق‬ ‫خبر‪:‬بــه نقــل از شــبکه الســومریه نیوز عــراق‪،‬‬ ‫خبر کشته شــدن عــزت ابراهیم الــدوری‪ ،‬معــاون صدام‬ ‫حســین‪ ،‬ان هم به نقل از «رائد الجبوری» استاندار استان‬ ‫صالح الدین در راس اخبار خبرگزاری ها و رسانه های جهانی‬ ‫قرار گرفت و بازتاب بسیار وسیعی یافت‪ .‬از جمله خبرگزاری‬ ‫انگلیسی «رویترز» خبر را با احتمال صحت ان منتشر کرد‪.‬‬ ‫در خبر امده بود که وی در یک عملیات در منطقه «حمرین»‬ ‫نزدیک چاه های نفتــی «عالس» بــه دام کمین نیروهای‬ ‫مردمی حامی دولت عراق افتاده و کشته شده است‪ .‬اقای‬ ‫«هادی العامری» فرمانده ســپاه بدر نیز کشــته شدن او را‬ ‫تائید کرده‪ ،‬هرچند حزب بعث عراق این خبر را تکذیب کرده‬ ‫است‪ ،‬لیکن اعالم شــده بود دریافت نتیجه «دی ان ای»‬ ‫او اطمینان بیشتری را برای صحت مطلب ایجاد می کند‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫‪62‬‬ ‫مثلث | شماره ‪259‬‬ ‫عزت ابراهیم الدوری که بود؟‬ ‫وی متولد اول جوالی ‪ 1942‬در شهر کوچک دوری‪،‬‬ ‫شــهری در ‪ 20‬کیلومتــری تکریت بــود و هنــگام مرگ در‬ ‫‪17‬اوریل ‪ 2015‬میالدی دارای ‪ 73‬سال سن و ‪ 6‬فرزند بود‪.‬‬ ‫یکی از دخترانش را به پســر بزرگ صدام بنام «عدی» داده‬ ‫بود تا پیوند خود را با صدام هر چه مســتحکمتر کند؛ ظاهرا‬ ‫این ازدواج به طالق منجر شده بود‪ .‬او از یاران بسیار نزدیک‬ ‫صدام‪ ،‬همچون «طه یاســین رمضان»‪« ،‬طارق عزیز» و‬ ‫بلکه مقرب تر از همه انان و به عنوان بازوی راست‪ ،‬یا چشم‬ ‫و گوش صدام تلقی می شــد‪ .‬چند سالی کوچکتر از صدام و‬ ‫بسیار تحت تاثیر و جاذبه او قرار داشت‪ .‬هر دو کار خود را با‬ ‫عضویت در شاخه امنیتی حزب بعث عراق اغاز کردند و بعد از‬ ‫سال ‪ 1963‬چند سالی را در زندان به سر برد و بعد از به قدرت‬ ‫رسیدن صدام در سال‪ 1968‬عضوی جد انشدنی از صدام شد‬ ‫و با رئیس جمهور شدن صدام به جای او معاون رئیس جمهور‬ ‫و رئیس شــورای فرماندهی انقالب عــراق گردید‪ .‬پس از‬ ‫کشته شدن صدام هم به سمت دبیرکلی حزب بعث انتخاب‬ ‫شد و تا زمان مرگ در اختفا به سر می برد‪.‬‬ ‫با حمله نیروهای ائتالف غربی به سردمداری امریکا‬ ‫مرگ اخرین‬ ‫بازمانده‬ ‫به عراق جایزه ای ‪ 10‬میلیون دالری برای یافتن و تحویل او‬ ‫تعیین شد و بنابراین مرتب پیرامون او شایعاتی بر سر زبان ها‬ ‫بود از جمله اینکه او دارای سرطان خون یا بیماری قند است‬ ‫و حتی گاهی از ســامت او گفته می شــد که مرده اســت‪.‬‬ ‫در همین ایام راجــع به محل اقامت یا محــل اختفایش نیز‬ ‫شــایعاتی مطرح بود مانند اینکه به مصر رفته‪ ،‬یا در سوریه‪،‬‬ ‫کردستان عراق یا در مناطق سنی نشین غرب عراق زندگی‬ ‫می کند‪ .‬ظاهرا در تمام ایــن مدت در داخل مناطق مختلف‬ ‫عراق به فعالیت علیه دولت عراق مشغول بوده است‪.‬‬ ‫وی گروهی را تاسیس کرد که بیشــتر از انکه به واقع‬ ‫گرایش مذهبی داشته باشد‪ ،‬دارای گرایش سیاسی ‪ -‬امنیتی‬ ‫و تجاری‪ ،‬ولی در یک محیط بســته‪ ،‬در ســاختاری شــبیه‬ ‫فراماســونی بود‪ .‬جذب افراد در ان بیشتر فامیلی‪ ،‬قبیله ای‬ ‫و از افرادی تشــکیل می شــد که شناخت بیشــتری از انها‬ ‫داشتند تا در وفاداری انها خللی ایجاد نشود‪ .‬از همین رو او‬ ‫را به عنوان قطب و رئیس طایفه پذیرفته بودند و نوعی مقام‬ ‫مرشــدی برایش قائل بودند‪ .‬نام این گرایش نقشــبندی یا‬ ‫نقشبندیه بود که ظاهرا با گروه صوفیه به همین نام در ایران‬ ‫هیچ ارتباطی نداشته است‪.‬‬ ‫اقدامات‪:‬‬ ‫در دوره تحصیــات دانشــگاهی با صــدام در قاهره‬ ‫هم دوره و همکالس بودند و مبارزات و تالش های مشترک‬ ‫زیادی با یکدیگر قبل از به قدرت رسیدن داشتند و در دوران‬ ‫قدرت نیز کامال وفــادار به صدام و حزب بعــث بود‪ .‬پس از‬ ‫ســقوط صدام ظن قوی به ســمت این هدایت شد که راس‬ ‫عملیات های انفجاری از نوع انفجار خودروها و وسیله های‬ ‫لو نقل در عراق که منجر به کشته و زخمی شدن هزاران‬ ‫حم ‬ ‫نفر از مردم عراق به خصوص شــیعیان در اماکن شــلوغ و‬ ‫پر تجمع می گردید‪ ،‬وی بوده اســت‪ .‬گروه های تکفیری با‬ ‫شیوه انتحاری‪ ،‬مکمل اقدامات او و طرفدارانش در مقابله‬ ‫با دولت شیعی جدید التاسیس در عراق بودند‪ .‬وی و حزبش‬ ‫بیشــترین تحریکات را علیه شــیعیان و دولت عراق انجام‬ ‫دادند‪ ،‬هرچند شــیوه عملکــرد دولت مالکــی را در حوادث‬ ‫بعدی‪،‬در ایجاد و بروز جنایات داعــش بی تاثیر نمی دانند‪،‬‬ ‫اما بهره برداری هــای ســازمان یافته از مجموعه نیروهای‬ ‫کارازموده قبلی و انســجام و تحرکات سیاسی و اعتراضات‬ ‫در عراق و ســرانجام هدایــت و هماهنگــی و حتی اموزش‬ ‫نیروهای جذب شده جدید به ســمت جریاناتی که مدعیان‬ ‫حکومت در سوریه و عراق بودند را می توانیم او و عواملش‬ ‫در باقیمانده های حزب بعث عــراق بدانیم؛ گروه ها‪ ،‬اعم از‬ ‫جریان «النصرت النضهه» و بعدا دولت اسالمی عراق و شام‬ ‫(داعش) را باید در رهبری و هدایت باقیمانده های حزب بعث‬ ‫عراق به رهبری عزت ابراهیم الدوری منتسب کرد‪.‬‬ ‫از زمان تهاجم گروه وحشــی و خشن داعش‪ ،‬که بعد‬ ‫از اشغال مناطقی از غرب و شمال غربی عراق نام خود را به‬ ‫حکومت اسالمی تغییر داد نام عزت ابراهیم بسیار بیشتر از‬ ‫گذشته بر زبان ها جاری شــد و گفته می شد که با مهارت ها‬ ‫و توانمندی های او و افســران بعثی تحــت فرماندهی او و‬ ‫همچنین با نفوذ او در مقامات محلی به ویژه با نفوذ معنویش‬ ‫به عنوان قطب طایفه نقشــبندی او توانســته پیروزی های‬ ‫ســریعی به دســت اورد و برخی مقامات مناطق سنی نشین‬ ‫را بــه خیانــت وادار کرده و تســلیم جریان داعــش نماید و‬ ‫حتی در ماجرای استعفای دســته جمعی نمایندگان مناطق‬ ‫سنی نشــین در مجلس عراق و بلوا یی که متعاقب ان ایجاد‬ ‫شد جا پای عزت ابراهیم در ان دیده می شد‪ .‬در حقیقت او با‬ ‫زمینه هایی که در بهار عربی ایجاد شده بود‪ ،‬موقعیت را برای‬ ‫باز گرداندن حزب بعث به قدرت در عراق مســاعد دیده و از‬ ‫نارضایتی های ایجاد شده بین مردم سنی مذهب مناطقی از‬ ‫عراق و نیز نارضایتی کسانی که زمانی در قدرت بودند‪ ،‬نهایت‬ ‫بهره برداری را برای اهداف شخصی و حزبی اش به کار برد‬ ‫و در این مسیر بیشــترین اتش افروزی ها و جنایات را انجام‬ ‫داد تا سرانجام اسیر اتش خشــم مبارزان عراقی و مدافعان‬ ‫مردم بی دفاع عراق شد بمب های ذخیره شده زمان صدامی ‬ ‫م در اثر دسترســی کســی‬ ‫در زرادخانه هــای مخفی ان رژی ‬ ‫مثل عزت ابراهیــم الدوری از مخفیگاه ها خــارج و در نقاط‬ ‫پر جمعیت منفجر شد و در اختیار گروه های مهاجم داعشی‬ ‫قرار گرفت تا این همه جنایت در عراق شکل بگیرد‪.‬‬ ‫از این منظر باید منتظر بود و اثرات کشته شدن عزت‬ ‫ابراهیم را در حوادث اتی عراق مورد ارزیابی قرار داد‪ .‬اگر این‬ ‫خبر صحیح باش د که به نظر می رسد صحیح است‪ ،‬باید منتظر‬ ‫اخبار بهتری برای اینده روشن تر عراق باشیم‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫فصل جدید در روابط‬ ‫تهران‪-‬کابل‬ ‫س هفته‬ ‫عک‬ ‫پیرمحمد مالزهی‬ ‫کارشناس مسائل شبه قاره‬ ‫دیدار اشرف غنی احمد زی‪ ،‬رئیس جمهوری افغانستان‬ ‫با حســن روحانی‪ ،‬رئیس جمهوری ایران باتوجه به مناسبات‬ ‫ایران و افغانستان و مسائلی که اکنون در جنوب اسیا و منطقه‬ ‫خاورمیانه وجود دارد حائز اهمیت است‪ .‬به ویژه از این نظر که‬ ‫اشرف غنی از حمله عربستان سعودی به یمن حمایت کرد و‬ ‫در مجموع کشورهای اسالمی منطقه‪ ،‬ایران اخرین کشوری‬ ‫بودکهبهانسفرکرد‪.‬دیداررئیس جمهورافغانستانباهمتای‬ ‫ایرانی اش بیانگر ان است که به رغم مسائلی که ممکن است‬ ‫میان تهران و کابل وجود داشــته باشــد‪ ،‬فصل جدیدی در‬ ‫مناسبات دو کشور گشوده خواهد شد‪ .‬مسائل اصلی که میان‬ ‫ایران و افغانستان در حال حاضر وجود دارد در سه بخش قابل‬ ‫بررسی است؛‪ -1‬بخش امنیتی شامل مساله تروریسم و مبارزه‬ ‫مشترک با تروریسم‪ -2‬مساله قاچاق مواد مخدر و امنیت مرزها‬ ‫بین دو کشور ‪ -3‬بازگشــت اوارگان افغان از ایران‪ .‬همچنین‬ ‫همکاری های اقتصادی میان تهران و کابل نیز مدنظر است‪.‬‬ ‫در نهایت اینکه مقامــات ایران در برهه فعلــی باید دادن هر‬ ‫نوع امتیازی به افغانستان را مشروط کنند به دریافت حق ابه‬ ‫سیستان و دریاچه از هامون از رودخانه هیرمند‪.‬‬ ‫دهن کجی به دموکراسی‬ ‫رئیس جمهور منتخب مصر به حبس طوالنی مدت محکوم شد‬ ‫جعفر قنادباشی‬ ‫کارشناس مسائل افریقا‬ ‫مثلث | شماره ‪259‬‬ ‫دســتگاه قضایی مصر باقــی مانده انــد‪ ،‬بلکه ایــن اجازه‬ ‫را دارنــد تا بــا دهن کجی هــای بیشــرمانه در مقابل مردم‬ ‫و جوانان سلحشــوری که نســبت به وضع موجود شــدیدا‬ ‫معترضند‪ ،‬احکام ظالمانه ای را متضاد با خواســت و انتظار‬ ‫عمومی صادر کنند؛ فرد دیکتاتوری را از زندان ازاد نمایند و‬ ‫منتخب مردم را به تحمل ده ها سال زندان محکوم نمایند‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫دادگاه جنایی قاهره‪ ،‬ســرانجام بعد از گذشت حدود‬ ‫دوســال از زمان برکنــاری محمدمرســی رئیس جمهوری‬ ‫منتخب مردم مصر‪ ،‬وی را به ‪ 20‬سال زندان‬ ‫محکوم کرد و با این اقــدام خود‪ ،‬موجبات‬ ‫تــازه ای را بــرای زیر ســوال رفتن بیشــتر‬ ‫دستگاه قضایی این کشور فراهم کرد‪.‬‬ ‫البته صدور چنین حکم سنگینی برای‬ ‫مرسی و همه کسانی که از ضوابط ظالمانه‬ ‫حاکم بر روند قضایی مصر مطلع هســتند‪،‬‬ ‫غیرمنتظــره نبــود‪ ،‬ولیکــن ایــن واقعیت‬ ‫تلخ را بــرای باردیگر به همــگان در داخل‬ ‫وخارج این کشــور گوشــزد کرد که‪ :‬انچه‬ ‫در مصــر می گذرد‪ ،‬نــه تنها بــا هیچ یک از‬ ‫ادعاهای تبلیغاتی ژنرال السیســی و دیگر‬ ‫عناصر حکومت کنونــی در مصر‪ ،‬انطباقی‬ ‫ندارد‪ ،‬بلکه بیانگر بدتریــن و ظالمانه ترین‬ ‫شــیوه هایی اســت کــه ممکــن اســت در‬ ‫کشورهایی با ویژگی های فرهنگی و سیاسی‬ ‫جامعه مصر به اجرا گذاشته شود‪.‬‬ ‫زیرا صدور احکام بسیار ســنگین برای رئیس جمهور‬ ‫برکنارشــده این کشــور و دیگرســران و مقامات عالی رتبه‬ ‫اخوان المسلمین‪ ،‬ان هم‪ ،‬بعد از تبرئه غیر منتظره دیکتاتور‬ ‫ســابق و همدســتانش‪ ،‬بیــش از انکــه نمایانگر تــداوم و‬ ‫تشــدید ظلم و بیداد در مصر باشــد‪ ،‬به منزلــه بدترین نوع‬ ‫اهانت به مردمی اســت که به انقالبشان و دستاوردهایش‬ ‫دلبسته بودند و امید ان را داشته تا بعد از ده ها سال تحمل‬ ‫دیکتاتوری‪ ،‬شاهد نخستین مراحل حرکت به سوی برپایی‬ ‫نظامی مردم ساالر و مبتنی برفرهنگ خودی (و نه فرهنگ و‬ ‫ایدئولوژی های وارداتی) باشند‪.‬‬ ‫اما اینک شــاهدند کــه منصوبین مبارک نــه فقط در‬ ‫پیداســت که محکومیت محمد مرســی و یارانش به ده ها‬ ‫سال زندان و از ان فجیع تر محکومیت به حبس ابد و اعدام‪،‬‬ ‫سمبل و نشــانه اوضاع غیر قابل تحملی است که برفضای‬ ‫سیاسی مصر حکمفرماست؛ کشوری که در سایه اقدامات‬ ‫غیردموکراتیــک نظامیان حاکم‪ ،‬انتخابــات پارلمانی اش‬ ‫برای مدت نامعلومــی به تعویق افتاده واینک بیش از ســه‬ ‫سال است که بدون مجلس قانونگذاری وتنها‬ ‫با تصمیمــات منفعت جویانــه و قدرت طلبانه‬ ‫عناصر شناخته شده رژیم سابق اداره می شود‪.‬‬ ‫درواقع محکومیت مرســی به ‪20‬سال‬ ‫زندان نشــانه ان اســت که ارای مردم مصر‬ ‫و میلیون هــا رایی که به نفــع وی به صندوق‬ ‫ریخته شد‪ ،‬از دیدگاه ژنرال های مصری مورد‬ ‫حمایت عربســتان و دیگر رژیم های مرتجع‬ ‫منطقه‪ ،‬نه فقط ارزشــی ندارد‪ ،‬بلکه به عنوان‬ ‫سندی است که نشانه مجرمیت و محکومیت‬ ‫مرسی تلقی می شود‪.‬‬ ‫حکم محکومیت مرســی به ‪ 20‬ســال‬ ‫زندان‪ ،‬ســمبل جریانی اســت که زمینه های‬ ‫پیدایــش ان با دالرهــای اهدایــی ریاض و‬ ‫طراحی های سفارتخانه های امریکا و انگلیس‬ ‫در قاهره فراهم شــد و نشــانه احیای مجدد‬ ‫دیکتاتوری فرو ریخته ای اســت که تحلیلگران مصری در‬ ‫نوشــته های خود از ان به عنوان «ماری زخــم خورده» یاد‬ ‫می کنند؛ چنانکــه همین تحلیل گران بر ایــن اعتقادند که‬ ‫احکام سنگین دســتگاه قضایی مصر نیز بیش از هرچیز به‬ ‫ی است که هنوز از خواسته های‬ ‫منزله نوعی انتقام علیه مردم ‬ ‫انقالبی خود دست برنداشته اند‪.‬‬ ‫‪63‬‬ ‫ارمان خواه شوخ‬ ‫فرهنگ‬ ‫کمال تبریزی هرچند از بچه مسلمان های سینمای ایران محسوب می شود اما‬ ‫هم شیطنت های خاص خودش را در فیلم سازی دارد و هم دنیایی را ارزو می کند که‬ ‫خیلی از ناهنجاری های امروز در ان دیده نمی شوند و به نوعی عرفان و کمال گرایی‬ ‫متناســب با زندگی حال را جســت وجو می کند‪ .‬او با «طعم شــیرین خیــال» هم به‬ ‫موضوعی پرداخته که در جامعه سیاست زده امروز کمتر به ان توجه می شود‪.‬‬ ‫ت‬ ‫یتر‬ ‫اول‬ ‫به شجاعت دوران‬ ‫شمقدری نیاز داریم‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪64‬‬ ‫مثلث | شماره ‪258‬‬ ‫گفت وگویمثلثباکمالتبریزی‬ ‫مرگ بر پالستیک!‬ ‫در احوال فیلم هایی که با گذشت زمان‬ ‫جا می افتند‬ ‫شیما غفاری‬ ‫خبرنگار‬ ‫‪1‬‬ ‫کمال تبریزی از معدود کارگردانان سینمای ایران‬ ‫است که اگر فیلم هایش بدون تیتراژ پخش شود‪ ،‬کمتر‬ ‫کســی می تواند حدس بزند که این فیلم را او ســاخته‬ ‫اســت؛ همان طور که بعد از دیدن فیلم «طعم شیرین‬ ‫خیال» متوجه می شویم او قصد داشته تجربه جدیدی‬ ‫انجام بدهــد‪ ،‬تجربــه ای کامــا متفــاوت در کارنامه‬ ‫هنری اش و با ریسک پذیری باال‪.‬‬ ‫به بهانه اکران «طعم شیرین خیال» مجله مثلث‬ ‫با این کارگردان به گفت وگو نشســت و این گفت وگو را‬ ‫بهانه ای قرار داد برای اینکه درباره مسائل روز سینما‪،‬‬ ‫حاشیه های توقف پخش «ســرزمین کهن»‪ ،‬عملکرد‬ ‫مدیریــت ســینما و تجربه ســاخت «ابله» در شــبکه‬ ‫نمایش خانگی با او همصحبت شود‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪258‬‬ ‫شخصیتی به یکباره عکس العمل غیرقابل پیش بینی نشان‬ ‫می دهند و به دنبال ان تبعاتش می اید‪ .‬برای اینکه این نکته‬ ‫روشن شود‪ ،‬یک مثال می زنم‪.‬‬ ‫مثال من خودم شخصا حس خودم را می گویم؛ واقعا‬ ‫دور اولی که اقای احمدی نژاد رای اورد‪ ،‬من اصال فکرش‬ ‫را نمی کردم که ایــن فرد این مقدار رای بیــاورد‪ .‬این اتفاق‬ ‫برمی گشــت به یک جور گرایشــی که در مردم وجود دارد‪،‬‬ ‫بنابراین مردم ممکن است خودشــان یک جور تجربیاتی را‬ ‫انجام بدهند و بعدا ممکن اســت دوبــاره بخواهند تصمیم‬ ‫دیگری بگیرند و ان کار را انجام ندهند‪.‬‬ ‫مردم و جماعتی که در ایــران زندگی می کنند‪ ،‬خیلی‬ ‫غیر قابل پیش بینی تر از مردم ســایر نقاط جهان هســتند و‬ ‫همچنین همه مجموعه شــان مثل یک موجود واحد عمل‬ ‫می کنند‪ ،‬اینکه این حس چگونه به وجود می اید و ایا هدایت‬ ‫شــده اســت را خیلی دقیق نمی دانم ولی می دانم که بدنه‬ ‫اصلی مردم مثل یک موجود زنده نســبت به همه مســائل‬ ‫اجتماعی‪ ،‬اقتصادی و هر اتفاقی که می افتد‪ ،‬عکس العمل‬ ‫نشــان می دهد و براساس ان مســیر و حرکت شان را تعیین‬ ‫می کنند‪ .‬در مورد سینما هم فکر می کنم اساسا یک سلیقه‬ ‫و نوع نگاهی را مخاطب در پیش گرفته اســت که خیلی از‬ ‫سینماگران و کســانی که در حال فعالیت در زمینه هنرهای‬ ‫نمایشی هستند‪ ،‬هنوز نفهمیدند این مسیر و جهتی که مردم‬ ‫در فیلم ها دوست دارند چیست؟! مثل اینکه دفعتا با مخاطب‬ ‫جدیدی روبه رو می شوی که خیلی نمی دانی سالیق ‪ ،‬فرهنگ‬ ‫و نوع نگاهش چگونه است و این تغییر کامال مشهود است‪.‬‬ ‫این روند به این دلیل نیســت که مردم خودشــان‬ ‫را در فیلم هــا نمی بیننــد؟ چون به هرحــال برخی‬ ‫فیلم ها مجوز نمی گیرند و اکران نمی شوند و برخی‬ ‫سوژه ها دچار ممیزی می شوند؟‬ ‫یک دلیــل می تواند این باشــد کــه ان جذابیت و‬ ‫نشاطی که مردم از فیلم ها انتظار دارند چون در سینما وجود‬ ‫ندارد‪ ،‬جامعه به ان گرایشــی ندارد اما من فکر می کنم این‬ ‫موضوع یک بخشی از ماجراست و همه ماجرا نیست و شاید‬ ‫بتوانم بگویم کــه حداقل بخش پراهمیت ان نیســت بلکه‬ ‫بخش مهم ان مثــل مزاج ادم ها و سلیقه شــان می ماند که‬ ‫می تواند تغییر کند و فیلمساز هم باید این ویژگی را شناخته‬ ‫باشد و به قولی نبض تماشاگر دستش باشد‪.‬‬ ‫هر وقت این فاصله به وجود بیاید و فیلمســاز دنیایش‬ ‫با دنیای مخاطب فاصله داشته باشد‪ ،‬ناگهان چنین اتفاقی‬ ‫می افتــد‪ .‬مثال دیگر همین مرحوم پاشــایی بــود که مرگ‬ ‫ناگهانی او‪ ،‬یــک موجی به وجود می اورد کــه هیچ کدام از‬ ‫امثال ما انتظارش را نداریم و می دانم ادم های سرشــناس‬ ‫دنیای موسیقی هم اصال این ادم را نمی شناختند‪ ،‬در حالی‬ ‫که در مقطع مرگش مردم به طرز گســترده ای عکس العمل‬ ‫نشان دادند‪.‬‬ ‫این اتفــاق در واقع نشــان می دهد که مــا (به عنوان‬ ‫هنرمند) با یک فاصله ای نسبتا زیاد از مردم قرار گرفته ایم‪.‬‬ ‫هنگام اکران عمومی «مارمولک» هــم دقیقا همین حس‬ ‫بود‪ .‬یادم هســت از طــرف ارگان های مختلف در اســتانه‬ ‫اکران این فیلم چون موجی ایجاد شــده بــود‪ ،‬نمایندگانی‬ ‫فرســتادند تا بیایند این فیلم را در وزارت ارشــاد ببینند‪ .‬یادم‬ ‫هســت دو نماینده از یک نهادی امده بودند و وقتی فیلم را‬ ‫دیدند‪ ،‬گفتند ما اصال نســبت به این فیلم مشــکلی نداریم‬ ‫چون معتقدیم مــردم اصال این فیلــم را نمی بینند و فروش‬ ‫نمی کند‪ ،‬بنابراین الزم هم نیست ما نسبت به ان حساسیتی‬ ‫نشان بدهیم چون کســی نمی اید‪ ،‬این فیلم را ببیند و کامال‬ ‫هم با قاطعیت می گفتند‪.‬‬ ‫به نظرم از این نوع اتفاقات در عرصه ســینما در حال‬ ‫وقوع است‪ .‬مثل اینکه عده ای‪ ،‬مسیری را می روند و به یک‬ ‫چندراهی می رســند که اینجا عده زیادی از ایــن گروه جدا‬ ‫می شوند و به سمت دیگری می روند‪.‬‬ ‫من احساســم این اســت که چنین اتفاقی در شــرف‬ ‫وقوع است‪ ،‬یک مقدار سلیقه هنری هنرمندان با سلیقه ای‬ ‫که در مردم به هر دلیلی ایجاد شده است تفاوت دارد و این‬ ‫روند باعث خواهد شد ســینما در اینده از لحاظ اکران دچار‬ ‫بحران شود‪.‬‬ ‫این بحران می تواند مقطعی باشد؟‬ ‫بله‪ ،‬اگر فیلمســازان به موقع متوجه شــوند که چه‬ ‫نوع عکس العملی برای جذب مخاطب باید داشته باشند‪.‬‬ ‫پــس کار فیلمســازان در ایــن شــرایط ســخت‬ ‫می شود؟‬ ‫خیلی سخت می شود‪.‬‬ ‫کار امثال شما هم سخت تر است که هر بار تجربه‬ ‫متفاوتــی را می خواهیــد داشــته باشــید و در هر‬ ‫فیلم تان سراغ سوژه و سبک جدیدی می روید و به‬ ‫نوعی ریسک می کنید؟‬ ‫صد در صد! فکر می کنم این ریسک کردن به روش‬ ‫هر فیلمساز برمی گردد‪ .‬به هرحال هیجان شکست و پیروزی ‬ ‫این ریسک کردن برای من ان قدر جذابیت دارد که فکر کنم‪،‬‬ ‫باید دوباره و همچنان ریسک کرد‪.‬‬ ‫به طور کلی در ریسک نوعی پیشــرفت پنهان است و‬ ‫در ان یک جور حــس تازگی وجود دارد کــه در کارهایی که‬ ‫معمولی است وجود ندارد‪.‬‬ ‫به نظرم خوب است و اگر این روند نباشد شاید ادم تا حد‬ ‫زیادی دچار روزمرگی شود‪ ،‬بنابراین اینکه ما بتوانیم منحنی‬ ‫سینوسی حرکتمان را حفظ کنیم‪ ،‬یک جور مثل زندگی رفتار‬ ‫کرده ایم‪.‬‬ ‫از روز هــای اولی کــه کار می کردم‪،‬هیــچ وقت فکر‬ ‫ی بسازم‬ ‫نمی کردم که باید فیلمساز خیلی مردمی باشم و فیلم ‬ ‫برای اینکه اکثریت مردم از ان خوش شان بیاید‪.‬‬ ‫موقع ساختن فیلم ها هیچ وقت به مخاطبان گسترده‬ ‫فکر نکردم‪ .‬به مفهوم و مضمونی که در فیلم ها قرار است‪،‬‬ ‫بازنشــر شــود‪ ،‬توجه کرده ام و در عین حال گروهی که قرار‬ ‫فرهنگ‬ ‫سال گذشته با فیلم پرفروش «طبقه حساس» در‬ ‫اکران نوروزی حضور داشــتید و امسال در همین‬ ‫فصل اکران با «طعم شــیرین خیال»‪ ،‬فیلمی که‬ ‫فروش خیلی معمولی داشت‪ ،‬این میزان فروش را‬ ‫پیش بینی می کردید؟‬ ‫از همان ابتدای تولید فیلم «طعم شــیرین خیال»‬ ‫کامال مشــخص بود که چه گروهی از مخاطبان هدف ان‬ ‫هستند بنابراین باتوجه به مخاطبینی که برای این فیلم در نظر‬ ‫گرفتیم‪ ،‬نسبت به عکس العمل مخاطبان و میزان استقبال از‬ ‫ان احساس رضایت دارم‪ .‬البته کتمان نمی کنم که پیش از‬ ‫اکران‪ ،‬پیش بینی فروش بیشتری می کردم‪.‬به هرحال همه‬ ‫فیلم ها قرار نیست به اندازه هم در گیشه فروش داشته باشند‬ ‫و این روند به این موضوع بســتگی دارد که هر فیلمی برای‬ ‫کدام گروه از مخاطبان در نظر گرفته شــده است‪ .‬بنابراین‬ ‫فکر می کنم «طعم شیرین خیال» باتوجه به نوع مخاطبینی‬ ‫که برای ان در نظر گرفته شده‪ ،‬فروش مناسبی داشته است‪.‬‬ ‫در مورد فیلم های دیگر اکران نوروزی امســال هم دیگران‬ ‫همین پیش بینی را داشتند و فکر می کردند بیشترین فروش‬ ‫را بکنند اما پیش بینی ها خیلی به واقعیت نرسید‪.‬‬ ‫به نظر شما چرا فیلم ها خوب نفروختند؟‬ ‫در سینما داریم دچار یک نوع بحران می شویم چون‬ ‫شرایطی در مسائل اقتصادی و اجتماعی‪ ،‬در حال به وجود‬ ‫امدن است که ســینما به گونه ای در تالش اســت تا با انها‬ ‫تجربه جدیدی به دست بیاورد‪.‬‬ ‫یعنی یک جور دوران گذار است؟‬ ‫بله‪ ،‬فکر می کنــم چنین اتفاقــی می افتد‪ .‬اتفاقی‬ ‫که امسال در اکران نوروزی افتاد‪ ،‬به نظرم اتفاقی غیرقابل‬ ‫پیش بینی بود‪.‬‬ ‫میــزان و نحوه اطالع رســانی فــروش فیلم های‬ ‫امســال هم که به نوعی مورد جــدال بود و عده ای‬ ‫اعالم کردند که این امار واقعی نیست!‬ ‫بله‪ ،‬متاسفانه از دادن امارهای دروغ و غلط تا اینکه‬ ‫به شکلی نادرست تلقین کنند که یک فیلم فروش می کند و‬ ‫همچنین رفتارهایی که با مخاطب در مرحله اکران می شود‬ ‫تا او را درباره جذاب بودن یک فیلم دچار اشتباه کنند‪ ،‬وجود‬ ‫دارد‪.‬‬ ‫شما اشاره کردید به اینکه فیلم های اکران نوروزی‬ ‫پارسال بیشــتر فروختند‪ .‬چرا به یکباره در عرض‬ ‫یک ســال‪ ،‬مخاطــب تصمیم اش بــرای رفتن به‬ ‫سینما فرق کرد؟‬ ‫من معتقد نیستم مجموعه فیلم ها در اکران نوروزی‬ ‫پارسال بیشتر فروختند بلکه می گویم اگر فیلمی مثل «رخ‬ ‫دیوانه» پارسال اماده نمایش می شــد و همزمان با «طبقه‬ ‫حساس» اکران می شد‪،‬حتما بیشتر از االن می فروخت‪.‬‬ ‫به هرحال شــرایط جامعه هــم به لحــاظ اجتماعی و‬ ‫اقتصادی خیلی در سلیقه و گرایش مردم نسبت به فیلم هایی‬ ‫که به انها عالقه مندند‪ ،‬تعیین کننده است‪.‬‬ ‫وجود ماهواره و سریال های ترکی را چقدر در این‬ ‫روند تاثیرگذار می دانید؟‬ ‫ماهواره از چند سال گذشته وجود داشته است ولی‬ ‫فکر می کنم اکران ســینما چیزی مثل «انتخابات» اســت‬ ‫که ناگهان می بینیم مردم نســبت به یــک اتفاقی‪ ،‬حتی به‬ ‫جنجال در ونیز‬ ‫کاروان ایران در بینال مهم تجسمی با‬ ‫حاشیه راه می افتد‬ ‫نویسندگان سرگردان!‬ ‫چرا بیمه اهل قلم به مشکل خورده‬ ‫است؟‬ ‫‪65‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪66‬‬ ‫مثلث | شماره ‪259‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫است‪ ،‬مخاطب اصلی ان فیلم باشند‪.‬‬ ‫مثال موقعی که «مارمولک» یا «لیلی با من است»‬ ‫را می ســاختید پیش بینی این مقدار اســتقبال را‬ ‫نداشتید؟‬ ‫نه‪ ،‬نداشتم برای هیچ کدامشان‪ .‬اصال برای «لیلی‬ ‫با من است» که فکر می کردم نمی گذارند به نمایش عمومی‬ ‫در بیاید ولی فکر می کردم حتما باید ایــن کار را بکنم چون‬ ‫یک تجربه ای در عرصه سینماســت که باید انجام شود‪ .‬در‬ ‫مورد «مارمولک» هم پیش بینی فــروش خوب را می کردم‬ ‫ولی نه اینقدر‪.‬‬ ‫که البته اگر اکران مارمولــک‪ ،‬ادامه پیدا می کرد‪،‬‬ ‫رکوردهای فروش را می شکست!‬ ‫به نظرم همین االن هم با وجود اینکه اکثریت مردم‬ ‫فیلم را دیده اند‪ ،‬اگر اجازه اکران بدهند فکر می کنم از همه‬ ‫فیلم های امسال بیشتر فروش کند‪.‬‬ ‫اصال به شــما که مجوز پخش خانگــی اش را هم‬ ‫ندادند‪.‬‬ ‫بله‪!...‬‬ ‫شــما دو فیلم اکران نشــده بــه نام «پــاداش» و‬ ‫«خیابان هــای ارام» دارید‪ .‬از سرنوشــت اکران‬ ‫انها چه خبر؟‬ ‫«پاداش» قرار اســت بــا اصالحــات مفصلی در‬ ‫برخی صحنه ها حتــی در حدی که برخی پالن هــا را دوباره‬ ‫فیلمبرداری و به ان اضافه کردیم‪ ،‬به نمایش دربیاید‪.‬‬ ‫سرنوشت «خیابان های ارام» فعال نامشخص است و‬ ‫تا سرنوشت افراد و جریاناتی معلوم نشود‪ ،‬سرنوشت این فیلم‬ ‫هم نامشخص خواهد بود‪.‬‬ ‫فیلم خیابان های ارام غیرمستقیم اشاره به وقایع‬ ‫‪ 88‬دارد و فکر می کنم فقط یک نمایش در جشنواره‬ ‫داشت‪.‬‬ ‫بلــه ! در جشــنواره در ســانس بی موقعــی فیلم را‬ ‫نمایش دادند و بعد از نمایش فیلم به یاد دارم هنگام جلســه‬ ‫مطبوعاتی هم همه در یک سکوتی نشســته بودند و به هم‬ ‫نگاه می کردند‪ ،‬انگار نه سوال کننده و نه مسئوالن جشنواره‬ ‫عالقه ای نداشــتند راجع به فیلم صحبت کنند‪ ،‬و یک سری‬ ‫سوال های بی ربط در ان جلسه در مورد فیلم مطرح شد‪.‬‬ ‫خیابان هــای ارام ماجــرای ســال ‪ 88‬بــود‪ ،‬فکر‬ ‫می کنیــد ان فیلــم در هــر مقطعی اکران شــود‪،‬‬ ‫مخاطب به ان توجه می کند چون سوژه اش‪ ،‬سوژه‬ ‫روز بوده است؟‬ ‫اگر اکران بشود‪ ،‬مخاطب خودش را دارد‪ .‬اما اگر‬ ‫بی اندازه در ارشیو بماند و کهنه شود نمی دانم چه سرنوشتی‬ ‫خواهد داشت! چون «خیابان های ارام» به خاطر ساختارش‬ ‫در هر شــرایطی برای مخاطب جذاب است اما قابل کتمان‬ ‫نیســت اگر بالفاصله بعد از تولید اکران می شــد‪ ،‬مخاطب‬ ‫بیشتری می داشت و همین طور که داریم از ان دوران فاصله‬ ‫می گیریم به نظــرم تازگی ها و طراوتش از دســت می رود و‬ ‫ممکن اســت دیگر از منظر یک فیلم تاریخ سینمایی برای‬ ‫مخاطب جذاب باشد‪.‬‬ ‫در جشنواره فجری که «خیابان های ارام» اکران‬ ‫شد مدیریت سینما اقای شمقدری بود و اگر مثال‬ ‫اقای ایوبی بود‪ ،‬اکران نمی شد!‬ ‫بله‪ ،‬صد در صد پیش بینی درستی است‪ ،‬البته االن‬ ‫اقای ایوبی با اکران پاداش می تواند شرایط را برای خودش‬ ‫تغییر بدهد‪ .‬چون وزیر ارشاد وقت اقای حسینی در مقطعی‬ ‫که اقای شــمقدری بود‪ ،‬صراحتا از توقیــف دائمی پاداش‬ ‫خبر داد چرا که نوع نــگاه و منظر این فیلم نســبت به دولت‬ ‫به گونه ای است که انها نمی توانستند پاسخ افراد سیاسی را‬ ‫که در دولت حضور داشتند بدهند‪.‬‬ ‫فیلم‪ ،‬نقد مســتقیم دولت احمدی نژاد بــود و بنابراین‬ ‫برای انها حســاس بود‪ .‬در حالی که االن بــرای اقای ایوبی‬ ‫در این بخش حساســیتی وجود ندارد‪ ،‬بلکه بخش هایی که‬ ‫برای قبلی ها قابل حل بود برای اقای ایوبی حل نشده است‪.‬‬ ‫گفتید اقای ایوبی با اکران پاداش می تواند شرایط‬ ‫دیگری برای خودش رقم بزند‪ ،‬مگر ممکن اســت‬ ‫این فیلم اکران نشود؟‬ ‫احساس واقعی من این اســت که امیدوارم اکران‬ ‫بشود‪ ،‬منتها یک موانعی بر سر اکران ان هست که در حال‬ ‫تالش برای برطرف کردن انها هستیم‪.‬‬ ‫یعنی موانع ممیزی دارد؟‬ ‫ممیزی نیســت بیشتر مســائل حقوقی و مالکیتی‬ ‫است‪.‬‬ ‫در مورد دولت اقای روحانی فیلم نمی سازید؟‬ ‫بلــه‪ ،‬اگــر فرصــت و شــرایطی پیش بیایــد قطعا‬ ‫می سازم‪.‬‬ ‫اگر بسازید با چه رویکردی می سازید‪ ،‬انتقادی؟‬ ‫قطعا انتقادی می سازم! طبیعتا باید موضع انتقادی‬ ‫وجود داشته باشد که جذابیت پیدا کند‪.‬‬ ‫به کدام حوزه اش انتقاد می کنید؟‬ ‫ی وجود‬ ‫نمی دانم االن‪ .‬ولی فکر می کنم نکته مهم ‬ ‫دارد که دولتمردانــی که این نقش را برعهــده دارند به یک‬ ‫شجاعت ذاتی نیاز دارند که این الزمه کارشان در بخش های‬ ‫سیاسی اســت‪ ،‬بنابراین قطعا یک موضوع می تواند درباره‬ ‫شجاعت باشد‪.‬‬ ‫در بخش فرهنگ که شرایط تغییری نکرده است؟‬ ‫بله‪ ،‬به همین دلیل اســت در بخش فرهنگ نیاز به‬ ‫شجاعتی هست که متاسفانه وجود ندارد‪ ،‬البته از این طرف‬ ‫تعامل و تبادل با هنرمندان و درک مقابل وجود دارد ولی ان‬ ‫شجاعتی که از نظر من شمقدری داشــت‪ ،‬وجود ندارد‪ ،‬در‬ ‫حالی که ما به ان شجاعت احتیاج داریم‪.‬‬ ‫شاید شــمقدری نیاز نداشــت خودش را از لحاظ‬ ‫سیاسی ثابت بکند!‬ ‫نــه‪ ،‬اتفاقا خیلــی هم مشــکالت داشــت و حتی‬ ‫می توان گفت که در زمان شمقدری مشکالت از االن بیشتر‬ ‫بود‪ .‬چون ان موقع انتظاری که از مجموعه وزارت ارشــاد و‬ ‫اقای حسینی می رفت خیلی فرق داشت با این مجموعه ای‬ ‫که االن هستند و در ان مقطع به دلیل شدت انتظارات باال‪،‬‬ ‫حساســیت ها هم بیشــتر بود اما این تاکید وجود داشت که‬ ‫در این حوزه ما بایــد تصمیم بگیریم و شــما باید تصمیم ما‬ ‫را بپذیرید‪.‬‬ ‫االن یک جورهایی برعکس شــده اســت‪ ،‬فیلمی که‬ ‫مجوز می گیرد خود وزارت ارشــاد به مــا توصیه می کند که‬ ‫فیلم تان پروانــه گرفته ولــی خودتان یــک گفت وگویی با‬ ‫کمیسیون فرهنگی مجلس هم بکنید و به عبارت دیگر ما را‬ ‫سپر بال می کنند!‬ ‫ما هم به انهــا می گوییم این پروانه ای که شــما به ما‬ ‫دادید‪ ،‬سندیت دارد‪ .‬در حالی که باید ارشاد یک چتر حمایتی‬ ‫بر سر فیلمسازان داشته باشد و به انها این دلگرمی را بدهد‬ ‫که اگر کسی از جایی اعتراض کند ما پاسخگو خواهیم بود‪،‬‬ ‫ولی متاسفانه برعکس رفتار می شود و پس از دادن مجوز در‬ ‫عین حال خود ما را مسئول عواقب ان می دانند!‬ ‫«اه» زمین ما را خواهدگرفت!‬ ‫کمال تبریزی از دغدغه هایش برای محیط زیست می گوید‬ ‫اقــای تبریــزی! باتوجه بــه موضوع فیلــم و نوع‬ ‫روایت به نظر می اید که فیلم یک مقدار شعارگونه‬ ‫شده است!‬ ‫ســعی کردیم هشــدارها را در فیلم با صــدای بلند‬ ‫بگوییم تا مــردم متوجه شــوند این خطرها واقعی اســت‪.‬‬ ‫اکثریت ما احســاس نمی کنیــم زمینی کــه روی ان زندگی‬ ‫می کنیم یــک موجود زنده اســت و با این ظلمــی که به ان‬ ‫می کنیم‪ ،‬اه زمین ما را خواهد گرفت!‬ ‫از چه مرحله ای به این نوع روایت در «طعم شیرین‬ ‫خیال» رسیدید؟‬ ‫در مرحله نگارش فیلمنامه به ان رسیدیم‪ .‬ما سعی‬ ‫کردیم از نظر اجرایی تجربه جدیدی در سینمای ایران داشته‬ ‫باشیم مثال اینکه راوی قص ه فیلم‪ ،‬خودش در صحنه ای که‬ ‫احتماال موقع رخ دادنش حضور نداشــته حضور پیدا کند!‬ ‫راوی چون قهرمانی اهل تخیل است در بخش های واقعی‬ ‫فیلم دیده می شود که خودش در دل افکارش وجود دارد‪.‬‬ ‫باید توجــه داشــت کــه نحــوه روایــت‪ ،‬به گونه ای‬ ‫ی وجــود دارد‪ .‬مانند‬ ‫اســت که درکارهــای فولکلور قدیمــ ‬ ‫«هزار و یک شب» و «اشــعار موالنا» و به گونه ای است که‬ ‫الیه های مختلف یک حادثه را از زوایای مختلف می بینیم‬ ‫و به تدریج بــا دیدن برش هایــی از مقاطــع مختلف زمانی‬ ‫متوجه داستان می شــویم‪ .‬نقل این قصه هم متکی به نوع‬ ‫ادبیات کهن ایرانی شده و ارتباط ناخوداگاه با مخاطب برقرار‬ ‫ی را داشته باشد‪ ،‬متوجه فضای‬ ‫می کند‪ .‬کسی که این اگاه ‬ ‫استثنایی فیلم می شود و ارتباط بهتری با ان برقرار می کند‪.‬‬ ‫جسارت بعدی ورود ساختار «کمیک موشن» در ساختمان‬ ‫فیلم اســت تا مفهوم خیالی که قهرمان قصه در سر دارد به‬ ‫شکل متفاوتی به بیننده منتقل شــود‪ .‬با اتمام فیلم و دیدن‬ ‫ان احساس خوبی از این تجربه داشتم‪ ،‬فاصله زیاد تخیل با‬ ‫واقعیت و اینکه ارام ارام تخیل به واقعیت نزدیک می شود!‬ ‫شــما پیش از جشــنواره فجر بارها اعــام کرده‬ ‫بودید که تمایل ندارید فیلم در جشــنواره باشــد‪،‬‬ ‫اما سرانجام فیلم را به جشنواره ارائه کردید‪ ،‬چرا؟‬ ‫کماکان هم فکر می کنم اگر فیلم در جشنواره نبود‪،‬‬ ‫بهتر بود‪ .‬چون جشــنواره به اغلب فیلم های شــرکت کننده‬ ‫به جای کمک لطمه می زند‪ ،‬در حالــی که قاعدتا ماموریت‬ ‫جشنواره باید در جهت رشد سینما باشــد‪ .‬ساختار جشنواره‬ ‫به صورتی اســت که برخی فیلم ها نباید در جشنواره حضور‬ ‫فرهنگ‬ ‫اما مدیرانی که االن هستند این تحلیل را دارند که‬ ‫مدیران قبلی برای ما پوست موز گذاشتند!‬ ‫فکر می کنم در زمان شمقدری هم کسانی بوده اند‬ ‫که با او مخالفت کنند چون طبیعت بازی های سیاسی است‬ ‫که موج موافق و مخالف وجود داشته باشد و مخالفین تالش‬ ‫کنند که به هر وسیله ای حریف را از میدان به در کنند‪.‬‬ ‫این مدیریت‪ ،‬معتقد اســت که موج مخالفانشان‬ ‫قوی تر اســت و شــمقدری راحت تر می توانست‬ ‫کار بکند‪.‬‬ ‫بله‪ ،‬این تحلیل ها وجود دارد ولی من خیلی قبولش‬ ‫ندارم‪ .‬ما در یک مملکتی داریم زندگی می کنیم و شرایط هم‬ ‫همان شرایط است و ادم ها هم همان ادم ها هستند‪ ،‬ممکن‬ ‫است قدرت رایزنی و چانه زنی ادم ها با هم فرق بکند و متفاوت‬ ‫باشد‪ ،‬اینکه ما بتوانیم وارد مذاکره بشویم و با سیاست و تدبیر‬ ‫و با مدیریت درســت بتوانیم مخالف را قان ع کنیم‪ ،‬متاسفانه‬ ‫‪2‬‬ ‫کمــال تبریــزی می گوید‪:‬‬ ‫«ســعی کــرده ام فیلــم «طعم‬ ‫شیرین خیال» از نظر ساختاری‬ ‫و روایی در قد و قواره ای باشد که‬ ‫عموم مردم بــا ان ارتباط برقرار‬ ‫کنند‪ ،‬اما ظرایفی در فیلم هست‬ ‫که ممکن است بیننده عادی متوجه ان نشود ولی کسی‬ ‫که در این عرصه (طبیعت و محیط زیست) توجه الزم را‬ ‫داشته باشد‪ ،‬حتما متوجه خواهد شد‪».‬‬ ‫مثلث | شماره ‪259‬‬ ‫اول ان خارج از جشنواره باشد و قطعا تاثیرات بهتری خواهد‬ ‫داشت‪.‬‬ ‫جشنواره نمی تواند بر اکران عمومی تاثیر بگذارد؟‬ ‫مخاطبین جشــنواره با مخاطبین اکــران عمومی‬ ‫متفاوت هســتند‪ .‬بارها اتفاق افتاده فیلمــی بهترین ارای‬ ‫تماشاگران فجر را داشته اما در اکران عمومی از فیلم های‬ ‫دیگر عقب افتاده است‪.‬‬ ‫احساســم این اســت که اخیرا گروه های متفاوتی از‬ ‫مخاطبین به وجود امده اند که عکس العمل های غیر همسان‬ ‫نسبت به فیلم ها دارند! معتقدم برای یک فیلم ابتدا باید گروه‬ ‫مخاطبین اش را شــناخت و انان را برای تبلیغات هدف یابی‬ ‫کرد‪ .‬در واقع یک فیلم اگر می خواهد مخاطب عام پیدا کند‬ ‫باید درصد بیشــتری از توجه گروه های مختلــف مردم را به‬ ‫خودش جلب کند‪.‬‬ ‫شــما در جشــنواره فجر هنگام نمایــش عمومی‬ ‫فیلم تان اصالحاتی که به فیلم تان وارد شده است‬ ‫در یک ابتکار جدید با صدای بلند هنگام پخش ان‬ ‫صحنه ها اعالم کردید!‬ ‫اصالحیه ای که بــه فیلم دادند به نظــرم به کمال‬ ‫تبریزی دادنــد و به من گفتند حــق نداری ایــن جمالت را‬ ‫بگویی‪ .‬اگر کارگردان فرد دیگری بود این کار را نمی کردند!‬ ‫مخصوصا اصالحــات گفتاری را در ســالن اعالم کردم که‬ ‫خیلی ها بفهمند این دیالوگ ها می تواند پخش شود و اتفاقی‬ ‫هم نمی افتد و الزم نیست تغییر کند‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫داشته باشند‪ .‬ساختار جشنواره کهنه اســت و باید بازنگری‬ ‫اساســی در خصوص نحوه نمایش فیلم ها و نحوه قضاوت‬ ‫درباره انها صورت گیرد‪ .‬متاسفانه جشنواره مقدار زیادی از‬ ‫نواوری و الگو سازی در سینما فاصله گرفته و به صورت کلیشه‬ ‫قدیمی اجرا می شود‪ .‬مادامی که جشنواره فجر این ساختار‬ ‫کسل کننده را دارد‪ ،‬ترجیح می دهم هیچ کدام از فیلم هایم‬ ‫در ان نباشــد مگر انکه میل تهیه کننده و عوامل برای دیده‬ ‫شدن کارشان باشد‪.‬‬ ‫یک اکــران خصوصی به مراتــب تاثیرات بیشــتر و‬ ‫عمیق تری در جامعه ســینمایی دارد تا حضور در جشــنواره‬ ‫فجر که در نهایت فایده چندانی برای فیلم ندارد! برای اکثر‬ ‫فیلم ها حضور در جشنواره مفید نیست و بهتر است نمایش‬ ‫این روند و این توانایی در مدیران وجــود ندارد که با افراد از‬ ‫زاویه های مختلف وارد بحث و گفت وگو شوند‪ ،‬فکر می کنم‬ ‫این یک جنب ه مهم از مدیریت است‪.‬‬ ‫مثال من یقین دارم اگر مسئول وقت نمایش سرزمین‬ ‫کهن در تلویزیون شخص دیگری حتما راه حل مناسبی برای‬ ‫مخالفت ها پیدا و مشکل را حل می کرد‪ .‬چون این اتفاقات‬ ‫همه شان جنبه های سیاسی دارند و طبیعتا راهکار خودشان‬ ‫را می طلبند و به یک دیپلماسی نیاز دارند که بتواند معضالت‬ ‫لو فصل کند‪.‬‬ ‫ایجاد شده را ح ‬ ‫اگر اقای ایوبی سر ماجرای عصبانی نیستم کوتاه‬ ‫نمی امد و زمانی که مخالفــان با تهدید می گفتند‪،‬‬ ‫اگر این فیلم اکران شود با اتوبوس می ریزیم کاخ‬ ‫جشــنواره و مدیران زمان نمایش فیلم را جابه جا‬ ‫نمی کردند و پس از ان فیلم را بایگانی نمی کردند‪،‬‬ ‫شاید شرایط این گونه پیش نمی رفت‪.‬‬ ‫بله‪ ،‬این یک جور مدیریت اســت‪ .‬اگر قرار اســت‬ ‫اتوبوس بیاید بهتر اســت صبر کنیــم و برویم با مســافران‬ ‫اتوبوس صحبــت و مذاکره کنیم و با اســتدالل کار را پیش‬ ‫ببریم‪ .‬مــن این رونــد فعلی را به حســاب ضعــف مدیریت‬ ‫می گذارم و قطعا هم این گونه هست و اینکه ما این روند را به‬ ‫حساب های دیگری بگذاریم درست نیست و من قبول ندارم‬ ‫چون قدرتی که در دست یک رئیس جمهور و دولتش هست‬ ‫باید درست و بجا مورد استفاده قرار گیرد و اگر مدیری نتواند‬ ‫از این قدرت و جایگاهش استفاده کند‪ ،‬دچار ضعف می شود‪.‬‬ ‫االن به نظر می اید‪ ،‬قدرتی وجود ندارد برای اینکه مسئوالن‬ ‫در ارشــاد برای ســینما تعیین تکلیف کنند‪ ،‬بلکه گروه های‬ ‫دیگری هستند که برای سینما تعیین تکلیف می کنند‪.‬‬ ‫در این میان مسال ه دیگری هم وجود دارد که هیچ کس‬ ‫در موردش صحبت نمی کند و ان هم این است که این شیوه‬ ‫در واقع یک نوع شگرد اســت و توجیه کردن رفتار ارشاد در‬ ‫مقابل فیلم هاست‪ ،‬فشاری اصال از بیرون وجود ندارد‪ .‬این‬ ‫فشار به شکلی ساختگی به وجود می اید تا بتوانند بگویند ما‬ ‫با فیلم شما مشکلی نداریم‪ ،‬مسائل دیگری در جای دیگری‬ ‫وجود دارد‪ .‬مثال در توصیه هایی که برای اکران «پاداش»‬ ‫به من کردند‪ ،‬یکی این بــود که من بروم با اقــای نوباوه در‬ ‫کمیســیون فرهنگی صحبت کنم و این شد که ایشان فیلم‬ ‫را دید‪ .‬وقتی من درباره اعتبار مجوز ارشــاد بحث کردم انها‬ ‫گفتند‪ ،‬نه ما اصال دخالتی نداریم فقط به عنوان نظر خودمان‬ ‫می گوییم وگرنه تصمیم گیرنده نهایی وزارت ارشــاد است و‬ ‫نهایتش فقط از زاویه استیضاح می توانیم وارد عمل بشویم‬ ‫که از وزیر ارشــاد توضیح بخواهیم‪ .‬وقتی به ایشــان گفتم‬ ‫که شما نامه نوشتید و شــما به چه حقی این نامه را به ارشاد‬ ‫برای عدم نمایش برخی فیلم ها نوشتید؟ مگر مرجع اصلی و‬ ‫تصمیم گیرنده وزارت ارشاد نیست؟ ایشان گفتند که ما چنین‬ ‫نامه ای ننوشتیم‪ .‬من به ارشاد مراجعه کردم و خواستم نامه‬ ‫را به من نشان بدهند و انها گفتند که نامه در صندوقی است‬ ‫که در ان قفل است!‬ ‫به دلیل حضور مدیریت جدید در صد او سیما است‬ ‫که مشکالت پخش سرزمین کهن حل شده است؟‬ ‫هم به خاطــر مدیریت جدیــد و هم بــه دلیل یک‬ ‫اتفاقاتی اســت که برای این مجموعه افتــاد‪ .‬در ان زمان‬ ‫ که پخش سریال متوقف شــد ما یک رایزنی با دفتر رهبری‬ ‫داشتیم که فیلمنامه را رهبرانقالب خواندند‪ .‬ما فیلمنامه را که‬ ‫حدود‪ 60‬قسمت از سریال بود با یک تقاضا نامه فرستادیم که‬ ‫ایشان بخوانند و ظرف مدت ‪ 10‬روز از انجا تماس گرفتند و‬ ‫گفتند که این نویسنده اش چه کسی است؟ بیاید و اقای نادر‬ ‫‪67‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪68‬‬ ‫مثلث | شماره ‪259‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫طالب زاده رفتند انجا و ایشان از کار تعریف کردند‪ .‬و درباره‬ ‫شــخصیت و جزئیات فیلمنامه با اقــای طالب زاده صحبت‬ ‫کردند و در کل ان ‪ 60‬قسمت ‪ 2‬تا ‪ 3‬مورد اصالحات کوچکی‬ ‫را مطرح کردند‪.‬‬ ‫ایــن اتفاق خیلــی تاثیر مثبتــی در وضعیت ســریال‬ ‫گذاشت جایی که در دوره جدید برخی اصالحات را که از قبل‬ ‫اعمال شده بود به سریال بازگردانده شد و اگر دوباره سریال‬ ‫از اول پخش شود‪ ،‬شما صحنه هایی را می بینید که در پخش‬ ‫اولیه ندیده بودید‪ ،‬به هرحال همه چیز با سازمان توافق شده‬ ‫و فقط مشکل مالی داریم‪.‬‬ ‫از تجربه ساخت «ابله» در شبکه نمایش خانگی‬ ‫راضی بودید؟‬ ‫من که خیلی راضی بودم‪ ،‬فکر می کنم در شرایطی‬ ‫که االن وجود دارد‪ ،‬کار کردن در شبکه نمایش خانگی یک‬ ‫موقعیتی است که خوب است فیلمسازان این تجربه را داشته‬ ‫باشند‪ .‬من در جایی خواندم که داود میر باقری گفته بود خیلی‬ ‫این تجربه کمکش کــرده که در کارهای بعــدی که انجام‬ ‫می دهد‪ ،‬اشتباهاتی را مرتکب نشود‪.‬‬ ‫از این بابت تجربه خوبی بود ولــی از بابت های دیگر‬ ‫تجربه زیاد جالبی نبود و این بحث را باید بگذاریم برای زمانی‬ ‫که سریال پخش اش به پایان برسد و بعد درباره ان صحبت‬ ‫کنیم‪ .‬شاید این اولین و اخرین تجربه من در شبکه نمایش‬ ‫خانگی باشد ولی خودم راضی هستم و پشیمان هم نیستم‬ ‫که ان را انجام دادم‪.‬‬ ‫نظرتان درباره فیلم های جشــنواره فجر امســال‬ ‫و نداشــتن پدیده و در عین حال ورود نسل جدید‬ ‫چیست؟‬ ‫به نظرم پدیده در جشنواره گذشته همان فیلمسازان‬ ‫جوان بودند‪ ،‬فیلمســازان جوانی که با انــرژی و پرکار وارد‬ ‫شدند‪ .‬متاسفانه وقتی مجموعه فیلم ها را می بینید احساس‬ ‫می کنید که جوان ها یک جور دور شدن از هویت ایرانی که‬ ‫باید در اثارشان باشد را در پیش گرفته اند و خودشان را دارند‬ ‫شبیه فیلم های خارجی می کنند که این موضوع لطمه زننده‬ ‫است‪.‬‬ ‫در حالی کــه وقتی یــک جور تقلیــد از فیلم فارســی‬ ‫می شود‪ ،‬منتقدان ان را نقد می کنند ولی اگر همین اتفاق در‬ ‫سینمای روشنفکری بیفتد‪ ،‬منتقدان توجهی به ان نمی کنند‪.‬‬ ‫بخش اعظم این مشکل ناشی از بیش از اندازه دیدن فیلم‬ ‫خارجی است‪ ،‬نکته دیگر برمی گردد به اینکه جوان ها خیلی‬ ‫پایبند نیســتند که در ســینما قصه گویی کنند‪ .‬چنین روشی‬ ‫باعث شده فیلم ها از لحاظ ساختار و تکنیک خوب باشند ولی‬ ‫کشش داستانی برای مخاطب ندارند‪.‬‬ ‫چه فیلمی را پسندیدید؟‬ ‫در فیلم هایــی که دیــدم نمی توانــم بگویم فالن‬ ‫فیلم را پســندیدم ولی در میان فیلم هــای جوان ها از فیلم‬ ‫«بدون مرز» خوشــم امد و بــاز در فیلم هــای حرفه ای ها‬ ‫از فیلــم «تگــرگ و افتاب» که بــه نظرم موضــوع خوب و‬ ‫دوست داشتنی داشت ولی به خاطر مشکالت مالی نتوانسته‬ ‫بود از پس اجرا بربیاید‪.‬‬ ‫فیلم محمد (ص) را دیدید؟‬ ‫به نظــرم خیلی فیلــم تاثیر گذاری اســت و اولین‬ ‫ویژگی ای که دارد با وجود زمان طوالنی فیلم‪ ،‬شما گذشت‬ ‫ان را متوجه نمی شوید و بخش دیگری که اهمیت دارد این‬ ‫اســت که این اثر از ان تجربه های خوب بین المللی است‬ ‫که با وجود یک سری ادم شاخص مثل فیلمبردار و اهنگساز‬ ‫مطرح بین المللی و‪ ،...‬تجربه گران قیمتی است‪.‬‬ ‫به هرحال خیلی مهم اســت که ســینمای ما در ابعاد‬ ‫جهانی حضور داشته باشد و ُحسن دیگر این فیلم که خیلی‬ ‫از زاویه دید من‪ ،‬هوشــمندانه اتفاق افتاده است‪ ،‬بازیگران‬ ‫ان هســتند و من فکر می کنم اتفاق مثبتی برای فیلم است‬ ‫که همه بازیگــران ان ایرانی هســتند و از نظر بــازی فیلم‬ ‫قابل قبول و در حد استانداردهای بین المللی است‪ .‬از نظر‬ ‫میزانسن و فیلمبرداری هم فوق العاده است و فیلم پرفروشی‬ ‫خواهد شد‪.‬‬ ‫یک اتفــاق خوبی هــم که قرار اســت بیفتــد تجهیز‬ ‫سالن هایی در شهرستان هاست تا فیلم در تمام کشور پخش‬ ‫شود و اگر اکران خارجی توسط پخش کننده خوبی باشد در‬ ‫کشــورهای اســامی قطعا با فروش فوق العاده ای روبه رو‬ ‫می شود و بیش از سرمایه ای که برای ان صرف شده است‪،‬‬ ‫بازگشت مالی خواهد داشت‪.‬‬ ‫به نظرم مجموعا فیلم تا حد زیادی قابل قبول اســت‬ ‫و فیلم تاثیرگذاری خواهــد بود که در خیلی از جشــنواره ها‬ ‫می توانســته به عنوان فیلم افتتاحیه بــه نمایش دربیاید اما‬ ‫مسائل سیاسی باعث شده این اتفاق نیفتد‪.‬‬ ‫یک تعبیــری درباره گروهی از کارگردانان ســینما‬ ‫هست تحت عنوان بچه مسلمان های سینما‪ ،‬در‬ ‫مورد این طیف موضوع این است که دغدغه شان‬ ‫ســینما نیست و ســینما وســیله اســت‪ .‬در مورد‬ ‫شــما یک مقدار متفاوت اســت؛ یــک موقع یک‬ ‫شــیطنت هایی در برخی فیلم های شما هست که‬ ‫شما را از این جمع جدا می کند و بعد از مدتی با یک‬ ‫فیلم دیگر برمی گرداند‪ .‬مثال شاید کسی باور نکند‬ ‫سازنده «طبقه حساس» همان ســازنده «لیلی با‬ ‫من است» باشد‪.‬‬ ‫این طبقه بندی را قبول دارم منتها یک تفاوتی وجود‬ ‫دارد و تقریبا شبیه ان مثال معروفی است که در بحث فرم و‬ ‫محتوا وجود دارد‪ .‬مدت زیادی بشــریت فکر می کرد که ما‬ ‫یک فرمی داریم که هر محتوایی را بخواهیم می توانیم در ان‬ ‫ساختار و فرم تزریق بکنیم‪ .‬از یک جایی به بعد کم کم معلوم‬ ‫شد‪ ،‬فرم و محتوا پدیده هایی قابل تفکیک نیستند‪ .‬به نظرم‬ ‫در مورد سینما هم باید این گونه بحث کنیم‪ ،‬شما وقتی دارید‬ ‫با یک ابزاری کار می کنید‪ ،‬ان ابزار خودش می تواند به شما‬ ‫بگوید که به ســراغ چه مفاهیمی می شود رفت و این وسیله‬ ‫خودش بخش زیــادی از ان مفاهیم را از لحاظ ســاختاری‬ ‫تعیین می کند‪ .‬در واقع ظرفی است که دارد به نوعی مظروف‬ ‫خودش را معنا می کند‪ ،‬به همین دلیل است که سوءتفاهم‬ ‫به وجود می اید‪.‬‬ ‫من قبول دارم در میان فیلمســازانی که بعد از انقالب‬ ‫امدند‪ ،‬افرادی حضور دارند که تعدادشــان کم نیســت که‬ ‫سینما را یک وسیله می دانند برای بیان ان عقاید و مفاهیمی ‬ ‫که در ذهنشان و جهان بینی شــان وجود دارد‪ ،‬بنابراین انها‬ ‫همان گونه هم نگاه می کنند‪ ،‬شما اگر توجه کنید فیلم شان‬ ‫هم همین طوری هســت‪ ،‬کســانی که می خواهند مفهوم و‬ ‫محتوایی را بریزند در یک قالبی‪ ،‬اولین اتفاق فاصله بسیار‬ ‫زیادی اســت که بین ان مدیوم و تاثیــرات متقابلی که ان‬ ‫مدیوم با مخاطب دارد‪ ،‬اتفاق می افتــد و ترکیبی که ایجاد‬ ‫می کند خود به خود تبدیل می شود به یک معجون دیگری‬ ‫که لزوما نمی توان گفت که سینماست و به هنر سینما مربوط‬ ‫می شود‪.‬‬ ‫بنابراین تفاوت از اینجا شــروع می شــود؛ اینکه شما‬ ‫دارید با یک ابزاری کار می کنید که مولفه های خودش را دارد‬ ‫و الزم است که این مولفه ها را در نظر بگیرید و این مولفه ها‬ ‫در بخش فرهنگ نیاز به شجاعتی هست‬ ‫که متاســفانه وجود ندارد‪ ،‬البتــه از این‬ ‫طرف تعامل و تبادل بــا هنرمندان و درک‬ ‫مقابل وجود دارد ولی ان شجاعتی که از‬ ‫نظر من شمقدری داشــت‪ ،‬وجود ندارد‪،‬‬ ‫در حالی که مــا به ان شــجاعت احتیاج‬ ‫داریم‬ ‫به شما می گویند که چه مفاهیمی را از چه طریقی باید بیان‬ ‫کنید‪ ،‬به همین دلیل است که شما اگر دیدگاه تان تفکیک‬ ‫بین فرم و محتوا باشد ممکن است نتوانید تشخیص بدهید‬ ‫کسی که لیلی با من است را می سازد چقدر می تواند نزدیک‬ ‫باشد با طبقه حساس یا همیشــه پای یک زن در میان است‬ ‫اما از نظر من همه اینها یکی هســتند و اصــا هیچ تفاوتی‬ ‫به لحاظ مســیر و دیدگاه ندارند‪ ،‬منتها منزل هایشان با هم‬ ‫متفاوت است‪ ،‬شما در موقعیت هایی قرار گرفته اید که حاال‬ ‫قرار اســت در مرتبه ان منزل صحبت بکنید‪ .‬بحثی هم که‬ ‫صــورت می گیرد در زمینه مشــخصی اســت‪ ،‬مثال بحث و‬ ‫حرفتان بیشتر جنبه فلسفی دارد یا یک حرف ساده معمولی‬ ‫و پیش پاافتاده اجتماعی است و اینکه مخاطبی که برای ان‬ ‫در نظر می گیرید‪ ،‬متعلق به کدام قشــر از جامعه است‪ .‬من‬ ‫فکر می کنم شــاید در مجموعه هنرهای تصویری خصوصا‬ ‫سینما به گونه ای هستند که به مفهوم یک هنر کامال انتزاعی‬ ‫معنایی ندارند‪ ،‬یعنی سینما بدون مخاطب اصال هنر نیست‪.‬‬ ‫مثال اگر فیلمسازی در یک البراتواری فیلمی را تولید‬ ‫بکند و بعد خودش بنشیند و فیلمش را ببیند‪ ،‬هنوز به خالقیت‬ ‫الزم نرسیده اســت‪ ،‬موقعی این خالقیت معنا و مفهوم پیدا‬ ‫می کند که گروهی از مخاطبین فیلم را ببینند‪ .‬بنابراین ممکن‬ ‫اســت این ویژگی ها باعث بروز چنین تفاوت هایی که به ان‬ ‫اشاره کردید‪ ،‬شود‪.‬‬ ‫به نظرم ســینما ان قدر پیچیدگی دارد که باید به این‬ ‫پیچیدگی فکر کنیم و وقتی به اثر ســینمایی نگاه می کنیم‬ ‫باتوجه به ان پیچیدگی ها قضاوتش کنیم‪.‬‬ ‫اگر بخواهم جمع بندی از ایــن بخش از صحبت‬ ‫شما داشته باشیم این است که ایدئولوژی تان را‬ ‫نرم در کارهایتان منتقل کردید!‬ ‫از یک مقطعی متوجه شدم این هم از ان تصورات‬ ‫اشــتباهی اســت که وجود دارد‪ ،‬ایــن ما هســتیم که این‬ ‫ایدئولوژی را به وجود می اوریم و ما هستیم که ان را تعریف‬ ‫می کنیــم و ما هســتیم که در ارتبــاط با خودمــان و محیط‬ ‫پیرامونمان و دیگران و یک مجموعه ای از بایدها و نبایدها‬ ‫ان را به وجود می اوریم‪ .‬این بایدها و نبایدها بستگی به این‬ ‫دارد که با چه کســی و در چه موقعیتی روبه رو باشــید که ان‬ ‫بایدها و نبایدها معنی پیدا می کند‪.‬‬ ‫یک مثال بزنم؛ در یک جشــنواره خارجی با دوســت‬ ‫هنرمندی بودیم‪ .‬خانمی از مسئوالن ان جشنواره امد و شروع‬ ‫کرد به دست دادن و وقتی رسید به دوست من‪ ،‬این دوست‬ ‫برای اینکه با او دســت ندهد‪ ،‬اســتین پیراهنــش را ان قدر‬ ‫کشید پایین تا بتواند با او دســت بدهد که ان خانم به شدت‬ ‫ناراحت شد و بارها در جشنواره های بعدی که این دوست ما‬ ‫را می دید‪ ،‬واکنش بدی نشان می داد‪.‬‬ ‫دوست ما از زاویه دید خودش تصمیم به این کار گرفته‬ ‫بود و ان خانم از زاویه دید خودش مفهومی را برعکس انچه‬ ‫مدنظر او بود‪ ،‬استنباط کرده بود‪.‬‬ ‫اخیرا یک عده جــوان از من ســوال کردند که برخی‬ ‫مذهبی ها از یکی از فیلم هایی که شــما ســاختید‪ ،‬راضی‬ ‫نبودند‪ .‬من هم پاســخ دادم کــه من برای انســان ها فیلم‬ ‫ســاختم که مذهبی ها هم بخشــی از این انسان ها هستند‬ ‫و سعی کردم برای وجوه مشــترک ان ادم ها فیلم بسازم نه‬ ‫برای ان چیزی کــه در نوع نگاه متفاوت انــان وجود دارد‪.‬‬ ‫چون احساس می کنم سینما یک پدیده ای است که دارای‬ ‫زبان بین المللی است و همه انسان ها می توانند با ان ارتباط‬ ‫برقرار کنند‪ ،‬اینکه ما ان را این قــدر کوچک و محدود کنیم‬ ‫که فقط یک موضوع منطقــه ای را با ان مطرح کنیم‪ ،‬هیچ‬ ‫اشکالی ندارد اما فکر می کنم این اثار جایش در شبکه های‬ ‫محلی و تلویویونی است‪ ،‬جایش در ســینما نیست‪ .‬سینما‬ ‫قرار است یک ارتباط عمومی و یک ارتباط بین اندیشه ای‬ ‫برقرار کند‪ ،‬فارغ از اینکه ادم ها به چه چیزهایی اعتقاد دارند‬ ‫یا ندارند!‬ ‫مرگبرپالستیک!‬ ‫در احوال فیلم هایی که با گذشت زمان جا می افتند‬ ‫محمد تاجیک‬ ‫‪3‬‬ ‫خبرنگار سینمایی‬ ‫در ابتدای فیلــم مارمولک‪ ،‬رضــا مارمولک وقتی در‬ ‫زندان است انقدر ناامید و مایوس شده که با خودش می گوید‬ ‫اگر به جهنــم هم بــرود بدترین جای جهنم هــم نصیب او‬ ‫خواهد شــد‪.‬اما در طول فیلم مارمولک او مســیری را طی‬ ‫می کند و برخورد او با یک روحانی بــا صفاتی حیرت انگیز‪،‬‬ ‫انچنان تحولــی را در وی ایجــاد می کند که نــه تنها دیگر‬ ‫ناامید نیســت بلکه تبدیل به یکی از امید وار ترین مردمان‬ ‫این دنیا می شود‪.‬‬ ‫کمــال تبریــزی کارگردان بســیار محبوبــی در میان‬ ‫عالقه منــدان جدی سینماســت‪ .‬او چندی پیــش در یک‬ ‫نظر سنجی خانه سینما از سوی تماشاگران در کنار فرهادی‬ ‫و حاتمی کیا به عنوان سه کارگردان محبوب سینما انتخاب‬ ‫شده بود‪.‬‬ ‫بسیاری از عالقه مندان ســینما او را به خاطر ساخت‬ ‫فیلم هایــی چون «لیلــی با من اســت» ‪ ،‬مارمولــک و‪...‬‬ ‫می شناسند‪ .‬اما گذشــت زمان باعث شــده تا حتی فیلمی ‬ ‫مثل یک تکه نان نیز طرفداران خاص خود را داشته باشد؛‬ ‫ی که شاید از نظر عده ای اثر ضعیفی باشد‪ .‬جالب است‬ ‫فیلم ‬ ‫بدانید نگارنده نیز در زمان اکران «یک تکه نان» این فیلم را‬ ‫دوست نداشت ولی چند وقت پیش در شبکه های اجتماعی‬ ‫چون فیس بوک مشاهده کردم که دیال وگ هایی از این فیلم‬ ‫منتشر شده و الیک ها و کامنت های فراوانی را دریافت کرده‬ ‫است‪ .‬مشخص بود که این ساخته کمال تبریزی با گذشت‬ ‫زمان طرفداران خود را پیدا کــرده و محبوبیت قابل توجعی‬ ‫پیدا می کند‪ .‬حتی اگــر از نظر عــده ای ضعیف ترین فیلم‬ ‫کمال تبریزی باشد‪.‬‬ ‫مهمترین ویژگی که در اثار کمال تبریزی وجود دارد‪،‬‬ ‫امید دادن به مخاطب و انرژی مثبت به مخاطبانش است‪.‬‬ ‫اصوال مخاطبان فیلم هــای تبریزی اگر بــه نا امیدی رضا‬ ‫مارمولک در ابتدای فیلم مارمولک باشند احتماال با دیدن‬ ‫فیلم های اقای تبریزی کال متحول شــده و نگاهشــان به‬ ‫زندگی عوض خواهد شد‪.‬‬ ‫این روزها فیلم «طعم شــیرین خیال» اخرین ساخته‬ ‫کمال تبریزی در سینما ها اکران شده است‪ .‬اگرچه در ظاهر‬ ‫فروش انچنانی نداشته ‪ -‬که ان هم به خاطر همزمانی اکران‬ ‫با چند فیلم پرفروش است ‪ -‬ولی برای عالقه مندان سینمای‬ ‫کمال تبریزی بازهم اتفاق خوشــحال کننده ای اســت‪ .‬از‬ ‫سوی دیگر سریال ابله اقای تبریزی هم به تازگی در شبکه‬ ‫نمایش خانگی عرضه شــده و احتماال فیلم پاداش او با نام‬ ‫جدید «از رئیس جمهور پاداش نگیرید» قرار است به زودی‬ ‫در سینماها اکران شود ؛ فیلمی که چیزی حدود هشت سال‬ ‫است در توقیف مانده است‪.‬‬ ‫نگارنده این شانس را داشــت که در زمان اماده شدن‬ ‫این فیلم در ســال ‪ ،87‬ایــن فیلــم را در محفلی خصوصی‬ ‫تماشا کند‪ .‬فیلم پاداش به نظرم از فیلم های ماندگار تاریخ‬ ‫«لیلی با من است ‪ »2‬سینمای ایران‬ ‫نگاهی به کمدی دیگری درکارنامه تبریزی‬ ‫اکبر عبدالعلی زاده‬ ‫در بحث محیط زیست به خوبی توانسته است این حساسیت‬ ‫را در مخاطب خود بیدار کند‪.‬‬ ‫از ســوی دیگر کمال تبریزی باتوجه به شناختی که از‬ ‫فضای کمدی دارد و استفاده از شوخی ها و تکیه کالم های‬ ‫روزمره باعث شــده که این اثر به گونه ای در ذهن مخاطب‬ ‫عام باقی بماند‪.‬‬ ‫انتخاب لوکیشــن فیلم و شــهر کرمان یکــی دیگر از‬ ‫ویژگی های فیلم است به دلیل اینکه در فیلم های سینمایی‬ ‫ما کمتر به این شهر و بافت و فرهنگ ان اشاره شده است‪ .‬هر‬ ‫چند به نظر من کمال تبریزی می توانست شهر یزد را برای کار‬ ‫خود انتخاب کند‪ ،‬ولی شهر کرمان انتخاب خوبی بوده است‬ ‫به خصوص که در طول داســتان رابطه دختر با پدر و پدر زن‬ ‫با دامادی که قرار است عضوی از خانواده انها باشد در یک‬ ‫خانواده سنتی که در حاشیه شهر و در کویر زندگی می کنند به‬ ‫خوبی به تصویر کشیده شده است‪.‬‬ ‫در مورد شــخصیت پردازی و انتخاب بازیگران کمال‬ ‫تبریزی به درستی گام برداشته و غیر عادی بودن شخصیت‬ ‫اصلی فیلم‪ ،‬نگاه متفاوت او به زندگی و همچنین پاپوشی که‬ ‫برای او درست کرده بودند به خوبی به تصویرکشیده شده بود‪.‬‬ ‫در فیلم کمال تبریزی با تمام خوبی هایی که داشــت‬ ‫ضعف هایی نیز به چشــم می خورد که شــاید مخاطبان عام‬ ‫به ان توجهی نداشته باشــند‪ .‬او از تکنیک تدوین در برخی‬ ‫از صحنه هایی که راوی داســتان از شــخصیت ها صحبت‬ ‫می کرد اســتفاده نکرده و این صحنه ها حالتی تئاتری دارند‬ ‫در صورتی که می توانســت در این صحنه ها با اســتفاده از‬ ‫تکنیکی که ‪ 10‬سال اســت در تدوین فیلم ها از ان استفاده‬ ‫می شود بهره ببرد‪ .‬به هر جهت من این فیلم را در کلیت کار‬ ‫یکپارچه می بینم و معتقدم که «طعم شیرین خیال» می تواند‬ ‫مثل «لیلی با من است» در ذهن مخاطب باقی بماند‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪259‬‬ ‫‪4‬‬ ‫«طعم شیرین خیال» در دو محور قابل تامل و بررسی‬ ‫است‪ .‬اول بحث محیط زیست که به خوبی در طول داستان‬ ‫به ان اشاره شده است‪ .‬در اثار گذشته بیشتر طرح جدی یا‬ ‫اندیشه و هدفی کلی مشــاهده می شود که مخاطبی خاص‬ ‫سینما خواهد شد‪ .‬چند وقت پیش در روزنامه مردم امروز و در‬ ‫صفحه ای که اختصاص به اتفاقات تاریخی داشت مطلب‬ ‫جالبی از سردبیر یکی از نشریات قبل از انقالب خواندم که‬ ‫به سفر حج رفته بود‪ .‬این اقای سردبیر که اتفاقا چندان هم‬ ‫ادم مذهبی نبود جوری از این ســفر تعریــف می کرد که یاد‬ ‫فیلم پاداش اقای تبریزی افتادم‪ .‬به نظرم «پاداش» فیلمی‬ ‫ است که هرکس ان را ببیند گویی به ســفر حج رفته است‪.‬‬ ‫اتفاقا به نظرم این فیلم فیلمی است که باتوجه به تحریم حج‬ ‫عمره از سوی ایران می تواند با استقبال خوبی مواجه شود‪.‬‬ ‫فیلم «طعم شــیرین خیال» اگرچه ظاهــرا با برخورد‬ ‫سرد تعدادی از منتقدان مواجه شده ولی اتفاقا فیلم بسیار‬ ‫تاثیر گذاری اســت و کمال تبریزی نشــان داده با این فیلم‬ ‫اخرش موفق عمل کرده است‪.‬جالب است بدانید نگارنده‬ ‫چندی پیش مطلبی در شــبکه اجتماعی تلگرام نوشته و در‬ ‫ان گفته بودم کــه پس از دیدن طعم شــیرین خیال کمال‬ ‫تبریزی‪ ،‬دیگر در حمام زیاد زیر دوش حمام نمی ایســتم یا‬ ‫ گفتند‬ ‫ ‬ ‫از پالستیک متنفر شــده ام‪ .‬بعد دوستان دیگری می‬ ‫بر اثر تماشــای این فیلــم ســعی کرده اند که بســیاری از‬ ‫توصیه های محیط زیستی را رعایت کنند‪ .‬جالب است پس از‬ ‫دیدن این فیلم در جشنواره فجر‪ ،‬انقدر تحت تاثیر فیلم قرار‬ ‫گرفته بودم که وقتی یک فروشنده دوره گرد پالستیک را در‬ ‫میدان خراسان دیدم می خواستم به سبک شهاب حسینی‬ ‫فیلم طعم شیرین خیال‪ ،‬به ان پالستیک فروش اعتراض‬ ‫شدیدی کنم که البته به خیر گذشت‪.‬‬ ‫حتی اگر به این نتیجه برسیم که اثاری مثل سریال ابله‬ ‫یا همین فیلم طعم شیرین خیال نســبت به اثار قبلی کمال‬ ‫تبریزی اثار ضعیف تری هستند‪ ،‬ولی به نظرم هیچ وقت نباید‬ ‫درباره اثار کمال تبریزی زود قضاوت کرد‪ .‬عموما گذشــت‬ ‫زمان باعث شــده تا فیلم های اقای تبریــزی ارزش اصلی‬ ‫خود را پیدا کنند‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫سردبیرروزنامهسینماییصبا‬ ‫داشتند‪ .‬اما کمال تبریزی بحث محیط زیست را که خارج از‬ ‫اولویت ایرانیان به خصوص در زندگی های شهری است‪ ،‬به‬ ‫خوبی به تصویر کشیده است‪.‬‬ ‫زندگی های شــهری دغدغــه ای را برای شــهروندان‬ ‫فراهم کرده کــه جایی برای تفکر و اهمیت محیط زیســت‬ ‫باقی نمانده و این هنرمند اســت که با استفاده از ابزار هنری‬ ‫که در دست دارد می تواند حساسیت مردم را برای هر موضوع‬ ‫مهمی که به سادگی از کنارش می گذرند‪ ،‬برانگیزد و تبریزی‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪69‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫دستخوشبازیگوشی هایکارگردان‬ ‫راهیکهکمالتبریزیرفتهاست‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪70‬‬ ‫مثلث | شماره ‪259‬‬ ‫‪5‬‬ ‫کمال تبریزی کسی است که از سال ‪ 1362‬به عنوان‬ ‫مدیر فیلمبرداری «اوای غیب» پا به عرصه سینما گذاشت‪.‬‬ ‫بعد از ان به عنوان تدوینگر‪ ،‬مدیر صحنه و لباس نیز فعالیت‬ ‫کرد تا اینکه در سال ‪ 72‬با اولین ساخته خود «پایان کودکی»‬ ‫(کودک قهرمان)‪ ،‬به عنوان یک فیلمساز حضور خود را در‬ ‫ســینما پیش گرفت‪ .‬به طوری که دومین ساخته اش‪ ،‬لیلی‬ ‫با من اســت‪ ،‬که ســیمرغ بلورین بهترین فیلمنامه را از ان‬ ‫خود کرد‪ ،‬راه را بــرای گام های بعدی خود هموار ســاخت‬ ‫و توانست نظر بســیاری از منتقدان و مخاطبان سینما را به‬ ‫خود جلب کند‪.‬‬ ‫تبریزی فیلمســازی خود را در پیش گرفت و کارهای‬ ‫موفقی همچون مارمولک‪ ،‬طبقه حساس و‪ ...‬را در کارنامه‬ ‫هنری خود ثبت کرد‪.‬‬ ‫فیلم «مارمولک» نیز از جمله کارهای تبریزی اســت‬ ‫که تا کنون در ذهن ها ماندگار شده است‪ .‬فیلمی تابوشکن‬ ‫که برای اولین بار تبریزی جسارت کرد و با جامعه روحانیون‬ ‫شــوخی کرد که البته فرجام خوب مجرم داستان که پرویز‬ ‫پرستویی به خوبی از ایفای نقش ان برامد‪ ،‬اهمیت روحانیون‬ ‫در جامعه را نشان می دهد‪.‬‬ ‫بعد از ان تبریزی مدتی از فضای ســینما دوری کرد و‬ ‫به ساخت سریال هایی در شبکه نمایش خانگی پرداخت که‬ ‫تجربه جدیدی برای او بود‪.‬‬ ‫البته او پیش از این نیز سریالی تحت عنوان «دوران‬ ‫سرکشی» را ســاخته بود که از شــبکه تهران پخش می شد‬ ‫که مخاطبان زیــادی را جذب کــرد‪ .‬این در حالــی بود که‬ ‫سریال «سرزمین کهن» عالوه بر اینکه مخاطبان زیادی را‬ ‫جذب کرد ولی به دلیل مخالفت های زیادی که پای برخی‬ ‫نماینــدگان مجلس به ان باز شــده بود نیــز از ادامه پخش‬ ‫سریال جلوگیری کردند‪.‬‬ ‫با این حال کمال تبریزی نیز مانند بسیاری از کارگردانان‬ ‫دیگر در مقابل این پستی ها و بلندی های کار سکوت اختیار‬ ‫کرد و پــس از فیلم «طبقه حســاس» که ســیمرغ بهترین‬ ‫بازیگر نقش مرد‪ ،‬بهترین فیلمنامه‪ ،‬بهترین موســیقی متن‬ ‫و همچنین بهترین جلوه های ویژه بصری را از ان خود کرده‬ ‫بود بار دیگر با فیلم «طعم شیرین خیال» در سی و سومین‬ ‫جشــنواره فیلم فجر حضــور یافت؛ حضوری کــه باب میل‬ ‫تهیه کننده و حتی کارگردان نبود‪.‬‬ ‫«طعم شیرین خیال» نوعی کمدی رمانتیک است که‬ ‫خانواده ای شهرستانی و روابط اعضای یک خانواده سنتی را‬ ‫به تصویر می کشد‪ .‬خانواده ای که روابط انها و نوع واکنش ها‬ ‫و عالقه ای که نســبت بــه یکدیگــر دارنــد‪ ،‬می تواند یک‬ ‫نوستالژی دوست داشــتنی برای مخاطبان به وجود بیاورد‪،‬‬ ‫نوستالژی که برای این کارگردان هم دوست داشتنی است‪.‬‬ ‫موضوع اصلی فیلم که از سوی شــیرین‪ ،‬شخصیت‬ ‫اول زن فیلم‪ ،‬که نازنین بیاتی نقش ان را ایفا می کند‪ ،‬بیان‬ ‫می شود‪ .‬ماجرای اشنایی خود و خانواده اش با کسی که قرار‬ ‫است به خواستگاری او بیاید را برای تماشاگر روایت می کند‪.‬‬ ‫کمال تبریزی نیز در یکی از مصاحبه های خود درباره‬ ‫انتخاب بازیگران گفته بود‪« :‬از همان ابتدا قرار بر این بود‬ ‫که «گروس» شخصیتی جداگانه از بقیه نقش ها باشد و اهل‬ ‫شهر کرمان هم نباشــد‪ ،‬به همین دلیل بعد از بررسی هایی‬ ‫کوتاه شهاب حســینی را برای این نقش انتخاب کردیم‪ .‬در‬ ‫مورد خانواده و اطرافیان شــیرین باید بگویم بازیگران این‬ ‫نقش ها هنرمنــدان کرمانی بودنــد که در ایــن فیلم ایفای‬ ‫نقش کردند‪.‬‬ ‫شخصیت «شــیرین» برای من بسیار اهمیت داشت‬ ‫و باید کســی را انتخــاب می کردم کــه بتوانــد از پس تمام‬ ‫ریزه کاری های نقش براید‪ ،‬به همین دلیل در انتخاب بازیگر‬ ‫برای ایفای این نقش دچار مشــکل بودیم کــه در نهایت با‬ ‫بررســی های زیاد تصمیم گرفتم نازنین بیاتی را برای نقش‬ ‫فرهنگ‬ ‫شیرین انتخاب کنم‪».‬‬ ‫از انجایی که موضوع رمانتیک فیلــم پیرامون بحث‬ ‫محیط زیست می چرخد‪ ،‬تبریزی ســعی کرده است تا نگاه‬ ‫متفاوتی از ان را برای مخاطب به تصویر بکشد‪.‬‬ ‫«گروس» که ایفای نقشــش را شــهاب حســینی بر‬ ‫عهده دارد‪ ،‬این نــگاه متفاوت را به بیننده نشــان می دهد‪.‬‬ ‫تبریزی در یکی از مصاحبه های خــود در مورد این موضوع‬ ‫گفته بود‪« :‬من تمام تالش خود را کــردم تا مخاطب حس‬ ‫کند «گروس» غیر عادی اســت و همان طور که ما زندگی‬ ‫می کنیم به زندگــی نگاه نمی کند‪ .‬در واقــع «گروس» تنها‬ ‫در چشم ما غیر عادی اســت و تنها کسی که در فیلم درست‬ ‫زندگی می کند‪ ،‬اوست‪».‬‬ ‫توفیق اجباری جشنواره فیلم فجر‬ ‫محمدعلی حسین نژاد‪ ،‬تهیه کننده فیلم «طعم شیرین‬ ‫خیال»‪ ،‬در یکــی از مصاحبه های خود در مــورد حضور در‬ ‫جشــنواره گفت‪« :‬برنامه ما برای اکران فیلم‪ ،‬پاییز بود زیرا‬ ‫فرایند تولید طوالنــی در پیش داشــتیم و از برنامه پروژه نیز‬ ‫عقب بودیم‪ .‬در این مرحله برخی دوستان اصرار کردند فیلم‬ ‫را به جشنواره برسانیم در صورتی که فیلم ما مناسب جشنواره‬ ‫نبود و می دانســتیم کمکی به فیلم نخواهد کرد‪ .‬با اصراری‬ ‫که شد اقای تبریزی را راضی کردم تا فیلم در جشنواره شرکت‬ ‫کند و اکران ان نیز بعد از جشنواره باشد‪».‬‬ ‫سکوت و ارامش‪ ،‬مقابل کنایه ها و شایعه های زرد‬ ‫ریزبینی به محیط زیست‬ ‫یکی از دغدغه هایی که کمال تبریــزی در فیلم خود‬ ‫ان را نشان می دهد و توجه بســیاری از مخاطبان را به خود‬ ‫جلب کرده است‪ ،‬توجه به رفتارهای اجتماعی است که در‬ ‫زندگی روزمره خود داریم یا با ان مواجه هستیم و همچنین‬ ‫محیط زیســت که به حواشــی داســتان مربوط است و به‬ ‫گفته خود تبریزی «طعم شیرین خیال» می گوید به محیط‬ ‫پیرامون مان چگونه نــگاه کنیم و رفتــار اجتماعی مان در‬ ‫زندگی شخصی چگونه باید باشــد‪ .‬برخی چون خیلی اهل‬ ‫محیط زیســت و مدارا با زمینی که روی ان زندگی می کنیم‪،‬‬ ‫نیستند ممکن است در وهله اول ارتباط الزم با فیلم را برقرار‬ ‫نکنند اما ان کســانی که این دغدغه را دارنــد باید به عنوان‬ ‫سفیران محیط زیســت برای فیلم تبلیغ کنند‪ .‬فکر می کنم‬ ‫اگر در شرایط مساعد تبلیغات میدانی خوبی داشته باشیم و‬ ‫فراخوان و جلب نظر کسانی که دغدغه موضوع فیلم را دارند‬ ‫نیز ما را همراهی کنند‪ ،‬ارتباط خوبی با فیلم برقرار خواهد شد‪.‬‬ ‫رعایت اخالق مداری در نقد منفی‬ ‫مثلث | شماره ‪259‬‬ ‫«طعم شیرین خیال» سیزدهمین اثر سینمایی کمال‬ ‫تبریزی که در بخش سودای سیمرغ سی وسومین جشنواره‬ ‫فیلم فجر حضور داشت اثری ضعیف تر از اثار دیگر تبریزی‬ ‫خوانده شــد؛ فیلمی که به گفته تهیه کننده ان‪ ،‬محمدعلی‬ ‫حسین نژاد برای جشنواره فیلم فجر مناسب نبود‪.‬‬ ‫این در حالی اســت کــه درباره اخرین ســاخته کمال‬ ‫تبریزی اظهارنظرهای متفاوتی بیان و شــنیده شده است‪.‬‬ ‫مهدی تهرانی نیز به عنوان یکی از منتقدان ســینما با بیان‬ ‫اینکه تبریزی یک کارگران ممتاز است‪ ،‬با تاکید بر قضاوت‬ ‫منصفانه در نقد‪ ،‬درباره «طعم شیرین خیال» تبریزی گفته‬ ‫بود‪« :‬اخرین ســاخت ه او یک کار متوسط در سینمای ایران‬ ‫جلوه گری می کند‪».‬‬ ‫مهــدی تهرانــی‪ ،‬فیلم هــای «لیلی با من اســت»‪،‬‬ ‫«مارمولــک»‪« ،‬پــاداش» و «خیابان هــای ارام» را‬ ‫بهترین های کارنامه کمــال تبریزی می دانــد‪ .‬با این حال‬ ‫معتقد است اینکه قرار باشد هرفیلم از یک کارگردان شاخص‬ ‫یک اثرکامل از کاردر بیاید درخواســتی منطقی نیســت اما‬ ‫می تواند یک ارزوی دورودراز باشد‪ .‬چنانچه این روند برای‬ ‫طعم شیرین خیال اینگونه از کار درامده است‪.‬‬ ‫او همچنین در بخش دیگــری از صحبت های خود‬ ‫درباره ساخته تبریزی گفته بود‪« :‬اگر کارگردان یک اثر‪،‬‬ ‫دارای پیشینه است کار جدیدش را با کارنامه اش قیاس‬ ‫کنیم‪ .‬اینکــه مباحث فرعی و اسپانســر یک فیلم بحث‬ ‫اصلی باشد ربطی به نقد پیدا نمی کند‪ .‬چرا بسیاری مدام‬ ‫به طعم شــیرین خیال به عنوان یک کار سفارشــی نظر‬ ‫انداخته اند که حتی اگر اینگونه هم باشــد‪ ،‬بحث درباره‬ ‫کلیت فیلم به مخاطره افتاده است‪».‬‬ ‫این منتقد سینما درباره سکانس های طوالنی به ویژه‬ ‫ســکانس پس از افتتاحیه و بعد از ان نیز گفتــه بود‪« :‬من‬ ‫فکر می کنم طعم شیرین خیال متاسفانه چوب فیلمنامه اش‬ ‫را می خورد‪ .‬کمال تبریزی کارگردانی ششــدانگ است و از‬ ‫گروه فیلمســازان ســینمای ایران که دوربین را بهتر از هر‬ ‫کسی می شناسد و همچنین از کارگردانانی است که تصویر‬ ‫را فدای دیالوگ نمی کند‪ .‬اما در این اخرین ساخته او به هر‬ ‫فرهنگ‬ ‫پروژه های ســینمایی و گاهــی تلویزیونی همیشــه با‬ ‫مشکالتی مواجه می شــوند که گاه دردسر ساز می شود‪ ،‬از‬ ‫جمله این دردسرها شایعه ســازی و دامن زدن به انهاست و‬ ‫این موضوع فرصتی را برای رسانه های نه چندان قوی ایجاد‬ ‫ب گل الود ماهی بگیرند‪ .‬فیلم «طعم شــیرین‬ ‫می کند تا از ا ‬ ‫خیال» نیز از این قاعده مستثنی نبوده است‪.‬‬ ‫البته کمال تبریزی در مصاحبه تلویزیونی خود در برنامه‬ ‫هفت به شوخی عنوان کرد برای فیلم خود کمی شایعه سازی‬ ‫کرده اســت‪ .‬او در این باره توضیــح داد‪« :‬اکثر فیلم های‬ ‫من با حاشــیه همراه بودند اما برای «طعم شــیرین خیال»‬ ‫خودم یک کوچولو شایعه درست کردم و ان هم اعتراض به‬ ‫شورای پروانه نمایش بود که دو نمونه از دیالوگ های فیلم را‬ ‫تشخیص دادند که نباید باشد‪».‬‬ ‫این فیلم با اینکه روایتی رمانتیک و در عین حال کمدی‬ ‫را دنبال می کند‪ ،‬به موضوع محیط زیســت و رابطه انسان و‬ ‫زمین نگاه متفاوتی دارد و به گفته خود تبریزی‪ ،‬او همیشــه‬ ‫دوست داشته است تا در مورد طبیعت و محیط زیست فیلم‬ ‫ بسازد‪ .‬این امر ســبب شــد تا برخی تصور کنند که سازمان‬ ‫محیط زیســت از این فیلم حمایت می کنــد‪ ،‬در صورتی که‬ ‫کارگردان و تهیه کننده این موضوع را رد کردند‪.‬‬ ‫کمال تبریزی در یکــی از مصاحبه های خــود در این‬ ‫رابطه گفته بــود‪« :‬جریان نقد و بررســی فیلم در کشــور ما‬ ‫متاسفانه به سمت وسویی رفته است که خیلی از حرف هایی‬ ‫که راجع به فیلم ها زده می شــود‪ ،‬درست نیســت‪ .‬برخی از‬ ‫ســایت ها که ادعای طرح موضوعــات داغ را دارند‪ ،‬بدون‬ ‫اینکه اطالعات درســتی از فیلم داشته باشــند‪ ،‬مطالبی را‬ ‫منتشرمی کنند که کذب محض اســت‪ .‬انها تصورمی کنند‬ ‫فیلم «طعم شیرین خیال» سفارشی است و سازمان محیط‬ ‫زیســت به ما کمک کرده و یا باســرمایه بانکی ساخته شده‬ ‫است درحالی که این موضوع صحت ندارد!»‬ ‫او ادامــه داد‪« :‬انهــا فکــر نمی کننــد شــاید فیلم با‬ ‫دغدغه ای از ســوی بخش خصوصی ســاخته شده است و‬ ‫شروع به نوشــتن مطالب بی پایه واساس می کنند که بیشتر‬ ‫تجارت اســت‪ .‬ســایت هایی که متاســفانه تعــدادش هم‬ ‫روزبه روز بیشتر می شــود‪ ،‬بی هیچ مســئولیتی برای جذب‬ ‫مخاطب دنبال ایجاد چالشی بی پایه و اساس هستند‪ .‬حتی‬ ‫خیلی از این سایت ها پیشنهاد مالی دارند و اگر پیشنهادشان‬ ‫را قبول نکنی‪ ،‬شروع به تخریب فیلم می کنند‪ .‬از دوره ای به‬ ‫بعد کال به نقدونظرهایی که درباره فیلم ها می شــود؛ توجه‬ ‫نمی کنم‪ .‬فقط بخشی از رسانه ها قابل اعتنا هستند و صرفا‬ ‫باید به انها رجوع کرد چون بقیه یا انگیزه های سیاسی دارند‬ ‫یا جریان هایی هستند که می خواهند ســلطه طلب باشند و‬ ‫فیلمســاز را مجبورکنند وارد چرخه اقتصادی انان شود! که‬ ‫درغیراین صورت شروع به بدگویی از فیلمش می کنند‪».‬‬ ‫دلیلی که باشد ما با ســکانس هایی روبه رو می شویم که جز‬ ‫حرافی چیزی برای گفتن نداشتند‪ .‬این بی انصافی است که‬ ‫من ســکانس خاصی را صراحتا نام ببرم‪ ،‬اما بعد از سکانس‬ ‫افتتاحیه تا حدود ‪ 35‬دقیقه تقســیم بندی داستان واقعا در‬ ‫یک حجم غیراستاندارد کارشده بود‪».‬‬ ‫این در حالی است که برخی مخاطبان این فیلم با اشاره‬ ‫به بازی خوب شهاب حسینی و نازنین بیاتی معتقد هستند که‬ ‫ی از کمال تبریزی به دور است و او بعد از‬ ‫ساخت چنین فیلم ‬ ‫فیلم های نمایش خانگی افت کرده است‪ .‬همچنین برخی‬ ‫دیگر از مخاطبان فیلم معتقدند این فیلم اگر ســاخته یک‬ ‫فیلمساز جوان بود شاید کمتر مورد نقد قرار می گرفت و برای‬ ‫یک فیلمساز جوان مناسب تر است تا کمال تبریزی و اثاری‬ ‫که در کارنامه خود ثبت کرده است‪.‬‬ ‫در قبال مخاطبان منفی گرا کسان دیگری در مورد این‬ ‫فیلم معتقد هستند که «طعم شــیرین خیال» مانند بستنی‬ ‫وانیلی بسیار ساده و لذت بخش است و در کنار این سادگی‬ ‫انها معتقد هســتند که این فیلم یکی از نیازهای روز جامعه‬ ‫است و ساخت ان نیز ضروری بوده‪ ،‬هر چند بیست دقیقه از‬ ‫فیلم نیز اضافی بوده است‪.‬‬ ‫‪71‬‬ ‫گزار‬ ‫ش ویژه‬ ‫استبیشترجنبهسیاسیداشتهباشدتاهنری؛اینکشورهاازنظر‬ ‫هنری چه اشتراکی با ایران دارند و ما به دنبال چه چیزی هستیم؟‬ ‫ممکن است در اوضاع فعلی‪ ،‬این اقدام ایران باعث سوء تفاهم‬ ‫شــود و ما را بیش از پیش به دخالت های فرهنگی متهم کنند‪.‬‬ ‫بنابراین از نظر من گام فعلی‪ ،‬حرکتی زیرکانه نیست‪ .‬کسی که‬ ‫به غرفه ایران در ونیز وارد می شود‪ ،‬انتظار دیدن کارهای عراقی‬ ‫و افغانی و خاصا سوری را ندارد و ممکن است این شائبه به وجود‬ ‫اید که سایه مسائل سیاسی بر غرفه ایران چیرگی یافته اگر ایران‬ ‫می خواهدقدمی دراینرابطهبردارد‪،‬می تواندبانیوشروع کننده‬ ‫برگزاری یک دوساالنه در منطقه با حضور این کشورها باشد که‬ ‫هم جنبه فرهنگی و هنری دارد و هم جنبه اقتصادی‪».‬‬ ‫جنجال در ونیز‬ ‫کاروانایراندربینالمهمتجسمی باحاشیهراهمی افتد‬ ‫‪72‬‬ ‫چرا باید به ونیز رفت؟‬ ‫مثلث | شماره ‪258‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫شاهین فتحیان‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫نیمهاردیبهشت ماه‪ 94‬دوساالنهونیزباحضورنمایندگانی‬ ‫از ایران اغاز می شود‪ .‬ایران امسال در حالی هفتمین حضورش‬ ‫رادرایندوساالنهتجربهمی کندکهعالوهبرهنرمندانداخلی‪،‬‬ ‫قصد دارد برای اولین بار از کشورهای دیگر نیز کسانی را با خود‬ ‫همسفر کند‪ .‬این موضوع به همراه ترکیب هنرمندان انتخابی‪،‬‬ ‫حضورایرانرادراینرویدادجهانی‪،‬دررسانه هاوبرخیمحافل‬ ‫داخلی‪ ،‬با حاشیه هایی همراه کرده اســت‪ .‬دوساالنه یا بینال‬ ‫ونیز‪ ،‬نمایشگاهی شــامل اثار هنری معاصر اســت که هر دو‬ ‫سال یک بار ‪ -‬در ســال های فرد میالدی ‪ -‬در شهر ونیز ایتالیا‬ ‫برگزار می شود‪ .‬نخستین دوره این دوســاالنه در سال ‪1895‬‬ ‫میالدی برگزار شد و امسال پنجاه وششمین دوره این دوساالنه‬ ‫برپا می شود‪ .‬ایران فقط در شش دوره از این دوساالنه حضور‬ ‫داشته اســت و امســال هفتمین حضور خود را با تغییراتی در‬ ‫فضای غرفه و تعداد هنرمنــدان و همچنین ملیت انها تجربه‬ ‫می کنــد‪ .‬در این باره مســئوالن وزارت ارشــاد‪ ،‬دفتر هنرهای‬ ‫تجسمی وهمچنینکیوریتورهایغرفهایراندردوساالنهونیز‬ ‫‪ 2015‬حضور ایران در دوساالنه ونیز را متفاوت تر و قدرتمندتر‬ ‫از دوره های گذشته دانسته اند‪ .‬انها از اختصاص یک فضای‬ ‫‪ 2000‬متــری در بهترین نقطه شــهر برای غرفه ایــران خبر‬ ‫دادند و اعالم کردند که در کنار ‪ 30‬هنرمند ایرانی‪ 19 ،‬هنرمند‬ ‫از کشورهایی مانند جمهوری اذربایجان‪ ،‬افغانستان‪ ،‬عراق‪،‬‬ ‫پاکســتان و هند نیز در غرفه ایران حضور خواهند داشــت‪ .‬با‬ ‫وجود انکه مسئوالن نشستی را صرفا برای تشریح نحوه حضور‬ ‫و پرداختن به جزئیات حضور ایــران در ونیز اختصاص دادند‬ ‫اما همچنان پرســش هایی باقی مانده است مانند اینکه بر چه‬ ‫مبنایی ایران در غرفه اش می خواهد هنر کشــورهای دیگر را‬ ‫معرفیوتبلیغکند؟هنرمندانواثارانهادرچهسازوکاریانتخاب‬ ‫شده اند؟اثاربرگزیده شدهتاچهاندازهبافضایدوساالنهونیزکه‬ ‫در ان معموال هنر روز دنیا عرضه می شود‪ ،‬تناسب دارند؟ برخی‬ ‫رسانه ها هم در چند روز گذشته با انتشار گزارش هایی که بعضا‬ ‫رنگ و بوی افشاگری درباره برخی هنرمندان انتخاب شده برای‬ ‫حضور در ونیز به خود می گرفت‪ ،‬این نقــد را وارد کردند که در‬ ‫انتخابکاروانایران‪،‬بههنرمندانمتعهدوانقالبیبی توجهی‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫اصغر کفشچیان مقدم ‪ -‬پژوهشگر و عضو هیات علمی‬ ‫ پردیس هنرهای زیبای دانشگاه تهران – که سال ‪ 2011‬دبیر‬ ‫هیات انتخاب کاروان هنرمندان ایران برای حضور در ونیز بوده‬ ‫است‪ ،‬در این باره می گوید‪« :‬دوســاالنه ونیز می تواند رزومه‬ ‫فعالیت دوساالنه هنرمندان در حوزه هنرهای تجسمی و محل‬ ‫تالقی هنر و هنرمندان کشورهای مختلف دنیا در یک رویداد‬ ‫بین المللی باشد‪ .‬دوســاالنه ونیز جایی است که در ان تالش‬ ‫می شودساختارها‪،‬نظراتودیدگاه هایمختلفزیبایی شناسی‬ ‫از سوی هنرمندان که نماینده ملت ها و فرهنگ های مختلف‬ ‫هســتند‪ ،‬در کنار هم به نمایش گذاشــته شــود‪ .‬برگزاری این‬ ‫دوســاالنه و اجتماع هنرهای مختلف کشــورهای دنیا‪ ،‬ایده‬ ‫بسیار خوبی است‪ .‬این رویداد فرصت مناسبی برای ایران است‬ ‫تا بتواند هنرش را که نماینده فرهنگ زمانه اش است ارائه کند‪.‬‬ ‫البته باید دید ان قدرتی که مسئوالن ایرانی برای حضور در این‬ ‫دوساالنه از ان صحبت می کنند‪ ،‬چه تعریفی دارد و اینکه ایران‬ ‫«قدرتمندتر از همیشــه» حضور پیدا خواهد کرد‪ ،‬چه معنایی‬ ‫دارد‪ ».‬کفشــچیان مقدم همچنین بیان کرد‪« :‬بعد از گذشت‬ ‫سیوچندسالازانقالب‪،‬دولتونهادهایذی ربطبایدبتوانند‬ ‫به عنوان بخش سیاستگذار تفکر نظام فرهنگی کشور‪ ،‬نقشه‬ ‫راه و سیاســت های کالن را برای حضور در چنین رویدادهای‬ ‫برون مرزیتعریفکنند‪.‬اینکهچهکسانیحضورداشتهباشندو‬ ‫چهبرنامه ریزی هاییبرایاینحضورانجامشودوچگونهحضور‬ ‫پیداکنند‪،‬سوال هاییکلیدیهستندکهمی توانندمبنایحرکتی‬ ‫هدفمند و مستمر باشــند‪ .‬به نظر من باید هنرمندان و اثاری از‬ ‫انها برای دوساالنه ونیز انتخاب شوند که بتوانند عالوه بر اینکه‬ ‫فرهنگ امروز ایران را به نمایش می گذارند‪ ،‬در زمان وقوع‪ ،‬با‬ ‫نوع فضا و مخاطبان این رویداد تعامل فعال داشته باشند و این‬ ‫تعامل به یک هدف متعالی بینجامــد‪ .‬توجه به حوزه هنرهای‬ ‫نو و جدید می تواند قدمی در راه ایجاد این تعامل پویا باشد‪».‬‬ ‫چرا همه دوره ها در ونیز نبودیم؟‬ ‫کفشــچیان مقدم همچنیــن معتقــد اســت‪« :‬اگــر‬ ‫سیاست های کلی و بنیادین حرکت های برون مرزی‪ ،‬در طرح‬ ‫جامع تبیین و به نهادها ابالغ شود‪ ،‬می تواند به حضور مستمر و‬ ‫موفقایراندرونیزودیگردوساالنه هاامیدواربود‪.‬ضمناینکه‬ ‫نباید فراموش کرد که می توانیم با متمرکز کردن بودجه هایی‬ ‫که در نمایشگاه ها و جشــنواره های متعدد و بی رمق هنرهای‬ ‫تجسمی هزینه می شود‪ ،‬بینال هنر ایران را با هدف ارتقای هنر‬ ‫و تبادل نظر ارای زیباشناسانه و فرهنگی هنرمندان در منطقه‬ ‫و جهان اعتال بخشیم‪ .‬عموما دولت ها تالش می کنند نگاه‪،‬‬ ‫زبانوفرهنگخودرادرانتخاباثاروهنرمندان در نظر بگیرند‪.‬‬ ‫بنابراینرسیدنبهیکبرنامهجامعکهباسالیق وسیاست های‬ ‫مدیراندرهردورهدستخوشتغییرنشود‪،‬بهمطالعه‪،‬ممارست‬ ‫و تمرین نیاز دارد‪ .‬ما نمی توانیم با ظرفی کوچک‪ ،‬یک اندیشه‬ ‫خوب را به این دوساالنه ببریم و به نمایش بگذاریم‪».‬‬ ‫این حرکت سیاسی است یا هنری؟‬ ‫عضو هیات علمی پردیس هنرهای زیبای دانشگاه تهران‬ ‫دربارهحضورهنرمندانکشورهایدیگردرغرفهایراننیزگفت‪:‬‬ ‫«حضور هنرمندانی از کشــورهای دیگر در غرفه ایران ممکن‬ ‫سرنوشت مبهم «بازی بزرگ»‬ ‫اما یک هنرمند پیشکسوت معتقد است‪ ،‬ما در این رویداد‬ ‫با روندی که امســال در پیش گرفته ایم‪ ،‬بازنــده خواهیم بود‪.‬‬ ‫ایرج اسکندری می گوید‪« :‬حضور بخش خصوصی به عنوان‬ ‫اسپانســر در این اتفاق و اینکه یک ایتالیایی‪ ،‬کیوریتور غرفه‬ ‫ایران اســت‪ ،‬می تواند برای ما جنبه های مثبت و منفی داشته‬ ‫باشد‪.‬همچنینحضوربرخیهنرمندانازکشورهایخاورمیانه‬ ‫در کنار هنرمندان ایرانی‪ ،‬از دیگر موارد قابل توجه در این دوره‬ ‫بینالونیزاست‪.‬همهاینهامی تواندازجنبه هاییخوبباشدواز‬ ‫جنبه هایدیگر‪،‬اسیب هاییرامتوجهحضورایراندردوساالنه‬ ‫ونیز کند‪ ».‬او با اشاره به اسیب های ورود بخش خصوصی به‬ ‫این عرصه‪ ،‬معتقد اســت‪« :‬دوســاالنه ونیز از سوی کشورها‬ ‫به عنوان یــک امر «ملی» قلمداد می شــود و سیاســت های‬ ‫راهبردی در زمینه فرهنگ و هنر در این زمینه مورد توجه است‪.‬‬ ‫اینکه این مقولــه را به بخش خصوصی واگــذار کنند‪ ،‬قاعدتا‬ ‫انتظارهایی را درپی خواهد داشــت‪ .‬بخش خصوصی دغدغه‬ ‫سیاست های راهبردی یک کشور را ندارد‪ .‬البته ممکن است‬ ‫در مواردی و براســاس قرارداد‪ ،‬کارهایی را انجــام دهد اما در‬ ‫وهلهنخست‪،‬طبیعتابه دنبالمنافعخودشاست‪.‬بنابراینفکر‬ ‫نمی کنم با ورود بخش خصوصی به این عرصه‪ ،‬به چشم انداز‬ ‫مطلوبی در بینال ونیز برســیم‪ .‬فرهنگ کشور و سیاست های‬ ‫کلی در زمینه هنر را نمی توان به مناقصه گذاشت‪ .‬اقای مارکو‬ ‫منگوتزو ‪ -‬یکی از کیوریتورهای غرفه ایــران ‪ -‬تا چه حد درباره‬ ‫هنر معاصر ایران اطالعــات و اشــراف دارد؟ البته من خودم‬ ‫چند ســال پیش از او دعوت کردم تا در مــوزه هنرهای معاصر‬ ‫سخنرانی کند اما حاال اینکه او به عنوان کیوریتور در کنار ایران‬ ‫حضور دارد‪ ،‬جای سوال دارد‪ ».‬این هنرمند پیشکسوت افزود‪:‬‬ ‫«متاسفانه تا وقتی که اختیار در دست بخش خصوصی باشد‪،‬‬ ‫ایران با فرهنگ ‪ 2500‬ســاله اش نمی توانــد در این اتفاق به‬ ‫خوبی ظاهر شود‪ .‬اینکه دولت به بهانه کمبود بودجه‪ ،‬اسپانسر‬ ‫از بخش خصوصی بیاورد یا از یک کیوریتــور خارجی دعوت‬ ‫کند‪ ،‬اتفاق خوبی نیست‪ .‬سال ‪ 1353‬که من به عنوان هنرمند‬ ‫در ونیز حضور داشــتم‪ ،‬در غرفه فرانسه فقط پرچم این کشور‬ ‫را که نشان دهنده اقتدار سرزمین شان بود‪ ،‬نصب کرده بودند‪.‬‬ ‫این «بازی بزرگ» کجا ریشه دوانده است؟ ما در زمینه هنرهای‬ ‫ی مقهور انتخاب حراجی های بین المللی شده ایم ونیز‬ ‫تجسم ‬ ‫امسال نقطه اوجی برای این خودباختگی است‪ .‬در این «بازی‬ ‫بزرگ»تفکراقتصادیزیرسایهسنگینانتخاب هاگذاشتهشده‬ ‫است‪ .‬چیزی که در تمام این سال ها نتیجه ای به جز وابستگی‬ ‫نداشتهاست‪.‬دولتبایددراینزمینهسرمایه گذاریکند‪.‬چطور‬ ‫ممکناستبودجه ایوجودنداشتهباشد؟وزارتارشادهرسال‬ ‫برای نمایشگاه های بزرگ در تهران خرج می کند‪ ،‬این قضیه‬ ‫(بینال ونیز) خیلی مهم تر اســت‪ .‬نباید اجازه داد که افرادی از‬ ‫بخش خصوصی وارد فضاهای اقتصادی هنر شــوند و از ِقبل‬ ‫رویدادهایی مثل دوساالنه ونیز برای خودشان کیسه بدوزند‪.‬‬ ‫ما در این دوساالنه‪ ،‬هنر و خالقیت را تابع سرمایه کرده ایم‪ ،‬در‬ ‫حالی که باید بیش از این قدرش را بدانیم‪ ».‬پنجاه وششــمین‬ ‫دوره دوســاالنه ونیــز از ‪ 15‬اردیبهشــت ماه در ایتالیــا برگزار‬ ‫می شود‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫ایوبی فیلم درمیشیان را خبرساز کرد‬ ‫رئیــس ســازمان ســینمایی ظهــر دوشــنبه ‪ ۳۱‬فروردین بــا حضور‬ ‫در پشــت صحنه فیلم «النتــوری» به کارگردانــی «رضا درمیشــیان» با‬ ‫عوامل این اثر ســینمایی دیدار و گفت وگــو کرد‪ .‬این در حالی اســت که‬ ‫فیلم «النتوری» در ســکوت خبری در حال تولید اســت‪ ،‬بازدید ایوبی از‬ ‫پشــت صحنه این فیلم‪ ،‬باعث شد خبر این فیلم رســانه ای شود‪ .‬خبر این‬ ‫فیلم را روابط عمومی سازمان سینمایی به رســانه ها داد و دست اندرکاران‬ ‫سازمان سینمایی نیز تصاویر این دیدار را در صفحه های شان در شبکه های‬ ‫اجتماعی منتشر کردند‪ .‬این تاکید در انعکاس این حضور ذهن را به سمت‬ ‫حاشیه های پیش امده برای فیلم «خانه دختر» و احتمال اکران نشدنش‬ ‫در روزهای اینده می برد؛ یا دســت کم موفق نشــدن ایوبی در اکران فیلم‬ ‫قبلی این کارگردان جوان‪ ،‬یعنی «عصبانی نیســتم» که بنا بر مالحظاتی‬ ‫از نمایش بازماند‪ .‬به هرحال‪ ،‬خبر روابط عمومی ســازمان سینمایی گفت‬ ‫که «حجت الله ایوبی» در این بازدید‪ ،‬با ارزوی موفقیت برای عوامل فیلم‬ ‫«النتوری»‪ ،‬اظهار امیدواری کرده که این اثر سینمایی با اقبال مخاطبان‬ ‫و منتقدان مواجه شــود‪ .‬وی همچنیــن به طور جداگانه بــا کارگردان این‬ ‫فیلم درباره مراحل تولید ان گفت وگویی مفصل داشــت‪ .‬درمیشــیان نیز‬ ‫اظهار امیدواری کرد که حاصــل تالش این گروه مورد توجــه قرار گیرد‪.‬‬ ‫در ادامه ســکانس هایی با حضور «نوید محمد زاده»‪« ،‬باران کوثری» و‬ ‫«مریم پالیزبان» با حضور رئیس سازمان سینمایی فیلمبرداری شد‪ .‬گویا‬ ‫فیلمبرداری «النتوری» تاکنون از نیمه گذشته و پیش بینی می شود تا پایان‬ ‫اردیبهشت به پایان برسد‪.‬‬ ‫نویسندگانسرگردان!‬ ‫چرا بیمه اهل قلم به مشکل خورده است؟‬ ‫مهناز باقری‬ ‫نویسنده و روزنامه نگار‬ ‫عک‬ ‫مثلث | شماره ‪259‬‬ ‫شریف زادگان (مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی) به وزیر‬ ‫فرهنگ و ارشاد اسالمی ارائه شده بود‪.‬‬ ‫در بیســتمین نمایشــگاه بین المللــی کتــاب تهران‬ ‫مشخص شــد تحت پوشــش بیمه قرار گرفتن نویسندگان‬ ‫فعالیتی است که از ســوی معاونت فرهنگی وزارت ارشاد‪،‬‬ ‫خانه کتاب و صندوق حمایت از نویســندگان ارشــاد انجام‬ ‫می گیرد‪ .‬شرایط تعیین شده برای ورود اهل قلم زیر چتر بیمه‬ ‫هم پیچیده نبود‪ .‬نویسندگان کودک و نوجوان با سه عنوان‬ ‫کتاب و نویســندگان حوزه بزرگســال نیز با دو عنوان کتاب‬ ‫می توانستند زیر پوشش بیمه مولفان و مترجمان قرار گیرند؛‬ ‫البته مشــروط به دارا بودن حداکثر ‪ 50‬ســال برای مردان‬ ‫و حداکثر ‪ 45‬ســال برای زنان‪ .‬در این قانون حمایتی که با‬ ‫هدف بهره مند شــدن از امکانات تامین اجتماعی به منظور‬ ‫افزایش رفاه اجتماعی پدیداورندگان اثار هنری انجام شده‬ ‫بود‪ ،‬سیاست هایی همچون حمایت دولت از پدیداورندگان‬ ‫اثار فرهنگی و هنری در قالب پرداخت درصدی از هزینه بیمه‬ ‫و براساس مقررات تامین اجتماعی حرفه ها و مشاغل ازاد‪،‬‬ ‫زیر پوشش قرار دادن پدیداورندگان اثار فرهنگی و هنری در‬ ‫زمره مشــموالن تامین اجتماعی با حداقل دستمزد و حقوق‬ ‫اعالم شده از سوی شورای عالی کار و زیر پوشش قرار دادن‬ ‫پدیداورندگان اثار فرهنگی و هنری از زمره مشموالن تامین‬ ‫اجتماعی با در نظــر گرفتن ارائه تســهیالت‪ ،‬فوت و از کار‬ ‫افتادگی در نظر گرفته شده بود‪ .‬پدیداورندگان مشمول این‬ ‫قانون می توانستند با ارسال اثار خود (دو تا سه کتاب) همراه‬ ‫با بخشی از مشخصه های شخصی خود همچون شناسنامه‬ ‫و‪ ...‬تحت پوشش این قانون قرار گیرند‪ .‬مطابق این قانون‬ ‫پدیداورندگان کتاب هایی با ویژگی هایی ازجمله اموزشی‪،‬‬ ‫گرداوری و مجموعه سازی فاقد شرایط استفاده از بیمه تامین‬ ‫اجتماعی بودند‪ .‬با گذشت کمتر از دو دهه از این ماجرا و با‬ ‫روی کار امدن دولت تدبیر و امید گویی این قانون فراموش‬ ‫شده است‪ .‬به هر حال انتظار اهل قلم از رئیس دولت تدبیر و‬ ‫امید و وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی این است که متناسب‬ ‫با شعارهایشان عمل کنند و اهل فرهنگ را که از محروم ترین‬ ‫قشرهای جامعه به لحاظ پوشــش های حمایتی هستند‪،‬به‬ ‫حال خود رها نکنند و این ممکن نخواهد شــد مگر با رجعت‬ ‫مجدد به میثاق هایی که با ملت بسته اند‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫برخی از نویسندگان که مشمول بیمه نویسندگان بودند‬ ‫در ســال جدید زمانی که برای تمدید قراردادهای بیمه خود‬ ‫به مراکز تامین اجتماعی مراجعه کردند با این پاسخ مواجه‬ ‫شــدند که «خانه کتاب» بیمه نویســندگان را مسدود کرده‬ ‫است! چند نفری که پیگیر این موضوع بودند‪ ،‬می گویند باید‬ ‫به خانه کتاب مراجعه کرد‪ ،‬پرینت اثار را گرفت و به ضمیمه‬ ‫عکس و کپی کارت ملی درخواســت بیمه را ارائه کرد‪ .‬البته‬ ‫این شــامل کســانی اســت که پیش از این مشــمول بیمه‬ ‫نویسندگان بوده اند‪ ،‬چون مدت هاست دیگر وزارت فرهنگ‬ ‫و ارشاد اسالمی درخواست های جدید را برای بهره مندی از‬ ‫بیمه نویسندگان نمی پذیرد‪.‬‬ ‫این در حالی است که برای بسیاری از نویسندگان این‬ ‫سوال مطرح است که چرا باید با حداقل حمایت های صنفی‬ ‫از نویســندگان چنین برخوردی شــود؟ اگر بحث بر سر این‬ ‫است که در این طرح‪ ،‬نویســنده از غیرنویسنده تمییز داده‬ ‫شود‪ ،‬مگر «خانه کتاب» فهرســت اثار منتشره نویسندگان‬ ‫را نــدارد و مگر نمی توانند با اســتفاده از سیســتم رایانه ای‬ ‫به ســرعت افراد واجد شرایط را تشــخیص دهند و این طور‬ ‫اهالی قلم را میان بیمه و ارشاد سرگردان نکنند؟ همچنین به‬ ‫اســتناد کدام مصوبه قانونی از بیمه کردن متقاضیان جدید‬ ‫خودداری می شود؟ چرا باید نویسندگان واجد شرایط با این‬ ‫پاسخ مواجه شوند که دیگر فرد جدیدی مشمول این طرح‬ ‫نمی شــود؟ اگر بحث صرفه جویی در هزینه هاست چرا باید‬ ‫این کار از دیوار کوتاه نویسندگان و اهل قلم شروع شود؟ ایا‬ ‫این بی تدبیری نیست که به صورت خزنده‪ ،‬بیمه نویسندگان‬ ‫را از حیز انتفاع ساقط کنیم و در نتیجه حمایت صنفی از این‬ ‫قشر را از میان برداریم؟‬ ‫البته بــازی گرگ و میشــی که هرازگاهــی بین وزارت‬ ‫فرهنگ و ارشاد و نویسندگان صورت می گیرد‪ ،‬بازی تازه ای‬ ‫نیست‪ .‬در بیســت و هفتمین نمایشــگاه بین المللی کتاب‬ ‫تهران زمانــی که نویســندگان کودک و نوجــوان خواهان‬ ‫توجه و التفات دولت در قالب شارژ بن کارت هایشان شدند‪،‬‬ ‫دولتمردان از اهــدای بن کارت های جدید ســخن گفتند و‬ ‫اهدای ان را منوط به حضور در نمایشگاه کتاب و ان هم در‬ ‫یکی از روزهای پایانی ان اعالم کردند؛ عملکردی که به زعم‬ ‫بسیاری از صاحب نظران توهین اشکار به نویسندگان قلمداد‬ ‫می شــد و نپرداختن ان را بــر پرداختی انچنانــی ارجحیت‬ ‫می داد‪.‬‬ ‫به هر حال بحث پوشش تامین اجتماعی نویسندگان‬ ‫از اقدامات شایســته اســت که انتظار می رود گرد گذشت‬ ‫زمــان‪ ،‬طــراوت و پویایی و دســتاوردهای خــوش ان را از‬ ‫نویســندگان نگیرد‪ .‬چه بیش از یک دهه اســت که از یکی‬ ‫از شــاهکارهای دولت شایسته ســاالر دینی یعنــی «بیمه‬ ‫نویسندگان» می گذرد‪.‬‬ ‫در اثنای ان سال ها مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی‬ ‫به دنبال نامه ریاســت جمهوری وقت‪ ،‬به درخواست انجمن‬ ‫نویسندگان کودک و نوجوان پیشنهاد حق بیمه نویسندگان‬ ‫همچون هنرمندان خانه ســینما را از طریق مشارکت وزارت‬ ‫فرهنگ و ارشاد اسالمی پذیرفت‪.‬‬ ‫مدیرعامل ســازمان تامین اجتماعــی در ان زمان در‬ ‫نامه خود به احمد مسجدجامعی‪ ،‬وزیر وقت فرهنگ و ارشاد‬ ‫اســامی امادگی ســازمان متبوعش را به منظور گسترش‬ ‫صنعت بیمه به صورت گروهی به انجمن نویسندگان کودک‬ ‫و نوجوان اعالم کرد‪ .‬این پیشــنهاد به دنبــال نامه انجمن‬ ‫نویسندگان کودک و نوجوان به رئیس جمهور وقت و دستور‬ ‫او برای پوشــش بیمه نویســندگان از ســوی محمدحسین‬ ‫س هفته‬ ‫‪73‬‬ ‫ورزش‬ ‫انتخابات پرحاشیه‬ ‫در حالی کــه وزارت ورزش بــه صراحت اعالم کرده حســین رضــازاده به دلیل‬ ‫دوشغله بودن نمی تواند در انتخابات فدراســیون وزنه برداری شرکت کند اما او‬ ‫در این باره با استناد به موضع شورای حل اختالف تاکید می کند ‪« :‬من می توانم‬ ‫به طور همزمان در شورای شهر و فدراسیون وزنه برداری فعالیت کنم‪».‬‬ ‫ت‬ ‫یتر‬ ‫اول‬ ‫وزنه سنگین مقابل حاج حسین‬ ‫ورزش‬ ‫‪74‬‬ ‫مثلث | شماره ‪259‬‬ ‫ایا رضازاده به انتخابات فدراسیون وزنه برداری می رسد؟‬ ‫دوشغله ها و حضور همزمان انها در فدراسیون ها؛ این‬ ‫موضوعی است که این روزها داغ تر از گذشته شده‪ .‬بحثی‬ ‫که یک سوی ان قانون است و یک سوی دیگر ان البی های‬ ‫پشت پرده‪ .‬بحث اصلی اما بر سر حضور حسین رضازاده در‬ ‫انتخابات ریاست فدراسیون وزنه برداری است؛ اینکه حضور‬ ‫او به عنوان یکی از اعضای شــورای اسالمی شــهر تهران‬ ‫برای تصدی پست ریاست فدراســیون وزنه برداری بالمانع‬ ‫است یا خیر؟‬ ‫مجمع انتخاباتی فدراسیون وزنه برداری دوشنبه همین‬ ‫هفته ساعت ‪ 10‬صبح در محل اکادمی ملی المپیک برگزار‬ ‫می شود؛ مجمعی که هر چند اعضا و نمایندگانش را شناخته‬ ‫اما همچنان بر سر نامزد شدن یا نامزد نشدن حسین رضا زاده‬ ‫با ابهاماتی همراه شده است‪.‬‬ ‫حســین رضــا زاده می گویــد‪« :‬بــا حکــم شــورای‬ ‫حل اختالف می توانم در انتخابات شرکت کنم‪ ».‬اما وزارت‬ ‫ورزش نظــر دیگــری دارد‪ .‬وزارت ورزش معتقد اســت که‬ ‫رضا زاده برای نامزد شــدن در انتخابات ریاست فدراسیون‬ ‫وزنه برداری باید از حضور در شــورای شــهر استعفا دهد اما‬ ‫رضا زاده همه چیز را به شورای حل اختالف ارجاع می دهد‬ ‫و می گوید‪« :‬شورای حل اختالف حضورم در انتخابات را با‬ ‫همین شرایط هم بالمانع دانسته است‪».‬‬ ‫حســین رضازاده در خصوص اینکه با دســتور وزارت‬ ‫ورزش باید قبل از حضور در انتخابات فدراسیون وزنه برداری‬ ‫از شورای شهر استعفا کند‪ ،‬گفت‪« :‬در این خصوص بازرسی‬ ‫کل کشور پس از اینکه این مشکل پیش امد‪ ،‬موضوع را به‬ ‫شورای حل اختالف فرستاد تا این شورا در مورد اینکه ایا بنده‬ ‫می توانم در شورای شهر و فدراســیون به صورت همزمان‬ ‫فعالیت داشــته باشــم یا خیر‪ ،‬نظر خود را اعالم کند که در‬ ‫تاریخ سوم دی ماه سال گذشته شورای حل اختالف با نظر‬ ‫اکثریت ارا (‪7‬نفر از ‪9‬نفر) رای خود را صادر کرد که بر اساس‬ ‫ان حضور من در شــورای شــهر و فدراســیون وزنه برداری‬ ‫بالمانع اســت‪ ».‬رضا زاده در پاســخ به این ســوال که ایا با‬ ‫این حساب در انتخابات شــرکت خواهد کرد یا خیر‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫«با مباحثی که پیش امــده بنده اماده حضــور در انتخابات‬ ‫فدراســیون وزنه برداری هم هستم‪ .‬دوســت دارم مثل پنج‬ ‫لو نیم گذشته باز هم به وزنه برداری کمک کنم و در عمل‬ ‫سا ‬ ‫هم این موضوع را ثابت کردم و اگــر باز هم بخواهند به این‬ ‫منظور می ایم‪ ».‬رضازاده تاکید کرد ‪« :‬طبق قانونی که وزارت‬ ‫ورزش از ان صحبت می کند و همواره به ان استناد می شود‪،‬‬ ‫شــورای حل اختالف اعالم کرده که حضور مــن در هر دو‬ ‫سمت بالمانع است‪».‬‬ ‫عضو شورای شهر تهران در پاسخ به این سوال که ایا‬ ‫حاضر است به خاطر وزنه برداری از شورا استعفا دهد‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫«در هر صورت شهروندان تهرانی با ‪280‬هزار رای به عنوان‬ ‫نفر سوم در انتخابات من را انتخاب کردند و شاید این موضوع‬ ‫درســت نباشــد هرچند که در این مورد هنوز بــه جمع بندی‬ ‫نرســیده اند‪ ».‬رضازاده در مورد اینکه ایا شکایتی از وزارت‬ ‫ورزش دارد یا خیر‪ ،‬گفت‪« :‬خیر‪ ،‬چرا باید شاکی باشم‪ .‬نیت‬ ‫جنتلمن محافظه کار‬ ‫پرسپولیس فقط باید به قهرمانی‬ ‫در لیگ امیدوار باشد‬ ‫بنده کمک به وزنه برداری و ورزش کشور است‪ ».‬او در پاسخ‬ ‫به این سوال که گفته می شود وزارت ورزش به خاطر اهداف‬ ‫سیاسی قصد دارد تا اقدامی انجام دهد تا رضازاده از شورای‬ ‫شهر اســتعفاء دهد‪ ،‬گفت‪« :‬در این مورد حرفی ندارم چون‬ ‫معموال هرکسی یک حرفی می زند و خیلی نمی توان در این‬ ‫مورد به صحبت ها استناد کرد‪».‬‬ ‫واکنش وزارت ورزش‬ ‫موضع شورای شهر؟‬ ‫نظرات اعضای شورای اسالمی شــهر تهران در این‬ ‫دوشغله هاوحضورهمزمانانهادرفدراسیون ها؛‬ ‫اینموضوعیاستکهاینروزهاداغ ترازگذشته‬ ‫شده‪ .‬بحثی که یک سوی ان قانون است و یک‬ ‫سوی دیگر ان البی های پشت پرده‪ .‬بحث اصلی‬ ‫اما بر ســر حضور حســین رضازاده در انتخابات‬ ‫ریاستفدراسیونوزنه برداریاست‬ ‫اصولگرای این شورا با تالش برخی از اعضای شورای شهر‬ ‫تهران برای جلوگیری از استعفای رضازاده بی ارتباط نیست‪.‬‬ ‫اما در سوی مقابل عده ای نیز تاکید می کنند که همین قانون‬ ‫منع حضور دو شــغله ها در انتخابات فدراســیون ها پیش از‬ ‫این از حضور ســاعی و دنیامالی برای حضــور در انتخابات‬ ‫فدراسیون های ورزشی تکواندو و قایقرانی جلوگیری کرد‪.‬‬ ‫با همه اینها اما حســین رضازاده اعالم می کند‪« :‬باتوجه به‬ ‫رای شورای حل اختالف حضورش در انتخابات فدراسیون‬ ‫وزنه برداری بالمانع است؛ در تاریخ سوم دی ماه سال گذشته‬ ‫شــورای حل اختالف با نظر اکثریت ارا (هفت نفر از ‪ 9‬نفر)‬ ‫رای خود را صادر کرد که بر اساس ان حضورم در شورای شهر‬ ‫و فدراسیون وزنه برداری بالمانع اعالم شد‪».‬‬ ‫موضع سازمان بازرسی نیز در این باره روشن است‪ .‬انجا‬ ‫که ناصر سراج‪ ،‬رئیس سازمان بازرســی ایران نیز از ارسال‬ ‫نظر سازمان متبوع خود در مورد دوشــغله بودن رضازاده به‬ ‫شــورای مرکزی حل اختالف خبر داده اســت‪ .‬البته سراج‬ ‫گفته بود ســازمان بازرسی کل کشــور نظر خود را به صورت‬ ‫کتبی ارائه کــرده‪ ،‬اما این گزارش ها به طــور کلی محرمانه‬ ‫محسوب می شــوند‪ .‬ســراج می گوید‪« :‬ما نظر قطعی خود‬ ‫را قبال به صورت مکتوب ارائه کرده ایــم و انها باید تصمیم‬ ‫بگیرند‪ ».‬باید منتظر ماند‪ .‬ایا قانون تکلیف حضور رضازاده‬ ‫در انتخابات فدراســیون وزنه برداری را مشخص می کند یا‬ ‫البی های پشت پرده؟‬ ‫مثلث | شماره ‪259‬‬ ‫سجادی اساسنامه سازمان بازرسی کل کشور را مورد‬ ‫توجه قــرار می دهد و با تاکیــد بر اینکه «مــا مجری قانون‬ ‫هســتیم»‪ ،‬می گوید‪« :‬براســاس این قانون هیچ نامزدی‬ ‫نمی تواند هم عضو شورای شهر باشــد و هم در فدراسیونی‬ ‫به عنوان رئیس فدراسیون انجام وظیفه کند‪».‬‬ ‫معاون وزیر ورزش می گویــد‪« :‬به این ترتیب هر یک‬ ‫از اعضای شورای شــهر که خواســتار حضور در انتخابات‬ ‫فدراسیون های ورزشی هستند باید رسما از سمت خود استعفا‬ ‫دهند‪ .‬جناب اقای رضازاده نیز باید مطابق این قانون از پست‬ ‫خود در شورای شهر استعفا دهد‪».‬‬ ‫سجادی باز هم تاکید می کند که رضا زاده نمی تواند در‬ ‫انتخابات فدراسیون وزنه برداری شرکت کند‪« :‬ما قوانین را‬ ‫اجرا می کنیم و تنها قوانین بعدی است که می تواند ناقض‬ ‫قوانین قبلی باشــد‪ .‬فعال قانــون می گوید اقــای رضازاده‬ ‫نمی تواند در انتخابات فدراسیون وزنه برداری شرکت کند و‬ ‫اگر تمایل به شــرکت در انتخابات دارد‪ ،‬باید حتما استعفای‬ ‫پذیرفته شده از ســوی شــورای شــهر را به وزارت ورزش و‬ ‫جوانان ارائه کند‪».‬‬ ‫ســجادی یاداور می شــود‪« :‬قوانین مصوب مجلس‬ ‫شورای اســامی همگی الزم االجراســت‪ .‬پیش از این نیز‬ ‫دوستانی از شورای شــهر در انتخابات شرکت کرده بودند و‬ ‫بر اساس این قانون اجازه حضور در انتخابات را نیافتند‪ .‬این‬ ‫دوستان حتی به دیوان عدالت اداری نیز شکایت کردند که‬ ‫در نهایت وزارت ورزش و جوانان تبرئه شد‪ .‬به صورت کتبی‬ ‫و شــفاهی به اقای رضازاده موارد و موانع قانونی شرکت در‬ ‫انتخابات فدراسیون وزنه برداری را اعالم کرده ایم و مجددا‬ ‫نیز موارد قانونی حضورشــان ارائه خواهد شد تا وی موضع‬ ‫خود را در خصوص حضور در انتخابات اعالم کند‪».‬‬ ‫این اظهارات در حالی مطرح می شود که وزارت ورزش‬ ‫بارها اعالم کرده به افرادی که دارای شــغل در بخش های‬ ‫مختلف هستند اجازه تصدی پست ریاست فدراسیون های‬ ‫ورزشــی را نمی دهد‪ .‬امور مجامع معاونــت قهرمانی وزارت‬ ‫ورزش و جوانان طی اظهارنظری صریح به حسین رضازاده‬ ‫تا یک روز مانده به برگزاری انتخابات فدراسیون وزنه برداری‬ ‫فرصت داده بود تا از سمت خود استعفا دهد‪.‬‬ ‫برابر مقررات‪ ،‬اســتعفای رســمی حســین رضازاده از‬ ‫شــورای شــهر حداکثر تا پایان وقت اداری یکشنبه ششم‬ ‫اردیبهشت باید به دست معاونت قهرمانی برسد‪ ،‬در غیر این‬ ‫صورت وی اجازه شــرکت در انتخابات وزنه برداری را ندارد‪.‬‬ ‫در همین حال سازمان بازرســی کل کشور هم در نامه ای به‬ ‫ابهامات مربوط به حضور رضازاده در انتخابات فدراســیون‬ ‫وزنه برداری پاسخ داده است‪ .‬در نامه سازمان بازرسی امده‬ ‫اســت‪« :‬با اســتناد به بند (‪ )4‬ماده ‪ 28‬قانون تشــکیالت‪،‬‬ ‫وظایــف و انتخابات شــوراهای اســامی کشــور انتخاب‬ ‫شــهرداران مصوب اول خــرداد ‪ ،75‬اعضای شــوراهای‬ ‫اســامی موضــوع این قانــون در طــول مــدت عضویت‬ ‫نمی توانند در سمت های مذکور در این ماده مشغول به کار‬ ‫شــوند‪ ».‬همچنین قســمت اخیر بند (‪ )1‬و بند (‪ )2‬ماده یاد‬ ‫شده‪ ،‬ســمت های مذکور را این چنین بیان می کند‪« ،‬سایر‬ ‫روسا‪ ،‬مدیران و سرپرستانی که حوزه مسئولیت انان به کل‬ ‫کشور تسری دارد و روسای موسسات و البته به دولت که از‬ ‫بودجه عمومی به هر مقدار استفاده می نمایند‪».‬‬ ‫زمینه متفاوت اســت‪ .‬حضور تقریبا ‪ 50‬درصدی نمایندگان‬ ‫اصولگرا و اصالح طلب در این شــورا سبب شــده تا نظرات‬ ‫مختلفی در مورد حســین رضازاده وجود داشته باشد‪ .‬البته‬ ‫بســیاری از نمایندگان شــورای شــهر ترجیــح می دهند در‬ ‫مورد حضور رضــازاده در انتخابات فدراســیون وزنه برداری‬ ‫اظهارنظر صریحی نداشته باشــند‪ .‬در این میان اما مهدی‬ ‫چمران‪ ،‬رئیس شورای اسالمی شهر تهران‪ ،‬در مورد حضور‬ ‫رضازاده در انتخابات فدراســیون وزنه برداری موضع نسبتا‬ ‫صریحی گرفته و معتقد است عضویت در شورای اسالمی‬ ‫شهر شغل محسوب نمی شود‪.‬‬ ‫رئیس شــورای اســامی شــهر تهران گفته اســت‪:‬‬ ‫«کمیته حل اختالف شــورا نیز حضور هم زمان رضازاده در‬ ‫شورای شهر تهران و فدراسیون وزنه برداری را بررسی و تایید‬ ‫کرد که حضور هم زمان وی در شــورا مغایرتی با فدراسیون‬ ‫ندارد‪ ،‬چراکه نه فدراســیون شــغل اســت و نه شــورا شغل‬ ‫محسوب می شود‪».‬‬ ‫اما سوال اصلی اینجاست که ایا حضور در چهار جلسه‬ ‫علنی و چهار جلســه غیر علنی در طول ماه و دریافت حقوق‬ ‫نمی تواند مصداقی برای یک شــغل باشــد؟ اگر حضور در‬ ‫شــورای شــهری با جمعیت ‪ 10‬میلیونــی و نمایندگی مردم‬ ‫پایتخت تا این اندازه ساده است که شغل محسوب نمی شود‬ ‫پس چه لزومی به وجود این شوراست؟ البته برخی معتقدند‬ ‫حساسیت های سیاســی برای کم نشــدن یکی از اعضای‬ ‫ورزش‬ ‫وزارت ورزش از همان ابتــدا روی اجرای کامل قانون‬ ‫تاکید داشته و معتقد است رضازاده برای حضور در انتخابات‬ ‫فدراســیون وزنه برداری باید از ســمت خود در شورای شهر‬ ‫تهران استعفا دهد‪.‬معاون ورزش قهرمانی و حرفه ای وزارت‬ ‫ورزش و جوانــان با تاکید بــر این موضوع که همــه در برابر‬ ‫قانون یکسان هســتند‪ ،‬می گوید‪« :‬چنانچه اقای رضازاده‬ ‫بخواهد در انتخابات فدراسیون وزنه برداری شرکت کند‪ ،‬باید‬ ‫بر اساس قانون از شورای شهر استعفا دهد‪».‬‬ ‫نصرالله سجادی ادامه می دهد‪« :‬همان گونه که در‬ ‫سال ‪ 93‬و ‪ 94‬بعضی از اعضای شــورای شهر برای حضور‬ ‫در انتخابات فدراسیون های ورزشی کاندیدا شدند و مطابق‬ ‫اساسنامه سازمان بازرسی کل کشور نتوانستند در انتخابات‬ ‫شــرکت کنند‪ ،‬اقــای رضازاده هــم در صورت عدم اســتعفا‬ ‫نمی تواند در انتخابات شرکت کند‪».‬‬ ‫فرکی مربی تیم ملی شود‬ ‫خواسته یک مقام بلند پایه‬ ‫ورزش کشور‬ ‫ارام بودن برانکو نقطه ضعفش‬ ‫نیست‬ ‫ساختار فوتبال ما بهترین مربیان‬ ‫دنیا را هم نابود می کند‬ ‫‪75‬‬ ‫سیاست‬ ‫ورزش‬ ‫ارام بودن برانکو نقطه ضعفش نیست‬ ‫ما مفید بوده اند و بعضی از مربیان کروات هم نه تنها سودی عاید‬ ‫فوتبال مان نکرده اند بلکه از ضعیف ترین مربیان داخلی ما نیز‬ ‫ضعیف تر بوده اند‪ .‬اما برانکو وارد تیمی شده که چند سالی است ‬ ‫اوضاع خوبی ندارد‪ .‬چند فصل کابــوس وار برای هواداران این‬ ‫تیم سپری شده و حاال به عقیده من انتظارات از برانکو خیلی زیاد‬ ‫شده‪.‬انتظاراتیکهبهنظرم غلطاستچوندرفوتبالفقطمربی‬ ‫نیست که می تواند شــرایط را تغییر دهد‪ .‬فوتبال ما مشکالت‬ ‫ساختاریمتعددیدارد‪.‬یکمربیپولشرانمی گیرد‪،‬یکمربی‬ ‫مشکل مالیاتی دارد‪ ،‬یک مربی را از هتل بیرون می کنند‪ ،‬یک‬ ‫مربی وسیله ایاب و ذهاب ندارد و‪ ...‬خالصه اینکه در فوتبال ما‬ ‫مشکالتان قدرزیاداستکهبحثکردندرباره اشدیگرنخ نما‬ ‫شده است‪ .‬به نظر من مدیران این باشگاه اگر بتوانند شرایطی‬ ‫را فراهم کنند که برانکو فقط به مســائل فنی فکر کند می توان‬ ‫امیدواربودکهاتفاقاتخوبیبرایاینتیمدرسالایندهرخدهد‪.‬‬ ‫البته من عقیده دارم که این رویا به واقعیت تبدیل نخواهد شد یا‬ ‫دست کم بعید می دانم‪ .‬اما عده ای این روزها درباره شخصیت‬ ‫برانکوقضاوت هایعجیبیدارند‪.‬به عنوانمثالمی گویندچون‬ ‫او در کنار زمین شور و هیجان زیادی ندارد و باال و پایین نمی پرد‬ ‫نمی تواند با هواداران و تیمش ارتباط برقرار کند‪ .‬باید عرض کنم‬ ‫که این تحلیل درستی نیست‪ .‬مربیان روحیات متفاوتی دارند‪.‬‬ ‫همان طور که ما هفت میلیارد انسان در کره خاکی می بینیم که‬ ‫اثر انگشت هیچ کدام شان شــبیه به دیگری نیست‪ .‬انسان ها‬ ‫خصوصیات ذاتی متفاوتی دارند‪ .‬در منچستر یونایتد هم فنخال‬ ‫رامی بینیدکهبیشتراوقاتروینیمکتنشستهاست‪.‬امایورگن‬ ‫کلوب این طور نیســت‪ .‬کنار زمین هیجان دارد‪ .‬شور دارد و ما‬ ‫دوستش داریم‪ .‬فوتبال به مربیان متفاوتی نیاز دارد‪ .‬اما من فکر‬ ‫نمی کنم هر مربی که کنار زمین بیشتر باال و پایین بپرد توانمندی‬ ‫فنی اش باالتر می رود‪ .‬من ایــن طور فکر نمی کنم‪ .‬االن مربی‬ ‫در فوتبال مــان داریم که روی زمیــن دراز هم می کشــد و دمر‬ ‫ت ندارم‪ .‬مارچلو بیلسا‬ ‫می خوابد‪ .‬حرکت هایی که من اصال دوس ‬ ‫هم حرکات قشنگی از خودش نشان می داد‪ .‬می خواهم عرض‬ ‫کنم استایل مربیان با یکدیگر تفاوت دارد و اگر بخواهم در مورد‬ ‫برانکو اظهارنظر کنم باید تاکید کنم که ارام بودن این مربی هرگز‬ ‫نشانهضعفاونیستوامتیازمنفیبرایشمحسوبنمی شود‪.‬در‬ ‫همهکشورهاییکهفوتبالشانپیشرفتکرده همهچیزدراختیار‬ ‫مربی قرار می گیرد و در نهایتاگرمربینتیجهالزمراکسبنکند‬ ‫مربی را کنار می گذارند‪ .‬کم می شــنوم که فالن مربی در لیگ‬ ‫معتبر خارجی در هتل بخوابد یا از هتل بیرونش کرده باشند یا به‬ ‫خاطر نگرفتن پولش شکایت کرده باشد‪ .‬اگر هم چنین مواردی‬ ‫باشدنادراست‪.‬امادراینجاماهمهاینمشکالتراداریمومربی‬ ‫عمال نمی تواند روی مسائل فنی تمرکز داشته باشد‪ .‬فوتبال ما‬ ‫شــرایطی دارد که بهترین مربیان دنیا را هم می تواند به نابودی‬ ‫بکشد‪ .‬االن هر کســی در دفتر خود امکاناتی دارد که با انها کار‬ ‫می کند‪ .‬امیدوارم برای برانکو در فوتبــال ما اتفاقات خوبی رخ‬ ‫بدهد‪ .‬این مربی شــخصیت خوبــی دارد و همان طور که گفتم‬ ‫مربی است خویشتن دار و محجوب‪ .‬بنابراین برای ایشان ارزوی‬ ‫موفقیتمی کنم‪.‬‬ ‫ی صدا می کرد که هیچ گاه در فوتبال‬ ‫است‪.‬بالژ‪ ،‬برانکو را با نام ‬ ‫ایران جا نیفتاد و به غیر از معدود روزنامه نگاران کمتر کســی‬ ‫می دانســت که وقتی پیرمرد کروات می گوید‪« :‬تاناتس یک‬ ‫نابغه است‪ ».‬منظورش همان جوان عینکی و ارام کنار دستش‬ ‫است‪ .‬برانکو پس از حذف تیم ملی ایران در مسابقات مقدماتی‬ ‫جام جهانی ‪ 2002‬سرمربی تیم ایران شد و برای اولین گام باید‬ ‫تیمامیدایرانرادربازی هایاسیاییبوسانمی برد‪.‬انجابودکه‬ ‫اولینخاطرهمستقلفوتبالایرانازتاناتسشکلگرفت‪ .‬قبل‬ ‫از مسابقات تست های امادگی جسمانی انقدر بد بود که حتی‬ ‫تیترهای روزنامه از نفرستادن تیم به رقابت ها خبر می داد‪ ،‬تیم‬ ‫برانکوقهرمانشدواومحبوب‪.‬درجامملت هایاسیابعدازیک‬ ‫شروع بد‪ ،‬تیم را تبدیل به یکی از دوست داشتنی ترین تیم های‬ ‫ملی ایران کرد و فقط مثلث بدشانسی‪ ،‬ناداوری و چیپ یحیی‬ ‫گل محمدی بود که توانست ان تیم را از قهرمانی دور کند‪ .‬با‬ ‫برانکو اســان ترین صعود تاریخ فوتبال ایران به جام جهانی را‬ ‫داشتیم تا خاطره ها رنگ شیرینی به خود بگیرد‪ .‬اما خاطره روی‬ ‫بد هم دارد‪ ،‬خاطره می تواند یک خداحافظی تلخ باشــد بعد از‬ ‫شکست در جام جهانی‪ ...‬ما نامهربان بودیم؟ شاید‪.‬‬ ‫‪ -3‬برانکو را مثل کف دســتمان می شــناختیم‪ .‬او از ان‬ ‫ادم هایی نبود که در همان نگاه اول بتوان دوستشان داشت‪.‬‬ ‫او نه حرف های جذاب در اســتین داشــت‪ ،‬نــه یاغی گری را‬ ‫می شناخت و نه حتی فوتبالش از ان فوتبال هایی بود که بشود‬ ‫با ان زندگی کرد‪ .‬او بیش از حد الزم منطقی بود‪ .‬هیچ قدمی را‬ ‫بدون انکه دلیلی برایش داشته باشد‪ ،‬بر نمی داشت‪ .‬او هدف را‬ ‫تعریفمی کردوبرایانوسیله هارامی ساخت‪.‬شایدبزرگترین‬ ‫هنر او این بود که تیمی ساخته بود‪ ،‬به طور دقیق شبیه خودش‪.‬‬ ‫تیمی که خیلی س رو صدا نداشت و بیشتر از انکه نمایش داشته‬ ‫باشــد‪ ،‬نتیجه می گرفت‪ .‬وقتی قرار بود تیم حداقلی بازی کند‬ ‫با نتایج یک بر صفر حریفان را از پیش رو برمی داشــت و پیش‬ ‫می رفت‪ .‬تازه وقتــی که رفت‪ ،‬فهمیدیم کــه همین بردن چه‬ ‫لذتی دارد‪.‬‬ ‫برانکو از ان دست مربیانی اســت که فوتبال را در زمین‬ ‫مســابقه دنبال می کند و حوصله حاشــیه های بیرون زمین را‬ ‫ندارد‪ .‬او همیشه روی خط مستقیم حرکت می کند و فوتبال را‬ ‫برای فوتبال می خواهد‪.‬‬ ‫‪ -3‬نمی دانم چرا همیشــه حس می کنم بــار دوم خوب‬ ‫نیســت‪ .‬کاری به مارکس و تراژدی و کمدی ندارم‪ .‬در فوتبال‬ ‫الاقل همیشه بار دوم خوب نبوده‪ ،‬همه انهایی که دوستشان‬ ‫داشتم‪ ،‬وقتی بازگشــتند‪ ،‬به جنگ همه خاطرات خوبی رفتند‬ ‫که پیش از این ســاخته بودند‪ .‬می ترســم خــب‪ ،‬کاریش هم‬ ‫نمی توان کرد‪ .‬برانکو را که بیشتر از بالژوویچ دوست نداشتم‪.‬‬ ‫بالژوویچیکگلولههیجانبود‪،‬یکسمبلمبارزه‪،‬یکمربیبا‬ ‫حرف های بی نظیرکههرگا هتریبونیبهدستمی اورد‪،‬سرتاپای‬ ‫ما را مبهوت خود می کرد‪ .‬بالژ را می شد دوست داشت‪ ،‬حتی‬ ‫وقتی می باخت‪ .‬حتی وقتی در جایگاه بازنده ها می نشســت‪.‬‬ ‫بالژ وقتی بازگشت‪ ،‬وقتی روی نیمکت مس کرمان نشست‪،‬‬ ‫کاریکاتوری از ان مربی محبوب ما بود‪ .‬نه‪ ،‬او چیروی ما نبود؛‬ ‫همان که یک عمر دوست داشتیم بازگشتش را جشن بگیریم‬ ‫تا یک بار دیگر در کنفرانس مطبوعاتی روی میز بکوبد و بگوید‪:‬‬ ‫«ما صعود می کنیم و تمام» و قند در دلمان اب شــود‪ .‬بالژ در‬ ‫مسخودشراانکارکردورفت‪.‬نکنددستیارشهمبههمانراه‬ ‫برودونامبرانکوهمدرذهنماخرابشود؟وقتیشکستمقابل‬ ‫سپاهان‪،‬رکورداودرورزشگاهازادیراشکست‪،‬نگرانیوهراس‬ ‫متولد شد‪.‬خاطره های خوب در شــرایط زمانی و حتی مکانی‬ ‫خاصی ساخته می شوند‪ ،‬تکرار انها همان شرایط را می طلبد‪.‬‬ ‫‪ -4‬ایا پرسپولیس جای خوبی برای ادامه فعالیت برانکو‬ ‫است؟ تیمی که اگر کمی تالش کند می تواند به زودی رکورد‬ ‫تغییرات را در فوتبال جهان بشکند! تیمی که برای هیچ کس‬ ‫امنیت شــغلی قائل نیســت‪ .‬تیمی که این توانایی را دارد که‬ ‫همزمان دو سرمربی داشته باشــد یا به طور همزمان دو مدیر‪.‬‬ ‫تیمــی کــه روزگارش‪ ،‬روز به روز تمدید می شــود‪ .‬ایــا این جا‬ ‫می تواند مکان مناسبی برای مردی باشد که اساس کارش بر‬ ‫برنامه ریزی استوار است؟ ایا در باشگاهی که همه چیز برمبنای‬ ‫احســاس جلو مــی رود‪ ،‬مردی کــه دنیایش بر محــور منطق‬ ‫می چرخد‪ ،‬جایی برای ساختن تیم خودش را دارد؟ پرسپولیس‬ ‫تیمیاستکهدراینمدتبرایخیلی هاگودالبودهوخیلی ها‬ ‫از این چاله به چاه افتاده اند‪ .‬حق بدهید که بترسم از انکه روزی‬ ‫بیاید که دیگر خاطرات برانکو هم دوست داشتنی نباشد‪.‬‬ ‫ساختار فوتبال ما بهترین مربیان دنیا را هم نابود می کند‬ ‫امیر حاج رضایی‬ ‫کارشناس فوتبال‬ ‫‪1‬‬ ‫زمانی که برانکو دســتیار بالژویچ بود و بعدها که سرمربی‬ ‫تیم ملی شــد از لحاظ شــخصیتی رفتار خیلی خوبی داشــت‪.‬‬ ‫خویشــتن دار و مودب بود‪ .‬به نظر من او جــزو مربیانی بوده که‬ ‫حضورش در فوتبال ایران منشــا اتفاقات خوبی بوده است‪ .‬اما‬ ‫از نظر فنــی در مقطعی که برانکو ســرمربی تیم ملی ما بود یک‬ ‫انتقادی وجود داشت که به نظرم چندان بیراه نبود‪ .‬گفته می شد ‬ ‫فوتبالی که برانکو دوست دارد مبتنی بر یک نوع محافظه کاری‬ ‫است‪ .‬گفته می شد به فوتبال نتیجه گرا تعلق دارد‪ .‬اما این یک‬ ‫واقعیت است که ما با برانکو یکی از راحت ترین صعودهای مان‬ ‫به جام جهانی را تجربه کردیم‪ .‬یک بــازی برای مان باقی مانده‬ ‫بود اما خیالمان بابت حضور در جام جهانی ‪ 2006‬راحت شــده‬ ‫بود‪ .‬این چیزی اســت که در حافظه ما وجود دارد‪ .‬برانکو بعد از‬ ‫جدایی از تیم ملی ایران با باشــگاه هایی همکاری کرد‪ .‬نتایج و‬ ‫امار هم روشن است‪ .‬با بعضی از این باشــگاه ها موفق بو د و با‬ ‫بعضی از این باشگاه ها نیز موفق نبود ‪ .‬اما برانکو در گروه مربیانی‬ ‫قرار می گیرد که بــرای فوتبال ایران مفید بوده انــد‪ .‬در واقع به‬ ‫عقیده من چند مربی کروات در تاریخ فوتبال ما هستند که برای‬ ‫هراس از مرگ خاطره ها‬ ‫ایا سرنوشت بالژ در انتظار برانکو است؟‬ ‫افشین خماند‬ ‫ورزش‬ ‫‪76‬‬ ‫مثلث | شماره ‪259‬‬ ‫‪2‬‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫‪-1‬اخرینمصاحبهاوبوددرخاکایران؛درهتلالمپیک‬ ‫نشســته بودیم‪ .‬تیم ملی برای اخرین سفر خود اماده می شد‪،‬‬ ‫می خواســت قبل از جام جهانی ‪ 2006‬یک بــازی تدارکاتی با‬ ‫تیم ملی کرواســی انجام دهــد‪ .‬بهانه گفت وگوی مــا از بازی‬ ‫کرواسیتابازیکرواسیبود‪،‬اولینباریکهنامایراندرادبیات‬ ‫فوتبالــی برانکو ایوانکوویچ اضافه شــده بود‪ ،‬بازی دوســتانه‬ ‫تیم های ملی ایران و کرواســی قبل از جام جهانی ‪ 1998‬بود؛‬ ‫همان بازی معروف که میروســاو بالژوویچ پس از ان گفت‪:‬‬ ‫«اگریووگسالوی‪،‬ایرانراشکستدهد‪،‬منیکتوپفوتبال‬ ‫راقورتمی دهم‪».‬حرف هایماگلکرد‪،‬یکبررسیکاملبود‬ ‫از حضور انکه پروفسور خوانده می شد‪ ،‬در ایران‪ .‬همان جا بود‬ ‫که از او پرسیدم‪«:‬تو کنار بالژویچ کار می کنی اما از نظر رفتاری‬ ‫بیشتر شبیه ایوویچ هستی‪ ،‬دوست نداشتی با ایوویچ کار کنی‬ ‫ی شبیه‬ ‫تا بالژ؟» جواب داد که‪« :‬من در میانه ایستاده ایم‪ ،‬نیم ‬ ‫بالژوویچ‪ ،‬نیمی شبیه ایوویچ‪ ».‬انجای گپمان را بیشتر از همه‬ ‫دوست داشتم که حرف به این سمت کشیده شد که تو عنوان‬ ‫شهروند افتخاری ایران را گرفتی و به اعتقاد خیلی ها در طول‬ ‫اینسال هاایرانیشده ای؟برانکوایوانکوویچعینکشراازروی‬ ‫چشمش برداشت و نگاهی مثل همیشه مستقیم کرد و گفت‪:‬‬ ‫«راســتش را بخواهی‪ ،‬هر وقت که ســرود ملی ایران پخش‬ ‫می شود‪ ،‬بی اختیار دستم به طرف قلبم می رود‪».‬‬ ‫‪ -2‬برانکو ان روزهایی موفق شد که بی س رو صدا و بدون‬ ‫تبلیغاتسرمربیتیم ملیایرانشد‪.‬پیشازانبالژوویچان قدر‬ ‫سر وصدا داشت که هیچ صدایی کنار او شنیده نمی شد‪ .‬برانکو‬ ‫اما در تیم چیرو مغز تیم بود‪ .‬لقب پروفسور یادگار همان زمان‬ ‫جنتلمنمحافظه کار‬ ‫پرسپولیس فقط باید به قهرمانی‬ ‫در لیگ امیدوار باشد‬ ‫بهمن فروتن‬ ‫مربی فوتبال‬ ‫‪3‬‬ ‫من از کی روش بدم می اید‪ .‬اما از برانکو بدم نمی اید‪.‬‬ ‫چون فکر می کنم این دو نفر تفاوت هــای زیادی از لحاظ‬ ‫شــخصیتی با هم دارند‪ .‬درســت یا غلط مــن فکر می کنم‬ ‫کــی روش دارد ما را فریــب می دهد اما برانکــو یک اصول‬ ‫اخالقی دارد‪ .‬جدیت دارد و از نظــر اخالقی برانکو را کامال‬ ‫قبول دارم‪ .‬برانکو برای من یک انســان ‪-‬مربی است و یک‬ ‫مربی انسان اســت‪ .‬چون به اصولی معتقد است که باعث‬ ‫می شود من بگویم برانکو را دوست دارم‪ .‬اما از نظر فوتبالی‬ ‫او را قبول ندارم‪ .‬چون من از نظــر فوتبالی معیارهایی برای‬ ‫خودم دارم‪ .‬مربیانی که من می پســندم مشخص هستند؛‬ ‫فرگوسن و ونگر‪ .‬نمی توانم مورینیو را دوست داشته باشم‪.‬‬ ‫ادمی که بتواند بــا ابراموویچ کار کنــد و همدیگر را بفهمند‬ ‫نمی تواند جزو مربیانی باشــد که من دوســتش دارم‪ .‬مربی‬ ‫که برای رسیدن به نتیجه اخالق را زیر پا می گذارد‪ .‬از نظر‬ ‫من پپ گواردیوال نماد روشنی است از یک مربی با اخالق و‬ ‫علمگرا‪ .‬برانکو همان زمانی هم که سرمربی تیم ملی بود با‬ ‫اینکه بهترین بازیکنان تاریخ فوتبال ما را در اختیار داشــت‬ ‫فوتبالش چنگی بــه دل نمی زد‪ .‬البته او بــا امیدهای ایران‬ ‫قهرمان شد و تیم ملی ما را به جام جهانی برد‪ .‬او دالل های‬ ‫قوی نداشت که او را به تیم های بزرگ ببرند اما به نظرم او‬ ‫با یک فوتبال دیگری می توانست خیلی بیشتر از اینها‬ ‫رشــد کند‪ .‬کی روش چرا در فوتبال ما حضور دارد؟‬ ‫او در منچســتر و رئال بوده‪ .‬اینجــا چه می کند؟‬ ‫مصائب اقای ایوان‬ ‫برانکو زمستان تهران را می بیند؟‬ ‫مهدی ربوشه‬ ‫‪4‬‬ ‫دبیر گروه ورزش‬ ‫یکی از رفتارهای نامناســب برانکو بود‪ .‬خــودش می گوید‬ ‫قراردادم به پایان رســیده بود اما دادکان نظر دیگری دارد و‬ ‫می گوید قــرارداد برانکو ‪ 20‬روز بعــد از جام جهانی به پایان‬ ‫می رســید‪ .‬البته در این مورد می توان به برانکو حق داد‪ .‬در‬ ‫ان مقطع حتی اگر به ایران بازمی گشــت بــا تنها چیزی که‬ ‫مواجه می شد این بود؛ میزبان های خیلی عصبانی‪ .‬باز هم‬ ‫انصاف حکم می کند درباره برانکو ایــن را بگویم که او هیچ‬ ‫گاه از مسیر ادب و احترام خارج نمی شــد‪ .‬قهر می کرد که‬ ‫شــاید قهر کردن های او در روبه رو شــدن بــا انتقادها کمی‬ ‫باعث رنجش رسانه ها می شــد اما در جریان مصاحبه حتی‬ ‫وقتی عصبانی هم می شد هرگز لفظ برخورنده ای را به زبان‬ ‫نمی اورد‪ .‬او احتماال نسبت به ان سال ها حاال ارام تر هم شده‬ ‫است‪ .‬او حاال با وقفه ای چند ساله به فوتبال ما برگشته تا اینبار‬ ‫با یکی از پرطرفدارترین تیم های لیگ ما یعنی پرسپولیس‬ ‫فعالیت خود را ادامه دهد‪ .‬مهم ترین ســوالی که این روزها‬ ‫ذهن خیلی ها را به خود مشغول کرده این است که ایا برانکو‬ ‫موفق می شود؟ به نظرم برانکو می تواند با پرسپولیس موفق‬ ‫شــود اگر در فصل اینده تیم جدیدی را مهیــای لیگ کند‪.‬‬ ‫برانکو می تواند با پرسپولیس موفق شود اگر اوضاع باشگاه‬ ‫پرسپولیس با انچه در طول این فصل دیده ایم‪ ،‬تفاوت بسیار‬ ‫پیدا کند و تحوالتی جدی در ان رخ دهد و برانکو می تواند با‬ ‫پرسپولیس موفق شود اگر قرار بر این باشد که وزارت ورزش‬ ‫در فصل اینده هیچ گونه دخالتی در امور این باشگاه نداشته‬ ‫باشد‪ .‬شاید بد نباشد که همین ســه مورد را با نشانه هایی که‬ ‫در فصل جاری دیدیم‪ ،‬مرور کنیم‪ .‬انجا که پرســپولیس در‬ ‫لیگ امسال با بازیکنانی بسته شــد که به اندازه چهار بازی‬ ‫هم نتوانســتند برای موفقیت این تیم بازی کنند‪ .‬این تیم با‬ ‫بازیکنانی بســته شــد که برخی از انها هرگز درک درستی از‬ ‫حساسیت ها و حواشی این تیم نداشتند‪ .‬هر طور که دلشان‬ ‫خواست رفتار کردند و ابدا احساس مسئولیت نکردند‪ .‬همین‬ ‫موضوع باعث شده تا این تیم در هفته های پایانی لیگ حتی‬ ‫خطر سقوط به لیگ دسته یک را نیز احساس کند‪ .‬بنابراین‬ ‫در فصل اینده برانکو باید نام خیلی ها را خط بزند و بازیکنانی‬ ‫را به پرسپولیس بیاورد که درک درستی از شرایط این باشگاه‬ ‫دارند‪ .‬اما شرایط باشگاه پرسپولیس چه خواهد شد؟ در فصل‬ ‫جــاری تصمیمــات وزارت ورزش و رفــت و امد های متعدد‬ ‫مدیران به این باشگاه باعث شد تا این تیم هرگز رنگ ثبات‬ ‫را به خود نبیند‪ .‬هر روز حاشیه تازه ای برایش به وجود بیاید و‬ ‫البته هیچ کس هم خودش را پاسخگو نداند‪ .‬دخالت های پی‬ ‫در پی از سوی یکی از معاونان وزارت ورزش در امور مدیریتی‬ ‫این باشگاه باعث شد تا اوضاع مدیریتی این باشگاه به جایی‬ ‫برســد که دو مدیر در برنامه نود همزمان برای نشستن روی‬ ‫یک صندلی بــا هم دعوا کنند و ایــن محصول دخالت های‬ ‫وزارت ورزش در امور این باشگاه اســت‪ .‬ایا پرسپولیس در‬ ‫فصل نقل و انتقــاالت وارد بخش خصوصی می شــود؟ ایا‬ ‫افرادی مدیریت این باشگاه را بر عهده می گیرند که بتوانند‬ ‫بر برانکو ایوانکوویچ مدیریت کنند و به نوعی شرایط را برای‬ ‫نتیجه گرفتــن این مربی مهیــا کنند؟ فعال خبری نیســت‪.‬‬ ‫هر چه هست وعده هایی اســت که بارها در طول سال های‬ ‫اخیر تکرار شده و به مرحله انجام نرســیده است‪ .‬ایا برانکو‬ ‫این توانایی را دارد که تیمش را به یکبــاره جوان کند و پای‬ ‫تصمیماتش بایستد؟ در این مورد کمی تردید دارم‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪259‬‬ ‫چون اساسا فوتبالش خوب نیست‪ .‬برانکو اما کاریزماتیک‬ ‫نیســت‪ .‬کی روش اما هســت‪ .‬وقتی به ایــن دو مربی نگاه‬ ‫می کنیم متوجه می شــویم که کاریزما از ان کی روش است‬ ‫نه برانکو‪ .‬برانکو مثل یک استاد سختگیر دانشگاه است که‬ ‫شــاید زیاد هم فریبنده جلوه نکند‪ .‬باید بپذیریم و برانکو هم‬ ‫باید بداند که ان دوره ای که بازیکنان لگد به ســاک پزشک‬ ‫تیم می زدند دیگر گذشته است‪ .‬االن برانکو با میلیاردرهای‬ ‫حرف گوش کن طرف اســت‪ .‬چون باید در تیم شــان بازی‬ ‫کنند تا همچنــان چرخه اقتصادی شــان ادامــه پیدا کند‪.‬‬ ‫برانکو اگر بتواند احساسات حاکم بر پرسپولیس را جمع کند‬ ‫موفق خواهد شــد‪ .‬برخی بازیکنان این تیم هنوز در ابتدای‬ ‫راه هستند اما ادای پل گاسکوئین را در می اورند‪ .‬خب‪ ،‬این‬ ‫نشان می دهد این باشگاه دچار انارشی شده‪ .‬پرسپولیس وارد‬ ‫صحنه هرج و مرج طلبی و انارشیسم‬ ‫شــده‪ .‬برانکو برای اینکه بتواند‬ ‫در فصل اینده موفق باشد باید‬ ‫بازیکنان عاقل را جذب کند‬ ‫نــه بازیکنانی کــه این تیم‬ ‫را به هم می ریزنــد‪ .‬با این‬ ‫حال وقتی اخبــار را دنبال‬ ‫می کنــم متوجه می شــوم ‬ ‫پرسپولیســی ها بــرای‬ ‫موفق شــدن در اســیا‬ ‫همراه برانکو خیلی حســاب باز کرده انــد و چنین مطالبه ای‬ ‫دارند‪ .‬بایــد بگویم مــا فوتبالی ها بهتر از هــر کس دیگری‬ ‫می دانیم که فوتبال فقط یک مربی نیســت‪ .‬تیم و باشگاه‬ ‫و دیگر فاکتورها هم باید درســت کار کنند‪ .‬اینکه فکر کنیم‬ ‫ برانکو را بیاوریم و بگوییم دیگر قهرمان شدیم اصال منطقی‬ ‫نیست‪ .‬برانکو بازیکنانی که باید به فینال اسیا راه پیدا کنند‬ ‫را کجا پیدا می کند؟ ایا در لیگ ما هســتند؟ االن کجا یک‬ ‫بازیکن در شرایط عادی می تواند بیشــتر از هفت کیلومتر‬ ‫بدود؟ کجا تمرینش داده اند؟ شــیوه بازی کردن در فوتبال‬ ‫ایران طوری اســت که اســتقالل بــا بهتریــن بازیکنان از‬ ‫دقیقه ‪ 70‬به بعد کم می اورد‪ .‬تراکتورسازی کم می اورد‪ .‬در‬ ‫اسیا دیدیم که چطور بازی را باخت‪ .‬از طریق تلویزیون هم‬ ‫می توانی متوجه شــوی که بازیکن از لحاظ بدنی کم اورده‬ ‫است‪ .‬بنابراین برانکو به تنهایی نمی تواند پرسپولیس را در‬ ‫اسیا به موفقیت برســاند اما شــاید بتواند نظم را به این تیم‬ ‫برگرداند‪ .‬در این صورت نه در اســیا بلکه هواداران این تیم‬ ‫ل اینده خوشبین‬ ‫می توانند روی قهرمانی در لیگ برتر در سا ‬ ‫باشند‪ .‬برانکو می تواند پرسپولیس را به یک تیم جدی تبدیل‬ ‫کند هر چند من بــه دالیل دیگری بعید می دانــم این اتفاق‬ ‫برای پرسپولیس رخ دهد‪ .‬چون معتقدم برانکو به زودی در‬ ‫پرسپولیس به مشکالتی برمی خورد‪ .‬مهم ترین مساله این‬ ‫است؛ پول‪ .‬پرسپولیس و استقالل و سپاهان و اخیرا فوالد‬ ‫چهار تیمی هستند که بیشترین بودجه را احتیاج دارند‪ .‬این‬ ‫باشــگاه ها حاال صاحبان بی پولی دارند‪ .‬بنابراین به مربیانی‬ ‫احتیاج دارند که بازیکن ســاز هســتند‪ .‬باید رویه دیگری در‬ ‫پیش بگیرند‪ .‬پرسپولیس و این چند تیمی که نام بردم باید به‬ ‫سمت رده های پایه شان بروند‪ .‬به بازیکنان جوان خودشان‬ ‫توجه کننــد تا در دراز مــدت به موفقیت داخلــی و خارجی‬ ‫برسند‪ .‬همان طور که نفت تهران و ذوب اهن به بازیکنان‬ ‫جوان میدان دادند و نتیجه اش این شــد که هر دو تیم‬ ‫موفقیت چشمگیری داشتند‪ .‬اســتقالل و پرسپولیس‬ ‫نیز باید به این ســمت بروند چون در غیــر این صورت‬ ‫مربیان شان با بازیکن هایی که پول از انگیزه برای شان‬ ‫مهم تر است به مشکل برمی خورند‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫در مورد برانکو حرف زدن کمی ســخت اســت یا بهتر‬ ‫بگویم سخت شده‪ .‬حاال ســال ها از روزهایی که رابطه اش‬ ‫با رســانه ها وارد تنش شــده بود‪ ،‬می گذرد‪ .‬ســال هایی که‬ ‫می تواند برای یک مربی درس های زیادی را همراه داشته‬ ‫باشد‪ .‬ال اقل تصورم این است که برای برانکو این طور بوده‪.‬‬ ‫وقتی ســرمربی تیم ملی بود مردم دوســتش داشتند‪ ،‬البته‬ ‫محبوبیت او را نمی توان با محبوبیتی که کی روش حاال نزد‬ ‫مردم و رسانه ها به دست اورده با هم مقایسه کرد‪ .‬اما برانکو‬ ‫در دوره خودش محبــوب بود‪ .‬اما به خصــوص در ماه های‬ ‫پایانــی مربیگــری اش در تیم ملی رابطه خوبی با رســانه ها‬ ‫نداشــت‪ .‬دعوا می کرد‪ ،‬قهر می کرد‪ ،‬انتقاد را نمی پذیرفت‬ ‫و اگر به ایــن رفتارش معترض می شــدید به صورت شــما‬ ‫نگاه می کرد و می گفت‪« :‬من ارام هســتم امــا کار خودم را‬ ‫می کنم‪ ».‬مشابه این پیغام ها ان قدر برای رسانه ها مخابره‬ ‫شــد تا باالخره پرونده او بعد از بازی های جام جهانی ‪2006‬‬ ‫بسته شد‪ .‬اما او پس از شکست به ایران نیامد‪ .‬به نظرم این‬ ‫سیاست‬ ‫ورزش‬ ‫‪77‬‬ ‫ورزش‬ ‫گزار‬ ‫ش ویژه‬ ‫خواستهیکمقام‬ ‫بلند پایهورزشکشور‬ ‫ورزش‬ ‫‪78‬‬ ‫مثلث | شماره ‪259‬‬ ‫فرکی مربی‬ ‫تیم ملیشود‬ ‫«ادم باید صادقانه درباره تمایالت و اهدافش صحبت‬ ‫کند‪ .‬در تمام دنیا همه سیاســتمداران بــزرگ ارزو دارند به‬ ‫مقام باالتر برســند یا رئیس جمهور شــوند‪ ،‬در رشته فوتبال‬ ‫دوست دارند به تیم ملی برســند‪ ،‬وقتی هم دعوت می شوند‬ ‫دوســت دارند فیکس باشــند‪ ،‬وقتی هم مربی می شــوند‪،‬‬ ‫هدف بزرگ شان می شود سرمربیگری تیم ملی‪ ،‬هنگامی که‬ ‫سرمربی تیم ملی می شوند هدف بزرگتری ترسیم می کنند و‬ ‫ان هم موفقیت با تیم ملی است‪ .‬امروز ارزوی حسین فرکی‬ ‫سرمربیگری در تیم ملی ایران است‪ .‬وقتی به این ارزو رسید‬ ‫باید ارزوی جدیدی داشته باشد و بگوید حاال هدفم قهرمانی‬ ‫در اسیا و صعود به جام جهانی است‪ ،‬وقتی هم به جام جهانی‬ ‫می رسد‪ ،‬ارزویش می شــود صعود به گروه باالتر‪ .‬خاصیت‬ ‫همه ادم ها در همه صنف ها همین است‪».‬‬ ‫اینها اظهارات حسین فرکی اســت‪ ،‬تنها چند روز پس‬ ‫از قهرمانــی با فــوالد‪ .‬او به صراحــت از رویای بــزرگ خود‬ ‫ســخن گفت اما در ادامه برخی اتفاقات باعث شــد تا او از‬ ‫فدراسیون فوتبال عصبانی شود‪ ،‬انجا که فدراسیون فوتبال‬ ‫بدون هماهنگی و مذاکره با او نام حسین فرکی را در لیست‬ ‫گزینه هایی قــرار داد که قرار بود درباره نشستن شــان روی‬ ‫نیمکت مربیگری تیم امید بحث و بررسی شود‪ .‬همین اتفاق‬ ‫کافی بود تا حســین فرکی عطای کار با علی کفاشیان را به‬ ‫لقایش ببخشد و خانه نشینی را کنار بگذارد‪.‬‬ ‫او بعد از قهرمانــی فوالد به تیمی ملحق نشــد اما بعد‬ ‫از این برخورد فدراســیون فوتبال تصمیم گرفت کارش را با‬ ‫ســپاهان ادامه دهد و حاال تیمش یکی از مدعیان کســب‬ ‫عنوان قهرمانی در لیگ برتر به شمار می رود‪ .‬اما انچه در مورد‬ ‫حســین فرکی نکته قابل مالحظه ای است حمایت مدیران‬ ‫بلند پایه ورزش کشور از او است‪ .‬این مربی با اخالق فوتبال‬ ‫ایران به شــدت مورد توجه مســئوالن بلند پایه ورزش کشور‬ ‫قرار دارد‪ .‬گفته می شود چندی پیش یکی از همین مقامات‬ ‫مسئول در جلســه ای عنوان کرده که حســین فرکی باید در‬ ‫اســتانه رقابت های مقدماتی جام جهانی روســیه سرمربی‬ ‫تیم ملی شود‪.‬‬ ‫این مقام بلند پایه که منتقد کارلوس کی روش به حساب‬ ‫می اید تاکید کرده که این مربی پرتغالی باید کنار زده شود و‬ ‫حســین فرکی جای او را بگیرد‪ .‬جالب اینکه او در خصوص‬ ‫این خواســته اش دالیلی را نیز مطرح کرده اســت‪ .‬او گفته‬ ‫کی روش بعد از جام جهانی با اقبال باالی ‪ 90‬درصد از سوی‬ ‫مردم روبه رو شــده بود و همین مســاله کنار گذاشتن وی را‬ ‫سخت کرده بود اما با گذشت زمان و بروز برخی عصبانیت ها‬ ‫از سوی او رفته رفته از میزان محبوبیت این مربی کم شده و‬ ‫می توان محبوبیت او را به مرز ‪ 70‬درصد نیز رســاند‪ .‬در این‬ ‫صورت کار برای کنار زدن این مربی راحت تر نیز خواهد بود‪.‬‬ ‫این در حالی است که ماجرای ادامه همکاری کی روش‬ ‫بــا تیم ملی هنوز قطعی نشــده اســت‪ .‬کارلــوس کی روش‬ ‫سرمربی تیم ملی می گوید هنوز به طور قطعی نمی تواند بگوید‬ ‫که کارش را با تیم ملی ادامه می دهد و کفاشــیان نیز دوباره‬ ‫تاکید کرده که مسائلی میان فدراســیون و کی روش وجود‬ ‫دارد که هنوز حل نشده است‪.‬‬ ‫این بحث هــا همچنان ادامــه دارد و رســانه ها دقیقا‬ ‫نمی دانند حق با چه کسی است؛ ایا کارلوس کی روش درست‬ ‫می گوید یا علی کفاشیان یا اینکه هر دوی انها حرف راست را‬ ‫به زبان نمی اورند؟ این روزها درباره پیشنهاد مالی کی روش‬ ‫انتقادهایی وجــود دارد‪ .‬برخــی می گویند این رقم بســیار‬ ‫باالست و در شــرایطی که خیلی از مردم مشکل اقتصادی‬ ‫دارند چرا باید به یک مربی پرتغالی چنین پولی داده شــود؟‬ ‫انتقادها از پیشنهاد مالی کی روش و همین طور خالی بودن‬ ‫جیب فدراسیون فوتبال باعث شده تا ماجرا به شکلی پیش‬ ‫برود که او به زودی ایران را ترک کند‪.‬‬ ‫کی روش در اخرین کنفرانــس مطبوعاتی خود اعالم‬ ‫کرد مشکالتی جدی میان او و فدراسیون فوتبال وجود دارد و‬ ‫در ایران مثل یک گروگان با او برخورد می شود‪ .‬اظهارنظری‬ ‫که خیلی به ضرر او تمام شد‪.‬‬ ‫اما با جدایی احتمالی کی روش روشــن است یکی در‬ ‫حد او به ایران نخواهد امد چون اگر فدراسیون فوتبال پول‬ ‫داشت‪ ،‬این مربی پرتغالی را حفظ می کرد‪ .‬بدین ترتیب باید‬ ‫ش دوباره نوبت به یک‬ ‫واقعیت را پذیرفت و گفت بعد از کی رو ‬ ‫مربی ایرانی در تیم ملی می رســد‪ .‬امیر قلعه نویی ســرمربی‬ ‫استقالل و همچنین حسین فرکی سرمربی سپاهان دو نفری‬ ‫هستند که بیش از همه شــانس حضور در تیم ملی را دارند‪.‬‬ ‫قلعه نویی در گذشته تجربه نشستن روی این نیمکت را داشته‬ ‫و اعتقاد دارد بعد از جام ملت های ‪ 2007‬در حق او ظلم شده‬ ‫و رســانه ها نباید ‪ 3‬هزار مقاله علیه او می نوشتند‪ .‬او دوست‬ ‫دارد دوباره به تیم ملی بازگردد و شانس خود را امتحان کند‪ .‬در‬ ‫مقابل حسین فرکی هم تجربه نشستن روی نیمکت تیم ملی‬ ‫ایران را دارد و سال ها دستیار برانکو ایوانکوویچ بوده است‪.‬‬ ‫او تجربه سرمربیگری و مربیگری تیم ملی امید را هم دارد‪.‬‬ ‫کفاشیان معتقد اســت هرچند مربیان ایرانی در سطح‬ ‫مربیانی همچون کی روش نیســتند ولــی «قابلیت هایی»‬ ‫نیز دارنــد‪ .‬مربیان داخلی در ســال های گذشــته هیچ گاه‬ ‫نتوانستند با تیم ملی ایران به موفقیتی برسند‪ .‬امیرقلعه نویی‬ ‫در جام ملت ها ناکام بــود‪ ،‬دایی نتوانســت در راه مقدماتی‬ ‫جام جهانی موفق باشــد و قطبی هم در جام ملت های قطر‬ ‫ناکام بود اما کی روش بعد از این ناکامی ها توانست ایران را‬ ‫ی ببرد‪ .‬با این شرایط باید منتظر‬ ‫به عنوان تیم اول به جام جهان ‬ ‫یک ایرانی دیگر بود؟‬ ‫در حالی که تیم ملــی ایران باید بازی های حساســی‬ ‫در انتخابی جام جهانی انجام دهــد و وقت زیادی هم برای‬ ‫اماده ســازی وجود ندارد‪ ،‬رئیس فدراســیون فوتبال ایران‬ ‫همچنان از احتمال عدم همکاری کی روش با تیم ملی خبر‬ ‫می دهد‪ .‬این در حالی است که پیش از این قرار بود کی روش‬ ‫تا جام جهانی ‪ 2018‬ایران را همراهی کند‪.‬‬ ‫حاال به نظر می رسد باز هم اشــتباهات گذشته تکرار‬ ‫شود و احتماال اعالم می شــود که دیگر برای اوردن مربی‬ ‫خارجی وقت نیســت‪ ،‬حاال به ســراغ مربیان داخلی برویم‪،‬‬ ‫پس گزینه احتمالی می تواند از بین مربیان داخلی انتخاب‬ ‫شود‪ .‬حسین فرکی هم احتماال جزو گزینه های ثابت لیست‬ ‫ســرمربیگری تیم ملی ایران باشــد‪ .‬خود او امیدوار اســت‬ ‫که با ســپاهان بتواند به عنوان قهرمانی برسد و این بار نه به‬ ‫باشگاهی دیگر که روی نیمکت تیم ملی بنشیند اما باید منتظر‬ ‫ماند و دید فدراسیون فوتبال و وزارت ورزش چه سیاستی در‬ ‫قبال کی روش اتخاذ خواهند کرد‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫روز سرد تبریز‬ ‫تراکتورســازی تبریــز در روزی‬ ‫که هواداران ایــن تیم باز هم حمایت‬ ‫پرشوری داشــتند و خود را به ورزشگاه‬ ‫یادگار امام (ره) رسانده بودند‪ ،‬از لیگ‬ ‫قهرمانان اسیا حذف شد‪ .‬انها میزبان‬ ‫نسف قارشــی بودند و در ابتدای بازی‬ ‫حتی با یک گل از حریف پیش افتادند‬ ‫اما در ادامــه دو گل دریافــت کردند‬ ‫تا از دور رقابت های لیــگ قهرمانان‬ ‫حذف شــوند ‪ .‬تراکتورسازی در بیشتر‬ ‫دقایق بــازی رو به بازی احساســاتی‬ ‫اورد‪ .‬در دقایــق پایانــی هــواداران‬ ‫ تراکتورسازی ورزشگاه را خالی کردند‬ ‫تا اعتراض شان نسبت به تیم اولیویرا‬ ‫را این گونه نشــان دهند‪ .‬هر چند انها‬ ‫هنوز در لیگ برتر شانس باالیی برای‬ ‫رسیدن به قهرمانی دارند اما حذف از‬ ‫اســیا نیز اتفاق تلخی برای هواداران‬ ‫این تیم محسوب می شود‪.‬‬ ‫س هفته‬ ‫عک‬ ‫پرسپولیس و کابوس های بی پایان‬ ‫پرسپولیسهمچنانبالتکلیفاست‬ ‫محمدجواد پاینده‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫مثلث | شماره ‪259‬‬ ‫خصوصی ســازی اگــر مبتنی بــر اصول‬ ‫منطقــی و اقتصادی نباشــد و بــا ایجاد‬ ‫بســترهای قانونی مورد نیــاز در فوتبال‬ ‫باشــگاهی ایران زمینه اجرای ان فراهم‬ ‫نگــردد‪ ،‬هرگز تحقق نخواهــد یافت‪ .‬از‬ ‫سویی خصوصی سازی سالم و صحیح بر‬ ‫مبنای قواعد اقتصادی بر پایه رانت های‬ ‫شــخصی و روابــط مدیران و مســئوالن‬ ‫صورت نمی گیرد‬ ‫ورزش‬ ‫کابــوس بحــران مدیریــت و ســریال ناکامی هــای‬ ‫پرســپولیس به نقطه پایان نمی رســد تا هواداران پرشــور‬ ‫محبوب ترین باشگاه فوتبال ایران و اسیا همچنان در حسرت‬ ‫روزهای افتابی به اینده نامعلوم سرخ های پایتخت بیندیشند‪.‬‬ ‫کالف سردرگم پرسپولیس بحران زده هر روز پیچیده تر‬ ‫می شــود و دیگر شــنیدن هیچ خبری برای هــواداران این‬ ‫باشگاه عجیب و باورنکردنی نیســت‪ .‬انها که در یک فصل‬ ‫پنج بار شاهد تغییرات مدیریتی بودند‪ ،‬در همین فصل شاهد‬ ‫کودتای یک روزه و برکناری دراماتیک علی دایی و در پس ان‬ ‫دستگیری مدیرعامل‪ ،‬برکناری درخشان و مجموعه کاملی‬ ‫از اتفاقات عجیب و غریب دیگر بودند‪ ،‬دیگر از شنیدن هیچ‬ ‫خبر یا وقوع هیچ حادثه عجیب دیگری در اطراف باشــگاه‬ ‫سرخ پایتخت تعجب نمی کنند‪.‬‬ ‫مهمترین شــاخصه ای که پرســپولیس را به این روز‬ ‫انداخته همین محبوبیت و پایگاه عمیق اجتماعی اســت‪،‬‬ ‫خصوصیتی که موجب می شود از نگاه اهالی قدرت و ثروت‪،‬‬ ‫پرســپولیس چهره یک پلکان ترقی یا یک فرصت طالیی‬ ‫برای رسیدن به ارزوهای دور و دراز را داشته باشد‪.‬‬ ‫در دو دهــه اخیــر کادر مدیریتی دو باشــگاه محبوب‬ ‫پایتخت شاهد ورود و خروج مداوم چنین افرادی بوده است‪.‬‬ ‫انها که با هزینه های میلیاردی و تبلیغات گسترده به عنوان‬ ‫میلیاردهای متمول وارد هیات مدیره دو باشگاه شده اند یا با‬ ‫البی های سیاسی و حتی خانوادگی از طریق دستگاه های‬ ‫مختلف خود را به کرســی مدیریت پرســپولیس و استقالل‬ ‫رسانده اند‪.‬‬ ‫هیچ کــدام از ایــن دو گــروه البته عاقبت خوشــی در‬ ‫پرسپولیس و استقالل نداشتند‪ .‬نه خودشان به ارزوهای دور‬ ‫و دراز دست یافتند و نه در رساندن این دو باشگاه به موفقیت‬ ‫و پیروزی توفیقی به دست اوردند‪.‬‬ ‫رویکــرد وزارت ورزش در واگــذاری پرســپولیس و‬ ‫استقالل خالصی از دو باشگاه پر سر و صدا و البته پرهزینه‬ ‫اســت‪ ،‬با این وجود عوامل و مدیران ایــن وزارتخانه هم به‬ ‫خوبی می داننــد که نباید این ســرمایه بــزرگ را به راحتی از‬ ‫دست داد‪ .‬به همین دلیل پروســه خصوصی سازی و ایجاد‬ ‫تغییرات ساختاری در دو باشــگاه محبوب پایتخت مطابق‬ ‫سنت سال های گذشته همچنان بر محور روابط و رانت های‬ ‫مرسوم می چرخد‪.‬‬ ‫اگر غیــر از این بــود شــاید هرگز حمیدرضا سیاســی‬ ‫نمی توانست بر کرسی مدیریت پرســپولیس بنشیند و حتی‬ ‫پس از محکومیــت قضایــی و بازداشــت طوالنی مدت در‬ ‫بازگشــت به این باشــگاه باز هــم از ســوی وزارت ورزش و‬ ‫خصوصا معاونت این وزارت مورد حمایت قرار گیرد‪.‬‬ ‫کالف ســردرگم اما پیچیده تر از این اســت که حتی‬ ‫روابط و رانت های متداول هم بتواند کاری از پیش ببرد و حاال‬ ‫متولیان امر این دو باشگاه در وزارت ورزش هم تصور درستی‬ ‫از راه حل خروج از بحران و به انتها رســاندن این داســتان‬ ‫پرماجرا ندارند‪ .‬مانــدن یا رفتن سیاســی و در پی ان ایجاد‬ ‫فرصت برای ورود مرد ثروتمند دیگری مثل حسین هدایتی‬ ‫هم پرسپولیس را به ساحل ارامش نمی رساند‪.‬‬ ‫انها که با شعارهای عوام فریب و ترسیم اینده طالیی‬ ‫به پرسپولیس و استقالل امدند‪ ،‬این دو باشگاه نگون بخت‬ ‫را از چاله به چــاه انداختند و دیگر به چنین اشــخاصی هم‬ ‫نمی شود اعتماد کرد‪.‬‬ ‫از جهتی تمامی سرمایه گذاران بخش خصوصی که با‬ ‫ادعاهای عجیب و غریب وارد فوتبال شدند با گذشت مدت‬ ‫کوتاهی نتوانســتند به تعهدات خود عمل کنند و با وضعیت‬ ‫ورشکســتگی از فوتبال حرفه ای خارج شــدند‪ .‬هدایتی در‬ ‫استیل اذین یا مالکان باشگاه های استقالل اهواز‪ ،‬داماش‪،‬‬ ‫شــیرین فراز و‪ ...‬ثابت کردند که با شــرایط موجود بخشی‬ ‫خصوصــی نمی تواند از پــس هزینه های ســنگین فوتبال‬ ‫باشگاهی در ایران بر اید‪.‬‬ ‫ختم کالم اینکه خصوصی سازی اگر مبتنی بر اصول‬ ‫منطقی و اقتصادی نباشــد و با ایجاد بسترهای قانونی مورد‬ ‫نیاز در فوتبال باشگاهی ایران زمینه اجرای ان فراهم نگردد‪،‬‬ ‫هرگز تحقق نخواهد یافت‪ .‬از سویی خصوصی سازی سالم و‬ ‫صحیح بر مبنای قواعد اقتصادی بر پایه رانت های شخصی‬ ‫و روابط مدیران و مسئوالن صورت نمی گیرد‪.‬‬ ‫وزارت ورزش باید به این نتیجه و دســتاورد برســد که‬ ‫فوتبال خصوصی تنها با قطع هزینه هــای دولتی خصوصا‬ ‫در باشگاه های صنعتی‪ ،‬کاهش هزینه ها و قیمت بازیکنان‬ ‫و مربیان همچنین ایجاد بســترهای الزم بــرای درامد زایی‬ ‫باشگاه ها خصوصا حق پخش تلویزیونی‪ ،‬تبلیغات دورزمین‪،‬‬ ‫بلیت فروشی استاندارد و اسپانسرینگ محقق می شود‪.‬‬ ‫چاره کار در فوتبــال حرفه ای صدور دســتورالعمل و‬ ‫ابالغیه یا تعیین ضرب االجل نبوده و نیست‪ .‬اراده ای الزم‬ ‫است در این مسیر تا حقوقی سازی بر مبنای اصول و قواعد‬ ‫منطقی از طریق مجاری قانونی و بــا حضور افراد حقیقی یا‬ ‫حقوقی با صالحیت های الزم در این بخش انجام شود‪.‬‬ ‫‪79‬‬ ‫خواب زمستانی‬ ‫دیدار‬ ‫‪80‬‬ ‫مثلث | شماره ‪259‬‬ ‫نگاهی به مشهور ترین فیلم‬ ‫جشنواره بین المللی فجر‬ ‫بخش بین الملل سی و ســومین جشــنواره فیلم فجر‬ ‫از ‪ ۵‬تــا ‪ ۱۲‬اردیبهشــت ماه برای نخســتین بار بــه صورت‬ ‫مســتقل برگزار می شود‪ .‬در این جشــنواره حدود ‪ 200‬فیلم‬ ‫از ‪ 54‬کشــور جهــان در قالب جشــنواره بین المللــی فیلم‬ ‫فجر برای عالقه مندان به ســینما به نمایــش درمی اید اما‬ ‫ی که در این جشنواره قرار است‬ ‫بدون شــک مهمترین فیلم ‬ ‫روی پرده برود‪ ،‬فیلم «خواب زمستانی» ساخته نوری بیگله‬ ‫جیالن است‪ .‬فیلمی که پیش از این توانسته در‬ ‫جشــنواره هایی مثل کن خوش بدرخشــد و نخل‬ ‫طال را به خــود اختصــاص دهد‪ .‬بــرای انهایی‬ ‫که ســینمای خاص ایــن کارگــردان ترک تبار را‬ ‫دوســت دارند‪ ،‬نمایش این فیلــم می تواند یک‬ ‫اتفاق خــاص تلقی شــود‪ .‬نــوری بیلگه جیالن‬ ‫ستاره حال حاضر ســینمای ترکیه است‪ .‬پس از‬ ‫موفقیت و درخشش یلماز گونی در دهه ‪ ،۸۰‬دیگر‬ ‫سینمای ترکیه فیلمساز درجه اولی رو نکرده بود تا‬ ‫اینکه در اواســط دهه ‪ ،۹۰‬یک مهندس برق که‬ ‫به عکاســی نیز عالقه وافر داشــت‪ ،‬به سینمای‬ ‫جهان معرفی شــد‪ .‬نوری بیلگه جیالن در سال‬ ‫‪ 1995‬با ســاخت فیلم کوتــاه «پیله» نــام خود‬ ‫را به ســر زبان ها انداخت‪ .‬پــس از ان جیالن با‬ ‫ســاخت فیلم هایی مانند دهکده ‪ ،1999‬ابرهای‬ ‫می ‪ ،2000‬دوردست‪ 2002‬و اقلیم ها‪2006‬؛ خود‬ ‫را به عنوان فیلمسازی صاحب سبک تثبیت کرد‪.‬‬ ‫در این سال ها؛ فیلم «دور دست» جیالن در‬ ‫کن ‪ 2002‬درخشید و موفق به دریافت جایزه ویژه‬ ‫هیات داوران گردید‪« .‬اقلیم ها» محصول ‪2006‬‬ ‫در کن ان سال اثر موفقی بود و به جایزه فیپرشی‬ ‫رســید‪ .‬کن ‪ 2008‬نیز برای جیــان خوش یمن‬ ‫بود‪ .‬او با فیلم «ســه میمون» بــه جایزه بهترین‬ ‫کارگردانی این جشنواره رسید‪.‬‬ ‫اما ماندگار ترین فیلم نــوری بیلگه جیالن‬ ‫«روزی روزگاری در اناتولی» اســت‪ ».‬فیلمی که‬ ‫جایگاه فکری و ســینمایی این سینماگر ترک تبار‬ ‫را جهانی کرد‪ ».‬روزی روزگاری در «اناتولی» در‬ ‫کن ‪ 2011‬به جایزه ویژه هیات داوران رسید‪ .‬اما‬ ‫اخرین ساخته جیالن «خواب زمستانی» است که در کن‪67‬‬ ‫موفق به کسب نخل طال گردید‪.‬‬ ‫«خواب زمستانی» هفتمین فیلم نوری بیلگه جیالن‬ ‫کارگردان مطرح ترکیه ای از داستان کوتاه «همسر» نوشته‬ ‫انتوان چخوف اقتباس شده اســت‪ .‬این فیلم با مدت زمان‬ ‫سه ساعت و پانزده دقیقه‪ ،‬در کارنامه او طوالنی ترین فیلم او‬ ‫محسوب می شود‪ .‬اثری که برای مخاطبینی که فیلم‪‎‬های‬ ‫تارکوفسکی و بالتار و کارگردان هایی نظیر انها را می‪‎‬پسندد‪،‬‬ ‫قابل اعتناست و حرفی برای گفتن دارد‪.‬‬ ‫خواب زمستانی در ادامه سینمای بیگله جیالن است‪،‬‬ ‫سینمایی که برای مخاطب عام سینما شاید جذابیت چندانی‬ ‫نداشــته باشــد اما اگر رســیدن به کنه این فیلم دشوار فهم‬ ‫میسر باشــد‪ ،‬انگاه می توان از این فیلم چیزی خیلی بیشتر‬ ‫از قاب های زیبای یک کارگردان که هرکدام به یک تابلوی‬ ‫عکاســی نفیس شبیه اســت‪ ،‬رســید‪ .‬کارگردان با استفاده‬ ‫هوشــمندانه از شــهر اناتولیای ترکیه و اختالف بین فقیر و‬ ‫غنی‪ ،‬قدرت و ضعف در ترکیه را مورد بررســی قرار می دهد‪.‬‬ ‫این فیلم که عالوه بر کسب جایزه نخل طالی کن موفق به‬ ‫کسب جایزه فیپرشی این رویداد معتبر سینمایی شد‪ ،‬روایتگر‬ ‫داستان مردی اســت که یک هتل کوهســتانی راه اندازی‬ ‫می کند تا در انجا با ازدواج ناموفقش کنار بیاید‪ .‬داستان فیلم‬ ‫حول محور این شــخصیت با نام ایدیــن می چرخد؛ بازیگر‬ ‫سابق تئاتر و هتلدار فعلی‪ .‬هتلی در یک منطقه کوهستانی و‬ ‫سرد و گاهی پوشیده از برف‪ .‬ایدین به همراه همسرش نهال‬ ‫و خواهرش نجال در ان هتل زندگی می کند‪ .‬برف زمستانی‬ ‫ســنگینی شــروع به بارش می کند و هتل را به یک پناهگاه‬ ‫تبدیل می کند؛ پناهگاهی که هیچ راه فراری برای دورشدن‬ ‫از کینه ها و دشمنی ها ندارد‪.‬‬ ‫چشم اندازها و مناظر طبیعی افسانه ای و مشتری های‬ ‫هتل انگشت شمارند‪ .‬برای این بورژواهای فرهیخته‪ ،‬زندگی‬ ‫ارام و البته کمی خســته کننده به نظر می رسد‪ .‬این ارامش‬ ‫رخوت اور زمســتانی با یک اتفاق فرو خواهد شکست؛ یک‬ ‫بچه روستایی به سوی خودروی ایدین سنگی پرتاب می کند‪.‬‬ ‫بعدتر خواهیم فهمید که پســرک می خواسته انتقام پدرش‬ ‫را بگیرد؛ اسماعیل‪ ،‬مســتاجر یکی از خانه های ایدین که‬ ‫از ســوی مامور اجرا و مصادره اموال‪ ،‬بــه دلیل اجاره های‬ ‫پرداخت نشده تحت فشار است و‪...‬‬ ‫فیلم «خواب زمستانی» سر شار است از پارادوکسی به‬ ‫نام «سکوت» و «سخن»‪ .‬از سرمای زمستان قرار است به‬ ‫سرمای روابط میان ادم ها برسیم‪ .‬درحالی که برف اناتولی‬ ‫را سفیدپوش می کند‪« ،‬بیلگه جیالن» با نشان دادن ابرها‬ ‫و بارش برف‪ ،‬منظره ای دیگر از این دشــت ها را به نمایش‬ ‫می گذارد‪ .‬این فیلم کیلومترها با فیلم قبلی او یعنی «روزی‬ ‫روزگاری در اناتولی» فاصله دارد چون در ان فیلم نمایشی از‬ ‫رنگ های زیبا را شاهدیم‪.‬‬ ‫این فیلم چشم انداز دیگری دارد‪ ،‬اما چشم اندازی که‬ ‫قابل بخشش نیست‪ .‬در فیلم قبلی داســتان پس زمینه ای‬ ‫از یک استپ دارد که گاهی خشــک و بی اب است و گاهی‬ ‫شاداب و سرسبز‪ .‬اما در «خواب زمستانی» فیلم درباره برف‬ ‫است و بس‪ .‬ســرما و خشــکی هوا باعث می شود اب شدن‬ ‫برف ها طول بکشد و همین تشبیهی است از شخصیت های‬ ‫فیلــم «بیلگه جیالن» که پیوســته درحال تغییــر و تحول‬ ‫هســتند‪ .‬همین موضوع درباره اناتولی هم درســت است‪،‬‬ ‫مکانی که خصوصیت تغییر دارد‪.‬‬ ‫جیالن و همسرش ابرو جیالن که همکار او در نوشتن‬ ‫ســناریوی «خواب زمســتانی» بوده‪ ،‬از شــش سال پیش‬ ‫ساختن این فیلم را شروع کردند‪ .‬او در این باره می گوید‪« :‬ما‬ ‫ابتدا چارچوب اصلی قصه را ریختیم و ســپس کاراکترها را‬ ‫تشریح کردیم و انگاه داستان را بسط دادیم‪ .‬این یک پروسه‬ ‫پیچیده در نوشتن سناریو بود‪ .‬اصوال روال کار من و همسرم‬ ‫این اســت که یکی دو ماه روی اصل قصه مباحثه می کنیم‬ ‫و شــالوده کار را می ریزیم و ان گاه نوبت تدوین دیالوگ ها‬ ‫می رسد‪ .‬کارمان سخت است زیرا هم من مدل موردنظرم را‬ ‫می نویسم و هم او الگویی را پیاده می کند که بر این باور است‬ ‫بهتر جواب می دهد‪ .‬انگاه شروع به ادغام انها و‬ ‫یا افزودن المان هایی از ایــن یکی به ان یکی‬ ‫می کنیم‪ .‬گاهی مــن او را قانع می کنم و گاهی‬ ‫وی‪ ،‬مرا‪ .‬ولی بحث و جنگ ما بر ســر فیلمنامه‬ ‫عمال هیچ گاه تمام نمی شود‪».‬‬ ‫ولی جیــان از همکاری با همســرش در‬ ‫این زمینه راضی اســت زیــرا «ابــرو» به جای‬ ‫تسلیم شدن مقابل ایده های او دائما با وی جدل‬ ‫می کنــد و از درون همین چالش ها ســناریوی‬ ‫بهتری در می اید‪.‬‬ ‫چرا جیــان واژه «خواب زمســتانی» را‬ ‫به عنوان نام فیلمش برگزیده اســت؟ ایا منظور‬ ‫او خواب عمیــق طوالنی و همــان مرگ بوده؟‬ ‫او در جواب به این ســوال گفته است‪« :‬خواب‬ ‫زمســتانی کال یــک عنــوان ریســکی بــود و‬ ‫توزیع کننــدگان فیلــم و حتی اطرافیانــم ان را‬ ‫نمی خواســتند و وقتــی قســمت هایی از کارم‬ ‫را دیدند‪ ،‬گفتنــد این یک فیلم کشــدار از یک‬ ‫کارگردان کند و ارام اســت‪ .‬حرف و خواســته‬ ‫مشترک همگی شان این بود که کلمه خواب را‬ ‫در عنوان فیلم نگذارم و می گفتند اگر بگذاری‪،‬‬ ‫مسخره می کنند اما من چالش هایی از این دست‬ ‫را دوست دارم زیرا معموال اثر مثبت روی فرایند‬ ‫اجرایی و تولید یک فیلم می گذارد‪».‬‬ ‫با وجــود لحن ســرد و تلــخ در ایــن فیلم‬ ‫بارقه هایی از شــوخی و کمدی هم هســت که‬ ‫جیالن ان را برای کامل شــدن قصه اش الزم‬ ‫می داند‪« :‬این یک کمدی تلخ است و من قصد‬ ‫بسط ان را نداشــتم‪ ».‬ایا با این اوصاف امکان‬ ‫دارد روزی جیالن یک فیلم کامال کمدی و بدون نشانه های‬ ‫درام بســازد؟» اصال امکان ندارد یــک فیلم کمدی صرف‬ ‫بسازم‪ .‬من چنان کسی نیســتم و اصوال کمدی های صرف‬ ‫را دوست ندارم و از اینکه بیخودی بخندم‪ ،‬خوشم نمی اید‪.‬‬ ‫خیلی ها دوست دارند به تماشای کارهای کمیک بروند و فقط‬ ‫بخندند‪ .‬من می خواهم اثر هنری ام‪ ،‬تاثیری بسیار بیشتر از‬ ‫این داشته باشد‪».‬‬ ‫به یاد امیرخان‬ ‫دومین سال درگذشت امیرحسین فردی‬ ‫جای امیر خان خالی است‪ ،‬این دومین ‪ 5‬اردیبهشتی‬ ‫است که او در میان ما نیست‪.‬همین بهانه کافی است که یک‬ ‫بار دیگر زندگینامه مردی را مرور کنیم که نقشش در ادبیات‬ ‫انقالب غیر قابل انکار اســت‪ .‬صحبت از امیرحسین فردی‬ ‫است‪ .‬کســی که به عنوان نویســنده و روزنامه نگار متعهد و‬ ‫انقالبی جایگاه شناخته شــده ای دارد‪ .‬حرکت های ادبی و‬ ‫هنری اغازین حوزه اندیشه و هنر اسالمی (حوزه هنری) در‬ ‫اغاز دهه ‪ 60‬نیز پیوند ریشــه دار او را با هنر انقالب اسالمی‬ ‫نشان می دهد‪.‬‬ ‫فردی متولد پنجم مهرماه ‪ ،١٣٢٨‬در روستای قره تپه‬ ‫واقع در دامنه جنوبی کوه ســبالن اســت و به همین خاطر‬ ‫نیز دوران کودکی و نوجوانی خود را در دامنه های سرســبز‬ ‫سبالن ســپری کرده است‪ .‬ســال های طالیی ای که هنوز‬ ‫هم برای او یاداور روزهای باشــکوه زندگــی در دل طبیعت‬ ‫اســت‪ .‬وی با دوســتانش قبــل از انقالب در ســال ‪١٣٥٣‬‬ ‫در مســجد جواداالئمــه(ع) شــورای نویســندگان را به راه‬ ‫انداخت که در انجا‪ ،‬شعر و داستان می خواندند‪ .‬درکارنامه‬ ‫فعالیت های اجرایی وی‪ ،‬می توان به چنــد بار داوری برای‬ ‫کتاب سال وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی‪ ،‬کانون پرورش‬ ‫فکری کودکان و نوجوانان‪ ،‬بنیاد حفظ اثار و نشر ارزش های‬ ‫دفاع مقدس‪ ،‬کتاب سال شــهید حبیب غنی پور‪ ،‬جشنواره‬ ‫ادبیات داستانی بسیج‪ ،‬جشــنواره راهیان نور‪ ،‬انجمن قلم‬ ‫ایران و جشنواره قصه های قرانی اشــاره کرد‪ .‬همچنین در‬ ‫حوزه مســئولیت های اجرایی وی می تــوان به عضویت در‬ ‫حوزه اندیشه و هنر اسالمی (حوزه هنری)‪ ،‬سردبیری و مدیر‬ ‫امیر مسجد ما‬ ‫ِ‬ ‫گلعلی بابایی‬ ‫نویسنده و پژوهشگر دفاع مقدس‬ ‫مثلث | شماره ‪259‬‬ ‫برای زنده نگه داشتن یاد این شهید هنرمند و‬ ‫دیگر شهیدان مسجد جواداالئمه(ع)‬ ‫راه انداخت‪.‬‬ ‫با عنایت به انچه گفته شد‪،‬‬ ‫به جرات می توان ادعا کرد‪ ،‬نقش‬ ‫امیرخــان در کادرســازی برای‬ ‫جبهه فرهنگی انقــاب‪ ،‬در تراز‬ ‫اقداماتی بود که سرداران شهید‬ ‫احمد متوسلیان‪ ،‬محمدابراهیم‬ ‫همت و دیگــر فرماندهــان عزیز‬ ‫لشکر ‪ 27‬محمد رســول الله(ص)‬ ‫در جبهه های جنگ انجام دادند‪.‬‬ ‫اگــر عمــده علمداران لشــکر‬ ‫تهــران در جنــگ هشــت ســاله‪،‬‬ ‫دســت پروردگان جوان و نوجوان‬ ‫متوســلیان و همــت بوده انــد‪،‬‬ ‫بی تردیــد امیرحســین فــردی‬ ‫هم در اردوی ادبیــات انقالب‬ ‫اسالمی و برای پیکار در برابر ارتش‬ ‫ناتوی فرهنگی چنین نقشــی را داشته‬ ‫اســت‪ .‬از همه این ها کــه بگذریم‪ ،‬حرف‬ ‫دل اکثریت بچه هایی که با امیرخان دمخور‬ ‫بودند‪ ،‬این اســت که استاد ما بیشــتر از انچه‬ ‫که فکرش را می کردیم‪ ،‬دوست داشتنی و بزرگوار بود‪ .‬این‬ ‫حقیقت را او در اخرین روزهــای زندگی اش‪ ،‬به صاحب این‬ ‫قلم عمال ثابت کرد و باعث شد که تا ابد شرمنده بزرگواری اش‬ ‫باشــم‪ .‬یک هفته پیش از هجرت ابدی امیرخان‪ ،‬در محل‬ ‫خبرگزاری فارس‪ ،‬مراسمی برای نکوداشت این حقیرناچیز‬ ‫اقامه شد‪ .‬امیرخان وقتی خبر برگزاری این مراسم را شنید‪،‬‬ ‫هم خودش مصمم شد تا در جلسه حضور پیداکند و هم بقیه‬ ‫بچه های قدیمی مســجد جواداالئمه(ع) را تشــویق کرد‬ ‫تا بیایند‪ .‬روز مراســم‪ ،‬او اولین نفری بود کــه امد و صبور و‬ ‫ساکت‪ ،‬بیش از سه ساعت روی صندلی نشست و صحبت ها‬ ‫را شنید‪ .‬گاهی هم با تکان دادن ســر و تایید صحبت های‬ ‫سخنرانان به من روحیه داد‪ .‬در پایان همین جلسه‪ ،‬امیرخان‬ ‫مرا گرم در اغوش گرفت‪ ،‬پیشانی ام را بوسید و مثل همیشه با‬ ‫صحبت های روحیه بخش خود‪ ،‬تاکید کرد که کار را به همین‬ ‫شکل ادامه بدهم‪ .‬هنوز طنین صدای گرم او را می شنوم که‬ ‫ان روز در گوشم زمزمه کرد‪« :‬گلعلی جان‪ ،‬خسته نباشی»‪.‬‬ ‫این محبت پدرانه امیرخان تمام خســتگی سالیان دراز را از‬ ‫تنم خارج کرد‪ .‬بی مبالغه بگویم «امیر عرصه ادبیات انقالب‬ ‫اســامی» قصه گوی مهربــان مســجد جواداالئمه(ع)؛‬ ‫امیرحســین فردی واقعا مرد بزرگواری بود کــه زود از میان‬ ‫ما رفــت‪ .‬روح بلند «عمار جبهه ادبیات انقالب اســامی»‬ ‫با شهیدان کربال و شاگردان شهیدش محشور باد‪ .‬امین!‬ ‫دیدار‬ ‫امیر مســجد ما‪ ،‬اولین کســی بود که مــا جوان ها و‬ ‫نوجوان های نسل پرشــور انقالب بهمن ‪1357‬را با کتاب و‬ ‫کتابخوانی اشنا کرد‪ .‬نه فقط ما را‪ ،‬که بیشترجوانان دهه های‬ ‫شــصت‪ ،‬هفتاد و هشــتاد جامعه ایران زمین را‪.‬چه انان که‬ ‫سعادت داشتند رودررو و چهر ه به چهره با این «امیر ادبیات‬ ‫انقالب اسالمی» مراوده داشته باشند و چه انان که سی سال‬ ‫با کیهان بچه های او بزرگ و بزرگتر شدند‪.‬‬ ‫خاستگاه امیرحســین فردی‪ ،‬مسجد جواداالئمه(ع)‬ ‫در یکی از محالت جنــوب غرب تهران معروف به ســیزد ه‬ ‫متری حاجیان بود‪ .‬این مسجد به برکت حضور مردان بزرگی‬ ‫چون امیرحسین فردی در دوران پرالتهاب پیش از پیروزی‬ ‫انقالب‪ ،‬یکی از کانون های اصلی سازماندهی حرکت های‬ ‫انقالبی مردم جنوب تهران علیه دیکتاتوری پهلوی محسوب‬ ‫می شد‪.‬‬ ‫در ان دوران پراختنــاق‪ ،‬امیرخــان از هــر شــگردی‬ ‫استفاده می کرد تا جوانان و نوجوانان محله اش را با صحن‬ ‫و ســرای باصفای مسجد اشــتی دهد‪ .‬یک روز انها را برای‬ ‫برگزاری مســابقه فوتبال بــه زمین های اطــراف محله جی‬ ‫می بــرد‪ .‬روزی دیگــر به بهانــه برگــزاری اردوی تفریحی‪،‬‬ ‫انها را دور هــم جمع می کرد و می رفتند به ســمت کوه های‬ ‫اطراف تهران‪ .‬اما در مقابل این برنامه های فرعی‪ ،‬امیرخان‬ ‫یک برنامــه و پاتوق اصلی هم داشــت‪ .‬کتابخانه مســجد‬ ‫جواداالئمه(ع)؛ همان جایی که هســته های اولیه «هنر و‬ ‫ادبیات انقالب اسالمی» در غرب تهران شکل می گرفت‪.‬‬ ‫مکان مقدسی که امیرخان بچه های بااستعداد را شناسایی و‬ ‫جذب می کرد و انها را برای جبهه فرهنگی انقالب‪ ،‬اموزش‬ ‫«عمار ادبیــات انقالب» هم‬ ‫می داد‪ .‬به همین دلیــل او را ّ‬ ‫می توانیم بنامیم‪ ،‬چرا که امیرخان وقتی تشــخیص داد که‬ ‫در زمینه صیانت فرهنگی از کیان مقدس انقالب اســامی‬ ‫باید جبهه هایی تشــکیل شــود‪ ،‬عمارگونه وارد میدان شد و‬ ‫با فعال کردن نخســتین هســته های ادبی بچه های ملتزم‬ ‫به انقالب اسالمی در مســجد جواداالئمه(ع) تهران‪ ،‬این‬ ‫ایده را به مرحله اجرا دراورد و مجموعه کتاب های ارزشمند‬ ‫و مخاطب پسند با عنوان « بچه های مسجد» را منتشرکرد‪.‬‬ ‫او که خود دستی به قلم داشــت‪ ،‬توانست ماجراهای‬ ‫دل انگیــز انقالب را بــا نثری زیبــا و قلمــی روان‪ ،‬در قالب‬ ‫داســتان‪ ،‬به مخاطبان کودک و نوجوان‬ ‫انتقال دهــد‪ .‬در زمینه تــداوم اموزش و‬ ‫ادامه روند کادرسازی برای این جبهه هم‬ ‫بسیار فعاالنه عمل می کرد‪ .‬نتیجه زحمات‬ ‫طاقت فرســای امیرخان در عرصه تربیت‬ ‫اهل قلم‪ ،‬طی چهار دهه گذشته‪ ،‬نویسندگان‬ ‫بیشماری هستند که هم اکنون در این وادی قلم‬ ‫می زنند و هر یک‪ ،‬برای خودشــان اسم و رسمی‬ ‫دارنــد‪ .‬دامنــه فعالیت های امیرحســین فردی‬ ‫مختــص به تربیت چنــد نفر نویســنده‪ ،‬ان‬ ‫هم در محدوده مســجد و محله مــا نبود‪ .‬با‬ ‫شروع جنگ تحمیلی و تا پایان دفاع هشت‬ ‫ســاله ملت قهرمان ایــران‪ ،‬در همــه مقاطع‬ ‫تاریخــی و در اکثر عملی ات هــای رزمی‪ ،‬تعداد‬ ‫زیــادی از جوانان مســجد جواداالئمــه(ع) در‬ ‫جبهه های نبرد حق علیه باطل حضور داشــتند که‬ ‫بسیاری از انها‪ ،‬شــاگردان امیرخان و یا از اعضای‬ ‫کتابخانه مســجد جواداالئمه(ع) بودنــد‪ .‬از جمع‬ ‫دســت پروردگان امیرخان‪ ،‬تعدادی هم در طول سال های‬ ‫جنگ به شهادت رســیدند‪ .‬عزیزانی همچون اکبر قدیانی‪،‬‬ ‫فرهاد نصیری‪ ،‬مســعود رضوان‪ ،‬ســیدابراهیم شــعبانی‪،‬‬ ‫الح پور‪ ،‬احمد امینی‪ ،‬محمدعلی‬ ‫محسن تقی زاده‪ ،‬حمید ف ‬ ‫پوررضا‪ ،‬محسن معینی‪ ،‬عباس شــریفی‪ ،‬مهرداد رحیمی‪،‬‬ ‫امیر عشــقی‪ ،‬محمود توکلی‪ ،‬عبدالله ریاضی‪ ،‬اســماعیل‬ ‫رستمی‪ ،‬جهانشیری و‪...‬‬ ‫عالوه بر شهیدان‪ ،‬بی شک‪ ،‬شاهکار تربیت امیرخان‬ ‫در حــوزه نویســندگی و تربیت نیــرو در عرصــه فرهنگی‪،‬‬ ‫انســان های بابصیرت و هنرمندی بودند کــه هنرمندانه در‬ ‫ازمون زندگی نیز نمره قبولی گرفتند؛ شهیدانی چون حسن‬ ‫جعفر بیگلو‪ ،‬رضــا کیانی و حبیب غنی پور که طی ســالیان‬ ‫پس از انقــاب‪ ،‬در کتابخانه مســجد جواداالئمه(ع) و در‬ ‫محضر امیرخان تلمذ کردند و به درجات عالی معنوی نائل‬ ‫شدند‪ .‬برای شناخت شخصیت امیرخان کافی بود فقط چند‬ ‫دقیقه با شــهید حبیب غنی پور همکالم می شــدی‪ .‬حبیب‬ ‫وقتی از امیرخان حرف می زد‪ ،‬تو گویی دارد یکی از اولیای‬ ‫الهی را معرفی می کند‪ .‬این شــهید ســعید‪ ،‬چنان مجذوب‬ ‫اخالق نیکوی امیرخان بود و از کراماتش می گفت که همه‬ ‫ارزو می کردند‪« :‬کاش ما هم چنین امیری داشتیم!» البته‬ ‫امیرخان هم حق استادی را تمام کرد و با همکاری تعدادی‬ ‫از دوســتان وفــادار حبیب‪ ،‬جشــنواره «کتــاب حبیب» را‬ ‫مســئولی کیهان بچه ها‪ ،‬موســس و مدیر مســئول کیهان‬ ‫علمی‪ ،‬عضویت در شورای داســتان کانون پرورش فکری‬ ‫کودکان و نوجوانان‪ ،‬عضویت در شورای داستان بنیاد حفظ‬ ‫اثار و نشــر ارزش های دفاع مقدس‪ ،‬مســئولیت جشــنواره‬ ‫انتخاب کتاب سال شهید حبیب غنی پور‪ ،‬مسئولیت شورای‬ ‫ادبیات داستانی نیروی مقاومت بسیج و مدیریت کارگاه قصه‬ ‫و رمان حوزه هنری اشاره کرد‪.‬‬ ‫امیرحسین فردی بیشــترین زمان عمر گرانقدرش را‬ ‫به تربیت شــاگردانی پرداخت که امروزه هر یک ســکاندار‬ ‫گوشه ای از فرهنگ این مرز و بوم هستند و بدین علت کمتر‬ ‫به نوشتن و طبع اثر پرداخت؛ رمان ها و کتاب هایی همچون‬ ‫«اشیانه در مه»‪« ،‬ســیاه چمن»‪« ،‬اســماعیل»‪« ،‬گرگ‬ ‫سالی» و… از او به جا مانده که با ارائه قلمی پرتوان‪ ،‬نثری‬ ‫لطیف و پرمحتوا‪ ،‬نام وی را به عنوان «امیر ادبیات انقالب»‬ ‫جاودان کرده است‪.‬‬ ‫‪81‬‬ ‫خطرناک‬ ‫مثل برمودا‬ ‫نگاهیبهزهر دار ترینمثلث های‬ ‫حال حاضر فوتبال جهان‬ ‫ایا فوتبال تغییر کرده است؟ زمانی در فوتبال حرف از‬ ‫زوج های خط حمله بود اما گویا دیگر دو نفر در فوتبال جواب‬ ‫نمی دهد و حاال مثلث ها هستند که ویران می کنند‪ .‬این روزها‬ ‫دو مثلث را همه می شناسند و از انها تعریف می کنند‪ .‬مثلث‬ ‫خط حمله رئال مادرید متشــکل از کریستیانو رونالدو‪ ،‬بنزما‬ ‫و بیل و مثلث خط حمله بارسلونا متشــکل از مسی‪ ،‬نیمار و‬ ‫سوارز‪. ..‬همیشه قیاس بین این دو مثلث است و این سوال‬ ‫مطرح است که کدام یک از این دو مثلث قوی تر هستند‪ ،‬اما‬ ‫واقعیت امر این اســت که مثلث های فوتبال جهان محدود‬ ‫به این دو تیم نیستند و اکثر تیم های خوب جهان این مثلث‬ ‫را در راس هرم خود دارنــد‪ .‬نگاهی داریم به خطر ناک ترین‬ ‫مثلث های حال حاضر فوتبال جهان‪.‬‬ ‫رئال مادرید‬ ‫بنزما در میانه می ایستد و کریستیانو رونالدو و گرت بیل‬ ‫در جناحین‪ ،‬این گونه یکــی از زهردار ترین خط حمله های‬ ‫جهان شکل می گیرد‪ .‬یک خط حمله که می تواند در طول‬ ‫یک فصل بیش از صد گل به ثمر برساند و همه حریفان را از‬ ‫تک و تا بیندازد‪ .‬این مثلث از نظر سرعت بازی در دنیا نظیر‬ ‫ندارد و در ضد حمله ها ان چنان سریع شکل می گیرد که انگار‬ ‫سه بازیکن دارای یک روح هستند‪ .‬گفته می شود که رابطه‬ ‫رونالدو با بیل چندان خوب نیست اما با وجود این‪ ،‬در زمین‬ ‫مسابقه این نکته کمتر به چشم می اید‪ .‬یکی از نکات جالب‬ ‫این مثلث قد و باالی ان اســت که می تواند در اسمان هم‬ ‫مثمر ثمر باشد‪ .‬رئال با این مثلث که به نام ‪ B.B.C‬که برگرفته‬ ‫از اول نام این ســه نفر اســت‪ ،‬توانســته به تمام افتخارات‬ ‫ممکن برسد‪.‬‬ ‫دیدار‬ ‫‪82‬‬ ‫مثلث | شماره ‪259‬‬ ‫بارسلونا‬ ‫مسی‪ ،‬نیمار و ســوارز می توانند به رقبایشــان با هزار‬ ‫روش مختلف ضربه بزنند؛ هر سه انها دریبل زن های ماهری‬ ‫هســتند‪ ،‬بین بهترین تمام کنندگان جهان قــرار دارند و هر‬ ‫کدام ان قدر باهوش هســتند که بتوانند باتوجه به نوع بازی‬ ‫و رقیبی که پیش روی خود دارند‪ ،‬شرایط را به سود تیمشان‬ ‫تغییر دهنــد‪ .‬در همین زمــان هماهنگی خوب این ســه با‬ ‫یکدیگر به بارسلونا این امتیاز را داده که در ضد حمله ها هم‬ ‫قوی باشد‪ .‬حتی بدون در اختیار داشتن توپ هم این سه گانه‬ ‫ ترسی برای انجام کارهای مرموز خود ندارند‪ .‬تمام حریفان‬ ‫قبل از مقابله با این مثلث ســاعت ها طرح و برنامه می ریزند‬ ‫اما وقتی ســوت پایان زده می شــود‪ ،‬هنوز هم این عالمت‬ ‫باالی سر انها می چرخد که ایا راهی برای مهار خالق ترین‬ ‫مثلث تمام دوران ها وجود دارد یا نــه‪ ،‬مثلثی که به ‪M.S.N‬‬ ‫مشهور است‪.‬‬ ‫چلسی‬ ‫خوزه مورینیو بــا دقت تمام مثلث مــورد عالقه خود را‬ ‫در چلسی ساخته اســت‪ .‬او برای ســاختن این مثلث یکی‬ ‫از ناب ترین اســتعدادهای حال حاضر فوتبال جهان یعنی‬ ‫ادن هازارد بلژیکی را در اختیار داشت‪ .‬بازیکنی با خالقیتی در‬ ‫اوج که از نظر مهارت فنی و کار با توپ یکی از بهترین های‬ ‫حال حاضر جهان است‪ .‬او در ادامه دو راس دیگر این مثلث‬ ‫را به خدمت گرفت‪ .‬یکی از این راس ها دیه گو کاستاست‪،‬‬ ‫مهاجمی که به نظر می رسد برای کار با مورینیو ساخته شده‬ ‫اســت‪ .‬یک بازیکن برزیلی االصل که اصــوال برزیلی بازی‬ ‫نمی کند و به درد همان فوتبال اروپایی می خورد‪ .‬راس بعدی‬ ‫از بارسلونا امد؛ بازیکنی به نام سسک فابرگاس که در دادن‬ ‫پاس دقیق مانند یک مهندس عمل می کند‪ .‬چلســی با این‬ ‫مثلث در لیگ برتر باالتر از همه تیم ها ایستاده است‪.‬‬ ‫بایرن مونیخ‬ ‫پپگواردیوالیکی ازخوشفکر ترینمربیانجهانیکی‬ ‫از شناورترین مثلث هایفوتبالجهانراساختهاست‪.‬او برای‬ ‫ساختناینمجموعهمثلث هاازچهاربازیکناستفادهمی کند‬ ‫که ترکیب های سه گانه ای که از این مثلث ها بیرون می ایند‪،‬‬ ‫می تواند بایرن را تبدیل به یکــی از تاکتیکی ترین تیم های‬ ‫حال حاضر فوتبال جهان کنــد‪ .‬فرقی نمی کند در خط حمله‬ ‫بایرن از میان ارین روبن‪ ،‬فرانک ریبری‪ ،‬ماریو گوتسه یا رابرت‬ ‫لواندوفسکی کدام یک در زمین مسابقه حاضر باشند‪ ،‬همه‬ ‫ترکیب های به دست امده با استفاده از قابلیت های بازیکنان‪،‬‬ ‫اهداف تاکتیکی گواردیوال را در زمین پیاده می کنند‪.‬‬ ‫یوونتوس‬ ‫یوونتوس برای انکه تیمی باشد که در ایتالیا فرصت به‬ ‫هیچ تیم دیگری ندهد‪ ،‬از یک مثلث بسیار کارامد استفاده‬ ‫می کنــد‪ .‬یکی از ایــن مثلث هــا بازیکن جوانی بــه نام پل‬ ‫پوگباســت‪ .‬بازیکنی که در میانه میدان همه چیــز را برای‬ ‫رهبری دارد‪ .‬پوگبا قدرت بدنــی و مهارت بی نظیر روی توپ‬ ‫را چنان در هم می امیزد که در نوع خودش بی نظیر اســت‪.‬‬ ‫در کنار پوگبا‪ ،‬اندره پیرلو باتجربه بازی می کند‪ .‬یک هافبک‬ ‫باهوش که می داند چگونه مانند یک رهبر ارکستر به حرکات‬ ‫تیمش نظم بدهد و درنهایت توپ ها به یک موشک ارژانتینی‬ ‫به نام کارلوس توس می رسد و او دروازه را به اتش می کشد‪.‬‬ ‫یووه بــا این مثلث که یــادگار کونته اســت‪ ،‬در فوتبال اروپا‬ ‫اقایی می کند‪.‬‬ ‫اتلتیکو مادرید‬ ‫پدیده سال های اخیر فوتبال اروپا که با دیه گو سیمئونه‬ ‫توانسته حتی گاهی از رئال مادرید هم پیشی بگیرد تا سال‬ ‫قبل در راس مثلث خط حمله خود‪ ،‬دیه گو کاســتا را داشت‬ ‫اما انتقال کاستا به چلسی باعث نشد که این مثلث زهر خود‬ ‫را از دست بدهد‪ ،‬چراکه سیمئونه بالفاصله مانژوکیچ را که‬ ‫در بایرن دیگر جایی نداشــت را به ترکیب خود اضافه کرد و‬ ‫این گونه مثلث خود را بازسازی کرد‪ .‬در مثلث تازه اتلتیکو‪،‬‬ ‫مانژوکیچ در راس می ایســتد‪ ،‬او توســط دو بازیکن قدرتی‬ ‫تکنیکی به نام های اردا توران ترک تبار و کوکه اســپانیایی‬ ‫حمایت می شود‪ .‬برای تیمی که معموال مالکیت توپش زیاد‬ ‫نیست‪ ،‬این مثلث نقش زیادی در پیروزی ها دارد‪.‬‬ ‫منچستر سیتی‬ ‫ســیتی هم به یک مثلث قناعت نمی کنــد و در طرح و‬ ‫برنامه های مهندس پلگرینی چند مثلث را شــاهد هستیم‪.‬‬ ‫او باتوجه به شکل و نحوه بازی حریفان چند نوع مثلث را در‬ ‫اختیار دارد‪ .‬نقطه مشــترک همه این مثلث ها راســی به نام‬ ‫یحیی توره اســت‪ .‬یک هافبک توانمند که از قدرت گلزنی‬ ‫و حتی حمل توپ هم سود می برد‪ .‬یحیی توره معموال با دو‬ ‫بازیکن راحت است و سیتی مثلثش را با داوید سیلو و اگوئرو‬ ‫تکمیل می کند‪ .‬به ویژه اگوئروی ارژانتینی با نبوغ خود قدرت‬ ‫گلزنی و دریبلینگ تیمش را باال می برد‪ .‬البته در مواقعی که‬ ‫مثلث سیتی نیاز به ترمیم دارد؛ بازیکنانی مانند سمیر نصیری‬ ‫و ادینان ژکو ارایشان را تغییر می دهند‪.‬‬ ‫دیگران‬ ‫تیم های دیگری هم مثلث های توانمند خود را دارند‪.‬‬ ‫به عنوان مثال ارسنال در ترکیب خود از مثلث اوزیل‪ ،‬سانچز‬ ‫و ولبک نهایت استفاده را می برد یا منچستر یونایتد هم در یک‬ ‫سیستم چرخشی وین رونی را در راس می گذارد و اطراف او‬ ‫بازیکنانی نظیر فن پرسی‪ ،‬فالکائو‪ ،‬اشلی یانگ یا دی ماریو‬ ‫را می چیند‪ .‬تیم پاری ســن ژرمن هم برای استفاده بهینه از‬ ‫قدرت زالتان او را در راس می گذارد و با استفاده از بازیکنانی‬ ‫مانند الواتزی‪ ،‬کاوانی‪ ،‬ماتــو ییدی و‪ ...‬ارایش مثلثی خط‬ ‫حمله خود را شکل می دهد‪.‬‬ ‫ عزیمتبهتهران ‬ ‫نفس‬ ‫سومین فیلم ابیار درراه است‬ ‫نرگس ابیار که پس از ساخت «شیار ‪ »143‬طرح های متفاوتی را برای ساخت در دست‬ ‫داشت‪ ،‬قرار است نیمه اردیبهشت سومین فیلم جدید خود را با نام «نفس» کلید بزند‪.‬هرچند‬ ‫خط اصلی داستان فیلم جدید ابیار اعالم نشده‪ ،‬اما این فیلم هم همچون «شیار ‪ »143‬یک‬ ‫اثر اقتباسی است که ابیار ان را بر اساس رمان جدید خود که هنوز منتشر نشده می سازد‪.‬‬ ‫«نفس» فیلمی اجتماعی در بستر دفاع مقدس خواهد بود که تاکنون حضور بازیگرانی‬ ‫نظیر مهران احمدی‪ ،‬گالره عباسی‪ ،‬سیامک صفری‪ ،‬پانته ا پناهی ها و محمدرضا شیرخانلو‬ ‫قطعی شده که عباسی سومین و مهران احمدی دومین همکاری خود با نرگس ابیار را تجربه‬ ‫خواهند کرد‪.‬تهیه کنندگی این فیلم نیز همچون دو اثر قبلی ابیار برعهده ابوذر پورمحمدی و‬ ‫محمدحسین قاسمی است که برای ساخت ان با چندین مرکز دولتی از جمله فارابی‪ ،‬انجمن‬ ‫سینمای دفاع مقدس و‪ ...‬مذاکره شد که هنوز به نتیجه مشخصی نرسیده است‪.‬‬ ‫ظاهرا پروژه ســینمایی «نفس» اثری سخت و پربازیگر اســت که ابیار ان را در مناطق‬ ‫مختلفی از جمله یزد‪ ،‬شاهرود و تهران جلوی دوربین می برد تا برای نمایش در سی وچهارمین‬ ‫جشنواره فیلم فجر اماده شود‪ .‬گالره عباسی نقشی کوتاه را در تازه ترین فیلم نرگس ابیار ایفا‬ ‫خواهد کرد‪« .‬نفس» سومین فیلم بلند ســینمایی نرگس ابیار بعد از «اشــیا از انچه در ایینه‬ ‫می بینید به شــما نزدیکترند» و «شــیار ‪ »143‬محسوب می شــود‪ .‬ظاهرا فیلم جدید نرگس‬ ‫ابیار ساختاری متفاوت از دو کار قبلی اش دارد و بخش هایی از «نفس» قرار است به صورت‬ ‫انیمیشن ساخته شود‪.‬‬ ‫زندگی خصوصی‬ ‫اقا مرتضی‬ ‫چرا امریکا باید واقعیت جمهوری اسالمی ایران را بپذیرد؟‬ ‫«عزیمت به تهران» نام کتابی نوشته «فلینت لورت» و «هیالری مان لورت» ب ا ترجمه‬ ‫محسن محمودی است‪« .‬چرا امریکا باید واقعیت جمهوری اسالمی ایران را بپذیرد» عنوان‬ ‫ی باشد بنیادی استراتژیک‬ ‫فرعی کتاب است و بیشتر از انکه کتابی همدالنه با جمهوری اسالم ‬ ‫برای منافع امریکاست‪ .‬کتاب «عزیمت به تهران» در سه بخش تنظیم شده است و هر کدام از‬ ‫بخش ها زیربخش هایی را نیز دربردارد‪ .‬بخش نخست «جمهوری اسالمی به عنوان بازیگری‬ ‫عقالیی» نام گرفته و شامل «کشوری انقالبی در جهانی پرمخاطره»‪« ،‬عقالنیت‪ ،‬واقع گرایی‬ ‫و استراتژی کالن ایرانی» و «امریکای درگیر» است‪.‬‬ ‫«جمهوری اسالمی به عنوان کشوری مشروع» نام بخش دوم کتاب است و «مذهب‪،‬‬ ‫انقالب و ریشه های مشروعیت»‪« ،‬یک رهبر و سه رئیس جمهور» و «یک انتخابات جنجالی»‬ ‫زیربخش های ان را دربرمی گیرد‪ .‬بخش سوم «جمهوری اسالمی به عنوان هدف امریکا»‬ ‫نام دارد و «افسانه ها و افسانه سازان»‪« ،‬عزیمت به تهران»‪ ،‬رویکردهای گوناگون ایران در‬ ‫سیاست خارجی‪ ،‬از جمله رویکردهای درون گرا و برون گرا را بررسی می کند و در بخش هایی از‬ ‫کتاب برای رسیدن مخاطب به درکی درست تر و کامل تر دست به دامان سنت و مذهب می شود‬ ‫و تفاوت های ایران و امریکا ‪ -‬و سیاست هایشان‪ -‬را از منظری درونی بررسی می کند‪« .‬ایران‬ ‫و چرخش امریکا به سوی امپراتوری» و «مسیر تهران» زیربخش های ان را شامل می شود‪.‬‬ ‫«پی گفتار ویراست ‪« ،»2014‬یادداشت ها»‪« ،‬قدردانی»‪« ،‬دربار ه نویسندگان»‪« ،‬نمایه»‬ ‫و «نقل قول هایی درباره کتاب» پایان بخش کتاب است‪.‬‬ ‫همسر شهید اوینی در برنامه هفت حاضر شد‬ ‫مریم امینی‪ ،‬همســر سیدشــهیدان اهل قلم‪ ،‬مرتضی‬ ‫اوینی‪ ،‬با حضور در برنامه «هفت» به واکاوی شخصیت همسر‬ ‫شهید و هنرمندش و بررســی دیدگاه های او پرداخت‪ .‬همسر‬ ‫شهید سیدمرتضی اوینی که پس از سال ها در یک برنامه زنده‬ ‫تلویزیونی ظاهر شد‪ ،‬ضمن اشاره به اشنایی و ازدواجش با این‬ ‫هنرمند‪ ،‬رفتار و منش شــهید اوینی را به دو دوره تقسیم کرد و‬ ‫گفت‪« :‬دوره اول شامل پنج سال نخست است که در ان دوره‬ ‫معاشرت ها و گفت وگوهای روشنفکرانه اش بیشتر بوده‪ ،‬اما‬ ‫در نیمه دوم‪ ،‬انزوا و گوشــه گیری را برمی گزیند که بیشترین‬ ‫گفته ها و نوشته هایش مربوط به همین دوره است‪ .‬این دوره‬ ‫در سال های‪ 50‬تا ‪ 54‬را دربر می گیرد‪».‬‬ ‫امینی در ادامه صحبت هایش به عالیق ســید مرتضی‬ ‫پرداخت‪« :‬شــهید اوینی مســائل مربوط به زیرساخت های‬ ‫فلســفه غرب را دنبال و درباره انها تحقیق می کــرد‪ .‬او ذوق‬ ‫هنری خاصی داشت و شعر هم می سرود‪».‬‬ ‫همسر شهید اوینی درباره مطالعات این شهید هم گفت‪:‬‬ ‫«ایشان فلسفه غرب را مطالعه می کرد‪ .‬او درواقع برای یافتن‬ ‫پرسش های هستی شناس انه این مطالعات را دنبال می کرد‪،‬‬ ‫اما جوابی نمی یافت‪ .‬نوشته های بعد از انقالب اوینی در مورد‬ ‫پیشخوان جهانی‬ ‫صدچهره‬ ‫تاثیرگذار به‬ ‫روایت تایم‬ ‫پوچ انگاری‪ ،‬نه تنها حاصل مطالعاتشــان بود‪ ،‬بلکه یک نوع‬ ‫تجربه زیستی بود‪ ،‬به همین دلیل نوشته هایشان درباره جهان‬ ‫هستی برای انسان ملموس اســت‪ ».‬تدوین «روایت فتح»‬ ‫موضوع بعدی مورد اشاره شــهید اوینی بود‪« :‬این اثر دارای‬ ‫یک جوشش درونی اســت‪ ،‬ضمن اینکه با وجود نبودنش در‬ ‫جبهه و میدان جنگ به شکل پررنگ‪ ،‬ولی یک تجربه زیستی‬ ‫برایش اتفــاق افتاده بود و همانند کســی بود کــه در فضای‬ ‫جنگ نفس کشیده است‪ ».‬همسر شهید اوینی درخصوص‬ ‫فعالیت های سیاسی او هم گفت‪« :‬شــهید اوینی هیچ گونه‬ ‫فعالیت سیاســی قبــل از انقــاب نداشــت و در تظاهرات یا‬ ‫اعتصابات دانشجویی شرکت نمی کرد و زیاد درگیر موضوعات‬ ‫نشده بود تا اینکه در تابستان سال ‪ 58‬دیدن امام خمینی(ره)‬ ‫از طریق تلویزیون‪ ،‬به نقطه عطف زندگی او برای رسیدن به‬ ‫جواب پرسش هایش بدل شد‪».‬‬ ‫ادامه زندگی سید شهدای اهل قلم نقطه اوج زندگی او‬ ‫اکونومیست‬ ‫به علم ژنتیک‬ ‫پرداخته است‬ ‫محســوب می شــد‪ ،‬امینی در مورد این مقطع حرف هایش را‬ ‫این گونه ادامه داد‪« :‬شــهید اوینی (به پاس مجاهدت هایی‬ ‫که می کرد)‪ ،‬یک «قدرت تشــخیص» خاصی داشــت‪ .‬او‬ ‫افق دید گسترده ای داشت و حرف ها و پیش بینی های شهید‬ ‫در حوزه های دیگر نیز قابل انطباق اســت‪ .‬اوینی به مسائلی‬ ‫می پرداخت که از نظر فرهنگی خیلی مهم بودند؛ موضوعاتی‬ ‫مانند ماهواره یا ســینما‪ .‬موضوعاتی که شــهید پس از پایان‬ ‫جنگ به ان پرداخــت‪ ،‬موضوعات مهم و مــورد عالقه اش‬ ‫بودند و از انجا که این دو اصل همواره با هم تطبیق داشــتند‬ ‫دارای تاثیرگذاری بیشــتری نیز بودنــد‪ ».‬امینی درخصوص‬ ‫موضعگیری و مخالفت عده ای درباره مســاله ازاداندیشــی‬ ‫و نقد شــهید اوینی گفت‪« :‬اوینی در ســمینار سینمای بعد از‬ ‫انقالب‪ ،‬با ادبیات و سیســتم جدید و بی پروا مسائل مقبول و‬ ‫پذیرفته شده در سینمای روشنفکری را زیر سوال برد که مورد‬ ‫مخالفت و رفتار توهین امیــز عده ای قرار گرفــت‪ ،‬اما هرگز‬ ‫کوچک ترین عکس العملی از خود نشان نداد‪».‬همسر شهید‬ ‫اوینی نگاه سینمایی همســرش را این گونه تشریح کرد‪« :‬از‬ ‫نظر شهید اوینی سینمایی که فارغ از ژانرش‪ ،‬انسان را به یک‬ ‫تجربه معنوی دعوت کند‪ ،‬پسندیده و مورد قبول است‪ .‬اوینی‬ ‫معتقد بود که ذات سینما هنوز اسالمی نشده است تا بتوانیم‬ ‫از تعبیر «سینمای اسالمی» اســتفاده کنیم‪ .‬در واقع شهید‬ ‫اوینی مفهوم دین را گسترده می دید و تعریفش این گونه بود که‬ ‫حقیقت‪ ،‬عالم اسالم است‪ ،‬هنر با حقیقت عالم نسبتی دارد و‬ ‫سینما هم با هنر نسبت دارد و سینما هرجا که بتواند این حقیقت‬ ‫را ساطع کند‪ ،‬قابل احترام و یک امر دینی است‪».‬‬ ‫یادبود‬ ‫گونترگراس و‬ ‫اشپیگل‬ ‫مثلث | شماره ‪259‬‬ ‫دیدار‬ ‫‪83‬‬ ‫بازار‬ ‫امام جمعه موقت تهران در دیدار با مسئوالن بانک انصار‪:‬‬ ‫گو بوی الهی داشته باشد‬ ‫اعمال ما باید رن ‬ ‫دکترابراهیمــی ‪ ،‬مدیرعامــل بانک انصــار و اعضای‬ ‫شورای معاونین بانک انصار‪ ،‬به منظور بهره گیری معنوی از‬ ‫مواعظ و نصایح اخالقی امام جمعه موقت تهران‪ ،‬با حضرت‬ ‫ایت الله صدیقی دیدار داشتند‪.‬‬ ‫در این دیدار‪ ،‬ابتدا دکترابراهیمی در خصوص سرامدی‬ ‫بانک انصــار در عرصه عملیــات بانکی بدون ربــا و رعایت‬ ‫دغدغه های شرعی‪ ،‬توســعه فعالیت های قرض الحسنه‪،‬‬ ‫کمک به افزایــش اشــتغال و تولیــد و رونق کســب و کار‬ ‫توضیحات مبســوطی ارائــه داد‪ .‬وی در ایــن زمینه گفت‪:‬‬ ‫«بانک انصار طی این ســال ها موفق به کســب رتبه های‬ ‫ارزشــمند در حوزه های مختلف بانکی از جمله کســب رتبه‬ ‫نخست بانکداری اسالمی در مسابقه انطباق عملیات بانکی‬ ‫با موازین شــرعی شــده و حتی بین بانک های اسالمی در‬ ‫مقیاس جهانی موفق به کســب دو رکورد ارزشمند در بخش‬ ‫توسعه سنت قرض الحسنه و اعطای بیشترین مقادیر سود‬ ‫به سهامداران شده اســت‪ .‬پس از دکتر ابراهیمی‪ ،‬مسئول‬ ‫دفتر امور فقهی بانک انصار‪ ،‬حجت االسالم رضازاده‪ ،‬اهم‬ ‫اقدامات بانک انصار در راستای استقرار بانکداری اسالمی را‬ ‫بیان کرده و گفت‪« :‬به منظور رعایت مسائل شرعی و دغدغه‬ ‫دینی علما و مراجع عظــام‪ ،‬چکیده عقود در بخش تجهیز و‬ ‫تخصیص طراحی و تولیده شــده و به کارگــزاران این بانک‬ ‫ابالغ شده است‪».‬‬ ‫وی ســپس درخصــوص توجیــه مشــتریان افزود‪:‬‬ ‫«همچنین بــرای اطمینــان از همراهی مشــتریان‪ ،‬مفاد‬ ‫قراردادها طی یــک تا دو دقیقه در قالــب ادبیات قابل فهم‬ ‫برای عموم به مشتری تفهیم می شود و با انشای عقد و قرائت‬ ‫ان از احاطه مشتری به موضوع اطمینان حاصل می شود‪.‬‬ ‫این اقدام از ابتکارات بانک انصار در عرصه صنعت بانکداری‬ ‫اســت که به منظور انطباق هرچه بیشــتر عملیات بانکی با‬ ‫موازین شرعی صورت می گیرد‪».‬‬ ‫در ادامه این دیدار‪ ،‬حضــرت ایت الله صدیقی ضمن‬ ‫تبریک ایام میالد خجســته حضرت زهراء سالم الله علیها‪،‬‬ ‫نکاتی را در قالــب رهنمو د و مواعظ اخالقی متذکر شــده و‬ ‫در ابتدا با اشاره به اهمیت ذکر خدا در اعمال روزمره گفت‪:‬‬ ‫«براساس ایات و روایات ما باید سعی کنیم که هرگز در کارها‬ ‫و زندگی مان و در انجام وظایــف و ماموریت هایمان خدا را‬ ‫فراموش نکنیم‪ ،‬زیرا پیامد خدا فراموشــی‪ ،‬خود فراموشــی‬ ‫است که این نیز به نوبه خود‪ ،‬به فسق و انحطاط و گمراهی و‬ ‫جهالت منتهی خواهد شد‪» .‬خطیب موقت نماز جمعه تهران‬ ‫پس از ان افزود‪ «:‬باید اعمال ما رنگ و بوی الهی داشته باشد‬ ‫و این معنا میســر نمی گردد‪ ،‬مگر با داشتن اخالص که این‬ ‫اخالص‪ ،‬انسان را از مهالک و مصا ئب نجات می دهد‪».‬‬ ‫ایت اللــه صدیقی انگاه با اســتناد به ایه «واســتعینوا‬ ‫بالصبر و الصلوه» گفت‪« :‬اهتمام به فرایض و توجه به نوافل‬ ‫خاصه نماز شب‪ ،‬دارای برکات عجیب و عمیقی در تعالی و‬ ‫تهذیب انسان است‪ ».‬وی افزود‪« :‬صبر به معنی روزه داری‬ ‫است و روزه‪ ،‬دارای قدرت تقویت کننده استانه صبر و تحمل‬ ‫است‪ ».‬امام جمعه موقت تهران در پایان‪ ،‬تالوت کتاب الله‬ ‫و انس با قران را امری به شــدت مورد عالقــه دخت گرامی‬ ‫ نبی مکرم اســام معرفی کرد و ضمن توصیــه حاضران به‬ ‫توسل و قرائت قران کریم‪ ،‬با دعا برای طول عمر باعزت مقام‬ ‫معظم رهبری‪ ،‬پیروزی و اعتالی امت اســامی و موفقیت‬ ‫مدیران و کارگزاران دلســوز و متعهد نظام ایشان به سخنان‬ ‫خود خاتمه داد‪.‬‬ ‫مدیرعامل بانک مهر اقتصاد‪:‬‬ ‫بازار‬ ‫‪84‬‬ ‫مثلث | شماره ‪259‬‬ ‫‪ ۳۷‬درصد از سهام باقیمانده بانک تا تیر ماه واگذار می شود‬ ‫مدیرعامل بانــک مهر اقتصــاد در نشســت خبری با‬ ‫اصحاب رسانه از واگذاری ‪ ۳۷‬درصد از سهام باقیمانده بانک‬ ‫تا تیر ماه سال جاری خبر داد‪.‬‬ ‫به گزارش روابط عمومــی بانک مهــر اقتصاد‪ ،‬دکتر‬ ‫نتاج – مدیرعامل بانک ‪ -‬در این نشســت با اشــاره به تامین‬ ‫سرمایه ‪ 1200‬میلیارد تومانی این بانک گفت‪ 14« :‬درصد‬ ‫سهام بانک در اسفند ماه ســال گذشته توسط ‪ 180‬هزار نفر‬ ‫از مشتریان بانک خریداری شــد و ‪ 37‬درصد از سهام بانک‬ ‫باقیمانده نیز تا دو ماه اینده عرضه خواهد شد‪».‬‬ ‫نتاج افــزود‪« :‬قیمت پایه ســهام بانک مهــر اقتصاد‬ ‫حدود ‪ 130‬تومان تعیین و تا ‪ 138‬تومان نیز داد و ســتد شد‬ ‫که در اخرین قیمت حــدود ‪ 123‬تومان معامله شــده‪ ،‬این‬ ‫در حالی اســت که باتوجه به ارزش ذاتی باالی ســهام این‬ ‫بانک اینده ان روشــن بوده و خریداران از منافع ان بهره مند‬ ‫خواهند شد‪».‬‬ ‫مدیرعامل بانک مهر اقتصاد نحوه عرضه ‪ 37‬درصد از‬ ‫سهام بانک را تدریجی عنوان کرد و گفت‪« :‬پیش بینی سود‬ ‫‪ 15‬تومانی برای هر ســهم برای زمانی بود که سرمایه بانک‬ ‫‪ 200‬میلیارد تومان محاسبه شــده بود که با افزایش سرمایه‬ ‫قطعا کل سود ان نیز افزایش می یابد‪».‬‬ ‫نتاج در بخش دیگری از ســخنان خود طوالنی شدن‬ ‫فرایند دریافت مجوز را ضرورت ساماندهی فعالیت دو دهه‬ ‫گذشته و انطباق با قوانین مصوب جدید عنوان کرد و گفت‪:‬‬ ‫«براســاس مصوبه ســال ‪ 83‬مجلس‪ ،‬بانک مرکــزی تنها‬ ‫مرجع ناظر و مسئول در بازار پول اســت در حالی که تا قبل‬ ‫از ان وزارت تعاون و نیروی انتظامی نیز مجوز فعالیت برای‬ ‫صندوق ها و موسسات صادر می کردند‪».‬‬ ‫نتاج تصریح کرد‪« :‬حدود ســال ‪ 88‬مقررات موسسه‬ ‫اعتباری و بانک شــرایطی تقریبا شــبیه به هم پیدا کرد و به‬ ‫همین دلیل تصمیم بر ان شــد درخواست مجوز از موسسه‬ ‫اعتباری به بانک تغییر کند که موافقت اصولی ان توســط‬ ‫بانک مرکزی صادر شد و در بهمن ماه سال گذشته اساسنامه‬ ‫جدید بانک مهر اقتصاد به تصویب شــورای محترم پول و‬ ‫اعتبار رسید‪».‬‬ ‫مدیرعامل بانک مهر اقتصــاد مهم ترین برنامه های‬ ‫این بانک را پس از اخذ مجوز نهایــی از بانک مرکزی‪ ،‬اخذ‬ ‫مجوزهای مختلف از جمله فعالیت های ارزی عنوان کرد‪.‬‬ ‫وی با بیان اینکه تاکنون به‪10/5‬میلیون نفر تسهیالت‬ ‫پرداخت کرده ایم‪ ،‬اظهارداشــت‪« :‬مجموع سپرده گذاران‬ ‫بانک هم اکنون ‪ 12‬میلیون نفر و تعداد شــعب بانک نیز در‬ ‫سقف ‪ 800‬شعبه است‪».‬‬ ‫نتاج با تاکید بر اینکه رویکرد بانک مهر اقتصاد پرداخت‬ ‫تسهیالت خرد و متوســط به عموم مردم است‪ ،‬گفت‪« :‬به‬ ‫دلیل همین خط مشی‪ ،‬تراز بانک شفاف و میزان مطالبات‬ ‫معوق حدود سه تا پنج درصد اســت که باتوجه به تضامین‬ ‫اخذ شــده از متقاضیان‪ ،‬این مطالبات برگشــت پذیر و قابل‬ ‫وصول هستند‪ ».‬وی درخصوص نرخ سود بانکی نیز اظهار‬ ‫داشــت‪« :‬قطعا باتوجه به کاهــش نرخ تــورم‪ ،‬همه توقع‬ ‫کاهش نرخ ســود بانکی را دارند و باید این نرخ کاهش یابد‬ ‫اما به طور منطقی توصیه می شــود در مرحله اول نرخ سود‬ ‫سپرده و در فاصله زمانی سه تا شش ماه نرخ سود تسهیالت‬ ‫کاهش یابد‪».‬‬ ‫نتاج تاکید کرد‪« :‬باید بــه این نکته توجه کرد که همه‬ ‫مشکالت اقتصادی کشور با کاهش نرخ سود بانکی برطرف‬ ‫نمی شود و باید همه بخش ها به صورت هماهنگ عمل کنند؛‬ ‫نتیجه چنین رویکردی در گذشته کاهش هیجانی نرخ سود‬ ‫بود که اثرات منفی در نظام بانکی بر جای گذاشت و هنوز از‬ ‫اثار منفی ان رنج می برد‪».‬‬ ‫مدیرعامل بانک مهر اقتصاد با بیان اینکه بهتر است‬ ‫نرخ ســود با شــیب مالیم و مناســب کاهش یابــد‪ ،‬افزود‪:‬‬ ‫«ســپرده های فعلی با نرخ های ‪ 22‬درصد افتتاح شده اند و‬ ‫تسهیالت پرداختی هم متناســب با این نرخ به متقاضیان‬ ‫تخصیص داده می شود؛ بنابراین وقتی نرخ سپرده کاهش‬ ‫یابد نرخ ســود تســهیالت با فاصله زمانی ســه تا شش ماه‬ ‫کاهش می یابد‪».‬‬ ‫وی در پاسخ به سوالی درباره تسهیالت قرض الحسنه‬ ‫گفت‪« :‬رشد حجم کل سپرده های قرض الحسنه در شبکه‬ ‫بانکی کاهش یافته و به نظر بنده یکی از علل اصلی ان عدم‬ ‫پرداخت سپرده های قرض الحسنه به صورت قرض الحسنه‬ ‫اســت چرا که اغلــب بانک ها منابــع قرض الحســنه را در‬ ‫بخش هایی غیر از قرض الحسنه استفاده می کنند‪».‬‬ ‫نتــاج تاکید کــرد‪« :‬بانک مهــر اقتصاد تنهــا بانکی‬ ‫اســت که تمامی منابع قرض الحســنه را صرف تسهیالت‬ ‫قرض الحسنه به محرومان نیازمند کرده است‪».‬‬