روزنامه صمت شماره 262

‫بازگشتاراماقاسعید‬ ‫سینمایمندروغ‬ ‫نمیگوید‬ ‫هفتهنامهخبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال پنجم‪ /‬شماره دویست و شصت و دو‪ 27/‬اردیبهشت ‪ 88 /1394‬صفحه‪5000/‬تومان‬ ‫مثلث‪،‬افزایشسفرهای‬ ‫استانیسعیدجلیلیرا‬ ‫بررسیکردهاست‬ ‫گفتوگویمثلثبا‬ ‫عبدالرضاکاهانی‬ ‫گفتوگوی مثلث با دکترعلی عباسپور‬ ‫احمدینژاد‬ ‫«خودسر» بود‬ ‫احمدینژاد نوعی تفکر خودسرانه‬ ‫داشت و معتقد بود که همه قوا باید در‬ ‫قوه مجریه متمرکز شوند ‪ /‬احتمال ائتالف‬ ‫میان برخی اصالحطلبان و اصولگرایان‬ ‫وجود دارد ‪ /‬ما افراد متخصص و خوشفکر‬ ‫در طیف اصولگرا داریم که با عملکرد یک‬ ‫اقلیت کوچک مورد خدشه قرارگرفتهاند ‪/‬‬ ‫گرایش ما بر اعتدال باعث شد از فهرست‬ ‫جبهه متحد اصولگرایان حذف شویم‬ ‫اسرارشاه‬ ‫یادداشتاختصاصیدکترحدادعادل‬ ‫درباره کتاب «محض اطالع»‬ ‫اشتباهبزرگ‬ ‫همهچیززیرسرکریمیقدوسیاست‬ ‫مجلسبایدچهمصوبهایراتصویبکند؟‬ ‫مثلثبهجزئیاتیدربارهنگارشمتن‬ ‫توافق هستهای دست یافته است‬ ‫قراردادنچندپیشنهادبرایموارداختالفی‬ ‫داخلپرانتزها‬ ‫نگارش بخش زیادی از متن در نیویورک‬ ‫اختالفات اساسی بر سرنگارش‬ ‫تحریمهاوبازرسی‬ ‫ج‬ ‫لد‬ ‫دوم‬ ‫بازگشتاراماقاسعید‬ ‫شبکه اجتماعی‬ ‫‪10‬‬ ‫مثلث | شماره ‪262‬‬ ‫مثلثافزایشسفرهایاستانیسعیدجلیلیرا بررسی کردهاست‬ ‫عکاس‪ :‬امیر طالیی‬ ‫شبکه اجتماعی‬ ‫مثلث | شماره ‪262‬‬ ‫‪11‬‬ ‫ماموریت انبیاء در تربیت‬ ‫و تکامل انسان‬ ‫وکذلکجعلنکمامهوسطالتکونواشهداعلیالناس‬ ‫ویکونالرسولعلیکمشهیدا‬ ‫هفته نامه سیاسی‪ ،‬فرهنگی با رویکرد خبری‪ ،‬تحلیلی‬ ‫صاحب امتیاز و مدیر مسئول‪ :‬مصطفی اجورلو‬ ‫سردبیر‪ :‬سعید اجورلو‬ ‫روز بعثت روزی است که خدای تبارک و‬ ‫تعالی‪ ،‬موجود کاملی که از او کامل تر نیست‬ ‫و نمی‏شــود باشــد مامور کرد که تکمیل کند‬ ‫موجودات را‪ ،‬انسانها را که ابتدائ ًا یک موجود‬ ‫ضعیف ناقص هســت‪ ،‬لکن قابل این اســت‬ ‫که ترقی کنــد‪ ،‬انســان را مترقی کنــد‪ .‬ابعاد‬ ‫انســان‪ ،‬ابعاد همه عالم اســت و اسالم برای‬ ‫تربیت انسان در همه ابعاد است‪ .‬برداشتهای‬ ‫مختلفی که از اســام شــده اســت به حسب‬ ‫نظرهای مختلفی که صاحب نظرها داشــتند‬ ‫و بینشی که داشتند‪ ،‬بســیار اختالف هست و هیچ کدامش‬ ‫نرسیده است به حدی که اسالم را بشناسد یا انسان را بشناسد‬ ‫یا رسول اکرم را بشناسد یا عا َلم را بشناسد‪ ،‬همه‏شان در یک‬ ‫سطح محدود هستند‪.‬‬ ‫چه بسا اشــخاصی که خیال می‏کنند که پیغمبر اکرم‬ ‫که امده اســت‪ ،‬یا ســایر انبیایی که خدای تبــارک و تعالی‬ ‫فرستاده است‪ ،‬برای این اســت که مردم را از این ظلم ها و‬ ‫بی‏عدالتی ها و امثــال این نجات بدهــد و ماموریت همین‬ ‫است که عدالت ایجاد کند در اجتماع و در افراد و ماموریت‬ ‫به همین قدر بیشتر نیست‪.‬‬ ‫چه بسا اشخاصی که اقتصاد را یک مسئله با اهمیتی‬ ‫تلقی می‏کنند‪ ،‬ماموریت انبیا را محدود به این بکند‪ ،‬که اینها‬ ‫امده‏اند مردم را به یک شکم سیر و یک زندگی رفاه برسانند و‬ ‫‪14- 23‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫اولینشکاف‬ ‫اعتراضدرتاالرشیشه ای‬ ‫اتشبسانسانی‬ ‫شکلاشوبدرپروژههتلتارا‬ ‫‪24- 31‬‬ ‫گفتارها‬ ‫کتاب هایی کهمرده اند؛ازبس کهجانندارند‬ ‫پایاندادنبهعمرواسطه ها؟‬ ‫ارزوی اوباما‬ ‫شارژباطریعروسککوکیتمامشد!‬ ‫‪32- 514‬‬ ‫سیاست‬ ‫احمدی نژاد «خودسر»بود‬ ‫فصلتغییر‬ ‫دنبال کابینههاشمی‪ 2‬هستند‬ ‫بازگشتاراماقاسعید‬ ‫مثلث؛ هفته نامه ای خبری‪ ،‬تحلیلی اســت که سعی دارد روایتی‬ ‫منصفانه و عادالنه از واقعیت ها ارائه دهد‪ .‬نامش تمثیل و اشاره ای‬ ‫اســت به سه ضلع اســتقالل‪ ،‬ازادی و جمهوری اســامی‪ .‬مرامش‬ ‫تقویت گفتمان انقالب اســامی‪ ،‬چارچوبش اســام‪ ،‬انقالب‪ ،‬امام و‬ ‫رهبری‪ ،‬ارمانش گسترش و سیادت اســام خواهی در سراسر جهان و‬ ‫عزت مسلمانان‪ ،‬توسعه و پیشرفت ایران اسالمی و رفاه مردم شریف‬ ‫ایــران و رونــق گرفتن عدالت‪ .‬مــرزش رواداری و تالیــف قلوب اهالی‬ ‫انقالب و ایستادگی در برابر مقابالن گفتمانی و عملی نظام و سیاق‬ ‫و مشــرب مان نجابت قلم و روزنامه نگاری مومنانه و تالش در جهت‬ ‫رونق گرفتن ســنت گفت وگــو میان فرهیختگان و نخبگان کشــور‬ ‫است‪ .‬امیدواریم که در روایت مان صادق‪ ،‬بر مرام مان مستمر و دائم‪،‬‬ ‫بر چارچوب مان مســتقر‪ ،‬بر ارمان مان مومن‪ ،‬بر مرزهایمان مراقب و‬ ‫هوشیاروبرسیاق ماناستواربمانیم‪.‬‬ ‫تحریریه‪:‬‬ ‫دبیرتحریریه‪:‬مصطفیصادقی‬ ‫سیاست‪ :‬مصطفی صادقی(دبیر)‪ -‬علی حاجی ناصری‪ -‬امیدکرمانی ها‬ ‫ی اسالم‬ ‫حنیف غفاری‪ -‬داوود حشمتی ‪ -‬زهره دیانی ‪ -‬مینا عل ‬ ‫فرهنگ و اقتصاد‪ :‬علیرضا بهرامی(دبیر) ‪ -‬فاطمه کریمخان ‪-‬‬ ‫سارا میرشجاعی ‪ -‬شیما غفاری ‪ -‬مسعود نجفی ‪ -‬محمدصادق لواسانی‬ ‫تاریخ و گفتارها‪ :‬مصطفی شوقی(دبیر)‪ -‬زهیر توکلی ‪ -‬حمید عزیزی‬ ‫بین الملل ‪ :‬سعیده سادات فهری (دبیر)‬ ‫دیدار‪ :‬افشین خماند(دبیر)‬ ‫ورزش‪ :‬مهدی ربوشه (دبیر)‬ ‫بازار‪ :‬محمد شکراللهی (دبیر)‬ ‫مشاور هنری ‪ :‬نیما ملک نیازی ‬ ‫همین است ماموریت انبیا‪ .‬و چه بسا اشخاصی که به حسب‬ ‫دید عرفانی که دارند‪ ،‬بعثت انبیا را محدود می‏کنند به اینکه‬ ‫برای بســط معارف الهی اســت و غیر از ایــن بعثت چیزی‬ ‫نیست‪ .‬و همین طور فالسفه یک طور فکر می‏کنند‪ .‬فقهای‬ ‫اســام‪ ... ،‬ملتها یک طور فکر می‏کنند‪ ،‬روشنفکرها یک‬ ‫طور فکر می‏کنند و مومنین هم هر کدام به یک نحو فکری‬ ‫دارند و همه قاصرند از رسیدن به انچه که هست‪.‬‬ ‫این روایتی که وارد شــده اســت‪َ :‬م ْن َع َر َف َنف َْسهُ َفق َْد‬ ‫َع َر َف َر َّبهُ ‪ ،‬این به ما می‏فهماند که انســان انطور موجودی‬ ‫است که اگر شناخته بشود‪ ،‬شناسایی خدا با این است؛ نسبت‬ ‫به هیچ موجودی این مطلب صادق نیست‪.‬‬ ‫رب انسان را کسی نمی‏تواند بشناسد ا ّ‬ ‫ال اینکه خودش‬ ‫ّ‬ ‫را بشناســد و خودشناســایی که دنبالش خداشناســی است‬ ‫حاصل نمی‏شود مگر برای ُک ّل اولیای خدا‪ .‬و گمان‬ ‫نباید بشود که اسالم امده است برای اینکه‪ ،‬این دنیا‬ ‫را اداره بکند‪ ،‬یا امده اســت فقط برای اینکه مردم را‬ ‫متوجه به اخرت بکند‪ ،‬یا امده است که مردم را اشنای‬ ‫به معارف الهیه بکند‪.‬‬ ‫محدود کردن‪ ،‬هر چه باشــد خــاف واقعیت‬ ‫اســت‪ .‬انســان غیرمحــدود اســت و مربی انســان‬ ‫غیرمحدود است و نسخه تربیت انسان که قران است‬ ‫غیرمحدود اســت؛ نه محدود به عا َلم طبیعت و ماده‬ ‫است‪ ،‬نه محدود به عا َلم غیب اســت‪ ،‬نه محدود به‬ ‫عا َلم تجرد است‪ ،‬همه چیز است‪.‬‬ ‫محل‪ :‬تهران‪ ،‬حسینیه جماران‬ ‫حضار‪ :‬مدیران صندوق های قرض الحسنه‬ ‫‪66- 51‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫سینمای من دروغگو نیست‬ ‫خودم را در این فیلم تکرار نکرده ام‬ ‫حاشیه بازهای خودی‬ ‫روایت «استراحت مطلق» پیش رو نیست‬ ‫‪60-65‬‬ ‫بینالملل‬ ‫جادوی کامرون‬ ‫رای به محافظه کاران تاکتیکی بود‬ ‫انتخاب در دقیقه نود‬ ‫همکاری هسته ای ابرقدرت ها‬ ‫فرصت طلبی واشنگتن‬ ‫‪72-77‬‬ ‫ورزش‬ ‫حمله از جناح چپ‬ ‫جدال دانشگاهیان‬ ‫سایه مالکیت خودروسازان بر سر استقالل و پرسپولیس‬ ‫حق با ژاوی است‬ ‫گرافیک و صفحه ارایی‪ :‬فاطمه قنائی ‪ -‬علی اجورلو‬ ‫و افشین جم‬ ‫پردازش تصاویر‪ :‬هومن سلیمیان‬ ‫عکس‪ :‬امیر طالیی کیوان‪ -‬عدنان جعفری و محمد برنو‬ ‫ویرایش‪ :‬ژیال شاکری ‪ -‬امیر عزیزی و نرگس حاجیلو‬ ‫حروفچینی‪ :‬داود حشمتی‬ ‫مدیر مالی‪ :‬محمد پالیزدار‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬محمد شکراللهی‬ ‫بازرگانی و بازاریابی‪ :‬محمدعلیاجورلو‬ ‫امور اداری‪ :‬علیرضا اسدالهی‬ ‫انفورماتیک‪ :‬شهرام زحمتی‬ ‫ناظر چاپ‪ :‬بابک اسکندرنیا‬ ‫با تشکر از‪ :‬دکتر اسماعیل تبار ‪ -‬دکتر ایت اله ابراهیمی‪ -‬دکترغالمحسنتقینتاج‬ ‫حسین زندی ‪ -‬احمد طالیی ‪ -‬مهندس صدوقی ‪ -‬حسین مجاهدی ‪ -‬حاج اقاتوکلی‬ ‫هادیانباردار‪ -‬منصور شیخ االسالمی‪ -‬دکتر زارعیان ‪ -‬علیرضا حسن زاده‬ ‫سیدحمیدخالقی‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬تلفن‪0919 - 2341774 :‬‬ ‫چاپ‪ :‬هنر سرزمین سبز ‪ -‬پردازش تصویر رایان‬ ‫توزیع‪ :‬نشر گستر امروز‬ ‫نشانی ‪ :‬تهران‪ ،‬خیابان شهید عباسپور(توانیر)‪ ،‬خیابان نظامی گنجوی‪ ،‬کوچه پناه‪،‬‬ ‫پالک ‪19‬‬ ‫تلفن ‪88198280 :‬‬ ‫طراح جلد‪ :‬مصطفی مرادی‬ ‫عکس جلد‪ :‬امیر طالیی‬ ‫بازگشتاراماقاسعید‬ ‫سینمایمندروغ‬ ‫نمیگوید‬ ‫هفتهنامهخبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال پنجم‪ /‬شماره دویست و شصت و دو‪ 27/‬اردیبهشت ‪ 88 /1394‬صفحه‪5000/‬تومان‬ ‫مثلث‪،‬افزایشسفرهای‬ ‫استانیسعیدجلیلیرا‬ ‫بررسیکردهاست‬ ‫گفتوگویمثلثبا‬ ‫عبدالرضاکاهانی‬ ‫گفتوگوی مثلث با دکترعلی عباسپور‬ ‫احمدینژاد‬ ‫«خودسر» بود‬ ‫احمدینژاد نوعی تفکر خودسرانه‬ ‫داشت و معتقد بود که همه قوا باید در‬ ‫قوه مجریه متمرکز شوند ‪ /‬احتمال ائتالف‬ ‫میان برخی اصالحطلبان و اصولگرایان‬ ‫وجود دارد ‪ /‬ما افراد متخصص و خوشفکر‬ ‫در طیف اصولگرا داریم که با عملکرد یک‬ ‫اقلیت کوچک مورد خدشه قرارگرفتهاند ‪/‬‬ ‫گرایش ما بر اعتدال باعث شد از فهرست‬ ‫جبهه متحد اصولگرایان حذف شویم‬ ‫اسرارشاه‬ ‫یادداشتاختصاصیدکترحدادعادل‬ ‫درباره کتاب «محض اطالع»‬ ‫اشتباهبزرگ‬ ‫همهچیززیرسرکریمیقدوسیاست‬ ‫مجلسبایدچهمصوبهایراتصویبکند؟‬ ‫مثلثبهجزئیاتیدربارهنگارشمتن‬ ‫توافق هستهای دست یافته است‬ ‫قراردادنچند پیشنهادبرایموارداختالفی‬ ‫داخلپرانتزها‬ ‫نگارش بخش زیادی از متن در نیویورک‬ ‫اختالفات اساسی بر سرنگارش‬ ‫تحریمهاوبازرسی‬ ‫شماره پیامک‪3000411711 :‬‬ ‫روزهای داغ کوبورگ‬ ‫خبرنامه‬ ‫مذاکرات هسته ای از نیویورک به وین رســیده و انگونه که مثلث‬ ‫مطلع شــده نگارش اولیه متن توافق نامه به پایان رســیده است‪ .‬نقاط‬ ‫اختالف اکنون خــود را به خوبی نشــان می دهــدو دیپلمات ها دل به‬ ‫روزهای اخــر در تیر ماه بســته اند‪ .‬در خبرنامه این هفتــه عالوه بر این‬ ‫موضوع به اخرین تحوالت انتخاباتی اصالح طلبان نیز پرداخته ایم‪.‬‬ ‫ت‬ ‫یتر‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ل‬ ‫اولینشکاف‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪14‬‬ ‫مثلث | شماره ‪262‬‬ ‫اعتراض هابهشورایمشورتیاصالحطلبانباالگرفتهاست‬ ‫برخــاف انچــه تصور می شــد گویــا اســمان جناح‬ ‫اصالح طلب چندان هم ابی و بدون ابر نیست و نشانه های‬ ‫اختالف در جناح اصالح طلبان بیش از همیشه نمایان شده‬ ‫است‪ .‬در حالی که پیش تر اعالم شــده بود اصالح طلبان‬ ‫به ساز و کاری برای رسیدن به اجماع دست یافته اند‪ ،‬حاال‬ ‫چهره هایی از میان انها به مخالفت با این روند پرداخته اند‪.‬‬ ‫به یک معنا سیکلی که بنا بود سامان تازه ای به انها بخشیده‬ ‫و تکلیف فهرســت انتخاباتی شــان را روشــن کند‪ ،‬اکنون‬ ‫مشروعیتش زیر سوال رفته اســت‪ .‬حاال در اولین واکنش‬ ‫این رسول منتجب نیا است که شورای مشورتی را سازوکاری‬ ‫انحرافی برای اصالح طلبان دانســته اســت‪ .‬اظهارنظری‬ ‫که روزنامه ارمان ان را تالش برای ارزیابی عبور از روحانی‬ ‫تعبیر کرده و البته اشــتباهی در ادامه اشــتباه سال ‪ .84‬اما‬ ‫بعد از منتجب نیــا در اظهارنظــری صریح تــر محمد جواد‬ ‫حق شــناس به مخالفت بــا شــورای مشــورتی پرداخت‪.‬‬ ‫این عضو شــورای مرکزی حــزب اعتماد ملــی می گوید‪:‬‬ ‫«شــورای راهبردی اصالح طلبان مرجع تصمیم گیر برای‬ ‫اصالح طلبان نیست‪ ».‬محمدجواد حق شناس عضو شورای‬ ‫مرکزی حزب اعتماد ملی در مــورد انتقاد حزب اعتماد ملی‬ ‫به تشکیل شــورای راهبردی اصالح طلبان برای انتخابات‬ ‫مجلس شــورای اســامی گفــت‪« :‬اقــای منتجب نیا به‬ ‫شورای راهبردی اصالح طلبان که به ریاست حجت االسالم‬ ‫موسوی الری تشکیل شده است‪ ،‬گالیه و اعتراض داشت‪.‬‬ ‫تا جایی که بنده اطالع دارم شــورای مشــورتی‪ ،‬شــورای‬ ‫راهبــردی را براســاس شــخصیت های حقیقی خــود و از‬ ‫منظر خودش انتخاب کرده و نهایتا از شــورای هماهنگی‬ ‫اصالح طلبان فقط اقای رهامی از موضع مســئول کمیته‬ ‫انتخابات شــورای هماهنگی جبهه اصالحات و عضو این‬ ‫شــورا حضور دارد‪ ،‬بنابراین این توازن برقرار نشده است‪».‬‬ ‫عضو شورای مرکزی حزب اعتماد ملی‪ ،‬شورای راهبردی را‬ ‫از مراجع تصمیم گیر برای اصالح طلبان ندانست و گفت‪:‬‬ ‫«برای انتخابات اینده چهار مرجع تصمیم گیر وجود دارد‪،‬‬ ‫شــورای هماهنگــی اصالح طلبان‪ ،‬جبهــه اصالح طلبان‬ ‫که ترکیبــی از احزاب اصالح طلب جدید اســت‪ ،‬شــورای‬ ‫مشورتی رئیس دولت اصالحات و شــورای مشورتی اقای‬ ‫محمدرضا عارف که این مربع علی القاعده در هماهنگی با‬ ‫هم هستند‪ ».‬حق شناس در توصیه ای به شورای راهبردی‬ ‫و شــورای مشــورتی اصالح طلبان نیز گفت‪« :‬به شورای‬ ‫راهبردی و شورای مشورتی توصیه می کنم که برای اینکه‬ ‫جریان اصالح طلب در اینده در این حوزه ها دچار مشــکل‬ ‫نشوند‪ ،‬بهتر اســت که به نزاع ها‪ ،‬گالیه ها و انتقاداتی که‬ ‫صورت می گیرد‪ ،‬زودتر توجه کنند و گفت وگوهای طرفینی‬ ‫می تواند مشــکالت احتمالی پیش رو را در این مقطع حل‬ ‫کند‪ ».‬این اظهارات البته به مذاق اعضای کمیته راهبردی‬ ‫خوش نیامده و در حالی که مشــروعیت اش زیر سوال رفته‬ ‫به دفاع از ترکیب خــود می پردازند‪ .‬چه اینکــه در واکنش‬ ‫به اظهارنظر این دو حزب اعتماد ملــی‪ ،‬عبدالله ناصری از‬ ‫اعضای کمیته اصالح طلبان گفته است‪« :‬بنده به هیچ وجه‬ ‫جدال بر سر عارف‬ ‫وقتی روزنامه اصالح طلب اعتماد پیشــروتر از سایر‬ ‫عبداهلل ناصری بر سرلیستی عارف‬ ‫اصرار دارد‬ ‫رسول منتجب نیا شورای مشورتی را راه‬ ‫انحرافی خوانده است‬ ‫حق شناس گفته است که شورای مشورتی‬ ‫نمی تواند برای اصالح طلبان تصمیم بگیرد‬ ‫رســانه های اصالح طلب اعالم کرد که جناح به تصمیمی‬ ‫ بــزرگ در اســتانه انتخابات مجلس دهم رســیده و ســاز و‬ ‫کاری مشــخص برای وحدت به دســت امده اســت شاید‬ ‫کســی گمان نمی برد اختالفات اصالح طلبــان در زمانی‬ ‫اندک از این اعالم رســانه ای مشــهود شــود‪ .‬ان گونه که‬ ‫از نشانه ها پیداســت باز اختالف بر ســر محمدرضا عارف‬ ‫است‪ .‬نشانه های اختالف از اظهارات افراد نزدیک به افراد‬ ‫محمدرضا عارف در شورای مشورتی پدیدار شد‪.‬‬ ‫عبداللــه ناصــری و دیگرانــی ماننــد او بالفاصله از‬ ‫سرلیستی و ریاســت مجلس عارف سخن گفتند‪ .‬علی اکبر‬ ‫اولیا‪ ،‬چهــره نزدیک بــه محمدرضا عــارف در گفت وگو با‬ ‫اریا سرلیســتی عارف را امری بدیهی دانســته اســت‪ .‬وی‬ ‫در این گفت وگو حتی مدعی شــد سرلیســتی عــارف مورد‬ ‫پذیــرش طیفــی از اصولگرایــان معتدل هم هســت‪ .‬در‬ ‫مثلث | شماره ‪262‬‬ ‫انتقادها را قبول ندارم چراکه در شــورای مشورتی دو تن از‬ ‫اعضای شورای مرکزی حزب اعتماد ملی هم حضور دارند و‬ ‫درتمام جلسات شورا از همان ابتدا شرکت داشته اند‪ .‬همسو‬ ‫با او فیاض زاهد هم گفته اســت‪« :‬شاید بهتر بود در رابطه‬ ‫با نحوه انتخاب اعضای شورای مشــورتی تعامل بیشتری‬ ‫صورت می گرفت و توضیح روشن تری داده می شد‪ .‬بنابراین‬ ‫من فکر می کنم انتقادهای اخیر ســوء تفاهمی است که در‬ ‫نتیجه گفت وگوهای داخلی شــکل گرفته اســت‪ ».‬اما به‬ ‫نظر می رسد این اختالفات دلیل مهم تری دارد‪ .‬گویا ماجرا‬ ‫این است که طیف هایی از اصالح طلبان سرلیستی عارف‬ ‫و افزایش سهم او در شورای مشورتی که می تواند منجر به‬ ‫حضور افراد بیشتری از حامیان او در فهرست اصالح طلبان‬ ‫شــود را برنتافته اند‪ .‬طعنه های اعضای کارگزاران به عارف‬ ‫هم در همین راســتا دیده می شــود‪ .‬به یک معنا عالوه بر‬ ‫اعتماد ملــی‪ ،‬کارگزارانی هــا هم مخالفت هایی با شــورای‬ ‫مشورتی و افزایش سهم عارف دارند‪.‬‬ ‫پس انچه رخ داده دقیقا این اســت کــه اوال اعضای‬ ‫حزب اعتماد ملی و برخی دیگــر از احزاب اصالح طلب به‬ ‫ترکیب شورای مشورتی اعتراض دارند‪ ،‬ثانیا حامیان عارف‬ ‫هم که اکنون در شورای مشــورتی حضور فعالی دارند‪ ،‬به‬ ‫کاهش نقش کارگزاران در پروسه تصمیم گیری می پردازند‪.‬‬ ‫برای اثبات ایــن نظریه می توان به گذشــته نه چندان دور‬ ‫یعنی سال ‪ 93‬بازگشت‪.‬‬ ‫در ان زمان کرباســچی در مــورد وضعیت محمد رضا‬ ‫عــارف در صــورت کاندیداتــوری ناطق نوری گفتــه بود‪:‬‬ ‫«عارف از نیروهای خوبی اســت که تجربه معاون اجرایی‬ ‫و وزارت را در کارنامه خــود دارد و در مجلس می تواند نقش‬ ‫خوبی ایفا کند‪ ،‬اما این بحث نیست که یا عارف در انتخابات‬ ‫مجلس حضور داشــته باشــد یــا ناطق نوری؛ بــه هر حال‬ ‫مجلس ‪ 290‬کرســی دارد و همه شــخصیت های خوب و‬ ‫توانمند می توانند در ان حضور داشته باشند و این انتخابات‬ ‫مجلس می تواند این شــخصیت ها را جمع کند‪ ».‬همســو‬ ‫با کرباسچی‪ ،‬حسین مرعشی‪ ،‬عضو شورای مرکزی حزب‬ ‫کارگزاران هــم در گفتگویی درباره ائتــاف اصالح طلبان‬ ‫روی محوریت ناطق نوری گفته است‪« :‬با توجه به وضعیتی‬ ‫که بین اصالح طلبان بوجود امده با امدن یک شــخصیتی‬ ‫مثل ناطق نــوری نه تنها ایــن اتئالف خوب اســت‪ ،‬بلکه‬ ‫خیلی چیزها را برای دیگران مشخص می کند‪ ».‬وی تاکید‬ ‫می کند‪« :‬برای اصالح طلبان شایســته تر و کارکشته تر از‬ ‫ناطق نوری کســی نیست‪ .‬ایشــان باتوجه به عقبه سیاسی‬ ‫خیلی خوبی که برای خود رقم زده و باتوجه به ویژگی های که‬ ‫ایشان دارند می توانند این جبهه را حفظ کنند‪».‬‬ ‫مرعشــی معتقد اســت‪« :‬ائتــاف اصالح طلبان با‬ ‫شــخصیت های اصولگــرای میانــه رو مثــل ناطق نوری و‬ ‫امثال اینها موجب می شــود انها با دولتی که روی کار است‬ ‫در کشــور قوام پیدا کنند و اثار این ائتالف را مردم ببینند‪».‬‬ ‫البته حتما الزم به یاداوری است که همین حزب کارگزاران‬ ‫بود که نقش مهمی در حــذف محمدرضا عارف در روزهای‬ ‫اخر منتهی به انتخابات سال ‪ 92‬بازی کرد‪ .‬به نظر می رسد‬ ‫انچه رخ داده این است که طیفی از اصالح طلبان به بهانه‬ ‫حمایت از عــارف به کم کردن نقش کارگزاران در شــورای‬ ‫مشورتی می اندیشند‪.‬‬ ‫اظهارنظــری دیگر داریوش قنبری‪ ،‬عضو شــورای مرکزی‬ ‫حزب مردمســاالری نیز به صراحت گفت‪« :‬اصالح طلبان‬ ‫انتظار دارند اقای عارف سرلیســت این طیف در انتخابات‬ ‫مجلس دهم باشد‪ ».‬اگر چه ابتدا تصور می شد این مساله‬ ‫مورد توافق در شــورای مشــورتی بوده اما سکوت عجیب‬ ‫کارگزارانی هــا و البتــه اصرار مجــدد برخــی از چهره های‬ ‫این حزب بر ائتالف با اصولگرایان معتــدل‪ ،‬اختالفات را‬ ‫نمایان کرد‪.‬‬ ‫حاال هر چه هســت کارگزارانی ها برخــاف حامیان‬ ‫محمد رضــا عارف معتقد نیســتند کــه نامزد کنــاره گرفته‬ ‫انتخابات ‪ 92‬برای ریاست و سرلیستی مجلس دهم مناسب‬ ‫است‪ .‬حمید رضا ترقی در این مورد می گوید‪« :‬از انجایی‬ ‫که شرایط تهران از لحاظ سیاسی شــرایط خاصی است و‬ ‫ارای اقای عارف در تهران در حدی نبوده که اصالح طلبان‬ ‫بتوانند به عنوان سرلیســت از او اســتفاده کنند‪ ،‬به همین‬ ‫دلیل عــده ای از اصالح طلبان معتقدند اگــر اقای عارف‬ ‫سرلیست باشــد قادر نیســت بقیه لیســت را با خودش باال‬ ‫بکشد‪ ،‬بنابراین انها می خواهند فردی را به عنوان سرلیست‬ ‫انتخاب کنند که حداقل بتواند دوهدف را دنبال کند؛ اول‬ ‫اینکه ان فرد سرلیســت بتواند انشــقاقی بین اصولگرایان‬ ‫ایجاد کند و دوم اینکه بخشی از ارای اصولگرایان را هم به‬ ‫خود جلب کند تا بتواند از موفقیت بیشتری برخوردار باشد‪.‬‬ ‫این اختالف نظر ناشــی از تحلیل و نظــر اصالح طلبان از‬ ‫وضعیت اجتماعی و سیاســی تهران اســت‪ ».‬وی افزوده‬ ‫اســت‪« :‬مخالفت کارگزاران با اقای عارف این اســت که‬ ‫این طیف با اقای عارف اختالف مبنایی در مساله مدیریت‬ ‫کشور و مسائل سیاسی دارند‪ ،‬از این رو انها قبول ندارند که‬ ‫با رفتن اقای عارف به مجلس و رســیدن به کرسی ریاست‬ ‫بتوانند به راحتی با ان مجلس کنار بیایند بنابراین کارگزاران‬ ‫به دنبال چهره ای هستند که بتواند همراهی بیشتری باانها‬ ‫داشته باشد‪».‬‬ ‫حاال باید دید در شرایطی که محمدرضا عارف هم به‬ ‫این اعتقاد رسیده که «رسیدن به اجماع اصالح طلبان بسیار‬ ‫ســخت اســت» اصرار اطرافیان او که می گویند‪« :‬عارف‬ ‫باید سرلیســت شود»‪ ،‬شــرایط به چه صورتی تغییر خواهد‬ ‫کرد‪ .‬انها بــا اینکه می گوینــد هنوز بحث بر ســر مصادیق‬ ‫شروع نشده‪ ،‬در مصاحبه های پی در پی می گویند عارف هم‬ ‫باید در راس هر فهرستی باشــد و هم البته رئیس مجلس‪.‬‬ ‫عبدالله ناصری در این مورد گفته است‪« :‬اگرچه در شورای‬ ‫مشورتی تا کنون درباره فهرست و لیست انتخاباتی صحبت‬ ‫نشــده اما من فکر می کنــم چنانچه اقای دکتــر عارف در‬ ‫انتخابات کاندیدا شــود باتوجه به موقعیتی که دارد‪ ،‬از نظر‬ ‫من سرلیستی ایشان محرز و مسلم است‪».‬‬ ‫همزمان با او فیاض زاهد هم که از چهره های نزدیک‬ ‫به عارف است با بیان اینکه «سرلیستی اقای عارف حداقل‬ ‫کاری است که مجموعه های وابسته به جریان اصالح طلبی‬ ‫می توانند در انتخابات مجلس انجام دهند» از دالیل برتری‬ ‫عارف سخن گفته است‪.‬‬ ‫اما حاال باید پرســید که با این تفاســیر کارگزارانی ها‬ ‫چه تصمیمی خواهند گرفت؟ در این میان برخی می گویند‬ ‫ممکن اســت کارگزارانی ها به دلیل اصــرار حامیان عارف‬ ‫تصمیم متفاوتی بگیرند‪ .‬شــاید انها نخواهند در فهرســت‬ ‫اصالح طلبان و بر ان شوند که فهرســتی را با حضور برخی‬ ‫چهره هــای اصالح طلــب و اصولگــرا ارائه دهنــد؛ یعنی‬ ‫فهرست اعتدالیون!‬ ‫خبرنامه‬ ‫اعتراض در تاالر شیشه ای‬ ‫سرمایه گذاران مقابل بورس‬ ‫تجمع کردند‬ ‫«درحاشیه» یک جراحی‬ ‫علی اکبر صالحی در بیمارستان‬ ‫بستری شد‬ ‫اختالفات اساسی ‬ ‫بر سر نگارش تحریم ها و بازرسی‬ ‫مثلث به جزئیاتی درباره نگارش متن‬ ‫توافق هسته ای دست یافته است‬ ‫‪15‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫اعتراض در تاالر شیشه ای‬ ‫سرمایه گذاران مقابل بورس تجمع کردند‬ ‫به دنبال برخی تخلفات در واگذاری سهام یک شرکت‬ ‫پتروشیمی و عرضه ان در بورس اوراق بهادار تهران‪ ،‬تاالر‬ ‫بورس شاهد تجمع سرمایه گذاران بود‪.‬‬ ‫بعد از روی کار امدن حســن روحانی‪ ،‬سرمایه گذارانی‬ ‫که سرمایه های خرد و اندکی داشتند‪ ،‬ان را با به سمت بازار‬ ‫بورس سوق دادند‪ .‬بازاری که در یک سال اول دولت یازدهم‬ ‫رشد چشمگیری داشت‪ .‬همین ســرمایه های اندک بود که‬ ‫در دوران گذشته موجب نوسانات شــدید در بازار طال و ارز‬ ‫می شد‪ .‬روند صعودی بازار بورس تا سوم اذرماه ‪ 93‬که ایران‬ ‫و غرب به جای توافق بــه تمدید ان رضایــت دادند‪ ،‬ادامه‬ ‫داشت‪ ،‬اما پاییز ‪ 93‬پاییز بازار سرمایه در بورس تهران نیز به‬ ‫حساب می امد‪ .‬روند نزولی شاخص بورس اغاز شد و به دنبال‬ ‫ان وزیر یک مرتبه نیز به مجلس فراخوانده شــد و کارت زرد‬ ‫دریافت کرد‪.‬‬ ‫تجمع هفته گذشته در مقابل ســازمان بورس اگرچه‬ ‫پرتعداد نبود‪ ،‬اما حتی همان تعداد محدود نیز توانسته بودند‬ ‫شلوغ ترین خیابان های تهران را در ســاعتی پررفت و امد‪،‬‬ ‫شلوغ تر کرده و توجهات را به خود جلب کنند‪.‬‬ ‫معترضــان به بــورس معتقــد بودند که عملکــرد این‬ ‫سازمان شفاف نیست‪ .‬این موضوع خصوصا درباره واگذاری‬ ‫ســهام های عرضه اولیه و همچنین پرداخت ســود توسط‬ ‫شرکت ها مورد توجه بود‪ .‬معترضان‪ ،‬تابلوهایی را درباره فساد‬ ‫و رانتخواری در بورس‪ ،‬باالی ســر برده بودند‪ .‬به دنبال این‬ ‫اعتراض شنیده شــد که وزیر اقتصاد جلسه ای را با بانک ها‬ ‫برای حفظ و اســتحکام بازار ســرمایه برگزار کرده اســت‪.‬‬ ‫همزمان با این تجمع در برابر تــاالر اصلی بورس در خیابان‬ ‫حافظ‪ ،‬محمد فطانت رئیس سازمان بورس با برگزاری یک‬ ‫نشست مطبوعاتی‪ ،‬بار دیگر وعده داد که اوضاع بازار سرمایه‬ ‫طی روزهای اینده به شرایط مطلوب بازگردد‪.‬‬ ‫رئیس سازمان بورس درباره عدم شفافیت مالی و تخلف‬ ‫سازمان ها توضیح داده بود‪« :‬تمامی موسسات و نهادهای‬ ‫عمومی غیردولتــی از جمله نهادهای نظامــی و انتظامی‪،‬‬ ‫سازمان ها و موسسات خیریه کشــور‪ ،‬بقاع متبرکه‪ ،‬تمامی‬ ‫ صندوق های بازنشســتگی کشوری و لشــکری و نهادهای‬ ‫انقالب اســامی موظف بــه ارائه اطالعات مالــی خود به‬ ‫سازمان بورس هستند که تا این لحظه هیچ یک از این نهادها‬ ‫اطالعات خود را به این سازمان ارائه نکردند‪».‬‬ ‫«درحاشیه»‬ ‫یک جراحی‬ ‫علی اکبر صالحی در بیمارستان‬ ‫بستری شد‬ ‫خبر عمل جراحی دکتر علی اکبر صالحی‪ ،‬انقدر مهم‬ ‫بود که حتی رسانه های خارجی نیز ان را بازتاب دهند‪ .‬گفته‬ ‫شد که رئیس سازمان انرژی اتمی به دلیل کسالت ناگهانی‬ ‫در یکی از بیمارستان های تهران بستری شده و کارش به دو‬ ‫جراحی کشیده است‪.‬‬ ‫بر اساس اخبار منتشــر شــده‪ ،‬صالحی دچار مشکل‬ ‫گوارشــی شــده و به پزشــک مراجعه می کند‪ .‬پزشــک نیز‬ ‫تشخیص می دهد به دلیل مشکل روده باید بالفاصله تحت‬ ‫عمل جراحــی قرار گیرد‪ .‬عمــل انجام می شــود اما هنگام‬ ‫کولونوسکوپی‪ ،‬پارگی روده ایجاد شده و وی برای بار دوم به‬ ‫اتاق عمل و زیر تیغ جراحان می رود‪.‬‬ ‫این در حالی بود کــه وزیر بهداشــت بالفاصله بعد از‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪16‬‬ ‫مثلث | شماره ‪262‬‬ ‫دبه دراوردن حریف‬ ‫علی اکبر صالحی هفته گذشــته دو بار خبرســاز شد ؛‬ ‫یک بار به خاطر اظهارنظرش دربــاره «دبه» دراوردن غرب‬ ‫در مذاکرات‪ ،‬بار دیگر به علت عمــل جراحی‪ .‬او گفته بود‪:‬‬ ‫«از حاال طرف مقابل روی یکســری از مسائل دبه دراورده‪.‬‬ ‫و موضوعاتی که بر سر انها تفاهم کرده ایم‪ ،‬دبه می کند‪».‬‬ ‫او همچنین در انتقاد به کســانی که خود را «دانشمند‬ ‫هســته ای» خطاب می کنند گفت که انها «خارج از ادب»‬ ‫برخــورد می کنند و گاهــی «از‬ ‫مسئوالن نظام هم جلوتر حرکت‬ ‫می کننــد»‪ ،‬صالحــی توصیــه‬ ‫کرد‪« :‬بنــده بــه ایــن عزیزان‬ ‫برادرانــه تذکر می دهــم که هر‬ ‫چقدر بی ادبی بکنید‪ ،‬به خودتان‬ ‫بازمی گردد‪».‬‬ ‫بستری شدن صالحی درباره ان توضیح داده بود‪« :‬معموال‬ ‫برای سنین باالی ‪ ۴۵‬سال در فاصله زمانی هر ‪ ۱۰‬سال الزم‬ ‫اســت که ازمایشــاتی در مورد معده و روده انجام شــود که‬ ‫دکتر صالحی نیز به منظور انجام این ازمایش به بیمارستان‬ ‫مراجعه کرده بود‪».‬‬ ‫دکتر حسن هاشمی از نمونه برداری دکتر صالحی خبر‬ ‫داد و گفت که البته ترشــح در روده ایشان موجب بروز درد و‬ ‫مراجعه وی به بیمارستان شده است‪ .‬هاشمی اضافه کرده‬ ‫بود‪« :‬این ترشحات بعد از ازمایش کولونوسکوپی که گاهی با‬ ‫تفحص جدید‬ ‫با باال گرفتــن اعتراضات‬ ‫مردمی و انتقاد به سازمان بورس‬ ‫اوراق بهادار که بــا تجمع مقابل‬ ‫اینسازمانجنجال سازشدهبود‪،‬‬ ‫مجلس به این موضوع ورود کرده‬ ‫وقراراستازاینسازمانتحقیق‬ ‫و تفحص کند‪ .‬حمید رسایی خبر داد‪« :‬تلقی عمومی کسانی‬ ‫که در بازار سرمایه حضور دارند‪ ،‬عدم رعایت شفافیت و عدالت‬ ‫درمدیریت این ســازمان اســت‪ ،‬از این رو برای شفاف سازی‬ ‫عملکرد این ســازمان تفحص از ان در دســتورکار قرار دارد‪».‬‬ ‫رسایی به تخلف در خرید‪ 18‬میلیون سهم شرکت مبین توسط‬ ‫‪ 48‬نفراشارهکردوگفت‪«:‬عملکردصندوقتوسعهبازار‪،‬دالیل‬ ‫توقفطوالنیمدتنمادشرکت هایپاالیشگاهیوبرخیموارد‬ ‫دیگرازمحورهایاینتحقیقوتفحصهستند‪».‬‬ ‫درد نیز همراه است موجب شد تا دکتر صالحی به بیمارستان‬ ‫مراجعه و تحت عمل جراحی قرار گیرد‪» .‬‬ ‫با این حال اما رســانه ها همه از جراحی دومی سخن‬ ‫گفته اند که تکذیب هم نشد‪ .‬شــایعاتی درباره جراحی دوم‬ ‫برسر زبان ها افتاد که در ان ادعا می شد‪ ،‬این اتفاق به دنبال‬ ‫قصور پزشکی رخ داده است‪ .‬شایعاتی که وزیربهداشت ان‬ ‫را تکذیب کرد و پس از حضور در جلسه شورای شهر گفت‪:‬‬ ‫«طی دو نوبت از علی اکبر صالحی عیادت داشتم و خبرهایی‬ ‫پیرامون قصور پزشکی شایعه است‪».‬‬ ‫اقدامخصمانهداووداغلو‬ ‫حضور احمد داوود اوغلو در خاک سوریه برای زیارت‬ ‫مقبرهسلیمانشاهواکنش هایگسترده ایرابهدنبالداشت‪.‬‬ ‫ترکیه این مقبره را از نقطه ای نزدیک به داعش در منطقه ای‬ ‫دیگر در خاک سوریه جابه جا کرده بود‪ .‬سوریه اقدام نخست‬ ‫وزیر ترکیــه در ورود غیرقانونــی به خاک ســوریه را اقدامی‬ ‫خصمانه دانســت و تاکید کرد که این اقدام نقض حاکمیت‬ ‫دمشق است‪ .‬جمهوری اسالمی‬ ‫ایران نیز نســبت به این مســاله‬ ‫واکنــش نشــان داد و بــر لزوم‬ ‫احتــرام بــه حاکمیت کشــورها‬ ‫تاکیــد دارد و این اقــدام را گام‬ ‫خطرناکی برای منطقه دانســته‬ ‫که می تواند اوضاع را به ســمت‬ ‫پیچیدگی بیشتر سوق دهد‪.‬‬ ‫نمایشــگاه کتاب بیســت و هشــتم یک حاشیه بزرگ‬ ‫داشــت‪ .‬انقدر که حتی پای وزیر نیز به ان باز شــد‪ .‬مهدی‬ ‫خزعلی ‪ ،‬فرزند ایت الله خزعلی که چند ســالی اســت راهی‬ ‫متفاوت از پدر و انقالب می پیماید‪ ،‬یک بار دیگر برای خود‬ ‫و البته این بار بــرای دولت تدبیر و امید حاشیه ســازی کرد‪.‬‬ ‫خزعلی که مدیریت دو انتشــارات را برعهده دارد‪ ،‬امســال‬ ‫و پس از کــش و قوس های فــراوان توانســت غرفه ای را‬ ‫راه اندازی کند‪ .‬اما اتفاقات بعدی پــای وزیر و معاون وزیر‬ ‫را به این ماجرا کشــید‪ .‬جمعه ‪ 18‬اردیبهشــت ماه ماموران‬ ‫انتظامی نمایشــگاه کتاب‪ ،‬غرفه متعلق به خزعلی را بستند‬ ‫و ان را به انتشــارات دیگــری واگذار کردنــد‪ .‬به دنبال این‬ ‫ماجــرا‪ ،‬خزعلــی که بیشــترین‬ ‫همکاری را با رســانه های خارج‬ ‫از ایران داشــت‪ ،‬توسط همین‬ ‫رســانه ها دولت را تهدید کرد که‬ ‫در شبســتان مصالی تهران که‬ ‫محل نمایشگاه است تحصن و‬ ‫اعتصاب غذا خواهد کرد‪.‬‬ ‫یک روز بعــد اما صالحی‪،‬‬ ‫معــاون نشــر وزارت ارشــاد به‬ ‫دیدار خزعلی رفت‪ .‬تصاویر این‬ ‫دیدار منتشر شد و خزعلی مدعی‬ ‫شــد که دولت از وی به خاطر بســته شــدن غرفه او رســما‬ ‫عذرخواهی کرده است و به همین خاطر دست به اعتصاب‬ ‫غذا نخواهد زد‪ .‬اما این پایان ماجرا نبود چرا که علی جنتی‬ ‫؛ وزیر ارشــاد نیز ناچار به موضع گیری دربــاره وقایع مربوط‬ ‫به مهدی خزعلی شــد‪ .‬علی جنتی علت بســته شدن غرفه‬ ‫او را اینطور توضیح داد‪« :‬من از این موضوع اطالع دارم و‬ ‫می دانم که مهدی خزعلی در گذشته دو انتشارات را مدیریت‬ ‫می کرده که بنابر دستور قضایی ممنوع النشر بوده اند‪ ».‬وی‬ ‫ادامه داد‪« :‬البته ما سال گذشته در قالب انتشارات اباصالح‬ ‫به خزعلی اجازه فعالیت دادیم و امســال نیز به او یک غرفه‬ ‫در نمایشــگاه کتاب اختصــاص دادیم امــا وی کتاب تازه‬ ‫منتشر شده ای برای ارائه در این نمایشــگاه نداشت زیرا ما‬ ‫سقف ‪ ۳۵‬کتاب تازه منتشره را برای ناشران شرکت کننده در‬ ‫نمایشگاه در نظر گرفته بودیم‪ ».‬جنتی در ادامه اظهاراتی‬ ‫مطرح کرد که در رسانه ها بازتاب ویژه ای داشت‪ .‬او فحاشی‬ ‫را در ذات خزعلی دانست و در خصوص فحاشی های مدیر‬ ‫مسئول انتشارات «حیان» گفت‪« :‬این چیز عجیبی نیست‬ ‫صفرهایگمشده‬ ‫دیداراحمدی نژادوایت اللهشاهرودی‬ ‫محمود احمدی نژاد رئیس جمهور ســابق ایران هفته‬ ‫گذشته به دیدار ایت الله شاهرودی رفت تا به خاطر حضور‬ ‫او در مراسم ترحیم والده اش قدردانی کرده باشد‪ .‬اگر بهانه‬ ‫این دیدار قدردانی از حضور ایت الله در مراسم ختم بود اما‬ ‫احمدی نژاد در دوران ریاست جمهوری نیز رابطه بسیار خوبی‬ ‫با ایت الله شاهرودی داشت‪ .‬در این دیدار غالمحسین الهام‬ ‫نیز احمدی نژاد را همراهی کرده بود‪ .‬دفتر احمدی نژاد اعالم‬ ‫کرد کــه در این دیــدار ایت الله‬ ‫هاشمی شــاهرودی با تاکید بر‬ ‫نقش تربیتی مــادران در جامعه‬ ‫و خانواده از مقــام مادر گرانقدر‬ ‫دکتر محمــود احمدی نــژاد در‬ ‫پرورش فرزندان انقالب تجلیل‬ ‫کرد‪.‬‬ ‫مدتــی اســت کــه خبــر‬ ‫حکم انفصــال از خدمت احمد‬ ‫معتمدی‪ ،‬رئیس فعلی دانشگاه‬ ‫امیرکبیر و وزیر پیشین ارتباطات‬ ‫رسانه ای شده است‪.‬‬ ‫این حکم بعــد از برگزاری‬ ‫جلســه پرحاشــیه ســخنرانی‬ ‫هاشمی منتشر شد‪ .‬اما معتمدی‬ ‫می گوید که مسئولیت مســتقیمی در این پروژه نداشته و از‬ ‫نظر او این پرونده هیچ مشــکلی ندارد‪ ،‬بلکــه در ان به نفع‬ ‫بیت المال هم عمل شده است‪.‬‬ ‫او این خبر را با ســخنرانی ایت الله هاشمی بی ارتباط‬ ‫نمی داند و می گوید‪« :‬سایتی که برای نخستین بار این خبر‬ ‫را منتشر کرد‪ ،‬تصویر ان مراسم را برای خبر خود برگزید که‬ ‫نشان می دهد این عمل در واکنش به حضور ایت الله هاشمی‬ ‫در پلی تکنیک صورت گرفته است‪».‬‬ ‫اوین دیگر زندان نیست‬ ‫محمدباقــر قالیبــاف‪،‬‬ ‫شهردار تهران هفته گذشته خبر‬ ‫داد که قرار است زندان اوین به‬ ‫فضای سبز تبدیل شود‪.‬‬ ‫او گفــت کــه ایــن طرح‬ ‫پیش تر بــا رئیــس قوه قضائیه‬ ‫مطرح شــده بود‪ 9« :‬مــاه قبل‬ ‫در محضر ایت اللــه الریجانی‪،‬‬ ‫رئیس قوه قضا ئیه بحث خروج زندان اوین از تهران و تبدیل‬ ‫ان به فضای سبز را مطرح کرده و ایشان فرمودند که باید این‬ ‫موضوع بررسی شود و درجلسه ای که دوهفته قبل از پایان‬ ‫سال داشتیم ایشان عنوان کردند که با اصل طرح موافقند؛‬ ‫اما باید موضوع را به صورت کارشناسی بررسی کنیم‪».‬‬ ‫زندان اوین اولین زندان مدرن ایران بود که در دهه ‪40‬‬ ‫توسط پهلوی دوم و شرکای خارجی اش ساخته شد‪.‬‬ ‫ادغام دو شورا‬ ‫نمایندگان مجلس شورای‬ ‫اســامی کلیــات طــرح ادغام‬ ‫شورای عالی فناوری اطالعات‬ ‫در شورای عالی فضای مجازی‬ ‫و حذف ماده چهار قانون وظایف‬ ‫و اختیــارات وزارت ارتباطات و‬ ‫فناوری اطالعات را مورد بررسی‬ ‫قــرار دادنــد و ان را تصویــب‬ ‫کردند‪.‬‬ ‫براساس این طرح در صورت تصویب نهایی ان ماده‬ ‫چهار قانون وظایف و اختیــارات وزارت ارتباطات و فناوری‬ ‫اطالعات در مورد تشکیل شــورای عالی فناوری اطالعات‬ ‫حذف می شود‪.‬‬ ‫توکلی در مجلس معتقد بود که با این طرح بخشــی از‬ ‫وظایف وزارت ارتباطات زمین می ماند‪ .‬قرار شــد این طرح‬ ‫برای بررسی بیشتر و تصویب جزئیات به کمیسیون باز گردد‪.‬‬ ‫از زمان دولت روحانی بحث اختالف میان وزارت ارتباطات‬ ‫و شورای فضای مجازی وجود داشت‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪262‬‬ ‫اکبــر تــرکان در حاشــیه‬ ‫«همایش صفرهای گمشــده»‬ ‫که در دانشــگاه تهــران برگزار‬ ‫شد‪ ٬‬با حضور در جمع خبرنگاران‬ ‫گفت ک ه تردیدی ندارد «افرادی‬ ‫که به نمایندگان و کاندیدا ها که‬ ‫برای انتخابات شورای شهر و چه انتخابات مجلس و دیگر‬ ‫انتخابات ها پول می دهند‪ ٬‬در بســیاری از موارد بعدا سراغ‬ ‫نمایندگان می ایند و انتظار دارند که این پول ها را برایشــان‬ ‫جبران کنند‪ ».‬او مســتنداتش برای این موضوع را اینگونه‬ ‫توصیف کرد‪« :‬برخی نمایندگان دســت فردی را گرفته اند‬ ‫و به اتاق بنده اورده و ســفارش می کنند که کار فالنی را راه‬ ‫بینداز‪ ٬‬بنابراین شــک ندارم که این اتفاقات در کشور ما رخ‬ ‫می دهد‪».‬‬ ‫و فحاشی در ذات مهدی خزعلی است‪ ».‬این در حالی بود که‬ ‫معاون وزیر ارشاد می گفت «اخالق به او حکم می کند» که‬ ‫عذرخواهی کند‪ .‬سیدعباس صالحی‪ ،‬معاون فرهنگی وزیر‬ ‫ارشاد و رئیس بیست و هشتمین نمایشگاه کتاب تهران در‬ ‫اولین نشست خبری خود در ایام برگزاری نمایشگاه در پاسخ‬ ‫به سوال پیرامون دلجویی از مدیر انتشارات حیان(مهدی‬ ‫خزعلی) به علت بسته شدن غرفه واگذاری شده به انتشارات‬ ‫حیان توضیــح داد‪« :‬اخالق به مــن می گفت ایــن کار را‬ ‫انجام بده‪ ».‬صالحی نیز علت بسته شــدن غرفه خزعلی را‬ ‫ایین نامه وزارت ارشاد اعالم کرد که براساس ان باید حداقل‬ ‫‪ 35‬کتاب در سال گذشــته چاپ کرده باشند‪ .‬او توضیح داد‬ ‫که اشــتباهات زیرمجموعه اش‬ ‫در ثبت نــام از خزعلــی را بایــد‬ ‫می پذیرفت‪ .‬معاون وزیر ارشــاد‬ ‫توضیــح داد‪« :‬ابتدا بــا خانواده‬ ‫ایشــان و ســپس با خــود اقای‬ ‫خزعلی دیداری داشــتم‪ .‬او هم‬ ‫صحبت هایــی داشــت مبنی بر‬ ‫اینکه اگر چنیــن بود چرا ثبت نام‬ ‫از ما صورت گرفته و سپس فرایند‬ ‫واریز پول انجام شده است‪ ،‬حتی‬ ‫دو روز هم در نمایشــگاه فعالیت‬ ‫داشتیم‪ .‬این ناشر عنوان می کرد که برای طراحی و احداث‬ ‫دکور مخارجی را صرف کرده ایم و صحبت هایی از این قبیل‬ ‫داشت‪ ».‬وی ادامه داد‪« :‬اما طبیعتا اخالق ایجاب می کند‬ ‫که اگر به واسطه مدیریتم اشتباهی صورت گرفت و اتفاقی‬ ‫که نباید بیفتد‪ ،‬افتاده‪ ،‬من به عنوان مدیر جمهوری اسالمی‬ ‫ایران با معرفتی که از اســام و انقالب دارم باید اشــتباه را‬ ‫در زیر مجموعه بگویــم و بپذیرم‪ ،‬و به عنــوان یک مدیری‬ ‫که تالش دارم عالقه مند به اخالق و دیانت باشــم‪ ،‬باید در‬ ‫صورت بروز اشــتباه عذرخواهی کنم‪ .‬کاری به فرد و عالیق‬ ‫سیاسی اش ندارم‪ ،‬اما موظفم اگر در حوزه مدیریت اشتباهی‬ ‫صورت گرفت‪ ،‬عذرخواهی کنم‪ ».‬با این حال مهدی خزعلی‬ ‫معتقد بود که دو انتشــارات متعلق به وی هیچ حکم ممنوع‬ ‫النشری از دادگاه دریافت نکردند و در پاسخ به اظهارات وزیر‬ ‫سوال کرد‪« :‬اقای جنتی! چه توهینی به مسئوالن کرده ام؟»‬ ‫فارغ از این مسائل به نظر می رسد که مهدی خزعلی عالقه‬ ‫زیادی به جنجال و مصاحبه با رسانه های بیگانه دارد که این‬ ‫موضوع باید مد نظر مسئوالن ارشاد قرار گیرد‪.‬‬ ‫پروندهرئیسدانشگاهامیرکبیر‬ ‫خبرنامه‬ ‫جدالاقازاده هادرنمایشگاه کتاب‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪17‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫اختالفاتاساسی‬ ‫بر سر نگارش تحریم ها و بازرسی‬ ‫مثلثبهجزئیاتیدربارهنگارشمتن‬ ‫توافق هسته ای دست یافته است‬ ‫در حالی که مذاکرات هســته ای ایــران و گروه ‪5+1‬‬ ‫در هتل کوبورگ ویــن ادامه دارد‪ ،‬چانه زنی های سیاســی‬ ‫و جدال های لفظــی بیرون از اتاق مذاکرات در ســطح باال‬ ‫دنبال می شود‪.‬ان سوتر در امریکا باراک اوباما در مصاحبه‬ ‫با الشرق االوسط با لحنی تند علیه ایران سخن گفته و اینجا‬ ‫در تهران محمد جواد ظریــف او را به فرافکنی متهم کرده و‬ ‫البته همزمان با این تحوالت انگال مرکل رسیدن به توافق را‬ ‫بعید دانسته است‪.‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪18‬‬ ‫مثلث | شماره ‪262‬‬ ‫خبرهای دست اول!‬ ‫در این میان خبرنگار مثلث به اخبار جدیدی از محتوای‬ ‫مذاکرات دســت یافته است‪ .‬بر اســاس این گزارش گفته‬ ‫می شــود که در مذاکرات نیویورک متن کامل توافق نهایی‬ ‫نوشته شده اســت که البته پرانتز هایی دارد‪ .‬پرانتز هایی که‬ ‫درباره کلمات است نه راه حل ها‪ .‬به عنوان مثال در یک پرانتز‬ ‫سه پیشنهاد ارائه شده که باید در مورد ان تصمیم گیری شود‪.‬‬ ‫گفتنی است سید عباس عراقچی در پایان مذاکرات نیویورک‬ ‫گفته بود‪« :‬ما االن در مرحله ای هستیم که بیانیه لوزان را به‬ ‫متن یک تفاهم نامه تبدیل می کنیم‪ ».‬عراقچی در پاسخ به‬ ‫این سوال که تیم مذاکره کننده هسته ای در حال حاضر روی‬ ‫متن لوزان کار می کنــد یا توافق نامه ژنو گفتــه بود‪« :‬ما در‬ ‫لوزان متنی نداریم‪ ،‬بلکه در لوزان تنها یک بیانیه صادر شد در‬ ‫لوزان به مجموعه ای از راه حل ها رسیدیم‪ ،‬راه حل هایی که‬ ‫در مذاکرات مفصل چند ساعته بین همه وزرای خارجه بحث‬ ‫شد و نهایتا مورد توافق واقع شد‪ .‬در لوزان به این راه حل ها‬ ‫رسیدیم که در اراک‪ ،‬فوردو و نطنز چه اتفاقی قرار است بیفتد‬ ‫و بحث نظارت ها‪ ،‬بحث رفع تحریم ها من جمله تحریم های‬ ‫امریکا‪ ،‬اتحادیه اروپا و شورای امنیت چگونه خواهد بود و بر‬ ‫سر قطعنامه های شورای امنیت چه خواهد امد و همه اینها‬ ‫راه حل هایی اســت که ما در لوزان به ان رسیدیم و االن در‬ ‫مرحله ای هستیم که این راه حل ها را مکتوب کنیم‪».‬‬ ‫مساله مهم بازرسی ها‬ ‫اما یکی از نکاتی که اکنون به چالش مذاکرات تبدیل‬ ‫شده اســت‪ ،‬موضوع بازرسی ها اســت‪ .‬ان گونه که خبرها‬ ‫حکایت می کند طرف مقابل به شدت دنبال بازرسی از بعضی‬ ‫اماکن نظامی و دسترســی به برخی افــراد از جمله کامران‬ ‫دانشجو‪ ،‬فریدون عباســی و یک شــخصیت مهم امنیتی‬ ‫است‪.‬‬ ‫امریکایی ها مدعی شده اند که حرف ایرانی ها در مورد‬ ‫بازرســی ها متفاوت از لوزان اســت و ایران به دنبال مذاکره‬ ‫مجدد در این مورد است‪ .‬گفته می شود که یکی از اعضای‬ ‫حاضر در مذاکرات هم انتقادهایی در مورد موضوع بازرسی ها‬ ‫باتوجه به روزهای مذاکره در لوزان دارد‪.‬‬ ‫درباره بازرســی ها البته طرف مقابل بازی هماهنگی را‬ ‫ی اغاز کرده است‪ .‬چنین است که رئیس‬ ‫با اژانس انرژی اتم ‬ ‫اژانس به بیان مطالبی خــاف پروتکل های قانونی موجود‬ ‫پرداخته است‪ .‬اما درباره این اظهارات که واکنش یک مقام‬ ‫فنی محسوب می شود‪ ،‬سازمان انرژی اتمی هم جوابیه ای‬ ‫داشته است‪ .‬سخنگوی این ســازمان گفته است‪« :‬درباره‬ ‫اظهارات امانو سه‪ ،‬چهار مالحظه وجود دارد‪ ،‬نخست انکه‬ ‫اقای امانو تکلیفی برای جمهوری اسالمی ایران مشخص‬ ‫نکرده‪ ،‬بلکه تفســیر مــورد نظر خودش را کــه به اصطالح‬ ‫حقوقی تفسیر موســع از پروتکل الحاقی است‪ ،‬ارائه کرده‬ ‫است‪».‬‬ ‫کمالوندی افزوده اســت‪« :‬نکته دوم این اســت که‬ ‫ما اکنون پروتکل الحاقــی را اجرا نمی کنیــم و اگر قرار بر‬ ‫اجرای ان باشــد‪ ،‬در مرحله ای هم باید به تصویب مجلس‬ ‫شورای اسالمی برسد‪ ،‬بنابراین حتی اگر مالحظاتی داشته‬ ‫باشــند مربوط به زمانی می شــود کــه ما ان را اجــرا کنیم‪.‬‬ ‫مالحظه دیگر درباره خود پروتکل اســت‪ .‬هیچ ماده ای در‬ ‫این پروتکل که صراحتا دسترســی به سایت های نظامی را‬ ‫تجویز کرده باشــد وجود ندارد‪ .‬تنها موردی که وجود دارد‬ ‫در بند «ج» ماده پنج اســت که در انجا اشــاره شــده است‬ ‫چنانچه اژانس بنا به دالیلی که دارد بخواهد به سایت های‬ ‫غیرهسته ای دسترسی داشته باشد این دالیل و مستندات‬ ‫را باید با کشورهای عضو در میان بگذارد و راه حلی برای ان‬ ‫پیدا شود‪ .‬البته معمول نیســت که در متن مقررات شواهد‬ ‫و مثال اورده شــود انجا گفته اند که می توان از روش هایی‬ ‫مانند دسترسی دادن به منطقه همجوار با محل مدنظر یا با‬ ‫روش های مورد توافق دو طرف این خواسته را اجابت کرد‪.‬‬ ‫بنابراین در خود پروتکل هم چیزی که تاکید کند کشورهای‬ ‫عضو حتما باید به اژانس دسترسی بدهند تا وارد سایت های‬ ‫نظامی شود نداریم‪».‬‬ ‫تحریم ها؛ معضل حل نشده‬ ‫براساسگزارشخبرنگارمثلثانالیندرموردتحریم ها‬ ‫همچنان اختالفات محتوایی وجــود دارد‪ .‬اختالف اصلی‬ ‫درباره نحوه تخصیــص دادن تحریم ها بــه اقدامات ایران‬ ‫اســت‪ .‬زمان بندی این جــدول چهار هفته ای اســت یعنی‬ ‫اقدامات ایران چهار هفته طول می کشد‪ .‬انچه رخ داده این‬ ‫است که طرف غربی در موضوع هسته ای بنا ندارد هم وزن‬ ‫تعهدات و اقدامات ایران کاری انجــام دهد‪ .‬در حال حاضر‬ ‫نگرانی ها در این مورد بیشتر شده است‪ .‬سید عباس عراقچی‬ ‫در جدیدترین مصاحبه اش در این مورد گفته است‪« :‬بحث‬ ‫تحریم ها مهمترین بحثی اســت که در مذاکرات داشتیم‪.‬‬ ‫طبق انچه مد نظر ماست‪ ،‬تحریم ها در ابتدای شروع توافق‬ ‫باید برداشــته شــود‪ .‬توافقات به دســت امده در زمینه رفع‬ ‫تحریم ها بر این مبناســت که تمام تحریم های اقتصادی و‬ ‫مالی در روز اجرای توافق باید لغو شوند و این صورت خواهد‬ ‫گرفت‪ .‬ما باید قوانین مربوطه تحریم ها را روشن کنیم و اینها‬ ‫را روی کاغذ بیاوریم و لغو کنیم‪ .‬روزی که توافق امضا شود یا‬ ‫نهایی شود‪ ،‬دو طرف باید اقداماتی را برای اجرا اماده کنند‪.‬‬ ‫به طور مشــخص کنگره امریکا وارد شده و دخالت می کند و‬ ‫در حال تصویب الیحه ای هســتند که ممکن اســت توافق‬ ‫را به تاخیر بیندازند‪ .‬ممکن اســت روزی که توافق به دست‬ ‫می اید تا روز اجرا‪ ،‬فاصله زمانی داشته باشد‪ .‬در این فاصله‪،‬‬ ‫دو طــرف اقداماتی را که بــر عهده گرفتند‪ ،‬اجــرا می کنند‪.‬‬ ‫انها باید ایین نامه هــای خود را تغییر بدهنــد و ما نیز در حال‬ ‫تهیه مقدماتی برای اجرای تعهدات خود خواهیم شــد تا به‬ ‫روزی برسیم که هر دو اعالم کنیم اماده اجرای توافق نهایی‬ ‫هســتیم و در ان روز هــر دو‪ ،‬اعالم می کنیم متــن توافق را‬ ‫خبرنامه‬ ‫موضع مهم سنا‬ ‫در ایــن میان اما یــک اتفــاق مهم دیگــر مذاکرات‬ ‫هسته ای را تحت تاثیر قرار داده است‪ .‬طرحی که نمایندگان‬ ‫امریــکا برای نظارت بــر توافق تهیــه کرده ایــن نگرانی را‬ ‫به وجود اورده که اوال زمان اجــرای توافق به تعویق بیفتد و‬ ‫ثانیا کنگره مانع ان شــود که تحریم های مربوط به خودش‬ ‫لغو شود‪ .‬خبرنگار مثلث گزارش کرده است که امریکایی ها‬ ‫در مذاکــرات به ایران گفته اند ســنا از تبدیل شــدن تفاهم‬ ‫هســته ای به یک معاهــده جلوگیــری کرده انــد‪ ،‬بنابر این‬ ‫اختیار تصویب ندارند‪ ،‬بلکــه اختیار بازبینی دارند‪ .‬ســوال‬ ‫ایران این است که اگر کنگره تفاهم را تصویب نکرد تکلیف‬ ‫تحریم های کنگره چه می شود؟ پاسخ روشنی به این سوال‬ ‫از سوی امریکا داده نشده و با وتو هم نمی توان تحریم های‬ ‫کنگره را برداشت‪.‬‬ ‫حمله و دفاع اوباما‬ ‫در این میان رئیس جمهور امریکا در اســتانه برگزاری‬ ‫نشســت کمپ دیوید از تالش برای حصول توافق با ایران‬ ‫دفاع کرد‪ ،‬اما مدعی شــد که کشــورهای منطقه حق دارند‬ ‫نسبت به فعالیت های ایران نگران باشند!‬ ‫باراک اوباما‪ ،‬رئیس جمهور امریکا در استانه برگزاری‬ ‫اتش بس انسانی‬ ‫تحوالت یمن وارد فاز جدیدی شده است‬ ‫اما در میان اظهارنظرهای مختلف‪ ،‬صدراعظم المان‬ ‫حرف های مهمی زده است‪ .‬مرکل گفته است‪« :‬باتوجه به‬ ‫نزدیک شــدن به ضرب االجل مذاکرات هسته ای‪ ،‬حصول‬ ‫یک توافق با ایــران بعید بــه نظر می رســد‪ ».‬انگال مرکل‬ ‫همچنین یاداور شده است‪« :‬دستیابی به این توافق می تواند‬ ‫مانع توسعه ظرفیت هسته ای ایران شود‪ ».‬صدراعظم المان‬ ‫در حالی حصول توافق هسته ای میان ایران و گروه ‪ 5+1‬تا‬ ‫پایان ژوئن را بعید توصیف کرده اســت که وی اوایل هفته‬ ‫جاری در دیدار با رئیس جمهور روســیه گفته بود‪« :‬شانس‬ ‫دســتیابی به توافق نهایــی میان تهــران و گــروه ‪ 5+1‬در‬ ‫خصوص برنامه هسته ای ایران وجود دارد‪ ».‬مرکل همچنین‬ ‫گفته بود‪« :‬من بر این باورم که نشانه های امیدوار کننده ای‬ ‫در خصوص مساله هســته ای ایران وجود دارد و همکاری‬ ‫میان کشورهای عضو شورای امنیت سازمان ملل به عالوه‬ ‫المان بــا ایران منجر به حصول نتیجه شــده اســت‪ ».‬وی‬ ‫تاکید کرده اســت‪« :‬ما امیدواریم که بتوانیم یک توافق را‬ ‫امضا کنیم‪».‬‬ ‫کشتی ایرانی نباید در یمن پهلو بگیرد‬ ‫در تحولــی دیگر کشــتی حامل کمک های انســان‬ ‫دوستانه ایران نیز راهی یمن شده است‪ .‬رویدادی که البته با‬ ‫واکنش نیروهای ائتالف عربی و نیز امریکایی ها مواجه شده‬ ‫اســت‪ .‬مقامات دفاعی امریکایی با وجود اذعان به صحت‬ ‫مواضع مقامات ایرانی در مورد کشــتی امدادی اعزام شده‬ ‫به یمن‪ ،‬می گویند این کشتی نباید در یمن پهلو بگیرد‪.‬یک‬ ‫مقام دفاعی امریکایی به شــبکه ســی ان ان گفته است که‬ ‫اطالعاتی که امریــکا در حال حاضر در اختیار دارد نشــان‬ ‫می دهد که کشــتی ایرانی که راهی یمن شده‪ ،‬حامل هیچ‬ ‫سالحی نیست‪ .‬وی با این حال‪ ،‬از گزارش های منتشر شده‬ ‫در خصوص اسکورت این کشتی توسط کشتی های جنگی‬ ‫ایرانی ابراز نگرانی کرده اســت‪ .‬پیش از این هم «اســتیو‬ ‫وارن» ســخنگوی وزارت دفاع امریکا بــه خبرنگاران گفته‬ ‫بود اسکورت این کشتی‪« ،‬کامال غیرضروری است‪ ».‬این‬ ‫در حالی اســت که تهران اعالم کرده کشتی های جنگی با‬ ‫هدف تامین امنیت کشــتی امدادی ایرانی‪ ،‬ان را اسکورت‬ ‫می کنند‪ .‬پیــش از این جنگنده های ســعودی یــک فروند‬ ‫هواپیمای ایرانی را که حامل کمک های امدادی برای مردم‬ ‫یمن بود‪ ،‬تهدید به حمله کردند‪ ،‬اما پس از بی توجهی خلبان‬ ‫به تهدیدات‪ ،‬باند فرودگاه صعده را بمباران کرده و از انتقال‬ ‫کمک ها جلوگیری کرده اند‪ .‬وارن همچنین گفته بود کشتی‬ ‫ایرانی نباید در یمن پهلو بگیرد و باید در جیبوتی توقف کرده‬ ‫و محموله اش را به سازمان ملل تحویل دهد‪.‬در جریان یک‬ ‫ماه و نیمی که از حمالت ائتــاف متجاوز تحت فرماندهی‬ ‫عربســتان به یمن می گذرد‪ ،‬بیش از ‪ 1200‬یمنی کشــته و‬ ‫ده ها هزار نفر کشته و زخمی شده اند‪ .‬با این حال عربستان‬ ‫تاکنون از انتقال کمک های امدادی خارجی به این کشــور‬ ‫ممانعت کرده است‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪262‬‬ ‫اتش بس انسانی در یمن از چهارشــنبه هفته گذشته‬ ‫اغاز شد‪ .‬این در حالی است که جنگنده های ائتالف عربی‬ ‫اتش بس را یک ساعت بعد از اجرای ان نقض کرده و چهار‬ ‫حمله به صعده و حجه داشتند‪.‬‬ ‫منابــع اگاه اعــام کردند کــه یک ســاعت بعد از‬ ‫اجرایی شــدن اتش بس انســانی درگیری هــا در تعز از‬ ‫ســر گرفته شــده و شــبه نظامیان حامی منصور هادی‪،‬‬ ‫رئیس جمهــور مســتعفی یمــن و گرو ه هــای حوثــی با‬ ‫یکدیگر درگیر شدند‪.‬خبرنگار شبکه المیادین نیز اعالم‬ ‫کرد که جنگند ه های ائتالف ســعودی اتش بس را یک‬ ‫ساعت بعد از اجرای ان نقض کرده و چهار حمله هوایی‬ ‫به صعده و حجه داشتند‪ .‬این در حالی است که شورای‬ ‫امنیــت از طرح عربســتان و دولت یمن بــرای برقراری‬ ‫اتش بس انسانی در یمن اســتقبال کرد و از طرف های‬ ‫درگیر در این کشــور خواســت به این اتش بس احترام‬ ‫بگذارند‪ .‬در بیانیه شورای امنیت به شدت به پیامدهای‬ ‫انسانی خطرناک ناشی از ادامه خشونت ها در یمن ابراز‬ ‫نگرانی شده است‪.‬‬ ‫در این بیانیه امده بود‪ :‬دو طرف باید عملیات نظامی‬ ‫خود را به صورت شفاف و قابل اعتماد در زمان اجرای اتش‬ ‫بس متوقف کنند و اجازه دهند کمک های بشردوســتانه از‬ ‫جمله مواد غذایی و دارویی و سوخت به دست غیرنظامیان‬ ‫برســد‪ .‬گفتنی اســت عادل الجبیر‪ ،‬وزیر خارجه عربستان‬ ‫ســعودی در کنفرانس خبری مشــترک با جان کــری وزیر‬ ‫خارجه امریکا اعالم کرده بود کــه اتش بس در یمن در ‪22‬‬ ‫اردیبهشــت اجرایی می شــود‪ .‬وی با اعالم این خبر تاکید‬ ‫کرده بود که اتش بس از ‪ 11‬شــب به وقت محلی و به مدت‬ ‫پنج روز اجرایی خواهد شــد و همچنین مدعی شده بود که‬ ‫موفقیت این اتش بس در گرو عملکرد حوثی ها خواهد بود‪.‬‬ ‫از سوی دیگر جان کری‪ ،‬وزیر خارجه امریکا نیز با اشاره به‬ ‫همکاری واشــنگتن با شــورای همکاری خلیج فارس برای‬ ‫مقابله با چالش های منطقه گفته بود که حوثی ها باید به این‬ ‫اتش بس پایبند باشــند‪ .‬در حالی که عربســتان بیش از ‪40‬‬ ‫روز اســت که حمالت خود را به مناطق مختلف یمن ادامه‬ ‫می دهد جان کری مدعی شــد که حوثی ها باید برای پایان‬ ‫بحران یمن تصمیمــات شــجاعانه ای بگیرند‪.‬جان کری‬ ‫همچنین افــزوده بود که اتش بس به معنی صلح نیســت و‬ ‫گفت و گو راه حل خواهد بود‪ .‬قبل از اجرای این اتش بس‬ ‫«غالب لقمان» ســخنگوی رســمی نیروهای مسلح‬ ‫یمن اعالم کرد که کشــورش با اتش بس پنج روزه انســانی‬ ‫موافقت کرده است‪.‬‬ ‫لقمــان افــزوده بــود‪« :‬در چارچــوب تــاش برخی‬ ‫از کشــورهای دوســت و برادر برای ایجاد یــک اتش بس‬ ‫انســانی که طی ان محاصره ظالمانه برداشته می شود و به‬ ‫کشتی های تجاری اجازه ورود به بندرهای یمن داده خواهد‬ ‫شد و کمک های انسانی وارد یمن می شود‪ ،‬ما موافقت خود‬ ‫را با اتش بس انســانی که از سه شــنبه اینده اغاز خواهد شد‬ ‫اعالم می کنیم‪».‬‬ ‫مرکل‪ :‬توافق با ایران بعید است‬ ‫خبرنامه‬ ‫اجرایی می کنیم‪ ».‬عضو ارشد تیم مذاکره کننده ایران گفت‪:‬‬ ‫«انها در ابتدای توافق و روز توافق‪ ،‬تحریم ها را لغو می کنند‬ ‫و اجرایی شدن این لغو در روزی اســت که توافق توسط هر‬ ‫دو طرف اجرایی شــود‪ .‬اقدامات ما نیز طبیعتــا در یک روز‬ ‫نمی تواند انجام شود‪ .‬باید اقداماتی کنیم و زمینه چینی کنیم‪.‬‬ ‫ولی انها در روز توافق اعالم می کنند قوانین تحریم ها را لغو‬ ‫می کنند‪ .‬در روز اجرایی کردن نیز تصمیمات دو طرف اجرایی‬ ‫می شود و لغو تحریم ها نیز از ان روز اجرایی می شود‪».‬‬ ‫نشســت دو روزه کمپ دیوید با مقامات ارشــد کشــورهای‬ ‫عرب حاشیه خلیج فارس در گفت وگو با روزنام ه عربی الشرق‬ ‫االوســط بار دیگــر از تالش هایش برای دســتیابی به یک‬ ‫توافق هســته ای با ایران دفاع کــرد‪ .‬رئیس جمهور امریکا‬ ‫در این گفت وگو مدعی شــد که ایران از تروریسم در منطقه‬ ‫حمایت می کند و گفت‪« :‬این کشــور از رژیم اسد در سوریه‬ ‫پشــتیبانی می کند‪ .‬همچنین از حزب الله در لبنان و حماس‬ ‫در نوار غزه حمایت می کند‪ .‬ایران به نیروهای حوثی در یمن‬ ‫کمک می کند‪ .‬بنابراین کشورهای منطقه حق دارند تا نسبت‬ ‫به فعالیت های ایران به ویژه در دیگر کشورها نگران باشند‪».‬‬ ‫اوباما ادامه داد‪« :‬ما بــه تامین امنیت خلیج (فارس) متعهد‬ ‫هستیم‪ .‬واضح است که ایران با عملکرد و اقدامات خطرناک‬ ‫خود ثبات منطقه را بر هم می زند‪».‬‬ ‫وی تاکیــد کرد ‪« :‬بنابرایــن امریکا همواره نســبت به‬ ‫فعالیت هــا و اقدامــات ایــران در منطقه هوشــیارانه عمل‬ ‫خواهد کرد‪ ،‬ما به حضور نظامی و قدرتمند خود برای کمک‬ ‫به کشورهای حاشیه خلیج (فارس) برای مقابله با تهاجمات‬ ‫ادامه می دهیــم‪ ».‬رئیس جمهور امریــکا در ادامه با تکرار‬ ‫ادعای بی اساس خود مبنی بر حمایت ایران از تروریسم گفته‬ ‫است‪« :‬ما به اجرای تحریم ها علیه ایران به دلیل حمایتش از‬ ‫تروریسم و برنام ه موشک های بالستیکش به طور کامل ادامه‬ ‫داده ایم و این تحریم ها را حتی اگــر بتوانیم به یک توافق‬ ‫هسته ای با تهران دست پیدا کنیم‪ ،‬حفظ خواهیم کرد‪».‬‬ ‫وی همچنین دربــاره اینده توافق هســته ای با ایران‬ ‫و تاثیــرات ان اظهار کرده اســت‪« :‬من نمی توانــم درباره ‬ ‫اینده ایــران پیش بینــی انجام دهــم اما اگر توانســتیم در‬ ‫خصوص مساله هســته ای به یک توافق جامع دست پیدا‬ ‫کنیم و تحریم هــا علیه ایران کمتر شــود‪ ،‬احتماال منجر به‬ ‫سرمایه گذاری های بیشــتر در اقتصاد ایران و فرصت های‬ ‫بزرگتر برای مردم این کشور می شود‪».‬‬ ‫این اظهارات امــا واکنش تند محمد جــواد ظریف را‬ ‫هم به دنبال داشــت‪ .‬وزیــر امور خارجه ایــران در خصوص‬ ‫اظهارات رئیس جمهور امریکا در مصاحبه با الشرق االوسط‬ ‫گفــت‪« :‬صحبت هــای رئیس جمهور امریــکا صرفا تکرار‬ ‫اتهامات بی اســاس قبلی و بــرای ارام کردن متحدانشــان‬ ‫صورت می گیــرد‪ .‬بی اعتباری این ادعاها بارها ثابت شــده‬ ‫و سیاســت های مــا در منطقــه مبتنی بر تقویت دوســتی و‬ ‫همکاری و اقدام مســئوالنه برای تقویت ثبــات و تضمین‬ ‫امنیت در منطقه است‪ ».‬وزیر امور خارجه با مردود دانستن‬ ‫این ادعاها اضافه کرد‪« :‬امریکا برای راضی کردن متحدان‬ ‫منطقه ای اش به فرافکنی روی اورده است‪».‬‬ ‫‪19‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫تصویرنگاری‬ ‫روزانه حجم بســیاری از عکس های خبری به ما می رســد‪ .‬تعداد این عکس ها‬ ‫انقدر زیاد اســت که گاهی به راحتی از کنار ان عبور می کنیم اما شاید بهتر باشد روی‬ ‫بعضی از عکس ها تامل بیشتری داشته باشیم‪ .‬مثلث در این صفحات‪ ،‬هفته را با مرور‬ ‫عکس ها از نو یاداوری می کند‪.‬‬ ‫بازدید مقام معظم رهبری از نمایشگاه کتاب‬ ‫بازدید رئیس قوه قضاییه از بیست و هشتمین‬ ‫نمایشگاه کتاب تهران‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪20‬‬ ‫مثلث | شماره ‪262‬‬ ‫حداد عادل در نمایشگاه کتاب‬ ‫علی اکبر صالحی در بیمارستان‬ ‫خبرنامه‬ ‫دیدار رئیس جمهور عراق ‬ ‫و رئیس مجلس شورای اسالمی ایران‬ ‫استقبال رسمی از رئیس جمهور عراق‬ ‫تجلیل از کاپیتان بهزاد صداق ت نیا‬ ‫مثلث | شماره ‪262‬‬ ‫برخورد با رانندگان متخلف در شهر‬ ‫خبرنامه‬ ‫نشست خبری وزرای خارجه‬ ‫ایران و افریقای جنوبی‬ ‫وزیر بهداشت در جلسه شورای شهر‬ ‫‪21‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫شبکه اجتماعی‬ ‫به ما پیامک بزنید‪:‬‬ ‫‪3000411711‬‬ ‫‪ l‬در مجله شــما وزن بانوان بســیار کم اســت‪.‬‬ ‫ندیدم از کارشناســانی کــه از جمله بانوان باشــند‬ ‫استفاده کرده باشــید‪ .‬به نظرتون این کار مجله را‬ ‫خیلی بیشتر مردانه نمی کنه؟ خصوصا اینکه ذات‬ ‫سیاست هم کمی خشنه‪.‬‬ ‫‪ l‬همزمان با هفته میراث فرهنگی بازدید از موزه ها‬ ‫رایگان شــده‪ .‬امیدوارم خانواده هــا از این فرصت‬ ‫اســتفاده کنند و فرزندانشــون رو بیشــتر با ایران و‬ ‫گذشته ایران اشنا کنند‪.‬‬ ‫ی مواقع ما کاسه‬ ‫‪ l‬اقای مطهری گفتند بعض ‬ ‫داغ تر از اش می شویم‪ .‬به نظرم درست می گن اگر‬ ‫مخاطب خودشون باشد‪ .‬چرا که اصالح طلب ها در‬ ‫مورد حصر هیچ حرفی نمی زنند‪.‬‬ ‫‪ l‬لطفا یک پرونده درباره سرقت های علم ‬ ‫ی‬ ‫و پایان نامه ها منتشــر کنید‪ .‬امروز با وســائل جدید‬ ‫مگر نمی شود اینها را جســت وجو کرد و جلوی این‬ ‫سرقت ها را گرفت؟‬ ‫‪ l‬االن مدتی اســت کــه از لغو حــج عمره‬ ‫گذشــته اســت‪ .‬تا کی قرار اســت در این وضعیت‬ ‫باقی بمانیم؟‬ ‫‪ l‬عربســتان بعد از حمله بــه یمن خودش‬ ‫را دارد به دنیا تحمیل می کند‪ .‬اعــراب با پول های‬ ‫باداورده این ســال ها که با ان اسلحه خریدند دارند‬ ‫خودنمایی می کنند‪ .‬ترکیه را هم نباید نادیده گرفت‪.‬‬ ‫‪ l‬وضعیــت دولت یعنی انقدر خراب اســت‬ ‫که ناچار شدند ‪ 118‬را هم پولی کنند؟ مگر از این راه‬ ‫چقدر قرار است درامد برایشان حاصل شود ‪.‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪22‬‬ ‫مثلث | شماره ‪262‬‬ ‫‪ l‬به امید روزی که ان شــاء الله به اتهامات‬ ‫ بانکی و‪ ...‬رسیدگی شود و جو اعتماد مطلق بر قوه‬ ‫قضائیه و نظام در جامعه حاکم شود‪.‬‬ ‫‪ l‬دولت چرا گزارشی از اجرای طرح اقتصاد‬ ‫مقاومتی نمی دهد؟ اصال این طرح در چه وضعیتی‬ ‫اســت؟ چرا پیگیری نمی کنید که ما اقتصاد را نه در‬ ‫خارج بلکه پایه های ان را در داخل جست وجو کنیم‪.‬‬ ‫به اینستاگرام مثلث بپیوندید‬ ‫اینســتاگرام هفته نامه مثلث فعال شــده اســت‪ .‬کاربران این شــبکه‬ ‫اجتماعی می توانند با پیوستن به اینستاگرام مثلث تصاویر مربوط به هفته نامه‬ ‫را مشاهده کنند‪.‬‬ ‫شکلاشوبدرپروژههتلتارا‬ ‫ی مجازی‬ ‫هفته گذشته یکی از مهمترین اتفاقا در فضا ‬ ‫واکنش نشان دادن بسیاری از کاربران به واقعه ای در شهر‬ ‫مهاباد بو د اتفاقی که رفته رفته مشخص شد پروژه ای بی پایه‬ ‫و اســاس و تنها برای راه اندازی اشــوب در ایــران طراحی‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫ماجرا از انجا شروع شد که سایت خبری کردپا (ارگان‬ ‫خبری حزب دموکرات) روز دوشنبه چهاردهم اردیبهشت ماه‬ ‫ادعا کــرد «فریناز خســروانی» دختر جوان اهــل مهاباد‪،‬‬ ‫از کارمندان هتــل «تارا» جهت حفــظ «ناموس» و جهت‬ ‫جلوگیری از تجاوز کارمند وابســته بــه «اداره اطالعات»‬ ‫از طبقه چهارم این هتل خود را به پایین پرت کرده اســت‪.‬‬ ‫ادعای کردپا در حالی صورت‬ ‫گرفت که تمام خبر بر مبنا و‬ ‫به نقل از «منابع تایید نشده‬ ‫خبــری»‪« ،‬شــنید ه ها» و‬ ‫«گفته شــهروندان» منتشر‬ ‫شــده بود‪ .‬بر مبنای همین‬ ‫ادعــای خبــری کــه موجی‬ ‫از نارضایتــی و اعتــراض را‬ ‫در شــبکه های اجتماعــی‬ ‫برانگیخــت‪ ،‬عــد ه ای از‬ ‫جوانان مهابادی جلوی هتل‬ ‫تجمع کرده اند‪ ،‬هتــل را به‬ ‫اتش کشیده اند و با ماموران‬ ‫نیروی انتظامی درگیر شده اند‪.‬‬ ‫به گزارش مثلث انالین‪ ،‬با گذشــت چند روز از انتشار‬ ‫خبر‪ ،‬کردپا هویت فردی که قصد تجاوز به دختر را داشــته‬ ‫«کارمند اداره گردشــگری» اعالم کرد و نوشت‪« :‬کارمند‬ ‫اداره گردشگری توســط اداره اگاهی مهاباد بازداشت و دو‬ ‫روز اســت که تحت بازجویی قرار گرفته و به رابطه با فریناز‬ ‫اعتراف کرده است‪».‬‬ ‫در همین حال یکی از فعاالن سرشــناس کرد (هیمن‬ ‫ســیدی‪ ،‬ســاکن لندن کــه به طور مرتــب بــه برنامه های‬ ‫بی بی سی دعوت می شود) با دفاع از تجمع در مقابل هتل‬ ‫تارا در صفحه شــخصی خود در فیس بوک نوشت‪« :‬امروز‬ ‫جوانان مهابادی‪ ،‬هتلی را به اتش کشــیدند که جنایتی در‬ ‫ان صورت گرفته بود‪ .‬چه کسی می گوید اتش زدن هتلی که‬ ‫جنایت در ان روی داده و حکومت هم به ان جنایت اعتنایی‬ ‫ندارد‪ ،‬حرکتی دموکراتیک نیست؟»‬ ‫این درحالی اســت کــه معــاون اســتانداری ضمن‬ ‫بیــان جزئیــات دســتگیری فــرد مورد نظر اعــام کرد که‬ ‫ســخت گیر ترین قاضی برای ایــن پرونده انتخاب شــده‬ ‫است‪ .‬همچنین قاضی قرار وثیقه بسیار سنگینی را برای وی‬ ‫در نظر گرفته تا امکان ازادی وی تا پایان انجام تحقیقات‬ ‫مسیر نشود‪.‬‬ ‫اما چند روز بعد مسئوالن هتل و همچنین برادر نازنین‬ ‫خســروانی در گفت وگو باســایت روز انالین (از سایت های‬ ‫معاند خارج از ایــران) پرده‬ ‫از اصــل ماجرا برداشــتند‪.‬‬ ‫براســاس گفته هــای مدیر‬ ‫هتل‪ ،‬دخترجــوان با متهم‬ ‫دستگیر شــده از قبل ارتباط‬ ‫داشــت و پلیــس اگاهی با‬ ‫بررســی موبایل هــای انهــا‬ ‫ایــن ارتباط بــا را ثابت کرده‬ ‫اســت‪ .‬مدیر هتل همچنین‬ ‫گفت کــه فیلم هایــی که از‬ ‫دوربین های مدا ر بســته به‬ ‫دست امده نشــان می دهد‬ ‫که انها از قبل در این هتل با‬ ‫هم قرار گذاشته بودند‪ .‬فرد دستگیر شده کارمند یک اداره‬ ‫خصوصی بود که در امر ارزشیابی هتل ها فعالیت می کرد و‬ ‫هیچ گونه سابقه فعالیت دولتی نداشت‪ .‬مدیر هتل توضیح‬ ‫داد «این دختر چطور خــود را در چند بالکن جابه جا کرده و‬ ‫وقتی قصد داشت یک طبقه پایین بیاید تا در اتاق این فرد‬ ‫دیده نشود‪ ،‬از بالکن هتل به پایین سقوط می کند‪».‬‬ ‫سایت ها و رسانه های تجزیه طلبان کر د با انتشار اخبار‬ ‫دروغ در این باره‪ ،‬مردم را به اشــوب تشــویق کرده بودند‪.‬‬ ‫بســیاری از کاربران شــبکه های اجتماعی بعد از مشخص‬ ‫شــدن اصل ماجرا تصاویر مربوط به این دختر را از صفحه‬ ‫ف یا توضیحات جدیدی در این باره منتشر کردند که‬ ‫خود حذ ‬ ‫نشان از شرمندگی در قضاوت عجوالنه داشت‪.‬‬ ‫رهبری در نمایشگاه کتاب‬ ‫روزهای سخت عراقچی‬ ‫فیلتر شدن تلگرام ؟‬ ‫هفته گذشــته فیلتر شــدن نرم افزار ارتبــاط موبایلی‬ ‫«تلگرام » موجب شد تا بار دیگر بحث فیلترینگ شبکه های‬ ‫مجازی محل بحث و گفت وگو شــود‪ .‬برنامــه تلگرام که به‬ ‫علت سرعت قابل مالحظه و همچنین سهولت در استفاده‪،‬‬ ‫خصوصا از سوی بسیاری از اهالی رسانه مورد استفاده قرار‬ ‫می گرفت‪ ،‬در برخی از نقاط تهران از دســترس خارج شده‬ ‫بود‪ .‬این اتفاق به سرعت به رسانه ه ا کشیده شد و گمانه زنی‬ ‫درباره ان اغاز شد‪.‬‬ ‫از زمان شروع به کار دولت یازدهم‪ ،‬مساله فیلترینگ‬ ‫از ســایت ها به نرم افزارهــای ارتباط جمعــی در موبایل ها‬ ‫کشیده شد‪ .‬اگر تا پیش از ان شورای عالی فضای مجازی‬ ‫کار فیلترینگ سایت هایی که خالف قانون عمل می کردند‬ ‫را دنبال می کرد‪ ،‬با ورود دولت یازدهم و گسترش روز افزون‬ ‫شــبکه های اجتماعی موبایلی بحث نظارت بر عملکرد انها‬ ‫قوت گرفت‪.‬‬ ‫بررسی رسانه ای هفته‬ ‫خبرنامه‬ ‫عبور از هاشمی‬ ‫روزنامه ارمان که مشی نزدیک به ایت الله هاشمی رفسنجانی را‬ ‫دنبال می کند‪ ،‬در گزارشی با اشاره به هجمه های دوران اصالحات به‬ ‫اقای هاشمی و به برنامه این جریان برای عبور از روحانی اشاره و عنوان‬ ‫کرد‪« :‬دهه‪ ۷۰‬بود‪ .‬انتخابات ریاست جمهوری هفتم در راه بود و فضای‬ ‫جامعه را تندروها طوری به دست گرفتند که دیگر با هاشمی همراه نبود‪.‬‬ ‫از نگاه مخالفان‪ ،‬هاشمی به عالیجنابی بدل شده بود که نمی توانست‬ ‫خواســته های مردم را پیش ببرد‪ ...‬ســال ‪ ۸۴‬هاشمی رفســنجانی و‬ ‫محمود احمدی نژاد وارد دور دوم انتخابات شدند‪ .‬شورای هماهنگی‬ ‫جبه ه اصالحات و یک حزب اصالح طلب از هاشمی حمایت کرده بودند‪ .‬اما این حمایت ها در برابر هجمه هایی که دوم‬ ‫خرداد به سوی هاشمی برده بود‪ ،‬کارساز نشد‪ ».‬ارمان در ادامه با «فسرد ه » خواندن بدنه اصالح طلبان پس از سال ‪88‬‬ ‫معتقد است که تز عبور از روحانی کلید خورده است‪« :‬بعد از انتخابات سال‪ ۹۲‬چهره های اصالح طلب به دنبال این بودند‬ ‫در انتخابات سال ‪ ۹۴‬مجلس با چهره های معتدل همگام شوند‪ .‬درحالی که محمدرضا عارف اجماع اصالح طلبان برای‬ ‫انتخابات اینده را محکم می داند‪ ،‬محمدرضا خاتمی‪ ،‬نایب رئیس مجلس ششم می گوید‪ :‬اصالح طلبان در این زمینه در‬ ‫حال تالشند و مقدمات این امر نیز فراهم شده است‪ .‬با این حال او رسیدن به این اجماع را سخت توصیف می کند‪ .‬از سوی‬ ‫دیگر رسول منتجب نیا‪ ،‬قائم مقام دبیرکل حزب اعتمادملی چند روز پیش اعالم کرد که شورای مشورتی اصالح طلبان را‬ ‫مسیر انحرافی می داند‪ .‬به نظر می رسد این حزب نسبت به وحدت و دادن لیست مشترک همان مواضع دهه ‪ ۸۰‬را البته‬ ‫این بار با تز عبور از روحانی پیش گرفته است‪».‬‬ ‫صندلی لرزان باهنر‬ ‫اخرین شماره اندیشه پویا که طرح جلد ان عکسی از عباس عبدی به بهانه‬ ‫گفت وگو با اوســت‪ ،‬حاوی چند مصاحبه بود که به محض انتشار مورد توجه قرار‬ ‫گرفت‪ .‬اولین مصاحبه ای که بازتاب گسترده ای در رســانه ها داشت‪ ،‬مصاحبه‬ ‫حسام الدین اشــنا بود‪ .‬مشــاور رئیس جمهور در این گفت وگو به بررسی تغییر و‬ ‫تحوالت در کابینه یا در میان اســتانداران خبــر داده بود‪ .‬عبــاس عبدی نیز در‬ ‫گفت وگو با این شماره نشریه اندیشه پویا از ماجرای گروگان گیری و سقوط دولت‬ ‫بازرگان گفته و با اشاره به سابقه استعفایش از وزارت اطالعات و سپس انتقادات‬ ‫وی به دولت هاشمی‪ ،‬از پشت پرده فاصله گرفتن خود از جبهه مشارکت نیز سخن‬ ‫به میان اورده اســت‪ .‬او در این گفت گو از رفتارهای «در خلوت» اصالح طلبان‬ ‫و برخی تندروی ها انتقاد کرده و با دفاع از کارنامه سیاســی خود مدعی شــده که‬ ‫هیچ گاه رادیکال نبوده است‪ .‬عبدی همچنین گفته بود که به خاطر اصالح طلبان‬ ‫است که هاشمی رفسنجانی امروز «در این نقطه ایستاده است»‪ .‬در این شماره همچنین یادداشت ها و گفت گوهایی با‬ ‫روشنفکران نیزدرج شده به عنوان مثال همایون کاتوزیان از تازه ترین پژوهش های تاریخی خود سخن گفته و محمدعلی‬ ‫موحد خواستار انتشار اعالمیه ای برای تکالیف بشری شده است‪ .‬مصطفی ملکیان نیز از راه حل های معنوی دردهای‬ ‫مادی سخن گفته‪ ،‬اما در کنار همه این مطالب‪ ،‬اندیشه پویا در مصاحبه ویژه خود به سراغ نایب رئیس اتاق بازرگانی هم‬ ‫رفته که از عدم حمایت دولت از مهمترین نهاد خصوصی اقتصاد سخن به میان اورده است‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪262‬‬ ‫پاسخ احمدی نژاد ‬ ‫به خاطره ‬ ‫ایت الله ری شهری‬ ‫بی خاصیتی اصالح طلبان‬ ‫خبرنامه‬ ‫در جریان فیلتر شــدن واتس اپ‪ ،‬الیــن و وایبر‪ ،‬این‬ ‫شــورای عالی فضای مجازی بــود که متولی ایــن امر بود‪،‬‬ ‫اما دولت مخالفت می کرد‪ ،‬حاال شــرایط فرق کرده است‪.‬‬ ‫گزارشاتی که روز گذشته در رسانه ها منتشر شد نشان می دهد‬ ‫که نرم افزار تلگرام که رفته رفته جای بسیاری از نرم افزارها را‬ ‫گرفته‪ ،‬در نقاطی از تهران در دسترس نبود‪.‬‬ ‫بنابر گزارشات این نرم افزار در نقاطی که اینترنت ان از‬ ‫سوی مخابرات ارائه شده بود‪ ،‬از دسترس خارج شد‪.‬‬ ‫کاربران شــبکه های موبایلــی پیش تر نیــز با کندی‬ ‫استفاده از رد و بدل شدن اطالعات در این شبکه ها روبه رو‬ ‫شده بودند‪ .‬کند شدن و سرعت پایین نرم افزار وایبر موجب‬ ‫شــد تا کاربران بســیاری دیگر به ســراغ ان نروند و به فکر‬ ‫شبکه های جایگزین باشند‪.‬‬ ‫گروه سیاســی روزنامه اعتماد در تحلیل دوقطبی باهنر‪ -‬جاللی‬ ‫ نوشت «دوقطبی باهنر – جاللی در واقع نمود اصلی شکاف فراکسیون‬ ‫اکثریت مجلس است؛ فراکسیونی که بعد از استیضاح رضا فرجی دانا‪،‬‬ ‫به شکلی مشهود قســمتی از بدنه ان به ســمت طیف منتقد دولت در‬ ‫مجلس چرخید‪ .‬چند ماهی بعد البته محمدرضا باهنر علنا تایید کرد که‬ ‫در این چرخش و البته به نفع منتقدان دولت بــه ایفای نقش پرداخته‬ ‫اســت‪ ».‬اعتماد که راهبرد سیاسی خود را در ســال جدید و با نزدیک‬ ‫شدن به انتخابات روی «شــکاف درونی اصولگرایان» متمرکز کرده‬ ‫است در ادامه به موضوع انتخابات پیش رو برای کرسی های نایبرئیس‬ ‫مجلس پردا خت‪ ،‬و با همین پیش زمینه نوشت‪« :‬سال گذشته تاجگردون به نیابت از طیفی به رقابت با محمدرضا باهنر‬ ‫پرداخت که حلقه هواداران اصلی علی الریجانی در مجلس محسوب می شوند‪ .‬حاال اگر قرار باشد «دست راست» همین‬ ‫علی الریجانی برای سال اخر مجلس به رقابت با باهنر بپردازد‪ ،‬شاید بتواند چیزی بیش از ‪ ۶۰‬رای سال گذشته را کسب‬ ‫کند‪ .‬کسب چنین رایی یعنی عدم حضور محمدرضا باهنر به عنوان نامزد نیابت مجلس در صحن علنی‪ .‬او پیش تر یک بار در‬ ‫مجلس هشتم وقتی در رقابت داخلی فراکسیون اکثریت ان زمان بازی را به شهاب الدین صدر باخت‪ ،‬از نامزدی در صحن‬ ‫نیز خودداری کرد‪ .‬این اتفاق در صورت نامزدی کاظم جاللی به احتمال زیاد در هفتــه اول خرداد باز هم تکرار خواهد‬ ‫شد‪ .‬اما در ان صورت جاللی باید بتواند یک معادله دیگر را هم در صحن مجلس حل کند که ان رقابت با نامزد فراکسیون‬ ‫اصولگرایان است‪ .‬پارسال الیاس نادران تنها ‪ ۱۰‬رای از محمدرضا باهنر عقب افتاد و دستش از صندلی هیات رئیسه کوتاه‬ ‫ماند‪ .‬اما حداقل زنگ خطر جدی را برای باهنر به صدا دراورد‪».‬‬ ‫‪23‬‬ ‫درباره گفتارها‬ ‫گفتارها‬ ‫نمایشگاه کتاب هفته گذشته برگزار شد‪ .‬افراد زیادی مانند سنوات‬ ‫قبل از ان بازدید کردند‪ .‬این نمایشــگاه اما حاشــیه های مهمی داشت‬ ‫گاهی مهم تر از متن‪ .‬درگفتارهای این هفته عــاوه بر این موضوع به‬ ‫ماجرای تغییر محل دفتر حافظ منافع ایران در امریکا‪ ،‬ماجرای مهاباد و‬ ‫استانی شدن انتخابات پرداخته ایم‪.‬‬ ‫ت‬ ‫یتر‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ل‬ ‫مرثیه ایمتفاوتبرکتابنخوانی‬ ‫ایرانیانبهبهانهبرگزارینمایشگاه‬ ‫کتاب هایی کهمرده اند‬ ‫از بس که جان ندارند‬ ‫یاسر هدایتی‬ ‫گفتارها‬ ‫‪24‬‬ ‫مثلث | شماره ‪262‬‬ ‫مدرس دانشگاه‬ ‫ﯾک ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺍﯼ ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺍﺯ ﺭﻭﺷﻨﻔﮑﺮﯼ وجود دارد‪!...‬‬ ‫ان هم ﺍین است ﮐﻪ ﮐﺘﺎﺏ ﻧﺨﺮﯼ ﺗﺎ ﺩﺭﺧﺖ ﻫﺎﯼ ﮐﻤﺘﺮﯼ‬ ‫ﻗﻄﻊ شوند!‬ ‫ایرانی ها ﺍکنون در ﺍﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ هستند ‪ -‬وایبر‬ ‫تجربــه بیست و هشــتم نمایشــگاه بین المللی کتاب‬ ‫تهران را در حالی از ســر گذراندیم که به سنت معمول همه‬ ‫بیست و هفت دوره پیشین ان از اغاز تا به انتهای این مراسم‬ ‫ ‪ 10‬روزه بســیاری از ما باز دور هم جمع شده به مرثیه سرایی‬ ‫برای کتاب نخوانی ایرانــی گذراندیم‪ .‬مرثیه ای که در همه‬ ‫این بیســت و هفت ســال گذشــته گویی تمامی نداشته و‬ ‫از قضا ندارد‪.‬‬ ‫بیست وهشت سال برای هر انسانی می تواند دوره ای‬ ‫از جوانی باشد که در ان به تعبیر شــیخ اجل «چنان که افتد‬ ‫و دانی» روزگار خوش و البته به شــتاب می گذرد‪ .‬این عدد‬ ‫اما وقتی سن تقویمی برگزاری یک نمایشگاه می شود‪ ،‬خبر‬ ‫از پختگی و میانســالی ان می دهد‪ .‬تجربه بیست و هشــت‬ ‫ســاله برای برگزاری یک اتفاق و رخداد فرهنگی ان هم در‬ ‫حوزه کتاب مســاله ای انقدر پر اهمیت به حساب می اید که‬ ‫نمی توان به سادگی از ان گذشــت‪ .‬از این منظر باید گفت‬ ‫از پس این تجربه گــران و کالن دیگر نمی توان بســیاری‬ ‫از توجیهات را درباره هر گونه کمی و کاســتی این جشنواره‬ ‫فرهنگی قبول کرد‪ .‬شاید اگر در ادوار مختلف برگزاری این‬ ‫نمایشــگاه یک کار پژوهشــی جدی و نه از نوع ارائه بیالن‬ ‫کاری‪ ،‬دربــاره اسیب شناســی و نقدهــای وارده بر کمیت و‬ ‫کیفیت نمایشــگاه انجام می شــد‪ ،‬اکنون ما از بســیاری از‬ ‫نقدهای فرمی وارد بر برگزاری نمایشگاه کتاب فارغ بودیم‬ ‫و خیلی بیشتر می توانستیم به یکی از بزرگترین دغدغه های‬ ‫این حــوزه بپردازیــم‪ .‬دغدغه ای کــه هر کس بــه فراخور‬ ‫شخصیت حقیقی و حقوقی خود و ارتباط یا ارتباط هایی که‬ ‫با کتاب دارد از ان دم می زن د و البته در این میان دریغ و دردا‬ ‫که این قصه پرغصه در فرهنگ ما چیزی شــبیه مرثیه های‬ ‫مرسوم در عزای کسانی شده که برخی در ایام مشخصی از‬ ‫سال به سراغشــان می روند و گویی همه این مراثی صرف‬ ‫جهت زنده ماندن یادی است و تسلی خاطر بازماندگانی‪....‬‬ ‫بنابر این مقدمه‪ ،‬این نوشتار نمی خواهد در ادامه این‬ ‫مرثیه خوانی مرسوم برای «کتاب نخوانی ایرانی» باشد‪ ،‬بلکه‬ ‫غرض توجه دادن به موضوعی دیگر است که متاسفانه در‬ ‫فضای سنتی این مرثیه سرایی برای وضعیت کتاب درایران‪،‬‬ ‫مغفول مانده است‪.‬‬ ‫زاویه طرح این مساله به شمارگانی بر می گردد که گاه‬ ‫پیرامون یک یا چند کتاب هر از چند گاهی مطرح می شود‪.‬‬ ‫به عبارت مشخص تر‪ ،‬در هنگامه ای که یکی از حرف های‬ ‫ثابت مرثیه ها شمارگان ‪ 500‬تا هزار نسخه ای کتاب هاست‪،‬‬ ‫چگونه می شود که بعضی از کتاب ها در این اوضاع یک شبه‬ ‫ره صد ساله را طی کرده و در شمارگان سه تا پنج هزار تایی در‬ ‫نوبت های مکرر چند ده تایی به چاپ می رسند‪ .‬راز این اتفاق‬ ‫در چیست و اصوال چگونه می توان ان را تبیین کرد؟ موضوع‬ ‫کتاب‪ ،‬قدرت ناشــر‪ ،‬پروپاگاندای رســانه ای‪ ،‬تاثیرگذاری‬ ‫عوامل بیرونی و حاشیه ای سیاســی‪ ،‬اجتماعی و فرهنگی‬ ‫از جمله گمانه هایی هستند که معموال به عنوان مولفه های‬ ‫تاثیر گذار در این زمینه از ان نام می برند‪ .‬این مولفه ها البته‬ ‫چندان نیز بی وجه نیســتند و هر کدام عالوه بر درجه ای از‬ ‫تاثیر گذاری گاه به صــورت انفــرادی و گاه در تجمیع علل‬ ‫گوناگون می توانند چنین تاثیری به واقع عجیب و غریب را‬ ‫به جای بگذارند‪.‬‬ ‫در این وضعیت اسفناک کتاب وقتی کتابی با شمارگان‬ ‫و نوبت چاپ هایی باور نکردنی مورد توجه رسانه های مختلف‬ ‫قرار می گیرد خود در چرخه ای طبیعی مورد توجه مخاطبان‬ ‫بیشتر و بیشتر قرار می گیرد و نتیجه گاه ماه به ماه و سال به‬ ‫سال باور نکردنی تر و راز امیزتر می شود‪.‬‬ ‫دراین میان البته اتفاق هایی غیر شــفاف نیز به کمک‬ ‫برخی از این دست کتاب ها می اید‪ .‬اتفاق هایی که در حوزه‬ ‫اقتصاد به انها رانت گفته می شــود و این ویژه خواری برای‬ ‫کتاب البته شکل و شمایل های عجیب و غریب نیز دارد‪.‬به‬ ‫اعتقاد من اما این نوع از اتفاقات در حوزه ستم زده و مظلوم‬ ‫اقتصاد نشــر و کتاب دیگر ان قبح مرسوم را ندارد و اگر تنها‬ ‫باعث شود کتابی چند صد یا چند هزار جلد بیشتر منتشر شود‬ ‫و دیگرانی ان را بخرنــد و بخوانند حتی می توان گفت اصال‬ ‫قبحی ندارد‪ .‬اما دغدغه اصلی این نوشتار توجه دادن به این‬ ‫موضوع اســت که این امار و اقبال ها وقتی بــا امار و ادباری‬ ‫که نســبت به دیگر کتاب ها در جامعه ما ارائه و روا داشــته‬ ‫گفتارها‬ ‫می شود همنشــین گردد‪ ،‬شاید برای مســئوالن فرهنگی و‬ ‫متصدیان امر موضوع خوشــایندی تلقی شــود اما در واقع‬ ‫غفلتی مذموم و بلکه ناخوشــایند اســت و در باطن ثلمه ای‬ ‫اســت برای وضعیت کتاب و کتابخوانی در کشور‪ .‬توضیح‬ ‫اینکه ایــن امار و اقبــال حتی در صورت ســامت رفتاری و‬ ‫رویکــرد حرفــه ای در جهت به اصطــاح مــورد توجه قرار‬ ‫گرفتن یک اثر نباید با امار و ادبــار کلی کتاب در فرهنگ ما‬ ‫جمع شده و معدل گرفته شود‪ .‬وضعیت گاه زیر صفر و بسیار‬ ‫منفی خرید کتاب و کتابخوانی در کشور دیگر برای هیچ اهل‬ ‫کتاب دغدغه مندی امر پوشیده ای نیست اما معدل گرفتن‬ ‫از این دو وضعیت متفاوت و اساسا متضاد یعنی استثناهای‬ ‫مشکوک و غیر مشکوک شــمارگان و نوبت چاپ با وضعیت‬ ‫اسف انگیز کلی نشر و کتاب حداقل دو فســاد عمده دارد‪.‬‬ ‫اولین نتیجه فاسد این موضوع نشان دادن احیای ظاهری‬ ‫کالبد مرده ای است که با این تمارض به حیات‪ ،‬هیچ کس در‬ ‫فکر احیای واقعی ان بر نخواهد ام د و هر طرح و تدبیری نیز‬ ‫ی یا احیانا معجونی‬ ‫در این جهت خواهد بود که بتوان با مسکن ‬ ‫به تقویت ان بسنده کرد‪ .‬غافل از اینکه در پسا پشت این جبه‬ ‫به ظاهر متحرک کالبدی است که یا جان ندار د یا نفس های‬ ‫اخر را می کشد‪.‬‬ ‫تالی فاســد دیگر این معــدل دادن از وضعیت کتاب‬ ‫و کتابخوانی در صورتی که حتی ان اســتثناهای شمارگان‬ ‫و نوبت چاپ را نیز مشــکوک ندانیم‪ ،‬اتفاقی است که البته‬ ‫بیشــتر صدمه ای کیفی بر پیکره نحیــف وضعیت کتاب در‬ ‫کشور محسوب می شــود‪ .‬این صدمه نیز عدم توجه به این‬ ‫موضوع اساسی اســت که در بســیاری از اقبال هایی که به‬ ‫کتاب های خــاص مختلف در همه طیف هــا و ژانرها ‪ -‬و باز‬ ‫تاکید می کنم همه طیف ها و ژانرها‪ -‬می شود‪ ،‬ما کتاب های‬ ‫تاثیر گذار و دوران ســاز و تاثیر گذار را نمی توانیم ببینیم‪ .‬در‬ ‫مقابل اما در یک تقســیم بندی کلی می توان ‪ 99‬درصد این‬ ‫کتاب ها را در فضایی ژورنالیســتی ارزیابی کــرد که نهایت‬ ‫اطالعاتی که به مخاطبان خود می دهد تفاوت ماهوی دارد‬ ‫با انچه می توانیم از ان به عنوان کتاب هــا و اثار تاثیر گذار‬ ‫یاد کنیم‪ .‬کتاب هایی که در حوزه های مختلف توانسته اند‬ ‫خود مقسمی در تاریخ ان رشته و فن ایجاد کنند‪ .‬کتاب هایی‬ ‫که تاریخ مسائل و مباحث مطروحه در ان به بعد و قبل از ان‬ ‫کتاب تقسیم می شود کتاب هایی که طیف خوانندگان انها‬ ‫با افقی متفاوت از تفکر و نحوه نگرش به موضوع مطروحه‬ ‫اینجا جای مناسبی نیست‬ ‫یک مساله مهم درباره نمایشگاه کتاب‬ ‫فواد شمس‬ ‫‪5‬‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫مثلث | شماره ‪262‬‬ ‫درگمی و کالفگی انان می شود‪.‬‬ ‫وقتی یک مــکان و فضای شــهری بــه مثابه عرصه‬ ‫اجتماعــی‪ ،‬فرهنگــی و کالبدی در نظــر گرفته شــود باید‬ ‫کارکرد مشخص خودش را داشــته باشد‪ .‬در مورد مشخص‬ ‫نمایشگاه کتاب نیز هر ساله در اردیبهشت ماه تعداد بسیاری‬ ‫از شــهروندان به محل مصالی تهران می اینــد و فضایی‬ ‫فرهنگی را تولید می کننــد‪ .‬حال اگر بخواهیــم رابطه انان‬ ‫با مکانــی همچون مصالی را بررســی کنیــم می توانیم از‬ ‫شکل گیری یک فضای متناقض سخن بگوییم‪ .‬تنها نکته‬ ‫مثبت مصالی تهران از لحاظ محل قرارگیری در مختصات‬ ‫جغرافیایی تهران اســت‪ .‬اگر با اندکی تساهل برخورد کنیم‬ ‫مصالی تهران در قلب شــهر تهران قرار دارد و به نســبت‬ ‫دسترســی به ان باتوجه به وجود یک اتوبان در شمال و دو‬ ‫خیابان مهم در شرق و جنوب ان و همچنین دو ایستگاه مهم‬ ‫مترو که بار ترافیکی نمایشگاه را بر دوش دارد اسان است‪.‬‬ ‫اما نکته قابل تامل تر خود معمــاری و فضای کالبدی‬ ‫مصالی اســت‪ .‬بنا به پیش بینی ای که شده مصالی جایی‬ ‫است که قرار است یک کنش دســته جمعی دینی و فریضه‬ ‫مذهبی در ان برگزار شــود و در این زمینه بــا وجود انکه کار‬ ‫اتمام این پروژه سال هاست طول کشیده‪ ،‬امکانات به نسبت‬ ‫مناسب در نظر گرفته شده اســت‪ .‬یعنی برای برگزاری یک‬ ‫نماز عید یا هر نوع کنش دسته جمعی دیگر مذهبی که سابقه‬ ‫طوالنی در تاریخ این ســرزمین دارد مکان مناســبی است‪.‬‬ ‫اصال مصالی برای این امر طراحی شده است‪ .‬اما ایا برای‬ ‫برگزاری یک نمایشــگاه مقطعی پیش بینی های الزم شده‬ ‫است؟ امکانات مکان مصالی در این زمینه ایا پاسخگوی‬ ‫نیاز شهروندان اســت؟ در کل ایا رابطه ای که بین مکان و‬ ‫شــهروندان به وجود می اید فضایی را ایجــاد می کند که در‬ ‫ان نقش افرینی یک رخداد فرهنگــی و اجتماعی همچون‬ ‫نمایشگاه کتاب به خوبی صورت گیرد؟ این سواالت در طول‬ ‫زمان و بعد از برگزاری چندین نمایشــگاه پیش روی ما است‬ ‫و پاســخ را باید از تجربیات خود دریافت‪ .‬ایا بهتر نیست هر‬ ‫مکانی که برای هر کاری طراحی شده است برای همان کار‬ ‫تخصصی در نظر گرفته شود؟ ایا برگزاری فریضه نماز جمعه‬ ‫در دانشــگاه و برگزاری نمایشگاه کتاب در مصالی خودش‬ ‫نقض غرض نیست؟ به نظر می رسد مسئوالن امر اگر اصرار‬ ‫دارند که نمایشگاه های مختلف از جمله نمایشگاه کتاب را‬ ‫در مصالی برگزار کنند‪ ،‬از االن با یــک برنامه ریزی جدی‪،‬‬ ‫زمین های اطراف ان را تبدیل به سالن های نمایشگاه بکنند‬ ‫که دیگر الزم نباشد در شبستان که محل نماز خواندن است‬ ‫خرید و فروش صورت بگیرد‪.‬‬ ‫گفتارها‬ ‫چند سالی می شود که تغییر مکان برگزاری نمایشگاه‬ ‫کتاب و انتقال ان به مصالی تهران بحث برانگیز شده است‪.‬‬ ‫از طرف دیگر خود ماهیت نمایشــگاه کتاب که قرار اســت‬ ‫محلی برای نمایش کتاب و محصوالت فرهنگی مرتبط با ان‬ ‫باشد زیر سوال رفته‪ .‬تا جایی که حتی وزیر ارشاد و بسیاری از‬ ‫کتاب فروشی ها نیز به این امر معترض شده اند‪ .‬در حالی که‬ ‫نمایشگاه باید جایی برای نمایش و تبادل و تعامل بین ناشران‬ ‫و نویسندگان کتاب و مردم باشد تبدیل به یک سوپر مارکت‬ ‫بزرگ شده است که در کنار بستنی و ذرت بوداده اندکی هم‬ ‫کتاب به فروش می رود‪ .‬البته در این بین بســیاری از کتاب‬ ‫فروشــی های کوچک و متوسط سطح شــهرهای مختلف‬ ‫ایران نیز از این موضوع متضرر می شوند‪ .‬همین روند تعطیلی‬ ‫بسیاری از کتاب فروشی ها که اخبارش گاه به گاه در رسانه ها‬ ‫به گوش می رسد خودش نشانه ای از تاثیرات منفی دیگری‬ ‫است که این مدل برگزاری نمایشــگاه کتاب بر کسب و کار‬ ‫حوزه نشر و کتاب گذاشته است‪ .‬در واقع ناشران ایران خود‬ ‫نقش کتاب فروشــان را بر عهده گرفته اند در حالی که باید‬ ‫یک نوع تفکیک بین این دو قائل شد‪ .‬از طرف دیگر به نظر‬ ‫می رسد باید به موضوع برگزاری نمایشگاه کتاب از منظر نحوه‬ ‫مدیریت و مکان برگزاری ان نیز انتقــادات جدی وارد کرد‪.‬‬ ‫برای همین ابتدا باید یــک درک جغرافیایی از بحث کالبد و‬ ‫فضا و کارکرد هر مکان برای هر پدیده ای به دست بیاوریم‪.‬‬ ‫برای ورود به این بحث ســوال اصلی این اســت که ایا‬ ‫مصالی تهران مکان مناســبی برای برگــزاری چنین رخداد‬ ‫فرهنگی و اجتماعی است یا نه؟ برای پاسخ به این سوال باید‬ ‫ریشه ای تر به مساله رابطه یک کنش فرهنگی با مکان ان و‬ ‫رابطهشهروندانبااینکنشفرهنگیدسته جمعینگریست‪.‬‬ ‫اینموضوعرامی تواناززوایایگوناگونیبررسیکرد‪.‬دراین‬ ‫میان بحث جالبی در جغرافیا به اسم «فضای شهری» وجود‬ ‫دارد‪ .‬فضای شهری محصول مشــترک رابطه شهروندان با‬ ‫یک مکان و شهروندان با یکدیگر است‪ .‬برای فضای شهری‬ ‫تعاریف مختلفی اورده اند که برای نمونه می توان این تعریف‬ ‫را ذکر کرد‪ :‬فضای شــهری بســتر مشترکی اســت که مردم‬ ‫فعالیت های کارکردی و مراســمی را که پیوند دهنده اعضای‬ ‫جامعه است‪ ،‬در ان انجام می دهند و صحنه ای است که روی‬ ‫اننمایشزندگیجمعی‪،‬درمعرضدیدقرارمی گیرد‪.‬فضای‬ ‫شهری فضایی اســت که در ان با غریبه ها سهیم هستیم‪ ،‬با‬ ‫مردمی که اقوام‪ ،‬دوســتان یا همکاران ما نیســتند‪ .‬فضایی‬ ‫است برای سیاست‪ ،‬مذهب‪ ،‬دادوستد و ورزش‪ .‬فضایی برای‬ ‫همزیستی مسالمت امیز و برخوردهای غیرشخصی و در واقع‬ ‫می توان فضاهای شهری را معادل عرصه های عمومی نیز‬ ‫توصیف کرد‪( .‬صالحــی‪ ،‬اســماعیل‪ ،1387 ،‬ویژگی های‬ ‫محیطی فضاهای شــهری امن‪ ،‬تهران‪ ،‬مرکــز مطالعاتی و‬ ‫تحقیقاتی معماری و شهرسازی‪)87:‬‬ ‫فضای شــهری نتیجــه فعالیت های شــهروندان در‬ ‫یک مکان اســت‪ .‬در نتیجه بایــد یک رابطه معنــا دار بین‬ ‫رفتار شهروندان و مکان وجود داشته باشد‪ .‬مثال در همین‬ ‫مصالی انجام فرایــض دینی با مــکان و کالبــد ان رابطه‬ ‫معنا داری ایجاد می کنــد اما برگزاری یک نمایشــگاه لزوما‬ ‫معنای خاصی با مکان ندارد‪ .‬از این رو به نظر می رسد برای‬ ‫انتخاب یک فضای فرهنگی برای نمایشگاه کتاب باید رابطه‬ ‫بین فرهنگ و کتاب خوانی از یک ســو و از کالبد شهری از‬ ‫سوی دیگر را دریابیم تا فضایی مناسب برای نمایشگاه کتاب‬ ‫به وجود اورد‪ .‬حال سوال این است که ایا مصالی با ساختار‬ ‫کالبدی خاصــی که دارد بــرای اجرای مراســمات مذهبی‬ ‫طراحی شده اســت مکان مناســبی برای نمایشگاه کتاب‬ ‫اســت؟ در واقع این جا یک نوع نا هماهنگی بین معماری و‬ ‫فضای کالبدی و فیزیکی این مــکان با کنش اجتماعی که‬ ‫قرار اســت درون ان رخ بدهــد وجود دارد‪ .‬بــرای همین ما‬ ‫شاهد یک نوع بهم ریختگی رفتاری در میان بازدید کنندگان‬ ‫هســتیم‪ .‬از طرف دیگر در یک مصالی کــه برای فریضه‬ ‫مذهبی در نظر گرفته شده است نمی توان انتظار داشت که‬ ‫امکانات الزم برای یک نمایشــگاه کتاب هم وجود داشته‬ ‫باشــد‪ .‬از طرف دیگر ایــن ناهماهنگی منجر به این شــده‬ ‫است که ما االن در نمایشگاه بیش از هر چیز شاهد برپایی‬ ‫غرفه های موقت برای فروش اب معدنی و بستنی و ذرت و‬ ‫پفک باشــیم‪ .‬از طرف دیگر کوچک ترین امکانات رفاهی‬ ‫هم برای بازدید کنندگان پیش بینی نشده است و موجب سر‬ ‫روبه رو می شوند و‪ ...‬اینها تعاریفی شــتابزده از کتاب های‬ ‫اصیلی است که در واقع نخواسته اند به اصطالح ژورنالیستی‬ ‫باشند‪ ،‬بلکه می خواهند به معنای دقیق کلمه دوران ساز باشند‬ ‫و چقدر جایشان در اکنون فرهنگ و جامعه ما خالی است‪.‬‬ ‫حال تصور کنید نتیجه چنین معدلی را از امار و اقبال به‬ ‫طیف ها و ژانرهای مختلف کتاب های پر فروش ژورنالیستی‬ ‫به اضافه کتاب های مهم و اصیل و دوران سازی که اصوال‬ ‫دارند در کنج انبارها به صورت منتشــر شــده یا در شــمایل‬ ‫نســخه قبل از چاپ در اتاق کار مولفان و کشوی مترجمان‬ ‫اشک غبار می ریزند و به این ترتیب است که به ضرب و زور‬ ‫امار نشــر و خرید و خواندن کتاب های ژورنالیستی ما گمان‬ ‫می کنیم این دقیقه های نحیفی کــه به عنوان امار خواندن‬ ‫کتاب اطالع رسانی می کنیم و در واقع بضاعت ماست‪ ،‬حال‬ ‫انکه انها که باید نوشته شوند و خریده شوند و خوانده شوند‪،‬‬ ‫دیر سالی است که غایبان بزرگ عرصه فرهنگ ما شده اند‪.‬‬ ‫گواه این مدعا نیز احصا ی کتاب های اصلی و غیر درســی‬ ‫حوزه های مختلف علوم است که سال هاست گویی به خانه‬ ‫سالمندان سپرده شده اند ؛ کتاب هایی که مرده اند «از بس‬ ‫که جان ندارند‪».‬‬ ‫‪25‬‬ ‫گفتارها‬ ‫پایان دادن به عمر واسطه ها؟‬ ‫بررسی شایعه بازگشایی دفاتر دیپلماتیک ایران و امریکا‬ ‫حشمت الله فالحت پیشه‬ ‫گفتارها‬ ‫‪26‬‬ ‫مثلث | شماره ‪262‬‬ ‫استاد دانشگاه عالمه طباطبایی‬ ‫باوجود انکه ایران و امریکا همچنان در حال مذاکره‬ ‫برای رسیدن به نتیجه نهایی درباره بحث هسته ای هستند و‬ ‫هنوز نتیجه نهایی مشخص نشده است اما شاهد ان هستیم‬ ‫که بحث درباره مسائل هسته ای بر بسیاری از فعالیت های‬ ‫این دو کشــور ســایه انداخته اســت‪ .‬به طوری که در هفته‬ ‫گذشته بحث جابه جایی مکان دفتر حفاظت از منافع ایران‬ ‫در واشــنگتن تحلیل برخی از رســانه های داخلی و خارجی‬ ‫را به دنبال داشــت که این موضوع را در راســتای مذاکرات‬ ‫هســته ای ایران و امریکا و بهتر شدن روابط تحلیل کردند‪.‬‬ ‫جدای از اینکه برخی تحلیل ها کندروی و تندروی داشــتند‬ ‫اما شــکی نیســت که تحوالت دیپلماتیکی بین کشورهای‬ ‫ایران و امریکا شکل گرفته اســت که حداقل این تحوالت‬ ‫را در زمینه شکلی بین دو کشــور می توان به‬ ‫خوبی مشــاهده کرد‪ .‬ایران و امریکا در حال‬ ‫ایجاد شــرایط تازه ای در روابط خود هســتند‬ ‫که این شرایط کم سابقه است و به درستی از‬ ‫ان به عنوان تابوزدایی نام برده شــده اســت‪.‬‬ ‫در طول یک ســال گذشــته مجوز مذاکره تا‬ ‫ســطح وزرای امورخارجه بین دو طرف صادر‬ ‫شده اســت و برهمین اساس شاهد ان بودیم‬ ‫که بعــد از کش وقوس های بســیار در روابط‬ ‫دو کشــور برای اولین بار روابط این دو کشور‬ ‫در سطح وزرای امورخارجه یعنی دیدار اقای‬ ‫ظریف و جان کری صورت گرفت‪ .‬از ســوی‬ ‫دیگر میزان تغییر در روابــط ایران با امریکا را‬ ‫می توان باتوجه به شــاخصه ها و مولفه هایی‬ ‫چــون عصبانیــت دشــمنان ایــران از جمله‬ ‫رژیم صهیونیستی و کشور عربستان سعودی‬ ‫در راس مرتجع عرب نیز به خوبی مشــاهده ‬ ‫کرد‪ .‬اینکــه دفتر حفاظت از منافــع ایران در‬ ‫واشنگتن قرار است تغییر کند و امریکا با این‬ ‫موضوع موافقت می کنــد و پالس های مثبت‬ ‫نشــان می دهد ‪ ،‬بنابراین ایــن موضوع را می تــوان یکی از‬ ‫مشخصه های بهتر شدن روابط دانســت اما نباید فراموش‬ ‫کنیم که دفتــر حفاظــت از منافــع اخرین ســطح از روابط‬ ‫دیپلماتیک میان دو کشور است‪.‬‬ ‫اگر بخواهیــم روابــط دیپلماتیک میان کشــورها را‬ ‫بررسی کنیم‪ ،‬مطلوب ترین رابطه در سطح سفرای کشورها‬ ‫صــورت می گیرد‪ .‬یــک پایه پایین تــر از این رابطــه نیز در‬ ‫ســطح کاردار و منزلــت پایین تــر از ان روابط دو کشــور در‬ ‫سطح کاردار موقت است‪ .‬اما رابطه در سطح دفتر حفاظت‬ ‫از منافع پایین ترین ســطح از روابط میان دوکشــور است‪.‬‬ ‫برهمین اساس دفاتر حافظ منافع کشــورها زیرنظر یکی از‬ ‫سفارتخانه های کشــورهای خارجی فعالیت می کند که این‬ ‫دفاتر در اصل دو کارکرد دارند‪ .‬یکی پیگیری امور کنسولی‬ ‫(یعنی امور غیرسیاسی مابین دو کشــور که بیشتر در زمینه‬ ‫اتباع دو کشور است‪ .‬معموال کشورهایی مثل ایران به دلیل‬ ‫تعدد و پرشمار بودن اتباعشان در کشور امریکا باید از چنین‬ ‫دفتری برخوردار باشــند) و کارکرد دیگر این دفتر دریافت و‬ ‫انتقال پیام های اضطراری یا پیام های جنگ سردی است‪.‬‬ ‫بنابراین تغییر شکلی و مکانی در دفاتر حفاظت از منافع هم با‬ ‫حساسیت های سیاسی همراه است‪ .‬برهمین اساس وقتی‬ ‫بعد از یک ســال درخواســت ایران برای چنین تغییر محلی‬ ‫مورد موافقت قرار می گیرد‪ ،‬نشــان دهنده گشایش سیاسی‬ ‫در ســطح پایین روابط ایران با امریکا است‪ .‬زیرا یک رابطه‬ ‫متقابل و دیپلماتیک مبتنی بر بهتر شــدن روابط در سطوح‬ ‫پایین در حال شکل گیری است‪.‬‬ ‫هر چند این موضوع با خود انتقاداتی را به دنبال داشت‪،‬‬ ‫به طوری که برخــی تحلیلگران مخالــف تنش زدایی میان‬ ‫ایران و امریکا و یکی از نمایندگان مجلس در تذکری نسبت‬ ‫به تغییر ساختمان استیجاری دفتر حفاظت از منافع امریکا‬ ‫در ایران‪ ،‬این پرسش را که جریان دفتر حافظ منافع امریکا‬ ‫که در ساختمان مستقل شروع به کارکرده است‪ ،‬چیست؟‬ ‫واکنش نشان دادند و این موضوع را یک قضیه پشت پرده و‬ ‫پنهانی نامیدند که به نظر من چنین مفهومی ا ز این موضوع‬ ‫اصال درســت نیســت‪ .‬زیرا این موضوع با واقعیت سیاست ‬ ‫خارجی و قانون مندی جمهوری اســامی ایران همخوان‬ ‫نیست‪ .‬براســاس اصل قانون مندی که در کشورمان وجود‬ ‫دارد رابطه با امریکا جزو مباحث کالن سیاست خارجی است‬ ‫که یکی از مقوله های در دستورکار شورای عالی امنیت ملی‬ ‫است‪ .‬شورای عالی امنیت ملی که زیر نظر مستقیم شخص‬ ‫رئیس جمهور نیست که دولت به تنهایی بتواند در این زمینه‬ ‫تصمیم بگیرد ‪ ،‬بلکه این شورا با حضور سران سه قوه تشکیل‬ ‫می شود و تصمیم ها براساس نظرات همه مسئوالن کشوری‬ ‫صورت می گیرد‪ .‬از همه مهمتر اینکه در مورد این موضوع‬ ‫خاص یعنی نوع روابط با امریکا این شــورا بدون رای و نظر‬ ‫مقام معظم رهبری در حوزه تصمیمات کالن عملی صورت‬ ‫نمی دهد‪ .‬بنابراین تحلیل درباره اینکه به صورت پنهانی چنین‬ ‫مقوله کالن چون ارتباط با امریکا را دولت بخواهد شــکل‬ ‫دهد‪ ،‬ممکن نیســت‪ .‬هر چند در طرف مقابل یعنی امریکا‬ ‫شرایط تازه ای شکل گرفته اســت ‪ ،‬به طوری که این کشور‬ ‫نیز خواسته خود مبنی بر تغییر محل استیجاری دفتر حفاظت‬ ‫از منافع خود در ایران را مطرح کرده اســت‪ .‬طبیعی اســت‬ ‫که این تغییر هم معنایی مثبت در عــرف دیپلماتیک دارد‪.‬‬ ‫یعنی طرفین یک هدف را دنبال می کنند و ان پایان دادن به‬ ‫واسطه هاست‪ .‬چون تاکنون واسطه ها در این باره صاحب‬ ‫نقش بودند‪ ،‬بنابراین این حرکت ایران به معنای پایان دادن به‬ ‫عمر این واسطه هاست‪ .‬این موضوع مناسب است اما منوط‬ ‫به این اســت که مهمترین چالش بین ایران و امریکا یعنی‬ ‫چالش هسته ای به نتیجه قابل دفاعی برسد‪.‬‬ ‫مذاکرات صورت گرفته میان ایران وامریکا براساس‬ ‫موضوعات هسته ای شــکل گرفت و تنها به دلیل اهمیت‬ ‫این بحث اســت که این روابط شــکل گرفته است‪ .‬به ویژه‬ ‫اینکه جمهوری اســامی ایــران اعالم کرد بــه ج ز مباحث‬ ‫هسته ای بر ســر هیچ موضوعی حاضر به مذاکره با امریکا‬ ‫نیســت چون در گذشــته تجربه هجمه هــای امریکا ییان‬ ‫در قبال سیاســت های ایران وجود داشــته است‪ .‬به همین‬ ‫دلیل یک شکاف و گسل بســیار عمیق بین ایران و امریکا‬ ‫بر سر موضوعات مبتالبه وجود دارد‪ .‬به عنوان مثال بخشی‬ ‫از گروه هایی کــه امریکا ییان به عنوان تروریســت معرفی‬ ‫می کنند و معتقدند که ایــران باید رابطــه اش را با انها قطع‬ ‫کند‪ ،‬کشورهایی هســتند که در روابط منطقه ای و از سوی‬ ‫دیگر در دنیای اسالم گروه های مقاومت دانسته می شوند و‬ ‫این نظر امریکا در تقابل با نظر ایران است‪ ،‬بنابراین شکافی‬ ‫جدی را ایجاد کرده اســت که به راحتی قابل‬ ‫برطرف شــدن نیســت‪ .‬از ســوی دیگر ورود‬ ‫چنیــن موضوعاتی بــه مذاکرات هســته ای‬ ‫به اصل مذاکــرات صدمه می زنــد‪ .‬موضوع‬ ‫دیگر نوع سیاســت جمهوری اسالمی ایران‬ ‫در قبال کشورهایی مثل عراق‪ ،‬یمن‪ ،‬سوریه‬ ‫و لبنان است‪ .‬سیاســت ایران از ابتدا تاکنون‬ ‫مبتنی بــر پایمردی بــوده و به همیــن دلیل‬ ‫تاکنون شاخصه های مختلف پایمردی در ان‬ ‫وجود داشــته و دارد‪ .‬زیرا ایران به جای انکه‬ ‫به دنبال منافع خودش در منطقه باشد به دنبال‬ ‫استراتژی مبتنی بر ثبات است اما امریکایی ها‬ ‫این سیاســت را مداخله می خوانند و برهمین‬ ‫اساس ادبیات محکوم کننده ای را از متحدان‬ ‫منطقه خودشان مثل کشورهای مرتجع عرب‬ ‫می گیرند‪ .‬ادبیات موضوع اول یعنی تروریسم‬ ‫را از کشــورهایی چون رژیم صهیونیســتی و‬ ‫ادبیــات دوم را از کشــورهای مرتجــع عرب‬ ‫دریافت کرده اند که این موضوع نیز شــکاف‬ ‫گسترده ای است که وجود دارد‪ .‬موضوع دیگر‬ ‫بحثی است که امریکایی ها تحت عنوان حقوق بشر در ایران‬ ‫مطرح می کننــد و ایرانی ها این موضــوع را مداخله در امور‬ ‫داخلی شان می دانند‪ .‬بنابراین یک شکاف عمده بین ادبیات‬ ‫و مفاهیم میان دو طرف شــکل گرفته است که ورودش به‬ ‫مذاکرات جدید باعث برهم خوردن مذاکره می شود‪ .‬اما در‬ ‫موضوع خاص هسته ای طرفین حاضر به گفت وگو شدند که‬ ‫این ادبیات به واسطه وجود دو نهاد به هم نزدیک شده است‪.‬‬ ‫نهاد اول که در حوزه فنی جا دارد‪ ،‬اژانس انرژی اتمی است‬ ‫که توانسته در زمینه مباحث فنی هسته ای این دو کشور را به‬ ‫هم نزدیک کند‪ .‬نهاد دیگر نیز در حوزه سیاسی است‪ ،‬یعنی‬ ‫در جایی که اعمال قدرت صورت می گیرد که این موضوع نیز‬ ‫توسط شورای امنیت سازمان ملل متحد پیگیری می شود‪.‬‬ ‫به همین دلیل شاهد ان هستیم که در بحث هسته ای ایران‬ ‫‪ 5+1‬به جای امریکا پای میز مذاکره می اید و به جای اینکه‬ ‫مذاکرات دو جانبه باشد‪ ،‬شــاهد حضور کشورهای مختلف‬ ‫یعنی شش جانبه شدن مذاکرات هستیم‪ .‬به رغم این قضایا‬ ‫به میزانی که ایران و امریکا و ‪ 5+1‬در بحث مشکل هسته ای‬ ‫بتوانند چالش های خود را برطرف کنند‪ ،‬به همان میزان زمینه‬ ‫برای تنش زایی در سایر حوزه ها فراهم می شود‪.‬‬ ‫گفتارها‬ ‫ارزوی اوباما‬ ‫چرا امریکا به دنبال بهبود روابط‬ ‫با ایران است؟‬ ‫علی بیگدلی‬ ‫استاد دانشگاه‬ ‫ایا باید منتظر‬ ‫تحوالت جدیدی در‬ ‫رابطه ایران و امریکا‬ ‫باشیم؟‬ ‫مثلث | شماره ‪262‬‬ ‫کنسولی از ســوی ایرانیان مقیم امریکا و دیگر شهروندان‬ ‫عنوان کرد اما بــا این حال این تغییر نشــان دهنده تغییر در‬ ‫روابط در پایین ترین سطوح است‪ .‬بنابراین می توانیم منتظر‬ ‫باشــیم که همزمانی صدور مجوز انتقال به ساختمان جدید‬ ‫برای هر دو طرف از نتایج گفت وگوهای هســته ای باشــد‬ ‫که این موضوع یکــی از قدم های اولیه ایــران و امریکا در‬ ‫راستای حل و فصل مسائل دو جانبه در حاشیه این مذاکرات‬ ‫هسته ای است‪.‬‬ ‫از ســوی دیگر همه این موضوعات نشــان دهنده ان‬ ‫است که مذاکرات هســته ای در حال شــکل گیری نهایی‬ ‫است و امریکا نیز درحال اماده کردن خود برای گسترش و‬ ‫احیای روابط با ایران است‪ .‬هر چند روابط ایران با امریکا در‬ ‫حال حاضر تنها در زمینه مســائل هسته ای دنبال می شود و‬ ‫موضوعات دیگر در طول این دوران پیگیری نشد ه اما ایران‬ ‫و امریکا اختال فات منطقه ای بسیاری دارند که بعد از قرارداد‬ ‫جامع مســلما برای حل و فصل انها نیز تالش خواهد شد‪.‬‬ ‫بنابراین براساس گزارش های منتشر شــده روند مذاکرات‬ ‫هســته ای میان ایران و امریکا حاکی از دستیابی به برخی‬ ‫توافقــات در زمینه های دیگر و بهتر شــدن روابط اســت‪.‬‬ ‫هر چند در حال حاضر نیز در زمینه مباحث هســته ای شاهد‬ ‫جدال هایی میان تهران و واشــنگتن هستیم‪ ،‬به طوری که‬ ‫ایران بر لغو همه تحریم ها‪ ،‬حتی تحریم های شورای امنیت‬ ‫اصرار دارد اما امریکا چنین چیــزی را نپذیرفته و تنها وعده‬ ‫لغو تحریم های اتحادیه اروپا و دولت امریکا را داده است‪.‬‬ ‫با این حال مذاکرات هسته ای نشان دهنده رفع تقابل میان‬ ‫راهبرد ایرانی ‪ -‬امریکایی است‪ .‬همه این موضوعات در حالی‬ ‫مطرح هستند که این دو کشــور در زمینه مسائل کشورهای‬ ‫سوریه‪ ،‬یمن و عراق در منطقه با یکدیگر اختالف نظرهای‬ ‫بسیاری دارند و در واقع راهبرد انها در این باره تقابل است‪ .‬از‬ ‫سوی دیگر نیز شاهد مداخالت کشورهایی چون عربستان‬ ‫سعودی در پیشبرد روابط امریکا ایران به خصوص در بحث‬ ‫مذاکرات هسته ای هســتیم که این موضوع نیز به یکی از‬ ‫چالش های امریکا در منطقه تبدیل شده است‪ .‬با وجود همه‬ ‫این مشــکالت شــاهد روند مثبت حرکت دیپلماتیک میان‬ ‫تهران و واشنگتن هستیم‪ .‬از سوی دیگر نباید فراموش کنیم‬ ‫که مساله ایران و امریکا متعلق به دیروز و امروز نیست‪ .‬بلکه‬ ‫اختالفات میان ایران و امریکا متعلق به ســال های بســیار‬ ‫زیادی است که حل شــدن ان نیازمند وقت و زمان بسیاری‬ ‫است‪ .‬در هر صورت تالش دولت امریکا به خصوص عالقه ‬ ‫اوباما و در سوی دیگر فعاالن سیاسی امریکا برای ارتباط با‬ ‫ایران بیانگر این واقعیت اســت که دشواری مسیر توافق را‬ ‫پشت سر گذاشــتیم که قطعا این موضوع منجر به امضای‬ ‫موافقتنامه خواهد شد‪ .‬اوباما تالش فراوانی برای دستیابی‬ ‫به توافق جامع هسته ای انجام داده که این اقدام او موجب‬ ‫از دســت دادن متحدان منطقه ای امریکا یعنی اسرائیل و‬ ‫عربستان شده اســت‪ .‬تمام این تالش ها در راستای راضی‬ ‫نگه داشــتن افکار عمومی امریکا است‪ .‬افکار عمومی که‬ ‫ارتباط با ایران و بهتر شدن روابط را خواستار است‪ .‬زیرا مردم‬ ‫امریکا در رقابت های انتخاباتی این کشــور خواستار حل و‬ ‫فصل شدن مناقشــات ســوریه‪ ،‬درگیری های خاورمیانه و‬ ‫بحث های مرتبط با پرونده هسته ای ایران بودند‪ .‬به همین‬ ‫دلیل امروز شاهد تالش دولت برای پیگیری خواسته مردم‬ ‫هستیم‪.‬‬ ‫بنابراین اگر دو کشــور بــه تغییر دفاتر خــود در عرف‬ ‫دیپلماتیک دســت می زنند و هر چند مســئوالن وزارت امور‬ ‫خارجه هر دو این موضوع را فارغ از بحث مذاکرات هسته ای‬ ‫عنوان کنند‪ ،‬نمی توانیم این موضوع یعنی تاثیر حل وفصل‬ ‫پرونده هســته ای در سایر زمینه های سیاســی میان این دو‬ ‫کشور را نادیده بگیریم‪ .‬در پایان ذکر این نکته حائز اهمیت‬ ‫است که پیگیری مذاکرات ایران با ‪ 5+1‬و در سطحی دیگر‬ ‫با امریکا نشــان دهنده توان بــاالی کشــورمان در عرصه‬ ‫سیاست خارجی است‪ .‬بنابراین نباید با تحلیل های نادرست‬ ‫در این باره قصد تغییر مســیر روابط را داشــته باشــیم‪ .‬هر‬ ‫چند این تحلیل ها تاثیــر چندانی در جلوگیری از پیشــروی‬ ‫مذاکرات ندارد اما نادیده گرفتن این تالش ها و اتخاذ موضع‬ ‫همواره مخالف مســاله را نه تنها حل نمی کند بلکه موضوع‬ ‫را پیچیده تــر می کند‪ .‬در هــر صورت پیشــرفت مذاکرات‬ ‫هسته ای نشــان دهنده افزایش توانمندی کشــو ر در تغییر‬ ‫سطح مناسبات ما در عرصه بین المللی است‪ .‬اینکه در طول‬ ‫یک سال و نیم اخیر توانستیم بارها و بارها مذاکرات دو جانبه‬ ‫و چندجانبه با قدرت های بزرگ جهان داشته باشیم با وجود‬ ‫انکه رژیم صهیونیستی و عربســتان سعودی متحدان مهم‬ ‫امریکا بودند نشــان دهنده توان ایران در پیشــبرد مســائل‬ ‫براساس گفت وگو در سطح دیگری از قدرت است‪.‬‬ ‫گفتارها‬ ‫مذاکرات هسته ای ایران که در حال حاضر در سطح‬ ‫میان ایــران و امریکا در جریان اســت بعــد از توافق اولیه‬ ‫صورت گرفته در لــوزان باعث بــه وجود امــدن امیدهای‬ ‫بسیاری در راستای بهتر شــدن اوضاع سیاسی و اقتصادی‬ ‫کشــورها شــده اســت‪ ،‬به طوری کــه بعــد از ایــن اتفاق‬ ‫فعالیت های مختلف این دو کشور زیر ذره بین قرار گرفته تا از‬ ‫انها نشانه های مختلفی استخراج شود‪ .‬یکی از موضوعاتی‬ ‫که در حال حاضر باعث شده بسیاری از تحلیلگران بر بهتر‬ ‫شدن روابط میان ایران و امریکا اشاره کنند بحث تغییر دفتر‬ ‫حافظ منافع ایران در واشنگتن و همچنین تغییر محل دفتر‬ ‫حافظ منافع امریکا در تهران اســت‪ .‬این موضوع هرچند از‬ ‫ســوی معاون وزیر امور خارجه مبتنی بر پیگیری های قبلی‬ ‫عنوان شــد‪ ،‬اما یکی از دالیل بســیار خوب مبنــی بر تاثیر‬ ‫مذاکرات در بهتر شــدن روابط سیاســی دو کشــور است‪.‬‬ ‫وقتی دو کشور با موضوع تغییر محل دفتر حافظ منافع خود‬ ‫موافقت می کنند‪ ،‬نشــان دهنده ان اســت که سطح روابط‬ ‫دیپلماتیک میان انها در حال تغییر اســت‪ .‬هر چند ممکن‬ ‫است این تغییر جزیی و کوچک باشد اما از نشانه های بسیار‬ ‫مثبت دیپلماتیک در پیگیری مسائل سیاست خارجی است‪.‬‬ ‫از انجایی کــه فضای حاکم بــر روابط میــان ایران و‬ ‫امریکا رو به بهبودی اســت‪ ،‬بنابراین این موضوع می تواند‬ ‫مقدمه ای بر احیای روابط باشد که این خواسته و ارزوی اقای‬ ‫اوباماســت‪ .‬اوباما در ســال های اخر ریاست جمهوری اش‬ ‫در حــال تغییر سیاســت خارجی امریکا اســت به طوری که‬ ‫بهترشــدن روابط این کشور با کوبا را نیز شــاهد بودیم‪ .‬این‬ ‫موضوع بــه دلیل کاهش ســطح محبوبیت اقــای اوباما در‬ ‫پنج ماه گذشته در امریکا اســت زیرا محبوبیت وی در طول‬ ‫این چند ماه به ‪ 43‬درصد رســید‪ .‬بنابرایــن باتوجه به اینکه‬ ‫مقدمات انتخابات ریاست جمهوری امریکا اغاز شد ه و سال‬ ‫اینده عمــا فعالیت سیاســی نامزدهای انتخاباتی شــروع‬ ‫می شود ‪ ،‬اوباما به دنبال این اســت که فضای سیاسی بین‬ ‫امریکا و کانون های درگیری با کشــورهای دیگر از جمله ما‬ ‫را کاهش دهد‪ .‬برهمین اساس شاهد گسترش روابط میان‬ ‫ایران و امریکا در سطوح مختلف هستیم‪ .‬اگر بخواهیم در‬ ‫این زمینه به موردی اشاره کنیم بحث حضور تجار امریکایی‬ ‫به ایران یکی از موضوعاتی اســت که در نتیجه بهتر شدن‬ ‫روابط صورت گرفته اســت‪ .‬زیرا در طول سال های گذشته‬ ‫در مسائل اقتصادی نیز شاهد چنین رفت وامدهایی نبودیم‪.‬‬ ‫برهمین اساس می توان بحث تغییر دفاتر حافظ منافع ایران‬ ‫و امریکا در شهرهای تهران و واشنگتن را یکی از اقدامات‬ ‫متقابل و از نشانه های دیپلماسی در پیشبرد بهتر مسائل دو‬ ‫کشور بنامیم‪ .‬دفتر حافظ منافع ایران در واشنگتن وابسته به‬ ‫سفارت پاکستان اســت و کار صدور روادید‪ ،‬دادن گذرنامه‬ ‫و ارائه برخی امــور فرهنگی برای حــدود یک و نیم میلیون‬ ‫امریکایــی ایرانی تبار توســط این دفتر صــورت می گیرد‪.‬‬ ‫هر چند حسن قشقاوی‪ ،‬معاون کنســولی‪ ،‬پارلمانی و امور‬ ‫ایرانیان خارج از کشور‪ ،‬موضوع تغییر این دفاتر در راستای‬ ‫مذاکــرات هســته ای را رد کرد و ایــن موضــوع را به دلیل‬ ‫کوچک بودن مــکان دفتر و تعــداد زیاد درخواســت های‬ ‫‪27‬‬ ‫گفتارها‬ ‫تلنگری که باید از ان درس عبرت گرفت‬ ‫عصر نفاق ‪ +‬عصر شبکه های اجتماعی = حادثه مهاباد‬ ‫احسان رستگار‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫گفتارها‬ ‫‪28‬‬ ‫مثلث | شماره ‪262‬‬ ‫یکشــنبه ‪ ١٣‬اردیبهشــت ‪ ١٣٩٤‬دختــری ‪ ٢٦‬ســاله‬ ‫به نام فریناز خســروانی از طبقــه چهارم هتل تــارای مهاباد‬ ‫سقوط می کند و می میرد‪ .‬پنجشنبه ‪ ١٧‬اردیبهشت و پس از‬ ‫بازخوردهای فراوان رسانه ای این اتفاق در فضای شبکه های‬ ‫اجتماعی تلفن همراه‪ ،‬جوانان مهابادی خونشان به جوش‬ ‫می اید‪ .‬جوانان خشمگین مهابادی با این پیش فرض مقابل‬ ‫هتل جمع شــده بودند و هتل را به اتش کشیدند که یک مرد‬ ‫جوان وابســته به یکی از نهادهای امنیتــی‪ ،‬قصد تجاوز به‬ ‫خانم فریناز را داشته‪ ،‬وی را ناچار کرده تا از پنجره اتاق اقدام‬ ‫به فرار کند و حین فرار به اتاق بغلی‪ ،‬پایش می لغزد و به پایین‬ ‫پرتاب می شود‪.‬‬ ‫طی هفته گذشــته‪ ،‬تحلیل هــا و نقدهــای مختلفی‬ ‫پیرامون این اتفاق و حواشــی ان منتشــر شــده اســت؛ از‬ ‫یادداشت های حقوقی گرفته تا اجتماعی و سیاسی‪ .‬بنا بر این‬ ‫ذکر نکات ذیل مفید به نظر می رسد‪.‬‬ ‫‪ -١‬بسیاری از روانشناسان‪ ،‬جامعه شناسان و کارشناسان‬ ‫رسانه معتقدند که بدترین وضعیت مواجهه جامعه و مردم با‬ ‫یک واقعه و حادثه‪ ،‬مرحله ای است که انســان ها در ان در‬ ‫معرض شــایعه قرار می گیرند‪ .‬این جنس شایعه که در مورد‬ ‫حادثه مهاباد مصداق دارد‪ ،‬شایعه ای است که کلیت‪ ،‬حدوث‬ ‫و وقوع اتفاق درســت ولی جز ئیات ان مبهم بوده است؛ به‬ ‫تعبیری تا حدی فقط چیستی ماجرا مشخص بوده و چگونگی‬ ‫و چرایی کامال مبهم و مغشوش بوده اســت‪ .‬اگر ما در سال‬ ‫‪ ١٣٩٤‬زندگینمی کردیم‪،‬شایدمردماینگونهوبهاینسرعت‬ ‫نمی توانستند به چنین اتفاقی واکنش نشان دهند‪ .‬در گذشته‬ ‫از یک سو ارتباطات و فرایند خبررسانی به این سرعت صورت‬ ‫نمی گرفت و از دیگر ســو واکنش مردم این قدر هیجانی رخ‬ ‫نمی داد‪ ،‬اما به هر حال ما در عصری زندگی می کنیم که مردم‬ ‫منتظر تایید خبر نمی مانند و همان طور که در گذشــته یک‬ ‫کالغ چهل کالغ‪ ،‬یکی از واقعیات تلخ جامعه بوده اســت‪،‬‬ ‫امروزه نیز یک شایعه‪ ،‬می تواند طی چند ساعت در کل کشور‬ ‫تکثیر شود‪ .‬همین ســرعت لحظه ای تکثیر شایعه‪ ،‬موجب‬ ‫می شود که راه مقابله با ان نیز برق اســا در نظر گرفته شود‪.‬‬ ‫در گذشــته تا بنا بوده مردم تصمیمی بگیرنــد‪ ،‬این روند کند‬ ‫طی می شده که یحتمل یکی از اژان ها یا جاسوس هایش‪،‬‬ ‫خبر را به گوش او می رساندند و دستگاه امنیه نیز کم و بیش‬ ‫اقدام مقتضی را انجام می داده است‪ ،‬اما امروزه در بسیاری‬ ‫ی و امنیتی در عمل انجام شده‬ ‫از مواقع‪ ،‬سازمان های انتظام ‬ ‫قرارمی گیرندوبرایعکس العملموثرومتناسب‪،‬ناگاهخیلی‬ ‫زود دیر می شود‪ .‬در گذشــته مدیریت بحران در مواقع نادر‬ ‫و خاص مثل وقایع غیر مترقبه از قبیل زلزله‪ ،‬سیل و امثالهم‬ ‫ی عرصه ها‪ ،‬اگر‬ ‫بیشتر موضوعیت داشته‪ ،‬اما امروزه در تمام ‬ ‫مدیریت هوشمند و به روز شده را شاهد نباشیم‪ ،‬می توان در‬ ‫هر هفته شاهد یک بحران با ابعاد مختلف خفیف تا فجیع و‬ ‫در سطوح محلی تا ملی بود‪.‬‬ ‫از ایــن رو بــدون شــک اولیــن اقــدام اگر از ســوی‬ ‫سازمان های انتظامی و امنیتی صورت می گرفت‪ ،‬بحران به‬ ‫نحو احسنقابلمدیریتبود‪،‬ولیازانجاکهمتاسفانهبسیاری‬ ‫از مسئوالن ما هنوز در دوره ای سیر می کنند که مدیریت اخبار‬ ‫و اطالع رسانی‪ ،‬صرفا از طریق شبکه های تلویزیونی کابلی‬ ‫به سمع و نظر مردم می رسد‪ ،‬در این اندیشه به سر می برند که‬ ‫می شــود مردم را بی خبر نگاه داشت یا می توان موضوعی را‬ ‫بایکوتکرد‪.‬ثمرهایننگاههمینکم اعتمادیو بی اعتمادی‬ ‫بخشــی از جامعه نسبت به صد او ســیما و رسانه های رسمی‬ ‫اســت‪ .‬طالیی ترین فرصت برای دشمن دقیقا در بزنگاهی‬ ‫است که اتفاقی در داخل کشــور ما رخ می دهد و ما به جای‬ ‫شفاف ســازی‪ ،‬رویکرد بایکوت ســازی را پیش می گیریم و‬ ‫دشــمن هم در نقش ناجی وارد شــده و ملغمه ای از راست و‬ ‫دروغ را تحویل مخاطب می دهد ؛ مخاطبی که ما او را از همه‬ ‫جا بی خبر نگاه داشته ایم‪ ،‬خصیصه جست و جوگری اش را از‬ ‫جانب رسانه های معاند تامین می کند و توسط همان ها هم‬ ‫جهت دهی می شود‪.‬‬ ‫با تفاسیر فوق الذکر‪ ،‬اگر دشــمن و رسانه های معاند و‬ ‫گروه های تجزیه طلب مانند کومله از این اتفاق سوءاستفاده‬ ‫نکنند و از رابطه مخفیانه و دو طرفه و داوطلبانه یک زن و مرد‬ ‫کهمنجربهیکفاجعهشدهبه عنوانتجاوزیکنیرویامنیتی‬ ‫به یک زن مظلوم یاد نکنند‪ ،‬ان وقت باید تعجب کرد‪ .‬اگرچه‬ ‫در فیلم پنج دقیقه ای که اواسط هفته گذشته در شبکه های‬ ‫اجتماعی موبایلی منتشر شد‪ ،‬مشــخص است که ان خانم‬ ‫که کارگر هتل تار ا بود‪ ،‬با میل و داوطلبانه وارد اتاق بازرس یا‬ ‫مشاور ارتقا ی درجه هتل شده و از ان خارج می شود‪ .‬استاد‬ ‫شــهید ایت الله مرتضی مطهری‪ ،‬عصر امروز را عصر نفاق‬ ‫می نامند؛ از انجا که عصر ارتباطات ثانیه ای تصویری با عصر‬ ‫نفاق‪ ،‬مقارن شده اند‪،‬هیچعجیبنیست کهرسانه های معاند‬ ‫و سوءاستفاده گران‪ ،‬با نفاق‪ ،‬اخباری دروغ و منافقانه را منتشر‬ ‫کنند تا با به جوش اوردن روحیه حق طلبی و غیرت جوانان و‬ ‫مردم‪ ،‬فضایی دو قطبی بین مردم و حاکمیــت ایجاد کنند‪.‬‬ ‫الغرض؛ چه ایرادی دارد اگر نیروی انتظامی یا سازمان های‬ ‫امنیتی‪ ،‬به جای اینکه همواره واکنش گرا باشــند‪ ،‬کنش گرا‬ ‫عمل کنند و به عنوان یک نهاد پیشــگیر و در راستای تنویر‬ ‫افکار عمومی‪ ،‬مثال حتی صفحاتی در شبکه های اجتماعی‬ ‫موبایلی داشته باشــند و مردم به جای مراجعه به رسانه های‬ ‫ماهواره ای بیگانه یا به جای اعتماد به شایعات بعضا درست‬ ‫یو‬ ‫و بعضا بی سر و ته شبکه های اجتماعی‪ ،‬به نیروی انتظام ‬ ‫سازمان های مربوطه کشور خودشان اعتماد کنند؟‬ ‫‪ -٢‬در حادثه مهاباد‪ ،‬باز هم شاهد بودیم که یک اتفاق‬ ‫که نهایتــا در حد حــوادث روزنامه ها بــود و مثال بــا عنوان‬ ‫«ســقوط فریناز ‪ ٢٦‬ســاله‪ ،‬از طبقه چهارم هتل تارا ؛ تاوان‬ ‫رابطه مخفیانه» تبدیل شد به یک معضل امنیتی تا این حد‬ ‫که معاون قوه قضاییه‪ ،‬اقای محســنی اژه ای هم در این باره‬ ‫موضع گیری کــرد‪ .‬گویی ما اصــرار داریم که یــک حادثه‬ ‫شــخصی و اجتماعی را به یک معضل امنیتی تبدیل کنیم‪.‬‬ ‫همان طور که در مورد اول ذکر شــد‪ ،‬فــرض می گیریم که‬ ‫نمی شد در مرحله پیشــگیری‪ ،‬عکس العمل های هیجانی‬ ‫را مهار کرد‪ ،‬اما چرا در مرحله عکس العمل این قدر باید کند‬ ‫و دیر ورود بشود؟ ان خودکشــی یا مرگ حادثه ای‪ ،‬یکشنبه‬ ‫رخ داده و تجمع‪ ،‬اغتشاش مقابل هتل تار ا و اتش زدن هتل‬ ‫پنجشنبه حادث شده است‪ .‬سوال اینجاست که ایا این فاصله‬ ‫چهارروزه‪،‬برایمدیریتجوروانیورسانه ایمسمومشایعات ‬ ‫کافی نبوده است؟ ایا نمی شــد به انحا ی مختلف‪ ،‬حتی اگر‬ ‫الزم بود از طریق صدا و سیما‪ ،‬مردم را اقناع کرد که این هم‬ ‫یک حادثه ساده پیرو یک رابطه مخفیانه بوده از جنس هزاران‬ ‫حادثه ای که هر سال با همین ویژگی ها رخ می دهد؟‬ ‫فرضا که متاســفانه ما توان اســتفاده هوشــمندانه از‬ ‫شــبکه های اجتماعی علیه شــایعه پراکنی های دشــمن را‬ ‫نداریم‪ .‬فرضا که قدرت پدافندی ما نمی تواند افند دشــمن‬ ‫را مهار کند‪ ،‬اما ایا از انتن زنده صدا و ســیما هم نمی توان در‬ ‫راستای تنویر افکار عمومی و مقابلهبا تشویشاذهانعمومی‬ ‫استفاده کرد؟‬ ‫الغرض؛تازمانیکهمسائلسیاسیبرتمامی دغدغه ها‬ ‫مخصوصا اجتماعی و فرهنگی سایه افکند ه و همه شبکه ها‬ ‫موضوع مناظره ها و میزگردهایشان انتشار یا عدم انتشار گزاره‬ ‫برگ (فکت شــیت) تفاهم لوزان است و انتشار واقعیت یک‬ ‫حادثه ساده که ممکن اســت با سوء مدیریت به یک معضل‬ ‫امنیتی بدل شــود‪ ،‬برای مســئوالن مربوطه بالموضوع و به‬ ‫شوخی شبیه است‪ ،‬همین اش است و همین کاسه‪.‬‬ ‫حرف اخر‪:‬‬ ‫مادامی که مدیران رســانه ای‪ ،‬امنیتی و انتظامی ما‪،‬‬ ‫نتوانند در چارچوب فضایی اعتمادســازی شــده‪ ،‬با مردم در‬ ‫ارتباط باشــند و مردم همواره احتمال قوی بدهند که عطش‬ ‫اطالعاتی و اگاهی شــان از جانب رســانه های داخلی اطفا ‬ ‫نشــود‪ ،‬تا زمانی که مردم به صداقت و اطالع رســانی جامع‬ ‫رسانه های داخلی و مقامات رسمی ایمان نیاورند‪ ،‬متاسفانه‬ ‫اتفاقاتی از جنس حادثه مهاباد‪ ،‬کم و بیش می تواند مترتب‬ ‫باشد‪.‬‬ ‫گفتارها‬ ‫مسیرنادرست‬ ‫چرا باید با استانی شدن انتخابات مخالفت کنیم؟‬ ‫محمدجواد حق شناس‬ ‫فعال سیاسی‬ ‫مثلث | شماره ‪262‬‬ ‫گفتارها‬ ‫قانون انتخابات مجلس امــروز یکی از پربحث ترین‬ ‫مسائل در محافل سیاسی‪ ،‬حوزه های قانونگذاری و احزاب‬ ‫است و با مطرح شدن طرح استانی شدن انتخابات مجلس‬ ‫شورای اسالمی و تصویب فوریت ان‪ ،‬وارد مرحله جدی تری‬ ‫شده اســت‪ .‬در حالی که ما شــاهد بودیم که هم دولت در‬ ‫قبال این طرح نظر مخالف خود را ابــراز کرد و هم در میان‬ ‫نمایندگان مجلس‪ ،‬مخالفــان و موافقان جدی دارد‪ .‬البته‬ ‫این طرح مســبوق به ســابقه بوده و یک بار نیز در مجلس‬ ‫ششم مورد بحث قرار گرفت و به تایید نمایندگان وقت رسید؛‬ ‫اما در ان مقطع با مخالفت شــورای نگهبان‪ ،‬از دســتورکار‬ ‫خارج شد‪ .‬شــاید با مروری بر قانون انتخابات و نگاهی که‬ ‫قانونگذار به بحــث انتخاب کنندگان و انتخاب شــوندگان‬ ‫دارد‪ ،‬بتوانیم راحت تر اظهارنظر کنیم‪.‬‬ ‫در وضعیــت فعلی و بر اســاس قانون کنونی‪ ،‬شــاهد‬ ‫انتخاباتی هستیم که براساس حوزه های انتخابیه مشخصی‬ ‫برگزار می شــود و براســاس ان‪ ،‬مردم هر منطقــه‪ ،‬به پای‬ ‫صندوق های رای می رونــد و نماینده یا نماینــدگان خود را‬ ‫انتخاب می کنند‪ .‬از یک نگاه‪ ،‬می توانیم انتخاب کنندگان را‬ ‫به هفت گروه تقسیم کنیم؛ حوزه های انتخابیه ای که دارای‬ ‫یک‪ ،‬دو‪ ،‬سه‪ ،‬چهار‪ ،‬پنج‪ ،‬شش و نهایتا ‪ 30‬نماینده هستند‬ ‫که مورد اخیر مربوط به پایتخت است‪ .‬حوزه انتخابیه تبریز‪،‬‬ ‫شش نماینده دارد‪ ،‬حوزه های انتخابیه مشهد و اصفهان هر‬ ‫یک پنج نماینده دارند‪ ،‬حوزه انتخابیه شیراز‪ ،‬چهار نماینده‬ ‫دارد‪ ،‬برخی از مراکز اســتان ها مانند اهواز‪ ،‬رشت و ارومیه‬ ‫دارای سه نماینده هستند و برخی حوزه ها مانند کرج نیز دو‬ ‫نماینده دارند‪ .‬اما در عین حال‪ ،‬اغلب حوزه های انتخابیه‪،‬‬ ‫دارای یک نماینده هستند‪.‬‬ ‫از این منظر می توان گفت یکی از اشــکاالتی که به‬ ‫این قانون وارد است‪ ،‬وجود نوعی تبعیض میان شهروندان‬ ‫و رای دهندگان ایرانی است که قانونگذار به ان توجه جدی‬ ‫نکرده اســت؛ در حالی که براســاس قانون اساســی‪ ،‬همه‬ ‫در مقابل قانون‪ ،‬برابرند و هر قانونــی که تبعیض امیز تلقی‬ ‫شود‪ ،‬با روح قانون اساسی مخالف است‪ .‬ما مردم ایران را‬ ‫از نظر داشتن حق رای و نمایندگانی که یک ایرانی می تواند‬ ‫به مجلس بفرســتد‪ ،‬به هفت گــروه تقســیم کرده ایم‪ .‬در‬ ‫اســتانی مانند تهران و در مناطقی مانند شهر ری و ورامین‬ ‫که همســایه یکدیگر به شــمار می روند‪ ،‬مردم یک منطقه‬ ‫حق دارند ‪ 30‬نفر را به نمایندگی مجلس انتخاب کنند اما در‬ ‫ورامین‪ ،‬فقط می توانند یک نفر را انتخاب کنند‪ .‬در اینجا این‬ ‫سوال مطرح می شود که چه تفاوتی میان مردم شهر ری و‬ ‫ورامین وجود دارد؟ چرا قانونگذار به یک نفر اجازه داده است‬ ‫که چند نفر را انتخاب کند و به فرد دیگری اجازه می دهد که‬ ‫فقط یک نفر را انتخاب کند؟ در اینجا هیچ مالک و معیاری‬ ‫برای برتری قائل شدن میان شهروندان وجود ندارد و فقط‬ ‫حضور در یــک منطقه جغرافیایــی پرجمعیت بــه یک نفر‬ ‫اجازه داده اســت که چنین حقی داشته باشــد که به نوعی‬ ‫تبعیض امیز است‪.‬‬ ‫ایــن در حالی اســت که ما می توانســتیم بر اســاس‬ ‫تعداد نمایندگان‪ ،‬کشــور را به ‪ 290‬حوزه مستقل انتخابیه‬ ‫تقســیم کنیم و تمام ایرانیان به تناســب محل ســکونت و‬ ‫براساس مالک تعیین شــده از ســوی قانونگذار‪ ،‬یک نفر‬ ‫را بــه مجلس بفرســتند‪ .‬حتی در حــوزه انتخابیــه تهران‪،‬‬ ‫می توانستیم الگویی مشابه پاریس را اجرا کنیم‪ .‬براساس‬ ‫قانون انتخابات در فرانسه‪ ،‬شهر بزرگ پاریس به ‪ 20‬کانتون‬ ‫تقسیم شده و هر کانتون در قالب یک منطقه و محله بزرگ‬ ‫در نظر گرفته شده است و شــهروندان هر منطقه‪ ،‬اقدام به‬ ‫انتخاب نمایندگان خود می کنند‪ .‬یکــی از اثار زیانباری که‬ ‫امروز شاهد ان هستیم و رسانه ها می توانند ان را به معرض‬ ‫ازمایش بگذارند‪ ،‬این است که مردم اغلب شهرهای بزرگ‪،‬‬ ‫نمایندگان خود را نمی شناســند‪ .‬برای مثال‪ ،‬اگر به ورامین‬ ‫بروید‪ ،‬اکثریت مردمی که واجد شرایط رای دادن هستند‪،‬‬ ‫می توانند نماینده خودشــان را به شــما معرفی کنند و او را‬ ‫می شناسند اما اگر این ســوال در ‪ 20‬نقطه مختلف تهران‬ ‫مانند میــدان تجریش‪ ،‬میــدان راه اهن‪ ،‬میــدان مرکزی‬ ‫شهر‪ ،‬شهر ری یا لواســان از ‪ 100‬شهروند تهرانی بپرسید‪،‬‬ ‫‪ 99‬درصــد انها‪ ،‬حداقــل ده نفــر از نمایندگان خودشــان‬ ‫را هم نمی شناســند‪ .‬ایــن بیگانگی شــهروندان تهرانی با‬ ‫نمایندگان شان در مجلس‪ ،‬نشان می دهد که هیچ منطقی‬ ‫در این داستان وجود ندارد‪.‬‬ ‫اگر امروز بخواهیم انتخابات اســتانی را مرور کنیم‪،‬‬ ‫روندی را که طی این سال ها در تهران شکل گرفته است‪،‬‬ ‫تســریع می کند‪ .‬در واقع ما عمال به سمتی حرکت می کنیم‬ ‫که ارتباط احاد مردم منطقه با نمایندگان شــان به زیر صفر‬ ‫می رســد؛ همان طور کــه امــروز هیچ یــک از تهرانی ها‪،‬‬ ‫هیچ گونه ارتباط منطقی با نمایندگان خود ندارند‪ ،‬این روند‬ ‫در استان هایی همچون خراسان‪ ،‬اصفهان‪ ،‬فارس و سایر‬ ‫استان ها ایجاد خواهد شــد و مردم دیگر ارتباط مستقیم و‬ ‫رو در رو با نمایندگان خود نخواهند داشــت‪ .‬شاید پاسخی‬ ‫که طرفداران طرح استانی شــدن انتخابات به این اشکال‬ ‫می دهند‪ ،‬این اســت که شــما می توانید نقش نمایندگان‬ ‫تهران را با نمایندگان شهرســتان ها مقایسه کنید‪ .‬معموال‬ ‫نمایندگان تهران‪ ،‬در سطح ملی کار می کنند و حتی اکثریت‬ ‫اعضای هیات رئیســه و اعضای کمیسیون ها را نمایندگان‬ ‫تهــران و چهره هــای شناخته شــده تشــکیل می دهند اما‬ ‫نمایندگان شهرســتان ها چنیــن توانایی و قدرتــی ندارند‪.‬‬ ‫انها معموال برای جلــب رای مردم‪ ،‬مجبور بــه تعامل رو در‬ ‫رو و چهره به چهره با مردم هستند و وقت عمده انها‪ ،‬صرف‬ ‫وظایفی به غیر از نمایندگی می شــود‪ .‬مثال های روشــنی‬ ‫در ایــن زمینه وجــود دارد؛ از جملــه اینکــه نماینده‪ ،‬وقت‬ ‫عمده خود را پیش از انتخابات‪ ،‬صــرف رفتن به خانه افراد‬ ‫متنفذ کند یا در مجالس عزا و عروســی انها شــرکت کند‪ ،‬یا‬ ‫درخواست های شخصی مانند یافتن کار و مسائل پیش پا‬ ‫افتاده را دنبال کند یا به برخی مسائل منطقه ای مانند اب‪،‬‬ ‫اسفالت و بیمارستان در حوزه انتخابیه خود رسیدگی کند‪.‬‬ ‫باید گفت کــه نمایندگان مجلس‪ ،‬مشــکل را متوجه‬ ‫شده اند اما برای حل ان‪ ،‬مسیر نادرســتی را طی می کنند‪.‬‬ ‫مطمئنا بهترین راه برای حل مشــکل‪ ،‬پاک کردن صورت‬ ‫مســاله نیســت‪ .‬ما لزوما نباید از سر گشــاد شــیپور بدمیم‬ ‫تا صــدای ان در بیاید بلکه نحــوه نواختن و نــوع ارتباط با‬ ‫مساله‪ ،‬تعیین کننده اســت‪ .‬روالی که امروزه در حوزه های‬ ‫نمایندگی مجلس وجود دارد‪ ،‬روال نادرســتی اســت و این‬ ‫یکی از اسیب های ما در حوزه پارلمان و قانونگذاری است‪.‬‬ ‫اما من فکر نمی کنــم که تغییر فضای انتخاباتی از ســطح‬ ‫تک حوزه ای به استانی‪ ،‬به حل ماجرا کمک کند‪ .‬شاید روند‬ ‫جدید بخشی از ایرادات گذشــته را منتفی کند اما می تواند‬ ‫از چاله درامدن و به چاه افتادن تلقی شــود و ما در وضعیت‬ ‫جدید‪ ،‬شرایط نامتعادلی خواهیم داشــت‪ .‬برای مثال‪ ،‬در‬ ‫استان تهران‪ ،‬عالوه بر ‪ 30‬نماینده شــهر تهران و مناطق‬ ‫اطراف‪ ،‬نمایندگان شهرســتان هایی مانند ورامین‪ ،‬دماوند‬ ‫و رباط کریم‪ ،‬به نمایندگان استان اضافه می شوند و هر فرد‬ ‫باید ‪ 35‬نفر را انتخاب کند در حالی که در استان های کوچک‬ ‫مانند ایالم‪ ،‬هر شهروند فقط دو نماینده انتخاب می کند‪ .‬در‬ ‫چنین شرایطی‪ ،‬باز هم شرایط نامتعادلی در میان استان ها‬ ‫ایجاد می شــود و از دو تا حدود ‪ 35‬نماینده از سوی هر فرد‬ ‫انتخاب می شود که نوعی تبعیض اشکار میان شهروندانی‬ ‫‪29‬‬ ‫گفتارها‬ ‫‪30‬‬ ‫مثلث | شماره ‪262‬‬ ‫گفتارها‬ ‫اســت که در نقاط مختلف کشــور زندگی می کنند‪ .‬در این‬ ‫حال‪ ،‬به نظر نمی رسد که شرایط استان های کوچک مانند‬ ‫ایالم‪ ،‬کهکیلویه و بویر احمد‪ ،‬چهارمحال و بختیاری و‪...‬‬ ‫تغییر چندانی بکند و ما همچنان با همان اشکاالت گذشته‬ ‫مواجه خواهیم بود‪ .‬در عین حال شــاید ایــن قانون بتواند‬ ‫بخشی از مشکالت استان های بزرگ را برطرف کند‪.‬‬ ‫ما بــرای اینکــه بتوانیــم نســبت به حل مشــکالت‬ ‫مطرح شــده اهتمام بورزیــم‪ ،‬می توانیم به ســمت اجرای‬ ‫یک طرح جامع حرکت کنیــم‪ .‬من می توانــم از این طرح‬ ‫تحت عنوان «قانون جامع فعالیت های سیاسی» یا «نظام‬ ‫جامــع فعالیت های سیاســی» یــاد کنم که می توانســت‬ ‫دربرگیرنده اصالح قانون انتخابات‪ ،‬اصالح قانون احزاب‪،‬‬ ‫تعریف جرم سیاسی و همچنین ازادی مطبوعات و رسانه ها‬ ‫به عنوان ارگان فعالیت های حزبی باشد‪.‬‬ ‫همچنیــن موضــوع مبــارزه با پــول کثیــف‪ ،‬رانت و‬ ‫عدم دخالت نظامیان در سیاست می توانست در این قانون‬ ‫جامع تعریف شــود و قانــون جامعی را بــرای فعالیت های‬ ‫سیاســی به ارمغان بیاورد‪ .‬در ان صورت ما می توانســتیم‬ ‫کشــور را به ‪ 290‬حــوزه انتخابیه مختلف تقســیم کنیم اما‬ ‫در عیــن حــال باید نقــش احــزاب را پررنگ تر کنیــم تا از‬ ‫بروز مشــکالت احتمالــی جلوگیری کنیم؛ یعنــی احزاب‪،‬‬ ‫امکان ورود بــه انتخابات را بیابند‪ ،‬نامــزد انتخابات مجبور‬ ‫نباشــد برای فعالیت هــای انتخاباتی اش دســت به دامن‬ ‫چهر ه های ناموجه شــود‪ ،‬ورود به انتخابات مســتلزم ورود‬ ‫پول های کثیف نباشــد و نامزد خودش را مجبــور نداند که‬ ‫برای جلب رای‪ ،‬به مجلس عزا و عروســی بــرود؛ در عین‬ ‫حال‪ ،‬نامزدهای انتخاباتی ملزم به ارائــه برنامه انتخاباتی‬ ‫هدفمند هستند‪ ،‬نقشی که در حزب متبوع خود ایفا می کند‪،‬‬ ‫براساس نیازســنجی های الزم انجام می شود‪ ،‬افراد دارای‬ ‫صالحیت های الزم توســط احــزاب‪ ،‬شناســایی و تربیت‬ ‫شوند‪ ،‬براساس شناختی که از مناطق مختلف کشور دارند‪،‬‬ ‫امکان حضور داشته باشــند و در قبال رای مردم‪ ،‬پاسخگو‬ ‫باشــند‪ .‬رای دهنده نباید این دغدغه را داشته باشد که بعد‬ ‫از انتخابات‪ ،‬به نماینده خود دسترســی ندارد بلکه باید این‬ ‫اطمینان خاطر برای او حاصل شــود کــه دفتر حزب در ان‬ ‫استان یا شهرســتان‪ ،‬پاسخگوی اوســت و حزب در قبال‬ ‫مشکالت احتمالی اماده بازخواست نماینده مقصر است‪.‬‬ ‫این مساله می تواند موجب یکپارچگی جامعه شود و از ایجاد‬ ‫تفرق جلوگیری کند‪ .‬به جای اینکه به سمت تقویت مسائل‬ ‫منطقه ای در برابر مصالح ملــی حرکت کنیم‪ ،‬نیازمند ایفای‬ ‫نقش موثر احزاب هستیم‪.‬‬ ‫من فکر می کنــم یکی دیگر از اشــکاالتی که به این‬ ‫طرح وارد است‪ ،‬این اســت که معموال در استانه پایان هر‬ ‫دوره مجلس‪ ،‬نمایندگان به فکر اصــاح قانون انتخابات‬ ‫می افتنــد که بخشــی از ان بــه ایــن برمی گردد کــه نگاه‬ ‫نمایندگان‪ ،‬یک نگاه ملی نبوده بلکه بخشــی از ماجرا‪ ،‬به‬ ‫موقعیت خودشان و اینده شان بســتگی دارد و این یکی از‬ ‫ضعف های قانونی اســت که هم اکنون در مجلس در حال‬ ‫رسیدگی است‪.‬‬ ‫البته یکی از نقــاط مثبت این طرح کــه طرفدارانش‬ ‫به ان اشاره می کنند این اســت که افرادی که با نگاه ملی‪،‬‬ ‫هماهنگ می شوند و مورد شناخت اکثریت مردم استان ها‬ ‫قــرار می گیرنــد‪ ،‬از بخــت بیشــتری برای انتخاب شــدن‬ ‫برخوردار هستند‪ .‬امروز ما نیازمند این هستیم که احزاب ملی‬ ‫داشته باشیم که بتوانند نمایندگانی را در سطح ملی معرفی‬ ‫کنند‪ .‬در حال حاضر‪ ،‬هنوز زیرساخت های الزم فراهم نشده‬ ‫اســت و ما به ســراغ اقدامی رفته ایم که با زیرساخت های‬ ‫موجود تناسب ندارد‪ .‬این کار مانند وارد کردن خودرو پورشه‬ ‫به منطقه ای است که جاده های ان خاکی و شوسه است و‬ ‫موجب می شود دارنده ان و سایر رانندگان جاده‪ ،‬به دردسر‬ ‫بیفتند‪.‬‬ ‫شارژ باطری عروسککوکی تمام شد!‬ ‫ماموریت الن ایر چیست؟‬ ‫دکتر حنیف غفاری‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫مثلث | شماره ‪262‬‬ ‫در اسناد طبقه بندی شده ویکی لیکس‪،‬‬ ‫از الــن ایــر گزارش هایی دربــاره قیمت‬ ‫انواع نــان در ایران و تاثیرات سیاســی‬ ‫ان‪ ،‬فعالیت هــای انجمــن ضد انقــاب‬ ‫پادشاهی ایران‪ ،‬حوادث انتخابات سال‬ ‫‪( 1388‬در جریــان فتنه انگیزی هــای‬ ‫امریکا)‪ ،‬طرح هدفمنــدی یارانه ها و‪...‬‬ ‫منترش شده است‬ ‫باشد‪ .‬به راستی مخرج مشترک این دو سریال قبل از انقالب‬ ‫چیست که الن ایر انها را از ذهن خود پاک نمی کند؟!‬ ‫« تحمیق » و « ترس» دو عنصری هستند که الن ایر در‬ ‫ماورای دو سریال مذکور به دنبال ان است‪ .‬مولفه « تحمیق‬ ‫طبقات محروم» در دل ســریال های صمد مســتتر است‪.‬‬ ‫تحمیق برامده از استثمار و استثمار برامده از تحمیق است‪.‬‬ ‫این همان رمز عملیاتی اســت که الن ایر با گذشت سال ها‬ ‫از پیروزی شکوهمند انقالب اسالمی به دنبال ان است‪ .‬از‬ ‫سوی دیگر‪ ،‬الن ایر عاشق « ترس» یا همان فوبیای غربی‬ ‫نهفته در ســریال دایی جان ناپلئون اســت‪ .‬همین فوبیای‬ ‫انگلیســی و دیگر ترس های برامده از ان ســبب می شود تا‬ ‫اعضای یک خانواده اصیل در ایران به جان یکدیگر افتاده‬ ‫و لحظه ای از دست یکدیگر ارامش نداشته باشند‪ .‬در اینجا‬ ‫برای الن ایر و امثال او تفاوتی میان ترس از انگلیس (‪Englo‬‬ ‫‪ )phobia‬و ترس از دیگر کشورهای ان سوی مرزهای ایران‬ ‫وجود ندارد‪ .‬اصل همــان ترس و فوبیایی اســت که غرب‬ ‫برای مانور بی حد و حصر خود در فضای سیاسی و فرهنگی‬ ‫کشورهای جهان اسالم و خاورمیانه به ان نیاز دارد‪ .‬الن ایر‬ ‫به شدت عالقه مند اســت «تحمیق» و « ترس» در زندگی‬ ‫فردی‪ ،‬اجتماعی و سیاسی یک «شــهروند ایرانی» حفظ و‬ ‫تقویت شود‪ .‬ســخن گفتن بچه ها با عروسک های کوکی و‬ ‫دیالوگی که در عالم کودکی میان انها و عروسک هایشــان‬ ‫شکل می گیرد‪ ،‬بسیار شــنیدنی و جذاب است‪ .‬کودکان به‬ ‫عروسک ها روح می دهند‪ ،‬انها را وادار به خواندن یک شعر‬ ‫تکراری یا یک رقص محدود می کنند تا به انها جواب بدهند‬ ‫و در مواردی که حوصله داشــته باشند انها را در کالسکه ای‬ ‫نشانده و در دور اتاق بازی خود به سفری خیالی می برند‪...‬‬ ‫عروســک های کوکی همیشــه جزئــی از رویــای کودکان‬ ‫خردسال هســتند‪ ،‬تا انجا که حتی کمتر به همساالن خود‬ ‫اجازه بازی را انها را می دهند! تشــبیه الن ایر به عروســکی‬ ‫کوکی بیش از انکه یک استعاره باشد‪ ،‬ریشه در کار ویژه هایی‬ ‫دارد که از سوی نهادهای امنیتی و سیاسی امریکا برای این‬ ‫افسر امنیتی ‪ 57‬ساله تعریف شده اســت‪ .‬الن ایر در داخل‬ ‫ایران جزئی از رویای کسانی است که تصور دوستی تهران‬ ‫و واشنگتن را می کنند‪.‬‬ ‫اما باتری این عروســک کوکی نیــز در مواردی خوب‬ ‫شارژ نمی شود! بدون شک الن ایر بابت مصاحبه اخیر خود‬ ‫و مغشوش کردن چهره ســاختگی اش‪ ،‬از سوی نهادهای‬ ‫متبوع واقعی خود توبیخ خواهد شد‪ .‬از قرار معلوم عروسک‬ ‫کوکی اوباما اهنگی خوانده است که نباید می خوانده و خود‬ ‫نیز می داند روی صحنه تئاتر منقش به مهر ســازمان ســیا‬ ‫کمی زیاده روی کرده است! مافوق های امنیتی الن ایر نیز‬ ‫معتقدند صدای وی کمی گوشــخراش شده است! در یک‬ ‫کالم می توان گفت که الن ایر جزئی از یک توهم خیالی به‬ ‫نام «دوستی با امریکا» است‪.‬‬ ‫دیــدن چهره الن ایــر و مشــاهده حرکاتــش در نگاه‬ ‫نخست‪ ،‬واقعیتی به نام وجود تضادهای انتاگونیستی میان‬ ‫ایران و امریکا را محو می نماید‪ .‬در ایــن معادله هزار الیه‪،‬‬ ‫تکلیف کســانی که همچنان از زاویه دیدی مثبت و خیالی‬ ‫به حرکات و گفتارها و ســکنات الن ایر برخــورد می کنند نیز‬ ‫مشــخص اســت! باید به این دســت از افراد زودباور گفت‬ ‫که الن کمی عصبانی اســت! باید به او فرصت داد تا خود را‬ ‫سریعا بازیابد و پس از بازخواستی کوتاه از سوی دستگاه های‬ ‫امنیتی ما فوق خود و تکه و طعنه هایــش! دوباره در ویترین‬ ‫قرار گیرد و از اشعار حافظ و تکیه کالم های فیلم های قدیمی‬ ‫ ایرانی برای «مخاطبان کودک» خود بگوید! الن ایر این بار‬ ‫باز می گردد و البته سعی خواهد کرد دیگر در خصوص حمایت‬ ‫قلبی و واقعی خود از کشــتار کودکان یمنی به دســت رژیم‬ ‫کودک کش ال سعود ســخنی به میان نیاورد! در هر صورت‬ ‫عالقه مندان اندک الن ایر زیاد منتظر نخواهند ماند زیرا او‬ ‫به زودی با ژستی تازه باز خواهد گشت‪...‬‬ ‫گفتارها‬ ‫طی مدت یک ســال و نیمــی که به صورت مســتمر‬ ‫و مکرر برای پوشــش مذاکرات هســته ای به همــراه تیم‬ ‫مذاکره کننده هسته ای و همکاران خبرنگار و اصحاب رسانه‬ ‫به «ژنو»‪«،‬وین» و «لوزان» مســافرت کردم‪ ،‬با چهره ای‬ ‫مواجه شدم که با دیگر دیپلمات های امریکایی حداقل در‬ ‫ظاهر تفاوت داشت! «الن ایر» افسر امنیتی و دیپلماتی ‪57‬‬ ‫ساله که سمت سخنگویی وزارت امور خارجه ایاالت متحده‬ ‫را یدک می کشــد! از همان ابتدا برایم ســوال بــود که ایا‬ ‫«سخنگوی فارســی زبان وزارت امور خارجه امریکا» یک‬ ‫جایگاه حقوقی و رســمی اســت؟! اگر این گونه است چرا‬ ‫حتی در بسیاری از مذاکرات هســته ای افرادی ماند ماری‬ ‫ هارف و جن ســاکی مواضع ایاالت متحده در قبال ایران را‬ ‫اعالم می کنند؟ چرا الن ایر در کسوت سخنگوی فارسی زبان‬ ‫وزارت امور خارجه کشــور متبوعش مانند دیگر سخنگویان‬ ‫وزارت امور خارجه امریکا کنفرانــس مطبوعاتی هفتگی یا‬ ‫ماهانه برگزار نمی کند؟‪.....‬‬ ‫الن ایــر زبــان فارســی را به خوبــی حــرف می زند!‬ ‫گاهی اوقات از اشــعار حافــظ می خوانــد و واژگانی مانند‬ ‫«اســتغفرالله» در مواجهه با خبرنگاران ایرانی ورد زبانش‬ ‫اســت! به کارگیــری جمالت فارســی با لهجــه امریکایی‬ ‫پدیده ای نیســت که بتوان به ســادگی از کنار ان گذشت‪،‬‬ ‫ان هم در حالی که الن ایر تاکنون یک بار نیز به ایران سفر‬ ‫نکرده است‪ .‬بگذریم‪...‬‬ ‫گفت وگــوی اخیر الــن ایــر با خبرگــزاری فــارس و‬ ‫دفاع تمام قــد وی از کشــتار زنان و کودکان یمنی توســط‬ ‫دیکتاتورهــای ال ســعود مجالی شــد تا بیــش از پیش در‬ ‫خصوص الن ایر کنجکاو شــوم‪ .‬صورت مساله از انجا اغاز‬ ‫شــد که الن ایر با متهم کردن جنبــش انصارالله تاکید کرد‬ ‫که امریکا از حق قانونی عربســتان بــرای دفاع از مرزهای‬ ‫جنوبی اش حمایت می کند‪.‬‬ ‫الن ایر بحث فروش بمب های خوشه ای به عربستان‬ ‫که به کشته شــدن غیرنظامیان یمنی منجر شده است را به‬ ‫میان اورده و اعالم کرده اســت‪« :‬امریــکا در مورد انتقال‬ ‫بمب های خوشه ای به کشــورهای مختلف مقررات بسیار‬ ‫دقیقی دارد و همین طور هر کشــوری کــه از ما بمب های‬ ‫خوشــه ای بگیرد‪ ،‬باید قول دهــد که از ان علیــه اهداف‬ ‫غیرنظامی استفاده نکند‪».‬‬ ‫این اظهارات الن ایر با واکنش شدید کاربران ایرانی‬ ‫رو به رو شد! شاید بسیاری از مخاطبان انتظار شنیدن چنین‬ ‫سخنانی از کسی که خود را عالقه مند به حافظ و زبان فارسی‬ ‫می داند را نداشتند! اما به نظر می رسد محتوای مساله دقیقا‬ ‫مانند صورت ان پیچیده باشد‪...‬‬ ‫زمانی که نام الن ایر را در فضای مجازی جست و جو‬ ‫می کنیم‪ ،‬به نتایج قابل تاملی دســت پیدا می کنیم‪ .‬به طور‬ ‫خالصه و تیتــروار‪ ،‬شــخصیت الن ایــر این گونه توصیف‬ ‫شده است‪:‬‬ ‫الن ایر‪ ،‬سخنگوی فارســی زبان وزارت امور خارجه‬ ‫ایاالت متحده امریکا و نخســتین فردی اســت که به این‬ ‫پست منصوب شده است‪.‬‬ ‫الن ایر سابقه «ریاســت دفتر ایران در کنسولگری‬ ‫ایاالت متحده در دبی» را در کارنامه خود دارد‪.‬‬ ‫ایر با وجود اینکه هرگز ایران را ندیده است با فرهنگ‬ ‫ایران اشنایی دارد‪ ،‬انگشتر عقیق به دست می کند و خود را‬ ‫یک «ایران دوست» می نامد‪.‬‬ ‫الن ایر فارســی را عامیانه و با تســلط بــه عبارات و‬ ‫ضرب المثل های فــراوان صحبت می کنــد‪ ،‬اگرچه لهجه‬ ‫غلیظ امریکایی دارد‪.‬‬ ‫سخنگوی فارســی زبان وزارت امور خارجه امریکا!‬ ‫در صحبت های خود‪ ،‬حتی از اشــعار کالســیک فارسی و‬ ‫تکیه کالم های دو فیلم قدیمی ایرانــی یعنی صمد و دایی‬ ‫ جان ناپلئون نیز بهره می گیرد‪.‬‬ ‫الن ایر در سال ‪ ۱۹۹۸‬به عنوان دیپلمات وارد وزارت‬ ‫امور خارجه امریکا شد‪.‬‬ ‫الن ایــر از ســال ‪ ۲۰۰۹‬عضــو تیــم مذاکره کننده‬ ‫هســته ای امریکا بــوده اســت‪ .‬او تاکنون در کشــورهای‬ ‫نیجریه‪ ،‬سوریه‪ ،‬امارات متحده عربی و جمهوری اذربایجان‬ ‫فعالیت کرده اســت‪ .‬او با همســر و ســه دخترش در لندن‬ ‫زندگی می کند‪.‬‬ ‫گفته می شــود در مذاکرات گروه ‪ ۵+۱‬که در مارس‬ ‫‪ ۲۰۱۵‬در لوزان سوئیس برگزار شــد‪ ،‬الن ایر نقش موثری‬ ‫در تهیه و بررسی متن فارســی چارچوب تفاهم نامه پایانی‬ ‫گفت وگوها داشته است‪.‬‬ ‫در اســناد طبقه بندی شــده ویکی لیکــس‪ ،‬از الن‬ ‫ایــر گزارش هایــی دربــاره قیمــت انواع نــان در ایــران و‬ ‫تاثیــرات سیاســی ان‪ ،‬فعالیت های انجمــن ضد انقالب‬ ‫پادشاهی ایران‪ ،‬حوادث انتخابات سال ‪( 1388‬در جریان‬ ‫فتنه انگیزی های امریکا)‪ ،‬طــرح هدفمندی یارانه ها و‪...‬‬ ‫منتشر شده است‪.‬‬ ‫مرور این موارد نشان می دهد که الن ایر فردی ساده‬ ‫با همان ظاهر ارام و اراسته خود نیست! در میان موارد ذکر‬ ‫شــده‪ ،‬یک موضوع بیش از دیگر موارد ذهن مخاطبان را‬ ‫به خود جلب می کند‪ .‬یکــی از مهم ترین این موارد‪ ،‬عالقه‬ ‫وافر الن ایر به فیلم های صمد و دایی جان ناپلئون است! به‬ ‫راستی میان روحیه امنیتی الن ایر و عالقه وی به فیلم های‬ ‫مذکور چه رابطه ای وجود دارد؟ ایا وی مجذوب طنز موجود‬ ‫در این دو اثر قبل از انقالب اســت؟ ایا او مشتاق لمپنیسم‬ ‫موجــود در فیلم هــای صمد با بــازی پرویز صیــاد (بازیگر‬ ‫ضد انقالب و بد نام) اســت؟! بــه نظر نمی رســد این گونه‬ ‫باشــد! این قاعده در خصوص ســریال دایی جان ناپلئون‬ ‫به کارگردانــی ناصر تقوایی در ســال های قبــل از پیروزی‬ ‫انقالب اسالمی ایران نیز صادق است‪ .‬بدون شک الن ایر‬ ‫صرفا عاشق و شیفته تکیه کالم ها و ادا و اطوارهای برخی‬ ‫بازیگران این ســریال نیســت! یک مامور امنیتی سازمان‬ ‫سیا که به صورتی هدفمند و بنا به دســتور سازمان امنیتی و‬ ‫جاسوســی متبوع خود یادگیری زبان فارسی را در دستورکار‬ ‫قرار داده می تواند برای یادگیری تکه کالم های فارســی و‬ ‫ان هم تکیه کالم های امروزی به دنبال سریال هایی نوین‬ ‫گفتارها‬ ‫‪31‬‬ ‫سیاست‬ ‫اثاث کشی در پاستور‬ ‫نســیم تغییر در کابینه وزیده اســت‪ .‬ایــن را نه منتقــدان و مخالفــان دولت که‬ ‫حسام الدین اشنا فرد نزدیک به حسن روحانی خبر داده است‪ .‬هرچند که چهره هایی از‬ ‫دولت تالش کرده اند این مساله را موضع شخصی مشاور رئیس جمهور عنوان کنند‪ .‬در‬ ‫سیاستاینهفتهعالوهبراینمسالهبهسفرهایاستانیسعیدجلیلیواخرینتحوالت‬ ‫هسته ای پرداخته ایم‪ .‬در ضمن مصاحبه تفصیلی با دکتر عباسپور انجام داده ایم‪.‬‬ ‫گفتوگویهفته نامهمثلثبادکترعلیعباسپور‬ ‫احمدی نژاد«خودسر»بود‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث | شماره ‪262‬‬ ‫جلیلیمساویجبهه‬ ‫پایدارینیست‬ ‫‪32‬‬ ‫فصلتغییر‬ ‫سیدحسین نقوی حسینی‬ ‫حسام الدین اشنا‬ ‫مثلث | شماره ‪262‬‬ ‫انتخابات مجلس برگردیم‪ ،‬باید بگویم مرحوم عسگراوالدی‬ ‫دنبال وحدت بود و اینکه روی افراد پافشاری انچنانی نکنند‪.‬‬ ‫قاعدتا هم ما خودمان را برای یک حرکت مســتقل به عنوان‬ ‫اینکهخودمانراواردلیست هاییکنیمکهخارجازلیست های‬ ‫معروف هستند‪ ،‬نکردیم‪ .‬ضمن اینکه فکر می کنم توطئه ای‬ ‫هم از طرف هیات اجرایی شکل گرفت اما خوشبختانه این‬ ‫توطئه خنثی شد و شورای نگهبان افراد را تائید کرد‪ .‬بنابراین‬ ‫هم من و هم اقایان مطهــری و کاتوزیــان تائید صالحیت‬ ‫و وارد انتخابات شــدیم امــا دیگر فرصت چندانــی نبود که‬ ‫بتوان حرکت های اصولی انجام داد ان هم در ســطح شهر‬ ‫تهران‪ .‬بنابراین ما توفیق حضور در مجلس نهم را نداشتیم‬ ‫و به محیط دانشگاه برگشتیم‪ .‬فکر می کنم عدم هماهنگی ‬ ‫بین اصولگرایان از عوامــل اصلی بود که روی این مســاله‬ ‫اثر گذاشــت و با وضع مجلس نهم فکر می کنم بهتر شد در‬ ‫دانشگاه هستم‪.‬‬ ‫در میان صحبت هایتان به دو بحث اشاره کردید؛‬ ‫درمورد یارانه ها که به مشــکل بــزرگ دولت فعلی‬ ‫تبدیل شــده و دیگری هم بحــث وزارت علوم که‬ ‫چالش های زیادی با همین دولت داشت‪ .‬در مورد‬ ‫وزارت علوم بحث جدی شما با دولت احمدی نژاد بر‬ ‫سر چه موضوعاتی بود؟‬ ‫بحث جدی ما با دولت احمدی نژاد چند مورد بود؛‬ ‫اولین مساله حرکت کامال خودسرانه دولت و شخص اقای‬ ‫احمدی نژاد بود‪ .‬یکباره اقدامــی را انجام دادند که طی ان‬ ‫اقای احمدی نژاد ‪ 30‬شورای کشور را تعطیل کرد و عنوان‬ ‫می کرد که ما فرصت نداریم در این شــوراها شرکت کنیم؛‬ ‫شو پرورش‬ ‫مثل شورای پول‪ ،‬شورای اقتصاد و شورای اموز ‬ ‫که بعضا حدود ‪ 80 ،70‬ســال قدمت داشــتند‪ .‬تعدادی از‬ ‫این شوراها ریشــه مصوب در مجلس و یکسری از شوراها‬ ‫ریشه در شــورای عالی انقالب فرهنگی داشتند و اصال در‬ ‫اختیار دولت نبود که اینها را حذف کند اما دولت به یک بند‬ ‫از قانون پنج ساله چهارم برای کوچک ساختن دولت استناد‬ ‫کرد‪ .‬در ان بند مشخص بود دســتگاه های اجرایی که زیر‬ ‫نظر دولت هستند می توانند مشمول این طرح واقع شوند و‬ ‫نمی توان مصوبات مجلس و شورای انقالب فرهنگی را کنار‬ ‫ گذا شت‪ .‬در صورت مذاکرات مجلس هم موجود است که‬ ‫من طرحی تهیه و با ایــن کار مخالفت کردم‪ .‬این طرح هم‬ ‫خوشبختانه از طرف مجلس مورد پشتیبانی قرار گرفت و با‬ ‫کش و قوس های زیادی چندین بار به شورای نگهبان رفت و‬ ‫شورای نگهبان یکسری اشکاالت وارد کرد‪ .‬شورای نگهبان‬ ‫بعضا تصمیماتی را خــاف قانون اساســی اعالم می کرد‬ ‫که در گذشته اعالم نمی شــد‪ .‬به عنوان مثال اختیاراتی در‬ ‫شو پرورش یا شورای عالی علوم و تحقیقات که‬ ‫شورای اموز ‬ ‫هر دو در مجلس تصویب شده بودند به رغم اینکه قانون بود‬ ‫وقتی می خواستیم دوباره ان را احیاء کنیم شورای نگهبان‬ ‫ان را مغایر با قانون اساســی می دانســت! البتــه این مورد‬ ‫عجیبی هم نبود و در گذشته نیز سابقه داشت‪ .‬بحث ما هم‬ ‫همین بود‪ .‬مثال در بودجه خیلی از مباحــث بود که مطرح‬ ‫می کردیم که مثال در مجلس های چهارم یا پنجم مورد ایراد‬ ‫شورای نگهبان واقع نمی شد‪ ،‬اما در مجلس هفتم‪ ،‬هشتم‬ ‫واقع می شــد‪ .‬به همین دلیل دوباره سعی می کردیم تا نظر‬ ‫شــورای نگهبان را تامین کنیم‪ .‬خالصه مســاله به مجمع‬ ‫می کشــید و مجمع تصمیم می گرفت و تصویب می شــد‪.‬‬ ‫به هر حال با تالشی که بنده انجام دادم و حمایت دوستان‬ ‫دیگر به نتیجه رسید‪ .‬البته کار در مجلس دسته جمعی است‬ ‫و یک نفر نمی تواند عنوان کند که «من کردم» اما من بیش‬ ‫از همه دنبال ایده این طرح بودم‪ .‬در کمیسیون های تلفیق‬ ‫و بودجه‪ ،‬دولت قصد داشت اختیاراتی را کسب کند که بنده‬ ‫مخالفت می کردم‪ .‬سر بانک مرکزی اختالفاتی پیش امد که‬ ‫واقعا برخی از جمله بنده از تفکر دولت حمایت نمی کردیم و‬ ‫جلویش هم گرفته شد‪ .‬یا در بحث های برنامه پنج ساله پنجم‬ ‫در خود مســائل اموزش و پرورش هم بحث هایی داشتیم‪.‬‬ ‫مثال من مخالف این هســتم که پنجشــنبه ها تعطیل باشد‬ ‫یا مثال کار خوبی که شــورای انقالب فرهنگی انجام داد و‬ ‫سند تحول اموزش و پرورش را درست کرد اما در سند تحول‬ ‫هم امده که سیستم چهار تا سه تایی اجرا شود‪ ،‬اما با عجله‬ ‫سیستم ‪ 6-3-3‬را اجرا کردند که اصال نه مطابق قانون و نه‬ ‫مصوب شورای انقالب فرهنگی است‪ .‬ما روی این مسائل‬ ‫ش داشتیم‪ .‬یا در مسائل وزارت‬ ‫شو پرورش چال ‬ ‫خیلی با اموز ‬ ‫علوم نیز بحث هایی مطرح بود‪ .‬بنابراین مخالفت ها جدی‬ ‫بود‪ .‬یا مثــا در عزل و نصب وزرا مســائلی مطــرح بود که‬ ‫بعضا با این دست اقدامات احمدی نژاد مخالف بودم‪ .‬مثال‬ ‫همین که وزرا را عزل یا افراد دیگری را معرفی می کرد مورد‬ ‫مخالفت من بود‪ .‬این مســائل شــاکله دولت را تحت تاثیر‬ ‫قرار می داد کــه صدمــات ان را بعدا دیدیم‪ .‬مــن معتقدم‬ ‫بســیاری از صدماتی که االن وجود دارد‪ ،‬نشــات گرفته از‬ ‫بی تدبیری هایی است که به خصوص در دولت دهم شاهد‬ ‫بودیم‪ .‬هرچند در دولــت نهم اقای احمدی نــژاد مقداری‬ ‫دســت به عصا راه می رفــت اما در دولت دهــم معتقدم که‬ ‫خیلی بی پروا در مســائل مختلف عمل می کرد‪ .‬درحقیقت‬ ‫جایی کــه وظیفه نمایندگــی بود‪ ،‬مجلس بایــد جلوی این‬ ‫حرکات ایستادگی می کرد‪ .‬برخی احساس تکلیف بیشتری‬ ‫می کردند و برخی طور دیگری احساس تکلیف داشتند اما‬ ‫من جزو کســانی بود م که زیر بار این بحث ها نمی رفتم‪.‬به‬ ‫همین دالیل ما راجع به این مسائل مخالفت می کردیم‪.‬‬ ‫شما موافق «ســوال از رئیس جمهور» بودید و ان‬ ‫طرح را امضا کردید‪.‬‬ ‫بله‪ ،‬من جزو کسانی بودم که سوال از رئیس جمهور‬ ‫را امضا کردم‪ .‬واقعا باید به دلیل حرکت های مختلفی که اقای‬ ‫احمدی نژاد انجام می داد از ایشان سوال می شد‪ .‬شما نگاه‬ ‫کنید پول های زیادی در بودجه تحت جدول شماره ‪ 14‬وارد‬ ‫سیاست‬ ‫اقای دکتر! به نظر می رسد با اینکه در فضای علمی ‬ ‫هستید‪ ،‬اما از سیاست هم چندان دور نیستید؟‬ ‫االن بیشتر در فضای علمی هستم و خیلی با مجلس‬ ‫در تماس نبوده ام‪.‬‬ ‫بهتر است گفت وگو را از ماجراهای مجلس شروع‬ ‫کنیم؛ فکر می کنم شما تا حدودی تاوان مخالفت‬ ‫با اقــای احمدی نــژاد را دادیــد‪ .‬ایا این برداشــت‬ ‫درستی است؟‬ ‫فکر نمی کنم‪ .‬اقای احمدی نــژاد در مجلس و بین‬ ‫اصولگرایــان به خصوص در زمان انتخابــات مجلس نهم‪،‬‬ ‫خیلی نفوذ انچنانی نداشــت کــه بخواهد تاثیرگذار باشــد‪،‬‬ ‫ولی در خــود جبهه اصولگرایــان اختالفاتی بــود که به این‬ ‫دلیل در لیســت قرار نگرفتیم‪ .‬در تهران هم وقتی در لیست‬ ‫قرار نگیرید کار تا حدودی مشــکل خواهد شــد‪ .‬شــاید ما‬ ‫بیشتر معتقد به جنبه های اعتدال بودیم و یکسری معتقد به‬ ‫تندروی هایی بودند که ما مخالف بودیم‪ .‬البته این تندروی ها‬ ‫هم تابع حرکت های دولت بود و قصد داشــتند دولت را تائید‬ ‫کنند‪ .‬رفتارهــای دولت یا بخشــی از اصولگرایان که دولت‬ ‫را پشــتیبانی می کردند به مذاق تفکر ما خوش نمی امد‪ .‬در‬ ‫این میان در غیبت رقیب قدرتمند دیگری که اصالح طلبان‬ ‫باشند‪ ،‬ما شاهد بودیم رقابت سنگینی بین خود اصولگرایان‬ ‫در مجلس نهم شکل گرفت‪ .‬در مجموع کم و بیش یک تفکر‬ ‫به اصطالح تندرویی حاکم شد و اکنون نیز در مجلس شواهد‬ ‫ان را می بینیم‪.‬‬ ‫یعنی می تــوان گفت که تــا حدود زیــادی جبهه‬ ‫پایداری برای امدن شــما در لیســت مانع تراشی‬ ‫می کرد؟‬ ‫جبهه پایداری که اصال حضــور پیدا نکرد‪ .‬قرار بود‬ ‫‪ 8+7‬شکل بگیرد که این هشــت هیچ وقت شکل نگرفت‪.‬‬ ‫در ان زمان دو نفر از جبهــه امام و پیروان رهبــری‪ ،‬نماینده‬ ‫اقای قالیباف‪ ،‬نماینده اقای الریجانی و دو نفر از یکســری‬ ‫تشکل های دیگر حضور داشتند‪ .‬قاعدتا ما تفکر معتدلی از‬ ‫جبههپیروانخط رهبریواقایانالریجانیوقالیبافداشتیم‪.‬‬ ‫اما در تصمیم گیــری نهایی عمال نماینده اقــای قالیباف در‬ ‫تفکر ایثارگران حل شــد‪ .‬نماینده اقای الریجانی هم از انجا‬ ‫که مقدمات را اماده نکرده بودند به بازی گرفته نشدند‪ .‬جبهه‬ ‫پیروان خط امام و رهبری هم که قاعدتا تابع مرحوم ایت الله‬ ‫مهدوی کنی بودند خیلــی روی شــخص کاندیداها که چه‬ ‫کسانی باشند‪ ،‬پافشاری نمی کردند‪ ،‬بیشتر به سمتی می رفتند‬ ‫که وحدت از هم نپاشــد‪ .‬حداقل اگر ‪ 8+7‬شکل نگرفته اما‬ ‫‪ 6+7‬کار خودش را انجام می دهد‪ .‬بــه این ترتیب یک بدنه‬ ‫از اصولگرایان که جبهه پایداری بودند‪ ،‬جدا شدند‪ .‬به نوعی‬ ‫می توان گفت با «رایحه خوش خدمت» ارتباطاتی را برقرار‬ ‫کرده و کم و بیش کار دولــت را تائید می کردند‪ .‬اما همانطور‬ ‫که گفتم خیلی از حرکت هــای دولت احمدی نژاد مورد تائید‬ ‫بنده نبود‪ .‬من رئیس کمیســیون امــوزش و تحقیقات بودم‬ ‫شو پرورش‬ ‫و البته مخالــف حرکت هایی کــه در وزارت اموز ‬ ‫به طور صریح تــر و در وزارت علوم به طور اخص تر می شــد‪،‬‬ ‫ت بنده بــا بحث یارانه ها بود‪.‬در‬ ‫بودم‪ .‬یکی از موارد‪ ،‬مخالف ‬ ‫ان ماجرا نهایتا یک کمیسیون مشترکی (کمیسیون خاص)‬ ‫تشکیل شد که حاج اقا مصباحی مقدم رئیس ان بود‪ .‬به یک‬ ‫توافقات خوبی هم رسیدند و قانون هم براساس همان توافق‬ ‫تصویب شد اما ان قانون هم از طرف دولت به اجرا درنیامد‪.‬‬ ‫مثال در همان سال اول قرار بود ‪ 20‬درصد از یارانه به بخش‬ ‫دولتی‪ 30 ،‬درصد به بخش صنعت و کشــاورزی و ‪ 50‬درصد‬ ‫به مردم تعلق گیرد اما در همان ابتدا دولت همه بودجه را به‬ ‫کمک های مردمی (پرداخت نقدی به مردم) اختصاص داد‬ ‫و تقریبا کشاورزی و بخش صنعت فراموش شد که ضربات ان‬ ‫را اکنون شاهد هستیم‪.‬‬ ‫البته االن هم متاســفانه همان مسیر طی می شود که‬ ‫دالیل خاص خودش را دارد‪ .‬اما اگر به همان قضیه فهرست‬ ‫‪1‬‬ ‫علی عباســپور تهرانی فرد‪ ،‬رئیــس واحد علوم و‬ ‫تحقیقات دانشــگاه ازاد اسالمی‪ ،‬دانشــیار دانشکده‬ ‫مهندسی برق دانشگاه صنعتی شریف در گروه قدرت‪،‬‬ ‫رئیس کمیســیون اموزش و تحقیقات دوره های هفتم‬ ‫و هشــتم مجلس اســت‪ .‬او تحصیالت ابتدایی را در‬ ‫دبستان روزبه و متوسطه را در دبیرستان علوی به پایان‬ ‫رساند‪ .‬تحصیالت دانشگاهی خود را در رشته مهندسی‬ ‫برق در دانشــگاه امیرکبیر با کســب رتبه اول به پایان‬ ‫رساند و همزمان با استخدام در این دانشگاه‪ ،‬موفق به‬ ‫اخذ مدرک فوق لیسانس در رشته مهندسی هسته ای از‬ ‫دانشگاه تهران با رتبه عالی شد‪ .‬او توانست با استفاده‬ ‫از بورس تحصیلی وارد ام ای تی شود و درجه تخصصی‬ ‫مهندسی و فوق لیسانس مدیریت سوخت نیروگاه های‬ ‫هسته ای را دریافت کند‪ .‬دکتر عباســپور تهرانی فرد‪،‬‬ ‫ســپس به دانشــگاه برکلی در کالیفرنیا درامریکا رفت‬ ‫و در رشــته مهندسی انرژی هســته ای دکترای خود را‬ ‫گرفت‪ .‬پــس از اخذ درجه دکترای مهندســی به ایران‬ ‫بازگشت و در دانشکده مهندسی برق دانشگاه صنعتی‬ ‫شریف استخدام شــد که چندی بعد به عنوان ریاست‬ ‫دانشکده برگزیده شد‪ .‬ایشان همچنین سابقه تدریس‬ ‫در دانشــگاه تورنتوی کانادا و فعالیت های تحقیقی و‬ ‫پژوهشــی درزمینه های تخصصی در این دانشــگاه را‬ ‫دارد‪ .‬وی با همکاری دانشگاه صنعتی شریف و دانشگاه‬ ‫ازاد اســامی اقدام به راه اندازی رشــته های دکترای‬ ‫مهندســی برق‪ ،‬فوق لیســانس و دکترای مهندســی‬ ‫بیوالکتریــک‪ ،‬بیو مکانیــک و پرتو پزشــکی کرد‪ .‬این‬ ‫چهره مطرح سیاسی و علمی‪ ،‬درخواست مصاحبه ما را‬ ‫پذیرفت و در گفت وگویی تفصیلی به سواالت ما پاسخ‬ ‫داد‪ .‬متن این مصاحبه از نظرتان می گذرد‪.‬‬ ‫احزاب و‬ ‫شخصیت ها‬ ‫سیاست‬ ‫خارجی‬ ‫‪33‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪34‬‬ ‫مثلث | شماره ‪262‬‬ ‫احزاب و شخصیت ها‬ ‫می شد‪ .‬به ارگان های مختلف پول های کالنی داده می شد‬ ‫که ما مخالف این موضوع بودیم و ســعی می کردیم جدول‬ ‫‪ 14‬اصال حذف شــود‪ .‬البته در مجلــس البی هایی صورت‬ ‫می گرفتوبهترتیبیباقیمی ماند‪.‬یافرضکنیدمی خواستند‬ ‫اختیار دانشــگاه ها را از انها بگیرند که مورد مخالفت ما واقع‬ ‫می شــد‪ .‬ما موافق این بودیم که دانشــگاه ها باید مستقل‬ ‫عمل کنند‪ ،‬اختیار دست خود دانشگاه ها باشد چراکه مسائلی‬ ‫خود دانشگاه ها دارند که از فیلتر نهاد باالدستی مثل شورای‬ ‫انقالب فرهنگی می گــذرد‪ .‬اینها مخالفت هــای جدی بود‬ ‫که البته تــا زمانی کــه در مجلس بــودم ایــن کار را کردم و‬ ‫اجازه ندادیم تا جایی که امکان دارد اســتقالل دانشگاه ها‬ ‫خدشه دار شود‪.‬‬ ‫در مجلســی که شــما بودید و مجلس قبــل از ان‬ ‫(هفتم) جریانی شــکل گرفت که تــاش می کرد‬ ‫جریــان اصولگرایــی حســاب خــود را از اقــای‬ ‫احمدی نژاد جــدا کند‪ .‬بــه نوعی شــما و خیلی از‬ ‫دوستان به عنوان جریان اصولگرای منتقد دولت‬ ‫شــناخته می شــدید‪ .‬البته تــا حدودی هــم اقای‬ ‫الریجانی اینطور بود اما کمــی محافظه کارتر ‪ .‬اما‬ ‫شما‪ ،‬اقایان مطهری و کاتوزیان و قبل از ان اقا یان‬ ‫افروغ و ابوطالب در مجلس قبلی نماد این جریان‬ ‫شدید‪.‬ایا قبول دارید در انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫یازدهم اصولگرایان نتوانستند حساب خودشان را‬ ‫ازاحمدی نژادجداکنندوبهنوعیتاواناحمدی نژاد‬ ‫را پرداختند‪ .‬در واقع این جریانی که شما نماینده ان‬ ‫بودید نتوانست به جامعه بقبوالند که اصولگرایانی‬ ‫هم هستند که منتقد احمدی نژادند و این انتقاد را از‬ ‫سال های پیش در موضوعات مختلف کارشناسی‬ ‫و سیاسی داشته اند و به جلو اورده اند‪.‬‬ ‫به دلیل اینکه دولت نهم عمال مورد حمایت مجلس‬ ‫بود البته شــدت و حجم خرابکاری های دولت نهم به اندازه‬ ‫دولت ده م نبود‪ ،‬بنابراین یک مقداری مورد تائید مجلس بود‪.‬‬ ‫البته وزرای بهتری هم داشت‪.‬‬ ‫بله دولــت نهــم وزرای بهتری داشــت امــا اقای‬ ‫احمدی نژاد هم دست به عصاتر راه می رفت‪ .‬در دولت دهم‬ ‫اما خیلی گستاخانه عمل کرد‪ .‬در همان ابتدا هم رگه هایش‬ ‫مشخص شد‪ ،‬همان اول بسم الله که بر سر کار امد چند وزیر‬ ‫را عزل کرد و حتی کابینه از رســمیت افتاد‪ .‬حدود یکی‪ ،‬دو‬ ‫هفته به پایان دولت نهم مانده بود و ایشــان تعدادی را عزل‬ ‫کرد و از نصابی که در قانون اساسی امده فراتر رفت به طوری‬ ‫که باید برای کل دولت دوباره رای گیری به عمل می امد‪ ،‬اما‬ ‫با رایزنی هایی که صورت گرفت نهایتــا یکی از وزرا که همه‬ ‫ی از ایشان ببرم‪ ،‬با اکراه و فقط‬ ‫می شناسند و الزم نیســت نام ‬ ‫برای حل مشکل نظام پذیرفت که برگردد و کابینه از نصاب‬ ‫نیفتد‪ .‬به دوســتان می گفتیم اگر دولت دهم بر سر کار بیاید‬ ‫چون طبق قانون اساســی دیگر امکان کاندیداشدن ندارد‬ ‫و احمدی نژاد ایــن دور را دور اخر خود محســوب می کند‪،‬‬ ‫اقدامات بدتری می کند‪ .‬دیدید که ماجرای قهر ‪ 11‬روزه هم‬ ‫اتفاق افتاد‪ .‬کامال معتقدم یک تفکر خودسرانه کاملی داشت‬ ‫که نه قوه قضائیه را قبول داشت‪ ،‬نه شورای نگهبان و نه قوه‬ ‫مقننه و می گفت که همه باید در قوه مجریه متمرکز شــوند‪.‬‬ ‫ایشان خود را پاسدار قانون اساسی می دانست و نهایتا تفسیر‬ ‫شورای نگهبان را نمی پذیرفت‪ .‬قوانین مجلس را درحقیقت‬ ‫اجرا نمی کــرد‪ .‬با قوه قضائیــه درمی افتاد‪ .‬وقتــی فردی نه‬ ‫قوه مقننه‪ ،‬نه قوه قضائیه و نه شورای نگهبان را قبول داشته‬ ‫باشــد غیر از خودســری نام دیگری ندارد‪ .‬البته روی همین‬ ‫مسائل بود که مجلس ایستادگی می کرد‪.‬‬ ‫به قهــر ‪ 11‬روزه اشــاره کردیــد‪ .‬در ان زمــان در‬ ‫مجلس شایعاتی شنیده می شد که بحث سوال از‬ ‫رئیس جمهور و اســتیضاح مطرح است‪ .‬ایا واقعا‬ ‫این بحث ها شد؟‬ ‫حجم خرابکاری های دولت نهم به اندازه دولت دهم نبود‪ ،‬بنابراین‬ ‫یک مقداری مورد تائید مجلس بود‬ ‫هرچند روزهــای اول مطرح نبود اما وقتی مســاله‬ ‫به درازا کشید‪ ،‬این بحث هم جدی شــد‪ .‬رئیس قوه مجریه‬ ‫به عبارت دیگر رئیس جمهور باید بر سر پستش حاضر باشد و‬ ‫مشکالت را رتق و فتق کند‪ .‬در قانون اساسی رئیس جمهور‬ ‫هم که در راس قوه مجریه قرار می گیرد‪ ،‬اختیارات وســیعی‬ ‫دارد کــه تعطیل بردار نیســت‪ .‬وقتــی رئیس جمهور حاضر‬ ‫نمی شــد‪ ،‬طبیعتا غیر از ســوال در چارچوب قانون اساسی‬ ‫اختیاراتی هم برای قــوه قضائیه و هم بــرای مجلس دیده‬ ‫شده و طبیعی بود که نمایندگان با اســتناد به قانون اساسی‬ ‫روی این مساله هم تفکر کنند که الحمدلله رفع و رجوع شد و‬ ‫ایشان به نحوی بازگشت و سرکار امد‪ .‬اگرچه همان حرکت ها‬ ‫درحقیقــت در باطن ادامه پیــدا می کرد اما در اصل مســاله‬ ‫امدن و مسئولیت ها را ادامه دادن انجام شد بنابراین مساله‬ ‫استیضاح مطرح نشد اما سوال به جد دنبال شد‪.‬‬ ‫در مورد اقای احمدی نژاد دو گرایش وجود داشت؛‬ ‫یکیاینکهمی گفتندهمهچیززیرسرمشاییاست‬ ‫و بحث جریان انحرافی و دیگری اینکه مشایی هم‬ ‫مهره بازی احمدی نژاد اســت‪ .‬شــما به کدام یک‬ ‫قائل هستید؟‬ ‫اصال مهم نبود‪ ،‬ما با فرد کاری نداریم‪ .‬اقای مشایی‬ ‫یافرددیگرییاخوداحمدی نژاد!انچهازاینجعبهسیاهتحت‬ ‫عنوان عملکرد دولت و قوه مجریه بیرون می اید مهم است‪.‬‬ ‫اینکه چه تفکری پشــت قضیه وجود دارد و مساله را پوشش‬ ‫می دهدکهبهاینسمتحرکتکند‪،‬خیلیمهمنیست‪.‬مساله‬ ‫این است که این اقدامات انجام می شد‪ .‬خیلی در ریشه اینکه‬ ‫از کجا نشات می گیرد کنجکاو نبودم‪ .‬به هر حال هرچه انجام‬ ‫می شد‪،‬رئیس جمهورمجریاینتصمیمبودواالنهمخیلی‬ ‫مهم نمی دانم که تفکر از کجا نشات می گرفت‪ ،‬اما به نظر ما‬ ‫که در مجلس بودیم‪ ،‬این تفکرات اشتباه و غلط بود که باید‬ ‫جلوی ان گرفته می شد‪.‬‬ ‫فکر می کنیــد جامعــه و حکومت مجــددا به اقای‬ ‫احمدی نژاد برای انتخابات ســال ‪ 96‬اقبال نشان‬ ‫می دهد؟‬ ‫من فکــر می کنم از انجــا که طیف هــای خاصی‬ ‫با عملکرد ایشــان اشــنا نبودند‪ ،‬احمدی نژاد ایــن اقبال را‬ ‫به خصوص بعد از دولت هشتم پیدا کرد‪ .‬اقای احمدی نژاد‬ ‫برای جامعه یک فرد ناشناخته بود اما برای خیلی از دوستان‬ ‫ایشان قبل از اینکه رئیس جمهور شــوند‪ ،‬فرد ناشناخته ای‬ ‫نبود‪ .‬ما ایشان را می شناختیم و به عنوان یک دوست خوب‬ ‫در تماس بودیم‪ .‬بعضی کمتر مثل من و بعضی بیشتر‪ .‬ایشان‬ ‫با جامعه مهندســین ارتباط بیشتری داشــت و از همان ابتدا‬ ‫حداقل من ایشان را شایسته ریاست جمهوری نمی دانستم‬ ‫و فکر می کردم در این مسئولیت نمی تواند موفق باشد‪ .‬اما‬ ‫بســیاری از صدماتی که االن وجود دارد‬ ‫نشات گرفته از بی تدبیری هایی است که‬ ‫به خصوص در دولت دهم شاهد بودیم‪.‬‬ ‫هرچند در دولت نهم اقــای احمدی نژاد‬ ‫مقداری دست به عصا راه می رفت اما در‬ ‫دولت دهم معتقدم کــه خیلی بی پروا در‬ ‫مسائل مختلف عمل می کرد‬ ‫فردی بود که ادعاهای زیادی در مسائل اصولگرایی داشت‪.‬‬ ‫مســاله تبعیت از والیت فقیه و مســائلی از این قبیل که بعدا‬ ‫دیدیم خیلی هم منطبق با تفکراتی که ادعا می کرد‪ ،‬نیست‬ ‫و عمال نشــان داد که بیشــتر انها را به عنوان پوششی برای‬ ‫رسیدن به مقاصدی خاص اتخاذ می کند‪ .‬به همین دلیل بعید‬ ‫می دانم حتی اگر وارد صحنه هم بشود مورد اقبال واقع شود‪.‬‬ ‫در زمان تشــکیل کابینه اقای روحانی حضرتعالی‬ ‫جزو گزینه های وزارت علوم مطــرح بودید‪ .‬ایا در‬ ‫این زمینه با شما رایزنی شده بود؟‬ ‫نه‪ ،‬اصال‪.‬‬ ‫در کارگروه چطور؟‬ ‫از کارگروه خبر نــدارم اما به جایی نرســید که از من‬ ‫برنامه ای بخواهند‪.‬‬ ‫اواخر سال گذشته هم در ماجرای استیضاح وزیر‬ ‫مجددا اسم شما مطرح شد‪.‬‬ ‫اقای روحانی که رای اورد فردای ان روز در رسانه ای‬ ‫یکسری اسامی مطرح شد که تقریبا حدود ‪ 80 ،70‬درصد از‬ ‫ی غلط بود و از همان ابتدا اسم من نیز مطرح شد و بعد‬ ‫اسام ‬ ‫که جلو رفت باز هم تشدید شد اما هیچ وقت از من برنامه ای‬ ‫خواسته نشد و من نیز تالشی نکردم که برنامه ای ارائه دهم‪.‬‬ ‫وزارت علوم همیشــه جزو پســت هایی اســت که‬ ‫در دولت های مختلف بــا چالش هایی مواجه بوده‬ ‫اســت‪ .‬در ایــن دوره اوضــاع را چگونــه ارزیابی‬ ‫می کنید؟‬ ‫اوال وزارت علــوم و وزارت اموزش و پــرورش بــه‬ ‫دو دلیل همیشــه مورد ســوال نمایندگان بودنــد؛ یکی‪ ،‬به‬ ‫خاطر گســتردگی این وزارتخانه و نقشــی که در حوزه های‬ ‫انتخابیه می تواند بازی کند و دیگری بــه خاطر اهمیتی که‬ ‫تصمیمات ایــن دو وزارتخانه روی جامعــه دارد‪ .‬نمایندگان‬ ‫شو پرورش یا رئیس دانشگاه‬ ‫قاعدتا می خواهند مدیرکل اموز ‬ ‫با انها هماهنگ باشــد‪ .‬هــر دوره کــه رئیس جمهور عوض‬ ‫می شد‪ ،‬طبعا تفکر هم عوض می شــد اما رئیس یا مدیرکل‬ ‫شو پرورش از تفکر قبلی بود‪ .‬اینها باید تغییر می یافتند‬ ‫اموز ‬ ‫و در این تغییرات مجلس عکس العمل نشــان می داد‪ .‬این‬ ‫در همه ادوار وجود داشت‪ .‬بنابراین یکی از کمیسی ون ها که‬ ‫ســواالت زیادی از وزرا برایش می امد‪ ،‬کمیســیون اموزش‬ ‫و تحقیقــات بــود‪ .‬البته من ســعی می کردم این ســواالت‬ ‫را مدیریــت کنــم و قاعدتا حتــی به صحن کمیســیون هم‬ ‫نکشانیم چه رسد به صحن مجلس‪ .‬چون وقت زیادی از وزیر‬ ‫می گرفت‪ .‬بعضی سواالت هم نمی شد گفت که خیلی عمیق‬ ‫بود‪ .‬اما در شــرایط فعلی‪ ،‬وزارت علوم و اموزش و پرورش با‬ ‫شو پرورش‬ ‫چالش های عمده ای روبه رو هستند‪ .‬وزارت اموز ‬ ‫باید بتواند ســند تحول در نظام اموزش و پرورش را اجرا کند‬ ‫که احتیاج به یک ســری بودجه خاص و خوب دارد‪ .‬وزارت‬ ‫علوم باید یکســری اعتبارات برایش تامین شــود که رسالت‬ ‫خودش را در مورد حل مشــکالت کشــور ایفا کند‪ .‬مثال در‬ ‫بحث پژوهش و تحقیقات و ارتباطات بودجه کافی نداریم‪.‬‬ ‫در برنامه پنجساله پنجم‪ ،‬سه درصد از تولید ناخالص ملی باید‬ ‫به امر تحقیقات اختصاص یابد‪ ،‬اما مشاهده می کنید که این‬ ‫موضوع تحقق نیافته است‪ .‬شاید اوج این درصد در اخرین‬ ‫ســال دولت اصالحات بود اما بعد از ان همیشــه دیدیم که‬ ‫به رغم اینکه بودجه ها افزایش می یافته اما تقریبا به سختی‬ ‫توانسته از نیم درصد تجاوز کند‪ ،‬درصورتی که در اخرین سال‬ ‫احزاب و شخصیت ها‬ ‫مثلث | شماره ‪262‬‬ ‫سیاست‬ ‫دولت اصالحات تقریبا تا‪ 0/7‬درصد باال امد و امیدواری هایی‬ ‫ایجاد کرد که ما براساس همین بنا را گذاشتیم که در پنج ساله‬ ‫پنجم اگر نیم درصد در هرسال اضافه شود درپایان برنامه به‬ ‫ سه درصد هم برسد ســه اما تحقق پیدا نکرد‪ .‬من در جریان‬ ‫اعتبارات و تحقیقات بودجه نیستم‪ .‬االن هم که عضو هیات‬ ‫علمی دانشگاه صنعتی شریف هســتم بودجه تحقیقاتی در‬ ‫شو پرورش شده‬ ‫دانشگاه ها خوب نیست و تقریبا شبیه اموز ‬ ‫شو پرورش شــاید حدود ‪ 93‬تا ‪ 94‬درصد فقط‬ ‫است‪ .‬در اموز ‬ ‫به حقوق و مزایا اختصاص می یابــد‪ .‬اکنون وزارت علوم نیز‬ ‫دارد به همین بیماری مبتال می شــود؛ یعنــی هرچه بودجه‬ ‫می اید صرف پرداخت حقوق و دستمزد می شود‪ .‬این مثال‬ ‫را می زنم که دانشگاه هایی در خود دارند مثل یک ماشین بنز‬ ‫می مانند اما این بنز نمی تواند حرکت کند‪ .‬االن نیز با همین‬ ‫چالشدردولتیازدهمبهخاطربودجهتحقیقاتیبه خصوص‬ ‫در دانشــگاه ها مواجه و دچار معضل هستیم‪ .‬تورم شدیدی‬ ‫هم که به خصــوص در اواخر دولت دهم بــه جامعه تحمیل‬ ‫شد‪ ،‬االن از نظر معیشتی هم اســاتید و هم معلمان را دچار‬ ‫معضل کرده اســت‪ .‬دولت هم باتوجه به بودجه هایی که در‬ ‫دست دارد تا حدودی می تواند بودجه جاری را افزایش دهد‪.‬‬ ‫به عنوان مثال استادیاری که تقریبا یک سوم از عمرش را در‬ ‫اموزش عالی صرف کرده (در داخل یا خارج از کشور) حداکثر‬ ‫حقوقی که بعــد از مالیات دریافت می کند‪ ،‬زیر ســه میلیون‬ ‫تومان است و شاید حتی نتواند مسکن مناسبی فراهم کند‪.‬‬ ‫یک استاد باید یک خودرو مناسب داشته باشد‪ .‬ارزان ترین‬ ‫ماشینی که مشکالت فنی زیادی هم دارد حدود ‪ 18‬میلیون‬ ‫به فروش می رسد‪ .‬اســتادی که سه میلیون حقوق می گیرد‬ ‫چگونه می تواند همین ماشین را برای خود تامین کند؟ اینها‬ ‫مشکالتی است که ایجاد می شده و مســاله فرار مغزها را تا‬ ‫حدودی تشدید می کند‪ .‬در رده های باالتر‪ ،‬دانشیار و استاد‬ ‫همه مشکالت خود را دارند‪ .‬تعدد مراکز اموزش عالی که االن‬ ‫شدیدا باعث ایجاد مشکل در دانشگاه های غیردولتی برای‬ ‫جذب دانشجو شده‪ ،‬معضل دیگری است که دولت یازدهم با‬ ‫وجود اینکه صورت مساله را کامال می داند نتوانسته برای ان‬ ‫راه حلی ارائه کند‪ .‬اینها همه معضالتی هستند که نگذاشته‬ ‫شو پرورش و وزارت علوم تا االن در دولت‬ ‫است وزارت اموز ‬ ‫یازدهم حال خوبی داشته باشند‪ .‬اما من معتقدم که دوستان‬ ‫هم مســاله را به خوبی می دانند و هم در حال تالش هستند‬ ‫انها را رفع کنند‪ .‬اگر یک نگرش کلی تر و عنایت بیشتری در‬ ‫دولت نسبت به این دو وزارتخانه شــود‪ ،‬فکر می کنم خیلی‬ ‫شو پرورش قابل‬ ‫از مشــکالت در وزارت های علــوم و اموز ‬ ‫حل است‪.‬‬ ‫تحصیالت شــما و تخصص تان بیشــتر در حوزه‬ ‫هسته ای است؟‬ ‫بلــه‪ .‬مــن لیســانس بــرق از دانشــگاه امیرکبیر و‬ ‫فوق لیسانس تکنولوژی راکتورهای هســته ای از دانشگاه‬ ‫تهــران دارم‪ .‬بعد از ان خارج از کشــور رفتــم و دو مدرک از‬ ‫دانشگاه ‪ MIT‬گرفتم؛ یک مدرک فوق لیسانس دوباره گرفتم‬ ‫و باالتر از فوق لیسانس که درجه مهندسی است روی طراحی‬ ‫راکتورها و مدیریت ســوخت گرفتم و از دانشگاه برکلی هم‬ ‫ی گرفتم و بعــد از ان هم به‬ ‫دکترا در رشــته راکتورهــای اتم ‬ ‫ایران بازگشتم‪.‬‬ ‫پس شما از دانشمندان هسته ای ما هستید‪.‬‬ ‫اینکه کسی دکترا بگیرد و او را دانشمند حساب کنند ‪،‬‬ ‫دانشمند که نیســت اما خوشــحالم از اینکه اوال در دانشگاه‬ ‫صنعتی شیراز این رشته راه اندازی شد و ثانیا در دانشگاه ازاد‬ ‫اسالمی در مقاطع لیسانس و فوق لیســانس دکترای رشته‬ ‫هسته ای را بجد پیگیری کرده ایم و در این زمینه این دانشگاه‬ ‫یکی از دانشــگاه های خوب کشــور ماســت‪ .‬فکر می کنم‬ ‫تعدادی از دانشــگاه ها‪ ،‬رشته هســته ای را داشته باشند اما‬ ‫دانشگاه های شهید بهشــتی و دانشگاه ازاد اسالمی به طور‬ ‫جد در مســائل هســته ای تحقیق انجام می دهند‪ .‬ان زمان‬ ‫که این رشته ها را تاسیس کردیم در دانشگاه صنعتی شریف‬ ‫ی و تعداد‬ ‫اقای دکتــر صالحی‪ ،‬رئیس ســازمان انرژی اتمــ ‬ ‫دوستان دیگری که شــاید نخواهند نامشــان برده شود هم‬ ‫بودند‪ .‬تعداد مناسبی از کسانی که االن متخصص هسته ای‬ ‫شناخته می شوند‪ ،‬فارغ التحصیالن همین دانشگاه ها بودند‬ ‫و تربیت شــدگان ما هســتند‪ .‬خدا رحمت کند مرحوم شهید‬ ‫شهریاری‪ ،‬ایشــان مقطع فوق لیســانس خود را در دانشگاه‬ ‫صنعتی شریف گذراند و با بنده درس داشــت و با اقای دکتر‬ ‫صالحی تز خود را گذراند‪ .‬در واقع از نگاه دانش هســته ای‬ ‫هیچ کمبودی نسبت به بهترین دانشــگاه های دنیا نداریم‪.‬‬ ‫الحمد لله در زمینه تحقیقات و اینکــه در مرزهای دانش هم‬ ‫باشیم‪ ،‬خیلی خوب هستیم‪ .‬بنابراین اینکه اوباما عنوان کرد‬ ‫که با بمباران هســته ای به نتیجه نمی رســیم واقعا می داند‬ ‫که دانش هسته ای در کشور ما نهادینه شــده و با بمباران از‬ ‫بین نخواهد رفت‪ .‬ما اکنون فارغ التحصیالن زیادی داریم‬ ‫که علم هســته ای را می دانند‪ .‬زکات علم انتقال ان است و‬ ‫مقداری احساس ارامش می کنم که انشــاء الله این زکات را‬ ‫پرداخت کرده ام‪.‬‬ ‫با توجه به تخصص تان مایل هســتید که راجع به‬ ‫مذاکرات هم صحبت کنیم؟‬ ‫بله‪ ،‬اشکالی ندارد‪.‬‬ ‫االن اوضاع چطور اســت؟ به نظرتان مذاکرات به‬ ‫نتیجه می رسد؟‬ ‫مــن معتقدم بــه نتیجه می رســد‪ .‬یعنــی امریکا و‬ ‫کشــورهای دیگر ناچارند که بــه نتیجه برســند‪ .‬چون فکر‬ ‫می کنند باید با مــا کنار بیایند‪ .‬باتوجه به شــناختی که انها از‬ ‫پیشرفت علم هسته ای در کشــور ما دارند‪ ،‬قاعدتا جزئیات‬ ‫ق از ما دارند که چه تعداد‬ ‫را می دانند و فکر می کنم امار دقیــ ‬ ‫دانشــجوی فوق لیســانس و دکترا داریم کــه در این زمینه‬ ‫تحقیقات انجام می دهند‪ .‬قطعا پیشرفت علم هسته ای مان‬ ‫را در مقاالتی که در خارج از کشــور در ژورنال های پیشرفته‬ ‫هسته ای چاپ می کنیم‪ ،‬رصد می کنند و می دانند‪ .‬به همین‬ ‫دلیل فکر می کنند هرچه نظارت بیشتری کنند و از نقطه نظر‬ ‫خودشان کانال ما را به سمت ســاح هسته ای ببندند‪ ،‬بهتر‬ ‫اســت‪ .‬بنابراین احتیاج دارند از دیدگاه خود البته نســبت به‬ ‫کار تحقیقاتی و فعالیت های هســته ای ما ناظر باشند که به‬ ‫اصطالع از مســیر صلح جویانه منحرف نشویم‪ .‬ما خودمان‬ ‫واقفیم که حتما سالح هسته ای در دستور نظام ما نیست‪ .‬ما‬ ‫کارهایتحقیقیدرزمینهانرژی‪،‬صنعت‪،‬کشاورزیوپزشکی‬ ‫به کمک دانش هســته ای انجام می دهیم و باتوجه به این‬ ‫مساله اگر که نظارت نکنند ما را رهاشده فرض می کنند و از دید‬ ‫انها کسی که رها شود می تواند همه کار کند‪ .‬به همین دلیل ‬ ‫ترجیحمی دهندبیایندوباماواردتفاهمنامه ایشوندکهبهزعم‬ ‫خود بتوانند ما را از طی کردن مسیر رسیدن به سالح هسته ای‬ ‫بازدارند‪ .‬این یک مســاله اســت و به همین خاطر من خیلی‬ ‫امیدوارم که انها احســاس ارامش می کنند که بــا ما قرارداد‬ ‫ببندند‪ .‬بعد از ان هم (این به عنوان شعار نیست)‪ ،‬باالخره اینها‬ ‫تحریم ها را موثر ندانســتند‪ .‬به حرف اوباما استناد می کنیم‬ ‫چون امریکا را دشمن خودمان فرض می کنیم‪ ،‬وقتی دشمن‬ ‫اعتراف کند حتما درست است‪ .‬انها می گویند که ایران با دو‬ ‫هزار سانتریفیوژ شروع کرده و ما انها را در بحران تحریم شدید‬ ‫بردیم و االن باالی ‪20‬هزار سانتریفیوژ درحال کار دارند‪.‬‬ ‫این یک واقعیتی است چون ما واقعا علم و دانش اش را‬ ‫داریم و متخصص هم به وفور داریم و دانشمندان هسته ای‬ ‫ما محدود به شهید شهریاری نمی شود‪ .‬ما متخصصین خیلی‬ ‫خوبی در این زمینه داریم‪ ،‬بنابراین اصل قضیه داشتن دانش‬ ‫این علم هسته ای است‪ .‬پس تحریم ها هم نمی تواند جلوی‬ ‫کار مــا را بگیرد‪ .‬اقای دکتر صالحــی اصطالح خیلی خوبی‬ ‫را به کار برد که االن ســانتریفیوژ ســاختن در کشور ما مثل‬ ‫سماورساختن شده است‪ .‬واقعا همین طور است‪ .‬البته فکر‬ ‫نکنید تکنولوژی سانتریفیوژپایین است‪.‬‬ ‫ی که باید بــا ان ابعاد و اســتوانه ای که‬ ‫یعنی سیســتم ‬ ‫بیش از ‪50-60‬زار دور در دقیقه باید بچرخد نیازمند تکنولوژی‬ ‫خیلی پیشرفته ای است‪ .‬تا این راکتور هسته ای اب اراک را‬ ‫خودمان طراحی کرده ایم و پیشنهادی که داده شده پلوتونیوم‬ ‫کم تولید کنــد‪ ،‬راه حل هایی اســت کــه خــود ایرانی ها به‬ ‫‪35‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪36‬‬ ‫مثلث | شماره ‪262‬‬ ‫احزاب و شخصیت ها‬ ‫امریکایی ها ارائه دادند تا اگر نگران تولید پلوتونیوم از راکتور‬ ‫اتمی اب سنگین اراک هستید‪ ،‬اگر باالی یک درصد سوخت‬ ‫را غنی کنیم‪ ،‬میزان تولید پلوتونیوم کاهش می یابد‪ .‬بنابراین‬ ‫انها می دانند ما مطالب را به ریز مطلع هستیم و متخصصین‬ ‫و محققین ما در مراکز تحقیقاتی از این مسائل اطالع دارند‬ ‫به همین دلیل چــون می دانند تحریم ها بی نتیجه اســت و‬ ‫حمله نظامی هم نمی تواند ما را از رفتن به سمت تکنولوژی‬ ‫صلح جویانه هسته ای بازدارد و بالفرض اگربخواهیم به سمت‬ ‫سالح هســته ای برویم‪ ،‬بمباران نتیجه بخش نخواهد بود‪،‬‬ ‫پس به این ترتیب انها نیاز دارند کــه با ما مذاکره کنند و ناظر‬ ‫باشند که به سمت ساخت سالح هسته ای نرویم که البته هیچ‬ ‫وقت نخواهیم رفت‪.‬‬ ‫امــا در این مــورد نکاتی هــم دارم‪ .‬وقتی بدن ســرما‬ ‫می خورداگرچاره جوییکنیدوجلویشرابگیرید‪،‬بهذات الریه‬ ‫تبدیل نمی شود که خیلی خطرناک شــود‪ .‬وقتی تحریم ها‬ ‫شروع شد متاسفانه در دولت نهم و دهم شاهد بودیم که ان‬ ‫را به مسخره گرفتند‪ .‬عنوان می شد که این مصوبات شورای‬ ‫ن اقتصاد ما در یک حالت‬ ‫امنیت کاغذپاره اســت‪ .‬در ان زما ‬ ‫سرماخوردگی قرار داشت ‪ ،‬متاســفانه به رغم تاکیدات مکرر‬ ‫مقام معظم رهبری مبنی بر جداشدن از اقتصاد نفتی و حرکت‬ ‫به ســمت صادرات غیر نفتی و افزایش تولیدات‪ ،‬با اینکه در‬ ‫قانون هم می اوریم اما وابستگی مان نسبت به فروش نفت‬ ‫بیشترشدهاست‪،‬بنابراینوقتیموردتحریم هاواقعمی شویم‬ ‫اسیب پذیر می شویم‪ .‬معتقدم اگر از همان ابتدا این مسائل‬ ‫چاره جویی می شــد‪ ،‬تحریم ها کمتر می توانست موثر واقع‬ ‫شود‪ .‬باز معتقدم االن هم اگر به نتیجه نرسیم که احتمالش‬ ‫را کم می دانم‪ ،‬تحریم ها نمی تواند بــه هیچ عنوان ما را از پا‬ ‫دراورد ‪،‬به خصوصاگرکارشناسانبه طورواقع بینانهبنشینندو‬ ‫برای رفع مشکالت اقتصادی راه حل ارائه کنند‪ .‬معتقدم همه‬ ‫چالش های عظیم اقتصادی که اکنون با ان مواجه هستیم‪،‬‬ ‫نشات گرفته از تحریم ها نیست و بخشی از ان است‪ .‬به این‬ ‫معنا که حتی اگر تحریم ها هم برداشته شود این چالش های‬ ‫اقتصادی باقی خواهد ماند‪.‬‬ ‫یکی از این چالش های مهم اقتصادی‪ ،‬اقتصاد دولتی‬ ‫است که از برنامه های متعدد حتی برنامه پنج ساله چهارم بود‬ ‫که قرار بــود درصد اقتصاد دولتی کاهش یابد اما متاســفانه‬ ‫بیشتر شده است‪ .‬اقتصاد دولتی ما باید به واگذاری به مردم‬ ‫بینجامد‪ .‬اکنون یک سری حرکت ها انجام شده و یک سری‬ ‫شرکت های دولتی را به شبه دولتی ها واگذار کرده اند‪ .‬مثال‬ ‫بعضی شرکت ها را به ســازمان تامین اجتماعی فروختند که‬ ‫درواقع از این جیب به ان جیب است‪ .‬بحث دیگر هم بریدن‬ ‫از نفت و حمایت از تولیدات داخلی اســت کــه مقام معظم‬ ‫رهبری بــر ان تاکید فرمودند‪ .‬در برنامه پنج ســاله پنجم هم‬ ‫گنجاند ه شده و باید به این سمت حرکت کنیم‪ .‬به فرض اینکه‬ ‫تحریم ها هم رفع و رجوع و همگی برداشته شود‪ ،‬باز اقتصاد‬ ‫ما گیر همین مسائل است‪ .‬نمونه دیگر اینکه در سال‪ 76‬نفت‬ ‫به حدود ‪ 9‬دالر رســید‪ ،‬ان زمان همه اعم از دولت و مجلس‬ ‫قسم خوردند که بعد از این جریان دیگر بند ناف مان را از نفت‬ ‫ببریم! اما ایا این کار را کردیم؟ به ســال ‪ 90‬و ‪ 91‬رسیدیم که‬ ‫نفت به‪ 110‬دالر رسید و ما به طور چشمگیری شروع به ارتزاق‬ ‫از نفت کردیم‪ .‬همان حرکتی که‪ 20‬سال قبل صورت گرفت‪.‬‬ ‫ان شاءالله دیگر همه درس گرفته باشیم که این نفت عاملی‬ ‫دست کشورهای غربی است و هروقت بخواهند قیمت ان را‬ ‫باال و پایینش می کنند که ما را تحت فشار قرار دهند‪ .‬بنابراین‬ ‫این موارد معضالت ماست‪ .‬اگر تحریم ها برداشته شود باید‬ ‫از نفت به عنوان زیربنا استفاده کنیم و اقتصادمان را به اقتصاد‬ ‫بخش خصوصی ببریم‪ .‬اما ما درست عمل نکردیم‪.‬‬ ‫مثال کاری که به نظر می رســد خیلی معجزه کردیم (و‬ ‫معتقدم بدترین کار بود) اینکه در اصل ‪ 30‬قانون اساســی‪،‬‬ ‫شو پرورش باید رایگان باشد‪ .‬در ِ‬ ‫خود امریکا که کشوری‬ ‫اموز ‬ ‫است که بیش از ‪ 90‬درصد ان دست بخش خصوصی است‪،‬‬ ‫شو پرورش اش شــدیدا دولتی اســت چراکه مســائل‬ ‫اموز ‬ ‫تربیت نســل جوان شــوخی نیســت اما در ایــران برعکس‬ ‫شو پرورش‬ ‫عمل کردیم‪ .‬یعنی واگــذاری واقعــی را از اموز ‬ ‫شــروع کرده ایم! شــما هر طرف که نگاه می کنید‪ ،‬مدارس‬ ‫دولتی به ترتیبی که توضیح ان مفصل اســت‪ ،‬به غیردولتی‬ ‫تبدیل شــده اند‪ .‬در مجلس هشــتم با این حرکت ها برخورد‬ ‫می کردیم اما به صورت های مختلف همین مدارس دولتی‬ ‫تحت عناوین هیات امنایی و‪ ...‬پولی شده اند‪ .‬یعنی حرکت‬ ‫خصوصی ســازی را هم از بد جایی شــروع کردیم که اصال‬ ‫نباید می کردیم‪ .‬انجا که باید در صنعت‪ ،‬کشــاورزی‪ ،‬انرژی‬ ‫و مسائل دیگر به ســمت حرکت های خصوصی می رفتیم‪،‬‬ ‫همین طور در چنگال بخش دولتی یا شبه دولتی باقی مانده‬ ‫شو پرورش که باید دولتی عمل می کردیم‪،‬‬ ‫اســت و در اموز ‬ ‫شو پرورش ما بــا حرکات‬ ‫رهــا کرده ایم‪ .‬معتقــدم کــه اموز ‬ ‫صورت گرفته ضربه خورده است‪ .‬در صورتی که کشورهای‬ ‫پیشرفته مثل ژاپن‪ ،‬امریکا و کشورهای اروپایی شدیدا روی‬ ‫شو پرورش سرمایه گذاری های دولتی به منظور‬ ‫مسائل اموز ‬ ‫تربیت نسل اینده شان انجام می دهند‪ .‬بنابراین معتقدم دولت‬ ‫دهم در زمینــه تحریم ها خوب عمل نکــرد‪ ،‬درحالی که اگر‬ ‫درست عمل کرده بود می توانست زهر تحریم ها را بگیرد اما با‬ ‫تدبیر عمل نکرد و زهر تحریم ها توانست کارگر واقع شود‪ .‬ما‬ ‫می توانیم با تدبیر زهر تحریم ها را بگیریم‪.‬‬ ‫تجربــه ای از انتخابــات نهــم و هشــتم راجع به‬ ‫اصولگرایــان داریــم؛ عطف بــه همان ســابقه به‬ ‫نظر شــما چه اتفاقی باید در ایــن دوره رخ دهد تا‬ ‫اصولگرایان بــا وجودی که االن رقیــب انها خیلی‬ ‫قوی تر است‪ ،‬بتوانند به ساز و کاری برای وحدت‬ ‫برسند؟‬ ‫معتقدم باید واقعیت هــا را در جامعه پذیرفت‪ .‬مردم‬ ‫ت تندروی را قبول نداشــتند‪ .‬تشــکل های سیاسی‬ ‫هیچ وق ‬ ‫مردم را به اشتباه می اندازند‪ .‬یعنی به اسم اعتدال می ایند اما‬ ‫به تندروی ها منجر می شــود‪ .‬مردم حرکت تند را نه در بخش‬ ‫اجرایی و نه در بخش قانونگذاری نمی پذیرند‪ .‬باتوجه به این‬ ‫مساله باید تدبیر شود و مجلسی که بتواند جلوی تندروی ها را‬ ‫بگیرد‪ ،‬تشکیل شود‪ .‬خصوصیات یک مجلس معتدل این‬ ‫است که در بخش های اقتصادی و فرهنگی چارچوب هایی‬ ‫که در اسناد باالدستی مثل مجمع تشخیص مصلحت نظام‪،‬‬ ‫شــورای انقالب فرهنگی یا به وسیله شــخص مقام معظم‬ ‫رهبری ابالغ شده را دنبال کند و درحقیقت تفسیر به خود نکند‪.‬‬ ‫براساس این تفکر قاعدتا فکر می کنم مجلسی شکل خواهد‬ ‫گرفت که راه تندروی ها را ببندد و در چارچوب اسناد باالدستی‬ ‫بتواند قوانینی را وضع کند که بــا دولت تعاملی صورت گیرد‬ ‫که جلوی تندروی ها گرفته شود و جامعه یک مسیر اعتدالی‬ ‫را پیش بگیرد‪.‬‬ ‫سازوکار پیشنهادی شما برای وحدت اصولگرایان‬ ‫چیست؟‬ ‫من فکر می کنم تشکل های تندرو اگر دنبال همان‬ ‫بحث های خودشــان باشــند که تا االن هســتند‪ ،‬قاعدتا به‬ ‫مجلس اینده هم ممکن اســت ضربه بزنند‪ .‬مــا افراد خیلی‬ ‫متخصص و خوشفکر در طیف اصولگرا داریم که با عملکرد‬ ‫یک اقلیت کوچک در اصولگرایی مورد خدشه وارد شده است‬ ‫و به این صورت در جامعه نمود یافته کــه اصوال اصولگراها‬ ‫نمی توانند کشور را اداره کنند‪ .‬متاسفانه عملکرد دولت های‬ ‫نهم و دهم به گونه ای بوده که این تفکر و اتمســفر را شدید‬ ‫کرده اســت‪ .‬به نظرم افراد متنفــذ در اصولگرایی باید نهایتا‬ ‫افرادی را که تندروی ندارند و مشکالت جامعه را درک می کنند‬ ‫و برای ان راه حل دارند‪ ،‬وارد انتخابــات کنند تا اینها بتوانند‬ ‫فهرست اصلی تفکر اصولگرایی را شکل دهند‪.‬‬ ‫بحثی مطر ح شــده که اقایان الریجانی و روحانی‬ ‫قصد ائتالف در انتخابات مجلــس را دارند‪ .‬چقدر‬ ‫این مساله را جدی و محتمل می دانید؟‬ ‫به هر حال این احتمال است که یک سری تفکرات‬ ‫معتــدل از اصالح طلبــان و اصولگرایــان کــه دغدغه حل‬ ‫مشکالت کشور را دارند و به خطوط اصلی هم که مقام معظم‬ ‫رهبری طبق چارچوب نیروهای خودی تعریف کرده اند‪ ،‬پایبند‬ ‫هستند‪ ،‬بیایند و به ائتالفی برسند که احتمال بدی هم نیست‪.‬‬ ‫به نظر می رسد که مساله مردم وحدت اصولگرایان‬ ‫و اصالح طلبان نیست‪ .‬شــاید برای انها مهم این‬ ‫است که چه کســی چه حرفی می زند‪ .‬می خواهم‬ ‫بدانم اصولگرایان چه حرفی دارند که به مردم بزنند‬ ‫و باید چه بگویند؟‬ ‫من در چهار دوره ای که در مجلس بودم همیشه در‬ ‫کمیسیون اموزش و تحقیقات بودم و سه دوره هم رئیس این‬ ‫کمیسیون بوده ام‪ .‬در این مدت دولت های مختلفی امده اند؛‬ ‫چه منطبق بر تفکر اصولگرایی و چه موافق با ان نبوده اند اما‬ ‫هیچ وقت نگذاشته ایم رابطه کمیسیون اموزش و تحقیقات با‬ ‫وزارت علوم و اموزش و پرورش تند شود‪ .‬چون تندشدن این‬ ‫مساله هیچ نفعی برای جامعه ندارد‪ .‬یعنی مجلس باید با دولت‬ ‫برای حل مشــکالت همکاری کند‪ .‬چه دولت و چه مجلس‬ ‫اگر بخواهند رابطه خــود را قطع کنند‪ ،‬نظــام و مردم ضربه‬ ‫خواهند دید‪ .‬به خاطر همین هم شــاید مقــام معظم رهبری‬ ‫امسال را سال همدلی و همزبانی نامگذاری کردند‪ .‬یکی از‬ ‫مصداق های مهــم همدلی و همزبانی این اســت که رابطه‬ ‫خوبی بین قانونگــذاران و مجریان باشــد‪ .‬باالخره مجریان‬ ‫تفکراتی دارند‪ ،‬قانونگذاران هم تفکراتی دارند که باید خارج‬ ‫از منیت ها بنشینند و مساله را حل کنند‪ .‬ما چالش هایی در ان‬ ‫دوران داشتیم ولی سعی می کردیم مساله را یا به وزیر منتقل‬ ‫کنیم یا از طرق قانونی مشــکل را حل کنیم اما از بحث هایی‬ ‫که فالن فرد را در کمیسیون راه ندهیم یا برخورد تندی داشته‬ ‫باشیم‪ ،‬اجتناب می کردیم‪.‬‬ ‫اصولگرایان می توانند مســائل فرهنگی را با مردم در‬ ‫میان بگذارند‪ .‬ما یک روش خداپسندانه‪ ،‬اسالم پسند و مورد‬ ‫قبول رهبری را در مورد مســائل فرهنگی داریم که در ســند‬ ‫مهندسی فرهنگی مشخص شده و باید پیش ببریم‪ .‬االن در‬ ‫شو پرورش و مسائل اموزش عالی‪،‬‬ ‫مورد خود مســائل اموز ‬ ‫ی راه کشور‬ ‫شو پرورش و یک نقشه علم ‬ ‫یک سند تحول اموز ‬ ‫را در اختیار داریم که هر دو را شورای انقالب فرهنگی تایید‬ ‫کرده که همین می توانــد مبنا قرار گیرد‪ .‬بنشــینند و درمورد‬ ‫احتمالی شدن همین چند سند که کار زیادی روی انها صورت‬ ‫شو پرورش طی‬ ‫گرفته است‪ ،‬حرف بزنند‪ .‬ســند تحول اموز ‬ ‫‪ 7 ،6‬سال در شورای انقالب فرهنگی بحث می شد و من در‬ ‫تدوین هر دوی این سندها مشارکت داشته ام‪ .‬همین اسناد‬ ‫احزاب و‬ ‫شخصیت ها‬ ‫سیاست‬ ‫خارجی‬ ‫مثلث | شماره ‪262‬‬ ‫سیاست‬ ‫می تواند محور مشترک بین مجلس و دولت شود‪ .‬مجلسیان‬ ‫دنبال پیاده کردن سند تحول اموزش و پرورش و نقشه جامع‬ ‫کشور باشند‪.‬‬ ‫االن بخش هایی از مهندسی فرهنگی کشور در شورای‬ ‫انقالب فرهنگی تصویب می شود‪ .‬مجلس و دولت مهندسی‬ ‫فرهنگی کشــور را در جامعه ما پیاده کنند‪ .‬اینها بحث هایی‬ ‫استکهمی توانیمداشتهباشیم‪.‬دربحثاقتصادیسندهای‬ ‫باالدستی که وجود دارد و اصولی که مقام معظم رهبری برای‬ ‫برخورد با فساد اقتصادی تبیین کردند‪ ،‬اصولی است که واقعا‬ ‫مجلس باید انها را پیــاده و تبدیل به قانــون کند؛ این پیغام‬ ‫مجلس اصولگرایان است‪ .‬اکنون بین بعضی از کمیسیون ها‬ ‫و وزارتخانه های مربوطه در برخی زمینه ها رابطه مناســبی‬ ‫وجود ندارد که اصال مورد تا یید نیست‪ .‬باید رابطه حسنه ای‬ ‫برای پیاده کردن اصولی که به عنوان اسناد باالدستی وجود‬ ‫دارد‪ ،‬بین دولت و مجلس حاکم باشد‪ .‬خیلی از مصوبات در‬ ‫مجمع تشخیص مصلحت نظا م به تصویب رسیده و به تا یید‬ ‫مقام معظم رهبری هم رســیده و ابالغ شــده اما باقی مانده‬ ‫است‪ .‬ارائه راه حل برای اجرایی شدن این اسناد و مصوبات‬ ‫می تواند پیام اصولگرایان برای مردم باشد‪.‬‬ ‫اقای دکتر! شما چندین دوره هم توفیق حضور در‬ ‫کمیسیون اموزش مجلس و ریاست ان را برعهده‬ ‫داشــتید‪ ،‬بفرما یید دراین دوره که شــما ریاســت‬ ‫کمیســیون را برعهده داشــتید با چــه معضالت‬ ‫اموزشــی مواجه بودید و چــه اقداماتــی در زمینه‬ ‫قانونگذاری داشتید؟‬ ‫بله‪ ،‬چهــار دوره حضــور در کمیســیون اموزش و‬ ‫تحقیقات مجلس و بر عهده داشتن ریاست این کمیسیون در‬ ‫سهدورهفرصتیمغتنمبرایچاره اندیشیدرزمینهچالش های‬ ‫اموزشی کشــور بود‪ .‬در طول این دوران‪ ،‬عالوه بر تصویب‬ ‫برنامه های پنج ساله دوم و سوم‪ ،‬شاکله برنامه چهارم توسعه‬ ‫کشور نیز که در دوره مجلس ششم به سرانجام نرسیده بود‪،‬‬ ‫تدوین و در مجلس هفتــم به تصویب رســید‪ .‬ضمن اینکه‬ ‫کمیســیون اموزش در تدوین و تصویب برنامه پنجم توسعه‬ ‫کشور هم نقشی اساسی ایفا کرد‪.‬‬ ‫مثال‪ ،‬یکــی از این طرح هــا که کمیســیون اموزش‬ ‫مجلس بجد دنبال ان بود‪ ،‬تغییر نام وزارت فرهنگ و اموزش‬ ‫عالی به وزارت علوم‪ ،‬تحقیقات و فناوری‪ ،‬با هدف ایجاد بستر‬ ‫یک فرماندهی مدیریتی مشترک برای هدایت تحقیقات در‬ ‫کشور‪ ،‬اعطای استقالل بیشتر به دانشگاه ها و سوق دادن‬ ‫تمرکز وزارت علوم‪ ،‬تحقیقات و فناوری روی مســائل کالن‬ ‫نظام اموزشی کشور بود‪.‬‬ ‫به موجب این قانون‪ ،‬وزارت علوم‪ ،‬تحقیقات و فناوری‬ ‫موظف به نظارت و نه اداره دانشگاه ها‪ ،‬هماهنگی تحقیقات‬ ‫بین تمام وزارتخانه ها‪ ،‬گسترش فناوری و انتقال تکنولوژی‬ ‫در کشور شد‪.‬‬ ‫شرح وظایف این وزارتخانه در مجلس هفتم با تاسیس‬ ‫شورای عالی علوم‪ ،‬تحقیقات و فناوری‪ ،‬تدوین شد که البته‬ ‫وزارت علوم‪ ،‬تحقیقات و فناوری به رغم اهداف مطلوب در‬ ‫طرح ایجاد ان در مجلس‪ ،‬به دالیل مختلف هنوز به اهداف‬ ‫تعیین شده در قانون نرسیده است‪.‬‬ ‫یکی دیگر از طرح هایی که ما در کمیســیون اموزش‬ ‫پیگیری کردیم‪ ،‬افزایش اختیارات روسای دانشگاه ها بود‪،‬‬ ‫چونمعتقدبودیم‪،‬انتخابروسایدانشگاه هاباتوجهبهتایید‬ ‫شورایانقالبفرهنگیونظارتمستقیمانهابرهزاراناستاد‬ ‫و دانشــجو صورت می پذیرد‪ ،‬بنابراین طبیعتا موجب حضور‬ ‫افرادی صالح برای عهده دار شــدن این سمت می شود‪ .‬بر‬ ‫این اساس‪ ،‬مجلس شورای اسالمی اقدام به حذف قوانین‬ ‫پیچیده اداری در مورد اختیارات دانشگاه ها کرد و در این راستا‬ ‫بند الف ماده ‪ 49‬در برنامه پنج ساله سوم تصویب و در برنامه‬ ‫پنج ساله چهارم هم تمدید شد‪.‬‬ ‫این قانون در برنامه پنج ســاله پنجم به بند ب ماده‪20‬‬ ‫تغییر یافت که بــه موجــب ان اختیارات کاملی در شــاکله‬ ‫ســاختاری‪ ،‬صــرف هزینه هــا‪ ،‬مزایده هــا و مناقصه ها به‬ ‫دانشگاه ها اعطا شد‪.‬‬ ‫با این حــال و به رغم توجــه قانونگذار بــه رعایت حق‬ ‫استقالل دانشگاه ها در روند تصویب قوانین‪ ،‬وزارت علوم‪،‬‬ ‫تحقیقات و فناوری تاکنون اجازه استفاده از این حق را به طور‬ ‫کامل به دانشگاه های کشور نداده است‪.‬‬ ‫مجلس شورای اســامی همچنین در این دوران با‬ ‫تصمیم انتقال مراکز اموزش فنی و حرفه ای به دانشــگاه‬ ‫پیام نور که توسط دولت های نهم و دهم پیگیری می شد‬ ‫مخالف بود و برای جلوگیری از ادغام این مراکز با نهاد ها‬ ‫و دانشــگاه های مختلف‪ ،‬اقدام به تبدیل انها به دانشگاه‬ ‫فنی و حرفه ای کرد‪ .‬تدویــن قانون جامع در مجلس برای‬ ‫تاسیس شرکت های دانش بنیان گام دیگری در جهت نیل‬ ‫به منویات مقام معظم رهبری در مورد اقتصاد دانش بنیان‬ ‫اســت‪ ،‬که این قانون هم درکمیســیون امــوزش مجلس‬ ‫توسط بنده و همکارانم تهیه شد‪ .‬از جمله نکات لحاظ شده‬ ‫در این قانون‪ ،‬اعطای معافیت های مالیاتی‪ ،‬مجوز فعالیت‬ ‫در شهر تهران و امکان سهام داری دانشجویان و اساتید با‬ ‫لغو قانون منع دخالت کارمندان دولت در این مورد است‪.‬‬ ‫در این راستا همچنین صندوق نواوری و شکوفایی کشور‬ ‫با اختصاص بودجه هزار میلیاردی در سه سال نخست راه‬ ‫اندازی ان و نیز معافیت بخشــی از مالیات‪ ،‬ایجاد شــد‪.‬‬ ‫براساس قانون‪ ،‬شرکت های دانش بنیان صرفا خصوصی‬ ‫هستند و از امکان هرگونه سوء اســتفاده از انها پیشگیری‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫شو پــرورش هم تمهیدات اتخاذ شــده‬ ‫در حوزه اموز ‬ ‫در دوره های هفتم و هشتم مجلس شــورای اسالمی برای‬ ‫بهبود وضع مدارس قدیمی‪ ،‬استانداردســازی‪ ،‬نوســازی و‬ ‫بازســازی انها و نیز افزایش بودجه از اقدامات مثبتی بود که‬ ‫در کمیسیون اموزش و سپس تصویب در ان مجلس انجام‬ ‫گرفت‪.‬‬ ‫ما حتی در مجلس‪ ،‬افزایش بودجــه ‪4‬هزار میلیاردی‬ ‫مقاوم ســازی مدارس را بر مبنای افزایش نرخ ارز‪ ،‬تصویب‬ ‫کردیم‪ ،‬به طوری که‪ ،‬ســازمان نوســازی و تجهیز مدارس‪،‬‬ ‫اســتفاده بهینه و مطلوبی از بودجــه تخصیص یافته در این‬ ‫حوزه داشته باشد‪.‬‬ ‫وضع قانون برای حذف کنکور و پذیرش دانشجویان‬ ‫براســاس ســوابق تحصیلی از دیگر اقدامات کمیســیون‬ ‫اموزش مجلس در این دوران بود‪ .‬البتــه باتوجه به ضعف‬ ‫وزارت اموزش و پرورش در ان دوره در هماهنگی با سیستم‬ ‫کامپیوتری سازمان سنجش کشور‪ ،‬با مشکالتی مواجه شد‪.‬‬ ‫ما همچنین در مجلس معتقد بودیــم روند جذب نیرو‬ ‫در وزارت امــوزش پرورش و ســاماندهی ده ها هــزار معلم‬ ‫حق التدریسی باید منطقی باشد‪ .‬با اصالح برنامه ریزی های‬ ‫اموزشــی‪ ،‬ممنوعیــت بــه کارگیــری معلمان بــه صورت‬ ‫حق التدریــس‪ ،‬به منظــور بهره گیری از ظرفیــت معلمان‬ ‫مازادی کــه به طور رســمی در اســتخدام ایــن وزارتخانه‬ ‫هستند‪ ،‬در همان دوره در دستورکار قرار گرفت و موجب شد‬ ‫تعداد زیادی از معلمان حق التدریســی به استخدام رسمی‬ ‫اموزش و پــرورش درایند‪ .‬همچنیــن باید مــرز دقیقی بین‬ ‫مدارس دولتی و غیردولتی تعیین می شــد‪ .‬براساس اصل‬ ‫‪ 30‬قانون اساســی جمهوری اســامی ایران‪ ،‬تحصیل تا‬ ‫پیش از ورود به دانشگاه رایگان است و تنها دو نوع مدارس‬ ‫دولتی و غیردولتی مجــاز به فعالیــت در چارچوب ضوابط‬ ‫وزارت اموزش و پرورش هستند‪ .‬بنابراین باید نحوه فعالیت‬ ‫این مدارس به ویژه مدارسی که تحت عناوینی چون شاهد‪،‬‬ ‫خیرســاز و هیات امنایی و برخالف قوانین نظام اموزشــی‬ ‫کشــور فعالیت می کردند‪ ،‬از یکدیگر مشــخص می شــد‪.‬‬ ‫ســاماندهی و تالش در جهت این تفکیک هــا نیز از دیگر‬ ‫فعالیت های مثمر ثمر در دوران فعالیت بنده در کمیسیون‬ ‫اموزش مجلس بود‪.‬‬ ‫‪37‬‬ ‫سیاست‬ ‫جنجال اقای مشاور‬ ‫حرف های درگوشی در جلسه هیات دولت افزایش یافته است ان هم بعد از‬ ‫مصاحبهحسام الدیناشنا‪.‬اوپیش روترازاصالح طلبانیکهخواستارتغییروزیر‬ ‫کشورواستاندارانبودندازاحتمالتغییروزراهمخبر دادهبود‪.‬چهبهانه ایبهتر‬ ‫از این برای رسانه ها که به گمانه پردازی درباره چهره هایی که قرار است بروند و‬ ‫افرادی که ممکن است وارد دولت شوند‪.‬‬ ‫فصلتغییر‬ ‫احتمال خروج چه کسانی از کابینه‬ ‫روحانی وجود دارد؟‬ ‫سیاست‬ ‫‪38‬‬ ‫مثلث | شماره ‪262‬‬ ‫‪1‬‬ ‫اگر بنا باشــد در میان اطرافیان حسن روحانی درباره‬ ‫کســانی صحبت کنیم کــه روی رئیس جمهــور تاثیر گذار‬ ‫هستند‪ ،‬حتما باید در همان ابتدا به حسام الدین اشنا اشاره‬ ‫کنیم‪ .‬او از امین ترین افراد روحانی است و طرف مشورت‬ ‫در بسیاری از امور‪ .‬اشــنا خیلی کم مصاحبه می کند‪ ،‬اگر‬ ‫هم گفت وگویی انجام دهد بیشــتر با رسانه هایی است که‬ ‫هم حامی دولتند و هم مورد اعتماد او‪ .‬مشاور رئیس جمهور‬ ‫در تازه ترین مصاحبه اش حرف مهمی زده است‪ .‬او گفته‪:‬‬ ‫«برخی از سفرهای استانی برای تیم رئیس جمهور روشن‬ ‫کرد که برخالف تصــور اولیه برخی اســتانداران توانایی‬ ‫کافی بــرای اداره اســتان ندارنــد‪ .‬بنابرایــن تغییرات در‬ ‫دولت اتفاق خواهد افتاد‪ ،‬هم در سطح وزرا و هم در سطح‬ ‫اســتاندارها‪ ».‬به یک معنا حســام الدین اشــنا خبر داده‬ ‫اســت که خانه تکانی در راه اســت‪ ،‬ان هــم در کابینه ای‬ ‫که از ابتدای تشــکیل تاکنون برخالف دولت قبل ارامش‬ ‫داخلی زیادی داشــته و چندان با احــکام تودیع و معارفه‬ ‫مواجه نشده است‪ .‬مشاور رئیس جمهور البته وقتی با موج‬ ‫واکنش ها به این مصاحبه مواجه شده تالش کرده بگوید‬ ‫حرف هایش بیشــتر جنبه شخصی داشته است اما کسانی‬ ‫که اشنا را می شناسند و البته از روابط او با رئیس جمهور با‬ ‫اطالعند ســخت باور می کنند که اشــنا این حرف را بدون‬ ‫هیچ زمینه ای زده باشد‪ .‬هر چه هســت حاال دو نکته مهم‬ ‫در مورد این اظهــارات وجود دارد؛ اول اینکــه زمان این‬ ‫تغییرات چه وقت است و دوم اینکه کدام یک از وزرا باید با‬ ‫صندلی خود خداحافظی کنند‪ .‬انگونه که از متن مصاحبه‬ ‫اشــنا بر می اید زمان این تغییرات بعد از توافق هسته ای‬ ‫خواهد بود‪ .‬به یک معنا شاید ساده ترین تحلیل این باشد‬ ‫که بگوییم هر وقت خیال دولت از توافق هسته ای راحت‬ ‫شــد‪ ،‬ان وقت باید منتظر اغاز تغییرات باشیم‪ .‬اما مهمتر‬ ‫از همه بخش دوم است‪ .‬یعنی اینکه چه کسانی می روند و‬ ‫چه کسانی به دولت می ایند‪.‬‬ ‫استانداران پرحاشیه‬ ‫اصالح طلبــان بیــش از ســایرین درخواســت تغییر‬ ‫اســتانداران را دارند‪ .‬انها مدت هاست می گویند روحانی در‬ ‫مورد استانداران اشتباه کرده و البته همین مساله را به چالشی‬ ‫برای روحانی تبدیل کرده اند‪.‬‬ ‫در یکی از این اظهارنظرها حســین مرعشــی‪ ،‬عضو‬ ‫شــورای مرکزی حزب کارگزاران در صدر ســایر چهره های‬ ‫اصالح طلب‪ ،‬موضوع ضرورت تغییر اســتانداران را مطرح‬ ‫کرده و گفتــه بود‪« :‬من بــه اقای روحانــی توصیه می کنم‬ ‫که برخی از وزرا و اســتانداران را که نتوانسته ‏اند در کالس‬ ‫و شان دولت ظاهر شــوند تغییر دهد و این ترمیم در کابینه‬ ‫و اســتانداری‏ها باید در جهت افزایش یکدستی و صالبت‬ ‫دولت انجام شود‪ ».‬وی افزوده بود‪« :‬بعضی از وزرای دولت‬ ‫اقای روحانی متاسفانه حدود قوه مجریه را رعایت نمی کنند‬ ‫و به راحتی می پذیرند مدیری را که نصــب کرده اند به دلیل‬ ‫مخالفت یک یا چنــد نماینده کنــار بگذارنــد‪ .‬اینها خالف‬ ‫صالبتی است که شخص اقای روحانی دارد‪».‬‬ ‫به دنبال این انتقادها بود که چندی پیش رئیس جمهور‬ ‫هم گفته بــود‪« :‬یک بار دیگر بــه همه اســتانداران اعالم‬ ‫می کنم که همه مســئوالن اجرایی که زیرنظر شــما هستند‬ ‫باید در خدمت مردم باشند‪ ».‬روحانی با بیان اینکه از نظر ما‬ ‫جناح ها و حزب ها فرقی نمی کند و هر جناحی که بیشــتر به‬ ‫ملت خدمت کند از نظر ما جناح برتر است‪ ،‬افزود‪« :‬عنوان‪،‬‬ ‫مارک‪ ،‬ایــن و ان و الــف و ب برای ما مطرح نیســت و نباید‬ ‫هیچ خادمی را از ارائــه خدمت محروم کنیم اما مســئوالن‬ ‫اجرایی باید بــه رای مردم در ‪ 24‬خرداد ‪ 92‬معتقد باشــند‪».‬‬ ‫هر چه بود گذشــت‪ .‬زمان دامنه انتقادها را افزایش داد و در‬ ‫جدید ترین تحول در این مورد هنگامی که فرماندار بابل در‬ ‫جلســه ســخنرانی محمود احمدی نژاد حاضر شد‪ ،‬داغ دل‬ ‫اصالح طلبان هم تازه شــد و این موج خبری هم به راه افتاد‬ ‫که نشانه همراهی احمدی نژادی ها با رئیس دولت سابق در‬ ‫حال پدیدار شدن است و اکنون که زمان زیادی به برگزاری‬ ‫انتخابات نمانده باید سوت قطار تغییر را به صدا در اورد‪.‬‬ ‫این ماجرا را اگر در کنــار حرف های جدید اشــنا قرار‬ ‫دهیم که رونــد انتخاب اســتانداران روحانی را شــرح داده‬ ‫و گفته اســت‪« :‬انتخاب اســتانداران هم عمال با موافقت‬ ‫هیات دولت انجام می شود‪ .‬فقط وزیر کشور و رئیس جمهور‬ ‫در این بــاره تصمیم نمی گیرنــد‪ .‬اســتاندارانی که انتخاب‬ ‫شده اند مورد تایید هیات دولت هستند و البته هیچ کس هم‬ ‫نمی تواند ادعا کند که بهترین انتخاب ها انجام شده است‪.‬‬ ‫برخی از سفرهای استانی برای تیم رئیس جمهور روشن کرد‬ ‫که برخالف تصور اولیــه برخی اســتانداران توانایی کافی‬ ‫برای اداره اســتان ندارند‪ .‬بنابراین تغییرات در دولت اتفاق‬ ‫خواهد افتاد هم در سطح وزرا و هم در سطح استاندارها‪».‬‬ ‫می توانیم به این تحلیل برسیم که حتما خبری در دولت برای‬ ‫تغییر استانداران وجود دارد که همه از رفتن برخی چهره ها‬ ‫سخن می گویند‪ .‬هم کســانی که در بیرون کابینه هستند و‬ ‫هم افرادی که مانند اشنا به رئیس جمهور نزدیکند‪ .‬هر چند‬ ‫رحمانی فضلــی در تازه ترین اظهارنظرش تــاش کرده به‬ ‫اســتاندارانش دلداری بدهد که اشنا چندان حرفش رسمی‬ ‫نبوده اســت‪ .‬او گفته‪« :‬اشــنا نظر شــخصی خود را درباره‬ ‫تغییر استانداران گفته است‪ .‬متولی این کار‪ ،‬بنده و شخص‬ ‫رئیس جمهور هستیم‪».‬‬ ‫زمانی برای رفتن‬ ‫رحمانی فضلــی یکــی از چهره های نزدیــک به علی‬ ‫الریجانی است‪ .‬وقتی حسن روحانی تصمیم گرفت هزینه‬ ‫مخالفت بــا خواســته اصالح طلبان در مورد وزارت کشــور‬ ‫را بدهد‪ ،‬بهتریــن گزینه برای او این چهــره نزدیک به علی‬ ‫الریجانی بود‪ .‬در تمام مدتی کــه رحمانی فضلی وزیر بوده‬ ‫اصالح طلبان با تمام قوا با او مقابلــه کرده اند‪ .‬این اما تنها‬ ‫یک بخش ماجراســت‪ ،‬چه اینکــه در میــان اصولگرایان‬ ‫سیاست‬ ‫دولت‬ ‫خارجی‬ ‫اینکه وی از همان روزهای اول به عنوان جدی ترین گزینه‬ ‫برای تصدی پست معاونت اولی رئیس جمهور مطرح بود‪ ،‬اما‬ ‫این موضوع منتفی و اسحاق جهانگیری به عنوان اصلی ترین‬ ‫گزینه باقی مانده و در نهایت نیز به این سمت منصوب شد‪.‬‬ ‫بعد از ان شــایعاتی در مورد احتمال حضور او به عنوان دبیر‬ ‫شــورای عالی امنیت ملی مطرح شد که این مســاله هم با‬ ‫حضور دریابان شمخانی تکذیب شد‪ .‬محمد فروزنده که از‬ ‫جملهشخصیت های نزدیک به حسن روحانی و معتمد اوست‬ ‫که شاید به وزارت کشور برود‪.‬‬ ‫زمانی برای خداحافظی‬ ‫ربیعی هم می رود؟‬ ‫می گویند تغییر در کابینه فقط به بخش های سیاســی‬ ‫و اقتصــادی منحصر نمی شــود‪ .‬در میانــه گمانه زنی های‬ ‫رسانه ای در برخی محافل گفته شده که وزیر ورزش هم در‬ ‫لیست رفتن قرار دارد‪ .‬بر اساس این اخبار بیشترین حاشیه او‬ ‫به تیم ملی فوتبال باز می گردد و البته مساله اش با کارلوس‬ ‫کی روش‪ .‬به این اظهارات گودرزی توجه کنید‪«« :‬یک فرد‬ ‫بیگانه‪ ،‬مربیان و بازیکنان ما را تحقیــر می کند‪ .‬ما کارفرما‬ ‫هستیم و او کارگر ماست‪ .‬همه چیز برعکس شده‪ .‬انگار ما‬ ‫کارگر او هستیم و او کارفرما اســت»‪« ،‬تفاوت جام جهانی‬ ‫برزیل با جام جهانــی ‪ 78‬و ‪ 2006‬چه بود؟ مــن نه به عنوان‬ ‫یک مســئولی که کالهش پشــم ندارد بلکه به عنوان یک‬ ‫شهروند این سوال را کرده ام و می خواستم بدانم چه شرایط‬ ‫برتری نسبت به ادوار گذشته داشتیم» و «ما در حال حاضر‬ ‫لمپن های وارداتی داریم! البته فقط قیافه ادم ها با هم فرق‬ ‫می کند‪ .‬یک نفر یقه اش را باز می گذارد و یک نفر هم مثل‬ ‫من یقه اش را می بندد»‪ .‬برخی می گویند گودرزی رفتنی شده‬ ‫است و گزینه های مورد نظر در این مورد محسن مهرعلیزاده‪،‬‬ ‫محمد شریعتمداری و کیومرث هاشمی هستند‪.‬‬ ‫خداحافظی دیپلمات هسته ای؟‬ ‫علی اکبر صالحی یکــی از معدود افرادی اســت که از‬ ‫دولت قبل در این ســطح در کابینه باقی مانده اســت‪ .‬او فرد‬ ‫بسیار ارام و دیپلمات باهوشی اســت و البته اکنون به عنوان‬ ‫یکی از اعضای تیم مذاکره کننده هم به شــمار مــی ورد‪ .‬او‬ ‫که هفته گذشــته بــه دلیل بیماری راهی بیمارســتان شــد‪،‬‬ ‫به رغم ارامــش و کم حاشــیه بودنش برخــی اظهارنظر ها را‬ ‫مطرح کرده کــه می گویند همین حرف ها شــایعات رفتنش‬ ‫را به وجود اورده اســت‪ .‬او در برنامه زنده تلویزیون با اشــاره‬ ‫به روند مذاکرات با امریکا در ســال ‪ 91‬و زمان مســئولیتش‬ ‫در وزارت خارجه گفته اســت‪« :‬این پیشــنهاد را بنده خدمت‬ ‫مقام معظم رهبری عنوان کردم‪ .‬ایشان گفتند قابل اطمینان‬ ‫نیستند و ما با پیش شــرط هایی که ایشان عنوان کردند راجع‬ ‫به موضوع هســته ای و در عمان دو بار گفت وگــو کردیم که‬ ‫منجر به این شد که نامه ای را سلطان عمان برای احمدی نژاد‬ ‫فرســتاد که امریکایی ها اعالم کردند اصل غنی ســازی را به‬ ‫رسمیت می شناسند‪ .‬قرار بود بعد از ان جلسه سوم برگزار شود‬ ‫و چارچوب اصلی ادامه مذاکرات هم مشخص شد که با دولت‬ ‫یازدهمهمزمانشدکهدولتیازدهمهمبه خوبیاینموضوع‬ ‫راپیگیریمی کند‪».‬برخیمی گویندبیاناینحرف هاازسوی‬ ‫او چندان برای چهره های تصمیم ساز دولت خوشایند نبوده‬ ‫است‪.‬ازجعفرتوفیقی‪،‬علیعباسپورومحمداقازادهبه عنوان‬ ‫افرادی که ممکن است جایگزین او شوند یاد می شود‪ .‬عالوه‬ ‫بر این افراد احتمال خداحافظی نعمــت زاده و فانی هم داده‬ ‫می شــود‪ .‬انها در این مدت به شــدت مورد انتقاد نمایندگان‬ ‫مجلس قرار گرفته بودند‪ .‬هر چه هســت حســام الدین اشنا‬ ‫حرف هایش را شخصی خوانده اما از برخی نشانه ها می توان‬ ‫حدس زد که زمان تغییرات به زودی فرا می رسد‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪262‬‬ ‫در مورد علــی ربیعی حرف هــای متفاوتــی می زنند‪.‬‬ ‫گرایشــات اصالح طلبانه‪ ،‬نــگاه امنیتی‪ ،‬ضعــف در حوزه‬ ‫وزارتی و‪....‬‬ ‫واقعیت این اســت که علی ربیعی در دولت مخالفان‬ ‫متعددی دارد‪ .‬مثلث در شماره قبل خود در گزارشی نوشته بود‬ ‫که گفته شده است علی ربیعی از سوی حسن روحانی برای‬ ‫اجرای طرح حذف یارانه بگیــران به عنوان مجری انتخاب‬ ‫پایان اقای وزیر‬ ‫سیاست‬ ‫هم می تــوان مخالفانــی پروپاقرص بــرای رحمانی فضلی‬ ‫پیدا کرد‪ .‬در نهایــت همین ماجرای پــول کثیف هم صف‬ ‫مخالفــان او را طوالنــی کرده و اکنون او کســی اســت که‬ ‫بیشــترین گمانه ها در مورد تغییرش در دولــت وجود دارد‪.‬‬ ‫حاال که به اینجای مطلب رسیده ایم حتما باید به این مساله‬ ‫هم اشــاره کنیم که چه کســی می توانــد جایگزین فضلی‬ ‫باشد اگر قرار بر رفتن او باشد‪ .‬خیلی سخت است بخواهیم‬ ‫این گونه فکر کنیم که حســن روحانی در استانه انتخابات‪،‬‬ ‫وزارتخانه را به یک اصالح طلب بسپارد‪ .‬این اما در شرایطی‬ ‫اســت که هفته گذشــته رســانه صادق خرازی هم از تغییر‬ ‫رحمانی فضلی خبر داد و البته مهمتر از ان نوشــت که یک‬ ‫عضو مجمــع روحانیون جایگزین او خواهد شــد‪ .‬ســایت‬ ‫ندای ایرانیان نوشت‪« :‬رحمانی فضلی به معاونت پارلمانی‬ ‫ریاســت جمهوری خواهد رفت‪ .‬بنابر اظهارات منابع مطلع‬ ‫در وزارت کشــور حجت االسالم والمسلمین مجید انصاری‬ ‫به عنوان وزیر کشور دولت روحانی به مجلس معرفی خواهد‬ ‫شد‪ ».‬اینکه رسانه صادق خرازی چنین خبری را منتشر کرده‬ ‫فارغ از اینکــه می تواند یک تالش رســانه ای صرف برای‬ ‫رفتــن رحمانی فضلی و امدن یک اصالح طلــب به جای او‬ ‫باشــد می تواند بر گرفته از خبری باشد که صادق خرازی ان‬ ‫را شــنیده اســت‪ .‬خرازی روابط خوبی با چهره های مختلف‬ ‫حاکمیتی دارد‪.‬‬ ‫از مجید انصاری که بگذریم برخی می گویند گزینه مورد‬ ‫نظر روحانی شخصی مانند فروزنده اســت‪ .‬محمد فروزنده‬ ‫(متولد ‪ 1339‬در تهران) رئیس ســابق بنیاد مســتضعفان و‬ ‫جانبازان و وزیر دفاع و پشــتیبانی نیروهای مسلح در دولت‬ ‫دوم اکبر هاشمی رفسنجانی بود‪ .‬وی هم اکنون عضو مجمع‬ ‫تشخیص مصلحت نظام است‪.‬‬ ‫او از جمله شــخصیت هایی اســت کــه از ابتدای کار‬ ‫دولت یازدهم همواره بحث هایی مبنی بر احتمال حضور وی‬ ‫به عنوان یکی از مســئوالن عالی رتبه دولتی مطرح بود‪ .‬چه‬ ‫اگر مســاله این تغییرها جبــران نقاط ضعــف دولت‬ ‫روحانی باشــد تا او بدنه رای خــود را از دســت ندهد‪ ،‬حتما‬ ‫یکی از وزارتخانه های مهم در این زمینه مسکن و راه است‪.‬‬ ‫جایی که در این مدت بســیار مورد نقد بوده نه فقط از سوی‬ ‫سیاسیون که از طرف جامعه‪ .‬عباس اخوندی البته مخالفان‬ ‫زیادی هم بین اصولگرایان و هــم بین اصالح طلبان دارد‪.‬‬ ‫اخوندی اگرچه باجنــاق علی اکبر ناطق نوری اســت اما در‬ ‫جناح اصولگرا منتقدان مهمی دارد‪ .‬کســانی که بیشترین‬ ‫اعتراض شان رها کردن طرح مهم مسکن مهر است‪ .‬روزنامه‬ ‫کیهان هفته گذشته در یادداشتی با اشاره به احتمال تغییر‬ ‫در دولت نوشته بود‪« :‬افرادی که باید عملکرد ضعیف و غلط‬ ‫انها بجد مورد تجدید نظر قرار بگیرد‪ .‬به عنوان نمونه‪ ،‬وزیر‬ ‫راه و مسکن به دلیل وضعیت اسفبار مسکن مهر و تعطیلی‬ ‫این پروژه مهم و حتی مزخرف نامیدن ان از این موارد است‪.‬‬ ‫همان وزیری که در جلســه رای اعتماد در مجلس شورای‬ ‫اســامی به صراحت به مردم و نمایندگانشــان قول داد که‬ ‫هم مســکن مهر را تا به پایان رســیدن تمام طرح های ان‬ ‫ادامه می دهد و هم طرح کامل تری برای مسکن مردم ارائه‬ ‫می کند‪ .‬اکنون با گذشت یک ونیم ســال از دولت یازدهم‪،‬‬ ‫از «طرح مســکن اجتماعی»‪ ،‬به جز یک اسم چیز دیگری‬ ‫منتشر نشده و مسکن مهر هم مردم را سرگردان به حال خود‬ ‫رها کرده است‪».‬‬ ‫هر چه هست مســکن مهر البته می تواند پاشنه اشیل‬ ‫دولت روحانی در اســتانه انتخابــات هم باشــد‪ .‬چه اینکه‬ ‫طیف قابل توجهی از جامعــه خصوصا در مناطق محروم به‬ ‫همین دلیل از دولت گالیه دارند‪ .‬وزیر مســکن با حمالت‬ ‫اصالح طلبان هم مواجه شده است‪ .‬اما اصالح طلبان هم‬ ‫از اخوندی دل خوشی ندارند‪ .‬غالمحسین کرباسچی اخیرا‬ ‫در مصاحبه با روزنامه شــرق در مورد او این چنین گفته بود‪:‬‬ ‫«من در مصاحبه دیگری هم در مــورد وزارت راه خطاب به‬ ‫وزیر محترم گفتم شما چهار سال وزیر هستید که ان شاءالله‬ ‫هشت سال بشود! بعد از هشت سال که بازنشسته خواهید‬ ‫شــد‪ ،‬با خانواده به ســفر خواهیــد رفت‪ .‬اما اگــر در همین‬ ‫ ترافیک متوقف شــوید‪ ،‬نوه های شــما نخواهند گفت شما‬ ‫در دوره وزارت خــود چه کاری انجام دادیــد؟! نمی خواهم‬ ‫نقد و ســرزنش کنم‪ ،‬اما قصدم این اســت کــه بگویم باید‬ ‫دلمان بیشتر از این چیزی که هست شور بزند‪ »...‬در میان‬ ‫گزینه هایی که ممکن است جایگزین او شوند بیش از همه‬ ‫عبدالعلی زاده مطرح است‪ .‬علی عبدالعلی زاده (متولد ‪1333‬‬ ‫در ارومیه) سابقه نمایندگی مجلس‪ ،‬استانداری اذربایجان‬ ‫شرقی و وزارت مسکن و شهرسازی را دارد‪.‬‬ ‫شده است اما اخرین خبرها حکایت از ان دارد که طرح های‬ ‫ربیعی برای این موضوع با مخالفت هایــی در کابینه مواجه‬ ‫شده است‪ .‬علی ربیعی در وزارتخانه مهمی قرار دارد؛ جایی‬ ‫که می تواند سرمایه اجتماعی خوبی برای دولت ایجاد کند‬ ‫اما از اغاز کار دولت تاکنــون اقدام قابل مالحظه ای در این‬ ‫مورد دیده نشده است‪ .‬گویا برخی می گویند روحانی باید به‬ ‫فکر رفتن ربیعی باشد تا کسی که جایگزین او می شود بتواند‬ ‫بدنه خوبی در این زمان باقیمانده برای او فراهم کند‪ ،‬کاری‬ ‫که ربیعی نتوانســته انجام دهد‪ .‬می گویند فرد مورد اعتماد‬ ‫روحانی در این مورد مرتضی بانک اســت‪ .‬شــاید هم افراد‬ ‫دیگری در دولت برای این پست مطرح باشند؛ افرادی که به‬ ‫حسین فریدون نزدیکی بیشتری داشته باشند‪.‬‬ ‫‪39‬‬ ‫دولت‬ ‫دنبال کابینه هاشمی‪ 2‬هستند‬ ‫چه کسانی ممکن است در تغییرکابینه نقش داشته باشند‬ ‫احمد بخشایش اردستانی‬ ‫نماینده مجلس‬ ‫سیاست‬ ‫‪40‬‬ ‫مثلث | شماره ‪262‬‬ ‫‪2‬‬ ‫حسام الدین اشنا مشــاور رئیس جمهور هفته گذشته‬ ‫گفت که «تغییر برخــی وزرا و اســتانداران در دولت اتفاق‬ ‫می افتد» و به نظر من نیز این مساله تحقق‬ ‫پیدا می کنــد‪ .‬در زمان ریاســت جمهوری‬ ‫اقــای احمدی نــژاد هم وقتــی مجلس در‬ ‫برخورد بــا وزرا ورود پیدا نکرد گاهی خود او‬ ‫اعضای کابینــه اش را تغییر می داد‪ .‬وقتی‬ ‫اقای اشنا زمزمه ای از تغییر در کابینه دولت‬ ‫یازدهم راه انداخت مساله خیلی طبیعی به‬ ‫نظر می رسد که وزرا در معرض تعویض قرار‬ ‫بگیرند‪ .‬درباره وزارت کشور هم شنیده شده‬ ‫که اهرم کار دست اقای جهانگیری است و‬ ‫حتما در مناصب اســتانداران و فرمانداران‬ ‫نیز تغییراتی رخ خواهد داد‪ .‬از قدیم گفته اند‬ ‫«تا نباشــد چیزکــی مردم نگوینــد چیزها»‬ ‫یعنی حرف های اقای اشنا شروعش است‪.‬‬ ‫هم اکنون در مجلس وزیر راه و شهرسازی‪،‬‬ ‫وزیر امــوزش و پرورش‪ ،‬وزیــر تعاون‪ ،‬کار‬ ‫و رفــاه اجتماعــی و وزیر صنعــت‪ ،‬معدن‬ ‫و تجــارت در معرض اســتیضاح هســتند‪،‬‬ ‫البته یاداور می شــوم من با استیضاح انها‬ ‫موافق نیستم اما انها طرح استیضاح شان‬ ‫امضــا شــده و روی میــز اقــای الریجانی‬ ‫اســت‪ .‬از طرفی بعضی وزرا مثل وزیر رفاه‬ ‫شــاید مطلوب رئیس جمهور نباشــند چون‬ ‫مقداری با او چالش دارند و حرفش را گوش‬ ‫نمی دهنــد‪ ،‬از این رو شــاید بخواهد انها را‬ ‫عوض کند‪ .‬هــدف از این کار نیــز تغییر و‬ ‫اصــاح کابینه و کاهش فشــار انتقادها به‬ ‫دولت است‪ .‬ضمن انکه بخش مهمی از اصالح طلبان که‬ ‫رای به اقــای روحانی دادنــد‪ ،‬طلبکار او هســتند و روحانی‬ ‫را مدیون خــود می داننــد و معتقدند سهم شــان را از دولت‬ ‫نگرفتند‪ ،‬بنابراین اقای روحانی می خواهد با ســهم دهی به‬ ‫انها در انتخابات مجلس مشارکت و همراهی مجدد جریان‬ ‫اصالحات را با خود داشته باشد‪ .‬بر همین اساس کسانی را که‬ ‫جایگزین وزرای معزول می کند بیشتر چپ و اصالح طلب ها‬ ‫هســتند‪ ،‬البته مجلس محکــم می ایســتد و در مقابل این‬ ‫اتفاق مقاومت می کند‪ .‬البته گرچه دولت هدفگذاری کرده‬ ‫و می خواهد مجلســی بیاورد که حداقل متفاوت از مجلس‬ ‫فعلی و با اهداف دولت هماهنگ تر و همگن تر باشد اما در‬ ‫کل مجلس از تغییر در دولت استقبال می کند چون وکالی‬ ‫مردم‪ ،‬وزیران دولت اقای روحانی را پاسخگو نیافتند‪ .‬تعداد‬ ‫ســواالت و تذکرات نشان می دهد که مجلســی ها ناراحت‬ ‫هســتند بنابراین اگر این تحوالت در دولت رخ دهد مجلس‬ ‫بدش نمی اید‪ .‬اما شاید سوال این باشد که نقش کارگزاران‬ ‫در تغییرات چیســت؟ من معتقدم اقای جهانگیری در این‬ ‫حوزه خیلی تاثیرگذاراست و تالش می کند کابینه را به سمت‬ ‫کارگزاران یا به تعبیری کابینه هاشــمی ‪ 2‬سوق دهد‪ ،‬یعنی‬ ‫گرایش کابینه به سمت اقای هاشمی بیشتر خواهد شد چون‬ ‫معاون اولش این طور می خواهد‪.‬‬ ‫دولت می داند کارگزاران رای ندارد و پایگاه اجتماعی‬ ‫اقای روحانی از جانب جریان اصالحات و جریان چپ است‬ ‫اما وقتی در مقام عمل می خواهد انتخاب کند کارگزارانی در‬ ‫مســند وزارت می گذارد تا اصالح طلبان را راضی کند چون‬ ‫فشاری از جانب اصولگراها روی دولت نیست‪ .‬اقای روحانی‬ ‫می داند رایش را از انها به دســت اورده اســت و نتوانســته‬ ‫دینش را به انها ادا کند اما مطلوب اصالح طلبان کســانی‬ ‫مانند فرجی دانا و توفیقی هســتند که مجلس قطعا به چنین‬ ‫افرادی رای اعتماد نمی دهــد بنابراین اقای روحانی از این‬ ‫فضا استفاده می کند و دوباره یک نیروی کارگزارانی را برای‬ ‫کسب رای اعتماد به مجلس معرفی می کند‪ .‬در واقع اقای‬ ‫روحانی شعارش اصالح طلبانه و عملش کارگزارانی است‪.‬‬ ‫اصالح طلبان هم مجبورند او را قبول کنند یعنی راه دیگری‬ ‫ندارند چون می بینند کسی نیســت که این نقش را ایفا کند‬ ‫بنابراین از اقای روحانی تعبیر به رحــم اجاره ای‪ ،‬کاتالیزور‬ ‫یا دولت موقت می کنند‪ .‬اصالح طلبان می دانند براســاس‬ ‫وقایع ســال ‪ 88‬جایگاهی در عرصه سیاسی کشور ندارند‪.‬‬ ‫اگــر در انتخابات مجلس شــرکت کنند‪ ،‬شــورای نگهبان‬ ‫ردصالحیت شان می کن د و اگر در انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫بیایند با موانعی رو به رو می شوند‪ ،‬پس بین بد و بدتر‪ ،‬گزینه‬ ‫بد را قبــول می کنند یعنی بین یک گزینــه اصولگرا و گزینه‬ ‫کارگزاران‪ ،‬به گزینه کارگزاران راضی می شوند تا شعارهای‬ ‫اصالح طلبی دهد و به نوعی دیــن دولت را در قبال جریان‬ ‫اصالحات ادا کند‪ .‬بنابراین اقای روحانی شعارهایی متناسب‬ ‫با مذاق و عالقه اصالح طلبان می دهد و از نیروی انتظامی‬ ‫ و دلواپســان انتقاد می کند‪ .‬البته این را هم یاداور شوم که‬ ‫اقای روحانــی حتی تندتــر از اصالح طلبــان‪ ،‬اصولگراها‬ ‫را می زنــد‪ ،‬او روزی متعلق بــه جریان اصولگرایــی بود اما‬ ‫اصولگرایان او را مورد نظــر قرار ندادنــد‪ ،‬بنابراین جریان‬ ‫اصولگــرا را محکم می زند‪ ،‬به دلواپســان حملــه می کند و‬ ‫انها را کم ســواد می خواند و می گوید بروید به جهنم‪ ،‬حال‬ ‫انکه اقای خاتمی چنین حرف هایی نمی زد‪ ،‬در واقع اقای‬ ‫روحانی حاال از جریان اصولگرایی جدا شــده و به ســمت‬ ‫اصالح طلبان رفته چون انها او را دوســت دارند‪ ،‬از این رو‬ ‫می خواهد اصالح طلبان را یک طوری جــذب کند‪ .‬اینکه‬ ‫نیروهای کارگزاری که به کابینه خواهند امد چه ویژگی دارند‪ ،‬‬ ‫معتقدم اکثرا پیر هستند چون حزب کارگزاران نتوانست الیه‬ ‫مدیر جوان برای خود تربیت کند بنابرایــن دوباره از کابینه‬ ‫دولت سازندگی کسی را به عنوان وزیر پیشنهادی انتخاب‬ ‫می کننــد‪ .‬هم اکنــون برخی وزیــران وقتی به شهرســتان‬ ‫می روند توانایی ندارند که پا بــه پای مردم بیایند چون پیر و‬ ‫ناتوانند‪ .‬پس این اندیشه که وزرای جایگزین جوان خواهند‬ ‫بود اشتباه است چون کارگزاران نمی توانند جوان گرا باشند‪.‬‬ ‫از طرفی مجلس در پایــان کار قرار‬ ‫دارد و نمایندگان چشم به انتخابات مجلس‬ ‫شورای اســامی دوخته اند‪ .‬از طرفی در‬ ‫یک سال اخیر ائتالف اقایان الریجانی و‬ ‫روحانی سبب شــده طرح استیضاح ها بال‬ ‫اثر شــود‪ .‬فرق این دولت با دولت گذشته‬ ‫این است که ان زمان وقتی نماینده از وزیر‬ ‫وقت می خواست‪ ،‬وزیر سهل الوصول بود‬ ‫ولی در ایــن دولت چنین شــرایطی وجود‬ ‫ندارد‪ ،‬البته برخی وزرا که ســابقه مجلسی‬ ‫دارند این مســاله را خــوب درک می کنند‬ ‫چون مجلس را می شناسند و با نمایندگان‬ ‫تعامل می کنند‪ ،‬گرچه شــاید کارشــان را‬ ‫انجام ندهنــد اما تعامل هــم نوعی از کار‬ ‫انجام دادن است‪.‬‬ ‫از مهرماه به بعد نیز دیگر شرایط برای‬ ‫کلیــد زدن هیــچ اســتیضاحی در مجلس‬ ‫مهیا نیســت چون کار مجلس تمام است‬ ‫و دیگر نمایندگان متحــد عمل نمی کنند‪،‬‬ ‫بلکه متفرق هستند نگاه انها به حوزه های‬ ‫انتخابیه شان معطوف می شود و هر کس به‬ ‫فکر حل مشکالت شهرستان خود است‪.‬‬ ‫می شــود گفت اقای روحانی زرنگی‬ ‫می کند؛ حداقــل اگر قرار اســت وزیری‬ ‫جابه جا شــود از کانــال خــودش این کار‬ ‫انجام شــود تا اول انکه مجبــور به تغییر‬ ‫اجباری در دولــت نشــود‪ ،‬دوم انکه موج‬ ‫اجتماعی حاصل از این تغییر را به نفع خود و جریان دولت‬ ‫در انتخابات مصــادره کند‪ .‬اقای روحانــی دقیقا خط اقای‬ ‫احمدی نژاد را در پرو پاگاندا‪ ،‬تبلیغات و پوپولیسم می رود با‬ ‫این تفاوت که او نمی تواند همچون احمدی نژاد عمل کند‬ ‫اما اقای احمدی نژاد تواضع نشان می داد و مردم بیشتر او‬ ‫را دوست دارند‪ .‬مردم در برابر تواضع متواضع هستند اخیرا‬ ‫که احمدی نژاد بابل رفته بود هفت هزار نفر به اســتقبالش‬ ‫امده بودند او یک کلمه هم درباره دولت اقای روحانی حرف‬ ‫نزد‪ .‬اقای احمدی نژاد هم دوســت داشت خودش وزیرش‬ ‫را عوض کند و کســی به او تحمیل نکند‪ .‬اقای روحانی هم‬ ‫همین را دنبال می کند‪.‬‬ ‫اما اینجا این ســوال مطرح می شــود کــه پس اقای‬ ‫روحانی چطور می خواهد با انتخاب وزرای پیشنهادی مسن‪،‬‬ ‫موج اجتماعی به نفع دولت خود ایجاد کند؟ پاسخ این است‬ ‫در هر تغییری یک سری امیدواری وجود دارد ولی پس از یک‬ ‫مدتی وقتی مردم می بینند تحولی ایجاد نشــد یک مقداری‬ ‫مایوس می شوند‪ .‬مردم از وزیر بهداشت راضی اند چرا چون‬ ‫پول به وزارتخانه او تزریق شد‪ .‬پول به هر وزیر بدهند مردم از‬ ‫او راضی می شوند چون شروع به ایجاد تحول می کند اما بقیه‬ ‫وزرا دست شان خالی است‪ .‬اقای روحانی می خواهد حداقل‬ ‫با تغییر برخی وزرا یک امید جدیدی در جامعه ایجاد کند و این‬ ‫تغییرات قطعا بعد از توافق هسته ای خواهد بود‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫دولت‬ ‫خارجی‬ ‫شایعه ب هراه انداخته اند‬ ‫گفت وگویمثلثباصفرنعیمی رز‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫خبرنگار‬ ‫مثلث | شماره ‪262‬‬ ‫امید و اعتدال را برای خود برگزید اما این موضوع به واسطه‬ ‫دکتر روحانی شــاید مصداق پیــدا کند اما به واســطه همه‬ ‫اعضای کابینه اش خیر‪.‬‬ ‫یعنی همه اعضای کابینه رویکرد و مشی اعتدالی‬ ‫ندارند؟‬ ‫نه تنها همه اعضای کابینه یازدهم رویکرد و مشی‬ ‫اعتدالی ندارند‪ ،‬بلکه تدبیر و امید هم ندارند بنابراین اگر در‬ ‫حقیقت ناتوان باشند و چهره دولت را نیز این طور نشان دهند‬ ‫وارد است که رئیس دولت بخواهد به موقع دست به کار شود‬ ‫و این افراد را شناسایی و کنار بگذارد تا افراد توانمند با کارایی‬ ‫بیشتر را به مجلس برای اخذ رای اعتماد معرفی کند‪ ،‬به نظر‬ ‫من اگر ایــن اتفاق بیفتد اقای روحانی موفق خواهد شــد و‬ ‫میزان انتقادات کاسته می شود‪.‬‬ ‫این عزم برای تغییر و تحوالت در دولت ربطی به‬ ‫سال انتخابات مجلس دارد یا خیر؟‬ ‫خیر‪ ،‬چون برگزاری دهمین دوره انتخابات مجلس‬ ‫شورای اسالمی به وزارت کشور بر می گردد و این وزارتخانه‬ ‫سیاست‬ ‫اقــای حســا م الدین اشــنا مشــاور فرهنگــی‬ ‫رئیس جمهور هفته گذشته اعالم کرد «برخی وزرا‬ ‫و اســتانداران تغییر می کنند»‪ ،‬ارزیابی و تحلیل‬ ‫شما از این صحبت چیست؟‬ ‫بعد از اینکه اقای اشــنا این صحبــت را کرد‪ ،‬اقای‬ ‫رحمانی فضلی‪ ،‬وزیر کشور تغییر استانداران را تکذیب کرد‬ ‫و گفت «من و رئیس جمهور فقط درباره این مساله تصمیم‬ ‫می گیریم» اما تغییــر وزرا از جانب هیچ دولتمردی تکذیب‬ ‫نشد‪ .‬اگر بخواهیم موضوع اعضای کابینه را با عمر مجلس‬ ‫نهم مقایسه کنیم به نظر مجلسی ها تفاوتی نمی کند چراکه‬ ‫سال اینده این دوره تمام می شود و مجلس جدید کار خود را‬ ‫اغاز خواهد کرد اما تا پایان عمر دولت یازدهم دو سال دیگر‬ ‫باقی است پس اگر رئیس جمهور تشخیص دهد که وزیری‬ ‫کارایی یا توانمندی ندارد یا احتماال با کارت زرد سوم مجلس‬ ‫مواجه خواهد شد یا شــاید استیضاح شــود و جایش خالی‬ ‫بماند‪ ،‬با این اوصاف بله‪ ،‬این امکان وجــود دارد که اقدام‬ ‫به تعویض او کند‪.‬‬ ‫فکر می کنیــد دو ســال فرصــت کافی بــوده که‬ ‫رئیس جمهور همکارانش را در دولت بشناســد و‬ ‫بخواهد برای ادامه همکاری با انها تصمیم گیری‬ ‫کند؟‬ ‫البته فاصله زمانی دو سال خیلی معقول نیست ولی‬ ‫دور از عقل هم به نظر نمی رسد‪.‬‬ ‫تغییر در اعضــای کابینه موجب نخواهد شــد که‬ ‫حجم انتقادها به دولت کمتر شود؟‬ ‫بحث این است‪ ،‬دولت در ابتدای کار عنوان تدبیر و‬ ‫‪3‬‬ ‫صفر نعیمی رز‪ ،‬سخنگوی‬ ‫فراکسیون اصولگرایان رهروان‬ ‫والیت مجلس می گوید‪« :‬مشاور‬ ‫رئیس جمهور هم که باشد‪ ،‬شاید‬ ‫یک هدفی را دنبــال می کرده‪،‬‬ ‫یعنی در واقع االن نشانه گیری‬ ‫و تیراندازی کرده تا ببیند این تیر به هدف می خورد‬ ‫یا خیر‪ ،‬مفیــد و موثر واقع می شــود یــا خیر‪ ،‬یعنی‬ ‫هم اکنــون در حــال ارزیابی اســت‪ ».‬بــا او در مورد‬ ‫احتمال تغییر در کابینه گفت وگو کردیم‪.‬‬ ‫مسئول ســاماندهی‪ ،‬برگزاری و سیاســت گذاری انتخابات‬ ‫مجلس است‪ ،‬مگر اینکه رئیس جمهور تصمیم بگیرد وزیر‬ ‫کشور را هم عوض کند‪.‬‬ ‫اینکــه بخواهد بــا کم کــردن حجم انتقــادات به‬ ‫دولت‪ ،‬جریان حامی دولت را در انتخابات تقویت‬ ‫کند چطور؟‬ ‫بله از ایــن منظر نیز این اتفــاق می افتد‪ .‬اگر افراد‬ ‫توانمند و قوی را به کار بگمارد می تواند به این نیت جامه عمل‬ ‫بپوشاند‪ ،‬البته به شــرطی که انتخاب افراد براساس روابط‬ ‫نباشد‪ ،‬یعنی ضوابط فدای روابط نشــود تا برخی این وسط‬ ‫قربانی روابط شوند‪.‬‬ ‫براســاس نکته ای که گفتیــد فکــر می کنید چه‬ ‫کسانی جایگزین شــوند‪ ،‬توانمندها یا کسانی که‬ ‫براساس روابط انتخاب شدند؟‬ ‫تا گزینه هــای جایگزین معرفی نشــوند نمی توان‬ ‫درباره این موضــوع قضاوت کرد‪ .‬چون همــه این حرف ها‬ ‫در حد گمانه زنی و شایعه است تا زمانی که عملیاتی نشود و‬ ‫گزینه های جایگزین معرفی نشوند‪ ،‬مصداق پیدا نمی کند‪.‬‬ ‫مجلس به کدام وزرا بیشتر نقد دارد؟‬ ‫افراد فــرق می کننــد که چــه جناحی باشــند اگر‬ ‫فراکســیون اقلیت را درنظر بگیریم‪ ،‬به همــه وزرا نقد دارد‬ ‫اما فراکســیون اکثریت به هیچ کــدام از وزرا انتقادی وارد‬ ‫نمی کند چون عمل به فرمایش حضرت اقا را فصل الخطاب‬ ‫و خط قرمز قرار داده است‪ .‬ایشان می فرمایند در این برهه از‬ ‫زمان تعامل بین دولت و قوه مجریه افزایش یابد‪ ،‬پس سعی‬ ‫ما بر این است که هیچ کدام از وزرا را زیر سوال نبریم‪.‬‬ ‫االن اقایان اخوندی وزیر راه و شهرســازی‪ ،‬فانی‬ ‫وزیر اموزش و پرورش‪ ،‬نعمت زاده وزیر صنعت‪،‬‬ ‫معدن و تجــارت و ربیعی وزیر تعــاون‪ ،‬کار و رفاه‬ ‫اجتماعی هــدف تذکرات شــفاهی‪ ،‬کتبی و طرح‬ ‫سوال نمایندگان و حتی طرح استیضاح هستند‪،‬‬ ‫به نظر شــما اگر این چهار نفر عوض شوند فشار‬ ‫مجلس به دولت کمتر می شود یا خیر؟‬ ‫فشاری که به دولت وارد می شود از کانال مجلس‪،‬‬ ‫ت است‪.‬‬ ‫از سوی اقلی ‬ ‫اگر این جمع از وزرا عوض شوند‪ ،‬حجم انتقادهای‬ ‫اعضای فراکســیون اصولگرایان بــه دولت کمتر‬ ‫می شــود یا این انتقادها بــه وزرای دیگــر منتقل‬ ‫می شود؟‬ ‫خیر‪ ،‬انها عــادت کردند که همواره بکوشــند تا به‬ ‫نوعی ایجاد تنش کنند‪.‬‬ ‫فکر می کنیــد تغییــر و تحول در اعضــای کابینه‬ ‫یازدهم قبــل از توافق هســته ای اتفــاق بیفتد یا‬ ‫بعد از ان؟‬ ‫این اتفاق فعال نمی افتد‪ ،‬بلکه یک شایعه است این‬ ‫شایعه را انداختند که ارزیابی کنند که تیری که رها شده تا چند‬ ‫درصد می تواند به هدف بخورد‪.‬‬ ‫اما این صحبت را مشاور رئیس جمهور مطرح کرده‬ ‫اســت‪ ،‬نه انکه به صورت شــنیده ها و گفته های‬ ‫رسانه ای مطرح شده باشد؟‬ ‫مشاور رئیس جمهور هم که باشد‪ ،‬شاید یک هدفی‬ ‫را دنبال می کرده‪ ،‬یعنی در واقع االن نشانه گیری و تیراندازی‬ ‫کرده تا ببیند این تیر به هدف می خــورد یا خیر‪ ،‬مفید و موثر‬ ‫واقع می شود یا خیر‪ ،‬یعنی هم اکنون در حال ارزیابی است‪.‬‬ ‫یعنی بیشتر بازخوردهای عمومی را محک می زنند؟‬ ‫چیزی جز این نیست‪.‬‬ ‫اگر بخواهد تغییــر و تحولــی در ترکیب اعضای‬ ‫دولــت اقای روحانــی رخ دهــد چند وزیــر تغییر‬ ‫می کنند؟‬ ‫چون عملی نشده و در حد قاطعیت نیست نمی توان‬ ‫قضاوتی کرد‪.‬‬ ‫‪41‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪42‬‬ ‫مثلث | شماره ‪262‬‬ ‫دولت‬ ‫ورزش‬ ‫اما مشاور رئیس جمهور گفته است‪.‬‬ ‫معتقدم چهار‪ ،‬پنج نفر می تواننــد در معرض تغییر‬ ‫باشند‪.‬‬ ‫این چهار‪ ،‬پنج وزیر از یک حوزه کاری هستند یا از‬ ‫حوزه های مختلف اقتصادی‪ ،‬اموزشی و سیاسی‬ ‫را هم شامل می شود؟‬ ‫متنوع خواهد بود‪.‬‬ ‫این را از چه جهت می گویید‪ ،‬براساس انتقادهای‬ ‫اجتماعــی چنیــن تحلیلــی داریــد یــا بــه خاطر‬ ‫ضعف هایی که در دولت است؟‬ ‫بــا توجــه بــه شــناختی کــه در افــراد دارم و از‬ ‫توانایی هایشان مطلع هستم می گویم اگر بخواهند واقعا به‬ ‫این حرف عمل کنند جز ایــن نخواهد بود اما اینکه تعدادی‬ ‫براساس رابطه بیایند‪ ،‬ان چیز دیگری است‪.‬‬ ‫مجلس در مقابل این اتفاق چه کار خواهد کرد و چه‬ ‫موضعی می گیرد؟‬ ‫تا گزینه های تغییر و افراد جایگزین انها مشخص‬ ‫نشوند‪ ،‬عکس العمل مجلس را نمی توان سنجید‪.‬‬ ‫یعنی باید دید این تغییــرات در چه حوزه هایی رخ‬ ‫می دهد؟‬ ‫یعنی باید صبر کنیم و بعد وقتی تغییرات را به چشم‬ ‫دیدیم قضاوت کنیم‪.‬‬ ‫اگر چهار یا پنج وزیر تغییــر کنند‪ ،‬افراد جایگزین‬ ‫چه گرایش سیاسی دارند اصالح طلب‪ ،‬اصولگرا‬ ‫یا اعتدالی؟‬ ‫اگر دولت باتوجه به شعار خود بخواهد پیش رود و‬ ‫شایسته ساالری را پیش بگیرد خیلی عالی است‪.‬‬ ‫بعضی منتقــدان می گویند دولــت فهمیده دیگر‬ ‫بــا اصولگراهــا چســبندگی نــدارد و می خواهد با‬ ‫اصالحــات پیونــدش را محکمتر کنــد‪ ،‬بنابراین‬ ‫وزرای جدید اصالح طلب خواهند بود‪ ،‬نظر شــما‬ ‫چیست؟ صندلی هایی که خالی می شوند در اختیار‬ ‫چه کسانی قرار می گیرند؟‬ ‫در هر حال وزرای پیشــنهادی باید از مجلس رای‬ ‫اعتماد بگیرند‪ ،‬یعنی کارنامه و سوابق اجرایی و سیاسی شان‬ ‫را ارائه بدهند و در عرصه ازمون قرار بگیرند‪ ،‬ان وقت مجلس‬ ‫تصمیم می گیرد که به انها نمره قبولی بدهد یا خیر‪.‬‬ ‫یعنی اگر نیروهای اصالح طلب معرفی شوند شاید‬ ‫مجلس موافقت نکند؟‬ ‫من گفتم کارنامــه انها را مجلــس مطالعه می کند‬ ‫و تصمیم گیری درباره مقبولیــت و مردودیت انها با مجلس‬ ‫است‪.‬‬ ‫یعنی تصمیم نهایی را مجلس می گیرد؟‬ ‫بله‪ ،‬همین طور است‪.‬‬ ‫این افراد چه شــاخصه هایی باید داشــته باشند‪،‬‬ ‫در واقع این دو سال کافی اســت که وزرای جدید‬ ‫بخواهند کار را به دست بگیرند؟‬ ‫بله‪ ،‬کافی است به شرطی که کسانی سر کار بیایند‬ ‫و تعریف بشــوند که برای تحویل گرفتن این مســئولیت ها‬ ‫توانمند باشند؛ کارا‪ ،‬مدیر‪ ،‬مدبر‪ ،‬امانتدار و دلسوز‪ ،‬مردم دار‬ ‫و والیتمدار باشند و افتخار خود را نوکری مردم و مقام والیت‬ ‫بدانند‪.‬‬ ‫اگر این اتفاق بیفتد موج اســتیضاح هایی که در‬ ‫مورد چهار وزیر در مجلس مطرح است همچنان‬ ‫پیگیری می شود یا فرو می خوابد؟‬ ‫نمی دانم این موارد استیضاح به کجا رسیده است‬ ‫و ایا صالح اســت که با توصیه حضرت اقا به تعامل قوا این‬ ‫کار ادامه پیدا کند یا نه‪ ،‬اگر تعامــل را در نظر بگیریم‪ ،‬پس‬ ‫اســتیضاح ها منتفی اســت اما اگر بخواهیم تقابل را پیش‬ ‫بگیریم‪ ،‬اقلیــت مجلس همچنــان پیگیــری می کند ولی‬ ‫تالش های انها به جایی نمی رسد‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث افزایشسفرهایاستانیسعیدجلیلیرابررسیکردهاست‬ ‫بازگشت ارام اقا سعید‬ ‫‪1‬‬ ‫زمان هــر انتخاباتی که فرا می رســد اهل رســانه زوم‬ ‫می کنند روی شخصیت های سیاســی‪ .‬چه می گویند‪ ،‬کجا‬ ‫می روند و کدام حرکت جدیــد را انجــام داده اند؛ همه اش‬ ‫هم برای این اســت که بتوانند دامنــه تحلیل های مبتنی بر‬ ‫گمانه زنی شان را گسترش دهند‪.‬‬ ‫حاال در ایــن میان گاه ممکن اســت ان شــخصیت‬ ‫اصال بنای اکت سیاســی با موضوع انتخابات را نداشته اما‬ ‫دامنه خبرها ان چنان باال رفته که به یک ســوژه مهم تبدل ‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫سعید جلیلی هم از این قاعده مستثنی نیست‪ .‬او نامزد‬ ‫ی در انتخابات سال ‪ 92‬بوده است ؛ کسی که خیلی ها بر‬ ‫مهم ‬ ‫این باورند معادله محاسبه شده انتخابات توسط تحلیلگران‬ ‫را تغییر داد تا به همه ثابت شود همیشه شرایط انگونه پیش‬ ‫نمی رود که براساس نشانه ها و داده های از قبل موجود بتوان‬ ‫روی تخته وایت برد خبر از اینــده و نتایج رقابت ها داد‪ .‬حاال‬ ‫اگر چه محمد باقر قالیباف عنوان نفر دوم انتخابات را با خود‬ ‫یدک می کشــد اما واقعیت این است که امدن سعید جلیلی‬ ‫یک دو قطبی مهــم در انتخابات به وجــود اورد که البته در‬ ‫نتیجه هم بسیار مهم بود‪ .‬یک دوقطبی که البته حتما عمرش‬ ‫تمام نشده و اتفاقا به نظر می رســد در حال نهادینه شدن در‬ ‫جامعه سیاسی ماست‪.‬‬ ‫همه اینها نوشته شد تا گفته شود تحرکات اخیر سعید‬ ‫جلیلی او را سوژه رسانه ها کرده و موجب شده بر خی بگویند‬ ‫او با این اکت های سیاسی اش شاید بنای انتخاباتی داشته‬ ‫باشد‪ .‬جلیلی به سفرهای استانی می رود‪ ،‬خودش به تنهایی‬ ‫و مانند همیشه به سادگی!‬ ‫در تصاویری که در ســفرهای مختلف از او ثبت شده‪،‬‬ ‫سعید جلیلی با یک کیف دســتی وارد فرودگاه می شود‪ ،‬به‬ ‫گلزار شهدا می رود با چه ره های ارزشی ان شهر دیدار می کند‬ ‫و دست اخر هم به سخنرانی می پردازد ؛ سخنرانی هایی که‬ ‫می توان به راحتی رگه های نقد به شرایط موجود را در ان دید‪.‬‬ ‫برای مثال او در سفر به بوشهر گفته است‪ «:‬استراتژی‬ ‫امنیت ملی امریکا یک سند رســمی با مقدمه رئیس جمهور‬ ‫امریکاست‪ .‬دعوای انقالب اسالمی با امریکا این است که‬ ‫نمی پذیرد امریکا رهبر جهان باشد‪ ،‬نمی پذیرد که او بخواهد‬ ‫تصمیم بگیرد و او حد تحقیق و توســعه را تعیین کند‪ .‬شما‬ ‫می دانید در یکی دو سال گذشته من بسیار پرهیز داشته ام‬ ‫که این بحث مشخص شود‪ .‬حقوق هســته ای ملت ایران‬ ‫باید تثبیت شود‪ .‬حق غنی ســازی‪ ،‬حق ملت ایران است که‬ ‫در ‪ NPT‬امده است در سطوح مختلف و متناسب با نیازهای‬ ‫صلح امیز‪ .‬دستاورد ما اینجاست که هیچ قیدی را برای این‬ ‫حق غنی ســازی نپذیرفتیم‪ .‬اگر برای ایســتادگی و احقاق‬ ‫حق ملت ایــران‪ ،‬قطعنامه علیــه ما بدهند‪ ،‬چه کســی باید‬ ‫معذرت خواهی کند؟ کســانی که حق ملت را احقاق کردند‬ ‫یا کســانی که ظلم کرده اند؟ امروز اگر کشور ما یک امنیت‬ ‫مثال زدنی در منطقه دارد‪ ،‬به برکت مقاومت شهداست‪ .‬حق‬ ‫هسته ای همین گونه اســت‪ .‬دفاع از حق هسته ای دفاع از‬ ‫همه حقوق ملت ایران است‪».‬‬ ‫جلیلی این حرف ها را در پاســخ به دانشجویی زده که‬ ‫در اعتراض به او گفته چرا نتوانســته در مدت مســئولیتش‬ ‫به توافق با غرب برسد‪ .‬او در پاســخ به سوال دیگری برای‬ ‫اولین بار از توافق لوزان انتقاد کرده و گفته است‪« :‬در توافق‬ ‫نهایی مذاکرات باید منافع کشــور و ملت به بهترین شــکل‬ ‫استیفا شود‪« .‬فکت شیت» امریکا نقشــه راه این کشور را‬ ‫جلیلی زیر ذره بین‬ ‫سعید جلیلی ســکوتش را شکسته است‪ .‬او‬ ‫نقدهایش را نسبت به شرایط موجود بیان می کند‬ ‫تا همچنان این مساله روشن باشد که جلیلی معتقد‬ ‫به همان گفتمانی است که در خرداد‪ 92‬ان را مطرح‬ ‫کرده بود‪.‬‬ ‫احزاب و‬ ‫شخصیت ها‬ ‫سیاست‬ ‫خارجی‬ ‫کشورهای غربی وقتی شــما مالحظه می فرمایید می بینید‬ ‫وقتی می خواهند سیاست خارجی شان را بیان بکنند همین‬ ‫چیزها را بیان می کنند‪ .‬به صراحت هم بیان می کنند‪ .‬اصال‬ ‫طراحی سیاست خارجی شان بر اساس این مولفه ها است که‬ ‫حاال عرض خواهم کرد‪.‬‬ ‫امــا ان چیــزی که ســوال من اســت این اســت که‬ ‫در این کشــورهایی که در دنیــا وجود دارد‪ ،‬طبیعی اســت‬ ‫که سیاســت خارجی هر کشــوری بــه مثابه یــک پارادایم‬ ‫می شــود‪ .‬یک چارچوب‪ .‬یک مولفه های این فرمی شکل‬ ‫می گیــرد و پارادایم سیاســت خارجی ان کشــور را شــکل‬ ‫می دهد‪ .‬ان موقع از نقاط اشتراکی که بین سیاست خارجی‬ ‫کشورها پیش می اید و شــکل می گیرد‪ ،‬ان نقاط همکاری‬ ‫یا فرصت ایجاد می شــود‪ .‬از نقاط افتراقشان نقاط تقابل یا‬ ‫تهدید ایجاد می شــود‪ .‬این یک چیزی است که در صحنه‬ ‫سیاســت خارجی وجود دارد‪ .‬البته فقط هم به این بسیطی‬ ‫نیست‪ .‬بعضی وقت ها از روابط کشور الف با ب ممکن است‬ ‫یک همکاری هایی ایجاد بشود که برای کشور جیم تهدید‬ ‫تولید بکند یا بالعکس‪ .‬مثال از روابط کشور جیم و دال یک‬ ‫تقابل هایی ایجاد بشود که برای کشــور دیگر یک فرصت‬ ‫ایجاد بکند‪ ».‬عضو شــورای راهبردی روابــط خارجی البته‬ ‫نقدی بزرگتر هم به تفکر حاضر در سیاست خارجی امروز ما‬ ‫دارد‪ .‬او با بیان اینکه از اعتمادسازی امریکا و ژاپن ‪ 70‬سال‬ ‫گذشــته اما هنوز نتیجه ای برای ژاپن در پی نداشته است‪،‬‬ ‫گفت‪« :‬اســتکبار خودش را در موضع رهبــری جهان قرار‬ ‫می دهد و می خواهــد از زور و تزویر برای تثبیت و اســتمرار‬ ‫رهبری خود اســتفاده کند‪ .‬در چنین شــرایطی‪ ،‬ملت ایران‬ ‫با پیــروزی انقالب اســامی و با مقاومت و پیشــرفت های‬ ‫مستمر‪ ،‬سلطه امریکا را به چالش کشیده است‪».‬‬ ‫نخ تسبیح‬ ‫سفر هایی برای انقالبی ها‬ ‫ســعید جلیلی در کانتکســت گفتمانی که از ان دفاع‬ ‫می کند بی تردید یک چهــره منحصر به فرد در میان ســایر‬ ‫افراد است‪ .‬به دیگر سخن اینکه اگر برخی دیگر هم مانند او‬ ‫حرف می زنند و مانند او فکر می کنند اما جلیلی در راس چنین‬ ‫بهارستان یا پاستور؟‬ ‫هر چه هست حاال رسانه ها به ســعید جلیلی به عنوان‬ ‫یک مولفه تاثیر گذار انتخاباتی نگاه می کنند‪ .‬اولین گمانه‬ ‫انها این اســت که ســعید جلیلی عزم پارلمان کرده اســت‪.‬‬ ‫ابراهیم نکو‪ ،‬عضو فراکسیون رهروان والیت مجلس شورای‬ ‫اســامی در این مورد می گوید‪« :‬بعید اســت اصولگرایان‬ ‫درباره ریاست سعید جلیلی بر مجلس دهم با جبهه پایداری‬ ‫به تفاهم برسند‪ ،‬البته چنانچه این جبهه شرایط اصولگرایان‬ ‫را بپذیرند ممکن اســت چنین اجماعی صورت گیرد‪ ».‬نکو‬ ‫گفت‪« :‬از انجایی کــه تا حاال برای ریاســت مجلس اقای‬ ‫حدادعادل بین اصولگرایان گزینه برتر بوده است‪ ،‬بنابراین‬ ‫تفاهم این طیف با جبهه پایداری بر سر ریاست سعید جلیلی‬ ‫مقداری دشوار خواهد بود‪».‬‬ ‫در همین حــال وحیــد فیاضــی‪ ،‬عضو فراکســیون‬ ‫اصولگرایان مجلس شورای اسالمی می گوید‪« :‬از انجایی‬ ‫که اقای جلیلی فرد مستقلی اســت شاید در چارچوب جبهه‬ ‫پایداری جای نگیرد ‪،‬بنابراین من بعید می دانم چنین اتفاقی‬ ‫رخ دهد و ایشــان به عنــوان کاندیدای جبهه پایــداری در‬ ‫انتخابات مجلس حضور پیدا کند‪».‬‬ ‫اما برخی دیگر نیز می گویند سعید جلیلی به انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری فکر می کند‪ .‬تحلیلگرانی که به این سوال‬ ‫فکر می کنند که چه کسی می تواند رقیب حسن روحانی در‬ ‫انتخابات سال ‪ 96‬باشد‪ ،‬حتما گزینه ســعید جلیلی را برای‬ ‫اولین گمانه پردازی خود در نظــر می گیرند‪ .‬او دقیقا همان‬ ‫کسی اســت که در نقطه مقابل گفتمانی حسن روحانی قرار‬ ‫دارد‪ .‬گویا تحوالت به سمتی پیش می رود که شیب اکت های‬ ‫سعید جلیلی هم بیشتر شود‪ .‬شــاید اگر سرعت این اکت ها‬ ‫بیشتر شود بتوان حدس زد ســعید جلیلی به چه چیزی فکر‬ ‫می کند ‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪262‬‬ ‫تحــرکات اخیر ســعید جلیلی او را ســوژه‬ ‫رسانه ها کرده و موجب شده بر خی بگویند‬ ‫او با این اکت های سیاسی اش شاید بنای‬ ‫انتخاباتیداشتهباشد‪.‬جلیلیبهسفرهای‬ ‫استانی می رود‪ ،‬خودش به تنهایی و مانند‬ ‫همیشهبهسادگی‬ ‫جریانی قرار دارد‪.‬‬ ‫او می تواند برای افرادی که گفتمان انقالب اسالمی‬ ‫را دنبال می کنند‪ ،‬فردی قابل پذیرش و پیشرو باشد‪ .‬پس با‬ ‫چنین فرضیه ای می توان گفت که هدف سفرهای استانی‬ ‫او ایفای نقشــی در کاراکتر یک متحد کننده اســت‪ .‬کسی‬ ‫که می تواند اســیب های بر جای مانده از اقدامات نابجای‬ ‫محمود احمدی نژاد در میــان حزب اللهی ها را جبران کند‪،‬‬ ‫دلخوری ها را از بین ببــرد و بگوید که همچنان می توان زیر‬ ‫یک چادر ان هم با گفتمان مدنظر حزب اللهی ها جمع شد‪.‬‬ ‫به یک معنا سعید جلیلی می خواهد در فضایی که بعد از‬ ‫انتخابات دوم خرداد پدید امده‪ ،‬نقش مهمی ایفا کند‪ .‬او بر‬ ‫این باور است که اکنون زمان حرف زدن است ان هم نه فقط‬ ‫برای خبرنگاران و روزنامه ها بلکه در جمع ها و گعده هایی که‬ ‫جوانان و دانشجو یان حضور دارند‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫در مذاکرات نشــان می دهد‪ .‬در بحث نظارت‪ ،‬اژانس طبق‬ ‫‪ NPT‬نظارت را انجام می دهد‪ .‬در مذاکرات ســال ‪ 82‬تا ‪84‬‬ ‫تعلیق غنی سازی و اجرای پروتکل الحاقی به طور داوطلبانه‬ ‫انجام گرفت که مجلس اجــرای پروتکل را متوقف کرد‪ .‬در‬ ‫بیانیه لوزان‪ ،‬نظارت های غیرمتعارفــی مطرح کرده اند که‬ ‫قابل قبول نیست‪».‬‬ ‫اما سعید جلیلی در این سفرها تالش کرده یک نکته را‬ ‫بیش از همیشه نمایان کند و ان هم دیدگاهش در سیاست‬ ‫خارجی و نحوه مواجهه با غرب و امریــکا متفاوت از دولت‬ ‫یازدهم اســت‪ .‬مســاله ای که روزهای انتخابــات ‪ 92‬را به‬ ‫یادمان می اورد و ماجرای دو قطبی سازش و مقاومت‪.‬‬ ‫برای مثال او در یکی از این ســفرهای اســتانی گفته‬ ‫اســت‪« :‬اینکه شــما بعضا می شــنوید برخی بیان می کنند‬ ‫که سیاســت خارجی جای اصول نیســت‪ .‬سیاست خارجی‬ ‫جای ارمان نیست ‪ ،‬سیاست خارجی جای ارزش ها نیست‪.‬‬ ‫سیاست خارجی جای مباحث اندیشه ای و ایدئولوژی نیست‬ ‫و یک چیزهای این فرمی بیان می شــود‪ .‬من دوســت دارم‬ ‫در این محیط دانشــگاهی شما این را بپرســید‪ .‬اگر جوابی‬ ‫هســت به من هم بفرمایید که اگر در دنیا یک کشــور پیدا‬ ‫شد که اینها در سیاست خارجی اش نبود و بیان نکرد ‪ ،‬گفت‬ ‫سیاست خارجی ما اصول ندارد‪ ،‬اهداف ندارد‪ ،‬ارزش ندارد ‪،‬‬ ‫ارمان ندار د و مکتب ندار د اینها خیلی خوب است ببینیم کجا‬ ‫است‪ .‬ببینیم این حرف یک حرف واقعی است یا یک حرف‬ ‫تو جوهایی که داشتم‬ ‫رمانتیک اســت؟ حداقل من در جس ‬ ‫کشــوری را ندیدم که حتی چنین ادعایی داشته باشد‪ .‬حتی‬ ‫چنین ادعایی را بکند‪ .‬از کشورهای خیلی مطرحی که امروز‬ ‫خودشان را مطرح می کنند تا کشورهای کوچک‪ .‬در همین‬ ‫برخی چهره ها و رســانه های اصولگرا در مورد ســعید‬ ‫جلیلی یک اعتقاد مهم دارند‪ .‬انها می گویند جلیلی می تواند‬ ‫مانند نخ تسبیح برای وحدت اصولگرایان عمل کند‪.‬‬ ‫حال انکــه اخیرا یکی از چهره هــای اصالح طلب نیز‬ ‫اشــاره کرده بود که انچه اکنــون اصولگرایان بــه واقع کم‬ ‫دارند یک نخ تســبیح اســت‪ .‬به یک معنا همه اشــارات به‬ ‫اســیب هایی اســت که در دو انتخابات اخیر (مجلس نهم‬ ‫و ریاســت جمهوری یازدهم) بــه جناح اصولگــرا به جهت‬ ‫تفاوت عقیده و نظر وارد شده است‪ .‬خالء افرادی همچون‬ ‫ایت الله مهدوی کنی و عســگراوالدی موجب شــده است‬ ‫تا این کاســتی نمایان تر از همیشــه شــود‪ .‬چنین است که‬ ‫می گویند چهره هایی مانند ســعید جلیلی نه برای جانشینی‬ ‫بزرگان از دســت رفته که برای ایجاد مدلی تازه برای ترمیم‬ ‫همبستگی های اسیب دیده بسیار مهم هستند‪.‬‬ ‫سعید جلیلی به چند سفر استانی‬ ‫رفته و گمانه زنی های رسانه ای‬ ‫پیرامون او شکل گرفته است‬ ‫‪43‬‬ ‫احزاب و شخصیت ها‬ ‫جلیلی مساوی جبهه پایداری نیست‬ ‫گفت وگوباسیدحسیننقوی حسینی‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫خبرنگار‬ ‫سیاست‬ ‫‪44‬‬ ‫مثلث | شماره ‪262‬‬ ‫‪2‬‬ ‫سفرهای اســتانی اقای ســعید جلیلی انتخاباتی‬ ‫است یا شخصی است؟‬ ‫او قبال هــم به چنین ســفرهایی می رفــت و اتفاق‬ ‫جدیدی نیست‪.‬‬ ‫برخی می گوینداین حرکتزمینه چینیبرایورودبه‬ ‫انتخابات مجلس است‪ ،‬نظر شما چیست؟‬ ‫خیر‪،‬اقایجلیلیقبالهمبهشهرستان هایمختلف‬ ‫می رفت چون او را خیلی دعوت می کنند به قبول این دعوت‬ ‫هم خیلی هم اصرار دارند‪ .‬تازه واقعا خیلی جاها را نمی پذیرد‬ ‫و نمی رود اما وقتی اصرار خیلی زیاد است قبول می کند‪ .‬در‬ ‫مجموع این سفرها به هیچ عنوان انتخاباتی نیست‪.‬‬ ‫ی برای حضور در‬ ‫از نظر شما‪ ،‬اقای جلیلی تصمیم ‬ ‫انتخابات مجلس دارد؟‬ ‫گفت وگویی با او در این موضوع نداشــتم ولی بعید‬ ‫به نظرم می اید اقای جلیلی برای انتخابات مجلس برنامه ای‬ ‫داشته باشد‪.‬‬ ‫ولی پایداری ها بدشان نمی اید که اقای جلیلی نامزد‬ ‫انتخابات مجلس شود‪ ،‬حتی از قم بیاید و با اقای‬ ‫الریجانی رقابت کند؟‬ ‫تا انجا که من اطالع دارم اصولگرایان می خواهند‬ ‫یک حرکت واحدی انجام دهنــد‪ ،‬بنابراین یک گروه خاص‬ ‫اصولگرا حرکت مستقلی انجام نمی دهد‪ .‬تا انجایی که من در‬ ‫جریان گفت وگوهای صورت گرفته هستم بنا بر این است که‬ ‫اصولگرایان رو به وحدت روند و لیست واحد دهند‪ ،‬حاال اگر‬ ‫اصولگرایان به این نتیجه رســیدند که یک نفر از یک جایی‬ ‫کاندیدا شود‪ ،‬به او اعالم می کنند‪ ،‬البته تمایل شخصی ان‬ ‫فرد هم مهم است که کاندیدا بشود یا نشود ولی جبهه پایداری‬ ‫به طور انفرادی بعید است که یک نفر را برای جایی معرفی کند‬ ‫یا مستقل لیست دهد‪.‬‬ ‫اقای جلیلــی جایگاهــش در اردوگاه اصولگرایان‬ ‫کجاست؟‬ ‫اقای جلیلــی یکــی از نیروهای موثر‪ ،‬خوشــنام و‬ ‫خوشفکر اصولگرایی است و بسیاری از گرایش های جریان‬ ‫اصولگرایی به او اعتقــاد و باور دارنــد‪ ،‬بنابراین یک نیروی‬ ‫تمام عیار اصولگرایی است‪.‬‬ ‫برخی ها اقــای جلیلی را بــه مثابه جبهــه پایداری‬ ‫برداشت می کنند‪ ،‬ایا صحیح است؟‬ ‫خیر واقعا این طور نیست‪ ،‬البته اینکه کسی به مثابه‬ ‫پایداری باشــد نه نقطه ضعف است و نه اشــکال دارد‪ ،‬بلکه‬ ‫افتخار است که کسی به مثابه جبهه پایداری باشد ولی اصال‬ ‫این موضوع درباره اقای جلیلی به این شــکل نیست‪ .‬اقای‬ ‫جلیلی یک شخصیت فراگیر اصولگرا در میان گروه های این‬ ‫جریان است‪ .‬وجوه ملی او قطعا بر دیگر وجوهش می چربد‪،‬‬ ‫حال شــاید جریانات سیاســی هر کدام یک شخصیتی را به‬ ‫خود نزدیکتر ببینند و باتوجه به گرایشات و روحیات خود چنین‬ ‫نگاهی را دنبال کنند اما اینکه بگوییم اقای جلیلی فرد جبهه‬ ‫پایداری است‪ ،‬خیر‪ ،‬این موضوع در مورد اقای جلیلی حداقل‬ ‫مصداقی ندارد‪.‬‬ ‫وقتی شــما دیدگاه هــا و مواضــع اقــای جلیلی را‬ ‫می شــنوید دیدگاه های او به مواضــع کدام یک از‬ ‫اضالع اصولگرایی نزدیک تر اســت‪ ،‬ســنتی ها‪،‬‬ ‫پایداری یا تحولخواهان (ایثارگران و رهپویان)؟‬ ‫واقعا مــا اقــای جلیلی را اصــا این طــور تعریف‬ ‫نمی کنیــم‪ .‬ما اقــای جلیلــی را یک شــخصیت ملــی و از‬ ‫شخصیت های موثر جریان اصولگرایی می دانیم‪ ،‬بنابراین‬ ‫متعلق به گروه خاصی نیســت ولی ممکن است گروه هایی‬ ‫خود را بــه او نزدیک ببینند اما خــود او دارای یک وجوه ملی‬ ‫اســت و در اصولگرایی هم قائل به مبانی اصولگرایی بوده و‬ ‫مورد احترام است‪.‬‬ ‫گفتیــد اقــای جلیلــی بــرای انتخابــات مجلس‬ ‫شــورای اســامی برنامه ای ندارد‪ ،‬ایا نمی خواهد‬ ‫نقش افرینی هم برای وحدت و ائتالف اصولگرایان‬ ‫داشته باشد؟‬ ‫با اقای جلیلی صحبتی نکردم و سخنگوی او نیستم‪.‬‬ ‫اگر اقای جلیلی ورود کند موثر خواهد بود؟‬ ‫قطعا اقای جلیلی شخصیت موثری است که جریانی‬ ‫پشت ســر او قرار دارد‪ .‬گروه های اجتماعی زیادی به او باور‬ ‫دارند‪ ،‬در استان ها و شهرستان ها پایگاه های اجتماعی قوی‬ ‫دارد؛ بله او می تواند موثر باشد ولی عرض کردم بعید به نظرم‬ ‫می رسد که یک جریان و شــخصیتی در جریان اصولگرایی‬ ‫بخواهد حرکت مستقل و منفردی را در انتخابات انجام دهد‪.‬‬ ‫قطعا اصولگرایان تالش می کنند در یک جبهه واحد ظهور و‬ ‫بروز داشته باشند‪.‬‬ ‫اقای جلیلی در انتخابات ریاســت جمهوری بیش‬ ‫از چهار میلیــون رای اورد‪ .‬بدنــه اجتماعــی اش‬ ‫را می توانــد بــرای انتخابــات مجلس پشت ســر‬ ‫اصولگرایان بسیج کند یا این رای تشکیالتی بود‬ ‫که پایداری پشت سر او اورد؟‬ ‫خیر‪ ،‬رای اقای جلیلی که رای یک گروه خاص نبود‪،‬‬ ‫بســیاری از جریانات اصولگرا در استان ها و شهرستان ها از‬ ‫او حمایت کردند و اگــر اصولگرایان به یــک وحدت جامع‬ ‫برسند که قطعا می رسند باتوجه به نشست هایی که در راس‬ ‫اصولگرایی صــورت گرفته اســت و ایات عظــام مصباح‪،‬‬ ‫موحدی کرمانی و یزدی با هم جلسه داشتند‪ ،‬اصولگرایان به‬ ‫یک وحدتی می رسند و وقتی که متحد بشوند همه ظرفیت ها‬ ‫و پتانســیل های جریان اصولگرا مثل اقای جلیلی پشت ان‬ ‫حرکت واحد قرار خواهند گرفت‪.‬‬ ‫حتی اگــر اقای جلیلــی قصدی بــرای نامزدی در‬ ‫انتخابات مجلس نداشته باشد؟‬ ‫حتی اگــر او قصدی نداشــته باشــد‪ ،‬حتما جریان‬ ‫اصولگرایی را حمایت خواهد کرد‪.‬‬ ‫کدام یک از گرایش های اصولگرا تحت هدایت و‬ ‫تاثیر صحبت های اقای جلیلی است که به واسطه‬ ‫صحبت هــای او بــه ائتــاف با ســایر اضــاع و‬ ‫گرایش های اصولگرا ترغیب شود؟‬ ‫به هر حال اقای جلیلی را نمی شود منسوب به یک‬ ‫گرایش و سلیقه در جریان اصولگرایی کرد‪ .‬اقای جلیلی بین‬ ‫همه جریان های اصولگرا هم رای داشت و هم مورد حمایت‬ ‫بود و هم انها قبولش دارند‪ ،‬بنابراین نمی شود گفت یک گروه‬ ‫یا طیف خاصی از جریان اصولگرایی پشت سر او قرار دارد‪.‬‬ ‫یعنــی موتلفه ای ها هم تحت تاثیــر صحبت های‬ ‫اقای جلیلی هستند؟‬ ‫بله‪ ،‬موتلفه ای ها نیز اقــای جلیلی را به عنوان یک‬ ‫نیروی اصولگرا قبول دارند‪.‬‬ ‫در واقع اقای جلیلی نقش نخ تسبیح را در انتخابات‬ ‫مجلس ایفا خواهد کرد و پیوند دهنده گرایش های‬ ‫اصولگرا خواهد بود؟‬ ‫بله‪،‬درجریاناصولگراییباالخرهبرخیشخصیت ها‬ ‫هستند که وجوه گسترده تری از گروه های خاص دارند‪ ،‬یعنی‬ ‫وجه و وجوهی دارند کــه همه جریانات انهــا را می پذیرند و‬ ‫قبول دارند‪ .‬اقای جلیلی این ویژگــی را دارد‪ ،‬بنابراین قطعا‬ ‫می تواند روی همه جریانات اصولگرایی تاثیر بگذارد و نقش‬ ‫وحدت بخشی را بین اصولگرایان ایفا کند‪.‬‬ ‫اگر بخواهد بیایــد و در مجلس حضور پیدا کند‪ ،‬با‬ ‫چهره دیگری از جریان اصولگرا برای سر لیســت‬ ‫قرار گرفتن در تهران رقابت خواهد کرد یا خیر؟‬ ‫هنوز به ان مرحله نرسیده ایم که راجع به این مساله‬ ‫بخواهیم صحبــت کنیم هنــوز راجع به لیســت هیچ جایی‬ ‫صحبت نکردیم چه برســد به اینکه سرلیســت ان چه کسی‬ ‫باشد‪.‬‬ ‫ایــن ناشــی از نگرانــی اصولگرایان نیســت که‬ ‫شخصیت های زیادی دارند و می خواهند به صحنه‬ ‫بیایند و موضوع سرلیســت قرار گرفتن می تواند‬ ‫موجب انشقاق انها شود؟‬ ‫جریان اصولگرایی در ریاست جمهوری تجربه تلخی‬ ‫را گذراند و حداقل همه گرایشــات اصولگرایی به این نکته‬ ‫اعتراف دارند که تفرقه اصولگرایان باعث شــد طرف مقابل‬ ‫ببرد‪ ،‬وگرنه طرف مقابل رایی در بین مردم نداشت و جایگاهی‬ ‫نداشت اما تفرقه بین نامزدهای اصولگرایی باعث شد طرف‬ ‫مقابل پیروز میدان شود حال انکه فاصله هم قابل توجه نبود‪،‬‬ ‫احزاب و‬ ‫شخصیت ها‬ ‫سیاست‬ ‫خارجی‬ ‫درصورتی که می دانیم وقتی صحنه انتخابات شکل می گیرد‬ ‫ارای خاکستری متمایل به جریانی می شود که متحد هستند‪.‬‬ ‫در واقع جریانات متحد راحت تر می تواند ارای خاکســتری‬ ‫را کســب کند‪ .‬فکر می کنم اصولگرایان با ان تجربه تلخی‬ ‫که پشت سر گذاشــتند‪ ،‬خیلی راحت صحنه قابل موفقیت و‬ ‫پیروزی را به رقیبی واگذار کردند که پایگاه اجتماعی نداشت‪.‬‬ ‫قطعا در انتخابات مجلس اینگونه حرکت نخواهند کرد و ان‬ ‫تجربه تلخ تکرار نخواهد شد‪.‬‬ ‫یعنی روی سرلیستی تقابل و رقابت نمی کنند؟‬ ‫به اعتقــاد من روحیــات اصولگرایــان الحمدالله‬ ‫روحیاتی است که تقابل روی هیچ موضوعی نمی کنند‪ ،‬چه‬ ‫رسد به اینکه موضوع بحث تعیین سرلیست انتخابات مجلس‬ ‫باشد‪ ،‬ما اعتقاد به حرکت تکلیفی داریم هرچه تکلیف باشد‬ ‫عمل می کنیم‪ ،‬نمایندگی را هم تنها جایگاه خدمت به نظام‬ ‫اشتباه می کنند‪ ،‬این سفرها‬ ‫انتخاباتی نیست‬ ‫حسین نجابت‬ ‫نماینده مجلس‬ ‫‪3‬‬ ‫سفرهای اقای سعید جلیلی به شهرستان شائبه هایی‬ ‫را در ذهن برخی ایجاد کرده به این معنا که از این سفرها بوی‬ ‫تحرکات انتخاباتی برای مجلس به مشام می رسد‪ ،‬حال انکه‬ ‫اگر کسی چنین فکر کند سخت در اشتباه است‪ .‬حداقل من‬ ‫به نظرم این طور نمی اید که سفرهای اقای جلیلی مربوط به‬ ‫دهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسالمی باشد‪ .‬اساسا‬ ‫سفرشخصیت هابهشهرستان هانمی تواندتاثیرخیلیمهمی‬ ‫در انتخابات مجلس داشــته باشــد چون انتخابات مجلس‬ ‫شــاخص ها و انگیزه های خاص خــود را دارد و با انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری متفاوت است‪.‬‬ ‫برخی معتقدند ارای چهار میلیونی اقای ســعید جلیلی‬ ‫در انتخابات ریاســت جمهوری می تواند کمکــی به جریان‬ ‫اصولگرایی در انتخابات مجلس باشد اما من معتقدم شرایط‬ ‫وفضایرقابتیایندوانتخاباتباهمفرقمی کند‪.‬وقتیسبد‬ ‫رای یک نامزد انتخابات ریاست جمهوری بر تعداد حوزه های‬ ‫انتخابیه تقسیم شود بالطبع این مساله ارای او را می شکند و‬ ‫معیارهای دیگر بر فضای رقابت ها حاکم می شود‪ ،‬بنابراین‬ ‫ارای اقای جلیلی که در انتخابات ریاســت جمهوری ســال‬ ‫‪ 92‬با حمایت طرفــداران جبهه پایــداری و جوانان انقالبی‬ ‫تحصیل شــد‪ ،‬در انتخابــات مجلس براســاس حوزه های‬ ‫انتخابیه تقسیم می شود‪ ،‬عالوه بر ان در شهرهای مختلف‬ ‫کسانی که در انتخابات ریاست جمهوری به اقای جلیلی رای‬ ‫دادند‪ ،‬قطعا در انتخابات مجلس با انگیزه های مختلفی پای‬ ‫صندوق های رای حاضر می شــوند و به نامــزد مطلوب خود‬ ‫رای می دهند‪ ،‬پس در این مرحله نیز دوباره یک شکست رای‬ ‫دیگری وجود دارد‪.‬‬ ‫فارغ از مساله یادشده اگر بخواهیم میزان تاثیرگذاری‬ ‫شخصیت ها و تشکل ها را بر نتیجه انتخابات مجلس شورای‬ ‫اســامی قضاوت کنیم باید بگوییم موقعیت اشــخاص در‬ ‫شهرهای بزرگ با شهرهایی که فقط یک نماینده در مجلس‬ ‫دارند متفاوت اســت‪ .‬در حوزه های انتخابیه بزرگ همچون‬ ‫حوزه انتخابیه تهران‪ ،‬ری‪ ،‬اسالمشــهر و شمیرانات در پناه‬ ‫لیست هااحزابوجناح هاواشخاصنقش افرینیمی کننداما‬ ‫درشهرهایکوچکترسهمتاثیراشخاصملی شانخیلیکم‬ ‫است اما اگر یک شخصیت معتبری از تهران به مردم جهرم یا‬ ‫درگز بگوید که به چه کسی رای دهند‪ ،‬معلوم نیست این گفته‬ ‫مثلث | شماره ‪262‬‬ ‫او خیلی موثر باشد‪ .‬ممکن است در تهران یا مراکز استان ها‬ ‫که چندین نماینده دارند لیست با ترکیب اشخاص ملی قدرت‬ ‫رای اوری داشــته باشــد ولی این مســاله درباره حوزه های‬ ‫انتخابیه تک نماینده صدق نمی کند چون همان طور که ذکر‬ ‫شد فضای رقابتی حوزه های انتخابیه چند نماینده با فضای‬ ‫رقابتی حوزه هــای انتخابیه تک نماینده تفــاوت کلی دارد؛‬ ‫در حوزه های تک نماینده شــرایط رقابت متاثــر از معادالت‬ ‫منطقــه ای‪ ،‬گرایش های طایفه ای و افــراد ذی نفوذ محلی‬ ‫همچون ائمه جمعه‪ ،‬مســئوالن محلی و اســتانی دولتی و‬ ‫لشکری یا مالک و سرمایه دار انجاست‪.‬‬ ‫درباره موقعیت اقای جلیلی در جریان اصولگرا نیز باید‬ ‫یاداور شوم که او چه قبال و چه االن هنوز به جایگاهی نرسیده‬ ‫که بخواهد نقش محوری در جریان اصولگرا ایفا کند‪ ،‬البته‬ ‫در انتخابات ریاست جمهوری بیش از چهار میلیون رای اورد‬ ‫و ســوم شــد اما با این وجود نمی تواند ایفاگر نقش محوری‬ ‫در جریان اصولگرا باشد چون اینجا این سوال پیش می اید‬ ‫که چه کســی در طیف اصولگرایی می تواند سبد رای چهار‬ ‫میلیونی را ســازماندهی و مدیریت کنــد؟ معتقدم هیچ کس‬ ‫نمی توانــد ایــن کار را انجام دهــد چون فضــای انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری با انتخابات مجلس کامال متفاوت است‪،‬‬ ‫در رقابت برای ریاست جمهوری مردم با انگیزه های مختلف‬ ‫از میان نامزدهای تایید صالحیت شــده یــک نفر ر ا ترجیح‬ ‫می دهند و اگر نامزدی کنار برود معلوم نیســت که ارایش به‬ ‫سمت کدام نامزد ســوق پیدا می کند‪ .‬تجربه هم این مساله‬ ‫را ثابت کرده اســت بنابراین باید فراموش کرد کسانی که در‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری ارایی کسب کردند بتوانند مثال در‬ ‫انتخابات مجلس ان سبد رای را مدیریت کنند‪.‬‬ ‫اگر امروز شــرایط انتخابات ریاست جمهوری سال ‪92‬‬ ‫باشــد و جبهه پایداری از یک نفر دیگر حمایت کند ان وقت‬ ‫ارای اقای جلیلی می شکند‪ ،‬البته باید دید نامزد مورد حمایت‬ ‫جبهه پایداری کیست؟ حتی با این وضع هم نمی توان گفت‬ ‫جبهه پایداری ‪ 4‬میلیون رای در کل کشور دارد چون کسانی‬ ‫که به اقای جلیلــی رای دادند تعــدادی از انها کاندیداهای‬ ‫دیگر را اصال نمی پســندیدند چون داوطلبــان دیگر جریان‬ ‫اصولگرایی را تجربــه کردند و از انها راضی نبودند‪ .‬مســاله‬ ‫انتخابات در ایران کمی پیچیده است‪ ،‬باید با دقت بیشتری‬ ‫تحلیل کــرد‪ ،‬قطعا می تــوان به طــور کلی گفت کــه رفتار‬ ‫رای دهندگان ایرانی حزبی به شکل کالسیک ان نیست‪.‬‬ ‫پس با تفاسیر یادشده سبد رای اقای جلیلی در انتخابات‬ ‫ریاســت جمهوری نمی تواند توجیه محوریــت او در جریان‬ ‫اصولگرا قرار گیرد‪ .‬سوال؛ به فرض که ترکیب اقای جلیلی‬ ‫و جبهه پایداری ‪ 4‬میلیون رای ایجاد کرد این رای برای کدام‬ ‫انهاست؟ اگر انها از هم فاصله بگیرند چه اتفاقی می افتد؟‬ ‫ارا به ســمت جبهه پایداری می رود یا اقای جلیلی؟ معتقدم‬ ‫خیلی به سرعت نمی توان به این ســوال جواب گفت‪ .‬البته‬ ‫یک چیزی می توان گفــت و ان اینکه هیچ کــدام از این دو‬ ‫نمی توانند بگویند ما این میــزان رای داریم یا انکه بگویند ما‬ ‫این میزان رای را در انتخابات مجلس خواهیم داشــت‪ ،‬در‬ ‫واقع تفاوت بین جبهه و جنــاح و رویکردهای عمومی اینجا‬ ‫مشخص می شود‪.‬‬ ‫ضمن انکه اقای جلیلی به مثابه جبهه پایداری نیست‪،‬‬ ‫بلکه در انتخابات ریاست جمهوری بین انها یک تعامل پیدا‬ ‫شــد و اکنون هم خیلی ادامه ندارد‪ ،‬یعنی تعامل کالسیک‬ ‫طراحی شــده از اول میان انها نبود و نیست‪ ،‬کمااینکه دکتر‬ ‫لنکرانی که کاندیدای اول پایداری بود بــه فرض که تا اخر‬ ‫انتخابات می ایستاد ایا اقای جلیلی می امد؟ اگر می امد چه‬ ‫اتفاقی می افتاد؟ هر پاســخی به این ســواالت بدهیم باید‬ ‫فرض های احتمالی را هم برای انها لحاظ کنیم‪ .‬البته افکار‬ ‫عمومی از میان اضالع اصولگرا اقــای جلیلی را نزدیک به‬ ‫جبهه پایداری می داند اما اینکه تا کجا با جبهه پایداری بماند‬ ‫سوالی است که باید جبهه پایداری و اقای جلیلی به ان پاسخ‬ ‫گویند‪ .‬اگراقایجلیلیازتهراننامزدانتخاباتمجلسشود‪،‬‬ ‫در اینکه بتواند سرلیست اصولگرایان قرار بگیرد‪ ،‬جواب منفی‬ ‫اســت چون شــخصیت هایی که از نظر اجتماعی اشتهار و‬ ‫سابقه بیشتری دارند‪ ،‬انها ممکن است سرلیست قرار بگیرند‪.‬‬ ‫در پاســخ به این سوال که باتوجه به شــناختم از اقای‬ ‫جلیلی‪ ،‬او را در حوزه تقنینی قوی تر می دانم یا اجرا؟ می گویم‬ ‫در حوزه نظریه پردازی و کارهــای کالن راهبردی همچون‬ ‫رئیس شورای عالی امنیت ملی یا مراکز مطالعات بحث های‬ ‫تئوریک و راهبردی به نظرم موفق تر است‪.‬‬ ‫برخــی می گویند اگــر جلیلــی در انتخابــات مجلس‬ ‫نامزد نشــود برای ریاســت جمهوری تالش می کند اما من‬ ‫معتقدم االن نمی تــوان اظهارنظر کرد چــون در انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری شرایط زمانی خیلی حاکم است‪ ،‬اینکه چه‬ ‫کسانی نامزد می شــوند و نظرسنجی ها چه چشــم اندازی را‬ ‫برای تصمیم گیری ترسیم می کنند خیلی موثر است‪ ،‬ضمن‬ ‫انکه باید دید تا دو سال دیگر شرایط اجتماعی به چه صورت‬ ‫می شــود‪ .‬بنابراین نمی توان االن به این سوال پاسخ مثبت‬ ‫داد‪ .‬در مجمــوع اقای جلیلی را یک نیــروی تمام عیار نظام‬ ‫می دانم و فکر می کنم ارزش های روشنی دارد‪ .‬هر کسی در‬ ‫فعالیت های سیاسی و اجتماعی خود فراز و نشیب دارد اما او‬ ‫هرگز به نظر من از انقالب جدا نمی شود چون زمانی که دبیر‬ ‫شورای عالی امنیت ملی در تعامل با مردم و رهبری خوب عمل‬ ‫می کرد‪ ،‬بنابراین یک نیروی تمام عیار اصولگرای وابسته به‬ ‫نظام است و نسبت به برخی نیروهای دیگر اصولگرا جوان تر‬ ‫هم است و اینده بسیار روشنی پیش رو دارد‪ .‬اگر ارایش جدید‬ ‫سیاسی شکل بگیرد ان زمان باید منتظرماندودیدجلیلیخود‬ ‫را کجا تعریف می کند‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫جمهوری اسالمی نمی دانیم‪ .‬افراد در هر جایگاهی می توانند‬ ‫به نظام جمهوری اسالمی خدمت کنند؛ گاهی باید از برخی‬ ‫شخصیت ها در جریان اصولگرایی خواهش کرد نامزد شوند‬ ‫چون خیلی از این شخصیت ها حتی انگیزه ای برای نامزدی‬ ‫در انتخابات ندارند‪ ،‬باید خواهش کرد و انها را به میدان اورد‬ ‫و مورد حمایت قرار داد‪.‬‬ ‫قطعا اصولگرایان هم برای تهران و شهرستان ها لیست‬ ‫واحد خواهد داد و بحثی هم درباره اینکه چه کسی سرلیست‬ ‫باشد بعید می دانم که در جریان اصولگرایی چنین بحث هایی‬ ‫مطرح شود‪.‬‬ ‫اقای جلیلی‪ ،‬اگــر نامزد انتخابات مجلس نشــود‬ ‫برنامه ای بــرای انتخابات ریاســت جمهوری دارد‬ ‫یا خیر؟‬ ‫هیــچ گفت وگویــی با ایشــان درباره ایــن موضوع‬ ‫نداشتم‪.‬‬ ‫افق سیاسی اقای جلیلی کجا خواهد بود؟‬ ‫اقای جلیلی یک سابقه درخشان دارد‪ ،‬هم به لحاظ‬ ‫شــخصیتی و هم به لحاظ یک رزمنده جانباز ایثارگر بودن و‬ ‫هم به لحاظ زندگی فردی شخصی ساده زیست است و کسی‬ ‫است که ویژگی های مدنظر امام و رهبری را دارد‪ .‬او به لحاظ‬ ‫سواد و تجربه کار سیاسی شخصیتی با تجربه و پخته در نظام‬ ‫جمهوری اسالمی محسوب می شــود و به هر حال می تواند‬ ‫در سطح ریاست جمهوری در نظام جمهوری اسالمی ظهور‬ ‫و بروز داشته باشد‪.‬‬ ‫به نظر شــما او در حوزه تقنیــن و مجلس موفق تر‬ ‫خواهد بود یا ریاست جمهوری و اجرا؟‬ ‫ارزیابــی در ایــن زمینه نــدارم ولی در هــر دو حوزه‬ ‫می تواند شخصیت موثر و موفقی باشد‪.‬‬ ‫‪45‬‬ ‫سیاست‬ ‫اشتباهبزرگ‬ ‫سیاست‬ ‫‪46‬‬ ‫مثلث | شماره ‪262‬‬ ‫طرح‪ 3‬فوریتی برای توقف مذاکرات هسته ای‬ ‫نظر اقلیتی از اصول گرایان است‬ ‫اقدام نادرست‬ ‫پارلمان نهم هفته گذشــته باز هم خبرســاز بود ‪ .‬ایــن بار پای یک‬ ‫طرح در میان بود‪ .‬یک نماینده مجلس طرحی سه فوریتی با ‪80‬امضا را‬ ‫به هیات رئیسه رسانده بود که دست اخر معلوم شد این امضاها به طریق‬ ‫نادرستی جمع اوری شده است‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫مجلس‬ ‫خارجی‬ ‫‪1‬‬ ‫در پارلمان اتفاق عجیبی رخ داده اســت؛ یک طرح‬ ‫بســیار مهم با امضاهای قابل توجه عنــوان جعلی به خود‬ ‫گرفته است‪ .‬طرحی که خواسته اصلی اش توقف مذاکرات‬ ‫هسته ای تا مدتی خاص اســت‪ .‬این طرح در ابتدا امضای‬ ‫چهره های مهمی از مجلس را ذیل خود داشت اما ساعتی‬ ‫نگذشت که با یک شوک مواجه شــد؛ «برای امضای این‬ ‫طرح از تاکتیکی ویژه بهره گرفته شده بود!»‬ ‫داستان یک طرح‬ ‫در ماده واحده این طرح سه فوریتی امده بود‪« :‬دولت‬ ‫و مســئوالن سیاســت خارجی و اعضای تیم مذاکره کننده‬ ‫هســته ای موظفند هرگونه ارتباط و مذاکره با امریکایی ها‬ ‫در موضوع هســته ای را تا زمانی که دولت امریکا رســما و‬ ‫علنا تهدید ملــت قهرمان ایران را کنار نگــذارد‪ ،‬قطع کرده‬ ‫و مذاکرات را با بقیه گروه ‪ 5+1‬بــدون حضور امریکایی ها‬ ‫ادامه دهند‪ ».‬این طرح در حالی خواستار توقف مذاکرات‬ ‫هسته ای شده بود که برخی از کسانی که اسمشان به عنوان‬ ‫امضا کننده قید شــده نه اعتقــادی به این روش داشــتند و‬ ‫نه از امضای چنین طرحــی مطلع بودند‪ .‬اکثــر نمایندگان‬ ‫در خصوص طرح سه فوریتی تاکید کردند که امضای انان‬ ‫مربوط به این طرح نبوده و قرار بود برای مسائل هسته ای و‬ ‫تقویت تیم مذاکره کننده کشور بیانیه ای داده شود و برخی‬ ‫نیز تاکید داشــتند که قرار بوده در نامه ای به رئیس جمهور‬ ‫در مورد مذاکرات تذکری داده شــود که بــه یکباره امضای‬ ‫انان پایین یک طرح سه فوریتی دیده می شود‪ .‬طرح های‬ ‫سه فوریتی بنابر ضرورت های خاص و فوت وقت در مجلس‬ ‫اگر از جنبه شرعی و اخالقی هم بخواهیم به این‬ ‫ماجرانگاهکنیمبایدبگوییمکسانیکهاینبازیو‬ ‫اشتباه بزرگ را رقم زدند‪ ،‬خالف روش اصولگرایی‬ ‫عملکرده اند‪.‬اصولگراخالفواقعنمی گویدواگر‬ ‫حرفی داشته باشد ان را صریح و شفاف می زند و‬ ‫نیازی نمی بیند از حربه ای برای رسیدن به هدف‬ ‫استفادهکند‬ ‫الریجانی؛ مخالف اول‬ ‫از همان زمان که زمزمه تهیه چنین طرحی در مجلس‬ ‫مطرح شد‪ ،‬علی الریجانی به مخالفت با ان پرداخت‪ .‬او به‬ ‫صورت روشن در جلسه فراکسیون رهروان اعالم کرد که با‬ ‫چنین طرحی مخالف است‪ .‬کمال الدین پیرموذن‪ ،‬نماینده‬ ‫اصالح طلب مجلس در همین رابطه از مخالفت صریح علی‬ ‫الریجانی با طرح سه فوریتی توقف مذاکرات هسته ای خبر‬ ‫داده و گفته بود‪« :‬در جلسه فراکسیون رهروان والیت ما از‬ ‫اقای الریجانی درخواست کردیم تا نظرشان را درباره طرح‬ ‫توقف مذاکرات هسته ای بگویند که ایشان هم با صراحت‬ ‫مخالفت خود را با این طرح اعالم و تاکید کردند نباید از خط‬ ‫مشــی کلی نظام عبور کرد و همه باید یار تیم مذاکره کننده‬ ‫باشند‪ .‬عالوه براقای الریجانی اعضای فراکسیون رهروان‬ ‫والیت هم مخالف تصویب چنین طرحی هستند‪ .‬در داخل‬ ‫کشــور‪ ،‬نباید منتقدان دولت بــا جمهوریخواهان امریکا‪،‬‬ ‫اسرائیل و همچنین کشورهای عربی مخالف رشد و توسعه‬ ‫ایران همنوا شــوند‪ .‬ما باید با حمایت از تیــم مذاکره کننده‬ ‫انها را بــرای ادامه مذاکــرات تقویت کنیم نه اینکه بر ســر‬ ‫تیم مذاکره کننــده مانع ایجاد کنیم‪ ».‬ایــن روایت نماینده‬ ‫اصالح طلب مجلس از جلسه رهروان والیت نشان می داد‬ ‫که الاقل یک طیف مهم از مجلس با چنین رویه ای مخالف‬ ‫هستند‪.‬‬ ‫اما نگاهی به فهرســت ‪ 80‬نفره پای این طرح نشــان‬ ‫می داد که چهره هــای موثری همچون علیرضــا زاکانی و‬ ‫غالمعلی حدادعــادل پای این طــرح را امضــا نکرده اند‪.‬‬ ‫هر چند افرادی همچون احمد توکلــی نیز که از چهره های‬ ‫مثلث | شماره ‪262‬‬ ‫فراکسیون اصولگرایان هم مخالف است‬ ‫سیاست‬ ‫به صورت خیلی نادر مطرح می شود و باید کلیات و جزئیات‬ ‫ان در یک جلســه با حضور شــورای نگهبان مورد بررســی‬ ‫قرار گیرد‪ ،‬بنابراین نمایندگان مجلس تاکید داشــتند که در‬ ‫شرایطی که تیم مذاکره کننده درحال انجام ماموریت های‬ ‫نظام اســت لزومی به ارائه چنین طرح هــای غیر ضروری‬ ‫وجود نــدارد و کمیســیون امنیت ملی و سیاســت خارجی‬ ‫مجلس در حال رصد کردن ابعاد مذاکرات باتوجه به منویات‬ ‫مقام معظم رهبری است‪ .‬یوناتن بت کلیا‪ ،‬نماینده اشوری ها‬ ‫در مجلس شورای اسالمی یکی از این افراد است که از عدم‬ ‫صداقت در زمان جمع اوری امضا گالیه کرده و گفته است‪:‬‬ ‫«من شخصا از تیم مذاکره کننده هسته ای حمایت می کنم‬ ‫و بار ها مراتب قدردانی خود را به اقای ظریف و رئیس جمهور‬ ‫اعالم کرد ام‪ .‬انچه که امضا کرده بــودم نامه ای در جهت‬ ‫حمایت از صحبت هــای مقام معظم رهبــری در خصوص‬ ‫مذاکرات بود امــا اکنون چیز دیگری تقدیم هیات رئیســه‬ ‫شده است‪ ».‬بت کلیا با اشاره به اشتباه خود در مورد امضای‬ ‫نامه بدون مطالعه ان گفــت‪« :‬تا جایی کــه می دانم عده‬ ‫دیگری از همــکاران نیــز همین اشــتباه را کرده انــد‪ .‬اما‬ ‫برخی از نمایندگان نیز با اطالع کامل از طرح ســه فوریتی‬ ‫خواستار توقف مذاکرات شده اند‪ ».‬عباس زارع زاده‪ ،‬عضو‬ ‫کمیسیون شورا ها نیز در این خصوص گفت‪« :‬می دانم که‬ ‫می خواهید بگویید برای طــرح دو فوریتی امضا گرفتند اما‬ ‫بنده با اطالع کامل یک طرح ســه فوریتی را امضا کردم‪».‬‬ ‫وی افزوده اســت‪ :‬این طــرح در حقیقت مقابلــه به مثل با‬ ‫اقدامات سنای امریکاست و ما خواهان حفظ شئونات کشور‬ ‫در مذاکرات هسته ای هســتیم‪ .‬روبرت بگلریان‪ ،‬نماینده‬ ‫ارامنه در مجلس شــورای اســامی با تاکید بر اینکه چنین‬ ‫طرحی را ندیده است گفته اســت‪« :‬اقای کریمی قدوسی‬ ‫به ما گفتند کــه این نامه ای بــرای حمایت از فرمایشــات‬ ‫رهبری در خصوص مذاکرات است‪ ».‬روح الله بیگی‪ ،‬عضو‬ ‫کمیســیون اقتصادی مجلس هم از امضا کردن یک نامه‬ ‫برای حمایت از صحبت های رهبری گفت‪ ».‬وی با اشــاره‬ ‫به اینکه فرمایشــات رهبری در همــه زمینه ها به خصوص‬ ‫مذاکرات هسته ای فصل الخطاب است‪ ،‬گفت‪« :‬باتوجه‬ ‫به این اصل نامه را امضا کردیم‪ ».‬بیگی همچنین با تاکید‬ ‫بــر غیراخالقی بودن اقــدام صورت گرفتــه‪ ،‬گفت‪« :‬این‬ ‫اقدامات شــان مجلس و نمایندگان را زیر ســوال می برد‪.‬‬ ‫فردی کــه امضا جمع می کنــد وظیفه دارد همــکاران را از‬ ‫متن مورد نظر به درستی اگاه کند زیرا فرصت مطالعه دقیق‬ ‫ان در صحن وجود ندارد اما این عدم داشــتن فرصت نباید‬ ‫موجب این رفتار ها باشد‪ ».‬علی سامری‪ ،‬عضو کمیسیون‬ ‫کشــاورزی مجلس نیز از دیگر نمایندگانی اســت که یک‬ ‫نامه برای حمایت از مواضع مقام معظم رهبری در خصوص‬ ‫مذاکــرات را امضا کرده و از طرح ســه فوریتــی بی اطالع‬ ‫اســت‪ .‬وی ضمن ابراز بی اطالعی از چنین طرحی گفت‪:‬‬ ‫«انچه امضا کــردم تنها یک نامه حمایــت از صحبت های‬ ‫رهبری بود‪ ».‬گفتنی است که محسن بیگلری‪ ،‬نماینده سقز‬ ‫و بانه نیز گفته بــود که ما به هیچ عنوان ایــن طرح را امضا‬ ‫نکرده ایم‪ .‬او امضای خود پای این طرح را «جعلی» خواند‬ ‫و گفت‪« :‬طراح این طرح با جمالتی متفاوت با متن ان از‬ ‫نمایندگان امضا گرفته اســت‪ ».‬وی در توضیح این مطلب‬ ‫گفت‪« :‬زمانی که کریمی قدوسی برای گرفتن امضا پیش‬ ‫ما امد‪ ،‬فقط جمله انتهایی برگه ای که در باالی ان هم اکنون‬ ‫به عنوان سه فوریتی نوشته شده اســت را نشان داد و گفت‬ ‫می خواهیم نامه ای به رئیس جمهوری بنویسیم تا شان خود‬ ‫را در مذاکرات هسته ای حفظ کنیم‪».‬‬ ‫اصولگرای مجلس اســت و نام او نیز با همان تکنیک ویژه‬ ‫در ذیل نامه ثبت شــده بود نیز به صورت واضح با این طرح‬ ‫مخالفت کرد‪ .‬ترکیب افراد امضاکننده این طرح سه فوریتی‬ ‫که البته هرگز حاضر نشــدند امضای خود را پس بگیرند و با‬ ‫سکوتشان به نوعی با این طرح موافقت کرده بودند نشان‬ ‫می داد که نمایندگان عضو جبهه پایداری شاکله اصلی این‬ ‫جمع را تشکیل می دادند‪ .‬جبهه پایداری در میان مخالفان‬ ‫مذاکرات هسته ای از ابتدای مذاکرات اصل مذاکره را زیر‬ ‫ســوال برده اســت‪ .‬در حالی که رهبر معظم انقالب بارها‬ ‫فرموده اند با اصل مذاکره مشــکلی ندارند‪ .‬ایشان در یکی‬ ‫از فرمایشــات خود بیان کرده بودند‪« :‬در ایران هیچ فردی‬ ‫مخالف حل دیپلماتیک موضوع هســته ای نیســت اما از‬ ‫طرف دیگر‪ ،‬ملت ایران و مسئوالن و هیات مذاکره کننده در‬ ‫مقابل تحمیل ها و زورگویی های امریکا کوتاه نخواهد امد‬ ‫و با ایســتادگی در این ازمون بزرگ موفق خواهند شد‪ ».‬به‬ ‫یک معنا ایشان هیچ گاه به دنبال توقف مذاکرات نبوده اند‪.‬‬ ‫معظم له در ســخنرانی اخیرشــان فرموده اند‪« :‬من موافق‬ ‫مذاکره زیر شبح تهدید نیســتم‪ .‬مسئوالن سیاست خارجی‬ ‫و مذاکره کننــدگان باید خطــوط قرمز و اصلــی را به دقت‬ ‫رعایت کننــد و همزمان با ادامه مذاکــرات‪ ،‬باید از عظمت‬ ‫و هیبت ملت ایران نیــز دفاع کنند و زیر بــار هیچ تحمیل‪،‬‬ ‫زور‪ ،‬تحقیــر و تهدیــدی نروند‪ ».‬حاال ســوال این اســت‬ ‫که اگر مقام معظم رهبری نظرشــان قطع مذاکرات باشــد‬ ‫باتوجه به شــناختی که از ایشــان وجود دارد ایا خودشــان‬ ‫شــخصا چنین موضعی را اعالم نمی کنند؟ ایشــان تنها به‬ ‫تیم مذاکره کننده توصیه کرده اند که زیــر بار تهدید نروند‪.‬‬ ‫رهبر معظم انقالب هرگز در ســخنرانی هایی که در چند ماه‬ ‫مذاکرات در دولت جدید داشته اند سخنی از توقف مذاکرات‬ ‫به میان نیاورده اند‪ .‬سوال این است که چرا افرادی که خود‬ ‫را پیرو رهبری می دانند جلوتر از ایشان حرکت می کنند و در‬ ‫شرایط بسیار حساس کنونی با تحرکاتی که خالف مصالح و‬ ‫منافع ملی است برای کشور هزینه ایجاد می کنند؟‬ ‫این اما تنها یک سوی ماجراست‪ .‬اگر بخواهیم فارغ‬ ‫از جنبه ملی‪ ،‬از نگاه جناح اصولگرا هم بــه این ماجرا نگاه‬ ‫کنیم ذکر چند نکته ضروری است‪.‬‬ ‫جناح اصولگرا هرگز خواســتار بر هــم خوردن توافق‬ ‫نیست‪ .‬بلکه همواره نشــان داده که به دنبال ایجاد فضای‬ ‫الزم و بهتر برای مذاکره کنندگان بوده است‪ .‬به دیگر سخن‬ ‫اینکه اگر دلواپس بوده که رهبری هم دلواپسی را به رسمیت‬ ‫شــناخته‪ ،‬نگران حفظ منافع ملی بوده است‪ .‬دلواپس این‬ ‫بوده است که مبادا در جریان مذاکرات از خطوط قرمز عبور‬ ‫شود و یا زیر بار فشار طرف مقابل امتیاز بیشتری داده شود‪.‬‬ ‫این دلواپســی اما هرگز به این معنا نبوده که پشت سربازان‬ ‫خود را خالی کرده و بی اعتمادی به انها را نشان دهد‪.‬‬ ‫نکته دیگر این اســت که ما به عنوان جریان اصولگرا‬ ‫نباید صحنه را بــه صورتی طراحی کنیم کــه اگر مذاکرات‬ ‫به هم خــورد جناح اصولگرا مســئول ان شــناخته شــود و‬ ‫هزینه هایی به گردن اصولگرایان بیفتد‪.‬‬ ‫عدم امضای چهره های مطرح اصولگرا نشان می دهد‬ ‫که این طرح سه فوریتی و این نوع نگاه به مذاکرات با موضع‬ ‫فراکســیون اصولگرایان همخوان نیست‪ .‬به نظر می رسد‬ ‫اصولگرایــان باید خواهان طرحی باشــند کــه ضمن ان با‬ ‫اجرای توافق تاکید شود که تحریم ها هم برداشته شود‪.‬‬ ‫دیگر سخن این است که اگر از جنبه شرعی و اخالقی‬ ‫هم بخواهیم به این ماجرا نگاه کنیم باید بگوییم کسانی که‬ ‫این بازی و اشتباه بزرگ را رقم زدند‪ ،‬خالف روش اصولگرایی‬ ‫عمل کرده اند‪ .‬اصولگرا خالف واقع نمی گوید و اگر حرفی‬ ‫داشته باشد ان را صریح و شفاف می زند و نیازی نمی بیند از‬ ‫حربه ای برای رســیدن به هدف استفاده کند‪ .‬اصولگرایان‬ ‫پیرو رهبر امت هستند‪ ،‬نه عقب می مانند و نه خدای ناکرده‬ ‫جلوتر حرکت می کنند‪.‬‬ ‫‪47‬‬ ‫مجلس‬ ‫اقدام عجیب در پارلمان‬ ‫طرح سه فوریتیکار چه کسی بود؟‬ ‫حنیف غفاری‬ ‫‪2‬‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫با برگزاری دور اخیر مذاکرات هسته ای در شهر وین و‬ ‫ادامه نگارش متن توافق نهایی میان ایران و اعضای ‪،5+1‬‬ ‫اخبار و حواشی مترتب ب ر مذاکرات فوق بار دیگر ظهور و بروز‬ ‫خاص خود را یافته است‪ .‬تصویب طرح نظارت ب ر مذاکرات‬ ‫هسته ای با توافق دو حزب دموکرات و جمهوریخواه‪ ،‬ارائه‬ ‫طرح سه فوریتی توقف مذاکرات هسته ای به هیات رئیسه‬ ‫مجلس شــورای اســامی و اظهــارات غیر قابــل توجیه و‬ ‫غیر مســئوالنه مدیرکل اژانس بین المللی انــرژی اتمی در‬ ‫خصوص توافــق نهایی با ایــران موضوعاتی اســت که به‬ ‫بررسی انها می پردازیم‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪48‬‬ ‫مثلث | شماره ‪262‬‬ ‫مصوبهسنا؛ عاملتعویقاجرایتوافقنامهنهایی‬ ‫ســرانجام همان گونه که پیش بینی می شــد‪ ،‬سنای‬ ‫امریکا مصوبه نظارت بر توافق هسته ای با ایران را با اکثریت‬ ‫ارا به تصویب رساند‪ .‬ســنای امریکا با ‪ 98‬رای موافق و تنها‬ ‫یک رای مخالف‪ ،‬طرح نظارت کنگره بر توافق هســته ای‬ ‫با ایران را بدون افزودن متمم تصویب کرد‪ .‬با تصویب این‬ ‫طرح در صحن کنگره ســناتورها قادر خواهند بود تا پس از‬ ‫توافق هســته ای با ایران و تحویل ان توســط باراک اوباما‬ ‫به کنگره‪ ،‬ظرف مدت پنج روز طی یک بازه زمانی سی روزه‬ ‫این توافق را مورد بررســی قــرار دهند‪ .‬تام کاتن‪ ،‬ســناتور‬ ‫جمهوریخواه تنها کســی بود که به تصویب این طرح رای‬ ‫مخالف داد‪ .‬او دلیــل مخالفتش را معرفی نکــردن توافق‬ ‫هســته ای ایران به کنگره به عنوان یک قرارداد دانســت‪.‬‬ ‫همچنین باربارا باکســل‪ ،‬ســناتور جمهوریخــواه کالیفرنیا‬ ‫نیــز در این رای گیری شــرکت نکــرد‪ .‬جان بوینر‪ ،‬ســناتور‬ ‫جمهوریخواه ایالت اوهایــو در خصوص تصویب این طرح‬ ‫می گوید‪« :‬تصویب این طرح توســط ســناتورهای هر دو‬ ‫حزب (دموکرات و جمهوریخواه) به کنگره اطمینان می دهد‬ ‫که سناتورها در بررسی و نظارت بر توافق هسته ای با ایران‬ ‫نقش مهمی خواهند داشت‪ .‬از ســنا و همچنین باب کورکر‬ ‫برای تالشــی که در تصویب این طرح انجام دادند تشــکر‬ ‫می کنم‪ .‬رئیس جمهور نیز پیش تر اعالم کرده است که این‬ ‫طرح را امضا خواهد کرد اما در صورتی که متمم هایی به ان‬ ‫اضافه شود ممکن است توافق هسته ای با ایران را به خطر‬ ‫بیندازد که البته ما نیــز مخالف چنین اقدامــی بودیم و این‬ ‫طرح بدون افزودن هیچ گونه متممی به تصویب رســید‪».‬‬ ‫واکنش مقامات وزارت امور خارجه کشورمان به اقدام اخیر‬ ‫سنا در نوع خود قابل توجه است‪ .‬دکتر محمد جواد ظریف‪،‬‬ ‫وزیر امور خارجه کشورمان در واکنش به تصویب طرح سنای‬ ‫امریکا برای نظارت بر توافق هسته ای اعالم کرده است‪« :‬ما‬ ‫دولت امریکا را مسئول اجرای تعهداتش می دانیم‪ .‬وظیفه‬ ‫هماهنگی با کنگره و سنا و رفع مشــکالت داخلی امریکا به‬ ‫عهده دولت این کشــور اســت و ما دولت امریکا را مسئول‬ ‫اجرای تعهداتش می دانیم‪ .‬تاثیری که تصمیم سنای امریکا‬ ‫که احتماال به تصویب مجلس نمایندگان امریکا هم می رسد‪،‬‬ ‫دارد تاخیری است که در روند اجرای توافق ایجاد می کند و از‬ ‫نظر ما این مساله تاثیر دیگری ندارد و چنانچه تاثیر دیگری‬ ‫داشته باشد دولت امریکا باید ان را خنثی کند‪».‬‬ ‫از سوی دیگر‪ ،‬سید عباس عراقچی‪ ،‬معاون وزیر امور‬ ‫خارجه کشورمان نیز در جلسه ای در جمع اعضای کمیسیون‬ ‫امنیت ملی مجلس شــورای اســامی حضور یافــت تا در‬ ‫خصوص اقدام اخیر کنگره و موارد مشــابه براورد و تحلیل‬ ‫خود را ارائه دهد‪ .‬نقوی حســینی‪ ،‬ســخنگوی کمیســیون‬ ‫امنیت ملی کشــورمان به نقل از عراقچی در این خصوص‬ ‫اظهار کرده اســت‪« :‬تنها اثر دخالت ســنا‪ ،‬اجــرای توافق‬ ‫را حدود دو ماه بــه تاخیر می اندازد و اال اثــر دیگری ندارد‪.‬‬ ‫حاال فرض کنیم کنگــره وتوی رئیس جمهور را شکســت‪،‬‬ ‫چه کســی ضرر می کند؟ قطعا امریکایی هــا ضرر می کنند‪.‬‬ ‫چون ما به راه خود ادامه می دهیم‪ ،‬در حالی که وحدت ‪5+1‬‬ ‫دچار شکست می شود‪ ،‬تحریم ها متزلزل می شود‪ ،‬شورای‬ ‫امنیت توافق را تایید کرده و نتایج حاصله به ایران می رســد‬ ‫و اروپایی ها با ایران همراه شده اند‪ ،‬تحریم های امریکایی‬ ‫به این شکل لغو می شــود که تحریم های دولت امریکا لغو‬ ‫می شود‪ .‬تحریم های کنگره توسط دولت متوقف می شود‪.‬‬ ‫تحریم های مالی‪ -‬اقتصادی اروپا لغو می شود و تحریم های‬ ‫شــورای امنیت هم لغو می شــود‪ .‬مــا به دنبــال همزمانی‬ ‫اقدامات طرفین هستیم و در این زمینه به راه حل هایی هم‬ ‫رسیده ایم‪».‬‬ ‫بهارستان تحت تاثیر یک نماینده جنجالی‬ ‫زمزمه های طرح توقــف مذاکرات هســته ای و ارائه‬ ‫طرحی ســه فوریتی در قبال ان‪ ،‬برای نخستین بار از سوی‬ ‫کریمی قدوســی‪ ،‬نماینده عضو جبهه پایــداری و با حمایت‬ ‫تعدادی از اعضای این گروه مطرح شــد‪ .‬بــا این حال علی‬ ‫الریجانــی‪ ،‬رئیــس مجلس شــورای اســامی و اعضای‬ ‫فراکسیون رهروان والیت در مقابل این طرح موضع گیری‬ ‫کــرده و ان را واجــد طــرح ندانســتند‪ .‬در چنین شــرایطی‬ ‫کریمی قدوســی با جعل امضای برخــی نمایندگان مجلس‬ ‫شــورای اســامی و اقدام به فریــب برخی نماینــدگان (و‬ ‫جا زدن طرح ســه فوریتی با جای طرح دو فوریتی) جنجال‬ ‫تــازه ای در خانه ملــت ایجاد کــرد‪ .‬در روز سه شــنبه هفته‬ ‫گذشــته و در کمــال ناباوری اعالم شــد باوجــود مخالفت‬ ‫علــی الریجانی‪ ،‬رئیس مجلس شــورای اســامی با طرح‬ ‫توقف مذاکرات هســته ای‪ ،‬عده ای نماینــدگان این طرح‬ ‫را تقدیم هیات رئیســه مجلس کرده اند‪ .‬در ابتدا اعالم شد‬ ‫که این طرح که «طرح دفاع اســامی و انقالبی و قانونمند‬ ‫از عزت‪ ،‬عظمت‪ ،‬هویت‪ ،‬شــخصیت و اقتــدار ملت ایران‬ ‫در طول ادامــه مذاکرات هســته ای» نام دارد توســط ‪80‬‬ ‫نماینده مورد حمایت قرار گرفت‪ .‬کمــی پس از ارائه طرح‪،‬‬ ‫حجت االسال مو المسلمین علیرضا سلیمی‪ ،‬نماینده محالت‬ ‫با اعالم مخالفت با طرح سه فوریتی برای توقف مذاکرات‬ ‫گفت‪« :‬امروز در جلسه علنی متوجه شدیم طرحی که امضا‬ ‫کرده ایم سه فوریتی بوده و این در حالی است که هم اکنون‬ ‫با طرح ســه فوریتی مخالفیم اما متاسفانه برخی نمایندگان‬ ‫از جمله اقای کریمی قدوسی به اســم ما طرح سه فوریتی‬ ‫را امضا گرفته اند‪ .‬ایشــان طرح دو فوریتی درباره مذاکرات‬ ‫هسته ای را برای امضا پیش ما اوردند اما بعد متوجه شدیم‬ ‫زمزمه هــای طــرح توقــف مذاکــرات‬ ‫هســته ای و ارائــه طرحی ســه فوریتی‬ ‫در قبال ان‪ ،‬برای نخســتین بار از سوی‬ ‫کریمی قدوســی‪ ،‬نماینده عضــو جبهه‬ ‫پایداری و با حمایت تعــدادی از اعضای‬ ‫این گروه مطرح شد‬ ‫این طرح ســه فوریتی بوده اســت‪ .‬بنده به همــراه اقایان‬ ‫مطهری‪ ،‬محمد تقی توکلی‪ ،‬نقوی حسینی و حتی اسماعیل‬ ‫کوثری با طرح ســه فوریتی مخالفیــم و در اعتراض به این‬ ‫اقدام اقــای کریمی قدوســی حتی امضایمــان از طرح دو‬ ‫فوریتی را هم پــس گرفته ایم‪ ».‬همچنین محمدحســین‬ ‫فرهنگی‪ ،‬عضو هیات رئیســه مجلس شــورای اسالمی نیز‬ ‫با تایید این خبــر اعالم کرد‪« :‬تعــدادی از نمایندگان امروز‬ ‫به هیات رئیســه مراجعه کرده و تذکر کتبی خود را نسبت به‬ ‫این اقدام نماینده مردم مشــهد اعالم کردند و نسبت به ان‬ ‫شــکایت داشــتند‪ .‬ما نیز برای بررسی بیشــتر موضوع این‬ ‫شکایت را به اداره قوانین مجلس ارجاع دادیم‪ ».‬اما ماجرا‬ ‫ب ه این نقطه‪ ،‬یعنی جا زدن طرح دو فوریتی در قالب طرح سه‬ ‫فوریتی ختم نشد! نماینده سقز و بانه نیز امضایش پای طرح‬ ‫ســه فوریتی توقف مذاکرات هســته ای را «جعلی» خواند‬ ‫و گفت‪« :‬طراح این طرح با جمالتــی متفاوت با متن ان از‬ ‫نمایندگان امضا گرفته اســت؛ طراح طرح توقف مذاکرات‬ ‫هسته ای‪ ،‬جواد کریمی قدوسی‪ ،‬نماینده مشهد است‪ .‬این‬ ‫متن و امضاهای پیوســت ان کذب محض اســت‪ .‬بیشتر‬ ‫نمایندگان امضای خود پــای این طرح را تکذیب می کنند و‬ ‫نسبت به ان معترضند‪».‬‬ ‫شانتاژ امانو در روز پر هیاهوی بهارستان‬ ‫درست در روزی که مجلس شورای اسالمی به واسطه‬ ‫اقــدام جــواد کریمی قدوســی در ارائــه طرحــی جعلی به‬ ‫هیات رئیسه مجلس نسبتا متشنج بود‪ ،‬یوکیو امانو‪ ،‬مدیرکل‬ ‫اژانــس بین المللی انرژی اتمــی کــه از وی به عنوان مهره‬ ‫غرب در راس این سازمان ظاهرا بین المللی یاد می شود‪ ،‬در‬ ‫سخنانی مدعی لزوم بازرسی اژانس بین المللی انرژی اتمی از‬ ‫اماکن نظامی کشورمان در توافق نهایی هسته ای شد‪.‬‬ ‫«یوکیا امانو» در گفت وگو با خبرگزاری اسوشیتد پرس‬ ‫عنوان کرده است‪« :‬ایران باید دسترسی اژانس به تاسیسات‬ ‫نظامی اش را بپذیرد! توافق هسته ای به کارشناسان اژانس‪،‬‬ ‫حق دسترسی به سایت های نظامی ایران را می دهد! ایران‬ ‫در این ســند تفاهم به طور مشــخص با اجرای قراردادی از‬ ‫اژانس موسوم به «پروتکل الحاقی» موافقت کرده است‪.‬‬ ‫در بســیاری از کشــورهای دیگر ما گاه به گاه‪ ،‬هنگامی که‬ ‫دالیل کافی داریم‪ ،‬درخواســت دسترســی به ســایت های‬ ‫نظامی را مطرح می کنیم‪ .‬چرا برای ایران این طور نباشــد؟‬ ‫اگر ما برای دسترسی‪ ،‬دلیل داشــته باشیم این کار را انجام‬ ‫می دهیم و ایران اصوال باید ان را بپذیرد‪ .‬اژانس در هر زمان‬ ‫که متوجه «تناقض یا موردی غیرعادی» درباره فعالیت ها و‬ ‫مواد اعالم شده ایران شــود می تواند درخواست دسترسی‪،‬‬ ‫توضیح یا «بازرسی فوری» را مطرح کند‪ ».‬الزم به ذکر است‬ ‫که امضا و تصویب «پروتکل الحاقی» اختیاری است و جزو‬ ‫وظایف کشــورهای عضو معاهده منع گسترش سالح های‬ ‫اتمی نیست و به عنوان اقدامی اطمینان ساز انجام می شود‪.‬‬ ‫پروتکل الحاقی امکان بازرسی های وسیع و سرزده از تمامی‬ ‫ مناطق مورد نظر اعم از تاسیسات اعالم شده و نشده را برای‬ ‫بازرسان اژانس بین المللی انرژی اتمی فراهم می کند‪.‬‬ ‫این اظهارات در حالی صورت می گیرد که پس از قرائت‬ ‫بیانیه لوزان‪ ،‬علی اکبر صالحی‪ ،‬رئیس سازمان انرژی اتمی‬ ‫ کشــورمان در این خصوص اعالم کرده اســت‪« :‬غربی ها‬ ‫روایت خودشان را از مذاکرات هسته ای دارند‪ .‬انها می گویند‬ ‫که می توانند از تاسیسات نظامی ما هم بازدید کنند‪ ،‬در حالی‬ ‫که چنین چیزی وجود نداشته است‪ ،‬بلکه ما پروتکل الحاقی‬ ‫را عمل خواهیم کرد‪ .‬خطوط قرمزی که تعیین شــده‪ ،‬این‬ ‫اســت که ما باید حق غنی ســازی اورانیوم را داشته باشیم‪،‬‬ ‫راکتور اب ســنگین اراک ماهیتش را حفــظ کند‪ ،‬تحقیق و‬ ‫توسعه باید بماند و نشاط ان برقرار باشد‪ ،‬ما کشوری استثنائی‬ ‫نباشیم در امر بازرسی ها و دسترسی ها و به صورت استثنایی با‬ ‫ما برخورد نکنند‪».‬‬ ‫توافق مشروط‬ ‫فرجام مذاکرات هسته ای چه خواهد شد؟‬ ‫ هادی اجیلی‬ ‫‪3‬‬ ‫استاد دانشگاه‬ ‫مثلث | شماره ‪262‬‬ ‫متاســفانه اتفاقی که با مصوبه اخیــر کنگره رخ داده‬ ‫اســت این بوده کــه تعهدات جمهــوری اســامی کامال‬ ‫محســوس اســت و داور روی ان نظــارت دارد و قابــل‬ ‫راستی ازمایی اســت‪ .‬اما تعهدات طرف مقابل به خصوص‬ ‫با وضعیت فعلی که کنگره ان را پدید اورده است‪ ،‬تعهداتی‬ ‫قابل تفســیر اســت و امکان هرگونه بازی با این تفاســیر و‬ ‫معانی وجود دارد‪.‬‬ ‫موضوع دیگری که باید در خصوص این مصوبه بررسی‬ ‫و شرح داده شود تا مخاطبین هم از ان اگاه شوند‪ ،‬تفاسیری‬ ‫اســت که در مکان ها و زمان های گوناگــون و با نگاه های‬ ‫متفاوت ارائه می شود‪ .‬گاهی اوقات گفته می شود که کنگره‬ ‫خواسته است نوعا به ایفای بازیگری و نقش افرینی و نهایتا‬ ‫تاثیر گذاری در این موضوع دست بزند و عالقه مند بوده که‬ ‫وظیفه نظارتی و کنگره ای خود را به منصه ظهور بگذارد‪ .‬از‬ ‫این رو می بینید که یک مهلت دوماهه ای را برای خود در نظر‬ ‫گرفته است و روزی که توافق امضا می شد طبعا یکسری از‬ ‫اقدامات فنی باید از سوی ما صورت گیرد و اقداماتی هم باید‬ ‫طرف مقابل انجام دهد که این پروسه امکان دارد سه الی‬ ‫چهار ماه طول بکشد‪.‬‬ ‫بنابراین ایــن امکان وجود دارد که مدت درخواســت‬ ‫شده توســط کنگره که دو ماه اســت‪ ،‬در خالل همین سه‬ ‫الی چهار ماه قرار بگیرد و در واقع وقت زیادی هم از اجرای‬ ‫توافق گرفته نخواهد شــد‪ .‬اشــکالی که در این بین وجود‬ ‫دارد این است که انچه در این قانون امده است یک نظارت‬ ‫مستمر تلقی می شــود‪ .‬به بیانی شــیواتر باراک اوباما باید‬ ‫در قالب گزارش های ســه ماه و شــش ماهه رونــد کار را به‬ ‫کنگره گزارش دهد و پس از ان به تدریج شــاهد لغو تمامی ‬ ‫تحریم ها باشیم‪.‬‬ ‫اتفاقی که در این بیــن رخ می دهد به صورتی خواهد‬ ‫بود که در ابتدا تعهداتی که از ســوی ما داده شــده اســت‬ ‫باید توسط اژانس انرژی اتمی راســتی ازمایی شود و بعد از‬ ‫ان توســط رئیس جمهور ایاالت متحده تایید شود و سپس‬ ‫توســط کنگره مهر تایید بخورد که عمال اگر در یکی از این‬ ‫سه پروسه تایید صورت نگیرد‪،‬لغو یکجای تحریم ها محقق‬ ‫نخواهد شد‪.‬‬ ‫دسته دیگری از مفســران و تحلیلگران براین باورند‬ ‫که این موضوع یک جنگ زرگری میان کنگره و کاخ سفید‬ ‫خواهد بود بلکه یک دعوای جدی و کامال حزبی است که از‬ ‫سوی کنگره علیه کاخ سفید محسوب می شود و هدفشان‬ ‫این اســت که بازی کاخ ســفید را در حوزه سیاست خارجی‬ ‫به هم بزنند تا به تعبیر اوبامــا پرونده ای به این مهمی را کاخ‬ ‫ســفید و دموکرات هــا نتوانند بــا موفقیت به‬ ‫پایان برسانند‪.‬‬ ‫انچه که مهم ارزیابی می شود این است‬ ‫که ما در فاصله باقیمانده تــا تیر ماه‪ ،‬بتوانیم‬ ‫اجماع مــورد نیاز را در میــان اعضای ‪ 5+1‬و‬ ‫در خصوص تعهدات متقابل ایجاد کنیم که‬ ‫البته باید فــارغ از نظر و اقدام کنگره باشــد‪.‬‬ ‫اگر ما بتوانیم این اجماع را در میان اعضای‬ ‫‪ 5+1‬برقرار کنیم و دولت امریکا به این نتیجه‬ ‫برسد که تعهدات متقابال پذیرفته شده است‬ ‫و سندی به امضا برســد و فرض هم بر به هم‬ ‫زدن میز مذاکره توسط کنگره باشد‪ ،‬ان وقت‬ ‫است که اجماعی برای تحریم علیه جمهوری‬ ‫اسالمی نخواهیم داشت بلکه سایر اعضای‬ ‫‪ 5+1‬و دولت اوباما عالقه مند به رفع تحریم ها‬ ‫خواهند بود و در صورتی کــه کنگره بخواهد‬ ‫غیر از این رفتار کند‪ ،‬موضع کنگره قطعا تنها‬ ‫خواهد ماند و اگر اوباما اختیار لغو تحریم ها را‬ ‫به وسیله قانون کنگره از دست بدهد‪ ،‬بی شک‬ ‫امریکا منزوی خواهد شد‪.‬‬ ‫مجلس شورای اسالمی اقداماتی در این زمینه انجام‬ ‫داده است که می بایست زودتر از اینها ورود می کرد تا طرف‬ ‫مقابل به این فکــر فرو نرود که ابزار کنگــره صرفا در اختیار‬ ‫ایاالت امریکایی ها است‪ .‬باید بگویم که شخصا با ماجرای‬ ‫طرح ســه فوریتی خروج از مذاکره که اعالم شــده اســت‬ ‫موافق نیستم و به نظر یک اقدام سیاسی است تا یک اقدام‬ ‫علمی و در جهت منافع ملی کشور‪.‬‬ ‫اصل اقــدام توســط مجلــس بایــد خیلــی پیش تر‬ ‫اتفــاق می افتــاد و مجلس بایــد قانونــی در این خصوص‬ ‫وضــع می کــرد و دولــت را ملــزم می ســاخت کــه در‬ ‫صــورت کارشــکنی امریکایی هــا در مذاکــرات‪ ،‬ســطح‬ ‫غنی ســازی خــودش را باالتر ببرد‪ .‬بــه عبارتــی دیگر باید‬ ‫از ابــزار مجلس در سیاســت خارجی کشــورمان اســتفاده‬ ‫کنیم که متاســفانه ایــن موضــوع رخ نــداده و هم اکنون‬ ‫هم که در صــدد اســتفاده از ان هســتیم‪ ،‬جنبــه تبلیغاتی‬ ‫و سیاســی پیدا کرده اســت که باید این رونــد هم اصالح‬ ‫شود‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫هرگونه توافقی که بخواهد درباره هر موضوعی اتفاق‬ ‫بیفتد‪ ،‬شروطی خواهد داشت‪ .‬یکی از این شروط که بسیار‬ ‫مهم و حائز اهمیت است‪ ،‬امکان پایداری ان توافق است‪.‬‬ ‫بالطبع اگر قرار باشــد میان ایران و ‪ 5+1‬توافقی رخ دهد و‬ ‫بازیگر اصلی ایاالت متحده فرض شود‪ ،‬یکی از نکاتی که‬ ‫امضا شدن یا عدم امضای این توافق را مشخص می کند‪،‬‬ ‫امکان ضمانت پایداری این توافق است‪.‬‬ ‫در حالت فعلــی و با عنایت بــه مصوبه کنگــره که در‬ ‫روزهای گذشــته بحث های زیادی در خصوص ان صورت‬ ‫گرفته است‪ ،‬این پایداری محل سواالت بسیاری شده است‬ ‫که ایا این توافق می تواند بعد از دوره ریاست جمهوری اوباما‬ ‫هم ادامه پیدا کند یا خیر؟‬ ‫نکته بعدی این اســت کــه در هر مذاکــره‪ ،‬توافق و‬ ‫تفاهمی‪ ،‬یکی از شــروط این اســت که طرف مقابل شما‬ ‫اختیارات الزم برای ارائه تعهدات مذکور را داشــته باشــد‪.‬‬ ‫هم اکنــون ماجــرا از این قرار اســت که تیم‬ ‫مذاکره کننده هسته ای کشورمان با اختیارات‬ ‫کافی بر سر میز مذاکره حاضر شده است‪.‬‬ ‫این مطلب صحیح اســت که در کشور‬ ‫ما مجلس شــورای اســامی حاضــر و ناظر‬ ‫است و اختیار نظارتی بر معاهدات بین المللی‬ ‫دارد‪ ،‬اما در کشور ما رهبری حضور دارند که‬ ‫در صــورت انجام یک تعهد و تایید از ســوی‬ ‫ایشان‪ ،‬روشن است که مخالفت و یا موانعی‬ ‫که می توان پیش پای مذاکره کنندگان قرار‬ ‫داد‪ ،‬در داخل ایران اتفاق نمی افتد‪.‬‬ ‫اما این موضوع در طــرف مقابل وجود‬ ‫ندارد‪ .‬یعنی غربی ها با مصوبه کنگره نشــان‬ ‫دادند که ســطح اختیارات تیم مذاکره کننده‬ ‫کشورشــان با محلی از ابهام همراه اســت و‬ ‫باید سوال شــود که ایا تعهدات متقابلی که‬ ‫امریکایی ها قرار اســت در قالب ‪ ،5+1‬مثال‬ ‫در خصــوص لغو تحریم ها به ایــران بدهند‪،‬‬ ‫قابلیت و ضمانت اجرا دارد و اینکه تیم اوباما‬ ‫می تواند این تضمین را به ما بدهد؟‬ ‫مساله دیگر این است که مطابق بیانیه لوزان مشخص‬ ‫شده چه تعهدات فنی باید از سوی جمهوری اسالمی ایران‬ ‫داده شــود؟ در اینجا باید بگویم تعهدات فنی کشورمان در‬ ‫چارچوب توافقنامه لوزان کامال مشخص‪ ،‬ملموس و قابل‬ ‫راستی ازمایی است‪.‬ضمنا داوری به اسم اژانس انرژی اتمی ‬ ‫در این بین وجــود دارد که تعهدات ما را رصــد کرده و مورد‬ ‫راستی ازمایی قرار می دهد‪.‬‬ ‫مشکلی که با مطرح شــدن مصوبه کنگره ایجاد شد‬ ‫این اســت که طرف مقابل تعهداتی که در لــوزان داده به‬ ‫نوعی دچار ابهام و اشــکال شــده اند‪.‬انچه که طبق بیانیه‬ ‫لوزان مبنــی برلغو یکبــاره تحریم ها در روز اجــرای توافق‬ ‫است‪ ،‬اعم از اظهارات مقامات امریکایی و همچنین فکت‬ ‫شیت منتشر شده از ســوی انها‪ ،‬کامال مغایر و خالف واقع‬ ‫است و می بایست گفته شــود که مصوبه کنگره اب پاکی را‬ ‫در خصوص لغو یکجانبه تحریم ها از سوی امریکایی ها به‬ ‫روی دست ما ریخت‪.‬‬ ‫برخی از دوســتان تیم مذاکره کننده کشورمان معتقد‬ ‫بودند کــه حرف های مکتوب امریکایی ها در فکت شــیت‬ ‫بیشتر مصرف داخلی داشته و در جهت اغنای البی ایپک‪،‬‬ ‫کنگره و سعودی ها کاربرد دارد‪ .‬اما با مصوبه کنونی کنگره‬ ‫دست طرف مقابل به لحاظ قانونی بسته می شود تا بتوانند‬ ‫لغو کامل تحریم ها که خطوط قرمز اعالم شــده از ســوی‬ ‫جمهوری اسالمی بوده را صورت دهند‪.‬‬ ‫عده دیگری اظهــار می کنند که ایا واقعــا رفع کامل‬ ‫تحریم ها به صورت یکجا الزم اســت یا خیــر؟ باید بگویم‬ ‫سطح انتظار و میزان تعهداتی که ما در این دوره از مذاکرات‬ ‫داده ایم و متعهد به انجام ان شده ایم‪ ،‬باعث برقراری هیچ‬ ‫توازنی نخواهد شد مگر اینکه تمامی تحریم ها چه از جانب‬ ‫کنگره تصویب شــده و چــه از جانب اتحادیــه اروپا یا کاخ‬ ‫سفید‪ ،‬به صورت یکجا برداشته شود‪.‬‬ ‫به بیانی بهتر اگر بخواهیم میزان تعهدات طرفین را در‬ ‫دو کف ه ترازوی سنجش قرار بدهیم‪ ،‬مقدار و میزان تعهداتی‬ ‫که جمهوری اسالمی ایران داده به همراه امتیازاتی که اعطا‬ ‫کرده است و در کفه دیگر ترازو اقدامات طرف مقابل وجود‬ ‫داشته باشد‪ ،‬این دو مورد به هیچ وجه با هم در یک کفه قرار‬ ‫نخواهند گرفت مگر اینکه لغو کامل و یکجای تحریم ها از‬ ‫سوی طرف مقابل صورت گرفته و اتفاق بیفتد‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫مجلس‬ ‫خارجی‬ ‫‪49‬‬ ‫مجلس‬ ‫طرحبی خاصیت‬ ‫جمهوریخواهان با اصل توافق موافقت کرده اند‬ ‫امیرعلی ابوالفتح‬ ‫سیاست‬ ‫‪50‬‬ ‫مثلث | شماره ‪262‬‬ ‫‪4‬‬ ‫کارشناس مسائل امریکا‬ ‫پس از کش و قوس های فراوان باال خره طرح کمیته‬ ‫روابط خارجی مجلس سنا که از ســوی باب کورکر و رابرت‬ ‫منندز نوشــته و در کمیته روابط خارجی ســنا بــا رای قاطع‬ ‫اعضای دموکــرات و جمهوریخــواه همراه شــده بود‪ ،‬در‬ ‫مجلس ســنا نیز با رای باال بــه تصویب رســید‪ .‬در جریان‬ ‫بررسی این طرح در مجلس سنا‪ ۹۸ ،‬سناتور به این طرح رای‬ ‫دادند و تنها کسی که با ان مخالفت کرد‪ ،‬کسی جز سناتور‬ ‫تام کاتن نبود و در مجموع‪ ،‬این طــرح قاطعانه رای اورد و‬ ‫اکنون باید به مجلس نمایندگان برود‪ .‬البته این نتیجه قابل‬ ‫انتظار بود‪ .‬اما مساله ای که باید به ان توجه داشت این است‬ ‫که تصویب این طــرح تاثیر چندانی بر مذاکــرات و توافق‬ ‫احتمالی نخواهد داشــت‪ .‬زیرا اصل و اساس توافقنامه به‬ ‫رای گذاشته نمی شود و کنگره فقط می خواهد بر روند توافق‬ ‫و جزئیات ان نظارت داشته باشد‪.‬‬ ‫تنها اثری که تصویب این طرح دارد این است که زمان‬ ‫لغو تحریم ها ‪ ۵۲‬روز به عقب تر موکول شده است که البته در‬ ‫این بازه نیز ایران هم باید اقداماتی انجام دهد‪ .‬در حقیقت‬ ‫جمهوریخواهان گامی برنداشته اند که اصل مذاکرات را با‬ ‫چالش روبه رو سازد و توافق را از بین ببرد‪.‬‬ ‫البته روند تصویب این طرح هنوز پایان نیافته اســت‬ ‫زیرا روند کار به این شکل اســت که هر طرحی که در یکی‬ ‫از مجالس امریکا به تصویب می رسد‪ ،‬باید در مجلس دیگر‬ ‫نیز به رای گذاشته شــده و به تصویب برسد‪ .‬متن تصویب‬ ‫شده طرح نظارت بر توافق هســته ای در مجلس سنا‪ ،‬باید‬ ‫کلمه به کلمــه در مجلس نمایندگان هم مورد بررســی قرار‬ ‫گیرد و به تصویب برســد‪ .‬اگر در مجلس نمایندگان در متن‬ ‫تصویب شــده مجلس ســنا‪ ،‬تغییری صورت نگیــرد و رای‬ ‫مثبت بیــاورد‪ ،‬ان طرح برای تاییــد و امضا به کاخ ســفید‬ ‫خواهد رفت تا رئیس جمهور ان را امضا کند‪ .‬اما در صورتی‬ ‫که در مجلس نمایندگان چیزی به متن طرح مذکور اضافه‬ ‫شــود‪ ،‬ان مورد اضافه شــده نیز باید در مجلس سنا به رای‬ ‫گذاشته شــود و مورد تایید قرار گیرد‪ .‬در نهایت در صورت‬ ‫عدم وحدت نظر میان مجالس‪ ،‬کمیته ای متشــکل از دو‬ ‫مجلس تشکیل خواهد شد تا به یک متن واحد برسند و ان‬ ‫متن در هر دو مجلس مــورد تصویب قرار می گیرد و ان گاه‬ ‫به کاخ سفید می رود‪.‬‬ ‫همچنین بر اســاس این طرح‪ ،‬کنگره در رابطه با لغو‬ ‫یا تعلیق تحریم هایی که توســط خود انها صــورت گرفته‬ ‫نظر خواهــد داد که پیــش از تصویب این طرح نیــز لغو یا‬ ‫تعلیق تحریم های کنگره فقط می توانست توسط خود انها‬ ‫صورت بگیرد‪.‬‬ ‫باید به این مســاله توجه داشــت که ایــن نمایندگان‬ ‫کنگره اگر می خواستند بر سر راه توافق با ایران سنگ اندازی‬ ‫کنند‪ ،‬متمم هایی که توسط تام کاتن و روبیو ارائه شده بود‬ ‫را حذف نمی کردند‪ .‬وقتی جمهوری خواهان پذیرفتند که‬ ‫تعدیالتی در این طرح صورت بگیرد و این متمم ها همچون‬ ‫به رسمیت شناختن رژیم صهیونیستی توسط ایران در ازای‬ ‫پذیرش توافــق را حذف کردنــد‪ ،‬بیانگر ان اســت که انها‬ ‫نمی خواهد مذاکرات را با بن بست مواجه کنند‪.‬‬ ‫به نظر می رســید که پشــت پرده اتفاقات دیگری در‬ ‫جریان اســت و کنگره و کاخ ســفید با هم تعامــل کرده اند‬ ‫تا جمهوریخواهــان نیز با نظارت بر توافق ســهمی در این‬ ‫پیروزی داشته باشند و توافق هســته ای با ایران تنها به نام‬ ‫دموکرات ها ثبت نشــود‪ .‬همچنین کنگره پذیرفته که هیچ‬ ‫متممی را به این طرح اضافه نکند و باراک اوباما نیز در این‬ ‫صورت قبول کرده که ان را امضا کند‪.‬‬ ‫از سوی دیگر کاخ ســفید به عنوان قوه مجریه امریکا‬ ‫هر توافقی با یک کشــور خارجی انجام دهــد‪ ،‬کنگره حق‬ ‫ان را دارد که بر ان توافق نظارت داشــته باشد و از مفاد ان‬ ‫مطلع شود‪.‬‬ ‫در حال حاضر کنگره می خواهد بداند که رئیس جمهور‬ ‫دموکرات امریکا به چه صورت و با چه مکانیزمی می خواهد‬ ‫تحریم های اعمال شده علیه ایران را لغو یا تعلیق کند‪ .‬در‬ ‫عین حال اوباما بایــد هر ‪ 90‬روز یک بــار پایبندی ایران به‬ ‫تعهداتش در توافقنامه را به کنگره گزارش دهد‪.‬‬ ‫مســاله ای که در این میان وجود دارد این اســت که‬ ‫ممکن اســت کنگره تحریم هایی را که خود تصویب کرده‬ ‫لغو نکند‪ .‬البته این مساله دعوای داخلی میان کنگره و کاخ‬ ‫سفید است و مشکل ایران نیست‪.‬‬ ‫در عین حال طرح نظارت بر توافق احتمالی با ایران‪،‬‬ ‫طرح و خواســت اولیــه جمهوریخواهان نبــود‪ .‬در واقع‪،‬‬ ‫جمهوریخواهان در ابتدای کار خواســتار تایید یا رد توافق‬ ‫احتمالی بودند و می خواستند از حق وتو در این باره برخوردار‬ ‫باشند‪ .‬به عبارت دیگر‪ ،‬جمهوریخواهان درصدد بودند که‬ ‫توافق هســته ای ایران را ذیل قانون معاهدات قرار دهند‪.‬‬ ‫بر اســاس قانون اساســی امریکا‪ ،‬دولت امریــکا باید هر‬ ‫معاهده ای بین المللی را به تصویب کنگره امریکا برســاند‬ ‫و در صورتی که کنگره رای به عدم مخالفت با پیوســتن به‬ ‫ان را می داد‪ ،‬دیگر دولت امریکا نمی تواند ان را اجرا کند‪.‬‬ ‫این نکته ای بود که از سوی کاخ ســفید تهدید به وتو شد‪.‬‬ ‫هم اکنون نیز این بحث در میان سیاســتمداران امریکایی‬ ‫مطرح اســت که ایا توافق با ایــران را می تــوان در قالب‬ ‫معاهده گنجاند یا خیر‪ .‬کاخ ســفید معتقد است کنگره حق‬ ‫تایید یا رد یک ســند را ندار د و توافق بــا ایران یک معاهده‬ ‫نیست‪.‬‬ ‫اگر اختالف نظر میــان دو قوه امریــکا در این رابطه‬ ‫جدی شود‪ ،‬باید دیوان عالی فدرال نظر بدهد که ایا توافق‬ ‫با ایران جز و معاهدات هست یا خیر‪.‬‬ ‫اما نکته اینجاست که اگر کنگره این توافق را معاهده‬ ‫فرض کنــد و ان را رد کند با وتــوی رئیس جمهــور مواجه‬ ‫می شــود‪ .‬وتوی رئیس جمهور نیز با کســب دوسوم ارای‬ ‫نمایندگان می تواند شکسته شود که با توجه به نامه حمایتی‬ ‫‪ 150‬نماینــده دموکرات از تالش ها و رونــد گفت و گوهای‬ ‫هســته ای امریکا با ایــران بعید به نظر می رســد که کنگره‬ ‫بتواند وتوی رئیس جمهور را بشکند‪.‬‬ ‫تمام این گزینه ها در شــرایطی جدی تر می شــود که‬ ‫توافقنامه احتمالــی نگرانی های امریکا را رفــع نکند‪ .‬اگر‬ ‫توافقنامه ای حاصل شود که بر اساس ان امریکا یا الاقل‬ ‫نمایندگان کنگره احساس نکنند که دست پایین تر را دارند‬ ‫اصال وارد این فضاها نخواهند شد‪.‬‬ ‫در این میان شــاهد بودیم که داخل ایران و از جانب‬ ‫برخی نمایندگان مجلس نیز تحرکاتی در قبال گفت گوهای‬ ‫هسته ای صورت گرفت‪ .‬تحرکاتی همچون تهیه و تدوین‬ ‫طرحی سه فوریتی که خواســتار توقف مذاکرات هسته ای‬ ‫تا قطع تهدیدات امریکایی ها شده بودند یا ارائه یک طرح‬ ‫دو فوریتی مبنی بر نظارت مجلس بر توافق هسته ای‪.‬‬ ‫باید توجه داشــت که به هر حال مجلسی های ایران‬ ‫دل نگرانی هایــی دارند و معتقدند در مقابــل هر عملی باید‬ ‫عکس العملی انجام شود اما توقف مذاکرات درست نیست‪.‬‬ ‫از انجایی که نظارت عالیه مقام معظم رهبری بر مذاکرات‬ ‫وجود دارد نگرانی های نمایندگان دیگر خیلی موضوعیت‬ ‫ندارد ‪ ،‬شــاید بتوان گفت برخی طرح های مجلس شتابزده‬ ‫است و نگاهی به مساله انتخاباتی در ایران نیز وجود دارد‪.‬‬ ‫در حال حاضر فقــط باید منتظر باشــیم ببینیم نتیجه‬ ‫مذاکرات چه می شود که با توجه به فضای فعلی گفت وگوها‬ ‫می توان انتظار داشــت یک ســند قابل قبولی حاصل شود‬ ‫که به نظر نمی رســد این ســند به ضرر ایران باشد‪.‬از سوی‬ ‫دیگر دیپلماسی ایران در گفت و گوهای هسته ای تاکنون‬ ‫موفقیت امیز بوده و موضع خوبی از جانب مقامات کشــور‬ ‫اتخاذ شــده اســت‪ ،‬در نتیجه نباید این روند تخریب شود‪.‬‬ ‫در نهایت می دانیم کــه گروه های افراطــی داخل امریکا‬ ‫می خواهند مذاکــرات را برهم زننــد اما در ایــران نباید در‬ ‫مسیری حرکت کنیم که این خواست انها نتیجه دهد‪ ،‬بلکه‬ ‫باید اجازه دهیم دیپلماسی مسیر خود را طی کند‪.‬‬ ‫هدفسنابه چالشکشیدندیپلماسیهسته ایاست‬ ‫تو گوی مثلث با مهدی مطهرنیا‬ ‫گف ‬ ‫فرشاد گلزاری‬ ‫خبرنگار‬ ‫ پــس از بازگشــت تیــم‬ ‫مذاکره کننده هسته ای ایران‬ ‫س و با گذشت‬ ‫ا ز لوزان ســوئی ‬ ‫چند هفتــه از انتشــار بیانیه‬ ‫مربوطه‪ ،‬ارام ارام ســخنانی از‬ ‫سوینمایندگانکنگرهامریکا‬ ‫منوط به تصویب طرح نظارت‬ ‫بر مذاکرات هسته ای ایران و ‪ 5+1‬و در بیانی شیواتر‬ ‫طرح محدود سازی فعالیت های هسته ای کشورمان‬ ‫مانند ســیلی به خروجی رسانه ها رســید و نهایتا با‬ ‫تمامی فــراز و فرودهــا و ســناریو های مطروحه این‬ ‫طرح فعال در ســنای امریکا مورد تاییــد قرار گرفت‪.‬‬ ‫در خصوص علل و متغیرهــای دخیل در ان با مهدی‬ ‫مطهرنیا‪ ،‬کارشــناس مســائل بین الملل و تحلیلگر‬ ‫سیاست خارجی کشورمان به گفت وگو نشسته و به‬ ‫واکاوی علل و دالیل تصویب این طرح پرداخته ایم‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪262‬‬ ‫تفاهمنامهلوزان‪،‬ایننکتهرامشخصکردندکهاگرقدرت های‬ ‫بزرگ به عــاوه امریکا زمینه هــای عمل درســت در ارتباط با‬ ‫پرونده های هسته ای را در قالب توافقنامه جامع هسته ای اماده‬ ‫کنند‪ ،‬این الگو می توان د مرجع مناسبی برای حل و فصل دیگر‬ ‫مسائل در منطقه میان ایران و قدرت های جهانی باشد که این‬ ‫خود نشان دهنده این است که پرونده هسته ای و روابط ایران و‬ ‫‪ 5+1‬از منظر دیپلماتیک برای حل و فصل موضوعات در اینده‬ ‫نیزمورد نظراست‪.‬بنابراینتحریم هابایدگامبهگامدرچارچوب‬ ‫موضوعاتموردبحث‪،‬موردتوافققرارگرفتهوبرداشتنانهادر‬ ‫دستورکار قرار گیرد‪ .‬البته در گام اول باید به تحریم هایی توجه‬ ‫شود که در قالب پرونده هسته ای مطرح است و بیانیه لوزان به‬ ‫روشنیاینتحریم هارابهحاشیهراندو زمینه هایبرداشتهشدن‬ ‫انها را پس از توافقنامه جامع فراهم کرده است‪.‬‬ ‫ارزیابی تان در خصوص اظهــارات و تصمیماتی که‬ ‫از ســوی نمایندگان مجلس شــورای اسالمی بیان‬ ‫شده‪،‬چیست؟‬ ‫مجلس شورای اسالمی نه در زمین بازی غرب‪ ،‬بلکه‬ ‫باید در فضای اخالق سیاسی برخاســته از ارزش های دینی و‬ ‫ملی خود وارد عمل شــود‪ .‬به گونه ای که مجلس باید قاطعانه‬ ‫نشــان دهد که نماینده کســوت های گوناگون در جامعه ملی‬ ‫ایران و در قالب نمایندگان مجلس شورای اسالمی است و یک‬ ‫وحدتعملیمتکیبراخالقسیاسیاثباتیونهاخالقسیاسی‬ ‫سلبی را داراست‪.‬‬ ‫ایا این اظهارات می تواند از جنگ روانی به راه افتاده‬ ‫توسطکنگرهامریکانشاتگرفتهباشد؟‬ ‫بله‪ .‬همین طور است‪ .‬کنگره امریکا و سنای امریکا بر‬ ‫انندکهمجلسیانوبازیگرانصحنهسیاسیماراواداربهحرکات‬ ‫انفعالی کنند و در این مســیر تالش می کنند که انها را در قالب‬ ‫کنش مقابله به مثل قرار دهند‪ .‬به نظر می رســد این بار مجلس‬ ‫شورای اسالمی باید خرد ورزی سیاســی صورت داده و با تمام‬ ‫وجود از خطوط قرمز ارائه شده از ســوی مقام معظم رهبری از‬ ‫یک سودفاعکندوازسویدیگردفاعازدیپلمات هایکشورمان‬ ‫برای رسیدن به یک توافق مناسب را در دستورکار قرار دهد و به‬ ‫جایمقابلهبهمثلواستفادهازگفتمانمنفیبهرویکرداثباتیو‬ ‫استفادهازگفتمانمثبترویاوردتابتواندازتوافقیکهمی تواند‬ ‫حامل برد برای کشورمان باشد دفاع کند‪.‬‬ ‫چه اقدامی باید از سوی نمایندگان صورت گیرد؟‬ ‫با ایجاد فضــای مقابله بــه مثل تنها هدف کســانی‬ ‫که خواهان به بن بست رسیدن دیپلماســی هسته ای و ایجاد‬ ‫فتنه در منطقه خاورمیانــه و نظام اینده بین الملل هســتند‪ ،‬به‬ ‫منصه ظهور خواهد رسید‪ .‬بنابراین به نظر می رسد‪ ،‬نمایندگان‬ ‫مجلس از خرد ورزی باالیی در این زمینه بهره مند بوده و باتوجه‬ ‫به سیگنال های موجود در این زمینه با احتیاط بیشتری وارد این‬ ‫قضیه خواهند شد‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫اخیرادرسنایامریکاطرحنظارتبرتوافقهسته ای‬ ‫ایران و ‪ 5+1‬پس از اما و اگرهای بســیار به تصویب‬ ‫رسید‪ .‬بی شک یکی از علل تصویب این طرح فضای‬ ‫سیاسی حاکم بر واشنگتن اســت‪ .‬کمی این فضا را‬ ‫تشریحبفرمایید‪.‬‬ ‫فضایگفتمانــیحاکمبرطرحســنایامریکادریک‬ ‫جغرافیای زمانی معنا دار در جهت ایجاد فضای مناسب فشار به‬ ‫دموکرات هادرکاخسفیدوانتقالاینفشاربهجمهوری اسالمی‬ ‫ایران در چارچوب مســائل بین المللی اســت‪.‬به هر ترتیب باید‬ ‫بپذیریمکهکنگره امریکاهم اکنوندردســتجمهوریخواهان‬ ‫است‪.‬به گونه ایکهکنگرهفعلیبعدازجنگجهانیدومقوی ترین‬ ‫محفلجمهوریخواهدرتاریخسیاسیامریکادردهه هایگذشته‬ ‫است‪.‬بنابراینانهامی خواهندبامحاسبهیکفرصتمناسبدر‬ ‫جهتقبضهبیشترقدرتازاناستفادهکنند‪.‬دراینچارچوبباید‬ ‫برایننکتهتاکیدداشتکهقبضهقدرتدرایاالت متحدهامریکا‬ ‫نیازمندهمراهیافکارعمومیاستتابتوانندجذبحداکثریارا ی‬ ‫انتخاباتیبه ویژهدرانتخاباتریاست جمهوریایاالت متحدهدر‬ ‫سال‪ 2016‬را داشته باشند‪ .‬اینجاست که پرونده هسته ای برای‬ ‫نئوکان هاازقالبیکپروندهملیخارجمی شودوبهصورتیک‬ ‫پروندهداخلیدرعرصهرقابت هایسیاسیمیانجمهوریخواهان‬ ‫ودموکرات هاچهرهنشانمی دهد‪.‬‬ ‫جدای از افکار عمومی چه کسانی می توانند به عنوان‬ ‫تسهیل کننده در این بین مورد بررسی قرار بگیرند؟‬ ‫این وضعیت موجب شد ه که هم اکنون ما شاهد تمام‬ ‫تالش جمهوریخواهان برای به شکست کشاندن دیپلماسی‬ ‫هسته ای از منظر منطق رقابت های حزبی باشیم‪ .‬مولفه دیگر‬ ‫که در جغرافیای زمانی مطرح می شــود‪ ،‬مســاله صهیونیسم‬ ‫و البی هایی ماننــد ایپک اســت‪.‬این البی ها به دنبــال ایجاد‬ ‫فضای مناسب در جهت حفاظت از منافع رژیم صهیونیستی در‬ ‫ قالب منطقه ای و بین المللی هســتند‪ .‬به هر ترتیب نئوکان ها‪،‬‬ ‫جمهوری اســامی ایران را در چارچــوب نگرش های موجود‬ ‫لدرتابشگرمخالفتجدیباموجودیت‬ ‫سیاسیدرنظامبین المل ‬ ‫رژیم صهیونیســتی می دانند و نفــوذ این رژیــم در الیحه های‬ ‫مختلف حزب جمهوریخواه و دموکرات کم نیســت‪ .‬به عبارتی‬ ‫امروز دالرهــای یهودیــت صهیونیســم در مســیر حمایت از‬ ‫جمهوریخواهــان و دموکرات هایــی قرار می گیرد کــه در این‬ ‫موضوعتالشکنندتاپروندههسته ایایراندرقالبدیپلماتیک‬ ‫لو فصل نشــده و منطقه بر اســاس درخواســت نتانیاهو در‬ ‫ح ‬ ‫چارچوب انچــه در مجمع عمومی ســازمان ملل متحد مطرح‬ ‫کرد و خطوط قرمز حرکت ایران را به صورت نقاشی شد ه جلوی‬ ‫دیدگان جهانیان قرار داد پیاده سازی نماید‪ .‬در اینجا باید بگویم‬ ‫مولفه ای دیگر رخ می دهد‪ .‬یعنی فشار جامعه صهیونیستی بر‬ ‫کنگره امریکا از طریق اهرم های فشــار مالی و پشتیبانی های‬ ‫ی است که می تواند انجام دهد‪.‬‬ ‫سیاس ‬ ‫ایا اعراب و کشــورهای منطقــه را می تــوان در این‬ ‫موضوع دخیل دانست؟‬ ‫بله‪ .‬چراکه در کنار البی صهیونیستی‪،‬مولفه دیگری‬ ‫به نام البی عربی در این بین و به موازات صهیونیســم ها وجود‬ ‫دارد‪ .‬این البی که متشــکل از برخی دولت هــای مخالف تیم‬ ‫دیپلماسی هســته ای و همچنین مخالف موفقیت این تیم در‬ ‫مقابل اعضا ی ‪ 5+1‬هستند‪ ،‬در مســیر ایجاد فضای منفی در‬ ‫این حرکت‪ ،‬عمال وارد این فضا شــده اند‪ .‬در اینجاست که باید‬ ‫بپذیریم البی صهیونیســتی در کنار البی عربی و در کنار البی‬ ‫نو محافظه کاران‪ ،‬مجموعه ای از اهرم های فشــار را در دست‬ ‫دارند که تالش کرده اند این طرح نظارت بر توافق هســته ای‬ ‫کشورمان را به ثمر برسانند‪.‬‬ ‫اهداف این طرح چیســت؟ ایا می توان این طرح را‬ ‫در قالب کارتی که از ســوی حریف به تازگی رو شده‪ ،‬‬ ‫ارزیابی کرد؟‬ ‫دقیقا‪.‬اینطرحبسیارشدیدترازگذشتهمطرحوپایه ریزی‬ ‫شده بود و تالش داشــت قانون اساســی امریکا و روند تصویب‬ ‫توافقنامه هایمیاندولتامریکاوکشورهایثالثراازاختیارات‬ ‫رئیس جمهورخارجوساقطکند‪.‬اماباایستادگیاوباماوکاخ سفیددر‬ ‫مقابلمخالفانوبه طورکلیکنگرهامریکا‪،‬زمینه هایعقب نشینی‬ ‫موضعی حقوقی در ســنای امریکا پدید امد و بــا این عمل اوباما‬ ‫چراغسبزیراجهتتحرکاتدموکر ات هادرسنایامریکانشان‬ ‫داد‪.‬بنابرایناینموضوعمی تواندیکیازسیگنال هاییباشدکه‬ ‫نشانمی دهددولتامریکاهمدرپیاستفادهازاینتهدیدکنگره‬ ‫به عنوانفرصتیدرجهتفشــاراوردن‪،‬جنگوعملیاتروانی‬ ‫درایستگاه هایپایا نیمذاکراتخواهدبود‪.‬بههرترتیبدراین‬ ‫طرح زمینه های ایجاد فشارهای موضعی و موقتی بر کاخ سفید‬ ‫در جهت ایجاد توافق با ایران فراهم می اید و این امری است که‬ ‫دیپلمات هایامریکاییمی توانندازانسودجویند‪.‬‬ ‫سیاستاتخاذیکهازسویجمهوریاسالمیایران‬ ‫در خصوص تحریم ها وضع شده‪ ،‬چیست؟‬ ‫یکی از مســائلی که در پرونده هسته ای از حساسیت‬ ‫باالیی برخوردار شــده و انعــکاس ان را در ادبیات سیاســی در‬ ‫الیه های گوناگون موجود در کنشــگران مرکــزی و پیرامونی‬ ‫می توان یافت‪ ،‬موضوع تحریم ها در پرونده هســته ای است‪.‬‬ ‫در این باب می بایست گزاره های جدی مورد توجه و بررسی قرار‬ ‫گیرد‪ .‬نخست انکه رهبری جمهوری اسالمی ایران بارها بر این‬ ‫نکتهپافشاریکرد هکهاساسامذاکراتایرانو‪ 5+1‬تنهادرقالب‬ ‫موضوعی به نام پرونده هسته ای و دستیابی ایران به غنی سازی‬ ‫اورانیوم در داخل کشــور صورت می پذیرد‪ .‬بنابراین جمهوری‬ ‫اســامی ایران هدف اصلی خود را در رســیدن به غنی سازی‬ ‫اورانیوم قرار داد ه و در این چارچوب بر ان است تا تحریم هایی‬ ‫را که ظالمان ه علیه جمهوری اسالمی در دهه گذشته بر اساس‬ ‫پرونده هسته ای تقریر شده ‪ ،‬از متن به حاشیه برده و خارج کند‪.‬‬ ‫به نظر شما ایران پیمان نامه هسته ای را چگونه باید‬ ‫به امض ا برساند؟‬ ‫در نــگاه و تفســیری کلی بایــد بگویم کــه مجموعه‬ ‫چهارگانه تحریم ها متشــکل اســت از‪ :‬تحریم های شــورای‬ ‫امنیت‪ ،‬اتحادیه اروپا‪ ،‬رئیس جمهور امریــکا و کنگره امریکا‪.‬‬ ‫اگر بپذیریم که بحث برداشته شدن تحریم ها در ذیل موضوع‬ ‫پرونده هســته ای صورت می پذیرد‪ ،‬منطق حاکــم بر مذاکره‬ ‫ایجاب می کند که تحریم هایی برداشــته شود که البته متوجه‬ ‫ایجاد فضای موجود در بحث هسته ای است‪ .‬بنابراین منطق‬ ‫امریکایی ها و دیگر اعضا ی ‪ 5+1‬به این سمت و سو سوق داده‬ ‫شــده اســت‪ .‬از جهت دیگر می توان گفت که ایران پذیرش‬ ‫پیمان نامه هسته ای را منوط به برچیده شدن تمام تحریم ها در‬ ‫باب تمام موضوعات می کند و اگر کشورهای ‪ 5+1‬رفع تمامی ‬ ‫ی است‬ ‫تحریم ها را نپذیرد از پای میز مذاکره برخیزد‪ .‬این در حال ‬ ‫که ادبیات سیاسی حاکم بر بیانات مســئوالن تصمیم گیرنده‬ ‫پرونده هسته ای در ایران نشان دهنده این است که انها خواهان‬ ‫بحث و تبادل نظر در باب پرونده هسته ای و بالطبع انچه دولت‬ ‫بر ان تاکید دارد و شــخص ظریف به عنوان وزیــر امور خارجه‬ ‫ایران دنبال می کند‪ ،‬بر اساس ماموریت تعریف شده برداشتن‬ ‫تحریم هایی است که متوجه پرونده هسته ای ایران است‪.‬‬ ‫لو فصل‬ ‫ایابهنتیجهرسیدناینپروندهمی توانددرح ‬ ‫مسائل دیگر کمک حال کشور باشد؟‬ ‫اگر به فرمایشات مقام معظم رهبری دقت کنیم‪ ،‬بعد از‬ ‫‪5‬‬ ‫سیاست‬ ‫مجلس‬ ‫خارجی‬ ‫‪51‬‬ ‫اداب مطالعه انتقادی‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫تاریخ معاصر ایران‪،‬عرصه رویاروی روایت ها ست‪ .‬چه انکه در بسیاری از رخدادها‬ ‫می توانیم داســتان های متفاوت و بعضا متناقضی را بخوانیم ‪.‬گروهی موافق و‬ ‫عده ای مخالف و هر کدام برای دالیل موافقت و مخالفت خود اســتدالل هایی را‬ ‫ردیف می کنند‪ .‬کتاب محض اطالع اما نقد خاطرات علم ‪،‬وزیر دربار شاه است که‬ ‫خود محل تضادهای بسیاری شده است‪.‬‬ ‫راه را گم نکنیم‬ ‫یادداشتاختصاصیدربارهکتاب«محضاطالع»ازدکترغالمعلیحدادعادل‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫‪52‬‬ ‫مثلث | شماره ‪262‬‬ ‫‪1‬‬ ‫مجله مثلــث از من خواســته درباه کتــاب «محض‬ ‫اطالع» چیزی بنویســم‪ .‬ترجیح می دهم تنها درباره نیت و‬ ‫انگیزه خــود از تالیف این کتاب توضیحــی بدهم و داوری‬ ‫در باب اینکه ایا به مقصود خود رســیده ام یا نــه را برعهده‬ ‫خوانندگان ان کتاب بگذارم‪.‬‬ ‫مخاطب من در تالیــف این کتــاب‪ ،‬عمدتا جوانان‬ ‫بوده انــد؛ جوانانی که امــروز در صحنه هســتند و دیروز و‬ ‫پریروز را ندیده اند و از ان هیچ تصوری ندارند‪ .‬نســلی که‬ ‫قبــل از انقالب در صحنه بوده و شــاهد اوضــاع و احوال‬ ‫ایران بوده و دوران حاکمیت پهلوی را به چشم دیده‪ ،‬نباید‬ ‫چنین پندارد کــه تصویری که از گذشــته در ذهن جوانان‬ ‫امروز است با تصویری که انها دارند یکی است‪ .‬فرزندان‬ ‫ما انچــه را ما دیده ایــم ندیده انــد و انچه را مــا می دانیم‬ ‫نمی دانند‪ .‬نســل امروز اگر از واقعیت هــای ایران قبل از‬ ‫انقالب باخبر نشــود رابطه اش با انقالب اسالمی‪ ،‬چیزی‬ ‫شبیه رابطه ما با انقالب مشروطیت می شود‪ .‬امروزه عموم‬ ‫مردم از انقالب مشــروطیت تنها یک نام شنیده اند و درک‬ ‫درســتی از علل و انگیزه ها و کم و کیــف انقالب ندارند‪.‬‬ ‫خطر بزرگی کــه انقالب را بایــد از اســیب ان حفظ کرد‪،‬‬ ‫همین نااگاهی نسل های بعدی از حقیقت انقالب است‪.‬‬ ‫این نااگاهی امری طبیعی اســت‪ ،‬یعنی طبیعی اســت که‬ ‫بعدی ها از کار قبلی ها خبر نداشته باشند‪ .‬نسل های بعدی‬ ‫را نباید به این علت مالمت کرد‪ ،‬اگــر مالمتی باید در کار‬ ‫باشد‪ ،‬متوجه کسانی اســت که می توانسته اند نسل های‬ ‫بعدی را اگاه کنند و نکرده اند‪.‬‬ ‫دشمنان انقالب‪ ،‬یعنی بیگانگانی مانند دولت انگلیس‬ ‫که از صدها سال قبل یا دولت امریکا که از ده ها سال قبل‬ ‫در ایران منافع داشته اند و در پی تجدید نفوذ و تسلط خود بر‬ ‫ایرانند این واقعیت را درک کرده اند که گذشت زمان و سپری‬ ‫شدن سی و شش سال از انقالب اسالمی‪ ،‬نسلی را در ایران‬ ‫پدید اورده که نه شاهد دوران حکومت پهلوی ها بوده اند‪،‬‬ ‫نه از امام خمینی(ره) تصوری بی واسطه و تجربه ای عینی‬ ‫دارند و نه از انقالب و نه حتی از جنگ و دفاع مقدس و‪....‬‬ ‫انها این نســل را هدف گرفته و مخاطب خود ســاخته اند و‬ ‫اکنون با ساختن مجموعه های تلویزیونی و نمایش انها در‬ ‫شــبکه های ماهواره ای نظیر «من و تو» یا «بی بی ســی»‬ ‫می خواهند حکومت پهلوی را تطهیر کنند‪.‬‬ ‫کتاب «محض اطــاع» باتوجه به چنین شــرایطی‬ ‫تالیف شده اســت‪ .‬در این کتاب من ســعی کرده ام تا انجا‬ ‫که ممکن اســت خود «اســدالله علم» یعنی شخص دوم‬ ‫مملکت که در یک دوره وزیر دربار شــاه بوده اســت حرف‬ ‫بزند‪ .‬نقش من در این کتاب تنها راهنمایی خواننده و توضیح‬ ‫بعضی مطالب است؛ هر گونه نتیجه گیری و تحلیل بر عهده‬ ‫خواننده گذاشته شده است‪.‬‬ ‫کتاب دو بخش عمــده دارد؛ بخــش اول گزیده ای‬ ‫از خاطرات علم اســت که بی اغراق مشتی از خروار است‪.‬‬ ‫بخش دوم هم‪ ،‬گزیده ای از خاطــرات مبارزان و رزمندگان‬ ‫و جانبازان و ازادگان که ان هم بی اغراق مشــتی از خروار‬ ‫است‪ .‬اخرین نکته ای که می باید در این یادداشت مختصر‬ ‫بدان اشــاره کنم این اســت که فایده این کتــاب تنها این‬ ‫نیست که نسل امروز با انچه در دوران قبل از انقالب در این‬ ‫کشور می گذشته اشــنا شــود‪ ،‬بلکه عالوه بر این می تواند‬ ‫به کسانی که امروزه سر کارند و بار ســنگین انقالب و اداره‬ ‫کشــور را برعهده دارند یاداوری کند و هشدار دهد که مبادا‬ ‫راه را گم کننــد و از ارزش های اســامی و انقالبی فاصله‬ ‫بگیرند‪ .‬تاریخ ائینه عبرت است و گذشــته چراغ راه اینده‪.‬‬ ‫راه را گم نکنیم‪.‬‬ ‫چه هستیم‪ ،‬چه بودیم!‬ ‫محض اطالع به مخاطبانش چه ارائه می دهد‬ ‫مهندس جعفر ربانی‬ ‫پژوهشگر‬ ‫‪2‬‬ ‫انقالب اسالمی ایران انقالبی بسیار بزرگ و به تعبیر‬ ‫بسیاری از غربیان زلزله عظیمی بود که جهان را در دو دهه‬ ‫پایانی قرن بیســتم تکان داد؛ چنان کــه پس لرزه های ان‬ ‫هنوز ادامــه دارد‪ .‬در اینجا اما نکته ای وجــود دارد‪ .‬وقوع‬ ‫جنگ تحمیلی که دو سال پس از پیروزی انقالب بود اگرچه‬ ‫به نوبه خود در تعمیق و گســترش انقالب موثر واقع شــد و‬ ‫تعیین کننده بود‪ ،‬اما ملت ایران و رهبــران انقالب را چنان‬ ‫درگیر خود کرد که موجب شــد هشت ســال فقط به جنگ‬ ‫بیندیشند و در اندیشه حفظ کیان کشور باشند‪ .‬پس از جنگ‬ ‫نیز‪ ،‬تا امروز‪ ،‬مسائل کشــور همواره به گونه ای تحت تاثیر‬ ‫ان جنگ قرار داشــته اســت‪ .‬از پیامدهای این وضعیت‪،‬‬ ‫یکی هم این اســت که امروز رویکرد مردم به جنگ و دفاع‬ ‫مقدس گهگاه غلیظ تــر از رویکرد انها به اصل‬ ‫انقــاب و مجاهدت ها و مبــارزات نفس گیری‬ ‫اســت که طی چند دهــه و در جهــادی اکبر‪،‬‬ ‫کثیری از علما‪ ،‬دانشــگاهیان‪ ،‬روشــنفکران‪،‬‬ ‫مبارزان و سیاستمداران متحمل شدند تا اینکه‬ ‫ســرانجام همــه ان تالش هــا و مجاهدت ها‬ ‫در عزم و اراده امــام خمینی (ره) متبلور شــد و‬ ‫اضمحالل رژیم دست نشــانده پهلوی و نظام‬ ‫کهن پادشاهی را رقم زد‪ .‬غفلت از نگاه به اصل‬ ‫انقالب اسالمی‪ ،‬انچنان که باید‪ ،‬ما را در اینده‬ ‫دچار عارضه ای در شــناخت تاریخ صحیح این‬ ‫رویداد عظیم خواهد کرد‪ ،‬بدین معنا که باتوجه‬ ‫به دگرگونی های شــگرف و بزرگی که در ســه‬ ‫دهه اخیــر در عرصه های گوناگون سیاســی‪،‬‬ ‫اقتصادی‪ ،‬اجتماعی و به ویژه فنی و تکنولوژیک‬ ‫در جهان روی داده و مشغله های ذهنی مردم را‬ ‫دستخوش تحول ساخته است‪ ،‬بیم ان می رود‬ ‫که نســل انقالب نتواند میراث خویش را‪ ،‬چنان که خود به‬ ‫دست اورده است‪ ،‬یا حتی گزارشــی مطابق با واقع از ان را‬ ‫به نسل های بعد از خود بســپارد و بنابراین ایندگان از حجم‬ ‫عظیم تالش های فکری و ایمانی ان برهــه زمانی بی خبر‬ ‫خواهند ماند یا بدتر اینکه تحت تاثیر القائات جبهه مقابل‪،‬‬ ‫ان را واژگونه خواهند شناخت‪.‬‬ ‫چه باید کرد؟‬ ‫امیر اسدالله علم فرزند امیر شوکت الملک علم‪ ،‬امیر‬ ‫منطقه قائنات ـ به مرکزیت بیرجنــد ـ در دوره قاجار و پهلوی‬ ‫مطالعه هفت مجلد یادداشــت های علم‬ ‫کار ساده ای نیست‪ ،‬اما می توان و باید‪ ،‬با‬ ‫خواندن «محض اطالع» به مضامین این‬ ‫مجلدات وقــوف اجمالی یافت که همین‬ ‫هم غنیمت است‬ ‫مثلث | شماره ‪262‬‬ ‫اسداهلل علم کیست؟‬ ‫اگر پنجاه سال بعد باشــد‪ .‬اکنون ببینیم «محض اطالع»‬ ‫چه می گوید‪.‬‬ ‫به نظر می رســد عنوان «محض اطالع» را نویسنده‬ ‫محترم بــه مثابه «تذکر» یا «هشــدار»ی بــه مخاطبان و‬ ‫خوانندگان کتــاب انتخاب کرده تا بگوید یادداشــت های‬ ‫علم را بخوانید تا مبادا فراموش کنید بر مملکت ایران تحت‬ ‫حاکمیت رژیم پهلوی‪ ،‬به ویژه در دو دهه اخر ان چه گذشته‬ ‫و چه کسی یا کسانی بر شما حکومت می کرده اند! کتاب به‬ ‫جز مقدمه مبسوط شامل دو بخش است؛ بخشی به تحلیل‬ ‫خاطرات علم اختصــاص دارد که اصل کتاب را تشــکیل‬ ‫می دهد و بخشــی نیز با عنــوان «اما بعــد‪ »...‬جلوه هایی‬ ‫اســت از انچه در انقالب و جنگ بر مردم ایران گذشــته و‬ ‫عبارت اســت از نقبی به خاطرات عزتشــاهی مبارز پیش از‬ ‫انقالب و نیز دو کتاب «پایی کــه جا ماند» و «من زنده ام»‬ ‫که خاطرات دو تــن از ازادگان دفاع مقدس اســت؛ یکی‬ ‫سیدناصر حسینی پور و دیگری معصومه اباد‪.‬‬ ‫مطالعه هفت مجلد یادداشت های علم کار ساده ای‬ ‫نیســت‪ ،‬اما می توان‪ ،‬و باید‪ ،‬با خواندن «محض اطالع»‬ ‫به مضامین این مجلدات وقوف اجمالــی یافت که همین‬ ‫هم غنیمت اســت‪ .‬این را هم بیفزایم کــه خاطرات علم از‬ ‫همه خاطرات ســران رژیم پیشین یک ســر و گردن باالتر‬ ‫اســت‪ ،‬زیرا اوال در ســال های قبل از انقالب نوشته شده و‬ ‫ثانیا به قلم وزیر درباری اســت که صرف نظر از داشتن دو‬ ‫مقام نخست وزیری و وزارت دربار‪ ،‬از همسر شاه (فرح) نیز‬ ‫به شاه نزدیک تر بوده است‪ .‬متن اصلی «محض اطالع»‬ ‫شامل پنج قسمت و عبارت است از‪:‬‬ ‫ـ انتخابات ریاست جمهوری امریکا‬ ‫ـ جنگ شش روزه اعراب و اسرائیل در سال ‪1967‬‬ ‫ـ ازادی و استبداد در دوران حکومت شاه‬ ‫ـ الودگی های اخالقی شاه و علم‬ ‫ـ نکته های پراکنده‬ ‫در ادامه نگاهی داریم به هر یک از این قسمت ها‪:‬‬ ‫‪1‬ـ در بحث انتخابات ریاســت جمهوری امریکا‪ ،‬شــاه‬ ‫طرفدار جمهوریخواهــان بود و می کوشــید از دموکرات ها‬ ‫فاصله بگیرد‪ ،‬اما در انتخابــات ‪ ،1968‬چون احتمال قوی‬ ‫می رفت که رابرت کندی‪ ،‬نامزد دموکرات ها برنده انتخابات‬ ‫شــود‪ ،‬شــاه از روی اینده نگــری‪ ،‬علــم را برای‬ ‫«تلطیف رابطــه با رابرت کندی بــه امریکا اعزام‬ ‫کرد»‪ .‬علم می گوید‪« :‬به طــرف امریکا حرکت‬ ‫کردم‪ ...‬ماموریت من در این مدت تماس گرفتن‬ ‫با خانواده کندی و مخصوصــا رابرت کندی بود‪،‬‬ ‫زیرا او بین جوانان وضع ممتازی داشــت و چند تا‬ ‫از انتخابات مقدماتی را برده بود‪ .‬احتمال داشت‬ ‫کاندیدای حزب دموکرات شــود و بعد انتخابات‬ ‫را ببرد در عین حال رابطه اش با شاهنشــاه خوب‬ ‫نبود‪ .‬من رفته بودم ترتیبی بدهم تا تفاهمی برقرار‬ ‫شــود‪(».‬ص‪ )35‬از قضا در همــان روزهایی که‬ ‫علم در امریکاســت رابرت کندی ترور می شود و‬ ‫فوت می کند‪ .‬در اینجا خوشحالی علم فوق العاده‬ ‫وصف نشدنی است و گویا بار سنگینی را از گرده او‬ ‫و شاه برداشته اند و بنابراین پیوسته این خوشحالی‬ ‫خود را ابراز می کند‪ .‬بخــش اول تفصیل همین‬ ‫موضوع است‪.‬‬ ‫‪2‬ـ جنگ شــش روزه‪ .‬این بخش بازتــاب نظرات علم‬ ‫در باب چگونگی موضع گیری شاه و رژیم او در برابر مساله‬ ‫فلسطین و اعراب به طور کلی و نیز همکاری و هماهنگی و‬ ‫ارتباط پنهانی با رژیم اسرائیل است‪.‬‬ ‫عرب ستیزی‪ ،‬کینه ورزی نسبت به جمال عبدالناصر‪،‬‬ ‫همدلــی با رژیم هــای مرتجع عرب‪ ،‬خوشــحال شــدن از‬ ‫شکســت اعراب در جنگ شــش روزه‪ ،‬حمایت منافقانه از‬ ‫اعراب و در عمل ضد انها عمل کردن ‪ ،‬ترس از افکار عمومی‬ ‫مردم ایران در داخل و‪ ...‬از نکته های خواندنی این بخش‬ ‫است‪ .‬اما دو نکته قابل توجه در این بخش یکی این است‬ ‫که سفرای عرب اجازه خواستند دفتر شاهنشاه را به عنوان‬ ‫عرض تشکر از عنایات شاهنشاه در بحران عربی خاورمیانه‬ ‫امضا کنند(ص‪ )56‬و دیگــر این خبر که علم می نویســد‪:‬‬ ‫«دیشب اســرائیلی ها کار غریبی کردند به تالفی حمله ای‬ ‫که دو نفر از فدائیان عرب چند روز پیش در فرودگاه اتن به‬ ‫یک هواپیمای اســرائیلی کردند و یک نفر را کشتند‪ ،‬امروز‬ ‫با هلیکوپتر به فرودگاه بیروت رفتنــد‪ .‬راه های فرودگاه را با‬ ‫گاز دوداور بســتند‪ .‬تمام مســافرین را از هواپیمای متعلق‬ ‫به کمپانی هــا و ممالک عربی با کمــال ادب خارج کردند و‬ ‫بعد ‪ 11‬هواپیما را اتش زدند و با هلیکوپتر برگشــتند و رفتند‬ ‫و این عرب ها یــک تیر هم خالی نکردنــد‪ .‬افرین بر غیرت‬ ‫اسرائیلی ها‪(»...‬ص‪)61‬‬ ‫اکنون از مقایسه وضعیت اســفبار لبنان در ان روزها‬ ‫‪-‬که از گزارش علم بر می ایــد ـ با وضعیت امروز ان که حزب‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫با تامل در انچه به ان اشاره شد باید گفت فراهم ساختن‬ ‫فضا برای بحث و گفت وگو دربــاره تاریخ انقالب و بازگویی و‬ ‫تحلیل و مستند کردن شرایط و مقتضیاتی که موجب انقالب‬ ‫شــد‪ ،‬به روش های گوناگون‪ ،‬یکــی از راه هایی اســت که‬ ‫می تواند این نقیصه را تا حد زیادی جبران کند‪ .‬این کار به ویژه‬ ‫از طریق بررسی اثار چهره های موثر در رژیم پیش از انقالب‬ ‫می تواند موثرتر باشد‪ .‬اهتمام دکتر غالمعلی حدادعادل به‬ ‫تالیف کتاب «محض اطالع» کاری است در همین راستا و‬ ‫بنابراین ستودنی است‪« .‬محض اطالع» تحلیل محتوای‬ ‫جلد هفتم یادداشــت های اســدالله علم‪ ،‬نخست وزیر شاه‬ ‫در بحبوحه نهضت ‪ 15‬خرداد‪ ،‬یعنی ســال های ‪ 1341-42‬و‬ ‫سپس وزیر دربار او طی دوره ‪ 1345-53‬است‪.‬‬ ‫اول بود‪ .‬امیر شــوکت الملک از حاکمانــی بود که در عصر‬ ‫استعمار هندوستان ـ که هنوز پاکســتان میان ایران و هند‬ ‫حائل نشــده بود ـ با انگلیســی ها همکاری موثر داشــت‪،‬‬ ‫به طوری که در وصیتنامه خود «کنسول انگلستان» را وصی‬ ‫خود تعیین کرده بود‪(.‬ص‪)17‬‬ ‫باری‪ ،‬اســدالله علم فرزند چنان کســی بود و روشــن‬ ‫اســت که او نیز همچون پدر‪ ،‬تا اخر عمر انگلیســی بود و‬ ‫انگلیسی ماند‪.‬‬ ‫اسدالله علم و شاه یک روح در دو پیکر بودند و این را‬ ‫هر کس که خاطرات او را بخواند‪ ،‬تصدیق خواهد کرد‪ .‬علم‬ ‫خاطرات یا یادداشت های خود را که از سال ‪ 1346‬تا ‪1356‬‬ ‫در بر می گیرد و اکنون در هفت مجلد منتشر شده‪ ،‬خودش‬ ‫به بانکی در سوئیس سپرده و وصیت کرده بود پس از مرگش‬ ‫منتشر شــود‪ .‬او البته تاکید کرده بود ان را هنگامی منتشر‬ ‫کنند که هیچ ضــرر و زیانی متوجه رژیــم حاکم نکند‪ ،‬حتی‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫‪53‬‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫‪54‬‬ ‫مثلث | شماره ‪262‬‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫الله لبنان‪ ،‬به عنوان بازوی مقاومت خواب راحت را از چشم‬ ‫صهیونیســت ها گرفته اســت‪ ،‬می توان به تاثیــر انقالب‬ ‫اسالمی بر عرصه سیاسی و نظامی منطقه به خوبی پی برد‪.‬‬ ‫‪3‬ـ بخش سوم‪ ،‬ازادی و اســتبداد در دوران حکومت‬ ‫شاه‪ ،‬از دو بخش قبلی خواندنی تر اســت‪ ،‬زیرا دربردارنده‬ ‫نکته هایی است که نه تنها شخصیت مستبد و متکبر شاه را‬ ‫نشان می دهد‪ ،‬بلکه جلوه هایی از تفاوت شخصیت علم با‬ ‫شاه را در نگاه به مردم نیز اشکار می سازد‪ .‬به اظهار نویسنده‬ ‫«محض اطالع»‪:‬‬ ‫«در همه‪ 471‬صفحه جلد هفتم یادداشــت های علم‪،‬‬ ‫هیچ اثری از مجلــس و تصمیم گیری نمایندگان مشــاهده‬ ‫نمی شود‪.‬اینشاهاستکهتصمیممی گیردچهکسیانتخاب‬ ‫شود و چه کسی نشود‪ .‬برای انکه تظاهری به دموکراسی شده‬ ‫باشد دو حزب «ایران نوین» و «مردم» ساخته شده که هیچ‬ ‫کدام از خود اراده ای ندارند‪ ».‬می دانیم که شاه در سال‪1355‬‬ ‫همین دو حزب فرمایشی را هم به یک حزب واحد (رستاخیز)‬ ‫تقلیل داد و همه مردم ایران را ملزم به عضو شدن در ان کرد‪.‬‬ ‫علممی گوید‪«:‬بهشاهعرضکردمچراتاسیسپارلمانیجهانی‬ ‫را پیشــنهاد نمی فرمائید؟ فرمودند‪ :‬به دموکراسی بی اعتقاد‬ ‫شده ام!»(ص‪)70‬با مطالعهاینبخش‪،‬خوانندهدرمی یابدکه ‬ ‫اش انقدر شور بوده که صدای اشپز هم در امده است! به این‬ ‫عبارتتوجهکنید‪:‬‬ ‫چرا نباید کاری کنیم که مردم حقیقتا به سرنوشــت‬ ‫خود عالقه مند شوند؟(ص‪)65‬‬ ‫یک دختر فرانســوی همــراه من بود‪ .‬شــب و روز‬ ‫یکشــنبه را می خواســتم کامال اســتراحت و تفریح بکنم‪،‬‬ ‫ولی با کمال ســماجت از من بلیط طیــاره گرفت که صبح‬ ‫یکشــنبه برود به فرانســه در حوزه خــودش رای بدهد‪ .‬به‬ ‫عالوه پدر و مادرش را وادار به رای دادن بنماید‪(.‬ص‪)71‬‬ ‫دختر مــی رود به دوگل رای می دهد و همان روز یا شــب به‬ ‫تهران برمی گردد‪ ،‬علم که متعجب شــده می نویسد‪...« :‬‬ ‫مدت ها گریستم‪ ...‬ایا ما که مسئول هیات حاکمه هستیم‬ ‫توانسته ایم چنان ازخودگذشــتگی از خود نشان دهیم که‬ ‫مردم را اینچنین شیفته وطن بکنیم‪( ».‬همان صفحه)‬ ‫به شاه عرض کردم‪ :‬هیچ نمی شود پیش بینی کرد‪.‬‬ ‫به طور قطع جریان دنیا علیه پادشاهی و سلطنت است‪ ...‬با‬ ‫این همه جمهوری در اطراف ما چطور ممکن است سلطنت‬ ‫را حفظ کرد؟(ص‪)75‬‬ ‫یک شــب که در نهایت خوشــحالی هیــات دولت‬ ‫داشتیم‪ ،‬من احضار شدم برای شام و بعد تکلیف به استعفا‬ ‫فرمودند که فوری اطاعت شد‪ ...‬من منتظر بودم و دلیلش را‬ ‫هم خودم می دانستم‪ ،‬زیرا الملک عقیم‪( .‬ص‪)79‬‬ ‫باالخره بایــد به سرنوشــت عباس مســعودی‪ ،‬مدیر‬ ‫روزنامه اطالعات اشاره کنیم که به خاطر چاپ یک گزارش‬ ‫از وضعیت تاکسیرانی در تهران و در تاریخ ‪ 1353/3/15‬و‬ ‫گالیه های رانندگان تاکســی از وضعیت معیشت خود که‬ ‫لزوما ربطی هم به دولت و دربار نداشــت‪ ،‬مورد غضب شاه‬ ‫قرار می گیرد و شاه‪ ،‬عباس مسعودی را سخت مورد عتاب‬ ‫قرار می دهد‪ ،‬طوری که کمتر از دو هفته بعد موجب دق مرگ‬ ‫شدن مسعودی می شود‪ .‬گفتنی است؛ دکتر حدادعادل این‬ ‫مطلب را از جلد چهارم خاطرات نقل کرده است‪.‬‬ ‫‪4‬ـ ماجراهای الودگی های اخالقی علم و شاه نگفتنی‬ ‫است‪ .‬حقیقت این اســت که مردم ما چه در زمان شاه و چه‬ ‫بعد از ان‪ ،‬از روابط بسیار ضداخالقی و فسادالود در دستگاه‬ ‫پهلــوی اطالعات جســته و گریخته شــنیده بودنــد‪ ،‬ولی‬ ‫خاطرات علم در این باره چیزی دیگر و حاکی از «سونامی‬ ‫ فساد و شهوت» در ان دستگاه است‪.‬‬ ‫در سراســر خاطرات علم‪ ،‬در همه مجلــدات‪ ،‬کمتر‬ ‫صفحــه ای اســت کــه در ان اشــاره ای به «دوســت»‪،‬‬ ‫«دوستم»‪« ،‬گردش» و «بطالت» که همه حاکی از «ان‬ ‫کارهاست» دیده نشــود‪ .‬علم البته در همین حد و با ایما و‬ ‫اشاره به این موارد اشاره می کند و می گذرد‪ ،‬گویا می دانسته‬ ‫که «العاقل یکفیه االشــاره‪ ».‬همین مقــدار اندکی که از‬ ‫این ماجرا در کتاب «محض اطالع» امده اســت خواننده‬ ‫را می تواند دچار «اندوه و حرمــان» کند که چگونه ممکن‬ ‫است کســی که مســئولیت اداره کشــوری باعظمت مانند‬ ‫ایران را برعهده داشــته چنان اســیر غریزه شــهوانی خود‬ ‫بوده که رفتن به «گردش» را بــر حضور در «مانور» ارتش‬ ‫خود ترجیح می داده و وقتی هم با هشدار علم مواجه شده‪،‬‬ ‫می گوید «مخلوط می کنیم»‪ .‬علم می نویسد‪« :‬امشب هم‬ ‫«گردش» و نظارت بر مانور نظامی را توام کردیم ولی اول‬ ‫کار نظامی را تمام کردیم بعد به «گردش» پرداختیم‪ .‬معلوم‬ ‫شد عرایض پریروز من موثر شده‪ .‬خدا عمرش بدهد‪ .‬حرف‬ ‫حساب را قبول می کند‪(».‬ص‪)111‬‬ ‫دو نمونه دیگر‪:‬‬ ‫فرمودند بعد از ظهر گردش می رویم‪ .‬عرض کردم‬ ‫چشم‪ ،‬ولی اگر جسارت نکنم دیروز هم رفتیم‪ .‬زیاد خواهد‬ ‫شد‪ .‬فرمودند‪« :‬به تو مربوط نیست‪(».‬ص ‪)103‬‬ ‫عرض کردم‪« :‬شاهنشــاه تفریــح الزم دارید ولی‬ ‫نباید در هیچ کاری زیاده روی بشــود و از حد اعتدال خارج‬ ‫گردد‪ .‬فرمودند‪ :‬چون تو خودت بی حال هســتی این حرف‬ ‫را می زنی‪ .‬عرض کردم‪ :‬درســت اســت من بی حالم‪ ،‬ولی‬ ‫سن مبارک شما هم به پنجاه رسیده است‪ .‬در این سن باید‬ ‫احتیاط کرد‪ .‬چون شــما متعلق به خودتان نیستید‪ .‬اگر از‬ ‫بین رفتید وضع ایران هم به هم می خورد‪(»...‬ص‪)114‬‬ ‫حاال هم اینها را بگذارید در کنــار این عبارت تا بدانید‬ ‫تازه در جاهای دیگر چه می گذشته است‪« :‬پادشاه مراکش‬ ‫ـ سلطان حسن ـ وارد شد با ‪ 185‬نفر از همراهان و دو ساعت‬ ‫تاخیر برای اینکــه در انکارا دیر از خواب برخاســته بود‪...‬‬ ‫شرفیاب شدم‪ ...‬ضمنا به عرض رساندم مراکشی ها جز زن‬ ‫به فکر چیز دیگری نیستند‪ .‬حاال چطور انها را راضی کنیم؟‬ ‫خیلی خندیدیم‪(».‬ص ‪)141‬‬ ‫‪ -5‬ولخرجی و تجمل گرایی‪ :‬از این قسمت تنها به یک‬ ‫مطلب اشــاره می کنیم و قضاوت را بر عهده خواننده کتاب‬ ‫می گذاریم‪ ...« :‬عصری دکتر واتسن انگلیسی برای معاینه‬ ‫کمر علیاحضرت شــهبانو و همچنین دســت ایشان که از‬ ‫اسکی روی اب صدمه دیده و هنوز متالم است‪ ،‬از معظم لها‬ ‫معاینه کرد‪ .‬این طبیب شخص ملکه انگلیس است که برای‬ ‫دو روز خواسته ایم امده اســت‪ .‬خوشبختانه چیزی نبود که‬ ‫جای نگرانی باشد‪( ».‬ص ‪)130‬‬ ‫در پایان با بیان دو نکته به این نوشتار پایان می دهم‪:‬‬ ‫‪ -1‬دکتــر حدادعادل در پایان مقدمــه ای که بر کتاب‬ ‫نوشــته حقیقتی را بیان کرده کــه می ارزد روی ان بیشــتر‬ ‫تامــل کنیم‪« :‬تقریبا ‪ 10‬ســال پــس از تحریــر جلد هفتم‬ ‫یادداشت های علم‪ ،‬سلطنت پهلوی فرو ریخت‪ .‬خواننده ای‬ ‫که اکنون پس از گذشت نزدیک به نیم قرن از ان زمان این‬ ‫یادداشــت ها را می خواند می تواند صدای ناشــی از لرزش‬ ‫پایه های قــدرت ان حکومت را از خــال حقایقی که علم‬ ‫فاش می کند بشنود و به نوعی به «پیش بینی بعد از واقعه»‬ ‫دست یابد‪(».‬ص‪)28‬‬ ‫‪2‬ـ انصاف حکم می کند که اســدالله علــم را از حیث‬ ‫ی روان‬ ‫نوشتن این یادداشت ها‪ ،‬ان هم با بیانی روشن و قلم ‬ ‫تحســین کنیم‪ ،‬چه اگر او ایــن مطالب را از خــود به یادگار‬ ‫نمی گذاشت‪ ،‬ممکن بود حقایقی که از انها یاد کرده است در‬ ‫پرده‪ ،‬بگوییم «ضد خاطرات» کسانی مثل پرویز ثابتی ـ که در‬ ‫سال های اخیر گفته است و البد دیگران هم در اینده خواهند‬ ‫گفت یا نوشــت ـ مکتوم می ماند و انها نه تنها خود را بدهکار‬ ‫بلکهطلبکارهمتلقیمی کردند‪.‬همچنینبایدبازماندگانعلم‬ ‫را که اجازه انتشار مجموعه را داده اند و دکتر علینقی عالیخانی‬ ‫را که کمر به ویرایش و انتشــار این کتاب ها بســته تحسین‬ ‫کنیم‪.‬دکترعالیخانینهمخالف َع َلم‪،‬بلکهازدوستاننزدیک‬ ‫و وزیر اقتصاد در کابینه او (‪ )1341-42‬بوده است‪.‬‬ ‫نسل جوان و‬ ‫واقعیت هایرژیم‬ ‫پهلوی‬ ‫محض اطالع الگوی مطالعه انتقادی‬ ‫علیرضا مختارپور‬ ‫دبیرکل نهاد کتابخانه های عمومی کشور‬ ‫‪3‬‬ ‫از ابتــدای پیروزی انقالب اســامی تاکنون خاطرات‬ ‫بسیاری از عوامل و کارگزاران رژیم پهلوی در داخل یا خارج از‬ ‫کشورمنتشرشدهکهمی توانبه طورخالصهچندمحوراصلی‬ ‫این نوع خاطرات را چنین برشمرد‪:‬‬ ‫تطهیر خاطره نویس و توجیه برخی اقدامات و عملکرد‬ ‫خود و حتی رژیم پهلوی‪ ،‬تطهیر خاطره نویس و انداختن همه‬ ‫تقصیرهاگردنمقاماتباالتریااطرافیان‪،‬پذیرشبرخیخطاها‬ ‫و فسادها برای تطهیر و توجیه فسادها و خیانت های بزرگتر‪،‬‬ ‫مخدوشکردنچهرهانقالبیونباادعایوابستگیمبارزانبه‬ ‫جریاناتغیر دینییاغیر مردمی‪ ،‬برجستهکردنبرخیاقدامات‬ ‫اسدالله َعلم؛‬ ‫سیاستمدار یا غالم‬ ‫خانه زاد؟‬ ‫درباره مردی که محمدرضاشاه پهلوی‬ ‫به او اعتماد داشت‬ ‫میثم اسدی‬ ‫پژوهشگر تاریخ معاصر‬ ‫‪4‬‬ ‫اسدالله علم یکی از چهره های سیاسی دوران پهلوی‬ ‫است‪ .‬وی را باید یکی از مهمترین اشخاصی دانست که در‬ ‫عرصه سیاست خارجی و داخلی روزگار پهلوی تاثیرگذار بوده‬ ‫است‪ .‬گزارش های تاریخی حاکی از ان است که محمدرضا‬ ‫شاه پهلوی به او بیش از دیگران اعتماد داشت‪.‬‬ ‫اسدالله علم در سال ‪1298‬ه‪.‬ش در بیرجند زاده شد‪.‬‬ ‫وی متعلق به خاندان َعلم از کهن ترین خاندان های خراسان‬ ‫و پسر محمدابراهیم علم معروف به «شوکت الملک دوم»‬ ‫بود‪ .‬او تحصیالتش را در دانشکده کشاورزی کرج به پایان‬ ‫رساند‪ .‬در سال ‪ ۱۳۱۸‬به پیشنهاد رضاشاه با ملک تاج‪ ،‬دختر‬ ‫«قوام الملک شیرازی» پیوند زناشــویی بست‪ .‬پیش از ان‬ ‫پسر قوام الملک با شاهدخت اشرف پهلوی ازدواج کرده بود‪.‬‬ ‫به این ترتیب َعلم به دربــار راه یافت و با محمدرضا پهلوی‪،‬‬ ‫ولیعهد‪ ،‬اشنا شد‪.‬‬ ‫قوام السلطنه در سال ‪ 1325‬او را برای فرمانداری کل‬ ‫سیستان و بلوچستان در نظر گرفت‪ .‬او در این ایام توانست‬ ‫نظر شــاه را به خود جلب کند‪ .‬در کابینه ســاعد مراغه ای و‬ ‫رجبعلی منصور وزیر کشاورزی بود و در زمان نخست وزیری‬ ‫رزم ارا وزیــر کار شــد‪ .‬در زمان دکتر مصدق از ســوی شــاه‬ ‫سرپرســت اداره امالک و مستغالت پهلوی شــد‪ .‬علم در‬ ‫این دوره به شــاه کامال وفادار ماند‪ .‬اما به دلیل کردارهای‬ ‫نابخردانه ای که علیه دکتر مصدق انجام می داد ســرانجام‬ ‫به بیرجند تبعید شــد‪ .‬پــس از کودتای ‪ 28‬مــرداد دوباره به‬ ‫تهران بازگشــت و از سال ‪ 1332‬تا ســال ‪ 1341‬پست های‬ ‫مختلف دولتی داشــت‪ .‬همچنین در ســال ‪« 1336‬حزب‬ ‫مردم» را تشکیل داد‪ .‬وی از ‪ 1341‬تا ‪ 1342‬نخست وزیر‪،‬‬ ‫از سال ‪ 1342‬تا سال ‪ 1345‬رئیس دانشگاه پهلوی شیراز و‬ ‫از ســال ‪ 1345‬تا ‪ 1356‬نیز وزیر دربار ایران بود‪ .‬همچنین‬ ‫گزارش های تاریخی حاکی از ان اســت کــه وی افزون بر‬ ‫مسئولیت های رسمی اش ریاســت و نیابت ده ها سازمان و‬ ‫کمیته را نیز برعهده داشت‪ .‬اگر بخواهیم جایگاه علم را در‬ ‫سیاســت داخلی دوران پهلوی دوم بسنجیم باید به دو دوره‬ ‫بیشتر توجه کنیم؛ یکی دوران نخست وزیری وی و دیگری‬ ‫زمانی که او وزیر دربار بود‪ .‬وقتی شاه از سفر به امریکا و دیدار‬ ‫با جان اف کندی برگشت‪ ،‬با کناره گیری امینی‪ ،‬در ‪ ۳۰‬تیرماه‬ ‫‪ ،۱۳۴۱‬علم‪ ،‬از سوی شــاه مامور تشکیل کابینه جدید شد‪.‬‬ ‫از اولین اقدامات کابینه َعلم‪ ،‬بیان این مساله بود که دولت‬ ‫ایران به هیچ کشوری اجازه ایجاد پایگاه موشکی در ایران‬ ‫را نخواهد داد‪.‬‬ ‫این اعالمیه ســراغاز زدودن تیرگی روابط میان ایران‬ ‫و اتحاد جماهیر شــوروی شــد‪ .‬علــم در ماه هــای بعدی‪،‬‬ ‫زمینه های دســتکاری در انتخابات مجلس بیست و یکم را‬ ‫اماده کرد‪ ،‬وزارت کشاورزی را به یک تیمسار ارتش سپرد‪،‬‬ ‫میزان بودجه تعاونی های روســتایی را بســیار کاهش داد‪.‬‬ ‫اما وظیفه اصلی علم رویارویی با مســائل داخلی کشــور به‬ ‫ویژه اصالحات ارضی بود و ُپر رنگ نشــان دادن نقش شاه‬ ‫در این رفرم بنیادین اجتماعی‪ ،‬با در حاشیه قرار دادن دکتر‬ ‫ارســنجانی که طراح اصلی اصالحات ارضی در زمان دکتر‬ ‫امینی بود‪ .‬شاه در این مورد دو خواسته اصلی از َعلم داشت؛‬ ‫اول اینکه جلوی هرگونه اشوبی را از سوی مخالفان بگیرد و‬ ‫دوم اینکه اصالحات ارضی را در چارچوب گســترده تری از‬ ‫اصالحات اجتماعی به نام انقالب سفید حل کند‪ .‬بنابراین‬ ‫اصول شــش گانه انقالب سفید در ششــم بهمن ‪ ۱۳۴1‬به‬ ‫ارای عمومی گذاشته شد و به رغم تحریم از سوی جبهه ملی‬ ‫و دیگر مخالفان با اقبال عمومی مواجه شد‪.‬‬ ‫مهمترین اتفاقی کــه در دوران نخســت وزیری علم‬ ‫رخ داد‪ ،‬قیام ‪ 15‬خرداد بود‪ .‬گفته می شود به رغم تمایل شاه‪،‬‬ ‫اسدالله علم‪ ،‬نخســت وزیر وقت‪ ،‬سرلشکر اویسی را مامور‬ ‫اتش گشــودن روی تظاهر کننــدگان کرده بــود‪ .‬حکومت‬ ‫نظامی‪ ،‬توقیف جمعی و یک رشته اعدام های بعدی‪ ،‬مانع‬ ‫تدوام جنبش شــدند‪ .‬برخی محققان به نقش قاطع علم در‬ ‫این رویداد اشــاره می کنند و خود اســدالله علــم معتقد بود‬ ‫که ســلطنت را در ‪ 15‬خرداد ‪ 1342‬نجات داده اســت‪ .‬اما‬ ‫محســن میالنی بر این باور است که سیاســت های اشتباه‬ ‫او در این روز بود که باعث تضعیف ســلطنت در ایران شد‪.‬‬ ‫در حقیقت هرچند نخســت وزیری او کمتر از دو سال بود اما‬ ‫ریشه های انقالب اسالمی ‪ ۲۲‬بهمن ‪ ۵۷‬را باید در سرکوب‬ ‫شدید معترضین و روحانیت در ‪ ۱۵‬خرداد ‪ ۴۲‬توسط اسدالله‬ ‫علم جست وجو کرد‪ .‬واپســین نمودار سیاسی علم در مقام‬ ‫نخست وزیری فرستادن الیحه مصونیت حقوقی مستشاران‬ ‫نظامی امریکا در ایران به مجلس بود‪ .‬این اقدام غیرقانونی‬ ‫اگرچه نتایج خوبی برای دولت پهلوی نداشــت اما این کار‬ ‫اسدالله علم بیشتر در راستای خواسته های شاه بود‪.‬‬ ‫بعــد از حــوادث ‪ 15‬خــرداد ‪ ،1342‬شــاه کــه دیگر‬ ‫نمی خواســت علــم را نخســت وزیر نگــه دارد‪ ،‬او را رئیس‬ ‫دانشگاه شــیراز کرد تا کمی از فشار سیاســی علیه دستگاه‬ ‫حکومت بکاهد‪ .‬اما بعد از دو ســال علــم را دوباره به تهران‬ ‫برگرداند و وزیر دربار کرد‪ .‬از این زمــان به بعد علم دوباره در‬ ‫عرصه سیاست توانمند می شود‪.‬‬ ‫بعد از اینکه رضا شاه‪ ،‬تیمورتاش را از مقام وزارت دربار‬ ‫برکنار کرد‪ ،‬این پست سیاسی به یک پست تشریفاتی تبدیل‬ ‫شــد‪ .‬از زمانی که علم این وزارت را به دست گرفت‪ ،‬دوباره‬ ‫وزیر دربــار فرد مهمی در ســاختار بود‪ ،‬به گونــه ای که علم‬ ‫تعیین می کرد که چه کسی با شاه دیدار و گفت وگو کند و چه‬ ‫اطالعاتی به شاه داده شــود‪ .‬در حقیقت او را باید مهمترین‬ ‫وزیر دربار دوران حکمرانی پهلوی در ایران دانست‪.‬‬ ‫وی در زمان های گذشته به اندازه ای در عالم سیاست‬ ‫اب دیده شــده بود که بتواند بــه وزارت دربار ســر و صورتی‬ ‫دوباره ببخشد‪ .‬در حقیقت از یک سو زیاده خواهی علم و از‬ ‫سوی دیگر رقابت او با هویدا باعث می شد که علم سعی کند‬ ‫وزیر دربار را از یک مقام تشــریفاتی خارج کند‪ .‬علم هرگز از‬ ‫هویدا راضی نبود و سعی وافری هم برای ساقط کردن هویدا‬ ‫انجام می داد‪ .‬اما در این امر چندان موفق نبود چرا که شاه از‬ ‫اختالف او و هویدا خوشنود بود‪.‬‬ ‫وزارت دربار جزو وزارتخانه های کابینه نخســت وزیر‬ ‫دولت محسوب نمی شد و کامال زیر نظر شاه اداره می شد‪.‬‬ ‫وظیفه اصلــی ایــن وزارتخانــه‪ ،‬افــزون بر ســازماندهی‬ ‫برنامه های شــاه این بود که همچون رابطــی بین مجلس‬ ‫شورای ملی و شاه باشــد و در حقیقت نقش حفظ و تحکیم‬ ‫سلطه شــاه را بر ســایر نهادها بازی می کرد‪ .‬بنابراین شاید‬ ‫بیهوده نبود که محمدرضاشاه پهلوی‪ ،‬علم را برای این پست‬ ‫انتخاب کند‪ .‬داده های تاریخی نشــان می دهد که علم در‬ ‫این پست به خوبی توانسته است‪ ،‬خواسته های محمدرضا‬ ‫پهلوی را براورده کند‪ .‬شــگفت اینکه در این زمان به تدریج‬ ‫وزارتخانه های دفاع ‪ ،‬کشور‪ ،‬نفت و خارجه نیز زیر نفوذ دربار‬ ‫درامدند‪ .‬از ایــن رو باید گفت وزارت دربــار نقش موثری در‬ ‫دیکتاتور شدن بیش از اندازه شاه داشت‪.‬‬ ‫بدین ترتیب اسدالله علم به این دلیل که وفاداری خود‬ ‫را به شاه در مواقع حساس به اثبات رسانده بود‪ ،‬حتی بیش از‬ ‫هویدا مورد اعتماد شاه بود‪ .‬همچنین علم رابط مهمی میان‬ ‫شاه و انگلیس و امریکا بود و با کرنش خاصی که در برابر شاه‬ ‫داشت‪ ،‬به دوســتی نزدیک و حتی پایه ثابت وی در عیش و‬ ‫نوش تبدیل شــده بود‪ .‬از این رو برای حکومت پهلوی او از‬ ‫شخصیت های مستقلی همچون دکتر مصدق می توانست‬ ‫کارامدتر باشد‪.‬‬ ‫اسدالله علم را باید نمونه شخصی دانست که در عصر‬ ‫پهلوی بــه همه چیز رســید و نگاهش به زندگــی کامال این‬ ‫جهانی بود‪ .‬او تنها شــاه نشد‪ .‬شــاید علت پیشرفت علم در‬ ‫نظام پهلوی را باید در زیرکی وی دانســت‪ .‬وی شرایطی که‬ ‫بر حکومت پهلوی حاکم بود را به خوبی درک کرده بود و خود‬ ‫را غالم خانه زاد خاندان پهلوی می نامیــد‪ .‬اما از این جهت‬ ‫که توانسته در یک نظام اســتبدادی خود را مورد خشم شاه‬ ‫قرار ندهد و همچنان موقعیت و منزلت اجتماعی و سیاسی‬ ‫خود را تا پایان زندگی اش حفظ کند‪ ،‬باید او را سیاستمداری‬ ‫چیره دست دانست‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪262‬‬ ‫وکارگزارانمحمدرضانبودهبلکهدرخصوصی ترینامورنیز‪،‬هم‬ ‫مطلع بوده‪ ،‬هم همراه بوده و هم مباشر‪ .‬بنابراین انچه دیگران‬ ‫کمترمی دیدهیامی شنیده اند‪،‬اسداللهعلمدیدهوشنیدهوازاین‬ ‫جهتنیزخاطراتویدارایزوایاوابعادگسترده تروعمیق تری‬ ‫نسبت به دیگران است‪ .‬نویسنده خاطرات در فروردین‪1357‬‬ ‫یعنی یازده ماه قبــل از پیروزی انقالب اســامی از دنیا رفته و‬ ‫بنابرایننهپیروزیانقالباسالمیرادیدهونهازسویجمهوری‬ ‫اسالمیموردبازخواستواتهامقرارداشتهکهقصدپاسخگویی‬ ‫یاتوجیهعملکردخودراداشتهباشدوازاینجهتنیزروایت های‬ ‫مربوط به افکار و رفتار محمدرضا و اطرافیانش در این کتاب از‬ ‫میزانصحتبیشترینسبتبهدیگرخاطراتمشابهبرخوردار‬ ‫است‪ .‬روابط گسترده و طوالنی مدت علم با سران و کارگزاران‬ ‫رژیمپهلویوهمچنیندوراندرازمدتفعالیتویدرباالترین‬ ‫سطوح مدیریتی رژیم پهلوی باعث شــده تا اطالعات بسیار‬ ‫زیادیازالبهالیخاطراتویبهخوانندگانکتابارائهشود‪.‬‬ ‫باوجودنکاتفوقاینخاطراتقابلیتمطالعه‪،‬بررسیوتحلیل‬ ‫انتقادیفراوانودقیقیداردکهعدم پرداختنبهانباعثغفلت‬ ‫نسل جوان نسبت به واقعیت رژیم پهلوی خواهد شد‪ .‬اهتمام‬ ‫استادگرامی جناب دکتر حدادعادل نسبت به تحلیل محتوای‬ ‫جلد هفتم یادداشت های علم می تواند الگو و سرمشقی برای‬ ‫محققانونویسندگانباشدتابرایتنویرافکارعمومیو ترویج‬ ‫مطالعهانتقادیایننوعخاطراتمورداستفادهقرارگیرد‪.‬‬ ‫متن ســخنرانی دکتر مختارپور در مراسم رونمایی‬ ‫کتاب«محضاطالع»‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫رژیمدرتوسعهمظاهرتمدنیوپیشرفت هایمادی‪.‬متاسفانهدر‬ ‫مقابلانتشارحجمانبوهیازایننوعخاطرات‪،‬جریانانتقادی‬ ‫وتحلیلیمناسبازسوینویسندگانومحققانجریانانقالب‬ ‫اسالمی‪،‬عملکردنسبتاضعیفیازخودنشاندادهاست‪.‬باتوجه‬ ‫بهتغییرنسلوحضوربسیاریازجوانانیکهمتولدسال هایپس‬ ‫از پیروزی انقالب اســامی هستند و اینک در معرض اینگونه‬ ‫خاطراتوچهره پردازیازرژیمفاسدوتابن دندانوابستهرژیم‬ ‫پهلوی قرار دارند‪ ،‬خطر غفلت و نااگاهی و عدم انتقال صحیح‬ ‫تاریخمعاصربهنسلجوانبهنحوبسیاربارزیاحساسمی شود‪.‬‬ ‫اما درباره کتاب محض اطالع‪ :‬خاطرات اسدالله علم البته از‬ ‫جهاتی با خاطرات دیگر عوامل رژیم پهلــوی تفاوت دارد که‬ ‫مهمترین این تفاوت ها ان است که اوال این خاطرات در زمان‬ ‫وقوع حوادث تدوین شــده و ثانیا این خاطرات پس از پیروزی‬ ‫انقالب اسالمی نوشته نشده و برخی از ویژگی های خاطرات‬ ‫نوشتهشدهدرسال هایاخیردراینمجموعهدیدهنمی شود‪.‬‬ ‫ایننکتهالبتهبهمعنایتاییدمحتوایخاطراتنیست‪،‬بلکهبا‬ ‫درکتفاوتخاطراتعلمباخاطراتدیگر‪،‬ازسوییبررسیاین‬ ‫خاطرات اهمیت بیشتری می یابد و از سوی دیگر شائبه های‬ ‫نیت تطهیر خود از سوی نویســنده منتفی می شود‪ .‬به همین‬ ‫دلیل مطالعه و بررسی خاطرات اسدالله علم از جهات زیرقابل‬ ‫توجه اســت‪ :‬نویســنده خاطرات دوران طوالنی یعنی از اغاز‬ ‫سلطنتمحمدرضاتاسال‪ 1357‬یارغاروهمراهویبودهاست‪.‬‬ ‫در نتیجه شبهه ناراحتی و کینه از محمدرضا که باعث نوشتن‬ ‫برخیخاطراتازسویدیگرعواملرژیمپهلویبودهدربارهاین‬ ‫خاطراتمنتفیاست‪.‬نویسندهخاطراتصرفایکیازمسئوالن‬ ‫‪55‬‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫اسرار شاه‬ ‫کتاب محض اطالع چگونه کتابی است؟‬ ‫جواد دالوری‬ ‫خبرنگار‬ ‫‪5‬‬ ‫‪ 5‬بهمن ‪47‬‬ ‫«صبح شاهنشــاه وارد شــدند‪ .‬من در فرودگاه بودم‪.‬‬ ‫دست شاهنشاه را از صمیم قلب بوسیدم‪ .‬واقعا دلم برایش‬ ‫تنگ شده بود‪ .‬شــاه از دیدن من خوشحال شــدند‪ .‬فوری‬ ‫دیگران را دست به سر کردند‪ .‬مرا در اتومبیل المبورگینی که‬ ‫تازه خریده اند سوار کردند و خودشان پشت رل نشستند‪ ،‬به‬ ‫رستوران ‪ movenpick‬برای نهار رفتیم‪ .‬در راه خیلی صحبت‬ ‫شد از « ترتیبات» وین بسیار راضی بودند‪»...‬‬ ‫محض اطالع‪ -‬صفحه ‪74‬‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫‪56‬‬ ‫مثلث | شماره ‪262‬‬ ‫روایت او‪ ،‬روایت نزدیکی است‪ .‬روایت‪ ،‬پسا روایت ها‪.‬‬ ‫او نزدیکتر از هر کسی و هر موضوعی نسبت به وقایع انچه‬ ‫عصر طالیی پهلوی ها نامیده می شود است‪ .‬روایت شاهد‬ ‫عینی و به همین دلیل اســت که هفت جلد کتاب خاطرات‬ ‫او‪ ،‬در واقع گنجینــه ای گرانبها از اطالعات دســت اول از‬ ‫زندگی‪ ،‬سیاســت و روش و منش محمد رضا پهلوی است‪.‬‬ ‫علم‪ ،‬اغلب اوقات خود را با شاه می گذراند؛ چه در سفرهای‬ ‫تفریحی چه سیاسی‪ .‬نقش وی در تصمیم گیری های شاه از‬ ‫اهمیت بسیار ویژه ای برخوردار بود‪ ،‬چنان که خود او چندین‬ ‫بار نیز به این نکته در یادداشت های خود اشاره کرده است‪.‬‬ ‫یادداشــت های او از روز ‪ ۲۴‬بهمن ماه ‪ ۱۳۴۷‬در دســترس‬ ‫است و اخرین شرف یابی او نیز در تاریخ ‪ ۲۸‬تیر ‪ ۱۳۵۶‬بود‪.‬‬ ‫وی ســپس برای درمان رهسپار پاریس شــد و شاه هویدا را‬ ‫به جانشــینی او برگزید‪ .‬حاال اما کتاب «محض اطالع» با‬ ‫نویســندگی سیاســتمداری دیگر در عصر انقالب اسالمی‬ ‫در تحلیل و مقایسه با دوران گذشته منتشر شده است‪ .‬این‬ ‫کتاب توسط نشر موسســه فرهنگی هنری فرهنگ ایران و‬ ‫اسالم (فراوا) به بازار نشر وارد شده‪ ،‬نکته مهمی که در کتاب‬ ‫«محض اطالع» اســت در واقع تحلیــل محتوایی از جلد‬ ‫هفتم یادداشت های علم به قلم غالمعلی حدادعادل است‪.‬‬ ‫حدادعادل سیاستمدار ایرانی که وجه فرهنگی باالیی دارد‪،‬‬ ‫مسعودی‪،‬مدیر روزنامه اطالعات‬ ‫مورد غضب شاه قرار می گیرد‬ ‫در واقع در این کتاب روایت ســومی را نیز به مخاطب ارائه‬ ‫می دهد‪ .‬جدا از پی نوشت هایی که از پس خاطرات می اید‪،‬‬ ‫گزیده ای از دو کتاب خاطرات بسیار معروف که اتفاقا اصال‬ ‫ادم های سیاسی و حکومتی نیز نیستند را ارائه می کند‪ .‬این‬ ‫روایت ها گرچه در نگاه نخست ارتباطی با علم ندارد اما بعد‬ ‫از ان متوجه می شوید که با کنار گذاشتن این روایت ها‪ ،‬به‬ ‫روایت اصلی می رسیم‪ .‬اما چرا نویسنده جلد هفتم را انتخاب‬ ‫کرده اســت؟ جلد هفتــم و پایانی کتاب «یادداشــت های‬ ‫علم» در ‪ 750‬صفحه از ســوی انتشــارات «معین» چاپ و‬ ‫وارد بازار نشر شد‪ .‬این کتاب‪ ،‬خاطرات روزانه اسدالله علم‪،‬‬ ‫نخست وزیر ایران از سال ‪ ۱۳۴۱‬تا سال ‪ ۱۳۴۲‬است‪.‬‬ ‫علــم تمــام یادداشــت هایش را در بانک ســوئیس‬ ‫نگهداری و پیرو وصیت خود مبنی بر اینکه این یادداشت ها‬ ‫پس از مرگ خود و شاه‪ 20 ،‬ســال بعد منتشر شود‪ ،‬از سوی‬ ‫علینقی عالیخانی وزیر اقتصاد دوران پهلوی و از دوســتان‬ ‫خانوادگی وی و با اجازه همسر علم از بانک سوئیس بیرون‬ ‫اورده و ویرایش شده اســت‪ .‬بخش گم شده یادداشت های‬ ‫علم به عنوان اخرین جلد از یادداشــت های وی است‪ .‬این‬ ‫یادداشت ها که مربوط به ســال های ‪ ۱۳۴۶‬و ‪ ۱۳۴۷‬و قبل‬ ‫از ان تاریخی اســت که در شــش جلد قبلی یادداشت های‬ ‫علم امده بود‪ ،‬در حقیقت باید جلد اول می بود‪ ،‬اما با عنوان‬ ‫جلد هفتم منتشــر شده که به نظر می رســد اخرین بخش از‬ ‫یادداشت های وی باشد‪.‬‬ ‫جلــد هفتــم بــه مقدمــه ای از ویراســتار ان علینقی‬ ‫عالیخانی اغاز شــده اســت‪ .‬او تالش دارد برخی اشارات و‬ ‫اهمیت بســیاری از تصمیم گیری های ایــن دوران را مورد‬ ‫توجه قرار دهد‪ .‬ویراستار در پانویس برخی از روزها‪ ،‬خطاهای‬ ‫نویسنده را نیز یاداور شده اســت‪ .‬با چاپ شش جلد گذشته‬ ‫کتاب‪ ،‬بسیاری از هواداران شــاه نارضایتی خود را از انتشار‬ ‫و برمال شدن اســرار خصوصی شــاه و وزیر دربارش اعالم‬ ‫داشتند و حتی نســبت به اصالت یادداشت ها تردید کردند‪،‬‬ ‫که البته پرداختن به ان هدف این گزارش نیســت‪ .‬گروهی‬ ‫نیــز ویراســتار را متهم کردند کــه در بخش هایــی با حذف‬ ‫و گزینش‪ ،‬خــاف امانتــداری عمل کرده اســت‪ .‬علینقی‬ ‫او توبه نامه ای می نویسد‪،‬اما مورد‬ ‫قبول قرار نمی گیرد‬ ‫عالیخانی در مقدمه جلد هفتم می نویسد‪« :‬یادداشت های‬ ‫علم از هنگامی اغاز می شود که شاه به اوج خود رسیده و پس‬ ‫از اجرای برنامه هایی که انقالب شاه و ملت خوانده می شد‪،‬‬ ‫محبوبیت زیادی میان توده مردم پیدا کرده بود‪ .‬شاه پس از‬ ‫فراز و نشیب هایی که در دوران ‪ ۲۶‬سال پادشاهی خود دیده‬ ‫بود‪ ،‬احساس می کرد که اکنون بر همه کسانی که مانع راه‬ ‫او برای رسیدن به قدرت مطلقه بوده فائق امده و می تواند به‬ ‫ان گونه که دلخواه اوست عمل کند»‪.‬‬ ‫محض اطالع را می توان ضدخاطرات نیز دانســت‪.‬‬ ‫چه انکه با پاالیش و نقد خاطرات علم و با اشتراک گذاشتن‬ ‫تنوع های گوناگون خاطرات روایت مستندی به دست می اید‬ ‫که می تواند در بیان همه جانبه رویدادها کمک کند‪ .‬محض‬ ‫اطالع شاید تالشی تاثیر گذار در این زمینه است‪.‬‬ ‫نکته جالب اینجاســت که همین نگاه نیز در مراســم‬ ‫رونمایی کتاب مورد توجه بود تــا جایی که صالحی‪ ،‬معاون‬ ‫فرهنگــی وزارت ارشــاد در این زمینــه گفته اســت‪« :‬اگر‬ ‫بخواهیم یک روایت صادقانــه ای از مهمترین دوره تاریخ‬ ‫ایران داشته باشیم که با کمترین تحریف روبه رو شده باشد‬ ‫این اســت که خاطرات گوناگون کنار هم قــرار بگیرد و نقد‬ ‫شود و اصطالحا ضد خاطره داشــته باشیم و کتاب محض‬ ‫اطالع گام سومی است که حدادعادل در این زمینه برداشته‬ ‫است‪».‬‬ ‫یک اثر تحقیقی‬ ‫کتاب محض اطالع تنهــا رونوشــتی تحلیل گونه از‬ ‫خاطرات علم نیست و اثری تحقیقی است و در نوع خود این‬ ‫تحقیق رویدادها جالب توجه اســت‪ .‬به طــور مثال علم در‬ ‫خاطره نوشت چهارشنبه ‪ 53/3/15‬داستان عباس مسعودی‬ ‫مدیر و مالک روزنامه اطالعات را بیان می کند‪« :‬ســر شام‬ ‫رفتم‪ .‬شاهنشاه خیلی عصبانی بودند‪« :‬این مسعودی (مدیر‬ ‫روزنامه اطالعات) را از دور می بینم و شــاخ و شانه می کشد‬ ‫که بیاید با من حرف بزند‪ »...‬شاهنشــاه فرمودند‪ :‬روزنامه‬ ‫اطالعات ارگان مصدقی ها و توده ای ها شــده؛ مثال امروز‬ ‫از قول تاکســیران ها نوشته اســت که ما مثل سگ زحمت‬ ‫می کشیم و این شرکت تعاونی تمام عایدات ما را می خورد‪،‬‬ ‫مگر شرکت تعاونی مال کیســت؟ ان هم که مال خودشان‬ ‫است‪ .‬چون عده ای مثل داماد ها و علیاحضرت شهبانو سر‬ ‫میز شــام بودند‪ ،‬من جرات نکردم یــک و دو بکنم و عرض‬ ‫کردم خــب روزنامه باید مطلــب را بگوید و جــواب هم داده‬ ‫فاش گویی روابط پنهان و فساد شاه در‬ ‫خاطرات علم‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫شــود و ان را هم منعکس بکند‪ .‬به هر صورت برخاستم و به‬ ‫بدبخت مســعودی گفتم که حق ندارد شرفیاب بشود‪»...‬‬ ‫این اما همه ماجرا نیســت‪ .‬علم در ادامه خاطــرات خود از‬ ‫نامه ذلت بار مسعودی به خود می نویسد که در واقع مخاطب‬ ‫اصلی ان شاه است‪.‬‬ ‫در این نامه ذلت بار امده است‪« :‬جناب اقای علم‪ ،‬وزیر‬ ‫محترم دربار شاهنشاهی! اوامر مطاع ملوکانه که دیشب به‬ ‫بنده ابالغ فرمودید تازیانه سهمگینی بود که بر چاکر و خانمم‬ ‫وارد امد و باور بفرمایید تمام شــب خواب به چشم ما نرفت‪،‬‬ ‫چون من و زنم خودمان را خاکسار درگاه سلطنت می دانیم و‬ ‫از جان و دل شیفته عنایات شاهنشاه محبوب خود و خاندان‬ ‫سلطنت هستیم و اگر نقایصی در کار انتشار اخبار و مطالب‬ ‫روزنامه پدید می اید حمل به اهمال و تعلــل چاکر نفرمایید‬ ‫چون پیوسته ســعی داشــته و دارم که خدمتگزاری صدیق‬ ‫در طول عمر خود بــوده و پیرو افکار و نیت مبارک شــاهانه‬ ‫هســتم‪ »...‬در ادامه این نامه خواســته شــده است که از‬ ‫تقصیرات او گذشت شود‪.‬‬ ‫علم نامه را به شــاه می دهد و پاســخ او اما بی اعتنایی‬ ‫است‪«:‬نامه بدبخت مســعودی را دادم خواندند‪ .‬فرمودند‬ ‫مساله عفو شما بسته به رفتار اینده شما خواهد بود‪ ».‬عباس‬ ‫مســعودی ‪ 11‬روز پس از این ماجرا در پشت میزش سکته‬ ‫کرد و ناراحتی و اضطراب او از عواقب خشم شاهانه در مرگ‬ ‫نابهنگام وی بی تاثیر نبود‪ .‬علم در ادامه یادداشت های خود‬ ‫می نویسد وقتی خبر مرگ مسعودی را به شاه اطالع دادم‪ ،‬با‬ ‫یاداوری بی مرحمتی که در حق او شده بود از شاه اجازه گرفتم‬ ‫در مجلس ختم وی شرکت کنم و مراتب تفقد اعلیحضرت را‬ ‫به خانواده مسعودی ابالغ نمایم!‬ ‫اما نویســنده «محــض اطــاع» در ارشــیو روزنامه‬ ‫اطالعات به دنبال مقاله ای رفته اســت که راننده تاکســی‬ ‫بــه انتقــاد پرداختــه و شــخص اول مملکــت را از روزنامه‬ ‫انتشار دهنده ان ازرده کرده است‪.‬‬ ‫ایــن گــزارش در صفحــه ‪ 5‬شــماره ‪ 14423‬روزنامه‬ ‫اطالعــات در ‪ 1353/3/15‬با عنوان؛ «تاکســی ران های‬ ‫تهران‪ :‬ما کار می کنیم‪ ،‬شرکت تعاونی میلیاردر می شود‪ ».‬در‬ ‫ادامه این گزارش عنوان شده که شرکت تعاونی تاکسیرانی‬ ‫تهران با پول رانندگان میلیاردر شده اما نه انها را بیمه می کند‬ ‫و نه برایشان خانه می سازد‪ .‬در واقع این گزارش بازگو کننده‬ ‫یک مشکل صنفی است و نه امری سیاسی اما شاه حتی این‬ ‫انتقاد را نیز در روزنامه ای نیمه مستقل نمی پذیرد‪.‬‬ ‫نکته جالب اینجاســت که دکتر عالیخانی دوســت و‬ ‫رفیق علم که ویراســتار کتاب خاطرات علم نیز هست‪ ،‬در‬ ‫پانوشتی برای این داستان پرده از پشت پرده شرکت تعاونی‬ ‫تاکسیرانی تهران برمی دارد‪« :‬شــرکت تعاونی تاکسیرانی‬ ‫با نیت کمک به دارندگان تاکســی برای تهیه لوازم یدکی و‬ ‫دیگر نیازمندی های انان برپا شد ولی مانند بیشتر کارهایی‬ ‫که دولت بر افراد تحمیل می کند‪ ،‬بســیار بــد از اب درامد‪.‬‬ ‫رئیس شرکت به جای انکه انتخابی باشد‪ ،‬از سوی مقام های‬ ‫دولتی گماشته می شدند و برادران رشیدیان – از نزدیکان و‬ ‫وابستگان به ســفارت انگلیس و دالل و سرمایه گذار بزرگ‬ ‫عصر پهلوی ‪ -‬در این زمینه ذی نفوذ بودند‪».‬‬ ‫دو روایت از وزیر دربار شاه در دو کتاب‬ ‫محمد رجبی‬ ‫استاد دانشگاه‬ ‫‪6‬‬ ‫حاجب دربار‬ ‫اسدالله علم بازیگر نقش دوم نمایشــنامه درباره شاه‬ ‫اســت‪ .‬چرا می گوییم نمایشــنامه‪ ،‬برای اینکه نویسنده با‬ ‫الهام گرفتن از نمایشنامه ریچارد شــاه شکسپیر درباره شاه‬ ‫مثلث | شماره ‪262‬‬ ‫اخیرا دو کتاب بســیار مهم در عرصه شــناخت عصر‬ ‫پهلوی دوم منتشر شده است‪ .‬دو کتابی که در خارج از کشور‬ ‫هســتند اما به وفور در داخل ایران می تــوان انها را یافت‪.‬‬ ‫اولی کتاب «نگاهی به شــاه» عباس میالنی است و دومی ‬ ‫کتاب در دامگه حادثه که پرسش و پاسخ هایی از مرد شماره‬ ‫دو ساواک یعنی پرویز ثابتی‪ .‬قصد تحلیل و بررسی این دو‬ ‫کتاب را نداریم اما می خواهیم از درون این کتاب که روایتی‬ ‫از شاه سابق ایران است به فردی دیگر برسیم که او در بستر‬ ‫همه ماجراهاست‪ .‬اسدالله علم که بی شک اگر کتاب هفت‬ ‫جلدی خاطرات او نبود‪ ،‬شاید بســیاری از دانسته های ما از‬ ‫عصر پهلوی ها در کریدورهای تاریخی پنهان نگاه داشــته‬ ‫می شد‪ .‬با این حال من اســدالله علم را از زوایه دیگران و نه‬ ‫خودش می گویم‪.‬‬ ‫ایران ســخن گفته‪ 66 .‬بار نام معلم در کتــاب و بیش از هر‬ ‫شخصیت دیگری ذکر شده است‪ .‬او مرد در سایه‪ ،‬پشت پرده‬ ‫همــه وقایع‪ ،‬رئیــس باند و در رقابت با دشــمنان خــود و در‬ ‫خاکساری شاهنشاه در صف اول است‪ .‬با این حال او زیرک‬ ‫است و دشمن شناس و البته مثل همه کاراکترهای این چنینی‬ ‫به شدت فاسد‪ .‬نمون ه زیرکی علم را می توان در صفحه ‪383‬‬ ‫کتاب دید که وقتی داســتان درخواســت کاپیتوالسیون از‬ ‫سوی امریکا مطرح شده‪ ،‬علم که نخست وزیر بوده با زیرکی و‬ ‫تعلل کار را به جانشین خود منصور واگذاشته بود‪ .‬حاصل هم‬ ‫این شد که منصورخان خود را در این کار باخت‪.‬‬ ‫علم در میانــه همه ماجراهاســت‪ .‬او به عنــوان وزیر‬ ‫دربار قدرتمند واســطه شــاه با همه ارکان حکومت اســت‪.‬‬ ‫پس از اینکه رضا قطبی پســر خاله فرح همسر شاه‪ ،‬رادیو و‬ ‫تلویزیون ملی ایران را تشــکیل داد‪ ،‬در گزارش های متعدد‬ ‫که از ســوی دســتگاه های امنیتی رژیم‪ ،‬تلویزیون محلی‬ ‫برای حضور روشــنفکران مخالف رژیم عنوان شــد‪ ،‬شاه به‬ ‫علم ماموریت می دهد که صحت این گزارش ها را با ساواک‬ ‫در میان بگذارد و این ماجرا را برای همیشه معلوم کند‪ .‬علم‪،‬‬ ‫ماموریت های بسیار مهمتر از اینها را برعهده گرفته است‪.‬‬ ‫او در اوج منازعه ملی شدن صنعت نفت و ماجراهای مصدق‬ ‫دو ‪ 2‬ســال قبل از اینکه پروژه چکمه در ‪ 28‬مرداد ‪ 32‬توسط‬ ‫امریکا و انگیس کلید بخورد‪ ،‬توسط شــاه جوان به سفارت‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫«محض اطــاع» را نباید منحصــرا در خاطرات علم‬ ‫دید‪ ،‬چــه انکه در واقــع همان طور این خاطــرات به عنوان‬ ‫پایه ای برای روایت عصر پهلوی ها مــورد توجه قرار گرفته‬ ‫است‪ .‬در این میان دو کتاب خاطره عزت شاهی و من زنده ام‬ ‫نیز نوعی یاداوری اســت از عصر انقالب اســامی‪ .‬گزیده‬ ‫این دو خاطرات در اخر کتــاب در واقع امکان قضاوت را به‬ ‫خواننده نســل جوان می دهد که این دو را با یکدیگر قیاس‬ ‫کند‪ .‬پس نیازی به سخنرانی های طوالنی نیست‪ ،‬مستندات‬ ‫موجود است‪.‬‬ ‫سایه علم‬ ‫‪57‬‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫بریتانیا در تهران فرســتاده می شــود و به مقامات انگلیسی‬ ‫یاداور می شود که «به خطر حفظ مصدق در قدرت نیک اگاه‬ ‫است» و مصمم است در فرصت مقتضی او را براندازد‪ .‬شاه‬ ‫امین خود و انگلیس در تهران را به سفارت فرستاد تا اطمینان‬ ‫دهد که در کنار بریتانیا خواهد بود‪ .‬علم همه جا حضور دارد‪،‬‬ ‫در زندگی خصوصی شــاه و بــه قولی در کتــاب خاطراتش‬ ‫«میهمان بازی» های شاهنشاه او نقش اصلی است در رابطه‬ ‫با ملکه فرح و حتی دختران و فرزندان شاه‪ .‬او همیشه مامور‬ ‫حل و فصل امور است‪.‬‬ ‫گاهی مراتب مالطفت شاه را می رساند و گاهی مامور‬ ‫غضب اوست‪ .‬گزارش های او به شاه مستند است‪ ،‬جایی که‬ ‫می گوید‪ « :‬شهناز‪ -‬دختر شــاه از فوزیه‪ -‬و شوهرش سلوک‬ ‫«هیپی ها» را برگزیده اند و به همه ملزومات چنین ســلوکی‬ ‫که به ادعای علم استفاده از انواع مخدرها را هم در برداشت‬ ‫دچار شدند‪».‬‬ ‫پرده پایان زندگی امیر اسدالله علم‪ ،‬تراژدیک است‪.‬‬ ‫او که بــه دلیل بیماری در خارج از کشــور بــود‪ ،‬در روزهای‬ ‫پایانی عمر خودش و حکومت شاه نامه ای به او نوشته و در‬ ‫ان بسیار صریح در مورد وخامت اوضاع کشور به شاه هشدار‬ ‫داد و گفت اگر شاه دست روی دســت بگذارد باید در انتظار‬ ‫اشوب های بزرگ تری باشد‪ .‬شاه در مورد این نامه به هویدا‬ ‫گفته بود‪« :‬علم مشاعرش را از دســت داده است!» علم‪،‬‬ ‫حاجب دربار اســت به تمام معنا و بر امــور ملکی و مملکتی‬ ‫شاه نظارت داشت‪.‬‬ ‫علم‪ ،‬پاترون مطلوبِ شاه‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫‪58‬‬ ‫مثلث | شماره ‪262‬‬ ‫راسپوتین‬ ‫پرویز ثابتی‪ ،‬مدیرکل امنیت داخلی ساواک پس از سه‬ ‫دهه سکوت کتابی جنجالی را منتشــر کرد‪ .‬که در ان گرچه‬ ‫گزیده گویی کرده اســت اما همانند علم برخی از فسادهای‬ ‫موجود را برمال می کند‪.‬‬ ‫نکته جالب اینجاست که ثابتی وقتی به علم می رسد‪،‬‬ ‫او را فاســد و بی بندو بار می نامد‪ .‬دامنه جــدال میان علم و‬ ‫ثابتی – البته به قول ثابتی – به حدی است که «در سال‪۱۳۵۰‬‬ ‫اسدالله علم وزیر دربار و سپهبد ایادی و امیرهوشنگ دولو از‬ ‫نزدیکان شاه به علت اتهاماتی که به انان وارد می کردم علیه‬ ‫من به شاه شکایت بردند و من از طرف شاه تهدید به محاکمه‬ ‫نظامی شدم‪».‬‬ ‫ثابتی نکات مبهم اما مهمی را در مورد در ارتباط بودن‬ ‫علم بــا انگلیس بیان می کنــد که خود نقش مســتقلی را به‬ ‫او می دهد‪ .‬از جمله مســاله مهمی در ارتبــاط با اصالحات‬ ‫ارضــی در صفحه ‪ 491‬کتــاب در دامگه حادثه‪« :‬شــاه در‬ ‫جریــان اصالحات ارضــی از نظر انگلیســی ها که مخالف‬ ‫تضعیف قدرت مالکین بودند‪ ،‬مطلع بود اما علم در ســمت‬ ‫نخست وزیر‪ ،‬به شــاه اطمینان می داد که انگلیسی ها تا ان‬ ‫قدر احمق نیستند که سقوط شاه را به حمایت از انها ترجیح‬ ‫دهد‪ »...‬بعــد از ان در تحلیل این واقعه می گوید که شــاه‬ ‫پس از این اطمینان بخشــی بود که با سرعت به اصالحات‬ ‫ارضی رو اورد‪.‬‬ ‫یا نکته مهم‪ ،‬در کتاب فراموشخانه و فراماسونری که‬ ‫در دوران خود و امروز هم کتابی جنجالی و تنها منبع تحقیق‬ ‫فراماسونری ایرانی است‪ ،‬علم نقش اصلی را بازی می کرد‪.‬‬ ‫ثابتی توضیح می دهد که علم‪ -‬بــه دلیل مخالفت با هویدا و‬ ‫ی و اقبال‪ -‬شاه را متقاعد می سازد که کتابی علیه‬ ‫شریف امام ‬ ‫فراماسونری نوشته شــود تا انها فعالیت خود را علنی سازند‪.‬‬ ‫می گوید‪« :‬با موافقت شاه‪ ،‬علم به نصیری دستور را داده بود‬ ‫و این ماموریت به اســماعیل رایین‪ ،‬که از مامورین ساواک‬ ‫بود‪ ،‬داده شد‪( ».‬همان‪ ،‬ص ‪.)205‬‬ ‫اسداللهعلمدرایندواثرمنتشر شده‪،‬دغل بازوسیاست‬ ‫بازاست‪.‬تنهایکهدفداردکهاربابخودراراضیکند‪.‬فاسد‬ ‫است و باند باز و در یک کالم خود سیستم است‪.‬‬ ‫اسدالله علم که بود و چه میراثی بر جای گذاشت‬ ‫علی مرشدزاد‬ ‫استاد دانشگاه‬ ‫‪7‬‬ ‫ابتدا الزم می دانــم درباره نظام پادشــاهی در ایران‬ ‫که از ان به عنوان نظام ســلطانی هم یاد می شود صحبت‬ ‫کنم و بعد به موضوع اســدالله علم بپــردازم‪ .‬طبق نظریه‬ ‫ماکس وبر درباره نظام ســلطانی که یکــی از این نظام ها‬ ‫به ایران و به ویژه به دوره پادشــاهی برمی گردد‪ ،‬پادشــاه‬ ‫نقش توزیع کننده منافع و همچنین دریافت کننده حمایت‬ ‫از پاترون هــا را بر عهــده دارد‪ .‬ذیل هر نظام پادشــاهی‪،‬‬ ‫پاترون ها قرار دارند که ِ‬ ‫خود این پاترون ها نفراتی را در زیر‬ ‫مجموعه شان دارند‪ .‬از پادشــاه منافع را دریافت می کنند‬ ‫و بــه زیرمجموعه های خــود توزیع می کننــد و پس از ان‬ ‫برگشــتی وجود دارد که ســرانجام به حمایت پاتر ون ها از‬ ‫پادشاه می رسد‪ .‬بنابراین‪ ،‬نظام پادشاهی چنین وضعیتی‬ ‫دارد و ذیل شــخصیت شــاه‪ ،‬اشــراف یا زمیــن داران یا‬ ‫شــخصیت هایی هســتند که در بخش پاییــن جامعه قرار‬ ‫دارند‪ .‬اسدالله علم و سایر شخصیت های این چنینی نقش‬ ‫پاترون ها را در نظام پهلوی ایفا می کردند‪.‬‬ ‫از ســوی دیگر ارتباط دیگــری را می توان به شــاه با‬ ‫مقامات دوم کشور نسبت داد‪ .‬حاال این مقام دوم را می توان‬ ‫صدراعظم در نظر گرفت یا نخســت وزیر‪ .‬یک نوع رقابت‬ ‫و در عین حال‪ ،‬یک نوع نیاز را در اینجــا می توانیم ببینیم‪.‬‬ ‫اگر وضعیت شــاه را به لحــاظ تاریخی پیگیــری کنید و به‬ ‫معاصر برسید‪ ،‬می بینیم که با شخص دوم کشور تنش هایی‬ ‫داشــته اند‪ .‬شــاه از یک طرف نیاز دارد به یک صدراعظم‬ ‫قدرتمند که بتواند به جای او مملکت را اداره کند و به نوعی‬ ‫نقش کمک کننده را ایفا کند‪ .‬به عالوه شــاه نیــاز دارد که‬ ‫پشت چنین فردی پنهان شود تا ضعف هایش به نام خودش‬ ‫ثبت نشود‪ .‬با این حال‪ ،‬اگر صدراعظم فردی قدرتمند باشد‬ ‫برایش مشــکل افرین اســت و زمانی این شخص قدرتمند‬ ‫می تواند با شاه مشکلی نداشته باشد که در عین قدرتمندی‬ ‫سر سپرده شاه هم باشد‪.‬‬ ‫علم از میان سه شخصیت‬ ‫من سه شخصیت در دوره معاصر نام می برم که مطمئنا‬ ‫با تحلیل شخصیت دوم بودن در نظام پادشاهی می توانیم‬ ‫وضعیت علــم را بهتر ارزیابی کنیم‪ .‬نخســتین شــخصیت‬ ‫قوام السلطنه است‪ .‬او شخصیتی قدرتمند و در عین حال‪،‬‬ ‫روحیات اســتبدادی دارد‪ .‬زیرا از خانواده ای اشرافی است‬ ‫و ویژگی های اســتبدادی در نــزد او بارز اســت‪ .‬توانمندی‬ ‫او را در دهه ‪ 20‬شمســی و زمانــی که نخســت وزیر بود در‬ ‫سال های ‪ 1325‬می توانیم به خوبی مشاهده کنیم‪ .‬از جمله‬ ‫ان می توان به حــل بحران اذربایجان اشــاره کــرد‪ .‬البته‬ ‫اطاعت پذیری قوام السلطنه خیلی نیست‪ .‬یعنی برای خودش‬ ‫شخصیتی برجسته به حساب می اید و به سبب همین مساله‬ ‫ِ‬ ‫مطلوب شاه محسوب نمی شــود‪ .‬شاه در مواقع‬ ‫شخصیت‬ ‫بحران از او اســتفاده می کند‪ ،‬مثل زمان ملی شدن صنعت‬ ‫نفت‪ ،‬اما شخص مورد نظر شاه نیست‪.‬‬ ‫شخصیت دوم دکتر محمد مصدق است‪ .‬شخصیتی‬ ‫که دموکراتیک و متعهد به ملت اســت‪ .‬در واقع او بیشتر از‬ ‫اینکه متعهد به شاه باشد متعهد به مردم است‪ .‬بنابراین‪ ،‬در‬ ‫تعارض با شاه و نحوه حکومت او قرار می گیرد‪ .‬ضمن اینکه‬ ‫محمد مصدق شخصیتی قدرتمند است و این شخصیت هم‬ ‫از نظر شاه مطلوب نیست‪.‬‬ ‫شخصیت ســوم اســدالله علم اســت‪ .‬علم را من به‬ ‫اصطالح پاترون مطلوب معرفی می کنم‪ .‬او هم شخصیتی‬ ‫توانمند است و توانمندی اش مناسب است‪ .‬زیرا در حل برخی‬ ‫بحران های زمان خودش کارساز است ولی شخصیتی سازگار‬ ‫است‪ .‬به خوبی می داند که چگونه با شاه کنار بیاید و خودش‬ ‫را در موضع رقابت با شاه قرار نمی دهد‪ .‬علم همواره خودش‬ ‫را یک گام عقب تر و پایین تر از شــاه می داند و هیچ گاه هم‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫انگیزه رقابت با شــاه را ندارد‪ .‬علم اما به گونه ای با شاه رفتار‬ ‫می کند که در خصوصی ترین بخش های زندگی شــاه با او‬ ‫همراه است‪ .‬این شخصیت‪ ،‬یک شخصیت مطلوب در نظام‬ ‫پادشاهی محسوب می شود‪ .‬پس شخصیت علم از این حیث‬ ‫حائز اهمیت است‪ .‬بهتر است این چارچوب نظری را در نظر‬ ‫داشته باشید تا دوباره به ان باز گردیم‪.‬‬ ‫توصیه‪‎‬های رضاشاه‬ ‫ریاست دانشگاه شیراز‬ ‫اسدالله علم در دوره ای از زندگی اش ریاست دانشگاه‬ ‫شیراز را به عهده می گیرد و نزدیک به سه سال در این پست‬ ‫باقی می ماند‪ .‬دانشــگاه شــیراز مقوله ای مهم به حســاب‬ ‫می اید‪ .‬این دانشــگاه از یک جهت برای ایــن به وجود امد‬ ‫که در مقابل دانشــگاه تهران (که تبدیل به پایگاه سیاسی‬ ‫شده بود) یک دانشگاه غیرسیاسی باشد‪ .‬از طرف دیگر شاه‬ ‫می خواست همانطور که در زمان پادشاهی پدرش دانشگاه‬ ‫تهران به وجــود امــد‪ ،‬در دوران او هم چنین دانشــگاهی‬ ‫تاسیس شود‪.‬‬ ‫بدین ترتیب‪ ،‬دانشگاه پهلوی شــیراز را به وجود اورد‪.‬‬ ‫نکته دیگر اینکه شــاه این دانشگاه را ســاخت و یک جا در‬ ‫اختیار دانشگاه اســتنفورد امریکا قرار داد‪ .‬اینکه تمام کادر‬ ‫علمی ان را دانشگاه استنفورد تشــکیل می داد و شاه با این‬ ‫کار می خواست جشن علمی در ایران به وجود بیاورد‪ .‬جیمز‬ ‫بیل در کتاب «سیاست در ایران» تحلیلی بسیار جالب درباره‬ ‫وضعیت روشــنفکران در ایران ارائه می دهد و یکی از موارد‬ ‫مطالعاتی اش دانشــگاه شیراز اســت‪ .‬اتفاقا بیل به دوران‬ ‫ریاست علم در این دانشگاه هم اشاره می کند‪.‬‬ ‫وزیر دربار‬ ‫از خاطرات اسدالله علم تاکنون هفت جلد منتشر شده‬ ‫است‪ .‬این خاطرات بسیار ارزشمند است و به نظر من‪ ،‬جزو‬ ‫معدود شخصیت هایی است که خاطراتش را نوشته است‪.‬‬ ‫ما ایرانی ها چه در میان سیاست مداران و چه میان نخبگان‬ ‫عادت خاطره نویسی نداریم و در میان این چهره ها اسدالله‬ ‫علم استثنا اســت‪ .‬اگر بخواهیم بگوییم که قبل از انقالب‬ ‫علم در خاطره نویسی استثناســت‪ ،‬در دوران بعد از انقالب‬ ‫ایت الله هاشمی رفسنجانی چنین ویژگی دارد و خاطراتش را‬ ‫می نویسد‪ .‬انها با نوشتن خاطراتشان سند بسیار مهمی را از‬ ‫خود به جای می گذارند و قابل استفاده است‪.‬‬ ‫در کتاب خاطرات علم اتفاقات روزانه ای رخ می داد و‬ ‫همچنین دیدارها با شــاه‪ ،‬روابط پهلوی و موضوعاتی دیگر‬ ‫را بیان کرده اســت‪ .‬ایشــان وصیت هم کرده بــود تا وقتی‬ ‫نظام پهلوی پابرجاست‪ ،‬این خاطرات منتشر نشود‪ .‬اما این‬ ‫خاطرات چاپ شــد؛ خاطراتی که نکته های بسیاری دارد‪.‬‬ ‫مانند ارتباط بسیار نزدیکش با شاه که حتی در خصوصی ترین‬ ‫خوش گذرانی های شاه هم حضور داشت‪.‬‬ ‫دو شخصیت نزدیک به هم‬ ‫گاهی دو شخصیت بسیار به هم می ایند و در واقع جور‬ ‫می شوند‪ .‬اگر بخواهیم مطالعات روانشناسی روی شخصیت‬ ‫شاه و علم انجام دهیم‪ ،‬شاه ذیل شخصیت یک پدر دیکتاتور‬ ‫رشد پیدا کرده اســت‪ .‬بنابراین‪ ،‬نوعی نگاه دوگانه در وجود‬ ‫شاه پدیدار می شود‪ .‬محمدرضا شــاه از طرفی دوست دارد‬ ‫با پدرش همذات پنداری کند و شــبیه او شــود‪ .‬هر گاه این‬ ‫احســاس غلبه می کند به قول زونیس قصد ســرکوب دارد‪.‬‬ ‫محمدرضا شــاه که دوره ای از فرا زو نشیب سرکوب و ازادی‬ ‫را نمایان می کند‪ ،‬در دوره سرکوب تحت تاثیر پدرش است‪.‬‬ ‫وقت هایی هم هست که ان عقده حقارت که به دلیل‬ ‫قرار داشتن در کنار یک پدر قدرتمند دارد‪ ،‬نمایان می شود‪.‬‬ ‫در این زمان ها در برابر حوادث ناتوان بوده و نمی تواند کاری‬ ‫انجام دهد‪ .‬مانند فرارش از ایران در دوران انقالب اسالمی‪.‬‬ ‫پس چنین شــخصیتی نیاز دارد با یکی صمیمی شود و علم‬ ‫همان شخصیتی بود که شــاه می خواست؛ کسی که بتواند‬ ‫به او تکیه کنــد و همین طور هم بود‪ .‬چنانکــه هر دو خیلی‬ ‫خوب با هم جور بودند‪.‬‬ ‫رقابت برای ماندن در قدرت‬ ‫هنگامــی که حــزب ایران نوین تاســیس می شــود و‬ ‫حســن علی منصور به دبیرکلی حزب ایــران نوین منصوب‬ ‫می شــود‪ ،‬حزب دیگری به عنوان حزب علم شــروع به کار‬ ‫می کند‪ .‬حــزب علم زمانی کــه به حزب اقلیــت درمی اید و‬ ‫قدرتش کم می شود‪ ،‬بارها به شــاه گالیه می کند‪ .‬صحبت‬ ‫علم این اســت که حزب حســن علی منصــور وطن فروش‬ ‫است و با کشــورهای بیگانه در ارتباط‪ .‬این مسائل در میان‬ ‫شخصیت های بزرگ دربار از جمله علم وجود داشت و بیشتر‬ ‫مانند رقابت بود تا مســائلی دیگر‪ .‬پس باید به شکل رقابت‬ ‫نخبگان تحلیل شود که سعی داشــتند در برابر شاه جایگاه‬ ‫پاترون رقیب را با تخریب متزلزل کنند و خودشان همچنان‬ ‫در قدرت بمانند‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪262‬‬ ‫اسدالله علم در سال ‪ 1334‬وزیر دربار می شود و دربار‬ ‫ایران متحول می شود‪ .‬نباید فراموش کرد که دربار یکی از‬ ‫پایگاه های مهم قدرت نظام های پهلوی اســت‪ .‬در زمان‬ ‫پهلوی ســه پایگاه قدرت مهــم وجود داشــت‪ .‬یکی دربار‬ ‫است‪ ،‬دومی ارتش و سوم بوروکراسی‪ .‬بنابراین‪ ،‬دربار برای‬ ‫پهلوی بسیار با اهمیت بود و با حضور علم جایگاه دربار تغییر‬ ‫می یابد و به طور کلی با تحولی مواجه می شود‪ .‬جشن های‬ ‫‪ 2500‬ســاله در دوران وزارت علم در دربــار اتفاق می افتد‬ ‫و اهمیت دربــار در این دوره بســیار بارز اســت‪ .‬در واقع از‬ ‫تکیه گاه های شاه محسوب می شود‪ .‬چنانکه ماروین زونیس‬ ‫درباره اسدالله علم می گوید‪« :‬شاه چند تا تکیه گاه داشت‪.‬‬ ‫خاطرات ارزشمند‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫امیراســدالله علم از خانواده خزیمه اســت‪ .‬خانواده‬ ‫انها از گذشته ای دور و از زمان عباسیان در این منطقه یعنی‬ ‫بیرجند سکونت داشتند‪ .‬از دوره صفویه نقش انها در بیرجند‬ ‫بارز اســت و از انها به عنــوان امیران مرزدار یاد می شــود‪.‬‬ ‫چون انها از مرز شرقی ایران پاســداری می کردند و به طور‬ ‫کلی خانواده ای قدرتمند در این منطقه به حســاب می ایند‪.‬‬ ‫در عین حــال‪ ،‬خانواده علم از درایت خاصــی هم برخوردار‬ ‫بود‪ .‬شوکت الملک در دوره مشــروطه از مشروطه خواهان‬ ‫اســت و وظیفه شــوکتیه را این خانواده در بیرجند به عهده‬ ‫داشــت‪ .‬انها کمک به توســعه شــرق ایران و به ویژه شهر‬ ‫بیرجند می کنند‪ .‬طوری که لوله کشی اب در ایران در بیرجند‬ ‫توسط همین خانواده به وجود امد‪ .‬اســدالله علم در چنین‬ ‫خانواده ای رشد کرده اســت‪ .‬پدر علم با رضا شاه رابطه ای‬ ‫دوستانه و نزدیک داشت‪ .‬به واسطه همین مساله رضا شاه‬ ‫در ازدواج اســدالله علم دخالت و نقش مهمــی را ایفا کرد‪.‬‬ ‫رضا شاه پیشــنهاد کرد که علم با دختر قوام السلطنه ازدواج‬ ‫کند‪ .‬همچنین در نحوه تحصیل علم دخالت کرد‪ .‬اسدالله‬ ‫علم تمایل داشت که در خارج کشور تحصیل کند و پدرش‬ ‫هم همین را می خواست‪ ،‬اما رضاشاه گفت که خوب است‬ ‫علم در دانشکده کشاورزی کرج تحصیل کند‪ .‬از انجایی که‬ ‫اشرف هم با پسر قوام السلطنه ازدواج کرده بود‪ ،‬ازدواج علم‬ ‫نیز سبب تقویت مناسبات بین خانواده علم با خانواده پهلوی‬ ‫شــد‪ .‬در هر حال‪ ،‬هر دو خانواده با خانواده قوام الســلطنه‬ ‫وصلت کرده بودند و این موضوع روابط خانواده علم و پهلوی‬ ‫را بهتر کرده بود‪.‬‬ ‫پس از شهریور ســال ‪ 1320‬رابطه اشرف با علی قوام‬ ‫تیره و تار شد و سرانجام این ازدواج به طالق انجامید‪ .‬وقتی‬ ‫هم که طالق اتفاق افتاد‪ ،‬ارتباط علم با دربار هم قطع شد تا‬ ‫اینکه سال ‪ 1325‬قوام به نخست وزیری رسید‪ .‬در این سال‬ ‫علم به فرمانداری سیستان و بلوچستان منصوب می شود و‬ ‫در این دوره توانایی خوبی از خودش نشان می دهد‪ .‬تقریبا‬ ‫نخستین سمتی است که عهده دار می شود و توان خودش‬ ‫را به ظهور می رساند‪.‬‬ ‫در دوران نخســت وزیری محمد مصدق هــم ارتباط‬ ‫اسدالله علم با دربار نیرومند است و این شائبه به وجود می اید‬ ‫که علم و دربار علیه نخست وزیری مصدق اقداماتی انجام‬ ‫می دهند‪ .‬بنابراین علم به بیرجند تبعید می شود و دوره ای را‬ ‫در انجا می گذراند‪ .‬در‪ 30‬تیرماه سال‪ 1341‬به نخست وزیری‬ ‫می رســد و در ایــن دوران برخــی اقدامات مثبــت را انجام‬ ‫می دهد‪ .‬یکی اینکه اعالم می کند هیچ کشوری حق ندارد‬ ‫پایگاه موشکی در ایران داشته باشد‪ .‬این سبب می شود که‬ ‫تا حدودی ایران به سمت شــوروی برود‪ .‬روابط دو کشور در‬ ‫زمان جنگ سرد تیره و تار شــده بود ولی با سیاست علم این‬ ‫روابط تلطیف شد‪ .‬کاری که او انجام داد شبیه کاری بود که‬ ‫پدر همســرش‪ ،‬قوام در دهه ‪ 20‬کرده بود‪ .‬قوام با ســفر به‬ ‫مسکو و بحث درباره نفت شمال توانست بحران نفت شمال‬ ‫را برطرف کند‪.‬‬ ‫اصالحات ارزی در دوره علم به ثمر نشســت‪ .‬اگرچه‬ ‫علی امینی شــروع کننــده اصالحات ارزی بــود ولی تبعات‬ ‫اصالحات ارزی مانند قیام ‪ 15‬خرداد در زمان نخست وزیری‬ ‫علم اتفــاق افتاد‪ .‬اگر به لحاظ سیاســی بخواهیــم به این‬ ‫موضوعات نگاه کنیم‪ ،‬از جنبه های مدیریتی سیاســی علم‬ ‫محسوب می شود‪ .‬زیرا علم قیام ‪ 15‬خرداد را پیش بینی کرده‬ ‫بود و حتی از شاه خواســته بود که ارتش را در اختیار بگیرد و‬ ‫شا ه تردید داشت‪ .‬در واقع شاه تمایلی به سرکوب نشان نداد‬ ‫و علم سرکوبی این قیام را به عهده گرفت‪.‬‬ ‫یکی ارنســت پرون بــود‪ ،‬دیگری خواهرش و ســومی هم‬ ‫اسدالله علم‪».‬‬ ‫اتفاقا وقتی کــه در ‪ 25‬فروردین ‪ 1357‬اســدالله علم‬ ‫مرحوم شــد‪ ،‬زونیس در کتاب شکست شــاهانه می نویسد‬ ‫که یکی از تکیه گاه های شــاه از بین رفت‪ .‬او یکی از دالیل‬ ‫انقالب اسالمی را هم در مرگ علم ذکر می کند و اینکه شاه در‬ ‫جلوگیری از انقالب ناتوان شد‪ .‬به هر حال‪ ،‬علم شخصیتی‬ ‫اینگونه داشت‪ ،‬با تمام تناقض هایی که در زندگی اش دیده‬ ‫می شد‪.‬‬ ‫‪59‬‬ ‫شبح محافظه کاری باالی سر بریتانیا‬ ‫بین الملل‬ ‫راســت گرایان در المان و بریتانیا گرد و خاک به پا کردند‪ .‬نسخه شــفابخش انها برای عبور از بحران‬ ‫اقتصادی کارسازتر از نسخه سوسیالیست های اروپایی بوده است هرچقدر که از محبوبیت اوالنددر فرانسه‬ ‫و سایر سوسیالیست ها در قاره سبز کاسته می شود بر محبوبیت کامرون در بریتانیا و انگال مرکل در المان‬ ‫افزوده می شود‪ .‬پیروزی اخیر محافظه کاران در انتخابات پارلمانی بریتانیا بر این مدعا صحه می گذارد‪.‬‬ ‫به نظر می رسد پس از این پیروزی محافظه کاران درصدد برخواهند امد که سیاست های مستقل تری را در‬ ‫قاره سبز پیگیری کنند و همین مساله می تواند به تضادها میان بریتانیا و اتحادیه اروپا بیفزاید‪.‬‬ ‫ت‬ ‫یتر‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ل‬ ‫دکتر سعید خالوزاده‬ ‫بین الملل‬ ‫‪60‬‬ ‫مثلث | شماره ‪262‬‬ ‫‪1‬‬ ‫استاد دانشگاه‬ ‫انتخابات پارلمانی انگلیس همیشه حساسیت خود را‬ ‫داشته است‪ .‬انگلیس یک نظام سیاســی پارلمانی است و‬ ‫قدرت از دل پارلمان بیرون می اید‪ .‬در تاریخ ‪،1394/2/17‬‬ ‫انتخابات سراســری پارلمانی انگلیس در این کشور برگزار‬ ‫شــد‪ .‬حزب محافظه کار موفق شــد به تنهایی پیــروز این‬ ‫انتخابات شود و پس از ‪ 23‬سال اکثریت ارا را به دست اورد‬ ‫و با ‪ 331‬کرسی به دست امده راسا و مستقال دولت را تشکیل‬ ‫دهد‪ .‬حزب کارگر کــه از ابتدای قرن بیســتم رقیب اصلی‬ ‫حزب محافظه کار است با شکســت غیرمنتظره ای مواجه‬ ‫شــد و حدود ‪ 100‬کرســی کمتر از محافظه کاران به دست‬ ‫اورد‪ .‬حزب لیبرال دموکرات بازنده اصلی این انتخابات بود‬ ‫و با نتایج عجیبی مواجه شــد و حدود ‪ 50‬کرسی را از دست‬ ‫داد و فقط توانست هشت کرسی به دست اورد‪ .‬اد میلیبند‪،‬‬ ‫رهبر حزب کارگر که خواب نخست وزیری را می دید‪ ،‬نیک‬ ‫کلگ رهبر حزب لیبرال ‪ -‬دموکرات و معاون نخست وزیر در‬ ‫دولت قبلی و همچنین نایجل فاراژ‪ ،‬رهبر حزب اســتقالل‬ ‫انگلیس به دلیل شکســت فاحش در انتخابــات مجبور به‬ ‫اســتعفا شــدند‪ .‬پیروزی حزب محافظه کار بــا ارای قوی‬ ‫چیزی اســت که می تواند اختالفات جدیــدی را در روابط‬ ‫انگلیس با اتحادیه اروپا اغاز نماید‪ .‬از طرفی‪ ،‬به طور نسبی‬ ‫محافظــه کاران موافق ترین حزب در انگلیــس در رابطه با‬ ‫اتحادیه اروپایی هستند‪ .‬اگرچه در اینده باید شاهد چالش‬ ‫جدی در مناســبات لندن با بروکسل و ســهم خواهی بیشتر‬ ‫لندن باشیم‪.‬‬ ‫نتایج انتخابات انگلیس‬ ‫نتایج به دست امده‪ ،‬برای بســیاری از سیاستمداران‬ ‫و تحلیلگران این کشور غیرمنتظره بود‪ .‬حزب محافظه کار‬ ‫موفق شــد به تنهایی پیروز این انتخابات شود و پس از ‪23‬‬ ‫ســال اکثریت ارا را به دســت اورد و با ‪ 66‬درصد اراء و ‪331‬‬ ‫کرسی از ‪ 650‬کرســی مجلس عوام‪ ،‬راسا و مستقال دولت‬ ‫را تشــکیل دهد‪ .‬محافظــه کاران پیروز اصلــی و بالمنازع‬ ‫انتخابات بودند‪ .‬دولت محافظه کار قبلی ناچار شــده بود با‬ ‫حزب لیبرال دموکرات ائتالف کند و ســهمی از قدرت را به‬ ‫این حزب واگذار کند‪ .‬این پیروزی در حالی به دست امد که‬ ‫حزب کارگر و لیبرال دموکرات شکست سنگینی را متحمل‬ ‫شــده و حزب کارگر که از ابتدای قرن بیســتم رقیب اصلی‬ ‫حزب محافظه کار است با شکســت غیرمنتظره ای مواجه‬ ‫شــد و حدود ‪ 100‬کرســی کمتر از محافظه کاران به دست‬ ‫اورد‪ .‬حزب لیبرال دموکرات بازنده اصلی این انتخابات بود‬ ‫و با نتایج عجیبی مواجه شــد و حدود ‪ 50‬کرسی را از دست‬ ‫داد و فقط توانســت هشت کرســی به دســت اورد و حزب‬ ‫ملی اســکاتلند به رهبری نیکوال اســتورجن موفق شد ‪۵۶‬‬ ‫کرسی از ‪ ۵۹‬کرسی اسکاتلند را کسب کند که یک پیروزی‬ ‫درخشان برای این حزب به شمار می اید و می تواند رهبران‬ ‫این حزب را مجددا برای پیگیری بحث استقالل اسکاتلند‬ ‫از بریتانیا و برگزاری یک همه پرســی جدید تشــویق کند‪.‬‬ ‫حزب وحدتگرای دموکراتیک (ایرلند شــمالی) نیز هشــت‬ ‫کرســی را از ان خود کرد و در نهایت احزاب یوکیپ (حزب‬ ‫اســتقالل بریتانیا) و حزب ســبز هر یک تنها یک کرســی‬ ‫در پارلمان اینده به دســت اوردند‪ .‬پیروزی محافظه کاران‬ ‫تاکنون مورد بحث تحلیلگران زیادی بوده و به نظر می رسد‬ ‫این پیروزی تنها به خاطر برنامه مدون ارائه شده انها نبود‪،‬‬ ‫رای به محافظه کاران تاکتیکی بود‬ ‫پیروز مجتهدزاده‬ ‫درگفت وگو با مثلث‬ ‫جادوی‬ ‫کامرون‬ ‫اختالفاتبریتانیا‬ ‫بااتحادیهاروپاافزایشمی یابد‬ ‫که حزب محافظه کار از یک انسجام درون سازمانی و یک‬ ‫خط مشــی متمرکز و هدفدار برخوردار بود که همین عامل‬ ‫نیز در پیروزی ان سهم داشت‪ .‬همچنین وعده و وعیدهای‬ ‫دیوید کامرون‪ ،‬نخست وزیر برای پیگیری مطالبات انگلیس‬ ‫از اتحادیه اروپا ‪ ،‬اینکه الزم اســت برخی مصوبات اروپا یی‬ ‫اصالح شود و امید مردم به این اصالحات در رای مردم به‬ ‫محافظه کاران بی تاثیر نبوده است‪.‬‬ ‫از طرفی‪ ،‬انتخابات تبعات بســیار ســریعی داشــت‪.‬‬ ‫اد میلیبنــد‪ ،‬نیک کلگ و همچنیــن نایجل فــاراژ به دلیل‬ ‫شکســت فاحش در انتخابات پارلمانی این کشــور مجبور‬ ‫به استعفا شــدند که در نوع خود اقدام قابل توجهی است و‬ ‫بیانگر عدم وابستگی اشخاص به رهبری حزب بوده و اینکه‬ ‫هر زمان رای دهندگان نخواســتند انها باید استعفا بدهند‪.‬‬ ‫استعفای رهبران این احزاب فضای سیاسی را برای حزب‬ ‫محافظه کار امــاده می کند تا در عرصه معادالت سیاســی‬ ‫انگلیس و همچنین در رابطه با اتحادیه اروپایی دست باال‬ ‫را داشته باشــند‪ .‬در عین حال دیوید کامرون به عنوان رهبر‬ ‫حزب محافظــه کار کــه در انتخابات اکثریت کرســی ها را‬ ‫به دست اورده‪ ،‬از طرف ملکه الیزابت دعوت شد تا ریاست‬ ‫دولت را در دست بگیرد و در مقام نخست وزیر‪ ،‬کابینه خود‬ ‫را تشکیل دهد‪ .‬در این حال دولت محافظه کار مجددا پنج‬ ‫سال دیگر سکان هدایت دولت بریتانیا را در دست خواهد‬ ‫داشت‪ .‬وزرای کلیدی کابینه تغییر نکردند و همان اشخاص‬ ‫ثابت باقی ماندند‪.‬‬ ‫تاثیر پیروزی محافظه کاران بر مناسبات اروپایی‬ ‫پیــروزی کامــرون رهبر حــزب محافظــه کار در‬ ‫انتخابات اخیر موقعیت لنــدن را تقویت خواهد‬ ‫کــرد و قطعا در جلســات اتــی اتحادیــه اروپایی‬ ‫خواسته های انگلیس با شدت و جدیت بیشتری‬ ‫ازسویلندنپیگیریخواهدشد‬ ‫محورهای اصلــی مبارزات انتخاباتی بــود‪ .‬دولت کامرون‬ ‫بارها عنوان داشته که هر مهاجری به محض ورود به خاک‬ ‫انگلیس نباید از همــان ابتدا از همان مزایای شــهروندان‬ ‫انگلیس برخوردار باشــد بلکه باید ابتدا کاری بیابد و بعد از‬ ‫چندین سال از مزایای انگلیس بهره ببرد و این امر با مقررات‬ ‫مصوبــه اروپایی مغایــرت دارد و مقامــات اروپایی از جمله‬ ‫کمیسیون اروپا به سیاست دولت کامرون اعتراض کرده اند‪.‬‬ ‫موضوع تردد ازاد افراد در قلمرو اتحادیه اروپایی یکی‬ ‫از مقررات تصویب شــده و شناخته شــده در اروپای بدون‬ ‫مرز است‪ .‬دولت انگلیس مخالف این ازادی عمل است و‬ ‫خواستار اعمال برخی محدودیت ها در این رابطه؛ امری که‬ ‫به خودی خود می تواند در قالب اختالفات جدید این کشور با‬ ‫مجموعه اتحادیه اروپایی نمود یابد‪ .‬کامرون‪ ،‬نخست وزیر‬ ‫انگلیس اخیرا ایده کاهش تعداد کارگران مهاجر با مهارت‬ ‫کم در داخــل اتحادیه اروپا را کــه به دنبــال کار در بریتانیا‬ ‫هســتند‪ ،‬مطرح کرده اســت ؛ اقدامی که نیازمند یکسری‬ ‫اصالحات در این اتحادیه است و انجام این اصالحات کار‬ ‫ساده ای نیست‪.‬‬ ‫پیروزی کامرون رهبر حزب محافظه کار در انتخابات‬ ‫اخیر موقعیت لندن را تقویت خواهد کرد و قطعا در جلسات‬ ‫اتی اتحادیه اروپایی خواسته های انگلیس با شدت و جدیت‬ ‫بیشتری از سوی لندن پیگیری خواهد شد‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪262‬‬ ‫به نظر می رســد که پیروزی حزب محافظه کار با ارای‬ ‫قوی چیزی اســت که چندان نمی تواند مورد خرســندی و‬ ‫رضایت اتحادیه اروپا باشد‪.‬‬ ‫البته به طور نسبی‪ ،‬محافظه کاران موافق ترین حزب‬ ‫در انگلیــس در رابطه با اتحادیــه اروپایی بــوده و کمتر از‬ ‫احزاب دیگر بریتانیا مخالف اتحادیه اروپا و سیاســت های‬ ‫اروپایی هستند‪.‬‬ ‫این در حالی است که انگلیس صرف نظر از هر حزب‬ ‫و جناح هیچ گاه یکسره با سیاست های اروپایی موافق نبوده‬ ‫و همیشه مالحظاتی در قبال اهداف اروپایی داشته است‪.‬‬ ‫از طرفی‪ ،‬دیوید کامرون قول داده اگــر در انتخابات پیروز‬ ‫شود‪ ،‬در سال ‪ 2017‬همه پرسی را اعالم خواهد کرد تا مردم‬ ‫درباره ادامه عضویت یا خــروج از اتحادیه اروپا رای دهند‪.‬‬ ‫کامرون پس از پیروزی در انتخابات پارلمانی مواضع خود را‬ ‫اعالم و بیان کرد که بر سر مواضع و وعده خود باقی خواهد‬ ‫ماند و این رفراندوم را در موعد مقرر برگزار خواهد کرد‪ .‬رای‬ ‫باالی محافظــه کاران موضع انگلیــس را در داخل تقویت‬ ‫می کند و پیامی را به افکار عمومی این کشــور می دهد که‬ ‫انگلیس چالش خود را با اتحادیه اروپا شــروع خواهد کرد‪.‬‬ ‫در این راستا ما در اینده باید منتظر اختالفات بیشتر انگلیس‬ ‫با اتحادیه اروپایی باشیم‪.‬‬ ‫ارای باالی حزب محافظه کار در انتخابات اخیر توان‬ ‫انگلیس در برابر اتحادیه اروپا را افزایش خواهد داد‪ .‬لندن به‬ ‫اتکای این ارا می تواند موضع چانه زنی خود در برابر بروکسل‬ ‫را افزایش داده و برخی سیاست های خود را با اعتماد به نفس‬ ‫بیشتری ارائه نماید‪ .‬بریتانیا خواهان این است که تغییراتی‬ ‫در مقــررات و قوانیــن اتحادیه اروپــا صورت گیــرد و این‬ ‫تغییرات بیشــتر در چارچوب اهداف و سیاست های دولت‬ ‫بریتانیا بازنگری شود‪.‬‬ ‫این در حالی است که به نظر می رسد رهبران اروپایی‬ ‫و حتی امریکا نتایج انتخابات پارلمانــی انگلیس و پیروزی‬ ‫محافظــه کاران را با حساســیت مورد توجه قــرار داده اند‪.‬‬ ‫امریکا هیچ گاه با تضعیف روابط انگلیس با اتحادیه اروپایی‬ ‫موافق نبوده و همیشه ان را سرزنش کرده است‪ .‬همچنین‬ ‫امریکا شدیدا با ایده خروج انگلیس از اتحادیه اروپا مخالف‬ ‫بوده و مخالفت خــود را نیز به وضوح نشــان داده اســت‪.‬‬ ‫اتحادیه اروپــا نیز ایده خــروج انگلیس از ایــن اتحادیه را‬ ‫ایده ای بســیار مضر و زیانبار که می تواند موقعیت داخلی و‬ ‫بین المللی این اتحادیه را خدشه دار نماید‪ ،‬ارزیابی می کند‪.‬‬ ‫خاطرنشان می شــود از زمان تشــکیل اتحادیه اروپایی در‬ ‫‪( 1957‬ابتدا جامعه اقتصادی اروپا با شــش کشــور عضو‬ ‫بر اساس پیمان رم) تاکنون هیچ کشور عضوی از اتحادیه‬ ‫اروپایی خارج نشده و برعکس همیشــه متقاضیان زیادی‬ ‫برای پیوستن به این اتحادیه وجود داشت ه و اتحادیه قوانین‬ ‫و مقررات بســیار مفصل و ســختی برای پذیرش اعضای‬ ‫جدید دارد‪.‬‬ ‫موضوع افزایش حضور کارگران یا شهروندان اتحادیه‬ ‫اروپ ا طی سال های اخیر در انگلیس بسیار حساسیت برانگیز‬ ‫شده و این امر موجب فشارهای زیادی به دولت محافظه کار‬ ‫این کشــور گردیده و از سوی احزاب اپوزیســیون نیز مورد‬ ‫بهره برداری سیاســی قرار گرفتــه و دولت را بــرای اعمال‬ ‫محدودیت در برابــر جریان رو به افزایــش حضور کارگران‬ ‫اروپایی از کشــورهای دیگر‪ ،‬تحت فشــار قرار داده است‪.‬‬ ‫در انتخابات اخیــر هم موضوع مهاجــر ان خارجی یکی از‬ ‫بین الملل‬ ‫بلکه ضعف برنامه ریزی و عملکردی رقبایشــان نیز در این‬ ‫امر نقش بسزایی داشته است‪ .‬برنامه اقتصادی‪ ،‬رفاهی و‬ ‫عمرانی اعالم شده از سوی احزاب کارگر و لیبرال دمو کرات‬ ‫نتوانســت نظر رای دهنــدگان را به خود جلب کنــد و مردم‬ ‫ ترجیح دادند به همان حزب محافظه کار حاکم رای دهند‪.‬‬ ‫از طرفی قدرت یافتن جناح چپ گرای پوپولیستی در یونان‬ ‫که به غلط از نظر برخی می توانســت در انگلیس نیز تکرار‬ ‫شــود‪ ،‬نه تنها تاثیر مثبتی در نتایــج انتخابات انگلیس و به‬ ‫نفع کارگری هــا و چپ هــا و ضداروپایی ها نداشــت‪ ،‬بلکه‬ ‫به نظر می رسد باعث احتیاط مردم محافظه کار انگلیس شد‬ ‫و به انها فهماند که شعارهای زیبای خیابانی در موقع عمل‬ ‫چیزی برای انها نخواهد داشت‪.‬‬ ‫به نظر می رســد تندروی احزاب دســت چپی و حزب‬ ‫کارگر و همچنین افراطی گری احزاب ملی گرا و ضداروپایی‬ ‫از دیگر دالیل شکســت بوده اســت‪ .‬همچنین اختالفات‬ ‫داخلی حزب کارگر و دعوای قــدرت در رهبری حزب یکی‬ ‫دیگر از دالیل شکست کارگری ها است‪ .‬استعفا ی سریع اد‬ ‫میلیبند‪ ،‬رهبر حزب کارگــر بالفاصله بعد از اعالم نتایج این‬ ‫اختالفات را به خوبی نشــان می دهد‪ .‬این در حالی اســت‬ ‫انتخاب در دقیقه نود‬ ‫گفت وگوی مثلث با مرتضی مکی‬ ‫همکاری هسته ای ابرقدرت ها‬ ‫چین به راکتورهای ساخت امریکا‬ ‫دسترسی پیدا می کند‬ ‫‪61‬‬ ‫بین الملل‬ ‫رای به‬ ‫محافظه کاران‬ ‫تاکتیکیبود‬ ‫پیروزمجتهدزاده‬ ‫بین الملل‬ ‫‪62‬‬ ‫مثلث | شماره ‪262‬‬ ‫درگفت وگو با مثلث‬ ‫لیال پورصبور‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫دکتر مجتهــدزاده! در انتخابات پارلمانی اخیر در‬ ‫بریتانیا شــاهد پیروزی محافظه کاران به رهبری‬ ‫دیوید کامرون بودیــم‪ .‬عمده ترین دالیل پیروزی‬ ‫شگفتی انگیز این حزب را چه می دانید؟‬ ‫نتایجی که از انتخابات اخیر بریتانیا حاصل شــد‬ ‫تقریبا قابــل پیش بینی نبــود زیرا هیچ کس نمی توانســت‬ ‫تصور کند بدون اینکه اندکی بر محبوبیت حزب محافظه کار‬ ‫افزوده شــود بتواند در انتخابات موفقیــت حاصل کند‪.‬در‬ ‫پیش بینی ها احتمــال روی کار امدن یــک دولت ائتالفی‬ ‫بیشــتر از یک دولت تک حزبی و مســتقل بود‪ ،‬اما در این‬ ‫انتخابات شــاهد تحقق احتمــال دوم بودیــم‪ .‬باتوجه به‬ ‫اینکه حزب دیوید کامرون محبوبیت خود را از دســت داده‬ ‫بــود پیش بینی ایــن انتخابات دشــوار بود‪ .‬انچــه ناظران‬ ‫بین المللی پیش بینی نمی کردند این بــود که حزب لیبرال‬ ‫دموکرات بیشتر از حزب کامرون محبوبیت خود را از دست‬ ‫داده و درواقع پیروزی کامرون و حزبش ناشی از دست رفتن‬ ‫محبوبیت دو حزب کارگر و لیبرال دموکرات بوده و بر همین‬ ‫اساس کامرون توانست پیروز شود و یک دولت تک حزبی‬ ‫تشکیل دهد‪.‬‬ ‫باید دقــت کرد کــه این موفقیــت حاصــل افزایش‬ ‫محبوبیت حــزب محافظه کار نبــود بلکــه حاصل کاهش‬ ‫محبوبیت حزب لیبــرال دموکرات بود‪ .‬یعنــی حزب لیبرال‬ ‫دموکرات و حزب محافظه کار ارای معمول خود را داشــتند‬ ‫ولی طرفداران حــزب لبیرال دموکرات کــه از ائتالف این‬ ‫حزب با حزب محافظه کار در دولت قبل بسیار ناراضی بودند‪،‬‬ ‫دیگر به این حزب رای ندادنــد‪ .‬ارای این عده از ناراضیان‬ ‫به محافظه کاران یا دیگر احزاب تعلق گرفت‪ .‬به این دلیل‬ ‫می بینیم که حزب محافظه کار موفق شد در این انتخابات‬ ‫بدون اینکه اقــدام خاصی انجام داده باشــد پیروز شــود‪.‬‬ ‫حتی رهبران این حزب نیز انتظار چنین پیروزی را نداشتند‪.‬‬ ‫اکنون حزب محافظه کار با کسب ارای باال می تواند دولت‬ ‫تک حزبی تشــکیل دهد و دیگر نیازی به ائتالف نیســت‪.‬‬ ‫بنابراین در این شــرایط رای دهندگان ادامه دولت ائتالفی‬ ‫در بریتانیا را پایان دادند‪.‬‬ ‫درواقع ناکارامدی دولت ائتالفی و نارضایتی مردم‬ ‫از حزب لیبرال دموکرات این نتیجه را در انتخابات‬ ‫بریتانیا رقم زد؟‬ ‫بریتانیا از کشــورهای خاص اروپاســت که در ان‬ ‫همیشه دولت های تک حزبی به قدرت می رسند و تشکیل‬ ‫ش می اید‪ .‬اما در دیگر کشورهای‬ ‫دولت ائتالفی به ندرت پی ‬ ‫‪2‬‬ ‫پیروز مجتهدزاده‪ ،‬کارشناس مسائل بین الملل‬ ‫و رئیس موسسه یوروســیک لندن در گفت وگویی‬ ‫تفصیلی با هفته نامه مثلث به بررسی دالیل پیروزی‬ ‫حزب محافظه کار و شکست حزب کارگر در انتخابات‬ ‫اخیــر بریتانیــا پرداخت و گفــت نتیجــه انتخابات‬ ‫مذکــور حاصــل کاهش محبوبیــت احزاب بــود‪ .‬به‬ ‫این صورت کــه موفقیت حزب محافظــه کار حاصل‬ ‫افزایــش محبوبیــت این حــزب نبود بلکــه حاصل‬ ‫کاهش محبوبیــت حزب لیبرال دموکــرات بود‪ .‬این‬ ‫کارشناس مسائل بریتانیا همچنین معتقد است که‬ ‫در این انتخابات برای نخســتین بار مردم بر اســاس‬ ‫برنامه هــای اجرایی احــزاب رای ندادنــد‪ ،‬بلکه رای‬ ‫تاکتیکی دادند‪ .‬مجتهدزاده یکی از مسائل اصلی‬ ‫مطرح در میان احزاب بریتانیا را مساله عضویت در‬ ‫اتحادیه اروپا می داند و می گوید حزب کارگر همیشه‬ ‫مخالف برگزاری رفراندوم در این خصوص بود و حزب‬ ‫محافظه کار این مســاله را مطرح کــرد‪ .‬در این رابطه‬ ‫حزب محافظه کار توانست یک گام تاکتیکی بردارد؛‬ ‫زیرا انها اعالم کردند نه مخالف عضویت هســتند و‬ ‫نه موافق بلکه این مردم هســتند که باید نظرشان را‬ ‫در این خصوص اعالم کنند‪ .‬به گفته این کارشناس‬ ‫شاید در کشمکش های طرفداران خروج بریتانیا از‬ ‫اتحادیه اروپا و طرفداران ادامه عضویت این کشور‪،‬‬ ‫این حزب محافظه کار بوده که پیروز شده است‪.‬‬ ‫اروپایــی می بینیم که غالبــا دولت های ائتالفــی به قدرت‬ ‫می رســند‪ .‬این بار رای دهندگان از تجربــه دولت ائتالفی‬ ‫پنج سال اخیر بســیار ناراضی بودند و شریک ائتالف حزب‬ ‫محافظه کار که همان لیبرال دموکرات ها هســتند را با این‬ ‫رای خود تنبیه کردند‪ .‬مردم بریتانیــا از ابتدا ائتالف لبیرال‬ ‫دموکرات هــا بــا محافظــه کاران را نمی پســندیدند و این‬ ‫عدم محبوبیت در تمام این مدت ادامه داشــت تا اینکه در‬ ‫انتخابات اخیر کامال خود را نشان داد‪.‬‬ ‫نکته قابل تامل دیگر در خصوص انتخابات اخیر‬ ‫ناکامی حزب کارگر بود‪ .‬چرا حــزب کارگر تا بدین‬ ‫حد با عدم اقبال مواجه شد؟‬ ‫همانطــور که اشــاره کردیــد بر خــاف انتظار در‬ ‫انتخابات اخیر با عدم محبوبیت حزب کارگر مواجه شــدیم‬ ‫و این حــزب در پارلمــان کرســی های زیادی را از دســت‬ ‫داد‪ .‬البته این مساله صرفا ناشــی از این نبود که این حزب‬ ‫محبوبیت خود را نــزد رای دهندگان از دســت داده باشــد‬ ‫بلکه این وضعیــت باز هم حاصل یک بازی نادرســت بود‪.‬‬ ‫درواقع حزب کارگر طرفداران زیادی در اســکاتلند داشت‬ ‫اما ایــن طرفــداران را از دســت داد و به شــدت محبوبیت‬ ‫این حزب کاهــش پیدا کرد‪ .‬بنابراین علــت موفقیت حزب‬ ‫ملی گرای اســکاتلند نیز بر همین اساس است‪ .‬از مدت ها‬ ‫قبل سیاســتمداران و ناظران سیاسی در مطبوعات حدس‬ ‫می زدند که حزب کارگر برای موفقیــت در این انتخابات با‬ ‫حزب ملی اســکاتلند ائتالف کند‪ .‬حزب ملی اســکاتلند در‬ ‫جریان رفراندوم ســال گذشته شکســت خورد و مشخص‬ ‫شد که میزان محبوبیتش خیلی کمتر از ان است که گمان‬ ‫می کردند‪.‬‬ ‫در زمان تبلیغــات تمامی احزاب بــرای اینکه بتوانند‬ ‫ارای خود را افزایش دهند و افکار عمومی را به ســمت خود‬ ‫جلب کنند‪ ،‬اقدام بــه تخریب حزب مقابل خــود می کنند‪.‬‬ ‫محافظه کاران نیز از حزب اســکاتلند در سراسر ولز‪ ،‬ایرلند‬ ‫شــمالی و انگلســتان تنفری به وجــود اوردند تــا بتوانند با‬ ‫اســتفاده از این موضــوع اد میلیبنــد‪ ،‬رهبر حــزب کارگر و‬ ‫به طور کلی این حزب را مورد هجمه قرار دهند‪ .‬از این رو در‬ ‫هفته های اخیر و در جریان مناظره شاهد ان بودیم که رهبر‬ ‫حزب کارگر به ناچار هرگونه ائتالف با حزب ملی اســکاتلند‬ ‫را رد کرد‪.‬‬ ‫پیش از انتخابات این شایعه در بریتانیا قوت گرفته بود‬ ‫که در صورت پیروزی‪ ،‬حزب کارگر به دنبال ائتالف با حزب‬ ‫ملی اسکاتلند است؛ اگرچه این حزب اسکاتلندی در منطقه‬ ‫خود محبوبیت دارد اما در دیگر مناطق بریتانیا با اســتقبال‬ ‫روبه رو نمی شــود‪ .‬بر همین اســاس حزب کارگــر هرگونه‬ ‫احتمال ائتالف با این حزب را تکذیب کرد و این تکذیب ها‬ ‫موجب کاهش شــدید محبوبیت حزب کارگر در اســکاتلند‬ ‫شد‪ .‬به عبارت دیگر سرنخ این بازی سیاسی از دست اینها در‬ ‫رفت و نتیجه به این صورت شد‪ .‬بازی دو حزب اصلی یعنی‬ ‫محافظه کار و کارگر با احزاب کوچکتر سبب شد تا برخی از‬ ‫انها مانند حزب ملی اسکاتلند رای بیشتری کسب کنند‪.‬‬ ‫در غالب انتخابات ها در کل دنیــا اصوال برنامه ها‬ ‫و شــعارهای انتخاباتی احزاب و کاندیداها نقش‬ ‫موثری در کسب ارا دارد‪ .‬باتوجه به گفته های شما‬ ‫می توان گفت انتخابات اخیــر در بریتانیا از این‬ ‫امر مستثنی بود؟‬ ‫در انتخابات بریتانیا مکانیــز می وجود دارد که به‬ ‫صورت حیرت انگیز عمل می کند مبنی بر اینکه در انتخابات‬ ‫معموال مردم به برنامه های اجرایی احزاب رای می دهند اما‬ ‫در این انتخابات برای نخستین بار دیدیم که مردم بریتانیا‬ ‫بر اســاس برنامه های اجرایی احزاب رای ندادند بلکه رای‬ ‫بین الملل‬ ‫تاکتیکی دادند‪ .‬علت این امر نیز کاهش محبوبیت احزاب‬ ‫بود‪ .‬به این ترتیب رای دهنده بریتانیایی در این انتخابات به‬ ‫برنامه بهتر یا بدتر یک حزب رای نداده بلکه این رای دادن‬ ‫حاصل افت محبوبیت احزاب بوده است‪.‬‬ ‫با توجــه بــه صحبت های شــما پــس برنامه ها و‬ ‫سیاســت های احــزاب هیــچ تاثیــری در نتیجه‬ ‫انتخابات نداشته است؟‬ ‫در بحث سیاسی و دیگر زمینه ها باید توجه داشت‬ ‫که هیچ چیز مطلق نیســت‪ .‬در این انتخابات نیز هســتند‬ ‫کســانی که به برنامه ها رای می دهند یــا برخالف برخی از‬ ‫برنامه ها رای می دهند‪ ،‬بنابراین مردم اولویت های مختلف‬ ‫را در نظر می گیرند امــا در انتخابات اخیر بیشــتر به همین‬ ‫صورتی است که اشاره کردم‪.‬‬ ‫طی سال های اخیر مســاله عضویت انگلیس در‬ ‫اتحادیه اروپــا محل بحث احزاب بود‪ .‬نظر شــما‬ ‫راجع به این مساله چیست و تا چه حد در انتخابات‬ ‫اخیر تاثیر داشت؟‬ ‫حزب کارگر همیشــه مخالف برگزاری رفراندوم در‬ ‫این خصوص بود و حزب محافظه کار این مســاله را مطرح‬ ‫کرد‪ .‬همچنین احــزاب کوچکتری نیز هســتند که مخالف‬ ‫عضویت انگلیــس در اتحادیه اروپا هســتند‪ .‬در این رابطه‬ ‫حزب محافظه کار توانســت یک گام تاکتیکی بردارد؛ انها‬ ‫اعالم کردن د نه مخالف عضویت هستند و نه موافق بلکه این‬ ‫مردم هستند که باید نظرشان را در این خصوص اعالم کنند‪.‬‬ ‫شاید در کشــمکش های طرفداران خروج بریتانیا از‬ ‫اتحادیه اروپا و طرفداران ادامه عضویت این کشــور‪ ،‬این‬ ‫حزب محافظه کار بوده که پیروز شده است‪.‬‬ ‫از سوی دیگر باید گفت دست راستی های انگلستان‬ ‫مخالف عضویــت در اتحادیه اروپا بودنــد‪ .‬از طرف دیگر‪،‬‬ ‫چپی ها و تجار موافق این موضــوع بودند چون به نظر انها‬ ‫پیوستن به اتحادیه موجب توسعه و رونق اقتصادی خواهد‬ ‫شــد و می گویند اگر کشورشــان عضو اتحادیه اروپا نشود‬ ‫به احتمال زیاد مســتعمره امریکا خواهد شد‪ .‬راست های‬ ‫انگلیس بر این عقیده اند که تنها باید با امریکا ارتباط داشته‬ ‫باشــند بنابراین همین موضوع باعث می شــود که بریتانیا‬ ‫پاجای پای قدم های امریکا بگذارد‪ .‬بــه نوعی که «تونی‬ ‫بلر» در سیاســت های خود از «جورج بوش» تندرو تر بود و‬ ‫هم کیشان انها امدند و پیشنهاد رفراندوم را مطرح کردند‪.‬‬ ‫از طرف دیگر‪ ،‬حزب کارگر که جهت گیری چپ دارد مخالف‬ ‫است چراکه انها معتقدند انگلیس چند سال پیش با رفراندوم‬ ‫به نظام مالی و پولــی اتحادیه اروپا پیوســته و نمی توانیم‬ ‫رفراندوم روی رفراندوم برگزار کنیم‪.‬‬ ‫د ر حال حاضر که قرار است یک دولت تک حزبی‬ ‫در انگلیــس دوبــاره روی کار بیایــد و باتوجــه به‬ ‫نارضایتی هایــی کــه مــردم از دولــت ائتالفــی‬ ‫به خصوص لیبــرال دموکرات ها داشــتند‪ ،‬اکنون‬ ‫مهمترین انتظارات مردم از دولت جدید چیست؟‬ ‫نارضایی عمومی نســبت به کارکرد همه احزاب در‬ ‫بریتانیا خیلی باالســت‪ .‬تا به حال شــاهد بودیم که درصد‬ ‫مشــارکت مردمی در انتخابات کاهش داشته که این پایین‬ ‫امدن نشان دهنده نارضایتی مردم از کارکرد احزاب است‪.‬‬ ‫عمده ترین مســاله مردم در حوزه سیاســت خارجی همان‬ ‫عضویت در اتحادیه اروپاست که میزان مخالفان و موافقان‬ ‫ان هنــوز مانند قبل اســت و نتیجه تغییر نکرده اســت‪ .‬در‬ ‫سیاســت داخلی نیز مهمترین مســاله بحــث ادامه دولت‬ ‫رفاه عمومی و خدمات درمانی و بهداشــتی کشــور است‪.‬‬ ‫مساله خدمات درمانی و بهداشــتی که یک سیستم بسیار‬ ‫پرهزینه ای را شامل می شود و سهم بزرگی در بودجه دولت‬ ‫دارد مورد توجه ویژه مردم اســت‪ .‬همانطــور که می دانیم‬ ‫سرویس های بهداشــت و درمان جزء خدمات رفاه عمومی‬ ‫است و مردم بابت رایگان بودن این خدمات‪ ،‬مالیات های‬ ‫ســنگینی پرداخت می کنند‪ .‬در این میان موضوع خدمات‬ ‫بهداشت ملی در انگلستان از ‪ ۲۰‬سال پیش تاکنون همانند‬ ‫توپ فوتبال در انتخابات بین احزاب پاسکاری شده است‪.‬‬ ‫از زمان دولــت اول «مــارگارت تاچر» ایــن موضوع مورد‬ ‫بحث بود و دگرگونی هایــی در این خصوص صورت گرفت‬ ‫انتخاب دردقیقه نود‬ ‫گفت وگوی مثلث با مرتضی مکی‬ ‫محسن صالحی خواه‬ ‫خبرنگار‬ ‫‪3‬‬ ‫بــرای بررســی انتخابــات‬ ‫سراســری بریتانیا که در روزهای‬ ‫گذشــته برگزار شــد بــا «مرتضی‬ ‫مکــی» کارشــناس مســائل اروپا‬ ‫گفت وگو کردیم‪ .‬مکی معتقد است‬ ‫که نتایــج انتخابات مجلس عوام‪،‬‬ ‫معادالت سیاســی جزیره را تغییر‬ ‫داده و متفاوت از رویدادهای مشابه در این کشور است‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪262‬‬ ‫روزنامه ایندیپندنت در گزارشی نوشت که ایا می توانیم از این‬ ‫پس به نتایج نظرسنجی ها اعتماد کنیم؟‬ ‫محافظــه کاران جزیره بــه رهبری نخســت وزیر‬ ‫کامرون موفق به کســب اکثریــت قاطع مجلس‬ ‫عوام شــدند‪ .‬به طــوری که برای تشــکیل کابینه‬ ‫جدید‪ ،‬نیــازی بــه ائتالف بــا جریان هــای دیگر‬ ‫ندارند‪ .‬پیروزی جریان راست میانه بریتانیا توسط‬ ‫کارشناسان و تحلیلگران پیش بینی نمی شد‪ .‬چه‬ ‫عناصری را در این پیروزی دخیل می دانید؟‬ ‫یکی از دالیل پیروزی حزب محافظه کار را می توان‬ ‫کارنامه اقتصادی کامرون دانست‪ .‬وی توانست با مدیریت‬ ‫بحران کســری بودجه و بدهی های انگلستان در پنج سال‬ ‫گذشــته‪ ،‬برنامه کاهش هزینه های ‪ 86‬میلیون پوندی را به‬ ‫اجرا بگذارد‪ .‬اجــرای این برنامه نارضایتــی زیادی در طبقه‬ ‫متوســط جامعه و دانشــجویان این کشــور به وجود اورد‪.‬‬ ‫کامرون توانســت این اعتراضات را مدیریت و خاموش کند‬ ‫و ما شــاهد بودیم که در نتیجه این برنامه‪ ،‬انگلیس در سال‬ ‫بین الملل‬ ‫انتخابات مجلس عوام برگزار شد و محافظه کاران‬ ‫بریتانیا توانســتند اکثریت قاطع کرســی ها را به‬ ‫دســت بیاورند‪ .‬فضای کلی این رقابت سیاسی را‬ ‫چگونه توصیف می کنید؟‬ ‫پنجاه و ششــمین انتخابات مجلس عوام بریتانیا‪،‬‬ ‫متفاوت از موارد مشابه در یکصد ســال گذشته است‪ .‬این‬ ‫تفاوت را می توان در مبارزه های پیــش از انتخابات و نتایج‬ ‫حاصــل از ان مشــاهده کرد‪ .‬شــاید خود محافظــه کاران‬ ‫پیش بینی این پیروزی و کســب اکثریت قاطع کرسی های‬ ‫مجلس عــوام را نمی کردند‪ .‬خوش بین تریــن تحلیلگران‬ ‫نســبت به نتایج انتخابــات عمومــی بریتانیا به طــور قطع‬ ‫بیان می کردند که دولــت اینده این کشــور ائتالفی بوده و‬ ‫محافظــه کاران در صورت پیــروزی نیز مجبــور به ائتالف‬ ‫با لیبرال دموکرات هــا یا حزبی دیگر خواهند بــود‪ .‬نتایج به‬ ‫دســت امده از انتخابات مجلــس عوام‪ ،‬متفــاوت از تمام‬ ‫نظرســنجی های انجام شــده قبل از برگزاری ایــن رویداد‬ ‫سیاسی اســت‪ .‬حزب محافظه کار با به دســت اوردن ‪331‬‬ ‫کرسی از مجموع ‪ 650‬کرسی مجلس عوام‪ ،‬پیروزی بزرگی‬ ‫کســب کرد و اکثریت قاطع را در دســت گرفــت‪ .‬پیروزی‬ ‫محافظه کاران به رهبری «دیوید کامرون»‪ ،‬به معنی تشکیل‬ ‫دولت توسط این حزب بدون نیاز به ائتالف با جریانی دیگر‬ ‫برای پنج سال اینده است‪.‬‬ ‫در پاســخ بــه پرســش قبــل‪ ،‬از تفــاوت نتایــج‬ ‫نظرسنجی های پیش از انتخابات با نتایج نهایی‬ ‫صحبت کردیــد‪ .‬دلیل تفــاوت زیاد میــان نتایج‬ ‫نظرســنجی ها و ارای ریخته شــده به صندوق ها‬ ‫چیست؟‬ ‫در کشورهای اروپایی که عمدتا توسعه یافته بوده‬ ‫و جوامعی عقالیی تصور می شــوند‪ ،‬میزان ضریب خطای‬ ‫نظرســنجی ها با انتخابات حداکثر دو درصد اســت‪ .‬اما در‬ ‫این انتخابات شاهد خطایی بیش از دو درصد بودیم‪ .‬این به‬ ‫معنای این است که مردم انگلستان انتخاب خود را در دقیقه‬ ‫نود انجام داده اند؛ این موضوع تحولی در انگلســتان است‬ ‫که می تواند از کشــورهای دیگر اروپا نیز سر در بیاورد‪ .‬این‬ ‫تصور وجود دارد که انتخاب دقیقه نود مختص کشورهای در‬ ‫حال توسعه است که با راه افتادن یک موج تبلیغاتی توسط‬ ‫کاندیداها‪ ،‬نتیجه انتخابات تغییر می کند؛ اما در انتخابات‬ ‫اخیر دیدیم که این موضوع در کشــورهای توسعه یافته نیز‬ ‫اتفاق می افتد‪ .‬این موضوع به حدی جنجال ایجاد کرد که‬ ‫و در نهایت ارائه خدمات و ســرویس ها در حوزه سالمت و‬ ‫بهداشت با مشــکل مواجه شــد‪ .‬به گونه ای که بسیاری از‬ ‫بودجه ها را کم کرد و دســت به اقدام هایی زد که به واسطه‬ ‫ان طبقات پایین جامعه با مشکل مواجه شدند‪« .‬تونی بلر»‬ ‫نخست وزیر پیشین انگلیس ‪ ،‬همان مسیری را رفت که تاچر‬ ‫ان را پایه گذاشته بود و ضربه ای بر پیکره سیستم خدمات‬ ‫بهداشتی و درمانی بریتانیا وارد کرد‪ .‬همین موضوع باعث‬ ‫ش د تا مردم این کشور که سیستم خدمات بهداشت و درمان‬ ‫انگلیــس را جز و افتخــارات خود می دانســتند‪ ،‬به تخریب‬ ‫و نابودی ان توســط دولتمــردان این کشــور اذعان کنند‪.‬‬ ‫باید توجه داشــت که تخریب های صــورت گرفته در این‬ ‫خصوص به اســانی قابل بهبود نخواهد بود و می بینیم که‬ ‫احزاب اصلی در انگلیس ایــن موضوع را به گردن یکدیگر‬ ‫می اندازند و دیگری را مقصر و مســئول اصلی این موضوع‬ ‫می داننــد‪ .‬دولت کامــرون نیــز اقدامات زیــادی در تغییر‬ ‫شــرایط خدمات و درمان انجام داد‪ ،‬اما مکانیزم انتخاباتی‬ ‫شــرایط را به ســمتی برد که رای دهندگان غضب خود را به‬ ‫حزب محافظه کار نشان ندادند بلکه به لیبرال دموکرات ها‬ ‫نشان دادند‪ .‬زیرا از انها انتظار بیشــتری داشتند که جلوی‬ ‫این گونه صدمات به سیســتم درمان دولتی را بگیرد اما ان‬ ‫حزب نه تنها جلوی این صدمات را نگرفت بلکه در مواردی‬ ‫به تجاوز به توسعه خدمات درمان عمومی نیز کمک کرد‪.‬‬ ‫بنابراین در زمان انتخابات مردم تصمیم گرفتند این حزب را‬ ‫به جای محافظه کاران تنبیه کنند‪.‬در این روندی که از زمان‬ ‫تاچر شروع شد تا امروز‪ ،‬خدمات بهداشتی درمانی روزبه روز‬ ‫بیشتر غیررایگان می شــود و این روند مساله ای شده است‬ ‫که به خاطر ان تمام احزاب از دیــد رای دهندگان محکوم‬ ‫هستند‪ .‬سخنان اد میلیبند مبنی بر تزریق منابع مالی به نظام‬ ‫سالمت انگلستان نیز تنها یک شعار انتخاباتی است چون‬ ‫مشــکل اصلی در این موضوع بحث مالی نیســت و حضور‬ ‫غیر متخصصان در جای جای سیســتم سالمت این کشور‬ ‫دلیل عمده ای برای به وجود امدن مشــکالت در این حوزه‬ ‫است‪.‬‬ ‫‪63‬‬ ‫بین الملل‬ ‫‪ 2014‬دو درصد رشد اقتصادی داشت‪ .‬نرخ رشد دو درصدی‬ ‫برای کشورهای توسعه یافته‪ ،‬پیشــرفت قابل مالحظه ای‬ ‫است؛ به خصوص در سالی که دیگر کشورهای توسعه یافته‬ ‫در رکود به سر می بردند‪ .‬این موضوع یکی از فاکتورهایی بود‬ ‫که مورد بهره برداری کامرون قرار گرفت‪.‬‬ ‫مساله سیاســت های مهاجرتی حاصل از پیوستن به‬ ‫اتحادیه اروپا‪ ،‬یکی دیگر از دالیل پیروزی جریان راست میانه‬ ‫انگلستان است‪ .‬کامرون با وعده برگزاری همه پرسی ماندن‬ ‫یا خروج از اتحادیه اروپا‪ ،‬رای هواداران حزب محافظه کار که‬ ‫در سبد یوکیپ قرار داشت را از ان خود کرد‪ .‬حزب استقالل‬ ‫بریتانیا موسوم به یوکیپ در جریان راست افراطی این کشور‬ ‫دسته بندی شده و سیاســت هایی به شدت ضد مهاجر دارد‪.‬‬ ‫کامرون با به دست گرفتن ابتکار عمل رای مخالفان مهاجرت‬ ‫را از ان خود کرد و باعث شکست سخت یوکیپ شد‪ .‬به طوری‬ ‫که حزب اســتقالل تنها یک نماینده راهی پارلمان کرده و‬ ‫رهبر این حزب نیز از مقام خود استعفا داد‪.‬‬ ‫حــزب کارگــر بــه مدعــی پیــروزی و فاتــح‬ ‫نظرســنجی های پیــش از انتخابــات و رهبر این‬ ‫جریان یکــی از دو گزینه اصلی ســکونت در خانه‬ ‫شماره ‪ 10‬داونینگ استریت بود‪ .‬ناکامی دومین‬ ‫حزب بزرگ جزیره از کجا سرچشمه می گیرد؟‬ ‫دلیل شکست حزب کارگر و «ادوارد میلیبند» را نیز‬ ‫باید در برنامه های انتخاباتی اقای کامرون جست وجو کرد‪.‬‬ ‫کامرون در ســال ‪ 2010‬و اغاز دوران نخست وزیری‪ ،‬وارث‬ ‫بحران ایجاد شــده توســط حزب کارگر بود‪ .‬دلیل شکست‬ ‫«گوردون براون» رهبر پیشین حزب کارگر نیز همین بحران‬ ‫و برنامه های ریاضتی بود که به دنبال اجرای ان بودند‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫‪64‬‬ ‫مثلث | شماره ‪262‬‬ ‫گزار‬ ‫ش ویژه‬ ‫حــزب کارگــر شکســت ســختی خــورد و طبــق‬ ‫نظرســنجی های پیش از انتخابات‪ ،‬انتظار می رفت بیشتر‬ ‫از ‪ 232‬کرسی به دســت بیاورد‪ ،‬اما موفق به کسب پیروزی‬ ‫نشد و اد میلیبند از سمت خود کناره گیری کرد‪ .‬این فرهنگ‬ ‫در احزاب اروپایی وجود دارد که پس از شکست سنگین در‬ ‫عرصه سیاســت‪ ،‬ناکامی را پذیرفته و رهبری جریان را برای‬ ‫پیروزی در انتخابات بعــدی به چهره دیگری می ســپارند‪.‬‬ ‫همان طور کــه «نیک کلــگ» رهبر لیبــرال دموکرات ها و‬ ‫«نایچل فــراژ» رهبر حزب اســتقالل از ســمت های خود‬ ‫کناره گیری کردند‪.‬‬ ‫حــزب ملــی اســکاتلند کــه در طیــف‬ ‫سوسیال دموکرات های بریتانیا تعریف می شود‪،‬‬ ‫پس از دو حزب بزرگ محافظه کار و کارگر بیشترین‬ ‫کرسی مجلس عوام را به دســت اورد و در جایگاه‬ ‫ســوم ایســتاد‪ .‬این موفقیت سیاســی را چگونه‬ ‫ارزیابی می کنید؟‬ ‫یکی از شگفتی های این انتخابات‪ ،‬پیروزی بزرگ‬ ‫حزب ملی اســکاتلند موســوم بــه ‪ SNP‬به رهبــری «نیکال‬ ‫استرجن» است‪ .‬حزبی که در انتخابات سال‪ 2010‬نتوانست‬ ‫بیش از‪ 6‬نماینده راهی مجلس عوام کند‪ ،‬در انتخابات‪2015‬‬ ‫موفق به کسب ‪ 56‬کرســی از ‪ 59‬سهمیه اسکاتلند شد‪ .‬سه‬ ‫کرســی دیگر این کشــور نیز در اختیار نمایندگان سه حزب‬ ‫محافظه کار‪ ،‬کارگر و یوکیپ قرار گرفت‪.‬‬ ‫پیروزی این حزب در ســایه پیــروزی محافظه کاران‬ ‫بوده و به ان پرداخته نشــد‪ .‬در حالی که کسب این میزان از‬ ‫کرســی های نمایندگی مجلس عوام توسط اسکاتلندی ها‬ ‫بی ســابقه اســت‪ .‬در انتخابات های گذشــته‪ ،‬کرسی های‬ ‫همکاری هسته ای ابرقدرت ها‬ ‫چین به راکتورهای ساخت امریکا دسترسی پیدا می کند‬ ‫مناسبات چین و امریکا به عنوان دو رقیب استراتژیک‬ ‫وارد فاز جدیدی شده و قرار است از این پس پکن و واشنگتن‬ ‫همکاری های هسته ای خود را از سر بگیرند‪.‬‬ ‫تقریبا ان روز مثل یک روز معمولی برای باراک اوباما‬ ‫بود‪ .‬او در حاشیه مسابقات رالی اتومبیل های سنگین وزن با‬ ‫یک شبکه تلویزیونی مصاحبه می کند و سپس در دفتر کارش‬ ‫پذیرای وزیر امور دفاعی اش می شود‪ .‬تا اینجای کار‪ ،‬برای‬ ‫اوباما یک روز معمولی بوده‪ ،‬اما پس از خروج وزیر دفاع این‬ ‫کشور از دفتر کار اوباما‪ ،‬روندی غیر طبیعی اغاز می شود‪ .‬او‬ ‫به وزیر دفاعش می گوید به سنا گوشزد کند که امریکا قصد‬ ‫دارد تا همکاری های هسته ای خود را با چین از نو بنا کند‪.‬‬ ‫قراردادی که در ان به پکن اجــازه می دهد تا چین به‬ ‫راکتورهای ساخت امریکا دسترسی پیدا کند‪ .‬در این قرارداد‬ ‫تازه امده است که چین می تواند راکتورهای امریکایی را از‬ ‫شرکت های دولتی این کشور خریداری کند‪ .‬در این قرارداد‬ ‫همچنین اجــازه فروش راکتورهای تولید شــده بــا فناوری‬ ‫ســردکننده به چین داده شده اســت‪ .‬این راکتورها قابلیت‬ ‫نصب شدن بر زیردریایی ها را دارند و زیر دریایی ها را ارام تر و‬ ‫غیرقابل دسترس تر می کنند‪.‬‬ ‫پس از انتشــار ایــن خبر بــود که زنگ هــای خطر در‬ ‫ایاالت متحده به صدا درامد‪ .‬کارشناسان می گویند تکنولوژی‬ ‫امریکایــی صادر شــده به چیــن می تواند توســط اهداف‬ ‫خرابکارانه‪ ،‬در صنایع نظامی این کشور به کار برده شود‪.‬‬ ‫چین به تازگی بــا افزایش بودجه دفاعــی اش به طور‬ ‫جد به دنبال باال بردن توان نظامی خود اســت و پکن قصد‬ ‫دارد ســرمایه گذاری هایش را روی تســلیحات موســوم به‬ ‫«های تک» افزایش دهد‪.‬‬ ‫کنگره نیز در حال حاضر قصد دارد تا بیشــتر روی این‬ ‫قرارداد متمرکز شود و اثار این قرارداد را به لحاظ پیامدهای‬ ‫سیاسی‪ ،‬اقتصادی و امنیتی مورد بررســی قرار دهد‪ .‬اوباما‬ ‫براساس دکترین خود یعنی تعامل با سایر کشورهای دنیا‪ ،‬این‬ ‫قرارداد را با چین منعقد کرده است‪ .‬اما برخی مقامات امنیتی‬ ‫امریکا اعتقاد دارند که این موضوع در دراز مدت می تواند به‬ ‫زیان واشنگتن تمام شود‪.‬‬ ‫کاخ سفید اما عالقه مند اســت تا روابط خود را با دیگر‬ ‫کشور قدرتمند دنیا‪ ،‬یعنی چین بیش از پیش گسترش دهد‬ ‫و در حالی که همواره به نیت پکن شــک و تردیــد دارد‪ ،‬اما‬ ‫نمی خواهد از قراردادهای تجاری اش با این کشور غفلت کند‬ ‫و چین را به عنوان یک شریک راهبردی می بیند‪.‬‬ ‫موسسه انرژی اتمی امریکا می گوید که ایاالت متحده‬ ‫تاکنون قرارداد فروش ده ها راکتور ساخت امریکا را با چین‬ ‫منعقد کرده است‪ .‬به گفته این موسسه‪ ،‬این حجم از مبادله‬ ‫ی در دنیا‪ ،‬در نوع خود بی سابقه بوده و بزرگ ترین فروش‬ ‫اتم ‬ ‫راکتور اتمی در دنیا لقب گرفته است‪.‬‬ ‫براســاس قانون ســال ‪ ،1954‬ماده ‪ 123‬ان‪ ،‬امریکا‬ ‫می تواند در لحظات حساس اجازه خرید راکتور هسته ای را‬ ‫به چین بدهد‪ .‬گفته می شود این قرارداد‪ ،‬توافق پشت پرده‬ ‫امریکا با چین است تا پکن در مورد محدودیت های توافق‬ ‫هسته ای با ایران از امریکا حمایت کند‪ .‬کنگره حاال می تواند‬ ‫دخالت موثر کند و مانع اجــرای این قرارداد شــود‪ ،‬اما اگر‬ ‫کنگره در دوره مرور قــرارداد تعلل کند‪ ،‬این قرارداد شــکل‬ ‫اجرایی به خود خواهد گرفت‪.‬‬ ‫یکی از مقامات امریکایــی که می خواهد نامش فاش‬ ‫نشــود‪ ،‬می گوید امریکا با چشــمان باز در این مــورد اقدام‬ ‫کرده اســت‪ .‬امریکا قصــد دارد تا با فروش ایــن راکتورها‪،‬‬ ‫چین را در مسائل بین المللی همراه خود کند و به این طریق‬ ‫اسکاتلند توسط محافظه کاران و اعضای حزب کارگر کنترل‬ ‫می شــد‪ .‬پیروزی ‪ SNP‬یکی از دالیل اصلی شکست حزب‬ ‫کارگر است؛ زیرا پایگاه اصلی این حزب در اسکاتلند بوده و‬ ‫در مجلس قبلی‪ 50 ،‬کرسی این کشور را در اختیار داشتند‪.‬‬ ‫همه پرسی استقالل اسکاتلند که ســال گذشته برگزار شد‪،‬‬ ‫معادالت سیاســی را تغییر داد‪ .‬به رغم شکســت حزب ملی‬ ‫در همه پرسی‪ ،‬جایگاه ‪ SNP‬میان مردم اسکاتلند باال رفت و‬ ‫نتیجه ان را در انتخابات اخیر مشاهده کردیم‪.‬‬ ‫پیروزی ملی گراهای اسکاتلندی فشار زیادی در طول‬ ‫پنج سال اینده به دولت محافظه کار وارد می کند‪ .‬انها اعالم‬ ‫کردند که در صورت نرســیدن به اهداف خــود‪ ،‬گام به گام‬ ‫پیش رفته و به صورت مرحله ای از کامرون امتیاز می گیرند‪.‬‬ ‫دادن اختیارات بیشــتر به دولت و مجلس محلی اسکاتلند‬ ‫یکی از وعده های کامرون بود و پیروزی ‪ SNP‬وی را وادار به‬ ‫عمل به وعده می کند‪.‬‬ ‫ســپتامبر ســال گذشــته میــادی همه پرســی ‬ ‫اســتقالل اســکاتلند از بریتانیا به رهبری همین‬ ‫حزب برگــزار شــد‪ .‬باتوجــه بــه تثبیــت جایگاه‬ ‫ملی گرایان ‪ SNP‬در پارلمان جزیره‪ ،‬شــاهد تالش‬ ‫مجدد اسکاتلند برای استقالل خواهیم بود؟‬ ‫اقدام دوباره اســکاتلند برای جدایی از پادشــاهی‬ ‫متحده بعیــد بــه نظــر می رســد‪ .‬اســکاتلندی ها مردمی‬ ‫ مصلحت اندیش هستند؛ در حالی که استقالل و اختیارات‬ ‫بیشتر از لندن طلب می کنند‪ ،‬از ســایه پرچم بریتانیا بیرون‬ ‫نمی روند‪ .‬زیرا این موضوع را به مصلحت خود نمی دانند‪ .‬اما‬ ‫تالش خود برای کسب بیشــترین امتیاز از دولت مرکزی را‬ ‫متوقف نمی کنند‪.‬‬ ‫مانع کارشکنی چین در برخی امور بین المللی شود‪ .‬قرارداد‬ ‫امریکا با چین تا پایان ســال جاری منقضی نخواهد شــد و‬ ‫همین قرارداد می تواند اهرم فشــاری بر سیاست های پکن‬ ‫قرار بگیرد‪ .‬برای نمونه‪ ،‬اوباما قصد دارد تا سه هفته به پایان‬ ‫انقضای این قرارداد با چین در مــورد تغییرات اب و هوایی‬ ‫قرارداد تازه ای امضا کند و این توافقنامه می تواند همچون‬ ‫اهرم فشار عمل کند‪ .‬باب کروکر‪ ،‬رئیس کمیته خارجی سنا‬ ‫می گوید‪« :‬کنگره هنوز در مورد فروش این راکتورها مجاب‬ ‫نشــده‪ ،‬اما ســعی داریم نگاهی جامع به این قرارداد داشته‬ ‫باشــیم‪ .‬او می افزاید‪« :‬این موافقت نامه هــا می تواند ابزار‬ ‫ارزشــمندی برای منافع طوالنی مدت امریکا به حساب اید‪،‬‬ ‫اما هدف مهم امریکا‪ ،‬منع گســترش تسلیحات هسته ای‬ ‫است‪».‬‬ ‫کنگره در این موافقتنامه‪ ،‬نگاه مثبتی به نیت چین ندارد‬ ‫و ترس این را دارد که پکن از این فناوری ها برای گســترش‬ ‫تسلیحات هسته ای اســتفاده کند‪ .‬مهم ترین نگرانی سنا‪،‬‬ ‫کاربرد این راکتورها در استفاده ان در زیردریایی هاست‪ .‬این‬ ‫راکتورها می تواند سوخت پلوتونیوم برای ساخت تسلیحات‬ ‫اتمــی را فراهم کند‪« .‬هنری سوکولســکی»‪ ،‬مدیر اجرایی‬ ‫مرکز تحقیقات منع ســاح های اتمی در امریکا می گوید‪:‬‬ ‫«مورد اصلی که برای نگرانی وجود دارد‪ ،‬کاربرد این راکتورها‬ ‫در امور دریایی اســت‪ ».‬وی اعتقاد دارد امریکا باید نگران‬ ‫توسعه ناوگان دریایی چین باشد و در فروش این تجهیزات‬ ‫دقت بیشتری به خرج دهد‪.‬‬ ‫ایاالت متحده‪ ،‬هم اینک از فناوری های خنک کننده‬ ‫برای زیردریایی های خود اســتفاده می کنــد‪ .‬راکتورهای‬ ‫سری «‪ ،»AP1000‬ساخت شرکت وستینگهاوس که یک‬ ‫شرکت دولتی است‪ ،‬در این دسته از راکتورها قرار می گیرد‪.‬‬ ‫این راکتورها هر کدام از چهار پمپ اســتفاده می کند و این‬ ‫پمپ ها کمک شایانی در کاهش صدای زیردریایی ها می کند‬ ‫و همین موضوع باعث می شود کشف یک زیردریایی تقرییا‬ ‫محال شود‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫رقابت پاریس ‪ -‬واشنگتن بر سر هاوانا‬ ‫س هفته‬ ‫عک‬ ‫علی خرم‬ ‫کارشناس مسائل اروپا‬ ‫ن هاوانا‬ ‫سفر اخیر فرانسوا اوالند‪ ،‬رئیس جمهوری فرانسه به کوبا از زمان بهبود روابط میا ‬ ‫و واشــنگتن‪ ،‬از چندین بعد حائز اهمیت اســت‪ .‬در این خصوص موضوع کوبا را نباید فقط‬ ‫موضوع سیاست خارجی امریکا دانست زیرا به دلیل تحریم های غرب علیه کوبا از سال‪1962‬‬ ‫مراودات این کشور با جهان غرب قطع شد‪ .‬در همان سال و زمانی که امریکا کوبا را به دلیل‬ ‫بحران موشکی تحریم کرد و کل غرب نیز از این مساله حمایت کردند‪ ،‬فرانسه با نارضایتی تن‬ ‫به این کار داد‪ .‬پاریس اصال تمایل نداشت در این تحریم ها مشارکت کند‪ .‬همچنین فرانسه‬ ‫از بعد از جنگ جهانی دوم همواره تالش کرده کشوری در مقابل و هم وزن امریکا باشد‪ .‬به‬ ‫همین خاطر در ناتو یا سازمان های دیگر ســعی کرده نمایش قدرت دیگری غیر از امریکا را‬ ‫نمایان سازد‪ .‬عامل دیگر نیز بحث تجارت و همکاری های اقتصادی است‪ .‬همواره در مورد‬ ‫کشورهایی که برای دوره ای دروازه های تجارت با انها بسته بوده‪ ،‬وقتی موانع از میان می رود‪،‬‬ ‫غربی ها برای وارد شدن به این کشورها و داشتن روابط اقتصادی از هم پیشی می گیرند‪ .‬کوبا‬ ‫نیز یکی از این کشورهاست که پس از سال ها تحریم های امریکا در قبال ان لغو شده است‪.‬‬ ‫کشورهای غربی در قبال این کشورها دچار نوعی رقابت می شوند‪ ،‬مبنی بر اینکه کدامشان‬ ‫زودتر در بازار این کشــورها نفوذ کنند‪ .‬از ســوی دیگر زمانی که امریــکا تحریم های کوبا را‬ ‫برداشت‪ ،‬دیگر کالف از دست این کشــور خارج شد و اکنون فرانسه و دیگر کشورها تالش‬ ‫دارند تا جای امریکا را بگیرند‪ .‬فرانسوا اوالند نیز می خواهد برگ برنده را در این ماجرا داشته‬ ‫باشد و هرچه سریعتر تجار و فعاالن اقتصادی کشورش را راهی هاوانا کند‪ .‬در نهایت باید توجه‬ ‫داشت که در خالل تالش برای بهبود روابط اقتصادی و تجاری همواره نیم نگاهی به سیاست‬ ‫نیز وجود دارد و در این خصوص پاریس سعی دارد در مور د هاوانا با واشنگتن رقابت کند‪.‬‬ ‫فرصت طلبیواشنگتن‬ ‫نشست کمپ دیوید برگزار شد‬ ‫قاسم محبعلی‬ ‫مدیرکل پیشین بخش خاورمیانه وزارت امور خارجه‬ ‫مثلث | شماره ‪262‬‬ ‫را با ریاض تنظیم و هماهنگ می کنند‪.‬‬ ‫پیشتر قطر سیاست متفاوت تری را دنبال می کرد اما در‬ ‫حال حاضر قطر نیز دنباله رو عربستان سعودی شده است‪.‬‬ ‫در خصوص مذاکرات سران کشورهای عربی حاشیه‬ ‫بین الملل‬ ‫نشست کمپ دیوید با هدف بررسی مساله یمن‪ ،‬سوریه‬ ‫و همچنین مذاکرات هسته ای ایران میان امریکا و رهبران‬ ‫عرب خلیج فارس در شــرایطی پنج شــنبه ‪24‬‬ ‫اردیبهشت ماه در استراحتگاه ریاست جمهوری‬ ‫امریکا در مریلند (کمپ دیوید) برگزار شــد که‬ ‫سران عربســتان‪ ،‬امارات و بحرین در استانه‬ ‫این نشســت اعالم کردند که در ان شــرکت‬ ‫نخواهنــد کــرد‪ ،‬موضوعی که نشــان دهنده‬ ‫عمق نارضایتی کشورهای عرب حاشیه خلیج‬ ‫فارس از سیاست های منطقه ای باراک اوباما‬ ‫اســت‪ .‬البته پادشــاه عمان نیز خــود در این‬ ‫نشست شرکت نمی کند اما وضعیت او نسبت‬ ‫به سایر سران عرب متفاوت است‪ .‬زیرا پادشاه‬ ‫عمان بیمار است و در اغلب مراسم این چنینی‬ ‫نماینــدگان خــود را می فرســتد‪ .‬همچنیــن‬ ‫می دانیم که مسقط از ابتدا نســبت به مساله‬ ‫هسته ای ایران رویه مثبتی در پیش گرفته بود‬ ‫و حتی در ائتالف کشورهای عربی علیه یمن‬ ‫نیز شرکت نکرد‪ .‬اما در این میان عدم حضور سران عربستان‪،‬‬ ‫امارات و بحرین در این نشســت چندین دلیل دارد؛ نخست‬ ‫بیماری برخی از این پادشاهان عربی و سپس نارضایتی انها‬ ‫از سیاست های کاخ سفید در منطقه‪.‬‬ ‫این در شرایطی است که پادشاه عربستان که رهبری‬ ‫کشورهای عربی حاشــیه خلیج فارس را برعهده دارد‪ ،‬مایل‬ ‫نیست چندین پادشاه همزمان به دیدار رئیس جمهور امریکا‬ ‫بروند و این مساله از لحاظ تشــریفاتی در شان این کشورها‬ ‫نیســت‪ .‬در واقع تصمیم گیرنده اصلی در شورای همکاری‬ ‫خلیج فارس عربستان است و باقی کشورها سیاست هایشان‬ ‫خلیج فارس با باراک اوباما درباره ایران‪ ،‬نکاتی چند قابل ذکر‬ ‫اســت؛ اوباما زمانی که بیانیه هسته ای لوزان به دست امد‪،‬‬ ‫بالفاصله سخنرانی داشت و تالش کرد به برخی از چالش ها‬ ‫و مســائلی که مطرح شــده بود‪ ،‬پاســخ دهد‪ .‬اوباما در ان‬ ‫سخنرانی راجع به سیاست خارجی ایاالت متحده در منطقه و‬ ‫همچنین داخل کشورش سخن گفت‪ .‬رئیس جمهور امریکا‬ ‫با اشاره به سیاست های واشنگتن در قبال رژیم صهیونیستی‬ ‫و اعتماد کردن به انها‪ ،‬از ســران عربی کشــورهای حاشیه‬ ‫خلیج فارس نیز خواســت تا بــه کمپ دیویــد بیایند‪ .‬هدف‬ ‫اوباما از برگزاری این نشست ارائه توضیحاتی درباره توافق‬ ‫جامع احتمالی با ایران به ســران عرب و گوشزد کردن تعهد‬ ‫واشنگتن در این رابطه است‪.‬‬ ‫او می خواهــد اعــراب اطمینــان‬ ‫مجدد پیدا کننــد که قرار نیســت امریکا‬ ‫بعد از تفاهــم احتمالی با ایــران‪ ،‬موازنه‬ ‫رفتاری اش را در قبال ایران و کشورهای‬ ‫عربی خلیج فارس تغییر دهد‪.‬‬ ‫از سوی دیگر مســاله ای که مطرح‬ ‫است فروش تســلیحات به این کشورها‬ ‫در قبــال اعتمــاد انها به سیاســت های‬ ‫واشنگتن است‪ .‬از این منظر باید گفت که‬ ‫امریکا می خواهد با فروش تسلیحاتش از‬ ‫این منازعات بهره بــرداری کند که نوعی‬ ‫فرصت طلبی محسوب می شود‪.‬‬ ‫همچنان که رئیس جمهور فرانسه‬ ‫نیز چندی پیش به قطر و عربســتان رفت‬ ‫و قراردادی را بــرای فروش هواپیما با ان‬ ‫کشورها به امضا رساند‪ .‬واشنگتن نیز از این فرصت استفاده‬ ‫دوگانه می کند‪ ،‬یعنی هم با ایران وارد مذاکره شده است و هم‬ ‫در پی ان است که با فروش تسلیحات منافع اقتصادی اش‬ ‫را تامین کند‪.‬‬ ‫‪65‬‬ ‫استراحت مطلق‬ ‫فیلم جدید عبدالرضا کاهانی که در زمان جشنواره فیلم فجر و قرار نگرفتنش در‬ ‫فهرست فیلم های جشنواره حرف و حدیث های بســیاری را از منظر محتوای به خود‬ ‫می دید‪ ،‬وقتی به نمایش درامد مشخص شد ان مباحث چندان وارد نبوده و «استراحت‬ ‫مطلق» فیلم بدی نیست‪ .‬هرچند در روند تکوینی اثار کاهانی یک گام به جلو محسوب‬ ‫نشده اما باز هم از همان جنس سینمای متفکر و چالش برانگیز اوست‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫ت‬ ‫یتر‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ل‬ ‫گفت وگو باعبدالرضاکاهانیبهبهانه‬ ‫اکرانفیلم«استراحتمطلق»‬ ‫سینمای مندروغگونیست‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪66‬‬ ‫مثلث | شماره ‪262‬‬ ‫شیما غفاری ‪ -‬مریم ایرانی‬ ‫خبرنگار‬ ‫بیــش از دو مــاه از اکــران «اســتراحت مطلق»‬ ‫می گذرد‪ ،‬ان طور که پیش بینی می کردید فیلم تان‬ ‫فروخت؟‬ ‫نظر شما چیست؟‬ ‫به نظر مــن باتوجه بــه اکــران نوروزی امســال و‬ ‫وضعیت فروش فیلم ها که خیلی فوق العاده نبود‪،‬‬ ‫فیلم شما فروخته اســت ولی باز هم می توانست‬ ‫بیشتر بفروشد‪ ،‬حاال تحلیل شما چیست؟‬ ‫فیلــم بیشــتر از پیش بینی و انتظاری که داشــتیم‬ ‫فروخت و البته اکران ان همچنان بدون سرگروه ادامه دارد‪.‬‬ ‫فیلم ما از هفته ســوم اکران به سود رســیده و االن در هفته‬ ‫دهم است‪ .‬به هرحال به سود رسیدن مهم است‪ .‬در انتهای‬ ‫ســال هم قطعا جزو فیلم های پرفروش خواهیم بود‪ ،‬چون‬ ‫فیلم های تلخ سقف مشخصی برای فروش دارند و فیلم ما‬ ‫نزدیک به سقف این مدل فیلم ها فروخته است‪.‬‬ ‫به هرحال من فیلم خودم را ساخته ام و مردم هم از ان‬ ‫استقبال کرده اند‪ .‬برای تجارت و صرفا مردم فیلم نساخته ام‪،‬‬ ‫ضمن اینکه ما دیر به چرخه اکران رسیدیم و فیلم های دیگر‬ ‫از هفته ها پیش با سینماها قرارداد بسته بودند و در عین حال‬ ‫ما ســینما «فرهنگ» را نداشــتیم که در فروش فیلم هایی‬ ‫از جنس فیلم من موثر اســت و در ســینما «ازادی» اکران‬ ‫چرخشی داشتیم و مثال در پردیس «ملت» نصف فیلم های‬ ‫دیگر اکران داشــتیم‪ ،‬دلیلش هم نوع قرارداد ما با انها بود‪.‬‬ ‫دیر امده بودیم و چاره ای هم نداشتیم‪ .‬در شهرستان ها هم‬ ‫اوضاع همین طور بود‪ ،‬با این حال همه چیز عالی پیش رفت‪.‬‬ ‫معیــار یا انتظار شــما از فــروش فیلم تــان بر چه‬ ‫اساسی شکل می گیرد؟‬ ‫فیلم باید هیجانی برای تماشا کردن داشته باشد‪.‬‬ ‫این هیجان می تواند در عناصر مختلف فیلم باشد؛ از سوژه‬ ‫گرفته تا جمع هنرپیشــه ها‪ ،‬کارگردان و‪ ...‬این هاست که‬ ‫فرصت پیش بینی نزدیک به واقعیت را می دهد‪.‬‬ ‫فیلم های شما همیشه با حواشی مختلفی همراه‬ ‫بوده اند‪ ،‬چه زمــان نمایش و چــه در زمان صدور‬ ‫پروانه ســاخت‪ ،‬البته این مســاله در مــورد فیلم‬ ‫«اســتراحت مطلق» خیلــی کمتر بوده اســت و‬ ‫فقط در زمــان اکــران حاشــیه ای بــرای پخش‬ ‫تیزر تلویزیونی داشــتید‪ ،‬بعضی هــا معتقدند که‬ ‫این حاشــیه های اطراف فیلم شــما روی فروش‬ ‫فیلم هایتان تاثیر گذاشته است!‬ ‫از حسادت این حرف ها را می زنند‪ .‬منکر تاثیرگذاری‬ ‫حاشیه ها بر فروش فیلم نیستم اما انها از تنگ نظری این را‬ ‫می گویند‪ .‬انها به ارزویشان که شکست فیلم است نرسیده اند‬ ‫و حاال موفقیت فیلم را به چیزهای دیگر منتســب می کنند‪،‬‬ ‫خوشحالم که ناراحت شده اند‪ .‬من متاسفانه کینه ای هستم‪.‬‬ ‫به شما اعالم نشــد که چرا ممنوعیت پخش تیزر‬ ‫تلویزیونی دارید؟‬ ‫به اقای خانی (پخش کننده) گفته بودند فیلم مان‬ ‫پیامی نــدارد که بخواهد تیــزر ان پخش شــود‪ .‬خودم هم‬ ‫ ترجیح دادم وارد مذاکره نشوم‪ ،‬چون تلویزیون را نمی شناسم‬ ‫ و واقعا عالقه ای هم به شناخت ان ندارم‪ .‬منت کسی را هم‬ ‫نمی کشــم‪ .‬تلویزیون فقط بلد اســت ابونمان از ما بگیرد و‬ ‫روایت «استراحت مطلق»‬ ‫پیشرو نیست‬ ‫نقد محمد تقی فهیم‬ ‫از فیلم کاهانی‬ ‫پیشنهاد کاهانی را به کار با‬ ‫اسکورسیزی ترجیح می دهم‬ ‫گفت وگو با مجید صالحی به بهانه‬ ‫ایفای نقشی متفاوت‬ ‫حقوق کارمندان بی شــمارش را پرداخت کنــد‪ ،‬کار دیگری‬ ‫برایمان نمی کند‪.‬‬ ‫جمله ای که به شــما گفتند جالب بــود‪ ،‬فیلم پیام‬ ‫ی دارد؟ مگر رسالت‬ ‫ندارد واقعا این جمله چه مفهوم ‬ ‫فیلمساز پیام دادن است‪ ،‬مگر نه اینکه با فیلم تان‬ ‫قرار است بخشی از جامعه را به تصویر بکشید؟‬ ‫حــرف انها چرت اســت‪ .‬مگر فیلم بــدون دیدگاه‬ ‫هم داریم؟ احتماال منظور تلویزیون از پیام‪ ،‬شــعار اســت‪.‬‬ ‫شعارهایی که خودشــان دوســت دارند و مدام هم در حال‬ ‫پخش ان هســتند و البته فایده ای هم نــدارد‪ .‬از این به بعد‬ ‫تلویزیون هم بخواهد تیزر فیلم هایم را پخش کند خودم اجازه‬ ‫نمی دهم چون وقتی انها با من مخالفت می کنند‪ ،‬احساس‬ ‫می کنم کارم را درست انجام داده ام‪ .‬پخش نشدن تیزرهای‬ ‫ما بهترین تبلیغ برایمان بود‪ .‬انها اشتباه بزرگی کردند‪.‬‬ ‫پس ایــن تبلیــغ نکــردن را باعث فــروش فیلم‬ ‫می دانید؟‬ ‫از هر فرصتی استفاده می کنم و تعارف هم ندارم‪،‬‬ ‫نمی توانم بنشینم و گریه کنم‪ .‬فیلم ها به تبلیغ نیاز دارند و اگر‬ ‫کسی برایم تبلیغ نکند‪ ،‬خودم این کار را می کنم‪.‬‬ ‫از شما برای حضور در برنامه «هفت» دعوت نشد؟‬ ‫‪1‬‬ ‫بعد از ظهــر یک روز بهــاری با عبدالرضــا کاهانی‬ ‫قــرار گفت وگویی به بهانــه فیلم «اســتراحت مطلق»‬ ‫گذاشــتیم؛ بهانه ای که منجر شــد او از جهان بینی‪،‬‬ ‫اهمیــت مخاطبیــن‪ ،‬همــه حاشــیه ها و جنجال های‬ ‫فیلمســازی تا نظرات اجتماعی‪ ،‬فرهنگی و فیلمسازی‬ ‫در فرانسه صحبت کند‪.‬‬ ‫کاهانی بــا دقت و با همــان صراحتی کــه اعتقاد‬ ‫داشــت در فیلم هایش همیشه هســت و طرفدارانش‬ ‫را راضی می کند به سواالت خبرنگار مثلث پاسخ داد‪.‬‬ ‫وقتی از همه سینمای ایران دعوت می شود‪ ،‬یعنی‬ ‫از من هم بارها دعوت شده است‪.‬‬ ‫در برنامه ای کــه برای تحلیل فیلمتان گذاشــتند‬ ‫حضور نداشتید و فقط دو منتقد این فیلم را تحلیل‬ ‫کردند‪ ،‬خودتان این برنامه را دیدید؟‬ ‫اســتثنائا بله‪ .‬باید می دیدم‪ .‬چــون فیلم را تحلیل‬ ‫می کردند در حالی که خود فیلم اجازه پخش تیزر نداشت و‬ ‫اوردن اسم فیلم در تلویزیون ممنوع بود‪ .‬تلویزیون جایی که‬ ‫به نفعش هست‪ ،‬دوســت دارد از ما حرف بزند و جایی که به‬ ‫خودم را در این فیلم تکرار نکرده ام‬ ‫روایت عبدالرضا کاهانی از «استراحت مطلق»‬ ‫نفع ماست خودش را کنار می کشد‪.‬‬ ‫فقط هم در مورد این ماجرای خاص نیست‪ ،‬تلویزیون‬ ‫در مباحث مختلف معموال این کار را کرده است‪ .‬پس به دلیل‬ ‫این رفتار ناعادالنه می خواستم شکایت کنم ولی برنامه را که‬ ‫دیدم‪ ،‬فهمیدم جرات نکردند کاری را که دوســت داشتند با‬ ‫فیلم بکنند و خودم هم حس و حال شکایت نداشتم‪.‬‬ ‫بــه نظر می رســد کــه کال دیگــر قصــد جنجال و‬ ‫اعتراض ندارید چون در مورد فیلم «اســتراحت‬ ‫مطلق» کمتر ایــن کار را کرده ایــد‪ .‬منظورم زمان‬ ‫اکران اســت‪ ،‬می توانســتید با جنجال برای فیلم‬ ‫خبرسازی بکنید‪.‬‬ ‫هر زمان حقم را ضایع کنند اعتراض می کنم‪ .‬دیوانه‬ ‫نیستم که برای اتفاقات نیفتاده هم فریاد بزنم‪.‬‬ ‫واکنش مردم به فیلم «استراحت مطلق» چه بود؟‬ ‫مثل همه فیلم های جهان هم موافق داشت و هم‬ ‫مخالف‪ ،‬من در مرحله حساسی از فیلمسازی هستم و باید از‬ ‫تکرار پرهیز کنم‪ .‬الزم بود این فیلم را بسازم‪.‬‬ ‫چرا می گویید در مرحله حســاس فیلمسازی قرار‬ ‫گرفته اید؟‬ ‫به عنوان فیلمساز یک تعریفی شده ام و واکنش ها‬ ‫مثلث | شماره ‪262‬‬ ‫لوکیشن متفاوت است‪.‬‬ ‫عالوه بــر دیالوگ ها‪ ،‬فضاســازی برایــم خیلی مهم‬ ‫است؛ مثال مهم اســت که در ان سکانس فوتبال‪ ،‬کارگرها‬ ‫ُلخت باشــند‪ .‬فضاســازی برای انتقال حس و حــال فیلم و‬ ‫دستیابی راحت تر به مضمون اهمیت دارد‪.‬‬ ‫محدودیت سنی برای استراحت مطلق‬ ‫این اولین فیلم من نیست که محدودیت سنی دارد‪،‬‬ ‫فیلم «هیچ» و «اسب حیوان نجیبی ا ست» هم این گونه‬ ‫بود‪ .‬ولــی ان مقطع گفتند‪ ،‬چون به نوعی تبلیغ محســوب‬ ‫می شــود‪ ،‬این محدودیت را اعــام نمی کننــد‪ .‬این بار اما‬ ‫اعالم کردند‪ .‬به هرحــال در همه جای دنیــا این رده بندی‬ ‫سنی وجود دارد‪.‬‬ ‫استفاده از فیلمبرداران جوان‬ ‫کیفیت پیر و جوان نمی شناســد‪ .‬ابراهیم اشرفی‬ ‫و معین مطلبی کارشــان را بلدند و انچه را می خواســتم به‬ ‫بهترین شــکل انجام دادند‪ ،‬نتیجه کارشــان هم روی پرده‬ ‫است‪ .‬مخالفت های زیادی از طرف صنف فیلمبرداران شد‪.‬‬ ‫در حدی که برای دریافت مجوز فیلمبرداری به مشکل‬ ‫خوردیم یا برای گرفتن امکانات فیلمبرداری‪ .‬در کشــوری‬ ‫که فیلم های میلیاردی زیادی ســاخته می شــود‪ ،‬ما برای‬ ‫به دســت اوردن لنز مشکل داشــتیم که مایه تاسف است‪.‬‬ ‫گاهی از خودمان ضربه می خوریم‪ ،‬گاهی از وزارت ارشاد‪.‬‬ ‫در این بخش از خودمان و خانه سینما ضربه خوردیم‪ .‬گناه‬ ‫«معین مطلبی» چیســت که ‪ 25‬سال دارد و مستعد است و‬ ‫می خواهد کار کند‪ .‬او جوان ترین فیلمبردار سینمای ایران‬ ‫است‪ ،‬به جای انکه خانه سینما از من قدردانی کند‪ ،‬زحمتم‬ ‫را زیاد کرد‪.‬‬ ‫اگر چه وضعیت پخش در اغلب سینماها انقدر پایین‬ ‫اســت که وقت هایی فکر می کنم مهم نیســت چه کســی‬ ‫فیلمبردارم باشد و این همه دعوا و اینکه چه دوربینی استفاده‬ ‫کنیم‪ .‬نتیجه ای که روی پرده دیده می شود کیفیت بهترین‬ ‫فیلمبردار جهان را هم نشان نخواهد داد‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫داستان استراحت مطلق از کجا شکل گرفت؟‬ ‫همه داســتان هایم در واقعیت ریشــه دارند‪ .‬اگر‬ ‫فیلمســازی بنشــیند خانه و دائم فکر کند که ادم ها چگونه‬ ‫هســتند یا باید باشــند‪ ،‬تنــوع شــخصیت ها در فیلم ها کم‬ ‫می شــود و پس از مدتی مجبور می شــود دائــم خودش را‬ ‫تکرار کند‪ .‬این موضوع در رابطه با سوژه هم صدق می کند‪.‬‬ ‫این فیلم ممیزی شد؟‬ ‫من ایران نبودم‪ .‬موارد اصالحی‪ ،‬اول ابان ماه به‬ ‫اقای خانی (پخش کننده) اطالع داده شــد و ایشان هم به‬ ‫من منتقل کرد‪.‬‬ ‫دیدم که اصال چیز عجیب و غریبی اســت‪ .‬ان تعداد‬ ‫و ان دقیقه هایی که گفته بودند حذف شود‪ ،‬طوری بود که‬ ‫قطعا دیگر نمی توانســتیم فیلم را اکران کنیم‪ .‬من هم ان‬ ‫همه تغییر را انجام نمی دادم‪.‬‬ ‫مذاکراتی انجام شــد کــه چون زمــان دیگری برای‬ ‫اکران نداریم فیلم را به فستیوال ارائه کنیم‪ .‬اقای رضاداد‬ ‫(دبیر جشنواره فجر) که در نهایت ان برخوردها را انجام داد‪،‬‬ ‫خواهان فیلم شد و ما هم در لحظات اخر فیلم را به جشنواره‬ ‫دادیم که ان داســتان ها که در جریانش هستید‪ ،‬پیش امد‬ ‫که ترجیح می دهم درباره ان صحبت نکنم‪.‬‬ ‫همکاری دوباره با رضا عطاران‬ ‫از کار کردن با رضا خســته نمی شوم‪ .‬جدا از اینکه‬ ‫بازیگر خوبی اســت‪ ،‬شــخصیتی بزرگوار و دوست داشتنی‬ ‫دارد‪ .‬بــا او می شــود فیلم های زیــادی کار کــرد و باز هم‬ ‫لذت برد‪ .‬از فریده فرامرزی (همســر رضا) هم ممنونم که‬ ‫پیشنهاد مرا پذیرفت‪ ،‬در حالی که از طریق رضا می دانستم‬ ‫پیشنهادهای زیادی را نپذیرفته است‪ .‬امیدوارم که بازهم‬ ‫این کار را ادامه دهد‪.‬‬ ‫چرا اسم رضا عطاران نفر سوم می اید؟‬ ‫اصرار خودش بود اینگونه باشد‪ .‬فکر کردم شوخی‬ ‫می کند‪ .‬اما دیدم واقعا اصرار دارد‪ .‬می گفت من نقش اول‬ ‫فیلم نیستم‪.‬‬ ‫در جامعه و ســینمای ما کــه همــه می خواهند به هر‬ ‫طریقی دیده شوند‪ ،‬این اتفاق خیلی عجیب است‪ .‬خود من‬ ‫تا به حال چنین چیزی ندیده بودم‪ .‬رضا عطاران بی خودی‬ ‫مهم نیست و رفتارش اموزنده اســت‪ .‬پس وظیفه دارم کار‬ ‫ارزشــمند او را بیان کنم‪ ،‬حتی اگر خودش دوست نداشته‬ ‫باشد‪.‬‬ ‫چــرا ترانه علیدوســتی بــرای اســتراحت مطلق‬ ‫انتخاب شد؟‬ ‫ترانه مادر شده بود و می توانست درک درست تری‬ ‫از نقش یک مادر داشته باشد‪ .‬ضمن اینکه عالقه مند بودم‬ ‫با او همکاری کنم‪ .‬او بسیار پرتالش و جدی است‪ .‬با بعضی‬ ‫از بازیگران حتما باید کار کرد‪ ،‬ترانه قطعا یکی از انهاست‪.‬‬ ‫بابک حمیدیان و مجید صالحی‪...‬‬ ‫بابک اهل تمرین وگفت وگوســت‪ .‬طبیعی اســت‬ ‫کار کردن بــا او جذاب باشــد و مجیــد صالحــی انتخابی‬ ‫هیجان انگیــز برایم بود‪ .‬او بســیار توانمند و ریســک پذیر‬ ‫است‪.‬‬ ‫تفاوت «استراحت مطلق» با دیگر اثار کاهانی؟‬ ‫نکته مهم این است که خودم را در این فیلم تکرار‬ ‫نکرده ام‪« .‬اســتراحت مطلــق» باید فضــای جدیدی به‬ ‫تماشاگر می داد‪ .‬در این کار هم بخشی از ان لحن کارهای‬ ‫قبل وجود دارد‪ ،‬ولی نوع روایت‪ ،‬دکوپاژ‪ ،‬فیلمبرداری و تعدد‬ ‫حاشیه بازهای خودی‬ ‫نگاهی به کارنامه فیلمسازی‬ ‫عبدالرضا کاهانی‬ ‫‪67‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪68‬‬ ‫مثلث | شماره ‪262‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫نسبت به فیلمم بر اساس همان تعریف اســت‪ .‬با این حال‬ ‫اعتقاد دارم که فیلمی که همه مــردم جهان را راضی بکند‪،‬‬ ‫وجود ندارد‪ .‬باید بر اســاس درصد بیشتر موافق ها احساس‬ ‫کنم قدمی رو به جلو بوده است‪ ،‬برای من این طور بود‪ .‬این‬ ‫فیلم تجربه جدیدی برای فاصله گرفتن از دنیای همیشگی‬ ‫من بود‪ ،‬از ورطه تکرار دور شــدم بنابراین حاال اگر بخواهم‬ ‫سینمای قبلی را ادامه بدهم‪ ،‬کسی بر من خرده نمی گیرد‪.‬‬ ‫به طور کلی برای مخاطب خاصی فیلم می سازید یا‬ ‫برایتان مهم است که طیف های مختلف‪ ،‬سینمای‬ ‫شما را بپسندند؟‬ ‫در وهله اول برای خودم فیلم می سازم و بعد دوست‬ ‫دارم به گونه ای فیلم بسازم که اگر کســی ان را دید‪ ،‬بدش‬ ‫نیاید‪ .‬یعنی سینمایی که هم سویه هنری خودش را حفظ کند‬ ‫ی داشته باشد‪.‬‬ ‫و هم سویه مردم ‬ ‫کامال مشخص اســت که شما فیلمســاز تجاری‬ ‫نیســتید‪ ،‬اما می خواهــم ببینم اینکــه می گویید‬ ‫مخاطبــان فیلم هــای مــن را دوســت دارند فقط‬ ‫صرفا از روی فروش فیلم اســت یا سعی می کنید‬ ‫سوژه هایی پیدا کنید که مردم بپسندند؟‬ ‫سعی می کنم در فیلم صداقت داشته باشم و مطمئن‬ ‫هستم که اگر با این روش فیلم بسازم حتی اگر تلخ هم باشد‬ ‫باز هم مردم ان را می بیننــد‪ .‬انتظار مردم از من دقیقا همین‬ ‫اســت؛ از کاهانی انتظار این اســت کــه دروغ نگوید پس‬ ‫من ممکن اســت فیلم مخاطب پسند نســازم ولی سینمایم‬ ‫دروغگو نیست‪.‬‬ ‫شــخصیت های فیلم هایتــان ما بــه ازای بیرونی‬ ‫دارنــد؟ یعنی بر اســاس یک شــخصیت حقیقی‬ ‫نوشــته می شــوند یا بر اســاس همان دیــدگاه و‬ ‫جهان بینی خاص خودتان‪ .‬مثال شــخصیت های‬ ‫فیلم های «هیچ» یا «اسب حیوان نجیبی است»‬ ‫کمی فرم اغراق شده دارند‪.‬‬ ‫هیچ کدام از داســتان ها و ادم های فیلمم تخیلی‬ ‫نیســتند‪ .‬حتی در فیلم «هیچ» که شــخصیت اصلی کمی‬ ‫انتزاعی و فانتزی اســت و به مرض «جــوع» مبتال بود این‬ ‫موضوع ریشه واقعی داشت‪ ،‬در بقیه فیلم هایم هم که ادم ها‬ ‫و شخصیت ها به مراتب واقعی تر هم هستند‪.‬‬ ‫پس نمادگرایی یا سمبلیســم در فیلم های شــما‬ ‫وجود ندارد و شخصیت ها قرار نیست نماد چیزی‬ ‫باشند‪.‬‬ ‫نماد باید اندازه واقعیت باشد‪ ،‬اگر این طور نشود و‬ ‫بزرگتر شود به یک فرم شــعاری و نچسب و دوست نداشتنی‬ ‫تبدیل می شود‪.‬‬ ‫همیشه فیلم های شما را که می بینم با اینکه فیلم‬ ‫طنز موقعیت دارد ولی همراه با یک استرس و یک‬ ‫دلهره پیش می رود‪ .‬مثال در «بی خود و بی جهت»‬ ‫موقعیــت کلی فیلم برای برگزار شــدن عروســی‬ ‫اســترس داشــت در حالی که موقعیت های طنز‬ ‫زیادی هم پیش می امد‪ .‬این کار را عمدا می کنید؟!‬ ‫انچه می گوییــد دقیقا جزو عالیق من اســت ولی‬ ‫به داســتان هم بر می گــردد‪ .‬مثال در فیلم «اســب حیوان‬ ‫نجیبی است» جور شــدن پول برای شخصیتی که «حبیب‬ ‫رضایی» بازی می کند مهم است ولی نه اینقدر که سرگردانی‬ ‫و بالتکلیفی ادم های فیلم مهم اســت‪ .‬ولی در «بی خود و‬ ‫ بی جهت» اینطور نیست‪.‬‬ ‫مضمــون همان ســرگردانی اســت ولی یــک مقدار‬ ‫حادثه ای هم که باعث می شود تماشاگر فیلم را پیگیری کند‬ ‫مهم است که تا اخر ماجرا را دنبال کند‪ ،‬بنابراین فرم روایت‬ ‫خیلی به قصه برمی گردد‪.‬‬ ‫ایــن ســرگردانی از اجتمــاع می ایــد یــا از همان‬ ‫دوره های مختلف زندگی تــان که روی جهان بینی‬ ‫فیلمسازی تان هم تاثیر گذاشته است؟‬ ‫هر دو‪.‬‬ ‫شــما از فرانســه فقط برای ســاخت «استراحت‬ ‫مطلق» برگشتید؟‬ ‫کارهایش را از راه دور کردم و برای پیش تولید امدم‬ ‫و بعد از فیلم هم دوباره رفتم‪.‬‬ ‫یعنی همیشــه در رفت و امد هســتید‪ ،‬پس شــما‬ ‫مهاجرت نکردید؟‬ ‫جای مشخصی ندارم‪ .‬یک جا بند نمی شوم‪ .‬امروز‬ ‫فرانسه ام‪ ،‬ممکن است فردا جای دیگری باشم‪ .‬نمی دانم‬ ‫فرانســوی ها در ســال‪ 400 ،‬تــا فیلــم‬ ‫می سازند که ‪ 150‬تای انها اکران می شود‬ ‫چــون ســینمای امریکا همه جا هســت‬ ‫و ســالن های مهم را قــرق می کنند‪ .‬در‬ ‫انجا فیلم ســاختم بــا زبان دیگــری‪ ،‬با‬ ‫سوژه دلخواه خودم و هرنپیشه هایی که‬ ‫شناخته شده نیستند و توانست هرچند‬ ‫محدود اکران بشود‬ ‫واقعا جایم کجاست‪.‬‬ ‫این کار را برای تجربه فیلمسازی انجام می دهید؟‬ ‫نه من فکــر می کنم عمر اینقدر کم اســت که باید‬ ‫رفت‪.‬‬ ‫ممکن است دوباره در فرانسه فیلم بسازید؟‬ ‫همه چیز ممکن است‪.‬‬ ‫ی که در فرانسه ساختید‪ ،‬راضی تان کرد؟‬ ‫فیلم ‬ ‫اهدافی از ساخت فیلم داشتم که محقق شد‪ .‬مثال‬ ‫باعث شد عضو کانون کارگردانان فرانسه بشوم‪ ،‬البته برای‬ ‫من هیجان انگیز نیست و کال گرفتن جایزه و مواردی از این‬ ‫دســت در این دنیا خیلی خوشــحالم نمی کند‪ .‬فقط کمک‬ ‫می کند برای ســاخت فیلم های بعــدی در فرانســه یا اروپا‬ ‫راحت تر باشــم‪ .‬یا جایزه ها و فســتیوال ها کمک می کنند‪،‬‬ ‫فیلم هایم اکران شوند‪ .‬فیلم در فرانســه اکران شد با اینکه‬ ‫هنرپیشه هم نداشت و اگرچه اکران محدودی داشت‪.‬‬ ‫به هرحــال خود فرانســوی ها در ســال‪ 400 ،‬تا فیلم‬ ‫می ســازند که ‪ 150‬تای انها اکران می شود چون سینمای‬ ‫امریکا همه جا هســت و ســالن های مهم را قرق می کنند‪.‬‬ ‫در انجا فیلم ســاختم با زبان دیگری‪ ،‬با سوژه دلخواه خودم‬ ‫و هنرپیشه هایی که شناخته شــده نیستند و توانست هرچند‬ ‫محدود اکران بشــود‪ .‬فیلم محصول فرانسه است و در چند‬ ‫فســتیوال شــرکت کرد و حتما تلویزیون فرانســه هم ان را‬ ‫پخش می کند‪ .‬از همــه اینها مهم تر‪ ،‬ســاخت این فیلم به‬ ‫خودم ثابت کرد بیــکار نمی مانم و تا نمیــرم جماعتی از من‬ ‫راحت نخواهند شد‪.‬‬ ‫پس چرا می گویید‪ ،‬هیجان زده نمی شوید یا برای‬ ‫شما هیجان انگیز نیست؟‬ ‫این مسائل ارمان من نیست‪.‬‬ ‫ارمان شما چیست؟‬ ‫ادم به درد بخوری باشم‪.‬‬ ‫خیلی از فیلمسازها که خارج از ایران فیلم ساختند‪،‬‬ ‫دیگر نتوانســتند ان موقعیت و برند خودشــان را‬ ‫حفظ کنند‪.‬شــاید برای همین شــما هم در رفت و‬ ‫امد هســتید چون ســاخت فیلم در ایران برایتان‬ ‫بهتر است؟‬ ‫فرقی ندارد‪ .‬هر کجا دوســت داشــته باشــم فیلم‬ ‫می سازم‪.‬‬ ‫در جاهای دیگر دنیا هم برای فیلمسازی خط قرمز‬ ‫وجود دارد؛ مثال فرانسه؟‬ ‫الاقل در مورد فیلم خودم این گونه نبود‪ .‬شهرداری‬ ‫به ما کمک می کرد و کاری با فیلمنامه نداشت‪ .‬می توانستیم‬ ‫از کمک هایشــان اســتفاده کنیــم و علیه خودشــان فیلم‬ ‫بسازیم‪.‬‬ ‫انجا رده بندی ســنی خیلی مهم اســت و به نظرم کار‬ ‫درستی است‪ .‬با این حال باور دارم هیچ جایی کامل نیست‪.‬‬ ‫در ایران اما سانسور به روشی مبتذل رسیده است‪.‬‬ ‫مثال انــگ ســیاه نمایی می زننــد و می گویند چرا‬ ‫همیشــه بخش سیاه داســتان را می بینید‪ .‬یعنی‬ ‫جامعه ایرانی را در فستیوال های جهانی بد وسیاه‬ ‫نشان می دهید‪.‬‬ ‫این تفکر سطحی اســت که فکر کنیم خارجی ها‪،‬‬ ‫کشور عظیم و پهناور ایران را با چهارتا فیلم ارزیابی کنند‪.‬‬ ‫ولی این فکر غالب اســت کــه مفاهیم مهاجرت‪،‬‬ ‫از هم پاشــیدگی خانواده و دروغ و‪ ...‬سیاه نمایی‬ ‫است‪.‬‬ ‫یک عده شغل شان این اســت که اینها را بگویند‪،‬‬ ‫فقط در سینما هم نیستند‪ .‬کسانی که هم از توبره می خورند و‬ ‫هم از اخور‪ ،‬هیچ وقت درونیاتشان اشکار نیست‪.‬‬ ‫برای ساخت فیلم بعدی تان در ایران برنامه ریزی‬ ‫کردید؟‬ ‫همیشه در حال برنامه ریزی هستم و اماده کار‪.‬‬ ‫پیشنهاد کاهانی را به کار با اسکورسیزی‬ ‫ترجیحمی دهم‬ ‫گفت وگو با مجید صالحی به بهانه ایفای نقشی متفاوت‬ ‫مسعود نجفی‬ ‫خبرنگار‬ ‫گویا این روزها بیشــتر در نقش هــای جدی دیده‬ ‫شده ای؟‬ ‫در تله فیلمــی به نــام «ته خط» ســاخته منوچهر‬ ‫ هادی نقش جدی داشتم‪ .‬بعد هم در سریال «مدینه» نقش‬ ‫متفاوتی بازی کردم که انرژی زیادی در این کار گذاشتم و‬ ‫کار را دوســت داشتم‪ .‬در نهایت هم پیشــنهاد «استراحت‬ ‫مطلق» مطرح شد‪.‬‬ ‫یعنی اتفاقی این طور شده است؟‬ ‫نه‪ ،‬به ســادگی برای ایــن فیلم انتخاب نشــدم‪.‬‬ ‫کارهای کاهانی را دوست داشتم و برای این فیلم هم رضا‬ ‫عطاران مرا پیشــنهاد داده بود‪ .‬عالقه مند بــه کار کردن با‬ ‫ایشــان بودم و خدا را شــکر اتفاق افتاد‪ .‬البته گفتم که به‬ ‫سادگی برای این فیلم انتخاب نشدم‪ .‬کاهانی دقت داشت‬ ‫که به جنس کارهایش می خورم یا نــه؟! من هم نیت کرده‬ ‫بودم این نقش را به دست اورم و حتی باتوجه به همزمانی کار‬ ‫با «مدینه» تالش زیادی کردم تا همزمان کار پیش برود‪.‬‬ ‫علت بازی متفاوت بازیگــران در کارهای کاهانی‬ ‫چیست؟‬ ‫قبل از اینکــه بازیگر جلــوی دوربین بــرود‪ ،‬یک‬ ‫پروداکشــن خــوب انجــام می شــود و لحظــه بــه لحظه‬ ‫لوکیشن ها درست انتخاب می شود و همه چیز طبق برنامه‬ ‫پیش می رود‪ .‬در این پروداکشــن که به جزئیــات از جمله‬ ‫صحنه‪ ،‬لباس و صدا اهمیت داده می شود‪ ،‬یکی از رکن های‬ ‫اساسی همین بازی است‪.‬‬ ‫با توجه به اینکه نوشــته و کارگردانی از طریق بازیگر‬ ‫نمو پیدا می کند‪ ،‬کاهانی اهمیت زیــادی به کار بازیگرش‬ ‫می دهد و جلســه به جلســه تمرین می کند‪ .‬هم به صورت‬ ‫گروهی‪ ،‬هم بازیگران مقابل هم و هم به صورت شخصی‪.‬‬ ‫من و بابک حمیدیان تمرینات زیادی با هم داشتیم‪.‬‬ ‫کارهایی که تا این حد تمرین داشــته باشد حتما‬ ‫موفق خواهد شد؟‬ ‫قطعــا این طور اســت‪ .‬اعتــراف می کنــم خودم‬ ‫فیلم هایی بازی کرده ام که هیچ کاری روی بازی ها نشــده‬ ‫و بی برنامه جلو رفته و نتیجه کار هم دیده ایم که چه شــده‬ ‫است‪.‬‬ ‫ما برای نوع بازی در «استراحت مطلق» به توافقاتی‬ ‫رســیده بودیم‪ .‬نوع گویش و صدا‪ ،‬نگاه که چشم در چشم‬ ‫ادم ها نمی شد‪ ،‬نوع راه رفتن‪ ،‬قبل از شروع فیلمبرداری همه‬ ‫مشخص شــده بود‪ .‬کاهانی روح خالقه را در گروه به وجود‬ ‫می اورد و از همه بازی می گیرد و به شدت حواسش جمع و‬ ‫رفتارش بازیگر را وادار می کند به کارش احترام بگذارد‪.‬‬ ‫به صحنه فوتبال در فیلم «اســتراحت مطلق» دقت‬ ‫کنید‪ .‬یک روز روی اســفالت داغ ولو شــده بودم و از شدت‬ ‫افتاب پوست گردنم کامل بلند شد‪ .‬داد می زدم غلط کردم‬ ‫و دیگر دوســت ندارم چنین فیلم هایی بــازی کنم‪ .‬دوازده‬ ‫برداشــت گرفته شــد‪ .‬حتی شــنیدم در یکی از فیلم های‬ ‫کاهانی تا ‪ 57‬برداشت گرفته شده است‪ .‬این نشان می دهد‬ ‫جزئیات برایش مهم است‪.‬‬ ‫به موازات این تمرین ها تست گریم هم پیش می رفت‬ ‫که با «مدینه» هم راکورد داشت و نمی شد در صورتم تغییر‬ ‫ایجاد کرد و قرار شد از داخل گریم شوم‪ .‬در نهایت صورتم‬ ‫پر شد و پروتز گذاشته شد‪.‬‬ ‫با این اوصاف‪ ،‬تجربه «استراحت مطلق» چطور‬ ‫بود‪ ،‬واقعا پشیمان شدید؟‬ ‫صادقانه بگویم در این فیلــم بازی دیگر بازیگران‬ ‫را بیشتر از خودم دوســت دارم‪ .‬بازی امیر شهاب رضویان‪،‬‬ ‫بابــک حمیدیان‪ ،‬ترانه علیدوســتی و لهجــه ای که خیلی‬ ‫ریز دارنــد و جنس ارتباطاتشــان و بــازی رضا عطــاران و‬ ‫ریزه کاری هایی که دارد‪ ،‬خیلی دوست داشتنی است‪.‬‬ ‫البته پیش از این هــم‪ ،‬کارهای جــدی در بازیگری‬ ‫داشتم که دیده نشده اســت‪ .‬مثل «پلیس جوان»‪« ،‬یک‬ ‫روز معمولی» و اکثر تئاترهایی که کار کردم‪.‬تئاترهایی مثل‬ ‫«در شوره زار و شایعات»‪ ،‬به هرحال وقتی اتفاقی نخواهد‬ ‫بیفتــد‪ ،‬نمی افتد‪ .‬مثل همین فیلم که به جشــنواره نیامد و‬ ‫کارمان دیده نشد‪ .‬با حضور نداشــتن «استراحت مطلق»‬ ‫در جشنواره فیلم فجر شانس دریافت جایزه را از دست دادم‬ ‫اما ان موقع از اینکه فیلم در جشنواره انتخاب نشد‪ ،‬ناراحت‬ ‫نشدم و فکر نمی کردم بازی ام اینقدر مورد توجه قرار بگیرد‪.‬‬ ‫من چهار‪ ،‬پنج سال در کنار کارهای تلویزیونی و تئاتر‬ ‫کار می کردم و بعدها ایتم کار کردم تا به ســریال برسم و از‬ ‫سریال به ســینما رســیدم و از نقش مکمل به نقش اصلی‬ ‫خیلی از فیلم ها رسیدم و حاال دوست دارم به چیزهایی که‬ ‫در سینما لذت می برم‪ ،‬برسم‪ .‬مانند نقشــم در «مدینه» یا‬ ‫همین «استراحت مطلق» که یک نقش فرعی است اما از‬ ‫اینکه این نقش را بازی کردم‪ ،‬برایم بسیار لذت بخش تر از‬ ‫برخی فیلم هایی اســت که نقش اصلی داشته ام و حتی در‬ ‫اکران هم ان را ندیدم‪.‬‬ ‫باز هــم عالقه مند به بــازی در این گونــه نقش ها‬ ‫هستید؟‬ ‫این روزها دوســت دارم به چیزهایی که دغدغه ام‬ ‫است‪ ،‬برسم‪ .‬نقش های خاکستری که حرف دارد و خاص‬ ‫اســت و نقش هایی که بتوانی توان بازیگریت را خرج کنی‬ ‫و لذت ببــری‪ .‬وقت هایی ماننــد «مجردهــا»‪ « ،‬خوابگاه‬ ‫دختران»‪« ،‬بعداز ظهر سگی سگی» و «استراحت مطلق»‬ ‫این اتفاق افتاده اســت‪ .‬در کنارش یک سری از فیلم هایم‬ ‫را دوســت ندارم و حتی یک بار هم انهــا را ندیده ام‪ ،‬برخی‬ ‫فیلم ها را بازی کردم تا به ســینما راه پیدا کنم‪ .‬البته به فیلم‬ ‫«استراحت مطلق» عالقه دارم‪ .‬تنها جابه جایی سکانس‬ ‫اول و اخر به سلیقه شــخصی ام نمی خورد‪ .‬اما مطمئنم‬ ‫کاهانی قطعا خیلی چیزها را دیده که ما ندیدیم‪.‬‬ ‫بــا ایــن اوصــاف‪ ،‬اولویت تــان در بازیگری‬ ‫چیست؟‬ ‫هر کاری خوب باشد اولویتم است‪ .‬می تواند‬ ‫یک کار کمدی خــوب از هزار کار جدی بهتر باشــد‪.‬‬ ‫بعضی وقت ها هم یک نقش فرعی به ‪ 10‬نقش اصلی‬ ‫مــی ارزد‪ .‬البته االن کال فیلم خوب کم شــده اســت‪.‬‬ ‫ضمن انکــه خــودم را بازیگــری به شــدت «مودی»‬ ‫می دانم‪ .‬اگر اسکورسیزی یا اسپیلبرگ بیایند و بگویند‬ ‫در فیلم من بــازی کن و در کنارش کاهانــی یا عطاران‬ ‫پیشنهاد بدهند با عالقه پیشنهاد دوم را قبول می کنم‪.‬‬ ‫‪2‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫مجیــد صالحی را بــا ایفای نقش در ســریال ها و‬ ‫فیلم های طنز می شناســیم‪ .‬حتی اگر فیلم یا ســریال‬ ‫طنز نباشــد‪ ،‬نقش صالحــی معموال طنز اســت‪ .‬او اما‬ ‫عالوه بر ایفــای نقش جدی در تئاتــر‪ ،‬اخیرا دو نقش‬ ‫جدی اخــرش در ســریال «مدینه» و فیلم ســینمایی‬ ‫«اســتراحت مطلق» مورد توجه قــرار گرفت‪ .‬خودش‬ ‫می گوید قبال هم کم نقش جدی بازی نکرده‪ ،‬اما تاکنون‬ ‫دیده نشــده بود‪ .‬این گفت وگــو به بهانه اکــران فیلم‬ ‫«اســتراحت مطلق» به کارگردانــی عبدالرضا کاهانی‬ ‫انجام شــده که بازی صالحی در ان مــورد توجه واقع‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫مواقعی هم رودربایستی باعث شده پیشنهادی را قبول کنم‬ ‫در حالیکه می دانستم خروجی کار خوب نمی شود‪.‬‬ ‫البته همیشه با رضا عطاران که او را استاد خود می دانم‬ ‫در کارهایم مشــورت می کنم و همیشه در تله فیلم هایی که‬ ‫ساختم نظرش را گرفته ام‪ .‬او هم با همه مشغله ای که دارد‬ ‫وقت می گذارد و کار را می بینــد و نظر می دهد‪ .‬همکاری با‬ ‫رضا عطاران در «استراحت مطلق» دلچسب بود و این فیلم‬ ‫بعد از «بعد از ظهر سگی سگی» دومین کاری بود که با هم‬ ‫بودیم اما سکانس مشترک نداشتیم‪.‬‬ ‫همین جــا از رضا عطاران که شــرایط حضــور من در‬ ‫«استراحت مطلق» را پیش اورد تشکر می کنم و امیدوارم‬ ‫شرایطی ایجاد شود تا دوباره با کاهانی کار کنم‪ .‬بعد از این‬ ‫فیلم به من می گویند هر کاری را نرو‪ ،‬بنابراین سعی می کنم‬ ‫انتخاب های درستی داشته باشم‪.‬‬ ‫مجید صالحی این روزها چه می کند؟‬ ‫فعال فعالیــت بازیگری نــدارم‪ .‬یک دفعه تصمیم‬ ‫گرفتم ادامه تحصیل بدهم و در دانشکده هنر و معماری ترم‬ ‫چهارم کارشناسی ارشد کارگردانی هستم‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫روایت «استراحت‬ ‫مطلق» پیشرو نیست‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪70‬‬ ‫مثلث | شماره ‪262‬‬ ‫نقدمحمدتقیفهیمازفیلمکاهانی‬ ‫فیلم اخیر اقای کاهانی‪« ،‬استراحت مطلق» با نظر‬ ‫خوب و بد زیادی رو به رو شــده است‪ ،‬نظر شما در‬ ‫موردفیلمچیست؟‬ ‫بعد از چند فیلم اقای کاهانی که گروه ها و طیف های‬ ‫خاصی از منتقد ها ان را پســندیده اند‪ ،‬این فیلــم جدید اقای‬ ‫کاهانیحتیانتظارکسانیکهکار هایاورادنبالمی کنندراهم‬ ‫پاسخندادهاست‪.‬اینفیلمحتیبهنظرکسانیکهاقایکاهانی‬ ‫رادوستدارندهمفیلمضعیفیبودهوبیشترازنظرفرموساختار‬ ‫فیلمزیرمتوسطاست‪.‬‬ ‫دقیقاچهانتقاد هاییبهفرموساختارفیلمدارید؟‬ ‫در قالب یک اثر ســینمایی‪ ،‬برای هر کاری باید یک‬ ‫سریاستاندارد هاییرادرنظربگیریم‪.‬مثالشخصیت پردازی‬ ‫یکیازمواردیاستکهدرروایتبسیارمهماست‪.‬شخصیت‬ ‫باید یک سری ویژگی های منحصر به فرد داشته باشد و یک‬ ‫سری فراز و فرود هایی را در جریان فیلم تجربه کند‪ .‬خود فیلم‬ ‫نیاز به عطف و باال و پایین دارد‪ ،‬نیاز به پایان بندی و یک سری‬ ‫استانداردهاییداشتهباشدکهدرقالباثرسینماییقراربگیرد‪.‬‬ ‫برای ساختن یک فیلم ســینمایی باید به این موار د قائل بود‪.‬‬ ‫اگر اینها رعایت نشود‪ ،‬اصال استاندارد های منطقی سینما به‬ ‫صورت کالسیک رعایت نشده است‪ .‬حاال ممکن است شما‬ ‫بگویید که در یک روایتی می شود که فراز و فرود وجود نداشته‬ ‫باشدیااتفاقینیفتدامانمی شودکهدرروایتشخصیت پردازی‬ ‫همنداشتهباشیم‪.‬شخصیتحد اقلالزمهیکروایتاستکه‬ ‫باید شناسنامه و پایگاه افراد را در فیلم مشخص کند‪ .‬جغرافیا و‬ ‫تمایل هایافرادراروشنکند‪.‬بایدحد اقلیکیادوشخصیت‬ ‫در یک روایت شناسنامه داشته باشند‪ .‬عالوه بر این باید قصه‬ ‫و روایت وجود داشته باشــد‪ .‬یک روال قابل تشخیص باید در‬ ‫روایتوجودداشتهباشدتاانراپرکند‪.‬‬ ‫به نظر می اید که شما به قصه و مضمون فیلم انتقاد‬ ‫دارید‪.‬‬ ‫بله‪ ،‬به نظر من قصه ای که انتخاب شده کشش ‪90‬‬ ‫دقیقه را هم ندارد‪ ،‬در حالی که اســتاندار دهای سینمایی دنیا‬ ‫روی ‪ 120‬دقیقه و ‪ 180‬دقیقه است‪ ،‬این فیلم تنها ‪ 90‬دقیقه‬ ‫استوتازههمانهمکمفروشیدارد‪.‬همانهمکششالزمرا‬ ‫ندارد‪.‬اینکهشمابگوییدمنکم راشمی گیرمتادستممیزان‬ ‫راببندمکهکسینتواندازمنبخواهدکهچیزیرادرفیلمتغییر ‬ ‫بدهمچونمنهیچراشیندارمکهدرفیلمجایگزینکنم‪ ،‬این‬ ‫توجیه ها درست نیست‪ .‬داســتان فیلم ‪ 80‬دقیقه هم کشش‬ ‫ندارد‪.‬بهنظرمندرقصهفیلمکمگذاشتهشدهاستوفرمکار‬ ‫ایراددارد‪.‬امادرموردموضوع ؛ موضوعیکهانتخابشدهاست‬ ‫محمد تقی فهیم‪ ،‬ا ز جمله منتقد هایی است‬ ‫که به فیلم اخیر کاهانی نگاهــی نه چندان مثبت‬ ‫دارد‪ ،‬البتــه موضوع ان قدر ها هــم تعجب برانگیز‬ ‫نیســت‪ ،‬وقتــی بدانیــم کــه «اســتراحت مطلق»‬ ‫حتی طرفداران سرســخت کاهانــی را هم چندان‬ ‫راضی نکرده است‪ .‬فیلم که ساخت و نمایش ان با‬ ‫حاشیه هایی همراه بوده اســت به نظر اقای فهیم‪،‬‬ ‫ نمی تواند فیلمی ماندگار باشد‪.‬‬ ‫بسیارتکراریاست‪.‬امدنازشهرستانبهتهران‪،‬تالشبرای‬ ‫مهاجرت به خارج از کشور‪ ،‬نا امیدی و سر خوردگی از تهران‪،‬‬ ‫برگشتنازمهاجرتبهانطرفمرز ها‪،‬درمضمونفیلمان قدر‬ ‫ بی انصافیکردهاستکههمهچیزشجایبحثدارد‪.‬درواقع‬ ‫فیلم هیچ چیز برای ما باقی نمی گــذارد‪ ،‬نه یک نگاه ملی گرا‬ ‫در ان وجود داردو نه نگاهی به سرمایه ها ‪ .‬در واقع فیلم تمام‬ ‫چیزهایی که ما داریم را گرفته و تبدیل به اشغال کرده است‪.‬‬ ‫اما واقعا این طور نیست‪ ،‬در حقیقت درست است که چیز های‬ ‫بدی هم وجود دارد اما همه چیز این قدر سیاه نیست‪ .‬رئالیسم‬ ‫وواقع نمایییکچیزدیگریاست‪ ،‬تعریف هایدیگریدارد‪،‬‬ ‫این کشف حقیقت یک چیز دیگر است‪ .‬از نگاه اجتماعی هم‬ ‫که با فیلم برخورد کنیم این فیلم به نفع هیچ کس نیســت‪ .‬نه‬ ‫حمایت از الیه های پایین جامعه است‪ ،‬نه تصویر طبقه های‬ ‫محروم‪.‬درواقعفیلمازه رگروهیبهسراغلمپن هایانرفته‬ ‫اســت ‪ .‬وقتی نگاه می کنید می بینید که اصلی ترین ادم های‬ ‫این داستان لمپن ها هستند‪ ،‬نه شخصیت های شناسنامه دار‬ ‫اجتماعی که معلوم باشــد باالخره مال کدام طبقه هســتند‪.‬‬ ‫ادم های فیلم نه کارگر و کشــاورز معمولــی بلکه تولید کننده‬ ‫کمپوس و نصاب ماهواره هستند؛ انجایی هم که می خواهد‬ ‫طبقه باال و ثروتمند را نشــان بدهد می رود به سراغ یک شغل‬ ‫عجیب ساخت سنگ دستشویی‪ .‬به نظرم فیلم در محتوا هم‬ ‫چیزیباقینگذاشتهاستواصالقابلدفاعنیست‪.‬اینکهفیلم‬ ‫راباجنجالیکعدهخاصیپیشببریموفضاراقطبیکنیمکه‬ ‫هنر نیست‪ ،‬این کار ها را نمی شــود روشنفکرانه نامید‪ .‬ایا این‬ ‫فیلم به دنبال افشا گری است؟ تمام حرف هایی که می زند را ما‬ ‫قبال می دانستیم‪ .‬سینما پرده است‪ ،‬ارتباط با مخاطب است‪،‬‬ ‫در صورتی که در این فیلم این الزام ها را نمی بینیم‪ ،‬این سینما‬ ‫در ان چارچوب مخاطب محوری قرار ندارد‪ .‬شــاید بشــود در‬ ‫محفل ها از این فیلم ها تقدیر کرد یا برای مخاطب های اندک‬ ‫انهارانشاندادامابهمفهومفیلمپرده ایاینفیلم هانمی توانند‬ ‫تجربه هایموفقیباشندچونبرایداشتنپردهبایدیکسری‬ ‫حد اقل هاییرادرفیلمدرنظرگرفت‪.‬‬ ‫شــاید برخی نقد هایی که به این فیلم وارد می شود‬ ‫جزو ویژگی های ســبکی خاص تلقی شود اما شاید‬ ‫یک نوع سهل انگاری در شخصیت پردازی ها قابل‬ ‫مشاهدهباشد‪.‬‬ ‫به نظر من هم یک نوع اسان گیری در این جا اتفاق‬ ‫افتاده اســت‪ .‬این سبک نیســت‪ ،‬ســبک خاص هر ادمی‬ ‫ از تجربه هایش می اید‪ ،‬یک نوع ســهل انگاری و دست کم‬ ‫گرفتنمخاطبرخدادهاست‪،‬استفادهشخصیازیکسری‬ ‫سوء تفاهم ها در درون جامعه خوب نیست‪ .‬اینکه مساله های‬ ‫یتریبون هابه‬ ‫حقوقبشریواستثماروچیز هاییکهمدامبرخ ‬ ‫انها اشاره می کنند را بخواهیم دستمایه یک فیلم قرار بدهیم‬ ‫بد نیست‪ ،‬اما تنها پرداختن به معلول ها نه می تواند کافی باشد‬ ‫نه می تواند یک سبک باشد‪ .‬به نظر من روشنفکر تنها نباید به‬ ‫اشاره به معلول ها اکتفا کند بلکه باید علت ها را هم پیدا کند‬ ‫و انها را هم نشــان بدهد‪ .‬اقای کاهانی بیشــتر مشغول این‬ ‫است که معلول ها را نشان بدهد نه علت ها را‪ ،‬اما فیلمسازی‬ ‫که می خواهد خدمت کند باید این وظیفه را بر دوش خودش‬ ‫احســاس کند که کاری از پیش ببرد‪ ،‬حاال اگر برای گیشــه‬ ‫می ســازد که هیچ‪ ،‬اما اگر ادعایــی دارد و می خواهد بگوید‬ ‫که در جامعه روشنفکری عضویت دارد و دغدغه دارد و مانند‬ ‫اینها باید وظیفه ای برای خودش قائل باشــد‪ .‬ضمن اینکه‬ ‫فیلم عرصه درام اســت‪ ،‬باید با دراماتیک کردن موضوعات‬ ‫و پدیده ها به سراغ باز نمایی انها برود‪ .‬متاسفانه ان چیزی که‬ ‫من می بینم این است که فضا نا مطلوب است‪ ،‬بر خی ادم ها‬ ‫که تریبون دارند ابا دارند از اینکه فیلم هایی این چنین را نقد‬ ‫کنند ‪ .‬ممکن اســت که محفل های خودشان بگوید که این‬ ‫فیلمضعیفاستاماد رتریبون هادرموردشسکوتمی کنند‬ ‫و چون محافظه کار هســتند‪ ،‬فیلم را نقد و بررسی نمی کنند‪.‬‬ ‫نگران هستند که به پز خودشــان بر بخورد‪ .‬محافظه کارانه‬ ‫برخورد می کنند و خودشــان را کنار می کشــند و متاسفانه در‬ ‫چنین فضایی ادم هایی مثل کاهانی به دکان داری می افتند و‬ ‫فضا را برای کسانی که استعداد دارند تنگ تر می کنند‪ .‬اینها‬ ‫به ضرر سینمای ما اســت‪ ،‬اوج مخاطب چنین کارهایی صد‬ ‫هزار نفر است‪ ،‬می گویند فیلم کم هزینه تولید می کنند و بعد‬ ‫با ان درامد کسب می کنند‪ ،‬از یک سری موج هایی استفاده‬ ‫می کنندوپولدرمی اورندودرصورتیکهاگراینفیلم هامثال‬ ‫می توانست یک میلیون مخاطب به ســینما بیاورد ان وقت‬ ‫برای سینما مفید می شد‪ .‬االن ان چیز ی که فیلم استراحت‬ ‫مطلق به ان می پردازد‪ ،‬خیلی واضح است و این طور نیست‬ ‫که ویژگی های یک سبک خاص را داشته باشد‪.‬‬ ‫برخینوعفیلم هایاقایکاهانیرابابرچسبابزورد‬ ‫توصیفمی کنند‪ ،‬فکرمی کنیداینقضاوتچقدربه‬ ‫واقعیتنزدیکاست؟‬ ‫ابزورد برایخودشیکسبکفیلمسازیاست‪،‬یک‬ ‫سیاقویکشیوهمدرناستکهدرانحرف هایمهمهمزده‬ ‫می شود‪،‬بهنوعینگاهبهمفهومهیچاست‪ ،‬امامنبعدازاینکه‬ ‫ی را دیدم که از هم‬ ‫فیلم اقای کاهانی را در سینما دیدم‪ ،‬مردم ‬ ‫می پرسیدند «که چی»‪ ،‬اینکه بپرسند که چی با اینکه هیچ را‬ ‫دریافتکنندمتفاوتاست‪.‬ایننشانمی دهدکهفیلمانتظار ها‬ ‫توتنهایکسریچیز هایبدیهیرانشان‬ ‫رابر اوردهنکردهاس ‬ ‫داده است‪ .‬این نوع فیلم ها در خاطر مخاطب باقی نمی ماند و‬ ‫مخاطبوقتیازسینمابیرونمی ایدانرافراموشمی کند‪.‬‬ ‫درســت اســت که انچه فیلم نشــان می دهد چیز‬ ‫جدیدی نیست اما نوع روایت مدرنی که دار د و نوع‬ ‫برخوردبدونهیجانباموضوعهموجوددارد‪.‬‬ ‫مشکلفیلمایناستکهعمقندارد‪ ،‬فیلم هاییمثل‬ ‫گوزن هاوقیصرهمدرمقطعزمانیخودشانداشتندچیز هایی‬ ‫رامی گفتندکههمهمامی دانستی م ومی دیدیمکهاعتیادچقدر‬ ‫در جامعه زیاد شــده اســت‪ ،‬اما این فیلم ها بعد از اینکه یک‬ ‫موضوعبدیهیرانشانداده اند‪،‬راه حلیهممطرحمی کردند‪،‬‬ ‫ پیشــنهاد می کردند که حرکت هایی هم انجام بشود در واقع‬ ‫از ســطح عبور می کردند تا به عمق برسند‪ ،‬فیلم ها دراماتیک‬ ‫بودند و روایت و قصه داشتند‪ ،‬اینجا ما تنها چند ادم را می بینیم‬ ‫که ایزوله هستند و در حال نابود شدن ؛ صرفا ما را به درد و تنفر‬ ‫می اندازن د و نه اینکه یک درد اگاهانه ای در ما ایجاد کنند‪ .‬این‬ ‫فیلم هیچ کس را خوب نمی داند‪ ،‬سرمایه دار را مستراح فروش‬ ‫می دان د ودرنهایتهمکاریمی کندکهاوتنهاشخصیتنسبتا‬ ‫خوبداستانبهنظربیاید‪.‬درصورتیکهواقعیتاینهانیست‪،‬‬ ‫این طو ر نیست که زن ها تا این حد نگران و بد بین به مناسبات‬ ‫خودشان باشــند‪ ،‬من نمی گویم که تن فروشــی وجود ندارد‪،‬‬ ‫ اما می گویم اوضاع به این بدی ها هم نیســت‪ ،‬همه این طور‬ ‫نگاه های بد به زن ندارند‪ ،‬ادم ها ی خوب هم وجود دارند‪ ،‬همه‬ ‫در برابر کاری که می کنند انتظار هــای ان چنانی ندارند‪ ،‬البته‬ ‫بخشیازاینهاواقعیاستاماحقیقتنمی تواندتنهاهمین ها‬ ‫باشد‪ .‬بعد موضوع دیگر این است که دیدن این داستان و این‬ ‫روایت کمکی به کســی نمی کند‪ .‬غیر از اینکه اعصاب ادم را‬ ‫به هم می ریزد کاری نمی کند‪ .‬سوال من این است که دیدن‬ ‫این فیلم چه کمکی به کسی می کند که مخاطب بخواهد ان‬ ‫راببیند؟‬ ‫چرا باید انتظار داشــت که حتما راه حلی ارائه شود؟‬ ‫به هر حال روایت مدرن یک سری ویژگی هایی دارد‬ ‫که در نتیجه اش می توان از برخی الزام های روایت‬ ‫کالسیکچشمپوشید‪.‬‬ ‫ کاهانی فرد بســیار باهوشی است‪ .‬بســیار مستعد‬ ‫است و نمی شــود این موضوع را نادیده گرفت که بسیار هم‬ ‫با سواد است‪ ،‬بر چیز های زیادی تســلط دار د و اهل مطالعه‬ ‫است‪ ،‬اما من فکر می کنم که از دانسته هایش بهره نا صواب‬ ‫می برد ‪ .‬روایت مدرن یک عنوان برای نوعی از ساختار و فرم‬ ‫ت اما روایت کاهانی در این فیلم یک روایت غیرپیش رو‬ ‫اســ ‬ ‫ت اصال در دایره روایت مدرن قرار نمی گیرد‪.‬‬ ‫و کلیشه ای اس ‬ ‫رادیکالیسم باید درام شکل بگیرد‪ ،‬شخصیت ها باید درست‬ ‫باشد‪ ،‬باید این قابلیت در انها باشد که ما را عالقه مند یا متنفر‬ ‫کند‪ .‬کشمکش های درونی انها را باید نشان ما بدهد تا ما را با‬ ‫شخصیت ها همراه کند‪ .‬اما یک عده ای هم هستند که دائم‬ ‫نق می زنند و ناراضی هستند‪ .‬برایشان فرقی نمی کند که چه‬ ‫اتفاقی بیفتد‪ ،‬تنها ناراضی هســتند و این نارضایتی را اعالم‬ ‫می کنند‪ .‬به نظر من فیلم اقای کاهانی می تواند در چارچوب‬ ‫همان غر زدن های دائمی باش د ‪.‬می خواهند فیلم کم بودجه‬ ‫و کم هزینه بسازند‪ ،‬خیلی ها با همین خصوصیات فیلم های‬ ‫خوب ســاخته اند‪ ،‬اما بعضی ها هم هســتند کــه صراحت را‬ ‫فراموش می کنند ‪ .‬درست اســت که در روایت مدرن اتفاقی‬ ‫نمی افتد‪ ،‬ما هم انتظار نداریم که اتفاق حتما تعقیب و گریز‬ ‫حاشیه بازهای خودی‬ ‫نگاهی به کارنامه فیلمسازی عبدالرضا کاهانی‬ ‫مثلث | شماره ‪262‬‬ ‫که به مرض سیری ناپذیری مبتالســت و مواجهه او با فضای‬ ‫پیرامونیوافرادیکههریکمشکلخاصخودشانرادارند‪،‬‬ ‫بیشازپیشاینتصورراتقویتکردکهانگارعبدالرضاکاهانی‬ ‫عالوهبراینکهباهمه چیزوهمه کسدراطرافواینکرهخاکی‬ ‫سر کلنجار و انتقاد دارد‪ ،‬چالش های ذهنی بسیاری را در زمینه‬ ‫موجودیتانسانونوعارتباطاوباهستیپیرامونشبهاشتراک‬ ‫می گذارد‪.‬درفیلمبعدیاویعنی«اسبحیواننجیبیاست»‬ ‫نیزرضاعطاران‪،‬حبیبرضایی‪،‬پارساپیروزفر‪،‬مهتابکرامتی‪،‬‬ ‫باران کوثری‪ ،‬مهران احمدی‪ ،‬کارن همایون فر (اهنگســاز‬ ‫در تجربه بازیگری)‪ ،‬احمد مهران فر‪ ،‬بابک حمیدیان‪ ،‬ماهایا‬ ‫پطروسیان‪ ،‬اشکان خطیبی و‪ ...‬حضور یافتند‪ .‬این فیلم نیز‬ ‫کهدرزمانحضوردرجشنوارهباجنجال هاییهمراهبودواکران‬ ‫انهمان قدربا تردیدهمراهبودکهدرنهایتدرمنتهی الیهقبل‬ ‫از جشنواره فیلم فجر به نمایش عمومی درامد‪ ،‬ماجرای یک‬ ‫مامور قالبی و رشوه بگیر نیروی انتظامی استکهالبتهرفتاری‬ ‫رابین هود گونه دارد و پیرامون برخورد او با یک متهم به شرب‬ ‫خمر‪ ،‬مجموعه ای از افراد دارای مشــکل و فاقد چاره شکل‬ ‫می گیرد که شبی عجیب را در مسیر یاری رسانی و یاری گیری‬ ‫درمواجههبامسائلیکدیگررقممی زنند‪.‬‬ ‫کاهانی البته پیش از اکران این فیلم اثر بعدی اش را با‬ ‫نام «بی خود و بی جهت» مقابل دوربین برد؛ فیلمی با لوکیشن‬ ‫محدودوبازیاحمدمهران فر‪،‬رضاعطاران‪،‬پانته ابهرامونگار‬ ‫جواهریان‪ .‬این فیلم هم طنز گزنده ای داشت که بسیاری از‬ ‫معیارهایرایججامعهرابهچالشمی کشید‪.‬‬ ‫کاهانی در ادامه در سفری به خارج از کشور‪ ،‬فیلم دیده‬ ‫نشــده « وقت داریم حاال» را در اروپا ســاخت و حاال اخرین‬ ‫ساخته اش را با نام «استراحت مطلق» بر پرده سینماها دارد‪.‬‬ ‫فیلمی کــه دیگر اثر کاهانی شــد که در جشــنواره فیلم فجر‬ ‫نمایش داده نشــد‪ .‬ان موقع گفته شــد چون فیلم ‪ 75‬دقیقه‬ ‫زمان داشته و در صورت اصالحات به زیر یک ساعت کاهش‬ ‫می یابد‪،‬استانداردحضوردرجشنوارهراندارد‪.‬دراینفیلم ترانه‬ ‫علیدوســتی‪ ،‬مجید صالحی‪ ،‬بابک حمیدیان و رضا عطاران‬ ‫ایفای نقش داشــته اند‪ .‬همچنین فریده فرامرزی‪ ،‬تدوین گر‬ ‫و همسر کاهانی و نیز امیرشهاب رضویان کارگردان نیز بازی‬ ‫داشته اند‪.‬فیلمنامه «استراحت مطلق» را سعید قطبی زاده و‬ ‫کاهانینوشته اندکهگویاپسازساختفیلمبینانهاکدورتی‬ ‫پیش می اید‪ .‬به هر حال این فیلم در نمایش عمومی وضعیت‬ ‫به نسبتمطلوبیراتجربهکرد‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫برخیازفیلمسارانامروزسینمایایرانبه راستینماینده‬ ‫قشریازجامعههستندکهان قدرکثرتدارندکهنادیدهگرفتن‬ ‫انها یک خطای استراتژیک است‪ .‬امثال عبدالرضا کاهانی‪،‬‬ ‫چه در نوع لباس پوشیدن‪ ،‬چه در نوع حرف زدن و چه افکار و‬ ‫اثارشان نماینده واقعی قشر جوان پرسش گر و منتقد ماست؛‬ ‫اما با این تفاوت نســبت به گروهی دیگر از معترضان؛ ان هم‬ ‫اینکه این فیلمسازان جوان انتخاب خودشان را کرده اند که در‬ ‫نهایتدرچارچوب هایقانونیکشورفعالیتکنند‪.‬ایناندرواقع‬ ‫هرچند با ساختارهای مطلوب مدیریت کشــور مدام در حال‬ ‫چالش و کلنجار هستند‪ ،‬اما درنهایت در داخل خطوط فعالیت‬ ‫می کنند و از ایــن رو باید قدر این رویکــرد را به عنوان فرصتی‬ ‫دوسویه دانست‪.‬عبدالرضا کاهانی حاال ‪ 43‬ســال را رد کرده‬ ‫و کارگردانی محسوب می شود که در عین جوانی‪ ،‬به شهرت‬ ‫به نسبت مطلوبی رسید‪ ،‬اما خودش احساس می کند در سنی‬ ‫قرار دارد که فرصت زیادی پیش رویش نیســت و تا چند سال‬ ‫اینده باید بهترین دوره کاری اش را طی کند‪ .‬او هم مانند بیشتر‬ ‫فیلمســازان‪ ،‬از فعالیت های جزئی تر به حوزه فیلمسازی وارد‬ ‫شدودرواقعبانویسندگیفیلمنامهبرایفیلمناشناس«سفربه‬ ‫شرق» از یک کارگردان نااشنا یعنی سیدمهدی برقعی در سال‬ ‫‪ 80‬بهاینحیطهبه طورجدیگامنهاد‪.‬‬ ‫امــا تجربــه فیلمســازی عبدالرضــا کاهانــی کــه‬ ‫دانش اموختگی بازیگری در دوره کارشناســی و دانشــجویی‬ ‫کارگردانی تئاتر را در مقطع کارشناسی ارشــد در کارنامه دارد‪،‬‬ ‫هشت ســال پیش با فیلمی به نام «باد به دستان» رقم خورد‪.‬‬ ‫فیلمی در واقع مستند با موضوع زندگی مرد روستایی با پنج زن‬ ‫و ‪ 50‬فرزند که خیلی دیده نشــده است‪ .‬البته در این فیلم گویا‬ ‫حامد بهداد همکاری داشته ولی ان موقع خیلی پیش از ستاره‬ ‫شدنش بوده اســت‪ .‬دو ســال بعد که کاهانی فیلم «رقص با‬ ‫ماه» را می سازد و البته فیلم در مراحل فنی متوقف می ماند و‬ ‫بالطبعدیدهنمی شود‪،‬هرچندنمی تواندبه عنوانیکفیلمساز‬ ‫جوان توجه ها را به خود جلب کند‪ ،‬اما با دســتمایه قرار دادن‬ ‫موضوع زندگی پســری نابینا که در میهمانی ها برای ســرگرم‬ ‫کردنمردمفعالیتمی کند‪،‬اغازگرمسیریمی شوددرانتخاب‬ ‫موضوع های جنجالی اش که «فیلمنامه های ملتهب» شاید‬ ‫بهترینودقیق ترینتعبیربرایانباشد‪.‬فیلمبعدیاودرنیمه‬ ‫دهه ‪« 80‬ادم» بود‪ .‬فیلمی با حضور مجدد حامد بهداد و اغاز‬ ‫همکاری هایمهراناحمدیومهتابکرامتیباکاهانی‪.‬‬ ‫کار عبدالرضا کاهانی درواقع با فیلم «بیست» محصول‬ ‫سال ‪ 1387‬بود که بیشتر دیده شــد‪ .‬این فیلم هم مانند دیگر‬ ‫اثار کاهانی از حضور چهره ها از جمله پرویز پرستویی‪ ،‬علیرضا‬ ‫خمســه و مهتاب کرامتی ســود می برد و نیــز همچون دیگر‬ ‫فیلم های او موضوع خاص و شاید بکری را دستمایه قرار داده‬ ‫بود‪.‬ماجرایمردیکهبه دلیلبرگزاریمراسممتعدد عزاداری‬ ‫در تاالر تحت تملک و مدیریتش به افسردگی دچار شده و در‬ ‫نتیجه حس به زندگی را به نوعی از دســت داده و با اجزای ان‬ ‫مشــکل پیدا کرده اســت‪ .‬فیلم نامزد دریافت شش سیمرغ‬ ‫و درنهایت برنده دو ســیمرغ بلورین بهتریــن بازیگران نقش‬ ‫مکمل زن و مرد (کرامتی و خمســه) از جشنواره فیلم فجر در‬ ‫بیست وهفتمین دوره شد‪ .‬پیش از این فیلم البته کاهانی فیلم‬ ‫«انجا» را ساخت که جزو فهرســت فیلم های توقیفی وزارت‬ ‫ارشــاد قرار گرفت‪ ،‬اما با این حال‪ ،‬هم جایزه اسکندر طالیی‬ ‫جشنواره فیلم تسالونیکی را برای او به ارمغان اورد و هم اینکه‬ ‫توجه منتقدان و اهالی ســینما را به سمت این فیلمساز جوان‬ ‫یکهبرخیبرایناعتقادندکه«انجا»بهترین‬ ‫جلبکرد‪.‬تاجای ‬ ‫فیلم کارنامه کاری کاهانی محسوب می شود‪ .‬البته نظرها در‬ ‫این زمینه متفاوت اســت‪ .‬پس از این دو فیلم ساخته شده در‬ ‫سال‪،87‬سالبعدازانزمانشکوفاییهرچهبیشترکاهانیبود‬ ‫یکهالبتهخودکاهانیحاال‬ ‫کهبافیلم«هیچ»رقمخورد‪.‬فیلم ‬ ‫اصرارداردازفرمساختانفاصلهبگیرد‪،‬امابههرحالباتوجه‬ ‫بهارائهومضمونوپرداختشاین روزهابیشتربانامکاهانیرقم‬ ‫خورده‪ ،‬به ویژه در ذهن مخاطب غیرمتخصص‪« .‬هیچ» هم‬ ‫کهالبتهدربارهان همزمزمه هاییمبنیبرمشکالتیدرساخت‬ ‫ونمایشوحتیارائهدرجشنوارهوجودداشت‪،‬باحضورمهدی‬ ‫هاشمی که پس از سال ها غیبت حضور در سینما را با این فیلم‬ ‫تجربه کرد و بازیگران شــکل یافته ای چون نگار جواهریان‪،‬‬ ‫مهران احمدی و احمد مهران فــر‪ .‬با موضوع ماجرای مردی‬ ‫و درگیر ی و مانند انها باشد‪ ،‬اتفاقی که باید در فیلم رخ بدهد‬ ‫ت اما‬ ‫یک اتفاق فکری است‪ ،‬ناشــی از اندیشه و تحلیل اس ‬ ‫این چیز ها در فیلم دیده نمی شود‪.‬طبقات اجتماعی در فیلم‬ ‫مخدوشاست‪.‬باایننوعتصویر کردننمی شودنتیجه گیری‬ ‫در مورد چیزی کرد‪ .‬ادم ها وقتی می توانند تاثیر گذار باشــند‬ ‫که به ویژگی های خاص شان پرداخته شو د اما این اتفاق در‬ ‫فیلم نیفتاده است‪.‬‬ ‫به پایان بندی فیلم هم انتقاد هایی هســت؛ به نظر‬ ‫شمااینپایان بندیچقدردرراستایفیلمقراردارد؟‬ ‫پایان بندی فیلم نشان می دهد که کل فیلم بر مبنای‬ ‫خرد تصادف است‪ .‬فنداسیون فیلم بر مبنای تصادف شکل‬ ‫گرفته است‪ ،‬این ضعف خود فیلم است‪ ،‬گفتن اینکه تنها راه‬ ‫رسیدن به ارامش در مرگ است که یک نوع تاکید بر پوچی و‬ ‫ بی هویتیاست‪.‬گفتناینکهبعدازمرگاستراحتمطلقاست‬ ‫هم که منطقی نیست‪ .‬اگر واقعا به نظر اقای کاهانی این طور‬ ‫است باید به این موضوع توجه کند که خودش هنوز زنده است‬ ‫و کار می کند‪ ،‬این دو منطق با هم ســازگار نیست‪ .‬به نظر من‬ ‫اینکه اصلی ترین مســاله فیلم با یک تصادف تمام می شود‪،‬‬ ‫ت چون وقتی سازنده نمی داند که در ساختار‬ ‫ محل اشکال اس ‬ ‫فیلم باید چطور داستان را پیش ببرد‪ ،‬فرجام ادم ها و فیلم را با‬ ‫تصادفرقممی زند‪.‬‬ ‫‪71‬‬ ‫ورزش‬ ‫وزیر خبرساز‬ ‫محمود گودرزی یکی از خبرســازترین وزرای کابینه روحانی اســت‪ .‬او که نگاه‬ ‫خاصی به فوتبال دارد به طور مرتب از حضور مربیان خارجی در فوتبال ایران انتقاد‬ ‫می کند و انها را بیگانه می خواند‪ .‬او همچنین مدعی است که با فوتبال ضدیتی‬ ‫ندارد اما می خواهد علیه فســاد مبارزه کند‪ .‬با این همه روحیــات او بارها و بارها‬ ‫حاشیه ها و جنجال هایی را به همراه داشته‪.‬‬ ‫ت‬ ‫یتر‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ل‬ ‫حمله ازجناح چپ‬ ‫مثلثریشه هایمخالفتمحمودگودرزی‬ ‫با کی روش را بررسی کرده است‬ ‫ورزش‬ ‫‪72‬‬ ‫مثلث | شماره ‪262‬‬ ‫‪1‬‬ ‫محمود گــودرزی متولد ‪ 1334‬و اهل مالیر اســت؛‬ ‫سیاســتمدار اصالح طلب‪ ،‬کشتی گیر ســابق‪ ،‬استاد تمام‬ ‫دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی دانشگاه تهران‪ ،‬وزیر‬ ‫ورزش و جوانــان و دبیر شــورای عالی جوانــان جمهوری‬ ‫اســامی ایران‪ .‬پس از انکه مجلس شــورای اسالمی به‬ ‫مسعود سلطانی فر‪ ،‬رضا صالحی امیری و نصرالله سجادی ‬ ‫به عنــوان وزیــر ورزش و جوانان رای اعتماد نداد‪ ،‬حســن‬ ‫روحانــی‪ ،‬محمود گــودرزی را به عنــوان چهارمیــن وزیر‬ ‫پیشنهادی وزارت ورزش و جوانان دولت یازدهم به مجلس‬ ‫شورای اســامی معرفی کرد‪ .‬پیش از رای اعتماد به وی‪،‬‬ ‫تعدادی از نمایندگان مجلــس از نقش گودرزی در حوادث‬ ‫پس از انتخابات ‪ ۱۳۸۸‬سخن گفتند و احتمال رای اوری وی‬ ‫را پایین دانســتند‪ .‬با این حال در ‪ ۲۶‬ابان ‪ ۱۳۹۲‬صالحیت‬ ‫گودرزی در مجلس مورد بررســی قرار گرفت و وی با کسب‬ ‫‪ ۱۹۹‬رای موافق‪ ۴۴ ،‬رای مخالف و ‪ ۲۴‬رای ممتنع توانست‬ ‫به عنوان وزیر ورزش و جوانان از مجلس رای اعتماد بگیرد‪.‬‬ ‫او برنامه خود برای وزارت را ورزش پاک‪ ،‬معنوی و معرفتی‬ ‫ن طی حکمی‪ ،‬گودرزی‬ ‫عنوان کرد‪ .‬حسن روحانی‪ ،‬همچنی ‬ ‫را از شهریور ‪ 93‬به عنوان دبیر شورای عالی جوانان منصوب‬ ‫کرد‪ .‬گودرزی اما این روزها به دلیل اظهارات تندی که علیه‬ ‫کارلوس کی روش مطرح می کند‪ ،‬به سوژه اصلی رسانه های‬ ‫ورزشــی تبدیل شده اســت‪ .‬اما خاســتگاه فکری گودرزی‬ ‫چیســت؟ چه روحیاتــی دارد و نگاهش بــه ورزش چگونه‬ ‫است؟ بهتر اســت روحیات محمود گودرزی و طرز فکرش‬ ‫را بیشتر بشناسیم‪.‬‬ ‫سوابق ورزشی گودرزی‬ ‫محمود گودرزی از ســال ‪ ۱۳۴۸‬تــا ‪ ۱۳۵۷‬به ورزش‬ ‫کشتی پرداخته و از موفقیت های وی در این دوره می توان‬ ‫به کسب پیروزی برابر محمد بنا‪ ،‬مربی سابق تیم ملی کشتی‬ ‫فرنگی ایران اشاره کرد‪ .‬همچنین وی تالیفات متعددی در‬ ‫زمینه ورزش داشته و در سمینارهایی در این زمینه مقاالتی‬ ‫ارائه داده است‪ .‬همچنین وی مدتی را به مربیگری ورزش‬ ‫کشتی در سطوح مختلف پرداخته است‪.‬‬ ‫درگیری در اردوی تیم ملی کشتی فرنگی‬ ‫اگر نگوییم وزیر ورزش تندخو اســت دســت کم او را‬ ‫نباید وزیری خوش برخــورد بدانیم‪ .‬او در طــول این مدت‬ ‫بارها با عصبانیت در مورد مســائل مختلف در حوزه ورزش‬ ‫کشــور ســخن گفته و حتی گاهــی از برخوردهــای لفظی‬ ‫شدید با ورزشکاران و معاونانش استقبال کرده‪ .‬یکی از این‬ ‫برخوردها به زمانی برمی گردد که گودرزی به اردوی تیم ملی‬ ‫کشتی فرنگی رفت‪ .‬گودرزی که در استانه مسابقات جهانی‬ ‫کشتی سال ‪ ۲۰۱۴‬در تمرین حاضر شده بود تا به ملی پوشان‬ ‫روحیه بدهد‪ ،‬هیچ پاداش یا هدیه ای نبرده بود‪ .‬او با واکنش‬ ‫کشــتی گیران روبه رو شــد‪ .‬کشــتی گیران از وضــع مالی‬ ‫نامناســب خود گفتند و اینکه ‪ 15‬ماه است حقوقی دریافت‬ ‫نکرده اند! وزیر ورزش بعد از شنیدن این صحبت ها گفت‪:‬‬ ‫«از کجــا پول بدهم؟ از کجــا بیاورم؟ خزانه خالی اســت‪.‬‬ ‫بروید ببینید هر چه بود برای شما!» این صحبت های وزیر‪،‬‬ ‫واکنش کشــتی گیران را به همراه داشــت‪ .‬امید نوروزی‪،‬‬ ‫قهرمان شــیرازی المپیک بــه نمایندگی از کشــتی گیران‬ ‫خطاب به وزیر گفت‪« :‬نمی توانیــد کار کنید برای چه امده‬ ‫اید؟ شما که می توانید ظرف یک ساعت‪ 30 ،‬میلیارد برای‬ ‫استقالل و پرســپولیس جور کنید چطور نمی توانید بدهی‬ ‫کشــتی گیران را بدهیــد؟» حمله کالمی امید نــوروزی به‬ ‫وزیر ورزش با واکنش گودرزی روبه رو شد‪ .‬وزیر که حسابی‬ ‫عصبانی شده بود‪ ،‬گفت‪« :‬دوســت ندارم کسی وظایفم را‬ ‫به من گوشــزد کند‪ .‬اصال تو کی هســتی که اینطور حرف‬ ‫می زنی‪ ».‬پس از ایــن نزاع نیز نوروزی از تیم ملی کشــتی‬ ‫فرنگی کنار گذاشــته شــد‪ .‬نمونه این برخوردها در کارنامه‬ ‫گودرزی به دفعات به چشــم می خورد‪ .‬او مواجهه مستقیم‬ ‫را همواره برمی گزیند‪.‬‬ ‫نگاه گودرزی به فوتبال‬ ‫برخی از منتقــدان گودرزی می گوینــد او ضد فوتبال‬ ‫اســت‪ .‬انها برای اثبات ایــن ادعا به سرنوشــت تیم های‬ ‫پرسپولیس و اســتقالل در طول یکی‪ ،‬دو سال اخیر اشاره‬ ‫می کنند و می گویند حــال و روز این دو باشــگاه پرطرفدار‬ ‫نتیجه طرز فکر وزیر ورزش نســبت به فوتبال اســت‪ .‬انجا‬ ‫جدال دانشگاهیان‬ ‫محمد دادکان از محمود گودرزی‬ ‫خواست از وزارت ورزش برود‬ ‫که به شدت مقابل جریان ســرمایه داری ایستادگی و سعی‬ ‫کرده دخالت وزارت ورزش در امور این دو باشــگاه را بیشتر‬ ‫کند‪ .‬این در حالی است که طبق قانون دولت موظف است‬ ‫با اتخاذ سیاست هایی از جمله واگذاری باشگاه ها به بخش‬ ‫خصوصی تصدی گــری اش در امور باشــگاه ها را کاهش‬ ‫دهد‪ .‬وزیر ورزش و جوانان اما این انتقــاد را برنمی تابد‪ .‬او‬ ‫با تاکید بر اینکه فوتبال ایران در ســال های اخیر پیشرفتی‬ ‫نداشته ‪ ،‬همواره سعی کرده شاغل بودن مربیان خارجی در‬ ‫فوتبال ایران را زیر ســوال ببرد‪« :‬بررسی ها نشان می دهد‬ ‫که فوتبال ایران در سال های اخیر پیشرفتی نداشته است‪.‬‬ ‫اگر قرار بود از سال ‪ 1978‬تاکنون هر سال فوتبال ایران فقط‬ ‫یک پله جلوتر و باالتر می رفــت االن نباید وضعیت فوتبال‬ ‫اینگونه بــود‪ .‬دغدغه ما این اســت که فوتبال ایــران نباید‬ ‫توسط بیگانگان تحقیر شود‪ .‬مربی خارجی که ما استخدام‬ ‫می کنیم باید کارمند باشد و ما کارفرما اما االن برعکس شده‬ ‫است‪ .‬در این شرایط ما گرفتار شده ایم‪ .‬بعد از جام جهانی‬ ‫ما چه پیشــرفتی داشــته ایم‪ .‬ما در همــه جام های جهانی‬ ‫یک مســاوی داشــته ایم و دو باخت‪ .‬ما دنبال این هستیم‬ ‫که فوتبال را درست کنیم اما می روند در شبکه های مجازی‬ ‫می نویســند وزیر ورزش ضد فوتبال اســت‪ .‬ما ضد فوتبال‬ ‫نیستیم‪ ،‬بلکه ضد فساد هستیم‪».‬‬ ‫نگاه خاص به سرخابی ها‬ ‫وزیر ورزش با جریان ســرمایه داری مخالف اســت‪.‬‬ ‫او با سکاندار شــدن بخش خصوصی در فوتبال نیز چندان‬ ‫موافق نیســت‪ .‬چندی پیش در کنایه ای حســین هدایتی‬ ‫را هــدف گرفت و گفت‪« :‬به ســبک قاجار به ورزشــکاران‬ ‫نگاه گودرزی به فوتبال و فدراسیون‬ ‫«قابل هضم نیســت چرا به یک پدیده تــا این اندازه‬ ‫اهمیــت می دهیــم و از ســایر پدیده ها عقــب می مانیم‪.‬‬ ‫فدراســیون فوتبال مانند بقیه فدراسیون هاست که باید در‬ ‫جهت پیشــرفت فوتبال گام بردارد‪ ».‬وزیــر ورزش عالقه‬ ‫چندانی به فوتبــال ندارد‪ .‬البته طرز فکــر برخی معاونان او‬ ‫که بیشتر به سمت دیگر رشته های ورزشی گرایش دارند در‬ ‫سیاست های او نسبت به فوتبال بی تاثیر نبوده است‪ ،‬اما با‬ ‫این حال او ترجیح می دهد فدراسیون فوتبال را مطیع ببیند‬ ‫تا مستقل‪ .‬هر چند او در اظهارنظرهای خود تاکید می کند‪:‬‬ ‫«فدراســیون ها نهاد عمومی غیردولتی هستند و استقالل‬ ‫دارند در نتیجه اساســنامه دارند که باید بر اساس ان حرکت‬ ‫کنند ‪ .‬تشکیل مجمع ‪ ،‬نحوه برکناری و ‪ ...‬همه در اساسنامه‬ ‫دیده شده است‪ .‬حرکت فدراسیون فوتبال هم باید بر اساس‬ ‫اساسنامه باشــد‪ .‬مجمع فدراســیون فوتبال ‪ 74‬عضو دارد‬ ‫که عصاره فوتبال ایران هستند که باید تصمیم بگیرند این‬ ‫روند را چطور اجرا و تقویت کنند‪ .‬فرض بر این است این ‪74‬‬ ‫اگر نگوییم وزیر ورزش تندخو است دست کم او‬ ‫را نباید وزیری خوش برخــورد بدانیم‪ .‬او در طول‬ ‫اینمدتبارهاباعصبانیتدرموردمسائلمختلف‬ ‫در حوزه ورزش کشور سخن گفت ه و حتی گاهی از‬ ‫برخوردهایلفظیشدیدباورزشکارانومعاونانش‬ ‫استقبالکرده‬ ‫ســرمربی در رده هــای مختلف انتخــاب کند‪ .‬نظــر من را‬ ‫می خواهید نظر من می شود نظ ر شخصی‪ ،‬اما به عنوان یک‬ ‫مسئول من اجازه ورود به این عرصه را ندارم‪ .‬انها خودشان‬ ‫باید به این جمع بندی برســند حاال یا قرارداد می بندند یا نه‪.‬‬ ‫تالش ما این است که از دخالت دوری کنیم‪».‬‬ ‫این اظهارات را وزیر ورزش به زبان اورد اما بارها علیه‬ ‫کی روش دســت به موضع گیری زد‪ .‬دکتر گودرزی حاال در‬ ‫وزارت ورزش و جوانــان ماموریت های مشــخصی را برای‬ ‫خود ترسیم کرده است‪ .‬او جریان ســرمایه داری را چندان‬ ‫برنمی تابد‪ .‬از ســویی دیگر نگرش او به باشگاه هایی مثل‬ ‫استقالل و پرســپولیس نشــان می دهد رســیدگی به امور‬ ‫فوتبال کشور اولویت اصلی او را تشــکیل نمی دهد و البته‬ ‫به عنوان چهره ای دانشگاهی و پاکدست سعی دارد با جریان‬ ‫فساد در فوتبال مبارزه کند ؛ فســادی که به نظر می رسد در‬ ‫فوتبال به سرعت در حال نهادینه شدن است‪.‬‬ ‫وزیر چپ گــرا برای مبارزه با فســاد در ورزش‪ ،‬فوتبال‬ ‫را انتخاب کرده اســت و به میزان پول هایــی که در فوتبال‬ ‫رد و بدل می شــود‪ ،‬یورش مــی اورد‪ .‬چندان با اســتقالل‬ ‫و پرســپولیس ســر ســازگاری ندارد‪ .‬او برای نشــان دادن‬ ‫چپ گرایی خود تاب دیدن کارلوس کی روش را هم ندارد و‬ ‫با روحیه ای ضداستعماری او را خطاب قرار می دهد‪ .‬جای‬ ‫وزیر چپ گرای ورزش درکابینــه اول محمود احمدی نژاد‬ ‫خالی بود‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪262‬‬ ‫ضد سرمایه داری‬ ‫سکه می دهند‪ ».‬مطمئنا طرف حساب وزیر ورزش حسین‬ ‫هدایتی اســت که طی ســالیان گذشــته برای قدردانی از‬ ‫ورزشــکاران مدال اور ایران جوایزی را از جیب شــخصی‬ ‫در نظر گرفته بود‪ .‬حســین هدایتی که این روزها به شدت‬ ‫خواهــان در اختیار گرفتن باشــگاه پرســپولیس اســت با‬ ‫مشــکالت و موانع زیــادی در ایــن راه مواجه شــده و در‬ ‫جمع های خصوصی از سنگ پرانی برخی ها برای دور شدن‬ ‫از این هدف نیز صحبت کرده است‪ .‬محمود گودرزی‪ ،‬وزیر‬ ‫ورزش و جوانان امــا در اظهارنظری جدید دربــاره این نوع‬ ‫پاداش ها با استفاده از لفظ «ســکه پرانی به سبک قاجار»‬ ‫گفته است‪« :‬متاسفانه در ورزش ما یک نظامی ایجاد شده‬ ‫بود ان هم به سبک قاجار! در زمان قاجار از ورزشکارانی که‬ ‫خوششان می امد به انها سکه می دادند و این نظام متاسفانه‬ ‫دردسرهای زیادی را برای ما ایجاد کرد‪ .‬من ادم سراغ دارم‬ ‫که مسئول بوده و کنار زمین فوتبال می رفته و از شوت زدن‬ ‫یک بازیکن خوشــش می امده و در جیب هایش پر از سکه‬ ‫بوده‪ .‬طرف به یکباره عنوان می کرده که این بازیکن چون‬ ‫شوت خوبی زده اســت‪ ،‬من برایش پنج سکه می دهم‪ .‬این‬ ‫موضوع انقدر ادامه پیدا کرد که مثال اقایان می رفتند برای‬ ‫ورزشــکاران مدال اور ما ســکه تعیین می کردنــد‪ ».‬او در‬ ‫ادامه از این روش انتقاد کرده است ؛ انتقادهایی که به نظر‬ ‫غیر منطقی هم نیست‪« :‬چه کسی می تواند برای ورزشکاری‬ ‫که افتخارافرینی کرده است تعدادی سکه تعیین کند؟ هیچ‬ ‫کسی نمی تواند این کار را بکند‪ .‬ورزشکاران ما شا ن باالیی‬ ‫دارند‪ .‬چرا به یک ورزشکار ‪ 35‬سکه و به ورزشکار دیگر صد‬ ‫سکه می دهند‪ .‬این نظام ســکه پرانی را ما حتما جلویش را‬ ‫می گیریم و اجــازه نمی دهیم ایــن روال در ورزش ما ادامه‬ ‫پیدا کند‪».‬با این حال مشخص است که وزیر ورزش چندان‬ ‫موافق حضور هدایتی و امثال او در ورزش ایران نیســت و‬ ‫ان را ناشــی از کشش های سیاســی می داند‪ .‬شاید همین‬ ‫مساله است که کار واگذاری پرســپولیس به مالک شرکت‬ ‫استیل اذین ایرانیان را ســخت تر از قبل کرده و هدایتی را‬ ‫تا مرز انصراف پیش برده اســت‪ .‬هدایتی هفته گذشته در‬ ‫صفحه اینستاگرامش از وزارت ورزش به شدت انتقاد کرده‬ ‫است‪ .‬سخنگوی وزارتخانه نیز در پاسخ به او از جلسه ای یاد‬ ‫کرده که هدایتی در مواجهه با فهرست بدهی هایش گفته‬ ‫است‪« :‬عینک ندارم!»‬ ‫نفر در فضای دموکراتیک انتخاب شده اند و باید خودشان‬ ‫استین باال بزنند‪ .‬اگر رای بر تغییر باشد‪ ،‬استقبال می کنیم‪.‬‬ ‫اگر رای بر عدم تغییر باشد باز هم اســتقبال می کنیم‪ .‬باید‬ ‫کمک شود تا ضعف ها برطرف شــود؛ حاال فرقی نمی کند‬ ‫برای کدام فدراســیون باشد‪ ،‬خوب نیســت از سال ‪1978‬‬ ‫فوتبال ما در یک موضع یا پا یین تر از ان قــرار بگیرد‪ .‬باید‬ ‫اسیب شناسی شــود که این مشــکل از کجا است‪ .‬وزارت‬ ‫ورزش هــم در اینجا بایــد کمک کند ایــن نقایص برطرف‬ ‫شود‪ ».‬گودرزی اما اعتقادی به نظرســنجی ندارد‪ .‬این نه‬ ‫تحلیلی چشم بسته بلکه نتیجه ای است از اظهارنظرهای‬ ‫متعد د اقای وزیر درباره نظرســنجی ها ؛ انجا که با کنایه در‬ ‫خصوص اقبال افکار عمومی سخن می گوید‪ .‬او در مقطعی‬ ‫که مردم خواهان تمدید قرارداد با کارلوس کی روش بودند‪،‬‬ ‫در اظهارنظری جالــب توجه گفت‪« :‬خواســت عمومی را‬ ‫نمی دانم‪ .‬شــما مگر عدد دارید که خواست عمومی چقدر‬ ‫اســت؟ برنامه نود که معیار نیســت‪ .‬اگر شــما معیار دارید‬ ‫بگویید خواســت عمومی چه می خواهد‪ .‬ما هیچ اماری از‬ ‫موافقان و مخالفان بــرای ماندن کــی روش نداریم‪ .‬نگاه‬ ‫اگر فنی و تخصصی باشد جوسازی دولتی و رسانه ای هیچ‬ ‫کدام معیاری مبتنی بر واقعیت نیســت‪ .‬فدراسیون فوتبال‬ ‫مثل سایر فدراسیون ها مستقل و عمومی است و اساسنامه‬ ‫مســتقل دارد‪ .‬این نهــاد می توانــد هر کســی را به عنوان‬ ‫ورزش‬ ‫انتشار لیســت قراردادها؛ این اتفاق سال گذشته رخ‬ ‫داد‪ .‬وقتی معاونت وزارت ورزش لیست قراردادهای باشگاه‬ ‫پرسپولیس را رسانه ای کرد‪ .‬تصمیمی که سخت مورد انتقاد‬ ‫اهالی فوتبال قرار گرفت‪ .‬وزیر ورزش اما با اســتناد به این‬ ‫موضوع که باید شفاف ســازی صورت بگیــرد از این اقدام‬ ‫حمایت کرد‪ .‬بعد از اتفاقات رخ داده در خصوص مشکالت‬ ‫بازیکنان پرســپولیس و اعتراضات انها بــه وزارت ورزش‪،‬‬ ‫مبنی بر اقدام غیر قانونی برای انتشار فهرست مبلغ قرارداد‬ ‫بازیکنان و مربیان این تیم‪ ،‬محمــود گودرزی اعالم کرد‪:‬‬ ‫«پس از این قرار است مبلغ قرارداد بازیکنان و مربیان هنگام‬ ‫عقد قرارداد‪ ،‬این لیست از طریق ســایت رسمی باشگاه ها‬ ‫منتشر شود و همه از ان مطلع شوند و در صورتی که در عقد‬ ‫قرار داد مشکلی پیش بیاید‪ ،‬این موضوع را به سازمان لیگ‬ ‫اعالم می کنیم‪ .‬متاســفانه در گذشــته این طور بوده است‬ ‫که مبلغ قرارداد بازیکن هنگام امضای قرارداد مبلغ دیگری‬ ‫بوده‪ ،‬اما وی زیر میزی هم دریافتی های داشــته است که‬ ‫از این فصل دیگر نباید شــاهد چنین رفتارهایی باشــیم‪».‬‬ ‫برخی مربیان از جمله علی دایی منتقد سیاست وزیر ورزش‬ ‫بودند و تاکید داشــتند که اقدام وزارت ورزش برای انتشار‬ ‫مبلغ قرارداد بازیکنــان و مربیان غیر قانونی بــوده زیرا این‬ ‫موارد بر اســاس ائین نامه ها محرمانه بوده اســت‪ .‬اما این‬ ‫پایــان دخالت هــای وزارت ورزش در امور این دو باشــگاه‬ ‫نبود‪ .‬وزارت ورزش به خصوص در مورد باشگاه پرسپولیس‬ ‫با روی کار اوردن چند مدیر غیر فوتبالی باعث شد تا این تیم‬ ‫در شرایطی قرار بگیرد که هوادارانش حتی خطر سقوط به‬ ‫لیگ دسته یک را نیز احساس کنند‪.‬‬ ‫سایه مالکیت خودروسازان‬ ‫بر سر استقالل و پرسپولیس‬ ‫ابهام در مورد سرنوشت سرخابی ها‬ ‫تشدید شد‬ ‫حق با ژاوی است‬ ‫گواردیوال المان را ترک می کند؟‬ ‫‪73‬‬ ‫ورزش‬ ‫جدالدانشگاهیان‬ ‫محمد دادکان از محمود گودرزی خواست از وزارت ورزش برود‬ ‫‪2‬‬ ‫این بار جنجال نه در برنامه نود که در برنامه گفت وگوی‬ ‫ویژه خبری شــبکه دو رخ داد‪ .‬دادکان میهمــان نجف زاده‬ ‫بود و موضوع برنامه به کی روش مربوط می شــد؛ ایا وزارت‬ ‫ورزش کــی روش را می خواهد یا نه؟ محمد دادکان کســی‬ ‫که ســودای ورزش در دولت حســن روحانی را در سر داشت‬ ‫به میدان نقــد محمود گــودرزی امده بود‪ .‬او ابتــدا نماینده‬ ‫وزارت ورزش را به چالش کشید و خطاب به حسنی خو گفت‪:‬‬ ‫«شما که درباره نظم صحبت می کنید و می گویید هر کسی‬ ‫باید در حیطه اختیارات خودش حرف بزند‪ ،‬قبل از هر کسی‬ ‫باید بدانید در حیطه اختیارات شما نیست که درباره سرمربی‬ ‫تیم ملی صحبت کنید و مســائل فنی اصال به شــما مربوط‬ ‫نمی شود‪».‬حسنی خو نیز در این باره توجیهاتی را مطرح کرد‬ ‫که چندان قابل قبــول نبود‪ .‬اما در ادامه ایــن برنامه دعوای‬ ‫دادکان با وزیر ورزش علنی تر شد‪ .‬‬ ‫ورزش‬ ‫‪74‬‬ ‫مثلث | شماره ‪262‬‬ ‫اختالف قدیمی سر باز کرد‬ ‫رئیس سابق فدراسیون فوتبال ســکوتش را شکست‬ ‫و هفته گذشته در شبکه دوم ســیما به طور اشکار علیه وزیر‬ ‫ورزش و اظهارنظر اخیرش موضــع گرفت‪« :‬مردم از دروغ و‬ ‫ریا خسته شده اند‪ .‬اگر واقعا کی روش را نمی خواهیم او را به‬ ‫یک اتاق ببریم و قراردادش را حساب کنیم و با رضایت از او‬ ‫جدا شویم‪ .‬این طوری هم دو طرف راضی خواهند بود و هم‬ ‫بازتاب خوبــی در دنیــا دار د وزارت ورزش در بحث کی روش‬ ‫س می زند شده است‪.‬‬ ‫مصداق با پا پیش می کشد و با دست پ ‬ ‫به والله قسم که کی روش را نمی خواهند‪ ».‬این اظهارات در‬ ‫حالی مطرح می شد که وزیر ورزش طی اظهارنظری جنجالی‬ ‫در جمع پیشکسوتان فوتبال ایران باز هم به کارلوس کی روش‬ ‫حمله کرده و او را بیگانه ای خوانده بود که به جای کارگری‪،‬‬ ‫کارفرمایی را برگزیده اســت؛ «من رنج می برم از اینکه یک‬ ‫بیگا نه ما را تحقیر می کند‪ .‬مربیان ما را تحقیر می کند‪ .‬او که‬ ‫باید کارگر ما باشد حاال کارفرمای ما شده‪ .‬ما گرفتار شدیم‪».‬‬ ‫دکتر گودرزی این جمله ها را به زبان اورده و بعد مورد تشویق‬ ‫مخالفان کی روش قرار گرفته بود‪ .‬اما دادکان در برنامه شبکه‬ ‫دو با مطــرح کردن پــاره ای از موضوعات مربــوط به رابطه‬ ‫فدراسیون با کی روش سعی کرد انتقادهای وزیر ورزش علیه‬ ‫سرمربیتیم ملیراغیر منطقینشاندهد‪.‬دادکانگفت‪«:‬در‬ ‫گذشته به کی روش اختیاراتی داده بودند و حاال می خواهند‬ ‫ایــن اختیــار را از او بگیرند‪ .‬خــب معلوم اســت او دیگر کار‬ ‫نمی کند‪».‬اوگرهکارراجایدیگربرشمردوتاکیدکردکهوزیر‬ ‫ورزش از حمایت دولت و شخص رئیس جمهوری از کی روش‬ ‫شاکی است‪ .‬دادکان نسخه وزیر ورزش را هم اینگونه پیچید‪:‬‬ ‫«فقط دولت است که می تواند بگوید کی روش برود یا بماند‪.‬‬ ‫دفعه قبل هم دولت گفت کی روش بماند ولی دوباره دعوا شد‪.‬‬ ‫مدام می گویند دادکان به جای انتقاد‪ ،‬راهکار بدهد‪ .‬راهکار‬ ‫این است که شما بروید‪ .‬ایا وضعیت ورزش با شما بهتر شده‬ ‫است؟ نه این طور نشــده‪ ».‬اما واقعیت این است که اگر چه‬ ‫محمد دادکان امروز همرا ه مــوج موافقان کی روش در مقام‬ ‫دفاع از این مربی برامده‪ ،‬اما چه کسی است نداند او در اغاز‬ ‫فعالیت های دولت یازدهم عالقه مند بود تا به وزارت ورزش‬ ‫و جوانان دست پیدا کند‪ .‬وقتی دولت تدبیر و امید بر سر کار‬ ‫امد‪ ،‬او تالش گســترده ای را برای رســیدن به پست وزارت‬ ‫ورزش و جوانان اغاز کــرد ولی با وجــود البی های مختلف‬ ‫حتی در فهرســت ‪ ۱۰‬نفره رئیس جمهوری هم قرار نگرفت‪.‬‬ ‫او در طول این مدت یعنــی از زمانی که گــودرزی به عنوان‬ ‫وزیر ورزش و جوانان انتخاب شــد ســعی کرده موضع یک‬ ‫منتقد درجه یک علیه وزیر ورزش را اتخاذ کند‪ .‬البته دادکان‬ ‫باتوجه به گاف های وزیر ورزش در مورد فوتبال و به خصوص‬ ‫برخوردش با کی روش برای به چالش کشــیدن گودرزی کار‬ ‫سختی ندارد ؛ چه روشن اســت که وزیر ورزش عالقه ای به‬ ‫ادامه همکاری با کی روش ندارد‪ .‬او اساسا عالقه ای به ادامه‬ ‫فعالیت علی کفاشیان در فدراسیون فوتبال هم ندارد اما این‬ ‫ورزش‬ ‫شاید از بدشانسی او است که رئیس فدراسیون فوتبال قاعده‬ ‫ماندن در راس تشکیالت فوتبال را به خوبی اموخته و به این‬ ‫راحتی کنار نخواهد رفت‪ .‬هر چند علی کفاشیان در راستای‬ ‫رسیدن به هدف خود تا کنون به دستورات وزارت ورزش تا حد‬ ‫زیادی عمل کرده و تابعیت هایی داشــته اما به نظر می رسد‬ ‫اصلی ترین موضوع مورد اختالف میان او و گودرزی به بحث‬ ‫ادامه همکاری بــا کی روش برمی گردد‪ .‬انجا که کفاشــیان‬ ‫اصرار به ماندن کی روش دارد و وزیر ورزش مدام این تصمیم‬ ‫را غیر عقالنی می داند‪ .‬حرف های وزیر ورزش علیه کی روش‬ ‫اما واکنش های متفاوتی را همراه داشت‪.‬‬ ‫غیر از دادکان دیگران هم به حرف های وزیر واکنش‬ ‫منفی نشــان دادنــد؛ اســامیان‪ ،‬نایب رئیس فدراســیون‬ ‫می گوید‪« :‬به نظر من مرجع این موضوع فدراسیون فوتبال‬ ‫اســت و ان چیزی که رســما یک مــاه پیش در فدراســیون‬ ‫تصویب شد این بود که نظر کی روش جلب شــود و او بماند‬ ‫و با قدرت به کارش ادامه دهد‪ .‬در همین راستا حسنی خو به‬ ‫نمایندگی از وزارت ورزش به جلسات امد و مشکالتی که در‬ ‫سر راه کی روش بود رفع شد‪ .‬با این حال علت حرف های جدید‬ ‫وزیر ورزش را نمی دانم و بهتر اســت از خود او سوال کنید‪.‬‬ ‫کی روشبههیات رئیسهامدواعضانظراتخودراگفتند‪،‬خود‬ ‫کی روش نیز با این اظهارات به صورت مثبتی برخورد کرد و در‬ ‫مجموع جلسه خوبی بود اما االن واقعا دالیل صحبت وزیر را‬ ‫نمی فهمم و نمی توانم این بحث های جدید را تحلیل کنم‪».‬‬ ‫سابقه اختالفات دادکان با گودرزی و صالحی امیری‬ ‫گودرزی یا کی روش؟‬ ‫دولت کــدام یــک ر ا ترجیــح می دهــد؛ گــودرزی یا‬ ‫کی روش؟ در حالی که نظرسنجی ها بارها و بارها نشان داده‬ ‫که کارلــوس کی روش تا چــه حد نزد مردم محبوب اســت‪،‬‬ ‫این وزیر ورزش است که با وجود دستورات مقامات بلند پایه‬ ‫کشــور باز هم ســاز مخالف می زند و این مربی پرتغالی را از‬ ‫کنایه های خود بی نصیب نمی گــذارد‪ .‬دولت یک بار قبل از‬ ‫این بــا واکنش های منفی مــردم درباره سیاســت های وزیر‬ ‫ورزش روبه رو شــده اســت‪ .‬انجا که وقتی خبر کنار گذاشته‬ ‫شدن کی روش اعالم شــد‪ ،‬بســیاری از کاربران اینترنتی با‬ ‫مراجعه به صفحه رئیس جمهور بابت کنارگذاشتن کی روش‬ ‫دلخوری شان را مطرح کردند‪ .‬در هفته اول فروردین و زمانی‬ ‫که احتمال جدایی کی روش از فوتبال ایران به اوج رســیده‬ ‫بود‪،‬هجومکاربراناینستاگرامبهصفحهرئیس جمهورشدت‬ ‫ی که سبب شد نفر اول قوه مجریه به ماجرای‬ ‫گرفت‪ .‬هجوم ‬ ‫جدایی کی روش نگاهی ویژه تر داشته باشد و اصال به همین‬ ‫دلیل هم بود که حسنی خو‪ ،‬رئیس حراست وزارت ورزش وارد‬ ‫مذاکرات شد و کی روش را ماندگار کرد‪.‬‬ ‫حاال بیش از‪ 40‬روز پس از ان هجوم اولیه یک هفته ای‬ ‫اســت که وزیر ورزش دوبــاره علیه کــی روش موضع گیری‬ ‫کرده و به نظر می رســد دوره حضــور ســرمربی تیم ملی در‬ ‫ایران به پایان رسیده‪ .‬این عکس العمل وزیر ورزش دوباره با‬ ‫بازخوردهایی در صفحه شخصی رئیس جمهور مواجه شده‬ ‫است‪ .‬البته با مرور در پســت های رئیس جمهور طی ‪ 40‬روز‬ ‫مثلث | شماره ‪262‬‬ ‫دولت کــدام یک ر ا ترجیــح می دهد؛‬ ‫گــودرزی یــا کــی روش؟ در حالی که‬ ‫نظرســنجی ها بارهــا و بارها نشــان‬ ‫داده که کارلوس کــی روش تا چه حد‬ ‫نزد مــردم محبوب اســت‪ ،‬این وزیر‬ ‫ورزش اســت که با وجود دســتورات‬ ‫مقامات بلند پایه کشــور باز هم ســاز‬ ‫مخالف می زند و این مربی پرتغالی را‬ ‫از کنایه های خود بی نصیب نمی گذارد‬ ‫ورزش‬ ‫در ماه های ابتدایی حضور گــودرزی در وزارت ورزش‬ ‫بود که محمــد دادکان‪ ،‬میهمان برنامه خــط قرمز ورزش از‬ ‫نگاه دو بــود تا به قول مجــری این برنامه از خــط قرمز عبور‬ ‫کند‪ .‬اتفاقی که دادکان از ان اســتقبال کرد‪ ،‬هر چن د ترجیح‬ ‫داد گالیه هایش در مورد دولت روحانی را محترمانه به زبان‬ ‫بیاورد‪ .‬مهم ترین بخش سخنان دادکان‪ ،‬انجایی بود که او‬ ‫در خصوص انتخاب وزیر و زش و جوانان دولت تدبیر و امید‬ ‫سخن گفت و اینکه چندین و چند بار با او در این باره صحبت‬ ‫شــد و به اطالع او رســید که نظر روحانی برای تصدی این‬ ‫ی از جمله‬ ‫پست روی گزینه دادکان است؛ اما با مخالفت برخ ‬ ‫صالحی امیری این اتفاق نیفتاد‪.‬‬ ‫دادکان در خصوص اینکه دربــاره حضورش در وزارت‬ ‫ورزش صحبتی شده یا نه‪ ،‬گفت‪« :‬صحبت هایی شد اما ان‬ ‫کسانی که برای وزارت معرفی شدند‪ ،‬استحقاق بیشتری از‬ ‫من داشتند‪ .‬من دو بار با مسئوالن دولت جدید جلسه داشتم‬ ‫که نخست اقای صالحی امیری پیش از انتخاب وزرا بنده را در‬ ‫جلسه ای خواستند که در ان جلسه‪ ،‬اقای ربیعی وزیر کار نیز‬ ‫بودند‪ .‬یک گروه کار شناسی تشکیل شده بود و به من گفتند‬ ‫که کارگروه متشــکل از اقای هاشــمی طبا و سجادی وجود‬ ‫دارد‪ .‬البته من گفتم که این کارگروه نیست‪ ،‬بلکه خودشان‬ ‫گروههستند‪.‬منگفتماینکارگروهیکهتشکیلشده‪،‬دنبال‬ ‫بنیستند‪،‬بلکهبه دنبالانتخابشدنهستند‪».‬دادکان‬ ‫انتخا ‬ ‫با این اظهارات سعی داشت هاشمی طبا‪ ،‬سجادی‪ ،‬فائقی‪،‬‬ ‫سلطانی فر و هر کســی که مورد اعتماد دولت یازدهم بود را‬ ‫از تیغ انتقاداتش بگذراند و فضا را به سمتی ببرد که رسانه ها‬ ‫و افکار عمومی بابت ضایع شدن حق او افسوس بخورند‪ .‬‬ ‫رئیس سابق فدراسیون فوتبال البته در فازی جداگانه به‬ ‫صالحی امیری حمله کرد و گفت‪« :‬با اقای صالحی امیری به‬ ‫بحث اصلی وارد شدیم و ایشان گفتند که اقای روحانی برای‬ ‫وزارت ورزش چهار مشخصه می خواهند؛ نخست اینکه وزیر‬ ‫پیشنهادی متخصص باشد‪ ،‬دوم خوشنام باشد‪ ،‬سوم با فساد‬ ‫در ورزش مبارزه کند و در پایان هم در امر خصوصی سازی به‬ ‫ورزش کمک کند‪.‬من به اقای امیری گفت م که مشخصه سوم‬ ‫و چهارم را دارم‪ ،‬ولی دو مشخصه اول را باید از مردم بپرسید‪ .‬‬ ‫ی را‬ ‫اقای ربیعی به من گفت شما شرایط تخصص و خوشنام ‬ ‫داری د و پس از دو جلسه ای که داشتیم‪ ،‬من به مسافرت رفتم‪،‬‬ ‫اما اقای سلطانی فر وزیر پیشنهادی معرفی شد‪».‬‬ ‫دادکان با بیــان اینکه دولت مشــخصه هایی را اعالم‬ ‫کرد‪ ،‬ولی انها را رعایت نکرد‪ ،‬اظهار داشت‪ « :‬این دولت هم‬ ‫می توانست مانند دولت پیشین مشخصه ای نگذارد و وزیرش‬ ‫یگذاشتوانهارا‬ ‫رامعرفیکند؛امادولتکنونیمشخصه های ‬ ‫رعایت نکرد‪ .‬من دنبال وزارت نبودم اما به هر حال صاحب نظر‬ ‫هستم‪ .‬البته افراد این دولت به من گفتند که شما صاحب نظر ‬ ‫و مدنظر هستید و حتی از من رزومه ای هم خواستند اما فرد‬ ‫دیگری را معرفی کردند‪ ».‬اما اظهــارات دادکان از انجایی‬ ‫جالب تر شــد که دلخوری اش از دولــت روحانی حتی باعث‬ ‫شد او خود را منتقد دولت احمدی نژاد نداند و بگوید‪« :‬اقای‬ ‫احمدی نژاد پس از اینکه ما بــه جام جهانی رفته بودیم‪ ،‬من‬ ‫را خواســتند و اعالم کردند که اقای علی ابادی را به ریاست‬ ‫ سازمان تربیت بدنی برگزیده اند‪ .‬به او گفته بود ند به دادکان‬ ‫بچسب و از نظریات او اســتفاده کن‪ .‬من رابطه خوبی هم با‬ ‫اقای احمدی نژاد داشــتم و با کسی دشمنی ندارم‪ ».‬پس از‬ ‫پایان دولت احمدی نژاد اما یکی از دوستان محمد دادکان از‬ ‫او می خواهد با احمدی نژاد دیداری داشته باشد‪ .‬طبق گفته‬ ‫خود دادکان او با عذرخواهی از احمدی نژاد ترجیحا این قرار را‬ ‫ردمی کند‪.‬دلیلاینتصمیماماروشناست‪.‬دادکانبهخوبی‬ ‫می دانست که با رفتن به این جلســه در دولت روحانی گزینه‬ ‫وزارت ورزش نخواهد بود‪ .‬او می گوید‪« :‬یکی از دوستان به‬ ‫من گفت جلسه ای با اقای احمدی نژاد داشته باش‪ ،‬اما من‬ ‫گفتم زمینه فراه م نیست‪ .‬من با کسی دشمنی ندارم و به نظرم‬ ‫هر فردی بتواند به کشور کمک کند‪ ،‬باید کار کند‪».‬‬ ‫اخیر مشخص می شــود که وزیر ورزش همیشه جزو نفراتی‬ ‫بوده که حداقل یک کامنت را برای خود پای هرعکس خریده‬ ‫اســت‪ .‬طرفداران فوتبال که به فضای مجازی دسترســی‬ ‫دارند در این مدت بارها بــه صفحه رئیس جمهور امده اند و با‬ ‫هشتگ هایی علیه وزیر ورزش از حسن روحانی خواسته اند‬ ‫گودرزی را برکنار کند‪ .‬هرچند تعداد کامنت های پای پست ها‬ ‫هنوز به شدت ‪ 40‬روز قبل نیست‪ ،‬اما این بار در کنار هشتگ‬ ‫کی روش‪ #‬باید‪ #‬بماند یک هشــتگ جدید هم ساخته شده؛‬ ‫گودرزی ‪#‬حیاکن ‪#‬فوتبالمــون ‪#‬رو ‪#‬رها ‪#‬کن‪ .‬کامنت های‬ ‫منتشر شده در صفحه رئیس جمهور بعضا توهین امیز هستند‬ ‫و این می تواند نشانه عصبانیت کاربران نسبت به وزیر ورزش‬ ‫باشد‪ .‬پســت های منتشر شــده از رئیس جمهور تحت تاثیر‬ ‫احتمال برکناری کی روش است و کاربران گاه با خواهش گاه با‬ ‫ل گودرزی‬ ‫توصیه و گاه با لحنی امرانه حسن روحانی را به کنتر ‬ ‫فرا می خوانند‪ .‬البته تعدادی از کاربران هم انتظار استیضاح‬ ‫گودرزی در صفحه رئیس جمهور را دارند‪ .‬با این حال این وزیر‬ ‫ورزش است که در گفت وگو با خبرگزاری ها یکبار دیگر تاکید‬ ‫کرد انچه در دیدار با نخبگان فوتبال گفته نظر صریحش بوده‬ ‫روش‬ ‫و نباید مدام به حرف های حسنی خو در مالقات ها با کی ‬ ‫برای نشان دادن تناقض میان گفته هایشان استناد شود‪.‬‬ ‫محمود گودرزی در جمــع خبرنگاران دربــاره تناقض‬ ‫میان گفته های حسنی خو درباره کی روش و گفته های وزیر‬ ‫ی گفته اســت‪« :‬من مســئول ورزش‬ ‫درباره این مربی پرتغال ‬ ‫هستم و دیگر مسئوالن وزارت باید صحبت های خود را با من‬ ‫تنظیم کنند‪.‬صحبت های کی روش به برنامه فوتبال ایران چه‬ ‫ارتباطی دارد‪ .‬سازمان ورزش که شامل فدراسیون فوتبال و‬ ‫باقی نهادها می شــود‪ ،‬تصمیم گیرنده هستند و ایشان فقط‬ ‫یک مربی هستند‪».‬‬ ‫اما یک روز پس از این اظهارنظر حســنی خو باز هم از‬ ‫بیان وزیر ورزش انتقاد کرد و گفت‪« :‬اقــای وزیر انتقاداتی‬ ‫نسبت به فدراسیون فوتبال و سرمربی تیم ملی دارد‪ ،‬اما این‬ ‫انتقاداتممکناستبالفظخوبیازسویاوبیاننشدهباشد‪.‬‬ ‫با این حال این انتقادات دلیلی بر ایننیستکهماکلموضوع‬ ‫را زیر سوال برده ایم‪ .‬باالخره فدراسیون فوتبال زیرمجموعه‬ ‫ما محسوب می شود و وزیر ورزش هم به عنوان متولی ورزش‬ ‫انتقاداتش را مطرح می کند‪ .‬جمع بندی کارشناســی وزارت‬ ‫ورزش این اســت که کی روش در تیم ملی بماند و ســفت و‬ ‫سخت به کارش ادامه دهد تا ان شاءالله هم او و هم تیم ملی‬ ‫موفق و باعث شادی دل مردم شوند‪».‬‬ ‫به نظر می رسد در درون وزارت ورزش نیز اختالفاتی در‬ ‫موردنحوهبرخوردبامسالهکی روشوجوددارد‪.‬احتماالبرخی‬ ‫از معاونان در این مورد بخصوص خود را با سیاست های دولت‬ ‫روحانی هماهنگ کرده اند اما گودرزی همچنان اصرار دارد‬ ‫که مربی پرتغالی را کنار بزند‪.‬‬ ‫واکنش کفاشیان نیز در نوع خود جالب توجه است‪ .‬او با‬ ‫کنایه ای اشکار وزیر ورزش را هدف گرفته و می گوید‪« :‬هیچ‬ ‫قطع همکاری در کار نیســت‪ .‬کی روش راهی ترکیه شده تا‬ ‫محل اردوی بعدی تیم ملی در این کشور را از نزدیک رویت‬ ‫کرده و هماهنگی های الزم برای برگزاری اردوی تیم ملی در‬ ‫استانبول را به عمل بیاورد‪ .‬او نه تنها دلسرد و ناامید نشده بلکه‬ ‫مصمم تر از گذشــته به کارش ادامه می دهد‪ .‬گفته بودم که‬ ‫بیماری ام را به او سرایت می دهم و همین موضوع نیز اتفاق‬ ‫افتاده و در حالی که شاید خیلی ها نمی خواستند او در فوتبال‬ ‫ایران کار کند اما امروز امیدوارتر از همیشه در حال پیگیری‬ ‫برنامه های تیم ملی اســت‪ ».‬اختالف میــان وزیر ورزش با‬ ‫کی روش ان قدر جدی شده که شــاید اتفاق غیر منتظره ای‬ ‫رخ دهد‪ .‬در حال حاضر سپاهان‪ ،‬نفت تهران و تراکتورسازی‬ ‫شانس هایاصلیکسبعنوانقهرمانیدرلیگبرترهستند‪.‬‬ ‫درصورتیکهحسینفرکیباسپاهانبتواندبهقهرمانیبرسد‪،‬‬ ‫احتماال باید شاهد موج تازه ای از انتقادات وزارت ورزش علیه‬ ‫کی روش باشیم‪.‬‬ ‫‪75‬‬ ‫ورزش‬ ‫گزار‬ ‫ش ویژه‬ ‫ابهامدرموردسرنوشتسرخابی هاتشدیدشد‬ ‫سایه مالکیت خودروسازان‬ ‫بر سر استقالل و پرسپولیس‬ ‫بعد از اینکه تــک خریدار اســتقالل مبلــغ واریزی را‬ ‫به موقع به حساب ســازمان خصوصی ســازی واریز نکرد و‬ ‫شــرکت اســتیل اذین ایرانیان هم که تمام مدارکش کامل‬ ‫بود‪ ،‬صالحیتــش از طــرف هیات واگــذاری تایید نشــد‪،‬‬ ‫سازمان خصوصی سازی روز ‪ 29‬اردیبهشــت مزایده چهارم‬ ‫را برای واگذاری ســرخابی ها برگزار خواهد کرد‪.‬علی اشرف‬ ‫پوری حسینیباتاییداینخبرگفت‪«:‬همبرایاستقاللوهم‬ ‫برای پرسپولیس مزایده چهارم برگزار می کنیم و من مطمئن‬ ‫هستم که این مزایده سرخابی ها برنده خواهد داشت‪».‬‬ ‫ورزش‬ ‫‪76‬‬ ‫مثلث | شماره ‪262‬‬ ‫مجلس پیگیر لغو مزایده شد‬ ‫ماجرا از جایی شروع شــد که رئیس فراکسیون ورزش‬ ‫مجلس گفت‪« :‬بــرای جلوگیری از برگــزاری مزایده چهارم‬ ‫دو باشگاه استقالل و پرسپولیس در نظر داریم این موضوع‬ ‫را بــه صورت طــرح دوفوریتی بــه صحن مجلس شــورای‬ ‫اسالمی ارائه دهیم‪ ».‬مقداد نجف نژاد در خصوص کشیده‬ ‫شــدن مزایده واگذاری باشــگاه اســتقالل و پرسپولیس به‬ ‫مرحله چهارم گفت‪« :‬اصل واگذاری دو باشگاه استقالل و‬ ‫پرســپولیس به بخش خصوصی را مجلس شورای اسالمی‬ ‫مصوب کرد و مجلس با ان موافق است اما این شکل برگزاری‬ ‫مزایده ها پشت سر هم و کشیده شــدن کار به مزایده چهارم‬ ‫در شان ورزش کشور‪ ،‬فوتبال و دو باشــگاه بزرگ استقالل‬ ‫و پرســپولیس نیســت‪ ».‬او که رئیس هیات مدیره باشــگاه‬ ‫ت ادامه داد‪« :‬ما منکر زحمات وزیر اقتصاد و‬ ‫استقالل اســ ‬ ‫رئیس سازمان خصوصی سازی برای واگذاری این دوباشگاه‬ ‫نیســتیم‪ ،‬اما برگزاری ســه مزایده برای فروش دو باشــگاه‬ ‫استقالل و پرسپولیس کافی بود و وقتی که دو باشگاه به هر‬ ‫دلیلی فروش نرفت باید مکانیزم دیگری برای واگذاری انها‬ ‫در نظر گرفته شود‪ .‬شک نکنید این واگذاری های متعدد به‬ ‫دو باشگاه استقالل و پرسپولیس ضربه زده و حتی روی نتایج‬ ‫انها هم تاثیر گذار بوده است‪ .‬در چنین شرایطی ما نمی دانیم‬ ‫ی را بگیریم و تکلیف چیســت‪.‬‬ ‫برای فصل اینده چه تصمیم ‬ ‫ضمن اینکه اسپانســر هم نمی تواند از تمام پتانســیل های‬ ‫دو باشگاه نهایت اســتفاده را ببرد‪ ».‬نجف نژاد در خصوص‬ ‫متقاضیانی که برای خرید باشگاه پرسپولیس در مزایده سوم‬ ‫حضور پیدا کردند‪ ،‬گفت‪« :‬در بیــن متقاضیان فعلی خرید‬ ‫باشگاه پرسپولیس اغراض سیاسی می بینم یعنی می خواهند‬ ‫از ظرفیت سیاسی دو باشگاه به نفع فرد یا افرادی نهایت بهره‬ ‫را ببرند‪ ».‬نجف نژاد معتقد است که سازمان خصوصی سازی‬ ‫با سه مزایده ای که برگزار کرده‪ ،‬تکلیف خود را انجام داده و‬ ‫نباید مزایده چهارم را برگزار کند تا مجلس مکانیزم جدیدی را‬ ‫برایواگذاریدوباشگاهاستقاللوپرسپولیسدرنظربگیرد‪.‬‬ ‫او مدعی شــده که مجلس از اعالم مزایده چهارم واگذاری‬ ‫دو باشگاه استقالل و پرسپولیس نگران است و دولت نباید‬ ‫به گونه ای رفتار کند که ایــن ذهنیت در افکار عمومی ایجاد‬ ‫شود که دولت می خواهد از دست انها خالص شود‪.‬‬ ‫اما سوال اینجا است که اگر تصویب این طرح به زمان‬ ‫برگزاری مزایده چهارم نرسد و مزایده چهارم نیز برگزار شده و‬ ‫مثل مزایده سوم بی نتیجه باشد‪ ،‬انگاه واکنش مجلسی ها چه‬ ‫خواهد بود؟ نجف نژاد در این باره گفته است‪« :‬شک نکنید که‬ ‫اجازه برگزاری مزایده پنجم را نخواهیم داد‪».‬‬ ‫با این حال سبحانی‪ ،‬مشــاور سازمان خصوصی سازی‬ ‫می گوید‪« :‬به طــور قطــع مزایده چهــارم بــرای واگذاری‬ ‫ســرخابی ها پرشــورتر برگزار خواهد شــد‪ ».‬جعفر سبحانی‬ ‫در خصــوص مزایــده چهــارم برای واگــذاری اســتقالل و‬ ‫پرسپولیس به بخش خصوصی و شــرایط ان اظهار داشت‪:‬‬ ‫«تا پایان روز ‪ 28‬اردیبهشت نمی توانیم تعداد پاکت هایی که‬ ‫برای خرید استقالل و پرسپولیس رسیده را اعالم کنیم و این‬ ‫موضوع از خطوط قرمز ما محسوب می شــود‪ .‬در واقع قرار‬ ‫نیست کسی از تعداد و کسانی که قرار است در مزایده شرکت‬ ‫کنند مطلع شود‪ ».‬او ادامه داد ‪« :‬با این حال ما حدس می زنیم‬ ‫باتوجه به مذاکرات زیادی که صــورت گرفته مزایده چهارم‬ ‫پرشورتر از مزایده سوم برگزار شــود‪ .‬در مزایده سوم بسیاری‬ ‫از موارد مشخص نبود اما در مزایده چهارم حداقل می دانیم‬ ‫دو شرکت استیل اذین و بهنام پیشرو سپرده خود را نگرفته و‬ ‫قصد دارند به هر ترتیب در مزایده چهارم نیز شرکت کنند‪ .‬البته‬ ‫معظمی نیا نیز اظهار کرده که با باالتریــن رقم در انتخابات‬ ‫شرکت خواهد کرد‪ ».‬ســبحانی با بیان اینکه همچنان شرط‬ ‫حضور در مزایده واریز سپرده سه درصدی کل مبلغ هر یک از‬ ‫دو تیم یعنی هشت میلیارد و ‪700‬میلیون تومان است‪ ،‬تاکید‬ ‫کرد‪« :‬تا به حال برای هیچ مزایــده ای بحث اهلیت مطرح‬ ‫نبود اما این بحث به خاطر این مورد به صورت استثناء پیش‬ ‫امد چون این دو تیم از اهمیت و نفوذ در جامعه برخوردار بوده‬ ‫و حساسیتی که مردم روی انها دارند ما را بر ان داشت تا بحث‬ ‫اهلیت را اعالم کنیم‪ ».‬او ادامه داد‪« :‬نداشتن پرونده قضایی‬ ‫و امنیتی و عدم بدهی بانکی شرایط حضور در مزایده بود که‬ ‫این ســه موضوع بحث اهلیت را نیز پیش می اورد‪ ،‬بنابراین‬ ‫در روز ‪ 29‬اردیبهشــت پاکتی که بیشترین مبلغ را برای خرید‬ ‫هرکدام از دو تیم ارائه داده باشد باید ثبت کند تا ابتدا اهلیتش‬ ‫ثابت شــود و ســپس این واگذاری به صــورت قطعی انجام‬ ‫خواهد شد‪ ».‬سبحانی گفت‪« :‬با توجه به تجربه مزایده سوم‬ ‫و به حداقل رساندن زمان ثابت شدن اهلیت تا زمان برگزاری‬ ‫مزایده حدس می زنیم در مزایده چهارم نیز طی کمتر از یک‬ ‫هفته بتوانیم برنده قطعی را مشخص کنیم‪».‬‬ ‫او گفت‪« :‬تجربه خوبی از مزایده سوم داریم و باتوجه‬ ‫به مذاکرات و مراجعاتــی که تا به حال به مــا صورت گرفته‬ ‫پیش بینی می کنیم در مرحله چهارم به طور قطع شاهد رقابت‬ ‫پرشورتری برای خرید استقالل و پرسپولیس باشیم‪».‬‬ ‫واگذاری استقالل و پرسپولیس به خودروسازان ‬ ‫برخی اخبار حاکی از این است که چنانچه مزایده چهارم‬ ‫برای واگذاری اســتقالل و پرســپولیس بی نتیجه بماند‪ ،‬به‬ ‫زودی سرخابی ها تحت پوشش خودروســازان قرار خواهند‬ ‫گرفت‪ .‬مزایده چهارم دو باشــگاه اســتقالل و پرسپولیس‪،‬‬ ‫روز سه شــنبه ‪ 29‬اردیبهشــت برگزار خواهد شــد؛ یعنی چند‬ ‫ساعت قبل از بازی سرنوشت ساز پرسپولیس مقابل الهالل‬ ‫در یک هشتم لیگ قهرمانان اسیا‪ .‬مشــاور رئیس سازمان‬ ‫خصوصی ســازی اعالم کرده مزایده چهارم پرشورتر از قبل‬ ‫برگزار می شود‪ .‬این در حالی است که در محافل ورزشی خبری‬ ‫غیررسمی منتشر شده که قریب الوقوع به نظر می رسد ؛ اینکه‬ ‫دو باشگاه پرسپولیس و استقالل به دو شرکت خودروسازی‬ ‫ایران خودرو و ســایپا واگذار می شوند‪ .‬در ســه مزایده قبلی‬ ‫اتفاق هایــی رخ داده کــه گواهی می دهد بحــث واگذاری‬ ‫استقالل و پرســپولیس کار راحتی نیســت و شاید به همین‬ ‫ک دادن این‬ ‫دلیل است که برخی از مسئوالن کشور در تدار ‬ ‫دو باشگاه به خودروسازان هستند‪ .‬اگر این اتفاق نهایی شود‬ ‫می تواند بازخوردهای مثبت و منفی به همراه داشــته باشد؛‬ ‫نکته مثبت اینکه خیال هواداران میلیونی دو باشگاه راحت‬ ‫خواهد شــد و بعد از ســال ه ا دو بنگاه اقتصــادی قدرتمند و‬ ‫بزرگ پشتوانه پرســپولیس و اســتقالل خواهند شد و دیگر‬ ‫نگــران هزینه های روزمره خــود نخواهند شــد‪ .‬نکته منفی‬ ‫به میزان بدهی های این دو شــرکت خودروســازی بزرگ در‬ ‫ایران مربوط می شود و هنوز مشخص نیست که چطور انها‬ ‫با داشــتن بدهی های کالن می توانند در باشگاهداری هم‬ ‫موفق عمل کنند‪ .‬به نظر می رسد ایران خودرو و سایپا مکلف‬ ‫به در اختیار گرفتن این دو باشــگاه شــده اند‪ .‬این دو شرکت‬ ‫پشتوانه علمی زیادی هم در زمینه مدیریت در ورزش داشته‬ ‫و دارند و می توانند با اســتفاده از مدیران متخصص اداره دو‬ ‫باشگاه را به شکلی مطلوب انجام بدهند‪ .‬بهروز نعمتی‪ ،‬عضو‬ ‫هیات رئیسه مجلس‪ ،‬ورود خودروســازی ها به واگذاری دو‬ ‫باشگاه استقالل و پرسپولیس را مصداق خصولتی شدن ان‬ ‫دو و مخالف اصل ‪ 44‬قانون اساسی می داند‪« :‬شرکت های‬ ‫خودروسازی به جای خرید باشگاه‪ ،‬برای پرداخت بدهی خود‬ ‫به قطعه سازان‪ ،‬تالش برای ارتقای کیفیت و کاهش قیمت‬ ‫محصوالتشان اقدام کنند‪ ».‬این واکنش عضو هیات رئیسه‬ ‫مجلس در حالــی رخ داده که هنوز هیچ خبر رســمی در این‬ ‫زمینه منتشر نشده اما به نظر می رسد که واگذاری استقالل و‬ ‫پرسپولیس به خودرو سازان جدی است واکنش های برخی از‬ ‫نمایندگان مجلس را هم در پی داشته است‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫شگفتیفرهاد‬ ‫س هفته‬ ‫عک‬ ‫کاظمی بازی مرگ و زندگی‬ ‫را برد‬ ‫راه اهــن‪ -‬پیکان؛ فرهــاد کاظمی مرد‬ ‫اول این دیــدار بود‪ .‬او که ســابقه مربیگری‬ ‫در پیکان را هم در کارنامه اش دارد در هفته‬ ‫بیســت و نهم لیــگ برتر در دیداری شــش‬ ‫امتیازی موفق شــد بــا راه اهن ایــن تیم را‬ ‫شکســت دهد‪ .‬ان هم در حالی کــه به نظر‬ ‫می رسید تیم او پس از عقب افتادن از پیکان‬ ‫دیگر توان بازگشــت بــه بازی را نــدارد‪ ،‬اما‬ ‫چه کســی اســت که نداند فرهــاد کاظمی‬ ‫ استاد جنگ های روانی اســت‪ .‬او کنار خط‬ ‫ایستاد‪ ،‬به بازیکنانش انگیزه و روحیه پیروزی‬ ‫داد و اتفاقا بازی را از صمــد مرفاوی برد‪ .‬او‬ ‫درســت در لحظاتی راه اهن را برنــده از این‬ ‫دیدار سخت بیرون کشــید که کادر فنی تیم‬ ‫پیکان به شدت عصبی شــده بودند‪ .‬فرهاد‬ ‫کاظمــی همواره در بازگشــت بــه لیگ برتر‬ ‫مربی موفقی بوده است؛ مردی با یک لبخند‬ ‫حق با ژاوی است‬ ‫گواردیوال المان را ترک می کند؟‬ ‫مهدی ربوشه‬ ‫‪5‬‬ ‫دبیر گروه ورزش‬ ‫مثلث | شماره ‪262‬‬ ‫ورزش‬ ‫دیدن پپ در قابی جز نیمکت بارســلونا عجیب است؛‬ ‫این جمله را ژاوی به زبان اورده‪ .‬حق با اوست‪ .‬دیدن پپ در‬ ‫قابی جز نیمکت بارسا به دل نمی نشیند حتی اگر انجا مونیخ‬ ‫باشد؛ جایی که بایرن یکی از بزرگترین تیم های حال حاضر‬ ‫جهان بوندس لیگا را به راحتی فتح کرده‪.‬‬ ‫حق با ژاوی اســت‪ .‬وقتی می گوید‪« :‬پپ فوق العاده‬ ‫است‪ .‬او بازی بارسلونا را متحول کرد‪ .‬او در فوتبال انقالب‬ ‫کرد اما در جایگاه رقیب ما نشست‪ .‬اینکه او را در باشگاهی‬ ‫دیگر می بینم برایم حس عجیبی دارد‪ .‬ما او را می شناسیم و‬ ‫او هم ما را می شناسد‪.‬‬ ‫می دانیم چطور کار می کند‪ .‬پپ همیشــه می خواهد‬ ‫مالکیت توپ را داشته باشــد‪ .‬می داند که اگر توپ دست ما‬ ‫نباشــد چقدر ضربه می خوریم‪ .‬به همین دلیل بازی جذابی‬ ‫را شــاهد بودیم‪».‬تیم پپ گواردیوال از لیگ قهرمانان اروپا‬ ‫حذف شــد‪ .‬اتفاقی که عده ای معتقدند دلخــواه المان ها‬ ‫بود‪ .‬چه انها عالقه مند نبودند از پپ بیش از اینها بیاموزند و‬ ‫حاال فرصتی دست داده تا به بهانه حذف از اروپا با این مربی‬ ‫بزرگ تسویه حســاب کنند‪ .‬کدام طرف متضرر خواهد شد؟‬ ‫بی تردید المان ها‪ .‬انها خواه ناخواه وامدار فوتبالی هســتند‬ ‫که پپ به بایرن اورد‪ .‬شیوه ای که بیش از زمان یوپ هنکس‬ ‫بر تیم ملی این کشــور تاثیر گذاشــت و نتیجه اش به دست‬ ‫اوردن جام جهانی ‪ 2014‬در برزیل بود‪ .‬اما ســاعتی پس از‬ ‫شکســت پپ در لیگ اروپا رســانه های المانی دست به کار‬ ‫شدند‪ .‬انها در حالی برای سرمربی با دانش بایرن مونیخ خط‬ ‫و نشان می کشند که نمی خواهند موانع و محدودیت های پپ‬ ‫برای بردن بایرن به فینال را بپذیرند؛ اینکه او با تیمی مقابل‬ ‫بارسلونا قرار گرفت که روبن را نداشــت‪ .‬ریبری را نداشت و‬ ‫همین طور داویــد االبا که در خط دفاع مهره بســیار مهمی‬ ‫ برای بایرن محسوب می شود‪.‬‬ ‫پپ با تیمی که ایــن مهره ها را به دلیل مصدومیت‬ ‫نداشت برابر بارســایی قرار گرفت که در اوج امادگی‬ ‫قرار دارد‪ .‬با این حال به جــرات می توان گفت اگر‬ ‫ ترشــتگن ان شــیرجه لعنتی را نمی رفت و توپ را‬ ‫از روی خط بر نمی گرداند‪ ،‬بایرن می توانســت در‬ ‫دقایق پایانی فشار را روی دروازه بارسا بیشتر کند و‬ ‫به فینال برسد‪ .‬به خصوص اینکه تیم انریکه در نیمه‬ ‫دوم هرگز انسجام نیمه نخست را نداشت و پس از‬ ‫دریافت گل سوم به شدت اسیب پذیر‬ ‫شده بود‪ .‬اما انچه از این دیدار‬ ‫باقی مانده برخورد المان ها با‬ ‫پپ گواردیوال است؛ رسانه ها‬ ‫انتقاد را اغاز کرده اند‪ .‬طوری‬ ‫که از همین حاال شــمارش‬ ‫معکــوس بــرای جدایــی‬ ‫پــپ از بایــرن اغاز شــده‪.‬‬ ‫کارل هاینس ویلد‪ ،‬سردبیر‬ ‫کیکر از بازی برگشت بایرن‬ ‫مونیــخ مقابل بارســلونا در‬ ‫ورزشگاه الیانس اره نا برای‬ ‫این هفته نامه گزارش داد‪.‬‬ ‫ویلد در ابتدا نوشت‪:‬‬ ‫«بایــرن با لیــگ قهرمانان‬ ‫اشتی و وداع کرد‪ .‬بعد از ان‬ ‫شکست سنگین ‪ 3‬بر صفر بازی رفت در نیوکمپ‪ ،‬مونیخی ها‬ ‫در خانــه ‪ 3‬بر ‪ 2‬پیروز شــدند‪ ».‬در بخش دیگــر این مقاله‪،‬‬ ‫ویلد انتقادات خــود را نیز مطرح کرد‪ .‬در نخســتین بخش‬ ‫این گــزارش از گواردیوال به خاطر تبعیــض در تعویض ها و‬ ‫نادیده گرفتن توانایــی تکنیکی ماریو گوتســه انتقاد کرد؛‬ ‫این گونه کــه پپ عمــل می کند‪ ،‬اســتعداد گوتســه نابود‬ ‫می شود‪ .‬در شــرایطی که تیاگو حدود یک ســاعت از نظر‬ ‫بدنی تحلیل رفته بود‪ ،‬اجازه یافت ‪ 90‬دقیقه تمام بازی کند‪،‬‬ ‫در حالی که گوتسه تازه از دقیقه ‪ 87‬اجازه بازی کردن یافت‪.‬‬ ‫سوال این اســت برای همین ‪ 3‬دقیقه حضور او به جای چه‬ ‫بازیکنی به میدان امد؟ البته توماس مولر‪ ،‬یعنی نامزد‬ ‫همیشگی گواردیوال برای تعویض ها!‬ ‫گزارشــگر المانی همچنین انتقاد دیگری‬ ‫را مطرح کرد؛ در این نکته که بایرن خیره کننده‬ ‫در بوندس لیگا قهرمان شــد‪ ،‬تردیــدی وجود‬ ‫ندارد‪ .‬این افتخاری قابل احترام اســت‪ .‬اما از‬ ‫مربی به خاطر شــخصیت بســیار باالیش همه‬ ‫انتظار کسب مقام دارند‪ .‬این تنها بخشی از انتقادها‬ ‫علیه پپ گواردیوال است‪ .‬انتقادهایی‬ ‫که به نظر طبیعی هم می اید‬ ‫اما این واقعیتی اســت که‬ ‫المان هــا چنــدان هم از‬ ‫حضور پرقــدرت پپ در‬ ‫فوتبال شــان رضایــت‬ ‫ندارند‪ .‬ایا پپ به پایان‬ ‫دوران حضــورش در‬ ‫فوتبال المان رسیده‬ ‫و فصــل تــازه ای‬ ‫از مربیگــری او‬ ‫بــه زودی اغــاز‬ ‫می شــود؟ کســی‬ ‫چه می داند؛ شاید‬ ‫لیگجزیرهچشمبه‬ ‫راهگواردیوالاست‪.‬‬ ‫‪77‬‬ ‫نگارخانه ای‬ ‫به وسعت تهران‬ ‫دیدار‬ ‫‪78‬‬ ‫مثلث | شماره ‪262‬‬ ‫هنر تبلیغ شد‬ ‫همه اساتید دست به دست هم داده بودند تا تهران یک‬ ‫دهه کامال متفاوت را پشت سر بگذارد‪ .‬همه ان چیزهایی که‬ ‫ما ان را بیلبوردهای تبلیغاتی می خوانیم اما یک اسم و رسمی‬ ‫به نام سازه های تبلیغات محیطی دارند‪ ،‬دیگر اصرار نداشتند‬ ‫که ما را مجاب کنند که برای کاالیی یا خدماتی هزینه کنیم‪.‬‬ ‫شــاید از معدود دفعاتی بود که اینها حرفــی از جنس دیگر‬ ‫داشــتند‪ ،‬همه اســاتید امده بودند تا تمام یک شهر فقط از‬ ‫هنر صحبت کنند‪ .‬وقت خوبی بود تا تمــام تاریخ هنر ایران‬ ‫در ‪10‬روز مرور شــود‪ .‬همه بودند‪ ،‬فرقی نمی کرد که پشت‬ ‫فرمان اتومبیل ازبزرگراه عبور کنی یا اینکه قدم زنان در حاشیه‬ ‫خیابانی رد شوی‪ ،‬در هر حال چشمانت این فرصت را داشت‬ ‫که از رژه شاهکارها نهایت استفاده را ببرد‪ .‬تاریخ شاهکارها با‬ ‫جغرافیای ان همراه شده بود تا شهر تهران تبدیل به بزرگترین‬ ‫نگارخانه جهان شود؛ نگارخانه ای به وسعت یک شهر‪.‬‬ ‫جنس این نگارخانه جور بود‪ ،‬همه گونه شاهکاری دیده‬ ‫می شد‪ .‬همه خیابان های تهران ُپر شــده بود از اثار هنری‪.‬‬ ‫از خط و خوشنویســی و کتیبه و گل و مــرغ و قالی گرفته تا‬ ‫اثــار هنرمندانی چون دالکروا‪ ،‬پل ســزان‪ ،‬پابلو پیکاســو‪،‬‬ ‫ادوارد مونش‪ ،‬رنــه مگریت‪ ،‬خوان میرو و‪ ...‬از بشــقاب با‬ ‫نقوش شکارچی عهد ساســانی متعلق به ‪ ۵۰۰‬قبل از میالد‬ ‫تا طرحی از یک ســقف چوبی در حسینیه امینی های قزوین‬ ‫متعلق به عهد قاجار‪ .‬از نگاره های شــاهنامه بایســنغری و‬ ‫شاهنامه دموت به عنوان نمونه هایی از اوج نگارگری مکتب‬ ‫هرات و سلف پرتره خیره کننده محمد غفاری کمال الملک تا‬ ‫چشم انداز اکسپرسیو «دره کارویی» متعلق به دیوی د هاکنی‬ ‫انگلیسی و منظره بی بدیل «سرشماری در بتلهام» اثر نقاش‬ ‫رنســانس‪ ،‬پیتر بروگل هلندی و نیز از اثاری از نامی پتگر و‬ ‫ژاره طباطبایی و ابوالحسن صدیقی تا اثاری از مارک تنسی‬ ‫و هنری روسو و جورجیو موراندی و بســیار بیش از اینها‪...‬‬ ‫اینگونه بود که همه بی انکه هزینه ای از جیب پرداخت کنند‪،‬‬ ‫در یک موزه‪ ،‬یــک نگارخانه بزرگ با هنر بــه مفهوم عام ان‬ ‫مشهور شدند‪.‬‬ ‫بیش از ‪1500‬بیلبورد شــهر تهــران‪ ،‬به مدت ‪10‬روز‪،‬‬ ‫میزبان‪ 700‬اثر فاخر فرهنگی و هنری بود تا پایتخت‪10‬روز را‬ ‫بدون تابلوهای تبلیغاتی تجربه کند‪ .‬شهروندان در این مدت‬ ‫در نگارخانه ای به وسعت ‪636‬کیلومتر مربع زندگی کردند‪.‬‬ ‫در روزهایی که بسیاری از شــهروندان به دلیل مشغله و کار‬ ‫زیاد مدت هاست ســری به نگارخانه های شهر نزده اند‪ ،‬اثار‬ ‫برجسته هنری از دل نگارخانه ها به خیابان های شهر امدند‬ ‫تا مردم هر چه بیشتر با اثار فرهنگی و هنری فاخر به جا مانده‬ ‫از نیاکان شان اشنا شوند؛ اثاری که گاه شاید نمونه اش را در‬ ‫هیچ موزه ای نتوان دید‪.‬‬ ‫شروع یک ایده‬ ‫این که تهــران تبدیل بــه یک نگارخانه شــود از یک‬ ‫ایده چند ساله شــروع شــد‪ ،‬ایده ای که از ذهن یک هنرمند‬ ‫پیشکسوت که در سازمان زیباسازی شهرداری تهران فعالیت‬ ‫می کند‪ ،‬خارج شــد‪ .‬مجتبی موســوی‪ ،‬مدیر اجرایی طرح‬ ‫«نگارخانه ای به وســعت یک شهر» با اشــاره به ایده اولیه‬ ‫این طرح گفت‪« :‬طرح «نگارخانه ای به وسعت یک شهر»‬ ‫پیشــنهادی بود که از طریق سعید شــهالپور از هنرمندان‬ ‫پیشکسوت که عضو شورای سازمان زیباسازی شهر تهران‬ ‫هم هست ارائه شد‪ .‬متاســفانه ما در سال های پیش موفق‬ ‫به اجرای این طرح نشدیم و جای بسی خوشحالی دارد که‬ ‫جمال کامیاب‪ ،‬مدیرعامل ســازمان زیباسازی شهر تهران‬ ‫زمینــه برگزاری این پــروژه را فراهــم کرد و بــا توافقی که با‬ ‫شرکت ها انجام شد توانستیم طرح را به نتیجه برسانیم‪».‬‬ ‫موســوی درباره جزئیات چگونگی اجرایی کردن این‬ ‫طرح گفت‪« :‬از اواخر فروردین ماه مســئولیت اجرایی این‬ ‫پروژه به من واگذار شــد و بــا برنامه فشــرده و امکاناتی که‬ ‫در دست داشــتیم‪ ،‬پروژه را شــروع کردیم‪ .‬ما سعی کردیم‬ ‫در ابتدا با تشــکیل شورای سیاســت گذاری و براساس خط‬ ‫مشی های موجود اثار مورد نظر را انتخاب کنیم و قرار بر این‬ ‫شد که حدود ‪ ۷۰‬درصد از طرح مذکور به نمایش اثار ایرانی و‬ ‫‪۳۰‬درصد به نمایش اثار خارجی اختصاص یابد‪».‬‬ ‫مدیر اجرایی طرح «نگارخانه ای به وسعت یک شهر»‬ ‫با اشــاره به اثار هنرمندان دوره کنونی هم این گونه توضیح‬ ‫داد‪« :‬در این پروژه از اثار هنرمندان فقید استفاده شده است‬ ‫و پیش بینی شده اســت که اگر پروژه به صورت ساالنه اجرا‬ ‫شــود در دوره های بعد از اثــار هنرمنــدان در قید حیات هم‬ ‫بهره بگیریم‪ .‬در حوزه اثار خارجی هم طرح های شــاخص‬ ‫هنرمندان جهان به کار گرفته شده است‪».‬‬ ‫او با بیان اینکــه اثار ایرانی از دوره هــای مختلف هنر‬ ‫ایران انتخاب شده اند‪ ،‬گفت‪« :‬اثاری از دوره های مختلف‬ ‫در این طرح وجود دارد‪ ،‬اثار بسیاری از دوران هنر اسالمی‬ ‫داریم و حتی چند اثر هــم از قبل از دوران اســام انتخاب‬ ‫کردیم که از جمله انها می توان به طرح هایی از سفالینه ها‪،‬‬ ‫ابگینه ها‪ ،‬قلمدان سازی و‪ ...‬اشاره کرد‪ .‬همچنین در دوران‬ ‫معاصر نیز از اثار کمال الملک و شــاگردان مکتب او و اثار‬ ‫مدرنی از دوره او استفاده شده است‪».‬‬ ‫احتمال دارد این اتفاق در ســال های اینده هم تکرار‬ ‫شود که در این صورت امکان استفاده از اثار هنرمندان زنده‬ ‫هم وجود دارد‪.‬‬ ‫سعید شهالپور‪ ،‬مجسمه ســاز و ایده پرداز این طرح‪،‬‬ ‫درباره طرح خود گفته اســت‪« :‬حدود ‪ ۱۰‬سال پیش فکری‬ ‫درباره نمایش اثار برجسته فرهنگی به ذهنم رسید تا در یک‬ ‫دوره زمانی بــه ازای هجوم تبلیغاتی که بیلبوردهای شــهر‬ ‫به شــهروندان دارند‪ ،‬مدتی کوتاه این تابلوها در اختیار اثار‬ ‫هنری قــرار بگیرند تا از ایــن طریق مردم بــرای مدتی این‬ ‫تابلوها را طور دیگری مشــاهده کنند و تاثیــر متفاوتی روی‬ ‫انها داشته باشد‪».‬‬ ‫روزهای ویژه تهران‬ ‫«این اقدام تالشی کوچک اســت از هجوم تبلیغات‬ ‫بی مهار به شــهرها که برای نخســتین بار در جهان به اجرا‬ ‫درمی اید‪ ».‬این جمله را جمال کامیاب‪ ،‬مدیرعامل سازمان‬ ‫زیباسازی برای بیان علت تبدیل تهران به بزرگترین نگار خانه‬ ‫جهان گفته است‪.‬‬ ‫کامیاب از همکاری خوب شرکت های تبلیغاتی برای‬ ‫اجرای طــرح «نگارخانه ای به وســعت شــهر» خبــر داده‬ ‫است‪« :‬براســاس توافق صورت گرفته قرار است بخشی از‬ ‫ظرفیت های تبلیغاتی بیلبوردهای شــهری به فعالیت های‬ ‫فرهنگی اختصــاص یابد‪ .‬هرســال هنگام عقد قــرارداد با‬ ‫شرکت های تبلیغاتی این تعهدات اعالم شده است و تمامی‬ ‫ شرکت ها نیز با این اقدامات موافقند‪ .‬مسلما ما راضی به ضرر‬ ‫و زیان هیچ شرکتی نیستیم‪ .‬البته الزم است بگویم که در این‬ ‫مسیر شرکت های تبلیغاتی با ما همکاری خوبی داشته اند‪».‬‬ ‫کامیاب با رد اخبــاری مبنی بر اینکــه نصب تابلوهای‬ ‫تبلیغاتی برای شــهرداری‪ ،‬میلیاردها تومان هزینه داشــته‬ ‫اســت‪ ،‬گفت‪« :‬شــهرداری در قراردادهــای تبلیغاتی خود‬ ‫ساالنه ‪ ۷‬تا ‪ ۱۵‬درصد امکان استفاده از این فضاها برای کار‬ ‫فرهنگی را دارد که در ماه محرم و بهار از این سهم فرهنگی‬ ‫استفاده می کنیم‪ .‬اما برای اجرایی شــدن این طرح‪ ،‬تمام‬ ‫این ســهم را متمرکز در این ‪ ۱۰‬روز کرده ایم‪ .‬ما حتی برای‬ ‫چاپ‪ ،‬نصــب و‪ ...‬ریالی نداده ایم چون تمامــی این موارد‬ ‫از سهم فرهنگی قراردادهای ســازه های تبلیغاتی پرداخت‬ ‫شده است‪».‬‬ ‫او با ابراز امیدواری از اینکه با اکران این طرح ها بتوان‬ ‫شهروندان را به دیدن مراکز فرهنگی به ویژه موزه ها ترغیب‬ ‫کرد‪ ،‬گفت‪« :‬متاسفانه امار بازدید از موزه ها از تعداد افرادی‬ ‫که در ان مشــغول به کار هســتند کمتر اســت‪ .‬امیدواریم‬ ‫بتوانیم با اکران این طرح ها در سطح شهر‪ ،‬شهروندان را با‬ ‫بخش های فرهنگی اشتی دهیم‪».‬‬ ‫تا به حال پیش نیامده که در یک بازه زمانی مشخص‪،‬‬ ‫بخش عمده ســازه های تبلیغات تجاری به اکران فرهنگی‬ ‫اختصاص یابد‪ .‬به گفتــه کامیاب‪ ،‬برای نخســتین بار کل‬ ‫ســازه های تجاری به اکران های فرهنگــی اختصاص پیدا‬ ‫کرده که امید می رود بازخوردهای خوبی داشــته باشــد‪ .‬او‬ ‫اظهار امیــدواری کرد که با اســتقبال خوب شــهروندان از‬ ‫این اتفاق‪ ،‬این موضوع در تقویم ســازمان زیباســازی شهر‬ ‫تهران جایی برای خود باز کند و هر ســال شــاهد این اتفاق‬ ‫خوب و پسندیده باشــیم‪ .‬وی افزود‪« :‬در سال اول اجرای‬ ‫این طرح مسلما ابعاد گوناگون این اتفاق مورد بررسی قرار‬ ‫گرفته اســت اما نمی توان ادعا کرد که طرح «نگارخانه ای‬ ‫به وسعت شهر» بی نقص است؛ از این رو پس از اجرای این‬ ‫طرح در سال جاری مشکالت ان بررسی و ارزیابی می شود‬ ‫تا در صورت اجرای مجدد ان در سال های اینده‪ ،‬مشکالت‬ ‫کمتری به وجود اید‪».‬‬ ‫کامیــاب با بیان اینکه این ســازمان در کنــار وظایفی‬ ‫که درباره زیباسازی شــهر تهران دارد‪ ،‬ارتقای سطح سواد‬ ‫بصری شهروندان را نیز دنبال می کند‪ ،‬گفت‪« :‬اجرای طرح‬ ‫نگارخانه ای به وسعت یک شهر نیز در راستای ارتقای سطح‬ ‫سواد بصری شــهروندان اجرایی شــد‪ .‬الزم است در برخی‬ ‫موارد در کنــار زندگی روزمره اثار مفاخر بــزرگ ایران را مورد‬ ‫توجه قرار دهیم تا بهانه ای شــود برای تشویق شهروندان‬ ‫جهت بازدید از مراکز فرهنگی و تاریخی به ویژه موزه ها که‬ ‫متاسفانه امروز ان چنان که باید مورد توجه قرار نمی گیرند‪».‬‬ ‫مدیرعامل سازمان زیباسازی شهر تهران تاکید کرد‪:‬‬ ‫«در اجرای این طرح مســئوالن موزه های ملک‪ ،‬هنرهای‬ ‫معاصر‪ ،‬کمال الملک‪ ،‬فرش و نیاوران همکاری داشتند‪».‬‬ ‫ایرادهای طرح‬ ‫بازتاب های خارجی‬ ‫طــرح نگارخانــه ای به وســعت یــک شــهر بازتاب‬ ‫گسترده ای در رســانه های بین المللی داشت‪ .‬گروهی مثل‬ ‫روزنامه گاردین به ان با چاشنی شیطنت پرداخته بودند اما در‬ ‫مجموع ان را یک کار خارق العاده دانستند‪ ،‬من باب مصداق‬ ‫بخشی از گزارش از خبرگزاری فرانسه را با هم مرور می کنیم‪:‬‬ ‫«ساکنان پایتخت ایران از چند روز قبل و به صورت ناگهانی‬ ‫با نصب و نمایش اثار نقاشی هنرمندان ایرانی و غربی مانند‬ ‫پیکاسو‪ ،‬انری ماتیس و ون گوک به جای تابلوهای تبلیغاتی‬ ‫در خیابان ها روبه رو شده اند‪ .‬این تابلوها باعث شده تهران‬ ‫به نمایشــگاه هنری تبدیل شود و رنج ســاکنانش از شدت‬ ‫ ترافیک کم شود‪».‬‬ ‫استقبال هنرمندان‬ ‫مثلث | شماره ‪262‬‬ ‫طرح نگارخانه ای به وســعت یک شــهر مــورد توجه‬ ‫هنرمندان قرار گرفته‪ .‬گروهی از هنرمنــدان نظیر بهنوش‬ ‫ی و‪ ...‬در صفحات‬ ‫طباطبایی‪ ،‬الناز شاکردوست‪ ،‬شبنم مقدم ‬ ‫اجتماعی خود به این مســاله پرداختنــد‪ .‬در پایان برخی از‬ ‫اظهارنظرهای سایر هنرمندان را در این زمینه می خوانیم‪:‬‬ ‫بهزاد فراهانی (بازیگر)‪ :‬موقعی که این تابلوهای زیبا‬ ‫و هنری را در کوچه و خیابان شهرم دیدم‪ ،‬خوشحال شدم‪.‬‬ ‫البته می توانست این مساله مقداری تعمیم پذیرتر باشد‪ .‬این‬ ‫نگاه حمایتی درباره هنر باید در تمام عرصه ها اعم از تئا تر‪،‬‬ ‫موسیقی و مجسمه سازی تعمیم پیدا کند و مدیران مثبت تر‬ ‫به این هنر ها نگاه کنند‪.‬‬ ‫ایــرج راد (بازیگر)‪ :‬دیــدن هر روزه تعــداد زیادی اثر‬ ‫ارزشــمند هنری باعث ارتقای ســطح فرهنگی شهروندان‬ ‫می شــود و باید تمام نهادهای دولتی نظیر شهرداری چنین‬ ‫رویکردهای فرهنگی را سرلوحه کار هایشان قرار بدهند‪.‬‬ ‫محمدرضا طالقانی (پیشکســوت کشتی)‪ :‬هنرمندان‬ ‫و ورزشــکاران هر جامعه می توانند برای شهروندانش الگو‬ ‫باشــند و به نظرم نصب اثار هنرمندان ایرانی در سطح شهر‬ ‫تاثیر زیــادی در معرفی انها دارد‪ .‬به نظــرم یکی از مواردی‬ ‫که می تواند سبب رشد یک جامعه شود هنر است و این امر با‬ ‫حضور هر چه بیشتر اثار هنری در جامعه شکل خواهد گرفت‪.‬‬ ‫امین الله رشــیدی (خواننده)‪ :‬دیدن اثــار هنری برای‬ ‫همه به ویژه نسل جوان دوست داشــتنی است و بهتر است‬ ‫این اقدامات در ســطح وسیع تر برگزار شــود‪ .‬این اقدامات‬ ‫سبب می شود مردم بیشــتر با هنر اشنا شــوند و اگر این اثار‬ ‫در سطح باال باشــد می تواند به ســطح دانش و بینش مردم‬ ‫کمک کند‪.‬‬ ‫قباد شیوا (گرافیســت)‪ :‬به نظر من ایده بسیار خوبی‬ ‫است که حتی برای مدت کوتاهی هم که شده اثار هنری را‬ ‫در اماکن عمومی پیش روی شهروندان بگذاریم و فضایی‬ ‫به وجود بیاوریم تا هنرهای تصویری به سهولت در معرض‬ ‫دید قرار بگیرند‪.‬‬ ‫دیدار‬ ‫مثل هر دیکته ای این کار هم پس از انجام ایرادهایی‬ ‫داشــت‪ .‬پس از اجرای طرح نظرات مثبــت و منفی زیادی‬ ‫در رســانه های مختلف در مورد این طرح بیان شده است‪.‬‬ ‫اشکاالنی از جمله نوع چیدمان اثار در کادرها‪ ،‬اندازه متون‬ ‫شناســنامه اثار‪ ،‬لبه های نامرتب و نه چندان تمیز بعضی از‬ ‫بنرها و در بعضی موارد اســتفاده از اثاری که بــا اندازه کادر‬ ‫بنر هماهنگی مناسبی ندارند در اجرای طرح دیده می شود‪.‬‬ ‫مدیرعامــل زیباســازی درباره کیفیــت تابلو ها گفت‪:‬‬ ‫«مکاتباتی با برخی از موزه های بزرگ انجام شد که اثاری که‬ ‫امکان تهیه تصویر با کیفیت باال وجود دارد را از گنجینه خود‬ ‫برای ما بفرستند‪ .‬تعداد زیادی اثر به ما ارسال شد که توسط‬ ‫کارشناسان هنری انتخاب شــدند‪ .‬البته ما برای انتخاب از‬ ‫میان اثار برجسته‪ ،‬محدودیت هایی هم داشتیم که مهمترین‬ ‫ان سازه های تبلیغاتی بودند که اندازه های متفاوتی داشتند‬ ‫یا در عرشــه های پل بودند‪ .‬بنابراین باید بر اســاس همین‬ ‫محدودیت ها‪ ،‬اثار را مشخص می کردیم زیرا تغییر سایز اثار‬ ‫ممکن بود شکل اثر را دفرمه کند‪ .‬کار سختی بود اما ‪ ۷۰۰‬اثر‬ ‫برای اکران در فضای عمومی انتخاب شد‪».‬‬ ‫کامیاب بــا پذیــرش انتقاداتی کــه به جانمایــی اثار‬ ‫می شود‪ ،‬گفت‪« :‬کامال درست است که این تابلوها باید در‬ ‫فضای مکث نصب شود اما شما به این حرکت‪ ،‬به عنوان یک‬ ‫حرکت نمادین و ســمبلیک نگاه کنید‪ .‬ما می دانیم که باید‬ ‫اثار هنری را در گالری ها دید‪ ،‬اما در این حرکت نمادین قصد‬ ‫داریم مردم را از وجود این اثار فاخــر در موزه ها اگاه کنیم و‬ ‫داشته های هنری مان را یاداوری کنیم‪ .‬بدون تردید دیدن‬ ‫این تابلوها در فضای ســاکت و با ارامش بسیار تاثیرگذارتر‬ ‫اســت اما امروز موزه ها و گالری های ما چقــدر بازدیدکننده‬ ‫داشته است؟ ما می خواستیم هنر را به یاد مردم بیاوریم‪».‬‬ ‫موســوی مدیر اجرایی طــرح هم دربــاره نقص های‬ ‫ان گفته است‪« :‬مســاله کمبود وقت در پیدایش بعضی از‬ ‫ضعف هایی که در این پروژه به وجود امده اند‪ ،‬بی تاثیر نبود‪.‬‬ ‫با این حال ما در جانمایی ابعاد ســازه ها اختیاری نداشــتیم‬ ‫چون مواردی از پیش تعیین شده بودند و ما تنها می توانستیم‬ ‫اثاری را برای این ابعاد پیدا کنیم‪ ،‬البته بیلبوردها و پرتابل ها‬ ‫ظرفیت خوبی داشــتند اما عرشه پل ها چون ســازه هایی با‬ ‫عرض کم و طول زیاد بودند و با قطع اثار موجود کمی تفاوت‬ ‫داشتند امکان بزرگ شدن اثار وجود نداشت‪ .‬ما تالش کردیم‬ ‫اثار در ســایز کردن دوباره و هنگام چاپ شدن از بین نروند و‬ ‫امانت را به صورت کامل به جا بیاوریم‪ .‬باید اشاره کرد که ما‬ ‫نکاتی را از این دوره یادداشت کرده ایم و اگر قرار باشد این‬ ‫پروژه به صورت ســاالنه اســتمرار یابد‪ ،‬تجربیات خود را از‬ ‫اولین دوره برای پروژه های بعدی بــه کار خواهیم گرفت تا‬ ‫اجرای پروژه را بهبود بخشیم‪».‬‬ ‫‪79‬‬ ‫بازگشت نابغه‬ ‫چگونهپرافتخارترینبازیکنجهان‬ ‫بر ترس خود غلبه می کند‬ ‫دوران افت تمام شــد‪ .‬درســت پس از انکــه تیم ملی‬ ‫ارژانتین نتوانســت در فینــال جام جهانــی ‪ 2014‬به عنوان‬ ‫قهرمانی برســد‪ ،‬لیونل مســی هم نمایش گذشــته خود را‬ ‫نداشت‪ .‬در ان روزهایی که رونالدو پشت سرهم هت تریک‬ ‫می کرد‪ ،‬مســی و بارســلونا خیلی روی فرم نشان نمی دادند‬ ‫اما بازی رفت دو تیم بایرن مونیخ و بارسلونا نشان از بازگشت‬ ‫دوباره یک نابغه داشــت‪ .‬نابغه ای که انتقام خــود را از خط‬ ‫حمله ای کــه در جام جهانی او را ناکام گذاشــتند گرفت و با‬ ‫مهارت فردی هــم بواتنگ را محو کرد و هــم مانویل نویر را‬ ‫مغلوب‪ .‬مســی و بارســا با عبور از بایرن به فینال رسیدند اما‬ ‫خبر جذاب برای عالقه مندان به بازیکن شماره ‪ 10‬بارسلونا‬ ‫بازگشت دوباره او به اوج است‪ .‬مسی چگونه افت را پشت سر‬ ‫گذاشت و به اوج بازگشت؟ البته تغییرات مسی تنها محدود‬ ‫به زمین فوتبال نیســت‪ ،‬او دلمشــغولی های تازه ای دارد‪،‬‬ ‫تغییرات تازه ب ا ترس های تازه‪.‬‬ ‫دیدار‬ ‫‪80‬‬ ‫مثلث | شماره ‪262‬‬ ‫شروع یک استحاله‬ ‫روندی که لیونل مســی در طول فصل داشــته‪ ،‬مانند‬ ‫یک اســتحاله اســت که به مــرور رخ داد و او را به نقطه ای‬ ‫رســاند که اکنون در ان قــرار دارد‪ 10 .‬هفته قبــل او واقعا‬ ‫نگران بود‪« :‬وقتی که ظهر به مهدکودک می روم تا تیاگو را‬ ‫از انجا بیاورم‪ ،‬او عالقه ندارد از انجا جدا شود و با اعتراضی‬ ‫شــدید اعالم می کند کــه می خواهــد بمانــد‪ .‬او در حیاط‬ ‫مهدکودک با دوســتانش کامال خوشحال اســت‪ ».‬ستاره‬ ‫بارســلونا احساســاتی دارد که در نزاع با یکدیگر هستند‪ .‬از‬ ‫ســویی از اینکه می داند پســرش دور از او خوشحال است‪،‬‬ ‫کامال خونسرد است و از سوی دیگر متوجه این شده است که‬ ‫تیاگو در سن سه سالگی دیگر وابستگی زیادی به والدینش‬ ‫ندارد که این می تواند در اینده شرایط را دشوار کند‪ .‬ان روز‬ ‫مسی تنها نگرانی ای که داشــت مربوط به تیاگو بود چراکه‬ ‫هیچ عالقه ای نــدارد او از حاال مســتقل از پــدر و مادرش‬ ‫رشــد کند‪ .‬این در حالی اســت که او اواخر ماه اوریل اعالم‬ ‫کرد که فرزنــد دیگری در راه دارد‪ .‬بدیــن ترتیب تیاگو برادر‬ ‫بزرگتر خواهد شد؛ کودکی که گفته می شود قرار است جای‬ ‫مسی را پر کند‪ .‬مسی روزی در رختکن بارسلونا به «سیوداد‬ ‫دپورتیوا»‪ ،‬یکــی از هم تیمی هایش که کودکی در ســن و‬ ‫سال تیاگو مســی دارد‪ ،‬گفته بود که «تیاگو مانند کودکان‬ ‫ارژانتینی نیست چراکه در کشورم بچه ها از سن چهار سالگی‬ ‫به مهدکودک می روند‪ .‬تیاگو اکنون تنها یک کودک است اما‬ ‫در کشور شما رسم بر این است که کودکان از سنین پایین تر‬ ‫به مهدکودک بروند چراکه والدین انها کارشان اجازه نمی دهد‬ ‫که مدت زیادی در کنار فرزندانشان باشند‪ ».‬مسی در حالی‬ ‫این صحبت ها را بیان می کرد که نگران بود و کمی عصبی‬ ‫اما دیپورتیوا تالش می کرد که او را ارام کند‪.‬‬ ‫تغییر عادات‬ ‫مسی در حال تغییر است‪ .‬این را می شود از تصمیماتی‬ ‫که می گیرد متوجه شــد؛ تصمیماتی که روی زندگی تیاگو‬ ‫و اجتناب وی از ارتکاب اشــتباهات تاثیر می گــذارد‪ .‬این‬ ‫ ترس ها به او کمــک می کند تا در زندگــی جدیدش به بلوغ‬ ‫برســد‪ .‬همان طور که در ورزش به بلوغ رســید‪ ،‬به خصوص‬ ‫شکســت در فینال جام جهانی ‪ 2014‬برزیل که تجربه اش‬ ‫را بیشتر کرد‪ .‬حاال شاید سوالی که جواب دادن به ان اسان‬ ‫نباشــد و مســی هر روز ان را بارها از خود می پرسد این باشد‬ ‫که چگونه می تواند باردیگر بهترین فوتبالیست جهان لقب‬ ‫بگیرد‪ ،‬مردی که سال ها این عنوان را در اختیار خود داشت‬ ‫اما اکنون تنها می تواند ان را به زبان بیاورد‪ .‬به این سوال‪ ،‬در‬ ‫ابتدای فصل «جولیانو پوســر»‪ ،‬پزشک تغذیه مسی پاسخ‬ ‫داد‪ .‬او اعتقاد داشت که لیونل باید عادات غذایی اش را تغییر‬ ‫و با شرایط جدید تطبیق بدهد‪.‬‬ ‫این اولین باری نبود که مسی چنین حرفی می شنید‪ .‬در‬ ‫سال های ‪ 2008‬و ‪ 2009‬که هدایت بارسلونا را پپ گواردیوال‬ ‫بر عهده داشــت‪ ،‬او موادغذایی چون بستنی‪ ،‬نوشابه و‪...‬‬ ‫را کنار گذاشــت‪ .‬شش ســال پس از ان دوران رژیم غذایی‬ ‫وی تغییر جدیدی به خود می بیند‪ .‬او تنها موادی را مصرف‬ ‫می کند که بدنش نیــاز دارد‪ .‬اما او چه چیزهایــی نیاز دارد؟‬ ‫دکتر پوســر همه یافته هایش را که در مورد انواع رژیم های‬ ‫غذایی فوتبالیســت ها جمع اوری کرده بود‪ ،‬در اختیار مسی‬ ‫قرار داد که نتیجه ان ‪ 5‬کیلوگرم کاهش وزن در ‪ 9‬ماه‪ ،‬قدرت‬ ‫بیشتر‪ ،‬سرعت بیشتر و حرکات انفجاری ویران کننده تر بود‪.‬‬ ‫مسی کنونی از ان بازیکنی که دو سال قبل تحت نظر «ژوئانو‬ ‫برائو»‪ ،‬فیزیوتراپ باشگاه تمرینات بدنسازی خود را انجام‬ ‫می داد‪ ،‬یک قدم جلوتر است‪.‬‬ ‫او اکنــون از تکنیک هــای جدید کــه «رافائل پل»‪،‬‬ ‫فیزیوتراپ تازه وارد باشگاه که به همراه لوئیز انریکه به بارسا‬ ‫امد‪ ،‬استفاده می کند‪ .‬اگرچه مسی اکنون وقتی که توپ را‬ ‫دریافت می کند‪ ،‬کمتر از چند سال گذشته حرکات انفجاری‬ ‫دارد اما بــدن او مانند بدن یــک دونده قابلیــت ارتجاعی و‬ ‫کشسانی باالیی دارد‪.‬‬ ‫نزدیک به دروازه‬ ‫اکنون تنش های میان بازیکنان و مربی جدید باشگاه‬ ‫کمتر شده و همه چیز ارام است و بارسلونا به تیمی تبدیل شده‬ ‫که همه بازیکنانش به بهترین نحو ممکن در پی به نمایش‬ ‫گذاشتن یک بازی زیبا هســتند‪ .‬انها رسیدن به این شرایط‬ ‫را مدیون تالش های لوئیز انریکه در طول فصل هســتند‪.‬‬ ‫اکنون مسی بدون ترس از مصدومیت و با اعتماد به بدنش‬ ‫که می داند او را در زمین مســابقه همراهــی می کند‪ ،‬یکبار‬ ‫دیگر خودش را پیدا کرده و اخرین رکوردی که از خودش بر‬ ‫جای گذاشته‪ ،‬به ثمر رســاندن ‪ 405‬گل با پیراهن بارسلونا‬ ‫بوده اســت‪ .‬وی در این فصل ‪ 53‬گل به ثمر رسانده که ‪40‬‬ ‫گل در اللیگا‪ ،‬هشــت گل در لیگ قهرمانان اروپا و پنج گل‬ ‫در جام حذفی اسپانیا این تعداد گل را برای ستاره ارژانتینی‬ ‫فراهم کرده اند‪ .‬او در همه ایــن رقابت ها ‪ 26‬پاس گل داده‬ ‫که سهم لیگ ‪ 18‬پاس‪ ،‬لیگ قهرمانان اروپا ‪ 4‬پاس و ‪ 4‬پاس‬ ‫دیگر در جام حذفی داده شده است‪ .‬این اطالعات از تغییرات‬ ‫چشمگیر در مسی این فصل خبر می دهند‪ .‬او در هر لحظه‪،‬‬ ‫هر نقطه از زمین را که می خواهــد در ان بازی کند‪ ،‬انتخاب‬ ‫می کند و هر طور که می خواهد خودش را درگیر بازی می کند‬ ‫و همانطور که می خواهد برای هم تیمی هایش بازی می کند‪.‬‬ ‫او اکنون ارکستر بارســلونا را رهبری می کند و تالش دارد از‬ ‫سازهای متفاوتی در این ارکستر استفاده کند‪ .‬این کاری بود‬ ‫که چندین سال ژاوی به عنوان مغز بارسا ان را انجام می داد‪.‬‬ ‫او در گفت وگو با روزنامه الناســیون در مورد جانشینی لیونل‬ ‫مسی در این ســمت می گوید‪« :‬مســی این توانایی را دارد‬ ‫که در هر جایی که انتخاب می کند‪ ،‬بازی کند و او از خیلی از‬ ‫ما بهتر خواهد بود‪ .‬این بخشی از نبوغ اوست‪ .‬او به شکلی‬ ‫غیرعادی این توانایی را دارد که بازی را بخواند‪ .‬تصور اینکه‬ ‫او پس از بازنشستگی کجا خواهد بود‪ ،‬دشوار است اما من‬ ‫همیشــه او را نزدیک به دروازه تصور می کنــم‪ ».‬تصورات‬ ‫ژاوی همان چیزی است که اکنون مسی در کنار لوئیز سوارز‬ ‫اروگوئه ای و نیمار برزیلی در حال انجام ان اســت و بیش از‬ ‫هر زمان دیگری نزدیک به دروازه؛ حتی بیشتر از زمانی که‬ ‫این سه گانه با ساموئل اتوئو کامرونی یا زالتان ابراهیموویچ‬ ‫سوئدی شکل گرفته بود‪.‬‬ ‫وداعباچهرهماندگار‬ ‫مرگ«شاعرتهران»‬ ‫رئیس پژوهشــگاه علوم انســانی و مطالعــات فرهنگی‬ ‫درگذشت‪ .‬دکتر صادق ائینه وند به دلیل ابتال به بیماری نارسایی‬ ‫خونی به بیمارســتان منتقل شــده و در بیمارســتان الله تحت‬ ‫مراقبت های ویژه پزشکی قرار داشت‪ .‬او در سال ‪ ١٣٣٠‬در یکی‬ ‫از روستاهای تویسرکان متولد شــد و تحصیالت ابتدایی را در‬ ‫زادگاه و دوران دبیرستان را در اسداباد همدان به پایان رسانید‪.‬‬ ‫دکتر صادق ائینه ونــد دانش اموخته دکترای تاریخ اســام از‬ ‫دانشگاه القدیس یوسف لبنان‪ ،‬استاد دانشگاه تربیت مدرس و‬ ‫رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی بود‪ .‬ان مرحوم از چهره های صاحب نظر در‬ ‫حوزه تاریخ تمدن اسالمی و صاحب تالیفات ارزشمند در این حوزه بود و احیای میراث باعظمت‬ ‫تمدن اسالمی را می توان اصلی ترین وجه فعالیت علمی ایشــان دانست‪ .‬از او حدود ‪۱۰۰‬‬ ‫مقاله و ‪ ۳ ۳‬ترجمه و تالیف به یادگار مانده است‪ .‬دکتر ائینه وند همچنین به عنوان عضو هیات‬ ‫علمی نمونه کشوری‪ ،‬چهره فرهیخته استان همدان و چهره ماندگار در سال ‪ ۱۳۸۵‬انتخاب‬ ‫شده بود‪ .‬ائینه وند در ‪ ۱۶‬دی ‪ ،۱۳۹۲‬چند ماه پس از اغاز کار دولت حسن روحانی‪ ،‬طی حکمی‬ ‫ به عنوان رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی منصوب شده بود‪ .‬دکتر صادق‬ ‫ائینه وند‪ ،‬چهره ماندگار تاریخ و استاد دانشگاه در رشته تاریخ اسالم بود که ریاست پژوهشگاه‬ ‫علوم انسانی را برعهده داشت‪.‬‬ ‫محمدعلی سپانلو در سن هفتادوپنج سالگی از دنیا رفت‪ .‬این شاعر‪ ،‬پژوهشگر و مترجم‬ ‫پیشکسوت شامگاه دوشنبه ‪ 21‬اردیبهشت ماه در بیمارستان درگذشت‪ .‬سپانلو که چند سالی‬ ‫از ســرطان ریه رنج می برد اخیرا در پی ناراحتی ریوی و تنفســی در بخش ‪ ICU‬بیمارســتانی‬ ‫در تهران بستری شده بود‪ .‬محمدعلی سپانلو که به «شــاعر تهران» معروف بود متولد ‪29‬‬ ‫ابان ماه سال ‪ 1319‬در تهران بود‪« ،‬رگبارها»‪« ،‬پیاده روها»‪« ،‬سندباد غایب»‪« ،‬هجوم»‪،‬‬ ‫«نبض وطنم را می گیرم»‪« ،‬خانم زمان»‪« ،‬تبعید در وطن»‪« ،‬ساعت امید»‪« ،‬خیابان ها‪،‬‬ ‫بیابان ها»‪« ،‬فیروز ه در غبــار»‪« ،‬پاییز در بزرگراه»‪« ،‬ژالیزیانا»‪« ،‬کاشــف از یادرفته ها» و‬ ‫ن ترجم ه «انها به اسب ها‬ ‫«قایق سواری در تهران» از مجموع ه شعرهای این شاعرند‪ .‬همچنی ‬ ‫شلیک می کنند» نوشت ه هوراس مک کوی‪« ،‬مقلدها» نوشت ه گراهام گرین‪« ،‬شهربندان» و‬ ‫«عادل ها» نوشت ه البر کامو‪« ،‬کودکی یک رئیس» نوشت ه ژان پل سارتر‪« ،‬دهلیز و پلکان»‬ ‫شــعرهای یانیس ریتســوس و «گیوم اپولینر در ایینه اثارش» ‪ -‬شــعرها و زندگی نامه گیوم‬ ‫اپولینر ‪ -‬از دیگر اثار منتشرشــد ه او هســتند‪ .‬محمدعلی سپانلو که در ســال های دور تجربه‬ ‫حضور در فیلم های «ارامش در حضور دیگران» (ناصر تقوایی ‪« ،)1351 /‬ستارخان» (علی‬ ‫حاتمی ‪ )1351 /‬و «شناسایی» (محمدرضا اعالمی ‪ )1366 /‬را داشت در سال ‪ 1380‬هم در‬ ‫فیلم «رخساره» امیر قویدل به ایفای نقش پرداخت‪ .‬به تازگی دو کتاب از او روانه بازار شده‬ ‫بود که یکی از انها دربرگیرنده نقدها و مقاالت ادبی و هنــری او بود و دیگری مجموعه ای از‬ ‫گفت وگو های این شاعر‪.‬‬ ‫صادق ایینه وند در گذشت‬ ‫محمدعلی سپانلو از بیماری ریوی رنج می برد‬ ‫ارزش استراتژیک ایران‬ ‫سیاست خارجی ایران از نگاه دکتر برزگر‬ ‫کتاب «سیاســت خارجی جمهوری اســامی ایران در‬ ‫خاورمیانه‪ :‬بین حوادث ‪ 11‬ســپتامبر ‪ 2001‬و تحوالت عربی‬ ‫‪ »2011‬اثر کیهان برزگر از سوی انتشارات وزارت امور خارجه‬ ‫منتشر شد‪.‬‬ ‫این کتاب به بررسی ریشه ها و اهداف سیاست خارجی‬ ‫جمهوری اسالمی ایران در خاورمیانه از حوادث ‪ ۱۱‬سپتامبر‬ ‫‪ ۲۰۰۱‬تا تحوالت جهان عرب در ژانویه سال ‪ ۲۰۱۱‬می پردازد‪.‬‬ ‫حوادث تروریستی ‪ ۱۱‬سپتامبر در امریکا و متعاقب ان‬ ‫حضور گسترده نیروهای نظامی امریکا در منطقه در قالب دو‬ ‫جنگ افغانستان و عراق تهدیدهای مستقیم سیاسی امنیتی‬ ‫برای ایران به همراه داشت‪.‬‬ ‫در این دوران‪ ،‬مذاکرات هســته ای ایــران با محوریت‬ ‫قدرت های غربی نیز جریان داشت که بر جهت گیری سیاست‬ ‫خارجی ایران در منطقه تاثیر گذاشت‪ .‬با این تحوالت‪ ،‬هدف‬ ‫اصلی سیاست خارجی ایران مبتنی بر افزایش امنیت نسبی از‬ ‫طریق مهار تهدید امریکا و متحدان منطقه ای اش قرار گرفت‬ ‫و این تحول خود بحث جایگاه «منطقه» در سیاست خارجی‬ ‫ایران را در محافل روشــنفکری‪ ،‬دانشگاهی و سیاستگذاری‬ ‫کشــورمان مطرح کرد‪ .‬پرســش اصلی این بوده که دامنه و‬ ‫پیشخوان جهانی‬ ‫هند سوژه این‬ ‫شماره تایم‬ ‫مرزهای حضور ایران در مســائل منطقه خاورمیانه کجاست‬ ‫و این مســاله چه چالش ها و فرصت هایی برای کشورمان به‬ ‫همراه می اورد؟‬ ‫نویســنده کتــاب به گونه ای ســعی دارد تــا تضادهای‬ ‫ی و تئوریک در پرسش فوق را به بحث بگذارد و به فهم‬ ‫مفهوم ‬ ‫این مساله کمک کند‪ .‬بر این مبنا‪ ،‬رویکرد این کتاب متمرکز بر‬ ‫ضرورت تقویت «منطقه گرایی» در سیاست خارجی جمهوری‬ ‫نسل جدید و‬ ‫اشپیگل‬ ‫اسالمی ایران است‪.‬‬ ‫از نظــر نویســنده‪ ،‬ارزش اســتراتژیک ایــران در نظام‬ ‫بین الملــل فعلی تا حــد زیادی بــه ارزش نقش فعــال ان در‬ ‫مسائل منطقه ای است‪ .‬جهان در حال منطقه ای شدن است‬ ‫و امنیت مناطق مختلف در مجموع امنیت جهانی را به وجود‬ ‫می اورند‪ .‬ایران دارای ویژگی های خاص ژئوپلتیک و ارزشی‪-‬‬ ‫ایدئولوژیک است که ان را به مهم ترین کشور در نقشه سیاسی‬ ‫خاورمیانه تبدیل می کند‪.‬‬ ‫این ویژگی ها ضرورت به کارگیری یک سیاست خارجی‬ ‫فعــال و متعادل در مســائل منطقــه ای را که خــود می تواند‬ ‫ارزش مشــارکت با ایران را نزد بازیگران غربــی افزایش دهد‬ ‫اجتناب ناپذیــر می کنــد‪ .‬به ویژه که اســاس روابــط ایران با‬ ‫کشورهای منطقه‪ ،‬خود به طور سنتی در قالب بزرگ تر روابط‬ ‫ایران بــا قدرت های فرامنطقــه ای به خصــوص امریکا گره‬ ‫خورده است‪.‬‬ ‫کیهان برزگر ‪ ،‬رئیس پژوهشکده مطالعات استراتژیک‬ ‫خاورمیانه است‪ .‬وی عضو هیات علمی واحد علوم و تحقیقات‬ ‫دانشــگاه ازاد اســامی و رئیس گروه علوم سیاسی و روابط‬ ‫بین الملل در این دانشگاه اســت‪ .‬حوزه مطالعاتی دکتر برزگر‬ ‫مسائل خاورمیانه و خلیج فارس‪ ،‬روابط ایران و امریکا‪ ،‬روابط‬ ‫ایران و عراق جدید و مسائل هسته ای ایران است‪.‬‬ ‫نامبرده کتاب و مقاالت زیادی به فارســی و انگلیســی‬ ‫در مجالت معتبر داخلــی و بین المللی به چاپ رســانده و در‬ ‫کنفرانس های متعدد بین المللی شرکت کرده است‪.‬‬ ‫هوش هنری‬ ‫از نگاه‬ ‫اکونومیست‬ ‫مثلث | شماره ‪262‬‬ ‫دیدار‬ ‫‪81‬‬ ‫بازار‬ ‫بازار‬ ‫‪82‬‬ ‫مثلث | شماره ‪262‬‬ ‫همایش همدلی و همزبانی علمای شیعه و اهل سنت‬ ‫در سیستان و بلوچستان با محوریت ترویج بانکداری اسالمی‬ ‫نخســتین همایش همدلی و همزبانــی بانک انصار‪،‬‬ ‫با محوریت ترویج بانکداری اســامی‪ ،‬با حضــور بزرگان و‬ ‫علمای برجسته شیعه و اهل سنت‪ ،‬نماینده محترم ولی فقیه و‬ ‫امام جمعه زاهدان‪ ،‬فرماندهان سپاه استان‪ ،‬امام جمعه اهل‬ ‫ســنت زاهدان و با پیام مدیرعامل بانک انصار‪ ،‬یکشنبه‪20‬‬ ‫اردیبهشت ماه جاری در استان سیستان و بلوچستان برگزار‬ ‫شد‪.‬‬ ‫در این همایش که با اســتقبال بســیار خــوب علما و‬ ‫روحانیون برجسته شــیعه و اهل سنت و مســئولین استان‬ ‫همراه بود‪ ،‬ایت الله ســلیمانی نماینده ولی فقیه در استان‪،‬‬ ‫فرمانده سپاه سلمان استان سیســتان و بلوچستان سردار‬ ‫مرتضوی‪ ،‬مولوی اســماعیل زهی امام جمعه اهل ســنت‬ ‫زاهدان‪ ،‬مولوی سالمی‪ ،‬حجت االسالم و المسلمین دکتر‬ ‫موسویان‪ ،‬دبیر شورای فقهی بانک مرکزی‪ ،‬حجت االسالم‬ ‫و المسلمین رضازاده‪ ،‬دبیر شورای امور فقهی بانک انصار‪،‬‬ ‫اعضای شــورای داراالفتاء مســجد مکــی‪ ،‬امامان جمعه‬ ‫اهل سنت شهرســتان های اســتان‪ ،‬مولوی قاسمی مفتی‬ ‫داراالفتاء مسجد مکی‪ ،‬مسئول نمایندگی ولی فقیه در سپاه‬ ‫استان حجت االسالم و المسلمین باقری و سرهنگ اکبری‬ ‫جانشین سپاه استان ‪ ،‬حجت االسالم برهان عضو شورای‬ ‫فقهی بانک انصار‪ ،‬اقای مجاهدی معاون اعتبارات و اقای‬ ‫دکتر خالقی مدیرکل بازاریابی و تبلیغات بانک انصار و جمعی‬ ‫از مشتریان ویژه استان حضور داشتند و ایت الله سلیمانی‪،‬‬ ‫نماینده ولی فقیه در استان‪ ،‬مولوی اســماعیل زهی‪ ،‬امام‬ ‫جمعه اهل سنت زاهدان‪ ،‬مفتی قاســمی‪ ،‬مفتی داراالفتاء‬ ‫مســجد مکی زاهدان‪ ،‬حجت االســام والمسلمین دکتر‬ ‫موسویان‪ ،‬دبیر علمی کمیته فقهی و مشــاور رییس بانک‬ ‫مرکزی و اقای احمدی‪ ،‬مدیر شعب بانک انصار به سخنرانی‬ ‫پرداختند‪.‬‬ ‫بــه گــزارش اداره کل بازاریابــی و تبلیغــات‪ ،‬در این‬ ‫همایش‪ ،‬پس از سخنرانی مدعوین‪ ،‬پنل تخصصی تشکیل‬ ‫شــده و پس از مباحثه علمای حاضر با یکدیگر که در جوی‬ ‫صمیمی و همدالنه صورت پذیرفــت‪ ،‬تفاهمنامه همکاری‬ ‫با تایید داراالفتاء مسجد مکی امضا شد‪ .‬در این تفاهمنامه‬ ‫مقرر شــده که نسبت به بررسی کارشناســی دستورالعمل ها‬ ‫و ابالغیه های بانکــی جهت راه اندازی شــعبه ای با نظارت‬ ‫داراالفتای مســجد مکی با حضور معاونت ها و کارشناسان‬ ‫بانک انصــار و کمیته فقهی بانــک انصــار و نمایندگانی از‬ ‫داراالفتای مسجد مکی اقدام شود‪.‬‬ ‫اقای احمــدی‪ :‬بانک انصار در اجــرای بانکداری‬ ‫اسالمی پیشقدم است‬ ‫اقای احمدی‪ ،‬مدیر شــعب بانک انصار در سیســتان‬ ‫و بلوچســتان به عنوان اولین ســخنران ابتدا بــه میهمانان‬ ‫خیرمقدم و ســپس با اشــاره به هدف ایــن همایش گفت‪:‬‬ ‫«هدف از برگــزاری اولیــن همایش «همدلــی و همزبانی‬ ‫بــا محوریت بانکداری اســامی» این اســت کــه برادران‬ ‫اهل سنت در کشــور در توســعه اقتصادی و تجاری کشور‬ ‫مشارکت بیشتری داشته باشند و این همکاری بر مبانی فقهی‬ ‫مورد توافق شــکل بگیرد‪ ».‬به گــزارش اداره کل بازار یابی‬ ‫وتبلیغات‪ ،‬محمدرضا احمدی‪ ،‬پــس از ان به موانع تحقق‬ ‫این هدف اشــاره کرده و گفــت‪« :‬به منظــور مرتفع کردن‬ ‫مشکالتی که درخصوص اجرای دستورالعمل های بانکی‬ ‫و جاری کردن عقود اســامی به ویــژه از منظر علمای اهل‬ ‫سنت وجود دارد‪ ،‬از شورای فقهی بانک مرکزی درخواست‬ ‫کمک کرده ایم‪ ».‬وی در پایان با اشاره به امادگی بانک در‬ ‫بازنگری مقررات و دستورالعمل های موجود درصورت نیاز‪،‬‬ ‫ادامه داد‪« :‬بانک انصار که بانکی پیشرو در برداشتن موانع‬ ‫توسعه اقتصادی و تجاری کشور است‪ ،‬در این زمینه پیشقدم‬ ‫شده و ما از علمای شیعه و اهل سنت درخواست کرده ایم که‬ ‫راه حل های مورد نظر خود را ارائه دهند تا در سالی که به نام‬ ‫همدلی و همزبانی نامگذاری شده ‪ ،‬در این زمینه گام هایی‬ ‫اساسی برداشته شود‪».‬‬ ‫نماینده ولی فقیه در سیستان و بلوچستان‪:‬‬ ‫مسائلبانکیجزومشترکاتفقهشیعهواهلسنتاست‬ ‫ایت اللهعباسعلیسلیمانی‪،‬نمایندهولی فقیهدرسیستان‬ ‫وبلوچستانباتاکیدبراینکهبسیاریازاموربانکداریاسالمی‬ ‫بینشیعهواهلسنتمشترکاست‪،‬گفت‪«:‬درامورامضایی‬ ‫مشترکات بسیار است و فقط در نحوه اجرا باید به یک عملکرد‬ ‫مشترک برسیم‪ ».‬نماینده ولی فقیه در سیستان و بلوچستان‪،‬‬ ‫ســپس افزود‪« :‬مجموعه قوانینی که در دین مبین اســام‬ ‫موجود است‪ ،‬از وجود مبارک پیامبر اعظم(ص) نشات گرفته‬ ‫است‪ ».‬وی ادامه داد‪« :‬ایشان از اغاز بعثت تا پایان عمر در‬ ‫موارد و مواقف گوناگون‪ ،‬تشــریح احکام را عالوه بر مبانی و‬ ‫اصول اعتقادی انجام داده اند‪ ».‬وی افزود‪« :‬در دین مبین‬ ‫اسالم مســائل سیاسی تشــریعی بوده و مســائل مبادالتی‬ ‫امضایی هســتند؛ برای اینکه جامعه به حکــم اقتضائات با‬ ‫مسائل معامالتی سر و کار داشــت‪ ،‬حداکثر تغییرات توسط‬ ‫پیغمبر انجام شد تا از این وجه بتوان در چارچوب دین به خوبی‬ ‫استفاده کرد‪ ».‬نماینده ولی فقیه در سیستان و بلوچستان با‬ ‫تاکید بر اینکه بســیاری از امور بانکداری اسالمی بین شیعه‬ ‫و اهل سنت مشترک اســت ‪ ،‬اضافه کرد‪« :‬در امور امضایی‬ ‫مشترکات بسیار است‪ ،‬اما در فروع‪ ،‬جنبه های تاسیسی که به‬ ‫اجتهاد برمی گردد‪ ،‬تفاوت های اندکی دیده می شود‪ ».‬وی‬ ‫در پایان به ســخنان خود چنین خاتمه داد‪ «:‬مسائل بانکی‬ ‫جزو مشترکات فقه شیعه و اهل سنت اســت و فقط در نحوه‬ ‫اجرا باید به یک عملکرد مشــترک برسیم‪ .‬فعالیت بانک باید‬ ‫مبتنی بر مبانی فقه معامالتی باشد که در این همایش برخی‬ ‫همفکری هادراینراستا صورتمی گیردتامشکالتبرطرف‬ ‫شود‪ .‬بنابراین از مجموعه بانک انصار بابت پیشقدم شدن در‬ ‫این عرصه کمال تشکر را داریم‪».‬‬ ‫امام جمعه اهل سنت زاهدان‪ :‬سیستم اعتقادی‬ ‫اسالم در بانک ها به کار گرفته شود‬ ‫مولوی اسماعیل زهی‪ ،‬امام جمعه اهل سنت زاهدان‪،‬‬ ‫در اغاز ســخنان خود‪ ،‬بانک ها را به درنظــر گرفتن احکام‬ ‫اسالمی توصیه کرد و گفت‪«:‬اگر سیستم اعتقادی اسالم‬ ‫در بانک ها به کار گرفته شود‪ ،‬نه تنها ضرر نخواهند کرد‪ ،‬بلکه‬ ‫این کار‪ ،‬سبب سوددهی فراوان نیز خواهد شد‪ ».‬به گزارش‬ ‫اداره کل بازاریابی وتبلیغات‪ ،‬وی افزود‪« :‬راه دین راه اعتدال‬ ‫است و هرکس از این راه خارج شود‪ ،‬با چالش ها و مشکالت‬ ‫فراوانی روبه رو خواهد شد‪ ».‬امام جمعه اهل سنت زاهدان به‬ ‫موضوع ربا به عنوان یک گناه نابخشودنی اشاره کرد و گفت‪:‬‬ ‫«رباخواری ممکن است به ظاهر سبب سودمندی شود‪ ،‬اما‬ ‫خداوند عذاب سختی را برای این گناه در نظر گرفته است‪».‬‬ ‫وی در پایان تاکید کرد‪« :‬در بسیاری از عناوین فقهی به ویژه‬ ‫در مساله ربا شــیعه و اهل سنت مشترک هســتند و برگزاری‬ ‫این گونه نشست ها بسیار سودمند خواهد بود؛ اما نباید تنها‬ ‫به یک نشست اکتفا کرد‪ ،‬زیرا اجرای سیاست های بانکداری‬ ‫اسالمی هم به تالش زیاد نیاز دارد و هم سبب جلب اعتماد‬ ‫مردم و سوددهی بانک ها خواهد شد‪».‬‬ ‫مفتی داراالفتای مســجد مکی زاهــدان‪ :‬ابتکار و‬ ‫عدم تقلید از بانکداری غربی مورد توجه بانک ها باشد‬ ‫مفتی محمدقاسم قاسمی‪ ،‬مفتی داراالفتای مسجد‬ ‫مکی زاهدان‪ ،‬با بیان اینکه بانک ها باید تقلید از بانکداری‬ ‫غربی را کنار بگذارند‪ ،‬گفت‪« :‬غربی ها با دادن وام و حجم‬ ‫بازار‬ ‫پول فراوان‪ ،‬گردش پول را در جامعــه زیاد می کنند‪ ،‬بدون‬ ‫اینکه پشتوانه ای برای به کارگیری درست این سرمایه‪ ،‬وجود‬ ‫داشته باشد‪ ».‬وی افزود‪« :‬حرمت ربا به دلیل ایات الهی و‬ ‫روایات موجود بین علمای شیعه و اهل سنت‪ ،‬محرز است‪».‬‬ ‫مفتــی داراالفتای مســجد مکی زاهــدان در بخش‬ ‫دیگری از سخنان خود اظهار داشــت‪« :‬نکته های مهمی ‬ ‫وجود دارد که بانک های ما باید به انها توجه داشــته باشند؛‬ ‫ابتکار و عدم تقلید از غرب‪ ،‬جرات و شــهامت‪ ،‬سعه صدر‪،‬‬ ‫خیرخواهی‪ ،‬دلسوزی برای مردم فقیر و تقوا‪ .‬اگر تقوا نباشد‬ ‫همه به دنبال توجیه اعمال خطای خود هستند‪».‬‬ ‫وی ادامه داد‪« :‬عالوه بر اینها توکل بر خدا‪ ،‬اعتراف‬ ‫به واقعیــات‪ ،‬اســتفاده از تجربیات خبــرگان و تالش های‬ ‫شبانه روزی عواملی اســت که بانک ها را به پیشرفت سوق‬ ‫می دهند‪ .‬اگر علمای اســام تن پروری را پیشه می کردند‪،‬‬ ‫جهان اســام به بن بســت می رســید‪ ،‬اما انان شــب و روز‬ ‫مجاهدت کردند و نظام اسالمی را به پویایی رساندند‪».‬‬ ‫نامگذاری ‪ ۲۷‬اردیبهشت ماه به عنوان روز «ارتباطات‬ ‫و روابط عمومی» در تقویم ایران و جهان‪ ،‬بیانگر اهمیت و‬ ‫ط عمومی ها در جهان امروز اســت و البته‬ ‫نقش کلیدی رواب ‬ ‫فرصت ارزشــمندی فراهم می کند تا بار دیگر یاداور شویم‬ ‫توســعه اقتصادی‪ ،‬اجتماعی و فرهنگی یک جامعه در گرو‬ ‫سازوکارهایی چون توزیع عادالنه اطالعات‪ ،‬روشنگری افکار‬ ‫عمومی‪ ،‬مردم مداری و احترام به حقوق انسان ها با اگاهی‬ ‫به منظور افزایش سطح مشارکت مردمی است که انجام این‬ ‫مهم به عهده روابط عمومی است‪.‬‬ ‫بی شک مدیران و کارشناسان روابط عمومی می توانند‬ ‫با اطالع یابی‪ ،‬اطالع رســانی و انعکاس به موقع مســائل‪،‬‬ ‫مشکالت و نیازهای مخاطبان در نظام بانکی کشور‪ ،‬مدیران‬ ‫را در فرایند مهم تصمیم گیری و تصمیم سازی یاری کنند‪.‬‬ ‫انتقال دیدگاه ها‪ ،‬سیاســت ها و عملکرد ها میان احاد‬ ‫یک جامعه و کم کردن فاصله بین پیام ها و برداشــت های‬ ‫مربوط به انها‪ ،‬اصلی ترین وظیفه روابط عمومی هاســت و‬ ‫این نیازمند درک متقابل فرستنده پیام‪،‬واسط پیام و گیرنده‬ ‫نهایی پیام است‪.‬‬ ‫انتظار می رود مفاهیم بانکداری اســامی (بدون ربا)‬ ‫به عنوان پیام و رسالت اصلی موسسات پولی و بانکی توسط‬ ‫فعاالن عرصه روابط عمومی به بهترین نحو اگاهی رســانی‬ ‫شود‪ ،‬بنابراین روابط عمومی بانک ها و سایر موسسات پولی‬ ‫و بانکی برای ایفای این رســالت خطیر باید مفاهیم مربوط‬ ‫را فراگیرند‪.‬‬ ‫ایجاد تعامل دوســویه بین مخاطبــان و نظام بانکی‬ ‫کشور به ویژه در سال جاری که به نام «دولت و ملت‪ ،‬همدلی‬ ‫و همزبانی» نامگذاری شــده اهمیتی دوچنــدان می یابد و‬ ‫اینجانب با اغتنام فرصت‪ ،‬ضمن گرامیداشت «روز ارتباطات‬ ‫و روابط عمومی» و تبریک به همکاران تالشــگر در عرصه‬ ‫اطالع رسانی‪ ،‬امیدوارم در سال جاری شاهد توسعه و تحول‬ ‫در عرصه اطالع رسانی باشیم‪.‬‬ ‫اهمیت و نقش روز افزون روز ‪ 27‬اردیبهشت‬ ‫پیام تبریک مدیرکل به مناسبت روز جهانی ارتباطات و روابط عمومی‬ ‫رســانی به جامعه مخاطبان و همچنین اطالع یابی از افکار‬ ‫عمومی‪ ،‬بــه منزله نهــادی مدیریتی و مشــورتی از جایگاه‬ ‫واالیی در ارتقا و پیشــرفت ســازمان متبوع خــود برخوردار‬ ‫هســتند که نادیده گرفتن نقش انها بدون شــک خسارات‬ ‫جبران ناپذیری را متوجه ان سازمان ها و موسسات خواهد‬ ‫کرد‪ 27 .‬اردیبهشت که روز «ارتباطات و روابط عمومی» نام‬ ‫گرفته تداعی کننده اهمیت و نقش روز افزون این بخش از‬ ‫دانش بشری اســت که با به خدمت گرفتن انواع هنرها‪ ،‬به‬ ‫قلب تپنده مجموعه های مختلف تبدیل شده و امروزه تصور‬ ‫فعالیت هیچ نهاد و سازمانی بدون فعالیت های این بخش‪،‬‬ ‫اعم از ارزیابی قدرت و ضعف سازمان ها تا شکل دهی افکار‬ ‫عمومی و برقراری ارتباطات درون و برون سازمانی‪ ،‬بیش از‬ ‫پیش دور از ذهن می نماید‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪262‬‬ ‫مقام معظم رهبری ‪« :‬روابط عمومی بهترین نمایانگر‬ ‫اوضــاع داخلــی یک نهــاد از یــک ســو و از ســوی دیگر‬ ‫منعکس کننــده چگونگی مســائلی اســت کــه در ان نهاد‬ ‫می گذرد‪».‬‬ ‫در دورانی که شــبکه های تعاملی مجــازی‪ ،‬یکایک‬ ‫مرزها و فاصله ها را پشت ســر گذاشته و تمامی انسان ها در‬ ‫سراســر زمین را به هم پیوند داده اند‪ ،‬بی شک مجموعه ای‬ ‫موفق خواهد بود که بتواند در جهت اقناع افکار عمومی‪ ،‬با‬ ‫بهره وری بهینه از منابع انسانی کارازموده و متبحر تلفیقی از‬ ‫علم و هنر را در قالب روابط عمومی به خدمت بگیرد‪.‬‬ ‫امــروزه گســترش فناوری هــای اطالعاتــی فعالیت‬ ‫روابط عمومی ها را با چالشــی جدی روبه رو کرده اســت؛ از‬ ‫سویی مخاطبان‪ ،‬مشــترکان و مشــتریان بالفعل و بالقوه‪،‬‬ ‫بیش از هر زمان دیگری در دسترس هستند و از سوی دیگر‬ ‫شاهد تزاحم و ترافیک رسانه ها‪ ،‬بازاریابان و اگهی دهندگانی‬ ‫هســتیم که فضای غبارالودی از داده ها و اطالعات ایجاد‬ ‫کرده اند‪ .‬در چنین شرایطی وجود متخصصان روابط عمومی‬ ‫که بر دانش روز مسلط بوده و توان و نیز خالقیت به کارگیری‬ ‫شــیوه های علمی و هنری را بــرای اطالع رســانی و تبیین‬ ‫فعالیت های هر مجموعه داشــته باشــند بیش از هر زمان‬ ‫دیگری ضروری می نماید‪ .‬برخی کارشناسان ارتباطات حتی‬ ‫پا را از این فراتر نهاده و معتقدند فعالیت های مبتنی بر علم‬ ‫ارتباطات‪ ،‬نهایتــا حتی موجب ایجاد تحوالت اساســی در‬ ‫فرایند اندیشه ها و بالطبع رویدادها خواهد شد‪ .‬از این روست‬ ‫که امروزه شاهدیم در کشورهای پیشرفته‪ ،‬واحدهای روابط‬ ‫عمومی با ایفای نقش و رســالت واقعی خود در حوزه اطالع‬ ‫بازار‬ ‫حجت االسالم والمســلمین موسویان‪ :‬جمهوری‬ ‫اسالمی اولین نظامی است که نظام بانکداری اسالمی‬ ‫را راه اندازی کرد‬ ‫حجت االسالم ســیدعباس موســویان‪ ،‬دبیر شورای‬ ‫فقهی بانک مرکزی با بیان اینکه جمهوری اســامی اولین‬ ‫نظامی اســت که نظام بانکداری اســامی را راه اندازی و‬ ‫اجرا کرد‪ ،‬گفــت‪« :‬در معامالت و ربــا تفاوتی بین مذاهب‬ ‫نیســت‪ .‬نکته ای که دغدغه علمای شــیعه و اهل ســنت‬ ‫بوده‪ ،‬اجرای دستورالعمل های بانکداری اسالمی است‪».‬‬ ‫حجت االسالم موسویان افزود‪« :‬از حدود صد سال پیش‬ ‫که صنعت بانکداری وارد جهان اسالم شد‪ ،‬عالمان دینی با‬ ‫پدیده ای روبرو شدند که نه می توانستند به دلیل کاربردش‬ ‫ان را نفی کنند و نه به دلیل تضاد ان با احکام اسالمی‪ ،‬ان را‬ ‫بپذیرند‪ ».‬وی خاطرنشان کرد‪ «:‬علما در ان زمان می دیدند‬ ‫که بانک از طرفی با جمع کردن سرمایه مردم و به کارگیری‬ ‫ان در کارخانه ها و مزارع ســبب اشــتغال زایی و پیشــرفت‬ ‫می شــود‪ .‬اگر بانک نباشــد‪ ،‬بیکاری به وجود مــی اید و از‬ ‫سوی دیگر نیز می دیدند که اســاس بانک بر پایه ربا نهاده‬ ‫شده و بانک را یک نظام ربوی می دانستند‪ ».‬دبیر شورای‬ ‫فقهی بانک مرکزی اظهار داشت‪« :‬دو رویکرد و خط فکری‬ ‫مورد توجه علما قــرار گرفت‪ .‬در رویکرد اول ســعی کردند‬ ‫ایات مربوط به ربا را به گونه ای تفســیر کننــد که بانکداری‬ ‫غربی را توجیه کنند که این رویکرد به درســتی در بین علما‬ ‫جا نیفتاد‪ ».‬حجت االسالم موســویان به رویکرد دوم علما‬ ‫در خصوص بانک اشــاره کرد و گفت‪« :‬در رویکرد دوم به‬ ‫بررســی این مســاله پرداختند که ایا با تغییــر قراردادهای‬ ‫بانک‪ ،‬می توانیم بانکداری بدون ربا را طرح ریزی کنیم؟»‬ ‫وی افزود‪« :‬بانکداری غربی با ‪ 400‬سال تجربه به بحران‬ ‫مالی رسید و کارشناســان اروپایی اســتفاده از ربا و قمار را‬ ‫مهمترین دلیــل این بحران و رجوع به بانکداری اســامی‬ ‫را الزامی دانســتند‪ ».‬وی با بیان اینکه جمهوری اسالمی‬ ‫اولین نظامی اســت که نظام بانکداری اســامی را ایجاد‬ ‫کرد‪ ،‬افزود‪« :‬پس از وقوع انقالب اسالمی این ایده مطرح‬ ‫شد که نظام بانکداری اسالمی را اجرایی کنیم‪ .‬ما به عنوان‬ ‫اولین نظام‪ ،‬توانستیم قوانین اسالمی را بر بانک مرکزی‪،‬‬ ‫موسســات مالــی و اعتبــاری و صرافی ها حاکــم کنیم‪».‬‬ ‫دبیر شــورای فقهی بانک مرکزی تصریح کرد‪« :‬براساس‬ ‫مطالعات گسترده ما‪ ،‬در معامالت و ربا تفاوتی بین مذاهب‬ ‫نیســت‪ .‬برهمین اســاس‪ ،‬قراردادهایی را که در بانک به‬ ‫کار برده می شــود‪ ،‬بررســی کردیم‪ ».‬وی پیشــنهاد کرد‪:‬‬ ‫«اگر یکی از شعب بانک انصار در سیستان و بلوچستان با‬ ‫همکاری و نظارت شرعی اساتید و روحانیون اهل سنت‪ ،‬کار‬ ‫را اغاز کنند‪ ،‬بستر مناسبی جهت توسعه خدمات بانک انصار‬ ‫به هموطنان اهل سنت ماست‪».‬‬ ‫توسعه درگرو روشنگری روابط عمومی‬ ‫‪83‬‬ ‫بازار‬ ‫افتتاح شعبه موسسه اعتباری کوثر در شهر تویسرکان‬ ‫با تالش و پیگیری های مســتمر مســئوالن موسسه‬ ‫اعتباری کوثر و با اخذ مجوز های الزم شــعبه تویسرکان این‬ ‫موسسه افتتاح شد‪.‬‬ ‫به گزارش روابط عمومی موسسه اعتباری کوثر؛ طی‬ ‫یک مراسم‪،‬اغاز فعالیت شــعبه مذکور که با حضور حسین‬ ‫کرمی معاون اعتبارات تســهیالت موسسه که به نمایندگی‬ ‫از دکتر رضایی‪ ،‬مدیرعامل به استان همدان سفر کرده بود و‬ ‫همچنین جمعی از مقامات استانی در فضای معنوی با قرائت‬ ‫سوره کوثر افتتاح گردید‪.‬‬ ‫در این مراسم که با استقبال مردم متدین و والیتمدار‬ ‫تویسرکان برگزار شد‪ ،‬معاون اعتبارات و تسهیالت موسسه‬ ‫اعتباری کوثر ضمن ابالغ سالم گرم و صمیمی مدیرعامل‬ ‫موسسه اظهار داشت‪« :‬خدا را شاکریم که با تالش همکاران‬ ‫در حوزه مرکزی و نیز پیگیری های مدیر امور شــعب استان‬ ‫همدان‪ ،‬امروز شاهد افتتاح شــعبه کوثر در شهر تویسرکان‬ ‫هستیم که یقینا این مهم جز با عنایت خداوند متعال و لطف‬ ‫ائمه اطهار (علیهم السالم) محقق نمی شد‪».‬‬ ‫ی در ادامه گفت‪« :‬مفتخریم که باتوجه به‬ ‫حسین کرم ‬ ‫سابقه چهارساله تاسیس موسسه اعتباری کوثر با ‪350‬شعبه‬ ‫مجهــز در سراســر کشــور بــه هموطنانمان ارائــه خدمت‬ ‫می نماییم‪».‬‬ ‫معاون اعتبارات و تسهیالت موسســه اعتباری کوثر‬ ‫افزود‪« :‬برکت فعالیت ما‪ ،‬توجه ویژه به خانواده معظم و معزز‬ ‫شهدا‪ ،‬ایثارگران و نیز حضور در فعالیت های اجتماعی است‬ ‫که در این راستا به فضل الهی توانسته ایم با تفاهم موسسه‬ ‫کوثر و بنیاد شهید و امور ایثارگران‪ ،‬مطالبات این عزیزان را‬ ‫تا سال ‪ 1390‬در سریع ترین زمان ممکن پرداخت نماییم‪».‬‬ ‫وی با اشاره به عدم دریافت جریمه تاخیر در تسهیالت‬ ‫پرداختی خرد اظهار داشــت‪« :‬در تسهیالت پرداختی خرد‬ ‫به مشــتریان‪ ،‬جریمه تاخیر دریافت نمی شود که این اقدام‬ ‫با هدف خدمت رســانی هرچــه بهتر به مــردم عزیز صورت‬ ‫می پذیرد‪».‬معاون اعتبارات و تسهیالت موسسه اعتباری‬ ‫کوثر با برشمردن موفقیت های موسسه در عرصه های علم ‬ ‫ی‬ ‫و پژوهشی گفت‪« :‬سال ‪ 93‬موسسه کوثر توانست جزو ‪100‬‬ ‫شرکت برتر کشور قرار بگیرد و نیز در زمینه پژوهشی توانست‬ ‫عنوان مدیر پژوهشی منتخب و کارشناس پژوهشی منتخب‬ ‫را از ان خود کند‪ .‬همچنین در زمینــه فناوری جزو برترین ها‬ ‫بشــود که این توفیقات به لطــف خداوند متعــال و تالش‬ ‫کارکنان عزیز و مدیریت مدبرانه دکتر رضایی بوده است‪».‬‬ ‫از جمله برنامه های قابل توجه در این مراسم‪ ،‬سخنان‬ ‫امام جمعه تویسرکان بود که ضمن تقدیر از مسئوالن موسسه‬ ‫گفت‪« :‬امیدواریم با حضور فعال این موسسه در چرخ ه فعال‬ ‫اقتصادی شهر تویسرکان که از ظرفیت ها و پتانسیل باالیی‬ ‫برخوردار است‪ ،‬در تعاملی دوسویه شاهد توفیقات بیش از‬ ‫پیش عزیزان باشیم‪».‬‬ ‫وی انــگاه بــا افتتــاح حســاب در این شــعبه گفت‪:‬‬ ‫«امیــدوارم که انشــاءالله خدمات این شــعبه مورد رضایت‬ ‫خداوند متعال باشد‪».‬‬ ‫بازار‬ ‫‪84‬‬ ‫مثلث | شماره ‪262‬‬ ‫جایگاه بانک دی در اقتصاد کشور ارتق ا می یابد‬ ‫مراســم پنجمین سالروز تاســیس بانک دی با حضور‬ ‫نماینده ولی فقیه‪ ،‬معاون رئیس جمهور و رئیس بنیاد شهید‬ ‫و امــور ایثارگران برگزار شــد‪ .‬بــه گــزارش اداره کل روابط‬ ‫عمومی بانک دی دکتر احمد شــفیع زاده ‪ -‬مدیرعامل بانک‬ ‫دی در این مراســم با اشــاره به ترسیم نقشــه راه پنج سال‬ ‫اینــده و تهیه برنامه هــای راهبردی بانک گفــت‪« :‬اجرای‬ ‫برنامه های راهبردی ما را به تحقق شعار سال‪ ،‬ارزش افرینی‬ ‫به مشــتریان و ذی نفعــان و افتخارافرینی بــرای ایثارگران‬ ‫رهنمون می کند‪».‬‬ ‫وی بــا تبریــک اغاز ششــمین ســال فعالیــت بانک‬ ‫دی و تقدیــر از کارکنان بانــک که در مســیر توفیق ان گام‬ ‫برداشــته اند‪ ،‬گفــت‪« :‬در ســال ‪ 93‬با تالش همــکاران و‬ ‫یاری خداوند توانســتیم فهرســت بلنــدی از موفقیت ها را‬ ‫به رغم پیچ وخم بســیار زیــاد موجود در نظام بانکی کســب‬ ‫کنیم و فهرســت بلندی از انچه باید انجام دهیم را نیز تهیه‬ ‫کنیم و ان شــاءالله بــا اهتمام همــکاران عزیز بــه اهداف‬ ‫ ترســیم شــده و توفیقات روزافزون در ســال جاری دســت‬ ‫خواهیم یافت‪ ».‬شــفیع زاده با اشــاره به اقدامات بانک در‬ ‫سال گذشته گفت‪« :‬سال گذشــته بر تقویت زیرساخت ها‬ ‫و نظامــات بانکی متمرکز شــدیم و نقشــه راه را بــرای پنج‬ ‫ســال ایند ه ترســیم و برنامه های راهبــردی را در چند حوزه‬ ‫شناســایی و طبقه بندی کردیم که اجرای این برنامه ها ما را‬ ‫در راستای تحقق شــعار ســال‪ ،‬ارزش افرینی به مشتریان‬ ‫و ذی نفعــان و افتخارافرینــی بــرای ایثارگــران رهنمــون‬ ‫می کند‪».‬‬ ‫وی با اشاره به اینکه تعیین مدل کســب وکار از جمله‬ ‫این راهبردها بود‪ ،‬ادامه داد‪« :‬بر اساس این برنامه ها بر ان‬ ‫هستیم تا از بانکداری خرد به جامع برسیم و بر همین مبنا در‬ ‫حوزه توانمندسازی سرمایه انســانی اقدامات زیادی انجام‬ ‫داده ایم و با ادامه زیرســاخت ها در این حوزه ها سال ‪ 94‬به‬ ‫جایگاه خوبی دست خواهیم یافت‪».‬‬ ‫وی با اشاره به اینکه افزایش توان رقابت پذیری بانک‬ ‫بر اساس چابک سازی نیز از جمله برنامه های راهبردی است‪،‬‬ ‫گفت‪« :‬توسعه برند‪ ،‬حضور در بازارهای بین المللی‪ ،‬توسعه‬ ‫و تعمیق بانکداری اسالمی از جمله اولویت های راهبردی‬ ‫بانک در ســال جاری اســت که امیدواریم در نقش افرینی‬ ‫برای جامعه ایثارگران موثر باشد و توفیق روزافزون خدمت‬ ‫به ایثارگران نصیبمان شود‪».‬‬