روزنامه صمت شماره 265
روزنامه صمت شماره 265
اوبامایجمهوری خواهان
مارکو روبیو در حال سبقت
گرفتن از جپ بوش است
هفته نامه خبری،تحلیلی /سال پنجم /شماره دویست و شصت و پنج23 /خرداد 88 /1394صفحه5000/تومان
اصالحاتفتاح
ماموریـت پرویـز فتاح برای کم کردن بوروکراسـیکمیتـه امداد و بهبود
کیفیت زندگی محرومان اغاز شـده اسـت
چرا اصالح طلبان از فتاح به عنوان رقیب احتمالی روحانی
نام می برند؟
«جدولپلکانیتحریم ها»
طرح جدید ایران
مثلث جزئیات جدیدی از مذاکرات هسته ای را منتشر می کند
شورشعلیهمحافظه کارییااستقالل خواهی؟
مثلث دالیل تصمیم غیرفراکسیونی جبهه پایداری را
بحثکرده است
شکوه اری ،تجملخیر
مثلث در قالب دو یادداشت به موضوع
تو ساز حرم امام پرداخته است
ساخ
الکاپونتسلیمشد
حسن غفاری و بهمن فروتن از
فساد در فیفا می گویند
مساله ما عشق نبود
گفت وگوی مثلث با
صفی یزدانیان
و علی مصفا درباره
یک فیلم عاشقانه
اعتراض درخیابان
بدنهاجتماعیدل واپسانصحنهداخلی
مذاکراتراتغییرمی دهند؟
ج
لد
دوم
رییسجمهورومخالفانش
سخنرانیروحانیدرشب14خردادبااخاللمواجهشد
سخنرانی رییس جمهور در شــب رحلت امام خمینی(ره) در حرم مطهر ایشان با حاشیه هایی همراه
بود .حسن روحانی به رسم سال های پیشین که رییس جمهور به عنوان سخنران اصلی مراسم شب رحلت
بنیانگذار انقالب به سخنرانی می پردازد راهی صحن مطهر امام راحل شد .او سخنرانی خود را به سختی
اغاز کرد .ماجــرا از این قرار بود که عده ای مخالفان او با شــعارهای پی در پی اجازه اغاز ســخنرانی را به او
نمی دادند .انها اقدام به سردادن شعار «ما اهل کوفه نیستیم علی(ع) تنها بماند»« ،این همه لشگر امده
به عشق رهبر امده» کردند که در مقابل طرفداران روحانی هم شعار « یاد امام زنده باد -روحانی پاینده باد»
ســردادند .اما این همه ماجرا نبود و مخالفان روحانی همراه خود پالکاردهایی نیز علیه سیاست های دولت
و تیم مذاکره کننده در دست داشتند .در این مراســم برخی از مردم نیز با در دست داشتن پالکاردهایی با
مضمون « دلواپس اگاه باش روحانی تنها نیســت» از رییس جمهور حمایت کردند .ماجرای شعارها علیه
رییس جمهور تا اخر سخنرانی ادامه یافت و این مساله باعث شد روحانی چند ثانیه ای سخنان خود را قطع
کند .وی سپس خطاب به شعار دهندگان گفت :متشــکرم ،بفرمایید.روحانی در حالی سخنرانی خود را به
پایان برد که این عده مجددا در صدد بر هم زدن سخنرانی رئیس جمهور برامدند ،اما او سخنان خود را قدری
بلندتر ادامه داد و ان را به پایان برد.
رسالترسانههایعمومی
وکذلکجعلنکمامهوسطالتکونواشهداعلیالناس
ویکونالرسولعلیکمشهیدا
هفته نامه سیاسی ،فرهنگی با رویکرد خبری ،تحلیلی
صاحب امتیاز و مدیر مسئول :مصطفی اجورلو
سردبیر :سعید اجورلو
رادیو ـ تلویزیــون را که مــن مکرر ذکر
کــردهام از ان و گفتــهام این بایــد یک مرکز
اموزشی باشــد ،و حاال هم میگویند که یک
جهت دیگــری هم در ان پیدا شــده اســت،
یک دستگاه دیگری؛ دورۀ دومی هم برایش
هست ،این باید به طور اموزشی ـ تربیتی مردم
را تربیت بکند.
باید ما متوجه این معنا باشیم که در یک
زمانی داریم زندگــی میکنیــم ،در یکوقتی
داریم زندگی میکنیم که ملــت ایران به بعضی از ارزوهای
خودش کــه عبــارت از عدالت باشــد ،عدالــت اجتماعی
فیالجمله باشد رسیدهاند و دست اشرار را کوتاه کردهاند.
حاال باید این دستگاههایی که سابق در خدمت ظالمها بودند
و در خدمت حکومت جور بودنــد و برای انها کار میکردند،
اگر اشخاصی هم در این زمان هستند که ان وقت هم کار
میکردنــد ،برای جبــران ان معصیتهایی کــه در ان وقت
کردهاند در اینجا جبران کنند .و این دســتگاه را؛ دســتگاه
دومی که گفته میشود که باید باز اجرا بشود ،یک دستگاه
عدالتی ،یک دســتگاه اموزشی به حســب معنای واقعی،
متوجه باشند که این جوانهای ما در همه جایی که هستند،
10- 19
خبرنامه
شنبهپرماجرا
خاطراتجلیلیازمذاکرات
تشکیلجبهه ایازیاراناحمدی نژاد
تغییر لحن ظریف علیهعربستان
20- 25
گفتارها
شکوهاری،تجملنه
زنگخطریبرایخویکوخ نشینی
دولت«تنها»
پروتستانتیسمنویندراروپا
26- 49
سیاست
اعتراضدرخیابان
باتردیدبهتجمع هامی نگرم
اصالحاتفتاح
شورشعلیهمحافظه کارییااستقالل خواهی؟
مثلث؛ هفته نامه ای خبری ،تحلیلی اســت که سعی دارد روایتی
منصفانه و عادالنه از واقعیت ها ارائه دهد .نامش تمثیل و اشاره ای
اســت به سه ضلع اســتقالل ،ازادی و جمهوری اســامی .مرامش
تقویت گفتمان انقالب اســامی ،چارچوبش اســام ،انقالب ،امام و
رهبری ،ارمانش گسترش و سیادت اســام خواهی در سراسر جهان و
عزت مسلمانان ،توسعه و پیشرفت ایران اسالمی و رفاه مردم شریف
ایــران و رونــق گرفتن عدالت .مــرزش رواداری و تالیــف قلوب اهالی
انقالب و ایستادگی در برابر مقابالن گفتمانی و عملی نظام و سیاق
و مشــرب مان نجابت قلم و روزنامه نگاری مومنانه و تالش در جهت
رونق گرفتن ســنت گفت وگــو میان فرهیختگان و نخبگان کشــور
است .امیدواریم که در روایت مان صادق ،بر مرام مان مستمر و دائم،
بر چارچوب مان مســتقر ،بر ارمان مان مومن ،بر مرزهایمان مراقب و
هوشیاروبرسیاق ماناستواربمانیم.
تحریریه:
دبیرتحریریه:مصطفیصادقی
سیاست :مصطفی صادقی(دبیر) -علی حاجی ناصری -امیدکرمانی ها
ی اسالم
حنیف غفاری -داوود حشمتی -زهره دیانی -مینا عل
فرهنگ و اقتصاد :علیرضا بهرامی(دبیر) -فاطمه کریمخان -
سارا میرشجاعی -شیما غفاری -مسعود نجفی -محمدصادق لواسانی
تاریخ و گفتارها :مصطفی شوقی(دبیر) -زهیر توکلی -حمید عزیزی
بین الملل :سعیده سادات فهری (دبیر)
دیدار :افشین خماند(دبیر)
ورزش :مهدی ربوشه (دبیر)
بازار :محمد شکراللهی (دبیر)
مشاور هنری :نیما ملک نیازی
در پنجاه سال اموزش خراب داشتند نه فقط در دانشگاهها
که انقدر خراب بوده؛ در همه جا.
برای اینکه ،وقتی یــک تلویزیونی ،یــک رادیویی،
یک روزنامهای ،یــک مجلــهای ،مجلهای باشــد که ،یا
دستگاههایی باشد که فاسدکننده است ،این در تمام قشر
ملت فساد ایجاد کرده است.
جوانهایی هم که در صحراهــا بودند که به این چیزها
گاهی گوش میکردند و این روزنامهها را گاهی میخواندند،
انها هم به فساد کشیده شدهاند ،حاال باید جبران بشود این
معانی .باید معصیت هایی که کردهاند جبــران بکنند .باید
دستگاه تلویزیون یا مطبوعات ما جبران بکنند
ان کارهایی را که سابق شده است و کردهاند،
و باید دستگاههای اموزشی باشند واقع ًا به تمام معنا،
و جد ًا دنبال این باشــند که فیلمهایشــان فیلمهای
فاسد نباشد؛ فیلمهایی باشد که برای مملکت ما االن
به درد بخورد ،اموزش باشــد در ان ،تربیت باشــد در
ان .و همین طور مقاالتی که در انجا گفته میشود؛
در روزنامهها نوشــته میشــود ،و نطقهایــی که در
رادیو پخش میشــود ،همۀ اینها باید یک چیزهای
اموزنده باشد.
تاریخ1359/04/07 :
محل :تهران ،جماران
گرافیک و صفحه ارایی :فاطمه قنائی -علی اجورلو
و افشین جم
پردازش تصاویر :هومن سلیمیان
عکس :امیر طالیی کیوان -عدنان جعفری و محمد برنو
ویرایش :ژیال شاکری -امیر عزیزی و نرگس حاجیلو
حروفچینی :داود حشمتی
مدیر مالی :محمد پالیزدار
سازمان اگهی ها :محمد شکراللهی
بازرگانی و بازاریابی :محمدعلیاجورلو
امور اداری :علیرضا اسدالهی
انفورماتیک :شهرام زحمتی
ناظر چاپ :بابک اسکندرنیا
با تشکر از :دکتر اسماعیل تبار -دکتر ایت اله ابراهیمی -دکترغالمحسنتقینتاج
حسین زندی -احمد طالیی -مهندس صدوقی -حسین مجاهدی -حاج اقاتوکلی
هادیانباردار -منصور شیخ االسالمی -دکتر زارعیان -علیرضا حسن زاده
سیدحمیدخالقی
50- 55
بینالملل
اوبامای جمهوریخواهان
روبیو؛ ولیعهد تی پارتی
اسکیزوفرنی امریکایی
دکترین سلفیسم داعش
مساله ما عشق نبود
فضای فرانسوی به فیلم وصله شده
در دنیای تو حالم خوب است
واکنش ها بی سابقه بوده است
68-73
ورزش
56-67
فرهنگ
سرنگونی رئیس مافیا
بالتر بی تقصیر است
الکاپون فوتبال
منصوریان؛ تاپ مولر فوتبال ایران
طراح جلد :مصطفی مرادی
سازمان اگهی ها :تلفن0919 - 2341774 :
چاپ :هنر سرزمین سبز -پردازش تصویر رایان
توزیع :نشر گستر امروز
نشانی :تهران ،خیابان شهید عباسپور(توانیر) ،خیابان نظامی گنجوی ،کوچه پناه،
پالک 19
تلفن 88198280 :
شماره پیامک3000411711 :
همایش جنجالی
خبرنامه
حسن روحانی بار دیگر خبرســاز شده اســت .او اظهارات تندی داشته که با
واکنش های گسترده ای مواجه شده اســت .در همان همایشی که حسن روحانی
ســخنرانی کرده ایت الله جنتــی نیز اظهارات تنــد و تیزی را بیان کرده اســت .در
خبرنامه این هفته عالوه بر این موضوع مســائل دیگری همچون تشــکیل جبهه
سیاسی توسط جمعی از وزرای محمود احمدی نژاد و بازنشر خاطرات سعید جلیلی
را نیز بررسی کرده ایم.
ت
یتر
ا
و
ل
نشستفرماندارانمهم ترین
حادثهسیاسیهفتهبود
خبرنامه
10
مثلث | شماره 265
شنبهپرماجرا
وقتی محمود احمدی نژاد رئیس دولت دهم بود همه
عادت کرده بودند که روزهایی از هفته را با سخنان جنجالی
او اغاز کنند .احمدی نژاد حرف های سنت شکن می زد ،ابایی
نداشــت که از هر کسی انتقاد کند و دســت اخر اینکه حتی
برخی تحلیلگران به این نتیجه رسیده بودند که «احمدی نژاد
در بحران زیست می کند!»
به نظر می رسید حسن روحانی رئیس جمهور متفاوتی
باشد .او یک محافظه کار است و همین صفت ،تصویری از
رفتار شناســی او را پدید اورده بود که بر این مبنا می شد فکر
کرد او مانند محمود احمدی نژاد نخواهد بود.
او امــا در طول این دو ســال چند ســخنرانی جنجالی
داشته است .او هم حرف های سنت شکن زده و حتی گاهی
با تمام توان به جدال مخالفانش رفته اســت .ابایی نداشته
که منتقدانش را با تندترین الفاظ خطاب قرار دهد و انها را به
افشاگری تهدید کند.
او متهم است به اینکه در مواجهه با منتقدانش عصبانی
می شود و همین عصبانی شدن موجب بیان برخی مواضع و
حرف ها از سوی او می شود.
افراد مختلــف در این مورد نظــرات متفاوتی دارند اما
یکی از حامیان اصالح طلب او چنیــن می گوید« :انچه از
اقای روحانی شاهد هســتید یک عصبانیت مدیریت شده،
ارادی و شــرنگ تلخ و پاســخ دیپلماتیک و هدایت شده ای
اســت که از ســر تادیب نصار تندروهای بی انصاف می کند
و عصبانیت ایشان از سر احساســات و واکنش غریزی و از
کوره به در شدن نیست و این با عصبانیت اقای هاشمی که
از سر اعتقاد و از سر واکنش احساسی ایشان در گذشته بوده
متفاوت است( ».بخشــی از گفت وگوی هفته نامه مثلث با
محمد عطریانفر)
سخنان جنجالی جدید
اقای رئیس جمهور هفته گذشــته را با یک سخنرانی
جنجالی اغاز کــرد .حرف های تند و تیــز زد ،به مخالفانش
هشدار داد و البته انها را اقلیت خطاب کرد.
حســن روحانی در این ســخنرانی دقیقا گفــت که از
چیزهایی رنجیده و البته مواضــع دولتش در مورد مذاکرات
را بار دیگر به همه یاداوری کــرد .او این حرف ها را در جمع
سیاســی ترین مدیران کشــور زد ،در همایش اســتانداران
فرمانداران سراسر کشور .او از محمد جواد ظریف به عنوان
ســردار دیپلماســی یاد کرد و از نحوه برخورد با او انتقاد کرد
و انچه «لحن بی ادبــان » علیه مذاکره کننــدگان می نامید
را نکوهــش کرد و البتــه وعــده داد تا زمانی کــه مذاکرات
هسته ای با موفقیت به پایان برســد از «سختی هایی» که
تیم مذاکره کننده کشــیده است ،روشــنگری کند .او حتی
نمی دانم از کجا این برچسب ها تولید می شود
حسن روحانی در چند ماه اخیر با یک دردسر جدید هم
مواجه شده است .نکته این اســت که برخی حامیان او که
البته بیشــتر از میان اصالح طلبان هســتند با موانعی برای
سخنرانی در شــهرهای مختلف مواجه شده اند .از ماجرای
برخورد با علی مطهری گرفته تا لغو مراسم سخنرانی برخی
چهره های اصالح طلب .روحانی در این ســخنرانی به این
ماجرا هــم پرداخت و گفت« :همــه ما باید شــرایط رقابت
سالم را فراهم کنیم ،این طور نباشــد که بگویند ان اقا نباید
در این شــهر صحبت کند .این قدر برچسب زده می شود که
نمی دانم از کجا این برچسب ها تولید می شود ،دم به ساعت
برچسب های جدید تولید می شود و می چسبانند ».وی افزود:
«اگر کسی قانونی نیست پس قانونی نیست و فعالیت نکند.
بگذاریم هر گروه ،جنــاح و حزب که قانونی اســت فعالیت
قانونی بکند».
ما دخالت نمی کنیم
وقتی اســحاق جهانگیری در جلســه عیــد دیدنی با
حزب کارگــزاران از دغدغه هایش بــرای انتخابات اینده در
صورت شکست اصالح طلبان و حامیان دولت سخن گفت،
واکنش ها و انتقادهای مختلفی از سوی رقبا به حسن روحانی
وارد شد .منتقدان می گفتند دولت بنای دخالت در انتخابات
دارد .حاال حســن روحانی ترجیح داده که در این سخنرانی
پاسخ منتقدانش را بدهد .او گفته است« :در انتخابات دولت
ی این جمع یا ان جمع باشــد ،به
به این معنا که بخواهد حام
هیچ عنوان وارد نخواهد شــد .دولت حزب و جناح نیست،
دولت فرای جناح و حزب و جمع ها و تشــکل های سیاسی
اســت ».رئیس جمهوری افزود« :رئیس دســتگاه اجرایی
وظایفی برعهــده دارد کــه از جمله ان پاســداری از حقوق
مردم ،ازادی ،مجری قانون اساســی و پاسداری از اخالق
و دیانت اســت .نباید به خاطر برگزاری یــک انتخابات دین
خود را بفروشیم .دین خود را برای دنیای دیگران بفروشیم
که این یا ان اقا می خواهد وکیل شود؟ هر که بهتر است باید
وکیل شود .مبادا در شهرستانی به گوش برسد که یک وقت
دولت ،سپاه ،ارتش ،صداوسیما ،استاندار ،فرماندار و دفتر
امام جمعه طرفدار این یا ان هســتند که این یعنی سم برای
انتخابات .همه مقامات مســئول ،همه قدرت های مسلح
و غیرمسلح ،مسئوالن رده باالی کشــور که مسئولیت انها
ورای حزب و جناح است ،نباید کاری کنند که این تهمت به
انها زده شود .شیوه عمل نباید به گونه ای باشد که تهمت زده
ماجرای صندوق شفاف
اما بخشی از سخنان رئیس جمهور درباره نحوه برگزاری
انتخابات بازخوردهای مختلفی پیدا کرد .او گفت« :صندوق
رای نیز باید صندوقی پالستیکی و شفاف باشد تا همه ارای
درون صندوق را از دور ببینند و مقوا ،پارچه ،چسب و دوخته
نباشد و صندوقی باشــد که من ببینم که رایم درون صندوق
افتاد و دیگری نیز رای خود را ببیند تا من که نفر اول هستم
و رای می دهم ،ببینم که صندوق خالی است و فردا به دروغ
به من نگویند که این صندوق یک سومش پر بود ».رئیس
شورای عالی امنیت ملی ادامه داد« :برای چه دور صندوق
پارچه ای پیچیده می شود تا اتهامات زده شود؟ باید این رفتار
را ترک کرد و نگذاریم به نظام تهمت زده شود ».وی تاکید
کرد که باید همه چیز در انتخابات شفاف باشد و افزود« :حتی
اگر می شــود دوربین نصب کرد و در کنار ان یک Display
(صفحه نمایش) نیز گذاشت تا حتی زمان شمارش رای نیز
به صورت شفاف باشد و همه نظاره گر شمارش ارا باشند».
این بخش از ســخنان رئیس جمهور بــه صورت ویژه
مورد توجه رســانه های بیگانه و اپوزیسیون قرار گرفت .در
داخل کشــور نیز بیان این مساله از ســوی رئیس جمهور با
انتقاد مواجه شد.
کنایه به دولت سابق
حسن روحانی سخنران متبحری است .او خوب حرف
می زند و می داند چگونه طعنه هایش را به رقیب الصاق کند.
او می داند که محمــود احمدی نژاد و حامیــان او اکنون به
یکــی از اصلی ترین رقبا تبدیل شــده اند هر چنــد هنوز این
شبهه وجود دارد که ایا این جریان مجوز حضور در انتخابات
اینده را خواهد یافت یا خیر اما در مقام تحلیل حتما باید این
طیف را در زمره مهمترین رقبای اقای رئیس جمهور قرار داد.
شاید چنین است که حسن روحانی ترجیح داده است تا این
گونه سخن بگوید« :باید از ما انتقاد کرد ،ما دارای عصمت
نیستیم ،متاسفانه یا خوشبختانه خواب هم نمی بینیم ،به فال
و فالگیری و جن گیری هم از اول معتقد نبودیم ».او البته در
بخش دیگری از سخنانش گفته اســت« :یک بار در چهار
سال مردم مطالبات ،نظرات و رویکردشان را زمانی نزدیک تر
به یکی از کاندیداها ببینند به ان کاندیدا رای می دهند .یک
زمانی بین نفر اول و دوم اختالف ١٠٠هزار رای بود ،تفاوت
خیلی زیاد نیست اما در این انتخابات بین نفر اول و دوم ١٣
میلیون اختالف رای بــود و این ١٣میلیــون اختالف رای
مثلث | شماره 265
مذاکرات را بــه عملیات های دفاع مقدس تشــبیه کرد .او
کنایه ای تند به دولت ســابق هم وارد کرد و گفت اعتقادی
به رمال و جن گیر نــدارد .او در مورد انتخابات هم هشــدار
داد که مبادا دولت ،ســپاه ،ارتش ،صدا و سیما ،استاندار و
فرماندار یا دفتر امام جمعه طرفدار نامزد خاصی باشد .این
ســخنرانی حاوی تندترین اظهارات رئیس جمهــور از اغاز
دولتش تا کنون بوده است .حسن روحانی در جمع مسئوالن
وزارت کشور ،استانداران و فرمانداران سراسر کشور گفت که
«حاال طبیعی است که خداوند در این ایام نعمت نازل کرده،
همه متخصص حقوق شده اند ،همه متخصص امنیت ملی
شده اند ،همه مسائل ملی را مطرح می کنند که خوب است،
الحمدلله و جای خوشبختی است که جامعه ما که همیشه
سیاسی بوده سیاسی تر شــده ،اما یک نکته مهم است که
به مــردم دروغ نگوییم ،این دروغ اشــکار می شــود ،امروز
نباشد فردا اشکار می شود ».این طعنه او خطاب به منتقدان
مذاکرات هســته ای بود .حســن روحانی البته به ماجرای
درگیری یکی از نمایندگان مجلس با محمد جواد ظریف هم
وارد شــد و گفت« :نباید در امانت مردم خیانت کنیم که اگر
امروز اشکار نشود ،فردا اشکار می شود .ما باید با راستگویی
با مردم سخن بگوییم ،چه کســی حق دارد با لحن بی ادبانه
نسبت به سردار مقدم جبهه دیپلماتیک حرف بزند؟ چه کسی
حق دارد؟ از کجا این بی ادبی نازل شده است؟» وی اضافه
کرد« :این زبان زشت و بد ،تند حرف زدن و بی احترامی کردن
برای چیســت؟ همه ما ،همه مومنین ،همه ایرانیان ،همه
عزیز هستند و همه باید محترم باشند ،مخصوصا انهایی که
خدمت بیشتری امروز انجام می دهند».
روحانی در ادامه اظهاراتش به منتقدانش هشدار هم
داد .او گفت« :بگذارید مذاکرات هسته ای با موفقیت و به
حول و قوه الهی به پایان برسد ،با کمک روح بلند پیامبر(ص)
و ائمه هــدی(ع) و توجهات حضرت ولــی عصر(عج) .در
ان زمان برای مردم شــرح می دهیم که اینها چه کشیدند و
چه ســختی هایی بود .خیلی از شما در جبهه بودید ،من هم
گاهی لیاقت داشتم و در جبهه بودم .خیلی از شما مذاکرات
سیاســی را به خوبی می دانید ،من هم در مذاکرات سیاسی
بودم .گاهی مذاکرات دیپلماتیک با قدرت های بزرگ جهانی
سخت تر ،پیچیده تر و دلهره اورتر نسبت به شب عملیات در
میدان جنگ اســت ،چرا؟ چون در میــدان عملیات یا زنده
می مانی که افتخار اســت یا کشته می شــوی که افتخاری
باالتر است اما در این میدان اگر شکست بخوری یک ندامت
و پشیمانی بلند تاریخی است و اگر پیروز شوی باز هم عده ای
زخم زبان خواهند زد و بــا حیثیتت بــازی خواهند کرد .تیم
مذاکره کننده هسته ای به خوبی هم می داند و هم بلد است
که چگونه حرف بزند ،سخن بگوید و در مسیر درست حرکت
می کند ».روحانی با بیان اینکه در یک کارزار بین المللی تیم
مذاکره کننده باید امیدش بعد از خداوند به ملت بزرگ باشد
که این ملت پشتیبان است ،افزود« :به نظر من همان هایی
که گاهی جور دیگــر حرف می زننــد ،انها نیز ته دل شــان
پشتیبان هستند».
حســن روحانی نیم نگاهی هم به انتخابــات پیش رو
داشت .او گفت« :هیچ جناحی در کشور قابل حذف نیست،
نه این وری ها خواب ببینند ،نه ان وری هــا خواب ببینند ،نه
وسطی ها خواب ببینند ،اینها همه هستند؛ جناح ها یک ریشه
فکری ،تاریخی ،عقیدتی و دینی و علمی دارند .حزب از بین
می رود و افکار می ماند ،ممکن است به شکلی اسم و شکل
حزب عوض شود اما افکار می ماند ،ما ملت متکثر و متنوعی
هستیم .ایران مانند فالن کشور شــرق دور نیست که همه
پادگانی زندگی کنند .اینجا مردم ازاد هستند ،حرف می زنند و
نظر می دهند .مجلسی خوب است که این جناح ،ان جناح و
همه در ان باشند ،حاال یکی اکثریت پیدا می کند که اشکال
ندارد چرا که مردم هستند و نظرات مردم و هرچه انها گفتند
حاکم است ».روحانی اظهارداشت« :انتخابات بدون رقابت
اصال انتخاب یعنی چه؟ یعنی بین چند چیز یکی را برگزینیم
واال اگر یک چیز است ،دیگر انتخاب معنی ندارد .ما سه تا
شیء جلوی شما بگذاریم و بگوییم حتما باید این را برداری و
در عین حال باید انتخاب کنی .این انتخاب نیست .انتخابات
ازاد که می گوییم مگر اینکه قید توضیحی باشد ،انتخابات
غیرازاد معنی ندارد و انتخابات نیست .اگر انتخابات شد یعنی
ازاد اســت ،اگر انتخابات به معنی واقعی کلمه بود یعنی در
ان رقابت است».
شود .بگذاریم یک انتخابات شــفاف و رقابتی و انتخاباتی
که همــه مطمئن باشــند ،رای انهــا به عنوان حــق الناس
توســط وزارت کشــور به امانت می رود تا به کرسی بنشیند،
برگزار شود .حاال این ارا هرچه می خواهد باشد .هیات های
اجرایی و نظارت و شورای محترم نگهبان ،وظیفه سنگینی
را برعهــده دارنــد و معیار صالحیــت و عــدم صالحیت در
چارچوب قانون و برمبانی مراجع قانونی است ،نه چیز دیگر
و در انتخابات به هیچ وجه نمی توانیم به شایعات و اتهامات
توجه کنیم ».رئیس جمهوری تصریح کرد« :اتهامات باید
در یک دادگاه صالحه بحث شــود و متهم و وکیلش از خود
دفاع کنند ،سپس رای داده شــود ،به همین دلیل ما قاضی
نیســتیم و صالحیت ســنج هم همراه نداریم که بخواهیم
صالحیت ســنجی کنیم ».وی تاکید کرد که معیار ما قانون
اســت و غیر از ان نمی توانیــم کاری کنیم و طبــق قانون،
معیارهای قانونی باید مبنا باشد.
خبرنامه
تغییر لحن ظریف علیه عربستان
وزیر خارجه به ریاض هشدار داده
است
کنایه احمدی نژاد به روحانی
زئیس جمهور سابق پاسخ
رئیس جمهور را داده است
کنایه های دو ایت الله
مجادالت کالمی هاشمی
رفسنجانی و مصباح یزدی ادامه
دارد
11
به معنای ان اســت که مردم دقیق ،اگاهانه و حساب شــده
مســیری را برگزیده و انتخاب کرده انــد ».رئیس جمهوری
گفت« :مردم با ما خویشاوندی نداشته اند و به این دلیل به ما
رای ندادند؛ خوب دقت کردند و در انتخاباتی شگفت انگیز
که در تهــران ،مرکز اســتان ،شهرســتان و روســتاها رای
مشــابه داشــتند و این به معنــای پیام مهمی از ســوی کل
ملت ایران بود ».رئیس جمهوری خطاب به اســتانداران و
فرمانداران گفت« :انتظار ما از شــما ان است که اخالق،
راستگویی و امانتداری مد نظرتان باشد .همه شما این صدا
را از مردم می شنیدید که از اختالفات و دعوا خسته شدیم،
از شعارهای بی محتوا خسته شــدیم ،ما ملت صلح و اشتی
هستیم ،می خواهیم با جهان تعامل سازنده داشته باشیم،
در جامعه خواســتار وحدتیم ،اقوام و اقلیت هــا باید احترام
خود را داشته باشــند و خواهان یک امنیت پایدار در ایران و
منطقه هستیم».
باده فروش از کجا شنید؟!
این اظهارات حســن روحانی البتــه واکنش هایی هم
داشت .پیشرو تر از همه حسین شــریعتمداری در سرمقاله
کیهان با عنــوان «باده فروش از کجا شــنید؟!» نوشــت:
«رئیس جمهور محترم در ســخنان دیروز خود به انتخابات
اشــاره کرده و تاکیــد می کنــد؛ «انتخابات غیــر ازاد معنی
ندارد ...اگر انتخابات به معنی واقعی بود می توانیم همه در
ان رقابت سالم داشته باشیم».
ممکن اســت بفرمایند مگر غیر از این اســت که باید
انتخابات ازاد داشته باشــیم که باید گفت؛ حضرتعالی یک
روحانی سیاســتمدار و حقوقدان هستید و به یقین می دانید
که «اصرار بر یــک امر بدیهی بــه مفهوم و معنــای تردید
در ان اســت ».جنــاب روحانی ایــا اگر گفته شــود «ارای
انتخاباتی رئیس جمهور یازدهم باید به دقت شمرده شود»
این اظهارنظر به مفهوم ان نیست که صحت شمارش ارای
جنابعالی مورد تردید اســت؟!» بالفاصله بعــد از اظهارات
اقای روحانی ،این بخش از ســخنان ایشان که «انتخابات
غیرازاد معنی ندارد» بــه تیتــر اول خبرگزاری های خارجی
نظیر «دویچه وله»« ،بی بی ســی»« ،رادیو امریکا» و...
تبدیل شد و این تفسیر را در پی داشت که سالمت انتخابات
پیش روی در ایران مورد تردید رئیس جمهور این کشور است!
در اظهارنظری دیگر فیاض زاهد ،چهره اصالح طلب
به اظهارات حسن روحانی این گونه واکنش نشان داده است:
«من فکر می کنــم اقای روحانی تنها صدای بلندی اســت
که می تواند از ســوی افکارعمومی بر سر کسانی نازل شود
که اقلیت 4تا 10درصدی افکارعمومــی را در اختیار دارند
اما به جای 90درصد جامعه ایــران تصمیم می گیرند .البته
اقای روحانی همان طور که در عرصــه گفت وگو ،چانه زنی
و ســخنرانی هایش با شــجاعت بار این مقابلــه را بر دوش
می کشند یک وظیفه اساسی تر برعهده دارند و ان تشکیل
دولتی همسو و کابینه موثر است».
خبرنامه
12
مثلث | شماره 265
فتنه گران حق ورود به انتخابات را ندارند
اما سخنران دیگر همایش فرمانداران ایت الله جنتی
بود .او در این مراسم حرف های مهمی زد و البته نقدهایی هم
به دولت داشت .سخنانی که البته با اخالل هم مواجه شد.
او در بخشــی از اظهاراتش به نقد ســخنان اســحاق
ی از او ببرد.
جهانگیری پرداخت ،البته بدون اینکه نام
جهانگیری در دیدار با اعضای حزب کارگزاران خواستار
فعال شــدن اصالح طلبان و حامیــان دولــت در انتخابات
مجلس شــده و گفته بود« :کارگزاران تا پیش از این تالش
می کرد که نقش میانجی را در معادالت سیاسی ایفا کند .به
نظر می رسد کارگزاران امسال باید این نقش را بیش از پیش
ایفا کند ،زیرا امسال سال انتخابات است ،اگر مجلس خوبی
شــکل نگیرد کار دولت ناتمام خواهد بود ».حاال این احمد
جنتی است که به اظهارات او در همایش فرمانداران واکنش
نشان می داد .ایت الله جنتی گفت« :یکی از مسئوالن گفته
اگر مجلس را گرفتیم می توانیم در جایگاه کنونی بمانیم ،اما
این حرف خالف قانون و دخالت در انتخابات است .امسال
سال انتخابات است شــما هم درگیر ان هســتید .بنابراین
همان گونه که وزیر کشــور گفتند تاکیــد می کنیم دولت و
وزارت کشــور نمی توانند به جریانی گرایش داشته باشند و
مستقیم یا غیر مستقیم ان هم فرقی ندارد .متاسفم از اینکه
برخــی مقامات ما گرایش هــای خود را مخفــی نمی کنند و
گاهی صریحا می گویند که گرایش شــان چیست .ایا عضو
فالن حــزب می تواند در انتخابــات به نفع حــزب خود کار
نکند؟ این در حالی است که عضویت در حزب چنین چیزی
را نشان می دهد؛ چرا شما می گویید که من عضو فالن حزب
هستم .وقتی مقام باالیی خودش گرایشــی دارد و به مقام
پایین تر دســتور می دهد که فالن کار را انجــام دهیم و ان
مقام پایین دست این را به مصلحت نداند و انجام ندهد حتی
ممکن است کنارش بزنند ولی باید مصلحت را در نظر داشته
باشــد .می گویند اگر مجلس را گرفتیــم می توانیم در این
جایگاه بمانیم اما این حرف خالف قانون است و به معنای
دخالت در انتخابات است ،در حالی که دولت حق دخالت در
انتخابات را ندارد و مردم هم به خوبی این موارد را می فهمند.
شورای نگهبان و وزارت کشور باید در کنار هم و دوست
یکدیگر باشــند که این امر در دوره های قبل متفاوت بوده؛
یک دوره وزارت کشور رسما مقابل شورای نگهبان ایستاد و
گفت حتی حق داشتن دفتر در شهرها را ندارید و حتی ادعا
می کردند که دفاتر شــما را می بندیم .یــک دوره هم خیلی
خوب بود و کامال شورای نگهبان حمایت می شد».
او البته حرف های تند تــری هم زد و گفــت« :اگر به
بیت المال خیانت شــود ،همه ملت طلبکار هستند و طرف
خیانت کننده یک فرد نیست ،بلکه کل ملت هست .کسی در
قبر و قیامت به درد ما نمی خورد ،نه رئیس جمهور و نه رئیس
کشور و نه دیگران در انجا به درد ما نمی خورند ،بلکه رضایت
خدا را باید در نظر داشت .روزی اگر رضایت خدا یک طرف
باشد و رضایت مقام مسئول طرف دیگر ،باید رضایت خدا را
در نظر بگیریم.
یک رئیس جمهور یک شب در کاخ ریاست جمهوری
اســت و فردا صبح با یک کودتا در بازداشتگاه ،مانند محمد
مرسی رئیس جمهور مصر .با ان حرف های نامربوطی که در
ایران زد و غروری که او را فرا گرفته بود فکر می کرد همچنان
زنده است و می تواند رفتارش را ادامه دهد ولی با یک کودتا از
قدرت کنار رفت .او باالترین مقام مصر بود .شما با یک امضا
به کار گرفته می شوید و با یک امضا می روید .باید سعی کنید
خدا را راضی کنید؛ چرا که اگر خدا راضی باشد شما در پستی
باقی می مانید و اگر راضی هم نباشد یا صالح شما نباشد به
ی کنار می روید».
خواست او از مقام
وی همچنین گفت« :مساله فتنه مســاله روز است و
مقام معظم رهبری فرمودند که این خط قرمز است و مساله
روز ماست و نباید کهنه شود ،بنابراین انتظار ما این است که
به مساله فتنه از دیدگاه رهبری و افراد دارای بصیرت سیاسی
نگاه کنید چرا که فتنه یک مساله براندازی بود و ما باید این
را باور داشته باشیم .در فتنه مساله این بود که نظام سیاسی
ســخرنان دیگــر همایــش فرمانــداران
ایت اللــه جنتی بــود .او در این مراســم
حرف هــای مهمــی زد و البتــه نقدهایی
هم به دولت داشت .ســخنانی که البته
با اخالل هم مواجه شــد .او در بخشــی
از اظهاراتش به نقد ســخنان اســحاق
جهانگیری پرداخت ،البتــه بدون اینکه
نامی از او بربد
ما نباید باشــد چرا که در تاریخ به امریکا ضربه زده بود .هنوز
هم انها (امریکایی ها و صهیونیست ها) ما را رها نمی کنند و
به دنبال اجرای کارهای صد ساله هستند .فتنه بعد از قضیه
تیرماه 78رقم خورد .سیاست فتنه گران هنوز هم ادامه دارد.
مساله هســته ای ما در همین مســیر براندازی است چرا که
مساله غربی ها این نیســت که در توافقی مســائل خود در
موضوع هسته ای را اعمال کنند و بعد تحریم ها را بردارند و
بگذارند ما کارمان انجام دهیــم و دیگر دخالتی در مملکت
ما نکنند این گونه نیســت چرا که انها بعد از مساله هسته ای
با عنوان حقوق بشر به دنبال اعمال هر مساله ای علیه ملت
ما هستند .اینها همان کسانی هستند که رجایی و بهشتی را
شهید کردند و در نماز جمعه انفجار ایجاد کرده و االن هم به
اسم داعش و امثالهم دارند ادم سوزی می کنند و مستقیم بچه
می کشند .اینها می خواستند بر مملکت ما مسلط شوند .مقام
معظم رهبری فرمودند اجازه نمی دهیم اینها در مراجع نظامی
ما وارد شوند .انها با پررویی و وقاحت می گویند با دانشمندان
هســته ای ما صحبت کنند که این یعنی برخی را کشته ایم و
باقی را می خواهیم شناسایی کنیم».
استراتژی انتخابات باید «حق الناس» باشد
اما دیگر ســخنران این همایش علــی الریجانی بود.
او هم حرف هایی زد که بازخوردهای متعددی داشــت .در
مهمترین بخش از ایــن اظهارات ،علــی الریجانی گفت:
«باید برای برگزاری انتخابات سالم استراتژی داشت .مقام
معظم رهبری انتخابات را حق الناس دانستند و استراتژی ما
باید همین موضوع باشد .با ایجاد فضای تخریب و توهین
تنها یک نفر حذف نمی شود ،بلکه شرایطی ایجاد می شود که
رجال و افراد صاحب نظر وارد سهمیه انتخابات نخواهند شد.
استراتژی ما باید این باشد که اگر فردی در مسیر انتخابات
تخلف کرد ،ان فرد از مسیر انتخابات کنار گذاشته شود ،نه
اینکه انتخابات باطل شــده و مردم از صحنه انتخابات کنار
گذاشته شوند».
نماینده مردم قم در مجلس با تاکید بر اینکه افراد مخل
انتخابات باید کنار گذاشته شوند ،نقش قوه قضائیه را در این
خصوص مهم خواند و تصریح کرد« :توهین ،اتهام و خرید
و فروش رای ،تخلف اســت و ســرعت عمل در رسیدگی به
تخلفات می تواند از تخلفات جلوگیری کند .نباید انتخابات
باطل شود».
الریجانی همچنین پیشــنهاد داد کــه حلقه هایی در
شهرستان ها متشــکل از مســئوالن قضایی برای رسیدگی
به تخلفات تشــکیل شــود .وی با تاکید بر اینکه در فضای
غبارالود ،مشــارکت مردم کاهش می یابد ،بــه فرمانداران
توصیه کرد از کوچکترین مساله ای که می تواند اعتماد مردم
را افزایش دهد ،در جهت جلب اعتماد مردم استفاده کنند.
او البته بخشی از سخنان حسن روحانی را تکرار کرد و گفت:
«هر چه صندوق های رای به جای کدر بودن ،شفاف تر باشد،
مردم بیشتر اعتماد می کنند و رای ریخته شده در صندوق ها
را می بینند».
نماینده مردم قم در مجلس تاکید کرد« :استانداران،
فرمانداران و دستگاه های دولتی نباید سمت گیری انتخاباتی
داشــته باشــند ،زیرا این امر فضا را مشــوش کرده و به نفع
نامزدها نیست ».الریجانی اظهار داشت« :هر چه دستگاه ها
شفاف تر عمل کنند ،اعتماد مردم بیشتر می شود .مردم نباید
احساس کنند دستگاهی به صورت سازمان یافته در انتخابات
دخالت می کند».
الریجانی همچنین گفت« :نباید دستگاه های مختلف
نامزدهای انتخابــات را تهدید کنند که اگر فــان حرف را
بزنید ،رد صالحیت می شــوید .اینهــا کاندیداهای مجلس
هســتند و باید از حقوق ملت دفاع کنند .اگر این قدر تهدید
شــوند و شخصیتشــان له شــود ،نمی توانند از حقوق ملت
دفاع کنند».
خاطراتجلیلیازمذاکرات
خبرنامه
مذاکره کننده پیشین ایران روایت مهمی از مذاکرات را منتشرکرده است
ســایت حیات طیبــه متعلق به ســعید جلیلــی که در
انتخابات ریاست جمهوری سال 92اغاز به کار کرد ،مدتی
است که فعالیتش را بار دیگر از سرگرفته است .این فعالیت
با حضــور دوباره ســعید جلیلی در مجامع عمومی ســرعت
بیشــتری پیدا کرده اســت .ســعید جلیلی که در مناظرات
سال 92با انتقاد تند والیتی درباره شیوه مذاکراتش روبه رو
شده بود ،در جلسه پرســش و پاسخ در دانشــگاه امیرکبیر
نکاتی از مذاکرات ســابق را بیان کرد .جلیلی در پاســخ به
پرســش دانشــجویی که معتقد بــود در الماتی 2قــرار بود
دو تحریم نفتــی و بانکی با دادن 20درصد به دســت بیاید
و حاال با داده های بیشــتری به دســت می اید گفته است:
«تمام بحث ما این اســت که ما قبول نمی کنیم یک استثنا
باشیم .می گفتند :اژانس در مورد شما مشکل دارد .گفتیم
اگر اژانس به عنوان ان مرجع و ســازمان رســمی ای که در
ان پی تی مســئولیت دارد ،ما می توانیم ان مشــکالتی که
شما می گویید با اژانس وجود دارد همه را حل کنیم ».جلیلی
توضیح می دهد کــه در ادامه انها با وجــود انکه می گفتند
مشکالت زیادی دارید ،در نهایت به شش مشکل رسیدند
که قرار شــد ما ان را حل کنیم« :اینها به این شــش مساله
رســیدند ...این شروع شــد به حل کردن .در فاصله حدود
شش ماه هر شــش مســاله حل شــد .حاال این بحثی که
می گویند ان زمان همه اش بیانیه خوانده می شــد و فالن
و اینها ...این شش مســاله حل شد .اژانس برای تک تک
اینها نامه داد که این مســائل از نظر من حل شــده .جالب
اســت که بدانید .اینکه می گوینــد بی اعتمادی بــه انها،
اینکه بعضی وقت ها گفته می شــود اینها بهانه اســت ،در
10اسفند هشتاد و شش مدیرکل وقت در گزارشش نوشت
که این شش مساله تمام شــده اســت .اینها چهار روز بعد
قطعنامه شــان را صادر کردند .یعنی عــوض اینکه حداقل
بگذارند یک ماه بعد و دو مــاه بعد همین هایی که می گفتند
شما مسائل فالن دارید .به محض اینکه دیدند مسائل حل
شد ،این را گفتند».
جلیلی همچنین از ماجرای ژنو سه خبر هایی داده بود
که در انجا در نهایت به این نقطه رسیدند که ب ا امدن اشتون
در سیاســت خارجی اتحادیه اروپا دو طرف بنشینند و بر سر
موضوعات مشترک گفت وگو کنند« :نتیجه ژنو سه که اولین
اجالسی بود که خانم اشــتون از طرف انها مسئولیت اداره
گفت و گوها را داشت ،این شد .اگر به سوابق نگاه بکنید،
نتیجه این شد که طرف مقابل بعد از سه دور گفت و گو قبول
کرد .البته مدت زمان زیادی گذشــت .یعنــی تقریبا حدود
یک سال و نیم طول کشید تا انها به این جا رسیدند که قبول
کردند بیایند بنشــینند و گفت وگو کنند برای همکاری حول
مسائل مشترک».
مذاکره کننــده ســابق ایــران با ذکــر خاطــره ای از
مذاکره اش با یک کشور اروپایی می گوید که اساسا «حق»
و «حقوق» قابل مذاکره نیســت .جلیلی در این سخنرانی
تاکید زیادی بر این موضوع دارد که مساله انرژی هسته ای
حق ایران است و نیازی به این نیست که ایران برای «حق
هسته ای اش» با کشــورهای دیگر وارد معامله شود .او بر
این باور اســت که نباید انهــا برای ما تعییــن تکلیف کنند،
بلکه ایــن کار می تواند در قالب همکاری مشــترک صورت
گیرد .نتیجه گفت و گوهای ژنو سه که من در مصاحبه هم
اعالم کردم این بود که باالخره طرف مقابل قبول کرد بیاید
بنشــیند برای گفت و گو و همکاری حول نقاط مشترک،نه
اینکه او بخواهد بیاید برای ما تعیین تکلیف بکند .این روند
شروع شد».
جلیلی توضیح داده بود که در الماتی دو غرب به ایران
پیشــنهاد داده بود تا تحریم صدور پتروشــیمی بــه اروپا را
بردارند .او گفته اســت که با صاحبان پتروشیمی جلسه ای
برگزار شده و انها گفتند که این حرف درستی نیست و ما هیچ
صادراتی به اروپا نداریم و در منطقه به اندازه کافی مشتری
هست .فقط دولت باید اجازه صادرات به پتروشیمی بدهد.
جلیلی سپس ادامه می دهد« :شما بعدا دیدید که اینها در
توافق ژنو امدند همان را به عنوان ما بــه ازا تعریف کردند.
همین که منع صادرات پتروشیمی برداشته می شد .بعد هم
شما شنیدید که گفتند .ان قدری
که مــن اطــاع دارم هنوز
یک مشتری اروپایی هم
نیامده بخرد».
تشکیلجبهه ایازیاراناحمدی نژاد
مثلث | شماره 265
نزدیکان ســابق محمود احمدی نژاد تالش می کنند
راهی متفاوت را انتخاب کنند تا بتوانند همچنان در ســپهر
سیاســت ایران باقی بماننــد .زمزمه های کار تشــکیالتی
وزرای ســابق محمود احمدی نژاد از قبل شنیده می شد اما
حاال خبرهای جدیدی منتشــر می شــود که نشان می دهد
انها با نزدیک شدن به انتخابات مجلس به دنبال راه اندازی
تشکلی با عنوان «جبهه کارامدی» هستند .مثلث پیش تر و
در جریان جدایی زریبافان از تیم احمدی نژاد به این موضوع
پرداخته و نوشــته بود که تیمی از نزدیکان دولت قبل قصد
دارند با برند دولت های احمدی نژاد پا بــه عرصه انتخابات
بگذارند .در این رابطه هفته گذشته روزنامه رسالت با انتشار
خبری از فعالیت های این جبهه پرده برداشــت و بخشی از
دیدار های انها را نیز افشا کرد.
رسالت به نقل از یک منبع اگاه نوشت« :وزرای دولت
نهم ودهــم بدون احمدی نــژاد در تدارک جبهــه کارامدی
وتحول ایران اســامی هســتند ».همین منبع به رســالت
گفته بــود که «مدت هاســت گروهی از وزیــران و معاونان
احمدی نژاد رئیس جمهور پیشین ،جلسات بدون او را تجربه
می کنند ».خبر تشکیل جبهه کارامدی با کنارهم قرار گرفتن
گروه کثیری از بدنه دولت ســابق به بیرون درز کرد .همین
خبر حاکی است دیدار اخیر غیررســمی هیات موسس این
جبهه در قم بــا ایت الله یزدی رئیس جامعه مدرســین حوزه
علمیه قم و رئیس خبرگان رهبری و دیدار با تعدادی از مراجع
تقلید و ایت الله مصباح یزدی حکایت از خیز بلندی اســت
که یاران سابق احمدی نژاد برداشتند .از حاج بابایی و علی
احمدی وزرای سابق اموزش و پرورش ،محمد عباسی(وزیر
ســابق ورزش و جوانان)دانشــجو و زاهدی وزرای ســابق
علوم،حســینی (وزیر ســابق ارشــاد) و وحید دســتجردی
به عنوان موسســین این مجموعه نام برده می شود .گرچه
شنیده شده است رســتم قاســمی و نجار وزرای سابق نفت
وکشــور هم به عنــوان عضــوی از کابینه قبلی درجلســات
همفکری حضور دارند .اما به دلیل عضویت شان در یکی از
ارگان های نظامی رسما در این تشکل حضور ندارند .کار این
مجموعه ابتدا با عضویت 20نفر از اعضای دولت گذشــته
شروع خواهد شد .همچنین از بعضی معاونان رئیس جمهور
سابق مانند فروزنده ،فریدون عباســی ،بذرپاش و زریبافان
یاد می شــود که به عنوان عضو به این مجموعه پیوســتند.
ناهمگون بودن برخــی از اعضای این تشــکل راه را برای
گمانه زنی درباره واکنش های احتمالی احمدی نژاد بســته
است و هنوز از عکس العمل احمدی نژاد در مورد این اقدام
همراهان سابقش اطالعی در دست نیست .انچه که روشن
است اینکه مشی این مجموعه با ســلیقه سیاسی وی فرق
دارد .اما اینکه چقدر این زاویه فکری همکاران گذشته را به
یک تحرک جامع یا شکاف رقیبانه بکشاند باید منتظر ماند.
گفته می شود این مجموعه قصد دارند تحت عنوان «جبهه
یاران کارامدی و تحول ایران اسالمی» با همراهی تعدادی
از اســتانداران و مدیران دولت گذشــته در این هفته اولین
گردهمایی سراسری خود را برگزار کنند.
این درحالی اســت که یکی از نزدیــکان احمدی نژاد
اعالم کرده بود که او کار تشــکیالتی برای انتخابات انجام
نخواهد داد .اما در طرف دیگر این موضوع نیز مطرح است
که احمدی نژاد غیر از همکاران و وزرایش تیم دیگری ندارد
که بتواند با انها وارد انتخابات شود.
احمدی نژاد حتی بعد از خروج از پاســتور تالش کرد
تا هیات وزیرانش را با تشــکیل جلســات منظم حفظ کند،
اقدامی که البته اندکی بعد با اختالفاتی همراه و بی سروصدا
برچیده شــد .از طرف دیگر مشخص نیســت ایا این جمع
می توانند موضع خود را در مقابل احمدی نژاد حفظ کنند .از
یک ســو افرادی چون زریبافان در این تشکل حضور دارند
که انتقادات تند و تیز اخیرش حتی سروصدای رسانه های
حامی احمدی نژاد را نیز دراورد .از طرف دیگر افرادی چون
حســینی و عباســی حضور دارند که تا پایان با احمدی نژاد
باقی ماندند.
خبرنامه
وزرای سابق احمدی نژاد یک جبهه سیاسی تشکیل می دهند
13
تغییر لحن ظریف علیه عربستان
وزیرخارجه به ریاض هشدار داده است
اوایل خردادماه ظریف در حاشــیه اجالس ســازمان
همکاری های اســامی دربــاره ایران و عربســتان با لحن
دیگری سخن گفته بود .لحنی که طی دو سال گذشته البته
از ســوی مقامات دولت جمهوری اســامی مورد استفاده
قرار گرفته اما از طرف ســعودی ها همچنان گفتمان تقابل
دنبال می شد .ظریف در اظهاراتی متفاوت خطاب به سران
کشــورهای عربی که به امریکا ســفر کرده بودند گفته بود:
«چرا به کمــپ دیوید می رویــد در حالی که ما در کنار شــما
هستیم؟» اما انها همچنان تمایل داشتند به کمپ دیوید به
جای تهران سفر کنند .ظریف گفته بود « :می خواهیم با شما
رابطه خوبی داشته باشیم».
او در واکنش به احتمال مالقات با همتای ســعودی
گفت من برای دیدار با هیچ یک از وزرای خارجه کشور های
اسالمی مشکلی ندارم و در گذشته هم اعالم کردم که برای
سفر به عربستان امادگی دارم و امیدوارم اتش جنگ هر چه
سریعتر در منطقه خاموش شود و خواهان ان هستیم که همه
در خاموش شدن اتش جنگ یاری برسانند.
اما این لحن بیان ،در گفت وگو با شبکه المیادین تغییر
کرد .ظریف صراحتا و برای اولین بار عربستان را متهم کرد
که در شرق ایران مشغول اعمال تروریستی است.
اگرچه لحن ظریف با ظرافت تغییر پیدا کرد و درعین
حال که از اعمال تروریستی عربستان سخن می گفت ،بار
دیگر راه را برای ارتباط و همکاری باز گذاشته بود اما به نظر
می رســد وزیرخارجه جوان عربستان «عادل الجبیر» قصد
دارد جا پای بندر بن سلطان بگذارد .نکته مهم درباره شباهت
بن ســلطان و عادل الجبیر این اســت که هر دو سال های
زیادی را در امریکا به عنوان سفیر عربستان در این کشور به
فعالیت پرداختند.
در این وضعیت عربســتان همچنان قائل به تقابل با
ایران است .شاید از همین روست که لحن سخنان وزیرامور
خارجه نیز کمی تغییر کرده و می گوید« :کشورهای منطقه یا
باید با کمک یکدیگر امنیت و ارامش را ایجاد کنند و یا اینکه
در محیطی نا ارام و دشوار زندگی نمایند».
ظریف در ادامه تاکید کرد« :زمان خرید امنیت گذشته
اســت و ما اکنون نیازمند همکاری با یکدیگــر برای ایجاد
امنیت هستیم ».ظریف با لحنی متفاوت از عربستانی سخن
گفت که عملیات تروریســتی انجام می دهــد« :می توانیم
اقدامــات تروریســتی عربســتان در لبنــان و در مرزهــای
شرقی مان را ببینیم».
کنایه احمدی نژاد
به روحانی
خبرنامه
14
مثلث | شماره 265
زئیس جمهور سابق پاسخ
رئیس جمهور را داده است
اول هفته کــه روحانی در جمــع فرماندارانش یک بار
دیگر با کنایه از رمالی و جن گیری سخن گفته بود ،کسی فکر
نمی کرد که قفل سکوت رئیس جمهور سابق در سخن گفتن
درباره فضای امروز بر سر همین موضوع باز شود .این برای
چندمین بار بــود که روحانی به کنایه ایــن موضوع را مطرح
می کرد که اهل رمالی و جن گیری نیست .اما در شب میالد
حضرت حجت (عج) ،احمدی نــژاد به میان هوادارانش در
شهر همدان رفت .براساس گزارش های سایت های نزدیک
به احمدی نژاد استقبال مردم از او بسیار پرشور بود.
رئیس جمهور سابق در این ســخنرانی و در اظهاراتی
که ظاهــرا کنایه ای به نظر می امد گفــت« :در نقطه مقابل
منتظران ،شیاطین و ایادی انها در سراسر تاریخ از اوهام و
خرافات برای انحراف افکار مردم و بازداشــتن انها از علم و
اگاهی استفاده کرده و برای مخفی کردن نقش خود ،انبیا و
صلحا را به سحر و جادو متهم کرده و می کنند .اینان بدانند
که در اینده نزدیک از این جهت نیز نزد مردم رســوا خواهند
شــد .چنان که هم اکنون نیز این رسوایی اغاز شده است».
این بخش از ســخنان احمدی نژاد به تیتر اول بســیاری از
رسانه ها و سایت ها تبدیل شد.
به اعتقــاد احمدی نــژاد ،منتظران تــاش می کنند
«ملت ها را متحد کنند» ولی «شیاطین و اقلیت مستکبران
به دنبــال اختــاف و درگیری بیــن ملت ها هســتند ».او با
همیــن نــگاه توصیــه کــرد «وضــع منطقــه و جهــان را
ببینید ».رئیس جمهور ســابق بــار دیگر همچــون دوران
ریاست جمهوری اش تاکید کرد که به مراحل پایانی تحقق
ظهور نزدیک شده ایم« :امید و حرکت و انگیزه فقط در سایه
انتظار و ایمان بــه نزدیک بودن ظهور اســت .روند حرکت
جهان در مسیر ظهور کامل اســت .فرایند ،سرعت گرفته و
همه چیز اشکار است .اصوال ظهور از اول اغاز شده و ما به
اذن الله در مراحل پایانی و تحقق ظهور کامل قرار داریم».
احمدی نژاد در این سخنرانی تنها در همان بخش پاسخ
به سحر و جادو و رمالی کنایه سیاسی روز را بیان کرد .اگرچه
به اعتقاد برخــی از هوادارانش در بحث از «مســتکبران»
می توانســت کنایه ای هم مستتر باشــد ،اما او مابقی وقت
سخنرانی بلندمدت خودش را به مسائل اعتقادی و «ظهور
انسان کامل» و «بهار» اختصاص داد.
تهدیدمطهریبهاستیضاح
خط قرمز برای داعش
تقوی،قائم مقامروحانیتمبارز
علی مطهــری ظاهــرا دیگــر طاقتــش را بــرای لغو
سخنرانی هایش از دست داده است .او که همچنان در انتظار
نهایی شدن پرونده رسیدگی به حادثه شــیراز به سر می برد،
هفته گذشــته طی یک نامه به رئیس جمهور هشدار داد در
صورت لغو دوباره سخنرانی اش از طرف استانداران دولت،
وزیر کشور را اســتیضاح می کند .مطهری که قرار بود اوایل
خرداد به همراه چند نماینده و فعال سیاسی در یک همایش در
کرجشرکتکند بانظراستانداری
از این سخنرانی باز ماند .به دنبال
ان او در نامــه ای شــدید اللحن
گفت که استاندار به خاطر تهدید
کسانی که گفته بودند «قلم پای
مطهــری را می شــکنیم» ایــن
همایش را لغو کرده است.
ســردار فیروزابادی یک بار
دیگر سخنان وزیرکشور را تکرار
کرد تــا همصدایــی در نیروهای
سیاسی و نظامی ایران در مقابله
با داعش کامال به چشــم بیاید.
سردارضمنتاکیدبراینکهداعش
جرات حضور در نزدیکی مرزهای
ایران را ندارد ،در رابطه با گزارش
امیرسرتیپاحمدرضاپوردستان،فرماندهنیرویزمینیارتش
در صحــن علنی مجلس با بیــان اینکه داعشــی در مرزهای
ما وجود نداشــته و ندارد ،گفت« :متاســفم که گزارش امیر
پوردستانتبدیلبهخبرومنتشرشد».رئیسستادکلنیروهای
مسلحتاکیدداشتکه«مصممهستیمکهاگرداعشبهفاصله
40کیلومتریهریکازمرزهایایرانبرسد،نابودشکنیم».
سیدرضا تقوی که مدت هاســت در جهت همگرایی و
ائتالف میان اصولگرایان فعالیت می کند ،در اخرین جلســه
جامعه روحانیت مبارز به عنوان قائم مقام جامعه روحانیت مبارز
و با اکثریت ارا انتخاب شــد .در اخرین جلســه این جامعه به
پیشنهادایت اللهمحمد علیموحدی کرمانی،حجت االسالم
ســیدرضا تقوی به عنوان قائم مقام به اعضا پیشــنهاد شد و
توانســت با اکثریت ارا قائم مقام
این تشکل مهم در اصولگرایان
شــود .حجت االســام تقــوی
تالشمی کندتابامحورقراردادن
جامعتین گروه هــای اصولگرا را
گردهــم جمــع کنــد .او تالش
می کندتاراهایت اللهمهدوی کنی
رادراینمسیردنبالکند.
مجادالت کالمی هاشمی رفسنجانی و مصباح یزدی ادامه دارد
کنایه های میان ایت الله هاشــمی و ایت الله مصباح
یزدی همچنان ادامــه دارد .ایت الله مصباح بــار دیگر در
یک ســخنرانی بدون نام بــردن از ایت الله هاشــمی گفته
بود« :انهایی که دنیا برایشــان اصل است یک روزطرفدار
رهبری فردی و یک روز طرفدار شــورایی شــدن هستند».
این اظهارات البته با خاطره ای که ایت الله حائری شیرازی
در همین هفته بیان کرد کمی متفاوت بود .ایت الله حائری
گفته بود که اقای هاشمی در سال 68اولین فردی بود که
شورایی شدن رهبری را مطرح کرد.
با این حــال اظهارات ایت الله مصبــاح بی جواب هم
نماند .اگرچه پاسخ ایت الله هاشمی به طور مستقیم به این
بخش از اظهارات ایت الله مصبــاح نبود ،اما او در همایش
جهان عــاری از خشــونت گفــت« :افــرادی متحجر که
می خواهند غلظتی از خود نشــان دهند مال نظام ،انقالب
و امام نیستند».
ایت الله هاشــمی درباره انقالب گفته بود« :خشونت
نه از طرف امام دنبال شد و نه از طرف پیروان ایشان .امام
هیچ گاه حتی بــه برخی افــراد اجازه کارهای خشــن را نیز
نمی دادند».
ایت الله هاشــمی در بخش دیگری از ســخنانش به
اظهارات ایت اللــه جنتی نیز پاســخ داد .ایت الله جنتی در
همایش فرمانداران گفته بــود که برخی حرف های رهبری
در مورد «حق الناس» بودن رای مــردم را به نفع خود تعبیر
می کنند .در حالی که تایید کسانی که نباید تایید صالحیت
شوند نیز حق الناس است .ایت الله هاشمی اینجا نیز بدون
اشــاره به نام فردی با بیان اینکه نظامی کــه امام طراح ان
بودند همه چیــز را مردم می بیند ،گفت« :امــروز رهبری را
مردم و خبرگان مردم انتخاب می کنند .ریاست جمهوری و
نمایندگان هم همین طــور .این نظام یک کار من دراوردی
نبود؛ چراکه عالمی در راس ان قرار داشــت که مردم به ان
امام می گفتند ».او اضافه کرد« :کســانی هســتند که در
برخی کارها دخالت می کنند ،حق الناس را ضایع می کنند.
خیال می کنند حق دارند ارای مــردم را نادیده بگیرند .این
اقدامــات خــارج از محیط اســامی و افکار امــام و حکم
اسالمی اســت و تعدی به حقوق مردم اســت .حق الناس
را حتی خود خدا هم نمی تواند ببخشد و باید مردم را راضی
کند یعنی باید بروند و فرد به فرد کشــور را راضی کنند تا خدا
بازگشتکسالت
قدیمی
شورایی شدن را هاشمی مطرح کرد
ایت الله حائری شــیرازی در گفت وگویــی که با فارس
انجام داده به موضوع انتخاب رهبری در جلسه خبرگان سال
68اشاره کرده و گفته بود که ایت الله هاشمی اولین کسی بود
ش کشید .او گفته
که بحث شورایی شدن رهبری را مطرح و پی
که خود وی و ایت الله جنتی به عنوان مخالفان شورایی شدن
سخنرانی کردند .او گفته« :اول گفتند مخالفین قیام کنند و
فکر می کردند ،مخالفین منهای ممتنعین رای نخواهند اورد.
ولــی این گونه نشــد و مخالفین
اکثریــت مجلس شــدند و رای
اوردیــم ».ایت الله گفته بود که
موافقین دلیل خاصی نداشتند و
می خواستند «از هر طیفی یک
نفر بیاورند تا به قولی بعد از امام
وحدت به وجود بیاید».
ایت اللــه خزعلــی عضــو
مجلــس خبــرگان درگفت وگو با
فارس دربــاره انتخابات مجلس
خبــرگان رهبــری ســخن گفته
اســت .او دربــاره انتخابــات
اســفندماه و حضــور ایت اللــه
هاشــمی گفتــه« :اگــر اقای
هاشمی بخواهد روی کار بیاید،
من بمیــرم و زمان ایشــان را نبینــم ».او همچنیــن درباره
پررنگ کردن فعالیت های اقای هاشــمی معتقد اســت که
اصالح طلبــان نمی توانند نقــش او را پررنگ کننــد چرا که
«وضع اقای هاشــمی روشــن اســت ».ایت اللــه خزعلی
همچنین گفته بود که رایی که در مجلس خبرنگان به ایت الله
یزدی دادند خوب بود و این برای مردم ما نعمت است البته
اقای هاشمی همان مقدار رای که اورد برای ما محل بحث
است اما خداوند رفع کرد.
در دهه 70شهر را تخریب کردند
شهردار تهران که در هفته
گذشــته ماجرای استیضاحش
توسط شــورای شــهر به خاطر
هتل اسپینانس منتفی شده بود
در همایش کنفرانــس ملی روز
جهانیمحیطزیستازمسئوالن
دهه هفتاد انتقاد کــرد .به نظر
می رســد منظور او غالمحسین
کرباسچی باشــد .قالبیاف در مقام انتقاد گفت« :بعضی از
مسئوالن هنگامی که پشــت تریبون قرار میگیرند مثل بنده
ژســت اپوزیســیون میگیرند و باز هم مثل بنــده طلبکارانه
صحبت میکنند در صورتی که باید پاســخگو باشــند و تنها
انتقادکننده نباشند ».قالیباف رسما اعالم کرد که انها شهر
را تخریب کردند«:افــرادی در دهه 70که مســئولیت نیز
داشتند شهر را به تخریب کشاندند و امروز مطالبه گر فضای
سبز شده اند و باید از انها پرســید که در دهه 70هنگامی که
مسئولیت داشتید چه کرده اید؟»
ازکوروش کبیر تا مصدق
ژرار ارو ،ســفیر فرانســه
در امریــکا کــه در ســال های
گذشــته مســئولیت مذاکرات
فرانســه را برعهده داشت ،در
مصاحبه ای اعــام کرد که در
دوره گذشــته هیچ مذاکره ای
عمال صــورت نگرفته اســت.
او درباره خاطــره اش از مذاکــرات گذشــته گفته اســت:
«مذاکرات بــا ایــران این گونه بود ،ســاعت نخســت به
کوروش کبیر اختصاص داشــت ،ســاعت دوم به مصدق
و ســاعت ســوم به حقوق مردم ایران ،این یــک واقعیت
است .در ســال ،٢٠٠٦امریکایی ها ،روس ها و چینی ها
به ما ملحق شدند و سپس نخســتین قطعنامه علیه ایران
با درخواست توقف غنی ســازی صادر شد ،اما ایرانی ها به
ان تن ندادند .این خیلی مهم بود کــه روس ها و چینی ها
با ما بودند».
مثلث | شماره 265
در همــان روزهایــی کــه
جان کــری در امریکا مشــغول
مداوای شکســتگی پایش بود،
کســالت قدیمــی ظریــف نیز
بازگشت .ظریف که قرار بود در
همایش «امــام خمینی(ره) و سیاســت خارجی» شــرکت
کند ،به خاطر مشکل درد در ناحیه کمر و پا ناچار شد در این
همایش شــرکت نکند .پیش از این ظریف بــه دلیل همین
عارضه به بیمارستان منتقل شده بود و در مذاکرات هسته ای
نیز با ویلچر حاضر شــده بــود .مســئوالن وزارت خارجه در
تماس های تلفنــی به خبرنــگاران گفتند کــه ظریف برای
چک اپ به بیمارستان مراجعه کرده بود ،اما با این وجود صبح
روز بعد در محل کار خود حاضر شد.
نیز انان را ببخشد».
یک روز قبل از ان ایت الله مصباح در ســخنرانی ا
ی
که در جمع تعدادی از فعاالن سیاسی در قم ایراد کرده بود
توضیح داده بود کــه مردم و جریان های سیاســی که قبل
از نهضت امام فعالیت کرده بودنــد کمک کردند تا انقالب
به پیروزی برســد .ایشان در این ســخنرانی به تفاوت های
نگاه مهنــدس بازرگان و رهبــر کبیر انقالب به اســام هم
اشــاره کرده و گفته بود« :هر چند گروه های مختلف مانند
ملی ـ مذهبی ها ظاهرا طرفدار اســام بودند ،اما نوع نگاه
و تفکرشان با امام (ره) فرق بسیاری داشت؛ تا جایی که به
گفته مهندس بازرگان ،او اسالم را برای ایران می خواست،
درحالی که امام (ره) ایران را برای اسالم می خواستند یعنی
بازرگان بر خالف حضرت امــام (ره) ،نگاهی ابزاری به دین
داشت».
ایت الله مصباح یزدی در بخش دیگری از اظهاراتش
که تعبیر کنایه به ایت الله هاشمی می شود ،گفت« :گروهی
که دنیا برایشــان اصالت دارد ،بر حسب تغییر موقعیت ها،
مواضعشــان نیز ممکن اســت فرق کند؛ یک روز طرفدار
انقالبند و روز دیگری رو در روی انقــاب؛ یک روز طرفدار
رهبری فردی هستند و روز دیگر از لزوم رهبری شورایی دم
می زنند؛ این عده در عمل هــم به فکر فریب دادن یکدیگر
هستند».
اســتاد اخالق حــوزه علمیه کــه پدر معنــوی جبهه
پایداری نیز لقب گرفته است به موضوع وحدت و رفتارهای
اصولگرایی نیز اشــاره کــرد و ان را اینگونه تشــریح کرد:
«اصولگرایی به این معناست که برای اصولگرایان ،دین بر
دنیا مقدم است؛ بنابراین باید این افراد را شناسایی کنیم و با
یکدیگر هم فکری کنیم؛ نه اینکه نقشه ای بکشیم و دیگران
را در مقابل کار انجام شــده قرار دهیم تا نظر خود را بر انها
تحمیل کنیم ».او گالیه اش را از سیاســت بازی که معتقد
بود با اسالم مغایر است نیز مطرح کرد و گفت که این روش،
صحیح نیست که «اول خودمان تصمیم بگیریم و دیگران
را در مقابل عمل انجام شده قرار دهیم»؛ چرا که «این کار
سیاست بازی و مغایر با اسالم است».
اصولگرایان مدت هاســت که با گفت وگوهای میان
گروه ها مشغول رســیدن به مدلی مطلوب برای وحدت در
انتخابات مجلس شورای اسالمی هستند.
ایت الله خزعلیعلیههاشمی
خبرنامه
کنایه های دو ایت اهلل
خبرنامه
15
تصویرنگاری
روزانه حجم بســیاری از عکس های خبری به ما می رســد .تعداد این عکس ها
انقدر زیاد اســت که گاهی به راحتی از کنار ان عبور می کنیم اما شاید بهتر باشد روی
بعضی از عکس ها تامل بیشتری داشته باشیم .مثلث در این صفحات ،هفته را با مرور
عکس ها از نو یاداوری می کند.
تهران در شب نیمه شعبان
دیدار هنرمندان از جماران
خبرنامه
16
مثلث | شماره 265
سیدحسنخمینیدر گرگان
دیدار رئیس مجلس سوریه با وزیر امور خارجه
وزیر بهداشت در لباس بختیاری
خبرنامه
دیدار رئیس مجلس سوریه با رئیس جمهور
احمدی نژاد در همدان
اشت ی کنان مایل ی کهن و دایی در بیمارستان
اختتامیه جشنواره بین المللی فیلم شهر
مثلث | شماره 265
اش ک های رافا بنیتز پس از
بازگشت به رئال مادرید
خبرنامه
حمله یک تمساح به تاسیسات عسلویه
17
شبکه اجتماعی
به ما پیامک بزنید:
3000411711
lحرف های اقــای الریجانــی دربــاره انتخابات
منطقی و درست بود .انتخابات باید رقابتی باشه.
lچرا عده ای بدون هیچ دلیلی راه می افتند و اجازه
نمیدن که کسانی مثل علی مطهری سخنرانی کنن؟
مگه میشه سلیقه ای برخورد کرد؟
lالحمدلله اقای روحانی هر موقع دچار مشــکل با
بدنه رای خودشان می شوند اولین جایی که می روند
سراغ جن گیری و رمالی است .به نظرم چندان خوب
نیست که بارها و بارها این موضوع تکرار بشه.
lفعال شدن دوباره دکتر والیتی در سیاست خارجی
را باید به فال نیــک گرفت .انصافا هم نظراتشــان
درســت و منطقی اســت .حتی نقدشــان هم بسیار
منصفانه و با اگاهی است .امیدوارم نقش مهم حلقه
واسط میان دولت و حاکمیت را بازی کنند.
lتقاضا بــرای مصاحبــه (بخوانیــد بازجویی) از
دریادار شــمخانی بی شرمانه اســت .بی دلیل نبود
رهبری تا این اندازه سخت واکنش نشان دادند.
lتهدید به استیضاح وزیر کشور از طرف مطهری
نکته مهمی است .در این وضعیت حتی پایداری ها
هم تمایل دارند یکــی از وزرای دولــت را بیندازند.
خصوصا اگر وزیر باشــه که ادعاهایی داشت درباره
پول های کثیف که البته اثبات نشد.
lخبری بود از زیاد شدن زنان باردار .چند روز پیش
تو اتوبان یکیشون رو دیدم واقعا تاسف بار بود .یعنی
چه کار میشه براشون کرد؟
lاگر با برهم زنندگان ســخنرانی الریجانی در قم
و کفش و گوجه پرت کن ها برخورد جدی شــده بود
قطعا دوباره شاهد این اتفاقات در حرم امام نبودیم.
اتفاقاتی که یادتان هســت رهبری عزیــز نیز درباره
ان تذکر دادند و گفتند با ان مخالفند و به مســئوالن
تذکر دادند.
به اینستاگرام مثلث بپیوندید
اینســتاگرام هفته نامه مثلث فعال شــده اســت .کاربران این شــبکه
اجتماعی می توانند با پیوستن به اینستاگرام مثلث تصاویر مربوط به هفته نامه
را مشاهده کنند.
مراقبلورفتنعملیاتهسته ایباشید
موج یافته شدن پیکر های شــهدا که به « ١٧٥شهید
دست بسته» مشهور شــد ،همچنان ادامه دارد .اما این بار
دوگانه مخالــف و موافق ایــن موضوع علیه هــم مطالبی
ننوشتند .بعد از یافته شــدن این شهدا با دستان بسته ،یک
موضوع از دایره «مجهوالت» و امور «غیرشــفاف» بیرون
امد و علنی شد .اینکه عملیات «کربالی »٤درحالی انجام
شــد که «لو» رفته بود .حســام الدین اشنا مشــاور نزدیک
رئیس جمهور با همین نگاه یادداشتی را در صفحه شخصی
خود در فضای مجازی منتشر کرد .اما نکته مهم یادداشت
حســام الدین اشــنا این بود که کربالی چهار را با مذاکرات
هســته ای پیوند داد و
نوشــت« :نگذاریــد
عملیات تیــر ۹۴مانند
کربالی ۴لو برود».
مشاور دولت متن
زیر را به همراه تصاویر
دردناکــی از شــهدای
کربــای چهــار که در
تلویزیون دولتی عراق
در زمــان جنگ پخش
شــده بود ،منتشر کرد
و نوشت« :شــما را به
مظلومیــت شــهیدان
کربــای چهار قســم
می دهــم نگذاریــد
عملیات تیــر ۹۴لو بــرود .می دانم عده ای از این مقایســه
تعجب می کنند ولی بدانید که غواصان ما به خط زده اند و ما
نیاز به استتار و اختفا داریم.
همه انچه در ســال های ۶۸تا ۸۴بر صنعت هسته ای
و از ۸۴تا ۹۲بر صنعت هســته ای و مذاکرات گذشته است
برای مردم بازگو نشده است ،اما در ســال های ۹۲به بعد با
تدبیر کالن والیت امر ،بنا به ضرورت و برای مصالح بســیار
باالتــری پذیرفته شــد که مســیر هســته ای و مذاکرات تا
حدی تعدیل شــود تا در برابر مکرهای بسیار شیاطین انس
از اینده کشــور محافظت شود .ناخرســندی جریان عربی
-عبری قابــل پیش بینی بود اما بغض هــای فروخفته و خود
امریکاپنداری نو سعودی ها در منطقه روی صدامیان را سپید
کرده است .انچه سعودی ها ،المدالفارســی ،نام نهاده اند
پاسخی روانشناختی است به حرکت رو به رشد ایرانیان برای
باز پس گیری منزلت این منطقه در جهان ،منزلتی که این بار
نه با تحقیر همسایگان که با تکریم و همکاری با انان خلق
می شود.این که رئیس جمهور می گوید مذاکرات هسته ای
اغاز راه اســت نه پایان راه به همین نکته اشاره دارد .ایران
نمی خواهد سعودی ها -صهیونیست ها بتوانند ایران هراسی
را بیش از این به جهان بفروشــند .رقابت منطقه ای با وجود
تحریم مثــل این اســت کــه در مســابقه دو ومیدانی پای
یــک دونــده را بســته
باشــند ،مــا می توانیم
از تله تحریم هــا عبور
کنیم و فرصت جدیدی
برای انقالبمان فراهم
کنیــم تا در مســابقات
جهانی ابتدا مسابقات
منطقه ای را فتح کند».
در ذیــل ایــن
یادداشــت تعــداد
زیــادی از کاربــران
کامنت هایشــان را
منتشــر کردند .یکی از
کاربــران با نام خســرو
افــروغ بــرای اشــنا
نوشت« :این غواصان هسته ای شما انصافا زحمت میکشن
ولی وقتی مشکل از جای دیگه باشه زحمت این بندگان خدا
هم بی نتیجه می شــه .اینایی که فکر میکنیــن با یه توافق
باهاشون مملکت گل و بلبل میشه دندون های ما رو تا اون
اخرینش شمردن .به خون همین شهدای کربالی 4قسم
اگه میذاشــتن تو این مملکت کارها به دست اهلش انجام
بشه باتوجه به استعدادها و منابعی که ما تو کشور داریم این
جریان عبری -عربی که جلوی ما لنــگ مینداخت هیچی،
همین غربی ها هم سر میز مذاکره به ما پیشنهاد شگفت انگیز
می دادن .ولی خــب خیلی وقته که توی ایــن مملکت در و
تخته با هم جور در نمیان».
صحبت های سیدحسن و
ایت الله
خبرنامه
18
مثلث | شماره 265
lسرنوشــت روغن پالم و گوشــت بوفالــو به کجا
رسید؟ تاکی قراره همه چیز را نیمه کاره رها کنیم؟
lما همه تبدیل شــدیم به مردمی که هیچ تالشی
برای شکوفایی و رشد خود نمی کنیم اما برای همه
چیز ابراز عقیده می کنیم .از همه عالم و دنیا طلبکار
هستیم که چرا در این شرایط قرار داریم .انگار همه
مقصر هستند جز خود ما .
گالیه بعیدی نژاد از تحریف
سخنانش
تبلیغ برای جنگ!
کدام امام؟
همزمانی انتشار دویست و سی و نهمین شــماره از هفته نامه پنجره با ایام
غم انگیز سالگرد رحلت امام خمینی (ره) باعث شده تا پرونده ویژه و عکس روی
جلد این شماره پنجره به این موضوع اختصاص پیدا کند .ترکیب تصویر متفکرانه
هاشمی رفسنجانی و عکسی از امام که حلقه گل یادبودی ان را دربر گرفته است،
در کنار تیتر «کدام امام؟ /چرایی تفســیر به رای از حضرت امام خمینی(ره)»
نشان دهنده موضوع محوری این شماره پنجره بود .این نشریه در این پرونده به
نقد نظریه «امام تحت مدیریت» پرداخته بود.
در صفحات اغازین پرونــده ای که موضوع میزان ارتبــاط و تاثیر پذیری
امام خمینی از اطرافیان و چهره های سیاســی را مدنظر قرار داده است ،چنین
امده بود« :امام تحت مدیریت» عنوانی غریب و اشــنا در فضای تحلیلهای
تاریخی سیاست امروز ایران است .چند سالی است که برخی از سیاسیون و تاریخ نگاران ،به ارائه تحلیلهای تازهای از
رفتار سیاسی و سبک مدیریتی امام در موضوع رهبری بهجامعه ارائه می کنند که برای اهالی این عرصه ناملموس است.
امامی که در تاریخ نهضت انقالب اسالمی همواره به تدبر و تعقل و البته قاطعیت در رای و سخن نامبردار بوده و است،
امروز ب ا ترازوی تفسیر به رایی سنجیده میشود که برای پررنگ کردن نقش سلبی و ایجابی دیگران ،از قاطعیت امام(ره)
میکاهد .عدهای در سوی افراط و عدهای در سمت تفریط ،در صددند تا با دشمن تراشی از دیگران و قهرمانسازی از
خود ،تصمیمات حساس و مهم و البته تاریخساز امام(ره) در طول رهبری ۱۰سالهشان را به حساب خود بنویسند؛ عدهای
که پیش از پیروزی انقالب اسالمی در کنار امام و در ظل قاطعیت امام پا به عرصه سیاست ورزی گذاشتند ،امروز در فکر
ردایی هستند که بیش از اندازه بر قامتشان بزرگ است!»
چپ شریف
هفته نامه صدا در اخرین شــماره با دو موضوع در فضای خبری هفته گذشته
حضور پیدا کرد .اول گزارشــی که اکبــر منتجبی از «شــرط کناره گیری والیتی در
انتخابات »92اماده کرده بود و پس از ان ســرمقاله این شماره که به پرونده «چپ
شریف» و مهندس سحابی اختصاص پیدا کرده بود.
قوچانی در اخرین شماره مهرنامه «چپ ارتدوکس» را با عنوان «روشنفکران
تروریست» به نقد کشــیده بود و در این نشــریه صدا که به صورت هفتگی منتشر
می شود ،از سحابی به عنوان «چپ شــریف» یاد کرده است .او در این سرمقاله از
«عزت الله سحابی به عنوان الگوی چپ مدرن ایران» نام برده و بر این باور است که
«او ضرورت سرمایه داری ملی و تقدم توسعه بر دموکراسی را فهمیده بود ».شاید این
جلد صدا را بتوان تعدیلی در موضع مهرنامه یا اقدامی برای دلجویی از روشنفکران
چپ گرا قلمداد کرد.
صدا در این شــماره همچنین به چهره های اصلی جریان اصولگرا برای وحــدت در انتخابات مجلس پرداخته که
عبارتند از «تقوی ،مصباح یزدی ،موحدی کرمانی و یزدی» ،و در گزارشی دیگر از پیوستن محسن رضایی به ستاد کل
نیروهای مسلح خبر داده بود.
مثلث | شماره 265
یک ســایت تندرو به نام «ارمان پرس»که فعالیتش
را مدت زیادی نیست اغاز کرده است ،با انتشار مطالبی در
مدح «جنگ» برای ایران می کوشد تا نشان دهد که جنگ
ی است.
برای کشور الزام
این سایت در چند یادداشت و مقاله به «لزوم جنگ»
اشاره کرد و خطاب به مســئوالن می گوید« :مردم را برای
جنگ و جهاد امــاده کنید/قطعــا جنگ خواهد شــد» .به
نوشته این سایت وضعیت مذاکرات خوب نیست ،بنابراین
توصیه می کند« :جنگ می تواند زمینه ســاز پیشرفت های
قابل توجهی باشد .همان طور که ویرانی اولین گام ابادانی
است».
این سایت در مقاله ای که به گروه سیاسی ان متعلق
اســت ،می نویســد« :این روزهــا و در زیر ســایه افزایش
تهدید ها و حتی تهدید اتمی کشــورمان برای اولین بار در
طول انقالب اســامی مســئوالن نه تنها برنامــه ای برای
امادگی مردم در مقابل این تهدید ها ندارند ،بلکه در اقدامی
عجیب مردم را به فــرار از جنگ و پناه بردن به دیپلماســی
خنده که انتهای ان به هیچ عنوان مشخص نیست دعوت
می کنند».
نویســنده همچنیــن اصولگرایان را نیز مــورد هجوم
قرار داده و از انها می پرســد چرا مردم را بــرای جنگ اماده
نمی کنید« :تا به کی باید فریاد توافق سر داد و از جنگ فرار
کرد؟ مباحث مذاکره و تحریم تا کجا؟ چرا ملت را درگیر تورم
و رفاه و بیمه کرده ایم؟ چرا هیچ کــس از جهاد پیش رو دم
نمی زند؟ جهاد و جنگی که قطعا اتفاق خواهد افتاد .جنگ
اخر الزمان و چنگ های پیش از ان .پس در نظر گرفتن عدم
احتمال بروز جنگ کاری بس نابخردانه است.
اگــر در روز موعود ولی امر مســلمین دســتور جهاد
بدهند و ملت رفاه زده سر باز زنند و امام امت دوباره تنها بماند
چه کسی پاسخگو می شــود؟ مگر قرار نیست ما اهل کوفه
باشــیم تا علی تنها نماند؟ ایا می توان با فرار از جنگ و پناه
بردن بر سر میز مذاکرات با شیطان در روز مبادا از امام خود
دفاع کرد؟»
نوشته های این سایت در حالی منتشر می شود که در
اسالم همیشــه تاکید بر دفاع صورت گرفته است و جنگ
هشت ساله ایران نیز «دفاع مقدس » نام گرفته است .این
چنین بی پیرایه از رفتن به سمت جنگ سخن گفتن جز انکه
تصویری نادرست ان هم همراستا با پروژه ایران هراسی که
توسط دشمنان کشورمان دنبال می شــود ایجاد کند ،ثمر
دیگری نخواهد داشت.
روزنامه شرق به بهانه انتشــار نامه ایت الله مهدوی کنی به دکتر
والیتی در زمان انتخابات ،گزارشــی تحلیلی راجع به اختالفات میان
نزدیکان سعید جلیلی و دکتر والیتی را بررسی کرده است .شرق نوشته
بود« :پزشــک دیپلمات» چوب حمایتش از دولت را می خورد؛ چوب
صراحت در مناظره های انتخابات سال ٩٢که برخی اصولگرایان ان را
تشبیه به بازی در زمین هاشمی به نفع روحانی کردند .این تحلیل یکی
از نزدیکان والیتی در روزهای اخیر است».
بهانه انتشار این یادداشــت البته اظهارات سعید جلیلی در یک
همایش نیز بود .جایی که او دکتر والیتی را «ان اقا» خطاب می کند و همچنان معتقد است که در مناظرات مساله را به
شکل دیگری بیان کرد .این گزارش ادامه داده بود« :احتماال همین فشارهاست که والیتی را به رسانه ملی کشانده است
تا باوجود انتقاد از زیاده خواهی های امریکا یا قابل اعتماد نبودن جان کری بگوید« :ما با امید وارد مذاکرات شده ایم تا
به نتیجه برسیم» .او که یکشنبه شب به برنامه متن و حاشیه رفته بود ،گفت« :این مذاکرات همچون مذاکرات ایران و
عراق بعد از جنگ است که دو سال طول کشید و در نهایت با پایمردی ایران به نتیجه رسید که در ان مذاکرات نیز اقای
ظریف ،روحانی ،تخت روانچی و سردار رشید با مسئولیت بنده فعالیت می کردند».
شرق با بیان بخشی از سخنرانی سعید جلیلی که به مســاله مناظرات و مذاکرات الماتی بازمی گشت ،این بخش
از سخنان جلیلی را منتشر کرده و نوشت« :شــاید حاال بهتر بتوان این گفته اخیر جلیلی را کنار این تحلیل گذاشت که
«بسیاری انتشــار نامه مهدوی کنی (رئیس سابق دانشــگاه امام صادق(ع) را به طرفداران جلیلی (استاد دانشگاه امام
صادق) نسبت می دهند؛ کسانی که هنوز خاطره خوشی از مناظره های دو سال پیش انتخاباتی والیتی با جلیلی ندارند و
معتقدند صحبت های ان روز والیتی در باب مذاکرات هسته ای بود که باعث ریزش ارای جلیلی شد».
خبرنامه
خدمت به پروژه ایران هراسی
دکتر دیپلمات
بررسی رسانه ای هفته
خبرنامه
19
درباره گفتارها
گفتارها
معماری جدید حرم امام راحل با بازخورد هایی در محافل سیاسی و
رسانه ای مواجه شده است .در گفتارهای این هفته عالوه بر این موضوع
به سخنان همراه با گالیه معاون اول دولت روحانی از طرفداران دولت،
نتیجه انتخابات در اسپانیا و سخنان رئیس جمهور و همایش فرمانداران
پرداخته ایم.
شکوه اری ،تجمل نه
تاملیدرحاشیه ایدیگر
دربیستوششمینسالیکهپدرفرزانهفرزندانشراتنهاگذاشتهاست
یاسر هدایتی
گفتارها
20
مثلث | شماره 265
مدرس دانشگاه
عادت کرده ایــم .خردادی که پر حادثه و پر حاشــیه
نباشــد ،برای ما خرداد نمی شــود .انگار هر خــردادی که
در تقویم این انقــاب می گذرد باید با خــودش حرف ها و
حدیث ها و نقل ها داشته باشــد که ما به خرداد پر از حادثه
عادت داریــم .سال هاســت وقتی به نیمه خــرداد نزدیک
می شــویم دو روز مهم نیمه این ماه که جهــت توجه دادن
بــه ان در تقویم رســمی کشــور دو روز تعطیل نیز اســت،
محمل و فرصتی می شــود بــرای ادای دین بــه بنیانگذار
فقید انقالب .مردی که به تعبیر زنده یــاد قیصر امین پور،
لبخنــدش «خالصه خوبی هــا» بــود و با انکــه ارتفاعش
بیش از مــا بود «با مــا بــدون فاصله صحبــت» می کرد.
حاال اما 26ســال از نبــودن قائد کبیر انقــاب می گذرد و
دیگر چهاردهم خرداد ماه یعنی روزی قبــل از روز پانزدهم
خرداد -که ان نیز روزی فراموش نشــدنی در تاریخ انقالب
است – برای ایرانیان یاداور یک اتفاق تلخ است .در تقویم
فرهنگی معاصر اما ایــن روز تلخ زمینه ای بــرای یاداوری
عظمت منش و روش قائد انقالب نیز شــده است .رهبری
فرزانه کــه او را امامــی از خطه خمیــن می خوانیم؛ مردی
که روح الله نــام داشــت و حرف هایش را ســاده می گفت
تا ساده بشــنوند و اما ســاده نگیرند .اما همچنان او خود را
روح الله الموسوی الخمینی می خواند و با همین نام نیز پای
حرف هایش را امضا می کرد .برای همین نیز در 14خرداد
ســال 68روز خداحافظی مردم با امامشــان ،جهان تشیع
یک رهبر سیاسی را به چشــم ندید بلکه یک «خداحافظی
طوالنی» پدری به غایت دوست داشتنی با میلیون ها فرزند
خود را به تماشا نشست .در ان روز سخت مردم ایران نه در
سوگ یک رهبر سیاسی بلکه در از دست شدن پدر فرزانه ای
گریستند که با صمیمی ترین و ساده ترین لحن های جهان
ی در تهران به پشتوانه سربازان و
از خانه ای کوچک و قدیم
سرداران ایمانی خود -که روزی انان را از گهواره شان مورد
خطاب قرار داده بود – مقابل غرب و شــرق جهان ایستاد.
تا حتی یک وجب از خــاک ایران مبادا کــه «کنام پلنگان
و شیران» شــود .با این وصف اما خرداد امسال ان هم در
کــوران دندان طمع نشــان دادن دشــمنان خونی انقالب
اســامی به خاک اهورایی ایران اتفاقــی تلخ محل نزاعی
شده است که از ســویی نمایی از بی تدبیری متهمان است
و از سوی دیگر بی مالحظگی مدعیان و البته انچه در این
میان مفقود اســت ،نظر پاک خطا پوشــی که یادش نرفته
باشــد حبل المتین وحدت کلمه بزرگترین نیاز این روزهای
مردم ایران است.
بــرای توضیح بســتر زمینه ای ایــن اتفاق تلــخ تنها
کافیست به شرایط سیاسی و بین المللی از یک سو و شرایط
اجتماعی و داخلی ایران از سوی دیگر نظری عمیق افکنده
شــود .تالش مفرط سیاســی و رسانه ای دشــمنان دیرین
انقالب برای به بن بســت کشــاندن مذاکرات هسته ای و
کشــاندن ایران به باتالق سیاســی ای که مطمح نظرشان
است از یک سو و وضعیت نابســامان اقتصادی موجود در
ایران که می تواند به شدت در الیه های مختلف اجتماعی
اثرات منفی از خود بــه جای بگذارد ان هــم در اوقاتی که
گفتارها
زنگ خطری برای خویکوخ نشینی
فواد شمس
روزنامه نگار
مثلث | شماره 265
بازسازی حرم امام خمینی(ره) این روز ها بحث های داغی را
ی که این بحث ها نشان می دهد،
به راه انداخته اســت .نکته مهم
زنده بودن روح و اندیشه های امام خمینی(ره) و اهمیت ان در زمان
ماست.درواقعاینموضوعکهدرموردمکانیمنتسببهامامخمینی
میزانباالییبحثایجادمی شودنشانازاهمیتهرروزهوافزاینده
شــخصیت امام و اندیشــه های وی است .اینکه بســیاری نگران
می شــوند که این مکان و نوع معماری ان سنخیتی با اندیشه های
امام خمینی ندارد را باید به فال نیک گرفت .باید خوشحال بود که
هنوزهمعده ایهستندکهنگرانارمان هایبلندامامخمینی(ره)که
تجلییافتهدرانقالباسالمیسال 57بودهوهست.اکثراینافراد
نیزجوانانیهستندکهخودامامخمینی(ره)راازنزدیکندیده انداما
اندیشه هایواالیایشانبرایجواناننگرانامروزهنوزمهماست.
البته از طرف دیگر باید شدیدا نگران بود که بخش بزرگی از
مسئوالنومدیرانکشوریولشکریماگویاکالباتمامارمان های
امام خداحافظی کرده و کال گفتمان امام را به دســت فراموشــی
سپرده اند.واقعاایناتفاقزنگخطرجدیبراینظاممااستکهتمام
تو سازاینحرمبودندازتمامجناح های
انانیکهدست اندرکارساخ
سیاســی و گروه های مختلف گویا از گفتمان امام خمینی(ره) که
بخشعمده ایازانتضادودوالیته«کوخنشینان–کاخ نشینان»
و«مستضعفان-مستکبران»بودهاست،خداحافظیکرده اند.
اکنون حرم امام یک نماد و بهانه است برای نقدی درونی از
تمام کســانی که دل در گرو نظام دارند ،اما با ارمان های انقالب و
امام فاصله گرفته اند .کســانی که دیگر از مستضعفان ،کارگران،
دهقانانوخالصهازکوخ نشینانسخننمی گویند،سال هاستکه
انانرافراموشکرده اند.اینفراموشیگفتمانیاین بارخودشرادر
معمارینیزبازتابمی دهد.البتهپیشازایننیزدرساختوساز های
دیگریومدیریتشهریشهرهایبزرگخصوصاتهرانشاهداین
روحیه کاخ نشینی مسئوالن بودیم .اما این بار این مساله نمادین تر
شدهاست.برایامامکوخنشینان،کاخساخته اند.ایننشانازیک
شیفتگفتمانیبهراستدرمیاننیرو هایانقالبیماداردکهواقعا
هشداربر انگیزاست.
ســاخت فضاهای شــهری و معمــاری بازتاب دهنــده نوع
تفکر حاکم است .در واقع ســاخت یک فضا و معماری یک مکان
نشان دهنده روح حاکم بر زمانه ای است که ان مکان ساخته شده
است.معماریبهنوعیبازتولید کنندهگفتمانحاکمنیزهست.از
اینروحتیرابطهبینحاکمیتومردمازرویمعماریمی تواندخود
رانمایانکند.اثارمعماریبزرگیکهازگذشته هایدورتاامروزساخته
شــده اند به نوعی نماد روح حاکم ان زمان است .برای همین تاثیر
نمادینمعماریرانمی تواندست کمگرفتوبایدبادقتوظرافت
بهاننگاهکرد.اگرقراراستمااثرمعماریخلقکنیمکهیادوخاطره
امام خمینی(ره)رابرایصد هاسالایندهنیززندهنگاهداردبایدبهاین
نکته مهم توجه کنیم که معماری ان می بایست نشان دهنده تفکر
و اندیشه های بلند و رفیع امام باشد .در حالی که اگر اندکی انصاف
داشتهباشیوفارغازدریچه هایتنگجناحیبهمعماریحرمامام
نگاه کنیم این ظرافت و توجه را در ان نمی بینیم .واقعا نوع معماری
ان با اندیشه های اقتصادی -سیاسی امام همخوانی ندارد .در این
مورد مشخص ساخت ارامگاه های بزرگ و با شکوه در طول تاریخ
تجربیاتزیادیوجوددارد.ازاهراممصرگرفتهتامقبرهپادشاهان
مختلف.حالواقعایکتناقضبزرگبینمعماریاینساختمانکه
قراراستیاداورامامباشدوخوداندیشه هایایشانبهوجودمی اید.
امام خمینی(ره)کسیبودکهعلیهفرعون هایزمانقیامکرد.کسی
بودکهطومارپادشاهیوستمشاهیبارهبریایشاندرایرانپیچیده
شد .حال با بی دقتی و بی سلیقگی به نام ایشان مکانی را ساخته اند
که بازتاب دهنده مبارزات ایشان نیست و درست جهت عکس ان را
نشانمی دهد.یعنی 200-300سالبعداگرکسیحرمامامراببیند
ایابااندیشهامامخمینی(ره)کهحمایتازکوخ نشینانومستضعفان
بودارتباطبرقرارمی کند؟
نکته مهم دیگر این اســت که حتی اگر با تمــام توجیهات
مدافعان ســاخت این مدل معماری حرم امام خمینی(ره) موافقت
کنیم باز این سوال مطرح اســت که چرا باید این ساخت و ساز ها از
محل بودجه عمومی کشــور صورت بگیرد؟ بر اســاس سیره امام
خمینی(ره)ایشانقطعامخالفهرنوعبهره برداریبههراسمی از
محلبودجه عمومیبرایمصارفمربوطبهشخصخودشانبودند.
انهمدرزمانیکهوضعبودجهعمومیکشوربهدلیلتحریم هاودیگر
مشکالتاقتصادیچنانمطلوبنیست،ایندستخرجکردن هااز
محلبودجهعمومیکشورواقعانادرستبه نظرمی رسد.دراینبین
تمام دولت ها و مجالس این چند دوره که در جریان این امر بوده اند
نیزمقصرهستند.الاقلدراینیکموردبایدفراجناحیبرخوردکرد.
در واقع در اینجا ما با یک تغییر بنیادیــن در کلیت نیرو های
انقالبی و تمام جناح های سیاسی کشور روبه رو هستیم .این اتفاق
تنها مربوط به نزدیکان و خانواده امام نیست .یعنی تنها نباید سویه
نقد ما به اقای سید حسن خمینی نوه امام باشــد .اینجا باید از تمام
مجالسودولت هاییکهدرایندورانازساختاینمکانحمایت
کردندسوالکنیمکهچراازهمانابتداازمحلبودجهعمومیبرای
این کاخ ســازی خرج کردند؟ باید از تمام جناح های سیاسی سوال
کنیمکهچرااالنیادشانافتادهاستنقدکنند؟ایانبایدشککنیم
که خود شــما نیز دارید این موضوع مهم را خرج مسائل جناحی و
سیاسی و بعضا انتخاباتی می کنید؟ مساله از نظر من خیلی مهم تر
از ان اســت که از دریچه تنگ جناحی به ان نگریسته شود .مساله
شیفتبه راستیکبخشبزرگیازنیرو هایسیاسیکشو رماست.
مساله این اســت که دیگر هیچ کدام از جناح های عمده و فعاالن
سیاسیمطرحدرسطحکشورنیستندکهدرگفتمانشحتیبهظاهر
مستضعفینوکوخ نشینانبرایشاناهمیتداشتهباشد.اینخوی
اشرافی و کاخ نشینی انقدر در همه جا ریشــه دوانده است که حتی
در مورد فردی همچون امام خمینی(ره) نیز کســانی فکر می کنند
بزرگداشتوپاسداشتایشانبایدبه صورتساختنکاخبرایارامگاه
ایشان باشد .این افراد قطعا حســن نیت دارند و فکر می کنند برای
پاسداشت یاد و خاطره امام باید کاخ سازی کرد .اینجاست که باید
بیشازگذشتهنگرانبود.اینخویکاخ نشینیدراکثررگوپینظام
ریشهدوانیدهاستونیازبهیکاصالحودگرگونیعمیقدراینمورد
داریم.به هر رویخودامام خمینی(ره)به خوبیاینروزهاراپیش بینی
کرده بودند و خودشان هشدار داده بودند که این روحیه کاخ نشینی
می تواند خطر مهمی برای انقالب و کشور ما باشد« :دولت ما یک
دولتکاخ نشیننیست.انروزیکهدولتماتوجهبهکاخپیداکرد،
ان روز است که باید ما فاتحه دولت و ملت را بخوانیم .ان روزی که
رئیس جمهورماخداینخواسته،ازانخویکوخ نشینیبیرونبرود
وبهکاخ نشینیتوجهبکند،انروزاستکهانحطاطبرایخودوبرای
کسانیکهبااوتماسدارندپیدامی شود.انروزیکهمجلسیانخوی
کاخ نشینیپیداکنندخداینخواسته،وازاینخویارزندهکوخ نشینی
بیرونبروند،انروزاستکهمابرایاینکشوربایدفاتحهبخوانیم.
ما در طول مشــروطیت از این کاخ نشین ها خیلی صدمه خوردیم.
مجلس هایمامملوازکاخ نشینبودودربینشانمعدودیبودندکه
ازانکوخ نشین هابودندوهمینمعدودیکهازکوخ نشین هابودند
ازخیلیازانحرافاتجلومی گرفتندوسعیمی کردندبرایجلوگیری.
انروزیکهتوجهاهلعلمبهدنیاشدوتوجهبهاینشدکهخانهداشته
قو برقدنیاخداینخواستهدرانهاتاثیربکند،ان
باشمچطور،وزر
روزاستکهبایدمافاتحهاسالمرابخوانیم».
صحیفهامامخمینی-جلد- ۱۷صفحه۳۷۶
گفتارها
بیش از هــر گذر تاریخی دیگــر دولتمردان ایرانــی نیاز به
نمایش واقعی همدلی ملت و دولت دارند ،تصویر واضحی
از اوضاع زمینه ای این روزهای ایران اســت .با این وصف
و در همین شــرایط وقتی به ناگاه با یک جریان رســانه ای
قــوی از منظرهای مختلــف مواجه می شــویم که در صدد
افشاگری و نقد رفتاری منتسب به بیت امام راحل در موضوع
ساخت و ســاز ابنیه ای با شــکوه با عنوان توســعه ارامگاه
امام اســت ،می توان پیش بینی کرد که ایــن جریان نقد از
منظرهای گوناگون اثراب مخربی بر جای بگذارد .اثراتی
که فــارغ از صواب بودن نقد وارده ،به خاطــر عدم توجه به
زمینه طرح نقــد و تاثیر گذاری امریت و ناهــی بودن ان به
نظر می اید به مراتب مخرب و بداثر بوده است .ضمن اینکه
سیاسی کاری و تصفیه حساب های جناحی مشهود در این
نقد دیگر بر کمتر کسی پوشیده است و البته که این موضوع
اخیر نه تنها ثوابی برای امریت بــه معروف برخی از ناقدان
این رفتار نامناسب منتسب به بیت امام (ره) ندارد ،بلکه خود
به کنش های بداهنــگ دیگری از طرف مقابــل دامن زده
است که تنها خوراک خوب رسانه های مغرض غربی است
و بس ،ان هم دقیقا در بیست و ششمین سالگرد پاسداشت
رحلت امام خمینی و هنگامه ای که ایران باید یکپارچه تر و
متحد و یکدل تر از همیشه در نظر بیاید.
ایــن کج ســلیقگی نیســت حتــی می تــوان گفــت
بی سلیقگی هم نیست و به راستی چه می توان گفت وقتی
در ســالی که به عنوان همدلــی و همزبانی ملــت و دولت
نامگذاری شده است ،مردم در بیست و ششمین پاسداشت
نیمه خردادش از در و دیــوار نقدهایی را دربــاره اصراف و
تجمل گرایــی در به پا داشــتن ارامگاهی برای امامشــان
می شــنوند و از ســویی دیگر منتقدانی را می بینند که بعد از
«خائن» خطاب دادن سردار دیپلماسی اش شبیه حریفی
که سرخوش از تازه پیدا کردن ضعف رقیب مانده به میدانش
است ،تنها به ان نقطه ضعف می اندیشد .غافل از انکه او از
همان ابتدا رقیب را اشتباه گرفته و گویی نمی داند در بیرون
از تشک فرضی اش ان که ســرحال تر از همیشه دارد به او
نگاه می کند دشمن اصلی و رقیب اوست .دشمنی که به هر
قیمتی نمی خواهد سر افرازی ایران را ببیند و حاال چه بهتر
که ســرداران رقیب خود به جان هم افتاده انــد و این میان
سربازان که تماشاگرند و....
واقعیت تلخی است اما به نظر می رسد نقدی که البته
برخی از سر دلسوزی به این اشتباه استراتژیک و مدیریتی
و گویی از سر بی بصیرتی وارد می دانند ،نه زمان مناسبی را
برای طرح داشته است و نه بستر مناسبی .از طرفی هجمه
رسانه ای این نقد و گسترش ان در بدنه جامعه در این میانه
نیز جز بی بصیرتی ناقدان از ســوی برخی اشــکارا نشــانی
از تصفیه حســابی سیاسی بود .تصفیه حســابی که وقتی با
واکنش غیر منصفانه و غیر مدبرانه تولیت و برخی از مسئوالن
مورد انتقاد قرار گرفت ،جز هزینه ای پرداخت شده از سوی
نظام و رخنه های اســیب زا در بدنه مردمی نظام نتیجه ای
دیگر برای هر دو سو در بر نداشت .این نوشتار همچنان که
از فحوای ان پیداست البته فرض مطلوب خود را بر روایی
نقد وارد شده و اعتراض شدید اللحنی می داند که دوستان
مشفق و صادق انقالب نیز از سال های دور به این موضوع
داشته اند .موضوعی که این روزها در شبکه های اجتماعی
با عناوینی چون توسعه باشکوه و تجمل امیز حرم بنیانگذار
انقالب با عکس های بی ربط و مربــوط واقعی و غیر واقعی
در حال دست به دست شدن است .با این وصف باید گفت
این حق مردمی است که وقتی این روزها ،دم به دم در دنیای
واقعی و رسانه باید با گرانی کاالیی و ازاد شدن قیمتی روبه رو
می شــوند ،این تجمالت را و اصل این رفتار را بر نتابند .ان
هم مردمی که خرداد 68با شــاعر زمزمه می کردند «کسی
به پینه دست های ما نمی خندید /امام ،حامی ما پابرهنه ها
تا بود»..
21
22
گفتارها
مثلث | شماره 265
گفتارها
دولت«تنها»
منظور معاون اول ،اصالح طلبان بود؟
مصطفی صادقی
دبیر تحریریه
دولت تنها؟
مثلث | شماره 265
به اینجای تحلیل که می رسیم بدون هیچ درنگی باید
به سخنان جدید اســحاق جهانگیری برگردیم« :انها که ما
را تشــویق می کردند وقتی که ما وارد میدان شــدیم سکوت
کردند ..این درحالی است که انها هم که با ما مخالف هستند
با رسانه های خود ما را ازار می دهند» و البته به ان اضافه کنیم
اینسخنجدیدحسنروحانیرا«:شمابهیکیبگوکهبیایدو
از مجلس انتقاد کند ،مجلس؟ چه جوری؟ از کجای مجلس؟
از کدام قســمت مجلــس؟ از قانون مجلــس؟ از نطق های
مجلس؟ نه اقا! ما را ول کنید .بگذاریــد زندگی کنیم .از قوه
قضائیهانتقادکنیم؟توراخدابگذاریدمازندگیکنیم!ازدولت
و رئیس جمهور انتقاد کنیم؟ بله! زبان ها باز می شــود .گل از
گلشکفتهمی شود».
بیایید به این فکــر کنیم که همان بدنه خــرداد 92چرا
سکوت کرده و حســن روحانی را تنها گذاشــته است؟ شاید
بتوان ماجرا را این گونه تعریــف کرد که از نظر اصالح طلبان
دولت باید «تنهایی» را حس می کرد ،همین .شــاید از نظر
انها دولت باید نیاز به «حامی» را همیشه کنارش داشته باشد
تا بر ترس از «تنها شــدن» و مواجهه «بی یاور» با مخالفانی
که رادیکال ترین مواضع را هــر روز به طریقی بیان می کنند،
غلبه کند .به یک معنــا انچه حامیان اصلی حســن روحانی
می خواهند چیزی نیســت جز یک «دولت پیرو»؛ چیزی که
البته رئیس جمهور از ان گریزان است.
نگارنده این سطور ســال گذشــته در مطلبی با عنوان
«دولت پیرو» نوشــته بود« :حســن روحانــی رئیس جمهور
است .او اکنون صاحب بخش مهمی از قدرت رسمی کشور
اســت .همین گزاره کافی اســت تا افراد زیادی همنشینش
شوند .به قول اکبر هاشمی رفسنجانی «باید بپذیرم که حسن
روحانی رئیس جمهور شــده اســت( ».مصاحبه با هفته نامه
مثلث)روحانیرئیس جمهوراستامانهمثل هاشمی،نهمثل
خاتمی و نه مثل احمدی نژاد .او قدرت خود را شریک است با
دیگران،دیگرانیمثل هاشمیودیگرانیمثلاصالح طلبان.
پس در چنین شــرایطی از نظر اصالح طلبان او باید اقتضای
شراکت را رعایت کند .شراکت اصولی دارد .طبیعی است که
روحانی نمی خواهد رئیس جمهور یک دوره ای باشــد ،پس
ریسک بر هم زدن قاعده شــراکت را نخواهد کرد .شرکا چه
ی است.
می خواهند و روحانی چه می خواهد؟ این سوال مهم
اصالح طلبان به حداقل ها راضی شده اند اما این برای شرایط
امروز است« .چه کسی گفته انها همیشه به حداقل ها راضی
خواهند بود؟» این گزاره مهمی است .واقعیت این است که
«حامیان» ،دولت را «تنها» نخواهند گذاشــت .قرار نیست
کسیفعالازحسنروحانیعبورکند.روحانیمی داندروزهای
سختیپیش رودارد.اوسرمایه گذاریبزرگیکردهرویغربو
روی پرونده هسته ای».
امروز اما شــرایط با سال گذشــته تفاوت های فراوانی
کرده است:
-1پرونــده هســته ای به رغــم پیش بینی هــای اقای
رئیس جمهورهنوزبهنتیجهنرسیدهوبرخیخبرهاومشکالت
پدید امده در مذاکــرات حتی احتمال شکســت ان را نیز در
تحلیل های مختلفقویکرده است.
-2در سیاســت داخلــی ،دولــت امتیــاز خاصــی بــه
اصالح طلبان نــداده اســت .انها همچنان خواســت های
حداکثری و حتی بخشــی از خواســته های حداقلــی خود را
تحقق نیافته می بینند و البته عزمی هم در روحانی برای اجرای
اننمی بینند.
-3انهاجایپاهاییدرقدرترسمیپیداکرده اندوبرخی
تصورات برای حضور مستقل پدید امده است.
-4انهــا نمی خواهند هزینــه شکسســت احتمالی در
مذاکرات هسته ای را بدهند .به همین دلیل وقتی مخالفان
دولت با صدای بلند در نطق پیش از دستور صحبت می کنند،
نمایندگان حامی دولت خصوصــا اصالح طلبان راحت و ارام
روی صندلی خود تکیه می زنند و خود را به خواندن روزنامه یا
مطالب روی میزشان ســرگرم می کنند .وقتی بدنه اجتماعی
مخالفان،تجمعپشتتجمعتشکیلمی دهندوحتیکارشان
به تحصن هم کشید ه می شود ،حامیان حسن روحانی ترجیح
می دهند همچنان از پشت کیبوردهایشــان تکان نخورند و
نهایتایککامنتوپستی درشبکه هایاجتماعیبگذارند.
-5دیگر در هیچ تجمعی شــعار «روحانی متشکریم»
شنیدهنمی شود.
-6اصالح طلبــان دیگر ابایی ندارند از حســن روحانی
انتقاد کنند .انها تئوری سعید حجاریان که گفته بود حمایت
علنیوانتقادمخفیرابهگوشه ایگذاشته اندوحاالباچراغی
نیمه روشــن راه دیگری برای ادامه سیاســت ورزی انتخاب
کرده اند.همه اینها به ما می گوید اسحاق جهانگیری راست
می گوید؛دولت«تنها»شدهاست.ایندولتبیشازهمیشه
«تنها »شده است .نه در ســال اخر که در سال دوم تنها شده
است .حاال حســن روحانی مانده اســت و پرونده هسته ای.
شاید او اخر این بازی ،برنده غیر منتظره باشد ،شاید .این تنها
راه است که حسن روحانی می تواند خودش و دولتش را نجات
دهد .هر چه هست دولت ،امروز در خرداد ماه« 94تنها » شده
است .همین!
گفتارها
اقای رئیس جمهور به نیمه راه رســیده اســت؛ چند روز
دیگر هوادارانش جشــن دو ســالگی پیروزی در انتخابات را
خواهند گرفت اما حاال یک سوال مهم در این میان به وجود
امده؛ایاحسنروحانی«تنها»شدهاست؟بیاییدایناظهارات
مهندساسحاقجهانگیریرابادقتبخوانیم«:درسختی ها
هیچ کس بــه دولت کمک نمی کنــد .انها که ما را تشــویق
می کردند وقتی که ما وارد میدان شدیم سکوت کردند .این
درحالی است که انها هم که با ما مخالف هستند ،با رسانه های
خود ما را ازار می دهند ».این شــاید بهترین تصویر از شرایط
پیرامونی دولت یازدهم است که از ســوی معاون اول کابینه
بیان می شود .دولت «تنها» شده است؛ کوتاه ترین تفسیر از
سخنان اقای معاون اول.
سوال :چرا کسی از روحانی دفاع نمی کند؟
سوال :چرا تصور می شود صف مدافعان بلند است اما
همه سرها یا پایین است یا سوی دیگری را نگاه می کنند؟
سوال:سامان دهندگانبدنهاجتماعیحسنروحانیدر
خرداد 92چرادسترویدستگذاشتهوسکوترابرهراقدام
دیگری ترجیح می دهند؟
ســوال :چرا از چهره ها و ژنرال های دولت هم چندان
صدای بلندی شنیده نمی شود؟
پاســخ این ســوال ها می تواند تکلیف خیلی چیزها را
مشخصکند؛تکلیف«بدنه»با«سر»؛عاقبتاینهمچسبی
عجیب؛ فرجام اقای رئیس جمهور!
الزم است یک بار دیگر یک خاطره در این مجال طرح
شود« .حسن روحانی «تردید» دارد .او نگران «بدنه» است
امادنبالراضی کردناوهستیم».اینجمله ایاستکهفرزند
یکی از روسای جمهور پیشین در Off The Recordمصاحبه
با نگارنده این سطور در فاصله ســه ماه مانده به انتخابات 24
خرداد بیان کرد .این یعنی اینکه حسن روحانی از همان زمان
که رایزنی ها با او در مورد حضور و نامــزدی اش در انتخابات
در جریان بوده ،نگران یک مساله مهم بوده است« :بدنه».
او می دانســت که تا ان روز تنها یک بوروکرات بوده در
ساختحاکمیتیایرانباموقعیتیشبیهعلیاکبروالیتیالبته
با تفاوت هایی خاص!
او از جملــه چهره هایــی بــود کــه در دوره ای از
شخصیت های حکومتی به شمار می امده و البته از دوره ای
به بعد در زمره چهره هایی از همان حکومتی ها قرار می گیرد
که با امدن محمود احمدی نــژاد و اقدامات او جایی دیگر در
ساخت حاکمیتی پیدا کرده و در درست ترین تعبیر در جایگاه
«منتقد وضع موجود» قرار گرفتند .همان جایی که دیگرانی
چون علی اکبر ناطق نوری و اکبر هاشمی رفسنجانی حضور
داشــتند .هر چه بود به اصرار تشــویق کنندگان گعده نشین
مجمع تشخیص که به انجمن اسالمی مجمع شهره بودند یا
به تشخیص خود و یا هر دو ،او راهی انتخابات شد .درست از
همین جاست که باید با مداقه به بررسی بدنه ای که پیرامون
حسن روحانی پدید امد و ســرمایه اجتماعی او شد پرداخت.
بایدبهوقایعخرداد 92ازمنظرچگونگیتشکیلاینبدنهنگاه
کنیم .واقعیت این است که حســن روحانی وقتی «راضی»
به کاندیداتوری شــد ،نامزد هیچ جناحی نبود .اصالح طلبان
هوای دیگری در سر داشتند و تعداد نامزدهای اصولگرایان
همان قدر زیاد بود که اصال به روحانی فکر نمی کردند .مطرح
است که ســید محمد خاتمی در دیداری به روحانی گفته بود
اگر بنا بر انتخاب نامــزدی برای تحت حمایــت قرار گرفتن
اصالح طلبان باشد ،شما در انتهای صف قرار دارید .هر چه
بود از میانه بحث های مدافعان تشــکیل دولت وحدت ملی
در جلسات خصوصی حاشــیه مجمع تشخیص ،این حسن
روحانیبودکهطالیه دارایجادایندولتشد؛همانچیزیکه
هاشمی می خواست و همان چیزی که خاتمی به ان تن داد.
اصالح طلبان در یک معادله سیاسی به این رسیدند که
ریسک حضور مستقل باالست ،پس به همنشینی هاشمی،
همان رقیب سال های نه چندان دور روی اوردند .نامزد قرضی
گرفتند و بدنه اجتماعی را به عاریت دادند .قرار شان این شد
که حمایت کنند تا راه حضورشــان در سیاست رسمی کشور
باز شود ،صندلی هایی از پاســتور به انها برسد و فرصتی یابند
برای ترمیمهمبستگی اسیب دیده .اما ایا اگر از این زاویه نگاه
کنیم باید به این تصور برسیم که این گزاره به ان معناست که
حسن روحانی هیچ بدنه اجتماعی ای نداشته است؟ مطرح
است که حسن روحانی همان شب پیروزی اش در انتخابات
ریاست جمهوری گفته است پیروزی ام در انتخابات را مدیون
کسی نیستم (مصاحبه محسن رفیق دوســت با مثلث و نقل
قول او از حسن روحانی) این یعنی او می گوید از کنار حرف ها
و تبلیغاتش در انتخابات ،رئیس جمهور شده است .در سطح
دیگری از تحلیل ،مسلم اســت که همه رای روحانی متعلق
به اصالح طلبان و بدنه اجتماعی انها نیست ،هر چند ممکن
استبخشقابلتوجهیازانچنینخاستگاهیداشتهباشد.
حسن روحانی بخش زیادی از رای خود را از گفت وگوی ویژه
خبریومناظره هادارد.باچنینتصویریمی توانگفتکهرای
حسن روحانی ترکیبی است از بدنه اجتماعی اصالح طلبان،
حامیانهاشمی رفسنجانی،طبقهمتوسطیکهنظرشاندرباره
محمد باقر قالیباف تغییر کرد و مردم طبقه ضعیفی که با تصور
از بین رفتن تحریم ها و ایجاد شرایط اقتصادی بهتر به او رای
دادند .در ســطح جزئی تر از تحلیل می توان گفت که حسن
روحانی رای خود را از سامان اجتماعی ای به دست اورده که
اصالح طلبان و هاشمی رفســنجانی در روزهای اخر برایش
ایجاد کردند .این شاید منصفانه ترین تحلیلی باشد که بتوان
از علت پیروزی حسن روحانی کرد و البته باید به ان اضافه کرد
چند دستگی میان اصولگرایان را.
گفتارها
23
گفتارها
پیر ِو کنش گری های انتخابات محورانه حسن روحانی و تیمش
«سردار دیپلماسی» تان را باورکنیم یا
«من سرهنگ نیستیم»تان را؟
احسان رستگار
روزنامه نگار
-١مذاکرات هسته ای؛ شعاری انتخاباتی به مثابه
یک بزرگراه بدون دوربرگردان
بیایید خودمان را هیپنوتیزم کنیم تا بتوانیم به قضاوتی
منصفانه تر و اسان تر نزدیک شویم .چشــمانم را می بندم و
برمی گردم به سال .٩٢بحبوحه انتخابات ریاست جمهوری
یازدهم اســت .حســن روحانی در اولین حضورش در رسانه
ملی ،دارد می گوید که «هم باید چرخ زندگی مردم بچرخد،
هم سانتریفیوژها بچرخند ».و این می شود اغاز یک امید بی
سرانجام انتخاباتی درجه یک فرد اعلی.
از هیپنوتیزم خودخواســته خارج می شویم و می پریم
به دو سال بعدش یعنی همین روزهای خرداد .٩٤حدود ٢٢
ماه است که تمام تابوهای ارتباط با امریکا شکسته شده ولی
هنوز تحریم ها برداشته نشده و ان گشایش های معجزه گونه
حاصل نشده اند .نگارنده از همان سال ،٩٢پیش بینی اش
این بود که با عهدشکنی های امریکا ،هیچ مذاکراتی با هیچ
کیفیتی ،در عرض یکی دو سال ،موجب رفع همه تحریم ها
نخواهد شد .اکثر قریب به اتفاق ما انسان ها ،وجه مشترکی
داریم؛ وقتــی در وانفســا و تنگنایی گرفتــار می اییم ،برای
رهایی ،در باغ ســبز نشــان می دهیم و وعده های سرخرمن
الی ما شاء الله تا جان سالم به در بریم از ان موقعیت جانکاه.
موقعیت جانکاه محــل بحث نگارنده در ایــن مجال ،ورطه
انتخابات ریاست جمهوری است؛ گویی رسم است که هشت
سال یک بار یک نفر بیاید و فارغ از وضعیت موجود ،فارغ از
امکانات و شرایط زمانی و مکانی ،فارغ از ظرفیت ها و فارغ
از تمام متغیرهایی که از اختیار ما خارجند ،شــعارهایی بدهد
و و رای بگیرد.
من هم معتقدم که نتیجه انتخابات ریاســت جمهوری
یازدهم ،گریزناپذیرتریــن تقدیر جمهوری اســامی ایران
تاکنون بود ،ولی ایا وقت ان نرسیده که به این باور برسیم که
حتی اگر تمام دلواپســان و تمام منتقدان و تمام مخالفان،
همه ساکت شوند ،باز هم توفیری در نتیجه مذاکرات حاصل
نمی شود؟ ایا وقت ان نرسیده که باور کنیم که مشکل از طرف
امریکایی اســت؟ ایا به قول تیم مذاکره کننــده ایرانی ،این
دبه کردن ها ،همان بدعهدی های وعده داده شده ای نیست
که رهبری از سال ٩٢فریاد می زدند؟ ایا خوش بین نبودن به
امریکا ،بدبینی اســت؟ ایا این عین واقع بینی ای نیست که
حتی خود دولت کم کم دارد به ان می رسد؟
الغرض؛ تقریبا تمام گالیه هایی که دولت از منتقدان
خود مطــرح می کند ،مســتقیم یــا غیرمســتقیم ،تابعی از
مذاکرات است .شکی نیست که بین منتقدان ،افراد مغرضی
هم هستند که نقدشــان به عنوان یک رفتار حزبی است و نه
ذیل منافع ملی و مصالح نظام ،اما دولــت تا کی می خواهد
دایره دلواپســان را افزایش دهد و همه را بدخواه تلقی کند؟
تحققشعارهایانتخاباتی،عینوفایبهعهداست،اماحتی
به قیمت به ورطه لجاجت افتادن؟ امریکا هم مدت هاست
دریافته که طرف ایرانی به دلیل شــعارهای انتخاباتی اش،
حاضر اســت به هر توافقی تن در دهد ،ولو به توافق بد (تن
دادن به توافق بد ،از جمالت صریح سال گذشته دولتی ها
است).
-٢بزرگنمایی دلواپســان به مثابه نهادینه ســازی
«دیگری» در افکار عمومی و دو قطبی سازی مستمر
اصال خاطرمان هست اولین بار کی و در کدام رسانه ها
دلواپســان تیتر یک شــدند؟ تقریبا بهار ٩٣بود که اولین بار
دلواپسان اعالم موجودیتشان را اعالم کردند با یک مراسم
کوچک که اتفاقا نه صد او سیما پوشش داد و نه مردم متوجه
ان شدند ،اما رسانه های حامی دولت ،به نحوی هوشمندانه
از ان اتفاق به عنوان یک بهانه جهت تصویرسازی اغراق شده
«دیگری» بهره برد و در حالی که هنوز یک سال از استقرارش
نمی گذشت ،طوری وانمود کرد که انگار می خواهد به مردم
بگوید که« ،اهای مردم! اگاه و هوشیار باشید که ما به عنوان
دولت تدبیر و امید ،اگر هر کم و کاستی در تحقق اهدافمان
دیدیــد ،بدانید که مقصــرش همین دلواپســانند و بس و ما
بی تقصیریم ».دولت هیچ وقت نمی گذارد که دو قطبی دولت
دلواپســان کمرنگ شــود و چند وقت یک بار ان را پر رنگمی کند و گویی از این دوقطبی لذت می برد.
دلواپسان همیشه و در همه دولت ها بوده اند و هستند و
خواهند بود؛ در یک دولت اسمشان گروه های فشار بوده ،در
یک دولت اسمشان اصحاب زر و زور و تزویر و مافیای قدرت
و ثروت بوده و در این دولت اسمشان دلواپس .مهم این است
که همواره دولت مستقر ،منتقدان و مخالفان حتی شدیدتر و
بی رحم تر از دولت یازدهم داشته است.
الغرض؛ در یادداشت های سال گذشته به دفعات بحث
فرافکنیهمهدولت هاتبیینشد،ولیهرگزنبایدفراموشکرد
که اگر دولت به اعتراضات و انتقادات دلواپســان معترض
اســت ،پس چرا دولت و در راسش شــخص رئیس جمهور
مدام با دوقطبی رای دهندگان به من و رای ندهنگان به من،
می خواهد تلقین کند که 49/3درصد مردم ،انگار اصال مهم
نیستند و فقط50/7درصد رای دهنده به حسن روحانی هستند
که تشخیصشــان موثر بوده؟ این مواضع ،با اولین نشست
خبری رئیس جمهور که گفت« :من رئیس جمهور تمام مردم
ایرانم ،حتی انهایی که به مــن رای نداده اند» ،چطور قابل
جمع است؟
-٣از ادبیات «من سرهنگ نیستم؛ حقوقدانم» تا
ادبیات «سردار دیپلماسی»!
رئیس جمهــور در ســخنرانی هفتــه گذشــته اش ،از
محمدجواد ظریف با عنوان «ســردار دیپلماســی» یاد کرد
(که البته پر بی راه هم نیست) ،این در حالی است که همه به
یاد داریم که در مناظرات ریاســت جمهوری ،حسن روحانی
متحکمانه بهمحمدباقرقالیبافگفت«:منسرهنگنیستم؛
من حقوقدان هستم» و با ژســتی که با عقبه امنیتی روحانی
کامال در تضاد بود ،بســیاری از مردم را با خود همراه کرد .از
حوصله این یادداشــت خارج اســت که اگر قالیباف تنها دو
خط از سخنرانی سال ٧٨حسن روحانی در دانشگاه تهران را
در همان مناظره قرائت می کرد ،قطعا نتیجه انتخابات تغییر
می کرد .محل بحــث از ذکر ان جمله معــروف روحانی این
است که وی در مناظرات ،حســب منافعش ،به نوعی بیگانه
از کل عقبه اطالعاتی و امنیتی اش موضع گرفت ولی هفته
پیش حتی در پارادایم ادبی و از منظر کالمی ،عبارت «سردار
دیپلماسی» را برای ظریف به کار برد؛ این یعنی اگر موقعیت
ایجاب کند ،اقای حقوقدان و تیمش ،حتی لباســی فراتر از
سرهنگ و در حد سردار را بر تن می کنند .قطعا مقصود از بند
فوق ،تخطئه مواضع رئیس جمهور صرفا به دلیل استفاده از
عبارت سردار دیپلماسی نیست ،بلکه به عنوان مشتی نمونه
خروار است از تغییر مواضع بنیادین رئیس جمهور که به عنوان
هسته های گفتمانی وی شناخته می شوند ،مثالی ذکر شد که
کل مردم به گوش شان اشناست و ان جمله را شنیده اند ،اما
اگر الزم شود ،همان حقوقدان ،از سرهنگ هم فراتر رفته و با
افتخار خودش و تیمش سردار هم می شوند .سردار شدن یک
افتخارمی تواندباشد،ولیمتناسبباگفتمان سازیانتخاباتی
سال ٩٢حسنروحانی،می تواندیکبرچسبیا دشنام قلمداد
شود ،اما از انجا که برای این دولت هیچ صفتی فراتر از ظرف
زمانی اش اصالــت ندارد ،تغییر موضع از ســرهنگ نبودن تا
سرداربودن،بههرحالنشانه ایدالبرمذبذببودنگفتمان
دولت فعلی دارد .الغرض؛ این دیگر اسمش نرمش قهرمانانه
در مواضع نیست ،بلکه اسمش نرمی استخوان در مواضع و
تغییر پارادایم یا منظر گفتمانی در مواقع مختلف است.
گفتارها
24
مثلث | شماره 265
حرف اخر
عالوه بــر طرف امریکایــی ،به شــعارهای انتخاباتی
هم خوش بین نیستم؛ با بررسی ٢٢سال اخیر (از انتخابات
ریاست جمهوری ششــم تا دو ســال بعد از یازدهم) ،به این
نتیجه رسیده ام که انتخابات در جمهوری اسالمی ایران ،به
جای عرض اندام پرشور توانمندی ها و شایستگی ها ،تبدیل
شده به عرصه ای برای ماهی گرفتن از انارشیزمی که در دل
رمانتیســیزم انتخابات هاست؛ به زبان ســاده تر ،انتخابات
ریاست جمهوری بســتری شــده که هر کس که حرف های
محیرالعقول تر و وعده های سرخرمن تر و دور از دسترس تر
بدهد برنده باشد و هر کس که قصد ایجاد اصالح و پیشرفت
دارد ولی پاهایش روی زمین است و مردم را در وهم و خیال
غوطه ور نمی کند ،محکوم به شکست است.
پروتستانتیسمنویندراروپا
گفتارها
افزایش محبوبیت احزاب ضد یورو نشانه چیست؟
حنیف غفاری
روزنامه نگار
مثلث | شماره 265
گفتارها
«اروپای واحــد» تا قبل از وقوع تحــوالت مربوط به
بحــران اقتصادی ،نزد شــهروندان اروپایــی به یک «خط
قرمز» تبدیل شده بود .بر این اساس کمتر حزبی در داخل
اروپا به انتقــاد از بنیان ها و ســاختارهای ثابت اروپای واحد
می پرداخــت و حتی احزاب سوسیالیســت در کشــورهایی
مانند فرانسه و اسپانیا نیز بر حرکت و فعالیت خود در مجاری
و خطوط ترسیم شده از ســوی ســران اتحادیه اروپا تاکید
داشتند .در ان زمان« ،منطقه یورو» نیز بیش از انکه حکم
یک منطقه اقتصادی را داشته باشد ،نمادی از اتصال اروپا
به یکدیگر محسوب می شود .پیمان شنگن نیز نماد وحدت
جغرافیایی و مرزی اروپای واحد بود و شهروندان کشورهای
مختلف غربی نســبت به ان با غروری خاص می نگریستند.
با این حال معادله در عرض چند ســال به طــور کامل تغییر
کرد! هر ســه نماد وحدت اروپای واحد یکی پس از دیگری
تحت تاثیر بحران های اقتصادی و امنیتی مســتمر و تغییر
الگوواره های اجتماعی و در نهایت رشــد احــزاب ملی گرا
و تقویت امیال ناسیونالیســتی در دل شــهروندان اروپایی
به شدت اسیب پذیر گردیدند.
در ابتدای ســال 2015میالدی ،حزب سیریزا که در
گذشته ای نه چندان دور به واســطه نگاه منفی خود نسبت
به منطقه یورو اساسا جایی در معادالت سیاسی و اقتصادی
اروپای واحد نداشت ،توانست در انتخابات سراسری یونان
و با شعار «عدم پذیرش طرح های ریاضتی منطقه یورو» به
پیروزی برسد .پیروزی حزب ســیریزا نه تنها برای 17عضو
منطقه یورو ،بلکه برای هر 28عضــو اتحادیه اروپا به مثابه
یک زلزله سیاسی تمام عیار بود .از ان پس ،احزاب ملی گرا
در کشورهای اسپانیا ،فرانسه ،ایرلند ،پرتغال ،قبرس و...
خیز تــازه ای برای حضــور در راس معادالت سیاســی اروپا
برداشته اند .انتخابات پارلمانی اروپا در سال 2014میالدی
و راهیابی احزاب راســتگرا و چپگرای ضد یــورو به پارلمان
این انگیزه را دوچندان ســاخته اســت .هم اکنون بیش از
120نماینده پارلمان اروپا را کســانی تشــکیل می دهند که
از اصلی ترین منتقدان قواعد و خطــوط قرمز اروپای واحد
هستند!
اتفاقی که اخیــرا در اســپانیا رخ داد از ابعاد و جوانب
مختلفی قابل بررســی اســت .پیروزی چپگرایــان افراطی
در انتخابات شهرداری های اســپانیا و تصاحب شهرداری
مادرید و بارســلون توســط مخالفان یورو و اروپــای واحد،
نشــان از اســتمرار خیزش گروه ها و احزابی است که تقابل
با منطقــه یورو و اتحادیــه اروپا یکــی از اصلی ترین اصول
سیاسی و رفتاری انها را تشکیل می دهد .برگزاری انتخابات
شهرداری های اسپانیا ،موج جدیدی از نگرانی ها را در میان
سران کشــورهای اروپایی برانگیخته است .این نگرانی ها
روز به روز تشدید می شود .در صورتی که حزب ضد ریاضتی
«پودموس» بتواند در انتخابات سراســری اسپانیا پیروزی
و مانوری مشابه حزب ســیریزا در یونان صورت دهد ،دیگر
کشــورهای منطقه یورو نیــز از این موضــوع متاثر خواهند
شــد .در این میان ،تحلیل ها و پیش بینی هایی که جملگی
نشان دهنده وقوع تحوالت اساسی و بنیادین در اروپای واحد
اســت ،یک به یک در حال وقوع و اثبات اســت .بر اساس
نتایج انتخابات شهرداری ها ،دو حزب سوسیالیست و راست
میانه که دو حزب سنتی اسپانیا بودند ،شهرداری های مادرید
و بارسلون را از دســت داده و این عرصه مهم را به مخالفان
یورو واگذار کردند!
این روزها همه در اســپانیا از تغییر ســخن می گویند،
تغییری که بتواند فضای مادرید را نیز مانند فضای اتن کال
ضد ریاضتی و ضد یورو سازد .شهروندان اروپایی به صورت
خودخواســته در صدد پس زدن ساختار سیاسی ،اقتصادی
و اجتماعی موجود در اروپای واحد بر امده اند .این موضوع
مهمی اســت که حداقل انگال مرکل ،صــدر اعظم المان و
دیگر بانیان و طرفداران حفظ وضعیت موجود در اروپا نسبت
به ان تمایلی ندارند!
واقعیــت امــر ایــن اســت کــه اروپــا وارد دوران
پروتستانتیسم نوین شده است .البته در اینجا قصد نداریم
به اعتراضــات جنبــه مذهبی دهیــم ،بلکه منظــور تمایل
شــهروندان اروپایی مبنی بر انکســار دوران فعلــی و گذار
به دوران نوین اســت .این بار «نگرش پســت مدرنیستی»
جایگزین اندیشه های «مارتین لوتر» شده است .همچنین
دیگر «کلیســای کاتولیک رم» هم وجود خارجی ندارد و به
جای ان «اتحادیه اروپا و قوانین تعریف شــده از سوی این
نهاد» مورد مناقشه معترضین اســت .الزم به ذکر است که
شهروند اروپایی از یک ســو نســبت به خروج از نهادگرایی
اروپایی تمایل پیدا کرده و از سوی دیگر به دنبال الگویی در
راستای گذار به دوران جدید خود است .در چنین شرایطی
«اعتراض نســبت به وضعیت موجود» ابعاد تــازه ای پیدا
می کند .در اینجا دیگر صرفا طرح های ریاضتی و «قوانین
مــرزی و اقتصــادی موجود» مورد مناقشــه نیســت ،بلکه
بنیان ها و ساختارها از سوی مردم به چالش کشیده می شود،
بنیان هایی که اعمال تغییر در هر یک از انها منجر به دفرمه
شدن اتحادیه اروپا خواهد شد.
منطقه یورو و اروپای واحد هر دو در حال دفرمه شدن
هستند .در این میان ،پیمان شــنگن نیز ابهت گذشته خود
را از دســت داده و با تصمیــم ناگهانی هر دولتــی می تواند
دستخوش تغییر و تحول شود.
انگال مــرکل ،صدر اعظم المــان کــه از اصلی ترین
بانیان ایجاد و اســتمرار طرح های ریاضتی در منطقه یورو
محسوب می شود ،هم اکنون با اعتراضاتی عینی روبه روست
که نه تنها به ایجاد دردسر برای اروپای واحد ،بلکه به تغییر
ساختار دولتی و پارلمانی در کشورهای اروپایی می انجامد.
سرسختی حزب ســیریزا در یونان در مواجهه با اصالحات
ریاضتی به مرکل اثبات کرده است که باید در انتظار روزهایی
سیاه در قاره سبز باشد! طی ماه های اخیر رخدادهای قابل
تاملی در کشــورهای مرفه اروپایی به وقوع پیوسته است.
رخدادهایی که ظاهرا نشــان می دهد در ســایه بی درایتی و
محاسبه نادرست مقامات ارشد اروپایی ،گسل های امنیتی
و سیاســی این مجموعه جابه جا شــده اســت .جابه جایی
این گسل ها سبب شده اســت تا مفاهیم و متعاقبا مصادیق
«امنیت اجتماعی» و «رضایت جمعــی» در اروپا به چالش
کشیده شــود .بر هم ریختن نمادهای مشــترک اروپایی،
برگرفته از بر هم ریختن مفاهیمی مانند «امنیت جمعی» و
«خطوط قرمز ساختاری» در اروپاست .شهروندان اروپایی
هم اکنون نه تنها در مقابل تدابیر اقتصادی ناکارامد صورت
گرفته در منطقه یورو و اتحادیه اروپا ،بلکه نسبت به رویکرد
امنیتی جمعی کشــورهای عضو اتحادیه اروپا نیز به شدت
معترض هســتند .تقویــت گروه هــای تکفیر ی از ســوی
کشورهای اروپایی و بازگشت برخی از انها به خاک اروپا نشان
داد که دستگاه های امنیتی غرب تا چه اندازه ای با محاسبات
به اصطالح رئالیستی و نئورئالیســتی خود امنیت خویش و
شهروندانشــان را در معرض نابودی قرار داده اند .مقامات
اروپایی دهه هاســت که از «امنیــت و ارامش خاص داخل
اروپا» و «تهدیدات امنیتی خارج از مرزهای اروپا» ســخن
به میان اورده اند .بر اساس این القاگری ،اروپا مجموعه ای
است که برای «تثبیت ارامش داخلی» باید «دشمنان خارج
از محدوده جغرافیایی» خود را مهار کند .شهروندان اروپایی
نیز مقهور همین تصور شــده و همواره به داشــته های خود
در برابر دیگر قاره ها و کشــورهای جهــان افتخار کرده اند!
شاید اگر پس از 11سپتامبر 2001از یک شهروند اروپایی
در خصوص «تروریسم» سوال می شد سریعا به «القاعده»
اشــاره می کرد! به عبــارت بهتر شــهروندان اروپایی تصور
نمی کردند که «تروریسم» قابلیت تولد ،تکثیر و گسترش در
محدوده جغرافیایی و سیاسی مهار شده اروپا را نیز داراست!
شهروندان اروپایی خود را ساکنان جزیره ای امن و به
دور از هرگونه طغیان و افراطی گری می دانستند که اشوب
و بحــران در ان جایی ندارد .تاکید مــداوم مقامات اروپایی
بر حفظ امنیت جمعی و تکیه بر پیمان هایی مانند شــنگن و
پیمان های اقتصادی و تجاری جمعی ،ضریب این امنیت
ذهنی را در اروپا تقویت کرد .با ایــن حال هم اکنون اوضاع
متفاوت شــده اســت! برخی از اتباع تکفیری کشــورهای
اروپایی خود به مولد بحران در کشورهایشان تبدیل شده اند،
دقیقا همان اتباعی که تا چند ســال قبل برای دستگاه های
امنیتی غــرب حکم یــک فرصت بــرای اشوب ســازی در
خاورمیانه را داشتند!
از ســوی دیگر ،ترویج مولفه های پست مدرنیستی در
حوزه اندیشه اروپا در شــکل گیری روند فعلی نقش موثری
داشته است .در اینجا واقعیتی وجود دارد که سیاستمداران
اروپایی اساسا عالقه ای نسبت به درک و مشاهده ان ندارند!
واقعیت امر این اســت که شــهروندان اروپایــی به صورت
خواسته یا ناخواســته وارد دوران پست مدرن شده اند ،حال
انکه ســاختار اتحادیــه اروپــا و قوانین و قواعــد اجتماعی
تعریف شــده در ان بــه دوران مــدرن تعلــق دارد! بنابراین
نوعی تعارض بنیادین میــان «اتحادیه اروپــای مدرن» و
«شــهروندان اروپایی پســت مدرن» به وجود امده است.
«ژاک دریدا» فیلســوف پســت مدرن که با طرح و تشریح
مفهوم «تخریب و بازسازی دوباره الگوها» نقش مهمی در
تکمیل اندیشه پست مدرنیسم ایفا کرده است ،اعتقاد دارد
که تخریب و بازسازی الگوها باید توسط خود پیروان و تابعین
ان صورت گیرد .اگر تفکر دریدا را بــه اروپای امروز تعمیم
دهیم در می یابیم که شــهروندان اروپایی به عنوان تابعین
و مخاطبان ســاختار اروپای فعلی در صدد تغییر و بازسازی
ان برامده اند .در نهایــت اینکه اروپای واحــد در حال یک
دگردیسی اشکار است زیرا میل نهفته تغییر بین شهروندان
اروپایی بیدار شده است .صورت مساله فعلی ما این است که
«شهروند اروپایی» در سال 2015میالدی تصمیم گرفته
اســت فریاد بزند و اعتراض خود را نسبت به نظام ساختاری
اروپایی و اجزای تعریف شده در درون ان از جمله بوروکراسی
خشک المانی ،ایده ال گرایی کاذب فرانسوی و ابزارگرایی
زننده انگلیسی نشان دهد .تلقی شهروندان اروپایی از مفهوم
«اعتراض» تغییر یافته است .این بار اعتراض ها صرفا خود
را در میتینگ های خیابانی نشــان نمی دهد ،بلکه خود را در
صندوق های رای و پس از تشکیل دولت های ناسیونالیست
یا ضد یورو نمایان می ســازد .این بدتریــن گزینه ای بود که
می توانست در مقابل طرفداران ساختار گرایی اروپای واحد
قد علم نماید.
25
سیاست
جنبشمخالفان
منتقدان مذاکرات هسته ای شــکل جدیدی از اعتراضات خود را اجرایی
کرده اند .انها به تجمع و تحصن روی اورده اند؛ مساله ای که حسن روحانی را با
شرایط تازه ای روبه رو کرده است .در این پرونده عالوه بر این موضوع به اخرین
تحوالت مذاکرات هسته ای نیز پرداخته ایم .همچنین پرویز فتاح و حاشیه های
پدید امده پیرامون او را نیز زیر ذره بین قرار داده ایم.
بدنهاجتماعیدلواپسان صحنه
داخلیمذاکراتراتغییرمی دهد؟
اعتراضدرخیابان
سیاست
مثلث | شماره 265
نفسجدید
26
کمیته امداد درست عمل کند
جلویشعارهایانتخاباتیپوپولیستی
گرفته می شود
حسینطال
حمیدرضاترقی
مصطفی صادقی
1
دبیر تحریریه
حسن روحانی روزهای سختی را پشت سر می گذارد.
مخالفان او که تا پیش از این تنها به مقاله نویسی ،مصاحبه و
نطق در مجلس برای نقد تصمیمات او در مذاکرات هسته ای
اکتفا می کردند ،حاال تجمع پشــت تجمع برگــزار می کنند
و حتی کار را به تحصن هم رسانده اند .ســخنرانان مهم به
این تجمع ها می روند و هشــدارهایی به رئیس دولت درباره
محتوای توافق با غرب می دهند .و حاال این اوســت که به
وزیر کشورش دستور داده است تا اعالم کند هر گونه تجمع
در این مورد غیر قانونی است؛ دستوری که البته نتوانسته از
حجم تجمعات بکاهد.
برگه هــای تقویم نشــان می دهد که حســن روحانی
و بــاراک اوباما زمــان چندانی برای به ســرانجام رســاندن
مذاکرات طوالنی هسته ای ندارند .انها باید تا 10تیر تکلیف
این پرونده را روشن کنند .انجا در بوستون و اینجا در تهران
هر دو وزیر خارجه اوضاع جسمانی مناسبی ندارند .یکی در
بیمارستان در انتظار عمل جراحی اســت و به دیگری گفته
شــده فعال باید روی ویلچر بماند .درســت در همین شرایط
است که بحث بر سر بازرســی ها و مصاحبه با دانشمندان و
مقامات ایرانی مذاکرات هســته ای را به نوعی بن بســت و
کندی قابل توجه رسانده است؛ بن بســتی که موج و حجم
مخالفت ها در ایران را بسیار ســخت کرده است .حاال همه
منتقدان می گویند روحانی نبایــد زیر بار چنین توافقی برود.
انها نخســتین هفته خــرداد را با موجی جدیــد از تجمعات
اعتراضی شروع کردند؛ تجمعاتی که بنا به گفته برخی افراد
فاقد مجوز بوده اســت .از تجمع در میدان فلسطین تهران
گرفته تا تجمع در مشهد ،قم ،و شیراز و اصفهان.
«اعتراض به توافق به هر قیمتی»
فــاز جدیــد تحــرکات منتقدان
هسته ای اغاز شده است
شدیم؟ این جمله را که امام هم سال ٦٢گفتند .تحریم ها چرا
بعد از سال ٨٨اتفاق افتاد؟ چرا عده ای االن فریاد ای دزد ای
دزد سر می دهند؟ انان دلیل تحریم های نسل سوم و بستری
که انها را فراهم کرد بگویند تا پاسخ خیلی از سواالت روشن
شود .چه کسی ولی زمان را یاری نکرد؟ باید به این سواالت
پاسخ داده شود .چرا رهبری می گفتند سکوت نکنید که کشور
پله های زیــادی به عقب برمی گردد؟» ســاعاتی بعد از این
تجمع در سالن همایش های صد او سیمای خراسان رضوی،
مراســمی مشــابه برگزار شــد با عنوان «ایثار و مقاومت».
مراســمی که سخنران اصلی ان پدر شــهید احمدی روشن
بود .او با انتقاد شدید از تیم مذاکره کننده هسته ای کشورمان
خطاب به انها گفت« :افرادی که رشــادت شــهید دشــت
کربال در خون شــان اســت ،هرگز نمی توانند بــا یزید زمان
مذاکره کنند .نباید از موضع ضعف ســر میــز مذاکره حاضر
شــوید ،چراکه فردا نمی توانید جواب خدا ،تاریخ و وجدان
خود را بدهید».
تجمع در قم
است ».این در حالی اســت که وزیر امور خارجه و معاونان
او بارها به صراحت گفته اند هنوز هیــچ توافقی بین ایران و
کشورهای ٥+١صورت نگرفته اســت .در پایان این بیانیه
هم امده است« :شرکت کنندگان در راهپیمایی «اعتراض
به توافق به هر قیمتی» اعتراض خود را به ادامه این مسیر
بی نفع و پر ضرر بیان می دارند و به روشنی اعالم می کنند که
زیر بار هر توافقی نمی روند و اجازه انعقاد توافقی بی فایده و
ذلت بار را به هیچ کس نخواهند داد».
مشهد؛ تجمع بزرگ منتقدان
تحصن هسته ای
اما شــکل اعتراضات فقــط به تجمع خالصه نشــده
مثلث | شماره 265
اما روز قبل از ان نیز یک تجمع بســیار مهم در مشهد
برگزار شــده بــود .تجمعی کــه به گفتــه فرماندار مشــهد
مجوز نداشــت .در تجمع مشــهدی ها که با عنوان «اجازه
نمی دهیم» برگزار شد ،مهرداد بذرپاش و علی اکبر رائفی پور،
کارشناس ارشد رسانه و ادیان ســخنرانی کردند .با این حال
ســاعاتی قبل از شــروع این مراســم فرماندار مشهد گفته
بود« :تا این لحظه کســی برای تجمع «اجازه نمی دهیم»
درخواست مجوز نداده و به فرمانداری مراجعه نکرده است».
علی محمد گلستانی فر تاکید کرده بود که این تجمع مجوز
ندارد .فرماندار مشهد با اشاره به تبلیغات این تجمع در سطح
شهر مشهد گفته بود« :قاعدتا برگزارکنندگان حق نداشتند
قبل از گرفتن مجوز نســبت به تبلیغات ان در ســطح شهر
اقدام کنند ».وی به برخی شــایعات درخصوص کارشکنی
فرمانداری نســبت به صدور مجوز برای این تجمع اشاره و
تصریح کرده بود« :اصال تاکنون درخواستی به فرمانداری
ارسال نشده ،حتی طی تماس برخی افراد با معاونت سیاسی -
اجتماعی فرمانداری تشویق شده اند تا نسبت به صدور مجوز
برای تجمع اقدام کننــد ،اما تاکنون کســی مراجعه نکرده
است ».فرماندار مشهد در پاسخ به این سوال که چه کسانی
مسئول برگزاری این تجمع هستند ،گفته بود« :برای ما مهم
این است که کســی مســئولیت این تجمع را قبول کند ،اما
تاکنون کسی مسئولیت ان را قبول نکرده است».
نهایتا اما بعد از ظهر پنجشنبه با همین شرایط منتقدان
هســته ای در مشــهد توانســتند تجمع خود را برگزار کنند.
مهرداد بذرپاش به عنوان سخنران اصلی این تجمع با کنایه
به دولت گفــت« :مردم دست شــان را در جیب خودشــان
کرده اند و شــعار می دهند .کسانی که دســت در جیب شما
کرده اند و از عزت و اقتدار شــما خرج می کنند ،دستشان را
خارج و در جیب خود کنند و از خودشــان خــرج کنند .عضو
هیات رئیسه مجلس شورای اسالمی با بیان اینکه در باتالق
تحریم ها چه کسی کشــور را فروخت ،گفت« :ایا به خاطر
اینکه رئیس جمهور قبل تحریم ها را کاغذ پاره خواند تحریم
امــا در قم هــم تجمع مهمــی بر گزار شــد .جایی که
منتقدان مشهوری از حســن روحانی در انجا حضور دارند.
ســخنران اصلی این مراســم غالمعلی حدادعادل بود .او
که رئیس فراکســیون اصولگرایان مجلس اســت تا کنون
تالش کرده بــود که مواضــع تندی علیه دولت و شــخص
رئیس جمهور نداشته باشد .او اما در قم هشدارهایی به دولت
داد .حدادعــادل در حمایت از تجمع قــم در میان جمعیت
گفت« :قم شهر خون و قیام و خاســتگاه رهبری نظام و نیز
نماد دینی بودن جمهوری اسالمی است ،این اجتماع بزرگ
و باشکوه ،برای اعالم حساسیت روحانیت نسبت به موضوع
هسته ای تشکیل شده اســت .در حال حاضر مذاکرات به
مرحله ای حســاس یعنی تنظیم توافقنامــه ای که احتمال
نهایی بودن ان می رود رسیده و حضور همه ما در اینجا برای
اعالم این موضوع اســت که نســبت به رفتــار طرف مقابل
نگران هســتیم .طرف اصلی این مذاکرات ،امریکاست و
ملت ایران به امریکا اعتماد ندارد ».حدادعادل با تاکید بر
اینکه ملت ایران حق دارد نسبت به نتیجه مذاکرات نگران
باشد ،تصریح کرد« :ما امریکا گزیده هستیم و باید مراقب
باشیم .ملت ،دولت و تیم مذاکره کننده باید مواظب باشند که
از سوی امریکا بار دیگر گزیده نشوند ،چراکه دولت این کشور
هیچ گاه به تعهدات خود در عرصــه بین المللی عمل نکرده
اســت .تا پیش از شــروع مذاکرات ،امریکا قصد داشت با
تحریم و جنگ اقتصادی ،ملت ایران را به خیال خودشان در
برابر انقالب و نظام اسالمی قرار دهند .انها صریحا می گفتند
قصدمان از تحریم ها ،ایجاد شورش های خیابانی در ایران
اســت تا مردم از نظام فاصله بگیرند ولی ملــت با بصیرت و
والیی ایران ،این ارزو را بر دل انها گذاشــت و انها این امید
را به گور می برند».
در این میــان حدادعادل اشــاره ای هم بــه ماجرای
بازرســی ها از اماکن نظامی داشــت .موضعی که اکنون به
مساله اصلی اختالفات ایران و غرب تبدیل شده و در داخل
کشور نیز هشــدارهایی به دولت در مورد پذیرش این شرط
داده شده است .حدادعادل در این مورد در تجمع قم گفت:
«دولت ایاالت متحده ،توقف پیشرفت هسته ای ما را نشانه
گرفت ه است و همچنین می خواهد از این طریق ،راهی دائمی
برای نفوذ و دخالت در امور داخلی ایران به ویژه تاسیســات
نظامی و امنیتی بــاز کند .مگر می توان بــا طرف مقابل که
شــکی پایان ناپذیر دارد مذاکره کرد؟ هر کاری انجام دهیم
امریکا و متحدانشــان می توانند بگویند به ایران شک دارند
ولی ما به انها می گوییم نظرات کثیرالشک اعتبار ندارد».
سیاست
یکی از مهمترین این تجمعات راهپیمایی های بعد از
نمازجمعه هفته گذشــته بود ،که نمازگزاران تهرانی پس از
اتمام نماز ،در راهپیمایی با عنوان «اعتراض به توافق به هر
قیمتی» شرکت کردند.
نمازگزاران تهرانی در راهپیمایی «اعتراض به توافق
ی کشــورمان
به هــر قیمتی» از تیم مذاکره کننده هســته ا
خواستند که اجازه بازرسی از مراکز نظامی را به غرب ندهند.
راهپیمایان با در دست گرفتن پالکاردهای «نظارت نظامی
عجب خیال خامی» ،مخالفت خود با هرگونه دسترســی و
امکان نظارت بر مراکز نظامی را اعالم کردند« .با سازش،
با تسلیم باز هم باقی تحریم»« ،مسیر بی نتیجه باید پایان
پذیــرد»؛ «مرگ بــر امریــکا»؛ «ای رهبــر ازاده اماده ایم
اماده» ؛ «مبارزه با امریــکا افتخار ملت ماســت»و «برای
اتش بــازی اماده ایم» از جمله شــعارهای دیگــری بود که
نمازگزاران در این راهپیمایی سر دادند.
بیانیه پایانی این تجمع اعتراضی هم به شکل نرم تر از
ترک مذاکرات سخن می گفت .بیانیه ای که در ان امده بود:
«ملت ایران مانند رهبر خود معتقد است که توافق نکردن از
توافق کردنی که در ان ملت ایران با این عظمت تحقیر شود،
شــرف دارد ».تجمع کنندگان که توافق ژنــو را «بی نتیجه
و پرضرر» می دانســتند در بیانیه خود تاکید داشتند که طی
یک سال و نیم اخیر تیم مذاکره کننده هسته ای کشورمان
«بی مهابا» بر همین مسیر می رود .با وجود همه اظهارات
مقامات مذاکره کننده کشورمان اما باز هم منتقدان مذاکرات
هسته ای در بیانیه پایانی خود تاکید کرده اند« :هفته گذشته
مســاله بازرســی از مراکز نظامی و بازجویی از دانشــمندان
هسته ای به عنوان تنها یکی از امتیازات واگذار شده در صدر
اخبار قرار گرفت و تا حدی برای عموم مردم روشن شد که چه
موارد مهمی در حال حاتم بخشی از سوی تیم مذاکره کننده
اعرتاض هسته ای
سیاست خارجی
27
سیاست
28
مثلث | شماره 265
سیاست خارجی
اســت .حاال حســن روحانی با موجی جدیــد از مخالفت ها
در قالب تحصن مواجه اســت .کلید این موج در شیراز زده
شده است.
تحصن دانشجویان جنوب کشــور در دفاع از حقوق
هســته ای در حالی از عصر دوشــنبه ۱۱خرداد در مســجد
دانشگاه شــیراز اغاز شد که دیگر تشــکل های دانشجویی
کشور نیز به ان پیوستند.
رئیس جمهور با یک فضای جدید مواجه شده است.
حاال مخالفینی کــه او قبال به انهــا از تریبون های مختلف
هشدار می داد جنس شان تغییر کرده است .نمونه ان همین
تحصن شیراز است .نگاهی به سیر اتفاقات در این تحصن
می تواند تصویر درست تری از انچه اکنون حسن روحانی با
ان مواجه است را نمایان کند.
ساعاتی بعد از اعالم تحصن در شیراز ،مسئول بسیج
دانشجویی دانشگاه لرستان ضمن اعالم حمایت از تحصن
دانشجویان گفت« :وظیفه هر جنبش مردمی و دانشجویی
است که در راستای روشنگری و احقاق حقوق ملت ایران و
ایستادگی در برابر زیاده خواهی های 5+1اقدام شایسته ای
انجــام دهد ».پــس از ان انجمن اســامی دانشــجویان
دانشــگاه شــیراز نیز به این تحصن پیوســت .دبیر انجمن
اسالمی دانشجویان دانشگاه شیراز با حضور بین متحصنین
گفت« :معضالت امروز منطقه بــر امده از طراحی امریکا و
رژیم صهیونیستی در جهت مهار قدرت جمهوری اسالمی و
اهرم فشاری برای گرفتن امتیاز بیشتر در مذاکرات است .ما
اگر ندانیم که دشمن کیست و چه سیاستی را دنبال می کند،
انوقت در زمین دشــمن بازی خواهیم کرد و این یعنی دادن
امتیاز به انها».
مسئول بسیج دانشجویی دانشــگاه زرقان نیز ضمن
حمایت از متحصنین اعالم کرد« :باید در مذاکرات هسته ای
خطوط قرمزها رعایت شود و در برابر خواسته های نامعقول
غرب مانند مصاحبه با دانشمندان هسته ای ایران ایستاد».
دبیر جامعه اسالمی دانشجویان دانشــگاه لرستان در کنار
دیگر تشکل های دانشجویی ضمن حمایت از این تحصن
گفت« :اینکه مــا بخواهیم به هر قیمتی به توافق برســیم
ولو اینکه توافق بد هم باشــد ،این کامال خطا و غلط است.
توافقی که در ان مراکز نظامی ما در دسترس غربی ها باشد و
بازرسی های بی چون و چرا در ان پذیرفته شود ،قطعا مردود
و غیر قابل قبول است ».مسئول بسیج دانشجویی دانشگاه
سمنان تحصن دانشجویان جنوب کشور را ناشی از روحیه
انقالبی انان عنوان کرد و گفت« :هر قــدر هم که ایران از
مواضع خود کوتاه اید ،طرف غربی به خصوص امریکا فشار
را کم نمی کنند .چراکه با اصل انقالب مخالف هســتند».
مجمع طالب عدالتخواه استان کهکیلویه و بویراحمد هم در
بیانیه حمایتی خود اورد« :ما ضمن اعالم حمایت از حرکت
انقالبی دانشجویان شیراز خواستار همدلی و همزبانی بیشتر
و صادقانه تر دولت با مردم هستیم چرا که در مساله هسته ای
شاهد زیاده خواهی های طرف مقابل بوده که این خود نشان
از دشــمنی دیرینه امریکا و غرب با انقالب اسالمی دارد».
عالوه بر این اتحادیه انجمن های اســامی دانشــجویان
مســتقل نیز با صدور بیانیــه ای حمایت خــود را از تحصن
دانشــجویان جنوب کشــور اعالم کردند .حجت االســام
علی اکبر کالنتری ،مسئول جامعه اســاتید استان فارس،
حجت االسالم نیری مسئول دفتر نهاد رهبری دانشگاه شیراز
و حجت االسالم مقامی مسئول دفتر نهاد رهبری دانشگاه
علوم پزشکی شیراز نیز در جمع متحصنین در مسجد دانشگاه
شیراز حضور داشتند.
شــورای دانشــجویی متحصنین در بیانیه شــماره دو
خود نیــز اعالم کرد« :ما دانشــجویان به عنــوان پرچمدار
گفتمان اســامی و مدافع سرسخت استقالل و رشد علمی
کشور با کمال قدرت و استقامت در مقابل زورگویی دشمن و
هرگونه توقع بیجا و زیاده خواهی گزاف انها ایستاده ایم .ما
دانشجویان بر ان شدیم تا با برپایی تحصن دانشجویی ندای
دشمن ستیزی خود را به گوش زورگویان و تمام خفتگان و در
خواب ماندگان برســانیم ».در ادامه این بیانیه امده است:
«در همین راســتا و مطابق با درخواســت ما مبنی بر حضور
مسئول دفتر وزارت امور خارجه در شیراز در جمع متحصنین
برای شــنیدن دغدغه ها ،نگرانی ها و مطالبات دانشجویان
و باتوجه بــه بی اعتنایی مســئوالن مربوطه نســبت به این
درخواســت ،ما اعالم می کنیم کماکان تحصن تا حصول
درخواســت متحصنین ادامــه پیدا خواهد کــرد ».مهدی
کوچک زاده ،نماینده مجلس شورای اسالمی هم با صدور
پیام صوتی به دانشجویان متحصن در مسجد دانشگاه شیراز
ضمن حمایت از اقدام انان گفت« :شــما به کمی یا زیادی
تعداد افراد در مســیرتان نگاه نکنید .تکیه شما به خدا باشد
چراکه مسیر حق را باید رفت».
مجادله بر سر مجوز
اما نوع مواجهه دولت با این رویداد جدید هم قابل توجه
بود .حســن روحانی که تا پیش از این مخالفانش را اقلیت
می شمرد ،حاال با بدنه اجتماعی مخالفانش مواجهش شده
است .به دیگر سخن اینکه اگر تا دیروز چهره های اصلی و
مهم مخالف او به نقد سیاست های هسته ای می پرداختند
حاال بدنه اجتماعی این جریان اســت که پا به میدان نقد و
اعتراض گذاشــته اســت .او به یک تاکتیک جدید رسیده
است؛ مقابله با منتقدان از راهکار قانونی .او بهتر از هر کس
دیگری می داند که اگر این روش مخالفت با او نهادینه شود،
روزهای عجیب و متفاوتی در انتظارش خواهد بود .روزهایی
که می تواند اینده سیاست ورزی و سپهر پیش بینی پذیر او را
تغییر دهد .دستور او به وزیر کشورش شاید برای مواجهه با
این رویداد است .حاال این وزیر کشور است که با بیان اینکه
موضوع انرژی هســته ای در چارچوب منافع ملی با هدایت
رهبری ،اجرای دولت و نظارت مجلس و دیگر دستگاه های
نظارتی به پیش می رود ،می گوید« :بنده به عنوان وزیر کشور
اعالم می کنم که هیچ مجوزی را له یا علیه این موضوع که
مورد اجماع عمومی و رهبر معظم انقالب است نخواهیم داد.
به هیچ عنوان تجمعی در کف خیابان نخواهیم داشــت و با
شدت با این موضوعات برخورد می کنیم .با نزدیک شدن به
فضای انتخابات و نیز با عنایت به فرمایشات رهبری به شدت
باید از این موضوعات پرهیز شــود .نباید با تحریک مباحث
قومی ،اقلیت ها و اقوام جامعه را دچار تشنج کنیم تا اثار سوء
ان تنش ها بر وحدت ،انسجام و امنیت ملی سایه بیفکند».
اما نظر سخنگوی دولت در این مورد هم قابل توجه بود.
او در پاســخ به ســوالی در مــورد برخــی تجمعات در
اعتراض به روند مذاکرات هسته ای ،گفت« :با وجود اینکه
مقام معظم رهبری این امکان را فراهم کردند که همه نظرات
بیان شود و در دانشگاه ها جلسات دو طرفه برگزار شد و حتی
صداوسیما به تبعیت از رهبری این برنامه ها را مورد پوشش
وســیع قرار داد ،انتظار می رفت پیام کسانی که دغدغه ای
دارند یا دلواپس هســتند ،از این طریق منتقل شود که البته
دغدغه های انها برای دولت محترم است چرا که این قبیل
تجمعات غیرقانونی بوده و کار غیرقانونی بنا به نگاه بنیانگذار
جمهوری اســامی و مقام معظم رهبری خالف شرع هم به
حســاب می اید چون این نوع تجمعــات غیرقانونی فراتر از
بیان نظری است که در محافل مختلف انجام می شود و افراد
وقتی که به شرع اعتقاد دارند باید در رفتارشان نیز به ان پایبند
باشند .این اظهارات یعنی اینکه اراده دولت برای جلوگیری
از ادامه این شرایط است».
برخورد می کنیم
زمان زیــادی از این اظهارات وزیر کشــور نگذشــت
که حســینعلی امیری ،قائم مقام وزیر کشــور به تظاهرات
دلواپســان در قــم واکنــش نشــان داد .قائم مقــام وزیر و
سخنگوی وزارت کشور ،با اشــاره به سخنان وزیر کشور در
جمع فرمانداران اظهار داشــت« :وزیر کشور معتقد است
برگزاری تجمع لــه یا علیه بعضی از مســائلی که مورد وفاق
ملی است و به امنیت ملی برمی گردد ،اسیب زاست .به طور
مشخص «مذاکرات هسته ای» از مصادیق این نوع مواردی
است که به امنیت ملی باز می گردد .مذاکرات هسته ای تحت
نظارت رهبری انجام می شود و ایشان چندین بار گفته اند تیم
مذاکره کننده هسته ای زحمت می کشند و مورد اعتماد ایشان
هستند .رئیس جمهور هم تعبیر سربازان جبهه دیپلماسی را
برای انها بــه کار بردند .واقعیت این اســت که همه با اصل
مذاکرات موافق هســتند و همه می خواهند این مذاکرات
با حفظ خط قرمزهای رهبری به نتیجه برســد .بنابراین این
مســاله موضوعی در چارچوب امنیت ملی شمرده می شود.
در حالی که مذاکره کنندگان در حال مذاکره هستند ،برخی
اقدامــات از قبیل برگــزاری تجمع چه در موافقــت و چه در
مخالفت بــا مذاکرات هســته ای امنیت ملــی را مخدوش
خواهد کــرد .بنابراین وزارت کشــور اعتقادی بــه برگزاری
تجمعاتی از این قبیل نداشته و بنای صدور مجوز برای این
تجمعات را ندارد».
ســخنگوی وزارت کشــور در پاســخ به این سوال که
چگونه به رغم عدم صدور مجوز ،چند تجمع با عنوان «اجازه
نمی دهیم» در اعتراض به مذاکرات هســته ای در مشهد و
تهران و قم برگزار شده است گفت« :وزیر کشور رسما ابالغ
کرده اســت که نباید هیچ مجوزی بــرای برگزاری تجمعات
هسته ای صادر شود .صدور مجوز برای برگزاری تجمعات
در اســتان ها نیز بر عهده استانداری هاســت و استانداران
موظف هستند مجری سیاست های عمومی دولت باشند و
بر این مبنا با این درخواســت ها برخورد کنند .با ابالغ جدید
سیاست خارجی
وزیر کشــور دیگر شــاهد برگزاری این تجمعات نخواهیم
بود و قطعا اگر چنین تجمعی برگزار شود غیرقانونی خواهد
بود ».وی در پاسخ به این ســوال که ایا وزارت کشور قصد
برخورد با تجمعات بدون مجوز را دارد یا خیر ،اظهار داشت:
«تجمعاتــی که بدون مجــوز برگزار می شــوند ،غیرقانونی
بوده و وزارت کشور با برگزارکنندگان انها طبق قانون برخورد
خواهد کرد».
تغییر موضع وزارت کشور
اما موضع وزارت کشور با واکنش های منتقدان مواجه
شد .نایب رئیس کمیسیون شوراها و امور داخلی مجلس با
بیان اینکه تجمعات هسته ای نیازی به مجوز ندارد ،گفت:
«برخورد قهری با تجمعات هسته ای موجب نفوذ معاندان
می شود».
محمد جواد کولیونــد ،درباره لزوم و یا عــدم لزوم اخذ
مجوز از سوی وزارت کشــور برای برگزاری تجمعات گفت:
«در صورتی کــه تجمع صنفی و در مکان های بســته مانند
سالن ها ،حســینیه ها یا مساجد برگزار شــود نیازی به مجوز
ندارد اما اگربنا باشد تجمعی در فضای باز مانند پارک و میادین
باشــد و جنبه سیاســی هم به خود بگیرد باید مجوز کتبی از
سوی وزارت کشور صادر شود چون نیروی انتظامی هم باید
امنیت را تضمین کند .اگر این گونــه تجمعات مجوز نگیرد
در صورت وقوع اتفاقی هیچ کس مســئولیت ان اتفاق را به
عهده نمی گیرد».
نائب رئیس کمیسیون شــوراها و امور داخلی مجلس
همچنین با اشاره به برخی تجمعات از جمله هسته ای گفت:
«در این گونه تجمعات که موضع گیری نظام مشخص است
و به صورت خودجوش و مردمی انجام می شود دیگر حزبی
نیســت ،بنابراین نیازی به اخذ مجوز نیست ،به دلیل اینکه
همه در جهت ارمان نظام حرکت می کنند».
اگر بنا باشد تجمعات هســته ای را لوس کنیم مناسب
نخواهد بود به دلیل اینکه برخی افراد معاند ممکن است در
این تجمعات نفوذ کرده و موجبات ایجاد هزینه هایی برای
نظام شــوند .بنابراین بهتر اســت این گونه تجمعات مانند
تجمع طالب در حوزه علمیه و یا دانشــگاه انجام شود .اما
برای برگــزاری تجمع در اماکن باز بهتر اســت با هماهنگی
صورت گیرد در غیر این صورت ممکن است عده ای سودجو
اقدامات دیگری انجام دهند.
در مقابــل اما معــاون امنیتی انتظامی وزارت کشــور
تجمع های خیابانی در موضوع هســته ای را به مصلحت و
نفع کشور ندانست .او اما توضیحاتی داد که برخی تحلیل
کردند که موضع وزارت کشور در این مورد تعدیل شده است.
با تردید به تجمع ها می نگرم
گفت وگوی مثلث با عباسعلی منصوری ارانی
2
امید کرمانی ها
خبرنگار
تصمیم اقای رئیس جمهور
حسن روحانی حاال به خوبی می داند که باید تصمیمات
مهمی را عالوه بر عرصه خارجی در عرصه داخلی هم بگیرد.
او حاال بیشــتر از هر زمان دیگری با موج منتقدانش مواجه
شــده که می توانند اینده او را تحت تاثیر قرار دهند .او باید
راهی بیابد برای دیالوگ با این منتقدان .این منتقدان جدید
دیگر چهره های سیاسی نیستند که او انها را به اقلیت بودن
یا کم اثر بودن ملقب کند .او رئیس جمهور همه مردم ایران
است .روحانی باید تاکتیک جدیدی پیدا کند.
مثلث | شماره 265
توافق در زمان تعیین شده را دنبال می کند؟ در کل
رئیس جمهور چه رویکردی را باتوجه به شــرایط
داخل کشور دنبال خواهد کرد؟
او تابــع نتیجه بخشــی مذاکــرات بــا لحــاظ خط
قرمزهای مدنظر نظام است.
هم اکنــون دلواپســان اعــام می کننــد کــه
رئیس جمهور تمایل دارد برخی خطوط قرمز نادیده
گرفته شود تا توافق هسته ای با 5+1به هر قیمتی
صورت گیرد اما شــما می گویید اقای روحانی نیز
دنبال رعایت خطوط قرمز ایــران در توافق نهایی
است ،بیشتر توضیح می دهید؟
به نظرم نمی اید که اقای روحانی به عنوان باالترین
مقام اجرایی کشــور چنین تمایلی داشــته باشــد و بخواهد
به هر قیمتی حتی به قیمت خرج شــدن منافع ملی و لحاظ
نشــدن خطوط قرمز ایران توافق هســته ای نهایی شــود.
ما شــاهد بودیم همواره رئیس جمهور و تیــم مذاکره کننده
خطوط قرمز نظام را رعایت کردند .اگر می خواســتند چنین
نکنند همان سال گذشته با 5+1به توافق جامع دست پیدا
می کردند .ضمــن انکــه تصمیم گیری دربــاره بحث های
راهبردی در اختیــار رئیس جمهــور نیســت ،هرچند اقای
روحانی رئیس شــورای عالی امنیت ملی اســت اما مقامی
که تاییدکننده دیدگاه های شورای عالی امنیت ملی است،
مقام معظم رهبری هســتند .به عبارت دیگر شــورای عالی
امنیت ملی تصمیم سازی می کند نه تصمیم گیری ،بنابراین
حتی اگر اقای روحانی تمایلش رســیدن به توافق نهایی در
پایان ژوئن باشد امکان تصمیم گیری ندارد.
نظرتان درباره تجمعات اعتراضی که دلواپســان
در نقــد و مخالفت بــا عملکرد تیــم مذاکره کننده
هســته ای برگزار می کنند و وزیر کشور نیز اعالم
کرد اجازه چنین تجمعاتی را نمی دهد ،چیســت؟
چنین تجمعاتی مفید اســت یا مضر؟ جایگاه تیم
مذاکره کننده را در عرصــه چانه زنی با 5+1تقویت
می کند یا تضعیف؟
مســلما این تجمعات ماهیت سیاســی دارد که در
همه جای دنیا انجام می شود .معموال در بازی های سیاسی
فشارهایی می اید که موضوعات در جریان خود قرار نگیرد،
بنابراین اینها تحرکات و تالش های سیاســی اســت .البته
باید میان برگزارکنندگان این تجمعات با کســانی که در ان
حاضر می شــوند تفاوت قائل شــد .مردم به ویژه جوانان و
سیاست
20روز دیگر تا پایان ماه ژوئن مانده ،به نظر شــما
مذاکرات هسته ای به چه نتیجه ای می رسد؟
از قبل هم مشخص بود که مذاکرات خیلی پیچیده
است .فکر می کنم شاهد تمدید مذاکرات باشیم باتوجه به
اینکه شــاید 90درصد مباحث به نتیجه برسد اما پیدا کردن
جایگزین برای برخی پرانتزها ســخت اســت ،بنابراین فکر
می کنم طرفین مجبور به تمدید زمان مذاکرات شوند.
پس به نظر شــما اگــر در زمان مقرر یعنــی پایان
ژوئن دو طرف به تفاهم و توافق نهایی نرسند ،دو
طرف از 90درصد اشــتراک مواضع چشم پوشی
نمی کننــد ،به این معنــا که شکســت مذاکرات را
اعالم می کنند یا تن به تمدیــد مذاکرات خواهند
داد؟
طبق توافق ژنو مذاکرات صفر یا صد است بنابراین
دو طرف ادامه خواهنــد داد تا به متن نهایی برســند .البته
اگر اراده طرفین باشد رســیدن به توافق در همین ایام هم
امکان پذیر است این طور نیست که ناشــدنی باشد ،منتها
باید فرمول هایی را پیدا کنند که براساس ان فرمول ها بتوانند
کار را انجام دهند.
ایــا اختالفــات اصلــی دو طــرف بــه بازرســی از
تاسیســات نظامی و بازجویی از 27مقــام ایران
محدود می شود؟
این دو موضوع که عملی می شود و بحث ان نیست
که عملی نشــوند .در واقع موضوعات یادشــده بحث شان
با موضوع هســته ای در یک راستا نیســتند ،بنابراین خیلی
نمی توانند مشکل زا باشند.
پس االن موضوعات اصلی اختالف میان ایران و
امریکا چیست؟
همزمانی اجرایی شدن توافق و لغو تحریم ها محل
اختالف اصلی است .ما می گوییم همزمان با اجرای توافق
باید همه تحریم ها برداشــته شــود اما یک ســری کارهای
فیزیکی را باید انجام دهیم که زمان بر اســت در مقابل انها
برای ادای تعهدات شــان زمان کوتاه تری نیاز دارند .اینکه
چطور مکانیزمی پیدا شــود کــه همان روز اجــرای توافق
همه تحریم ها نیز لغو شــود محل بحث است چون طرفین
به هم اعتماد ندارنــد .در ایران قریب به پنج تا شــش هزار
سانتریفیوژ باید از مدار خارج شود و در مقابل انها باید بحث
محدودیت های بانکی را بردارند که این خیلی سخت است.
ی را پیدا کنند تا این اتفاق بیفتد.
باید مکانیزم
به نظر شما راهکار ایران برای عبور از این شرایط
چیست؟
زمــان می خواهد و پیــدا کردن مکانیزم یادشــده
سخت است.
چقدر زمان الزم اســت تا توافق بر سر 10درصد
موضوعات اختالفی حاصل شود؟
بستگی دارد چه زمانی بتوانند به مکانیزم ان دست
یابند .لغو همه تحریم ها در روز اجرای توافق هسته ای خط
قرمز برای ما محســوب می شــود .در مقابل انها می گویند
زمانی تحریم ها برداشته خواهد شد که ایران به تعهداتش
درباره راکتور اب سنگین اراک و تعداد سانتیریفیوژها عمل
کند .اینکه چه مکانیزمی خواســته های دو طرف را در یک
زمان بتواند عملیاتی کند ،خیلی پیچیده است .دستیابی به
چنین مکانیزمی می تواند پایان مذاکرات را رقم بزند.
برخی موضوع بازرســی از مراکز نظامــی ایران را
برجسته می کنند .این مساله چقدر محل اختالف
است؟
فکر نمی کنم این موضوع اصلی باشد چون وقتی
پروتکل الحاقی پذیرفته شود این موضوعات در همان قالب
پروتکل الحاقی انجام خواهد شد ،بنابراین موضوع یاد شده،
بحث اصلی نیست.
از صحبت های اقای روحانــی بر می اید که خیلی
تمایل دارد در پایان ماه ژوئن مذاکرات هســته ای
تمام و توافــق نهایی حاصل شــود ،فکر می کنید
او ســرانجام چه تصمیمی می گیــرد؟ ایا نظرش
تمدید زمــان مذاکرات خواهد بود یا دســتیابی به
حسین ذوالفقاری به خبرنگاران گفت« :تجمع مشهد صرفا
تحت عنوان اعتراض به زیاده خواهی گــروه 5+1از ایران
شکل گرفته است .این تجمع به هیچ عنوان در مخالفت با
روند مذاکرات و مذاکره کنندگان نبوده اســت ».این تجمع
با فرماندار مشــهد تحت همین عنوان هماهنگ شده بوده
اما در خالل این برنامه از شعارها و جمالتی استفاده شد که
این طور تلقی شد که در مخالفت با تیم مذاکره کننده ،اتفاق
افتاده است.
نشســت هایی درباره موضــوع هســته ای در برخی از
دانشگاه ها برگزار شده اما عنوان این نشست ها در تضعیف
تیم مذاکره کننده و یا مخالفت با انها نبوده است.
29
سیاست خارجی
دانشجویان کشور دلپاک و دلسوز هستند و اگر هم در چنین
مراسم هایی شرکت می کنند با صداقت و خلوص نیت حاضر
می شوند اما نمی دانند برگزارکنندگان چنین تجمعاتی چه نیت
و اهدافی دارند .به نظرم اشــکال و ایراد اصلی در اهداف و
نیات برگزارکنندگان تجمعات اعتراضی است و قطعا انها به
اهداف شان نمی رسند.
دست نوشــته ها و پالکاردهایی کــه در تجمعات
دلواپســان خطاب به دولت و تیــم مذاکره کننده
هسته ای وجود دارد بعضا توهین امیز است ،فکر
می کنید طرح این مباحث پای میــز مذاکره برای
ایران ایجاد ظرفیت می کند؟
مقام معظم رهبــری جــواب این جماعــت را بارها
دادند .ایشان تیم مذاکره کننده را سربازان و فرزندان انقالب
توصیف کردند و در جلســه با نمایندگان به صراحت یاداور
شــدند که «اعضای تیم مذاکره کننده دارند در میدان عرق
می ریزند ».اعضای تیم مذاکره کننده هم بارها اعالم کردند
که مجری تصمیمات نظامند .فکر می کنم شعارهایی از این
دست که در تجمعات مطرح می شــود کمکی به مذاکرات
نمی کند .موضوع هسته ای راهبردی است و در سطح کالن
نظام تصمیم گیری می شود .هر زمانی که مقام معظم رهبری
شرایط ادامه مذاکرات را مناســب نبینند ،قطعا دستور قطع
مذاکرات را می دهند مادامی که ایشان این تصمیم را نگیرند
هر گونه اختالل در انجام مذاکرات به سود منافع ملی نیست.
در مجموع همان طور که گفتم نیت خیری در برگزار کنندگان
تجمعات نمی بینم و با دید تردید و شک به نیات انها می نگرم
اما مردم و جوانان شرکت کننده واقعا دلسوز و دلپاک هستند
تجمعنکردن،بیشتربهنفعمنتقداندولتاست
تاکید بر ناکارامدی اجرایی می تواند جامعه را از شرطی شدن به توافق منصرف کند
محمدرضا یل
کارشناس ارشد علوم سیاسی از دانشگاه مفید
سیاست
30
مثلث | شماره 265
3
چند روزی هست که شاهد برگزاری تجمعات مصطلح
به «ما اجازه نمی دهیم» در اقصی نقاط کشــور هســتیم.
موضوع این گردهمایی ها پافشاری بر خطوط قرمز اعالمی
توســط نظام در مورد مذاکرات و توافق احتمالی است که
با افزایش برخی ادعای های مقامــات غربی و تهدید های
انان ،به موضوع روز جامعه ایران تبدیل شــده و احساسات
عمومی را جریحه دار کرده اســت .تحمیــل تحقیر ملی بر
جامعه همیشــه مقاوم ایران ،موضوعی نیست که به بهانه
رفع تحریم قابل اغماض باشد .البته مساله تعلیق تحریم ها
نیز بر اساس برخی ابراز نظر ها د ر هاله ای از ابهام قرار دارد.
تمام این عوامل در کنار یکدیگر بستر کنشگری اجتماعی
در جامعه امروز مــا را فراهم می اورد .این انبــار باروت نیاز
به جرقه ای بجا و به وقت دارد تا تاثیــر حداکثری خود را بر
جهت مذاکرات بگذارد و مســیر توافق خــوب را هموارتر
کند .با وجود چنین ظرفیتــی باید ادعا کــرد هرگونه اقدام
نابخردانه و حاشــیه دار می تواند برای مدتــی طوالنی این
کنش اجتماعی را عقیم کند و این فرصت را بسوزاند.
فارغ از نیت عوامل برگزار کننــده تجمعات «ما اجازه
نمی دهیم» واکنش مقامات دولتی در این موضوع شرایط
را تغییر می دهد .وزیر کشور در واکنش به چنین اقداماتی،
ان را غیر قانونی و فاقد مجوز اعالم کرده است و سخنگوی
دولــت در قبــال ان ،این گونــه موضع گیری کــرد« :این
تجمعات غیرقانونــی بود و اینها باید بداننــد این کار عالوه
بر اینکــه غیرقانونی اســت بر مبنــای نگاه امــام خمینی و
مقام معظم رهبری خالف شــرع هم هست .انتظار می رود
گفته ها و رفتار این افراد با هم منطبق باشد .وقتی به شرع
اعتقاد داریم باید کار غیر شرعی انجام ندهیم ».در صورتی
که بنا را بر صدق ادعای مقامات دولتی در عدم ارائه مجوز
بگذاریم ،باید این اتفاق و پیامدهای ان را در شــرایطی که
مقامات دولتی ترسیم کرده اند شکل تازه ای پیدا می کند و
باید مورد تحلیل جدی قرار گیرد.
.1با توجه به راهبــرد اقلیت نمایی مخالفان توســط
دولــت و برخــی بی تدبیری هــای سیاســی اصولگرایــان
به خصوص در انتخابات اخیر هیات رئیســه مجلس زمینه
پذیرش برچسب اقلیت بر دلســوزان و اصطالحا دلواپسان
فراهم شده است و هر اقدامی که مورد طبع دولت و مقامات
اجرایی کشــور نباشــد بالفاصله بــا راهبــرد اقلیت نمایی
به حاشــیه برده می شــود .فارغ از اینکه برخــی افراطیون
سیاســی ،بهانه چنیــن اقدامــی را افریده انــد ،باید گفت
چسباندن این تجمعات به «بازی خرابکن های سیاسی» و
افراطیون نابلد سیاسی ،ظرفیت اعتراض یکپارچه عمومی
علیه برخی بندهای توافق احتمالی را از بین می برد و نهایتا
این اعتراضات به یک دعوای سیاسی تنزل پیدا می کند و
اثر مطلوب خود را نخواهد داشت.
.2موضوع دیگری که باید به ان اشاره کرد ،مساله
مجوز این تجمعات اســت که به ادعای مسئوالن دولتی
اقدامات اخیر فاقد مجوز بوده اســت .بر پایه این فرض
برچسب تمامیت خواهی از جانب دولت به راحتی بر پیکره
جبهه نقادان توافق لوزان خواهد چسبید چرا که در پیش
چشمان افکار عمومی این جماعت معترض همان هایی
هســتند که برای جبهه رقیب خود ،هــر ان ،دم از قانون
و تکریــم ان می زدند و یکــی از عوامل فتنــه 88را عدم
تمکین به قانــون اعالم می کردند ولی امــروز خود بدون
مجوز دست به حضور خیابانی می زنند .این شاید قضاوت
مردمی باشــد که نظاره گر این اتفاقات و بازی رســانه ای
دولت هستند.
در چنین شــرایطی با در کنار هم گذاشــتن داســتان
حواشــی حضور مطهــری در شــیراز و مانور رســانه ای بر
ان و ســایر اقدامــات برخــی بی تحلیل هــای سیاســی،
اســیب پذیری جبهه حزب اللــه افزایش می یابــد .در ثانی
برخی اظهارنظرهای دولتی ایــن موضوع را نیز القا می کند
که چنین اقداماتی در ســایه برخی مراکز قدرت غیر دولتی
انجام می شود که قوه اجرایی توان برخورد با انها را ندارد و
این موضوع خود می تواند تیشه ای باشد بر ریشه اعتراضات
بحق عمومی.
به طور کلی این سلسله اقدامات به شدت اسیب پذیر
است و با یک برنامه ریزی رسانه ای به راحتی محکوم خواهد
شد .در این شــرایط مخالفت و دلواپسی نسبت به توافق،
نوعی نزاع سیاســی تعبیر می شــود و با مدیریت دولتی ها،
این رقیب سیاســی ،قلیل ،تمامیت خواه معرفی می شود.
نتیجه ایــن اتفاق چیزی جز کاهش هــواداری اجتماعی و
دلســردی عمومی در اعالم مخالفت بــا انحرافات توافق
احتمالی نخواهد بود.
به نظر می رسد در شرایطی که موافقان توافق لوزان
با تشویش بعد معیشت اجتماعی سعی دارند جامعه را نسبت
به رفع تحریم ها شــرطی کــرده و را ه حل کاهش فشــارها
(همچــون افزایــش ناگهانی قیمــت ســوخت) را در رفع
تحریم ها القا کنند ،بهترین برخورد مطالبه گری معیشــتی
و ترویج عدم توان مدیریت اجرایی کشــور از ظرفیت های
داخلی و حرکت در مســیر اقتصاد مقاومتی است .به جای
اینکه راحت ترین راه ممکن برای رســیدن به خواســته ها
که از نیات اصلی برگزارکنندگان تجمعات خبر ندارند.
رئیس جمهور هم در مقابل ایــن تجمعات در چند
مقطع اخیر موضع گیری کرده ،مثال گفته «مردم
چنین مباحثی را نمی خواهند .برخی از جیب مردم
شعارهای تند می دهند» ،درباره رفتار اقای روحانی
چه نظری دارید؟
اقای روحانی با بازی های سیاسی کامال اشناست.
او هم با منتقدان و مخالفان مذاکرات هسته ای بازی سیاسی
می کند .بنابراین نوع ادبیات دو طرف سیاسی است .چون
در کشــور حزب وجود ندارد ،هر کســی می کوشــد خود را
زبان مردم قرار دهد ،حال انکه اگر نــگاه حزبی بود احزاب
تجمعات برگزار می کردند و به یکدیگــر جواب می دادند نه
انکه بخواهند از زبان مردم صحبت کنند.
انتخاب شود و راه اندازی تجمعات غیر قانونی در دستورکار
قرار گیرد ،باید پای دولت را در ناکارامدی مدیریت معیشت
اجتماعی بست.
شــاید بهترین کار در کنار اســتفاده از ظرفیت رسانه
ملــی در مناظرات مربوط بــه توافق ،راهبرد کم اثر نشــان
دادن تعلیق تحریم بر اقتصاد ایران باشــد کــه می تواند با
برخی ابراز نظرات مقامات اقتصادی دولتی همراه شــود.
به عنــوان مثال وزیــر اقتصــاد در این راســتا چندی پیش
گفته بود« :ســاختار اقتصادی نامتوازن که از دوران قبل
از انقالب به ارث رســیده اســت ،نخســتین عامل موثر در
پیدایش وضعیت اقتصــادی کنونی بوده اســت .از اوایل
دهه ۵۰و تزریق درامد نفتی به اقتصاد ایران شاهد کاهش
نرخ رشد اقتصادی بوده ایم ...در شرایطی که می دانستیم
با تحریم اقتصادی مواجه می شــویم ،وابستگی خود را به
خــارج افزایش دادیم و اینجا دشــمن تحریم خــود را بر ما
اعمال کرد .اگر ما اقتصاد وابسته به نفت نداشتیم طبیعی
بود که تحریم ها نمی توانســت روی اقتصاد ما تاثیر داشته
باشــد ...باید گفت که با حذف تحریم ها هم مشکالت ما
حل و فصل نمی شود چرا که ما قبل از تحریم ها با مشکالت
جدی روبه رو بوده ایم ،بنابراین بعد از تحریم ها نیز اگر ما از
این شرایط درس نگیریم ،مشــکالت مان به صورت جدی
حل نخواهد شــد ».این گزیده صحبت های وزیر اقتصاد
دولت یازدهم می تواند راهگشــای موفقیت راهبرد کاهش
انتظار عمومی از رفع تحریم ها بر اوضاع اقتصادی کشــور
باشــد .تبیین این موضــوع می تواند انتظــار جامعه از رفع
تحریم را کاهش داده و بالطبع قدرت مانور موافقان توافق
بد نیز کاهش خواهد یافت.
به نظر می رسد در راستای نمایش اعتراضات عمومی
به تحقیر ها و بدعهدی ها و همچنین دفاع از خط قرمزهای
توافق احتمالی باید در این عرصه نیز با مطالبه گری مستمر
جهت اعطای مجــوز به تجمعــات و اســتفاده از ظرفیت
تجمعــات محیط های بســته (که نیــاز به مجــوز خاصی
ندارد) ،بســتر انباشت اعتراضات و اســتفاده بهنگام از ان
را فراهم کرد.
مصوبه شــورای امنیت در مورد عدم انتقاد از مسائل
هسته ای در کنار عدم صدور مجوز تجمع ،عمال توپ را در
زمین قوه اجرایی کشور می اندازد و اضافه شدن فشارهای
رســانه ای زمینه انفجار نارضایتی عمومی ناشــی از تحقیر
ملی را فراهم می کند .قطعا اســتفاده مقطعی و غیر قانونی
از ظرفیت اجتماعی عالوه بر از دست دادن تاثیر حداکثری
اعتراضــات عمومــی ،زمینه سیاســی جلــوه دادن چنین
اقداماتی را فراهم می کند .در پایان به پرســش این سوال
بســنده می کنیم که وقتی مردم ناکارامدی اجرایی کشور را
در کنار ســرکوب مخالفان و عدم ارائه مجوز ببینند ،بیشتر
تحریک می شوند و به میدان می ایند یا هنگامی که رهبران
مخالف توافق را افرادی تمامیت خواه و با انگیزه سیاسی و
در اقلیت بشناسند؟
سیاست خارجی
نمی شود دهان مردم را بست
گفت وگوی مثلث با منصور حقیقت پور
4
منصــور حقیقت پــور می گویــد احتمــال تمدید
مذاکرات وجــود دارد .او در عین حــال می گوید ما باید
به غنی ســازی 20درصــدی بازگردیــم .ایــن نماینده
مجلــس از بی اعتمادی به غرب ســخن گفتــه و البته
در مورد واکنش های داخلی بــه محتوای مذاکرات هم
اظهارنظر کرده است .گفت وگوی مثلث با او را در ادامه
می خوانید.
مثلث | شماره 265
به هیچ کس نباید بداخالقی و بی تربیتی شــود .دلواپسان
فحش ندهند به وزیر خارجه نگویند خائن .شــاهد ان بودم
که یکی از ســران دلواپس بــه اقای ظریف گفــت خائن،
این کار اشــتباه اســت اگر نقدی به کار اقای ظریف وجود
دارد خیلــی محترمانه موارد نقد را بــه او و تیم مذاکره کننده
هســته ای منتقل کنند چون در قالب ادبیات مناســب است
که دو طرف می نشینند و به حرف های هم گوش می کنند تا
باالخره به یک دیدگاه مشترک برسند .اینکه دلواپسان به تیم
مذاکره کننده بگویند خائن ،در مقابل دولت هم به دلواپسان
بگوید بیســواد ،طرح این صحبت ها نه تنها هیچ اثر مثبتی
ندارد بلکه فاصله دو طرف را از هم بیشتر می کند حال انکه
نه مذاکره کنندگان خائن هستند و نه دلواپسان بی سواد.
یک نقد دولت به دلواپســان این اســت زمانی که
اقای جلیلی سرپرست تیم مذاکره کننده هسته ای
بود ،اجازه تجمعات اعتراضی داده نمی شد اما حاال
که دولت یازدهم روی کار اســت تجمعاتی از این
دست پشت سر هم برگزار می شود ،ایا این دیدگاه
را وارد می دانید؟
ان زمان بحــث مذاکرات اینقدر بــه مراحل نهایی
نزدیک نشده بود بیشــتر مذاکرات در حد مباحث اولیه بود
مثال سه ماه مذاکره می کردند که محل مذاکرات اصلی کجا
باشد به عبارت دیگر سه ماه دو طرف با هم چانه زنی می کردند
که محل مذاکرات اصلی در بغداد ،استانبول ،الماتی یا ژنو
تعیین شود بنابراین مردم زیاد احساس حساسیت نمی کردند.
هم اکنون که مباحث و مذاکرات در حال نهایی شدن است
طبیعی به نظر می رسد که موافقان و مخالفان به تکاپو بیفتند
تا دیدگاه های خود را طرح کنند .هیچ اشکالی هم در طرح
این مباحث وجــود ندارد چــون در پایــان می تواند به یک
هم افزایی تبدیل شود.
فکر می کنید اگــر توافــق نشــود روی رای اقای
روحانی اثر خواهد داشت؟
نبایــد روی این موضوعات بحث کرد یک اشــتباه
اقای روحانی ان اســت که همه موضوعات کشور را به حل
پرونده هسته ای وصل کرده ،به نظر من او باید از فردا مشی
خود را عوض کند و اصال نباید معطل پرونده هسته ای شود.
اگر توافق حاصل نشــود اقای روحانی بایــد یک بازنگری
اساســی در سیاســت های اقتصــادی دولت انجــام دهد.
2ســال گذشت درســت اســت ،هم اکنون یک ارامشی بر
اقتصاد کشور حاکم است اما مردم منتظرند که یک گشایش
و اتفاقات جدیدی در عرصه اقتصادی کشور رخ دهد.
سیاست
20روز تا پایان مذاکرات هسته ای باقی است ،شما
وضعیت را چگونه ارزیابی می کنید؟
بعید می دانم مذاکرات ظرف 20روز اینده به نتیجه
برسد و گفت وگوها پایان یابد.
مشکل کار کجاست؟
مشکل این است که رقیب ما نانجیب است .کارخانه
دبه سازی دارد دائم دبه تولید می کند و خواسته هایی که دارد
مغایر منافع ملی ماســت و بطبع ما نمی توانیم خواسته های
انها را بپذیریــم چون هیچ طرفی از مذاکــرات حق ندارد به
منافع ملی و اســتقالل ملت ایران لطمه وارد کند .ما به طور
جد باید نگهبان دستاوردهای خود باشــیم و انها نیز به طور
جد می خواهند از دستاوردهای ما عبور کنند تا راهکاری پیدا
کنند و در اینده خواسته های غیر منطقی شان را توسعه دهند.
اینجاســت که معلوم می شــود در پایان ماه ژوئن مذاکرات
به نتیجه نمی رســد یعنی بحــث پیچیــده و طوالنی خواهد
شــد و فکر نمی کنم در زمانی که اعالم شده ،توافق نهایی
هسته ای به دست اید .اشکال کار هم از طرف ایران نیست
بلکه طرف مقابل نانجیبانه عمل و رفتار می کند.
ایــا اختــاف اصلــی دو طــرف دربــاره موضــوع
بازرسی هاست؟
خیر ،بازرســی یک موضوع اســت .موضوع دیگر
مربوط به بازجویــی از 27نفر ایرانی می شــود .بحث دیگر
ان قلتی اســت که انها بــر بیانیه لوزان مطــرح کردند؛ قرار
بود 1060ســانتریفیوژ در فــردو باقی بماند کــه ظاهرا زیر
حرف خود زدند .نکته دیگر انکه جمهوری اســامی ایران
می گوید در روز امضای توافق هسته ای باید همه تحریم ها
لغو شــود اما طرف مقابل لغو تحریم ها را منوط به راســتی
ازمایی اژانس می کند .به عبارت دیگر طرف مقابل می گوید
انچه امضا می شود باید بعدا مورد راستی ازمایی قرار گیرد و
مرجع راستی ازمایی هم اژانس است .حال انکه ما به اژانس
اطمینان نداریم در ثانی معلوم نیست اژانس چقدر می خواهد
پروسه راستی ازمایی را طوالنی کند .اگر اژانس بخواهد برای
بازدید از نطنــز ،اراک ،فردو و خنداب جدول زمانی شــش
ماهه تدوین کند ان زمان این طور می شود که ما تعهدی را
پذیرفتیم شش ما هم ایستادیم تا اژانس راستی ازمایی کند،
حال انکه این مرجع بین المللی از همین االن خیز نپذیرفتن را
برداشته و دائم با اتخاذ مواضع نامناسب مانند ایران همکاری
الزم را ندارد ،اجازه بازرســی نمی دهد و با ارائه گزارش های
دو پهلو و چند پهلو پیام می دهد که بــه این راحتی ها نتیجه
راســتی ازمایی را اعالم نمی کند ،در چنین شرایطی تکلیف
چیست که ما توافق نامه را پذیرفتیم ان را هم اعمال کردیم
و از یک سال گذشــته اســتقبال هم رفتیم ،غنی سازی 20
درصد متوقف ،تعداد ســانتریفیوژهای فردو و نطنز محدود
و سوخت های غنی شده اکسید یا رقیق شد اما طرف مقابل
چه کار می خواهد انجام دهد .مثال می خواهد تازه بعد از شش
ماه تحریم بانکی را بردارد .خب بحث تحقیق و توسعه و سایر
موضوعات تحریمی همچون بیمه کشتیرانی چه سرنوشتی
پیدا می کند.
ایران چه راهکاری خواهد داشت؟
نخست انکه نباید عجله کرد .حضرت اقا فرمودند
چند ماه دیگر هم طول بکشــد هیچ اشــکالی نــدارد چون
مذاکرات هســته ای باید بر پایه منافع ملی جلو برود .اگر در
چنین قالبی پیش نمی رود اصال جلو نرود.
یعنی شکست بخورد؟
نمی گویم شکست بخورد بلکه معتقدم باید متوقف
شود.
پیامد توقف مذاکرات چه خواهد بود؟
تشــدید تحریم ها کــه فکر نمی کنم ،ولــی ما باید
برگردیم غنی سازی 20درصد را از سر بگیریم.
االن یک نگاه این است که اگر مذاکرات شکست
بخورد یا متوقف شود گزینه دوم جنگ خواهد بود.
این مساله اســت که اوباما و جان کری همواره در
توجیه مخالفــان و منتقدان خود بیــان می کنند و
با چنین توجیهی می کوشند تا کنگره را از دخالت
مســتقیم در مذاکــرات برحــذر دارند .نظر شــما
چیست؟
اوباما خیلی حرف های بی منطق می زند ،شــرایط
روی زمین چیز دیگری است امریکایی ها میلیاردها دالر در
عراق خرج کردند و ایده ال شــان این بود که یک حکومت
غرب گرا در انجا روی کار اید اما چقدر کشته دادند؟ شرایط
منطقه چیز دیگــری می گوید .انها در زمین گرفتار شــدند.
امریکایی ها 47کشــور را با هم هماهنــگ نکردند تا نظام
سیاسی سوریه را تغییر دهند برای نیل به این هدف کم خرج
نکردند امــا کاری از پیش نبردند .البته ظلــم بزرگی به ملت
سوریه کردند ولی شد ایا انچه در ذهن داشتند؟ جواب خیر
است .همین کشورها ســناریوی تغییر نظام سیاسی یمن را
هم طراحی کردند و می خواستند حکومت دلخواه خود را بر
سرکار بیاورند ،بر همین اساس نزدیک دو ماه است ظلم های
بزرگی به ملت یمن می کنند اما جرات ندارند سربازان خود را
از طریق زمین وارد یمن کنند .یمن یک ملت پابرهنه است
که اب و دارو ندارند بمباران هم می شود اما اینها جرات ندارند
مقابل چنین ملتی قرار گیرند .قطعا مادران امریکایی استانه
تحملی ندارند که روزی 100جنازه برایشان فرستاده شود.
اقای روحانی باتوجه به شرایط داخلی چه تصمیم
می گیرد؟
اقای روحانی شایسته است که سرباز فداکاری برای
پیاده کردن اندیشه امام و رهبری باشد .باید به سمتی برود که
بتواند امیری باشــد که منویات موالی خود را پیاده می کند،
غیر از این باشد نتیجه نمی گیرد.
اقای روحانی ادبیاتش عوض شد .او می گوید
برخــی از جیب مردم شــعار تند می دهنــد ،مردم
چنین شعارهایی را نمی خواهند ،برداشت شما از
صحبت های اقای روحانی چیست؟
اینکه مردم خواستار یک مساله ای هستند یا خیر ،اقای
رئیس جمهور از کجا نظرسنجی کرده است.
به یک نوعی ارجاع می دهد به رای 51درصدی که
در انتخابات ریاست جمهوری اورد؟
خیر ،چنین معیاری قابل قبول نیســت ایا مردم به
ب سازش کند؟ مردم به
اقای روحانی رای دادند که برود با غر
اقای روحانی در مقابل یک نامزد دیگر رای دادند.
دلواپسان در موضوع هسته ای تجمعاتی را انجام
می دهند حال انکه وزیر کشور گفته مجوز تجمع
در مخالفت با موضوع هسته ای را نمی دهیم چون
این موضوعی ملی اســت و در ســطح عالی نظام
تصمیم گیری می شود ،نظر شما چیست؟
چنین تجمعاتی اشکال ندارد .دلواپسان هم بیایند
نظرشان را بدهند .ایا همیشه کســانی که دنبال بحث های
خاص هســتند باید نظر بدهند؟ دلواپســان هم حرف های
منطقی و خوبی دارند هیچ ایرادی نیست که حرف دلواپسان
هم گوش داده شود و از انها ایده بگیریم .ما که نمی توانیم
دهن مردم را ببندیــم .البته خواهش من از دلواپســان این
است که از خطوط قرمز نظام عبور نکنند حضرت اقا فرمودند
31
32
سیاست
مثلث | شماره 265
سیاست خارجی
سیاست خارجی
مثلثجزئیاتجدیدیاز
مذاکراتهسته ایرامنتشرمی کند
«جدولپلکانیتحریم ها»؛طرحجدیدایران
مثلث | شماره 265
سیاست
33
سیاست خارجی
5
مذاکرات هســته ای ایران و اعضای 5+1بار دیگر در
وین از سر گرفته شده است .کارشناســان و معاونان ایران
و اعضای 5+1بار دیگر در یکی از مهم ترین پایتخت های
سیاســی اروپا گرد هم امده اند تا به بررسی اخرین مواضع و
اختالفات موجود در مســیر امضای توافق نهایی بپردازند.
این نشســت در حالی برگزار می شــود که کمتر از یک ماه تا
فرا رسیدن ضرب االجل تیرماه زمان باقی مانده و واشنگتن و
پاریس همچنان بر زیاده خواهی های خود در مسیر دستیابی
به توافق نهایی اصرار می ورزند.
خبرهای تازه
اما در این میــان خبرنگار مثلث به اخبــار جدیدی هم
دست یافته اســت .بر همین اساس شــنیده شده که بعد از
نپذیرفتن ناهمزمانی از جانب ایران ،مکانیسم جدید تعلیق
تحریم بحث شده اســت .جداول جدید که در حال نوشتن
هستند پلکانی است .در این جداول مجموعه تحریم ها به
13جزء تقسیم شده است .این اجزا بر حسب موضوع هست
نه قانون؛ مانند موضوع تحریم خرید نفت ،بیمه کشتیرانی،
سوئیفت و ...
بر اساس این گزارش ،اقدامات ایران هم به 10محور
تقسیم شده است .مثل فردو ،کاهش ماشین ها ،اراک و...
طبق این جدول قرار است هر اقدام ایران با رفع بخشی
از تحریم ها پاســخ داده شــود که این تقســیم بندی به این
صورت اســت« :خرید نفت ایران از اروپا در مقابل کاهش
ماشین در نطنز ،حل مشکل سوئیفت در مقابل فردو و بیمه
کشتیرانی در مقابل اراک».
نکته قابل توجه اما این است که همچنان با این جدول
مشــکل ناهمزمانی وجود دارد .زمان بندی این طرح تا اذر
94خواهد بود.
بــا ایــن حــال گویــا امریکایی هــا می گوینــد نظام
تحریم های ما یکپارچه است و این مدل شدنی نیست .اما
طرف ایرانی اصرار به شیوه پلکانی دارد.
اعتراف اوباما در خصوص تحریم های ایران
مصاحبه اخیر اوبامــا با تلویزیون رژیم صهیونیســتی
در خصوص توافق هســته ای با ایران ،یکــی از مهم ترین
موضوعاتی است که در این خصوص مطرح شده و در ان به
موضوعات مورد اختالف اشاره شده است .یکی از مهم ترین
این موارد بازرســی از اماکن هســته ای ایران است .اوباما
معتقد است مکانیسم های بی سابقه نظارتی برقرار خواهد شد
تا فورا از تصمیم ایران برای نقض توافقنامه در تالش برای
به دست اوردن سالح هسته ای مطلع شویم! رئیس جمهور
ایاالت متحده امریکا در این خصوص عنوان داشته است:
«تحریم های هسته ای علیه ایران همیشه نمی تواند اعمال
شود ولی سیستم بازگشت سریع تحریم ها برای بازگرداندن
تحریم در صــورت نقــض توافقنامه از طرف ایــران وجود
خواهد داشــت .در خصوص مخالفت ها با توافق هسته ای
با ایران و روال یک سال و نیم اخیر مذاکرات هم می گفتند
که این روند نتیجه ای نخواهد داشــت زیرا ایران فریبکاری
خواهد کرد و به تعهداتش پایبند نخواهد ماند ،اما پس از یک
سال و نیم دیدیم که ایران به مفاد توافق پایبند بوده است».
سیاست
34
مثلث | شماره 265
شانتاژ رسانه های غربی دوباره تشدید می شود
طی روزهای اخیر بار دیگر رسانه های غربی در مسیر
فضا سازی علیه مذاکرات هسته ای ایران و طرح مواردی در
راستای تحت تاثیر قرار دادن میز مذاکرات خیز برداشته اند.
روزنامه نیویورک تایمز در گزارشی تحت عنوان «مذاکرات
پیچیده شــد؛ ذخیره غنی ســازی ایران افزایش پیدا کرد»
نوشــت« :در حالی که تنها یک مــاه تا پایان مــدت زمان
تعیین شده برای دستیابی به توافق نهایی با ایران باقی مانده
است ،بازرسان بین المللی گزارش کرده اند که ذخیره اورانیوم
غنی سازی شــده ایران در 18ماه گذشــته حدود 20درصد
افزایش یافته است .این مساله ادعای دولت اوباما را مبنی بر
اینکه برنامه هسته ای ایران در این مدت متوقف بوده است،
زیر سوال می برد».
نیویورک تایمز در ادامه سعی کرده است پاسخ ادعای
خود را نیز بدهد و به عبارت بهتر ،صورت سوال و پاسخ به ان
و طرح ان را در یک قالب و مجرای رسانه ای خاص مدیریت
کند« :اما مقامات غربی و کارشناسان نمی توانند دلیل این
مساله را مشخص کنند .یک احتمال این است که ایران به
دالیل فنی نتوانسته است بخشی از اورانیوم غنی شده خود
را به میله سوختی مورد نیاز راکتورها تبدیل کند .این کار مواد
هسته ای را برای ساخت سالح غیرقابل استفاده می سازد.
دلیل دیگر می تواند این باشد که ایران در حال افزایش ذخیره
(اورانیوم غنی سازی شده) خود است تا در صورت شکست
مذاکرات از ان به عنوان امتیازی برای خود استفاده کند».
با این حال ریچارد نفیو ،کارشــناس مســائل ایران در
دانشگاه کلمبیا که مدتی در کاخ سفید و وزارت دفاع هم کار
کرده ،معتقد اســت افزایش ذخیره ایران عامل برهم زننده
توافق نیست ،زیرا ایران می تواند برای حل این مشکل راهی
بیابد به ویژه اگر تحریم های ان لغو شود.
با این حــال گزارش اخیــر نیویورک تایمــز با واکنش
ســخنگوی وزارت امور خارجه ایاالت متحده همراه شــد.
ماری هــارف ،در پاســخ به ســوالی دربــاره مقالــه روزنامه
نیویورک تایمز مبنی بــر اینکــه افزایش ذخایــر اورانیوم با
غنای پایین ایران می تواند مذاکرات هســته ای را پیچیده
ســازد ،گفت« :به هیچ وجه .تیم ما این مقالــه ای خواند و
کامال متحیر شــد ،زیرا محتوای اصلی ان کامال نادرســت
بود .اول ،این نکته که مقامــات غربی یا امریکایی درگیر از
این موضوع نااگاه بودند یا مساله پیامدهای ان کامال پوچ
است .بر اساس برنامه اقدام مشترک ،ایران می تواند ارقام
خود در حوزه ذخایر را تغییر دهد .انها می توانند تا پایان تاریخ
مقرر و تا زمانی که میــزان ذخایر خود را به رقم مشــخصی
برسانند ،این مقادیر را کم و زیاد کنند .برخی مسائل واقعی
و جدی وجود دارند که باید در این مذاکرات حل کنیم .این
مذاکرات یکی از انها نیست .انچه مهم اســت -و ما نیز در
گذشــته علنا اعالم کرده ایم -این اســت که انها متعهد به
کاهش ذخایر اورانیوم شان به 300کیلوگرم بوده اند .اینکه
چگونه قرار است این کار را انجام دهند ،یکی از موضوعات
مذاکره است».
گرد و خاک فابیوس تمامی ندارد
لوران فابیوس وزیر امور خارجه فرانســه طی روزهای
اخیر سعی کرده است نقش اصلی خود در مذاکرات هسته ای
را بیش از پیش عیان ســازد و چنانچه مقامات و منابع غربی
اذعــان کرده اند ،فابیــوس از ایــن پس تا حــدود یک ماه
اتی نقش نخســت وزیر رژیم صهیونیســتی را در مذاکرات
هســته ای ایفا خواهد کــرد .اظهــارات اخیــر فابیوس در
مورد لزوم پذیرش بازرســی های غیر قانونی از ســوی ایران
بیانگر همین مســاله اســت .وزیر امور خارجه دولت ناتوان
فرانســوا اوالند در این خصوص عنوان کرده اســت« :اگر
ایران بازرسی از مراکز نظامی را رد کند ،پاریس با توافقنامه
احتمالی مخالفت می کند! مجوز بازرسی این سایت ها باید
بخشی از توافق نهایی با ایران باشــد تا تضمین شود ایران
به طور مخفیانه برای دســتیابی به ســاح هسته ای تالش
نمی کند ».این هشدار وزیر خارجه فرانسه ادامه اختالفات
میان مذاکره کننــدگان غربی و تهران را نشــان می دهد که
خواسته است بازرسی از سایت های نظامی ایران همچنان
دور از دسترس بازرســان بین المللی باشد «:بهترین توافق
نیز اگر نتوان ان را راستی ازمایی کرد بی فایده است .چندین
کشور منطقه خواهند گفت خب یک کاغذ امضا شده ،با این
حال فکر می کنیم انقدر قوی نیست و بنابراین باید خودمان
هسته ای شویم».
بنابر اذعــان بســیاری از منابع رســمی ،فابیوس طی
هفته های پیش رو بــار دیگر به نمایندگی از رژیم اشــغالگر
قدس و کشورهای مرتجع عربی پای میز مذاکرات هسته ای
خواهد نشست تا به قول خود مانع از دستیابی ایران به حقوق
حقه هســته ای خود شــود .این رفتارها و گفتارها از ســوی
لو نیم اخیر نیز مسبوق به سابقه بوده
فابیوس طی یک ســا
است.
از ان ســو ،مقامــات امریکایی نیز به صــورت صریح
و مســتقیم همچنان بر موضوع بازرســی از اماکن مختلف
نظامی و هسته ای در کشورمان تاکید می کنند .این در حالی
است که مکانیزم رفع تحریم ها نیز به عنوان نقطه ای مبهم
در اجرایی شــدن توافقنامه احتمالی باقی مانده اســت .در
چنین شرایطی که غرب فعال از خواسته های نامعقول خود
در زمینه های مختلف عدول نکرده است ،اساسا نمی توان
از امضای توافق خوب ســخنی به میان اورد .در این میان
تنها راه پیــش روی ایاالت متحده امریــکا و اعضای 5+1
عقب نشــینی از زیاده خواهی های وقیحانه و غیر منطقی و
غیر قابل پذیرشی اســت که مذاکرات را به بن بست خواهد
کشاند.
ازبازرسیمشروطتانفیبازرسی
مواضــع مقامات روســی در خصــوص موضوع مهم
بازرســی ها نیــز در جای خــود قابل تامل اســت! ســرگئی
ریابکوف ،معــاون وزیر خارجــه در این خصوص می گوید:
« مســکو بر این باور اســت که درخواســت از ایــران برای
دسترسی به تاسیسات نظامی این کشور ،غیرقانونی است،
ابعاد فنی مذاکرات هسته ای ایران که هنوز حل نشده قابل
حل اســت ،اما حل انها نیازمند راه حل سیاسی است .همه
موانع حل نشــدنی یک ماه پیش رفع شد و مسائل باقیمانده
از نظر فنی دچار پیچیدگی است و باید از طریق سیاسی حل
شود .تهیه متن توافق هسته ای نهایی میان 5+1و ایران،
به طور قابل مالحظه ای در حال تکمیل است و بخش های
مورد اختالف کمتر شده است».
با این حال سرگئی الوروف ،وزیر امور خارجه روسیه،
موضوع بازرسی از اماکن نظامی را به صورت نسبی می پذیرد:
«اگر به مفاد تفاهم هســته ای لوزان عمل شــود ،احتماال
ایران و 5+1تا مهلــت 30ژوئن به توافق جامع هســته ای
می رسند .ایران به واسطه نگرانی های امنیتی نباید تمامی
تاسیسات نظامی خود را برای بازرســی های بین المللی باز
بگذارد».
بازیپارلماناروپادرزمینامریکاورژیم صهیونیستی
در این میان ،بازی پارلمان اروپا در زمین ایاالت متحده
و رژیم صهیونیســتی در نوع خود قابل توجه است .پارلمان
اروپا نیــز در این بازی وقیحانه همراه بــا امریکا و تروییکای
اروپایی در صــدد اعمال فشــار و تاثیرگذاری بــر معادالت
جاری در مذاکرات (به ســود منابع غرب) است .در یکی از
این موارد ،اخیرا گروهــی از نمایندگان پارلمــان اروپا ،که
عمدتا ارتبــاط نزدیکی با گروهک منافقیــن دارند بیانیه ای
ضدایرانی صادر کردنــد .در این بیانیه که بــرای «فدریکا
موگرینی» مســئول سیاســت خارجی اتحادیه اروپا ارسال
شده ،با ادعای نقض حقوق بشــر در ایران خواستار توقف
مجازات اعدام و در عین حال ازادی زندانیان سیاسی شده
اســت .نمایندگان پارلمان اروپا که بیشــتر اعضــای ان از
حامیان گروهک تروریستی منافقین هستند ،در این بیانیه
که نخســت نیز روی ســایت این گروهک تروریســتی قرار
گرفت ،از ایران خواسته اند به قطعنامه های شورای امنیت
درباره برنامه هســته ای خود پایبند بماند ،به همه ســواالت
ی پاسخ دهد و در عین حال اجازه
اژانس بین المللی انرژی اتم
بازرسی های سرزده از همه سایت های نظامی و غیرنظامی
خود را بدهد!
در هر صورت مذاکرات اخیر دوجانبه و شش ساعته ای
که میان محمد جواد ظریف و جان کــری وزیر امور خارجه
ایاالت متحده در ژنو برگزار شد ،نشان از اختالفاتی دارد که
همچنان میان طرفین پای میز مذاکرات باقی مانده است.
نکته قابل تامــل اینکه وزیر امور خارجه کشــورمان بر باقی
ماندن این اختالفات و لزوم کار فشرده برای حل انها تاکید
کرده و در مقابل ،جان کری از بســیار خــوب و مثبت بودن
مذاکرات سخن به میان اورده است!
فرصتی اندک برای تصمیم واقعی غرب
بســیاری از تحلیلگران معتقدند فعــا امریکا و دیگر
اعضــای 5+1در فاصله انــدک باقیمانده تا دهــم تیرماه،
همچنان نگاه و اراده ای واقعی جهت امضای توافق نهایی
ندارند .بدیهی اســت که اگر بنا بــر هر دلیلی ایــن اراده در
طرف مقابل ایجاد نشود ،جمهوری اسالمی ایران امضای
توافقی بد را در ایــن کارزار دیپلماتیــک نخواهد پذیرفت.
از ایــن رو ایاالت متحده امریــکا و دیگر اعضــای 5+1در
حوزه های مــورد اختالف ،مخصوصا دو حوزه بســیار مهم
نحوه برداشته شــدن تحریم ها و بازرسی های اژانس باید از
خواسته های غیر عقالنی خویش عقب نشینی کنند تا شاهد
به ثمر رسیدن مذاکرات باشیم .هم اکنون مذاکرات در شهر
وین در حال پیگیری است و احتماال طی روزها و هفته های
اخیر شاهد پیوســتن وزرای امور خارجه جمهوری اسالمی
ایران و شش عضو 5+1به مذاکرات و داغ تر شدن مذاکرات
(به لحاظ رسانه ای و سیاســی) خواهیم بود .در این میان،
گزینه تمدید مذاکرات هسته ای همچنان به قوت خود باقی
مانده اســت .اگرچه حمید بعیدی نژاد ،عضــو تیم مذاکره
کننده هسته ای ،حل و فصل مسائل مربوط به ابعاد نظامی
احتمالی ایران را از توافق نهایی مجزا دانســته ،اما اصرار
مقامات امریکایی و فرانســوی بر موضوع بازرسی از اماکن
نظامی نشان می دهد که انها یکی از اصلی ترین مولفه های
توافق نهایــی را تحقق این خواســته نامعقــول می دانند؛
خواسته ای که غرب هیچ گاه به ان دست پیدا نخواهد کرد،
حتی به قیمت عدم امضای توافق هسته ای...
سیاست
ماموریت جدید
پرویز فتاح به صورت ویژه مورد توجه اصالح طلبان قرارگرفته است .انها مدعی
شــده اند این چهره ارام و عملگرای اصولگرا قصد حضور در انتخابات اینده و رقابت با
حسن روحانی را دارد .به همین بهانه در این پرونده این موضوع را بررسی کرده و البته با
توجه به کارنامه سیاسی و عملکرد سابق این چهره مقبول اصولگرا به بررسی مسئولیت
جدید او ونقشی که می تواند در این زمینه ایفا کند پرداخته ایم.
سیاست
36
مثلث | شماره 265
اصالحاتفتاح
ماموریتپرویزفتاحبرایکم کردنبوروکراسیکمیتهامداد
وبهبودکیفیتزندگیمحروماناغازشدهاست
احزاب و
شخصیت ها
سیاست
خارجی
1
«به نظر می رســد نباید گول سفرهای اســتانی سعید
جلیلی و اظهــارات هســته ای او را خورد .ایــن کاندیدای
انتخابات پیشــین اگر مجددا نیز از ســوی جبهــه پایداری
کاندیدا شــود باتوجه به اینکه همچنان مهــر احمدی نژاد
را به پیشــانی خود دارد راه به جایی نمی برد .در مورد برخی
افراد دیگر هــم در این جناح همین قاعده حکمفرماســت و
انان صرفا دم دستی و پتانســیلی برای حضور در انتخابات
ریاست جمهوری و مبارزه با حســن روحانی را ندارند .به نظر
می رسد در این میان چهره ای وجود دارد که این روزها حجم
اخبار درخصوص وی رو به فزونی اســت و هــر اظهارنظر و
اقدام وی بازتاب فوق العاده ای در رسانه های اصولگرا دارد.
بی شک این فرد کسی نیســت جز پرویز فتاح!» این مطلع
تحلیل انتخاباتی یکی از رســانه های اصالح طلب اســت؛
تحلیلی که شاید حاصل بحث های درونی انها در گعده های
خودمانی باشــد .نوشته ای که شاید به اشــتباه و با عجله از
سعید جلیلی برای برجسته کردن پرویز فتاح می گذرد.
انها که اکنون حتی به گذار از حسن روحانی در شرایط
خاص هم فکر می کنند لزوما به این هم فکر می کنند که اگر
بنا بر تشــکیل ســه گانه ای انتخاباتی در بهار 96باشد -اگر
فرض بر این باشد که اصالح طلبان و حسن روحانی دو ضلع
این سه گانه هستند -در این شــرایط نامزد اصولگرایان چه
کسی خواهد بود؟
به یک معنا اصالح طلبان از هم اکنون چینش نیروها
در دو سال باقیمانده تا پایان دور اول ریاست جمهوری حسن
روحانــی را رصد می کنند تا ســر بزنگاه بــا تاکتیکی دقیق و
محاسبه شده به میدان بیایند.
پرویز فتاح برای اصالحات امده است؛ اصالحات
در کمیته امداد .او یک مهندس عملگراست که
می تواند نقشــی مهم در برنامــه حاکمیت برای
حمایت از طیف ضعیف جامعه داشته شد .فتاح
اگرچه هم ان طور که اصالح طلبان می گویند یک
چهره مورد حمایت غالب طیف های اصولگراست
اما با شــناختی کــه از او وجــود دارد او فعال یک
دستورکاربیشترندارد«:اصالحکمیتهامداد»
و حاال سوال مهم این است که چرا انها به پرویز فتاح
رسیده اند؛ مهندس اصولگرا که اکنون جایگاه مهمی هم بعد
از تحوالت کمیته امداد پیدا کرده است .انها چه نشانه هایی
دیده اند که نام پرویز فتاح را به میــان اورده اند.ایا این یک
پیش بینــی واقع گرایانه اســت یا یک بازی سیاســی با چند
هدف از پیش تعیین شده؟ و شاید سوال مهم دیگر این باشد
که فارغ از تبلیغات جناح مقابل ایا می توان روی میز تحلیل
این گزاره را هم قرار داد که شاید پرویز فتاح هم میلی برای
نامزدی در انتخابات ســال 96داشته باشــد؛ کاندیداتوری
مقابل حسن روحانی!
چرا فتاح؟
پرویز فتاح کیست؟
ســید پرویز فتاح قره باغی ،زاده ارومیه در سال 1340
اســت .وی که اکنون رئیس کمیته امداد اســت ،پیش از
ایــن وزیر نیــروی دولت نهم ،جانشــین قرارگاه ســازندگی
خاتم االنبیا(ص) و مدیرعامل بنیاد تعاون سپاه بوده است.
وی در ســال 1368در رشته مهندســی عمران از دانشگاه
صنعتی شریف فارغ التحصیل شد و در سال 1382نیز مدرک
کارشناسی ارشد صنایع را از دانشگاه صنعتی امیرکبیر دریافت
کرد .فتاح همچنین به دو زبان انگلیسی و ترکی اذربایجانی
تسلط دارد.
فتاح چگونه وزیر احمدی نژاد شد؟
مثلث | شماره 265
در کارنامــه پرویز فتــاح یک مقطع مهم وجــود دارد؛
وزارت ان هم در دولت محمــود احمدی نژاد .فتاح ان دوره
را این گونه تعریف می کند« :ورود من به دولت خیلی عجیب
بود .هر چه فکر می کنم می بینــم هدایتی در واقعیت قضیه
وجود داشــت .من دوســتی 30ســاله با اقای احمدی نژاد
داشتم ولی شش ماه قبل از انتخابات ایشان را اصال ندیده
بودم .نکته عجیب ایــن بود که 20روز پــس از انتخابات و
پیروزی اقــای احمدی نژاد که حتی ان موقع هم ایشــان را
ندیده بودم ،یکی از دوســتان جبهه ای مــا صبح امد دفترم
و گفت شــما وزیر می شــوید و من این موضوع را در خواب
دیدم .اول صبح امــد و این را گفت و رفــت ...یک روز بعد
باز یکی از دوســتان دیگر امد و گفت ،خانــم من در یکی از
شهرهای جنوبی طلبه اســت و صبح زنگ زد و گفته به اقای
فتاح بگویید من خواب دیدم ایشان وزیر می شوند .این اتفاق
چند بار افتاد .هفته اخری که قرار بود ایشان فهرست وزرا را
به مجلس بدهد (مرداد ماه) صبح با خانــم رفتیم فرودگاه،
چون پســرم امیر از طرف مدرســه ،ســفر عمره می رفت.
7/5صبح برگشــتم منزل که خانم را برســانم ،تلفن زنگ زد
و گفتند اقای رئیس جمهور با شــما کار دارنــد ،بعد گفتند،
کجایید ،چند بار زنگ زدیم نبودید ،گفتند اب دســتت است
بگذار زمین بیا اینجا ،منتظرم .گفتم خیر است ان شاءالله.
سیاست
حاال زمان ان است که تحلیل کنیم چرا اصالح طلبان
نام پرویز فتاح را به میان اورده اند.
باید تصویری که انها از شرایط موجود ترسیم کرده اند را
ببینیم و از همان زوایه به این بپردازیم که اساسا این مهندس
اصولگرا چه برنامه ای برای اینده سیاست ورزی اش می تواند
داشته است.
افتاب یزد ،ان رسانه اصالح طلب نوشته است« :نام
فتاح در شــرایطی روی میــز اصولگرایان بــرای انتخابات
ریاســت جمهوری قــرار گرفته که بــه نظر می رســد وی از
جایگاه مقبولی نــزد غالب اصولگرایان برخوردار اســت .به
عبارت دیگر چه جبهه پایــداری و چه طیف اعتدالی جریان
اصولگرا نگاه مثبتی به وی دارند .چه انکه پیش از انتخابات
ریاســت جمهوری ســال 92اعضای جبهه پایــداری برای
حمایت از فتــاح در این انتخابــات تمایل داشــتند اما وی
کاندیداتوری را رد کرده بود .از سوی دیگر تاکنون مشاهده
نشده چهره های اصلی اصولگرا موضعی منفی نسبت به وی
اتخاذ نمایند .کمااینکه او نامه حمایتی 220نماینده مجلس
اصولگرا را پشت ســر خود می بیند .در عالم سیاست نگاه به
اینده و دوردست ها امری بدیهی اســت .از همین رو به نظر
می رسد خود فتاح نیز برخی تالش ها را اغاز کرده تا جامعیت
سیاســی خود را افزایش داده و حتی میان برخی چهره های
معتدل کشور نیز پایگاهی برای خود ایجاد نماید .اگرچه این
موضوع می تواند صرفا یک گمانه باشد اما دیدار اخیر وی با
ایت الله هاشمی رفســنجانی در این راستا ارزیابی می شود.
برای حسن ختام شاید طرح یک ســوال بجا باشد .ایا سال
96شــاهد رقابت پرویز فتاح به نمایندگی از جریان اصولگرا
با حسن روحانی خواهیم بود؟ مطمئنا پرداختن به این گمانه
زود هنگام است اما جناح راســت از هم اکنون نیم نگاهی به
موضوع فوق دارد».
اکنون می توانیم گزاره های زیر را برای تشریح شرایط
موجود کنــار هم قــرار دهیــم -1« :از نظــر اصالح طلبان
مهمترین امتیــاز پرویز فتاح مقبول بــودن او در طیف های
مختلف اصولگرایان است .به یک معنا این چهره اصولگرا
فردی است که هم معتدلین اصولگرا و هم طیف هایی مانند
جبهه پایــداری او را فردی قابل قبول و شایســته می دانند.
نشانه ای که اصالح طلبان برای این ادعای خود اورده اند،
نبودن حتی یک نقد منفی به این مهندس اصولگرا از جانب
هم جناحی هایش است ،مضاف به اینکه نامه 220نماینده
مجلس در حمایت از او نیز وجود داشته است».
-2یکی از مسائل موجود میان اصولگرایان اختالف
ســلیقه انهــا در زمــان انتخابات بر ســر مصادیق اســت.
اصالح طلبان باتوجه به همان زمینه اســتقبالی که از فتاح
در زمان مســولیت وجود داشــته ،به ماجرای درخواســت
پایداری ها از او برای کاندیداتوری اشاره می کنند .به یک معنا
این تحلیل می خواهد بگوید که پرویز فتاح می تواند فردی
مورد حمایت همه طیف های اصولگــرا برای کاندیداتوری
باشد.
-3از زمانی که پرویز فتاح پا به کمیته امداد گذاشــته،
حساسیت اصالح طلبان دو چندان شده است .انها می دانند
ی در دوخته شــدن
ایــن ارگان حمایتی می تواند نقش مهم
نگاه طبقه ضعیف به اصولگرایان داشــته باشــد .طبقه ای
که رای خوبــی در انتخابات می تواند داشــته باشــد .پس
حاال توجه دادن به مســئولیت جدید پرویــز فتاح مضاف به
اقداماتی که او می تواند در این جایگاه داشته باشد ،کاربردی
چند گانه دارد.
الف) هشدار به هم جناحی های خود که می دانند برای
پیروزی در انتخابات اتی عالوه بر طبقه متوسط نیاز مبرم به
طبقه ضعیف هم دارند .رایی که اصالح طلبان معموال از ان
غافل بوده اند و شکست شان در انتخابات سال 84بیش از هر
چیز دیگری به این مساله باز می گشت .در ان دوره رای طبقه
متوسط بین نامزدها تقسیم شــد و این محمود احمدی نژاد
بود که شــهد اســتفاده از رای طبقه ضعیف را با شــعارهای
پوپولیستی چشید .پس انها از هم اکنون اژیر خطر را روشن
کرده اند که فرد دیگری از اصولگرایان رای این طبقه را نشانه
گرفته است.
ب) در کاربردی دیگر ،توجه دادن به پرویز فتاح باتوجه
به جایگاه جدیدش ،یــک نوع بازی روانی برای ســوزاندن
اقدامات اوســت .به دیگر ســخن اینکه انها بنــا دارند این
ظرفیت اصولگرایی را که برای خدمت به طبقه ضعیف امده
است ،یک فرد سیاسی تصویر کنند که با اقدامات پوپولیستی
رای مردم طبقه ضعیف را نشــانه گرفته اســت .انها خوب
می دانند اغشته شدن مسائل سیاسی با این خدمات حمایتی
چه سم مهلکی می تواند باشد.
ج) پرویز فتاح دیداری هم با اکبر هاشمی رفســنجانی
داشــته اســت .انها از این رویداد هم برداشــت انتخاباتی
کرده اند تــا بگویند این هم نشــانه ای برای سیاســت ورزی
اقای مهندس! نشانه ای که بیشــتر طعنه ای از جانب انان
به مهندس عملگراســت .واضح تــر بگوییــم می خواهند
بگویند فتاح برای انتخابات حتی حاضر است با هاشمی هم
تعامل داشــته باشــد .این را وقتی در کنار نسبت و احساس
سیاسی طیف هایی از اصولگرایان در برابر هاشمی به دلیل
مواضع چند ســال اخیرش قرار دهیم ،پی بــه بازی پیچیده
اصالح طلبان خواهیم برد.
-4طرح نام پرویز فتاح در کنار ســعید جلیلی هم البته
یک معنای دیگر هم دارد .انها به قرینه سازی مقابل حسن
روحانی مشــغولند .به یک معنا در حالی که جریان اصولگرا
همچنان ابا دارد از اینکه بگوید در رقابت سال 96قطب مقابل
حســن روحانی خواهد بود ،این اصالح طلبان هستند که از
رقابت حتمی اصولگرایان با حســن روحانی سخن به میان
می اورند .بی پیرایه بگوییم انها می خواهند حســن روحانی
را مصادره سیاســی کرده و در صورت عدم حضور مســتقل
در ائتالفی ادامه دار با رئیس جمهور مســتقر تکلیف رابطه
اصولگرایان با حسن روحانی را در دور دوم ریاست جمهوری
(در صورت پیروزی روحانی) یکســره کنند .ان زمان است
که فقط انهــا می مانند و حســن روحانی و شــاید کابینه ای
اصالح طلبانه تر!
اما به اینجای این تحلیل که رســیده ایم باید بپرسیم
که فارغ از تبلیغات و اقدامات روانی اصالح طلبان ایا پرویز
فتاح نگاهی به انتخابات سال 96دارد؟ باید شرایط پیرامونی
و حتی گذشته او را بررسی کنیم.
37
احزاب و شخصیت ها
می کردم مگر رهبری از دولت چه چیز خواسته اند؟»
اصالحات فتاح
پرویز فتاح در نامه ای بسیار مهم پرداخت
حقوق مستمری بگیران را مقدم بر کارکنان
کمیته امداد شمرده است.
رفتم ریاست جمهوری .اولین بار در طول عمرم بود که انجا
می رفتم .از در عادی هم رفتم .هیچ کس ما را نمی شناخت.
به هر کی گفتیم رئیس جمهور ما را می خواهد ،یک ساعت
ما را معطل کردند .خــدا لطف کرد و بنده خدایــی ما را انجا
شناخت و راهنمایی کرد و رفتیم خدمت اقای رئیس جمهور.
ایشــان یک جمله گفت« :دیروز جمعه عصر من لیست را
بسته بودم ،بعد گفتم یک بار دیگر نگاه کنم و امروز (شنبه)
ان را بفرستم که دیدم جای شما خالی است».
سیاست
38
مثلث | شماره 265
خداحافظی با رفیق سابق
اما رفاقت محمــود احمدی نژاد و پرویــز فتاح چندان
دوام نیاورد .انها فقط یک دوره توانســتند بــا هم کار کنند.
فتاح اما بسیار بی حاشیه از کنار رئیس سابقش رفت .هر چند
بعدها ماجرای ان اختالفات را تعریف کرد .ســخنانی مهم
که پرده از مجادالت بر می داشــت .به رغــم رفاقت دیرین
میان فتاح و احمدی نژاد امــا او تنها در دولت نهم وزیر بود.
زمانی که احمدی نژاد رئیس دولت دهم شد ،بسیاری تصور
می کردند وی فتاح را همچنان بــرای وزارت نیرو به مجلس
معرفی می نمایــد اما اتفاقــات دیگری رقم خــورد و رئیس
کمیته امــداد دیگر در کابینــه دولت وقت جایی نداشــت.
حتی ان زمــان 220نماینده مجلس وقت طــی نامه ای به
احمدی نژاد از وی خواسته بودند که وزارت نیرو را کماکان
به فتاح بســپرد .اما به نظر می رســید برخی اختالفات مانع
این اقدام شــد و احمدی نژاد ترجیح داد فــرد دیگری را در
ســال 88به مجلس معرفی نماید .البته سال ها بعد از این،
اختالفات در برنامه تلویزیونی شناسنامه رونمایی شد .پرویز
فتاح در این برنامه در پاسخ به این سوال که وقتی شما وارد
دولت شدید ،می گفتند که اقای احمدی نژاد به شما عالقه
ویــژه ای دارد و ارتباط قبلی بین تان اســت ،اما ســرانجام
این عالقه به کجا رســید ،گفت« :واقعیــت همینی بود که
شــما گفتید .من و اقای دکتر احمدی نژاد رفاقت داشتیم و
ســایر وزرا ارتباط شــان با رئیس جمهور مثل من نبود .ما در
سخت ترین شــرایط جنگ با هم بودیم ».وی افزود« :بعد
از جنگ نیز رفاقت ما ادامه داشــت .در دوران جنگ و پس
از ان رفت وامد خانوادگی داشتیم .البته رودربایستی نیز به
واســطه این نزدیکی با یکدیگر پیدا کردیم .بنابراین وقتی
که می رفتم مطلبی را بــه اقای احمدی نــژاد بگویم ،مانند
بقیه وزرا نبود که بر اثر اداب و رســوم خاصی باشــد ».فتاح
همچنین می گوید« :من تا جایی که توانستم حرمت ایشان
را در دو دولت مدنظر قرار می دادم ،منتها اخالق دوســتانه
با رفتار اداری دو امر متفاوت است .من و دکتر احمدی نژاد
ارتباط صمیمی داشــتیم و البته مسائلی پیش امد که نشان
می داد خلق مــان و روحیه مان دو امر متفاوتی اســت .من
ی داشتم و دارم و نگاه من به دولت قبل از خودمان
روحیه نرم
متفاوت بود ».وی تصریح می کنــد« :وقتی به دولت رفتم
روزنامه اصالح طلب افتاب یزد از قصد پرویز فتاح برای
کاندیداتوری در انتخابات ریاست جمهوری خبر داده است.
گفتم که جای ابادی امدم و به گذشتگان وزارتخانه احترام
می گذاشــتم و همه را دعوت کردم و تــا روزی که از وزارت
بیرون امدم ،با همان وزرا ارتباط داشتم .البته این به معنای
ان نبود که به لحاظ سیاســی با انها همفکر بودم .معنی این
کار این است که ما ضمن حفظ همه مراتب خطوط فکری و
سیاسی خودمان ،تعامل سازنده هم داریم و این لطمه ای بر
افکار و اعتقادات نمی زند ».وزیر نیرو در دولت نهم در ادامه
اظهارات خود جمله ای را می گوید که قابل تامل است« :ان
شــناختی که از اقای احمدی نژاد در دولت نهم داشتیم و از
قبل او را می شناختیم ،با ان احمدی نژادی که در اخر دولت
دهم دیدید خیلی متفاوت بود».
مهندس اصولگرا زاویه ای دیگر از اختالفاتش را نیز
این گونه روایت می کند« :طرحی در مجلس اماده و تصویب
شد و دولت را وادار کرد که نتواند برای خود تغییر ساعت ها
را عوض کند .مصوبه مجلس به شورای نگهبان رفت و اگر
شــورای نگهبان مهر تایید می زد ،قطعی می شد؛ بنا شد از
دولت نیز برای دفاع بروند .هم به بنده و هم به وزارت کشور
از بعد اجتماعی و امنیتی مربوط می شد .اقای پورمحمدی
وزیر کشور وقت در ان زمان به هر دلیلی نیامد و بنده ماندم
و شورای نگهبان .از هر طرف از دولت پیغام دادم اگر بنده
به شــورای نگهبان بروم ،از نظر خودم و وزارتخانه صحبت
می کنم .ما به جلســه شــورای نگهبان رفتیــم و در حضور
همه اعضا از بنده در مورد نظرم پرســیدند؛ باالخره بنده بین
زمین و اســمان ماندم و بینی و بین الله نظر کارشناسی را به
شورای نگهبان اعالم کردم و انها هم همان مصوبه را تایید
کردند .وقتی برگشتم یک ســری اوقات تلخی و عصبانیت
اقای رئیس جمهور و مســائلی به وجود امد و گفته می شــد
خالف نظر دولت عمل کرده ام».
فتاح هم در زمــره افرادی بــود که به صــورت کامال
مشخص با انتصاب اســفندیار رحیم مشایی به معاون اولی
رئیس جمهــور مخالفت می کــرد .او در این مــورد در حلقه
مخالفان فرد جنجالی کابینه بود .فتاح با اشــاره به ماجرای
انتصاب مشایی به معاون اولی می گوید« :این انتصاب نباید
صورت می گرفت اما به رغم نظر حضرت اقا صورت گرفت.
هنوز امضای پای عهدنامه ابتدایی دولت را دارم که اولین بند
ان تبعیت از والیت مطلقه فقیه بود .اما دائم از خودم سوال
اصالح طلبان باتوجه به زمینه استقبالی
که از فتــاح در زمــان مســئولیت وجود
داشته ،به ماجرای درخواست پایداری ها
از او برای کاندیداتوری اشــاره می کنند.
به یک معنا این تحلیل می خواهد بگوید
که پرویــز فتــاح می تواند فــردی مورد
حمایت همــه طیف های اصولگــرا برای
کاندیداتوری باشد
او بعد از خروج از دولت محمود احمدی نژاد به ســپاه
بازگشت و در بنیاد تعاون سپاه مشغول کار شد .این مهندس
اصولگرا ذاتا شخصیتی ارام و بی حاشــیه است .او در زمره
شخصیت های عملگراست که در هر حوزه ای که بوده تالش
کرده کارنامه ای موفق و بی حاشیه از خود برجای بگذارد.
یک اتفاق مهم اما زندگی کاری او را تغییر داده است.
او رئیس کمیته امداد شده است .تشکیالتی مهم که طیف
قابل توجهی از جامعه را پوشش می دهد .او مسئول رسیدگی
به طبقه ضعیف شده است .جایگاهی که پیش تر هدایتش
با اعضای موتلفه اســامی بود و حاال به پرویز فتاح سپرده
شده است.
ی می زند .تغییر در نوع عملکرد
او حاال حرف های مهم
و حرکت کمیته امــداد را می توان از ســخنان و تصمیمات
فتاح فهمید .او در مراســم معارفه اش گفته اســت« :طبعا
بدون کارهای کارشناســی و علمــی ،کاری نخواهیم کرد و
قطعا از روش های ســنتی و تکراری و کم اثر پرهیز خواهیم
کرد ».رئیس کمیتــه امداد امام خمینی(ره) ،شــعار جدید
این مجموعه را افزایش اعتمــاد عمومی به مجموعه امداد
دانسته و گفته است« :باید سعی کنیم این اعتماد بیشتر از
گذشته باشد».
پرویز فتاح می گوید «:موسســات خیریــه را رقیب و
مزاحم خود نمی دانیم ،بلکه معتقدیم انها با فعالیت خود باری
از دوش ما برمی دارند و بنده حاضرم دستشان را ببوسم .کار
شما کار امداد اســت فقط باید اطالعات را با هم هماهنگ
کنید و به عدالــت رفتار کنیــد .قصه فقر و فالکــت باید به
جایی برسد .ما نباید فقیر تولید کنیم بلکه از طریق اقداماتی
مانند اجباری کردن بیمه تامین اجتماعی و رسیدگی به امور
محرومــان در کاهش مشــکالت انها تالش کنیــم .بیمه
اجتماعی ،تحصیل افراد تحت پوشش ،تسهیل در ازدواج
جوانان و تامین مسکن بخشی از برنامه های کمیته امداد در
دوره جدید خواهد بود .او گویا دستوری هم برای فروش یکی
از ساختمان های مهم کمیته امداد داده است.
سرپرست سابق کمیته امداد امام خمینی(ره) با اشاره
به پیشنهاد فروش ساختمان سوهانک کمیته امداد توسط
رئیس جدید گفته است« :این موضوع قرار است در هیات
امنا بررسی شود».
او گفته « :اقای فتاح ریاســت محتــرم کمیته امداد
موضوع فروش ساختمان سوهانک را در هیات امنا مطرح
نمود که مقرر شد ایشان موضوع را جامع االطراف بررسی و
مطالعه و نتیجه را به هیات امنا منعکس نماید».
گفته می شــود او بنا دارد تا طرحی را بــرای حمایت از
محرومان اجرایی کند؛ طرحی که تقریبا شــش میلیون نفر
از جمعیت فقیر کشور را در بر می گیرد .بر این اساس شنیده
است که او بنا دارد مستمری این جمعیت را به صورت قابل
ی در
توجهی افزایش دهــد .اقدامی که می تواند نقش مهم
رضایتمندی جامعه از حاکمیت و رفع هزینه های فقر داشته
باشد .به دیگر سخن اینکه او بنا دارد طبقه ضعیف را به طبقه
متوســط نزدیکتر کند .این اقدام او می تواند اســیب های
سیاســی انتخابات را کمتر کند .چــه اینکــه در ادوار قبلی
نامزدهای انتخاباتی با شعارهای بدون پشتوانه مالی ارای
این طبقه را تحت تاثیر قرار می دادند.هر چه هســت پرویز
فتاح برای اصالحات امده است؛ اصالحات درکمیته امداد.
او یک مهندس عملگراست که می تواند نقشی مهم در برنامه
حاکمیت برای حمایت از طیف ضعیف جامعه داشــته شد.
فتاح اگرچه هم ان طور که اصالح طلبان می گویند یک چهره
مورد حمایت غالب طیف های اصولگراست اما با شناختی که
از او وجود دارد او فعال یک دستورکار بیشتر ندارد« :اصالح
کمیته امداد».
احزاب و
شخصیت ها
سیاست
خارجی
ماموریت مهندس فتاح
کمیتهامدادبهسمتبهبودزندگیفقراحرکتخواهدکرد؟
2
سید رضا نیری اولین سرپرست کمیته امداد
ســیدرضا نیری را که می توان اولین سرپرست کمیته
امداد خواند ،از اسفند 1357همکاری اساسی و جدی خود را
با این نهاد اغاز کرد و از سوی حضرت امام (ره) به عضویت در
شورای مرکزی کمیته امداد درامد و سپس مسئولیت اجرایی
و سرپرســتی کمیته امداد به او محول شــد .نیری حدود 27
سال و تا پایان ســال 1385عضو شورای مرکزی و سرپرست
کمیته امداد بود.
حسین انواری دومین سرپرست
حســین انواری پس از نیری ســکان این نهاد انقالبی
را برعهده گرفت .انواری بــا تایید حضرت ایت الله خامنه ای
در 13اسفند 1385سرپرســت کمیته امداد امام خمینی (ره)
شد و بیش از هشت ســال و تا 16فروردین 94همچنان این
مسئولیت را به عهده داشت.
منابع مالی این نهاد برای ماموریت فقرزدایی و کمک به
محرومان جامعه از منابع زیر تامین می شود:
-1عنایات مقام معظم رهبری (مدظله العالی)
-2اعتبارات و کمک های دولت
کمیته امداد امام خمینی(ره) از نوع موسسات ناسودبر
و عام المنفعه اســت و تحت نظارت رهبری قرار دارد که مرکز
ی شهرســتان ها و اکثر
اصلــی ان در تهران بــوده و در تمام
بخش های کشور و در برخی نقاط خارج از کشور دارای شعبه
است .اساســنامه اولیه کمیته امداد امام خمینی (ره) که در
20خرداد 1366تنظیم و به تایید رهبر کبیر انقالب اسالمی
رسید ،با اذن مقام معظم رهبری مورد بازنگری قرار گرفت و در
یک مقدمه 20ماده و 15تبصره 29،اذر 1380به تایید ایشان
رسید و اجازه فرمودند سرپرست کمیته امداد نسبت به ثبت و
اجرای ان اقدام کند .بدین ترتیب با تصویب این اساسنامه،
تمامی مقررات مغایر با ان ملغی شد.
پس از رهبری نظام ،شــورای مرکــزی عالی ترین رکن
این نهاد است که مسئولیت کلی امور امداد را عهده دار است.
سرپرســتی به عنوان باالترین مقام اجرایی و عضو شــورای
مرکزی امداد مجری مصوبات شورای مرکزی است ،اداره کل
کمیته امداد در استان به عنوان هماهنگ کننده و ناظر بر امور
شاخه های اصلی مستقر در شهرستان هاست و کمیته امداد
مدیریت شهرستان در تمامی شهرســتان ها و ادارات کمیته
امداددربرخیشهرهاومراکزدهستان هابه عنواناصلی ترین
واحدپشتیبانیامدادمستقیمابهامورمددجویانواربابرجوع
رسیدگیمی کند.
مجمع اقتصادی کمیته امداد
درسال ۱۳۶۳بهدستورامامخمینی (ره)وبرایکمکبه
کمیتهامدادمقررشدتاتعدادیازواحدهایمصادره ایکهدر
اختیاربنیادمستضعفانبود،بهکمیتهامدادتحویلدادهشود.
در این راســتا مجتمع اقتصادی کمیته امداد در سال ۱۳۶۴
به صورت واحد مســتقل و تحت نظر شــورای مرکزی کمیته
مثلث | شماره 265
منابع مالی
ساختار تشکیالتی کمیته امداد
سیاست
کمیته امداد امام خمینی یکی از نهادهایی اســت که
می توان ســابقه ان را نه به انقالب ،بلکه به ســال های پس
از خرداد 42ارجاع داد .کمیته ای که به ســبک سازمان های
مردم نهاد امروزی توسط مردم بنیان نهاده شده و اداره می شد
اما در شکلی نیمه مخفی .باتوجه به اهمیت کمیته امداد به
بررســی این نهاد برامده از انقالب پرداخته ایــم .نهادی که
تعدادزیادیاز مردم محروم را تحت پوشش دارد ،شرکت های
متعددی را با فعالیت های اقتصادی اداره می کند و مهمتر از
همه سیستم و شبکه جمع اوری کمک های مردمی را در قالب
صندوق های صدقات اداره می کند.
تعدادی از انقالبیون اول نهضت اســامی که در زمره
همراهان و همرزمان حضرت امام خمینی (ره ) قرار داشتند و
بعضا امروز و بعدها مســئوالن فعلی این نهاد شدند ،از طرف
امامماموریترسیدگیبه خانوادهزندانیانسیاسیونیازمندان
مبارزین را به عهده داشتند .اقدامات حمایتی و امدادی انها
خصوصا در زمان اوج گیری انقالب اسالمی یعنی سال های
56و 57که مبارزات به اوج خود رســید و اعتصاب و تحصن
همهجارافراگرفت ،باحمایتگسترده وفراگیر از اعتصابیون
و خانواده زندانیان سیاســی و نیازمندان جامعه سیر صعودی
پیدا کرد .با پیروزی انقالب اســامی و اغــاز فعالیت مجدد
بخش های اداری ،اقتصادی و فرهنگی کشور ،لزوم حمایت
از نیازمندان در صدر برنامه های نظام قرار گرفت ودقیقا 22روز
پس از پیروزی انقالب اسالمی و به عنوان دومین نهاد برامده
از انقالب ،در تاریخ 14اسفند ماه ،1357کمیته امداد امام ،
با صدور حکم تاریخی حضرت امــام خمینی (ره ) برای مدت
نامحدود ،تشکیل شد .این کمیته وظیفه پیدا کرد تا به منظور
تحققبخشیدنبهاهدافعالیهنظامجمهوریاسالمیایران
و والیت فقیه در حمایت و امداد محرومان و مســتضعفان و
خودکفا کردن انان ،فعالیت کند .با این تفاسیر می توان گفت
که این سرعت در تشکیل این نهاد به پیشنیه و سابقه فعالیت
انها پیش از انقالب باز می گردد.
با همین ســابقه ای کــه از کمک به زندانیــان پیش از
انقالب بیان شــد ،پر واضح اســت که در جریان این کمک
بازاریان و به ویژه بازاریان تهران نقش ویژه ای داشتند .انها از
ابتدای دهه 40و همچنین در خرداد 42با امام همراه بودند و
بخش مهمی از بار حمایتی نهضت را به دوش داشتند.
تا پیش از پرویــز فتاح ،رئیس فعلی ایــن نهاد ،کمیته
امداد با سرپرستی یا شورای مرکزی اداره می شد .اولین رئیس
شــورای مرکزی نیز حبیب الله عســگراوالدی بود و تا پایان
عمر نیز در این سمت باقی ماند .او که پیش از انقالب نیز از
جمله بازاریان حامی انقالب و دبیرکل موتلفه اســامی بود،
ی که از
با حکم امام به این نهاد رفت .حبیب الله عسگراوالد
چهره های معروف و بنام کمیته امداد به شمار می رود در اسفند
57با حکم امام خمینی(ره) به همراه جمعی از مسئوالن مامور
تشکیل کمیته امداد شد و تا پایان عمرش نیز همچنان رئیس
شورای مرکزی این نهاد بود .شیوه اداره کمیته امداد به صورت
شورایی بود که عسگراوالدی ،شفیق ،کروبی ،حاجی حیدری
و نیری از موسسین و اعضای شورای مرکزی بودند.
-3هدایا و کمک های مردمی موسســات سازمان ها و
نهادهای داخل و خارج از کشور
-4صدقات ،نذورات و ذکوات
-5درامــد حاصــل از فعالیت های اقتصــادی کمیته
امداد امام
39
احزاب و شخصیت ها
امداد تشکیل شد .متعاقب این تصمیم ۱۰۰واحد اقتصادی
صنعتی و کشاورزی و تعدادی امالک ،به مجتمع اقتصادی
کمیته امداد تحویل داده شد .در سال ۱۳۶۴با نظر حضرت
امام اموال موضوع تبصره ۸۲متعلق به محرومین شــناخته
شدندوبهمجتمعتحویلدادهشد.ضمنامصادره هایمربوط
به جرائم ،انفال و سایرین تا سال ۱۳۷۵به نفع کمیته امداد و
بعد از ان به نفع ســتاد اجرایی فرمان حضرت امام (ره) صادر
گردید .در ادامه مجتمع اقتصادی ،نسبت به احصا و تملک
اموال و امالک و مستغالت و توسعه فعالیت های اقتصادی
درزمینه هایکشاورزی،عمران،معدنو...اقدامکردهوطی
این سال ها به فعالیت می پردازد.
مدیریت این مجتمع اقتصادی با مهندس محمد علی
یزدان جو است .یزدان جو در سال های دولت نهم و تا پیش از
امدن سعید مرتضوی مدیرعامل شرکت سرمایه گذاری تامین
اجتماعی (شستا)بود.اودرسال 90ازاینسمتکنارگذاشته
شد.باامدنفتاحبهکمیتهامداداوبهمدیریتایننهادگمارده
شد .دو شرکت معدن فراور امداد و شرکت عمران گستر بصیر
از شرکت های مهم مجتمع اقتصادی کمیته امداد به حساب
می اید تا انجــا که مدیران عامل این شــرکت ها در ســاختار
سازمانی و چارت مجتمع اقتصاد در حد معاونت های چهارگانه
ایننهادقراردارند.شرکت هایزیرنظراینمجتمعاقتصادی
را به شرح زیر می توان نام برد:
- 1شرکتمعدنفراورامدادکهشاملسهشرکت:معدن
و کارخانه سنگبری امکو ،معدن اتشکده و کارخانه سنگبری
حاجی اباد می شود – 2 .شرکت عمران گستر بصیر -3شرکت
بهاران بهشــت البرز – 4شرکت امداد ســپاهان گلدشت– 5
شرکت کشت و صنعت میثاق امداد – 6شرکت کشت و صنعت
امداد شرق خراســان – 7شرکت کشــت و صنعت جلگه سبز
امداد – 8شرکت کشت و صنعت امداد سبز هگمتانه – 9شرکت
کشاورزی و دامپروری بازوی کشــاورز کرمانشاه – 10شرکت
کشت و صنعت رضوان امداد گلستان – 11شرکت نار مهریز
یزد – 12شرکت کشت و صنعت زرین خوشه اراک – 13شرکت
تو دام امداد اصفهان – 14شرکت کشت و صنعت فتح
کشــ
و نصر کرمان – 15شــرکت تعاونی معدنی امداد – 16شرکت
کشاورزی سبز دشت فارس – 17شرکت کشت و صنعت بهار
رفسنجان.
سیاست
40
مثلث | شماره 265
صندوق های صدقات
گرچه جمع اوری صدقات و کمک هــای مالی مردم از
ابتدایتاسیسایننهادامریطبیعیبود،اماازاواخرسال64
این کار به صورت سیستماتیک و به صورت سازماندهی شده
در امد .از ان ســال به بعد صندوق هایی با عنوان «صندوق
صدقات» در شهرهای مختلف و مناطق مختلف شهر نصب
شــد تا مردم بتوانند نذورات و صدقات خود را برای رســیدن
به دستمحرومانجامعهاهداکنند.یکیازمهمتریناهداف
اجرای این طرح جلوگیری از تکدی گری و مبارزه با این پدیده
زشت در کشور اسالمی بود.
جمع اوری صدقات از ابتــکارات این نهاد بود و در هیچ
کجای دنیا سابقه نداشــته اســت .اعتماد مردم به این نهاد
موجب شــده اســت تا همچنان از این ابزار برای جمع اوری
کمک های مردمی استفاده شود .اخیرا کمیته امداد تالش
کرده تا با به روز رســانی شــیوه دریافت صدقــات به صورت
الکترونیکی صندوق هایی را با این شــیوه در متروها و برخی
مراکزنصبکند.
اینکارموجبشدهتامشکلپرداختصدقاتکهبیشتر
از طریق پول های خرد تامین می شــود و ایــن روزها کمیاب
شده است ،برطرف شود .همچنین مردم می توانند از طریق
شماره های خاص که به طور اتوماتیک 300تومان به حساب
کمیته امداد واریز می کند و به حســاب مشترک تلفن منظور
می شــود ،صدقات خود را از این طریق و با سهولت پرداخت
کنند .شیوه های نوین در دریافت صدقات عالوه بر اینکه نیاز
روز است ،از یک افت مهم نیز جلوگیری می کند .سال 90بود
که معاونت مشارکت های مردمی این نهاد به منظور جلوگیری
از دســتبرد متکدیان و معتادان بــه صندوق های صدقات از
راه اندازی شیوه های نوین خبر داد.
ایرانی ها چقدر صدقه می دهند
امار ســال 91نشــان می دهد که ایرانیان در این سال
900میلیارد تومــان را به عنوان صدقه بــه محرومان کمک
کرده اند .تنهادرایامعیدهمانسال 1/5میلیاردتومانصدقه
به واحد های این نهاد در سراسر ایران تحویل داده شده بود.
در ســال 92این نهاد اعالم کرد که در امد ساالنه این کمیته
از محل صندوق های صدقه 180میلیارد تومان بوده است.
همچنین در سال 92تعداد هفت میلیون صندوق صدقه در
سراسر کشور نصب شده بود که این نهاد تصمیم گرفت رقم
ان را به 10میلیون صندوق ارتقا دهد .کالنشــهرهایی مثل
تهران ،اصفهان ،شیراز و تبریز از جمله استان هایی هستند
که بیشترین صدقات را دارند .اخرین امارها نشان می دهد که
به طور متوسط مردم در هر ماه باالی 21میلیارد تومان صدقه
بهاینکمیتهاعطامی کنند.
امار عملکرد کمیته امداد
کل مددجویان ایــن کمیته در اخرین امار رســمی که
سایت کمیته امداد امام خمینی منتشــر کرده ،شامل 1/85
میلیون خانوار است .این امار متعلق به پایان سال 92است و
در ان مشخص شده است که این خانوارها 3/99میلیون نفر
را شامل می شوند.
این افراد در سه قالب طرح مددجویی (حمایت از ایتام،
بی سرپرستان ،از کار افتادگان ،معلوالن و ،)...طرح شهید
رجایی (ســالمندان) و موارد موردی دســته بندی می شوند.
کمیته امداد در عملکرد 30ساله خود 174هزار میلیارد تومان
به این افراد کمک کرده است.
به این نوع کمک ها باید دو نوع پرداختی به مجرمان یا
مقصران جامعه را هم اضافه کرد .طرح رحمت برای حمایت
از خانواده زندانیان با 2/3هــزار میلیارد تومان پرداخت (طی
35ســال) و طرح کمک به پرداخت دیه بــا 954/4میلیارد
ریال پرداخت (طی 35ســال) از دیگر پرداختی های کمیته
امداد بوده است.
عالوه بر این کمیته امداد بخشی از محرومان خارج از
ایران را نیز تحت پوشش دارد.
براســاس امار کمیته امداد تا پایان ســال 92در لبنان
18هزار نفر ،سوریه 7/3هزارنفر ،افغانستان 13/2هزارنفر،
تاجیکستان 149نفر ،عراق 12/7هزار نفر و کومور 870نفر
تحت پوشش این کمیته قراردارند.
پرویز فتاح اولین رئیس کمیته امداد
بااصالحاساسنامهایننهادوباحکممقاممعظمرهبری
پرویز فتاح به عنوان اولین رئیس کمیته امداد منصوب شد.
با توجه به تغییرات صورت گرفته در اساســنامه کمیته امداد
امام خمینی(ره) ،حضرت ایت اللــه خامنه ای در حکمی ،در
16فروردین 94با تقدیر از تالش های مخلصانه مســئوالن
سابق این نهاد« ،اعضای هیات امنا و رئیس کمیته امداد امام
خمینی(ره)» را منصوب و تاکید کردند در تحقق هدف نورانی
این تشکیالت الهی ،یعنی توانمندسازی و تامین خوداتکایی
محرومان و رشــد ایمانی انــان گام های اساســی و تکمیلی
برداشته شود .به موجب این حکم ،افراد زیر به عنوان اعضای
هیات امنای کمیته امداد معرفی شدند:
محسن کازرونی
فقیه ،نویســنده و کارشــناس مسائل سیاســی ،متولد
کازرون که امام جمعه سابق کرج و نماینده ولی فقیه در استان
البرز بود .وی عضو مجلس خبرگان رهبری اســت و در حال
حاضر به تدریس دروس خارج فقه و اصول در مدرسه مروی
تهران اشتغال دارد.
حمیدرض ا ترقی
نماینده سابق مشهد در مجلس شــورای اسالمی ،دو
دوره عضو هیات امنای کمیته امداد امام خمینی (ره) با حکم
رهبر معظم انقالب ،دبیر شــورای مرکزی کمیته امداد امام
خمینی (ره) ،معاون فرهنگی کمیته امداد امام خمینی (ره) و
مدیرکل کمیته امداد امام خمینی (ره) استان خراسان.
مرتضی بختیاری
معاون دادستان کل کشــور ،وزیر اسبق دادگستری،
استانداراصفهان،مدیرکلدادگستریاستانخراسانوفارس
و رئیس سازمان زندان ها.
مرضیه وحید دستجردی
وزیر سابق بهداشت درمان و اموزش پزشکی ،نماینده
دوره های چهار و پنج مجلس شــورای اسالمی ،مدیر سابق
روابط دانشــگاهی و امور بین الملل دانشــگاه علوم پزشکی
تهرانوعضوهیاتعلمی گروهزنانوزایماندانشگاهتهران.
سید امیر منصور برقعی
ســفیر ایــران در توکیــو ،معاون نظــارت راهبــردی و
برنامه ریزی رئیس جمهور ،معــاون اقتصــادی وزارت امور
خارجه و قائم مقام وزارت امور خارجه.
حسین انواری
سرپرست سابق کمیته امداد امام خمینی (ره) ،فرماندار
کاشان ،مدیریت کل نظارت و ارزشیابی و پیگیری های وزارت
کشور ،معاون اداری و مالی وزارت کشور ،معاون هماهنگی
و امور مجلس وزارت مســکن و شهرســازی و قائم مقام وزیر
مسکنوشهرسازیدرامورشرکت هایتحتپوشش،معاون
امور مجلس کمیته امداد حضرت امام خمینی (ره) و عضویت
در شورای مرکزی کمیته امداد امام خمینی (ره).
فصل جدید کمیته امداد امام خمینــی (ره) در حالی به
ریاست مهندس فتاح اغاز می شــود که در حال حاضر حدود
4/5میلیون نفر از محرومین و نیازمندان جامعه تحت پوشش
خدماتایننهادقراردارندوحدودسهمیلیوننفرنیزبهصورت
موردی از خدمات ان بهره مند می شــوند .نکته مهم دیگر در
زمینه کمیته امداد این اســت که عالوه بر کمیتــه امداد امام
خمینی(ره) برخی دیگر از مراکز و تشــکل های مردم نهاد در
ی فعالیت می کنند
کار جمع اوری صدقات و کمک های مردم
اما هیچ کدام به اندازه کمیته امداد به طور مرتب گزارشات ان را
منتشرنمی کندوازشفافیتدرعملکردبرخوردارنیست.حضور
پرویز فتاح در کمیته امداد می تواند دوره ای تازه را در این نهاد
مردمی کلید بزند .کم کردن از حجم فعالیت های اقتصادی و
سوداورکهحجمکمیازانهادراختیارمحرومانقرارمیگرفت
وبیشترصرفسرمایه گذاریمی شدمی توانداولینقدمدراین
راهباشد.پسازانباالبردنمیزاندریافتیفقراومستضعفان
تا حدی که توان زندگی متوسط و ابرومندانه را به انها بدهد از
اقدامات مورد توقع خواهد بود.قدم بعدی فرا ر فتن از خدمات
مالی و اهمیت دادن به ابعاد فرهنگی زندگی این طبقه اســت
به نحوی که بهداشت ،اموزش ،ورزش و حوزه های فرهنگی
و اجتماعی برای این گروه مورد توجه قرار گیرد .تبدیل کردن
طبقهضعیفجامعهبهطبقهپایینروبهمتوسطتوقعیاستکه
از مهندس فتاح می رود .در مجموعه ای که او مدیریت خواهد
کردهمازتعدادفقرابایدکاستهشودوهمبهکیفیتزندگیانها
توجه گردد.در کشوری که عایدی صندوق صدقاتش نزدیک
200میلیارد تومان اســت نباید فقیری زندگــی کند که به نان
شبش محتاجباشد.ماموریتپرویزفتاحاغازشدهاست؛منتقل
کردن پول های کمیته به فقرا و بهبود کیفیت زندگی انان.
احزاب و
شخصیت ها
سیاست
خارجی
نفس جدید
گفت وگوی مثلث با حسین طال درباره تحوالت کمیته امداد
امید کرمانی ها
خبرنگار
مثلث | شماره 265
برای کار اقتصادی داشته باشد اما در یک فضای اقتصادی
طبیعی است وقتی تعهدات یک نهاد مشخص می شود که
مثال به این تعداد خانواده کمک رســانی کند ،منبع درامدی
می خواهد .یکی از منابع کمک های مردمی ،دیگری منابع
دولتی و سومی استفاده از منابع در اختیار است .در شرایط
فعلی که محدودیت هایی برای اقتصاد کشــور ایجاد شده
بالطبع کمک های دولتی و مردم محدود می شود اما هزینه ها
وجــود دارد ،برای اینکــه امنیت برای انجــام امور حمایتی
ایجاد شــود فکر نمی کنم کار اقتصادی کردن کمیته امداد
فی نفسه بد باشد.
کمیته امداد از بودجه دولتی هم کمک می گیرد؟
بله ،از بودجه عمومی ردیــف اعتباری دارد اما رقم
دقیق ان در خاطرم نیست.
یکــی از برنامه هــای مجلــس ایــن اســت که به
خانواده هایی که نیازمند کمک حمایتی هستند به
جای انکه هر ماه 40هزار تومان کمک شــود 650
هزار تومان پرداخت شــود تا انها بتوانند نیازهای
خود را تامین کنند ،نظر شما چیست؟
مشــکلی در امار و اطالعات وجود دارد ،البته چند
وقتی اســت که بهزیســتی و کمیته امداد شــروع کردند و
سیاست
اقای فتاح ریاست کمیته امداد را برعهده گرفت.
این تغییر مدیریتی چه اثــاری را به همراه خواهد
داشت؟
فکر می کنم کمیتــه امداد تجربه خوبــی در نظام
جمهــوری اســامی ایــران به عنــوان یک نهــاد عمومی
غیردولتی محســوب می شــود که هدف رســیدگی به امور
اقشار اســیب پذیر اســت .به رغم همه خوبی هایی که دارد
فکر می کنم در بعضی از موضوعات اسیب هایی هم داشت.
مهمترین موضوعــی که اقای فتــاح به ان توجــه می کند
موضوع نظم درونی از لحاظ اقتصادی و سیســتمی است.
به هر تقدیر فکر می کنم انچــه اتفاق می افتد به عنوان یک
نفس جدیدی باشد .افراد گذشته کار ارزنده ای انجام دادند
و امیدوارم او اقدامات گذشتگان را بتواند کامل تر کند.
بی نظمی به لحــاظ اقتصــادی و سیســتمی چه
اسیب هایی را در پی داشت؟ ایا باعث اتالف منابع
مالی می شــد یا کار ان بازدهی و راندمــان الزم را
نداشت؟
باالخره وقتــی منابع محدود شــد باالجبار چاره ای
نیســت جز انکه هدفگــذاری مشــخص و روی ان اهداف
تمرکز انجام شود .شاید یکی از مشکالت این بود که مثال در
حوزه اموزشی بعضا برخی افراد تحت پوشش تا انتهای مسیر
حمایت می شــدند ،در صورتی که اموزش عالی و این گونه
حمایت کردن وظیفه کمیته امداد نبــود و البته موضوعات
دیگری هم وجود دارد.
کمیته امداد برای انکه بودجه بخش حمایتی خود
را تامین کند ،وارد فعالیت های اقتصادی نیز شده
بود ،نظر شما چیست؟
فکر نمی کنم که ان مجموعه به لحاظ قانونی منعی
3
حســین طــا ،نماینــده مــردم تهــران و عضــو
کمیســیون اجتماعی مجلس می گویــد« :مهمترین
موضوعی که اقای فتاح به ان توجــه می کند موضوع
نظم درونــی از لحاظ اقتصادی و سیســتمی اســت.
به هر تقدیر فکر می کنم انچه اتفاق می افتد به عنوان
یک نفس جدیدی باشد .افراد گذشــته کار ارزنده ای
انجام دادند و امیدوارم او اقدامات گذشتگان را بتواند
کامل تر کند ».با این نماینده مجلس در مورد برنامه های
احتمالی پرویز فتاح صحبت کردیم.
امارهایشان را با هم تبادل می کنند چون بعضی افراد از چند
دســتگاه کمک حمایتی می گیرند ،یعنــی از کمیته امداد،
بهزیســتی و هالل احمر کمــک مالی می گیرنــد ،بنابراین
این مشکل در سیســتم اماری وجود دارد و واقعیتی موجود
است .پیرزنی که کسی را ندارد و از محلی نیز درامدی کسب
نمی کند یا خانواده ای که پدر فوت شده و زن سرپرست خانوار
اســت و درامدی ندارد ،از جمله افراد تحــت تکفل کمیته
امداد هستند .طبیعتا وقتی درامد نیســت هزینه وجود دارد
همین االن خط فقر مطلق را 250هزار تومان معین کردند،
یک خانواده ســه نفره و چهارنفره هزینه دارند ،درامدی هم
که نیســت ،ایا با 30هزار تومان می توانند معیشــت خود را
بگردانند؟ بنابرایــن باید امار جمعیت اثر را مشــخص کرد.
چندی پیش وقتی از اقای جهانگیری در موضوع حذف یارانه
نقدی ثروتمندان پرسیدند ،او گفت« :ما ثروتمندان را چگونه
شناســایی کنیم؟» حال انکه ثروتمندان با امار و اطالعات
مالیات ها و پرداخت حق بیمه و مسافرت ها قابل شناسایی
هستند اما یک ادمی که هیچ فعالیتی ندارد چگونه می توان
شناسایی اش کرد ،او زیر دست و پا له می شود .کمیته یک
جمعیتی را تحت پوشش دارد و قسمتی از خانواده ها را وقتی
بازتوانی اقتصادی کرد از زیر پوشــش خود خارج می کند و
افراد جدید را که دچار اسیب شدند تحت پوشش قرار می دهد
اما در بعضی موارد کمیته امداد صندوقی برای پرداخت پول
به افراد شده است .البته موثق ترین دستگاه در خوداشتغالی
و اشتغال خانگی کمیته امداد است .بزرگترین مشکل این
بود که باید افراد اموزش داده می شــدند تا به مهارتی برسند
اما بعد جنس تولیدی خود را نمی توانســتند بــه بازار عرضه
کنند ،یعنی نمی توانستند هم کارافرین باشند و هم محصول
را در بازار بفروشند و پول ان را جمع اوری کنند .کمیته امداد
یک شرکت مادر تخصصی راه انداخت .این شرکت یک کار
بزرگ را میان خانواده های تحت پوشش تقسیم می کند .بعد
محصول را می گیرد و کار بازاریابی و فروش را انجام می دهد.
یعنی خانواده دغدغه بســته بندی ،عرضه و فروش را ندارد.
فعال موفق ترین نهاد در ایجاد اشتغال خانگی کمیته امداد
است .ادم های اســیب پذیر را تحت پوشش قرار می دهد و
توانمندســازی می کند و به جامعــه بر می گرداند که این کار
ارزنده ای است.
ادغام بهزیستی و کمیته امداد مطرح است ،نظر
شما چیست؟
نقاط قوت و ضعــف دارد .نیازمنــد کار تحقیقاتی
است .یک زمانی جهادســازندگی با وزارت کشاورزی ادغام
شــد و دیگر ان روحیه جهــادی در کار وجود نــدارد .امروز
در کمیته امداد ان روحیــه جهادی وجــود دارد اما وقتی با
بهزیستی که حالت اداری-دولتی دارد ادغام شود دیگر ان
روحیه را از دست می دهد .البته در بهزیستی نیز خداوکیلی
کســانی کار می کنند که خیلی شرایط ســختی دارند اما در
کمیته امداد عالوه بر روحیه انسانی و عطوفت ،یک روحیه
جهادی و انقالبی نیز وجود دارد .حسن ادغام این دو نهاد نیز
ان است که می تواند امار ،اطالعات ،درامدها و حمایت ها
را از جامعه هدف متمرکز و مشــخص کــرد ،یعنی این نکته
که شــاید بعضی ها از چند جا کمک بگیرند ،هرچند شاید به
لحاظ قلیل بودن کمک های این نهادها قابل توجیه باشــد
اما ســامان دادن این مســاله می تواند با تشکیل یک ستاد
مرکزی قابل حل باشد.
اینکه بعد از 36سال مدیریت کمیته امداد از موتلفه
گرفته و تحویل اقای فتاح شد ایا با نگاه سیاسی
قابل تحلیل است؟
جابه جایی ها حکم دوی استقامت را دارد .یکسری
افراد تا زمانی کار را جلو می برند و هر فکر و تدبیری که داشتند
به کار می گیرند ،بعــد ان را در اختیار تیــم بعدی می دهند.
ان شاءالله نفس جدیدی که در نهاد کمیته امداد ایجاد شده
بتواند کار را جلو ببرد.
41
احزاب و شخصیت ها
کمیته امداد درست عمل کند
جلویشعارهایانتخاباتیپوپولیستی
گرفتهمی شود
گفت وگویمثلثباحمیدرض اترقی
سیاست
42
مثلث | شماره 265
امید کرمانی ها
روزنامه نگار
کمیته امداد امام خمینی (ره) از چه زمانی تشکیل
شد و تا قبل از تحویل مسئولیت ریاست ان به اقای
فتاح چه اقداماتی را انجام داد؟
کمیته امــداد امام خمینــی(ره) دومین نهادی بود
که پس از پیروزی انقالب اســامی تشــکیل شد .حضرت
امام 23بهمن 57فرمان تشــکیل کمیته انقــاب را برای
حفاظت از انقالب و پیگیری مســائل امنیتــی و انتظامی و
14اسفند نیز دستور تشــکیل کمیته امداد را برای رسیدگی
به امور محرومان در سراسر کشور دادند .حضرت امام برای
تشکیل کمیته امداد از عناصری اســتفاده کردند که قبل از
پیروزی انقالب اســامی هم در جهت کمک به انقالبیون
و حمایت از خانواده هــای زندانیان سیاســی دوران قبل از
انقالب فعال بودند و تجربه داشتند .بنابراین انتصاب مرحوم
عســگراوالدی و مرحوم شــفیق در این رابطه حاکی از این
مساله بود و در جمله ای هم که حضرت امام در انتصاب انها
به کار بردند این بود که «شــما که از انقالبیون اول نهضت
اســامی هســتید این مســئولیت را به دوش بگیرید ».در
واقع حضرت امام یک پیوندی بین انقالبیون اول با کمیته
امداد زدند که بر این اساس رهنمودها و هدایت های بعدی
که انجام دادند این بود که این نهاد بتوانــد از پا برهنگان و
ســهمداران اصلی انقالب اســامی که محرومان هستند
حمایت کند و هدف مهم انقالب اسالمی که ایجاد عدالت
4
حمیدرض ا ترقی عضو هیات امنای کمیته امداد
امام خمینی (ره) اســت .او که از جملــه چهره های
قدیمی کمیته امداد اســت می گوید« :اساسنامه را
اصالح کردند تا متناسب با شرایط روز برای فقر زدایی
اقدام انجام شــود و امداد بتواند در سیاســت های
جدید برنامه های توسعه کشور چه برنامه ششم و چه
چشم انداز 20ساله کشــور نقش جدیدی را باتوجه
به شرایط زمان و مکان ایفا کند .این تغییر اساسنامه
در واقع جایگاه جدید امــداد را در قواره نظام جدید
تامین اجتماعی کشور تثبیت و برای فعالیت اینده
امداد ریل گذاری کــرد ».با او در مــورد کمیته امداد
گفت وگو کردیم.
اجتماعی در جامعه و رفع فقر و محرومیت اســت را به سهم
خود بتواند دنبال کند .امداد چند مرحله را در دوران 36سال
پشت ســر گذاشــت .در دهه اول انقالب تالش عمده این
نهاد بر محور شناسایی فقرا در سراسر کشور ،گسترش دادن
دفاتر کمیته امداد در سطح کشور و دور ترین نقاط روستاها با
هدف شناسایی جغرافیایی فقر در کشور و رفع نیازهای اولیه
محرومین اعــم از خوراک ،پوشــاک و تحصیل محرومان
بود ،در این دهه خدمات و نیازهای اولیه محرومان به دست
انها رســانده می شــد ،بنابراین اصوال خدمت گیری توسط
محرومان خیلی کمتر بود و خدمت رسانی در اولویت اصلی
کار قرار داشت و توانست در این دهه قدری فقر مطلق را در
جامعه کاهش دهد ،در کنارش رسیدگی به امور جنگ زدگان
و مهاجران ناشی از جنگ ،خانواده ســربازانی که در جبهه
فعالیت می کردنــد و همچنین مقابله بــا رباخواران و کمک
به اســیب دیدگان جنگ در تهران و برخی استان ها از دیگر
کارهای امداد بود تا وقتی کــه نهادهای مربوط به ان کارها
در کشــور مثل بنیاد شــهید و بنیاد مهاجران جنگ تحمیلی
تشکیل شد .انها بعد توانستند وظایف خود را انجام دهند اما
امداد در مسیر خدمت رسانی به محرومان ،بی سرپرستان و
نیازمندان کشور ادامه فعالیت داد .در این دهه براساس طرح
مرحوم شهید رجایی رسیدگی به سالمندان باالی 60نیازمند
روستایی هم که ابتدا در اختیار بهزیستی بود به کمیته امداد
منتقل شد .در دهه دوم فعالیت کیفیت خدمت رسانی کمیته
امداد تغییراتی کرد و در مسیر توانمندسازی و ایجاد اشتغال
برای نیازمندان جامعه و توجه به حمایت تحصیلی به عنوان
یکی از راهکارهای توانمندســازی قرار گرفت و توانست از
طریق فارغ التحصیل کردن جوانان خانواده های زیر پوشش
جلوی انتقال فقر از خانواده به نسل جوان را بگیرد و در جهت
اشتغال و خودکفایی خانواده ها براید .بر همین اساس جزو
نهادهای فعال و برتر در این حوزه محســوب می شــود .در
چنین شــرایطی دولت نیز به مرور ایجاد اشــتغال روستاها
و رســیدگی به امور محرومــان روســتایی را برعهده کمیته
امداد گذاشت .امداد توانست از منابع بانکی زمینه اشتغال
صدها هزار نفر از نیازمندان کشــور اعم از افراد زیر پوشش
و غیر زیرپوشــش در طی این دهه را فراهــم کند و به عنوان
یک نهاد بــا تجربه و کارامد و فعال در زمینه ایجاد اشــتغال
در بین دستگاه های مختلف کشور بتواند بدرخشد .در دهه
سوم با ساماندهی کمیته ها به صورت هوشمند فعالیت امداد
استمرار پیدا کرد و در واقع تبدیل شدن فعالیت های دستی
امداد به فعالیت های مکانیزه و کامپیوتری موجب شــد که
اطالعات مربوط به محرومان و نیازمندان سراســر کشــور
در شبکه اماری و اطالعاتی هوشمند متمرکز شود و قابلیت
این را داشته باشد که دولت خدماتی که می خواهد به اقشار
ضعیف و محروم جامعه بدهد مثل توزیع ســبد کاال ،یارانه
نقدی و غیره را از طریق این شبکه به راحتی انجام دهد .در
واقع امداد یک سامانه اطالعاتی هشت میلیونی در سراسر
کشور دارد که اطالعاتش قابل استفاده برای دستگاه های
اقتصادی و رفاهی کشــور و حمایتی دولت است .عالوه بر
این امداد در توزیع ســهام عدالت ،پرداخــت یارانه نقدی و
توزیع ســبد کاال و همچنین کمک به اطفال زیر شش سال
برای امنیت غذایی انها همکاری بسیار گسترده ای را با دولت
انجام داد .امداد در دهه ســوم با کمــک دولت و مصوبات
مجلس توانست تقریبا فقر مطلق را در سطح کشور نزدیک
به صفر برســاند و عمــده فعالیت هایش در جهــت رفع فقر
نسبی ســاماندهی شــود که این مرحله در واقع نیازمند چند
اقدام جدی در کمیته امــداد حضرت امام بود؛ یکی تقویت
بخش قرض الحســنه و کمک های موردی به محرومان به
جای کمک های مســتمر و بالعــوض ،دوم تقویت بخش
توانمندسازی از طریق ایجاد اشتغال و خوداتکایی ،تحصیل
هدفمند جوانــان خانواده های تحت پوشــش کمیته امداد
و نیز کمک های تامیــن جهیزیه و مســکن محرومان .در
کنار این اقدامات امداد برای از بین بــردن فقر فرهنگی در
خانواده های تحت پوشش نیز نقش مهمی ایفا کرد چراکه
این مســاله در موفق کردن خانواده ها در بخش اقتصادی
تاثیــر غیر قابل انــکاری دارد .این ارتقای فرهنگی شــامل
اصالح ســبک زندگی ،اصالح الگوی مصــرف ،مدیریت
اقتصادی ،ارتقای سطح اجتماعی خانواده ها و توجه علمی
و عملی به نقاط بحران خیز فقر در کشــور مثل حاشیه های
شهرها و همچنین نقاط مرزی بود .در کنار اینها در دهه سوم
توجه به منابع مالی مربوط به فقرزدایی در کشــور براساس
مبانی اسالمی یعنی ترویج سنت حســنه صدقات و ذکوات
و انفاقات از جمله فعالیت هــا تا االن بود کــه در این زمینه
احزاب و
شخصیت ها
سیاست
خارجی
مثلث | شماره 265
اگر قانونی را اقــای فتاح بتواند از طریق
دولــت و مجلس عملیاتی کنــد ،االن که
حقــوق کارگر یــک میلیــون و 200هزار
تومان اســت ،میــزان پرداختــی که به
محرومان طبــق ان قانــون باید صورت
بگیــرد مبلغی حــدود 600هــزار تومان
خواهد شد
سیاست
گام های خوبی برداشــته شــده که ضمن رشــد 8ساله بین
15تا 20درصد و افزایش کمک های مردمی که ناشــی از
اعتماد مردم به این تشکیالت است ،در واقع توانست درامد
ذکات را از ســال 85که در اختیار امداد قــرار گرفت تا االن
از 310میلیون تومان به 300میلیارد تومان افزایش دهد.
این ناشی از ان بود که امداد توانست مشکالت محرومیت
روســتاها را از طریق ذکات کم کند ،مثال حدود هفت هزار
مســجد ،صدها خانه عالم ،صدها غسالخانه و صدها خانه
بهداشت در روستاهای محروم ساخت .با همین منابع ذکات
تو نیازهای اولیه نقاط محروم را پاسخ گفت .در کنارش
ساخ
دختران نیازمند را تامین جهیزیه کرده و خانه برای محرومان
فراهم کــرد .این اقدامات موجب شــد که مــردم با اعتماد
بیشــتری به کمیته امداد کمک کننــد ،خصوصا در مناطق
اهل ســنت حمایت اهل ســنت به کمیته امداد و پرداخت
ذکاتشان به این نهاد نشان دهنده رشــد قابل توجه اعتماد
مردم به کمیته امداد برای پرداخت ذکات بود که در مجموع
امداد توانست هم در زمینه توسعه و گسترش صندوق های
صدقات در سراسر کشور ،افزایش درامد از این محل احیای
این سنت در جامعه گام های خوبی بردارد و صدقات را تقریبا
به یک درامد حدود 150میلیارد تومــان افزایش دهد و هم
از طریق افزایش ذکات و دیگــر انواع کمک هایی که مردم
بر مبنای دیدگاه اسالمی مثل فطریه و کفارات و حبس مال
برای فقرا انجام دهند ،گام های بسیار خوبی در طول سال ها
بردارد .در کنارش هرســال جمعیتی بالغ بر 100هزار نفر از
محرومان در اثر سیاست های توانمندســازی کمیته امداد
خودکفا و از زیر پوشش کمیته امداد خارج شدند .حداقل در
هر سال بیش از 30هزار جوان با فارغ التحصیل شدن و به
کمک کمیته امداد وارد بازار اشتغال کشور شدند و مشاغل
مختلفی را توانستند در اختیار بگیرند و از زیر پوشش کمیته
امداد خارج شــوند ،ضمن انکه در هر ســال بالغ بر 50هزار
جهیزیه به دختران محروم داده شد که انها توانستند از این
طریق از زیر پوشش کمیته امداد خارج شوند و خود خانواده
تشــکیل دهند .در مجموع نقش این نهــاد در فقرزدایی و
تحقق عدالت اجتماعی و همچنین کاهش فقر و محرومیت
در کشور نقش بی بدیلی بود که تاکنون به حمدالله توفیقات
خوبی را به دست اورده که در نهایت در سال 94اساس نامه
توسط شــورای مرکزی قبلی امداد اصالح شــد و اساسنامه
اصالح شــده خدمت مقام معظم رهبری پیشــنهاد شــد .با
اصالح اساســنامه مرحله جدیدی در فعالیــت کمیته امداد
از سال 94اغاز شــد که عالوه بر ادامه فعالیت های گذشته
در حمایت از محرومان و نیازمندان و همچنین فقرزدایی در
کشور ،سازماندهی جدید ذکوات و صدقات مردم و خیریه ها و
ی و جهت دادن به انها برای فقرزدایی
موسسات خیریه مردم
در کشور و همچنین توسعه و گسترش صندوق قرض الحسنه
امداد در سطح کشور و جلوگیری و پیشگیری از فقر و نهایتا
تکیــه اصلی بــر توانمندســازی محرومــان و نیازمندان در
اساسنامه جدید مورد تاکید بیشــتر قرار گرفت و باید در این
مسیر گام های موثرتری برداشته شود.
نیروهایی که در کمیتــه امداد تا االن مســئولیت
داشتند از نیروهای موتلفه بودند ،برخی سه اسیب
عدم چاالکی ،پیچیده شدن بوروکراسی و فقدان
خالقیت را در کمیته امداد بیان می کردند و معتقدند
تغییر مدیریت در این نهاد می تواند اســیب های
یادشده را برطرف کند .نظر شما چیست؟
طبیعی اســت کــه اوال نســل قبلی کمیتــه امداد
شخصیت هایی مثل اقایان عسگراوالدی ،حیدری ،شفیق
و نیری بودند که تعدادی به رحمت ایزدی پیوستند و به طور
طبیعی دیگر نیســتند که بتوانند این روند را ادامه دهند ولی
کاری به کمک من و اقــای انواری انجام دادنــد که تقریبا
نسل جدید امداد تلقی می شویم؛ اساسنامه را اصالح کردند
تا متناســب با شــرایط روز برای فقر زدایی اقدام انجام شود
و امــداد بتواند در سیاســت های جدید برنامه های توســعه
کشور چه برنامه ششم و چه چشم انداز 20ساله کشور نقش
جدیدی را باتوجه به شرایط زمان و مکان ایفا کند .این تغییر
اساسنامه در واقع جایگاه جدید امداد را در قواره نظام جدید
تامین اجتماعی کشــور تثبیت و برای فعالیــت اینده امداد
ریل گذاری کرد ،بنابرایــن نیروهای جدیدی که وارد عرصه
فعالیت کمیته امــداد در مدیریت می شــوند اوال اختیارات
بیشــتری دارند هم در ُبعد تامین منابع اقتصــادی و هم در
جهت مصرف .در گذشــته روش به گونــه ای بود که بخش
اقتصادی یعنی تامیــن درامد مدیرعامــل مختص به خود
داشت و مدیرعامل بخش حمایتی جدا بود .در سیاست جدید
هر دو یکی شــدند و اختیارات متمرکز شــد و با تبدیل شدن
شــورای مرکزی به هیات امنا تقریبا تمرکز مدیریت در امداد
پدید امد که این هم براساس تجربه ای بود که ما در گذشته
داشــتیم و در اساســنامه ان را توانســتیم اصالح کنیم که
بتواند ســرعت تصمیم گیری در امداد برای رفع محرومیت
را باال ببرد .طبیعتا این می تواند موجب کاهش بوروکراسی
و فرایند تصمیم گیــری و اقدام دربــاره محرومیت زدایی در
کشور شود .البته کاری که گذشــتگان انجام دادند به نظر
می رسد برای کارهای اینده بسیار مهم و اساسی بود ،در واقع
موجب می شــود که اقدامات با سرعت و چابکی بیشتری به
سرانجام برسد.
کمیته امداد چقدر بودجه دولتی می گیرد؟
تمام هزینه جاری و حقوق پرسنل کمیته امداد توسط
دولت پرداخت می شــود .بخشی از مســتمری مددجویان
کمیته امداد هم توســط دولت پرداخت می شود که اینها با
کمک های مردمی در زمینه های مختلف همچون ذکوات
و انفاقــات تلفیــق می شــود و می تواند خدمــات متنوع به
محرومان را فراهم کند .حدودا 40درصد بودجه کل امداد
از دولت و 60درصد دیگرش توســط منابــع مردمی و منابع
اختصاصی این نهاد تامین می شود.
تا قبل از انکه اقای فتاح حکم بگیرد مدیریت این
نهاد با نیروهــای موتلفه بود .ایا می شــود به این
تغییر مدیریت نگاه سیاسی داشت؟
یکی از نقاط مثبت این مدیریت همین بود .حضرت
امام از ابتدا سعی کرد که این مدیریت دست عناصری باشد
که از قبل انقالب با انها ارتباط و به انها به عنوان افراد موثق
اطمینان داشت ،همین روند را هم مقام معظم رهبری بعد از
رحلت حضرت امام تاکنون حفظ کردند و اعتقادشان بر این
بود که این عناصر که از قبل انقالب با امام ارتباط داشتند و
عناصر موثقی هســتند می توانند این نهاد را هدایت کنند ،با
اطالع از اینکه هیچ بهره برداری سیاســی از این مجموعه
به نفع جریان سیاسی موتلفه و حزبی صورت نگرفته است.
اذعان به این مســاله که کامال این تشــکیالت بــه دور از
بهره برداری های سیاسی توانســته فعالیت خودش را ادامه
دهد دلیل اصلی اعتماد حضرت امام و مقام معظم رهبری به
این نیروها بوده است .در شرایط کنونی طبیعتا از ان عناصر
غیر از من و اقای انواری شخص دیگری در هیات امنا نمانده
است و ترکیبی که در واقع در هیات امنا االن منصوب شدند
عمدتا ترکیبی از افرادی هستند که در دولت نهم در ساختار
اجرایی کشور بودند و این هم باز نقطه نظر مقام معظم رهبری
را به نیروهای انقالبی و جهادی و متدین نشان می دهد که
مقام معظم رهبری چــون در این مرحله تاکیدشــان بر این
بود که روحیه جهــادی و نهادی همچنان بــر کمیته امداد
باقی بماند و پررنگ تر شود سعی کردند ترکیب هیات امنا از
عناصری باشــند که این روحیه را برای رفع فقر و محرومیت
بتوانند حفظ کنند.
یکی از طر ح هــای مجلــس این اســت که 650
هزار تومان به خانواده های تحت پوشش کمیته
امداد داده شــود .این چه اثر سیاسی دارد ،وقتی
می دیدیم ســال 84اقــای کروبی به مــردم وعده
پرداخت 50هــزار تومان داد و عــده ای به او رای
دادند یا سال 88اقای احمدی نژاد وعده پرداخت
نقدی 75هزار تومان یارانه را داد ،به عبارت دیگر با
این اقدام چقدر جلوی سوءاستفاده های سیاسی
از رای مردم گرفته می شود؟
قانونی در سال 73در مجلس تصویب شد که دولت
موظف است به خانواده های فاقد سرپرســت و نیازمند زیر
پوشش کمیته امداد و بهزیســتی حداقل 40درصد حقوق
سطح قانون کار را پرداخت کند .این قانون طی این سال ها
توسط هیچ کدام از دولت ها عمل نشد و به رغم انکه حقوق
کارگــر 900هزار تومــان بــود و 40درصد ایــن مبلغ حدود
400هزار تومان می شــد ،حداکثر پرداختــی دولت به این
خانواده ها 60تا 70هزار تومان بود .دولت ها طی این سال ها
براساس ان قانون مصوب دائم بدهکار هستند و بدهی شان
را به این خانواده ها نپرداختند .االن هم این قانون همچنان
پابرجاست .اگر این قانون را اقای فتاح بتواند از طریق دولت
و مجلس عملیاتی کند ،االن که حقوق کارگر یک میلیون و
200هزار تومان اســت ،میزان پرداختی کــه به محرومان
طبق ان قانون بایــد صورت بگیرد مبلغی حــدود 600هزار
تومان خواهد شــد که به این خانواده ها که بی سرپرســت و
نیازمند هستند می تواند پرداخت شود و بسیاری از مشکالت
انها را حل کند .دیگر جلوی شعارهای انتخاباتی پوپولیستی
دیگران را هم خواهد گرفت.
در چــه حوزه هــای اقتصــادی کمیتــه امــداد
ســرمایه گذاری می کند تــا از منافعی که کســب
می شود در جهت حمایتی صرف کند؟
یک ســری امــوال از ســال 62به عنــوان اموال
مصادره ای که دادگاه هــا به نفع فقــرا و محرومان مصادره
کردند ،در اختیــار کمیته امداد حضرت امام اســت که این
امالک مشــکالت حقوقی داشــته و بعضی ها هم سهامی
بوده که مربوط بــه کارخانجات مختلف اســت .مجموعه
این امالک و اموال و ســهام کارخانجــات چند نوع فعالیت
اقتصادی را برای کمیته امداد به وجود اورد که این فعالیت ها
در چارچوب سیاســت های ابالغی مقام معظــم رهبری به
کمیته امداد در چند ســرفصل تعریف شــده اســت؛ یکی
فعالیت در زمینه بهره برداری از معادنی که در اختیار کمیته
امداد گذاشته شده اســت ،دوم اقتصادی کردن امالک و
زمین هایی که به کمیته امداد واگذار شــده و تبدیل انها به
ساختمان یا پروژه های عمرانی یا مسکن محرومان و سوم
به بهره برداری رساندن زمین های کشاورزی و باغات که در
اختیار امداد گذاشــته شــده که اینها بعد از اقتصادی شدن
باید به مرور تبدیل شــود به تعاونــی و در اختیار محرومان و
نیازمندان هر محل گذاشته شود تا بتواند در جهت خودکفایی
و اشتغال محرومان و نیازمندان یا تامین مسکن محرومان
مورد اســتفاده قرار بگیرد ،بنابراین حوزه های کشــاورزی،
معدن ،عمران و ســاختمان فعالیت های اقتصادی کمیته
امداد را شــکل داده و در این زمینه ها براساس امکاناتی که
در اختیارش بوده توانســته درامدی را در هرسال کسب کند
که از محل این درامد هر ســال نزدیک 100تا 150میلیارد
تومان را در اختیار بخش حمایتی قرار می دهد که صرف امور
محرومان و نیازمندان کشور شود.
43
احزاب و شخصیت ها
کمیته امداد دچار بوروکراسی شده بود
گفت وگویمثلثبافرج اللهعارفی
سیاست
44
مثلث | شماره 265
امید کرمانی ها
روزنامه نگار
با توجــه به اینکــه اقای فتــاح به ریاســت کمیته
امداد منصوب شــد و تا مدت ها این مسئولیت در
اختیار موتلفه ای ها بود ،ارزیابی شما از این تغییر
مدیریت چیست؟
اینکه گفته شــود کمیته امداد در اختیار یک حزب
سیاسی بود ،کم لطفی به این نهاد اســت .هم اکنون اقای
روحانی ،عضو هیات موســس حزب اعتدال و توسعه است
ایا می توان گفت دولت در اختیار این حزب است؟ خیر .در
کل تغییر مدیریت در کمیته امداد مثبت ارزیابی می شــود و
ان شاءالله ُحســن این تغییر را هم مردم می بینند و حتما هم
رویکرد کمیته امداد عوض می شود و می رود به همان سمتی
که قبال بود .چون کمیته امــداد از قدیم به عنوان یک نهاد
حمایتی محسوب می شــد که با سرعت و کیفیت در خدمت
مردم بود .ان شاءالله به شکل اولیه اش برگردد و در خدمت
مردم باشد.
پــس یــک انحرافــی از عملکــردش داشــته که
می فرمایید انتظار است به شکل اولیه خود برگردد؟
انحراف به معنای مصطلحــش خیر ،اما دنیا به روز
و بوروکراســی حاکم می شــود ،نهاد کمیته امداد نیز دچار
بوروکراسی شــده بود .امیدواریم با تغییر مدیریت به حالت
همان نهاد سریع و چابک و ساده برگردد.
اقای فتاح چه برنامه هایــی دارد و چه رویکردی را
در حوزه مدیریت کمیته امداد دنبال خواهد کرد؟
بــه اعتقاد مــن اقای فتــاح رویکردش به ســمت
مردمی تر کردن هرچه بیشــتر کمیته امداد اســت ،همان
چیزی که در دو دهه قبل کمیته امداد برای ان تالش می کرد
و واقعا به ان پایبند بود.
اقای فتاح اشتغالزایی برای خانواده های تحت پوشش
کمیته امداد را به طور جدی دنبال می کند و می کوشد تا مسیر
خدمت رسانی تسهیل شود.
فعالیت های اقتصادی کمیته امداد به چه صورت
5
فرج اللهعارفی،نایب رئیس
کمیســیون اجتماعــی مجلس
می گویــد کــه اقــای فتــاح
پیش بینــی اش ان اســت کــه
250تا 540هــزار تومان حقوق
نیازمندان جامعــه را اضافه کند.
ضمن انکه من معتقدم با این کار کسی دیگر نمی تواند
با وعــده پرداخــت مبلغی پول بــه مردم بــرای خود در
انتخابات رای جمع کند .با او در مورد تغییر و تحوالت
جدید کمیته امداد صحبت کردیم.
اســت و فکر می کنید اقای فتاح بــا چه رویکردی
بخواهد ان فعالیت ها را ادامه دهد؟
فعالیت های اقتصادی بیشتر همان کارخانجات،
اراضی و زمین هایی اســت که در اختیار کمیتــه امداد قرار
دارد .در گذشــته هم این طور بود که ماحصل فعالیت های
اقتصادی در جهت حمایت از خانواده های تحت پوشــش
هزینه می شــد .ان شــاءالله اقــای فتــاح با دقــت نظر در
فعالیت های اقتصادی کمیته امداد بازنگری کند چون این
کار الزم اســت ،به هر حال ما حداقل هر پنج ســال یک بار
می طلبد تا راه طی شــده ارزیابی عملکرد شود تا ضعف ها و
قوت ها در بیایند و این نهاد در عمــل به اهداف و وظایفش
قوی تر و رو به جلو تر حرکت کند.
این فعالیت های اقتصادی در راندمان کمیته امداد
تاثیری داشت؟
بله ،به هر حال درامدی هایی که کسب می شد را در
خدمت محرومان قرار می دادند.
اما شما می گویید بوروکراسی حاکم بر کمیته امداد
یک نوعی اتالف منابع هم می کرد؟
بوروکراســی به این معنا در خدمات رســانی کمیته
امداد مانع ایجاد می کرد که قبال وقتی کسی مراجعه می کرد
سریع به درخواست او رسیدگی و تحقیقات الزم انجام می شد
اما بعدا این تبدیل به سیستمی شد که به جای یکی دو مرجع،
چهار یا پنج مرجع باید رســیدگی می کردند .این روال نیز تا
مقطعی کوتاه بود و خوشبختانه قبل از انکه تسری پیدا کند
به سایر قسمت های کمیته امداد با تغییر مدیریتی انجام شده
اصالح خواهد شد.
یــک رویکــردی وجــود دارد کــه کمیته امــداد با
بهزیستی ادغام شوند ،نظر شما چیست؟
خیر ،این کار اصال امکان ندارد.
چرا؟
برای اینکه کمیته امداد نهادی چابک است کامال
در خدمت محرومان و گشــایش مشکالت و گرفتاری های
انهاست اما بهزیســتی یک دســتگاه دولتی است و قواعد
خاص خــود را دارد .البته تداخل هایــی در اقدامات این دو
دستگاه وجود دارد که قرار است ساماندهی شود.
هــر دو دســتگاه های یادشــده بودجــه دولتــی
می گیرند.
اما به لحاظ عملکرد متفاوتند.
یکــی از طر ح هــای مجلس این اســت کــه 650
هزار تومان به خانواده های تحت پوشش کمیته
امداد داده شــود .این چه اثر سیاسی دارد ،وقتی
می دیدیم ســال 84اقــای کروبی به مــردم وعده
پرداخت 50هــزار تومان داد و عــده ای به او رای
دادند یا سال 88اقای احمدی نژاد وعده پرداخت
نقدی 75هزار تومان یارانه را داد ،به عبارت دیگر با
این اقدام چقدر جلوی سوءاستفاده های سیاسی
از رای مردم گرفته می شود؟
امروز ادم ســالم هم نمی تواند با 100هزار تومان
نیازهای اولیه خود را تامین کند چه برسد به کسی که محروم،
معلول و زمین گیر است .اقای فتاح پیش بینی اش ان است
که 250تا 540هزار تومان حقوق نیازمندان جامعه را اضافه
کند .ضمن انکه من معتقدم با این کار کسی دیگر نمی تواند
با وعده پرداخت مبلغی پول به مردم برای خود در انتخابات
رای جمع کند.
سیاست
هزینه یک نامزدی
سیاست خارجی
کاندیداتــوری روح الله حســینیان در انتخابات هیات رئیســه مجلس در
شــرایطی که فراکســیون اصولگرایان بیانیه ای در حمایت جمعی از ریاســت
علی الریجانی داشت حاال شــرایطی تازه را پیش روی اصولگرایان پدید اورده
است .برخی می گویند ممکن است این رفتار سیاســی پایداری در تصمیمات
انتخاباتی جمعی اصولگرایان نیز دوباره تکرار شود.
شورش علیه محافظه کاری
یااستقالل خواهی؟
مثلثدالیلتصمیمغیرفراکسیونیجبهه
پایداریرابحثکردهاست
مثلث | شماره 265
سیاست
45
سرنوشتپایداری
اصولگرایان باید محاسبه دقیق تری در انتخابات اینده داشته باشند
حشمت الله فالحت پیشه
سیاست
46
مثلث | شماره 265
1
نماینده سابق مجلس
اقدام اخیر اقای حســینیان و طیف جبهه پایداری در
انتخابات هیات رئیسه مجلس و اعالم کاندیداتوری ایشان
برای رقابت با اقای الریجانی امری مسبوق به سابقه است.
در مجلس هشتم و ابتدای مجلس نهم نیز چنین اتفاقاتی
رخ داده بود .در شــرایطی کــه اقای حدادعــادل از رقابت
با اقای الریجانی منصرف شــده بود ،این طیــف از جبهه
پایداری بنا به دالیلی که بیشتر غیر منطقی به نظر می رسد به
چنین اقداماتی دست می زدند و یا اقدام به رای دهی سفید
می کردند تا به نوعی مخالفت خود را عیان کنند.
متاسفانه تا امروز برخی رفتارهایی که به اسم احساس
وظیفه صورت پذیرفته اســیب های زیادی به مجلس زده
اســت .اقای حسینیان شــخصا انســان مومنی است و در
برخی برهه های حســاس مواضع اصولی و مناسبی داشته
اســت ولی برخی رفتارهای ایشان که اتفاقا از سر احساس
تکلیف انجام شــده ،پیامدهای اســیب زایی داشته است.
به طور مثال ایشــان محور جمع اوری امضــای 211نفر از
نمایندگان مجلس هشــتم در حمایت از اقای احمدی نژاد
بود و حال اینکه بعــد از انتخاب دوباره اقــای احمدی نژاد
و بــروز انحرافات و مشــکالت ایــن دولت همیــن افراد و
افراطی های جبهه پایداری علیــه احمدی نژاد نطق کرده
و بعضا شــکایاتی علیه ایشــان در کمیســیون اصل نود و
قوه قضاییه مطرح کردند .این طیف متاســفانه سیاســتی
زیگزاگی رادر پیش گرفتند که از نوع نگاه غیر واقع گرایانه
انان نشات می گیرد .این رفتار ها و مواضع نا مناسب در طول
این سال ها اسیب های زیادی بر مجلس وارد کرده است.
از طرفــی این اقــدام نوعی ابــراز وجود سیاســی در
مجلس شورای اسالمی و فضای سیاسی تلقی می شود که
ریشــه های ان را باید در باور این عده به نوعی دموکراسی
مشارکتی جست و جو کرد .به این ترتیب که این افراد سعی
می کنند با مدیریت جریان های تند اجتماعی مقاصد خود را
پیش ببرند و سیاســت افراطی را راهبری نمایند .در تحلیل
کاندیداتوری اقای حسینیان نوعی امتیازگیری سیاسی به
چشم می خورد چرا که ما انتخابات اتی مجلس را پیش روی
داریم و این رفتار ها به نوعی جهــت امتیاز گیری از اجماع
اصولگرایی خواهد بود و بدترین تصمیــم اصولگرایی نیز
پذیرش سهم خواهی این طیف خواهد بود.
البته بخشی از جریان جبهه پایداری که نگاه معتدل
و واقع گرایانه تــری دارند بــه جرگه اصولگرایــان خواهند
پیوست ،لکن طیف افراطی این جبهه همچنان این مباحث
را ادامه خواهــد داد ولی قطعا با این مواضــع وارد مجلس
اینده نخواهد شد.
اصولگرایــان در انتخابات اینده قطعا یک محاســبه
دقیق تری در بســتر سیاســی انتخابات خواهند داشــت و
گروه های مختلف ســعی خواهند کــرد در الگویی منطقی
به ســمت اتحاد پیش روند و در این بین تنها صدای بلند در
وزن کشــی گروه های مختلف موثر نخواهد بود .به همین
دلیل ،افراطی های جبهه پایداری هــم به دلیل اینکه نگاه
منطقی به رابطه با اصولگرایان ندارند و هم اینکه در فضای
مدیریت کشور نگاه های تندی دارند ،در طیف اصولگرایی
جایگاهی نخواهند داشت .البته بین اصولگرایان نیز تحلیل
خاصی نسبت به پیامد رفتار های تند این عده شکل گرفته
است که در این راســتا بسیاری از مشــکالت کشور نتیجه
مواضــع و رفتار های طیف افراطی جبهــه پایداری قلمداد
می گردد .به نوعی می توان ادعا کــرد کارامدی و مدیریت
اصولگرایی توســط همین عده و اقداماتشــان دچار ابهام
جدی شده است.
در شرایط کنونی بحث از وحدت کمی غیر واقع گرایانه
اســت چراکه طیف های اصولگرایی فاصله های بسیاری
با هم دارند و متاســفانه برخــی تندرو های سیاســی درون
اصولگرایی تا حد تکفیــر جریان های دیگر اصولگرا پیش
می روند و در چنین شرایطی بحث از وحدت کمی زود است.
اوج چنیــن اختالفاتــی را بایــد در دور دوم
ریاســت جمهوری اقای احمدی نژاد از یک ســو و مواضع
تکفیــری در قبال چهره هــای اصولگرایی از ســوی دیگر
مشاهده کرد که به خصوص در انتخابات مجلس نهم شاهد
ان بودیم .در این دوره بود که چهره های اصولگرا از لیست
این جریان ها حذف شد و تخریب ها علیه انان در استان ها
شروع گشت.
ترمیم چنین اختالفاتی بعید به نظر می رسد و جریان
و جناح های مختلــف اصولگرایی بایــد تصمیم مهمی در
این زمینه اتخاذ کنند .در این چارچوب هرگونه امتیاز دهی
به افراطیون جبهــه پایــداری در انتخابات اتــی اتحادی
غیر واقع گرایانه را شــکل خواهــد داد چرا که بســیاری از
چهره های معتدل اصولگرایی حاضرند مســتقال یا همراه
ســایر طیف های معتــدل جریان های دیگــر در انتخابات
حضور داشته باشند ولی به هیچ وجه حاضر نیستند اسم انها
در کنار پایداری قرار گیرد که عامل بسیاری از مشکالت ما
در یک دهه اخیر بوده اند.
به نظر می رســد دو تکلیف اساســی امــروز بر دوش
اصولگرایان به صورت کالن وجود دارد که یکی کمک به
اداره مملکت و تالش برای رفع مشکالت و جلوگیری از غلبه
بازی های سیاســی بر نیازهای روزمره مردم است و دیگری
ایجاد وحدت در قالب نوعی ایثار و از خودگذشتگی است که
بر اساس میزان نفوذ سیاسی و پیشینه گروه های اصولگرا
باید شکل گیرد .به این ترتیب وحدت با هر طیف افراطی و
تحت هر شرایطی بیشتر نوعی سر هم بندی سیاسی خواهد
بود تا وحدت پایدار.
در این راســتا باید گفت اگر اصولگرایان بخواهند در
قالب نوعی سرهم بند سازی سیاسی و بدون حل اختالفات
ریشــه ای این افراد را در طیــف اصولگرایــی بپذیرند و به
امتیازگیری انان تــن دهند ،قطعا این اتفــاق باعث ریزش
جدی ارا اصولگرایان در بدنه و نخبگان معتدل اصولگرایی
خواهد شد و نهایتا در این شرایط نباید انتظار توفیق سیاسی
اصولگرایان در انتخابات اتی مجلس را داشته باشیم.
سیاست
مجلس
خارجی
اعتراضبهمحافظه کاری
چرا حسینیان نامزد ریاست مجلس شد؟
محمدرضا تابش
2
نماینده مجلس
در انتخابات اخیر هیات رئیسه مجلس ،هرچند ائتالف
حداکثری اصولگرایان به نتیجه نرسید اما برای هر دو طرف
اصولگرایان نتایج مثبتی داشت.
یکی از این نتایج ،بیشــتر شــدن رای دکتر الریجانی
نسبت به ســال قبل بود و دیگری ،تثبیت دو نایب رئیس که
امسال وضعیت بهتری نسبت به سال قبل داشتند ،کما اینکه
اقای باهنــر در انتخابات گذشــته وضعیت بســیار متزلزلی
داشت.
فعل و انفعاالتی که در 24ساعت اخر قبل از انتخابات
صورت گرفت باعث شد تا «اصولگرایان رهروان» بتوانند با
کسب هشــت جایگاه ،یعنی جایگاه رئیس و دو نایب رئیس
و ســه کارپرداز و دو منشی بیشترین کرســی ها را در اختیار
فراکســیون خود قرار دهند و طیف دیگــر اصولگرایان نیز
توانســتند دو ،ســه نفری را که برایشــان اهمیت داشت و
موجب انســجام داخلی این فراکسیون می شــد وارد کنند.
البته فراکسیون فوق دارای نحله های فکری مختلفی است
که به هم پیوند خورده اند .بنابرایــن نمی توان گفت که انها
به اهداف خود نرســیده اند ،هرچند ممکن است به اهداف
حداکثری مدنظرشان نرسیده باشند اما به یقین ،به حداقل
اهدافشان دست یافته اند.
در این میان حضور اقای حسینیان به عنوان کاندیدای
ریاست مجلس ،تا حدودی معادالت اصولگرایان را بر هم
زد .به نظر من حضور حسینیان به نشانه یک اعتراض بود،
اعتراضی به محافظه کاری فراکسیون اصولگرایان؛ چرا که
انان پذیرفته بودند برای رسیدن به یک هدف حداقلی ،تن
به ائتالف دهند.
بســیاری با کاندید شــدن اقای حســینیان مخالف
بودند .عالوه بر انکه دکتر الریجانی و دکتر باهنر با ایشان
صحبت کردند ،مــن نیز با وی صحبت کــردم .توصیه ما
به ایشان این بود که کاندیدا نشــوند زیرا از نظر سیاسی،
ایشان هر مقداری که رای بیاورند ،به پای جبهه پایداری
نوشته می شود.
صحبت شــخصی و برادرانه من با ایشــان ان بود که
اگرچه شــما اختالفاتی دارید و می خواهید این اعتراضات
را نشــان دهید اما از نظر سیاسی کاندیدا شدن به مصلحت
نیســت .با این حال ایشــان به عنوان یک عمل اعتراضی
کاندیدا شدند و متاســفانه پیش بینی ما درســت درامد زیرا
تصوری که در داخل و خارج ایجاد شد این بود که وزن جبهه
پایداری همین تعداد ارایی اســت که حســینیان به دســت
اورده است.
البته خود ما نیز به عنوان اصالح طلبان مجلس ،طی
تماس هایی که با اقایان الریجانی و باهنر داشــتیم به این
نتیجه رســیده بودیم که کاندیدا نداشــته باشــیم .بنابراین
اصالح طلبان در این انتخابات تالشی برای معرفی کاندیدا
ی داشــتیم؛
نکردند .ما برای این عدم حضور دالیل محکم
اول انکه ما اهل انتحاری عمل کردن نیســتیم و دوم انکه
پیش از هر اقدامی وضعیــت موجود را رصــد کردیم که ایا
شرایط حضور اصالح طلبان در کسوت نایب رئیسی به صالح
این حزب هست یا خیر.
بــا اینکــه در انتخابات قبل نیــز اقای تاجگــردون از
فراکســیون اصولگرایان رهروانی ،رای باالیــی اورده بود،
با این حال احتمال می دادیم که اگر کســی را معرفی کنیم
ممکن اســت رای خوبی بیــاورد اما در مجموع از یک ســو
باتوجه به مجموعه فعل وانفعاالت روزهای اخر و رایزنی ها و
صحبت های متعدد و احترامی که برای رئیس مجلس قائلیم
و تقاضایی که ایشان از ما کرد و از سوی دیگر چون غیر از دو
نفر ،کسی برای نایب رئیسی کاندیدا نشد ،ما نیز کاندیدایی
معرفی نکردیم.
همه این دالیل باعث شد تا ما سیاست ورزی کرده و در
هیچ سطحی کاندیدا نداشته باشیم و از طرف دیگر ،دوستان
ما برای انکه پوشــش حمایتی داشته باشــند در فراکسیون
رهروان والیت حضور پیدا کردنــد .هرچند انجا برای اولین
بار کاری انجام شد که من نپسندیدم .متاسفانه در این جمع،
قران را وسط گذاشتند و اعضا را قسم دادند تا به افرادی که
عضو فراکســیون هســتند رای دهند .به عقیده من این کار
درستی در حوزه سیاسی نیســت ،ان هم قسم خوردن برای
انتخاباتی که چندان مهم نیست.
این قسم خوردن متاسفانه مساله دیگری را نیز روشن
کرد و ان ،این بود که عده ای پایبند به این قسم خوردن های
سیاسی نیستند زیرا اگر پایبند بودند ،بر اساس توافق قبلی،
تمام لیست اعضای فراکســیونی که اقای الریجانی در ان
حضور داشــت باید به وی رای می دادند ولی در عمل چنین
نشد و افرادی عهدشکنی کردند.
مــا امیدواریم که حضــور اصالح طلبــان در مجلس
بعدی بتواند پر رنگ تر باشد که این مستلزم ان است که همه
ضوابط موثر در انتخابات اعمال شود تا گروه های مختلف
بتوانند در یک فضای رقابتی سالم و پویا به رقابت بپردازند؛
کما اینکه رئیس جمهور نیز در سخنان شنبه خود بر این نکته
تاکید داشت.
باید مقداری از تنگ نظری ها کاسته شــود و این باور
و ذهنیت در میان برگزار کنندگان انتخابات تقویت شــود که
اصالح طلبان هم جزئی از انقالب هســتند و بــرای به ثمر
رساندن این انقالب در همه صحنه ها از جمله دفاع مقدس و
مبارزات انقالبی حضور جدی داشته و وابسته به همین نظام
و انقالبند.باید به این باور رسید که اداره یک مملکت با یک
جناح و یک طرز فکر امکان پذیر نیست و اگر این زمینه ها در
انتخابات اتی فراهم شود من با قاطعیت می گویم که به لطف
خداوند اکثریت مجلس در اختیار اصالح طلبان و اعتدالیون
خواهد بود.
به وحدت لطمه نخورد
تصمیم حسینیان شخصی بود
زهره طبیب زاده
عضو شورای مرکزی جبهه پایداری
مثلث | شماره 265
تمایل شخصی داشتند و اصال تعیین کننده هم نبود چنانچه
سال گذشته هم اقای بخشایشی خارج از فراکسیون دو بار
کاندیدای ریاست مجلس شدند و نباید از این مساله این گونه
برداشت شود که خدایی ناکرده فراکسیون تعهدی داد و به
ان عمل نکرد .اصال چنین حالتی نبوده است و ایشان کامال
فردی عمل کردند.
سیاست
صددرصد اقای حســینیان براساس تصمیم شخصی
کاندیدای انتخابات ریاست مجلس شورای اسالمی شدند.
ما تا لحظه اخر اصال از این قصد اطالعی نداشــتیم و بنده
اصال نشنیدم که ایشان کاندیدا شده باشند و فکر می کردیم
که تنها کاندیــدا اقای دکتر الریجانی هســتند .براســاس
صحبت هایی هم که در فراکســیون اصولگرایان شده بود
همه دوستان همین استنباط بنده را داشتند.
بعد از اینکه رای داده شــد و مانیتور صحــن را دیدیم
متوجه شــدیم که اقای حســینیان هم کاندیدا شده بودند،
در واقع در ارتباط با مســاله ریاست مجلس شورای اسالمی
اصال شانسی برای اقای حسینیان وجود نداشت که به عنوان
رقیب مطرح شود و هر دو فراکســیون روی اقای الریجانی
اتفاق نظــر داشــتند و اعضــای فراکســیون اصولگرایان
متشــکل از جبهه پایداری ،ایثارگــران و رهپویــان توافق
کرده بودنــد که اصال کاندیــدا ندهند ،بنابرایــن اینکه فکر
کنید این مساله سازمان یافته و ناشی از تصمیمات گروهی
از اصولگرایان باشــد نه ،اصال این گونه نبود ،بلکه تمامی
نمایندگان احزابی که نام برده شد و همه اعضای فراکسیون
به این نتیجه رسیدند که کاندیدا ندهند و از اقای الریجانی
حمایت شود.
معتقدم این اقدام اقای حســینیان بــه وحدت لطمه
نزده اســت وقتی به وحدت لطمه می خــورد که یک نفر که
شانس رای اوری باالیی دارد و می تواند یک برخورد رقابتی
ایجاد کند به غیر از فردی که توافق شده وارد عرصه شود ان
زمان به وحدت لطمه می خورد اما در مســاله کاندیداتوری
اقای حسینیان این گونه نبود چنانچه در دوره های پیش هم
شاهد کاندیداتوری فردی بعضی نمایندگان بودیم که عضو
فراکسیون هم بودند.
حضور اقای حســینیان برای رقابت بــه معنای واقعی
و ایجاد چالــش در صحن مجلس نبود ،بلکه صرفا ایشــان
47
مجلس
نامزدی حسینیان تصمیم پایداری نبود
هدف برهم زدن نظام فراکسیونی نبود ،اعتراض به الریجانی بود
محمدجواد کریمی قدوسی
عضو جبهه پایداری
سیاست
48
مثلث | شماره 265
4
کاندیداتوری اقای حسینیان در انتخابات هیات رئیسه
مجلس از چند جهت قابل بررسی اســت .متاسفانه تحلیل
و گمانه زنی های بســیاری در این موضوع مطرح شده است
لکن به نظر می رسد برخی از انها کمی
بدبینانه و غیرواقع بینانه اســت .جهت
درک بهتر این اتفاق چند نکته را متذکر
می شویم:
-1در جریــان انتخابــات
هیات رئیســه مجلس به نوعی مباحثی
پیرامــون لــزوم عــدم رقابت بــا اقای
الریجانی مطرح می شد که فراکسیون
اصولگرایان نیز این را موضوع پذیرفتند
و فردی را معرفی نکردنــد اما نکته ای
که در این بین باید ذکر شــود این است
کــه بر اســاس اطالعــات و شــواهد
اقای حســینیان در ایــن موضوع مورد
مشورت قرار نگرفتند و تصمیم گیری در
فراکسیون توسط جمعی محدود و بسته
اتخاذ شده و ابالغ گردیده بود( .البته جلسه عمومی وجود
داشت ولی نظر اصلی توسط عده ای محدود گرفته می شود)
البته این موضوع مسبوق به سابقه است .در نتیجه باید گفت
نمی توان ادعا کرد یک اجماع با رغبت و عالقه شکل گرفته
بود چرا که افراد بسیاری در فراکسیون اصولگرایان نقد های
جدی نسبت به اقای الریجانی دارند.
فراکســیون رهروان نیــز باتوجه بــه محوریت اقای
الریجانی به اجماعی حداکثری رســیدند که البته بر اساس
برخی شــنیده ها حتی مراســم ســوگند به قران نیز توســط
اقای جاللی در جمع اعضا برگزار شــده اســت تا کســی به
غیر از لیست فراکســیون به جمع دیگری رای ندهد .برخی
از اعضــای این فراکســیون در روز رای گیری نیــز به اقای
حســینیان مراجعه کردند و با این اســتدالل که فراکسیون
اصولگرایان تصمیم دیگری گرفته است سعی داشتند اقای
حســینیان را منصرف کنند لکن ایشــان بر اساس تکلیف و
تحلیل خود عمل کردند.
-2مســاله بعدی که باید به ان اشاره کرد این است که
کاندیداتوری یک فرد بدون رقیب با روح دموکراتیک مجلس
کمی ناسازگار است و این موضوع نیز چند روز قبل از انتخابات
در بین برخی نمایندگان مطرح بود و انحصار ریاست در یک
فرد مذموم شناخته می شــد .این درحالی است که مجلس
نظــرات متفاوتــی روی عملکــرد ،مواضــع و تحلیل های
هیات رئیسه داشته و در برخی موضوعات نقد جدی نسبت
به برخی افراد وجود دارد.
به نظر می رسد نیت اقای حســینیان از رقابت با اقای
الریجانی بیشــتر نقد عملکرد و رویکرد اعتراضی نسبت به
برخی موضوعات مربوط به مدیریت مجلس شورای اسالمی
بود تا اینکه واکنشی به تصمیم فراکسیون ها باشد.به رویه
فراکســیون ها نیز نقد های زیادی وارد است که در ادامه به
ان خواهیم پرداخت.
.3نکته دیگری که باید به ان توجه داشــت این است
که این تصمیم اقای حســینیان کامال یــک تصمیم فردی
است و به هیچ عنوان یک اراده جمعی نبوده و جبهه پایداری
هیچ نقشی در ان نداشته است .اساسا مشی جبهه پایداری
تا امروز عدم ورود در این مسائل بوده است و نظر و بیانیه ای
از ناحیه انان منتشر نشده است .این اتفاقات مسائل طبیعی
و درونی مجلس اســت و ذات مجلس بر تضارب ارا استوار
است .مجلس به عنوان یک کانون فعال سیاسی اگر عرصه
این کش و قوس ها و چالش ها نباشد موجب نگرانی است،
چرا که در این صورت دچار رکود شده است.
.4نکته دیگر ،تاثیر اجماع فراکسیونی بر تصمیمات
فردی اســت .اساســا مجلــس ما یک
مجلــس حزبــی و جناحی نیســت و در
بســیاری از مواقع برخالف اجماع یک
فراکســیون اعضا نظر دیگــری اعمال
کر ده اند و گاهی حتی افراد بسیار نزدیک
به شخص اقای الریجانی در فراکسیون
رهــروان در پــاره ای از موضوعــات در
مجلس ایشــان را به چالش کشیده اند
و مباحث به صــورت کامال جدی مطرح
می شــود .بارها پیش امــده طرحی که
فراکســیون رهــروان توصیه بــه عدم
امضای ان کرده توســط اکثر اعضای
ان امضا شده است و بالعکس .در نتیجه
باید گفت نمایندگان خیلی سخت تن به
تصمیمات حزبی و جناحی می دهند.
.5یکــی از مهم تریــن اســتدالل هایی که توســط
موافقان کاندیداتوری واحد اقای الریجانی مطرح می شــد
مالحظــات پیــش رو در انتخابات مجلس اتی بــود .اینکه
اقای الیجانی بدون رقیب و با رای قاطع به ریاست مجلس
شــورای اســامی انتخاب شــود و این موضوع بر انسجام
جریان اصولگرایی تاثیر خواهد داشت ،در این راستا مطرح
می شد .به نوعی جریان غیر اصولگرا سعی دارند به یارگیری
از چهره های اصولگرا بپردازند و با استفاده از وجه مثبت این
افراد شــخصیت های خود را در ذیل این افراد مطرح کنند و
به نوعی موجب انشــقاق و چند پارگی در جریان اصولگرایی
شوند .متاسفانه این موضوع توســط یک اتاق فکر در حال
مدیریت است.
اما این موضوع زمانی امکان وقوع دارد که فردی چون
الریجانی به عنوان یکی از اهداف جریان رقیب ،از اردوگاه
اصولگرایی ناامید شده و با تهدید کاهش رای و نفوذ روبه رو
شود .یکی از دالیل تصمیم فراکسیون اصولگرایان در عدم
ورود در انتخابات هیات رئیسه همین موضوع بود.
به نوعی اصولگرایان سعی داشــتند این دلگرمی را به
اقای الریجانی بدهند و نشــان دهند هم ایشان را در داخل
طیف اصولگــرا می دانند و هم اعتماد متقابــل ایجاد کنند.
البته قبل ها اقای الریجانی نیز نســبت به این موضوع ابراز
نگرانی کرده بودند.
به نظر می رســد نامزد شــدن اقای روح الله حسینیان
که به نوعی اقدامی شخصی و انتقادی نسبت به الریجانی
تلقی می شود نمی تواند اثر تصمیم فراکسیون اصولگرایان
را تحت الشــعاع قرار دهد .به نوعی تضمین و اعتمادی که
اصولگرایان در یک تصمیم جمعی به الریجانی دادند بسیار
فراتــر از اقدام اقای حســینیان خواهد بود و اقدام ایشــان
بر هم زننده سیاست کالن اصولگرایان نبود .به نظر می رسد
تحلیلگران باید درک بیشتری از فضای داخل مجلس داشته
باشند.
حسینیانفقط
نامزد پایداری نبود
جلسه سوم خرداد جعبه سیاه این
انتخاباتاست
بهروز نعمتی
نایب رئیس فراکسیون رهروان والیت مجلس
5
انتخابات سال اخر هیات رئیســه مجلس برگزار شد و
اقای حسینیان در رقابت با اقای الریجانی 36رای کسب کرد
و 22نماینده هم رای سفید دادند ،در مقابل اقای الریجانی
با 205رای همچنان ریاســت مجلــس را در اختیار خواهد
داشت .حاال این سوال پیش می اید که ایا وزن پایداری در
نهاد قانونگذاری مشخص شد؛ یعنی تعداد انها 36نفر بیشتر
نیست؟ در جواب این سوال باید بگویم وزن پایداری کمتر از
این تعداد اســت چون فکر می کنم اقای حسینیان از طرف
فراکســیون اصولگرایان کاندیدای ریاســت مجلس شد.
بر خالف عده ای کــه تعداد اعضای مجموعه فراکســیون
اصولگرایــان را 100عضو اعالم می کنند باید یاداور شــوم
پایداری و الریجانی
نمی توانند با هم کار کنند
احمد نیکفر
عضو شورای مرکزی جامعه اسالمی مهندسین
6
بنده به صورت رســمی ندیدم کــه اصولگرایان بیانیه
بدهند و اعالم کنند که قرار شــده تا همه به الریجانی برای
ریاســت مجلس رای بدهند اما اطالع دارم که فراکســیون
اصولگرایــان یعنی اقای حداداد عــادل ،جمعیت رهپویان
انقــاب اســامی ،جبهــه پایــداری انقالب اســامی و
ایثارگرانی ها مصوبه ای داشــتند که اگر فراکسیون رهروان
والیت بپذیرد که ترکیب فعلی هیات رئیســه حفظ شود و به
همان اعضا رای بدهند انان هم لیســت دیگری ندهند ،اما
گویا فراکســیون رهروان والیت این مساله را نپذیرفته بود و
انان هم ازاد بودند که داوطلب داشته باشند هرچند که اقدام
اقای حســینیان برای کاندیداتوری ریاســت مجلس کامال
شــخصی بود و از طرف مجموعه اصولگرایان نبود .گمان
نمی کنم که این اقدام شخصی اقای حســینیان ضربه ای
سیاست
مجلس
خارجی
مثلث | شماره 265
به وحدت جریان اصولگرا در انتخابات پیش رو بزند چرا که
اصولگرایان پذیرفته اند که برای انتخابات پیش روی مجلس
شورای اسالمی یک لیست واحد بدهند یعنی اگر انتخابات
استانی شد برای کل کشور یک لیست واحد خواهند داشت و
اگر هم انتخابات استانی نشد و همین وضع فعلی ادامه یابد
و برای تهران یک لیست داشته باشند .مساله کاندیداتوری
حسینیان فضای رقابتی درون اصولگرایی را تقویت نمی کند
و جای نگرانی نیست.
فضای درون رقابتی زمانی وجود داشت که جناح رقیب
اصولگرایان به صورت برجسته در انتخابات شرکت نکرد و یا
اینکه فکر می کردند موقعیت رای اوری ندارند و نیامدند ،اما
در این انتخابات که رقیب به صورت جدی در میدان حاضر
اســت و اعالم کرده که با قدرت حضور می یابد دیگر جایی
برای رقابت درون گروهی اصولگرایــان نخواهد بود و باید
به وحدت برسند.
به اعتقادم انتخابات پیش رو به صورت یک دو قطبی
رقابتی میان اصولگرایان و اصالح طلبان تعریف می شود و
در چنین شرایطی نباید کسی در میان اصولگرایان پیدا شود
که بر طبل تفرقه بکوبد .با مساله کاندیداتوری حسینیان در
انتخابات ریاست مجلس نمی توان جناحی برخورد کرد بلکه
انتخابی شــخصی بوده و وی این اقدام را به منظور تقویت
جبهه پایــداری انجام نداده اســت ،بلکــه تصمیمی کامال
شخصی بوده چنانچه خود ایشان هم گفتند تصمیم شخصی
بوده اســت اما پایداری ها به صورت کلی الریجانی را قبول
ندارند و الریجانی هم انان را قبول نــدارد .این دو به نحوی
حرفشان این است که ما نمی توانیم با هم کار کنیم و ابمان
در یک جوی نمی رود.
به طور قطع حرفمان این بود که اگــر برای انتخابات
هیات رئیسه ســال اخر مجلس همه اصولگرایان پشت هم
قرار بگیرند اقدام مبارک و مثبتی اســت اما این اتفاق به هر
دلیلی نیفتاد حال اینکه این مســاله از کجــا کلید خورد بنده
اطالعی ندارم.
به صــورت قطع می تــوان گفت که در ایــن دوره باید
مصلحت کلی اصولگرایان در نظر گرفته شود اما اینکه فردی
شخصا تصمیم گیری کند به خود ان فرد مربوط می شود نه
کل جریان اصولگرا؛ در مقطع فعلی اقای فدایی و تیمش،
حجت االســام اقاتهرانی و تیمش ،اقای زاکانی و تیمش
و ما هم در جبهه پیروان خط امام رهبری و جامعه اســامی
مهندسین بر ضرورت وحدت تاکید داریم اما تکروی افراد را
نباید به مجموعه نسبت داد.
برای انتخابــات پیــش رو بهترین رویه بــرای جریان
اصولگرا این اســت که یک مرجعی را به عنوان حکم تعیین
کنند که فکــر می کنم بهترین مرجع همــان جامعتین یعنی
جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و جامعه روحانیت مبارز باشد،
ســپس این حکم رایزنی هــای اصولگرایــان را دنبال کند و
نهایتا روشی را تعیین کند تا براساس ان اصولگرایان لیست
انتخاباتی خود را تهیه کنند و اگر چنانچه اختالفی هم پیش
امد همان حکم حرف اخر را بزند و اصولگرایان هم بپذیرند.
اهمیت وحدت برای اصولگرایان روشــن و دورنمای
وحدت خوب و مثبت اســت .راجع به سازوکارهای وحدت،
چگونگی رســیدن به ائتالف برای نامزدهــای انتخاباتی و
حمایت هایی که بایــد از جریانات اصولگــرا صورت بگیرد
تفاهمات خوبی شــکل گرفته؛ همه دوســتان همتشان بر
این است ما یک مجلس قدرتمند اصولگرا و با انگیزه داشته
باشیم ،ســازوکارها حتما هم به جامعه روحانیت مبارز هم به
جامعه مدرسین و هم به حضرت ایت الله مصباح یزدی عرضه
خواهد شد و ان شاءالله همه جریانات داخل اصولگرایی به
یک وحدت نظر مطلوبی خواهند رسید.
وحدت و اتحاد یکی از ضروریــات بین افراد اصولگرا
و وفاداران به نظام ،انقالب اسالمی و والیت است که باید
همواره وحدت بین خود را حفظ کنند و در کنار هم باشــند تا
به کسانی که سعی در تفرقه افکنی دارند نشان دهند که این
مسیر ،مسیری نیســت که بخواهند بین گروه های سیاسی
اصولگرا تفرقه یا اختالف بیندازند.
مخالفان جریان پویای اصولگرا در صدد هســتند تا به
هر عنوانی به اختالفات دامن بزنند بنابراین باید اصولگرایان
هوشیارانه عمل کنند و مراقبت کنند چنانچه انان از انتخابات
ن جامه
گذشته تجربیات خوبی به دست اورده اند که اگر به ا
عمل بپوشانند موفق خواهند شد.
سیاست
که خیر تعداد انها معموال 80نفر اســت .بــا در نظر گرفتن
این واقعیت پس سوال می شود که چرا اقای حسینیان 80
رای نیــاورد و 22نفری که از فراکســیون اصولگرایان رای
ســفید دادند به چه علت حاضر نشــدند ارای خود را به سبد
اقای حسینیان بریزند و او کمتر از نصف اعضای فراکسیون
اصولگرایــان رای اورد؟ چــون 36رای اقــای حســینیان
به عــاوه 22رای ســفید می شــود 56رای ،بقیه اعضای
فراکسیون اصولگرایان نیز به نظر اقای حدادعادل حرمت
گذاشتند و به اقای الریجانی رای دادند؟ توضیح انکه شورای
مرکزی فراکسیون اصولگرایان به جمع بندی رسید و اقایان
الریجانی ،باهنر و ابوترابی را در لیست خود برای انتخابات
سال اخر هیات رئیسه مجلس قرار داد .اکثریت اعضای این
فراکسیون هم به این نظر عمل کردند اما اینکه چرا پایداری
ســاز مخالف زد و با وجودی کــه فراکســیون اصولگرایان
تصمیم داشت از اقای الریجانی حمایت کند اقای حسینیان
نامزد شد ،باید به اتفاقات چند روز قبل از رای گیری در صحن
علنی مجلس اشاره کنم .اقای حدادعادل پیام داد و بر همین
اســاس روز شــنبه 2خرداد با اقای الریجانی و دکتر جاللی
نشستی داشت.
انجــا بحث هــای مختلفــی دربــاره هماهنگــی دو
فراکســیون در انتخابات هیات رئیســه ســال اخر مجلس
مطرح و تصمیم گیری شد.
بعد از ظهر همــان روز شــورای مرکزی فراکســیون
رهروان تشکیل جلسه داد و موضوع هماهنگی با فراکسیون
اصولگرایان بیان شــد اما نظر خیلی از دوستان منفی بود،
در این اوضاع اقای الریجانــی صحبت مفصلی درباره لزوم
همدلــی و همزبانی انجــام داد و نظر او این بــود که اگر دو
فراکسیون همدل شوند بهتر از ان است که این طور کارها
پیش برود .بعد از صحبت های اقــای الریجانی فضا برای
این مســاله اماده شــد و قرار گذاشــتیم موضوع در جلسه
عصر روز یکشــنبه 3خرداد مجمع فراکسیون رهروان طرح
و تصمیم گیری شــود ،صبح یکشــنبه اقای جاللی چندین
مرتبه به اقای دکتر حدادعادل بــرای ایجاد تفاهم مراجعه
کرد اما دکتر حداد گفت حاال اقای ظریف توی جلسه است
صحبت های او را بشنویم بعد صحبت می کنیم .نهایتا قرار
شد اقای دکتر حداد تا ســاعت یک روز یکشنبه پاسخ دهد،
اما این اتفاق نیفتاد .برای انکه تصمیم گیری کنیم جلســه
ساعت چهار فراکسیون رهروان را به ساعت شش بعد از ظهر
تاخیر انداختیم ،تا اگر فراکسیون اصولگرایان در نشستی
که ســاعت دو تا چهار داشت ،تصمیمی گرفت ،هماهنگی
انجام شود.
باز هم مهندس باهنر و اقای ابوترابی فرد ساعت دوو نیم
با اقای حداد صحبت کردند .نهایتا نتیجه ای گرفته نشــد و
دو فراکسیون مستقل لیســت دادند .اقای دکتر زاکانی در
فراکسیون اصولگرایان روز سه شــنبه صحبت هایی مطرح
کرد که من تعجــب کردم چــون خیلی از دوســتان به ویژه
اقایان حداد ،ابوترابی ،باهنر و جاللی در جریان گفت وگوها
و پیگیری ها بودند .فکر می کنم در جلســه شورای مرکزی
فراکســیون اصولگرایان اتفاقاتی افتاد و بر همان اســاس
اقای حســینیان نظر همدلی و هماهنگی دو فراکســیون را
نپذیرفت و نامزد ریاست شــد ،اما اقای نادران به نظر اقای
حداد حرمت گذاشت و قبول کرد اعالم نامزدی برای نایب
رئیسی مجلس نکند.
در مقابل این برداشــت برخی معتقدنــد نامزدی اقای
حســینیان برای ریاســت مجلس بــه جایگاه فراکســیون
اصولگرایان مجلــس لطمه زد ،اما اقای حســینیان خود را
مجتهد می داند .شاید احســاس تکلیف کرده ،البته در این
موضوع با او صحبت کــردم گفتم «حاج اقا بــرای کاندیدا
شدن نیاز به مشورت ندارید؟» گفت« :بله» ،گفتم« :پس
به نظر من کاندیدای ریاســت مجلس نشــوید» ،او جواب
داد؛ «مشورتت را شــنیدم چرا کاندیدا نشوم؟» گفتم« :ما
فکــر می کنیم حضرت عالــی بزرگوارید اما اگــر االن نامزد
شوید به معنای ان است که می خواهید نقش اپوزیسیون را
بازی کنید» اقای حسینیان پاسخ داد «خیر ،من اعتقاد دارم
تکلیف این است».
از انجا که هم اکنون طیف ایثارگران و رهپویان به این
رفتار پایداری خرده می گیرند حاال این ســوال پیش می اید
که ایا دو دســتگی در فراکســیون اصولگرایان ایجاد شده
است؟ به نظرم در نشست روز یکشــنبه 3خرداد فراکسیون
اصولگرایان بحث هایی شده است .به نظرم در اینده نزدیک
جعبه سیاه ان باز می شود و مشــخص خواهد شد که در ان
نشســت چه اتفاقی افتاد ،چون قبل از ان اقای دکتر حداد
خیلی پیگیر موضوع بود و می خواست این هماهنگی میان
دو فراکســیون اصولگرا در انتخابات هیات رئیسه سال اخر
مجلس نهم رخ دهد که نشد.
49
با ز جمهوریخواه
بین الملل
هرچقــدر در اردوگاه دموکرات هــا اجماع بر ســر نامزدی هیــاری کلینتــون در انتخابات
ریاســت جمهوری 2016وجود دارد؛ در جبهــه جمهوریخواهان به همان انــدازه عدم اجماع را
می توان مشــاهده کرد .تقریبا هر چند هفته یکبــار یکی از چهره های محافظــه کاری در امریکا
نامزدی خود را برای انتخابات اعالم می کند .در این میان شاید جدی ترین گزینه جب بوش نامزد
میانه روهای جمهوریخواهان باشد اما این حزب نیم نگاهی هم به جریان رادیکال خود دارد و به
همین دلیل برخی از بازهای خود را به رقابت ها فراخوانده تا گرد وخاک به پا کنند و فضای سیاست
در امریکا را غبارالود نمایند .در جریان بازهای جمهوریخواه مهمترین چهره روبیو است.
او عالوه بر انکه رزومه سیاســی ضعیف خود را می پوشــاند،
با اســتفاده از نقطه قوت خود (روابط خارجــه) وارد بحث ها
می شــود .روبیو به جــز حــوزه دیپلماتیــک و روابط خارجی
امریکا ،در مورد مسائل دیگر سکوت کرده است .از طرفی او
خوش شانسبودهکهحوزهتخصصشباحوزهوزیرامور خارجه
امریکا و رقیب انتخاباتی او مشابه است.
ت
یتر
ا
و
ل
جنجال افرینی
اوبامای
جمهوریخواهان
مهدی نکویی
روزنامه نگار
بین الملل
50
مثلث | شماره 265
1
نامزدهای ریاست جمهوری سال اینده ایاالت متحده به
تدریج مشخص می شوند .از بین دموکرات ها ،به نظر می رسد
که هیالری کلینتون گزینه اصلی اســت .اما نگاه بسیاری از
مردم جهان به جبهه جمهوریخواهان اســت .گرچه شــمار
زیادی از انها برای کاندیداتوری امادگی خود را اعالم کرده اند
اما مشخص نیست نماینده اصلی این حزب چه کسی خواهد
بود .در این میان ،کارشناسان پیش بینی می کنند که «مارکو
روبیو» سناتور جوان جمهوریخواه اصلی ترین رقیب کلینتون
باشد.برای او از واژه هایی مثل «کاریزماتیک» و «خنده یک
میلیون دالری» استفاده می کنند .او می تواند حاضران را به
گریه بیندازد .یکی از دموکرات ها هم اخیرا در وبالگش نوشته
است که مارکو روبیو او را می ترساند.
برخی از افراد تیم کلینتون هم مواضع مشابهی دارند.
حتی بیل کلینتون هم گفته است که نگران است روبیو نامزد
اصلی جمهوریخواهان شود.
مارکو روبیو ،جپ بوش را
پشت سرگذاشت
روبیو کیست؟
مارکــو روبیــو 45ســاله و نماینــده مجلــس ســنای
ایاالت متحدهاست.اودرژانویهسال 2011وپسازاستعفای
جرج لمیو برکرســی ایالت فلوریدا تکیه زد .وی جوان ترین
نامزد ریاست جمهوری حزب جمهوریخواهان در تاریخ امریکا
محســوب می شــود .هیچ کس تصور نمی کرد که او با این
تجربه کم و کارنامه ضعیف سیاسی ،نامزد ریاست جمهوری
امریکا شود .با این حال او بسیار بلندپرواز است و قصد ندارد
برای رســیدن به این پســت چند ســال صبرکند .وی اکنون
درکمیســیون روابــط خارجه ســنا حضــور دارد و تاکنون در
بســیاری از موارد با اوباما و دولتش مخالفت کرده است .اما
از زمانی که تصمیم به شرکت در انتخابات گرفت ،این مساله
به شدت پررنگ تر شــد .بسیاری از کارشناســان معتقدند او
برای جلب توجه افکار عمومی و کســب ارای بیشتری اقدام
به مطرح کردن سخنان بحث برانگیز می کند .او حتی متهم
شده است که برای دست یافتن به اهداف خود ،مواضع خود را
هم طی چند ماه اخیر تغییر داده است .یکی از استراتژی های
روبیو ،انتقادهای شدید از دیپلماسی امریکاست .با این کار،
روبیو اخیرا با انتشار یادداشتی در نشریه واشنگتن پست
با قلمی تندعنوانکرد« :سقوطشهررمادیدرعراقبهدست
داعش و پیشــروی های اخیر این گروه در ســوریه تازه ترین
نشانه های این امر هستند که راهبرد اوباما برای دفع این گروه
بی رحم تروریستی در حال شکست خوردن است .اما مشکل
ایناستکهرویکردکالنرئیس جمهورینسبتبهخاورمیانه
نتایجمعکوسیدربردارد».بهادعایروبیو،خاورمیانهاززمانی
کهباراکاوبامابهمنصبریاست جمهوریرسید،خطرناک ترو
بی ثبات ترشدهاست.پیشازانعراقوسوریهپایدارتربودند،
ی ایران به شــکل قابل توجهی پیشــرفت کمتری
برنامه اتم
داشت و داعش هنوز وجود نداشــت .بیشتر این بی ثباتی ها
نتیجه رویکرد اوبامــا در رها کردن و درگیر نشــدن در منطقه
است که بهترین مثال ان خروج نیروهای امریکایی از عراق
در سال 2011است .خالئی که در نتیجه خروج امریکا ایجاد
شده و از ســوی بازیگران بدی پر شــد .این بازیگران شامل
گروه های افراطی تروریستی هم می شوند که در نبود رهبری
امریکا رشد کردند.
وی طبــق عــادت چند ماه گذشــته خــود ،بــاز هم از
سیاســت های امریکا در برخورد با ایران انتقاد کرد .او گفت:
«ایران کشــوری است که از ســوی یک نظام مذهبی شیعه
هدایت می شــود و هدف اولیه ان ســیطره بر منطقه و صادر
کردن انقالب خود است .همزمان با تمرکز اوباما بر مذاکرات
به منظور دستیابی به یک توافق هسته ای با ایران ،تهران از
ضعف امریکا استفاده کرده و (نفوذ) خود را تا سوریه ،عراق و
یمن گسترش داده است .برای تقابل با چالش هایی که با انها
روبه رو شــده ایم ،ما نیازمند احیای رهبری امریکا در منطقه و
به خصوص در نبرد با داعش هستیم .این امر باید شامل موارد
زیر باشد :گسترده کردن ائتالف با تمامی طرف های مایل به
نبرد با داعش؛ افزایش میزان درگیری امریکا در نبردها شامل
افزایششدتوتعدادحمالتهواییوعملیاتویژهباداعش؛
عدم انعقاد یک توافق بد با ایران ،به گونه ای که این کشــور
در استانه هسته ای شدن باقی بماند و در عین حال میلیاردها
دالر بلوکه شده در اختیار ان قرار بگیرد؛ جلوگیری از گسترش
داعش فراتر از عراق و سوریه به گونه ای که اجازه داده نشود
داعشدرسرزمینیکهدارایدولت هایواماندهوناکامهستند
بتواندجایپاییبرایخودبیابد».روبیوعالوهبرانکهازرهبری
اوباما و سیاست های خارجی او انتقاد کرده است ،کلینتون را
هم در به وجود امدن شــرایط فعلی متهم می کند .به گفته او
امریکا نباید اجازه دهدکسی بر سرکار بیاید که بخواهد وضع
موجود را باز هــم ادامه دهد .امریکا بایــد به دنبال تغییر این
شرایط باشد .روبیو بارها از قدرت گرفتن ایران هم ابراز نگرانی
کردهاست.اودریکیازسخنرانی هایشعنوانکرد«:باتوجه
به قدرت گرفتن ایران و افزایش شمارگروه های تروریستی،
اوضاع امروز خاورمیانه پس از ۳۸۰۰سال کشمکش بیش از
پیش بی ثبات است».
وی در ادامه مدعی شــد« :ما باید تصمیم بگیریم که
کدام یک بدتر اســت؟ خطر ایران هســته ای یا خطر حمله
روبیو؛ ولیعهد تی پارتی
امیرعلی ابوالفتح درگفت وگو با مثلث
مخالفت کاخ سفید را به همراه خواهد داشت ،برحذر دارد.
درهرصورتطرحنظارتسنابرتوافقهسته ایامریکا
وایرانبهتصویبرسیدواوباماهمانراامضاکردتااینتالش
روبیو با شکست مواجه شود.
اتهام روبیو
رقابت نزدیک کلینتون و روبیو
کمپین انتخابی کلینتون عالوه بر اظهــارات روبیو ،از
تفاوت سنی و نســلی او با کلینتون هم نگران است ،چرا که
هیالری قبل از انتخابات ۶۹ساله می شــود و ۲۵سال است
که در عرصه سیاســی امریکا حضور دارد .حامیان هیالری
می گویند که همین تقابل نسل موجب شد تا او در انتخابات
میان حزبی دموکرات از باراک اوباما شکست بخورد .مسئول
کمپینکلینتوندرانتخابات ۲۰۰۸می گویدکهروبیومی تواند
بیشترارایدموکرات هاراازانخودکند.اوسخنرانیقدرتمند،
جوان و بسیار باانگیزه است .تیم کلینتون و حامیانش سعی
دارند تا دیدگاه افراد را از روبیو که هنوز چندان شناخته شــده
نیســت ،تغییر دهند .کمیته ملی دموکــرات در اطالعیه ای
گفته است که شــاید روبیو چهره جدیدی باشــد اما ب ر همان
دوچرخه پنچری پدال می زند که کشــور را به خطر انداخت،
به قشر متوسط اســیب زد و رویای امریکایی را نیز نابود کرد.
دموکرات ها ســعی دارند با تاریخچه ارای او در سنا تخریبش
کنند چرا که او بــا افزایش حداقل دســتمزد مخالفت کرده و
با افزایش وام دانشــجویی نیز موافق نبوده است .یعنی القا
کنند که شاید روبیو ا ز نژاد هیسپانیک ها باشد ،اما در کنارشان
نیســت .از طرف دیگر ،از جوانی و تجربه چهار ساله اش در
سیاست ملی نیز برای تخریبش استفاده می کنند و می گویند
کــه او بی تجربه و خام اســت .با همــه این اوصــاف اغلب
دموکرات ها معتقدند که او در کنار جب بوش و اســکات واکر
شــانس خوبی دارد .جوانی روبیو و میراثش بــرای کلینتون
خطرناک اســت و می تواند مهم ترین نقــاط قدرت هیالری
یعنیاولینرئیس جمهورزنوتجربه اشبه عنوانوزیرخارجه
را تخریب کند .روبیو هم همین استراتژی را در پیش گرفته،
خود را کاندیدای قرن بیســت ویکم و نه قرن بیستم می داند
و می خواهد با این شعار ســابقه چندین ساله کیلنتون را علیه
خودش اســتفاده کنــد و رای دهندگانی که خواهــان تغییر
امور هســتند را اغوا کند .طبق گفته روبیو پــدر و مادرش هر
دو مهاجر بودند .مادرش خدمتکار بوده و پدرش هم شــاگرد
یک کافه و هر دو به ســختی تالش کرده اند تا بتوانند موفق
شوند .محتوای کمپین او هم این است که« :نمی خواهیم
به عقب برگردیم ،می خواهیم رو به جلو حرکت کنیم ».یکی
از دموکرات ها می گوید« :به نظرم کمپین هیالری ،روبیو را
دستکمگرفتهاست.اوجوان،پرانرژیوهیسپانیکاست.
چهره فتوژنیک دارد و دغدغه مردم را می گوید ».با این حال
نظرسنجی ها هنوز هم از برتری نسبی کلینتون خبر می دهند.
طبقاخریننظرسنجیاینکشوردرمیاننامزدهایانتخابات
ریاســت جمهوری ســال ،۲۰۱۶مارکو روبیو توانســته است
بر دیگر نامزدهای جمهوریخواه پیشــی بگیــرد .نتایج این
نظرسنجی که به وسیله دانشگاه کوینی پیاک انجام گرفته،
نشان می دهد روبیو که برای نخستین بار از ایالت فلوریدا به
کنگره راه یافت ،توانسته است توجه ۱۵درصد رای دهندگان
در داخل حزب جمهوریخواه را به خود جلب کند و جب بوش
فرماندار ان ایالت و اســکات واکر ،فرماندار ویسکانسین به
ترتیببهرتبه هایدوموسومبرسند.ایننظر خواهیهمچنین
حاکیازاناستکهدرانتخاباتعمومیسالاینده،اگرروبیو
از حزب جمهوریخواه انتخاب شــود ،برای رقابت با هیالری
کلینتون( ،اگر منتخب حزب دموکرات باشد) ،وضعیت نسبتا
بهتری خواهد داشت .گزارش ها نشان می دهند کلینتون ،در
حزب دموکرات ازهمه نامزدهای بالقوهپیشی گرفتهاست.
مثلث | شماره 265
یکی از انتقاداتــی که از روبیو می شــود ،تغییر مواضع
اوســت .واشنگتن پســت در ایــن خصــوص می نویســد:
«اظهارنظرها و تغییر مواضع ســناتور روبیــو در موضوعات
مختلف می تواند بر شانس وی برای پیروزی در انتخابات سال
اینده ریاســت جمهوری امریکا تاثیر منفی بگذارد ».پایگاه
اینترنتیاینروزنامهامریکاییدرتحلیلیبهقلمسینسولیوان
نوشت ،مشــکل مارکو روبیو ســناتور جمهوریخواه از ایالت
فلوریدا فقط اظهارات این هفته اش مبنی بر اینکه وی هرگز
فرمان حمله به عراق را در سال 2003صادر نمی کرد ،نیست.
بهنظرمی رسدموضع گیریاینهفتهوی،بااظهاراتشدرماه
مارس مبنی بر اینکه جنگ عراق اشتباه نبوده ،در تضاد است.
چالش گسترده تر پیش روی روبیو این است که ایا تغییر
موضع وی در این موضــوع و موضوعات دیگر شــانس او را
برای پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری سال اینده کاهش
می دهدیانه؟دررزومهویبه عنوانیکیازقانونگذارانسنای
امریکا ،حمایت از طرح اصــاح قانون مهاجرت خودنمایی
می کند که زمانی بر ان پافشاری داشت ،اما بعدها از حمایت
اندستکشید.ویدرموضوعاتدیگریازجملههزینه های
امنیت ملی موضع خود را تغییر داده اســت .برای نامزدهای
مهــم انتخابات ریاســت جمهوری و حتی احزاب سیاســی،
توضیح دادن تغییر مواضع شان امر عادی است .جو سیاسی
و عرف به سرعت می تواند دستخوش تغییر شود .اما در حال
حاضر بســیاری از مخالفان روبیو در ایــن خصوص مواضع
شــدیدی دارند .برخی جمهوریخواهان می گویند انتقادات
مخالفانازروبیودرحالحاضروزمانیکههنوزتغییرموضعش
درباره قانون مهاجرت در اذهان زنده است ،می تواند به شدت
بر شانس وی برای پیروزی در انتخابات تاثیر منفی بگذارد.
روبیو چند روز پیــش در گفت وگو با چارلی رز در شــبکه
خبری سی بی اس گفت که وی هرگز دستور حمله به عراق را
صادر نمی کرد و ان چیزی را که اکنون همه در کشور می دانند
می دانسته است« :اینکه در عراق هیچ سالح کشتار جمعی
وجود نداشت».
اما وی در اواخرماهمارس درپاسخ بهسوالشبکهخبری
فاکس نیوز درباره اینکه جنگ عراق اشــتباه بود ،پاسخ داد:
«معتقدم این جنگ اشتباه نبود .اکنون اوضاع دنیا بهتر است
زیرا دیگر صدام عراق را اداره نمی کند ».البته ستاد انتخاباتی
روبیومعتقداستایندوموضعهیچتناقضیبایکدیگرندارند.
استدالل انها این است که دو شبکه سواالت متفاوتی از روبیو
پرسیده اند.روبیونیزدرمصاحبهپنج شنبهخودبا«خبررادیویی
کنکورد» دربــاره اینکه گمان نمی کند پاســخ های وی با هم
تناقضی داشته اند ،توضیح داد.
ایــن روزنامــه در ادامــه نتیجه گیری می کنــد هرچند
روبیو تنها ســناتوری نیســت که باید دربــاره تغییر موضعش
درخصوص قانون مهاجرت یا دیگر موضوعات مهم توضیح
دهد اما از انجایی که وی به تازگی برای شــرکت در انتخابات
ریاست جمهوری 2016نامزد شده است ،بیشتر زیر نظر قرار
دارد .به این ترتیب بین انچه او این روزها می گوید و انچه در
گذشته می گفت ،تفاوت بسیاری وجود دارد .از طرفی با اینکه
اوازسیاست هایدولتاوبامادرخاورمیانهانتقادمی کند،یکی
از کسانی است که به مداخله نظامی در سوریه رای منفی داد.
بین الملل
نظامی به این کشور؟»
ویافزود«:منمشوقجنگنیستم.اماایرانهسته ای
به منزله یک خطر غیر قابل انکار برای منطقه تلقی می شود.
امریکا به تنهایــی نمی توانــد از پس حل معضــل بی ثباتی
جهان براید اما این مشکل هم بدون دخالت امریکا الینحل
باقــی می ماند ».او پیــش از ان هــم وعده داده بــود که در
صورت انتخاب شدن به عنوان رئیس جمهوری امریکا توافق
هسته ای اوباما با ایران را قطعا پس خواهد گرفت .وی گفته
بود« :فرمانده بعدی کل قوای امریکا نباید در قید و بند توافق
هســته ای دولت اوباما با ایران باشــد ،حتی اگــر اروپایی ها
پشت سر این توافق بایســتند .به ادعای او امریکا می تواند
به تنهایی و به طور یکجانبه تحریم های سخت بیشتری علیه
ایران اعمال کند و برای این کار بقیه کشورهای جهان را هم
تشــویق خواهد کرد ».او یکی از ۴۷ســناتور جمهوریخواه
امریکا اســت که مدتی پیش با امضای نامه ای تهدید کردند
عمر توافق هســته ای احتمالی امریکا با ایران فقط تا پایان
دوره ریاســت جمهوری اوباما خواهد بود؛ نامه ای که ســر و
صدای رسانه ای زیادی به پا کرد و در نظر افکار عمومی هم
مردود شــد .با این حال او و همفکرانش دســت از خودسری
برنداشتند و در اوایل خرداد ماه طی نامه ای به وزیرخارجه این
کشور نگرانی شان را از تاخیر در انتشــار گزارش حقوق بشر
وزارت خارجه امریکا درباره ایران ابراز کردند .انها در نامه ای
به جان کری نگرانی عمیق خود را از تاخیر در انتشار گزارش
وضعیت حقوق بشــر ایران اعالم کردند .علت انتشار نامه از
سوی انها تاخیر در انتشــار گزارش حقوق بشر ،به خصوص
گزارش حقوق بشر ایران عنوان شــده و امده است که دولت
موظف اســت این گزارش را هرســال ارائه نماید .به ادعای
انها عالوه بــر ان ،باتوجه به مذاکرات جــاری دولت اوباما با
جمهوری اسالمی ایران در مورد برنامه هسته ای این کشور،
الزم است که این گزارش زودتر منتشــر شود .با وجود اینکه
شما قول دادید تحریم های حقوق بشری حتی با وجود توافق
نهایی پرجا بماند ،اما این ترس وجــود دارد که دولت اوباما با
درگیر شدن در مذاکرات ،خطر واقعی تعامل با این کشور که
سابقهخوبیدرمباحثحقوقبشریندارد،رادرکنکند.دراین
نامه امده است« :ما نمی توانیم این موضوع را منفک از برنامه
هســته ای ایران تلقی کنیم و برای تاخیر ان از شما توضیح
خواهیم خواســت ».از دیگر حربه های جنجال افرین مارکو
روبیومی توانبهمتممپیشنهادیاودرطرحمجلسسنااشاره
کرد .هر چند مجلس سنا گفته بود که طرحی را برای نظارت بر
توافق هسته ای امریکا و ایران تصویب می کند ،اما اقدامی
فراتر از این موضوع تعجــب بســیاری را برانگیخت .متمم
پیشنهادی روبیو ،نامزد انتخابات 2016امریکا «به رسمیت
شناختن اسرائیل» بود؛ متممی که هیچ ربطی به مذاکرات
هسته ای نداشت .با این حال به قدری این متمم ،بی مورد بود
که رهبران جمهوریخواه سنا هم ان را نادیده گرفتند .از طرفی
حتیپایگاهاطالع رسانی«پولتیکو»،کهبهنحویسخنگوی
جمهوریخواهاناستبهانتقادازاینمتممپرداخت.براساس
تحلیل پولتیکو متمم پیشنهادی می توانست سبب شود که
مذاکرات هســته ای در جریان ایران و 5+1برای رسیدن به
توافق نهایی مختل شــود و همچنین این خطــر را به همراه
داشت که اوباما تصمیم بگیرد الیحه نظارت کنگره بر توافق
نهایی ایران را وتو کند.
با این حال ،برخی از کارشناسان معتقدند تاکتیک های
روبیو و همفکرانش به نحوی است که دموکرات ها را از مذاکره
در خصوص دیگر متمم هــای جمهوریخواهان که احتماال
اسکیزوفرنی امریکایی
خطر جدی ای واشنگتن را تهدید
نمی کند
بیم ها و امیدها
کوبا از لیست سیاه امریکا خارج
شد
51
روبیو؛ ولیعهد تی پارتی
امیرعلی ابوالفتح درگفت وگو با مثلث
بین الملل
52
مثلث | شماره 265
مارکو روبیو ،ســناتور جوان جمهوریخــواه از جمله
چهره هــای اصلــی اســت کــه بــرای رقابت هــای
ریاست جمهوری امریکا نامش مطرح است .کمی
راجع به فعالیت های سیاسی این فرد بگویید.
مارکــو روبیــو ،ســناتور ایالــت فلوریــدا از جملــه
سیاستمدارانی است که طی سال های اخیر به شهرت رسیده
و دوران فعالیت سیاسی اش خیلی طوالنی نیست اما در همین
مدت به یکی از سوپراســتارهای صحنه سیاست امریکا بدل
شده است .تا جایی که از این سناتور جوان کوبایی تبار به عنوان
ولیعهدجنبشتی پارتییادمی شود.همچنینمیانچهره های
حاضر و از نامزدهای حزب جمهوریخواه برای انتخابات سال
2016روبیو یکی از شــانس های موفقیت ایــن حزب قلمداد
می شود.
گرایش های روبیو در عرصه سیاست داخلی چگونه
است؟
همان طور که گفته شد مارکو روبیو از چهره های موثر
جنبشتی پارتیدرامریکاست؛جنبشیکهدرتقابلباقدرتنهاد
دولتفدرال،خواستارکاهشنظارتدولتدراقتصاد،تحکیم
ارزش های فرهنگی محافظه کارانه و تمرکز بر رفع مشکالت
داخلی در امریکاســت ،با این تفاوت کــه در جنبش تی پارتی
افرادی نظیر مارکو روبیو به اندازه دیگر چهره های این جنبش
به سیاست بازگشت به وطن تاکید ندارند ،بلکه با نیم نگاهی به
محافظه کاران نوین خواستار سیاست خارجی و امنیتی فعال و
تهاجمی به گونه ای که امنیــت داخلی ایاالت متحده را تامین
کند،هستند.
در عرصه سیاســت خارجی ،روبیو به عنوان یکی از
مخالفان مذاکرات هسته ای امریکا با ایران شناخته
می شود .درکل نگرش او در بحث سیاست خارجی
امریکا به چه صورت است؟
در عرصــه سیاســت خارجی مارکــو روبیــو از جمله
جمهوریخواهانی اســت که از ایده تقویت حضــور امریکا در
عرصه جهانی با هدف مقابله با تهدیدات فوری علیه منافع ملی
یو
امریکا دفاع می کند .از جمله اینکه خواهان رویکرد تهاجم
مداخلهایاالت متحدهدرموضوعداعش،مقابلهبادولتسوریه
و مهار انچه از ان به عنوان خطر ایران هسته ای یاد می شود،
است .در ماه های گذشته به همان اندازه که روبیو قدم هایی را
برایپیروزیدرانتخاباتدرون حزبیجمهوریخواهانبرداشته
به همان انــدازه مواضع تنــد علیه مذاکرات هســته ای میان
ایران و 5+1از خود به نمایش گذاشــته است تا از یک سو هم
رضایت البی اسرائیل در امریکا را جلب کند و هم از ایده مقابله
با تهدیدات امنیتی حمایت نماید .ایــن نکته را نیز باید در نظر
گرفت که ایالت فلوریدا یعنی ایالتی که روبیو سناتور ان است،
2
ابوالفتح ،از روبیو به عنوان
یکی از سوپراســتارهای صحنه
سیاست امریکا و ولیعهد جنبش
تی پارتی نام می بــرد .همچنین
این کارشناس می گوید به همان
اندازه که روبیو قدم هایی را برای
پیروزی در انتخابات درون حزبی
جمهوریخواهان برداشــته ،به همان اندازه مواضع
تند علیه مذاکرات هسته ای میان ایران و 5+1از خود
به نمایش گذاشته است تا از یک سو هم رضایت البی
اسرائیل در امریکا را جلب کند و هم از ایده مقابله با
تهدیدات امنیتی حمایت نماید.
یکی از کانون های جمعیتی یهودیان امریکا به شمار می اید .از
تلفیق نگرش های اسرائیلی و ضدکوبایی پدیده ای همچون
روبیو به وجود امده است که هم با برنامه های دولت باراک اوباما
درزمینهحلمسالههسته ایایرانمخالفتمی کندوهممنتقد
جدی و سرسخت اشتی میان امریکا و کوباست.
ســناتور «روبیو» در ضمن تبلیغات انتخاباتی خود
گفته که اگر رئیس جمهور شــود ،توافق هسته ای
احتمالی با ایران را باطل خواهد کرد .به طور کل اگر
یک جمهوریخواه مخالف توافق با ایران بعدها روی
کار بیاید ،چه تاثیری بر توافق احتمالی ایران با 5+1
خواهد داشت؟
سنت سیاسی در امریکا به گونه ای است که تغییر در
سیاست خارجی با تغییر ترکیب سیاسی در واشنگتن مطابقت
ندارد .به عبارتی جابه جایی قدرت میان دو حزب اصلی بیش از
انکه اثار خود را در عرصه مسائل کالن سیاست خارجی امریکا
نشــان دهد ،در عرصه اقتصادی ،اجتماعــی و فرهنگی بروز
می دهد .از این رو می توان گفت برخی از اظهارات نامزدهای
انتخاباتیمصرفپیشازانتخاباتیداردواینبدانمعنانیست
که ضرورتــا بعد از عهده دار شــدن ریاســت جمهوری نیز این
وعده ها را محقق سازند .نمونه بارز ان اینکه باراک اوباما پیش
از انتخابات ســال 2008وعده داد زندان گوانتانامو را خواهد
بست؛ در دومین روز حضور خود در کاخ سفید فرمان تعطیلی
گوانتانامو طی 365روز امضا کرد اما با گذشت پنج سال از ان
زمان هنوز این زندان دایر است .بنابراین اینکه شخصی مانند
روبیو یا دیگر نامزدها چه دموکرات و چــه جمهوریخواه وعده
تغییر در رویکرد امریکا در قبال برنامه هسته ای را دهند ،ضرورتا
بهمعنیمحقق شدناندردورانپسازانتخاباتنخواهدبود.
از سوی دیگر هم جمهوریخواهان با برنامه های اوباما از
جمله رویکرد او در قبال مساله هسته ای ایران مخالف هستند
و هم جناح لیکودی البی اسرائیل در امریکا به شدت مخالف
این توافق اســت .بنابراین اتحادی میان جمهوریخواهان و
البی های اســرائیل به وجود امده که از ایــن موضوع افرادی
نظیر روبیو برای پرش به سمت سکوی قدرت و در دست گرفتن
سکان اداره امریکا بهره می برند.
به لحاظ حقوقی چطــور؟ ایــا رئیس جمهور بعدی
می تواند توافق احتمالی با ایران را نادیده بگیرد؟
بر اساس کنوانسیون معاهدات بین المللی ،امضای
یک دولت در پای یک معاهده بین المللی معتبر بوده و صرفا
بر اساسشرایطاینکنوانسیونقابلفسخخواهدبود.باتوجه
به این کنوانسیون ،این امکان پذیر نخواهد بود که دولتی با
این ادعا که رئیس جمهور قبلی توافق نامه ای را امضا کرده،
خود را متعهد به اجــرای ان نداند؛ زیرا دولت ها مســئولیت
حقوقی نسبت به عملکرد خود دارند .به عبارت ساده تر حتی
اگر کنگره امریکا در چارچوب قانون اساسی این کشور چنین
توافق نامه ای را تایید نکرده باشد ،بدون بار حقوقی و سیاسی
امکان نقض ان وجود نخواهد داشت .البته در صحنه عمل
دولت ها می توانند هرگاه که مایل باشــند خــود را از تعهدات
بین المللی رها اعــام نمایند .چنین اقداماتــی پیش از این
توسط دولت های قبلی امریکا انجام گرفته است .به عنوان
مثال دولت جورج دبلیو بــوش با این بهانه که کنوانســیون
مقابله با تغییرات اب و هوایی موسوم به کنوانسیون کیوتو در
کنگره به تایید نرسیده است ،از عمل به تعهد دولت امریکا در
چارچوب امضای دولت بیل کلینتون سر باز زد .اما این عمل
به عنوان یک عهدشکنی تلقی شــد و اعتبار دولت امریکا را
نسبت به امضای توافقات خارجی به شدت زیر سوال برد .در
نهایت شاید رئیس جمهور بعدی امریکا به لحاظ حقوقی قادر
باشد که توافق امضا شده توسط رئیس جمهور قبلی را نادیده
بگیرد اما این یک جاده دو طرفه خواهد بود که در این صورت
طرف های مقابل یعنی ایران و کشور های دیگر مذاکره کننده
نیزخودراملزمبهعملبهچنینتوافقیندانند.درنهایتاجرای
این تهدید فقط متوجه ایران نخواهد بود ،بلکه دست تهران
را برای پیش بردن برنامه های هسته ای خود باز می گذارد .از
دیگر سو ،شاید به همین دلیل است که ظریف پیشنهاد داده
اســت توافق نامه احتمالی در چارچوب فصل هفتم منشــور
ملل متحد به تایید برسد؛ با این هدف که مفاد ان برای همه
کشورهای عضو ســازمان ملل الزم االجرا باشد و کشوری از
جمله یکی از هفت کشور مذاکره کننده در اینده تالش نکند از
عمل به تعهدات این توافق نامه سرباز زند .در چنین صورتی
روســای جمهور بعدی امریکا نیز ملزم به اجرای توافق نامه
خواهند بود حتی اگــر کنگره امریکا چنیــن توافق نامه ای را
تایید نکرده باشد.
باتوجه به انکه بسیاری از تحلیلگران روبیو را نامزد
نهایی در مقابل هیــاری کلینتون می دانند ،شــما
شانس او را در رقابت های انتخاباتی چگونه ارزیابی
می کنید؟
از هم اکنون نمی توان با قطعیت در مورد نامزد نهایی
حــزب جمهوریخواه ســخن گفــت .حداقل چنــد انتخابات
درون حزبی به ویژه در دو ایالت ایووا و نیوهمپشــایر باید برگزار
شود تا نامزد پیشتاز مشخص گردد .قطعا مارک روبیو با رقبای
سرسختی نظیر جب بوش که به عنوان نماینده جناح میانه روی
حزب جمهوریخواه عزم خود را برای پیروزی در انتخابات جزم
کرده است ،مواجه خواهد بود .در دو انتخابات گذشته امریکا
نمایندگان جنــاح محافظــه کاران اقتصادی-فرهنگی حزب
جمهوریخواهدربرابرنامزدجناحمیانه روشکستخوردند.ازاین
رو می توان متصور شد که روبیو نیز به این سرنوشت دچار شود،
مگر اینکه از مواضع به شدت محافظه کارانه خود در جامعه ای
که به سمت لبیرالیسم نوع امریکایی در حرکت است ،بکاهد و
تالش کند در دیدگاه بلوک های رای دهنده نظیر مهاجرتبارها،
طبقه کارگر و جوانان تغییر ایجاد نماید.
ترجمه
اسکیزوفرنیامریکایی
خطرجدیایواشنگتنراتهدیدنمی کند
استفان والت* -نفیسه معظمی
نویسنده -مترجم
منبع :فارن پالسی
استفان والت روشنفکر و
نویسنده نورئالیست امریکایی
که انتقادهای زیادی به
رویکردهای هژمونیک واشنگتن
دارد در این مقاله معتقد است
که دولت و رسانه های امریکایی
بی جهت مردم را از دشمنان
امریکا می ترسانند
مثلث | شماره 265
بین الملل
اخبار تلویزیون ،مفســران اتاق فکر و سیاستمداران
همگی می خواهند شما در هر گوشه ای شاهد تهدید باشید؛
گول شــان را نخوریــد .این روزها کارشناســان برجســته و
سیاستمداران به نظر مصمم هستند که مردم امریکا را در یک
ترس دائمی نگه دارند .ریچارد هاس از شورای روابط خارجی
معتقد است« :سوال این نیست که ایا جهان به سمت شرایط
بدتر می رود ،بلکه تنها مســاله ســرعت و دامنــه ان مطرح
است ».مارتین دمپسی ،رئیس سابق ستاد مشترک ارتش
امریکا سال گذشته به کنگره این کشــور گفت که «جهان
بیش از هر زمانی خطرناک شده اســت( ».شاید کسی باید
در مورد جنــگ داخلی ،بحران موشــکی کوبا و بخش های
کوچکی از جنگ جهانی دوم با این ژنرال ها صحبت کند).
هنری کیســینجر ،وزیر خارجه اسبق امریکا نیز دست کمی
از انها ندارد ،او معتقد اســت «امریکا از پایان جنگ جهانی
دوم تاکنــون بــا بحران هایــی پیچیده تــر و گوناگون تر از
امروز مواجه نشــده بود ».و بعد شبکه های تلویزیونی مانند
ســی ان ان و فاکس نیوز هســتند که گمــان می کنند اکثر
ماجراهای خبری بایــد گونه های مختلفــی از عامل ترس
باشــند .اکثر سیاســتمداران و مفســران به مــا می گویند
«بترســید ،خیلی بترســید» اما اگــر یک شــهروند عادی
امریکایی هســتید که در ایاالت متحده زندگــی می کند ،تا
چه اندازه باید از خطرات خارجی بترسید؟ مطمئنا همان طور
که رسانه ها هر روز به ما گوشــزد می کنند ،مردم در سوریه،
سودان جنوبی ،لیبی ،شرق اوکراین و دیگر نقاط با خطرات
اشکاری روبه رو هســتند .اما امریکایی ها؟ نه تا این اندازه،
مگر اینکه دوســتان یا خانواده ای در منطقه جنگی داشته
باشید یا تمام سهام بازنشستگی خود را در اوراق دولتی یونان
سرمایه گذاری کرده باشید.
اینجــا در امریــکا چنــدان نمی توان تهدیــد خارجی
قریب الوقوعی را شناسایی کرد .امریکا هنوز دارای بزرگترین
و متنوع ترین اقتصاد جهان ،قدرتمندترین نیروهای متعارف
و یک بازدارندگی قوی هســته ای اســت .این کشــور هیچ
دشــمن قدرتمنــدی در نزدیکی خــود نــدارد ،از متحدان
نزدیک در چند گوشــه جهان برخوردار است و به واسطه دو
اقیانوس بزرگ از اکثر خطرهای خارجی دور اســت .به رغم
صحبت هایی که در مورد کوچک شدن فضای جغرافیایی و
ظهور «دهکده جهانی» مطرح می شود ،فاصله و «قدرت
بازدارنده اب» هنوز امنیت قابل توجهی ایجاد می کند ،حتی
اگر این محافظت صد درصد نباشــد .ما در مــورد خطرات
خارجی اغراق می کنیم چراکه وقایع خشــونت امیز ،اشکار
هســتند و حتی زمانی که به ندرت و هــزاران کیلومتر دورتر
رخ می دهند ،باز هم ترسناک هســتند( .داعش این مساله
را می داند و به همین دلیل است که به جای کشتن افراد به
روش هایی مانند شلیک گلوله ،انها را گردن می زند).
همان طــور که اســتیون پینکــر و اندرو مــک متذکر
می شوند ،پوشش جهانی اخبار و چرخه 24ساعته خبر باعث
شده بسیاری از مردم به این نتیجه برسند که جهان در حال
تبدیل شدن به جایی خشونت امیزتر و خطرناک تر است ،در
حالی که روند دراز مدت ان به سمت و سوی دیگری می رود.
صلح دائمی مســاله ای خســته کننده و بــه دور از اتفاقات
اســت ،بنابراین هیچ کس به خودش زحمــت تهیه گزارش
درباره ان را نمی دهد .دلیل اصلی اینکه بسیاری از مردم در
ترس می مانند این است که ترس برای کسانی که ایجادش
می کنند ،خوب اســت ،بنابراین انها تالش می کنند که این
ترس را در ما ایجاد کنند .ترس همان چیزی است که باعث
می شود امریکا بیش از مجموع ده ها کشور دیگر برای بخش
دفاعی خود هزینه کند .ترس همان چیزی اســت که باعث
می شود سیاستمداران انتخاب شــوند ،ترس همان چیزی
است که جنگ های پیشــگیرانه ،پنهانکاری بیش از اندازه
دولت ،نظارت مخفیانه و قتل های هدفمند را توجیه می کند؛
و ترس همان چیزی است که باعث می شود مردم همچنان
به تماشای سی ان ان و فاکس نیوز بنشینند و نیویورک تایمز
و واشنگتن پســت بخرند .همچنین رهبران جمهوریخواه و
دموکرات ،هر دو مدت هاست که می دانند اگر مردم به اندازه
کافی ترسیده باشند ،می توانند انها را وادار به انجام بسیاری
از کارهای احمقانه کنند.
متاسفانه این اغراق دائمی خطرات خارجی می تواند
چشم ما را روی مشکالت واقعی ببندد .در واقع اگر نگاهی
به 25سال گذشته داشته باشیم ،کامال مشخص است که
دشمنان خارجی صدمات به مراتب کمتری نسبت به خودمان
به امریکا وارد کرده اند .صدام حســین مرد بســیار بدی بود
اما پس از 1991که او را ســرجای خود نشاندیم ،تهدیدی
برای امریکایی ها نبــود .معمر قذافی و کل خاندان اســد،
مطمئنا همه مشــکالتی بودند اما تهدیدی برای بسیاری از
امریکایی ها نبودند و رهبران ایاالت متحده در زمان هایی با
هریک از انها داد و ستد داشته اند.
اگــر بخواهیــم اســیب واقعــی را در نظــر بگیریم،
مرگبارترین دشمن امریکا طی سال های اخیر القاعده بوده
اســت .القاعده در دهه 1990به دارایی های دیپلماتیک و
نظامی امریکا حمله کرد و بعد حمالت 11ســپتامبر 2011
منجر به مرگ دو هزار و 977نفر شــد و خسارتی بالغ بر 178
میلیارد دالر به دنبال داشت .این خســارات حتی برای یک
اقتصاد 16تریلیون دالری هم ناچیز نیست اما در مقایسه با
اسیبی که ما به خود زدیم ،رنگ می بازد.
چند محاسبه الزم اســت؛ پس از 11ســپتامبر حمله
دولت بوش به عراق هزینه ای بالغ بر سه تریلیون دالر ،بیش
از 40هزار کشــته و زخمی امریکایی و صدها هزار کشــته
عراقی برجــای گذاشــت .در ازای ان ما چه چیز به دســت
اوردیم؟ یک عراق در هم شکســته ،ایرانــی که نفوذش در
منطقه تقویت شــد و ظهور داعش .اجازه دهید به همه این
هزینه ها ،شــکل گیری دولت هــای نــاکام در لیبی و یمن
را هم اضافه کنیم .امریــکا به تنهایی مســئول تمامی این
نتایج نیســت اما مداخله مــا در هر دو کشــور مطمئنا هیچ
کمکی نکرد .در نهایت اگر به دنبال مساله ای برای نگرانی
هســتید ،نگران ناتوانــی و بی میلی امریکا بــه یادگیری از
اشتباهات گذشته ،تمایل دوحزبی برای تجدید سیاست های
شکست خورده و مداخله در مناطق دیگر بدون درک این نکته
که مردمی که ازارشــان می دهیم از این مساله خوش شان
نمی اید و خواهان بیرون راندن ما هستند و برای رسیدن به
این هدف دست به هرکاری می زنند ،باشید.
*استاد روابط بین الملل دانشگاه هاروارد امریکا
53
گزار
ش ویژه
شباهت هاوتفاوت های
سنت گرایانو
مدرنیست هایبنیادگرا
بین الملل
54
مثلث | شماره 265
دکترین سلفیسم داعش
فهم عقیده و مرام داعش به معضلــی برای غرب و به
ویژه امریکا تبدیل شــده اســت؛ «از کجا امده اند و قصد و
نیت شان چیست؟» این سوال مشخص و ساده ای است که
به نوبه خود می تواند گمراه کننده باشــد و باید اذعان داشت
که تنها عده معدودی از رهبران غربی پاســخ این پرسش ها
را می دانند .در ماه دسامبر ســال ،2014در نیویورک تایمز،
به قلم ژنرال مایکل کی.ناگاتا ،فرمانده عملیات های ویژه
امریکا در خاورمیانه یادداشتی منتشر شد که در ان وی اذعان
کرده بود که فهم گروه داعش کاری سخت است و ناشدنی.
او در این یادداشت تاکید کرده بود ما هنوز نتوانسته ایم این
عقیده و مرام را شکست دهیم.
این فرمانده امریکایی اعتراف کرده بود که حتی فهم
دقیقی از مرام و عقیده انها وجود ندارد .در سال گذشته باراک
اوباما اذعان کرده بود که این گروه یک گروه اسالمی نیست
و عضو تازه منشعب شده از القاعده است .شاید همین نکته
اخر موجب شده که امریکا راهبردهای اشتباه را برای مبارزه
با داعش در پیش بگیرد.
این گروه در مــاه ژوئن ،موصل را بــه تصرف خویش
دراورد که این استان به لحاظ وسعت بزرگ تر از بریتانیاست.
ابوبکر البغدادی از سال ،2010رهبر این گروه بوده است؛
اما در تابســتان ســال گذشــته بود که در یک فیلم ظاهر و
مشخص شــد که وی پیش از این در کمپ امریکا در عراق
زندانی بوده است .ناشناس بودن رهبر این گروه ،عاملی شد
تا اینکه افراطیون سراسر جهان جمع شوند و دسته دسته به
سمت این گروه هجوم اورند و این روند همچنان ادامه دارد.
نادیده گرفتن گــروه داعش از چند نظــر برای ما قابل
فهم است :این گروه مانند پادشاهی منزوی بوده که تاکنون
چندین بــار رفته و بازگشــته اســت .بغدادی هــم تاکنون
یک بار در مقابل دوربین های تلویزیونی ظاهر شــده است.
شــناخت ما از این گروه محدود به فیلم ها و بیانیه ها و دیگر
ویدئوهایی می شــود که در رســانه ها منتشــر کرده اند .در
واقع این طرفداران داعش بوده اند که در این مدت ســعی
در شناساندن این گروه داشته اند .ما هنوز نمی توانیم درک
کنیم چرا این گروه با صلح میانه ای ندارد و چرا این همه برای
نسل کشی تشنه اســت .در واقع این مرامی است که انها به
ان اعتقاد دارند و براســاس این مرام اعتقاد دارند که پایان
جهان ،نزدیک و در حال وقوع است.
شناخت غربی ها از داعش در مورد رویکرد این گروه از
پایان جهان می تواند کمک بزرگی برای مبارزه و پیش بینی
رفتار این گروه باشــد .افزایش قدرت این گــروه مانند گروه
اخوان المسلمین در مصر نبوده اســت (این گروه ،رهبران
داعش را مرتــد می داننــد) و باید افزایش قــدرت انها مورد
بررسی قرار گیرد.
ما در مــورد ماهیت و نیــت این گروه دســت کم در دو
ســال گذشــته به بیراهه رفته ایم .ما افراطیــون را در یک
دســته قرار دادیــم و منطق داعــش را با گروه تروریســتی
دیگری مثل القاعده یکی دانسته ایم .درست که طرفداران
داعش ،بن الدن را همچنان از روی احترام «شیخ بن الدن»
می نامند ،اما حتی در زمان اوج گیری القاعده از سال 1998
تا ســال ،2003بســیاری از تکفیری ها اولویت ها و عقاید
رهبران این گروه را به استهزا گرفته بودند.
بن الدن مــرام مبارزاتــی خــود را پیش زمینه خالفت
می دانســت و انتظار نداشــت در دورانی که زنده است این
خالفت را ببینــد .ســازمان او انعطاف پذیر بــود و به لحاظ
جغرافیایی نیز اعضای این گروه پراکنده عمل می کردند .در
مقابل ،دولت خودخوانده اسالمی ،برای مشروعیت بخشی
نیاز به اراضی دارد و از یک ســاختار باال به پایین است (در
بوروکراســی انها ،مردم به دو دســته غیرنظامــی و نظامی
تقسیم می شــوند و بنای تقســیم اراضی خود را «استان»
قرار داده اند).
اما گمراهی دوم غرب در شناخت این گروه ،به موارد
مورد عالقه داعــش باز می گــردد .این گروه قصــد دارد تا
به دوران قرون وســطا بازگردد و این دوران را ســرلوحه کار
خود قرار داده است .پیتر برگن ،کســی که در سال ،1997
نخســتین مصاحبه را با بن الدن ترتیب داد و ان را در کتاب
خود به نام «جنــگ مقدس» منتشــر کرد ،نوشــته بود که
بن الدن ،محصول دنیای مدرن ســکوالر اســت .بن الدن
درخواست های مشخص سیاسی داشــت و به عنوان مثال
می گفت که خواســتار خروج امریکا از عربســتان اســت.
ســربازان او با دنیای مدرن هماهنگ تر بودند .به طور مثال
محمد عطا ،در روزهای اخر عمــرش از «وال مارت» خرید
کرده بود و سری هم به «پیتزا هوت» زده بود .در این گروه،
وسوسه اینکه نیروهای افراطی شان مدرن-سکوالر هستند،
یا اینکه دارای نگرانی های سیاسی مدرن بودند ،دست از سر
ادمیزاد بر نمی دارد .نــه اینکه مانند گروه داعش لباس های
قرون وسطایی بپوشند و ان را مناسب با مرام خود بدانند .در
حقیقت بیشــتر گروه ها به دنبال چیزهای پوچ هستند به جز
این گروه اخر که صادقانه به دنبال برقراری محیطی همچون
قرون وسطاست تا اماده روز رستاخیز شوند.
برای مثال در ماه سپتامبر ،شــیخ ابو محمد العدنانی،
سخنگوی گروه داعش از طرفداران خود در غرب ،از جمله
کانادا و فرانسه خواست تا «سر کافران را با سنگ خرد کنند،
مسموم شان کنند ،یا با خودرو از رویشان رد شوند و در نهایت
اینکه محصوالتشان را نابود کنند ».تنها تصور این موضوع
به اندازه کافی می تواند تولید وحشت کند چه برسد به اینکه
به ان نیز عمل شود.
بــر اســاس دکتریــن تکفیری هــا ،انهــا متعهــد به
تصفیه ســازی جهانی از طریق کشتار بســیار هستند .عدم
گزارش های دقیق ،هنوز میزان کشته شدگان اراضی تحت
اشغال انها را مبهم نگه داشته است .اما رسانه های اجتماعی
می گویند که در اراضی تحت تســلط داعش ،تقریبا هر روز
شاهد اعدام های انفرادی و هر چند هفته شاهد اعدام های
دسته جمعی بود ه و هستند .شــایع ترین اعدام های صورت
گرفته هم با اتهــام مرتد بــودن صورت می گیرد .ســوای
اعدام های خودکار ،ابوبکر بغدادی با مسیحیان این ناحیه
به سختی برخورد نمی کند .بغدادی به انها قول داده که زنده
نگه شان خواهد داشــت اما انها موظف به پراخت «جزیه»
هستند.
برای شــناخت داعش بایــد تمامی عوامــل را در نظر
گرفت .قرن هاســت کــه دوره اختــاف مذهبــی در اروپا
گذشته است و دیگر کسی به خاطر تفاوت اندیشه دینی اش
کشته نمی شــود .شــاید برای همین اســت که غربی ها با
این شــیوه داعشی ها و تکفیری ها نااشــنا هستند .بسیاری
می گویند داعشــی ها ،ان چیزی نیســتند که ادعا می کنند
یا اینکه بــا این اقدامات به راســتی به دنبال خواســته های
اخرالزمانی خود هستند .شک و تردید انها قابل درک است.
در گذشته ،بسیاری از غربی ها کشورهای خاورمیانه را متهم
به «گذشــته گرایی» می کردند .به خصوص ادوارد سعید از
این واژه برای کشورهای عربی اســتفاده کرده است و این
گذشــته گرایی نوعی تحقیر و بدنامی برای اعراب به همراه
داشت .اما محققان اصال به ریشــه های این بدنامی توجه
نکردند :حکومت بد ،تغییر اداب و رسوم اجتماعی و تحقیر
در ســرزمینی که فقط به خاطر نفتــش ارزش دارد ،عواملی
هســتند که می توانند ریشــه بســیاری از نا ارامی های اخیر
باشند .بدون در نظر گرفتن این فاکتورها ،تحلیل در قدرت
یافتن داعش ،بر سبیل خطا خواهد بود.
زمانی که قصــد داشــتیم تا از مــرام داعش ســر در
اوریم ،به هر کســی که ایمیل زدیم ،همه مــا را به یک نفر
رهنمــون کردند« :برنــارد هیــکل» .او تبــاری لبنانی دارد
که در ایاالت متحده بزرگ شــده اســت .او یک ریش بزی
دارد و لهجــه خارجی او در گفتار انگلیســی اش به شــدت
مشهود است .براساس گفته های هیکل ،داعش از مذهب
سوءاستفاده می کند .او می گوید« :انها دوربین های خود را
مدام تیره می کنند و فضا را مه الود و در تمامِ وقت ،شعارهای
خود را جــار می زنند ».او اعتقــاد دارد کــه داعش به عمد،
برداشت های تحریف امیز از دین داشــته است .به اعتقاد
هیکل ،مسلمانان ،اسالم را دین صلح و رحمت می دانند.
پیش از اینکــه داعش ظهور کنــد ،در قرن هجدهم،
وهابی ها در عربستان سعودی قصد داشتند ،ساختاری شبیه
ساختار داعش در این کشور ایجاد کنند .انها در قرن هجدهم
توانســتند بــا پیروزی های متواتــری که به دســت اوردند،
عربستان سعودی امروزی را ایجاد کنند .اما هیکل می گوید
که وهابی ها در خرج این همه خشونت مانند داعشی ها عمل
نکردند .به اعتقاد هیکل تفاوت وهابی ها و داعشــی ها در
همین نکته نهفته است .اما به دلیل گرایشات تکفیری شان
می توان هر دو گروه را در یک کفه قرار داد.
تخمین زده می شــود که هــزاران خارجی بــه قلمرو
داعش مهاجــرت کرده انــد .انها توانســته اند افــرادی از
فرانسه ،بریتانیا ،بلژیک ،المان ،هلند ،استرالیا ،اندونزی،
ایاالت متحده و بســیاری از نقاط دیگر جهان جذب کنند و
به اســتخدام خود دراورند .بسیاری از انها با هدف جنگیدن
می ایند و برخی از انها با نیت کشته شدن.
منبع :مجله اتالنتیک
اخرین تالش ها
در اخرین روزها
س هفته
عک
هتل اینترکنتیننتال شهر ژنو ،شــنبه 9خرداد ماه ،محل دومین
دیدار وزرای خارجه ایران و ایاالت متحده امریکا پس از به دست امدن
تفاهم لوزان بود؛ در شــرایطی که «کمتر از یک ماه» تا موعد تعیین
شده برای توافق نهایی زمان باقی مانده ،بسیاری از تحلیلگران این
دیدار وزرای خارجه ایران و امریکا را در جهت «تسریع روند مذاکرات»
ارزیابی کردند .ایران و 13 ،5+1فروردین ماه ســال جاری در لوزان
سوئیس به تفاهمی درباره چارچوب چگونگی دستیابی به توافق جامع
دست یافتند ،اما «برخی موانع و کندی تدوین پیش نویس برجام»،
محمد جواد ظریف و جــان کری ،وزرای خارجه ایــران و امریکا را بر
ان داشــت تا یک دیدار از پیش برنامه ریزی نشــده داشته باشند و به
ارزیابی موانع پیش روی دســتیابی به پیش نویس برنامه جامع اقدام
مشترک بپردازند.
پس از ایــن دیدار جان کری با انتشــار پســت توئیــت خود از
مذاکرات خود با ظریف در ژنو نوشــت« :بازگشت به ژنو؛ برای تداوم
مذاکرات هسته ای ایران و فرصت دوباره برای گفت وگوی مستقیم با
وزیر خارجه جمهوری اسالمی ایران».
همچنین وزیر امور خارجه امریــکا رایزنی هایش با محمدجواد
ظریف را بسیار سازنده ارزیابی کرد .وزیر امور خارجه ایران نیز پس از
پایان نشست هسته ای یک روزه ژنو گفت« :تصمیم گرفتیم سه چهار
هفته اینده تمام وقت کار کنیم تا ببینیم ایا امکان رســیدن به توافق
وجود خواهد داشت یا نه».
بیم ها و امیدها
کوبا از لیست سیاه امریکا خارج شد
میرقاسم مومنی
رئیس موسسه پژوهشی چشم انداز ابرار نوین
مثلث | شماره 265
از انزوای بین المللی اســتفاده کند .زیرا با حل مشکل تردد
امریکاییان به کوبا حجم عظیمی از توریست های امریکایی
به این کشور سفر خواهند کرد و عده ای از کوباییان فراری
به امریکا که دارای تابعیت دوگانه کوبایی-امریکایی هستند
نیز می توانند به کوبا برگردنــد و در بخش های مختلف کوبا
سرمایه گذاری کنند که این امر می تواند در رشد اقتصادی
بین الملل
دولت امریکا در راستای حل مناقشات فی مابین خود
با کشور کوبا و در راستای توســعه مناسبات دو کشور اقدام
به خارج کردن رســمی کشــور کوبا از لیســت
حامیان تروریســم کرد .باتوجه به بیش از 50
سال مناقشــه بین کوبا و امریکا ،باراک اوباما
در راســتای سیاســت های حزبــی و حمایت
از کاندیــدای حــزب دموکــرات در انتخابات
ریاست جمهوری اتی جهت اســتفاده از ارای
امریکایی های کوبایی تبار و حضور اقتصادی
در ان کشور دســت به این اقدام زده است .به
عبارت دیگر از سویی دولت اوباما قصد دارد با
توســعه روابط با کوبا امتیازات سیاسی را برای
حزب دموکرات ضبط کنــد و در انتخابات اتی
ریاســت جمهوری ،شــهروندان امریکایــی-
کوبایی تبــار را که اقلیتی تاثیرگذار هســتند به
نفع حزب دموکرات جلب نماید و از سوی دیگر
با ایجاد روابط با کوبا و حزب دموکرات افتخار
حل مشــکل بین کوبا و امریکا را به نام خود در
تاریخ ثبت نماید.
همچنین باتوجه به اختالفات سیاســی
امریکا و روسیه بر سر مســاله اوکراین ،امریکاییها از بیم
اتحاد یا نزدیکی کوبا به روسیه علیه امریکا با توسعه روابط با
کوبا زمینه همکاری کوبا با روسیه را از بین بردند.
در عین حــال امریکا در یــک بازنگری در سیاســت
خارجی خــود در نظر دارد بــا حل اختالفات با کشــورهای
مختلف در رقابت های اقتصادی و سیاسی در جهان بتواند
رقابت خوبی داشــته باشــد .کوبا نیز به جهت مشــکالت
اقتصــادی و تحریم های اعمال شــده از طــرف امریکا و
هم پیمانانش دچار معضالت اقتصادی شده است ،بنابراین
این کشور با استقبال از همکاری امریکا در توسعه مناسبات
سعی کرده از این فرصت در حل مشکالت داخلی و خروج
کوبا و اشتغالزایی مفید باشد.
در عین حال امریــکا در روابط خصمانه خود با کوبا در
60ســال گذشــته به این واقعیت پی برد که نه تحقیق و نه
تجسس نمیتواند خواســتههای انها را تحقق ببخشد و به
همین جهت در بیانیه کاخ ســفید در یک چرخش سیاسی
نوین امریکاییها حضور و نفوذ مجدد در کوبا را شگرد جدید
خود به عرصههای جهانــی اعالم کردند کــه ان برقراری
ارتباط مجدد سیاسی در قبال برداشتن برخی تحریمها علیه
کوباســت.پیش تر و به دنبال ازاد شدن جاسوس امریکایی
در کوبا و ازاد شدن سه جاســوس کوبایی از زندان امریکا،
روابط دو کشور به مرحله جدیدی رفت و این امر
منجر به شروع رفع اختالفات و روابط سیاسی
بین دو کشور شد.
البته باتوجــه به روند مذاکــرات پیش رو
و تجمیــع یک ســری مشــکالت سیاســی،
اقتصادی ،امنیتــی و بین المللی فی مابین دو
کشور در 50ســال گذشــته ،روند ذوب شدن
یخ های روابط امریــکا و کوبا با کنــدی انجام
می گیــرد و همان طور که وزیــر خارجه امریکا
اعالم کرد ،شــروع روابط کامــل همه جانبه با
کوبا نیازمند گذر زمان است و این امر می تواند
الگویی برای سایر کشورها که با امریکا روابط
خصمانه ای دارند ،باشد.
سیاست جدید حزب دموکرات امریکا در
شــرایط حاضر بر این اساس است که برخی از
اختالفات سیاســی با کشــورهای مختلف در
جهان را از طــرق مختلــف در دوره فعلی حل
نماید .باتوجه به شکستی که حزب دموکرات در
انتخابات سنا متحمل شد و باتوجه به ضعفهایی که دولت
امریکا در جنگ سوریه ،عراق و افغانستان با ان مواجه شد،
جهت پاســخگویی به افکار مردم امریکا و استفاده از تمام
پتانسیل های موجود در شرایط سیاسی و اقتصادی جهانی
به شدت به دنبال توسعه روابط با کشورهایی است که با انها
روابط خصمانه ای داشته است.
55
از هر زبان که می شنوی...
فرهنگ
برای جامعه ای که بابت اقتصاد و سیاست و خیلی چیزهای دیگرش
کمی خسته و گنگ به نظر می رسد شنیدن یک موسیقی نوستالژیک
رو ح افزا یا دیدن یک فیلم عاشقانه خوب مانند شنیدن یک شعر کوتاه
غم انگیز ،لذت بخش است .می توان گفت که وضعیت فیلم سینمایی
«در دنیای تو ساعت چند است؟» این چنین است.
ت
یتر
ا
و
ل
گفت وگوباصفییزدانیان،کارگردان
«دردنیایتوساعتچنداست؟»
مسالهماعشقنبود
فرهنگ
56
مثلث | شماره 265
مسعود نجفی -علیرضا بهرامی
روزنامه نگار
اقای یزدانیــان! در ابتدا می خواهــم کمی درباره
شــروع کار با علی مصفا و برخــی از دیگر اعضای
گروه و تداوم همکاری تان بگویید.
ما از اوایــل ســال های 80و 81که هنوز شــرکت
ُردفیلم را تاســیس نکرده بودیم ،تصمیم گرفتیم با هم کار
کنیم و از انجا کار را شــروع کردیم .بنده داشتم فیلم مستند
می ساختم و اقای صاحب زمانی مونتاژ کردند و اقای مصفا
کمک های دیگری انجام دادند که البته ربط مســتقیمی به
فیلم مستند من نداشت .البته از انجا شروع شد که همزمان
با ان ،من فیلم «در جست و جوی شــهرزاد» را می ساختم
و بعدش دیگر ادامه پیدا کرد؛ تا اینکه یک ســال بعد اقای
مصفا می خواســتند «سیمای زنی در دوردســت» را بسازند
که من به عنوان همکار فیلمنامه نویس همکاری داشــتم و
چون هر سه نفر یک جا بودیم ،طبیعی بود که از هم مشورت
می گرفتیم .ممکن است سلیقه ما ســه نفر در بعضی جاها
مشترک نباشد ولی از طرفی همدیگر را خوب درک می کنیم.
همین رونــد طیبعی اش بــود .در فیلم دوســتان من کاری
نکردم .من در «پله اخر» هیچ نقشی نداشتم ،در «چیزهایی
هست که نمی دانی» من فقط در لیســت تشکرها بودم که
ان هم صرفا به خاطر چند تا نظر بود .این را چند بار گفته ام که
من به خاطر ذات خودم بیشتر مردم را به کار می گیرم و مردم
را به دردسر می اندازم ،یعنی حضور اقایان در کارهای من،
چه مستندها و چه فیلم های داستانی ،پررنگ تر بوده تا خود
من در کارهایشان.
در این فیلم کســانی با شــما کار کردند که تجربه
کارگردانی داشتند .ایا از نظر همفکری و مشورت
در فیلم «در دنیای تو ساعت چند است» مشارکت
در دنیای تو حالم خوب است
روایت یک عشق ایرانی در فرمی
فرانسوی
فضای فرانسوی به فیلم وصله شده
نقد اکبر عبدالعلی زاده از « در دنیای
تو ساعت چند است؟»
مثلث | شماره 265
همان قصه عشــق که تکرار می شــود .همچنین
استحاله در اثر عشق...
یک نکته جالب از زمان جشنواره به بعد تاکید روی
وجه عاشقانه فیلم بود .در زمان نگارش فیلمنامه این بخش
بارز نبود .در مرحله دوم همان طور که از اسم فیلم پیداست،
به پراکندگی نســل های ایرانی از همدیگر نگاهی داشتیم،
اینکه وقتی اینها به هم برسند باز چقدر از هم دورند و اگر قرار
بود یک شــعار باالی پوســتر فیلم قرار می دادیم ،این بود:
«در بیست ســالگی همه شــاعر اند ،در چهل سالگی مهم
است چگونه باشی».
یعنی در گیر نشــدن به روزمرگی .در واقــع این ادمی
است که درگیر روزمرگی نشود و این گذشته کمک می کند به
نزدیک شدن ادم ها به هم .طبعا قصه تکراری است ،چون
نصف بیشتر ادبیات ما درباره عشق است .من نه به استحاله
در عشق اعتقادی دارم و نه ان را در فیلم اجرا کردم .نکته ای
که برای من جالب اســت ،نگاه ایرانی به غرب اســت و ان
ی که غرب را ندیده و تصوری کلیشــه ای از غرب دارد.
ایران
وقتی ان را ندیده ای ،فکر می کنی ادم های فرانسوی معموال
در کافه هســتند ،همه جور مخلفــات می خورند ،اکاردئون
می زنند و عاشقی می کنند ،که این کلیشه است.
کاراکتر اصلی این فیلم نماینده فرانسه نیست ،نماینده
بخشــی از ایرانی هایی اســت که فرهنگ دیگری را حمل
می کنند و می گوید که چیزهای دیگری هست .اما نکته این
است که این وجه عاشقانه فیلم ان قدر برای من حائز اهمیت
نبوده اســت .من وقتی خودم این طور هســتم که راجع به
30سال قبل یک نفر چیزی می گویم که اصال یادش نیست،
دوست دارم یاد اوری چیزی یا اشیایی را به کسانی که چیزی
یادشان نیست ،انجام دهم.
وقتی فکر می کنیم که باید رفتاری منطقی داشته
باشیم ،ســعی می کنیم که از دل فاصله بگیریم و
بیشتر به سمت عقل برویم .در این راستا اکثرمان
گمان می کنیــم که باید به عقــل و منطق رای داد؛
منتها اینجا در این فیلم با داستانی مواجه نشدیم
که اخرش بگوییم «عجب ادم دیوانه ای است»!
اتفاقا در پایان فیلم ممکن اســت خیلی ها بگویند
ای کاش من هم این طور زندگی می کردم و از این
مسیر می رفتم که شخصیت مرد فیلم رفته است.
او یــک اســتراتژی دارد؛ مثل گربه هــا می ماند.
گربه ها هم یک اســتراتژی دارند .استراتژی انها این است
که وارد خانه شوند .ولی بعضی ها ولگرد تر از ان هستند که
بتوانند وارد شوند .این هم استراتژی اش این است که بعد از
مرگ «حواخانوم» بیاید توی خانه .پوســتری از فیلم که ما
می بینیم که در ان معلق شده ،در واقع مصداق همان مساله
اســت که می گویند همه جور معلقی می زنم تا بتوانم فالن
کار را انجام دهم.
راجع به موسیقی هم صحبتی بکنید و اینکه تیتراژ
اخرش هم خیلی مورد توجه واقع شد.
موســیقی به این صورت بــود که ایــن ترانه های
گیلکی که در فیلم شنیده می شــود ،برای دهه بیست و سی
است که اقای جهانگیر سرتیپ پور که از زمان نهضت جنگل
سیاســتمدار گیلک هم بوده و بعد شخصیت ادبی شد و بعد
وکیل مجلس و اینها ،ایشان یکی از کارهایشان این بود که
روی ترانه های معروف زمانش شعر می نوشت .در ۷۰نسخه
این ها را چاپ کرده بود .من به طور اتفاقی ۱۰ســال پیش
اقای روزبه رخشــا را دیدم که گیلک بود و اینهــا را هم نگه
داشته بود .این هم مانند تدوین ،بسیار روشن بود .من یک
روز قبل از فیلمبرداری از ایشــان خواهش کردم و اوردمش
استودیو و ایشان با گیتار خودش این اهنگ ها را اجرا کرد.
در نتیجه مــا در زمان فیلمبرداری کامال می دانســتیم اینها
برای کدام قسمت فیلم اســت .اینا همه روشن بود و اقای
کریستوف رضاعی لطف کرد و دوباره اینها را تنظیم کرد.
با این حــال ،گویــا در اکــران و تبلیغــات فیلم با
مشکالتی مواجه بوده اید؟
نکتــه ای که خیلی بــرای من عجیب اســت ،این
است .ما هرقدر می خواهیم بی حاشیه باشیم ،نمی شود .ما
این فیلم را فرستادیم برای وزارت ارشاد ،طبق روالش به ما
ی را ساختیم فرستادیم برای پروانه
پروانه ساخت دادند .فیلم
نمایش ،به ما پروانــه نمایش دادند .یعنی هیچ مســاله ای
نداشــت ولی برای ما بدترین اتفاق افتــاد .یعنی ان کمیته
اکران خوب کار نکرد .دوشنبه ای گفتند که چهارشنبه زمان
اکران شماســت .ما دســت مان که باز نبود و فقط دو روز را
داشتیم برای اکران.
جلوی فیلم های یک سری از دوستان و همکاران ما را
می گیرند و می گویند اینها سیاه نمایی است ،جامعه را خیلی
بد نشان داده و ما به این خوبی داریم زندگی می کنیم و اینها.
این فیلم را که همه دارند می گویند چقدر وقتی دیدم حال مان
خوب شد ،پس سیاه نمایی نکرده ،بنابراین فیلمی است که
حال مردم را خوب کرده است .مردم با خاطر خوش می ایند
بیرون .پس مشخص است که مساله انها رنگ نیست! هم
جلوی کار دوســتان ما را می گیرند با فرض غلط ،هم جلوی
فیلم ما را .به نظر من فقط سلیقه شان به این فیلم نمی خورد و
به رنگ ربطی ندارد .اولترا سفید هم اگر بنمایید ،اگر دوست
نداشته باشــند ،جلویش را می گیرند .یکی از اشکاالتی که
گرفته اند ،این است که تبلیغ برای فرانسه است! من گفتم
چه تبلیغ عجیبی است برای فرانسه .برای اینکه هر که این
فیلم را می بیند ،می گوید می خواهیم برویم رشت! پس ما چه
فیلم تبلیغی اشتباهی ساختیم.
کار بعدی تان مشخص است؟
نه ،مشخص نیست .دارم می نویسم.
ولی کار اول شما بازخوردهای مثبتی گرفت .تصور
این واکنش ها را داشتید؟
در واقع این کار اول من نیســت .وقتی گروهی از
بازیگرها تا اقای رامین فر ،اقای میرشکاری ،اقای رضاعی
و ...هستند ،پس تجربه اول نیست .من همیشه به خودم
می گفتــم ،در بخش هنر و تجربــه ،این کار بــا حضور این
دوستان ،کجایش تجربه اســت! اینها همه پیرانی هستند
که ده ها سال است در سینما تجربه دارند.
فرهنگ
داشتند؟
بله ،خیلی زیاد .طبیعی است؛ چون اولین کاری بود
که به شکل متمرکز داشت در دفتر اتفاق می افتاد .منهای
ما سه نفر (من ،علی مصفا و فردین صاحب زمانی) افرادی
هم که در پیش تولید نزدیک می شدند ،به گروه می پیوستند
و همه درگیر بودند .مثال یک پیشــنهاد اقــای مصفا دادند
که فیلمنامه را در حضور همه ســرگروه ها بخوانیم .بنابراین
همه ســرگروه ها ،چه طراحی ،چه فیلمبــرداری و ...امدند
و فیلمنامه خوانده شــد و وقتی کار اغاز شد ،همه در جریان
جزئیات کار بودند .این خیلی به ما کمک کرد.
در مرحله تدوین چطور؟
اقای صاحب زمانی در زمان فیلم برداری هم حضور
داشتند و به رشت امدند و همان جا از نزدیک کار را می دیدند.
قسمت های گرفته شده را تدوین اولیه می کردند و این باعث
می شد که ما به کمبودهای خود پی ببریم .در فیلم «پله اخر»
تدوین در اواخر فیلمبرداری اغاز شد ،در حالی که در تجربه
«در دنیا تو ســاعت چند اســت» ما بیســت روز بعد از پایان
فیلم برداری ،با تدوین امــاده روبه رو بودیم ،چون اغلب کار
در طول فیلم برداری تدوین شده بود.
شما با خطه گیالن کامال اشنا هستید؟
نه کامال ،چون مادرم رشتی هستند ،عالقه خودم
هم همیشه به طرف مادری و فرهنگ گیلکی بوده ولی هیچ
وقت انجا زندگی نکردم .در بعضی از اتفاقات مانند موسیقی
فیلم کمک چند نفر که از من رشتی تر هستند باعث شد این
اثر را خوب دراوردیم.
درباره انتخاب بازیگــران چطور؟ شــما از اول به
ی فکر می کردید؟
نقش اقای مصفا و خانم حاتم
زمانی که فیلمنامه را می نوشتم ،به طور طبیعی روی
کاراکتر خانم حاتمی و اقای مصفا متمرکز بودم .خودشان
معتقد بودند که ازشان دور هست ،اما فکر می کنم نتیجه ای
که داد ،به دور از تبلیغات روی فیلم ،عالی بود که بســیاری
معتقد هســتند که از نقش هــای خوب ایــن زوج هنرمند در
سینما بوده است.
منهای سه شخصیت اصلی (زهرا حاتمی ،لیال حاتمی
و علی مصفا) بقیه که نقش گیلک را بازی می کنند ،همه از
اهالی انجا هستند .حتی جایی که بازیگر مناسب برای نقش
خاله جان پیدا نشد ،من از خاله خودم کمک گرفتم که هیچ
وقت جلوی دوربین نرفته بود .ما قصد داشتیم که بازیگران
اصلی به هیچ وجه تقلید صدای گیلکی انجام ندهند و لهجه
عوض نکنند تا همین طور پذیرفته بشوند .حضور بازیگران
گیلکی هم حضور خوبی بود.
ولی خیلی هــا معتقدنــد اســتفاده از زوج مصفا و
حاتمی با توجه به پیشینه موضوع ،ذهنیت از پیش
طراحی شده ای را به وجود می اورد.
وقتی تیتراژها یکی اســت ،به طــور عجیبی باعث
می شود فکر کنند که فیلم ها یکی هستند ،ولی ما خودمان که
یک رای در میان مخاطبان هستیم ،هیچ وقت فکر نکردیم
که سه فیلم مان شبیه هم هستند .شــاید در تیتراژ این گونه
باشــد ولی در کاراکترها متفاوت هستند .بازی خانم حاتمی
و اقای مصفا در «پله اخر» هیــچ ارتباطی ندارد با بازی انها
در «در دنیای تو ساعت چند است ».فراموش نکنیم چندین
بازیگر در طــول تاریخ داریــم که با هم نقش هــای زیادی
بازی کردند.
درباره موضــوع فیلم هم این بحث مطرح اســت
که بعضی معتقد هستند سوژه فیلم بدیع نیست؛
1
صفــی یزدانیــان را از ســال ها پیــش به عنــوان
نویســنده نشــریاتی خاص در حوزه ســینما و ترجمه
می شــناختیم .در گروه گرد امــده از چند ســال پیش
به همراه علی مصفا نیز فیلم نامه نویسی کرده بود ضمن
انکه ســال ها با فیلم های مســتندش در عرصه داخلی
و خارجی درخشــش هایی را رقم زده بود .اما بی شک با
کارگردانی اولین فیلم سینمایی اش خیلی بیشتر دیده
شده است؛ دیده شــدنی که قطعا در ســال ها مطالعه
و فعالیت زیرســاختی ریشــه دارد .هرچند می گوید به
عشق فکر نمی کرده ،اما فیلمش از منظر عشق به مذاق
خیلی ها خوش امده است.
واکنش ها بی سابقه بوده است
گفت وگو با علی مصفا ،بازیگر و
تهیه کننده فیلم «در دنیای تو
ساعت چند است؟»
57
فرهنگ
نقداکبرعبدالعلیزادهاز«دردنیای
توساعتچنداست؟»
فرهنگ
58
مثلث | شماره 265
فضایفرانسویبهفیلم
وصلهشده
سارا میرشجاعی
خبر نگار
فیلم «در دنیای تو ساعت چند است؟» پر است
از سکانس های نوستالژیک؛ این تاکید بر خاطره ها چه
کارکردی در روایت داستان دارد؟
فیلم «در دنیای تو ساعت چند است؟» یک روایت
روان و مبتنی بر خاطرات نوستالژیک است که از همین منظر
خاطره انگیز بودن هم با مخاطــب ارتباط برقرار می کند .به
عالوه فضای لطیف این فیلم برای بیان مفاهیم انسانی که
در ان مطرح شده مناسب است .حس نوستالژی که در تمام
فیلم موج می زند و تجربیات عاشــقانه دیگــری که در فیلم
وجود دارد ،هرکدام می تواند با بخشــی از مخاطبان ارتباط
برقرار کند .یعنی هر طیفی از مخاطبان این فیلم با جنبه ای
از ان ارتباط برقــرار می کنند .رفتارهــا و دیالوگ های فیلم
شاید بخشی از خاطرات مخاطبان باشد که از دیدن ان لذت
می برند .همین خاطره بازی عاشقانه داستان و روایت فیلم را
جذاب کرده است.
اساسا مفهوم عشق باعث جذاب شدن فیلم شده
یا همان خاطره بازی هایی که اتفاق می افتد؟
نکات مفهومی خوبی در اهمیت ارتباط عاشقانه در
این فیلم مطرح می شــود که بخش قابل توجه این مفاهیم
عاشقانه ،لذت عاشق بودن است که در شخصیت «فرهاد»
دیده می شــود« .فرهاد» که یک مرد عاشــق است منتظر
پاسخی از معشوق نیست و از عاشق بودن خود لذت می برد
که این به نظر من مفهوم بســیار جذابی اســت که کمتر در
سینمای ایران دیده شده اســت .در طول داستان می بینیم
که «فرهاد» از گذشته های دور تا به حال از عاشق بودن خود
2
«در دنیای تو ســاعت چند اســت؟» ســاخته
صفی یزدانیان ،روایتی است از داستان یک عشق
قدیمی که هیچ گاه بــا دوری از معشــوق فراموش
نشده است .لحظاتی از یک عشــق ناب را در فیلم
می بینیم که اگر با تمام نوســتالژی های ان ارتباط
برقرار نکنیم ،حداقل بخشی از ان خاطره مشترک
اکثر ماســت .فضای رمانتیک داستان با موسیقی
عاشــقانه ای همراه اســت که مخاطب را از صندلی
ســینما بلند کرده و در خاطرات می چرخاند؛حتی
اگر بخشی از این خاطرات در شهر یا کشور دیگری
مثل فرانســه اتفاق افتاده باشــد .نــگاه و نظر اکبر
عبدالعلی زاده ،منتقد سینما را درباره «در دنیای تو
ساعت چند است؟» جویا شدیم.
لذت می برد؛ از کودکی ،دوران دانشجویی ،نامه نوشتن های
بدون نام و ...همگی از جمله رفتارهایی است که «فرهاد»
نشان داده و این شاید به نظر برخی افراد ،نوعی مازوخیسم
باشد؛ اما این هم نوعی معاشقه شیرین است که اتفاقا خیلی
خوب نشان داده شده است .فیلمساز تالش نکرده مخاطب
خود را اصطالحا شیرفهم کند ،خیلی نرم ،با لحظات ماندگار
در فیلم و انتقال حس نوستالژیکی که تقریبا بین افراد جامعه
مشترک است ،مخاطب را با داستان درگیر می کند« .فرهاد»
خیلی خوب و لطیف همه لحظات عاشقی را از کودکی تجربه
کرده و بدون اینکه حتی به وصال برسد لحظات شیرینی را
گذرانده است.
قشر جوان جامعه شــاید چندان نوستالژی روان
در داستان را درک نکنند ،چون شاید برخی از رفتارها یا
دیالوگ های این فیلم برای یک نسل قبل تر باشد.
اتفاقا به نظرم بخــش عمده ای از ایــن فیلم برای
زوج های جوان مفید است؛ ما ایرانی ها گاهی به خاطر شرم
یا تعارف ،بخش مهمی از خاطرات قشنگ خود را در ارشیو
خاک گرفته ذهن فراموش می کنیم .این فیلم مخاطب خود
را تشویق می کند که راجع به لحظات و خاطرات قشنگ خود
حرف بزند .بسیاری از زوج های جوان گاهی پس از ازدواج
فراموش می کنند که الزم اســت راجع به لحظات شــیرین
دوست داشتن صحبت کنند و زمانی متوجه می شوند که دیگر
دیر شده و نمی توانند ارتباط کالمی خوبی با هم برقرار کنند.
به نظر شما کلیشه های عاشقانه یا سکانس های
فانتزی که سبب شده با یک فیلم عاشقانه صرف
مواجه شویم ،سبب دلزدگی در مخاطب نمی شود؟
کارگردان از این کلیشــه ها چطور کارکرد مطلوب
خود را گرفته است؟
گروهی از فیلم ها اصطالحا فانتزی هســتند ،یعنی
با مخاطبانی ارتباط برقرار می کننــد که اصطالحا خاطره باز
هســتند .گروهــی از افراد کــه دلبســتگی های فرهنگی،
خانوادگی ،ریشــه ای و ...دارند و به طــور کلی تعلق خاطر
نسبت به مســائل مختلف دارند« ،در دنیای تو ساعت چند
است؟» را خیلی خوب درک می کنند .اتفاقا لحظه به لحظه
فیلم برایشان لطیف ،ملموس و شیرین است و خاطراتی را
زنده می کند که همین خاطرات مخاطــب را پای فیلم نگه
می دارد .خــب دیگرانی که بــرای احساســات اعتبار قائل
نیستند و کمتر به مســائل عاطفی می پردازند ،ممکن است
ارتباط خوبی با فیلم برقرار نکنند .بــه هرحال هر فیلمی که
ساخته می شود همین طور اســت و هرکس مطابق با سلیقه
خود می تواند بگوید ان را دوســت دارد یا خیر .ضمن انکه
شوخی های گاه و بیگاه داستان نوعی فاصله گذاری را ایجاد
می کند که پل ارتباطی می ســازد تا مخاطب بتواند از منظر
شخصی خود با فیلم همراه شود .درحقیقت فیلمساز زیرکانه
ساختاری ایجاد کرده که عالوه بر اینکه مخاطب ،داستان را
دنبال می کند اما خیلی به دنبال همذات پنداری نبوده و بیشتر
به دنبال ایجاد یک پل ارتباطی از طریق خاطرات شــیرین
ادم هاست .در واقع فیلمساز بر مشترکات بین انسان ها که
همان خاطرات عاشقانه است سرمایه گذاری کرده ،ممکن
است مخاطبی با یک شخصیت و داســتان او ارتباط برقرار
کند اما مخاطب دیگــری با شــخصیت های دیگر .زیرکی
فیلمساز در این است که از این سرمایه درونی مخاطب بهره
برده است.
ایــا موقعیــت اجتماعی امــروز جامعه ایــران هم
توانسته در این محبوبیت نقش داشته باشد؟
حتما همین طور اســت؛ در ســینمای این روزهای
ایران متناوبا خــاف داســتان «در دنیای تو ســاعت چند
اســت؟» را می بینیم؛ اکثر فیلم ها و حتی سریال های ما پر
شده از داســتان پلیدی ،خیانت ،رفتارهای سخیف انسانی
و دیگر موضوعات این چنینی .در چنین وضعیت پرتنشــی
که در فیلم های سینمایی ،نمایش و سریال ها به وجود امده
است ،فیلمی مثل «دردنیای تو ساعت چند است؟» که یک
قصه لطیف عاشقانه را روایت می کند از نظر من یک تنفس
را برایمان به ارمغان می اورد .مخاطب دقایقی را با لحظات
شیرین داستان و شخصیت های فیلم همراه می شود که از
این نظر هم می توان این فیلم را یک اثر مناسب اجتماعی
دانست.
استفاده از فضای شهر «بندر انزلی» و نماهایی که
از شهر فیلمبرداری شــده که بعضا کارت پستالی
است چه کارکردی در فیلم دارد؟
سال هاست که در سینمای ایران معدود فیلمی هایی
را می بینیم که در انهــا اصطالحا «مکانت» وجود داشــته
باشــد .مکانت در فیلم های ایرانی فراموش شــده و خیلی
فرهنگ
وقت است که مثال شعری در فیلم نمی بینیم که مخاطب را به
مکانی خاص ارجاع دهد .ادرسی در فیلم وجود ندارد و زمان
و مکان فراموش شده است .مخاطب نمی داند داستان در
کدام نقطه یا در چه زمانی اتفاق می افتد .انچه از دیگر نکات
بارز فیلم «در دنیای تو ساعت چند است؟» محسوب می شود
این است که درباره هویت یک شهر که اتفاقا با زیرکی خارج
از تهران انتخاب شــده ،نشــانه هایی ارائه می دهد .درباره
حس ادم های شــهری که قصه فیلم در ان شکل می گیرد،
برخی اداب و رســوم ،فرهنگ و حتی نوع لباس پوشــیدن
مردم این شهر اطالعاتی ارائه می شود و اصطالحا مکانت
را در این فیلم شاهدیم .برای توضیح «مکانت» باید بگویم
که به عنوان مثال وقتی صحبت از شــهر پاریس باشد انگار
همه ما ان را می شناســیم ،حتی اگر ندیده باشــیم ،ان قدر
که در فیلم های مختلــف ،اخبار ،عکس هــا و ...راجع به
پاریس اطالعات داده اند .حتی المان های مختلف شهری
مثل پاریس هم برای مخاطب اشــنا و جا افتاده است .حال
اگر به همیــن مخاطب بگوییم «دربند» شــاید چندان این
منطقه را نشناســد و حس کند جایی دورافتاده است .وقتی
اطالعاتی در فیلم ها یا رسانه های دیگر از محالت شهر به
مخاطب داده نشــود ،بیننده از لحاظ ذهنی خود را از مکان
مورد نظر دور احســاس می کند .در واقع شــهر «پاریس»
برای من مکانــت دارد اما «دربند» که در شــهر خودم قرار
گرفته این طور نیســت .ســینمای امروز ما در زمینه مکانت
دچار غفلت جدی اســت ،در دهه های 40تا 60این نقص
را نمی دیدیم .در فیلم هایی مثــل کارهای اقای کیمیایی،
مکان هایی مثل حمام محل یا مسجد به طور پررنگ در ذهن
مخاطب می ماند اما سال هاســت که در فیلم ها ادرس داده
نمی شود« .در دنیای تو ساعت چند است؟» در زمینه ایجاد
مکانت هم خوب عمل کرده و مثال معماری شــهر را طوری
نشان می دهد که مخاطب با ان امیخته می شود .الزم است
فیلمسازان ما از این ظرافت ها هم بهره بگیرند؛ اما متاسفانه
برخی از فیلمســازان ما شــناختی از این ظرافت ها ندارند و
انها را به کار نمی گیرند ،حتی اگر به صورت تئوری و فرمول
فلیمسازی ان را خوانده باشــند .در صورتی که لحظات ناب
باید در نما جست وجو شــده و حتی در داستان کاشته شود؛
وقتی فیلم های ماندگار را می بینیم ،سرشار از لحظات ناب
هســتند و همین لحظــات می تواند فیلم را بــرای مخاطب
خاطره انگیز کند.
شاید برخی رفتارهای عاشقانه عجیب که در فیلم
دیده می شود هم برای ایجاد جذابیت کارکردهای
خود را ایفا کرده باشند.
بله ،رفتارهای خالف امد یا متناقــض هم از دیگر
اتفاقاتی است که در فیلم «در دنیای تو ساعت چند است؟»
به وقوع می پیونــدد .منظور از رفتارهــای متناقض نما این
اســت که رفتارهایی را از شــخصیت های داســتان ببینیم
که انتظــارش را نداریــم .ایــن رفتارهــای متناقض نما به
دلیل جذابیتی که دارنــد در ذهن مخاطب ثبت می شــود.
صحنه هایی از فیلم «در دنیای تو ساعت چند است؟» مثل
سکانسی که «فرهاد» وسط کوچه روی سرش می ایستد یا
سکانســی که صدای ضبط شده معشــوق را پخش می کند
و ...همگی جزو رفتارهای متناقض نمایی است که به نظرم
لحظات خاطره انگیزی را در ذهن مخاطب ثبت کرده و سبب
ماندگاری فیلم می شود .رفتارهای متناقض نما تا سال ها در
ذهن مخاطب باقی می ماند؛ مثال کمتر کسی است که رفتار
دکتری که در فیلم «اژانس شیشــه ای» لقمه نان و پنیر به
دیگران می دهد را فراموش کرده باشد.
برخی منتقدان تاکید بیش از حد فیلمساز بر ایجاد
فضای فرانســوی در فیلم را به نوعی غربزدگی و
روشنفکرنمایی نســبت می دهند .به نظر شما ایا
الزم بود که فیلمســاز تا این حد بــر ایجاد فضای
فرانسوی تاکید کند؟
بخشی از این موضوع به ضرورت بافت فیلم است
اما من هم موافقم که ضرورتی نداشــت که این همه اصرار
برای ایجاد فضای فرانســوی و تاکید بــر زندگی در پاریس
وجود داشته باشد .فیلم اتفاقا خیلی ایرانی است و این فضای
فرانســوی به نظرم به فیلم وصله شده است .به هرحال این
موضوع سلیقه کارگردان بوده؛ کاش سلیقه اش چیز دیگری
بود و فیلم را کامال با فضای ایرانی که اتفاقا ظرفیت باالیی
برای داســتان های عاشــقانه دارد پیش می برد .با شناخت
اندکی که از فرهنگ و داستان های ایرانی دارم می دانم که
عاشقانه های ایرانی ان قدر لطیف ،غافلگیرکننده ،جذاب و
روان است که فیلمساز چندان احتیاجی به تاکید بر پوشش
فرانســوی ،زبان فرانســوی و ...نداشته باشــد اما در عین
حال همین ها هم در داستان خوب نشسته و از فیلم بیرون
نزده است.
احتماال فیلمســاز دربــاره فضایی فیلم را ســاخته که
خودش از ان شناخت دارد و شاید هم در این فضا کار کرده
تا پوزیشــنی برای طبقه روشنفکر جامعه ســاخته باشد و از
این گروه هم جذب مخاطب کند .می توانیم از این قسمت
فیلم که در فضای فرانســوی کار شده خوشــمان نیاید اما
کار سختی بود
روایت تدوینگر «در دنیای تو ساعت چند است؟»
3
فردینصاحب زمانی،بیشتر
کار تدویــن و صداگــذاری فیلم
انجام داده اما با فیلم «چیزهایی
هست که نمی دانی» ،به عنوان
کارگــردان هم شــناخته شــده
است؛ فیلمی که جایزه جشنواره
کارلووی واری را هم برای او به ارمغان اورده اســت .او
در این ســال ها عمال عضو تیمی بوده که عالوه بر این
فیلم ،فیلم های «ســیمای زنی در دوردســت»« ،پله
اخر» و «در دنیای تو ساعت چند است؟» را هم تولید
کرده اســت .او در فیلم اخیر نیز در مقام تدوینگر کار
کرده است.
مثلث | شماره 265
ما از اول همــه فیلمنامــه را خوانده بودیــم که باعث
طبیعی تر افتــادن اتفاقات می شــود .بله ،بــه نظرم خیلی
ســخت بود که هر ســه فیلم ،یک مــدار کلیشــه ای دیده
نشده اســت .در واقع کلیشه ای اســت که کلیشه نیست و
کســی این کار را نکرده اســت .در تدوینش هم همین طور
است.
فرهنگ
اقای صاحب زمانی! در گروه شــما تدوین چگونه
انجام می شود؟
در دفتر مــا اگر قرار بــر تولید فیلمی باشــد ،مثال
من تدوین می کنم امــا در تدوین ،چه در فیلــم «پله اخر»
و چــه فیلم «در دنیــای تو ســاعت چند اســت» ،تدوین را
به صورت مشــورتی انجام دادیــم ،یعنی اینکــه کارگردان
هم کنــار تدوینگــر حضــور دارد .اقای مصفــا در مقاطعی
می اینــد و نظــر می دهنــد و در واقــع ایــن رونــد کار در
دفتر ماست.
برای نیتی کــه می خواهد محصــول کارش فیلم
«در دنیای تو ســاعت چند اســت» باشد ،خیلی
چیزها باید یکدســت باشــد .در این فیلم از اسم
کار شــروع می شــود ،تــا تدویــن و موســیقی.
اســتراتژی فیلم چقدرش شــبیه چیزی بوده که
اقای یزدانیــان در مقــام کارگردان اثر خواســته
انجام شود؟
ی را که
به نظرم تدوینگر درواقع باید سعی کند ریتم
نویسنده فیلمنامه در ذهنش داشــته و به واسطه بازیگران،
طراحی صحنه ،حرکت در میزانسن و دکوپاژ ،اجرایی شده،
همان ریتم را ادامه بدهد.
حاال چیزهای دیگری هم به انها اضافه می شود؛ اینکه
چیزی را برای به دســت اوردن ان ریتم ،از دســت ندهیم،
مثال بخشی از ان اطالعاتی که الزم است و بخشی از جنبه
کاراکتر که باید حتما نگهش داریم.
می توانــم بگویــم کــه در این ســه فیلم ،ایــن فیلم
سخت ترین تدوین را داشــت؛ در صورتی که فیلم پله ها به
نظر می اید که تدوین سخت تری داشته باشد ولی در ان فیلم
بیشتر تصمیم گیری می کردیم ولی اینجا سختی کار به دست
اوردن و حفظ ان ریتم است.
نمی توانیم بگوییم دچار غربزدگی شده؛ به هرحال این هم
بخشی از نوستالژی نویسنده و کارگردان است .اگرچه منطق
روایی خوبی برای قصه فیلم تدارک دیده شــده ،اما گرایش
فیلمساز به ایجاد یک فضای فرانسوی قابل درک نیست و به
نظرم کمکی به این روایت نمی کند .ناگفته نماند بسیاری از
اتفاقات عاشقانه داستان مبتنی بر احساسات و روابط ایرانی
است که این بخش فیلم اتفاقا خیلی هم خوب از کار درامده
است.تاکیدفیلم بر اینکهشخصیتزنداستانتحصیلکرده
فرانسه است ،همسر شــخصیت اصلی که فرانسوی است
و دیگر المان های مربوط به فرانســه که اگرچه به نظر من
چندان ضروری نبود اما همین فضای فرانسوی هم خوب در
داستان نشسته و بسیاری از مخاطبان با همین فضا ارتباط
خوبی برقرار کرده اند.
شــناخت فیلمســاز از موضوع ،شــخصیت ها یا
فضــای روایت داســتان تا چــه حــد می تواند در
موفقیت فیلم موثر باشد؟
وقتی فیلمی با دقت بر اجزا و عناصر خود ساخته شود
محصول قابل اعتنا خواهد شــد؛ به ویژه اگر فیلمساز درباره
چیزی بسازد که ان را می شناســد .کارگردان این فیلم با این
خانواده زندگی کرده و افراد مختلف خانواده را می شناســد؛
بنابراین چینش خوبی انجام داده است .زن و شوهر در دنیای
واقعی (لیال حاتمی و علی مصفا) را در فیلم عاشق و معشوق
نشان می دهد و به وسیله انها یک داســتان عاشقانه را رقم
می زند یا مادر واقعی (زهرا حاتمی) را در داســتان به عنوان
مادر معرفی می کند و ...شاید برخی بگویند این انتخاب ها
خیلی بدیهی است اما باید بگوییم اتفاقا کار بسیار دشواری
است .اگر کارگردان بخواهد رفتارهای واقعی را در داستان
بیاورد که دیگر نمی تواند داســتان ویژه خود را روایت کند و
حاصل می شود یک داســتان روزمره شــهری؛ از ان دست
فیلم هایی که اتفاقا فراوان شــده و باعث شرمندگی است.
اساتید فیلمســازی توصیه می کنند راجع به موضوعی فیلم
بسازیدکه با ان زندگیکرده و نسبت بهانشناختدارید؛شهر
خود ،داستان اطرافیان و افراد دور و بر خود را به دلیل شناختی
که از انها دارید سوژه قرار دهید .به قول شهی د اوینی وقتی از
پرده تکنیک بگذریم به مفهوم می رسیم؛ مفهوم هم از درون
فیلمساز می جوشد .وقتی درباره موضوعی فیلم ساخته شود
کهنسبتبهانشناختوجودداردخروجیکارفیلمی استکه
به دل مخاطب می نشیند .به نظرم صفی یزدانیان با شناختی
که از عناصر و موقعیت داســتان ،فضای روایت ،بازیگران
فیلم و ...داشته توانسته فیلمی بسازد که موفق است.
59
فرهنگ
در دنیای تو حالم خوب است
روایت یک عشق ایرانی در فرمی فرانسوی
افشین خماند
4
روزنامه نگار
فرهنگ
60
مثلث | شماره 265
« عشق دردی است که او را دوا نیست .عاشق هم
اتش است و هم اب ،هم ظلمت است و هم افتاب».
خواجه عبدالله انصاری
یــک فیلــم را می توان دوســت داشــت ،بی انکه
شــاهکار باشــد ،بی انکه قصه ای پیچیده و پررمز و راز
داشته باشــد ،بی انکه هزینه های گز اف داشته باشد،
بی انکه فیلمی باشــد که برمبنای کلیشــه های مرسوم
موفقیت یک فیلم ســاخته شــده باشــد ...یک فیلم
را می توان دوســت داشــت تنها به این دلیل ساده که
صمیمانه اســت و باورهای عمومی ما ناخود اگاه جمعی
ما را تایید می کند و بــه همین دلیل اســت که می توان
فیلــم «در دنیای تو ســاعت چند اســت؟» را دوســت
داشت.
فیلم از نظر فرم ،فرمی کامال غربی دارد.کارگردان
سعی دارد در تک تک سکانس ها ،پالن ها ،دیالوگ ها و
حتی موسیقی متن و نمایش نحوه زندگی وامداری خود
را به سینمای اروپایی در مفهوم عام و سینمای فرانسه
در مفهوم خاص نشــان دهد و «پاریس کوچک» خود
را در شــهر رشــت بســازد اما محتوای فیلم یک عشق
کامال ایرانی را به تصویر می کشــد .عشقی که رگه های
ادبیات عاشقانه و عارفانه فارسی در ان عامدانه و شاید
هم غیرارادی گنجانده شــده اســت .این فیلم منطبق
بر ناخوداگاه جمعی ما از عشــق اســت .عشق منهای
امید وصال شــاید و حتی عشــق بی حضور معشــوق،
عشــق برای عاشــقیت و توجه به این نکته کلیدی که
«بالروزگاریست عاشقیت».
قهرمان مرد قصه « فرها د » نام دارد ،اشاره ای کامل
به یکی از نمادهای عشق در ادبیات فارسی ،نمادی برای
عشق ورزیدن با ایمان به اینکه وصل در کار نیست .قصه
فیلم «در دنیای تو ســاعت چند است؟» برای تشابه به
روایت نظامی گنجوی از عشــق فرهاد رگه های دیگری
هم در درون دارد.
فرهاد مرد دوم اســت در هر دو روایت ،ان که دیده
ت دیده شود ...در یک روایت
نمی شود ،ان که قرار نیس
فرهاد زیر سایه « خسرو» قرار می گیرد و در یک روایت
انتوان و حتی پیــش از ان «حمیــد» ...امــا فرهاد در
هر دو روایت زندگی خود را با مدار «عاشــقیت» تنظیم
می کند و ساعت خود را با دنیای «او» .یکی از اوج های
مناظره نویسی در ادب فارسی را می توان در دیالوگ هایی
که نظامی از زبان «خســرو» و «فرهاد» نوشــته دید .با
خواندن ابیات این مناظره ،شــاید دریافــت حال فرهاد
قابسا ز در شهر رشــت در عصر حاضر اســان تر باشد.
این مناظره که در واقع تالشی از ســوی خسرو برای از
میدان به در کردن فرهاد از رقابت اســت با این دو بیت
شروع می شود:
نخستین بار گفتش کز کجایی
بگفت از دار ملک اشنایی
بگفت انجا به صنعت در چه کوشند
بگفت انده خرند و جان فروشند
این اندوه خریدن و جان فروختن پیشه فرهاد حتی
در هزاره سوم اســت .او چون از دیار اشــنایی می اید،
متاعی جز خویشــتن ندارد و در ازای فروش ان توقعی
بیشتر از اندوه خریدن ندارد .در این راه نه زمان می تواند
تاثیر گذار باشــد و نه مکان ...می توان فارغ از زمان و
فرهنگ
مکان ،عاشق شد و عاشق ماند .اینکه یک نفر در فاصله
چند هزار کیلومتری ،به شوق یک نفر دیگر از شیر پنیر
فرانسوی می گیرد ،ایا شــما را به یاد این بیت از مناظره
خسرو و شیرین نمی اندازد؟
بگفتا گر نیابی سوی او راه
بگفت از دور شاید دید در ماه
قصه فرهادی که می تواند تمــام زندگی اش را در
چمدانی خالصه کند که همــه ان یادگاری هایی هر چند
کوچک از یک دوست است ،می تواند این د وبیت دیگر
را از ان مناظر ه در ذهن متبادر سازد .با مرور این دو بیت
است که می فهمیم چرا فرهاد در دنیای کنونی می تواند
عمر خود را بی حاصل نداند و بگوید« :می ارزید»
مثلث | شماره 265
فرهنگ
بگفت از عشق کارت سخت زار است
بگفت از عاشقی خوشتر چه کار است
بگفتا جان مده بس دل که با اوست
بگفتا دشمنند این هر دو بی دوست
م زندگی
عشق فرهاد قاب ســازی که در هزاره سو
خود را با ساعت دوست تنظیم می کند ،در همه ادبیات
ایران دیده می شــود .فرقی نمی کند که از زبان نظامی
بخوانیم یا از زبان حافظ که می گوید :
راهیست ِ
راه عشق که هیچش کناره نیست
انجا ،جز انکه جان بسپارند ،چاره نیست
هر گه که دل به عشق دهی خوش دمی بود
«در کار خیر حاجت هیچ استخاره نیست»
نام قهرمان زن فیلم «گلی» است ،اما گلی خالصه
شده یک نام خاص تر اســت یعنی «گیله گل» از درون
این اســم ناخوداگاه به گیالن می رســیم .قهرمان زن
قصه پس از سال ها زندگی در غرب و فرانسه برای زمانی
نامشخص به گیالن بازمی گردد.
ایا از نام او و سفر او نمی توان به کلمه « بازگشت
» رســید؟ این بازگشــت به اصل خویش هم یکی از ان
مواردی است که در ادبیات ایران نمونه بسیار دارد .گلی
در این بازگشت به دنبال خودش و گذشته اش می گردد
اما شــگفت انکه گذشــته بخش هایــی دارد که به رغم
اهمیت ان می تواند حتی خود ما را هم غافلگیر کند.
همیشه «چیزهایی هســت که نمی دانیم» و این
چیزهایی که نمی دانیم شاید راز عکسی از انعکاس مادر
روی شیشه باشد تا عاشــقی قدیمی که هیچ گاه دیده
نشده« ...گلی» بازگشته اســت و بی انکه خود بداند و
حتی بخواهد پازل هــا او را به «اصــل» خویش نزدیک
می کند .در ادبیات مــا هیچ کس همانند موالنا در ابیات
اغازین مثنوی این بازگشت را توصیف نکرده است .این
بازگشت همان سرنی است...
بشــنو از نی چون حکایــت می کنــد /از جدایی ها
شکایت می کند
کز نیســتان تا مرا ببریده انــد /در نفیرم مرد و زن
نالیده اند
گلی در مسیری نه چندان خود خواسته قرار گرفته
که به این بیت مشهور عام و خاص می رسد:
هر کســی کو دور ماند از اصل خویــش /باز جوید
روزگار وصل خویش
از این بازگشــت اســت که حــال گلی هــم خوب
می شود .این سفر فقط برای فرهاد نیست که می ارزد،
شاید برای گلی هم وقت ان رسیده است که ساعتش
را با زمان تــازه ای تنظیم کند و به این نتیجه برســد که
بپرسد« :در دنیای تو ساعت چند است؟» و او دارد این
ساعت جدید را تجربه می کند ،شاید او هم در این دنیای
جدید ،ســاعت قدیم را همانند گوشی تلفن همراهش
فراموش کند و روزی برسد که بگوید« :می ارزد».
61
فرهنگ
مسئوالنکاریکنند
62
وضعیت اکران «در دنیای تو ســاعت چند اســت؟»
به نظر من خیلی خوب بوده اســت .من همان روز که فیلم
را برای بار اول در دفتــر اقای مصفا دیــدم ،تصویر ذهنی
که برایم ایجاد شــده بود ،این بود که فیلم خوبی است ولی
باید برود در گروه هنر و تجربه اکران شود .ولی بعدش طی
صحبت هایی که با اقای مصفا کردیم ،گفتیم که حیف است
این فیلم دیده نشود.
از همــان موقع هم من گفتم اگر در جشــنواره اکران
شــود ،می توانیم برای اکران بعدش برنامه ریزی کنیم که
خدا را شکر توانستم به ان تعهدی که به اقای مصفا داشتیم
5
مثلث | شماره 265
فرهنگ
سعید خانی
پخش کننده فیلم
فضا برای فیلم های بخش خصوصی خوب نیست
عمل کنیم.پاییز ســال قبل من این فیلم را دیدم .ان زمان
«ارایش غلیظ» را در دست داشتم و طی صحبت هایی که
با اقای یزدانیان هم داشــتیم ،دیدیم فرصتــی نداریم که
بخواهیم فیلم را قبل از جشنواره اکران کنیم .چون گروه ها
دیگر قراردادشان را بسته بودند و گفتیم در جشنواره اکران
شود ،عکس العمل ها را ببینیم و در اواسط اردیبهشت خوب
می شود که اکران کنیم.
اما اساسا بحثی هم که با بچه ها می کردیم ،این بود
که این فیلم با داشــتن زوج علی مصفا و لیال حاتمی ،این
تصویر را ایجاد می کنــد که از نوع فیلم های هنری اســت
و فروشــی نخواهد کرد .بعد هرچه مــا می گفتیم این فیلم
خوبی است ،مجاب کردن افراد خیلی سخت بود .اما وقتی
کار اکران شد ،نظر همه ســینما دارها عوض شد و به تعداد
سینماهای ما اضافه شد .ان هم باتوجه به اینکه ما هیچ گونه
اطالع رســانی ای نداریم و فقط فضای مجازی است .قبال
هم گفتم که متاســفانه در مملکت ما بحث اطالع رســانی
خیلی ضعیف است .مسئوالن ما بین یک محصول فرهنگی
و چیپس و پفــک هیچ فرقی قائل نیســتند .به همین دلیل
تلویزیون که در سیاســت های جدیدش کــه نمی دانم چرا
سیاســت های غلطی را پیش گرفته ،متاسفانه از این فیلم
هم حمایتی نکرد و هیچ تیزری بــه ان ندادند .اجازه پخش
دادند ولی اساسا اگر بخواهند تیزر رایگان ندهند ،تخفیف
فرهنگی ندهند ،ما که نمی توانیم همان اندازه که برند های
دیگر تبلیغ می کننــد ،ما هم تبلیغ کنیم .این سینماســت و
اقتضایش ان قدر نیســت که ما برایش صد میلیون تومان
هزینه کنیم .در این صورت فیلم ما باید ۳۰۰میلیون بفروشد
که هزینه تبلیغ تلویزیونی اش درست شود ،درحالی که دوره
گذشته زمان اقای ضرغامی از فیلم ها حمایت ویژه می شد.
اگر شــهرداری هم از این فیلم حمایــت نکند ،ما که
نمی توانیم برویــم بیلبوردی را در اتوبــان مدرس که روزی
چهار پنــج میلیون هزینه اش اســت ،اجاره کنیــم .باز هم
این یک یادداشت نیست!
فرهنگ
نگاهی عاطفی به یک عاشقانه ارام
6
توجیهی ندارد .باید برای فیلم ها فضایی درســت شود که
بتوانند با حداقل هزینه حداکثر فضا را داشــته باشــند .باید
بتوانیم اطالع رســانی کنیم برای این فیلم ها .حاال با تمام
این شــرایط فیدبک ها خوب بــوده و این تبلــیغ دهان به
دهان می چرخد .من مطمئنم با انرژی ای که اقای مصفا
و اقای یزدانیان برای دیده شــدن این فیلم گذاشــته اند،
نتیجه می دهد .هرچه این فیلم را بیشــتر ببینند ،مطمئنم
ادم های بیشــتری را به ســینما می کشــاند و فروش نسبتا
خوبی پیدا می کند.
با این اوصاف ،وقتی تلویزیون از ما حمایت نمی کند،
مسئوالن ارشاد به ما می گویند که پخش تبلیغ از شبکه های
ماهواره ای غیرقانونی است .اما سوال از دوستان این است
که شما برای ما چه کار می کنید؟ شما برای این فیلم که از
وزارت ارشــاد پروانه دارد و در حال اکران از سینما هاست
چه کار کرده اید؟ وقتی همه راه ها برای ادم بسته می شود،
فرد طبیعتا مــی رود تبلیغ ماهواره ای می کنــد .پس مردم
چطوری اطالع داشته باشند از اکران؟
ما در بحث هایی که با دوستان داشتیم ،در این زمینه
مثلث | شماره 265
بحث شد که قســمتی از دانشــجویان هنر و قشری که به
اصطالح به انان قشر روشــنفکر می گویند ،می فهمند که
این فیلم اکران شده است .ما باید کاری انجام دهیم تا عامه
مردم متوجه این نمایش شــوند .ما مخاطبان شبکه های
مجازی و نشریات خاصی را می توانیم متوجه کنیم که این
فیلم اکران شده اســت .اما اینکه خانواده برود و این فیلم
را ببیند نیازمند تبلیغات تلویزیون اســت .یکسری برنامه ها
در تلویزیون پرطرفدار هســتند .مثال اگر ما در بازی دربی
یک تیزر داشــتیم قول می دهم فروش اخــر ان هفته مان
دوبرابر می شد .به دلیل انکه ۳۰،۴۰میلیون نفر این برنامه
را می بینند .اگــر یک صدم درصد انها برونــد این فیلم را
ببینند ،چــه فروش عجیــب و غریبی خواهد کــرد! ما همه
بحث مان تهران اســت ،چگونه باید در شهرســتان ها این
اطالع رسانی را انجام دهیم؟ االن فیلم در شهرستانی مانند
سنندج دارد اکران می شود .ما چگونه می توانیم بگوییم که
اقا و خانم سنندجی این فیلم اکران شده؟ نه تیزر داریم ،نه
در انجا بیلبورد داریم .چه کاری باید بکنیم تا مردم متوجه
اکران شــوند؟ مردمی که این همه درگیری و دلمشــغولی
و مشــکالت اقتصادی دارنــد ،باید یک جــور متوجه این
اکران بشوند .طبیعتا یک رســانه مانند تلویزیون می تواند
به این فیلم کمک کند .نباید منکر این تاثیر شــد .درست
اســت که مخاطبان تلویزیون ریزش هایی داشته اند ولی
هنوز برنامه های پرمخاطب هــم داریم .وقتی تیزر پخش
می شــود ،در گوش مردم هم شــنیده می شــود .این یک
محصول تجاری نیست که ما چند ماه وقت داشته باشیم که
برندسازی کنیم .فرصت ما خیلی کمتر است .یک محصول
فرهنگی است که حدود دو ماه روی پرده است.
ما باید در این فرصت هرچــه می توانیم تالش کنیم
برای تبلیــغ .بــا وضعیتی که وجــود دارد ،مــن نمی دانم
چه بالیی ســر ســینما می اید .اکثر فیلم ها تیزر نداشتند.
امیدوارم مسئوالن وزارت ارشــاد فکری بکنند و راهکاری
بیندیشــند که ایــن فیلم هــا دیــده شــوند .االن خیلی از
فیلم های اکران شــده اسپانسرهای عجیب و غریبی دارند
اما فیلم هایــی از جنس اینکــه اقای مصفا و دوســتانش
سرمایه گذاری کردند ،با وضعیت سینما و فیلم ها ،چگونه
می خواهد برگردد؟
ندا ال طیب
روزنامه نگار
فرهنگ
این نوشتار یک یادداشت تخصصی نیست ،یادداشتی
تحلیلییاانتقادیهمنیست.فقطنوشتاریحسیاستبرای
ی که دوستش دارم .بنابراین اگر می بینید خیلی عاطفی
فیلم
استیاهیجان زده ،تنها به این دلیل است .دوست داشتن که
دلیل نمی خواهد .برعکس دوست نداشتن که شاید بتوانید
هزاردلیلوبرهانبرایشقطارکنید.ایندوست داشتنخیلی
هم محدودیت ندارد ،فرقی نمی کند دوست داشتن یک شعر
باشد یا قطعه ای موسیقی ،یک نقاشی یا یک شخص خاص
و باالخره یک فیلم ...بهمن ماه بود و مثل همیشــه شلوغی
جشنواره هایفجرکهانگارتمامی ندارد،حاالمهمنیستاین
جشنواره ها کم رونق است یا بی فروغ .برای خبرنگاران هنری
چه فرقی می کند ،انها باید خبر بنویسند ،گزارش تهیه کنند،
گفت وگو بگیرند و ...حاال اگر فیلم ها خوب بود که چه بهتر!
نیرومی گیرندوانرژیواگرخوبهمنبود...واینچنیناست
که جشنواره های فجر همیشــه پرکار است ،گاه جنجال دارد
و هیجان و گاهی سوت و کور است و گاه طاقت فرسا و حتی
شایدغیر قابلتحمل.
بهمن ماه بود و دوباره برج میالد با ان ساختمان سرد و
بی حسش ،اما جشنواره سی و سوم با جشنواره قبلی اش توفیر
زیادی داشت .نه از ان شور و حال پارســال خبری بود ،نه از
فیلم هایپر هیاهوییکهمی توانستشوریبهجشنوارهبدهد
و حالی هم به خبرنگاران خســته هنری .اما در هر صورت هر
روز می نشستیم در سالن اصلی مرکز همایش های برج میالد
و چشــم مان را می دوختیم به پرده نقره ای اش که اگر گوشه
سالن نشسته بودی ،بد جوری توی ذوق می زد .می نشستیم
در سالن و چشم می دوختیم به پرده به امید اینکه شاید فیلمی
ببینیم که برایمان دلپذیر باشد که بی ارزد به این همه خستگی
و روح تــازه ای بدمد به کالبد نیمه جان جشــنواره .از حق هم
نگذریم ،چند اثر قابل تامل هم بود؛ هرچند تک ستارگانی در
اسمان کم فروغ جشنواره بودند .جشنواره بود و مثل هر سال
تعدادی فیلم اولی هم بودند.
در میان انان نام صفی یزدانیان هم بود ،نامی که خیلی
شناخته شده نبود ،اما چیزی که فیلمش را کنجکاوی برانگیز
کردهبود،همکاریلیالحاتمی،علیمصفاوالبتهزهراحاتمی
مادر لیال بود؛ به ویژه اینکه مصفا سرمایه گذار فیلم هم بود.
چند دقیقه ای از شروع فیلم که گذشــت ،دانستیم ستاره ای
یو سوم تابیدن گرفته است.
درخشان در برهوت جشنواره س
حالدیگرلذتسینمابودوتماشایفیلم،انجاموظیفهخبری
نبود .انچه ما را روی صندلی نگه داشته بود ،لحظات دلپذیر
فیلمی بود که می توانست حال ادم را خوب کند.
پس توی صندلی فرو رفتیم ،چشــم مان را سپردیم به
مناظر زیبای شمال ،به بازار زنده و رنگارنگ رشت ،به سبزی
ارامش بخش شهری که هنوز اســمانش خاکستری نشده و
گوش مان را سپردیم به نوای دل انگیز اهنگی که امیخته ای
است از موســیقی گیلکی و فرانســوی .فرقی نمی کند یک
روز بارانی در کافه ای در پاریس باشــید یــا در یکی از مناظر
زیبای شــمال ،تصاویر زیبای فیلم با ان لطافتی که در تمام
لحظه هایش جاری است ،با ان موسیقی که می تواند خلوت
هر عاشقی را اهنگین کند...
عاشــق و معشــوقه هر دو ارام اند ،اما فیلم از شیطنت
هم بی بهره نیست و هر از گاهی لبخندی ارام می نشاند روی
لب های تماشــاگرانی که به دام افتادن معشــوقه بی اعتنا را
انتظارمی کشند...انتظاریکهعاشقفیلمبیست سالجرعه
جرعه اش را چشیده.
میانازدحامفیلم هاییباموضوعخیانتکهدرچند سال
اخیرسینمایماراقبضهکردهبود،فیلمصفییزدانیانغنیمتی
است گرانبها که از عشق می گوید و تنها عشق .ان هم در این
ی که حتی جای خالی واالترین حس انســانی
روزگار بی رحم
را با عادتی غم انگیز به نظاره نشسته ایم .در این روزگاری که
هر چیزی می تواند اعصاب ادمی را به بازی بگیرد ،چه چیزی
ی است که برای دو ساعت هم شده بتواند
لذتبخش تر از فیلم
توراازدنیایواقعیباتمامزشتیوپلشتی اشجداکندوتابلوی
زیباییازپرشورتریناحساساتادمیرا تصویر کرده وارامشی
سرشارهدیه اتکند.حاالدیگرچهاهمیتیداردکهگاهبعضی
می گویند موضوع فیلم تکراری است؟!
مگرازابتدایافرینشتاکنونچندداستانروایتشده،
مگر نه اینکه همه داستان های جهان یکی است و غیر از این
استکهبهترینداستانجهانهمینعشقاست؟!همچنان
که سلیمان نبی می گوید هیچ چیز زیر این اسمان تازه نیست!
اگر شما هم دل تان یک عاشــقانه ارام می خواهد دیدن این
فیلم را از دست ندهید؛ «در دنیای تو ساعت چند است؟»
63
فرهنگ
واکنش ها بی سابقه بوده است
گف ت وگوباعلیمصفا،بازیگروتهی ه کنندهفیلم
«دردنیایتوساعتچنداست؟»
در دنیای تو ساعت چند است؟
شاهین فتحیان
روزنامه نگار
فرهنگ
64
مثلث | شماره 265
8
ی کند؟
چرا تماشای این فیلم حال افراد را خوب م
تاریخ سینمای جهان پر است از فیلم هایی که بسیاری
تدارک و نیروی انسانی برایان ها گرد هم امده اما درنهایت،
حاصل کار چندان مطلوب نشــده اســت .همچنین تاریخ
سینما پر است از فیلم هایی که با سرمایه های ان چنانی تولید
نشــده اند اما گاه انقدر حاصل کار مطلوب از کار درامده که
حتی بعضا جریان ساز شده است.
خیلی وقت ها هم گروهی حرفه ای گرد هم می ایند تا
فیلمی بسازند اما بعضا تا زمان نمایش هم نمی دانند حاصل
کارشــان چطور از اب درامده اســت .فیلم ســینمایی «در
دنیای تو ساعت چند اســت؟» از انی دسته از فیلم هاست.
فیلمی که هرچند پررنگ تر از همه ،حضور زوج لیال حاتمی
و علی مصفا در ان به چشم می امد ،چهره هایی چون صفی
یزدانیان (نویســنده و کارگــردان) ،همایون پایــور (مدیر
فیلمبــرداری) ،ایرج رامین فــر (طراح صحنــه) ،جهانگیر
میرشــکاری (صدابردار) ،فردین صاحب زمانی (تدوینگر)
و کریستوف رضاعی (اهنگساز) به عنوان عوامل در ان گرد
هم امده بودند اما سرمایه گذران فیلم که همان هسته اولیه
به محوریت مصفا بودند ،تا زمان اکران و چند روز پس از اغاز
ان ،از واکنش مخاطب نسبت به میزان پذیرش فیلم مطمئن
نبودند .اما درنهایت واکنش مخاطبان به این فیلم خوب از
کار درامد .هرچند خیلی ها هســتند که این فیلــم را اتفاقی
غیرمعمــول و دارای ســوژه ای بدیع نمی دانند اما بســیارند
افرادی که از دیدن این فیلمحالشان خوب شده و به همین
دلیل ،مدافع و طرفدار ان شده اند .فیلمی که تماشاگرانش
را به رشت می برد با موسیقی و حال و هوای گیلکی ماجرای
عاشقانه دل انگیزی را برای انان روایت می کند.
روزبه رخشا در این اثر ســینمایی ،ترانه هایی محلی را
اجرا کرده است .او درواقع متن های جهانگیر سرتیپ پور را
اجرا می کند که خیلی ســال قبل ،روی ملودی های معروف
جهان شعرهای گیلکی گذاشــت .درباره این موسیقی پس
از نمایش فیلم در جشنواره فجر ،بسیار سخن گفته شد.
خط اصلی این فیلم که جایزه بخش بین الملل جشنواره
فیلم فجر و جایزه فیپرشی جشنواره بوسان را به دست اورده
است ،به تهیه کنندگی علی مصفا ،داستان چند گره عاطفی
میان ادم هایی از نســل های مختلف است و به گفته صفی
یزدانیان فیلم «در دنیای تو ســاعت چند است؟» به نوعی
بخشی از زندگی او و هم نسالن اوست.
صفی یزدانیان ،فیلمساز و مترجم ،متولد سال 1339
در تهران اســت .او فارغ التحصیل کارشناســی ســینما از
دانشــگاه هنر در ســال 1368بوده و از فیلم های مستند او
به فیلم «نفس» و حضور ان در جشــنواره فیلم های مستند
ژان تی یی (فرانســه) و جشــنواره فیلم بازارهــا (پاریس) و
همین طور فیلم «در جست و جوی شهرزاد» و حضور ان در
جشنواره فیلم های مستند امســتردام می توان اشاره کرد.
فیلم کوتاه «قایق های من» ساخته وی نیز در سال 1385
جایزه بهترین فیلم داستانی را از جشنواره فیلم کوتاه تهران
دریافت کرد و در جشنواره سی ینا (ایتالیا) و کرک (ایرلند) نیز
مسعود نجفی
خبرنگار
چه شد در تیمی که سال هاست با هم کار می کنید،
به عنوان تهیه کننده حضور پیدا کردیــد و کار را به
دوش گرفتید؟
این بار هم مثل فیلم قبلی شد .در فیلم قبلی هم من
ترجیح می دادم شــخص دیگــری در مقام تهیه کننده باشــد
ولی موفق نشدیم تهیه کننده پیدا کنیم .در این فیلم هم اول
امیدمان این بود کــه بتوانیم راحت تر کار خودمــان را انجام
بدهیم؛ بدون اینکه خیلی درگیر مسائل مالی و اداری بشویم.
ولی خب شاهد بودیم که شدنی نیست .بنابراین دوباره همان
ماجرا اتفاق افتاد .فیلمنامه از مدت ها قبل امــاده بود و ما در
تالش بودیم که کار را شروع کنیم که این اتفاق باالخره افتاد.
ولی خب سختی بسیاری متحمل شــدیم و در مرحله ای هم
مجبور شدیم زیر بار بدهی برویم .در کل می توان گفت شرایط
خیلی دشواری بود.
اینکــه شــما کاری را کارگردانــی می کنید یــا بازی
می کنید ،این انتخاب ها چگونه صورت می گیرد؟
این طور نیست که سپرده بشود .به هرحال هرکسی
برای خودش پروژه ای و ایده ای دارد .انتخاب ها با کارگردان
است که عواملش را انتخاب می کند و ما سعی می کنیم ببینیم
چه کاری از دستمان برمی اید ،ان را انجام بدهیم.
یواقاییزدانیانچطور؟
درترکیبشماوخانمحاتم
از قبل هم اشــنایی داشــتیم با هم اما این اولین کار
مشترکمان بود .هرکسی هرجایی که توانسته کاری انجام داده
است.جورینبودهکهطراحیانجامشدهباشد.بیشتربرمبنای
این بوده که در لحظه هرکس چه کمکی می تواند بکند و همان
کمک را انجام بدهد.
از ابتدا قــرار بود به عنوان بازیگر هــم در فیلم «در
دنیای تو ساعت چند است؟» حضور داشته باشید؟
حضور داشت .یزدانیان از سال 1368نیز به عنوان نویسنده با
ماهنامه فیلم و چندین نشریه دیگر همکاری دارد.
صفی یزدانیان درباره شیوه انتخاب نام فیلم می گوید:
«خیلی سال پیش کتاب «پاییز پدرساالر» مارکز را ب ا ترجمه
حســین مهری خوانده بودم و بعد هم کتاب را گم کردم ،اما
چندسطر از تک گویی راوی خطاب به محبوبش
در ذهنم مانده بود .نوشتن فیلمنامه که جلو رفت ،دیدم
به روال مارکز ،بیشتر طنینی شعرگونه دارد .بعد دیدم بخشی
از ان تک گویی چقدر برای عنوان این فیلم مناسب است.
ان چند ســطر چنان که در یاد من مانده چنین چیزی
بود ...« :کجاست عطر شیرین بیان نفست در این بوی گند
غذای سرد؟ گل سرخت کجاست؟ عشــقت کجاست؟ در
دنیای تو ساعت چند است؟
یزدانیان که در سال های دور تجربه بازیگری هم دارد،
فیلمنامه «سیمای زنی در دوردســت» را هم سال 82برای
علی مصفا نوشته بود.
علی مصفــا ســال 1345متولد شــد .پدرشــمظاهر
مصفا و مــادرش امیربانــو کریمی ،از چهره های شــاخص
دانشــکده ادبیات دانشــگاه تهران بوده اند .او سال 1374
در شته مهندسی عمران از دانشــکده فنی دانشگاه تهران
فارغ التحصیل شد.
اوحدود 20تجربــه بازیگری در ســینما (در دنیای تو
ساعت چند اســت ،چاقی ،مرگ ماهی ،گذشــته ،پله اخر،
چیزهاییهست که نمی دانی ،اسمان محبوب ،دوزخ – برزخ –
بهشت ،چه کسی امیر را کشت ،جایی دیگر ،پارتی ،میکس،
دختردایی گمشده ،لیال ،برج مینو ،همه دختران من ،پری،
امید) ،دو تجربه بازی در مجموعه هــای تلویزیونی (کیف
انگلیسی و پریدخت) داشته است .همچنین تاکنون دو فیلم
به عنوان بازیگر از اول که فیلمنامه را نوشــته بودند،
بحثش بود و صحبتی داشــتیم که اصال ایــا این نقش به من
نزدیک است یا خیر .من خودم اعتقادم این بود که از من خیلی
دور است ،و شاید انتخاب های دیگر می توانست بهتر باشد،
ولی کارگردان تصمیم گرفت که من بازی کنم.
بعدازاولیننمایشفیلمدرجشنواره،خیلی هامعتقد
بودند که این کار خیلی متفاوت بود با نقش هایی که
قبالبازیکردهبودیدومعموالازشمامی دیدیم،البته
برخی هم می گفتند در همان حال و هوا بوده است.
نظرخودتانچیست؟
این برمی گــردد به خــود فیلمنامه؛ یعنــی نقش در
فیلمنامه طراحی شده بود و با نقش های دیگری که من بازی
کردهبودمتفاوتعمده ایداشت.وقتیاینطراحیبهشکلی
انجامبشودکهصحیحباشد،یکنقشمتفاوترامی شودایفا
کرد که امیدوارم این اتفاق افتاده باشد.
بازخوردها چطور بوده است؟
خیلیخوببودهاست.درواقعشایدبتوانمبگویمهیچ
بازخورد منفی نگرفته ام و این برای خودم بی سابقه بوده است.
این همه بازخورد مثبت در هیچ کار من در این حد نبوده است.
اولین حضــور فیلم در جشــنواره های خارجی بود،
به خاطر همین در بخش اصلی جشنواره فیلم فجر
نبود؟
نه اینطور نیســت .به هــر حال چون ایــن فیلم جزو
فیلم هایاولبود،نمی توانستدرانبخشباشد.درجشنواره
هیچ فیلم اولی نداشتیم که در بخش اصلی باشد.
از جشنواره بوسان شروع کردید؟
از بوســان شــروع نکردیم ،از جاهای دیگری شروع
کردیم .درواقع اولین موفقیت فیلم فکر می کنم بوسان بود.
نمایش اولش هم انجا بود؟
بله از این منظر می توان گفت ،نمایش اولش بوسان
7
علــی مصفــا را بیشــتر به عنــوان بازیگــر
می شناســیم اما او هــم تجربه کارگردانی داشــته
و هم در فیلم «دنیای تو ســاعت چند اســت؟» که
در ان نیز به ایفای نقــش می پردازد ،دومین تجربه
تهیه کنندگی و نخســتین تجربــه تهیه کنندگی
مســتقل از کارگردانــی اش را تجربه کرده اســت.
او با فیلــم «پلــه اخر» کــه عــاوه بــر کارگردانی،
تهیه کنندگی اش را هم برعهده داشت ،نتوانست
مخاطب عــام را جذب کند اما حاال هــم فیلمی که
جدیدا تهیــه کرده در اکران با اقبال مواجه شــده،
می گوید برای این منظور نقشــه نکشــیده بوده و
شرایط کار به این شکل پیش رفته است.
بود.البتهحضورفیلمدرجشنواره هایخارجیهنوزادامهدارد.
گزارشکاملشرادریکیازخبرهایفیلممنتشرخواهیمکرد.
برای اکران فیلم خیلی دیر اقدام نشد؟
می توانســتیم خیلی فشــرده کار کنیم و فیلــم را به
جشنواره قبلی فجر برسانیم ،ولی خب در مقطعی دیدیم که به
فیلملطمهمی خورد ،اینبودکهفیلم،اولدرجشنوارهخارجی
اکرانش را شروع کرد ،بعد به جشنواره فجر رسید.
منظورم نسبت به زمان تولیدش بود.
نســبت به زمان تولیدش بله ،دیر شد .امیدمان این
بود که شاید اکران خوبی داشــته باشیم ،به هر حال باید صبر
می کردیم فیلم در جشنواره بیاید .فیلم باید در جشنواره اکران
می شــد و بازخوردهایی که از جشــنواره می امد ،می توانست
به اکران فیلم کمک کند و همیــن اتفاق هم افتاد .هرچند در
جشنواره فیلم با بی مهری داوران مواجه شد و فیلم را به شکل
عجیبینادیدهگرفتنداماهمیننادیدهگرفتنبهماکمککرد؛
چون همه تعجب کرده بودند.
اینفیلمازمعدودفیلم هاییبودکهسالنبرجمیالد
راکامالپرکردوازنگاهمنتقدانرتبهاولراداشت...
در مجموع حضور ما در جشنواره به تبلغات فیلم خیلی
کمک کرد .به نظر من حضور در جشــنواره مهم است ،وقتی
کسی در فستیوالی حاضر می شود ،باید همه چیز را بپذیرد و به
رایداوراناحترامبگذارد.ماهیچ وقتهیچاعتراضینکردیم
و حتی دلخوری ای هم نشان ندادیم .بیشتر دیگران می گفتند
کهچرااعتراضنمی کنید.علتاینبودکهبی توجهیمحض
و کامل می توانســت به فیلم کمک کند که همین اتفاق هم
افتاد.
بــا توجه بــه اینکه در جشــنواره ،در بخــش هنر و
تجربه هم بود ،ایا احتمال اکرانــش را در این گروه
نمی دادید؟
نه این طور نیســت ،با اینکه هنر و تجربه اصال گروه
بدی نیســت اما اگر این فیلــم در بخش هنــر و تجربه اکران
می شد،واقعادرحقشظلمبود.اینفیلمقابلیتاینراداردکه
اکران عمومی بشود ،برای همین ما این فیلم را اکران کردیم.
ممکن بود اگر فیلم دیگری بود که ســاخته بودیم و این گونه
قابلیت ارتباط با مخاطب را نداشت ،ان را در گروه هنر و تجربه
اکران می کردیم که اکران خوبی هم هست.
سر فیلم پله اخر هم با شــما صحبت کرده بودیم،
راجعبهاینکهدرگیشهارتباطمثبتیبرایاننیفتاده
بود .ایا برای تهیه این کار با وسواس جلو نرفتید!؟
ما اصال به این ها فکر نکرده بودیم .پله اخر در شرایط
نامطلوبی اکران شــد .اول قرار بود اذر ماه اکران شــود و بعد
شورای صنفی نمایش در ان دوره ،در حق ان کم لطفی کردند
و اکران فیلم را با هفت تا هشت سالن در اسفند انداختند .من
نمی گویم و نمی دانم که اگر در اذر اکران می شــد چه اتفاقی
می افتاد .بــه هر حال این طــور قابلیت ارتباط بــا مخاطب را
نداشــت .ولی در ادامه ما هیچ وقت به ایــن فکر نکردیم که
فیلمی بسازیم که مثل پله اخر کم نفروشد.
فیلم ایرانی با لهجه
عشقی که جوان پسند نیست
اسماعیل میهن دوست
9
کارگردان و منتقد فیلم
مثلث | شماره 265
صفی یزدانیان پس از ســال ها مرارت توانست اولین
فیلم خود یعنی «در دنیای تو ساعت چند است؟» را در دوران
پختگی بسازد که به نظرم فیلم موفقی است و ان را دوست
دارم .عشــقی که در فیلم روایت می شود از نوع عشق هایی
نیست که در فیلم های جوان پســند روایت می شود و شاید
برای نسل های قبل تر بیشتر ملموس باشد؛ اگرچه مخاطب
جوان هم با روایت این فیلم ارتباط برقرار می کند.
اســتفاده بهینــه از فضای بصری شــمال کشــور که
به ســبک فیلم های فرانســوی پهلو می زند برای مخاطب
لذتبخش است .فضای کوچک یک شهر ساحلی و مناسبات
حاکم بر قصه با هم متناسب اســت و در حقیقت قصه فیلم
ایجاب می کند که این فیلم در یک شــهر کوچــک و البته
با ویژگی های بصری خاص ســاخته شــود .در حقیقت این
قصه نمی توانســت در تهران ساخته شــود؛ رفتارهایی که
شخصیت های فیلم دارند نمی تواند در شهری مثل تهران با
ویژگی های خاص خود اتفاق بیفتد.
این اســت که انتخاب شهر کوچک و ســاحلی برای
لوکیشن این فیلم بســیار هوشمندانه و متناســب با قصه و
فضای داستان است.
فیلمبرداری و نورپردازی خوب ،نور یکدست و ابری با
کنتراست کم توانسته فضایی یکدست را به صورت استرلیزه
به دســت اورد .عــاوه بر هــوای ابــری و نورپردازی های
ماهرانــه ،لوکیشــن های فیلمبــرداری هم بســیار ماهرانه
انتخاب شده اند؛ مثال کافه ای که شــخصیت زن داستان
در ان نشســته و شــخصی بیرون از کافــه اواز می خواند یا
مثال فضای پارک و اسکله کشتیرانی که جزو لوکیشن های
فیلم اســت همه و همه کامال با روایت داســتان متناســب
است ،به طوری که به نظر می رسد همه این نورپردازی ها و
لوکیشن ها به دقت چیده شده است.
یکی از نقاط قوت «در دنیای تو ســاعت چند است؟»
این است که کارگردان براساس سلیقه خود ترجیح داده که
فیلم در فضایی فرانسوی جریان داشته باشد و توانسته این
فضا را در یــک فیلم ایرانی به خوبی نشــان دهد .یک فیلم
ایرانی با فضایی فرانســوی را می بینیم که نــه حتما ایرانی
صرف است و نه فرانسوی صرف و توانسته هر دوی اینها را
در خود جای دهد.
در کنار همــه نقاط قــوت «در دنیای تو ســاعت چند
است؟» شاید بتوان گفت نسخه ای از فیلم که در جشنواره
اکران شد ،تا حدی زمان زیادی داشت و شاید بهتر بود فیلم
زودتر به پایان می رسید .در لحظات اخر فیلم که در جشنواره
ان را دیدم به نظرم مخاطب تا حدی احساس می کند که فیلم
طوالنی شده است.
لحظاتی هم کــه رفت و برگشــت های زمانی در فیلم
وجود دارد نشــان می دهد روایت داستان یک روایت خطی
نیست که شــاید تا حدی حس ناخوشایندی ایجاد می کند و
مخاطب در ابتدای فیلم تا حدی دچار سردرگمی می شود.
فرهنگ
سینمایی کارگردانی و دو فیلم هم تهیه کرده است.
او همچنین برنده جایزه هیات داوران از جشنواره پونا
برای پله اخر۱۳۹۱
برنده جایزه هیات داوران برای بهترین فیلمنامه برای
پله اخر از جشنواره کراال ،۱۳۹۱-
• برنده جایزه فیبرشــی بــرای فیلم پله اخــراز چهل و
هفتمین جشنواره کارلوواری ۱۳۹۱-
• برنده دیپلم افتخــار بهترین بازیگر مرد از بیســت و
نهمین جشنواره فجر برای اسمان محبوب ۱۳۸۹-
• برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلمنامه اقتباسی برای
پله اخر۱۳۹۰-
• کاندیدای سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول
مرد برای (پارتی) ۱۳۷۹-
• کاندیدای تندیس زرین بهترین بازیگر نقش اول مرد
(پارتی) دوره ۵جشن خانه سینما -سال ۱۳۸۰
• کاندیدای لــوح زرین بهترین بازیگر مــرد (پارتی) -
سال ۱۳۸۱
• کاندیدای سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول
مرد برای (لیال) -سال ۱۳۷۵
• برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد
برای (پری) -سال ۱۳۷۳
بوده است.
در نهایــت می تــوان گفــت ،تجربــه نویســندگی،
تهیه کنندگی ،کارگردانی و بازیگــری صفی یزدانیان و علی
مصفا به همراه بازیگری همســر مصفا (لیال حاتمی) که در
این فیلم همراه مادر خود (زهرا حاتمی) حضور یافته است،
اثری سینمایی شده است که بسیاری از تماشای ان احساس
خوبی به دســت می اورند و از این رو به محصولی سینمایی
نمره قبولی می دهند« :در دنیای تو ساعت چند است؟»
فرهنگ
65
گزار
ش ویژه
تلویزیونبرنامه های
چالشی اشراافزایشمی دهد؟
مناظره در
صداوسیما
فرهنگ
66
مثلث | شماره 265
پیوند مرزوقی
خبرنگار
به رغــم حاشــیه هایی که برنامه هــای «مناظــره» در
ســال های اخیر برای صداوســیما و مســئوالنش به همراه
داشــته اند ،یکی از شــبکه های تلویزیونی از تولید و پخش
مناظره ای جدید بر اساس تعریفی که برایش تعیین شده خبر
می دهد؛ خبری که می تواند از تاکید تیــم جدید اداره کننده
تلویزیون بر افزایش برنامه های مناظره در شــبکه ها حکایت
داشته باشــد« .مناظره» از ســاختارهای جذاب تلویزیونی
در سراسر دنیاست که در این ســال ها توانسته موفقیتش را
در ایــران هم به اثبات برســاند .مناظره های صداوســیمای
ایران که خصوصــا در دوران انتخابات بر حجــم انها افزوده
می شود ،نشــان داده اند در صورت درست تحقق یافتن روی
انتن تلویزیون ،بینندگان بســیاری را پای گیرنده های سیما
بنشــانند .تاریخچه پخش مناظره از صداوسیمای ایران به
پیش از سه دهه قبل برمی گردد؛ سال ،1360چندماهی قبل
از شهادت ایت الله بهشتی ،مناظراتی با عنوان «ازادی ،هرج
و مرج ،زورمداری» از سیمای جمهوری اسالمی ایران پخش
می شــد؛ مناظراتی ایدئولوژیک که یک طرف ان نورالدین
کیانوری و احسان طبری بود و طرف دیگرش ایت الله شهید
بهشتیوایت اللهمصباح یزدی .امااوجمناظره هایتلویزیونی
را می توان در انتخابات ســال 88به یاد اورد .اردیبهشت 88
بود که سید عزت الله ضرغامی ،رئیس سازمان صداوسیما از
تولید شش مناظره جذاب تلویزیونی خبر داد و اعالم کرد که
در انتخابات ریاســت جمهوری دهم ،این ســاختار به عنوان
برنامه جدید تلویزیونی به شبکه های ســیما می اید .پخش
مناظره های چالشی که به اعتقاد برخی ،در بخشی از اتفاقات
ســال 88تاثیرگذار بود ،در پی این تصمیم شــکل گرفت و
تلویزیونی که در ان دوره مدت ها بود از برنامه های چالشــی
سیاســی خالی شــده بود ،به یکباره بیننده اش را با ساختاری
متفاوت مواجه ساخت که شاید الزم بود پیش از پخش ان،
او را اماده کند .تلویزیون که در جریان انتخابات ســال ،88
این ذهنیت را در بیننده اش ایجاد کرده بود که رویکردی نسبتا
متفاوت را اتخاذ کرده اســت و البته بخشــی از این ذهنیت
هم به مناظره های انتخاباتی برمی گشــت ،پس از برگزاری
انتخابات و حوادث پس از ان ،مجبور شد تغییر مسیر دهد و
البته ساختار «مناظره» به جز در مواردی استثنا که با اهداف از
پیش تعیین شده شکل می گرفت ،برای مدتی در صداوسیما
به فراموشی سپرده شد .اما انتخابات سال 92فرصت دیگری
را برای سازمان صداوسیما فراهم کرد تا با تولید مناظره های
انتخاباتــی بار دیگر شــانس خــود را برای جــذب مخاطب
بیشــتر امتحان کند .با این حال ضرغامــی و یارانش این بار
ریسک سال 88را تکرار نکردند و تصمیم گرفتند مناظره های
انتخاباتی را با ســاختاری برگزار کنند که چالــش نامزدها در
ان به حداقل برســد .از ماه ها قبل از برگزاری این برنامه ها در
تلویزیون ،رئیس سازمان صداوسیما با پرسش های متعددی
درباره اینکه ایــا در یازدهمین انتخابات ریاســت جمهوری،
مناظره خواهیم داشت و نحوه برگزاری ان چگونه خواهد بود،
مواجه شد تا در نهایت ضرغامی اعالم کرد ایین نامه مربوط
به چگونگی برگزاری مناظره و برنامه تبلیغاتی رســانه ملی در
کمیته تبلیغات وزارت کشور به تصویب می رسد .اعالم این
خبر از سوی رئیس سازمان صداوســیما بیانگر این نکته بود
که در انتخابات 92قرار اســت مناظره های حساب شده تری
را روی انتن تلویزیون شاهد باشیم و در ادامه این نگرانی را هم
به همراه داشت که صداوسیما به صرف اینکه بگوید مناظره
برگزار کرده است ،به تولید و پخش برنامه های خنثی بسنده
کند.درنهایتبانزدیک شدنبهپخشمناظره هایانتخاباتی،
رئیس وقت سازمان صداوسیما که به ندرت در نشست های
خبری حاضر می شــد ،در زمــان قرعه کشــی نامزدها برای
برنامه های رادیو و تلویزیونی تبلیغاتی ،ساختار مناظره های
انتخاباتی سال 92را توضیح داد .بر اساس این اعالم همانند
ســال 88قرار نبود نامزدها دو به دو مقابل هم قرار گرفته و به
مناظره بپردازند ،بلکه همگی در یک برنامه حاضر می شدند
و با حضور در ســه مناظره با موضوعات اقتصادی ،سیاسی و
فرهنگی ،به پاسخگویی و تبیین نظرات خود می پرداختند.
با این حال اولین مناظره تلویزیون برای نامزدهای انتخابات
ســال 92هم چندان بی حرف و حدیث نبود .بخش دوم این
مناظره که با پرسش های تســتی از سوی مجری همراه بود،
حتی این اعتراض را از ســوی برخی نامزدها به دنبال داشت
که به هیچ کدام از پرسش ها پاسخ نمی دهند .این چنین بود
که مناظره دوم با تغییراتی در ســاختار همراه شد و در نهایت
باقی مناظره های انتخاباتی ســال 92در فضایی ارام تر روی
انتن رفت .سید عزت الله ضرغامی در کتاب «راوی صادق»
که پس از رفتنش از صداوسیما منتشر شد ،درباره مناظره های
انتخاباتیاوردهاست«:برگزاریمناظره هایانتخاباتیباتوجه
به سبک و شیوه جمهوری اسالمی ایران یک کار کامال جدید
و دارای پیام در سطح جهانی بود .حوادثی که در سال 88روی
داد ،خیلی ها را به این نتیجه رساند که به منظور جلوگیری از
مسائل مشابه امنیتی ،مناظره های انتخاباتی در سال 1392
برگزار نشود .اما صداوسیما به رغم این نگرانی ها و با اعتماد
به نفس کامل ،با طراحی بسیار دقیق اقدام به برگزاری مناظره
8نفره میان نامزدها کرد و برای اولین بار عدالت رســانه ای را
در حد ثانیه در یک گستره طوالنی و بیش از ده ساعت مناظره
در مقابل چشــم جهانیان قرار داد .نکته مهم و برجســته در
مجموعه برنامه های تلویزیونی نامزدهای ریاست جمهوری
و به ویژه جلسات مناظره ،به حاشــیه راندن قدرت های مالی
و مراکز پول و ثروت است که معموال انتخابات را تحت نفوذ
خودشــان قرار دهند؛ امری که در اکثریت غالب کشورهای
دنیا به ویژه در غرب رایج است .جمهوری اسالمی ایران نشان
داد که نامزدهای انتخاباتی می توانند بدون اتکا به کمترین
امکانمادیدرسطحملیحاضرشوندونظراتودیدگاه های
خود را با مردم در میان بگذارند .بنابراین نظر امام و رهبری که
باید ساحت انتخابات به دور از دست اندازی و نفوذ ارباب زر و
زور باشــد ،با ابتکار عمل صداوسیما محقق شد .شایان ذکر
است که در دور اخیر انتخابات ریاســت جمهوری با تکیه بر
تجارب دوران فتنه ،مدیریت بسیار خوبی درخصوص توجیه
نامزدهای محترم و اشــنا کــردن انها با قواعــد بازی صورت
گرفت .همین اقدام باعث شــد که در ایــن دوره از انتخابات
پایبندی کامل به قانون در عین ازادی عمل تبلیغاتی نامزدها
به خوبی رعایت شود».
با پایان مناظره های انتخاباتی در ســال ،92تلویزیون
تصمیمبهادامهاینساختارگرفتوبرایناساساولینبرنامه
مناظره با همان مجری انتخابات ریاست جمهوری (مرتضی
حیدری) روی انتن رفت .این برنامه قرار شد جمعه ها ساعت
16پخش شود و در طیفی وسیع تر نمایندگان مجلس و دیگر
مسئوالن کشور را برای پاسخگویی و مناظره به برنامه دعوت
کردند .با این حال مناظره های هفتگی هم چندان بی حاشیه
نبودند و در همان بدو امر اعالم شــد که سوال های پیامکی
این برنامه که قرار بود از سوی مردم اعالم شود ،با دستکاری
همراه شــده اســت .این ادعا در ادامه از ســوی سازندگان و
مدیران شــبکه تکذیب شــد اما پس از پخش 25قسمت از
برنامه «مناظره» ،قسمت 26ان با ممانعت دو تن از میهمانان
برای حضور در استودیو همراه بود که باعث شد این برنامه به
چالشی دچار شود که در نهایت به اســتعفای تهیه کننده ان
انجامید .اسفند سال ،93تهیه کننده برنامه مناظره با اعالم
استعفاازساختاینبرنامه،خاطرنشانکردکهفشاراینبرنامه
تلویزیونیبهحدیباالستکهمنجرشددربیمارستانبستری
شود و حتی بارها مورد تحقیر و توهین قرار بگیرد.
نبی در نام ه ارسالی خود به رسانه ها درباره دلیل استعفا
اورده بود« :فشارهای کاذب و بعضا رفتارهای غیرحرفه ای
برخی دوستان که غریبه هم نبودند ،دیگر در این اواخر بسیار
زیاد شده بود و نمود ظاهری نیز پیدا می کرد و کار را به جایی
رســاند که جســمم را هم ازرد و به این نتیجه رسیدم که شاید
بهتر باشــد من بروم تا الاقل شــرمنده وجدانم ،مردم و مدیر
محترم شبکه یک نباشم ،خصوصا در چهار ،پنج هفته اخیر
و به خصوص برنامه هزینه های خدمات درمانی ».در ســال
94برنامه «مناظره» با وقفه ای چند هفته ای مواجه شــد که
به رغم خبرسازی ها در این خصوص ،مدیران شبکه اول ،این
وقفه را به تغییر دکور و چیدمان برنامه نسبت دادند .در نهایت
برنامه «مناظره» مدتی است که با ارامش و به دور از حاشیه ها
در شــبکه اول ادامه پیدا می کند و تغییر و تحوالت مدیریتی
در سازمان صداوسیما هم برخالف بســیاری از ساختارهای
برنامه ســازی که در دوره ضرغامی پخش می شــد و در دوره
سرافراز تغییر کرد ،با تغییر یا توقف همراه نبود .حاال صحبت
از تولید و پخش مناظره ای دیگر در تلویزیون اســت .این بار
قرار است شبکه دو ســیما برنامه مناظره داشته باشد و اعالم
شدهاستکهبر اساستعریفاینشبکهموضوعاتاجتماعی
را هدف قرار می دهد .بر این اســاس و باتوجــه به بازتعریف
شــبکه های تلویزیونی در ماه های اخیر ،می توان این گونه
پیش بینی کرد که سایر شــبکه های تلویزیونی نیز بر اساس
تعاریف جدید خود مناظره های جدیدی را روی انتن بفرستند؛
برنامه هایی که می تواننــد در عین تحقق کارکــرد تلویزیون
در قبال به پاسخ واداشتن مســئوالن و طرح مطالبات مردم،
مسئوالنصداوسیمارابهرویکردهمیشگیمدنظرخود،یعنی
مقابله با شبکه های ماهواره ای نزدیک تر کنند.
فرهنگ
چکشمیلیاردی
س هفته
عک
تابلویی از سهراب سپهری در «حراج تهران» رکوردی
تاریخــی زد و با قیمت 2میلیــارد و 800میلیــون تومان در
میان 126اثر ارائه شــده در این حراجی جایگاه نخســت را
کسب کرد.
حراج تهران در حالی برگزار شد که در پایان ،به فروش
کل 21میلیارد و 400میلیون تومان دست یافت .اجرای این
دوره از حراج تهران را رضا کیانیان برعهده داشت.
در این شــب ،ســه تابلو از سهراب ســپهری به حراج
گذاشــته شــدند .به عالوه ،برای اولین بار اثار کالســیک
ایرانی نیز در این حراج ارائه شدند که در میان ان ها تابلویی
از کمال الملک به قیمت 500میلیون تومان به فروش رسید.
در میان هنرمندان سرشناس و نام اشنایی که اثارشان
به فروش رفت ،تابلویی از پرویز کالنتری نیز عرضه شــد و
به قیمت 100میلیون تومان فروخته شــد .پس از نمایش
این تابلو که با تشویق حاضران همراه شد ،کیانیان از همه
خواســت تا دعا کنند حال این هنرمند کــه از مدتی پیش در
بستر بیماری است ،بهبود یابد.
یک بخش تازه ای که به ایــن دوره از «حراج تهران»
اضافه شده بود ،فروش 10اثر کالسیک از کمال الملک و
شاگردان او بود .اجرای این بخش از حراج را حسین پاکدل
برعهده گرفت.
رگ زنی دسته جمعی یا ذهن کشی عمومی
هشداری درباره شبکه های اجتماعی و تاثیر انها بر مغز و ذهن
حسام الدین مطهری
نویسنده
مثلث | شماره 265
فرهنگ
محرک های زیراستانه ای یا تبلیغات مخفی وجود دارد؟
هنوز کســی دقیق نمی داند .از زمانی که دکتر اسکریپچر -
اســتاد دانشــگاه ییل -در کتابی از این مفاهیم سخن گفت
الاقل ۱۱۸ســال می گذرد ولی هنوز کسی به درستی وجود
چنین چیزی را اثبات نکرده است .هنوز بسیارند کسانی که
انکارش می کنند و در عین حال اهل سینما و تصوی ر گاه به گاه
برای تاثیرگذاری بیشتر بر مخاطب از تکنیک محرک های
زیراستانه ای بهره می برند.
روایتی مشهور است که در سال ۱۹۵۷میالدی حین
نمایش فیلمی در یکی از ســینماهای امریکا مدام تبلیغات
زیراستانه ای کوکاکوال و پاپ کورن پخش شد و بعد ها ادعا
شد این عمل فروش کوکاکوال و ذرت بوداده را بعد از تماشای
فیلم افزایش داده است.
چاک پاالنیک در رمانش -باشگاه مشت زنی -تصویر
می کند تایلر دردن که موقتا در مقام اپاراتچی سینما مشغول
کار است ،به عنوان رفتاری انارشیستی البه الی فیلم در حال
نمایش کــه مخاطبانش همه کودک هســتند ،صحنه های
مســتهجن قرار می دهد .نتیجتا بعد از خروج از سینما همه
دچــار بدحالی و تهــوع می شــوند و نمی فهمند مشــکل از
چیست .مدتی بعد از انتشار نوشــته چاک پاالنیک ،دیوید
فینچر فیلمی بر اســاس رمان پاالنیک ســاخت و هم رفتار
دردن را نشــان داد و هم در بخشــی از فیلمــش از تکنیک
محرک های زیراســتانه ای برای تاثیرگذار تر کردن بخشی
از فیلم استفاده کرد.
هر قدر افســانه و گمانه دربــاره وجــود و تاثیرگذاری
محرک های زیراســتانه ای و تبلیغات مخفی جدی اســت،
انکار ها هم جدی است .با این حال کسی شک ندارد که هر
فیلم حدودا ۳۰فریم دارد .کافی است ۲۹فریم را به تصاویر
فیلم و فقط یک فریم را به اگهی اختصاص بدهی تا بتوانی
محرک زیراستانه ای بسازی .چشــم ظاهرا ان یک فریم را
نمی بیند اما ذهن تصویرش را دریافت می کند.
واقعیت ان است که همه ما امروز تایلر دردن هستیم.
انارشیسم به ارزش تبدیل شده و جنبه ای رسمی یافته است.
به انجمن رگ زنی گروهی و داوطلبانه پیوسته ایم و به روی
هــم لبخند می زنیم .مــا بدون انکــه تدوینگر یــا اپاراتچی
بخواهند برایمان تغییری در فیلم ایجاد کنند ،خود تن و ذهن
و چشــم به انبوهی از اطالعات مخفی یا اشکار بی فایده و
بعضا مضر داده ایم.
ذهنمان را همچون داالنــی کرده ایم که اطالعات با
سرعت واردش می شــود و از ان عبور می کند .ما ذهن های
تحلیلگرمان را به پستو انداخته ایم .از اطالعاتی که در داالن
ذهن موقتا پاسداری می کنیم ،در عرض چند ثانیه چیزی جز
رســوبی چرک الود باقی نمی ماند ،چون ما انگشتانی داریم
که می توانند روی صفحه ال سی دی حرکت کنند و با تکانی
کوچک تصویر یا متن تازه ای پیش چشمانمان قرار دهند.
برای هم در شبکه های اجتماعی و شبکه های ارتباطی
نویــن پیام هایی با مضامیــن «چقدر از هم دور شــدیم» یا
«چقدر ایرانی ها در اســتفاده از اینترنت احمق و بی شــعور
و بی فرهنگ هســتند» یــا «ای دریــغ کــه بعضی ها همه
زندگی شــان را به موبایل ســپرده اند» می فرســتیم؛ گویی
گروهی شــرابخوار باشــیم که دائما به افتخار هم پیاله ای
تازه از ان اب اتشین باال می اندازیم و مدام در مذمت مسکر
ســخن می رانیم .هر قدر پیش می رویم زبانمان بیشتر گیر
می کند و مغز زوال یافته تر می شــود .در عیــن حال مدام بر
سرعت لبریز تر کردن جسم و جان می افزاییم.
انســان به ســویی می رود که گویی دیگر او رقم زننده
اتفاقات جهان نیســت ،بلکه بشــر عقب رویداد ها و خبر و
عکس انها می دود .عقب شایعه ها هم می دود .عقب پورن و
جوک و فیلم های عامه پسند و نوشته جات ابکی هم می دود.
دنبال شهرت مبتنی بر اســکرول می دود .می دود و همواره
عقب تر از همه اسکرول های جهان است.
ما انگشت هایی اسکرول باز هستیم که یک بدن به انها
متصل است ،با دو چشم .مغزمان در حال کوچک تر شدن
است .پیش بینی جرج اورول و اسالف قصه پردازش هرگز
محقق نشد و هیچ ماشــین و روباتی بر انسان تسلط نیافت.
انچه امروز روی داده ،غلبه شــیطان بر انسان است و من با
جسارت می گویم که اینترنت ،شــیطانی ترین ذهن افریده
بشر است .اینترنت ظرفی نیست که بسته به مظروف بتوان
قضاوتش کرد.
ذات ایــن پدیده الهی نیســت و ما همه ســرگرم بازی
شیطانیم .وقتی در محاصره هســتی ،هیچ سنگری واقعی
نیست که تو برای فتحش زور بزنی .حتی اگر همه سنگر ها
را هم فتح کنی ،همه ســایت های نامطلوب را فیلتر یا هک
کنی ،همه چیــز را به نفع خــود کنی ،بــاز در محاصره ای،
محاصره نیرویی که در پی زوال اندیشه است.
انارشیسم روح و جانی تازه یافته است .ماکیاول جای
خود را به ارباب رســانه و حکومت ها داده اســت و این بار به
جای قانون ،ذهن و اندیشه اســت که تخریب می شود .ما
همگی مشــغول ذهن کشی هســتیم .چه جای تعارف؟ به
قدرت های سیاسی و رسانه ای اجازه داده ایم جای مغز هامان
را بــا سنســورهای واکنش دهنــده عوض کنند .اســکرول
می کنیم و به محض دیدن چیزی هیجان اور ،سنسور عمل
می کند .ما سربازان بی جیره و مواجب ارباب قدرت شده ایم.
مهم نیست در کدام جایگاه و قشر و طبقه اجتماعی و علمی
قرار گرفته ایم ،همه یک گوشی هوشمند و یک کامپیو تر و
امواج اینترنت وای فای داریم .رگ هایمان را زده ایم و ُسرم
شبکه های اجتماعی و شبکه های ارتباطی به خونمان وصل
کرده ایم.
67
ورزش
عاقبت بالتر
در هفته ای که گذشــت زوریخ قلب فوتبال جهان بود ،چراکه در یک 24ساعت توفانی
ابتدا خیلی از مقامات بلندپایه فیفا دســتگیر شدند و ســپس در انتخاباتی هیجان انگیز
بالتر توانست اعتماد اکثریت اعضای این فدراسیون جهانی را کسب کند .اما ماجرا با
دستگیری والکه پیچیده تر شدو به استعفای بالتر انجامید.
ت
یتر
اول
ورزش
68
مثلث | شماره 265
1
سرنگونی رئیس مافیا
سپ بالتر چند روز پس از پیروزی در انتخابات استعفا کرد
ژوزف سپ بالتر ،یکی از دو نامزد ریاست فیفا در دومین
دور رای گیری در کنگره فیفا در شــهر زوریخ با کسب ۱۳۳رای
به ریاســت فدراســیون بین المللی فوتبال (فیفا) انتخاب شد.
انتخابات فیفا جمعه ( ۲۹مه ۸ /خرداد) در زوریخ سوئیس برگزار
شــد .در دور اول رای گیری او ۱۳۳رای و رقیبش شاهزاده علی
بن حســین ۷۳رای اورد .فیفــا ۲۰۹عضــو دارد و رئیس جدید
برای انتخاب در دور نخست رای گیری نیازمند دو سوم ارا یعنی
۱۴۰رای بود .به این ترتیب انتخابات به دور دوم کشــیده شد،
اما علی بن حسین از رقابت برای دور دوم صرف نظر کرد .طبق
مقررات فیفــا ،در دور دوم رای گیری نصف بــه اضافه یک ارا،
یعنی ۱۰۵رایبرایانتخابرئیسجدیدکافیبود.بهاینترتیب
سپبالتربرایپنجمیندورمتوالیبهریاسترسید.بالترپیش
از افشای رسوایی فســاد مالی ،برنده بالمنازع انتخابات تلقی
می شدامااینرسواییبهوجههاواسیبزد.سپبالتروشاهزاده
علی بن حسین تنها نامزدهای ریاست فیفا بودند .فکر می کردند
جمعه شب کابوس سپ بالتر تمام شــده باشد و او بتواند جشن
80ســالگی اش را در زوریخ بگیــرد اما با دســتگیری «والکه»
دست راست سپ بالتر مشخص شد که حلقه محاصره تنگ تر
از همیشه شــده پس این گونه بود که سپ بالتر از سمتی که به
تازگی برای ان انتخاب شده بود استعفا داد تا تاریخ برای پیرمرد
سوئیسی تمام شده باشد .بیشتر تحلیل گران اما استعفای او را
حاصل معامله با مخالفان برای پی گیری نکردن تخلفاتش در
فیفا می دانند .ژوزف ســپ بالت ر زاده ۱۰مارس ۱۹۳۶در شهر
«ویسپ» سوئیس است و از سال ۱۹۹۸ریاست فیفا را بر عهده
دارد .ایــن پنجمین دور ریاســت بالتر بر این نهــاد بین المللی
و هدایــت محبوب تریــن و پرطرفدارتریــن ورزش طول تاریخ
محسوب می شد؛ دوره ای که اکنون به پایان رسید.
انتخاب مجدد او برای یک دوره چهارساله دیگر در میانه
یکی از پرسروصداترین رسوایی های فساد مالی سال های اخیر
جهان و در حالی که کار به بازداشت دو تن از معاونان او و چند تن
دیگر از مقامات بلندپایه سازمان یاد شــده رسید ،واکنش های
گسترده ای در پی داشته است .میشل پالتینی ،رئیس اتحادیه
فوتبال اروپا (یوفا) که از جدی تریــن مخالفان انتخاب مجدد
بالتر مقام ریاست فیفا بود ،پس از اعالم نتایج رای گیری گفت:
«ایجاد تغییــر در فیفا حیاتی اســت و من به اینکــه یوفا حامی
و منادی جنبش تغییــر در فیفا بود افتخــار می کنم ».پالتینی
پیش تر از 209عضو رای دهنده فیفا خواســته بود که به پرنس
علی بن حسین اردنی ،تنها رقیب بالتر در انتخابات ریاست فیفا
رای دهند .به گفته میشل پالتینی بازیابی ابرو و اعتبار فیفا بدون
ایجادتغییرممکننخواهدبود.خبرگزاریرویترزهمگزارشداده
کهکاخسفید،ساعاتیپسازاعالمنتایجرای گیرینشستفیفا
اعالمکردکهنسبتبهانتخابمجددبالترواکنشیفورینشان
نخواهد داد .جاش ارنست ،ســخنگوی کاخ سفید ،در این باره
ی درون سازمانی است که در چنین شرایط
گفت« :این تصمیم
بحرانی و اشفته ای اتخاذ شده و ما این ازادی را به انها می دهیم
ی بگیرند ».اما به طور طبیعی روسیه از انتخاب
که چنین تصمیم
دوباره بالتر ناراضی نبود .ویتالی موتکو ،وزیر ورزش روســیه،
که کشــورش میزبان جام جهانی 2018و از حامیان سپ بالتر
است ،گفت که از انتخاب مجدد او به عنوان رئیس فیفا خشنود
است ،اما تاکید کرد که بدنه فدراسیون بین المللی فوتبال نیاز به
اصالحات دارد .او گفت« :به عنوان اعضای خانواده اروپا ،به
نظرماضروریاستکهازاینماجراهادرس هایجدیبگیریمو
راهرابرایتغییربازکنیم».والدیمیرپوتین،رئیس جمهورروسیه
همگفتکهبازداشتمقاماتارشدفیفادوروزپیشازرای گیری
تالش اشکاری برای سد کردن راه انتخاب مجدد سپ بالتر بود
که ناکام ماند .پوتین پیش تر هم از اعمال فشــار بر سپ بالتر
برای بازپس گیری میزبانی جام جهانی 2018از روسیه شکایت
بالتر بی تقصیر است
گفت وگوی مثلث با دکتر غفاری
کرده بود .حاال با استعفای بالتر به نظر می رسد پوتین ناراضی
باشد و اوباما راضی.
بالتر پس از پیروزی چه گفت؟
پیرمرد سوئیســی از انتخاب دوباره به عنــوان رئیس فیفا
بسیار خوشحال اســت .او تاکید کرد که فرد ایده الی برای این
پست نیســت اما نهایت تالش خود را به کار می گیرد تا کشتی
فیفا را به ساحل ارامش برســاند .انتخاب بالتر بعد از این همه
رسوایی که فیفا داشت بسیار عجیب بود و طبیعی است که این
پیرمردسوئیسیازانتخابچندبارهخودبرایریاستکرسیفیفا
بسیار خوشحال باشد .بالتر بعد از هاوالنژ بیشترین حضور را در
کرسی ریاست فیفا دارد .هاوالنژ برزیلی از سال 1974تا 1998
رئیس فیفا بود و از ســال 1998نیز تا االن این پست در اختیار
بالتر سوئیسی است .بالتر بعد از انتخاب به عنوان رئیس فیفا
گفت«:بدونشکازاینانتخاببسیارخوشحالم.منباردیگر
به عنوانناخدایکشتیفیفاانتخابشدمونهایتتالشخودرا
بهکارمی گیرمتااینکشتیرابهساحلارامشونجاتبرسانم».
او ادامه داد« :من این توانایی را داشتم که دوباره به عنوان رئیس
فیفاانتخاببشوم.هرزمانکهبهایننتیجهبرسمکهدورانمن
تمام شده است ،این پست را با نهایت احترام در اختیار نفر بعدی
قرار می دهم .باید اعترافکنمکه منفرد ایده الی نیستم و اصال
هیچ کس ایده ال نیست اما باید برای پیشــرفت فوتبال و اداره
هرچهبهترایننهادنهایتهمکاریراباهمداشتهباشیم.اگردر
کنار هم باشیم همه چیز به خوبی پیش خواهد رفت».
مخالف خوانی ها علیه بالتر
قرار اســت در جریان رســیدگی به اتهامات فساد مالی،
الکاپون فوتبال
بالتر فساد فوتبال را مدیریت می کرد
10عضو کمیته اجرایی فیفا کــه در رای گیری مرتبط با اعطای
میزبانی جام هــای جهانی 2018و 2022شــرکت کرده بودند،
مورد بازجویی قرار گیرند که ویتالی موتکو ،وزیر ورزش روسیه،
به احتمال قریب به یقین یکی از انها خواهد بود .جرج دایک،
رئیس فدراسیون فوتبال انگلیس هم در اظهارنظری تاکید کرد
که احتمال فراوان دارد که حضور در جام جهانی 2018را تحریم
کنند .دایک اعتقاد دارد که به روســیه به منظور کســب امتیاز
میزبانی جام جهانی ،2018مراتب قانونی را طی نکرده است.
ماجراازجاییشروعشدکهپلیسسوئیسدرپیشکایتمقامات
امریکایی چند تن از رهبران فیفا را که به دریافت چند ده میلیون
دالر رشوه متهم اند ،بازداشت کرد.
به نظر می رســد این پرونــده دامنه گســترده ای خواهد
داشت و ابعاد جدیدی از فساد در بدنه فدراسیون جهانی فوتبال
را فاش خواهد کرد .فیفا در تاریخ 111ســال ه خود هرگز شاهد
چنین روزهای ســخت و طاقت فرســایی نبوده است .پلیس
سوئیس همچنین مشغول بررســی اعطای میزبانی جام های
جهانی 2018و 2022به روسیه و قطر است که گفته می شود
تصمیمات مرتبط با ان در روندی مشــکوک و بحث برانگیز و
تحتتاثیررشوه هاینجومی مقاماتمسکوودوحهبهمقامات
فیفاگرفتهشدهاست.
واکنش رسانه ها نسبت به انتخاب دوباره بالتر
تقریبا اکثر روزنامه هــای اروپایی خصوصا انگلیســی از
انتخاب مجدد بالتر به عنوان رئیس فیفا ناراحت بوده و معتقدند
بعد از اتفاقات یک هفته اخیر ،انتخــاب مجدد او ،باعث ادامه
فساددرفیفامی شود.روزنامهدیلی اکسپرسباتیتر«فراربزرگ»
روزنامه ســان از قول رئیس اتحادیه فوتبال انگلیس نوشــت:
اینده فیفا بعد از بالتر
مرتضی برکتی
روزنامه نگار
2
رقابت برسر جانشینی بالتر از هم اکنون اغاز شده است
واکنش کفاشیان به انتخاب مجدد رئیس سوئیسی
علیکفاشیانکهبهبالتررایدادهاستیکیازحامیان
رئیس سوئیســی فیفا محســوب می شــود .او معتقد است
دستگیری بعضی از اعضایفیفاپیشازانتخاباتفدراسیون
جهانی ،از پیش برنامه ریزی شــده بود .علی کفاشیان درباره
حواشی اخیر و دســتگیری بعضی از اعضای فیفا می گوید:
«موضوع دســتگیری برخی از اعضای فدراســیون جهانی
فوتبالبهدلیلمسایلیمانندموضوعحقپخشومسائلمالی
صورتگرفت.البتهکامالواضحاستکهایجادچنینحواشی
و دستگیری برخی اعضا ،از قبل برنامه ریزی شده و هماهنگ
بود و بعضی کشــورهای امریکایی و اروپایی سعی داشتند با
ایجاد فشار به مقاصد خود برسند .انها توسط رسانه های خود
اقدام به فرافکنی و ایجاد اختالل در انتخاباتکردند».به نظر
می رسد این بار هم علی کفاشــیان ازمون خوبی را پشت سر
نگذاشته است.
شد .بالفاصله کمیته اخالق فیفا او را از انتخابات اخراج کرد.
اتحادیه فوتبال اروپا (یوفا) در ان زمــان از بالتر حمایت کرد تا
حداقل انتقام خود را قطر بگیرد .بالتر مرد پیروز انتخابات بود.
دو روز قبل از برگزاری انتخابات 2015وزارت دادگستری
امریکا از دادستانی سوئیس خواست که 9مجرم تحت پیگرد را
به امریکا بفرستد .این شروع عملیاتی برای براندازی بالتر بود.
ل روزها از فساد فیفا
رسانه های انگلیســی که در این چهار ســا
می نوشتند،رئیسپیرراسردستهمافیامعرفیکردند.انهافیفارابه
چالشمی کشیدندومیراثبالترراچیزیجزتباهینمی دانستند.
بسیاری منتظرکناره گیری بالتر بودند اماپیرمرد جان سخت تر از
این بود که با نسیمی فروپاشد .البته شاید اگر حامیانش نبودند او
انتخابات را وا می داد ولــی حمایت کنندگان بالتر او را به عنوان
کاتالیزوری برای اینده می خواستند.پس پیرمرد را متقاعد کردند
کهبماند؛همانطورکهدرپسپردهخلفوعده اشبهیوفابودند.
بالتر بدون حامیانــش؛ هیچ بود .در اســتعفای او قطعا
حامیانش پشتش را خالی کردند .افریقا اولین متهم است .پس
از انکه افریقای جنوبی پذیرفت رشــوه داده است ،بالتر اولین
ضربه ســخت بعد از انتخابات را خورد .ایــن بدین معنی بود که
میزبانی جام جهانی در فیفا داد و ســتدی پر سود است .در این
میان کناره گیری بالتر نه تنها به اشتراک و همدلی بیشتر در فیفا
منجر نخواهد شــد که باعث بروز جنگ قدرت در ان می شود.
حامیان بالتر گرچه با مخالفان او توافق کرده اند اما این توافق
شکنندهدرزمانیپا بر جامی ماندکهمنافعمشترکشانتامینشود.
پسمنازعهبرایتامینمنافعدرفیفابدونبالترهمادامهخواهد
داشتوچهبسارئیسجدیدازمیانمخالفانبالتربرگزیدهنشود.
حتی اگر پالتینی گزینه یوفا برای انتخابات باشد...
مثلث | شماره 265
خودش هم فکر نمی کرد که برنده باشد .همه تجربه های
این چند ســاله را به خدمت گرفته بود و باز مطمئن نبود نام او از
صندوق ارا بیرون بیاید .چهار ســال پیش او در مقابل متحدان
دیروزومخالفانامروزنشستهووعدهدادهبودکهبرایدوربعدی
انتخابات خود را نامزد نخواهد کرد و کناره گیری می کند .او حاال
خلف وعده کرده بود و متحدان دیروز را به شدت از خود رنجانده
و عصبی کرده بود .بالتر اما هر چه در میان کشورهای صاحب
عنوان و قدرت بین المللی دشمن داشت اما طرفداران پرشوری
را به دست اورده بود .او حاال نماد کسانی بود که علیه معتبرترین
کشورهای صاحب نام شــوریده بودند .اما ماجرا به این اسانی
نبود که کلوپ هواداران بالتر بتوانند به رئیس پیر اعتبار بدهند.
به عقب برگردیم؛ چهار ســال پیش حریف قدرتمندی از کشور
کوچکی در برابر او ایســتاد .تازه قطر میزبان جام جهانی شــده
بود و بالتر و قطر اماج اتهامات فساد و تباهی قرار گرفته بودند.
بسیاری معتقد بودند که قطر ضعیف از نظر فوتبالی با پول
زیادیکهداردفیفاراخریده.انگلیسکهمیزبانیرابهقطرباخته
بود فیفا را متهم کرده بود که کسب میزبانی قطر از مجاری الوده
صورت گرفته است .فیفا از میزبانی قطر دفاع کرد اما وقتی که
بنهمامقطریچندماهبعدبرایریاستفیفاخودشرانامزدکرد
تا پیرمرد را کنار بزند؛ بن همام قطری متهم به فساد و رشوه گیری
«بالتر دو سال هم دوام نمی اورد» .روزنامه تلگراف مطلب گری
نویل را تیتر کرده است ،او گفته «اکنون نوبت بازیکنان است که
فیفارابایکوتکنند».
روزنامه میرر با تیتر «ما بالت خواهیم بود» نوشته با وجود
فساد فیفا و حضور FBIباز هم بالتر رئیس شد.
روزنامه دیلی اســتار هم تیتر «دوباره اقای بالت» را روی
جلد برده است.
روزنامه اسکاتسمن تیتر فوق را انتخاب کرده است« :با
انتخاب مجدد بالتر فوتبال در بحران قرار گرفت».
روزنامه گاردین هم تیتر ضد بالتر را برگزیده اســت« :از
باتالق فساد یک رهبر ظهور کرد ،او بالتر است».
ورزش
فیفــا به عنــوان بزرگتریــن ســازمان و نهــاد بین المللی
بی شباهت به قلعه ای بزرگ و تو در تو با راه های مخفی بی شمار
نیست .چه انکه منتقدان عدم شــفافیت فیفا در مقابله با فساد
و تباهی که مد نظر شان است ،دســت به سالح های مخفی و
غیر متعارف برده انــد .هیچ کس فکــرش را نمی کرد که رئیس
پیر پنــج روز بعد از انتخاب مجددش اســتعفا دهــد .اما در این
فضای تاریک انچه روشن است فشار فوق العاده به بالتر برای
کناره گیریاست.طنزماجرااینجاستکهوقتیپرنسبنعلیدر
دور دومانتخاباتکناره گیریکردتابالتربدونرای گیریرئیس
شود ،همگان فکر می کردند که مخالفان بالتر شکست سختی
خورده اند اما همه چیز در بیرون انتخابات چیده شده بود .نکته
دوم ومهم جلسه هیات اجرایی فیفا بعد از انتخابات بود .بالتر
قول داده بود که سهمیه اســیا را از 4+1به پنج سهمیه مستقیم
تبدیلکند.اسیایکیازوزنه هایقدرتمندبالتردرانتخاباتبود.
هیات اجرایی رای به این مهم نداد و اسیا دو روز بعد از انتخابات
اولین شکست را در عین برتری در انتخابات متحمل شد .بالتر
دیگربالترگذشتهنبود.رئیسپیرخانوادهازهمپاشیدهفیفاباید
بازنشسته می شد؟ ایا هیات اجرایی به او فهماند که چهار سال
سختی را در پیش دارد و مخالفان اروپایی بالتر دست همکاری
به موافقان عرب و ثروتمند عرب اســیایی دراز کردند و توافقی
پنهانرارقمزدند؟به مروروقایعاخیرمی نشینیمتاتحلیلدرستی
از ماجرا را دریابیم.
منصوریان؛ تاپ مولر فوتبال ایران
گمشده ابی ها
مربی نایب قهرمانی هاست؟
69
ورزش
بالتر
بی تقصیر است
گفت وگوی مثلث با دکتر غفاری
3
انتخاب مجدد ســپ بالتر به عنــوان رئیس فیفا
واکنش های متفاوتی را همراه داشــته اســت .در این
باره با دکتر حســن غفاری همصحبت شــده ایم .متن
گفت وگوی مثلث با نایب رئیس اسبق کمیته مسابقات
AFCرا درباره چگونگی انتخاب بالتر و رقابت او با پرنس
علی اردنی می خوانید.
ورزش
70
مثلث | شماره 265
بالتر چگونه رئیس فیفا شد؟
او با کاربلدی رئیس فیفا شد .دو رقیب در انتخابات
ریاست فیفا حضور داشتند .بالتر و پرنس علی ،پسر پادشاه
سابق اردن .بین این دو نفر فرق هایی وجود دارد .فوتبالی ها
به خوبی متوجه این تفاوت می شــوند .پرنس علی 9سال
رئیس فوتبال غرب اســیا بود و من نایب رئیس او بودم .در
طول این 9سال ما موفق شــدیم که او را تنها دو بار ببینیم.
یک بار روزی که فوتبال غرب اسیا تاسیس و راه اندازی شد
و یک بار هم چون فینال مسابقات غرب اسیا در اردن برگزار
می شد ،پرنس علی جلسه هیات رئیسه را در انجا برگزار کرد.
او در کشور خودش وظایف بسیار سنگینی به لحاظ سیاسی
دارد .او وقتی ندارد که بخواهد صرف فوتبال کند ،بنابراین
باید بپذیریم که اگر پرنس علی جانشین بالتر می شد فوتبال
متضرر می شــد .چون او فکر می کند که می تواند در اردن
بنشیند و فوتبال دنیا را اداره کند .اتفاقی که امکان ان صفر
درصد اســت .چون تاسیسات و سیســتمی که در سوئیس
برای فوتبال و فیفا به وجود امده ،هرگز در اردن وجود ندارد.
همین طرز تفکر را شیخ ســلمان هم دارد .می خواهد مقر
AFCرا تغییر دهد .می خواهد کنفدراسیون فوتبال اسیا را از
مالزی به عمان منتقل کند .در صورتی که تمامی تاسیسات
و هر چیزی که شــما فکرش را بکنید در مالزی وجود دارد و
مسقط نمی تواند مقر مناسبی برای کنفدراسیون فوتبال اسیا
باشــد .البته همه اینها وامدار طرز تفکر بن همام هســتند؛
مردی که می خواســت 90درصــد وقت خود را در کشــور
خودش بگذرانــد و با ان تفکر ســنتی اش AFCرا اداره کند
اما من ،صفایی فراهانی و دکتــر خبیری به او گفتیم که اگر
چنین رویه ای را در پیش بگیرد فساد سراسر فوتبال اسیا را
چاد بلیزر کسی بود که
هم علیه بن همام افشاگری کرد
هم علیه بالتر
در بر خواهد گرفت .به او گفتیم اگر 24ساعته هم در مالزی
زندگی کنید باز هم وقت کم می اورید.
بالتر از نظر اختصاص وقت فراوان به فوتبال در
سراسر دنیا بهتر از رقیب اردنی اش بود .این طور
نیست؟
بالتر از این نظر بهترین گزینه بود .چون می داند
که چقدر وقــت کمی در اختیــار دارد تا به مســائل فوتبال
دنیا رســیدگی کند .او در حالی مجددا رئیس شد که سابقه
16ساله ریاست را در کارنامه اش دارد .بالتر امروز در حالی
رئیس فیفا شــده که زمانی پادویی بیش نبود .او همه زیر و
بم ها را دیده .او با پرنس علی فرق دارد.
ارایش چگونه به نفع بالتر تغییر کرد؟
کنفدراســیون ها همواره یک روز قبــل از برگزاری
انتخابات میان خودشان در محل کنگره جلسه می گذارند.
روســای فدراســیون ها در ان جلسه شــرکت می کنند و بعد
به جمع بندی می رســند که بیــن نامزدها به چه کســی رای
بدهند .کنفدراسیون فوتبال اســیا رای خود را به بالتر داد.
کنفدراســیون فوتبال افریقا به بالتر رای داد .کنفدراسیون
فوتبال امریــکای جنوبی به بالتــر رای داد 90 .درصد ارای
کنفدراسیونفوتبالاروپاوالبتهبخشیازکونکاکافمخالفان
بالتر بودند و به او رای ندادند .این ارایش نشان می دهد که
سپ بالتر در این انتخابات خیلی مقتدر عمل کرد.
دلیل عمده مخالفت ها علیه بالتر چیست؟
انگلیسی ها میزبانی را از دست دادند .ما با انها زیاد
برخورد داشته ایم .خودشــان را مخترع فوتبال می دانند و
البته صاحب بی چون و چرای فوتبال .فکر می کنند اگر نامزد
میزبانی جام جهانی شــده اند حتی اگــر 20نامزد دیگر هم
وجود دارد حق انهاســت که میزبان باشند .اما دادن امتیاز
میزبانی به این سادگی ها نیست .فیفا می گوید بد نیست اگر
میزبانی در هر دوره ای به یک قاره برسد .در این صورت همه
قاره ها میزبان می شوند و فوتبال در سراسر دنیا دیده می شود
و دولت ها و ملت ها به این ورزش عالقه مند خواهند شد.
ایا بــرای دادن میزبانی جام جهانی کشــورهای
شایســته تری نســبت به روســیه و قطــر وجود
نداشت؟
بله ،همان موقع که میزبانــی را به افریقای جنوبی
دادند کشــورهای اروپایی می توانســتند بهتــر میزبانی را
برگزار کنند اما بپذیریم که فیفا سیاست های خاص خودش
را دارد .هدف فیفا این نیســت که میزبانــی را به بهترین ها
بدهد ،بلکه هدف این است که ضمن در نظر گرفتن حداکثر
استانداردها برای اعطای میزبانی فوتبال را در سراسر دنیا
بگردانند.
چرا پرنس علی حریف بالتر نشد؟
او پنجمیــن دوره ریاســت خودش را پشــت ســر
گذاشــت .تجربه بالتر با تجربه پرنس علی قابل مقایســه
نیست .اگر فوتبال به پرنس علی می رسید مثل این بود که
ما ساختمانی را از ساختن سقفش شروع کنیم .در صورتی
که پایه ساختمان باید طراحی شود .بالتر از پایه و پادویی
شروع کرده تا به ریاست رسیده است .اگر کارمندش مرتکب
اشتباهی شود او به خوبی متوجه می شود چون قبال ان پست
را تجربه کرده است.
چندی پیش دســتگیری های گسترده ای شکل
گرفت کــه حیثیت فیفا را دچار خدشــه کرد .نظر
شما چیست؟
ان هفت نفری که دستگیر شده اند حقوق بگیر فیفا
نیســتند .اگر تخلفی هم کرده اند پاسخگوی این تخلفات
بالتر نیست .انها شرح وظایف روشنی داشته اند .هر کدام
در یکی از کشــورهای جهان هســتند .یکی در فرانســه و
دیگری در اسپانیا ،یکی در السالوادور و دیگری در ارژانتین.
مسافت های قابل توجهی میان اینها و مقرشان وجود دارد.
انها در استخدام فیفا نیستند .بنابراین اینها با کارمند فیفا که
صبح وارد مقر فیفا می شــود و عصر به خانه اش برمی گردد
تفاوت دارند .اگر کارمند فیفا رشوه بگیرد یا دست به تبانی
بزند سپ بالتر متهم خواهد شد .چون کارمند تحت نظر او
دســت به این جرم ها زده اســت .اما اعضای کمیته ای که
در سراسر دنیا پراکنده شده اند و در ســال شاید دو بار هم با
بالتر جلسه نداشته باشند چطور می توانند برای اقای رئیس
دردسرساز شوند؟ تعداد این اعضا 24نفر است .حال انکه
کنترل این اعضا از سوی بالتر امکان پذیر نیست .اگر من
در ایران به عنوان یکی از اعضای این کمیته از کشوری که
به دنبال میزبانی است رشوه بگیرم بالتر مقصر است؟ حال
انکه من در تهرانــم و او در زوریخ .بنابرایــن در ماجراهای
اخیری که بــرای فیفا رخ داده می توانیــم بگوییم که بالتر
بی تقصیر است.
اف بی ای چگونه تخلف این افراد را ردیابی کرد؟
از طریق اقای چاد بلیزر.
بیشتر توضیح می دهید؟
چاد بلیزر یکی از این اعضاست .وقتی اقای همام
در هر پاکتی 20هزار دالر گذاشــت تــا ارای کونکاکاف را
بخرد این چاد بلیزر بود که در ان برهه هم دست به افشاگری
زد و پاکــت را روی میز اف بــی ای گذاشــت .از ان به بعد
اف بی ای میکروفــون در اختیار چاد قرار مــی داد تا بتواند
جلسات کمیته را کنترل کند .ســرنخ اصلی ماجرا را بلیزر به
امریکایی ها داد.
الکاپونفوتبال
بالترفسادفوتبالرامدیریتمی کرد
بهمن فروتن
4
مربی فوتبال
مثلث | شماره 265
از نظر بهمن فروتن ،سپ بالتر
شبیه الکاپون است
کاظم اولیایی معتقد است
که پیروزی بالتر نماد برتری
مستضعفین بر سرمایه داری است
ورزش
هاوه النژ تنها کســی است که به فاســد بودن فوتبال
اعتراف کرد اما خیلی زود کنار گذاشــته شد .چون او مدیری
نبود کــه بخواهد فســاد را مدیریت کنــد .در واقع فســاد در
فوتبال ان قدر پر زور شده و ان قدر شبکه های انسجام یافته
و سپرهای دفاعی قابل توجهی دارد که کمتر کسی می تواند
وارد میدان مبارزه شــود .حتما درباره الکاپون و جریانش در
امریکا شنیده اید .چند فیلم درباره اش ساخته شده است .او
زمانی در دوره تحریم مشروبات الکلی در امریکا عامل فروش
مشروبات الکلیوبسیاریازقتل هابود.اینادمرافقطدریک
مقطع توانستند دستگیر کنند؛ انجایی که مشکالت مالیاتی
پیدا کرد .نمی توانستند او را گیر بیندازند چون پلیس را خریده
بود .همه انهایی که قرار بود مقابل او و فســاد گســترده اش
بایستند با او همراه شده بودند .من نمی خواهم بگویم بالتر
به نوعی الکاپون فوتبال است چون بالتر که به علی کفاشیان
اضافهشودامثالمندیگراسمفوتبالراهمنمی اوریمودلزده
می شویم .این روزها صحبت از بالتر است .صحبت از اینکه
او دوباره رئیس تشکیالتی شده که خیلی ها دیگر درباره فاسد
بودنش تردید ندارند .رئیس فدراسیون المان هم به شدت از
این انتخاب ناراضی است .او که عضو هیات رئیسه فیفاست
اعتقاد دارد که یک جریان سیاســی حامی بالتر است و او را
دوباره به ریاست فیفا رسانده است .نکته جالب اینکه انهایی
که به بالتر رای داده اند کامال شناخته شده اند .انهایی که در
افریقا و اسیا فساد را مدیریت می کنند ،به بالتر رای داده اند و
حاال هم سنگ او را به سینه می زنند .من با کاظم اولیایی بحث
مفصلی در این باره داشتم .او می گوید انتخاب مجدد بالتر به
مثابهپیروزیمستضعفینجهانبرجریانسرمایه داریاست.
در حالی که این حرف برای من خیلی عجیب و غلط است .در
واقع انتخاب دوباره بالتر به عنوان رئیس فیفا موفقیت دو قاره
اسیا و افریقا مقابل قاره های دیگر نیست ،بلکه این انتخاب
نشان دهنده درجه بسیار باالی فساد در فوتبال این دو قاره را
نشانمی دهد.البتهبهنظرمننبایدازنقشانگلیسی هادرباره
افشای گسترده فسادهای فیفا راحت بگذریم .انها ناراضی
بودند .بعد از اینکه فیفــا میزبانی را به قطر داد انگلیســی ها
که به نوعــی از اتحادیه اروپا بیرون هســتند ســعی کردند از
امریکایی هامطالباتیدراینموردداشتهباشند.انگلیسی هادر
عرصه سیاست جهانی با امریکایی ها همسو هستند ،بنابراین
تصورشان این بود که به کمک امریکا می توانند دست بالتر
را رو کنند و علیه او دست به افشاگری بزنند .امریکایی ها هم
تصورشاناینبودکهباایندستگیری هایگستردهرئیسفیفا
هم باالخره به دام می افتد اما انها براورد زمانی چندان مناسبی
نداشتند .در فاصله نزدیک به روز انتخابات ریاست فیفا این
سپ بالتر بود که موج منفی علیه خودش را به فرصتی برای
دوباره رئیس شدن تبدیل کرد و با چند بیانیه و توضیحات ساده
و دم دستی توانســت اراء تازه ای را به نفع خودش ساماندهی
کند .بنابراین بالتــر در روز رای گیری فرار کرد .بالتر در مورد
این فســادها می گوید که از انها اصال خبر نداشــته اســت.
این توضیح هم قابل قبول اســت و هم قابل قبول نیســت.
رئیس جمهور اسبق امریکا درباره زدن برج های دو قلو اظهار
بی اطالعی کرد .بعد ها اگر فاش شــود که خود امریکایی ها
در زدن برج ها دوقلو دست داشــته اند ،جرج بوش می تواند
ادعا کند که با خبر نبوده است .شاید به شدت تحت فشار قرار
بگیرد اما می تواند توپ را به زمین سازمان های امنیتی امریکا
بیندازد.همیناتفاقدرفیفارخداده.بالترمی گویدمن بی خبر
بودم .حتی در مقام همکاری با اف بی ای برامده و اطالعاتی
را در اختیارشان قرار داده است .اما یک واقعیت وجود دارد؛
فساد گسترده توسط ادم هایی در فوتبال جهان ایجاد شده که
بالتر انها را برگزیده است .او ادم هایی را انتخاب کرده که این
طور عمل کرده اند و حاال دست شان رو شده است .همان طور
که علی کفاشیان درباره فوتبال ما می گوید فوتبال ایران پاک
پاک است و در سالمت کامل است ،بالتر هم همین ادعا را
دربارهفیفامطرحمی کند.جالباینکهعلیکفاشیانمی گوید
اگر کسی بگوید فوتبال ما ناپاک است و نتوانست ان را ثابت
کند ،تبعات و مجازات ادعایش پای خودش خواهد بود .اینها
شباهت هایی اســت که ما می بینیم .من را برای استقبال از
بالتر دعوت کرده بودند .فدراسیون از من دعوت کرده بود که
در مراسم استقبال حضور داشته باشم اما من هرگز به پیشواز
چنین ادمی نمی روم .چون بالتر بی جهت وارد تهران نشد.
او رای کفاشیان را می خواســت .از اینجا می خواهم گریزی
بزنم به فوتبال خودمان .فوتبالی که همه می دانیم مردم از ان
رویگردان شده اند .دیگر مثل قدیم باورش ندارند .از دیدن ان
لذت نمی برند و حتی حاضر نیستند برای دیدنش هزینه کنند.
این رفتارهاپیام روشنیهم دارد؛ انها می گویند مافوتبال فاسد
را دوست نداریم .فوتبال ما همین اســت .پر از فساد .اصال
هم مردمی نیســت .ان وقت ما به پیشواز مردی می رویم که
عالقه مندند فاصله فوتبال ایران با فوتبالی کــه او اداره اش
می کند ثابت بماند یا حتی بیشــتر شــود .همین فیفا در حال
حاضر قانونــی دارد که همه از ان با خبر هســتیم .قانونی که
می گوید دولت ها حق دخالت در امور داخلی فدراسیون های
فوتبال را ندارند .دوباره به فوتبــال خودمان برگردیم .مگر نه
اینکهفوتبالمافاسداستونابسامانی هایفراوانیداردومگر
نه اینکه دولت کنونی ما اراده اش این است که با جریان فساد
در فوتبال مبارزه کند؟ اما چه می شود که دست دولت ما بسته
می شود؟همینقانونفیفا.همینخطقرمزیکهشکنکنید
جریان های نئو لیبرالی در پشــت پرده ان را وضع و به قانون
تبدیلشمی کنند.نئولیبرال هاکارشانایناستکهبشریترا
از تمام خصلت های درست خالی کنند .می خواهند سازندگی،
ترمیم و خلق کردن را از بشــریت بگیرند .تفکر را از بین ببرند
و همه چیز را دستکاری کنند .می خواهم بگویم بالتر در فیفا
ماموریت بزرگی دارد .او به روسایی میدان می دهد که می داند
به خوبی از عهده مدیریت کردن فساد در نقاط مختلف جهان
برمی ایند.یکیازاصلی ترینسیاست هاینئولیبرال هاایجاد
فساد در کشورهای اسیایی ،افریقایی و البته شرق اروپاست.
طوری این فساد هم سازماندهی می شود که هیچ کس نتواند
مقابلشبایستد.برایروشنشدناینموضوعمثالیمی زنم.
فدراســیون فوتبال ایران به عنوان برترین فدراســیون اسیا
انتخاب می شــود و اقای کفاشــیان هم از عملکرد خودش
تعریف می کند .اما در همین حال یک سوال ذهن همه ما را
به خود مشغول می کند؛ ایا فوتبال ما بهتر از ژاپن و کره جنوبی
اســت؟ ایا از هر لحاظی که بخواهیم مقایسه کنیم ما از انها
برتریم؟ نه .پس چرا ما در صدر قرار می گیریم؟ این اسمش
دستکاری کردن حقیقت نیست؟ دولت کنونی ما می خواهد
با فساد مبارزه کند اما بالتر و فیفا این اجازه را نمی دهد .این را
بگویم که من اصال اعتقاد ندارم علی کفاشــیان ادم فاسدی
استاماانگارراضیشدهکهفسادرامدیریتکند.ماروزپایانی
خیلی از لیگ ها را دیده ایم اما روز پایانی لیگ برتر ما گریه اور
بود .روزی که همه مجبور شــدند دروغ بگویند .با همه اینها
اما بالتر دوباره رئیس شــد .او توپ را روی پایش می اورد که
بگوید من هنوز اماده ام .می توانم رئیس باشم و می توانید به
من رای بدهید .پالتینی اما او را خوب می شناسد .می گوید او
بایدبرود.چونباوجوداوهمچنانساختارفوتبالجهانفاسد
خواهدبودوامایکنکتهدیگر؛فراموشنکنیدکهاگردولتما
حق دخالت داشت ،هرگز رئیس فدراسیون فوتبال ایران رای
خودش را با افتخار به سپ بالتر نمی داد.
71
ورزش
گزار
ش ویژه
منصوریان؛تاپمولرفوتبالایران
ورزش
72
مثلث | شماره 265
گمشدهابی هامربینایب قهرمانی هاست؟
علیرضا منصوریان در طول کمتر از یــک ماه دو جام
قهرمانی را از دســت داد .چند هفته پیش در تبریز قهرمانی
لیگ برتر را با همکاری تراکتورســازی به سپاهان و حسین
فرکی و جام حذفی را نیز بــه ذوب اهن و یحیی گل محمدی
تقدیم کرد تا اصفهانی ها با گرفتن دو جام خوشحالی شــان
دو چندان شود .حاال او شــبیه ترین فرد به تاپ مولر المانی
است .مربی ای که به واسطه نایب قهرمانی هایش در فوتبال
معروف است نه قهرمانی هایش .مولر در فصل 2001-02
بوندســلیگا پس از دورتموند با لورکوزن نایب قهرمان شــد.
مولر با این تیم تا فینال باشگاه های قاره سبز هم پیش رفت.
هر چند این المانی بدشــانس بود و نتیجه نهایــی را به رئال
مادرید پرمهره دو بر یک باخت و دوم شــد .مولر 8اســفند
سال 84در بازی دوستانه گرجستان و مولداوی روی نیمکت
گرجی ها نشست .گرجســتان در گروه Bمسابقات انتخابی
یورو 2008قرار داشت و می خواست با استفاده از دانش تاپ
مولر راهی مرحله نهایی مسابقات شــود .با این حال نتیجه
نهایی چیز دیگری بود .گرجی ها با مولر فقط 3پیروزی برابر
اســکاتلند و جزایر فارو به دســت اوردند و در مقابل طی 12
دیدار 8مرتبه رنگ شکست را دیدند .انها تنها یک بار اوکراین
را متوقف کردند تا با 10امتیاز و تفاضــل گل -3پایین تر از
ایتالیا ،فرانسه ،اسکاتلند ،اوکراین و لتونی تیم ششم گروه B
شوند .متولیان فوتبال گرجستان هم باالخره کاسه صبرشان
در روز شکســت برابر ایرلند شــمالی لبریز شــد .در دیداری
دوســتانه ایرلندی ها میزبان تیم مولر بودند تا پنج شــنبه 8
فروردین ماه سال 87شکست 4بر یک را به گرجی ها تحمیل
کنند 7 .ســال و 2ماه و یک روز قبل کیــل الفرتی ،هیلی و
تامپســول با گل های شان ســند اخراج مولر از گرجستان را
امضا کردند .پس از این دیدار بود که مولر بیکار شد و دیگر
روی نیمکت تیمی ننشست .اما علیرضا منصوریان در ابتدای
راه مربیگری اش شباهت هایی به این مربی پیدا کرده است،
انجا که شایســته اما بدشــانس اســت .هر چند نمی توانیم
ناکامی های این مربی را تنها به بدشانسی اش مربوط بدانیم.
نفت تهران که تا هفته های پایانی لیگ خود را مدعی کسب
سه جام در این فصل می دید دستش از دو جام کوتاه ماند تا
پایانی ناامید کننده در این فصل داشته باشد .منصوریان لیگ
برتر را با کسب نتیجه تساوی ســه بر سه برابر تراکتورسازی
از دســت داد و در ادامه در فینال و در حالی که میزبانی این
رقابت را به دست اورده بودند ناکام ماند .علیرضا منصوریان و
شاگردانش در حال حاضر یک جام دیگر در پیش دارند و البته
کمی دور از ذهن است که موفق شدند ان را به دست بیاورند.
نفت تهران موفق شده به جمع هشــت تیم لیگ قهرمانان
اسیا راه یابد و البته کاری سخت و دور از انتظار برای رسیدن
به قهرمانی در این تورنمنت دارد.
شروع خوب منصوریان
علیرضا منصوریان بازیکن ســابق تیم فوتبال باشگاه
استقالل و تیم ملی فوتبال ایران و سرمربی تیم ملی زیر ۲۲
ســال و انالیزور تیم ملی فوتبال بود .وی در تاریخ ۱۰خرداد
۱۳۹۳به عنوان سرمربی باشگاه فوتبال نفت تهران و جانشین
یحیی گل محمدی انتخاب شــد .وی برای باشــگاه های
مختلفی از جمله پارس خودرو ،اســتقالل تهــران ،اپولون
اسمیرنیس و سن پائولی بازی کرده است .وی سرانجام در
۲۷خرداد ۱۳۸۷پس از بازی پایانی و قهرمانی در جام حذفی
به همراه تیم استقالل ،از دنیای بازی در فوتبال کناره گیری
کرد .لقب او میــان هواداران اســتقالل «علــی منصور»
است .منصوریان پس از کناره گیری از بازی ،از سوی علی
فتح الله زاده مدیرعامل باشــگاه ،به عنــوان رئیس اکادمی
فوتبال باشگاه اســتقالل منصوب شد .در بهمن ماه ۱۳۸۷
پس از بازی تیم فوتبال زنان اســتقالل با تیم نوجوانان این
باشگاه که زیر نظر اکادمی اداره می شــود ،از سوی کمیته
انضباطی باشــگاه اســتقالل به پنج میلیون تومان جریمه
نقدی و توبیخ کتبی محکوم شد .در پی این ماجرا تیم فوتبال
زنان استقالل منحل شد .منصوریان در سال ۲۰۱۱همراه
با تیم ملی فوتبال ایران به جام ملت های اسیا ۲۰۱۱اعزام
شــد که در انجا وی به عنوان دستیار افشــین قطبی اجرای
مسئولیت می کرد .همچنین ،پس از جدایی افشین قطبی از
تیم ملی فوتبال ایران او به عنوان سرمربی تیم ملی در مقابل
تیم ملی فوتبال روسیه حاضر شــد که در ان دیدار تیم ملی
فوتبال ایران توانســت با نتیجه ۰-۱تیم ملی فوتبال روسیه
را شکســت دهد .بعد از ایــن تجربه اما او به تیــم ملی امید
پیوست که سرانجام خوشی نداشت .دوره حضور او در نفت
تهران با بازی های درخشــان این تیم جوان همراه شد .اما
او پایان خوشــی با نفت تهران نداشت .علیرضا منصوریان
که گفته می شــود یکــی از گزینه های اصلــی حضور روی
نیمکت اســتقالل تهران اســت در پایان دیدار جام حذفی
که با شکســت نفت و قهرمانی ذوب همراه بود با این سوال
روبه رو شد که ایا شما فصل اینده در استقالل خواهید بود؟
او در واکنش به این ســوال گفت« :در حــال حاضر به تنها
چیزی که فکر می کنم این اســت که به رختکــن بروم و به
شــاگردانم بابت این فصل و زحماتی که کشــیدند ،تبریک
بگویم .نمی دانم چــه اتفاقی در انتظار اســت و اکنون باید
از مدیریت باشــگاه نفت که در تاریخ 7خرداد با من قرارداد
بستند ،تشــکر کنم .من در حال حاضر احتیاج به یکی ،دو
روز استراحت و ریکاوری دارم .البته هواداران استقالل مثل
انچه یحیی در مقابل هواداران پرســپولیس حس می کند،
عشــق زندگی من هســتند ».او در ادامه با تشکر از تالش
بازیکنان و کادر مدیریتی تیمش گفت« :امروز فوتبال برنده
بود و من به بازیکنان جوانم بابت تالش جانانه شان تبریک
می گویم ».منصوریان همچنین از زمان برگزاری بازی گله
کرد و گفت« :ما 9بازی بیشتر از همه تیم ها در لیگ انجام
دادیم و فرصتی برای ریکاوری نداشتیم .اگر این بازی دیرتر
برگزار می شد ،به سود هر دو تیم بود .البته مهم نیست و من
به یحیی گل محمدی بابت قهرمانی اش تبریک می گویم».
اما این گالیه ها دیگر چه اهمیتی دارد .او دو جام قهرمانی را
از دست داده وقتی همه انرژی اش در بازی فینال لیگ برتر
نزدیک شدن به هواداران استقالل بود و در فاصله از دست
رفتن ان جام تا جام حذفی نیز به حاشیه های روز پایانی لیگ
پرداخت .بر خالف او یحیی گل محمدی مرد ارام هفته های
اخیر بــود .نکته جالــب فینال امــا دوئل منصوریــان برابر
گل محمدی بود .انجا که گل محمدی با فاصله این دوئل را
برد .با سه گلی که شاگردان علی منصوریان در دیدار فینال
دریافت کردند ،جمع گل های دریافتی خود در این فصل از
سبزپوشان اصفهانی را در سه بازی به 8گل رساندند.
دیدار رفت این دو تیم در لیگ برتر با نتیجه تســاوی
بدون گل به پایان رســیده بود و در دیدار برگشــت هم این
شــاگردان یحیی گل محمدی بودند که با نتیجه 5بر ســه
به برتری رســیدند .دیدار فینال را هم یحیی گل محمدی از
همبازی سابق خود در تیم ملی با نتیجه 3بر یک برد تا جمع
گل های دریافتی علیرضا منصوریان از ذوب به عدد هشت
برســد و این گونه گل محمــدی توانایی های خــود را به رخ
سرمربی زردپوشان تهرانی بکشد .اما منصوریان به استقالل
می رســد؟ قنبرزاده در این باره می گوید« :منصوریان به ما
برنامه سه ساله داد و ما هر ســال بیانیه می دهیم که اصول
حرفه ای باشگاه ها رعایت شــود .هرکسی که قرارداد ندارد
می تواند با هر باشگاهی مذاکره کند اما وقتی بازیکن یا مربی
قرارداد دارد نباید با او مذاکره شود .باید حداقل ها رعایت شود
چرا که امروز تیم ما فینال دارد و این مســائل که نام بازیکن
اعالم می شود باعث می شــود تا تمرکز مدیریت و بازیکنان
به هم بریزد .کاش دوستان صبر می کردند و قطعا خودشان
می دانند من منظورم چه کسی است ».اما این اظهارات در
حالی مطرح شد که طی روزهای اخیر مدیران باشگاه نفت
موضع خود را کمی تغییر داده اند و دست علیرضا منصوریان
را برای رفتن یا ماندن باز گذاشته اند.
ورزش
پرواز به اسمان
تیمتحسین برانگیزذوب اهن
قهرمان جام حذفی شد
ذوب اهن اصفهــان پس از چند ســال در خود
فرورفتن ناگهان برخاست .معمار این برخاستن یحیی
گل محمدی بود .او که به همراه سعید اذری یکی برای
رسیدن به جاه طلبی هایش و دیگری تکرار دوران خوش
ســابق به ذوب اهن رفته بودند فصل را بسیار بد اغاز
کردند؛ با شکست های متوالی و اینده ای که بسیار مبهم
بود .اما گل محمدی و اذری به هم اعتماد کردند ،همچنان
که یحیی به جوان ها بازی داد و اذری در نیم فصل کاوه
رضایی را به اصفهان اورد تا دفاع خوب ذوب اهن با خط
حمله اش جور شود و به جان تیم های لیگ برتر بیفتد.
ذوب اهن در نیم فصل دوم دو جام گرفت؛ جام قهرمانی
نیم فصل و جام حذفی .دو جامــی که انها را به صورت
مستقیم به اسیا برد جایی که قبال نایب قهرمانش شده
بودند.
س هفته
عک
کاش همه قهرمانی ها به امثال اقا یحیی برسد
مهدی ربوشه
5
دبیر گروه ورزش
مثلث | شماره 265
ورزش
یحیی گل محمدی یک مربی دوست داشتنی است.
حاشیه ندارد و کار خود را به درســتی انجام می دهد .وقتی
بازی می کرد هم همین طور بود .با دقت و با خونسردی تمام
سعی می کرد وظایفش را به درســتی انجام دهد .بی نقص
نبود اما بی حاشــیه بود .یک بازیکن با اخالق که در دوران
مربیگری اش نیز این ارامش را همراه خود دارد .مربیگری را
در تیم تربیت یزد اغاز کرد .در مرداد ۸۹به عنوان سرمربی
تیم نساجی مازندران انتخاب شــد .در سال ۹۰به عنوان
دســتیار علی دایی در تیم راه اهن به فعالیــت پرداخت.
خرداد ۹۱ســرمربی تیم صبای قم شــد اما چند ماه بعد از
این تیم جدا شد و به عنوان دستیار به تیم پرسپولیس تهران
پیوســت .پس از پایان نیم فصل ســال ۹۱بــا برکناری
مانوئــل ژوزه ،گل محمــدی به عنــوان
ســرمربی پرســپولیس انتخاب
شد .پس از دیدار پرسپولیس
مقابــل ســپاهان در فینــال
جام حذفــی و باخــت تیم
گل محمدی او به شــدت
مورد انتقاد پیشکسوتان
باشگاه پرســپولیس قرار
گرفت و با وجود اینکه در
مدتی که سکان هدایت
پرســپولیس را در دست
داشت فقط دو باخت را
در کارنامه خود داشت،
در اردیبهشت ۹۲برای دومین بار اســتعفای خود را تسلیم
محمــد رویانیان کــرد و ازاین تیم جدا شــد .بــا اغاز فصل
سیزدهم لیگ برتر ســرمربیگری تیم فوتبال نفت تهران را
پذیرفت .او حتی در هفته ششــم لیگ برتر ایران توانســت
تیم ســابقش را با تک گل دقیقه ۹۲علی قربانی شکســت
دهد و در جدول رده بندی با سه امتیاز بیشتر ،سه پله باالتر
از پرســپولیس علی دایی قرار بگیرد .او در
سال ۹۳از طرف کانون مربیان فوتبال
ایران به عنوان بهترین سرمربی ماه
انتخاب شد و امســال با ذوب اهن
فصل خیره کننده ای را پشــت سر
گذاشــت و ایــن تیــم را به عنوان
قهرمانــی جام حذفی رســاند .اما
ذکر ایــن تاریخ ها بــا عنوان هایی
که اقا یحیی در طول این ســال ها
یدک کشیده اســت بی دلیل نیست،
وقتی می خواهیم درباره مردی صحبت
کنیم کــه موفقیــت را ذره ذره روی هم
گذاشت؛ ارزن به ارزن .یحیی
گل محمدی مربی بسیار
زحمتکشی است .سیر
حرکــت او در دوران
مربیگــری نشــان
می دهد کــه او برای
رســیدن بــه هدف
هرگــز عجله
نکرده است.
هر چنــد هــر
مربی دوران
افت خود را نیز دارد اما این موضوع مهمی است که یک مربی
چه راهی را برای رسیدن به موفقیت پشــت سر می گذارد.
شــاید بهترین تعبیر را کی روش به گل محمدی تقدیم کرد
وقتی او را در زمره مربیانی قرار داد که می توانند اینده فوتبال
ایران را تغییر بدهند؛ «شــما مســیر طوالنی پیش رو دارید
.امیدوارم بتوانید فوتبال ایران را به طور کامل تغییر بدهید.
در این مدت در دفعات مختلف بــا هم صحبت کردیم و من
به خاطر حمایت هایــی که کردید ،تشــکر می کنم .من هر
زمانی که بتوانم کاری برای شما انجام بدهم در خدمت شما
هستم .امیدوارم سال اینده هم یک قهرمانی بیاورید چون
مرد شایسته ای هستید».
کارنامه گل محمدی خیره کننده اســت؛ یحیی که از
نســل تازه مربیان جوان ایران است شــاید در روزهایی که
در پرســپولیس بود نتایج چندان خوبی کســب نکرد اما غیر
از پرسپولیس در هر تیمی که ســرمربیگری کرده تغییرات
اساسی در ان تیم ایجاد کرده و شرایط را طوری رقم زده که
تیم تحت هدایتش جزو مدعیان بوده اســت .او که امسال
با ذوب اهــن قهرمانی در جام حذفــی را از ان خودش کرد،
در ابتدای فصل نتایجی به مراتب بدتر از ان نتایجی که در
پرسپولیس گرفته بود را کسب کرد اما مسئوالن این باشگاه
اصفهانی به او اعتماد کردند و شــرایط را طــوری رقم زدند
که ذوب اهن بتواند پس از ســال ها رنگ قهرمانی را ببیند و
البته موفق شــود به عنوان یکی از نمایندگان ایران در لیگ
قهرمانان باشگاه های اسیا حضور داشته باشد .یحیی حاال
مربی پخته ای است و بدون شک محبوبیتش بین هواداران
پرسپولیس بیشتر از برانکو است .زمزمه جدایی برانکو و عدم
بازگشت او به پرسپولیس این روزها نقل محافل خبری شده
اســت اما این بار این خود اقا یحیی است که برای خودش
تصمیم می گیرد؛ اگر پیشــنهادی از پرســپولیس داشــته
باشد ان را قبول می کند یا اینکه کار کردن در تیم بی حاشیه
ذوب اهن را ترجیح می دهد؟ او نشــان داده که با جســارت
زیادی دســت به انتخاب می زند .اقا یحیی مرد با اخالق و
بی حاشیه فوتبال کشورمان است و کاش ویترین امثال او در
سال های اینده پر از عناوین پرافتخار باشد.
73
شوخی با
رئیس جمهور
اکبر عبدی در برنامه خندوانه حاضر شد
اکبــر عبدی ســرحال نبــود ،ایــن را می شــد از لحن
صحبت هایــش فهمید...بیماری روی یکــی از بامزه ترین
هنرمندان ایران تاثیر جدی گذاشته است و او مثل بارهای
قبل که به تلویزیون امــده بود ،با انرژی نشــان نمی داد اما
شــاید او یکی از شایســته ترین میهمانان برنامه ای بود که
به خندیدن می پــردازد ،وقتی رامبد جــوان در یک انونس
تلویزیونی اعالم کرد اکبر عبدی به برنامه «خندوانه» می اید،
خیلی ها پای گیرنده های خود نشستند تا باردیگر با طنزهای
فی البداهه مواجه شــوند که چندین نســل با او خندیده اند.
اکبر عبدی حتی اگر سرحال نباشد ،حتی اگر انرژی گذشته
را نداشته باشــد بازهم اکبر عبدی اســت و بامزگی از او جدا
نمی شــود .او در برنامه خندوانه بازهم جمالت طنز بسیاری
بر زبان اورد؛ جمالتی که دامنه ان حتی به رئیس جمهور هم
رسید .او در این برنامه با اشــاره به گران شدن بنزین گفت:
«مهم این است که ادم همیشه بخندد .حاال اگر بنزین یا دالر
باال می روند عیب ندارد .تا االن پول دادیم ،از این به بعدش
هم می دهیم .حاال درست است که اقای روحانی اولش کلید
نشــان داد ،ولی مثل اینکه کلید را گم کرده است ».عبدی
در بخش دیگــری از برنامه خطاب به تماشــاگرانی که اورا
تشویق می کردند ،گفت« :من به جای اقای روحانی هم از
شما تشکر می کنم».
عبدی در بخشی از برنامه در پاسخ به این پرسش رامبد
جوان که وقتی خیلی بی پول می شدید چه می کردید؟ گفت:
«طالهای المیرا دختــرم را می فروختیم .یک بار دخترم به
من گفت اکبر طالهای من نیست .گفتم هیچی نگو مامانت
ناراحت میشــه ،دزد برده .بعد هم جایش طال می خریدیم و
می گذاشتیم».
او با بیان اینکه دختر خیلی خوب است گفت« :دختر
واقعا با برکت اســت .پســر تا دو سالش می شــود به پدرش
می گوید بابــا میای کشــتی بگیریم .می خواهــد ببیند کی
می تواند دهــن بابا رو بزند! اما دختر با برکت اســت .من هر
چیزی که خریدم از خانه گرفته تا ماشــین حول و حوش روز
۳۱خرداد ،روز تولد دخترم بوده است».
اکبر عبدی با اشــاره به اینکه این روز مصادف با زلزله
رودبار اســت درباره ان گفت« :واقعا اتفاق وحشتناکی بود
و مــن از همین جا برای بازمانــدگان ان اتفــاق ارزوی صبر
می کنم ».عبدی درباره شــبی که زلزله رودبار امد نیز اظهار
داشــت« :روزی که زلزله امد ما منزل علــی حاتمی بودیم.
یادم هست یکی از مهم ترین بازی های فوتبال جام جهانی
هم داشت پخش می شد .علی اقا مشغول صحبت کردن بود
که ناگهان دیدیم لوستر دارد می اید و می رود .علی اقا و احمد
بخشی دستیار همیشگی اش به حیاط دویدند اما من نشسته
بودم و داشــتم فوتبال نگاه می کردم .اقای بخشی از توی
حیاط هی داد می زد که عبدی بیا بیــرون و علی حاتمی هم
می گفت تو نرو داخل ،اون هیچیش نمیشه! نمی دانم انگار
از من سیر شده بود ! البته واقعا هم چیزی نشد».
البته عبدی در این برنامه حرف های جدی هم داشت.
منشورمعارفانقالباسالمی
دیدار
74
مثلث | شماره 265
پیام رهبری در نخستین سالگرد امام خمینی (ره)
کتاب «منشور معارف انقالب اسالمی» رهبر انقالب منتشر شد.کتاب «منشور معارف
انقالب اســامی» پیام دهم خرداد 1369حضرت ایت الله خامنه ای به مناســبت نخستین
سالگرد ارتحال حضرت امام خمینی (ره) و شرح ان بر اساس« :برگزیده بیانات حضرت امام
قدس سره و رهبر معظم انقالب اسالمی» در 262صفحه به مبلغ 13هزار تومان در قطع رقعی
با دو تصویر جلد متفاوت توسط انتشارات انقالب اسالمی منتشر و روانه بازار شد.
کتاب پیش رو حاوی متن پیــام معظم له ــ در بخش اول ــ و ضمیمــ ه گزید ه بیاناتی از
حضرت امام خمینی (ره) و حضرت ایت الله خامنه ای بر اساس محورهای دوازده گانه پیام -در
بخش دوم -است .این گزیده ها هم نشان دهند ه ثبات اندیشه و مبانی فکری و سیاسی انقالب
و نظام اســامی در طول نزدیک به چهار دهه پس از پیروزی است و هم تبیین کنند ه معارف
انقالب اسالمی از زبان این دو امام و رهبر بزرگوار انقالب اسالمی.
این مجموعه ،منشــور معارف انقالب اســامی است برای همه کســانی که در مسیر
تعالی جامعه ،استقرار روزافزون نظام و توفیق حرکت بیداری اسالمی در سطح جهان اسالم
احساس مسئولیت می کنند و نیز همه کســانی که می خواهند اندیشه های راهبردی انقالب
اسالمی را دریابند .این اثر به خصوص برای نسل جوان و فرهیخته ما که خود را امانت دار بار
مسئولیتی می دانند که انقالب و نظام بردوش انان نهاده است و در مقاطع مختلف به حمایت
و تالش و مجاهدت برای استمرار و استقرار انقالب و تعالی نظام اسالمی اهتمام دارند ،یک
منبع مختصر و گویا است.
او ضمن حمایت از روح شادی درملت ایران با اشاره به اینکه
ما ملتی فهمیده هســتیم و به هرچیــزی نمی خندیم گفت:
«مردم ما فهمیده اند و دنیا و اتفاقاتش برایشان مهم است.
ی فروشی می رویم می بینیم تحلیل درباره مردم
در صف سبز
یمن و جنگ عربستان ارائه می شود که اتفاقا تحلیل بسیار
خوبی هم هست و مانند تحلیل یک کارشناس است .اینکه
ملت ما می بیند یک کودک به تنهایی جلوی تانک دشــمن
می ایســتد این یعنی این ملت هوشــیار اســت و نمی تواند
ساکت باشد».
اکبر عبدی ضمن یاداوری ایثار شــهدا و درخواســت
نثار صلــوات به روح شــهدا گفت« :خداوند همه شــهدا را
رحمت کند و روحشــان شاد باشــد .روح برادر شهید من نیز
شاد باشد».
عبدی در ادامه حرف را به جانبازان کشاند و از خانواده
انها تقدیرکرد« :در خانه اگرکسی سرما بخورد ،همه اسیر
او می شــوند ،یک هفته غذا را مراقبند ،محیــط را مراقبند،
حاال درنظر بگیرید یک خانه ای که سال هاست جانباز دارد،
این جانباز نیاز به پرستاری دارد و خانواده وی خواهر ،برادر،
مادر ،پدر ،همسر و فرزندکه وقت و انرژی می گذارند واز وی
مواظبت می کنند قابل ستایشند و من می خواهم یک صلوات
هم برای سالمتی ایشان بفرستند».
عبدی با اشاره به اینکه والدین شــهدا بسیار عزیزند و
والدین جانبازان که در قید حیات هستند و زحمت می کشند
قابل ستایشند گفت« :در سیما دیدم یک پدر شهید که 26
سال از پسر قطع نخاعش پرســتاری می کند و توان جابه جا
کردن وی را ندارد یا مادری در اصفهان همینطور ،انســان
شرمنده ایشان می شود».
بیقرار
قطعه محسن چاووشی برای مادران شهید
محسن چاووشی تازه ترین اثر خود را به قطعه ای برای مادران شهید اختصاص داد .این
قطعه «بیقرار» نام دارد و تنظیم ان را بهروز صفاریان انجام داده و کارگردانی ویدئو کلیپ این
قطعه برعهده برادران بوشهری بوده است.
محسن چاووشی درباره قطعه بیقرار گفته اســت« :جنگ ادم ها را ساکت بار می اورد.
نجیب بار می اورد ،نجیب مثل پدران و مادران مان .سال ها ســکوت کردم و دم نزدم .نه به
این خاطر که حرفی نداشتم ،نه! سکوت کردم تا دل عزیزانی که دردهای من را با موسیقی
و صدایم می شنوند و همدردشان هســتم ،ازرده خاطر نشــود .همین چند کلمه حرف را هم
نمی خواستم بزنم ،اما گفتم بگذار انها هم بدانند که طعنه تلخ است و کنایه دل می سوزاند.
فقط خواستم از شان و حیثیت و شعور مخاطبانم دفاع کرده باشم».
متن ترانه این قطعه به این شرح است :
دوباره وقتشــه جنون بگیرم /قرار مادرا زبون بگیرن /صــدا زدن دوباره مادرارو /عکس
بیارن استخون بگیرن /صدا زدن که بعد از این همه ســال /دوباره داغ بچشو ببینه /یه دست
لباسشو بدن به دستش /بگن تموم بچتون همینه /این مادرا تمامشون یه عمره /از بچه هاشون
یه نشــون ندارن /دوباره اومدن به این هوا که /قبول کنن دیگه جوون ندارن /از ما یکیمون
از خودش نپرسین /از این همه جوون چرا نشون نیست /چه جوری خونشونو پیدا کنن /وقتی
پالکشون و یادشون نیست /دوباره وقتشــه جنون بگیریم /برای مادرا زبون بگیریم /بریم تو
صف به جای بچه هاشون /سه چار تا تیکه استخون بگیریم...
سهراب ِکشون
یک تابلوی نقاشی از سهراب سپهری رکورد زد
بیشتر ما سهراب را بیشتر شاعر می دانیم تا نقاش...
شــاعری با شــعرهای لطیف که از عرفانی ظریف برخوردار
اســت .شــاعری که به دنبــال خانه دوســت می گشــت و
دغدغه اش ایــن بود که اب گل نشــود اما این روزها شــعر
سهراب نیســت که خبرساز اســت.اقای سپهری
نقاش است که مورد توجه قرارگرفته و رقم هایی از
فروش اثار او به گوش می رسد که در نوع خودش
قابل توجه است .چندی پیش بود که یک تابلوی
نقاشی از سهراب در یک حراج خارجی مورد توجه
قرار گرفتــه بود .در واقــع دو تابلو از ســهراب در
حراجی بونامز لندن در رقم های باالی 120هزار
دالر در نوع خــودش یک اتفاق بزرگ محســوب
می شــد ...اما یک اتفــاق هنری باعث شــد که
ســهراب ســپهری تبدیل به رکــورد دار فروش در
ایران شود ،او تابلویی دارد که نزدیک به سه میلیارد
تومان بابت ان پول پرداخت شده است .شاید اگر
خود سهراب هم زنده بود این را باور نمی کرد.
شب سهراب
همه چیز در هتل ازادی تهران اتفاق افتاد .این هتل
میزبان چهارمین حراج تهران بود که به حراج اثار تجسمی
اختصاص دارد .در شــبی که 126اثر از 109هنرمند شامل
84نقاشی 13 ،مجسمه ،شــش عکس و 23نقاشی خط در
حضور ٨٠٠خریدار و هنر دوســت ،عرضه شــده بود که در
پایان ،تابلــوی حراج رقم تاریخی 21میلیــارد و 40میلیون
تومانــی را ثبت کرد .اما در مراســمی که اجــرای ان را رضا
کیانیان برعهده داشت ســتاره اصلی سهراب سپهری بود.
در این شب بار دیگر یکی از نقاشــی های سری تنه درختان
سهراب سپهری با رقم قابل توجه دو میلیارد و ٨٠٠میلیون
تومان ،گران قیمت ترین اثر هنری به فروش رسیده در داخل
کشور در سراسر تاریخ هنر کشــورمان شد .رکورد دوم حراج
هم از ان سهراب سپهری شد که یک میلیارد و ٧٠٠میلیون
تومان چکش خورد.
البتــه حراج تهــران که جــز خریــداران ،هنرمندان،
گالــری داران و مجموعــه داران ،چهره هایــی هــم مانند
گران ترین اثاری که در حراج تهران
به فروش رسیدند
-1سهراب ســپهری 2 :میلیارد و 800میلیون
تومان
-2ســهراب ســپهری :یک میلیــارد و هفتصد
میلیون تومان
-3منوچهر یکتایی 950 :میلیون تومان
-4بهمن محصص 720 :میلیون تومان
-5سهراب سپهری 700 :میلیون تومان
-6ایدین اغداشلو 500 :میلیون تومان
-7کمال الملک 500 :میلیون تومان
-8پرویز تناولی 500 :میلیون تومان
-9علی اکبر صادقی 450 :میلیون تومان
-10حسین زنده رودی 450 :میلیون تومان
پیشه اش نقاشی است
نگاهی گذرا به نقاشی های اقای شاعر
مثلث | شماره 265
و حضور در نمایشــگاه های نقاشــی از عمــده فعالیت های
هنری او محسوب می شد .تابلوهای نقاشی سهراب همانند
شعرهایش مملو از عناصر طبیعت هستند .در اثار ابستره اش
هم این عناصر حضور خود را با سبک تازه ای حفظ می کنند.
دستمایه اصلی کارهای سپهری اشکال ساده شده طبیعت
ن وسیله بیانی در
ن ساده تری
ط راست .ای
کخ
است .حتی ی
نقاشی است واغلب درکارهای سپهری طوری ترسیم شده
خ کویر را ب ه یاد اورد یا راستای درختی سر
ق فرا
ت ک ه یا اف
اس
ن مرکزی
ت که در ایرا
ن نهاد ه را .کوه های دور دس
ب ه اســما
هر جا برویم در انتهای چشــم انداز حضــور دارند .تپه های
ب تپ ه را
ج ک ه از کوه ها نزدیکترند ،مســیر نهری ک ه شــی
موا
می برد و قطاری از درخت های بید را ب ه سوی ابادی می برد،
س دار خان ه گوشه ای
م چسبیده ابادی ،با م قو
خانه های به ه
ک درخت ،تنه درخت ،
از در و دیوار خانه ،در ارتباط با شاخ ه ی
ک و پا جوش های اطراف
سرشاخه های ان ،علف های خش
ل وحشی ،شــقایق یا االله ،اینجا یا کمی دورتر
تنه ،یک گ
ک برک ه کوچک ...اینها موضوعات
انجا ،چند تخت ه سنگ ،ی
ش است .
مورد توج ه نقا
از معروف ترین تابلوهای این شاعر و نقاش می توان به
«طبیعت بی جان»« ،علف ها و تنه درخت»« ،شقایق ها،
جویبار و تنه درخت» و «منظره کویری» اشاره کرد.
دیدار
اهل کاشانم
پیشه ام نقاشی است
گاهگاهی قفسی می سازم با رنگ ،می فروشم به شما
تا به اواز شقایق که در ان زندانی است
دل تنهایی تان تازه شود
چه خیالی ،چه خیالی ...می دانم
پرده ام بی جان است
خوب می دانم ،حوض نقاشی من بی ماهی است
این یکی از مشــهورترین شعرهای ســهراب سپهری
است .او در این شعر پیشه اش را نقاشی معرفی می کند .از
دل این شعرکوتاه می توان فهمید که نقاشی برای این شاعر
یک تفنن درکنار سرودن نبوده یا بالعکس ،او به هردو مقوله
به طور جدی می پرداخته و درکنــار هم .او خودش را نقاش
شعر و شــاعر رنگ نامیده .خیلی وقت ها به هنگام خواندن
سروده های ســپهری به نظر می رسد که شاعر با شعرهایش
نقاشی می کند و خواننده را در برابر تابلوی تمام قدی به وسعت
زندگی قرار می دهد .از ان دســته از شعرها می توان به شعر
«نقش» اشــاره کرد که خط به خــط ان را می توان فهمید،
می توان دید و با گوش دل شنید.
ش بیشتر
ک نقا
نی
ت سپهری به عنوا
در اغاز کار شهر
از اوازه شاعری اش بود .این به دهه ۳۰بر می گردد .اگرچه
شــعرهایش در ان ســال ها خوانده می شــد اما جز در نظر
ق ب ه شمار نمی امد .دران سال ها شعر
خواص ،تجربه ای موف
شکست و حماسه ،طرفداران بیشــتری داشت ...سهراب
ســپهری نقاشــی را از کودکی اغاز کرد .او در یادداشتی با
عنوان «هنوز در ســفرم» در این زمینه می نویســد« :پدرم
در طراحی دســتی داشت .خوشــخط بود .تار می نواخت.
او مرا به نقاشــی عــادت داد ...در دبیرســتان نقاشــی کار
جدی تری شد .زنگ نقاشــی نقطه روشنی در تاریکی هفته
بود ».با شروع تحصیل در دانشکده هنرهای زیبای تهران
شــعر هم وارد زندگی اش شــد .او پــس از فارغ التحصیلی
از دانشــگاه ،به عنوان مــدرس در هنرســتان هنرهای زیبا
مشغول فعالیت شد .هنر نقاشی تا پایان عمر سهراب ،حتی
زمانی که او به شاعر معروفی تبدیل شده بود ،ادامه داشت
علی دایی ،پــری صابــری ،بهــرام رادان ،ازاده صمدی و
عبدالحســین مختابــاد در ان حضور داشــتند ،اتفاق های
دیگری هم داشت .به عنوان مثال برخالف انتظار سومین
تابلوی پرفروش شب به اثری زیبا از منوچهر یکتایی به مبلغ
٩٥٠میلیون تومان چوب حراج خورد ولی شــاید یکی دیگر
از بخش های شــب حراج تهران ،قسمت کالسیک ان بود
که با تغییر مجری همــراه بود و به جای رضــا کیانیان که با
شوخ طبعی مراســم را اداره می کرد ،حسین پاکدل جای او
را گرفت .بخش کالســیک یک بخش تــازه بودکه به این
دوره از «حــراج تهران» اضافه ودران 10اثر کالســیک از
کمال الملک و شاگردان او به حراج گذاشته شد.
پاکدل درباره این 10اثر توضیــح داد که اصالت
انها توســط کارشناســان میــراث فرهنگی کامال
تایید شده است.
حراج تهران منتقدانی هم دارد ،برخی به این
نکته اشاره می کنند که این مدل از قیمت گذاری
ایا با نظر خود سهراب سپهری موافق است یاخیر؟
برخی دیگر به این نکته اشــاره می کنند که در این
قیمت گذاری ها بعد هنــری مد نظر اســت یا بعد
تجاری ان؟ البته حتی در مواردی اصل بودن اثار
هنری فروخته شده در مراسم را زیر سوال می برند.
با این حال فروش بیش از شــش میلیون دالر اثار
هنری در یــک حراجی در تهــران اتفاق کوچکی
نیست و رضا کیانیان ،یکى از مجریان این رویداد،
با انتقاد از برخى نقدهایى که این روزها از حراج تهران شده
اســت پرســید چگونه تاثیرات مثبت و اهمیت حراج تهران
را نمى بینند؟ او گفــت« :حراج تهران توانســته ارزى که از
کشــور براى خرید اثر هنرى خارج مى شــد را در کشور نگاه
دارد؛ دیگر الزم نیست هنرمندان براى فروش اثارشان روانه
کشورهاى همسایه باشند؛ سرمایه دارانى را جذب کرده است
که به جاى خرید و فروش سکه و دالر و تضعیف قدرت مالى
اقشــار ضعیف جامعه ،در امر هنر ســرمایه گذارى کرده اند
و انگیزه خلق اثــر هنرى افزایش یافته اســت و ...بنابراین
متوجه نشدم چرا از حراج تهران انتقاد مى کنند».
البته هیچ کدام از مدافعان حراج تهران نتوانســتند به
این انتقاد جدی پاســخ بدهند که ایا پولی که در این حجم
در حراج رد و بدل می شود به حمایت از هنر و هنرمندان نیز
منجر می شود یا خیر؟
75
پسر نیک
پرسپولیس
دیدار
76
مثلث | شماره 265
مهدی طارمی باقی قراردادش را بخشید
پســرک نان دلش را می خورد،شــاید به همین خاطر
است که می تواند بزرگترین نقطه مثبت یک فصل فاجعه بار
در پرسپولیس باشد .او می توانست مثل بقیه باشد اما نبود.
اگر به ابتدای فصل بازگردیم؛ دیگر وقتی علی دایی ،مهدی
طارمی را به عنوان یکی از اولین خریدهای پرســپولیس در
فصل جدید اعالم می کرد ،خیلی ها از خود نمی پرسیدند که
این دیگر کیست؟ طارمی در زمین فوتبال بدون شک یکی از
بهترین های فصل بد پرسپولیس بود .او خوب پاس می داد،
خوب گل می زد ،خوب دریبل می زد ،خوب ســر می زد و تا
انتهای فصل کســی نگفت که پیراهن شماره 17که زمانی
برتن محبوب ترین بازیکنان پرسپولیس نظیر فرشاد پیوس
و مجتبی محرمی بود بر تن او گشاد اســت ،که اتفاقا بر تن
او اندازه می کرد .تا انجا که پیوس مشــهورترین شماره 17
تاریخ باشگاه پرسپولیس درباره او می گوید 17« :را خیلی ها
پوشیده اند.من خودم برای مقایســه بازیکنان فوتبال دقت
زیادی دارم تا حرفم نه کســی را ناامید کنــد و نه امیدواری
کاذب به کسی بدهم .بعد از مهدی مهدوی کیا که الیق ترین
صاحب پیراهن 17بعد از خداحافظی من بود ،طارمی از همه
ی جوانی است که رفتار فنی او را
بهتر بوده است .مهدی طارم
تایید می کنم .چیزهایی در وجود او می بینم که در هیچ کدام
از فورواردهای 15سال اخیر ندیده ام ،توان بدنی باال همراه
ت شناسی ،از او
بهره مندی از تکنیک ،قدرت سرزنی و موقعی
بازیکنی دلخواه و نظر من ساخته است».
حاال او یکی از بهترین ستاره های پرسپولیس است،
ان قدر خوب که کارلوس کــی روش او را به تیم ملی دعوت
می کند و زیر نظر دارد ،انقدر خوب که پیشنهادهای خارجی
یکی پس از دیگری از راه می رسد و او را در مقام تصمیم گیری
قرار می دهد ،اما باالتر از همه ان برتری های فنی ،پسرک
نان دلــش را می خورد ،همان شــماره هفــده ای که پس از
گل زدن به تیم عربســتانی دســتانش را به گونه ای حرکت
داد که گویی سری بریده می شود،دلی دارد به وسعت همه
دریای جنــوب ...او را بیــرون زمین فوتبــال می توان یک
جوانمرد واقعی شــناخت .در فوتبالی که همــه دارند برای
پاداش های بازی هایی که برای تیم ملی حاضر شــده اند و
شکســت خورده اند ،چانه می زنند .در فوتبالی که همه وقت
عقد قرارداد صفرهای ان را دوباره می شــمارند ،کسی پیدا
شده که بخشیدن را خوب بلد است .اولین بار این روحیه او را
زمانی شناختیم که قرار بود اتومبیلی را به عنوان هدیه دریافت
کند.قضیه از این قــرار بود که میــاد فخرالدینی و مهدی
طارمی در انتخابی که با همکاری سازمان لیگ برتر فوتبال
ایران و یک شرکت خودروسازی ترتیب داده شده بود موفق
شدند با رای کاربران و هواداران شان عنوان برترین را کسب
کنند و یک اتومبیل به هریک از این دو رسید.
طارمی از مدت ها قبل اعالم کرده بود این اتومبیل را به
مجتبی محرمی اهدا خواهد کرد و این کار را هم کرد .دلیلش
هم برای اهدای اتومبیل بســیار لطیف بود ،این جمله ها را
ی تازه یک فصل اســت که به
بخوانید« :مــن مهدی طارم
پرســپولیس امده ام و ممکن است یک ماشین جایزه بگیرم
ان هم در حالی که بســیاری از پیشکسوتان باشگاه سالیان
سال با این پیراهن به میدان رفته اند و هزار بار بهتر از مهدی
چ چیز عایدشان نشده است .این مساله
طارمی بوده اند اما هی
ازارم می دهــد!» طارمی به قولش وفا کــرد و اتومبیل قرمز
رنگ شاسی بلند چینی را به محرمی داد تا شماره 8روزهای
ی بچه
اوج پرســپولیس دربــاره او بگویــد« :مهــدی طارم
بامعرفتی است .هر ۱۰۰ســال یک بار و توی ۱۰۰میلیون
نفر شاید یکی به معرفت این جوان پیدا شــود اما واقعا این
جایزه حق خود مهدی اســت .مهدی بچه بوشــهر است.
مال و اموال انچنانی هم نــدارد و می دانم زیر پای خودش
هم ماشین نیست ولی امده می خواهد جایزه اش را به کس
دیگری ببخشد ،این خیلی حرف است ،خیلی!»
دوست داشتنی ترین نامه فوتبال
در فوتبال ایران رســم اســت که وقتی حرف از نامه یا
بیانیه می شــود ،منتظر یک ادبیات تند و متلک های ابدار
و جمالت اتشــین باشــیم اما مهــدی طارمی بــرای اینکه
نشــان دهد یک بازیکن متفــاوت در فوتبال ایران اســت،
نامه ای از جنس دیگر نوشــت ،نامه ای کــه می توان ان را
دوست داشتنی ترین نامه این روزهای فوتبال ایران دانست،
نامه ای که مهدی طارمی در ان باقیمانــده قرارداد خود که
یک مبلغ قابل توجه ( 250میلیون تومان) محسوب می شود
را به امور خیریه و اجتماعی اختصاص داد تا این گونه نشان
دهد که هنوز همرنگ جماعت فوتبالی نشده است .طارمی
نامه اش را این گونه اغاز کرد تا به گونه ای اثبات این باشد که
نمی خواهد عملش ریا تلقی شود« :خدایا خودت می دانی
من راضی به نوشتن این بیانیه نبودم .هدف من جلب رضایت
تو و نشاندن لبخند روی صورت بندگانت بود و برعهدم پایدارم
اما اصرارهای وکیلم مرا ناچار به نوشتن این بیانیه کرد .خوب
و بد و گناه و غیرگناه بودنش را از گردن من حقیر ساقط فرما
که همینجوری هم زیر بار خروارها گناه غرق هستم .وکیلم
اصرار کرد و گفت مهدی اینها ریا نیســت .حاال که نیت تو
خیر است بگذار دیگران هم از موضوع اگاه شوند حتی اگر
این کار الگویی برای یک نفر هم باشد باز هم خوب است».
مهدی طارمی در این نامه باقیمانــده قراردادش را به
پنج قسمت تقسیم می کند ،بخش اول قراردادش را به جایی
تقدیم می کند کــه از انجا امده تا ثابت کند ،گذشــته اش را
فراموش نکرده است و می نویســد« :فوتبال استان بوشهر
پر است از استعدادهایی که من مهدی طارمی در مقابل انها
دیده هم نمی شوم.کاش می توانستم برای انها کاری کنم اما
صرفا برای انکه به انها بگویم هیچ گاه گذشته ام را فراموش
نکرده و همیشــه تصویر روزهای بازی روی ماسه های داغ
ســاحل با پای برهنه و تــاول زده را در ذهنم حفــظ کرده ام
مبلغ 50میلیون تومان از باقیمانده قراردادم را برای کمک
به انجمن حمایت از کودکان کار بوشهر تقدیم می کنم».
بخش دوم قرارداد برای تکریم از پیشکسوتان است،
طارمی در این باره می نویســد« :مبلغ 50میلیون تومان در
اختیار ســازمان لیگ قرار گیرد تا از ان محل دو جایزه تهیه
شــود .اول جایزه ای به نــام جایزه ناصر حجازی اســطوره
فراموش نشدنی فوتبال ایران و اســیا به بهترین گلر فصل
قبل لیگ برتر تعلق بگیرد .دوم جایــزه ای به نام جایزه علی
دایی گلزن برتر فوتبال جهــان برای تقدیم به بهترین گلزن
لیگ برتر که توسط خود علی اقا تقدیم برنده خواهد شد».
مهدی طارمی در بخش ســوم ،یکی از زحمتکشــان
عرصه رســانه یعنی مهدی نفر که جان خود را از دست داده
اســت را هم از یاد نبرد .بخش چهارم هم بــه خانواده علی
اکبریان رســید؛ فوتبالیســتی که اکنون در زندان اســت،
طارمی می نویسد« :همه ماها ممکن الخطا هستیم و البته
خداوند خطاهایمان را می پوشاند .به اینکه علی اکبریان با
خودش چه کرده کاری ندارم .قضاوتش بماند برای قضات
اما خانــواده او چه گناهــی کرده اند؟ خانــواده ای که حاال
فرزندانش می دانند روزگاری روی سکوهای ورزشگاه ازادی
هزاران نفر بــا فریاد روماریوی ایران ،پدرشــان را تشــویق
می کرده اند .دوست ندارم نگاه ان طفل معصوم ها به فوتبال
نگاهی توام با حســرت و کینه و بغض باشــد پس به عنوان
کوچکترین عضو خانواده فوتبــال 50میلیون تومان هدیه
ناقابل را تقدیم می کنم ».یک پیشکسوت اهل جنوب هم
که روزگاری مثل طارمی ستاره خط حمله پرسپولیس بود50 ،
میلیون تومان سهم اوست؛ کریم باوی.
نقدحادثهفرانسه
کتابی که در فرانسه و کانادا ممنوع شد
پروفسورکوین َبرِت ،سه ماه بعد از حادثه شارلی ابدو کتابی را در نقد ان واقعه با نام «ما
شارلی ابدو نیستیم» منتشرکرده است .چندی پیش انتشار این کتاب درکشور فرانسه و کانادا
ممنوع شد.
این کتاب تاکنون توانسته است واکنش های مثبتی را از سراسر جهان به خود جلب کند.
کتاب «ما شارلی ابدو نیستیم» توسط وزیر سابق دفاع کانادا و یکی از اساتید پیشرو بین المللی
حقوق در دنیا نیز توصیه شده است .نویسنده این کتاب معتقد است« :تعجبی ندارد که انها
می خواهند این کتاب برود .تعجبی ندارد که انهــا می خواهند من بروم .تعجبی ندارد که انها
تالش میکنند که من و کتاب از فضای مجازی ناپدید شــویم .علــت دیگر اینکه اگر کتاب
«ما شارلی ابدو نیستیم» کار خود را به درستی انجام دهد می تواند تغییر دهنده بازی باشد».
«پروفسورکوین َبرِت» ،استاد سابق مطالعات اسالمی و عربی دانشگاه ویسکانسین،
مولف اثار متعدد و همچنین پژوهشــگر مســائل مربوط به حمالت 11ســپتامبر است .این
کارشناس ارشد مسائل سیاســی و یکی از موسســین انجمن اتحادیه مسلمان ــ مسیحی ــ
یهودی ،بارها در شبکه های ،Fox ,CNN ,PBSراشاتودی و ...ظاهر شده است.
وی از معروفترین شخصیت های ضد البی صهیونیســت در امریکا بوده و فعالیت وی
با سخنرانی ها و برگزاری همایش های دانشــگاهی نقش عمیقی در افشای ریشه های البی
صهیونیست در ایاالت متحده امریکا داشته است.
مگرچشمتودریاست
خاطرات بتول جنیدی مادر چهار شهید
کتاب «مگر چشم تو دریاست» از سوی انتشارات روایت فتح منتشر شد .این کتاب که
ِ
برومند یکی از
جواد کالته عربی ان را نگاشته روایت یک مادر است .روایت مادر چهار جوان
یکی گیراتر ،که روزگاری از زیر قران ردشان کرد ،اب پشت شان ریخت و ازشان دل َکند .این
کتاب ،روایت یک همسر است از یک مرد .مردی که وقتی پشت تریبون نماز جمعه می ایستاد
و تفنگ به دســت مردم را به جنگ و جهاد و حمایت از امام و انقــاب فرا می خواند ،خودش
پیشاپیش بچه هایش را فرستاده بود جنگ و شهید داده بود.
مردی که پس از شهادت سومین فرزندش ،فکر نکرد که دیگر تکلیفش را در قبال اسالم
و انقالب انجام داده و این اخرین فرزندش را بگذارد برای روز پیری ،عصایش باشد .کسی که
فکر می کرد اگر جانمازش را جلوتر از مردم می اندازد و پیش نمازشــان می شود ،باید در همه
کارهای دیگر هم جلوتر از همان مردم بایستد و پیش قدم شان باشد.
حجت االسال م جنیدی ،که ســرفصل های ممتازی از زندگی سراســر حماسه و صبر و
استقامتش در سطر ســطر این کتاب ظهور و بروز یافته اســت ،در عداد مردانی است که در
عرصه های پر خطر مبارزات سیاســی و انقالبــی و همراهی با حرکــت نجات بخش انقالب
اســامی از یاران صدیق امام راحل(ره) محسوب می شــد که با پیش کش کردن فرزندان
برومندش ،نصرالله ،هــادی ،رضا و محمد ،اوج ایثار و فداکاری را بــه نام خود ثبت کرد و در
تاریخ انقالب اسالمی فراموش ناشدنی گشت.
سومین جمعه اردیبهشت
یکنمایشبامضموناجتماعی
«سومین جمعه اردیبهشــت» عنوان نمایشی است که
این روزها در سالن گوشه فرهنگســرای نیاوران روی صحنه
می رود؛ نمایشــنامه ای بــا یک موضوع اجتماعی که ســعی
دارد در برخی از موقعیت ها به زبان طنز واقعیت هایی را درباره
رابطه های نه چندان پایدار انسان های امروزی فاش کند .در
ک تراژدی درباره رابطه هــای نه چندان پایدار که هیچ
واقع ی
کدام شان از عشق حکایت نمی کنند ،بلکه به نوعی سرگشتگی
انسان امروزی را روایت می کند.
سومین جمعه اردیبهشــت ،داســتان دو زوج را روایت
می کندکه هرکــدام از انها به دالیلی دیگر تــوان ادامه راه را
ندارند .دلیل جدایی شان اما روشن است .انها دیگر نمی توانند
تفاوت های یکدیگر را بپذیرند و بــه یکدیگر احترام بگذارند.
یک زوج به طور خواسته و زوج دیگر به طور ناخواسته و تحت
تاثیر شــرایط خانوادگی که برای هانیه به وجود امده اســت
قصد جدایی دارند.
دنیای مجازی اما در این بین پلی اســت تا این ادم ها را
در برخورد با یکدیگر ببینیم .ان وقت است که به خوبی متوجه
تغییر ادم ها درگذر زمان خواهیم شــد؛ تغییری که گاه مثبت
است و گاه منفی و نابخردانه.
پیشخوان جهانی
نیوزویک به
سالمت غذا
پرداخته است
این نمایش که در نقد عشــق در مفهوم امــروزی روی
صحنه رفته اســت ،دارای بازی ها و کارگردانــی قابل قبول و
دیالوگ نویسی مناســب اســت .کارگردان و نویسنده در یک
اعراب از نگاه
لوپوئن
فضای رئال و به دور از سمبل گرایی می خواهد نشان دهد که
ناپایداری احساس در عشق های مجازی چگونه می تواند به
دوگانگی و چندگانگی های ذهنی منجر شود .کارگردان برای
انکه درامش کمی از تلخی فاصله بگیرد ،گاهی رگه های طنز
را هم وارد کرده است.
بازیگران این نمایش همگی در اموزشگاه بازیگری استاد
ســمندریان دوره بازیگری دیده اند .نویسنده و کارگردان این
نمایش مهدی ربوشه است .بازیگران این نمایش عبارتند از
سارا الهوت ،محمد علی نجیمی ،بهزاد حاجی حسنی ،عاطفه
جاللی و مهدی ربوشه .این نمایش به عنوان اولین تجربه این
گروه نمایشی نمره ای باالتر از قبولی می گیرد.
مهــدی ربوشــه فار غ التحصیــل اموزشــگاه اســتاد
ســمندریان ،بــازی در نمایــش 25و تله فیلم «تــه خط» به
کارگردانی منوچهر هادی را درکارنامه هنری خود دارد و برای
نخستین بار به عنوان نویسنده و کارگردان نمایشی را در سالن
گوشه فرهنگسرای نیاوران روی صحنه می برد.
این نمایش کــه از هفتم خــرداد روی صحنــه رفته در
تاریخ 29خرداد به کار خود پایان خواهــد داد؛ کاری از گروه
هنری هامون که همگی از فارغ التحصیالن موسســه استاد
سمندریان هستند.
بلیت های ایــن نمایــش را می توانید از ســایت تیوال
بــه نشــانی www.tiwall.comیــا از طریــق تلفــن رزرو
09374802133خریــداری نماییــد« .ســومین جمعــه
اردیبهشت» هر شب در ساعت 20روی صحنه می رود.
بالتر روی جلد
اشپیگل
مثلث | شماره 265
دیدار
77
بازار
مرحله نهایی ششمین جشنواره ملی بهره وری
برگزار شد
ششــمین جشــنواره ملی بهــره وری با حضــور دکتر
نهاوندیــان رئیس این جشــنواره ،دکتر محمدی مســئول
کمیته راهبری جشنواره از ســازمان مدیریت صنعتی ،دکتر
فوالدگر رئیــس فراکســیون کیفیت و بهــره وری مجلس،
مهندس غالمحسین شــافعی رئیس اتاق بازرگانی ایران و
دکتر ســلطانی عضو هیات مدیره اتاق ایران ،برترین های
عرصه صنعت و بازرگانی و نمایندگانی از معاونت برنامه ریزی
و هدایت راهبردی و معاونت فنــاوری اطالعات و ارتباطات
بانک انصار در تاریخ دوم خرداد ماه ،در محل اتاق بازرگانی،
صنایع ،معادن و کشاورزی ایران ،برگزار شد.
به گــزارش اداره کل بازاریابی و تبلیغات ،در مراســم
اهدای جوایز ششمین جشنواره ملی بهره وری دکتر فوالدگر،
رئیس فراکســیون کیفیت و بهره وری مجلس ضمن اشاره
به مواد و مصوبــات قانونی در خصوص لزوم تحقق ســهم
شــاخص رشــد خالص ملی از محل افزایش بهره وری ،بر
نقش این شاخص در اجرای سیاست های اقتصاد مقاومتی
و حمایت از تولید ملی و فراجناحی بودن ان و نیز لزوم بهبود
محیط کســب و کار براســاس خصوصی ســازی اثربخش
تاکید کرد.
در ادامــه مهندس شــکرخدایی دبیر جشــنواره ملی
بهره وری به بیان نتایج ارزیابی شــاخص های بهره وری هر
صنعت پرداخته و اسامی برترین ها را اعالم کرد .سپس دکتر
محمدی رئیس کمیته راهبردی جشــنواره به ارائه امارهای
ســازمان بهره وری اســیا بین ســال های 1970تــا 2007
پرداخت و جایگاه ایران را تشریح کرد.
پس از ان ،دکتر ســلطانی ،نایب رئیس اتــاق ایران
افزایش بهره وری را مســتلزم بهبود فضای کســب و کار در
کشور ،رقابتی شدن فعالیت ها ،اصالح ساختارهای دولتی
اقتصاد ،اصالح قوانین با رویکرد تعیین حد ومرزها ،کاهش
حجم و رفع تناقض انها دانست.
در بخش دیگــر این همایش دکتــر نهاوندیان رئیس
جشــنواره و رئیس دفتر ریاســت جمهوری طی سخنانی بر
تداوم حمایت اتاق بازرگانی از جشنواره ،ضرورت رفع شکاف
بهره وری فضای عمومی اقتصاد و فضای تخصصی ،لزوم
همنوایی سازوکارهای سیاسی ،اقتصادی و قضایی به منظور
کاهش رانت ها ،همنوایی ســازوکارهای بهره وری دولتی و
خصوصی و خواست عمومی بخش های تجارت ،صنعت،
بانک ها و بیمه برای رفع موانع بهره وری در ایران تاکید کرد.
بانک انصــار در این جشــنواره بــا ارائه پــروژه بهبود
بهــره وری – نرم افزار شــتاب و مغایرت گیــری -و باتوجه به
عملکرد و اقدامات صورت گرفته براســاس شــاخص های
ارزیابی جشنواره در این دوره ،از بین بیش از 950شرکت ،در
زمره صد شرکت برتر کشور قرارگرفت .همچنین ،در مرحله
دوم این جشنواره ،در گروه بانکی و موسسات مالی در رقابت
با 13بانک برتر کشور ،در رده هشتم قرارگرفت.
این گــزارش می افزایــد کــه در مرحله ســوم از بین
100پــروژه برتــر تجربیات موفق ،پــروژه فراینــد نرم افزار
شتاب و مغایرت بانک انصار که مســئولیت ان را اقای رضا
ی از معاونت فــاوا به عهــده دارد ،حائز شــرایط اخذ
کریمــ
تقدیرنامه جشــنواره ملی بهره وری شــد و اقای مرادبیگی،
جانشــین معاونت برنامه ریزی و هدایت راهبردی با حضور
در مراسم اهدای جوایز ،لوح تقدیر این جشنواره را دریافت
کرد.
بازار
78
مثلث | شماره 265
ی ورزش همگانی کشور
بانک انصار حام
درپی حمایت های گســترده بانک انصار از گسترش
فعالیت های ورزشــی که به منظور ارتقای ســطح سالمت
جســمی و روحی اقشــار گوناگون ،توســعه ظرفیت های
قهرمانــی و مســاعدت بــه رشــد امکانــات و ارتقــای
توانمندی های ورزشی کشــور صورت می گیرد ،این بانک
بار دیگر با حمایت از همایــش بزرگ پیاده روی توچال که از
سوی مجموعه فرهنگی -ورزشی توچال در روز جمعه هشتم
خرداد با حضور جمع کثیری از ورزشــکاران ،کوهنوردان و
خانواده های انان برگزارشــد ،نام خود را در صدر فهرســت
حامیان ورزش های همگانی کشور قرار داد.
به گزارش اداره کل بازاریابی و تبلیغات ،این همایش
که از ســاعت 7صبح جمعه برگزار شــده و در ان خبرنگاران
شــبکه خبر ،شــبکه ،5رادیو ورزش ،خبرگزاری ها و جراید
مختلف نیز حضور داشتند ،با مسابقات و برنامه های مفرح
همراه بوده و در پایان بــه نفرات برتر شــرکت کننده در این
مســابقات هدایایی تقدیم شــد .همچنین بانــک مذکور با
نصب پالکارد و بنر و پوسترهای مختلف به معرفی خدمات
الکترونیکی خود به شرکت کنندگان پرداخت.
گفتنی اســت که بانک انصــار طی هفته هــای اخیر
با حمایــت مالی از مســابقات فوتبــال ،فوتبال ســاحلی و
کوهنوردی نســبت به پیشــبرد مســئولیت های اجتماعی،
ی و روحی اقشار
تحقق راهبرد بانک در ارتقای سالمت جسم
مختلف ،ارتقای توانمندی های ورزشکاران کشور و معرفی
هرچه بیشتر خدمات نوین بانکی خود اقدام کرده است.
بازار
مدیرعامل بانک مهر اقتصاد شفاف سازی کرد
مدیرعامــل بانک مهر اقتصــاد در پی انتشــار برخی
ادعاها مبنی بر عدم تخصیص سهام جدید به پذیره نویسان
به بهانه ســپرده گذاری و جذب منابع از ســوی یک بانک،
در ایــن باره شفاف ســازی کــرد .غالمحســین تقی نتاج،
مدیرعامل بانــک مهــر اقتصــاد در گفت وگو بــا خبرنگار
اقتصادی خبرگزاری فارس با اشــاره به ابالغ قانون تنظیم
بازار غیر متشــکل پولی در ســال 1383عنــوان کرد« :تا
پیش از ایــن تاریخ هیــچ الزامی برای فعالیت موسســات
مالی و اعتباری ،قرض الحســنه یا تعاونی های اعتباری در
رعایت الزامات قانونی و مقرراتی تحت نظارت بانک مرکزی
وجود نداشــت ،بنابراین مجموعه های اعتباری بدون نیاز
به الزامات بانک مرکزی در جــذب و تجهیز منابع با نظارت
مراجع قانونی خاص خود اقدام می کردند ،اما پس از ابالغ
قانون تنظیم بازار غیر متشکل پولی ،مقرر شد مجموعه های
پولی و مالی ضمــن تطبیق عملیات خود بــا الزامات بانک
مرکــزی ،هرگونــه فعالیت پولــی و بانکی در کشــور تحت
نظارت این نهاد ناظر قرار گیرد ».این مقام مسئول با اشاره
به تاســیس مجموعه بانک مهــر اقتصاد در ســال 1372
عنوان کرد « :پس از ابالغ قانون تنظیم بازار غیر متشــکل
پولی ،حجم باالیی از اقدام های ضروری برای سروسامان
دادن چارچوب های بانکی با الزامات بانک مرکزی صورت
گرفت که البته هنوز هم ادامه دارد ».این در حالی است که
مجموعه مهر اقتصاد در مرحله نخست تصمیم گرفت ،بین
ســال های 1383تا 1388از مجموعه قرض الحسنه مهر
بســیجیان به موسســه مالی و اعتباری مهر تبدیل شود که
به دلیل برخی مشــکالت مدیریتی و مالکیتی در مجموعه
و حجم باالی سازوکارهای مورد نیاز ،این تصمیم در اداره
ثبت شرکت ها و سایر مراجع ذی ربط صورت نپذیرفت.
نتاج با تاکید بر ارزشی بودن ارمان ها و چارچوب های
مجموعه مهر اقتصاد ،عنوان کرد« :مالکیت این مجموعه
به بنیاد تعاون بســیج و ســازمان های تابعه ان تا بهمن ماه
1393تعلق داشــت و باتوجه بــه نظارت بانــک مرکزی و
ساماندهی امور ســهامداری ،در عمل در حال تبدیل شدن
به یک بانک سهامی عام است .از این رو باتوجه به مالکیت
ســهامدار عمده از ســال 1372تاکنــون و فراینــد تبدیل
مجموعه قرض الحسنه مهر به بانک هرگونه نادیده گرفتن
حقوق سهامداران ناشــی از افزایش ارزش دارایی های ان
مجاز نیست .این در حالی است که مجموعه مهر با کمک
ســهامدار عمده در مدت مذکور به 800شعبه هم افزایش
یافته اســت ».وی با بیان اینکه بانک مهر اقتصاد تالش
می کند تا در موضوع ســهامداری حقوق اشــخاص جامعه
هدف خــود را در نظر گیرد؛ عنــوان کرد« :بــا هماهنگی
صورت گرفته از سوی ســهامدار عمده ،از سال 88ضمن
ارزیابی هزینه و فایده تبدیل شــدن به بانــک به این نتیجه
رســیدیم که با وجود مشــابهت هزینه های موسســه مالی
و اعتبــاری و یک بانــک ،اما صرفه و صالح تبدیل شــدن
به بانــک از لحاظ جایــگاه و فعالیت هــای ارزی و جاری یا
ضمانت های بانکی از ارجحیت باالتری برخوردار اســت.
از این رو از ســال 1388موضوع پیگیری درخواست برای
اخذ مجوز فعالیــت بانک در دســتورکار مجموعه مهر قرار
گرفت ».وی افزود« :در نهایت موافقت اصولی اولیه برای
تشکیل بانک در شرف تاسیس مهر اقتصاد از سوی بانک
مرکزی صادر شــد .این رخداد در درجه اول برای مجموعه
مهر به منظور تعیین ترکیب سهامداری بانک اهمیت باالیی
مدیرعامل بانک صادرات ایران:
ارزش های دینی معیار رفتار و عملکردها باشد
مثلث | شماره 265
زمانی موفق شد علم ،دین و اخالق را اساس حکومت
قرار دهد و با طرح نظریه مترقی والیت فقیه در خصوص
تحقق ارزش های دینی و زمینه سازی ظهور حجت خدا
روی زمین حرکت نماید».
وی اضافه کرد« :امام راحــل در زمان غربت دین
و انســان های مومن با اتکال به خدا در برابر حکومتی
جابر و وابســته ایســتاد و بدون ذره ای بیم از دشمنان
و معاندان و با انتظــاری شــور افرین و منبعث از تفکر
مهدوی سرانجام موفق شد بنیان حکومت و نظامی را
پی ریزی کند که بستر ســاز ظهور مهدی موعود(عج)
است».
این گزارش حاکی از ان اســت که کارکنان بانک
صادرات ایران همگام با سایر اقشار مردم قدر شناس
ایران در ایین های ویژه ســالگرد ارتحال حضرت امام
خمینــی(ره) و قیــام پانزده خرداد شــرکت گســترده
داشتند.
بازار
مدیرعامل بانک صادرات ایران گفت« :تبعیت از
ارمان های مهدویت و تاسی از ارزش های دینی باید در
همه ابعاد زندگی از جمله رفتار و عملکرد سازمانی نمود
و تجلی داشته باشد».
به گزارش روابــط عمومی بانک صــادرات ایران
مدیرعامل این بانک در ایین گرامیداشت نیمه شعبان
و همچنین بزرگداشــت یاد و خاطره امام راحل افزود:
به عنوان افــرادی که در یکی از نهادهــای معتبر نظام
اسالمی خدمت می کنیم باید دقت نظر کافی را در ارتباط
با خود ،سازمان ،همکاران و مراجعین داشته باشیم و
ضمن انجام وظایف با رویکرد خالقانه شــرایط را برای
دستیابی بانک به اهدافش و سهولت دسترسی مردم
به خدمات بیش از پیش فراهم کنیم».
اســماعیل لله گانی با تاکیــد بر امادگــی خانواده
بزرگ بانک صادرات ایران برای اجــرای منویات مقام
معظم رهبری و دولت تدبیــر و امید تصریح کرد« :باید
مانند رزمندگان دوران دفاع مقــدس از لحاظ معنوی و
اخالقی ،پیوندهای اعتقادی و عاطفی مســتحکمی با
هم داشته باشیم و به فراخور شرایط با حضور هدفمند
و هوشمندانه در عرصه پیشبرد اهداف انقالب اسالمی
زمینه را برای ظهور منجی عالم بشریت فراهم کنیم».
وی در بخش دیگری از ســخنان خود با اشاره به
تقارن ســالروز ارتحال امام خمینی(ره) با نیمه شعبان
گفت« :حضرت روح الله با تکیه بر دیدگاه و بینش امام
داشــت .از همین رو با تحویــل اوراقی تحت عنــوان برگه
درخواست خرید ســهام که نوعی پیش پذیره نویسی برای
اقشــار جامعه هدف بنیاد تعاون بســیج بود ،اعالم شد ان
دســته از افرادی که متقاضی خرید سهام در زمان تشکیل
بانک (در اینده) هســتند ،تحــت عنوان برگه درخواســت
خرید سهام ،اعالم امادگی کنند .این اقدام به نوعی جلب
اعتماد یا پیش پذیره نویسی بود که به محض صدور مجوز
صدور برگه سهام بانک به انها تخصیص می یافت ».نتاج
با بیان اینکه در جریان پیش پذیره نویسی حدود یکصد هزار
متقاضی با مبلــغ حدود ۱۰۰میلیارد تومــان اورده اقدام به
تنظیم برگه درخواست خرید سهام کردند ،افزود« :نکته ای
که در این زمینه باید به ان توجه داشت تخصیص سهام به
نام این اشــخاص حقیقی در بهمن ماه سال 1393بود که
بالفاصله پس از ابالغ مجوز ثبت و انتشــار سهام از طریق
فرابورس در اسفند ماه 1393انجام گرفت و بانک تعهد خود
را انجام داد ».وی در برابر این پرســش خبرنگار فارس که
دلیل عدم تخصیص ســهام جدید از بابت افزایش سرمایه
500درصدی به این ســهامداران چیســت؟ پاســخ داد :
«سهام جدید از بابت افزایش سرمایه جدید بانک مهر به این
اشخاص تعلق نمی گیرد ،چرا که تا بهمن ماه 1393مجوز
انتشار سهام صادر نشــده بود ،بنابراین تعلق سهام جدید از
محل افزایش سرمایه به این اشخاص موضوعیتی ندارد،
چرا که تا پیــش از این تاریخ عنوان ســهامدار به انها تعلق
نمی گرفته اســت ».مدیرعامل بانک مهــر اقتصاد افزود :
«در طول دوره ای که منابع پذیره نویســان در اختیار بانک
بوده رقمی نزدیک به 20میلیارد تومان ســاالنه با نرخ سود
سپرده 20تا 23درصدی به متقاضیان مذکور پرداخت شد
که طی 4/5سال حدود یکصد میلیارد تومان سود داده شد.
در عیــن حــال مجموعــه بانک بــرای ان دســته از
متقاضیان که تا بهمن 93صبر کردند ،امتیازاتی عالوه بر
سود ساالنه 20تا 23درصدی سپرده گذاری و تقسیم سود
نقدی در مجمع عادی ساالنه پیش رو در نظر گرفته است.
عالوه بر همه این امتیازات ،ســهام بانک مهــر به قیمت
اسمی 100تومانی به اشخاص مذکور واگذار شده در حالی
که هر سهم بانک در تابلوی معامالت فرابورس هم اکنون
حدود 120تا 130تومان ارزش گذاری شــده اســت و این
مازاد نیز بــه متقاضیان مزبور تعلــق دارد.نتاج ارزش های
پنهان دارایی های این بانــک در گزارش های ترازنامه ای
ان را یاد اور شــد و گفت« :در حال حاضر از اسفندماه سال
1393متقاضیــان خرید ســهام تبدیل به ســهامدار بانک
شــده اند و از این پس هرگونه افزایش سرمایه جدید به این
افراد تعلق می گیرد ».به گزارش فارس ،هر سهم بانک مهر
اقتصاد در بازار پایه فرابورس ایران هم اکنون به بیش از مبلغ
هر سهم 1250ریال معامله می شود.
79
بازار
حضور مدیرعامل ،قائم مقام ،معاونان و مدیران موسسه اعتباری کوثر
در همایش ساالنه سیاست های پولی و ارزی
با توجــه به تاکیــد دکتر عیســی رضایــی ،مدیرعامل
موسســه اعتباری کوثر به لــزوم بهره گیــری از جدیدترین
تحوالت در عرصه اقتصادی و بانکداری ،از ابتدای فراخوان
پژوهشــکده پولی و بانکی بانک مرکزی جهت شــرکت در
همایش سیاســت های پولــی و ارزی مدیرعامل موسســه
اعتباری کوثر حضور پررنگ و همه جانبه معاونان و مدیران
خود را در این همایش خواستار شــد که این امر با مشارکت
موسسه در مســاعدت به برگزارکنندگان و دریافت دعوتنامه
برای معاونین و مدیران موسســه بوده اســت و با همراهی
مجموعه های اعتبارات و تســهیالت ،مالی ،برنامه ریزی و
تحول ،فناوری و اطالعات و مبارزه با پولشویی همراه بود.
به گزارش روابط عمومی موسسه اعتباری کوثر؛ دکتر
رضایی مدیرعامل ،فهیمی پور قائم مقام و همکاران ایشان
با حضور در ســالن اجالس ســران کشــور های اسالمی،
محل برگزاری همایش با اســتماع ســخنان اقای طیب نیا،
وزیر محترم اقتصاد و دکتر ســیف ،رئیس کل محترم بانک
مرکزی در جریان جدیدترین تصمیمات در عرصه اقتصاد و
بانکداری قرار گرفتند.
انچه نقطه مشترک سخنان وزیر اقتصاد و رئیس کل
بانک مرکزی بود اشــاره و تاکید جدی بر مقابله با موسسات
اعتباری غیر مجاز و درخواســت عدم همــکاری بانک ها و
موسسات مجاز با انها بود.
دکتر سیف حجم نقدینگی در پایان ســال 93را 783
هزار میلیارد تومان اعالم کرد و افزود« :از این میزان 60هزار
میلیارد تومان مربوط به تحت پوشــش قــرار گرفتن بانک
قوامین و موسسه اعتباری کوثر و عسکریه است».
رئیس کل بانک مرکزی ضمن اشاره به این موضوع که
نام بانک ها و موسسات مجاز در سایت بانک مرکزی موجود
است ،از مردم خواست برای انجام امور بانکی از همکاری با
بانک ها و موسسات غیر مجاز جدا خودداری کنند.
مدیرعامل بانک دی در جمع نمایندگان مدل تعالی:
بازار
80
مثلث | شماره 265
بانکدیدرسالجاریگامبلندیدرمسیرتعالیبر می دارد
مدیرعامل بانک دی تســهیلگران و نمایندگان مدل تعالی سازمانی بانک را رهبران تعالی
نامید و ابراز امیدواری کرد که بانک در سال جاری گام بلندی در مسیر تعالی بر دارد.
بــه گــزارش اداره کل روابط عمومــی بانــک دی ،دکتــر احمــد شــفیع زاده
در جمــع تســهیلگران مــدل تعالــی ســازمانی بانــک گفــت« :شــما نماینــدگان و
رهبــران تعالــی هســتید و بناســت کــه ادبیــات و گفتمــان تعالی ســاز و تعالی بخــش را
ترویج کنید».وی با بیان اینکه اگر نمایندگان تعالی عشق و عالقه به تعالی نداشته و ضرورت ان
را حس نکنند ،فعالیت انها تاثیری نخواهد داشــت ،اظهار کرد« :اینده بانک در نگاه شماست.
اگر با مدل تعالی زندگی کردید ،هدف حاصل می شــود اما اگر اداری و بــرای انجام وظیفه کار
کردید ،به جایی نمی رسد».
وی ادامه داد« :نمی خواهیم زندگی شخصی شما لطمه بخورد اما اگر تعالی دغدغه شما
شود ،هم زندگی تان را می سازد و هم ســازمان متحول و چابک خواهد شد .عالوه بر این قدرت
یادگیری شما باال رفته و تحقق اهداف معنی پیدا می کند .اینکه فرصت یافته اید به عنوان رهبران
تعالی سازمان خدمت کنید ،قدرت تاثیرگذاری شما را افزایش خواهد داد».
شفیع زاده تصریح کرد« :مدل تعالی ســازمانی EFQMبه عنوان الگویی جامع در سنجش
توان عملکردی ســازمان ها از طریق طراحی و اجــرای نظام ارزیابی عملکــرد ،میزان تحرک
هوشمندانه انها را در طراحی مطلوب مسیر حرکتی ،اجرای بهینه اهداف ،بررسی نتایج حاصله
و سنجش اثربخشی اقدامات انجام شده ،مورد تحلیل قرار داده و سطح کامیابی سازمان ها را در
نیل به تعالی مشخص می سازد».
وی با بیان اینکه EFQMچارچوبی برای خود ارزیابی و بهبــود مداوم ارائه می کند ،افزود:
«ارزش ها و مفاهیم بنیادین تعالی بدون توجه به نوع فعالیت و اندازه سازمان ها ،برای تمام انها
قابل استفاده بوده و مدل تعالی سازمانی را پشتیبانی می کنند».
به گفته وی در جهان امروز باتوجه به ســرعت و حجم اطالعات و چالش های پیش روی
سازمان ها ،ضرورت داشتن معیارهایی برای تعیین موقعیت و برنامه ریزی بر اساس نقاط ضعف و
قوت بیش از پیش ضروری به نظر می رسد.
مدیرعامل بانک دی با عنــوان اینکه جوایز کیفیت و مدل های خــاص ان نزدیک به چند
دهه است که ذهن نظریه پردازان سازمان ها را به خود مشغول کرده است ،تصریح کرد« :بر این
اساس بنیاد کیفیت اروپا متشکل از 14کشور صنعتی اروپا مدل تعالی EFQMرا پیشنهاد کرد که
باتوجه به چالش های سیاسی که کشورمان با ان روبه روســت و محدودیت های اعمال شده از
سوی قدرت های بزرگ ضرورت پرداختن به ان انکارناپذیر است».
بررسی اجمالی مفاهیم بنیادین رسامدی در مدلEFQM
مدل تعالی سازمانی چارچوبی روشمند برای ارزیابی عملکرد سازمان ها در دو حوزه فرایندها
و نتایج حاصل از این فرایندهاست .دستاوردهای حاصل از ارزیابی در این مدل عبارت است از
نقاط قوت سازمان و زمینه های قابل بهبود ان که برای دستیابی به بهبودها فهرستی از برنامه های
اولویت بندی شده را نیز پیشنهاد می کند.
ارزش ها و مفاهیم بنیادین پایه های اصلی برنامه ریزی و اســتقرار سیســتم ها را تشکیل
می دهند و برای شناخت وضعیت عملکردی سازمان ها باید از معیارهایی بهره گرفت که ارتباط
تنگاتنگی با مفاهیم تعالی داشته باشند ،معیارهایی که توسط انها ،میزان تحقق هشت مفهوم
بنیادین و میزان موفقیت سازمان در دستیابی به نتایج را بتوان اندازه گیری کرد.
ارزش ها و مفاهیم بنیادین تعالی ،بدون توجه به نوع فعالیت و اندازه سازمان ها ،برای تمامی
انها قابل استفاده بوده و مدل تعالی سازمانی را پشتیبانی می کنند.