روزنامه صمت شماره 266

‫درمیانهازادسازی‬ ‫وانتظاراتمردم‬ ‫هفتهنامهخبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال پنجم‪ /‬شماره دویست و شصت وشش‪23 /‬خرداد‪ 88/1394‬صفحه‪5000/‬تومان‬ ‫اقتصاد ایران در دوره روحانی‬ ‫چگونه اداره شده است؟‬ ‫درگفتوگو بامحمد‬ ‫اصالحطلبان از روحانی‬ ‫عبورنمیکنند‬ ‫خوشچهره و حسین راغفر‬ ‫مناظره فیاض زاهد‬ ‫و پرویز امینی‬ ‫درباره دولت روحانی‬ ‫دولتاستثنایی‬ ‫در پروندهای ویژه به مناسبت‪ 24‬خرداد به این سواالت پاسخ دادهایم؛‬ ‫ایا دولت یازدهم‪ ،‬دولتی در میانه‬ ‫اقتدارگرایی بوروکراتیک و لیبرال‬ ‫دموکراسی است؟‬ ‫ورزش در دولت حسن روحانی‬ ‫چه وضعیتی داشته است؟‬ ‫ایا عملکرد دولت روحانی در سیاست‬ ‫خارجی مناسب بوده است؟‬ ‫ایا چپگرایان اسالمی و سوسیال‬ ‫دموکراسی دو رقیب اصلی حسن‬ ‫روحانیهستند؟‬ ‫همراهباگفتوگوهاویادداشتهاییاز‪:‬سیدرضااکرمی‪،‬لطفاللهفروزنده‪،‬عباسسلیمینمین‪،‬ناصرایمانی‪،‬پیروز‬ ‫مجتهدزاده‪،‬زهرهطبیبزاده‪،‬ناصرهادیان‪،‬مهدیمطهرنیا‪،‬علیخرم‪،‬ابراهیممتقیوسیدمصطفیهاشمیطبا‬ ‫بوروکرات های سرمایه ساالر‬ ‫چه کسانی دولت روحانی را اداره میکنند؟‬ ‫پروژه اشتی با سرمایه داری‬ ‫دولت روحانی‪ ،‬چگونه دولتی است؟‬ ‫عصر«روحانیمتشکریم»گذشته‬ ‫مناظره دانشجویی پیرامون دولت روحانی‬ ‫ورودبهمهمانیالهی‬ ‫وکذلکجعلنکمامهوسطالتکونواشهداعلیالناس‬ ‫ویکونالرسولعلیکمشهیدا‬ ‫هفته نامه سیاسی‪ ،‬فرهنگی با رویکرد خبری‪ ،‬تحلیلی‬ ‫صاحب امتیاز و مدیر مسئول‪ :‬مصطفی اجورلو‬ ‫سردبیر‪ :‬سعید اجورلو‬ ‫اگر ما در این ضیافت خدا‪ ،‬در این سفره‏ای‬ ‫که خدای تبارک‏وتعالی افراشته است برای همه‪،‬‬ ‫اگر ما در اینجا موفق بشــویم بــه اینکه راهمان‬ ‫بدهند در این میهمانخانۀ بزرگ الهی‪ ،‬جلویمان‬ ‫را نگیرند ـ شیاطین ایســتاده‏اند که راه را نگذارند‬ ‫برویم‪ ،‬جلــو گیرند ـ اگــر راهمان بدهنــد به این‬ ‫ضیافت ممکن است که راهی پیدا بکنیم به انکه‬ ‫راه انسان است‪ .‬همۀ راههای دیگر غلط است‪،‬‬ ‫راههای حیوانی است‪ .‬انســان یک اعجوبه‏ای‬ ‫استکههمدراوحیوانیتهست‪،‬حیوانیشهوی‬ ‫الی غیرمتناهی و هم در او شــیطنت هست الی‬ ‫غیرمتناهی‪ .‬یک موجودی اســت همۀ ابعادش‬ ‫غیرمتناهی است؛ از هر راهی که برود اخر ندارد‪ ،‬هر راهی که برود هیچ‬ ‫اخرنداردوراههاهمهغلط‪،‬همهاشتباه‪،‬همهمنتهیبهجهنممی‏شود‬ ‫ا ّ‬ ‫ال صراط مستقیم؛ انی که راه انسان است‪ .‬اگر راهمان بدهند دراین‬ ‫«ضیافه‏ال ّله‏»ومستعدشدهباشیمکهواردبشویمدراینضیافتخداو‬ ‫در این ماه مبارک‪ ،‬امید است که ان‏شاءال ّل ‏ه یک هدایتی شامل حالمان‬ ‫بشود‪ .‬خودتان را تقویت کنید دراین ماه مبارک‪ ،‬مهیا بشوید برای همۀ‬ ‫پیشــامدها‪ .‬در عین حالی که معنویات بود انچه می‏خواستند‪ ،‬لکن با‬ ‫قوتمعنویات ِاعوجاجهاییکهدربشربودودراینقدرتهایبزرگبود‪،‬‬ ‫ّ‬ ‫ایناعوجاجهارامی‏خواستندمرتفعکنند‪.‬یکچوپان[‪]11‬باعصایش‬ ‫پامی‏شد می‏رفت فرعون و ان بساط فرعونی را می‏رفت دعوت می‏کرد‬ ‫کهبیامسلمانشو‪،‬بیاادمشو‪.‬یکصغیریتیم[‪]12‬چوپان‏زادهیاچوپان‬ ‫از حجاز پامی‏شود همۀ دولتها را دعوت می‏کند که بیایید ادم بشوید؛‬ ‫برایایناستکهادمکنندهمهرا‪.‬مقصدایناستکهماهاادمبشویم‬ ‫‪8- 15‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫کارشکنیامریکا‪ ،‬گردوخاکفرانسه‪،‬لبخندروسیه‬ ‫حاشیه هایساپورت پوشیدرمجلس‬ ‫تهدیدسرداربهانتشاریکفیلم‬ ‫دستگیرییکمعاوندیگردولتدهم‬ ‫‪16- 47‬‬ ‫سیاست‬ ‫دولت استثنایی‬ ‫پروژهاشتیباسرمایهداری‬ ‫روحانینمی تواندازشعارتوجهبهاحزابدفاعکند‬ ‫عصر«روحانیمتشکریم»گذشته‬ ‫‪48- 57‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫اقتصادایران ‪،‬امروزواینساعت‬ ‫مشکلاقتصاددرتزریقپولنیست‬ ‫دولتدرعرصهاقتصادمنفعلاست‬ ‫تداومابهامحتیبااجرا!‬ ‫مثلث؛ هفته نامه ای خبری‪ ،‬تحلیلی اســت که سعی دارد روایتی‬ ‫منصفانه و عادالنه از واقعیت ها ارائه دهد‪ .‬نامش تمثیل و اشاره ای‬ ‫اســت به سه ضلع اســتقالل‪ ،‬ازادی و جمهوری اســامی‪ .‬مرامش‬ ‫تقویت گفتمان انقالب اســامی‪ ،‬چارچوبش اســام‪ ،‬انقالب‪ ،‬امام و‬ ‫رهبری‪ ،‬ارمانش گسترش و سیادت اســام خواهی در سراسر جهان و‬ ‫عزت مسلمانان‪ ،‬توسعه و پیشرفت ایران اسالمی و رفاه مردم شریف‬ ‫ایــران و رونــق گرفتن عدالت‪ .‬مــرزش رواداری و تالیــف قلوب اهالی‬ ‫انقالب و ایستادگی در برابر مقابالن گفتمانی و عملی نظام و سیاق‬ ‫و مشــرب مان نجابت قلم و روزنامه نگاری مومنانه و تالش در جهت‬ ‫رونق گرفتن ســنت گفت وگــو میان فرهیختگان و نخبگان کشــور‬ ‫است‪ .‬امیدواریم که در روایت مان صادق‪ ،‬بر مرام مان مستمر و دائم‪،‬‬ ‫بر چارچوب مان مســتقر‪ ،‬بر ارمان مان مومن‪ ،‬بر مرزهایمان مراقب و‬ ‫هوشیاروبرسیاق ماناستواربمانیم‪.‬‬ ‫تحریریه‪:‬‬ ‫دبیرتحریریه‪:‬مصطفیصادقی‬ ‫سیاست‪ :‬مصطفی صادقی(دبیر)‪ -‬علی حاجی ناصری‪ -‬امیدکرمانی ها‬ ‫ی اسالم‬ ‫حنیف غفاری‪ -‬داوود حشمتی ‪ -‬زهره دیانی ‪ -‬مینا عل ‬ ‫فرهنگ و اقتصاد‪ :‬علیرضا بهرامی(دبیر) ‪ -‬فاطمه کریمخان ‪-‬‬ ‫سارا میرشجاعی ‪ -‬شیما غفاری ‪ -‬مسعود نجفی ‪ -‬محمدصادق لواسانی‬ ‫تاریخ و گفتارها‪ :‬مصطفی شوقی(دبیر)‪ -‬زهیر توکلی ‪ -‬حمید عزیزی‬ ‫بین الملل ‪ :‬سعیده سادات فهری (دبیر)‬ ‫دیدار‪ :‬افشین خماند(دبیر)‬ ‫ورزش‪ :‬مهدی ربوشه (دبیر)‬ ‫بازار‪ :‬محمد شکراللهی (دبیر)‬ ‫مشاور هنری ‪ :‬نیما ملک نیازی ‬ ‫و مع االسف‪ ،‬مشکل اســت‪ .‬یک مثلی هست که می‏گفتند که‬ ‫م ّ‬ ‫ال شدن چهاسان‪،‬ادمشدن چهمشکل‪ .‬مرحوم شیخ ماـرحمه‬ ‫ال ّل ‏ه ـ مرحوم اشیخ عبدالکریم[‪]13‬ـ رحمه ال ّل ‏ه ـ می‏فرمود که م ّ‬ ‫ال‬ ‫شدن چه مشکل‪ ،‬ادم شدن محال است‪ ،‬مثل محال می‏ماند‪.‬‬ ‫انبیا امده بودند که این محال را جامۀ عمل به ان بپوشند‪ .‬اینقدر‬ ‫دستوپانزنیداینطرفوانطرفبروید‪.‬شماخدارامی‏خواهید‪،‬‬ ‫بروید دنبال همان که می‏خواهید‪ .‬فطرت شما توجه به خدا دارد‪،‬‬ ‫خودتان متوجه نیستید‪ .‬همۀ فطرتها توجه به خدا دارد‪ .‬این ماه‬ ‫رمضان و هر مــاه رمضان دیگری مهیا کنید خودتــان را‪ .‬در این‬ ‫روز اخر ـ فرض ًا ـ اخر شــعبان است شاید‪ ،‬بیشتر مهیا کنید و مهیا‬ ‫کنیم خودمان را برای ورود در «ضیافه‏ال ّله‏»؛ در مهمانی خدا که‬ ‫ان‏شاءال ّل ‏هباسالمتنفْس‪،‬بانورهدایتخدایتبارکوتعالیوارد‬ ‫بشویمدراینماهعزیزمعظموفرقبکنیم‪.‬دراینماهفرقداشته‬ ‫باشیمباسایرماههاودنبالاینباشیمکهان‏شاءال ّل ‏ه«لیلهالقدر»‬ ‫رادریابیم‪،‬برکات«لیلهالقدر»راکهقراندراننازلشدهاست‪،‬‬ ‫همۀ سعادت عا َلم در ان شب نازل شده است و از این جهت‪ ،‬از‬ ‫همۀشبهایعا َلمباالتراست‪،‬اینرابتوانیمادراکبکنیم‪،‬درک‬ ‫بکنیم‪.‬خداوندان‏شاءال ّله‏‪،‬شماهاراتوفیقبدهدکهباسالمتو‬ ‫سعادت وارد در «ضیافه‏ال ّله‏» بشوید و از ان مائده‏های اسمانی‬ ‫کهقرانوادعیهاستان‏شاءال ّله‏‪،‬همه‏مانمستفیضبشویموبا‬ ‫الم‬ ‫یکروحسالمیواردبشویمو«لیلهالقدر»[را]هم‬ ‫دریابیم‪،‬س ٌ‬ ‫َ‬ ‫ِه َی َح ّتی َم ْط َلعِ الف َْجر‪]14[.‬‬ ‫والسالمعلیکمورحمه‏ال ّل ‏هوبرکاته‬ ‫تاریخ‪1359/04/21:‬‬ ‫محل‪:‬تهران‪،‬حسینیۀجماران‬ ‫حضار‪:‬اعضایجامعۀاسالمیبانوانشمیران‬ ‫‪58- 69‬‬ ‫بینالملل‬ ‫خالء راهبرد مقاومت‬ ‫ان پاسان مهره بنفش‬ ‫مهره اصلی در دومینوی هارتلند‬ ‫«نه» به رویای اردوغان‬ ‫‪70-75‬‬ ‫ورزش‬ ‫هیچ توسعه ای نداشته ایم‬ ‫کارنامه گودرزی مثبت است‬ ‫بیانیه فدراسیون فوتبال منطقی بود‬ ‫‪76-79‬‬ ‫دیدار‬ ‫اوصاف روزه داران‬ ‫دردسرهای یک قهرمانی‬ ‫صحنه های داغ در استانه تابستان‬ ‫ابهام شاعرانه‬ ‫گرافیک و صفحه ارایی‪ :‬فاطمه قنائی ‪ -‬علی اجورلو‬ ‫و افشین جم‬ ‫پردازش تصاویر‪ :‬هومن سلیمیان‬ ‫عکس‪ :‬امیر طالیی کیوان‪ -‬عدنان جعفری و محمد برنو‬ ‫ویرایش‪ :‬ژیال شاکری ‪ -‬امیر عزیزی و نرگس حاجیلو‬ ‫حروفچینی‪ :‬داود حشمتی‬ ‫مدیر مالی‪ :‬محمد پالیزدار‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬محمد شکراللهی‬ ‫بازرگانی و بازاریابی‪ :‬محمدعلیاجورلو‬ ‫امور اداری‪ :‬علیرضا اسدالهی‬ ‫انفورماتیک‪ :‬شهرام زحمتی‬ ‫ناظر چاپ‪ :‬بابک اسکندرنیا‬ ‫با تشکر از‪ :‬دکتر اسماعیل تبار ‪ -‬دکتر ایت اله ابراهیمی‪ -‬دکترغالمحسنتقینتاج‬ ‫حسین زندی ‪ -‬احمد طالیی ‪ -‬مهندس صدوقی ‪ -‬حسین مجاهدی ‪ -‬حاج اقاتوکلی‬ ‫هادیانباردار‪ -‬منصور شیخ االسالمی‪ -‬دکتر زارعیان ‪ -‬علیرضا حسن زاده‬ ‫سیدحمیدخالقی‬ ‫طراح جلد‪ :‬مصطفی مرادی‬ ‫درمیانهازادسازی‬ ‫وانتظاراتمردم‬ ‫هفتهنامهخبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال پنجم‪ /‬شماره دویست و شصت وشش‪23 /‬خرداد ‪ 88 /1394‬صفحه‪5000/‬تومان‬ ‫اقتصاد ایران در دوره روحانی‬ ‫چگونه اداره شده است؟‬ ‫درگفتوگو بامحمد‬ ‫اصالحطلبان از روحانی‬ ‫عبورنمیکنند‬ ‫خوشچهره و حسین راغفر‬ ‫مناظره فیاض زاهد‬ ‫و پرویز امینی‬ ‫درباره دولت روحانی‬ ‫دولتاستثنایی‬ ‫در پروندهای ویژه به مناسبت‪ 24‬خرداد به این سواالت پاسخ دادهایم؛‬ ‫ایا دولت یازدهم‪ ،‬دولتی در میانه‬ ‫اقتدارگرایی بوروکراتیک و لیبرال‬ ‫دموکراسی است؟‬ ‫ورزش در دولت حسن روحانی‬ ‫چه وضعیتی داشته است؟‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬تلفن‪0919 - 2341774 :‬‬ ‫چاپ‪ :‬هنر سرزمین سبز ‪ -‬پردازش تصویر رایان‬ ‫توزیع‪ :‬نشر گستر امروز‬ ‫نشانی ‪ :‬تهران‪ ،‬خیابان شهید عباسپور(توانیر)‪ ،‬خیابان نظامی گنجوی‪ ،‬کوچه پناه‪،‬‬ ‫پالک ‪19‬‬ ‫تلفن ‪88198280 :‬‬ ‫ایا عملکرد دولت روحانی در سیاست‬ ‫خارجی مناسب بوده است؟‬ ‫ایا چپگرایان اسالمی و سوسیال‬ ‫دموکراسی دو رقیب اصلی حسن‬ ‫روحانیهستند؟‬ ‫همراهباگفتوگوهاویادداشتهاییاز‪:‬سیدرضااکرمی‪،‬لطفاللهفروزنده‪،‬عباسسلیمینمین‪،‬ناصرایمانی‪،‬پیروز‬ ‫مجتهدزاده‪،‬زهرهطبیبزاده‪،‬ناصرهادیان‪،‬مهدیمطهرنیا‪،‬علیخرم‪،‬ابراهیممتقیوسیدمصطفیهاشمیطبا‬ ‫بوروکرات های سرمایه ساالر‬ ‫چه کسانی دولت روحانی را اداره میکنند؟‬ ‫پروژه اشتی با سرمایه داری‬ ‫دولت روحانی‪ ،‬چگونه دولتی است؟‬ ‫عصر«روحانیمتشکریم»گذشته‬ ‫مناظره دانشجویی پیرامون دولت روحانی‬ ‫شماره پیامک‪3000411711 :‬‬ ‫اماده باش در وین‬ ‫خبرنامه‬ ‫موعد رسیدن به توافق در مذاکرات هسته ای نزدیک شده است‪.‬‬ ‫مذاکرات فشرده ادامه دارد و قرار است به زودی تیم های مذاکره کننده‬ ‫در ســطح عالی تصمیم نهایی را در این مورد اتخــاذ کنند‪ .‬در خبرنامه‬ ‫این هفتــه عالوه بــر این موضوع بــه اظهــارات محمدباقــر قالیباف و‬ ‫احمدی مقدم نیز پرداخته ایم‪.‬‬ ‫ت‬ ‫یتر‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ل‬ ‫بررسیاخرینتحوالتپروندههسته ای‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪8‬‬ ‫مثلث | شماره ‪266‬‬ ‫کارشکنیامریکا‪ ،‬گردوخاکفرانسه‪،‬لبخندروسیه‬ ‫در حالی که کمتر از ‪ 20‬روز تا فرا رسیدن ضرب االجل‬ ‫‪ 10‬تیرمــاه باقی مانده اســت‪ ،‬فضــای حاکم بــر مذاکرات‬ ‫هسته ای همچنان مبهم و در مواردی پیچیده است‪ .‬برخی‬ ‫منابع از تمدید مذاکرات هسته ای در تاریخ دهم تیرماه خبر‬ ‫داده و برخی دیگر نیز نســبت به رســیدن به توافق نهایی تا‬ ‫این تاریخ ابــراز خوش بینی محتاطانه و مشــروط می کنند‪.‬‬ ‫این در حالی است که کارشکنی های ایاالت متحده امریکا‬ ‫در قبال موضوعاتی مانند نحوه برداشــته شدن تحریم ها و‬ ‫بازرسی های فراپادمانی ادامه دارد‪ .‬از سوی دیگر‪ ،‬مقامات‬ ‫فرانسوی نیز همچنان با گاردی بســته و رویکردی منفی در‬ ‫مذاکرات هســته ای ایران و اعضای ‪ 5+1‬حضور دارند‪ .‬در‬ ‫چنین شرایطی مقامات روسی با اعالم اخبار مربوط به فروش‬ ‫سامانه موشکی اس ‪ 300‬به ایران و بررسی عضویت دائمی‬ ‫ ایران در ســازمان همکاری های شــانگهای‪ ،‬سیگنال های‬ ‫مثبتی در مسیر مذاکرات هسته ای مخابره کرده اند‪ .‬بررسی‬ ‫مجموعه این موارد در نوع خود قابل توجه است‪:‬‬ ‫سند نهایی‪ ،‬یک متن و پنج ضمیمه‬ ‫اظهارات اخیر معاون وزیر امور خارجه کشــورمان در‬ ‫خصوص روند نــگارش متن توافق نهایی نشــان از موانعی‬ ‫دارد که همچنــان در این روند و مســیر باقی مانده اســت‪.‬‬ ‫ســید عباس عراقچی اخیرا با بیان اینکــه‪« :‬حصول نهایی‬ ‫توافق هسته ای‪ ،‬ســندی بســیار مفصل با ضمایمی جامع‬ ‫خواهد بود‪ ،‬گفت‪« :‬قسمت های مختلف این متن و ضمایم‬ ‫ان هنوز در پرانتز است‪ ،‬اختالف هست‪ ،‬کار پیش می رود‪،‬‬ ‫اما خیلی کند و اهسته‪.‬یک ضمیمه مربوط به بحث تحریم ها‬ ‫است و همه جزئیاتی که مربوط به تحریم ها می شود‪ ،‬قوانینی‬ ‫که برداشته می شود و تاثیر این قوانین در عمل با جزئیات در‬ ‫ضمیمهبحثخواهدشد‪.‬ضمیمهدیگر‪،‬مربوطبهبحث های‬ ‫فنی و ابعاد مختلف هسته ای اســت؛ اینکه تصمیماتی که‬ ‫گرفته شده و راه حل هایی که در لوزان به دست امده‪ ،‬چگونه‬ ‫در عمل اجرا می شود‪».‬‬ ‫یک ضمیمه دیگر در خصوصهمکاری های صلح امیز‬ ‫هسته ای با ایران خواهد بود؛ اینکه کشورها در چه حوزه هایی‬ ‫می تواننــد با ایــران همکاری کننــد‪ .‬در حوزه هــای مربوط‬ ‫به راکتورهای اب ســبک قدرتی‪ ،‬نیروگاه هــا و راکتورهای‬ ‫تحقیقاتی‪ ،‬اب شــیرین کن هســته ای‪ ،‬تحقیق و توسعه‪،‬‬ ‫گداخت هســته ای و همه مســائلی که در حــوزه صلح امیز‬ ‫هسته ای قرار می گیرد در این ضمیمه شرح داده خواهد شد‪.‬‬ ‫در صورت رسیدن به توافق نهایی‪ ،‬یک متن اصلی خواهیم‬ ‫داشت و فکر می کنم تا پنج ضمیمه برای ان پیش بینی شده‬ ‫است‪.‬انچهمحصولنهاییخواهدبودیکسندبسیارمفصل ‬ ‫و ریزی خواهد بود‪ .‬حدود بیــش از ‪20‬صفحه متن اصلی و‬ ‫حدود ‪40‬و ‪50‬صفحه مجموعه ضمائم است و کلمه به کلمه‬ ‫این سند جای بحث و بررســی دارد و کلمه به کلمه ان بعضا‬ ‫مورد مشاجره و منازعه و اختالف نظر است‪».‬‬ ‫برگشت پذیری‪ ،‬اصل مهم در مذاکرات هسته ای‬ ‫برگشت پذیری فوری ‪ Snap Back‬به مواضع و موقعیت‬ ‫اولیه طرفیــن‪ ،‬یکــی از اصلی ترین دغدغه هــای ایران در‬ ‫مذاکرات هسته ای محسوب می شــود‪ .‬برخی تحلیلگران‬ ‫معتقدنــد میان ســرعت اعمال دوبــاره تحریم ها از ســوی‬ ‫اعضای ‪ 5+1‬و بازگشــت ایران به موقعیــت اولیه (موقعیت‬ ‫قبل از امضای توافق) تناســبی وجود ندارد و همین مســاله‬ ‫کار را برای ما دشوار کرده است‪ .‬سید عباس عراقچی در این‬ ‫خصوص معتقد است‪« :‬برگشت پذیری یک اصل مهم است‬ ‫که هر دو طرف روی ان نظر دارند؛ بنای ما در این مذاکرات‬ ‫بر بی اعتمادی اســت و این یک واقعیت اســت‪ .‬ما به هیچ‬ ‫وجه به طرف مقابل اعتماد نداریم‪ ،‬طرف مقابل هم اعتماد‬ ‫ندارد و بنابراین همه ترتیبات در توافق به گونه ای خواهد بود‬ ‫ی بودن توافق هســته ای ایران و‬ ‫امریکا در خصــوص دائم ‬ ‫اعضای ‪ ،5+1‬موضــوع دیگری بود که بــا واکنش مقامات‬ ‫کشورمان همراه شد‪.‬‬ ‫تونی بلینکن‪ ،‬قائم مقام وزیر امور خارجه امریکا اخیرا‬ ‫در همایش جهانی ساالنه کمیته یهودیان امریکا اظهار کرده‬ ‫اســت‪« :‬موضوعات و تمهیدات پیش بینی شده در توافق‬ ‫نهایی دائمی خواهد بــود‪ .‬توافق جامع هســته ای بهترین‬ ‫راهکار برای جلوگیری از دست یافتن ایران به سالح هسته ای‬ ‫اســت و این خیالپردازی اســت که اگر تصور کنیم تشــدید‬ ‫تحریم ها ایران را به تسلیم در برابر همه مطالبات وامی دارد‪.‬‬ ‫ایران باید با نظام نظارت های فشرده و لغو تدریجی تحریم ها‬ ‫بر اساس نتایج قابل راستی ازمایی موافقت کند‪».‬‬ ‫این اظهارات معاون وزیر امــور خارجه ایاالت متحده‬ ‫امریکا با واکنش معاون وزیر امور خارجه کشــورمان و عضو‬ ‫ارشــد تیم مذاکره کننده هسته ای همراه شــد‪ .‬سید عباس‬ ‫عراقچی در واکنش به اظهــارات بلینکن می گوید‪« :‬توافق‬ ‫نهایی در صورتی که حاصل شود دارای دوره زمانی مشخصی‬ ‫خواهد بود و هیچ یــک از تمهیدات پیش بینی شــده در ان‬ ‫دائمی نخواهــد بود‪ .‬البتــه تعهداتــی که ایران براســاس‬ ‫معاهدات بین المللی همچون‪ NPT‬پذیرفته است تا زمانی که‬ ‫الحاق ایران به این معاهدات ادامه دارد‪ ،‬تداوم خواهد داشت‬ ‫و تمســک طرف امریکایی به این قبیل تعهــدات که برای‬ ‫مصارف داخلی یا راضی کــردن متحدین صورت می گیرد‪،‬‬ ‫صرفا یک مغالطه بی ارزش است‪».‬‬ ‫گرد و خاک دیپلماتیک سفیر فرانسه در امریکا‬ ‫وزارتامور خارجهامریکاازتوافقدائمی باایرانمی گوید‬ ‫اظهارات اخیر معاون وزیر امور خارجه ایاالت متحده‬ ‫واشنگتن پست از تمدید مذاکرات می گوید‬ ‫روزنامه امریکایی واشنگتن پست که معموال در استانه‬ ‫برگزاری هر دور از مذاکرات هســته ای تحلیل هایی ویژه را‬ ‫درخصوص شــرایط حاکم بــر مذاکرت منتشــر می کند‪ ،‬در‬ ‫سیگنال هایمثبتروسیهدرمسیرمذاکراتهسته ای‬ ‫برگزاری دیــدار ســه جانبه وزرای امور خارجه ایران‪ ،‬‬ ‫روسیه و چین در مســکو و اظهاراتی که پس از ان از سوی‬ ‫مقامات سیاسی دو طرف منتشر شد‪ ،‬نشان از سیگنال های‬ ‫مثبتی دارد کــه روســیه در مدت زمــان اندک و حســاس‬ ‫باقیمانده از مذاکرات هسته ای به سوی ایران ارسال کرده‬ ‫است‪ .‬البته الزم است عیار رفتار واقعی مسکو را در پای میز‬ ‫مذاکرات هسته ای سنجی ‍د خصوصا باتوجه به اینکه روس ها‬ ‫در چندین دور حساس از مذاکرات هسته ای اقدامات الزم‬ ‫را در مهار رفتار امریــکا و تروییکای اروپایی صورت نداده و‬ ‫حتی در مواردی با انها نیز همراه شده اند‪.‬‬ ‫وزیر امور خارجه روســیه از تمایل اعضای ســازمان‬ ‫همکاری شــانگهای بــرای عضویــت دائم ایــران در این‬ ‫ســازمان و همچنیــن تحویل موشــک های اس ‪ 300‬خبر‬ ‫داد‪« .‬سرگئی الوروف» پس از اجالس وزرای امورخارجه‬ ‫کشورهای عضو سازمان همکاری شــانگهای در مصاحبه‬ ‫مطبوعاتی خود به خبرنگاران گفت‪« :‬تمامی کشــورهای‬ ‫عضو این سازمان تمایل دارند جایگاه ایران را از عضو ناظر‬ ‫به عضویت دائم ارتقا دهند‪.‬‬ ‫ایران از سال ‪ 2005‬تا کنون به صورت فعاالنه ای در‬ ‫اجالس این ســازمان مشارکت کرده اســت‪ .‬همه اعضا به‬ ‫اتفاق درباره عضویت ایران پس از توافق جامع هســته ای‬ ‫این کشــور با گروه ‪ 5+1‬اتفاق نظر دارند‪ .‬همچنین سرگئی‬ ‫الوروف پــس از دیدار بــا محمدجواد ظریــف وزیر خارجه‬ ‫ایران در مســکو در رابطه با تحویل موشک های اس ‪300‬‬ ‫به ایران گفت که به زودی ایــن محموله ها در اختیار ایران‬ ‫قرار خواهد گرفت‪ .‬وزیر خارجه روسیه در عین حال اعالم‬ ‫کرد که بحث تحویل اس ‪ 300‬به ایــران در دیدار با ظریف‬ ‫مطرح نشده است‪».‬‬ ‫مثلث | شماره ‪266‬‬ ‫که هر طرف اگر احساس کند که طرف مقابل در حال نقض‬ ‫تعهدات است بتواند برگردد و دوباره انچه را قبل از توافق وجود‬ ‫داشته است‪ ،‬اجرا کند‪ .‬ما همه تمهیدهای الزم را پیش بینی‬ ‫کردیم که این اتفاق بــرای ما هم بیفتد؛ طــرف مقابل هم‬ ‫درباره تحریم های خودش به طور طبیعی چنین تمهیدهایی‬ ‫را خواهد داشت‪».‬‬ ‫در هرجلســه تالش ما این اســت که تعداد پرانتزها را‬ ‫کمتر کنیم‪ .‬وی افزود‪« :‬ممکن است یک یا دو ساعت بحث‬ ‫کنیم و فقط یک پرانتز برداشته شــود و روی یک پاراگراف و‬ ‫روی یک جمله می توانیم توافق بکنیم‪ .‬در نگارش متن یک‬ ‫موضوعی از لحاظ فنی حل می شود‪ ،‬اما از لحاظ سیاسی حل‬ ‫نمی شود؛ یک موضوع از لحاظ سیاسی و فنی حل می شود‬ ‫اما از نظر حقوقی مشکل دارد‪ ،‬در اینجا باید حقوقدانان نظر‬ ‫بدهند‪.‬ان شاءاللهاگربتوانیمجمع بندیکنیمهموطنانعزیز‬ ‫خواهند دید که یک مجموعه مفصلی خواهد بود از متن های‬ ‫مختلف در ابعاد مختلف کــه روی کلمه به کلمه اش بحث و‬ ‫دقت نظر شده است‪».‬‬ ‫سفیر فرانسه در ایاالت متحده امریکا از جمله افرادی‬ ‫اســت که ســعی دارد طی هفته های اخیر خود را در معرض‬ ‫رســانه ها و دوربیــن خبرنگاران قــرار دهد! البته شــاید این‬ ‫دستوری است که لوران فابیوس و فرانسوا اوالند از کاخ الیزه‬ ‫به وی مخابره کرده باشند ! جرارد ارود در ماه مارس در توئیتر‬ ‫نوشت‪« :‬ما به دنبال توافق هستیم‪ .‬انها [ایرانیان] به توافق‬ ‫نیاز دارند‪ .‬شــیوه ها و نتیجه مذاکرات باید نشان دهنده این‬ ‫عدم تقارن باشد‪ .‬قدرت های جهانی در زمان تهاجم به عراق‬ ‫به توصیه فرانسه در مورد اشتباه بودن این اقدام توجه نکردند‬ ‫اما اکنون باید هشدار فرانســه را درمورد ایران‪ ،‬کشوری که‬ ‫توان چانه زنی باالیی دارد‪ ،‬جدی بگیرند‪».‬‬ ‫اما ســفیر فرانســه در امریکا اخیــرا در جلســه ای در‬ ‫اندیشکده شــورای اتالنتیک پیش بینی کرد که به احتمال‬ ‫زیاد تا پیش از پایان مــاه ژوئن یا حتی پس از ان هم توافقی‬ ‫حاصل نشود‪ .‬این سخنان خبرساز شد و واکنش اعتراض امیز‬ ‫وندی شرمن مذاکره کننده ارشــد وزارت امور خارجه امریکا‬ ‫را برانگیخت‪.‬سفیر فرانســه در امریکا پس از ان در توئیتی‬ ‫درصدد توضیح برامــد و گفت منظورش این بوده اســت که‬ ‫ایرانیان همانند گذشته تا اخرین لحظه صبر خواهند کرد‪.‬‬ ‫الزم به ذکر است که لوران فابیوس‪ ،‬وزیر امور خارجه‬ ‫فرانسه اخیرا تاکید کرده اســت که صرفا در صورت اعطای‬ ‫مجوز بازرسی از اماکن نظامی امکان امضای توافق نهایی با‬ ‫ایران وجود خواهد داشت!‬ ‫تازه ترین مطلب خود از احتمال تمدیــد مذاکرات خبر داده‬ ‫است‪ .‬این در حالی اســت که برخی منابع نیز احتمال تمدید‬ ‫مذاکرات را در شرایط فعلی منتفی می دانند‪ .‬روزنامه امریکایی‬ ‫«واشنگتن پست»این گونهتحلیلکردهاستکهبه طورقطع‬ ‫رئیس جمهور اهرم کافی را در مذاکره هسته ای با ایران ندارد‬ ‫یا اینکه از ان استفاده نمی کند و احتماال مذاکرات هسته ای‬ ‫ایران و ‪ 5+1‬بعد از مهلت ‪ ۳۰‬ژوئن تمدید خواهد شد‪.‬‬ ‫«مارک فیتزپاتریک»‪ ،‬کارشــناس هسته ای موسسه‬ ‫بین المللی مطالعات راهبردی و یکیازمقامات عدم گسترس‬ ‫سالح های هسته ای سابق وزارت خارجه امریکا روز پنجشنبه‬ ‫هفته گذشته در نشستی اعالم کرد که بستری شدن «جان‬ ‫کری» وزیر خارجه امریکا به دلیل شکسته شدن استخوان‬ ‫ران وی می تواند خــود دلیلی برای تمدید مذاکــرات بعد از‬ ‫مهلت ‪ 30‬ژوئن باشــد‪.‬وی در اینباره گفت کــه این حادثه و‬ ‫تمدید مذاکرات برای موقعیت و جایــگاه غرب در مذاکرات‬ ‫مضر باشــد و گفت‪« :‬حادثه کــری‪ ،‬منافع غــرب را به بازی‬ ‫می گیرد‪».‬‬ ‫از سوی دیگر ‪ ،‬خبرگزاری اسوشیتدپرس گزارش کرد که‬ ‫اتحادیه اروپا اعالم کرده است که بدون تحقیقات سازمان‬ ‫ملل درباره ابعاد احتمالی نظامی برنامه هسته ای ایران‪ ،‬هیچ‬ ‫توافق هســته ای صورت نخواهد گرفت‪« .‬یوکیــا امانو»‪،‬‬ ‫مدیرکل اژانس بین المللی انرژی اتمی در سخنرانی خود در‬ ‫شــورای حکام اعالم کرد در صورت اجــرای توافق لوزان‪،‬‬ ‫شفاف سازی مساله ابعاد احتمالی امکان پذیر است‪.‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫تهدید سردار به انتشار یک فیلم‬ ‫احمدی مقدم‪ :‬کوتاه نیامدم‬ ‫گفتند تو را هم با خود پایین‬ ‫می کشیم‬ ‫مصدق هم دنبال راضی کردن‬ ‫بیگانگان بود‬ ‫که دولتش سقوط کرد‬ ‫انتقاد قالیباف از دولت روحانی‬ ‫دستگیری یک معاون دیگر‬ ‫دولت دهم‬ ‫بقایی راهی زندان شد‬ ‫‪9‬‬ ‫تهدیدسرداربهانتشاریکفیلم‬ ‫احمدی مقدم‪ :‬کوتاه نیامدم‪ ،‬گفتند تو را هم با خود پایین می کشیم‬ ‫اظهارات شگفت اور فرمانده ســابق نیروی انتظامی ‬ ‫توجه همه را به خود جلب کــرد‪ .‬احمدی مقدم که مدتی در‬ ‫انظار حضور نداشت با انتشار یک خبر مبنی بر دستگیری اش‬ ‫به صدر اخبار بازگشت‪.‬‬ ‫این خبر که از سوی یک سایت خار ج نشین منتشر‬ ‫شــده بــود‪ ،‬بالفاصلــه توســط ســخنگوی قو ه قضائیه‬ ‫تکذیب شــد‪ .‬فردای همــان روز احمد ی مقدم در جمع‬ ‫ایثارگران جهاد و شــهادت شــرکت کرد تا به شــایعات‬ ‫خاتمه دهد‪ .‬اما این داستان ســر باز ایستادن نداشت‪.‬‬ ‫سه شــنبه شــب او به برنامه شــبکه یک امد و بار دیگر و‬ ‫صراحتا به عد م دســتگیری اش تاکید کــرد‪ .‬اما در عین‬ ‫حال خبر داد که اواخر دوره خدمتش در نیروی انتظامی‬ ‫ با یک پرونده فساد روبه رو شده است؛ پروند ه ای که در‬ ‫ان از ســوی متخلفان مورد تهدید نیز قرار گرفته بود‪.‬‬ ‫او به جزئیــات ایــن پرونده اشــاره کــرد و گفت‪:‬‬ ‫«مــا در چهار مــاه پایــان دوره تصــدی‪ ،‬یــک پرونده‬ ‫فســاد اقتصادی در بنیــاد تعــاون برخوردیــم‪ .‬متوجه‬ ‫شــدیم اقایــان سوءاســتفاده کرد ه اند شــرکت هایی را‬ ‫در بیرون تاســیس کرد ه اند و در شــرکت های خودشان‬ ‫ســرمایه گذاری می کننــد‪ .‬بــه اقایــان گفتیــم این کار‬ ‫خالف است و شما اموال را برگردانید و ما هم مسامحه‬ ‫می کنیــم‪ .‬اول قبــول کردند و بعــد گفتند کارشناســی‬ ‫کنیم‪ .‬بعد دیدند این شــرکت ها ســوداور بــوده و گفتند‬ ‫باید بخرید‪ .‬دیدیم د ه هــا میلیارد تومان باید پول بدهیم‬ ‫این شرکت ها را بخریم‪».‬‬ ‫احمدی مقــدم گفته اســت کــه انهــا وی را تهدید‬ ‫کردند و گفتند‪« :‬اگر با مــا در بیفتی ما خودمان را هم با تو‬ ‫می کشــیم پایین‪ .‬فیلم گرفته ایم و می گذاریم در اینترنت‬ ‫تا مردم بریزند در موسســه قوامین‪ .‬گفتیم حاال که تهدید‬ ‫می کنی «بلــغ ما بلغ» دنبــال می کنیم‪ .‬مــن از دادگاه ها‬ ‫ناامید شده بودم‪ .‬رفتم سراغ اقای ایت الله املی الریجانی‬ ‫رئیس قوه قضائیه‪ .‬حاج اقای خلفی هم تشریف داشتند‪».‬‬ ‫ســردار همچنین از تغییر قاضی پرونده ســخن گفته بود‬ ‫و در پاسخ به این پرســش که چطور این امر ممکن است‬ ‫توضیح داده بود که «پول معجزه می کنــد»‪ .‬اما در عین‬ ‫حال او موضــوع را رها نکرده و بــا دســتور ایت الله املی‬ ‫الریجانی پرونده به یک قاضی ویژه ســپرده شــده است‪.‬‬ ‫احمدی مقدم گفته بود که شــایعه دســتگیری وی نیز کار‬ ‫همین تیم بوده است‪.‬‬ ‫مصدق هم دنبال راضی کردن بیگانگان بود‬ ‫که دولتش سقوطکرد‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪10‬‬ ‫مثلث | شماره ‪266‬‬ ‫انتقاد قالیباف از دولت روحانی‬ ‫محمدباقرقالیبافمهمترینوجدی ترینرقیبروحانی‬ ‫در انتخابات ســال ‪ 92‬بود‪ .‬او که نفر دوم انتخابات شد حاال‬ ‫درباره رفتارهای انتخاباتی دولت در مذاکرات هشــدار داده‬ ‫است‪ .‬گفته شده اســت که قالیباف این ســخنان را در جمع‬ ‫فارغ التحصیالن دانشگاه تهران بیان کرده است‪ .‬به اعتقاد‬ ‫قالیباف رفتار دولت این را نشان می دهد که تنها هدفش جلب‬ ‫نظر مردم در انتخابات اتی است‪« :‬متاسفانه رویکرد مدیریتی‬ ‫دولت در دو ســال گذشــته شــرایط را به گونه ای رقم زده که‬ ‫جامعه حس می کند انرژی مســئوالن به جای حل مشکالت‬ ‫انها صرف مساله سازی هایی می شود که هدف از ان وابسته‬ ‫کردن کشور به مذاکرات هسته ای و گریزناپذیر نشان دادن‬ ‫توافق به هر قیمت است‪ .‬گویی هدف دولت برای دستیابی‬ ‫به توافق‪ ،‬رفع تحریم ها نیست بلکه جلب ارای سیاسی برای‬ ‫پیروزی در انتخابات اتی است‪».‬یکی از مهمترین انتقاداتی‬ ‫که این روزها به روحانی و سخنرانی اخیر او صورت می گیرد‪،‬‬ ‫بحثارتباطحلمشکلابوتحریم هاست‪.‬درستدرهمین‬ ‫روزهاقالیبافباانتقادازبرخیرویکردهایکنونیدولتیازدهم‬ ‫گفت‪« :‬از امام یاد گرفتیم دســتمان را روی زانوی خودمان‬ ‫بگذاریم و بلند شویم‪ .‬درست است که تحریم ها اقتصادمان‬ ‫را مختــل کرده ولــی این فقط بــه خاطر تحریم ها نیســت‪.‬‬ ‫بی برنامگی و ضعف مدیریت در این دولت و دولت پیشین از‬ ‫تحریم ها هم موثرتر است‪ ».‬شــهردار تهران که در دو سال‬ ‫گذشــته هیچ انتقادی را به دولت وارد نکرده بود حاال کم کم‬ ‫سکوتش را می شکند‪ .‬او البته در سال اول دولت از مذاکرات‬ ‫هسته ای حمایت کرده بود‪ .‬قالیباف اشاره ای هم به موضوع‬ ‫بگم بگم هاوانداختنتقصیربهگردندولتقبلکردهومعتقد‬ ‫است که این رویه درست نیست و ان را سیاست زدگی معرفی‬ ‫می کند‪« :‬بعضی دلشــان می خواهد همه چیــز را دوقطبی‬ ‫کنند‪ .‬باور کنیم مسائل اصلی کشور دوقطبی نیست‪ .‬انچنان‬ ‫ که در زمان انتخابات مسائل کالن نظام را دوقطبی کردند و‬ ‫کاش نمی کردند‪ .‬نباید دوران «بگم بگم» به دوران «تقصیر‬ ‫قبلی ها بود» تبدیل شــود‪».‬رقیب روحانــی در انتخابات ‪92‬‬ ‫گفت‪«:‬مابایدتاریخراایینهعبرتخودکنیم‪.‬تاریخیکهبهما‬ ‫همهاموراتکشوربهراضیکردنبیگانگان‬ ‫می گویدگرهزدن ٔ‬ ‫نتیجه ای جز سرنگونی دولت ملی دکتر مصدق نداشت‪ .‬اگر‬ ‫اقتصاد مبتنی بر توان داخلی در دولت دکتر مصدق عملیاتی‬ ‫شدهبودونگاهبهخارجازمرزهادرکشورحاکمنمی شد‪،‬ریزش‬ ‫نیروهای اجتماعی به ان حد نمی رسید که کودتای انگلیسی‬ ‫علیه دولت ملی موفق شود‪».‬‬ ‫تاسیسحزبیکتا‬ ‫سفرکوتاهامامهم‬ ‫فاششدنهویتشعاردهندگان‬ ‫داوری از افراد نزدیک به احمدی نژاد‪ ،‬تاســیس حزب‬ ‫«جبهه یاران کارامدی و تحول ایران اسالمی» که قرار است‬ ‫با نام «یکتا» فعالیت کند را تایید کرد و ان را ابتکاری از طرف‬ ‫وزیران و معاون رئیس جمهور دولت قبل دانســت‪ .‬او گفت‬ ‫برای تاســیس این مجموعه به گفته او هیچ نوع استمزاج و‬ ‫نظرخواهی از محمود احمدی نژاد صورت نگرفته است‪ .‬بنا‬ ‫به گفته داوری‪ ،‬این حزب از ‪۱۷‬‬ ‫عضو دولت دهم تشکیل شده و‬ ‫ریاستانبامصطفی محمدنجار‬ ‫است‪ .‬داوری از فریدون عباسی‪،‬‬ ‫مسعودزریبافان‪،‬کامراندانشجو‬ ‫و کامران باقری لنکرانی به عنوان‬ ‫برخی از اعضای حــزب یکتا نام‬ ‫برده است‪.‬‬ ‫ســفر کوتاه و چند ســاعته‬ ‫وزیرخارجــه ایــران بــه عمان‪،‬‬ ‫ســفری رازالود بود که درباره ان‬ ‫هیچ اطالعاتی به دســت نیامده‬ ‫اســت‪ .‬اگرچه گفته می شد این‬ ‫سفر برای دیدار با سلطان قابوس‬ ‫و به منظور مذاکره با انصار الله و‬ ‫امریکا ترتیب داده شــده است‪.‬‬ ‫این دومین سفری است که در دوهفته اخیر ظریف به عمان‬ ‫انجام می دهد‪ .‬برخی از منابع منطقه ای و غربی مدعی هستند‬ ‫که هیاتی از انصارالله به وسیله هواپیمای امریکایی به عمان‬ ‫بردهشدندتاباهیاتیازایرانوامریکابهمذاکرهبنشینند‪.‬حریم‬ ‫هوایی یمن تحت کنترل عربستان اســت‪ .‬تاکنون مقامات‬ ‫ایران هیچ اظهارنظر رسمی در این باره صورت نداده اند‪.‬‬ ‫درروزسخنرانیحسنروحانیدرحرم امام‪،‬یکباردیگر‬ ‫شاهداینبودیمکهعده ایسخنرانیویراباشعارهایشانقطع‬ ‫کردند و رئیس جمهور البته تالش کرد فضا را مدیریت کند‪ ،‬اما‬ ‫با این حال سخنرانی اش را زودتر از موعد به پایان رساند‪ .‬این‬ ‫موضوع سروصدای زیادی به پا کرد‪ ،‬حاال مشخص شده که‬ ‫هویت این افراد چه بوده است‪ .‬حسین طال‪ ،‬نماینده مجلس‬ ‫گفته است کسانی که شعار مرگ‬ ‫بر منافق سر دادند عده ای بودند‬ ‫که از یکی شهرســتان ها توسط‬ ‫یک مقام مسئول ســامان دهی‬ ‫شــده بودنــد‪ .‬جهان نیــوز نیــز‬ ‫در گزارشــی نوشــت کــه ردپای‬ ‫فتنه گران ‪ 88‬در سازماندهی این‬ ‫افراددیدهمی شود‪.‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫بقایی راهی زندان شد‬ ‫مهمترین بمب خبری هفته گذشــته‪ ،‬خبر دستگیری‬ ‫معــاون اجرایــی احمدی نژاد بــود‪ .‬این خبر را ســخنگوی‬ ‫قوه قضائیه به یکباره اعالم کرد‪ ،‬درحالی که هیچ کس منتظر‬ ‫دستگیری وی نبود‪ .‬انتشار این خبر روزهای سختی را برای‬ ‫تیم دولت قبل رقم زده اســت‪ .‬اگرچه در اولین اظهارنظرها‬ ‫نزدیکان دولت احمدی نژاد از جمله داوری و تمدن نسبت به‬ ‫ان موضع گیری بی تفاوتی داشتند‪ ،‬اما احمدی نژاد برعکس‬ ‫ماجرای دستگیری رحیمی برای بقایی اطالعیه صادر کرد و‬ ‫از پاکدستی او حمایت کرد!‬ ‫رسانه ها نیز به طور گسترده ای به این موضوع پرداختند‬ ‫تا انجا که سایت نزدیک به مشــایی و جوانفکر در یک خبر‬ ‫ان را جشن روزنامه های چپ و راست و کارگزاران نامید‪ .‬در‬ ‫ی از این گزارش ضمن انتشار تصاویر صفحه اول‬ ‫بخش مهم ‬ ‫روزنامه هایی که این موضوع را به تیتر اصلی خود تبدیل کرده‬ ‫بودند نوشت‪« :‬خبر بازداشــت حمید بقایی‪ ،‬معاون اجرایی‬ ‫دولت دهم با اســتقبال کم نظیر روزنامه های چپ‪ ،‬راســت‬ ‫و کارگزار روبه رو شــد‪ .‬برخی تیتر یک و عکس یک کردند‪،‬‬ ‫برخی تیتر دو و گوشــواره و برخی که خوش ذوق تر بودند و‬ ‫البته خوشحال تر‪ ،‬به تکاپوی تهیه کاریکاتور و ویژه نامه هم‬ ‫افتادند‪ .‬کمیت و کیفیت بازنشــر خبر بازداشت معاون دکتر‬ ‫احمدی نژاد در بلندگوهای اربابان قدرت و ثروت‪ ،‬برشی از‬ ‫واقعیت فضای سیاسی کشور و نگاه زورمندان و زرساالران‬ ‫نســبت به رئیس جمهور قلب هاســت‪ .‬رئیس جمهوری که‬ ‫هفته گذشته از انبوه جمعیت مردم همدان شنید‪« :‬به کوری‬ ‫دشــمنان‪ ،‬احمدی برمی گرده‪ ».‬باید بــه پابرهنگان بدون‬ ‫روزنامــه و تریبون که بزرگمــرد محبوب خود را به بازگشــت‬ ‫فرامی خوانند‪ ،‬یاداوری کرد تا بدانند به کجا فرا می خوانند‪».‬‬ ‫روزنامه شــرق درباره دســتگیری بقایی گزارش تندی‬ ‫را منتشــر کرد که در ان به لیست کســانی که از دولت قبل‬ ‫پرونده داشــتند یا دســتگیر شــده بودند‪ ،‬پرداخت‪ .‬شــرق‬ ‫زیرعنوان «دست های الوده» نوشــته بود‪« :‬خبر بازداشت‬ ‫حمید بقایی تداعی ساده ای است از توالی فساد زنجیره ای‬ ‫در دولت های نهــم و دهم؛ دولتــی که به تاکید رئیســش‬ ‫بنا بود دولت پاکدســتان باشــد و درواقع به مسیری خالف‬ ‫پاکدستی رفت و حاال انبوهی از پرونده های فساد و تخلف‬ ‫ی مسئوالن بازداشت شده‬ ‫به یادگار گذاشته و ردیفی از اسام ‬ ‫که یکی در میان در رسانه ها منتشر می شود‪ .‬کارنامه دولت‬ ‫عدالت محور محمود احمدی نژاد روزها از سوی قوه قضائیه‬ ‫ورق می خورد‪».‬‬ ‫اما باوجودی که عبدالرضا داوری در همان ســاعات‬ ‫اولیه مشخص شدن بازداشت بقایی گفته بود او اخیرا زیاد‬ ‫به دفتر ولنجک نمی امد یا مرتضی تمــدن که با ناراحتی به‬ ‫خبرنگاران گفته بود‪« :‬چرا از من سوال می کنید»‪ ،‬محمود‬ ‫احمدی نژاد یک اطالعیه صادر کرد و در ان از وی دفاع کرد‪.‬‬ ‫احمدی نــژاد در بخشــی از این پیام‪ ،‬بقایــی را فردی‬ ‫مومن‪ ،‬انقالبی و کامال پاک دست معرفی کرده و اورده بود‪:‬‬ ‫«او در تمام عمر با برکت خود خدمتگزاری صدیق و بی منت‬ ‫برای کشور‪ ،‬مردم و انقالب اسالمی بوده و خواهد بود‪».‬‬ ‫همچنیــن در بخــش دیگــری از عد م توانایــی او‬ ‫برای پاســخگویی به اتهامــات گالیه کرده و نوشــته بود‪:‬‬ ‫«فرصت طلبان با استفاده از شرایط‪ ،‬انواع اتهامات کذب و‬ ‫ناجوانمردانه را نثار کسی می کنند که در حبس است و امکان‬ ‫پاسخگویی و دفاع از خود را ندارد در حالی که مستند به مبانی‬ ‫حقوقی و اخالقی‪ ،‬در فرایند اطالع رســانی باید عکس ان‬ ‫عمل شود‪ ».‬دفتر احمدی نژاد همچنین به وظایف قانونی‬ ‫قوه قضائیه نیز اینگونه اشــاره کــرده بــود‪« :‬الزم به تاکید‬ ‫نیســت که مســئولیت حفظ ســامت اقای بقایی و فراهم‬ ‫اوردن فرصت بایســته و شایســته برای اســتفاده ایشان از‬ ‫تمامی حقوق قانونی و شــهروندی خود برعهده مســئوالن‬ ‫ذیربط است‪».‬‬ ‫و در اخر نیز برخالف انچه در مورد رحیمی صورت داد‪،‬‬ ‫خود را موظف دانســت تا پایان از بقایی دفاع کند و نوشت‪:‬‬ ‫«رئیس جمهور دوره های نهم و دهم بر اساس مبانی اخالقی‬ ‫و انســانی‪ ،‬دفاع از حق و حقیقت را وظیفه خــود می داند و‬ ‫به طور قاطع از پاکی‪ ،‬پاک دســتی و حقانیــت جناب اقای‬ ‫بقایی تا اخر دفاع خواهد کرد‪».‬‬ ‫دومین کارت زرد وزیر ارشاد‬ ‫استیضاح دوم در دولت‬ ‫واکنش توکلی و دادستان‬ ‫پرونده احمد‬ ‫توکلــی همچنان‬ ‫محل کشــمکش‬ ‫میــان او و‬ ‫دادستانی است‪.‬‬ ‫بعــد از انکه احمد‬ ‫توکلــی دربــاره‬ ‫حکم خود توضیح‬ ‫داد‪ ،‬داســتان‬ ‫تهــران گفــت که‬ ‫اظهارات او فاقد وجاهت قانونی اســت‪ .‬او بخش هایی‬ ‫از کامنت های درج شده در ســایت الف را خواند و گفت‬ ‫که اینها توهین مســتقیم به قوه قضائیه است‪ .‬دادستان‬ ‫همچنین اظهارات او را قابل پیگرد دانست‪ ،‬اما در پاسخ‬ ‫توکلی گفت که پاسخ دادســتان را بعد از رسیدگی کامل‬ ‫به پرونده می دهد‪.‬‬ ‫واژگونیقایقابتکار‬ ‫معصومــه ابتکار که برای‬ ‫پیگیــری ریزگردها به اســتان‬ ‫خوزســتان رفته بود قایقش در‬ ‫تاالب هورالعظیم واژگون شد‪.‬‬ ‫یکی از قایق هایی که حامل ‪9‬‬ ‫نفر از اعضای هیــات اعزامی‬ ‫ بــود‪ ،‬کمــی پــس از حرکــت‬ ‫به داخــل اب واژگون شــد که‬ ‫خوشبختانه کسی اســیب ندید و همه سرنشینان از جمله‬ ‫معصومه ابتکار سالم به ســاحل برگشتند‪ .‬معاونین وزرای‬ ‫نفت‪ ،‬کشور‪ ،‬نیرو‪ ،‬بهداشت‪ ،‬معاون وزیر جهاد کشاورزی‬ ‫و رئیس سازمان جنگل ها و مراتع‪ ،‬معاون سازمان مدیریت‬ ‫و برنامه ریزی کشــور و رئیس ســازمان هواشناسی در این‬ ‫ســفر همراه هیات هســتند‪ .‬تاالب هورالعظیــم به دنبال‬ ‫مصوبه بهمن مــاه دولــت یازدهم بــرای مقابله بــا گرد و‬ ‫غبار‪ ،‬شــاهد حذف موانع ورود اب بــوده و هیات اعزامی‬ ‫ خواســتار بازدید از مناطقی شــد که ابگیری در ان صورت‬ ‫گرفته است‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪266‬‬ ‫علی جنتــی دومین کارت‬ ‫زرد خود را نیز از مجلس دریافت‬ ‫کرد‪ .‬او کــه به منظور پاســخ به‬ ‫سوال برخی نمایندگان که عمدتا‬ ‫از جمله اعضای جبهه پایداری‬ ‫بودند‪ ،‬به مجلــس رفته بود‪ ،‬در‬ ‫مورد محدودیــت مطبوعات در‬ ‫انتشار اخبار مربوط به کرسنت در‬ ‫جلسه علنی مجلس توضیحاتی ارائه کرد که پس از اظهارات‬ ‫میرکاظمی به عنوان نماینده سوال کننده باتوجه به اینکه وی‬ ‫اعالم کرد از پاسخ های وزیر قانع نشده است این موضوع به‬ ‫رای گذاشته شد که مجلس عدم رضایت خود از پاسخ های‬ ‫وزیر را اعالم کرد که بر این اساس مجلس دومین کارت زرد‬ ‫را به علی جنتی داد‪.‬‬ ‫هیات رئیسهمجلسشورایاسالمیطرحاستیضاحوزیر‬ ‫اموزش و پرورش ایران را اعالم وصول کرد‪ ۶۴ .‬نماینده طرح‬ ‫استیضاح اقای فانی را امضا کرده اند‪ .‬ایرنا از قول محمدرضا‬ ‫باهنر‪ ،‬نوشت که طرح استیضاح وزیر یادشده چهارشنبه هفته‬ ‫اینده در دســتورکار مجلس قرار خواهد گرفت و وزیر در جلسه‬ ‫علنی از عملکرد خــود دفاع می کنــد‪ .‬طرح اســتیضاح وزیر‬ ‫اموزش و پرورش ‪ ۱۰‬دلیل کلی را شــامل می شود که از جمله‬ ‫انها مســاله تامین معاش جامعه‬ ‫فرهنگیانایراناست‪.‬نمایندگان‬ ‫امضاکننده این طرح معتقدند که‬ ‫علی اصغرفانیدرجلبنظردولت‬ ‫برای تامین معیشــت فرهنگیان‬ ‫شــاغل و بازنشســته‪« ،‬ناتوان»‬ ‫بودهاست‪.‬‬ ‫خبرگزاری فارس گزارش‬ ‫داد که حکم مهدی هاشمی در‬ ‫دادگاه تجدیدنظــر مورد تایید‬ ‫قرار گرفته اســت‪ .‬یــک منبع‬ ‫اگاه به این خبرگــزاری گفت‪:‬‬ ‫«مهــدی هاشــمی بــه اتهام‬ ‫اختــاس‪ ،‬ارتشــا و مســائل‬ ‫امنیتــی محکوم شــده بود‪».‬‬ ‫این منبع اگاه گفت‪« :‬مرجع رسیدگی کننده با رعایت ماده‬ ‫‪ 134‬قانون مجازات اسالمی حکم صادر شده برای این‬ ‫فرد را تایید کرد‪ ».‬پیش از این در تاریخ ‪ 24‬اســفند سال‬ ‫گذشته جزئیاتی از حکم صادر شده در پرونده بین المللی‬ ‫«اقازاده جنجالی» شــامل ‪ 5 ،7‬و ‪ 3‬ســال حبس‪ ،‬جزای‬ ‫نقدی و انفصال در خبرگزاری فارس منتشر شد‪ .‬براساس‬ ‫ان خبر مهدی هاشــمی اقازاده جنجالی به واســطه سه‬ ‫اتهام در پرونده اش مجموعا به ‪ 15‬ســال حبس محکوم‬ ‫شده بود‪.‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫دستگیرییکمعاوندیگر‬ ‫دولت دهم‬ ‫حکممهدیهاشمیتاییدشد‬ ‫‪11‬‬ ‫تصویرنگاری‬ ‫روزانه حجم بســیاری از عکس های خبری به ما می رســد‪ .‬تعداد این عکس ها‬ ‫انقدر زیاد اســت که گاهی به راحتی از کنار ان عبور می کنیم اما شاید بهتر باشد روی‬ ‫بعضی از عکس ها تامل بیشتری داشته باشیم‪ .‬مثلث در این صفحات‪ ،‬هفته را با مرور‬ ‫عکس ها از نو یاداوری می کند‪.‬‬ ‫اولین تصویر از غواصان دست بسته شهید‬ ‫بزرگداشت ای ت الله جوادی املی‬ ‫وزیر ارشاد کارت زرد گرفت‬ ‫دیدار نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل در امور لبنان با والیتی‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪12‬‬ ‫مثلث | شماره ‪266‬‬ ‫واکنش مردم ترکیه به نتایج انتخابات‬ ‫خبرنامه‬ ‫اوباما و مرکل در اجالس جی‪7‬‬ ‫خشم مردم امریکا از رفتار خشن پلیس‬ ‫تقدیر از پیرترین دشمن داعش‬ ‫مثلث | شماره ‪266‬‬ ‫برنامهتلویزیونیخندوانه‬ ‫خبرنامه‬ ‫اولین تصویر جان کری در بیمارستان‬ ‫‪13‬‬ ‫شبکه اجتماعی‬ ‫به ما پیامک بزنید‪:‬‬ ‫‪3000411711‬‬ ‫‪ l‬مبــادا خط قرمزهایــی کــه رهبــری در برنامــه‬ ‫هســته ای تعیین کرده اند را فراموش کنیم‪ .‬یکی‬ ‫از انها نیاز ‪ 19‬هزار سویی ایران در اینده نه چندان‬ ‫دور بود‪.‬‬ ‫‪ l‬وضع مردم خوب نیســت‪ ،‬ایــن وظیفه دولت‬ ‫است که رسیدگی کند‪ .‬مسئوالن دولتی تا به حال‬ ‫کدامشــان رفتند میــوه بخرند ببینید چقــدر هزینه‬ ‫دارد؟ این مشکل همه دولت های ماست که وقتی‬ ‫روی کار می ایند فراموشکار می شوند‪.‬‬ ‫‪ l‬می شــود رضایت را درچهره مــردم از برخورد‬ ‫قوه قضائیه با متخلفان در دولت قبل مشاهده کرد‪.‬‬ ‫‪ l‬اطالع رســانی اندکی درباره پرونده فســاد در‬ ‫بنیاد تعاون ناجا صورت گرفته‪ .‬فقط اینکه چند نفر‬ ‫دستگیر شــدند‪ .‬خب چه بوده که دستگیر شدند؟‬ ‫تخلفشان چه بوده؟ اطالع رســانی شفاف راه را بر‬ ‫شایعه سازی های خارج از ایران می بندد‪.‬‬ ‫‪ l‬دیکتاتورهــای منطقــه از جمله ســعودی ها‬ ‫و متوهمــان ان از سرنوشــت اردوغــان بایــد‬ ‫درس بگیرنــد‪ .‬حمایت از تروریســم سرنوشــتش‬ ‫ بی اعتمادی ملت است‪.‬‬ ‫‪ l‬یادداشت گفت وگو با اســمان درباره شهدا را‬ ‫چند بار خواندم و لذت بردم‪.‬‬ ‫‪14‬‬ ‫‪ l‬حادثه ای که برای زائران عربستانی در مشهد‬ ‫اتفاق افتاد بســیار عجیب بــود‪ .‬نیرو های امنیتی‬ ‫اگر پیگیری کنند بد نیست چون بوی توطئه برای‬ ‫تخریب ایران به مشام می رسد‪ ،‬شاید هم کار برخی‬ ‫گروه های ســنی باشــد برای تخریب ایران و البته‬ ‫ضربه زدن به زائران عربســتانی کــه از یک مرکز‬ ‫عبادت شیعه زیارت کردند‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪266‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪ l‬در ماجــرای پارلمــان اروپایــی کــه خانمی با‬ ‫لباس نامناسب حضور داشــت باید گفت انها عمدا‬ ‫اینطور لباس می پوشــند که مسئوالن ما را وادار به‬ ‫واکنش کنند‪.‬‬ ‫‪ l‬این رفتار دولت احمدی نژاد در تبری جســتن‬ ‫از کسانی که دستگیر می شوند خیلی زشت است‪.‬‬ ‫بقایــی حداقلش ایــن بود که ریاســت دانشــگاه‬ ‫ایرانیــان را برعهــده داشــت‪ .‬راســتی کســی از‬ ‫پول هایی که مردم به حساب این دانشگاه ریختند‬ ‫خبر ندارد؟‬ ‫به اینستاگرام مثلث بپیوندید‬ ‫اینســتاگرام هفته نامه مثلث فعال شــده اســت‪ .‬کاربران این شــبکه‬ ‫اجتماعی می توانند با پیوستن به اینستاگرام مثلث تصاویر مربوط به هفته نامه‬ ‫را مشاهده کنند‪.‬‬ ‫حاشیه هایساپورت پوشیدرمجلس‬ ‫بعدازدیدارهیاتیباعلیالریجانیوبرخیازنمایندگان‪،‬‬ ‫مهدی کوچک زاده‪ ،‬نماینــده تهران و عضو جبهــه پایداری‬ ‫مجلس‪،‬درصفحهاینستاگرامشباگذاشتنعکسایندیدار‬ ‫کهپوششخانمحاضردراینهیات‪،‬بهخوبیمشخصاست‪،‬‬ ‫باانتقادازاینموضوع‪،‬خواستارموضع گیریعلیمطهریدر‬ ‫این بارهشد هاست‪.‬جالباستبدانیمعلیمطهریدرایندیدار‬ ‫کزادهباطرحششسوالگفتهدوست‬ ‫حضورنداشته‪،‬ولیکوچ ‬ ‫داردعلیمطهریبهاینسواالتپاسخدهد‪.‬علیمطهریبهاو‬ ‫پاسخدادودرجوابباردیگرکوچک زادهاینموضوعرابهیک‬ ‫درگیری که در ان علی مطهــری از وی «پس کله ای» خورده‬ ‫بود در ‪ 40‬سال پیش مرتبط دانست‪ .‬انتشار تصاویر مربوط به‬ ‫پوششایننمایندهزنپارلماناروپاجنجالیبودکهنهتنهامیان‬ ‫مطهریوکوچک زادهبلکهدایرهانبسیاروسیع ترنیزشد‪.‬این‬ ‫تصاویر در شبکه های اجتماعی‬ ‫بازتاب زیادی داشــت و کاربران‬ ‫اینشبکه هااینتصاویررامنتشر‬ ‫کردند و از پوشــش نامناسب ان‬ ‫همدرمقابلرئیس مجلسانتقاد‬ ‫کردند‪ .‬شیخ االســام‪ ،‬مشــاور‬ ‫الریجانی به این موضوع واکنش‬ ‫نشان داد و گفت که مسئول این‬ ‫مشــکل عدم توجیه ایــن خانم‬ ‫توسط مســئوالن تشریفات بود‪.‬‬ ‫خانماستخاکهبعدازرفتنازایراننیزدرتوئیترخودنوشتکه‬ ‫تفاوت ما با اینها (مسئوالن ایرانی) تنها در پوششمان نیست‪.‬‬ ‫ادارهتشریفاتمجلسنیزازاینموضوعانتقادکردودربارهان‬ ‫توضیحاتی ارائه کرد‪ .‬کوچک زاده اما در نوشــته اولش اورده‬ ‫بود‪« :‬در حضور دو ایت الله زاده مسئول!!! عکسی که در این‬ ‫پستمی بینیدازدیداریکنمایندهپارلماناروپابارئیسمجلس‬ ‫شورای اســامی و در حضور رئیس کمیسیون امنیت ملی که‬ ‫هر دو از مســئوالن تراز اول در جمهوری اســامی به حساب‬ ‫می ایند و یکی‪ ،‬دو نفر دیگر از نمایندگان مجلس گرفته شده‬ ‫است‪ ».‬او نوشتهچندسوال ذهنش را مشغولکردهکه«‪ -۱‬ایا‬ ‫برای نحوه حضور میهمانان خارجی در مراسم و مالقات های‬ ‫رسمی با مقامات جمهوری اسالمی ضوابط یا دستورالعمل یا‬ ‫پروتکلیوجودندارد؟‪...‬اگرچنینضوابطیوجوددارداین قدر‬ ‫ساده لوحانه نوشته شده که به صرف به سر کردن روسری‪ ،‬هر‬ ‫نوع پوشش دیگر برای بقیه بدن را مســکوت گذاشته؟ ‪ -۲‬ایا‬ ‫نماینده پارلمان اروپا این قدر بی تمدن و بی فرهنگ اســت که‬ ‫فرقبینلباسمالقاترسمیبالباسخوابیالباسمیهمانی‬ ‫شبرانمی داند؟‪-۳‬ایاانجام نشدنمالقاتبااینخانم‪،‬بااین‬ ‫پوشش که مناسب پارتی و رقص شــبانه است ان هم از طرف‬ ‫رئیسمجلسکههمایت الل هزادهاستوهمدامادایت اللهشهید‬ ‫مطهریاستوازهمهباالتررئیسمجلسجمهوریاسالمی‬ ‫است‪،‬ان همدرحضورعالالدینبروجردیکهرئیسکمیسیون‬ ‫امنیت ملی اســت و او هم‪ ،‬هم ایت الله زاده است و هم داماد‬ ‫ایت الله است‪ ،‬منافع ملی را به خطر می انداخت؟» او در پایان‬ ‫خواستار پاسخ علی مطهری شده است! کوچک زاده به عمد‬ ‫ایننامهرابرایعلیمطهریفرستادهبودچراکهعلیمطهری‬ ‫برادر همسر الریجانی اســت‪ .‬اما در پاسخ علی مطهری گفته‬ ‫بــود‪« :‬اقای الریجانــی‪ ،‬رئیس‬ ‫مجلسدرمقابلعملانجام شده‬ ‫قرار گرفتــه و بعد از جلســه هم‬ ‫مســئوالن مربوطه را توبیخ کرده‬ ‫اســت‪ .‬اینکه می فرماییــد باید‬ ‫جلسه را ترک می کردند‪ ،‬باتوجه‬ ‫بهتبعاتسیاسیاندرستبهنظر‬ ‫نمی رسد‪ .‬اصوال ایشان نسبت به‬ ‫مسائل مربوط به عفاف حساس‬ ‫اســت و اال داماد ما نمی شد! اگر‬ ‫انتظارداریدکهدربازگشتبهمنزل‪،‬ازطرفهمشیرهباکفگیر‬ ‫و لنگه کفش مورد استقبال قرار گیرند‪ ،‬چنین اتفاقی نخواهد‬ ‫افتاد‪ ».‬مطهری توضیح داده بود که این خانم در دستشــویی‬ ‫مجلس روســری خود را با یک کاله تعویض کرده و همچنین‬ ‫احکام مربوط به پوشش غیرمسلمانان را برشمرده بود‪ .‬اما در‬ ‫کزادهدراینستاگرامخودنوشت‪«:‬متاسفانه‬ ‫پاسخباردیگرکوچ ‬ ‫مثل بسیاری از مکتوبات گذشته شان راست و دروغ و لودگی را‬ ‫لو چندسال‬ ‫درهمامیختهتاهمکینهپس کله ایخوردهدرچه ‬ ‫قبل در دبیرســتان علوی را التیام بخشد و هم خوراک مناسبی‬ ‫برای شارالتانیزم رسانه ای فراهم کرده باشد تا تمجیدش کنند‬ ‫و ارای بوالهوســان را در انتخابات اتی برایش فراهم نمایند‪».‬‬ ‫او نوشته بود که توضیحاتش را برای جلوگیری از فریب افکار‬ ‫عمومیوبیان«راستودروغولودگیمطالب»مطهریمنتشر‬ ‫کردهاست‪.‬‬ ‫گالیه سعید معروف‬ ‫جعل تصویر ظریف‬ ‫متن اطالعیه ای که به صورت تایپی تهیه شده بود در‬ ‫فضای مجازی انقدر دست به دست شد که واکنش رسانه ها‬ ‫را نیز برانگیخت‪ .‬روزنامه هایی چون ایران و اعتماد به دنبال‬ ‫تهیه کنندگان و انتشار دهندگان این متن بودند‪ .‬اگرچه در این‬ ‫اطالعیه نام حوزه علمیه ایرانی ذکر شــده بود‪ .‬این متن که‬ ‫امت حزب الله را به مقابله با زنانی فرامی خواند که قصد دارند‬ ‫به ورزشــگاه بروند انها را برای انجام این تجمع غیرقانونی و‬ ‫«خونین» تشویق می کرد‪.‬‬ ‫روزنامــه ایران از انتشــار این متن خبر داد و نوشــت‪:‬‬ ‫«منتظر حضور خونین امــت حزب الله در ‪ 29‬خرداد ســال‬ ‫‪ ...94‬در ورزشــگاه ‪ 12‬هــزار نفری ازادی هســتیم‪ ».‬این‬ ‫جمالت اغازین اطالعیه ای پرینت شده است که به صورت‬ ‫گســترده ای در تهران و به ویــژه مناطق جنوبــی و مرکزی‬ ‫پایتخت در حال توزیع اســت‪ .‬تهیه کنندگان متن‪ ،‬هدف از‬ ‫فراخوان خود را «مقابله و رویارویی با حضور زنان در ورزشگاه‬ ‫و نهی از منکر مسئوالن وزارت ورزش» اعالم کرده اند‪.‬‬ ‫روزنامه اعتماد نیز در همین باره نوشــته است‪« :‬حوزه‬ ‫علمیه ایروانی در تهران با انتشــار اطالعیه ای از «مردم»‬ ‫دعوت کرد برای اجــرای انچه بند میــم وصیتنامه حضرت‬ ‫امام(ره) خوانده می شــود مقابــل ورزشــگاه ازادی تجمع ‬ ‫کنند‪ .‬این دعــوت برای ‪ ١٠‬روز دیگر و همزمــان با برگزاری‬ ‫مسابقه تیم ملی والیبال ایران و امریکا صورت گرفته است‪.‬‬ ‫دعوت کننده اصلی «حوزه علمیه ایروانــی تهران» عنوان‬ ‫شده و نام انصار حزب الله نیز به عنوان دعوت کننده دیگر در‬ ‫این اطالعیه امده است‪».‬‬ ‫اخیرا معــاون حقوقی دولت خبر داد کــه مصوبه ورود‬ ‫زنان به ورزشگاه برای رشته والیبال صادر شده است‪ .‬پیش تر‬ ‫نیز نشــریه «یالثارات» با هشــدار نســبت به صدور مجوز‬ ‫حضور زنان در ورزشگاه ها از ســکوت «عماریون» که انها‬ ‫را «جماعت ابن الوقت» خوانده به شدت انتقاد کرده است‪.‬‬ ‫این نشــریه با انتشــار متنی اعالم کرده نیروهای حزب الله‬ ‫در صــورت حضور زنان در ســالن ‪ ۱۲‬هزار نفــری مجموعه‬ ‫ازادی در این ورزشگاه «زلزله» به راه خواهند انداخت‪ .‬این‬ ‫نشریه افزوده بود که رسانه های «فاسد» از این روند حمایت‬ ‫می کنند و هورا می کشند‪.‬‬ ‫نوبخت ســخنگوی دولت نیز به این موضوع واکنش‬ ‫نشــان داد و گفــت که در صــورت لــزوم خانم مــارودی‬ ‫توضیحات اضافه را ارائه می کند‪ ،‬اما تاکید داشــت‪«:‬اگر‬ ‫قــرار باشــد راهپیمایــی برگــزار شــود قطعا دولــت چنین‬ ‫اجازه ای نخواهد داد و از قوه قضائیه خواســته می شود تا با‬ ‫قانون شکنان برخورد جدی داشته باشد‪ ».‬بعد از این بود که‬ ‫خانم مالرودی در مصاحبه با اسوشــیتدپرس ورود زنان به‬ ‫ورزشگاه را نیز تایید کرد‪.‬‬ ‫مصاحبه ای کــه روزنامه ارمان به نام عباس عبدی منتشــرکرد و‬ ‫مشخص شــد متعلق به وی نیســت‪ ،‬جنجال هفته پیش رسانه های‬ ‫مکتوب بــود‪ .‬ارمــان در مصاحبه ای که بــه نام عبدی منتشــرکرد به‬ ‫مســاله تکرار دوم خرداد پرداخته بود و نظرات متفاوت ارائه شــده در‬ ‫این مصاحبه به سرعت به گوش عباس عبدی می رسد‪ .‬عبدی ضمن‬ ‫تکذیب انجام چنین مصاحبه ای در یادداشتی به ارمان خواستار انتشار‬ ‫ان می شود‪ .‬اما ارمان به جای ان توضیحاتش را مبنی بر اینکه اشتباهی‬ ‫در انجام مصاحبه صورت گرفته و خبرنگار اشتباها با معاون یکی از وزرا‬ ‫گفت وگو کرده و متوجه نشده که ان طرف خط عباس عبدی نیست‪ ،‬این مصاحبه را منتشر کرده است‪.‬‬ ‫این اتفاق موجب شــد عبدی در یک اطالعیه به این موضوع اعتراض کند‪ .‬اطالعیه ای که به صورت وسیعی در‬ ‫رســانه ها بازتاب پیدا کرد‪ .‬او ضمن اعتراض به جعل مصاحبه با نام او در روزنامه اصالح طلب ارمان تصریح کرد‪« :‬این‬ ‫روزنامه در ‪ 10‬خرداد خبری به کلی جعلی را از بنده منتشر کرد که چنین خطایی در حرفه روزنامه نگاری جای تعجب است و‬ ‫بنده نیز بر حسب وظیفه تکذیبیه ای زیر را برای انان فرستادم‪ .‬دو روز هم صبر کردم تا منتشر کنند ولی به هر دلیلی از انتشار‬ ‫ان استنکاف کرده و متن دیگری را منتشر کرده اند و به غلط اعتراض مرا متوجه شخص ثالث کرده اند‪».‬‬ ‫عبدی خطاب به همکارانش نوشت‪« :‬همه شاهد هستیم که در ایران ما‪ ،‬وضعیت مطبوعات چنان نابهنجار است‬ ‫که نمی توانیم انتظار داشته باشیم این نهاد چنان که شایسته ان است از پس وظیفه و رسالت خطیر خود براید‪ ».‬او درباره‬ ‫مصاحبه جعلی ارمان نوشت‪« :‬یکی از موارد این ادعا نحوه رفتار روزنامه ارمان اســت‪ .‬این روزنامه در ‪ 10‬خرداد خبری‬ ‫به کلی جعلی را از بنده منتشــر کرد که چنین خطایی در حرفه روزنامه نگاری جای تعجب است و بنده نیز بر حسب وظیفه‬ ‫تکذیبیه ای را برای انان فرستادم‪ .‬دو روز هم صبر کردم تا منتشر کنند ولی به هر دلیلی از انتشار ان استنکاف کرده و متن‬ ‫دیگری را منتشر کرده اند و به غلط اعتراض مرا متوجه شخص ثالث کرده اند‪ .‬وقتی که ما شهامت نقد خود و اجرای قانون‬ ‫را نداریم چگونه انتظار داریم مردم و دولت به مطبوعات اعتنا کنند‪ .‬مخالفت با این گونه رفتارهای غیرحرفه ای بیش و‬ ‫پیش از همه وظیفه ماست‪».‬‬ ‫پای کارگران چینی به ایران باز شد‬ ‫روزنامه ابتکار از باز شــدن پای کارگران چینی به بــازار کار ایران‬ ‫گزارش داده و ان را «شبیخون کارگران چینی به بازار کارگران ایرانی»‬ ‫توصیف کرده است‪.‬‬ ‫این روزنامه با اشــاره بــه اینکــه «ورود کارگران چینــی در پروژه‬ ‫فوالدسازی زرند همچنان خبرساز است»‪ ،‬گزارش داده که فعاالن حقوق‬ ‫صنفی کارگران «نحوه انعقاد قراردادها را عامــل اصلی ورود کارگران‬ ‫خارجی به پروژه های ملی و تهدیدی برای امنیت شغلی کارگران پیمانی‬ ‫ایرانی می دانند‪».‬روزنامه ابتکار درباره «ورود کارگران چینی در پروژه فوالدسازی زرند»‪ ،‬نوشته است‪« :‬نیروهای پیمانی‬ ‫می گویند قرار است بخش کوره بلند و قسمت ‪ BF‬پروژه به یکباره به طرف چینی تحویل داده شود‪ .‬هنوز مشخص نیست‬ ‫چه اینده ای در انتظار کارگران پیمانی این پروژه است‪ .‬گفته می شود تنها در بخش کوره بلند بیش از هشتاد کارگر ایرانی‬ ‫مشغول به کارند که در صورت انجام نشدن «جایابی» کارشان را ازدست می دهند‪».‬‬ ‫به نوشته این روزنامه‪ ،‬هنوز مشخص نیست چینی ها از چه زمانی قرار است کار خود را اغاز کنند‪ ،‬اما «از ابتدای هفته‬ ‫اجازه کار به نیروهای ایرانی داده نشده است» و طرف چینی «اعالم کرده است تنها می خواهد با کارگران خود کار کند و‬ ‫تمایلی به کار با کارگر ایرانی ندارد»‪.‬‬ ‫کمیته غیرقانونی خودش را دور زد‬ ‫مثلث | شماره ‪266‬‬ ‫روزنامه کیهان در تیتر یک شماره چهارشنبه خود انتصاب روسای‬ ‫‪ ۲۱‬دانشــگاه از جمله انتصاب محمود نیلی احمد ابادی را به ریاســت‬ ‫دانشگاه تهران توسط «کمیته» تشکیل شده در شورای عالی انقالب‬ ‫فرهنگی را «غیرقانونی» توصیف کرده است‪.‬‬ ‫این روزنامه با اشــاره به اینکه «کمیته پنج نفره برخالف مصوبه‬ ‫شورا و بدون حضور تمام اعضای خود تشکیل جلسه داده و نسبت به‬ ‫سرنوشت ‪ ۲۱‬دانشگاه کشور تصمیم گیری کرده است» نوشته است‪:‬‬ ‫«رئیس هیات نظارت و بازرسی شورای عالی انقالب فرهنگی که عضو کمیته محسوب می شود‪ ،‬هنوز مشخص نشده با‬ ‫این وجود کمیته‪ ۵‬نفره که اساس موجودیت یافتنش غیرقانونی است‪ ،‬با حضور چهار عضو تشکیل جلسه داده‪ ،‬صالحیت‬ ‫روسای ‪ ۲۱‬دانشگاه را تایید کرده و در نهایت وزیر علوم هم تمام انها را منصوب کرده است‪».‬‬ ‫کیهان همچنین تاکید کرده است که «سپردن وظیفه بیش از سی عضو شورای عالی انقالب فرهنگی به یک کمیته‬ ‫پنج نفره‪ ،‬عمال یعنی دور زدن شورای عالی انقالب فرهنگی‪».‬‬ ‫این روزنامه همچنین حسن روحانی‪ ،‬رئیس فعلی شورای عالی انقالب فرهنگی‪ ،‬و اعضای این شورا را مورد انتقاد‬ ‫قرار داده و نوشته اســت‪ :‬اعضای شــورای عالی انقالب فرهنگی «پس از دو سال و فرسایشــی کردن موضوع توسط‬ ‫دولت‪ ،‬باالخره تسلیم نظر شخصی رئیس شورا و چند نفر انگشت شمار دیگر شده اند و با رخوتی عجیب نسبت به این همه‬ ‫بی قانونی سکوت پیشه کرده اند و از وظایف ذاتی و قانونی خود شانه خالی می کنند‪».‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫اطالعیه جعلی‬ ‫بررسی رسانه ای هفته‬ ‫مصاحبه جعلی عباس عبدی‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪15‬‬ ‫پرونده‬ ‫مثل ث دوسالگی دولت حسن روحانی را بح ث و بررسی کرده است‬ ‫گف ت وگوها و یادداش ت هایی از ‪:‬‬ ‫سید رضا اکرمی‪ ،‬محمد خوش چهره ‪ ،‬حسین راغفر‪ ،‬لطف الله فروزنده‬ ‫عباس سلیمی نمین‪ ،‬ناصر ایمانی‪ ،‬پیروز مجتهد زاده‪ ،‬ناصر هادیان‬ ‫زهره طبیب زاده‪ ،‬مهدی مطهرنیا‪ ،‬علی خرم ‪ ،‬ابراهیم متقی‬ ‫و سید مصطفی هاشمی طبا‬ ‫ه ویژه‬ ‫سیاست‬ ‫اغاز سال سوم‬ ‫حامیان حسن روحانی دومین سالگرد پیروزی او را جشــن گرفته اند‪ .‬دولت او به‬ ‫نیمه رسیده و حاال زمانی برای سنجش میزان موفقیت کابینه و شعارهایی است که او‬ ‫مطرح کرده بود‪ .‬او انگونه که موافقان و مخالفانش می گویند بیشترین تالش خود را در‬ ‫دو سال گذشته معطوف حل پرونده هسته ای کرده که این موضوع تاثیر قابل توجهی‬ ‫در نگاه او به سیاست داخلی داشته است‪.‬‬ ‫دولتروحانیدرمیانه‬ ‫اقتدارگراییبوروکراتیکو‬ ‫لیبرالدموکراسیایستادهاست‬ ‫دولت استثنایی‬ ‫چپاسالمیوسوسیالدموکراسی‬ ‫دورقیبدولتروحانی‬ ‫سیاست‬ ‫‪18‬‬ ‫مثلث | شماره ‪266‬‬ ‫روحانی انتظارات اصالح طلبان را‬ ‫براورده نکرده است‬ ‫ناصر ایمانی‬ ‫تضاد نخبه گرایی‬ ‫با دموکراسی‬ ‫عباس سلیمی نمین‬ ‫سعید اجورلو‬ ‫‪1‬‬ ‫سردبیر‬ ‫انچه از اطرافیان هاشمی رفسنجانی به عاریت گرفته شده‬ ‫تکنوکرات هایی مثل جهانگیری و زنگنه و نعمت زاده‪.‬‬ ‫هرچه هســت عقل ابزاری بر این دولت حاکم است و‬ ‫تالش می کند معناهایی که در اقدامات دولت احمدی نژاد‬ ‫یافت می شد را تغییر دهد‪ .‬چنانچه احمدی نژاد یارانه ها را‬ ‫به موضوعات اعتقادی و معنوی پیونــد زده بود ولی دولت‬ ‫روحانی‪ ،‬یارانه را جز گرفتاری بــرای خود چیزی نمی داند‪.‬‬ ‫دولت روحانی دولتیافسون زدا است‪ .‬برعکس دولت محمود‬ ‫که دولتی راز الود و افســون زا بود‪ .‬مخصوصا در چهارسال‬ ‫دوم که سایه مشایی بر پیکر دولت قابل مشاهده تر از دولت‬ ‫اول بود‪ .‬این گونه اســت که اگر دولت هاشمی رفسنجانی‬ ‫را دولتی اقتدارگــرای بوروکراتیک بدانیم کــه اولین بار در‬ ‫جمهوری اسالمی عقالنیت ابزاری را بر دولت حاکم کرد و‬ ‫عقالنیت معطوف به هدف را روح «دولــت کار» قرار داد‪،‬‬ ‫دولت حسن روحانی بازگشــتی به همان عقالنیت معطوف‬ ‫به هدف قلمــداد می شــود چراکه محافظــه کاران قدیم و‬ ‫میانه روهــای جدید ان چنــان عملگرا هســتند که هدف را‬ ‫فدای ارزش نکنند‪.‬‬ ‫بازگشت به عقالنیت معطوف به هدف می گویم ‪،‬چرا‬ ‫که دو دولــت خاتمــی و احمدی نژاد هــر دو رویه ای دیگر‬ ‫داشتند‪ .‬دولت اصالحات ارزش هایی چون توسعه سیاسی‬ ‫که در خود ازادی خواهی‪ ،‬دموکراسی خواهی‪ ،‬جامعه مدنی‪،‬‬ ‫ازادی احزاب را حمل می کرد مدنظر قرار داده بود و به ویژه‬ ‫در چهارســال اول برای رســیدن به ان تــاش می کرد‪ .‬از‬ ‫همین زاویه دولت اصالحات و دولــت عقالنیت معطوف‬ ‫به ارزش بود‪.‬‬ ‫در زمان احمدی نژاد اما دشــمنی اصلــی با عقالنیت‬ ‫معطوف به هــدف بود‪ .‬ضدیت با عقل ابــزاری که نمادش‬ ‫بوروکرات هــا و تکنوکرات هــای عصر هاشــمی و خاتمی‬ ‫محسوب می شدند‪ .‬دولت احمدی نژاد به جنگ عقل ابزاری‬ ‫امده بود‪ .‬پس قواعد بازی دولت را برهم ریخت که شــاید‬ ‫مثلث | شماره ‪266‬‬ ‫در وصف دولــت حســن روحانی تا‬ ‫اینجای کار می توان دولت را دولت‬ ‫عقالنیت ابزاری نامید‪ .‬در عین حال‬ ‫اما نمی توان از بعضی شباهت های‬ ‫دولتــش بــا دولــت اقتدارگــرای‬ ‫بوروکراتیک گذشت‬ ‫تجلی ان انحالل سازمان مدیریت و برنامه ریزی محسوب‬ ‫می شد‪ .‬که همراهش نوعی بی قاعدگی در اختصاص بودجه‬ ‫به دســتگاه های مختلف پدید امد‪ .‬هرچــه از زمان دولت‬ ‫احمدی نژاد گذشت‪ ،‬از حلقه اطرافیانش کاسته شد چراکه‬ ‫او رفته رفته تبدیل به مراد جمع می شد و مابقی مریدش‪ .‬از‬ ‫میزان عقالنیت ابزاری کاسته می شد و برعاطفه و احساس‬ ‫و کاریزما افزوده می شد‪ .‬احمدی نژاد امده بود که قاعده ها‬ ‫را برهم زند‪.‬‬ ‫پس اگر در چهار ســال اول دولتش بــر طبقه پایین و‬ ‫طیف ارزش گرای جامعه اتکا کرده بود در چهار ســال دوم‬ ‫به دنبال ترکیب طبقاتی رفت تا طبقه پایین و طبقه متوسط را‬ ‫علیه بخشی از حاکمیت بسیج کند‪ .‬پروژه ای که نقطه عطف‬ ‫و شاید سقط اولیه اش قهر ‪ 11‬روزه و به قول یکی از شیوخ‬ ‫راست گرا یازده سپتامبر بود‪.‬‬ ‫ کاریزما در دوران احمدی نــژاد اوج گرفت‪ .‬ان گونه‬ ‫که از جانــب اطرافیــان او نوعی لطف و عنایت قدســی به‬ ‫احمدی نژاد و مشایی اهدا شــده بود‪ .‬حاال می توان گفت‬ ‫که در چهار سال دوم کار عقالنیت ابزاری و حتی عقالنیت‬ ‫معطوف به ارزش تمام شده بود‪ .‬جای ماکس وبر خالی بود‬ ‫که ببیند روند افسون زدایی و بی معنا شدن جهان در ایران و‬ ‫در دولت احمدی نژاد متوقف شده است‪ .‬دولت احمدی نژاد‬ ‫تناقضی برای نظریه وبر بود؛ پایانی برعقالنیت ابزاری‪.‬‬ ‫در دولــت روحانــی چرخه وارونه کــردن ارزش های‬ ‫احمدی نــژادی به راه افتــاد‪ ،‬این بار او به جنــگ عاطفه و‬ ‫کاریزما رفت‪ .‬نام دولتش را تدبیر و امید گذاشــت که تدبیر‬ ‫خود ترجمه سیاســی عقالنیت ابزاری بود – شعار اصلی او؛‬ ‫«هم ســانتریفیوژ ها بچرخد‪ ،‬هم چــرخ زندگی مردم» هم‬ ‫نمادی از چنین تفکری‪.‬‬ ‫در وصف دولت حسن روحانی تا اینجای کار می توان‬ ‫دولت را دولــت عقالنیت ابــزاری نامید‪ .‬در عیــن حال اما‬ ‫نمی توان از بعضی شباهت های دولتش با دولت اقتدارگرای‬ ‫بوروکراتیک گذشــت‪ .‬در مجموع «دولت استثنایی» او را‬ ‫این گونه می شود توصیف کرد‪:‬‬ ‫‪ -1‬گرچه دولت او برامده از گرایش های نظامی درون‬ ‫حاکمیت نیســت اما ســابقه امنیتی روحانــی و اطالعاتی‬ ‫اطرافیانش دولت او را به دولتی شبه امنیتی شبیه می کند که‬ ‫از این زاویه شباهت هایی با این گونه دولت ها دارد‪.‬‬ ‫‪ – 2‬حساسیت فراوان روحانی به رسانه های مخالف و‬ ‫همچنین اطرافیان او و به تعبیری حساسیت فراوان نسبت‬ ‫به مخالفان و منتقدان از دیگر ویژگی هایی است که او را به‬ ‫دولت های توسعه گرا شبیه می کند‪.‬‬ ‫‪ – 3‬محتوای دولت روحانی توســعه خواهی اســت‪.‬‬ ‫همانگونه که محتــوای دولت اصالحــات ازادی خواهی‬ ‫بود و محتوای دولت احمدی نــژاد عدالت خواهی‪ .‬محتوا‬ ‫و هدفی که وســیله یعنی مذاکرات هســته ای و تحریم ها‬ ‫تحت الشعاعش قرار دادند و بر ان سایه انداختند به گونه ای‬ ‫که برداشتن تحر یم ها خود به محتوا و هدف تبدیل شده‪.‬‬ ‫‪ – 4‬توســعه خواهی دولــت روحانــی بــا پــروژه‬ ‫دموکراســی خواهی اصالح طلبان در تضاد اســت‪ .‬چراکه‬ ‫هر قــدر او بــه پــروژه دموکراســی خواهی نزدیــک شــود‬ ‫اعتمــاد الزم را برای پیش بــردن پروژه توســعه خواهی از‬ ‫دســت می دهد‪ .‬رفتن او به ســمت پروژه توســعه خواهی‬ ‫هم بــا دو چالــش جــدی همــراه اســت؛ اول مخالفت و‬ ‫انتقاد اصالح طلبان و دوم‪ ،‬مشــکالت ناشــی از برداشته‬ ‫نشــدن تحریم هــا‪ .‬چراکــه توســعه مــورد نظر او شــبیه‬ ‫توســعه کره جنوبی‪ ،‬مالزی و شاید ســنگاپور باشد‪ .‬توسعه‬ ‫«سریع القلمی» که از «توســعه نخبه محور» با میان داری‬ ‫عقالنیت ابزاری به جای «توســعه جامعه محور» ســخن‬ ‫می گوید چراکه طبق شــواهد مختلف در کتاب های دکتر‬ ‫سریع القلم فرهنگ توسعه در کشور ما وجود ندارد‪ .‬بنابراین‬ ‫نخبگان ابزاری و سیاســی در پیوند با هم باید پروژه توسعه‬ ‫سیاست‬ ‫اگر دولت های اقتدارگرای بوروکراتیک را طبق تعریف‬ ‫«ادانل» و «ایوانس» دولت هایی بدانیم که ذیل همکاری‬ ‫مثلث «دولــت توســعه خواه»‪« ،‬بورژوازی کمپــرادور» و‬ ‫«شرکت های خارجی» با خاموش نگاه داشتن جنبش های‬ ‫چپ پروژه توســعه را پیــش می برنــد‪ ،‬ایا دولت حســن را‬ ‫می توانیم دولت «اقتدارگرای بوروکراتیک» بدانیم؟‬ ‫با چنین تعریفــی حتما نمی تــوان دولــت روحانی را‬ ‫اقتدارگرای بوروکراتیــک دانســت‪-‬گرچه نمی توان منکر‬ ‫برخی شباهت ها شد‪-‬به دو دلیل عمده‪:‬‬ ‫‪ -1‬دولــت روحانی برامــده از ائتــاف اصالح طلبان‬ ‫و میانه روهاســت‪ .‬اگر طبــق گفته های ســعید حجاریان‪،‬‬ ‫بزرگترین ارمان اصالح طلبان را رســیدن به دموکراســی و‬ ‫محتوای مبارزه شــان را دموکراســی خواهــی بدانیم انگاه‬ ‫اطالق دولت اقتدارگرا به عنوان دولتی مخالف دموکراسی‬ ‫به دولت حسن روحانی سخت می شود‪ .‬به ویژه انکه بخشی‬ ‫از مخالفان این دولت از جمله اطرافیــان ایت الله مصباح‬ ‫یزدی سرسازگاری با دمو کراسی ندارند و در فلسفه سیاسی‬ ‫اســام خواهی را اعلی بر جمهوریت تفســیر می کنند‪ ،‬هر‬ ‫چند در عمل سیاســی نمی توانند اســتحاله جمهوریت در‬ ‫اسالمیت را به واسطه ســاختار سیاسی جمهوری اسالمی‬ ‫پیش ببرند‪.‬‬ ‫‪ – 2‬دولت روحانی هنوز پروژه توسعه ایران را اغاز نکرده‬ ‫است‪ .‬گرفتار شــدن در بند مذاکرات هسته ای که قدمتی‬ ‫به اندازه تبدیل شدن حسن روحانی از شیخی راست گرا به‬ ‫رئیس جمهوری مورد حمایت اصالح طلبان دارد‪ ،‬همچنان‬ ‫قفل ها را روی دولتش باز نکرده اســت‪ .‬به تعبیری دولت او‬ ‫توســط پرونده هســته ای به گروگان گرفته شده شاهدش‬ ‫هم ســخنرانی اخیر جناب روحانی که حل شدن مشکالت‬ ‫محیط زیست و کمبود اب را در گرو برداشته شدن تحریم ها‬ ‫می داند‪.‬‬ ‫پس دولت روحانی‪ ،‬دولت اقتدارگــرای بوروکراتیک‬ ‫نیست‪ .‬چراکه به واســطه حمایت اصالح طلبان نمی تواند‬ ‫بی توجه به پروژه دموکراســی خواهی باشد‪ .‬هرچند که دل‬ ‫در گرو لیبرالیسم داشته باشــد و نه دموکراسی اما در عیان‬ ‫نمی تواند از میل نهایی اش پرده بردارد‪ .‬شــرط دوم و سوم‬ ‫که شامل شرکت های فراملیتی و بورژوازی کمپرادور است‬ ‫هم به واســطه وجود تحریم ها در وضعیت کنونی مصداق‬ ‫ندارد‪ .‬پس با این وجود دولت روحانی چگونه دولتی است؟‬ ‫برای پاسخ به این سوال‪ ،‬چارچوب نظری ماکس وبر‬ ‫به نظر مناســب می اید‪ .‬باتوجه به تقســیم بندی ســه گانه‬ ‫کنش ها که شــامل کنش های ســنتی‪ ،‬عاطفی و عقالنی‬ ‫می شود و در پی ان سه نوع دولت سنت گرا‪ ،‬کاریزماتیک و‬ ‫قانونی شناسایی می شــود می توان دولت روحانی را دولتی‬ ‫متکی به عقل ابزاری دانست‪.‬‬ ‫اگر وبــر از عقالنیت معطــوف به هــدف و عقالنیت‬ ‫معطوف به ارزش سخن گفته بود دولت روحانی را می توان‬ ‫در دسته هواداران عقالنیت معطوف به هدف دسته بندی‬ ‫کرد‪ .‬چراکه گفتمان این دولت برگرفته از عقالنیت ابزاری‬ ‫اســت‪ ،‬عقالنیتی که می خواهد از وســیله مناســب برای‬ ‫رسیدن به هدف استفاده کند‪ .‬در این میان مذاکره هسته ای‬ ‫که خود وسیله ای برای رســیدن به هدف یعنی «توسعه»‬ ‫پنداشته می شد اکنون مرتبه ای باالتر از وسیله یافته و خود‬ ‫تبدیل به هدف شده است‪.‬‬ ‫روح عقالنیت ابزاری در جســم دولــت روحانیدمیده‬ ‫شــده‪ .‬همــان چیــزی کــه فصــل مشــترک بوروکرات ها‬ ‫و تکنوکرات هــا اســت‪ .‬انچه دولــت خود در دســت دارد‬ ‫بوروکرات هایــی مثل ظریف و نوبخت و ســیف هســتند و‬ ‫دولت حســن روحانــی در میانه‬ ‫اقتدارگرایــی بوروکراتیــک و‬ ‫لیبرال دموکراســی بــا مخالفانی‬ ‫چپ گرا از دو جنــاح اصول گرا و‬ ‫اصالح طلب قرار‬ ‫گرفته است‬ ‫دولت‬ ‫‪19‬‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث | شماره ‪266‬‬ ‫‪20‬‬ ‫را پیش ببرند و این شــبیه قیف وارونه اســت که از پی این‬ ‫پیشــرفت‪ ،‬جامعه رفته رفته توســعه یافته خواهد شد‪ .‬اگر‬ ‫توسعه مورد نظر روحانی توسعه بومی و خود اتکا مثل چین‬ ‫بود شاید داستان فرق می کرد‪ .‬توسعه ای که مورد نظر برخی‬ ‫از نظریه پردازان چپ اسالمی است‪ .‬اکنون دولت روحانی‬ ‫در میانه توســعه و ازادی گرفتار شده و شــاید برند برداشته‬ ‫شدن تحریم تنها راه فرار دولت او از این برزخ باشد‪.‬‬ ‫‪ –5‬اگــر در دادن صفت دموکراســی گشاده دســتی‬ ‫کنیم‪ ،‬دولت حسن روحانی را می توان در میانه اقتدارگرایی‬ ‫بوروکراتیک و لیبرال دموکراسی دانســت‪ .‬به سنت لیبرال‬ ‫دموکرات ها‪ ،‬اصالت بــا اقتصاد بازار ازاد اســت که چنین‬ ‫نگرشی در نظریه پردازان و مدیران دولت مثل مسعود نیلی و‬ ‫اسحاق جهانگیری و محمد نهاوندیان وجود دارد‪.‬‬ ‫دولتی در میانه دموکراسی و توســعه که فعال گرفتار‬ ‫مذاکرات هســته ای اســت‪ .‬چنین دولتی را حتی می توان‬ ‫«دولت اســتثنایی» هم نامید‪ .‬اگر تعبیــر «پوالنزاس» از‬ ‫دولت اســتثنایی را در تعادل طبقاتی هنگام روی کار امدن‬ ‫این گونه دولت هــا را عنوان کنیم هم چنــدان درباره دولت‬ ‫روحانی بیراه نگفته ایم‪ .‬بهتــر اگر بگوییم دولت روحانی به‬ ‫این دالیل دولت استثنایی است که؛‬ ‫‪ – 1‬در شــرایط پات نیروهای اصالح طلب و اصولگرا‬ ‫برنده انتخابات شد‪.‬‬ ‫‪ –2‬حد وســط دولت اقتدارگرای بوروکراتیک و لیبرال‬ ‫دموکراسی است‪.‬‬ ‫با ایــن دو ویژگی می تــوان دولت روحانــی را دولتی‬ ‫استثنایی لقب داد که شبیه ترین دولت‪ ،‬هم به دولت لیبرالی‬ ‫است هم به دولت اقتدارگرای بوروکراتیک اما هیچ کدام از‬ ‫این دو نیست‪.‬‬ ‫در استانه دو ســالگی دولت روحانی می توان دوگونه‬ ‫مخالف برای او محســوب کرد‪ .‬یکی سوسیال دموکراسی‬ ‫و دیگری جریان چپ اســامی یا اســام خواه‪ .‬سوسیال‬ ‫دموکرات ها یا همــان اصالح طلبان بــا فاصله ای منطقی‬ ‫نســبت به دولت حرکت می کنند‪ .‬کامال محافظه کارانه و از‬ ‫همین رو هم هســت که اســحاق جهانگیری لب به گالیه‬ ‫می گشاید که؛ «ما را تنها گذاشته اند» شبیه جمالت قبلی‬ ‫روحانی که از دانشــگاه گالیه می کرد؛ «چــرا از مذاکرات‬ ‫هسته ای دفاع نمی کنید؟»‬ ‫انها نسبت به دولت روحانی نیم تیغ ایستاده اند تا اگر‬ ‫پیروزی نصیب او شد به اغوشش بشتابند و اگر حاصل کار او‬ ‫ی بود حساب خود را از روحانی جدا‬ ‫در پایان چهار سال ناکام ‬ ‫کنند‪ .‬با این حال سوسیال دموکرات های ایران در انتخابات‬ ‫مجلس دهم در کنار روحانــی خواهند بود تا فعال مجلس را‬ ‫فتح کنند و بعد در اندیشه دولت بروند‪.‬‬ ‫جریان چپ اسالم گرا اما جریانی در میان اصولگرایان‬ ‫است که نماد ان را اکنون باید سعید جلیلی دانست؛ جریان‬ ‫معتقد به عقالنیت ارزش مدار برعکس محمود احمدی نژاد‪.‬‬ ‫اگر جریان راســت اصولگرا با نمایندگانی چــون علی اکبر‬ ‫والیتی و علــی الریجانی و جریــان میانــه اصولگرایان با‬ ‫نمایندگــی چــون محمدباقر قالیبــاف و محســن رضایی‬ ‫جانب احتیاط را در نقد تیم هسته ای و حتی دولت روحانی‬ ‫رعایت می کنند اما ســعید جلیلی واضح تــر از تمام این دو‬ ‫سال به نقد دیپلماسی هسته ای روحانی می پردازد‪ -‬هرچند‬ ‫موضع گیری جدید محمدباقر قالیباف در نقد دولت او را به‬ ‫جریان چپ اصولگرایان نزدیک تر می کند‪ -‬این گونه است‬ ‫که در غیاب احمدی نژاد در دو انتخابات اینده‪ ،‬این جریان‬ ‫چپ اسالمی است که با شعار «نمی توان به کد خدا اعتماد‬ ‫کرد» وارد صحنه رقابت با حســن روحانی می شود و فضا را‬ ‫برای راست گرایان و میانه روهای اصولگرا تنگ می کند‪.‬‬ ‫در پایان دو ســالگی دولت روحانی‪ ،‬اکنــون تصویر‬ ‫دقیق تری از دولت او و مخالفانش نمایان شده است؛ دولتی‬ ‫استثنایی با مخالفانی چپ گرا‪.‬‬ ‫م‬ ‫قاله‬ ‫پروژه اشتی با سرمایهداری‬ ‫تحلیلی متفاوت از گفتمان اعتدال‬ ‫جعفر حسن خانی‬ ‫پژوهشگر سیاسی‬ ‫‪2‬‬ ‫عصر روز شنبه ‪ 25‬خرداد وقتی وزارت کشور دولتی که‬ ‫چهار ســال پیش از ان به تقلب ‪ 11‬میلیونی متهم شده بود‬ ‫اعالم کرد که حسن روحانی با نسبت ارای چند دهم درصدی‬ ‫بیش از نیمی از ارا‪ ،‬پیروز انتخابات ریاســت جمهوری است‬ ‫تحلیل ها از چیستی‪ ،‬چرایی و چگونگی این رخداد اغاز شد‪.‬‬ ‫از جمله موضوعات داغ در بازار تحلیل ها پاســخ به ســوال‬ ‫چیستی اعتدال که شعار اصلی دولت اعتدال بود‪ ،‬اغاز شد‪.‬‬ ‫اعتدالی که گاه گفتمان خوانده می شد و گاه شبه گفتمان‪.‬‬ ‫حال با گذشت بیش از دو ســال از ان رخداد و تجربه زیسته‬ ‫دوساله در دولت اعتدال این یادداشــت بر ان است در این‬ ‫شرایط پاسخی دوباره به چیستی اعتدالگرایی بدهد‪ .‬بنابر این‬ ‫است که ابتدا گفتمان های اصولگرایی و اصالح طلبی که در‬ ‫دهه ‪ 70‬و ‪ 80‬بر جامعه حاکم بودند را مورد کنکاش قرار دهد‬ ‫واز این رهگذر به چیستی اعتدالگرایی پردازد‪.‬‬ ‫اصولگرایی به مثابه یک گفتمان‬ ‫اصولگرایی یک گفتمان است‪ .‬یک منظومه معرفتی‬ ‫کامل که دال های ان شــامل اســام سیاســی‪ ،‬اســام‬ ‫فقاهتی‪ ،‬والیت فقیه‪ ،‬عدالت خواهی‪ ،‬استقالل سیاسی‪،‬‬ ‫استکبار ستیزی‪ ،‬حمایت از مســتضعفین و‪ ....‬است‪ .‬این‬ ‫گفتمان ریشــه در عقالنیتی دارد که در اولین مواجهه های‬ ‫ایران با غــرب مدرن شــکل گرفته اســت‪ .‬در دوران پیش‬ ‫از مشــروطه‪ ،‬با ورود مفاهیم مدرن به جهان زیست ایرانی‬ ‫ اســامی (که به دلیل دوری ان از مبانی خود دچار ضعف و‬ ‫رخوت شده بود)‪ ،‬کم کم انگیزه ای در خوانش مجدد اسالم‬ ‫از سوی اندیشمندان و فقها فراهم امد‪ .‬این بازگشت مجدد‬ ‫به اسالم‪ ،‬که در نتیجه شــرایط اضطرار صورت گرفته بود‪،‬‬ ‫موجب شد عقالنیتی وبه تبع ان گفتمانی در جامعه به وجود‬ ‫اید که نقد خود را به دنیای مدرن از پایگاه اســام ســامان‬ ‫می داد‪ .‬اما فارغ از این ریشــه‪ ،‬گفتمــان اصولگرا به معنی‬ ‫کنونی ان‪ ،‬در سال های پس از دوران دفاع مقدس‪ ،‬با بروز‬ ‫رفتارهای برامده از نیروهای متاثر از گفتمان اصالح طلبی‬ ‫یا به بیان دقیق تر گفتمان رفرمیستی که جمهوری اسالمی‬ ‫را به سوی دنیای مدرنیستی می راند‪ ،‬بروز کرد و به مقاومت‬ ‫در برابر ان پرداخت‪.‬از منظر این گفتمان‪ ،‬انقالب اسالمی‬ ‫اغاز تاریخی در برابر تاریخ دنیای مدرن است که در تمنای‬ ‫تحقــق تمدن عظیم اســامی اســت؛ تمدنی کــه ابتنای‬ ‫ان به مبانــی و اصول اســام نــاب قــرار دارد و در تضاد با‬ ‫ایدئولوژی دنیای مدرن‪ ،‬یعنی لیبرالیسم است و بنابراین مانع‬ ‫از تحقق سکوالریسم در جامعه ایران می شود‪ .‬در گفتمان‬ ‫اصولگرایی‪ ،‬جمهوری اسالمی مفهومی بسیط است که از‬ ‫بطن دین استخراج شده اســت‪ .‬جمهوری اسالمی هویتی‬ ‫مستقل از دنیای مدرن دارد و برامده از نظام معرفتی و دانایی‬ ‫دولت‬ ‫جهان زیست اسالمی‪ ،‬ایرانی است‪ .‬در گفتمان اصولگرایی‬ ‫نگاهی حداکثری به دین اســام می شود و شــیوه سامان‬ ‫اجتماعی در حوزه های سیاسی‪ ،‬فرهنگی و اقتصادی را در‬ ‫دین جســت وجو می کند‪ .‬این گفتمان به دنبــال پیوند دین‬ ‫با عدالت و ظلم ســتیزی اســت‪ .‬در مجموع درباره گفتمان‬ ‫اصولگرا می توان گفت این گفتمان می خواهد سیاســت‪،‬‬ ‫انسان و زندگی خصوصی و عمومی را تابع اسالم ناب کند‪.‬‬ ‫اصالح طلبی به مثابه گفتمان‬ ‫فارغ از ریشه های گفتمان اصالح طلبی‪ ،‬که می توان‬ ‫ان را در دوران پیش از مشروطه جست وجو کرد‪ ،‬در ساحت‬ ‫سیاســت جمهــوری اســامی‪ ،‬گفتمــان اصالح طلبی یا‬ ‫رفرمیســتی در ضمیر نیروهای چپ گرا شکل گرفت که در‬ ‫سال های انتهایی دهه ‪ 60‬و ابتدای دهه ‪ ،70‬عرصه سیاسی‬ ‫را مایوســانه به رقیب ســپرده بودند‪ .‬شــکل گیری گفتمان‬ ‫رفرمیســتی به دورانی تعلق دارد کــه در عرصه بین المللی‪،‬‬ ‫بلوک کمونیسم به تازگی فروپاشیده بود و تصویری ُپرفروغ‬ ‫از پیروزی محتوم لیبرالیســم و دموکراســی غربی به چشم‬ ‫می خورد‪ .‬همین فضــای جهانی و تصویر ُپرفــروغ بود که‬ ‫موجب شد نیروهای مایوس چپ گرا‪ ،‬که خود را در بن بست‬ ‫می دیدند‪ ،‬با یک چرخش‪ ،‬به گفتمان رفرمیســت رهنمون‬ ‫شــوند‪ .‬این گفتمان به واقع‪ ،‬در تمنای مدرنیته اســت‪ .‬از‬ ‫این رو‪ ،‬ایدئولوژی لیبرالیسم (که ایدئولوژی متصلب دنیای‬ ‫مدرن اســت) بر ان حاکم اســت و بنابراین الجــرم راه حل‬ ‫رسیدن به تمنای خود را سکوالریسم می داند‪.‬‬ ‫در گفتمان رفرمیســتی با تصور امکان تکــرار تاریخ‬ ‫غرب در جامعه ایران‪ ،‬با این همانی اســام و مسیحیت‪ ،‬در‬ ‫دهه ‪ ،70‬پروژه پروتستانتیسم اســامی مورد توجه است‪.‬‬ ‫این گفتمان به دنبال قرائتی جدید از اسالم است که سازگار‬ ‫با دنیای مدرن باشد‪ .‬سخن از ســازگاری دین و دموکراسی‬ ‫نیز طی این ســال ها‪ ،‬از همیــن رو بیان می شــد‪ .‬گفتمان‬ ‫رفرمیســتی‪ ،‬دین را به عرصه فردی می رانَد و دین حداقلی‬ ‫را توصیه می کند‪ .‬گفتمان رفرمیســتی‪ ،‬انقالب اسالمی را‬ ‫انقالب ناتمام می داند؛ چراکه پروژه این گفتمان تحقق تام‬ ‫امر دموکراســی سکوالر اســت‪ .‬در این گفتمان‪ ،‬جمهوری‬ ‫اسالمی منقســم از دو بخش جمهوریت و اسالمیت است‬ ‫و جمهوریت جمهوری اســامی در این گفتمان محصول‬ ‫تحمیل تاریخ مدرن به تاریخ انقالب اسالمی است‪ .‬از این‬ ‫رو‪ ،‬تالش می شود این تحمیل به حد کمال برسد و در فرایند‬ ‫جهانی سازی‪ ،‬جمهوری اســامی را در دنیای مدرن هضم‬ ‫کند‪ .‬در مجموع می تــوان گفت که این گفتمان می خواهد‬ ‫سیاســت‪ ،‬دین‪ ،‬فرد و زندگــی خصوصی و عمومــی را تابع‬ ‫مدرنیته کند‪.‬‬ ‫بحران مشروعیت و عصر مواجهه تئوریسین ها‬ ‫اعتدالگرایی به مثابه گفتمان یا منش و روش‬ ‫دو ســال از بروز پدیــده اعتدالگرایی که توانســته بر‬ ‫اریکه قدرت تکیه زند می گذرد‪ .‬از ایــن رو‪ ،‬هنوز نمی توان‬ ‫دربــاره ان به یقین ســخن گفت‪ ،‬امــا در این میــان‪ ،‬انچه‬ ‫ُپرواضح است اینکه اعتدالگرایی از یک سو دچار فقدان در‬ ‫جنبه های نظری و تئوریک و از دیگر سو‪ ،‬به شدت سیاسی‬ ‫و عمل گراست‪ .‬انچه در مدت گذشــته عینیت یافته نشان‬ ‫از این دارد که اعتدالگرایی‪ ،‬کنشــگر هوشمندی است که‬ ‫هر ان‪ ،‬مبتنی بر مصلحــت خود‪ ،‬موضعــی اختیار می کند‬ ‫گاه متضاد از موضع پیشــین و تا به اینجا نشــان داده است‬ ‫که بر اصول و اهداف مشــخصی ابتنا ندارد‪ .‬بنابراین از این‬ ‫جهت هــای عینیت یافته می توان مدعی بــود که اعتدال‪،‬‬ ‫بیش از انکه گفتمانی باشد با دال مر کزی و دال های اصلی‪،‬‬ ‫یک منش سیاسی در گســتره بخشــی از نخبگان سیاسی‬ ‫و مدیریتی کشور اســت‪ .‬منش یک الیت قدرت است‪ ،‬که‬ ‫عمل گرا و پراگماتیســت اســت‪ .‬در تبیین بهتر‪ ،‬باید بیان‬ ‫داشت باتوجه به اینکه پراگماتیسم را می توان در عمل ادامه‬ ‫مکتب اصالت فایده دانست‪ ،‬بنابراین منش پراگماتیستی و‬ ‫اعتدالی‪ ،‬فارغ از مباحث نظری و فلســفی‪ ،‬به دنبال تحقق‬ ‫فایده و ســود بیشــتر برای خود و مترصد تــداوم حضور در‬ ‫اریکه قدرت اســت‪ .‬در همین راســتا‪ ،‬باید به این موضوع‬ ‫توجه داشــت که منش پراگماتیستی و عمل گرا‪ ،‬که عنوان‬ ‫اعتدالی را به یدک می کشد‪ ،‬در جامعه‪ ،‬روابط سرمایه ساالر‬ ‫را بیش از پیش بسط و گسترش می دهد‪ .‬فیلسوف این منش‬ ‫ریچارد رورتی اســت که در کتاب «اولویت دموکراســی بر‬ ‫فلسفه»‪ ،‬دموکراسی را بر همه چیز‪ ،‬حتی فلسفه و اندیشیدن‪،‬‬ ‫اولویت می دهد‪ .‬باتوجه به حاکمیت ایــن منش بر فضای‬ ‫سیاسی کشــور‪ ،‬می توان انتظار داشــت الگوی تازه ای از‬ ‫سیاســت ورزی در ایران در حال تکوین اســت که می تواند‬ ‫عرصه های مختلف فرهنگی‪ ،‬اقتصادی و‪ ...‬را در بر گرفته‬ ‫و دگرگون سازد‪ .‬الگویی که در ان سیاست ورزان و کنشگران‬ ‫سیاســی و مردم در رفتارهای سیاسی شــان‪ ،‬نــه مبتنی بر‬ ‫ارمان ها و تمناهایشان و نه مبتنی بر دال های گفتمان مورد‬ ‫نظرشان‪ ،‬بلکه مبتنی بر اســاس فایده مندی بیشتر و روابط‬ ‫سرمایه ســاالر‪ ،‬تصمیم گیری می کنند‪ .‬این یعنی یک قدم‬ ‫نزدیک تر شدن جمهوری اسالمی به دنیای مدرن‪ .‬البته با ید‬ ‫دقت داشت که از سوی صاحبان و شارحان اعتدال تالش‬ ‫بر این بوده که اعتــدال را در قامت یک گفتمــان بازنمایی‬ ‫کنند‪ .‬برگزاری همایش ملی اعتدال در مدت اخیر یا برگزاری‬ ‫با گذر جمهوری اسالمی از بحران هویت‪ ،‬مشروعیت‬ ‫و قدری هم بحران مشارکت‪ ،‬گردنه اصلی نظام اسالمی در‬ ‫صیرورت خود عبور از بحران کارامدی است‪ .‬بدین معنا که‬ ‫خواســت مردم و ملت در این مرحله اثبات فقهی و فلسفی‬ ‫حضور دین در عرصه اجتماع نیست بلکه خواست عمومی‬ ‫کارامدی دین و جمهوری اســامی است‪ .‬شــاید به همین‬ ‫جهت اعتدالگرایی که نتوانسته بود به گفتمان تبدیل شود‬ ‫در قاموس یک منــش و الگوی رفتار توانســت مورد اقبال‬ ‫قرار بگیرد‪ .‬در دهه هفتاد و هشــتاد‪ ،‬ساحت سیاست ورزی‬ ‫مبتنی بر ارمان ها و تمناها شــکل می گرفــت‪ .‬بنابراین خط‬ ‫اصالح طلبی و اصولگرایــی ُپررنگ بود‪ ،‬اما در ســال های‬ ‫اخیر‪ ،‬منش عملگرا و پراگماتیستی‪ ،‬این خطوط را کمرنگ‬ ‫کرده و عمل گرایی و سودمندی‪ ،‬معیار رفتارها و تصمیم ها‬ ‫شده است‪ .‬در این شــرایط تئوریسین ها به حاشــیه رفته و‬ ‫تکنســین ها مورد توجه قرار گرفته اند کســانی که صاحب‬ ‫فن اند نه نظریه‪ .‬اعتدالگرایی و اصالح طلبی تکنسین های‬ ‫خود را ذیل فن ساالری و تکنوکراسی دسته بندی کرده و این‬ ‫در شرایطی اســت که اصولگرایی برای این عصر و عبور از‬ ‫بحران کارامدی سیاق مد نظر خود برای تکنسین های خود‬ ‫را صورت بندی نکرده اســت‪.‬ضمنا به شــرایط حاضر از دو‬ ‫منظر می توان به این شرایط نگریست‪ .‬از یک سو این شرایط‬ ‫برای جمهوری اسالمی یک فرصت اســت؛ چرا که منازعه‬ ‫در ساحت عمل و نه نظر‪ ،‬نشــان از این دارد که مشروعیت‬ ‫نظام جمهوری اسالمی تثبیت شده و جمهوری اسالمی از‬ ‫بحران مشــروعیت عبور کرده و امروز سطح منازعه سیاسی‬ ‫در ســاحت عمل و کارامدی اســت و اگر بحرانی هم باشد‪،‬‬ ‫نه بحران مشــروعیت‪ ،‬بلکه بحران کارامــدی خواهد بود‪.‬‬ ‫اینکه سیاســت ورزان در منازعات خود‪ ،‬به کارامدی اجزای‬ ‫سیســتم بپردازند و نه هستی این اجزا‪ ،‬نشــان از عبور نظام‬ ‫سیاسی از بحران مشروعیت دارد‪ .‬از این رو‪ ،‬این شرایط برای‬ ‫جمهوری اسالمی یک گام به جلو محسوب می شود‪ .‬اما از‬ ‫دیگر سو‪ ،‬این شرایط یک تهدید نیز هست؛ چراکه افتادن‬ ‫سیاســت ورزان ایرانی به ورطه عملگرایی و پراگماتیســم و‬ ‫تصمیم گیری ایشان بر مبنای ســود و فایده و نه ارمان ها و‬ ‫ارزش ها‪ ،‬می تواند جمهوری اسالمی را به سمت دنیای مدرن‬ ‫و ســکوالر ســوق دهد؛ اتفاقی که اگر محقق شود‪ ،‬درست‬ ‫در نقطه مقابل گفتمان اصولگرا‪ ،‬کــه تمنای تحقق تمدن‬ ‫اسالمی را دارد‪ ،‬قرار می گیرد‪.‬‬ ‫فرجام سخن‬ ‫در مجموع می توان گفت اعتدالگرایی نه یک گفتمان‬ ‫نظری‪ ،‬بلکه منشــی اســت رفتاری و عملی کــه گونه ای از‬ ‫رفتار را تجویز می کند که نه مبتنی بر اصــول و قواعد‪ ،‬بلکه‬ ‫مبتنی بر فایده مندی بیشــتر اســت‪ .‬بنابراین ایــن منش با‬ ‫کمرنگ کردن دو گفتمان پیشــین‪ ،‬یعنی گفتمان اصولگرا‬ ‫و اصالح طلب‪ ،‬نیروهای خود را از هر دو جذب می کند‪ .‬این‬ ‫منش برخالف گفتمان اصالح طلبی که به دنبال تحقق پروژه‬ ‫«پروتستانتیسم اسالمی و اشــتی دین با دموکراسی» بود‪،‬‬ ‫پروژه «اشتی اسالم و سرمایه داری» را پیگیری خواهد کرد و‬ ‫این یعنی مدرنیته‪ ،‬راهبردی نو را در مواجههباانقالباسالمی‬ ‫اغاز کرده است؛ راهبردی که باید درباره ان تامل کرد‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪266‬‬ ‫اعتدالگرایی و اصالح طلبی تکنسین های‬ ‫خود را ذیل فن ســاالری و تکنوکراســی‬ ‫دسته بندی کرده و این در شرایطی است‬ ‫که اصولگرایــی برای این عصــر و عبور‬ ‫از بحــران کارامدی ســیاق مد نظر خود‬ ‫برای تکنســین های خود را صورت بندی‬ ‫نکرده است‬ ‫بحران کارامدی و عصر مواجهه تکنسین ها‬ ‫سیاست‬ ‫دهــه ‪ 70‬و ‪ ،80‬مواجهــه دو گفتمــان رفرمیســتی و‬ ‫اصولگــرا‪ ،‬ســاحت سیاســت ورزی جمهوری اســامی را‬ ‫شــکل داد‪ .‬در ایــن دو دهه ایــن دو گفتمان کــه هر یک‬ ‫جریان اجتماعی را نیز حول گفتمان خود نیز ســامان داده‪،‬‬ ‫ساحت سیاست ورزی ایران را عرصه مواجهه تئوریسین ها‬ ‫و نظریه پــردازان کرده و مجادالت بیشــتر در ســاحت نظر‬ ‫پی گرفته می شــد‪ .‬در این دوران تئوریســین ها و سخنان‬ ‫و نظریات ایشــان مورد توجه بــود‪.‬در یک ســر طیف این‬ ‫تئوریســین ها حســین حاج فرج دباغ که خود را عبدالکریم‬ ‫سروش می خواند و شارح اندیشه های پوپر بود قرار داشت‬ ‫و در ســر دیگر ان عالمه مصباح یزدی که شــارح فلســفه‬ ‫اســامی بود‪ .‬اگر دهه ‪ 60‬را بــه دلیل مناقشــات قومی با‬ ‫الگــوی بحران های پنج گانه لوســین پــای دوران بحران‬ ‫هویت قلمداد کنیم که با تثبیــت هویت ملی ذیل جمهوری‬ ‫اســامی در پایان دفاع مقدس به پایان رســید ‪ ،‬دهه ‪ 70‬تا‬ ‫میانه دهه ‪ 80‬را می توان دوران بحران مشــروعیت دانست ‬ ‫دورانی در ساحت اندیشه توســط برخی نظریه پردازان که‬ ‫سعی می شد مشروعیت نظام اســامی‪ ،‬نهاد والیت فقیه و‬ ‫حضور دین در عرصه مدیریت اجتماعی زیر سوال برود‪ .‬سال‬ ‫‪ 84‬پایان این دوران با تثبیت مشــروعیت نظام اسالمی به‬ ‫پایان رسید‪ .‬بعد از سال ‪ 84‬با گذر از بحرانی که هستی نظام‬ ‫را تهدید می کرد ســاحت سیاســت ورزی ایران وارد بحران‬ ‫مشــارکت و توزیع(کارامدی) شــد‪ .‬شــاید بتوان فتنه سال‬ ‫‪ 88‬را بحران ســازی مخالفین جمهوری اسالمی نه در حوزه‬ ‫مشروعیت که یک گام عقب نشینی کرده و در حوزه مشارکت‬ ‫مردم با نظام سیاسی تحلیل کرد‪ .‬بر اساس همین روند شاید‬ ‫بتوان ســال ‪ 92‬را دوران ورود جمهوری اسالمی به بحران‬ ‫توزیع (کارامدی) دانست‪.‬‬ ‫همایش های علمی دیگر نظیر انچه در اسفند ‪ 1386‬تحت‬ ‫عنوان «چشم انداز بیست ســاله و الزامات سیاست خارجی‬ ‫توســعه گرا» روی داد و بیشــتر انچه در حوزه فکر و اندیشه‬ ‫در مرکز تحقیقات اســتراتژیک مجمع تشخیص مصلحت‬ ‫نظام در قالب مقاله و کتاب منتشــر می شد تالش می کرد تا‬ ‫اعتدالگرایی را به یک گفتمان تبدیل کند که البته تا کنون این‬ ‫تالش ها اعتدال را بیشتر شبه گفتمانی که گاهی دال ها ی‬ ‫دیگر گفتمان ها را به خدمت می گیرد معرفی کرده است‪.‬‬ ‫‪21‬‬ ‫منا‬ ‫ظ‬ ‫ر‬ ‫ه‬ ‫مناظرهفیاضزاهد وپرویزامینی‬ ‫درباره دولت روحانی‬ ‫سیاست‬ ‫‪22‬‬ ‫مثلث | شماره ‪266‬‬ ‫اصالح طلبان از روحانی‬ ‫عبورنمی کنند‬ ‫دولت‬ ‫‪3‬‬ ‫مناظــره فیاض زاهــد و پرویز امینــی از ان‬ ‫جهت اهمیت دارد که هر دو از منظر گفتمانی به‬ ‫بحث در مورد دولت حســن روحانی با نگاهی به‬ ‫دولت های پیشین پرداخته اند‪ .‬این مناظره تبدیل‬ ‫به گفت وگویی جدی درباره چهره های سیاست‬ ‫ایران شــده اســت‪ .‬اینکه پرونده هسته ای چه‬ ‫نقشــی در اینده سیاسی حســن روحانی خواهد‬ ‫داشت و نسبت او را با جناح های سیاسی چگونه‬ ‫تعیین خواهــد کرد از مهمتریــن محورهای این‬ ‫نشست بود‪ .‬متن مناظره دو ساعته فیاض زاهد و‬ ‫پرویز امینی از نظرتان می گذرد‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪266‬‬ ‫خود نیازمند مردان خودش اســت‪ ،‬کســانی کــه به ایده و‬ ‫اندیشه دولت پابرجا باشند اما این اتفاق خوب سازماندهی‬ ‫نشد‪ ،‬شاید این تلقی بود که ما حوزه خارجی را حل می کنیم‬ ‫و بعد به حوزه داخلی برمی گردیم تا انتظارات براورده شود‪.‬‬ ‫به نظرم طوالنی شــدن مذاکرات و از طرفــی انتخاب این‬ ‫استراتژی موجب شــد که تا حدی دولت اقای روحانی در‬ ‫حوزه داخلی ان نشاط و شادابی و عملگرایی الزم را نداشته‬ ‫باشــد و من فکر می کنم اگــر بخواهیم یــک معدل کلی‬ ‫بگیریم می توانیم بگوییم رویکــرد اقای روحانی به جامعه‬ ‫جهانی و حل منازعات ایران در عرصه بین المللی و کاهش‬ ‫تنش با همسایگان در ان ســطحی که ممکن بود رویکرد‬ ‫مناسبی اســت مدیریت علمی‪ ،‬عقلی و تکنوکراتیک تا حد‬ ‫زیادی اعمال شد ولی در حوزه سیاسی به این معنا که دولت‬ ‫بخواهد از خود هویت و شناسنامه مشخصی داشته باشد تا‬ ‫برنامه های خود را جلو ببرد ضعف هایی دارد‪.‬‬ ‫امینــی‪ :‬دولــت اقــای روحانــی یــک دولــت‬ ‫تقلیل گراست (‪ )reductionism‬که می تواند از جنبه هایی‬ ‫مثبــت و از زوایایــی منفی باشــد‪ ،‬یعنــی همه مســائل به‬ ‫تحریم ها و تحریم ها به موضوع هسته ای‪ ،‬راه حل موضوع‬ ‫هسته ای به دیپلماسی‪ ،‬دیپلماسی به مذاکرات و مذاکرات‬ ‫به شخص وزیر خارجه یا تیم مذاکره کننده تقلیل پیدا کرده‬ ‫اســت‪ .‬بنابراین با این اوصاف دولت اقای روحانی دولت‬ ‫تقلیل گراست‪ .‬این اتفاق از یک جنبه مثبت است که دولت‬ ‫بر یک مساله هسته ای تمرکز کرده و می خواهد ان را طبق‬ ‫اهدافش پیش ببــرد اما در مقابل بســیاری از مســائل در‬ ‫دستورکار قرار نگرفته است‪ .‬در واقع االن موضوع هسته ای‬ ‫مساله اصلی کشــور و حل همه مشــکالت حتی در تعبیر‬ ‫تازه جناب روحانی اب خوردن مردم هــم به رفع تحریم ها‬ ‫گره خورده است که این به نظرم اثار سیاسی متفاوتی پیدا‬ ‫می کند‪ .‬دولت اقای روحانی یک دولت توسعه گراســت‪،‬‬ ‫توســعه را مقدم بر هر چیز دیگری می داند یعنی هر چیزی‬ ‫که در مقابل مولفه های اقتصادی همچون رشد اقتصادی‬ ‫و رفاه باشد مثل عدالت یا استقالل کنار گذاشته می شود‪.‬‬ ‫تعریف دولت از توسعه نیز با لحاظ یکسری تغییرات جزیی‬ ‫همانی اســت که در کشــورهای اروپای غربی و امریکای‬ ‫شــمالی و دیگر کشــورها مثل چین و مالزی و کره جنوبی‬ ‫اتفاق افتاده است‪.‬‬ ‫به عبارت دیگر دولت اقای روحانی معتقد است مسیر‬ ‫دسترسی به توســعه همان راهی اســت که دیگر کشورها‬ ‫رفتند و راه دیگری هم نیست‪ .‬در واقع توسعه کشور منوط‬ ‫به «همگرایی با کشورهای توسعه یافته» است‪ ،‬از این رو‬ ‫اقای روحانی بارها و به کرات بحث ارتباط و تعامل با جهان‬ ‫را مطرح کرده و منظور از جهان همین کشــورهای اروپای‬ ‫غربی و امریکای شــمالی اســت‪ .‬بنابراین مدل مدنظر او‬ ‫«توسعه برون زا» است که این محل مناقشه و تردید است‪.‬‬ ‫پیامد سیاسی و اجتماعی چنین نگاه نظری و تئوریکی این‬ ‫است که دولت انتظاراتی در جامعه ایجاد کرده و تحقق همه‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث‪ :‬معموال دولت ها سال اول تازه سکان اجرایی‬ ‫کشور را تحویل گرفتند و هر کاری هم انجام دهند نتیجه و‬ ‫حاصلش متوجه دولت قبل است‪ ،‬سال اخر هم که معموال‬ ‫دولت ها مشغول افتتاح و انتخابات هســتند بنابراین سال‬ ‫دوم برای قضاوت عملکرد یک دولت نقطه عطف محسوب‬ ‫می شــود‪ .‬از این منظر اگر بخواهیــم ورود کنیم به عنوان‬ ‫مقدمه بفرمایید چه ارزیابی از عملکرد دو ساله دولت اقای‬ ‫روحانی دارید؟‬ ‫فیاض زاهد‪ :‬هر دولتی یک تیم اصلی و یک تیم‬ ‫فرعی دارد؛ در تیــم فرعی حتی وزرا هم می توانند باشــند‬ ‫یعنی در ســاختار اصلی دولت تعیین کننده نیســتند و تیم‬ ‫اصلی رویکرد را تعیین می کند‪ .‬با این مقدمه می توان گفت‬ ‫دولت اقای روحانی به این نتیجه رســید بزرگترین مشکلی‬ ‫که کشور را تهدید می کند بحران هسته ای است‪ .‬ایران در‬ ‫تحریم قرار دارد و از نظر انتقال پول‪ ،‬فروش نفت‪ ،‬گشایش‬ ‫اقتصــادی‪ ،‬جــذب ســرمایه گذاری و واردات تکنولوژی‬ ‫دچار محدودیت اســت که این مساله مســتقیما بر کارکرد‬ ‫اقتصادی کشور تاثیر می گذارد‪.‬‬ ‫بخش قابل مالحظه ای از درامدهای نفتی قابل انتقال‬ ‫نیســت‪ ،‬تانکرهای ما در دریا با انبارهای نفتی ســرگردان‬ ‫هستند و مشکالتی که همه از انها مطلع هستیم‪ .‬استنباط‬ ‫تیم اصلی دولت اقای روحانی این بود که اگر بر حل مساله‬ ‫هســته ای تمرکز کنند رفع این مانع موجب باز شدن درب‬ ‫اقتصادی کشور و ســرریز شــدن پول های بلوکه به ایران‬ ‫می شــود که این مســاله ما را به ســوی پیوندهــای جدید‬ ‫بین الملــل و فرصت هــای ســرمایه گذاری در چند بخش‬ ‫مشخص مخصوصا صنعت خودرو‪ ،‬گاز‪ ،‬نفت و پتروشیمی‬ ‫ رهنمون می سازد و رونقی در بخش های دیگر مثل بخش‬ ‫مســکن و خدمات ایجاد می کند؛ در چنین شــرایطی نیز‬ ‫دولــت می تواند اهــداف و برنامه های خود را بــرای اداره‬ ‫کشور به پیش ببرد‪.‬‬ ‫فکر می کنم ابتدا به ســاکن تلقی خوشــبینانه دولت‬ ‫این بود که می تواند ظرف شــش ماه مذاکرات را به نتیجه‬ ‫برساند‪ ،‬بعد این زمان به یکسال رسید و سپس یکسال و نیم‬ ‫گفت وگوها با ‪ 5+1‬به درازا کشید‪ .‬خب االن که ما داریم با‬ ‫هم صحبت می کنیم پیش بینی من این است که در پایان‬ ‫ماه ژوئن شاید تا ‪ 20‬روز اینده دو طرف بتوانند به یک فرمت‬ ‫مشخصی برسند‪ ،‬همچنان امیدوارم که این اتفاق بیفتد تا‬ ‫دولت بتواند به برنامه های دیگر شیفت کند اما نقطه ضعف‬ ‫این دولت ان است که بخش اعظم تخم مر غ هایش را در‬ ‫سبد حل مساله پرونده هسته ای گذاشته است‪ .‬بدون تردید‬ ‫من هم با این رویکــرد استراتژیســت های دولت روحانی‬ ‫موافق هستم که مشــکل اساسی مشــکل بیرونی بود اما‬ ‫بخش اعظم مشــکالت حاصل از عملکرد دولت قبلی در‬ ‫بخش سیاسی است‪.‬‬ ‫بنابراین دولــت اقای روحانی یــک خطای راهبردی‬ ‫مرتکب می شــود‪ .‬البته امروز شــاید فکر کنیــم این کار از‬ ‫اول با یک نقشــه بود اما فکــر می کنم در ابتــدا این طور‬ ‫نبود‪ .‬اقای روحانی از یک دولت افراطی اصولگرا ســکان‬ ‫هدایت دســتگاه اجرایی کشور را به دســت گرفت و با یک‬ ‫مجلســی طرف شــد که اکثریت منتقدان و مخالفان او را‬ ‫شکل می داد‪ .‬ان زمان شاید تلقی اقای روحانی این بود که‬ ‫باید یک دولتی بینابین تشکیل دهد‪ .‬وقتی دولتی بینابینی‬ ‫می شــود در ان می تواند یک هماهنگی هــا و پیوندهایی‬ ‫مثال با اقــای الریجانی هم صورت گیرد کــه نمونه اش را‬ ‫در بخش سیاســی و در بخش مدیریت میانــی می بینیم‪.‬‬ ‫وقتی سراغ استان ها می رویم کسانی که روحانی را به کاخ‬ ‫ریاست جمهوری بردند سهم چندانی در این توزیع مدیریت‬ ‫ندارند‪ ،‬این چرا اهمیت دارد؟ اهمیتش به این نیســت که‬ ‫بگوییم باید حتما از طیف قدرت بهره برد‪ ،‬اهمیتش به این‬ ‫است که یک دولت برای پیش برد مانیفست و برنامه های‬ ‫انتظارات را نیز در حل پرونده هسته ای می بیند‪ ،‬حال انکه‬ ‫ابتکار عمل حل پرونده هسته ای در اختیار ایران نیست پس‬ ‫ان وقت اگر توافقی که مورد پذیرش حاکمیت و سیســتم‬ ‫باشــد صورت نگیرد‪ ،‬دیگر دولت «دعــوی» موثری برای‬ ‫انکه مساله و مطالبات مردم را حل کند ندارد و دستش خالی‬ ‫و دچار اسیب جدی اجتماعی و سیاسی می شود‪ .‬یاداوری‬ ‫می کنم که اقای روحانی در انتخابات رای شکننده داشت و‬ ‫پیروزی اش سیاسی بود تا پیروزی گفتمانی باشد‪ .‬در واقع‬ ‫چسبندگی ارا به او از لحاظ کیفی و کمی کم است و همین‬ ‫مساله اسیب پذیری دولت را تشدید می کند‪ .‬حاال دولت در‬ ‫سر این دو راهی می ماند که به هر قیمت و تحت هر شرایطی‬ ‫توافق کند چون هر توافقی بهتر از عدم توافق است یا اینکه‬ ‫در برابر توافق بد بایستد و ان را نپذیرد که حالت دوم همان‬ ‫اسیب های اجتماعی سیاسی یادشده را در پی دارد‪ ،‬بنابراین‬ ‫دو راهی سنگین و بزرگی است‪ .‬البته دیگر اینجا فقط بحث‬ ‫سرنوشــت اقای روحانی مطرح نیســت چــون بدنه هایی‬ ‫از محیط های نخبگانی و سیاســی اجتماعــی مثل اقایان‬ ‫هاشــمی و خاتمی هم به این دولت متصلند بنابراین دلیل‬ ‫مضاعفی برای تقلیل گرایی پیدا شــد و اقای روحانی دائم‬ ‫مساله همگرایی با غرب را تیزتر و تندتر مطرح می کند‪ .‬حاال‬ ‫باید دید به لحاظ سیاسی و اجتماعی نگاه جامعه چیست و‬ ‫ایا تحت تاثیر مواضع دولت قرار دارد که اگر توافق بشــود‬ ‫مسائل حل می شود و اگر نشود مسائل خیلی مشکل پیدا‬ ‫می کند و الینحل باقی می ماند یا متوقف شده و به بن بست‬ ‫می رســند‪ .‬خب این یک اثار و پیامدهایی برای سیســتم‬ ‫سیاسی کشور دارد و نظام سیاسی را در تصمیم گیری هایش‬ ‫دچار مشــکل می کند چون دیگر سخت می تواند جامعه را‬ ‫برای شــرایط عدم توافق اقناع یا امیدوار کند یا انتظاراتی‬ ‫را برایش به وجود بیاورد؛ به این معنا که می شود برای حل‬ ‫مشکالت کشور مسیر تازه ای را طی کرد‪.‬‬ ‫بنابرایــن اثــار و عوارضش بــه کلیت سیســتم هم‬ ‫بر می گردد چون جامعه شرطی شــده که توافق راه نجات‬ ‫اســت و اگر توافقی نشــود دیگر حداقل دولــت مدعای‬ ‫تازه ای ندارد بنابراین دولت در مسیری امده و ارزیابی اش‬ ‫این اســت که اگر توافــق را صورت بدهــد می تواند بافت‬ ‫اجتماعی ‪ -‬سیاسی را با خود همراه و در کوتاه مدت دست کم‬ ‫از مبنای نظری خود دفاع کند‪ ،‬در میان مدت دیگر توافق‬ ‫برای مردم موضوعیت ندارد بلکه مردم انتظار دارند توافق‬ ‫راه حل مشکالت اقتصادی شان باشد یعنی ارزیابی می کنند‬ ‫که توافق چقدر می تواند مســائل اقتصادی کشور را حل‬ ‫کند‪ .‬فرض خوشبینانه ما اگر این باشد که همه تعهدات و‬ ‫تصمیمات را طرف مقابل اجرا کند به نظرم ان وقت دولت‬ ‫یک مشــکل دیگری پیدا می کند که بایــد «کارامدی لغو‬ ‫تحریم ها» را در «حل مشکالت» اثبات کند‪ .‬شاید دولت‬ ‫در کوتاه مدت با توافق‪ ،‬بردی به لحاظ اجتماعی سیاسی‬ ‫به دســت اورد اما در میان مــدت دیگر خــود توافق مهم‬ ‫نیست بلکه اثار توافق که باید به حل مشکالت بیانجامد‪،‬‬ ‫مهم اســت‪ .‬ان وقت دولت دوبــاره ارزیابی و مــورد توجه‬ ‫قرار می گیرد و این روند تــداوم پیدا می کند یا روند دیگری‬ ‫جایگزین می شود‪.‬‬ ‫مثلــث‪ :‬نکته ای کــه اقای امینــی دربــاره گفتمان‬ ‫توســعه دولت یازدهم فرمودند اینجا یک تضادی را ایجاد‬ ‫می کند‪ .‬اگر بدنه حامی اقای روحانی اصالح طلبان هستند‬ ‫و گفتمان اصالحات ازادی اســت و اکنون به نظر می رسد‬ ‫اقای روحانی در دوگانه توســعه و ازادی گرفتار شده است‬ ‫اگر خیلی بخواهد به ســمت گفتمــان ازادی و اصالحات‬ ‫حرکت کند اعتماد بخشی از حاکمیت را از دست می دهد و‬ ‫اگر خیلی به گفتمان توسعه نزدیک شود از انتظارات بدنه‬ ‫حامی خود فاصله می گیرد‪ ،‬این مســاله او را دچار مشکل‬ ‫می کند‪ ،‬نظر شما چیست؟‬ ‫فیاض زاهد‪ :‬به لحاظ نظری این تئوری درســت‬ ‫‪23‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪24‬‬ ‫مثلث | شماره ‪266‬‬ ‫است که توســعه در جهان ســوم عموما زمانی موفق شده‬ ‫که یک توسعه امرانه بوده‪ .‬هانتینگتون رساله ای به عنوان‬ ‫«ســرباز دموکراســی» دارد که اواخر دهه هفتاد نوشت‪.‬‬ ‫یک ویژگی مثبــت هانتینگتون مطالعات اقمــاری زیاد او‬ ‫روی کشورهای حاشیه ای بود‪ .‬کتاب «سامان سیاسی در‬ ‫جوامع دســتخوش دگرگونی» او به ما یک مدلی می دهد‬ ‫که در مقابل تحلیل تروتسکی قرار دارد‪ .‬تروتسکی معتقد‬ ‫به انقالب دائمی درونی بود یعنی انقالب را باید با انقالب‬ ‫ساپورت کنیم‪ .‬مثل رودخانه ای که همواره باید اب داشته‬ ‫باشد تا سد را پر کند‪ ،‬مساله دیگر انکه جنبش های مبتنی بر‬ ‫فقر‪ ،‬موجب اکت هــای انقالبی می شــوند‪ .‬هانتینگتون‬ ‫ایــن نظریــه را رد کــرد‪ ،‬او مطالعاتــی در امریکای التین‬ ‫انجام داد و به این نتیجه رســید که اتفاقــا حلبی ابادها به‬ ‫جای انکه به احزاب سوسیالیســت رای دهنــد به احزاب‬ ‫راســت رای می دهند و نتیجه گرفت هیــچ وقت نیروهای‬ ‫اجتماعی حاشیه نشین سینی نقد را به قیمت حلوای نسیه‬ ‫رها نمی کنند بنابراین گفت که «فقر و حاشیه نشینی نه تنها‬ ‫موجب هیچ گونه کنش سیاسی نمی شود بلکه انها را اخته‬ ‫ سیاسی می کند‪ ».‬حتی یک پژوهش روانشناسی سیاسی‬ ‫نیز به یک تئوری رسید و ان اینکه تعدادی موش و قورباغه‬ ‫در محیطی زیر فشار دما قرار گرفتند به این معنی که گرما‬ ‫به فضای محیطی انها تزریق شد‪ ،‬در مرحله اول موش ها‬ ‫شــروع به دویدن کردند وقتــی گرما را افزایــش می دادند‬ ‫ســرعت انها بیشــتر می شــد اما از یک حدی که به باالتر‬ ‫می رفت موش کپ می کردند و می ایســتادند و به گرمای‬ ‫موجود تن می دادند‪.‬‬ ‫این اشــاره به یک اکت اجتماعــی می کند‪ ،‬مردمی‬ ‫ که ناامیــد می شــوند و معتقدنــد هیچ گونه اکــت بیرونی‬ ‫در سرنوشــت بیرونــی انهــا تاثیرگــذار نیســت‪ ،‬از حرکت‬ ‫باز می ایســتند‪ .‬این تئــوری جامعه شناســی در یک مقوله‬ ‫جدیدتری مطرح شــد و ان اینکه برای تقویت دموکراسی‬ ‫لزوما همیشه نمی شــود از طریق گروه های سیاسی عمل‬ ‫کرد‪ ،‬بلکه توســعه را می توان مبتنی بــر بخش خصوصی‪،‬‬ ‫طبقــه متوسط شــهری و نهادمندکردن انهــا و حوزه عمل‬ ‫نهادهای مدنــی اجتماعی دنبال کــرد؛ کاری که در چین‬ ‫اتفاق افتاد‪ .‬بعد از مائو یک ســوم مردم چین از گرســنگی‬ ‫رنــج می بردنــد‪ .‬در واقع چین کشــوری فقیر بــود‪ ،‬وقتی‬ ‫من جوان بودم یک ســفری به چین رفتــم و با رئیس دفتر‬ ‫مطالعات اســتراتژیک این کشور که از دوســتان مائو بود‬ ‫مالقات کــردم‪ .‬ان مالقــات خیلی برای مــن جالب بود‪،‬‬ ‫این پیرمرد جزء ان گروهی بود که پیاده ان مسیر طوالنی‬ ‫هزار کیلومتر را همراه یک میلیون نفر طی کرد که وقتی به‬ ‫سمت دیگر چین رسیدند‪ ،‬نهصد هزار نفر کشته شده بودند‪.‬‬ ‫او به من گفت «به عنوان یک معلم می گویم هیچ وقت ما‬ ‫در چین شــیر اب را یکباره باز نمی کنیم بلکــه ما قطره ای‬ ‫عمل می کنیم‪ ».‬مرحوم عســگراوالدی یک زمانی در نقد‬ ‫روش های اصالح طلبــی بر این نکته اشــاره کرد و گفت‪:‬‬ ‫«این را بایــد خیلی تدریجی انجــام داد‪ ».‬ایــن جمله به‬ ‫یادگار از طرف من باشد که «چین بدون تردید در ‪ 10‬تا ‪20‬‬ ‫سال اینده شاهد شورش های عمیق سیاسی خواهد بود‪».‬‬ ‫چون نمی شود یک جامعه را مستحکم کرد و به مردم گفت‬ ‫حق ندارند درباره سیاســت و مطالبات اجتماعی اظهارنظر‬ ‫فیــاض زاهــد‪ :‬اصالح طلبان نــه برنامه‪،‬‬ ‫نه انگیزه و نــه دالیل گذر از اقــای روحانی‬ ‫را دارند‪ .‬طبیعی اســت که اقــای روحانی‬ ‫همچنانقوی ترینکاندیدایاصالح طلبان‬ ‫در انتخابات بعدی خواهــد بود و من هیچ‬ ‫نشــانه ای غیر از این تمایل در بین اردوگاه‬ ‫اصالح طلباننمی بینم‬ ‫امینی‪ :‬دولت اقای روحانی یک دولت تقلیل گراست (‪)reductionism‬‬ ‫که می توانــد از جنبه هایی مثبت و از زوایایی منفی باشــد‪ ،‬یعنی همه مســائل‬ ‫به تحریم ها و تحریم ها به موضوع هســته ای‪ ،‬راه حل موضوع هســته ای به‬ ‫دیپلماسی‪ ،‬دیپلماســی به مذاکرات و مذاکرات به شخص وزیر خارجه یا تیم‬ ‫مذاکره کننده تقلیل پیدا کرده است‬ ‫کنند‪ .‬یا راحت از این استان به استان دیگری بروند‪ ،‬زمانی‬ ‫راه های ارتباطی عادی بین ایالت های چین وجود نداشت‬ ‫دولت کمونیســتی به مردم خود اجازه مسافرت از نقطه ای‬ ‫به نقطه دیگر را نمی داد اما امروز در پکن و شانگهای مردم‬ ‫در کلونی ها زندگــی می کنند یعنی وقتی وارد خانه کســی‬ ‫می شــویم باید به نگهبان نام فرد را بگویی و او اســمت را‬ ‫می نویسد بعد داخل ســاختمان می شــویم یعنی هنوز ان‬ ‫ذهنیت وجود دارد‪ .‬االن جوانان چین در پارک های شــبیه‬ ‫پارک های اروپایــی و امریکایی تا صبــح تفریح می کنند‪،‬‬ ‫وقتی در خیابان های گوانگجو و شــانگهای و پکن حرکت‬ ‫کنیم پوشــش ها و لباس ها تفاوتی با نیویــورک و منهتن و‬ ‫لس انجلس ندارد‪ ،‬در چنین جامعه ای نمی توان گفت فقط‬ ‫یک حزب کمونیست وجود دارد که رقابت سیاسی فقط در‬ ‫داخل حزب کمونیست باشــد این جواب نخواهد داد‪ .‬من‬ ‫با پیش بینی کســینجر موافقم که گفت‪« :‬این غول زمانی‬ ‫خیلی بزرگ می شــود و روزی می رســد که طبقه متوســط‬ ‫می گوید ســهم من کجاست؟» امروز کشــور چین از نظر‬ ‫شفافیت مالی یکی از بدترین وضعیت ها را در جوامع کنونی‬ ‫دنیــا دارد‪ .‬همین هیات حاکمه چین بزرگترین شعارشــان‬ ‫مبارزه با فســاد اداری اســت اما چین یکی از فاســد ترین‬ ‫کشــورهای دنیاســت‪ ،‬برخالف ما که ادم های مساله دار‬ ‫جابه جا می شــوند و این ور و ان ور می روند در چین اعدام‬ ‫پاسخ فساد اداری است ولی اعدام مشکل فساد را در چین‬ ‫حل نکرده است‪.‬‬ ‫االن حزب کمونیست چین بزرگترین راهبردش مبارزه‬ ‫با فساد اداری است چون در ان جامعه نظام ازاد رسانه ای‬ ‫و نظارت اجتماعی‪ ،‬احزاب قدرتمند و مطبوعات مســتقل‬ ‫وجود ندارد‪ .‬طبقه متوســط قدرتمند در ایران مشــروطه‪،‬‬ ‫انقالب ‪ 57‬و دوم خرداد را رقم زدند‪ ،‬وقتی طبقه متوســط‬ ‫در ایران قوی می شود سریع سراغ مجله خواندن و سینما‪،‬‬ ‫تئاتر مــی رود‪ .‬اینجا کره شــمالی نیســت بافــت ذهنی و‬ ‫فرهنگی مردم ما فرق دارد‪ .‬ما حتی شبیه اروپایی ها زندگی‬ ‫نمی کنیم‪ .‬ما شبیه ترین زندگی را به امریکایی ها داریم‪ ،‬در‬ ‫واقع در ایران ارزوها‪ ،‬رویا و خیالپردازی همه چیز امریکایی‬ ‫است‪ ،‬در انگلستان و فرانسه است که یک شهروند می رود‬ ‫یک خیار می خرد‪ ،‬در امریکا این کار نمی شود‪ .‬این فرهنگ‬ ‫که حاال غلط یا درست به ما این اجازه را نمی دهد که طبقه‬ ‫متوسط قوی باشد مثال بخش خصوصی و کارخانه دار قوی‬ ‫باشد ولی به مفهوم ازادی فکر نکند‪ .‬جبنش های اصالحی‬ ‫امروز در ایــران می دانند اگــر دولتی مثل اقای هاشــمی‬ ‫یا دولتی مثل اقــای خاتمی روی کار بیایــد‪ ،‬خروجی اش‬ ‫چیست‪ .‬اتفاقا سوال اساســی این است که چه ربطی بین‬ ‫توسعه سیاســی و بهبود شــرایط زندگی مردم وجود دارد؟‬ ‫بســیاری به غلط فکر می کنند که این مســاله ازادی های‬ ‫سیاســی و اجتماعی یا توســعه سیاســی ربطی به اوضاع‬ ‫اقتصادی ندارد‪ .‬اتفاقا بیشترین تاثیر را دارد‪ ،‬کشورهایی‬ ‫که تن به توســعه اقتصــادی بدهنــد حتما بایــد در جرگه‬ ‫توسعه سیاسی هم گام بردارند‪ ،‬حتما باید به یک سطحی‬ ‫از ازادی های اجتماعی‪ ،‬سیاســی‪ ،‬مدنــی‪ ،‬مطبوعاتی و‬ ‫حقوق بشــر‪ ،‬حقوق زنان و حقوق اقلیت ها تن بدهند‪ .‬اگر‬ ‫تن ندهند انها ارزش های خود را بر جامعه تحمیل می کنند‪.‬‬ ‫اقای امینی فرمودند دولت اقای روحانی مدلی از توســعه‬ ‫در ذهــن دارد که در غرب عمل می شــود‪ .‬مدل دیگری از‬ ‫توسعه خارج از این چارچوب ها دو سه جا بیشتر نمی بینیم‪.‬‬ ‫کره جنوبی ترکیبی از توسعه امرانه و توسعه سیاسی است‪،‬‬ ‫امروز جامعه کره جنوبی به اســتانداردهای زندگی اروپایی‬ ‫خیلی نزدیک شده اســت‪ ،‬ماهاتیر محمد در مالزی امرانه‬ ‫عمل کرد ولی امروز مســاله ازادی های سیاسی اجتماعی‬ ‫به شدت دارد در ان کشور مطرح می شود‪ .‬این چین است‬ ‫که دچار شــکنندگی و خردکنندگی خواهد شــد‪ ،‬همه امید‬ ‫امریکایی ها به این اســت که انجا بتوانند به چین پشت پا‬ ‫بزنند چون چین از نظر اقتصادی‪ ،‬امریــکا‪ ،‬اروپا و ژاپن را‬ ‫خواهد بلعید‪ .‬با در نظر گرفتن این توضیحات اقای روحانی‬ ‫هنوز به ان نقطه فیصله بخش و منازعه ای که تئوری و نظر‬ ‫می تواند دغدغه افرین باشد اصال وارد نشده است‪ .‬ما درگیر‬ ‫مالحظات و منازعات پیشینی هستیم که با حصول ساخت‬ ‫یک جامعه دکترین توسعه گرا چه توسعه امرانه اقتصادی و‬ ‫چه توسعه سیاسی فاصله داریم‪ .‬اگر به انجا برسیم که اصال‬ ‫بعید است به عمر این دولت قد بدهد‪ .‬ان وقت برای ان هم‬ ‫راه حل هایی وجود دارد‪ .‬در ان زمان خیل وسیع متفکران‬ ‫در اردوگاه اصالح طلبان چه در جامعه دانشگاهی و فعاالن‬ ‫سیاسی به دولت در لحظه مناســب کمک خواهند کرد که‬ ‫بتواند انتخاب درســت را انجام دهد ولی ما هنوز وارد این‬ ‫نقطه از تعیین نشده ایم که کدام راه و کدام مشی می تواند‬ ‫برای دولت مفید باشد‪.‬‬ ‫مثلث‪ :‬اقای امینی نظر شما چیست؟‬ ‫امینی‪ :‬نظری ندارم‪.‬‬ ‫مثلث‪ :‬فکر می کنم نقطه اشــتراک هــر دو نفر این‬ ‫اســت که دولت همه تخم مر غ هــای خودش را در ســبد‬ ‫سیاست خارجی چیده و شــاید تعبیر درست تر این باشد که‬ ‫تالش می کند بعد از حل این مســاله‪ ،‬به سیاســت داخلی‬ ‫شیفت کند‪ ،‬مصداقش هم شاید همان مصاحبه اقای اشنا‬ ‫باشد که گفت‪« :‬وقتی خیال مان از هســته ای راحت شد‬ ‫برخی وزرا‪ ،‬استانداران و فرمانداران عوض می شوند‪ ».‬در‬ ‫سایه عدم توجه دولت به سیاســت داخلی دو اتفاق افتاد؛‬ ‫اول انکه مخالفان و منتقــدان اقای روحانی از غفلت او به‬ ‫سیاست داخلی اســتفاده کردند و متحدتر شــدند و بیشتر‬ ‫کنار هم قرار گرفتند و دیگر وضعیت ‪ 24‬خرداد ‪ 92‬را ندارند‪،‬‬ ‫اگر ماه های اول دلخوری ها از به ائتالف نرسیدن داشت‬ ‫االن متحدتر شــده اند‪ ،‬اما در مقابل حامیان اقای روحانی‬ ‫انتظاراتی دارند که الاقل در این دو سال براورده نشده؛ مثل‬ ‫عدم توزیع مسئولیت های مدیریتی در استان ها و جاهای‬ ‫مختلف‪ .‬این عدم توجه به سیاست داخلی که به بعد از حل‬ ‫پرونده هسته ای موکول شد چه هزینه هایی را ممکن است‬ ‫برای اقای روحانی داشــته باشد؟ ایا دســت اخر می تواند‬ ‫منجر به این شــود که با منتقدان بســیار قوی تر و حامیان‬ ‫خیلی ضعیف تر از سال ‪ 92‬مواجه شود؟‬ ‫فیاض زاهد‪ :‬خیلی واقع بینانــه به این پدیده نگاه‬ ‫دولت‬ ‫فیاض زاهد‪ :‬اگر دولت نتواند در حوزه داخلی انچنان قدرتمند عمل‬ ‫کند تا انتظارات را از حوزه داخلی محقق یا تامین کند اقای روحانی مستعد اینکه‬ ‫دوباره به کاخ ریاست جمهوری نرود است‪ .‬یعنی از نظر واقعیت سیاسی باید‬ ‫استراتژیست های دولت حواس شان باشد در یک بوستان و گلستان نیستند‪،‬‬ ‫با یک موج شتابنده مطالبات اجتماعی و اقتصادی روبه رو هستند‬ ‫مثلث | شماره ‪266‬‬ ‫امینی‪ :‬اقای روحانی طبیعت سیاسی اش‬ ‫جوری نبوده که هیــچ گاه مدعای ازادی‬ ‫برایش برجســته باشــد‪ .‬هیــچ وقت در‬ ‫درگیری هایــی کــه درباره ازادی شــده‪،‬‬ ‫طرفیتی نداشته اســت البته برخالفش‬ ‫داشته است‬ ‫سیاست‬ ‫کنیم‪ ،‬اگر اقای روحانی نتواند هدف اســتراتژیک خود را‬ ‫جامه عمل بپوشاند و از ان طرف با نشان دادن ناکارامدی‬ ‫در حوزه سیاســت داخلی طرفــداران و همراهان خود را از‬ ‫دست بدهد‪ ،‬طبیعی اســت که این خطر وجود دارد‪ .‬وقتی‬ ‫دولتی مستقر می شود کســانی که به دولت راه پیدا نکردند‬ ‫در کابینه های سایه جمع می شوند و اتفاقا منتقدان چون در‬ ‫اقلیت قرار دارند یک همپوشانی و اتحادی بین شان شکل‬ ‫می گیرد‪ .‬البته معتقدم در اصولگراها به دالیل گفتمانی این‬ ‫اتفاق نیفتاده است ولی در بین اصالح طلبان فکر می کنم‬ ‫جدا از انتقادی که گفتم یک استراتژی دیگری وجود دارد‬ ‫که می تواند مطرح شــود و ان اینکه اصالح طلبان از اول‬ ‫می دانستند این دولت‪ ،‬دولت انها نیست و این انتظار را هم‬ ‫نداشتند که روحانی را زیر فشــار بگذارند که حتما در بازی‬ ‫قدرت سهیم شوند بنابراین چهره های اصلی اصالح طلب‬ ‫یا خود نیامدند یا فکــر می کردند زمان‪ ،‬زمان انها نیســت‬ ‫بلکه این دوره می تواند دوره گذار باشد تا ان بی اعتمادی‬ ‫که بین حاکمیــت و اصالح طلبان در حادثه ســال ‪ 88‬رخ‬ ‫داد به شکلی ترمیم شود‪ .‬شاید اصالح طلبان راهبردهای‬ ‫غلطی داشتند و شاید حاکمیت دچار پردازش نامناسبی در‬ ‫سال ‪ 88‬شد چون در هر صورت این ضربه را به قدرت ملی‬ ‫ایران وارد کــرد‪ .‬یعنی حاکمیت را از یک نیروی سیاســی‬ ‫موثر اجتماعی محروم کرد چون وقتی نیروی سیاســی در‬ ‫چارچوب های قانونی نتوانســت تعریف شود انرژی خود را‬ ‫به حوزه های ناشناخته می برد و این اساسا در سیاست یک‬ ‫امر نسنجیده ای است‪ .‬استراتژی تبدیل دشمن به منتقد‪،‬‬ ‫منتقد به دوست یک اســتراتژی ثابت و ماندگار برای همه‬ ‫دولت هاســت ولی همین االن هنوز فرمول یا گالیه جدی‬ ‫برای اینکــه میان اصالح طلبــان و دولــت روحانی ایجاد‬ ‫صف بندی کند شکل نگرفته است‪ ،‬حتی اقای روحانی فراتر‬ ‫از انتظار اصالح طلبان این گفتمان را پیش برد‪.‬‬ ‫باید ایــن را با صداقــت بگوییم اقــای روحانی هیچ‬ ‫گاه نگفت مــن اصالح طلبم بلکــه گفتمانی را کــه از ان‬ ‫حرف زد گفتمان اصالح طلبی اســت‪ ،‬بدون تردید از روز‬ ‫سه شنبه ‪ 21‬خرداد تا روز جمعه ‪ 24‬خرداد ‪ 92‬که انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری برگزار شد تمایل اقایان خاتمی و هاشمی‬ ‫و گروه هــای سیاســی و چهره هــای اصالح طلــب در به‬ ‫وجود امدن ان ســونامی سیاســی که منجر به رفتن اقای‬ ‫روحانی به کاخ پاســتور شد تاثیر بســیار بنیادین و عمیقی‬ ‫داشــت ولی انها به این پدیده اگاه بودنــد‪ ،‬یعنی ما انتظار‬ ‫نداشــتیم با دوم خرداد ‪ 76‬رو به رو شــویم‪ .‬برای ما روشن‬ ‫بود که این اتفاق نمی افتد‪ ،‬اقای روحانی تا این لحظه که‬ ‫صحبت می کنیم به مبانی این گفتمان پایدار مانده و نیروی‬ ‫سیاســی اصالح طلب و حامیانش همچنان با معذورات او‬ ‫اشــنایی دارند‪ ،‬شــاید انتظارات عمل سیاسی محکم تری‬ ‫از او در بعضی حوزه ها داشتند ولی تا االن به او نمره قبولی‬ ‫می دهند‪ .‬اما اگر پرونده هســته ای حل نشود و اگر دولت‬ ‫نتواند در حوزه داخلی انچنان قدرتمند عمل کند تا انتظارات‬ ‫را از حوزه داخلی محقق یا تامین کند اقای روحانی مستعد‬ ‫اینکه دوباره به کاخ ریاست جمهوری نرود است‪ .‬یعنی از نظر‬ ‫واقعیت سیاسی باید استراتژیست های دولت حواس شان‬ ‫باشد در یک بوستان و گلستان نیستند‪ ،‬با یک موج شتابنده‬ ‫مطالبات اجتماعی و اقتصادی روبه رو هستند که اگر نتوانند‬ ‫پاسخ گویند منجر به بازخورد منفی خواهد شد‪.‬‬ ‫مثلــث‪ :‬امــکان دارد در مــورد شــرایط عدم توافق‬ ‫صحبت کنید‪ ،‬چــون در شــرایط توافق تکلیــف تقریبا تا‬ ‫حدودی مشخص است؟‬ ‫امینی‪ :‬درباره بحث هــای دکتر زاهد یک نکته ای‬ ‫درباره بحث داخلی عرض کنم‪ .‬اقــای دکتر روحانی بافت‬ ‫تئوریکی دارد که دموکراســی و ازادی اصال موضوعشان‬ ‫نیســت‪ ،‬بلکه معتقدند اتفاقا توســعه هر جا رخ داده دست‬ ‫کم بــا اقتدارگرایی بــوده‪ ،‬حال می خواهــد در نمونه های‬ ‫کالســیک غربی باشــد یا شــرقی مثل مالزی و چین فرق‬ ‫نمی کند‪ .‬من دانشــجوی دکتر ســریع القلم بودم‪ .‬ایشان‬ ‫معتقد بود که بحث های اقای دکتر بشــیریه تحت عنوان‬ ‫تقدم توسعه سیاســی‪ ،‬بحث های سیاســی است‪ ،‬علمی‬ ‫ نیست‪ .‬واقعیت این است که توسعه هیچ گاه با دموکراسی‬ ‫اغاز نشــده و همه جا از اقتدارگرایی شــروع شــده است‪.‬‬ ‫می خواهم بگویــم فضای نظــری انها چیزی نیســت که‬ ‫ازادی مساله انها باشد‪ .‬توسعه‪ ،‬مســاله انهاست بنابراین‬ ‫تمجیدهایی که از دنگ شیائوپینگ می شود به رغم ماجرای‬ ‫میــدان تیان ان مــن‪ ،‬تمجید هایی کــه از ماهاتیر محمد‬ ‫می شــود به رغم انکه یک دوره طوالنی مدت بیست ساله‬ ‫در قدرت حاکم بوده اســت‪ ،‬تمجیدهایی کــه از اردوغان‬ ‫می شــود به رغم اینکه پشــتیبان گرایش های تروریستی‬ ‫داعش در سوریه و عراق است در این بافت نظری معنا پیدا‬ ‫می کند‪ .‬اقای روحانی طبیعت سیاسی اش جوری نبوده که‬ ‫هیچ گاه مدعای ازادی برایش برجسته باشد‪.‬‬ ‫هیچ وقــت در درگیری هایی که درباره ازادی شــده‪،‬‬ ‫طرفیتی نداشــته اســت البته برخالفش داشــته اســت‪.‬‬ ‫سخنرانی سال ‪ 79‬که بعدا در مجله راهبرد مجمع تشخیص‬ ‫در بهار ‪ 80‬چاپ شد حال انکه ان زمان سکه رایج اصالحات‬ ‫شعار ازادی بود‪ .‬دو تعبیر انجا داشت‪« ،‬حتی در کشورهای‬ ‫غربی که بحث ازادی جدی است انجا هم اگر یک روزنامه‬ ‫و مطبوعاتی از خطوط قرمز فراتر بروند‪ ،‬نه تنها ان مطبوعه‬ ‫تعطیل می شــود بلکــه کل فعالیت سیاســی عامالن ان‬ ‫نشریه هم تعطیل می شود‪ ».‬یک جمله دیگر دارد اینکه؛‬ ‫«دعوت به تضارب‪ ،‬دعــوت به گفت وگو بــرای جامعه ما‬ ‫زود اســت» و ســه ‪ ،‬چهار شــرط برای تحقق تضــارب ارا‬ ‫و گفت وگــو می گــذارد‪ .‬بعد می گویــد‪« :‬در این شــرایط‬ ‫دعوت بــه تضــارب و گفت وگو مثــل این اســت که بچه‬ ‫‪ 10-12‬ســاله ای را ببریــم کالس دکتــری‪ ،‬البته کالس‬ ‫دکتری خوب اســت اما نه انکه بچه ‪ 10-12‬ساله را کالس‬ ‫دکتری ببریم‪ ».‬یعنی برای جامعه امادگی و شــرایط انکه‬ ‫این ســطح از بحث ها درباره ازادی مطرح شود زود است‪.‬‬ ‫خب فضای دکتــر روحانی این اســت‪ .‬در رویه ای که دارد‬ ‫ازادی کجا معنی پیدا می کند؟ ازادی یعنی ازادی مخالف‪،‬‬ ‫ازادی این نیســت که کســی حــرف مدنظر مــن را بزند و‬ ‫ان حرف منتشــر شــود بلکه برعکس منتقد اجــازه یابد در‬ ‫خط قرمزهای من طرح انتقــاد کند‪ .‬ایا اقــای روحانی در‬ ‫مدتی که رئیس جمهور بود توانسته ازادی را نمایندگی کند‬ ‫یا خیر؟ باید دید با منتقدانش چگونه رفتار کرده است؟ نوع‬ ‫مواجهه اش با منتقدانش چیســت؟ این میزان «خشونت‬ ‫کالمی» از تعابیری چون بزدل و بیسواد تا چیزهای دیگر‬ ‫در ادبیات او نسبت به منتقدان است‪ .‬پس اقای روحانی به‬ ‫لحاظ شخصیتی هم نمی تواند مدعای ازادی داشته باشد‬ ‫یعنی مدعای ازادی درباره اقای روحانی منتفی است‪ ،‬یکی‬ ‫به لحاظ نظری گفتم و یکی به لحاظ شــخصیتی‪ .‬ازادی‬ ‫جایی اســت که حداقل ظاهرا مخالف به رسمیت شناخته‬ ‫شــود‪ ،‬به او احترام بگذارند و حرفش را بشنوند ضمن انکه‬ ‫گفته شود در اداره کشور دیدگاه دیگری وجود دارد که به ان‬ ‫عمل می شود‪ .‬االن اقای روحانی هر بار که صحبت می کند‬ ‫همیشه یک نکته ای نسبت به منتقدان بیان می کند‪ .‬این‬ ‫میزان حساسیت به انتقاد برای چیست؟ جاهایی که او در‬ ‫مجامع شورایی حضور دارد یا اداره کننده است یا عضو ان‬ ‫مجموعه است مثل شورای عالی انقالب فرهنگی‪ ،‬رئیس‬ ‫شوراست اگر ســوال شود چطوری جلســه را اداره می کند‬ ‫و اگر کســی در نقد او صحبت کند چقدر تحمل می شود؟‬ ‫محبوب های ان جمــع منتقدان اقای روحانی هســتند یا‬ ‫موافقان او؟ روشــن می شــود کــه مدعــای ازادی درباره‬ ‫اقای روحانی منتفی اســت‪ .‬زمان اقای خاتمی هم وقتی‬ ‫بزنگاه هایی برای ازادی پیدا شــد او نتوانست به وعده ای‬ ‫که داد عمل کند‪ .‬شــعار اقای خاتمی «زنــده باد مخالف‬ ‫من» بود اما تنها دولتی که یک نهاد انتخاباتی در جمهوری‬ ‫اسالمی را در تجربه ‪ 36‬ساله «منحل» کرد‪ ،‬نهادی که از‬ ‫مردم رای گرفته بود‪ ،‬دولت اقای خاتمی بود که شــورای‬ ‫شــهر اول تهران را منحل کرد یا تا قبــل انکه احمدی نژاد‬ ‫شــهردار شود‪ ،‬شــهرداران تهران در جلســه هیات دولت‬ ‫حاضر بودند اما وقتی اقای احمدی نژاد شهردار شد‪ ،‬ورود‬ ‫شهردار تهران به جلسه هیات دولت لغو شد‪ .‬اینجاست که‬ ‫ازادی و شعار زنده باد مخالف من باید بروز و ظهور کند‪.‬‬ ‫در یکی از سال های صحبت اقای خاتمی در دانشگاه‬ ‫تهران که به او اعتراض شــد ادبیات او در پاســخ چه بود‬ ‫«می گم بندازنــت بیــرون!!! ادم باش!!‪ ».‬حــاال رابطه‬ ‫اصالح طلبان با اقای روحانی چیست؟ تحلیل من این است‬ ‫اصالح طلبان پس از یک تجربه طوالنی ‪ 10‬ساله از دومین‬ ‫شورای شهر تا سال ‪ 92‬که شکست های پیاپی انتخاباتی‬ ‫در شوراها‪ ،‬مجلس و ریاســت جمهوری داشتند‪ ،‬از موضع‬ ‫ایدئولوژیک به یک موضع پراگماتیســتی شیفت کردند‪.‬‬ ‫انها در دوم خرداد دنبــال چه بودند؟ خــروج از حاکمیت‪،‬‬ ‫عبور از خاتمی و عبور از خود جمهوری اســامی را مطرح‬ ‫می کردند‪ ،‬امروز چه هستند؟ امروز به اقای روحانی همان‬ ‫کسی که سخنران ‪ 23‬تیر بود و هیچ وقت اصالح طلبان روز‬ ‫‪ 23‬تیر را روز خوشایند برای خودشان قلمداد نمی کنند چون‬ ‫درست نقطه مقابل ‪ 18‬تیر است به این قناعت کردند یعنی به‬ ‫«ماقبل خاتمی و هاشمی» رجعت کردند یعنی پراگماتیست‬ ‫شدند‪ .‬یعنی جزمیت هایی که داشتند را کنار گذاشتند یعنی‬ ‫به عمل سیاســی به عنوان یــک پراتیک نــگاه می کنند و‬ ‫می سنجند که شــرایطی مثل احمدی نژاد برایشان چطور‬ ‫است‪ .‬چه امکانات و فرصت هایی ایجاد می کند‪ .‬شرایطی‬ ‫مثل روحانی چه فرصت هایی بــرای انها ایجاد می کند؟ با‬ ‫‪25‬‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث | شماره ‪266‬‬ ‫‪26‬‬ ‫بررسی شــرایط ترجیح می دهند که این از ان شرایط بهتر‬ ‫اســت‪ .‬تعبیر من این اســت کــه اصالح طلبــان در حکم‬ ‫اپاندیس دولت اقای روحانی هســتند یعنی شاید برعکس‬ ‫صحبت های اقای دکتر چسبندگی اصالح طلبان به دولت‬ ‫هم ناگزیر اســت یعنی انتخاب دیگــری ندارند تا هر وقت‬ ‫بخواهند بتواننــد از این انتخاب صرف نظــر و ان انتخاب‬ ‫بدیل را جایگزین کنند‪ .‬محتمل می دانم باز روحانی گزینه‬ ‫اصالح طلبان در انتخابات ریاست جمهوری سال ‪96‬خواهد‬ ‫بود‪ .‬عبور از روحانی در این دوره اتفــاق نمی افتد چون به‬ ‫لحاظ پراگماتیستی زمینه اش برای شان فراهم نیست‪.‬‬ ‫مثلث‪ :‬اقای دکتر فیاض زاهد! شــما قبول دارید که‬ ‫اصالح طلبان اپاندیس دولت اقای روحانی هستند؟‬ ‫فیاض زاهد‪ :‬خیر‪ ،‬اتفاقــا اصالح طلبان قلب این‬ ‫دولت هســتند‪ .‬تصویری که اقای امینی از اقای هاشمی‬ ‫می سازد تصویر دهه های گذشته است‪ .‬بله ان زمان مدلی‬ ‫که اقای هاشمی به توسعه نگاه می کرد‪ ،‬مدل امرانه بود‪.‬‬ ‫ولی هاشمی امروز هاشمی دیروز نیست‪ ،‬از نظر گفتمانی‪،‬‬ ‫روحانی هم نیست‪ .‬در هر حال باید گفته ها و نوشته هایشان‬ ‫را تحلیل کنیم‪ .‬اقای سریع القلم همکار من است‪ ،‬بارها با‬ ‫هم ســفر رفتیم‪ ،‬کارهای مشــترک انجام دادیم‪ ،‬اخرین‬ ‫کتابش این را تایید نمی کند‪ .‬ضمن‬ ‫انکــه دکتــر ســریع القلم در بیــن‬ ‫نویســندگان و تئوریســین های‬ ‫توســعه گرا قرار می گیرد اصال مدل‬ ‫مطالعاتی اش هم مدل توسعه است‪.‬‬ ‫ولی در تمام کارهای اخیر و کارهای‬ ‫قدیمی کــه انجــام داده نمی توانیم‬ ‫جایی پیــدا کنیم که نوشــته های او‬ ‫بگوید‪« :‬توسعه اقتصادی بدون میل‬ ‫به چارچوب ساخت نهادهای مدنی‬ ‫اجتماعــی و سیاســی امکان پذیــر‬ ‫است‪ ».‬اقای روحانی امروز دیگر ان‬ ‫اقــای روحانی نیســت کــه در دهه‬ ‫هشــتاد ان ســخنرانی را کرد‪ ،‬امروز‬ ‫چیزی که روحانــی می گوید از دلش‬ ‫گفتمان توســعه در نمی اید‪ ،‬روحانی‬ ‫وفادار به گفتمان توســعه است‪ ،‬اما‬ ‫االن انچــه بیــان می کنــد ضرورت‬ ‫تامین و گسترش ازادی های مدنی و‬ ‫سیاســی و اجتماعی اســت‪ .‬اصال‬ ‫بدون این مساله‪ ،‬دولت اقای روحانی معنی ندارد‪ .‬اگر تمام‬ ‫صحبت های او بررسی شــود و کلید واژه ها مورد توجه قرار‬ ‫گیرد معلوم می شود که حق ازادی برای زنان‪ ،‬حق ازادی‬ ‫بــرای اقلیت سیاســی‪ ،‬مذهبــی و گروه های سیاســی از‬ ‫بزرگترین شــعارهای اقای روحانی بــرای باز کردن فضای‬ ‫سیاسی کشور است‪ .‬او درباره حل مساله حصر و حل مساله‬ ‫زندانیان سیاسی در دوران انتخابات و پس از ان بارها وقتی‬ ‫در محافل دانشگاهی حضور پیدا می کند می گوید‪« :‬دولت‬ ‫به عهد خود وفادار است»‪ .‬شــاید مدلی که دنبال می کند‬ ‫خیلی جنجالی نیست ولی به این وفادار است و معتقد است‬ ‫بدون میل بــه ان امکان تحقق اینها وجــود ندارد‪ .‬در این‬ ‫دولت است که مسائل مربوط به خانه سینما‪ ،‬چانه زنی های‬ ‫جدی برای حل مساله انجمن صنفی مطبوعات‪ ،‬وضعیت‬ ‫کتــاب و موســیقی را شــاهد هســتیم‪ .‬اتفاقــا وقتــی به‬ ‫دانشــگاه ها‪ ،‬جامعــه هنــری و محیط های روشــنفکری‬ ‫می رویــم این تغییــر فضــا را می بینیم‪ .‬به عنــوان فعاالن‬ ‫رسانه ای خیلی خوب احساس می کنند چقدر فشار امنیتی و‬ ‫فشار سیاسی از روی جراید و مطبوعات برداشته شده است‪،‬‬ ‫اگر روحانی در گذشــته در جایی گفته «در غــرب نیز اگر‬ ‫روزنامــه ای خطا کنــد کل روزنامــه را می بندنــد‪ ».‬یا این‬ ‫اظهارنظر را اقای امینی درست منتقل نکرده یا اگر روحانی‬ ‫گفتــه حــرف درســتی نیســت چــون در هیــچ جامعــه‬ ‫توسعه یافته ای روزنامه توقیف نمی شود‪ .‬اساسا همه جنگ‬ ‫و دعواهــای مســلمانان بــا بســیاری از ایــن جرایــد و‬ ‫مطبوعه های غربی این اســت که برخی از این رسانه ها به‬ ‫غلط ازادی بیان را توجیه اقــدام خود می خوانند حال انکه‬ ‫کار انهــا گذر کــردن از خطــوط قرمزی اســت کــه دارد‬ ‫امنیت ملــی ان کشــورها را تهدید می کنــد‪ .‬اتفاقی که در‬ ‫دانمارک‪ ،‬فرانسه یا ایاالت متحده امریکا افتاد‪ .‬ضمن انکه‬ ‫اگر اقای روحانــی از نظر اقای امینی این قــدر اقتدارگرا و‬ ‫ بی توجه به مفهوم ازادی برای مخالفان و منتقدانش است‬ ‫پس چه تفاوتی بین اقــای روحانــی و اصولگرایان تندرو‬ ‫متصور هســتیم‪ .‬اقای روحانی باید کاندیدای شیک و تر و‬ ‫تمیز اصولگراهای رادیکال می شــد و می امــد اتفاقا رای‬ ‫مــی اورد‪ .‬تعبیــر اســتعاری اینکه من ســرهنگ نیســتم‬ ‫حقوقدانم‪ ،‬این تفاوت رویکرد در گفتمان سیاسی را نشان‬ ‫می دهــد اما من هــم موافقم که شــاید بهتر اســت اقای‬ ‫رئیس جمهور در استفاده از برخی تعابیر پرهیز یا در مقابل‬ ‫منتقدان خونســردتر رفتار کند ولی به نظــر من این کمال‬ ‫ بی انصافی بــه تاریخ این مملکت اســت‪ .‬دولــت خاتمی‬ ‫متحمل بدترین فشارها بود و در هر ‪ 9‬روز با یک بحران در‬ ‫حوزه های مختلف رو به رو شــد‪ .‬بزرگتریــن افتخار دولت‬ ‫اصالحات این اســت کــه در یک کشــور جهان ســومی‬ ‫ وزارت اطالعــات وادار شــد بیانیه رســمی دهــد و بگوید‬ ‫کارمندان خودسر من روشنفکران را به قتل رساندند و وزیر‬ ‫مربوطــه وادار به اســتعفا شــد‪ .‬اصال دولــت اصالحات‬ ‫هیچ کاری نمی کرد جز این کار‪ .‬در ســوئیس و فرانسه که‬ ‫زندگی نمی کنیم در یک کشوری زندگی می کنیم که تجربه‬ ‫کمی در مشــق دموکراســی دارد‪ ،‬اگــر اقــای خاتمی در‬ ‫دانشــگاه تهران عصبانی شــد و به ان دانشــجویان گفت‬ ‫«می گویم بندازنتان بیرون» در پایان مراسم دانشجویان با‬ ‫تاکســی و ارامش خیال به خانه شان رفتند و هیچ کس هم‬ ‫سراغ شــان نرفت‪ .‬این دیگران بودند که رفتند دانشــگاه‬ ‫امیرکبیــر و وقتــی شــعارهایی دادنــد همــه ســتاره دار و‬ ‫ممنوع التحصیل شــدند‪ .‬اقــای امینی اگــر مخالفت هم‬ ‫می کنید حتی اگر با کسی زاویه دارید‪ ،‬بیهقی به ما یاد داد‬ ‫که باید با کمال انصــاف این کار صورت گیــرد‪ .‬خاطرات‬ ‫خوب وزرای اقای احمدی نژاد منتشر شده‪ ،‬احمدی نژاد با‬ ‫اقای متکی چه کار کرد؟ با دانش جعفــری چه کار کرد؟ با‬ ‫وزیر اموزش و پرورش چه کار کــرد؟ خودمان را جای اقای‬ ‫روحانی بگذاریم‪ ،‬صدا و سیما نه تنها همراهی نمی کند که‬ ‫برخالف زمان دولت قبلی که همه چیز را گل و بلبل نشــان‬ ‫می داد به یک رسانه منتقد دولت بدل شده‪ ،‬این همه مستند‬ ‫در ارتباط با پرونده هسته ای می سازد ان هم در مقابل یک‬ ‫رئیس جمهور و دولتی که حمایت رهبری انقالب را پشــت‬ ‫خود دارد‪ .‬مســتحضرید جواب دادن به تلفن اوباما بدون‬ ‫تایید حاکمیت امکان پذیر نبود‪ ،‬اقای خاتمی حاضر نشد در‬ ‫عکس هزاره در کنار کلینتون بایستد و عکس بگیرد‪ .‬اقای‬ ‫کلینتون پای صحبت اقای خاتمی نشست‪ ،‬اقای خاتمی‬ ‫برای حفظ مصلحت پای صحبت اقای کلینتون ننشست‪.‬‬ ‫در عکس یادگاری هم حضور پیدا نکرد‪ .‬هیچ کدام از اقایان ‬ ‫هاشمی‪ ،‬خاتمی و روحانی ‪ 11‬روز قهر نکردند‪ .‬البته اقای‬ ‫احمدی نژاد به عنوان رئیس جمهور حق خودش می دانست‬ ‫هر گونه کنشــی کند‪ .‬اگر ما داریم مقایسه می کنیم باید با‬ ‫شاخص ها مقایسه کنیم‪ .‬باید بینیم در دوره اصالحات وضع‬ ‫مطبوعات‪ ،‬ســینما‪ ،‬کتاب‪ ،‬احزاب‪ ،‬اقلیت های سیاسی و‬ ‫قومی چه بود و در دوره احمدی نژاد چطور شد‪ .‬اقای امینی‬ ‫دورانی بر روشنفکران و فعاالن سیاسی این مملکت گذشت‬ ‫که جرات نمی کردند با هم استخر بروند‪ ،‬من از توهم حرف‬ ‫نمی زنم از واقعیت حرف می زنم‪ .‬تجربه های شخصی همه‬ ‫ما داریم‪ ،‬پنج نفر جرات نمی کردند یک جا جمع شــوند و با‬ ‫هم شام بخورند‪ ،‬بعضی از دوســتانی که به یک رستوران‬ ‫می رفتند احضــار می شــدند که چرا‬ ‫باهم به یک رســتوران می روید‪ ،‬من‬ ‫فکت تاریخــی دارم این قــدر فضا‪،‬‬ ‫فضای سنگینی بود که بخش زیادی‬ ‫از ایــن نیروهــای سیاســی گرفتــار‬ ‫پرونده های مختلف شــدند‪ ،‬عده ای‬ ‫هنــوز گرفتارنــد‪ ،‬عــد ه ای‬ ‫ممنوع الخروجند‪ ،‬عــده ای صرفا به‬ ‫جــرم اظهارنظر و بیان نظرات شــان‬ ‫مشــکل دارنــد‪ .‬البتــه اگر کســانی‬ ‫خطایی کردنــد چوبــش را خوردند و‬ ‫هزینه اش را پس دادنــد‪ ،‬اما بخش‬ ‫کوچکی از اصالح طلبان شعار عبور از‬ ‫خاتمی و عبــور از حاکمیت را دادند‪،‬‬ ‫اقــای کروبی‪ ،‬اقــای خاتمی‪ ،‬اقای‬ ‫عــارف و چهره هــای اصلــی‬ ‫اصالح طلــب همچــون مصطفــی‬ ‫تاج زاده که هم اکنون در زندان است‪،‬‬ ‫با این موافق نبودنــد‪ .‬در یک جامعه‬ ‫ازاد وقتی سرپوش را برای اظهارنظر‬ ‫برمی دارند اظهارنظرهای متفاوت هم بروز پیدا می کند‪ ،‬اگر‬ ‫این اظهارنظرها را اختصاص دهیم‪ ،‬به این گفتمان که انها‬ ‫چنین بودند مــن خیلی بــا ان توافق نــدارم‪ .‬همین االن‬ ‫وضعیت اقــای روحانی را در نظر بگیرید تمام رســانه های‬ ‫رسمی‪ ،‬تریبون های مختلف‪ ،‬صد او سیما و برخی نهادها به‬ ‫دولت یازدهم انتقاد دارند‪ .‬در مقابل اقای روحانی تنها یک‬ ‫ابــزار دارد و بــه غلــط دارد بار سیاســی دولــت را بردوش‬ ‫می کشــد‪ .‬کســانی که وضعیت کشــور را به حــال امروز‬ ‫دراوردند انهایی که گفتند شــورای امنیــت انقدر قطعنامه‬ ‫بدهد تا قطعنامه دانش بترکد و وقتــی عقال گفتند «رفتن‬ ‫پرونده هسته ای به شورای امنیت چاه ویلی است که خروج‬ ‫از ان به این اسانی نیست عراق هنوز از شورای امنیت خارج‬ ‫نشــده اســت» بی توجهی کردنــد‪ ،‬عمال بــا بی تدبیری و‬ ‫اظهــارات جنجال افرین نســنجیده در جامعــه بین الملل‬ ‫وضعیت ما را در بن بست وخیمی قرار دادند که حاال دولت‬ ‫اقــای روحانی دارد تــاش می کند بخش وســیعی از این‬ ‫سنگالخ های موجود را از سر راه اداره کشور بردارد‪ .‬بنابراین‬ ‫معتقدم اقــای روحانی دیگر اقای روحانی ‪ 20‬ســال پیش‬ ‫نیســت‪ .‬امروز پیشــگام گفتمان ازادی‪ ،‬توجــه به حقوق‬ ‫مردم‪ ،‬نهادهای اجتماعی و احزاب چه کسانی هستند؟ هر‬ ‫بار پای سخنرانی اقای هاشمی بنشینیم‪ ،‬هر خاطره ای که‬ ‫دولت‬ ‫امینی‪:‬محتملمی دانمباز‬ ‫روحانیگزینهاصالح طلبان‬ ‫درانتخاباتریاست جمهوری‬ ‫سال‪96‬خواهدبود‪ .‬عبوراز‬ ‫روحانی در این دوره اتفاق‬ ‫نمی افتدچونبهلحاظ‬ ‫پراگماتیستیزمینه اش‬ ‫برای شانفراهمنیست‬ ‫مثلث | شماره ‪266‬‬ ‫سیاست‬ ‫او بیان می کند گویی یک هاشــمی جدیــد دارد اظهارنظر‬ ‫می کند‪ .‬این هاشمی با هاشمی ‪ 20‬سال قبل متفاوت است‪.‬‬ ‫طبیعی است در مسیر سیر و تغییر هویت سیاسی ادم ها در‬ ‫هر نقطه ای از زندگی شان به یک واقعیت سیاسی می رسند‪.‬‬ ‫وقتی کســی از قدرت کنار می رود و قدرت را از بیرون نگاه‬ ‫می کند بسیاری از معایب و اشکاالت را می بیند‪ ،‬این لطفی‬ ‫بود که خواسته و ناخواسته حاکمیت به اصالح طلبان کرد‬ ‫تا اصالح طلبان بروند ان طرف میز و مجددا خود و حکومت‬ ‫را نقد کنند‪ .‬یک نکته ای هم در فرمایش اقای امینی بود که‬ ‫گفــت اصالح طلبــان از شــورای دوم در ادوار مختلــف‬ ‫انتخابات شکســت خوردند‪ .‬یاداور می شوم شوراها محل‬ ‫یادگاری بود که دولت اصالحات بــا ظرفیتی که در قانون‬ ‫اساسی وجود داشت ان را به جامعه هدیه کرد تا نهادهای‬ ‫مدنی تقویت شــوند‪ .‬حاال در تهران مشکالتی پیش امد و‬ ‫وزارت کشور تصمیم به انحالل شــورای اول گرفت و ان‬ ‫نقطه تاریک هم در تاریخ و کارنامه اصالح طلبان است‪ .‬در‬ ‫شــورای دوم ما در اکثر انتخابات شوراهای شهر شکست‬ ‫خوردیــم و اصالح طلبــان رای نیاوردند‪ .‬شــاید ازادترین‬ ‫انتخابات پس از انتخابات مجلس اول‪ ،‬انتخابات دومین‬ ‫دوره شــوراهای شــهر و روســتا بود که حتی همــه ملی –‬ ‫مذهبی ها و نهضــت ازادی ها امدند اما شکســت خوردیم‬ ‫چون مردم از استراتژی ما تبعیت نکردند‪ ،‬ولی اقای امینی‬ ‫مستحضر است که در هیچ انتخابات مجلسی بدون وزنه و‬ ‫مزاحم اصالح طلبان نتوانستند شرکت کنند چون ما در هیچ‬ ‫انتخاباتــی چهره هــای اصلی جریــان اصالحــات تایید‬ ‫صالحیــت نشــدند‪ .‬همیشــه بــه نظــر منابــع چهارگانه‬ ‫استشهادی عمل نمی شد‪ .‬در واقع به اصالح طلبان اجازه‬ ‫رقابت برابر داده نشد‪ ،‬باید این امکان را به همه گروه های‬ ‫سیاسی با ظرفیت خودشان داده شود که بیایند و از امکانات‬ ‫تصویری‪ ،‬صدا و سیما و مطبوعات به طور برابر برای طرح‬ ‫افکار خود نزد جامعه استفاده کنند‪ .‬اگر افکار عمومی مثل‬ ‫شــورای دوم بــه اصالح طلبــان رای نــداد بالطبــع خود‬ ‫اصالح طلبان می گویند مردم ما را نخواستند ما کنار می رویم‬ ‫اما با دست و پای بسته نمی توان در شنای المپیک شرکت‬ ‫کرد‪ .‬اصالح طلبــان اپاندیس دولت نیســتند‪ ،‬دارند نقش‬ ‫فعال و پویا را برای دولت ایفا می کننــد چون این دولت در‬ ‫بخش های وســیعی از ســاختار حاکمیت تنهاســت و اگر‬ ‫می خواهد با قــدرت کار خــود را به پیش ببــرد باید تکیه و‬ ‫ارتباطش را با نیروی اجتماعی اش حفظ کند‪ ،‬ان نیروهای‬ ‫حامی و نیروی اجتماعی موثر که مثــل قلب دارد خون به‬ ‫بدنه دولــت پمپاژ می کند نیــروی اجتماعی اصالح طلبان‬ ‫اســت‪ .‬اقای روحانی باید نگران این باشــد که این پایگاه‬ ‫اجتماعی را از دست ندهد‪ .‬با فرمایش اقای امینی موافقم‬ ‫که اصالح طلبان نه برنامه‪ ،‬نه انگیزه و نه دالیل گذر از اقای‬ ‫روحانی را دارند‪ .‬طبیعی اســت که اقای روحانی همچنان‬ ‫قوی ترین کاندیــدای اصالح طلبــان در انتخابات بعدی‬ ‫خواهد بود و من هیچ نشــانه ای غیر از ایــن تمایل در بین‬ ‫اردوگاه اصالح طلبان نمی بینم‪.‬‬ ‫امینی‪ :‬البته اقای دکتر در دفاع از دولت اصالحات‬ ‫یک مقداری احساســاتی شــد‪ ،‬من هیچ تعصبی نســبت‬ ‫به اقــای خاتمی و اقــای احمدی نــژاد ندارم‪ ،‬مــن راجع‬ ‫به احمدی نــژاد هیچ صحبتــی نکردم‪ .‬تنها چنــد فکت از‬ ‫صحبت اقای دکتر فیاض زاهد سوال برانگیز است‪ .‬گفتند؛‬ ‫سخنرانی احمدی نژاد در دانشگاه امیرکبیر که منجر به اتش‬ ‫زدن عکس او شد‪ ،‬همه انهایی که معترض بودند محروم از‬ ‫تحصیل شدند‪ .‬چنین فکتی را من در اختیار ندارم‪ .‬نشنیدم‬ ‫کســی را که عکس را اتــش زده دچار مشــکل تحصیلی و‬ ‫اموزشی شده باشد‪ .‬شما شنیدید؟‬ ‫فیاض زاهد‪ :‬پس این دانشــجویان ســتاره دار از‬ ‫کجا هستند؟‬ ‫فیاض زاهــد‪ :‬کســی از اتش زدن عکــس اقای‬ ‫احمدی نژاد حرف نزد‪ .‬من نمی دانــم چنین اتفاقی افتاده‬ ‫است یا خیر؟ شما چیزی از دانشجویان ستاره دار شنیدید؟‬ ‫امینــی‪ :‬بلــه‪ ،‬امــا ان اتفــاق باعــث ســتاره دار‬ ‫دانشــجویان شــد؟ بعد اقای دکتــر گفتند اگــر روحانی با‬ ‫حاکمیت هماهنگ نبود ان مکالمه تلفنــی در امریکا بین‬ ‫اقای روحانی و اوباما انجام نمی شــد‪ .‬این حرف نیز محل‬ ‫اشکال است؛ چون رهبری بعد فرمودند «کارهای نابجایی‬ ‫در انجــا انجام شــد» و اشاره شــان به همین بحــث بود‪.‬‬ ‫من وارد این بحث ها نمی شــوم‪ .‬بحث مــن درباره ازادی‬ ‫بــود‪ .‬ازادی معیــار دارد‪ .‬اینکه از حقوق زنــان و اقلیت ها‬ ‫دفاع کنیم همه متکفــل فضای ازادی اســت‪ ،‬اما ازادی‬ ‫یک جایی به قول اگزیستانسیالیست ها به یک «محدوده‬ ‫مرزی» می رسد که هر چیزی خودش را انچنان که هست‬ ‫نشان می دهد‪ .‬سیســتمی که خط قرمزهایش قابل چالش‬ ‫نباشــد‪ ،‬نمی توانیم بگوییم ازادی در ان است‪ .‬بسیاری از‬ ‫کشورهای اروپای غربی حالتشان این است که چون فاقد‬ ‫هر نوع امر مقدسی اند که خط قرمز انها باشد‪ ،‬وقتی در ان‬ ‫جوامع متاســفانه می شود به مقدســات توهین کرد‪ ،‬یک‬ ‫انتقاد از رئیس جمهور چقدر نشانه ازادی است؟ مثال روشن‬ ‫بزنم شورای شهر یک نهاد انتخاباتی بود‪ ،‬وقتی احمدی نژاد‬ ‫شهردار شد‪ ،‬از حضور او در دولت ممانعت شد‪ .‬این مثالی‬ ‫خیلی واضح و روشــن اســت‪ .‬به عبارت دیگر وقتی ازادی‬ ‫هزینه دار شــد یعنی من را از نظر سیاسی و اجتماعی دچار‬ ‫اســیب کرد‪ ،‬انجا ازادی موضوعیت و مبنــا پیدا می کند‪.‬‬ ‫همین االن همه رسانه های اصالح طلب همچون مهرنامه‬ ‫مونولوگ هستند این قدر که جریانی که معتقد به روشنفکری‬ ‫دینی است‪ ،‬هم معترض این مجله است که نسبت به انها‬ ‫ بی مهری می شــود‪ .‬من یک تریبون دارم به اندازه همین‬ ‫باید نشــان دهم که به مخالفم وزن می دهم یا نمی دهم‪.‬‬ ‫روزنامه صبح امروز چه کار می کرد‪ ،‬هر شنبه سخنرانی اقای‬ ‫حسنی را منتشر می کرد‪ ،‬یک هفته زده بود که ببخشید متن‬ ‫سخنرانی به دست ما نرسیده است‪ .‬این در راستای تحقیر‬ ‫مخالف بود‪ .‬گروهی به نام انصار حزب الله برای خود یک‬ ‫دیدگاه و فلسفه ای دارد‪ .‬در مناسباتی که عمل می کند عقبه‬ ‫تئوریکی برای خودش ساخته است‪ .‬یکبار محترمانه به انها‬ ‫بگوییم حرف حساب شما چیست؟ االن مهرنامه یک مجله‬ ‫تئوریک است جای پدیدارشناسان‪ ،‬اگزیستانسیالیست ها‪،‬‬ ‫هرمنوتیســین ها و متفکران غیر انگالساکســون و فلسفه‬ ‫ هایدگر در ان کجاست؟ یک مونولوگ کامل است‪ ،‬این قدر‬ ‫که صدای ملکیان را هم دراورده است و مهرنامه را تریبون‬ ‫طباطبایی می داند‪ .‬روزنامه های دوم خرداد چقدر به مخالف‬ ‫احترام می گذارند؟ چقدر با مخالف وارد دیالوگ می شوند و‬ ‫حرف شان را از طریق دیالوگ پیش می برند؟‬ ‫فیاض زاهد ‪ :‬اقای امینی! شما از سوی چه جریان‬ ‫سیاسی حضور دارید؟‬ ‫امینی‪ :‬من از طرف خودم اینجا هستم‪.‬‬ ‫فیاض زاهد‪ :‬یعنی اقای امینی چه عقبه سیاســی‬ ‫دارد؟‬ ‫امینی‪ :‬همین حرف هایی که دارم بیان می کنم‪.‬‬ ‫فیاض زاهد‪ :‬ایــن عقبه حرف هایــی که می زنید‬ ‫برای من یک رنگ و بویی دارد‪ .‬مــن می گویم اقای امینی‬ ‫دارد از یک گفتاری‪ ،‬گفتمانی دفاع می کند که نقطه مقابل‬ ‫گفتمانی است که او را مورد نقد قرار می دهد‪ .‬چون در خالء‬ ‫که صحبت نمی کنیم‪ .‬خوشــبینانه ترین حالتش را بگوییم‬ ‫شما به اردوگاه سیاسی راست اعتقاد دارید‪.‬‬ ‫امینی‪ :‬باید تقسیم بندی کنیم؟‬ ‫فیاض زاهــد‪ :‬خیــر‪ ،‬ببینیــد یــک بــام و دو هوا‬ ‫نمی شود‪.‬‬ ‫امینی‪ :‬محتوایی که می گویم این طور است‪.‬‬ ‫فیاض زاهد‪ :‬بله‪ ،‬متدولــوژی بحث خیلی مهمی‬ ‫است‪ .‬اینکه شــما چهار نکته کوچک را بگیرید و این همه‬ ‫بدیهیــات را نادیده بگیرید‪ ،‬صدا و ســیما بــه فرزندان این‬ ‫انقالب اجازه نمی دهد از خود دفاع کنند‪.‬‬ ‫امینی‪ :‬شــما از کجا می دانید مــن مدافع رویکرد‬ ‫صدا و سیما هستم‪.‬‬ ‫فیاض زاهد ‪ :‬پس درباره چه چیزی حرف می زنید؟‬ ‫امینــی‪ :‬مــن معتقدم رســانه واقعــا باید رســانه‬ ‫باشــد یعنی در «مرز واقعیت» حرکت کند‪ .‬رســانه های ما‬ ‫عقب مانده هســتند‪ ،‬چون در پارادیم واقعیت قرار ندارند‪.‬‬ ‫اتفاقات کوچک و بــزرگ در جامعه مــا می افتد‪ .‬من یک‬ ‫رســانه ای هســتم‪ ،‬یک دیدگاهی دارم کــه در جای خود‬ ‫محفوظ‪ ،‬اما چــرا پدیده ای کــه رخ داده را انکار می کنم؟‬ ‫واقعا ایــن روزنامه ای که تقریبا هــر روز در صفحه یک ان‬ ‫یک بیلبورد از عکس اقای هاشمی می زند این واقعا واقعیت‬ ‫بیرون است؟‬ ‫فیاض زاهد ‪ :‬یک سوال از شــما دارم‪ .‬اثرگذاری‬ ‫صدا و سیما بیشتر است یا یک روزنامه؟‬ ‫امینی‪ :‬اصال با رویکرد صدا و سیما موافق نیستم‪.‬‬ ‫فیاض زاهد ‪ :‬چقدر صدا و سیما را نقد کردید؟‬ ‫امینی‪ :‬خیلی‪ .‬من مخالف ردصالحیت مصطفی‬ ‫معین در ســال ‪ 84‬بــودم‪ .‬مخالــف بعضــی از رفتارهای‬ ‫احمدی نژاد بــودم‪ ،‬درباره تقابل احمدی نــژاد ‪ -‬الریجانی‬ ‫مقاله نوشتم که چرا این دو با هم در تقابل هستند و هر دو را‬ ‫تحت عنوان سیاست ورزی غریزی‪ ،‬تعریف کردم که این دو‬ ‫رفتارشان متاثر از عقالنیت سیاسی نیست‪ .‬بنابراین مواضع‬ ‫روشنی دارم‪ .‬من شــاید یکی از جدی ترین خط قرمزهای‬ ‫برخی رسانه های اصولگرا هستم‪ .‬خط قرمز در این حد که‬ ‫هیچ مطلبی از بنده ولو به نفع انها از من نباید در سایت ها و‬ ‫رسانه های شان منتشر شود حال انکه قبال منتشر می شد‪.‬‬ ‫فیاض زاهد ‪ :‬چقدر این رسانه ها را نقد کردید؟‬ ‫امینی‪ :‬همین دیدگاه ها و مواضع این رسانه ها را‬ ‫نقد کردم که انها این طور می کنند‪ .‬بــه اقای احمد توکلی‬ ‫نامه دادم و گفتم‪« :‬جامعه شناســی سیاسی کار می کنم‪،‬‬ ‫شما یک بازیگر سیاسی هســتی می خواهم شما را تحلیل‬ ‫کنم‪ ».‬یک نامه تحت عنوان «توصیه سیاســت ورزانه به‬ ‫احمد توکلی» نوشتم‪ ،‬انجا شــرح دادم که سیاست ورزی‬ ‫چه چارچوبی دارد‪ ،‬مفهوم سازی کردم‪ ،‬بعد با استدالل های‬ ‫فراوان نوشــتم «فارغ از چپ یا راست بودن‪ ،‬اقای توکلی‬ ‫‪27‬‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث | شماره ‪266‬‬ ‫‪28‬‬ ‫یک سیاست ورز غریزی است و مبنایی برای کنش سیاسی‬ ‫ندارد‪ ».‬نامه را محترمانه به خود او دادم و گفتم روی سایت‬ ‫الف بگذارد‪ ،‬ادعای ازادی هم که دارد‪ ،‬چه اتفاقی افتاد؟‬ ‫فیاض زاهد ‪ :‬احتماال چاپ نشد‪.‬‬ ‫امینی‪ :‬ان دوســتی که پیگیــری می کرد گفت‪،‬‬ ‫اوال ‪ 24‬ساعت جواب نداد‪ ،‬بعد از ‪ 24‬ساعت گفت‪« :‬چون‬ ‫این مطلب درباره من اســت بگذارید من درباره انتشار این‬ ‫مطلب با دوستانم مشورت کنم!!!‪ ».‬روزنامه کیهان تمام‬ ‫این دورانی که من حرف زدم حتی یک کلمه از من منتشر‬ ‫نکرده است‪ .‬عمده رسانه هایی که به نوعی اداره کنندگان‬ ‫انها‪ ،‬سمپات دکتر جلیلی هستند‪ ،‬همین برخورد را دارند‪.‬‬ ‫فیاض زاهد ‪ :‬شما درباره روزنامه های اصالح طلب‬ ‫این نقــد را دارید اما این نقد وارد نیســت‪ ،‬چون وقتی یک‬ ‫جریده ای منتشــر می شــود برای خودش یک مانیفست و‬ ‫استراتژی دارد‪ ،‬من چیزی که از جهان می بینم این است‪.‬‬ ‫من تا حــاال فرصت نکــردم چیزی برای مهرنامه بنویســم‬ ‫بلکه گفت وگوهــای کوتــاه کردم‪.‬واقعیت ان اســت که‬ ‫چون درگیر حجم زیادی از کار علمی و دانشــگاهی بودم‬ ‫فرصت نکردم خیلی بخوانم ولی می دانم دوســتان من در‬ ‫مهرنامه گرایش های لیبرالی دارند‪ .‬بنابراین طبیعی است‬ ‫که اثار پوپر و برلیــن را چاپ می کنند‪ .‬ولی اثــار هایدگر را‬ ‫اگر هم چاپ کننــد‪ ،‬نقدش را کار می کننــد می دانید چرا؟‬ ‫چون هایدگر و اگزیستانسیالیســت ها رســانه خودشان را‬ ‫دارند‪ .‬از اول انقالب تا امروز دوســتان فلســفه دانشــگاه‬ ‫تهران از اقایان رضــا اردکانی‪ ،‬حدادعادل و صدا و ســیما‬ ‫فلســفه کل گرایانه دارند تبلیغ می کنند‪ ،‬کتاب نوشتند‪ ،‬در‬ ‫واقع طرفداران فلســفه هایدگر که بدون تریبون نیستند‪،‬‬ ‫در مقابل فلســفه دانان لیبرال هســتند که تریبون ندارند‪.‬‬ ‫این انتظار نادرستی است که ســرمقاله مرا که شرق چاپ‬ ‫می کند کیهان هم چــاپ کند‪ .‬این معنی اش این نیســت‬ ‫که من به ازادی بیان اعتقاد ندارم‪ .‬من مدعی هســتم که‬ ‫رفتار اصالح طلبان مخصوصا در دوران هشت ساله دولت‬ ‫اصالحات یک کارنامه درخشــان و برجســته ای در دفاع‬ ‫از حقوق مخالفان‪ ،‬منتقدان‪ ،‬اقلیت ها و حاشــیه راندگان‬ ‫سیاســی و نقد قدرت اســت‪ .‬اخیرا روزی ناهار در روزنامه‬ ‫اعتماد بودم یکی از نماینده های مجلس انجا امد‪ ،‬در میان‬ ‫صحبت هایش گفت «شما نطق مرا علیه اقای احمدی نژاد‬ ‫شنیدید؟» گفتم‪« :‬نه»‪ .‬گفت «خواهش می کنم بشنوید»‪،‬‬ ‫گفتم‪« :‬االن این نطق ها خیلی معنی ندارد» گفت‪« :‬شما‬ ‫از اقای احمدی نژاد خوشت می اید؟»‪ ،‬گفتم‪« :‬من ادمی‬ ‫ هســتم که به افتاده ضربه نمی زنم‪ ».‬شاهد این گفت وگو‬ ‫هم وجود دارد‪ .‬من علیــه احمدی نژاد زمانــی ‪ 100‬مقاله‬ ‫نوشــتم که کســی جرات نمی کرد این کار را انجام دهد و‬ ‫اقای احمدی نژاد جزو معدود پاسخ هایی که مستقیم داده‬ ‫به نوشته من در اعتماد ملی بود‪ .‬ولی ان موقع نوشتن علیه‬ ‫اقای احمدی نژاد شهامت می خواست‪ ،‬اما االن همه دارند‬ ‫به احمدی نژاد در نمازجمعه و صد او سیما نقد وارد می کنند‪،‬‬ ‫پس از این منظر با شــما موافقم اگر بتوانــی قدرت را نقد‬ ‫کنی‪ ،‬یعنی بگویی «فالن نهاد چرا وارد سیاست می شود»‬ ‫یا «صدا و ســیما چرا از پول بیت المال سال ها برنامه های‬ ‫مونولوگ می ســازد» این شــهامت می خواهد‪ ،‬ما در این‬ ‫موضع مشــترک هســتیم‪ .‬من می گویم ما اصالح طلبان‬ ‫همیشه زیر فشارهای مختلف بودیم از سوی نهادهایی که‬ ‫نباید ما را زیر فشار قرار دهند‪.‬‬ ‫امینی‪ :‬پس تجربه من را شما ندارید‪ .‬من در دوره‬ ‫اصالحات دانشجو بودم‪.‬‬ ‫فیاض زاهد ‪ :‬خب‪.‬‬ ‫امینی‪ :‬ماجرای سال های ‪ 77 ،76‬و ‪ 78‬در اهواز‪.‬‬ ‫عضو انجمن اسالمی علوم پزشــکی دانشگاه دکتر شهید‬ ‫چمران اهواز بودم‪ .‬ان زمان اقای خاتمی سر کار بود‪ ،‬من‬ ‫کسی بودم که به دلیل فعالیت سیاسی به کمیته انضباطی‬ ‫فراخوانده شدم‪ .‬حدود پنج تا شش نفر از دوستانم تا بیش‬ ‫از دو ترم از تحصیل محروم شدند‪ .‬حتی خانواده های برخی‬ ‫از انها تحت فشار قرار گرفتند‪.‬‬ ‫فیاض زاهــد‪ :‬مــا داریــم روی گفتمــان حــرف‬ ‫می زنیم‪.‬‬ ‫امینی‪ :‬ایــا اقای خاتمــی یک بار بــا مخالفانش‬ ‫نشست و گفت شماها چه می گویید؟‬ ‫فیاض زاهد ‪ :‬اولین جلسه ای که اقای خاتمی بعد‬ ‫از ریاست جمهوری داشت با هیات های موتلفه بود‪.‬‬ ‫امینی‪ :‬شعار اقای خاتمی زنده باد مخالف من بود‪.‬‬ ‫منظورم با کسانی که هویت انها مخالفت و نقد دولت بود‪.‬‬ ‫فیاض زاهد ‪ :‬مقیــاس بدهید ما داریــم در حوزه‬ ‫سیاســت حرف می زنیم‪ .‬شــما مقابل دولت اصالحات در‬ ‫جمهوری اسالمی نشان بدهید که به ازادی وفادارتر بوده‬ ‫است‪ ،‬من دستم را باال می برم‪.‬‬ ‫امینــی‪ :‬مــن در ازادی رادیکالم یعنــی در حوزه‬ ‫رســانه معتقدم باید رادیکال ترین ازادی در ســطح رسانه‬ ‫اعمال شــود‪ .‬مثال اتفاقی که برای ســتار بهشــتی افتاد‬ ‫ بی تدبیری بود‪ .‬حکومتی که اجازه می دهد قدرت سیاسی‬ ‫انتخاب شــود یعنی اقای خاتمی‪ ،‬هاشمی‪ ،‬احمدی نژاد و‬ ‫روحانی رئیس جمهور شوند و بعد هم محاسبات اجتماعی‬ ‫و سیاسی تحت تاثیر دولت ها تغییر کند حاال ستار بهشتی‬ ‫که وبالگی نوشته کجای ماجرا اســت؟ بنابراین در بحث‬ ‫ازادی مشــکل محدودیت نــدارم‪ .‬چهارشــاخص را برای‬ ‫عقب ماندگــی پارادیــم رســانه در ایران مطــرح کردم که‬ ‫یکی از ان شاخص ها مونولوگ بودن است‪ .‬نباید کسی را‬ ‫تحقیر کرد‪ ،‬کســی طرفدار انصار حزب الله است جلساتی‬ ‫می گذارند‪ ،‬با هم حــرف می زنند و بعــد تصمیم می گیرند‬ ‫و با موتور به خیابان می روند انها چــه چیزی را می خواهند‬ ‫بگویند؟ چه مبنایی دارند؟ کسی از انها سوال کرده است؟‬ ‫فیاض زاهد‪ :‬ما بارها حســین الله کــرم را دعوت‬ ‫کردیم‪.‬‬ ‫امینی‪ :‬اگر من روزنامه داشته باشم این طور رفتار‬ ‫می کنم‪.‬‬ ‫فیاض زاهــد‪ :‬خــود شــما می گوییــد در روزنامه‬ ‫صبح امروز متن سخنرانی اقای حسنی چاپ می شد‪.‬‬ ‫امینی‪ :‬برای تحقیر او و خنداندن مخاطب بود‪.‬‬ ‫فیاض زاهد‪ :‬باالخره این حرف ها را می زد‪.‬‬ ‫امروزچیزیکهروحانی‬ ‫می گویدازدلشگفتمان‬ ‫توسعهدر نمی اید‪.‬روحانی‬ ‫وفاداربهگفتمانتوسعه‬ ‫است‪،‬امااالنانچهبیان‬ ‫می کندضرورتتامینو‬ ‫گسترشازادی هایمدنیو‬ ‫سیاسیواجتماعیاست‬ ‫امینی‪ :‬اقای حسنی را نماد جریان اصولگرا نشان‬ ‫می داد‪.‬‬ ‫مثلث‪ :‬اگر ‪ 30‬امام جمعه مخالف حرف می زدند فقط‬ ‫اقای حسنی را می زد‪ .‬صحبت های ‪ 29‬امام جمعه دیگر را‬ ‫نمی گذاشت‪ .‬جنگ روانی بود‪.‬‬ ‫فیاض زاهد ‪ :‬مگر در کار رســانه چه کار می کنند؟‬ ‫همین است‪.‬‬ ‫امینی‪ :‬مــن می گویم ایــن کار غلط اســت‪ .‬کار‬ ‫رســانه ای با کار روانی فــرق می کنــد‪ .‬کار رســانه بر مرز‬ ‫واقعیت است‪.‬‬ ‫فیاض زاهــد ‪ :‬اقای امینی‪ ،‬عــذر می خواهم این‬ ‫منوط بر مولفه ای دیگر اســت‪ .‬وقتی مبادی همه صداها‬ ‫بسته شود‪ ،‬یکجا ســرریز می کند‪ .‬مثال جنبش دانشجویی‬ ‫نمود پیدا می کند‪ .‬مگر می شود کشــوری ‪ 40‬سال جنبش‬ ‫دانشجویی داشته باشــد‪ ،‬ســال ‪ 1968‬در فرانسه جنبش‬ ‫دانشجویی پدید امد و رفت‪ .‬بین سال های ‪ 1975‬تا ‪1985‬‬ ‫در کره جنوبی جنبش دانشجویی پدید امد و بعد دانشجویان‬ ‫ســرکار رفتند‪ ،‬ازدواج کردند‪ ،‬تکنوکرات شــدند‪ ،‬پس ما با‬ ‫جامعه مشکل دار طرف هستیم که در هر دوره ای می بینیم‬ ‫که جنبش دانشجویی مساله دارد‪ .‬چرا؟‬ ‫امینی‪ :‬باید ازاد باشیم (خنده)‪.‬‬ ‫فیاض زاهد ‪ :‬تا زمانی که پشت درب توالت عمومی‬ ‫شعار سیاسی می نویسند یکجای کار می لنگد‪ .‬چون پشت‬ ‫در توالت عمومی جای نوشتن شــعار سیاسی نیست‪ .‬ولی‬ ‫وقتی هیچ جایی نیســت که شعار سیاســی طرح شود این‬ ‫اتفاق می افتد‪ .‬روزی شهید بهشــتی در میزگرد تلویزیونی‬ ‫به کیانوری گفــت «ما به شــما وقت می دهیــم بیایید در‬ ‫تلویزیون‪ ،‬شما هم از اتحاد جماهیر شوروی برای ما وقت‬ ‫بگیرید»‪ ،‬یا شهید مطهری نیز گفت‪« :‬استاد مارکسیست‬ ‫بیاید در دانشگاه تدریس کند»‪ ،‬امروز وقتی من در تدریس‬ ‫فلســفه تاریخ به بحــث مارکس و هگل می رســم اول باید‬ ‫چهارتا فحش به مارکس و هگل بدهم‪ ،‬وقتی این مشــکل‬ ‫اســت یکجا درز می کند‪ .‬یــک روزنامــه ای می اید نقش‬ ‫توپخانه را ایفا می کند‪ .‬صبح امروز این کار را کرد در مقابل‬ ‫کیهان هم همین کار را می کرد‪ .‬ان زمان اصالح طلبان هر‬ ‫روز صبح روزنامه کیهان را بــاز می کردند ببینند این روزنامه‬ ‫اتش توپخانه را کجا می ریزد‪.‬‬ ‫امینی‪ :‬من می گویم نظراتم اینهاست‪ .‬من زمان‬ ‫دانشجویی خودم دو‪ ،‬سه کرسی ازاد اندیشی برگزار کردم‪،‬‬ ‫که دکتر سریع القلم بود‪ ،‬غنی نژاد و سیف زاده دعوت بودند‬ ‫(مخالف دیدگاه های مثل من)‪ .‬شــخص من اصال دوره‬ ‫دانشــجویی و دوم خرداد کمیته انضباطی احضار شــدم‪،‬‬ ‫دوســتان ما از تحصیل محروم شــدند دو ترم‪ .‬می خواهم‬ ‫بگویم ما که نباید تعصب و احساســاتی نســبت به خاتمی‬ ‫و احمدی نژاد داشــته باشــیم‪ .‬فرق احمدی نــژاد با اقای‬ ‫خاتمی چیســت؟ فرقش این اســت که اقای احمدی نژاد‬ ‫هیچ مدعــای ازادی نداشــت بنابراین انتظــاری از اینکه‬ ‫احمدی نژاد چرا به ازادی عمل می کنی یا نمی کنیم نداریم‬ ‫ولی کسی که شعار ازادی را بلند می کند‪ ،‬باید به این مدعا‬ ‫عمل کند‪.‬‬ ‫فیاض زاهد ‪ :‬که عمل کرده است‪.‬‬ ‫امینــی‪ :‬امــا بــه نظر مــن عمــل نکرده اســت‪.‬‬ ‫رسانه های دوم خرداد رسانه های مونولوگ هستند‪.‬‬ ‫فیاض زاهد ‪ :‬اقای امینــی از کجا حرف می زنید؟‬ ‫وقتی ‪ 27‬روزنامه در یک روز توقیف می شوند‪.‬‬ ‫مثلث‪ 17 :‬روزنامه‪.‬‬ ‫فیاض زاهد ‪ :‬پس ‪ 10‬تای بعدی یادتون رفت‪.‬‬ ‫مثلث‪ :‬در یک روز ‪ 17‬روزنامه بود‪.‬‬ ‫فیاض زاهد ‪ :‬این همــه روزنامه را بســتند و افراد‬ ‫بیکار شدند‪ .‬اقای امینی اینها را حساس نکرد‪ .‬پس انگشت‬ ‫اشاره باید بیشــتر بر این موارد باشــد‪ ،‬چون این حاکمیت‬ ‫دولت‬ ‫مثلث | شماره ‪266‬‬ ‫جهت است که در واقع برای دولت ایجاد مزاحمت نشود‪،‬‬ ‫دولت استراتژی دارد که مشکالت خود را در قالب تعامل و‬ ‫چانه زنی درون سیستمی حل و فصل کند و ما بیاییم پیاز داغ‬ ‫را زیاد کنیم این حساسیت را افزایش می دهد‪.‬‬ ‫مثلث‪ :‬اقــای روحانی قبــل از انکه ایــن جمله اش‬ ‫برجسته شود که مخالفان دولت بیسواد هستند یک جمله‬ ‫دیگر گفت که «اقایان دانشگاهی بیایید حرف بزنید تا این‬ ‫منتقدین من که سواد هســته ای ندارند مجال حرف زدن‬ ‫نداشــته باشــند‪ ».‬حتی بعد از صحبت اقــای روحانی چرا‬ ‫دانشگاهیان به میدان نیامدند؟‬ ‫فیاض زاهد ‪ :‬همان زمان نوشــتم که «اگر اقای‬ ‫دکتر روحانی می خواهی این معلم های مظلوم دانشــگاه‬ ‫برای دولت ســپر امن ایجاد کنند جلوی ممنوع التدریسی‪،‬‬ ‫اخراج‪ ،‬تعلیق و مشــکالت شــان بایســت بعــد از جامعه‬ ‫دانشــگاهی بخواه که بیایند اظهارنظر کننــد»‪ ،‬چون انها‬ ‫نمی توانند این هزینه را پرداخت کنند‪.‬‬ ‫مثلث‪ :‬اقای امینی نظر شما چیست؟‬ ‫امینــی‪ :‬اصالح طلبــان در حمایــت از دولت در‬ ‫مساله هسته ای وارد شدند چون به دولت چسبندگی دارند‪،‬‬ ‫سیاست‬ ‫اســت که باید قوه هاضمــه اش را بــاال ببرد‪ .‬من و شــما‬ ‫روزنامه نگار‪ ،‬نویسنده و فعال سیاسی هستیم یک جاهایی‬ ‫هم ممکن اســت اشــتباه کرده باشــیم‪ ،‬ولی این ساختار‬ ‫حاکمیت است که باید چارچوبی را فراهم کند‪.‬‬ ‫امینی‪ :‬اصال فرض را بر این بگذاریم که حاکمیت‬ ‫اشتباه می کند‪ .‬من االن یک روزنامه با تیراژ پنج هزار نسخه‬ ‫دارم‪ ،‬همین جا باید نشان دهم به ازادی اعتقاد دارم‪.‬‬ ‫فیاض زاهد ‪ :‬انصاف این اســت کــه در محدوده‬ ‫ازادی و قــدرت رســانه ای بــه نهادهای باالتــر که کیک‬ ‫بزرگتری از قدرت رســانه ای را در اختیار دارند ‪ 75‬درصد تا‬ ‫‪ 80‬درصد انتقادها متوجه انها شود‪.‬‬ ‫امینی‪ :‬اگــر منظورتان صداو سیماســت معتقدم‬ ‫صدا و ســیما دارای عیب های زیادی اســت‪ .‬من با اخبار‬ ‫صدا و ســیما موافق نیســتم و در واقع خبر صدا و ســیما را‬ ‫«روابط عمومی حکومت» می دانم که نگاه از باال به پایین‬ ‫حاکم است‪.‬‬ ‫فیاض زاهد ‪ :‬باالخره هــر دولتی در چاپ کتاب و‬ ‫ساخت فیلم امار و عدد و رقم دارد‪.‬‬ ‫امینی‪ :‬اینها معیاری برای ارزیابی ازادی نیست‪،‬‬ ‫ازادی معیارش این است که خط قرمزی وجود دارد و منتقد‬ ‫اجازه یابد که ان خطر قرمــز را مخدوش کند که این کار در‬ ‫دوره احمدی نژاد نشد‪ ،‬در دوره خاتمی هم نشد‪.‬‬ ‫فیاض زاهد ‪ :‬اصال با شما‬ ‫موافق نیستم‪.‬‬ ‫امینی‪( :‬خنده)‬ ‫مثلــث‪ :‬شــما می فرماییــد‬ ‫اصالح طلبــان حکم قلــب دولت‬ ‫را دارنــد امــا اقــای جهانگیــری‬ ‫می گویــد «مــا انتظــار داشــتیم‬ ‫حامیان ما را کمــک کنند دولت را‬ ‫تنها نگذارند‪ ».‬در واقع معاون اول‬ ‫رئیس جمهور شکلی از دولت تنها‬ ‫را نمایــان کرد‪ ،‬به طــور مصداقی‬ ‫بگوییم مخالفــان دولت هر روز در‬ ‫مجلس‪ ،‬صد او سیما و تریبون های‬ ‫دیگر صف می کشــند و قوی ترین‬ ‫حــوزه عملکــردی دولــت یعنــی‬ ‫عرصه سیاســت خارجــی را به نقد‬ ‫می نشینند‪ ،‬در مقابل تحرک زیادی‬ ‫در دفاع از دولت نمی بینیم که مثال‬ ‫اصالح طلبان الاقــل در موضوع‬ ‫پرونده هسته ای از اقای روحانی و‬ ‫دولت او حمایت کنند‪.‬‬ ‫فیاض زاهد ‪ :‬ایــن را قبول نــدارم‪ .‬دولت روزنامه‬ ‫ایــران را دارد‪ ،‬روزنامــه ارمــان نیــز نزدیک بــه ایت الله‬ ‫هاشــمی اســت‪ .‬ولی در اردوگاه عمومــی اصالح طلبان‬ ‫تعریف می شــود‪ .‬روزنامه شرق‪ ،‬مردمســاالری‪ ،‬اعتماد‪،‬‬ ‫دنیای اقتصاد‪ ،‬ابتــکار و افتاب یزد نیز همــه تیتر هایی در‬ ‫دو سال گذشته زدند و سرمقاله نوشتند که سو و جهت انها‬ ‫حمایت از دولت اقای روحانی بود‪.‬‬ ‫مثلث‪ :‬قبول دارید تعداد روزنامه های اصالح طلبان‬ ‫بیشــتر از روزنامه های اصولگرا اســت‪ .‬پس انقدر هم که‬ ‫اصالح طلبان می گوینــد بدون تریبون هســتند‪ ،‬این طور‬ ‫نیست‪.‬‬ ‫فیاض زاهد ‪ :‬اگر مثلث را یک مجله ای نزدیک به‬ ‫محافظه کاری بدانیم چرا مخاطب دارد چون زبان اثرگذار‬ ‫برای مخاطــب دارد‪ .‬روش های ســنتی و قهوه خانه ای و‬ ‫مونولوگ روی مخاطب تاثیرگذار نیست‪ ،‬ضمن انکه جذب‬ ‫مخاطب به خیلی از مولفه های دیگر نظیر کاغذ‪ ،‬طرح جلد‪،‬‬ ‫طراحی‪ ،‬نوع عکس مربوط است‪ ،‬همه مواردی که باعث‬ ‫می شود وقتی نشــریه صدا و مهرنامه را روی دکه می بینم‪،‬‬ ‫حتمــا نگاهی هم بــه مثلث کنــم‪ .‬ولی اگر این نشــریه از‬ ‫این فرم و شکل خارج شــود‪ ،‬دیگر دیده نمی شود‪ .‬در کل‬ ‫روزنامه های اصالح طلب اتفاقا از دولت حمایت می کنند‪.‬‬ ‫مثلث‪ :‬چهره های اصلی اصالح طلب چه طور؟‬ ‫فیاض زاهد ‪ :‬چهره های اصلی چه کسانی هستند؟‬ ‫اقای هاشمی و خاتمی که این کار را انجام می دهند‪.‬‬ ‫مثلث‪ :‬اقای هاشمی که اصالح طلب نیست‪.‬‬ ‫فیاض زاهــد ‪ :‬از اردوگاه اصالحات اقای خاتمی‬ ‫یعنی رهبــر اصالحات و دیگــر چهره ها ایــن کار را انجام‬ ‫می دهند‪ .‬بســیاری از چهره های اصالح طلــب نیز اصال‬ ‫امــکان اظهارنظر ندارند‪ ،‬چــون به لحاظ انجــام فعالیت‬ ‫اجتماعی و سیاسی ممنوعیت دارند‪.‬‬ ‫مثلث‪ :‬در مقایســه با اقای بذرپاش که منتقد دولت‬ ‫است اقای تابش در مجلس چند نطق در حمایت از دولت‬ ‫انجام داده است؟‬ ‫فیاض زاهــد ‪ :‬محمدرضــا تابش رفیقم اســت‪.‬‬ ‫اصال بگو او چقدر نطق کرده است که حاال درباره موضوع‬ ‫هسته ای نطق کند‪ .‬بعضی ادم ها خیلی رسانه ای نیستند‪.‬‬ ‫با رســانه ها ارتبــاط نمی گیرنــد‪ ،‬ضمن انکــه در مجلس‬ ‫اقلیت خیلــی قدرتمندی نداریم‪ .‬دوســتان مــا همچون‬ ‫اقای پزشکیان این حمایت را انجام داده اند‪ .‬این حمایت‬ ‫وجود دارد‪ ،‬ولی شــاید بخشــی از ســکوت و تامل به این‬ ‫اپاندیس زائده ای است که تا ‪ 2-3‬سالگی بعد از تولد عامل‬ ‫ایمنی بخش برای نوزاد است‪ .‬برای همین چنین تعبیری را‬ ‫برای اصالح طلبان به کار بردم‪ ،‬اصالح طلبان حلقه های‬ ‫اطراف دولــت را در منازعات و دعواها پوشــش می دهند‬ ‫وگرنه اقای روحانی بدنه اجتماعی ‪ -‬سیاسی مستقلی ندارد‬ ‫که وارد این ماجراها بشــود‪ .‬ایــن کار را جریان اصالحات‬ ‫دارد انجام می دهد یعنی اگر اقای روحانی خودش پایگاه‬ ‫اجتماعی ‪ -‬سیاسی داشت نوع تعاملش فرق می کرد‪ .‬با این‬ ‫وجود در حال حاضر دولت در موضوع هســته ای از جانب‬ ‫اصالح طلبان مشکل حمایت ندارد‪.‬‬ ‫مثلث‪ :‬پــس چرا اقــای جهانگیری چنیــن موضعی‬ ‫گرفت؟‬ ‫امینی‪ :‬شاید انتظاراتشــان بیشتر از واقعیت باشد‬ ‫یا زیر فشار فضای سیاســی‪ -‬اجتماعی دولت احساس نیاز‬ ‫به همراهی بیشتر دارد وگرنه از طرف فعاالن دانشجویی‪،‬‬ ‫رســانه و سیاســی اصالح طلــب در حــد کفایــت حمایت‬ ‫می شــود‪ .‬اصالح طلبــان در دوره ای هســتند کــه کامال‬ ‫پراگماتیســت و نتیجه محور در سیاســت عمل می کنند‪،‬‬ ‫می فهمند دولــت روحانی بخواهــد و نخواهــد زمینه ها‪،‬‬ ‫فرصت ها شــرایط بهتری بــرای فعالیــت و بازتولیــد انها‬ ‫فراهم می کند‪ ،‬این خیلی روشــن اســت‪ .‬دربــاره جامعه‬ ‫دانشگاهی نیز گفتید یک نقد اساســی وجود دارد؛ جامعه‬ ‫دانشــگاهی کمی پوک اســت به رغم‬ ‫ظاهر پرطمطراقش از درون خیلی واجد‬ ‫محتواهای اساسی نیست ثانیا یکی از‬ ‫موانع ازادی خودشان است‪ .‬در جلسات‬ ‫دفاع دکترا و فوق لیسانس استاد راهنما‬ ‫با دانشــجو هماهنگ می کنــد که اگر‬ ‫داوران بــه او انتقــادی کردنــد جواب‬ ‫ندهد و فقط بگوید «من این را اصالح‬ ‫می کنم» و بعد بــرود بیرون نمره اش را‬ ‫بگیرد‪ .‬درست می گویم اقای زاهد؟‬ ‫فیاض زاهــد ‪ :‬خیــر اشــتباه‬ ‫می گویید (خنده)‪.‬‬ ‫امینی‪( :‬خنــده) من هر چقدر‬ ‫جلسه دفاع دکترا و فوق لیسانس شرکت‬ ‫کردم همین بود‪.‬‬ ‫فیاض زاهد ‪ 23 :‬سال کار من‬ ‫این است شــاید ما به دانشجویان خود‬ ‫توصیه می کنیم که وقتی داور اعتراض‬ ‫دارد‪ ،‬یادداشــت کند تا مواجهه ایجاد‬ ‫نشود که خودش به دردسر عمیق تری‬ ‫نیفتد‪ .‬این خیلی فــرق می کند با مطلبی کــه اقای امینی‬ ‫گفت‪.‬‬ ‫امینی‪ :‬ولی فرصت ازادی بیان از دانشــجو سلب‬ ‫می شود‪.‬‬ ‫فیاض زاهد ‪ :‬اتفاقا جامعه دانشــگاهی ما جامعه‬ ‫مظلومی است‪ .‬جامعه دانشگاهی یک رابطه ای با احساس‬ ‫امنیت دارد‪ .‬مثل جنبش دانشجویی نیست که ارمان خواه‬ ‫باشد و سرنترس داشته باشد‪ .‬دانشگاهیان احساس ناامنی‬ ‫می کنند‪ .‬با هزار بدبختی دکتــرا گرفته می اید عضو هیات‬ ‫علمی می شــود و با یک اظهارنظر می رود پیش مســئول‬ ‫حراســت گزینش که الــف را از ب تشــخیص نمی دهد و‬ ‫مورد بی احترامی قرار می گیرد‪ .‬یــا پایش به جای دیگر باز‬ ‫می شود‪ .‬ســال های اول وقتی کرســی های ازاد اندیشی‬ ‫گذاشتند رئیس شورای اجرایی دانشــگاه خودمان شدم‪.‬‬ ‫یک بار پا به ان جلسات نگذاشتم و گفتم این شوخی است‪.‬‬ ‫کدام دانشجو و استاد می تواند بیاید نظریه ارائه کند و بعد‬ ‫بتواند تبعات ان نظریه را بپذیرد (خنده)‪ .‬جامعه دانشگاهی‬ ‫مثل جامعه روزنامه نــگاری و بقیه بخش هــا اگر فرصت و‬ ‫امکان اظهارنظر پیدا کند انجام می دهد‪.‬‬ ‫‪29‬‬ ‫تضاد نخبهگرایی با دموکراسی‬ ‫تو گوی مثلث با عباس سلیمی نمین‬ ‫گف ‬ ‫سیاست‬ ‫‪30‬‬ ‫مثلث | شماره ‪266‬‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫دو ســال از پیروزی اقــای روحانــی در انتخابات‬ ‫ریاســت جمهوری ســال ‪ 92‬می گــذرد‪ .‬او چقدر‬ ‫توانسته به شعارهای خود جامه عمل بپوشاند؟‬ ‫دولــت اقــای روحانی خدماتــی داشــته و دارای‬ ‫ضعف هایی اســت‪ .‬خدمات دولت را می توان در ارتباط با‬ ‫مهار تورم و انقباضی عمل کردن دید‪ .‬البته بحث انقباضی‬ ‫عمل کردن موجب رکود در اقتصاد نیز شــده اســت‪ .‬پیوند‬ ‫زدن غیر منطقی مسائل داخلی با مسائل بین المللی هم بر‬ ‫منقبض شدن فرصت های اقتصادی کشور تاثیرگذار بود‪.‬‬ ‫به نظر من یکی از دالیل ضعف ها این است که دولت‬ ‫بحث گفت وگوها با ‪ 5+1‬را از شورای عالی امنیت ملی خارج‬ ‫و به وزارت خارجه منتقل کــرد ‪ .‬این امر ضعف های جدی را‬ ‫موجب شد ؛ اوال وزارت خارجه نتوانست با برگه های مختلف‬ ‫بازی کند چون قدرت و قوت ایران در سال های اخیر کار با‬ ‫برگه های مختلف بود‪ ،‬انچه در دولت اقای روحانی رخ داد‬ ‫موجب شــد این قابلیت ها و نقاط اتکا چنــدان مورد توجه‬ ‫قرار نگیرد‪.‬‬ ‫وزارت خارجه عمدتا توجــه اش معطوف به مذاکرات‬ ‫شد و از ســایر مســائل منطقه غفلت کرد‪ .‬یاداور می شوم‬ ‫قوت هــای ایــران در منطقــه موجب شــده بود در ســطح‬ ‫مذاکرات هســته ای بتواند با در اختیار داشــتن نقاط قوت‬ ‫ظاهر شود ‪.‬‬ ‫امروز هم این نقاط قوت وجود دارد‪ .‬اگر نبود‪ ،‬غربی ها‬ ‫به ســوی راه حل های افراطــی و تهاجمی بیشــتری روی‬ ‫می اوردند و قطعا ما در این زمینه دارای ابزارهایی هســتیم‬ ‫که کشــورهای حامی تهدید را وادار می کند از گزینه های‬ ‫تهاجمی و نظامی فاصله بگیرند‪ ،‬چراکه نقاط قوت ما‪ ،‬انها‬ ‫را از این مساله باز می دارد و گزینه های تهاجمی و نظامی را‬ ‫برای شان مخاطره امیز می کند‪.‬‬ ‫وقتــی اقای روحانــی ماموریت مذاکره بــا ‪ 5+1‬را به‬ ‫وزارت خارجه داد تا حدودی دولت او از این قوت ها فاصله‬ ‫گرفت و تشــخیص این قوت ها و تداوم کمی دچار مشکل‬ ‫شــد‪ .‬این هم یکی از ضعف های جدی دولــت یازدهم در‬ ‫عرصه بین الملل اســت چون باید بدانیم از چه مزیت هایی‬ ‫برخورداریم و همواره در مسیر به روز نگه داشتن این قوت ها‬ ‫گام برداریــم‪ .‬به نظر می رســد دولــت در ایــن زمینه دچار‬ ‫غفلت هایی باشد برخی غفلت ها ناشی از درگیر شدن تمام و‬ ‫کمال در این امر است و برخی غفلت ها ناشی از یک نگاه نه‬ ‫چندان واقع گرایانه نسبت به غربی ها ‪.‬‬ ‫در حوزه سیاســت داخلی به ویــژه ازادی احزاب‬ ‫و مطبوعــات اقــای روحانــی چقدر توانســت به‬ ‫وعده های خود عمل کند؟‬ ‫در حــوزه داخلــی از انجــا که بیشــتر مســائل به‬ ‫مذاکرات گره خورد و دولت احساس شتابزدگی در این امر‬ ‫دارد‪ ،‬متا سفانه نتوانست ان پایبندی را به ازادی ها و تقویت‬ ‫ازادی ها داشته باشــد‪ .‬یعنی دولت وقتی احساس می کند‬ ‫ باید هرچه ســریعتر مذاکرات را به نتیجه برساند تا موقعیت‬ ‫خود را نزد افکار عمومی تقویت کنــد در برابر انتقادها حتی‬ ‫انتقادهای اصولی مقداری شــکننده می شود‪ ،‬در حالی که‬ ‫دولت در برابر انتقاد غیر اصولی هــم باید تحمل و بردباری‬ ‫بســیار زیادی از خود نشــان دهد و انتقادهای غیراصولی‬ ‫را بهانه ای برای رشــد خود نزد افکار عمومــی بداند‪ .‬وقتی‬ ‫حزب یا گروهی انتقاد غیراصولی را مطــرح می کند دولت‬ ‫با استفاده از ابزارهای مختلف می تواند موجبات رشد خود‬ ‫را در ذهن کل احاد جامعه ایجاد کند بنابراین همه انتقادها‬ ‫می تواند برای دولت فرصت باشد چه اصولی که با پذیرش‬ ‫انها کار خــود را تقویت کند و چــه انتقادهایی که خیلی مبنا‬ ‫ندارد می تواند برای همراه کردن افــکار عمومی با خود از‬ ‫انها استفاده کند‪.‬‬ ‫این نکات در حــوزه نقدپذیری دولت اســت‪ .‬در‬ ‫حوزه ازادی احــزاب و مطبوعــات اصالح طلبان‬ ‫معتقدند دولت عملکرد مناســبی نداشته است؛‬ ‫نظر شما چیست؟‬ ‫البته من خیلی اصالح طلبان را اهل ازادی و دارای‬ ‫ظرفیت پذیرش انتقاد از جانب دیگران نمی دانم که مبنای‬ ‫سخنم را قرائت انها از ازادی قرار دهم‪ .‬انها در دوره دولت‬ ‫اصالحات میزان پایبندیشان به این ارزش ها را نشان دادند‪.‬‬ ‫انها معتقدند ازادی رســانه فقط باید مختص رســانه هایی‬ ‫باشد که کامال در چرخه قدرت انها عمل می کنند‪ ،‬در خارج‬ ‫از این دایره انها باوری ندارند‪ .‬زمــان دولت اصالحات نیز‬ ‫درصدد اعمال محدودیت های جدی برای چنین رسانه هایی‬ ‫برامدند بنابراین خیلی درست نمی دانم به نظرات انها توجه‬ ‫کنم‪ .‬اصالح طلبان بیشتر نظرشان این است که چرا دولت‬ ‫روحانی به عناصر تنــدرو انها فرصــت نداد و ایــن را معیار‬ ‫ســنجش پایبندی دولت یازدهــم به ازادی قــرار می دهند‬ ‫در حالیکه خیلی مبنای درســتی برای محــک دولت اقای‬ ‫روحانی نیست‪.‬‬ ‫در حوزه عملکــرد احزاب اقای روحانی توانســته‬ ‫تغییراتی ایجاد کند؟‬ ‫بله‪ ،‬خانــه احزاب دوبــاره فعال و بــا درایت دولت‬ ‫یازدهم در اختیار عناصر تندرو قرار نگرفته اســت‪ .‬عناصر‬ ‫میانی هم اکنون بــر ان حاکمند‪ ،‬این خود نکته ای اســت‬ ‫که اصالح طلبان حاضــر به پذیرش ان نیســتند‪ ،‬من فکر‬ ‫می کنم گام هایی در این زمینه برداشــته شــده اما انها کال‬ ‫‪4‬‬ ‫عباس ســلیمی نمیــن می گوید‪« :‬اصالح طلبان‬ ‫بــا اقــای روحانــی بماننــد یــا نماننــد اقــای روحانــی‬ ‫رئیس جمهوریدودوره ایخواهدبودچوناصالح طلبان‬ ‫هنوز نتوانســته اند بی اعتمادی های جامعــه به خود را ‬ ‫ترمیم کنند‪ ،‬مردم هنوز انها را افراد تندرویی می دانند که‬ ‫اگر وارد حوزه قدرت شوند تالطم های جدی و تنش های‬ ‫جدی را متوجه جامعه خواهند کرد‪ ».‬با او در مورد دولت‬ ‫روحانی و شعارهای رئیس جمهور صحبت کردیم‪.‬‬ ‫بحث عملکرد وزارت کشــور را پســندیده نمی دانند‪ ،‬علت‬ ‫عمده اش هم مقداری منطقی عمل کردن وزارت کشور در‬ ‫دولت یازدهم است‪ .‬پرهیز از تندروی و افراط گری موجب‬ ‫عدم رضایت اصالح طلبان از وزارت کشــور دولت یازدهم‬ ‫اســت‪ .‬از دید خودم طبیعتا انتقاداتی بــه دولت یازدهم در‬ ‫زمینه ازادی دارم‪ .‬معتقدم حتی نیروهای اصالح طلب هم‬ ‫باید بتوانند سخن خود را بگویند منتها با حفظ مبانی و انکه‬ ‫کسی تعرضی به انها نداشته باشد‪ ،‬هم اکنون تعرض متوجه‬ ‫نیروهای اصولگرا در زمینه انتقاد از عملکرد دولت یازدهم‬ ‫اســت‪ ،‬البته برخی از این انتقادها اصولی اســت و از منظر‬ ‫دفاع از مصالح ملی بیان می شود‪ ،‬در مقابل بعضی انتقادها‬ ‫نیز از منظر منافع حزبی است‪.‬‬ ‫متاســفانه دولت یازدهم هــم انتقادهای دلســوزانه‬ ‫از جانــب برخــی شــخصیت ها مثــل اقــای توکلــی را با‬ ‫موضع تهاجمی جــواب داد و هم به انتقــادات حزبی مثل‬ ‫کریمی قدوســی چنین رویکردی داشت‪ .‬تفاوتی بین رفتار‬ ‫دولت یازدهم به این دو نوع انتقادها شاهد نیستیم‪ .‬دولت‬ ‫یازدهم در حوزه ازادی بیان نتوانســته به یــک نُرم و مبنای‬ ‫دقیقی برسد‪.‬‬ ‫خط فکری اقای روحانی االن درکدام اردوگاه قرار‬ ‫دارد؛ اصولگرا‪ ،‬اصالح طلب یا خط سوم؟‬ ‫معتقدم تفکــر تکنوکرات بر دولــت یازدهم حاکم‬ ‫است‪ .‬چنین نیروهایی را خیلی نمی شود در یک طیف فکری‬ ‫دســته بندی کرد چراکه خیلی مبانی فکری ندارند و بیشتر‬ ‫به دنبال اسایش و دور شدن از حوزه تالطم ها هستند‪ .‬طبق‬ ‫شــناختی که از گذشــته وجود دارد انها در حوزه اجتماعی‬ ‫نخبه گرا هســتند‪ .‬قطعا نخبه گرایی موجب می شود خیلی‬ ‫به ارای عمومی و توده ها توجه نداشته باشند‪ ،‬حتی به نظر‬ ‫من خیلی به دموکراســی هم اعتقاد ندارند چون کسانی که‬ ‫نخبه گرا هســتند از این جهت به دموکراســی اعتقاد ندارند‬ ‫که فکر می کنند نخبگان می توانند توده ها را به هر سو ببرند‬ ‫بنابراین تعارضی بین تفکرشــان با اعتقاد به توده ها وجود‬ ‫دارد بنابراین خیلی به توانمندی توده ها در عرصه سیاسی‪،‬‬ ‫اقتصادی و اجتماعی قائل نیســتند و تغییرات و تحوالت را‬ ‫در عرصه دیگری دنبال می کنند‪.‬‬ ‫ایا خط سومند؟‬ ‫خط سوم نمی توان گفت‪ ،‬گاهی به این ور و گاهی‬ ‫به ان ور می روند یعنی اشتراکاتی با جریانات مختلف دارند‬ ‫و با جریانات مختلف هــم می توانند کار کننــد چون مبانی‬ ‫نظری خیلی پر رنگی ندارند هرچند حاال جریان اصالح طلب‬ ‫هــم از این مبانــی مقداری فاصلــه گرفــت و در انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری گذشــته نشــان دادند که قدرت بیش از‬ ‫فکر برایش مهم اســت‪ ،‬در طیف های تکنوکرات همچون‬ ‫کارگــزاران اصل بر حضور در قدرت اســت تــا فکر‪ .‬چنین‬ ‫رویکردی را نیز می توانیم برای دولت یازدهم قائل باشیم‪.‬‬ ‫ایــا می تــوان دولــت یازدهــم را تعدیــل شــده‬ ‫اقتدارگرایــی‪ -‬بوروکراتیــک دانســت که ســعی‬ ‫می کند پروژ توسعه را پیش ببرد؟‬ ‫تا حدودی می شــود این مطلب را گفت‪ ،‬البته این‬ ‫تعریف ها خیلی کلیشه ای است‪.‬‬ ‫می تــوان دولت یازدهــم را دولت طبقه متوســط‬ ‫خواند؟‬ ‫دولت‬ ‫بله با برخی اغماض ها‬ ‫این مساله متاثر از چه موضوعی است؟‬ ‫متاثر از بحث اعتدال است‪ .‬یک جریانی امد بحث‬ ‫اعتدال را مطرح کرد‪ ،‬در حالیکه خیلی به مبانی اعتدال هم‬ ‫قائل و پایبند نبود‪ .‬شعار اعتدال جای یکسری برخوردهای‬ ‫افراطی را در جامعه باز می کند‪ .‬اینکه مبانی اقایان منجر به‬ ‫اعتدال در جامعه می شــود یا نمی شود بحث دیگری است‬ ‫اما نفس طرح شعار اعتدال موجب گرایش برخی نیروها به‬ ‫این جریان شد که چندان به سابقه عملکردی اقایان واقف‬ ‫نبودند‪ .‬یعنی کسانی که به ســابقه عملکردی اقایان واقف‬ ‫بودند در این زمینه با تردید می نگریستند و این تردید هم به‬ ‫نظر من جا داشت‪.‬‬ ‫کســانی که اصــا اعتقــادی در گذشــته بــه ارای‬ ‫عمومی نداشــتند و نخبه گرایی خود را بــه صورت افراطی‬ ‫دنبال می کردند خیلــی نمی توانند بحث اعتــدال را مطرح‬ ‫کنند‪ .‬اعتدال قطعا بر مبنای توجه به ارای عمومی و اکثریت‬ ‫جامعه و احترام گذاشــتن به رای مردم است‪ .‬نخبه گرایان‬ ‫اصال در یک وادی دیگری ســیر می کنند کــه با این وادی‬ ‫تفاوت فاحش دارد‪.‬‬ ‫نگاه اقای روحانــی را به انتخابــات مجلس دهم‬ ‫چگونه می بینید؟ ایا می تواند جریان حامی دولت‬ ‫را در نهاد قانون گذاری اینده تقویت کند؟‬ ‫تالش زیادی از جانب دولت ظاهرا صورت می گیرد‬ ‫یا الاقل تمایل زیادی بــرای این کار وجود دارد‪ ،‬شــواهد‬ ‫بیانگر این مطلب اســت که اقایان انتظار دارند از موضوع‬ ‫مذاکرات هســته ای بــرای تقویت موقعیت خودشــان در‬ ‫مجلس اینده اســتفاده کننــد‪ .‬معتقدم این بســیار رویکرد‬ ‫مخاطره امیزی اســت که بحث ملی در چارچوب مناسبات‬ ‫شخصی و گروهی پیگیری شود‪ .‬اینکه ترکیب مجلس اینده‬ ‫چه باشد بستگی به تالش صاحب نظران و اصحاب سیاسی‬ ‫و عملکردهــا دارد‪ ،‬اما نباید از مســائل ملی سوءاســتفاده‬ ‫شخصی و گروهی شود‪.‬‬ ‫این کار اصــا در مورد احزاب محل تامل اســت چه‬ ‫برسد به دولتی که بر مسند قدرت است‪ ،‬اصال نباید گرایش‬ ‫حزبی خود را بر جامعه تحمیل کرد یا به انتخابات نگاه حزبی‬ ‫داشــت بلکه باید نگاه دولتی وجود داشته باشد‪ ،‬البته نگاه‬ ‫دولتی از جانب همه احــاد جامعه‪ .‬البته همــه دولت های‬ ‫گذشته چنین رویکردی را دنبال می کردند و در دولت کنونی‬ ‫هم وجود دارد‪ .‬این مساله در برخی کنش های معاون اول‬ ‫کامال روشن است ‪.‬‬ ‫اقایان با استفاده از امکاناتشان می خواهند یک تمایز‬ ‫را در مجلس اتــی تقویت کنند که این بســیار مخاطره امیز‬ ‫است به خاطر اینکه دولت نباید به مجلس جهت دهد‪ ،‬هر‬ ‫نوع جهــت دادن دولت به مجلس امــری برخالف مصالح‬ ‫ملی است‪.‬‬ ‫دولت ها از نظارت می گریزند و اگر بتوانند جایگاه های‬ ‫نظارتی را با امکانات خود جهت دهی کنند قطعا به نفع جامعه‬ ‫نیست ولو اینکه دولت تصور کند گرایش اش خوب و برای‬ ‫جامعه مطلوب است‪ ،‬اما جامعه نباید به تحقق این امر مجال‬ ‫دهد‪ .‬این دو مقوله جداگانه است ‪.‬یک دولتی باور دارد که‬ ‫گرایش هایش می تواند مصالح جامعه را تقویت کند اما این‬ ‫نظر اوست و نباید نظر او به گونه ای جاری و ساری شود که‬ ‫بتواند جایگاه های نظارتی را کمرنگ و تابع خود بسازد چون‬ ‫چنین اتفاقی مخاطره امیز است و می تواند به نوعی استبداد‬ ‫رای را در دولت ها تقویت کند‪.‬‬ ‫ایا اقای روحانی رئیس جمهوری دو دوره ای خواهد‬ ‫موازنهمنفی‬ ‫محمدرضا یل‬ ‫پژوهشگر سیاسی‬ ‫‪5‬‬ ‫تاکتیک دولت در انتخابات مجلس چگونه است؟‬ ‫مثلث | شماره ‪266‬‬ ‫را در حمایت از دولت می دانند و این سیاست تا جایی ادامه‬ ‫پیدا خواهد کرد تا بتوانند دستاویزی دیگر برای قدرت نمایی‬ ‫در فضای سیاســی بیابند و سیاست های اســتقالل طلبانه‬ ‫خود را اغــاز کنند و این مهم می توانــد در انتخابات مجلس‬ ‫به وقوع بپیوندد و تغییر ترکیــب مجلس اصولگرا اولین گام‬ ‫انه ا تلقی شود‪.‬‬ ‫البته به نظر می رســد مجلس مطلــوب دولت یازدهم‬ ‫مجلسی کامال همسو با گرایشات سیاسی و حزبی خود است‬ ‫و در صورت عدم تحقق این رویای سیاسی مجلسی ضعیف‬ ‫بیشتر مورد پسند دولت ضعیف روحانی است‪ .‬قطعا مجلسی‬ ‫که اکثریت ان در اختیار یکی از جریان های سیاســی باشد‬ ‫مانع بزرگی در مقابل دولت ضعیف بنیان یازدهم خواهد بود‪.‬‬ ‫در این راســتا به نظر می رســد خدمات دهی سیاسی‬ ‫دولت به جریان اصالح طلب کامال کنترل شــده و محدود‬ ‫خواهد بود و شاید یکی از سناریو های دولت را بتوان چیزی‬ ‫شبیه موازنه منفی مصدق در مقابل شوروی و امریکا تعریف‬ ‫کرد‪ ،‬به طوری که با کمک دو طرفه بــه جریان اصولگرایی‬ ‫و اصالح طلبــی زمینه نهادینه ســازی اختــاف در مجلس‬ ‫اینده فراهم شــود و به جای مجلســی هم جهت مجلسی با‬ ‫تضاد های درونی شــکل گیرد و در این بین قدرت چانه زنی‬ ‫دولت افزایش خواهد یافت‪.‬‬ ‫این احتمــاالت در صورتی امکان وقــوع پیدا می کند‬ ‫که دولت بتواند تا قبل از انتخابــات اتی مجلس‪ ،‬مقبولیت‬ ‫اجتماعی خود را هرچنــد صورت موقت افزایــش دهد و به‬ ‫نظر می رســد برای رســیدن به این هدف وســیله ای چون‬ ‫توافق هسته ای و القای حل مشکالت کشور در دستورکار‬ ‫دولتمردان قرار گرفته است‪.‬‬ ‫در پایان باید گفت نوع ارتباط تعریف شــده بین دولت‬ ‫و اصالح طلبــان را می تــوان بیشــتر به تعامل دو شــریک‬ ‫ بی اعتماد به هم تشــبیه کرد که هیچ کــدام نمی خواهند از‬ ‫حریف خود جا بمانند و البته هر دو نیز می دانند که در صورت‬ ‫غفلت رقیبشان گوی سبقت را خواهد ربود‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫قطعا یکی از عوامل پیــروزی روحانی در انتخابات ‪92‬‬ ‫را باید در حمایــت برخی چهره هــای اصالح طلب و نتیجتا‬ ‫کنار کشــیدن عارف از صحنه انتخابات جســت و جو کرد‪.‬‬ ‫دولتی که از ائتالف چند جریان سیاســی مســتقل پدید اید‬ ‫با وجود کســب قدرت محدودیت هایی در اعمال ان و اراده‬ ‫سیاســی خود ایجاد می کند که گاه موجب اخالل در فرایند‬ ‫اجرای سیاست ها می شود و به نوعی به ضعیف شدن قدرت‬ ‫دولت منجر می گردد‪.‬‬ ‫جریان اعتدال به رهبری هاشمی رفسنجانی توانست‬ ‫با تاکتیک های خاص خود چهره مطلوب خود یعنی حسن‬ ‫روحانی را به عنوان نامزد انتخابات ریاست جمهوری در عرصه‬ ‫رقابت سیاســی حفظ کند و اصالح طلبان را مجاب کند تا با‬ ‫اجماع روی مهره انان در انتخابات شــرکت کرده و احتمال‬ ‫پیروزی را باال ببرند‪.‬‬ ‫این اتفــاق در حالــی افتاد کــه دو جریــان اعتدال و‬ ‫اصالح طلبی به نوعی در شرایط وابستگی متقابل به یکدیگر‬ ‫قرار داشته و دارند‪.‬‬ ‫از یک طرف اصالح طلبان دچار بحران چهره ســفید‬ ‫و امکان بازگشت به حاکمیت بودند و از طرف دیگر جریان‬ ‫اعتدال با وجود چهره هایی چون هاشمی رفسنجانی و حسن‬ ‫روحانی (که تقریبا موجه و مقبول نظام محسوب می شوند)‬ ‫از ضعف سرمایه رنج می بردند‪.‬‬ ‫این وابستگی متقابل باعث شــد تا در سایه نوعی بده‬ ‫بستان سیاسی کاندید درجه دوم اصالح طلبان به نفع نامزد‬ ‫اعتدال گرایان کنار رود و با ائتالفی سیاسی زمینه پیروزی در‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری یازدهم افزایش یابد‪.‬‬ ‫شــاید در ان بین یکی از خــط قرمز هــای دو جریان‬ ‫سیاسی را باید در عزم دو طرف در حفظ هویت سیاسی خود‬ ‫دانســت؛ به این ترتیب که حســن روحانی با عدم انتصاب‬ ‫عارف به معــاون اولی خود نشــان داد که خواســتار روابط‬ ‫تعاملی و با فرض به رسمیت شناخته شدن استقالل دولت‬ ‫است و حاضر نیســت در همان ابتدا قدرت خود را تا این حد‬ ‫محدود کند‪.‬‬ ‫شاید اگر زیر فشار رسانه ای ان دوران روحانی عارف را‬ ‫به معاون اولی خود منصوب می کرد دیگر نمی توانست روابط‬ ‫سیاسی و سطح انتظارات شریک سیاســی خود را مدیریت‬ ‫کند‪.‬حال با گذشــت حدود دو ســال از قــدرت یابی دولت‬ ‫تدبیر و امید به نظر می رسد یکی از ضعف های اساسی این‬ ‫دولت را باید در همان ضعف و نیاز اولیه به سرمایه اجتماعی‬ ‫جست وجو کرد‪.‬‬ ‫دولتــی کــه در دوران به اصطــاح ماه عســل خود‬ ‫نتوانســت مردم را مجاب به عدم انصراف از یارانه ها کند و‬ ‫یک شکســت بزرگ سیاســی را پذیرفت امروز نیز با همان‬ ‫خاطره تلخ به مسیر ادامه می دهد و یکی از دغدغه های خود‬ ‫را جلب سرمایه اجتماعی بیشــتر برای خود جهت تضمین‬ ‫حاکمیت خود برای دوره بعدی می بیند‪.‬‬ ‫قطعا یکی از اهداف دولت در پافشــاری نا متعارف در‬ ‫موضوع توافق هسته ای و رفع تحریم ها کسب یک پیروزی‬ ‫بزرگ برای افزایش توان اجتماعی خود و با نیت فتح مجلس‬ ‫بعدی اســت که در این صورت راه بــرای پیش برد اهداف‬ ‫اعتدال گرایان هموار تر می گردد‪.‬‬ ‫از طرفی اصالح طلبان نیز که با پیروزی روحانی فرصت‬ ‫بازسازی سیاسی و سازمانی یافته اند در زمان فعلی حیات خود‬ ‫بود ؛ اصالح طلبان تا چه زمانی با او خواهند ماند؟‬ ‫فکر می کنم اصالح طلبــان با اقای روحانی بمانند‬ ‫ یا نمانند اقای روحانی رئیس جمهــوری دو دوره ای خواهد‬ ‫بود چون اصالح طلبان هنوز نتوانسته اند بی اعتمادی های‬ ‫جامعه به خود ر ا ترمیم کنند‪ ،‬مردم هنوز انها را افراد تندرویی‬ ‫می دانند که اگر وارد حوزه قدرت شوند تالطم های جدی و‬ ‫تنش های جدی را متوجه جامعه خواهند کرد‪.‬‬ ‫هنوز ذهنیت جامعه از دعواهــای زیادی که مجلس‬ ‫ششم به صورت کاذب به جامعه تزریق می کرد و حتی بعضا‬ ‫تا حد ســخن گویی مطالبات بیگانه پیــش می رفت و برای‬ ‫بستن پرونده هسته ای پیشنهاد طرح سه فوریتی داد پاک‬ ‫نشــده اســت‪ .‬این مســاله ای نامطلوب بود که جریانی در‬ ‫داخل کشور و در درون قدرت همان حرفی را بزند که بیگانه‬ ‫با ابزارهای مختلف می خواهد بر کشور تحمیل کند‪.‬‬ ‫اینهــا چیزهایی نیســت که فراموش شــدنی باشــد‬ ‫بنابراین خیلی فاصله داریم از اینکــه جریان اصالح طلب‬ ‫ بی اعتمادی های جامعه به خود را برطرف کند؛ به خصوص‬ ‫اینکه برخی اظهارنظرهــا این نگرانی را در جامعه تشــدید‬ ‫می کند‪ .‬البته برخی حرکت های عناصر معقول شان مطلوب‬ ‫جامعه است و با اســتقبال جامعه مواجه می شود اما برخی‬ ‫تندروی هایشان خیر‪ .‬بنابراین خیلی به همراه بودن یا همراه‬ ‫نبودن اصالح طلبان با دولت یازدهم محل نمی دهم‪ .‬فکر‬ ‫نمی کنم این مســاله تاثیر جدی در موقعیت سیاسی اقای‬ ‫روحانی در انتخابات ریاست جمهوری سال ‪ 96‬داشته باشد‬ ‫بلکه عوامل دیگری تاثیر دارد که بایــد به ان عوامل توجه‬ ‫کرد‪ ،‬در کل با انکه دولت یازدهم قوت ها و ضعف هایی دارد‬ ‫فکر می کنم دولت اتی هم همچنــان در اختیار این جریان‬ ‫باقی بماند‪.‬‬ ‫‪31‬‬ ‫روحانی انتظارات‬ ‫اصالح طلبان را‬ ‫براورده نکرده است‬ ‫گفت وگویمثلثباناصرایمانی‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫سیاست‬ ‫‪32‬‬ ‫مثلث | شماره ‪266‬‬ ‫‪6‬‬ ‫دو ســال از پیروزی اقــای روحانــی در انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری ســال ‪ 92‬می گذرد‪ .‬به نظر شما‬ ‫ا یشان در چه جناح سیاسی تعریف می شود و چه‬ ‫نسبتی با اصولگرایان و اصالح طلبان دارد؟‬ ‫اقای دکتر روحانی از منشعبان جریان اصولگرا است‪.‬‬ ‫ســابقه کار سیاســی او در قالب جامعه روحانیــت مبارز یعنی‬ ‫جریان اصولگرایی بود اما در هشت دولت اقای احمدی نژاد‬ ‫از تحرکات اشــکار سیاســی به دور بود‪ .‬به عبارت دیگر اگر‬ ‫از فعاالن سیاســی در زمــان ریاســت جمهوری دولت اقای‬ ‫احمدی نژاد و قبل از ان می پرسیدیم که دکتر حسن روحانی‬ ‫در کدام جریان سیاسی است همه می گفتند او از اصولگرایان‬ ‫اســت اما او از جریان اصولگرایی انشعاب کرد‪ .‬در مدتی که‬ ‫اقای روحانی ریاســت مرکــز تحقیقات اســتراتژیک مجمع‬ ‫تشخیص مصلحت نظام را داشت‪ ،‬مقداری در حاشیه بود و‬ ‫فعالیت سیاسی بارز و اشکاری نداشت‪ ،‬البته به احمدی نژاد و‬ ‫دولت او به شدت انتقاد می کرد‪ .‬به تدریج این انتقاد به جریان‬ ‫احمدی نژاد و حمایت های تلویحی اصولگرایان از دولت نهم‬ ‫و دهم منجر به این شــد که او ارام ارام تغییر رویکرد سیاسی‬ ‫داد‪ ،‬البته چون کار او نمادبیرونی نداشــت کسی متوجه این‬ ‫تغییر رویه نشد اما وقتی در انتخابات ریاست جمهوری اعالم‬ ‫نامزدی کرد مشخص شد او چقدر از جریان اصولگرا فاصله‬ ‫گرفته و در واقــع او از جریــان اصولگرایــی مصطلح خارج‬ ‫ن تردید‬ ‫شده است‪ .‬بعد از ان هم که دولت تشــکیل داد بدو ‬ ‫نمی توان گفت دولتش اصولگرا است‪ ،‬ضمن انکه مجموعه‬ ‫مواضع و بیانات اقای روحانی در طول دو ســال گذشته هم‬ ‫قطعا همخوانی بــا مواضع جریان اصولگرا نــدارد‪ .‬البته من‬ ‫هیچ قصد ندارم ارزش گذاری کنم که مواضع جریان اصولگرا‬ ‫درست بوده یا مواضع اقای روحانی‪ ،‬بلکه فقط می گویم این‬ ‫دومواضعبایکدیگرهمخوانیندارد‪.‬نکتهسوماینکهاوانتقاد‬ ‫بسیار صریح و اشکاری در این دو سال به مواضع جریان های‬ ‫اصولگرایی داشت‪ .‬البته برخی می گویند وجه مشترک اقای‬ ‫روحانی با اصولگرایان رعایت مواضع و دیدگاه ها و دستورات‬ ‫رهبری است که معتقدم این مســاله را نیز نباید وجه مشترک‬ ‫گرفت چون طبیعتا هر فردی که در نظام جمهوری اســامی‬ ‫ایران رئیس جمهور می شود باتوجه به قانون اساسی و ارایش‬ ‫سیاسی کشور ملزم به رعایت و اجرای نظرات رهبری است کما‬ ‫اینکه روسای جمهور گذشته هم همین طور بودند‪ .‬به عبارت‬ ‫بهتر روســای جمهوری صرفنظر از دیدگاه سیاسی که دارند‬ ‫به لحاظ انکه مســئولیت اجرایی می گیرند ملزم به اطاعت از‬ ‫دستورات رهبری هستند بنابراین این را نمی شود خیلی وجه‬ ‫مشترک اقای روحانی با اصولگرایان حساب کرد‪.‬‬ ‫نسبت اقای روحانی با جریان اصالحات چیست؟‬ ‫چینش کابینه و مدیران ارشــد دولت اعــم از وزرا‪،‬‬ ‫معاونان و مدیران میانی از گروهی اســت که اصالح طلب‬ ‫نامیده می شوند البته نه از تمام طیف های اصالح طلب‪ ،‬بلکه‬ ‫از طیف های خاصی از جریان اصالحات که هماهنگیشان با‬ ‫نظام سیاسی بیشتر است‪.‬‬ ‫یعنی کارگزاران؟‬ ‫بله بیشتر از خط فکری کارگزاران هستند‪.‬‬ ‫در واقع تکنوکرات ها در دولت اقای روحانی دوباره‬ ‫دور هم جمع شدند؟‬ ‫اگر کارگزاران را تکنوکرات محسوب کنیم که البته‬ ‫سر این موضوع بحث دارم با اغماض می گویم کارگزاران و‬ ‫تکنوکرات ها بیشتر بدنه دولت را از ان خود کردند که اینها در‬ ‫چینش فعلی کشور جزو اصالح طلبان محسوب می شوند‪.‬‬ ‫البته این حرف به ان معنا نیســت کــه جریان اصالح طلبی‬ ‫به همه عملکرد دکتر روحانی مهر تاییــد می گذارد چون او‬ ‫انتظارات جریان اصالح طلب را براورده نکرد‪ .‬اما به همین‬ ‫مقدار هــم اصالح طلبان راضی هســتند چــون اقای دکتر‬ ‫روحانی یک گام پیش است‪.‬‬ ‫ایا اقای دکتر روحانی یک جریان ســومی را ایجاد‬ ‫کرد؟‬ ‫باید دید جریان سوم به چه معناست؟ اولین مساله‬ ‫پایگاه های فکری و ایدئولوژیک یک جریان است‪ ،‬مسلما‬ ‫اصالح طلبان و اصولگرایان دارای پایگاه فکری سیاســی‬ ‫هستند اگرچه مشی تفکر سیاسی انها نانوشته است ولی در‬ ‫افکار سیاسیون پایگاه فکری‪-‬ایدئولوژیکی اصالح طلبان و‬ ‫اصولگرایان مشخص است‪ .‬ایا اقای روحانی با بحث اعتدال‬ ‫موفق شد یک پایگاه فکری درســت کند؟ به نظر من مطلقا‬ ‫نتوانســت این کار را انجام دهد چون بحــث اعتدال معلوم‬ ‫نیســت که مبانی نظری دارد‪ .‬اگر منظور میانه روی اســت‬ ‫میانه روی یک روش است نه پایگاه فکری و ایدئولوژیک‪.‬‬ ‫در واقع باید از افراد یا افکار معتدل در اداره کشــور و جامعه‬ ‫اســتفاده شــود‪ .‬اگر چه همین بحث اعتــدال را هم اصال‬ ‫نمی بینیم که در دو ســال گذشــته توســط دکتــر روحانی‪،‬‬ ‫اطرافیان یا تیم او زمینه پردازی درباره ان شده باشد‪ .‬به لحاظ‬ ‫اجرایی و عملیاتی اقای روحانی تیمی که در دولت دور هم‬ ‫گرد اورد بیشتر از افراد معتدل هســتند اما افراد غیر معتدل‬ ‫هم در میان انها وجود دارد؛ بنابراین فکر نمی کنم به لحاظ‬ ‫مدیران هم بتوانیم این نظــر را بدهیم کــه از افراد معتدل‬ ‫استفاده شده ؛ ضمن انکه معتدل فقط در جناح اصالح طلب‬ ‫وجود ندارد‪ ،‬اعتدالیون قاعدتا باید در جناح اصولگرایان هم‬ ‫باشند ولی چرا از انها استفاده نشــد؟ این نشانه ان است که‬ ‫شــعار اعتدال جدی نبود‪ .‬اگر بخواهیم اعتدال را به عنوان‬ ‫یک جریان سوم حســاب کنیم نه پایگاه فکری دارد و نه به‬ ‫لحاظ اجرایی دولت توانسته به ان جامعه عمل بپوشاند‪ .‬وقتی‬ ‫فقط از افراد معتدل یک جناح اســتفاده می شو د به ان معنا‬ ‫اســت که تیم دولت اعتدال را در یک جریان سیاسی قبول‬ ‫دارد پس این تعریف اعتدال نمی شــود‪ .‬بحــث دیگر انکه‬ ‫برخالف شعار اعتدال مواضع تند و رادیکالی از سوی دولت‬ ‫در برخی مقاطع مالحظه شده که از شعارهای اعتدال گرایانه‬ ‫فاصله دارد‪ .‬مجموعه رویکرد دولت نسبت به منتقدان خود‬ ‫اعم از اقتصادی‪ ،‬سیاست خارجی و هسته ای بسیار رادیکال‬ ‫بود که با شعارهای اعتدالی خیلی فاصله داشت‪ .‬در واقع اسم‬ ‫اعتدال می خواست بر نوزادی گذاشته شود که اساسا متولد‬ ‫نشد‪ .‬در مجموع قبول ندارم که اقای روحانی موفق شد یک‬ ‫جریان سومی را در کشور به وجود بیاورد‪ .‬بیشتر قبول دارم‬ ‫او تالش کرد بخشــی از مدیران با تجربه و کارکرده جریان‬ ‫اصالح طلب را به میدان کار اجرایی بیاورد‪.‬‬ ‫فکر می کنید اصالح طلبان تا کجا با اقای روحانی‬ ‫بمانند؟ اگر توفیقی در مذاکرات هسته ای حاصل‬ ‫نشود اصالح طلبان راه خود را از اقای روحانی جدا‬ ‫می کنند؟‬ ‫اصالح طلبان موضع شان نســبت به اقای روحانی‬ ‫خائفا یترقب اســت‪ .‬یعنی صحنــه را نــگاه می کنند‪ ،‬اقای‬ ‫روحانی نسبت به تمامی کاندیداهایی که در سال ‪ 92‬بودند‬ ‫بهتر بــرای اصالح طلبان بود و خواســته های حداقلی انها‬ ‫را نهایتا توانســت براورده کند‪ .‬یعنی خواسته های میانی و‬ ‫حداکثری اصالح طلبان باقی ماند‪ .‬در واقع یک قدم به جلو‬ ‫بود و تا زمانی در قبال عملکرد اقای روحانی سکوت می کنند‬ ‫که ببینند مجموعه شــرایط چه می شــود‪ .‬اگر ان طور باشد‬ ‫که ببینند می توانند از طریق دیگری قدرت را به دست گیرند‬ ‫مســلما از اقای روحانی عبور می کنند چون اقای روحانی به‬ ‫لحاظ ســابقه سیاســی خیلی برای اصالح طلبان فرد قابل‬ ‫اعتماد و اتکایی نیست چون کسانی که تغییر ریل می دهند‬ ‫به هر حال ممکن است دوباره همین کار را انجام دهند‪.‬‬ ‫به نظر شما ماندن اصالح طلبان با روحانی می تواند‬ ‫ربطی به توافق و عدم توافق هســته ای داشــته‬ ‫باشد؟‬ ‫البته اگر توافق هسته ای موفق نشود برای دولت‬ ‫و شخص اقای روحانی از ابعاد مختلفی ناخوشایند است‪.‬‬ ‫یعنی اصالح طلبان جدا می شوند؟‬ ‫یعنــی اصالح طلبان یــک نمره منفــی دیگری در‬ ‫راه حل دولت برای عبور از بحران ها‬ ‫چیست؟‬ ‫پیمان فراهانی‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫‪7‬‬ ‫رقابــت در انتخابــات ریاســت جمهوری ‪ 92‬ان قدر‬ ‫پیچیده نبود که مــا را در کلیت تحلیل ســبد ارای هر کدام‬ ‫از افراد حاضــر در این میدان ناتوان کنــد‪ .‬اما تحلیل روند‬ ‫جابه جایی ارا کمی مشکل تر و بیشتر مورد اختالف است‪ .‬ارا‬ ‫در طول یک هفته اخر چرخشی شگفت انگیز می کند‪ .‬کمتر‬ ‫کســی تصور می کرد این چرخش ارا تا حدی اوج بگیرد که‬ ‫روحانی در دور اول پیروز انتخابات شود‪.‬‬ ‫برخی علت را در عدم وحدت اصولگرایان جست وجو‬ ‫کردند و تحلیل شــان بر این پایه بود که چون تکثر بر جناح‬ ‫اصولگرایی حاکم شده بود‪ ،‬رای ها شکسته و روز به روز به‬ ‫سبد حســن روحانی ریزش می کرد‪ .‬عــده ای نیز علت را در‬ ‫دوگانه سازش – مقاومت شکل گرفته میان روحانی و جلیلی‬ ‫یافتند و معتقد بودند روحانی با گفتــن ان جمله معروف در‬ ‫مورد «کدخدا» رای مردم را کســب کــرد و اطالع مردم از‬ ‫این جملــه هــر روز رای او را فزونی می بخشــید‪ .‬برخی نیز‬ ‫باال رفتن به یکباره رای روحانی را معلول کناره گیری عارف‬ ‫و سرازیر شــدن رای پایگاه اجتماعی اصالح طلبان به سبد‬ ‫روحانی می دانستند‪.‬‬ ‫در جامعه شناسی سیاسی هیچ گاه نمی توانیم محض‬ ‫و تک بعدی مســائل را تحلیل کنیم‪ .‬پس هــر گزاره ای یا‬ ‫هر نگاهی می تواند قوام بخش و مکمل تحلیل ما باشــد‪.‬‬ ‫بنابراین میزان جامعیت تحلیل هایی که به صورت خالصه‬ ‫بیان شد موضوع بحث ما نیست‪ ،‬اما ذکر انها کمک می کند‬ ‫نوع و زاویه نگاه افرادی که تاکنون به این پدیده نگریسته اند‬ ‫را دریابیم و نسبت به انها اگاه باشیم‪.‬‬ ‫چرا روحانی رای اورد؟‬ ‫ایا امروز روحانی به دنبال رای است؟‬ ‫روحانــی به هرترتیــب در جریــان انتخابــات‬ ‫ریاست جمهوری ‪ 92‬پیروز رقابت شد و به عنوان کاندیدای‬ ‫پیروز توانست سکان اجرایی کشــور را به دست بگیرد‪ .‬اما‬ ‫روحانی با گزاره ها برنده شــده بود نه بــا گفتمان و هیچ گاه‬ ‫گزاره ها برای او تولیــد پایگاه اجتماعــی نمی کرد‪ .‬پایگاه‬ ‫اجتماعــی دو خاصیت بــرای روحانی دارد‪ ،‬یکــی به او در‬ ‫مدیریت کشــور کمک خواهد کرد و دیگــر اینکه مجددا با‬ ‫انتخاب روحانی در رقابت اتــی‪ ،‬او را در ادامه برنامه هایش‬ ‫همراهی می کند‪.‬‬ ‫انتظار مــردم پس از تخریب هایی کــه علیه وضعیت‬ ‫موجود توسط جریانات رسانه ای اصالح طلب شکل گرفته‬ ‫و «تدبیر و امید»ی که روحانی شــعارش را داده بود هر روز‬ ‫باال می رفت‪ .‬تا مدتی می شد با ســوژه های مختلفی که از‬ ‫دولت قبلی به دســت می امد انتظارات را عقب بــرد اما راه‬ ‫فراری وجود نداشت‪.‬‬ ‫به سراغ تبیین گفتمان اعتدال رفتند اما چیزی جز یک‬ ‫مثلث | شماره ‪266‬‬ ‫یکــی از تحلیل هایــی کــه می توانــد در کنــار دیگر‬ ‫تحلیل ها روند جابه جایی ارا به نفع حسن روحانی را تحلیل‬ ‫کند‪ ،‬بر پایه قدرت روحانی در پایین اوردن ســطح منازعات‬ ‫است‪ .‬برای روشن تر شدن مطلب الزم است رقابت گفتمانی‬ ‫شکل گرفته را به صورت خالصه و ساده مرور کنیم‪.‬‬ ‫در جریان رقابت ریاســت جمهوری ‪ 92‬عارف نماینده‬ ‫جریان اصالحات و حامــل گفتمانی حداقلی و ســلبی بود‬ ‫که «تغییر» دال مرکزی ان را تشــکیل مــی داد؛ قالیباف‪،‬‬ ‫والیتی و حــداد نیز نماینــده طیفی از جریانــات اصولگرا و‬ ‫حامل گفتمانی ایجابی بودند که «پیشــرفت» دال مرکزی‬ ‫ان را تشــکیل می داد‪ .‬دو گفتمان تغییر و پیشــرفت دقیقا‬ ‫در رقابت با یکدیگر قرار گرفتنــد؛ تغییر بر پایه گزاره اصلی‬ ‫«فرار از وضعیت موجود» و پیشــرفت بر پایــه «حرکت به‬ ‫سمت اینده مطلوب»‪.‬‬ ‫مســلما در این رقابت تغییــر پیروز بــود‪ ،‬چرا که اوال‬ ‫گفتمانی سلبی بود و گفتمان سلبی برای مخاطبان جذابیت‬ ‫بیشتری داشــت و ثانیا تغییر این ظرفیت را داشت که برای‬ ‫مخاطب علیه پیشرفت پیش فرض سازی کند‪ .‬بدین معنی‬ ‫که پیشرفت برای خود مبدا مشــخص نکرده بود‪ ،‬بنابراین‬ ‫تغییر از این ضعف استفاده کرد و مبدا پیشرفت را وضعیت‬ ‫موجود معرفی کــرد و خود مدعی شــد باید از ایــن مبدا به‬ ‫وضعیتی بهتر فرار کرد‪ .‬پیشرفت در تکذیب این پیش فرض‬ ‫ناتوان بود پس به هر میزان وضعیت موجود تخریب می شد‬ ‫پایه های گفتمان پیشرفت متزلزل تر می شد‪.‬‬ ‫از طرف دیگــر جلیلی کاندیــدای خودجوش جریان‬ ‫اصولگــرا نیز حامل گفتمانــی رقابتی بود کــه «مقاومت»‬ ‫دال مرکزی ان را تشــکیل می داد؛ این گفتمان در حقیقت‬ ‫روحانی را پس از جملــه «امریکا کدخدا اســت‪ ،‬با امریکا‬ ‫ببندیم راحت تریم» به رقابت گفتمانــی فراخوان کرد‪ .‬اما‬ ‫روحانی هیچ گاه وارد این رقابت نشد و ادعای خود را در حد‬ ‫یک گزاره نگاه داشت در نتیجه گفتمان جلیلی کارایی خود‬ ‫را از دســت داد‪ ،‬چرا که از اساس گفتمان جلیلی‪ ،‬گفتمانی‬ ‫رقابتی بود و هویــت خود را در رقابت جســت وجو می کرد‪.‬‬ ‫گرچه بسیار پرمعنی و سنجیده بود اما در نبود حریف بی معنی‬ ‫جلوه می کرد‪ .‬رضایی و غرضی نیز کاندیداهایی مســتقل‬ ‫بودند کــه در واقع نــه از گفتمانی بهره می بردنــد نه حامل‬ ‫گفتمانی بودند اما در جریان رقابــت به روحانی در تضعیف‬ ‫گفتمان های پیشــرفت و مقاومت و خصوصا حامالن انها‬ ‫کمک شــایانی کردند‪ .‬پس از کنار رفتن عــارف‪ ،‬گفتمان‬ ‫تغییر برای روحانی به ارث ماند اما روحانی نماینده ان نبود‬ ‫بلکه از ان به عنوان ابزاری برای خنثی کردن ائتالف ‪2+1‬‬ ‫به نحو احسن سود جست‪ .‬از طرف دیگر هیچ گاه خود را در‬ ‫رقابت گفتمانی نه با جلیلی نه با ‪ 2+1‬وارد نکرد بلکه ســطح‬ ‫منازعات را پایین اورد و از رقابت در گفتمان به شعار کشاند‪.‬‬ ‫کلید روحانــی باالتــر از هر برنامــه و گفتمانــی قرار‬ ‫گرفت‪ ،‬چرا که با سیاست ورزی هر کدام را در برهه به چالش‬ ‫کشــیده بود‪ .‬در زمانی که همه گفتمان ها تضعیف شــده و‬ ‫کارکرد هایشان را از دست داده بودند شعار و وعده ساده ترین‬ ‫چیزی بود که مردم از روحانی می پذیرفتند و پذیرفتند‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫کارنامه اقای روحانی خواهند گذاشت‪.‬‬ ‫این نمره منفی به حدی تاثیرگــذار خواهد بود که‬ ‫از اقای روحانی جدا شــوند و از نامــزد دیگری در‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری ‪ 96‬حمایت کنند؟‬ ‫بستگی به شــرایط دارد‪ .‬اگر در اینده ببینند باز هم‬ ‫شــرایط کشــور به گونه ای اســت که همین اقای روحانی‬ ‫برای شــان بهتر از گزینه های دیگر اســت باز هــم با اقای‬ ‫روحانی ادامه خواهند داد‪ .‬کامال اصالح طلبان از این جهت‬ ‫عملگرایانه عمل می کنند‪ .‬اصولگرایان چنین قدرت مانوری‬ ‫ندارند که اینقدر عملگرایانه به صحنه های سیاســی کشور‬ ‫نگاه کنند‪ .‬انها نگاه شان بیشتر اید ئولوژیک است‪.‬‬ ‫فکر می کنید اقای روحانــی نگاهش به انتخابات‬ ‫مجلس و اتفاقات ان رقابت سیاســی چه خواهد‬ ‫بود؟ ایا می تواند جریان نزدیک به دولت یازدهم را‬ ‫در نهاد قانونگذاری تقویت کند؟‬ ‫طبعا تالشش در این جهت است‪ ،‬مساله هسته ای‬ ‫هم کامال بــر انتخابــات ســایه انداخته اســت؛ هرچند بر‬ ‫انتخابات امریــکا هم تاثیر گذار اســت‪ .‬البتــه دولت های‬ ‫گذشته هم چنین ســعی و تالشــی در این جهت داشتند تا‬ ‫مجلس را با خود هماهنگ تر کنند اما درباره روحانی صحنه‬ ‫ طوری اســت که به خاطر مســاله مذاکرات و لغــو یا ادامه‬ ‫تحریم ها و همین طور اوضاع و احوال پیچیده منطقه شرایط‬ ‫بسیار سخت شده است‪ ،‬دوران هیچ کدام از روسای جمهور‬ ‫گذشــته چنین حادثه ای نبود که اوضاع منطقــه تا این حد‬ ‫متشنج باشد‪ .‬اقای روحانی در شرایط بسیار سختی قرار دارد‬ ‫از این جهت در قیاس با روســای جمهوری قبلی وضعیت او‬ ‫ بی سابقه است ‪ .‬روســای جمهوری قبلی در استانه برگزاری‬ ‫انتخابات مجلس این قدر شــرایط شــان پیچیــده نبود‪ ،‬نه‬ ‫مذاکرات هسته ای سنگین با قدرت های جهانی داشتند نه‬ ‫شرایط منطقه ای و نه شــرایط جهانی این قدر پیچیده بود‪.‬‬ ‫اقای روحانی از این جهت انصافا در شرایط سختی قرار دارد‪.‬‬ ‫توفیق یا عدم توفیق در هر کدام از ایــن پارامترها می تواند‬ ‫بر میزان ورود جریان همسو با دولت به مجلس موثر باشد‪.‬‬ ‫ایا دولت روحانی را می توان دولت طبقه متوســط‬ ‫نامید؟‬ ‫طبقه متوسط یک تعبیر اقتصادی است البته عمدتا‬ ‫واژه مارکسیســتی اســت که در ادبیات سیاســی وارد شد‪.‬‬ ‫جهان کاپیتالیستی چنین تعبیری ندارد‪ .‬اگر منظور از طبقه‬ ‫متوسط کسانی است که کمی بیشتر از خط فقر و پایین تر از‬ ‫پردرامدها هستند به نظر من بله بیشتر پایگاه اقای روحانی‬ ‫در این گروه اســت تا گروهی که جز و کم درامدهای جامعه‬ ‫محسوب می شوند‪ ،‬البته شــرایطی را هم که اقای روحانی‬ ‫رئیس جمهور شد باتوجه به شرایط قبل از ریاست جمهوری او‬ ‫باید نگاه کرد‪ .‬در دوران ریاست جمهوری اقای احمدی نژاد‬ ‫با ان شــعارهای توده گرایانه و خصومت شدیدی که طبقه‬ ‫متوسط به باال با دولت و شخص اقای احمدی نژاد پیدا کرد‬ ‫و این خصومت ها موجب شد که اقشار این طبقه با اشتیاق‬ ‫برای فرار از شخصی همچون رئیس جمهور سابق به دامن‬ ‫نامزدی کامال متفاوت پناه ببرند یعنی حتی اگر اقای قالیباف‬ ‫رئیس جمهور می شد طبقه متوســط به دامن او پناه می برد ‪،‬‬ ‫پس شرایط گذشته را هم باید نگاه کرد‪.‬‬ ‫بزرگترین کامیابی و ناکامی دولــت روحانی در دو‬ ‫سال گذشته چه بود؟‬ ‫بزرگترین کامیابی دولت یازدهم این بود که برخی‬ ‫شــاخص های اقتصادی به ویــژه تورم و رشــد اقتصادی را‬ ‫اصالح کرد‪ .‬البته اینکه اینها به چه قیمتی تمام شــد بحث‬ ‫دیگری اســت‪ .‬بزرگترین ناکامی عدم تشــکیل یک دولت‬ ‫هماهنگ و کارامد بود‪ .‬البته دولت اقای روحانی را ناکارامد‬ ‫تلقی نمی کنم اما با همین چینش در هماهنگی بین اعضای‬ ‫کابینه‪ ،‬تیم فکری و تیم هماهنگ کننده ناکامی های بزرگی‬ ‫است‪.‬‬ ‫بستن با «کدخدا»‬ ‫دولت‬ ‫‪33‬‬ ‫بوروکرات هایسرمایه ساالر‬ ‫«روش» از ان استخراج نشد‪ .‬اعتدال ظرفیت تبدیل شدن‬ ‫به گفتمان را نداشت و تبدیل کردن به یک گفتمان و اقناع‬ ‫افکار عمومی به پذیرش ان و یافتن حامی برایش کار اسانی‬ ‫نبود‪ .‬در کنار همه اینها یک راه ساده برای حل مشکالت و‬ ‫یافتن پایگاه اجتماعی در نتیجه ان وجود داشت؛ «با امریکا‬ ‫ببندیم راحت تریم»!‬ ‫روحانی چقدر به شعارهایش عمل کرده است؟‬ ‫زهره طبیب زاده‬ ‫سیاست روحانی در داخل چیست؟‬ ‫این جملــه روحانی چون بــه اختصار بیان شــده بود‬ ‫برداشــت های متفاوتی از ان می شــد‪ .‬برخی لبه تندش را‬ ‫می گرفتند و ســخت بر روحانی می نواختنــد‪ ،‬برخی نیز که‬ ‫ســال ها دل داده و دل شــیفته امریکا بودند رویای خود را‬ ‫صادقه در خواب روحانی دیدند‪ .‬اما جدای از همه دوستی ها‬ ‫و دشمنی ها باید این را می پذیرفتیم که روحانی هیچ یک از‬ ‫این دو نبود‪ .‬گرچه اگر هم کسی نمی خواست این را بپذیرد‬ ‫از درب «دلواپسان» باید «به جهنم» می رفت‪.‬‬ ‫روحانی دقیقا راهی میان این دو را می رود‪ .‬روحانی‬ ‫معتقد اســت می شــود از طریق روبه رو شــدن بــا امریکا‬ ‫و بســتن با او طبق قواعد عــرف بین الملــل تحریم ها را‬ ‫برداشت و بسیاری از مشکالت داخلی را به همین راحتی‬ ‫حل کرد‪ .‬روحانی سختی در این راه را به سختی حل کردن‬ ‫مشکالت داخلی ترجیح می دهد‪ .‬روحانی برای انجام این‬ ‫معامله به واقع بهترین ها را انتخاب کرده اســت‪ ،‬افرادی‬ ‫خبره در «بستن»‪.‬‬ ‫همچنین بــرای اینکه شــرایط برای انجــام چنین‬ ‫معامله ای مســاعد شــود‪ ،‬باید در داخل دهــان برخی را‬ ‫به وســیله خود مردم «بســته» نــگاه داشــت! این مهم‬ ‫میســر نیســت مگر با انجام دو مهم‪ .‬اول ارائــه تصویر‬ ‫تخیلی مطلوب از شــرایط ایران پســا تحریــم و دیگری‬ ‫گــره زدن همه مشــکالت بــه تحریم هــا‪ .‬در تایید این‬ ‫حرف مروری می کنیــم بر بخشــی از صحبت های اقای‬ ‫روحانی در مراســم گرامیداشــت هفته محیط زیســت‪:‬‬ ‫«اینکــه می گوییــم تحریم ظالمانــه از بین بــرود برخی‬ ‫چشــم خود را بیخــود نچرخاننــد‪ ،‬تحریم ها بایــد از بین‬ ‫بروند تا سرمایه گذار به کشــور بیاید و باید سرمایه گذاری‬ ‫انجام شود از مشکل اب خوردن مردم تا مشکالت مالی‬ ‫و بانکی مردم حل شود»‪.‬‬ ‫عضو جبهه پایداری‬ ‫‪8‬‬ ‫دررابطهبامیزانتوفیق دولت در دستیابیبهازادیاحزاب‬ ‫و ازادی مطبوعات من فکر می کنم اقای دکتر روحانی و دولتش‬ ‫با امکانات دولتی که در اختیار دارنــد در جهت اعطای یارانه به‬ ‫روزنامه های هماهنگ با خودشــان توفیق بسیار زیادی کسب‬ ‫کرده اند‪ .‬از انجایی که ایشان حمایت مالی روزنامه های همسو‬ ‫با خود را در دســتورکار قرار داده اند یارانه روزنامه هایی همچون‬ ‫وطن امروز را قطع کرده و نشریاتی چون پرتو و ‪ 9‬دی را تعطیل‬ ‫و با انها برخــورد قانونی کردنــد‪ .‬در این میان حتــی کیهان که‬ ‫همواره به ان بودجه تعلق می گرفت را نیز حذف کردند‪ .‬دولت‬ ‫روحانی و شــخص رئیس جمهور با روزنامه های دگر اندیش که‬ ‫علیه مقدسات جمهوری اسالمی مطلب چاپ می کنند و حتی‬ ‫دارایمحکومیتقضاییهستندبامماشاترفتارمی کندوبهزور‬ ‫اعتراضات نمایندگان و جریان های ارزشی بعد از کار هتاکی این‬ ‫قبیل روزنامه ها که مورد انتقاد متدینین و منتقدین قرار می گیرد‬ ‫وزارت ارشاد متوجه می شود که باید با این نوع روزنامه ها برخورد‬ ‫کند‪ .‬روحانی طی دوسال گذشته توفیق خوب و در حد مطلوب‬ ‫در حمایت از نشریات زرد و نشریات اصالح طلب به دست اورده‬ ‫است‪.‬‬ ‫روحانی و مذاکرات هسته ای‬ ‫در رابطه با نقش مذاکــرات هســته ای در دولت در قبال‬ ‫سیاســت های داخلی نیز به نظر من اســتراتژی دولت روحانی‬ ‫خاتمه دادن بحث مذاکرات به نفع جریان خاص است‪ .‬روحانی‬ ‫روحانی نمی تواند از شعار‬ ‫توجه به احزاب دفاع کند‬ ‫سیاست‬ ‫‪34‬‬ ‫مثلث | شماره ‪266‬‬ ‫چرا باید روحانی احتیاط کند؟‬ ‫هــدف رئیس جمهور کشــورمان که حل مشــکالت‬ ‫مردم است‪ ،‬هدفی واال و بســیار قابل احترام است‪ .‬مسیر‬ ‫انتخابی ایشان که برطرف کردن مشکالت از طریق جامعه‬ ‫بین المللی است نیز به واســطه حمایتی که امروز از طرف‬ ‫رهبری معظم انقالب دارند قطعا محل اشــکال نمی تواند‬ ‫باشد‪ .‬اما روشی که ایشان برای این کار از ان بهره می برند‬ ‫کمی دچار اشکال است‪.‬‬ ‫در روشی که وضعیت گذشــته تخریب شود‪ ،‬تشویق‬ ‫به قناعت در وضعیت موجود نشود‪ ،‬مردم به سمت اینده ای‬ ‫توهمی سوق داده شوند و افکارشــان در ایده پردازی برای‬ ‫ان اینده کنترل نشود و در ان بهبود شرایط و یا حتی ماندن‬ ‫در وضعیت موجود به لغو تحریم ها گره بخورد‪ ،‬سطح توقع‬ ‫جامعه نسبت به برداشــته شــدن تحریم ها به هر قیمتی و‬ ‫انتظار بهبود معیشــت در وضعیت پســا تحریم‪ ،‬بدون مرز‬ ‫باال خواهد رفت‪.‬‬ ‫دولت خود می داند که انچه به دست می اورد محدود‬ ‫اســت؛ بنابراین اگر به انچه در باال گفته شد که موجب باال‬ ‫رفتن ســطح توقع جامعه اســت بی اعتنایی شود‪ ،‬به فرض‬ ‫تصور نهایتی برای مســیر انتخابی اقــای روحانی‪ ،‬نهایتا‬ ‫انتظارات کاذب ایجاد شده در سطحی باالتر از دستاوردها‬ ‫قرار خواهد گرفت و دولت در پاسخگویی به انتظارات مردم‬ ‫ناتوان خواهد ماند‪.‬‬ ‫و دولتش بحث انرژی هســته ای در مذاکــرات را نقطه عطفی‬ ‫می دانند تا به وسیله ان به عنوان برگ برنده برای تغییر مناسبات‬ ‫سیاسی و احزاب جامعه مصادره به مطلوب بکنند‪ .‬دولت روحانی‬ ‫فکر می کند در صورت برنده شدن در این مصاف ولو به هر قیمت‬ ‫می تواند در واقع به لحاظ سیاسی برگ برنده ای برای خود داشته‬ ‫باشــد تا موازنه قدرت را در بخش سیاسی جامعه به نفع خودش‬ ‫تغییردهدوتمامتالش هایخودشراازابتدایحضوردردولت‬ ‫یازدهم در حل این مشکل معطوف کرده است‪.‬‬ ‫روحانی برای دســتیابی به اهدافش در مساله هسته ای‬ ‫بدترینتوهین هاوتوهین امیزترینبرخورد هارابامخالفیننظام‬ ‫که در روند مذاکرات بر توافقاتی که کارگزاران وزارت امور خارجه‬ ‫انجامداده اندباکشورهای‪ 5+1‬نقدداشتند‪،‬کردهاست‪.‬روحانی‬ ‫بدترین برخوردها و اعتراضات را نسبت به دلســوزان که از سر‬ ‫دلسوزی برای مصالح ملی اعضای تیم هسته ای را نقد می کنند‬ ‫داشته و امتیازات ناحقی را به مخالفین خود روا داشته است‪.‬‬ ‫من معتقــدم که برای ایشــان رســیدن به توافق بســیار‬ ‫استراتژیک است که بیش از هرچیز و هر هدف دیگر پیروزی در‬ ‫مذاکراتهسته ایرابه عنوانموفقیتبرایخودتلقیمی کنندو‬ ‫حاضرندبرایرسیدنبهاینپیروزیبسیاریازامتیازاترابهغرب‬ ‫واگذارکنند‪.‬روحانیهموارهدراکثرسخنرانی هایخودبه عنوان‬ ‫رئیس دولت فراجناحی صحبت نمی کند بلکه همواره در موضع‬ ‫یکجناحدرسخنرانی هاورودپیدامی کندواززمانرئیس جمهور‬ ‫شدنش برای یک جناح کار انجام داد و رفتارش تماما در جهت‬ ‫حمایت از گروه خاصی بوده است‪.‬‬ ‫روحانی در دوران ریاست جمهوری خود تالش کرده تا با‬ ‫مخالفینش برخورد کند‪ ،‬این درحالی است که یک رئیس جمهور‬ ‫نباید در زمــان ریاســت جمهوری اش جناحی رفتار کنــد و باید‬ ‫رفتارش فراجناحی باشد‪ .‬اما در زمان ریاست جمهوری روحانی‬ ‫کامالمشاهدهکردیمکهویجناحیودرداخلیکجناحموضع‬ ‫سید کمال الدین سجادی‬ ‫‪9‬‬ ‫سخنگوی جبهه پیروان‬ ‫حدود دو ســال از عمر دولــت تدبیر و امیــد می گذرد و‬ ‫می توان تا حدودی عملکرد دولت یازدهــم را در زمینه های‬ ‫مختلف مورد بحث و بررسی قرار داد‪ .‬اگر نگاهی به شعارهای‬ ‫انتخاباتــی حجت االسال مو المســلمین روحانــی بیندازیم‬ ‫می بینیم که تا چه حدی این دولــت در عمل به انچه به مردم‬ ‫وعده داده موفق یا ناکام بوده است‪.‬‬ ‫اقای روحانی در ایام انتخابات قدرت و توان رســانه ای‬ ‫را به اندازه توان هســته ای مهــم عنوان کــرد و گفت که راه‬ ‫مقابله با فساد‪ ،‬ازادی دادن به مطبوعات است اما متاسفانه‬ ‫امروز شــاهد برخورد دو گانه ای از طرف دولت تدبیر و امید با‬ ‫رسانه ها هستیم به گونه ای که رســانه های موافق دولت هر‬ ‫چه دلشان می خواهد می نویسند اما رسانه های منتقد دولت‬ ‫اگر حرف حقی هم داشته باشند و بزنند با انان برخورد خواهد‬ ‫شد‪ .‬رسانه های هم راســتا با دولت گاهی در کمال ازادی به‬ ‫اصولگرایان حمله و توهین می کنند و کســی نیســت بگوید‬ ‫چرا اینگونه رفتار می کنید اما اگر رســانه منتقد دولت حرفی‬ ‫بزنند یا انتقادی انجام دهند با ادبیات بســیار نامناسبی انان را‬ ‫خطاب قرار می دهند بنابراین به اعتقادم در این دولت عدالت‬ ‫رسانه ای در برخورد با مطبوعات کاهش یافته و تا حد زیادی‬ ‫به رسانه موافق میدان داده شد‪.‬مساله دومی که می توان به‬ ‫ان پرداخت نحوه عملکرد دولت در مواجهه با احزاب سیاسی‬ ‫اســت‪ .‬همگان از نقش احزاب در پیشــرفت و بلوغ سیاسی‬ ‫مردم اگاه هستند‪ .‬در دوران تبلیغات انتخاباتی اقای روحانی‬ ‫شعارهایی را در جهت توجه بیشــتر به احزاب سیاسی دادند‬ ‫اما امروز به نظرم نمی توان از عملکردشان در این زمینه دفاع‬ ‫کرد‪ .‬گروه زیادی تحت عنوان حــزب مجوز فعالیت گرفتند‬ ‫که بعضا سابقه حضور در احزابی چون حزب منحله مشارکت‬ ‫را دارند و دیدیم در زمان فتنه ‪ 88‬چه عملکردی داشــتند‪ .‬در‬ ‫موردخانهاحزابهمدیدیمکهبعضادرنشست هاییکهبرگزار‬ ‫شد از کسانی برای ســخنرانی دعوت کردند که باز هم سابقه‬ ‫حضور در احزاب منحله را داشتند و همین افراد امدند با اسمی ‬ ‫دیگر حزبی راه انداختند و مجوز گرفتند‪.‬انتقاد اصلی بنده به‬ ‫دولت تدبیر و امید در زمینه اقتصــادی و عدم توجه به مقوله‬ ‫مهم اقتصاد مقاومتی است‪ .‬در زمینه اقتصادی دولتمردان‬ ‫دائما به امار استناد می کنند و می گویند که تورم کاهش یافته‪،‬‬ ‫اما مردم این را در جیبشان احساس نمی کنند و شاهد گرانی‬ ‫سرسام اور هستیم؛ از بنزین گرفته تا نان مردم را گران کردند‬ ‫و اینها مواردی است که مورد انتقاد جدی ماست‪ .‬امروز مساله‬ ‫اقتصاد بسیار مهم است و دشــمن پاشنه اشیل فعالیت خود‬ ‫دولت‬ ‫می گیرد و به عنوان یک طــرف مقابله کننده با ســایر جریانات‬ ‫سیاسی در نقشرئیس جمهورحاضر می شود‪.‬‬ ‫در حالی که در نظام جمهوری اسالمی رئیس جمهور باید‬ ‫رئیس جمهورکلمردموموافقان‪،‬مخالفانومنتقدینخودباشد‬ ‫ولیایشانتنهالباسحمایتیکجناحرابرتنکردهوبامخالفان‬ ‫و منتقدانش به مخالفت می پردازد و با منتقدینی که با جناح وی‬ ‫همسو نیستند مخالف است و به نظر من روحانی فراموش کرده‬ ‫که با چه میزان رای به کرسی ریاست جمهوری تکیه کرده است‬ ‫روحانی بداند که رایش ‪ 50/7‬دهم درصد اراء اســت و با همین‬ ‫میزان رای تالش می کند مخالفین خود با بدترین و زشت ترین‬ ‫تعابیرتحقیرکند‪.‬روحانیکامالدرحکومتکردنجناحیعمل‬ ‫کرده و این رفتار جناحی اش را می توانیم در انتخاب کردن وزرا‬ ‫مشــاهده کنیم که برخی از وزرایی را که انتخاب کرده فعال در‬ ‫جریان فتنه بودند بنابراین ایشان جناح خود را از همان روز اغاز در‬ ‫انتخاب وزرا مشخص و به مردم معرفی کرد‪ .‬روحانی در انتخاب‬ ‫وزرای خود یک نفر را شخصا از جناح مقابل انتخاب نکرد و تنها‬ ‫فقط در ارتباطات مصالحه ای که با مجلس داشت یکی از وزرا‬ ‫را با هماهنگــی از مجلس و یکی دیگر را بــا هماهنگی با دولت‬ ‫قوه قضاییه انتخاب کــرد و در این موضــوع می توانیم به اجبار‬ ‫قانونیاینهماهنگینیزاشارهکنیم‪.‬‬ ‫در جریان معرفی و استیضاح وزیر علوم بارها رئیس جمهور‬ ‫اعالم کردند که عناصر وزیر همان عناصر جریان فتنه اســت و‬ ‫فردیکهدرجریانفتنهحضوراشکارداشتهومجلسنیزبهدلیل‬ ‫همین حضور افراد پیشنهادی را رد کردند و رای اعتماد ندادند اما‬ ‫ایشان به صراحت بارها اعالم کردند که خط ما در انتخاب وزیر‬ ‫علومهمینخطاستوعمالنشاندادندباتعویضچهارمنتخب‬ ‫خود به عنــوان وزیر به مجلــس از همان طیف فکــری و جناح‬ ‫سیاسی تندرو و افراطی که کامال وابســته به جریان فتنه بودند‬ ‫انتخاب و معرفی کردند‪.‬رئیس جمهور ظرف دوســال گذشته‬ ‫اصال فراجناحی برخورد نکردند و تمام افراد انتخابی ایشان اعم‬ ‫از معاون وزرا و تمام استانداران و مدیران میانی و مدیران ارشد و‬ ‫روسای دانشگاه ها کسانی هستند که مستقیما فعال در جریان‬ ‫فتنه بودند یا تعلق شدید سیاسی به جریان اصالحات دارند‪.‬‬ ‫بزرگترین کامیابــی دولت ایجاد تعــادل بودجه برای بیمه‬ ‫سالمت اســت و از انجایی که من نســبت به این موضوع معتقد‬ ‫هستم که در خصوص شیوه و ترزیق امکانات در بخش درمان در‬ ‫کشورمشکالتیراایجادمی کنداماازانجاییکهملتمامشکالت‬ ‫درمانی بســیار زیاد دارند بنابراین ارائه چنین خدماتی برای مردم‬ ‫کم توان و دانشگاه ها برای ارئه خدمات رسانی به اقشار جامعه و‬ ‫یکتوفیقمناسبوقابلتقدیردولتبه شمارمی رود‪.‬به رغماینکه‬ ‫معتقدم این شیوه از ترزیق پول و اعتبارات به درمان کشور را عالج‬ ‫اساسی بهداشت نمی دانم و به این شیوه و سایر شیوه ها نقد هایی‬ ‫اســت اما پرداخت پول کمتر از جیب مردم به بخش درمان یک‬ ‫توفیقی برای دولت است و این را کامیابی دولت روحانی می دانم‬ ‫که دولت گذشته در اجرای این امر بی توفیق بوده است‪.‬‬ ‫ی دولت روحانی‬ ‫بزرگترین ناکام ‬ ‫بســیاری از افراد و وزرای دولت تدبیر و امید افراد مسن و‬ ‫ بی انگیزه در حوزه مسئولیت هستند و فکر می کنم انتخاب وزرا‬ ‫کامال سیاسی از ســوی روحانی صورت گرفته است و این وزرا‬ ‫شور و نشاط جوانی برای اداره کردن زیر مجموعه خود را ندارند‬ ‫و استراتژی مشخصی را برای اجرای اقتصاد مقاومتی تعقیب‬ ‫نمی کنند و کامال عکس ان در کشــور در عرصه اقتصاد عمل و‬ ‫رفتار می کنند‪ .‬در مورد وزرای فرهنگی و اموزشــی انها را بسیار‬ ‫ناکارامد بی توفیق و سرشــار از خطاهای سیاسی و تاکتیکی و‬ ‫استراتژیکمی دانموکاراییمسئوالنفرهنگیدرجهتعکس‬ ‫چارچوب های نظام است‪.‬‬ ‫روحانی‪ ،‬چهار یا هشت سال؟‬ ‫در یک روش سنتی شاهد هســتیم که دولت ها به غیر از‬ ‫بنی صدر که از ســوی مجلس بی کفایت اعالم شــد‪ ،‬ولی بقیه‬ ‫روسای جمهور در یک دوره هشت ســاله رئیس جمهور بودند و‬ ‫معموال و سیستم سنتی حاکم در اراء عمومی این طور است که‬ ‫اینامکانبرایروسایجمهوربرایدودورهبه وجودامدهاست‪.‬‬ ‫به خاطر روش سنتی برگزاری انتخابات اگر بخواهد انجام شود‬ ‫چراکهدرراستایدستیابیبهاقتصادمقاومتی‪،‬نیازمندنیروی‬ ‫کار بیشتر در کشور هســتیم‪ ،‬از جمله راهکارهای الزم برای‬ ‫رفع موانع اشــتغالزایی اعم از تغییر نگــرش دولت به بخش‬ ‫خصوصی‪ ،‬ایجاد امنیت اقتصادی‪ ،‬مبارزه با مفاســد اداری‪،‬‬ ‫کنترل مهاجرت از روستاها به شهرها و از شهرهای کوچک‬ ‫به شهرهای بزرگ حتی می توان گفت که این دولت نتوانست‬ ‫نمی توان اصالح طلبان را از روحانی جدا کرد‪ .‬چرا که منافع‬ ‫اصالح طلبانباروحانیگرهخوردهاستوهردویاینافراددوسر‬ ‫یک طیف و جریان هستند بنابراین اصالح طلبان حیات سیاسی‬ ‫خود را و بازگشت به حکومت و بازگشــت به اقتدار گذشته خود را‬ ‫منوط به هماهنگی و همکاری با دولت روحانی می دانند‪ .‬همواره‬ ‫به عنوان یک دنباله رو پشت سر اقای روحانی قرار گرفته اند و فکر‬ ‫نمی کنمچهمذاکراتنتیجهبخشمثبتویامنفیباشداینطیف‬ ‫از روحانی جدا شــود‪ ،‬چرا که این طیف جهت بازگشت به نظام و‬ ‫حیات سیاسی خودشــان نیازمند به روحانی هستند و با اقداماتی‬ ‫که اصالح طلبان بسیار تندرو در جریان فتنه های‪ 77‬و‪ 88‬داشتند‬ ‫چهره ای منفور در بدنه جامعه از این طیف به جا مانده است و مردم‬ ‫ســابقه چنین فتنه هایی را از این طیف در پیش چشم خود دارند‬ ‫بنابرایناینجریاننیازمندکاتالیزوریهستندکهزمینهحضورشان‬ ‫در جامعه مهیا کند و این جریان کاتالیزور و محلل حضور خود در‬ ‫جامعه را دولت روحانی می دانند بنابراین شرایط مذاکرات هرچه‬ ‫باشد فکر نمی کنم جریان اصالحات خود را از دولت روحانی جدا‬ ‫کنند‪ ،‬خود را به این طنــاب روحانی همچنان متصل خواهند کرد‬ ‫و اجازه قطع شدن اتصال را میان خود روحانی را نخواهند داد‪.‬‬ ‫روحانی و سرمایه داری‬ ‫دولت روحانی با شعارهایش شــیوه زندگی و انتخاب وزرا‬ ‫نشــان داد که طرفدار نظام ســرمایه داری در جامعه هســتند و‬ ‫نماینده اشرافیت مذهبی جامعه و به شــدت مرفه و سرمایه دار‬ ‫هســتند و انکاری هم در این زمینه تا کنون نکرده اســت و خود‬ ‫روحانی نیز هیچ تظاهری به ساده زیستی نمی کند و بسیاری از‬ ‫وزرا و معاونان روحانی نماینده سرمایه دارها هستند‪ .‬بنابراین باید‬ ‫دولت روحانی را یک دولت بوروکراتیک سرمایه دار تعریف کرد و‬ ‫هیچ گاه ادعایی برای نمایندگی قشر متوسط جامعه ندارد و برای‬ ‫این قشر کار نمی کند‪.‬‬ ‫کشور حل و فصل خواهد شد چنانچه بسیاری از کارشناسان‬ ‫معتقدندکهسهمتحریم هادرمشکالتکشورچیزیحدود‪30‬‬ ‫درصد است و هفتاد درصد باقیمانده به مدیریت و برنامه ریزی‬ ‫مدیران مربوط می شــود‪ .‬متاسفانه شــاهد هستیم که بیش‬ ‫از ‪ 30‬دانشگاه کشور با سرپرســت اداره می شوند و با گذشت‬ ‫حدوددوسالازعمردولتتاکنونرئیسیبرایایندانشگاه ها‬ ‫انتخاب نشده اســت‪ ،‬مگر در کشور قحط الرجال‬ ‫اســت‪ .‬ایران اســامی مهد پرورش بزرگ مردان‬ ‫است افرادی متهعد‪ ،‬متخصص‪ ،‬پایبند به انقالب‬ ‫اســامی در این کشــور کم نیســت کــه بتوانند‬ ‫دانشگاه ها را مدیریت کنند‪ .‬در دولت تدبیر و امید‬ ‫فرقی بین زنان و مردان در فرصت های اجتماعی‬ ‫وجودنخواهدداشت‪.‬اینصحبتاقایروحانیدر‬ ‫زمانتبلیغاتانتخاباتیاستامامتاسفانهدیدمکه‬ ‫به این شعار عمل نشد و فقط از چند خانم در کابینه‬ ‫استفاده شد که بعضا هم وابســتگی به یک جناح‬ ‫دارند‪ .‬اینکه بخواهیم بگویم مــردم در انتخابات‬ ‫بعدی هم به اقای روحانی اقبال نشان می دهند یا‬ ‫خیر؟بهاعتقادمزمانفعلیبرایپاسخگوییبهاین‬ ‫سوال زودهنگام است چرا که هنوز دو سال تا پایان‬ ‫عمر دولت باقی مانده است اما به صورت کلی می گویم که‬ ‫مردم به عملکرد دولت ها بســیار دقت می کنند و اگر ببینند‬ ‫دولتی تمام هم وغم خود را در جهت حل مشکالتشــان به‬ ‫کار نگرفته مســلما اقبالی به ان دولت نخواهند داشت اما‬ ‫اینکه رئیس جمهور وقت رئیس جمهوری دو دوره ای باشد یا‬ ‫خیر معتقدم پاسخ این سوال به نحوه عملکرد دولت بستگی‬ ‫دارد‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪266‬‬ ‫ارتباط خوبی را با بخش خصوصی ایجاد کند و این بخش مهم‬ ‫را در راستای ســرمایه گذاری در کشور تشــویق نماید‪.‬یکی‬ ‫دیگر از مواردی که به نظرم نقطه قوت خوبی برای این دولت‬ ‫است همت انان در مذاکرات هسته ای بود‪ ،‬البته نباید از این‬ ‫موضوع هم غافل بشویم و الزم اســت تا به دولت هم متذکر‬ ‫شویم که نباید همه چیز را در ســبد مذاکرات هسته ای بریزد‬ ‫و گمان کند اگر مذاکرات به نتیجه برســد تمامی مشکالت‬ ‫نسبت روحانی و اصالحات‬ ‫سیاست‬ ‫را در این جهت قرار داده اســت به خاطر همین مساله بود که‬ ‫مقام معظم رهبری نسخه اقتصاد مقاومتی را همچون طبیبی‬ ‫حاذق تجویز کردند اما متاسفانه تا به امروز شاهد هستیم که‬ ‫اقتصاد مقاومتی بــه مرحله مهمی از اجرا نرســیده و فقط به‬ ‫برگزاری چند همایش در این جهت بسنده کردند‪ .‬الزم است‬ ‫تا دولت تدبیر و امید با مدیریتی جهادی در زمان باقی مانده از‬ ‫مو غم خود را در این جهت به کار‬ ‫عمر دولت تمام ه ‬ ‫گیرد تا اقتصاد مقاومتی مد نظر مقام معظم رهبری‬ ‫محققشود‪.‬‬ ‫برای تداوم این نوع اقتصاد‪ ،‬باید هرچه بیشتر‬ ‫بهسمتمحدودکردناستفادهازمنابعنفتیورهایی‬ ‫از اتکای اقتصاد کشــور به این منابــع حرکت کرد‪.‬‬ ‫تاکید مقام معظم رهبری بر ضرورت تداوم تولید ملی‬ ‫و حمایت از کار و ســرمایه ایرانی‪ ،‬مبین سه وظیفه‬ ‫برای دولت‪ ،‬دست اندرکاران تولید و مردم است؛ سه‬ ‫حلقه ایکهنحوهتعاملانهارویهم‪،‬تاثیرمستقیم‬ ‫دارد و نتیجه نهایی ان‪ ،‬به این تعامل وابسته است‪.‬‬ ‫مهمترین کامیابی دولت یازدهــم را در زمینه‬ ‫بهداشــت و درمان می دانم‪ .‬به ویژه اینکه فردی را‬ ‫به عنوان وزیر انتخاب کردند که کارشناس و توانمند‬ ‫استوتوانستخوبکارکند‪.‬اشتغالدرکشورامنیتعمومی‬ ‫را به دنبال خواهد داشت که می تواند مشکالت را تا حد زیادی‬ ‫مرتفع کند بنابراین ایجاد فرصت های شــغلی از سوی دولت‬ ‫امریضروریتلقیمی شود‪.‬معتقدمدولتاقایروحانیتوجه‬ ‫خاصی به مقوله ایجاد اشتغال طی این دو سال نکرد‪ ،‬بنابراین‬ ‫در شرایط کنونی افزایش فرصت های شغلی‪ ،‬یکی از الزامات‬ ‫و اقدامات مهم مقامات مسئول در دولت محسوب می شود‪،‬‬ ‫بزرگترین کامیابی دولت روحانی‬ ‫پیشگویی نمی توان کرد ولی احتمال می رود روحانی برای دور‬ ‫دوم نیز رای بتواند بیاورد‪.‬‬ ‫‪35‬‬ ‫منا‬ ‫ظ‬ ‫ر‬ ‫ه‬ ‫عصر«روحانیمتشکریم»گذشته‬ ‫سیاست‬ ‫‪36‬‬ ‫مثلث | شماره ‪266‬‬ ‫سینا زعیم زاده و ساعده سیما درباره ‪ 2‬سالگی دولت روحانی مناظره کردند‬ ‫با تشــکر از شــما که دعوت ما را بــرای حضور در‬ ‫این مناظــره پذیرفتید‪ ،‬فکر می کنم برای شــروع‬ ‫بهتر باشــد از همان جمله شــعاری اغاز کنیم که‬ ‫در روزهای ابتدایی پیروزی اقای روحانی توســط‬ ‫حامیان و طرفداران اجتماعی ایشــان ســر داده‬ ‫می شــد‪ .‬اگر یادتان باشــد در ان روزها هراتفاق‬ ‫خوبی در هر حوزه ای چه اقتصاد‪ ،‬چه ورزش و چه‬ ‫سیاست رخ می داد مردم شعار روحانی متشکریم‬ ‫را تکرار می کردند‪ .‬برخی می گفتند این نشانه ای‬ ‫از امیدی اســت که جامعه پیدا کرده اســت‪ .‬اما‬ ‫حاال در دوسالگی دولت این شعار فراموش شده‬ ‫است ! یعنی هر اتفاقی هم بیفتد دیگر کمتر شاهد‬ ‫این شعار هستیم و گاهی شاید از سوی منتقدین‪،‬‬ ‫وقتی ضعفی از ســوی دولت دیده شــود به طعنه‬ ‫این جمله تکرار می شــود‪ .‬ســوال این اســت که‬ ‫چه اتفاقی برای ســرمایه اجتماعی اقای روحانی‬ ‫افتاده است؟‬ ‫ســینا زعیم زاده‪ :‬اوال از وقتی که در اختیار ما قرار‬ ‫دادید‪ ،‬تشــکر می کنم و دوم اینکه از رویکرد خوب نشــریه‬ ‫مثلث هم سپاســگزارم‪ .‬انقدری که توفیق داشــتم و دنبال‬ ‫کرده ام‪ ،‬شما گارد باز رسانه ای داشته اید‪ .‬این واقعا جای امید‬ ‫دارد و کمتر در رسانه ها دیده می شود‪ .‬درمورد طرح موضوعی‬ ‫که عنوان کردید بهتر است یک گام به عقب بر گردم؛ به اینکه‬ ‫چرا اصال اقای روحانی رای اورد و گفتمان ایشــان چه بود‪.‬‬ ‫و اساســا اینکه ماهیت دولت اقای روحانی چیســت و با چه‬ ‫شعارهایی بر سر کار امدند‪ .‬در ادوار مختلف ریاست جمهوری‬ ‫چه در کشور ما و چه در نقاط مختلف دنیا‪ ،‬کاندیداها یکسری‬ ‫شعارهای عمومی و یکسری شــعارهای اختصاصی دارند‪.‬‬ ‫مثال در همه انتخابات هــا کاندیداها می گوینــد که تورم را‬ ‫پایین خواهند اورد و‪ ...‬که اقای روحانی و سایر کاندیداهای‬ ‫ریاست جمهوری در انتخابات سال ‪ 92‬از این دست حرف ها‬ ‫بیان کردند هرچند راه های رســیدن به ان متفاوت بود‪ .‬اما‬ ‫نکته کلیدی شعار اصلی اقای روحانی که وجه ممیزه ایشان‬ ‫بود‪ ،‬بحث « ســانتریفیوژها بچرخد و چرخ زندگی مردم هم‬ ‫بچرخد» بود‪ .‬فکر می کنم این شعاری بود که در اقشاری از‬ ‫جامعه امیدافرین شد انهم به واسطه یک دوقطبی که در فضا‬ ‫شکل گرفته بود‪ .‬جریان اصولگرا هم با اشتباهات راهبردی‬ ‫که داشــت کمک کرد این دو قطبی شــکل بگیرد‪ .‬حاال در‬ ‫دو سالگی دولت قرار داریم‪ ،‬زمانی که نقطه عطف حساب‬ ‫می شود‪ .‬درواقع اکنون زمانی اســت که می توان عملکرد‬ ‫دولت را محک زد‪.‬‬ ‫دولت اقــای روحانی دو محــور اصلی داشــت؛ اوال‬ ‫ســانتریفیوژ به عنوان نماد دانش و فناوری حفظ می شــود‪.‬‬ ‫از یک طرف دیگر معیشت مردم‪ .‬اکنون به نظرم در جایگاه‬ ‫ارزیابی یک نکته راهبردی درمــورد دولت وجود دارد‪ ،‬انهم‬ ‫تغییر پوزیشــن دولت از اپوزیسیون به پوزیســیون‪ .‬اقای‬ ‫روحانی خیلی ویژگی شورانندگی مثل رئیس دولت اصالحات‬ ‫و احمدی نژاد نداشته اســت‪ .‬دو عامل اصلی باعث شد که‬ ‫ایشان رای بیاورد؛ نخست اینکه ایشان روی امتیازات منفی‬ ‫احمدی نژاد سوار شد‪ .‬به بیان دیگر بخش عمده ای از ارای‬ ‫او سلبی بود‪ .‬بعد دیگر اینکه ایشان نماد تغییر وضع موجود‬ ‫شــدند و تیم رســانه ای اقای روحانی هم طی دو سال اخیر‬ ‫درحال بازتولید همین فضــا بوده اند‪ .‬اینکــه اقای روحانی‬ ‫در فضــا و درموقعیت پوزیســیون باشــد و در موقعیت نماد‬ ‫تغییر وضع موجود هم باشــد‪ .‬اما من فکــر می کنم اکنون‬ ‫او به نقطه ای رســیده که جامعــه کم کم ایشــان را در حال‬ ‫تغییرپوزیشن می بیند و او لزوما از دوسالگی به بعد در موقعیت‬ ‫وضع موجود قرار می گیرد‪ .‬شعارهای اقای روحانی هرکدام‬ ‫در جای خود جای بحث دارد اما درمورد همان شــعار اصلی‬ ‫فکر می کنم انچه در لوزان اتفــاق افتاد و قبل تر در ژنو؛ دو‪،‬‬ ‫سه محور کلیدی دارد‪ .‬در این مورد تیم رسانه ای دولت نتیجه‬ ‫خاصی را پمپاژ می کند و منتقدیــن فضای خاص دیگری را‬ ‫دنبال می کنند‪ ،‬اما واقعیت این است که ابهامات زیادی در‬ ‫این خصوص وجود دارد هم در چرخیدن سانتریفیوژها و هم‬ ‫در چرخیدن چرخ زندگی مردم‪ .‬یعنی اوال اینکه مباحثی که‬ ‫مطرح شد‪ ،‬در مورد نقاط حساســی همانند فردو و‪ ...‬ابهام‬ ‫را در قســمت اول زیاد کــرد و هم اینکه ایــا تحریم ها قطع‬ ‫می شود یا نمی شود مزید بر علت شده است‪ .‬عالوه بر اینکه‬ ‫نکات جدیدتری اضافه شده که بحث پی ام دی و بازرسی ها‪،‬‬ ‫لوزان را در بخشــی از افکار عمومی به عنــوان یک تهدید‬ ‫امنیتی و یک ضدامنیت هم حتی مطرح کرده است‪ .‬اینکه ‬ ‫از دانشمندان بازجویی شود و مراکز نظامی مورد بازرسی قرار‬ ‫بگیرد‪ ،‬مردم را به نقطه ای رسانده که باید قضاوت کنند‪ .‬یعنی‬ ‫عالوه بر ان دو مولفه قبلی‪ ،‬بحث مباحث امنیتی هم اکنون‬ ‫مطرح شده است‪.‬‬ ‫فکر می کنم جواب سوال شما که چرا شعار «روحانی‬ ‫متشکریم» کمتر گفته می شــود حداقل این است که فضا‬ ‫ابهام امیز شده و اقای روحانی از نماد تغییر وضع موجود به‬ ‫وضع موجود تبدیل می شود هرچند خودش درحال مقاومت‬ ‫ی انها در مقابل‬ ‫است‪ .‬اقایان روحانی‪ ،‬هاشمی و تیم رسانه ا ‬ ‫این موضوع مقاومت می کنند‪ .‬نکتــه دیگر مولفه ای به نام‬ ‫احمدی نژاد است‪ .‬همانطور که گفتم یکی از عوامل اصلی‬ ‫رای اوری اقای روحانی‪ ،‬احمدی نژاد بود‪ .‬شاید در مدت دو‬ ‫ســال هم این موضوع کارکرد داشــت‪ .‬اینکه در رسانه ها از‬ ‫دولت قبلی انتقاد شود ولی اگر دولت در موقعیت پوزیسیون‬ ‫قرار بگیرد از جایی به بعد خیلی اثرگذار نیست‪ .‬درواقع تا جایی‬ ‫می توانید با پیوست رسانه ای کارها را جلو ببرید و در جاهایی‬ ‫دیگر برای مردم ملموس می شود‪ .‬مثال وقتی طرف در پمپ‬ ‫ بنزین سال ‪ 92‬بنزین را لیتری ‪ 400‬تومان پرداخت می کند و‬ ‫االن یک هزار تومان دیگر خیلی با تبلیغات رسانه ای کاری‬ ‫ندارد و رسانه ها مرجعیت خود را از دست می دهند ‪ ،‬هرچقدر‬ ‫هم که بگویند دولت نهم و دهم بد بوده است‪.‬‬ ‫ساعده سیما‪ :‬مطالبی که فرمودید در مورد اینکه‬ ‫روحانی چطور به وجود امد را به دو بخش تقســیم می کنم؛‬ ‫در بخش اول کامال موافقم که مــردم از دولت احمدی نژاد‬ ‫خســته شــده بودند‪ .‬اتفاقاتی که می افتاد و وعده هایی که‬ ‫عملی نشــده بود همگی نظر مــردم را متفاوت کــرده بود‪.‬‬ ‫عقبگردی که در دوران احمدی نژاد داشــتیم انقدر سخت‬ ‫بود که مردم را به ایجاد تغییر دعوت می کرد و می توانســت‬ ‫هرکسی باشد که فقط گفتمان احمدی نژاد را نداشته باشد و‬ ‫اینکه گفتمان چه باشد هم شاید خیلی مهم نبود‪ .‬اما بخش‬ ‫ایجابی به این برمی گردد که اصالح طلبان به گونه ای دیگر‬ ‫مثلث | شماره ‪266‬‬ ‫داخل را به اقای نوبخت و حسام الدین اشنا سپرده تا فضای‬ ‫اقتصاد را بگرداند و خودشــان تمام تمرکزشــان روی بحث‬ ‫سیاست خارجی است و به تعبیر شما تمام تخم مرغ هایشان‬ ‫را در یک سبد گذاشــته اند که یک واقعیت است و از بحث‬ ‫گفتمانی منشعب می شــود‪ .‬وقتی اینطور رفتار می کنیم در‬ ‫داخل در تمام عرصه ها‪ ،‬یکســری کاســتی ها خواهد بود‪.‬‬ ‫حاال باید بحث شــود که اصالح طلبان چقدر در دولت و در‬ ‫رای اوری اقای روحانی موثر بودند‪.‬‬ ‫این نکته را بگویم که الزمه بحث فعلی اســت‪ .‬اقای‬ ‫روحانی خودمرکزبینی بزرگی دارد و این موضوع را در عرصه‬ ‫سیاسی از اقای هاشمی به ارث برده است و گویا محور عالم‬ ‫خودشان هســتند‪ .‬فکر می کنم در تعامل با اصالح طلبان و‬ ‫تمایالت و مطالباتشان با همین مدل رفتار می کنند‪ .‬اینکه‬ ‫اصالح طلبان از ایشــان حمایــت کردند به نظــرم چاره ای‬ ‫دیگر نداشــتند! تعبیری که اقای حجاریــان و اقایان دیگر‬ ‫اصالح طلبان بــه کار می بندند مانند بحــث رحم اجاره ای‪،‬‬ ‫درواقع به نظرم برعکس است‪ .‬نگاه روحانی به اصالح طلبان‬ ‫حداکثر یک نگاه اپاندیسی است‪ .‬اپاندیس عضوی از بدن‬ ‫اســت که تا زمانی کار می کند و بعد که نیاز نباشــد‪ ،‬به کنار‬ ‫می اندازیــد‪ .‬اینکه گفتید روحانی تمــام تخم مرغ هایش را‬ ‫در سیاست خارجی گذاشــته از این نکته استفاده می کنم و‬ ‫می گویم اقای روحانی با نگاهی که به اینده سیاســت دارد‬ ‫اگر در مســاله توافق به نقطه قابل قبولی برسد‪ ،‬اصال سر و‬ ‫بدنش را کامال از اصالح طلبان جدا خواهد کرد و به عنوان‬ ‫یک عنصر مســتقل بدون هیچ وابســتگی بــه ان جریان و‬ ‫مطالباتش وارد عرصه خواهد شــد‪ .‬درمورد توقف حامیان‬ ‫روحانی می خواستم بحث کنم و در نقطه خودش این مساله‬ ‫را خواهم گفت کــه حامیان اقــای روحانی کجا هســتند‪،‬‬ ‫چگونه فکر می کنند و اینده سیاســت ورزی اقای روحانی به‬ ‫چه شــکل خواهد بود اما انچه واضح است‪ ،‬همین تعبیری‬ ‫است که شــما به کار می برید‪ .‬این باعث شد که روحانی در‬ ‫عرصه سیاست داخلی به نوعی انسداد برسد؛ چه در وزارت‬ ‫کشــور و چه عرصه دانشــگاه‪ .‬یعنی انچه اهمیت دارد یک‬ ‫حمایت حداقلی در دانشگاه و فضای سیاسی از دولت است‪.‬‬ ‫در تئوری دولت اقتدارگرای بوروکراتیک این را می بینیم که‬ ‫جمعیت محافظه کاران سیاســت و عرصه داخلی را برعهده‬ ‫می گیرند و اقتصاد باید دست تکنوکرات ها باشد‪ .‬این نسخه‬ ‫کامال در دولت اقای روحانی درحال انجام است‪.‬‬ ‫ســاعده ســیما‪ :‬مــن وارد بحــث اقتدارگرایــی‬ ‫بوروکراتیک می شــوم و دو نکته را می گویم‪ .‬نخست اینکه‬ ‫دولت روحانی را برامده از مخالفــان اقتدارگرایی می دانم‪.‬‬ ‫کسانی که با اقتدارگرایی مخالف بودند به اقای روحانی رای‬ ‫دادند‪ .‬اقتدارگرا کسی اســت که نمی تواند صحبت مخالف‬ ‫را قبول کند و نمی تواند اصال نظر مخالف را بشــنود‪ .‬کاش‬ ‫در دولت احمدی نژاد هم فعالین اصالح طلب انقدر عر ضه‬ ‫داشــتند که بتوانند انتقاد کننــد‪ .‬اکنون در دولــت روحانی‬ ‫مذاکرات هســته ای درحال انجام اســت و رهبری حمایت‬ ‫می کنند و عده ای در خیابان شعار می دهند! اینکه نمی تواند‬ ‫نشــان از اقتدارگرایی روحانی باشــد‪ .‬من دولت روحانی را‬ ‫یک دولت توسعه محور می دانم‪ .‬درواقع می خواهم بگویم‬ ‫دولت روحانی به صورت دولت توســعه بوروکراتیک است‪.‬‬ ‫توسعه یک امر بلندمدت اســت و تاثیرش را به هیچ عنوان‬ ‫در کوتاه مــدت نمی بینیــد‪ .‬کاری که احمدی نــژاد می کرد‬ ‫استفاده از شــعارهای پوپولیســتی و کوتاه مدت بود‪ .‬خیلی‬ ‫راحت می توانیم در مکانی «سد» احداث کنیم و روستائیان‬ ‫خوشحال می شــوند درحالی که کمتر فکر می کنند که این‬ ‫سد باعث بحران اب می شود و حتی تبعات زیست محیطی‬ ‫دیگری در پی دارد‪ .‬اقای احمدی نژاد کاری که می توانست‬ ‫انجام دهد و به نظر م خوب هم توانست انجام دهد‪ ،‬شعارهای‬ ‫کوتاه مدت بود که بیشتر برامده از عوام گرایی بود‪.‬یعنی به‬ ‫نوعی رویکرد شــعارها به عوام برمی گشت اما اگر بخواهیم‬ ‫شعارهای روحانی را به دو دسته تقســیم کنیم؛ یک شعار با‬ ‫رویکرد به عوام است و شــعار دیگر نسبت به خواص جامعه‬ ‫داده می شــود‪ .‬روحانی در ارتباط با مسائل داخلی نتوانسته‬ ‫درســت کار کند‪ .‬بزرگترین انتقاد به دولت را وزارت کشور و‬ ‫سیاست داخلی ان می دانیم‪.‬‬ ‫در این مــورد با یــک پدیــده جالب مواجه هســتیم‪.‬‬ ‫ســخنرانی اقای انصاری‪ ،‬معاون رئیس جمهور درجایی لغو‬ ‫می شــود و اقای احمدی نژاد با حمایت استاندار سخنرانی‬ ‫می کنــد! این نشــان دهنده ضعف اقای روحانی اســت که‬ ‫معاون خودش در دولت خودش درجایی که برنامه داشــته‬ ‫باشد نمی تواند صحبت کند‪.‬‬ ‫بحث دیگر کــه در مورد سیاســت داخلی وجود دارد‪،‬‬ ‫موضوع دانشگاهیان است‪ .‬یکی از شعارهای اقای روحانی‪،‬‬ ‫بازشدن فضای سیاســی دانشــگاه بود‪ .‬برگرداندن اساتید‬ ‫بازنشسته و تشــکل های دانشــجویی که نتوانست ان را به‬ ‫خوبی اجرا کند‪ .‬به نظر می رسد دانشگاهیان به حد انتظار از‬ ‫اقای روحانی راضی نیستند‪.‬‬ ‫در ارتباط با سیاســت های خارجی که بر اقتصاد تاثیر‬ ‫می گذارد‪ ،‬یک دانشــجو‪ ،‬یــک روشــنفکر درک می کند و‬ ‫مشــکلی با این قضیه ندارد اما در ارتباط با خود دانشــگاه و‬ ‫خواســته دانشــگاهیان‪ ،‬اقای روحانی ضعیف عمل کرده‬ ‫است‪ .‬به نوعی می توانیم بگوییم که اقای روحانی دانشگاه‬ ‫را واگذار کرده و اصال به ان فکر نمی کند‪ .‬این یک مشکل در‬ ‫انتخابات اتی مجلس خواهد بود‪ .‬چون دانشجویان در اصل‬ ‫انتخابات خیلی مهم و تاثیرگذارند‪ .‬بحث دیگر مرتبط با این‬ ‫موضوع اینکه اتفاقاتی که در زمــان احمدی نژاد رخ داده‪،‬‬ ‫درازمدت است و همه تاثیرش را در ان مقطع نمی گذاشت‪.‬‬ ‫مثال ‪ 90‬درصد بحث بحران اقتصادی که اقای احمدی نژاد‬ ‫ایجاد کرده‪ ،‬ناشی از رویکرد اقتصادی اشتباه است‪ .‬وقتی‬ ‫‪ 200‬اقتصاددان به ایشان نامه نوشتند و ایشان ارزشی برای‬ ‫نامه قائل نشــد و کار خود را پیش برد‪ ،‬این در درازمدت اثار‬ ‫خود را نشان می دهد‪ .‬اکنون اقای روحانی کاری را در اقتصاد‬ ‫انجام می دهد که در کوتاه مدت قابل درک نیســت‪ .‬مسلما‬ ‫دولت بعدی در اختیار هرکس که باشد برداشت بهتری از این‬ ‫عملکرد خواهد داشت‪.‬‬ ‫من نقطه ضعف دیگر دولت را در بحث اطالع رســانی‬ ‫می دانم‪ .‬اطالع رســانی دولت اینطور اســت که کار درست‬ ‫انجام شــده خود را هم نمی تواند به خوبی در میان مردم جا‬ ‫بیندازد‪ .‬گران شــدن بنزین الیحه دولت احمدی نژاد بود و‬ ‫مجلس تصویب هم کرده بود و اکنون باید اجرا می شد‪ .‬اگر‬ ‫اقای روحانی اجرا نمی کرد درواقع به قانون عمل نکرده بود‪.‬‬ ‫اما اتفاقی که هست اقای روحانی می توانست این موضوع‬ ‫را خیلی بهتر بــروز دهد و برای مردم جا بینــدازد‪ .‬در فضای‬ ‫مجازی مطرح شد که اگر احمدی نژاد می خواست بنزین را‬ ‫گران کند‪ ،‬بنزین ازاد را چهار هزار تومان و بنزین سهمیه ای‬ ‫را هزار تومان می کــرد و باز مردم خوشــحال بودند از اینکه‬ ‫بنزین را با قیمت کمتری مصرف می کنند‪ .‬ولی روحانی یک‬ ‫سیاست‬ ‫در انتخابات ســال ‪ 92‬وارد میدان شدند‪ .‬به طوری که اقای‬ ‫روحانی‪ ،‬گزینه اصولگرایان نبود و از ان حمایت هم نشد‪ .‬اما‬ ‫اصالح طلبان از اقای روحانی حمایت کردند نه به این دلیل‬ ‫که صرفا گزینه اصالح طلبان نبــود چراکه گزینه اصلی فرد‬ ‫دیگری بود‪ .‬اما اصالح طلبان منافع ملی را درنظر گرفتند و‬ ‫می خواستند یک نوع خردورزی به جامعه بازگردد‪ ،‬به همین‬ ‫دلیل از اقای روحانی که متعادل تر بود‪ ،‬صرفا به خاطر اینکه‬ ‫به دوران احمدی نژاد برنگردند حمایت کردند‪.‬‬ ‫در ارتباط با شعار «روحانی متشــکریم» واقعیت این‬ ‫اســت که مردم ایران حافظه تاریخی ضعیفی دارند‪ .‬مردم‬ ‫ایران یک چیزهایی را فراموش می کنند‪ .‬هرچند مدتی بعد‬ ‫از شروع به کار دولت روحانی این شعار حالتی طنز پیدا کرده‬ ‫بود اما یک چیزهایی واقعا جای تشــکر داشت‪ .‬امیدی که‬ ‫به جامعه بازگردانده شــده بود واقعا جای ســپاس داشــت‪.‬‬ ‫عقالنیتی که به پاستور برگشت‪ ،‬جای تشکر داشت‪ .‬اینکه‬ ‫مردم به ایرانی بودن خودشــان مجدد در عرصه بین الملل‬ ‫افتخار می کردند‪ ،‬جای تقدیر داشت‪ .‬اما بعد از یک سال که‬ ‫گذشت برای مردم عادی شد‪ .‬انها گذشته را فراموش کردند‪.‬‬ ‫مردم ایران فراموش کردند که اگر قــرار بود کار مملکت به‬ ‫همان سیســتم اقای احمدی نژاد ادامه می یافت در همان‬ ‫باتالقی که فــرو افتاده بودیم‪ ،‬غرق شــده بودیم‪ .‬انها فکر‬ ‫نمی کنند هر اقدامی که االن اتفاق می افتد باز هم در جاهایی‬ ‫جای تشــکر دارد‪ .‬من فکر می کنم مردم ایران باید دوران‬ ‫احمدی نژاد را به یاد اورند‪ .‬در مورد همین بحث گران شدن‬ ‫بنزین گویا مردم فراموش کردند از کجا به کجا رسیدند‪ .‬نکته‬ ‫مهم این است که مواردی که باعث دلواپسی برخی می شود‬ ‫در زمان احمدی نژاد روال عادی بــود و هیچکس دلواپس‬ ‫نمی شــد و هیچ اعتراضی هم نبود ‪ ،‬اما اکنون کوچک ترین‬ ‫مشکلی عده ای را دلواپس می کند‪.‬‬ ‫موافقان و مخالفان دولت می گویند دولت روحانی‬ ‫همه تخم مرغ های خود را در سبد سیاست خارجی‬ ‫قرار داده است‪ .‬شــاید همین مساله موجب شده‬ ‫که در سیاســت داخلی چندان اکت قابل توجهی‬ ‫از اقــای روحانی نبینیــم‪ .‬این انتقادی اســت که‬ ‫بیشتر از جانب اصالح طلبان وارد می شود و البته‬ ‫شــاید مخالفین و منتقدین دولــت روحانی از این‬ ‫ضعف دولــت بهترین اســتفاده را می برند‪ .‬یعنی‬ ‫از ضعف های اقــای روحانی در سیاســت داخلی‬ ‫اســتفاده خوبی می کنند‪ .‬به نظر شما این رویکرد‬ ‫اقــای روحانی چــه هزینه هایــی بــرای او خواهد‬ ‫داشت؟‬ ‫ســینا زعیــم زاده‪ :‬بهتر اســت دولــت روحانی را‬ ‫گفتمان شناســی کنیم‪ ،‬اینکه ایشــان در چه شرایطی رای‬ ‫اورد‪ .‬دولت یازدهم نهایتا یک دولت اقتدارگرای بوروکراتیک‬ ‫اســت‪ .‬این مدل در علوم سیاســی تاریخچه دارد‪ .‬درواقع‬ ‫بعد از جنگ جهانی دوم طرح شــده اســت‪ .‬یــک فضایی‬ ‫که دوگانه انســداد سیاســی و اقتصادی اســت‪ ،‬می شــود‬ ‫اقتدارگرای بوروکراتیک‪ .‬کشــورهای لیبرالی و بلوک غرب‬ ‫برای جهان سومی ها و درجهت عدم نفوذ کمونیسم و دولت‬ ‫ایدئولوژیک این نسخه را پیچیدند‪ .‬اقتدارگرایی بوروکراتیک‬ ‫ویژگی هایی هــم دارد‪ .‬نخســت اینکه در اقتصــاد برونزا و‬ ‫برون نگر است‪ .‬در عرصه سیاست خارجی تالشش این است‬ ‫که با قدرت های دنیا متعامل باشد؛ قطب لیبرال یا با ادبیات‬ ‫ان زمان بلوک غرب‪ .‬به نظرم دولت روحانی تمام ویژگی های‬ ‫این فرمول را دارد‪ .‬یعنی هم دوره‪ ،‬دوره انســداد اقتصادی‬ ‫است‪ .‬انسداد اقتصادی به این شکل‪ :‬سه قفله کردن بانک‬ ‫مرکزی‪ ،‬کاهش نقدینگی در جامعه‪ ،‬کاهش تورم به طریق‬ ‫دســتوری و به تبع ان رکود وسیع در کشــور‪ .‬اکنون شرایط‬ ‫اقتصادی تمام انگاره ها و گزاره ها و امارهای رســمی چنین‬ ‫چیزی را بیان می کننــد‪ .‬اقای روحانی در فضای سیاســت‬ ‫داخلی دنبال همین قضیه است‪ .‬درواقع تقریبا اقای روحانی‬ ‫‪10‬‬ ‫تحریریــه مثلث هفته گذشــته میزبــان دو فعال‬ ‫سیاسی بود‪ .‬ســینا زعیم زاده و ساعده سیما با حضور‬ ‫در یــک مناظره درباره دولت حســن روحانی و نســبت‬ ‫او با جناح های سیاســی بحث کردند‪ .‬سینا زعیم زاده‬ ‫از فعاالن سابق دانشجویی اســت که در این بحث در‬ ‫مقام منتقد حاضر شده است‪ .‬او می گوید دولت حسن‬ ‫روحانی مدل اقتدارگرایی بوروکراتیک را دنبال می کند‪.‬‬ ‫ساعده سیما عضو شورای مرکزی ندای ایرانیان است‪.‬‬ ‫او که در قامت مدافع دولت حسن روحانی حاضر شده‬ ‫البته می گوید که مواضعش ربطی به ندا نداشته و صرفا‬ ‫به عنوان یک فعال سیاســی انها را بیــان می کند‪.‬این‬ ‫مناظره تفصیلی را در ادامه می خوانید‪.‬‬ ‫دولت‬ ‫‪37‬‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث | شماره ‪266‬‬ ‫‪38‬‬ ‫کار منطقی و ایده ال انجام داد و بنزین را تک نرخی کرد اما‬ ‫نتوانست عملکرد خود را در بین مردم به خوبی مطرح کند‪.‬‬ ‫متاسفانه عملکرد رسانه ای سایه بدی بر عملکردهای مثبت‬ ‫دولت انداخته است‪.‬‬ ‫ســینا زعیم زاده‪ :‬این خیلی بد اســت که بگوییم‬ ‫مردم حافظه تاریخی ندارند و فراموش کار شــده اند‪ .‬اقای‬ ‫خاتمی ســال ‪ ،84‬بعد از پایــان دوره اصالحات به جلســه‬ ‫شــورای ســازمان مجاهدین انقالب رفتند و در انجا گفتند‬ ‫که مردم ما حافظه تاریخی کوتاهی دارند و خطای سیاسی‬ ‫کردند‪ .‬ببینید! این بد اســت زمانی که ببینیم شــرایط خوب‬ ‫اســت بگوییم مردم گل و بلبل و خوب هستند و بعد بگوییم‬ ‫که مردم حافظه تاریخی ندارند چون به احمدی نژاد گرایش‬ ‫پیدا کردند‪ .‬باالخره کدام یک درست اســت؟ در ابتدا بیان‬ ‫کردم که حامیان دولــت و دولت باید از حالت اپوزیســیون‬ ‫به حالت پوزیســیون بروند‪ .‬بعد از دو ســال مردم شعارهای‬ ‫اپوزیســیونی دادن را قبول نمی کنند‪ .‬مثال زمان انتخابات‬ ‫می گفتند که عزت را به پاسپورت ایرانی برمی گردانیم‪ .‬اقای‬ ‫حمید ابوطالبی که گرایشات لیبرالی در سیاست خارجی دارد‬ ‫را امریکا نمی پذیرد‪ .‬ویزای افغانســتان ‪ 200‬یورو شده و ما‬ ‫باید کارت بهداشت دریافت کنیم برای ورود به افغانستان!‬ ‫عزت پاســپورت ایرانی را مردم در تعامالت بعد از دو ســال‬ ‫متوجه می شوند‪ .‬نقطه ای که اقای روحانی ممکن است در‬ ‫ان اسیب ببیند‪ ،‬همین جاست که این موقعیت را درک نکند و‬ ‫درست در موقعیت پوزیسیون قرار نگیرد‪ .‬به مزاح می گویند‬ ‫که اقای روحانی تمام ویژگی های مثبت رئیس جمهورهای‬ ‫قبلــی را داراســت؛ هــم ساده زیســتی وعدالت خواهــی‬ ‫اقای هاشمی‪ ،‬هم استکبارستیزی رئیس دولت اصالحات‬ ‫و هم صداقت و راستگویی اقای احمدی نژاد را‪ .‬انچه خوبان‬ ‫همه دارنــد اقای روحانی یکجــا دارد‪ .‬این بــه مزاح مطرح‬ ‫می شــود ولی مردم بعد از یک مدت ارزیابــی دقیق تری از‬ ‫دولت پیدا می کنند‪.‬‬ ‫این موضــوع را داخل پرانتز بگویم کــه هر دولتی هر‬ ‫شــعاری که مطرح کرد‪ ،‬برعکس عمل کــرد‪ .‬رئیس دولت‬ ‫اصالحات ازادی سیاسی را مطرح کرد ولی در دوره او شورای‬ ‫شهر را منحل کردند‪ .‬دانشــجویانی را که تجمع می کردند‬ ‫تهدید امنیتی می کردند‪ .‬اقای احمدی نژاد که دم از عدالت‬ ‫می زد‪ ،‬معاون اولش محمدرضا رحیمی بود‪ .‬اقای روحانی از‬ ‫تدبیر سخن می گوید که توزیع سبد کاال را در دوره او شاهد‬ ‫بودیم‪ .‬ما ‪ 35‬ســال در جمهوری اســامی ســابقه کوپن را‬ ‫داریم این سابقه تبدیل به فاجعه شد‪ .‬استقالل و پرسپولیس‬ ‫را می خواهند به بخش خصوصی واگذار کنند کار به مزایده‬ ‫چهارم می رسد! اصال افکار عمومی را درگیر مسائل بیخود‬ ‫می کنند‪ .‬اقای روحانی در تبلیغات انتخاباتی بیان می کنند‬ ‫که ما برای چینی ها اشــتغال ایجاد کردیم‪ ،‬امروز می بینیم‬ ‫که واردات ما از چین ‪ 2/2‬برابر شده است‪ .‬یعنی ‪ 220‬درصد‬ ‫نسبت به دولت احمدی نژاد رشد کرده است‪.‬‬ ‫ساعده سیما‪ :‬در زمان احمدی نژاد رکود اقتصادی‪،‬‬ ‫ورشکستگی‪ ،‬رشد صنعت و سرمایه گذاری خارجی همه صفر‬ ‫بود اما اکنون در دوران روحانی شاید بتوانیم بگوییم تورم از‬ ‫‪ 40‬درصد به ‪ 15‬درصد می رســد و رشد اقتصادی از منفی به‬ ‫صفر می رسد‪.‬‬ ‫ســینا زعیم زاده‪ :‬با اطالعات کمی که در اقتصاد‬ ‫دارم جواب شما را اینگونه می دهم که مگر می شود هم تورم‬ ‫کاهش یابد‪ ،‬هم رکود برطرف شود؟ اقای روحانی گفتند که‬ ‫از رکود عبور کردیم درحالی که امار بیکاری بیشتر می شود!‬ ‫ساعده سیما‪ :‬امار بیکاری به عنوان میزان اشتغال‬ ‫اقای روحانی قابل دفاع نیست‪ .‬من نمی خواهم شعار بدهم‪.‬‬ ‫خلط مبحث نکنید‪ ،‬من فقط در ارتباط با رشد اقتصادی و مهار‬ ‫تورم صحبت می کنم‪.‬‬ ‫ســینا زعیم زاده‪ :‬مجموع ایــن دو باید به کاهش‬ ‫بیکاری بینجامد که در عمل این اتفاق نیفتاده است‪.‬‬ ‫ســاعده ســیما‪ :‬کاهش بیکاری عالوه بر بحث‬ ‫اقتصادی‪ ،‬بر بحث سیاست خارجی ما هم تاثیرگذار است‪.‬‬ ‫اینکه ما در سیاســت خارجی کاری می کنیــم که تحریم ها‬ ‫برداشته و سرمایه گذار خارجی وارد ایران شود مطمئن باشید‬ ‫که بحث اشــتغالزایی هم به رونق خواهد افتاد‪ .‬درامدهای‬ ‫نفتی کــه در دوران احمدی نژاد داشــتیم‪ ،‬در طــول تاریخ‬ ‫جمهوری اسالمی بی سابقه بود‪ .‬با پولی که ایشان به دست‬ ‫اورد و همه را هدر داد‪ ،‬می شد ایران را مجددا ساخت‪.‬‬ ‫سینا زعیم زاده‪ :‬این حرف ها برای رسانه هاست‪،‬‬ ‫اگر بخواهیم علمی صحبت کنیم باید دقیق باشد‪.‬‬ ‫ساعده سیما‪ :‬اینها امار بانک مرکزی است‪ .‬رشد‬ ‫اقتصادی بی نظیر بوده اســت و قابل کتمان نیست‪ .‬شاید‬ ‫اتفاقی نیفتاده که مردم عادی ببینند اما این اتفاق تاثیر خود‬ ‫را در پنج سال اینده کشور خواهد گذاشت همانطور که چیزی‬ ‫که اکنون در ارتباط با اقتصاد می بینیم‪ ،‬تاثیر عملکرد اقای‬ ‫احمدی نژاد است‪.‬‬ ‫ســینا زعیم زاده‪ :‬می گویند در زمــان ناصرالدین‬ ‫شاه می خواســتند با توپ ســن پترزپورگ را بزنند و توپ در‬ ‫همان حوالی ترکید‪ .‬ناصرالدین شاه گفت حاال ببینید اینجا‬ ‫که این صدا را داد انجا چــه کار کرد‍؟! وعده های دولت هم‬ ‫همین گونه است اگر علمی بخواهیم صحبت کنیم‪ ،‬بحث‬ ‫دودوتا چهارتاست‪ .‬نمی توانیم روی هوا حرف بزنیم‪ .‬اقای‬ ‫روحانی و حامیانش متوجه باشند که زنگ انشاء تمام شده و‬ ‫حاال زنگ حساب است‪ .‬ما می گوییم که تورم به ‪ 14‬درصد‬ ‫رسیده است درحالی که خودشان سال گذشته در بهمن ماه‬ ‫اعالم کردند که تورم صفر اســت! ایــن در میان توده مردم‬ ‫خنده دار اســت‪ .‬تورم پایین امده‪ ،‬از رکود هم عبور کردیم و‬ ‫رشــد اقتصادی هم داشــته ایم اما خود امار بانک مرکزی و‬ ‫اقتصاددانان حامی دولت و اصالح طلبان می گویند که امار‬ ‫بیکاری باال رفته است‪ .‬در کدام دانشکده اقتصاد می توانید‬ ‫بگویید که ســه تا شــاخص داریم که دو تای ان صعودی و‬ ‫یکی نزولی است؟ مگر می شــود چنین چیزی اتفاق بیفتد‪.‬‬ ‫بر همین اساس حامیان دولت این موضوعات را درک کنند‪.‬‬ ‫احمدی نژاد مملکت را ویران کرد اما شما چه کار کردید؟ اگر‬ ‫می خواهید فضای انتقادی را نسبت به دولت قبل گسترش‬ ‫دهید‪ ،‬باید هــر اتفاقی که می افتــد را علمی صحبت کنید‪.‬‬ ‫مثال بگویید ‪ 50‬درصد مشکالت اخیر برگردن احمدی نژاد‬ ‫است یا ‪ 90‬درصد‪ .‬مثال مســکن مهر را برایتان مثال بزنم؛‬ ‫اقای اخوندی‪ ،‬وزیر مســکن در رسانه ملی اعالم کردند که‬ ‫‪ 40‬درصد تورم به خاطر مسکن مهر اســت‪ .‬هفته بعد وزیر‬ ‫اقتصاد عنوان کرد که مسکن مهر باعث شکوفایی اقتصاد‬ ‫کشــور شــده اســت! رئیس بانک مرکزی گفت‪ :‬امارهایی‬ ‫که درخصوص تورم زایی مســکن مهر اعالم شده‪ ،‬اشتباه‬ ‫است‪ .‬وقتی مردم همه اینها را می شنوند به عقالنیت دولت‬ ‫می خندند درحالی که باید بین دولت هماهنگی وجود داشته‬ ‫باشــد و وزرا با هم هم جهت و همســو باشــند‪ .‬می خواهیم‬ ‫یکسری مشکالت را فرافکنی کنیم و بگوییم که دولت قبل‬ ‫مشکالتی داشته است که ما نیز نسبت به ان دولت انتقادات‬ ‫جدی داشــتیم‪ .‬خصوصا در دو‪ ،‬ســه ســال اخر که تقریبا‬ ‫کار به گونه ای رها شــد اما اقای روحانی دو سال از دولتش‬ ‫می گذرد و زمان حســاب و کتاب اســت‪ .‬هم نخبگان‪ ،‬هم‬ ‫حامیان مردم این را می خواهند‪ .‬ببینید چه اتفاقی می افتد؟‬ ‫اقای روحانی صریحا در تریبون می گوید که دانشــگاهیان‬ ‫از توافق ژنو حمایت کننــد‪ .‬یک نفر دانشــگاهی نمی اید!‬ ‫دانشــگاهی حامی توافــق اقای بهشــتی پور اســت وقتی‬ ‫مناظــره می گذارند با یک جوان ‪ 30‬ســاله‪ ،‬عامــه مردم به‬ ‫استدالل های اقای بهشتی پور می خندند‪ .‬یک نفر دیگر هم‬ ‫نیست که حمایت کند‪.‬‬ ‫به نکته خوبی اشــاره شــد کــه می توانــد مبنای‬ ‫ادامه بحث ما باشــد‪.‬همانطور که اقای زعیم زاده‬ ‫اشــاره کردند درخواســت اقای روحانی از جامعه‬ ‫دانشــگاهی برای حمایت از دولت ایشــان ناکام‬ ‫مانده اســت‪ .‬ایــن البتــه بــه دانشــگاه خالصه‬ ‫نمی شــود‪ .‬طیف هایی دیگر از حامیان دولت هم‬ ‫چنین رفتــاری پیــدا کرده اند‪ .‬اقــای جهانگیری‬ ‫صراحتا اعالم می کند که دولت تنها مانده است‪.‬‬ ‫خانم ســیما شــما به عنوان یک اصالح طلب این‬ ‫موضوع را چگونه ارزیابی می کنید؟‬ ‫ســاعده ســیما‪ :‬پیش از این هم گفتــم و باز هم‬ ‫تکرار می کنم جامعه دانشــگاهیان از اقای روحانی ناراضی‬ ‫اســت‪ .‬اینکه اقای روحانی همه تمرکز خود را بر سیاســت‬ ‫خارجی می گــذارد و روی شــعارهای داخلی خیلــی تمرکز‬ ‫نمی کند‪ ،‬وضعیت سیاســت داخلی انطور که باید و شاید رو‬ ‫به بهبود نیست‪ ،‬دانشــگاهیان‪ ،‬مردم و حتی اصالح طلبان‬ ‫فضای بازی را احساس نمی کنند در اینجا دیگر دلیلی برای‬ ‫حمایت از اقای روحانی نمی بینند و شاید با سکوتشان یک‬ ‫نوع اعتراض را نشــان می دهند‪ .‬همانطور که اولین بار هم‬ ‫اقای روحانــی گفت که این یک دولت اصالحات نیســت‪.‬‬ ‫نمی توانیم بگوییم دولت روحانی‪ ،‬دولت اصالحات است‪.‬‬ ‫ایشــان یک دولت میانه را ســر کار اورده اســت و خود نیز‬ ‫دولت‬ ‫مثلث | شماره ‪266‬‬ ‫سیاست‬ ‫شعارهای میانه و اعتدال گرایانه سر می دهد‪ .‬شاید به نوعی‬ ‫باید گفت اقای روحانی کابینه را تقســیم بندی کرده است؛‬ ‫یک بخش به اصالحات و بخش دیگر ســهم اصولگرایان‬ ‫است‪ .‬جامعه حمایت نمی کند اما می داند توافق ژنو‪ ،‬توافق‬ ‫درستی است و سیاست خارجی رو به رشد و جهت درستی را‬ ‫انتخاب کرده اســت اما اگر حمایت نمی کنــد‪ ،‬دلیل بر این‬ ‫نیســت که این سیاســت را قبول ندارد اما حمایت نمی کند‬ ‫چون از اقای روحانی انطور کــه باید بازخورد دریافت نکرده‬ ‫است‪ .‬شاید مشکل اقای روحانی این است که با بدنه جامعه‬ ‫و دانشــگاهیان ارتباط خوبی برقرار نکرده است‪ .‬صرفا یک‬ ‫عده خاصی حمایت صددرصدی از ایشان می کنند و از طرفی‬ ‫هم اصولگرایــان و به خصوص نمایندگانــی که در مجلس‬ ‫شــعار می دهند و به قول شــما برای اعتراض به سیاســت‬ ‫خارجی صف می کشند‪ ،‬سعی در وارونه جلوه دادن این نوع‬ ‫سیاســت های خارجی دارند‪ .‬یعنی جوری بــه مردم بازخورد‬ ‫می دهند که گویی بحرانی حاصل می شود و اتفاق خیلی بد‬ ‫و ناگواری درحال رخ دادن است و درواقع واقعیت را به مردم‬ ‫نمی گویند‪ .‬اما اینکه می گویید انتقاد وجود دارد به نارضایتی‬ ‫دانشگاهیان از اقای روحانی بازمی گردد‪.‬‬ ‫شــما می گویید که ما به اقای روحانــی رای دادیم‬ ‫از ســر اینکه چاره ای نبود و می خواســتیم دوران‬ ‫احمدی نژاد تکرار نشــود‪ .‬ســوال من این اســت‬ ‫که اصالح طلبانــی که با چنین تفســیری به اقای‬ ‫روحانی رای دادند که هر کســی باشد غیر از اقای‬ ‫احمدی نــژاد کــه الاقل مــا منفذی بــرای تنفس‬ ‫داشــته باشــیم ایا از این ســکوت نمی ترســند؟‬ ‫فرض کنیم نتیجه و هزینه این ســکوت بازگشت‬ ‫فردی با مختصــات احمدی نژاد باشــد‪ .‬ایا از این‬ ‫هزینه هراسی ندارید؟‬ ‫ســاعده ســیما‪ :‬هدف اصلی اصالحــات بهبود‬ ‫وضعیت مردم و تقویت نظام است‪ .‬شما دلسوزترین افراد را‬ ‫در بین اصالح طلبان پیدا می کنید‪ .‬اصالح طلبان اگر اکنون‬ ‫در مجلس ســکوت می کنند به این دلیل اســت که فعال در‬ ‫اقلیت هستند‪ .‬انها اگر بخواهند عملی انجام دهند بیشتر به‬ ‫تنش منجر می شود‪ .‬فکر می کنم بیشتر به این فکر می کنند‬ ‫که ســال ‪ ،84‬شــعارهایی که همین نمایندگان در مجلس‬ ‫می دادند ‪ ،‬فضا را به حدی رسانده که اکنون اصالح طلبان‬ ‫را به سکوت وادار کرده است‪ .‬این ســکوت را شاید بتوانیم‬ ‫تاکتیک کوتاه مدت ببینیم‪ .‬هــم اصالح طلبان و هم عامه‬ ‫جامعه از افراط گری خســته شــده اند و مجلس اینده این را‬ ‫به ما نشــان خواهد داد‪ .‬اینکه جامعــه از افراطی گری چه‬ ‫در اصالح طلبان و چه در اصولگرایان خســته شده‪ ،‬باعث‬ ‫می شود که مردم به سمتی بروند که به نوعی حمایتشان را در‬ ‫انجا نشان دهند‪ .‬اکنون در کوتاه مدت شعار دادن کمکی به‬ ‫دولت روحانی نمی کند‪ .‬نکته دیگر فضای متفاوت رسانه ای‬ ‫اســت که هنوز هم متاسفانه شــاهد ان هســتیم‪ .‬حتی در‬ ‫تریبون های صداوســیما که یک تریبون عام است‪ ،‬انقدر‬ ‫که باید طرفداران دولت اجازه ورود ندارند و صرفا یکســری‬ ‫افراد گزینش شــده اجازه ورود دارند و صحبت می کنند‪ .‬در‬ ‫مجلس هم یک مقدار نارضایتی و تنش زدایی وجود دارد و‬ ‫اینکه اصالح طلبان نمی خواهنــد فعال اقدام خاصی انجام‬ ‫دهند ضمن اینکه انقدر هم اصالح طلب انچنانی در مجلس‬ ‫فعلی نداریم که بخواهیم از انها انتظار خاصی داشته باشیم‪.‬‬ ‫ضمنا فکر می کنم اصولگرایان هم باید خودشان را از‬ ‫افراطیون جدا کنند و اگر این کار را نکنند در اینده انها هستند‬ ‫که به مشکل برمی خورند‪.‬‬ ‫نکته مهمی که اکنــون می تواند محل بحث ما در‬ ‫ادامه مناظره باشد تاثیر مولفه نتیجه مذاکره هسته ای‬ ‫بر بدنه اقای روحانی و تعیین نسبت او با اصالح طلبان‬ ‫است‪ .‬اقای زعیم زاده می گوید اقای روحانی در صورت‬ ‫پیــروزی در مذاکــرات راهــش را از اصالح طلبان جدا‬ ‫خواهد کرد و دیگر وابســته بــه انها نخواهــد بود‪ .‬اگر‬ ‫موافق باشید بحث را از همین جا دنبال کنیم‪.‬‬ ‫ســینا زعیم زاده‪ :‬طیــف حامیان اقــای روحانی‬ ‫در ســال ‪ ،92‬طبقه متوسط شهری اســت که به نظرم رو به‬ ‫گســترش اســت‪ .‬این طبقه یعنی جریانی که جــان فدای‬ ‫هیچ گروه سیاسی نیست نه تمایالت ایدئولوژیک انقالبی‬ ‫خیلی تند و تیز دارد و نه تمایالت ساختارشــکنی‪ .‬طبقه ای‬ ‫اســت که از لحــاظ اقتصادی از کــف جامعه کنده شــده و‬ ‫تمایل به رســیدن به ســطح باالی جامعه را دارد‪ .‬این عدد‬ ‫روزانه در حال گسترش است‪ .‬یا طبقه متوسط مدرن که در‬ ‫شهرهای بزرگ قابل توجه اســت‪ .‬بخشی از حامیان عمده‬ ‫روحانی در انتخابات ‪ 92‬همین ها بودند‪ .‬البته اقای روحانی‬ ‫در روستاها هم رای داشــت و پیام معیشتی شان به همه جا‬ ‫رفته بود‪ .‬طبقه متوســط در واقع یک طبقه اشتراکی است‪.‬‬ ‫یعنی اقای روحانی این طبقه را با امثال قالیباف و الریجانی‬ ‫شریک است‪ .‬به نظرم اینها هم در این طبقه پایگاه اجتماعی‬ ‫دارند ولی امثال جلیلــی ندارند‪ .‬نکته دیگــر اینکه حامیان‬ ‫روحانی تیپ هــای اصالح طلب خیلی رادیــکال بودند که‬ ‫به نظرم االن جوابشــان را گرفته انــد‪ .‬دو هفته پیش اقای‬ ‫ابطحی در اینستاگرامش نامه ای گذاشته بود که به امضای‬ ‫مســئول دفتر مقام معظم رهبری رســیده بود؛ نامه تسلیت‬ ‫اقای گلپایگانی به اقای خاتمی و این را به فال نیک گرفته‬ ‫بود که اقای محمدی گلپایگانی جواب مجمع را داده است‪.‬‬ ‫جریان اصالح طلب در ســال ‪ 92‬که کف مطالبه شــان رفع‬ ‫حصر ســران فتنه بود االن به این نقطه رسیده است‪ .‬یعنی‬ ‫به نظرم ان بدنه اصالح طلب رادیــکال حامی اقای روحانی‬ ‫تاکنون جوابش را گرفته است‪ .‬نمی شــود به انها وعده سر‬ ‫خرمن داد و مثل قضیه توپ و ناصرالدین شــاه حواله اش را‬ ‫به سن پترزبورگ داد! بحث دانشگاهیان و نکته ای هم که‬ ‫سرکار خانم اشاره داشــتند این بود که اقای روحانی چند بار‬ ‫صریحا از دانشگاهیان درخواست کردند‪ .‬اهمیت موضوع‬ ‫یک مقدار به دولت و یک مقدار به خود بدنه دانشــگاهیان‬ ‫و حامیان اقای روحانی برمی گردد‪ .‬توافق لوزان و ژنو قابل‬ ‫دفاع نیست و اســتاد دانشــگاه ابروی خود را در این قضیه‬ ‫خرج نمی کند‪ .‬االن فکــر می کنم در صداوســیما چند نفر‬ ‫از اصالح طلبــان امده انــد‪ .‬اقایان بهشــتی پور‪ ،‬حضرتی‪،‬‬ ‫منصوری ارانی(نماینــده مجلس) امده اند و بنــد بند توافق‬ ‫لوزان حالجی شــده اســت‪ .‬انچــه مورد نظرســنجی حتی‬ ‫جریان اصالح طلب هم هســت منطق رئیس مدافعین این‬ ‫قضیه اســت‪ .‬در واقع در این قضیه چیز قابل دفاعی وجود‬ ‫نداشته که جریان دانشــگاهی ورود نکرده است‪ .‬البته اگر‬ ‫اقتدارگرایی بوروکراتیــک را ‪ Heder‬اقــای روحانی بدانیم‬ ‫این مدل کنش اقــای روحانی در فضای دانشــگاهی قابل‬ ‫توجیه است‪ .‬جلسه استیضاح فرجی دانا به عنوان یک نقطه‬ ‫پیــک تعامالت اقای روحانــی با دانشــگاهیان بود‪ .‬جمیع‬ ‫اصالح طلبان جمع بندی شان این اســت که اقای روحانی‬ ‫راضی نبود که اقای فرجی دانا در این قضیه بماند و این را در‬ ‫رسانه هایشــان هم گفتند‪ .‬نکته دیگر که سرکار خانم گفتند‬ ‫اینکه دولت روحانی مجموعه اصولگرایان و اصالح طلبان‬ ‫است که مورد قبول من نیست‪ .‬دولت روحانی مخرج مشترک‬ ‫کارگزاران و اصالح طلبان اســت‪ .‬در فضاهای اقتصادی و‬ ‫نفت همه کار دست کارگزاران اســت و در فضای اموزشی و‬ ‫فرهنگی ممکن است که ویترین اقای جنتی باشد ولی بنیاد‬ ‫فارابی دســت اقوام اقای خاتمی اســت‪ .‬یعنی یک تقسیم‬ ‫اینگونه کرده اســت که مباحث اموزشــی و فرهنگی دست‬ ‫اصالح طلبان باشــد‪ .‬اینکه می گویید تکلیف اصولگرایان‬ ‫مشخص است را هم قبول ندارم‪ .‬برخی مانند اقای الریجانی‬ ‫هنوز درحال بررسی هستند که در انتخابات مجلس چگونه‬ ‫ورود کنند‪ .‬بــه نظرم یک گزینــه پیــش روی الریحانی که‬ ‫محتمل هم هست‪ ،‬در صورت عدم حصول نتیجه در بحث‬ ‫مذاکرات که خیلی جدی است‪ ،‬ائتالف بین اقای روحانی و‬ ‫اقای الریجانی است‪ .‬یعنی دولت به این نتیجه برسد‪ .‬برخی‬ ‫هم موضع مشخصی دارند و از مواضع اصولگرایانه خود دفاع‬ ‫می کنند‪ .‬درمورد اصالح طلبان اوایل عرایضم گفتم که نگاه‬ ‫اقای روحانی به اصالح طلبان‪ ،‬نگاه اپاندیسی است‪ .‬احزابی‬ ‫که تازه درست شــدند جدا از اینکه پایگاه اجتماعی دارند یا‬ ‫ندارند را خیلی جدی نمی گیرد‪ .‬قســمت های جدی شــان‬ ‫که اقای روحانی براورد دارد ‪ 4 ،3‬میلیون رای دارند‪ ،‬همان‬ ‫میزان که در ســال ‪ 84‬به اقــای معین دادند کــه اگر اقای‬ ‫روحانی بخواهد مطالبــات اینها را انجام دهــد‪ ،‬نوع کنش‬ ‫حاکمیت با اقای روحانی چگونه خواهد بود؟ به هرحال یک‬ ‫دودوتا چهارتای عقالنی است‪ .‬اتفاقی که افتاده اینکه عمده ‬ ‫تریبون های جریان اصالح طلب دست جریان های رادیکال‬ ‫انهاســت‪ .‬حزب ندای ایرانیــان و اقای خرازی بحثشــان‬ ‫جداست و خوشحالم که فعال شده اند‪ .‬ولی ان سازمان رای‬ ‫اصالح طلبی دست مشارکت و سازمان است‪ .‬اقای روحانی‬ ‫در حال بررسی اســت که ایا پای کار امدن مطالبات اینها به‬ ‫درگیرشدن با بخشــی از حاکمیت که مساله اصلی است به‬ ‫صرفه است؟‬ ‫اما جمع بندی بنده این اســت که اگر توافق هسته ای‬ ‫‪39‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪40‬‬ ‫مثلث | شماره ‪266‬‬ ‫به نقطه قابل قبولی برســد‪ ،‬نقطه قابل قبول ممکن است در‬ ‫این توافق نباشد و پیوست های رسانه ای به این کمک کند‪.‬‬ ‫ممکن است از توافق چیزی به دست نیاوریم ولی رسانه ها از‬ ‫بی بی سی فارسی گرفته تا رسانه های داخلی بخش هایی از‬ ‫مردم را به این نتیجه برسانند که توافق‪ ،‬توافق خوبی بود و‬ ‫مشکل حل شود‪ .‬اقای روحانی خود را از جریان اصالحات‬ ‫جدا خواهد کرد و خودش به عنوان یک جریان جدی خواهد‬ ‫بود‪ .‬ان وقت از یک طرف اصالح طلبان و از یک طرف امثال‬ ‫الریجانی که با برخی از اصولگرایان مرزبندی دارد باید دنبال‬ ‫اقای روحانی باشــند‪ .‬اما اگر توافق به نقطه مطلوبی نرسد‬ ‫برعکس ان اتفاق خواهد افتاد و اقای روحانی باید انتخاب‬ ‫کند که سراغ اصالح طلبانی برود که چالش شورای نگهبان‬ ‫را هم دارند یا به سمت ائتالف با اقای الریجانی برود؟ البته‬ ‫باید بگویم مشــکل اقای الریجانی این است که مرد باال به‬ ‫پایینی است‪ ،‬مثل روحانی‪ .‬مشکلش این است که جان فدا‬ ‫ندارد‪ .‬اقای الریجانی با احزاب‪ ،‬شخصیت ها و روحانیت در‬ ‫ارتباط است‪ .‬فکر می کنم همه گروه هایی که نام بردم غیر از‬ ‫اصولگرایان و اصالح طلبانی که تکلیفشان مشخص است‪،‬‬ ‫درحال بررسی هستند که ببینند وضعیت شان برای انتخابات‬ ‫مجلس چگونه خواهد بود‪.‬‬ ‫ساعده سیما‪ :‬من فکر می کنم اصالح طلبان دنبال‬ ‫منافع ملی هستند‪ .‬ازاداندیشی اصالح طلبان باعث می شود‬ ‫که رویکرد صفر و یک به دولت روحانی نداشــته باشند‪ .‬انها‬ ‫چک ســفیدامضا به اقای روحانی نداده اند مبنــی بر اینکه‬ ‫هر کاری که کرد‪ ،‬از او حمایت کنند‪ .‬اگــر در انتخابات ‪92‬‬ ‫از ایشــان حمایت کردند به دلیل این بود کــه احمدی نژاد‬ ‫بازنگردد و ائتالفی که شــکل بگیرد‪ ،‬به نفع مملکت باشد و‬ ‫خردگرایی به عرصه سیاســت داخلی و خارجــی ما برگردد‪.‬‬ ‫این بحث ها بود که ســبب حمایــت انها از روحانی شــد اما‬ ‫نشان دهنده این نبود که این دولت‪ ،‬دولت اصالحات است‬ ‫و هر اتفاقی کــه در ان بیفتد‪ ،‬قرار اســت که اصالح طلبان‬ ‫از ان حمایــت کننــد‪ .‬بحث دیگر کــه در رابطه بــا حمایت‬ ‫دانشگاهیان مطرح کردید باید گفت که دانشگاهیان هشت‬ ‫ســال احمدی نژاد هزینه دادند و به قدری این هزینه ها زیاد‬ ‫بود که االن اعتمادی به دولــت روحانی ندارند که بخواهند‬ ‫مجددا وارد شــوند‪ .‬هزینه هایی که به دانشگاهیان وارد شد‬ ‫به قدری زیاد بود که نمی شــود از جامعه دانشگاهی انتظار‬ ‫داشته باشــیم که مجددا ان را تکرار کنند‪ .‬وقتی سخنرانی‬ ‫معــاون رئیس جمهور لغو می شــود‪ ،‬ســخنرانی های اقای‬ ‫مطهری و خانم کوالیی لغو می شــود نمی توانید از دانشجو‬ ‫انتظار داشــته باشــید که اجازه صحبت پیدا کند‪ .‬بحث بعد‬ ‫اینکه اقای روحانی اعالم کرده که یــک دولت اعتدالگرا و‬ ‫میانه رو است‪ .‬اگر کابینه دولت یازدهم را نگاه کنیم‪ ،‬به نوعی‬ ‫ساعده سیما‪ :‬اصالح طلبان‬ ‫چک سفید امضا به روحانی‬ ‫نداده اند‬ ‫می توانیم بگوییم تقســیم بندی شده اســت‪ .‬وزارت کشور‬ ‫و دادگســتری را می بینیم که همچنان دســت اصولگرایان‬ ‫است و وزارت های فرهنگ‪ ،‬خارجه دســت میانه ها‪ .‬با این‬ ‫موضوع موافقم که دولت اقای روحانی در عرصه سیاســت‬ ‫و فرهنگ اصالح طلبانه فکر می کنــد و در این مورد دقیقا با‬ ‫شما هم نظر هستم‪ .‬در ارتباط با اینکه اگر توافق اتفاق بیفتد‬ ‫سرنوشــت دولت روحانی چه خواهد شد‪ ،‬می خواهم بگویم‬ ‫چه توافق صورت بگیــرد و چه نگیرد‪ ،‬مجلــس اینده تغییر‬ ‫خواهد کرد و اینطور که اکنون هســت‪ ،‬نخواهد بود‪ .‬نکته‬ ‫مهم این اســت که بدانیم افراطی گری دیگر جایی ندارد‪.‬‬ ‫اینکه فرمودید از بروز حزب ندا خوشحال هستید‪ ،‬اما ندا خود‬ ‫را در بین احزاب اصالح طلب تعریف می کند‪ .‬البته نمی گویم‬ ‫که اصالح طلبان هم در برهه ای از زمان تندروی نداشته اند‬ ‫اما االن حزب نــدا خــود را در میانه اصالح طلبــان تعریف‬ ‫ی یکی با انها دارد‪ .‬در ارتباط با دولت اقای‬ ‫طو مش ‬ ‫می کند و خ ‬ ‫روحانی‪ ،‬امکان جداشدن ایشــان از بدنه اصالحات وجود‬ ‫دارد و احتمال اینکه بخواهد در مجلــس کاری کند اما من‬ ‫خیلی پررنگ نمی بینم اینکه اقای روحانی بخواهد اقدامات‬ ‫شــخصی انجام دهد‪ .‬هنوز کــه هنوز اســت در اصالحات‬ ‫یکسری چهره ها هستند که اگر االن هم در انتخابات مجلس‬ ‫می توانستند شرکت کنند‪ ،‬مسلم بدانید همان طبقه متوسطی‬ ‫که از ان نام بردید گرایش بیشــتری نسبت به ان سمت پیدا‬ ‫خواهند کرد‪ .‬امــا به هر حــال نمی توانیم مطمئن باشــیم‬ ‫اصالح طلبان و اقای روحانی در انتخابات اتی مجلس یک‬ ‫رویکرد کامال مشترک خواهند داشت‪ ،‬باید در اینده روی این‬ ‫موضوع صحبت کنیم‪.‬‬ ‫می خواهم صریح بگویید که نسبت اصالح طلبان‬ ‫با اقای روحانی در حال حاضر چگونه است؟ ایا او‬ ‫را وسیله ای برای گذار از دوران فعلی می دانند؟‬ ‫ساعده ســیما‪ :‬همانطور که گفتم اینطور نیست‬ ‫که بی برو برگرد هرکار که اقــای روحانی کرد را حمایت کنیم‬ ‫و بگوییم که حتما این کار درســت اســت و هیچ کار درست‬ ‫دیگری هم نمی توانسته صورت بگیرد‪ .‬شاید اقای روحانی‬ ‫یک رویای شــیرین برای جامعه نباشــد اما دوران قبل یک‬ ‫کابوس بود که نمی خواهیم تکرار شود‪ .‬وقتی نخواهیم یک‬ ‫کابوس را تکرار کنیم ناچاریم یک گزینه جایگزین داشــته‬ ‫باشیم‪ .‬اگر مجددا سمت اقای عارف می رفتیم‪ ،‬شاید در ان‬ ‫برهه زمانی جامعه ان را قبول نمی کرد به همین دلیل به یک‬ ‫سمت اعتدالگرایانه روی اوردیم که به نفع جامعه تمام شود‪.‬‬ ‫برایمان خیلی مهم بود که منافع ملی را درنظر بگیریم و بحث‬ ‫این نباشــد که جناح بندی خودمان را به قــدری ارزش قائل‬ ‫باشیم که بگوییم صرفا باید اصالح طلبان مجددا به عرصه‬ ‫سیاست بازگردند و به هر قیمتی که شده حتی اگر از بین رفتن‬ ‫اعتماد عمومی و منافع کشور یا جایگاه هایی که ممکن است‬ ‫بعدا در عرصه خارجی به دســت اوریم‪ .‬بــه همین خاطر در‬ ‫ارتباط با دولت روحانی سعی کردیم که منصفانه عمل کنیم‪.‬‬ ‫این پیمان تا کجاست؟‬ ‫ســاعده ســیما‪ :‬تا جایی که اقای روحانی بر سر‬ ‫پیمان هایش باشــد‪ .‬االن در ارتبــاط بــا وعده هایی که در‬ ‫سیاست خارجی داده‪ ،‬درست عمل کرده است‪ .‬مقداری در‬ ‫بحث رســانه ای دولت می بینیم که ضعیف عمل می کند و‬ ‫سعی می کنیم در جاهایی بلندگویش باشیم‪.‬‬ ‫ایا در حوزه احزاب‪ ،‬سیاســت داخلی‪ ،‬دانشــگاه‬ ‫و برخی خواســته های حداکثری از اقای روحانی‬ ‫راضی هستید؟ می خواهم بدانم برخی خواسته ها‬ ‫کــه حداکثــری و برخی دیگــر کــه حداکثری هم‬ ‫نیست باعث نمی شود پیمان اصالح طلبان با اقای‬ ‫روحانی خیلی زودتر گسسته شود؟‬ ‫ساعده ســیما‪ :‬فکر می کنم مطالبات حداکثری‬ ‫مثل رفع حصر زمان بندی مشــخصی داشت اگر قرار بود به‬ ‫ان عمل شود‪ .‬االن شاید خیلی دور از باور باشد‪ .‬نمی گویم‬ ‫که ایــن مطالبه وجــود نــدارد این هنــوز هــم مطالبه اول‬ ‫اصالح طلبان است‪ .‬اما االن دیگر دولت روحانی شاید نتواند‬ ‫کاری انجام دهد‪ .‬شاید در اوایل روی کار امدن هم امیدی در‬ ‫این قضیه وجود داشت و هم اگر شاید تدبیر بیشتری به خرج‬ ‫می داد‪ ،‬امکانش میسر بود‪ .‬بحث دیگر در ارتباط با مطالبات‬ ‫متوسط جامعه و مطالبات داخلی در جاهایی خوب بوده است‬ ‫اما این را در نظر بگیرید که همه چیز به طور کامل دست اقای‬ ‫روحانی هم نیســت‪ .‬اراده هایی وجود دارد که مانع از انجام‬ ‫برخی از کارهای روحانی می شود‪.‬‬ ‫یعنی جناح اصالح طلب به این باور رسیده است؟‬ ‫ساعده ســیما‪ :‬نه‪ ،‬به این باور نرسیده است‪ .‬من‬ ‫خودم شخصا بر این باور هستم که اقای روحانی در جاهایی‬ ‫ضعیف عمــل کــرده و همچنان بــه ان انتقاد وارد اســت‪.‬‬ ‫به هیچ عنــوان نمی شــود در قســمت هایی از عملکردش‬ ‫مخصوصا در تغییر ندادن اســتاندارانی که در وزارت کشور‬ ‫هســتند دفاع کرد‪ .‬ما انتخابات مجلس را پیــش رو داریم‪،‬‬ ‫چگونه اقای روحانی می تواند با این وضعیت وزارت کشور‪،‬‬ ‫اعتماد مردم را جلب کند‪ .‬این مساله در اختیار اقای روحانی‬ ‫بود و این کار را انجام نداد‪.‬‬ ‫این انتظارات درحدی هســت که تاریخ انقضای‬ ‫این رابطه خیلی زودتر فرا برسد؟‬ ‫ساعده ســیما‪ :‬این رابطه‪ ،‬تاریخ دار نیست‪ .‬این‬ ‫تاریخ به گونه ای نبود که بگوییــم مانند یک پروتکل از ابتدا‬ ‫چهارساله بسته شــده! بلکه تنها مبنی بر اعتقادات مشترک‬ ‫بود‪ .‬باورهای مشترک که اصالح طلبان تجلی ان را در اقای‬ ‫روحانی دیدند و از او حمایت کردند‪ .‬تا زمانی که اقای روحانی‬ ‫به این قرارداد و میثاق پایبند باشــد‪ ،‬اصالح طلبان هم از او‬ ‫حمایت می کنند اما اقای روحانی باید بداند زمانی که نتواند‬ ‫ان خواست حداقلی مطالبات اصالح طلبان را براورد کند‪ ،‬ان‬ ‫بدنه را از دست می دهد‪ .‬شما فراموش نکنید که رئیس جمهور‬ ‫دولت اصالحات و اقای هاشمی حمایتی که از اقای روحانی‬ ‫کردند‪ ،‬عامل بزرگی در رای اوری ایشان بود‪ .‬ایشان هنوز هم‬ ‫این حمایت را دارند‪ .‬اگر این حمایت از اقای روحانی برداشته‬ ‫شود‪ ،‬اقای روحانی نمی تواند به صورت قاطعانه در ارتباط با‬ ‫ریاست جمهوری بعد به خودش مطمئن باشد‪.‬‬ ‫شما فکر می کنید اقای روحانی یک جریان سوم‬ ‫است یا یک اصالح طلب یا یک فردی که تالش می کند‬ ‫بین این دو جناح بازی کند؟‬ ‫ســینا زعیم زاده‪ :‬اصولگرا و اصالح طلب تعریف‬ ‫قدیمی خــود را ندارد‪ .‬نــه تعاریف‪ ،‬تعاریف قدیمی هســتند‬ ‫و نــه مصادیق‪ .‬مثــا اقای ناطق نــوری را چــه می دانید؟‬ ‫اصولگراست؟!‬ ‫تعبیر دیگر هم دالور – دلواپس است‪.‬‬ ‫سینا زعیم زاده‪ :‬البته این بیشتر ژورنالیستی است‬ ‫و فکر نمی کنم به واقعیت نزدیک باشد‪ .‬برای اقای روحانی‬ ‫دوگانه انسداد اقتصادی‪ ،‬انســداد سیاسی و حیات توسعه‬ ‫مهم است‪ .‬این را باید جلو ببرد‪ .‬حول و حوش این منافعش‬ ‫تعیین می کند که با چه کســی ائتالف کنــد و چه گفتمانی‬ ‫در پیش بگیرد‪ .‬ایشــان جزو جامعه مبارز روحانیت اســت‪،‬‬ ‫سخنران جمع شــدن غائله ‪ 18‬تیر اســت و این سابقه ها را‬ ‫داراست‪ .‬امنیتی ترین کابینه جمهوری اسالمی را داراست‪.‬‬ ‫وزرایی که ربطی به مســائل امنیتی ندارند‪ ،‬امنیتی هستند‪.‬‬ ‫اقــای اخوندی‪ ،‬معاون امنیتی وزارت کشــور بوده اســت‪.‬‬ ‫اقای چیت چیان‪ ،‬ســابقه امنیتی دارد و برادر عباد‪ ...‬وقتی‬ ‫به کابینه نــگاه می کنید ایا اصالح طلبان فکــر می کنند که‬ ‫سرشان کاله نرفته است؟ خط ســومی که می گویید خیلی‬ ‫ســابقه تاریخی خوبی در ایــران ندارد‪ .‬زمانــی مرحوم حاج‬ ‫ســیداحمد اقا و یک زمان اقای ری شــهری خط سوم شد‪.‬‬ ‫اقای روحانی به این معنا خط سوم نیســت‪ .‬اقای روحانی‪،‬‬ ‫دولت مستقر است هم در انتخابات مجلس هم در انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری‪ ،‬وضع خود را مشخص می کند و گروه های‬ ‫دولت‬ ‫مثلث | شماره ‪266‬‬ ‫سینا زعیم زاده ‪ :‬اقای روحانی‬ ‫جان فدا ندارد‬ ‫سیاست‬ ‫فعلی با ایشــان نسبت شان را مشــخص می کنند‪ .‬یکسری‬ ‫گروه های اصالح طلب هســتند که اقــای روحانی تحویل‬ ‫نمی گیرد و شاید خیلی در پایگاه اصالح طلبی تعریف نداشته‬ ‫باشــد‪ .‬البته ما از حزبی که خواهران و برادران ندا تاسیس‬ ‫کردند‪ ،‬حمایت می کنیم اما اقای صادق خرازی قبال مشاور‬ ‫اقای قالیباف بود‪.‬‬ ‫ســاعده سیما‪ :‬ایشــان مشــاور اقای خاتمی هم‬ ‫هستند‪.‬‬ ‫ســینازعیم زاده‪ :‬خب همین دیگر! شــما عکس‬ ‫ایشان را کنار قالیباف بگذارید و بگویید که مطالبه رفع حصر‬ ‫داشته باشد! یا نسبت هایی که با حاکمیت دارد‪ ،‬من دوست‬ ‫دارم عنان کار اصالح طلب را در دست داشته باشد اما بدنه‬ ‫اصالح طلب نمی تواند چنین باوری داشــته باشد‪ .‬شخص‬ ‫اقای روحانی با اقای صادق خرازی مناسباتی دارد‪ .‬خاطرات‬ ‫اقای روحانی در مورد مذاکرات اســت که می گوید سفیر ما‬ ‫در پاریس فرق تعلیــق و لغو را نمی دانــد! کنایه و گالیه ای‬ ‫است که اقای روحانی مطرح می کند و می گوید من چگونه‬ ‫مذاکــرات را پیش ببرم؟ مجلس ششــم پروتکل را تصویب‬ ‫می کند سفیر ما انجا می گوید لغو‪ .‬خیلی از احزابی که اینگونه‬ ‫شکل گرفتند را نه روحانی می پذیرد نه بدنه اصالح طلبان‪.‬‬ ‫بدنه واقعی اصالح طلبان مطالبات مشــخصی دارد‪ .‬اینکه‬ ‫سرکار خانم عنوان می کنند در تمام عرصه سیاست خارجی‬ ‫از اقای روحانی حمایت می کنیم‪ ،‬همین اقای خرازی هفته‬ ‫گذشــته با یک نشــریه مصاحبه کرده که بــه وزارت خارجه‬ ‫حمله کرده بود‪.‬‬ ‫ساعده سیما‪ :‬البته ان مصاحبه تکذیب شد و اقای‬ ‫خرازی جوابیه دادند‪.‬‬ ‫سینا زعیم زاد‪ :‬صوتش موجود است و من گوش‬ ‫کرده ام! اقــای خاتمی ســال ‪ 76‬می گوید که مشــکل من‬ ‫این اســت که از اصالح طلبی تعریف نداریم‪ .‬اقای ســعید‬ ‫حجاریان می گوید اصالحات شده بین العباسین‪ ،‬از عباس‬ ‫دوزدوزانی فرمانده سابق سپاه در اصالحات هست تا عباس‬ ‫عبدی‪ ،‬یعنی خودشــان تعریف جامعی ندارنــد‪ .‬مطالبات‪،‬‬ ‫مطالبــات متکثری اســت‪ .‬در پزشــکی کارکــرد اپاندیس‬ ‫مشخص است‪ .‬نسبت و نگاه اقای روحانی به اصالح طلبان‬ ‫اپاندیسی اســت‪ .‬اقای روحانی‪ ،‬تیپ اقای الریجانی است‬ ‫و جان فدا نــدارد‪ .‬اقای جلیلی و اصالحــات جان فدا دارند‬ ‫ولی اقای روحانی چنیــن چیزی ندارد‪ .‬یعنــی یک رویکرد‬ ‫منفعت طلبانه نســبت به جریــان اصالح طلبــی دارد‪ .‬این‬ ‫اظهر من الشــمس اســت‪ .‬کابینه اعتدالی نیســت‪ ،‬اقای‬ ‫روحانی واقعا خط سوم به معنای خط اعتدال نیست‪ .‬در میان‬ ‫کاندیداهایی که در انتخابات ‪ 92‬بودند اقای قالیباف اگر رای‬ ‫می اورد هم از اصالح طلب و هم اصولگرا استفاده می کرد‪.‬‬ ‫کابینه اقای روحانی‪ ،‬کارگزارانی‪ -‬اصالح طلبی است به اضافه‬ ‫اینکه می خواست کابینه از مجلس رای بیاورد‪ .‬اقای روحانی‬ ‫کامال به قضایای تیرماه و توافق نگاه دارد‪ .‬مشکل توافق هم‬ ‫همین است‪ .‬این نکته را عرض کنم که هم طرف ایرانی و هم‬ ‫طرف امریکایی مذاکرات را بخشی از کمپین انتخاباتی خود‬ ‫می دانند‪ .‬اوباما خیلی هوشمندانه رفتار می کند ولی این طرف‬ ‫متاسفانه اینطور نیست‪ .‬اقای دکتر ظریف به امریکا می رود‬ ‫و در نیویورک رسما با خانم هاله اسفندیاری درد دل می کند و‬ ‫می گوید اگر این توافق نشــود و اوضاع ما خراب شود یکی‬ ‫مثل احمدی نژاد می اید‪ .‬ایشــان سابقه این را دارد و قبال به‬ ‫اقای البرادعی هم چنین موضوعی را بیان کرده است‪ .‬دولت‬ ‫یک نگاه کامال انتخاباتی به قضیه توافــق دارد و ابایی هم‬ ‫از گفتن این مســاله ندارد‪ .‬شما که می گویید اصالح طلبان‬ ‫به دنبال منافع ملی هســتند درمورد این قضیه توضیح دهید‬ ‫که چرا اقای ظریف نزد خانم هاله اسفندیاری که عنادش با‬ ‫جمهوری اسالمی مشخص است می گوید که شرایطی باید‬ ‫فراهم شود که مذاکرات به نتیجه برسد و در غیراین صورت‬ ‫دولت روحانی ضربه می خورد‪ .‬شــما به این می گویید منافع‬ ‫ملی؟ اصالح طلبان که برایشان منافع ملی مهم است‪ ،‬سال‬ ‫‪ 88‬چه اتفاقی افتاد؟ منافع ملی کجا بود؟ مگر فصل الخطاب‬ ‫قانون و رهبری نیســت؟ اگر برای اصالح طلبان منافع ملی‬ ‫مهم اســت‪ ،‬موضع بگیرند‪ .‬قضیه مذاکــرات به منافع ملی‬ ‫لطمه زده است و باعث شده که ما امتیازاتی را بدهیم‪.‬‬ ‫ســاعده ســیما‪ :‬دوســت عزیزمــان گفتنــد‬ ‫اصالح طلبان فکر می کنند که خواســت اصالح طلبان چه‬ ‫بود؟ وقتی اصالح طلبــان به اقای روحانــی رای می دادند‬ ‫چه می خواستند؟ ایا به ان رســیدند یا نه؟ ان زمان است که‬ ‫می توانیــم بگوییم اصالح طلبان از حمایــت اقای روحانی‬ ‫برده اند یا بایــد االن از ایــن حمایت افســوس بخورند‪ .‬ما‬ ‫برگشتن خرد به جامعه را یک برد می دانیم‪ .‬همین که روحانی‬ ‫باعث شده جلوی سقوط یک کشور را بگیرد شاهکار است و‬ ‫این را یک موفقیت می دانیم و به همین خاطر از حمایت مان‬ ‫از اقای روحانی همچنان دفاع می کنیــم‪ .‬اما همانطور که‬ ‫گفتم نقدها همچنان به دولت اقای روحانی وارد است و این‬ ‫به منزله این نیست که اقای روحانی هرکار که دلش خواست‪،‬‬ ‫بکند! اینکه شما فرمودید اگر اقای روحانی در مذاکرات پیروز‬ ‫شــود‪ ،‬اصالح طلبان را کنار می گذارد و اگر نشود همچنان‬ ‫به این پایــگاه اجتماعی نیــاز دارد‪ ،‬این نکتــه را بگویم که‬ ‫این اصالح طلبان هســتند که خودشــان را از اقای روحانی‬ ‫جدا می کنند‪ .‬یعنی من فکر می کنــم اصالح طلبان اکنون‬ ‫همچنان به اقای روحانی فرصت می دهند به خاطر شرایطی‬ ‫که می گویید راس قدرت و اقتدار است به او فرصت می دهند‬ ‫که کارش را ادامه دهد‪ ،‬ببینند که چــکار کرد‪ .‬در انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری بعدی می توانید ببینید که ایا اصالح طلبان‬ ‫از حمایتشان راضی بودند یا نبودند؟‬ ‫درباره انتخابــات مجلس این را هــم بگوییم انچه در‬ ‫تاریخ ایران سابقه داشته این بوده که دولت هایی که مستقر‬ ‫بوده اند‪ ،‬مجلس به ســمت انها گرایش پیدا کرده اســت‪.‬‬ ‫مجلس چهــارم برامده از دولت ســازندگی اســت‪ .‬مجلس‬ ‫ششم برامده از دولت اصالحات اســت و مجلس دهم اگر‬ ‫فرض را بر ایــن بگیریم که برامده از دولــت اقای روحانی و‬ ‫گفتمان اقای روحانی باشد‪ ،‬چیز عجیبی نیست و نمی توانیم‬ ‫بگوییم که مختص اقای روحانی اســت‪ .‬در ارتباط با اینکه‬ ‫فرمودید ایا اقای روحانی خط سوم اســت یا نه؟ باید بگویم‬ ‫خط سوم را می بایست به معنای گفتمان سوم درنظر بگیریم‪،‬‬ ‫گفتمانی بین اصالح طلبی و اصولگرایی‪ .‬این را قبول ندارم‬ ‫که گفتمان اقای روحانی‪ ،‬گفتمان جدیدی اســت‪ .‬اما اگر‬ ‫بگوییم روش‪ ،‬روش جدیدی اســت و میانه اســت‪ ،‬بله‪ .‬در‬ ‫چارت بوروکراتیک اداری‪ ،‬دولت اقای روحانی دولت میانه‬ ‫است و خودش بارها گفته و سعی کرده که این تعامل را بین‬ ‫اصالح طلبــان و اصولگرایان انجام دهد و خط مشــیی که‬ ‫درحال پیش گرفتن است‪ ،‬خط مشی توســعه است‪ .‬شاید‬ ‫بتوانیم بگوییم شــبیه دولت سازندگی اســت تا حدودی که‬ ‫بحث توسعه سیاسی و اقتصادی را توامان پیش می برد‪ .‬در‬ ‫دولت اقای خاتمی توسعه سیاسی اولویت داشت و در دولت‬ ‫اقای هاشمی‪ ،‬شاید باید بگوییم توســعه اقتصادی مطرح‬ ‫بود ولی االن در دولت روحانی بحث توسعه را توامان با هم‬ ‫پیش می برد‪.‬‬ ‫ایا دولت اقای روحانی‪ ،‬دولت طبقه متوسط است؟‬ ‫سینا زعیم زاده‪ :‬دولت روحانی‪ ،‬دولت کارگزاران‬ ‫اســت‪ ،‬البته در اشــل دیگری با همان مختصــات‪ .‬یعنی‬ ‫وقتی اقای هاشــمی رای اوردند‪ ،‬اول از ‪ 4 ،3‬وزیر چپ هم‬ ‫استفاده کردند و بعد همان ‪ 4 ،3‬تا را هم کنار گذاشتند‪ .‬دولت‬ ‫اقای روحانی هم این ویژگی را دارد‪ .‬ویژگی اش این اســت‬ ‫کــه درواقع مبتنی بر منافع کنش سیاســی می کند‪ .‬هســته‬ ‫مرکزی اش یک هســته برون گرا و برونزا در اقتصاد و بسته‬ ‫در سیاست داخلی اســت‪ .‬خانم گفتند که در دولت هاشمی‬ ‫تالش شد برای فضای باز سیاسی‪ ،‬واقعا اینطور نبود‪ .‬رجوع‬ ‫کنید به روزنامه های اصالح طلب مثل ســام که می گفتند‬ ‫دوره‪ ،‬دوره بســته است و همه چیز بسته شــده است‪ .‬خانم‬ ‫می گویند که حافظه ملت کوتاه است‪.‬‬ ‫ساعده سیما‪ :‬من گفتم توسعه سیاسی شعار بود و‬ ‫نگفتم که توسعه سیاسی صرفا منحل بود‪.‬‬ ‫سینا زعیم زاده‪ :‬به هاشمی گفتند که چرا کابینه ات‬ ‫سیاسی نیســت؟ گفت من قد همه شــان سیاسی ام‪ .‬اقای‬ ‫روحانی هم این روحیــات را دارد اما به واســطه اینکه هنوز‬ ‫نتوانســته برای خودش پایگاه و بدنه بســازد از این ســبک‬ ‫حرف ها نمی زند‪ .‬در مورد بحث طبقه متوســط باید بگوئیم‬ ‫که اگر می گوییم طبقه متوسط یکی از مطالباتشان‪ ،‬مطالبه‬ ‫اقتصــادی اســت‪ .‬مطالبه اقتصــادی لحظــه ای‪ .‬بخش‬ ‫قابل توجهی از رای دولت با همین طبقه ای اســت که شما‬ ‫می بینید‪ .‬در این شکی نداریم‪ .‬اما اقای روحانی اینطور رفتار‬ ‫می کند یا نه؟ باید یک مقدار کار جلوتر برود و شاخص های‬ ‫ی داشــته باشــیم‪ .‬مثال مختصات مطالبات اقتصادی‬ ‫علم ‬ ‫طبقه متوســط چیســت و اقای روحانی چگونــه رفتار کرده‬ ‫اســت؟ با دو اتفاقی که افتاد و خارج از تدبیر هم بود واقعا‪،‬‬ ‫مجلس گفته که چقدر قیمت بنزیــن را اضافه کنید؟ هر کار‬ ‫ســاده ای که در دنیا صورت می گیرد افــکار عمومی را قانع‬ ‫می کنند‪ .‬اقای روحانی یکباره قیمت افزایش را افزایش داد‪.‬‬ ‫اگر دولت را دولت طبقه متوسط می دانید این اثر سوء بر طبقه‬ ‫متوسط می گذارد‪ .‬اینطور رفتارکردن خالف تدبیر است‪ .‬ولی‬ ‫علی ایحال پایگاه اصلی اقای روحانی همان طبقه متوسط‬ ‫است‪ .‬طبقه متوسط یک ویژگی که دارد اینکه ارایش بسیار‬ ‫لغزنده است‪ .‬طبقه متوسط در سال ‪ 67‬به اقای هاشمی رای‬ ‫داد‪ ،‬در ســال ‪ 76‬به اقای خاتمی رای داد و به نظرم در سال‬ ‫‪ 84‬به اقای احمدی نژاد رای داد‪ .‬ســلیقه سیاسی شــان در‬ ‫حال تغییر است‪.‬‬ ‫ســاعده ســیما‪ :‬در ارتباط با طبقه متوســط باید‬ ‫بگویم که بعد از دولت سازندگی‪ ،‬یک طبقه متوسط مدرنی‬ ‫شــکل گرفت که خواســته هایی مثل ازادی احزاب‪ ،‬رفاه‪،‬‬ ‫نخبه گرایی‪ ،‬ازادی مطبوعات و‪ ...‬را داشــت‪ .‬ما دیدیم که‬ ‫در دولت اصالحات به نوعی و تا حدودی توانست این افکار‬ ‫را در دوره ‪ 76‬تا ‪ 84‬نمایندگی کند اما روحانی در سال ‪ 92‬وقتی‬ ‫رای می اورد با تفکر این طبقه متوسط است‪ .‬البته نمی گوییم‬ ‫که همه رایش متعلق به طبقه متوسط است چون روستائیان‬ ‫هم به اقــای روحانی رای دادند اما خواســته‪ ،‬برخاســته از‬ ‫طبقه متوسط است؛ یعنی خواسته رفاه‪ ،‬خواسته بهترشدن‬ ‫اوضاع اقتصادی‪ ،‬اینها حرف هایی است که در طبقه متوسط‬ ‫زده می شــد و به روســتائیان هم ســرایت کرده است‪ .‬این‬ ‫نشان دهنده این نیست که روستائیان هم جزو طبقه متوسط‬ ‫هســتند اما این خواسته را دارند‪ .‬شــعار انتخاباتی برایشان‬ ‫جالب است و به این سمت کشیده می شوند‪.‬‬ ‫‪41‬‬ ‫نقشهراهیکرئیس جمهور‬ ‫حسن روحانی چگونه این دوسال را پشت سرگذاشته است؟‬ ‫احسان رستگار‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫‪11‬‬ ‫تا کنون تحلیل هــا و قضاوت های مختلفــی در مورد‬ ‫عملکرد دولت در عرصه های مختلف صورت گرفته است‪.‬‬ ‫بسیاری از حرف ها گفته شده و بسیاری از نقاط قوت و ضعف‪،‬‬ ‫از زمان اســتقرار دولــت یازدهم تا کنون‪ ،‬چه در مناســبات‬ ‫مختلف و چه پیرو اعالم تصمیمات و سیاست گذاری های‬ ‫مختلف دولت‪ ،‬در این قریب دو ســال صورت گرفته است‪.‬‬ ‫از این رو طبیعی اســت که ســعی نگارنده بر این باشــد که‬ ‫از تکــرار مکررات حتی االمــکان طفره رود و نــکات بکر یا‬ ‫کم تر گفته شــده اش را تبیین نماید‪ .‬تقسیم بندی عملکرد‬ ‫و کنش گری هــای یک دولــت در زمینه هــای مختلف‪ ،‬تا‬ ‫حدی سلیقه ای اســت و تالش نویسنده بیشــتر از دقت در‬ ‫تقسیم بندی‪ ،‬صرف مداقه در طرح نکات منحصر به فردتر‬ ‫و ذکر مثال هایی اســت که به خواننده تصویری نسبتا کامل‬ ‫از شــالوده فکری و ایدئولوژیک دولت و شــمایل ظاهری و‬ ‫رفتاری ان ارائه دهد‪ .‬بنابراین ممکن است برخی از مسائلی‬ ‫که برخی بسیار به ان پرداخته اند‪ ،‬در این نوشته کم تر مورد‬ ‫توجه قرار گیرد یا حتی نادیده انگاشته شود‪ .‬با لحاظ کردن‬ ‫این مقدمه‪ ،‬ذکر نکات ذیل مفید به نظر می رسند‪:‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪42‬‬ ‫مثلث | شماره ‪266‬‬ ‫عرصه فرهنگ و جامعه‬ ‫شبیه ترین عرصه دولت روحانی به دولت احمدی نژاد‪،‬‬ ‫عرصــه فرهنگ اســت‪ .‬این واقعیــت تلخ ‪ ،‬حتی از چشــم‬ ‫هنرمندان و شبه روشنفکران نیز مخفی نماند‪ .‬شاید وقتی از‬ ‫عبدالرضا کاهانی نقل قــول کنیم که گفته «تفاوت روحانی‬ ‫با احمدی نــژاد فقط یــک لبخند اســت» خیلــی یک نظر‬ ‫کارشناسانه محســوب نشود و بیشــتر به عنوان یک تسویه‬ ‫حساب یا انتقام از دولت یازدهم باشــد چون فیلم او را برای‬ ‫شرکت در ســی و ســومین جشــنواره فیلم فجر به سودای‬ ‫سیمرغ انتخاب نکردند‪ ،‬اما وقتی علیرضا رضاداد‪ ،‬دبیر دو‬ ‫دوره اخیر جشــنواره فیلم فجر و نیز دبیر چند دوره جشنواره‬ ‫فیلم فجــر در دولت خاتمــی‪ ،‬در مصاحبه با شــماره چهارم‬ ‫مجله نقد سینما‪ ،‬در پاسخ به این سوال که تفاوت این دولت‬ ‫و دولت قبل چیست وی پاســخ داد‪« :‬فقط یک لبخند!»‪.‬‬ ‫بماند که بعد از انتشــار همین مجله‪ ،‬رضاداد در حالی که در‬ ‫همین مصاحبه گفتــه بود که منتظر تمدیــد حکمش برای‬ ‫سی و چهارمین جشنواره فیلم فجر است‪ ،‬در کمال تعجب‪،‬‬ ‫دیگر در این سمت ابقا نشد‪ ،‬اما مراد از اشاره به این مصاحبه‪،‬‬ ‫نگاهی بود که حتی مدیران فرهنگی همین دولت‪ ،‬به دولت‬ ‫یازدهم دارند‪.‬‬ ‫ی عناصــر فرهنگی دولت قبلــی‪ ،‬در این‬ ‫تقریبــا تمام ‬ ‫دولت نیــز کم وبیش حضور دارنــد‪ ،‬با این تفــاوت که وزن‬ ‫افراد دیپلمات نســبت به قبــل می چربد‪ ،‬اما هــم مدیرانی‬ ‫داریم که دستی بر اتش تولید دارند‪ ،‬هم مدیرانی داریم که‬ ‫ربطی به مدیریت فرهنگی ندارند و هم مدیرانی داریم که از‬ ‫سمت های سیاسی باز مانده اند و در نقش مدیر ارشد فرهنگی‬ ‫گمارده شده اند‪.‬‬ ‫در دولت دهم‪ ،‬با وزیــری مواجه بودیم کــه خیلی به‬ ‫عرصه های مختلف فرهنگ اشــراف نداشــت‪ ،‬ولی از نظر‬ ‫فکری‪ ،‬به نگاه انقــاب فرهنگی علقه داشــت‪ ،‬اما در این‬ ‫دولت‪ ،‬با وزیــری مواجهیم که هدفش این اســت که صلح‬ ‫کامل باشد و همه را راضی کند‪ .‬خیلی انسان ایدئولوژیکی‬ ‫نیست و ایدئولوژی مشخصی به عنوان یک پیکره گفتمانی‬ ‫و یک نظام فکری ندارد‪ .‬اول می گوید نظارت پیش از چاپ‬ ‫کتاب را حذف می کنم و بعد در روند یــک مصاحبه‪ ،‬به این‬ ‫شک می افتد که این گونه ممکن است کتاب ها خمیر شوند‪.‬‬ ‫یک روز می گوید امسال ســینمای امید است و سینماگران‬ ‫ما همه شــریفند‪ ،‬بعد وقتی با موج اعتراضات به فیلم های‬ ‫موهن با مضامین اجتماعی عجیب و غریب مانند تجاوز پدر‬ ‫به دختر در جشنواره سی و ســوم فیلم فجر مواجه می شود‪،‬‬ ‫به جای اینکه ســینماگران را نصیحت کند‪ ،‬خودش و مدیر‬ ‫سینمایی اش ‪ ،‬حجت الله ایوبی‪ ،‬منتقدان را دعوت به گالیه‬ ‫نکردن می کنند‪.‬‬ ‫وضعیت تئاتر چه در تهران و چه حتی در شهری مانند‬ ‫مشهد به اوضاع اسفناکی می رسد که در برخی تئاترها‪ ،‬هیچ‬ ‫عکاسی حق ورود پیدا نمی کند و وقتی مخفیانه عکس های‬ ‫موبایلی به رسانه ها راه می یابند ‪ ،‬بهت و اعتراض کل فضای‬ ‫کشــور را فرا می گیرد و کار به جایی می رســد که رهبری در‬ ‫نمایشگاه کتاب امسال‪ ،‬حین بازدید‪ ،‬به اقای وزیر فرهنگ‬ ‫تذکری جدی در مورد اوضاع زننــده برخی تئاترها می دهند‬ ‫که گویا منظورشان تئاتری در مشهد بوده که عکس هایش‬ ‫بسیار جنجالی شد (الزم به ذکر است که رهبری در اقدامی‬ ‫ کم سابقه‪ ،‬در نمایشــگاه کتاب ســال ‪ ۹۳‬حاضر نشدند که‬ ‫بسیاری این رفتار ایشان را نوعی اعتراض به اوضاع فرهنگی‬ ‫نشر و کتاب تحلیل کردند که صحت این تحلیل‪ ،‬نامعقول‬ ‫هم به نظر نمی رسید‪).‬‬ ‫الغرض؛ دستور العمل فرهنگی در این دولت این است‬ ‫که مانند دولت قبل باش‪ ،‬ولی لبخند بزن‪ ،‬اما شلخته عمل‬ ‫کن ‪ ،‬به همه باج بده‪ ،‬همه را راضی کن‪ ،‬فکر و نگاه و موضع‬ ‫نداشته باش و فقط سعی کن با هنرمندان و اصحاب نشر و‬ ‫خالصه هیچ کس درگیر نشوی‪.‬‬ ‫عرصه سیاست داخلی و خارجی‪:‬‬ ‫مشکل اب هم با رفع تحریم ها برطرف می شود‬ ‫از پیش بینی هایــی که در همــان ابتدا بــه ان معتقد‬ ‫بودم‪ ،‬خطر گره خوردن و ارتباط الینفک سیاســت داخلی و‬ ‫خارجی با یکدیگر بود که همین طور هم شد‪ .‬در کشورهای‬ ‫لیبرال دموکراتیک‪ ،‬سیاست داخلی و خارجی خیلی ارتباط‬ ‫تنگاتنگ تری دارند تا در کشوری با نظامی سراپا ایدئولوژیک‬ ‫مانند جمهوری اســامی ایران‪ ،‬اما انچه منجر به تفکیک‬ ‫نســبی نه دقیق و تقریبی نه کامل عرصه سیاست داخلی با‬ ‫عرصه سیاست خارجی می شــود‪ ،‬این اســت که در کشور‬ ‫ما‪ ،‬فضای حاکم بر مدیریت و کنشــگری مردم و حاکمیت‪،‬‬ ‫متناســب با معیارهایی منحصر به فرد است که در کل دنیا‪،‬‬ ‫به طــور یکپارچه و به عنــوان پیکری واحــد‪ ،‬فقط خودمان‬ ‫ان را قبــول داریم و بــر ان اســاس عمل می کنیــم‪ .‬حال‬ ‫انکه کشــورهای قاره اروپا و امریکایی‪ ،‬بسیاری شان شبیه‬ ‫دولت‬ ‫عرصه اقتصاد‪:‬‬ ‫امار و ارقام اقتصادی را که دولت قبل اعالم می کرد‪،‬‬ ‫بســیاری از کارشناســان حقوق بگیر دولت وقت و حامیان‬ ‫ان تایید می کرند‪ ،‬ولی به جز خود دولت و مزدبگیرانش‪ ،‬نه‬ ‫کارشناسان و نه مردم‪ ،‬اعتقادی به ان امارها نداشتند‪ .‬منبع‬ ‫امار خود دولت بود و راوی امار هم خود دولت‪ .‬طبیعی بود که‬ ‫علیه خود اماری را اعالم نکند‪ .‬هرچند پس از تغییر قدرت‪،‬‬ ‫مشــخص شــد که امارها دروغ بوده ‪ ،‬اما انچه تامل برانگیز‬ ‫است‪ ،‬حسی است که اتفاقا در حال حاضر هم در میان مردم‬ ‫کما وبیش وجود دارد و مردم را خیلی به این نتیجه نرســانده‬ ‫که ما از رکود عبور کرده ایم و رونق فزاینده است‪ .‬مردم قطعا‬ ‫مانند کارشناسان اقتصادی نمی نشینند با معادالت پیچیده‬ ‫اقتصادی‪ ،‬به بررســی نقطــه ای و مقطعی شــاخص های‬ ‫اقتصــادی بپردازند‪ ،‬اما نباید فکر کرد که چون محاســبات‬ ‫پیچیده و حرفه ای اقتصادی نمی کننــد‪ ،‬پس قضاوت هم‬ ‫نخواهند کرد‪.‬‬ ‫مردم قضــاوت می کنند‪ ،‬اما بر اســاس دخــل و خرج‬ ‫خودشــان‪ ،‬قضــاوت می کنند‪ ،‬ولی بر اســاس احســاس‬ ‫رضایتمندی خود و خانواده شان مبنی بر بهره مندی از رفاه و‬ ‫امکانات‪ .‬درست است که این قضاوت ها‪ ،‬از جنس نخبگانی‬ ‫نیست و نمی توان به عنوان محاسباتی دقیق و اکادمیک از‬ ‫انها دفاع کرد‪ ،‬اما اتفاقا معموال پر بیراه هم نیست‪ .‬محاسبات‬ ‫و معادالت اقتصادی‪ ،‬حسب طراحی راهبردهای استراتژیک‬ ‫اقتصــادی و برنامه ریزی هــای کوتاه مــدت‪ ،‬میان مدت و‬ ‫بلند مدت جهت سیاست گذاری های خرد و کالن‪ ،‬از تعیین‬ ‫قیمت بنزین گرفته تا طراحی و تدوین برنامه های توســعه‬ ‫به کار می اینــد‪ ،‬اما این بدان معنا نیســت که حس عمومی‬ ‫و وضعیت اقتصادی و شــاخص های اقتصادی ان لحظه‬ ‫را‪ ،‬با پرسش و نظرســنجی از مردم نمی توان به طور تقریبی‬ ‫تنها عرصه ای که در ان می توان به دولت حق داد که‬ ‫از سر بهانه جویی و فرافکنی انتقاد نمی کند‪ ،‬عرصه مواجهه‬ ‫رســانه ملی با تصمیمات و مواضع دولت است‪ .‬این کامال‬ ‫ملموس است که رویکرد صد او سیما نسبت به دولت یازدهم‬ ‫از همان ابتدا و به طور محسوس تر از سال ‪ ،۹۳‬شبیه رویکرد‬ ‫صد او ســیما در دو ســال پایانی احمدی دولت احمدی نژاد‬ ‫اســت‪ .‬این رویکرد از اواخر مدیریت ضرغامی که مقارن با‬ ‫روی کار امدن دولت یازدهم بود‪ ،‬اغاز شد و به نظر می رسد که‬ ‫وی از تجربه تلخ همراهی بی چون و چرا با دولت احمدی نژاد‬ ‫و خودسانســوری جز در دو ســال اخر‪ ،‬به این نتیجه رسیده‬ ‫بود که بهتر است از همان ابتدا صدا و سیما از ایجاد فضای‬ ‫نقد حتی در مورد دولت‪ ،‬ابایی نداشــته باشــد‪ .‬این گونه در‬ ‫مواقع همراهی‪ ،‬این همراهی محســوس تر می شد و ایضا‬ ‫صدا و سیما به رســالت واقعی اش که همانا اینه تمام نمای‬ ‫مطالبات مــردم و نیز انعکاس عملکرد مســئوالن هســت‪،‬‬ ‫نزدیک تر می شــد‪ .‬با شروع مدیریت ســرافراز‪ ،‬این رویکرد‬ ‫ادامه یافــت و تا حدی تقویت شــد‪ ،‬تا بدانجــا که هفته ای‬ ‫نیســت که نقدی جدی و بی تعارف از دولت در شــبکه های‬ ‫مختلف صد او سیما مطرح نشود‪.‬‬ ‫از این رو دولت بر ان شده که تمامی رسانه های ممکن‬ ‫جز صد او سیما را در حمایت از خود بسیج کند؛ از روزنامه های‬ ‫مختلف گرفته تا هفته نامه هــا و ماهنامه های اصالح طلب‬ ‫را‪ .‬این رویکرد دولت قابل ســرزنش نیست و عکس العملی‬ ‫کامال طبیعی است‪.‬‬ ‫الغرض؛ اگر دولت تمام رسانه های غیر از صد او سیما‬ ‫را به نفع خود بســیج می کــرد (که قادر به این کار نیســت و‬ ‫در حالت فعلــی هم الاقل نیمــی از رســانه های مکتوب و‬ ‫مجازی‪ ،‬صریحا دولت را نقد می کنند)‪ ،‬باز هم نمی توانست‬ ‫به قــدر دولت نهــم و حتی دو ســال ابتدایــی دولت دهم‪،‬‬ ‫از مواهب حمایت رســانه ملی برخوردار شــود و بخشــی از‬ ‫عکس العمل های بعضا پرخاشگرایانه دولت را نیز نمی توان‬ ‫فارغ از این تحلیل کرد‪ ،‬اما با این حال این پرخاش ها قابل‬ ‫دفاع نیستند ولی قابل درکند‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪266‬‬ ‫از دیگر شباهت های این دولت با دولت‬ ‫قبل‪ ،‬برقــراری دو قطبی های مختلف‬ ‫سیاســی‪ ،‬فرهنگی و اجتماعی است‪.‬‬ ‫در دولت نهم‪ ،‬فضــای مجلس واقعا با‬ ‫دولت دهم زاویه ای محسوس داشت‬ ‫و تــا حــدی دو قطبــی دولت‪-‬مجلس‬ ‫برقرار بود‬ ‫عرصه رسانه‪:‬‬ ‫سیاست‬ ‫یکدیگرنــد‪ .‬این ویژگی جمهوری اســامی ایــران‪ ،‬باعث‬ ‫می شــود تا دنیای بیرون و درونش با یکدیگر خیلی بی ربط‬ ‫باشد‪ .‬به طور مصداقی تر و ملموس تر‪ ،‬این نکته را می توان‬ ‫این طور تبیین کرد که ما در داخل کشور وقتی می خواهیم‬ ‫حقانیت نگاهمان را ثابت کنیــم‪ ،‬مثال می گوییم از انجا که‬ ‫حضرت امام معتقدند «امریکا شــیطان بزرگ اســت» و از‬ ‫انجا که استاد شهید مطهری بســیار بر استقالل و دوری از‬ ‫استســباع تاکید دارند و از انجا که شهید بهشتی می فرماید‬ ‫«اگر نان و پنیر خالی هم بخوریم با امریکا مبارزه می کنیم»‪،‬‬ ‫پس ارتباط ما نباید به این شــیطان بزرگ اعتماد کنیم‪ ،‬اما‬ ‫وقتی فضای سیاســت خارجی حاکم می شــود‪ ،‬کار به انجا‬ ‫می رســد که وزیر امور خارجــه جمهوری اســامی ایران‪،‬‬ ‫می گوید «به هر حال ما هم باید شــرایط انها را درک کنیم و‬ ‫بدانیم که انها هم برای مدیریت فضای افکار عمومی شان‬ ‫و مخالفانشان در کنگره‪ ،‬باید حرف هایی بزنند که انها را هم‬ ‫ارام کنند‪».‬‬ ‫این چنین فضایی در معدود کشورهایی از جهان حاکم‬ ‫اســت و با این غلظت و شدت فقط در کشــور ما‪ .‬این عیب‬ ‫نیست و اتفاقا حسن است که ما حسب افکار و جهان بینی و‬ ‫نگاه ایدئولوژیک خودمان در داخل کشور زندگی کنیم‪ ،‬ولی‬ ‫انجا اوضاع وخیم می شود که نگاه خارجی را بخواهی به زور‬ ‫در داخل تحمیل کنی و به کسی که از تو توقع دارد در حمد‬ ‫و ستایش مدیریت جهادی سخن برانی‪ ،‬بگویی مشکل اب‬ ‫هم با رفع تحریم ها برطرف می شود‪ .‬این یعنی تا تحریم ها‬ ‫را بر نداشته اند‪ ،‬همین اش است و همین کاسه و خالصه از‬ ‫ما‪ ،‬به عنوان دولت‪ ،‬توقعی گزاف نداشته باشید‪ .‬حال انکه‬ ‫اگر وعده های انتخاباتی حســن روحانی و اعضای ارشــد‬ ‫ستاد و نمایندگانش و نیز شــعارهای ابتدای استقرار دولت‬ ‫یازدهم را بررسی کنیم‪ ،‬به این نتیجه می رسیم که با مواضع‬ ‫فعلی شــان‪ ،‬همان قدر قرابت دارد که مواضع احمدی نژاد‬ ‫در دولــت نهمش در مــورد اثــر تحریم ها بــا مواضعش در‬ ‫دولت دهــم شــباهت دارد؛ در دولت نهــم می گفت «اون‬ ‫قدر قطعنامه صادر کنن که قطعنامه دونشــون پاره بشه» و‬ ‫می گفت «قطعنامه ها کاغذ پاره است» در دولت بعدی اش‬ ‫می گفت که «چه کســی می تونه تاثیر تحریم ها رو نادیده‬ ‫بگیره؟ یعنی مجلس می گه تحریم ها تاثیر نداره؟» چرخش‬ ‫این دولت دقیقا عکــس چرخش احمدی نژاد بــود‪ ،‬به این‬ ‫ترتیب که احمدی نژاد از جهت نگاه منفی مبنی بر اثرگذاری‬ ‫تحریم ها به ســمت مثبت چرخید و روحانی از جهت مثبت‬ ‫نســبت به رهگشــا بودن مذاکرات به جهــت منفی گردش‬ ‫پیدا کرد‪ .‬این یعنی همان مشــکل همیشــگی کشور ما که‬ ‫هر رئیس جمهوری که می خواهد رای بگیرد‪ ،‬شعارهایی را‬ ‫ســر می دهد که در انتهای دوران حکومتش‪ ،‬خودش ان را‬ ‫رد و نقد می کند‪.‬‬ ‫از دیگر شباهت های این دولت با دولت قبل‪ ،‬برقراری‬ ‫دو قطبی هــای مختلــف سیاســی‪ ،‬فرهنگــی و اجتماعی‬ ‫اســت‪ .‬در دولت نهم‪ ،‬فضای مجلس واقعا بــا دولت دهم‬ ‫زاویه ای محسوس داشت و تا حدی دو قطبی دولت‪-‬مجلس‬ ‫برقرار بــود‪ .‬اگرچه در ایــن دوقطبی ســازی‪ ،‬مجلس هیچ‬ ‫تقصیری نداشــت و تمام تقصیر و اصرار بر دوقطبی سازی‬ ‫متوجه احمدی نــژاد و تیمش بود و این یکــی از پازل های‬ ‫دو قطبی ســازی کالن انهــا بود کــه از ابتــدا طراحی کرده‬ ‫بودند‪ ،‬اما واقعیت غیر قابل انکار‪ ،‬تفــاوت فاحش و جنس‬ ‫متفاوت ان اختالفات بــا این اختالفات اســت؛ دو قطبی‬ ‫دولت ‪ -‬مجلس قبلی تا این حد وخیم بود که رئیس قوه مجریه‬ ‫در صدد ریختن ابروی رئیس قوه مقننه در مقابل چشم مردم و‬ ‫نمایندگان بر می امد و در صحن علنی‪ ،‬فیلم برادرش را پخش‬ ‫می کرد و رئیس مجلس هم بعد از دفاع از خود‪ ،‬به او می گفت‬ ‫«مشرف!» و او را به بیرون رهنمون می ساخت‪ ،‬اما در این‬ ‫دو قطبی دولت ‪ -‬مجلــس‪ ،‬نهایت اتفاقی کــه رخ می دهد‬ ‫این است که چند نماینده دولت را تحت فشار قرار می دهند‬ ‫که گزاره برگ (فکت شیت) را منتشــر کند و نهایتا هم بعد از‬ ‫صحبت و جلسه با وزیر امور خارجه‪ ،‬تا حدی قانع می شوند و‬ ‫برخی شان هم قانع نمی شوند‪.‬‬ ‫الغرض؛ اگرچه نفس دو قطبی سازی در جامعه‪ ،‬فارغ‬ ‫از محتوا و موضوعش‪ ،‬ســمی مهلک اســت‪ ،‬اما تا حدی‬ ‫از دو قطبی ســازی را شــاید بتوان طبیعــی و اجتناب ناپذیر‬ ‫قلمــداد کرد‪ ،‬اما ایــن رفتــار رئیس جمهور که مثــا امروز‬ ‫رهبری ســخنرانی می کنند مبنــی بر اینکه «ما بــه امریکا و‬ ‫غرب خوش بین نیســتیم» و فردا رئیس جمهــور می گوید‬ ‫خوش بین هستیم‪ ،‬امروز رهبری می فرمایند که «هر توافقی‬ ‫خوب نیســت و توافق نکردن بهتــر اســت از توافق بد» و‬ ‫فردایش رئیس جمهور اعالم می کند که «هر توافقی بهتر از‬ ‫توافق نکردن است» به معنای اصرار این دولت به برقراری‬ ‫دوقطبی های قابل تحمل اســت؛ به این ترتیب که مثال در‬ ‫دولت قبل‪ ،‬دو قطبی رئیس جمهور در دو سال انتهایی به انجا‬ ‫می رسید که رئیس جمهور قریب دو هفته خانه نشینی کرد‪،‬‬ ‫ولی در این دولت در همین حد است که گاهی اظهارنظری‬ ‫مخالف با حاکمیت مطرح شود تا ژســت اپوزیسیون مابانه‬ ‫روحانی و ارسال سیگنال به بخشــی از مردم مبنی بر میل به‬ ‫حاکمیت دو گانه از بین نرود و از غیر اصالح طلبان‪ ،‬متفاوت‬ ‫به نظر برسد‪.‬‬ ‫براورد کرد‪.‬‬ ‫اینکه با چرخش فرمان یکی از کالن استراتژی های‬ ‫نظام یعنی مذاکره مســتقیم بــا امریکا‪ ،‬تا حــدی وضعیت‬ ‫اقتصادی از اوضاع غیرقابل تحمل قبل بهبود یافته است‪،‬‬ ‫دور از انتظار نیست‪ ،‬ولی اینکه دولت در این مدت‪ ،‬متناسب‬ ‫با ادعایی که دارد‪ ،‬این همه فتح و ظفر کرده‪ ،‬شک برانگیز‬ ‫است‪ .‬نشان به ان نشــان که اگر چنین اســت‪ ،‬چرا دولت‬ ‫مدتی است برخالف گذشته‪ ،‬تمام وعده ها و نویدهایش را‪،‬‬ ‫نه به صورت یک خبر‪ ،‬بلکه به عنوان یک حدس مشــروط‬ ‫مطرح می کند؟ مثال نمی گوید که ما فالن اتفاق را در حوزه‬ ‫اشتغال رقم می زنیم‪ ،‬بلکه می گوید باید تحریم ها برداشته‬ ‫شوند تا اشتغال و اب خوردن مردم حل شود‪ .‬طبیعتا عکس‬ ‫این قاعده نیز صادق است که اگر تحریم ها برداشته نشود‪،‬‬ ‫مردم خیلی نباید توقع بهبود وضع اشتغال یا اوضاع معیشتی‬ ‫و رفاه داشته باشند‪.‬‬ ‫الغرض؛ دولــت از یک ســو موضع می گیــرد که اگر‬ ‫مذاکرات به نتیجه نرسد ‪ ،‬دولت طرح و برنامه هایی جایگزین‬ ‫جهت پیشــبرد اهدافــش که همانــا رونق و بهبــود اوضاع‬ ‫اقتصادی است را اجرا خواهد کرد و از دیگر سو اعالم می کند‬ ‫که اگر تحریم ها برطرف نشــوند‪ ،‬مشــکالت نیــز با همان‬ ‫شدت‪ ،‬به قوت خود باقی خواهد بود‪ .‬عجیب اینجاست که‬ ‫بعضا فاصله زمانی این اظهارات متناقض‪ ،‬از یک ماه تجاوز‬ ‫ی موارد‪ ،‬شــخص موضع گیرنده‪،‬‬ ‫نمی کند و بعضــا در تمام ‬ ‫رئیس جمهور اســت‪ .‬در چنین وضعیتی‪ ،‬طبیعی است که‬ ‫مردم حس خود را شاقول قضاوت قرار دهند و نه امار و ارقام‬ ‫اعالم شده ار سوی دولت را‪.‬‬ ‫‪43‬‬ ‫دولت یازدهم ‪ ،‬امیدوار به اینده‬ ‫امیرابراهیم رسولی‬ ‫‪12‬‬ ‫مدیرمسئول سایت نماینده‬ ‫دولــت یازدهــم اکنون بــه دو ســالگی رســیده و در‬ ‫حقیقت نیمی از عمر خود را پایان یافته می بیند‪ .‬در اســتانه‬ ‫سومین سال فعالیت این دولت بررســی نقاط مثبت و منفی‬ ‫می تواند ما را به قضاوتی منصفانه ســوق دهــد‪ .‬بنابراین با‬ ‫بررســی عواملی می توانیم بــه کم وکاســتی ها پی برده و به‬ ‫اینده امیدوار باشــیم؛ فراموش نکنیم که دولت یازدهم نیز‬ ‫مانند تمامی دولت ها مورد حمایت رهبر انقالب و متعلق به‬ ‫جمهوری اسالمی ایران است‪ ،‬پس دلسوزانه نقد می کنیم و‬ ‫انتظار داریم خوشبینانه ببینند‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪44‬‬ ‫مثلث | شماره ‪266‬‬ ‫‪ .1‬ساختار‬ ‫شــاید بتوان گفت دولت یازدهم به لحاظ ســاختاری‬ ‫شامل مردانی با تجربه و موسفید است که یا وزارت را دیده اند‬ ‫یا در جایگاه های مهم حضور داشتند‪ .‬پس طبیعتا نباید اهل‬ ‫ازمون و خطا بوده و می بایســت در تصمیــم امور ثابت قدم‬ ‫و با تجربه عمل کننــد‪ .‬ترکیب چینش مدیریتــی این دولت‬ ‫متفاوت اســت؛ گرچه عده ای ان را جزیره ای و هر قسمت‬ ‫را ســهم گروهی می دانند‪ ،‬اما رئیس محترم دولت با شــعار‬ ‫فراجناحی بودن و متعلق نبودن به گروهی خاص‪ ،‬ان بینش‬ ‫را رد کرده و عملکرد خود را اینگونه تعریف می کند‪.‬‬ ‫با این حال باید ثبات را از ویژگی های مهم مدیریتی در‬ ‫دولت یازدهم دانســت‪ .‬عدم تغییر مدیران در فاصله کوتاه‬ ‫و بر هم نخوردن نظم مدیریتی‪ ،‬ویژگی مهمی اســت که در‬ ‫دولت قبل کمتر دیده می شد‪ .‬در حوزه ساختاری شاید بتوان‬ ‫ی اســت‪ .‬شواهد‬ ‫گفت مدل مدیریتی رئیس جمهور تفویض ‬ ‫نشــان می دهد چنانچه مدیریتــی را به فردی می ســپارد‪،‬‬ ‫وی چنان ازادی و اســتقاللی دارد که گویی نظارتی بر وی‬ ‫نیســت‪ .‬ضعف نظارت اما روی دیگر ســکه تفویض است‬ ‫که می توان ضعــف نظارتی بر دســتگاه ها را از ویژگی های‬ ‫این دولت دانست‪ .‬مثال وزارت کشاورزی را در نظر بگیرید‪ ،‬‬ ‫اقای حجتی پیش از این وزیر دولت اصالحات بوده و سکان‬ ‫وزارتخانه را می گیرد ‪ ،‬اما دیگر کســی بــا زیر مجموعه اش‬ ‫کاری ندارد و کمتر خبری از وی منتشــر می شود‪ .‬تابه حال‬ ‫نشده در این دو سال بازخواست‪ ،‬گزارش یا‪ ...‬از مجموعه‬ ‫وی علنی شود‪ .‬ممکن اســت بگویند بوده اما مخفی است؛‬ ‫که باز این سوال مطرح می شود که ایا مردم نباید از کیفیت‬ ‫عملکرد یک وزارتخانه و نحوه اثرگذاری ان و کم وکاستش‬ ‫باخبر شــوند؟ مگر نه اینکه قســمت مهمی از زندگی مردم‬ ‫در حوزه کشاورزی تامین می شــود‪ .‬از گندم و نان گرفته تا‬ ‫میوه جات و‪ ،...‬اما تابه حال خبری از نظارت بر این وزارتخانه‬ ‫مهم و کلیدی و اقتصادی شــنیده اید؟ قیمــت میوه امروز‬ ‫از شــمال تا مرکز و جنوب شــهر متفاوت اســت چرا؟ چون‬ ‫نظارتی نیست‪ .‬یادم می اید یک وقتی رئیس جمهور سابق از‬ ‫گوجه فرنگی محله خودش می گفت و قیمت ان تا مدت ها‬ ‫نقل محافل بود‪ .‬جناب اقای روحانی می داند در محله شان‬ ‫گوجه فرنگی کیلویی چند است؟‬ ‫این تنها نمونــه ای از نقطه ضعف نظارت در ســاختار‬ ‫دولت یازدهم است‪.‬‬ ‫نکتــه دیگــر فقــدان یکپارچگــی اســت‪ .‬ایــن‬ ‫عدم یکپارچگی موجب ناهماهنگی شده و در بعضی مواقع‬ ‫گسست میان اضالع را به وجود می اورد‪ .‬مثال حوزه رسانه‬ ‫را در نظر بگیریــد‪ ،‬جناب صادق ‪ ،‬جناب اســماعیلی ‪ ،‬خانم‬ ‫قیومی و جناب انتظامی؛ این چهار عضو موثر رسانه در دولت‬ ‫هستند‪ .‬حســاب اقای انتظامی که البته جداست چرا که در‬ ‫پست سازمانی خود کار تشکیالتی و اداری می کند‪ .‬اما وقتی‬ ‫با اخبار موجود‪ ،‬نمونه های فراوان ناهماهنگی سیاستی میان‬ ‫سه نفر دیگر را رصد می کنیم به فقدان یکپارچگی می رسیم‪.‬‬ ‫نشست خبری رئیس جمهور عراق نمونه ای از عدم هماهنگی‬ ‫و یکپارچگی میان اجزای رسانه ای دولت بود‪ .‬نحوه دعوت از‬ ‫خبرنگاران رسانه ها در جلسات دولت و برنامه ها نمون ه دیگری‬ ‫است‪ .‬در مجموع می توان گفت به لحاظ ساختار ‪ ،‬نقطه قوت‬ ‫دولت ثبات در مدیریت و نقطه ضعــف ان عدم نظارت و نیز‬ ‫فقدان یکپارچگی اســت که می تواند در اینده نیز مشکل زا‬ ‫باشد‪.‬‬ ‫‪ .2‬گفتمان و شعار‬ ‫دولت یازدهم با شعار های مختلف پا به عرصه انتخابات‬ ‫گذاشــت و از فضای موجود ان زمان اســتفاده کرد و پیروز‬ ‫شــد‪ .‬گرچه پیروزی دولــت روحانی خفیف بــود‪ ،‬اما دولت‬ ‫رسمی و قانونی شد‪ .‬فهرســتی از وعده وعید ها و شعارها را‬ ‫می توانیم با جست وجو در فضای مجازی دوباره مرور کنیم‪.‬‬ ‫از وعده های اشــتغال جوانان‪ ،‬رونق اقتصــادی‪ ،‬مبارزه با‬ ‫گرانی‪ ،‬مبارزه با مفاسد‪ ،‬گسترش فضای رسانه ای‪ ،‬توسعه‬ ‫روابط خارجی‪ ،‬رفاه مردم تا ارزشمند کردن پاسپورت ایرانی‬ ‫در دنیا و شایسته ساالری و‪...‬‬ ‫اما امروز پــس از دو ســال و نیم از عمــر دولت کدام‬ ‫شعار عملی شده است؟ شــاید بتوان گفت شعارهای دولت‬ ‫و شخص رئیس جمهور در زمینه مسائل هسته ای در مرحله‬ ‫مذاکره اســت هر چند تاکنون هیچ نتیجه جدی و عملیاتی‬ ‫نداشتند‪.‬‬ ‫‪ -3‬عملیات و اجرا‬ ‫در حوزه اجــرا می توان گفــت دولت بــه واقع تالش‬ ‫می کند‪ .‬اما این تالش انچنان که بایــد در زندگی مردم اثر‬ ‫نداشته و به نظر می رسد این مشــکل با ترمیم کابینه بهبود‬ ‫ یابد‪.‬دولت البته در حوزه اجرا و در زمینه ســکه و ارز توانسته‬ ‫ثبات را به بازار بازگرداند و این قابل توجه است‪ .‬ارزی که در‬ ‫دولت گذشته سقوط و صعودش معلوم نبود اکنون در مسیر‬ ‫ثبات قرار دارد و این از اثــار عملکرد موفق اقتصادی دولت‬ ‫در این حوزه است‪.‬‬ ‫ی که می توان به عنوان ضعف در اجرا به ویژه‬ ‫نکته مهم ‬ ‫در این یک ماه اخیر به ان اشــاره کرد اجرای دفعی و بدون‬ ‫زمینه سازی برخی قوانین اســت‪ .‬دولت به یکباره عده ای را‬ ‫از یارانه محروم‪ ،‬بنزین را گران‪ ،‬ســهمیه تاکسی ها را لغو و‬ ‫افزایش مالیات را در دســتورکار قرار داد‪ .‬این در حالی است‬ ‫که قانون ایــن اقدامات بیــش از این نیز وجود داشــت اما‬ ‫اینکه اجرای قانون به صورت دفعی و در وقتی محدود انجام‬ ‫می شود ممکن اســت‪ ،‬تبعات منفی در جامعه داشته باشد‪.‬‬ ‫امروز با اقدامــات اجرایی دفعی فوق‪ ،‬فشــار بر مردم طبقه‬ ‫متوســط و ضعیف افزایش یافته و دولت می بایست فکری‬ ‫برای عواقب این امور کند‪.‬در مجموع می توان گفت حرکت‬ ‫دولت یازدهم و تالش ایــن دولت در حــوزه اقتصاد گرچه‬ ‫ستودنی است اما گره زدن ان به مساله هسته ای بزرگترین‬ ‫نقطه ضعف دولت محسوب می شود‪ .‬سیاستگذاری منهای‬ ‫توجه به نتیجه مذاکرات‪ ،‬هرچه که باشد امری مهم است‪.‬‬ ‫دولت باید بــرای روز پس از توافق یــا عدم توافق برنامه ای‬ ‫مدون داشــته باشــد تا مجبور نشــود به صــورت دفعی به‬ ‫اقداماتی دست بزند که نتایج ان نامعلوم باشد‪.‬‬ ‫دولت به سیاست‬ ‫داخلی بی توجه نبوده‬ ‫گفت وگو با سید رضا اکرمی‬ ‫اکنون که در دومین سالگرد پیروزی اقای روحانی‬ ‫در انتخابات ریاســت جمهوری هســتیم‪ ،‬به نظر‬ ‫شما توفیق اقای روحانی در خصوص شعارهایی‬ ‫از قبیل ازادی احــزاب و ازادی مطبوعــات که در‬ ‫زمان انتخابات مطرح کردند چه میزان بوده است؟‬ ‫واقعیت این است که به نظر من مشکل فعلی کشور‬ ‫ما این مساله نیست‪ .‬من معتقدم مشکل اصلی ما بیکاری و‬ ‫نقدینگی سرگردان است‪ .‬به نظرم زود است که در خصوص‬ ‫این مسائل صحبتی شــود‪ ،‬چون اقای روحانی تازه به نیمه‬ ‫راه رسیده است‪.‬‬ ‫اقای اکرمی‪ ،‬شــما هم اکنون با دولــت در ارتباط‬ ‫کاری هســتید‪ .‬اگر بخواهیــم از زاویه دید شــما‬ ‫نگاه کنیم ایا قبول دارید که توجــه بیش از اندازه‬ ‫به سیاســت خارجی‪ ،‬دولت را از توجه به سیاست‬ ‫داخلی باز داشته است؟‬ ‫در خصوص مذاکرات باید چنــد نکته را مورد توجه‬ ‫قرار داد‪ :‬اول اینکه تقاضای مذاکره از ناحیه امریکا بوده و‬ ‫در زمان اقای احمدی نژاد مطرح شده است که در ان زمان‬ ‫مقام معظم رهبری اجازه مذاکره را دادند االن هم فرموده اند‬ ‫که من اجازه مذاکرات را می دهم ولی خوش بین نیســتم‪.‬‬ ‫بنابراین اصل مذاکرات از گذشته شروع شده تا به دولت اقای‬ ‫روحانی رسیده است‪.‬‬ ‫دوم اینکــه در خصوص مذاکرات که بعد از ‪ ۳۶‬ســال‬ ‫که امریکا با ما قطــع رابطه کرده یا ‪ ۱۲‬ســالی که تحریم ها‬ ‫تشدید شده است ما نباید انتظار داشته باشیم در مدت زمان‬ ‫دولت مواجهه خوبی با‬ ‫منتقدان نداشته است‬ ‫لطف اهلل فروزنده‬ ‫‪14‬‬ ‫سخنگوی جمعیت ایثارگران‬ ‫اقــای رئیس جمهــور در زمــان تبلیغــات انتخاباتی‬ ‫شــعارهایی را مطرح کردند و بــه مردم قول هایــی دادند‪،‬‬ ‫چنانچه بعد از گذشــت دو ســال می بینیم کــه خیلی از ان‬ ‫قول ها عملی نشده است به دلیل انکه دولت اشکال تحلیلی‬ ‫دارد‪ .‬فکر کرده است می تواند مشــکلش را با استکبار حل‬ ‫کند؛ اما تاکنون هم می بینیم که نتوانسته اند‪ .‬همچنان که‬ ‫می بینیم با وجود انکه تیم مذاکره کننده هسته ای ما صداقت‬ ‫خود را ثابت کرده‪ ،‬اما رفتار استکبار روز به روز در مذاکرات‬ ‫بدتر و زیاده خواهی شان بیشتر می شود‪.‬‬ ‫نقطه ضعف دیگــر دولت تدبیر و امید بــه اعتقادم به‬ ‫کار گرفتن مدیران در رده ســنی باال است‪ .‬باید هماهنگی‬ ‫بهتری میان گروه ها و وزارتخانه های مختلف صورت گیرد‬ ‫و پیرو ارزش های نظام باشند‪ ،‬بنابراین با ارائه برنامه روشن‬ ‫و به کارگیری نیروهای جوان مدیریت جهادی را رقم زنند‪.‬‬ ‫عدم تطبیق شعارهای دولت در زمان انتخابات نسبت‬ ‫به عملکرد فعلی انان کامال مشهود اســت هرچند که تورم‬ ‫تا حدی کنترل شــده اما رکود نســبی همچنان وجود دارد و‬ ‫کوتاه و در این حدود ‪ ۱۸‬ماه همه مســائل حل شــده باشد و‬ ‫نتیجه بخشی مذاکرات صد در صد باشد‪.‬‬ ‫نکته دیگر این اســت که به باور بنده در مقاطعی و در‬ ‫مواردی ما از مذاکــرات نتیجه گرفته ایم‪ .‬انهــا با تبلیغات‬ ‫درصــدد القای این مســاله بودند که ایران به دنبال ســاح‬ ‫هســته ای و بمب اتم اســت ولی ما به دنیا اعالم کردیم که‬ ‫به دنبال ســاح اتمی نیستیم و داشتن و ســاختن ان را هم‬ ‫حرام می دانیم و توانســتیم دنیا و منطقه را قانع کنیم که ما‬ ‫به دنبال سالح اتمی نیستیم و این دستاورد بزرگی است‪ ،‬از‬ ‫این جهت که دنیا دیگر ایران را به عنوان خطر اتمی نمی داند‪.‬‬ ‫مردم ما هم در طول مدت مذاکرات تقریبا پذیرفته اند که این‬ ‫طرف مقابل اســت که به دنبال بهانه جویی و زیاده خواهی‬ ‫اســت چون ما انعطاف نشــان داده ایم و انعطاف ما را همه‬ ‫دنیا دیده اند‪.‬‬ ‫مســاله دیگر که باید بگوییم این اســت که اگر اصل‬ ‫مذاکره را پذیرفتیم باید این را هم بپذیریم که در مذاکره باید‬ ‫امتیاز داد و امتیــاز گرفت‪ .‬امتیازی که مــا هرگز نمی دهیم‬ ‫همان خطوط قرمزی اســت که رهبر معظم انقالب اشــاره‬ ‫فرموده اند امــا اینکه درصد غنی ســازی از ‪ ۲۰‬درصد به پنج‬ ‫درصد یا ‪ ۳/۵‬درصد برســد اینها مباحث جانبی است که باید‬ ‫به ان توجه شود‪ .‬پس هم باید امتیاز داد و هم امتیاز گرفت‪.‬‬ ‫اگر منصفانه نــگاه کنیم مــا در طول ایــن ‪ ۱۸‬ماه‬ ‫توانستیم حدود ‪ ۱۲‬میلیارد از موجودی خودمان را‬ ‫بگیریم که در این وانفسای قیمت نفت که به نصف‬ ‫و میزانش هم به یک میلیون بشــکه رسیده قطعا‬ ‫برای ما دستاورد خوبی بوده است‪ .‬این مذاکرات‬ ‫هم ادامــه دارد تــا ببینیم بــه کجا می رســد‪ .‬باید‬ ‫حوصله کرد‪ .‬واقعیت این است که ما از مذاکرات‬ ‫تاکنون ضرر نکرده ایم‪.‬‬ ‫حاال با این توضیحات باید به ســوال شما بازگردم‪.‬‬ ‫اینکه مذاکرات موجب شده دولت از توجه به سیاست داخلی‬ ‫بازداشته شود حرف درستی نیست‪ ،‬چراکه از هیات دولت که‬ ‫‪ ۱۸‬نفر هستند یک وزیر مشغول کار سیاست خارجی است و‬ ‫‪13‬‬ ‫تمام شده ارزان تر از داخل وارد کشــور شود مسلما بخش‬ ‫داخلی توان رقابت نخواهد داشت‪.‬‬ ‫از نظــر ظرفیــت تولیــد دانــش در کشــور موقعیت‬ ‫فوق العاده ای داریم‪ .‬ایرانیان بااستعداد و توانمند هستند و‬ ‫اگر حمایت شوند چنانچه که نشان دادند می توانند به علوم‬ ‫روز دنیا حتی در شدیدترین تحریم هم دست پیدا کنند‪.‬‬ ‫در زمینــه فرهنگی اقدام جــدی و خوبی را از ســوی‬ ‫دولتمردان ندیدیم‪ .‬گاهی اوقات اقداماتی انجام شــد که‬ ‫مورد اعتراض مردم و مراجع تقلید قــرار گرفت بنابراین در‬ ‫عرصه فرهنگی به جای حرکت رو به جلو حرکت رو به عقب‬ ‫داشتیم و توجه به فرهنگ غنی انقالب اسالمی مورد غفلت‬ ‫قرار گرفت همچنین از همان ابتدای دولت یازدهم شــاهد‬ ‫برخورد دوگانه وزارت فرهنگ ارشاد اسالمی و ایجاد فشار و‬ ‫محدودیت بر رسانه های اصولگرا بودیم‪.‬‬ ‫ما نبایــد در مقابله با اســتکبار کوتاه بیاییــم و به انها‬ ‫اعتماد کنیــم مثال در جریــان ویزا ندادن امریــکا به اقای‬ ‫حمید ابوطالبی که از سوی دولت به عنوان نماینده کشورمان‬ ‫در ســازمان ملل متحد معرفی شــده بود انــان فرد دیگری‬ ‫را معرفی کردند که عقب نشــینی دولــت را در ذهن تداعی‬ ‫کرد‪ .‬رفتارهای جبهه استکبار براســاس منطق استکباری‬ ‫انــان اســت و انقالب اســامی ایــران طی این ســال ها‬ ‫همواره در مقابل اســتکبار جهانی ایســتادگی کرده است‪.‬‬ ‫انقالب اســامی نشــان داد که هرگاه از موضــع قدرت با‬ ‫نظام اســتکبار صحبت کنیم انان عقب نشــینی می کنند و‬ ‫همان زمانی که امریکا بــرای ابوطالبی ویزا صادر نکرد اگر‬ ‫دیپلماســی ما قوی برخورد و اقدام انان را محکوم می کرد‬ ‫اتفاق دیگری می افتاد‪.‬‬ ‫در خصوص برخورد بــا منتقدین دولت‪ ،‬متاســفانه با‬ ‫لحن شدید و توهین امیزی برخورد شــد و ادبیات نامناسبی‬ ‫را برای خطاب قرار دادن منتقدان بــه کار گرفتند؛ از جمله‬ ‫اینکه گفته شد تازه به دوران رسیده اند‪ ،‬بزدل هستند‪ ،‬ترسو‬ ‫هســتند یا بروند به جهنم و‪ ...‬انتقاد جدی تر بنده به دولت‬ ‫در زمینه عدم توجه به اقتصاد مقاومتی است‪ .‬در این مقطع‬ ‫از رئیس جمهور انتظار می رود با همت و عنایت بیشتری به‬ ‫مهم ترین وعده اقتصادی خود در سال گذشته یعنی بهبود‬ ‫مستمر محیط کســب وکار بپردازد و گزارش رسمی منتشره‬ ‫توسط مرکز پژوهش های مجلس شورای اسالمی را درباره‬ ‫اجرایی نشدن بیش از ‪ ۶۵‬درصد از احکام قانون یاد شده‪،‬‬ ‫پیگیری کنند‪.‬‬ ‫از مسئوالن ارشد اقتصادی انتظار داشتیم در اجرای‬ ‫سیاســت های کلی اقتصاد مقاومتی‪ ،‬کاهش هزینه های‬ ‫غیرضروری و تشــریفاتی را در دســتورکار قرار دهند و وقت‬ ‫و تمرکز خــود را به جای فعالیت های کم اثــر مانند برگزاری‬ ‫همایش های تکراری و نمایشــی‪ ،‬صرف پاســخگویی به‬ ‫مشکالت تولیدکنندگان و صادرکنندگان کشور کنند‪.‬‬ ‫بقیه مانند وزیر نیرو‪ ،‬وزیر صنعت‪ ،‬وزیر کشاورزی و امثالهم‬ ‫همه کار خود را انجام می دهند‪ .‬خود دولت هر هفته حداقل‬ ‫دو نشســت دارد که به امــور روزمــره می پردازند‪ .‬همچنین‬ ‫سفرهای استانی اقای روحانی هم در راستای فعالیت های‬ ‫داخلی است و ربطی به مذاکرات ندارد بنابراین من این حرف‬ ‫را قبول ندارم که تمام توجه دولت معطوف مذاکرات شده و‬ ‫از کار داخل غافل است‪.‬‬ ‫به هر حال یک مســاله مهم در مورد اقای روحانی‬ ‫نســبت ایشــان با طیف ها و جناح های سیاســی‬ ‫است‪ .‬سوال این است که اقای روحانی را دو سال‬ ‫پــس از پیــروزی اش در انتخابــات می توان یک‬ ‫اصالح طلب نامید؟‬ ‫خود مــن از نظر فکــری و اندیشــه ای معتقدم که‬ ‫دولت باید فراجناحی باشد زیرا رئیس جمهور بعد از انتخاب‬ ‫شــدن‪ ،‬رئیس جمهور همه مردم اســت چه انهایی که به او‬ ‫رای داده اند و چه کسانی که به دیگران رای داده اند و حتی‬ ‫کسانی که در رای گیری شرکت نکرده اند‪ .‬یعنی اقای روحانی‬ ‫االن رئیس جمهور ‪ ۷۸‬میلیون نفر جمعیت ایران است‪.‬‬ ‫اگر به متن سوگندی هم که رئیس جمهور در مجلس و‬ ‫در مراسم تحلیف ایراد کرده نگاه کنید ایشان در برابر قران‬ ‫برای ملت سوگند خورده اســت بنابراین اقای روحانی حتما‬ ‫باید فراجناحی باشد‪.‬‬ ‫نکتــه دیگــر اینکــه متاســفانه در کشــور مــا برای‬ ‫در ایــن مقطــع از رئیس جمهــور انتظار‬ ‫می رود بــا همــت و عنایت بیشــتری به‬ ‫مهم ترین وعده اقتصادی خود در سال‬ ‫گذشــته یعنــی بهبــود مســتمر محیط‬ ‫کســب وکار بپــردازد و گزارش رســمی‬ ‫منتشــره توســط مرکــز پژوهش هــای‬ ‫مجلس شورای اسالمی را درباره اجرایی‬ ‫نشدن بیش از ‪ ۶۵‬درصد از احکام قانون‬ ‫یاد شده‪ ،‬پیگیری کند‬ ‫مثلث | شماره ‪266‬‬ ‫ســید رضا اکرمی می گوید‪:‬‬ ‫«مــن ایــن حــرف را قبول نــدارم‬ ‫که تمــام توجــه دولــت معطوف‬ ‫مذاکرات شده و از کار داخل غافل‬ ‫است‪ ».‬او معتقد است که دولت‬ ‫انچنان که منتقــدان می گویند‬ ‫خود را درگیر پرونده هسته ای نکرده و به حوزه های‬ ‫دیگر هم توجــه دارد‪ .‬گفت وگوی ما را بــا این چهره‬ ‫سیاسی در ادامه بخوانید‪.‬‬ ‫اصالح طلبــی و اصولگرایی یــک تعریــف نظام مند وجود‬ ‫ندارد که بر طبــق ان بگوییم فالنــی اصالح طلب یا فالنی‬ ‫اصولگرا است‪.‬‬ ‫چه بســا اصولگرایی که حتما باید اصالح طلب باشد‬ ‫و چه بســا اصالح طلبی که حتما باید اصول را قبول داشــته‬ ‫باشد‪ .‬مشکل ما مشکل تحزب است چون در کشور ما تحزب‬ ‫و تشــکل قوی و قانونمند و یا در عمل شفاف نداریم‪ .‬بیشتر‬ ‫افراد را به اصالح طلب یا اصولگرا تقســیم می کنیم که این‬ ‫تقسیم جامعی نیست‪.‬‬ ‫شــما بزرگتریــن کامیابــی و بزرگتریــن ناکامــی‬ ‫ دولت اقای روحانی را در طول ‪ ۲‬ســال گذشته چه‬ ‫می دانید؟‬ ‫مورد دوم را که هرگز جواب نمی دهم اما بزرگترین‬ ‫کامیابی را در این می دانم که لباس ریاست جمهوری بر اندام‬ ‫اقای روحانی رسا است و دیگر اینکه ایشان توانسته ارامش‬ ‫را در کشور چه از نظر اقتصادی چه از نظر اجتماعی و سیاسی‬ ‫در داخل و خارج به وجود بیاورد‪.‬‬ ‫بر فرض مشکالتی که در کشور از قبیل گرانی و تورم و‬ ‫رکود و‪ ...‬داریم ولی نگرانی در مورد نبود امنیت و یا نوسانات‬ ‫اقتصــادی و امثــال اینها نداریم کــه من ایــن را بزرگترین‬ ‫کامیابی می دانم‪.‬‬ ‫و حاال با ایــن تفاســیر می توانیــم بگوییم دولت‬ ‫روحانی شانس دو دوره ای شدن را دارد؟‬ ‫فکر می کنم خیلی زود است برای جواب این سوال‬ ‫و من پاسخ ان را نمی دهم‪.‬‬ ‫سوال اخرم این است که باتوجه به نزدیک بودن‬ ‫انتخابات مجلس دهم شما فکر می کنید گفتمان‬ ‫و یا افراد نزدیک به اقای روحانی می تواند ســهم‬ ‫خوبی از صندلی های پارلمان بگیرد؟‬ ‫ورود به این مساله هم زود اســت‪ .‬هنوز انتخابات‬ ‫کلید نخورده اســت بنابراین مادامی که ثبــت نام ها و تائید‬ ‫صالحیت ها صورت نگرفته ما نمی توانیم راجع به انتخابات‬ ‫نگاهی روشن و دقیق داشته باشیم‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫مردم به وضوح شاهد افزایش قیمت ها هستند مثال زمانی‬ ‫که مســئوالن اعالم می کنند از رکود عبور کرده ایم با گفتن‬ ‫و صرف امــار دادن کاری اتفاق نمی افتد‪ .‬گفتند که رشــد‬ ‫اقتصادی چهار درصد ایجاد شده چرا ما اثار این رشد چهار‬ ‫درصدی را نمی بینیم؟‬ ‫اگر می خواهیم کشور پیشرفت داشــته باشد‪ ،‬مردم‬ ‫رضایت پیدا کننــد و رونق اقتصــادی اتفاق بیفتــد باید به‬ ‫توانمندی داخلی توجه کنیم‪ .‬به نظرم مشکلی که در حال‬ ‫حاضر وجود دارد عدم توجه مجموعــه دولت به ظرفیت و‬ ‫توانمندی داخلی است‪ .‬تئوریســین های وابسته به دولت‬ ‫معتقدند که توســعه از طریــق حل مذاکرات هســته ای و‬ ‫رســیدن به توافق اتفاق می افتــد‪ .‬ما هم بــا توافق خوب‬ ‫یعنی توافقی که عزت کشور و اقتدار ملی را خدشه دار نکند‬ ‫موافق هستیم اما با اینکه همه چیز را به مذاکرات گره بزنیم‬ ‫و بگوییم اگر توافق نشود پیشرفتی شکل نمی گیرد کامال‬ ‫مخالفیم چرا که کشــور از زمان انقالب اســامی تاکنون‬ ‫تحریم بوده و توافقی هم وجود نداشت اما به پیشرفت های‬ ‫عظیمــی در تمامی حوزه ها دســت پیدا کردیــم‪ .‬انچه که‬ ‫مشکالت را ریشه ای حل می کند‪ ،‬توجه و توجه و توجه به‬ ‫توانمندی داخلی و استفاده از ظرفیت درونی کشور است‪.‬‬ ‫اما متاســفانه دولت به تولید ملی توجه نــدارد‪ .‬اکثر‬ ‫کارخانه هــا تعطیــل و یــا نیمه تعطیــل هســتند‪ ،‬واردات‬ ‫به شدت در کشور گســترش یافته‪ ،‬با قاچاق کاال به صورت‬ ‫جدی برخورد نمی شــود و تمامی اینها بــه بحث مذاکرات‬ ‫ربطی ندارد‪ ،‬بلکه مدیریت صحیــح و برنامه می طلبد که از‬ ‫واحدهای تولیدی حمایت شــود‪ .‬اجازه ندهیم هر کاالیی‬ ‫به کشور وارد شود تا زمانی که کاالی چینی و ترکی با قیمت‬ ‫دولت‬ ‫‪45‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪46‬‬ ‫مثلث | شماره ‪266‬‬ ‫دولت‬ ‫عبدالرضا رحمانی فضلی‬ ‫سیدمحمود علوی‬ ‫عبدالرضــا رحمانی فضلی یکــی از معــدود وزرای دولت یازدهم اســت کــه از اردوگاه‬ ‫اصولگرایان به کابینه پیوسته است‪ .‬او که از چهره های نزدیک به علی الریجانی رئیس مجلس‬ ‫به شمار می رود‪ ،‬از ابتدای فعالیت خود در دولت‪ ،‬با انتقادات گسترده ای از سوی اصالح طلبان‬ ‫مواجه بوده است‪ .‬عمده انتقاداتی که اصالح طلبان به رحمانی فضلی وارد می کنند‪ ،‬در حوزه‬ ‫معاونت سیاسی وزارتخانه تحت امر اوست‪ .‬انها بر این عقیده اند که رحمانی فضلی در این حوزه‬ ‫انچنان که باید و شاید عمل نکرده و حتی اختالفاتش با سید کاظم میرولد‪ ،‬منجر به خالی ماندن‬ ‫نسبتا طوالنی مدت کرسی معاونت سیاسی وزارت شد و سبب شد که مطالبات اصالح طلبان از‬ ‫مهم ترین نهاد سیاسی دولت‪ ،‬براورده نشود‪ .‬این انتقادات اگرچه از زمان انتصاب محمدحسین‬ ‫مقیمی به معاونت سیاسی فروکش کرده است‪ ،‬اما این جریان همچنان نسبت به حضور برخی‬ ‫چهره ها در اســتانداری ها و فرمانداری های دولت یازدهم موضع انتقــادی خود را حفظ کرده‬ ‫اســت‪ .‬البته این بدین معنا نیســت که اصولگرایان به عملکرد رحمانی فضلــی انتقاد ندارند؛‬ ‫چه انکه اصولگرایان بهارستان نشین در برهه ای اســتیضاح او را پیگیری کردند اما بر اساس‬ ‫شنیده های خبرنگار مثلث‪ ،‬یکی از چهره های نزدیک و کلیدی وزیر کشور به نمایندگان گفته‬ ‫بود که مطمئن باشید اگر رحمانی فضلی استیضاح و برکنار شود‪ ،‬جانشین او یک وزیر اصولگرا‬ ‫نخواهد بود‪ .‬وزیر کشــور دولت یازدهم همچنین چندی پیش با اظهــارات خود مبنی بر ورود‬ ‫پول های کثیف به عرصه سیاست‪ ،‬خبرساز شد؛ اظهاراتی که حتی واکنش نمایندگان مجلس‬ ‫نهم را نیز برانگیخت‪.‬‬ ‫ســید محمود علــوی‪ ،‬وزیــر اطالعــات دولــت یازدهــم از چهره هــای نزدیــک بــه‬ ‫هاشمی رفسنجانی است که سابقه ریاست سازمان عقیدتی سیاسی ارتش را نیز در کارنامه خود‬ ‫داراست‪ .‬در ابتدای کار‪ ،‬بسیاری معتقد بودند که علوی به دلیل نداشتن سابقه امنیتی در کارنامه‬ ‫خود‪ ،‬از عهده این مسئولیت سنگین برنخواهد امد‪ ،‬اما علوی تالش کرد تا با در پیش گرفتن‬ ‫مشــی خاص خود در اداره این وزارتخانه‪ ،‬منتقدان خود را اقناع کنــد‪ .‬او که در زمان تبلیغات‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری ‪ 92‬یکی از اعضای ارشد ستاد انتخاباتی حسن روحانی بود‪ ،‬پس‬ ‫ی که در‬ ‫از کسب رای اعتماد برای تصدی وزارت اطالعات در مصاحبه ای اعالم کرد که افراد ‬ ‫ستادهای انتخاباتی میرحسین موسوی و مهدی کروبی فعالیت داشتند و در جریان حوادث پس‬ ‫از انتخابات ریاست جمهوری دهم تخلفی مرتکب نشده اند‪ ،‬با خیال اسوده به کشور بازگردند و‬ ‫وزارت اطالعات امنیت انان را تضمین می کند‪ .‬او همچنین در اردیبهشت ماه سال گذشته در‬ ‫دهستان دشــت عباس گفت‪« :‬اصالح طلب و اصولگرا همه فرزند مملکت هستند و هر کدام‬ ‫توانایی کار داشته باشند به انها میدان کار داده می شود‪».‬‬ ‫ سوم تیر سال ‪ ،93‬حمید رسایی‪ ،‬نماینده منتســب به جبهه پایداری اعالم کرد که وزیر‬ ‫اطالعات با اعضای جبهه مشارکت دیدار خصوصی داشته و از وی خواست محتوای این جلسه‬ ‫را افشا کند‪ .‬همچنین ماجرای فرزند معنوی وزیر اطالعات یکی دیگر از حاشیه هایی بود که در‬ ‫دوره وزارت علوی‪ ،‬او را در رسانه ها مطرح کرد‪.‬‬ ‫اصالح طلبان نیز پس از گذشت یک سال از مسئولیت علوی در وزارت اطالعات‪ ،‬از او در‬ ‫حوزه های مختلفی از جمله انچه ازادی های اجتماعی در ایران خواندند‪ ،‬زبان به انتقاد گشودند‬ ‫و از نحوه اداره این وزارتخانه انتقاد کردند‪.‬‬ ‫دولت‬ ‫اسحاق جهانگیری‬ ‫محمد جوادظریف‬ ‫اسحاق جهانگیری جدی ترین و تشکیالتی ترین چهره حزبی منتسب به جریان تکنوکرات‬ ‫اصالح طلبان در دولت حســن روحانی اســت‪ .‬او با دارا بودن ســابقه وزارت صنایع در دولت‬ ‫سید محمد خاتمی و همچنین عضویت در بنیاد باران و ریاست شورای مرکزی حزب کارگزاران‬ ‫سازندگی‪ ،‬وزنه نسبتا قابل توجهی در میان اصالح طلبان به حساب می اید‪ .‬جهانگیری که رابطه‬ ‫نزدیکی با هاشمی رفسنجانی دارد و به عنوان سهمیه مشترک اصالح طلبان و هاشمی در دولت‬ ‫یازدهم شناخته می شود‪ ،‬تالش کرده در دوره فعالیت خود در قامت معاون اول رئیس جمهور‪،‬‬ ‫از خود چهره ای کارامد به نمایش بگذارد و وارد حاشیه های سیاسی نشود‪ .‬او از ابتدای هر هفته‬ ‫در جلسات کاری و اداری مختلفی شرکت می کند و اگر اقتضا کند‪ ،‬راهی استان ها نیز می شود‪.‬‬ ‫البته اظهارات او در جلسه حزب کارگزاران سازندگی یکی از موارد استثنا یی است‪ .‬در این‬ ‫جلسه‪ ،‬جهانگیری با بیان اینکه اگر مجلس خوبی شکل نگیرد کار دولت ناتمام خواهد بود‪ ،‬از‬ ‫ضرورت تالش برای تشکیل یک مجلس معتدل سخن گفت و با اشاره به تجربه انتخابات ‪،92‬‬ ‫تاکید کرد که باید به یک همگرایی بین اصالح طلبان معتدل و اصولگرایان اصیل اندیشید‪ .‬او‬ ‫همچنین در سخنانش بر اهمیت برگزاری انتخابات در سالمت کامل تاکید کرد‪ .‬این سخنان‬ ‫جهانگیری با واکنش برخی چهره های شاخص و رسانه های اصولگرا مواجه شد و حتی عده ای‬ ‫از این اظهارات به عنوان مصداق دخالت دولت در انتخابات یاد کردند‪.‬‬ ‫محمد جواد ظریف یکی از سنگین ترین مســئولیت ها را در دولت یازدهم برعهده دارد؛‬ ‫چه انکه به زعم منتقدان دولت‪ ،‬حســن روحانی تمام تخم مرغ های خود را در ســبد سیاست‬ ‫خارجی چیده است‪.‬‬ ‫قضاوت ها پیرامون وزیر خارجه دولت یازدهم بسیار متناقض است؛ از یکسو عده ای او‬ ‫را با محمد مصدق عامل ملی شــدن صنعت نفت و یکی از چهره های ملی تاریخ معاصر ایران‬ ‫قیاس می کنند و از ســوی دیگر‪ ،‬گروهی او را به کوتاه امدن در برابر زیاده خواهی های طرف‬ ‫مذاکره کننده متهم می کنند‪.‬‬ ‫ظریف از ابتــدای معرفی به مجلس برای کســب رای اعتمــاد تا به امــروز‪ ،‬گروهی از‬ ‫نمایندگان مخالف را پیش روی خود دارد که از میانه راه‪ ،‬نام «دلواپسان» را برای خود برگزیدند؛‬ ‫گروهی که خود را اصلی تریــن طیف مخالفان دولــت روحانی معرفی می کنــد‪ .‬حتی برخی‬ ‫نمایندگان مجلس که اغلب انها منتســب به جبهه پایداری هستند ابایی ندارند ظریف را برای‬ ‫طرح سوال‪ ،‬به صحن علنی بکشانند یا در جلسه مجلس بر سر او فریاد بزنند‪.‬‬ ‫ظریف البته تالش کــرده که در برابر انتقادها سکوت پیشــه کند و فقــط هر از گاهی به‬ ‫انتقادات مطرح شده پاسخ دهد و مخالفان سیاست خارجی دولت یازدهم را به ارامش دعوت‬ ‫کند‪ .‬وزیر خارجه دولت یازدهم‪ ،‬در برهه ای نیز با انتشار سخنانی که منتسب به او خوانده شد‪،‬‬ ‫در صدر اخبار قرار گرفت؛ سخنانی که بر اســاس انها ظریف گفته بود اگر مذاکرات شکست‬ ‫بخورد و توافق حاصل نشــود‪ ،‬جناح میانه رو در انتخابات مجلس و ریاست جمهوری اینده در‬ ‫برابر تندروها شکست خواهد خورد‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪266‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪47‬‬ ‫دولت و اقتصاد‬ ‫بی شــک می توان گفت که اصلی ترین شــعارهای دولــت یازدهم در‬ ‫زمینه بهبود وضعیت اقتصادی متمرکز بوده که سیاســت خارجی کشور نیز‬ ‫تاثیرپذیرفته از ان برنامه ریزی شده است‪ .‬بر این مبنا مدیریت اجرایی در تحقق‬ ‫وعده های داده شده به یک تیم توانمند و باسابقه نیاز داشته که در این پرونده‬ ‫میزان موجودیت و عملکرد ان بررسی شده است‪.‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫ت‬ ‫یتر‬ ‫اول‬ ‫اقتصاد ایران ‪ ،‬امروز و این ساعت‬ ‫نگاهیبهکارنامهدو سالهاقتصادیدولتیازدهم‬ ‫فاطمه کریمخان‬ ‫خبرنگار‬ ‫اقتصاد‬ ‫‪48‬‬ ‫مثلث | شماره ‪266‬‬ ‫‪1‬‬ ‫می گوینــد رای دادن بــه اقای روحانــی حاصل یک‬ ‫دو دو تا چهار تای منطقی بود‪ ،‬اقای روحانی شــعار داده بود‬ ‫که «چرخ سانتریفیوژ ها باید بچرخد و چرخ زندگی مردم هم‬ ‫باید بچرخد» ‪ ،‬شرایط نا بسامان اقتصادی عقالنیتی را حاکم‬ ‫کرد که از دل ان رای به روحانی معتدل خارج شد‪ .‬روحانی‬ ‫حتی پیش از مستقر شدن درکاخ ریاست جمهوری هم‪ ،‬قول‬ ‫و قرار های اقتصادی با مردم می گذاشت و امید می داد که‬ ‫با انتخاب او قرار اســت اوضاع اقتصادی کشور و وضعیت‬ ‫معیشت مردم بهتر شود‪.‬‬ ‫او در اولین نشست مطبوعاتی اش پیش از تنفیذ حکم‬ ‫ریاســت جمهوری از نگرانی های مردم در اســتانه اغاز ماه‬ ‫رمضان حــرف زده بود و وعده داده بود کــه تیم دولت او ‪ ،‬با‬ ‫دولت مســتقر دهم همکاری خواهند کرد تا مردم از همان‬ ‫اغاز شاه د تالش اقتصادی دولت برای بهبود معیشت شان‬ ‫باشند‪.‬‬ ‫«دولت شــما یعنی دولت تدبیر و امیــد طبق وعده در‬ ‫راه نجات اقتصاد کشــور‪ ،‬احیای اخالق و تعامل سازنده با‬ ‫جهان با مشــی اعتدالی‪ ،‬اهداف ملی را دنبال خواهد کرد‪ .‬‬ ‫برای حل این مســائل اقتصادی الزم و ضروری اســت که‬ ‫اقداماتی در دو مرحله مقدماتی انجام شــود‪ .‬در مرحله اول‬ ‫باید به فکر نیازهای فوری مردم مثل کاالهای اساسی بود و‬ ‫برای ایجاد ثبات و ارامش در عرصه اقتصادی باید ظرفیت‬ ‫اقتصادی در کشــور فعال و موانعی کــه در این زمینه وجود‬ ‫دارد برطرف شــود‪ .‬بخش هایی که فعال نیستند باید فعال‬ ‫شوند و نقدینگی به ســرعت کنترل و به سمت تولید هدایت‬ ‫شود‪ .‬مساله اشــتغال مساله بســیار مهم و دغدغه اکثریت‬ ‫خانواده های ایرانی عزیز است و حل اساسی مساله اشتغال‬ ‫زمانی است که رونق اقتصادی شکل بگیرد و کسب و کار نیز‬ ‫رونق پیدا کند‪ ،‬نرخ بیکاری کاهش یافته و به نرخ قابل قبولی‬ ‫برســد‪.‬در این زمینه قانونی به مجلس بــرای تصویب ارائه‬ ‫می دهیم‪ ،‬دولت هم برنامه ریزی می کند که مشکالت دیگر‬ ‫را رفع کند و ان شاءالله شاهد خواهیم بود که در سال اول اثار‬ ‫این مساله را ببینیم‪» .‬‬ ‫رئیس جمهور در این جلسه همچنین بر لزوم تعامل با‬ ‫کشور های دیگر در مورد مسائل اقتصادی هم تاکید کرد ‪:‬‬ ‫«در شــرایطی که در دنیــای امروز با معضــات اقتصادی‬ ‫مواجه هســتیم‪ ،‬این تحریم به ضرر خود غرب است و اگر‬ ‫سودی داشته باشد‪ ،‬برای اســرائیل است و برای هیچ کس‬ ‫دیگری سود ندارد‪».‬‬ ‫با این وجود بخــش عمده راه حل هــای اقتصادی او‬ ‫معطوف به داخل بود‪« :‬راه حل اساسی اقتصاد‪ ،‬رونق تولید‬ ‫و هدایت پس انداز های مردم و همچنین هدایت نقدینگی به‬ ‫سمت تولید است‪ .‬مشوق های تولید در این راستا اولین قدم‬ ‫است‪ ،‬ضمن اینکه در بخش تولید ظرفیت های الزم باید پر‬ ‫شود‪ .‬بحث ســرمایه از یک طرف و بهره وری از سوی دیگر‬ ‫می تواند حرکت اول را به وجود بیاورد‪».‬‬ ‫بعد از مستقر شــدن دولت ‪ ،‬خیلی ها کابینه اقتصادی‬ ‫دولت را کابینه جنگ نامیدند‪ .‬سپید کرده های اداره اقتصاد‬ ‫کشــور ‪ ،‬افرادی مانند نعمت زاده ‪ ،‬زنگنه و اخوند ی روی کار‬ ‫امدند تا وعده دولت را محقق کنند اما خیلی زود روشــن شد‬ ‫که اوضاع به قرائــت دولت‪ ،‬بد تر از ان چیزی اســت که به‬ ‫نظر می رسید‪.‬‬ ‫خزانه خالی‬ ‫در جریان تالش ها بــرای از ســر گیری مذاکرات بود‬ ‫که رئیس جمهور با یک اظهارنظر جنجالی خودش را سیبل‬ ‫انتقاد های مخالفان کــرد‪ .‬او در جریان ســخنرانی اش در‬ ‫مراســم اغاز ســال تحصیلی در دانشــگاه تهــران ‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫«دولت یازدهم در شــرایطی کار خود را اغاز کرده است که‬ ‫با یک خزانه خالــی و انبوهــی از بدهکاری مواجه اســت ‪.‬‬ ‫هفته گذشــته یک صندوق اعالم کرد که بیش از ‪ 50‬هزار‬ ‫میلیارد تومــان از دولت طلبکار اســت و صنــدوق دیگری‬ ‫گفت طلبکاری اش بیش از اینهاست‪ ،‬البته اینها گوشه ای‬ ‫از بدهکاری هــای دولت اســت‪ ،‬امــا دولت با امیــد کامل‬ ‫و اعتماد به مــردم و عقالنیــت و تدبیر و البتــه کلید همت‬ ‫فرهیختگان و اندیشمندان و استقامت ملت ایران به تعبیر‬ ‫مشکل اقتصاد‬ ‫در تزریق پول نیست‬ ‫گفت وگو با محمد خوش چهره‬ ‫استاد اقتصاد‬ ‫مقام معظم رهبری از این پیچ به خوبی عبور خواهد کرد‪».‬‬ ‫این یک جمله جنجالی تا ماه هــا گریبان دولت را رها‬ ‫نمی کرد ‪ .‬در اولین واکنش ها‪ ،‬کاظم انبارلویی در یادداشتی‬ ‫که چندیــن بــار در رســانه های مختلف اصول گرا منتشــر‬ ‫شــد ‪ ،‬از رئیس جمهور انتقاد کرد و با بر شــمردن محل های‬ ‫درامد دولــت و رقم هایی که از ان حاصل می شــود ‪ ،‬اظهار‬ ‫کرد‪« :‬اینکه گفته شــود خزانه کشــور خالی اســت مفهوم‬ ‫ان این اســت که خزانه دخلی از باب در امد عمومی‪ ،‬درامد‬ ‫دارایی های ســرمایه ای و درامد دارایی هــای مالی ندارد‪،‬‬ ‫پس مملکت در این شــش ماه چگونه اداره می شده است!‬ ‫وقتی دخل مملکت صفر است پس مخارج مملکت را در این‬ ‫شش ماه فرشتگان تامین کرده اند؟! در این مدت حتی یک‬ ‫ریال از پرداخت های جاری دولت متوقف نبوده است‪ .‬این‬ ‫پرداخت ها با کدام دریافت ها انجام می شود؟ نمی دانم عهد‬ ‫اقای روحانی با مردم چه شد و این حرف ها چه نسبتی با دولت‬ ‫راستگویان دارد‪».‬‬ ‫ت‪ ،‬‬ ‫بعد موج انتقاد هایی کــه رئیس جمهور را در برگرف ‬ ‫برای مدتی فتیلــه اظهارنظر های اقتصــادی پایین بود‪ ،‬با‬ ‫این حال اقدام بعدی دولت ‪ ،‬دوبــاره موجی از انتقاد ها را به‬ ‫همراه اورد‪.‬‬ ‫بسته امنیت غذایی و درد سر های جدید‬ ‫زمستان سال ‪ ، 92‬برای اولین بار در دولت جدید طرحی‬ ‫به نام تامین امنیت غذایی اجرایی شد ‪ ،‬در حالی که گفت وگو‬ ‫بر سر پرداخت یارانه کاالیی‪ ،‬به عنوان یکی از راه های پیش‬ ‫روی دولت برای کمک به اقشار اســیب پذیر و البته راه حل‬ ‫ا و ضــاع بــورس از ان روز هــای ســو د اوری‬ ‫شــگفت انگیز فاصله گرفته است‪ .‬شاخص ها‬ ‫مدت هاست که بســیار با احتیاط سبز می شوند‬ ‫و همین موضوع باعث انتقاد های شدید در مورد‬ ‫عملکرد افرادی مانند رئیس سازمان بورس شده‬ ‫است اما رکود واقعی در بورس از کجا اب می خورد‬ ‫مالیاتــی دقیق داریم که ثروتمندان مشــخص باشــند و نه‬ ‫سیستم تامین اجتماعی که نیازمندان‪».‬‬ ‫«اگر مردم به زحمت افتادند در زمینه ســبد کاال‪ ،‬من‬ ‫به عنوان رئیس جمهــور از انان عذرخواهــی می کنم‪ .‬این‬ ‫دولت اگر نقص داشته باشد خواهد گفت و ما نقص داشتیم‬ ‫ی می کنیم‪ ..‬البته باید اقدامات اساســی انجام‬ ‫و عذرخواه ‬ ‫شود و اینها مانند مسکن است‪ .‬نباید مردم به سبد و یارانه نیاز‬ ‫داشته باشند ولی به هرحال اینها زمان می برد‪».‬‬ ‫با این حال طرح توزیــع کاال در میان مــردم در طول‬ ‫ماه های بعدی هم ادامه پیدا کرده اســت ‪ ،‬بعــد از اینکه در‬ ‫جریان فــاز اول توزیع کاال عــده زیادی از مــردم موفق به‬ ‫دریافت کاال نشــدند بالفاصله فاز دوم طرح هم اجرا شد تا‬ ‫قبل از پایان زمستان همه مردمی که شامل دریافت این سبد‬ ‫می شدند کاال های خود را دریافت کرده بودند‪.‬‬ ‫حاشیه های زیاد توزیع ســبد کاال در این مرحله باعث‬ ‫شد که دولت فاز های بعدی اجرای طرح امنیت غذایی را در‬ ‫سکوت خبری انجام دهد و به صدور اعالمیه هایی رسمی در‬ ‫این مورد بسنده کند‪.‬‬ ‫نفت و امید های پیش رو‬ ‫تک نرخی شدن قیمت سوخت ‪ ،‬پذیرش اجباری‬ ‫شــاید یکی از مهم ترین چالش های دولت و مردم در‬ ‫حــوزه وزارت نفت ‪ ،‬مســاله قیمت بنزین باشــد ‪ ،‬موضوعی‬ ‫که بنا بر رســم این روز های زندگی مردم تاثیر مستقیمی بر‬ ‫هزینه های جاری خانواده ها می گذارد‪.‬‬ ‫در پایان سال ‪ 92‬هم اعالم شده بود که دولت قیمت‬ ‫بنزین را در سال ‪ 93‬به ‪ 700‬تومان خواهد رساند با این حال‬ ‫توزیع بنزین تکنرخی در سال ‪ 93‬در دستورکار قرار نگرفت‪.‬‬ ‫بهار ‪ ، 94‬زمان مورد نظر دولت برای اجرای نهایی طرح‬ ‫بنز ین تک نرخی بود ؛ اقدامی که به همــان اندازه که برای‬ ‫دولت فشار های انتقادی به ارمغان اورد از طرف کارشناسان‬ ‫و اقتصاد دان ها مورد تعریف و تمجید قرار گرفت‪ .‬دولت با‬ ‫تکنرخی کردن قیمت بنزین و رســاندن ان به ‪ 700‬تومان‪ ،‬‬ ‫در امد ‪ 3‬هــزار میلیارد تومانی از این محــل برای خودش به‬ ‫دست اورد که گفته می شود باید در محل پرداخت یارانه ها‬ ‫هزینه شود‪.‬‬ ‫مسکن در حضیض موج سینوسی‬ ‫اقای روحانی هیچ وقت بنای این را نداشته است که به‬ ‫صراحت از طرح مسکن مهر انتقاد کند‪ .‬او که در وعده های‬ ‫انتخاباتی اش مســکن مهر را طرح خوبی که نیازمند برخی‬ ‫اصالحات است‪ ،‬توصیف کرده بود‪ ،‬بعد از انتخابش هم بر‬ ‫این موضوع که پروژه مســکن مهر نمی تواند به ان صورتی‬ ‫که در دولت گذشــته عملیاتی شــده بود ادامه داشته باشد‬ ‫تاکید کرد‪.‬‬ ‫با این وجــود تالش های دولــت برای اســتقرار یک‬ ‫طرح مســکن جدید و قابل قبول که در برنامه های وزیر راه و‬ ‫شهر سازی از ان به عنوان طرح مســکن اجتماعی یاد شده‬ ‫بود هم بعد از گذشت دو سال از روی کار امدن دولت یازدهم‬ ‫هنوز بدون هیچ اینده روشنی با عالمت سوال رو به رو است‪.‬‬ ‫در تمام دو سال اخیر انچه که به عنوان غیر متعهد بودن‬ ‫دولت به وعده ها در مورد تحویل مســکن مهر یاد می شد‪ ،‬‬ ‫زمینه های انتقاد به دولت را فراهم کرده است‪ ،‬با این وجود‬ ‫بعد از بیانات اخیر رهبری در تاکید بر اینکه طرح مسکن مهر‬ ‫با تمام انتقاد هایی که به ان وجود دارد وبا تمام مشــکالت‬ ‫پیش رویش از جمله مساله تامین اعتبار برای اتمام طرح ها‪ ،‬‬ ‫باید به سر انجام برسد وزارت راه و شهر سازی را بر ان داشته‬ ‫مثلث | شماره ‪266‬‬ ‫وضعیت وزارت نفت به عنوان بزرگ ترین تامین کننده‬ ‫در امد های ارزی کشــور در اغاز بــه کار دولت یازدهم اصال‬ ‫جالب نبود‪ .‬عالوه بر گام برداشــتن ارام قیمت نفت در یک‬ ‫مســیر ســرازیری این وزارتخانه درگیر یکــی از بزرگ ترین‬ ‫سوء اســتفاده های مالی تاریخ خودش بود و هســت که به‬ ‫پرونده بابک زنجانی مشهور شده است‪.‬‬ ‫امیرعباس ســلطانی‪ ،‬عضو کمیسیون انرژی مجلس‬ ‫شــورای اســامی در مورد اتفاقی که در وزارت نفت دولت‬ ‫دهم افتاده اســت‪ ،‬به انجام تحقیق و تفحص در این مورد‬ ‫اشــاره کرده و می گوید‪« :‬پرونده تحقیق و تفحص در مورد‬ ‫وزارت نفت دوران رستم قاسمی است که تا به حال بیش از‬ ‫‪ 500‬صفحه سند در مورد ان جمع اوری شده است‪ .‬صحبت‬ ‫از بدهی ‪ ۱۳‬هزا ر میلیاردتومانی اقای بابک زنجانی به وزارت‬ ‫نفت اســت‪ ،‬ضمن اینکه چهار وزیــر دوران احمدی نژاد‪،‬‬ ‫شــامل وزیر نفت‪ ،‬وزیــر دارایــی‪ ،‬وزیر امورخارجــه و وزیر‬ ‫صنایع ومعادن در این مورد دخیل هســتند و پیگیری در این‬ ‫مورد ادامه دارد‪».‬‬ ‫وزارت نفت بعد از اینکه به بیژن زنگنه رسید ‪ ،‬برنامه های‬ ‫ویژه ای برای خروج از این وضعیت و همچنین سامان دادن‬ ‫به پروژه هــای نیمه کاره ایــن وزارتخانه در ســال های قبل‬ ‫را تدوین کرد‪ .‬توســعه پنــج فاز قدیمی تر پــارس جنوبی در‬ ‫دستورکار قرار گرفت‪ .‬بعد از ان ساخت و توسعه بخش های‬ ‫فراساحلی فازهای پارس جنوبی همچون خطوط لوله‪ ،‬سکو‬ ‫ت و بعد از ان‬ ‫و حفاری چاه های دریایی در دستورکار قرار گرف ‬ ‫تالش برای داخلی سازی برخی ابزار و تجهیزات مورد نیاز در‬ ‫صنعت نفت در دستورکار قرار گرفت‪.‬‬ ‫هر چنــد فعاالن حوزه نفت و پتروشــیمی توســعه کند‬ ‫صنعت پاالیشــگاهی کشور به خصوص پاالیشــگاه ستاره‬ ‫خلیج فارس‪ ،‬افزایش واردات بنزین با توقف تولید ریفرمیت‬ ‫پتروشــیمی‪ ،‬پیگیری برای لغــو مصوبه ســتاد تدابیر ویژه‬ ‫اقتصادی درزمینه قیمت خوراک گاز پتروشــیمی ها‪ ،‬توقف‬ ‫فروش نفت توســط بخش خصوصی و عدم پیگیری جدی‬ ‫برای تصویب سند ملی راهبردی انرژی را از مهم ترین نکات‬ ‫منفی کارنامه اقای زنگنه می دانند اما تالش های بین المللی‬ ‫او در دو سال گذشته برای باز کردن پای شرکت های خارجی‬ ‫به ایران و سرمایه گذاری در صنعت نفت و گاز و پترو شیمی ‬ ‫و از طرف دیگر تاکید مداوم او بر لزوم افزایش تولید و توان‬ ‫ایران برای باز گشــتن به بازار های جهانــی بالفاصله بعد از‬ ‫برداشته شدن تحریم ها‪ ،‬او را به یکی از چهره های محبوب‬ ‫اقتصادی دولت تبدیل کرده است‪.‬‬ ‫حضور قابل قبــول تیــم دیپلماتیــک وزارت نفت در‬ ‫عرصه های جهانــی و به خصوص اجــاس اوپک هر چند‬ ‫زمینه های خوشــبینی به کار وزارت نفــت را فراهم کرده اما‬ ‫جلو ی انتقاد هــا از این وزارتخانه را نگرفته اســت‪ ،‬با وجود‬ ‫اینکه کش و قوس های دیپلماتیک در تمام دو سال گذشته‬ ‫بار ها صنعت نفت را که درگیر کاهش شدید قیمت نفت هم‬ ‫هســت ‪ ،‬به رفع موانع فروش نفت امیدوار کرده است ‪ ،‬هنوز‬ ‫بسیاری از مشکالت بر سر راه فروش نفت ایران باقی مانده‬ ‫است و از انجا که وزارت نفت نمی تواند تجربه تخت فروش‬ ‫خصوصی نفت را یک بار دیگر تکرار کند ‪ ،‬وعده های افزایش‬ ‫تولید نفت تا زمانی که خریداری برای ان وجود ندارد ‪ ،‬عمال‬ ‫در فهرست قول های دست نیافته وزیر نفت باقی می ماند‪.‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫پیشــنهادی برای مدیریت نحوه پرداخت یارانه به مردم‪ ،‬از‬ ‫ابتدای روی کار امدن دولت جدید مطرح بود‪ ،‬ســبد امنیت‬ ‫غذایی کــه در اغاز تعداد بســیار زیادی از مردم را پوشــش‬ ‫می داد و شامل اقالم خوراکی از جمله برنج ‪ ،‬مرغ ‪ ،‬پنیر و تخم‬ ‫مرغ بود ‪ ،‬به صورت رایگان در بین مردم تو زی ع شد‪.‬‬ ‫ی و ‬ ‫مرحله اول اجرای این طرح که با صف های طوالن ‬ ‫نارضایتی های شــدید از طرف مردم همراه بود‪ ،‬انتقاد های‬ ‫بیشماری را هم برای دولت به ارمغان اورد‪ .‬در مجلس دولت‬ ‫متهم به نادیده گرفتن کرامات انســانی شــد و بســیاری از‬ ‫منتقدان اقدام اخیر را بی برنامــه‪ ،‬بدون منطق اقتصادی و‬ ‫غیر قابل دفاع توصیف کردند‪.‬‬ ‫رئیس جمهــور مجبور شــد در این مــورد در تلویزیون‬ ‫توضیح بدهد‪« :‬ما دیدیم قشرهای اسیب پذیر جامعه از نظر‬ ‫سالمت و امنیت غذایی تحت فشار هستند‪ .‬وقتی در دولت‬ ‫بحث کردیم عده ای گفتند تامین اعتبار مشــکل است ولی‬ ‫ما گفتیم به اقشــاری که خیلی در فشار هســتند با سبد کاال‬ ‫کمک کنیم‪ .‬سبد کاال برخالف تعبیر عده ای جایگزین یارانه‬ ‫نمی شود‪ .‬البته اشــکاالتی بود و من هم به خاطر اشکاالت‬ ‫متاثر شدم و دســتور دادم هیاتی اشکاالت را بررسی کنند تا‬ ‫بعدا با این مشکالت روبه رو نباشــیم‪ .‬اما ما نه یک سیستم‬ ‫دولت در عرصه اقتصاد‬ ‫منفعل است‬ ‫گفت وگو با حسین راغفر درباره‬ ‫کارنامه دوساله دولت یازدهم‬ ‫تداوم ابهام‬ ‫حتی با اجرا!‬ ‫نگاهی به حاشیه های ادامه دار‬ ‫توافق نفتی ایران و روسیه‬ ‫‪49‬‬ ‫است که در این مورد تعجیل کند و تالش کند تا پروژه های‬ ‫نیمه کاره هر چه سریع تر به سر انجام برسند‪.‬‬ ‫اما پروژه مســکن مهر تنهــا بخش کارنامــه دولت در‬ ‫زمینه مسکن نیست‪ .‬موضوعی که بیشترین فشار از طرف‬ ‫بخش خصوصی را بــه دولت وارد می کند‪ ،‬رکــود در عرصه‬ ‫تو ساز و معامله مسکن است‪.‬‬ ‫ساخ ‬ ‫با اینکه فعاالن بازار مســکن می گوینــد رکو د فعلی در‬ ‫این بازار از بعد از ســال ‪ 92‬تا به حال بی ســابقه بوده است‪،‬‬ ‫ دولتی ها و کارشناسان حامی سیاست های انقبا ضی معتقد‬ ‫هستند که رکود در بازار مسکن در واقع ادامه موج سینوسی‬ ‫رشد سر ســام اور قیمت مسکن در ســال های پایانی دولت‬ ‫دهم بوده است‪.‬‬ ‫مسئوالن وزارت راه و شهر سازی البته می گویند که این‬ ‫رکود نه در صدور مجوز های ساخت و ساز بلکه تنها در داللی‬ ‫مسکن است با این حال‪ ،‬روشن اســت که حتی اگر وزارت‬ ‫را هو شهر سازی یکپارچه قلم بشود و مجوز های ساخت و ساز‬ ‫امضا کند تا زمانی که فعاالن صنعت ساختمان نمی توانند با‬ ‫فروش واحد های قبلی ساخته شده سرمایه خود را باز گردانند‬ ‫ساخت و ســاز های جدید عمال امکان پذیر نخواهد بود و یا‬ ‫بسیار کند انجام خواهد شد‪.‬‬ ‫قیمت گذاریخودرو‪ ،‬یقهدولتیازدهمراهمگرفتهاست‬ ‫اقتصاد‬ ‫‪50‬‬ ‫مثلث | شماره ‪266‬‬ ‫خودرو را ارابه صنایع سبک کشور می دانند با این حال‬ ‫دو بنگاه بزرگ صنعتی ایران درکنارگروه های خودرو سازی‬ ‫کوچک تری که در شهرســتان ها مستقر هستند ‪ ،‬در حاشیه‬ ‫تحریم و مشــکالت بانکی روز به روز شــرایط ســخت تری‬ ‫را می گذراننــد‪ ،‬همزمان تعیین قیمت محصوالتشــان هم‬ ‫چالشــی مداوم برای همه دولت ها از جملــه دولت یازدهم‬ ‫بوده و هست‪.‬‬ ‫افزایش مرحلــه ای قیمت خودرو با مصوبه شــورای‬ ‫رقابت در ســال ‪ 93‬منجر بــه اعتراض های گســترده علیه‬ ‫دولت شــد اما با ایــن اســتدالل از طــرف تولید کنندگان‬ ‫همراه بود که با وجود افزایش قیمت ها هنوز حاشــیه سود‬ ‫خودرو ســازان تامین نشــده اســت‪ ،‬افزایش قیمت دالر‪،‬‬ ‫ تحریم هایی که قیمت واردات مواد اولیه و قطعات خودرو ها‬ ‫را گران تر می کنــد‪ ،‬افزایش حقوق کارگــران و بیمه ها‪ ،‬در‬ ‫کنار مشکالت جدی در تامین مالی برای صنایع که قیمت‬ ‫نهایی پول مورد نیاز انها را افزایش می دهد منجر به تالش‬ ‫خودرو ســازان برای قیمت گذاری خارج از ساختار شورای‬ ‫رقابت و سپردن کار به دست بازار شده است‪ .‬با اینکه سال‬ ‫گذشته در جریان افزایش قیمت خودرو زمزمه هایی در مورد‬ ‫اعتراض رئیس جمهور به این روند شنیده شد‪ ،‬اما توقف رشد‬ ‫قیمت ها میسر نشد‪.‬‬ ‫تالش های وزیر صنعت اما برای خروج قیمت گذاری‬ ‫خودرو از شورای رقابت و سپردن کار به دست خودرو سازان‬ ‫ادامه پیدا کرد و منجر بــه نامه نگاری بیــن وزارت صنایع و‬ ‫معادن‪ ،‬رئیس جمهور و معاون اول او شــد‪ .‬اواخر سال ‪93‬‬ ‫پیش بینی ها در مورد افزایش قیمت خودرو در سال ‪ 94‬نشان‬ ‫می داد که قیمت انتظاری برای خودرو های داخلی می تواند‬ ‫از ان چیزی که هست باال تر هم باشد‪.‬‬ ‫باوجود اینکه فرمول های ابداعی شورای رقابت معموال‬ ‫به افزایش قیمت بیشــتر خودرو ها و کاهش قیمت برخی از‬ ‫انها تاکید می کند‪ ،‬اما دعوای قیمت گذاری خودرو در دولت‬ ‫روحانی بیشتر بر سر حق شــورای رقابت در دخالت در مورد‬ ‫قیمت گذاری خودرو است ‪ ،‬تا ارقام تعیین شده‪.‬‬ ‫با اینکه وزیر صنعت و معدن در استدالل های مفصلی‬ ‫مدعی شده است که خودرو در ایران کاالیی انحصاری نیست‬ ‫و الزم نیســت دولت در مورد قیمت گذاری ان دخالت کند‪،‬‬ ‫اخیرا رضا شیوا‪ ،‬رئیس فعلی شورای رقابت در اظهارنظری‬ ‫از بحث بر ســر حق این شــورا در مورد قیمت گذاری خودرو‬ ‫خبر داده است‪.‬‬ ‫«طبق مصوبه مجلــس‪ ،‬در ‪ 4‬اســفند ‪ ۹۳‬در رابطه با‬ ‫قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات‬ ‫مالــی دولت‪ ،‬این ابهــام وجــود دارد که ایا شــورای رقابت‬ ‫می تواند در مورد قیمت گذاری خودرو اظهارنظر کند یا خیر‪.‬‬ ‫در ماده ‪ ۲۱‬مصوبــه مجلس‪ ،‬صحبــت از انحصار خدمات‬ ‫عمومی مطرح شده که در این مورد با ابهام روبه رو هستیم‪،‬‬ ‫که ایا مجلس می خواهد اجازه قیمت گذاری برای کاالهای‬ ‫انحصاری را تغییر دهد یا خیر و ایــا ائین نامه مربوط به این‬ ‫موضوع توسط دولت نوشته خواهد شد یا شورای رقابت‪».‬‬ ‫قیمت خــودرو هنــوز هــم یکــی از عوامل فشــار بر‬ ‫تیم اقتصــادی دولت روحانی اســت با این حــال حتی این‬ ‫موضوع هم انقدر ها در رســانه ها مورد بحث قرار نمی گیرد‬ ‫تا تصمیم گیری در مورد ان با کمترین حاشیه انجام شود‪.‬‬ ‫تابلو های بورس همچنان قرمز مانده اند‬ ‫می گویند بورس ایینه تمام نمای اقتصاد کشور است‪،‬‬ ‫روز های افزایــش نجومی شــاخص ها و رکــورد زدن های‬ ‫پی در پی در تاالر های معامله و زمانی که تمام شــاخص ها‬ ‫یکدســت ســبز بودند‪ ،‬مقارن با روز های رشــد بدون برنامه‬ ‫نقدینگی و تــاش دولت برای خصوصی ســازی مصنوعی‬ ‫بسیاری از دارایی های سرمایه ای اش بود‪.‬‬ ‫حاال در دو سال گذشــته او ضاع بورس از ان روز های‬ ‫سود اوری شــگفت انگیز فاصله گرفته اســت‪ .‬شاخص ها‬ ‫مدت هاســت که بســیار با احتیاط سبز می شــوند و همین‬ ‫موضوع باعث انتقاد های شدید در مورد عملکرد افرادی مانند‬ ‫رئیس سازمان بورس شده است اما رکود واقعی در بورس از‬ ‫کجا اب می خورد‪.‬‬ ‫این سوالی نیست که رئیس جمهور یا وزیر اقتصاد الزم‬ ‫باشد برای پاسخگویی به ان وارد عمل شوند‪ ،‬بازار سوداگری‬ ‫در بورس و جا به جایی ســرمایه بیشت ر تابعی از سیاست های‬ ‫اقتصادی کالن اســت کــه در دو ســال گذشــته در پیکار‬ ‫دائمی برای کاهش هر چه بیشتر میزان تورم و نقدینگی در‬ ‫دست مردم بوده است‪.‬‬ ‫عباس ارگون‪ ،‬عضو هیات نماینــدگان اتاق بازرگانی‬ ‫وصنایع ومعادن وکشــاورزی تهران در مورد علت شــرایط‬ ‫نابســامان بورس در دو سال گذشــته می گوید‪« :‬در حالی‬ ‫که در شــرایط کنونی کشور‪ ،‬شــاخصه های اصلی اقتصاد‬ ‫شرایط مناســبی را منعکس نمی کنند‪ ،‬جای تعجب خواهد‬ ‫داشــت که رونق و شــرایط مثبت در بورس را انتظار داشته‬ ‫باشیم‪ .‬از سال گذشته شاخص بورس و قیمت ها در بازار افت‬ ‫تدریجی را در پیش گرفته که این امر نشان می دهد بورس‬ ‫تافته جدا بافته ای از شرایط کلی اقتصاد کشور نیست و این‬ ‫امر مورد پذیرش نخواهد بود که اقتصاد کشــور در وضعیت‬ ‫نامناسب باشد و در مقابل ان اوضاع بورس رو به رشد و رونق‬ ‫باشد‪ .‬سیاســت های انقبا ضی‪ ،‬عملکرد عقالنی و منطق د ر‬ ‫برابر عوامل هیجانی مثل مذاکرات هســته ای ‪ ،‬نبود قدرت‬ ‫پیش بینی و غیر حرفــه ای بودن فعاالن بازار بورس‪ ،‬رشــد‬ ‫شتابان و منطقی قیمت ها در سال ‪ ، 91‬افزایش ناامیدی در‬ ‫مورد اصالح شرایط بازار و ابهامات و موانع موجود بر سر راه‬ ‫صنایع مهم بورســی از جمله پاالیشگاهی‪ ،‬سیمان‪ ،‬فوالد‪،‬‬ ‫ســنگ اهن‪ ،‬پتروشــیمی‪ ،‬بانک و خودرو از جمله عواملی‬ ‫هستند که باعث شده اند شــاخص ها در بازار بورس شرایط‬ ‫مناسبی نداشته باشند‪».‬‬ ‫کارشناسان معتقد که شرایط فعلی بازار بورس ناشی از‬ ‫سیاست های انقباضی دولت است که رشد نقدینگی را مهار‬ ‫کرده و سعی می کند با کاهش میزان پول در جریان ‪ ،‬از فشار‬ ‫تورمی ســال های پایانی دولت دهم بکاهد و از انجایی که‬ ‫مهار تورم برای دولت از هر چیز دیگری بیشتر اولویت دارد‪ ،‬‬ ‫بعید است که امیدواری به سبز شدن دوباره شاخص ها در بازار‬ ‫وزارت تعاون‪ ،‬کار و رفاه اجتماعی؛ علی ربیعی‬ ‫وزارت اقتصاد‪ ،‬دانش و چالش‬ ‫یکی از چهره های معرفی شده توسط حسن روحانی که‬ ‫حضورش در فهرست پیشنهادی کابینه به مجلس‪ ،‬با حرف و‬ ‫حدیث همراه شــد‪ ،‬علی ربیعی است‪ .‬مردی که سال ها فعال‬ ‫حوزه کارگری بوده و البته مشــاور امنیتــی خاتمی در جریان‬ ‫پرونده قتل های زنجیــره ای‪ ،‬کوی دانشــگاه و حوادث قبل‬ ‫و بعد از ان‪ .‬او متولــد ‪ 1334‬در تهران بوده‪ ،‬فوق لیســانس‬ ‫مدیریت فرهنگــی از دانشــگاه عالمه طباطبایــی و دکترای‬ ‫تخصصی ‪ PHD‬مدیریت اســتراتژیک دارد‪ .‬ربیعی در دوره خاتمی مشاور اجتماعی او شد‬ ‫و در زمان تصدی دبیری شورای عالی امنیت ملی توسط حســن روحانی‪ ،‬مسئول اجرایی‬ ‫دبیرخانه و ریاســت کمیته سیاســتگذاری تبلیغــات و کمیته امنیت داخلی شــورا ی عالی‬ ‫امنیت ملی را عهده دار بود‪ .‬وی همچنین در ســال های اول انقالب عضو شــاخه کارگری‬ ‫حزب جمهوری اســامی و عضو کمیســیون تدوین قانون کار در دهه ‪ 60‬و عضو شورای‬ ‫مرکزی خانه کارگر از بدو تاسیس تا امروز بوده اســت‪ .‬با این اوصاف‪ ،‬نه تنها حضور او در‬ ‫این منصب‪ ،‬شرایط ویژه ای را در زمینه اشــتغال و نرخ بیکاری تا امروز در بر نداشته‪ ،‬بلکه‬ ‫بعضا از سوی جریان های اصالح طلب‪ ،‬بابت همکاری و نزدیکی با رسانه های اصول گرا‪،‬‬ ‫مورد انتقاد واقع شــده اســت‪ .‬یکی از چالش های ربیعی با دولت روحانی‪ ،‬بر سر ماجرای‬ ‫توزیع ســبد کاال‪ ،‬با وزارت صنعت‪ ،‬معدن و تجارت بود و یکی از چالش هایش هم در زمینه‬ ‫پرداخت یارانه نقدی‪ ،‬با وزارت نفت‪.‬‬ ‫علــی طیب نیــا متولــد ‪ 1339‬در اصفهــان‪ ،‬دارای مدرک‬ ‫کارشناســی اقتصاد از دانشــگاه تهران‪ ،‬با ارائه پایان نامه خود با‬ ‫عنوان «الگوی تورم در ایران» موفق به اخذ مدرک کارشناســی‬ ‫ارشد از همین دانشگاه شــد‪ .‬دکتری تخصصی خود را با موضوع‬ ‫رساله «تورم ساختاری در ایران» از دانشــکده اقتصاد دانشگاه‬ ‫تهران دریافت کرد که بخشــی از این دوره را در مدرســه اقتصاد‬ ‫لندن گذراند و اکنون نیز عضو هیات علمی دانشگاه تهران است‪.‬‬ ‫دبیری کمیسیون اقتصاد هیات دولت در دولت های پنجم تا هشتم‪،‬‏معاونت طرح و بررسی نهاد‬ ‫ریاست جمهوری‪ ،‬معاونت اقتصادی سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور‪ ،‬عضویت در شورای‬ ‫پول و اعتبار‪ ،‬معاونت هماهنگــی و امور فنی و اقتصادی نهاد ریاســت جمهوری و عضویت در‬ ‫شورای پژوهشی سازمان امور مالیاتی کشور اشاره کرد‪ .‬طیب نیا دارای مقاله ها و سخنرانی هایی‬ ‫در سال های گذشــته بود که نشــان می داد به مقوله اقتصاد‪ ،‬فراتر از یک علم نوین و با اتکا بر‬ ‫محاسبات ریاضی‪ ،‬بلکه به شکل مفهومی با وجوه فرای تصور ظاهری و عمومی می اندیشید‪.‬‬ ‫حتی به اتکای برخی مطالب مطرح شده‪ ،‬برخی او را معرفت شــناس ترین وزیر اقتصاد ممکن‬ ‫لقب دادند اما در مقام امور اجرایی برخی هم این بحث را مطرح کردند که صرف داشتن دانش‬ ‫اکادمیک‪ ،‬به حل چالش ها و بحران ها در حوزه اقتصاد نمی تواند منجر شــود‪ .‬ماجرای تداوم‬ ‫هدفمندی یارانه ها‪ ،‬حذف یارانه پردرامدها و یک سان ســازی قیمت ســوخت به عالوه برخی‬ ‫مباحث بانکی‪ ،‬از چالش های وزیر اقتصاد در دو سال گذشته بوده است‪.‬‬ ‫بورس قابل تحقق باشــد‪.‬اهنگ ثبات در بازار ارز و سکه در‬ ‫حالی که در دولت قبلی‪ ،‬یکی از مهم ترین منشا های نگرانی‬ ‫و تشویق مساله تغییر روز به روز قیمت سکه و ارز بود‪ ،‬تا جایی‬ ‫که کار به تشکیل صف های طوالنی و شبخوابی در خیابان‬ ‫برای خری د ارز و سکه رسید‪ ،‬دولت روحانی این بازار را کال از‬ ‫اخبار حذف کرده است‪.‬‬ ‫در دو سال گذشــته ارامش تا جایی بر بازار ارز و سکه‬ ‫حاکم بوده اســت که حتی هیجان و شــور جمعــی در مورد‬ ‫توافق‍ ژنو هم نتوانسته است این بازار را اندک تکانی بدهد و‬ ‫قیمت ها را در ان جا به جا کند‪.‬‬ ‫کارشناســان می گویند یکی از مهم ترین دســتاوردها ‬ ‫و نقاط تفاوت ایــن دولــت و دولت قبلی در همین اســت ؛‬ ‫خود داری از بازی های ارزی برای تامین کســر بودجه و در‬ ‫نتیجه اش ثبات نسبی در این بازار‪ ،‬در کنار کنترل نقدینگی‬ ‫در دســت مردم که حاصل ان رکــود در همــه عرصه های‬ ‫ســرمایه گذاری و البته بازار های سوداگری این چنینی بوده‬ ‫است‪.‬‬ ‫رئیس کل بانک مرکزی در مورد ثبات ایجاد شــده در‬ ‫این بازار می گوید‪« :‬در تحلیل نوســانات نرخ ارز باید به بازه‬ ‫زمانی توجه داشــت‪ .‬برخی از نوســانات روزانــه در بازار ارز‬ ‫صرفا ریشه در انتظارات‪ ،‬شایعات و عوامل تکنیکی داشته و‬ ‫توسط عوامل بنیادین حمایت نمی شوند‪ .‬اینگونه نوسانات‬ ‫نمی تواند پایدار باشد و پس از مدت کوتاهی تعدیل خواهد‬ ‫شد‪ .‬در نتیجه اگر فعاال ن صرفا بر اساس اینگونه عوامل وارد‬ ‫بازار ارز شده باشند ‪ ،‬زیان خواهند دید‪».‬‬ ‫در بعد سیاســتگذاری‪ ،‬اصالح رویکرد های دولت در‬ ‫اتخاذ سیاست های اقتصادی و تقید به رعایت اصل توازن و‬ ‫انضباط بودجه ای و انضباط پولی سبب شده زمینه های ایجاد‬ ‫ثبات پایدار در بازار ارز از طریق کاهش تورم ماهانه و بهبود‬ ‫ی فراهم شود‪».‬‬ ‫انتظارات تورم ‬ ‫دلیل دیگری که کارشناسان برای این ثبات به ان اشاره‬ ‫می کنند‪ ،‬عقالنی شدن رفتار ها در بازار ارز و سکه‪ ،‬دوری از‬ ‫هیجان های مقطعی و افزایش اعتماد به سیاستگذاری های‬ ‫اقتصادی دولت در مقایسه با دولت قبلی است‪.‬‬ ‫تورم‪ ،‬سند افتخار دولتی‬ ‫مسعود نیلی‪ ،‬مشاور ارشد اقتصادی رئیس جمهوری در‬ ‫مورد تورم و لزوم کنترل ان می گوید‪« :‬چند بار مثال زده ام که‬ ‫وقتی تورم باالی‪ 40‬درصد است مانند بیمار در حال خونریزی‬ ‫است‪ .‬هرچند این بیمار ممکن است پرونده پزشکی قطوری‬ ‫داشته باشد اما در مرحله اول‪ ،‬پزشــک تشخیص می دهد‬ ‫که خونریزی را قطع کند‪ .‬بنابراین وقتی دولت کار را شــروع‬ ‫کرد تورم ‪ 44‬درصد بود و از انجایی که با این تورم هیچ کاری‬ ‫نمی توان انجام داد به خصوص با التهابی که در بازار ارز بود‪،‬‬ ‫تصمیم به کنترل تورم گرفته شد‪».‬‬ ‫نرخ تورم در ‪12‬ماه منتهی به فروردین ماه ‪1393‬نسبت‬ ‫به ‪ 12‬ماه منتهی به فروردین ماه ‪ 1392‬معادل ‪ 32/5‬درصد‬ ‫اعالم شد و این یعنی کاهشی ‪ 2/ 2‬درصدی‪.‬‬ ‫تورم در ‪ 12‬مــاه منتهی به اردیبهشــت ماه ‪ 1393‬هم‬ ‫نســبت به ‪ 12‬ماه منتهی بــه اردیبهشــت ماه ‪ 1392‬معادل‬ ‫‪ 30/3‬درصد محاســبه شــد‪ .‬به این ترتیب روند کاهش نرخ‬ ‫تورم در دومین ماه از سال هم ادامه یافت تا اینکه شاخص‬ ‫بهای کاالها و خدمات مصرفی در مناطق شــهری ایران در‬ ‫خرداد ماه ‪ 1393‬به عدد ‪194/0‬رســید که نسبت به ماه قبل‬ ‫‪1/7‬درصد افزایش نشان می داد‪.‬‬ ‫بنا بــر گــزارش بانــک مرکزی‪ ،‬شــاخص مذکــور در‬ ‫خرداد ماه ‪ 1393‬نســبت به ماه مشــابه ســال قبــل معادل‬ ‫‪ 14/6‬درصد افزایش داشته و به این ترتیب نرخ تورم در ‪12‬‬ ‫ماه منتهی به خرداد ماه ‪ 1393‬نســبت به ‪ 12‬مــاه منتهی به‬ ‫خرداد ماه ‪ 1392‬معادل ‪ 27/7‬درصد است‪.‬‬ ‫کاهش نرخ تورم در اولین ماه تابســتان سال ‪ 93‬هم‬ ‫تداوم داشــت؛ نرخ تورم در ‪ 12‬ماه منتهی به تیر ماه ‪1393‬‬ ‫نسبت به ‪ 12‬ماه منتهی به تیرماه ‪ 1392‬معادل ‪ 25/3‬درصد‬ ‫رسید‪ .‬نرخ تورم در مرداد و شهریور هم به ترتیب ‪23/2‬درصد‬ ‫و ‪ 21/1‬درصد محاسبه شد تا صدای پای تورم زیر ‪ 20‬درصد‬ ‫واضح تر به گوش برســد‪ .‬این اتفاق در نخســتین ماه پاییز‬ ‫‪ 93‬رخ داد؛ شــاخص بهــای کاالها و خدمــات مصرفی در‬ ‫مناطق شهری ایران در مهرماه ‪ 1393‬به عدد ‪ 204/8‬رسید‬ ‫که نســبت به ماه قبل ‪1/4‬درصد افزایش یافت‪ .‬شــاخص‬ ‫مذکور در مهرماه ‪ 1393‬نسبت به ماه مشابه سال قبل معادل‬ ‫‪ 14/6‬درصد افزایش داشــت‪ .‬نرخ تــورم در ‪ 12‬ماه منتهی‬ ‫به مهرماه ‪ 1393‬نســبت به ‪12‬ماه منتهی به مهرماه ‪1392‬‬ ‫معادل‪19/4‬درصد است‪.‬‬ ‫نرخ تورم در ‪ 12‬ماه منتهی به ابان ماه ‪ 1393‬نسبت به‬ ‫ ‪ 12‬ماه منتهی به ابان ماه ‪ 1392‬معادل ‪ 18/2‬درصد بود و در‬ ‫اذر ماه به ‪ 17/2‬درصد کاهش یافت تا پاییزی موفق در مهار‬ ‫تورم رقم خورده باشد‪.‬‬ ‫شــاخص بهای کاالها و خدمات مصرفــی در مناطق‬ ‫شــهری ایران در دی مــاه ‪ 1393‬به عدد ‪ 212/3‬رســید که‬ ‫نسبت به ماه قبل ‪ 0/3‬درصد افزایش یافت‪ .‬شاخص مذکور‬ ‫در دی ماه ‪ 1393‬نسبت به ماه مشابه سال قبل معادل ‪15/7‬‬ ‫درصد افزایش داشت‪ .‬نرخ تورم در ‪ 12‬ماه منتهی به دی ماه‬ ‫‪ 1393‬نسبت به ‪ 12‬ماه منتهی به دی ماه ‪ 1392‬معادل ‪16/3‬‬ ‫درصد بود‪.‬نرخ تورم بهمن ماه ‪ 1393‬هم معادل ‪15/8‬درصد‬ ‫اعالم شد تا به ترتیب در اسفند ماه و سراسر سال ‪ 93‬تورم به‬ ‫‪ 15/6‬درصد کاهش یابد‪.‬‬ ‫این ارقام همان چیزی اســت که دولت بــرای اثبات‬ ‫پا بر جا بودن بر وعده هایش به انها تکیه می کند‪ .‬اعالم مداوم‬ ‫اعداد و ارقامی که نشان می دهد افزایش روز افزون قیمت ها‬ ‫مهار شده اســت ‪ ،‬البته تنها روی دیگر سکه رکود دامنه دار و‬ ‫بحران ساز در کشور اســت‪ .‬منتقدان دولت از اینکه صنایع‬ ‫هنوز با بحران تامین مالی رو به رو هستند‪ ،‬وضعیت بازار هایی‬ ‫مانند مسکن و بورس نا بســامان و درگیر رکود است و تحول‬ ‫قابل ذکری در مورد اشــتغال زایی ایجاد نشده است‪ ،‬برای‬ ‫مورد سوال قرار دادن دولت استفاده می کنند‪.‬‬ ‫برنامه اقتصادی دولت کجاست؟‬ ‫با وجود تمام خرده تحلیل ها در مورد شرایط اقتصادی‬ ‫امروز و این ساعت در کشــور‪ ،‬موضوعی که هنوز در دولت‬ ‫روحانی روشــن نشــده برنامه اقتصادی این دولت اســت‪.‬‬ ‫ی که دولت سازندگی با برنامه توسعه زیر ساخت ها روی‬ ‫در حال ‬ ‫کار امد و حاصل کارش جاده و ســد و کارخانه بود و بازسازی‬ ‫خرابی های ناشــی از جنگ‪ ،‬دولت اصالحــات چندی بعد‬ ‫از روی کار امــدن با فراخــوان از اقتصاد دان ها دعوت کرد‬ ‫تا برای تهیه یــک برنامه اقتصادی به دولــت کمک کنند و‬ ‫اجرای برنامه های دوم توسعه را در دســتورکار داشت و بعد‬ ‫از ان برنامه سوم توسعه را طراحی و اجرا کر د و برنامه چهارم‬ ‫توسعه را برای دولت بعدی نوشت‪.‬‬ ‫دولت احمدی نژاد هم که با شعار اقتصادی عدالت و‬ ‫توزیع در امد بر سر کار امده بود‪ ،‬خیلی زود سیاست های مورد‬ ‫نظرش را اجرایی کرد و طرح های اقتصــادی را یکی بعد از‬ ‫دیگری کلید زد ‪ ،‬هر چند که می شود در مورد انها نقد هایی به‬ ‫تیم اقتصادی دو دولت گذشته وارد دانست‪.‬‬ ‫در دولت اقای روحانی ‪ ،‬به رغم اینکه سازمان مدیریت‬ ‫و برنامه ریزی احیا شده و دو ســال هم از روی کار امدن ان‬ ‫گذشــته‪ ،‬هنوز هیچ برنامه دقیقی در حــوزه اقتصادی ارائه‬ ‫نشــده اســت ‪ .‬تاکید مداوم دولت بر کنترل تورم‪ ،‬یا گفتن‬ ‫اینکه کشــور های خارجــی در صف هســتند کــه در ایران‬ ‫ســرمایه گذاری کنند‪ ،‬هیچ کدام جای اعالم برنامه دقیق و‬ ‫دارای زمان بندی در حوزه اقتصادی را نمی گیرد‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪266‬‬ ‫بی شک‪ ،‬وزارت راه و ترابری که پس از ادغام انفعالی اش‬ ‫با وزارت مسکن و شهرسازی نامش شد وزارت راه و شهرسازی‪،‬‬ ‫یکی از حاشــیه دارترین و خبرســازترین وزارتخانه ها در دولت‬ ‫نهــم و دهم به ویــژه پــس از عزل مهنــدس رحمتــی و امدن‬ ‫بهبهانی بود‪ .‬با امدن عباس اخوندی که ششمین وزیر مسکن‬ ‫و شهرسازی پس از انقالب اسالمی بوده و اداره این وزارتخانه‬ ‫را از ســال های ‪ 72‬تا ‪ 76‬در دولت دوم هاشمی رفسنجانی نیز‬ ‫برعهده داشت‪ ،‬این چالش ها تقریبا تداوم یافت؛ چراکه عملکرد دولت در این زمینه ها درواقع‬ ‫دنباله رو عملکرد دولت قبل و از منظری نیز رفع و کم اثر کردن برخی مسائل به وجود امده از‬ ‫جمله طرح مســکن مهر بوده که رئیس جمهور فعلی در سخنان انتخاباتی اش‪ ،‬از این طرح‬ ‫به عنوان یکی از عوامل اخالل افرین در اقتصاد کشــور یاد کــرد‪ .‬اخوندی متولد ‪ 1336‬در‬ ‫نجف و از پایه گذاران سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور بوده و اکنون عضو هیات علمی‬ ‫ دانشکده مطالعات جهان و اســتاد مطالعات بریتانیاست‪ .‬وی به غیر از سابقه وزارت مسکن‬ ‫و شهرسازی‪ ،‬معاون سیاسی وزارت کشــور در دوران وزارت علی اکبر ناطق نوری نیز بوده و‬ ‫مسئولیت هایی همچون دبیری شورای امنیت کشور‪ ،‬رئیس شورای تامین ویژه غرب کشور‪،‬‬ ‫رئیس ستاد مرزها‪ ،‬رئیس ســتاد مبارزه با مواد مخدر‪ ،‬رئیس شورای هماهنگی امور افاغنه و‬ ‫رئیس بنیاد مسکن را برعهده داشته است‪ .‬اخیرا غالمحسین کرباسچی نیز یکی از منتقدانی‬ ‫بود که عملکرد اخوندی را غیر قابل افتخار دانسته بود‪.‬‬ ‫بیژن نامدار زنگنه ‪ 63‬ســاله پیش از این دو دوره چهار ساله‬ ‫وزیر نفت دولت هفتم و هشتم اصالحات بوده و حاال پس از هشت‬ ‫ســال دوری از دو سال پیش به ســاختمان وزارت نفت در خیابان‬ ‫طالقانی برگشته است‪ .‬وی متولد شهر کرمانشاه است و از سال ‪59‬‬ ‫حضور خود را در دولت با سمت معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و‬ ‫ارشاد اسالمی اغاز کرد و در ابان ماه سال ‪ 61‬به عضویت شورای‬ ‫مرکزی این نهاد درامد‪ .‬وی همچنین ســابقه پنــج دوره وزارت در‬ ‫کسوت وزیر جهاد سازندگی دولت چهارم‪ ،‬وزیر نیروی دولت پنجم و ششم را عالوه بر وزیر نفت‬ ‫دولت هفتم و هشــتم با خود به همراه دارد‪ .‬زنگنه عضو هیات علمی دانشــگاه صنعتی خواجه‬ ‫نصیرالدین طوسی و دانشگاه صنعتی امیرکبیر بوده و عضویت بنیاد باران را هم در کارنامه دارد‪،‬‬ ‫هرچند بیشتر یک کارگزارانی محسوب می شود تا مشارکتی‪ .‬زنگنه در زمان گرفتن رای اعتماد از‬ ‫ی که با سابقه‬ ‫مجلس فعلی با چالش قرارداد کرسنت به شدت مواجه بود و توسط مسعود میرکاظم ‬ ‫دوساله وزارت نفت‪ ،‬رئیس کمیسیون انرژی مجلس شورای اسالمی شد‪ ،‬پای عملکرد به زعم‬ ‫او شبهه دار در فتنه ‪ 88‬را هم پیش کشید‪ .‬زنگنه در بدو ورود به وزارت نفت چهره محبوبی نشد؛‬ ‫مخصوصا که گفته بود گروهبان ها باید از وزارت نفت بروند و ژنرال ها بیایند‪ .‬او سیاست های خود‬ ‫را در این دو سال بر احیای روابط بین الملل در حوزه انرژی بنا نهاده و به شدت امیدوار است که با‬ ‫توافق هسته ای ایران و غرب‪ ،‬اوضاع در این زمینه رو به بهبود پیش رود‪ .‬هرچند که او در عرصه‬ ‫داخلی هم ماجرای یک سان سازی نرخ بنزین را به عنوان یک چالش از سر گذرانده است‪.‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫وزارت راه و شهرسازی؛ هر روز مثل دیروز‬ ‫وزارت نفت؛ ژنرال امیدوار‬ ‫‪51‬‬ ‫مشکل اقتصاد در تزریق پول نیست‬ ‫اقتصاد‬ ‫‪52‬‬ ‫مثلث | شماره ‪266‬‬ ‫گفت وگو با محمد خوش چهره‪ ،‬استاد اقتصاد‬ ‫دو ســال از اغاز بــه کار دولت اقــای روحانی که‬ ‫مهم تریــن وعده هایــش در عرصه اقتصــادی بودند‬ ‫گذشته است‪ .‬در این مدت عملکرد اقتصادی این دولت‬ ‫را چطور ارزیابی می کنید؟‬ ‫اگر بخواهیم به صورت منصفانه به عملکرد دولت‬ ‫اقای روحانی نــگاه کنیم باید از این نکته غافل نشــویم که‬ ‫دولت اقای روحانی وارث یک شــرایط نامناسب اقتصادی‬ ‫بود‪ .‬حجم بــاالی بیکاری‪ ،‬رکود و تــورم همگی به صورت‬ ‫گســترده از دولت اقای احمدی نژاد به دولت جدید منتقل‬ ‫شــد‪ .‬با این وجود اقای روحانی با درک ایــن وضعیت خود‬ ‫را کاندیدای ریاســت جمهوری کرده بود و می دانســت چه‬ ‫وضعیتی در انتظــار دولت جدیــد خواهد بود‪ .‬بنــده برای‬ ‫پیدا کــردن راه حل مناســب در این زمینه با اقــای روحانی‬ ‫جلسه خصوصی داشــتم و در انجا راهکارهای خود را بیان‬ ‫کردم‪ .‬بنده در این جلسه عنوان کردم دولت اجازه ندارد در‬ ‫زمینه اقتصادی اشــتباه کند‪ .‬دولت باید نسبت به وضعیت‬ ‫اقتصادی کشــور و موانــع تولید ملی جمع بنــدی و تحلیل‬ ‫دقیق و مشــخصی داشته باشــد‪ .‬روش«ازمون و خطا» و‬ ‫حرکت «الک پشــتی» به دولت و اقتصاد ملی ضرر و زیان‬ ‫می رساند‪.‬‬ ‫با اینکه در شــروع به کار دولت اقای روحانی از جنبه‬ ‫«روانی» فضای مثبتی برکشور حاکم بو د و امیدواری هایی‬ ‫در بین مردم ایجاد شــده بود که دولت می توانست از ان به‬ ‫شــکل مثبت بهره برداری کند اما حرکت دولت بســیار کند‬ ‫بود‪ .‬از طرف دیگر عدم انسجام و نداشتن فرماندهی واحد‬ ‫در سیاســت های اقتصادی ســبب تکثر در سیاســت های‬ ‫پولی‪ ،‬ارزی و تجاری شد‪ .‬در نتیجه در دولت اقای روحانی‬ ‫بیــن سیاســت ها واهــداف‪ ،‬عدم تجانــس و ناهماهنگی‬ ‫به وجود امد‪ .‬دولت با فقدان یــک مرکزیت تصمیم گیرنده‬ ‫‪2‬‬ ‫محمد خوش چهره ‪ ،‬اســتاد اقتصاد و نماینده‬ ‫دور هفتم مجلس‪ ،‬از جمله اقتصاد دان های منتقد‬ ‫به عملکرد دولت است‪ .‬او هر چند می پذیرد دولت‬ ‫در ماه های قبل به خصوص در عرصه های جهانی و‬ ‫در کارزار مجادله های دیپلماتیک عملکردی داشته‬ ‫ که شاید بدون اشکال نباشــد اما قابل دفاع است‪،‬‬ ‫ استدالل می کند که دولت اقای روحانی با گذشت‬ ‫دو ســال از روی کار امدنــش هنوز نتوانســته یک‬ ‫سیستم اقتصادی قابل مشــاهده را سازمان دهد‪ .‬‬ ‫می گویددولتدر برخی عرصه هایسیاست گذاری‬ ‫از جملــه سیاســت های پولــی و مالــی عملکردی‬ ‫تناقض امیز دارد و حرکتش کند بوده است‪.‬‬ ‫در زمینه اقتصادی مواجه اســت‪ .‬در برخی از کشــورها که‬ ‫روســای جمهور دانش اموخته اقتصاد یا علــوم نزدیک به‬ ‫ان هســتند شــخص رئیس جمهور مدیریــت اقتصادی را‬ ‫برعهده می گیــرد‪ .‬همچنین در برخی از کشــورها معاونت‬ ‫اقتصادی رئیس جمهــور وجود دارد کــه از یک عقالنیت‬ ‫الزم برای انسجام سیاست های اقتصادی برخوردار است‪.‬‬ ‫در برخی از کشورها نیز رئیس بانک مرکزی یا وزیر اقتصاد‬ ‫این مســئولیت را برعهده می گیرد‪ .‬اما اینها در دولت اقای‬ ‫روحانی وجود ندارد و همان طور که قبال هم در مصاحبه هایم‬ ‫گفته ام‪ ،‬شرایط امروز دولت اقای روحانی شرایط ارکستری‬ ‫اســت که رهبر ندارد و بنا بــر این صــدای گوش خراش و‬ ‫ازار دهنده ای از ان به گوش می رسد‪.‬‬ ‫اختالف نظرها و دیدگاه ها در زمینه اقتصادی به راحتی‬ ‫در دولــت قابل مشــاهده اســت‪ .‬بنابراین ســازگاری بین‬ ‫سیاســت ها و اهداف‪ ،‬به ویژه سیاســت های پولی‪ ،‬ارزی‪،‬‬ ‫مالی و تجاری با هدف هایی مانند اشتغال و از همه مهم تر‬ ‫تولید ناخالص ملی وجود نداشــته است‪ .‬شــاید به صورت‬ ‫موردی سازگاری هایی در بین تصمیم گیرندگان اقتصادی‬ ‫دولت وجود داشته‪ ،‬اما به صورت پایدار و مستمر این اتفاق‬ ‫رخ نداده است‪ .‬سازهای ارکســتر اقتصادی باید همزمان‪،‬‬ ‫هم صدا و هم اوا نواخته شود‪ .‬اگر یک ارکستر رهبر نداشته‬ ‫باشد و هر کدام از نوازندگان که اتفاقا در کار خود نیز مهارت‬ ‫دارند بــا بقیه ســاز ناهماهنگ بزنند به جــای ایجاد صدای‬ ‫موزون و دلنشــین‪ ،‬صدایــی دلخراش به گوش می رســد‪.‬‬ ‫نکته دیگر اینکه در دوسال گذشــته نقطه ثقل امید دولت‬ ‫به مناسبات بیرونی و خارجی و رفع تحریم ها بوده است‪.‬‬ ‫این موضــوع تمرکــز دولت روی حل مشــکالت‬ ‫خارجی انتقاد های زیــادی را هم بــرای دولت به‬ ‫همراه داشته‪ ،‬نظر شما در این مورد چیست؟‬ ‫اگرچه تالش دولت در این زمینه ارزشمند است اما‬ ‫یک خطای استراتژیک به شــمار می رود‪ .‬دلیل این مساله‬ ‫هم این اســت که دولت رونق داخلــی را در محیط بیرونی‬ ‫دنبال می کند کــه رویکرد صحیحی نیســت‪ .‬رونق محیط‬ ‫داخلی باید محوریت اقدامات دولت باشد و در کنار این باید‬ ‫از محیط بیرونی به عنوان تکمیل کننده سیاست های داخلی‬ ‫استفاده کند‪ .‬واقعیت این است که اقتصاد ایران هم اکنون‬ ‫دارای شرایط ویژه ای است و برای خروج از این شرایط ویژه‬ ‫باید مدیریتی ویژه اتخاذ کرد‪ .‬شــدت مشکالت به گونه ای‬ ‫است که با نســخه های عادی و مدیریت معمولی‪ ،‬درمان‬ ‫اقتصاد ایران جواب نمی دهد‪ .‬شــاید بعضی از دوستان در‬ ‫دولت از نظر ســابقه‪ ،‬تجربه و توان مدیریتی کارنامه خوبی‬ ‫داشته باشند‪ ،‬اما این موضوع نادیده گرفته می شود که ما در‬ ‫شرایط مدیریت بحران هستیم‪ .‬ما به ظرفیت های باالتری‬ ‫نیاز داریم‪ .‬برای تغییر وضعیت‪ ،‬الزم است‪ ،‬دولت در برخی‬ ‫نگرش ها و ظرفیت های خود نیز تغییر ایجاد کند‪ .‬انچه کار‬ ‫دولت را سخت می کند‪ ،‬این است که در شرایط سخت وارد‬ ‫میدان شده و شعار و ادعای سختی هم داشته است؛ شعار‬ ‫تدبیر و امید‪ .‬این شعاری اســت که بیانگر فعالیت در مسیر‬ ‫درست و کارشناسی شده است‪ .‬یعنی اگر بعضی از اتفاقات‬ ‫مردم را به ســمت ناامیدی ببرد و بعضی از تصمیمات مبین‬ ‫عدم تدبیر و تعقل باشد‪ ،‬هزینه های زیادی را برای این دولت‬ ‫به دنبال دارد‪ .‬شاید برای یک دولت دیگر و در یک شرایط‬ ‫عادی این گونه نباشد‪ ،‬اما این دولت در شرایط غیرعادی جلو‬ ‫امده است؛ ضمن اینکه باید دولت را درک و برای حمایت از‬ ‫دولت تالش کرد‪ .‬دولت باید با تمرکز بر توان و ظرفیت خود‬ ‫در محیط بیرونی‪ ،‬از ظرفیت های محیط داخلی متناسب با‬ ‫شرایطی که داریم به بهترین نحو استفاده کرده و اشتباهات‬ ‫دولت قبلی را تکرار نکند‪.‬‬ ‫وجه مشترک همه دولت ها تا به حال این بوده که هر‬ ‫دولتی بر سر کار امده‪ ،‬وابســتگی ما را در مورد نفت نسبت‬ ‫به دولت قبــل افزایش داده اســت‪ .‬درباره دولــت یازدهم‬ ‫زود است که در این زمینه قضاوت شــود ولی امارها نشان‬ ‫می دهد در سال ‪ 93‬دولت یازدهم بیش از ‪ 65‬درصد به نفت‬ ‫وابسته بوده است‪.‬‬ ‫در دولت قبــل با وجــود اینکه تا ســال ها تالش‬ ‫می شــد این گونه نشان داده شــود که تحریم ها‬ ‫هیچ تاثیری در اقتصاد ایران ندارد‪ ،‬در یک مقطعی‬ ‫همه نابسامانی های اقتصادی به گردن تحریم ها‬ ‫انداخته شد‪ ،‬و هنوز هم در بســیاری موارد گفته‬ ‫می شــود مشــکل اقتصــاد مــا در تحریم هــای‬ ‫بین المللی اســت‪ ،‬اما اگــر امروز ایــن تحریم ها‬ ‫بر طرف شود‪ ،‬ان وقت چه اتفاقی خواهد افتاد؟‬ ‫درست اســت که اقتصاد ما به واسطه تحریم ها با‬ ‫مشکالتی روبه رو شــده ولی اینکه اگر تحریم ها رفع شود‪،‬‬ ‫در اقتصاد تحول ایجاد می شود‪ ،‬اظهارنظر غلطی است‪.‬‬ ‫اگر تحریم ها برداشــته شــود یا در خوش بینانه ترین‬ ‫حالــت دارایی هــای بلوکــه شــده ایران کــه رقمــی بالغ‬ ‫بر‪130‬میلیارد دالر اســت ازاد شود نمی توان مدعی بود که‬ ‫وضعیت اقتصادی کشور به یک باره متغیر خواهد شد‪ .‬در‬ ‫شرایط فعلی مشکل اقتصاد کشــور تزریق پول به سیستم‬ ‫اقتصادی نیست‪ .‬مشکل فعلی اقتصاد ما عدم توجه و عدم‬ ‫درک موانع تولید ملی اســت‪ .‬بنابراین تا درک و باور الزم در‬ ‫این زمینه وجود نداشــته باشــد نمی توان به بهبود گسترده‬ ‫وضعیت اقنصــادی امیــدوار بــود‪ .‬اقتصاد ما در شــرایط‬ ‫فعلی کمتر از پنجاه درصــد ظرفیت خود بهــره وری دارد‪.‬‬ ‫این وضعیت به ویــژه در فعالیت های صنعتــی وجود دارد‪.‬‬ ‫بسیاری از واحدهای تولیدی کشــور تعطیل و نیمه تعطیل‬ ‫هستند و عامل اصلی ان نیز بیش از انکه به محیط بیرونی‬ ‫مربوط باشد به نوع سیاست گذاری های داخلی باز می گردد‪.‬‬ ‫به عنوان مثال بخش مسکن هم اکنون در یک رکود سنگین‬ ‫قرار دارد‪ .‬بسیاری از مصالح و موادی که در بخش مسکن‬ ‫مورد اســتفاده قرار می گیرد بومی اســت و ربطی به محیط‬ ‫بیرونی ندارد‪ .‬تشــخیص مشــکالت اقتصادی یک بحث‬ ‫است و استفاده از شیوه های صحیح برای درمان نیز بحث‬ ‫دیگری اســت که هر کدام باید به صورت جدی و جداگانه‬ ‫مورد توجه قرار بگیرد‪ .‬از طرف دیگر اگر قرار اســت منابع‬ ‫خارجی ایران به کشور باز گردد و به ظرفیت سازی اقتصادی‬ ‫کمک کند قطعــا از زمان شــکل گیری «ایده» تــا مرحله‬ ‫اجرایی شدن بین سه تا پنج سال طول می کشد‪ .‬در نتیجه‬ ‫برداشتن تحریم به این معنا نخواهد بود که کشور به صورت‬ ‫«یک شبه» با شــکوفایی اقتصادی روبه رو خواهد شد‪ .‬با‬ ‫این وجود بازخورد «روانی» برداشتن تحریم ها که به صورت‬ ‫کوتاه مدت بــر اقتصاد ایــران اثرگذار اســت حائز اهمیت‬ ‫خواهد بود ‪ .‬این جو روانی اگر بتواند منابع خرد و ســرگردان‬ ‫و غیرمولد را به منابع مولد در تولید ملی تبدیل کند می تواند‬ ‫تاثیر مثبتی بر اقتصاد کشور داشته باشد‪ .‬همه این مسائل‬ ‫به اما و اگرهایی مبتنی اســت که هنوز نمی تــوان اینده را‬ ‫براساس ان ترسیم کرد‪.‬‬ ‫ خیلی ها نگران هستند در صورت برداشته شدن‬ ‫تحریم ها هم زمان زیادی طول خواهد کشــید تا‬ ‫ایران بتواند جای خودش را در بازار هار جهانی باز‬ ‫کند‪ ،‬نظر شما در این مورد چیست؟‬ ‫منظور این عده از بازارهای جهانی عمدتا بازارهای‬ ‫نفت اســت‪ .‬این در حالی اســت کــه موارد دیگــری مانند‬ ‫خشــکبار و کاالهای ســنتی و هنری ایران بازارهای خود را‬ ‫هیچ گاه از دست نداده و به صورت «رقیق» ادامه پیدا کرده‬ ‫اســت‪ .‬اگر به عنوان مثال بازار فرش افول کــرده به دلیل‬ ‫تحریم ها نیســت و بلکه به دلیل وجود رقبای جدید در این‬ ‫زمینه است‪ .‬نکته مهم در این زمینه اینجاست که بازار نفت‬ ‫مشــتریان ثابت و دائم خود را همچنان حفظ کرده اســت‪.‬‬ ‫امروزه علم اقتصاد ثابت کرده رونق تولید ملی یک کشــور‬ ‫بســتگی به میزان «تقاضــا» در زمینه داخلــی و در عرصه‬ ‫بین المللی دارد‪ .‬در شرایط فعلی رکود در بازارهای جهانی به‬ ‫دلیل افت «تقاضا» است‪.‬‬ ‫اگر ما در موانع به وجود امــده در تولید ملی خود یک‬ ‫بازنگری علمی و منطقی داشــته باشــیم‪ ،‬می توانیم شاهد‬ ‫رونق تولید داخلی باشــیم‪ .‬درکنار این مســاله ما همچنین‬ ‫می توانیم نگاهی نیز به بازارهای خارجی داشــته باشــیم‪.‬‬ ‫بنابراین ریشه مشکالت در بازارهای خارجی نیست و ریشه‬ ‫در سیاست های داخلی برای مساله تولید دارد‪.‬‬ ‫ در مورد تــوان تولیــد داخلی چطور؟ بــه هر حال‬ ‫همین حاال هم بخش عمده ای از نیاز های جمعیت‬ ‫ما توسط تولید کننده های خارجی براورده می شود‬ ‫که این نشــان اشــکال دهنده در فضای تولید و‬ ‫کسب و کار است‪.‬‬ ‫در تولید ملی ظرفیت فراوانی وجود دارد که باید به‬ ‫انها توجه شــود ‪ .‬در محیط ملی باید درون زا نگاه کنیم و از‬ ‫ان غفلت نکنیم‪ .‬عدم توجه به تولید ملی و ظرفیت داخلی‬ ‫ما را تضعیــف می کند و طــرف مقابل از ان سوءاســتفاده‬ ‫خواهد کرد‪.‬‬ ‫جمعیت‪ 80‬میلیونی ایران یک مزیت اقتصادی برای‬ ‫تولید به شمار می رود‪ .‬این در حالی است که جمعیت ایران‬ ‫در سال های اخیر برای مسائل کلیدی خود مانند مسکن‪،‬‬ ‫خوراک و پوشــاک دچار اختالل بوده و تقاضاهای اجابت‬ ‫نشــده فراوانی در این زمینه وجود داشته است‪ .‬اغلب این‬ ‫مشکالت نیز ریشه در سیاست های غلط اقتصادی در داخل‬ ‫کشــور دارد‪ .‬باال بودن قیمت‪ ،‬عدم قدرت خرید و ضعیف‬ ‫وزارت صنعت‪ ،‬معدن و تجارت؛‬ ‫چالش کهنسالی‬ ‫وزارت جهاد کشاورزی؛‬ ‫اصالح طلب در سکوت‬ ‫مثلث | شماره ‪266‬‬ ‫محمود حجتی‪،‬‬ ‫متولد سال ‪ 1334‬در‬ ‫نجف ابــاد اصفهان‪،‬‬ ‫ســابقه فعالیــت در‬ ‫وزارت را ه و ترابــری‬ ‫را پیــش از ادغــام‬ ‫وزارتخانه های جهاد‬ ‫سازندگی و کشاورزی‬ ‫نیز دارد و پس از تــرکان‪ ،‬مدتی وزیــر را هو ترابری در کابینه‬ ‫سید محمد خاتمی بود‪ .‬در ســابقه وی استانداری سیستان‬ ‫و بلوچســتان نیز دیده می شــود‪ .‬او از اعضای همیشــه در‬ ‫صحنه بنیاد باران و محافل اصالح طلبان در هشــت ســال‬ ‫دولت احمدی نژاد بود‪ .‬حجتی که در دولت اصالحات اولین‬ ‫ی جهاد کشاورزی بود و از چهره های فعال‬ ‫وزیر وزارت ادغام ‬ ‫اصالح طلب محسوب می شود‪ ،‬از همان زمانی که از سوی‬ ‫حسن روحانی به عنوان وزیر پیشنهادی وزارت کشاورزی به‬ ‫مجلس معرفی شد و رای هم اورد‪ ،‬به کل سیاست سکوت و‬ ‫دخالت نکردن در مباحث غیرمرتبط به وزارتخانه متبوعش را‬ ‫در پیش گرفت‪ .‬او نیز با همان چالش هایی روبه رو بوده که‬ ‫وزیران سلفش تجربه کرده بودند‪.‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫محمدرضا نعمت زاده در یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ایران ریاست ستاد‬ ‫تبلیغاتی روحانی را برعهده داشت و طبعا حتی جایگاه هایی بیش از وزارت برای او حدس‬ ‫زده می شد اما درنهایت پس از منتفی شدن وزارت محمد نهاوندیان که برای وزارت صنعت‪،‬‬ ‫معدن و تجارت گزینه اصلی این سمت نام برده می شد‪ ،‬نعمت زاده سکان این وزارتخانه را‬ ‫در دست گرفت‪ .‬وی که ‪ 70‬ساله و متولد تبریز است تحصیالت ابتدایی و متوسطه را در تهران و مدرک کارشناسی خود را در رشته‬ ‫مهندسی محیط زیست از دانشگاه پلی تکنیک کالیفرنیا و فوق لیسانس رشته مدیریت صنعتی را در دانشگاه کالیفرنیا واحد برکلی‬ ‫دریافت کرده است‪ .‬او از مدیران اولیه پس از پیروزی انقالب در همین حوزه بود و حاال می توان گفت که دارای بیش از ‪ 40‬سال‬ ‫تجربه در مسئولیت های فنی و مدیریتی صنعتی و برنامه ریزی و اداری در بخش های خصوصی و دولتی است‪ .‬نعمت زاده ‪10‬ماه در‬ ‫سال ‪ ۵۸‬وزیر کار‪ ،‬بین سال های ‪ 59‬تا ‪ 60‬و سپس از ‪ 68‬تا ‪ ۷۶‬به ترتیب در دولت های محمدعلی رجایی و اکبر هاشمی رفسنجانی‬ ‫وزیر صنایع ایران بوده است‪ .‬از دیگر سمت های پیشین وی به عضو هیات مدیره و معاون سازمان صنایع دفاع‪ ،‬رئیس هیات مدیره‬ ‫و مدیرعامل شرکت توانیر‪ ،‬هشت سال مدیرعامل و نایب رئیس هیات مدیره شرکت ملی صنایع پتروشیمی و مشاور ارشد وزیر نفت‬ ‫نیز می توان اشاره کرد‪ .‬نعمت زاده با روی کار امدن دولت احمدی نژاد هم در میان تعجب همگان‪ ،‬همراه با اکبر ترکان‪ ،‬دیگر مرد‬ ‫موثر این روزهای دولت روحانی‪ ،‬در وزارت نفت باقی ماند و سمت ریاست شرکت پاالیش و پخش فراورده های نفتی را پذیرفت‪.‬‬ ‫اما در سال ‪ 1388‬کمی پیش از انتخابات پس از اصطکاک هایی‪ ،‬همزمان با ترکان بازنشسته اعالم شد و با سمت مشاور ارشد وزیر‬ ‫نفت این وزارتخانه را ترک کرد‪ .‬او سپس با تاسیس یک شرکت خصوصی به عنوان مدیرعامل ان فعالیت کرد‪.‬‬ ‫با همه این اوصاف و با این سابقه و تجربه مدیریت از همان ابتدا این بحث در میان بود که نعمت زاده از نظر سنی برای مدیریت‬ ‫وزارتخانه ای با این تنوع و چالش ها‪ ،‬از چاالکی الزم برخوردار نیست‪ .‬در همان اوایل هم ماجرای توزیع سبد کاال که حتی مورد‬ ‫فوتی در جریان ان به وقوع پیوست‪ ،‬یکی از نمره های منفی کارنامه دولت را رقم زد‪ .‬همچنین مباحث دیگر در حوزه صنایع و معادن‬ ‫و نیز ماجرای واگذاری امور اجرایی پاویون ایران در اکسپو ‪ 2015‬میالن برای او حاشیه هایی به وجود اورده که بابت برخی از انها‬ ‫به استیضاح هم تهدید شده است‪ .‬در بحث اخیر تغییر در کابینه دولت نیز نام او در صدر احتمال ها قرار داشت‪.‬‬ ‫بودن پول ملی باعث شده که بازارهای داخلی به جای اینکه‬ ‫در اختیار تولیدات داخلی باشــد در اختیار تولیدات خارجی‬ ‫قرار داشته باشد‪ .‬قاچاق کاال‪ ،‬واردات بی رویه و عدم حمایت‬ ‫از تولیدات داخلی عامل اصلی از دســت رفتــن بازارهای‬ ‫داخلی در سال های اخیر بوده است‪.‬‬ ‫غفلت از رونق تولیدات داخلی سبب شده که تولیدات‬ ‫خارجی بازار داخلی ما را به دســت بگیــرد‪ .‬به عنوان مثال‬ ‫درصد بســیار باالیی از تولیــدات بازار پوشــاک ما خارجی‬ ‫است یا در زمینه مواد غذایی ما بیشتر وارد کننده هستیم تا‬ ‫صادرکننده‪ .‬در شرایط فعلی ‪90‬درصد روغن نباتی‪95 ،‬درصد‬ ‫چای‪ ،‬بخش عمده پروتئین مصرفی کشــور‪ ،‬نصف گندم‬ ‫کشــور‪ ،‬بخش قابل توجهی از برنج مورد نیاز کشور و بیش‬ ‫ی از شکر کشور از خارج وارد می شود‪ .‬همه این موارد‬ ‫از نیم ‬ ‫نشان می دهد که ما در زمینه مدیریت اقتصاد داخلی ضعیف‬ ‫عمل کرده ایم و بازارهای داخلی را به دست خود به تولیدات‬ ‫خارجی سپرده ایم‪.‬‬ ‫در مورد تالش ها برای به نتیجه رسیدن مذاکرات‬ ‫با ‪ 5+1‬بر ســر پرونده هســته ای ایــران چه فکر‬ ‫می کنید؟‬ ‫مــا االن در مذاکرات در شــرایطی وارد شــده ایم‬ ‫که چند گل عقب هســتیم و باید تالش کرد تا گل خورده را‬ ‫جبران کنیم‪ .‬بسیاری از کشورهای دنیا امروز به ادبیات ما‬ ‫در مذاکرات هسته ای نمره باالتری می دهند‪.‬‬ ‫باید تاکید کنم که مهم نشســت ‪ 5+1‬و بیانیه لوزان با‬ ‫ترکیب کشــورهای جهانی این بود که ایران به عنوان یک‬ ‫قدرت پذیرفته شده اســت‪ .‬بنابراین باید خوشحال بود که‬ ‫چانه زنی های سیاسی نتیجه داده است‪ .‬تحول اقتصادی‪،‬‬ ‫ناشی از سرمایه گذاری هایی است که باید به ثمر بنشینند و‬ ‫خود را به صورت بسط و گسترش تولید ناخالص ملی نشان‬ ‫دهند و این اتفاقی نیســت که در کوتاه مدت و انی صورت‬ ‫بگیرد‪ ،‬بلکه نتیجه تالش های میان مدت و بلندمدت خواهد‬ ‫بود‪ .‬بر این اساس راه رسیدن به یک رشد اقتصادی مستمر‪،‬‬ ‫پویا و شکوفایی اقتصاد کشور‪ ،‬اولویت با رفع موانع از تولید‬ ‫ملی و نگاه به داخل و در کنار ان نیز استفاده از ظرفیت های‬ ‫جدید یا مازاد بیرونی است که می تواند این رونق اقتصادی‬ ‫را پایدار و مستمر کند‪.‬‬ ‫‪53‬‬ ‫دولت در عرصه اقتصاد منفعل است‬ ‫گفت وگو با حسین راغفر درباره کارنامه دوساله دولت یازدهم‬ ‫اقتصاد‬ ‫‪54‬‬ ‫مثلث | شماره ‪266‬‬ ‫فاطمه کریمخان‬ ‫خبرنگار‬ ‫دو سال از روی کار امدن دولت روحانی گذشته است ‪،‬‬ ‫در این مدت دولت هم در صد روزگی اش ‪ ،‬یک برنامه‬ ‫تبلیغاتی به راه انداخته اســت و هم در ســالگرد ‪ ،‬اما‬ ‫هنوز بسیاری از کارشــناس های اقتصادی در مورد‬ ‫عملکرد دولت دچار تردید هستند‪ .‬ارزیابی کلی شما‬ ‫از رفتار اقتصادی دولت در دو سال گذشته چیست؟‬ ‫چه نقطه ضعف ها و چه نقطه های قوتی در رفتار او تا‬ ‫به حال مشاهده کرده اید؟‬ ‫به نظرم برای پاسخ دادن به این سوال باید نقطه قوت‬ ‫دولت را عمدتا در حوزه های سیاست خارجی و فرهنگی تعریف‬ ‫کرد‪ .‬اثار سیاست های دولت بر این حوزه ها دربخش اقتصاد هم‬ ‫خود را نشان داده است‪ .‬به نظر من اگر موفقیتی هم در اقتصاد‬ ‫شکل گرفته باشد عمدتا ناشی از ســرریز تالش های دولت در‬ ‫حوزه سیاست خارجی و فرهنگی بوده اســت‪ .‬این اتفاق های‬ ‫مثبت در این دو حوزه باعث شکل گیری یک نوع خوش بینی در‬ ‫گروه های مختلف اجتماعی که گروه های مرجع هســتند شده‬ ‫اســت‪ .‬به زبانی دیگر باید این را بگویم که پژواک تالش های‬ ‫دولت از طریــق افرادی مانند اســاتید دانشــگاه‪ ،‬هنرمندان‪،‬‬ ‫دانشــجویان‪ ،‬کارگردانان و فعاالن اقتصــادی به بخش های‬ ‫جامعه منتقل شــد؛ وگرنه در سیاســت های اقتصــادی دولت‬ ‫کارنامه موفقی دیده نمی شــود چرا که این نهاد در این دو سال‬ ‫بسیار منفعالنه عمل کرده است‪.‬‬ ‫ی در مورد این موضوع توضیح بدهید ‪ ،‬چه چیزی‬ ‫کم ‬ ‫باعث می شود عملکرد دولت منفعالنه به نظر بیاید؟‬ ‫واقعیت این است که هیچ حرکت ایجابی موثر و قاطعی‬ ‫برای زمان بحران ها و مشــکالت اقتصادی به ارث رســیده از‬ ‫سوی سیاست گذاری های اقتصادی دولت مشاهده نکردیم‪.‬‬ ‫این مساله نگرانی های زیادی بر جا گذاشته است‪ .‬ضمن اینکه‬ ‫دراینسیاستگذاری هاکاستی هاییهمبهشدتمشهوداست‪.‬‬ ‫انچه در دسته اول تاثیرهای مثبت اثار سیاست های خارجی و‬ ‫فرهنگی قرار دارد بر وضعیت اقتصادی کشور به صورت انتظار‬ ‫بهبود نســبت به اینده شکل گرفته اســت‪ .‬این انتظار به بهبود‬ ‫همان سرمایه ای است که به شدت در دولت های نهم و دهم از‬ ‫بین رفته بود‪ .‬بی اعتمادی بسیار گسترده ای که نسبت به نقش‬ ‫دولت و مواضع مســئولین به وجود امده بود و در مقابل اعتماد‬ ‫به دولت یازدهم خود پارامتر مهمی در اثر بخشی سیاست های‬ ‫اقتصادی شــد‪ .‬نفس تغییر دولت از دولت نابهنجار سردرگم و‬ ‫همراه با سیاست های انارشیستی بحران زا به دولت متفاوت که‬ ‫با خوش بینی در جامعه شکل گرفت‪ ،‬اصلی ترین عامل کاهش‬ ‫تورم در سال های ‪ 92‬و ‪ 93‬است‪.‬‬ ‫تالش دولــت به خصــوص در ماه های پایانی ســال‬ ‫گذشــته معطوف این بوده که بر کاهــش تورمی که‬ ‫حاصل کار خودش می داند تاکید کند‪ .‬دولت همیشه‬ ‫یکــی از موفقیت هــای بزرگ خــود را کاهــش تورم‬ ‫می داند‪ .‬ظاهرا به نظر شما در کاهش تورم هم تغییر‬ ‫نگاه گروه های مرجع موثر بوده است‪...‬‬ ‫بله‪ .‬این همان انتظارات مردمی اســت که می تواند‬ ‫بر چشم انداز روشــن و اینده مثبت پیش روی ما تاثیر بگذارد‪.‬‬ ‫انتظارات مردم در مورد بهبود شــرایط کمــک می کند که نگاه‬ ‫انها نسبت به اینده مثبت بشــود و کاهش تورم را به دنبال خود‬ ‫می اورد‪ .‬خود همین انتظار مثبت نقش بسیار مهمی بر اقتصاد‬ ‫می گذارد‪ .‬این افرادی که از انها به عنوان گروه های مرجع یاد‬ ‫می شود ‪،‬تاثیر مثبت خود را در اقتصاد گذاشته اند اما اینکه این‬ ‫دولت تا چه اندازه بتواند خوب از این ابزار اســتفاده کند محل‬ ‫‪3‬‬ ‫خبرنگارمثلثدردوسالگیدولتتدبیروامید‬ ‫باحسین راغفر استاد دانشگاه درباره عملکرد این‬ ‫دولت در حوزه اقتصاد به گفت وگو نشسته است‪.‬‬ ‫ تردید است‪ .‬چه بسا به نظر می رسد به خاطر کندی رفتار دولت‬ ‫در اقتصاد انتظار ها و امید ها در بین گروه های مرجع نیز کاهش‬ ‫یافته است‪ .‬ولی به طور کلی در کاهش تورم عوامل اقتصادی‬ ‫دیگر نیز موثر بود‪ .‬چنانچــه عوامل اقتصادی دیگری حکایت‬ ‫از این دارند که یکی از دالیل اصلی کاهــش تورم که دولت از‬ ‫ان به عنوان بزرگترین دســتاورد خود نام می برد به مساله رکود‬ ‫اقتصادی بر می گردد‪ .‬متاسفانه ما شــاهد تعطیلی واحد های‬ ‫اقتصادی در کشور هستیم‪.‬‬ ‫اما تالش دولت در استفاده از این ظرفیت ها چندان‬ ‫به نتیجه نرسیده است ‪ ،‬اوایل اغاز به کار دولت برنامه‬ ‫شکست خورده تبلیغ برای انصراف از دریافت یارانه‬ ‫این موضوع را نشان می دهد‪...‬‬ ‫انتظار می رفت دولت با اصالحاتی در سیاســت های‬ ‫اقتصادی بتواند بخش قابل توجهی از هزینه های خود را بکاهد‬ ‫که از جمله انها می توان به برنامه هدفمند کردن یارانه ها اشاره‬ ‫کرد‪ .‬دولت از طریق سیاست گذاری در این زمینه زودتر از اینها‬ ‫می توانست ساالنه مبلغ قابل توجهی از این مبلغ را صرفه جویی‬ ‫کند‪ .‬چنانچه اوایل سال ‪ 1393‬و پیش از اجرای برنامه تکمیل‬ ‫پرسشــنامه ها از ســوی مردم این انتظار به وجود امده و افکار‬ ‫عمومی اماده بود که در صورتی که دولت برنامه ایجابی موثری‬ ‫داشت یارانه نقدی جمعیت بزرگی حذف شود و در مقابل دولت‬ ‫خدمات عمومی به انها ارائه کند‪ .‬اما ما این جا شــاهد یک نوع‬ ‫بی دقتی در زمان بندی اعالم برنامه ها و اعالم سیاســت های‬ ‫دولت بودیم‪ .‬برای مثال دولت می توانســت سیاست هایی که‬ ‫امروزه از ان به عنوان طرح تحول سالمت اسم برده شروع کند‬ ‫و مردم اثار ان را ببینند و بعد اعالم کند که برای ادامه این فرایند‬ ‫نیاز به منابع مالی دارد‪ .‬اگرچه هنوز نکات‪ ،‬اثار و انتظارات مثبتی‬ ‫در ازادسازی یارانه ها داشته اما دولت می توانست پیش از اینکه‬ ‫از مردم درخواست کنند یارانه شان را حذف کند یا خودش یارانه‬ ‫شان را حذف کند‪ ،‬اقداماتی انجام دهد و بعد به مردم بگوید که‬ ‫من برای ارائــه این خدمات نیاز مند منابعی هســتم که یکی از‬ ‫اصلی ترین ان منابع یارانه هاست‪ .‬به نظر من این تدبیر به اندازه‬ ‫کافی وجود نداشت و زمان بندی به نحوه مناسبی نبود‪ .‬هم زمان‬ ‫با درخواســت برای حذف داوطلبانه مردم‪ ،‬دولــت این نکته را‬ ‫اعالم کرد که حامل های انرژی را می خواهد افزایش دهد‪ .‬ان‬ ‫زمان مردم به این اعتقاد رسیدند که اگر دولت قرار است هزینه ها‬ ‫را خودش افزایش دهد پس تامیــن منابع مالی ان هم بر عهده‬ ‫خودش باشــد‪ .‬این یکی از دالیلی بود که باعث شد خیلی ها از‬ ‫حذف یارانه خود هم منصرف شوند‪ .‬ضمن اینکه دولت هم در‬ ‫هدفمند کردن خیلی محتاطانه عمل کرد‪ .‬در حال حاضر به نظر‬ ‫می رسد‪ 40‬درصد از کشور استحقاق دریافت یارانه را دارند و بقیه‬ ‫‪ 60‬درصد باید یارانه شان حذف شود‪ .‬منابع پولی ازاد شده از قطع‬ ‫یارانه این افراد منابع قابل توجهی است که دولت با ان می تواند‬ ‫به تحریک عرضه و تقاضا در بازار کمک کند‪ .‬برای مثال با ایجاد‬ ‫اشتغال و پرداخت یارانه تولید به صورت دستمزد به کارفرماها‬ ‫تعداد زیادی از افراد را شاغل کند و انها را از وضعیت حمایتی‪،‬‬ ‫به بیمه ای هدایت و کمک کند که انها بر اساس دستمزد خود‬ ‫زندگی کنند‪ .‬همزمان با این اقدامات هم از سوی دیگر به تولید‬ ‫کمک کرده بود‪ .‬برای همین اســت که من اعتقاد دارم دولت‬ ‫می توانست مساله یارانه را با قاطعیت بیشــتری حل کند اما از‬ ‫ابتدا با وجود امادگی مردم این کار را با انفعال و کندی شروع کرد‪.‬‬ ‫یعنی شما اعتقاد دارید کاری که دولت کرده شوک به‬ ‫بو کار‬ ‫اقتصاد بوده و در مقابل باید ابتدا در فضای کس ‬ ‫امادگی می داده است؟‬ ‫نه منظور من شوک به اقتصاد نیست‪ .‬به نظر من زمانی‬ ‫که افکار عمومی برای حذف امــاده بود دولت بنا بر مالحظات‬ ‫سیاســی خود یارانه انها را قطع نکرد‪ .‬یعنی تصــور دولت این‬ ‫اســت که دولت قبلی یارانه ها را بر اساس مالحظات سیاسی و‬ ‫کسب رای پرداخت کرده است‪ .‬حاال اگر این را حذف کند اعتبار‬ ‫هویتی خود در بین گروه هایی از مردم خدشــه دار می شود که‬ ‫قطعا این رفتار درستی نیســت‪ .‬چرا که این رفتار مخالف منافع‬ ‫ملی است‪ .‬اگر تصمیمی درست باشــد صرف نظر از اینکه چه‬ ‫کســی خوشــش بیاید یا نه به صالح مردم اســت‪ .‬برای مثال‬ ‫دولت با طرح تحول ســامت عمال خوش بینی هایی را ایجاد‬ ‫کرده اســت‪ .‬اما اقدامات دیگری هم در مقابــل انجام داد که‬ ‫اثار مخربش بیشتر بود‪ .‬همچنین اقداماتی می توانست انجام‬ ‫دهد که اثار مثبتش بیشتر است‪ .‬برای این مورد می توان تعهد‬ ‫دولت در قانون اساســی برای اموزش و پرورش رایگان را مثال‬ ‫زد‪ .‬یعنی می توانست برای همان وعده ای که در قانون اساسی‬ ‫هم امده برنامه ریزی کند‪ .‬این تصمیم اگر انجام می شد هزینه‬ ‫گزافیراهممتوجهدولتنمی کرد‪.‬به خصوصگروه هایپایین‬ ‫درامدی از شهریه کامال معاف می شدند‪ .‬یا در مثالی دیگر دولت‬ ‫زمینه هایی را برای کمک به مســکن گروه های پایین درامدی‬ ‫ایجاد می کرد‪ .‬تصویب وام ‪ 80‬میلیون تومانی خود گام مثبت‬ ‫ولی ناکافی است‪ .‬به نظر من مهم تر از گسترش این برنامه ها‪،‬‬ ‫این بود که چشم اندازی که از عملکرد و اینده فعالیت های دولت‬ ‫مقابل مردم قرار می گرفت می توانست خیلی مثبت تر از چیزی‬ ‫باشد که االن بین مردم وجود دارد‪ .‬ضمن اینکه دولت اقدامات‬ ‫اشتباه متعددی هم مرتکب شده اســت؛ اقداماتی مانند توزیع‬ ‫کاال به شــکل نامطلوب یا افزایش قیمت نــان که عمال در دو‬ ‫مرتبه صورت گرفت‪.‬‬ ‫این انتقــادی که درباره نحوه قطــع یارانه مردم وارد‬ ‫می کنید‪ ،‬به افزایش قیمت حامل های انرژی هم وارد‬ ‫می شود؛ یعنی به نظرتان دولت باید پیش از افزایش‬ ‫قیمت انرژی امادگی در مردم ایجاد می کرد؟‬ ‫اتفاقی کــه در افزایش قیمت بنزیــن و گازوئیل افتاد‬ ‫این بود که افزایش قیمت حامل های انرژی بی انکه تورم را به‬ ‫معنای واقعی کنترل کرده باشد جامعه را با مارپیچ تورمی روبه رو‬ ‫می کند‪ .‬افزایش قیمت حامل های انرژی خود منجر به افزایش‬ ‫هزینه های تولید‪ ،‬درنتیجه افزایش قیمت های تولیدی به دنبال‬ ‫ان منجر به افزایش تورم می شود‪ .‬اتفاقی که پس از این مراحل‬ ‫رخ می دهد این است که تورم باال تر هزینه های دولت را به عنوان‬ ‫بزرگترین تقاضاکننده جامعه باال می برد‪ .‬بعد از ان عده ای دنبال‬ ‫افزایش قیمت ارز می روند‪.‬باز ســال بعد گفته می شود قیمت‬ ‫حامل های انرژی ارزان اســت و باید انها را گران کرد‪ .‬این دور‬ ‫تسلسل چند ســال اســت بارها و بارها بی هیچ برنامه ای برای‬ ‫متوقف کردن ان تکرار شــده اســت‪ .‬ناکار امدی این فرایند از‬ ‫همین االن کامال معلوم و محکوم به شکســت اســت‪ .‬با این‬ ‫مثلث | شماره ‪266‬‬ ‫دولت خودش زیر پای خود را خالی کرده‬ ‫است‪ .‬همه ما هم منتظریم دولت اقدامات‬ ‫مثبتی انجــام دهد اما متاســفانه ما هیچ‬ ‫تالشی از سوی دولت نمی بینیم‪ .‬در واقع‬ ‫به دیگر معنا به نظر می رســد کــه انفعال‬ ‫دولت بیشتر از هرچیزی در اقتصاد نمایان‬ ‫است‪ .‬با این حال نباید منکر این باشیم که‬ ‫دولت دستاورد های بزرگی داشته است‬ ‫اقتصاد‬ ‫حال دولت کماکان همین فرایند شکســت خــورده را بازتکرار‬ ‫کرده اســت‪ .‬در خیلی از مــوارد اعالم برخی از شــاخص های‬ ‫رسمی تردید هایی نسبت به نیت این دولت به وجود اورده است‪.‬‬ ‫شــاخص هایی که یاداورنده برخی از رفتار هایی اســت که بی‬ ‫شباهت به رفتار دولت قبلی نیست‪ .‬این رفتار هاست که می تواند‬ ‫باعث کاهش اعتبار دولت و اعتماد مردم بشود‪ .‬کاهش اعتماد‬ ‫به این دولت را می توان اصلی ترین خطری دانست که کابینه را‬ ‫تهدید کند‪ .‬برخی از این رفتار ها هیچ ضرورتی نداشــته و عمل‬ ‫کردن به ان بیشتر ناشی از سیاست های غلط خود دولت بوده‬ ‫تا اینکه مخالفان او را تحت تاثیر قرار داده باشــند‪ .‬دولت باید‬ ‫ارزیابی دقیق تری از سیاست های خود داشــته باشد‪ .‬چه بسا‬ ‫به نظر می اید عوامل دولت های گذشــته برای تخریب اعتبار‬ ‫دولت اقداماتی دارنــد و در درون خود دولــت اقداماتی از این‬ ‫دست انجام می دهند‪.‬‬ ‫سوالی که بعد از دستور معاون اول رئیس جمهور در‬ ‫فروردین ماه برای ثبات قیمت ها برای من ایجاد شد‬ ‫این بود که به لحاظ تئوریک ما با چــه دولتی روبه رو‬ ‫هستیم؟ دولتی که سبد کاال توزیع می کند‪ ،‬یا معاون‬ ‫اول ان دســتور ثابت ماندن قیمت هــا را می دهد و از‬ ‫سویی دیگر قیمت نان و بنزین را افزایش می دهد؟ ایا‬ ‫اصال برای اینکه بتوان مشی اقتصادی دولت تدبیر و‬ ‫امیدرامشخصکردمی توانانرایکمجموعهواحد‬ ‫و یکدست دانست؟‬ ‫به نظر من سیاست های عمومی اقتصادی دولت به‬ ‫سمت ازاد سازی‪ ،‬خصوصی ســازی و گسترش تفکر بازار ازاد‬ ‫حرکت می کند ولی اگر اقدامات خالف این را شــما از ســوی‬ ‫دولت شــاهد هســتید به انتظارات جامعه بر می گردد‪ .‬دولت‬ ‫ناگریز از پاســخگویی بــه گروه های بزرگ در جامعه اســت‪.‬‬ ‫افزایش قیمت هــا عمدتا حاکــی از بی برنامگی‪ ،‬عدم نظارت‬ ‫دولت‪ ،‬سوءاستفاده بنگاه ها و واحد های تولیدی است‪ .‬اینها‬ ‫همگی اتفاق هایی است که باید از سوی دولت کنترل شود‪ .‬اما‬ ‫دولت از یک سو قائل به کنترل قیمت ها نیست و رسما اعالم‬ ‫کرده یارانه خیلی از کاالها را ازاد کرده اســت و از سوی دیگر‬ ‫تورم ناشی از ازاد ســازی خیلی دیگر از افراد را دچار می کند‪.‬‬ ‫برای همین دولت این گونه یکی از پایگاه های خود که همان‬ ‫انتظارات مردم اســت از دســت می دهد و باید به انها پاســخ‬ ‫دهد‪ .‬من هم دولت را دچار یک نوع سردرگمی بین ازاد سازی‬ ‫و انتظارات مردم می دانم‪ .‬از یک ســو باید به نیاز های جامعه‬ ‫پاسخ دهد و از سویی دیگر اراده عمومی خود را بر ازاد سازی‬ ‫و خصوصی سازی قرار داده و حاال بین این دو گیر کرده است‪.‬‬ ‫به نظر من دولت دچار یک نــوع نا اطمینانی در این بخش ها‬ ‫شده است‪ .‬اما دیگر ادامه فرایند خصوصی سازی و ازاد سازی‬ ‫هزینه های گزاف سیاسی و اقتصادی به دنبال خواهد داشت‬ ‫که باید نسبت به ان تدبیری بیندیشد‪.‬‬ ‫برخــی از کارشناســان بــه ناهماهنگــی دولــت در‬ ‫سیاست های پولی و مالی اذعان می کنند‪ .‬نظر شما‬ ‫چیست؟ ایا بخش های مختلف دولت در حال پیش‬ ‫بردن برنامه های متناقض در این حوزه است؟‬ ‫به نظر من ناهماهنگی این سیاست ها در رفتار دولت‬ ‫در حال حاضر خیلی قابل بحث است‪ .‬بانک مرکزی از یک سو‬ ‫بر سیاســت های پولی تاکید دارد ولی همزمان برای نظارت و‬ ‫کنترلرفتارموسساتپولیومالیاظها ر عجزمی کندوازسویی‬ ‫دیگرهمدلیوهمسوییمسئوالنپولیکشورراباسیاست های‬ ‫موسسات پولی مشاهده می کنیم‪ .‬در این رفتار ها تناقض هایی‬ ‫مشاهده می شود‪ .‬به نظر این گونه می رسد که بانک مرکزی بی‬ ‫انکه به مسئولیت های اصلی خودکهیکی از ان حفظ ارزشپول‬ ‫ملی است توجه الزم را داشته باشد‪ ،‬به نماینده منافع گروه قلیلی‬ ‫در ساختار اقتصاد کشور تبدیل شده است‪.‬برای همین است که‬ ‫رئیس بانک مرکزی دقیقا در مرکز خوش بینی ناشی از مذاکرات‬ ‫هســته ای رســما اعالم می کند نرخ ارز از یک حدی پایین تر‬ ‫نمی اید‪ .‬این همزمان به نفع گروه های خاصی است که منافع‬ ‫انها لزوما منافع ملی نیست‪.‬‬ ‫با وجــود خوش بینی دولــت به تاثیــرات اقتصادی‬ ‫ناشی از مذاکرات هسته ای خیلی ها معتقدند نباید‬ ‫منتظر تغییرات کالن در اقتصاد باشــیم‪ .‬شما فکر‬ ‫می کنید توافق های بین المللی تاثیــری بر اقتصاد‬ ‫کشور دارد؟‬ ‫به نظر من یک نــوع خوش بینی بعد از شــکل گیری‬ ‫توافق ها شــکل می گیرد و دولت هــم هیچ برنامــه ای بعد از‬ ‫تحریم ها نــدارد‪ .‬من اعتقــادی ندارم که فــردای توافق همه‬ ‫تحریم ها رفع شود‪ ،‬یک بخش هایی از ان تحریم ها قطعا باقی‬ ‫خواهد ماند‪ .‬ممکن است بعضی از تحریم ها مانند بانک مرکزی‬ ‫و دیگر تحریم های مهم حذف شــود و ارتباطات تجاری ایران‬ ‫با دیگر کشورها تسهیل شود‪ .‬طبیعتا این موقعیت ها گره گشا‬ ‫هســتند اما مشــکل این اســت که دولت برای بعــد از تحریم‬ ‫برنامه ای ندارد و می خواهد با فرض اینکه تحریم ها برداشــته‬ ‫شده بخش خصوصی وارد بازار شــود و فعالیت اقتصادی خود‬ ‫را شروع کند‪ .‬در حالی فضای کسب و کار کشور به شدت اسیب‬ ‫ دیده که چنین شرایطی به کل حضور بخش خصوصی را منتفی‬ ‫ کند‪ .‬امروز نظــام بانکی ما به شــدت ضدفعالیت های تولیدی‬ ‫و تولید عمل می کند‪ .‬یعنی هزینه های دسترســی به اعتبارات‬ ‫بانکی برای بنگاه ها به شــدت باال و برای بنگاه های کوچک و‬ ‫متوسط به شدت غیر ممکن است‪ .‬این موضوع باعث شده هر‬ ‫روز ما شاهد ورشکستگی بنگاه ها درکشور باشیم‪ .‬این خطری‬ ‫جدی اســت که دولت باید برای ان فکری کند‪ .‬رفع تحریم ها‬ ‫هم صورت بگیرد خود به خود اقتصاد بهبود پیدا نمی کند‪.‬حتی‬ ‫سرمایه گذار هایخارجیهمباامتیاز هایخیلیویژهمی خواهند‬ ‫وارد کشــور شــوند‪ .‬این خطر می تواند ما را بــه دوران پیش از‬ ‫انقالب در سیاست های اقتصادی برگرداند‪.‬‬ ‫خیلی ها اعتقاد دارند بدون ســرمایه گذاری خارجی‬ ‫و با این شــرایط مالی بانک ها راه دیگری برای کمک‬ ‫به اقتصاد کشــور نیســت‪ .‬ولی شــما به نوعی ورود‬ ‫سرمایه گذار خارجی را یک تهدید می دانید‪.‬‬ ‫بله‪ .‬در حالی که اگر دولت برنامه روشنی داشته باشد‬ ‫ابتدا بایــد توجه کنیم کــه تقویت حضور ســرمایه گذار داخلی‬ ‫بهترین عالمت و نشانه به سرمایه گذار خارجی است که اینجا‬ ‫محیط مناســبی برای سرمایه گذاری به شــمار می رود‪ .‬اما اگر‬ ‫ســرمایه گذاری داخلی در ایران حضور نداشــته باشد سرمایه‬ ‫گذار خارجی تحت شرایط خاصی می خواهد اینجا فعالیت کند‬ ‫و تضمین هایی را طلب می کند که نه تنها به نفع اقتصاد کشور‬ ‫نیست بلکه می تواند به زیان رقبای داخلی باشد‪.‬‬ ‫بــه نظــر شــما دولــت ایــن دســت بــاال را دارد که‬ ‫سرمایه گذار خارجی را مشروط به استفاده از نیروی‬ ‫کار داخلی کند؟‬ ‫بله‪ .‬ما سرمایه انسانی خوبی داریم‪ .‬این می تواند یکی‬ ‫از هدف های سیاست های دولت باشد اما دولت چنین برنامه ای‬ ‫هم ندارد‪ .‬در واقع می توان گفت کال دولت هیچ برنامه ای برای‬ ‫این کار ندارد و نمی داند که سرمایه گذارهای خارجی شامل چه‬ ‫کسانی شود و چه ظرفیت هایی برای ســرمایه گذاری خارجی‬ ‫جست و جو می کنند‪.‬‬ ‫دولت بخشی از اتکای خود را بر منابع مالی بلوکه شده‬ ‫در کشورهای دیگر گذاشته است‪ .‬ایا به نظرتان در دو‬ ‫سال اینده می تواند به این موضوع اتکا کند؟‬ ‫به نظر من دولت چون برنامه ای برای این پول ها ندارد‬ ‫معلوم نیست چه میزان منابع در کشور های دیگر از ایران بلوکه‬ ‫شده است‪ .‬غیر از این موضوع دولت ممکن است این منابع را تا‬ ‫به حال در شکل های مختلفی مصرف کرده باشد‪ .‬ممکن است‬ ‫ما بالغ بر ‪ 40‬میلیارد دالر از چینی ها طلب داشته باشیم اما این‬ ‫مبلغ پیش از این در قالب تسهیالت اعتباری از سوی چین با ما‬ ‫وارد معامالت یا به واردات خودروهای بی کیفیت چین صرف‬ ‫شده باشد‪ .‬این میزان پول در کشورهای دیگر هم ممکن است‬ ‫با فعالیت های این گونه از دست رفته باشد‪ .‬برای همین به نظر‬ ‫می رسد که تصویر خیلی روشنی از اینها زیاد در دسترس نیست‪.‬‬ ‫برخی از شایعات این اســت که اعتبار چندانی ان سوی مرزها‬ ‫دیگر باقی نمانده که منتقل شود‪ .‬اینکه چه میزان پول نقد انجا‬ ‫وجود دارد مساله بسیار مهمی است و اگر دولت برنامه ای برای‬ ‫استفاده بر فرض منابع مالی بلوکه شده ما نداشته باشد می تواند‬ ‫براساسسال هایگذشتهباعثافزایشوارداتدرکشورشود‪.‬‬ ‫همچنین باعث می شود چند واحد تولیدی که در کشور هستند‬ ‫از بین بروند‪ .‬این دقیقا اتفاقی است که پس از جنگ تحمیلی‬ ‫رخ داد‪ .‬یعنی با افزایش درامدهــای ارزی واردات صعود کرد و‬ ‫واحد های تولیدی کوچکی که می توانستند پایه توسعه صنعتی‬ ‫کشور را رقم بزنند از بین رفتند‪ .‬اگر قرار باشد دولت درامد هایی‬ ‫که ازاد می شود در جیب کشورهای خارجی بریزد یا واردکننده ها‬ ‫دست باال را بگیرند و به واردات کاالهای مصرفی در جامعه اقدام‬ ‫کنندمنجربه تعطیلیواحد هایتولیدیخواهدشد‪.‬برایهمین‬ ‫تبعات است که می توانم بگویم همان بهتر که این منابع بلوکه‬ ‫شده ازاد نشوند‪.‬‬ ‫با توجه به اینکه دولت سال اخر برنامه خود را بیشتر‬ ‫معطوف به فعالیت های انتخاباتی خواهد کرد‪ ،‬به نظر‬ ‫شمادرمسیرپیشرووفرصتباقیماندهچهاقداماتی‬ ‫باید انجام دهد؟‬ ‫در شــرایط کنونی اصلی ترین کاری کــه دولت باید‬ ‫انجام دهد اصالح نظام بانکی اســت‪ .‬دولت باید نظام بانکی‬ ‫را به نحوی اصالح کند که امکان تجهیز منابع کوچک مردم‬ ‫برای بخــش تولید فراهم شــود‪ .‬امــا متاســفانه دولت هنوز‬ ‫نتوانسته بانک ها و موسســات مالی اعتباری را سامان دهی‪،‬‬ ‫بســیاری را حذف یــا ادغام کنــد‪ .‬همچنیــن در ایــن زمان‬ ‫کابینه تدبیــر و امید قادر بــه کاهش تعداد ایــن بانک ها و در‬ ‫نتیجه کاهش هزینه های معامالتی نیز نشــده اســت‪ .‬دولت‬ ‫می توانســت با این کار دسترســی به اعتبارات را فراهم کند‪.‬‬ ‫وقتی که اعتبارات بانکی با ســود ‪ 30‬درصدی در اختیار تولید‬ ‫قرار می گیرد‪ ،‬تولید کننده داخلی قــدرت رقابت با تولید کننده‬ ‫خارجی که همین اعتبارات را با سه درصد و دوره زمانی کوتاهی‬ ‫به دست می اورد نخواهد داشت‪ .‬واحد های تولیدی ما با نگاه‬ ‫ازاد سازی از سوی دولت هر روز بیشتر از قبل مقابل تولید کننده‬ ‫خارجی زانو می زنند و تسلیم می شوند‪.‬‬ ‫البته با وجود خیلــی از انتقادات بــه رفتار اقتصادی‬ ‫دولت‪ ،‬عده ای اعتقاد دارند کابینه روحانی تا به حال‬ ‫اصالحات اجتماعــی را فدای اصالحــات اقتصادی‬ ‫کردهاست‪.‬وقتیمانگاهانتقادیهمبهسیاست های‬ ‫اقتصادی داشته باشیم دیگر کامل زیر پای دولت را‬ ‫خالی کرده ایم‪.‬‬ ‫دولت خودش زیر پای خود را خالی کرده است‪ .‬همه‬ ‫ما هم منتظریم دولت اقدامات مثبتی انجام دهد اما متاسفانه‬ ‫ما هیچ تالشی از سوی دولت نمی بینیم‪ .‬در واقع به دیگر معنا‬ ‫به نظر می رسد که انفعال دولت بیشــتر از هرچیزی در اقتصاد‬ ‫نمایان اســت‪ .‬با این حــال نباید منکــر این باشــیم که دولت‬ ‫دستاورد های بزرگی داشته است‪ .‬برای مثال فضای سیاسی و‬ ‫فرهنگیکشوربهفضایبازتریتبدیلشدهاست‪.‬امیدواریمکه‬ ‫مناسباتبین المللی مانبهبودپیداکند‪.‬تاامروزهمدراینزمینه‬ ‫تالش های موثری کرده و نتایج مفیدی داشته است اما اینها به‬ ‫تنهایی کافی نیست‪ .‬چرا که در نهایت این عرصه اقتصاد است‬ ‫‪55‬‬ ‫گزار‬ ‫ش ویژه‬ ‫نگاهیبهحاشیه هایادامه دارتوافقنفتیایرانوروسیه‬ ‫اقتصاد‬ ‫‪56‬‬ ‫مثلث | شماره ‪266‬‬ ‫تداوم ابهام حتی با اجرا‬ ‫حدود ‪ 10‬ماه از امضای تفاهم نامه بین ایران و روسیه‬ ‫در مســکو می گذرد و انطور که وزیر نفت کشورمان اعالم‬ ‫کرده قرارداد نفتی دو کشور از این هفته عملیاتی می شود؛‬ ‫اما در حالی که اعالم شده روسیه از ایران نفت وارد می کند‪،‬‬ ‫روس ها این موضوع را رد کرده انــد و همچنان ابهام هایی‬ ‫در این قرارداد وجود دارد‪ .‬در پی تحریم های اعمال شــده‬ ‫علیه ایران و روسیه‪ ،‬دو کشور مذاکراتی را با یکدیگر انجام‬ ‫دادند و سرانجام ‪ 14‬مرداد ماه سال گذشته تفاهمنامه ای در‬ ‫سکوت کامل خبری توسط بیژن زنگنه‪ ،‬وزیر نفت کشورمان‬ ‫و الکساندر نواک وزیر انرژی روسیه در مسکو به امضا رسید‬ ‫که هــدف ان همکاری تجــاری و اقتصادی دو کشــور در‬ ‫تعدادی از بخش ها اعالم شد‪.‬‬ ‫یک ماه پس از این تفاهمنامه هیات روسی به تهران‬ ‫ســفر کرد که نتیجه ان امضای ســند همکاری مشترک دو‬ ‫کشــور در حوزه های صنعت‪ ،‬معدن‪ ،‬تجارت‪ ،‬کشاورزی‪،‬‬ ‫گردشگری‪ ،‬امور بانکی‪ ،‬فناوری و انرژی و امور مرزی بود‪،‬‬ ‫اما در حالی که انرژی یکی از زمینه های همکاری دو کشور‬ ‫اعالم شــد‪ ،‬هیچ یک از طرفین به صورت رسمی اقدام به‬ ‫تشــریح جزییات این همکاری ها نکردنــد و از همان ابتدا‬ ‫گمانه زنی ها حاکی از ان بود که توافق بر ســر فروش نفت‬ ‫ایران از طریق روسیه است‪ .‬در این زمینه در حالی که بیژن‬ ‫زنگنه‪ ،‬وزیر نفت کشــورمان تهاتــر کاالی روس ها با نفت‬ ‫ایران را همواره رد کرده و اعالم کرده که نمی گوید جزییات‬ ‫این قرارداد به چه صورت است‪ ،‬بر اساس اخبار منتشر شده‬ ‫احتماال این هفته تهاتر نفت و کاال با روسیه اغاز می شود و‬ ‫روسیه در ازای نفت وارداتی‪ ،‬گندم و یک سری تجهیزات و‬ ‫مصالح ساختمانی به ایران صادر خواهد کرد‪.‬‬ ‫زنگنه گفته اســت؛ «ما امیدواریم طرف روســی این‬ ‫هفته اولین واردات نفت از ایران را شروع کند‪ .‬بخش عمده‬ ‫این معامله بر اســاس پول نقد اســت و ما از این پول برای‬ ‫واردات کاال از روســیه اســتفاده خواهیم کرد‪ .‬ایران باید‬ ‫بداند که روســیه به چه مقدار نفت نیاز دارد‪ ».‬وی با اشاره‬ ‫به اینکه مقدار واردات نفت روسیه بسیار کمتر از ‪ 500‬هزار‬ ‫بشــکه در روز و در ازای پول نقد اســت و ایران از این پول‬ ‫برای خرید کاالهای روسی نظیر فوالد‪ ،‬گندم و فراورده های‬ ‫نفتی استفاده خواهد کرد‪ ،‬اعالم کرده براساس این قرارداد‬ ‫قزاقستان و بالروس می توانند نفت ایران را از روسیه بخرند‬ ‫زیرا انها جزو اتحادیه گمرکی اوراسیا هستند‪.‬‬ ‫وزیر نفت ایــران بدون اشــاره به جزئیــات گفته که‬ ‫روســیه همچنین در ازای واردات نفت در زمینه پروژه های‬ ‫مختلف با ایران همکاری خواهد کرد‪ .‬اما الکساندر نواک‪،‬‬ ‫وزیر انرژی روســیه پس از این اظهارات زنگنــه‪ ،‬گفته که‬ ‫کشورش برنامه ای برای واردات نفت از ایران ندارد و نفت‬ ‫ایران برای اجرای قراردادهای شرکت های روسی به وسیله‬ ‫فعالیت های ســواپ استفاده نخواهد شــد‪ .‬وی با اشاره به‬ ‫اینکه با این حــال‪ ،‬معامله گران روســی می توانند به ایران‬ ‫در فروش نفت خامــش در بازارهای بین المللی کمک کنند‬ ‫و ایــران نیز می تواند پــول دریافتی از فــروش نفت خود را‬ ‫برای خرید کاالهای روسی اســتفاده کند تاکید کرده که ما‬ ‫خودمان یک کشــور تولیدکننده نفت هستیم و قصد خرید‬ ‫نفت از ایران را نداریم‪.‬‬ ‫در ایــن زمینــه سید محســن قمصــری‪ ،‬مدیــر امور‬ ‫بین الملل شــرکت ملــی نفت ایــران هفته گذشــته درباره‬ ‫اخرین وضعیت مذاکرات نفتی با روسیه اظهار کرد‪« :‬انچه‬ ‫قرار است انجام شود تهاتر نیســت‪ ».‬مدیر امور بین الملل‬ ‫شــرکت ملی نفت در توضیح جزییات توافق نفتی دو کشور‬ ‫گفته بود‪« :‬بنا شده روس ها نفت ما را بخرند و صادر کنند و‬ ‫از محل وجوه ان ما بتوانیم کاالهای مورد نیاز را از سراســر‬ ‫دنیا خریداری کنیم‪».‬‬ ‫وزیر نفت کشورمان در نشســت فروردین ماه خود با‬ ‫خبرنگاران درباره تهاتر نفت ایران با کاالی روسیه که طی‬ ‫یک سال گذشــته همواره تکذیب شــده و اینکه روس ها‬ ‫اعالم کرده اند تهاتر نفت ایران با کاال اغاز شــده اســت‪،‬‬ ‫اظهار کــرد‪« :‬االن هم می گویــم که چیزی بــرای تهاتر‬ ‫امضا نکرده ایم‪ .‬زنگنه درباره ادعای روس ها مبنی بر اینکه‬ ‫تهاتر اغاز شــده اســت‪ ،‬گفت‪« :‬به حرف من دقت کنید؛‬ ‫همیشه گفته ام توافقی درباره تهاتر امضا نکرده ایم‪ ،‬یک‬ ‫چیزی امضا کرده ایم‪ ،‬اما عنوانش تهاتر نبوده و حرفم هم‬ ‫درست است‪».‬‬ ‫شائبه تهاتر از کی به میان امد؟‬ ‫براین اساس‪ ،‬داستان تهاتر نفتی ایران و روسیه از سال‬ ‫‪ ۲۰۱۱‬که فروش نفت ایران با چالش های جدی روبه رو شد‪،‬‬ ‫اغاز شد و در شرایطی که ایران در پی راهکارهایی برای دور‬ ‫زدن تحریم ها و مقابله با پیامدهای منفی ان بود بیشتر مورد‬ ‫توجه رسانه ها قرار گرفت‪ .‬زمستان سال‪ 1392‬بود که رویترز‬ ‫از مذاکرات ایران و روسیه به منظور مبادله نفت در برابر کاال‬ ‫خبــر داد و اعالم کــرد‪« :‬در صورتی که دو طــرف به توافق‬ ‫برسند‪ ،‬مســکو روزانه بالغ بر ‪ 500‬هزار بشکه از نفت ایران را‬ ‫به ازای صادرات کاال و تجهیزات خریداری می کند‪».‬‬ ‫اوپک و لغو تحریم های ایران‬ ‫در این میان اگر ایران و غرب به توافق هسته ای جامع‬ ‫که به لغو تحریم های ایران می انجامد دست یابند‪ ،‬واکنش‬ ‫اوپک به چشم انداز بازگشــت نفت ایران به بازار چه خواهد‬ ‫بود؟ چراکه در حال حاضر شــرکت های نفتــی بین المللی‬ ‫همگی مشتاق به بازگشت به ایران هستند‪ .‬در هفت ه گذشته‬ ‫روسای شــرکت هایی همچون شــل‪ ،‬بریتیش پترولیوم و‬ ‫توتال در دیدار بــا مقامات نفتی ایــران در وین عالقه خود‬ ‫برای حضور در پروژه های نفت و گاز ایران را اعالم کردند‪.‬‬ ‫بن فان بردن‪ ،‬مدیرعامل شل در گفت وگو با بلومبرگ‬ ‫اظهار کرد‪« :‬ایران یک کشــور خارق العاده با ذخایر انرژی‬ ‫عالی است‪ .‬به محض فراهم شدن فرصت قانونی ما حضور‬ ‫در ایران را بررســی خواهیم کرد‪».‬او همچنین خاطرنشان‬ ‫کرد‪«:‬همه خواهان حضور در ایران هستند‪ .‬ایران ذخایری‬ ‫معادل ‪ 157‬میلیارد بشــکه نفت خام(حدود ‪ 10‬درصد کل‬ ‫ذخایر نفتی جهان) را در اختیار دارد‪.‬‬ ‫این کشــور همچنین دومین ذخایر بزرگ گاز طبیعی‬ ‫جهان را در خود جای داده اســت که بخــش زیادی از این‬ ‫ذخایر به دلیل تقابل چند دهه ای با غرب توسعه نیافته اند اما‬ ‫سازش با غرب در خصوص برنامه هسته ای می تواند تمام‬ ‫این مسائل را تغییر دهد‪».‬کاهش قیمت نفت و تحریم های‬ ‫شدید به کشورمان لطمه زده اســت‪ ،‬به همین دلیل تمایل‬ ‫به لغــو تحریم ها و افزایش ســریع تولید نفــت وجود دارد‪.‬‬ ‫براورد ها در خصوص ســرعت و میزان افزایش تولید نفت‬ ‫ایران متفاوت است‪.‬‬ ‫مسئوالن وزارت نفت اعالم کرده اند بالفاصله بعد از‬ ‫لغو تحریم ها روزانه حدود یک میلیون بشکه به تولید نفت‬ ‫خواهند افزود‪ ،‬اما شــاید براورد منطقی تر‪ ،‬افزایش روزانه‬ ‫‪ 400‬هزار بشکه در کوتاه مدت باشد‪.‬‬ ‫اگر ایران تنها ظرف چند ماه روزانه ‪ 400‬هزار بشکه‬ ‫به تولید خــود بیفزایــد و تولید خود را تا ســال ‪ 2016‬یک‬ ‫میلیون بشــکه در روز افزایــش دهد‪ ،‬ایا اوپــک به ایران‬ ‫اجازه خواهد داد که بخش بیشــتری از ســهم کلی روزانه‬ ‫‪ 30‬میلیون بشکه را به خود اختصاص دهد؟ جدا از رقابت‬ ‫عربســتان با رقیب منطقه ای خــود پیدا کــردن اعضای‬ ‫دیگری کــه مایل به واگذاری ســهم خود به ایران باشــد‬ ‫نیز دشــوار می نماید‪ .‬عربســتان در حال حاضر در سطح‬ ‫بی ســابقه ای روزانه بیش از ‪ 10‬میلیون بشکه و عراق نیز‬ ‫در سطوح بی سابقه ای نفت تولید می کند که مطمئنا میزان‬ ‫تولید خود را تغییر نخواهند داد‪.‬‬ ‫طرح دیگری‬ ‫برای وام مسکن‬ ‫مراســم رونمایــی از حســاب صنــدوق پس انــداز‬ ‫یکــم بانک مســکن‪ ،‬بــا حضور عبــاس اخونــدی؛ وزیر‬ ‫راه و شهرسازی‪ ،‬ولی الله سیف؛ رئیس کل بانک مرکزی‪،‬‬ ‫محمدهاشم بت شــکن ؛ مدیرعامل بانک مسکن و حامد‬ ‫مظاهریــان‪ ،‬معــاون مســکن و ســاختمان وزارت راه و‬ ‫شهرسازی در شــعبه مســتقل مرکزی بانک مسکن برگزار‬ ‫شد‪ .‬وزیر راه در این مراســم با تاکید بر لزوم فعالیت بانک‬ ‫مســکن به عنوان بانکی توسعه ای گفت‪« :‬این بانک باید‬ ‫از حالت بانکی کارگزار که در گذشته کارگزار بانک مرکزی‬ ‫بود و برای این بانک مشکل ایجاد می شد خارج شود و به‬ ‫عملکرد اصلی خود بازگردد‪».‬‬ ‫اخوندی بــا انتقــاد از اقدامــات دولت قبــل و با این‬ ‫اعتقاد که دولت که منابع بانکــی را گرفتار و زمین گیر کرده‬ ‫بود‪ ،‬همچنین گفت‪« :‬بانک ها در دولت گذشته از جهات‬ ‫مختلف مانند عدم کفایت ســرمایه‪ ،‬ورود به تنگنای مالی‪،‬‬ ‫کاهش قدرت وام دهی و غیره دچار مشــکل شدند که این‬ ‫وضعیت باید اصالح شود‪».‬‬ ‫س هفته‬ ‫عک‬ ‫انفعال در برابر انفعال‬ ‫دلیل سکوت ایران در قبال تصمیم های تکراری اوپک چیست؟‬ ‫حسین غالمی ‬ ‫‪5‬‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫مثلث | شماره ‪266‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫نشست صدو شــصت و هفتم اوپک تصمیم بر ادامه‬ ‫روند قبلی به پایان رســید و همانطور که پیش بینی می شــد‬ ‫گزینه کاهش سقف تولید رای نیاورد‪ .‬هرچند موضع انفعال‬ ‫اوپک در حال تبدیل به یک عادت است ولی دلیل سکوت‬ ‫ایران به عنوان یکی از قدرت های برتــر اوپک در قبال این‬ ‫موضوع جــای تامــل دارد و دربــاره دالیــل ان می توان به‬ ‫تحلیل های متفاوتی رسید‪.‬‬ ‫در نشست اخیر اوپک همانند نشست پیش از ان‪ ،‬حفظ‬ ‫سقف تولید اوپک یعنی تولید روزانه ‪ 30‬میلیون بشکه نفت از‬ ‫سوی اعضا به تصویب رسید‪ .‬این در حالی است که ایران از‬ ‫چند سال پیش باتوجه به مساله تحریم و مجازات های تعیین‬ ‫شده از سوی امریکا در قبال خریداران نفت ایران مجبور به‬ ‫کاهش تولید و به تبع ان حجم صادرات نفت ان نیز با کاهش‬ ‫بیش از یک میلیون بشک ه در روز مواجه شده است‪ .‬حال در‬ ‫شــرایطی که ایران به دنبال نهایی کردن توافق هسته ای با‬ ‫کشورهای ‪ 5+1‬و در نتیجه برداشته شدن تحریم هاست‪ ،‬با‬ ‫این دوراهی روبه رو شده که به دنبال دستیابی به سهمیه قبلی‬ ‫خود در اوپک باشد یا در پی کاهش سقف تولید این سازمان‬ ‫برای اثر گذاشتن بر قیمت های جهانی نفت‪.‬‬ ‫شــاید با این اوصاف بهتر بتوان متوجه دلیل سکوت‬ ‫ایران در قبال تصمیم های سران اوپک به ویژه عربستان و‬ ‫سه کشور عربی متحدش در قبال کاهش نیافتن سقف تولید‬ ‫اوپک شد‪ ،‬ولی به جز اینها مسائل دیگری نیز وجود دارد که‬ ‫می تواند توجیه کننده موضع فعلی ایران در شــرایط حاضر‬ ‫باشد که یکی تولید نفت شــیل امریکاست و دیگری مساله‬ ‫تحریم‪.‬امریکا از حدود یک سال پیش اعالم کرده فناوری‬ ‫جدید تولید نفت را به اندازه ای گســترش داده که با رسیدن‬ ‫قیمت نفت به هر بشکه ‪ 40‬دالر نیز باز هم تولید نفت از این‬ ‫طریق برایش صرفه اقتصادی بیشــتری دارد تا خرید ان از‬ ‫بازار و شاید به همین دلیل بود که در نشست ‪ 166‬اوپک در‬ ‫وین گزینه کاهش ندادن سقف تولید اوپک با بیشترین درصد‬ ‫ارا به تصویب رســید‪ .‬در همان زمان بسیاری از کارشناسان‬ ‫به هیات حاضر در وین به سرپرستی وزیر نفت انتقاد کردند‬ ‫که چرا با این تصمیم عربستان نهایت مدارا را به خرج داده‬ ‫است‪ .‬این منتقدان حتی پس از نشســت نیز عنوان کردند‬ ‫که ایران باید برای مقابله با وضع به وجود امده درخواســت‬ ‫نشست اضطراری دهد و به نوعی با رویکرد عربستان مبنی بر‬ ‫اینکه بازار تا هر مقداری که نیاز داشته باشد اماده تامین نفت‬ ‫هستیم مقابله کند‪.‬‬ ‫نکته ای که در ان زمان شــاید کمتر به ان توجه شــد‬ ‫این بود که هیات نفتی ایران متوجه دلیل اصلی سیاســت‬ ‫عربستان در قبال عرضه نفت شده بود و برخالف نظر سایر‬ ‫کارشناسان داخلی که معتقد بودند این اقدام عربستان تنها‬ ‫ی هماهنگ با امریکا در جهت تامین نشدن‬ ‫یک اقدام سیاس ‬ ‫منافع ایران در بازار جهانی اســت‪ ،‬این بار فارغ از شــرایط‬ ‫هیجانی به این موضوع توجه داشــت که این بار نفت شیل‬ ‫امریکا شاید بتواند قدرت اوپک در بازار را تحت تاثیر خود قرار‬ ‫دهد‪ ،‬بنابراین باید نهایت سیاست را در برخورد با این پدیده‬ ‫جدید به خرج داد که یکی از این سیاســت ها می توانســت‬ ‫اتحاد اعضای اوپــک در اتخاذ یک تصمیم واحد باشــد‪.‬‬ ‫البته ناگفته نماند که سران نفتی عربستان و ایران هیچ گاه‬ ‫این موضوع را تاییــد نکردند که هر واکنشــی جز این جای‬ ‫تعجب داشت‪.‬‬ ‫موضوع دوم در توجیه سکوت ایران در مقابل کاهش‬ ‫نیافتن سقف تولید اعضا برخالف انچه نداشتن قدرت کافی‬ ‫برای چانه زنی و البی گری کشــورمان در حــوزه بین المللی‬ ‫عنوان می شود‪ ،‬وضعیت حاکم بر فضای دیپلماسی است‪.‬‬ ‫تیرماه امسال موعد تدوین و امضای توافق هسته ای‬ ‫ایران با کشــورهای ‪ 5+1‬اســت‪ .‬همانطور که بارها اعالم‬ ‫شده‪ ،‬برداشته شدن تحریم ها در حوزه انرژی چیزی نیست‬ ‫که نتایج ان یک شبه قابل دیدن باشد‪ .‬محقق شدن اثرات‬ ‫کنار گذاشته شدن تحریم ها در حوزه انرژی مستلزم گذشت‬ ‫زمان است‪ .‬زمانی بین شش ماه تا یک سال؛ بنابراین شاید‬ ‫یکــی از دالیل موضع فعلــی ایران در اوپــک‪ ،‬انتظار برای‬ ‫عملیاتی شدن رفع تحریم هاست‪ .‬در شرایطی که صادرات‬ ‫روزانه نفت ایران بیش از یک میلیون بشکه کاهش یافته‪،‬‬ ‫کوبیدن بر طبل کاهش ســقف تولید شــاید چندان منطقی‬ ‫نباشد‪ ،‬چون ممکن اســت در راستای کاهش سهمیه تولید‬ ‫نفت اعضا‪ ،‬ســهمیه فعلی ایران بیــش از این کاهش یابد‪.‬‬ ‫هرچند وزیر نفت اصرار دارد کاهش سهمیه اعضا باتوجه به‬ ‫شرایط به وجود امده ربطی به ما پیدا نمی کند‪ ،‬ولی اینکه این‬ ‫نظر در عمل تا چه اندازه محقق شود بستگی به تصمیم سایر‬ ‫اعضای اوپک دارد که چندان هم نمی تــوان به اتفاق نظر‬ ‫انها با دیدگاه ایــران در این زمینه دل خوش کــرد؛ بنابراین‬ ‫منطق می گوید بهتر است ابتدا سهمیه قبلی تولیدمان را پس ‬ ‫بگیریم‪ ،‬سپس به دنبال کاهش سهمیه تولید اوپک باشیم‪.‬‬ ‫با این اوصاف می توان این گونه نتیجه گیری کرد که‬ ‫سران نفتی ایران منتظر نتیجه نهایی توافق هسته ای هستند‬ ‫تا با دست پر به سراغ گزینه های مدنظر خود در اوپک بروند‪.‬‬ ‫نشست بعدی اوپک که اوایل زمستان امسال برگزار می شود‬ ‫برای هیات اعزامی ایران بسیار قابل اهمیت است‪ .‬از یک‬ ‫سو تا ان زمان نتیجه مذاکرات هسته ای و مساله تحریم ها‬ ‫مشخص شده و باید شاهد قدرت نمایی ایران در همسو کردن‬ ‫نظرات سایر اعضا بود که کاهش سقف تولید می تواند یکی از‬ ‫انها باشد‪ .‬از سوی دیگر ایران می تواند با عملکرد خود‪ ،‬این‬ ‫فرضیه که اوپک دچار انفعال شده و از دوران تاثیرگذاری خود‬ ‫بر بازار نفت فاصله گرفته را باطل کند‪ .‬شــاید این بار ایران‬ ‫درخواست نشست اضطراری دهد‪.‬‬ ‫‪57‬‬ ‫اما و اگرهای تنش زدایی‬ ‫پس از پیروزی حسن روحانی در انتخابات ریاست جمهوری نشانه هایی از مصالحه گرایی و‬ ‫تنش زدایی با جهان غرب در سیاست خارجی جمهوری اسالمی ایران بروز کرد‪ .‬یکی از قوی ترین‬ ‫نشانه ها در حوزه مذاکرات هسته ای ایران با ‪ 5+1‬قابل مشاهده است‪ .‬اما این سیاست به دلیل‬ ‫برخی مخالفت های داخلی در طول دوسال گذشــته با افت و خیزهای زیادی همراه بوده است‪.‬‬ ‫چرا که برخی از نیروهای سیاسی ترجیح می دهند به جای تنش زدایی دولتمردان ایرانی از راهبرد‬ ‫مقاومت در حوزه سیاست خارجی پیروی کنند‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫ت‬ ‫یتر‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ل‬ ‫خالء راهبرد مقاومت‬ ‫مصالحه گراییوتنش زدایینمی تواند‬ ‫محوراصلیسیاستخارجیایرانباشد‬ ‫ابراهیم متقی‬ ‫بین الملل‬ ‫‪58‬‬ ‫مثلث | شماره ‪266‬‬ ‫‪1‬‬ ‫استاد دانشگاه تهران‬ ‫روندهــای سیاســت خارجــی ایــران در ســال ‬ ‫ های‬ ‫‪ 1392-94‬عمدتا معطوف به حل و فصل موضوعاتی بوده که‬ ‫زمینه پایا ن دادن به تحریم های یکجانبه و چندجانبه ناشی از‬ ‫فعالیت هسته ای ایران را به وجود اورد‪ .‬چنین نگرشی منجر‬ ‫به تمرکز همه جانبه سیاست خارجی ایران در مباحث مربوط‬ ‫به دیپلماسی هســته ای شده اســت‪ .‬هم اکنون این سوال‬ ‫مطرح می شود که بعد از دو سال از چنین فرایندی‪ ،‬روندهای‬ ‫سیاست خارجی ایران چه نتایج کوتاه مدت یا طوالنی مدتی را‬ ‫کسب کرده است؟ از سوی دیگر‪ ،‬این سوال مطرح می شود‬ ‫که روندهای دیپلماسی هســته ای ایران با چه چالش هایی‬ ‫روبه رو بوده و ایا روند پایان دادن به تحریم های اقتصادی که‬ ‫مورد تاکید کارگزاران سیاست خارجی و دیپلماسی هسته ای‬ ‫ایران قرار داشته به نتایج مطلوبی منجر شده است؟ در چنین‬ ‫فرایندی‪ ،‬موضوعات مربوط به امنیت منطقه ای را می توان‬ ‫در زمره ضرورت های بنیادین سیاست خارجی ایران دانست‪.‬‬ ‫ایا ضرورت هــای مدیریت بحران منطقه ای تحت الشــعاع‬ ‫موضوعات مربوط به دیپلماسی هسته ای قرار نگرفته است؟‬ ‫پاسخ به چنین پرسش هایی می تواند ارزیابی جدیدی‬ ‫در ارتباط با روندهای اینده سیاســت خارجی ایران به وجود‬ ‫اورد‪ .‬واقعیــت ان اســت کــه ایــران در حــوزه ژئوپلیتیک‬ ‫تهدید قــرار گرفته و چنیــن تهدیداتی زمینه شــکل گیری‬ ‫محدودیت های منطقــه ای و بین المللــی را اجتناب ناپذیر‬ ‫ســاخته اســت‪ .‬کشــورهایی کــه در چنین وضعیتــی قرار‬ ‫می گیرند‪ ،‬نیازمنــد بهره گیری از «رویکــرد متوازن» درباره‬ ‫موضوعــات راهبردی خواهنــد بود‪ .‬علت ان اســت که هر‬ ‫موضوع سیاســت منطقه ای ایران بر فرایندهای دیپلماسی‬ ‫هســته ای اثــر متقابل به جــا می گذارد‪ .‬پاســخ بــه چنین‬ ‫پرسش هایی نیازمند تحلیل «ادراک کارگزاران دیپلماتیک»‬ ‫و همچنیــن «فرایندهای کنش سیاســت خارجــی» ایران‬ ‫خواهد بود‪.‬‬ ‫‪ .1‬ادراک کارگزاران سیاست خارجی ایران نسبت‬ ‫به موضوعات و سوژه های راهبردی‬ ‫اگر کشوری در شرایط تهدید امنیتی قرار دارد‪ ،‬طبیعی‬ ‫است که چنین تهدیدی را کارگزاران و سوژه های راهبردی‬ ‫مختلفی به انجام می رســانند‪ .‬درک چنین فرایندی نیازمند‬ ‫وقــوف دقیق تر نســبت بــه واقعیت های کنــش راهبردی‬ ‫بازیگران منطقــه ای و قدرت های بزرگ اســت‪ .‬باتوجه به‬ ‫چنین نشــانه هایی‪ ،‬مهم ترین موضوع روابط ایران و جهان‬ ‫غرب را می توان براســاس نــوع ادراک بین المللی نســبت‬ ‫به جمهوری اســامی ایــران تحلیل کرد‪ .‬اعمــال تحریم‬ ‫یکجانبه و تصاعــد یابنده علیــه ایران بیانگر ان اســت که‬ ‫هیچ گونه نشــانه ای از راهبرد مماشــات‪ ،‬انعطاف یا کنش‬ ‫همکاری متقابل در سیاست خارجی امریکا نسبت به ایران‬ ‫موقعیت خارجه ایران از حالت امنیتی‬ ‫خارج می شود‬ ‫ناصر هادیان در گفت وگو با مثلث‬ ‫است‪ .‬سیاست مماشــات به مماشات کننده امکان می دهد‬ ‫که حسن نیت خود را ثابت کند و توازن را به نفع دولت تغییر‬ ‫دهد که مماشــات می کند‪ ،‬بنابراین امیــد دارد در نهایت از‬ ‫تجاوزگری قدرت بزرگ بکاهد‪ .‬بعید اســت مماشات با یک‬ ‫دشــمن خطرناک ان را به یک حریف مهربان تر و مالیم تر‬ ‫ت صلح دوســت تبدیــل کند‪ .‬در‬ ‫و از ان بعیدتــر به یک دول ‬ ‫واقع مماشــات اشــتهای دولت تجاوزگر به کشورگشایی را‬ ‫افزایش می دهد‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪266‬‬ ‫‪ .2‬واقعیت ها و نشــانه های عدم مصالحه جهان‬ ‫غرب و گسترش ادبیات تهدید در برابر ایران‬ ‫واقعیت ان است که نشانه هایی از تهدید ترکیبی علیه‬ ‫ایران در حال گســترش اســت‪ .‬کشــورهایی همانند ایران‬ ‫به لحاظ ایدئولوژیک‪ ،‬هویتی و ژئوپلیتیکی چاره ای ندارند جز‬ ‫اینکه موقعیت خود را از طریق قابلیت های درون ساختاری و‬ ‫«خودیاری» ارتق ا دهند؛ در حالی که نظام بین الملل همواره‬ ‫دولت ها و قدرت های بزرگ را تشــویق می کند تا در انتظار‬ ‫کسب فرصت هایی برای بیشینه سازی قدرت خود باشند‪ .‬در‬ ‫چنین روندی‪ ،‬کشورهای غربی تالش می کنند تا از ابزارهای‬ ‫افندی برای تحقــق اهداف خود در شــرایط عدم اطمینان‬ ‫استفاده کنند‪.‬‬ ‫اگرچه بسیاری از کارگزاران سیاست خارجی و امنیتی‬ ‫کشورهای جهان غرب از سازوکارها و ادبیات مصالحه جویانه‬ ‫در برخورد با ایران بهره گرفته اند‪ ،‬اما واقعیت ان اســت که‬ ‫نیات و اهداف معطوف به مصالحه گرایی کشــورها ممکن‬ ‫است به سرعت تغییر پیدا کند‪ .‬عدم اطمینان درباره نیت ها‬ ‫و رویکردها‪ ،‬امری گریز ناپذیر در روندهای سیاست خارجی‬ ‫ است‪ .‬براساس مفروض پنجم مرشایمر؛ قدرت های بزرگ‬ ‫بازیگرانــی خردمند هســتند‪ .‬انهــا محیط خارجی شــان را‬ ‫می شناســند و درباره اینکه چگونه بر دولت های دیگر تاثیر‬ ‫به جا گذارند‪ ،‬به تفکر راهبردی مبــادرت می کنند‪ .‬پیگیری‬ ‫چنین اهدافی در راستای غلبه و نیل به هژمونی است‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫به چشــم نمی خورد‪ .‬چنین فرایندی‪ ،‬مشکالت بیشتری را‬ ‫برای موفقیت کارگزاران و روندهای سیاست خارجی ایران‬ ‫ایجاد می کند‪.‬‬ ‫اگر روندهای سیاســت خارجی معطوف به همکاری‬ ‫در چارچوب راهبرد مماشــات باشــد‪ ،‬در ان شــرایط چنین‬ ‫راهبردی مشکالت امنیتی جدیدی را برای سیاست خارجی‬ ‫ایران به وجود می اورد‪ .‬برخی از نظریه پردازان موضوعات‬ ‫راهبردی امریکا بر این موضوع تاکید دارند که‪« :‬در راهبرد‬ ‫مماشــات دولتی که در معــرض تهدید قرار گرفته اســت‪،‬‬ ‫امتیازاتی به تجاوزگر می دهد که توازن قدرت را تغییر دهد‪.‬‬ ‫مماشات کننده معموال می پذیرد که همه یا بخشی از قلمرو‬ ‫بازیگر ثالثی را تسلیم دشمن قدرتمندش کند‪ .‬هدف از این‬ ‫اقدام‪ ،‬تعدیل رفتار تجاوزگر است‪».‬‬ ‫واقعیت های راهبردی بیانگر این موضوع اســت که‬ ‫سوق دادن تجاوزگر به سمتی مسالمت جویانه تر و احتماال‬ ‫تبدیل ان به یک قدرت هوادار وضع موجود‪ ،‬کار دشــواری‬ ‫ان پاسان مهره بنفش‬ ‫نگاهی به سبک سیاست خارجی‬ ‫دولت یازدهم‬ ‫اولویت سیاست خارجی ایران‬ ‫رفع تحریم هاست‬ ‫گفت وگوی مثلث با‬ ‫پیروز مجتهدزاده‬ ‫‪59‬‬ ‫بین الملل‬ ‫‪60‬‬ ‫مثلث | شماره ‪266‬‬ ‫واقعیت های راهبردی در روندهای سیاســت خارجی‬ ‫کشــورهای مختلف نشــان می دهد کــه مصالحه گرایی و‬ ‫تنش زدایی به تنهایــی نمی تواند محور اصلــی فرایندهای‬ ‫سیاست خارجی دولت ها قرار گیرد‪.‬‬ ‫ضرورت های امنیت ملی در روندهای سیاست خارجی‬ ‫ایران ایجــاب می کند که نشــانه هایی از راهبــرد مقاومت‬ ‫به موازات الگوهای اعتدال و کنش انعطاف پذیر در دستورکار‬ ‫قرار گیرد‪ .‬چنین ضرورتی را می توان در ارتباط با دیپلماسی‬ ‫هسته ای مورد توجه قرار داد‪.‬‬ ‫بســیاری از مقامات سیاســت خارجی امریــکا بر این‬ ‫موضوع تاکید داشــتند که بدون اجازه ایران برای بازرســی‬ ‫اژانس در قالب ‪ PMD‬با توافق هسته ای موافقت نخواهند‬ ‫کرد‪ .‬بنابراین انچه در قالب بازرسی های کنترل شده از سوی‬ ‫کارگزاران سیاست خارجی ایران مطرح می شود‪ ،‬اثار و نتایج‬ ‫عملی نخواهد داشــت‪ ،‬زیرا ذات بازرســی اژانس که تحت‬ ‫کنترل قدرت های بزرگ اســت‪ ،‬با محدودیت های کشــور‬ ‫هدف مغایرت دارد‪ .‬شناخت الگوهای راهبردی جهان غرب‬ ‫می توانــد زمینه های بهره گیــری از راهبردهــای پیچیده و‬ ‫ابتکاری در سیاست خارجی ایران را به وجود اورد‪.‬‬ ‫‪ .3‬روندهــای سیاســت خارجــی در شــرایط‬ ‫عدم اطمینان‬ ‫واقعیت های محیط راهبردی ایران‪ ،‬نشــانه هایی از‬ ‫شرایط عدم اطمینان را منعکس می سازد‪ .‬شکل گیری چنین‬ ‫وضعیتــی مخاطــرات و محدودیت های بیشــتری را برای‬ ‫کشورهای اسیب پذیر به وجود می اورد‪ .‬در وضعیت مبتنی بر‬ ‫شرایط عدم اطمینان‪ ،‬برخی از مقامات اجرایی و کارگزاران‬ ‫سیاســت خارجی درصدد مماشــات برمی ایند‪ ،‬برخی دیگر‬ ‫فکر می کنند که الگوی مقاومت در سیاســت خارجی صرفا‬ ‫از طریق بــه کارگیری واژه ها و مفاهیم پوپولیســتی حاصل‬ ‫می گردد‪.‬‬ ‫واقعیت های کنــش راهبــردی در سیاســت خارجی‬ ‫منعکس کننده این وضعیت است که هرگونه تصمیم گیری‬ ‫مبتنی بر پیوند همه جانبــه ای با ضرورت هــای امنیت ملی‬ ‫خواهد داشــت‪ .‬کشــورهایی کــه روند و الگوی پیشــرفت‬ ‫هنجاری‪ ،‬نوسازی و استقالل راهبردی را در دستورکار قرار‬ ‫داده اند‪ ،‬بیش از سایر واحدهای سیاسی نیازمند بهره گیری‬ ‫از ادبیات و مفاهیمی هستند که انعکاس عقالنیت ساختاری‬ ‫در نظام سیاسی باشد‪.‬‬ ‫عقالنیت ساختاری مبتنی بر محاســبه داده و ستانده‬ ‫در رونــد دیپلماتیک اســت‪ .‬اگــر داده و ســتانده ایران در‬ ‫موضوعات مختلف متوازن نباشد‪ ،‬طبیعی است چالش ها و‬ ‫تهدیدات علیه ایران افزایش خواهد یافت‪.‬‬ ‫تاکنون روندهای سیاســت خارجی ایران معطوف به‬ ‫بهره گیری از ســازوکارهایی برای پایــان دادن به تحریم ها‬ ‫جهت بهینه سازی زندگی اجتماعی و نیازهای عمومی جامعه‬ ‫ایران ازجمله موضوعاتی همانند رفاه و امنیت بوده اســت‪.‬‬ ‫کارگزارانی کــه از الگــوی بوروکراتیــک در تحقق اهداف‬ ‫سیاست خارجی‪ ،‬امنیتی و راهبردی بهره می گیرند‪ ،‬تالش‬ ‫خواهند کرد تا روندهای دیپلماتیک جمهوری اســامی را‬ ‫براساس مفاهیم و ادبیات همکاری جویانه پیگیری نمایند‪.‬‬ ‫در حالیکه نتایج حاصله معطوف به کســب منابع موثر برای‬ ‫تامین ضرورت ها و نیازهای راهبردی دولت برای پاسخگویی‬ ‫به گروه های اجتماعی نبوده است‪.‬‬ ‫طبیعی است که چنین مفاهیمی نیازمند درک متقابل‬ ‫از سوی سایر بازیگران خواهد بود‪ .‬اگر دیپلماسی هسته ای‬ ‫ایــران تبدیل به خیابــان یکطرفه ای بــرای تحقق اهداف‬ ‫قدرت های بزرگ و بازیگران منطقه ای همانند اســرائیل و‬ ‫عربستان شود‪ ،‬در ان شرایط تامین اهداف مورد نظر دولت‬ ‫کار دشــواری خواهد بــود‪ .‬مهم ترین ضرورت دیپلماســی‬ ‫هســته ای و روندهای سیاســت خارجی ایــران را می توان‬ ‫بهره گیــری از «الگــوی متــوازن در کنــش دیپلماتیک»‬ ‫دانست‪.‬‬ ‫چنین رویکــردی می تواند اهــداف و مطالبات ایران‬ ‫و ســایر بازیگران رقیب در محیط منطقه ای و بین المللی را‬ ‫با یکدیگر متوازن ســازد‪ .‬در چنین شــرایطی اگر الگوهای‬ ‫محدودکننده و فرایندهای مقابله جویانه بازیگران رقیب در‬ ‫مقابله با ایران ادامه پیدا کند‪ ،‬د ر ان شرایط کنش دیپلماتیک‬ ‫ایران نخواهد توانست در قالب پارادایم همکاری‪ ،‬مشارکت‬ ‫و ائتالف با جهان غرب بــه نتایج راهبردی مطلوبی در حوزه‬ ‫سیاســت خارجی نائل شــود‪ .‬یکی دیگر از موضوعاتی که‬ ‫ارتباط مســتقیم با ســازوکارهای کنش راهبردی در تامین‬ ‫نیازهای سیاســت خارجی جمهوری اســامی ایران دارد‪،‬‬ ‫پیگیری موضوعات منطقه ای است‪.‬‬ ‫کشوری همانند ایران که درصدد ایفای نقش به عنوان‬ ‫بازیگــر نوظهور اســت‪ ،‬نیازمند بهره گیــری از چالش های‬ ‫منطقه ای قدرت های بزرگ و بازسازی چالش های سیاست‬ ‫خارجی خود در حوزه منطقه ای است‪ .‬هرگونه انفعال‪ ،‬ابهام ‬ ‫ی ا تردید در قابلیت های منطقه ای ایران‪ ،‬مشکالت جدیدی‬ ‫برایسیاستخارجیجمهوری اسالمیایجادمی کند‪.‬مقابله‬ ‫با تهدیدات گام اول برای گذار از شرایط عدم اطمینان است‪.‬‬ ‫بســیاری از موضوعات راهبردی جمهوری اســامی ایران‬ ‫از جمله پایان دادن به تحریم هــا‪ ،‬تنش زدایی منطقه ای و‬ ‫بازسازی الگوی جدید روابط در محیط منطقه ای و بین المللی‬ ‫هنوز در شرایط عدم اطمینان قرار دارد‪.‬‬ ‫نتیجه گیری‬ ‫تصاعــد بحران در شــرایط عدم اطمینان مشــکالت‬ ‫راهبردی جدیــدی را بــرای ایــران به وجود اورده اســت‪.‬‬ ‫روندهای سیاست منطقه ای ایران در سال های بعد از اشغال‬ ‫عراق و افغانستان توسط نیروهای نظامی ایاالت متحده از‬ ‫پیچیدگی و ابهام راهبردی بیشتری برخوردار شده است‪ .‬به‬ ‫این ترتیب‪ ،‬حل و فصل بحران های منطقه ای را می بایست‬ ‫بر مبنای واقعیت های جدید هویتــی پیگیری کرد‪ .‬الگوی‬ ‫تنش زدایی که در سال ‪ 1368‬منجر به بهینه سازی موقعیت‬ ‫راهبردی ایران در منطقه گردید‪ ،‬به دلیل تغییر ماهیت قدرت‬ ‫و الگوی کنش بازیگران در شــرایط کامال دگرگون شده ای‬ ‫قرار گرفته است‪.‬‬ ‫هم اکنــون نیروهای جدیــدی در فضــای منطقه ای‬ ‫ظهور پیدا کرده انــد که از ســازوکارهای مربــوط به جنگ‬ ‫نیابتی بهره می گیرند‪ .‬نشــانه های جنگ نیابتی را می توان‬ ‫در ســازوکار رفتار بازیگرانی همانند «ارتش ازاد ســوریه»‪،‬‬ ‫«جبهه النصره» و «داعش» مورد مالحظه قرار داد‪ .‬هر یک‬ ‫از این بازیگران دارای ریشه های ارتباط راهبردی با کارگزاران‬ ‫امنیتی امریکا بوده اند‪ .‬الگوی رفتاری امریکا و جهان غرب‬ ‫در برخورد با ایران معطوف به مصالحه نبوده و نخواهد بود‪.‬‬ ‫چنین رویکردی در اندیشــه راهبردی قدرت هــای بزرگ و‬ ‫بازیگرانی که درصدد هژمونی هستند‪ ،‬کمتر مورد توجه قرار‬ ‫گرفته است‪.‬‬ ‫اگرچه برخی از کارگزاران سیاست خارجی جهان غرب‬ ‫بر این موضوع تاکید دارند کــه ایران می تواند نقش موثری‬ ‫در روندهای تصمیم سازی درباره بحران های منطقه ای ایفا‬ ‫نماید‪ ،‬اما واقعیت های محیط راهبردی نشــان می دهد که‬ ‫انان در فرایند کنفرانس هــای بین المللی با معارضین ایران‬ ‫همکاری داشته اند‪.‬‬ ‫واقعیت هــای موجــود منطقه ای نشــان می دهد که‬ ‫بحران سوریه منجر به گســترش تضادهای امنیتی ایران با‬ ‫کشورهای منطقه ای گردیده و عربستان سعودی به عنوان‬ ‫محور اصلی ایجاد بحران برای حوزه امنیت ملی جمهوری‬ ‫اســامی ایران ایفای نقــش می کنــد‪ .‬ترکیــه و مصر نیز‬ ‫از ســازوکارهای مقابله جویانه بــا اهداف راهبــردی ایران‬ ‫بهر ه می گیرند‪ .‬‬ ‫موقعیتخارجی‬ ‫ایران از حالت‬ ‫امنیتیخارج‬ ‫می شود‬ ‫ناصر هادیان درگفت وگو با مثلث‬ ‫سعیده سادات فهری‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫برخی کارشناســان معتقدنــد که دولــت یازدهم‬ ‫بیشترین انرژی خود را معطوف به عرصه سیاست‬ ‫خارجی کرده اســت‪ .‬ایا شما این مســاله را قبول‬ ‫دارید؟‬ ‫ خیــر! به نظر من دولت حســن روحانــی عالوه بر‬ ‫عرصه سیاســت خارجی در عرصه های دیگر نیز اقداماتی ‬ ‫انجام داده است؛ به خصوص امادگی های انجام گرفته در‬ ‫وزارت نفت‪ ،‬کنترل تورم و مدیریــت متخصص تری که در‬ ‫مجموع روی کار امده و شناخت بهتری از وضعیت اقتصاد‬ ‫داخلی کشور و اقتصاد بین الملل دارند‪ ،‬دستاوردهای قابل‬ ‫توجهی هســتند‪ .‬بنابراین نمی توان گفت که دولت یازدهم‬ ‫فقط بر مساله سیاست خارجی تمرکز کرده و این باعث شده‬ ‫که از دیگر حوزه ها غافل شود‪.‬‬ ‫یک نقد دیگری نیز وجود دارد مبنی بر اینکه تمرکز‬ ‫بیش از حد به موضوع هسته ای‪ ،‬دستگاه سیاست‬ ‫خارجــی را از پرداختن به موضوعــات دیگر غافل‬ ‫کرده است‪ .‬باتوجه به اهمیت بسیار باالی پرونده‬ ‫هسته ای و مذاکرات فشرده طی دو سال گذشته‪،‬‬ ‫ایا این نقد صحیح است یا خیر؟‬ ‫ در عرصه سیاست خارجی باید تقسیم بندی صورت‬ ‫بگیرد که در وهله نخست مساله هسته ای قرار دارد که بخش‬ ‫اعظمی از انرژی دستگاه دیپلماسی را به خود اختصاص داده‬ ‫اســت‪ .‬وزارت خارجه ایران در حال حاضر به شدت مشغول‬ ‫پرونده هســته ای اســت‪ .‬البته تردیدی وجود ندارد که این‬ ‫پرونده بسیار مهم است و باید انرژی زیادی صرف ان شود‪.‬‬ ‫اما این مساله به بهای این تمام شده که در برخی عرصه های‬ ‫دیگر‪ ،‬توجه الزم صورت نگیرد‪ .‬در این رابطه ایراداتی وارد‬ ‫است زیرا در اینکه پرونده هسته ای مهمترین پرونده کشور‬ ‫اســت و باید انرژی زیادی صرف ان شــود‪ ،‬تردیدی وجود‬ ‫ندارد اما باید تدبیری اندیشــیده می شــد که به پرونده های‬ ‫دیگر انرژی و وقت الزم تخصیص داده شود‪ .‬در حال حاضر‬ ‫مشغولیت اصلی نفر اول‪ ،‬دوم و سوم سیاست خارجی ایران‪،‬‬ ‫پرونده هســته ای اســت‪ .‬یعنی اقایان ظریف‪ ،‬عراقچی و‬ ‫لو فصل‬ ‫تخت روانچی تا امروز انرژی اصلی شان را صرف ح ‬ ‫مســاله هســته ای کرده اند‪ .‬بنابراین باید تدبیری اندیشیده‬ ‫می شــد تا وزارت خارجه وقت الزم را برای پرداختن و توجه‬ ‫به حوزه های دیگر نیز داشــته باشد‪ .‬اما در عرصه هسته ای‬ ‫در مجموع اقداماتــی که انجام گرفته مناســب بوده و امید‬ ‫می رود زحماتی که در این عرصه انجام شده است به نتیجه‬ ‫الزم برسد‪.‬‬ ‫با توجه به گفته های جنابعالی مبنی بر اینکه تاکنون‬ ‫نفــرات اول وزارت خارجه مشــغول رســیدگی به‬ ‫مقاومت‪ ،‬دیپلماسی ایران در قبال بحران سوریه‬ ‫چیست؟‬ ‫ سیاست جمهوری اسالمی‪ ،‬تقویت دولت سوریه و‬ ‫تالش ایران حفظ تمامیت ارضی این کشور است‪ .‬همچنین‬ ‫تهران خواهان ان است که داعش و دیگر مخالفان مسلح‬ ‫دولت سوریه عقب رانده شده و شکست بخورند‪ .‬در مجموع‬ ‫ایران به دنبال ان است که اپوزیسیون معقول سوریه نیز در‬ ‫مثلث | شماره ‪266‬‬ ‫قدرت شریک و در مبارزه با داعش و النصره و دیگر گروه های‬ ‫رادیکال فعال شود‪.‬‬ ‫ب هادیان! اگــر توافقی میان ایــران و گروه‬ ‫جنــا ‬ ‫‪ 5+1‬تا چنــد هفته دیگر حاصل شــود‪ ،‬این توافق‬ ‫چه تاثیراتی بر ارتباط ایران با کشــورهای عربی و‬ ‫همچنین موقعیت ایران در منطقه خواهد داشت؟‬ ‫بین الملل‬ ‫پرونده هســته ای بودند‪ ،‬ایــا ایران توانســته در‬ ‫عرصه های دیگــر به خصوص عرصــه منطقه ای‬ ‫انطور که باید اقدام کند؟‬ ‫ وزارت خارجه تاحدودی به تعهدات خود عمل کرده‬ ‫است اما می دانیم که رسیدگی به این حوزه ها کامال در اختیار‬ ‫وزارت خارجه نیســت‪ .‬وزارت خارجه مهمترین نهاد تدوین‬ ‫و اجرای دیپلماسی اســت اما تنها نهاد نیســت و نیروهای‬ ‫دیگری نیز در کشور وجود دارند که در این سیاست ها دخیل‬ ‫هســتند‪ .‬ما باید مجموعه این عوامل را در کنار هم بررسی‬ ‫کنیم‪ .‬در این صورت می توان گفت این مجموعه شاید بهتر‬ ‫از این می توانست عمل کند‪.‬‬ ‫در حال حاضر به واسطه حضور نیروهای داعش در‬ ‫عراق و کمک های مستشاری ایران به این کشور‬ ‫برای مبارزه با تروریست ها‪ ،‬سیاست خارجی ایران‬ ‫در قبال عراق از اهمیت خاصی برخوردار است‪ .‬در‬ ‫کل دیپلماسی ایران در قبال عراق را چطور ارزیابی‬ ‫می کنید؟‬ ‫ در حال حاضر دیپلماســی ایران در عــراق بر این‬ ‫مبناســت که دولت مرکزی عراق را تقویــت کنیم و تمامیت‬ ‫ارضی عراق حفظ شــود‪ .‬در عین حال داعش نیز شکست‬ ‫بخورد‪ .‬به این منظور تشــکیل یک دولــت فراگیر در عراق‬ ‫ضروری است‪ .‬بنابراین ایران تالش می کند که دولت کنونی‬ ‫عراق را تشــویق و ترغیب کند تا اهل ســنت را نیــز بیش از‬ ‫گذشته در تقسیمات درگیر کند‪.‬‬ ‫این رویکرد می توانــد در عرصه سیاســی زمینه ای را‬ ‫ایجاد کند کــه وحدت ارضی عــراق حفظ شــود‪ .‬به لحاظ‬ ‫نظامی نیز جمهوری اسالمی ایران‬ ‫در پی ان اســت که ارتش عراق به‬ ‫ســمت قوی تر و مستحکم تر شدن‬ ‫پیش برود و اگر از نیروهای شــعبی ‬ ‫در مبارزات استفاده می کنند‪ ،‬تحت‬ ‫سازماندهی ارتش واحد عراق باشد‪.‬‬ ‫در نتیجه سیاست ایران شامل حفظ‬ ‫تمامیت ارضی عراق‪ ،‬تقویت دولت‬ ‫فراگیر و شکست داعش است‪.‬‬ ‫بــه دنبــال شــدت گرفتن‬ ‫بحــران در یمــن در پــی‬ ‫حمالت نظامی عربســتان‬ ‫سعودی به این کشور‪ ،‬دکتر‬ ‫ظریف طرحی چهار ماده ای‬ ‫را برای خاتمــه بحران یمن‬ ‫ارائه کردند‪ .‬ارزیابی شما از‬ ‫طرح چهار مــاده ای ایران‬ ‫برای یمن چیست؟‬ ‫ در ارتباط با یمن همان طرح‬ ‫چهار مــاده ای که دکتــر ظریف ان‬ ‫را بیان کردند‪ ،‬دیپلماســی ایران در‬ ‫قبال این کشور را شامل می شود‪ .‬از‬ ‫نظر ایران‪ ،‬بحران یمن یک راه حل‬ ‫یمنی دارد؛ یک دولــت فراگیر باید‬ ‫در انجــا شــکل بگیــرد؛ حمــات‬ ‫عربستان سعودی باید متوقف شود‬ ‫و کشــورهای درگیــر و موثر در یک‬ ‫کشــور بیطرف به مذاکره بنشــینند‬ ‫تا راه حلــی را برای تشــکیل دولت‬ ‫فراگیر یمنی بیابندکه هم دولت سامان یابد و هم جلوی نفوذ‬ ‫و گسترش القاعده در یمن گرفته شود‪.‬‬ ‫طی ســال های گذشته جمهوری اســامی ایران‬ ‫همواره یکی از حامیان بشــار اسد‪ ،‬رئیس جمهور‬ ‫سوریه محسوب شده اســت‪ .‬باتوجه به اهمیت‬ ‫ســوریه بــرای ایــران و همچنیــن حفــظ محور‬ ‫‪2‬‬ ‫دکتــر ناصــر هادیــان‪ ،‬اســتاد علوم سیاســی‬ ‫دانشــگاه تهــران در گفت گو بــا مثلث به بررســی‬ ‫سیاســت خارجی دولت حســن روحانــی پرداخت‬ ‫و گفــت که باتوجــه به اهمیــت حل و فصل مســاله ‬ ‫هسته ای‪ ،‬طی دو سال اخیر بیشترین انرژی و وقت‬ ‫دســتگاه دیپلماســی کشــور برای حل این پرونده‬ ‫صرف شــده و در حال حاضر مشــغولیت اصلی نفر‬ ‫اول‪ ،‬دوم و ســوم سیاســت خارجی ایــران‪ ،‬پرونده‬ ‫هســته ای اســت‪ .‬او معتقد اســت که باید تدبیری‬ ‫اندیشیده می شــد تا وزارت خارجه وقت الزم را برای‬ ‫پرداختــن و توجه بــه حوزه هــای دیگر نیز داشــته‬ ‫باشــد‪ .‬همچنین ایــن اســتاد دانشــگاه در رابطه با‬ ‫تاثیــرات توافق احتمالی بر نقش منطقــه ای ایران و‬ ‫ارتباط با کشورهای منطقه تاکید کرد که در صورت‬ ‫دستیابی به توافق هسته ای میان ایران و گروه ‪،5+1‬‬ ‫امکانات گســترده تری برای ایران فراهم می شــود و‬ ‫وضعیت ایران از «امنیتی» به ســمت «عادی» شدن‬ ‫پیش می رود‪ .‬‬ ‫ در صورت دستیابی به توافق هسته ای میان ایران و‬ ‫گروه ‪ ،5+1‬امکانات گسترده تری برای ایران فراهم می شود‬ ‫و کشــور ما می تواند حمایت بهتری از کشــورهای دوست‬ ‫داشته باشــد‪ .‬البته سیاســت های ایران در ان زمان نیز در‬ ‫ل می شود فقط احتماال منابع بیشتری در‬ ‫همین چارچوب دنبا ‬ ‫اختیار خواهیم داشت و وضعیت ایران از «امنیتی» به سمت‬ ‫«عادی» شدن پیش می رود‪.‬‬ ‫بنابراین در یک وضعیت عادی مــا بهتر می توانیم به‬ ‫دوســتان خود کمک کنیم و تعارضات و تخاصمات منطقه‬ ‫را بهتر مدیریت کنیم‪ .‬به نظر می رســد بالفاصله بعد از این‬ ‫توافق ایران دست خود را به سمت همسایگان و کشورهای‬ ‫موثر دراز کند تا بی ثباتی شــکل گرفتــه در منطقه را مرتفع‬ ‫ن بی ثباتی و ناامنی در‬ ‫کنیم‪ .‬ایران تا ‪ 15-10‬سال اینده نگرا ‬ ‫منطقه است بنابراین باید به عنوان مهمترین کشوری که در‬ ‫جهت برقراری ثبات و تولید امنیت گام بر می دارد نقش خود‬ ‫را ایفا کند‪ .‬ایران باید طی سال های اتی در نقش یک کشور‬ ‫ثبات ساز و تولید کننده امنیت ظاهر شود‪.‬‬ ‫با توجه به برخــی اظهارات خصمانه ســعودی ها‬ ‫علیه ایران و احتمال دســتیابی به توافق احتمالی‬ ‫هســته ای که اصال مطلوب ریاض نیســت‪ ،‬شما‬ ‫دیپلماسی ایران در قبال عربستان در دولت اقای‬ ‫روحانی را چطور ارزیابی می کنیــد؟ تا امروز ایران‬ ‫سیاست دوســتانه تری در قبال ریاض داشته اما‬ ‫انگار این سیاست خیلی اثرگذار نبوده است؛ نظر‬ ‫شما درباره روابط ایران با کشــورهای عرب حوزه‬ ‫خلیج فارس چیست؟‬ ‫ به نظر من نیز عربستان‬ ‫اصال نگاه دوســتانه ای نســبت‬ ‫به ایران ندارد و به شــدت نگرانی‬ ‫دارد‪ .‬انها عمده نگرانی های شان‬ ‫نابجاست‪ .‬به هر حال ایران باید تا‬ ‫جایی که می توانــد تالش کند تا‬ ‫از میزان این توهماتی که ایجاد‬ ‫شــده کاســته شــود و حتی این‬ ‫توهمات مرتفع شود‪.‬‬ ‫امــروز ایران رابطــه خوبی‬ ‫بــا عمــان دارد و حســاس ترین‬ ‫مســائل مان را از طریــق ایــن‬ ‫کشــور حل و فصــل کرده ایم‪ .‬با‬ ‫قطر و کویت نیز هیــچ گاه بحث‬ ‫جدی نداشــته ایم‪ .‬اما در رابطه‬ ‫با عربســتان روابط مــان همواره‬ ‫فرازونشــیب داشــته اســت‪.‬‬ ‫تنش هایی که با بحرین داریم نیز‬ ‫عمدتا به دوره اخیر باز می گردد‪.‬‬ ‫فقــط با امــارات طــی این‬ ‫ســال ها رابطــه تنش الــودی‬ ‫داشــتیم‪ .‬البته به رغم این رابطه‬ ‫تنش الــود‪ ،‬در عمــل بیشــترین‬ ‫رابطه را با این کشور داریم‪ .‬باید‬ ‫توجه داشت که ایران روزانه بیش‬ ‫از ‪ 10‬پرواز به مقصــد دبی دارد و‬ ‫تجار بسیاری در دو کشور در تردد‬ ‫هستند‪ .‬بنابراین در عمل باوجود‬ ‫رابطه تنش الود اما روابط بســیار‬ ‫گســترده ای با امارات داریم‪ .‬برخی توهم های عربستان و‬ ‫امارات از انجا ناشی می شــود که انها تصور می کنند ایران‬ ‫به دنبال قدرت هژمونی و امپراتوری پارس یا شیعه است‪ .‬در‬ ‫مقابل جمهوری اسالمی باید تالش کند این توهمات انها را‬ ‫رفع کند و دستگاه دیپلماسی ما باید فعاالنه در صدد این براید‬ ‫که به طرق متفاوت این سوء برداشت ها را مرتفع کند‪ .‬‬ ‫‪61‬‬ ‫روحانی در حال‬ ‫سر و سامان دادن به اشتباهات‬ ‫دولت گذشته است‬ ‫گفت وگویمثلثبا علیخرم‬ ‫بین الملل‬ ‫‪62‬‬ ‫مثلث | شماره ‪266‬‬ ‫لیال پورصبور‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫ایا این موضوع که دکتر روحانی تمام تخم مر غ های‬ ‫خود را د ر سبد سیاست خارجی چیده ‪ ،‬اقدام درستی‬ ‫است؟‬ ‫ این موضوع را در حالت مجــرد و بدون در نظر گرفتن‬ ‫سوابقنمی توانبررسیکرد‪.‬کشورهازمانیکهدرموقعیتیقرار‬ ‫می گیرند با یک پیشینه بهسمت و سویی می روند که می تواند به‬ ‫بن بستبرسدومجبورمی شونددرجایییکاقدامجراحی گونه‬ ‫انجام بدهند‪ .‬این به معنی ان است که دولت نهم و دهم اقای‬ ‫احمدی نژاد انقدر سیاســت های عوامانه و غیر کارشناســی در‬ ‫بخش داخلی و به ویژه در بخش خارجی اتخاذ کرده بود که ایران‬ ‫در استانه جنگ و نبرد نظامی نه تنها با قدرت هایی مثل امریکا‪،‬‬ ‫انگلیس و فرانسه قرار گرفت بلکه خانم مرکل وزیر امور خارجه‬ ‫المان نیز ایران را تهدید کرد‪ .‬این در حالی بود که کشــورهای‬ ‫منطقه ای مانند اذربایجان و برخی دیگر از کشــورهای خرد در‬ ‫منطقه خلیج فارس نیز به خودشــان اجازه دادند ایران را تهدید‬ ‫نظامی کنند‪.‬علــت این موضوع عملکرد اقــای احمدی نژاد و‬ ‫حامیانشانبودکهامروزهمشیپورراازدهانهگشادشمی زدنند‪.‬‬ ‫یعنی ان موقع خودشان چرخاننده این سیاســت بودند و امروز‬ ‫خودشان منادی ازادی شدند و درست‪ 180‬درجه از ان سو حرف‬ ‫می زنند‪ .‬به هر جهت انها کشور را با یک سیاست تنش افرین در‬ ‫محیط بیرونی و محیط بین المللی روبه رو کردند‪ .‬درست است‬ ‫یک موقعی الزم است که با یک قدرت بزرگ تنش صورت بگیرد‬ ‫اما این در صورتی اســت که ایجاد تنش در سوی دیگر هدف و‬ ‫نتیجه ای را به دنبال داشته باشد‪ .‬اما دولت نهم و دهم از تولید‬ ‫سالح هسته ای ســخن گفت اما در عمل کاری انجام نداد به‬ ‫جز اینکه باعث شد کشور در صحنه خارجی به بن بست برسد‪.‬‬ ‫در حالی که اقای احمدی نژاد طبق نص صریح سند چشم انداز‬ ‫باید ایران را تبدیل به قدرت اول منطقه ای می کرد اما نتوانست‬ ‫چنین کاری را انجام دهد و درســت بعد از به قدرت رسیدنش در‬ ‫عرصهسیاسیاقتصادکشوررادچارمشکالتوفجایعمتعددی‬ ‫کرد که علت ان پیگیری اشتباه سیاست خارجی در جهان بود‪.‬‬ ‫از سوی دیگر اوایل ریاست جمهوری ایشان در حالی که ایران‬ ‫قدرت چهارم منطقه بود اما در سال ‪ 88‬به قدرت نهم و بعد از ان‬ ‫در ســال ‪ 92‬به قدرت چهاردهم منطقه تنزل یافت‪ .‬بنابراین به‬ ‫خوبی می توان دید که عملکرد اقای احمدی نژاد عوامانه بود‪ .‬‬ ‫به همین چنین برخوردهایی باعث شــ د ایــران در زمان‬ ‫‪3‬‬ ‫ بســیاری معتقدنــد کــه‬ ‫بیشــترین توجــه دولــت بــه‬ ‫سیاست خارجی است‪ ،‬به طوری‬ ‫که به تعبیری می گویند حســن‬ ‫روحانــی تمــام تخم مر غ های‬ ‫خود را در سبد سیاست خارجی‬ ‫چیده اســت‪ .‬در این میان بســیاری با مطــرح کردن‬ ‫بحث مذاکرات هســته ای و توجه بیش از اندازه دولت‬ ‫در این باره معتقدند که این مدل رفتار دولت باعث شده‬ ‫در ســایر حوزه ها غفلت صــورت بگیرد‪ .‬هــر چند این‬ ‫بحث موافقان و مخالفان بســیاری دارد اما علی خرم‪،‬‬ ‫کارشــناس مســائل سیاســت خارجــی در گفت وگو با‬ ‫«مثلث» معتقد اســت دولت روحانی به دلیل مطالبات‬ ‫عمومی که از ســوی مــردم وجود دارد‪ ،‬مجبور اســت‬ ‫بیشــترین توجه خود را معطوف به سیاســت خارجی‬ ‫کند‪ .‬به اعتقاد وی‪ ،‬دولت هم اکنون در حال سروسامان‬ ‫دادن به اشتباهات گذشته است‪ .‬اشتباهاتی که نه تنها‬ ‫وضعیت کشور را دچار مخاطره کرده بلکه از اهداف سند‬ ‫چشم انداز فاصله بسیاری گرفته است‪ .‬در گفت وگوی‬ ‫زیر به بررسی سیاست خارجی دولت یازدهم و اقدامات‬ ‫دولت در این خصوص می پردازیم‪.‬‬ ‫ی دریافت کند‪.‬‬ ‫دولت ایشــان نزدیک به پنج قطعنامه تحریمــ ‬ ‫قطعنامه هاییکهبراساسفصلهفتممنشورسازمانمللبرای‬ ‫تمام کشور های دنیا الزم االجرا بود و تمام کشورها را در مقابل‬ ‫ایران قرار داد‪ .‬این موضوع به معنای ان نیست که مردم ایران‬ ‫از جنگ و نبرد می ترسند یا اینکه ایران به اندازه خودش قدرت‬ ‫نظامی ندارد اما این موضوع بســیار با اهمیت اســت که جنگ‬ ‫اخرین وسیله است نه اولین وسیله‪.‬‬ ‫بنابرایــن به نظر شــما چــون در سیاســت خارجی‬ ‫به درســتی عمل نشــد بنابراین دولت اقای روحانی‬ ‫مجبورشداهمیتبسیارزیادیرابهسیاستخارجی‬ ‫بدهد؟‬ ‫ دقیقا‪ .‬در دوره اقای احمدی نژاد در سیاســت خارجی‬ ‫عکس ان چیزی که در سند چشــم انداز بود‪ ،‬عمل شد‪ .‬ایشان‬ ‫باید به اجرای سند چشــم انداز می پرداخت‪ .‬این سند بر تعامل‬ ‫سازنده کشور با جهان اشاره کرده بود‪ .‬اما ایشان به جای تعامل‪،‬‬ ‫تنش غیر سازنده با جهان داشــت‪ .‬همه این عوامل باعث شد‬ ‫زمانی که اقای دکتر روحانی کار را در دســت گرفت شــاهرگ‬ ‫اصلی اب را به اسیاب برگرداند تا اشــتباهات گذشته را جبران‬ ‫کند که در سیاست خارجی ایران بتواند نه تنها در زمینه هسته ای‬ ‫بلکه در تمام زمینه ها راه را تصحیح کند‪ .‬بنابراین اقای روحانی‬ ‫امروز ایران را دارد ب ه کشوری شریک‪ ،‬همکار و سازنده در سطح‬ ‫منطقه و در سطح جهان تبدیل می کند و این به معنای ان نیست‬ ‫که حقوق یا منابع و امنیت ملی کشــورمان را در منطقه و جهان‬ ‫جســت وجو نکنیم‪ .‬اما همه این موضوعــات در جای خودش‬ ‫قرار دارد زیرا همه به دنبال منافع و امنیت ملی خودشان هستند‬ ‫ولی نه بــا روش تهاجمی نه با روش تحقیر دیگــران نه با روش‬ ‫تنش و تشنج بلکه با روش بسیار مالیم و دوستانه چنین کاری‬ ‫صورت می گیرد‪ .‬بنابراین در عیــن حالی که باید به دنبال منافع‬ ‫خود بود باید در فضایی تعاملی و با همکاری با جهان مراودات‬ ‫سیاسی داشت‪.‬‬ ‫پس یعنی اقدام دولت در این زمینه را درست ارزیابی‬ ‫می کنید؟‬ ‫ مسلم است زیرا این موضوع اجباری است که به دولت‬ ‫تحمیل شده و اختیاری نبوده است‪ .‬بنابراین اگر دکتر روحانی‬ ‫از طریق تصحیح سیاست خارجی وارد نمی شد‪ ،‬نمی توانست‬ ‫پایه های اقتصاد را دوباره در ایــران پایه ریزی کند‪ .‬برای اینکه‬ ‫اقتصاد ایران احیا شود و سند چشم انداز به اجرا در اید باید یک‬ ‫جراحی عمیق در سیاست خارجی انجام شود و از موقیعت ایران‬ ‫در جهان و منطقــه تنش زدایی صورت بگیــرد‪ .‬در واقع دولت‬ ‫کنونی در حال تعامل ســازنده با جهان اســت به طــوری که در‬ ‫سند چشم انداز تاکید کرده اســت‪ .‬این سند در مجلس شورای‬ ‫اسالمی‪،‬مجمعتشخیصمصلحتنظامودرتماموزارتخانه ها‬ ‫بررسی شد و به امضای رهبری رسیده است‪ .‬بنابراین علت اینکه‬ ‫تمرکز دولت بر موضوع هســته ای بیش‬ ‫از حد نیســت و این توجه در حد معقول‬ ‫و درســتش اســت‪ .‬تا زمانی که موضوع‬ ‫هســته ای بــه منــزل مقصــود نرســد و‬ ‫سیاست خارجی کشور ارام نشود کشور‬ ‫نمی تواند در زمینه های دیگری به نتیجه‬ ‫دست یابد‬ ‫سیاست‬ ‫ان پاسان مهره بنفش‬ ‫نگاهی به سبک سیاست خارجی دولت یازدهم‬ ‫رضا مجیدزاده‬ ‫مدیرگروه فرابازی توسعه اندیشگاه طرح هزاره‬ ‫ ‬ ‫‪4‬‬ ‫ان پاسان‪ ،‬اصطالحی فرانسوی به معنی در حال حرکت‬ ‫است و در بازی شطرنج به این معناست که مهره سرباز می تواند‬ ‫درحرکتیکهمقصدشسربازحریفنیست‪،‬انراازبازیحذف‬ ‫کند؛ اگر سرباز یکی از طرفین در ردیف پنجم خود باشد و سرباز‬ ‫حریف با یک حرکت بلند در یکی از دو خانه چپ و یا راست قرار‬ ‫بگیرد‪ ،‬فقط در حرکت بعد و بالفاصله ســرباز مهاجم می تواند ‬ ‫پشت سرباز حریف رفته و ان را بگیرد یعنی درست مانند موقعی‬ ‫که ســرباز حریف فقط یک خانه به جلو امده باشد‪ .‬بازی ایران‬ ‫در خاورمیانه در چارچوب راهبرد سیاست خارجی دولت یازدهم‬ ‫نیز مانندان پاساندرشطرنجشکلگرفت هومهمتریننشانهان‬ ‫نیز عدم گرفتاری در بازی کاذب عربســتان بود که بدون تقابل‬ ‫مستقیمدرچالشیمنگرفتارشدهاست‪ .‬‬ ‫سبدها و تخم مرغ ها‬ ‫مثلث | شماره ‪266‬‬ ‫دولتیازدهمبیشترینتمرکزخودرابهمذاکراتهسته ای‬ ‫معطوف داشته ‪ ،‬به طوری که برداشت اکثر مردم و صاحبنظران‬ ‫این شــد که منظور حســن روحانی از کلید‪ ،‬دستیابی به توافق‬ ‫هسته ای بوده است‪ .‬البته دولت فعلی بیشترین تخم مرغ های‬ ‫خود را در ســبد سیاســت خارجــی و مذاکرات هســته ای قرار‬ ‫داده و یک علت اصلی این راهبرد نیز به وابســتگی شــدید به‬ ‫سیاست های ســه دولت قبلی مربوط می شــود‪ .‬از اوایل دهه‬ ‫‪ 1380‬خورشــیدی‪ ،‬اقتصاد و سیاســت ایــران تحت تاثیر اثر‬ ‫پروانه ای کاهش شــدید کنترل نهادهای شبه دولتی و سلطه‬ ‫انان بر اقتصاد ایران از دوران موســوم به سازندگی قرار گرفته ‬ ‫و این اثر پروانه ای موجب شــده تا در صورت اســتمرار ویژگی‬ ‫بســته بودن اقتصاد ایران در اثر تحریم های بین المللی‪ ،‬روند‬ ‫فساد و تبعیض که به خروج سرمایه انسانی و مادی می انجامد‬ ‫در ایران شــتاب گیرد‪ .‬از طرف دیگر مشکالت و بحران های‬ ‫عظیمی همچون فرسایش تند منابع زیست محیطی‪ ،‬بحران‬ ‫کم ابی‪ ،‬فســاد سیاسی و اقتصادی گســترده‪ ،‬بدهی گسترده‬ ‫دولت به پیمانکاران طرح های عمرانی و تورم رکودی ناشی از‬ ‫بیماری هلندی گریبانگیر اقتصاد و سیاست ایران هستند‪ .‬در‬ ‫چنین شرایطی دولت می توانســت پنج راهبرد مهم را در پیش‬ ‫گیرد؛مدیریتانتظاراتوپرهیزازایجادتوقعزیاددربارهسرعت‬ ‫اصالحات اقتصادی سیاســی‪ ،‬شفاف ســازی و مبارزه با فساد‬ ‫در داخل‪ ،‬مدیریت رکود تورمی و وابســتگی به مسیر اقدامات‬ ‫دولت قبل‪ ،‬توجه به احیای منابع زیســت محیطی و سیاســت‬ ‫خارجی مبتنی بر تعامل‪ .‬صرف نظر از نقش وابستگی به مسیر‬ ‫برنامه هدفمندسازی یارانه ها که افزایش های دوره ای قیمت‬ ‫حامل های انرژی را ایجاب می کند و به واسطه معیار بودن این‬ ‫حامل ها‪،‬که اثار تورمی به همراه دارد دولت توانســت با کنترل‬ ‫انتظارت تورم را از بیش از‪ 40‬درصد به کمتر از‪ 20‬درصد بکاهد‬ ‫ش عمــده ای از این کاهش به افت شــدید قدرت خرید‬ ‫اما بخ ‬ ‫مردم در نتیجه تورم شــدید دهه پیشــین مربوط می شود‪ .‬در‬ ‫بخشمحیط زیستنیزبیشترینتمرکزبهاحیایدریاچهارومیه‬ ‫معطوفشدهاست‪.‬راهبردشفاف سازیومقابلهبافسادباایجاد‬ ‫یک ستاد ویژه پیگیری می شود اما نکته ای که باید مدنظر قرار‬ ‫گیردایناستکهرویکردنهادسازی‪،‬نتایجملموسکوتاه مدت‬ ‫به دنبالندارد‪.‬درزمینهبحرانابنیز‪،‬حلمسالهابدردستورکار‬ ‫طراحی برنامه ششم توسعه قرار گرفته و توجه به میزان اب بری‬ ‫تولیدات کشاورزی در مناطق مختلف کشور و طرح نکاشت در‬ ‫برخی از مناطق بحرانی نیز در راستای این راهبردها بوده است‪.‬‬ ‫اما در حوزه سیاســت خارجی باید توجه داشت که خاورمیانه در‬ ‫وضعیت شکار خرگوش قرار دارد؛ ژان ژاک روسو شکار خرگوش‬ ‫رادربرابرشکارگوزنمطرحکرد؛شکارگوزنبهمعنایدستیابی‬ ‫بهپاداشیبزرگتردرنتیجههمکاریگروهیوشکیباییاستاما‬ ‫شکارخرگوشدرنتیجهناشکیبایی‪،‬کوته نگریوتکرویحاصل‬ ‫می شود‪ .‬در واقع تعادل شکار خرگوش به خاطر ریسک باالی‬ ‫شــرایط همکاری و کنش گروهی رخ می دهد که در خاورمیانه‬ ‫همواره باال بوده اســت‪ .‬در حال حاضر کشــورهای خاورمیانه‬ ‫مسیرشکارخرگوشراپیشگرفته اندوبههمین خاطر‪،‬اولویت‬ ‫بهسیاست خارجیازمنظرمالحظاتبلندمدتضرورتیحیاتی‬ ‫دارد‪ .‬به ویژه غفلت از بند مهم تعامل با جهان در سند ملی برنامه‬ ‫بشدهتا طیدههاخیرتعاملبهتقابل‬ ‫چهارمتوسعهکشورموج ‬ ‫غیرمستقیم تبدیل شود‪ .‬کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس‬ ‫ضرورت گذار از تعادل خرگوش به گــوزن را دریافته اند اما این‬ ‫گذار انها به معنای افزایش میل انها در تقابل با ایران به عنوان‬ ‫قدرت منطقه اســت‪ .‬بنابراین منطقی است که افزایش تعامل‬ ‫با کشــورهای جهان‪ ،‬سیاســت تنش زدایی و جلب همکاری‬ ‫کشورهای شورای همکاری خلیج فارس (که پتانسیل زیادی‬ ‫برای مقابله با قدرت منطقه ای ایران دارند) با ارائه تصویر منافع‬ ‫بلندمدت همکاری‪ ،‬به صورت جدی دنبال شــوند‪ .‬هرچن د باید‬ ‫توجه داشت برخی از ســناریوهای کنونی به واسطه وابستگی‬ ‫به مســیر تاریخی مدنظر قــرار گرفته اند و قیدهای ناشــی از‬ ‫انتخاب هایگذشتهموجبشدهتاازانهاگریزینباشد‪.‬بهدیگر‬ ‫سخن سیاست ها و رویکردهای راهبردی گذشته باعث شده تا‬ ‫برخیازاینگزینه هاصرفهبهمقیاسداشتهوهزینهجابه جایی‪،‬‬ ‫اصالح یا حذف انها به شدت باال باشد‪ .‬بنابراین مجموع شرایط‬ ‫کنونی ایجاب می کند که بزرگترین و بیشترین تخم مرغ ها در‬ ‫سبد سیاست خارجی قرارگیرند تا با تضمین ثبات و امنیت کشور‬ ‫در شــرایط بحرانی خاورمیانه به تخم مرغ های ســبد سیاست‬ ‫داخلی نیز اسیب نرسد‪ .‬عضویت قریب الوقوع ایران در سازمان‬ ‫شــانگ های نیز از دیگر نمونه های تالش برای جبران ضعف‬ ‫داخلیناشیازوابستگیبهمسیرهایطیشدهدرکوتاه مدتو‬ ‫اصالحاتاقتصادیبلندمدتاست‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫اقای دکتر روحانی مجبور بود همه تخم مرغ هایش را در ابتدا در‬ ‫سبد سیاست خارجی بچیند اجبار و الزامی است که دولت نهم‬ ‫و دهم جلوی پای ایشــان گذاشته و ایشــان را وادار کرده این‬ ‫اقدام جراحی گونه را انجام دهد‪ .‬اگر در زمینه سیاست خارجی و‬ ‫موضوعهسته ایبتوانیمیکارامشیبرقرارکنیمانموقعاقای‬ ‫دکتر روحانی تازه می تواند جوابگوی نیازهای داخلی باشد و به‬ ‫عبارتی دیگر توجه را به سمت سیاست داخلی بیاورد‪.‬‬ ‫یکی از موضوعات مطرح در سیاست خارجی دولت‬ ‫بحث هســته ای اســت‪ .‬به طوری که ایــن موضوع‬ ‫منتقدان و معترضانی نیز دارد که هر بار یک بخش از‬ ‫موضوع هسته ای را مدنظر قرار می دهند‪ .‬یکی از این‬ ‫موضوعات شیوه مذاکرات ایران با گروه‪ 5+1‬است‪.‬‬ ‫به نظر شــما نقدی به شــیوه مذاکراتی کــه تاکنون‬ ‫صورت گرفته می توان وارد کرد؟‬ ‫ بزرگترین مساله سیاست خارجی کشور از نظر مردم در‬ ‫سال ‪ 92‬مساله هسته ای و به نتیجه رسیدن ان بوده است‪ .‬این‬ ‫موضوع به تنهایی خواست دکتر روحانی نبوده‪ ،‬بلکه خواست‬ ‫مردم بوده اســت‪ .‬اگر مناظرات انتخاباتی هشــت کاندیدای‬ ‫ریاست جمهوری در ســال ‪ 92‬بازبینی صورت بگیرد‪ ،‬به خوبی‬ ‫می توان دید کــه حتی اصولگرایــان نیز دربــاره حل موضوع‬ ‫هسته ای صحبت های بسیاری داشتند و به این موضوع توجه‬ ‫کردند‪ .‬زیرا این موضوع خواست مردم بوده است‪ .‬اینکه مردم‬ ‫خواستار باقی ماندن صنعت هسته ای بودند اما نمی خواستند‬ ‫وضعیتبهسمتتشنجپیشبرودوبهدلیلصنعتهسته ایدر‬ ‫جنگی مانند جنگ عراق و امریکا درگیر شوند‪.‬‬ ‫موضوع هســته ای جــز از راه تعامل ســازنده و همکاری‬ ‫امکان با جهان امکان پذیر نبــود و امکان پذیر نخواهد بود‪ .‬ما‬ ‫باید به عنوان اعتمادسازی ‪10‬ســال کمربندهایمان را محکم‬ ‫ببندیم‪ ،‬یک مقدار داروی تلخ هم بخوریم تا این ‪ 10‬سال بگذرد‬ ‫تا حرف های نادرســت رئیس جمهــوری ســابق از ذهن های‬ ‫بین المللیبیرونبرود‪.‬‬ ‫از انجایی که بحث عمده در سیاست خارجی دولت‪،‬‬ ‫مذاکرات هســته ای اســت و به ایــن موضوع توجه‬ ‫بیشتری داریم از شما این پرسش را دارم که ایا تمرکز‬ ‫بیش از حد دولت به موضوع هســته ای دیپلماسی‬ ‫ایران را در سایر حوزه ها دچار غفلت می کند؟‬ ‫ خیــر چنین چیزی نیســت‪ .‬تمرکز دولــت بر موضوع‬ ‫هسته ای بیش از حد نیست و این توجه در حد معقول و درستش‬ ‫است‪ .‬تا زمانی که موضوع هســته ای به منزل مقصود نرسد و‬ ‫سیاست خارجی کشور ارام نشود کشور نمی تواند در زمینه های‬ ‫دیگر به نتیجه ای دست یابد‪ .‬از انجایی که موضوع اقتصادی‬ ‫برای مردم بسیار حائز اهمیت اســت‪ ،‬به همین دلیل است که‬ ‫موضوعهسته ایرادرصدرخواسته هایخودقراردادندبنابراین‬ ‫تا زمانی که موضوع هســت ه ای حل نشــود‪ ،‬پایه های اقتصاد‬ ‫محکمنمی شودونمی توانیمکشوریتولیدمحورداشتهباشیم‪.‬‬ ‫تا زمانی که نتوانیم در این زمینه ها به موفقیت برسیم نمی توانیم‬ ‫کشوریمستقلباشیم‪.‬‬ ‫در حال حاضر مذاکرات هســته ای به روزهای پایانی‬ ‫خود یعنی اعالم نتیجــه نزدیک می شــود اما هنوز‬ ‫هم انتقاد برخی از مخالفان نســبت به اینکه خطوط‬ ‫قرمز رعایت نشده‪ ،‬شنیده می شود‪ .‬به نظر شما این‬ ‫موضوع تا چه اندازه صحت دارد؟‬ ‫ در اینکه تیم هسته ای کشــورمان منطبق بر خطوط‬ ‫قرمز به کار پرداخته موضوع بسیار مشــخصی است‪ .‬زیرا این‬ ‫مذاکرات براساس خطوط قرمزی که رهبری تعیین کردند‪ ،‬اغاز‬ ‫شد و از سوی دیگر در طول مدت مذاکرات نیز با نظارت ایشان‬ ‫گفت وگوها صورت گرفت‪ .‬بنابراین اگر تخطی از خط قرمز در‬ ‫نظر گرفته شده صورت گرفته ‪ ،‬مطمئن باشید که رهبری تذکر‬ ‫خود را اعالم می کردند بنابراین بی خودی نباید وقت خود و تیم‬ ‫هسته ای کشور را صرف موضوعات حاشیه ای کنیم که برخی‬ ‫مطرح می کنند‪ .‬چون این مباحث حاصلی ندارد‪ .‬‬ ‫‪63‬‬ ‫مذاکرات هسته ای‬ ‫از منظر راهبرد کلــی دولت یازدهم‪ ،‬شــیوه مذاکرات‬ ‫هسته ای با هزینه ای پیش می رود که به واسطه وابستگی به‬ ‫مسیرهای مزبور تحمیل شده و در قیاس با هزینه هایی مانند‬ ‫احتمال بروز جنگ شدید منطقه ای و جهانی علیه ایران‪ ،‬قرار‬ ‫گرفتن در مختصات انزوای کامل مانند کره شمالی یا خطرات‬ ‫داخلیوامنیتبلندمدتکشور‪،‬وزنچندانباالییندارند‪ .‬این‬ ‫دیدگاههزینه‪-‬فایدهبهمعنایتسلیمیاسازشباهرخواسته ای‬ ‫در مذاکرات نیســت و نوعی فرایند بهینه سازی مقید به شمار‬ ‫می رود‪ .‬پیش از این و یک دهه قبل‪ ،‬حسن روحانی تاکتیک‬ ‫ش زدایی و مذاکره با سه کشــور اروپایی را‬ ‫اعتمادســازی‪ ،‬تن ‬ ‫برگزید و به نوعی تعامل بازدارنده با انان پرداخت که حاصل ان‬ ‫مذاکرات‪ ،‬صدور بیانیه سعداباد و امضای توافقنامه بروکسل و‬ ‫پاریسبههمراهتعلیقداوطلبانهغنی سازیازسویایرانبود‪.‬‬ ‫اما سیاســت هوشــمندانه دولت کنونی بــود که میان‬ ‫دشمنان ایران اختالف ایجاد کرد‪ .‬یعنی میان امریکا و اروپا‪،‬‬ ‫میانصهیونیست هایمقیمتل اویووصهیونیست هایامریکا‬ ‫و حتی در میان نماینده های کنگره نیز اختالف ایجاد شد و این‬ ‫اختالفواقعیاست‪.‬زیراعده ایازانهامتقاعدشدن دمی توا نند‬ ‫از راه دیپلماسی با ایران کنار بیایند و منافعشان اقتضا می کند با‬ ‫ایران کنار بیایند‪ .‬البته برخی همچنان مصر هســتن د به ایران‬ ‫نمی توان اعتماد کرد و باید محکم با این کشــور برخورد کرد‪.‬‬ ‫ضمناینکه اوبامابامدیریتبحران‪،‬هشداردادکهباوتوکردن‬ ‫جلوی این مسیر را می گیرد‪ .‬اما بد ه بستان عنصر ذاتی هر گونه‬ ‫مذاکرهاستونمی توانتبادلامتیازرابهمثابهغفلتازخطوط‬ ‫قرمز انگاشت؛ برای نمونه ازجمله نکات مثبت‪ ،‬اصرار بر لغو‬ ‫یکجای تحریم ها و نگذشتن از بحث غنی سازی به هر قیمتی‬ ‫اســت که این از اهمیت ویژه ای برخوردار است‪ .‬از این منظر‬ ‫مهمترین خط قرمز باید تمامیت ارضــی و امنیت اقتصادی‪،‬‬ ‫سیاسی‪ ،‬زیست محیطی و اجتماعی کشور باشد که در صورت‬ ‫ادامه روند و عدم دستیابی به توافق قطعا به شدیدترین شکل‬ ‫ممکن خدشــه دار خواهد شــد‪ .‬عالوه بر این اگــر مواردی‬ ‫همچون بازرسی در زمره عبور از خط قرمز باشد قبال نیز از ان در‬ ‫قالبنمونه برداریازپارچینیامصاحبهبادانشمندانهسته ای‬ ‫ایران عبور شده اســت‪ .‬مدیریت گردش کار وزارت خارجه در‬ ‫شــرایط تمرکز محمد جواد ظریف روی مذاکرات هســته ای‬ ‫توسط مرتضی سرمدی نشان می دهد که در شرایط استمرار‬ ‫مذاکرات از دیگر مسائل غفلت نشده است‪ .‬ضمن انکه سفر‬ ‫ظریف به چند کشور مانند عمان نشــانگر توجه وزارت خارجه‬ ‫و دستگاه دیپلماسی ایران به مسائل مهم سیاست خارجی از‬ ‫جمله تحوالت جاری و جدید خاورمیانه است‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫‪64‬‬ ‫مثلث | شماره ‪266‬‬ ‫ان پاسان مهره بنفش در شطرنج خاورمیانه‬ ‫راهبردهای ایران در قبال سوریه‪ ،‬یمن و عراق و دیگر‬ ‫مناطق حساس و عمق راهبردی ایران نسبت به قبل تغییری‬ ‫نکرده اســت‪ .‬هر چنــد هنوز هــم اندکی ضعــف در قابلیت‬ ‫ی کنش های بازیگران منطقه وجود دارد‬ ‫اطالعاتی و پیش بین ‬ ‫اما واکنش هوشــمندانه و عدم گرفتاری در بازی های کاذب‬ ‫منطقه از مشخصات خوب راهبرد سیاست منطقه ای دولت‬ ‫می تواندباشد‪.‬حتیدبیرشورایعالیامنیتملیوقتیخطوط‬ ‫قرمز ایران را بر می شمرد به واکنش قاطعایران در قبالتعرض‬ ‫به عتبات عالیات اشــاره کــرد‪ .‬ورود نظامیان یمنی به خاک‬ ‫عربستان نشان می دهد رویکرد ان پاســان در طراحی های‬ ‫راهبردی ال سعود به کلی مغفول مانده و راهبرد هوشمندانه‬ ‫دولت یازدهم در عدم ورود مستقیم به مساله یمن موثر بوده‬ ‫است چون بدون گرفتاری در شبه بازی عربستان‪ ،‬هم کمک‬ ‫به یمن را در دســتورکار قرار داد و هم توقــف روند مذاکرات‬ ‫که خواســت پنهان اعضای شــورای همکاری کشــورهای‬ ‫حاشیه خلیج فارس بود رخ نداد‪ .‬در واقع ان پاسان هوشمندان‬ ‫ن خاطر است که وارد نیم صفحه رقبای منطقه شده‬ ‫ایران به ای ‬ ‫وحرکت رو به جلوی انها به طور غیرمستقیمپاسخ می دهد‪ .‬‬ ‫اولویتسیاستخارجیایران ‬ ‫رفعتحریم هاست‬ ‫گفت وگوی مثلث با پیروز مجتهدزاده‬ ‫صدیقه محمودی‬ ‫خبرنگار‬ ‫‪5‬‬ ‫پیروز مجتهدزاده‪ ،‬استاد ژئوپلیتیک دانشگاه‬ ‫تهران و دانشــگاه جورج واشنگتن‪ ،‬جزو مدافعان‬ ‫سیاســت خارجــی دولــت روحانی اســت‪ .‬وی در‬ ‫گفت وگو با «مثلث» معتقد است که عملکرد دولت‬ ‫روحانی در سیاســت خارجی‪ ،‬به ویژه در مذاکرات‬ ‫هسته ای بســیار مثبت بوده اســت‪ .‬مجتهدزاده‬ ‫انتقاد برخی نســبت به توجه بیش از اندازه دولت‬ ‫به سیاست خارجی را نیز موضوع معقولی می داند‬ ‫و معتقد اســت که کشــور برای انکه بتواند از پیچ‬ ‫ســخت و تاریخی خود که عبور از مشکالت است‬ ‫بگذرد باید در ابتدا به حل و فصل پرونده هسته ای‬ ‫بپردازد و بعد از ان است که باید در زمینه های دیگر‬ ‫به فعالیت پرداخت‪ .‬وی همه موضوعات در عرصه‬ ‫داخل را وابسته به این موضوع می داند‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪266‬‬ ‫دولت اقای روحانی در روابط خارجی در پیش گرفت این امید‬ ‫به وجود امد که اوضاع در روابط خارجی بهبود یابد‪ .‬چراکه‬ ‫بقیه مسائل ما با دنیا هم به همین سیاست خارجی بستگی‬ ‫دارد و ما اگر بتوانیم مشــکالت موجــود در روابط خارجی‬ ‫را حل کنیم‪ ،‬می توانیم به حل ســایر مســائل با جهان هم‬ ‫امیدوار باشیم‪ .‬وضعیت در سال های اخیر به صورتی شده‬ ‫که همه موضوعات در روابط خارجی ما‪ ،‬وابسته و موکول به‬ ‫انرژی هسته ای شد‪.‬‬ ‫هر چنــد در این زمینه مقصر عمده کشــورهای غربی‬ ‫هســتند‪ .‬اما نقش عوامل داخلی نیز در این بــاره نیز وجود‬ ‫دارد‪ .‬در هــر صــورت در برخی دوره هــا کشــورمان رفتار‬ ‫نامناسبی را با جهان داشت که منجر به تقویت فضای تشنج‬ ‫با غرب در روابط خارجی شد‪ .‬بنابراین عملکرد خودمان نیز‬ ‫باعث شده امروز تمام سیاست خارجی کشورمان به مساله‬ ‫هسته ای گره بخورد‪.‬مسلم است که در این شرایط‪ ،‬اولویت‬ ‫تالش برای رفع مســاله تحریم ها اســت و این کار مستلزم‬ ‫حضور در مذاکرات هسته ای است‪.‬‬ ‫یکی از موضوعــات مطرح در سیاســت خارجی‬ ‫دولت بحث هســته ای اســت‪ .‬به طــوری که این‬ ‫بین الملل‬ ‫دیدگاه هــای مختلفی نســبت به عملکــرد دولت‬ ‫اقای روحانی وجود دارد‪ .‬بســیاری بــا اقدامات او‬ ‫در اداره کشــور موافق هســتند امــا در این میان‬ ‫برخی نیز هســتند که معتقدند دکتر روحانی تمام‬ ‫تخم مر غ های خود را در ســبد سیاســت خارجی‬ ‫چیده اســت‪ .‬تا چه اندازه با ایــن موضوع موافق‬ ‫هستید؟‬ ‫ اغراق گویــی در تحلیل مســائل سیاســی نتیجه‬ ‫مطلوبی بــه همراه نــدارد‪ .‬هر چند به اصول دموکراســی و‬ ‫حق بیان همگان احترام می گذارم اما ایــن انتقاد به نظرم‬ ‫بیشــتر اغراق گویی به منظور ایجاد اغتشــاش است‪ .‬گویا‬ ‫منتقدان مقداری حافظه تاریخی شــان را از دست داده اند‬ ‫و به همین دلیل اســت کــه این مســاله را ایــن گونه نگاه‬ ‫می کنند و معتقدند اقای حسن روحانی همه تخم مر غ ها را‬ ‫در سبد سیاست خارجی چیده اســت‪ .‬اگر به خوبی به خاطر‬ ‫بیاوریم‪ ،‬دولت اقای روحانی در نتیجــه یک اقدام ملی در‬ ‫اخرین انتخابات ریاست جمهوری به قدرت رسید‪ .‬یعنی در‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری دور یازدهم ملت ایران یکپارچه‬ ‫به سخن درامد و به این دولت جدید ماموریت اصالح روابط‬ ‫خارجی را داد تا ضمن حل و فصل پرونده هســته ای بتواند‬ ‫تعامل سازنده ایران با جهان را ایجاد کند‪ .‬بنابراین اکثریت‬ ‫قریب به اتفاق ما بــه خوبی به خاطر دارد کــه این موضوع‬ ‫خواست و مطالبه مردم بوده است‪.‬‬ ‫من گمــان نمی کنم این بــدان معنا باشــد که دولت‬ ‫یازدهم دولتی بــوده که مانند دیگــر دولت ها برای اهداف‬ ‫مختلف این جناح و ان جناح به قدرت رســیده باشــد‪ .‬این‬ ‫دولت یک ماموریت خاص از ســوی ملت ایران دارد و ان‬ ‫اصالح روابط خارجی است که برای سال های سال کشور‬ ‫ما را در تنگنای انزوا و بن بســت قرار داده است‪ .‬از انجایی‬ ‫که این تنگنــا و محدودیت از نظر اقتصــادی برای ملت ما‬ ‫توان فرسا بوده است‪ ،‬مردم این ماموریت را به دولت دادند‬ ‫و دولت نیز به دلیل خواســت مردم به پیگیری این موضوع‬ ‫پرداخت‪ .‬بنابراین این تهمت نمی تواند وارد باشد که دولت‬ ‫اقای روحانی به اختیار خودش و به تصمیم خودش خواسته‬ ‫که همه تخم مرغ ها را در یک سبد بگذارد‪.‬‬ ‫پس شــما نیز معتقدید که شــرایط فعلی کشــور‬ ‫ایجاب می کند که دولت این گونه عمل کند؟‬ ‫ اراده ملت ایران بر این موضوع بود ه و به این نتیجه‬ ‫رسید که دولت یازدهم را با ماموریت ویژه برای اصالح روابط‬ ‫خارجی انتخاب کند‪ .‬این حرکت و پیگیری نتیجه اراده ملت‬ ‫ایران است‪ .‬این پیامی بود که ملت یران به دنیا داد و در ان‬ ‫به دنیا گفت ما می خواهیم روابط مان را با شما اصالح کنیم‬ ‫و دنیا نیز جواب مثبت داد‪.‬‬ ‫انها نیز گفتنــد که ما نیز اماده هســتیم که روابطمان‬ ‫را اصــاح کنیم‪ .‬توســعه روابط خارجی کشــور ضمن حل‬ ‫مشکالت داخلی باعث می شود ایران بتواند در جایگاه رفیع‬ ‫تمدنی اش در خانواده جهانی قرار گیرد و هم تحت تاثیر این‬ ‫روابط خارجی توســعه یافته‪ ،‬بتواند روند دموکراتیزه شدن‬ ‫جامعه و هویت سیاسی را اعتال دهد‪.‬‬ ‫در هر صورت نباید فراموش کنیم که سیاست خارجی‬ ‫کشورمان در وضعیت خطیری قرار داست اما با رویکردی که‬ ‫‪65‬‬ ‫بین الملل‬ ‫‪66‬‬ ‫مثلث | شماره ‪266‬‬ ‫موضوع منتقدان و معترضانــی نیز دارد که هر بار‬ ‫یک بخــش از موضــوع هســته ای را مدنظر قرار‬ ‫می دهند‪ .‬یکی از این موضوعات شیوه مذاکرات‬ ‫ایران بــا گروه‪ 5+1‬اســت‪ .‬به نظر شــما نقدی به‬ ‫شیوه مذاکراتی که تاکنون صورت گرفته می توان‬ ‫وارد کرد؟‬ ‫ فکر نمی کنم شــیوه مذاکرات مورد انتقاد باشد‪ .‬تا‬ ‫انجایی که من می دانم این شــیوه جدید اســت که با اقبال‬ ‫عمومی از ابتدا اغاز شد‪ .‬یعنی ما در ادوار گذشته مذاکرات‬ ‫در حقیقت یک وضعیــت حیرت انگیزی بــرای خودمان و‬ ‫طرف های گفت وگو ایجاد می کردیم‪ .‬ما مذاکره می کردیم‬ ‫اما مذاکره نمی کردیم‪ .‬در ادوار گذشــته در بیشــتر موارد‬ ‫ما می رفتیم برای مذاکره بــدون اینکه تصمیم خاصی را از‬ ‫قبل اتخاذ و حساب و کتاب مشخصی را روشن کرده باشیم‬ ‫و بــدون برنامه پیش بینی شــده و نقشــه راه وارد مذاکرات‬ ‫می شدیم بنابراین یا مذاکره صورت می گرفت یا نمی گرفت‪.‬‬ ‫در بیشتر وقت مذاکرات محدود به ابراز تعارفات و تشریفات‬ ‫می شــد‪ .‬اما در مورد مذاکره اخیر براساس شــیوه مرسوم‬ ‫در همه جای دنیا عمل می شــود‪ .‬عده ای از قبل مشخص‬ ‫شده اند که در داخل کشــور با هم بحث می کنند و از سوی‬ ‫دیگر بــا صاحبان عالیق و احــزاب مختلف به مشــورت و‬ ‫برنامه ریزی می پردازند بنابراین براســاس برنامه و نقشه راه‬ ‫پیش می روند و بعد به عرصه مذاکرده وارد می شــوند‪ .‬این‬ ‫شــیوه نمی تواند مورد انتقاد کسی باشد زیرا روش مرسوم و‬ ‫درستی اســت که در همه جای دنیا وجود دارد‪ .‬این برخورد‬ ‫دیپلماتیــک مربوط بــه همه جــای دنیا هســت و اعمال‬ ‫می شود‪.‬‬ ‫در برخی موارد و در خالل مذاکرات شــاهد این بودم‬ ‫کــه ایرادهایی وارد می شــد که چرا مذاکــرات مخفی نگه‬ ‫داشــته می شــود و پنهانی اســت‪ .‬که درانجا خود من هم‬ ‫تذاکراتی را دادم کــه پنهان ماندن جزئیــات مذاکرات در‬ ‫حالی که مذاکرات در حال انجام هست باز هم یک نوع نرم‬ ‫بین المللی و روش عادی دیپلماسی در سراسر جهان است‬ ‫که مورد پسند پروتکل های مربوط در این زمینه است‪ .‬ولی‬ ‫به کسانی که در این زمینه ابراز نگرانی داشتند طبیعتا گفته‬ ‫می شد که انها هم حق ابراز این نگرانی و حق انتقاد را دارند و‬ ‫این موضوع زمانی است که نتیجه مذاکرات برای تصویب به‬ ‫مجلس شورای اسالمی ارائه خواهد شد‪ .‬پروسه دموکراسی‬ ‫در جمهوری اسالمی این چنین اســت‪ .‬بنابراین مذاکرات‬ ‫در هر زمینه ای با هر کســی باید براساس عرف و معیار رایج‬ ‫جهانی صورت بگیرد‪.‬‬ ‫در هر صــورت حساســیت های اســتراتژیک باعث‬ ‫می شود در برخی زمینه ها جزئیات پنهان نگه داشته شود و‬ ‫سرانجام نتیجه هر چه باشد به صورت علنی تحویل پارلمان‬ ‫کشور داده شــود که به تصویب برسد‪ .‬این پروسه ای است‬ ‫که تاکنون جریان داشــته و انهایی که ابراز نگرانی داشتند‬ ‫ظاهرا قانع شدند و ان ایرادها را تمام کردند‪ .‬در حال حاضر‬ ‫شیوه مذاکرات مورد بحث نیست و بیشتر نتایج اعالم شده‬ ‫مورد بحث است‪ .‬البته در این رابطه هم هر ناظری می تواند‬ ‫ایرادها و انتقادهای مثبت یا منفی داشــته باشــد‪ .‬داشتن‬ ‫این نظرات منفی یا مثبت نمی تواند در مورد چنین مســاله‬ ‫سیاست خارجی کشــورمان در وضعیت‬ ‫خطیری قرار داشــت اما با رویکردی که‬ ‫دولــت اقای روحانــی در روابــط خارجی‬ ‫در پیش گرفت ایــن امید بــه وجود امد‬ ‫که اوضاع در روابــط خارجی بهبود یابد‪.‬‬ ‫چراکه بقیه مسائل ما با دنیا هم به همین‬ ‫سیاست خارجی بستگی دارد‬ ‫با اهمیتی برای اینده کشور در نظر گرفته نشود‪.‬‬ ‫در حال حاضر مذاکرات هسته ای به روزهای پایانی‬ ‫خود یعنی اعالم نتیجه نزدیک می شــود اما هنوز‬ ‫هم انتقاد برخی از مخالفان نسبت به اینکه خطوط‬ ‫قرمز رعایت نشده است‪ ،‬شنیده می شود‪ .‬به نظر‬ ‫شما این موضوع تا چه اندازه صحت دارد؟‬ ‫ کســانی که از ایــن موضوع صحبــت می کنند که‬ ‫خطوط قرمز رعایت شــده یا نشده اســت باید دقت داشته‬ ‫باشــند این خطوط قرمز را چه کســی تعیین و اعالم کرده‬ ‫است‪ .‬انچه مســلم اســت این که رهبر جمهوری اسالمی‬ ‫ایران در سخنرانی های متعدد خطوطی را به عنوان خطوط‬ ‫قرمز نظام اعالم کرده ا ند‪ .‬طبیعتا وقتــی عالی ترین مرجع‬ ‫در نظام جمهوری اســامی چنین خطوط قرمزی را مطرح‬ ‫می کنند فرض بر این اســت که امکانات تشخیص رعایت‬ ‫این خطوط قرمز با خود همان دســتگاه اســت‪ .‬طبیعتا من‬ ‫نمی توانم ادعا کنم که این خطوط قرمزی که رهبر جمهوری‬ ‫اسالمی ایران مطرح کرده رعایت شده است یا نه چون من‬ ‫معیارهای الزم را در دســت ندارم‪ .‬مقامی که خطوط قرمز‬ ‫را اعالم می کنند و معیارهای الزم را هــم در نظر گرفته اند ‬ ‫بر رعایت این معیارها و خطوط قرمــز نظارت دارند‪ .‬در این‬ ‫شرایط ادعای من و امثال من در اینکه خطوط قرمز اعالم‬ ‫شده از سوی رهبر جمهوری اسالمی ایران رعایت شده یا نه‬ ‫مقدار زیادی تندروی است‪.‬‬ ‫برخی معتقدند که تمرکز بیــش از حد به موضوع‬ ‫هسته ای باعث بازماندن از دیگر مسائل در عرصه‬ ‫سیاست خارجی می شود‪ .‬شــما نیز چنین نظری‬ ‫دارید؟‬ ‫ دیپلماسی ایران در ‪ 30‬سال گذشته درکدام حوزه ها‬ ‫فعال بوده اســت که امروز با مذاکرات هســته ای محدود‬ ‫شــود یا صدمه ببیند‪ .‬اگر ناظران واقعی این عرصه باشیم‬ ‫و تحصیالت الزم را نیز داشــته باشــیم به خوبی می توانیم‬ ‫ببینیم که دیپلماسی ما در ‪ 30‬سال گذشته به شدت محدود‬ ‫و بی تحرک بوده است‪ .‬مگر به یاد نمی اوریم در این مدت‬ ‫کمک کردیم کشــورمان به انزوای کامل کشانده شود و از‬ ‫نظر دیپلماسی خارجی در بن بســت قرار بگیرد‪ .‬امروز تمام‬ ‫تالش بر این اســت که با حل و فصل پرونده هســته ای از‬ ‫این بن بست و انزوا خارج شــویم تا دیپلماسی ما در شرایط‬ ‫شایسته در سطح جهانی گسترش یابد‪.‬‬ ‫در زمینــه روابط مان در منطقه موضــوع را چگونه‬ ‫می بینید‪ .‬ایا دولت توانسته در این زمینه نیز نقش‬ ‫خود را به خوبی ایفا کند؟‬ ‫ در روابط مان با کشورهای عراق و سوریه و فلسطین‬ ‫و‪ ...‬فکر نمی کنــم کوتاهی کــرده باشــیم‪ .‬در زمینه این‬ ‫کشورها نقش دیپلماسی بسیار محدود است و تا انجایی که‬ ‫می دانیم در این زمینه نقش تاکتیکی اهمیت دارد که نقش‬ ‫تاکتیکی ایران نیز بسیار گسترده بوده است‪ .‬در این موارد‬ ‫ما نقشــی فراتر از دیپلماسی داشــته و داریم که این نقش‬ ‫بسیار موفقت امیز هم بوده و توانسته حتی بر نقش افرینی‬ ‫ایاالت متحده امریکا تاثیر مثبت بگذارد‪.‬‬ ‫چنانچه امروز شــاهد چرخش محسوسی در سیاست‬ ‫خارجی یا سیاســت خاورمیانــه ای ایاالت متحــده امریکا‬ ‫هســتیم که درواقع به ســود موقعیت های ایــران ارزیابی‬ ‫می شود‪ .‬در این شراط این بحث درست نیست که دیپلماسی‬ ‫ما در خاورمیانــه تحت الشــعاع مذاکرات هســته ای قرار‬ ‫گرفته است‪ .‬بازهم بالعکس تمام تالشی که در ایران برای‬ ‫حل مســاله هســته ای می گذاریم برای نجات دیپلماسی‬ ‫کشــور از انزوا و بن بســتی اســت که دچارش شــدیم‪ .‬در‬ ‫واقع ما می خواهیم با حل مســاله هســته ای کشورمان به‬ ‫نقش افرین شایسته اش در ســطح جهانی برسد که در این‬ ‫صورت دیپلماسی ایران در سطح کل جهان گسترش پیدا‬ ‫خواهد کرد‪ .‬‬ ‫مهره اصلی در‬ ‫دومینویهارتلند‬ ‫سرنوشت مذاکرات هسته ای به نظم‬ ‫جدید در خاورمیانه شکل می دهد‬ ‫مهدی مطهرنیا‬ ‫اینده پژوه سیاسی‬ ‫‪6‬‬ ‫دولت حســن روحانی براســاس جبر برخاسته از بافت‬ ‫موقعیتی ناشــی از عملکرد دولت احمدی نــژاد در دور نهم‬ ‫و دهم قــرار گرفتــه و تاکید او بــر سیاســت خارجی بیش‬ ‫از انکــه محصــول اراده کنشــگران دولت یازدهم باشــد‪،‬‬ ‫برخاســته از واقعیت های موجود در متــن تحوالت دو دوره‬ ‫ریاست جمهوری احمدی نژاد است‪ .‬احمدی نژاد با گفتمان‬ ‫انقالبی خود در عرصه سیاست خارجی اعالم کرد می خواهد‬ ‫سیاســت خارجی ایران را از وجــوه انفعالی خــارج و به ان‬ ‫جنبه تهاجمی ببخشد و سیاســت خارجی فعال را در عرصه‬ ‫بین المللی دنبــال کند‪ .‬او از کلید واژه هایــی چون مدیریت‬ ‫جهان اســتفاده برد و سیاســت هایی چون طــرح مقوالتی‬ ‫مانند هولوکاست را دنبال کرد‪ .‬ماحصل این سیاست خارجی‬ ‫فعــال و تهاجمــی‪ ،‬بزرگنمایی قــدرت ایــران در قالب یک‬ ‫تهدید منطقه ای و چالش جهانی بود که دو سیاســت کالن‬ ‫اسالم هراســی در بعد بین المللــی و ایران هراســی در ُبعد‬ ‫بین الملل‬ ‫منطقه ای را فعال کرد‪ .‬همچنین موجب بروز اجماع جهانی‬ ‫جهت تحریم ایران در بعد موفقیت سیاست اسالم هراسی و‬ ‫اجماع منطقه ای علیه ایران در بعد ایران هراسی شد و نتیجه‬ ‫این سیاست تهاجمی فعال بر اساس تحریک این گسل ها‪،‬‬ ‫قطعنامه های شورای امنیت ســازمان ملل علیه ایران و نیز‬ ‫ایجاد فضای مناسب برای عملیاتی کردن تحریم های قبلی‬ ‫در قالب پرونده هسته ای شد‪ .‬به گونه ای که ایران برای رفع‬ ‫تحریم ها مجبور است اکنون در گام های نهایی حل پرونده‬ ‫هسته ای از سوی کسانی که اعالم می کردند تحریم ها هیچ‬ ‫اثری ندارد تحت فشار قرار گیرد و دولت روحانی هم اکنون‬ ‫تحت فشار کسانی باشد که تحریم ها را بی اثر و حتی دارای‬ ‫اثر مثبت در اســتقالل اقتصادی ایران می دانستند تا بدین‬ ‫وســیله او در فشــار این مطلب قرار گیرد که ایــا او خواهد‬ ‫توانست در این مقطع به یکباره تحریم ها را از سر ایران بردارد‬ ‫یا نه‪ .‬همان هایی که تا دیروز تحریم ها را کم اثر می دانستند‬ ‫و موجب استقالل کشــور می شــماردند امروز این نقد را بر‬ ‫تفاهمنامه لوزان وارد می کنند که این تفاهمنامه نتوانســته‬ ‫تحریم ها را به یک باره مرتفع کند و تحریم های غیرهسته ای‬ ‫هنوز باقی است‪ .‬پس فشار ناشــی از تحریم ها در وضعیت‬ ‫کنونی ادبیات سیاسی را در ایران دچار اعوجاج های متفاوت‬ ‫کرده است‪ .‬از ســوی دیگر اثار مخرب تحریم ها بر اقتصاد‬ ‫و به تبع ان در ســاحت های گوناگون به گونــه ای خود را به‬ ‫نمایش گذاشــته که هم اکنون دیگر نمی توان تحریم ها را‬ ‫بالاثر خواند و همگی مجبور به اعتراف اثرگذاری تحریم ها‬ ‫شده اند‪ .‬حال پرسش این اســت که ایا این دولت می تواند‬ ‫سیاست خارجی و در مرکز سیاست خارجی‪ ،‬پرونده هسته ای‬ ‫را مورد عنایت جدی قرار ندهد؟ از این رو باید گفت که دولت‬ ‫روحانی‪ ،‬به اجبــار و نه بر مبنای یک گزینش باید سیاســت‬ ‫خارجی و در ساحت سیاست خارجی‪ ،‬پرونده هسته ای را در‬ ‫مرکز ثقل توجــه خود قرار دهد‪ .‬پس گریــزی از این معنا در‬ ‫صحنه واقعیت سیاسی نداشته است‪.‬‬ ‫همچنین انتقاد دیگری نیز بر دولت یازدهم وارد است‬ ‫که دستگاه سیاســت خارجی به واسطه تمرکز بیش از حد به‬ ‫موضوع هسته ای از دیگر حوزه ها بازمانده است‪ .‬این نقد بر‬ ‫دولت روحانی و دستگاه سیاســت خارجی وارد است اما این‬ ‫نقد متکی بر نگرش های سطحی در ارتباط با سیاست خارجی‬ ‫است‪ .‬هر تحلیل گر منصف و دارای نگرش عمیق به مسائل‬ ‫مربوط به سیاست بین الملل به خوبی می دان د انچه در منطقه‬ ‫خاورمیانه و هارتلند نو می گذرد تحت تاثیر شکل گیری اینده‬ ‫نظم نوین جهانی اســت‪ .‬بنابراین خاورمیانــه و انچه در ان‬ ‫می گذرد در ارتباط با این نظم در نقطه گره ای فالت ایران و‬ ‫خلیج فارس می گذرد‪ .‬از این منظر پرونده هسته ای در نوک‬ ‫پیکان منطق اینده نظم نوین جهانی قرار دارد‪ .‬از این جهت‬ ‫است که مسائل منطقه و بحران های پیرامونی ما‪ ،‬از جمله‬ ‫بحران ســوریه‪ ،‬یمن‪ ،‬فلســطین و انچه در لبنان می گذرد‬ ‫در حوزه پیرامونی بحران هســته ای در ایران قرار می گیرد‪.‬‬ ‫به گونه ای که باید گفت امروز پرونده هســته ای ایران مهره‬ ‫ی هارتلندنو و ســاخت اینده نظم نوین جهانی‬ ‫اصلی دومینو ‬ ‫اســت‪ .‬بنابراین و باتوجه به این اهمیت اســت که ظریف و‬ ‫دستگاه سیاســت خارجی ایران عزم خود را در جهت حل و‬ ‫فصل پرونده هســته ای جزم کرده اند تا بدین وسیله بتوانند‬ ‫با قدرت بیشتری در تعامالت منطقه ای‪ ،‬بحران های دیگر‬ ‫را حل و فصل کنند‪ .‬بدین ترتیب باید گفت پرونده هسته ای‬ ‫امروز نه تنها پرونده ای در ارتباط با ایران بلکه در ارتباط با نظم‬ ‫منطقه ای و نظام اینده بین المللی است و از این جهت انقدر‬ ‫اهمیت پیــدا می کند که جمهوری اســامی ایران در قالب‬ ‫دولت یازدهم‪ ،‬پرونده هسته ای را به وزارت امور خارجه سپرد‬ ‫تا در سطح استراتژی ها‪ ،‬تاکتیک ها و تکنیک ها‪ ،‬دیپلمات‬ ‫برجســته ای به نام محمد جواد ظریف و تیم متخصص وی‬ ‫همراه با ســازمان انرژی هســته ای موضوع را دنبال کنند‪.‬‬ ‫بررسی سوابق‪ ،‬میزان تحصیالت و تجارب تیم مذاکره کننده‬ ‫کنونی در مقایسه با دیگر تیم های مذاکره کننده جای تامل‬ ‫دارد‪ .‬در عین حال نفس اینکه جمهوری اسالمی در ساختار‬ ‫قدرت خود می پذیرد که پرونده هســته ای از شورای امنیت‬ ‫خارج و به وزارت امور خارجه منتقل شود و پارادایم سیاست‬ ‫خارجی در چارچوب اعــام دکترینی چون تعامل ســازنده‬ ‫توسط دولت روحانی با کدگذاری رهبری جمهوری اسالمی‬ ‫که تحت عنوان نرمش قهرمانانه مطرح شده است‪ ،‬همگی‬ ‫نشــانگانی قدرتمنــد و دال هایی قــوی بر اهمیــت پرونده‬ ‫هسته ای نه تنها در عرصه سیاست خارجی بلکه در مساله ای‬ ‫به نام حفظ نظام جمهوری اسالمی است و ان را در ساحت‬ ‫گزاره فقهی معمار انقالب اسالمی قرار می دهد که فرمودند‬ ‫حفظ نظام از اوجب واجبات است‪ .‬از این رو پرونده هسته ای‬ ‫امروز در سطح ملی و فروملی از ژرفای بسیار عمیقی برخوردار‬ ‫است که در حوزه سیاست داخلی مانند پیچکی‪ ،‬ریشه های‬ ‫سیاست داخلی را در خود فرو برده و در سطح فراملی ارتفاع‬ ‫و شــعاعی به اندازه نظام بین الملل به خود اختصاص داده‬ ‫است‪.‬‬ ‫بســیاری از معادالت منطقه ای و بین المللی خواسته‬ ‫یا ناخواسته به پرونده هسته ای ایران گره خورده است‪ .‬این‬ ‫در حالی است که بسیاری از جبهه بندی های سیاسی و اینده‬ ‫ سیاسی بسیاری از فعاالن عرصه سیاســت در داخل ایران‬ ‫نیز متاثر از پرونده هسته ای اســت‪ .‬این اهمیت امروز قابل‬ ‫کتمان نیست و بسیاری از مخالفت ها با دیپلماسی هسته ای‬ ‫در الیه های گوناگون‪ ،‬فرار رو به جلو ست‪ .‬چون انهایی که‬ ‫دیروز ناپخته سخن گفتند دیر یا زود باید پاسخگوی سخنان‬ ‫ناپخته خود در این عرصه باشند‪ .‬‬ ‫گزار‬ ‫ش ویژه‬ ‫‪45‬روزحیاتیدرانتظارترکیه‬ ‫«نه» به رویای‬ ‫اردوغان‬ ‫به دنبال برگزاری انتخابــات پارلمانی در ترکیه حاکمیت‬ ‫مطلق اردوغان و حزب عدالت و توســعه پایان یافت‪ .‬اوایل‬ ‫هفته گذشته حزب حاکم عدالت و توسعه‪ ،‬پس از ‪ 13‬سال در‬ ‫انتخابات پارلمانی شکست خورد و اکثریت خود را از دست داد‪.‬‬ ‫بر اساس نتایج رسمی به دســت امده این حزب در این دوره از‬ ‫انتخابات در حدود‪ 41‬درصد از ارای مردم این کشور را به دست‬ ‫اورد‪ ،‬این در حالی است که این حزب در انتخابات سال ‪2007‬‬ ‫و ‪ 2011‬در حدود ‪ 50‬درصد رای مردم را به دســت می اورد‪ .‬در‬ ‫میان ســایر احزابی که در این انتخابات شــرکت کرده بودند‪،‬‬ ‫حزبسوسیالیستیجمهوریخواهخلقترکیه(‪)CHP‬باکاهش‬ ‫یک درصدیدرارایخودمواجهشدهواز‪ 26‬درصدسال‪2011‬‬ ‫به ‪ 25‬درصد رســیده اســت‪ .‬حزب حرکت ملی ترکیه که یک‬ ‫حزب ناسیونالیستی اســت در این دوره با افزایش رای مواجه‬ ‫بوده و از‪ 13‬درصد به‪ 16‬درصد رسیده است‪ .‬اما حزب کوچک‬ ‫دموکراتیک خلق کردها در یک زورازمایی در عرصه انتخابات‬ ‫لیبرال ترکیه توانســتند ‪ 13‬درصد از ارای مردم ترکیه را کسب‬ ‫کنند‪ .‬نتایج ب ه دســت امده بیانگر ان است که حزب عدالت و‬ ‫توسعه ‪ 258‬کرسی‪ ،‬حزب جمهوری خلق ترکیه ‪ 132‬کرسی‪،‬‬ ‫حزب حرکت ملی ‪ 80‬کرسی و حزب دموکراتیک خلق کردها‬ ‫هم‪ 80‬به دست اورده است‪ .‬پس از این رو باید احتمال تاسیس‬ ‫دولت تک حزبی را منتفی بدانیم‪ .‬با این نتیجه دو حالت پیش‬ ‫ی یا تشکیل یک دولت اقلیت‪.‬‬ ‫می اید‪ :‬تشکیل دولت ائتالف ‬ ‫حزبعدالتوتوسعهبرایتاسیسدولتبهائتالفیکحزب‬ ‫نیاز دارد و احزاب دیگر برای تاسیس دولت به دو حزب دیگر‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫‪68‬‬ ‫مثلث | شماره ‪266‬‬ ‫پیچ تاریخی‬ ‫همچنین انتخابات اخیر به نوعی رویــای اردوغان را بر‬ ‫باد داد‪ .‬رویایی که هفتم ژوئن ســال ‪ 2015‬به گل نشســت و‬ ‫به گفته برخی از ناظران‪ ،‬مردم ترکیه در انتخابات پارلمانی که‬ ‫حکم یک رفراندوم را پیدا کرده بود‪ ،‬به تغییر نظام این کشور‬ ‫«نه» گفتند‪ .‬به گفته بسیاری از تحلیلگران‪ ،‬همزمان با اعالم‬ ‫نتایج انتخابات‪ ،‬ترکیه وارد یک پیچ تاریخی شد زیرا انتخابات‬ ‫پارلمانی این کشور قرار بود در مورد خواسته اردوغان در مورد‬ ‫تغییر نظام این کشور از سیســتم پارلمانی به سیستم ریاستی‬ ‫پاسخگوباشد‪.‬‬ ‫حزب عدالت و توســعه‪ ،‬حزبی که نزدیک به ‪ 14‬ســال‬ ‫در این کشور یکه تاز میدان سیاست بوده اســت‪ ،‬قرار بود به‬ ‫نمایندگی از اردوغان این خواسته را پیاده کند‪ .‬چنانچه حزب‬ ‫اردوغان می توانست‪ ،‬بیش از د و سوم کرسی های این کشور‬ ‫را به دست اورد‪ ،‬یک قدم به تغییر نظام ترکیه نزدیک شده بود‪.‬‬ ‫حاالباراییکهاینحزببه دستاورده یابایدیکدولتاقلیت‬ ‫تشکیلدهدوبرایرای گیریچشمشبهافرادمستقلباشدیا‬ ‫اینکه با یک حزب ائتالف کند‪.‬‬ ‫اولین واکنش‬ ‫رجب طیب اردوغــان‪ ،‬رئیس جمهور ترکیــه‪ ،‬در اولین‬ ‫واکنشبهنتایجانتخاباتپارلمانیاینکشورباانتشاربیانیه ای‬ ‫اعالم کرد که باتوجه به نتایج به دســت امــده‪ ،‬هیچ حزبی به‬ ‫تنهایی قادر به تشــکیل دولت نیســت‪ .‬اردوغــان از تمامی‬ ‫ احزاب خواست تا ارزیابی «درست و واقع گرایانه ای» از نتایج‬ ‫انتخابات داشته باشند و در جهت حفظ فضای اعتماد و ثبات‬ ‫در کشور حرکت کنند‪ .‬به نوشته روزنامه گاردین‪ ،‬اردوغان با این‬ ‫اظهارنظر نشان داد شکست را در انتخابات پذیرفته و رویای‬ ‫او بر باد رفته است‪.‬‬ ‫دغدغه تازه اردوغان‬ ‫ترکیه ‪ 45‬روز حیاتی خواهد داشــت؛ ‪ 45‬روزی که حزب‬ ‫حاکم وقت دارد تا دولت تاســیس کند‪ .‬در ‪ 13‬ســال گذشــته‪،‬‬ ‫تشــکیل دولت بــرای حزب عدالــت و توســعه دغدغه مهمی‬ ‫ نبود‪ ،‬زیرا این حزب می توانســت بدون ائتــاف با حزب دیگر‬ ‫دولت خود را تاسیس کند اما نتایج انتخابات روز یکشنبه‪ ،‬حزب‬ ‫عدالت و توســعه را ناگزیر از این امرکرده است‪ .‬در عالم تئوری‬ ‫جا برای همکاری احزاب فراوان است اما در عرصه عمل حتما‬ ‫با محدودیت هایی روبه رو خواهد شد‪ .‬دست کم در اظهارنظرها‬ ‫در وهله نخست حزب دموکراتیک خلق ترکیه گفته با عدالت و‬ ‫توســعه ائتالف نخواهد کرد‪ ،‬حزب حرکت ملی گفته در دولت‬ ‫ائتالفی که دموکراتیک خلق حضور داشته باشد حضور نخواهد‬ ‫داشــت و حزب جمهوری خلق ترکیه هم گفته بــا حزب عدالت‬ ‫و توســعه همکاری نخواهد کرد‪ .‬اما با گذشــت یکی‪ ،‬دو روز از‬ ‫اعالم نتایج انتخابات پارلمانی ترکیه‪ ،‬از خشونت کالمی احزاب‬ ‫اپوزیســیون در ترکیه کاسته شــده اســت‪ .‬در حالی که احزاب‬ ‫اپوزیســیون در روزهای نخســت برای حزب عدالت و توســعه‬ ‫طو نشان می کشیدند در چرخشــی محسوس اعالم کرده اند‬ ‫خ ‬ ‫تحت تعیین شروطی حاضر به تشکیل ائتالف با اسالمگرایان‬ ‫دولت ترکیه هستند‪.‬عبدالله گل‪ ،‬رئیس جمهوری سابق ترکیه‬ ‫نیزدرنخستینواکنشخودنسبتبهنتایجانتخاباتترکیهگفت‬ ‫که احزاب باید اولویت خود را به تشــکیل یــک دولت ائتالفی‬ ‫بدهند تا برگزاری انتخابات زودهنگام‪ .‬به نوشته روزنامه حریت‬ ‫دیلی‪ ،‬رئیس جمهوری سابق ترکیه می گوید که احزاب سیاسی‬ ‫باید تشکیل یک دولت ائتالفی را به خواست برگزاری انتخابات‬ ‫زودهنگام ترجیح دهند‪ .‬او در این بــاره ادامه می دهد‪« :‬ما باید‬ ‫نتایج افتخارامیز انتخابات را بدون تنش و ترس بپذیریم‪ .‬در هر‬ ‫حال باید بپذیریم که ما در یک عرصه سیاسی چند حزبی زندگی‬ ‫می کنیم و چنین نتیجه ای هر زمان ممکن بوده که اتفاق بیفتد‪.‬‬ ‫چنین مواردی را هم در گذشــته دیده و تجربه کرده ایم‪ ».‬پس‬ ‫از اعالم نتایج انتخابــات «دولت باغچه لــی»‪ ،‬دبیرکل حزب‬ ‫راســتگرای حرکت ملی ترکیــه گفته بود که اگــر حزب عدالت‬ ‫و توسعه در تشــکیل دولت شکست بخورد خواســتار برگزاری‬ ‫انتخابات زودهنگام می شود‪ .‬این ســخنان اما ‪ 48‬ساعت بعد‪،‬‬ ‫رنگ دیگری به خود گرفته و وی گفته اســت با تعیین شروطی‬ ‫ت ‪.‬گفتهمی شودایندوحزب‬ ‫حاضربهتشکیلدولتائتالفی اس ‬ ‫بهدلیلگرایشاتاقتصادینزدیکیکهباهمدارند‪،‬محتمل ترین‬ ‫گزینه ائتالفی خواهند بود‪ .‬پس از ان نیز حزب جمهوری خلق‬ ‫ترکیه شانس حضور در دولت ائتالفی را خواهد داشت‪.‬‬ ‫نقش گولن‬ ‫ح اللــه گولن در ریــزش ارای‬ ‫در این میان بــه نقش فت ‬ ‫عدالت و توســعه نباید بی توجه بود؛ زمانی که هاکان شوکور‪،‬‬ ‫مهاجم سابق تیم ملی فوتبال ترکیه و عضو پارلمان این کشور‬ ‫در سال‪ ،2013‬پس از درگیری اردوغان و گولن‪ ،‬از سمت خود‬ ‫اســتعفا داد‪ ،‬گفت اردوغان بدون گولــن نمی تواند موفقیت‬ ‫خود را تکرار کند‪ .‬برخی از ناظران ایــن موضوع را در حد یک‬ ‫بلوفسیاسیمی دانستند‪.‬ایندستهاعتقادداشتندک ههاکان‬ ‫شوکور باتوجه به ارتباطات نزدیکی که با فتح الله گولن‪ ،‬رهبر‬ ‫جنبش جماعت در این کشــور دارد‪ ،‬به حمایــت از رهبر خود‬ ‫بر امده است‪ .‬اما برخی می گوین د ریزش ارای حزب اردوغان در‬ ‫انتخابات هفتم ژوئن درستی نظری ه هاکان شوکور را به اثبات‬ ‫می رساند‪ .‬فتح الله گولن‪ ،‬واعظ ترکیه ای که در پنسیلوانیای‬ ‫امریکا زندگی می کند‪ ،‬سابق بر این یار متحد اردوغان بوده‪ ،‬اما‬ ‫ازسال‪،2012‬روابطایندوبهتیر گیگراییدودرماجرایفساد‬ ‫در دولت اردوغان‪ ،‬نخست وزیر وقت ترکیه مدعی شد در داخل‬ ‫نیروی پلیس و قوه قضائیه این کشــور دولتی موازی تشکیل‬ ‫شدهاستکهزیر نظرفتح اللهگولنفعالیتمی کنند‪.‬همچنین‬ ‫فتح الله گولن درست یک روز پس از اعالم نتایج انتخابات‪ ،‬در‬ ‫نخستین واکنش خود گفت که حق از همه چیز باالتر است و‬ ‫بر همه چیز و همه کس پیروز خواهد شد‪ .‬سایت اکتیف ترکیه‬ ‫می گوید که فتح الله گولن با استفاده از این گفته در واقع سعی‬ ‫داشتهتاپاسخاردوغان‪،‬رئیس جمهوریترکیهرابدهدکهبارها‬ ‫گفته تاریخ مصرف گولن در ترکیه به اتمام رسیده و مردم این‬ ‫کشور دیگر به حامیان وی رای نخواهند داد‪ .‬در این باره سایت‬ ‫سوزچو به نقل از وی نوشت‪« :‬کسی که یک روز ملت را قربانی‬ ‫کند‪ ،‬فردای ان روز خود قربانی ملت خواهد شد‪».‬‬ ‫چشم انداز ترکیه‬ ‫در این میان دو فرضیه در رابطه با اینده ترکیه وجود دارد‪.‬‬ ‫فرضیه دوران کوتاه مدت‪ :‬تاریخ مدرن ترکیه نشــان داده که‬ ‫هیچ دولت ائتالفی یا دولت در اقلیت در این کشــور نتوانسته‬ ‫کشتی دولت خود را سالم تا انتهای دوره به پیش ببرد و معموال‬ ‫پس از متالشی شدن ائتالف ها بوده که بحران های سیاسی‬ ‫و اقتصادی در ترکیه به وجود امده اســت‪ .‬بحران اقتصادی‬ ‫و سیاســی در یک دولت ائتالفــی و یا بی ثباتی سیاســی در‬ ‫دوره ‪ 45‬روزه ممکن است موجب شــود در برگزاری انتخابات‬ ‫زودرس‪،‬مردمدوبارهبهحزبعدالتوتوسعهاقبالنشاندهند‬ ‫و ترکیه دوباره به سیستم تک حزبی بازگردد‪ .‬در مقابل احزاب‬ ‫اپوزیســیون تالش خواهند کرد در انتخاباتی مثل انتخابات‬ ‫زودرس‪،‬حزبعدالتوتوسعهرا مشکلمعرفیکنندوخواستار‬ ‫افزایش بیشــتر از سوی رای دهندگان شــوند‪ .‬فرضیه دوران‬ ‫طوالنی مدت‪ :‬نتایج به دست امده نشان می دهد ترکیه بسیار‬ ‫بزرگتر و متنوع تر از ان چیزی اســت کــه اردوغان می پندارد‪.‬‬ ‫معجزه اقتصادی که در دوران اردوغان در این کشور به وجود‬ ‫امد‪،‬هم اینکیقهویراگرفتهاست‪.‬اوبهرشدطبقهمتوسطدر‬ ‫ترکیهکمکشایانیکرد‪،‬امااینطبقهدرانتخاباتاخیرعلیهاو‬ ‫حرکتکردهوبهحزبدموکراتیکخلقترکیهرویخوشنشان‬ ‫داده است‪ .‬برای لیبرال ها اردوغان بزرگترین چالش انها بوده‬ ‫است‪ .‬در انتخابات اخیر ترکیه می توان شاهد حضور افرادی از‬ ‫اقلیت های دینی‪ ،‬سیاسی‪ ،‬افراد جوان و حضور ‪ 20‬درصدی‬ ‫زنان در پارلمان بود‪ .‬این متنوع ترین ترکیب بندی تاریخی در‬ ‫پارلمان ترکیه بوده است‪.‬‬ ‫پایان عزیز‬ ‫س هفته‬ ‫عک‬ ‫طارق عزیز‪ ،‬وزیر خارجه و معاون نخســت وزیر عراق‬ ‫در دوره صدام حســین روز جمعه ‪ 15‬خرداد ماه درگذشت‪.‬‬ ‫طارق عزیز ‪ ۷۹‬ساله از مشاوران نزدیک صدام حسین بود‪.‬‬ ‫به گفته وزارت دادگســتری عراق‪ ،‬عزیــز در زندان مرکزی‬ ‫ناصریه درگذشت‪ .‬طارق عزیز در سال ‪ ۲۰۰۳‬پس از سقوط‬ ‫حکومت صدام خود را تســلیم نیروهای امریکایی کرد و از‬ ‫ان زمان در زندان بود‪ .‬دادگاه عالی عراق در ســال ‪۲۰۱۰‬‬ ‫میالدی عزیز را بــه مرگ محکوم کرد‪ ،‬امــا این حکم اجرا‬ ‫نشد‪ .‬معاون صدام حسین در سال ‪ ۲۰۰۹‬میالدی ابتدا از‬ ‫سوی دادگاه عالی عراق به جرم دست داشتن در اعدام ‪۴۲‬‬ ‫بازرگان به ‪ ۱۵‬سال زندان محکوم شــد‪ .‬دادگاه عالی عراق‬ ‫در سال ‪ ۲۰۱۰‬میالدی بار دیگر عزیز را محاکمه و به مرگ‬ ‫محکوم کرد‪ ،‬اما این حکم اجرا نشد‪ .‬او به عنوان وزیر خارجه‬ ‫در زمان جنگ تحمیلــی عراق و جنــگ اول خلیج فارس‪،‬‬ ‫سخنگوی عراق بود و این سمت را تا سال ‪ ۱۹۹۱‬در اختیار‬ ‫داشــت‪ .‬همچنین معاون دیکتاتور ســابق عــراق به دلیل‬ ‫وفاداری اش به ارمان های پان عربیســم و ناسیونالیســم‬ ‫عربی در حکومت صــدام به مناصب قابل توجهی دســت‬ ‫یافت‪ .‬طارق عزیز در خانواده ای مســیحی در شمال عراق‬ ‫به دنیا امد و از این لحــاظ در میان مقام های ارشــد دولت‬ ‫صدام که عمدتا ســنی مذهب و اغلــب از خاندان تکریتی‬ ‫بودند‪ ،‬یک استثنا محسوب می شود‪ .‬طارق عزیز عهده دار‬ ‫وظیفه حفظ چهره نظام صدام حسین در سطح جهانی بود‪،‬‬ ‫وجهه ای فرهنگی داشت چون بر خالف دیگر سران حزب‬ ‫بعث که به نظامی گری شهرت داشتند‪ ،‬او پیشینه فرهنگی‬ ‫و روزنامه نگاری داشت‪ .‬او با داشتن این وجهه چه در زمانی‬ ‫که مستقیما وزیر خارجه بود و چه هنگامی که معاونت صدام‬ ‫حســین را به عهده داشــت کارگزار اصلی دستگاه سیاست‬ ‫خارجی عراق به شمار می رفت‪.‬‬ ‫جمهوریخواهتنها‬ ‫احزاب دوگانه امریکا از موضع رند پال علیه عربستان حمایت نمی کنند‬ ‫امیر علی ابوالفتح‬ ‫کارشناس مسائل امریکا‬ ‫مثلث | شماره ‪266‬‬ ‫بین الملل‬ ‫بحث در خصوص نقش عربســتان به شــکل اشکار‬ ‫یا پنهان در وقوع حادثه ‪ 11‬ســپتامبر سال ‪ 2001‬موضوع‬ ‫جدیدی نیســت‪ .‬در تحقیقات به عمل امده از کســانی که‬ ‫با حمالت ‪ 11‬ســپتامبر ارتباط داشــته اند‪ ،‬مشخص شده‬ ‫از ‪ 19‬نفری کــه در این حادثــه هولناک نقش داشــته اند‪،‬‬ ‫‪15‬تن از اتباع عربستان ســعودی بوده اند‪ .‬در بخش هایی‬ ‫از گزارشــی که یکی‪ ،‬دو ســال پس از حادثه ‪ 11‬ســپتامبر‬ ‫توسط کمیته مستقل دو حزبی کنگره امریکا در مورد چرایی‬ ‫و چگونگی وقوع حادثه ‪ 11‬سپتامبر تهیه شده بود به نقش‬ ‫عربستان اشــاره شــد‪ .‬همچنین گفته می شــود حدود ‪28‬‬ ‫صفحه از نزدیک به ‪ 500‬صفحه گزارش مزبور به بررســی‬ ‫نقش دولت و موسســات غیردولتی در تشــویق یــا تامین‬ ‫منابع مالی تروریســت ها اختصاص داشت‪ .‬پیش از انتشار‬ ‫این گزارش اعضای کنگره اعــام کردند دولت وقت یعنی‬ ‫دولت جورج دبلیو بــوش بنا به مصالح ملــی و حفظ امنیت‬ ‫ملی امریکا از کنگره خواســته بود این ‪ 28‬صفحه محرمانه‬ ‫باقی بماند؛ از این رو زمانی که گزارش منتشر شد ‪ 28‬صفحه‬ ‫ان از دید افــکار عمومی پنهان ماند و بر اســاس قوانین در‬ ‫زمره اسناد محرمانه دولت قلمداد شد‪ .‬در حال حاضر به جز‬ ‫تهیه کنندگان گزارش‪ ،‬اعضای وقت کنگره امریکا و مقامات‬ ‫دولتی در زمان انتشار گزارش‪ ،‬کسی از جزئیات این بخش‬ ‫محرمانه اطالعی ندارد‪.‬‬ ‫می تــوان تصــور کرد کــه در ایــن بخش اســنادی‬ ‫از دخالت دولت عربســتان به شــکل اشــکار یــا پنهان در‬ ‫حادثه ‪11‬ســپتامبر یا روابط تجاری پنهانی میان شــخص‬ ‫رئیس جمهــور وقت یعنــی جــورج دبلیو بوش بــا خاندان‬ ‫بن الدن به ویژه شــخص اســامه بن الدن یافت شــده بود‬ ‫که مقامات مســئول ترجیح دادند برای حفــظ امنیت ملی‬ ‫امریکا یا حفظ روابط اســتراتژیک میان واشنگتن و ریاض‬ ‫این بخش پنهان بماند‪ .‬اما اینکه ســناتور رند پال‪ ،‬موضوع‬ ‫رابطه احتمالــی دولت عربســتان با حادثه ‪ 11‬ســپتامبر را‬ ‫مطرح کرده از دو زاویه قابل توجه اســت؛ نخست اینکه در‬ ‫چند ســال اخیر مناسبات میان عربســتان و ایاالت متحده‬ ‫با دست اندازهایی همراه شــده و در داخل امریکا برخی از‬ ‫سیاستمداران معتقدند عربســتان کانون پرورش تفکرات‬ ‫افراطی و خشونت ورز اســت که از گروه تروریستی داعش‬ ‫حمایت می کنــد‪ .‬این گروه از سیاســتمداران معتقدند اگر‬ ‫در روزهای پس از حادثه ‪ 11‬ســپتامبر دولــت وقت امریکا‬ ‫محافظه کاری را کنار می گذاشــت و اشــکارا اسناد مربوط‬ ‫به نقش احتمالی عربســتان در این حادثه را علنی می کرد‬ ‫داعش متولد نمی شــد و امریکا با پدیــده ای خطرناک در‬ ‫منطقه مواجه نمی گشــت‪ .‬نکته بعدی اینکه افرادی نظیر‬ ‫رند پال اصوال معتقدند دولت های امریکا چه دموکرات و چه‬ ‫جمهوریخواه باید از پنهان کاری دست بردارند و حقایق را به‬ ‫اطالع افکار عمومی برسانند‪ .‬فراموش نشود همین رند پال‬ ‫شــخصی بود که یک تنه هم برابر دولت باراک اوباما و هم‬ ‫اکثریت جمهوریخواه کنگره ایستاد تا قانون میهن پرست‬ ‫به عنوان اساس سیاست های پنهان کاری و نظارتی دولت‬ ‫امریکا تمدید نشــود‪ .‬بنابراین چندان تعجب برانگیز نیست‬ ‫که وقتــی یک ســناتور امریکایی دولت امریــکا را وادار به‬ ‫عقب نشینی در موضوع برنامه های شنود اژانس امنیت ملی‬ ‫امریکا می کند‪ ،‬در مورد عربستان سختگیری بیشتری داشته‬ ‫باشد و در مسیری حرکت کند که شاید در نهایت کاخ سفید را‬ ‫مجبور به افشای بخش های محرمانه تلقی شده کمیسیون‬ ‫رســیدگی به حادثه ‪ 11‬ســپتامبر نماید‪ .‬البتــه این موضع‪،‬‬ ‫موضع رســمی جمهوریخواهان‪ ،‬دموکرات ها و کاخ سفید‬ ‫نیست و هنوز عربستان به دلیل نقش خود در تامین امنیت‬ ‫انرژی و به عنوان یکی از ستون های اصلی سیاست خارجی‬ ‫امریکا در خاورمیانه از انچنان نفوذ و قدرتی در واشــنگتن‬ ‫برخوردار اســت که اجازه ندهد پای این کشــور به موضوع‬ ‫حادثه ‪ 11‬سپتامبر باز شود‪ .‬ضمن اینکه افشای این مساله‬ ‫چه بسا پای دولتمردان ارشد امریکا را به این ماجرا بکشاند و‬ ‫قرائتی را ارائه دهد که با قرائت رسمی دولت امریکا در قبال‬ ‫حادثه ‪ 11‬سپتامبر متفاوت باشد‪.‬‬ ‫‪69‬‬ ‫ورزش‬ ‫گزارشی از عملکرد وزارت ورزش‬ ‫محمود گــودرزی درحالی در دولت تدبیر و امید وزیر ورزش شــد کــه پیش از ان‬ ‫مجلس شورای اسالمی سه گزینه پیشــنهادی دولت را رد کرده بود‪ .‬او طی دوره‬ ‫مدیریت خود در وزارت ورزش اگرچه سعی کرد در انتخابات کمیته ملی المپیک‬ ‫دخالتی نداشته باشد اما به نظر می رسد عملکرد او در طول یکی دو سال اخیر چندان‬ ‫مورد تایید اهالی ورزش نیست‪.‬‬ ‫ت‬ ‫یتر‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ل‬ ‫برزخ و ورزش‬ ‫ورزش‬ ‫‪70‬‬ ‫مثلث | شماره ‪266‬‬ ‫‪1‬‬ ‫محمود گودرزی چگونه ورزش دولت یازدهم را اداره کرده است؟‬ ‫«فضای ورزش چالشی و رقابتی است و مسئوالن امر‬ ‫در این میان باید رفتاری داشته باشند که تنش زدایی کنند نه‬ ‫اینکه به تنش ها چیزی اضافه کنند‪ ».‬این جمله از ان محمود‬ ‫گودرزی اســت؛ وزیر ورزش دولت تدبیر و امید؛ مردی که‬ ‫تعداد دعواهایش با اهالی ورزش و برخی فدراســیون های‬ ‫ورزشی حاال بیشــتر از صبوری او اســت‪ .‬تقریبا دو سال از‬ ‫عمر مدیریت وی بــر وزارت ورزش می گذرد‪ .‬وزارتخانه ای‬ ‫بســیار مهم که اگر به وظایف متعدد خود به درســتی عمل‬ ‫کند می تواند ضامن نشــاط و پویایی در جامعه باشــد‪ .‬برای‬ ‫ارزیابی عملکــرد وزارت ورزش بهتر اســت از گزارش های‬ ‫مسئوالن این وزارتخانه شروع کنیم؛ مرکز روابط عمومی و‬ ‫اطالع رسانی وزارت ورزش و جوانان اعالم کرده که محمود‬ ‫گودرزی‪ ،‬وزیر ورزش و جوانــان در هجده ماه حضورش در‬ ‫پست وزارت به ‪ 31‬استان ایران سفر کرده و در سال ‪۲۷۸ ،93‬‬ ‫پروژه ورزشی تکمیل و به بهره برداری رسیده است‪.‬‬ ‫وزارت ورزش و جوانان در حالی که پیش بینی می کرد‬ ‫در سال گذشته ‪ 120‬پروژه ورزشــی را افتتاح کند‪ ،‬با کمک‬ ‫ماده ‪ ۱۸۰‬از محل اعتبارات نماینــدگان مجلس‪ ،‬اعتبارات‬ ‫سفرهای اســتانی مقام معظم رهبری و ریاست جمهوری و‬ ‫همین طور کمک های استانی‪ ۲۷۸ ،‬پروژه را در دولت تدبیر‬ ‫و امید تکمیل و به بهره برداری رساند‪.‬‬ ‫اما ایــا تکمیــل پروژه هــای نیمه تمــام و اختصاص‬ ‫بودجه هــای محــدود عمرانــی بــه پروژه های ورزشــی در‬ ‫اســتان های مختلف می تواند ضامن توسعه ورزش کشور‬ ‫باشــد‪ .‬به عبارتی بهتر تکمیل این پروژه ها از ســوی وزارت‬ ‫ورزش می تواند مالک و معیار درستی برای ارزیابی عملکرد‬ ‫اقای وزیر باشد؟ در یکی‪ ،‬دو سال اخیر وزارت ورزش با وجود‬ ‫اینکه ظاهرا خود را متعلق به همه رشته های ورزشی می داند‬ ‫طور دیگری عمل کرده است‪ .‬حساسیت عجیب وزیر ورزش‬ ‫نســبت به فدراســیون فوتبال و حتی تیم هــای ملی باعث‬ ‫شده تا برخی فدراســیون های موفق ورزشی به طور اشکار‬ ‫و نهان از سیاســت های وزیر ورزش انتقــاد کنند‪ .‬منتقدان‬ ‫وزیر ورزش اعتقاد دارند او بیــش از حد وقت و انرژی خود را‬ ‫به امور فوتبال اختصاص داده و حتــی در برخی مواقع خود‬ ‫را در جزیی ترین امــور مربوط به فوتبــال دخالت می دهد‪.‬‬ ‫اظهارنظرهای متعدد وزیر ورزش درباره ســرمربی پرتغالی‬ ‫تیم ملی و ابراز نارضایتی از حضور کــی روش در راس کادر‬ ‫فنی تیم ملی اما شــاهدی بــر این ادعا اســت‪ .‬هر چند خود‬ ‫گودرزی نیز واهمه ای ندارد که برچسب ضد فوتبال بودن به‬ ‫او زده شود‪ .‬دست کم سیاست های او نشان داده که حتی با‬ ‫وجود دستور مقامات باالدستی و البته اقبال مردم نسبت به‬ ‫فوتبال همچنان سعی دارد رای خود را به فوتبال دیکته کند‪.‬‬ ‫اختالفات او با علی کفاشیان به خوبی نشان می دهد که او‬ ‫به عنوان مقامی باالتر از فدراســیون فوتبال هرگز نتوانسته‬ ‫رابطه اش را با زیر مجموعه خود به طور حرفه ای تنظیم کند‪.‬‬ ‫البته عدم هماهنگی و همســو بودن در بین مدیران وزارت‬ ‫ورزش را نیز می توانیم به مشکالت محمود گودرزی اضافه‬ ‫کنیم‪ .‬انجا که معاون او سیاســت حمایت از کی روش را در‬ ‫هیچ توسعه ای نداشته ایم‬ ‫گفت وگوی مثلث با هاشمی طبا‬ ‫المپیک و رئیس شــدن کیومرث هاشــمی در این کمیته با‬ ‫بازخوردهای مثبتی از ســوی اهالی ورزش روبه رو شــد‪ .‬چه‬ ‫او سنت غلط روسای پیشــین را کنار گذاشته بود و سیاست‬ ‫عدم مداخله در امــور کمیته ملی المپیک ایــران را به طور‬ ‫نسبی در پیش گرفت‪ .‬او بعد از این انتخابات در یادداشتی‬ ‫با بیان اینکه ورزش حوزه ای است که میلیون ها نفر از مردم‬ ‫عالقه مند ایران را با خود درگیــر می کند‪ ،‬اینگونه از تصمیم‬ ‫خود دفاع کرد‪« :‬با هر موفقیتی در ورزش می توان شــادی‬ ‫و شعف عمومی را به دست اورد‪ .‬روابط کمیته ملی المپیک‬ ‫و وزارت ورزش و پیش تر سازمان تربیت بدنی‪ ،‬به عنوان دو‬ ‫سازمان مدیریتی ورزش کشور‪ ،‬در تمام این سال ها از یک‬ ‫تابع سینوسی تبعیت کرده اســت‪ .‬متا سفانه اختالفات بین‬ ‫این دو دســتگاه در ســال های اخیر تا جایی پیش رفت که‬ ‫کارکنان دو مجموعه با یکدیگر درگیر شدند‪ .‬این پیشینه منفی‬ ‫باعث شــده بود تا ذهن عالقه مندان به ورزش هم نسبت به‬ ‫انتخابات ‪ 30‬دی مثبت نباشد‪ .‬موضوع عدم دخالت دولت و‬ ‫وزارت ورزش در انتخابــات کمیته ملی المپیک برای برخی‬ ‫باور پذیر نبود‪ ،‬اما خوشبختانه انچه در روز این انتخابات رخ‬ ‫داد نمادی از دموکراسی بود‪ .‬پیش تر همواره مدیران ورزشی‬ ‫دولت در انتخابات کمیته ملی المپیــک اعمال نظر کرده و‬ ‫تالش می کردند تا گزینه های مورد نظر خود را بر کرسی های‬ ‫این کمیته بنشا نند‪ ،‬اما انچه از مشی و منش دولت اعتدال‬ ‫بر می امد‪ ،‬برگزاری یک انتخابات ازاد و برابر بود که به یاری‬ ‫خدواند متعــال و رفتار متعهدانه همــکاران وزارت ورزش و‬ ‫جوانان و کمیته ملی المپیک برای نخســتین بار در سی ام‬ ‫ دی ماه به دست امد‪».‬‬ ‫ایا وزیر ورزش می رود؟‬ ‫مثلث | شماره ‪266‬‬ ‫پایگاه اطالع رســانی انتخاب اخیرا در گزارشی اورده‬ ‫که به احتمال فراوان دو تــن از وزرای کابینه دکتر روحانی‬ ‫تغییر خواهند کــرد‪ .‬این در حالی اســت که شــنیده ها نیز‬ ‫خبر کنار گذاشته شــدن احتمالی گودرزی از وزارت ورزش‬ ‫را تاییــد می کند‪ .‬بــه گــزارش انتخاب‪ ،‬مهندس اســحاق‬ ‫جهانگیری‪ ،‬معاون اول رئیس جمهور طی هفته های اخیر‬ ‫تالش گسترده ای را برای جا به جایی وزرای صنعت و ورزش ‬ ‫کرده است‪ .‬منتقدان این دو وزیر معتقدند‪ ،‬از یک سو وزیر‬ ‫صنعت به دلیل کبر ســن‪ ،‬برخی اشکاالت مدیریتی دیگر و‬ ‫حواشــی مرتبط با وی‪ ،‬مورد نقد جدی وی اســت و از دیگر‬ ‫سو‪ ،‬وزیر ورزش نیز ماه هاست مورد اعتراض اهالی ورزش‬ ‫و ورزش دوستان قرار دارد‪ .‬جهانگیری برای وزارت صنعت‪،‬‬ ‫رضا ویسه را پیشنهاد داده که هم اکنون «معاون هماهنگی‬ ‫و نظارت معاون اول رئیس جمهور» است‪ .‬همچنین گزینه‬ ‫جهانگیری برای وزارت ورزش‪ ،‬محمود اسالمیان است که‬ ‫چندی پیش با پیشنهاد خود‪ ،‬مدیرعامل صندوق بازنشستگی‬ ‫کشوری شده اســت‪ .‬در این میان‪« ،‬اســامیان» تمایلی‬ ‫برای پذیرفتن پست وزارت ورزش ندارد و «وزارت صنعت»‬ ‫ر ا ترجیح می دهد‪ .‬با این حال و در شــرایطی که انتقادات از‬ ‫عملکرد وزرای صنعت و ورزش به اوج خود رسیده است ‪ .‬باید‬ ‫منتظر ماند و دید ایا این دو بــا کابینه خداحافظی می کنند و‬ ‫گزینه های مدنظر جهانگیری به کرسی وزارت می رسند‪ ،‬یا‬ ‫اتفاق دیگری خواهد افتاد ‪.‬‬ ‫اما همه ایــن گمانه ها باعث نمی شــود کــه محمود‬ ‫گودرزی فوتبــال را رهــا کنــد‪ .‬او هفته گذشــته در مجمع‬ ‫فدراســیون فوتبال حضور پیدا کرد و گفــت‪« :‬ما در تالش‬ ‫هستیم و امیدواریم کارمان را به خوبی انجام دهیم‪ .‬زحمات‬ ‫صورت گرفتــه را می بینیــم و می بینیم کــه از فرزندان این‬ ‫مملکت حمایت می شود‪ .‬جامعه از ما انتظار دارد و ما باید این‬ ‫انتظارات را براورده کنیم‪ .‬ما باید تالش کنیم مردم در نهایت‬ ‫خوشحال باشــند‪ .‬انها با موفقیت ها خوشحال هستند و در‬ ‫ناکامی ها غمگین می شوند‪ ».‬او که این بار لحن ارام تری را‬ ‫برای ارتباط با اهالی فوتبال برگزیده بود‪ ،‬ادامه داد‪« :‬جامعه‬ ‫انتظار دارد ما رشدی فزاینده در ورزش داشته باشیم نه اینکه‬ ‫ف یا با رشــدی کاهنده باشد‪.‬‬ ‫روندمان ثابت با رشــدی ضعی ‬ ‫انها چشم شان به مدیران اســت و این مساله مسئولیت انها‬ ‫را افزایش می دهد‪ .‬باید برنامه ها شفاف باشد و جامعه انتظار‬ ‫دارد ما با بر نامه ریزی کالن به یک ثبات در رشد برسیم‪».‬‬ ‫وزیر ورزش و جوانان گفت‪« :‬فضای ورزش چالشی و‬ ‫ر قابتی است‪ .‬ما باید در اتفاقات ان تالش کنیم تا تنش زدایی‬ ‫کنیم نه تنش زایی‪ .‬کســانی در ورزش هستند که تنش زایی‬ ‫می کنند و بایــد جلوی انهــا را بگیریــم‪ .‬عــده ای به دنبال‬ ‫مخدوش کردن هستند‪ ».‬گودرزی همچنین از باشگاه های‬ ‫فوتبال حمایت کرد و البته اسمی از تیم ملی و کی روش هم به‬ ‫میان نیاورد‪ .‬کنایه ای نهان با این نشانه که اصال قرار نیست‬ ‫در مورد تیم ملی ســخن بگوید‪ .‬او گفــت‪« :‬وقتی در برخی‬ ‫باشگاه ها مطالعه و تحقیق می کنم از انها لذت می برم‪ .‬انها‬ ‫راهکارهای خوبی را در روند رو به رشد خود داشته اند‪ .‬جامعه‬ ‫از ما انتظار بر نامه ریزی دارد‪ .‬باید بــا بر نامه ریزی اعتبارات‬ ‫الزم را در ورزش جذب کنیم‪ .‬اگر برنامه ای نداشــته باشیم‬ ‫روزمره و باری به هر جهت می شویم‪».‬‬ ‫وزیر ورزش و جوانان گفت‪« :‬اگر برنامه های ما پیش‬ ‫نرود انارشیســت ها و برخی نابغه ها اعتراض می کنند‪ .‬قصد‬ ‫نصحیت ندارم و به عنوان یک برادر و مسئول معلم در تربیت‬ ‫این موضوعات را مطرح می کنم و به عنوان کسی که در مجله‬ ‫ورزش مطلب نوشته باید این موضوعات را جدی بگیریم‪».‬‬ ‫وی اظها ر کرد‪« :‬فو تبا ل کمیتی فراگیر شده و مسئوالن در‬ ‫امر ورزش باید به این امر از ورزش توجه کنند‪ .‬نارســایی ها‪،‬‬ ‫مشــکالت و انواع بیماری ها به واســطه بی تحرکی است‪.‬‬ ‫فو تبا ل امروز از ورزش خارج شــده و فراتر از ان رفته و پا به‬ ‫دنیای هنر گذاشته است‪ .‬مسئوالن باید زیر ساخت های الزم‬ ‫برای ورزش را فراهم کنند تا مردم از مزیت های ورزش بهره‬ ‫ببرند‪ ».‬محمود گودرزی دربــاره دریافت حق پخش گفت‪:‬‬ ‫«این حرکتی است به سمت خصوصی سازی و باید مطالبات‬ ‫باشگاه ها پرداخت شود‪ .‬در کشورمان مشکالتی داریم مانند‬ ‫عدم پرداخت حق پخش‪ ،‬عدم رعایت کپی رایت و مشکالت‬ ‫از این قبیل که باید رفع شــوند‪ .‬باتوجــه به مصوبات مجمع‬ ‫تشخیص‪ ،‬مجلس شورای اســامی حق پخش را قانونی‬ ‫نمی دانست‪ .‬در صحبت هایی که با ریاست قبلی صدا و سیما‬ ‫داشتیم او قبول کرد که کمک هایی را به ورزش انجام دهد و‬ ‫ما ان را توافق و امضا کردیم اما مدیریت بعدی صدا و سیما‬ ‫خودش را به این توافق متعهد نمی داند‪ .‬ما گفتیم که ممکن‬ ‫است جامعه فو تبا ل در ورزش به این عدم تعهد عکس العمل‬ ‫نشان دهد اما او گفت مشــکلی با این موضوع نداریم‪ .‬باید‬ ‫تصمیمی گرفته شود تا حقوق ورزش را دریافت کنیم‪».‬‬ ‫به نظر می رســد به زودی تازه ترین چالش وزیر ورزش‬ ‫با سازمان صدا و ســیما در خواهد گرفت‪ .‬انجا که او در گام‬ ‫ی را متوجه این ســازمان کرده اما‬ ‫نخســت انتقادهای نرمــ ‬ ‫تجربه نشان داده که لحن اقای وزیر ناگهان همه را غافلگیر‬ ‫خواهــد کــرد‪ .‬در پایان دو ســالگی دولت روحانــی به نظر‬ ‫می رسد که محمود گودرزی نتوانسته توقع جامعه از ورزش‬ ‫را براورده سازد‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫پیش گرفته بود‪ ،‬اما وزیر ورزش مطالبه دیگری داشت و در‬ ‫طو نشان کشید؛ «انها باید‬ ‫نهایت نیز برای همه معاونانش خ ‬ ‫با من همسو باشند»‪.‬‬ ‫اما دامنه اختالفات گودرزی با فدراســیون های مهم‬ ‫ورزشی فقط مختص به فوتبال نیست‪ .‬او با فدراسیون کشتی‬ ‫هم ســر ناســازگاری دارد‪ .‬یک بار وقتی به اردوی تیم ملی‬ ‫فرنگی رفت با امید نوروزی درگیری لفظی پیدا کرد‪ .‬دومین‬ ‫دعوا با اهالی کشتی به جریان پس دادن هدایای بازی های‬ ‫اسیایی توسط مربیان مربوط می شود‪ .‬مربیان تیم های ملی‬ ‫به دلیل کم بودن هدایا به حالــت اعتراض امیز انها را پس‬ ‫فرستاده بودند و این باعث دلخوری وزیر شده بود‪ ،‬اما بیشتر‬ ‫ناراحتی گودرزی از رسول خادم بود که چرا در کسوت رئیس‬ ‫فدراســیون با این مربیان هیچ برخوردی نکرده اســت‪ .‬اما‬ ‫سومین بار دلخوری ها به اوج خود رسید‪ .‬رسول خادم‪ ،‬رئیس‬ ‫فدراسیون کشتی ایران با انتشار بیانیه ای نظرات فدراسیون‬ ‫تحت امرش را نسبت به پیش نویس اساسنامه فدراسیون ها‬ ‫ اعالم کرد‪ .‬خــادم که هم رئیس فدراســیون اســت و هم‬ ‫سرمربی تیم ملی کشــتی ازاد خیلی وقت است که محمود‬ ‫گودرزی وزیــر ورزش و جوانان را مالقات نکرده اســت‪ .‬او‬ ‫هم مثل علی کفاشــیان مدت هاســت پایش به وزارتخانه‬ ‫نرسیده و به طور دقیق مشخص نیست اخرین مالقات او با‬ ‫وزیر چه زمانی بوده است‪ .‬این در حالی است که فدراسیون‬ ‫کشــتی بدون شــک یکی از موفق ترین فدراســیون ها در‬ ‫سال های اخیر بوده و افتخارات زیادی را برای ایران اورده‬ ‫است‪ .‬چندی پیش فدراسیون کشتی در بیانیه ای مخالفت‬ ‫خود را با کم شــدن اختیارات مجامع فدراســیون ها اعالم‬ ‫کرد ؛ موضوعی که وزیر ورزش نسبت به ان بی اعتنایی کرد‪.‬‬ ‫امــا یکــی دیگــر از نقطه ضعف هــای وزارت ورزش‬ ‫عدم توفیق در امر خصوصی ســازی دو باشــگاه استقالل و‬ ‫ل این دو باشگاه چهار بار به مزایده‬ ‫پرسپولیس است‪ .‬تا به حا ‬ ‫گذاشته شده اند اما به فروش نرسیده اند‪ .‬با این حال معاون‬ ‫وزیر ورزش در اظهارنظری تکراری می گوید‪« :‬عدم موفقیت‬ ‫چهار مزایده بزرگی که تا کنون برای واگذاری دو تیم پایتخت‬ ‫انجام شــد باید دقیق بررسی شــود‪ .‬پیشــنهاد می شود در‬ ‫کارگروهی مشــکل ریشه یابی شــود‪ .‬البته روند انجام کار و‬ ‫پروسه واگذاری نباید متوقف شود بلکه باید با در نظر داشتن‬ ‫مســائل حائز اهمیت‪ ،‬با کمک متخصصان این حوزه این‬ ‫مهم را به ثمر بنشانیم‪ ».‬مناف هاشمی با بیان این نکته که‬ ‫دولت و ملت نسبت به نگهداری‪ ،‬رشد و توسعه این سرمایه‬ ‫عظیم و محبوب سرخابی ها بی تفاوت نیستند‪ ،‬می گوید‪« :‬با‬ ‫لو انتقاالت که تاثیری شگرف روی‬ ‫توجه به اهمیت فصل نق ‬ ‫وضعیت تیم ها دارد‪ ،‬قرار اســت در بازه زمانی سه ماهه این‬ ‫دو تیم به روش قبل توسط وزارت ورزش و جوانان مدیریت‬ ‫شود تا با محوریت کارگروه مذکور بهترین تصمیم برای انها‬ ‫اخذ و اجرا شود‪».‬‬ ‫نکته اما اینجا است که به نظر می رسد وزارت ورزش راه‬ ‫درستی برای واگذاری سرخابی ها پیدا نکرده‪ ،‬اما همچنان‬ ‫اصــرار دار د روش مزایــده را در مورد خصوصی ســازی این‬ ‫دو باشــگاه پر طرفدار اجرا کند‪ .‬عملکرد گودرزی اما درباره‬ ‫کمیته ملی المپیک مثبت است‪ .‬او بر خالف اکثر دوره های‬ ‫پیشین که روسای ســازمان تربیت بدنی یا وزرای ورزش در‬ ‫انتخابات کمیته ملی المپیک دخالــت می کردند نه خود را‬ ‫نامزد این انتخابات کرد و نه به صورت مستقیم گزینه ای از‬ ‫وزارت ورزش برای تصاحب این پســت وارد انتخابات شد‪.‬‬ ‫محمود گودرزی پس از پایان یافتــن انتخابات کمیته ملی‬ ‫وزیر ورزش علیه فرزند خوانده ها‬ ‫کارنامه گودرزی مثبت است‬ ‫بیانیه فدراسیون فوتبال منطقی بود‬ ‫جرمی تحت عنوان سفر غیر ضروری‬ ‫وجود ندارد‬ ‫‪71‬‬ ‫هیچ توسعه ای نداشته ایم‬ ‫ورزش‬ ‫‪72‬‬ ‫مثلث | شماره ‪266‬‬ ‫گفت وگوی مثلث با هاشمی طبا‬ ‫وزارت ورزش در گزارشی اعالم کرد ه در خصوص‬ ‫کامل کردن پروژه های نیمه تمام ورزشی عملکرد‬ ‫خیلی خوبی داشته است‪ .‬ایا این موضوع می تواند‬ ‫مالک درستی برای ارزیابی عملکرد وزارت ورزش‬ ‫طی دو سال اخیر باشد؟‬ ‫این موضوع که نمی تواند مالک دقیق و درســتی‬ ‫باشد‪ .‬اصال بر فرض که این امار کامال درست باشد که البته‬ ‫من هیچ گاه به این مساله قائل نبوده ام‪ .‬حتی در دوره ریاست‬ ‫خودم هم چنــدان به این امــار دل خوش نبــودم‪ .‬بنابراین‬ ‫می خواهم بگویم بحث من شــخصی نیســت‪ .‬چــون امار‬ ‫معموال به طور کلی مطرح می شود‪.‬‬ ‫به عنوان مثال یک پروژه ای کف پوش نداشته و وزارت‬ ‫ورزش برایش کف پوش گذاشــته اســت‪ .‬این را نمی توان‬ ‫مالک مهمی بــرای ارزیابی کار وزارت ورزش دانســت‪ .‬در‬ ‫اصل بــرای خیلــی از مخاطبان هم‬ ‫این امار مبهــم اســت و بالطبع این‬ ‫سوال پیش می اید که منظور از اینکه‬ ‫پروژه های نا تمام را تمام کردیم دقیقا‬ ‫چیست‪.‬‬ ‫به نظــر شــما وزارت ورزش‬ ‫باید وقت خود را بیشــتر به‬ ‫چه مسائلی اختصاص دهد؟‬ ‫موضوع مهمی کــه باید در‬ ‫ن که‬ ‫مورد وزارت ورزش عرض کنم ای ‬ ‫این وزارتخانه وظایف بسیار وسیعی‬ ‫در گستره ایران دارد‪ .‬تاکید می کنم ‬ ‫وزارت ورزش وظایفــی به وســعت‬ ‫گســتره کشــورمان دارد و دوستان‬ ‫نبایــد فکــر کننــد کار کــردن فقط‬ ‫مختص تهران اســت یا اینکه فکر‬ ‫کنند توجه شــان به چند فدراسیون‬ ‫و یکی‪ ،‬دو باشــگاه کافی است‪ .‬نه‬ ‫این طور نیســت‪ .‬این فکــر غلطی‬ ‫اســت‪ .‬اگر دوســتان مــا در وزارت‬ ‫ورزش پروژه هایی که نیمه تمام بوده‬ ‫را تمــام کردند دستشــان درد نکند‪.‬‬ ‫واقعا زحمت کشیده اند اما این یک‬ ‫واقعیت است که دست وزارت ورزش‬ ‫و به طــور کلــی در مــورد اعتبارات‬ ‫عمرانــی بســته اســت‪ .‬اعتبــارات‬ ‫عمرانی بســیار کم و محدود است‪.‬‬ ‫دولت هم در این شرایط تمرکزش را‬ ‫روی مسائل دیگری گذاشته است‪.‬‬ ‫در حالی که به عقیده بنده دولت باید‬ ‫در درجه اول مســاله یارانه ها را حل‬ ‫کند و با تسویه کردن بدهی های خود‬ ‫خون تازه ای به جریان سرمایه گذاری‬ ‫ببخشــد تا پیمانکاران دوبــاره جان‬ ‫تــازه ای بگیرنــد و پــای کار بیایند و‬ ‫دست به سرمایه گذاری بزنند‪ .‬در این شرایط باید بپذیریم که‬ ‫دست وزارت ورزش هم بسته است و کار چندانی نمی تواند‬ ‫صورت دهد‪.‬‬ ‫ایا این مساله صرفا به این وزارتخانه برمی گردد؟‬ ‫متاســفانه این موضوع تنهــا به این دولــت و این‬ ‫وزارتخانــه مربوط نمی شــود‪ .‬در همه دوره هــا این معضل‬ ‫وجود داشــته که مدیران ورزش کشور بیشــتر وقت خود را‬ ‫صرف فوتبال و به خصوص دو باشگاه استقالل و پرسپولیس‬ ‫کرده اند‪ .‬االن هم وزارت ورزش همین کار را انجام می دهد‬ ‫و بیشــترین وقت و انرژی خود را صرف امور این دو باشگاه‬ ‫کرده ‪ ،‬در حالی که در ورزش کشــورمان مســائل به مراتب‬ ‫مهم تر و بزرگتری وجود دارد‪.‬‬ ‫چرا مدیــران ورزش کشــور در دوره های مختلف‬ ‫خواه ناخواه چنین سیاستی را در پیش می گیرند‬ ‫و بیش از حد به موضوع دو باشــگاه اســتقالل و‬ ‫پرسپولیس می پردازند؟‬ ‫همه چیز از یک توهم نشات می گیرد‪ .‬اقایان فکر‬ ‫می کنند چون این دو باشگاه طرفداران میلیونی دارند بنابراین‬ ‫می توانند در مسائل امنیتی و اوضاع جامعه تاثیر بسیار زیادی‬ ‫داشــته باشــند‪ .‬در صورتی که عمده هــواداران چنین طرز‬ ‫فکری ندارند‪ .‬انها خالصانه تیم محبوب شان را دوست دارند‬ ‫و اصال با این تحلیل ها ارتباطی پیــدا نمی کنند‪ .‬می گویند‬ ‫اگر این بازی مســاوی شــود چه می شــود و چه نمی شود یا‬ ‫خیلی از توهمات دیگری کــه مطرح می کنند‪ .‬حتی یکی از‬ ‫اقایان چند وقت پیش گفته بود به ما دســتور رسیده بود که‬ ‫دربی مساوی تمام شود‪ .‬این حرف ها توهم است‪ .‬الاقل در‬ ‫دوره ریاست بنده در سازمان تربیت بدنی ابدا چنین توهماتی‬ ‫وجود نداشــت‪ .‬االن هم برخی از اقایان مطرح می کنند که‬ ‫‪2‬‬ ‫وزارت ورزش در دو ســال اخیــر چگونه عمل‬ ‫کرده؟ ایا برخوردهای دکتر گودرزی با مسائل مهم‬ ‫ورزش کشــور مبتنی بر علم گرایی بــوده؟ وزارت‬ ‫ورزش بیشــترین وقت خود را به چــه موضوعاتی‬ ‫اختصاص داده و ایا این وزارتخانه در جهت توسعه‬ ‫ورزش کشــور گام هــای جدی برداشــته اســت؟‬ ‫اینها پرســش هایی اســت که مهنــدس مصطفی‬ ‫هاشمی طبا نظرات خود را به صراحت درباره شان‬ ‫مطرح کرده است‪ .‬متن گفت وگوی مثلث با رئیس‬ ‫اسبق سازمان تربیت بدنی را می خوانید‪.‬‬ ‫دستور رسیده که خودروسازان این دو باشگاه را بخرند‪ .‬چرا‬ ‫جامعه را به سمت چنین شایعات بی اساسی سوق می دهیم؟‬ ‫تاسف برانگیز اســت که این همه وقت را صرف دو باشگاه‬ ‫می کنیم‪ .‬من هفته گذشــته در روزنامه شــرق هم مقاله ای‬ ‫نوشتم و در انجا به این موضوع اشاره کردم که اساسا نحوه‬ ‫برخورد با دو باشگاه استقالل و پرسپولیس غلط است‪ .‬اساسا‬ ‫نوع واگذاری شان غیر قانونی است‪ .‬باید بپذیریم که این دو‬ ‫باشــگاه قبل از هر چیز باید تغییر ســاختار بدهند و بعد وارد‬ ‫مرحله ای بشــوند که بتوانیــم انها را‬ ‫به بخش خصوصی واگذار کنیم‪ .‬از‬ ‫سال ‪ 82‬تا کنون دولت شعار واگذاری‬ ‫این دو باشگاه را داده‪ .‬چه زمانی قرار‬ ‫اســت این مساله ســرانجام روشنی‬ ‫داشته باشد؟ من به شــما می گویم‬ ‫این اتفاق رخ نمی دهد چون این دو‬ ‫باشگاه نه در بورس‪ ،‬نه در فرابورس و‬ ‫نه در مزایده قابل واگذاری نیستند‪.‬‬ ‫اما دوستان به این حرف ها اعتنایی‬ ‫نمی کنند‪ .‬چهــار بار مزایــده ترتیب‬ ‫می دهند و بعد اعالم تنفس می کنند‪.‬‬ ‫این روش ها صحیح نیست‪.‬‬ ‫این روش چــه تاثیــرات منفی به‬ ‫همراه دارد؟‬ ‫بدیهی تریــن تاثیــر منفی این‬ ‫روش ها این است که مردم را دلسرد‬ ‫می کنیــم‪ .‬جامعــه بــه ایــن نتیجه‬ ‫می رســد کــه حتمــا اراده ای برای‬ ‫واگذاری اســتقالل و پرســپولیس‬ ‫وجــود نــدارد؛ اینکــه توهماتی نزد‬ ‫مجریان کار واگذاری وجود دارد که‬ ‫باعث می شود در دقیقه نود سیاست‬ ‫دیگری را در قبال این دو باشــگاه در‬ ‫پیش بگیرند‪ .‬ایــن روش های غلط‬ ‫فایــده ای جز این نخواهد داشــت‪.‬‬ ‫البته من درباره این روش تلویحا نظرم‬ ‫را به گــوش اقای خادم رســانده ام و‬ ‫او را متوجه این مســاله مهم کرده ام‬ ‫که کار شما و وظیفه شما اساسا چیز‬ ‫دیگری است‪ .‬شما معاونت پارلمانی‬ ‫وزارت ورزش هستید و باید وقت خود‬ ‫را صرف مسائل حقوقی و پرونده های‬ ‫ بیشــمار وزارت ورزش کنیــد امــا‬ ‫متاسفانه در شرایط فعلی دوستان ما‬ ‫بیشترین وقت خود را صرف استقالل و پرسپولیس می کنند‬ ‫و اینگونه اســت که انرژی و توان نیروهــای کارامد وزارت‬ ‫ورزش هدر می رود‪.‬‬ ‫یکی از مسائل مهم ورزش ما رسیدن به کرسی ها‬ ‫و جایگاه های بین المللی اســت‪ .‬ایا وزارت ورزش‬ ‫در این زمینه عملکرد قابل قبولی داشــته است؟ از‬ ‫سویی دیگر می توان سوالی دیگر را موازی با این‬ ‫کارنامه گودرزی مثبت است‬ ‫عبدالحمید احمدی‬ ‫‪3‬‬ ‫مشاور عالی وزیر ورزش‬ ‫مثلث | شماره ‪266‬‬ ‫با توجه به مسائل و چالش هایی که ورزش کشور ما با ان‬ ‫روبه روبود‪،‬به ویژهبعدازاینکهسازمانتربیت بدنیبهوزارتخانه‬ ‫تبدیل شــد‪ ،‬گمان می کنم وزارت ورزش در طول این مدت‬ ‫توانســته گام های خوبی در جهت حل برخی از مسائل مهم‬ ‫ورزش کشور بردارد‪ .‬مسائلی که در دوره های قبل هرگز برای‬ ‫حلانهیچگامی ازسویمدیرانورزشبرداشتهنشدهبوداما‬ ‫اقایدکترگودرزیوتیمشدرطولاینمدتگام هایموثری‬ ‫در این زمینه ها برداشته اند‪ .‬هر چند برخی از این گام ها هنوز به‬ ‫نتیجهمطلوبنرسیدهامامی شودامیدواربودکهبانهاییشدن‬ ‫اینگام هاورزشکشورازوضعیتبسیاربهتریبرخوردارشود‪.‬‬ ‫مواردیهستکهقبالبهانتوجهنشدهبود‪.‬قبلازهرچیزباید‬ ‫به قانون خود وزارت ورزش اشــاره کنم؛ باید عرض کنم هیچ‬ ‫قدمی برای تدوین این قانون برداشته نشده بود‪ .‬اولین اقدام‬ ‫ما این بود که طی زمانی کوتاه این قانون را تدوین کردیم و به‬ ‫زودی نیز این قانون را برای تصویب به مجلس محترم شورای‬ ‫اسالمیتقدیمخواهیمکرد‪.‬وزارتورزشدرحوزه هایمالی‪،‬‬ ‫اداریوحوزه هایمربوطبهایین نامه هایمختلفکهمی شدبا‬ ‫روزامدکردنشانورزشرا درشرایطبهتریقرار داد‪،‬گام های‬ ‫خوبی برداشته است‪ .‬شــوراهای راهبردی را در وزارتخانه و‬ ‫اســتان ها فعال کردیم‪ .‬به طوری که در حال حاضر همه در‬ ‫قالب یک برنامه عملیاتــی کارهای خــود را دنبال می کنند‪.‬‬ ‫ضمن اینکه همین شوراهای راهبردی شرایطی را ایجاد کرده‬ ‫که ما می توانیــم از توانمندی های مختلف در اســتان های‬ ‫مختلف کشور استفاده کنیم‪ .‬یعنی مدیران ورزش استان ها‬ ‫حاال به طور وســیعی در تصمیم گیری های کالن مشارکت‬ ‫دارند‪ .‬در این مدت موفق شــدیم برای پروژه های نیمه تمام‬ ‫تامین اعتبار کنیــم‪ 400 .‬پروژه نیمه تمام را بــه بهره برداری‬ ‫رساندیم؛ نه پروژه های ‪ 90‬درصدی بلکه پروژه هایی که پیش‬ ‫از این فقط ‪ 50‬درصد پیشــرفت داشــته اند را تمام کرده ایم‬ ‫و جالب اینکه بخشــی از این اعتبارهای عمرانی را از بخش‬ ‫خصوصی تامین کرده ایم تا تعهد مالی اضافی بر دوش دولت‬ ‫نگذاریم‪ .‬همچنیــن در طول این مــدت در ورزش همگانی‬ ‫رویکرد تازه ای را حاکم کردیم؛ به طوری که ورزش همگانی‬ ‫جزو اولویت های ما قرار گرفته است‪ .‬معاونت ورزش همگانی‬ ‫در وزارت ورزش ایجاد شــد‪ .‬فدراســیون ها را موظف کردیم‬ ‫که ورزش همگانی را در برنامه های خودشــان داشته باشند‪.‬‬ ‫این بخش به طور جدی مــورد توجه قرار گرفــت‪ .‬در ورزش‬ ‫قهرمانی باتوجه به شرایطی که بر برخی فدراسیون ها حاکم‬ ‫بود‪ ،‬باید تصمیمات درســتی اتخاذ می شــد که خوشبختانه‬ ‫چنین هم شد‪ .‬بالتکلیفی برخی فدراسیون ها را حل کردیم‪.‬‬ ‫انتخابات شان را برگزار کردیم‪ .‬مجامع ساالنه فدراسیون ها‬ ‫حاال به طور منظم برگزار می شــود‪ ،‬بدین ترتیب حاال مجامع‬ ‫نظارت بیشتری بر عملکرد روسای فدراسیون ها دارند و این‬ ‫اتفاق خوبی است‪ .‬کاروان ورزش کشور ما با وجود تنگناهای‬ ‫مالی در بازی های اســیایی اینچئون و پارا اســیایی عملکرد‬ ‫مطلوبی به دست اورد‪ .‬این موضوع نشان می دهد که وزارت‬ ‫ورزشرویکردکیفیداشتهوبههمیندلیلنسبتبهدوره های‬ ‫قبلنتایجبهتریکسبکردیم‪.‬همچنینقهرمانی هایدیگر‬ ‫در کشتی‪ ،‬تکواندو و سایر رشته ها نشان می دهد که روند رو به‬ ‫رشدی داشته ایم‪.‬نکته مهمی که باید عرض کنم این که اگر‬ ‫ما بتوانیم در برخی رشته های ورزشی مدیریت بهتری داشته‬ ‫باشیم و شاهد حضور روسایی علم گرا‪ ،‬بدون حاشیه و کارامد‬ ‫باشیم قطعا نتایج بهتری در این رشته های ورزشی نیز به دست‬ ‫خواهد امد‪ .‬همین طور در بخش ورزش بانوان باید بپذیریم‬ ‫که اتفاقات خیلی خوبی در طول همین یکی‪ ،‬دو ســال اخیر‬ ‫رخ داده و وزارت ورزش با رویکرد تازه ای ورزش بانوان را مورد‬ ‫توجه و تاکید قرار داده است‪ .‬ظرفیت ها و امکانات بهتری در‬ ‫اختیار ورزش بانوان قرار گرفته است‪ .‬انها در بخش همگانی‬ ‫و قهرمانی خوب عمل کردنــد‪ .‬به طوری که کمیت و کیفیت‬ ‫حضور بانوان ما در میادین بین المللی بهتر از دوره های قبل‬ ‫شده اســت‪ .‬نکته دیگری که باید به ان اشاره کنم این است‬ ‫که در طول این مدت سعی کردیم گفتمان فرهنگی مناسبی‬ ‫را در فضــای ورزش ایجاد کنیم؛ به ســمت فرهنگی بودن و‬ ‫اخالقی بودن پیش برویــم‪ .‬به طوری کــه مدیریت ها مقید‬ ‫باشند که ارزش های فرهنگی را رعایت کنند‪ .‬البته این مقوله‬ ‫فرهنگی زمان بر است اما کارهای خوبی در طول همین مدت‬ ‫انجام شــده‪ .‬در طول کمتر از دو سال ورزشــکاران چهار بار‬ ‫با رئیس جمهور دیدار داشــته اند و جناب اقای دکتر روحانی‬ ‫پیشنهادهای بســیار ارزنده ای برای ورزشــکاران داشته اند‪.‬‬ ‫نکته دیگر‪ ،‬دیدار قهرمانان ورزشی با مقام معظم رهبری بوده‬ ‫است‪ .‬ایشان رهنمودهای بسیار ارزشــمندی را برای جامعه‬ ‫ورزش داشــتند و این نقطه عطفی در کارنامــه این وزارتخانه‬ ‫محسوب می شود که مقام معظم رهبری جامعه ورزش کشور‬ ‫را مورد تایید و حمایت خود قرار دادند و البته رهنمودهای بسیار‬ ‫راهگشایی برای ما داشتند‪ .‬در مورد خصوصی سازی نیز باید‬ ‫بگویم مصداق بارز این ماجرا واگذاری استقالل و پرسپولیس‬ ‫اســت‪ .‬در این دوره وزارت ورزش اراده و عزم خودش را برای‬ ‫خصوصی سازی این دو باشگاه نشان داده‪ .‬وزیر ورزش یکی‬ ‫از معاونان را برای حل این موضوع مامور کرده است‪ .‬بیش از‬ ‫‪ 10‬سالازخصوصی سازیحرفزدهشدهبوداماپروندهایندو‬ ‫باشگاه روی میز مسئوالن سازمان خصوصی سازی نرفته بود‪.‬‬ ‫اما ما حتی مزایده را برگزار کردیم حاال اینکه چرا فعال فروش‬ ‫نرفته نباید وزارت ورزش را مقصر بدانیم‪ .‬این مساله به زودی با‬ ‫همکاریوهماهنگیچندنهادمسئولدراینزمینهحلخواهد‬ ‫شد‪ .‬هر چند دیگر نهادها باید پاسخگو باشند که چرا در مرحله‬ ‫نهایی مزایده ســرانجامی نداشته است‪ .‬شــاید خیلی ها این‬ ‫موضع را مطرح کنند که چرا وزارت ورزش تا این حد به فوتبال‬ ‫می پردازد؟ برخی عدم شــفافیت ها در حوزه مدیریت فوتبال‬ ‫باعث شــده تا وزارت ورزش وقت بیشتری را صرف این رشته‬ ‫ورزشی کند‪ .‬قرارداد فوتبالی ها تابو نیست که هیچ کس نتواند‬ ‫درباره اش حرف بزند‪ .‬سنت غلطی بود که وزارت ورزش ان را‬ ‫کنار زد‪ .‬مردم از این شفاف ســازی استقبال کردند‪ .‬هنوز هم‬ ‫فوتبال ما درگیر مسائلی استکه بایددرموردانهاشفاف سازی‬ ‫صورت بگیرد‪ .‬وزارت ورزش در طول این مدت طوری عمل‬ ‫کرده که همه فدراسیون ها خود را مســئول و البته پاسخگو‬ ‫بدانند‪ .‬بدانند که مردم عملکرد انها را به دقت دنبال می کنند و‬ ‫درپاره ایمواقعازانهاتوضیحاتقانع کنندهمی خواهند‪.‬سعی‬ ‫ما در وزارت ورزش این بوده که نگاه متوازنی به همه رشته های‬ ‫ورزشیداشتهباشدوبهنظرمجناباقایدکترگودرزیکارنامه‬ ‫قابل قبولی داشته است‪ .‬به نظر می رسد که در اینده نه چندان‬ ‫دور از یک فضای مطلوب تر و مناســب تری در ورزش کشور‬ ‫برخوردار باشیم به شرط انکه عوامل حاشیه ساز کنترل شوند‪.‬‬ ‫در طول این ســال ها به خصوص از وقتی کــه پول در ورزش‬ ‫قهرمانیجدی تروبرجسته ترشدشاهدحضورفرزندخوانده ها‬ ‫و چســبیده های ورزش بودیم‪ .‬انهایی که عالقه مندند بدون‬ ‫کمک به ورزش از ورزش کشــور نفع مالی داشته باشند‪ .‬این‬ ‫افراد همچنان می خواهنــد در ورزش حضور جدی داشــته‬ ‫باشند‪ .‬اگر این عوامل را کنترل کنیم ورزش ما در مسیر بهتر و‬ ‫سالم تری قرار خواهد گرفت‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫پرسش مطرح کرد؛ ایا ورزش ما در داخل توسعه‬ ‫یا رشدی داشته است؟‬ ‫در مــورد ایجــاد ظرفیت هــای بین المللــی که به‬ ‫صراحت بایــد بگویم ابــدا موفــق نبوده ایم‪ .‬اصــا توان‬ ‫وزارت ورزش ما در این مورد ضعیف اســت‪ .‬شــما به برخی‬ ‫فدراســیون ها نــگاه نکنیــد کــه جایگاه هــای بین المللی‬ ‫خوبی کســب کرده اند‪ .‬این موضوع به کفایت روسای این‬ ‫فدراســیون ها برمی گردد‪ .‬مثــل اقایان امینــی در واترپلو‬ ‫و کامبوزیــا در شــطرنج که از قدیــم البی هایــی در عرصه‬ ‫بین المللی ایجاد کرده اند امــا در مورد این موضوع که ما در‬ ‫ورزش مان توسعه یا جهشی صورت گرفت ه یا خیر باید عرض‬ ‫کنم که پاسخم به این سوال هم منفی است‪ .‬هیچ توسعه ای‬ ‫بدان معنا که ما به طور عینی شاهد ان باشیم در این دو سال‬ ‫صورت نگرفته است‪ .‬ما شاهد توسعه ورزش نبوده ایم‪ .‬اینکه‬ ‫اقایان کتابچه ای را چاپ کنند حال انکه این کتابچه هزاران‬ ‫عیب و ایراد هم دارد نمی تواند بر توســعه ورزش کشور طی‬ ‫دو سال اخیر داللت داشته باشد‪ .‬نوشــتن چهار برگ کاغذ‬ ‫که توسعه ورزش نیست‪ .‬البته این را بگویم که ورزش ما در‬ ‫برخی موارد توسعه یافته است؛ مواردی که مردم در ان رشته‬ ‫ورزشی مشــارکت کرده اند‪ .‬مردم ما به فوتبال عالقه دارند‪.‬‬ ‫فرزندان ما در کوچه و خیابان فوتبال بازی می کنند‪ .‬مردم ما‬ ‫فرزندان خودشان را در باشگاه های کوچک تکواندو و کاراته‬ ‫در محالت مختلف شهرشــان ثبت نام می کنند‪ .‬بنابراین در‬ ‫این رشته ها ما شاهد توسعه هســتیم اما دولت و تشکیالت‬ ‫اجرایی ان از جملــه در زمان مدیریت بنده نتوانســته برای‬ ‫ورزش رشد یا توسعه ای پیش بینی کند‪.‬‬ ‫چرا؟‬ ‫چون رشد ورزش به دو موضوع ارتباط پیدا می کن د؛ ‬ ‫توجه بــه مــدارس و توجه بــه ورزش هــای پایه‪ .‬مــا نه در‬ ‫مدارس مان و نه در ورزش های پایه مان (شــنا‪ ،‬د وو میدانی‬ ‫و ژیمناستیک) هیچ رشدی نداشته ایم‪ .‬این را هم بگویم که‬ ‫مدارس ما مقصر نیستند‪ .‬انها امکانات و تجهیزاتی که باید‬ ‫داشته باشــند را ندارند‪ .‬برخی دوستان شاید بگویند ما طرح‬ ‫جامع نوشتیم‪ .‬من کاری به این حرف ها ندارم چون به وقت‬ ‫خودش درباره طــرح جامع هم نظراتم را به روشــنی مطرح‬ ‫کرده ام‪ .‬همه حرفم این است که با نوشتن چهار برگ کاغذ‬ ‫مسائل ورزش ما حل نمی شود‪ .‬چون در همه برنامه های ما‬ ‫ورزش های پایه و البته توجه به مدارس باید در اولویت قرار‬ ‫بگیرد‪ .‬در این صورت می توانیم امیدوار باشیم که ورزش مان‬ ‫توسعه پیدا می کند‪ .‬در حال حاضر وزارت ورزش ابدا در این‬ ‫مسیر قرار نگرفته است‪.‬‬ ‫ایا با حضور چهره ای دانشگاهی در راس مدیریت‬ ‫وزارت ورزش می توانیم ادعا کنیم که طی دو سال‬ ‫اخیر روش های علمی در امــور مربوط به ورزش و‬ ‫توسعه ان به کار گرفته شده است؟‬ ‫نمی دانــم منظور دوســتان ما از فرد دانشــگاهی‬ ‫چیست؟ اگر بخواهیم تعبیر درســتی در این باره ارائه کنیم‬ ‫باید بگوییم روش دانشــگاهی یعنی روشــی مبتنی بر علم‪.‬‬ ‫اما اینکه یک نفــر از دانشــگاه بیاید و وزیر ورزش شــود را‬ ‫نمی توانیم به مثابه علمی شدن ورزش در نظر بگیریم‪ .‬اگر‬ ‫ان شــخص خیلی به اصول و روش های علمی معتقد باشد‬ ‫هم باز نمی توانیم بگوییم ورزش مان علمی شده‪ .‬چون کار‬ ‫توسعه به این سادگی ها نیست‪.‬‬ ‫ورزش ما فعال علمی نشده و من متاســفم که از سال‬ ‫‪ 80‬به بعد ما اموزش و تعلیم را در ورزش کشــورمان تعطیل‬ ‫کردیم‪ .‬شاید فدراســیون ها چهار دوره کالس اموزشی هم‬ ‫برای مربیان شان بگذارند اما اســم این کار برخورد علمی با‬ ‫ورزش نیست‪ .‬من در شرایط فعلی هیچ اثری از برخورد علمی‬ ‫ با ورزش کشــور نمی بینم و تنها زمانی می توانیم به ســوی‬ ‫بالندگی پیــش برویم که به مــدارس و ورزش های پایه مان‬ ‫توجه ویژه داشته باشیم‪.‬‬ ‫وزیر ورزش علیه فرزند خوانده ها‬ ‫‪73‬‬ ‫گزار‬ ‫ش ویژه‬ ‫کیش به فدراسیون‬ ‫ورزش‬ ‫‪74‬‬ ‫مثلث | شماره ‪266‬‬ ‫گزارشکمیسیوناصل‪90‬‬ ‫دربارهفدراسیونفوتبالمنتشرشد‬ ‫فساد در فوتبال؛ تا همین چند ماه پیش این تیتر بدون‬ ‫هیچ توضیحی میان اهالی مجلس و نهادهای نظارتی بر کار‬ ‫فدراسیون فوتبال زبان به زبان می چرخید اما حاال کمیسیون‬ ‫اصل ‪ 90‬گزارش خود را در این باره کامل کرده است‪ .‬بررسی‬ ‫پرونده فساد در فوتبال ایران‪ ،‬در کمیسیون اصل ‪ ۹۰‬مجلس‬ ‫ایران به پایان رسیده و این پرونده برای قرائت در صحن علنی‬ ‫درهفتهجاریتحویلهیات رئیسهمجلسشدهاست‪.‬بهگفته‬ ‫حسین اذین‪ ،‬نماینده مجلس ایران و عضو کمیسیون اصل‬ ‫‪ ،90‬براساس این گزارش «تخلفات فدراسیون فوتبال محرز‬ ‫است» و عملکرد این فدراســیون تبعات «مالی‪ ،‬اجتماعی و‬ ‫اخالقی» داشــته اســت‪ .‬مواردی از این گزارش که نیازمند‬ ‫رسیدگی قضایی باشــد‪ ،‬به قوه قضا ئیه فرستاده خواهد شد‪.‬‬ ‫اذین می گوید‪« :‬موضوع فســاد در فوتبال ایــران‪ ،‬از اواخر‬ ‫سال‪ ۱۳۹۲‬در این کمیسیون در دست بررسی بوده و در همین‬ ‫ارتباط با ‪ ۷۰‬نفر از افراد مرتبط بــا حوزه های مختلف فوتبال‬ ‫مصاحبه شده اســت‪ ».‬او به طیف گســترده ای از «فساد و‬ ‫تخلف» که در این گزارش مطرح شده اشاره کرده و می گوید‪:‬‬ ‫«نه تنها مقررات فدراســیون فوتبال «نقض» شــده‪ ،‬بلکه‬ ‫اساسنامه فعلی فدراسیون فوتبال به تایید فیفا و هیات وزیران‬ ‫نرسیده و وجاهت قانونی ندارد‪ ».‬نماینده مجلس ایران درباره‬ ‫تخلفاتمالیدرفوتبالایرانمدعیشدکهساالنهحدودهزار‬ ‫میلیاردتوماندرلیگبرترولیگدستهیکازبیت المالهزینه‬ ‫می شود اما گردش مالی ان غیر شفاف است‪ .‬از موارد اصلی‬ ‫تخلف مالی در فوتبال ایران‪ ،‬خرید و فروش بازیکنان اســت‬ ‫که به گفته حسین اذین‪ ،‬مدیران عامل‪ ،‬بازیکنان‪ ،‬مربیان‪،‬‬ ‫و واسطه های رسمی یا غیررسمی (شامل خبرنگاران ورزشی‪،‬‬ ‫پیشکسوتان و کارمندان) به طور مستقیم یا غیر مستقیم در‬ ‫ان دخالت دارند‪ .‬اذین ادامه می دهد‪« :‬برخی رسانه های زرد‬ ‫در فساد در فوتبال ایران نقش دارند و پشت تیترهای خالف‬ ‫واقع برای بزرگنمایی بازیکنان و مربیان‪ ،‬تبانی های مالی بوده‬ ‫است‪ ».‬او تاکید کرد که این تخلفات به بیرون زمین فوتبال‬ ‫محدود نبوده و تبانی بین بازیکنان و مدیران تیم ها‪ ،‬بین داور و‬ ‫مدیران تیم ها و بازیکنان هم در جریان بوده است‪ ۲۵.‬میلیارد‬ ‫تومان فرار مالیاتی که باعث ممنوع الخروج شــدن ‪ ۲۸۸‬نفر‬ ‫شده‪ ،‬سفرهای خارجی غیرضروری (از جمله ‪ ۱۸۸‬سفر اقای‬ ‫کفاشــیان و ‪ ۲۱۸‬ســفر دبیر فدراسیون)‪ ،‬شــرط بندی های‬ ‫غیرمجــاز در قهوه خانه هــای تهران‪ ،‬فعالیت ‪ ۱۰۰‬مدرســه‬ ‫غیرمجاز فوتبال و جعل مــدارک پایان خدمت ســربازی‪ ،‬از‬ ‫دیگر تخلفات مورد ادعای اذین اســت‪ .‬اما در ســوی مقابل‬ ‫این فدراسیون فوتبال است که موضع سرسختانه ای گرفته‬ ‫است‪.‬علیکفاشیانادعامی کندکهفدراسیوناوپاکاست‪.‬‬ ‫فدراسیون فوتبال خیلی زود در خصوص مصاحبه سخنگوی‬ ‫اصل‪ 90‬مجلس شورای اسالمی واکنش نشان داد‪.‬‬ ‫متن بیانیه فدراسیون فوتبال به این شرح است‪:‬‬ ‫‪ .1‬در بخــش اغازین شــرح پرونده مربــوط به فوتبال‬ ‫«تحت عنوان فساد در فوتبال» امده است‪ :‬اساسنامه فعلی‬ ‫فدراســیون از نظر قانونی مورد تایید نبوده و بــه تایید فیفا و‬ ‫هیات محترم وزیران نرسیده است‪.‬‬ ‫ الزم به توضیح است که نخستین اساسنامه فدراسیون‬‫فوتبال در تاریخ ‪ 86/5/24‬به تصویب هیات محترم وزیران‬ ‫رسیده است‪.‬‬ ‫ بند یک ماده ‪ 32‬اساسنامه تصویبی در هیات محترم‬‫وزیــران تصریــح دارد که «مســئولیت اصالح اساســنامه‬ ‫بر عهــده مجمع اســت (در صــورت لــزوم‪ ،‬ایین نامه نحوه‬ ‫اصالح اساســنامه و ترتیب مقرر در ان‪ ،‬توسط مجمع وضع‬ ‫خواهد شد)‪».‬‬ ‫ همچنین ماده ‪ 34‬همان اساســنامه تاکیــد دارد که‬‫مصوبات مجمع باید حداکثر ظرف مدت ‪ 30‬روز پس از پایان‬ ‫مجمع به مورد اجرا گذاشته شــود‪ .‬مگر اینکه مجمع تاریخ‬ ‫دیگری را برای اجرای مصوبه در نظر بگیرد‪.‬‬ ‫بنابرایــن به اطــاع عموم مــردم می رســاند اصالح‬ ‫اساسنامه فدراســیون فوتبال و اجرایی شــدن موارد مربوط‬ ‫به ان مطابق با نص صریح اساســنامه فدراســیون مصوب‬ ‫هیات محترم وزیــران در تاریخ ‪ 86/5/26‬صــورت گرفت ه و‬ ‫مطابق همان اساسنامه‪ ،‬فدراسیون ‪ 30‬روز پس از تصویب‪،‬‬ ‫اصالحات باید به مورد اجرا در اید و اعمال تغییرات جدید تنها‬ ‫و تنها نیاز بــه تصویب مجمع فدراســیون دارد و نیاز به تایید‬ ‫مجدد هیات محترم وزیران ندارد‪.‬‬ ‫در بخش بعدی این پرونده و مطابــق با مصاحبه درج‬ ‫شده در رسانه ها امده است‪« :‬ایین نامه انضباطی فدراسیون‬ ‫با مقررات مغایرت دارد و این امر سبب صدور احکام به صورت‬ ‫سلیقه ای می شود‪».‬‬ ‫ الزم به توضیح است که در همان اساسنامه اولیه که‬‫مورد تصویب هیات محترم وزیران نیز بوده ‪ ،‬بند‪ 2‬ماده‪ 61‬ان‬ ‫تصریح دارد که «در برخی از موارد (که در ایین نامه انضباطی‬ ‫تصریح شده باشد) رئیس کمیته انضباطی می تواند شخصا‬ ‫تصمیمات الزم را اخذ نماید‪.‬‬ ‫‪ .2‬موضوع ســوم طرح شــده در مصاحبــه فوق الذکر‬ ‫مربوط به انتصــاب افراد سیاســی و غیر متخصص در حوزه‬ ‫فوتبال و در فدراسیون فوتبال و باشگاه ها ست‪.‬‬ ‫ بنابر نــص صریح اساســنامه فدراســیون‪ ،‬کمیته ها‬‫تشــکیالت سیاســتگذار و دپارتمان هــا‪ ،‬ســازمان های‬ ‫اجرایی هســتند و هیچ فرد غیرمتخصصــی در کمیته های‬ ‫فدراســیون مشــغول به کار نبوده و همگی از متخصصان و‬ ‫دانش اموختگان حوزه ورزش هستند‪.‬‬ ‫‪ .3‬بخــش چهــارم صحبت ها مربــوط به منابــع مالی‬ ‫غیر شفاف و ارتزاق از بیت المال در فدراسیون فوتبال است‪.‬‬ ‫ بنا بر ماده‪ 69‬اساسنامه پیشین فدراسیون (که به تایید‬‫هیات محترم وزیران رسیده است) و بنا بر ماده ‪ 72‬اساسنامه‬ ‫فعلی فدراســیون‪ 13 ،‬مــورد از منابع درامدی فدراســیون‬ ‫اشاره شــد ه که اعم از کمک های مالی سازمان ها و مجامع‬ ‫ملی و بین المللی بدون تاثیرپذیری از انها‪ ،‬عواید حاصل از‬ ‫بلیت فروشــی‪ ،‬برگزاری دوره های اموزشــی‪ ،‬حق عضویت‬ ‫ســاالنه‪ ،‬حق عضویت‪ ،‬حق پخــش تلویزیونــی‪ ،‬تبلیغات‬ ‫محیطی و‪...‬‬ ‫منابع مالی فدراسیون از موارد فوق بوده است و بنابراین‬ ‫کســب درامد از هر کدام از انها مطابق اساسنامه فدراسیون‬ ‫صورت گرفته و تحت هیچ عنوان ارتزاق از بیت المال در ان‬ ‫مشاهده نمی شود‪.‬‬ ‫‪ .4‬موضوع بعــدی بحث نقل و انتقــاالت بازیکنان به‬ ‫واسطه حضور کارگزاران است‪.‬‬ ‫ الزم به توضیح است که واسطه گری به موجب بند ‪3‬‬‫ماده ‪ 2‬قانون تجارت یک حرفه تجاری تلقی شــده و قانون‬ ‫تجارت اجازه فعالیــت انها را صادر کرده و حتــی انها را تاجر‬ ‫معرفی می کند‪.‬‬ ‫‪ .5‬فرار بازیکن از مالیات که باعث ممنوع الخروج شدن‬ ‫انها می شود‪ ،‬به عهده فردی ان بازیکن است نه فدراسیون‬ ‫فوتبال‪ .‬در واقع هر فردی در مقابل اداره مالیات مسئولیتی‬ ‫مستقل و واحد دارد و این مسئولیت به اشخاص ثالث تسری‬ ‫پیدا نمی کند‪.‬‬ ‫‪ .6‬موضوع بعدی اشــاره شــده به ان «شــرط بندی»‬ ‫است‪ .‬الزم به توضیح است این فدراسیون هیچ دخالتی در‬ ‫تخلفات احتمالی برخی از اشخاص در خصوص شرط بندی‬ ‫نداشته است‪.‬‬ ‫‪ .7‬در موضــوع بعدی باید اعــام کنیم کــه ارائه امار‬ ‫‪ 188‬ســفر غیر ضروری‪ ،‬غیر منتظره و تعجب اور اســت‪ .‬به‬ ‫مفهوم بهتر حتما کمیســیون محترم به امار باالتری رسیده ‬ ‫که برخی را ضروری و فقط ‪ 188‬سفر را غیر ضروری می داند ‬ ‫یا اینکه دبیرکل ‪ 218‬سفر انجام داده اند‪ ،‬این امار مخدوش و‬ ‫غیر واقعی است و صحت ندارد‪.‬‬ ‫‪ .8‬فدراسیون فوتبال از سال ‪ 1387‬اقدام به ساماندهی‬ ‫مدارس فوتبال سراســر کشــور کرده اســت‪ .‬همچنین این‬ ‫فدراســیون به منظور جلوگیری از گســترش مدارس فوتبال‬ ‫غیر مجازوهمچنینتربیتنیرویمتخصص‪،‬اقدامبهبرگزاری‬ ‫دوره های اموزشی کرده است‪.‬اماانتشاراینبیانیهمفصلهم‬ ‫باعث نشد تا علی کفاشیان خود مســتقیما وارد عمل نشود‪.‬‬ ‫رئیس فدراسیون فو تبا ل با اشــاره به گزارش اخیر سخنگوی‬ ‫کمیسیوناصل‪ 90‬مجلسدربارهپروندهفساددرفوتبالگفت‬ ‫که هیچ فســادی در فوتبال وجود نــدارد‪ .‬او همچنین تعداد‬ ‫سفرهایخارجی اشرانیزبسیارکمتراز‪ 188‬سفراعالمکرد‪.‬‬ ‫کفاشیانگفت‪«:‬ازسال‪ 90‬تا‪ 93‬تمامی سفرهایمنبهعدد‬ ‫‪ 40‬می رسید‪ .‬البته سال گذشــته به دلیل پست نایب رئیسی‬ ‫ی ســفرهای‬ ‫ی انجام دادم‪ .‬تمام ‬ ‫در ‪ AFC‬ســفرهای اضافه ا ‬ ‫من مجوز برون مرزی داشته اند و به خاطر دعوت ها و جلسات‬ ‫صورت گرفته در اسیا بوده است‪ ».‬رئیس فدراسیون فو تبا ل‬ ‫درباره صحبت های مطرح شده مبنی بر وجود فساد در فو تبا ل‬ ‫تصریح کرد‪« :‬افراد برای تایید فساد در فو تبا ل مدرک بیاورند‪.‬‬ ‫هیچ فسادی در فو تبا ل نیست و فقط تخلفاتی صورت گرفته‬ ‫است‪.‬ورزشکاریکهمالیاتخودراپرداختنمی کندچهربطی‬ ‫به فدراســیون فو تبا ل دارد؟» او گفت‪« :‬می گویند در فو تبا ل‬ ‫فساد وجود دارد و ذهن مردم نســبت به این رشته تغییر کرده‬ ‫است‪ .‬در فو تبا ل فساد نداریم شاید تخلفی باشد اما فسادی در‬ ‫این رشته وجود ندارد‪ .‬این کلمه «فساد » کلمه مناسبی نیست ‬ ‫که دربارهفو تبا لمطرحشود نیست‪.‬مندرفدراسیونفو تبا ل‬ ‫حضور دارموفسادی دراننمی بینم‪».‬‬ ‫ورزش‬ ‫سه گانهبارسا‬ ‫س هفته‬ ‫عک‬ ‫بارسلونا در فینال لیگ قهرمانان اروپا حریف سرسختی‬ ‫را مقابل خــود می دیــد اما حتــی شــاگردان ال گری هم‬ ‫نتوانستند بارسلونا را از رسیدن به سه گانه معروف بازدارند‪.‬‬ ‫بنابر ایــن این مهنــدس ژاوی هرناندز بود که پیش چشــم‬ ‫جی جی بوفون کاپیتان اســطوره ای یونتوس جام را باالی‬ ‫سر برد‪ .‬بارسلونا تیم شایسته لیگ قهرمانان بی تردید حاال‬ ‫خود را مدیون تفکــرات جاه طلبانه لوییــز انریکه می بیند‪.‬‬ ‫شاگردان انریکه حاال ســه جام را در دستان خود می بینند؛‬ ‫قهرمانی اللیگا‪ ،‬قهرمانی جام حذفــی و قهرمانی در لیگ‬ ‫قهرمانان اروپا‪.‬‬ ‫بیانیه فدراسیون فوتبال منطقی بود‬ ‫جرمی تحت عنوان سفر غیر ضروری وجود ندارد‬ ‫احمدرضا براتی‬ ‫کارشناس حقوقی‬ ‫مثلث | شماره ‪266‬‬ ‫ورزش‬ ‫بیانیه فدراســیون فوتبــال در واکنش بــه اظهارات‬ ‫سخنگوی محترم کمیســیون اصل نود کامال درست بود‪.‬‬ ‫اوال تا زمانی که گزارش رســمی کمیســیون اصــل نود در‬ ‫صحن مجلس به طور علنی قرائت نشــود بــه صرف اینکه‬ ‫برخی نمایندگان اظهاراتی را پیرامون مساله فساد در فوتبال‬ ‫داشــته اند نمی تواند باعث قضاوتی از ســوی ما باشد‪ .‬در‬ ‫ثانی‪ ،‬طبق اساسنامه وظیفه اداره فدراسیون فوتبال بر عهده‬ ‫هیات رئیسه و رئیس فدراسیون است که از مجمع انتخاباتی‬ ‫رای اعتماد گرفته اند‪ .‬تا جایی که تصمیمات هیات رئیسه‬ ‫یا رئیس فدراسیون فوتبال با قوانین جاری کشور ما مغایرت‬ ‫نداشته باشد باید به ان احترام بگذاریم و در واقع اصل را بر‬ ‫درست بودن این تصمیمات بگذاریم‪ .‬حاال اگر کسی می اید‬ ‫و ادعا می کند که این تعداد ســفرهایی کــه رئیس یا دیگر‬ ‫اعضای هیات رئیسه داشــته اند غیر قانونی یا غیر ضروری‬ ‫بوده اســت باید برای ادعــای خود دالیــل قانع کننده ارائه‬ ‫دهد‪ .‬بر اســاس چه پارامتری و بر اســاس چه معیاری این‬ ‫ادعا مطرح می شود؟ بر اساس چه نوع کارشناسی دوستان‬ ‫تشخیص داده اند که سفر شماره فالن به کشور فالن غیر‬ ‫ضروری بوده اســت؟ این برای من مبهم است و بهتر است‬ ‫خود اقایان در این مورد توضیح بدهند‪ .‬خود اهالی فوتبال‬ ‫و اهالی رســانه به ســختی می توانند ضروری بودن یا غیر‬ ‫ضروری بودن یک ســفر خارجی از سوی رئیس فدراسیون‬ ‫فوتبال را تشخیص دهند و اینگونه است که ابهام ها در مورد‬ ‫اظهارات سخنگوی کمیسیون اصل نود شدت بیشتری هم‬ ‫به خود می گیرد‪ .‬به اصطالح مــا حقوقدان ها جرم انگاری‬ ‫و جرم افرینی امر غلطی اســت‪ .‬قانون مجــازات می گوید‬ ‫جرم ان چیزی اســت که در قانون برایــش مجازات تعیین‬ ‫شده اســت‪ .‬به عنوان مثال اینکه شــما پای خود را مقابل‬ ‫بزرگتر خود دراز کنید جرم نیســت‪ .‬عمل زشــتی هست اما‬ ‫جرم نیســت و برایش مجازاتی در نظر گرفته نشــده است‪.‬‬ ‫اما قانون می گوید اگر دستت را در جیب دیگری ببری این‬ ‫عمل تو جرم است و مجازات دارد‪ .‬بنابراین جرم چیزی است‬ ‫که در قانون مجازات به صراحت به ان اشاره شده است‪ .‬ایا‬ ‫ما در قانون مان جرمی به نام سفرهای غیرضروری داریم؟‬ ‫نداریم‪.‬‬ ‫بنابراین دقیقا باید مصــداق مجرمیت رئیس یا دیگر‬ ‫اعضای فدراســیون فوتبــال را بگویند‪ .‬حساســیت اهالی‬ ‫محترم مجلس در مورد مســاله فســاد در فوتبال ارزشــمند‬ ‫است‪ .‬خیلی خوب اســت که انها می خواهند این موضوع‬ ‫را پیگیری کنند اما بهتر اســت تا گزارش خود در این زمینه‬ ‫را کامل نکرده اند یا در صحن مجلس گزارش رســمی شان‬ ‫قرائت نشده است به افراد حقیقی یا حقوقی اتهام های بدون‬ ‫سند وارد نکنند یا اگر از فردی اسم می برند باید به پارامترها‬ ‫و معیارهای قضاوت شان اشــاره کنند که ابهام ها برطرف‬ ‫شود‪ .‬مورد دیگری که می خواهم به ان اشاره کنم اظهارنظر‬ ‫سخنگوی کمیسیون اصل نود درباره اساسنامه غیر قانونی‬ ‫فدراسیون فوتبال است‪ .‬به نظرم پاسخ فدراسیون فوتبال‬ ‫به این مورد کامال منطقی اســت‪ .‬من ســال گذشته هم در‬ ‫این باره به نکاتی اشاره کردم و عرض کردم در اساسنامه ای‬ ‫که در دوران فعالیــت کمیته انتقالی مــورد تصویب هیات‬ ‫وزیران قرار گرفت به صراحت قید شد که نسخه های بعدی‬ ‫اساســنامه و اصالحات بعــدی صرفا باید بــه تائید مجمع‬ ‫عمومی برسد‪.‬‬ ‫بر اســاس منشــور کمیته بین المللی المپیک ‪ IOC‬و‬ ‫همچنین بر اســاس مقــررات فیفا دخالت افراد سیاســی و‬ ‫دولت ها در امور داخلی فدراســیون ها غیر قابل قبول است‬ ‫و تبعات ســختی را باعث خواهد شــد‪ .‬بنابراین نمی توانیم‬ ‫بگوییم اساســنامه و اصالحاتی که بعدها در ان ایجاد شد‬ ‫باید دوبــاره به تائید هیات وزیران می رســید چــون در این‬ ‫صورت این قانــون را نادیده گرفته ایم‪ .‬اگر چنین می شــد‬ ‫مصداق بارز این بود که ما اشــخاص ثالث یا دولت و افراد‬ ‫سیاسی را در امور مربوط به فدراسیون ها دخالت داده ایم و‬ ‫از این دخالت استقبال کرده ایم‪ .‬حتی فیفا هم در این زمینه‬ ‫کمترین دخالت ممکن را دارد‪ .‬دفعه قبل که فیفا نماینده اش‬ ‫را فرستاد فوتبال ما در حالت تعلیق به سر می برد‪ .‬انها فقط‬ ‫می خواستند اطمینان حاصل کنند که انتخابات و اساسنامه‬ ‫ما روندی دموکراتیــک را طی کند‪ .‬همین وگــر نه برخی از‬ ‫قانون ها و اصالحات باتوجه به شرایط و قانون هر کشوری‬ ‫می تواند به اساسنامه فدراســیون فوتبال ان کشور اضافه‬ ‫شــود‪ .‬لزومی ندارد که همه مقررات ما منطبــق بر مقررات‬ ‫فیفا باشــد‪ .‬یک مواردی مثل دوپینگ‪ ،‬رشوه و تبانی است‬ ‫که ما باید طبق مدل و مقررات فیفا پیش برویم و یک موارد‬ ‫دیگری هم هست که کامال محلی است و اختیارش دست‬ ‫خود ما است‪.‬‬ ‫‪75‬‬ ‫اوصاف روزه داران‬ ‫متن کامل خطبه شعبانیه حضرت رسول اکرم (ص)‬ ‫ماه رمضان ماهی است که از هزار ماه ارزشی افزون تر‬ ‫دارد‪ ،‬ماهی که دروازه هــای خیر و برکت بــرای مومنان باز‬ ‫می شود و فرصتی است تا با شرکت در ضیافت خداوند متعال‬ ‫به تزکیه نفس و روح بپردازند‪.‬‬ ‫اما مثل هر ضیافت دیگری این میهمانی هم قواعد و‬ ‫الزاماتی دارد که برای بیشــترین بهره بری از ان‪ ،‬باید انها را‬ ‫دانســت و مهیا کرد‪ .‬روزه دار باید چه اوصافی داشته باشد؟‬ ‫در این زمینه ائمه و معصومین توصیه هــا و فرامین موکد و‬ ‫متعددی داشــتند و یکی از مشــهورترین انها‪ ،‬خطبه ای به‬ ‫نام شعبانیه است که پیامبر اکرم(ص) در ان به طور جامع به‬ ‫تشریح صفت های یک روزه دار واقعی پرداخته اند‪.‬در این‬ ‫خطبه جایگاه ماه خدا‪ ،‬دعا و نیایــش در ماه رمضان‪ ،‬اداب‬ ‫ت و پیوند با اهل بیت (ع)‬ ‫زندگی روزه داران‪ ،‬نشانه ای از قیام ‬ ‫تشریح شده است‪».‬‬ ‫دیدار‬ ‫‪76‬‬ ‫مثلث | شماره ‪266‬‬ ‫متن خطبه شعبانیه‬ ‫کتاب وسایل الشیعه متن خطبه شعبانیه را به شرح زیر‬ ‫اورده است‪« :‬علی بن موسی الرضا (علیه السالم) به روایت‬ ‫از پدرش علی بن ابی طالب (علیه الســام) از اخرین جمعه‬ ‫از ماه شعبان یکی از ســال های پربرکت رســالت نبی اکرم‬ ‫خبر داده اســت که پیامبر در جمع پیروانش خدا را حمد و ثنا‬ ‫گفت و درباره عظمت ماه مبارک رمضان فرمود‪« :‬اى مردم!‬ ‫همانا ماه خدا‪ ،‬همراه با برکت و رحمت و امرزش‪ ،‬به شما روى‬ ‫اورده است؛ ماهى که نزد خدا برترین ماه هاست و روزهایش‬ ‫برترین روزها‪ ،‬شب هایش برترین شب ها و ساعاتش برترین‬ ‫ساعات است‪».‬‬ ‫ماهى است که در ان به میهمانى خدا دعوت شده اید و‬ ‫از شایستگان کرامت الهى قرار داده شده اید‪.‬‬ ‫نفس هایتان در ان‪ ،‬تســبیح اســت‪ ،‬خوابتان در ان‪،‬‬ ‫ن مورد‬ ‫عبــادت‪ ،‬عملتــان در ان پذیرفتــه و دعایتــان در ا ‬ ‫اجابت است‪.‬‬ ‫پس با نیت هاى راست و دل هاى پاک‪ ،‬از پروردگارتان‬ ‫بخواهید تــا بــراى روزه دارى ان و تالوت کتــاب خویش‪،‬‬ ‫توفیقتان دهد؛ چرا که بدبخت‪ ،‬کســى است که در این ماه‬ ‫بزرگ‪ ،‬از امرزش الهى محروم بماند‪.‬‬ ‫با گرســنگى و تشــنگى خود در این ماه‪ ،‬گرســنگى و‬ ‫تشــنگى روز قیامت را یاد کنید؛ به نیازمنــدان و بینوایانتان‬ ‫صدقه بدهید؛ به بزرگان خود احترا م و بر کوچک هایتان ترحم ‬ ‫و به بستگانتان نیکى کنید؛ زبانتان را نگه دارید؛ چشم هایتان‬ ‫را از انچه نگاه به ان حالل نیست‪ ،‬بپوشانید؛ گوش هایتان را‬ ‫از انچه شنیدنش حالل نیست‪ ،‬فرو بندید؛ به یتیمان مردم‪،‬‬ ‫محبت کنید تا بر یتیمان شما محبت ورزند؛‬ ‫از گناهانتــان به پیشــگاه خداوند توبه کنیــد؛ هنگام‬ ‫نمازها‪ ،‬دستانتان را بر استان او به دعا بلند کنید‪ ،‬که ان هنگام‬ ‫(وقت نماز)‪ ،‬برترین ساعت هاســت و خداوند با نظر رحمت‬ ‫به بندگانش مى نگرد و هر گاه با او مناجات کنند‪ ،‬پاسخشان‬ ‫مى دهد و چون او را صدا بزنند‪ ،‬جوابشان مى گوید و چون او‬ ‫را بخوانند‪ ،‬اجابتشان مى کند‪.‬‬ ‫اى مردم! جان هاى شــما در گرو کارهاى شماست‪،‬‬ ‫پس با طلب امرزش ‪ ،‬انها را ازاد ســازید و پشت هاى شما از‬ ‫بار گناهانتان سنگین است‪ ،‬پس با طول دادن سجده هاى‬ ‫خود‪ ،‬انها را ســبک کنید‪ ،‬بدانیــد که خداونــد ‪ -‬که یادش‬ ‫واالســت‪ -‬به عزت خو د سوگند خورده اســت که نمازگزاران‬ ‫و ســجده کنندگان را عذاب نمى کند و در روزى که مردم در‬ ‫پیشگاه پروردگار جهانیان [براى حساب] مى ایستند‪ ،‬انان را‬ ‫با اتش‪ ،‬هراسان نمى سازد‪.‬‬ ‫اى مردم! هر که از شما در این ماه‪ ،‬روزه دارى را افطار‬ ‫دهد‪ ،‬پاداش او براى ان عمل نزد خدا‪ ،‬همچون ازاد کردن‬ ‫یک برده و امرزش گناهان گذشته اوست»‪.‬‬ ‫پس گفتند‪ :‬اى پیامبر خدا! همه مــا توانایى این کار‬ ‫را نداریم!‬ ‫پیامبر صلى الله علیه و اله فرمود‪ :‬خــود را از اتش نگه‬ ‫دارید‪ ،‬هر چند با یک دانه خرمــا؛ خود را از اتش نگه دارید‪،‬‬ ‫هر چند با یک جرعه اب‪.‬‬ ‫اى مردم! هر کس اخالقش را در این ماه‪ ،‬نیکو سازد‪،‬‬ ‫براى او وسیله عبور از صراط خواهد بود‪ ،‬در ان روز که گام ها‬ ‫بر صراط مى لغزد ؛ و هر کس در این ماه بر بردگان خود اسان‬ ‫بگیرد‪ ،‬خداوند حساب او را سبک خواهد گرفت ؛ و هر کس‬ ‫در این ماه‪ ،‬شر خود را [از دیگران] باز دارد‪ ،‬خداوند در روز‬ ‫دیدارش‪ ،‬غضب خویش را از او باز خواهد داشت؛ و هر که‬ ‫در این ماه‪ ،‬یتیمى را گرامى بــدارد‪ ،‬در روز دیدار‪ ،‬خداوند‪،‬‬ ‫گرامى اش خواهد داشت؛ و هر که در ان به خویشاوند خود‬ ‫نیکى کنــد‪ ،‬در روز دیــدار‪ ،‬خداوند با رحمتــش به او نیکى‬ ‫بخشی از خطبه شعبانیه‪:‬‬ ‫با گرســنگى و تشــنگى خود در این ماه‬ ‫گرسنگى و تشنگى روز قیامت را یاد کنید؛‬ ‫به نیازمندان و بینوایان صدقه بدهید؛ به‬ ‫بزرگان خود احترام و بــر کوچک هایتان‬ ‫ ترحم و به بستگانتان نیکى کنید‬ ‫خواهد کرد؛ و هر کس در ان از خویشان خود ُببرد‪ ،‬خداوند‬ ‫در روز دیدار‪ ،‬رحمتــش را از او قطع خواهد کرد؛ و هر کس‬ ‫در ان‪ ،‬نماز مستحبى بخواند‪ ،‬براى او دورى از اتش نوشته‬ ‫مى شود؛ و هر کس واجبى را در ان ادا کند‪ ،‬پاداش کسى را‬ ‫دارد که هفتاد واجب را در ماه هاى دیگر ادا کرده اســت؛ و‬ ‫هر کس در ان بر من زیاد صلوات بفرستد‪ ،‬خداوند در روزى‬ ‫که وزنه اعمال‪ ،‬سبک مى شود‪ ،‬وزنه اعمال او را بیفزاید؛ و‬ ‫هر کس در ان‪ ،‬ایه اى از قران تالوت کند‪ ،‬پاداش کسى را‬ ‫دارد که در ماه هاى دیگر‪ ،‬ختم قران کرده است‪.‬‬ ‫اى مردم! در این مــاه‪ ،‬درهاى بهشــت بازند‪ .‬پس از‬ ‫پروردگارتان بخواهید که انها را بر شما نبندد؛ و درهاى دوزخ‪،‬‬ ‫بســته اند‪ .‬پس‪ ،‬از پروردگارتان بخواهید که انها را بر شــما‬ ‫نگشاید؛ و شیطان ها در بندند‪ .‬پس‪ ،‬از پروردگارتان بخواهید‬ ‫که انها را بر شما مسلط نسازد»‪.‬‬ ‫من(امیرالمومنین علیه السالم ) برخاستم و گفتم‪ :‬اى‬ ‫پیامبر خدا! برترین کارها در این ماه چیست؟‬ ‫فرمود‪« :‬اى ابو الحســن! برترین کارهــا در این ماه‪،‬‬ ‫پرهیز از حرام هاى الهى است»‪ .‬سپس گریست‪.‬‬ ‫گفتم‪ :‬اى پیامبر خدا! سبب گریه شما چیست؟‬ ‫فرمود‪« :‬اى على! بر این مى گریم که حرمت تو را در‬ ‫این ماه مى شکنند‪ .‬گویا مى بینم تو در حال نماز براى پروردگار‬ ‫خویشى‪ ،‬که نگون بخت ترین اولین و اخرین‪ ،‬همو که برادر‬ ‫پى کننده ناقه قوم ثمود اســت‪ ،‬برمى خیزد و بر فرق سرت‬ ‫ضربتى مى زند و محاسنت‪ ،‬از خون سرت رنگین مى شود»‪.‬‬ ‫گفتم‪ :‬اى پیامبر خــدا! ایا در ان حالت‪ ،‬دینم ســالم‬ ‫است؟‬ ‫فرمود‪« :‬دینت‪ ،‬سالم است»‪.‬‬ ‫ســپس فرمود‪« :‬اى على! هر کس تو را بکشــد‪ ،‬مرا‬ ‫کشته است و هر کس تو را دشمن بدارد‪ ،‬مرا دشمن داشته‬ ‫است و هر کس تو را ناسزا گوید‪ ،‬مرا ناسزا گفته است؛ چرا که‬ ‫تو از من هستى‪ ،‬همچون جان من‪ .‬روح تو‪ ،‬از روح من است‬ ‫و سرشت تو‪ ،‬از سرشت من‪.‬‬ ‫خداى متعال‪ ،‬من و تو را افرید و من و تو را برگزید و مرا‬ ‫براى پیامبرى‪ ،‬و تو را براى امامــت‪ ،‬انتخاب کرد‪ ،‬هر کس‬ ‫امامت تو را انکار کند‪ ،‬نبوت مرا انکار کرده است‪.‬‬ ‫اى على! تو وصــى من‪ ،‬پــدر فرزندان من‪ ،‬همســر‬ ‫دختر من و جانشــین من بر امتم هســتى‪ ،‬در حال حیاتم و‬ ‫پس از مرگم‪.‬‬ ‫فرمان تو‪ ،‬فرمان من است و نهى تو‪ ،‬نهى من است‪.‬‬ ‫ســوگند به خدایى که مرا به نبوت برانگیخــت و مرا بهترین‬ ‫افریدگان قرار داد‪ ،‬تو حجت پروردگار بر خلق اویى و امین او‬ ‫بر رازش و جانشین او بر بندگانش‪».‬‬ ‫قصه هاییازحضرتمحمد(ص) ‬ ‫غرب شناسی‬ ‫«قصه هایی از حضرت محمد(ص)» شامل ‪ ۱۰‬بخش از زندگی نبی مکرم اسالم(ص)‬ ‫است که با نثری روان و دلکش از محمدرضا سرشار منتشر شده است‪.‬‬ ‫این مجموع ه داستان های اخالقی و مذهبی‪ ،‬فراز و فرودهای ارزشمند و مهمی از زندگی‬ ‫حضرت محمد(ص) به زبانی ساده و روان است و توانسته گوشه ای از زندگی پیامبر اسالم‪،‬‬ ‫یکی از بزرگترین مردان دین را به تصویر بکشــد‪ .‬این کتاب می تواند به عنوان مرجعی برای‬ ‫کودکان و نوجوانان مورد استفاده قرار گیرد‪.‬‬ ‫محمدرضا سرشار از جمله نویســندگانی اســت که تاکنون چند اثر درباره زندگی پیامبر‬ ‫اکرم(ص) نوشته که از جمله این موارد کتابی تازه منتشــر شده از او با عنوان «قصه هایی از‬ ‫حضرت محمد(ص)» اســت‪ .‬این کتاب که در ‪ 10‬جلد منتشر شــده دربردارنده بخش های‬ ‫مختلفی از زندگی نبی مکرم(ص) است که با نثری ساده و روان و دلکش نوشته شده است‪.‬‬ ‫تولد‪ ،‬زندگی در صحرا‪ ،‬یک ســال با مــادر‪ ،‬با پدربزرگ‪ ،‬ســفر به شــام‪ ،‬ازدواج با خدیجه‪،‬‬ ‫محمدامین‪ ،‬پیامبری‪ ،‬دعوت خویشــان و دعوت همگان نام روایت هایی اســت که در این‬ ‫سری از کتاب ها با تصویرگری سیدحســام الدین طباطبایی به دست عالقه مندان رسید‪ .‬در‬ ‫بخش هایی از این کتاب در بخش تولد حضرت می خوانیم‪« :‬نزدیک های غروب بود‪ ،‬برکه‬ ‫تازه کارهای خانه را تمام کرده بود‪ ،‬حیاط را اب پاشیده و جارو کرده بود امنه روی تختی کنار‬ ‫دیوار نشسته بود و استراحت می کرد‪ .‬بزرگ شدن کودکی که در شکم داشت‪ ،‬نشان می داد‬ ‫که وقت به دنیا امدنش نزدیک اســت‪ .‬امنه مجبور بود برای او هم که شــده بیشتر مواظب‬ ‫خودش باشد‪»....‬‬ ‫مجموعه شش جلدی غرب شناسی برای دومین بار از سوی انتشارات سروش روانه بازار‬ ‫نشر شد‪ .‬کتاب «تکنولوژی رها» نخستین جلد از مجموعه شش جلدی غرب شناسی است‪.‬‬ ‫نویسندگان این اثر با مرور بر چند رویداد اشنا در جهان امروز فناوری نشان می دهند که فناوری‬ ‫پیشرفته حاشــیه هایی مبهم و نواقصی جدی دارد که ناشی از عدم قطعیت علوم امروز است‬ ‫که بستر انهاست‪ .‬کتاب «غرب چگونه غرب شد؟» دومین کتاب از مجموعه غرب شناسی‬ ‫این انتشــارات اســت که با نقد ادعاهای غرب در مسیر پیشرفت و توســعه‪ ،‬عوامل اصلی‬ ‫دســتاوردهای غرب را از زبان یک دانشمند غربی بیان می کند‪ .‬ســومین کتاب از مجموعه‬ ‫غرب شناسی «شبکه فریب» نام دارد که نویسنده با نگاهی مستقل از عملکرد احزاب حاکم و با‬ ‫استفاده از منابع و مدارکی فراتر از ادعاهای رسانه های غالب و با گشودن پرونده های برنامه ها‬ ‫و نقشه های دولت‪ ،‬واقعیت نقش انگلستان در گذشــته و حال دنیا را نشان می دهد‪ .‬کتاب‬ ‫«نخبگان سایه» چهارمین کتاب از مجموعه و نوعی انسانشناسی اجتماعی است‪ .‬پنجمین‬ ‫کتاب از مجموعه غرب شناسی «درس های دیپلماسی» نام دارد‪ .‬این اثر خاطرات شغلی جان‬ ‫َبردی کیسلینگ از دوران بیست ساله فعالیتش در سمت دیپلمات وزارت امور خارجه امریکا‬ ‫در چند کشور خاورمیانه و خاور نزدیک است‪ ،‬ششمین کتاب از مجموعه غرب شناسی کتاب‬ ‫«اسالم هراسی» اســت که مولفان ان با مرور بر مجموعه ای از کاریکاتورها و دسته بندی و‬ ‫تحلیل محتوای انها‪ ،‬در کنار بازگویی واقعیات حیات مســلمانان امروز خواسته اند بر وضع‬ ‫جاری‪ ،‬که فراتر از ســطح احزاب لیبرال یا محافظه کار تبدیل به مســاله ای ملی شده است‪،‬‬ ‫نقدی علمی داشته باشند‪.‬‬ ‫زندگی پیامبر به روایت محمدرضا سرشار‬ ‫چاپ دوم یک مجموعه شش جلدی‬ ‫بادیگارد‬ ‫اخریناخبارازفیلمحاتمی کیا‬ ‫فیلم ســینمایی «بادیگارد» هجدهمین فیلم سینمایی‬ ‫ابراهیم حاتمی کیا ست که به تازگی پروانه ساخت دریافت کرده‬ ‫است‪ .‬پیش تولید این فیلم ســینمایی از نیمه اردیبهشت ماه‬ ‫و با برگزاری جلســات فیلمنامه خوانی و همزمان با بازنویســی‬ ‫نهایی فیلمنامه و انتخاب عوامل فیلم اغاز شــده و بر اســاس‬ ‫برنامه ریزی ها تا پایان خرداد ماه نیز ادامه خواهد یافت‪ .‬این‬ ‫روزها خبرهایی در مورد تکمیل بازیگــران این فیلم به گوش‬ ‫می رســد‪ .‬پس از پرویز پرســتویی و مریال زارعی که پیش تر‬ ‫حضورشــان در این فیلم قطعی شــده بود‪ ،‬بابک حمیدیان و‬ ‫فرهاد قائمیان هم به عنوان بازیگر به این پروژه پیوستند‪ .‬این‬ ‫سومین تجربه همکاری قائمیان با ابراهیم حاتمی کیا است‪ .‬او‬ ‫پیش از این در فیلم های «به رنگ اغوان» و «دعوت» ساخته‬ ‫این کارگردان بازی کرده بــود‪ .‬قائمیان در «به رنگ ارغوان»‬ ‫یکی از بهترین بازی های خود را ارائه داد و حضورش در نقش‬ ‫شفق‪ ،‬سرکرده یک گروه تروریستی که تصمیم می گیرد پس‬ ‫از ســال ها برای دیدار با دخترش به ایران برگردد‪ ،‬مورد توجه‬ ‫قرار گرفــت‪ .‬گرچه هنــوز اطالعاتی درباره نقــش جدید این‬ ‫بازیگر در فیلم «بادیگارد» رســانه ای نشده است‪ ،‬اما حضور‬ ‫جدید او در فیلم حاتمی کیا می تواند نوید یک همکاری خوب‬ ‫پیشخوان جهانی‬ ‫قرص های‬ ‫مسکن بحران‬ ‫جدید امریکا‬ ‫سوژه این‬ ‫شماره تایم‬ ‫دیگر را بدهد‪ .‬فرهــاد قائمیان‪ ،‬بازیگر تلویزیون و ســینمای‬ ‫ایران کــه بازی هــای او را در ســریال وفــا و فیلم هایی چون‬ ‫قارچ سمی‪ ،‬شهر زیبا و اســترداد به یاد داریم‪ ،‬این روزها فیلم‬ ‫«اسب سفید پادشاه» ساخته محمدحسین لطیفی را روی پرده‬ ‫سینماها دارد‪ .‬همچنین تماشــاگران می توانند با فرارسیدن‬ ‫عید سعید فطر نقش افرینی دیگری از او را در فیلم «رستاخیز»‬ ‫ساخته احمدرضا درویش ببینند‪.‬‬ ‫بابک حمیدیان برنده ســیمرغ بلوریــن بهترین بازیگر‬ ‫مکمل مرد برای فیلم «چ» و «روز رستاخیز» از سی و دومین‬ ‫جشــنواره فیلم فجر هم بــه تیم فیلمســازی حاتمی کیا برای‬ ‫فیلم ســینمایی «بادیــگارد» پیوســت‪ .‬بازیگر نقــش اصغر‬ ‫خاورمیانه ای‬ ‫که امریکا گم‬ ‫کرده است‬ ‫روی جلد‬ ‫اکونومیست‬ ‫وصالی در فیلم «چ»‪ ،‬این بار در «بادیگارد» دومین همکاری‬ ‫ســینمایی اش را بــا حاتمی کیا تجربــه می کند‪ .‬فیلــم اخیر‬ ‫حاتمی کیــا مضمونی اجتماعــی دارد که در فضای شــهری‬ ‫می گذردهمانگونهکهازنامفیلم«بادیگارد»پیداستاینفیلم‬ ‫درباره محافظ شخصی است؛ این محافظ شخصی در بخشی‬ ‫از داستان از جان یکی از شخصیت های مهم نظام محافظت‬ ‫می کند اما در جایی و براســاس حوادثی متوجه می شود که او‬ ‫بیش از انکه به فکر نظام باشــد به فکر منافع شخصی است‪.‬‬ ‫محافظ شخصی دچار تشکیک می شود و‪...‬‬ ‫کسانی که فیلم «چ » را دیده اند‪ ،‬یکی از نقاط قوت ان‬ ‫را جلوه های ویژه ان می دانند ؛ اتفاقی که قرار اســت در فیلم‬ ‫«بادیگارد» هم تکرار شود‪ .‬ســیدهادی اسالمی که پیش تر‬ ‫برایاولینهمکاریخودباابراهیمحاتمی کیادرفیلمسینمایی‬ ‫«چ» موفق به دریافت سیمرغ بلورین بهترین جلوه های ویژه‬ ‫بصری از سی و دومین جشنواره بین المللی فیلم فجر شد‪ ،‬در‬ ‫مورد برنامه هایی که برای بادیگارد دارند به تسنیم گفته است‪:‬‬ ‫«خوشبختانه با رویکرد خردمندانه کارگردان و مجری طرح که‬ ‫خواستار حضور فعال تیم جلوه های بصری از زمان پیش تولید‬ ‫فیلم بودند‪ ،‬این روزها همزمان با بازنویســی فیلمنامه و انجام‬ ‫پیش تولید ضمن برگزاری جلســات مفصل گفت وگو و تبادل‬ ‫نظربااقایحاتمی کیابرایپیداکردنحسوحالسکانس ها‪،‬‬ ‫ت نوری و رنگی (‪)concept‬‬ ‫ی و طراحی کانسپ ‬ ‫مشغول فضا ساز ‬ ‫هستیم‪ .‬امیدوارم با تصویری متفاوت و جذاب از صحنه های‬ ‫اکشن در یک فیلم ایرانی میزبان مخاطبان فیلم باشیم‪».‬‬ ‫تروریست ها و‬ ‫اشپیگل‬ ‫مثلث | شماره ‪266‬‬ ‫دیدار‬ ‫‪77‬‬ ‫دردسرهای یک‬ ‫قهرمانی‬ ‫دیدار‬ ‫‪78‬‬ ‫مثلث | شماره ‪266‬‬ ‫استقالل طلبان کاتاالن چگونه از سه گانه‬ ‫بارسا استفاده کردند‬ ‫برای خیلی ها ان حرکت نمادین محســوب می شــد‪،‬‬ ‫هنوز دقایقی از پیروزی بارسلونا در فینال لیگ قهرمانان اروپا‬ ‫مقابل بارســلونا نگذشته بود که عکســی در فضای مجازی‬ ‫میان هواداران کاتاالنی دو اتشه دست به دست می گشت‪.‬‬ ‫عکســی که جرارد پیکه مدافع این تیم‪ ،‬بازیکنی که متولد‬ ‫ایالت کاتاالن اســت‪ ،‬در کنار میالن پســر خردســال خود‬ ‫ایستاده بود‪ .‬پسرک پرچم ایالت کاتاالن را در دست گرفته‬ ‫بود و می چرخاند‪ .‬برای این عکس تفسیرهای زیادی میان‬ ‫جدایی طلبان وجود داشــت‪ .‬انهایی کــه ذهن خالق تری‬ ‫داشتند‪ ،‬ان را نمادی از انتقال روحیه استقالل از پدران به‬ ‫پسران می دانستند؛ اتفاقی که سال هاست در کاتاالن یک‬ ‫اتفاق طبیعی محســوب می شــود اما این فقط نمای درون‬ ‫زمین بود‪ ،‬نمایی که خیلی زود با عکس های دیگری تکمیل‬ ‫شد‪ ،‬عکس هایی از لوییز انریکه سرمربی تیم بارسلونا که در‬ ‫کنار کودکانی ایســتاده که پرچم کاتاالن را در دست دارند‪،‬‬ ‫همه و همه از بعدی فراتر از فوتبال در این بازی خبر می داد‪.‬‬ ‫این اولین بار نبود که بازیکنان بارسا در این میادین تمایالت‬ ‫کاتالونی خود را به نمایش می گذاشتند‪ .‬پیش از این هم بارها‬ ‫چهره های متولد کاتاالن در این گونه مسائل دخالت مستقیم‬ ‫داشتند‪ .‬در جریان همه پرسی برای استقالل کاتاالن شاهد‬ ‫بودیم عالوه بر همه چهره های معروف بارسا‪ ،‬پپ گواردیوال‬ ‫سرمربی ســابق این باشــگاه هم در حرکتی نمادین در این‬ ‫همه پرسی شرکت کرد‪.‬‬ ‫‪...‬اما اگــر از درون زمین فوتبال به ســمت ســکوها‬ ‫می رفتیم‪ ،‬تحــرکات اســتقالل طلبان کاتاالنی را بیشــتر‬ ‫می دیدیم‪ ،‬لباس هایی که برتن تماشاگران بود‪ ،‬پرچم هایی‬ ‫که در دستشــان بود و‪ ...‬همه از این نکته حکایت داشــت‬ ‫که بارسایی ها‪ ،‬بیشتر از انکه خود را نماینده اسپانیا بدانند‪،‬‬ ‫نماینده ایالت خودشــان یعنــی کاتاالن می داننــد‪ ...‬تیم‬ ‫بارســلونا این فصل یکی از رویایی تریــن فصل های خود را‬ ‫پشت سر گذاشت‪ .‬تیمی متشــکل از یک خط حمله اتشین‬ ‫که از مثلثی التین (مسی‪ ،‬ســوارس و نیمار) تشکیل شده‬ ‫بود یک بازده صد درصدی داشتند و تمام جام های ممکن را‬ ‫به دست اوردند‪ ،‬اما این موفقیت ورزشی‪ ،‬برای مردم ایالتی‬ ‫که تیم بارسلونا را محلی برای نشان دادن تمایل برای جدایی‬ ‫از اسپانیا می دانند‪ ،‬بازهم مجالی برای نمایش بود‪ .‬اوج این‬ ‫اتفاق در بازی فینال جام حذفی اسپانیا افتاد‪ ،‬جایی که تیم‬ ‫بارســلونا توانســت در یک بازی برتر یک تیم متعلق به یک‬ ‫ایالت استقالل طلب دیگر یعنی باســک به پیروزی برسد‪.‬‬ ‫دیدار دو تیم بارسا و اتلتیکو بیلبائو برای خیلی ها نماد دو نوع‬ ‫استقالل طلبی در اسپانیاست‪ .‬باسکی ها محیطی بسته برای‬ ‫خود ایجاد کردند و بر استفاده از بازیکنان باسکی اصرار دارند‬ ‫اما بارســایی ها در یک محیط باز بر اســتفاده از ستاره های‬ ‫جهانی تاکید دارنــد‪ ،‬بازی را به طور طبیعی بارســلونا برد اما‬ ‫اتفاق اصلی در سکوها رخ داد‪.‬‬ ‫در دیدار فینــال کوپــا دل ری بود که هنــگام پخش‬ ‫ســرود ملی اســپانیا تماشــاگران ایالت کاتالونیا‪ ،‬با سوت ‬ ‫زدن های مداوم به نوعی به اســپانیا و خاندان سلطنتی اش‬ ‫توهین کردند‪ .‬دراین فینال فیلیپه ششــم پادشاه اسپانیا در‬ ‫ی مردم کاتالونیا‬ ‫ورزشگاه حضور داشت و بابت این بی احترام ‬ ‫سخت ازرده شــد به گونه ای که حتی با وجود دعوت رسمی‬ ‫یوفا برای تماشای فینال لیگ قهرمانان اروپا که یک پایش‬ ‫بارســلونا بود‪ ،‬به برلین نرفت تا به نوعی پاســخ حرکت مردم‬ ‫جدایی طلب اسپانیا را داده باشد‪ .‬اما قهرمانی بارسلونا در اروپا‬ ‫و تجمع مردم در خیابان های کاتالونیا برای جشن و پایکوبی‬ ‫بار دیگر نشــان داد این ایالت بیش از هر زمــان دیگری به‬ ‫جدایی نزدیک شده و پادشاه اسپانیا پاسخ عدم حضور خود‬ ‫در برلین برای حمایت از بارسلونا را به بدترین شکل گرفت‪.‬‬ ‫چند منبع خبری در اســپانیا نیز از حضور دن فیلیپ در‬ ‫اســتادیوم برلین نوشــتند‪ ،‬اما این حضور را چند دقیقه ای و‬ ‫به احترام دعوت رســمی المان عنوان کردنــد‪ .‬در هر حال‬ ‫غیبت کامل یا یک نیمه ای پادشــاه اســپانیا در اســتادیوم‬ ‫برلیــن‪ ،‬واکنش هــواداران بارســلونا را نیز در پی داشــت‪.‬‬ ‫هواداران بارسلونا با در دست داشــتن پالکاردهای زیادی‬ ‫شعار «کاتالونیا اسپانیا نیســت» را زنده کرده و بارها ان را با‬ ‫صدای بلند در اســتادیوم فریاد زدند‪ .‬پادشاه اسپانیا در کنار‬ ‫یوونتوس دیگر بازنده فینال اروپایی بود‪ .‬حاال این پادشــاه‬ ‫جوان باز هم منفوریت بیشــتری نزد مردم ایــن ایالت پیدا‬ ‫کرد‪ .‬مردمی که از فوتبال همواره استفاده سیاسی کرده اند‪،‬‬ ‫به طوری که در هفده دقیقه و چهارده ثانیه بعد از شــروع هر‬ ‫نیمه از دیدارهاى بارسلونا در نیوکمپ به طور کامال ناگهانى‬ ‫صداى تشویق شــدید هواداران حاضر در اســتادیوم فارغ‬ ‫از نتیجه بــازى و نحوه بازى خوب یا بد بارســلونا طنین انداز‬ ‫مى شــود‪ ،‬در حقیقت این تشــویق ها به فوتبال هیچ ربطى‬ ‫نداشته و ریشــه اى کامال سیاســى و تاریخى دارند‪ .‬چون‬ ‫در تاریخ یازدهم ســپتامبر ســال ‪ 1714‬میــادى مقاومت‬ ‫مدافعین قهرمان بارسلونا در برابر محاصره شدن شهر توسط‬ ‫نیروهاى ارتش در جنگ هاى داخلى بر سر کسب پادشاهى‬ ‫در هم شکســته شــد تا فیلیپ پنجم به عنوان پادشاه پیروز‬ ‫بتواند حکومتى مرکزى را در اسپانیا بنیان گذارد‪ .‬بعد از روى‬ ‫دادن چنین اتفاقى خود مختارى کاتاالن ها از سوى پادشاه‬ ‫سلب شد و انها به عنوان ایالتى در شمال شرقى اسپانیا تابع‬ ‫حکومت مرکزى شدند تا بزرگترین کابوس تاریخ کاتاالن ها‬ ‫رقم خورد‪ .‬حاال وارثان ان نســل از مردمی که هویت شــان‬ ‫از بین رفت‪ ،‬به دنبال هویت خود هســتند انهم پس از ‪300‬‬ ‫سال‪ .‬در میان نزاع کاتاالن با حکومت سلطنتی تنها چیزی‬ ‫که به خوبی دســت نخورده باقی مانــده‪ ،‬فرهنگ کاتاالنی‬ ‫اســت که البته حامیــان اســتقالل می گویند اســپانول ها‬ ‫حتی در پی نابود کردن این فرهنگ هســتند‪ .‬در این میان‬ ‫بارســلونا یکی از برجســته ترین نمادهایی اســت که برای‬ ‫این ایالت بر جای مانده اســت‪ .‬هــواداران و بازیکنان این‬ ‫باشــگاه با یکدیگر کاتاالنی صحبت می کنند تا زبان شــان‬ ‫را زنده نگه دارند‪ .‬پرچم ایالت نه تنها در نقاط مختلف شــهر‬ ‫دیده می شود‪ ،‬بلکه در ورزشگاه نیوکمپ هم به جای پرچم‬ ‫اسپانیا نصب شده و هر چیزی که به اسپانیا مربوط می شود‬ ‫به طور کامــل و موکدا در این ایالت ممنوع اســت‪« .‬ان ماه‬ ‫باشگاه» معروفترین شعار هواداران بارسا است که شاید از‬ ‫همه شعارهای ورزشی دنیا معروف تر باشد‪.‬وقتی هواداران‬ ‫بارسا شروع به خواندن ان می کنند‪ ،‬تنها زمانی است که شما‬ ‫می توانید درک کنید که تا چه اندازه بارســا در میان فرهنگ‬ ‫کاتاالنی اهمیت دارد‪ »Cant Del Barca «.‬ســرود رسمی‬ ‫باشگاه است که دومین سرود رســمی منطقه هم محسوب‬ ‫می شــود و کودکان از همان ســنین هر بچگی ان را بارها و‬ ‫بارها می شــنوند‪ .‬انها از هر فرصتی برای خواندن این شعار‬ ‫استفاده می کنند‪ .‬فرقی نمی کند در جشن پیروزی در میدان‬ ‫برلین باشد و مراسم استقبال در شهر بارسلونا‪ .‬استقالل طلبی‬ ‫در کاتاالن ســال های سال اســت که جنبه خشونت ندارد و‬ ‫به صورت مسالمت امیزی پی گیری می شود‪ .‬در کاتاالن در‬ ‫خیلی از موارد این باشگاه بارسلوناســت که حرف مردم را با‬ ‫زبان فوتبال به دیگران می رساند‪ .‬انها در شادترین روزهای‬ ‫خود و در شرایطی که تیمی دارند که می تواند همه حریفان را‬ ‫شکست دهد‪ ،‬بازهم به حکومت مادرید می خواهند ثابت کنند‬ ‫که ان تیمی که پیراهنی راه راه و ابی اناری برتن دارد‪ ،‬متعلق‬ ‫به یک ایالت است؛ ایالتی که فرق ندارد روی دیوار یک خانه‬ ‫در قلب شهر بارسلونا این شعار را بنویسد یا در پالکاردهایی‬ ‫که در ورزشگاه در دست دارد‪ .‬این ایالت می خواهد بگوید‪:‬‬ ‫«کاتالونیا‪ ،‬اسپانیا نیست‪».‬‬ ‫صحنه های داغ دراستانه تابستان‬ ‫حضور چهره های مشهور در سالن تئاتر‬ ‫این روزها باز هم حضور چهره های مشــهور سینمایی‬ ‫و تلویزیونی در ســالن های تئاتر باعث شــده این ســالن ها‬ ‫روزهای داغی را تجربه کنند‪ .‬چهره هایی که همه می شناسند‪،‬‬ ‫شاید باعث شوند این ســالن های معموال خالی و اجراهای‬ ‫ بی تماشــاگر جانی بگیرند و روزهای بهتــری را تصور کنند‪.‬‬ ‫نمایش هایی که بخشی از زمان اجرایشان مصادف‬ ‫با ماه مبارک رمضان است که اجرای شبانه و پس از‬ ‫افطار انها در این مدت حال و هوای متفاوتی را برای‬ ‫دوستداران تئاتر ایجاد خواهد کرد‪ .‬هرچند ذکر این‬ ‫نکته همیشه ضروری است که استفاده از چهره های‬ ‫صاحب نام لزوما به معنای رونق این چرخه نیست و‬ ‫به طور طبیعی تئاتر برای رونق نیاز به نمایش هایی با‬ ‫فرم و محتوای مطلوب دارد تا بتواند مخاطب دائم‬ ‫برای خود جذب کند‪.‬نگاهی داریم به چهره هایی که‬ ‫این روزها روی صحنه های تئاتر کار دارند‪.‬‬ ‫ی هم‬ ‫مشهور این کار نیست‪ .‬در کنار معتمد اریا‪ ،‬شبنم مقدم ‬ ‫روی صحنه می رود‪ ،‬بازیگری که او را با فیلم امروز ســاخته‬ ‫ی یا به نام پدر به کارگردانی ابراهیم حاتمی کیا‬ ‫رضا میرکریم ‬ ‫دیده ایــم‪« .‬تونل» تازه تریــن نمایش گروه تئاتــر ترمینال‬ ‫هرشب ساعت ‪ ۱۹:۳۰‬در تماشاخانه باران به صحنه می رود‪.‬‬ ‫هیچ کس نبود بیدارمان کند‬ ‫پیامدهکردی‪،‬بازیگرسینماوتئاتروکارگردان‬ ‫ایرانی و مــدرس فن بیان و بازیگری اســت‪ .‬وی از‬ ‫بازیگرانی موفق در عرصه تئاتر بوده و در ســینما و‬ ‫تلویزیون نیز کارهای تاثیرگذاری از خود به جا گذاشته است‪.‬‬ ‫دهکردی این روزها یک نمایش پر بازیگر به نام «هیچ کس‬ ‫نبود بیدارمان کند» روی صحنــه دارد‪ .‬در این نمایش فریبا‬ ‫متخصص‪ ،‬الهــام پاوه نژاد‪ ،‬پیام دهکــردی‪ ،‬رضا موالیی‪،‬‬ ‫خاطره حاتمی‪ ،‬محمدرضا علی اکبــری‪ ،‬عارفه لک‪ ،‬نیکی‬ ‫نصیریــان‪ ،‬نیلوفر دربنــدی و اماندا موســوی نقش افرینی‬ ‫می کنند‪« .‬هیچ کس نبود بیدارمان کند» نوشته محمدامیر‬ ‫یاراحمدی اســت و زندگی خانواده ای در سال های دهه ‪30‬‬ ‫را روایت می کند؛ روایتی از انســان معاصــر و رنج هایش‪...‬‬ ‫نمایش هیچ کس نبــود بیدارمان کند هر روز ســاعت ‪ 21‬در‬ ‫تماشاخانه باران به صحنه می رود‪.‬‬ ‫تونل‬ ‫فاطمه معتمد اریا در نمایش تونل به کارگردانی سیامک‬ ‫احصایی یکی از بازیگران اصلی اســت‪ ،‬امــا او تنها بازیگر‬ ‫ابهام شاعرانه‬ ‫ایا اشعار نیما یوشیج کپی بود؟‬ ‫«سه جلسه تراپی» تازه ترین کار افسانه ماهیان از روز‬ ‫یکشنبه در سالن چهارســو مجموعه تئاترشهر اجرا می شود‪.‬‬ ‫این نمایش که تا ‪ 12‬تیر روی صحنه می ماند‪ ،‬نوشــته نغمه‬ ‫ثمینیاست‪.‬درایننمایشصابرابر‪،‬احمدساعتچیانوالهام‬ ‫کردا به عنوان بازیگر حضور دارنــد‪ .‬در این اثر با روایت های‬ ‫دراماتیک همراه با تخیل به مســاله رجعت انســان امروزی‬ ‫به یک ســری از اصول بنیادی زندگی که بــه خاطر زندگی و‬ ‫مدرنیسم انها را گم کرده‪ ،‬پرداخته می شود و این روایت ها در‬ ‫چارچوب قصه از زبان زنی که دچار چنین مشکالتی‬ ‫در زندگی اش شــده مطــرح می شــود‪.‬این نمایش‬ ‫اقتباسی از داســتان «میمون شــیناگاوا» هاروکی‬ ‫موراکامی است که پس از گذشت دو سال از نگارش و‬ ‫اجرای ان در جشنواره تئاتر فجر با تغییرات عمده ای‬ ‫یر سد‪.‬ماهیان در مورد تغییراتی‬ ‫به اجرای عمومی م ‬ ‫که در این نمایش داده شده اســت گفته‪ «:‬با اینکه‬ ‫دو سال از اجرای یک نمایش می گذرد مطمئنا برای‬ ‫اجرای مجدد‪ ،‬کار دچار تغییــرات عمده ای خواهد‬ ‫شــد‪ .‬اصوال یک کارگردان دوســت دارد کارش را با‬ ‫تغییرات تازه ای روبه رو کند و ان را متناسب با فضای‬ ‫جامعهبهمخاطبارائهدهد‪.‬ایننمایشنیزنسبتبه‬ ‫اجرای جشنواره دچار تغییرات بنیادینی شده است‪».‬‬ ‫نمایش«سهجلسه تراپی»هرروزساعت‪ 19‬درسالن‬ ‫چهارسو تئاتر شهر روی صحنه می رود‪.‬‬ ‫فهرست‬ ‫مرداب) و حتی پیش از ان در‪( ۱۳۱۲‬شعر ستاره صبح) عرضه‬ ‫کرد و نیما‪ ،‬در ارزش احساسات ان شعر را در میان تجربه های‬ ‫نو معاصران‪ ،‬دلچسب و حساس خواند‪ ،‬یکی از پیشاهنگان‬ ‫این تحول بوده است‬ ‫حرف اصلی شــفیعی کدکنی اینجا خودش را نشــان‬ ‫می دهد که‪« :‬قدری شجاعت الزم دارد و اندکی هم احتیاط‬ ‫که کســی امروز بگوید و از غوغای «عوام روشنفکر» نترسد‬ ‫که شاید بشود تاثیر اندکی از بعضی شــعرهای خانلری را بر‬ ‫بعضی از شعرهای نیما‪ ،‬در سال های بعد از شهریور ‪،۱۳۲۰‬‬ ‫دید‪.‬ظاهرا در تاریخ ادب فارسی‪ ،‬کفری صریح چنین که من‬ ‫حدجنون‪،‬‬ ‫گفتمکسینگفتهاستوچنینخرقاجتماعی‪،‬در ّ‬ ‫هیچکس مرتکب نشده است که دست کم‪ ،‬در یکی دو شعر‪،‬‬ ‫نیما را متاثر از خانلری بداند ولی برای من‪ -‬با همه ارادتی که‬ ‫به نیما دارم و با همه ستایشی که نسبت به عظمت او همیشه‬ ‫نشان داده ام‪ -‬یک مساله همیشه جای بحث بوده است و من‬ ‫از مطرح کردن ان هیچ پرهیز و پروایی ندارم تا نسل های اینده‬ ‫درباره ان به شــیوه های علمی تحقیق کنند؛ اینده مطالعات‬ ‫ادبی و علوم انســانی از کشــف این گونــه حقیقت ها عاجز‬ ‫نخواهد بود‪ .‬ان کفر بزرگ و ان ذنب الیغفر این است که «در‬ ‫مورد اثار نیما یوشــیج» چه نظم او و چه نثر او‪ ،‬مالک اعتبار‬ ‫«تاریخ نشر» ان هاست و نه تاریخی که در پای انها نهادهشده‬ ‫است»‪ .‬نیما با نامه ها و یادداشت های روزانه اش به ما ثابت‬ ‫کرده است که با همه مقام شامخ هنری اش‪ ،‬در رعایت «حق‬ ‫وحقیقت»چندانهم«عادلومعصوم»نبودهاستوبعضااز‬ ‫تهمت زدن به دیگران‪ ،‬گویا در لحظه های خشم و کین‪ ،‬پروا‬ ‫و پرهیز نداشته است‪ .‬به همین دلیل تاریخ ان نامه ها و تاریخ‬ ‫حد زمان انتشارشان اعتبار دارد و الغیر‪».‬‬ ‫ان شعرها‪ ،‬فقط در ّ‬ ‫او همچنین برای اثبات حرفــش‪ ،‬نمونه های دیگری‬ ‫هم دارد‪« :‬پیشــنهاد یا پرسش یا شــبهه یا هر چه اسمش را‬ ‫می خواهید بگذارید‪ ،‬من می خواهم بگویم که احتماال نیما‬ ‫یوشیج شعر «با غروبش» را بعد از خواندن شعر خانلری سروده‬ ‫اســت؛ چنان که تردیدی ندارم که «حرف های همسایه»‬ ‫را – با هر تاریخی که در زیر انها نهاده‪ -‬به تاثیر از «چند نامه به‬ ‫شاعری جوان» ریلکه و ترجمه خانلری که در ‪ ،۱۳۲۰‬انتشار‬ ‫یافته نوشته است؛ البته بنده غافل از این نیستم که نیما هم‬ ‫زبان فرانســه تا حدی می دانســته و ممکن است نامه های‬ ‫ریلکه را در زبان فارسی خوانده باشد و بگذارید این کفر دیگر‬ ‫را همین جا بگویم که به نظر من بخش های اصلی و محوری‬ ‫«ارزشاحساسات»هم ترجمهازادو«بفهمی نفهمی»ازیک‬ ‫کتاب فرانسوی است که مطالبی از کتابی نظیر دایره المعارف‬ ‫اســام (چاپ اول)‪ ،‬درباره شــعر معاصر ترک و عرب بر ان‬ ‫افزوده شده است‪».‬‬ ‫مثلث | شماره ‪266‬‬ ‫نمایش «زبان اصلی» به نویسندگی و کارگردانی رسول‬ ‫کاهانی با بازی ازاده صمدی‪ ،‬بهرنگ علوی و سعید زارعی از‬ ‫‪ ۲۰‬خرداد در تماشاخانه باران روی صحنه رفته است‪ .‬نمایش‬ ‫«زبان اصلی» یک داستان رئالیستی است که با قاب های تو‬ ‫در تو تلفیق شده و قصه زندگی یک زوج را نشان می دهد که‬ ‫بعد از گذشت چند سال از زندگی مشترک شان با مشکل روبه رو‬ ‫شده اند و قرار است از هم طالق بگیرند‪.‬‬ ‫کاهانی کارگــردان جوان ایــن تیم در مــورد انتخاب‬ ‫بازیگران تئاترش گفته است‪« :‬خانم صمدی بازیگر بسیار‬ ‫خوبی هستند و نیازی به گفتن من در این مورد نیست‪ .‬ایشان‬ ‫قبال خودشــان را ثابت کرده انــد‪ .‬بقیه گــروه بازیگران هم‬ ‫همین طور‪.‬بر اساسمتنتک تکبازیگرهاانتخابشده اند‪.‬‬ ‫هم متن این گروه بازیگری را می طلبید و هم خودشان متن‬ ‫را دوست داشتند‪».‬‬ ‫البته ســالن های تئاتــر در ایــن روزها تنهــا متعلق به‬ ‫چهره های نامی نیســت و بازیگران جوان هــم فرصت این‬ ‫را دارنــد که هنر خــود را به نمایــش بگذارند در یکــی از این‬ ‫نمایش ها‪ ،‬رضا ثروتی که انتظــار می رفت نمایش «رومی»‬ ‫خود را سرانجام امسال به صحنه بیاورد‪ ،‬با نمایش دیگری با‬ ‫نام «فهرست» میزبان مخاطبان خود خواهد بود‪« .‬فهرست»‬ ‫هم از روز یکشــنبه هر شــب از ســاعت ‪ 21‬با مجموعه ای از‬ ‫بازیگرانی که بیشــتر انها برای اولین بار به صحنه می روند در‬ ‫تاالر حافظ میزبان عالقه مندان است‪ .‬نویسندگی این نمایش‬ ‫را به جز رضا ثروتی ‪ ،‬پیمان قدیمی و امیراحمد قزوینی برعهده‬ ‫داشته اند‪« .‬فهرست» روایت رهبر ارکستری است که در صدد‬ ‫ساخت قطعه ای برای مردگان است ؛ قطعه ای که او را به انزوا‬ ‫می کشاند و با مردگانش مواجه می کند‪.‬‬ ‫دیدار‬ ‫مقاله ای که دکتر محمدرضا شفیعی کد کنی به عنوان‬ ‫مقدمه برکتاب «گزیده اشعار ناتل خانلری» نوشته خبر ساز‬ ‫شــد‪ .‬شــفیعی کدکنی در ایــن مقالــه می گویــد‪« :‬نیما با‬ ‫یادداشــت های روزانه اش به مــا ثابت کرده کــه در رعایت‬ ‫«حــق و حقیقت» چندان هــم «عادل و معصــوم» نبوده و‬ ‫برخی اشعارش را پس از خوانش اشعار ناتل خانلری سروده‬ ‫است‪ ».‬شفیعی کدکنی در ابتدای مقاله به نقش ناتل خانلری‬ ‫در ادبیات معاصر اشــاره می کند ومی نویسد‪ «:‬خانلری را در‬ ‫کنار نیما و گلچین گیالنی باید از نخستین شاعرانی به شمار‬ ‫اورد که مفهوم تجدد در شعر را عمال ادراک کردند و برای به‬ ‫سامان رساندن ان کوشیدند‪.‬‬ ‫راستیدربرابرحجمانبوهحرف هاییکهدربرابرنیمازده‬ ‫شده است و عوامل سیاسی و شخصی را بعدها باید از حق ان‬ ‫بزرگ جدا کرد‪ .‬برای خانلری هیچ حقی نباید قائل شد؟ هیچ‬ ‫عاقل نپسندد که چنین داوریی داشته باشیم‪ .‬حق این است‬ ‫که خانلری با نمونه هایی از شعر نو‪ ،‬که از ‪( ۱۳۱۶‬شعر ماه در‬ ‫زبان اصلی‬ ‫سه جلسه تراپی‬ ‫‪79‬‬ ‫بازار‬ ‫بانک انصار حامی سی امین دوره مسابقات‬ ‫قران کریم نیروهای مسلح‬ ‫سی امین دوره مسابقات سراسری قران کری م نیروهای‬ ‫مســلح که در ‪ 10‬رشته شــامل حفظ جزء ‪ 20 ،15 ،10 ،5‬و‬ ‫حفظ کل قران کریم و رشــته های تحقیــق‪ ،‬ترتیل‪ ،‬اذان‬ ‫و مفاهیم ســطح یک و دو و با شــرکت بیــش از ‪ 200‬نفر از‬ ‫حافظان‪ ،‬قاریان و اشــنایان با مفاهیم قرانی پایور و وظیفه‬ ‫منتخب از ارتش‪ ،‬سپاه پاسداران‪ ،‬نیروی انتظامی و وزارت‬ ‫دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح‪ ،‬به میزبانی سپاه پاسداران‬ ‫انقالب اسالمی برگزار شده بود‪ ،‬به پایان رسید و بانک انصار‬ ‫با حمایت خود از ایــن رویداد قرانی‪ ،‬بار دیگــر تعهد خود را‬ ‫نسبت به انجام مسئولیت های اجتماعی و فرهنگی خود‪ ،‬به‬ ‫ویژه حافظان امنیت و مرزهای کشو ر نشان داد‪.‬‬ ‫به گــزارش اداره کل بازاریابی و تبلیغات‪ ،‬در مراســم‬ ‫اختتامیه این رقابت ها که با حضور حجت االسالم صفایی‪،‬‬ ‫رئیس دفتــر عقیدتی ‪-‬سیاســی فرماندهی معظــم کل قوا‪،‬‬ ‫حجت االسالم ال هاشم‪ ،‬رئیس سازمان عقیدتی‪ -‬سیاسی‬ ‫ارتش و جمعی از فرماندهان و مســئوالن نیروهای مســلح‬ ‫در محل ستاد فرماندهی سپاه پاســداران برگزار شد؛ ارتش‬ ‫جمهوری اسالمی ایران هم در بخش کارکنان پایور‪ ،‬هم در‬ ‫بخش کارکنان وظیفه و هم در مجموع رقابت های تیمی در‬ ‫بین نیروهای مسلح رتبه اول را به دست اورد‪.‬‬ ‫امام جمعه اصفهان در دیدار با مدیران بانک مهر اقتصاد‪:‬‬ ‫بازار‬ ‫‪80‬‬ ‫مثلث | شماره ‪266‬‬ ‫همه باید به اسالمی شدن بانک ها کمک کنیم‬ ‫مدیرعامــل و معاونیــن بانک مهر اقتصاد بــا نماینده‬ ‫ولی فقیه در استان اصفهان دیدار کردند‪.‬‬ ‫به گزارش روابــط عمومی بانک مهر اقتصاد اســتان‬ ‫اصفهان‪ ،‬ایت اللــه طباطبایی نــژاد ‪ -‬نماینــده ولی فقیه در‬ ‫استان و عضو مجلس خبرگان رهبری ‪ -‬در این دیدار با تقدیر‬ ‫ک گفــت‪« :‬بانک مهر اقتصاد به عنوان یک‬ ‫از اقدامات بان ‬ ‫بانک ارزشــی و با دارا بودن نیروهای والیی‪ ،‬باید به عنوان‬ ‫الگویی مناسب برای سایر بانک های کشور تبدیل شود‪».‬‬ ‫ایت الله طباطبایی نژاد افــزود‪« :‬بانک مهر اقتصاد با‬ ‫مدیران انقالبی و کارکنان بسیجی که در اختیار دارد می تواند‬ ‫همانند گذشــته در اجرای منویات رهبر انقالب در سیستم‬ ‫بانکی کشور نقش افرین باشد‪».‬‬ ‫امام جمعه اصفهان با بیان اینکه برخی از عملیات های‬ ‫بانکی به ظاهر اسالمی است اما در باطن با ربا فرقی ندارد‪،‬‬ ‫افزود‪« :‬شــما مدیران ارزشی باید در راســتای ارائه الگوی‬ ‫کامل بانکداری اســامی بیش از پیش تالش کنید و اجازه‬ ‫ندهید حتی گوشــه ای از فعالیت های بانکی غیر اســامی‬ ‫باشد‪».‬‬ ‫وی خاطر نشــان کــرد‪« :‬حتــی اگــر ‪ 90‬درصــد از‬ ‫فعالیت های بانکی بدون ربا باشد ولی ‪ 10‬درصد از ان دارای‬ ‫ایراد فقهی باشــد‪ ،‬تمــام فعالیت های بانکی را زیر ســوال‬ ‫می برد‪».‬‬ ‫نماینده ولی فقیه در اســتان اصفهــان تصریح کرد‪:‬‬ ‫«همه باید دست به دســت هم دهیم تا به اســامی شــدن‬ ‫بانک ها و انجام وظایف اصلی که همان صیانت از پول های‬ ‫مردم است کمک نماییم‪».‬‬ ‫وی تاکید کرد‪« :‬مجموعه بانک مهر اقتصاد به عنوان‬ ‫یک مجموعه انقالبی و ارزشی باید همانند گذشته با تاسی‬ ‫از منویات مقام معظم رهبری به وظایف خود در قبال حمایت‬ ‫از تولید عمل کند‪».‬‬ ‫عضو مجلس خبرگان رهبری در پایان وظیفه مجموعه‬ ‫بانک مهر اقتصاد را بســیار سنگین دانســت و یاداور شد‪:‬‬ ‫«تمام مشــکالت کنونی کشــور مربوط به عمل نکردن به‬ ‫دستورات اســامی اســت و امیدواریم بانک مهر اقتصاد‬ ‫همانند گذشــته در اجرای دســتورات اســامی در سیستم‬ ‫بانکی پیشرو باشد‪».‬‬ ‫گفتنی اســت‪ ،‬دکتر غالمحســن تقی نتاج در ابتدای‬ ‫این دیدار ضمن ارائه گزارشی با اشاره به اقدامات بانک مهر‬ ‫اقتصاد در راســتای قانون عملیات بانکی بــدون ربا و ارائه‬ ‫امار اقدامات انجام شده در راســتای سند اقتصاد مقاومتی ‬ ‫بیان کــرد‪« :‬چنانچه موازین شــرعی به طــور صحیح اجرا‬ ‫شــوند‪ ،‬بانک ها و صنعت به راحتی می توانند با رعایت جنبه‬ ‫اقتصادی‪ ،‬به فعالیت خود ادامه دهند‪».‬‬ ‫وی افزود‪« :‬در این راســتا تا کنــون دو مرتبه در متن‬ ‫قراردادها بازنگری اساسی صورت گرفته و بر اساس فتوای‬ ‫امام راحل و مقام معظم رهبری تنظیم شده است‪».‬‬ ‫مدیرعامل بانک مهر اقتصاد گفت‪« :‬قانون عملیات‬ ‫بانکی بدون ربا تا کنــون در بانک مهر اقتصاد اجرا شــده و‬ ‫این مرحله مقدمه ای برای پیاده ســازی و اجرای بانکداری‬ ‫اسالمی است و در صدد هســتیم تا اقدامات اساسی در این‬ ‫زمینه انجام دهیم‪».‬‬ ‫نتاج همچنین ابراز کرد‪« :‬در حــوزه اقتصاد مقاومتی‬ ‫با هماهنگی ســازمان بسیج سازندگی تســهیالت ‪ 10‬تا ‪30‬‬ ‫میلیون تومانی در راستای کمک به اقتصاد خانوارها و بخش‬ ‫کشاورزی به عموم واجدین شرایط ارائه شده است‪».‬‬ ‫در ادامه دکتر حمیدرضا نجف پــور – معاون اعتبارات‬ ‫بانک ‪ -‬با اشــاره به رویکردهای اقتصادی و خدماتی بانک‬ ‫در ارائه تســهیالت به مشــتریان و مرد م بیان کرد‪« :‬بانک‬ ‫مهر اقتصاد با رویکرد خدماتی برای رفع نیازهای احاد مردم‬ ‫در حوزه تحصیل‪ ،‬مسکن‪ ،‬اشــتغال و طرح های مولد‪52 ،‬‬ ‫هزار میلیارد تومان طی بیش از ‪ 10‬میلیون فقره تسهیالت‬ ‫به مشــتریان پرداخت کرده که این حجم باالی تسهیالت‬ ‫برای تحقق عدالت محوری به اقشار مختلف پرداخت شده‬ ‫است‪».‬‬ ‫معاون اعتبارات بانک مهر اقتصــاد بیان کرد‪« :‬این‬ ‫بانک همچنین با رویکرد اقتصادی بــا اختصاص ‪ 18‬هزار‬ ‫میلیارد تومان تسهیالت به صورت مستقیم به بخش تولید و‬ ‫مولد کشور پرداخت کرده است‪».‬‬ ‫وی ادامه داد‪« :‬بانک مهر اقتصاد با رویکرد خدماتی‬ ‫و اقتصادی توانســته در مجمــوع ‪ 70‬هزار میلیــارد تومان‬ ‫تسهیالت به بخش تولیدی و مولد کشور اعطا کند‪».‬‬ ‫نجف پور بــه تحقیقــات و پژوهش های انجام شــده‬ ‫توسط بانک مهر اقتصاد در خصوص اجرای صحیح قانون‬ ‫عملیات بانکی بدون ربا از سال‪ 86‬تا کنون اشاره کرد و افزود‪:‬‬ ‫«تمامی قراردادهای بانک مهر اقتصاد به تایید شرعی حوزه‬ ‫نمایندگی ولی فقیه رسیده است‪».‬‬ ‫بازار‬ ‫معاون اول رئیس جمهور از مدیرعامل بانک دی‬ ‫تقدیر کرد‬ ‫معاون اول رئیس جمهور در مراسم رونمایی از سامانه‬ ‫چکاوک در بانک مرکزی ضمن تشــکر از دســت اندرکاران‬ ‫اجرای این سامانه از مدیرعامل بانک دی تقدیر کرد‪ .‬‬ ‫به گــزارش اداره کل روابــط عمومی بانــک دی؛ در‬ ‫مراسم رونمایی از ســامانه چکاوک بانک مرکزی جمهوری‬ ‫اســامی ایران که مقــارن با میــاد نیمه شــعبان و رحلت‬ ‫حضرت امام خمینی(ره) برگزار شد‪ ،‬دکتر اسحاق جهانگیری‬ ‫معاون اول رئیس جمهور به مدیرعامل بانک دی دکتر احمد‬ ‫شفیع زاده به عنوان بانک پیشــگام در اجرایی کردن سامانه‬ ‫چکاوک بانک مرکزی لوح تقدیری اهدا و از زحمات ایشان‬ ‫قدردانی کرد‪.‬‬ ‫معاون اول رئیس جمهور در مراسم رونمایی از سامانه‬ ‫چکاوک و مزایای استفاده از این ســامانه در امور مربوط به‬ ‫چک گفت‪« :‬چک یک ابزار مهم مالی برای تســهیل امور‬ ‫تجاری و معامالتی اســت و هرچه بتوانیــم امنیت و اعتماد‬ ‫در زمینه چک را افزایش دهیم‪ ،‬از مسائل و تبعات منفی ان‬ ‫کاسته خواهد شد‪».‬‬ ‫وی در خصوص نظام بانکی کشور تصریح کرد‪« :‬نظام‬ ‫بانکی کشور به دلیل بار سنگینی که برای پیشبرد توسعه بر‬ ‫دوش دارد‪ ،‬نیازمند ابزارها و فناوری های نوین است و باید با‬ ‫به کارگیری این ابزارها بســیاری از مشکالت که هم اکنون‬ ‫مسئوالن و کارکنان بانک ها و نیز مردم را ازار می دهد از میان‬ ‫برداشته شود‪».‬‬ ‫جهانگیری بانــک مرکزی را پیشــتاز در اجرای دولت‬ ‫الکترونیک توصیــف کرد و گفت‪ :‬دولت بــه صورت جدی‬ ‫به دنبال اجرای کامل برنامه های دولت الکترونیک است و‬ ‫برای تسهیل امور و اسایش بیشتر مردم بعد از استقرار این‬ ‫نوع سامانه ها‪ ،‬نظام الکترونیکی قابل قبولی در بانک ها اجرا‬ ‫خواهد شد‪».‬‬ ‫وی با تاکید بر لزوم ورود کشور به دوره رونق اقتصادی‪،‬‬ ‫الزمه تحقق این امــر را تامین منابع مالی دانســت و گفت‪:‬‬ ‫«یکــی از محدودیت هــای اصلی بنگاه هــای اقتصادی‪،‬‬ ‫محدودیت منابع مالی است و باتوجه به مشکالتی که دولت‬ ‫به دلیل تحریم ها و کاهش بهای نفت با ان مواجه اســت‪،‬‬ ‫نمی توان انتظار زیادی از حوزه دولت برای تامین سرمایه در‬ ‫گردش بنگاه های افتصادی داشت‪».‬‬ ‫معاون اول رئیس جمهور اضافه کرد‪« :‬در سال ‪ 94‬باید‬ ‫راهکارهایی پیدا کنیم که نظام بانکی بتواند در جهت کمک‬ ‫به تامین مالی بنگاه های اقتصادی و رونق اقتصادی کشور‬ ‫گام های اساسی بر دارد‪».‬‬ ‫در ادامه مراسم از مدیرعامل بانک دی به عنوان بانک‬ ‫پیشگام در راستای عملیاتی کردن ســامانه چکاوک بانک‬ ‫مرکزی قدردانی و لوح تقدیری به وی اهدا شد‪.‬‬ ‫از ابتدای این طــرح که چهارم دی ماه ‪ 93‬اغاز شــد‪،‬‬ ‫اقداماتی از سوی بانک دی به شرح ذیل به عمل امد‪:‬‬ ‫تهیه نرم افزار گزارش ساز چکاوک توسط کارشناسان‬‫بانک دی‬ ‫ واریز متمرکز وصولی ها در اداره خزانه به تعداد ‪214‬‬‫هــزار و ‪ 927‬فقره به مبلغ ‪ 16‬هــزار میلیارد ریــال از ابتدای‬ ‫اغاز طرح‬ ‫ تعیین وضعیت چک های بانــک دی به تعداد ‪150‬‬‫هزار فقره به مبلــغ ‪ 100‬هزارمیلیارد ریال چک های عادی و‬ ‫رمزدار از ابتدای طرح‬ ‫ تهیه ‪ CD‬اموزشی برای کارشناسان شعب‬‫ پشتیبانی اموزشی و نرم افزاری شعب‬‫ انجــام فعالیت هــای کلــر در اداره خزانــه که باعث‬‫صرفه جویی در وقت شعب شده است‬ ‫به دلیل اجرای موفق طرح چکاوک انجام شد‬ ‫تقدیر رئیس کل بانک مرکزی از مدیرعامل‬ ‫بانک صادرات ایران‬ ‫مثلث | شماره ‪266‬‬ ‫رئیس کل بانک مرکزی اجرای طــرح ملی چکاوک را‬ ‫یکی از افتخارات نظام بانکی در نمایان کردن توانمندی های‬ ‫اجرایی و فنــی در جهت پیشــبرد طرح های ملــی عنوان و‬ ‫خاطرنشان کرد‪« :‬عملیاتی شدن این طرح ملی با هماهنگی‬ ‫تعامل و راه اندازی ســامانه در بیش از ‪ ٢٠‬هزار شعبه و واحد‬ ‫بانکی امــوزش بیش از ‪ ٥٠‬هــزار نفر از کارکنــان بانک ها و‬ ‫تعداد کثیری از همکاران ستادی نظام بانکی بانک مرکزی و‬ ‫شرکت خدمات انفورماتیک تنها در مدت هشت ماه صورت‬ ‫گرفته است‪».‬‬ ‫شایان ذکر اســت؛ این بانک در راستای اجرای طرح‬ ‫مزبور نســبت به برپایی دوره های اموزشی برای کاربران در‬ ‫تهران و استان ها مبادرت کرده و با ایجاد فض ا و تالش در بین‬ ‫همکاران واحد های مختلف و تعامل سازنده با بانک مرکزی‬ ‫ج‪.‬ا‪.‬ا موجب پیشرفت عملکرد مطلوب در زمینه اجرای طرح‬ ‫ملی چکاوک شده ا ست‪».‬‬ ‫بازار‬ ‫در مراســم افتتاح طرح ملــی چکاوک که بــا حضور‬ ‫دکتــر جهانگیری معــاون اول رئیس جمهور‪ ،‬دکتر ســیف‬ ‫رئیس کل بانک مرکــزی‪ ،‬مدیران عامــل و اعضا ی هیات‬ ‫مدیره بانک های کشــور و شــماری از نماینــدگان مجلس‬ ‫شورای اسالمی در بانک مرکزی ج‪.‬ا‪.‬ا برگزار شد با اهدا ی‬ ‫لوح تقدیر به مدیرعامل بانک صادرات ایران به دلیل نقش‬ ‫و عملکرد مطلوب این بانک در اجــرای موفق طرح مذکور‬ ‫تقدیر به عمل امد‪.‬‬ ‫به گــزارش روابط عمومــی بانک صــادرات ایران در‬ ‫مراســمی که با حضور معاون اول رئیس جمهوری‪ ،‬رئیس‬ ‫کل بانک مرکزی و مدیران شبکه بانکی برگزار شد از سامانه‬ ‫تصویربرداری فیزیک چک (چکاوک) رونمایی و با اهدای‬ ‫لوح تقدیر به اسماعیل لـــله گانی‪ ،‬مدیرعامل این بانک به‬ ‫دلیل اجرای موفق و بستر سازهای الزم در خصوص استقرار‬ ‫طرح مذکور تقدیر به عمل امد‪.‬‬ ‫ی در ســخنانی نظام بانکــی را دارای‬ ‫دکتــر جهانگیر ‬ ‫مسئولیت سنگین در پیشبرد توســعه کشور معرفی و عنوان‬ ‫کرد‪« :‬برای انجام این مسئولیت بانک ها باید به فناوری های‬ ‫نوین مجهز و مسلط شوند و با به کارگیری این ابزارها بسیاری‬ ‫از دغدغه های شبکه بانکی و مسئوالن برطرف خواهد شد‪».‬‬ ‫وی افزود‪« :‬طبق گزارش های بانک مرکزی با استقرار‬ ‫‪ ٩‬سامانه تا پایان سال ‪ ١٣٩٤‬نظام بانکداری الکترونیک در‬ ‫شبکه بانکی کامل خواهد شد‪ ».‬معاون اول رئیس جمهور‬ ‫از زحمات بانک مرکــزی به عنوان نهاد اصلــی و تاثیرگذار‬ ‫در هدفگــذاری کاهش تــورم قدردانی و تصریــح کرد‪« :‬با‬ ‫سیاســت های دولت و بانــک مرکزی توانســتیم انضباط را‬ ‫در سیستم پولی و مالی کشــور ایجاد کنیم اما هنوز از بابت‬ ‫برداشــت های نظام بانکی از منابع بانــک مرکزی که عامل‬ ‫اصلی رشد پایه پولی است‪ ،‬دغدغه هایی داریم‪».‬‬ ‫معــاون اول رئیس جمهــور هدفگــذاری مهم دولت‬ ‫برای ســال جاری را رونــق اقتصادی عنوان کــرد و گفت‪:‬‬ ‫«سیاســت های رونق اقتصادی به صــورت کامل و دقیق‬ ‫در ‪ ١٧٧‬بند تدوین و وظایف دولت و دســتگاه ها برای رونق‬ ‫اقتصادی کشور به طور مشخص در ان تصریح شده است‪».‬‬ ‫سیف در ســخنانی با تاکید بر اهمیت عملیاتی شدن‬ ‫چــکاوک به عنــوان اخریــن حلقــه تکمیل کننــده زنجیره‬ ‫پرداخت های غیر نقدی در منظومه سامانه های الکترونیکی‬ ‫افزود‪« :‬با راه اندازی چکاوک در استان خراسان رضوی که‬ ‫ پنجم خرداد ماه صورت گرفــت‪ ،‬تمام چک های بین بانکی‬ ‫در سراسر کشور در چارچوب طرح نظام جامع پرداخت و به‬ ‫صورت الکترونیکی مبادله و تسویه می شوند‪».‬‬ ‫سیف ایجاد ســامانه چکاوک را طرحی بلند پروازانه با‬ ‫زمان بندی کوتاه مدت توصیف کرد و گفت‪« :‬سامانه چکاوک‬ ‫مطابق بــا اخرین دســتاوردهای فنی در ســطح بین الملل‬ ‫تصویربرداری از چک و انتقال داده و تصاویر بین واحد های‬ ‫بانکی در ســاختاری متمرکز و یکپارچه در سراســر کشور با‬ ‫استفاده از زیر ســاخت قدرتمند شــبکه ارتباطی بین بانکی‬ ‫مد نظر قرار گرفت‪».‬‬ ‫‪81‬‬ ‫‪84‬‬ ‫بازار‬ ‫مثلث | شماره ‪266‬‬ ‫بازار‬