روزنامه صمت شماره 272

‫تالش برای‬ ‫دو قطبیکردن ‪96‬‬ ‫هفتهنامهخبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال پنجم‪ /‬شماره دویست و هفتاد و دو‪10/‬مرداد ‪ 88 /1394‬صفحه‪5000/‬تومان‬ ‫وین‪ ،‬حاصل مقاومت‬ ‫در سوریه‬ ‫عبدالله شهبازی‪ ،‬مسعود رضایی و جواد‬ ‫منصوری توافق وین را با قراردادهای‬ ‫تاریخی مقایسه کردهاند‬ ‫ریشههای جدال‬ ‫احمدینژاد – جهانگیری‬ ‫کجاست؟‬ ‫ائتالف‬ ‫الریجانی – روحانی‬ ‫قویتر می شود‬ ‫حملهشدیدالریجانیبه‬ ‫منتقدانشنشانهچیست؟‬ ‫گفتوگوی مثلث درباره سیاست خارجی و داخلی با محمدصادق خرازی‬ ‫برخی دولتیها از‬ ‫اصالحات عبورکردهاند‬ ‫روحانی شکست احتمالی مذاکرات را گردن نظام نمیانداخت‬ ‫روحانـی نبایـد نقـش اپوزیسـیون را بازی کند ‪ /‬عارف را بیشـتر شـخصیت علمی میدانم تا سیاسـی‪ .‬رئیس‬ ‫مجلـس بایـد سیاسـی باشـد ‪ /‬الریجانـی در زمین گیر شـدن احمدی نژاد نقـش داشـت ‪ /‬اگر الریجانـی را در‬ ‫خمره عسل اصالحطلبی هم وارد کنیم باز هم یک اصولگراست ‪ /‬کرباسچی در انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫هفتم‪ ،‬از ریشـهری دفاع می کرد ‪ /‬کسـانی را می شناسـم که در دورانی که سـفیر بودم با خارجیها مذاکره‬ ‫میکردنـد و گـرا میدادند‬ ‫فرصتطلبی پلیس بد‬ ‫امدن فابیوس به ایران‬ ‫نشانهچیست؟‬ ‫هجوم امریکن الیف استایل‬ ‫کدام برندهای امریکایی در ایران‬ ‫فعالهستند؟‬ ‫نباید ذوقزده شد‬ ‫گفتوگوی مثلث با محمد خوشچهره‬ ‫درباره اقتصاد پساتحریم‬ ‫اهدافانتخاباتی‬ ‫چرا ترکیه به داعش حملهکرد؟‬ ‫جلد‬ ‫دوم‬ ‫تالش برای‬ ‫دو قطبی کردن ‪96‬‬ ‫ریشه هایجدال‬ ‫احمدی نژاد – جهانگیریکجاست؟‬ ‫طراح‪ :‬مهدیه فرهادکیایی‬ ‫اسالم‪،‬مقصداصلی‬ ‫وکذلکجعلنکمامهوسطالتکونواشهداعلیالناس‬ ‫ویکونالرسولعلیکمشهیدا‬ ‫هفته نامه سیاسی‪ ،‬فرهنگی با رویکرد خبری‪ ،‬تحلیلی‬ ‫صاحب امتیاز و مدیر مسئول‪ :‬مصطفی اجورلو‬ ‫سردبیر‪ :‬سعید اجورلو‬ ‫االن وقتی اســت که مــا بخواهیم این‬ ‫کشــور را از این اشــفتگیهایی که دارد نجات‬ ‫بدهیم‪ ،‬باید همه وجهۀ نظر را به اسالم بکنیم؛‬ ‫تمام مقصد اســام باشــد‪ .‬اســام است که‬ ‫می‏تواند ما را به سعادت دنیا و اخرت برساند‪.‬‬ ‫اســام اســت که برای ما ازادی ـ یک ازادی‬ ‫سالم‪ ،‬ازادی صحیح ـ تامین می‏کند‪ .‬اسالم‬ ‫اســت که می‏تواند ما را مســتقل کند‪ .‬اسالم‬ ‫اســت که می‏تواند روح ما را قــوی کند‪ ،‬و به‬ ‫تبع ان جسم ما هم قوی بشــود‪ .‬ما همه االن‬ ‫محتاج به این هستیم که در این اشفتگیهایی‬ ‫که البته بعد از هر انقالب اشــفتگیها هســت‬ ‫ِ‬ ‫انقالب کم‏اشــفتگی اســت‬ ‫و بحمدال ّل ‏ه انقالب ایران یک‬ ‫اشفتگی هست اما نه مثل انها که در جاهای دیگر‪ ،‬انقالبات‬ ‫دیگر بوده است‪ .‬انقالب روسیه و انقالب فرانسه ضایعاتش‬ ‫خیلی بوده اســت‪ .‬بحمدال ّله‏ ایران‪ ،‬ان هم از برکت اسالم‬ ‫اســت؛ برای اینکه این مردمی که انقالب کردند اســامی‬ ‫بودند؛ مردمی نبودند که بخواهند بیجا خرابکاری بکنند؛ به‬ ‫حد خودشان کردند‪ ،‬به ان اندازه‏ای که مفید بود می‏کردند‪،‬‬ ‫به ان اندازه‏ای که مجاز بود می‏کردند‪ .‬ولهذا بعد از انقالب‬ ‫اینطور اشــفتگیهایی کــه در جاهــای دیگر بــود‪ ،‬اینطور‬ ‫اشفتگیها نیست‪ .‬البته یک گوشه‏هایی از ان رژیم باز باقی‬ ‫اســت‪ ،‬و یک عمالی هم از خارجیها باز در بیــن مردم باقی‬ ‫هست لکن ان هم باید به همت ملت‪ ،‬به همت همه ـ با هم ـ‬ ‫این اشفتگیها ان‏شاءال ّله‏ رفع بشود‪ ،‬و بعد هم با همت همه‬ ‫‪10- 19‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫هجومامریکنالیفاستایل‬ ‫وداع پژو با بازار ایران‬ ‫مرگرهبریک چشمطالبان‬ ‫قتلاخالق‬ ‫‪20- 25‬‬ ‫گفتارها‬ ‫فراردموکرات هاازجنگ‬ ‫کنگرهنمی تواندجلویتوافقرابگیرد‬ ‫«یونان»؛اسمرمزگذاربهاروپایجدید‬ ‫ماداریمگممی شویم‬ ‫‪24- 53‬‬ ‫سیاست‬ ‫برخیدولتی هاازاصالحاتعبورکرده اند‬ ‫تالشبرایدوقطبیکردن‪96‬‬ ‫نبردبایاراناندک‬ ‫ائتالفالریجانی‪-‬روحانیقوی ترمی شود‬ ‫مثلث؛ هفته نامه ای خبری‪ ،‬تحلیلی اســت که سعی دارد روایتی‬ ‫منصفانه و عادالنه از واقعیت ها ارائه دهد‪ .‬نامش تمثیل و اشاره ای‬ ‫اســت به سه ضلع اســتقالل‪ ،‬ازادی و جمهوری اســامی‪ .‬مرامش‬ ‫تقویت گفتمان انقالب اســامی‪ ،‬چارچوبش اســام‪ ،‬انقالب‪ ،‬امام و‬ ‫رهبری‪ ،‬ارمانش گسترش و سیادت اســام خواهی در سراسر جهان و‬ ‫عزت مسلمانان‪ ،‬توسعه و پیشرفت ایران اسالمی و رفاه مردم شریف‬ ‫ایــران و رونــق گرفتن عدالت‪ .‬مــرزش رواداری و تالیــف قلوب اهالی‬ ‫انقالب و ایستادگی در برابر مقابالن گفتمانی و عملی نظام و سیاق‬ ‫و مشــرب مان نجابت قلم و روزنامه نگاری مومنانه و تالش در جهت‬ ‫رونق گرفتن ســنت گفت وگــو میان فرهیختگان و نخبگان کشــور‬ ‫است‪ .‬امیدواریم که در روایت مان صادق‪ ،‬بر مرام مان مستمر و دائم‪،‬‬ ‫بر چارچوب مان مســتقر‪ ،‬بر ارمان مان مومن‪ ،‬بر مرزهایمان مراقب و‬ ‫هوشیاروبرسیاق ماناستواربمانیم‪.‬‬ ‫تحریریه‪:‬‬ ‫دبیرتحریریه‪:‬مصطفیصادقی‬ ‫سیاست‪ :‬مصطفی صادقی(دبیر)‪ -‬علی حاجی ناصری‪ -‬امیدکرمانی ها‬ ‫ی اسالم‬ ‫حنیف غفاری‪ -‬داوود حشمتی ‪ -‬زهره دیانی ‪ -‬مینا عل ‬ ‫فرهنگ و اقتصاد‪ :‬علیرضا بهرامی(دبیر) ‪ -‬فاطمه کریمخان ‪-‬‬ ‫سارا میرشجاعی ‪ -‬شیما غفاری ‪ -‬مسعود نجفی ‪ -‬محمدصادق لواسانی‬ ‫تاریخ و گفتارها‪ :‬مصطفی شوقی(دبیر)‪ -‬زهیر توکلی ‪ -‬حمید عزیزی‬ ‫بین الملل ‪ :‬سعیده سادات فهری (دبیر)‬ ‫دیدار‪ :‬افشین خماند(دبیر)‬ ‫ورزش‪ :‬مهدی ربوشه (دبیر)‬ ‫بازار‪ :‬محمد شکراللهی (دبیر)‬ ‫مشاور هنری ‪ :‬نیما ملک نیازی ‬ ‫سازندگی شــروع بشود‪ ،‬به همت همه‪ ،‬اســام انطوری که‬ ‫خدای تبارک و تعالی امر فرموده است تحقق پیدا بکند‪.‬‬ ‫همکاری برای ساختن کشوری الهی‬ ‫االن الفاظ است‪ ،‬باز پا را از الفاظ بیرون نگذاشته‏ایم[به]‬ ‫جمهوری اسالمی رای هم دادیم اما ان معنا و ان محتوایی که‬ ‫باید تحقق پیدا بکند باز نشده است‪ .‬االن اشفتگیها همه جور‬ ‫هست‪ .‬تحول الزم دارد از همه چیز ان‪ ،‬که بخواهد بشود همۀ‬ ‫ان اثار طاغوتی‪ ،‬که در همه جا االن هســت‪ ،‬االن هم اثار در‬ ‫همه جا هست‪ ،‬همۀ اینها باید متحول بشود؛ تا اینکه اسالم به‬ ‫اینطوری که‪ ،‬به ان چهرۀ زیبایی که دارد تحقق پیدا بکند؛ یک‬ ‫مملکت الهی بشود در مقابل یک مملکت طاغوتی‪ .‬طاغوت را‬ ‫که از بین بردید‪ ،‬باید به جای ان یک مملکت اسالمی و یک‬ ‫مملکت الهی درست بشود‪ .‬مقابل طاغوت‪ ،‬ال ّل ‏ه است‪.‬‬ ‫ِ‬ ‫مملکت «ال ّله‏» پیدا بشــود‪،‬‬ ‫با رفتن «طاغــوت» باید‬ ‫مملکت الهی پیدا بشود‪ .‬و ان هم با همت همه است‪.‬‬ ‫[نه]روحانیــون می‏توانند تنها کار را انجــام بدهند و نه‬ ‫دولت می‏تواند تنهایی انجام بدهد و نه قشری از اقشار‬ ‫ملت‪ .‬همان طوری که همه پیش بردید‪ ،‬با هم مسئله را‬ ‫پیش بردید‪ ،‬با هم پیروزی را تا این حدود ایجاد کردید‪،‬‬ ‫نایل شدید به پیروزی‪ ،‬باز هم با هم باید این قافله را به‬ ‫منزل برسانید‪ .‬اگر با هم نباشید‪ ،‬اگر این قوا همه با هم‬ ‫مجتمع نشوند‪ ،‬نمی‏توانند کار انجام بدهند‪.‬‬ ‫تاریخ‪1358/03/08 :‬‬ ‫محل‪ :‬قم‬ ‫حضار‪ :‬ورزشکاران ورزش باستانی‬ ‫سیاست های ایران در سوریه عامل توافق وین‬ ‫مقاومت واژه گمشده دیپلماسی در دوران قاجار‬ ‫پایبندی غربی ها به قطعنامه توهم است‬ ‫‪64-73‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫‪58- 63‬‬ ‫تاریخسیاسی‬ ‫نباید ذوق زده شد‬ ‫خونسردی بازار‬ ‫در جست وجوی راستی‬ ‫چینی ها به ما پشت نکردند‬ ‫‪74-79‬‬ ‫بینالملل‬ ‫فرصت طلبی پلیس بد‬ ‫عصر عادی سازی‬ ‫دکترین تعامل سازنده‬ ‫تدارک برای انتخابات زودهنگام‬ ‫گرافیک و صفحه ارایی‪ :‬فاطمه قنائی ‪ -‬علی اجورلو‬ ‫و افشین جم‬ ‫پردازش تصاویر‪ :‬هومن سلیمیان‬ ‫عکس‪ :‬امیر طالیی کیوان‪ -‬عدنان جعفری و محمد برنو‬ ‫ویرایش‪ :‬ژیال شاکری ‪ -‬امیر عزیزی و نرگس حاجیلو‬ ‫حروفچینی‪ :‬داود حشمتی‬ ‫مدیر مالی‪ :‬محمد پالیزدار‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬محمد شکراللهی‬ ‫بازرگانی و بازاریابی‪ :‬محمدعلیاجورلو‬ ‫امور اداری‪ :‬علیرضا اسدالهی‬ ‫انفورماتیک‪ :‬شهرام زحمتی‬ ‫ناظر چاپ‪ :‬بابک اسکندرنیا‬ ‫با تشکر از‪ :‬دکتر اسماعیل تبار ‪ -‬دکتر ایت اله ابراهیمی‪ -‬دکترغالمحسنتقینتاج‬ ‫حسین زندی ‪ -‬احمد طالیی ‪ -‬مهندس صدوقی ‪ -‬حسین مجاهدی ‪ -‬حاج اقاتوکلی‬ ‫هادیانباردار‪ -‬منصور شیخ االسالمی‪ -‬دکتر زارعیان ‪ -‬علیرضا حسن زاده‬ ‫سیدحمیدخالقی‬ ‫طراح جلد‪ :‬مصطفی مرادی‬ ‫عکس جلد‪ :‬امیر طالیی‬ ‫تالش برای‬ ‫دو قطبیکردن ‪96‬‬ ‫هفتهنامهخبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال پنجم‪ /‬شماره دویست و هفتاد و دو‪10/‬مرداد ‪ 88 /1394‬صفحه‪5000/‬تومان‬ ‫وین‪ ،‬حاصل مقاومت‬ ‫در سوریه‬ ‫عبدالله شهبازی‪ ،‬مسعود رضایی و جواد‬ ‫منصوری توافق وین را با قراردادهای‬ ‫تاریخی مقایسه کردهاند‬ ‫ریشههای جدال‬ ‫احمدینژاد – جهانگیری‬ ‫کجاست؟‬ ‫ائتالف‬ ‫الریجانی – روحانی‬ ‫قویتر می شود‬ ‫حملهشدیدالریجانیبه‬ ‫منتقدانشنشانهچیست؟‬ ‫گفتوگوی مثلث درباره سیاست خارجی و داخلی با محمدصادق خرازی‬ ‫برخی دولتیها از‬ ‫اصالحات عبورکردهاند‬ ‫روحانی شکست احتمالی مذاکرات را گردن نظام نمیانداخت‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬تلفن‪0919 - 2341774 :‬‬ ‫چاپ‪ :‬هنر سرزمین سبز ‪ -‬پردازش تصویر رایان‬ ‫توزیع‪ :‬نشر گستر امروز‬ ‫نشانی ‪ :‬تهران‪ ،‬خیابان شهید عباسپور(توانیر)‪ ،‬خیابان نظامی گنجوی‪ ،‬کوچه پناه‪،‬‬ ‫پالک ‪19‬‬ ‫تلفن ‪88198280 :‬‬ ‫روحانـی نبایـد نقـش اپوزیسـیون را بازی کند ‪ /‬عارف را بیشـتر شـخصیت علمی میدانم تا سیاسـی‪ .‬رئیس‬ ‫مجلـس بایـد سیاسـی باشـد ‪ /‬الریجانـی در زمین گیر شـدن احمدی نژاد نقـش داشـت ‪ /‬اگر الریجانـی را در‬ ‫خمره عسل اصالحطلبی هم وارد کنیم باز هم یک اصولگراست ‪ /‬کرباسچی در انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫هفتم‪ ،‬از ریشـهری دفاع می کرد ‪ /‬کسـانی را می شناسـم که در دورانی که سـفیر بودم با خارجیها مذاکره‬ ‫میکردنـد و گـرا میدادند‬ ‫فرصتطلبی پلیس بد‬ ‫امدن فابیوس به ایران‬ ‫نشانهچیست؟‬ ‫هجوم امریکن الیف استایل‬ ‫کدام برندهای امریکایی در ایران‬ ‫فعالهستند؟‬ ‫نباید ذوقزده شد‬ ‫گفتوگوی مثلث با محمد خوشچهره‬ ‫درباره اقتصاد پساتحریم‬ ‫اهدافانتخاباتی‬ ‫چرا ترکیه به داعش حملهکرد؟‬ ‫شماره پیامک‪3000411711 :‬‬ ‫برندها در کمین‬ ‫خبرنامه‬ ‫با انجام توافق زمزمه های ورود برندهای امریکایی به ایران اغاز‬ ‫شده است‪ .‬شرکت هایی که نماد ســبک زندگی امریکایی هستند‪.‬‬ ‫در این پرونده به بررسی برندهای مهم امریکا نشسته ایم‪ .‬از غذاها‬ ‫گرفته تا سیگار و نوشیدنی همه محصوالتی هستند که غول های‬ ‫تجاری امریکا انها را به جهان صادر می کند و ایران در استانه هجوم‬ ‫انهاست‪.‬‬ ‫ت‬ ‫یتر‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ل‬ ‫هجومامریکنالیفاستایل‬ ‫کدام برندهای امریکایی در ایران‬ ‫فعالهستند؟‬ ‫داوود حشمتی‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪10‬‬ ‫مثلث | شماره ‪272‬‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫از مهمتریــن خصلت هــا و مشــخصه های جهــان‬ ‫سرمایه داری‪ ،‬فرصت طلبی و سودجویی است‪ .‬در این مسیر‬ ‫شرکت ها و کمپانی های امریکایی در دنیا سرامد هستند‪ .‬انها‬ ‫هیچ حد و مرزی برای خود قائل نیستند‪ .‬در هر جا که بتوانند‬ ‫رســوخ می کنند‪ .‬از همین رو به محض اعــام توافق میان‬ ‫ایران و غرب ‪ -‬توافقــی که حتی به تایید نهایی نیز نرســیده‬ ‫است – کمپانی مک دونالد پیشقراول ورود به ایران می شود‪.‬‬ ‫این شــرکت اغذیه فروشــی امریکایی در اطالعیه ای که در‬ ‫سایت خود منتشر کرد‪ ،‬فرمی را در معرض دید بازدید کنندگان‬ ‫سایت خود قرار داد که در ان افراد می توانستند برای باز کردن‬ ‫یک شعبه از مک دونالد در ایران اقدام کنند‪ .‬خبر انتشار این‬ ‫فرم توسط رســانه های امریکایی اعالم شــد و بالفاصله در‬ ‫ایران بازتاب داده شــد‪ .‬خبری که واکنش های زیادی را نیز‬ ‫به دنبال داشت‪ .‬مسئوالن وزارت بهداشت در این باره گفتند‬ ‫که این شرکت برای حضور در ایران باید مجوز دریافت کند‪.‬‬ ‫اما مخالفت ها با حضور مک دونالد در ایران بســیار فراتر از‬ ‫وزارت بهداشت و اقدامات دولتی بود‪ .‬به باور بسیاری این برند‬ ‫امریکایی در واقع به نوعی نماد کشور امریکاست‪.‬‬ ‫حجت االسالم تقوی در این باره هشــدار داد و گفت‪:‬‬ ‫«مطمئن باشید عده ای درصدد هستند به بهانه توافق خیلی‬ ‫از ســنگرها را خالی کرده و عقب نشــینی کنند و عده ای این‬ ‫مذاکرات و توافق را سراغاز عصر اشتی با امریکا و گرایش به‬ ‫امریکا تلقی می کنند‪ ».‬او خطر اصلی را این گونه معرفی کرد‪:‬‬ ‫«برخی رســانه های اصالح طلبان در صفحه اول خود مژده‬ ‫می دهند که شــعبه های مک دونالد افتتاح خواهد شد‪ .‬انها‬ ‫معتقدند انقالبی که می خواهد در برابر ظلم و استکبار بایستد‬ ‫اینها را کنار گذاشته و حرف از امدن مک دونالد می زنند‪ .‬خطر‬ ‫اینجاست‪».‬‬ ‫به طور معمــول از دیربــاز‪ ،‬غــذا یکــی از مولفه های‬ ‫مشــخص برای تمایز های فرهنگی شناخته می شود‪ .‬برای‬ ‫شــناخت فرهنگ یک کشــور یا ملت‪ ،‬یکی از مــوارد مهم‬ ‫مطالعاتی غذاهایی اســت کــه ان جامعه تولیــد و مصرف‬ ‫می کنند‪ .‬از همین روســت که می بینیم ایــران را با «کباب‬ ‫کوبیده» و «دیزی» می شناسند و ترکیه را با «کباب ترکی»‪.‬‬ ‫ژاپنی ها «سوشــی» دارند و چینی ها انواع و اقسام غذاهای‬ ‫دریایی‪ .‬تمام اینها نشانه های فرهنگی جوامع است‪ .‬یکی از‬ ‫مهمترین نمادهای فرهنگی امریکا هم غذاهای این کشور‬ ‫اســت‪ .‬مک دونالد و کی اف ســی حاال به نمادی از «سبک‬ ‫زندگی امریکایی» تبدیل شــده اســت‪ .‬هرجا که دیپلماسی‬ ‫امریکایی و پای یانکی ها به انجا می رسد‪ ،‬یکی از شعبه های‬ ‫این فست فودها نیز دیده می شود‪ .‬انگار دیپلماسی «غذاها»‬ ‫تکمیل کننده دیپلماسی رسمی دولت امریکاست‪ .‬از روسیه‬ ‫گرفته تا چین‪ ،‬به محض برقــراری ارتباط با امریکا شــاهد‬ ‫گســترش قارچ گونه رســتوران های زنجیــره ای امریکایی‬ ‫بوده اند‪.‬‬ ‫بد نیست بدانیم که ایران در کنار کره شمالی‪ ،‬بولیوی‪،‬‬ ‫غنا و چند کشــور دیگر‪ ،‬از معدود کشورهای جهان است که‬ ‫مک دونالد در ان شعبه ای ندارد‪ .‬این کمپانی در مجموع در‬ ‫‪ ۱۱۹‬کشور جهان مشغول فعالیت است‪.‬‬ ‫داستان مک دونالد در ایران نیز به امروز باز نمی گردد‪.‬‬ ‫این شــرکت پیش از انقــاب در تهران دارای شــعبه ای در‬ ‫خیابان ولیعصر(عج) امروزی بود‪ .‬با پیروزی انقالب اسالمی‬ ‫و خصوصا فرارسیدن جنگ و اشغال سفارت امریکا در تهران‏‪،‬‬ ‫مک دونالد نیز تهــران را ترک کرد‪ .‬پس از جنــگ و در دوره‬ ‫سازندگی زمزمه هایی از رابطه ایران و امریکا که به میان امد‪،‬‬ ‫مک دونالد بار دیگر به فکر بازار بکر ایران افتاد‪ .‬مجوزهایی در‬ ‫دوره هاشمی رفسنجانی و عصر سازندگی به این شرکت اعطا‬ ‫شد‪ .‬مک دونالد همچنین مغازه ای را در یکی از خیابان های‬ ‫شمالی تهران خریداری کرد و مشغول اماده سازی مقدمات‬ ‫ان شد‪ .‬اما مخالفت ها مانع بازگشایی این برند امریکایی در‬ ‫تهران شد‪ .‬روزنامه کیهان در مقاالت و گزارشاتی به مخالفت‬ ‫پرداخت و برخی از جوانان با حمله به این مغازه ان را تخریب‬ ‫کردند‪ .‬با این اتفاق پرونده مک دونالد برای دو دهه در ایران‬ ‫بستهشد‪.‬درمسیردیپلماسیفرهنگیامریکاوهمچنیننفود‬ ‫و گسترش الیف استایل امریکایی در دنیا‪ ،‬اما مک دونالد تنها‬ ‫نیست‪ .‬شرکت های بسیاری در این زمینه فعالیت می کنند؛ از‬ ‫کی اف سی گرفته تا برندهای نوشابه و سیگار‪ .‬انها در واقع بار‬ ‫اصلی انتقال فرهنگ زیست امریکایی به جهان را بر دوش‬ ‫دارند‪ .‬شــرکت هایی که هر کدام به تنهایی غولی از تجارت‬ ‫هستند و همچنین فرهنگ امریکایی را صادر می کنند‪ .‬نکته‬ ‫عجیب در این باره این است که گفته می شود تعداد شعبه های‬ ‫مک دونالد در سراسر جهان‪ ،‬بیشتر ازمعبدها و عبادتگاه هایی‬ ‫است که در جهان وجود دارد‪.‬‬ ‫تاریخچه مک دونالد‬ ‫به این ترتیب می توان گفت تنها چند شــرکت محدود‬ ‫خبرنامه‬ ‫تجاری در جهان امروز هستند که می توانند همانند مک دونالد‬ ‫از رشد باثبات برخوردار باشــند‪ .‬مک دونالد ابتدا با محصول‬ ‫ســاده یعنی همبرگر شــروع و تنوع ان را با گذشت زمان زیاد‬ ‫کرده است‪.‬‬ ‫اسطوره مک دونالد کیست؟‬ ‫ری کراک ‪ ۵۷‬ساله با دشواری های جدی زندگی روبه رو‬ ‫بود و در طول زندگی همواره ارزوی ثروتمند شــدن داشــت‪.‬‬ ‫او به محض بازگشــت از جنگ جهانــی اول بالفاصله برای‬ ‫ثروتمند شدن دست به کار شد‪ .‬در ســال ‪ ۱۹۳۷‬وارد عرصه‬ ‫جدید یعنــی عرضه مخلوط کن مخصوص شــد که شــش‬ ‫نوع از مواد را با هم مخلــوط می کرد‪ .‬او با مختــرع ان وارد‬ ‫معامله شد و ســپس خود را به عنوان عرضه کننده انحصاری‬ ‫مخلوط کن مطرح ساخت‪ .‬بیست سال را در این کار سپری‬ ‫کرد ولی ثروتمند نشد‪ .‬در سال‪ 1954‬او از سفارش هشت عدد‬ ‫مخلوط کن از رستوران سن برناردینو در کالیفرنیا متعجب شد‪.‬‬ ‫در انجا او یک رستوران کوچک اما موفقی را یافت که‬ ‫توسط برادران دیک و مک دونالد اداره می شد‪ .‬انها منوی با‬ ‫غذاهای محدودی را ســرو می کردند که فقط روی چند ایتم‬ ‫تمرکز داشت مانند برگرها‪ ،‬سرخ کردنی ها و نوشیدنی ها که به‬ ‫انها اجازه می داد بتوانند در هر مرحله بر کیفیت تمرکز کنند‪.‬‬ ‫کراک نظــر خــود مبنی بر گســترش رســتوران های‬ ‫مک دونالد در سرتاسر امریکا را با دو برادر در میان گذاشت‪.‬‬ ‫در ‪ 1955‬شــرکت مک دونالد را تاســیس کرد و ‪ 5‬ســال بعد‬ ‫انحصار نام مک دونالد را خرید‪ .‬در ‪ 1958‬یکصدمین میلیون‬ ‫همبرگر خود را فروخت‪.‬‬ ‫استراتژی مک دونالد‬ ‫ری کراک طــراح اصلــی و مغز متفکر جهانی شــدن‬ ‫مک دونالد است‪ .‬برای شناخت استراتژی این شرکت کافی‬ ‫اســت به این جمله او توجه کنیم که چگونگــی تفکرش را‬ ‫نمایان می کند‪ .‬او گفته‪« :‬اگر یک اجر برای هر زمان داشتم‬ ‫عبارت کیفیت‪ ،‬خدمات‪ ،‬نظافت و ارزش قائل شدن را تکرار‬ ‫می کردم و فکر می کنم با انها می توانســتم پلی بر اقیانوس‬ ‫اطلس بسازم‪».‬‬ ‫کــراک بزرگتریــن فرصــت را در عرضــه غــذا برای‬ ‫خانواده های مقتصد یافت که دنبال سرویس سریع‪ ،‬محیط‬ ‫تمیز و غذای با کیفیت بودنــد‪ .‬او در رســتوران های تمیز و‬ ‫محیط خانوادگی‪ ،‬ســرویس خوب و ســریع را عرضه کرد‪.‬‬ ‫تمیزی محیــط از جمله دستشــویی ها و صمیمیت کارکنان‬ ‫از مزیت های رقابتی او محســوب می شد و تالش زیادی به‬ ‫عملامدکهاینمزیت هابه عنوانمعیاراستانداردحفظشود‪.‬‬ ‫دانشگاه همبرگر مک دونالد‬ ‫غذا و استفاده از تجهیزات و امکانات وجود دارد‪ .‬مثال در این‬ ‫دستورالعمل تاکید شده است که هر روز درب ها دوبار شسته‬ ‫شود‪ .‬حتی برای پوشــیدن لباس کارکنان و نحوه نگهداری‬ ‫موها‪ ،‬اســتاندارد وجــود دارد و کارکنان مرد باید ســر خود را‬ ‫همانند سربازان تا حد معین تراشیده و کفش هایشان را واکس‬ ‫بزنند تا براق شود‪ .‬زنان باید کفش تیره و پاشنه کوتاه‪ ،‬توری‬ ‫سرپوشیده و ارایش مختصر داشته باشند و همگی موظف به‬ ‫استفاده از یونیفورم یکسان هستند‪.‬‬ ‫نحوه پخت غذا کامال استاندارد است‪ .‬یک پوند (حدود‬ ‫‪ ۴۵۴‬گرم) گوشت باید کمتر از ‪ ۱۹‬درصد چربی داشته باشد و‬ ‫عرض همبرگر حدود ‪ ۵/۳‬اینچ (‪ ۵۴/۲‬سانتی متر) باشد و در‬ ‫هرهمبرگر نباید بیش ازیک چهارم اونس (حدود‪ ۳۰‬گرم)پیاز‬ ‫مصرف شود‪ .‬مدت زمان نگهداری غذای پخته شده توسط‬ ‫اداره مرکزی مشخص می شــود‪ .‬مثال چیپس هفت دقیقه‪،‬‬ ‫همبرگر ‪ ۱۰‬دقیقه‪ ،‬قهوه ‪ ۳۰‬دقیقه‪ .‬بعد از انقضای مدت غذا‬ ‫باید دور ریخته شود‪ .‬بازرسان شرکت دائما این موارد را دقیقا‬ ‫بررسی می کنند تا غذاها با کیفیت یکسان عرضه شود‪.‬‬ ‫سال هاست که این شــرکت یک تبلیغ را صبح شنبه از‬ ‫تلویزیون ها پخش می کند‪ .‬علت این کار رسیدن تعطیالت‬ ‫اخر هفته است‪ .‬مک دونالد تبلیغ سنتی تلویزیونی صبح های‬ ‫شنبه را ادامه می دهد و معتقد است که به دنبال این تبلیغ یکی‬ ‫از بچه ها‪ ،‬خانواده را وادار می کند که غذا را در بیرون صرف‬ ‫کنند‪ .‬عالوه بر تبلیغ‪ ،‬مک دونالد گروه دیگری را نیز تشکیل‬ ‫داده اســت که تحت عناوین مختلف نظیــر روز کودک یا از‬ ‫طریق شهربازی ها و یا مســافرت های تفریحی و استفاده از‬ ‫غذای مک دونالد برای ناهار نسبت به جاری ساختن ایده های‬ ‫تبلیغیپیچیدهفعالیتکنند‪.‬‬ ‫رشد مک دونالد‬ ‫مدیریت این شــرکت در گزارش ســاالنه ‪ ۱۹۹۵‬واقعا‬ ‫مباهات داشت‪ ،‬زیرا فروش و ســود کماکان ادامه داشته و‬ ‫حتی شتاب گرفته بود‪ .‬شرکت ‪ ۲۴۰۰‬رستوران جدید در سال‬ ‫‪ ۱۹۹۵‬و ‪ ۱۸۰۰‬رســتوران جدید در سال قبل از ان در اطراف‬ ‫جهان دایر کرد‪.‬‬ ‫مک دونالد بیش از شش رستوران در روز در سال ‪۱۹۹۵‬‬ ‫افتتاح کرد و در نظر داشت در ســال بعد هشت رستوران در‬ ‫روز دایر نماید‪.‬‬ ‫مدیریت شــرکت‪ ،‬صف طویل را کــه در روز افتتاح در‬ ‫شعبه های خارج تشکیل می شد‪ ،‬قدرت مک دونالد معنی و‬ ‫اعالممی کندکهنگرانیمامواجهشدنباتقاضایزیاداست‪.‬‬ ‫مثال ما در چین‪ ۶۵ ،‬رســتوران مک دونالــد داریم که باید به‬ ‫‪۲/۱‬میلیارد نفر سرویس دهند‪ .‬این شرکت تنها در پایان‪۱۹۹۵‬‬ ‫تعداد ‪ ۷۰۱۲‬شعبه در ‪ ۸۹‬کشور جهان من جمله ‪ ۱۴۸۲‬شعبه‬ ‫در ژاپن داشت که حاال و بیست سال پس از این امار به طرز‬ ‫وحشتناکی گسترش پیدا کرده است‪.‬‬ ‫برگر گوسفند برای هند‬ ‫مک دونالد دقیقا می داند قرار اســت چــه کاری انجام‬ ‫ی کشورها‬ ‫دهد‪ .‬این شــرکت تالش می کند تا با فرهنگ بوم ‬ ‫ســازگاری برقــرار کنــد‪ .‬از همین روســت کــه می بینیم در‬ ‫کشورهای اسالمی از گوشت خوک استفاده نمی کند و یا در‬ ‫هندوستان از گوشت گاو به هیچ عنوان استفاده نمی شود‪.‬‬ ‫گوشت برگرهای رستوران مک دونالد در هند به لحاظ‬ ‫رعایت احتــرام اکثریت هندو بــه گاو‪ ،‬از گوشــت خالص و‬ ‫‪ ۱۰۰‬درصد گوسفند تهیه شــده و به احترام اقلیت مسلمان‬ ‫نیز گوشت خوک استفاده نمی شــود‪ .‬همچنین این شرکت‬ ‫خام خــواران را نیز از نظر دور نداشــته اســت‪ .‬خام خواران‬ ‫هندی نیز می توانند از ساندویچ های نباتی ‪MC NUGGETS‬‬ ‫استفاده کنند‪.‬‬ ‫مانگا گانــدی از نزدیکان ایندیرا گاندی نخســت وزیر‬ ‫فقید هنــد‪ ،‬در حمایت از حیوانات گفته بــود‪« :‬من مخالف‬ ‫مک دونالد هســتم زیرا انها بزرگ ترین قاتــل گاو در جهان‬ ‫هســتند‪ .‬ما قاتل گاو را در هند الزم نداریم‪ ».‬اما مشتری ها‬ ‫اعتنایی به این حرف ها نکــرده و هندی های طرفدار ادویه‪،‬‬ ‫فقط از کم بودن گوشــت ساندویچ شــکایت دارند‪ .‬دومین‬ ‫رستوران مک دونالد بعد از دهلی‪ ،‬در بمبئی دایر شد و در اولین‬ ‫روز به ‪ ۱۲‬هزار نفر سرویس داد‪.‬‬ ‫پایان افسانه‬ ‫ری کراک درســت تا روز فوتــش کار در مک دونالد را‬ ‫متوقف نکرد‪ .‬حتی زمانی که بــا ویلچر حرکت می کرد تقریبا‬ ‫هر روز به دفترش در سن دیه گو می رفت‪ .‬او به دقت مراقب‬ ‫اوضاع شعبه مک دونالد نزدیک محل کارش بود‪ ،‬با تلفن به‬ ‫مدیریت رستوران یاد اوری می کرد اشغال ها را بردارد‪ ،‬بخش‬ ‫خود را تمیز کند و چراغ ها را در شب روشن کند‪.‬‬ ‫به علت عالقه او به نواوری‪ ،‬موثر بودن‪ ،‬پیگیری جدی‬ ‫برای کیفیــت و کمک های خیریه زیــادش‪ ،‬همچنان یک‬ ‫بخش کامل و الهام بخش از مک دونالد است‪.‬‬ ‫تقلب در برندهای امریکایی‬ ‫عالوه بر مک دونالد برندهای دیگری از امریکا هستند‬ ‫که کم و بیش در ایران فعالیت می کنند‪ ،‬اما می توان قاطعانه‬ ‫گفت که تمامی انها هیچ ارتباطی با شــرکت اصلی و مادر در‬ ‫امریکا ندارند‪ .‬در این رابطه به برندهای زیر می توان اشــاره‬ ‫کرد‪.‬‬ ‫بسکین رابینز‬ ‫بســکین رابینز یکی از معروف ترین برندهای بســتنی‬ ‫در امریکاســت که در ســال ‪ ۱۹۴۵‬در کالیفرنیا پایه گذاری‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫بسکین رابینز در ایران هیچ نماینده ای ندارد اما پایش‬ ‫به خیابان های تهران رســیده است که هیچ‪ ،‬سایت بسکین‬ ‫رابینز ایران هم در فضای مجــازی وجود دارد‪ .‬هرچند هر دو‬ ‫سایت انها فعال کار نمی کند‪ .‬اما هم کافی شاپی در تهران به‬ ‫این اسم وجود دارد و هم کارخانه ای به اسم بسکین رابینز و با‬ ‫ارم ان به هواداران این برند در ایران خدمات ارائه می دهد!‬ ‫چیپوتله‬ ‫چیپوتله یک رســتوران زنجیره ای در امریکا است که‬ ‫منوی غذاهای مکزیکی به مشتریان خود ارائه می دهد که‬ ‫البته شعبه هایی در کشــورهای دیگر نیز دارد‪ .‬غذاهای تند‬ ‫و فلفلی از مشخصات منوی این رســتوران است‪ .‬حاال پای‬ ‫رســتوران هایی با این نام به صورت زنجیــره ای در ایران باز‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫البته ارم این برند کمی تغییر یافته است‪ ،‬طرفداران پر‬ ‫و پا قرص خود را نیز دارد‪ .‬حتی افرادی که این چیپوتله تقلبی‬ ‫را در ایران به راه انداخته اند صفحه فیسبوک ان را فراموش‬ ‫نکرده اند‪ .‬صاحبان «چیپوتله ایرانی» با دعوت از چهره های‬ ‫هنری و انتشار عکس انها در فیسبوک حسابی برای خودشان‬ ‫تبلیغمی کنند‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪272‬‬ ‫در ‪1961‬ری یک دوره اموزشــی را اغاز کرد‪ ،‬که بعدها‬ ‫به عنوان دانشگاه همبرگر نامیده شــد‪ ،‬در رستوران جدیدی‬ ‫در ایالــت ایلی نویز‪ ،‬روســتای الک گروو‪ .‬در ایــن دوره ها‪،‬‬ ‫امتیازداران و کارکنان اموزش داده می شــدند تا روش های‬ ‫علمی ایجادمک دونالدموفقرابیاموزند‪.‬همچنینازمایشگاه‬ ‫تحقیق و توســعه برای گســترش روش های اشپزی‪ ،‬سرد‬ ‫کردن‪ ،‬ذخیره ســازی و خدمات دهی داشت‪ .‬امروز بیشتر از‬ ‫‪80‬هزار نفر از این دوره ها فارغ التحصیل شدند‪.‬‬ ‫دانشگاه همبرگر مرکز اموزش ویژه مدیران و کارمندان‬ ‫مک دونالد‪ ،‬تاکید زیادی روی خدمات به مشــتری دارد‪ .‬در‬ ‫این راستا یک دستورالعمل ‪ ۳۵۰‬برگی استاندارد برای تهیه‬ ‫چرا موگرینی به ایران امد؟‬ ‫چشم انداز همکاری امنیتی‬ ‫خبرنامه‬ ‫وداع پژو با بازار ایران‬ ‫بنز و فولکس واگن وارد می شوند‬ ‫مرگ رهبر یک چشم طالبان‬ ‫ارتباط خبر مرگ مالعمر با داعش‬ ‫افغانستان‬ ‫‪11‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫دومینوز پیتزا‬ ‫پیتزا دومینوز نیز یک رســتوران زنجیره ای در ایاالت‬ ‫متحده امریکاســت که به صورت تخصصــی در زمینه پیتزا‬ ‫مشــغول کار اســت‪ .‬دفتر اصلی این کمپانــی عظیم که در‬ ‫سرتاسر دنیا نیز شعبه های فراوانی دارد در میشیگان امریکا‬ ‫است‪ .‬حاال این پیتزا فروشی ها هم شعبه هایی در ایران پیدا‬ ‫کرده اندکهشایدمعروف ترینشاندرمسیرشمالایراناست‪،‬‬ ‫بدون اینکه صاحبــان ان در امریکا از ایــن موضوع خبردار‬ ‫باشند و منویی که اساسا هیچ ربطی به منوی پیتزا دومینوی‬ ‫اصلی ندارد‪.‬‬ ‫کوکاکوال‬ ‫هاردیز یا کارلز جی ار یک فســت فود زنجیره ایست که‬ ‫در داخل امریکا بیشــتر در ایالت های جنوبی و غرب میانه‪،‬‬ ‫طرفــدار دارد‪ .‬این رســتوران در ســال ‪ ۱۹۶۰‬در کارولینای‬ ‫شمالی پایه گذاری شده است‪.‬‬ ‫اما سوپر استار در خیابان ولی عصر (عج) از معروف ترین‬ ‫فســت فودهای تهران و البته ایران است که در سال ‪۲۰۰۰‬‬ ‫ساخته شد و کسانی که از قبل با فست فود های کارلز جی ار‬ ‫اشنا بودند‪ ،‬ناخوداگاه به یاد ان افتادند‪.‬‬ ‫ی شــبیه به ان‪ ،‬طراحی داخلی شــبیه این مغازه ها‬ ‫ارم ‬ ‫و حتی لبــاس کارمندان این رســتوران که اشــکارا روی ان‬ ‫نوشته شده بود کارلز جی ار‪ ،‬حتی زمانی شایعه بود که مواد و‬ ‫محصوالت این رستوران مستقیما از امارات که این کمپانی‬ ‫شعبه ای در ان دارد وارد می شود‪ ،‬جایی که این رستوران ها‬ ‫به هاردی نیز معروف است‪.‬‬ ‫از این موارد گذشــته چند برنــد بزرگتر نیــز وجود دارد‬ ‫که ســابقه های طوالنی مدتی در ایران دارند‪ .‬برندهایی که‬ ‫فعالیت شان حتی باوجود قطع رابطه ‪ ٣٥‬ساله ایران و امریکا‬ ‫همچنان محصوالتش در سراسر ایران در دسترس است‪.‬‬ ‫عالوه بر غذاها‪ ،‬نوشــابه ها نیز از محصوالت جهان ‬ ‫ی‬ ‫امریکایی به شــمار می روند‪ .‬در این میان می تــوان به برند‬ ‫کوکاکوال که سراسرجهان را در نوردیده است‪ ،‬اشاره کرد‪.‬‬ ‫شرکت کوکاکوال ‪ ،‬یک شرکت صنایع غذایی امریکایی‬ ‫و چندملیتی اســت‪ ،‬که تمرکز اصلی ان بر تولید‪ ،‬بازاریابی و‬ ‫توزیع نوشیدنی های غیرالکلی معطوف است‪ .‬دفتر مرکزی‬ ‫این شرکت در شهر اتالنتای جورجیا قرار دارد‪.‬‬ ‫شناخته شده ترینمحصولاینشرکتنوشابهکوکاکوال‬ ‫است‪،‬که نخستین بار درسال‪ ۱۸۸۶‬توسط داروساز امریکایی‬ ‫جان پمبرتون در کولومبوس جورجیا ساخته و تولید گردید‪.‬‬ ‫برند و فرمول تجاری محصول کوکاکوال در سال‪ ۱۸۸۹‬توسط‬ ‫اسا گریگس کندلر خریداری شد‪ .‬کندلر تا سال ‪ ۱۸۹۲‬شبکه‬ ‫توزیع محصوالت کوکاکوال را راه اندازی کرد و در همین سال‬ ‫نیز به طور رسمی اقدام به تاسیس شرکت کوکاکوال کرد‪.‬‬ ‫کوکاکوال در سال ‪ ۲۰۱۳‬پس از شــرکت های نستله و‬ ‫پپسی کو‪ ،‬در رتبه سوم از فهرســت بزرگترین تولیدکنندگان‬ ‫نوشیدنی و مواد غذایی جهان قرار گرفت‪.‬‬ ‫شــرکت کوکاکوال مالــک برندهای کوکاکــوال‪ ،‬فانتا‪،‬‬ ‫دسانی‪ ،‬اسپرایت‪ ،‬سون اپ و کوکاکوال زیرو است‪ .‬بزرگترین‬ ‫سهامدار کوکاکوال‪ ،‬شرکت برکشایر هاتاوی است که مالکیت‬ ‫‪ 9/1‬درصد از ســهام ان را در اختیار دارد‪ .‬بخشــی از سهام‬ ‫شرکت کوکاکوال نیز در بازار بورس نیویورک معامله می شود‪.‬‬ ‫این شرکت بخشی از شاخص های میانگین صنعتی داو جونز‬ ‫و اس اند پی‪ ۵۰۰‬به شمار می اید‪ .‬گفته می شود تنها ارزش نام‬ ‫تجاری کوکاکوال امروز بالغ بر ‪ 71‬میلیارد دالر است‪.‬‬ ‫کوکاکوال پیش از انقــاب‪ ،‬محصوالتش را تحت نظر‬ ‫شــرکت کوکاکوال تولید می کرد که پس از انقالب نیز ارتباط‬ ‫با این شرکت امریکایی را حفظ کرد‪ .‬شرکت خوشگوار مشهد‬ ‫عصاره کوکاکوال را به طور مستقیم وارد کشور می کرد اما در‬ ‫سال‪ ۱۳۶۳‬و ممنوعیت ورود کوکاکوال از فرمول ایرانی نوشابه‬ ‫بهره مندشد‪.‬خوشگواربابهدستاوردنامتیازتولیدکوکاکوال‬ ‫به سرعت محصول خود را پیش از شــرکت نوشاب وارد بازار‬ ‫کرد‪ .‬با تولید کوکاکوال در مشــهد به سرعت بطری های این‬ ‫شرکت به مناطق دیگر ایران رســید و نوشابه تولیدی شرکت‬ ‫خوشگوار با ارم کوکاکوال‪ ،‬نوشابه مشهد نام گرفت‪.‬‬ ‫این نوشیدنی سیاه رنگ رفته رفته به یکی از نمادهای‬ ‫امریکایی تبدیل شده است و هم اکنون بیش از صد و چهل‬ ‫و شــش هزار و دویست شعبه در سراســر دنیا دارد که در این‬ ‫شعبه ها هر روز یک میلیارد و ‪ ۸۰۰‬میلیون محصول به فروش‬ ‫می رسد‪.‬‬ ‫کمپانی کوکاکوال از سال ‪ ۱۹۶۶‬همکاری خود را به طور‬ ‫رســمی با رژیم صهیونیســتی اغاز کرد‪ .‬این کمپانی در این‬ ‫شرکت خوشگوار در سال ‪ 87‬اعالم کرد که هیچ‬ ‫وابستگی به کوکاکوال ندارد و تنها مواد اولیه را از‬ ‫طریق ایرلند خریداری می کند‬ ‫گفته می شود که برای تولید هر لیتر کوکاکوال سه‬ ‫لیتر اب مصرف می شود و این شرکت به بحران اب‬ ‫در جهان دامن زده است‬ ‫استار باکس‬ ‫کافه رئیس هم داســتان خودش را دارد‪ .‬کافی شاپی‬ ‫بسیار باکالس در تهران که ارم و فضای خود را از استارباکس‬ ‫امریکا «قرض» گرفته و به نوعی هم سعی کرده است منوی‬ ‫استارباکس که در ایران هیچ شــعبه ای ندارد‪ ،‬در خود جای‬ ‫دهــد‪ .‬رابطه بین کافه رئیــس و اســتارباکس چندان خوب‬ ‫نیســت‪ ،‬یک بار اســتارباکس ســعی کرد از این کافی شاپ‬ ‫مشهورکهدرتهرانسه شعبهدارد‪،‬شکایتکند‪،‬اماشکایتش‬ ‫به جایی نرسید‪ .‬اســتارباکس یک کمپانی عظیم امریکایی‬ ‫است که به صورت تخصصی در زمینه قهوه و نوشیدنی های‬ ‫مشــتق از ان کار می کند‪ .‬ایــن کمپانی در ســال ‪ ۱۹۷۱‬در‬ ‫واشنگتن امریکا پایه گذاری شده است‪.‬‬ ‫هاردیز‬ ‫ســال با شکســتن تحریم اقتصادی اعراب علیه این رژیم‪،‬‬ ‫یک کارخانه در اسرائیل تاسیس کرد و گفته می شود از این‬ ‫زمان به بعد‪ ۱۷ ،‬درصد از درامد خود را به پروژه ارض موعود‬ ‫صهیونیست ها اختصاص داد‪.‬‬ ‫بنا به گزارش وزارت خارجه رژیم صهیونیســتی‪ ،‬شش‬ ‫واقعه مهم و حیاتی در ســال ‪ ۱۹۶۶‬برای این رژیم به وقوع‬ ‫پیوستهاستکهیکیازانهامخالفتاشکارکمپانیکوکا کوال‬ ‫با تحریم اســرائیل از سوی کشــورهای اســامی و شروع‬ ‫همکاری با این کمپانی است‪.‬‬ ‫کوکوال و بحران اب‬ ‫کوکاکوال براساس اماری که خود نیز تایید کرده است‪،‬‬ ‫برای تولید هر یک لیتر کوکاکوال به حداقل ســه لیتر اب نیاز‬ ‫دارد‪ .‬این کمپانی به خاطر نیاز وســیعی که به اب دارد‪ ،‬طی‬ ‫بیش از یک قرن بر تعداد زیادی از سفره های اب زیرزمینی‬ ‫بسیاری از کشورهای جهان چنگ انداخته و به بحران جهانی‬ ‫کمبود اب در جهان دامن می زند‪ ،‬در حالی که صدها سال و‬ ‫گاهی بیشتر وقت صرف می شود تا یک سفره اب زیر زمینی‬ ‫تشکیل شود‪.‬‬ ‫به عنوان مثال مقامات مسئول هند اعالم کردند که از‬ ‫سال ‪ ۲۰۰۰‬تا ‪ ،۲۰۰۵‬اوج فعالیت کمپانی کوکاکوال در هند‪،‬‬ ‫سطح با اب های زیرزمینی این کشور حداقل ‪ ۱۰‬متر کاهش‬ ‫یافته است‪.‬‬ ‫کلمبیا و هند از جمله کشورهایی هستند که اعتراضات‬ ‫گسترده ای در انها علیه کوکاکوال انجام شده است‪ .‬در ابتدای‬ ‫تو یکم نیز انتشار تصاویری از یک تبلیغ کوکاکوال‬ ‫قرن بیس ‬ ‫که اعتقادات مسلمان را به سخره گرفته بود جنجال عظیمی‬ ‫ برای این شرکت پدید اورد‪ .‬به اعتقاد برخی کوکاکوال این تبلیغ‬ ‫را در راســتای اقدامات حمایتی خود از اسرائیل و ضدیت با‬ ‫اسالم انجام داده بود‪.‬‬ ‫بی ارتباط بودن خوشگوار و کوکاکوال‬ ‫پس از حملــه ویرانگر رژیم صهیونیســتی بــه غزه در‬ ‫‪ ۲۰۰۹ -۲۰۰۸‬مجلس شــورای اســامی با تصویب طرحی‬ ‫به نام «تحریم کاالهای صهیونیســتی» در ایران‪ ،‬خواستار‬ ‫تحریم شــرکت های بین المللی شــد که دارای سهامداران‬ ‫عمده اسرائیلی باشند‪ .‬در همین راستا وزیر صنایع جمهوری‬ ‫اسالمی به عنوان نماینده ویژه دولت احمدی نژاد‪ ،‬به شرکت‬ ‫خوشگوار مهلت داد تا وضعیت ارتباط خود با شرکت کوکاکوال‬ ‫را مشخص کند‪ .‬اندکی بعد در بهمن ماه سال ‪ 87‬این شرکت‬ ‫اطالعیه ای صادر کرد و در ان ارتباط مالی و وابستگی به این‬ ‫شرکت را رد کرد و توضیح داد‪« :‬با مراجعه به وزارت صنایع و‬ ‫معادن مدارک درخواست شده را در زمینه عدم هرگونه کمک‬ ‫مالى یا ارتباط با اشغالگران صهیونیست ارائه داده ایم و تمام‬ ‫مبادالتاینشرکتازطریقکشورایرلندوفقطبه عنوانخرید‬ ‫مواد اولیه برای مصرف در بخش تولید انجام می شود‪».‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪12‬‬ ‫مثلث | شماره ‪272‬‬ ‫کی اف سی در تهران‬ ‫کی اف ســی (‪ )KFC‬مخفف کلمــه ‪Kentucky Fried‬‬ ‫‪( Chicken‬به معنای مرغ ســوخاری کنتاکــی)‪ ،‬یکی دیگر‬ ‫از برندهای اصلی امریکایی اســت که جهانی شــده است‪.‬‬ ‫مرغ های ســوخاری این کمپانی به مرغ کنتاکی نیز شهرت‬ ‫دارد و در سراسر دنیا به فروش می رسد‪.‬‬ ‫اواخــر ســال ‪ 1390‬و نیمــه اول ســال ‪ 1391‬بــه‬ ‫حاشیه ســازی ها پیرامــون حضــور کی اف ســی در ایــران‬ ‫اختصاص داشت‪ .‬کی اف سی نیز همچون مک دونالد پس‬ ‫ش از بازار ایران کوتاه شد‪.‬‬ ‫از پیروزی انقالب اسالمی دست ‬ ‫در اسفندماه سال ‪ 1390‬افتتاح اولین شعبه کی اف سی‬ ‫در ایران به شکل وســیعی در رســانه های داخلی و خارجی‬ ‫بازتاب پیدا کرد‪ .‬در جلســه مطبوعاتی صــورت گرفته برای‬ ‫اعالم این افتتاح‪ ،‬مدیرعامل شــرکت کیهان افتخار ســینا‬ ‫عنوان کرد که توانسته اند طی یک پروســه پنج ساله و مبلغ‬ ‫هنگفتی سرمایه گذاری موفق به اخذ نمایندگی این رستوران‬ ‫معروف بین المللی در ایران شــوند‪ .‬علیزاده سپس از افتتاح‬ ‫‪ 100‬شــعبه از این رســتوران تا پایــان ســال ‪ 1391‬و ‪500‬‬ ‫شــعبه در پنج ســال اینده خبر داد‪ .‬وی همچنین اعالم کرد‬ ‫شــرکت هایی که تا پیش از این با نام کی اف ســی در ایران‬ ‫فعالیت می کردند به زودی تعطیل خواهند شد‪ ،‬مگر انکه از‬ ‫این شرکت درخواســت نمایندگی کنند چراکه انجام تمامی ‬ ‫امور از جمله اعطای نمایندگــی به متقاضیان‪ ،‬تهیه و توزیع‬ ‫محصوالت در کنار خرید و فروش تجهیزات و ماشین االت به‬ ‫این شرکت واگذار شده است‪.‬‬ ‫اما درعوض مسئوالن کی اف سی به بی بی سی گفتند‬ ‫که این شــرکت هیچ نمایندگی به ایران اعطا نکرده اســت‪.‬‬ ‫ســایت های اینترنتی نیز گزارش دادند شــرکت کی اف سی‬ ‫اعالم کرده از فرد یا گروهی که ادعای نمایندگی این رستوران‬ ‫را در ایــران دارند‪ ،‬شــکایت خواهد کرد و این شــرکت قصد‬ ‫راه اندازی شعبه ای در ایران ندارد‪.‬‬ ‫داســتان به همین جا ختم نشــد‪ .‬در کنار فعالیت های‬ ‫رسانه ای شــرکت کیهان افتخار ســینا (کی اف سی!) که از‬ ‫صحتداشتنادعاهایخودسخنمی گفت‪،‬شرکتدیگری‬ ‫ادعا کرد قبــا نمایندگی انحصاری کی اف ســی را در ایران‬ ‫دریافت کرده و ادعای شرکت فوق کذب است‪ .‬شرکت کیهان‬ ‫افتخار سینا مدعی شد خبر شکایت کمپانی کی اف سی از این‬ ‫شرکت جعلی بوده و رسانه های فارســی زبان خارجی در کنار‬ ‫رسانه های داخلی ان را پرورانده اند و مسئولیت این اتفاقات‬ ‫را به دوش شرکت «افتاب مهتاب پاریز» انداخت‪.‬‬ ‫شرکت افتاب مهتاب پاریز بدون هیاهوی رسانه ای در‬ ‫ابعاد انچهشرکتکیهان افتخارسینا برپاکرد‪ ،‬از چندسالقبل‬ ‫فعالیت خود را اغاز و شــعبی چند در شهرستان های مختلف‬ ‫تاسیس کرد‪ .‬این شــرکت دامین ‪http://www.irankfc.ir‬‬ ‫را برای ســایت خود انتخاب کرد‪ .‬هنگامی که به این سایت‬ ‫در دست ســاخت مراجعه می کنیم‪ ،‬مدرک معتبری از احراز‬ ‫نمایندگــی در ان وجود نــدارد‪ ،‬و در چند جا عنوان شــده که‬ ‫این شرکت با روش کی اف ســی اغذیه خود را اماده می کند‪:‬‬ ‫«شــرکت رســتوران های زنجیره ای افتاب و مهتاب پاریز با‬ ‫استفاده از شــیوه پخت مرغ کنتاکی تحت فشار برگرفته از‬ ‫شیوه سرهنگ ســندرز که امروزه به نام کی اف سی در جهان‬ ‫مرسوم است و در این شــیوه پخت از عالی ترین ادویه جات‬ ‫دنیا که دارای خاصیت دارویی نیز می باشند استفاده کرده و‬ ‫در کشور راه اندازی شده است‪».‬‬ ‫همچنین شــرایط اعطای نمایندگی درج شده در این‬ ‫سایت بسیار ساده بوده به قدری که مخاطب تعجب می کند‬ ‫گرفتن نمایندگی کی اف سی چقدر سهل و اسان است‪.‬‬ ‫وینستون و مارلبرو‬ ‫همکاری این شــرکت ژاپنی اغاز خواهد شد‪ .‬او توضیح داده‬ ‫بود‪« :‬حق تولید سیگار وینســتون در انحصار کمپانی ژاپنی‬ ‫‪ GTI‬است که ما برای تولید این ســیگار در کشورمان با این‬ ‫کمپانی ســرمایه گذاری مشــترک کرده ایم‪ ».‬او اغاز تولید‬ ‫رسمی را ‪ ٢٢‬بهمن همان سال اعالم کرد و گفت‪« :‬در حال‬ ‫حاضر سیگار وینستون در مجتمع دخانیاتی رشت به صورت‬ ‫ازمایشی تولید می شود و در ‪ 22‬بهمن تولید رسمی وینستون‬ ‫اغاز خواهد شد‪ ».‬مدیرعامل شــرکت دخانیات کاهش ‪25‬‬ ‫درصدی واردات سیگار وینستون و ایجاد اشتغال و همچنین‬ ‫ایجاد ارزش افزوده ناشی از تامین ‪ 25‬درصد نیاز بازار به این‬ ‫ســیگار و ممانعت از خــروج ارز و واریز درامدهای ناشــی از‬ ‫فروش وینستون تولید داخل به خزانه را از نتایج تولید سیگار‬ ‫وینستون در کشورمان دانست‪.‬‬ ‫و می توان گفت قاچاقچیان عمده کسانی هستند که منافع‬ ‫خود را در انجام فعالیت های غیررســمی دنبال می کنند و به‬ ‫محض طرح موضوع واردات رسمی برای کاالیی در کشور‪،‬‬ ‫اولین گروهی اند که متضرر و دست شــان از منافع باد اورده‬ ‫خالی می شود‪ ».‬وی تصریح کرد که باندهای قاچاق با شبکه ‬ ‫گسترده ارتباطی و فســادی که در جامعه به وجود می اورند‪،‬‬ ‫«اهرم های فشــار» را تجهیز کرده تا بــرای مقابله با قاچاق‬ ‫کاال مانع تراشی کنند‪.‬‬ ‫قائم مقــام وزارت صنعــت همچنیــن دربــاره‬ ‫«صهیونیستی بودن شرکت فیلیپ موریس» معتقد بود که‬ ‫این شرکت صهیونیستی نیست‪« :‬در خصوص مجوز صادره‬ ‫برای سیگار مورد نظر تا به حال گزارشی دال بر صهیونیستی‬ ‫بودن شرکت سازنده اعالم نشده و تنها مرجع رسمی که طبق‬ ‫قانون می تواند اظهارنظر کنــد همین کمیته (منظور کمیته‬ ‫قانونی نظارت) است و تاکنون این کمیته در اظهارنظر رسمی‬ ‫هیچگونهمستنداتیدالبرصهیونیستیبودنشرکتسازنده‬ ‫سیگار فوق الذکر اعالم نکرده است‪».‬‬ ‫اما در طــرف دیگــر محمدعلی پورمختــاری‪ ،‬رئیس‬ ‫کمیسیون اصل ‪ ۹۰‬مجلس قرار داشت که می گفت شرکت‬ ‫تولید کننده سیگار مارلبرو «شرکتی صهیونیستی» است‪ .‬به‬ ‫غران است که این تمثیل‬ ‫گفته او «نماد این شرکت یک شیر ّ‬ ‫صهیونیســت های یهودی اســت‪ ».‬وی معتقد بود مدیران‬ ‫شرکت فیلیپ موریس «از پیشگامان امضای قرارداد کمپ‬ ‫دیوید و حمله به طبس» بوده اند‪.‬‬ ‫رئیس کمیســیون اصل نود بر خالف قائم مقام وزارت‬ ‫صنعت مدعی شــد که وزارت اطالعات جمهوری اسالمی‬ ‫«رســما صهیونیســت بودن شــرکت مارلبرو را اعالم کرده‬ ‫است‪».‬پورمختاریضمنانتقادازدالیلوزارتصنعتگفت‪،‬‬ ‫این استدالل که برای مقابله با قاچاق سیگار مارلبرو باید مجوز‬ ‫قانونی برای ورود ان ایجاد کنیم‪ ،‬بیانگر «ناتوانی ما از مبارزه‬ ‫علیه کاالهای قاچاق» است‪ .‬وی از دولت روحانی خواست‬ ‫که هر چه زودتر «برای لغو مجوز فعالیت شــرکت مارلبرو در‬ ‫ایران» اقدام کند‪.‬‬ ‫پسازایناتفاقاتحتیمجلستاپایاعالماستیضاح‬ ‫وزیــر صنایع نیز پیش رفت امــا انچه در عمل اتفــاق افتاد‪،‬‬ ‫واردات رسمی مارلبرو در ایران بود‪.‬‬ ‫داســتان برندهای امریکایی در ایران نه تنها به پایان‬ ‫نرسیده‪ ،‬بلکه تازه اغاز شده است‪ .‬بعد از حصول توافق حتی‬ ‫اگر برندهای شناخته شده ان نظیر کوکاکوال و مک دونالد به‬ ‫دلیل بروز پاره ای از مخالفت ها نتوانند به ایران وارد شوند‪ ،‬اما‬ ‫شرکت ها و نام های تجاری ریز و درشت به سمت ایران حرکت‬ ‫خود را اغاز کرده اند‪ .‬شرکت های اتومبیل سازی و به احتمال‬ ‫بسیار زیاد شرکت های ساخت و تولید لوازم خانگی می توانند‬ ‫در اولویت بعدی قرار گیرند‪ ،‬حتی اگر برندهای شناخته شده‬ ‫انها نتوانند راهشان را به تهران باز کنند‪.‬‬ ‫مارلبرو از قاچاق تا واردات رسمی‬ ‫در طرف دیگر این بــازار پرجاذبه دخانیــات یک برند‬ ‫دیگر امریکایی قرار داشــت‪ .‬برندی که با وجود قطع ارتباط‬ ‫طوالنی مدت ایران و امریکا همچنان بــه صورت قاچاق به‬ ‫ایران وارد می شد‪ .‬قاچاق این سیگار حتی تا انجا پیش رفت‬ ‫کهاینشرکتازامریکاتصمیمگرفتیکمامورسابقوافسر‬ ‫اطالعاتی اف بی ای امریکایی را به جزیره کیش گسیل کند تا‬ ‫ماجرای قاچاق این سیگار را کشف کند‪ .‬رابرت لوینسون اما‬ ‫در سال‪ 85‬در کیش ناپدید شد و تا امروز به عنوان یکی مسائل‬ ‫حل ناشده میان ایران و امریکا باقی مانده و از ان یاد می شود‪.‬‬ ‫در سال ‪ ٩٣‬ماجرای اعطای مجوز برای واردات سیگار‬ ‫مارلبرو به ایران جنجال ساز شد‪ .‬با صدور مجوز برای شرکت‬ ‫تولید کننده سیگار مارلبرو از ســوی دولت روحانی‪ ،‬حمالت‬ ‫برخــی از نمایندگان مجلــس علیه شــرکت فیلیپ موریس‬ ‫شــدیدتر شــد‪ .‬منتقدان دولت معتقد بودند که این شرکت‬ ‫«صهیونیستی» اســت و خواهان لغو مجوز معامالتی برای‬ ‫این شرکت شــدند‪ .‬مصطفی افضلی فرد‪ ،‬عضو کمیسیون‬ ‫اصل ‪ ۹۰‬مجلس اعالم کرد کــه وزارت اطالعات جمهوری‬ ‫اسالمی شرکت فیلیپ موریس‪ ،‬تولیدکننده سیگار مارلبرو را‬ ‫یک شرکت صهیونیستی ارزیابی کرده است‪.‬‬ ‫اما در عوض قائم مقــام وزیر صنعــت تصریح کرد که‬ ‫دولت در زمینه ورود ســیگار ممنوعیتی نــدارد و طبق قانون‬ ‫عمل می کند‪ .‬خسروتاج افزود‪« :‬دلیل اصلی قاچاق یکی از‬ ‫برندهای سیگار‪ ،‬ممنوعیت ورود رسمی سیگار به کشور بوده‬ ‫که نتیجه ان قاچاق این کاال شده است‪».‬‬ ‫این مسئول دولتی همچنین گفت که «سیگار مارلبرو‬ ‫به دلیل نداشتن مجوز رسمی واردات طی سال های گذشته‬ ‫به طور عمده به صورت قاچاق وارد کشور شده است‪».‬‬ ‫خســروتاج درباره منتقدان صدور مجوز برای شــرکت‬ ‫فیلیپ موریس معتقد بود‪« :‬باید دید اولین کسانی که با ورود‬ ‫کاالیی به صورت رسمی متضرر می شوند چه افرادی هستند‬ ‫مثلث | شماره ‪272‬‬ ‫بازار مصــرف ‪ 60‬تا ‪ 65‬میلیارد نخی ســیگار در ایران‪،‬‬ ‫ان را به یکی از بازارهای جذاب تجارت دخانیات بدل کرده‬ ‫است‪ .‬وینســتون و مارلبرو از برندهای امریکایی هستند که‬ ‫قدمتی طوالنی دارند‪ .‬با وجودی که امروزه بیشتر بازار سیگار‬ ‫ایران در اختیار برندهای ژاپنی است‪ ،‬اما این دو برند امریکایی‬ ‫همچنان از پرطرفدارترین برندهــای بازار دخانیات ایران به‬ ‫شمار می روند‪.‬‬ ‫جدال این دو شــرکت همتراز در بازار ایــران در نهایت‬ ‫منجر به تولید سیگار وینتسون به صورت رسمی در ایران شد‪.‬‬ ‫در دی ماه سال ‪ ٨٨‬ســید محمود ابطحی معاون وزیر صنایع‬ ‫و مدیرعامل شــرک دخانیات ایران رســما اعالم کرد سیگار‬ ‫وینستون با همکاری شــرکت ‪ GT1‬در ایران تولید می شود‪.‬‬ ‫این خبر به سرعت در ایران بازتاب داده شد‪ .‬شرکت ‪ GT1‬یک‬ ‫شرکت ژاپنی است که مدیرعامل دخانیات معتقد بود مالکیت‬ ‫انحصــاری تولید وینســتون را در اختیــار دارد‪ .‬او همچنین‬ ‫خبر داد بود که از ‪ ٢٢‬بهمن ماه ســال ‪ ٨٨‬تولید این سیگار با‬ ‫باوجود اینکه کی اف سی رسما‬ ‫اعالم کرده در ایران شعبه ای‬ ‫واگذار نکرده است‪ ،‬دو شرکت‬ ‫مدعی هستند کی اف سی واقعی‬ ‫را انها در ایران عرضه می کنند‬ ‫مارلبرو و وینتسون از مهمترین‬ ‫اقالم دخانیاتی هستند که از‬ ‫دیرباز در ایران مورد استفاده‬ ‫قرار می گرفتند‪ .‬وینستون حاال‬ ‫در ایران تولید می شود و واردات‬ ‫مارلبرو قانونی شده است‬ ‫خبرنامه‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪13‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫وداع پژو با بازار ایران‬ ‫بنز و فولکس واگن وارد می شوند‬ ‫شرکت خودروســازی پژو سیتروئن فرانســه که در سال‬ ‫‪ 1391‬به بهانه تحریم ها با زیرپا گذاشــتن قرارداد با تهران‪،‬‬ ‫همکاری هــای دوجانبه را کامال قطــع و ایــران را ترک کرد‪،‬‬ ‫اکنون در موضعی متفاوت می گوید احساسات ضدفرانسوی‬ ‫بر مذاکراتش با شــریک ایرانــی برای تولید مشــترک لطمه‬ ‫می زند‪.‬چهارشــنبه گذشــته خبرگزاری رویترز اعالم کرد که‬ ‫کارلوس تاوارس‪ ،‬مدیرعامل پژو سیتروئن گفته است‪« :‬پژو‬ ‫پیشنهادات جدیدی برای شریک تاریخی خود ایران خودرو‬ ‫دارد اما انتقادات نســبت به مواضع ســخت فرانسه در طول‬ ‫مذاکرات هسته ای میان تهران و کشورهای گروه ‪ 5+1‬مانع‬ ‫پیشرفت مذاکرات شده اســت‪».‬او گفته است‪« :‬مذاکرات‬ ‫در فضای غیردوستانه ای نسبت به فرانسه انجام می شود زیرا‬ ‫نقشی که این کشور در زمان تحریم ها داشت‪ ،‬مورد انتقاد قرار‬ ‫گرفته است‪ .‬پژو ســرگرم مذاکره با سایر شرکای ایرانی غیر از‬ ‫ایران خودرو اســت‪».‬این در حالی است که هاشم یکه زارع‪،‬‬ ‫مدیرعاملایرانخودروپیشازاینتاکیدکردهبود‪«:‬پژوپیش‬ ‫از امضای هرگونه توافق جدید‪ ،‬باید پاســخگوی تصمیمش‬ ‫در ســال‪ 2011‬برای خروج از ایران باشــد‪».‬پژو و رنو پیش از‬ ‫تحریم های غرب علیه ایران‪ ،‬وضعیت مناسبی در بازار ایران‬ ‫داشــتند اما درحالی که پژو از ایران رفت و صادرات قطعات به‬ ‫ایران را متوقف کرد‪ ،‬رنو هوشــمندانه تر عمــل کرد و به جای‬ ‫ترکوقطعکاملهمکاریباایران‪،‬راهکارکاهشهمکاریرا‬ ‫برگزید‪.‬خروجپژوازایرانبالطماتاقتصادیبرایاینشرکت‬ ‫فرانسویهمراهبود؛به گونه ای کهبرخیقطعه سازانفرانسوی‬ ‫تحت تاثیر توقف ارسال قطعات به ایران‪ ،‬ورشکست شدند‪.‬‬ ‫این موضوع و زیان اقتصادی پژو از ترک بازار ایران موجب شد‬ ‫تا این شرکت از حدود دو ســال پیش تالش برای بازگشت به‬ ‫ایران را از سر بگیرد‪ .‬لوران فابیوس‪ ،‬وزیر خارجه فرانسه پس‬ ‫از توافق هسته ای‪ ،‬چهارشنبه گذشته به تهران امد و خواستار‬ ‫همکاری هایاقتصادیگستردهازجملهدربخشخودروسازی‬ ‫شــد‪.‬ابراز تمایل تلویحی وزیر خارجه فرانسه به حضور دوباره‬ ‫خودروسازانفرانسویدرایراندرحالیاستکهخودروسازان ‬ ‫المانی‪ ،‬ژاپنــی و امریکایی برای حضور در ایــران ابراز تمایل‬ ‫کرده اند‪ .‬این در حالی اســت که محمدرضا نعمت زاده‪ ،‬وزیر‬ ‫صنعت و تجارت از توافق جدید ایران با برخی خودروســازان‬ ‫خارجیخبردادوگفت‪«:‬پژوورنویفرانسهباتدویناستراتژی‬ ‫سرمایه گذاریمشترکبهصورت«‪»۵۰-۵۰‬می تواننددوبارهدر‬ ‫بازارخودروایرانحضورداشتهباشند‪».‬‬ ‫چشم انداز‬ ‫همکاریامنیتی‬ ‫چراموگرینیبهایران امد؟‬ ‫سفر یک روزه مسئول سیاســت خارجی اتحادیه اروپا‬ ‫به ایران را می توان یکی از نتایج توافق وین نیز به حســاب‬ ‫اورد‪ .‬او هنگام دیدار در تهران گفت که «شــاهد عزم جدی‬ ‫رهبر عالی و رئیس جمهوری ایران بــرای فصل جدید روابط‬ ‫هســتم»‪ .‬ظریف نیز معتقد بود که فصل جدیدی در روابط‬ ‫ایــران و اروپا اغاز شــده اســت‪ .‬موگرینی دومین مســئول‬ ‫سیاســت خارجی اســت که به ایران ســفر می کند‪ .‬پیش از‬ ‫او کاترین اشــتون نیز به ایران ســفر کرده بــود و در جریان‬ ‫مذاکرات قرار داشت‪.‬‬ ‫ظریف بعد از این دیدار در نشست خبری گفت‪« :‬در این‬ ‫دیدار درباره موضوعات منطقه ای و بحران هایی که در منطقه‬ ‫شــکل گرفته اســت و برای ایران‪ ،‬جهان و منطقه خطراتی‬ ‫به وجود اورده است‪ ،‬صحبت هایی شد‪ ».‬این موضوع از دید‬ ‫رسانه های غربی نیز اهمیت ویژه ای داشت‪ .‬فایننشال تایمز با‬ ‫همینپیش زمینهنوشت‪«:‬جبههدیپلماتیکبعدیبرایاروپا‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪14‬‬ ‫مثلث | شماره ‪272‬‬ ‫بدهی بابک زنجانی دوم چقدر است؟‬ ‫امیرعباس سلطانی‪ ،‬نماینده مجلس‪ ،‬با اشاره به پرونده‬ ‫اتهامات فردی موســوم به «بابک زنجانی دوم» از رســیدگی‬ ‫به پرونــده وی در مراجع قضایی خبر داد‪ .‬به گفته او بر اســاس‬ ‫اطالعات و گــزارش واصله اتهــام اصلی بابــک زنجانی دوم‬ ‫عدم پرداختدرامدهاینفتیبهخزانهاست‪.‬سلطانیبااشارهبه‬ ‫اینکهطبقاطالعاتواصلهمیزانمبلغدرامدنفتیکهاینمتهم‬ ‫پرداخت نکرده‪ ،‬بسیار باالتر از بدهی بابک زنجانی است تاکید‬ ‫کرد‪«:‬درشرایطکنونیمابه دنبال‬ ‫ان هســتیم که ببینیم درامدهای‬ ‫نفتیازسویبابکزنجانیدومبه‬ ‫خزانهواریزشدهاستیاخیر؟البته‬ ‫بر اســاس اطالعات ایــن پرونده‬ ‫هم اکنون وضعیــت و محل این‬ ‫مبالغودرامدهامشخصنیست‪».‬‬ ‫پیداکردنراهیجهتبحثوگفت وگودرمورداوضاعامنیتی‬ ‫اشفتهخاورمیانه(غرباسیا)وهمکاریایرانباهمسایگانش‬ ‫است‪ ».‬به نوشته این روزنامه بعد از این دیدار‪ ،‬ایران و اروپا‬ ‫به تعمیق روابط در مورد طیفی از مسائل از انرژی تا تروریسم‬ ‫متعهد شدند‪.‬‬ ‫ایــن گــزارش همچنیــن در ادامــه افــزوده اســت‪:‬‬ ‫«دیپلمات هــا امیدوارند این امر به گفت وگوهای وســیع تر‬ ‫در خصوص امنیــت منطقه و نتیجتا کمــک به ترمیم روابط‬ ‫نابسامان جمهوری اسالمی با همسایگانش بینجامد‪».‬‬ ‫منابع رسانه ای غرب معتقدند که موگرینی در ایران به‬ ‫دنبال یافتن مســیرهایی برای گفت وگو درباره امنیت منطقه‬ ‫رشوهیکمیلیو ‬ ‫ن‬ ‫دالری احمد شهید‬ ‫به تازگــی ویکــی لیکس‬ ‫سندی منتش ر کرده که پشت پرده‬ ‫گزارش هایغیرموثقعلیهایران‬ ‫در موضوع حقوق بشــر توســط‬ ‫احمد شــهید را روشــن می کند‪.‬‬ ‫بر اساس این اســناد‪ ،‬عربستان ســعودی‪ ،‬یک میلیون دالر‬ ‫به گزارشگر ویژه ســازمان ملل در امور وضع حقوق بشر رشو ه‬ ‫داده است تا موضع گیری تندی در قبال مسائل ایران بگیرد و‬ ‫گزارش هایجهتداربنویسد‪.‬پایگاهخبریالوعی نیوزمدعی‬ ‫شده است که سند درز کرده از پایگاه ویکی لیکس‪ ،‬حاکی از‬ ‫ان است که سفارت عربســتان در کویت به «احمد شهید»‪،‬‬ ‫گزارشگرویژهسازمانمللدرامورحقوقبشر‪،‬یکمیلیوندالر‬ ‫رشوهداده تاموضعگیریتندیدرقبالایراندرپیشگیرد‪.‬‬ ‫است‪ .‬موگرینی نیز به طور تلویحی به این موضوع اشاره کرده‬ ‫و در کنفرانس خبری گفت‪« :‬می دانیم که این منطقه نیازمند‬ ‫اینده ای متفاوت است‪ .‬اینده ای بر اساس تعامل و نه تقابل‪،‬‬ ‫بر اســاس گفت وگــو و چندجانبه گرایی‪ ».‬او افــزود‪« :‬این‬ ‫توافقی خوب و محکم اســت و این پتانسیل را به ما می دهد‬ ‫که روابطی بر اساس اعتماد داشته باشیم‪».‬‬ ‫به گفته هماهنگ کننده سیاست خارجی اتحادیه اروپا‪،‬‬ ‫منطقه یکی از فصول بسیار مرتبط و مهم در روابط دو طرف‬ ‫خواهد بود و در صورتــی که طرفین فهم بهتــری از منطقه‬ ‫داشته باشند به جای مواجهه و رقابت می توانند همکاری کنند‬ ‫که این امر برای همه مفید خواهد بود‪.‬‬ ‫چهکسیرئیسدانشگاه‬ ‫امام صادق(ع) خواهد شد؟‬ ‫اصالح اساسنامه دانشگاه امام صادق(ع) در دستور‬ ‫کار هیات امنای جدید این دانشــگاه قرار گرفت‪ .‬احتمال‬ ‫می رود تا پایان مردادماه‪ ،‬اساســنامه جدید این دانشــگاه‬ ‫نیز ابالغ شــود‪ .‬پارس از برخی منابع خبری کســب اطالع‬ ‫کرد که در جلســه اول هیات امنا هیچ بحثی در مورد تعیین‬ ‫رئیس جدیــد این دانشــگاه‪ ،‬انجــام نشــده‪ ،‬لیکن برخی‬ ‫گمانه زنی ها حکایــت از ان دارد‬ ‫که تا پیش از اغاز سال تحصیلی‬ ‫جدید‪ ،‬حجت االسالم دکتر سعید‬ ‫مهدوی کنــی بــه ریاســت این‬ ‫دانشــگاه منصــوب می شــود و‬ ‫احتماال وی این سمت را به مدت‬ ‫چهار سال‪ ،‬عهده دار خواهد بود‪.‬‬ ‫ارتباط خبرمرگمالعمر باداعش افغانستان چیست؟‬ ‫درحالــی که بی بی ســی خبر می داد رهبر یک چشــم‬ ‫طالبان در افغانستان مدتی است کشته شده است‪ ،‬طالبان‬ ‫ان را رد کرد و صدای امریکا به نقل از منابع نزدیک طالبان‬ ‫افغانســتان گــزارش داد که رهبر ایــن گروه زنده اســت و‬ ‫شــایعات در این مورد به منظور افشــای محل اختفای وی‬ ‫است‪.‬‬ ‫منابع خبری که از مرگ مالعمر سخن گفته بودند‪ ،‬به‬ ‫اســتناد اطالعاتی حرف می زدند که گفته می شد مقامات‬ ‫دولتی افغانســتان انها را در اختیارشــان قرار داده اســت‪.‬‬ ‫اندکی بعد اشرف غنی احمدی زی‪ ،‬رئیس جمهور این کشور‬ ‫نیز این موضوع را تایید کرد‪ .‬خبرگزاری فارس ان را منتشــر‬ ‫کرد و به نقــل از برخی منابع عربی نوشــت که ســخنگوی‬ ‫کاخ سفید نیز این خبر را تایید کرده است‪.‬‬ ‫همزمان با باال گرفتن حضور عناصر وابسته به گروه‬ ‫تروریستی داعش در برخی مناطق افغانستان و پاکستان‪،‬‬ ‫برخی نیروهای شــبه نظامی که به دالیل مختلف با طالبان‬ ‫افغانستان زاویه پیدا کرده بودند‪ ،‬کم کم راه خود را از این‬ ‫گروه جدا کرده به گروه تروریســتی داعش پیوســتند‪ .‬از‬ ‫جمله ان گروه ها می توان به برخی شــاخه های تحریک‬ ‫طالبان پاکســتان به رهبری عمر خراســانی و گروه محاذ‬ ‫فدایی اشــاره کــرد‪ .‬روزنامه هشــت صبح چــاپ کابل در‬ ‫معرفی این گروه می نویســد‪« :‬ظاهرا محــاذ فدایی یک‬ ‫گروه انشــعاب یافته از طالبان اســت»؛ وقتــی مذاکرات‬ ‫سال ‪ 2013‬طالبان و امریکایی ها در قطر علنی شد‪ ،‬محاذ‬ ‫فدایی اعالم موجودیت کرد‪ .‬کســی که خود را سخنگوی‬ ‫محــاذ می خواند‪ ،‬اعــام کرد‪« :‬انــان با مذاکــرات قطر‬ ‫مخالف هستند‪ ».‬با این همه به نظر می رسد درگیری های‬ ‫شــدید اخیر میان طالبان افغانســتان و عناصر وابسته به‬ ‫گروه تروریستی داعش در اکثر مناطق این کشور از جمله‬ ‫در والیات فراه و لوگر بــا پایان نبرد به نفع گــروه طالبان‪،‬‬ ‫حامیان داعش را به شدت خشمگین ساخته است‪ .‬برخی‬ ‫از کارشناســان پنهان بودن مال محمد عمر‪ ،‬رهبر طالبان‬ ‫افغانستان را به عنوان دســتاویزی برای عناصر وابسته به‬ ‫داعش دانسته که انها تالش دارند از این طریق این گونه‬ ‫القا کنند که طالبــان رهبر نداشــته و اکنون همــه باید از‬ ‫ابوبکر بغــدادی به عنوان رهبر مســلمانان جهان تبعیت و‬ ‫پیروی کنند‪.‬‬ ‫انچه واضح است این است که خبر مربوط به مرگ مال‬ ‫محمد عمر از سوی افراد ناشــناس پاکستانی و رسانه های‬ ‫وابسته به ارتش این کشــور منتشر می شود‪ .‬روزنامه هشت‬ ‫صبح در این باره معتقد اســت که گروه محاذ فدایی که خبر‬ ‫مرگ مال محمد عمر را منتشــر کرده وابســته به ســازمان‬ ‫اطالعات ارتش پاکســتان بوده و اکنون زیــاد دور از ذهن‬ ‫نیست که نظامیان پاکستانی از این گروه خواسته باشند تا‬ ‫منبع چنین خبری باشد‪.‬‬ ‫پاکستانی ها به شــدت دنبال این موضوع هستند که‬ ‫نشــان دهند به طور کامل بر طالبان تســلط داشــته و اگر‬ ‫تصمیم بگیرند می تواننــد مذاکرات رســمی میان طالبان‬ ‫و دولت کابــل را برگــزار کنند‪ .‬طــی ماه های گذشــته نیز‬ ‫پاکستانی ها تمام تالش خود را به کار بسته بودند تا طالبان را‬ ‫پای میز مذاکره بنشانند که باتوجه به شواهد موجود تاکنون‬ ‫موفق به این امر نشدند‪ .‬برخی کارشناسان بر این باورند که‬ ‫عدم تمکین طالبان افغانســتان از پاکســتان برای حضور‬ ‫رســمی در مذاکرات صلح به شــدت نظامیان پاکستانی را‬ ‫خشمگین ساخته است‪.‬‬ ‫وحید مژده از مقامات حکومت طالبان و اگاه مسائل‬ ‫این گروه چندی پیش در گفت وگو با تسنیم‪ ،‬داعش حاضر‬ ‫در افغانستان را ساخته پاکســتان دانست که تالشی است‬ ‫بــرای جایگزینی طالبان در افغانســتان‪ .‬طالبــان با مبارزه‬ ‫شدید علیه عناصر وابسته به داعش در کشورشان این پیام‬ ‫را به پاکســتانی ها دادند که با حضور این گروه تروریســتی‬ ‫مخالفند‪ .‬این موضوع خود نیز می تواند باعث رنجش خاطر‬ ‫پاکستانی ها باشد‪.‬‬ ‫برخــی رســانه ها دلیل اینکه شــایعه مــرگ مال عمر‬ ‫رهبر طالبان افغانســتان همزمــان با برخــی ناکامی ها در‬ ‫دور نخســت این مذاکرات منتشر می شــود را نوعی دلیل‬ ‫عصبانیت پاکســتان از رهبــران طالبان می داننــد و از این‬ ‫طریق قصد دارنــد تا در بدنه رهبری طالبان شــکاف ایجاد‬ ‫کنند‪ .‬کارشناســان مسائل افغانســتان نیز بر این باورند که‬ ‫شایعه اســتعفای طیب اغا رئیس دفتر سیاســی طالبان در‬ ‫قطر نیز در همین راستا منتشر شده است زیرا پاکستانی ها‬ ‫بر این اعتقادند که اگر بتوانند میان رهبران طالبان در قطر و‬ ‫رهبران این گروه در پاکستان اختالف ایجاد کنند‪ ،‬می توانند‬ ‫به اهداف خود برسند‪.‬‬ ‫حملهجدیدهاشمی‬ ‫بهاحمدینژاد‬ ‫جداشدنمرتضیطالییازتشکیالت‬ ‫قالیباف‬ ‫به نوشته تابناک به دنبال فعال شــدن حجت االسالم‬ ‫ســیدرضا تقوی‪ ،‬عضو شورای‬ ‫مرکــزی جامعه روحانیــت برای‬ ‫انچــه وی از ان بــه وحــدت‬ ‫اصولگرایان نام می برد و تشکیل‬ ‫جلسات با اعضای جبهه پایداری‬ ‫و اخیرا تشــکیالت «یکتا» که‬ ‫وزیران دولت احمدی نژاد در ان‬ ‫حضور دارند‪ ،‬عمال فعالیت های‬ ‫سیاسی ـ انتخاباتی جامعه روحانیت در شخص اقای تقوی‬ ‫خالصه شده و کلید اقدامات جامعه روحانیت مبارز به دست‬ ‫صادق محصولی‪ ،‬برادران دانشــجو و ســیدمحمد حسینی‬ ‫داده شده است‪ .‬این اقدام موجب شده است اکثریت بزرگی‬ ‫از اعضای جامعه روحانیت مبــارز از ورود به مقوله انتخابات‬ ‫صرف نظر کرده و ســکوت کنند‪ .‬به اعتقاد بســیاری فقدان‬ ‫ایت الله مهدوی کنی و عســگراوالدی این روزها بیشــتر به‬ ‫چشم می اید‪.‬‬ ‫تحلیلسلحشورازرستاخیز‬ ‫بدون دیدن فیلم!‬ ‫باوجــودی کــه انتقــاد به‬ ‫رســتاخیز با نورانی شدن چهره‬ ‫حضــرت عبــاس(ع) برطــرف‬ ‫شده اســت‪ ،‬فرج الله سلحشور‬ ‫اظهارنظــر عجیبــی کــرد‪ .‬او‬ ‫با وجــود اینکه می گویــد فیلم‬ ‫رســتاخیز را ندیــده‪ ،‬تاکید دارد‬ ‫که ایــن فیلم ـ کــه موضوع ان‬ ‫درباره واقعه عاشوراست ـ در جهت اهداف حوادث سال ‪88‬‬ ‫ساخته شده است‪.‬‬ ‫کارگردان ســریال «یوســف پیامبــر» در گفت وگو با‬ ‫«سینماپرس»‪ ،‬در مورد حاشــیه های ایجاد شده برای فیلم‬ ‫«رســتاخیز» به کارگردانی احمدرضا درویش گفته اســت‪:‬‬ ‫«فیلم را ندیــدم اما معتقدم رســتاخیز فیلمی اســت که در‬ ‫جهت اهداف فتنه سال ‪ 88‬و تحریف مفاهیم حقیقی واقعه‬ ‫عاشورا ساخته شده است‪ ،‬نه ترویج این رویداد و واقعه مهم‬ ‫تاریخی‪».‬‬ ‫احتمالکاهشدفعاتپرداخت‬ ‫یارانه نقدی‬ ‫جعفر قادری‪ ،‬نماینده‬ ‫مجلــس در گفت وگــو بــا‬ ‫«اعتمــاد» می گویــد‪:‬‬ ‫«دولــت تاکنــون هیــچ‬ ‫صراحتی در خصوص اعالم‬ ‫امار حذف شــده ها نداشته‬ ‫اســت‪ ».‬قــادری اظهــار‬ ‫می کنــد‪« :‬در صورتــی که‬ ‫دولت دســت کم دو نوبت از ‪ ١٢‬نوبت پرداخت سال ‪١٣٩٤‬‬ ‫را حذف کند‪ ،‬هر ماه سه هزار و ‪ ٥٠٠‬میلیارد تومان در منابع‬ ‫صرفه جویی خواهد شد‪ ».‬وی با اشــاره به اینکه مشخص‬ ‫نیســت دولت بر اســاس چــه مالحظاتی نســبت به حذف‬ ‫پردرامدها تعلل می کند‪ ،‬متذکر می شود‪« :‬انتظار این است‬ ‫که دولت صداقت بیشــتری به خرج داده و بحث شــایعات‬ ‫شکل گرفته را نیز خاتمه بخشد‪ ».‬به گفته قادری متاسفانه‬ ‫دولت در زمــان تقدیم بودجه یک اطالعاتــی می دهد و در‬ ‫زمان ارائه گزارش عملکرد‪ ،‬گزارش متناقض دیگر‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪272‬‬ ‫پایگاهاطالع رسانیایت الله‬ ‫هاشمی رفسنجانی‪ ،‬مصاحبه ای‬ ‫را منتشر کرده که روز قبل از اعالم‬ ‫توافقهسته ایانجامشدهاست‪.‬‬ ‫در بخشــی از این مصاحبه امده‬ ‫اســت‪« :‬نکته مهم در این میان مخصوصا در پاسخ به سوال‬ ‫شما که چرا در هشت سال گذشته چنین اوضاعی پیش امد‪،‬‬ ‫جملهمعروفیکیازمسئوالناسرائیلیاستکهسیاست های‬ ‫دولت قبل را یکــی از نعمت های خدادادی بــرای رژیم جعلی‬ ‫صهیونیست می دانست‪ .‬اگر برخی سیاست ها در دولت قبل‬ ‫نبود‪ ،‬رژیم صهیونیستی در همان انزوای سیاسی دچار مشکل‬ ‫می شد اما دامن زدن به هولوکاست فرصتی برای مظلوم نمایی‬ ‫انهابود‪».‬‬ ‫انتخاباتاخیردرجمعیتپیشرفتوعدالتایراناسالمی‬ ‫کهبه محمدباقرقالیبافنزدیکاستبایکتغییراساسیروبه رو‬ ‫بود‪.‬جاییکهمرتضیطالییازدبیرکلیانکنارگذاشتهمی شود‪.‬‬ ‫براســاس این انتخابات افرادی چون منتظرالمهــدی‪ ،‬یاوری‪،‬‬ ‫عباســعلی‪ ،‬رشــادی‪ ،‬مســکنی‪ ،‬دورانی ‪ ،‬هادی ذاکری‪ ،‬کمیل‬ ‫درویش‪ ،‬حســین قربانزاده‪ ،‬جعفر پور و امیر حســین ال اسحاق‬ ‫به عنــوان اعضای شــورا انتخاب‬ ‫شدند‪.‬الزمبهذکراستدرانتخابات‬ ‫جمعیت پیشــرفت و عدالت ایران‬ ‫اسالمی‪ ،‬مرتضی طالیی از سمت‬ ‫دبیرکلی این جمعیت کنار گذاشته‬ ‫شــد و قربــان زاده دبیــر کل ایــن‬ ‫جمعیتشد‪.‬‬ ‫نزدیکیجامعهروحانیتویکتا‬ ‫خبرنامه‬ ‫مرگرهبریک چشمطالبان‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪15‬‬ ‫تصویرنگاری‬ ‫روزانه حجم بســیاری از عکس های خبری به ما می رســد‪ .‬تعداد این عکس ها‬ ‫انقدر زیاد اســت که گاهی به راحتی از کنار ان عبور می کنیم اما شاید بهتر باشد روی‬ ‫بعضی از عکس ها تامل بیشتری داشته باشیم‪ .‬مثلث در این صفحات‪ ،‬هفته را با مرور‬ ‫عکس ها از نو یاداوری می کند‪.‬‬ ‫دیدار جمعی از بسیجیان مدال اور‬ ‫المپیادهای علمی با رهبر انقالب‬ ‫اعتراض به حضور فابیوس در تهران‬ ‫صحن علنی مجلس‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪16‬‬ ‫مثلث | شماره ‪272‬‬ ‫تشییع روحانی شهید مدافع حرم در قم‬ ‫دیدار خانواده یکی از شهدای غواص با پیکر فرزندشان‬ ‫خبرنامه‬ ‫دیدارهای موگرینی در ایران‬ ‫سقوط هواپیما در توکیو‬ ‫کالفگی جان کری در کنگره‬ ‫مثلث | شماره ‪272‬‬ ‫دیدار دوستانه تیم های فوتبال چلسی و بارسلونا‬ ‫خبرنامه‬ ‫مراسم انتخاب بهتری ن های لیگ چهاردهم فوتبال‬ ‫‪17‬‬ ‫شبکه اجتماعی‬ ‫به ما پیامک بزنید‪:‬‬ ‫‪3000411711‬‬ ‫‪ l‬در ســیالب اخیر نه هواشناســی‪ ،‬نــه مدیریت‬ ‫بحران و نــه هیچ کس دیگــر مقصر نیســت‪ ،‬بلکه‬ ‫مقصر اصلــی مردم هســتند که عــرض رودخانه را‬ ‫روز به روز کوچک تــر و در باال دســت حصار خاکی‬ ‫زمین ها را بــرای ذخیره اب بلندتر می کننــد و با پاره‬ ‫شــدن یکی از این حصارها پس از سرریز شدن اب‬ ‫بقیه حصارها یکی یکــی پاره می شــود و دنیا را اب‬ ‫می برد‪ .‬دنبال این مقصر بگردید!‬ ‫‪ l‬چرا باید دولت های اروپایی کــه تا چند روز قبل‬ ‫با بدتریــن مواضع ضد ایرانی دشــمنی خود را ثابت‬ ‫کرده اند‪ ،‬در صــف اول مبادلــه تجاری بــا ایران و‬ ‫غارت دالرهای بلوکه شده کشورمان قرار گیرند؟ چرا‬ ‫مسئوالن دولتی از این امور بدیهی غفلت می ورزند؟‬ ‫‪ l‬رئیس جمهور امریکا هنــوز مرکب توافق برجام‬ ‫هسته ای خشک نشــده‪ ،‬گفته مســائل حل نشده‬ ‫زیادی با ایران داریم که اگــر از راه دیپلماتیک حل‬ ‫نشد‪ ،‬متوسل به شیوه نظامی خواهیم شد‪ .‬اقایانی‬ ‫که فکر می کردنــد در صورت توافق بــا امریکا انها‬ ‫دست از سر ما برمی دارند تحویل بگیرند‪.‬‬ ‫‪ l‬زمانی که اروپا دچار بحران است ما با در اختیار‬ ‫گذاشــتن بازار ایــران‪ ،‬انها را از ایــن بحران نجات‬ ‫می دهیم! چرا؟‬ ‫‪ l‬اقای حسـینیان‪ ،‬نماینده تهران اول از موکالن‬ ‫تهرانی خـود بپرسـید ببینیـد اصلا در شـرایط فعلی‬ ‫شـما را قبـول دارنـد و از رایشـان بـه شـما پشـیمان‬ ‫نیسـتند و از توافـق هسـته ای راضی انـد یـا ناراضی‬ ‫بعـد بفرماییـد بـا توافـق هسـته ای مخالف هسـتید‬ ‫یـا موافق!‬ ‫‪ l‬اقای اردوغان! ماری که در استین ات پروردی‬ ‫باالخره خودت را گزید! از خواب بیدار شو!‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪18‬‬ ‫مثلث | شماره ‪272‬‬ ‫‪ l‬مســئوالن محترم باید درباره اعتبار بنزین ‪700‬‬ ‫تومانی تا پایان شهریور تجدیدنظر کنند‪ .‬کسانی که‬ ‫با صرفه جویی و استفاده بیشتر از حمل و نقل عمومی‬ ‫بنزین را ذخیره کرده انــد نباید ضرر کننــد بلکه باید‬ ‫تشویق شوند تا کلمه صرفه جویی جا بیفتد!‬ ‫‪ l‬اینکه نتیجــه مذاکرات چه تاثیــری در اقتصاد‬ ‫داشــته یا خواهد داشــت اختالف نظر زیــادی در‬ ‫جامعه ایجاد کرده اســت‪ ،‬ای کاش مسئوالن قبل‬ ‫از اعــام نتایج فعلــی‪ ،‬چندین بار بــه جامعه اعالم‬ ‫می کردند که نتیجه توافق صرفــا بعد از «اجرای»‬ ‫توافق‪ ،‬در اقتصاد مشهود خواهد بود و نه بعد از بیانیه‬ ‫پایانی‪.‬‬ ‫به اینستاگرام مثلث بپیوندید‬ ‫اینســتاگرام هفته نامه مثلث فعال شــده اســت‪ .‬کاربران این شــبکه‬ ‫اجتماعی می توانند با پیوستن به اینستاگرام مثلث تصاویر مربوط به هفته نامه‬ ‫را مشاهده کنند‪.‬‬ ‫قتلاخالق‬ ‫کشته شدن یک پزشک اردبیلی به دست یک جوان‬ ‫‪ 23‬ساله اواخر هفته گذشته شــبکه های مجازی را مملو از‬ ‫پست هایی کرد که خواستار حمایت از پزشکان بود‪ .‬در این‬ ‫مســیر خود پزشــکان نیز بی تاثیر نبودند و با انتشار مطالب‬ ‫و تصاویر متعدد خواســتار امنیت شغلی بیشــتر بودند‪ .‬این‬ ‫درحالی بود که بعد از چند ساعت مشخص شده بود که دکتر‬ ‫پیرزاده‪ ،‬متخصص ســرطان با قاتل خود اشنایی داشته و‬ ‫ماجرای قتل ارتباطی با مسائل پزشکی نداشته است‪ .‬با این‬ ‫حال بسیاری ندانسته شروع کردند به حمایت از او و خواستار‬ ‫برخورد شــدند‪ .‬در این شــرایط بود کــه وزیر بهداشــت با‬ ‫تشکیل کمیته ای به همراه‬ ‫وزیر کشــور و اعزام انها به‬ ‫اردبیل پیگیر ماجرا شــدند‪.‬‬ ‫اما در عین حــال خود وزیر‬ ‫بهداشــت با نوشــتن متنی‬ ‫در اینســتاگرامش‪ ،‬نســبت‬ ‫به ایــن واکنش ها هشــدار‬ ‫داد و ان را «قتــل اخالق»‬ ‫دانست‪.‬‬ ‫وزیر بهداشــت حادثه‬ ‫قتل دکتــر پیــرزاده را تلخ و‬ ‫غیرانســانی دانست و تاکید‬ ‫کــرده بــود کــه قضــاوت‬ ‫شــتابزده برخی اشخاص و‬ ‫گروه ها و طرح شایعاتی که‬ ‫ممکن اســت رســیدگی را از روال قانونی و مســیر حقیقت‬ ‫منحرف کند‪ ،‬ربط دادن حادثه بــه فرایند حرفه ای «بیمار‪-‬‬ ‫پزشک» و توسعه یک درگیری شخصی به ناهنجاری صنفی‬ ‫و عمومی را نیز چیزی جز «قتل اخالق» ندانست‪.‬‬ ‫دکتر سیدحســن هاشــمی با انتشار عکســی از دکتر‬ ‫پیرزاده‪ ،‬پزشک اردبیلی در اینســتاگرام خود اورده است‪:‬‬ ‫«این تصویــر غم انگیز در یکــی از گروه هــای اجتماعی‬ ‫مربوط به همکاران پزشک منتشر شده بود‪ .‬خبر درگذشت‬ ‫همکارمان‪ ،‬دکتر اصغر پیرزاده به اندازه کافی تاسفبار هست‬ ‫چه برســد که این اتفاق‪ ،‬به دست جوانی بیست و چند ساله‬ ‫افتاده و‪ ...‬تا وقتــی روابط اجتماعی نظام منــد و مبتنی بر‬ ‫گفت وگو شکل نگیرد‪ ،‬خشونت جای منطق می نشیند و انگاه‬ ‫باید نگران بود که چنین فجایع تاثربرانگیزی تکرار شود‪».‬‬ ‫به گفته وزیر بهداشت‪ ،‬زنگ خطر جدی جایی است‬ ‫که ما نســبت به زنگ خطرهای جدی بی توجهی کرده ایم‪:‬‬ ‫«این حادثه تلخ و غیرانسانی که باید تقبیح شود‪ ،‬یک زنگ‬ ‫خطر جدی است‪ ،‬اما فراموش نکنیم که این حادثه نتیجه‬ ‫گ خطرهای جدی فراوانی است که چه بسا‬ ‫بی توجهی به زن ‬ ‫همه ما به انکم توجــه بوده ایم‪ .‬اخالق که بــر زمین افتد‪،‬‬ ‫خشونت قد می کشد‪».‬‬ ‫قاضــی زاده هاشــمی همچنیــن نســبت بــه پخش‬ ‫متن هایــی کــه خواســتار‬ ‫تجمع و اعتراض در مقابل‬ ‫وزارت بهداشت شده بودند‪،‬‬ ‫واکنش نشــان داد و گفت‬ ‫که قضاوت شتابزده ممکن‬ ‫است مسیر حقیقت را تغییر‬ ‫دهد‪ .‬دکتر هاشمی نوشت‪:‬‬ ‫«بعد از این حادثه تاسفبار‪،‬‬ ‫قضــاوت شــتابزده برخی‬ ‫اشــخاص و گروه ها‪ ،‬طرح‬ ‫شــایعاتی که ممکن است‬ ‫رسیدگی را از روال قانونی و‬ ‫مسیر حقیقت منحرف کند‪،‬‬ ‫ربــط دادن حادثه به فرایند‬ ‫حرفه ای «بیمار‪ -‬پزشک»‬ ‫و توسعه یک درگیری شــخصی (بنا به اظهارات دادستان‬ ‫محترم) به ناهنجاری صنفی و عمومی نیز چیزی جز «قتل‬ ‫اخالق» نیست‪.‬‬ ‫یقیــن دارم همــکاران فهیــم مــن کــه درد را خوب‬ ‫می شناسند‪ ،‬در تشخیص ریشه های این بلیه اجتماعی نیز‬ ‫به خطا نمی روند‪ .‬ضمن ابراز همدردی بــا خانواده محترم‬ ‫دکتر پیرزاده‪ ،‬همکاران و دوســتان ایشان و همه پزشکان‬ ‫خدوم این مرز و بوم‪ ،‬به اطالع می رسانم تیم بازرسی وزارت‬ ‫بهداشــت برای پیگیری ماجرا هم اکنون در اردبیل حاضر‬ ‫اســت و مقرر شــده در اســرع وقت گزارش کامل را به من‬ ‫ارائه کنند‪».‬‬ ‫دوچرخه رئیس سابق‬ ‫رسانه ملی‬ ‫حاج قاسم در دوران جوانی‬ ‫اســحاق جهانگیری مدتی اســت که البتــه در مورد‬ ‫پرونده های تخلــف مالی در دولت گذشــته حرفی به میان‬ ‫نیاورده اســت‪ .‬اما با این حــال او به ســیبل اصلی مخالف‬ ‫اعضای دولت سابق بدل شده اســت‪ .‬بعد از انکه او برخی‬ ‫از تخلفات را در دولت قبل اشــکار کرد‪ ،‬هفته گذشته دفتر‬ ‫محمود احمدی نژاد اعالم کرد که از وی شــکایت خواهد‬ ‫کرد‪.‬‬ ‫در همیــن رابطــه برخــی از فعــاالن و مســئوالن‬ ‫سیاســی کشــور دســت به حمایت از جهانگیری زدند‪ .‬از‬ ‫اولین واکنش ها می تــوان به واکنش معصومــه ابتکار در‬ ‫اینستاگرامش اشاره کرد که نوشــته بود‪« :‬رحمت خداوند‬ ‫بر دو برادر شهیدش؛ اقای اسحاق جهانگیری معاون اول‬ ‫دکتر روحانی گویی امروز کوله باری سنگین از وفای به عهد‬ ‫انان را بر دوش دارد‪.‬‬ ‫او به خاطر بیان پاره ای از رازهای مگــو و نه به اتهام‬ ‫دروغگویی‪ ،‬متهم است و شاکی دارد‪ .‬او به واسطه پیگیری‬ ‫مجدانه اش در مقام رئیس شــورای عالی مقابله با مفاســد‬ ‫اقتصادی و مبارزه با اتالف بیت المال از جمله زمین خواری‬ ‫و از بین بردن محیط زیســت‪ ،‬هدف تخریــب و اتهام قرار‬ ‫گرفته است‪.‬‬ ‫بی تردید در مسیر استقرار نظام کارامد‪ ،‬احقاق حقوق‬ ‫مردم و شکستن پیکره فساد‪ ،‬رنج های فراوان وجود دارد و‬ ‫البته با توکل به خداوند و صبر بر این فشــارها و دشواری ها‬ ‫افتاب حقیقت سر می زند‪ ...‬واستعینوا بالصبر و الصاله‪...‬‬ ‫و این نیز بگذرد‪»...‬‬ ‫فابیوس عذرخواهی کن‬ ‫«روزنامهارمان»درگزارشیباتیتر«دونوری؛دورقیب‪،‬دورفیق!»‬ ‫بهجبهه بندی هایانتخاباتیمجلسایندهپرداختهونوشتهبود‪«:‬شایددر‬ ‫چهرهانهانتوانشباهتییافت‪،‬البتهارامشبعضادرچهرههرشخصیتی‬ ‫وجودداردونوعیمتانتکهویژهمردانباتجربهاست‪.‬اگردرچهرهشباهتی‬ ‫بههمندارنداماسرنوشت‪،‬روزگارمشابهیبرایانهادربرخیمقاطع ترسیم‬ ‫کرد؛روزگاریکهبعضاشیریننبودوباتلخکامی سپریشدامادراینجاباز‬ ‫یکنکتهمشترکمی توانیافتوانهمخویشتنداریوصبوریانهاست؛‬ ‫بدینمعناکههردوشخصیتدربرابرتلخکامی هایروزگارسکوتکردندو‬ ‫دراینمسیرنه تنهافراموشنشدند‪،‬بلکهبرمحبوبیت شانمیانطیفهمفکرافزودهشد‪».‬ارماندرادامهبهصراحتازدونوری‬ ‫ناممی بردکهدردوجناحمخالفهمقراردارندومی نویسد‪«:‬نقطهعطفایندوشخصیتگذشتیاستکهبرایهمداشتند؛‬ ‫عبداللهنوریاصالح طلبوعلی اکبرناطق نوریاصولگراچناندرنهانفداکاریکدیگربودندکهکمترکسیمی تواندانراباور‬ ‫داشتهباشدامااینروحیهتنهادرمرداناعتدالوجودداردکهفارغازنگاه هایجناحیبهایرانیابادوسربلندمی اندیشند‪....‬‬ ‫»بهاعتقادارماندوشیخحاالبههمکاریرویاورده اند‪«:‬بسیارزمانگذشتامادرنهایتدستروزگارباردیگرایندوشیخرا‬ ‫بههمرساند‪.‬این بارهمدوشیخدرکنارهمقرارگرفتندامااین بارنهبه عنوانرقیببلکهبه عنواندودوستوهمراه‪.‬برخیادعا‬ ‫می کنندکهناطق نوریوعبداللهنوریاحتمالداردبرایانتخاباتمجلسدهمکاندیداشوندودرانزماناگرایناحتمالبه‬ ‫واقعیتبدلشودباردیگرمجلسپنجمتکرارخواهدشدامااین بارباشعارهمدلیغیرجناحی!»‪.‬‬ ‫تجدید نظر طلبیدرمجمعروحانیونمبارز‬ ‫روزنامه جــوان در مطلبی با همیــن عنوان «از هم گســیختگی و‬ ‫تجدید نظر طلبیدرمجمعروحانیونمبارز»بهبررسیمجمعروحانیونمبارز‬ ‫پرداخته و نوشته بود‪« :‬از سال‪ 1368‬معادالت سیاسی در ساختار قدرت‬ ‫جمهوری اســامی به زیان گروه مجمع روحانیون در حال دگرگونی بود‪.‬‬ ‫یترقیرادرارکانقدرت‬ ‫مجمعروحانیونپسازتاسیسبهسرعتپله ها ‬ ‫طی کرد و تبدیل به یک گروه سیاسی موثر شد‪ .‬با این حال به سبب برخی‬ ‫تحوالتسیاسی‪-‬اجتماعیدرشرایطجامعهاینتشکلبه تدریجازصحنه‬ ‫کناررفت‪.‬عالئمودالیلرکودفعالیت هایسیاسیاینگروهرامی تواندر‬ ‫اینمواردخالصهکرد‪.‬سپری شدنشرایطاضطراریوجنگتحمیلیدرکشوروحذفپستنخست وزیریکهیکیازارکان‬ ‫قدرتمجمعروحانیونبهشمارمی رفتودرمقابلتجمیعاختیاراتاجراییدرنهادریاست جمهوریکهیکیازاعضایبرجسته‬ ‫جامعهروحانیتمبارز‪،‬اکبرهاشمیرفسنجانیریاستانرابرعهدهگرفتهبود‪.‬مجمعروحانیونمبارزاصالحاترابازخوانی‬ ‫مجدد و مطمئن ارکان سیاسی انقالب اسالمی یعنی ازادی‪ ،‬استقالل‪ ،‬جمهوریت و اسالمیت می داند‪ .‬در دوره اصالحات‪،‬‬ ‫مجمع روحانیون همواره بر سیاست اعتمادسازی و تنش زدایی تاکید داشت‪ .‬به اعتقاد این گروه جهان کنونی عرصه رقابت‬ ‫همه جانبهکشورهابرایکسبمنافعملیاست‪.‬مجمعروحانیونمبارزدرفتنهسال‪،1388‬ازتدارک کنندگاننظریوعملی‬ ‫اینغائلهبود‪،‬تاجاییکهپسازخطبه هایتاریخی‪ 29‬خرداد‪ 88‬رهبرمعظمانقالب‪،‬باردیگربرطبلاردوکشیخیابانیکوبیدو‬ ‫تنشیمجددراموجبگشتوبههمیندلیل‪،‬بافروکشکردنامواجاینفتنه‪،‬بهمحاقسیاسترفت‪.‬اینگروهسعیکردتادر‬ ‫انتخاباتریاست جمهوریسال‪،92‬بهموج سواریبپردازدکهالبتهتوفیقچندانینیافت‪.‬اینگروههم اینکبهشکلیمحدود‬ ‫بهفعالیتخویشادامهمی دهد‪».‬‬ ‫ناطقتمامشد‪،‬مراقبالریجانیباشید‬ ‫روزنامه قانون در یادداشــت اول خود با عنوان «از ناطق گذشت‪،‬‬ ‫مراقب الریجانی باشید» به احتمال اتحاد میان اصالح طلبان با ناطق و‬ ‫همچنینبهوضعیتپیچیدهعلیالریجانیدرمیاناصولگرایانمی پردازد‪.‬‬ ‫در این یادداشت با اشاره به ســخنان باهنر در دعوت از ناطق نوری برای‬ ‫مدیریتدرجناحاصولگرانوشتهبود‪«:‬مساله ایکهاقایباهنرنخواستند‬ ‫ان را حتی بعد از ســال ها ببینند این اســت که پیش از اینکه اصالحات و‬ ‫اصالح طلبان به دنبال جذب سیاستمدارانی چون ناطق نوری باشند‪ ،‬این‬ ‫اصولگرایانبودندکهامثالاورانه تنهادرزمرهاصولگراییقبولنداشتند‪،‬بلکه«صالحیت»اورانیزقبولنداشتند‪.‬انمردکه‬ ‫درشب‪ 13‬خرداد‪« 88‬انتحاریبهخطزد»‪،‬خطجدیدی ترسیمکرد‪.‬خطیکهیکطرفانسابقونانقالبقرارگرفتند‪.‬این‬ ‫افراد«فاسد»و«طرفداراصالحات»معرفیشدندوطرفدیگر«خط»بهترینرئیس جمهورتاریخایرانقرارگرفت‪».‬نویسنده‬ ‫درادامهبااشارهبهتمایلموتلفهاسالمیبراینزدیکپایداریمی نویسد‪«:‬طیفاصولگرایاننزدیکبهموتلفه‪،‬حتیحاضر‬ ‫نیستندازپایداریجداشوند‪.‬انهافراموشکرده انداختالفاتمیانمرحومایت اللهمهدوی کنیوایت اللهمصباحراکهتاسرحد‬ ‫تجزیهجامعهمدرسینحوزهعلمیهقمپیشرفتهبود‪.‬همانزمانبودکه«نطفهپایداری»درانتخاباتمجلسنهمبستهشد‪.‬‬ ‫حاالهمماجرابههمینجاختمنشدهاست‪.‬طیفیازاصولگرایانحاالحاضرشدهایت اللهمصباحرابهدوضلعجامعتیناضافه‬ ‫کنند(مصاحب هترقیبامثلث انالین‪ 3،‬مرداد‪)94‬وعمالنشانداد‪،‬درخواستبرایحضورناطقدر«مدیریتاصولگرایان»‪،‬‬ ‫تعارفیاستکهتنها«ترسازاصالح طلبان»انراموجبشدهاست‪».‬به طورحتماقایباهنربیشازهمهمی دانددرجریان‬ ‫«اردوکشیپایداری»بهسخنرانیعلیالریجانیدرحرمحضرتمعصومه (س)چهگذشت‪.‬بااینحالبرحضورپایداریتاکید‬ ‫ورزیدهاست‪.‬باتوجهبهشرایطنزدیکیاصولگرایانبهپایداریوایت اللهمصباحوخصومتعمیقپایداریباالریجانیبایدگفت‪:‬‬ ‫«ازناطق نوریکهگذشت‪،‬شمامراقبالریجانیباشید‪».‬‬ ‫مثلث | شماره ‪272‬‬ ‫ســفر وزیر امور خارجه فرانســه به ایــران پس از ‪12‬‬ ‫سال فارغ از سیاســت های خصمانه و دو گانه این کشور با‬ ‫ایران در مذاکرات ‪ 5+1‬و نمایندگی البی صهیونیســت در‬ ‫این روند دیپلماتیک دو ســاله اخیر‪ ،‬ســراغاز مطرح شدن‬ ‫دوباره پرونده ای شد که ‪ 32‬سال پیش‪ ،‬بیش از ‪ 3000‬هزار‬ ‫نفر از هموطنان هموفیلی ما را بــا مصیبت جبران ناپذیری‬ ‫درگیر کرد‪.‬‬ ‫ورود خون های الوده به ایدز که با دســتور مســتقیم‬ ‫«لوران فابیوس» نخســت وزیر وقت فرانسه به ‪ 10‬کشور‬ ‫جهان صورت گرفته بود‪ ،‬قربانیان زیادی را چه در فرانسه و‬ ‫چه در دیگر کشورها نظیر عراق‪ ،‬عربستان‪ ،‬المان غربی و‬ ‫ایران به جا گذاشت‪.‬‬ ‫بر همین اساس کمپین «فابیوس عذرخواهی کن»‬ ‫تنها فعالیتــی تبلیغاتی برای وادار کــردن وزیر امور خارجه‬ ‫کشوری نیست که خود را مهد تمدن حقوق بشر می داند اما‬ ‫او اساسی ترین اصول نزاکت دپیلماتیک را رعایت نکرد و از‬ ‫یک عذر خواهی ساده نیز دریغ کرد‪.‬‬ ‫جمعی از فعاالن اجتماعی با راه انــدازی این کمپین‬ ‫تالش کردند هر چند کوچک برای دریافت غرامت قربانیان‬ ‫و عذر خواهی رســمی «لوران فابیوس» برای انجام چنین‬ ‫جنایتی کردند‪.‬‬ ‫در همین راستا باتوجه به درگیر بودن بیش از سه هزار‬ ‫نفر از هموطنان مان با این بیماری مهلک‪ ،‬از تمام قربانیان‬ ‫این فاجعه انســانی و دغدغه مندانی که نســبت به پایمال‬ ‫شدن این حق انســانی معترض هســتند‪ ،‬دعوت می شود‬ ‫با امضا و پیوســتن به کمپین «فابیــوس عذرخواهی کن»‬ ‫ِ‬ ‫حداقل مطالبه خود را از دولت فرانسه بعد از گذشت ‪ 32‬سال‬ ‫از این فاجعه اعالم کنند‪ .‬این کمپین با راه اندازی سامانه ای‬ ‫از مردم خواســته بود که در ان نام نویســی کرده و تصاویر‬ ‫خودشان را در ارتباط با اعتراض به حضور فابیوس در ایران‬ ‫برای انها ارسال کنند‪.‬‬ ‫دونوری؛ دورفیق!‬ ‫خبرنامه‬ ‫حمایت ابتکار از جهانگیری‬ ‫بررسیرسانه ایهفته‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪19‬‬ ‫درباره گفتارها‬ ‫گفتارها‬ ‫امریکا روزهای مهمی را پشت ســر می گذارد‪ .‬انجا حاال بیشــتر از‬ ‫همیشه بحث درباره ایران داغ شده است‪ .‬سنا محل جدال دولتی ها و‬ ‫سناتورها شده تا تکلیف و فرجام توافق هسته ای با ایران الاقل از جانب‬ ‫یکی از اعضای ‪ 5+1‬مشخص شود‪.‬‬ ‫بررسیموضعکنگرهدربرابرتوافقایرانو‪5+1‬‬ ‫فرار دموکرات ها از جنگ‬ ‫حسن بهشتی پور‬ ‫گفتارها‬ ‫‪20‬‬ ‫مثلث | شماره ‪272‬‬ ‫کارشناس مسائل بین الملل‬ ‫این روزهــا اظهارات بــاراک اوبامــا‪ ،‬رئیس جمهور‪،‬‬ ‫جان کری وزیر خارجه‪ ،‬ارنســت مونیز وزیر انرژی امریکا و‬ ‫وزیر خزانه داری این کشور پس از توافق هسته ای با ایران‬ ‫به گونه ای بوده که نشــان می دهد این مقامات در تالشــند‬ ‫تا بتوانند اعضای کنگره به خصــوص جمهویخواهان را در‬ ‫خصوص توافق با ایران قانع کنند؛ از طرف دیگر مشخص‬ ‫نیست که تا چه حد نماینده های دموکرات در برابر زد و بند ها‬ ‫بتوانند از خود تحمل نشان دهند‪ .‬قاعدتا اعضای کنگره باید‬ ‫به این توافق رای بدهند‪ ،‬اما بازهم هنوز سرنوشت مشخص‬ ‫نیســت‪ .‬البته برفرض اینکه کنگــره این توافــق را رد کند‪،‬‬ ‫اوباما همانطور که در گذشته اعالم کرده بود‪ ،‬رای انها را وتو‬ ‫خواهد کرد و بعید به نظر می رسد که مخالفان بتوانند دو سوم‬ ‫ارای کنگره را به دست اورند تا از مرحله وتوی رئیس جمهور‬ ‫بگذرند‪ .‬زیــرا کنگره می دانــد که در صــورت رد این توافق‬ ‫دیگر در انزوای کامل قرار می گیرد‪ ،‬زیرا این توافقی اســت‬ ‫که کاخ سفید‪ ،‬اتحادیه اروپا‪ ،‬شــورای امنیت سازمان ملل‪،‬‬ ‫متحدان امریکا در اســیا مانند کره‪ ،‬ژاپن و‪ ...‬پذیرفته اند و‬ ‫شواهد نشان می دهد که انها نیز در نهایت مجبورند که این‬ ‫توافق را بپذیرند‪.‬‬ ‫درباره نفوذ البی های صهیونیســتی برای ممانعت‬ ‫از پذیرش این توافق توســط کنگره امریکا باید گفت که‬ ‫دفتر نخست وزیری رژیم صهیونیستی اعالم کرده که در‬ ‫این باره سندی اماده کرده است که در نظر دارد این سند‬ ‫را در اختیار کنگره و دولت امریکا بگذارد که این مســاله‬ ‫را روزنامه امریکایی واشــنگتن پست مطرح کرده است‪.‬‬ ‫با این ســند اســرائیلی ها ســعی دارند به اعضای کنگره‬ ‫به خصــوص جمهوریخواهان اعــام کنند انچــه اوباما‬ ‫می گویــد دروغ اســت‪ ،‬می توان ایــران را بیشــتر تحت‬ ‫فشار قرار داد‪ ،‬یا مدت زمان اعمال محدودیت ها درباره‬ ‫برنامه هســته ای ایران را طوالنی تر کرد یا تضمین های‬ ‫بیشــتری از ایران گرفت‪ .‬انها قصد دارند‪ ،‬ایــن تعبیر را‬ ‫که گفته می شــود در برابر مســاله هســته ای ایران یک‬ ‫طرف اقــدام نظامی وجود دارد و طــرف دیگر مذاکرات‬ ‫را رد کنند و بگویند می توان در کنار مذاکرات فشــارها را‬ ‫بیشــتر از گذشــته اعمال کرد‪ .‬به اعتقاد بنده‪ ،‬این سند‬ ‫هم یکی از خیال پردازی های رژیم صهیونیســتی اســت‬ ‫و این ترفند هم به جایی نخواهد رســید زیرا انها خود نیز‬ ‫به خوبی می دانند که بــا اینگونه رفتارها نمی توانند دنیا را‬ ‫برای همراهی بــا خود فریب دهند‪ .‬اکنــون این رژیم در‬ ‫منزوی ترین دوران خود در طول تاریــخ نه تنها در منطقه‬ ‫بلکه در میان متحدان خود قرار دارد‪.‬‬ ‫درباره اظهارات اخیر جان کری در جلسه استماع کنگره‬ ‫امریکا‪ ،‬کامال مشخص است که این اظهارات تنها مصرف‬ ‫داخلــی در جهت اقناع اعضــای کنگره بــرای قبول توافق‬ ‫هسته ای دارد‪ .‬هر تحلیلگری با داشتن شناخت از وضعیت‬ ‫داخلی و جامعه امریکا کامال به این مساله واقف است‪.‬‬ ‫از طــرف دیگــر برخــی دموکرا ت هــا در کنــار‬ ‫جمهوریخواه ها در کنگره مخالف توافق هسته ای با ایران‬ ‫هستند‪ ،‬اما در کل می توان به این نکته توجه کرد که هیالری‬ ‫کلینتون به عنوان مهمترین و جدی تریــن نامزد این حزب‬ ‫در انتخابات ریاســت جمهوری ســال ‪ 2016‬در امریکا‪ ،‬نیز‬ ‫حمایت خود را از این توافق اعالم کرده اســت‪ .‬جب بوش‬ ‫نیز کاندیدای مهم جمهوریخواه ها در برخی مواقع حمایت و‬ ‫در مواقع دیگر ان را رد می کند که نشان از تردید جدی وی‪،‬‬ ‫برای نپذیرفتن توافق دارد‪ .‬اما به نظر می رسد که در نهایت‬ ‫دموکرات ها به این نتیجه برسند که باید حمایت کنند و دست‬ ‫از مخالفت بردارند‪ .‬البته هم اکنون تعدادی از دموکرات های‬ ‫پر نفوذ در نامه ای به اوباما از توافق هسته ای حمایت کردند‪.‬‬ ‫همچنین درباره رویکرد امریکا در قبال توافق هسته ای‬ ‫با ایران‪ ،‬می توان گفــت اینکه امریکا بتوانــد این توافق را‬ ‫به تصویب برساند به نظر می رســد که قابل انجام است زیرا‬ ‫این توافق برگشــت ناپذیر اســت اما درباره اینکه امریکا به‬ ‫تعهداتش عمل خواهد کرد یا نه‪ ،‬به هر حال روند مذاکرات‬ ‫هســته ای در طول دو سال گذشته نشــان می دهد که این‬ ‫کشور به دنبال این است که به این توافق برسد و پس از این‬ ‫همه وقت و انرژی صرف کردن به نظر نمی رسد که بخواهد‬ ‫برخیدموکرات هادرکنارجمهوریخواهان‬ ‫در کنگره مخالف توافق هسته ای با ایران‬ ‫هســتند‪ ،‬اما در کل می توان به این نکته‬ ‫توجه کرد که هیــاری کلینتون به عنوان‬ ‫مهمترین و جدی ترین نامــزد این حزب‬ ‫در انتخابات ریاست جمهوری سال ‪2016‬‬ ‫در امریکا‪ ،‬نیز حمایت خود را از این توافق‬ ‫اعالم کرده است‬ ‫زیر ان بزند‪ .‬زیرا مسیر توافق یک مسیر برگشت ناپذیر است‪.‬‬ ‫در واقع باتوجه به ســال های پایانی ریاست جمهوری‬ ‫باراک اوباما و تالش وی برای دســت خالــی نرفتن از کاخ‬ ‫ســفید‪ ،‬وی همه تالشــش را کرد که به این توافق با ایران‬ ‫دست یابد و مساله هسته ای ایران را پس از چندین سال حل‬ ‫کند و به نظر می رسد تا این لحظه نیز به این موفقیت دست‬ ‫یافته اســت‪ .‬این توافق دســتاورد بزرگی برای امریکا بوده‬ ‫اســت‪ .‬به هر حال باید کارهای درست را در حوزه سیاست با‬ ‫اتخاذ تمهیدات الزم انجام دهیم ولو ریسکی به همراه داشته‬ ‫باشد‪ .‬مهم ان است که کارها را به سرانجام برسانیم‪.‬‬ ‫شاید یکی از دالیل امریکا برای دستیابی به این توافق‬ ‫هســته ای با ایران این اســت که از هر گونه وقوع جنگ در‬ ‫منطقه جلوگیــری کند‪ ،‬این گونه اظهــارات از زبان مقامات‬ ‫امریکایی به صورت احساســی برای اقنــاع افکار عمومی‬ ‫بیان می شود که در همین راســتا می توان به نقل قول های‬ ‫وندی شــرمن‪ ،‬معــاون وزارت خارجه درباره جــان کری در‬ ‫اتاق مذاکرات هسته ای با ایران اشاره کرد اما واقعیت چیز‬ ‫دیگری اســت‪ ،‬واقعیت ها در صحنه سیاست بین الملل در‬ ‫عرصه جهانــی حول منافع کشورهاســت‪ .‬منافع کشــورها‬ ‫کنگره نمی تواند جلوی توافق را بگیرد‬ ‫جمهوریخواهان از واقعیت های ایران اگاهی ندارند‬ ‫امیرعلی ابوالفتح‬ ‫کارشناس مسائل امریکا‬ ‫ایران بعد از گذشتن از فیلترهایی مانند البی های اسرائیل‪،‬‬ ‫البی های سازمان مجاهدین (منافقین) و البی های اعراب‬ ‫به انها منتقل می شــود‪ .‬بعضا نیز دیده می شــود که برخی‬ ‫نمایندگان کنگره با یک سری از واقعیت های ایران اشنایی‬ ‫ندارند‪ .‬درخصوص برنامه های روند مذاکرات هســته ای‪،‬‬ ‫ن که اکثریت هر دو مجلس سنا و نمایندگان‬ ‫جمهوریخواها ‬ ‫را در اختیار دارند از ماه ها پیش از انکه توافقی صورت بگیرد‬ ‫مخالفت خود را با این روند اعالم کــرده بودند و برای عموم‬ ‫این افراد هیچ اهمیتــی ندارد که ایران و گــروه ‪ 5+1‬به چه‬ ‫تفاهمی دست یافته اند و مفاد این سند چیست بلکه از اساس‬ ‫و بنیان با این سند مخالفت می کنند‪ .‬البته جمهوریخواهان‬ ‫مخالف باتوجه به انگیزه ها و اهدافشان به چند گروه تبدیل‬ ‫می شــوند؛ ‪ -1‬جمهوریخواهانــی که می خواهند شــریک‬ ‫موفقیت های دولت دموکرات باشــند و تالش دارند همپای‬ ‫قوه مجریه خود را در قضیه هســته ای فعال نشــان دهند تا‬ ‫دموکرات ها نتوانند از این مســاله به عنوان برگ برنده ای در‬ ‫انتخابات بهره ببرند‪ .‬همچنین بخشــی از نمایندگان کنگره‬ ‫بر این باورند که باید در روند تصمیم گیری مشــارکت داشته‬ ‫باشــند‪ -2 .‬گروهی از جمهوریخواهان کــه معتقدند ایران‬ ‫قابل اعتماد نیســت و هرگونه ســند‪ ،‬مدرک و قراردادی که‬ ‫امضا شود در نهایت توسط ایران نقض خواهد شد و با یک‬ ‫فاصله زمانی مجددا به سیاست های گذشته هسته ای اش‬ ‫بازخواهد گشــت‪ .‬بنابراین این گروه بر این باور هســتند که‬ ‫باید تدابیر ســختگیرانه و شــدیدتری در قبال ایــران دنبال‬ ‫شود و نظارت ها نیز شدیدتر باشد‪ .‬در عین حال گروهی نیز‬ ‫می گویند باید نظارت هرکجا ‪ -‬هرزمان به اجرا گذاشته شود‬ ‫تا اطمینان حاصل شود ایران به سالح هسته ای (بر اساس‬ ‫انچه انها ادعا می کنند) دست پیدا نخواهد کرد‪ -3 .‬گروهی‬ ‫دیگر نیــز در میان جمهوریخواهان هســتند کــه معتقدند‬ ‫اصوال تا زمانی که نظام جمهوری اسالمی ایران وجود دارد‬ ‫و نگرش های غرب ســتیزانه در ایران دنبال می شــود هیچ‬ ‫مثلث | شماره ‪272‬‬ ‫منندز از اصلی ترین مخالفان توافق‬ ‫هسته ای است‬ ‫باعث شــکل گیری تصمیمات انها در این عرصه می شود‪.‬‬ ‫البته نبایــد فراموش کرد که هنگام اشــغال عراق در ســال‬ ‫‪ 2003‬توســط امریکا‪ ،‬بســیاری از جنگ طلبان در داخل و‬ ‫خارج از امریکا تصور می کردنــد که این جنگ در طول چند‬ ‫ماه به نفع این کشور به پایان برسد‪ ،‬اما اکنون دوازده سال از‬ ‫اغاز جنگ می گذرد و همچنان تبعات جنگ روی سربازان و‬ ‫مردم امریکا مشاهده می شود‪ .‬انها هزینه مالی بسیار باالیی‬ ‫برای این جنگ پرداخت کرده اند که این مبلغ گزاف از جیب‬ ‫پرداخت کنندگان مالیات و مردم امریکا هزینه شــده است‪.‬‬ ‫در واقع امریکا با راه اندازی جنگ عراق و افغانستان یکی از‬ ‫بزرگ ترین اشتباهات خود را در منطقه مرتکب شده است‪ .‬بر‬ ‫همین اساس اوباما یک منطق ساده ای در برابر بحران های‬ ‫موجــود در جهان دارد‪ ،‬مبنی بــر اینکه زمانــی که می توان‬ ‫مساله ای را از طریق دیپلماســی با هزینه کمتر حل کرد چرا‬ ‫باید از گزینه نظامی استفاده کرد و با این منطق ساده با مردم‬ ‫خود گفت وگو می کند‪.‬‬ ‫بر همیــن اســاس به دنبال مذاکــره با ایران اســت و‬ ‫دیگــران را دعــوت می کند که بــه راهکاری درباره مســاله‬ ‫هســته ای دســت یابند که نیاز به اقدام نظامی علیه ایران‬ ‫نباشــد‪ .‬به عبارت دیگر‪ ،‬امریکا نه بر اساس منافع شخصی‬ ‫و اظهارات مقامات کشورش دســت از جنگ برمی دارد و نه‬ ‫اغاز می کند بلکه بر اســاس منافع ملی خود حرکت می کند‪.‬‬ ‫باتوجه بــه خرابکاری هــای بزرگی که در کشــورهایی مانند‬ ‫عراق و افغانستان انجام داده‪ ،‬این اتفاقات باعث شده است‬ ‫که دیگر در سیاست هایش تجدیدنظر کند زیرا اگر جنگی در‬ ‫منطقه رخ دهد اثرات ان به مراتب گسترده تر و مخرب تر از‬ ‫گذشته خواهد بود که همه کشــورهای منطقه را به جنگ و‬ ‫درگیری کشانده و به یک جنگ منطقه ای تبدیل خواهد شد‬ ‫که عاقبت ان جنگ نامعلوم خواهد بود‪.‬‬ ‫گفتارها‬ ‫بر اساس قانون اساسی ایاالت متحده امریکا‪ ،‬مسئول‬ ‫پیشبرد دیپلماسی‪ ،‬رئیس جمهور و وزیر امور خارجه هستند‬ ‫اما این بدان معنا نیست که قوه مقننه امریکا در موضوعات‬ ‫مرتبط با سیاســت خارجی نقشــی ایفــا نکنــد‪ .‬در ارتباط با‬ ‫جمهوری اســامی ایران اگر یــک نگاه تاریخــی به روابط‬ ‫میان امریکا با ایران پس از انقالب اسالمی داشته باشیم به‬ ‫جز دو‪ ،‬سه سال نخست که روابط دو کشور متاثر از تسخیر‬ ‫سفارت امریکا در ایران بود‪ ،‬عموما اقدامات تالفی جویانه‬ ‫توســط امریکا از طریق صدور فرمان هــای اجرایی دنبال‬ ‫می شــد‪ .‬اما از نیمه دوم دهه ‪ 1980‬به تدریج کنگره امریکا‬ ‫وارد موضوعات مرتبط با ایران شــد و جمهوری اسالمی را‬ ‫در رابطه با مســائل مختلف مورد تحریم قــرار داد از جمله‬ ‫موضوعات ادعایی مرتبــط با حمایت از تروریســم‪ ،‬نقض‬ ‫حقوق بشــر و با کمی تاخیر اتهام تالش برای دســتیابی به‬ ‫سالح کشــتار جمعی‪ .‬به موازات فعال شدن کنگره‪ ،‬شاهد‬ ‫بودیم که به تدریج و با یک شیب مالیم قوه مجریه امریکا از‬ ‫اقدامات خصمانه اش علیه ایران تاحدودی کاست و به دلیل‬ ‫تندروی هایی که در کنگره وجود داشت بعضا در مقابل برخی‬ ‫تصمیم های کنگره نیز ایســتادگی می کرد‪ .‬حتی در برخی‬ ‫موارد معدود رئیس جمهور وقت امریــکا مصوبات کنگره را‬ ‫در قبال ایران وتو یا در ابتدا بــا ان مخالفت کرده بود‪ .‬مانند‬ ‫قانون داماتو که ابتدا با اعتراض شــدید دولت وقت همراه‬ ‫بود اما در نهایت دولت نتوانســت در برابر کنگره ایستادگی‬ ‫کند و این قانــون را تصویب کــرد‪ .‬با این مقدمــه می توان‬ ‫گفت که با باز شدن باب گفت وگو و مراوده میان دولت های‬ ‫ایران و امریکا که در جریان روند مذاکرات هسته ای صورت‬ ‫گرفت همچنان خصومت قوه مقننه امریکا با ایران بر جای‬ ‫خود باقی مانده است و متاثر از بازی هایی که داخل امریکا‬ ‫وجود دارد مواضع تند و خصمانه ای نیــز علیه ایران اتخاذ‬ ‫می کنند‪ .‬این فضــا ایجاب می کند که جمهوری اســامی‬ ‫ایران توجه خود را نســبت به کنگره امریــکا افزایش دهد و‬ ‫تالش کند وارد نوعی تعامل و درک مشــترک شــود‪ .‬ایران‬ ‫اگاه اســت که البی ها در کنگره نقش موثری دارند بنابراین‬ ‫می توان از مسیر کانال هایی که در ساختار سیاسی امریکا‬ ‫وجود دارد‪ ،‬وارد شــد و صــدای جمهوری اســامی ایران‬ ‫را به گوش نمایندگان کنگره رســاند‪ .‬به ویــژه اینکه عموما‬ ‫اگاهــی نمایندگان کنگــره امریکا از ایــران و واقعیت های‬ ‫گفتارها‬ ‫‪21‬‬ ‫گفتارها‬ ‫‪22‬‬ ‫مثلث | شماره ‪272‬‬ ‫گفتارها‬ ‫قراردادی نمی تواند خطر دســتیابی ایران به ســاح اتمی‬ ‫ را به ادعای انها از بین ببرد‪ .‬بنابراین یا باید مســیر برچیدن‬ ‫ی راکتورهای اتمی محقق شــود یــا در نهایت ماهیت‬ ‫تمام ‬ ‫نظام جمهوری اســامی تغییر کند و یک نظــام غربگرا به‬ ‫قدرت برسد که اصوال انگیزه ای برای پیشبرد سیاست های‬ ‫هسته ای نداشته باشد‪.‬‬ ‫ولی فعال بر اســاس انچه از اخبار و شــواهد در کنگره‬ ‫بر می اید‪ ،‬به نظر می رسد در نهایت کنگره امریکا از توان به‬ ‫شکست کشاندن توافق یا نابود کردن سند برجام برخوردار‬ ‫نیست‪ .‬بنابراین توافق یا در همان مرحله اول با رای اکثریت‬ ‫هر دو مجلس مورد تایید قرار می گیرد یا اگر نمایندگان این‬ ‫توافق را رد کردند حائز اکثریت دو ســومی نخواهند بود که‬ ‫بتواند جلوی وتوی رئیس جمهور را بگیرد‪ .‬بنابراین در نهایت‬ ‫با وتوی رئیس جمهور امریکا این ســند برجــام از طرف انها‬ ‫مورد تایید قرار خواهد گرفت‪ .‬تا امروز پیش بینی ها حکایت‬ ‫از این رویکردها دارد و تاحدودی دور از ذهن است توافقی‬ ‫که سه متحد نزدیک ایاالت متحده یعنی بریتانیا‪ ،‬فرانسه و‬ ‫المان به ان صحه گذاشــته اند و مورد تایید شــورای امنیت‬ ‫و شــورای وزیران اتحادیه اروپا قرار گرفته اســت‪ ،‬توسط‬ ‫کنگره امریکا رد شــود‪ .‬به ویژه اینکه جایگزین این طرح از‬ ‫نگاه امریکایی ها چیــزی جز افزایش ظرفیت غنی ســازی‬ ‫اورانیوم ایران و درگیر شدن دو طرف در یک جنگ نیست‪.‬‬ ‫یعنی از دید بســیاری از سیاســتمداران امریکایی مخالفت‬ ‫کنگره با توافق این پیام به ایران است که می تواند به سمت‬ ‫غنی سازی بیشــتر حرکت کند‪ .‬در حال حاضر فضای افکار‬ ‫عمومی امریکا به رغــم تمام اقدامات البی های اســرائیل‬ ‫و کمپین ها و راهپیمایی ها‪ ،‬به ســمت ملغی شدن توافق و‬ ‫جنگ علیه ایران نیست‪ .‬یعنی افکارعمومی اغلب از توافق‬ ‫حمایت می کنند و حتی اگــر انتقاداتی نســبت به بعضی از‬ ‫جزئیات ان داشته باشند کلیت توافق از نظر انها مورد تایید‬ ‫است‪ .‬بنابراین از انجایی که نمایندگان کنگره باید از همین‬ ‫رای دهندگان در انتخابات رای بگیرند شاید بتوان پیش بینی‬ ‫کرد که در نهایت عمــوم اعضای کنگره یا هســته منطقی‬ ‫و میانــه روی حزب جمهوریخــواه با توافــق همراهی کنند‬ ‫اما اعضایی که به شــدت تحت تاثیر البی اســرائیل هستند‬ ‫یــا جمهوریخواهانی کــه می خواهند در انتخابات شــرکت‬ ‫کنند مانند تد کروز و مارک روبیــو مجبورند که برای افزایش‬ ‫شانس پیروزی شــان در انتخابات ژست به شدت ضد ایرانی‬ ‫و ضد توافق هســته ای بگیرند تا هم حمایت ایپک را کسب‬ ‫کنند‪ ،‬هم دولت مســتقر دموکرات را مورد حمله قرار دهند و‬ ‫هم بتوانند ژســت یک فرد قوی و مقتدر را از خود به نمایش‬ ‫بگذارند‪ .‬این گروه اگر چه صــدای بلندی دارند اما به لحاظ‬ ‫عددی بــراوردی وجود نــدارد که بتوانند برای به شکســت‬ ‫نشاندن برجام موفقیتی کسب کنند‪.‬‬ ‫مشــاهده کردیم که در جلســه اســتماع اخیــر کنگره‬ ‫جمهوریخواهان پیش از انکه توضیحات سه وزیر یعنی وزیر‬ ‫خارجه‪ ،‬وزیر انــرژی و وزیر خزانه داری را بشــنوند‪ ،‬مخالفت‬ ‫خود را اعالم کردند‪ .‬البته این وزرا نیز امیدی نداشتند بتوانند‬ ‫افرادیمانندرابرتمنندزیابابکورکرراقانعکنندوفقطدالیل‬ ‫خود را بیان کردند‪ .‬در ان جلســه جمهوریخواهان به توافق‬ ‫حمله کردند ولی عمــوم دموکرات ها با توافق حاصل شــده‬ ‫همراهی کردند‪ .‬در نهایت اینکه بعد از این جلسه تغییری در‬ ‫فضایکنگرهایجادنشدهودو دستگیمیانجمهوریخواهان‬ ‫و دموکرات ها در کنگره بر سر توافق هسته ای ایران همچنان‬ ‫وجود دارد‪ .‬دولت امریکا نیز امیدوار اســت با تاکید بر ایران‬ ‫دارای سالح هسته ای یا جنگ با این کشور‪ ،‬افراد مردد را به‬ ‫سمتخودجلبکند‪.‬البتهتکلیفجمهوریخواهانمشخص‬ ‫اســت که به توافق رای منفــی خواهند داد امــا دولت اوباما‬ ‫تالش دارد دموکرات های مردد را برای خود حفظ کند تا در روز‬ ‫رای گیری‪ ،‬جمهوریخواهان اکثریت دوسوم را برای شکاندن‬ ‫رای وتوی رئیس جمهور نداشته باشند‪.‬‬ ‫«یونان»؛ اسم رمزگذار به اروپای جدید‬ ‫یونان فقط نماد بحران نیست‪ ،‬نماد اعتراض است‬ ‫حنیف غفاری‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫این روزها «یونان» کماکان بــه کانونی تاثیرگذار در‬ ‫اقتصاد اروپا تبدیل شده اســت‪ .‬اگرچه در حزب سیریزا بر‬ ‫سر پذیرش قسمتی از طرح های ریاضتی اروپا شکاف ها و‬ ‫انشقاق هایی به وجود امده است اما در مجموع «سیریزا»‬ ‫و رهبر ان «الکسیس تســپیراس» کماکان محبوب ترین‬ ‫نام ها در اتن محسوب می شوند‪ .‬شاید در یک کالم بتوان‬ ‫اتن را نماد مقاومت در برابر نهادگرایی اروپا دانســت! این‬ ‫روزهــا مقامات اروپــای واحد فــارغ از انچــه در معادالت‬ ‫اقتصادی منطقه یورو می گذرد‪ ،‬نگران تبدیل شدن «اتن»‬ ‫و حزب «سیریزا» به یک الگوی مقاومت در برابر نهادگرایی‬ ‫اروپای واحد هســتند‪ .‬افزایش محبوبیــت حزب چپگرای‬ ‫افراطی پودموس در اسپانیا و رشد ارای احزاب ملی گرا در‬ ‫کشــورهای ایرلند‪ ،‬انگلیس‪ ،‬فرانسه و‪ ...‬نشان از زلزله ای‬ ‫است که به زودی در اروپای واحد رخ خواهد داد‪ .‬برگزاری‬ ‫همه پرســی اخیــر در یونان بر ســر اصالحــات ریاضتی و‬ ‫مخالفت ‪ 61‬درصدی شــهروندان یونانی با این اصالحات‬ ‫پیام مســتقیم و ویژه ای را بــه اتحادیه اروپــا و منطقه یورو‬ ‫مخابره کرده است‪ .‬این مخالفت حداکثری در حالی صورت‬ ‫گرفت که شهروندان یونانی از سوی سران اروپای واحد در‬ ‫خصوص اخراج از منطقه یورو و حتی اخراج از اتحادیه اروپا‬ ‫تهدید شده بودند‪.‬‬ ‫از دید بســیاری از تحلیلگران‪« ،‬یونان» به یک اسم‬ ‫رمز جدید برای گذار از اروپای واحد به اروپای نوین خواهد‬ ‫بود‪ ،‬اروپایی که در ان نهادگرایی احزاب راستگرا و چپگرای‬ ‫میانه تاحــدود زیادی از بین خواهد رفت‪ .‬خط کشــی میان‬ ‫مردم و نهادهــای اروپایی و تبدیل شــدن ســاختار اروپای‬ ‫واحد به یک خط قرمز سیاســی در جوامع اروپایی‪ ،‬منجر به‬ ‫ایجاد بدبینی عمیقی نســبت به این مجموعه شــده است‪.‬‬ ‫انگال مــرکل‪ ،‬صدر اعظم المان در تقویت ایــن نهادگرایی‬ ‫بازدارنده نقش بسیار موثری ایفا کرده است‪ .‬به عبارتی بهتر‪،‬‬ ‫«نهادهای اروپایــی» از دید افرادی ماننــد انگال مرکل به‬ ‫جای اینکه متضمن وجــود و تقویت ارزش های اجتماعی و‬ ‫سیاسی برای شهروندان اروپایی باشد‪ ،‬خود به یک «ارزش»‬ ‫تبدیل شــده اند‪ .‬القای غیر قابل تغییر بــودن خطوط قرمز‬ ‫اروپای واحد به بهانه همین ساختارگرایی‪ ،‬منجر به دلزدگی‬ ‫شهروندان اروپایی از اروپای واحد شده است‪ .‬می توان در‬ ‫قالب گــزاره ای قطعی تصریح کرد که شــهروندان اروپایی‬ ‫دیگر «اتحادیه اروپا» را نهادی قوی‪ ،‬ارزشــمند و غیر قابل‬ ‫تغییر دسترســی نمی کنند‪ .‬در جریان رقابت های انتخابات‬ ‫پارلمانی اروپا در ســال ‪ 2014‬میالدی‪ ،‬شهروندان اروپایی‬ ‫با رای به احزاب ضد یورو و ضد نهادگرایی در اتحادیه اروپا‪،‬‬ ‫درس سختی به احزاب سنتی اروپا دادند‪ .‬با این حال انگال‬ ‫مرکل‪ ،‬صدر اعظم سرزمین ژرمن ها و اطرافیانش هنوز این‬ ‫درس را به خوبی فرا نگرفته اند!‬ ‫بحران یونان‪ ،‬نقطه اشکار ســاز گذار به اروپای جدید‬ ‫محسوب می شــوند‪ .‬پیروزی احزاب وابسته به جریان های‬ ‫راســت و چپ افراطی در کشــورهای اروپایی از یک ســو و‬ ‫اســتمرار بحر ان های اعتباری و بانکی از سوی دیگر عالئم‬ ‫ی یا زلزله ای هستند که به زودی نهادهای رسمی اروپا‬ ‫سونام ‬ ‫را ویران خواهــد کرد‪ .‬به عبارت بهتر‪ ،‬این بار نیز قرار اســت‬ ‫نوعیپروتستانتیسمنویندرقارهسبزشکلگیرد‪،‬البتهاین بار‬ ‫مناقشهبرسرنقشکلیسانیست‪،‬بلکهبرسرنهادهایاروپایی‬ ‫و بوروکراسی برامده از ان خواهد بود‪ .‬شــهروندان یونانی و‬ ‫متعاقبابسیاریازشهرونداناروپاییبهخوبیمی دانندکه«بقا‬ ‫در نقطه موجود» را دیگر نمی پذیرنــد‪ ،‬هر چند هنوز «نقطه‬ ‫مطلوب» خود را نیز ترسیم نکرده اند‪.‬‬ ‫با این حال رشــد جریان های ضد یورو و ضد وحدت در‬ ‫اروپای واحد نشــان دهنده افزایش میل گذار از نقطه فعلی‬ ‫در سرتاسر قاره سبز اســت‪ .‬حتی در میان کشورهای جنوب‬ ‫اروپا که در گذشــته ای بســیار نزدیک دموکراسی اروپایی را‬ ‫انگیزه و مبنایی برای حضور خود در جمع کشــورهای عضو‬ ‫منطقه یورو و اتحادیه اروپا می دانستند‪ ،‬بی اعتمادی نسبت به‬ ‫نهادهای اروپایی به شدت افزایش یافته است‪ .‬اخیرا روزنامه‬ ‫«دی ولت» با استناد به یک بررســی انستیتو اقتصاد المان‬ ‫در کلن نوشت که اعتماد شهروندان جنوب اروپا به سیستم‬ ‫دموکراتیک از ابتدای هــزاره جدید همواره کاهش می یابد‪.‬‬ ‫این مساله برای کشــورهای بحران زده منطقه یورو از جمله‬ ‫درنگی در اخالق اجتماعی و رعایت احترام اکثریت‬ ‫جرقه هاییخردبرایشعله هایبزرگ‬ ‫یاسر هدایتی‬ ‫مدرس دانشگاه‬ ‫عقالنیتمی گویداکثریتبودنهیچ گاهمالکدرس ‬ ‫ت‬ ‫وصحتوسقمبرایموضوعینمی تواندباشد‪.‬به عبارتدیگر‬ ‫هیچ گاهتعدادادم هایمعتقدبهعقیده ایسببدرستیواصالت‬ ‫ان عقیده به حســاب نمی اید‪ .‬یکی از عوامل پیشرفت علم و‬ ‫معرفت انسانی نیز همین موضوع اســت‪ .‬اگر قرار بود کمیت‬ ‫معتقدانبهنظرو عقیده ایاهمیتداشتهباشد‪،‬تاریختفکرو‬ ‫حتیتاریخعلماینهمهمکاتبونظریه هایخالقوپیشرورابه‬ ‫خودنمی دید‪.‬ذاتتفکرباکمیتمعتقدانشنسبتیندارد‪.‬شاید‬ ‫دوامی داشتهباشدامامفهومدوامداشتنباصحیحبودندوامر‬ ‫متفاوت محسوب می شود‪ .‬تاریخ نشان می دهد که تفکرات‬ ‫باطل زیادی مدت ها دوام داشــته اند اما این دوام زمانی بینه و‬ ‫دلیلیبرحقیقت شاننبودهونیست‪.‬‬ ‫این موضوع نه تنها در حوزه عقل و اســتدالل و مفاهیم‬ ‫نظری که در حوزه فرهنگ دینی ما نیز امری ثابت شده است‪.‬‬ ‫ان قدر که از فحوای متون دینی مان نیــز می توانیم تاییدات‬ ‫زیادی در این معنا جست وجو کنیم‪ .‬ایاتی که داللت صریح بر‬ ‫ناپختگیونا اگاهیوعدمتفکروتعقلاکثریتدرقراندارند‪،‬‬ ‫ط معرفتی نیز صورت‬ ‫کم نیســتند‪ .‬در این میان البته گاه خلــ ‬ ‫می گیرد‪.‬بهاینمعناکهبرخیمشهوراترادرمعنایمنطقی اش‬ ‫باکثرتمعتقدانعرفییکیمی پندارند‪.‬مساله ایکهبایدگفت‬ ‫گفتارها‬ ‫یکخلطمفهومی است‪.‬اعتقاداکثریتفرقداردباچیزیکه‬ ‫ازلحاظمنطقیجزومشهوراتاست‪.‬انچه به عنوانمشهورات‬ ‫در منطق می شناسیم و منطق دانان ان را از اقسام مواد قیاس‬ ‫می شناسنددرواقعقضایاییهستندکهمیانمردمشهرتدارند‬ ‫و این شهرت و قبوالن چنان که در اصطالح نامه های منطقی‬ ‫امده؛ یا به شهادت همگان است یا گواهی اکثر مردم که مورد‬ ‫اتفاقهمهدانشمندانوبزرگانعقال ست‪.‬‬ ‫بنابراین تعریف؛ مشهورات در قضایای منطقی در واقع‬ ‫قضایایی هستند که مورد توجه قاطبه عقالســت و در هر نوع‬ ‫مشهوراتعامومشهوراتاخصمالکدرستیاحکاممطابقت‬ ‫با ارای عقالســت‪ .‬بر خالف قضایایی که بــا عنوان یقینیات‬ ‫شناختهمی شوندکهورایتوافقعقالمالکصحتوسقمی‬ ‫ نیزبه عنوانمناطصدقنیازدارند‪.‬بااینتعریفروشناستکه‬ ‫حتیایندستهازمشهوراتنیزتفاوتماهویبااینموضوعاتی‬ ‫دارند که صرفا رای عرفی اکثریت را پشتوانه خود دارند‪ .‬بعد از‬ ‫یکه درسلب مالزمه صحت‬ ‫توجه به این مقدمه اما نکته مهم ‬ ‫و کثرت معتقدان باید به ان توجه داشت این موضوع است که‬ ‫اگرچه کثرت معتقدان داللت بر درستی موضوعی نمی تواند‬ ‫باشدامابههماناندازهاینموضوعبهمایاداوریمی کندکهاز‬ ‫منظر اخالقی خود کثرت داشتن معتقدان به موضوع و امری‬ ‫ایجاباحترامی ویژهرادارد‪.‬‬ ‫وقتیاعتقادواندیشهوباوریبیشترینرایونظرعمومی‬ ‫رابهخودجلبمی کندشایدانرایونظرازسالمتوصحتو‬ ‫دقت عاری باشد اما این جوازی برای عدم رعایت «احترام ویژه‬ ‫اکثریت»نیست‪«.‬احترامویژهاکثریت»دراینمعناموضوعی‬ ‫فراترازاحتراماخالقیاستکههرکسبرحسبوظیفهانسانی‬ ‫خود و در ذیــل اخالق اجتماعی باید بــه دیگر همنوعان خود‬ ‫بگذارد‪ .‬در این معنا «احترام ویژه اکثریت» رویکردی اخالقی‬ ‫به اعتبار ویژه ای است که اکثریت با خود دارد‪ .‬در واقع در بستر‬ ‫زندگیاجتماعیانسانیاکثریتبودنیکمفهوممثبتتلقی‬ ‫می شود‪ ،‬اگرچه لزوما این موضوع نســبتی با صدق و درستی‬ ‫ی یا ذهنی مورد اتفاق اکثریت موصوف ندارد‪ .‬با‬ ‫مابه ازای عین ‬ ‫این وصف اما نکته ای که به نظر می رسد در کشور ما در حوزه‬ ‫اخالقیات اجتماعی رنگ باخته است عدم احترام به اکثریت‬ ‫است‪ .‬این اکثریت می تواندیکجمعپرتعداد از جوانان حول‬ ‫کیاطرفدارانیکتیمورزشیباش دیامعتقدان‬ ‫یکعالقهمشتر ‬ ‫ییاحتیمعتقدانمذهبی‪.‬اکثریت‬ ‫بهباوریسیاسیواجتماع ‬ ‫ی ویژه تر را می طلبند‪ .‬شاید از نظر‬ ‫از هر نوعی که باشند احترام ‬ ‫جامعه شناســی تکاملی نیز وقتی به این قضیه نگاه کنیم این‬ ‫«احترامویژهاکثریت»رابتوانیماستنباطکنیم‪ .‬اکثریتدرواقع‬ ‫یعنیصاحببیشترینقدرتبودندرانحوزهکهاکثریترادر‬ ‫نسبت با باورمندان یا عالقه مندان به ان حوزه می سنجند‪ .‬در‬ ‫این نوع اکثریت در واقع صاحب رای بر تر و نظر برتر محسوب‬ ‫می شــود که به خاطر این تفوق نیز در قیاس با بیــرون از خود‬ ‫اخالقیمتفاوتراطلبمی کندکهدرایننوشتارتحتعنوان‬ ‫«احترام ویــژه اکثریت» از ان یاد می کنم‪ .‬بر این اســاس نیز‬ ‫می توانگفتوقتیاینرعایتویژهاخالقیدرمقابلاکثریت‬ ‫لحاظنشود‪،‬طبیعیاستکهبایدشاهدواکنش هاییازجانب‬ ‫اکثریتبود‪.‬‬ ‫اکثریتیکهخودرامحقمی داندتارعایتاخالقیویژه ای‬ ‫راداشتهباشداماازانبرخوردارنبودهاست‪.‬بهاینترتیبشاید‬ ‫بتوانگفتاینموضوعجزواولینزمینه هاینارضایتیدرحوزه‬ ‫اخالقاجتماعیخواهدبود؛نارضایتی هاییکهگاهجرقه هایی‬ ‫خردبرایشعله هاییبزرگند‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪272‬‬ ‫اقتصادی‪ ،‬نزد شهروندان اروپایی به یک «خط قرمز» تبدیل‬ ‫شده بود‪ .‬بر این اساس کمتر حزبی در داخل اروپا به انتقاد از‬ ‫بنیان ها و ساختارهای ثابت اروپای واحد می پرداخت و حتی‬ ‫احزاب سوسیالیست در کشورهایی مانند فرانسه و اسپانیا نیز‬ ‫بر حرکت و فعالیت خود در مجاری و خطوط ترسیم شــده از‬ ‫سوی سران اتحادیه اروپا تاکید داشتند‪ .‬در ان زمان‪« ،‬منطقه‬ ‫یورو» نیز بیش از انکه حکم یک منطقه اقتصادی را داشته‬ ‫باشــد‪ ،‬نمادی از اتصال اروپا به یکدیگر محسوب می شود‪.‬‬ ‫پیمان شنگن نیز نماد وحدت جغرافیایی و مرزی اروپای واحد‬ ‫بود و شهروندان کشــورهای مختلف غربی نســبت به ان با‬ ‫غروری خاص می نگریستند‪.‬‬ ‫با این حال معادلــه در عرض چند ســال به طور کامل‬ ‫تغییر کرد! هر ســه نماد وحدت اروپای واحــد یعنی «واحد‬ ‫پول یورو»‪« ،‬پیمان شنگن» و «پارلمان اروپا» یکی پس از‬ ‫دیگری تحت تاثیر بحران های اقتصادی و امنیتی مستمر و‬ ‫تغییر الگوواره های اجتماعی و در نهایت رشد احزاب ملی گرا‬ ‫و تقویــت امیال ناسیونالیســتی در دل شــهروندان اروپایی‬ ‫به شــدت دچار اســیب شــدند‪ .‬در حال حاضر حتی خوش‬ ‫بین ترین سیاســتمداران اروپایی نیــز نمی توانند بقای این‬ ‫ســه نماد وحدت اروپا را حتی تا یک دهه دیگر پیش بینی و‬ ‫تضمین کنند‪ .‬در حال حاضر مقامات اروپایی در صدد حفظ‬ ‫نمادهایاتحاداروپابههرقیمتممکنهستنداماشهروندان‬ ‫اروپایی دیگر به مانند قبل تمایلی برای صیانت از این نمادها‬ ‫و یاد کردن از انها به عنوان یک خــط قرمز ندارند‪ .‬در نهایت‬ ‫اینکه «یونان» امروز تنها یک کشور بحران زده اقتصادی در‬ ‫اروپا نیست‪ ،‬بلکه نماد فریاد خفته ای است که مدت هاست‬ ‫تحت تاثیر ســلطه نهادگرایان اروپایی در گلوی شهروندان‬ ‫این کشــور حبس شــده بود‪ .‬یونان امروز به جای انکه نماد‬ ‫بحران باشد‪ ،‬نماد اعتراض است‪ ،‬اعتراضی که بدون شک‬ ‫صرفا در مرزهای جغرافیایی و سیاسی یونان محدود نخواهد‬ ‫ماند و طی ماه های اتی به کشورهای مستعد دیگر نیز کشیده‬ ‫خواهد شد‪.‬‬ ‫گفتارها‬ ‫یونان‪ ،‬ایتالیا‪ ،‬پرتغال و اسپانیا صدق می کند‪ .‬همچنین در‬ ‫کشورهای فرانسه و انگلیس نیز همواره شهروندان کمتری‬ ‫به سیستم دموکراتیک و نظم اقتصادی لیبرال اعتماد دارند‪.‬‬ ‫محققانانستیتواقتصادالماندرشهرکلنبرایبیستکشور‬ ‫اروپایی یک شــاخص اعتماد را تعیین کرده اند که بر اساس‬ ‫ان دانمارک در جایگاه اول و قبل از سوئد و فنالند قرار دارد‪.‬‬ ‫به گفته نویسنده این بررسی‪ ،‬در این کشورها ترکیب درستی‬ ‫از اعتماد و نظارت وجــود دارد‪ .‬هلند و ســوئیس در جایگاه‬ ‫چهارم و پنجم قرار می گیرند‪ .‬انگلیس در جایگاه ششم و قبل‬ ‫از المان قرار دارد‪ .‬فرانسه هم در جایگاه یازدهم قرار گرفته‬ ‫است‪ .‬اصلی ترین پیام این تحقیق و تحقیقات مشابه‪« ،‬گذار‬ ‫از اروپای واحد» اســت‪ .‬امروز اصلی ترین نگرانی مقامات‬ ‫اروپایی‪ ،‬فروپاشی منطقه یورو نیست‪ ،‬بلکه فروپاشی ساختار‬ ‫متحد و زنجیره وار اروپای واحد است‪ .‬به عبارت بهتر‪ ،‬مقامات‬ ‫اروپایی دیگر قدرت حفظ نهادی را که در اواخر قرن بیستم‬ ‫ایجاد کرده بودند را در عمل ندارند‪ .‬مقامات اروپایی این روزها‬ ‫نمی توانند خطر در هم شکستن منطقه یورو و متعاقبا اروپای‬ ‫واحد را منکر شوند‪ .‬طی سال های اخیر هر سه نماد اتحاد و‬ ‫یکپارچگی اروپا یعنی پیمان شنگن‪ ،‬واحد پول یورو و پارلمان‬ ‫اروپا هر ســه خود را در معرض دگردیســی می بینند‪ .‬نمادها‬ ‫و نشانه های این دگردیســی روز به روز بیشتر قابل مشاهده‬ ‫اســت‪ .‬هم اکنون حتــی خوش بین ترین سیاســتمدارانی‬ ‫که بقای ســاختار فعلی اروپا را پیش بینی می کردند‪ ،‬نسبت‬ ‫به رویکرد خود در قبال مســتحکم دانســتن ایــن دژ ظاهرا‬ ‫مســتحکم تردید دارند‪ .‬هم اکنون «بقا» یا «خروج» یونان‬ ‫از منطقه یورو‪ ،‬هر دو بــرای این منطقه اقتصادی و اتحادیه‬ ‫اروپا هزینه بر خواهد بود‪ .‬بقای یونان در منطقه یورو به معنای‬ ‫استمرار بحران های اعتباری و مالی در این کشور خواهد بود‬ ‫زیرا وام های کمکی صندوق بین المللی پول و بانک مرکزی‬ ‫اروپا قدرت نجات اتن از این بحران را نخواهد داشت‪ .‬با این‬ ‫حال خروج یونان از منطقه یورو به معنای اغاز دومینوی خروج‬ ‫خودخواسته بسیاری از کشورها از این منطقه اقتصادی و در‬ ‫نتیجه تحقق پیش زمینه های فروپاشــی منطقه یورو است‪.‬‬ ‫در چنین شرایطی سیاستمداران اروپایی در فاصله ای میان‬ ‫«تغافل» و «نگرانی» به سر می برند‪ .‬به نظر می رسد صورت‬ ‫مساله هنوز برای بسیاری از سیاســتمداران اروپایی تشریح‬ ‫نشده است! به عبارت بهتر‪ ،‬بســیاری از سران اروپای واحد‬ ‫اساسا عالقه ای نیست به درک انچه در اطرافشان می گذرد‪،‬‬ ‫ندارند! این عدم ادراک نوعی واکنش ناشــی از نوعی ترس‬ ‫نسبت به فروپاشی اروپای واحد است‪ .‬واقعیت امر این است‬ ‫که «اروپای واحد» تا قبل از وقوع تحوالت مربوط به بحران‬ ‫‪23‬‬ ‫گفتارها‬ ‫عطش‬ ‫می شد دعای‬ ‫مستجابش‬ ‫به یاد احمد عزیزی‬ ‫زهیر توکلی‬ ‫گفتارها‬ ‫‪24‬‬ ‫مثلث | شماره ‪272‬‬ ‫شاعر و نویسنده‬ ‫به یاد احمد عزیزی و نذر شفای او که گفت‪:‬‬ ‫اخرت هم مثل دنیا ملغمه است‬ ‫امتحان عاشقان در علقمه است‬ ‫هفته پیش درباره رفاقت ســخن گفتیم‪ .‬بحث شد در‬ ‫حول و حوش این موضوع که اصل رفاقت چیست و تا جایی‬ ‫که ذهن ناقص و سواد خوارمایه این حقیر راه می داد‪ ،‬نشان‬ ‫دادیم که حضرت قمر بنی هاشم صلوات الله و سالمه علیه‬ ‫چگونه امام زمانش حضــرت خامس ال عبا اقــا اباعبدالله‬ ‫الحسین علیه السالم را به عنوان رفیق و تنها رفیق (و چقدر‬ ‫هم تنها) برگزید و پای این رفاقت ایستاد و همه موجودیت‬ ‫و هویت خود را فدای این رفاقت کرد‪ .‬گفتم بد نیســت بلکه‬ ‫خیلی خیلی خوب و الزم اســت اگر در زیارتنامه ان حضرت‬ ‫گشــت و گذاری کنیم و ببینیم خود امامان معصوم صلوات‬ ‫الله علیهم اجمعین‪ ،‬عموجان عزیزشان را چگونه توصیف‬ ‫کرده انــد‪ .‬جناب شــیخ عباس قمــی در مفاتیــح الجنان‪،‬‬ ‫زیارتنامه اقا و موالی ما سید و ســاالر ما روح قدسی در کالبد‬ ‫انســانی حضرت عباس ابن امیر المومنین علیهما السالم را‬ ‫از ابن قولویه نقل کرده اســت‪ .‬کامل الزیــارات اثر این مرد‬ ‫دانشمند از معتبرترین کتب شــیعه و در ردیف اصول کافی‬ ‫است‪ .‬او مثل کلینی در حوالی عصر غیبت صغری می زیسته‬ ‫اســت و بنا بر این به دوران ائمــه اطهار ســام الله علیهم‬ ‫اجمعین نزدیک بوده اســت‪ .‬ابن قولویه سند این زیارتنامه‬ ‫را به ابوحمزه ثمالی می رساند و جناب محدث قمی صاحب‬ ‫مفاتیح‪ ،‬این سند را معتبر دانسته اند‪ .‬ابوحمزه ثمالی را همه‬ ‫می شناســیم‪ .‬او در احادیث‪ ،‬لقمان زمان و معادل سلمان‬ ‫فارسی توصیف شده است‪ .‬چنین شخص بزرگی راوی این‬ ‫زیارتنامه از حضرت امام جعفر صادق علیه الســام است‪.‬‬ ‫این توضیح مفصل را اوردم تا جــدی بگیریم این زیارتنامه‬ ‫را و در توصیفات ان دقیق شویم و به فضل حضرت موال بر‬ ‫معرفتمان نسبت به باب امام حسین بلکه باب الله‪ ،‬صاحب‬ ‫مصیبت بزرگ‪ ،‬علمدار بی دســت سقای بی دست که دست‬ ‫بریده اش سایه بر ســر همه عالم انداخته است‪ ،‬بیفزاییم‪.‬‬ ‫مــن کل زیارتنامه را نقل نمی کنم‪ .‬فقط برخــی از عبارات را‬ ‫می اورم‪.‬‬ ‫«اشهد لک باالتسلیم و التصدیق و الوفاء و النصیحه‬ ‫لخلف النبی صلــی الله علیه و اله‪ :‬شــهادت می دهم برای‬ ‫تو تســلیم بودنت را و تصدیــق کردنــت را و وفاداریت را و‬ ‫خیرخواهی خالصانه و دلسوزی بی چشمداشت و بی غرضت‬ ‫را برای جانشین پیامبر صلی الله علیه و اله»‬ ‫«فجزاک الله عن رســوله و عــن امیرالمومنین و عن‬ ‫الحســن و الحســین صلوات الله علیهم افضل الجزاء بما‬ ‫صبرت و احتســبت و اعنت‪ :‬پس خدا به خاطر رسولش و به‬ ‫خاطر امیرالمومنین و به خاطر حســن و حسین صلوات الله‬ ‫علیهم برترین پاداش را به تــو بدهد چرا که صبر کردی و در‬ ‫قبال مصیبت و در برابر محنت و رنج‪ ،‬او را در نظر داشــتی و‬ ‫حسابت را با او قرار دادی و کمک کردی»‬ ‫«السالم علیک ایها العبد الصالح المطیع لله و لرسوله‬ ‫و المیرالمومنین و الحســن و الحســین صلی الله علیهم و‬ ‫سلم‪ :‬سالم بر تو ای بنده صالح که مطیع خدا بودی و مطیع‬ ‫پیامبرش و امیرالمومنین و حســن و حسین بودی صلی الله‬ ‫علیهم و سلم»‬ ‫«اشــهد و اشــهد الله انک مضیت علی مــا مضی به‬ ‫البدریون و المجاهدون فی ســبیل الله المناصحون له فی‬ ‫جهاد اعدائه المبالغون فی نصره اولیائه الذا ّبون عن احبائه‪:‬‬ ‫شهادت می دهم و خدا را شاهد می گیرم که تو از این جهان‬ ‫درگذشــتی بر همان راه و روشی که شــهدای بدر رفتند و از‬ ‫این جهان درگذشــتند و بر همان راه و روشی که مجاهدان‬ ‫راه خدا گذشــتند انان که پاکبازانه و با خلوص‪ ،‬برای خدا به‬ ‫میدان امدند و از ســر خیرخواهی و سینه سوختگی برای او‬ ‫با دشمنانش جنگیدند انان که در یاری اولیای خدا‪ ،‬نهایت‬ ‫کمال و سعی کامل از خود نشان دادند انان که از محبوبان‬ ‫خدا دفاع کردند»‬ ‫«فجزاک الله افضل الجزاء و اکثر الجزاء و اوفی جزاء‬ ‫احد ممن وفی ببیعته و استجاب له دعوته و اطاع واله امره‪:‬‬ ‫پس خدا پاداشــت بدهد برترین پاداش و بیشترین پاداش‬ ‫و پرپیمانه ترین پاداش را در میان همه کســانی که به بیعت‬ ‫خداوند وفا کردند و دعوت خدا را پاسخ دادند و اطاعت کردند‬ ‫از انان که خداوند ولی امرشان قرار داده است»‬ ‫«اشــهد انک قدبالغت فی النصیحــه و اعطیت غایه‬ ‫المجهود‪ :‬شهادت می دهم که تو به نهایت رساندی پاکبازی‬ ‫و خلوص را و هیچ کم نگذاشتی در خیرخواهی از صمیم قلب‬ ‫و انچه در توانت بود‪ ،‬پیشکش کردی»‬ ‫«فبعثک الله مع الشهداء‪ :‬تا انکه خدا تو را با شهیدان‬ ‫و گواهان برانگیخت و مبعوث کرد» و پیش از حشــر و بعث‬ ‫خالیق در روز قیامــت‪ ،‬تو را به انان که پیش از فرارســیدن‬ ‫قیامت‪ ،‬از قیامت فراترند و مشرف و ناظر و گواه (و شهید بر‬ ‫خالیق) هستند یعنی چهارده معصوم‪ ،‬ملحق کرد‬ ‫«و جعل روحک مع ارواح السعداء‪ :‬و روح تو را با ارواح‬ ‫سعادتمندان همراه کرد»‬ ‫«و اعطاک من جنانه افسحها منزال و افضلها غرفا‪ :‬و از‬ ‫بهشت هایش ان بهشتی را به تو بخشید که صحن و سرایش‬ ‫از همه وسیعتر و منظر و چشم اندازش از همه رفیعتر است»‬ ‫«و رفع ذکرک فی علییــن‪ :‬و در ان عالمی که برترین‬ ‫عوالم است‪ ،‬نام تو را بلندمرتبه و رفیع گردانید»‬ ‫«و حشــرک مــع النبییــن و الصدیقین و الشــهداء و‬ ‫الصالحیــن و حســن اولئک رفیقــا‪ :‬و تو را محشــور کرد با‬ ‫پیامبران و صدیقان (یگانه شدگان) و شهدا و صالحان و چه‬ ‫خوب رفقایی »‬ ‫«اشــهد انک لم تهن و لم تنکل‪ :‬شــهادت می دهم‬ ‫که تو هیچ سستی نکردی و هیچ طفره نرفتی و هرگز پا پس‬ ‫نکشیدی»‬ ‫«و انک مضیت علــی بصیره من امرک‪ :‬و شــهادت‬ ‫می دهم که تو درگذشــتی از این جهان با بینشــی واضح و‬ ‫نگریستنی راست و درست و انتخابی از سر دیدار و گزینشی‬ ‫از روی رویت و در حالی از جهان رفتی که کامال نسبت به کار‬ ‫و وضع و موقعیت خود بینا بودی»‬ ‫«مقتدیا بالصالحین و متبعا للنبیین‪ :‬در حالی که اقتدا‬ ‫کرده بودی به صالحان و تبعیت کرده بودی از پیامبران»‬ ‫«فجمع الله بیننا و بینک و بین رسوله و اولیائه فی منازل‬ ‫المخبتین‪ :‬پس خدا ما را با تو و با رسولش و اولیایش جمع کند‬ ‫در منزلگاه های فروتنان و خاضعان و خاشعان»‬ ‫«فانه ارحــم الراحمین‪ :‬چــرا که او رحــم کننده ترین‬ ‫رحم کنندگان است»‬ ‫سید ابن طاوس و شیخ مفید برای این زیارتنامه روایت‬ ‫به یاد روزی که چادر مادرمان را می گرفتیم تا گم نشویم‬ ‫احسان رستگار‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫هفته پیش جمله ای خواندم کــه در ان واقعیت های‬ ‫تلخی بود که ادم از شنیدنش اه می کشد‪ .‬نه یک فاجعه بود‬ ‫و نه یک تیتر از حوادث روزنامه بود و نه افشــای یک فساد‬ ‫اقتصادی‪ .‬از همه اینها مهم تر بود‪.‬‬ ‫خوانــدم «مــا که بچــه بودیــم‪ ،‬چــادر مادرمــان را‬ ‫می گرفتیم که گم نشــویم‪ ،‬امروز بچه دســتش به مانتوی‬ ‫مادرش نمی رســد که ان را بگیرد‪ .»...‬این واقعیت تلخی‬ ‫اســت که بســیاری از مــا بــا ان مواجهیــم و در تجربیات‬ ‫روزمره مان عینا شاهدش هستیم‪ ،‬اما گاهی اوقات ما دنبال‬ ‫بهانه ایم تا خــود را قانع کنیم و به خــود جمالتی را بگوییم‬ ‫مانند «یعنی مشــکل ما موی جووناســت؟!» که متاسفانه‬ ‫اکثر رئیس جمهورهای ما هم ان را گفته اند‪ .‬روسای جمهور‬ ‫ما‪ ،‬از نظر مواضع و نگاه سیاســی بســیار با هــم متفاوت و‬ ‫بعضا متضاد بوده اند اما از یک نظر بر یک صراط‪ ،‬مستقیم‬ ‫بوده اند ‪ -‬که البته صراط مستقیم نبوده ‪ -‬و ان فرهنگ است‪.‬‬ ‫مرضــی ما ایرانی هــا را گرفتــه که تا بــه معضالت و‬ ‫مسائل فرهنگی می رسیم‪ ،‬ادای روشنفکرها را در می اوریم‪،‬‬ ‫ولی کاش واقعــا روشــنفکر بودیم‪ .‬هنــوز نفهمیده ایم که‬ ‫اگر روشــنفکر واقعی یعنی استاد شــهید ایت الله مرتضی‬ ‫مطهری‪ ،‬پس این نگاه مــن دراوردی ما ازکدام ابشــخور‬ ‫است؟‬ ‫متاسفانه امروز بسیاری از ما اشتباها فکر می کنیم که‬ ‫حزب اللهی بودن اگر در مســائل سیاسی باشد خوب است‬ ‫ولی در مسائل فرهنگی خیلی هم خوب نیست؛ در حالی که‬ ‫حزب اللهی بودن اصلش در فرهنگ تعبیر و تبیین می شود‪.‬‬ ‫به قول امام خمینی (ره) «فرهنگ‪ ،‬باعث تمام خوشبختی ها‬ ‫و بدبختی های یک ملت است»‪.‬‬ ‫بعضی از ما عادت کرده ایم که در مســائل سیاســی‬ ‫بصیرت داشته باشیم ولی در مســائل فرهنگی نه‪ .‬تا بحث‬ ‫مباحث فرهنگی می شود اول که حجاب را استثنا می کنیم‬ ‫و می گوییــم «مگه فرهنگ فقــط حجابه؟! بابــا کی قراره‬ ‫بفهمیم که گشت ارشاد اشتباهه و نتیجه عکس می ده؟!»‪.‬‬ ‫از حجاب می گذریم و بعد می رسیم به حوزه های دیگر مثل‬ ‫ســینما و بعد می گوییم «اقا اصال به تو چــه که فالن فیلم‬ ‫مسمومه! اصال مسموم یعنی چی؟! رفتی ازمایش شیمیایی‬ ‫کردی روش فهمیدی مســمومه؟! به نظر تو مسمومه! به‬ ‫نظر بقیه نیســت‪ .‬خب تو نبین! خالص!»‪ .‬بــه کتاب که‬ ‫می رسیم اگر کسی به ما بگوید که درباره فالن کتاب مبتذل‬ ‫که در ان بارها مســتقیما درباره اتاق خواب سخن به میان‬ ‫رفته نظرت را بگو‪ ،‬خواهیم گفت که «شماها کی می خواین‬ ‫بفهمین که فقط شماها مردم نیســتین؟! اقا جون باور کن‬ ‫همه مثل من و تو مذهبی نیستن‪ .‬خب اونا دوست دارن این‬ ‫کتابارو بخونن! ما بهشون ندیم از یه جا دیگه می خرن یا از‬ ‫اینترنت می گیرن!»‬ ‫روزی شــخصی در مجلس بحث ســاپورت را مطرح‬ ‫کرد و خیلی ها که ادعای ارزشمداری شــان گوش فلک را‬ ‫کر می کند‪ ،‬خندیدنــد و گفتند «اینو باش! دلش خوشــه!‬ ‫دغدغش در حد ســاپورته!»‪ .‬خطاب به اینها و نیز انها که‬ ‫همیشه لقلقه زبانشان اســت که «بابا اشو با جاش بردن تو‬ ‫دیگه چی می گی این وســط که بحث حجابو می کنی؟!»‬ ‫عرض می شــود که‪ ،‬ما که بچــه بودیم‪ ،‬چــادر مادرمان را‬ ‫می گرفتیــم که گم نشــویم‪ .‬رفقایمــان هم اکثــرا همین‬ ‫طور بودند‪ .‬غیر رفقایمان هم باز اکثــرا همین طور بودند‪.‬‬ ‫بسیاری هم مانتو می پوشــیدند‪ ،‬ولی انها هم بچه هایشان‬ ‫مانتوهای بلند و پوشیده شــان را می گرفتند تا گم نشــوند‪،‬‬ ‫اما امروز بچه ای که ساپورت مادرش را می گیرد و ساپورت‬ ‫از دســتش لیز می خورد و کودکی که دســتش بــه مانتوی‬ ‫کوتاه مادرش نمی رسد‪ ،‬حق بده که حدس قوی بزنم که ان‬ ‫کودک‪ ،‬در دســت اندازها و بزنگاه ها و پستی و بلندی های‬ ‫ بی شــمار زندگی‪ ،‬احتماال گم می شــود‪ ،‬یا همــان روز‪ ،‬یا‬ ‫سال ها بعد‪...‬‬ ‫مثلث | شماره ‪272‬‬ ‫گفتارها‬ ‫مفصل تری اورده اند که بر اساس ان‪ ،‬دو رکعت نماز پس از‬ ‫انچه خواندیم در باالی سر مبارک خوانده می شود و دعایی‬ ‫خطاب به خداوند و سپس مجددا خطاب می کنیم به حضرت‬ ‫ابوالفضل علیه السالم تا انجا که‪:‬‬ ‫«اشهد لقد نصحت لله و لرســوله و الخیک‪ :‬شهادت‬ ‫می دهم که تو به راستی و به تمام معنی خیرخواهی خالصانه‬ ‫نشان دادی برای خدا و رسولش و برای برادرت»‬ ‫«فنعم االخ المواسی‪ :‬چه خوب برادر یکدل و یکرنگی‬ ‫بودی»‬ ‫مواســی از مواســات می اید و ان وقتی اســت که تو‬ ‫خودت را داوطلبانه و از سر میل و رغبت‪ ،‬هماهنگ می کنی‬ ‫و هرچه داری یک کاسه می کنی با طرف مقابلت‪ .‬چه خوب‬ ‫همراه و همقدم و همنفس شــدی با برادرت ای عباس! چه‬ ‫زیبا هرچه داشــتی ریختی روی دایره و با برادرت یک کاسه‬ ‫کردی همه دارایی ات را تا پای جانت ای ماه شب چهارده!‬ ‫ای ذخیره علی(ع) برای روز بی کســی حسین (صلوات الله‬ ‫و سالمه علیهما)‬ ‫می گویند ادم با خیلی ها می خندد و از یادشان می برد‬ ‫از یادش می برند اما هرگز کســی را که با او گریه کرده ای از‬ ‫یاد نخواهی برد‪ .‬چه خوب داغ و درد برادر را داغ و درد خودت‬ ‫دانستی‪ .‬چه خوب قربانی شد و چه خوب قربانی شدی و چه‬ ‫شد که هرکه می گوید حسین می گوید اباالفضل؟‬ ‫«فنعم الصابر المجاهد المحامی الناصر و االخ الدافع‬ ‫عن اخیه‪ :‬چه صبری و خوشا چنین جهادی و زهازه به چنین‬ ‫حمایتی و خوبــا چنین برادری کــه از بــرادرش چنین دفاع‬ ‫می کند»‬ ‫«المجیب الــی طاعه ربه الراغب فیمــا زهد غیره من‬ ‫الثواب الجزیل و الثناء الجمیل‪ :‬خوشا تو که اجابت کردی و‬ ‫لبیک گفتی دعوت پروردگار را اطاعت کردی و شوق و رغبت‬ ‫نشان دادی در چیزی که دیگران نسبت به ان بیمیلی کردند‪:‬‬ ‫ثواب عظیم و نام نیک»‬ ‫جنون جیم جمالش را از او یافت‬ ‫کرم کاف کمالش را از او یافت‬ ‫فلک تیغ هاللش را از او یافت‬ ‫دل بشکسته حالش را از او یافت‬ ‫عزیز حضرت زهرا اباالفضل‬ ‫تو چشمت شب تو گیسویت نسیمی‬ ‫یقینت می وزد با این کریمی‬ ‫خنک شد از تو این جان جحیمی‬ ‫شد ادم از تو ان طبع بهیمی‬ ‫حسین ار دوستی دارد صمیمی‬ ‫خدا گر عاشقی دارد قدیمی‬ ‫تو هستی زاده موال اباالفضل‬ ‫برو پیچیده در گیسوت هوهو‬ ‫که می بینی نمی بینی به جز او‬ ‫تو هستی وارث ان دست و بازو‬ ‫تو بدری با هالل ان دو ابرو‬ ‫بنازم ای به خون اغشته گیسو‬ ‫تو دستی داشتی گویا اباالفضل‬ ‫شبی باران و برف بیحسابی‬ ‫تو را اتش به جان افتاد و خوابی‬ ‫تبی طغیان رویایی عذابی‬ ‫لبی هذیانی اندوه نابی‬ ‫زمینی در هجوم افتابی‬ ‫شه اقلیم رویاها اباالفضل‬ ‫شهادت بود و حسن انتخابش‬ ‫عطش می شد دعای مستجابش‬ ‫چه کارستش به دنیا و سرابش‬ ‫چه کاری با فرات و ننگ ابش‬ ‫یلی دلها همه پا در رکابش‬ ‫لب تشنه لب دریا اباالفضل‪...‬‬ ‫ما داریم گم می شویم‬ ‫گفتارها‬ ‫‪25‬‬ ‫سیاست‬ ‫شکایت محمود از اسحاق‬ ‫یک مصاحبه تفصیلی با دکتر صادق خرازی‪ ،‬ماجــرای جدال لفظی مقامات‬ ‫دولت ســابق و فعلی که کار را به شــکایت محمــود احمدی نژاد از اســحاق‬ ‫جهانگیری کشانده و نیز توجه خاص به حاشیه های پیرامونی علی الریجانی‬ ‫ان هم بعد از تحوالت مذاکرات هسته ای صفحات سیاست این شماره مثلث‬ ‫را تشکیل می دهند‪.‬‬ ‫گفتوگویمثلثدربارهسیاستخارجیوداخلیبامحمدصادقخرازی‬ ‫برخیدولتی هاازاصالحاتعبورکرده اند‬ ‫سیاست‬ ‫‪26‬‬ ‫مثلث | شماره ‪272‬‬ ‫تالش برای‬ ‫دو قطبی کردن ‪96‬‬ ‫ریشه های جدال احمدی نژاد – جهانگیری کجاست؟‬ ‫ائتالف الریجانی ‪ -‬روحانی‬ ‫قوی ترمی شود‬ ‫حملهشدیدالریجانیبهمنتقدانشنشانهچیست؟‬ ‫احزابوشخصیت ها‬ ‫گفت وگو‪ :‬مصطفی صادقی‬ ‫دبیر تحریریه‬ ‫مثلث | شماره ‪272‬‬ ‫امریکایی ها یک بحران بزرگ جهانی را به زعم خودشان‪،‬‬ ‫مدیریت کردند‪ .‬فرکانس ایرانی را درک کردند و با درکشان‬ ‫توانستند فضای دیگری را به وجود اوردند‪ .‬به رغم تصوری‬ ‫که می شــد قدم هایی به ســمت جلو برداشــته شــد‪ ،‬البته‬ ‫موضوعیت پرونده هسته ای را به مثابه یکی از مسائل مهم‬ ‫جهانی و بین المللی باید بررسی کرد‪.‬‬ ‫صرف نظر از فاکتور اعتماد که بدان اشاره کردید‪،‬‬ ‫شاید چیزی مهم تر از ان به نام «نقاط مشترک»‬ ‫وجود داشــته باشــد‪ .‬رهبران هر دو کشور تاکید‬ ‫می کنند که در خیلی از موارد سیاست هایمان ‪180‬‬ ‫م تفاوت دارد‪ .‬به نظر شما نقاط مشترکی‬ ‫درجه با ه ‬ ‫وجود دارد که ایران و امریکا در ان مورد احساس‬ ‫کنند که بتوانند با هم بنشینند؟‬ ‫فصل اشتراک و افتراق و اختالف ما با امریکایی ها‬ ‫خیلی زیاد است‪ .‬هم منافع مشترک داریم و هم تضادهای‬ ‫استراتژیک داریم‪ .‬هم فرصت های مشــترک داریم و هم‬ ‫تهدیدهای مشــترک و به همین دلیل تهدید بــرای منافع‬ ‫ملی یکدیگــر هســتیم‪ .‬اینها واقعیات دو کشــور اســت‪.‬‬ ‫وقتی از دو کشــور در دنیا به عنــوان دو قلمــرو جغرافیایی‬ ‫مهم صحبت می شــود‪ ،‬فضایی از تمام ابعاد و همه مسائل‬ ‫پیرامونی در ان جای می گیــرد‪ .‬بنابراین با امریکایی ها هم‬ ‫فرصت مشترک داریم و هم تهدید مشترک و هم اختالفات‬ ‫جدی و هم نــگاه متفاوت و متعارض‪ .‬انهــا عموما به حوزه‬ ‫جهان اسالم بســیار انتزاعی فکر کرده اند‪ .‬انها دموکراسی‬ ‫را گزینشی تلقی می کنند و دموکراســی را برای همه جهان‬ ‫اســام نمی پســندند‪ .‬انهــا سیســتم های دیکتاتــوری را‬ ‫در دنیای اســام بــه سیســتم های انتخابــی و انقالبی و‬ ‫دموکراتیک ترجیح می دهند که نمونه ان را در فلســطین و‬ ‫حکومت مصر در دوره جدید شــاهدیم که تمام اینها نشان‬ ‫داد که امریکایی ها تحمل و طاقتشان در برابر دموکراسی‬ ‫با ان دموکراســی که در غرب هســت‪ ،‬متفاوت است‪ .‬انها‬ ‫دموکراسی هدایت شــده ای می خواهند که از ان ادمی که‬ ‫می خواهند بیرون بیاید‪ .‬اما در خاورمیانــه االن این اتفاق‬ ‫نمی افتد بنابراین دیدگاه ها و اختالفاتی که االن میان سران‬ ‫دو کشور وجود دارد‪ ،‬اختالفات یک شب و دو شب نیست‪،‬‬ ‫اختالفات ریشــه ای ایدئولوژیک اســت‪ .‬یعنــی ما خیلی‬ ‫وقت ها احساس می کنیم که باید ببینیم تنظیم مناسبات مان‬ ‫با امریکا چقدر تامین کننده هویت و منافع ملی ماست‪ .‬اگر‬ ‫اینها دقیقا مشخص و احصا و در یک چارچوب برنامه ریزی‬ ‫شود‪ ،‬میدان همکاری یا چالش به صورت جدی خواهد شد‪.‬‬ ‫یک روز با امریکایی ها در یک مقطعی دو تا فرضیه بیشــتر‬ ‫نداشتیم؛ یا درگیری یا عادی سازی روابط‪ .‬االن این شرایط‬ ‫دیگر نیســت چراکه امریکایی ها تجربه بسیار ناموفقی در‬ ‫درگیری و جنگ در خاورمیانه داشته اند‪ .‬امروز همه می دانند‬ ‫تنها راه رســیدن به یک خاورمیانه امن‪ ،‬دروازه ایران است‬ ‫و تنها راه رســیدن به یک فضایی کــه می تواند حتی منافع‬ ‫امریکایی ها را تامین کند ‪ -‬منافعی که در اعتدال و حقانیت‬ ‫اســت ‪ -‬نه اینکه از یک طرف سیاست حمایت از داعش در‬ ‫دستگاه امنیتی و اطالعاتی شان داشته باشند و چشم شان‬ ‫سیاست‬ ‫اقــای دکتر! بعــد از توافق هســته ای اقای دکتر‬ ‫ظریف را دیده اید؟‬ ‫بله‪ ،‬پنجشنبه خدمت ایشان بودم‪.‬‬ ‫ایا از اوضاع راضی بودند؟‬ ‫ایشان زحمت فراوانی کشــیده و توانسته در تاریخ‬ ‫ایــران وظیفه و رســالت دیپلماتیــک خود را انجــام دهد‪.‬‬ ‫می توان گفت بــه صورت نســبی از کاری که انجام شــده‬ ‫راضی اســت و از همکاری و هماهنگی نهادهــا و حمایت‬ ‫مقام معظم رهبری و مدیریت اقای روحانی در مجموع خیلی‬ ‫راضی هستند‪.‬‬ ‫دلخور هم بودند؟‬ ‫طبیعی اســت‪ .‬ایشان معتقد اســت برخی شاید به‬ ‫دلیل فقدان نگاه حقوقی شان‪ ،‬نگاه سیاسی دارند و برخی‬ ‫فقط نگاه حقوقی و برخی فقط نــگاه تکنیکی دارند‪ .‬پدیده‬ ‫توافق یا متنی که مقابل ماســت در ابعــاد مختلف باید کار‬ ‫شــود‪ ،‬در واقع متنی حقوقی‪ ،‬سیاســی‪ ،‬امنیتی و تکنیکی‬ ‫اســت‪ .‬عوامل مختلف این متــن دارای اهمیت خاص و‬ ‫نیازمند این اســت که با نگــرش همه جانبه و وســیع بدان‬ ‫نگاه شود‪.‬‬ ‫ماه های ســختی برای دکتر ظریف ســپری شده‬ ‫است‪ .‬ایا فکر می کنید برای ایشان کار تمام شده‬ ‫و خیالشان راحت شده است؟‬ ‫نه‪ ،‬اقای ظریف خیالشــان راحت نشــده اســت‪.‬‬ ‫بــرای دیپلماتــی مثل ظریف هم درســت اســت کــه کار‬ ‫طاقت فرساست اما شیرینی های خاص خودش را هم دارد‪.‬‬ ‫نمی توان گفت که خیلی به اقای ظریف ســخت گذشــته‬ ‫است‪ .‬شــغل اقای ظریف این اســت‪ .‬او برای این پست و‬ ‫شــغل افریده شده اســت‪ .‬اقای ظریف کارش را تمام شده‬ ‫تلقی نمی کند و معتقد اســت این کار اغاز یک حرکت است‬ ‫و می تواند هم سراغازی برای مناســبات بین المللی شود و‬ ‫هم تعبیر به یک اغاز جریان جدید بین ایران و کشــورهای‬ ‫مهم جهان‪.‬‬ ‫حتمــا بخشــی از همین جواب شــما بــه امریکا‬ ‫برمی گــردد‪ .‬ایا امریــکا را هم در ایــن پکیج قرار‬ ‫می دهید؟‬ ‫بله‪.‬‬ ‫اما مقامات ارشــد دو کشــور گفته اند که ایران و‬ ‫امریکا اختالفات زیادی با هم دارند و این توافق به‬ ‫معنای عادی شدن رابطه یا همکاری در زمینه های‬ ‫دیگر نیست؟‬ ‫درســت اســت مجوز مذاکرات فقــط در موضوع‬ ‫هســته ای اســت و نمی توان به دیگــر امــور منطقه ای‪،‬‬ ‫بین المللی یا حتی دو جانبه ان را پیوند داد‪ ،‬البته اگر منافع‬ ‫ملی ما ایجاب کند‪ ،‬ما تابع هســتیم‪ .‬منافــع ملی با دیدگاه‬ ‫رهبری تطبیق و هماهنگ می شود‪ .‬ما قسم نخوردیم که تا‬ ‫ابد با امریکایی ها قطع رابطه باشیم یا با امریکایی ها در یک‬ ‫شرایط «نه جنگ و نه صلح» زندگی کنیم‪ .‬اگر امریکایی ها‬ ‫واقعا ازمونی که در ان قرار گرفتند را درک کنند و بفهمند که‬ ‫چه شرایط مهمی است اوضاع فرق می کند‪ .‬انها در همین‬ ‫مذاکرات‪ ،‬درک واقع بینانه تری نسبت به سابق از مناسبات‬ ‫داخلی ایــران داشــته اند‪ .‬در چارچوبی که رهبــری تعیین‬ ‫می کنند‪ ،‬می توان میدان بــازی را فراهم کرد‪ .‬انچه اکنون‬ ‫مطرح است اینکه اعتماد وجود ندارد‪ .‬یعنی میزان اعتماد ما‬ ‫به امریکایی ها و شاید انها به ما‪ ،‬به میزان اعتمادی نیست‬ ‫که بتواند مناسبات دو کشور را به ســمت جلوتر پیش ببرد‪.‬‬ ‫دکتر صادق خرازی بســیار خــوش مصاحبه‬ ‫است ‪ .‬با دقت به سواالت گوش می کند و با صراحت‬ ‫تمام جواب می دهد ‪ .‬او رابطه خوبی با چهره های‬ ‫مختلف دو جناح داشته و دارد از جمله اینکه او از‬ ‫دوستان خوب دکتر ظریف هم هســت ‪ .‬این برای‬ ‫ســومین بار اســت که در مثلث با صــادق خرازی‬ ‫مصاحبه می کنیم ‪ .‬او این بار نیز وقت مناسبی را در‬ ‫اختیار هفته نامه گذشت و با حوصله به سواالت ما ‬ ‫در یک گفت و گوی یک ساعت و نیمه پاسخ داد‪.‬‬ ‫از او متشکریم‪.‬‬ ‫را روی دســتگاه های امنیتی و اطالعاتی منطقه ببندند و از‬ ‫طرف دیگر به گونه ای صحبت های ضدتروریستی کنند! ما‬ ‫تروریست خوب و تروریست بد نداریم‪ ،‬تهدید خوب و تهدید‬ ‫بد نداریم؛ تهدید‪ ،‬تهدید اســت و تروریســت‪ ،‬تروریســت‬ ‫اســت‪ .‬دنبال این هســتیم که امریکایی ها این مفاهمه را‬ ‫داشته باشــند‪ .‬کسانی که افغانســتان را به اتش کشیدند و‬ ‫به بحران های ممکن رســاندند‪ ،‬نمی تواننــد قابل اعتماد‬ ‫باشند‪ .‬کشوری که ‪ 20‬نفر از اتباعش در ‪ 11‬سپتامبر با حمله‬ ‫به برج های دوقلو فاجعه افریدند با این سیستم امنیتی اش‬ ‫قابل اعتماد نیست‪ .‬نمی توان این سیســتم را نگه دارید و‬ ‫بگویید قابل اعتمادند اما یک کشــوری که در تمام مســیر‬ ‫ضدتروریســت ها‪ ،‬ضدالقاعده‪ ،‬ضدطالبان‪ ،‬ضدداعش‪،‬‬ ‫ضدبوکوحرام‪ ،‬ضد تمام تهدیدهای مهم ایدئولوژیک بوده‬ ‫را محکوم کنید‪ .‬خب نتیجه این می شود که افکار عمومی‬ ‫برنمی تابد‪ .‬در خود مقامات شــان هم نمی توانند موضوع را‬ ‫بررسی کنند‪ .‬بنابراین اختالف برداشت هایمان و دیدگاه مان‬ ‫بــا امریکایی ها حل نشــده و زیــاد اســت‪ .‬امریکایی ها با‬ ‫طرف مقابــل یعنی ایرانی ها به یک امنیت ذهنی مشــترک‬ ‫نرسیده ایم؛ تا زمانی که ذهن ها اماده و امن نشود‪ ،‬نمی شود‬ ‫انتظاری بیش از این داشت‪.‬‬ ‫اگر در یک جمله بخواهیم بپرســیم ممکن است‬ ‫موارد استثنا وجود داشته باشد که ایران و امریکا‬ ‫با هم مجددا پای میز مذاکره بنشینند؟‬ ‫در عالم سیاست همه چیز ممکن است و هیچ چیز‬ ‫غیرممکن نیست‪.‬‬ ‫به عنوان کسی که قطعا در سیاست خارجی تجربه‬ ‫دارید و وقتی که اتفاقی می افتد‪ ،‬اینده اش را هم‬ ‫می توانید حدس بزنید یا اینکه گزاره های مختلفی‬ ‫برایش متصور شــوید‪ ،‬اوال ایا این توافق را واقعا‬ ‫برد ‪ -‬برد می دانید؟ ثانیا اینکه در ذیل همین سوال‬ ‫ایا این توافق به مرحله اجرا خواهد رســید؟ یعنی‬ ‫ممکن اســت تصور کنیم که کنگــره رد کند یا در‬ ‫ایران به دلیل مشــکالتی که ممکن است بعدا به‬ ‫وجود اید رد شود؟‬ ‫مــن از روز اول هم معتقــد بودم که تنهــا راه حل‬ ‫قضیه دیپلماسی اســت‪ .‬در روزهای بسیار سخت درگیری‬ ‫در زمان جنــگ قطعنامه ها هم معتقد بودم که دیپلماســی‬ ‫می تواند جــواب دهد و االن هــم معتقدم که دیپلماســی‬ ‫جواب داده و این راهی که رفتیم‪ ،‬می تواند مســتمر باشد‪.‬‬ ‫یعنی معتقدم که در نظام سیاســی ایران هم یک عقالنیت‬ ‫سیاسی وجود دارد که می خواهند این موضوع فیصله یابد‬ ‫و حل شــود‪ .‬نگاه ایرانی و نگاه غربی به پدیده هســته ای‬ ‫قطعا جــزو نگاه های اختالف امیز اســت ولی تــا جایی که‬ ‫دوستان توانســتند ظرفیت ســازی کردند و در این ظرفیت‬ ‫توانستند کارشــان را انجام دهند‪ .‬این اســت که من تعبیر‬ ‫برد ‪ -‬برد را اســتفاده می کنم‪ .‬اینکه در مورد قطعنامه از واژه‬ ‫«یک شکوه بی نظیر» استفاده می کنند‪ ،‬من تعبیر شکوه را‬ ‫استفاده نمی کنم‪ .‬معتقدم که ما در عالم سیاست‪ ،‬هم باید‬ ‫امتیاز بدهیم و هم باید بگیریم‪ .‬هم توانستیم از ظرفیت های‬ ‫بین المللی خودمان استفاده کنیم و هم از قدرت بازدارندگی‬ ‫خودمان‪ .‬اگر قدرت بازدارندگــی ایران نبود‪ ،‬محال بود که‬ ‫یک قدم در دنیا موفق شویم‪ .‬قدرت بازدارندگی ما در نگاه‬ ‫مدیریت در سیاســت خارجی خاورمیانه ای نظام اســت که‬ ‫پدید امده‪ ،‬به همین دلیل اســت که در اقصی نقاط منطقه‬ ‫وجود داریم؛ در خاورمیانه‪ ،‬در یمن‪ ،‬در ســوریه‪ ،‬در عراق‬ ‫و در افغانستان‪ .‬شــما ایران را می بینید اما ایرانی نمی بینید‬ ‫که این نشان دهنده اوج غرور یک سیاست خارجی قدرتمند‬ ‫بازدارنده ای اســت که توانســته کمک کند بــه خاورمیانه‬ ‫و موضوعات مختلف‪ .‬مــن این متن را که ان شــاءالله در‬ ‫کشور هم مورد بررسی اقایان قرار خواهد گرفت و ابعادش‬ ‫را اندازه گیری خواهند کرد‪ ،‬روحش را مثبت می دانم و یک‬ ‫‪27‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪28‬‬ ‫مثلث | شماره ‪272‬‬ ‫احزابوشخصیت ها‬ ‫موفقیت مهــم می دانم‪ ،‬در عین حال طبیعی اســت که در‬ ‫جاهایی هم ناچار شدیم نرمش قهرمانانه ای که مقام معظم‬ ‫رهبری از ان نام بردند را در بعضی از بخش ها و الیه هایمان‬ ‫ببینیم‪ .‬حس مان هم این اســت که قطعا شــرایط اینده در‬ ‫منطقه به گونه دیگری رقم خواهد خورد‪.‬‬ ‫در ادامــه بحث مان نکته بســیار مهمــی مطرح‬ ‫می شود و ان اینکه ایا بعد از این توافق باید منتظر‬ ‫یک «روحانی» جدید باشیم و یک رئیس جمهور‬ ‫با مشــخصات جدید می بینیم؟ ایا پرســتیژ اقای‬ ‫روحانی تغییر خواهد کرد؟‬ ‫من با شناختی که از اقای روحانی دارم این فرضیه‬ ‫را قبول نــدارم‪ .‬اقای روحانــی را از بعد از جنــگ دیده ام و‬ ‫بعد از مذاکــرات مهم ایــران در ماجــرای قطعنامه ‪ 598‬و‬ ‫در فرصت هــای مختلف سیاســی دیده ام‪ .‬اقــای روحانی‬ ‫این گونه نیست که بخواهید تلقی و تصور کنید که یک اقای‬ ‫روحانی متفاوتی شود‪ .‬البته در مرحله ای است که اقتدار‪،‬‬ ‫قدرت داخلــی و محبوبیت دولت تحت تاثیــر این قطعنامه‬ ‫بین مردم خواهد بود‪.‬‬ ‫به هر حال حتما تاثیراتی خواهد داشــت‪ .‬به نظر‬ ‫شما نسبت اقای روحانی با اصالح طلبان با وجود‬ ‫این توافق چگونه خواهد شــد؟ برخــی هنوز هم‬ ‫می گویند که اگر توافق شــود اقای روحانی دیگر‬ ‫نیازی به اصالح طلبــان ندارد‪ ،‬یعنــی برند اینکه‬ ‫ایران را از تحریم هــا دراورده انقدر برایش امتیاز‬ ‫دارد که نیازی به اینکه اصالح طلبان از او حمایت‬ ‫کنند تا بدنه اجتماعی اعتدالگراها باال برود‪ ،‬ندارد‪.‬‬ ‫شما هم این طور فکر می کنید؟‬ ‫نه‪ ،‬این گونه نیست‪ .‬اقای روحانی و اصالح طلبان‬ ‫به عقالنی سازی سیاسی رســیده اند‪ .‬یعنی همه شان امتیاز‬ ‫این موفقیت را (اگر نامش را موفقیــت بگذاریم) به محور‬ ‫نظام واگذار کرده اند و معتقدند کــه محور نظام بود که این‬ ‫موقعیت را فراهم کرد و دولت توانســت در این زمینه بازی‬ ‫کند و موفق شود‪ .‬بنابراین وقتی کسی چنین توانی را دارد و‬ ‫در درون خودش سیاست را عقالنی سازی و منطقی می کند‬ ‫پس دلیلی برایش وجود ندارد که احساس غرور و بی نیازی‬ ‫کنــد‪ .‬پیروزی ها از بین مــی رود و زود فراموش می شــود‪،‬‬ ‫چنانچه ما گفتیم «قهرمان شدن کار اسانی است‪ ،‬قهرمان‬ ‫ماندن کار سختی است»‪ .‬یعنی در فرهنگ پهلوانی ایران‬ ‫که نگاه کنیم‪ ،‬پهلوان شــدن کار ســختی نبوده و پهلوان‬ ‫ماندن کار سختی است‪ .‬من تصور نمی کنم و اقای روحانی‬ ‫می دانند که اصالح طلبان چه موقعیت اجتماعی دارند و با‬ ‫محوریتی که اقای روحانی دارد‪ ،‬می خواهد این ظرفیت را‬ ‫توسعه دهد و حفظ کند‪ .‬اقای روحانی سه‪ ،‬چهار انتخابات‬ ‫در پیش رو دارد‪ .‬این انتخابات باالخره در خیلی از مباحث‪،‬‬ ‫موضوعــات و ســواالت بزرگــی در مقابلش خواهــد بود‪.‬‬ ‫انتخابات مجلس‪ ،‬خبرگان و ریاســت جمهوری و شــورای‬ ‫شهر بعدی انتخاباتی است که در دوره اقای روحانی اتفاق‬ ‫خواهد افتاد‪ .‬اقای روحانی یک شخصیت و رجل سیاسی‬ ‫اســت و می داند که ظرفیت ها چگونه اســت و ظرفیت ها‬ ‫چگونه می تواند احصا شود‪ .‬برداشــتم این است که اقای‬ ‫روحانی بخش عمده ای از سرمایه گذاری اش را در سبد رای‬ ‫اصالح طلبان گذاشته است‪.‬‬ ‫نسبت اصالح طلبان با اقای روحانی بعد از توافق‬ ‫چیست؟‬ ‫ما از اقای روحانی بیشتر از قبل هم حمایت می کنیم‬ ‫و موفقیت اقای روحانی را موفقیت نظام می دانیم و موفقیت‬ ‫نظــام را در قدرت و تعامل نظــام می دانیــم‪ .‬اینها واقعیت‬ ‫است‪ ،‬موفقیت اقای روحانی را در تعامل با رهبری‪ ،‬ستایش‬ ‫می کنیم‪ .‬اقای روحانی توانســتند در تمــام مراحل اعتماد‬ ‫رهبری را جــذب کنند و حمایت رهبری را داشــته باشــند و‬ ‫از نظــرات و رهنمودهــای مقام معظم رهبــری بــه صورت‬ ‫حداکثری اســتفاده کرده انــد‪ .‬اینها در سیاســت واقعیت‬ ‫جدی هستند‪ ،‬از زمانی که ایشــان به اتاق رئیس جمهوری‬ ‫رفتند‪ ،‬التهاب و درگیری های داخل نظــام کاهش یافته و‬ ‫بحران های بین المللی ایران به صورت جدی‪-‬عینی تحت‬ ‫تاثیر این رفتار عقالنی قرار گرفته است‪.‬‬ ‫الاقــل در فاصلــه ‪ 15‬روز مانده بــه توافق حرفی‬ ‫شنیده می شد که اقای روحانی هر طور شده این‬ ‫توافق را امضا می کند‪ ،‬حتی توافق بد را و ان وقت‬ ‫گمانه زنی می شد که اگر این کار را کرد‪ ،‬حاکمیت‬ ‫باید چه کار کند؟‬ ‫تا جایی که من شــخصا بــا اقای روحانــی ارتباط‬ ‫قدیمی داشتم و ایشــان را خوب می شناسم معتقدم محال‬ ‫بود اقای روحانی این کار را انجام دهد‪ .‬اقای روحانی تا ‪24‬‬ ‫ســاعت قبل از اینکه به توافق برسند‪ ،‬هنوز نمی دانست که‬ ‫چه اتفاقی خواهد افتاد و در ان مقطــع قاطعانه نمی گفت‬ ‫که به نتیجه می رســیم یا نمی رســیم‪ .‬مقام معظم رهبری‬ ‫چارچوب ها را مشــخص کرده بودنــد و در ان چارچوب ها‬ ‫اقای روحانی اعالم و اقای ظریــف هم مدیریت و پیگیری‬ ‫کســانی را یادم اســت که در دورانی‬ ‫که ســفیر بودم با خارجی ها مذاکره‬ ‫می کردند و به دشــمن گرا می دادند؛‬ ‫مــن انهــا را به عنــوان اصالح طلب‬ ‫قبول ندارم‪ .‬لیستشــان را هم دارم و‬ ‫اگر قرار باشد روزی ارائه دهم‪ ،‬ارائه‬ ‫خواهم داد‪ .‬منتها به سیستم امنیتی‬ ‫نخواهم داد‬ ‫می کرد‪ .‬تا ‪ 24‬ساعت قبل از توافق هم اقای روحانی معتقد‬ ‫بود که ما مشــکالتی داریم و باید مشــکالتمان حل شود‪.‬‬ ‫به صورت قاطع نمی گفت و می دانم که دو گزینه در مقابل‬ ‫اقای روحانی قرار داشت؛ گزینه بعد از قطعنامه و پیروزی و‬ ‫گزینه شکست مذاکرات‪ .‬در شکســت مذاکرات باید نظام‬ ‫را اداره می کــرد که روی این هم دولت اقــای روحانی فکر‬ ‫کرده بود و خبر دارم‪ .‬در جلســه ای که به عنوان کارشناس‬ ‫دعوت شــده بودم مطرح می شــد که اگر موفق شدیم چه‬ ‫می شود و اگر موفق نشــدیم‪ ،‬چه؟ این تدبیر رئیس جمهور‬ ‫را می رساند‪ ،‬بنابراین نمی توان گفت که اقای روحانی به هر‬ ‫قیمتی می خواســت توافق را امضا کند‪ .‬نکته بسیار مهمی‬ ‫ را از نزدیکان ایشان شنیدم که اقای روحانی در یک جلسه‬ ‫بسیار محرمانه گفتند که اگر موفق شویم این موفقیت از ان‬ ‫اعتماد مقام معظم رهبری و خردمندی های ایشان است‪ .‬اگر‬ ‫موفق نشویم‪ ،‬رسما به مردم خواهم گفت و از رهبری تشکر‬ ‫می کنم که فضا را مهیا کردند و سخن ایشان که «اعتماد به‬ ‫غرب نمی شود» از همه درست تر بود‪ .‬این شجاعت را دارم‬ ‫که این را بیان کنم‪ .‬اقای روحانی به صورت اشکارا شجاعت‬ ‫بیان این مطلب را دارد‪ .‬چنین فردی بــه هر قیمتی حاضر‬ ‫نیست انچه گفته می شــد را انجام دهد‪ .‬ایشــان ‪ 16‬سال‬ ‫دبیر شــورای عالی امنیت بوده اســت و تجارب ارزشمندی‬ ‫در این زمینه دارد‪.‬‬ ‫اکنون حاکمیت با رئیس جمهوری مواجه است که‬ ‫‪ 23‬ماه مذاکره کرده است‪ ،‬درحالی که می توانست در‬ ‫همان ژنو ‪ 3‬یا وین ‪ 5‬یا در عمــان‪ ،‬المان یا نیویورک کار‬ ‫را تمام کند‪ .‬اما رئیس جمهوری اســت که تا ان لحظه‬ ‫که چارچوب های رهبری رعایت شود‪ ،‬حاضر به مذاکره‬ ‫بود‪ .‬حاال نگاه حاکمیت به چنین رئیس جمهوری چگونه‬ ‫اســت؟ می خواهم بپرســم حاکمیت عالی ایران اقای‬ ‫روحانی را چطور می بیند؟‬ ‫من نمی توانم نماینده حاکمیت باشــم‪ .‬برداشــت‬ ‫خودم را بیــان می کنــم‪ .‬در مجموعه حاکمیــت نظام ما‪،‬‬ ‫عقالنیت سیاسی روحانیت شیعه و شــخصیت های شیعه‬ ‫خیلی باالســت‪ .‬یکی از تفاوت های ماهوی که به صورت‬ ‫جدی با دنیاهــای پیرامونی مان داریــم‪ ،‬انعطاف بی نظیر‬ ‫خردمندان نظام سیاسی ایران است‪ .‬همه شان نگاه می کنند‬ ‫که رئیس جمهوری که کشــور را تحویل گرفته کجا بوده و‬ ‫االن کجاست‪ ،‬کشور با ‪ 950‬میلیارد دالری که درامد داشته‪،‬‬ ‫نرخ رشــد اقتصادی منفی پیدا کرده بود‪ .‬خروجی سیاست‬ ‫خارجــی اش تهدید امنیت ملی نظام شــده بود‪ .‬سیاســت‬ ‫دفاعی ‪ ،‬امنیتی‪ ،‬اقتصادی و اجتماعی مشــخصی نداشته‬ ‫اســت و پوپولیســم دولت در ان بیداد می کرده و متاسفانه‬ ‫فقر در ان غوغا می کرده اســت‪ .‬چنین رئیس جمهوری در‬ ‫چنین فضایی ریسک کرده و قدرت را به دست گرفته است‬ ‫و بعد از دو سال مســئول برداشتن یکی از موانع مهم ایران‬ ‫احزابوشخصیت ها‬ ‫بوده است‪ .‬درحالی که سیاســت اقتصادی خود را مبتنی بر‬ ‫اقتصاد و ظرفیت ســازی بر اقتصاد مقاومتی کرده اســت؛‬ ‫ظرفیت ســازی هایی می کنــد و یکی از مهم ترین مســائل‬ ‫کشــور را حل می کند‪ .‬البته مجموعه حاکمیت‪ ،‬نهادهای‬ ‫مهم نظام هســتند‪ .‬نهاد رهبری‪ ،‬نهاد قــوه مقننه‪ ،‬قضایی‬ ‫و نهادهای نظامــی و امنیتی و نهاد تبلیغاتی نظام هســت‬ ‫و تمام اینها بــه پدیده متن و اســنادی که با طــرف مقابل‬ ‫نوشــته شــده اســت و کاری که دولت اقای روحانی انجام‬ ‫داد و وزیر امور خارجه انجام داد‪ ،‬نگاه مثبتی دارند‪ .‬شــاید‬ ‫نســبت به بعضی واژه ها و جمالت‪ ،‬بعضی مسائل متقابل‬ ‫هم وجود داشته باشد‪ .‬اما وقتی انتقاد نباشد نمی توان کار‬ ‫کرد‪ .‬باید گام ها را به گونه ای برداشــت و عملی ساخت که‬ ‫کانون های عملی یک یک به نتیجه برســد‪ .‬من به عنوان‬ ‫کسی که هم در صحنه خارجی دستی دارم و هنوز در صحنه‬ ‫داخلی ایران فعال هستم‪ ،‬معتقدم که حاکمیت به کار اقای‬ ‫روحانی خوشــامد گفته‪ ،‬منتها بخش هایی کــه هنوز قابل‬ ‫سوال است را باید حل کند و به قول معروف خوشامدنشان‬ ‫شیرین تر شود‪.‬‬ ‫ایا ممکن است بخشی از این حرف های تندی که‬ ‫از سوی سران دو کشــور ایران و امریکا در مورد‬ ‫احتمال ادامه رابطه ایران و امریکا بیان می شــود‬ ‫به دلیل مسائل داخل کشــورها باشد؟ به یک معنا‬ ‫منظورم این اســت که به داخل کشورشــان پیام‬ ‫اقای کرباسچی که امروز این حرف را‬ ‫می زنند‪ ،‬تمام امکانات خود و امکاناتی‬ ‫که در اختیار داشت علیه اقای ناطق‬ ‫در انتخابات مجلس پنجــم و بعد در‬ ‫انتخابــات ریاســت جمهوری به کار‬ ‫گرفت‪ .‬اقای کرباسچی ان زمان این‬ ‫کار را کرده اســت‪ .‬او کسی است که‬ ‫از اقای ری شــهری دفاع می کرد‪ .‬در‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری معتقد بود‬ ‫که اقــای ری شــهری از رئیس دولت‬ ‫اصالحات بهتر است‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪272‬‬ ‫سیاست‬ ‫دهند که معنای ایــن توافق ایجــاد رابطه بین دو‬ ‫کشور نیست؟‬ ‫یک مقــدار به بحــث سیاســت داخلــی و پیام ها‬ ‫برمی گردد‪ .‬پژواک هــای موقعیت داخلی بــرای بیرون از‬ ‫قلمروی جغرافیایی هم ما و هم انهاســت و یک مقدار هم‬ ‫واقعیت دارد‪ .‬باالخره عربســتان ســعودی و اســرائیلی ها‬ ‫و اعراب فشــار روی امریکایی ها می اورند کــه ما متحد تو‬ ‫هســتیم یا ایران؟ انها هم در یک پارادوکسی قرار گرفتند‪.‬‬ ‫یک سری شعارها دارند که با ما به توافق نمی رسند که مورد‬ ‫بولد کردن انها واقع می شود و خوشحالی شان را در پی دارد‪.‬‬ ‫یک سری موضوعاتی هم هست که انها در داخل خودشان‬ ‫مطرح می کنند‪ .‬بعضی ها واقعی است و بعضی هم پژواک‬ ‫مسائل داخلی ان کشورها با بیرون است‪.‬‬ ‫به طور اخص می خواهم بگویم ما با یک عربستان‬ ‫جدید مواجهیــم‪ ،‬به هر حال حاکمیــت عالی انها‬ ‫تغییر کرده اســت‪ .‬اما واقعیت این است که ما با‬ ‫یک ایران جدیــد هم مواجهیم‪ .‬یعنــی ایران بعد‬ ‫از توافــق داریم که به هــزار و یک دلیــل‪ ،‬توافق‬ ‫می تواند کمکــش کند که قوی تر باشــد‪ .‬ایران و‬ ‫عربســتان االن نســبت به همدیگــر چگونه اند؟‬ ‫دشمن یکدیگر هستند و ممکن است این دشمنی‬ ‫ان قدر باال بگیــرد که به ان دیالــوگ اقای والیتی‬ ‫و مقامــات انها برســد یا نــه این دشــمنی کنترل‬ ‫می شود؟‬ ‫ایران و عربســتان در یک رقابــت تنگاتنگ جدی‬ ‫هســتند که در مســیر ‪ 40 ،30‬سال گذشــته تاکنون وجود‬ ‫داشته اســت‪ .‬حتی این رقابت از دوره حکومت شاه با انها‬ ‫بوده اســت‪ .‬عربســتان همزمان به عنوان اینکه در منطقه‬ ‫خلیج فارس واقع است‪ ،‬ظرفیت ســازی برای خود به وجود‬ ‫اورد که غربی ها را به عنوان یک گزینــه درون ژاندارمی در‬ ‫منطقه استفاده کند که منتها نتوانست از ان بهره ببرد و ان‬ ‫ظرفیت را نداشت‪ .‬عربستان با ما در یک رقابت جدی رودررو‬ ‫است حتی مثل رقابت ما با ترکیه نیســت‪ .‬ما با عربستان و‬ ‫ترکیه و اگر مصر بخواهد فعال تر از این باشد با مصر هم در‬ ‫منطقه طبیعی است رقابت داشته باشیم اما این رقابت مانع‬ ‫همزیستی نمی شــود‪ .‬در ادبیات سیاسی همزیستی بسیار‬ ‫مهم است یعنی ما هم همزیستی داریم و هم رقابت‪ .‬منافع‬ ‫خودمان را داریم انها هم منافع خودشان را‪ .‬نمونه اش اینکه‬ ‫عربستان پول می دهد تا تصویر نادرســتی از ایران درست‬ ‫کند‪ .‬ما اســناد و مدارکی داریم که عربســتان از ســازمان‬ ‫مجاهدین خلق (منافقین) دفاع و حمایت می کرده اســت‪.‬‬ ‫ما شــرایط و ظرفیت هایی داریم که عربستان از نحله های‬ ‫ضدایرانی حمایت می کرده است‪ .‬ما دست اشکار تروریست‬ ‫منطقه را در ید قدرت دست های امنیتی عربستان می بینیم‪.‬‬ ‫ما با این مسائل ناســازگاریم منتها عربستان ظرفیت باالی‬ ‫دنیای اسالم را داراست که اگر در همان ظرفیت بازی کند‪،‬‬ ‫همکاری می کنیم‪ .‬ما با عربســتان هم رقابــت داریم و هم‬ ‫زندگی می کنیم و اگر انها به تشــخیص و تشخص درستی‬ ‫در باب حفظ منافع ملی برسند می توانیم تعریف مجددی از‬ ‫همکاری داشته باشیم‪.‬‬ ‫اجازه دهید فضــای گفت وگو را تغییــر دهیم و به‬ ‫سیاســت داخلی هم بپردازیم‪ .‬از اقای الریجانی‬ ‫شــروع کنیم‪ .‬مطرح اســت که اقــای الریجانی‬ ‫تغییر کــرده و بــه اصالح طلبان و اقــای روحانی‬ ‫نزدیک شــده اســت‪ .‬ایا علــی الریجانــی همان‬ ‫الریجانی است؟ برخی حتی معتقدند که او نزدیک‬ ‫به هاشمی شده است‪ .‬شما چطور فکر می کنید؟‬ ‫اقای الریجانی یک شــخصیت باهوش سیاســی‬ ‫است‪ .‬ویژگی های بسیار شخصیتی بارز و مثبتی دارد‪ .‬یعنی‬ ‫هوشمند است‪ ،‬فلســفه خوانده است‪ ،‬ذهن استقرایی دارد‬ ‫و دو دوره مجلس را بــه خوبی اداره کرده اســت‪ .‬مدیریت‬ ‫صداوســیما مهم ترین دســتگاه اطالع رســانی و تبلیغات‬ ‫کشور را داشته است‪ .‬در دوره اصالحات‪ ،‬شمشیر تیزش را‬ ‫به روی اصالحات تیزتر می کرد و جبهه داشت‪ .‬در دوره ای‬ ‫هم درگیری هایی با احمدی نژاد داشــت که بــا تدبیر خود‬ ‫توانســت احمدی نژاد را زمین گیر کند‪ .‬اقای الریجانی در‬ ‫زمین گیر شدن احمدی نژاد نقش داشت‪ ،‬نمی توانیم منکر‬ ‫شــویم‪ .‬ولی اقای الریجانــی ذاتا و ماهیتــا متعلق به یک‬ ‫جریان فکری دیگر اســت‪ .‬یعنی اگر اقای الریجانی را در‬ ‫خمره عســل اصالح طلبی هم وارد کنید و بیرون اورید‪ ،‬باز‬ ‫ان شیرینی ها و حالوت اصالح طلبی در ان دیده نمی شود‪.‬‬ ‫شاید حالوت یک اصولگرایی خاص که عقالنی هم است‬ ‫در او دیده شود‪ .‬اقای الریجانی‪ ،‬متعلق به جریان عقالنی‬ ‫اصولگرایی است و متعلق به چنین نحله ای است‪ .‬به همین‬ ‫دلیل وقتی از اقای روحانی صحبت می کنیم‪ ،‬اقای روحانی‬ ‫اصالح طلب نیست‪ .‬اگر شــما تلقی کنید که اقای روحانی‬ ‫اصالح طلب است این اشتباه است‪ .‬زادگاه و اردوگاه فکری‬ ‫اقای روحانی‪ ،‬اصولگرایی بوده است و از دامن اصولگرایی‬ ‫یک مقدار به سمت نحله های باز سیاســی پیشرفت کرده‬ ‫که نمی خواهم از لغت لیبرالیسم اســتفاده کنم که در حق‬ ‫اقای روحانی شایســته نیست و نارواســت که بگویم اقای‬ ‫روحانی فردی اســت که به سمت لیبرالیســم رجعت کرده‬ ‫اســت‪ .‬اقای روحانی در عینی که در اردوگاه راســت سنتی‬ ‫بوده ولی عقالنیت در سیاســت و گشاده رویی در فرهنگ و‬ ‫بازبودن در اقتصاد را معیار خودش قرار داده اســت‪ .‬با این‬ ‫دید اقای روحانی‪ ،‬اقای روحانی جدیدی تعریف می شــود‬ ‫به عنوان یک جریــان فکری در خــود اصولگرایان‪ .‬منتها‬ ‫مبانی فکری اقــای روحانی منطبق با جریان روشــنفکری‬ ‫نیست‪ .‬حتی روشنفکری اقای روحانی هم تا حدودی جالب‬ ‫می شود! یعنی اقای روحانی چون متعلق به اردوگاه فکری‬ ‫اصولگرایان است‪ ،‬هر حرکت روشنفکری او را که نگاه کنیم‬ ‫می بینیم که این قاعده به هم نمی خورد و نام این دو تفکر با‬ ‫هم جور در نمی اید‪ .‬شاید یک بهره برداری مقطعی بشود اما‬ ‫نمی توان گفت که در درازمدت ادامه اش داد‪ .‬اقای روحانی‬ ‫توانسته در جامعه ظرفیت سازی کند که بگوید نماد فکری‬ ‫عقالنی یــک اصولگرا این اســت‪ .‬به همیــن دلیل بخش‬ ‫عمده ای به سمتش رفته اند‪ .‬درحالی که اگر اصالح طلبان‬ ‫هم چاره ای نداشته باشند به سراغ اقای روحانی خواهند رفت‬ ‫اما اگر چاره داشته باشــند‪ ،‬گزینه ای در برابر اقای روحانی‬ ‫داشته باشــند مثال خود رئیس دولت اصالحات گزینه شان‬ ‫باشد‪ ،‬یا اقای سیدحســن خمینی یا اصالح طلب خوشفکر‬ ‫جوانی باشد که صاحب نظر باشد و بخواهد به میدان بیاید‪،‬‬ ‫اصالح طلبان به ان ســمت خواهند رفــت‪ .‬اصالح طلبان‬ ‫در زمان اضطرار به ســمت روحانی رفتنــد و اقای روحانی‬ ‫ی هاشمی و رئیس دولت اصالحات و‬ ‫توانست از ظرفیت اقا ‬ ‫اصالح طلبان استفاده کند و محور وحدت جریانات سیاسی‬ ‫مخالف دولت شــود و در جامعه برای شناســایی عاملی که‬ ‫باعث موفقیت اقای روحانی شــد مهم اســت؛ این عناصر‬ ‫خیلی می تواند به ما کمک کند‪ .‬عناصری که توانسته به ما‬ ‫بفهماند چه شد که اقای روحانی سه هفته قبل از انتخابات‬ ‫ریاســت جمهوری که نظرســنجی ها محبوبیت ایشان را تا‬ ‫زیر پنج درصد بیان می کرد در عرض سه هفته به باالی ‪50‬‬ ‫درصد رســید؟ عناصر‪ ،‬نقش و عملکرد دولت احمدی نژاد‬ ‫بود‪ .‬نقش خــود اقای روحانــی به عنوان یک شــخصیت‬ ‫فتوژنیک‪ ،‬سخنور و کاریزماتیک در تلویزیون در مقابل مردم‬ ‫بود‪ .‬حمایــت بی بدیل اقای هاشمی رفســنجانی و حمایت‬ ‫شــخص رئیس دولت اصالحات و تمام جریان اصالحات‬ ‫به ان ســمت بود‪ .‬در اوجی که انتخابات به سمت دوقطبی‬ ‫شــدن می رفت و یک قطب انتخابــات اصالحات و قطب‬ ‫دیگر چند نفــر از انها بودند‪ ،‬اقای روحانی نماد تغییر شــد‪.‬‬ ‫مگر احمدی نژاد نماد تغییر نبود؟ ســال ‪ 84‬که بحث های‬ ‫انتقادی و اختالفــی در زمینــه رای نبود‪ .‬انتخابات ســال‬ ‫‪ 84‬را ما اصالح طلبان برگزار کردیــم و نمی توانیم بگوییم‬ ‫انتخاباتی که مــا برگزار کردیم تقلب شــده و قبول نداریم!‬ ‫احمدی نژاد نماد تغییر بود‪ ،‬دوقطبی شد و مردم رای دادند‪.‬‬ ‫اقای روحانی هم در اینجا نماد تغییر شد و مردم رای دادند‪.‬‬ ‫با این تفســیر اقای خاتمی هم در انتخابات سال‬ ‫‪ 76‬نماد تغییر بود‪ .‬شــاید به همین دلیل است که‬ ‫اقای روحانی حرف های روشــنفکری می زند و به‬ ‫قول شــما گاهی اوقات باور و پذیرش ان سخت‬ ‫است‪ .‬برخی می گویند اقای روحانی درحال تالش‬ ‫است تا خود را در جایگاه اپوزیسیون قرار دهد تا‬ ‫مبادا حضورش به عنوان پوزیســیون او را مجبور‬ ‫کند مدافع وضع موجود باشد‪.‬‬ ‫اگر اقــای روحانی این کار را بکند‪ ،‬اشــتباه بزرگی‬ ‫کرده است‪ .‬اتفاقا انچه اقای روحانی را از خیلی اصولگرایان‬ ‫متمایز کرده واقع بینی و جهان بینی ایشــان است؛ غرب را‬ ‫می شناسد‪ ،‬جهان را می شناسد و خوب تحلیل می کند‪.‬‬ ‫یعنی باید از وضع موجودش دفاع کند؟‬ ‫بله من اگــر جای اقای روحانی بــودم‪ ،‬قاطعانه از‬ ‫وضع موجود دفاع می کردم‪ .‬دلیلی ندارد که اقای روحانی‬ ‫نقش اپوزیسیون را بگیرد‪ .‬اقای روحانی که وارث این همه‬ ‫مشکالت جدی بوده است! مرجع و علت این گرفتاری ها او‬ ‫نبوده است! دلیلی ندارد که سکوت کند‪.‬‬ ‫‪29‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪30‬‬ ‫مثلث | شماره ‪272‬‬ ‫احزابوشخصیت ها‬ ‫البته اینجا حتما منظور از اپوزیسیون ضدانقالب‬ ‫نیست‪...‬‬ ‫بله‪ ،‬اقای روحانی خودش در این نظام و مجموعه‬ ‫است‪ .‬ایا می تواند بگوید که من نبوده ام؟ در ساختارسازی‬ ‫نظام سیاســی‪ ،‬در قانون اساســی‪ ،‬در متمم قانون اساسی‬ ‫اقای روحانی نقش داشــته اســت‪ .‬اینکه تصور کنیم برای‬ ‫رای یک اقلیت روشنفکر بازی های سیاسی کنیم‪ ،‬نمی شود‪،‬‬ ‫چراکه هم روشــنفکران ما را می شناســند و هم احاد مردم‪.‬‬ ‫امیدوارم اقــای روحانی چنین برنامه ای نداشــته باشــد و‬ ‫نگذارند از ایشان سوءاستفاده شود‪ .‬البته با شخصیتی که‬ ‫از ایشان می شناسم‪ ،‬می دانم که این تیپی نیست‪ .‬اما اگر‬ ‫اطرافیانش بخواهند چنین کاری انجام دهند مثل این است‬ ‫که کسی فرع را بر اصل و حاشیه را بر متن ترجیح داده باشد‪.‬‬ ‫به هر حــال چــرخ سیاســت‪ ،‬روی پاشــنه ای‬ ‫چرخید که اصالح طلبان به قول شــما در شرایط‬ ‫اضطرار مجبور شــدند از اقای روحانی دفاع کنند‬ ‫و حاال اقای صــادق خرازی هم بیــان می کنند که‬ ‫از اقــای روحانی کــه اصالح طلب هم نیســت و‬ ‫یک اصولگراســت‪ ،‬دفــاع می کنیم‪ .‬ایــا ممکن‬ ‫است چرخ سیاســت به گونه ای بچرخد که اقای‬ ‫صادق خرازی در بهمن ماه اذعان کند که شرایط‬ ‫اضطرار ما را به جایی رسانده که الزم است از اقای‬ ‫الریجانی دفاع کنیم؟‬ ‫نه‪ ،‬ما عقبه اقای الریجانی را عقبه ای می دانیم که‬ ‫با اصالحات خیلی قابل جمع نیست؛ نمی توانیم با ایشان به‬ ‫وحدت کلمه برسیم‪ .‬من به لحاظ فکری در سیاست خارجی‬ ‫و سیاست داخلی شــاید با اقای الریجانی اختالف دیدگاه‬ ‫داشته باشم‪ .‬درحالی که ایشان را هم متدین و هم خوشفکر‬ ‫می دانم و ایشان دیدگاه های مختلف و شیرینی های جالبی‬ ‫هــم دارند‪ .‬ولی بــه هیچ وجه مــا و اصالح طلبــان با اقای‬ ‫الریجانی نمی توانیــم با هم پیوند برقــرار کنند‪ .‬هرچند که‬ ‫اقای مرعشی و اقای عطریانفر در جاهایی صحبت کرده اند‬ ‫که اقای الریجانــی را ترجیح می دهند به عــارف‪ .‬اتفاقا ما‬ ‫در گفتمان اصالح طلبی با برادرمــان اقای عارف اختالف‬ ‫دیــدگاه نداریــم‪ .‬اثای عــارف دارای شــخصیت و هویت‬ ‫اصالح طلبی است؛ اگر چه شاید برداشت‪ ،‬روش و منش ها‬ ‫با هم متفاوت باشد‪.‬‬ ‫البته! این مصاحبه اقــای عطریانفر با هفته نامه‬ ‫مثلث است‪ .‬او در این مصاحبه گفت که نقد الریجانی‬ ‫را به نسیه عارف ترجیح می دهم‪...‬‬ ‫البته‪ ،‬ایشان دیدگاه خودشان را گفته اند‪ .‬من هم‬ ‫تعجب کردم اقای عطریانفــر چنین جمله ای را بیان کرده‪،‬‬ ‫اینکه چگونه ایشان با شجاعت چنین حرفی را می زند‪.‬‬ ‫ایا این تصمیم اصالح طلبی است؟‬ ‫منظور اقای عطریانفر بیشتر به قدرت اجرایی است‬ ‫و بیشتر نسبت به قدرت اجرایی اقای الریجانی اشاره دارند‪.‬‬ ‫قدرت تعامل و قدرت اجرایی اقای الریجانی قابل مقایسه‬ ‫با عارف نیست‪ .‬اما ما ترجیح می دهیم اقای عارف باشند و‬ ‫اطرافیان قدرتمندی را برای مســئولیت ها بکارگیری کنند‪.‬‬ ‫اگر اصالح طلبان به ســمت اقای الریجانی بروند می شود‬ ‫یک نمایشنامه جدید از اتلو شکسپیر طراحی کرد‪.‬‬ ‫البته من فکر می کنم نباید با تســامح از این حرف‬ ‫بگذریم‪ .‬اقای کرباسچی در مطلبی می نویسد که‬ ‫باید از اقای ناطق حمایت کنیــم‪ .‬البته اقای ناطق‬ ‫گفته است که نمی اید و درســت در همین شرایط‬ ‫استکهخیلی هااقایالریجانیرابسیارشبیهاقای‬ ‫ناطق می دانند‪ .‬من فکــر می کنم یک طرز تفکری‬ ‫در اصالح طلبان وجــود دارد مانند اقای حجاریان‬ ‫که همین مدل را پیشنهاد داده اند‪ .‬به یک معنا انها‬ ‫می گویند باید با ائتالف بــا اصولگرایانی همچون‬ ‫الریجانی وارد انتخابات شویم‪.‬‬ ‫احمدی نژاد ســوار برشــانه و نیروهای‬ ‫ارزشــی شــد و با ‪ 500‬کیلومتر ســرعت‬ ‫از انهــا عبــور کــرد‪ .‬مــن روزی التماس‬ ‫می کردم در خانه یک یک علما و بزرگان‬ ‫اصالحــات می رفتم و می گفتــم که این‬ ‫جریــان فکــری را می شناســم‪ ،‬اینهــا‬ ‫طریقتی هســتند‪ ،‬شــریعتی نیســتند‪.‬‬ ‫اینها سوار کول شما می شــوند و با ‪500‬‬ ‫کیلومتر سرعت از شــما عبور می کنند و‬ ‫حاال همین اتفاق افتاد‬ ‫ببینید! عقبه اقای ناطق با عقبــه اقای الریجانی‬ ‫متفــاوت اســت‪ .‬اقــای الریجانــی در ماجــرای حــذف‬ ‫اصالح طلبی‪ ،‬نقش جدی داشــت درحالی که اقای ناطق‬ ‫نداشــت‪ .‬اقای ناطق قربانی نقــش دوگانه کارگــزاران در‬ ‫انتخابات مجلس پنجم شد‪ .‬اقای کرباسچی که امروز این‬ ‫حرف را می زنند‪ ،‬تمام امکانات خود و امکاناتی که در اختیار‬ ‫داشت علیه اقای ناطق در انتخابات مجلس پنجم و بعد در‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری به کار گرفت‪ .‬اقای کرباسچی‬ ‫که ان زمان این کار را کرده است نمی تواند بگوید درحالی‬ ‫که خودش کرده اســت‪ .‬اقای کرباسچی کسی است که از‬ ‫اقای ری شهری دفاع می کرد‪ .‬در انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫معتقد بود که اقای ری شــهری از رئیــس دولت اصالحات‬ ‫بهتر است‪ .‬اقای کرباسچی در جلساتشان شرکت می کرد‪.‬‬ ‫ما عقبه اقای ناطق را خیلی متفاوت از عقبه اقای الریجانی‬ ‫می دانیم‪ .‬عقبه اقای ناطق یــک عقبه انقالبی و مبارز بوده‬ ‫است‪ .‬عقبه امام خواهی بوده است‪ .‬اقای ناطق از یاران و‬ ‫صحابه درجه یک امام بود‪ .‬اقای ناطق مورد توجه حضرت‬ ‫ی نسل بعد از اقای ناطق هست‪ .‬البته‬ ‫امام(ره) بود‪ .‬الریجان ‬ ‫الریجانی هوشــمندی های سیاســی و توانایی های بسیار‬ ‫باالیی دارند و توانسته انعطاف پذیری کرده و باال بیاید‪ .‬ولی‬ ‫عقبه اقای الریجانی در اصالحات‪ ،‬خیلی قابل سوال است‪.‬‬ ‫بالیی که ســر اصالحات در دوران مســئولیت ایشان امد‬ ‫قابل وصف نیست‪ .‬بحق یا ناحق اصال این دو نفر از منظر‬ ‫ارمان اصالح طلبی قابل مقایسه نیستند‪ .‬من گفتم به اقای‬ ‫الریجانی عالقه مند هستم ولی پیوند ایشان با اصالحات را‬ ‫مرگ اصالحات قلمداد می کنــم‪ .‬اصالحات مبانی خاص‬ ‫خودش را دارد‪.‬‬ ‫پس شما می گویید در هر شرایطی اصال نمی توان‬ ‫فکر کرد کــه اقــای الریجانــی و اصالح طلبی با‬ ‫هم‪...‬‬ ‫ان موقع باید جلسه جشــن ازدواج اصالح طلبی و‬ ‫اصولگرایی برگــزار کنیم و بگوییم که با هــم ازدواج کردند‬ ‫و تمام شــد و خیرش را ببینید‪ .‬نمی توان ان زمان اسمی از‬ ‫اصالح طلبی برد‪.‬‬ ‫ما اقــای ناطق را بــه اصالح طلبــی بســیار نزدیک‬ ‫می دانیم‪ .‬اقای ناطق را به اصالح طلبی بسیار نزدیک تر از‬ ‫اقای الریجانی می دانیم‪ .‬اقــای ناطق را ذاتا اصالح طلب‬ ‫می دانیــم‪ .‬اقای ناطــق و مبانــی فکری اش را بــه کانون‬ ‫اصالح طلبــان و اصالح طلبی که موردنظر امــام و رهبری‬ ‫معظم بوده است‪ ،‬خیلی نزدیک تر است‪ .‬اصالحاتی است‬ ‫که منظور از ان اصالحات دیگری است و رفرم های متعارف‬ ‫روشنفکری که وابسته به سیســتم های ایدئولوژیک غربی‬ ‫هســتند‪ ،‬ما انها را قبول نداریم‪ .‬نه رئیس دولت اصالحات‬ ‫و نه بزرگان اصالحات انها را قبــول ندارند‪ .‬اما وقتی بحث‬ ‫می کنیم‪ ،‬اقای ناطق ذاتا اصالح طلب اســت‪ .‬هیچ وقت‬ ‫اقای ناطق ذاتا ایت الله جنتی نیســت‪ .‬اگــر بخواهیم ‪10‬‬ ‫شــاخص برای اصالحات در نظر بگیریم؛ بگوییم ایت الله‬ ‫جنتی و مرحوم ایت اللــه مهدوی کنــی‪ ،‬ایت الله موحدی‬ ‫کرمانی‪ ،‬ایت الله حاج شــیخ محمد یزدی فقیــه بزرگوار در‬ ‫قم‪ ،‬ایت الله اقای ســید احمد خاتمی در قــم که نمادهای‬ ‫اصولگرایی هســتند و اقای ناطق را هم در میانشــان قرار‬ ‫دهیم! معلوم اســت که بــه مبانی فکری اقــای ناطق باور‬ ‫نداریــم‪ .‬اصــا نمی دانیم کــه مبانی فکری اقــای ناطق‬ ‫چیســت‪ .‬ما معتقدیم که اقــای ناطق یــک اصالح طلب‬ ‫اصولگراســت که به مبانی رهبری معظــم انقالب نزدیک‬ ‫است‪ .‬این برای ما خیلی متفاوت است‪.‬‬ ‫چنانچه بخواهیم در مورد اصالح طلبان صحبت‬ ‫کنیم ســخت اســت اگر این ســوال را از اقای صادق‬ ‫خرازی بپرســم که ایــا اقای عــارف را به عنــوان صدر‬ ‫فهرست اصالح طلبان می پسندد یا نه؟‬ ‫من نمی توانم به عنوان یــک فرد این حرف را بزنم‬ ‫و متعلق به جریان یک حزب هســتم‪ .‬اگــر حزبم تصمیم‬ ‫بگیرد‪...‬‬ ‫کاری با «ندا» نداریم‪ ،‬همانطور که با قطعیت در‬ ‫مورد اقایان الریجانی و ناطق صحبت می کنید‪ ،‬ایا‬ ‫می توانید نظرتان را در مورد عارف هم بیان کنید‬ ‫و بگویید که مثال عارف را به فالن دلیل برای صدر‬ ‫فهرست اصالح طلبان نمی پسندم یا بگویید که به‬ ‫این دلیل ممکن است بپسندید‪.‬‬ ‫من اقای عارف را یک شخصیت علمی می دانم تا‬ ‫سیاسی‪ .‬چیزی که صدر یک جریان است‪ ،‬باید سیاستمدار‬ ‫باشــد‪ .‬اقای عارف سیاســتمدار نیســت و یک شخصیت‬ ‫منضبــط‪ ،‬مدیــر فرهنگی و اموزشــی اســت‪ .‬حتی بخش‬ ‫اموزشــی و تکنولوژیک اقای عارف بر بخش فرهنگی اش‬ ‫می چربد‪ .‬دبیری بر وجوه سیاسی اقای عارف رجحان دارد‪.‬‬ ‫اقای عارف دوران درخشان ریاست دانشــگاه تهران را بر‬ ‫عهده داشته است‪.‬‬ ‫ایــن یعنی یک ضعــف در عرصه سیاســتمداری‬ ‫برای ایشان؟‬ ‫نه الزاما‪ ،‬موقعی است که کسی می گوید ما در نظام‬ ‫سیاسی می خواهیم رئیس مجلس مان یک شخصیت علمی‬ ‫باشد‪ .‬اقای عارف یکی از ان شــخصیت های علمی است‬ ‫که می تواند مطرح باشــد‪ .‬اما ایا در شــرایطی قرار گرفتیم‬ ‫که رئیس مجلسمان یک شخصیت علمی است یا باید یک‬ ‫سیاستمدار باشد؟ پیچیدگی مسئولیت رئیس مجلس خیلی‬ ‫باالست؛ تعامل با نمایندگان و تعامل با حاکمیت در داخل‬ ‫و خارج باالست‪.‬‬ ‫حس اصالح طلبان نسبت به اقای عارف چیست؟‬ ‫اکنون قاطبه اصالح طلبان به این فکر می کنند که‬ ‫اقای عارف را می توانند صدر فهرســت انتخابات‬ ‫مجلس قرار دهند یا گزینه دیگری در ذهن دارند؟‬ ‫اقای عــارف قبــل از ‪ 92‬با اقای عــارف بعد از ‪92‬‬ ‫متفاوت اســت و از خودش یک شــخصیت دیگری ارائه‬ ‫داده است‪.‬‬ ‫به هر حــال او امــروز حرف های سیاســی زیادی‬ ‫می زند و چندان هم علمی نیست!‬ ‫اقای عارف بعد از ‪ 92‬به دلیل فشاری که مجموعه‬ ‫اصالح طلبان بــه وی وارد کردند و فشــاری کــه از بزرگان‬ ‫اصالح طلبان امد‪ ،‬ایشان کناره گیری کرد البته به طرفداری‬ ‫از کســی هم نبود و وضعیت دیگری پیدا کرد‪ .‬ولی احترام‬ ‫ویژه ای برای اقای عارف درســت شــد‪ .‬یعنــی موقعیت و‬ ‫شــخصیت اقای عارف متفاوت شد نســبت به قبل و بعد از‬ ‫‪ .92‬این در مورد اقای عارف است که هیچ کدام نمی توانیم‬ ‫منکرش شویم و انکار این قضیه ظلم به اخالق‪ ،‬مردانگی و‬ ‫جوانمردی است‪ .‬اقای عارف پدیده ای است که می خواهد‬ ‫با تلفیق در رئیس دولت اصالحات مطرح شود‪.‬‬ ‫البته در زمــان انتخابات هــم می گفتند عارف در‬ ‫فیلــم انتخاباتی اش حتی یک ســکانس از اقای‬ ‫خاتمی تصویر نشان نداده است‪ .‬شاید انتظار این‬ ‫احزابوشخصیت ها‬ ‫صادق خ رازی احتمال کاندیداتوری اش در انتخابات‬ ‫مجلس را رد نم ی کند‬ ‫مثلث | شماره ‪272‬‬ ‫سیاست‬ ‫بود که معاون اول دولت اصالحات الاقل یک قاب‬ ‫روی دیوار از رئیس دولت اصالحات داشته باشد‪.‬‬ ‫حتی این اتفاق هم نیفتاد‪.‬‬ ‫البته در مناظرات از ایشان صحبت کرد و چندین بار‬ ‫اسم اقای خاتمی را اورد‪.‬‬ ‫اما فیلم انتخاباتی شان اینگونه تمام می شود که‬ ‫ایشان با همسرشان در ماشین هستند و می گویند‬ ‫که هوا خوب است!‬ ‫خب کنداکتورش بد بســته شده بود‪ .‬یعنی کسانی‬ ‫که این کار را کرده بودند‪ ،‬بدسلیقگی کرده بودند‪.‬‬ ‫یعنی اعتقاد اقای عارف این نبود؟!‬ ‫فکر می کنم نه‪ ،‬اقای عارف خیلی به رئیس دولت‬ ‫اصالحات معتقد است‪.‬‬ ‫اصالح طلبان چه برنامــه ای می خواهند در پیش‬ ‫بگیرند؟ ایــا می خواهنــد به توصیه هــای اقایان‬ ‫حجاریان و کرباســچی گوش کنند و یک لیست‬ ‫انتخاباتی با نام جریان نزدیک به گفتمان اعتدال‬ ‫ارائه دهند یا ترجیح می دهند مستقل باشند‪ .‬اقای‬ ‫حجاریان بــه صورت خیلی خــاص تاکید دارد که‬ ‫االن وقت مســتقل بودن نیســت‪ .‬اقــای صادق‬ ‫خرازی در این مورد چطور فکر می کند؟‬ ‫من معتقدم که برخی از دولتی ها از اصالحات عبور‬ ‫کرده اند و می خواهنــد ظرفیت اصالحــات را در انتخابات‬ ‫برای خودشان درنظر بگیرند‪ .‬برخی از افرادی که در دولت‬ ‫و حزب اقای روحانی هستند‪ ،‬معتقدند که اصالح طلبان اگر‬ ‫در مجلس به قدرت برسند‪ ،‬از اقای روحانی عبور می کنند و‬ ‫ته دلشان این اســت و در این مورد تردید نکنید‪ ،‬بنابراین با‬ ‫قدم ها و گام های خاصی نســبت به تعامل با اصالح طلبان‬ ‫جلو خواهند امد‪ .‬برداشتم این اســت که اصالح طلبان به‬ ‫شــخصه انقدر ظرفیت دارند کــه می تواننــد در انتخابات‬ ‫مجلس با ظرفیت و توان خودشان در صحنه اجتماعی وارد‬ ‫و موفق شوند‪.‬‬ ‫شما چه کار می کنید؟‬ ‫فکــر می کنیــم‪ ،‬مشــورت می کنیــم و تصمیــم‬ ‫استراتژیک اصالح طلبی را بررسی می کنیم‪.‬‬ ‫لزوما می خواهید بگویید که هرچه اصالح طلبان‬ ‫بگویند از االن گارانتی نمی کنید‪.‬‬ ‫مــا بــه هیچ وجــه اســتقالل خودمــان را واگذار‬ ‫نمی کنیم‪ .‬حــزب که نمی توانــد همه ظرفیــت خودش را‬ ‫در گــرو تصمیم گیران قــرار دهد‪ ،‬ما تصمیم ها را بررســی‬ ‫می کنیم و انچه مصلحت حزب و اصالحات و نظام باشــد‬ ‫انجام می دهیم‪.‬‬ ‫مگر «ندا» جزو اصالح طلبان نیست؟‬ ‫ندا اصالح طلب است‪ .‬مهمترین نهضت بیداری‬ ‫نســل دوم اصالح طلبان اســت‪ .‬ندا برند خودش را دارد‪.‬‬ ‫وفادار بــه ارمان های اصالح طلبی اســت‪ .‬ما معتقدیم که‬ ‫در شورای هماهنگی اصالحات باید دگرگونی به وجود اید‪.‬‬ ‫یعنی شــما به خاطر نقدی که نســبت به شورای‬ ‫هماهنگی اصالحــات دارید ممکن اســت اهنگ‬ ‫جدایی بزنید؟‬ ‫من نمی خواهم بگویم که اهنگ جدایی می زنیم‪.‬‬ ‫ما شــورای هماهنگی اصالحات را براورده و برامده از تمام‬ ‫تفکرات اصالحاتی نمی دانیم‪ .‬حزبــی که ‪ 20‬تا ادم دارد با‬ ‫حزبی که سه هزار ادم دارد‪ ،‬متفاوت است‪.‬‬ ‫ارزیابی تان چیســت؟ باتوجه به اینکــه به غیر از‬ ‫ندا‪ ،‬اعتمادملی هم با این قضیه مشــکل دارد؟ به‬ ‫نظرتان دست اخر رئیس دولت اصالحات وارد این‬ ‫قضیه خواهد شد؟‬ ‫ما یــک شــخصیت محوری داشــتیم و داریم که‬ ‫باالخره به حرف هایش توجه می کنیم‪.‬‬ ‫ما به عنــوان روزنامه نــگار ایــا در تحلیل هایمان‬ ‫می توانیم به این فکر کنیم که ممکن است «ندا»‬ ‫مستقل وارد شود؟‬ ‫در عالم سیاست‪ ،‬همه چیز ممکن است و هیچ چیز‬ ‫هم غیرممکن نیست‪ .‬ندا به هیچ وجه مبانی اصولی خودش‬ ‫را واگذار یا حراج نمی کند‪.‬‬ ‫حتی اگر بــزرگان اصالحــات مثل رئیــس دولت‬ ‫اصالحات بیــان کنند درصورتی که مســتقل وارد‬ ‫شوید ممکن است‪...‬‬ ‫ما ان زمان باب گفت وگو را باز می کنیم‪ .‬استدالل‬ ‫می کنیم‪ ،‬معتقدیم به استدالل و موانع توجه می شود‪.‬‬ ‫اقای صادق خرازی قصد کاندیداتوری دارد؟‬ ‫هنوز تصمیم نگرفته ام‪.‬‬ ‫یعنی ممکن است که بشود؟‬ ‫ممکن است که بشود ولی هنوز تصمیم نگرفته ام‪.‬‬ ‫اگر با این دید نگاه کنیم‪ ،‬ما چه مجلســی داریم؟‬ ‫یعنی مجلســی داریم کــه اقایــان مهرعلیزاده‪،‬‬ ‫اصغرزاده‪ ،‬صادق خرازی وارد می شوند یا ترجیح‬ ‫می دهید افــرادی که خیلی در چشــم نبودند وارد‬ ‫شوند؛ مثل اتفاقی که در شــورای شهر رخ داد‪.‬‬ ‫کدام یک برای اصالح طلبان مفیدتر است؟‬ ‫باید بگوییم کدام یک برای نظام مفیدتر اســت‪.‬‬ ‫نظام ما در شرایط بســیار خاصی قرار دارد‪ .‬اصالح طلبی را‬ ‫از هویت و موقعیت ویژه اصالح طلبی جدا کنیم‪ .‬به همین‬ ‫دلیل ترجیح من درمرحله اول قوی تر شدن پایه های نظام‬ ‫دموکراتیک اســت‪ .‬اگر «ندا» ببیند در هــر جایی که مهم‬ ‫است مبانی دموکراســی دینی و هویت اصلی نظام سیاسی‬ ‫ایران و مبانی اعتقــادی که به عنوان اصالحات راســتین‬ ‫و منطقی که مورد نظــر رئیس دولت اصالحــات و بزرگان‬ ‫اصالحات بوده اســت و ریشــه در توصیه هــای نبی مکرم‬ ‫اســام دارد و حتی یک کاندیــدا معرفی نکنــد‪ ،‬ما ترجیح‬ ‫می دهیم‪ .‬ما دنبال سهم خواهی نیستیم‪ .‬ما دنبال بازگشت‬ ‫اعتالی نظام سیاســی و بازگشــت هویت دموکراسی دینی‬ ‫هستیم‪.‬‬ ‫شــاید به دلیل قاطعیت شــما در ادا و بیان همین‬ ‫مواضع اســت که برخــی اصالح طلبان به شــما‬ ‫اتهاماتی را وارد می کنند‪ .‬اجــازه می دهید در این‬ ‫مورد صحبت کنیم؟ ایا نمی رنجید؟‬ ‫نه بفرمایید‪.‬‬ ‫منظورم این است که شاید این مواضع شما باعث‬ ‫شده که برخی چهره های اصالح طلب بی محابا به‬ ‫شما بگویند که نفوذی حاکمیت در اصالح طلبان‬ ‫هستید‪...‬‬ ‫جالب است که عده ای به من می گویند که فالنی‬ ‫نفــوذی اصالحــات در برخــی از محافل مهم سیاســی –‬ ‫فرهنگی کشور است‪ .‬اما متاسفانه هرکسی که مستقل باشد‬ ‫و بله قربان گو نباشــد اتهامی خواهد خورد‪ .‬اگر قرار بود که‬ ‫وابسته باشم هشت ســال در زمان احمدی نژاد خانه نشین‬ ‫نبودم‪ .‬من نخستین سفیر عزل شــده دولت مهرورز بودم!‬ ‫حتی در خیلی از جاها اقای الریجانی از ظرفیت های جهانی‬ ‫که من و ظریف و امثال ما داشتیم‪ ،‬چراغ خاموش استفاده‬ ‫می کرد که احمدی نژاد مخالفــت نکند‪ .‬یا در جایی گفته ام‬ ‫که رهبری به اقای احمدی نژاد اعتراض کردند که چرا امثال‬ ‫خرازی را برداشتی؟ در زمان بازگشــت از ماموریت پاریس‬ ‫فرش های قرمزی برای اینجانب گشوده بودند؛ می توانستم‬ ‫با بزرگان صحبت کنم و البی هم الزم نداشت‪ .‬خیلی ها هم‬ ‫من را قبول داشته و دارند ولی از مواضع خودم کنار نیامدم و‬ ‫در تمام این دوران در کنار رئیس دولت اصالحات بودم و در‬ ‫سال ‪ 88‬نظرات خودم را داشتم‪ .‬با اینکه در انتخابات ‪ 88‬با‬ ‫صدای بلند به مهندس موسوی رای دادم اما بعد از انتخابات‬ ‫مسیری که ایشان رفت را نمی پسندیدم‪ .‬من نتیجه مطالبات‬ ‫کف خیابان در خاورمیانه را می دانم که به کجا می انجامد‪.‬‬ ‫هرج و مرج‪ ،‬درگیری‪ ،‬خون و کشتار مطالبات کف خیابان در‬ ‫خاورمیانه است و مانند مطالبات کف خیابان در اروپا نیست‬ ‫و تعبیر به خونریزی خواهد شــد و من در سیاســت قائل به‬ ‫خونریزی نیستم‪ .‬یعنی ترجیح می دهم ‪ 50‬سال خانه نشین‬ ‫باشم اما یک قطره خون از دماغ کسی نیاید‪.‬‬ ‫این اشتباه اقای موسوی بود‪.‬‬ ‫مــن نمی گویم اقــای مهندس موســوی یا اقای‬ ‫کروبی به دنبال این اتفاق بودند؛ بلکه هر دو وفادار به نظام‬ ‫و انقــاب بودند اما وضعیت به گونه ای شــد کــه به یکباره‬ ‫کار از دست در رفت و پافشــاری به یک اشتباه استراتژیک‬ ‫تبدیل شــد؛ هرچند هر دو نفر هرگز به این فکر نمی کردند‬ ‫که کار به اینجا برســد‪ .‬اقای موســوی هم در جریانی افتاد‬ ‫که به سمت ان کشیده شد‪ .‬دوست دارم زمانی در مورد این‬ ‫موضوع و جریانات انتخابات ‪ 88‬بحث کنم که هردو اقایان‬ ‫کروبی و موسوی هم حضور داشته باشند‪ .‬االن ناجوانمردی‬ ‫می دانم‪ .‬همیــن االن هم بــه رئیس دولــت اصالحات از‬ ‫خیلی هــای دیگر نزدیک تر هســتم‪ .‬من با ایشــان مداوم‬ ‫در ارتباط هستم و در جلساتشان شــرکت می کنم‪ .‬اینها به‬ ‫خاطر این اســت که بنده بله قربانگوی یک جریان و حزب‬ ‫سیاسی نیســتم که اگرهم نباشی هم به شــما اتهام بزنند و‬ ‫بد و بیراه بگویند‪ .‬همین چپ گرایــی و مطلق گرایی باعث‬ ‫بدبختی اصالحات شــد‪ .‬ما می گفتیم که اگر با اصالحات‬ ‫به قدرت و دولت رســیدیم‪ ،‬افراد توانمنــد را حذف نکنیم‪.‬‬ ‫تمام حرف و نقد ما در دوره اصالحــات همین بود‪ .‬درتمام‬ ‫دولت اصالحات مسئولیت گرفتم‪ .‬من دومین فردی بودم‬ ‫که بعد از معاون اول رئیس جمهور به عنــوان نماینده ویژه‬ ‫رئیس جمهور حکم گرفتم و اجالس ســران را برگزار کردم‬ ‫و کارنامه ام هم مشــخص اســت‪ .‬می خواهــم بگویم اگر‬ ‫می گویند که من نفوذی هســتم‪ ،‬مبانی فکری ام را ببینند‪.‬‬ ‫مبانی فکری بنده این اســت که معتقدم بــه اصالحاتی که‬ ‫اصالحات برایند عقالنیت طی شده خودش را بتواند اثبات‬ ‫کند‪ .‬معتقدم به اصالحاتی که نمادهایش مشخص و معین‬ ‫هستند‪ .‬من اصالح طلبی که نمادش خارج از کشور باشد و‬ ‫پول بگیرد را قبول ندارم‪ .‬اینکه بروند و اتهام بزنند و بدو بیراه‬ ‫‪31‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪32‬‬ ‫مثلث | شماره ‪272‬‬ ‫احزابوشخصیت ها‬ ‫بگویند و شانتاژ کنند را قبول ندارم‪ .‬کسانی را یادم است که‬ ‫در دورانی که سفیر بودم با خارجی ها مذاکره می کردند و به‬ ‫دشمن گرا می دادند؛ من انها را به عنوان اصالح طلب قبول‬ ‫ندارم‪ .‬لیست شــان را هم دارم و اگر قرار باشــد روزی ارائه‬ ‫دهم‪ ،‬ارائه خواهم داد‪ .‬منتها به سیســتم امنیتی نخواهم‬ ‫داد و اگر بخواهــم بدهم به مردم ایــران ارائه می دهم که‬ ‫بدانید این اقا در دوره اصالحات با فالن مقام ارشد اروپایی‬ ‫یا فرانسوی یا فالن مقام ارشد امریکایی پنهان مذاکره کرده‬ ‫و گرا داده است‪ .‬ما این را قبول نداریم‪ .‬اگر قرار باشد اینطور‬ ‫باشد پس حکومت شاه را بیاوریم‪ .‬اگر قرار بر این باشد که ما‬ ‫ته زمین هستیم و خیلی از ما الیق تر ها وجود دارند‪ .‬کسانی‬ ‫که در هاروارد و جاهای دیگر خوب درس خوانده اند و با تمام‬ ‫نهادهای امریکایی و اروپایی هم کانکشن دارند‪ .‬اگر قرار به‬ ‫وابستگی باشد انها بهتر از ما می توانند‪ .‬بله‪ ،‬صادق خرازی‬ ‫به خاطر استقالل «ندا» جوابگوســت‪ .‬اگر قرار بود که ما‬ ‫هم وابسته باشیم که شعار اصالح طلبی سر نمی دادیم ان‬ ‫زمان که اصالح طلبی جرم بود‪ .‬همین االن معلوم نیســت‬ ‫خیلــی از اصالح طلبــان را تائید صالحیت کننــد ولی ما از‬ ‫مواضع مان کوتاه نمی اییم‪ .‬ما معتقدیم اگر اصال ح طلبی‬ ‫به مبانی اربعه ما در اساســنامه و مرامنامه حزب ندا اشارت‬ ‫امام‪ ،‬رهبری‪ ،‬والیت فقیه و قانون اساسی اعتقاد دارد‪ ،‬وی‬ ‫را معتبر می دانیم و معتقدیم که از کاروان و قبیله انقالب و‬ ‫نظام است و جزو کسانی است که در اصالحات روی سرمان‬ ‫می گذاریم‪ .‬اگر کسی بگوید که والیت فقیه و قانون اساسی‬ ‫و امام را قبول ندارم یا امــام را قبول دارم بدون والیت فقیه‪،‬‬ ‫این نظر محترم اســت ولی ما نمی توانیــم به عنوان محور‬ ‫قرارش دهیم‪ .‬حتی اگر کســی بگوید که قانون اساســی و‬ ‫امام و رهبــری و والیت فقیه را قبول نــدارم هم به او اهانت‬ ‫نمی کنیم‪ ،‬این یک فکر است‪ .‬در نظام سیاسی و کشور ما‬ ‫همه می توانیم نفس بکشیم ولی اینکه این را محور خودمان‬ ‫قرار دهیم و چراغ خاموش باشــیم‪ ،‬نه‪ .‬اینکه بگویند نفاق‬ ‫کنیم و این حرف را نزنیم ما قبول نداریم‪ .‬من می گویم که‬ ‫بنایمان بر پیگیری مطالبات اصالحات است‪.‬‬ ‫چپگرایــی در اصالحــات باعــث گرفتاریی هایــی در‬ ‫اصالحات شــد‪ .‬یعنی به قدری چپگرایی در ان رئیس دولت‬ ‫اصالحات را رنجانده و به قدری از این بابت به شخص ایشان‬ ‫ظلم شده که اگر روزی بخواهد مکنونات قلبی اش را بگوید‬ ‫زارزار خواهیم گریســت‪ .‬کســانی می خواهند او را مصادره‬ ‫کنند به تندروی و در زیر عبای ایشــان پناه بگیرند که در این‬ ‫صورت عبایشان را تکان خواهند داد و از خود دور می کنند‪.‬‬ ‫مگر ایشــان در انتخابات مجلس شــرکت نکــرد؟ چقدر به‬ ‫ایشــان اهانت کردند؟ می گویند ایشــان را صادق خرازی و‬ ‫موســوی الری پای صندوق رای بردند! در حالی که ایشان‬ ‫هرگز نگفته بود شرکت نخواهد کرد که بعد همه بگویند ایشان‬ ‫ما را از عدم به وجود رساند‪ .‬خیلی ها دنبال تحریم انتخابات‬ ‫بودند درحالی که ایشان این فکر را نداشت‪.‬‬ ‫اگــر انتخابــات ســال ‪ 90‬نبــود‪ ،‬انتخابــات ‪ 92‬و‬ ‫اصالح طلبــان و پیــروزی روحانــی پیــش نمی امــد‪ .‬این‬ ‫حرف های ماســت‪ .‬ان زمان هم این حرف هــا را می زدیم‬ ‫اما عــده ای از مــا قبول نمی کردنــد‪ .‬ما امــروز حرف های‬ ‫تشــکیالتی می زنیم و می گوییم جوانی کــه می خواهد در‬ ‫اصالحــات کار کند‪ ،‬چــرا می خواهد عقایــد و اعتقادات و‬ ‫ایدئولوژی ای را بیاموزد که با واقعیات نظام سیاسی ایران‬ ‫فاصله داشــته باشــد؟ مردم ایران متدیــن و اصالح طلب‬ ‫هســتند‪ .‬اصالحات با تدیــن دو امــر متفــاوت‪ ،‬متنافر و‬ ‫متناقــض از هم نیســت‪ .‬نمی تــوان گفت که نمــاد تدین‬ ‫اصولگرایان هستند‪.‬‬ ‫نــه اینطور نیســت‪ .‬نماد تدیــن‪ ،‬تدین اســت‪ .‬نماد‬ ‫اعتقاد هم اعتقاد اســت‪ .‬مــا نمی توانیــم بگوییم فرهنگ‬ ‫برای فرهنگ و هنر برای هنر که اصال تجلی پیدا نمی کند‪.‬‬ ‫فرهنگ و هنــر زمانی مفهــوم پیدا می کند کــه در پس ان‬ ‫اندیشه و تفکری بزرگ وجود داشته باشد‪ .‬حرکت سیاسی ما‪،‬‬ ‫سیاست برای سیاست جواب نمی دهد‪ .‬سیاست برای یک‬ ‫مبانی فکری درستی است که این مبانی فکری ما را از کجا‬ ‫به کجا برساند که اگر این باشد ما مشکلی نداریم و هرکجا‬ ‫که اشــتباه کنیم‪ ،‬بگویند‪ ،‬حاضریم قاطعانه به مردم ایران‬ ‫بگوییم که ما اینجا اشتباه کردیم‪.‬‬ ‫بــا چنــد اصالح طلــب کــه مصاحبــه کــردم در‬ ‫خوشــبینانه ترین حالــت معتقدند ممکن اســت‬ ‫یک اقلیت قوی را در مجلس داشته باشیم‪ .‬شما‬ ‫چطور فکر می کنید؟‬ ‫مجلس دهم را نمی توانیم بگوییم که االن چگونه‬ ‫خواهد بود که به نظرم مقداری ســخت است‪ .‬اما می دانم‬ ‫انتخابات دوقطبی یا سه قطبی خواهد شد‪.‬‬ ‫قطب سوم چه کسانی هستند؟‬ ‫جریان احمدی نژاد‪ ،‬امــا دو قطب دیگر می توانند‬ ‫با قــدرت و قاطعیت بــه میــدان بیاینــد و کار را بــه خوبی‬ ‫دنبــال کننــد‪ .‬کار در اصالحات خیلــی راحت تر اســت تا‬ ‫اصولگرایان‪ .‬اصولگرایان االن کارشــان سخت تر است‪.‬‬ ‫به جمع بندی رســیدن در اصالحات خیلی راحت تر صورت‬ ‫خواهد گرفت و معتقدیم که اگر قرار باشــد ائتالف کنیم‪،‬‬ ‫ائتالف «ندا» با جریان عقالنی اصالحات در سراسر کشور‬ ‫موجب می شود ما حرف اول را بزنیم ولی هنوز این بحث را‬ ‫نکرده ایم‪ .‬به هر حال کار اصالح طلبان در مجلس راحت تر‬ ‫از اصولگرایان و جریان احمدی نژادیسم است‪.‬‬ ‫اگر بخواهیم واقع بینانــه بیان کنیم بعد از اعالم‬ ‫توافــق همزمان بــا حمایــت از اقایــان ظریف و‬ ‫روحانی در جامعــه یک نگاه منفی هم نســبت به‬ ‫اقای احمدی نژاد شکل گرفته است‪ .‬می خواهم‬ ‫بپرسم که ایا این توافق هسته ای موجب تضعیف‬ ‫جبهه احمدی نژاد شده است؟‬ ‫حتما‪ ،‬اقای احمدی نژاد نماد پوپولیســم در کشور‬ ‫بود‪ .‬مردم ایران از پوپولیسم خوششان نمی امد‪ .‬پوپولیسم‬ ‫ان زمانی بود کــه احمدی نژاد ســاده نمایی می کرد‪ .‬اقای‬ ‫احمدی نژاد ســوار برشــانه نیروهای ارزشی شــد و با ‪500‬‬ ‫کیلومتر سرعت از انها عبور کرد‪ .‬من روزی التماس می کردم‬ ‫در خانه یــک یک علمــا و بــزرگان اصالحــات می رفتم و‬ ‫می گفتم که این جریان فکری را می شناسم‪ ،‬اینها طریقتی‬ ‫هستند‪ ،‬شریعتی نیستند‪ .‬اینها ســوار کول شما می شوند و‬ ‫با ‪ 500‬کیلومتر سرعت از شــما عبور می کنند و حاال همین‬ ‫اتفاق افتاد‪.‬‬ ‫اقای احمدی نژاد برخالف دو سال اخر چند وقتی‬ ‫است که کاپشن معروفش را دوباره می پوشد!‬ ‫خب حتما حس می کند که کت و شلوارهای شیک‬ ‫باال امده است و می خواهد با کاپشن‪ ،‬کاپشنی ها را به این‬ ‫طرف بیاورد‪.‬‬ ‫این کاپشن در برگشتن او چقدر تاثیر دارد؟‬ ‫مــا در جامعه درحال توســعه هســتیم‪ .‬بــه لحاظ‬ ‫اجتماعی وقتی گرفتار توسعه هستیم‪ ،‬عده ای از مردم نگاه‬ ‫می کنند به عکس ما تا به سواد ما! بین عکس ما تا سواد ما‬ ‫خیلی فاصله است‪.‬‬ ‫یعنی چه اتفاقی برای احمدی نژاد کاپشــن پوش‬ ‫افتاده اســت؟ قبل از ایــن با هنرمنــدان عکس‬ ‫می انداخت اما االن دوباره با خانواده های مذهبی ‬ ‫عکس می گیرد‪.‬‬ ‫ایشــان دنبال این اســت و به نظرم اگــر جریانات‬ ‫سیاسی هوشمند نباشند‪ ،‬خطر احمدی نژادیسم را در همین‬ ‫چیزها می بینم‪.‬‬ ‫این مردمی که می گویید از پوپولیسم خوششان‬ ‫نمی ایــد‪ ،‬یک بار بــه پوپولیســم او رای داده اند‪،‬‬ ‫ممکن است دوباره به احمدی نژاد برسند؟‬ ‫اگــر دولت خــوب عمــل نکند‪ ،‬بــه نظــرم مردم‬ ‫به اینــده فکــر نمی کنند و به عقــب برمی گردنــد‪ .‬دولت و‬ ‫نظام سیاســی ایران باید بســتری فراهم کنند کــه مردم به‬ ‫اینده نگاه کنند‪ .‬زمانی کشــوری شــکل می گیرد که مردم‬ ‫پرفکشنیسم و اینده نگر باشــند‪ .‬پرفکشنیسم و اینده نگری‬ ‫یعنی مردمی که بهترگزین و اینده نگر باشــند و اعتمادها را‬ ‫در اینده در تغییر ببینند‪ .‬اگر کسی اینده را در بازگشت ببیند‪،‬‬ ‫خطای اســتراتژیک کرده و با تردید بحران ایجاد می کند و‬ ‫احمدی نژادیسم به دنبال این است که این را به جامعه القا‬ ‫کند‪ .‬اینکه بحران و خطر احمدی نژادیسم را به عنوان اولین‬ ‫فرد در ایران مطرح کردم و اهانت بسیاری به من شد‪ .‬البته‬ ‫ایرادی ندارد و کار سیاسی همین است‪ .‬جالب است که در‬ ‫اردوگاه اصالح طلبان به جای اینکه از این تفکر دفاع کنند‪،‬‬ ‫برخی موارد دیگری را مطرح کردند‪ .‬من البته مردم ایران را‬ ‫با هوش و با فراست می دانم‪ .‬مردم ایران با چشمان تیزبین‬ ‫خود سره را از ناسره خوب تشخیص می دهند‪.‬‬ ‫شــما فکر می کنیــد ریاســت جمهوری دور دوم‬ ‫روحانی با این توافق گارانتی شده است؟‬ ‫نه‪ .‬به هیچ وجــه نمی توان مطلق ســخن گفت‪.‬‬ ‫مطلق گرایی امر مذمومی است اما من به دو دوره ای بودن‬ ‫اقای روحانی در صورتی که اصالحاتی صورت بگیرد خیلی‬ ‫باور دارم‪.‬‬ ‫خیلی ها معتقدند که تمام شده و اتفاقات مهمی ‬ ‫در عرصه سیاسی افتاده است‪ .‬مثل اغاز احتمالی‬ ‫روابط خوب ایران و غرب یا تغییراتی در مســائل‬ ‫اقتصادی کــه در اثر توافق حاصل خواهد شــد‪.‬‬ ‫ایا با همه ایــن حرف ها هنوز هــم نمی توان گفت‬ ‫که شــانس روحانی برای دو دوره ای شــدن زیاد‬ ‫شده است؟‬ ‫بی تاثیر نیســت ولی مردم نهایتا به نان و اب شان‬ ‫نگاه می کنند‪.‬‬ ‫اقای روحانی در این مدت در مورد اب و نان مردم‬ ‫موفق نبوده است؟‬ ‫اقای روحانی در کنترل بحران موفق بوده اســت‪.‬‬ ‫امیدوارم در برون رفت از رکود نیز ایشــان بتواند دولت را با‬ ‫موفقیت جلو ببرد و مساله تولید و رکود را حل کند‪.‬‬ ‫یعنی باقی ماندن اقای روحانی بیش از هر چیز به‬ ‫اقتصاد بسته است؟‬ ‫بگذاریــد مزاح کنــم‪ ،‬باقی ماندن اقــای روحانی‬ ‫به نفس کشــیدن و حیات ایشان بســتگی دارد اما اقتصاد‬ ‫و فرهنــگ دو مولفه اساســی اســت‪ .‬البته روحانــی امروز‬ ‫با روحانی قبــل از انتخابات ریاســت جمهوری خیلی فرق‬ ‫کرده اســت‪ .‬امروز احاد مردم ایران روحانی را می شناسند‬ ‫درصورتی که ان زمان نمی شناختند‪ .‬بنابراین فضای کنونی‬ ‫اقای روحانی متفاوت اســت‪ .‬ولی بــاز نباید خیلی ریلکس‬ ‫باشیم و بگوییم که اقای روحانی موفق می شود یا نمی شود‪.‬‬ ‫اقای روحانــی کمی حرف هــای روشــنفکری یا‬ ‫حداکثــری می زننــد و در عرصه فرهنگ بیشــتر‬ ‫و در عرصه هــای دیگــر هم همین طــور‪ .‬توصیه‬ ‫می کنید برای رئیس جمهــور ماندن به این روش‬ ‫ادامه دهند؟‬ ‫نه‪ .‬اگر ایشــان بخواهــد بیرون از نظــام بازی کند‬ ‫اشــتباه محض کرده اســت‪ ،‬اگرچــه تاکنــون انصافا بازی‬ ‫نکرده‪ .‬در پیوندش با نظام اســت که موفق می شود‪ .‬اقای‬ ‫روحانی در پیوندش با ارزش هاســت که ماندگار می شــود‪.‬‬ ‫گام های ارزشی خوبی هم برداشته است؛ با خانواده شهدا‪،‬‬ ‫جانبازان‪ ،‬ارتباطات خوب تحســین برانگیزی دارد‪ .‬روحانی‬ ‫باید به بخش های صنعت‪ ،‬اقتصاد‪ ،‬اشتغال‪ ،‬مشکالت و االم‬ ‫مردم توجه کند‪ .‬اگر در بخش های اقتصاد و خدمات طی دو‬ ‫سال اینده مانند بخش بهداشت و درمان فعال باشد‪ ،‬به نظرم‬ ‫نقطه عطف روسای جمهوری اینده ایران خواهد شد‪.‬‬ ‫از شما تشکر می کنم‪.‬‬ ‫برخورد از نمای نزدیک‬ ‫سیاست‬ ‫محمود احمدی نژاد از اسحاق جهانگیری شکایت کرده است‪ .‬این در ادامه‬ ‫جدال لفظی مقامات دولت فعلی و سابق است درباره برخی مسائل اقتصادی‪.‬‬ ‫اسحاق جهانگیری از این شکایت اســتقبال کرده و البته در ادامه این شکایت‬ ‫مباحثاتی میان احمدی نژادی ها و حامیــان روحانی صورت گرفته که دوطرف‬ ‫برای انجام مناظره با یکدیگر اعالم امادگی کرده اند‪.‬‬ ‫تالش برای‬ ‫دو قطبی کردن ‪96‬‬ ‫ریشه هایجدال‬ ‫احمدی نژاد – جهانگیریکجاست؟‬ ‫مثلث | شماره ‪272‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪33‬‬ ‫‪1‬‬ ‫دولت‬ ‫عجب حکایتی شده است‪ ،‬حاال بعد از ماجرای جدال‬ ‫اســحاق جهانگیری و حمید بقایی که منتهی به بازداشــت‬ ‫معاون رئیس جمهور سابق شد‪ ،‬محمود احمدی نژاد شخصا‬ ‫وارد میدان شده و رســما از معاون اول دولت حسن روحانی‬ ‫شکایت کرده است‪ .‬این یعنی اغاز یک مجادله جدید که از‬ ‫همین روزهای ابتدایی هفته پیش داغ شده و به نظر می رسد‬ ‫کار این مجادله کالمــی از این درخواســت های مناظره و‬ ‫پاسخ های متناظر هم فرا تر برود‪.‬‬ ‫ماجرا از این قرار اســت که هفته گذشــته یک سایت‬ ‫نزدیک به محمود احمدی نژاد اعالم کرد رئیس دولت های‬ ‫نهم و دهم از معــاون اول حســن روحانی بــه قوه قضائیه‬ ‫شکایت کرده است‪ .‬سایت دولتی بهار نوشته است که این‬ ‫شکایتنامه از ســوی عادل حیدری وکیل احمدی نژاد ارائه‬ ‫شده است‪ .‬این سایت دلیل شــکایت را «استمرار افتراها و‬ ‫اکاذیب نسبت داده شده از سوی اقای اسحاق جهانگیری‬ ‫معــاون اول دولت یازدهــم علیه دولت های نهــم و دهم»‬ ‫اعالم کرده است‪ .‬وکیل دکتر احمدی نژاد در این باره گفته‬ ‫است‪«:‬اقای اسحاق جهانگیری در سال های اخیر با هدف‬ ‫تخریب باورهای مردم و تشویش در اذهان عمومی‪ ،‬اقدام‬ ‫به طرح اتهامات بی اساس علیه دولت قبل کرده که در سطح‬ ‫وسیعی در رسانه های مکتوب و شبکه های مجازی و صوتی‬ ‫و تصویری منتشر شده است‪ ».‬از قرار معلوم این شکایت بر‬ ‫سر «اظهارات جهانگیری درباره واردات ‪ ٧٢٠‬میلیارد دالری‬ ‫در طول هشت سال دولت های نهم و دهم و سرنوشت ‪٩٥٠‬‬ ‫میلیارد دالر درامد ارزی» است‪ .‬حاال این شکایت و رسانه ای‬ ‫شدن ان موجب شده اسحاق جهانگیری هم واکنش نشان‬ ‫دهد‪ .‬دفتر او اعالم کرد‪« :‬از طرح شکایت اقای احمدی نژاد‬ ‫در دستگاه قضایی اســتقبال کرده و مســتندات تخلفات و‬ ‫ســوءمدیریت های اقــای احمدی نژاد را بــه مرجع قضایی‬ ‫تسلیم خواهیم کرد‪».‬‬ ‫انچه اکنون از صورت اتفاقاتی که در هفته گذشته رخ‬ ‫داده نمایان است اینکه هر دو طرف گویا از اینکه با یکدیگر‬ ‫به مجادله بپردازند راضی هســتند‪ .‬به یک معنا گویا هر دو‬ ‫طرف از این پلن پدیــد امده اهدافی را متصور شــده اند که‬ ‫می تواند برای اینده سیاسی شان ره توشه داشته باشد‪ .‬شاید‬ ‫اگر به زبان حســن روحانــی بخواهیم تعبیرکنیــم البد این‬ ‫یک بازی برد‪ -‬برد اســت‪ .‬برای تصویر و تحلیل بهتر‪ ،‬حتما‬ ‫می بایست انچه میان دو طرف رخ داده را مرورکرد‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪34‬‬ ‫مثلث | شماره ‪272‬‬ ‫ماجرای ان ‪ 720‬میلیارد دالر‬ ‫در مورد دالیل پیروزی حســن روحانــی در انتخابات‬ ‫حتما باید گفــت انتقادات او از محمــود احمدی نژاد و البته‬ ‫وضع وقــت‪ ،‬یکــی از مهمتریــن مولفه ها بوده اســت‪ .‬او‬ ‫خودش بارها دولــت قبل را مورد نقد قرار داده اســت‪ .‬اما از‬ ‫او که بگذریم این اســحاق جهانگیری اســت که در میان‬ ‫دولتی ها بیشــترین انتقادات را به احمدی نژادی ها داشته‬ ‫اســت‪.‬او در یکی از ســخنرانی هایش که بــا بازخوردهای‬ ‫فراوانی مواجه شد‪ ،‬گفته است‪« :‬دهه ‪ 80‬فرصت بی نظیری‬ ‫برای صنعتی شــدن ایران بود که متاسفانه سوءمدیریت ها‬ ‫باعث شــد این فرصت را از دســت بدهیم‪ .‬بین ســال های‬ ‫‪ 84‬تا ‪ 92‬درامدهای ارزی کشــور به ‪ 950‬میلیارد دالر رسید‬ ‫و این در حالی بود کــه در زمان تبدیل حســاب ذخیره ارزی‬ ‫به صندوق توســعه ملــی‪ ،‬موجودی این حســاب صفر بود‬ ‫در حالی که باید بیش از ‪150‬میلیارد دالر موجودی حســاب‬ ‫ذخیره می داشتیم‪».‬‬ ‫معاون اول رئیس جمهور با طرح این ســوال که پس‬ ‫‪ 950‬میلیارد دالر درامد ارزی کشــور چه شد‪ ،‬اظهار داشت‪:‬‬ ‫«ما معتقدیم ‪ 700‬میلیارد دالر صرف واردات شــده که این‬ ‫مساله بهترین دفاع از دولت گذشته است‪ ،‬اگر برخی اصرار‬ ‫دارند که واردات در ان زمان کم بوده پس مسئوالن وقت باید‬ ‫پاسخ دهند که بقیه منابع ارزی کجاست‪».‬‬ ‫واکنش رســانه ها و افــراد نزدیک بــه احمدی نژاد‬ ‫در این مــورد نیز البته جالب اســت‪ .‬انهــا در انتقاد از این‬ ‫اظهارنظر جهانگیری که اتفاقا در کنفرانس خبری روحانی‬ ‫نیز تکرار شده بود‪ ،‬نوشته اند‪« :‬در خصوص ‪ 950‬میلیارد‬ ‫دالر درامدهای ارزی هم باید گفت کــه دولت های نهم و‬ ‫دهم به رغــم عملکرد ضعیفی کــه در برخی از بخش های‬ ‫اقتصاد کشــور از خــود به نمایــش گذاشــتند‪ ،‬در بخش‬ ‫درامدهای ارزی با وجود شدت گرفتن تحریم ها توانستند‬ ‫‪ 950‬میلیارد دالر درامد ارزی برای کشور خلق کنند که این‬ ‫نکته بسیار مهم و حائزاهمیت است‪ .‬این مسئوالن دولت‬ ‫تدبیر و امید هستند که باید پاســخ دهند چرا به رغم اینکه‬ ‫داعیه تعامل بــا جهان را دارند نتوانســته اند قیمت نفت را‬ ‫انطور که می خواهنــد تنظیم کنند و در این زمینه با ســایر‬ ‫کشورهای عضو اوپک که ادعای دوستی و تنش زدایی در‬ ‫قبال انها را داشتند‪ ،‬تعامل کنند‪ .‬بنابراین می توان به ‪950‬‬ ‫میلیــارد دالر درامد ارزی طور دیگری هم نــگاه کرد و این‬ ‫مقدار درامد تنها جنبه منفی ندارد و می توان به ان افتخار‬ ‫هم کرد‪ .‬امــا نکته بعدی که به نظر می رســد‪ ،‬دولتمردان‬ ‫تدبیر و امید به خصوص اقای جهانگیری که سابقه حضور‬ ‫در دستگاه اجرایی در ســال های گذشته هم را در کارنامه‬ ‫خود دارد به ان توجه نکرده‪ ،‬این است که هزینه های ارزی‬ ‫یا ارزبری لزوما مربوط به دولت نیست‪ .‬اینکه این واژه ‪720‬‬ ‫میلیارد دالر واردات در ســال های ‪ 84‬تا ‪ 91‬انجام شده را‬ ‫نمی توان تماما به دولت نسبت داد‪».‬‬ ‫در بخــش دیگری از ایــن دفاعیه که در ســایت های‬ ‫احمدی نژادی منتشر شده امده است‪« :‬نکته بعد که اقای‬ ‫جهانگیری و دوستانش در دولت باید به ان پاسخ دهند این‬ ‫است که ایا واردات فی نفسه خوب است یا بد؟ ما نباید نقش‬ ‫واردات را در فرایندهای تجــاری نادیده بگیریم‪ ،‬چیزی که‬ ‫بیش از حجم واردات مهم اســت‪ ،‬ترکیب واردات اســت‪.‬‬ ‫دولتمردان برای تحلیل سال های گذشته‪ ،‬باید تحلیلی ارائه‬ ‫دهند که در دولت قبل ترکیب واردات و موارد استفاده ان چه‬ ‫بوده است‪ .‬مثال دولت گذشــته معتقد است که پروژه های‬ ‫عمرانی و صنعتی زیادی را کلیــد زده و تعداد زیادی را هم به‬ ‫اتمام رسانده است‪ .‬این نشان می دهد بخشی از درامدهای‬ ‫ارزی صرف تامین کاالهای سرمایه ای و تجهیزات این گونه‬ ‫پروژه ها شده اســت‪ .‬بنابراین مشخص می شــود که توجه‬ ‫دولت و بخش خصوصی در ان زمان به تکمیل ظرفیت های‬ ‫تولیــد و ســرمایه گذاری های صنعتــی بوده اســت‪ .‬به یاد‬ ‫داریم در ســال های گذشــته به رغم نقاط ضعفی که دولت‬ ‫قبل داشــت‪ ،‬ظرفیت عظیمی در فوالد و ســیمان به وجود‬ ‫امد‪ .‬ســیمان که ما وارد کننده ان بودیم‪ ،‬تبدیل به رتبه یک‬ ‫صادرکنندگان شدیم‪.‬‬ ‫در پتروشــیمی حجم عظیم صــادرات و تولید کنونی‬ ‫ناشی از سرمایه گذاری های گذشــته است‪ .‬در حال حاضر‬ ‫هم رشد صادرات غیرنفتی ما مدیون رشد صادرات پتروشیمی ‬ ‫کشــور اســت‪ .‬همچنین در همین راســتا در دولت قبل در‬ ‫واردات اولویت بندی کاالیی صــورت گرفت که درامدهای‬ ‫ارزی مدیریت شــود کــه متاســفانه در دولت جدیــد به ان‬ ‫انچه اکنــون از صــورت اتفاقاتی که در‬ ‫هفته گذشته رخ داده نمایان است اینکه‬ ‫هر دو طــرف گویا از اینکه بــا یکدیگر به‬ ‫مجادله بپردازند راضی هســتند‪ .‬به یک‬ ‫معنا گویا هر دو طرف از این پلن پدید امده‬ ‫اهدافی را متصور شــده اند که می تواند‬ ‫برای اینده سیاسی شان ره توشه داشته‬ ‫باشد‪ .‬شــاید اگر به زبان حسن روحانی‬ ‫بخواهیم تعبیر کنیــم البد این یک بازی‬ ‫برد‪ -‬برد است‬ ‫کم توجهی شد و این باعث شد که تغییراتی در ساختار ترکیب‬ ‫واردات داشته باشیم‪.‬‬ ‫نکته بعدی این اســت که همه درامدهای ارزی مورد‬ ‫ادعای اقــای جهانگیری بــه دلیل تحریم ها مســتقیما در‬ ‫اختیار دولت نبوده است‪ .‬همان طور که دولت یازدهم ادعا‬ ‫می کند به دلیل تحریم ها قادر به دستیابی به درامدهای ارزی‬ ‫نیست‪ ،‬در سال های قبل به خصوص در سال های ‪ 90‬و ‪91‬‬ ‫به دلیل شــدت تحریم های بانکی و نفتی حجم درامدهای‬ ‫ارزی کاهش پیدا کرد یا انها بــه راحتی در اختیار دولت قرار‬ ‫نمی گرفت‪ .‬برخی از درامدها بلوکه شــده و برخی از انها هم‬ ‫اجبارا باید تهاتر می شــد‪ .‬برخی از کشــورها کــه از ما نفت‬ ‫می گرفتند به جای اینکه پول ان را به ما پرداخت کنند‪ ،‬کاال‬ ‫و خدمات به ایران می دادند‪ .‬مثال قسمتی از فاینانس چین‬ ‫که در حال حاضر مطرح می شود مربوط به مبالغی می شود‬ ‫که ایران در این کشور داشته است‪».‬‬ ‫همه اتهامات اقای معاون اول‬ ‫انتقادات اســحاق جهانگیری البته فقــط به ماجرای‬ ‫درامدهــای ارزی و واردات خالصــه نمی شــود‪ .‬او در‬ ‫‪۱۳‬شــهریور ‪ ٩٣‬گفته بود‪« :‬تمام کارهایی که در سال های‬ ‫گذشــته با عنوان زودبــازده و عناویــن دیگر انجام شــده‪،‬‬ ‫باعث شــد میلیارد ها تومان از منابع بانک ها از دست برود‪.‬‬ ‫تا جایی که امروز ‪ ۸۰‬هــزار میلیارد تومــان مطالبات معوق‬ ‫بانک هاســت‪ .‬اگر این پول به بانک ها و فعاالن اقتصادی‬ ‫برگردد‪ ،‬خواهیم دید چقدر از مشکالت برطرف خواهد شد»‬ ‫جهانگیری همچنین ‪ ۲۷‬دی ماه ‪ ۹۳‬در چهل و سومین‬ ‫جلســه هیات نمایندگان اتــاق ایران گفته بود‪« :‬در ســال‬ ‫‪ ۹۰‬گفته شــد که بخش خصوصی در فروش نفت ورود پیدا‬ ‫کند‪ .‬ولی باید پرســید‪ ،‬چرا به اتاق بازرگانی نفت ندادند که‬ ‫بفروشــد؟ و یک مرتبه یک جــوان را از کجا وارد سیســتم‬ ‫فروش نفت کردند؟ تا به امروز ما نمی دانیم ‪ ۲‬میلیارد و ‪۷۰۰‬‬ ‫میلیون بودجه این مملکت چگونــه در اختیار بابک زنجانی‬ ‫قرار گرفته اســت؟‪ ...‬با انکه از روزهای اول دولت یازدهم‬ ‫وارد این ماجرا شــدیم و این فرد دستگیر شد‪ ،‬تا االن چیزی‬ ‫عایدمان نشده است و فقط گفته شده وکالت داده تا اموال‬ ‫اندکی که در کشــور دارد در اختیار وزارت نفــت قرار گیرد!‬ ‫موضوع این است که این فرد چگونه وارد سیستم شده و اگر‬ ‫مشخص نشود‪ ،‬ممکن است افراد دیگری از همین راه وارد‬ ‫شوند…‪.‬یک زمانی گفتند پول ایران را ببریم در صرافی های‬ ‫دبی بفروشیم‪ .‬ظرف ‪ ۱۸‬ماه ‪ ۲۲‬میلیارد دالر پول این مملکت‬ ‫به خارج رفت‪ .‬البته باید مواظب باشیم دوستان دیگر به اسم‬ ‫فساد ادرس اشتباه به ما ندهند‪ .‬ما خودمان می دانیم فساد‬ ‫کجا اتفاق افتاده است‪ .‬سیاســت دولت‪ ،‬عمل به قانون و‬ ‫شــفاف اســت و دولت در تمام این زمینه ها عملکرد پشت‬ ‫درهای بسته را نه مطلوب و نه به نفع می داند‪».‬‬ ‫معاون اول رئیس جمهور همچنین در این مراسم درباره‬ ‫میزان بدهی بابک زنجانی پرســید‪ «:‬مگر با این پول چقدر‬ ‫می شود به ســفر‪ ،‬عیش و نوش پرداخت؟ این پول حتما در‬ ‫جایی است و باید مشخص شود که کجاست‪».‬‬ ‫بنا به گفته های جهانگیری وقتی این شخص به بانک‬ ‫می رفت رئیس کل بانک مرکزی از جلسه بیرون می امد تا با‬ ‫او صحبت کند‪ .‬همچنین وزرا بــه مالقات او می رفتند‪ .‬این‬ ‫بخش از ســخنان صریح جهانگیری به ســرعت با واکنش‬ ‫محمود بهمنی‪ ،‬رئیس کل بانک مرکزی همراه شــد‪ .‬محور‬ ‫اصلی نامه بهمنی تنها به انکار گفته ها درباره بابک زنجانی‬ ‫اختصاص داشــت‪ .‬وی عنوان کرد که جلسات خصوصی‬ ‫مکرر رئیس کل سابق بانک مرکزی با بابک زنجانی‪ ،‬کامال‬ ‫خالف واقع اســت‪ .‬او با بیان اینکه کار بانک مرکزی بسیار‬ ‫دقیق است و حساب های ان تا کسر ریال به طور دقیق ثبت‬ ‫و ضبط می شود و از سوی هیات نظارت‪ ،‬مورد مداقه و بررسی‬ ‫قرار می گیرد‪ ،‬افــزود‪« :‬هرگونه رفت و امد بــه دفتر رئیس‬ ‫دولت‬ ‫کل بانک مرکزی از ســوی رئیس این دفتــر‪ ،‬ثبت و ضبط و‬ ‫فیلمبرداری می شود‪».‬‬ ‫اما در پاسخ به بهمنی‪ ،‬نهاد ریاست جمهوری هم دوباره‬ ‫جوابیه ای صادر کرد و توضیح داد که بیش از‪ 2/7‬میلیارد دالر‬ ‫از اموال بیت المال در دولت گذشته در اختیار بابک زنجانی‬ ‫قرار گرفته اســت‪ .‬بخشــی از این مبلغ مربوط به پول نفت‬ ‫و بیش از یک میلیارد دالر ان مربوط به ســپرده های بانک‬ ‫مرکزی نزد یکی از شرکت های زیر مجموعه وزارت نفت بوده‬ ‫و اکنون بازگشت ان یک مطالبه عمومی است‪ .‬سوال مهم‬ ‫این است که به چه دلیل یک جوان کم سابقه توانسته به این‬ ‫میزان به اموال بیت المال دسترسی پیداکند‪.‬‬ ‫در این جوابیه امــده بود‪« :‬نباید با ســکوت‪ ،‬موضوع‬ ‫گویا حســن روحانــی ترجیح می دهــد رقیبش‬ ‫در سیاســت همچنان همــان احمدی نژادی ها‬ ‫باشــند تا بخش های دیگر اصولگرایان‪ .‬به یک‬ ‫معنا شاید انچه مشــاوران روحانی به او توصیه‬ ‫کرده اند این باشــد کــه همچنان بایــد محمود‬ ‫احمدی نژاد را به عنــوان نماینده اصولگرایان به‬ ‫جامعه معرفی کرد‬ ‫برگشت ‪ 2/7‬میلیارد دالر به خزانه کشور و رو شدن دست های‬ ‫پشت پرده که از مطالبات مقام معظم رهبری و مردم است‪،‬‬ ‫دچار فراموشــی شــود و همچنیــن هیاهوی بیــش از حد‬ ‫رسانه ای که خواســته متخلفین اســت ممکن است باعث‬ ‫انحراف افکار عمومی و دور شدن از اصل موضوع شود که‬ ‫پرداختن به ان را بیش از این به مصلحت نمی دانیم و فقط‬ ‫به توضیحات اخیر دادســتان محترم تهران اشاره می کنیم‬ ‫که گفته اند در پرونــده بابک زنجانی برخــی از وزرا و رئیس‬ ‫کل ســابق بانک مرکزی برای ادای پــاره ای توضیحات به‬ ‫دادستانی احضار شده اند‪».‬‬ ‫کنایه های ارزی‬ ‫اما هفتــم اردیبهشــت ســال ‪ ۹۴‬نیــز بار دیگــر این‬ ‫جهانگیری بود که با اشــاره به ایجاد حساب ذخیره ارزی در‬ ‫برنامه سوم توسعه در همایش ملی کار گفت‪« :‬وقتی دولت‬ ‫هشتم این حســاب را به دولت نهم تحویل داد حدود ‪ ۱۰‬تا‬ ‫‪ ۱۲‬میلیارد دالر موجودی نقدی حساب ذخیره ارزی بود‪ .‬اما‬ ‫داستان یک مجادله دوطرفه‬ ‫حاال نکته مهم این است که هم محمود احمدی نژاد و‬ ‫مثلث | شماره ‪272‬‬ ‫حسن روحانی در بخشی از سخنان‬ ‫خود چندین بار مسائل اقتصادی دولت‬ ‫قبل را به چالش کشیده است‬ ‫محمود احمدی نژاد ترجیح داده است‬ ‫شخصا وارد ماجرای مجادله با دولت فعلی‬ ‫شود‬ ‫سیاست‬ ‫اسحاق جهانگیری از اغاز به کار‬ ‫دولت تاکنون انتقادات زیادی را به‬ ‫احمدی نژاد مطرح کرده است‬ ‫استفاده بی رویه از این حساب ســبب شد مجمع تشخیص‬ ‫مصلحت به این نتیجه برسد که به جای حساب ذخیره ارزی‬ ‫صندوق توسعه ملی زیر نظر روسای قوا شکل بگیرد‪ .‬اخیرا‬ ‫گزارشی از دستگاه نظارت دیدم که در ان گفته شده بود طبق‬ ‫قوانین برنامه و بودجه ســوم و چهارم می بایست موجودی‬ ‫حساب ذخیره ارزی در زمان ایجاد صندوق توسعه ملی ‪۱۷۰‬‬ ‫میلیارد دالر باشــد‪ ،‬اما زمانی که این صندوق تشکیل شد‪،‬‬ ‫هیچ ارزی در ان نبود و در واقع موجودی ان صفر شده بود!»‬ ‫جهانگیری تصریح کرد‪« :‬اگر ‪ ۱۷۰‬میلیارد دالر وارد چرخه‬ ‫تولید شده بود و در اختیار بخش خصوصی قرار می گرفت و‬ ‫اگر بر اساس سیاست تشکیل صندوق توسعه ملی‪ ،‬حساب‬ ‫ذخیره ارزی باقی می ماند؛ ایا ایران به تحریم تهدید می شد؟‬ ‫ایا بودجه کارهای عمرانی با رکود مواجه می شد و دیگر کسی‬ ‫می توانست بگوید نفت شــما را نمی خریم تا از این طریق‪،‬‬ ‫فشار به کشور وارد کند؟»‬ ‫همچنین اســحاق جهانگیری ‪ ۱۸‬خرداد امســال در‬ ‫مراســم اغاز عملیــات اجرایــی پاالیشــگاه های میعانات‬ ‫گازی ســیراف درباره نحوه اجرای سیاست های کلی اصل‬ ‫‪ ۴۴‬قانــون اساســی در دولت قبــل گفت‪« :‬در ســال های‬ ‫قبل واگذاری هایــی انجام شــد‪ .‬پولش را هــم گرفتند که‬ ‫ما نمی دانیــم این پول هــا چه شــد؟ هیچ کــس هم هیچ‬ ‫وقت رســیدگی نخواهد کرد‪ .‬بیــش از صد میلیــارد دالر از‬ ‫کارخانه های مهم در بخش های مختلف از جمله مخابرات‪،‬‬ ‫فوالد‪ ،‬پاالیشــگاه‪ ،‬نیــروگاه و معــادن مــس را فروختند و‬ ‫انشــاءالله که پولش را در راه پیشــرفت کشــور هزینه کرده‬ ‫باشند!» اما ‪ ۳۰‬تیرماه نیز معاون اول رئیس جمهور در جلسه‬ ‫ستاد هماهنگی مبارزه با مفاســد اقتصادی گفت‪« :‬پرونده‬ ‫بابــک زنجانی‪ ،‬پرونــده ای منحصر به فرد بود کــه به دلیل‬ ‫سوء مدیریت و بی تدبیری در گذشته ایجاد شد‪».‬‬ ‫همچنین در این جلســه وزیر نفت گزارشــی از ســایر‬ ‫تخلفات در حوزه نفت و شــرکت های نفتی از جمله تخلفات‬ ‫مرتبط با انچه در رســانه ها به عنوان ناپدید شدن دکل های‬ ‫نفتی مطرح است‪ ،‬ارائه کرد‪.‬‬ ‫بیژن زنگنه با بیان اینکه گزارش مفصلی در این زمینه‬ ‫توسط وزارت نفت و با همکاری سازمان بازرسی کل کشور و‬ ‫سایر نهادهای ذی ربط گرداوری شده است‪ ،‬از قوه قضائیه‬ ‫خواست این موضوع را به شکل ویژه مورد رسیدگی و پیگیری‬ ‫قرار دهد‪.‬‬ ‫هم حسن روحانی گوی ا ترجیح می دهند از کنار این مجادالت‬ ‫به دو قطب مقابل هم تبدیل شوند‪ .‬اکنون شاید نزدیکترین‬ ‫تحلیل در این مورد را بتوان در محورهای زیر خالصه کرد‪:‬‬ ‫‪ -1‬حامیــان محمــود احمدی نژاد اکنــون در بدترین‬ ‫شرایط سیاسی خود هستند‪ .‬از یک ســو دو عضو ارشد این‬ ‫طیف یعنی رحیمی و بقایی در حبس هستند و از سوی دیگر‬ ‫انها اکنون بعد از توافق هســته ای با مــوج منفی اجتماعی‬ ‫مواجه شده اند‪.‬‬ ‫پس انها حتما انها دو را بیشتر پیش رو ندارند‪ .‬نخست‬ ‫اینکه به گوشــه ای رفته و فعال خود را از نظرها پنهان کنند‪.‬‬ ‫دوم اینکه خود پا به میدان گذاشــته به جــای بدهکار خود‬ ‫را طلبکار نشان بدهند‪ .‬شــاید انها می خواهند از این قاعده‬ ‫اســتفاده کنند که بهترین دفاع حمله است‪ .‬انها که تا پیش‬ ‫از این می گفتند دولت دهم دولت پاکدستان است حاال دو‬ ‫عضو ارشد خود را به دالیل اقتصادی در زندان می بینند‪ .‬انها‬ ‫که می گفتند توافق هسته ای به ســرانجام نخواهد رسید و‬ ‫مردم چراغ به دســت دنبال احمدی نژاد خواهند گشت حاال‬ ‫با توافقی مواجه هستند که تقریبا مورد حمایت بخش های‬ ‫موثــری از حاکمیت هم قرار گرفته اســت‪ .‬پــس حاال انها‬ ‫حتما وقتی محمود احمدی نژاد را در راس خود دارند باید از‬ ‫شیوه های او استفاده کنند و بی محابا سر به میدان مجادالت‬ ‫کالمی بگذارند‪ .‬انها همچنان باید خود را پاکدســت نشان‬ ‫دهند‪.‬‬ ‫‪ -2‬گویــا حســن روحانــی ترجیــح می دهــد رقیبش‬ ‫در سیاســت همچنــان همــان احمدی نژادی ها باشــند تا‬ ‫بخش های دیگــر اصولگرایان‪ .‬بــه یک معنا شــاید انچه‬ ‫مشاوران روحانی به او توصیه کرده اند این باشد که همچنان‬ ‫باید محمود احمدی نژاد را به عنوان نماینده اصولگرایان به‬ ‫جامعه معرفی کرد‪ .‬انها خوب می داننــد که احمدی نژاد دو‬ ‫ســال اخرش میراث بدی به همراه دارد که هم برای جامعه‬ ‫یاداور خاطرات بدی اســت و هم اصولگرایــان از ان دفاع‬ ‫نمی کنند‪ .‬این چنین است که می توان با خیالی راحت تر به‬ ‫مصاف نبردی سیاسی رفت‪.‬‬ ‫با چنیــن گزاره های می توان تاکید کــرد که دو قطبی‬ ‫احمدی نژاد و روحانی خواست مطلوب دولت های گذشته‬ ‫و فعلی است‪ .‬یک بازی دو سر سود برای دو طرف که البته‬ ‫باتوجه به واقعیت های موجود و نقد حتمــا تداوم ان دور از‬ ‫واقعیت است‪ .‬شاید نگاه رئال این باشد که احمدی نژادی ها‬ ‫خیلی زودتر از موعد انتخابات و با ورود رسمی تر اصولگرایان‬ ‫به عرصه رقابت های انتخابات به عنوان رقیبی غیر جدی در‬ ‫جامعه سیاسی مطرح شوند‪.‬‬ ‫‪35‬‬ ‫دولت‬ ‫نبرد با یاران اندک‬ ‫اردوگاه محمود احمدی نژاد چندان وضعیت مساعدی ندارد‬ ‫‪2‬‬ ‫محمــود احمدی نژاد روزهای ســختی را می گذراند‪.‬‬ ‫شــاید او ان روز که در راس قدرت بود و از ســقف ماشین ها‬ ‫با جماعتی مواجه می شد که به اســتقبالش امده اند‪ ،‬هرگز‬ ‫تصور نمی کرد که روزی فرا برسد که دو معاون ارشد او روزها‬ ‫و شب هایشان را در اوین پشت سر می گذرانند‪ ،‬ان هم نه به‬ ‫دلیل اقدامات بعد از دولت دهم بلکه برای مسائل مربوط به‬ ‫دوران صدارت او‪.‬‬ ‫او اکنون با شــرایط سختی رو به رو اســت‪ .‬یاران او نه‬ ‫به جهت مســائل سیاســی بلکه به دلیل مباحث اقتصادی‬ ‫راهشان به زندان افتاده است‪ .‬او می گفت دولتش‪ ،‬دولت‬ ‫پاکدستان اســت و پاک ترین دولت تاریخ در دوره او تجربه‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫هر چه هســت حاال حلقه یاران او زیر ذره بین هستند‪.‬‬ ‫برخی می گویند بایــد در انتظار اتفاقات‬ ‫مهمتــری در دامنه یــاران نزدیک به او‬ ‫بود‪ .‬چه اینکــه در روزهای اخیر هم خبر‬ ‫بازداشت اسفندیار رحیمی مشایی امده‬ ‫بود و افراد دیگری مانند ملک زاده‪.‬‬ ‫و بازگرداندن ان به دولت می شوند‪ ».‬وی در عین حال گفته‬ ‫بود‪« :‬از انجایی که اقایان جهانگیری‪ ،‬حسین فریدون برادر‬ ‫رئیس جمهور‪ ،‬نوبخــت و خانم امیــن زاده از اعضای فعلی‬ ‫این صندوق هســتند و مدعی اند این صندوق دولتی است‪،‬‬ ‫در این شرایط بحث دو شغله بودن انها چه می شود؟! یعنی‬ ‫اقای جهانگیری همزمان که معاون رئیس جمهور هســتند‬ ‫عضو یک مجموعــه دولتی دیگر هم هســتند‪ ،‬که این هم‬ ‫تخلف است؛ چرا که در اساســنامه تنظیمی انان‪ ،‬ایشان به‬ ‫نام شــخصیت حقیقی عضو صندوقی که دولتی می خوانند‬ ‫شــده اند‪ .‬بنابراین بنــده از اقــای جهانگیری معــاون اول‬ ‫رئیس جمهور که رئیس هیات امنای صندوق است و مرتب‬ ‫هم درباره اجرای قانون و مبارزه با فساد سخنرانی می کنند‪،‬‬ ‫شکایت می کنم تا اصل ماجرا مشخص شود‪ .‬ضمنا از اقای‬ ‫سیاست‬ ‫‪36‬‬ ‫مثلث | شماره ‪272‬‬ ‫سرنوشت متفاوت بقایی‬ ‫حمیــد بقایــی از افــراد نزدیــک‬ ‫و معتمد محمــود احمدی نــژاد بود‪ .‬او‬ ‫برخالف برخی دیگر که از او جدا شدند‬ ‫همچنان در کنار او مانده و اتفاقا از جمله‬ ‫افرادی بود کــه حمالت تندی را متوجه‬ ‫دولــت جدیــد می ســاخت و از عملکرد‬ ‫دولت دهم دفاع می کرد‪.‬‬ ‫مجادالت او با اسحاق جهانگیری‬ ‫ان چنــان فراگیر شــد که برخــی حتی‬ ‫می گوینــد اخریــن مصاحبــه بقایــی با‬ ‫رسانه ها موجب بازداشت او شده است‪.‬‬ ‫او در ایــن مصاحبه گفتــه بود که‬ ‫بنــا دارد از جهانگیــری شــکایت کند‪.‬‬ ‫او در توضیــح این مســاله گفتــه بود‪:‬‬ ‫«متاســفانه برخی از مســئوالن ارشــد‬ ‫دولت اقای روحانی پس از استقرار‪ ،‬در‬ ‫اقدامی غیر قانونی بــا تصرف صندوق‬ ‫قرض الحسنه شهیدان رجایی و باهنر‪،‬‬ ‫مبادرت به تغییــر اساســنامه و درج نام‬ ‫خود به عنوان اعضــای هیات امنای ان‬ ‫کرده اند‪».‬‬ ‫وی افزود‪« :‬این اقایان با جا به جا‬ ‫کردن اسناد و مدارک و ثبت ان‪ ،‬صندوق‬ ‫را به نام خود منتقل و به دروغ اعالم می نمایند «این صندوق‬ ‫دولتی است و به همین علت ما ان را به دولت بازگرداندیم!»‬ ‫این در حالی اســت که اصوال نهاد ریاســت جمهوری قانونا‬ ‫مجوزی برای داشتن موسسات مالی نداشته و در اساسنامه‬ ‫صندوق مذکور نیز دولتی بودن ان قید نشده است‪ .‬در حال‬ ‫حاضر‪ ،‬رئیس هیات امنای خودخوانده این صندوق‪ ،‬اقای‬ ‫جهانگیری است و بنده به عنوان رئیس هیات امنای قانونی‬ ‫از ایشان به اتهام سوءاســتفاده از مقام‪ ،‬شــکایت کیفری‬ ‫خواهم کرد و ایشــان باید پاســخگو باشــند که با چه ادله و‬ ‫بر اســاس چه منطق قانونــی‪ ،‬یک مجموعــه غیر دولتی را‬ ‫تصرف کرده‪ ،‬به نام خود منتقل کرده و حتی برخی از اقایان‪،‬‬ ‫برای انحراف افکار عمومی و ســایرین‪ ،‬بــا انجام عملیات‬ ‫ایذایی و مصاحبه های متعدد‪ ،‬مدعی دولتی بودن صندوق‬ ‫روحانی تقاضا دارم به عنوان یک حقوقدان به این مســاله‬ ‫رسیدگی کنند چراکه این مساله به پای دولت ایشان نوشته‬ ‫می شود‪».‬‬ ‫در واکنش به این مصاحبه برخی مســئوالن دولتی که‬ ‫نامشان فاش نشده بود گفته بودند که نهاد ریاست جمهوری‬ ‫در این مورد بیانیه ای منتشر خواهد کرد‪ .‬این بیانیه البته هرگز‬ ‫منتشر نشد اما روزنامه ایران در مصاحبه ای مفصل و گزارشی‬ ‫دیگر تالش کرد به این اظهارات بقایی پاسخ دهد‪ .‬دو روز بعد‬ ‫از این مصاحبه اما به یکباره خبر امد که بقایی بازداشت شده‬ ‫است‪ ،‬بازداشــتی که البته هنوز جزئیات چندانی از علت ان‬ ‫منتشر نشده است‪.‬‬ ‫اما نکته مهــم در مورد بقایــی این بود که بازداشــت‬ ‫او برخالف بازداشــت رحیمــی با واکنش متفــاوت محمود‬ ‫احمدی نژاد مواجه شــد‪ .‬احمدی نژاد که بیانیه های خود را‬ ‫خطاب به ملت ایران منتشر می کند؛ در نامه ای در واکنش‬ ‫به بازداشت بقایی او را با واژگانی همچون مومن و انقالبی و‬ ‫خدمتگزار صدیق و بی منت توصیف کرد‪.‬‬ ‫او در نامه اش نوشــت‪« :‬جنــاب اقــای بقایی فردی‬ ‫مومن‪ ،‬انقالبی و کامال پاکدست است و در تمام عمر پربرکت‬ ‫خود‪ ،‬خدمتگــزاری صدیق و بی منت برای کشــور‪ ،‬مردم و‬ ‫انقالب اسالمی بوده و خواهد بود‪ .‬مقایسه نحوه برخورد با‬ ‫ایشان و دیگران نشان دهنده ان است که رفتار با اقای بقایی‬ ‫تا چه میزان از ضوابط و مبانی حقوقی برخوردار بوده است‪.‬‬ ‫الزم به تاکید نیست که مسئولیت حفظ سالمت اقای بقایی‬ ‫و فراهم اوردن فرصت بایسته و شایسته برای استفاده ایشان‬ ‫ی حقوق قانونی و شهروندی خود‪ ،‬بر عهده مسئوالن‬ ‫از تمام ‬ ‫ذی ربط است‪ .‬رئیس جمهور دوره های‬ ‫نهم و دهم بر اســاس مبانــی اخالقی و‬ ‫انسانی‪ ،‬دفاع از حق و حقیقت را وظیفه‬ ‫خود می دانــد و به طور قاطــع از پاکی‪،‬‬ ‫پاکدستی و حقانیت جناب اقای بقایی تا‬ ‫اخر دفاع خواهد کرد‪».‬‬ ‫با این حــال‪ ،‬یــاران احمدی نژاد‬ ‫واکنش هــای متفاوتــی بــه ماجــرای‬ ‫بازداشــت بقایــی داشــتند‪ .‬علی اکبــر‬ ‫جوانفکر گفته بود‪« :‬گاهی جای شاکی‬ ‫و متهم عــوض می شــود و دور از ذهن‬ ‫نیست که در موضوع بقایی چنین اتفاقی‬ ‫افتــاده باشــد»‪ .‬مشــاور مطبوعاتی و‬ ‫رسانه ای ســابق با ربط این بازداشت به‬ ‫ســفر «احمدی نژاد» گفته بود‪« :‬سفر‬ ‫هفتــه پیــش «محمــود احمدی نژاد»‬ ‫به همدان و اســتقبال بی ســابقه مردم‬ ‫از ایشــان‪ ،‬نمی توانســت بدون تبعات‬ ‫باشــد‪ ».‬دیگران هم ماننــد عبدالرضا‬ ‫داوری یا مرتضی تمــدن هم یا کال ابراز‬ ‫بی اطالعی کرده اند یــا گفته اند اصوال‬ ‫مراوده ای با بقایی نداشته اند و او را زیاد‬ ‫نمی دیده اند‪.‬‬ ‫اما حمید بقایی چه سابق ها ی دارد؟‬ ‫حمید بقایــی به عنوان معاون ســازمان‬ ‫میراث فرهنگی و گردشــگری در زمان‬ ‫ریاســت اســفندیار رحیم مشــایی وارد‬ ‫دولت محمود احمدی نژاد شد‪ .‬در سال‬ ‫‪ ۱۳۸۸‬به ریاســت این سازمان رسید و تا‬ ‫ســال ‪ ۱۳۹۰‬عهده دار این مقام بود‪ .‬او‬ ‫همزمان و با حفظ سمت دبیر شورای عالی مناطق ازاد کشور‬ ‫و ویژه اقتصادی هم بود‪ .‬در شهریور ‪ ۱۳۸۹‬به عنوان مشاور‬ ‫رئیس جمهور در امور اســیا منصوب شــد‪ .‬حدود هفت ماه‬ ‫بعد در ‪ ۲۰‬فروردین ماه ‪ ،۱۳۹۰‬با حکم محمود احمدی نژاد‬ ‫با حفظ سمت های پیشــین معاون اجرایی رئیس جمهور و‬ ‫سرپرست نهاد ریاست جمهوری شد‪ .‬البته بقایی چهار سال‬ ‫پیش و در زمان دولت سابق از ســوی دیوان عدالت اداری‬ ‫به چهار سال انفصال از خدمات دولتی محکوم شده بود‪.‬‬ ‫معاون اول مغضوب‬ ‫مقایسه شــرایط پیرامون بازداشت محمد رضا رحمی ‬ ‫ی‬ ‫و حمید بقایــی حقایق عجیبی را نمایان می ســازد‪ .‬واقعیت‬ ‫این است که محمود احمدی نژاد به همان میزان که تالش‬ ‫دولت‬ ‫ی اعالم برائت کند‪ ،‬به همان‬ ‫کرده است تا از محمد رضا رحیم ‬ ‫اندازه ابایی نداشته که از حمید بقایی دفاع کند‪.‬‬ ‫دفتر«احمدی نــژاد»‪ ،‬هنگام بازداشــت بقایی اعالم‬ ‫کرد‪« :‬احمدی نژاد از پاکی‪ ،‬پاکدســتی و حقانیت بقایی تا‬ ‫اخر دفاع خواهد کرد»‪ .‬دفتر احمدی نژاد چند ماه قبل اعالم‬ ‫کرده بود‪« :‬همه ماجرای اقای رحیمی‪ ،‬حتی با فرض صحت‬ ‫اتهامات و قبول رسیدگی قانونی و صحیح مربوط به سال ‪٨٦‬‬ ‫و قبل از ان و دوره ریاست ایشان بر دیوان محاسبات کشور‪،‬‬ ‫وابسته به مجلس شــورای اســامی و پیش از همکاری و‬ ‫حضور ایشان در دولت نهم بوده و در ان زمان چنین مسائلی‬ ‫مطرح نبوده است‪ .‬اصوال این موضوع هیچ ارتباطی با دولت‬ ‫و حتی دوره خدمت ایشان در دولت های نهم و دهم ندارد و‬ ‫دلیل اصرار بر ارتباط دادن ان به دولت قبل بر همگان اشکار‬ ‫اســت‪ .‬مدیران ارشــد دولت های نهم و دهم برای رعایت‬ ‫مصالح کشــور و به عنوان وظیفــه ای ملی و دینــی و برای‬ ‫جلوگیری از بهانه جویی ها‪ ،‬مشقات و سختی های سکوت‬ ‫را بر خود هموار کرده اند لیکن همچنان که مردم بافراســت‬ ‫ایران زمین از گذشــته های دور گفته اند‪« :‬ماه همیشه زیر‬ ‫ابر پنهــان نمی ماند‪».‬اعالم برائــت احمدی نــژاد البته از‬ ‫ســوی «رحیمی» بی پاســخ نماند‪ .‬او در نامه ای خطاب به‬ ‫«احمدی نژاد» که ان را با مطلع «چون دوست دشمن است‪،‬‬ ‫شکایت کجا برم؟» با یاداوری همه اتفاقات جنجالی دوران‬ ‫احمدی نژاد و اینکــه او کاری نکرده جــز حمایت از دولت‪،‬‬ ‫به ماجرای پرداخت پول به کاندیداهای نمایندگی مجلس‬ ‫اشاره کرده و در نهایت نوشته بود‪« :‬شاید فراموش کرده اید‬ ‫که رحیمی محکوم امروز‪ ،‬چوب لجبازی ها و ابروبری های‬ ‫گاه وبیگاه شــما را می خورد»‪ .‬رحیمی در ماجــرای پرونده‬ ‫بیمه ایران به پنج سال حبس محکوم شد و این روزها دوران‬ ‫محکومیت خود را طی می کند‪.‬بــرای محمود احمدی نژاد‬ ‫بازداشت محمد رضا رحیمی بسیار ســخت بود‪ .‬او با هجمه‬ ‫وسیع اصالح طلبان و حتی برخی اصولگرایان مواجه شد‪.‬‬ ‫او در فضای عمومی هم با بازخورد های منفی رو به رو شد‪.‬‬ ‫بازداشت مشایی؟‬ ‫هر چه قدر هــم احمدی نژاد تالش کنــد رابطه اش با‬ ‫اسفندیار مشایی را فعال در سایه نگه دارد اما حتما همه هنوز‬ ‫هم معتقدند که رابطه این دو شــخصیت سیاســی ان چنان‬ ‫استوار است که کسی دوری انها از یکدیگر را به این سادگی‬ ‫باور نمی کند‪.‬‬ ‫شاید برخی انتظار داشتند در ادامه رسیدگی به ماجرای‬ ‫تخلفات یاران احمدی نژاد مشایی هم وارد این داستان شود‬ ‫که هنوز این اتفاق نیفتاده است‪.‬‬ ‫اما مشایی بار دیگر نامش به ســر زبان ها افتاد‪ .‬ماجرا‬ ‫از این قرار بود که یک سایت خبری گزارش داد که اسفندیار‬ ‫رحیم مشایی بازدداشت شده است‪ .‬براساس این خبر رحیم‬ ‫مشایی در اولین ساعات روز یکشنبه بی سرو صدا وارد دادگاه‬ ‫انقالب شعبه چهاراه قصر شده و بالفاصله به دستور رئیس‬ ‫دادگاه‪ ،‬در اتاقی که وی وارد ان شده بود‪ ،‬بسته شده است‪.‬‬ ‫این گزارش همچنین مدعی بود که «رحیم مشــایی» برای‬ ‫پاسخگویی به یک پرونده جدید اختالس که ظاهرا مرتبط‬ ‫با بازجویی های «حمیــد بقایی» معاون اجرایــی و زندانی‬ ‫محمود احمدی نژاد اســت‪ ،‬به دادگاه فراخوانده شده بود و‬ ‫هنوز معلوم نیست که وی پس از بازجویی به خانه اش بازگشته‬ ‫و یا با قرار بازداشت به زندان منتقل شده است‪ .‬اما این خبر‬ ‫توسط نزدیکان محمود احمدی نژاد که البته نامی از انها برده‬ ‫نشده است‪ ،‬تکذیب شد‪ .‬بعد از انتشار این خبر احمدی نژاد‬ ‫به یکی از شهرســتان های شــهرکرد رفت تا در جمع مردم‬ ‫ســخنرانی کند‪ ،‬با این حال او نیز نسبت به این خبر واکنشی‬ ‫از خود نشان نداد‪.‬‬ ‫اما در نهایت برخی رســانه ها نزدیک بــه احمدی نژاد‬ ‫عکسی از مشایی را در گلزار شهدای مسجد جامع کردمحله‬ ‫کتالم رامســر منتشــر و تاریخ ثبت ان را در مردادماه اعالم‬ ‫کردند تا به شایعه بازداشــت این فرد نزدیک به احمدی نژاد‬ ‫پایان دهند‪.‬‬ ‫یک بازداشت دیگر که تکذیب شد‬ ‫اما قبل از انتشار خبر بازداشت اسفندیار رحیم مشایی‬ ‫یک سایت خبری خارج از کشــور از بازداشت محمد شریف‬ ‫ملک زاده خبر داد‪ .‬بر اساس گزارش این سایت یک منبع اگاه‬ ‫در این زمینه به «سحام» نیز گفته بود‪« :‬ماموران سه شنبه‬ ‫دوم تیرماه ‪ ۱۳۹۴‬با مراجعه به دفتر ملک زاده‪ ،‬قصد بازداشت‬ ‫وی را داشتند که با نبود وی در دفتر کارش مواجه شده‪ ،‬یکی‬ ‫از اعضای دفتر وی به نام «سروش پور» را دستگیر کردند‪».‬‬ ‫«محمدشریف ملک زاده»‪ ،‬تا پایان دولت احمدی نژاد‬ ‫معاونت رئیس جمهور و ریاست ســازمان میراث فرهنگی و‬ ‫گردشگری را برعهده داشــت‪« .‬علی اکبر صالحی»‪ ،‬وزیر‬ ‫امور خارجــه در دولت احمدی نــژاد‪ ،‬به دلیــل انتخاب وی‬ ‫به سمت معاونت اداری و مالی‪ ،‬تا اســتانه استیضاح پیش‬ ‫رفــت‪ .‬وزارت اطالعات حیــدر مصلحی نیز طــی نامه ای‬ ‫به وزیر امــور خارجه‪ ،‬صالحیــت ملک زاده بــرای تصدی‬ ‫احمدی نژاد درو می کند انچه خود کاشته؛‬ ‫رقیب هم چنان محترم نخواهد ماند‬ ‫دولت نباید در زمین احمدی نژاد بازی کند‬ ‫احسان رستگار‬ ‫مثلث | شماره ‪272‬‬ ‫هفته گذشته خبری منتشر شد مبنی بر شکایت محمود‬ ‫احمدی نژاد از اســحاق جهانگیــری که غیرمنتظــره بود و‬ ‫بســیاری را به فکر و تحلیل واداشت‪ .‬ســید عادل حیدری‪،‬‬ ‫وکیل رئیس جمهور اســبق‪ ،‬در مصاحبــه ای اعالم کرد که‬ ‫دیگر وقت سکوت نشــانه وحدت به ســر امده و موکل وی‬ ‫ناچار شده تا در مقابل اتهامات متعددی که از جانب دولتی ها‬ ‫سخنان امام و شهید مطهری و رهبر انقالب هم این مفهوم‬ ‫به دفعات بیان شده و ان‪ ،‬این است که «بعضی از اتفاقات‬ ‫سنت الهی اســت و وعده ای اســت که حتما در همین دنیا‬ ‫محقق می شود؛ دیر و زود دارد ولی ســوخت و سوز اصال و‬ ‫ابدا»‪ .‬رفتاری که احمدی نژاد در دوران ریاست جمهوری اش‬ ‫با طیف های رقیب و حتی با برخی جریان های رفیق داشت‪،‬‬ ‫باعث شــد تا بی اخالقی سیاســی در کشــور ما به اوج خود‬ ‫برســد که اثرات نامطلوب فرهنگی ان فضا مانند قبح زدایی‬ ‫از دروغ‪ ،‬نفاق‪ ،‬ظاهرســازی و نگاه ماکیاولیستی به قدرت‪،‬‬ ‫بسیار قابل تامل است‪.‬‬ ‫وصف الحال امــروز احمدی نژاد و فضایــی که علیه‬ ‫وی در بین سیاســتمداران حاکم اســت‪ ،‬میوه ای است که‬ ‫حاصل دسترنج خود احمدی نژاد اســت؛ بذرش را خودش‬ ‫پاشــیده‪ ،‬درخت را خودش کود داده‪ ،‬هر ان احساس کرده‬ ‫که ان شجره دارد نحیف می شــود یا کرم افتاده‪ ،‬سم زدایی‬ ‫کرده و خالصه امروز شاهد شجره ای در کنشگری سیاسی‬ ‫در کشــورمان هســتیم که یکی از میوه های رســیده اش‪،‬‬ ‫رویکرد دولت یازدهم علیه گذشــته است‪ .‬امروز و در همین‬ ‫دنیا‪ ،‬دار مکافات و زمان درو کردن محصول اعمال است‪.‬‬ ‫قطعا رفتــار دولت یازدهــم و ربط دادن همــه معضالت به‬ ‫سیاست‬ ‫‪3‬‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫مخصوصا اســحاق جهانگیری‪ ،‬معاون اول رئیس جمهور‬ ‫مطرح می شود‪ ،‬شکایت خود را به قوه قضائیه اعالم کند‪.‬‬ ‫پیرو این خبر‪ ،‬تحلیل ها و واکنش های مختلفی رخ داد‬ ‫که در این باب‪ ،‬ذکر نکات زیر مفید به نظر می رسد‪:‬‬ ‫‪ -۱‬چطور می شود روزهای به قدرت رسیدن و پیروزی‬ ‫احمدی نژاد در انتخابات ریاست جمهوری نهم (‪ )۸۴‬را از یاد‬ ‫برد؟ چطور می شــود فراموش کرد که رئیس جمهور سابق‪،‬‬ ‫در انتخابات دهم هم با ایجاد فضایی پر از تهمت و تخریب‬ ‫رقبایش پا به میدان گذاشت و با سیاست «رای گرفتن به هر‬ ‫قیمت» توانست پیروز انتخابات شود؟‬ ‫عبارتی هســت که در دین ما و در مکتب اســام و نیز‬ ‫در گفتمان انقالب اســامی‪ ،‬بســیار بر ان تاکید شده و در‬ ‫مســئولیت جدید را رد کرده بود‪ .‬ایــن تقابل میان مجلس و‬ ‫دولت‪ ،‬با استعفای ملک زاده و پذیرش ان از سوی صالحی‬ ‫پایان پذیرفت‪ .‬پــس از پیروزی احمدی نــژاد در انتخابات‬ ‫سال ‪ ،۸۴‬ملک زاده با نزدیک شــدن به مشایی‪ ،‬به معاونت‬ ‫رئیس سازمان گردشــگری و میراث فرهنگی رسید‪ .‬سابقه‬ ‫و پیشــینه اشــنایی ملک زاده با مشــایی نامشخص است‪.‬‬ ‫معاونت ملــک زاده در دولت اول احمدی نژاد‪ ،‬که مشــایی‬ ‫ریاست ســازمان میراث را برعهده داشــت‪ ،‬ادامه یافت‪ .‬با‬ ‫انتقال مشــایی به دفتر احمدی نژاد در دولت دوم‪ ،‬راه برای‬ ‫ارتقای ملک زاده‪ ،‬بازتر شــد‪ .‬اواخر تابســتان ‪ ،88‬مشایی‬ ‫در مقام جانشــین رئیس جمهور در ریاســت شــورای عالی‬ ‫ایرانیان‪ ،‬برای معاون ســابق خود‪ ،‬حکم دبیری این شورا را‬ ‫امضا کرد‪ .‬موازی کاری های شورای مذکور با وزارت خارجه و‬ ‫برخی اقدامات مشکوک دیگر‪ ،‬اعتراضات نمایندگان‪ ،‬وزیر‬ ‫خارجه و در نهایت مقامات عالی نظام را به همراه داشت که‬ ‫در نهایت به تصویب طرح تحقیق و تفحص این شورا از یک‬ ‫طرف و حذف منوچهر متکی از وزارت خارجه از طرف دیگر‬ ‫انجامید‪ .‬در مراتب کســب مقام و منصب‪ ،‬وی همچنین به‬ ‫عضویت و ریاســت هیات مدیره شرکت نفتی «ایرانول» نیز‬ ‫نائل امد‪ ،‬اما باالخره این صعــود بی توقف او در روز ‪ ۲‬تیرماه‬ ‫‪ ۹۰‬پس از احضار و تفهیم اتهام‪ ،‬به زندانی شدنش انجامید‪.‬‬ ‫حدود ســه ماه بعــد و در روز ‪ ۲۱‬شــهریور‪ ،‬عبــاس جعفری‬ ‫دولت ابادی‪ ،‬دادســتان عمومی اســتان تهــران‪ ،‬در جمع‬ ‫خبرنگاران از ازادی ملک زاده با «قــرار وثیقه» خبر داد اما‬ ‫گفت که «رسیدگی به پرونده وی همچنان ادامه دارد‪ ».‬این‬ ‫منبع مطلع در ادامه افزود‪« :‬پس از دستگیری این عضو دفتر‬ ‫ملک زاده‪ ،‬وی از رفتن ماموران به دفتر خود مطلع و از دفتر‬ ‫کار و منزلش متواری شد؛ به طوری که حتی شب نیز به منزل‬ ‫خود مراجعه نکرده است‪ .‬در نهایت‪ ،‬ظهر پنج شنبه ماموران‬ ‫«محمدشریف ملک زاده» را در دفتر کار یکی از دوستانش‬ ‫بازداشت و به زندان اوین منتقل کردند‪».‬‬ ‫اما این خبر نیز با تکذیب مواجه شــد‪ .‬حجت االسالم‬ ‫محســنی اژه ای در جمع خبرنگاران اظهار داشت‪« :‬اخبار‬ ‫منتشر شده درباره بازداشت محمدشریف ملک زاده صحت‬ ‫ندارد‪ ».‬به نظر می رسد وضعیت برای احمدی نژاد و یارانش‬ ‫روز به روز سخت تر می شود‪ ،‬برخی از انها در زندان هستند‪،‬‬ ‫برخی در بازداشــت و برخــی دیگر دارای پرونــده اتهامی‪.‬‬ ‫در چنین شــرایطی احمدی نژاد از مقابله با دولت یازدهم را‬ ‫کرده است‪ .‬ایا می توان در پشــت این ابرهای سیاه افتاب‬ ‫را دید؟‬ ‫‪37‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪38‬‬ ‫مثلث | شماره ‪272‬‬ ‫دولت‬ ‫احمدی نژاد ‪ ،‬ظلم است‪ ،‬اما نباید سوء مدیریت های فراوان‬ ‫و بی اخالقی های بیشــمار وی را نیز از یاد ببریم و بر اساس‬ ‫همان اصطالح که در بند فوق ذکر شــد‪« ،‬این سنت الهی‬ ‫اســت که چنین شــود‪ ».‬شــاید احمدی نژاد فکرش را هم‬ ‫نمی کرد که بــاب بدعتی که در ســال ‪ ۸۴‬ان را گشــود و از‬ ‫ســال ‪ ۸۸‬به بعد‪ ،‬ان باب بدعت به کاروان بدعت بدل شد و‬ ‫فسادهای اقتصادی هم به بی اخالقی ها اضافه شد‪ ،‬روزی‬ ‫در همان گودال بیفتد و مانند قاشقی در عسل‪ ،‬درمانده شود‬ ‫و به همان درصد کــه در دوران قــدرت وی‪ ،‬رقیب را متهم‬ ‫می کردند‪ ،‬قدرتمند دیــروز که رقیب امروز شــده هم چنان‬ ‫محترم نخواهد ماند!‬ ‫الغرض؛ اول باید به این بــاور ایدئولوژیک و عقیدتی‬ ‫برســیم که حقیقتا این یک سنت الهی اســت که ظلمی که‬ ‫در ان پای تهمت و ابروریزی در میان باشد‪ ،‬قطعا در زندگی‬ ‫همین دنیامان گریبانمان را خواهد گرفت‪.‬‬ ‫‪ -۲‬جهانگیری دلیلی نداشت که با این شدت و استمرار‪،‬‬ ‫طی دو ســال اخیر در مناســبات مختلف و در وضعیت های‬ ‫مرتبط یا غیرمرتبط‪ ،‬مدام دولت سابق و رئیس جمهور قبل را‬ ‫به اتهامات اثبات نشده متهم کند‪ .‬از تابستان ‪ ۹۲‬تا انتهای‬ ‫سال ‪ ،۹۲‬شــاید اگر هر ناظر منصف بیطرفی‪ ،‬می شنید که‬ ‫فالن مسئول دولت یازدهم‪ ،‬از احمدی نژاد یا دولت سابق‬ ‫انتقاد کرده اســت‪ ،‬با خود می گفت ‪« :‬خب به هر حال قبلی‬ ‫کلی مشــکل به بار اورده که یکیش که گنــدش در اومده‪،‬‬ ‫اختالس ســه هزار میلیــاردی بــوده‪ .‬وای به حــال مابقی‬ ‫مشکالت‪ .‬خب حق دارن مدام از احمدی نژاد بنالن‪».‬‬ ‫اما امروز در اواسط سال ‪ ۹۴‬هستیم و حدود دو سال از‬ ‫استقرار دولت یازدهم می گذرد‪ .‬مردم از گله از گذشته خوش‬ ‫ندیده اند؛ در هشت سال احمدی نژاد هم مدام می شنیدند که‬ ‫قبلی ها چنین کردند و چنان کردند و ما برای جبران ان خطاها‬ ‫خیلی راهمان ناهموار است و دیگران هم که طبق معمول‬ ‫نمی گذراند و نمی خواهند و دلواپسند و قس علی هذا‪.‬‬ ‫پس از دو سال‪ ،‬مردم دیگر نمی خواهند از احمدی نژاد‬ ‫بشنوند‪ ،‬بلکه می خواهند ببینند که این دولت چند مرده حالج‬ ‫است و بنا بر ضرب المثل «سخن نو ار که نو را حالوتی دگر‬ ‫است» دیگر دلیلی نمی بینند تا از احمدی نژاد بشنوند‪.‬‬ ‫عمال دلیلی نداشت تا دولت یازدهم دغدغه اش بشود‬ ‫اینکه تخلفات وســیع و بعضا بی ســابقه دولت قبل را خیلی‬ ‫به طور مبســوط و طوالنی مدت توضیح دهــد‪ ،‬چون افکار‬ ‫عمومی و اکثر مردم‪ ،‬به این نتیجه رسیده بودند که عملکرد‬ ‫دولت نهم و دهم مخصوصا دولت دهم در برخی حوزه ها‪ ،‬چه‬ ‫زیر بنایی ها و چه روبنایی ها‪ ،‬اسیب های فراوانی را به کشور و‬ ‫اقتصاد وارد کرده است‪.‬‬ ‫در نتیجه باید به دنبال دلیل دیگری باشیم برای توجیه‬ ‫علت ایــن رویکرد و اســتراتژی دولــت یازدهــم و برخی از‬ ‫مســئوالن عالی رتبه اش از جمله معــاون اول‪ .‬چرایی این‬ ‫اقدامات دلیلی نیست جز «هل من مبارز» طلبیدنی که تنها‬ ‫پاسخگویش احمدی نژاد خواهد بود؛ به این معنا که بسیاری‬ ‫از مسئوالن دولت یازدهم‪ ،‬اصرارشــان بر این بوده که خود‬ ‫را دشــمن درجه یک احمدی نژاد نشان دهند و احمدی نژاد‬ ‫را هم دشمن کشــور و منافع ملی‪ .‬برخی از اتفاقات از جمله‬ ‫اختالس سه هزار میلیاردی و دو قطبی شدن شدید و عمیق‬ ‫جامعه در فتنه ‪ ،۸۸‬تنها دو مورد از لطمات عظیمی بود که در‬ ‫دوران ریاست جمهوری احمدی نژاد رخ دادند و بدون شک‬ ‫به اعتبار نظام و اعتماد مردم به مسئوالن‪ ،‬لطماتی وارد کرد‪.‬‬ ‫حدس قــوی این اســت که متاســفانه دولــت فعلی‬ ‫می خواهد مســیر احمدی نــژاد را طی کند ولــی برعکس؛‬ ‫احمدی نژاد طیف هایــی را متهم کرد و توانســت فرافکنی‬ ‫کنــد و این دولت هــم می خواهد همان مســیر را طی کند؛‬ ‫یعنی این دولــت هــم دارد در همــان جاده و مســیری که‬ ‫احمدی نژاد احداث کرده‪ ،‬طی طریق می کند‪ ،‬با این تفاوت‬ ‫که احمدی نژاد مســتقیم می رفته و این دولــت دارد همان‬ ‫راه را دنده عقب می رود‪ ،‬امــا از نظر اخالقی‪ ،‬وگرنه از حیث‬ ‫اقتصادی و مدیریتی شکی نیســت که این دولت به مراتب‬ ‫از دولت قبلی منطقی تــر‪ ،‬قانونی تر و شایسته ســاالرانه تر‬ ‫عمل می کند‪.‬‬ ‫الغرض؛ گویی مسیر یکی اســت‪ ،‬فقط در دولت قبل‬ ‫از جهت حرکت مثال از غرب به شرق بوده و در این دولت از‬ ‫شرق به غرب است؛ یعنی مسیر بی اخالقی و فرافکنی دولت‬ ‫احمدی نژاد‪ ،‬از محورهــای سیاســت ورزی و رویکردهای‬ ‫اســتراتژیک این دولــت نیز هســت‪ ،‬فقط اتوکشــیده تر‪،‬‬ ‫شیک تر‪ ،‬عوام پسندتر و بدون کاپشن احمدی نژاد‪ ،‬بلکه با‬ ‫کت و شلوار خیلی شکیل‪.‬‬ ‫‪ -3‬اینکــه احمدی نــژاد از چنین دعواهایی اســتقبال‬ ‫کند‪ ،‬به منافع ملی کمکی نمی کند و به مصلحت کشور هم‬ ‫نیست‪ ،‬اما طبیعی است‪ ،‬چرا که وقتی اولویت احمدی نژاد‬ ‫حفظ منافع‪ ،‬قــدرت و محبوبیت خود و جریانش باشــد‪ ،‬چه‬ ‫کســی بهتر از معاون اول رئیس جمهــور‪ ،‬وزرا و بلکه خود‬ ‫رئیس جمهور تا با اســم اوردن از وی و اطرافیانش و دوران‬ ‫مدیریتــش‪ ،‬در کالبد نیمه جان وی بدمند؟ چه بپســندیم یا‬ ‫چه نپسندیم‪ ،‬احمدی نژاد کسی اســت که به هر زحمتی و‬ ‫به هر مناسبتی‪ ،‬حتی به بهانه تشییع پیکر شهدای غواص‬ ‫برای دیده شــدن اســتفاده می کند و چه به نظرمان عجیب‬ ‫بیاید چه عادی‪ ،‬وی کســی اســت که حتی با علــم به این‬ ‫واقعیت که افکار عمومــی و تحلیلگران‪ ،‬به دلیل مفاســد‬ ‫اقتصادی و نابسامانی های متعدد و متنوع دوران هشت ساله‬ ‫ریاست جمهوری اش‪ ،‬او را مقصر اصلی مشکالت اقتصادی‬ ‫جامعه و کشــور می دانند‪ ،‬او هنوز هم خــود را محبوب دل‬ ‫ایرانیان می داند‪.‬‬ ‫چنین سیاستمداری‪ ،‬قطعا از ایجاد فضای دو قطبی و‬ ‫دیده شدن به عنوان قطب مقابل شخص و طیف مستقر در‬ ‫قوای مختلف‪ ،‬احســاس قدرت می کند و مثل همیشه این‬ ‫فرضیــه دروغ را می تواند دوباره در ذهــن برخی تقویت کند‬ ‫که «واقعا همه علیه احمدی نژادن چون ازشون می ترسن‬ ‫دستشونو رو کنه»‪.‬‬ ‫دولت حق ندارد زمین بازی ای را طراحی کند یا حتی در‬ ‫زمین بازی احمدی نژاد بازی کند؛ چرا که مردم به همین منش‬ ‫و رویکرد «نه» گفتند و این خیانت به رای مردم نیز هست‪.‬‬ ‫الغرض؛ دولت فکر می کند که دارد از فضای عمومی‬ ‫که علیــه احمدی نــژاد و دولتش وجــود دارد‪ ،‬در راســتای‬ ‫افزایش محبوبیت خود بهره می بــرد‪ ،‬حال انکه بی اخالقی‬ ‫ذاتا و باطنا غلط اســت و مردم هم دیر یــا زود بی اخالقی را‬ ‫شناسایی می کنند و به ان «نه» می گویند‪.‬‬ ‫‪ -4‬قوه قضائیه اکنون در ازمونی بزرگ قرار گرفته است؛‬ ‫کاش قوه قضائیه به‬ ‫این پرونده به طور ویژه‬ ‫رسیدگی کند تا مقصر‬ ‫را یک بار هم که شده‬ ‫نقره داغ کنند؛ بلکه‬ ‫این بن بستی باشد‬ ‫بر معرکه گرفتن در‬ ‫وسط میدان برای جلب‬ ‫توجه و پایانی باشد بر‬ ‫فرافکنی ‪ ،‬گستاخی و‬ ‫پیاده کردناستراتژی‬ ‫عجیب و متاسفانه‬ ‫رایج در کشور ما یعنی‬ ‫«برگزاری دادگاه نه در‬ ‫قوه قضائیه بلکه در‬ ‫مقابلدوربی ن ها»‬ ‫اما خوشبختانه یا متاسفانه اگر بخواهد این پرونده را مشمول‬ ‫اطاله دادرسی کند (که در این مورد خاص‪ ،‬بعید است چنین‬ ‫شود) بســیاری از ســواالت و ابهامات ذهن مردم و فعاالن‬ ‫سیاسی‪ ،‬فرهنگی‪ ،‬اجتماعی و رســانه ای کشور بی جواب‬ ‫می ماند و اینکه اظهارات جهانگیری و دیگر مسئوالن تا چه‬ ‫حد شرع ما وقع بوده و تا چه اندازه تهمت‪ ،‬نامشخص باقی‬ ‫می ماند و این باعث می شــود تا از یک ســو هر دولتی که بر‬ ‫ســر کار می اید بدون مراجعه به قوه قضائیه و سازمان های‬ ‫زیر مجموعه اش (دیوان عدالت اداری و ســازمان بازرسی‬ ‫کل کشور) به هیچ مسئولی و هیچ مقامی تهمت نزند یا اگر‬ ‫تهمتی زد الاقل ان را پیش از صدور حکم رسانه ای نکند و‬ ‫از سوی دیگر اگر معتقدیم که دانستن حق مردم است‪ ،‬پس‬ ‫باید باالخره مشخص شــود که این حجم عظیم اخبار علیه‬ ‫احمدی نژاد و دولتش‪ ،‬تا چه حد صحــت دارد‪ .‬اگر مدارک‬ ‫و شــواهد اســحاق جهانگیری و دولت کافی اســت‪ ،‬پس‬ ‫قوه قضائیه موظف است تا احمدی نژاد را در دادگاه محکوم‬ ‫و او را مجازات کنــد و اگر این ادعا هــم از جنس ادعاهای‬ ‫پول کثیف و امثالهم اســت‪ ،‬پس قوه قضائیه موظف است‬ ‫تا طوری بــه پرونده رســیدگی کند که دیگر هیچ شــخصی‬ ‫چه حقیقی و چه حقوقی به خود جرات ندهد تا با سم پاشــی‬ ‫ذهن مردم را نســبت به کلیت نظام مسموم کند‪ .‬شکایت از‬ ‫احمدی نژاد کشور را مسموم نمی کند‪ ،‬بلکه واقعیات را برمال‬ ‫می کند اما امروز احمدی نژاد شــکایت کرده و کســی از او‬ ‫شکایتی نکرده‪ .‬اگر دولت این قدر یقین داشت‪ ،‬چرا به جای‬ ‫اعالم امار و ارقام در سخنرانی ها‪ ،‬به عنوان مدعی العموم از‬ ‫احمدی نژاد شکایت نکرده است؟ شاید برای حفظ وحدت‬ ‫بوده‪ ،‬ولی به هر حیث امروز که معاون اول رئیس جمهور در‬ ‫جایگاه متهم قرار دارد‪ ،‬موظف است تا هر انچه دارد را رو کند‬ ‫و قوه قضائیه هم موظف است تا هر کس را فارغ از سمت و‬ ‫جایگاه که مقصر است ‪ ،‬بی مالحظه محکوم کند‪.‬‬ ‫الغرض؛ مساله اخالق است‪ ،‬وگرنه نگارنده نه حسبی‬ ‫به احمدی نژاد دارد و نــه بغضی به دولــت و اتفاقا وقت ان‬ ‫رســیده تا هم دولت‪ ،‬هــم احمدی نژاد و هــم قوه قضائیه‪،‬‬ ‫حقانیت خود را همان طور که هســت ثابت کنند و مردم هم‬ ‫بتوانند قضاوت کنند که ایا قوه قضائیه قاضی خوبی بود یا نه‬ ‫و ایا دولت راست می گفت یا احمدی نژاد؟‬ ‫حرف اخر؛ کاش قوه قضائیه به این پرونده به طور ویژه‬ ‫رســیدگی کند تا مقصر را یک بار هم که شده نقره داغ کنند؛‬ ‫بلکه این بن بستی باشد بر معرکه گرفتن در وسط میدان برای‬ ‫جلب توجه و پایانی باشد بر فرافکنی ‪ ،‬گستاخی و پیاده کردن‬ ‫استراتژی عجیب و متاسفانه رایج در کشور ما یعنی «برگزاری‬ ‫دادگاه نه در قوه قضائیه بلکه در مقابل دوربین ها!»‬ ‫دولت‬ ‫جدالپوپولیستی؟‬ ‫پیمان فراهانی‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫‪4‬‬ ‫تاملی بر مواجهه دولت های دهم و یازدهم پیرامون مدیریت اجرایی‬ ‫مثلث | شماره ‪272‬‬ ‫سیاست‬ ‫رویارویی اسحاق جهانگیری‪ ،‬معاون اول دولت تدبیر‬ ‫و محمود احمدی نژاد‪ ،‬رئیس جمهور سابق مساله ای است‬ ‫که این روزها عیان تر و رســانه ای تر شــده است‪ .‬خالصه و‬ ‫اهم ماجرا ان است که وکیل رئیس جمهور سابق اعالم کرد‪،‬‬ ‫احمدی نژاد بابت اتهاماتی که معاون اول دولت فعلی نسبت‬ ‫به ســوء مدیریت هایی که در زمان دولت هــای نهم و دهم‬ ‫داشته ‪،‬شکایت رسمی کرده است و در پاسخ ‪،‬جهانگیری از‬ ‫این شکایت استقبال کرده و وعده ارائه مستندات تخلفات و‬ ‫سوء مدیریت های احمدی نژاد را داد‪.‬‬ ‫شــاید بتوان گفت ایــن اولین واکنش رســمی رئیس‬ ‫دولت قبل بــه اظهارنظرهای دولت فعلــی در مورد عملکرد‬ ‫مدیریتی خودش است‪ .‬شاید پیش تر واکنش هایی رسانه ای‬ ‫و اجتماعی به این اظهارات صورت می گرفت اما این اولین‬ ‫بار اســت که از مجرای قانونی پیگیری به صورت رســمی‬ ‫صورت می گیرد‪.‬‬ ‫در ایــن ارتبــاط ســوال اولیــه مطــرح می شــود که‬ ‫احمدی نــژاد چرا در واکنــش به اظهــارات و قضاوت های‬ ‫دولت فعلی تغییر رویه داده اســت یا حتی کمی جلوتر رفته‬ ‫و این ســوال را بپرســیم که اگــر رویه گذشــته را محصول‬ ‫پوپولیســم بدانیم ایا می توان ادعا کرد احمدی نژاد به رویه‬ ‫سابق پشت کرده است؟‬ ‫برای پاسخ دادن به این ســوال بد نیست ابتدا مروری‬ ‫گذرا بــر تعریف پوپولیســم بکنیم که بتوانیم بر اســاس ان‬ ‫بسنجیم ایا رفتار رئیس دولت سابق اساسا با پوپولیسم نسبتی‬ ‫داشته است یا خیر و سپس قضاوت کنیم که ایا او چرخش‬ ‫رفتاری داشته است یا خیر؟‬ ‫دکتر موسی غنی نژاد در ماهنامه مهرنامه شماره ‪ 40‬که‬ ‫ویژه فروردین ‪ 94‬منتشر شده بود در مصاحبه ای‪ ،‬پوپولیسم‬ ‫را این طور تعریف می کند که پوپولیســم با ساخت اتوپیای‬ ‫فرضی و ذهنی و ارمانشهر در اینده موهوم و تحریک توده ها‬ ‫در اکثر مواقع انان را به نبردی با دشــمن خارجی می خواند‬ ‫که ســرانجام به فاشیسم منتهی می شود و ســرانجام از ان‬ ‫ارمانشهر چیزی جز جهنم باقی نمی ماند‪.‬‬ ‫احمدی نژاد شاید اتوپیا و ارمانشهر برای افکار عمومی‬ ‫نساخته باشد اما قطعا در میانه راه به تحریک توده ها پرداخته‬ ‫اســت و اصال شــاید یکی از دالیل ناقص بودن و بی هدف‬ ‫جلوه کردن و حتی غیرقابل پیش بینی بودن احمدی نژاد در‬ ‫تحریک افکار عمومی در خالء عدم تعریف وضعیتی مطلوب‬ ‫از اینده بوده است‪.‬‬ ‫وضعیــت دولت قبــل در انتهــای راه واقعــا غیرقابل‬ ‫پیش بینی بــود تا جایی کــه گمان می رفت قطــار دولت به‬ ‫ایستگاه پایانی سال هشتم نرســد؛ علت واضح و مشخص‬ ‫نکردن مسیر توسط دولت بود‪ .‬از طرف دیگر نباید از قضاوت‬ ‫درست خارج شــویم و این نکته را نادیده بگیریم که رئیس‬ ‫دولت قبل ان طور که بسیاری پیش بینی می کردند در سال‬ ‫اخر دولت خود رفتار پوپولیستی محض غیرعقالنی از خود‬ ‫نشان نداد؛ حتی این رفتار او هم دیگران را غافلگیر کرد‪.‬‬ ‫بنا بر انچه بیان شد می توان این طور قضاوت کرد که‬ ‫رئیس دولت قبل نســبت به میانه هــای فعالیت دولت دهم‬ ‫تغییر رفتاری از اقدامات هیجانی به عقالنی کرده اســت‪.‬‬ ‫زمانی که روحانی گــزارش ‪ 100‬روزه خود را بــه مردم داد و‬ ‫دولت قبلی را نسبت به خیلی از مسائل در سوء مدیریت متهم‬ ‫کرد‪ ،‬احمدی نژاد می توانســت از او شکایت کند اما ترجیح‬ ‫داد رفتار گذشته را ادامه داده و او را به مناظره در صداوسیما‬ ‫دعوت کند‪ .‬اما امروز در پاسخ به اتهامات نه تنها دعوت به‬ ‫مناظره نمی کند‪ ،‬بلکه در سکوت شکایت خود را پیش قانون‬ ‫می برد‪ .‬حــال اگر بخواهیم بــه بحث اصلی خــود و جدال‬ ‫اخیر احمدی نژاد و جهانگیری نگاهی داشــته باشــیم‪ ،‬بد‬ ‫نیست رفتار دولت فعلی را نیز در ازمون تعریفی خود ببریم و‬ ‫شرایط طرفین دعوا را یکسان و از یک منظر و زاویه ببینیم‪.‬‬ ‫نکته ای که مطرح است انکه پیش از این دولت فعلی نسبت‬ ‫به پاســخ ها و تحریکات دولت گذشــته به جدال‪ ،‬سکوت‬ ‫می کرد‪ ،‬همانند درخواست مناظره احمدی نژاد با روحانی که‬ ‫پاسخی در این خصوص دریافت نکرد اما در این مورد دولت‬ ‫به نوعی وارد این جدال شده است یا حتی در خبری به نقل از‬ ‫صفحه اینستاگرام حزب کارگزاران سازندگی ایران اسحاق‬ ‫جهانگیری از احمدی نژاد درخواست مناظره در صداوسیما‬ ‫کرده است یا مشابه سازی از رفتاری کرده که احمدی نژاد به‬ ‫ان شهرت داشت؛ وعده ارائه سند و مدرک!‬ ‫حال باید این ســوال را مطرح کرد کــه ایا دولتی های‬ ‫جدید نیز همانند دولتی های قدیم تغییر رویه داده اند یا حتی‬ ‫کمی جلوتر رفته و این سوال را بپرسیم که اگر رفتار گذشته‬ ‫را محصول تدبیر بدانیم‪ ،‬ایا می توان ادعا کرد اعتدالیون به‬ ‫رویه سابق پشت کرده و به پوپولیسم گرایش پیدا کرده اند؟‬ ‫اگر بخواهیم نســبت به همان تعریف اولیه بسنجیم‪،‬‬ ‫نمی توانیم همانند دولت احمدی نژاد بگوییم دولت روحانی‬ ‫اتوپیا و ارمانشهر ترسیم نکرده است‪ ،‬بلکه با گره زدن حتی‬ ‫اب خوردن مردم با سیاست خارجی رسما دنیای پساتوافق و‬ ‫تحریم را برای مرد م ترسیم کرده است‪.‬‬ ‫و اگر دعوت دولت در انتقاد به سیاست های مدیریتی‬ ‫دولت گذشــته را نیز طبق تعریف تحریــک توده ها در نبرد‬ ‫با دشــمن خارجی بدانیم‪ ،‬دو پایه اصلی تعریف پوپولیســم‬ ‫برای دولت تدبیر نیز شــکل خواهد گرفت‪ .‬یعنی پاســخ به‬ ‫این ســوال که دولت تغییر رفتار داده است با عوض شدن‬ ‫فرض قضیه مواجه خواهد شــد و این طور می توان پاســخ‬ ‫گفت که دولت فعلی تغییر رویه نداده‪ ،‬بلکه رویه سابق خود را‬ ‫ادامه داده است‪ .‬حال که منش دو طرف این جدال را مرور‬ ‫کردیم می توانیم بگوییم در دو طرف این معادله کنشگرانی‬ ‫قرار دارند که رفتارهای پوپولیســتی از خود در ســال های‬ ‫گذشته نشان داده اند و تنه به هم زده اند‪ ،‬تا امروز که درگیر‬ ‫جدالی با هم شده اند که می توان نام «جدال پوپولیستی»‬ ‫بر ان نهاد‪.‬‬ ‫و اما در اخر جزء ســوم تعریف پوپولیســم توسط دکتر‬ ‫غنی نژاد به ما یاداوری می کند کــه در اثر جدال و رفتارهای‬ ‫پوپولیستی «سرانجام از ان ارمانشهر چیزی جز جهنم باقی‬ ‫نمی ماند»!‬ ‫‪39‬‬ ‫تصمیم جدید فیلسوف ‪ -‬سیاست مدار‬ ‫سیاست‬ ‫در میانه بحــث درباره توافق هســته ای نــگاه برخی تحلیلگــران به علی‬ ‫دوخته شده؛ سیاستمدار فردی که اکنون رئیس مجلس است ودر این چند ماه‬ ‫خصوصا در چند روز اخیر حمایت قابل توجهی از تیم مذاکره کننده هسته ای‬ ‫و مذاکرات کرده است‪ .‬همین مساله موجب شده حرف و حدیث هایی پیرامون‬ ‫این شخصیت سیاسی پدید اید‪.‬‬ ‫حملهشدیدالریجانیبهمنتقدانشنشانهچیست؟‬ ‫ائتالف الریجانی ‪ -‬روحانی‬ ‫قوی ترمی شود‬ ‫مصطفی صادقی‬ ‫دبیر تحریریه‬ ‫سیاست‬ ‫‪40‬‬ ‫مثلث | شماره ‪272‬‬ ‫‪1‬‬ ‫«در جایی برخی عنوان کردند اقای الریجانی نمی گذارد‬ ‫مسائل هسته ای مجلس مطرح شــود‪ ،‬به این دلیل که اقای‬ ‫هاشمی رفســنجانی و اقای روحانی وی را رئیس مجلس کرده‬ ‫است‪ ،‬ایا این توهین به نمایندگان مجلس نیست‪ ».‬این علی‬ ‫الریجانی اســت که می گوید‪« :‬شما ممکن اســت رای نداده‬ ‫باشــید اما چه دلیلی دارد کــه این گونه حرف بزنیــد یا در جای‬ ‫دیگری گفته اند ســگ اقای احمدی نژاد و مشایی شرف دارد‬ ‫به اینها‪ ،‬ایا این جور صحبت درست است؛ حداقل من «اشهد‬ ‫ان ال اله اال الله و اشهد ان محمد رســول الله» که گفته بودم‪،‬‬ ‫بنابراینچطورممکناستسگیکنفربریکمسلمانیشرف‬ ‫داشتهباشد‪،‬اینروشاظهارنظروگفتاردرستنیستانچهواقعا‬ ‫مصلحت مجلس و باعث شرف مجلس شود مطرح می کنم و از‬ ‫انحمایتمی کنمامادرغیراینصورتممکناستمساله ای‬ ‫دروغ باشد که من از ان حمایت نکرده باشم‪ ،‬از این رو خواهش‬ ‫من این است که در این مساله اساســی به گونه ای عمل کنید‬ ‫که شــکافی در جامعه به وجود نیاید و اخالقی باشــد‪ ،‬وگرنه در‬ ‫خصوص اظهارنظر ازادید‪».‬‬ ‫بیان این جمالت از ســوی علــی الریجانــی ان هم در‬ ‫صحن علنی مجلس حتما اتفاقی نادر است‪ .‬درست است که‬ ‫او عادت دارد معموال رک و صریح حرف بزند اما هرچه باشــد او‬ ‫در زمره شخصیت های محافظه کار راستگرا به شمار می رود که‬ ‫در خصلت محافظه کاری اش ایــن چنین لخت و عریان حرف‬ ‫زدن نمی گنجد‪ .‬شــاید از معدود واکنش های این چنینی علی‬ ‫الریجانی‪ ،‬ماجرای ان یکشنبه جنجالی بهارستان قابل اشاره‬ ‫باشد‪ .‬همان روز که محمود احمدی نژاد به مجلس امد و فیلمی‬ ‫ از برادر او را پخش کرد‪ .‬همه دیدند که ان روز علی الریجانی در‬ ‫مواجهه با محمود احمدی نژاد چگونه رخی دیگر از خود نشان‬ ‫داد و یک صحنه تقریبا منحصر به فرد اما تلخ در مجلس پدیدار‬ ‫گشت‪ .‬اما الریجانی از وقتی حسن روحانی رئیس جمهور شده‬ ‫اســت روزهای متفاوتی را پشت ســر می گذارد‪ .‬او حتما امروز‬ ‫بسیارفرقداردباعلیالریجانیمجلسهشتموعلیالریجانی‬ ‫دو سال اخر محمود احمدی نژاد‪ .‬او پوزیشنی دیگر برای خود‬ ‫برگزیده و ان چنان شده اســت که دیگر سخت بتوان گفت که‬ ‫همان علی الریجانی راست ســنتی است‪ .‬او هم حتما از جمله‬ ‫افرادی است که دوران احمدی نژاد انها را از راست تقریبا جدا‬ ‫کرد و اگرچه به ســمت اصالح طلبان هل نداد اما باالخره یک‬ ‫جایگاهجدیدسیاسیراایجادکردتاافرادیماننداووناطق نوری‬ ‫انجا بایستند؛ جایی در همسایگی اکبر هاشمی رفسنجانی البته‬ ‫دور از اصالح طلبان!‬ ‫استاد فلسفه‪ ،‬باهوش و عملگرا‬ ‫می گویند علی الریجانی که فلســفه خوانده فرد بســیار‬ ‫باهوشی است‪ .‬نگاهی به کارنامه سیاسی او نشان می دهد که‬ ‫او یک بلد سیاسی بوده است‪ .‬درســت از وقتی که صد او سیما‬ ‫را ترک کرد با جاگیری های خوب سیاسی توانست ابتدا دبیری‬ ‫شورای عالی امنیت ملی و بعد از ان پارلمانتاریستی را ان هم در‬ ‫هیبت رئیس تجربه کند‪ .‬البته اگر بخواهیم منصفانه قضاوت‬ ‫کنیم و همه چیز را درســت ببینیم حتما نباید از فاکتور علی اکبر‬ ‫ناطق نوریواکبرهاشمی رفسنجانیبگذریم‪.‬اجازهدهیدشرایط‬ ‫یترسیم کنیم‪.‬‬ ‫را به خوب ‬ ‫الریجانی یکی از مهمترین افرادی بود که از جناح راست‬ ‫بعد از ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد به او پیوست‪ .‬او که‬ ‫بهنوعیرقیباحمدی نژاددرانتخاباتبهشمارمی امدب هیکباره‬ ‫به عنوان دبیر شورای عالی امنیت ملی منصوب شد و به عنوان‬ ‫فردی که مسئول پرونده هسته ای هم بود به یکی از افراد بسیار‬ ‫نزدیک به احمدی نژاد تبدیل شد‪ .‬این البته حتما خوشایند اکبر‬ ‫هاشمی رفسنجانی و علی اکبر ناطق نوری نبوده است‪.‬‬ ‫انهاهردوازجملهمنتقدانسرسختاحمدی نژادبودند‪.‬از‬ ‫وقتی علی الریجانی با احمدی نژاد به اختالف رسید و از شورای‬ ‫عالی امنیت ملی رفت خیلی سخت اســت که بخواهیم نقش‬ ‫هاشمی و ناطق نوری را در پارلمانتاریست شدن و شرایط بعد از‬ ‫ان علی الریجانی نادیده بگیریم‪.‬‬ ‫پس به یک معنا علی الریجانی بعد از رفتن از ساختمان‬ ‫مهم خیابان جامی‪ ،‬درســت همانی می شــود که هاشــمی و‬ ‫ناطق نوری ان ر ا ترجیح می دهند‪ .‬او ابتدا به صورت مالیم و بعد‬ ‫از ان به صورت کامال مشخص و عیان به سرسخت ترین منتقد‬ ‫احمدی نژاد ان هم از جایگاه رئیس یک قوه تبدیل می شــود‪.‬‬ ‫نکته مهم تر اینکه علی الریجانی برای این پوزیشن جدید خود‬ ‫مستظهرمی شودبهحمایتبخشمهمی ازاصولگرایان‪.‬‬ ‫الریجانی جدید‬ ‫حسن روحانی از وقتی امده یک حامی خوب در مجلس‬ ‫دارد و ان کسی نیست جز علی الریجانی‪ .‬رئیس مجلس نهم‬ ‫در حمایت از دولت یازدهم چیزی کم نگذاشــته است‪ .‬هم در‬ ‫ماجرای تایید وزرای کابینه و هم در ماجرای چند اســتیضاح و‬ ‫ســوال‪ .‬این حمایت ها البته برای علی الریجانی پرهزینه بوده‬ ‫است‪ .‬او با اصولگرایانی مواجه شده که انتقادهای تندی به او‬ ‫می کنند‪ .‬پیش رو تر از همه این پایداری ها و شاگردان ایت الله‬ ‫مصباحهستندکهدرنقطهمقابلالریجانیقرارگرفته اند‪.‬‬ ‫در پیدا و پنهان پایداری ها گفته اند که با علی الریجانی‬ ‫مشکل دارند و همین شاید شرایط را برایشان سخت کرده است‬ ‫که با او در یک فهرست انتخاباتی جای بگیرند‪ .‬این البته درباره‬ ‫علی الریجانی هم صــدق می کند‪ .‬صادقانــه بگوییم اب این‬ ‫مجلس‬ ‫دو جریان به یک جوی نمی رود و چندان رئال نخواهد بود اگر‬ ‫بخواهیم تصور کنیم کنار امدن این دو جریان ساده است‪ .‬شاید‬ ‫بههمیندلیلاستکهحمیدرساییان چنانبی پرواانتابلورابر‬ ‫دستگرفتکهدوپینگالریجانیاثرنکردوانرامقابلدوربین‬ ‫عکاسان رسانه ها گرفت‪.‬‬ ‫الریجانی و مخالفان هسته ای روحانی‬ ‫حاال درســت در چنین شــرایطی اســت که باید بگوییم‬ ‫علی الریجانی کمک بزرگی به حســن روحانی در مورد پرونده‬ ‫هسته ای کرده است‪ .‬مهمترین مخالفان روحانی اکنون روی‬ ‫صندلی های پارلمان تکیه می زنند و شــاید اگر هر اصولگرای‬ ‫دیگری رئیس مجلس بود این چنین به حسن روحانی در گذار‬ ‫از شــرایط فعلی کمک نمی کرد‪ .‬از ابتدای مذاکرات در دولت‬ ‫یازدهم حامی دولت و تیم مذاکره کننده بود و در چند هفته باقی‬ ‫مانده تا توافق با حمایت های بسیار تند و تیزش مقابل مخالفان‬ ‫ایستاد‪.‬او‪ 11‬تیرماهدریکسخنرانیپرحاشیهگفت‪«:‬متاسفانه‬ ‫برخیازافراددرخصوصمذاکراتهسته ایحرف هایغلطی‬ ‫مطرح و با اظهارات نســنجیده خود‪ ،‬اذهان عمومی جامعه را‬ ‫تخریب می کند‪« ،»....‬فردی در ســخنرانی خود گفته است‬ ‫ی واحدهای هسته ای کشور تعطیل‬ ‫که پس از توافق ژنو تمام ‬ ‫شده و فرد دیگری نیز گفته که با این توافق فناوری هسته ای از‬ ‫دست مان خارج شده و ان را به امریکایی ها داده ایم‪ ».‬رئیس‬ ‫مجلس اضافه کرد‪« :‬فرد دیگری هم مردم را تحریک می کند‬ ‫کهمقام معظم رهبریدرزمینهمسائلهسته ایتنهااست‪».‬‬ ‫او با بیــان اینکه این افــراد خود را پشــت رهبری پنهان‬ ‫می کنند‪ ،‬گفت‪« :‬در حالی که ایشان بارها از تیم مذاکره کننده‬ ‫حمایت کرده و انها را افرادی شــجاع‪ ،‬غیــور‪ ،‬متدین و متعهد‬ ‫دانســته اســت‪ ».‬او روز اول مرداد نیز در یک سخنرانی مهم‬ ‫گفت‪« :‬اینکه رهبری معظم انقــاب در روز عید فطر فرمودند‬ ‫مساله هسته ای نباید ســبب دودستگی در کشــور شود بسیار‬ ‫درستومهماست‪،‬رویکرددیگرایناستکهتوافقهسته ایرا‬ ‫به عنوانیکدستاوردملیدرنظربگیریمودرجهتمنافعاینده‬ ‫کشور حرکت کنیم‪ .‬تمام اختالف نظرها باید در گذشته صورت‬ ‫می گرفت‪ ،‬اگر اشکاالتی دیده می شود باید دستمایه ای باشد‬ ‫تا در اجرا انها را برطرف کنیم‪ ،‬اگر این دیدگاه وجود داشته باشد‬ ‫همین دستاورد با وجود ضعف ها می تواند زمینه ای برای پرش و‬ ‫ایجاد حرکت در اینده کشور باشد‪ ».‬وی با انتقاد از تندروی برخی‬ ‫افراد در قبال توافق هســته ای افزود‪« :‬برخی افراد دیگران را‬ ‫از اســام خارج کرده و تصور می کنند که خود اســام مجسم‬ ‫هستند‪ .‬باید همدالنه عمل کرد؛ همه کسانی که در جمهوری‬ ‫اسالمی فعالیت می کنند قصد خدمت رسانی به مردم و اعتالی‬ ‫انقالب را دارند‪».‬‬ ‫سه شنبه پرماجرا‬ ‫اما مجلس شورای اسالمی سه شــنبه هفته گذشته روز‬ ‫پرحاشیه ایراپشت سرگذاشت‪.‬ماجراازاینقراربودکهمهدی‬ ‫کوچک زاده نماینده تهران‪ ،‬ری‪ ،‬شمیرانات و اسالمشهر طی‬ ‫تذکری در ارتباط با ترجمه برجام که از سوی دستگاه دیپلماسی‬ ‫به مجلس رســیده اســت‪ ،‬گفت‪« :‬طبق مــاده ‪ 197‬ایین نامه‬ ‫صراحت داده که تذکر می تواند مربوط به جلسه باشد و نه دستور‬ ‫جلســه‪ ».‬وی خطاب به ابوترابی فرد ادامه داد‪« :‬اینکه شما و‬ ‫باهنر اول می پرسید که قبل از اجازه دادن صحبت به نمایندگان‬ ‫می پرســید تذکر در رابطه با دستور است‪ ،‬حتما فرهنگی شما را‬ ‫راهنماییمی کند‪».‬‬ ‫کوچک زادهبیانداشت‪«:‬شانمجلسرسیدگیبهخرید‬ ‫وفروشسیب زمینیکهاقایالریجانیاعالمکردهنیست‪،‬اقای‬ ‫الریجانی گوش دهند ک ه ترجمه ای که امروز وزارت امور خارجه‬ ‫به مجلس تحویــل داده چه تضمینی دارد ک ه ترجمه درســتی‬ ‫است؟»ایننمایندهمجلستاکیدکرد‪«:‬مگرهفتهپیشرئیس‬ ‫دستگاه دیپلماسی ترجمه ای را به صحن تحویل نداد و حال به‬ ‫اسانی گذشــته ایم و می گوییم ان اشکال داشته و یک ترجمه‬ ‫دیگر به ما تحویل می دهند‪ .‬از کجا معلوم این ترجمه توســط‬ ‫شخص دیگری مورد ایراد نباشد‪ ».‬وی اظهار کرد‪ :‬این برخورد‬ ‫سلطنت مابانهبامجلساست‪،‬چهکسیتضمینمی کندکهاین ‬ ‫ترجمههمان ترجم هبرگرفتهازمتنانگلیسیباشد؟»‬ ‫کوچک زاده خطاب به جاللی که به او اعتراض داشــت‬ ‫اظهار کرد‪« :‬شــلوغ نکنید و بگذارید ســخنم تمام شود و بعد‬ ‫شــما خودشــیرینی کنید‪ ».‬وی ادامه داد‪« :‬مجلس مسئول‬ ‫است و دو هفته اســت که مطلب را به تعویق انداخته تا ترجمه‬ ‫مطلوب به دست برســد‪ .‬مردم بدانید مجلس تا امروز با برخورد‬ ‫سلطنت مابانه ای که رهبر معظم انقالب هم صریحا ان را منع‬ ‫کردند‪ ،‬از دخالت در این مساله فعال امتناع کرده است و در اینده‬ ‫چهخواهدشد‪،‬معلومنیست‪».‬ویتصریحکرد‪«:‬اقایجاللی‬ ‫االن انچه که مورد تایید اقای الریجانی اســت را با هزار و یک‬ ‫ ترفند توجیه خواهند کرد ‪ .‬ما گفتیم ترجمه ای که هفته گذشته‬ ‫بهوزارت خارجهبهمجلسدادمطلوبنبوداماچهکسیتضمین‬ ‫می کند ترجمه ای که امروز ارائه شده مطلوب است؟ مجلس را‬ ‫سرکار گذاشته اند‪».‬‬ ‫این البته تازه اغــاز یک ماجرا بود‪ .‬پس از این ســخنان‬ ‫کوچک زاده‪ ،‬الریجانی در پاسخ به تذکر ائین نامه ای تابش با‬ ‫بیان اینکه نمایندگان اجازه بیان نظرات خــود را دارند‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫«در جایی برخی عنــوان کردنــد اقای الریجانــی نمی گذارد‬ ‫مسائل هسته ای مجلس مطرح شــود‪ ،‬به این دلیل که اقای‬ ‫هاشمی رفســنجانی و اقای روحانی وی را رئیس مجلس کرده‬ ‫است‪ ،‬ایا این توهین به نمایندگان مجلس نیست؟ شما ممکن‬ ‫است رای نداده باشید اما چه دلیلی دارد که این گونه حرف بزنید‬ ‫یا در جای دیگری گفته اند ســگ اقای احمدی نژاد و مشــایی‬ ‫شــرف دارد به اینها‪ ،‬ایا این جور صحبت درست است؛ حداقل‬ ‫من «اشهد ان ال اله اال الله و اشــهد ان محمد رسول الله» که‬ ‫گفته بودم بنابراین چطور ممکن اســت ســگ یک نفر بر یک‬ ‫مسلمانی شــرف داشــته باشــد؟ این روش اظهارنظر و گفتار‬ ‫درســت نیســت انچه واقعا مصلحت مجلس و باعث شــرف‬ ‫مجلس شــود مطرح می کنم و از ان حمایت می کنم اما در غیر‬ ‫این صورت ممکن است مســاله ای دروغ باشــد که من از ان‬ ‫حمایت نکرده باشــم؛ از این رو خواهش من این اســت که در‬ ‫این مساله اساسی به گونه ای عمل کنید که شکافی در جامعه‬ ‫به وجود نیایــد و اخالقی باشــد وگرنه در خصــوص اظهارنظر‬ ‫ازادید‪».‬‬ ‫علی الریجانی رئیس مجلس شورای اسالمی در پاسخ به‬ ‫تذکر تابش با بیان اینکه در موضوع هسته ای ارا مختلف است‪،‬‬ ‫گفت‪« :‬این حســن جامعه ما است که همه با دغدغه نسبت به‬ ‫موضوع هسته ای حساس هستند اما نکت ه این است که رهبری‬ ‫فرمودند که در بررسی توافق هســته ای نباید انشقاق در درون‬ ‫ایجاد شود‪ ».‬رئیس مجلس شورای اسالمی در ادامه با تاکید‬ ‫بر اینکه حین اظهارنظر باید احترام دیگران را حفظ کرد‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫«اظهارنظر خوب است و کسی مانع این بحث نیست و بررسی‬ ‫موضوع در مجلس نیز حق مجلس اســت بنابرایــن موافق و‬ ‫مخالف بودن با ان ایرادی ندارد اما باید دقت کرد این مســاله‬ ‫تبدیل به یک اختالف درونی نشود‪».‬‬ ‫وی در ادامه با تاکید بر اینکه نمایندگان با اخالق و متانت‬ ‫به انتقاد بپردازند و بی جهت نسبت به دیگران سوءظن نداشته‬ ‫باشند‪ ،‬بیان کرد‪« :‬برخی نمایندگان نسبت به تاخیر در ارائه متن‬ ‫ ترجمه شده توافق نامه هسته ای به علت تاخیر در ارائه ان دچار‬ ‫سوءظن شدند و احتمال دست بردن در ان را مطرح کردند‪ ،‬این‬ ‫درحالیاستکهاصرارمجلسبراینبودکهدراسرعوقتوزیر‬ ‫در خصوص توافق نامه توضیح دهد که وی سه شنبه به مجلس‬ ‫امدبرایهمینایراداتیدرمتن ترجمهوجودداشتکهماگفتیم‬ ‫این اشکاالت رفع شــود که این کار انجام شد و متن را دیروز به‬ ‫مجلس ارائه کردند که بعد از تکثیر در اختیــار نمایندگان قرار‬ ‫گیرد‪،‬بنابرایندرستنبودکهدراینزمینهایجادسوءظنشود‪».‬‬ ‫الریجانــی در ادامه با بیان اینکه ایرادی نــدارد که اقای‬ ‫کوچک زاده مســاله ای را در مجلس مطرح کنــد‪ ،‬گفت‪« :‬اما‬ ‫متوجه نشدم منظور ایشان از سلطنت طلبانه خطاب به کار چه‬ ‫کسی بود و چه ویژگی ای در روند امور دیده اند که این صحبت‬ ‫را کردند یا در جای دیگری برخی عنوان کردند اقای الریجانی‬ ‫نمی گذارد مسائل هسته ای مجلس مطرح شود‪ ،‬به این دلیل‬ ‫کهاقایهاشمی رفسنجانیواقایروحانیویرارئیسمجلس‬ ‫کرده است‪ ،‬ایا این توهین به نمایندگان مجلس نیست؟»‬ ‫الریجانی به روحانی می رسد؟‬ ‫مثلث | شماره ‪272‬‬ ‫سیاست‬ ‫ازقرارمعلومقطب هایتازه ایدرحالشکل گیریاستو‬ ‫صحنهجوردیگریمی شود‪.‬اگرازانسامانیکهاصالح طلبان‬ ‫برای رسیدن به فهرســت واحد در سراسر کشــور به ان دست‬ ‫یافته اند بگذریم این ســو تر می گویند یک مهاجرت هم در راه‬ ‫اســت؛ اسباب کشــی اقای الریجانی از کنار رفقای پیشین به‬ ‫ســمت یک جبهه جدید‪ ،‬جایی که نامش را از خرداد ‪ ۹۲‬به این‬ ‫سوجبههاعتدالیوننهادند‪.‬‬ ‫شنیده می شود که علی الریجانی از شرط و شروط طیف‬ ‫چپاصولگرامانندپایداری هابهتنگامدهاست؛انهاکهتعریف‬ ‫خاص خود را از اصولگرایی دارند‪ .‬او درست د ر همان شرایطی‬ ‫است که سنتی هایی همچون علی اکبر ناطق نوری در ان قرار‬ ‫دارند‪ ،‬شاید دلخور از برخی رفقا و شاید در اندیشه اینده سیاست‬ ‫ایران‪ .‬رســمی تر از همه شاید ســخنگوی فراکسیون رهروان‬ ‫والیت بود که با حرف هایش برخی شایعات را تایید کرد‪ .‬او گفته‬ ‫بود الریجانی به حامیان دولت می پیوندد و البته این را هم گفته‬ ‫بود که محمد باقر نوبخت مامور اجرای این همچسبی سیاسی‬ ‫شــده اســت‪ .‬وقتی این خبر منتشر شــد خیلی از اصولگرایان‬ ‫براشفتند و حتی علیرضا زاکانی هم گفت که چنین ایده ای غلط‬ ‫است‪ .‬هرچه هست برخی تحلیلگران می گویند پیوند سیاسی‬ ‫الریجانیچنداندورازذهننیستونشانه هایشازحاالنمایان‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫‪41‬‬ ‫مجلس‬ ‫مجلسبعداز کنگرهامریکانظرمی دهد‬ ‫سیاست‬ ‫‪42‬‬ ‫مثلث | شماره ‪272‬‬ ‫گفت وگویمثلثباحسنسبحانی نیا‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫به نظر می رســد موضوع بررسی توافق هسته ای‬ ‫با ‪ 5+1‬خیلی در مجلس شــورای اسالمی پیچیده‬ ‫شده است‪ .‬بعضی ها معتقدند این توافق فقط باید‬ ‫در شــورای عالی امنیت ملی بررسی شود‪ ،‬برخی‬ ‫دیگر می گویند مجلس فقط باید توافق هسته ای‬ ‫را بررسی کند‪ ،‬عده ای هم قائل به بررسی موضوع‬ ‫در هر دو مرجع هستند‪ ،‬نظر شما چیست؟ مجلس‬ ‫کجای بررسی توافق هسته ای قرار دارد؟‬ ‫همان طور کــه اشــاره شــد اختالف نظرهایی در‬ ‫بحث بررسی برنامه اقدام جامع مشترک یا برجام وجود دارد‬ ‫ولی اینها مانع از این نمی شــود که هــر دو مرجع یعنی هم‬ ‫شــورای عالی امنیت ملی و هم مجلس شــورای اســامی‬ ‫به وظایف خود عمل کنند‪ .‬مجلس و شــورای عالی امنیت‬ ‫ملی می توانند بررســی الزم را در چارچوب وظایفی که دارند‬ ‫انجام دهند چــون موضوع مهم تصمیم کلی نظام اســت‪،‬‬ ‫بنابراین توافق هسته ای در چارچوب منافع ملی باید بررسی‬ ‫شــود و نظر این دو مرجع می تواند مکمل هم باشــد‪ ،‬یعنی‬ ‫بررسی هر یک مغایرتی با بررســی مرجع دیگر ندارد‪ .‬ما در‬ ‫کمیســیون امنیت ملی و سیاســت خارجــی مجلس هفته‬ ‫گذشته جلسات مفصلی را برگزار کردیم‪ ،‬یکشنبه چهار مرداد‬ ‫اقای عراقچی مذاکره کننده ارشــد کشورمان و همکارانش‬ ‫به کمیسیون امنیت ملی و سیاســت خارجی مجلس امدند‬ ‫و نشست چهار ساعته ای با او و همراهانش داشتیم‪ ،‬اقای‬ ‫علی اکبر صالحی رئیس ســازمان انرژی اتمی نیز سه شنبه‬ ‫‪ 6‬مرداد میهمان کمیســیون بود و از ساعت ‪ 14‬تا ‪ 18‬درباره‬ ‫موضوعات مختلف فنی توافق با او به گفت وگو نشستیم‪ .‬در‬ ‫واقع ابعاد گوناگون برجام مورد بحث و نقد و نظر قرار گرفت و‬ ‫مسئوالن نیز به سواالت و ابهامات پاسخ گفتند‪ .‬فکر می کنم‬ ‫این قبیل جلســات ادامه خواهد یافت تا ان شاءالله به یک‬ ‫جمع بندی مناسبی دست پیدا کنیم چون بنا به مصوبه چندی‬ ‫پیش مجلس یکی از مراجعی که موضوع توافق را بررســی‬ ‫می کند کمیســیون امنیت ملی و سیاســت خارجی مجلس‬ ‫است و هر شش ماه یک بار باید گزارش بررسی های خود را‬ ‫به صحن علنی مجلس گزارش کند‪ .‬البته ما در اینده نزدیک‬ ‫در صحن علنی بحث انتخاب ‪ 15‬عضو کمیســیون ویژه را‬ ‫ان شاءالله خواهیم داشت تا این کمیســیون ویژه بتواند به‬ ‫موضوع ورود پیدا کند‪.‬‬ ‫شــما گفتید کمیســیون امنیت ملی و سیاســت‬ ‫خارجی مجلس باید هر شش ماه یک بار به صحن‬ ‫علنی گزارش دهد‪ ،‬برای چه این اتفاق باید بیفتد؟‬ ‫در قانون الزام دولت به حفظ دستاوردهای هسته ای‬ ‫چند مورد پیش بینی شــده بــود که یکی از مــوارد مربوط به‬ ‫کمیســیون امنیت ملی و سیاســت خارجی مجلس می شد‬ ‫که وظیفه دارد هر شــش ماه بر موضوع توافق هســته ای‬ ‫نظارت کند و نتیجه بررسی هایش را به صحن علنی مجلس‬ ‫گزارش دهد‪.‬‬ ‫اگر قرار بود در ان قانون کمیسیون امنیت ملی و‬ ‫سیاست خارجی مجلس این کار را انجام دهد پس‬ ‫چرا قرار شد که کمیســیون ویژه ای برای بررسی‬ ‫توافق جامع هسته ای تشکیل شود؟‬ ‫این یکی از مســائلی اســت که االن مطرح است‪.‬‬ ‫االن یکی از نقدهایی که برخی دوستان دارند همین است؛‬ ‫انها می گویند جایگاه اصلی و ذاتی کمیســیون امنیت ملی‬ ‫و سیاســت خارجی مجلس همین اســت که به موضوعات‬ ‫‪2‬‬ ‫حسین سبحانی نیا‪ ،‬نایب رئیس کمیسیون امنیت‬ ‫ملی و سیاست خارجی مجلس در شرایطی که مباحثات‬ ‫فراوانی در مورد نحوه بررسی توافق نامه برجام مطرح‬ ‫شده‪ ،‬در گفت وگو با مثلث پیرامون این مساله صحبت‬ ‫کرده است‪.‬‬ ‫امنیتی‪ ،‬سیاســی و بین المللی برســد‪ ،‬ضمــن انکه قانون‬ ‫جدید مجلــس در یک ماه گذشــته این مســاله را تصریح و‬ ‫تصویب کرد که موضوع بررســی توافق باید با کمیســیون‬ ‫امنیت ملی و سیاست خارجی باشد‪ ،‬بنابراین بر همین اساس‬ ‫االن پیگیری هایی از ناحیه کمیسیون امنیت ملی و جمعی‬ ‫از نمایندگان با هیات رئیســه در حال انجام اســت که یک‬ ‫راهکاری پیدا شود که نقض قانون نشود‪.‬‬ ‫کمیســیون ویژه ای که می خواهد تشــکیل شود‬ ‫متشــکل از نمایندگان کمیسیون های تخصصی‬ ‫مجلس خواهد بود یا افراد سیاسی؟‬ ‫ســازوکار و راهکارهای مختلفی مطرح می شــود؛‬ ‫برخی نظرشــان این اســت کــه کمیســیون های مرتبط با‬ ‫موضوعات منــدرج برجــام نمایندگانی بــرای عضویت در‬ ‫کمیســیون ویــژه معرفــی کنند‪ ،‬مثــا کمیســیون امنیت‬ ‫ملی و سیاســت خارجــی مجلــس در موضوعــات امنیتی‬ ‫و سیاســی‪ ،‬کمیســیون قضایی و حقوقــی در موضوعات‬ ‫حقوقی‪ ،‬کمیســیون اقتصادی در موضوعــات اقتصادی‪،‬‬ ‫کمیسیون های انرژی در حوزه فنی نمایندگانی برای عضویت‬ ‫در کمیســیون ویژه معرفــی کنند‪ ،‬بنابراین افراد به تناســب‬ ‫موضوعات مندرج در برجــام انتخاب شــوند و ورود به این‬ ‫مســاله پیدا کنند‪ .‬راهکار دیگر ان اســت کــه توافقی بین‬ ‫فراکسیون های مجلس انجام شود و هر فراکسیونی باتوجه‬ ‫به جایگاهی که در مجلس شــورای اسالمی دارد افرادی را‬ ‫مطرح کنند و در واقع کمیســیون ویژه ترکیبی از نمایندگان‬ ‫فراکسیون های مجلس باشد‪.‬‬ ‫در واقــع راهکار دوم بــه انتخاب افراد سیاســی‬ ‫می انجامد؟‬ ‫بله‪ ،‬عمال همین می شود‪ .‬هر فراکسیونی افرادی‬ ‫را انتخاب می کند که بتواند رای بیاورد و در مجموع نیروهای‬ ‫مورد نظرش را مطرح می کند‪ ،‬راهکار سوم این است که در‬ ‫صحن افرادی کاندیدا شوند و انتخاب اعضای کمیسیون‬ ‫ویژه بر عهده نمایندگان باشد‪.‬‬ ‫اساسا به نظر شما طرح ایده تشکیل کمیسیون‬ ‫ویژه در مجلس برای بررسی موضوع برجام درست‬ ‫بود یا خیر؟‬ ‫من ان روز مرخصی بودم‪ .‬در نشست علنی مجلس‬ ‫شــورای اســامی حضور نداشــتم اما معتقدم ضرورتی به‬ ‫تشــکیل کمیســیون ویژه برای بررســی برجام نبــود چون‬ ‫کمیســیون امنیت ملی و سیاســت خارجــی مجلس طبق‬ ‫قانون ایین نامه داخلی مجلس و قانون الزام دولت به حفظ‬ ‫دستاورهای هســته ای باید این کار را انجام می داد‪ ،‬ضمن‬ ‫انکه می شد افرادی از کمیسیون های دیگر هم در جلسات‬ ‫بررسی کمیســیون امنیت ملی و سیاســت خارجی مجلس‬ ‫حضور پیدا کنند و کار بررســی توافق در ایــن جایگاه انجام‬ ‫شود‪ .‬کال نباید در حوزه وظایف مستقیم کمیسیون ها ورود‬ ‫می شــد‪ ،‬منتها ان روز بعد از توضیحات اقای دکتر ظریف‬ ‫و اقای دکتر صالحی در صحن علنی این مســاله بالفاصله‬ ‫مطرح شد و در این فضای این چنینی پیشنهاد مطرح شده‬ ‫به تصویب اکثریت نمایندگان رســید چون طبــق ماده ‪44‬‬ ‫ایین نامه داخلی مجلس می تواند درباره بررسی موضوعات‬ ‫مهم کمیسیون ویژه تشکیل دهد‪.‬‬ ‫فکر می کنید باتوجه به صحبت هایــی که اقایان‬ ‫عراقچی و صالحــی در کمیســیون امنیت ملی و‬ ‫سیاست خارجی مجلس انجام دادند‪ ،‬در مجموع‬ ‫نمایندگان قانع شدند یا خیر؟‬ ‫البته اعضای کمیسیون در حوزه های فنی و سیاسی‬ ‫به ویژه خطوط قرمز نظام جمهوری اسالمی ایران سواالتی‬ ‫داشتند و همه این موضوعات در جلساتی که بیش از هشت‬ ‫ساعت طول کشــید بحث شــد‪ .‬بحث کردن نمایندگان به‬ ‫معنای ان نبود که مخالف این مساله هستند‪ ،‬بلکه مسائلی‬ ‫وجود داشت که الزم بود بیشتر درباره انها توضیح داده شود‪.‬‬ ‫مباحث مطروحه برخی رفع ابهامات بود‪ ،‬برخی دوستان هم‬ ‫به هر صورت تامالتی داشــتند که می خواستند موضوعات‬ ‫مثال درباره لغو تحریم ها یا تعلیــق تحریم ها یا بحث بازدید‬ ‫از اماکن نظامی و امنیتی یا میزان دربردارندگی خطوط قرمز‬ ‫تبیین شده از ســوی مقام معظم رهبری در ســازوکار اجرای‬ ‫توافق بیشــتر باز شــود‪ .‬بحث اب ســنگین اراک و تزریق‬ ‫ســیمان یا بتن به قلب راکتــور اراک از دیگــر موضوعات‬ ‫مورد بحث بود که توضیحات خوبی داده شد‪ .‬اعضای تیم‬ ‫مذاکره کننده توضیح دادند که ان چیزی را که از قلب راکتور‬ ‫اراک بر می دارند و کنار می گذارند جای ان یک چیز دیگری‬ ‫در قالب بازســازی و طراحی مجدد قرار می گیــرد‪ .‬این کار‬ ‫هم برای ان اســت که نگرانی ‪ 5+1‬برای تولید ‪ 10‬کیلوگرم‬ ‫پلوتونیم در سال برطرف شود در واقع بعد از این کار راکتور‬ ‫اب ســنگین اراک تولید پلوتونیم دارد ولی نه برای استفاده‬ ‫تســلیحاتی‪ .‬ان هم که بتن در قلب راکتــور می ریزند به ان‬ ‫جهت است که انی که از دل راکتور اول بر می دارند جایش‬ ‫مسدود شود‪ ،‬البته کاربرد هم برای اینده ندارد ولی برای انکه‬ ‫استفاده مجدد نشــود داخل جایش بتن می ریزند‪ .‬بنابراین‬ ‫توضیحاتی که داده شد در موضوعات مختلف توضیحات‬ ‫خوبی بود‪ .‬دوستان فراکسیون های مختلف مجلس در این‬ ‫نشست ها امده بودند‪ ،‬ابهامات و سواالتی که داشتند مطرح‬ ‫کردند‪ .‬اکثریت اقایانی که انجا حضور داشتند از روند کلی و‬ ‫توضیحات راضی بودند‪ ،‬البته افرادی هم بودند که هنوز این‬ ‫نقدها را به نحوی داشتند‪.‬‬ ‫اینکه می گفتند ترجمه متن توافق ناقص بوده در‬ ‫جلسات بحث نشد؟‬ ‫بله‪ ،‬در صحن علنی مجلس سه شنبه ‪ 6‬مرداد تذکر‬ ‫داده شــد اما بعد از ظهر همان روز نزدیک ساعت ‪ 4‬ترجمه‬ ‫جدید وزارت خارجه که مورد تایید انها هم است امد و به دست‬ ‫اعضا رســید ‪ .‬ترجمه جدید ابهاماتی که درباره ترجمه قبلی‬ ‫مطرح می شد را ندارد‪ .‬در نهایت ترجمه جدید در کمیسیون‬ ‫امنیت ملی و سیاســت خارجی مجلس توزیع شد که ترجمه‬ ‫قابل قبولی است‪.‬‬ ‫ایــن ترجمــه بــه تایید چــه مرجعــی رســید که‬ ‫می فرمایید قابل قبول است؟‬ ‫هم وزارت خارجه ان را تایید کردند و دوســتانی که‬ ‫در زمینه زبان انگلیسی اشــنایی دارند ورود می کنند که این‬ ‫ ترجمه ایا ترجمه قبلی است یا ان طوری که اعالم شد مورد‬ ‫قبول و تایید است و می تواند نظرات نمایندگان را تامین کند‪.‬‬ ‫کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس‬ ‫یا کمیسیون ویژه بررسی های خود را درباره توافق‬ ‫هسته ای به صحن علنی ارائه می کنند؟‬ ‫طبعا باید گزارش به صحن هم ارائه و نهایتا مجلس‬ ‫متقاعد شــود‪ .‬حاال یک بحث دیگری هم است ایا مجلس‬ ‫مجلس‬ ‫مثلث | شماره ‪272‬‬ ‫عده ای مثل اقــای مطهری معتقدند که شــورای‬ ‫عالــی امنیت ملــی اصــا نبایــد بــه بررســی و‬ ‫تصمیم گیری درباره تایید یا رد توافق هســته ای‬ ‫ورود کند و فقط نظر مجلس شورای اسالمی باید‬ ‫مالک قرار گیرد‪ ،‬نظر شما چیست؟‬ ‫براســاس همان موضوع دو اصل ‪ 77‬و ‪ 125‬قانون‬ ‫اساسی در این موضوع صراحت وجود دارد و ان اینکه تمامی‬ ‫ معاهدات بین المللی که میان ایران و سایر کشورهاست باید‬ ‫به تصویب مجلس شورای اســامی برسند‪ ،‬نگاه دیگر انکه‬ ‫درست است که مصوبات شــورای عالی امنیت ملی به نظر‬ ‫مقام معظم رهبری می رسد ولی همیشه نگاه ایشان این بوده‬ ‫که قوانین در جای خود پا برجا باشند و به طور فراقانونی عمل‬ ‫نشود‪ ،‬ان هم قانون اساسی که چنین صراحت روشنی دارد‪،‬‬ ‫بنابراین برداشت این است که جایگاه واقعی رسیدگی به این‬ ‫مساله به رغم اینکه پرونده هسته ای در دستورکار شورای عالی‬ ‫امنیت ملی تعریف شده و این مرجع ان را دنبال کرده ولی چون‬ ‫چنین صراحتی در قانون اساسی است‪ ،‬بنابراین کار فرا قانونی‬ ‫یا عبور از قانون نباید انجام شود‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫می تواند ورود به جزئیات پیدا کند یا نه‪ ،‬فقط باید یک جواب‬ ‫بله یا خیر درباره برجام بدهد؟ ولی نهایتا انچه مطرح می شود‬ ‫ع‬ ‫درست است که طبق اصل ‪ 77‬و ‪ 125‬قانون اساسی هر نو ‏‬ ‫عهدنامه‏ ها‪ ،‬مقاوله‏ نامه‏ هــا‪ ،‬موافقت‏ نامه‏ ها و قراردادهای‏‬ ‫ی‬ ‫ی پیمان‏ ها ‏‬ ‫ن امضا ‏‬ ‫ن با سایر دولت ها و همچنی ‏‬ ‫ت ایرا ‏‬ ‫دول ‏‬ ‫س‬ ‫ب مجل ‏‬ ‫س از تصوی ‏‬ ‫یپ ‏‬ ‫ی بین الملل ‏‬ ‫مربوط ب ‏ه اتحادیه‏ هــا ‏‬ ‫شورای‏ اسالمی رسمیت پیدا می کند‪ .‬بنابراین صحن علنی‬ ‫مجلس باید در جریان گزارش کمیسیون امنیت یا کمیسیون‬ ‫ویژه قرار بگیرد و این گزارش را تایید کند تا توافق هسته ای‬ ‫قابلیت اجرا پیدا کند‪.‬‬ ‫ایا مجلس باید وارد جزئیات شــود یــا درباره رد یا‬ ‫تایید کلیات رای گیری کند‪ ،‬چــون کنگره امریکا‬ ‫نیز در نهایت فقط درباره پذیرش یا عدم پذیرش‬ ‫کلیات توافق رای گیری می کند؟‬ ‫فکر می کنم ان کمیســیونی که توافق را بررســی‬ ‫می کند بایــد نحوه ورود و شــیوه‬ ‫بحث را مشخص کند ولی برداشت‬ ‫من این است که در نهایت ما باید‬ ‫درباره کلیات توافق نظر بدهیم‪،‬‬ ‫به ایــن معنا که کلیــات توافق در‬ ‫برگیرنده منافع جمهوری اسالمی‬ ‫و خطــوط قرمــز مــورد اشــاره‬ ‫مقام معظم رهبــری و مصــوب‬ ‫مجلس شــورای اســامی است‬ ‫یا خیر؟‬ ‫اگر در جزئیات ورود شود‪،‬‬ ‫این مشکل پیش نمی اید‬ ‫که دوباره بایــد مذاکرات‬ ‫از سرگرفته شود تا درباره‬ ‫مــوارد تغییر یافته توافق‬ ‫صورت گیرد؟‬ ‫بلــه‪ ،‬هــم در مــوارد‬ ‫معاهدات بین المللی موضوعاتی‬ ‫مشــابهی داریم که طرف مقابل‬ ‫تایید می کند و ما نیــز در مجلس‬ ‫کلیات معاهده را بررسی می کنیم‪.‬‬ ‫اگر مغایر با خطــوط کلی و منافع‬ ‫کشــور نبود به شــکل کلی تایید‬ ‫می کنیــم‪ .‬ایــن موضــوع هم از‬ ‫این دست مســائل خواهد بود که‬ ‫مجلس در نهایت با قبول یا رد باید‬ ‫به جمع بندی برسد‪.‬‬ ‫مصوبــه مجلــس بعــد از‬ ‫تصویب نیاز نیســت به تایید شورای عالی امنیت‬ ‫ملی برود؟‬ ‫نهایتا باید نظام جمهوری اسالمی نظرش را اعالم‬ ‫کند‪ .‬نظام جمهوری اســامی دو نظر که نخواهد داشــت‪،‬‬ ‫طبعا یک نظر دارد و ان نظر را در پاسخ به طرف مقابل بیان‬ ‫می کند‪.‬‬ ‫می تواند این طور باشــد که شــورای عالی امنیت‬ ‫ملی بررســی کند و گزارش خود را به مجلس دهد‬ ‫تا مجلس نظــرش درباره کلیــات را با بلــه یا خیر‬ ‫مشخص کند؟‬ ‫ممکن اســت چنین ایــده ای هم مــورد عمل قرار‬ ‫بگیرد ولی هنوز بحثی نشده است چون کنگره امریکا برای‬ ‫بررسی برجام ‪ 2‬ماه را برای خود در نظر گرفته است ولی ما نیز‬ ‫زمان زیادی برای این موضوع داریم‪ .‬این هفته نمایندگان‬ ‫به حوزه انتخابیه می روند بعد که برگشــتند جزئیات بررســی‬ ‫برجام بیشتر روشن می شود‪ .‬اینکه شورای عالی امنیت ملی‬ ‫چگونه موضوعات را بررسی می کند و به جمع بندی می رسد از‬ ‫جزئیات ایین نامه داخلی ان اطالع زیادی ندارم ولی می تواند‬ ‫تفاهمی در مسائل این چنینی اتفاق بیفتد و هماهنگی هایی‬ ‫صورت بگیرد‪.‬‬ ‫ایا این اتفاق ممکن اســت بیفتد که شورای عالی‬ ‫امنیت ملی ایــن توافــق را تایید کنــد اما مجلس‬ ‫ردش کند؟‬ ‫فکر نمی کنم چنین مســاله ای پیش بیاید‪ .‬در این‬ ‫قضیه چراغ راه یا چشم انداز مورد نظر مجموعه نظام است‪.‬‬ ‫ط ترسیمی کلی است که توسط نظام تعیین شده و رهبری‬ ‫خ ‬ ‫معظم انقالب اسالمی بر ان صحه گذاشتند و تایید کردند‪،‬‬ ‫بنابراین نگاه جدابخشی در چنین مساله مهمی نباید باشد‪ ،‬به‬ ‫این معنا که هر قسمتی از نظام یک تصمیمی برای خودش‬ ‫بگیــرد و بنابراین تصمیــم باید بر هماهنگی درباره بررســی‬ ‫موضوع برجام باشــد ضمن انکه هر کدام می توانند وظیفه‬ ‫خود را انجام دهند امــا در کل باید بررسی هایشــان به یک‬ ‫سرانجام واحد منتهی شود چون مساله ما و دنیاست‪.‬‬ ‫ایــا اول نباید این توافــق در قالب یــک الیحه به‬ ‫مجلس تقدیم شــود تا بعد مجلس ان را بررســی‬ ‫کند؟‬ ‫این مســاله را هم برخــی همــکاران گاهی مطرح‬ ‫می کنند که دولت باید در قالب الیحه توافق جامع هسته ای‬ ‫را به مجلس شــورای اســامی بدهد‪ ،‬در مقابل بعضی هم‬ ‫نظرشان این اســت که وزیر امور خارجه در مجلس برجام را‬ ‫تقدیم مجلس کرد و این خود می تواند کافی باشد و نیازی به‬ ‫ارائه الیحه از طرف دولت نیست‪.‬‬ ‫باالخره مجلس الیحه یا طرح را بررسی می کند؟‬ ‫معموال روال کار ما این است اما گاهی درباره مسائل‬ ‫کالن کشوری که مطرح می شود‪ ،‬مجلس می تواند براساس‬ ‫ماده ‪ 44‬ایین نامه داخلی کمیسیون ویژه تشکیل دهد که ان‬ ‫موضوعات مهم را بررسی کند‪.‬‬ ‫یعنی وقتی مجلس بررســی کــرد در قالب طرح‬ ‫توافق را به رای می گذارد؟‬ ‫می توانــد‪ .‬مــاده ‪ 44‬قانــون‬ ‫ایین نامــه داخلی مجلس این اســت‬ ‫که بــرای بررســی موضوعــات مهم‬ ‫کمیســیون ویژه تشــکیل می شــود‪،‬‬ ‫یعنی بر همین اســاس اگــر ‪ 15‬نفر از‬ ‫نمایندگان درخواست دهند و مجلس‬ ‫تایید کند‪ ،‬این کمیسیون برای بررسی‬ ‫موضوع می تواند تشــکیل شــود و بر‬ ‫همین اساس این کمیسیون تشکیل‬ ‫شــد چون ان روز ‪ 15‬نفر از نمایندگان‬ ‫درخواســت کردند و بــه تایید اکثریت‬ ‫نمایندگان رسید‪.‬‬ ‫خودتــان پیش بینی تــان دربــاره‬ ‫توافق چیســت؟ در نهایت کلیات‬ ‫توافق در مجلس شــورای اسالمی‬ ‫رای می اورد یا خیر؟‬ ‫یک مقدار مســائل بــه اینده‬ ‫هم بر می گردد که ببینیم طرف مقابل‬ ‫چگونه عزمی بر انجام تعهداتش دارد‪.‬‬ ‫علی الظاهر این طور است‪ ،‬گرچه برجام‬ ‫در امریــکا بین دولــت و کنگره معطل‬ ‫است اما باید دید چطور می شود‪ ،‬برجام‬ ‫در کنگره و سنا رای می اورد یا اگر رای‬ ‫نیاورد طوری نشــود که رئیس جمهور‬ ‫اوبامانتواندازحقوتواستفادهکندیعنی‬ ‫باید ایــن امکان برایش وجود داشــته‬ ‫باشد که بتواند از حق وتو استفاده کند تا‬ ‫این توافق را به نمایندگان جمهوریخواه به عنوان نظر دولت‬ ‫بقبوالند‪ .‬این چیزی اســت که انها فعال دنبــال می کنند اگر‬ ‫این روند کار از ناحیه انها مثبت طی شــود و امریکایی ها در‬ ‫این قضایا به تعهداتشان عمل کنند و از طرح مسائل جدید یا‬ ‫چند گانه حرف نزنند‪ ،‬در این طرف ما نیز کلیات توافق جامع‬ ‫را با در نظر گرفتن منافع ملی و رعایت خطوط قرمز بررســی‬ ‫می کنیم و مراقبیم که در حد امکان ان مسائل مهم در برجام‬ ‫مورد توجه قرار گرفته باشد‪ .‬در کل به نظرم اگر انها عامل به‬ ‫تعهدات خود باشند کالن مجلس از کلیات برجام حمایت و‬ ‫انراتاییدمی کند‪،‬البتهممکناستبرخیهمکاراننماینده‪،‬‬ ‫نقد یا مخالفت هم با کلیات داشته باشند‪.‬‬ ‫یعنــی اول منتظر می مانیــد که کنگره و ســنا چه‬ ‫تصمیمی می گیرند‪ ،‬بعد کلیات توافق در مجلس‬ ‫شورای اسالمی به رای می گذاشته می شود؟‬ ‫عجله ای برای انکــه اول ما نظر بدهیــم نداریم‪.‬‬ ‫کارهای خود را انجام می دهیم و شاید بعد از انکه نظر کنگره‬ ‫و سنای امریکا اعالم شد‪ ،‬نظر مجلس شورای اسالمی هم‬ ‫اعالم شود‪.‬‬ ‫‪43‬‬ ‫ایران امروز‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫تو گو با عبدالله شهبازی‪ ،‬مســعود رضایی و جواد‬ ‫در این پرونده که شــامل ‪ 3‬گف ‬ ‫منصوری است مروری داشــتیم بر قراردادها و توافقنامه های تاریخ معاصر ایران‬ ‫و شــرایط عزت مند امروز ایران را با روزهــای ضعفش مقایســه کرده ایم‪ .‬طبیعتا‬ ‫بدترین شرایط در این سال ها مربوط به قاجاریه بوده که امتیازهای زیادی را نصیب‬ ‫خارجی ها کرده است‪.‬‬ ‫سیاست های ایران در‬ ‫سوریه عامل توافق وین‬ ‫گفت وگویمثلثباعبداللهشهبازی‬ ‫سیاست‬ ‫‪44‬‬ ‫مثلث | شماره ‪272‬‬ ‫گفت وگو ‪ :‬سید محمد سادات اخوی‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫اقــای شــهبازی! در تاریخ معاصــر قراردادهای‬ ‫مهمی در عرصه دیپلماسی به امضا رسیده است‪،‬‬ ‫از نظر جنابعالــی مهمترین ایــن قراردادها که در‬ ‫تاریخ ایران موثر بوده‪ ،‬کدام قراردادهاست؟‬ ‫ما در طول تاریخ معاصر توافق های تاریخی مهمی‬ ‫ داشــته ایم‪ ،‬همچنین مذاکرات پیچیده و مفصلی که اکثرا‬ ‫مذاکرات ســرحدی و مرزی بوده اســت‪ .‬مثال در نیمه اول‬ ‫سده نوزدهم میالدی پس از چند سال مذاکره میان ایران و‬ ‫عثمانی پیمان ارزنه الروم منعقد شد که تا پایان عمر عثمانی‬ ‫در پایه روابط دولتین قرار گرفت‪ .‬یکــی دیگر از نمونه های‬ ‫مهمدیپلماسیدرتاریخمعاصرمذاکراتیاستکهاحمدقوام‬ ‫(قوام السلطنه ) ‪ ،‬نخســت وزیر وقت‪ ،‬با دولت شوروی برای‬ ‫پایان دادن به خودمختاری فرقه دمکــرات اذربایجان‪ ،‬که‬ ‫مورد حمایت ارتش شوروی بود‪ ،‬در سال های ‪۱۳۲4-۱۳۲5‬‬ ‫با موفقیت انجام داد‪ .‬یک طرف این مذاکرات دولت قدرتمند‬ ‫اتحاد شــوروی زمان اســتالین بود و طرف دیگر ایران که از‬ ‫حمایت های نصفه و نیمه دولت های غربی برخوردار بود‪.‬‬ ‫بســیاری از مورخین نقش مهمی بــرای قوام در‬ ‫به ســرانجام رســیدن این مذاکرات قائلند‪ .‬شما‬ ‫جایگاه قــوام را در جریــان مذاکرات اســتقالل‬ ‫اذربایجان چگونه می بینید؟‬ ‫به نظر من احمــد قوام نقش اساســی در موفقیت‬ ‫ایران داشت و حمایت امریکا از ایران فرع بود بر دیپلماسی‬ ‫زیرکانه قوام‪ .‬یعنی‪ ،‬اگــر کار ایران با شــوروی به وخامت‬ ‫می گرایید امریکا نمی توانست کمک موثری به ایران بکند‬ ‫و این زیرکــی قوام بود که کار را به ســود ایــران تمام کرد‪.‬‬ ‫شــوروی ها به طور جدی قصد تجزیه ایران را نداشتند بلکه‬ ‫در پی گوشــمالی ایران بودنــد به دلیل رفتار دولت ســاعد‬ ‫مراغه ای‪ .‬یعنی‪ ،‬در فضایی که هنوز شوروی متحد امریکا و‬ ‫بریتانیا در جنگ جهانی دوم محسوب می شد و هنوز «جنگ‬ ‫سرد» اغاز نشده بود‪ ،‬دولت ساعد کمپانی های نفتی غربی‬ ‫را به ایران دعوت کرد و مذاکره با انها را به نمایش گذاشت‬ ‫و در مقابل با درخواست شوروی ها برای انعقاد قرارداد نفت‬ ‫شمال به شکلی اهانت امیز برخورد کرد‪ .‬در ان زمان شوروی‬ ‫به منابع نفتی شــمال ایران نیاز مبرم داشت برای بازسازی‬ ‫پس از جنگ‪ .‬به نظر من‪ ،‬رفتار دولت ساعد حساب شده و‬ ‫با برنامه کانون های معین در غرب بود برای ایجاد «جنگ‬ ‫ســرد» که اندکی بعد اغاز شــد و تا انحالل اتحاد شوروی‬ ‫حدود ‪ ۴۵‬سال سرنوشت جهان را رقم زد‪ .‬واکنش شوروی ها‬ ‫به رفتار دولت ساعد ماجرای اذربایجان بود‪ .‬قوام به عکس‬ ‫رفتاری زیرکانــه در پیش گرفت و رویه دوســتانه را با اتحاد‬ ‫شوروی اغاز کرد‪ .‬او عده ای از رهبران حزب توده را به عنوان‬ ‫وزیر وارد دولت خود کرد و اولین و تنها دولت ائتالفی تاریخ‬ ‫ایران با کمونیســت ها را تشــکیل داد‪ .‬برخــی چهره های‬ ‫سرشناس هوادار بریتانیا ‪ ،‬مانند سرلشکر حسن ارفع ‪ ،‬رئیس‬ ‫ستاد ارتش‪ ،‬را از مناصب برکنار کرد و سرانجام با این نمایش‬ ‫ابراز حسن نیت با استالین به توافق رسید و پذیرفت که امتیاز‬ ‫نفت شمال را به شوروی ها واگذار کند‪ .‬ولی او نهایی شدن‬ ‫اعطای امتیاز نفت شمال را منوط کرد به تصویب مجلس و‬ ‫مجلس نیز پس از خروج ارتش شوروی از ایران موافقتنامه‬ ‫فوق را ابطال کرد‪ .‬بنابراین‪ ،‬احمد قوام با زیرکی توانســت‬ ‫منافع ملی ایــران را تامین کند در حالی کــه ایران ان زمان‬ ‫کشــور ضعیف و تحت اشــغال خارجی بود و اگــر روابط با‬ ‫شــوروی به وخامت می گرایید حمایت دولت های امریکا و‬ ‫بریتانیا نیز نمی توانست کمکی به ایران بکند‪.‬‬ ‫عهدنامه های گلستان و ترکمانچای به عنوان نماد‬ ‫ننگ توافق های بین المللی شناخته می شود‪ ،‬این‬ ‫توافقات در چه شرایطی امضا شد؟‬ ‫در زمان انعقاد بســیاری از توافق ها و قراردادهای‬ ‫ایران با قدرت های بــزرگ ما در موضع ضعــف بودیم‪ .‬در‬ ‫قرارداد گلستان و ســپس ترکمانچای ما در جنگ با روسیه‬ ‫شکســت خورده بودیم و چاره ای نداشــتیم بــه جز تمکین‬ ‫در برابر شــروط روســیه تزاری‪ .‬در ایــن قراردادهــا‪ ،‬که با‬ ‫میانجی گری موذیانه بریتانیا انجام شد‪ ،‬طبعا مجبور بودیم‬ ‫شــروط تحمیلی از ســوی قدرت برتر را بپذیریــم و امتیاز‬ ‫بدهیم‪ .‬قرارداد از موضع ضعف و از سر ناچاری همین است‪.‬‬ ‫در دوران اخیر نیز این گونه قراردادهای یک طرفه‬ ‫بسته شده است؟‬ ‫بله‪ .‬پس از شکســت در جنــگ اول خلیج فارس‪،‬‬ ‫صدام بــرای بقای خود «بازرســی هــر جا‪ ،‬هر زمــان» را‬ ‫پذیرفت‪ .‬یعنی‪ ،‬غربی ها مجاز بودند به هر مکانی که مظنون‬ ‫می شدند که محل اختفای سالح هســته ای است‪ ،‬بدون‬ ‫ارائه دلیل و مستند‪ ،‬بازرسی کنند‪ .‬دولت هایی که در موضع‬ ‫ضعف و شکســت هســتند مجبور به تن دادن به این گونه‬ ‫توافق ها هستند‪.‬‬ ‫وضعیــت دیپلماســی ایرانــی پیــش از انقالب‬ ‫اسالمی چگونه بود؟‬ ‫در نیمه دوم سده نوزدهم میالدی ایران در موضع‬ ‫ضعف بود و در اوایل سده بیستم این ضعف به اوج رسید‪ .‬در‬ ‫جریان جنگ جهانی اول (‪ )۱۹14-۱۹18‬چند دولت بزرگ‬ ‫فروپاشــیدند‪ .‬امپراتوری قدرتمند هابســبورگ (اتریش)‪،‬‬ ‫مثلث | شماره ‪272‬‬ ‫نئوکان امریکایــی (حامیان جرج بوش و نتانیاهو) اســت‪،‬‬ ‫توافق وین را «فاجعه برای خاورمیانه» خواند‪ .‬این تعبیر را‬ ‫نتانیاهو نیز به کار برده است‪.‬‬ ‫دالیل پیروزی ایران چیست؟ ایا صرفا دیپلماسی‬ ‫توانســت ما را به این پیــروزی برســاند یا عوامل‬ ‫دیگری موثر بودند؟‬ ‫پیروزی هســته ای به دلیل اقتدار ما به دست امد‪.‬‬ ‫سیاست درســت ما در مساله ســوریه منجر به برتری ما شد‬ ‫و بازنده ســعودی ها بودند که جنگ داخلی سوریه را به راه‬ ‫انداختند‪.‬‬ ‫دو عامل دیگر به پیروزی سیاســت ایران در ســوریه‬ ‫و پیروزی هســته ای ایران کمک کرد‪ .‬یکی شــکاف میان‬ ‫دولت های امریکا و اسرائیل اســت در دوران اوباما که در‬ ‫مساله پرونده هسته ای ایران به اوج رسید‪ .‬این اختالف بین‬ ‫دولت های اوباما و نتانیاهو شاید بتوان گفت بی سابقه است‬ ‫در تاریخ روابط امریکا و اســرائیل‪ .‬این شکاف خیلی‫ خیلی‬ ‫واقعی و جدی است‪‬.‬‬ ‫تحــول دیگــر‪ ،‬تعمیــق شــکاف میــان دو جنــاح‬ ‫در امریکاســت‪ :‬جناح مداخله گــرا که خواســتار معطوف‬ ‫کردن سیاســت خارجی امریکا به مداخله نظامی به ویژه در‬ ‫خاورمیانه است و جناح مخالف مداخله گرایی نظامی‪ .‬این‬ ‫شکاف نیز خیلی جدی و بی سابقه اســت در تاریخ امریکا‪.‬‬ ‫عامل مهمــی که این شــکاف را تعمیق کرد بحــران مالی‬ ‫امریکاســت که در اواخر دولت جورج بوش پدیدار شــد و‬ ‫سیاست های نظامی گرایانه دولت بوش مسبب ان بود‪.‬‬ ‫اوباما از ســال ‪ ۲۰۰۳‬یعنــی از زمانی که ســناتور بود‬ ‫به عنوان یکی از سخنگویان موج مخالفت با سیاست های‬ ‫مداخله گرایانه نظامی دولت بوش شناخته می شد‪ .‬سناتور‬ ‫چاک هیــگل‪ ،‬از حزب جمهوریخــواه‪ ،‬نیز ماننــد اوباما از‬ ‫سال ‪ ۲۰۰۳‬از مخالفان سیاست های بوش در سنای امریکا‬ ‫بود‪ .‬به همین دلیــل اوباما‪ ،‬هیگل را به عنــوان وزیر دفاع‬ ‫منصوب کرد که کمی بعــد به دلیل مخالفت و کارشــکنی‬ ‫شدید البی اسرائیل استعفا داد‪ .‬در ســال ‪ ۲۰۰۸‬مخالفت‬ ‫با دکترین نظامی گرایانه جورج بوش به اوج رســید و منجر‬ ‫به پیروزی اوباما در انتخابات ریاست جمهوری امریکا شد‪.‬‬ ‫اوباما به وعده های انتخاباتی خود عمل کرد و پس از خارج‬ ‫کردن اخرین نیروهــای نظامی امریکا از عــراق در ‪ ۲۸‬مه‬ ‫‪ ۷ / ۲۰۱۴‬خــرداد ‪ ۱۳۹۳‬در اکادمی نظامی وســت پوینت‬ ‫ســخنرانی مهمی ایراد کرد و پایان دکتریــن مداخله گری‬ ‫خارجی را اعالم کــرد‪ .‬اوباما خطاب بــه فار غ التحصیالن‬ ‫اکادمی نظامی وســت پوینت گفت‪«« :‬شــما اولین دوره‬ ‫فارغ التحصیــان [اکادمــی نظامی وســت پوینت] بعد از‬ ‫‪ 11‬سپتامبر [‪ ]۲۰۰۱‬هســتید که پس از اتمام تحصیل به‬ ‫عراق یا افغانستان اعزام نمی شوید‪ ».‬اوباما شروع دورانی‬ ‫جدید را در تاریخ امریکا اعالم کرد کــه باید به ماجراجویی‬ ‫نظامی در خارج پایان داد و بــا بهره گیری از تمامی منابع به‬ ‫حل مشــکالت داخلی پرداخت‪ .‬ســخنرانی اوباما‪ ،‬که نام‬ ‫ان را گذاشته‫ام «دکترین وســت پوینت اوباما»‪ ،‬در مقابل‬ ‫«دکتریــن جورج بــوش»‪ ،‬با واکنش خشــم الود و شــدید‬ ‫البی های نظامی گرا در امریکا مواجه شد و شبکه فاکس نیوز‬ ‫این سخنرانی را «ری ست کردن سیاست خارجی امریکا» ‬ ‫نامید‪ .‬واکنش کانون های نظامی گرا و خاورمیانه محور به‬ ‫دکترین وست پوینت سقوط شهر دو میلیون نفری داعش به‬ ‫دست گروهی کم اهمیت به نام داعش در ‪ ۱۰‬ژوئن ‪/۲۰۱۴‬‬ ‫‪ ۲۰‬خرداد ‪ ۱۳۹۳‬بود یعنی ‪ ۱۲‬روز پس از ســخنرانی اوباما‬ ‫و اعالم دکترین پایان مداخله گرایــی‪ .‬خب‪ ،‬این تحوالت‬ ‫خیلی عجیب و بی سابقه است در تاریخ امریکا و جهان‪‬.‬‬ ‫به یقین عــرض می کنم که مقاومت ایــران در جنگ‬ ‫داخلی سوریه ســبب شد که سیاســت های نظامی گرایانه‬ ‫طرف مقابــل به بن بســت برســد‪ .‬در اوت ‪ ۲۰۱۳‬با پخش‬ ‫ویدئوهایی در شبکه یوتیوب موجی در جهان ایجاد کردند‬ ‫که گویا حکومت سوریه مردم را با سالح شیمیایی در حومه‬ ‫دمشق کشته اســت و خواســتار حمله نظامی قدرت های‬ ‫غربی به سوریه شدند‪ .‬چیزی شــبیه به انچه در لیبی اتفاق‬ ‫افتاد‪ .‬گستردگی فشار افکار عمومی سبب شد که دولت های‬ ‫بریتانیــا و امریکا حمله نظامی به ســوریه را منــوط به رای‬ ‫مجلس کنند‪ .‬ابتدا بریتانیا و بعد امریکا خود را کنار کشیدند‬ ‫زیرا اکثر اعضــای پارلمان حاضــر نبودند مســئولیت این‬ ‫ماجراجویی نظامی را بپذیرند‪ .‬از این زمان است که سرکشی‬ ‫و خودســری ال ســعود و باند نتانیاهو در منطقه خیلی نمود‬ ‫پیدا کرد‪ .‬از این زمان است که درستی سیاست های ایران‬ ‫در ســوریه به اثبات رسید‪ .‬از ســپتامبر ‪ ۲۰۱۳‬به بعد‪ ،‬یعنی‬ ‫از زمانی که طرح لشکرکشــی غرب به ســوریه عقیم ماند‪،‬‬ ‫گام به گام درستی سیاســت ایران در خاورمیانه ثابت شد و‬ ‫همین پیروزی ما را به توافق هســته ای در وین رســانید‪ .‬با‬ ‫پیروزی وین ما وارد باشگاه بیست و چند کشور جهان شدیم‬ ‫که دارای صنعت غنی سازی هسته ای است ان هم به طور‬ ‫قانونی‪ .‬این دستاورد بزرگی است برای ایران‪.‬‬ ‫جــدا از اعتقاد شــما به پیــروزی هســته ای‪ ،‬ایا‬ ‫خوشحالی کردن باعث نمی شود که طرف مقابل‬ ‫بخواهد در مرحله اجرا بیشتر به ما فشار وارد کند؟‬ ‫به نظر شــما در فضای بین المللی اینگونه رفتارها‬ ‫به نفع ماست؟‬ ‫چرا نبایــد اعــام کنیم کــه توافق ویــن پیروزی‬ ‫سیاســت های ایران اســت؟ همــه ایــن را می داننــد‪ .‬به‬ ‫مطبوعات اســرائیل و امریکا و اروپای غربی و کشورهای‬ ‫عربــی نــگاه کنیــد‪ .‬مســاله خیلــی روشــن اســت‪ .‬باید‬ ‫تاکید کنم کــه این پیــروزی محصول درایت و اســتواری‬ ‫مقام معظم رهبری است در فضایی که بسیار الوده و متالطم‬ ‫و پر از شبهه و تبلیغات منفی بود‪ .‬اگر فرد دیگری بود در برابر‬ ‫فشار سنگین تبلیغاتی در مساله سوریه عقب نشینی می کرد‪.‬‬ ‫این رهبری بودند که استوار ایستادند و حفظ تمامیت ارضی‬ ‫ســوریه و پیروزی ایران و متحدان ایران را ســبب شــدند‪.‬‬ ‫به نظر من باید سیاست صدا و سیمای جمهوری اسالمی در‬ ‫این زمینه رویکرد درستی بیابد‪ .‬تا انجا که من توجه کرده ام‬ ‫رویکرد تبلیغاتی شــبکه هایی مثل بی‪ .‬بی‪ .‬ســی فارسی به‬ ‫توافق وین منفی اســت یعنی تالش می کننــد اهمیت این‬ ‫دســتاورد را کاهش دهند‪ ،‬و از ابتدا خیلی اشــکار بود این‬ ‫رویکرد منفی بی بی سی اســت‪ .‬چرا؟ چرا دستگاه تبلیغاتی‬ ‫ما باید ایــن پیروزی را نبیند و ان قدر شــبهه ایجــاد کند که‬ ‫مردم بی تفاوت شوند و حالوت این دســتاورد بزرگ ایران‬ ‫را نچشند و حتی بخشی از نخبگان سیاســی ما دچار ابهام‬ ‫و دلسرد شوند؟ ‬ ‫شــما به احمد قــوام اشــاره کردید کــه توافق با‬ ‫شــوروی را منوط به نظر مجلس کــرد و با همین‬ ‫ ترفند پیروز شد‪ .‬ایا دولت می تواند از ابزار تصویب‬ ‫سیاست‬ ‫دولت پادشــاهی المان‪ ،‬امپراتوری تــزاری و دولت مقتدر‬ ‫عثمانی در پایان جنگ جای خود را به جمهوری های جدید‬ ‫دادند‪ .‬در قلمرو دولت عثمانی‪ ،‬یعنی منطقه ای که اکنون‬ ‫دولت های سعودی و عراق و ســوریه و اسرائیل قرار دارد‪،‬‬ ‫دولت های جدید تاســیس شــد‪ .‬یعنی‪ ،‬قدرت هــای پیروز‬ ‫در جنگ جهانی خاورمیانه را میان خود تقســیم کردند‪ .‬در‬ ‫جنگ جهانی اول ایران بی طرف بود ولی بسیار اسیب دید‪.‬‬ ‫بخش مهمی از جمعیت ایران در اثر قحطی بزرگ و بیماری‬ ‫انفلوانزا‪ ،‬که بــه دلیل حضور ارتش بریتانیا در ایران شــایع‬ ‫شــد‪ ،‬جان خود را از دســت دادند‪ .‬ایران چنان ضعیف بود‬ ‫که در کنفرانس لوزان‪ ،‬که از نوامبــر ‪ ۱۹۲۲‬تا ژوئیه ‪۱۹۲۳‬‬ ‫برگزار شــد‪ ،‬هیات نمایندگی ایران را نپذیرفتند در حالی که‬ ‫هیــات نمایندگی اقلیــت کوچکی چون اشــوری ها‪ ،‬که با‬ ‫تحریک انگلیسی ها مدعی تاسیس دولت باستانی اشور در‬ ‫خاک ایران و عثمانی بودند‪ ،‬به کنفرانس لوزان راه یافتند‪.‬‬ ‫در ان زمان هدایــت دیپلماســی ایران با سیاســتمدارانی‬ ‫چون میرزا حســن خان مشــیرالدوله و محمدعلی فروغی‬ ‫(ذکاءالدوله) بود ولی زیرکی یــا کاردانی این و ان دولتمرد‬ ‫تاثیری در وضع ایران نداشت‪.‬‬ ‫در زمان جنگ جهانی دوم نیز بــاز ایران بی طرف بود‬ ‫و در همین زمــان «کنفرانس تهــران» با حضــور رهبران‬ ‫ســه قدرت بزرگ متفق‪ ،‬اســتالین و چرچیل و روزولت‪ ،‬در‬ ‫تهران برگزار شد‪ .‬ولی ایران انقدر کم اهمیت بود که چرچیل‬ ‫و روزولت به دیدار شاه ایران نیامدند و تنها استالین به دیدار‬ ‫محمدرضا شــاه جوان در کاخ مرمر رفت‪ .‬ما در چنین وضع‬ ‫تحقیرامیزی بودیم‪.‬‬ ‫وضعیت مواجهه و دیپلماســی ایــران در پرونده‬ ‫هسته ای چگونه بوده است؟‬ ‫در بحث هســته ای مــا دوران پرفراز و نشــیبی را‬ ‫پشت سر گذاشتیم‪ .‬این دوران در واقع از صفر شروع شد‪.‬‬ ‫یعنی قدرت های بزرگ حاضر نبودند بــه هیچ وجه ایران را‬ ‫به عنوان دارنده انرژی هسته ای و دارنده حق غنی سازی به‬ ‫رسمیت بشناسند‪ .‬این فرایند دورانی مدید به درازا کشید تا‬ ‫سرانجام در توافق وین (‪ ۱۴‬ژوئیه ‪ )۲۰۱۵‬حق هسته ای ما‬ ‫به رسمیت شناخته شد و در ‪ 20‬ژوئیه قطعنامه ‪ 2231‬در تایید‬ ‫این توافق در شورای امنیت سازمان ملل به تصویب رسید‪.‬‬ ‫«برجام» وین (نام ســند توافق وین‪ .‬مخفف «برنامه‬ ‫جامع اقــدام مشــترک») در دیپلماســی ایران پیــروزی و‬ ‫دســتاورد بی نظیری محســوب می شود‪ .‬اســم این واقعه‬ ‫را «پیــروزی وین » می گــذارم زیرا پیامد نبردی اســت که‬ ‫سرانجام با پیروزی سیاســت های منطقه ای ایران به سود‬ ‫ایران انجامید‪.‬‬ ‫ســال گذشــته‪ ،‬در گفت وگوی تیــر ‪ ۱۳۹۳‬در برنامه‬ ‫«راز»‪ ،‬به صراحت گفتم که سیاســت جمهوری اســامی‬ ‫ایران در مساله سوریه را درخشان ترین سیاست سی و پنج‬ ‫ساله پس از انقالب می دانم‪ .‬توافق وین محصول مستقیم‬ ‫پیروزی این سیاست بود‪.‬‬ ‫ســه یا چهار ســال پیش فضای بســیار ســنگینی در‬ ‫مساله سوریه وجود داشت‪ .‬معارضین سوری را‪ ،‬که امروزه‬ ‫دست شان رو شده‪ ،‬به عنوان «مردم سوریه» و «نیروهای‬ ‫دموکرات و ازادیخواه» معرفی می کردند که علیه حکومت‬ ‫بشار اسد قیام کرده اند‪ .‬در چنین فضای سنگینی جمهوری‬ ‫اسالمی ایران سیاست دفاع تمام قد از تمامیت ارضی سوریه‬ ‫را اتخاذ کرد‪ .‬برخــی گروه ها و جناح ها و شــخصیت های‬ ‫سیاســی ایران نیز به تدریج به ســمت مخالفان بشــار اسد‬ ‫متمایل شدند ولی جمهوری اسالمی ایران سیاست درست‬ ‫و اصولی خود را در جنگ داخلی تحمیل شده بر سوریه ادامه‬ ‫داد‪ .‬اخیرا در یکــی از بحث هایم گفتم که اگــر ما رهنمود‬ ‫بعضی از دوســتان داخلی را گوش می کردیم االن به جای‬ ‫وین باید در مهاباد در حال مذاکره با داعش بودیم‪ .‬اکنون‬ ‫نشریه ویکلی اســتاندارد‪ ،‬که یکی از مهمترین ارگان های‬ ‫‪1‬‬ ‫توافق وین پایانی بود بر ‪ 12‬سال کش و قوس‬ ‫دیپلماســی ایران و غرب‪ 12 .‬ســالی کــه روزهای‬ ‫مختلفی بــه خــود دیــد‪ ،‬از تعلیق در ســال ‪ 82‬تا‬ ‫تکمیل چرخه سوخت در ‪ 20‬فروردین ‪ .85‬تیم های‬ ‫دیپلماتیک هفت کشــور قدرتمند دنیــا‪ ،‬در نقاط‬ ‫مختلف جهان گردهم می امدنــد تا راهکاری برای‬ ‫پیروزی دیپلماســی بجوینــد‪ .‬در طول ‪ 12‬ســال‬ ‫تعداد چند ده ســانتریفیوژ ایران به بیســت هزار‬ ‫رســید و اخر ســر به شــش هزار عدد کاهش پیدا‬ ‫کرد‪ .‬ســرانجام همه این روزها‪ ،‬توافقــی بود که در‬ ‫‪ 23‬تیرماه به دست امد‪ .‬برخی این توافق را توافقی‬ ‫تاریخی می دانند‪ .‬به همین منظور به ســراغ اقای‬ ‫عبدالله شهبازی‪ ،‬محقق تاریخ رفتیم تا نظر ایشان‬ ‫را درباره توافقات تاریــخ معاصر ایران و جایگاه این‬ ‫توافق در میان انها جویا شویم‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪45‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪46‬‬ ‫مثلث | شماره ‪272‬‬ ‫سیاست‬ ‫مجلس به گونه ای اســتفاده کرد که قــوام از ان‬ ‫بهره برد؟‬ ‫توافــق وین توافق مثبتی اســت و ایــن توافق در‬ ‫اختیار مجلس ما گذاشته شده اســت برای مقابله با کنگره‬ ‫که اگر احیانــا کنگره توافق را تصویــب نکرد‪ ،‬مجلس هم‬ ‫تصویب نکند‪ .‬مجلس ما اجازه دســتکاری در متن ســند را‬ ‫ندارد‪ .‬کنگره امریکا هم اجازه دستکاری ندارد‪ .‬یا باید قبول‬ ‫کنند یا رد کنند‪ .‬البته قطعا هم کنگــره امریکا قبول می کند‬ ‫هم مجلس ایــران‪ .‬در حال حاضر در مقطعی هســتیم که‬ ‫باید از ابزار مجلس اســتفاده کنیم برای مقابله با کنگره که‬ ‫اکثریتش جمهوریخواه هستند و البی اسرائیل و ال سعود‬ ‫در انجا مقتدرند‪.‬‬ ‫ایــا در کنگره امریــکا و جمهوریخواهــان درباره‬ ‫پرونده هسته ای ایران یک نظر واحد و یکپارچگی‬ ‫وجود دارد؟‬ ‫جمهوریخواهان یکدســت نیســتند‪ .‬دموکرات ها‬ ‫هم یکدست نیستند‪ .‬پدیده جدیدی که در ارایش نیروهای‬ ‫سیاســی امریکا رخ داده همین اســت یعنی تقسیم شدن‬ ‫دو حــزب اصلــی دموکــرات و جمهوریخواه بــه دو جناح‬ ‫مخالف و موافــق مداخله گرایی نظامــی در خاورمیانه‪ .‬در‬ ‫ماجرای موکول کردن لشکرکشی به ســوریه به نظر کنگره‬ ‫در اوت‪ -‬ســپتامبر ‪ ۲۰۱۳‬شــاهد بودیم که بخش مهمی از‬ ‫جمهوریخواهان علیه دخالت نظامی در سوریه نظر دادند و‬ ‫به این دلیل رای گیری در کنگره منتفی شد‪ .‬حتی فردی مثل‬ ‫سناتور تد کروز که از نامزدهای مطرح حزب جمهوریخواه‬ ‫است برای انتخابات ریاست جمهوری نوامبر ‪ ۲۰۱۶‬مخالف‬ ‫دخالت نظامی در ســوریه بود‪ .‬ســناتور راند پل نامزد دیگر‬ ‫مطرح در حــزب جمهوریخواه اســت که شــهرت یافته به‬ ‫دلیل مواضعش علیه اعــاده دکترین مداخله گرایانه جورج‬ ‫بوش و علیه مداخله گرایــی نظامی‪ .‬حتی جب بوش‪ ،‬برادر‬ ‫جورج بوش‪ ،‬که او نیــز نامزد مطرح حــزب جمهوریخواه‬ ‫است برای ریاست جمهوری و مورد حمایت جدی نئوکان ها‬ ‫و افرادی مانند هنری کیسینجر‪ ،‬که پدر معنوی این جریان‬ ‫مداخله گرایــی در خاورمیانه محســوب می شــود‪ ،‬جرات‬ ‫نمی کند به صراحت از سیاســت های برادرش جورج بوش‬ ‫دفاع کنــد و در تبلیغات خــود یکی به نعل می زنــد یکی به‬ ‫میخ‪ .‬یعنی مشــاورانش به او گفته اند که حمایت صریح از‬ ‫دکترین جرج بوش سبب ریزش ارای می شود‪ .‬وضع اینطور‬ ‫اســت در امریکا‪ .‬وضع بی سابقه ای اســت که تحلیل نو و‬ ‫ساختارشکنانه را می طلبد با اتکا بر نقش یکایک کانون های‬ ‫قدرت داخلی‪.‬‬ ‫در بریتانیا نیز همین وضع است‪ .‬دولت دیوید کامرون‬ ‫رهبر حزب محافظه کار بریتانیا به شــدت وابســته است به‬ ‫کانون های نظامی گرایــی که تونی بلر‪ ،‬رهبــر وقت حزب‬ ‫کارگر‪ ،‬نیز نماینده سیاسی انها بود‪ .‬ولی همین کامرون در‬ ‫اوت ‪ ۲۰۱۳‬و جنجال ویدئوهایی مدعی کشتار شیمیایی در‬ ‫حومه دمشــق‪ ،‬جرات نکرد دخالت نظامی کند‪ .‬مجبور شد‬ ‫منوط کند به رای مجلس که رای نیاورد‪ .‬در اوت‪ -‬سپتامبر‬ ‫‪ ۲۰۱۳‬دولت اوالند در فرانســه تنها دولتــی بود که مصمم‬ ‫بود در حمله نظامی به سوریه‪ .‬االن در بریتانیا شاهد ظهور‬ ‫پدیده ای بنام جرمــی کربین در حزب کارگر هســتیم یعنی‬ ‫کسی که از البی های شــناخته شــده قدرت نیست و علیه‬ ‫سیاست های لیبرال‪ -‬امپریالیستی تونی بلر است و شانس‬ ‫باالیی دارد برای انتخاب شدن به عنوان رهبر حزب کارگر‪.‬‬ ‫چه جرمی کربین پیروز شود چه نشود این واقعه زلزله‬ ‫سیاسی است در تاریخ بریتانیا و اربابان زر و زور را در بریتانیا‬ ‫به وحشــت انداخته اســت‪ .‬اینها «پدیده» هســتند یعنی‬ ‫حوادثی نامنطبق با سیر عادی رقابت های سیاسی در جهان‬ ‫غرب؛ تحوالتی عجیب و نو که تحلیل های نو و غیرتکراری‬ ‫را می طلبنــد‪ .‬ما باید این تحوالت را خیلی دقیق بشناســیم‬ ‫و دنبال کنیم‪ .‬دنیا در مقطع تاریخی عجیبی قرار دارد‪.‬‬ ‫مقاومتواژه گمشدهدیپلماسی‬ ‫در دوران قاجار‬ ‫گفت وگویمثلثبامسعودرضایی‬ ‫زکیه جهاندیده‬ ‫خبرنگار‬ ‫اقــای رضایــی! در تاریــخ معاصر ایران شــاهد‬ ‫بوده ایم که قراردادهای زیادی به امضا رســیده که در‬ ‫تاریخ ایران تاثیرگذار بوده است‪ .‬می خواستیم مروری‬ ‫داشته باشیم بر تاریخ دوران قاجار و شرایط ان دوران‬ ‫که منجر به امضای توافقات می شد‪.‬‬ ‫ایران کال در حدود دوره دویســت ســال گذشــته‬ ‫قراردادهایی را در زمینه های مختلف با کشورهای گوناگون‬ ‫به خصــوص ابرقدرت های زمان خودش ماننــد انگلیس و‬ ‫روســیه داشــته که در عمده انها حقوق ملت ایــران تا قبل‬ ‫پیروزی انقالب اســامی و برپایی نظام جمهوری اسالمی‬ ‫نادیده گرفته شــده و زیرپا گذاشــته شــده اســت‪ .‬اگر ما‬ ‫بخواهیم مروری داشته باشیم بر این قراردادها‪ ،‬مهمترین‬ ‫انها عهدنامه گلستان اســت که بعد از ‪ 10‬سال جنگ میان‬ ‫ایران و روســیه‪ ،‬ســرانجام ایران این عهدنامه را امضا کرد‬ ‫که در ان بخش مهمی از ســرزمین های شمالی خودش را‬ ‫در منطقه قفقاز و داغستان از دست داد و به دنبال ان هم در‬ ‫جنگ های بعدی که با روســیه داشت عهدنامه ترکمنچای‬ ‫به امضا رســید که به مراتب بدتر از عهدنامه گلستان بود‪.‬‬ ‫اینجا هم بخشی از سرزمین های خودش را در منطقه قفقاز‬ ‫از دست داد‪.‬‬ ‫ایا قراردادهای امضا شده‪ ،‬حاصل یک بده بستان‬ ‫دیپلماتیک بوده یا تحمیل یک جانبه؟‬ ‫این قراردادها عمدتا تحمیلی بود‪ .‬قوای ایران در‬ ‫جنگ شکست خورده بود و قوای روســیه تا مناطق داخلی‬ ‫ایران نفوذ کرده بودند و حتی در دوره جنگ های دوم ایران و‬ ‫روس تا تبریز هم پیش امده بودند و بنابراین برای ایران هیچ‬ ‫اورده ای نداشت‪ .‬هر انچه بود به ضرر ایران بود‪.‬‬ ‫در عهدنامه ترکمنچای همچنین قاعده کاپیتوالسیون‬ ‫را هم می پذیرند یعنــی یک تحمیل سیاســی و قضایی هم‬ ‫بر ایران وارد می شــود‪ .‬البتــه در اینجا روس هــا هم اعالم‬ ‫می کنند که از این به بعد از به پادشــاهی رسیدن اوالد ذکور‬ ‫عباس میرزا حمایت می کنند به این ترتیــب خاندان قاجار و‬ ‫سلسله پادشاهی قاجار تحت حمایت یک دولت خارجی قرار‬ ‫می گیرد‪ .‬این یک قرارداد بســیار منفی برای ایران است‪ .‬ما‬ ‫در دوره قاجار یکسری قرارداد هایی را هم داریم که عمدتا بر‬ ‫مبنای رشوه دهی به پادشــاه‪ ،‬صدراعظم و مقامات ذی نفوذ‬ ‫بوده اســت‪ .‬یعنی گذشــته از عهدنامه هــای ترکمنچای و‬ ‫گلستان که بر مبنای فشار نظامی بیگانه صورت گرفت یک‬ ‫تعداد قرارداد دیگری هم هســت که بر مبنای رشوه صورت‬ ‫می گیرد‪.‬‬ ‫یکی از قراردادهای مهم دوران قاجار به مناقشات‬ ‫بر ســر حاکمیت هرات برمی گردد‪ .‬اگر می شــود‬ ‫شرایط وقوع ان را توضیح دهید‪.‬‬ ‫بلــه‪ .‬معاهــده پاریــس که مربــوط به مناقشــات‬ ‫حاکمیت هرات است بر اساس فشار نظامی انگلیس اتفاق‬ ‫افتاده اســت‪ .‬موضوع معاهده پاریس دربــاره حاکمیت بر‬ ‫هرات بوده است‪ .‬هرات و بخش هایی از افغانستان کنونی‬ ‫در ابتدای دوره قاجار و از زمان صفویــه در حاکمیت ایران‬ ‫بود‪ ،‬اگرچه عمدتا دست به دست می شــد اما عمدتا تحت‬ ‫حاکمیت ایران بودند‪ .‬تا حوالی ســال ‪ 1850‬میالدی که‬ ‫حاکم افغانســتان در زمــان ناصرالدین شــاه از حاکمیت‬ ‫ایران ســرپیچی می کند‪ .‬ناصرالدین شــاه عموی خودش‬ ‫حسام الســلطنه را بــرای ســرکوب حاکــم هرات بــه انجا‬ ‫می فرســتد در اســتانه پیروزی کامل قوای ایران بر حاکم‬ ‫متمرد هرات‪ ،‬انگلیســی ها کــه حاکم هــرات را تحریک‬ ‫کرده بودند و قصد داشــتند به نحوی هرات را از ایران جدا‬ ‫بکنند در منطقــه خلیج فارس با قوای نظامی خودشــان به‬ ‫بوشهر و خرمشــهر حمله می کنند‪ .‬تحت این فشار نظامی‬ ‫ناصرالدین شــاه می پذیرد که بــه قوای ایرانــی در هرات‬ ‫دستور عقب نشــینی بدهد و در نهایت در معاهده ای که در‬ ‫سال ‪ 1857‬معروف به معاهده پاریس بین ایران و انگلیس‬ ‫به امضــا می رســد‪ ،‬ایــران از حاکمیت خودش بــر هرات‬ ‫چشم پوشی می کند‪ .‬این هم قراردادی در زمان قاجار است‬ ‫که با فشار نظامی صورت می گیرد‪.‬‬ ‫تجزیه منطقه سیســتان نیز در دوره ناصر الدین‬ ‫شاه اتفاق افتاده اســت و بخش عظیمی از خاک‬ ‫‪2‬‬ ‫این روزها دیپلماسی ایرانی و توافق ایران نقل‬ ‫اکثر محافل اســت‪ .‬برخــی توافق به دســت امده‬ ‫را صرفا ناشــی از تیم قدرتمند ظریــف می دانند و‬ ‫پس از بیان توافق‪ ،‬نقد جدی به تیم مذاکره کننده‬ ‫قبلــی وارد می کنند و برخی این توافق را ناشــی از‬ ‫دستاوردهای هسته ای در هشت سال دولت قبل‬ ‫می دانند و برخی با شــک و تردید بــه اجرای کامل‬ ‫توافق می نگرند و برخی نیز رسیدن به توافق و بیان‬ ‫توافق را یک پیروزی بــزرگ تاریخی می دانند‪ .‬در‬ ‫این دعوای برخی ‪ ،‬نگاهی بــه تاریخ معاصر و رصد‬ ‫توافقات به دســت امده می توانــد درس عبرتی به‬ ‫مردم و البتــه تصمیم گیران کشــور دهد‪ .‬فرصتی‬ ‫دســت داد تا به سراغ مســعود رضایی‪ ،‬کارشناس‬ ‫تاریخ معاصر کشورمان برویم و با وی درباره تاریخ‬ ‫توافقات ایران در دوره قاجار به گفت وگو بنشینیم‪.‬‬ ‫متن کامل این گفت وگو پیش روی شماست‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪272‬‬ ‫محمدشاه اســت یعنی زمانی که امیرکبیر هنوز صدراعظم‬ ‫نیست‪ .‬اختالفی اســت بین ایران و عثمانی که امیرکبیر به‬ ‫لحاظ لیاقتی که دارد مامور می شود و ان مذاکرات و معاهده‬ ‫را به ســرانجام می رســاند‪ .‬ولی این در زمان صدراعظمی ‬ ‫او نیســت‪ .‬ضمنا اختالف ما هم در این ماجرا با روســیه و‬ ‫انگلیس نیست‪ ،‬اختالف با دولت عثمانی است‪ .‬به هر حال‬ ‫امیرکبیر سه ســال بیشتر فرصت نداشــت و این زمان برای‬ ‫اینکه کشور به ان حدی برسد تا مقاومت کند کافی نیست‪.‬‬ ‫بنابراین دیپلماسی دوران قاجار در همان سراشیبی خودش‬ ‫سیر می کند‪.‬‬ ‫غیر از فشــارهای نظامی‪ ،‬چه عوامــل دیگری بر‬ ‫دیپلماسی ضعیف دوران قاجار موثر بود؟‬ ‫در دوره قاجار تعــدادی از معاهــدات را داریم که‬ ‫عمدتا برمبنای رشوه دهی و فساد درونی رژیم قاجار صورت‬ ‫می گیرد‪ .‬از جمله مهمترین انهــا می توان به قرارداد رویتر‬ ‫اشاره کرد که در زمان صدارت میرزا حسین خان سپهساالر‬ ‫امضا شد‪ .‬با رشوه ای که هم سپهساالر و هم میرزا ملکم خان‬ ‫به عنوان واســطه گری در کار می گیرند و هم رشــوه ای که‬ ‫به شخص پادشاه یعنی ناصرالدین شــاه داده می شود این‬ ‫قرارداد در ســال ‪ 1872‬تحــت عنوان قــرارداد رویتر امضا‬ ‫می شــود‪ .‬قرارداد رویتر به گونه ای اســت کــه تقریبا تمام‬ ‫مقدرات اقتصادی و نظامی ایران تحت اختیار یک شرکت‬ ‫انگلیســی به ریاســت بارون ژولیوس رویتر قرار می گیرد‪.‬‬ ‫طبیعتا وقتی کشوری تمام مقدرات اقتصادی و نظامی اش‬ ‫در دست دیگران قرار بگیرد مقدرات سیاسی اش هم تحت‬ ‫اختیار انها خواهد بود‪ .‬زمانی کــه متن این قرارداد در اروپا‬ ‫منتشــر شــد تعجب خود اروپایی هــا را برانگیخت به خاطر‬ ‫اینکه مگر می شود کشوری این سطح از اختیارات را به یک‬ ‫دولت بیگانه و به یک کشور بیگانه اعطا بکند؟! اتفاقا «لرد‬ ‫کرزن» هم در کتاب خودش به همین موضوع اشاره دارد و‬ ‫ذکر می کند‪ ،‬در قرارداد رویتر تمام مقدرات ایران در اختیار‬ ‫بیگانه قــرار دارد‪ .‬خب این قــرارداد همانجوری که عرض‬ ‫کردم بر مبنای رشوه دهی به مقامات بلندپایه سیاسی ایران‬ ‫بوده است‪.‬‬ ‫در دوران ناصرالدین شاه بازهم شاهد یک قرارداد‬ ‫به نام رژی هســتیم‪ .‬چه شد که این قرارداد امضا‬ ‫شد؟‬ ‫بله‪ .‬قــرارداد دیگر‪ ،‬قــرارداد رژی یا تنباکو اســت‬ ‫که شرکتی به نام شــرکت تالبوت در همان دوره ناصرالدین‬ ‫شاه در ســال ‪ 1307‬هجری قمری با ایران قرارداد می بندد‬ ‫و امتیاز انحصاری تجــارت توتون و تنباکــو را به مدت ‪50‬‬ ‫ســال در اختیار می گیرد‪ .‬در این قرارداد هم رشوه هایی به‬ ‫امین السلطان نخست وزیر وقت‪ ،‬داده می شود‪ ،‬همچنین‬ ‫به شــخص پادشــاه‪ .‬در نهایت باتوجه به استعماری بودن‬ ‫این قرارداد «میرزای شیرازی» حکم تحریم تنباکو را صادر‬ ‫می کنند که در تاریخ معروف اســت و در نهایت این قرارداد‬ ‫ملغی می شــود‪ .‬در عیــن حال ایــران مجبور بــه پرداخت‬ ‫خسارت به شــرکت تالبوت هم می شــود‪ .‬همان طور که در‬ ‫قرارداد رویتر هم وقتی که مال علی کنی عالم روحانی بزرگ‬ ‫تهران با این قرارداد مخالفت می کنــد و این قرارداد ملغی‬ ‫می شود ایران در نهایت مجبور می شود به واسطه این قضیه‬ ‫خسارت هایی را پرداخت بکند‪.‬‬ ‫کال مفهومی برای مقاومت در زمان قاجار متصور‬ ‫نبوده و زیرساخت هایش هم وجود نداشته است‪.‬‬ ‫به خاطر توان داخلی ضعیفی که داشتند به هیچ‬ ‫عنــوان نمی توانســتند در امور دیپلماســی برگ‬ ‫برنده ای داشته باشند؟‬ ‫این عــدم مقاومت موکــدا در ســطح دولت وجود‬ ‫نداشته اســت‪ .‬اما در ســطح ملت به رهبری روحانیت اگاه‬ ‫و مبــارز ان روز مقاومــت در برابــر ایــن قرارداد ها صورت‬ ‫می گرفته اســت‪ .‬در قرارداد رویتر ایت الله مال علی کنی در‬ ‫سیاست‬ ‫ایران با دخالت انگلیس از دست رفته است‪ .‬چه‬ ‫شد که این اتفاق افتاد؟‬ ‫در ادامه همیــن قــرارداد پاریس ما یــک قرارداد‬ ‫دیگری داریم به نام قرارداد گلداســمیت که انگلیســی ها‬ ‫به دلیل اهمیتی که منطقه هندوســتان برای انها داشــت‬ ‫مامور خودشان را به نام ژنرال گلداسمیت مامور می کنند که‬ ‫مرزهای بلوچستان و سیستان ایران را تعیین کند‪ .‬متاسفانه‬ ‫این مساله هم مورد موافقت ناصرالدین شاه قرار می گیرد‪.‬‬ ‫در نهایت براساس انچه این مامور انگلیسی تعیین می کند‬ ‫در سال ‪ 1872‬منطقه سیستان به دو بخش تقسیم می شود؛‬ ‫بخشی از ایران جدا می شــود در ‪ 1875‬هم بخش بزرگی از‬ ‫منطقه بلوچستان ایران جدا می شود و به هندوستان ان‬ ‫موقع که پاکستان امروز جزو ان محسوب می شده است و‬ ‫تحت حاکمیت انگلیس بوده‪ ،‬ملحق می شود‪ .‬در ادامه‬ ‫معاهده پاریس که هرات از ایران جدا می شود ما شاهد‬ ‫جداشــدن بخش هایی از سیســتان و بلوچستان‬ ‫هم در حدود ‪ 10‬الی‪ 15‬سال یا حداکثر‪20‬‬ ‫ســال بعد از ان ماجرا هســتیم‪ .‬اینها‬ ‫بخش هایی است تحت فشار نظامی‬ ‫که از ایران جدا می شده است‪.‬‬ ‫یعنــی عمال دیپلماســی در‬ ‫اینجا حضور نداشته و صرفا‬ ‫بحث زور بوده و حکومت هم به علت‬ ‫ضعــف حکومــت مرکــزی پذیرفته‬ ‫است؟‬ ‫بله صرفا اعمال زور بر ایران بوده و‬ ‫الجرم هم پذیرفته می شده‪ .‬وقتی در معاهده‬ ‫پاریس ایران می رود مذاکره چندانی صورت‬ ‫نمی گیرد و انگلیســی ها می گویند که این‬ ‫کار باید انجام بشود و انجام می شده است‪.‬‬ ‫چون در ان زمان گزینــه نظامی روی میز‬ ‫بوده است قوای نظامی شان را جلو اورده‬ ‫بودند بنابراین دولت ناصرالدین شــاه ان‬ ‫را می پذیرد‪.‬‬ ‫نقــش امیرکبیــر در ان دوره کوتاهــی که حضور‬ ‫داشته چگونه بوده و ایا نتوانسته دیپلماسی را در‬ ‫قاجار احیا بکند؟‬ ‫دیپلماسی متکی به قدرت ملی اســت‪ .‬یعنی باید‬ ‫یک قدرت ملی وجود داشــته باشــد تا دیپلماسی بر مبنای‬ ‫ان بتواند اهداف کشــور را پیش ببرد‪ .‬متاسفانه بعد از دوره‬ ‫اغامحمدخان که در ناحیه شمالی توانست مرزهای کشور‬ ‫را پیش ببرد‪ ،‬اما بنیه اقتصادی‪ ،‬بنیــه علمی و بنیه صنعتی‬ ‫کشــور تضعیف شــد‪ .‬در دوره جنگ های ایران و رو س در‬ ‫زمان فتح علی شــاه و بعد هم به واســطه حضور پادشاهان‬ ‫ بی لیاقت این ضعــف همچنــان ادامه پیدا کــرد‪ .‬در یک‬ ‫برهه کوتاه سه ساله ما شــاهد این هستیم که امیر کبیر‬ ‫روی کار می اید و در حال بازســازی توان ملی است‪.‬‬ ‫اتفاقا پیشــرفت های خوبی هم انجام می شــود اما‬ ‫مدت کوتاهی این اتفاق صورت می گیرد و بنابراین‬ ‫به ان ســطح از توان ملی نمی رســیم که بتوانیم در‬ ‫مقابل قدرت های بــزرگ ان روز مثل روس‬ ‫و انگلیس مقاومت کنیم‪ .‬مثال یکی از‬ ‫کارهایی که امیرکبیــر به ان اهتمام‬ ‫می ورزد تقویــت نیــروی دریایی‬ ‫ایــران در خلیج فارس اســت و‬ ‫اگر امیرکبیر امــکان می یافت‬ ‫که مدت بیشــتری را بر مســند‬ ‫کار باشــد طبیعتا بــا اصالحات‬ ‫اداری و اقتصــادی و نظامی که‬ ‫انجام می داد شــاید مــا در طول‬ ‫یک دوره حدودا ‪ 10‬تا ‪ 20‬ســاله به‬ ‫یک حد از تــوان ملی می رســیدیم که‬ ‫می توانستیم به میزان بیشتر و بهتری‬ ‫در مقابل تهدیــدات نظامی انگلیس و‬ ‫روس مقاومت کنیم‪.‬‬ ‫حضور امیرکبیر در امضای توافق‬ ‫ارزنه الــروم را چگونــه ارزیابــی‬ ‫می کنید؟‬ ‫ایــن قــرارداد در زمــان‬ ‫سیاست‬ ‫‪47‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪48‬‬ ‫مثلث | شماره ‪272‬‬ ‫سیاست‬ ‫برابر قــرارداد مقاومت می کند و در نهایــت دولت مجبور به‬ ‫لغو قرارداد می شود‪.‬‬ ‫یعنی این قدر نیــروی مقاومت در ســطح روحانیت و‬ ‫ملت زیاد است که دولت مجبور به لغو این قرارداد می شود‪.‬‬ ‫در قرارداد رژی یا همان ماجرای تنباکو هم درســت اســت‬ ‫در ســطح دولت با گرفتن رشــوه این قرارداد را امضا کرده‬ ‫بودند اما وقتی که میرزای شــیرازی حکم می دهد‪ ،‬قرارداد‬ ‫به شــدت به ســد و مانع برخورد می کند‪ .‬بنابراین این عدم‬ ‫مقاومت در دولت بوده به دلیل فساد و رشوه ای که در دولت‬ ‫وجود داشته‪.‬‬ ‫قرارداد دارســی هم برگ دیگری از تاریخ دوران‬ ‫قاجار البته در زمان مظفرالدین شاه است‪ .‬چه شد‬ ‫که این قرارداد به امضا رسید؟‬ ‫قرارداد دیگــری در زمــان قاجار در ســال ‪1280‬‬ ‫شمســی تحت عنوان قرارداد دارسی بسته می شود‪ ،‬امتیاز‬ ‫کشف‪ ،‬استخراج و صادرات نفت ایران در جنوب کشور به‬ ‫انگلیسی ها داده می شود‪ .‬این قرارداد هم کامال استعماری‬ ‫است‪ .‬این قرارداد برمبنای رشوه دهی به مسئوالن مربوطه‬ ‫در زمان مظفرالدین شاه بسته می شــود و انگلیس به منبع‬ ‫عظیمی از ثروت ایران دســت پیدا می کند‪ .‬این قرارداد تا‬ ‫زمان پیروزی انقالب ادامه داشته است‪ ،‬به رغم تالش هایی‬ ‫که در دهه های بعد علیه ان صورت می گیرد‪.‬‬ ‫قرارداد معروف به ‪ 1919‬اخرین قرارداد قاجاری ها‬ ‫و دیپلماسی ضعف و تحقیر ایران است‪ .‬چه شد‬ ‫که این قرارداد منعقد شد؟‬ ‫قرارداد ‪1919‬هم در دوره قاجار اســت و بر مبنای‬ ‫رشــوه دهی به احمدشــاه و وثوق الدوله که نخســت وزیر‬ ‫است‪ ،‬امضا شد‪.‬‬ ‫این قرارداد هم چیزی شبیه قرارداد رویتر است‪ .‬یعنی‬ ‫قرار می شــود که اقتصاد و دســتگاه نظامی ایران و ارتش‬ ‫ایران تحت نظارت مستشاران انگلیسی قرار بگیرد و طبیعی‬ ‫اســت که وقتی اقتصاد و ارتش کشوری تحت نظارت یک‬ ‫دولت بیگانه باشــد حتما و حتما سیاست و دولت ان کشور‬ ‫هم تحت نظارت دولت بیگانه قرار می گیــرد‪ .‬این قرارداد‬ ‫هم در واقــع یک قرارداد تحــت الحمایگی ایران توســط‬ ‫انگلیس بود‪.‬‬ ‫در اینجا هم اگرچه دولت و شخص نخست وزیر یعنی‬ ‫وثوق الدوله ان را امضا می کنند اما با مخالفت های ایت الله‬ ‫مدرس و برخی دیگر از سیاســت مــداران ازاده ایران این‬ ‫قرارداد در مجلس امضا نمی شود‪ .‬در نهایت هم این قرارداد‬ ‫به تصویب نهایی نمی رسد و این قرارداد لغو می شود‪.‬‬ ‫به نظر می رســد که انگلیس ها بــه علت مقاومت‬ ‫روحانیون دیگر نمی توانند قراردادهایشــان را به‬ ‫سرانجام برسانند‪ .‬چه راهی برای حل این مشکل‬ ‫اتخاذ می کنند؟‬ ‫بله‪ .‬در همین قرارداد ‪ ،1919‬وثوق الدوله قرارداد را‬ ‫امضا می کند و به شدت هم دنبال این است که مجلس ان را‬ ‫امضا کند‪ .‬شــهید مدرس و برخی دیگر از رجال و روحانیون‬ ‫که ازاده بودند در ان زمان مخالفت می کنند و این قرارداد به‬ ‫نتیجه نمی رسد‪.‬‬ ‫بعد از اینکه انگلیسی ها می بینند این طرح و نقشه شان‬ ‫به نتیجــه ای نرســید و نمی توانند بــا این فریــب حاکمیت‬ ‫خودشــان را در ایران تثبیــت بکنند‪ ،‬درصدد بــر می ایند که‬ ‫از طریــق روی کار اوردن یک دیکتاتور نظامی وابســته به‬ ‫خودشــان این کار را انجام بدهند‪ .‬طرح به قدرت رســاندن‬ ‫رضاخان میرپنج بهتصویب می رسد که به اینترتیب رضاخان‬ ‫قدرت زیــادی را در ایران کســب می کنــد و کودتای ‪1299‬‬ ‫صورت می گیرد و منجر به پادشاهی وی می شود‪.‬‬ ‫جناب رضایی! ممنــون از وقتی کــه در اختیار ما‬ ‫گذاشتید‪.‬‬ ‫من هم از شما متشکرم‪.‬‬ ‫پایبندی غربی ها به‬ ‫قطعنامه توهم است‬ ‫گفت وگویمثلثبا جوادمنصوری‬ ‫سید محمد سادات اخوی‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫اقای دکتر منصوری! در ابتدا می خواستیم بدانیم‬ ‫چرا ایران در طول تاریخ همیشه در حال مذاکره با‬ ‫طرف های متخاصم بوده است؟‬ ‫موقعیت جغرافیایی ایران به گونه ای اســت که در‬ ‫طول چند هزار ســال گذشــته مورد توجه قدرت های بزرگ‬ ‫بــوده و جزو اهــداف اســتراتژیک قدرت های بــزرگ بوده‬ ‫است‪ .‬تســلط بر ایران همیشه بخشــی از سیاست خارجی‬ ‫انها بوده است‪.‬‬ ‫درطول تاریخ‪ ،‬بارها مــورد تهاجم دولت های خارجی‬ ‫و اشغال قرار گرفته ایم‪ .‬هدفشــان تسلط به یکی از مناطق‬ ‫بسیار حســاس و اســتراتژیک جهان بوده اســت‪ .‬جایگاه‬ ‫استراتژیک ایران به نحوی است که در واقع چهارراه سه قاره‬ ‫بزرگ افریقا‪ ،‬اروپا و اسیا بوده است‪.‬‬ ‫این مســاله تا امروز وجود دارد و بعــد از این نیز وجود‬ ‫خواهد داشت و بنابراین کسانی که با مطالعات استراتژیک‬ ‫اشــنایی دارند می دانند که تســلط بــر ایران جــزو اهداف‬ ‫اســتراتژیک تمام دولت های بزرگ امروز و اینده دنیا مانند‬ ‫گذشــته خواهد بود‪ .‬بنابراین ایــن تصور که مــا فکر کنیم‬ ‫دیگران برای تســلط بر ایران‪ ،‬برنامه ای ندارند یا منصرف‬ ‫شوند از تسلط بر ایران‪ ،‬یک اشتباه بزرگ و یک جهل بزرگ‬ ‫است‪.‬‬ ‫کشف نفت ایران و اهمیت انرژی ایران موجب شد‬ ‫کشــور ما در طول جنگ های جهانی‪ ،‬چشم طمع‬ ‫خیلی از قدرت ها را به خود جلب کند؟‬ ‫بعد از کشــف نفت در ایران حساســیت و اهمیت‬ ‫موقعیت ایران بیش از گذشــته شد و تســلط بر ایران برای‬ ‫قدرت های بزرگ از اهمیت بیشتری برخوردار شد‪ .‬به گونه ای‬ ‫که به صراحت ایران را قلب خاورمیانــه و خاور میانه را قلب‬ ‫جهان می دانند و به این دلیل است که ما شاهدیم در جنگ‬ ‫جهانی اول و دوم به رغم اینکه مــا اعالم بی طرفی کردیم‪،‬‬ ‫کشور ما را اشغال کردند و به ما گفتند که کشور شما برای ما‬ ‫اهمیت حیاتی دارد و در جنگ جهانی دوم نیز به ما لقب پل‬ ‫پیروزی دادند‪.‬‬ ‫عالوه بر این موضوع بعد از پیروزی انقالب اسالمی‪،‬‬ ‫مساله ایران مساله همه دولت ها و دولت های بزرگ جهان‬ ‫شد‪ .‬مساله ایران در تمام مراکز مطالعاتی استراتژیک دنیا‬ ‫به عنوان یک مســاله حیاتی مورد بحث و بررســی اســت و‬ ‫جزئیات تحوالت ایران برای انها اهمیت دارد‪ .‬اخبار مربوط‬ ‫به ایران در کمترین زمان‪ ،‬به بیش از ‪ 20‬زبان دنیا در کشور ها‬ ‫منتشر می شود‪ .‬این به دلیل این است که محافل سیاسی‪،‬‬ ‫دیپلماسی‪ ،‬رسانه ای و دانشگاهی به شدت مسائل ایران را‬ ‫دنبال می کنند‪.‬‬ ‫دلیل وقــوع جنگ تحمیلی هشــت ســاله پس از‬ ‫انقالب چه بود؟‬ ‫پس از پیروزی انقالب یکی از مهمترین مســائل‬ ‫به وجــود امــده اغاز جنــگ تحمیلــی عــراق بــه نیابت از‬ ‫مجموعه ای از دولت های بــزرگ و کوچک دنیا علیه ایران‬ ‫بود‪ .‬بنابراین از ابتدای اغاز جنگ نیابتی بودن ان مورد توجه‬ ‫ی دنیا بود و نگران بودند که مبادا‬ ‫همه محافل سیاسی و نظام ‬ ‫عراق شکســت بخورد که در این صورت به معنای شکست‬ ‫یک مجموعه از کشورها به حساب می امد‪.‬‬ ‫به همین خاطــر تمامــی امکانات خودشــان را برای‬ ‫جلوگیری از شکست دولت بعثی عراق به کار گرفتند‪ .‬دیدیم‬ ‫که کارهایی انجام شــد کــه در تاریخ جنگ هــای دنیا کم‬ ‫نظیر بود مانند کاربرد سالح شــیمیایی‪ ،‬حمله به هواپیمای‬ ‫غیر نظامی و موشک باران شهرها و بسیاری از اقدامات دیگر‬ ‫که شاید برای اولین بار در دنیا صورت می گرفت‪ .‬به هر حال‬ ‫در سال ‪ 1366‬پس از هفت سال از اغاز جنگ‪ ،‬قدرت های‬ ‫بزرگ به این جمع بندی رسیدند که باید به هر نحوی از ادامه‬ ‫جنگ جلوگیری کنند‪ .‬از این رو دو حرکــت را به موازات هم‬ ‫اغاز کردند‪:‬‬ ‫مثلث | شماره ‪272‬‬ ‫در مذاکرات ایران و عراق نماینده دبیرکل سازمان ملل هم‬ ‫حضور داشت بنابراین با نظارت سازمان ملل این مذاکرات‬ ‫انجام می گرفت‪ .‬در مذاکرات مربوط به قطعنامه ‪ ،598‬دو‬ ‫طرف عبارت بودند از ایــران و عراق‪ .‬موضوع مذاکرات هم‬ ‫مشــخص بود و ارتباط چندانی با کشور های دیگر نداشت‪.‬‬ ‫این مذاکرات بیشتر به روابط دوجانبه ایران و عراق معطوف‬ ‫بود‪ .‬نتیجــه مذاکرات هر چه بود تاثیر گســترده ای در روند‬ ‫تحوالت منطقه یا حتی در ســطح بین المللی نداشــت بلکه‬ ‫بیشتر به امنیت خلیج فارس و تثبیت وضعیت ایران و عراق‬ ‫منتهی می شد‪.‬‬ ‫ایا کشورهایی که میانجی امضای قطعنامه بودند‪،‬‬ ‫توانستند عراق را ملزم به انجام تعهدات کنند؟ ایا‬ ‫الزامات بین المللی برای پایبندی به قطعنامه ‪598‬‬ ‫وجود داشت؟ می بینیم که عراقی ها هنوز خسارت‬ ‫جنگ را پرداخت نکرده اند در حالی که این جزو مفاد‬ ‫قطعنامه و مذاکرات بعدی بوده است؟‬ ‫دولت عراق با اطالع از شــرایط ما و دالیل پذیرش‬ ‫قطعنامه ‪ 598‬از یک طرف و از طرف دیگر با اتکا به حمایت‬ ‫دولت هــای منطقــه ای ودولت های فــرا منطقــه ای‪ ،‬در‬ ‫مذاکرات بسیار سماجت و پافشاری به خرج می داد‪ .‬در انجام‬ ‫تعهدات خودش هم طبعا کار شکنی می کرد زیر ا مطمئن بود‬ ‫مورد باز خواست قرار نمی گیرد‪ .‬این یکی از مشکالت ما در‬ ‫قطعنامه ‪ 598‬بود‪.‬‬ ‫نکته دیگــر‪ ،‬در ان زمــان نفوذ و اقتدار مــا در منطقه‬ ‫چندان باال نبود‪ .‬بنابراین ما عمال نمی توانستیم حق خود را‬ ‫بگیریم و نمی توانستیم امیدوار باشیم حتی تعهدات طرف‬ ‫ما اجرایی شود ولی با این وضع ما اصرار به حق خود داشتیم‪.‬‬ ‫بنابراین اگر امروز جلساتی که مربوط به قطعنامه‪ 598‬خوانده‬ ‫ شود ما مطالبات خود را بر اســاس قوانین دوجانبه و قوانین‬ ‫چندجانبه مطرح کردیم درج شــده است که بعضا عراقی ها‬ ‫جوابی در مقابل ما نداشــتند‪ .‬ما در طول تاریخ ‪ 200‬ســال‬ ‫گذشــته به دلیل اینکه به طور دائم‪ ،‬مستقیم و غیر مستقیم‬ ‫در معرض حمالت بودیم بار ها کشور ما مجبور به مذاکره با‬ ‫طرف های مقابل شده است‪.‬‬ ‫برای نمونه جنگ ایران عثمانــی‪ ،‬جنگ های ایران و‬ ‫روس و مسائل مربوط به افغانســتان و مذاکره با انگلیس و‬ ‫مذاکره با بسیاری از کشورها مثل المان و فرانسه و‪ ...‬کمتر‬ ‫کشوری را پیدا خواهید کرد که مانند ایران با کشور های دنیا‬ ‫پای میز مذاکره رفته باشد‪ .‬چرا که هر چند وقت یکبار مورد‬ ‫تعرض کشور دیگری قرار گرفته است‪ .‬میزان مذاکرات در‬ ‫‪ 200‬سال گذشته شاید ‪ 10‬برابر یک کشور عادی در سطح‬ ‫جهان است‪.‬‬ ‫معموال این مذاکرات از ســر نیاز ما بــوده یا دیگر‬ ‫کشورها؟‬ ‫در هر حال شرایط به گونه ای بوده است که ما وادار به‬ ‫مذاکره شده ایم‪ .‬اگر بحث حتی اشغال ایران در جنگ جهانی‬ ‫دوم و بعد تجزیه اذر بایجان را مالحظه کنید متوجه می شوید‬ ‫باید وارد مذاکره با شوروی می شدیم‪ .‬مساله نفت و بعد از ان‬ ‫مسائل مربوط به کودتای ‪ 28‬مرداد یا مذاکره با عراق در سال‬ ‫‪ 1353‬بر سر مسائل مرزی اروند رود برخی دیگر از مذاکرات‬ ‫مهم ما بوده است‪ .‬در ابتدای انقالب هم به همین نحو بود‪.‬‬ ‫از سال‪ 1359‬با امریکایی ها در دادگاه الهه هلند بر سر قرارداد‬ ‫الجزایر در حال مذاکره هستیم که اصال چنین چیزی در تاریخ‬ ‫دیپلماسی نظیر ندارد‪ .‬مذاکرات دیگری به طور دائم با برخی‬ ‫از کشور ها داریم و خواهیم داشت‪ .‬اخرین دوره مذاکرات ما‬ ‫مذاکرات هسته ای ایران است‪.‬‬ ‫مذاکرات ایــران و امریکا درباره قــرارداد الجزایر‬ ‫هنوز هم ادامه دارد؟‬ ‫بله هنوز هم موارد اختالفی ما رفع نشده است‪ .‬البته‬ ‫مذاکرات کامال حقوقی و مادی است‪ .‬برخی موارد ما محکوم‬ ‫به پرداخت جریمه مالی می شویم و برخی موارد هم امریکا‪.‬‬ ‫به نظر می رســد که پــس از قطعنامــه ‪ 598‬برخی‬ ‫مفادی کــه عراق ملــزم به اجــرای ان بــود‪ ،‬اجرا‬ ‫نشــد ماننــد پرداخت غرامــت‪ .‬در شــرایط فعلی‬ ‫چشــم انداز خوبی برای پایبندی طــرف غربی در‬ ‫توافق هسته ای جدید می بینید؟‬ ‫ابتدا این را بگویم که عــراق با نگاه پیروز جنگ و با‬ ‫تصور حمایت کشــورهای منطقه و قدرت های جهان وارد‬ ‫مذاکرات شــد و اصوال قصد انجام تعهدات را نداشــت‪ .‬به‬ ‫همین خاطر عمال به هیچ یک از تعهدات خود عمل نکرد‪.‬‬ ‫اگر هم اسرا را در سال ‪ 1369‬ازاد کرد دقیقا به خاطر شرایط‬ ‫ویژه ای بود که پس از اشغال کویت برایش حاصل شده بود‪.‬‬ ‫وگرنه مطلقا زیر بار قرارداد ‪ 1975‬نمی رفتند‪ .‬شرایط‪ ،‬رژیم‬ ‫عراق را وادار کرد به بخشــی از تعهدات خودش عمل کند‪.‬‬ ‫سازمان ملل هم زمانی که عراق در موضع ضعف قرار گرفت‪،‬‬ ‫دبیرکل دو ســال پس از قطعنامــه ‪ 598‬بیانیه ای می دهد و‬ ‫عراق را به عنوان متجاوز اعالم می کند‪ .‬تا زمانی که مذاکرات‬ ‫ادامه داشت‪ ،‬سازمان ملل حاضر نبود عراق را متجاوز اعالم‬ ‫کند‪ .‬سازمان ملل پس از اشغال کویت‪ ،‬برای فشار بیشتر به‬ ‫عراق اعالم می کند که جنگ هشت ایران‪ ،‬به سبب تجاوز‬ ‫عراق بوده است‪.‬‬ ‫به رغم اینکه سازمان ملل رســما اعالم کرد که عراق‬ ‫متجاوز جنگ هشــت ســاله بوده اســت در مــورد غرامت‬ ‫هیچ گونه صحبتی نکــرد و هیچ اقدامی صــورت نگرفت‪.‬‬ ‫ولی در مورد کویت رســما اعالم کرد عراق متجــاوز بوده و‬ ‫هم میزان غرامت تعیین کرد و هم غرامت را از دولت عراق‬ ‫گرفت‪ .‬اینها نکات مهم و اساســی اســت در شناخت نظام‬ ‫بین الملل‪ .‬کتابی نوشتم به نام «استعمار فرا نو» توضیحی‬ ‫در مورد اینکه دولت های بزرگ چگونه از ابزارهایشــان که‬ ‫همین سازمان ها هستند استفاده می کند‪ .‬خداشاهد است‬ ‫که وضعیت وحشتناک است‪.‬‬ ‫پس نبایــد انتظار داشــته باشــیم کــه در توافق‬ ‫هســته ای ایــران‪ ،‬داور عادلی برای اجــرای این‬ ‫توافق وجود داشته باشد؟‬ ‫اگر چنین تصوری داشــته باشیم کامال غیر واقعی‬ ‫است‪ .‬چرا که انها اساسا سازمان های بین المللی را به وجود‬ ‫اوردند به عنوان اهرمی برای اجرای سیاســت های خود در‬ ‫سطح بین المللی‪.‬‬ ‫این توهم ماســت که فکر کنیم این ســازمان ها برای‬ ‫اجرای قانــون و عدالت به وجــود امده انــد‪ .‬در حال حاضر‬ ‫مالحظــه می کنید که ‪ 5‬ماه اســت ســعودی ها در یمن چه‬ ‫کارهایی که انجام نمی دهند و سازمان های بین المللی چه‬ ‫می کنند‪ .‬اگر یک نفر در گوشــه ای از دنیا زندانی شود‪ ،‬این‬ ‫ســازمان ها چه ها که نمی کنند‪ .‬اما اکنون صدهانفر کشته‬ ‫می شوند و اینها کاری نمی کنند‪.‬‬ ‫اقای دکتر! ممنون از وقتی که برای ما گذاشتید‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪ -1‬حرکت سیاسی بین المللی‬ ‫‪ -2‬حرکت جنگی و نظامی‬ ‫در بعد سیاســی و دیپلماتیک چه اقداماتی انجام‬ ‫دادند؟‬ ‫در صحنه سیاســی و بین المللی‪ ،‬قطعنامه ‪ 598‬را‬ ‫تصویب کردند‪ .‬در ایــن قطعنامه می خواســتند ایران را به‬ ‫پذیرش پایان جنگ تشــویق کنند‪ .‬ایران در شــرایط نسبتا‬ ‫برتری قرار داشت‪ ،‬سعی کردند تا مواردی که هم خواسته و‬ ‫هم به نفع ایران بود‪ ،‬در قطعنامه بگنجانند‪ .‬البته می خواستند‬ ‫همه چیز صد در صد هم به نفع ایران نباشد و به همین ترتیب‬ ‫دولت عــراق را نیز حفظ کننــد‪ .‬به همین دلیــل به صورت‬ ‫تلویحی مســاله اعالم متجاوز‪ ،‬بررســی خســارات جنگ‪،‬‬ ‫ازادی اسرا و بازگشت به مرزهای قبل از جنگ و برخی موارد‬ ‫دیگر که از خواســته های ایران بود در قطعنامه گنجانده و‬ ‫تصویب شد‪.‬‬ ‫در سال ‪ 1366‬تصور جمهوری اسالمی ایران این بود‬ ‫که می توانند با ادامه جنگ به ســقوط دولت بغداد برســند‪.‬‬ ‫به همین دلیل از موضــع قدرت برای یک برخــورد قاطع و‬ ‫همیشگی با دشمن (نه صرفا با عراق بلکه با تمام کشورها)‬ ‫برخورد کنند‪ .‬همچنین نسبت به گرفتن غرامت از متجاوزین‬ ‫اقدام نمایند‪.‬‬ ‫در صحنه درگیــری نظامی طرف هــای مقابل چه‬ ‫اقداماتی انجام دادند تا ایــران مجبور به پذیرش‬ ‫قطعنامه شود؟‬ ‫انهــا در صحنــه نظامــی هــم وارد شــدند‪ .‬انهــا‬ ‫می خواستند اگر ایران قطعنامه را نپذیرفت به علت فشار های‬ ‫نظامی و جنگی مجبور به تسلیم شــود‪ .‬بنابراین با استفاده‬ ‫از ابزار سالح های شــیمیایی‪ ،‬حمله موشــکی به شهرها و‬ ‫تاسیسات نفتی و بنادر ایران و در نهایت حمله به هواپیمایی‬ ‫غیر نظامی‪ ،‬ســرانجام در تیر ماه ‪ 1367‬ایران احساس کرد‬ ‫در شرایطی قرار دارد که پذیرش قطعنامه ‪ ،598‬یک فرصت‬ ‫است که می شود از ان استفاده کرد واگر از ان استفاده نکنیم‬ ‫قطعا از دســت خواهد رفت به گونه ای که چاره ای نخواهد‬ ‫داشــت و بنابراین اعالم پذیرش قطعنامــه ‪ 598‬در تیر ماه‬ ‫‪ 1367‬انجام شد‪.‬‬ ‫جناب دکتر! این تصمیم گیری حاکمیت یا دولت‬ ‫بود که به این نتیجه رسید؟‬ ‫مجموع حاکمیتــی‪ .‬دولت به تنهایــی در جنگ و‬ ‫صلح تصمیم گیرنده نیســت و رهبری کشور و حتی مجلس‬ ‫تاثیر گذار بودنــد‪ .‬در جریان مربوط به مذاکــرات قطعنامه‬ ‫هم دولــت‪ ،‬هم رهبــری و هم برخــی نماینــدگان مجلس‬ ‫دســت اندرکار بودند‪ .‬این موضــوع در مجموعه دســتگاه‬ ‫حاکمیتی کشور است‪.‬‬ ‫در جریانی که قرار شد این قطعنامه ‪ 598‬تصویب‬ ‫شود‪ ،‬ایران با چه کشور های در حال مذاکره بود؟‬ ‫مفاد قطعنامه‪ ،‬پیشنهاد چه کسانی بود؟‬ ‫در مــکان تصویــب قطعنامــه ‪ 598‬نظــرات ما را‬ ‫خواستند اما تمام نظرات ما درج نشد بلکه چندین بخش از‬ ‫نظرات مهم را درج کردند که پیش تر اشاره کردم‪ .‬یک سال‬ ‫با سازمان ملل گفت وگو می کردیم که تمامی خواسته های‬ ‫ما تامین بشود ولی ســرانجام به همان مقدار نظراتی که در‬ ‫قطعنامه نوشته شده بود‪ ،‬اکتفا کردیم که این همه خواسته‬ ‫ما نبود‪.‬‬ ‫شــرایط دفاع انچنــان دگرگون شــد که ما احســاس‬ ‫کردیم حتی ایــن مقدار دســتاورد را هم از دســت بدهیم‪.‬‬ ‫بنابراین بعد از پذیرش قطعنامه و اتش بس‪ ،‬اولین بار بحث‬ ‫مذاکره با نماینده دولت بعثی عراق پیش امد‪ .‬این مذاکرات‬ ‫برای بررســی اختالف ها و به دســت اوردن راه حل بر طرف‬ ‫کردن اختالف هــا‪ ،‬بحث های مربوط به مشــخص کردن‬ ‫مرز و برخی مســائل دیگر مانند ازادی اسرا‪ ،‬تاکید بر تعیین‬ ‫ی متجاوز صــورت گرفت‪ .‬البته‬ ‫غرامت و البته تعیین رســم ‬ ‫‪3‬‬ ‫دکتــر جواد منصــوری در طول ســی و پنج ســال‬ ‫انقالب‪ ،‬مســئولیت های مختلف و بعضــا غیرمرتبط با‬ ‫هم را برعهده داشته است‪ .‬از اولین فرماندهان سپاه تا‬ ‫سفیر ایران بودن موجب شده که حافظه تاریخی وی‬ ‫پر باشد از نکاتی عبرت اموز برای این روزهای کشور‪.‬‬ ‫پس از توافق هسته ای به دست امده از وی خواستیم‬ ‫تا به بررسی اخرین قطعنامه مهم حاصل از دیپلماسی‬ ‫ایران پیش از قطعنامه ‪ 2231‬بپردازد؛ قطعنامه پر رمز و‬ ‫راز ‪ .598‬وی پس از توضیحات کامل در مورد چگونگی‬ ‫شــکل گیری این قطعنامه‪ ،‬معتقد اســت کــه داوران‬ ‫بین المللی به هیــچ عنوان برای انجــام مفاد قطعنامه‬ ‫اقدامی نکردند‪ .‬وی ازادی اسرا را تنها موردی می داند‬ ‫که از قطعنامه به ان عمل شــد‪ ،‬ان هم بــه خاطر تنبه و‬ ‫فشار بر دولت وقت عراق پس از حمله به کویت‪ .‬متن‬ ‫کامل این مصاحبه پیش روی شماست‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪49‬‬ ‫اقتصاد پساتحریم‬ ‫قطعا موضوعی که چه قبل از توافق بر سر پرونده هسته ای ایران و چه در‬ ‫ایام پس از ان بیش از هر چیز مورد توجه و بحث عموم مردم و کارشناسان قرار‬ ‫داشــته‪ ،‬تاثیر این رویداد دیپلماتیک بر عرصه اقتصاد اسیب دیده از تحریم‬ ‫کشور بوده است‪ .‬با این تفاوت که کارشناسان برخالف مردم تاثیر این رویداد‬ ‫را بیشتر زیرساختی می دانند تا در ظواهر امر‪.‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫ت‬ ‫یتر‬ ‫اول‬ ‫اقتصاد‬ ‫‪50‬‬ ‫مثلث | شماره ‪272‬‬ ‫فاطمه کریمخان‬ ‫خبرنگار‬ ‫این روز های بعد از توافق روزهــای باال رفتن تب‬ ‫اظهارات در مورد شــرایط اقتصادی اســت که از‬ ‫ان به عنوان پسا تحریم یاد می شود‪ ،‬برای شروع‬ ‫بگذارید به این موضــوع بپردازیم کــه اصال چه‬ ‫میزان منابع ما در خارج از کشور وجود دارد که باید‬ ‫در انتظار بازگشت انها به کشور بود؟‬ ‫بعد از به دست امدن توافق اولیه با ‪ 5+1‬در روز های‬ ‫گذشته ســوال های مختلفی در مورد این موضوع به وجود‬ ‫امده است‪ ،‬بخشی از این سوال ها در دل اکادمی هاست و‬ ‫در مورد این که دستاورد این تالش های سیاسی در چند ماه‬ ‫گذشته در حوزه اقتصادی چه چیزی می تواند باشد‪.‬‬ ‫در عرصه عمومی هم سوال های دیگری وجود دارد‪،‬‬ ‫ برخی خوشــبینانه تصور می کردند که قرار است تمام منابع‬ ‫بلوکه شده ما ازاد شود و حاال اگر قرار باشد که این پول وارد‬ ‫چرخه های اقتصادی شود نگرانی هایی در مورد اینکه چه بر‬ ‫سر اقتصاد می اید وجود خواهد داشت‪.‬‬ ‫بنابراین تا اینجا روشن اســت که عالمت سوال های‬ ‫‪1‬‬ ‫دکتر محمد خوش چهره‪ ،‬استاد اقتصاد دانشگاه‬ ‫تهران و نمانیده دور هفتم مجلس شــورای اســامی‬ ‫معتقد اســت کــه هر چند برداشــته شــدن تحریم ها‬ ‫می تواند فرصت هایی برای اقتصاد کشور فراهم کند اما‬ ‫نباید ان قدر ها هم خوش بین‪ ،‬یا به عبارتی «ذوق زده»‬ ‫بود‪ .‬او با اشــاره بــه چالش هایی که بر ســر راه جذب‬ ‫سرمایه های خارجی و تقویت تولید داخلی وجود دارد‪،‬‬ ‫استدالل می کند که اصوال شرایط فعلی بیشتر نیازمند‬ ‫تدبیر است تا تبلیغ‪.‬‬ ‫این چهره جنجالی که از اولین جداشــوندگان از‬ ‫محمود احمدی نژاد در ابتدای ریاســت جمهوری اش‬ ‫بود مانند بســیاری دیگر از اقتصاددان هــا‪ ،‬خطر روی‬ ‫اوردن به واردات را بــرای ایجاد رفاه زود گذر گوشــزد‬ ‫کرده و می گوید دولت باید متوجه باشد هر چند رقم ‪30‬‬ ‫میلیارد دالری که ممکن است در ماه های اینده به دست‬ ‫دولت ایران برسد رقم زیادی نیست اما به هر حال دولت‬ ‫باید احتیاط کند و این رقم را در تولید مولد هزینه کند تا‬ ‫بتواند تکانی به اقتصاد کشور بدهد‪ .‬خبرنگار مثلث پس‬ ‫از توافق وین با این استاد اقتصاد به گفت وگو نشست‪.‬‬ ‫زیادی در مورد شــرایط اقتصادی پســا تحریم وجود دارد‪.‬‬ ‫در مورد رقم پولی که قرار است بعد از نهایی شدن توافق ها‬ ‫ازاد شــود‪ ،‬اختالف نظر های عمده هم در داخل کشــور و‬ ‫هم در خارج کشــور وجــود دارد‪ ،‬در حال حاضــر باال ترین‬ ‫مرجع ارزی در کشــور که بانک مرکزی است می گوید رقم‬ ‫دارایی های بلوکه شــده ایران در خارج از کشــور حدود ‪30‬‬ ‫میلیارد دالر است‪.‬‬ ‫بانک مرکزی اعــدادی را اعالم می کنــد که مربوط‬ ‫به در امد های نفتی اســت که طی ســال های گذشــته در‬ ‫کشور های خریدار نفت ما بلوکه شده است ‪ ،‬منابعی که قطعا‬ ‫قابل دسترسی هستند‪ .‬این پول ها البته ارقامی هستند که‬ ‫بانک مرکزی قبال انها را محاســبه کرده و بر مبنای انها پایه‬ ‫پولی را در ســال های گذشــته افزایش داده و به ازای انها‬ ‫معادل ریالی هم به بازار تزریق کرده اســت‪ .‬اما عدد های‬ ‫متفاوت دیگری هم وجود دارد که از طرف منابع مختلف در‬ ‫دولت و مجلس اعالم می شود‪.‬‬ ‫منابع خارجی در این مورد اظهــارات متفاوتی دارند‪،‬‬ ‫ اخیرا امریکایی ها اعالم کرده اند که بین ‪ 100‬تا ‪ 150‬میلیارد‬ ‫دالر رقم کلی دارایی های بلوکه شده ایران در خارج از کشور‬ ‫است‪ .‬انچه مسلم است اینکه میزان پول بلوکه شده ایران‬ ‫خونسردی بازار‬ ‫این روزها اخبار زیادی از هجوم‬ ‫شرکت های خارجی به بازار ایران‬ ‫شنیده می شود‬ ‫نباید‬ ‫ذوق زده شد‬ ‫گفت وگوی مثلثبا‬ ‫محمدخوش چهره‬ ‫جمعیت‪ ۸۰‬میلیونی ایران یــک مزیت اقتصادی‬ ‫برای تولید به شمار می رود‪ .‬این در حالی است که‬ ‫جمعیتایراندرسال هایاخیربرایمسائلکلیدی‬ ‫خود مانند مسکن‪ ،‬خوراک و پوشاک دچار اختالل‬ ‫بودهوتقاضاهایاجابتنشدهفراوانیدراینزمینه‬ ‫وجودداشتهاست‪.‬اغلباینمشکالتنیزریشه‬ ‫درسیاست هایغلطاقتصادیدرداخلکشوردارد‬ ‫پنجاه درصد ظرفیت خود بهــره وری دارد‪ .‬این وضعیت به‬ ‫ویژه در فعالیت های صنعتی وجود دارد‪.‬‬ ‫بســیاری از واحدهــای تولیــدی کشــور تعطیــل و‬ ‫نیمه تعطیل هســتند و عامل اصلی ان نیز بیــش از انکه به‬ ‫محیط بیرونی مربوط باشد به نوع سیاستگذاری های داخلی‬ ‫باز می گردد‪.‬‬ ‫به عنوان مثال بخش مســکن هم اکنون در یک رکود‬ ‫سنگین قرار دارد‪ .‬بسیاری از مصالح و موادی که در بخش‬ ‫مسکن مورد اســتفاده قرار می گیرد بومی است و ربطی به‬ ‫محیط بیرونی ندارد‪ .‬تشخیص مشــکالت اقتصادی یک‬ ‫بحث است و استفاده از شیوه های صحیح برای درمان نیز‬ ‫بحثی دیگر که هر کدام باید به صورت جدی و جداگانه مورد‬ ‫توجه قرار بگیرد‪.‬‬ ‫از طرف دیگر اگر قرار اســت منابــع خارجی ایران به‬ ‫کشور باز گردد و به ظرفیت سازی اقتصادی کمک کند قطعا‬ ‫از زمان شــکل گیری «ایده» تا مرحله اجرایی شــدن بین‬ ‫سه تا پنج سال طول می کشــد‪ .‬در نتیجه برداشتن تحریم‬ ‫به این معنا نخواهد بود که کشــور به صورت «یک شبه» با‬ ‫شکوفایی اقتصادی روبه رو خواهد شد‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪272‬‬ ‫اگر فرض را بر این بگذاریــم که حدود ‪ 30‬میلیارد‬ ‫دالر پول به دست دولت خواهد رسید به نظر شما‬ ‫بد ترین ســناریوی ممکن برای هزینه کردن این‬ ‫رقم چیست؟‬ ‫صرف تزریق این پول به اقتصاد کشور چه از نظر‬ ‫تئوری و چه از نظر تجربی نمی تواند مطلوب باشد‪ .‬در کل‬ ‫تزریق پول به اقتصاد کشور ها معجزه نمی کند اما می تواند‬ ‫رفاه را باال ببرد ان هم در شرایطی که این پول صرف واردات‬ ‫شود‪ .‬این کاری اســت که در برخی کشور های نفتی انجام‬ ‫شده است‪ ،‬وارد کردن همه مایحتاج کشــور با درامد های‬ ‫نفتی‪ ،‬ممکن است در کوتاه مدت باعث شود رفاه باال برود‪،‬‬ ‫ اما به تولید ضربه می خورد‪.‬‬ ‫توزیع پول در کشور مورد تایید نیســت و بیشتر جنبه‬ ‫سیاســت های پوپولیســتی دارد‪ ،‬نزدیکی به انتخابات هم‬ ‫می تواند بهانه ای برای چنین هزینه هایی باشد‪ ،‬تا به نوعی‬ ‫منجر به جلب رای شود‪.‬‬ ‫و شــما فکر می کنید که بهترین ســناریو در این‬ ‫شرایط چه چیزی می تواند باشد؟‬ ‫چه در تئوری چه در عمل‪ ،‬پول وقتی ارزش دارد که‬ ‫بتواند به حوزه های مولد اقتصاد کشور تزریق شو د و در جهت‬ ‫منافع تولید ملی به کار گرفته شــود‪ .‬سرمایه های متفاوتی‬ ‫برای تولید کاال مورد نیاز است ‪ ،‬از جمله سرمایه های انسانی‬ ‫و مالی و ارزی و مانند ان‪.‬‬ ‫برخی از واحد های مــا در حالی که دسترســی خوبی‬ ‫به منابع انســانی و اطالعات دارند باز هم نمی توانند تولید‬ ‫قابل قبولی داشــته باشــند و این تنها به ان دلیل اســت که‬ ‫دسترسی به منابع مالی ارزی ندارند‪ ،‬از نظر تهیه مواد اولیه‬ ‫در فشار هســتند و کاالهای ســرمایه ای که نیاز دارند را در‬ ‫اختیار ندارند‪.‬‬ ‫اگر تزریق این حدود ‪ 30‬میلیارد دالر در فاصله زمانی‬ ‫یک تا دو ساله به صورت کاال های سرمایه ای و واسطه ای‬ ‫انجام شود و نقدینگی تولید فراهم شــود ان وقت اقدامی‬ ‫ مبتنی بر تدبیر صورت گرفته است‪.‬‬ ‫اما اگر دولت بخواهد تنهــا واردات کند‪ ،‬ان وقت در‬ ‫کوتاه مدت رفاه را باال می برد و صرفه سیاســی و انتخاباتی‬ ‫هم دارد اما درد اقتصاد کشور را درمان نمی کند‪.‬به هر حال‬ ‫ما امیدواریم که با تالشی که دولت انجام می دهد اتفاقی رخ‬ ‫ندهد و در مورد افت های انتخاباتی هم احتیاط شود و البته‬ ‫امیدواریم که توجه به تولید واقعی صورت بگیرد‪.‬‬ ‫جمعیت‪ ۸۰‬میلیونی ایران یک مزیت اقتصادی برای‬ ‫تولید به شمار می رود‪ .‬این در حالی است که جمعیت ایران‬ ‫در سال های اخیر برای مسائل کلیدی خود مانند مسکن‪،‬‬ ‫خوراک و پوشــاک دچار اختالل بوده و تقاضاهای اجابت‬ ‫نشــده فراوانی در این زمینه وجود داشته است‪ .‬اغلب این‬ ‫مشــکالت نیز ریشــه در سیاســت های غلط اقتصادی در‬ ‫داخل کشور دارد‪.‬‬ ‫باال بودن قیمــت‪ ،‬عدم قدرت خریــد و ضعیف بودن‬ ‫پول ملی باعث شــده بازارهــای داخلی به جــای اینکه در‬ ‫اختیار تولیدات داخلی باشد در اختیار تولیدات خارجی قرار‬ ‫داشته باشد‪ .‬قاچاق کاال‪ ،‬واردات بی رویه و عدم حمایت از‬ ‫تولیدات داخلی عامل اصلی از دست رفتن بازارهای داخلی‬ ‫در سال های اخیر بوده است‪.‬‬ ‫بنابرایــن اگر مــا در موانــع به وجود امــده در تولید‬ ‫ملی خود یک بازنگری علمی و منطقی داشــته باشــیم‪،‬‬ ‫می توانیم شــاهد رونق تولید داخلی باشیم‪ .‬در کنار این‬ ‫مســاله ما همچنین می توانیــم نگاهی نیز بــه بازارهای‬ ‫خارجــی داشــته باشــیم‪ .‬بنابراین ریشــه مشــکالت در‬ ‫بازارهای خارجی نیست و ریشــه در سیاست های داخلی‬ ‫برای مساله تولید دارد‪.‬‬ ‫هر چند این روز ها خیلی کم هســتند کســانی که‬ ‫معتقد باشند توافق هسته ای همه چیز را متحول‬ ‫خواهد کرد و بازار هم نشان می دهد که در این مورد‬ ‫عقالنی تر عمل می کند‪ ،‬اما هنوز هم الزم اســت‬ ‫توضیح داده شود که توافق تا چه حد می تواند در‬ ‫اوضاع اقتصادی کشور تاثیر گذار باشد‪...‬‬ ‫کســانی که منتظر انقالب در شــرایط اقتصادی‬ ‫کشور هستند‪ ،‬شناخت مناسبی از محیط اقتصادی داخلی‬ ‫و عرصه بین المللی ندارند‪.‬‬ ‫این ســخن بیشــتر جنبــه احساســی دارد تــا اینکه‬ ‫مبتنی بر واقعیت باشــد‪ .‬اگر تحریم ها برداشــته شود یا در‬ ‫خوش بینانه ترین حالت دارایی های بلوکه شــده ایران ازاد‬ ‫می شود‪ ،‬نمی توان مدعی بود که وضعیت اقتصادی کشور‬ ‫به یک باره متغیر خواهد شد‪.‬‬ ‫در شرایط فعلی مشــکل اقتصاد کشور تزریق پول به‬ ‫سیستم اقتصادی نیست؛ مشکل فعلی اقتصاد ما عدم توجه‬ ‫و عدم درک موانع تولید ملی است‪.‬‬ ‫روشن است تا زمانی که درک و باور الزم در این زمینه‬ ‫وجود نداشته باشــد نمی توان به بهبود گســترده وضعیت‬ ‫اقتصادی امیدوار بود‪ .‬اقتصاد ما در شــرایط فعلی کمتر از‬ ‫اقتصاد‬ ‫در خارج از کشور بیش از ‪ 100‬میلیارد دالر است‪ .‬عالوه بر‬ ‫پول نفت ایران‪ ،‬یک سری دارایی های بلوکه شده دیگر هم‬ ‫وجود دارد‪ .‬برخی دارایی های بلوکه شده ما مربوط به اوایل‬ ‫انقالب و پول هایی است که قبل از انقالب برای خرید کاال‬ ‫به کشــورهای دیگر پرداخت شــده و کاالی معادل ان به‬ ‫ایران نرسیده است‪ .‬نمونه اش همان رقمی است که بابت‬ ‫هواپیما های اف ‪ 16‬پرداخت شده اســت اما هواپیما ها به‬ ‫ایران تحویل داده نشده و رقم ان قطعا باال تر از ‪ 20‬میلیارد‬ ‫دالر است‪ .‬منتها در این ســال ها امریکایی ها به بهانه های‬ ‫واهی با طرح دعوا هایی توسط اشخاص حقیقی و حقوقی‬ ‫علیه ایران‪ ،‬دست اندازی هایی به این پول کرده و مقداری‬ ‫از انها را ضبط کرده اند‪.‬‬ ‫اگر سود این پول ها هم در نظر گرفته شود‪ ،‬رقم بسیار‬ ‫بزرگی می شــود اما به هر حال ان چیزی که می شود امروز‬ ‫روی ان حســاب کرد این اســت که در امد های نفتی بلوکه‬ ‫شــده حاصل فروش نفت و فراورده های ان در ســال های‬ ‫اخیر به کشــور بر خواهد گشت که بخشــی از ان در هند و‬ ‫چین‪ ،‬کره و بخشــی در اروپاســت‪ .‬رقم ان هــم چنان زیاد‬ ‫نیست که بتواند تحول چندانی در فضای اقتصادی کشور‬ ‫وارد کند‪.‬‬ ‫در جست وجوی راستی‬ ‫رقم واقعی ازادسازی اموال ایران پس‬ ‫از لغو تحریم ها چقدر است؟‬ ‫وضعیت بازار خودرو همچنان‬ ‫انحصاری است‬ ‫نگاهی به مباحثه رسانه ای پژویان‬ ‫و نعمت زاده‬ ‫‪51‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫‪52‬‬ ‫مثلث | شماره ‪272‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫با این وجود بازخورد «روانی» برداشتن تحریم ها که‬ ‫به صورت کوتاه مدت بر اقتصاد ایران اثرگذار اســت حائز‬ ‫اهمیت خواهد بود‪.‬‬ ‫ایــن جو روانی اگــر بتوانــد منابع خرد و ســرگردان و‬ ‫غیرمولد را به منابع مولد در تولید ملــی تبدیل کند می تواند‬ ‫تاثیر مثبتی بر اقتصاد کشور داشته باشد‪ .‬همه این مسائل‬ ‫به اما و اگرهایی مبتنی اســت که هنوز نمی تــوان اینده را‬ ‫براساس ان ترسیم کرد‪.‬‬ ‫این روز ها در مــورد ســرمایه گذاری های خارجی‬ ‫در ایــران هم صحبت هــای زیادی می شــود‪ ،‬به‬ ‫نظر شما در وضعیت بعد از تحریم ایا باید منتظر‬ ‫تغییرات عمده در این بخش باشــیم یا باتوجه به‬ ‫تمام مسائلی که بازار های اقتصادی ما درگیر انها‬ ‫هستند این موضوعی است که نمی تواند انقدر ها‬ ‫جلب توجه کند‪.‬‬ ‫سرمایه گذاری خارجی به مولفه های زیادی وابسته‬ ‫است‪ .‬درست است که مقررات شرایط اقتصادی بازار کسب‬ ‫و کار و سیاســت ها دراین مورد موثر اســت امــا درواقع ان‬ ‫چیزی که بیشتر از همه باعث می شــود که سرمایه گذار ها‬ ‫به یک کشــور جلــب شــوند‪ ،‬ان پالس هایی اســت که از‬ ‫سرمایه گذارهای داخلی می گیرند‪.‬‬ ‫اگــر ســرمایه گذا ر های خارجــی ببیننــد کــه‬ ‫ســرمایه گذار های داخلی خوب پول در می اورند‪ ،‬ترغیب‬ ‫می شوند که به کشور بیایند و در واقع این مهم ترین سیگنال‬ ‫برای انها محسوب می شود‪.‬‬ ‫البتــه برخــی عرصه هــا اندکــی متفاوت هســتند‪،‬‬ ‫سرمایه گذاری در بخش های معدن و نفت ما از این جهت‬ ‫که انگیزه برای خام فروشی وجود دارد و دولت هم راغب به‬ ‫جذب سرمایه است اندکی متفاوت است‪ .‬از سرمایه گذاری‬ ‫در این بخش معموال استقبال بیشتری می شود‪.‬‬ ‫این اســتقبال البته نباید موجب ذوق زدگی ما بشــود‬ ‫چرا که این وضعیت به ضرر کشــور ماست‪ ،‬هر چند ممکن‬ ‫است باعث شــود ظرفیت های تولید ما افزایش پیدا کند‪.‬‬ ‫بنا بر این هر چند محتمل اســت که در حوزه انرژی و نفت و‬ ‫معادن سرمایه گذاری خارجی انجام شود اما من خوش بین‬ ‫نیستم که سرمایه گذاری مولد در صنایع ما انجام بشود‪ ،‬چرا‬ ‫که به هر حال اختالفــات ایدئولوژیک وجود دارد که اجازه‬ ‫نمی دهد خیلی خوش بین باشیم‪.‬‬ ‫اصل تضاد های ما با دنیا برطرف نشــده اســت‪ .‬این‬ ‫طور نیســت که با مذاکراتی که جلوه هایــی از یک حوزه را‬ ‫در بر گرفته است منتظر باشــیم که فضای مطلوب در کل‬ ‫حوزه ها ایجاد شود‪.‬‬ ‫به مشــارکت خارجی ها در تولید هم اشاره کردید‪،‬‬ ‫تجربه نشان داده است که در این مورد می تواند‬ ‫نمونه هــای غیر موفقی را نــام بــرد‪ ،‬االن دوباره‬ ‫صحبــت از مشــارکت در حــوزه صنایعــی مانند‬ ‫خودرو سازی است‪ ،‬به این طور سرمایه گذاری ها‬ ‫چقدر امیدوار هستید؟‬ ‫همان طور که گفتید ســرمایه گذاری های قبلی در‬ ‫این حوزه چندان جالب نبوده اســت‪ ،‬اینکه ما قطعات را به‬ ‫صورت پکیج کامــل وارد و مونتاژ کنیم تا تنهــا برای تولید‬ ‫داخلی مصرف شود که سرمایه گذاری نیست‪ ،‬نوع مطلوب‬ ‫ســرمایه گذاری همراه با انتقال ســریع تکونولوژی اســت‬ ‫و ما انتطــار داریم کــه در قراردادها به ایــن موضوع توجه‬ ‫شــود که ایران می تواند تولید کننده برای تمام بازار منطقه‬ ‫باشد‪.‬‬ ‫باید به گونــه ای در این حوزه عمل شــود که با خروج‬ ‫خارجی ها ما بتوانیم روی پای خودمان بایستیم‪ .‬همچنین‬ ‫همان طور که گفتم باید تعهد بــه بازار صادراتی برای تولید‬ ‫داخلی در قرار داد ها دیده شــود تا ما به عنوان میزبان تولید‬ ‫برای منطقه را در دست بگیریم‪.‬‬ ‫خونسردی بازار‬ ‫اینروزهااخبارزیادیازهجومشرکت های‬ ‫خارجیبهبازارایرانشنیدهمی شود‬ ‫‪2‬‬ ‫«درهای اقتصاد ایران به روی دنیا گشوده خواهد شد‪،‬‬ ‫و مشکالت داخلی ناشی از تحریم ها بر طرف خواهد شد»؛‬ ‫این امیدی بود کــه فعاالن بازار اقتصاد کشــور برای بهبود‬ ‫شرایط کاری شــان در ســر پرورانده بودند‪ .‬پیش بینی ها در‬ ‫مورد تاثیر گذاری توافق در سوئیس اما انقدر ها خوشبینانه‬ ‫نبود‪ ،‬بعد از عکس العمل خونسرد بازار های داخلی به توافق‬ ‫لوزان در فروردین ماه سال جاری که نشــان داد نه توافق و‬ ‫نه اغاز فصل بهار هیچ کدام نمی تواند یخ ســنگین بازار ها‬ ‫را اب کند‪ ،‬کمتر فعال اقتصادی بود که واقعا انتظار داشته‬ ‫باشــد بعد از توافق اتفاق خاصی در بازار هــا رخ بدهد‪ .‬این‬ ‫روز ها همه واقع گرا تــر از این حرف ها شــده اند‪ ،‬در نتیجه‬ ‫درست مشابه دور قبلی با اینکه در روز دوشنبه ای که قرار بود‬ ‫سر انجام دستیابی به توافق هســته ای ایران و کشور های‬ ‫‪ 5+1‬رسما اعالم شود و اســناد مربوط به ان منتشر شود‪ ،‬با‬ ‫اینکه قیمت ارز های خارجی در تهران نوسان هایی را پشت‬ ‫سرگذاشت اما در نهایت ثابت ماند‪ .‬صبح روز دوشنبه ای که‬ ‫توافق در ان اعالم شد قیمت دالر تا ‪ 300‬تومان و قیمت پوند‬ ‫انگلستان تا ‪ 600‬تومان پایین امد‪ ،‬اما در پایان ساعت کاری‬ ‫صرافی ها‪ ،‬قیمت دالر نسبت به روز گذشته ‪ 20‬تومان افت‬ ‫داشــت و قیمت پوند حتی ‪ 10‬تومان هم بیشــتر شده بود‪.‬‬ ‫روند ثبات در بازار ارز در روز های بعد هم ادامه پیدا کرد‪ ،‬بعد‬ ‫از تصریح وزیــر اقتصاد بر اینکه قرار نیســت دولت رقمی از‬ ‫پول های ازاد شده ای که در اختیارش قرار می گیرد را به بازار‬ ‫وارد کند یا تغییری در سیاســت های انقباضی مالی خودش‬ ‫بدهد‪ ،‬روشــن شــد که قرار نیست دور به دســت سودا گری‬ ‫بیفتد و زمان زیادی برای مشاهده تغییرات واقعی در بازار ها‬ ‫الزم است‪ .‬اقتصاد ایران سال هاست که به قیمت سه هزار‬ ‫تومانی برای دالر عادت کرده است‪ ،‬معنی اش مزیت نسبی‬ ‫برای صادر کنندگان است هر چند که وارد کنندگان با دالر های‬ ‫ارزان تر خوشحال تر خواهند شد‪ .‬اما به هر حال‪ ،‬دولت نشان‬ ‫داده اســت که قصد ندارد راه قبال طی شــده درامد زایی از‬ ‫طریق فروش دالر و ارز های خارجی را دوباره طی کند و فعال‬ ‫قصد دارد دست نگه دارد تا با گذشت زمان امکان برنامه ریزی‬ ‫برای منابع مالی فراهم بشود‪.‬‬ ‫در طرف دیگر امــا‪ ،‬در بازار طال ایــن روز ها تحوالت‬ ‫ســریع تر و جذاب تر هســتند‪ ،‬در حالی که همزمان با رشــد‬ ‫ســعودی تورم در کشور قیمت ســکه های بهار ازادی از هر‬ ‫نوع و با هر اندازه ای پله های ترقی را یکی یکی طی می کرد و‬ ‫منجر به بروز التهاب در جامعه می شد‪ ،‬سرمایه گذارن ناشی‬ ‫را به بازار می کشــید و ســودا گری را افزایش می داد‪ ،‬حاال‬ ‫بعد از مدت ها سکون نســبی در بازار طال‪ ،‬سکه در روز های‬ ‫گذشته همچنان رو به ســقوط بوده است‪ .‬فعاالن بازار البته‬ ‫می گویند اتفاق غیر عادی نیفتاده اســت‪ ،‬به صورت سنتی‬ ‫ماه رمضان ماه کم رونق شدن بازار طال‪ ،‬فروش ها و کاهش‬ ‫قیمت هاســت‪ ،‬بنابراین خیلی ها انتظار داشتند که در پایان‬ ‫ماه رمضان قیمت ها اندکی تکان بخورد اما حتی این اتفاق‬ ‫هم نیفتاد‪ .‬سکه در روز توافق کم تر از ‪ 50‬هزار تومان سقوط‬ ‫قیمت را پشت ســر گذاشــته بود در روزهای بعد هم هر روز‬ ‫اقتصاد‬ ‫مثلث | شماره ‪272‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫اندکی ارزان تر شد‪ .‬در حالی که قیمت جهانی طال در بیشتر‬ ‫روز های هفته گذشته روند رو به رشــد داشته است‪ ،‬قیمت‬ ‫سکه تمام‪ ،‬با تقریبا روزانه ‪ 10‬هزار تومان کاهش در نهایت‬ ‫در چهار شنبه به ‪ 860‬تومان رســید که رکورد تازه ای است و‬ ‫نشــان می دهد که حتی حلول شــوال هم که به طور سنتی‬ ‫قیمت طال را باال می برد این بار کارگر نیفتاده است‪.‬‬ ‫بازار بورس هم این روز ها در بهترین شــرایط خودش‬ ‫نیســت‪ .‬بعد از توافق لوزان هــم یک بار دیگــر این اتفاق‬ ‫افتاده بود‪ ،‬در حالی که برخی تحلیلگران خوشبین تر امیدوار‬ ‫بودند که بعد از زمســتان سرد و ســنگین حاکم بر بورس در‬ ‫سال گذشته‪،‬اغاز بهار و خبر توافق بتواند این بازار را تکان‬ ‫بدهد فعاالن بازار بورس نشان دادند که در تصمیمات شان‬ ‫عقالنی تر از ایــن حرف ها حرکت می کننــد و در نتیجه بازار‬ ‫بورس چنان تغییری را پشت سر نگذاشت‪ .‬حاال بعد از اعالم‬ ‫رســمی حصول توافق نهایــی در وین‪ ،‬باز هم بــازار بورس‬ ‫عبوس باقی مانده است‪ .‬در روز اعالم توافق شاخص بورس‬ ‫کم از دو درصد جا به جا شد و در روز های بعد هم روند نزولی‬ ‫خود را از سر گرفت‪ .‬قسمتی از این افت شاخص ها در بورس‬ ‫البته به مسائل دیگری به جز توافق وین بر می گردد‪ ،‬فعاالن‬ ‫اقتصادی منتظر تغییرات واقعی در بازار ها هستند تا بتوانند‬ ‫در مورد اینده سرمایه گذاری هایشــان تصمیم گیری کنند‪،‬‬ ‫چیزی که قطعا بسیار بیشــتر از مذاکرات نفس گیر در وین‬ ‫به طول خواهد انجامید‪ .‬با این حال تحلیلگران بازار بورس‬ ‫در مورد دلیل افت شــاخص ها در هفته گذشته در این بازار‬ ‫معتقد هستند که بخشی از رشد شــاخصی که در روز توافق‬ ‫منتظر ان بوده این قبال پیشخور شــده بوده است‪ .‬علیرضا‬ ‫عســگری مارانی‪ ،‬مدیرعامل شرکت ســرمایه گذاری ملی‬ ‫در این مــورد می گوید‪« :‬ریزش اخیر شــاخص ها در بورس‬ ‫موضوعی طبیعی اســت و جای نگرانی نــدارد‪ ،‬نباید از یاد‬ ‫ببریم که رشد مورد انتظار بعد از حصول توافق هسته ای قبال‬ ‫پیشخور شده است»‬ ‫اشاره این فعال و تحلیلگر بازار بورس به رشد شاخص‬ ‫چند روز قبل از اعالم رسمی به دســت امدن توافق در وین‬ ‫سوئیس است‪ .‬دوشــنبه قبل از اعالم توافق‪ ،‬شاخص کل‬ ‫بورس تهران بیش از هزارو ‪ ٥٠٠‬واحد رشــد کــرد؛ اتفاقی‬ ‫که در هفته اخیر عجیب به نظر می رسید و کارشناسان را به‬ ‫خوش بینی به نتایج مذاکرات و قطعی شدن حصول توافق‬ ‫ترغیب کرد‪ .‬هر چند کــه در این مقطع مذاکــرات طوالنی‬ ‫وانتظــار برای بلند شــدن دود ســپید از دود کش های هتل‬ ‫محل اقامت دیپلمات ها خسته کننده و فرسایشی شده بود‪.‬‬ ‫در نهایت در مورد اینکه چرا بازار بورس چندان در مواجه به‬ ‫اعالم حصول توافق هسته ای با روی گشاده بر خورده نکرده‬ ‫است‪ ،‬یکی سری دالیل مربوط به شــرایط امروز هم وجود‬ ‫دارد‪ .‬سه شنبه و چهار شنبه گذشته در مجموع از شلوغ ترین‬ ‫روز های بورس بوده است‪ ،‬تعداد زیادی از شرکت های حاضر‬ ‫در بورس در این دو روز اقدام به برگزاری مجمع عمومی کرده‬ ‫بود‪ ،‬بخشی از دالیل کاهش شاخص کل بورس در روز های‬ ‫گذشته هم همین موضوع اســت چرا که فعاالنی که تمایل‬ ‫به حضور در مجمع عمومی را نداشته اند پیش از رسیدن به‬ ‫این تاریخ ســهام خود را فروخته اند‪ .‬بخش دیگری از دلیل‬ ‫ثبات در بازار بورس هم به انتظار در مورد مشــاهده تاثیرات‬ ‫واقعی توافق وین بر بازار اقتصادی بر می گردد‪ .‬پیش بینی‬ ‫در مورد حضور شــرکت های خارجی در بــازار ایران‪ ،‬اندکی‬ ‫بر امیدواری ها برای افزایش ســرمایه ها افزوده اســت اما‬ ‫در نهایت فعاالن بــازار بورس هنوز هم از ایــن موضوع که‬ ‫سیاســت های پولی و مالی دولت تغییر نمی کند‪ ،‬نرخ سود‬ ‫بانکی جا به جا نمی شود و ان طور که می گویند برخی وزرای‬ ‫اقتصــادی دولت روی خوشــی به بورس نشــان نمی دهند‬ ‫شــکایت دارند‪ .‬بازار مهم دیگر اقتصاد ایران‪ ،‬بازار مسکن‬ ‫است که در چندین سال گذشــته روی ارامش به خود ندیده‬ ‫اســت‪ ،‬یک بار تصمیمات بی مایه ان را به اشــوب کشانده‬ ‫است و یک بار هم بی تصمیمی و ســکوت در مورد این بازار‬ ‫ان را دچار رکود کرده است‪.‬‬ ‫در بازار مسکن طی دو سال گذشــته تقریبا اب از اب‬ ‫تکان نخورده است‪ ،‬رکود عمیق در خرید و فروش فعاالن این‬ ‫بازار و حتی مردم عادی که به دنبال تغییر خانه های خودشان‬ ‫هستند را کالفه کرده است‪.‬مرکز امار ایران می گوید در سال‬ ‫‪ ۱۳۹۳‬کاهش ‪ ۵۰‬درصدی ساخت وساز نسبت به سال قبل‬ ‫از ان را شاهد بودیم‪ .‬کارشناســان یکی از دالیل مهم رکود‬ ‫توام در ساخت و ساز و معامالت مســکن طی دو سال اخیر‬ ‫و همچنین کاهش قیمت مسکن طی این مدت را سیاست‬ ‫انقباضی دولت و کنترل تورم عنوان می کنند؛ موضوعی که‬ ‫ی دولت یازدهم قرار دارد‪.‬‬ ‫در سایه سیاست های ضد تورم ‬ ‫همان طور کــه در روز ها و ماه های اخیــر تغییرات در‬ ‫بسیاری از عرصه ها به بعد از توافق بر سر برنامه هسته ایران‬ ‫و برداشته شدن تحریم ها موکول شــده است‪ ،‬فعاالن بازار‬ ‫مسکن هم امیدوار بودند که اعالم خبر توافق بتواند رکود و‬ ‫سکوت ماه های گذشته این بازار را بشکند‪ ،‬اتفاقی که البته‬ ‫هنوز نمی توان چندان به ان امیدواربود‪.‬‬ ‫در بازار ملک هم مانند هر بازار دیگری خطر این وجود‬ ‫دارد که نقدینگی به صورت یکباره‪ ،‬پیش بینی نشده و با حجم‬ ‫زیاد سرازیر شود و ســیل همه چیز را ویران کند‪ .‬با این حال‬ ‫باتوجه به سیاست های انقباضی و سخت گیرانه دولت فعاالن‬ ‫و کارشناســان بازار ملک این انتظار را دور از واقع می دانند‬ ‫و معتقد هســتند که فعال بایــد صبر کــرد و در نهایت منتظر‬ ‫تورم های اندک و ماهانه در بازار ملک بود‪.‬‬ ‫در نظر ســنجی که روزنامه دنیای اقتصــاد از ‪ 9‬فعال‬ ‫بازار ملک‪ ،‬سیاســت گذار های دولتی در عرصه مســکن و‬ ‫کارشناسان کرده‪ ،‬این موضوع مورد تایید قرار گرفته است‬ ‫که «بازار زمین و ملک مسکونی واکنش سریع و هیجانی به‬ ‫اقتصاد پساتحریم از خود نشــان نمی دهد‪ .‬تحوالت عمده‬ ‫در چهار متغیر بیرونی بازار مسکن شامل درامد نفتی‪ ،‬حجم‬ ‫نقدینگی‪ ،‬رشــد اقتصادی و ارایش جدید بازارهای رقیب‪،‬‬ ‫ی اپارتمان را‬ ‫به تدریج از یکســو رونــد کاهش قیمت اســم ‬ ‫متوقف می کنــد و از ســوی دیگر باعث شــکل گیری موج‬ ‫ســرمایه گذاری در خرید ملک می شود‪ .‬از انجاکه زمینه ای‬ ‫برای پایین رفتن ســطح فعلی قیمت مســکن وجود ندارد و‬ ‫در عین حال‪ ،‬پالس های موجود‪ ،‬عالمتی درباره صعود تند‬ ‫قیمت نمی دهند‪ ،‬تقاضای مصرفی تا قبل از ورود تقاضای‬ ‫ســرمایه ای می تواند از جو پایدار بازار مســکن به نفع خود‬ ‫بهره برداری کند‪ ».‬با وجــود اینکه کارشناســان پیش بینی‬ ‫می کنند به دلیل قرار داشــتن در فصل تابســتان که عمده‬ ‫جا به جایــی خانه هــا بــرای مصرف کننــدگان در ان انجام‬ ‫می شــود احتماال در ماه های اینده بازار معامالت نسبت به‬ ‫ماه های گذشــته رونق طبیعی بیشــتری خواهد داشت اما‬ ‫همه متفق القول هستند که نباید منتظر یک جهش قیمتی‬ ‫در بازار مســکن بود‪ .‬حســین عبــده تبریزی‪ ،‬مشــاور وزیر‬ ‫مســکن در این مورد می گوید‪« :‬درست اســت که احتمال‬ ‫می رود وام های جدید مسکن در ســقف های ‪ 60 ،40‬و ‪80‬‬ ‫‪53‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫‪54‬‬ ‫مثلث | شماره ‪272‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫میلیــون تومانی بتوانید تکانــی به بازار مســکن بدهد اما با‬ ‫توجه به اینکه ســرمایه گذاری های الزم برای در یافت این‬ ‫وام ها یک ســاله خواهد بود نباید انتظار داشت که تاثیر انها‬ ‫را در تابستان سال جاری در بازار مسکن مشاهده کنیم‪ .‬اگر‬ ‫رونق اقتصادی حاصل از رفع تحریــم رخ دهد‪ ،‬واحدهای‬ ‫اداری بیشتری در شهرها نیاز خواهیم داشت‪ ،‬چرا که تقاضا‬ ‫برای کسب و کار هم از طرف داخل و هم از طرف شرکت ها‬ ‫و نمایندگی هــای خارجی افزایش می یابــد‪ .‬به این ترتیب‪،‬‬ ‫تقاضا می تواند در برخی مناطق شهری تقویت شود‪ .‬بنابراین‬ ‫در مجموع‪ ،‬هر چند رفع تحریم ها با بخش مســکن اقتصاد‬ ‫ایران ان چنان ارتباطی نــدارد‪ ،‬اما فضای پیرامونی حاصل‬ ‫از رفع تحریــم در مجموع این بخش را رونــق می دهد‪ ».‬با‬ ‫همه اینها‪ ،‬توافق روی مثبت خود را هم به بازار نشــان داده‬ ‫اســت‪ ،‬عمده تاثیر این توافق احتماال در بازار فروش نفت‬ ‫ایران خواهد بود‪ ،‬هر چند بســیار سخت اســت که درکوتاه‬ ‫مدت کشور بتواند ظرفیت های از دست رفته بازار برای نفت‬ ‫ایران را دوباره به دست بیاورد‪ ،‬اما این موضوع قطعی است‬ ‫که موانع فروش نفت در ماه های اینده و با برداشــته شــدن‬ ‫گام بــه گام تحریم های اقتصادی کمتر خواهد شــد و این‬ ‫منظر دست دولت را کمی باز خواهد کرد‪.‬‬ ‫وزارت نفت در روز ها و ماه های گذشته تالش زیادی‬ ‫برای برگرداندن ظرفیت های تولید و فروش نفت خام کرده‬ ‫است‪ ،‬یکی از این تالش ها صدور دستور مانور افزایش تولید‬ ‫به برخی میدان های نفتی بود‪ .‬بعد از توافق اما دیگر نیازی‬ ‫به برگزاری مانور نبود‪ .‬رکن الدین جوادی‪ ،‬مدیرعامل شرکت‬ ‫نفت ایران در مصاحبه ای چند روز پیش اعالم کرد که «سال‬ ‫گذشته برای بیشتر میادین نفتی مهم مان یک بار به صورت‬ ‫ازمایشــی‪ ،‬برنامه افزایش تولید نفت را اجرا کردیم‪ .‬امسال‬ ‫دستور اجرای برنامه افزایش تولید برای همه میادین نفتی‬ ‫صادر شــده اســت و این برنامه را برای همه میادین نفتی‪،‬‬ ‫تکرار خواهیم کرد‪ ».‬بنا بر این مسلما تولید نفت افزایش پیدا‬ ‫خواهد کرد اما ایا باید منتظر این باشیم که در کوتاه مدت به‬ ‫سقف تولید چهار میلیون بشکه در روز دست خواهیم یافت‪،‬‬ ‫پاسخ منفی است‪ .‬بخش عمده بازار نفت ایران امروز توسط‬ ‫کشور های دیگر از جمله عراق که نفتی با مشخصات نزدیک‬ ‫به نفت ایران تولید می کند پر شــده اســت‪ ،‬بنا بر این به نظر‬ ‫می رســد که انتظار افزایش تولید بیشتر از ‪ 500‬تا ‪ 600‬هزار‬ ‫بشکه در کوتاه مدت عملی نباشد‪ ،‬با این حال مدیران وزارت‬ ‫نفت می گویند که به دنبال بازار های جدید برای فروش نفت‬ ‫ایران هستند و از طرفی به دنبال پس گرفتن جایگاه ایران در‬ ‫میان کشــور های تولید کننده نفت در اوپک‪ .‬اقای ماجدی‬ ‫در این مورد می گوید‪« :‬ارزیابی ما این اســت که متناسب با‬ ‫به دســت اوردن بازاری که به واسطه تحریم ها از دست رفته‬ ‫اســت‪ ،‬می توانیم تولید نفت مــان را افزایــش دهیم‪ ،‬ولی‬ ‫معتقدیم بازار نفت در کوتاه مدت‪ ،‬یعنی فاصله یک تا دوماهه‬ ‫پس از لغو تحریم ها‪ ،‬ظرفیت جذب بیش از ‪ ٥٠٠‬تا ‪ ٦٠٠‬هزار‬ ‫بشکه اضافه تولید ایران را نخواهد داشت‪ .‬بنابراین شرکت‬ ‫ملی نفت ایران می تواند تولید نفتــش را در کمتر از یک ماه‬ ‫به این ارقــام افزایش دهــد‪ .‬ضمن اینکه بــراورد می کنیم‬ ‫به لحاظ بازار‪ ،‬بین شش ماه تا یک سال طول خواهد کشید‬ ‫که ایران بتواند به حدود سهمیه تولید نفت قبل از تحریم ها‬ ‫برســد‪ .‬در این مدت ظرفیت فنی و عملیاتی مان هم اماده‬ ‫خواهد بود‪ .‬البته برای حضور موثرتر‪ ،‬اثربخش تر و کوتاه تر‬ ‫کردن زمان ها‪ ،‬برای مدتی نیاز به مجوزها و اختیارات خاص‬ ‫خواهیم داشت؛ همچنین وزارت نفت برنامه دارد که ظرفیت‬ ‫ی که االن حدود ‪ ٥٠٠‬هزار بشــکه در روز‬ ‫تولید میعانات گاز ‬ ‫است را باتوجه به پروژه های در دست اجرای پارس جنوبی به‬ ‫سرعت افزایش داده و بالفاصله اماده ارائه به بازار کند‪ ».‬با‬ ‫این حال تاکید بر این اســت که وزارت نفت ایران سر جنگ‬ ‫با تولید کننده های دیگر ندارد‪ .‬سیدمحسن قمصری‪ ،‬مدیر‬ ‫امور بین الملل شرکت ملی نفت ایران در این مورد می گوید‬ ‫که «نفتی که ایران تولید می کند مشتریان خاص خود را دارد‬ ‫و بحث هایی که در مورد مازاد عرضه و کاهش تقاضا صورت‬ ‫می گیرد لطمه ای به حضور ما در بازار جهانی نفت نخواهد‬ ‫زد‪.‬نوع نفت خامی که ما تولید می کنیم نه فوق سنگین است‬ ‫و نه فوق سبک‪ ،‬در حقیقت ما نفت خام مدیوم رنج (متوسط)‬ ‫تولید می کنیم که مشــتریان خاص خود را دارد‪ .‬صحبت از‬ ‫جنگ سهم و مازاد عرضه‪ 2/5‬تا‪3/5‬میلیون بشکه ای در بازار‬ ‫جنبه تبلیغاتی دارد و نباید چندان مورد توجه قرار گیرد‪ .‬فکر‬ ‫نمی کنم ما ان قدر وارد جنگ سهم شویم‪ .‬پاالیشگاه هایی‬ ‫هستند که عالقه دارند نفت خام ما را بخرند و باید با انها به یک‬ ‫نقطه تفاهم برسیم‪ ».‬این مدیر نفتی که سابقه کار در دستگاه‬ ‫دیپلماسی را دارد معتقد است که «در حال حاضر نمی توان‬ ‫در مــورد اینده نفت و ســهم ایــران حرف ویــژه ای زد‪ .‬باید‬ ‫اجازه دهیم بازار باز شود و ما وارد ان شویم‪ ،‬اما قطعا انعقاد‬ ‫قرار داد های بلند مدت‪ ،‬میان مدت و کوتاه مدت در دستورکار‬ ‫قرار دارد‪ ».‬این روز ها رفت و امد خارجی ها به ایران هم زیاد‬ ‫شده است‪ ،‬هر روز اسم یک شرکت جدید‪ ،‬یک غول نفتی یا‬ ‫یک تولید کننده خودرو که قصد دارد به ایران بیاید و درکشور‬ ‫سرمایه گذاری کند در اخبار شنیده می شود‪ .‬رویترز به تازگی‬ ‫در گزارشی مفصل از بازار ‪ 400‬میلیارد دالری ایران صحبت‬ ‫کرده و به شرکت های چند ملیتی که تمایل دارند بعد از فراهم‬ ‫شدن سا زو کار های پسا تحریم به ایران بیایند صحبت کرده‬ ‫است‪« .‬شــرکت های چند ملیتی موبایل‪ ،‬سازندگان خودرو‬ ‫و شــرکت های خدماتی به نظر می رســد با برداشــته شدن‬ ‫تحریم های اعمال شده علیه ایران‪ ،‬بیشترین نفع را ببرند‪.‬‬ ‫بانک امریکایی مریل لینــچ (‪ )Merrill Lynch‬می گوید که‬ ‫شــاهد ســودبری ترکیه و امارات در تجارت خارجی با ایران‬ ‫هســتند و پیش بینی کرده اند که رقم این ســود که در حال‬ ‫حاضر حدود ‪ 80‬میلیارد دالر اســت می تواند تا پایان ســال‬ ‫‪ 2020‬میالدی به حدود ‪200‬میلیارد دالر برسد‪ .‬پیش بینی‬ ‫می شود که شرکت های خودرو سازی ترکیه و فرانسه‪ ،‬اولین‬ ‫سود برنده ها از بازار اقتصادی ایران باشند‪ .‬همچنین باتوجه‬ ‫به نیاز ایران به باز ســازی نــاوگان هواپیمایی اش‪ ،‬احتماال‬ ‫شرکت های ساخت هواپیما در برزیل و شرکت های بزرگ ایر‬ ‫باس و بویینگ هم می توانند در بازار ایران سود هایی کسب‬ ‫کنند‪ ».‬رویترز در ادامه گزارش مفصل خود به ظرفیت های‬ ‫بازار سهام ایران هم اشــاره کرده و نوشــته است که حجم‬ ‫بازار بورس در ایران هــم می تواند از جملــه جاذبه ها برای‬ ‫سرمایه گذاران و شرکت های خارجی باشــد‪« .‬بنابر اخرین‬ ‫داده های قابل دسترس روی اینترنت‪ 12 ،‬جوالی (‪21‬تیر)‬ ‫داد و ســتد ‪ 780‬میلیون ســهام (در بورس ایران) نشان از‬ ‫چرخش مالی ‪64‬میلیون و ‪200‬هزار دالری دارد و بر همین‬ ‫مبنا بسیاری از شرکت های سرمایه گذاری خارجی تمایل دارند‬ ‫در این بازار ســرمایه گذاری کنند‪ ،‬از جمله مدیران فارســت‬ ‫کپیتال‪ ،‬منــا کپیتال‪ ،‬اشــمور و نیل گلوبــال فارنتیر تمایل‬ ‫دارند بعد از برداشته شدن تحریم ها در ایران سرمایه گذاری‬ ‫کنند‪ ».‬رویترز همچنیــن به نقل از موسســه مالی اعتباری‬ ‫بروکریج رینیســانس کاپیتال (‪Brokerage Renaissance‬‬ ‫‪ )Capital‬پیش بینی کرده است که ســرمایه ای بالغ بر یک‬ ‫میلیارد دالر در دوره زمانی یکســاله پس از برداشــته شدن‬ ‫تحریم های بین المللی در ایران جاری خواهد شد و به گردش‬ ‫درخواهد امد‪ .‬با در نظر گرفتن تمام تغییر و تحول های چند‬ ‫روز گذشــته و پیش بینی های دولت برای مدیریت شــرایط‬ ‫پساتحریم به نظر نمی رسد که موجی از حرکت های انقالبی‬ ‫و ساختار شــکن در هیچ کجای فضای اقتصادی کشور در‬ ‫انتظار فعاالن باشد‪ .‬واقع بینی جلوی حرکت های احساسی را‬ ‫گرفته است و دولت که ماه ها وقت صرف بررسی سناریو های‬ ‫مختلف برای مدیریت این شرایط کرده است همان طور که‬ ‫رئیس جمهور در ســخنرانی خود گفته بود‪ ،‬هنوز تاره حرف‬ ‫الف از حروف الفبای مدیریت اقتصادی کشــور را پشت سر‬ ‫گذاشته است‪.‬‬ ‫در جست وجوی‬ ‫راستی‬ ‫رقم واقعی ازادسازی اموال ایران پس از‬ ‫لغو تحریم ها چقدر است؟‬ ‫ارام فرقانی‬ ‫خبرنگار‬ ‫‪3‬‬ ‫ازادســازی دارایی های بلوکه شــده در حالی از اهم‬ ‫نتایج مذاکرات هســته ای محسوب می شــود که اعداد و‬ ‫ارقام اعالم شده از میزان واقعی ارزهای مسدود شده ایران‬ ‫در سایر کشــورها‪ ،‬از ‪ 29‬میلیارد دالر اعالم شده از سوی‬ ‫رئیس کل بانک مرکزی تا بیش از ‪ 100‬میلیارد دالر مطرح‬ ‫شــده از ســوی برخی مقامات دیگر و نیــز رئیس جمهور‬ ‫ایاالت متحده امریکا‪ ،‬منشــاء شــایعه های بســیاری در‬ ‫شبکه های اجتماعی شد که تا حد بحث اختالس یک شبه‬ ‫بیش از صد میلیارد دالر پیش از ازادسازی‪ ،‬پیش رفت‪.‬‬ ‫در طول سال های گذشته و تشدید تحریم ها به ویژه‬ ‫در حوزه بانکی و مبــادالت بین المللی بخش قابل توجهی‬ ‫از منابع ارزی حاصل از صادرات نفتی و غیر نفتی کشورمان‬ ‫به داخل ورود نکرد و در بانک های خارجی یا شعب خارجی‬ ‫بانک های داخلی مســدود ماند‪ .‬پیش از این دارایی های‬ ‫ارزی تا بیش از ‪ 100‬میلیارد دالر نیز براورد شده بود‪.‬‬ ‫با به پایان رســیدن مذاکرات هســته ای در دو هفته‬ ‫گذشــته و توافق برای برداشــته شــدن تمامی تحریم ها‬ ‫که لغو تحریم های بانکی را نیز شــامل می شــود موضوع‬ ‫ازادسازی دارایی های بلوکه شــده ایران در خارج از کشور‬ ‫به طــور جدی تری مطرح شــد؛ منابعی کــه البته در طول‬ ‫دو سال گذشــته و در جریان مذاکرات ایران و گروه ‪5+1‬‬ ‫حدود ‪ 11.9‬میلیارد دالر ان ازاد و طی چند قسط به حساب‬ ‫بانک مرکزی وارد شده بود‪ .‬اما اینکه با لغو تحریم ها تا چه‬ ‫میزان دیگر از منابع جامانده ایران در خارج از کشــور ازاد‬ ‫و به حساب های داخلی وارد می شــود‪ ،‬به سوالی با پاسخ‬ ‫مبهم تبدیل شد‪.‬‬ ‫رئیس کل بانک مرکزی اعالم کرد که حدود ‪ 23‬میلیارد‬ ‫دالر از منابع بانک مرکزی در کشورهای ژاپن‪ ،‬کره و امارات‬ ‫بلوکه شده و شش میلیارد دالر از منابع حاصل از فروش نفت‬ ‫در هند بلوکه شده اســت که با توافق هســته ای و برداشته‬ ‫شدن تحریم ها این منابع ازاد خواهد شد‪ .‬در حالی اظهارات‬ ‫ســیف بیانگر وجود ‪ 29‬میلیارد دالر از دارایی های ارزی به‬ ‫صورت بلوکه شده اســت که به نظر می رســد رقم اعالمی ‬ ‫وی تنها بیانگر ذخایر ارزی بلوکه شده بانک مرکزی است و‬ ‫مجموع دارایی های ارزی که طی سال های گذشته در خارج‬ ‫از کشور مسدود شده است را در بر نمی گیرد‪.‬‬ ‫با این حال بســیاری معتقــد بودند کــه دارا یی های‬ ‫بلوکه شــده ایران بیش از ‪ 29‬میلیــارد دالر اعالمی رئیس‬ ‫کل بانک مرکزی است‪ .‬انها معتقد بودند‪ ،‬فقط کافی است‬ ‫که با یک حساب و کتاب سرانگشــتی مرور کنیم که طی‬ ‫این سال ها چند میلیارد دالر نفت صادر کردیم و چه میزان‬ ‫از منابع ان به کشور وارد شــد‪ .‬البته در دوره ای بخشی از‬ ‫منابع ناشــی از فروش نفت از طریــق واردات چمدانی به‬ ‫کشور بازگشــت‪ ،‬ولی بازهم نمی تواند منابع ارزی را به ‪29‬‬ ‫میلیارد دالر کاهش داده باشــد ‪ ،‬ضمن انکه مطمئنا منابع‬ ‫حاصل از صــادرات غیرنفتــی هم به طور کامــل به ایران‬ ‫وارد نشده است که در این بین ارزهای حاصل از صادرات‬ ‫پتروشیمی ها قابل چشم پوشی نیست‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫بانک مرکزی واریز خواهد شــد‪ .‬به ایــن ترتیب وجوه ازاد‬ ‫شده و قابل دسترسی بالغ بر ‪ 29‬میلیارد دالر خواهد شد‪».‬‬ ‫معــاون ارزی بانــک مرکــزی در ادامــه گفــت‪:‬‬ ‫مثلث | شماره ‪272‬‬ ‫بســیاری معتقــد بودند کــه دارا یی های‬ ‫بلوکه شده ایران بیش از ‪ 29‬میلیارد دالر‬ ‫اعالمی رئیس کل بانک مرکزی اســت‪.‬‬ ‫انها معتقــد بودند‪ ،‬فقط کافی اســت که‬ ‫با یک حســاب و کتاب سرانگشتی مرور‬ ‫کنیم که طی این سال ها چند میلیارد دالر‬ ‫نفت صادر کردیم و چه میزان از منابع ان‬ ‫به کشور وارد شد‬ ‫«بــه ایــن رقــم ‪22/4‬میلیــارد دالر وثیقه در چیــن برای‬ ‫تامیــن مالــی پروژه هــا‪ ،‬حــدود ‪24 /5‬میلیــارد دالر‬ ‫ســپرد ه گذاری انجام شــده نــزد شــرکت زیرمجموعــه‬ ‫وزارت نفــت (ایــن مبلــغ صــرف پروژه های نفتی شــده‬ ‫اســت‪ ،‬اما اکنون توانایی بازپرداخت ندارنــد و در قانون‬ ‫بودجه ســال جاری دو ســال امهــال گرفته انــد)‪ ،‬حدود‬ ‫‪ 10‬میلیارد دالر سپرده نزد بانک های ایرانی (این مبلغ به‬ ‫موجب قوانین و مصوبات مراجع مختلف مصرف شــده و‬ ‫قابلیت بازیافت انها محل تردید اســت)‪3/7 ،‬میلیارد دالر‬ ‫اوراق قرضه مسدودی ناشــی از حکم دادگاه و همچنین‬ ‫وجوهی که در اختیار بوده‪ ،‬اضافه می شود و به این ترتیب‬ ‫موضوع روشن خواهد شد‪.‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫در همین حال محمود بهمنی‪ -‬رئیس کل سابق بانک‬ ‫مرکزی ‪ -‬نیز در پاسخ این سوال که در پایان دوران ریاست‬ ‫وی در بانک مرکزی مجموع دارایی های بلوکه شده ایران‬ ‫تا چه میزان براورد می شــده اســت ‪ ،‬گفت که رقم دقیقی‬ ‫از این منابع را در ذهن ندارم و باید امار دقیق ان از ســوی‬ ‫بانک مرکزی اعــام شــود‪ .‬محمدباقر نوبخــت ‪ -‬رئیس‬ ‫ســازمان مدیریت و برنامه ریزی ‪ -‬هم در پاســخ به سوالی‬ ‫درباره میــزان دارایی های بلوکه شــده ای که بعــد از رفع‬ ‫تحریم ها به کشــور وارد خواهد شــد‪ ،‬رقمــی اعالم نکرد‬ ‫اما توضیــح داد که این منابــع در دو بخش قابل بررســی‬ ‫اســت؛ اول منابع ناشــی از فروش نفت که تــوان منتقل‬ ‫شــدن به داخل را نداشــت و دیگری منابعی اســت که از‬ ‫محل ســرمایه گذاری های خارجی در اختیار کشــورمان‬ ‫قرار خواهد گرفت‪.‬‬ ‫اعداد و ارقــام مختلف راجع به میــزان دارایی های‬ ‫ارزی در خــارج از کشــور در حالــی مطــرح شــد کــه‬ ‫مراجعــه بــه امارهای بانــک مرکــزی در نیمه اول ســال‬ ‫گذشــته حاکی از وجود حــدود ‪ 170‬هزار میلیــارد تومان‬ ‫به عنــوان خالــص دارایی هــای خارجــی بانــک مرکزی‬ ‫اســت که در صورت تبدیــل بــه دالر رقمی بیــش از ‪55‬‬ ‫میلیارد دالر را در بــر می گیرد که حتــی در صورت در نظر‬ ‫نگرفتــن منابــع خارجی ســایر بانک هــا باز هــم بیش از‬ ‫‪ 29‬میلیارد دالر اعالمی رئیس کل بانک مرکزی می شــد‪.‬‬ ‫در این حال‪ ،‬روزنامه رسمی دولت در گزارشی اعالم کرد‪،‬‬ ‫زمانــی که به ســراغ تعاریف تخصصــی و تفاوت های ان‬ ‫می روید همه چیز روشــن می شــود و دیگــر ابهامی باقی‬ ‫نمی ماند‪ .‬در این گزارش تاکید شــده بــود‪ ،‬واقعیت این‬ ‫اســت که ســیف‪ ،‬رئیس کل بانک مرکزی رقــم واقعی و‬ ‫قابل هزینه کرد ذخایر خارجی بانک مرکزی را اعالم کرده‬ ‫است و در صورتی که حجم ذخایر ارزی این بانک را به رقم‬ ‫اعالم شــده وی یعنی ‪ 29‬میلیارد دالر اضافه کنیم تقریبی‬ ‫همان رقــم ‪ 120‬میلیارد دالر به دســت می ایــد‪ .‬چه انکه‬ ‫ذخایر ارزی بانک مرکزی که حجم ان حدود ‪ 100‬میلیارد‬ ‫دالر اعالم می شــود‪ ،‬حتــی در صورت ازادســازی و قابل‬ ‫دســترس بودن نیز به هیچ عنوان قابل هزینه کرد نیست‪.‬‬ ‫چراکه این ذخایر یک بار میان دولت و بانک مرکزی معامله‬ ‫شــده و بانک مرکزی معادل ریالی ان را به دولت پرداخت‬ ‫کرده اســت و برای جلوگیری از اثار مخــرب تورمی ان در‬ ‫حســاب های بانک مرکزی فریز شده است‪ .‬بنابراین‪ ،‬این‬ ‫ذخایــر تنها دو کارکــرد دارد که یکی پشــتوانه پول ملی و‬ ‫دیگری به عنوان ضمانت وام ها و تسهیالت خارجی است‪.‬‬ ‫در همین زمینه علی طیب نیا‪ ،‬وزیــر امور اقتصادی‬ ‫و دارایی نیز ضمن تایید سخنان رئیس کل بانک مرکزی‪،‬‬ ‫مبلــغ ‪ 120‬میلیــارد دالر دارایی های بلوکه شــده ایران را‬ ‫اغراق و نادرست خواند‪ .‬به گفته وی بخشی از دارایی های‬ ‫ایران شامل ‪ 35‬میلیارد دالری می شــود که در دولت قبل‬ ‫در اختیار شــرکت نیکو قرار گرفت تــا در طرح های نفتی‬ ‫هزینه شــود‪ .‬همچنیــن مبلــغ ‪ 22‬میلیارد دالر نیــز وثیقه‬ ‫فاینانس های چین است‪.‬‬ ‫با این اوصاف‪ ،‬بعد از گمانه زنی های متفاوت درباره‬ ‫میزان دارایی های بلوکه شــده ایران در خارج از کشــور‪،‬‬ ‫معاون ارزی بانــک مرکــزی مجموع دارایی هــای ارزی‬ ‫بلوکه شده ای که قابلیت ازادســازی داشته و دارایی هایی‬ ‫کــه توانایــی بازپرداخــت انهــا وجــود نــدارد را حــدود‬ ‫‪89/6‬میلیارد دالر اعالم کرد‪.‬‬ ‫غالمعلــی کامیاب بــا تاکید بــر تفــاوت دو مفهوم‬ ‫«ذخایــر ارزی» با «دارایی هــای ارزی» گفــت‪« :‬منابع‬ ‫بانک مرکزی که با اجرای برنامه جامع اقدام مشترک ازاد‬ ‫می شود و قابل استفاده خواهد شد‪ ،‬بالغ بر ‪ 23‬میلیارد دالر‬ ‫است‪ 6 .‬میلیارد دالر هم از منابع بلوکه شده دولت که وجوه‬ ‫حاصل از صادرات نفت است‪ ،‬ازاد می شــود و به حساب‬ ‫‪55‬‬ ‫گزار‬ ‫ش ویژه‬ ‫وضعیت بازار خودرو همچنان‬ ‫انحصاری است‬ ‫نگاهی به مباحثه رسانه ای پژویان و نعمت زاده‬ ‫مباحثه از انجا شــروع شــد که رئیس ســابق شورای‬ ‫رقابت‪ ،‬در واکنش به اظهارات وزیر صنعت‪ ،‬معدن و تجارت‪،‬‬ ‫او را نــااگاه توصیف کرد‪ ،‬وضعیت بازار خــودرو را همچنان‬ ‫انحصاری دانســت و با تاکید بر اینکه افزایش تولید خودرو‬ ‫باید موجب کاهش قیمت ان شــود‪ ،‬از ورود دولت به بحث‬ ‫قیمت گذاری انتقاد کرد‪ .‬پس از ان‪ ،‬بحثی رفت و برگشتی و‬ ‫البته باواسطه بین این دو درگرفت‪.‬‬ ‫جمشید پژویان‪ ،‬رئیس سابق شورای رقابت‪ ،‬با اشاره‬ ‫به اینکه خودروسازان در ابتدا با دستورالعمل قیمت گذاری‬ ‫شــورای رقابت مخالفتی نداشــتند‪ ،‬درباره اظهــارات اخیر‬ ‫محمدرضا نعمت زاده ‪ -‬وزیر صنعت‪ ،‬معدن و تجارت ‪ -‬در مورد‬ ‫انحصاری نبودن بازار خودرو گفت‪« :‬کسانی که بازار خودرو‬ ‫را انحصاری نمی دانند در این مورد اطالعات کافی ندارند‪».‬‬ ‫او با اشــاره به اینکه در زمــان ورود شــورای رقابت به‬ ‫بحث انحصاری بودن بازار خودرو‪ ،‬دو خودروســاز بزرگ در‬ ‫حال انجام ترفندهایی برای ادغام بودند‪ ،‬خاطرنشان کرد‪:‬‬ ‫«زمانی که به بازار خودرو ورود پیدا کردیم‪ ،‬شاهد این بودیم‬ ‫که این دو خودروســاز بزرگ ‪ -‬که بیش از ‪ 40‬درصد از سهم‬ ‫بازار را که مجموعا نزدیک بــه ‪ 90‬درصد بود ‪ -‬از طریق یک‬ ‫شرکت سرمایه گذاری واسطه ای که سهام زیادی نیز از هر دو‬ ‫کارخانه داشت در حال ادغام هم هستند‪ .‬اما فورا جلوی این‬ ‫امر را گرفتیم و باعث این شدیم که سهام یکی از خودروها‬ ‫را بفروشــد تا این ادغام صورت نگیرد و قوانینی را نیز برای‬ ‫جلوگیری از این امر گذاشتیم‪».‬‬ ‫پژویان با اشــاره به جهش ناگهانی قیمــت خودرو در‬ ‫این برهه زمانی‪ ،‬افزود‪« :‬در این زمــان اول مطالعه کردیم‬ ‫که ایا بازار خودرو انحصاری هست یا نه؟ مطالعات ما نشان‬ ‫داد که بازار خودرو انحصاری اســت و با مصوبه ای مشغول‬ ‫تهیه دســتورالعمل قیمت گذاری خودرو شده و ظرف یک‬ ‫ماه و نیم این دســتورالعمل تهیه شــد‪ ».‬وی درباره تعیین‬ ‫دســتورالعمل قیمت گذاری با امر قیمت گذاری گفت‪« :‬از‬ ‫این دســتورالعمل در هر زمانی یک قیمــت بیرون می امد‪.‬‬ ‫تفاوت این امر با قیمت گذاری خودرو این است که دیگر الزم‬ ‫نیست در هر زمانی دستورالعمل تغییر کند‪ ،‬بلکه با جاگذاری‬ ‫فاکتورهای مختلف در ان قیمت جدید به دست می اید‪».‬‬ ‫رئیس سابق شورای رقابت با بیان اینکه‬ ‫خودروســازان در جلسات شــورای رقابت‬ ‫چند بار اعالم کردند که با این دستورالعمل‬ ‫مشــکلی ندارنــد‪ ،‬عنــوان کــرد‪« :‬ایــن‬ ‫خودروسازان همچنین در کمیسیون صنایع‬ ‫مجلس و هم در صداوسیما اعالم کردند که‬ ‫با تصمیم شــورای رقابت مخالف نیستند‪،‬‬ ‫پس در نتیجه این دستورالعمل علمی ‬ ‫و درســت بود‪ .‬اما خودروســازان‬ ‫اعتراضاتی داشــتند کــه در ان‬ ‫زمان به بررسی اعتراضات انها‬ ‫پرداختیم‪ ،‬البته خودروسازان‬ ‫کم و بیش به دســتورالعمل‬ ‫شــورای رقابت نیز عمل‬ ‫می کردند‪».‬پژویــان‬ ‫خاطرنشــان کــرد‪:‬‬ ‫«همان زمان دولت‬ ‫عوض شــد و من‬ ‫در مالقاتــی با‬ ‫اقای نعمت زاده مساله را به او توضیح دادم و اعالم کردم که‬ ‫بازار خودرو انحصاری است‪ ،‬بنابراین شما نباید در ان دخالت‬ ‫کنید‪ .‬وزیر صنعت با انحصاری بودن بازار خودرو موافق نبود‬ ‫اما پس از مذاکرات حداقل انچه احساس کردم این بود که‬ ‫ایشــان حرف های من را پذیرفته اند‪ ».‬پژویان بــا انتقاد از‬ ‫وضعیت شکل گیری سازمان حمایت‪ ،‬تصریح کرد‪« :‬در هیچ‬ ‫جای دنیا چنین سازمانی وجود ندارد که نام سازمان حمایت‬ ‫از مصرف کننده و تولید کننده باشــد و کار قیمت گذاری هم‬ ‫انجام شود‪ .‬سازمان حمایت از مصرف کننده در کشورهای‬ ‫مختلف فقط در جایی وارد می شود که حق مصرف کننده در‬ ‫حال اجحاف است‪ ،‬در غیر این صورت وظیفه دیگری ندارد‪.‬‬ ‫در این زمینه اعالم کردیم که ان بخش از سازمان که وظیفه‬ ‫قیمت گذاری را دارد در شورای رقابت ادغام شود و الباقی نیز‬ ‫فقط در اختیار سازمان حمایت از مصرف کننده باشد‪ .‬خود من‬ ‫سه شکایت به این سازمان کردم اما پس از گذشت نزدیک ‬ ‫‪ 10‬سال هنوز به هیچ کدام از انها رسیدگی نشده است‪».‬‬ ‫اما در پی این اظهارت‪ ،‬سازمان حمایت مصرف کننده‬ ‫و تولیدکننده نیز بیکار ننشست و با صدور جوابیه ای واکنش‬ ‫نشان داد‪.‬‬ ‫در جوابیه این ســازمان امده بود «با استناد به بند پنج‬ ‫ماده ‪ 58‬قانون اجــرای اصل ‪ 44‬قانون اساســی‪ ،‬موضوع‬ ‫تدوین و تنظیم دستورالعمل قیمت خودرو بر عهده شورای‬ ‫رقابــت نهاده شــد کــه در همین راســتا شــورای مذکور از‬ ‫اردیبهشت ‪ 1392‬و پس از تاخیر قابل مالحظه دستورالعمل‬ ‫مرتبط با قیمت گذاری خودرو را پــس از توافقات حاصله با‬ ‫خودروسازان در رسانه اعالم کرد‪ ...‬صرف نظر از ابهامات‬ ‫و ایــرادات وارده به دســتورالعمل مصوب شــورای رقابت‪،‬‬ ‫اساســی ترین نقــد وارده به عملکرد شــورای مذکــور ورود‬ ‫بــه مبحث اجرایــی و عملیاتــی «قیمت گــذاری کاالهای‬ ‫انحصاری» نظیر خودرو است چرا که در مجموعه مفاد قانون‬ ‫اجرای اصل ‪ 44‬قانون اساسی شورا صرفا مکلف به تنظیم‬ ‫دستورالعمل قیمت بوده اســت و در هیچ یک از مواد قانون‬ ‫مجاز به قیمت گذاری نبوده است که این موضوع مورد تایید‬ ‫مراجع قانونگذار قرار گرفته است که به عنوان خواسته های‬ ‫دیرینه کشــور و جامعه نیز مطــرح بوده و امیــد می رفت با‬ ‫تشکیل این شورا برای این گونه مسائل قاعده گذاری های‬ ‫الزم صورت گرفته و راهکار برنامه عملیاتی تدوین و به اجرا‬ ‫گذاشته شود‪ .‬‬ ‫متاسفانه انچه در عمل مشاهده می شود خالی ماندن‬ ‫عرصه هــای مهــم و تاثیرگذار در مــوارد مذکــور از حضور‬ ‫شورای رقابت اســت‪ ،‬به نحوی که انبوهی از وظایف مهم‬ ‫ان نهاد در فضای کســب و کار جاری نشده است‪ .‬بی شک‬ ‫وضعیت اسف بار اشاره شــده به صورت قابل توجهی ناشی‬ ‫از نحوه مدیریت و تلقی از قوانین دکتر پژویان بوده اســت‬ ‫که طی مدت ریاســت ایشان بر شــورای رقابت ایجاد شد‪،‬‬ ‫در حالی که ایشــان اهمیت حضــور و نقش موثر ســازمان‬ ‫حمایت مصرف کنندگان و تولیدکنندگان را به دلیل مسائل‬ ‫و مشکالت شــخصی فاقد ضرورت جلوه می دهد‪ ،‬هر چند‬ ‫ضرورتــی به توضیــح طیــف وســیع مجموعــه وظایف و‬ ‫مسئولیت های این سازمان در پاسخ به ادعاهای بی اساس‬ ‫دکتر پژویان نیست و لیکن به جهت تنویر افکار عمومی خاطر‬ ‫ل نسبت به دریافت و بررسی‬ ‫نشان می سازد این سازمان هر سا ‬ ‫میزان قابل توجهی از شکواییه های مصرف کنندگان اقدام‬ ‫می کند که پس از طی مراحل رســیدگی و تطبیق با قوانین ‬ ‫منجر به استیفای حقوق مصرف کنندگان می گردد بنابراین‬ ‫ادعای نامبرده در خصوص پیگیری بالاثر شــکواییه بعد از‬ ‫‪ 10‬سال جای تامل دارد‪ ».‬پس از ان‪ ،‬جمشید پژویان هم به‬ ‫جوابیه سازمان حمایت پاسخ داد و گفت‪« :‬زمانی که شورای‬ ‫رقابــت روی پرونده خودروســازان کار کرد‪ ،‬دو خودروســاز‬ ‫بزرگ کشــور به صورتی حرکت می کردند که یک شــرکت‪،‬‬ ‫ســهام زیادی از هر دو را خریده بود‪ ،‬بنابراین در حال ادغام‬ ‫با یکدیگر بودند که این امــر انحصار را باال می برد‪ .‬بنابراین‬ ‫شورای رقابت وارد شد و ما توانستیم جلوی این کار را بگیریم‬ ‫و ان شرکت را مجبور کنیم که سهام یکی از این خودروسازان‬ ‫را به طور کامل بفروشد و از حضور در جلسات هیات مدیره این‬ ‫دو خودروساز نیز ممنوع شد‪.‬‬ ‫ بعد از ان مساله قیمت گذاری پیش امد و وقتی که ما به‬ ‫این مساله ورود پیدا کردیم این امر از سوی هیات دولت مورد‬ ‫تایید قرار گرفت‪ .‬حتی اگر این تایید هم نبود وظایف شورای‬ ‫رقابت این اجازه را می داد که به بحث قیمت گذاری خودرو‬ ‫به عنوان یک کاالی انحصاری وارد شود و قانون رقابت در‬ ‫این امر یک قانون باالدستی اســت که از سوی تشخیص‬ ‫مصلحت نظام مالحظه شده و مورد تایید قرار گرفته است‪.‬‬ ‫ما مثل برخی از اقایــان کار قیمت گذاری را به صورت‬ ‫سرانگشــتی انجام ندادیم‪ ،‬بلکه برای این کار مدل ســازی‬ ‫انجام دادیم و یک مــدل قیمت تعیین کردیــم که این امر‬ ‫باید براساس اطالعاتی انجام می شد که خود خودروسازان‬ ‫باید ان را جمــع اوری و تحویل می دادنــد‪ ،‬بنابراین همین‬ ‫مســاله باعث به وجود امدن تعللــی در کار تدوین مکانیزم‬ ‫قیمت گذاری شد؛ البته فکر می کنم از زمان اعالم این امر تا‬ ‫تدوین دستورالعمل یک ماه و نیم بیشتر نگذشت‪.‬‬ ‫در نهایت دستورالعملی از سوی شورای رقابت اعالم‬ ‫شد که در ان با جاگذاری ارقام قیمت خودرو به دست می اید‪.‬‬ ‫اگر برخی فکر می کنند که خودروسازان می توانند در نحوه‬ ‫به دست اوردن قیمت در این مکانیز م به بهانه های مختلف‬ ‫تخلف انجام دهند به هیچ وجه این امر ممکن نیست‪».‬‬ ‫این اقتصاددان در نهایت با برشمردن و تشریح مواضع‬ ‫قبلی خود‪ ،‬این سوال را مطرح کرد که در کجای دنیا سازمانی‬ ‫با نام ســازمان حمایت از مصرف کننده و تولید کننده به طور‬ ‫همزمان وجود دارد و در کجای دنیا به چنین سازمانی اجازه‬ ‫دخالت در کار قیمت گذاری را می دهند‪« :‬من دو شــکایت‬ ‫در مورد دو وارد کننــده خودر و خارجی در این ســازمان دارم‬ ‫که نمی خواهم از انها اســم ببرم‪ ،‬اما یک شــکایت در مورد‬ ‫خودرویی بود کــه در زمــان تحویل‪ ،‬رادیو نداشــت و یک‬ ‫شکایت مربوط به خدمات پس از فروش یک خودر و خارجی‬ ‫دیگر بود که یک الســتیک ان پاره شــده بود و من مجبور‬ ‫شدم برای یک الستیک‬ ‫که خــراب شــده بود‬ ‫چهار حلقه الستیک‬ ‫بخرم‪ .‬هر کــدام از‬ ‫ایــن دو پرونــده به‬ ‫فاصلــه یک ســال‬ ‫مطــرح شــد و االن ‪ 8‬یا‬ ‫‪ 9‬ســال از انهــا می گذرد و‬ ‫هنوز سازمان حمایت جوابی‬ ‫نداده است‪».‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫خانه های روی اب‬ ‫س هفته‬ ‫عک‬ ‫انتشــار تصویرهــا و فیلم هایــی از ریــزش تعــدادی‬ ‫ساختمان در شــمال کشــور در جریان ســیل اخیر‪ ،‬برخی‬ ‫بحث های بنیــادن را پیش کشــید و یاداوری کــرد‪ .‬برخی‬ ‫به بحث تجاوز به حریــم رودخانه ها و نیــز تخریب بی رویه‬ ‫جنگل ها پرداختند که همواره و از نظر علمی‪ ،‬یکی از دالیل‬ ‫جاری شدن سیالب ها و خسارت های ناشــی از ان قلمداد‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫گروهی دیگر نیز به بحث سهل انگاری در اصول فنی‬ ‫ساختمان ســازی باتوجه به ضرورت های قانونــی در زمینه‬ ‫صدور مجوزها و نیز نظارت های اجباری پرداختند‪ .‬در جریان‬ ‫این بحث ها‪ ،‬عالوه بر طرح این پرسش که با وجود الزام های‬ ‫قانونی‪ ،‬چگونه و طی چه فرایندی‪ ،‬ســاختمان هایی بدون‬ ‫رعایت اصول فنی در کشور ســاخته می شوند‪ ،‬این نکته نیز‬ ‫مورد توجه قرار گرفت‪.‬‬ ‫بــا ایــن شــرایط و ایــن ســطح از اســیب پذیری‬ ‫ساختمان های کشور‪ ،‬در صورت بروز حوادث طبیعی چون‬ ‫زلزله‪ ،‬چه میزان خسارت مالی و جانی به کشور وارد خواهد‬ ‫شــد؟ بد نیســت بدانید که فرماندار طالقان‪ ،‬براورد اولیه از‬ ‫میزان خسارات جاری شدن سیل در این منطقه را ‪ 10‬میلیارد‬ ‫تومان اعالم کرد‪ .‬تعداد کشته شدگان سیل اخیر نیز حدود‬ ‫‪ 20‬نفر و تعداد مفقودین هم حدود همین تعداد اعالم شده‬ ‫است‪.‬‬ ‫چینی ها به ما پشت نکردند‬ ‫نگاهی به شایعه خودداری کشور چین در پرداخت مطالبات ایران‬ ‫مجیدرضا حریری‬ ‫نایب رئیس اتاق مشترک‬ ‫بازرگانی ایران و چین‬ ‫مثلث | شماره ‪272‬‬ ‫بدهی چینی ها به ایران است که در برخی صحبت ها درباره‬ ‫ان مبنی بر خودداری از بازگشت این پول ها به کشور به خوبی‬ ‫بیان نشده اســت‪ .‬باتوجه به اینکه مسیر بازگشت پول ها به‬ ‫حساب هاکامالمشخصاست‪ ،‬بنابراینامکانعدمبازگشت‬ ‫این پول از کشور چین وجود ندارد‪.‬‬ ‫موضوع دیگر هم این است که روابط ما با چین از نظر‬ ‫اقتصاد‬ ‫چرا باید فکر کنیم چین قصد بازگرداندن بدهی خود را به‬ ‫ایران ندارد؟! اینکه گفته می شود قرار نیست چین بدهی های‬ ‫خود را بــه ایران بازگرداند‪ ،‬حرف درســتی‬ ‫نیست چون منطق اقتصادی ندارد‪.‬‬ ‫البته وضعیــت میــزان بدهی چین‬ ‫به ایران موضوعی اســت کــه تنها وزارت‬ ‫اقتصاد و بانک مرکزی نسبت به ان اگاهی‬ ‫دارند اما انچه من می دانم این اســت که‬ ‫میزان این بدهی رقمــی حدود ‪ 18‬میلیارد‬ ‫یورو اســت که طــی قــراردادی به عنوان‬ ‫ضمانــت فایناس هایــی کــه چیــن برای‬ ‫پروژه های ایران داده‪ ،‬اســتفاده می شده‬ ‫اســت‪ .‬اما به موضوع مازاد تراز تجاری و‬ ‫نفتی که به چین فروخته ایم و در ازای ان‬ ‫کاال وارد نکرده ایــم‪ ،‬تنها بانــک مرکزی‬ ‫اگاهی دارد‪.‬‬ ‫اخــــــتال ل ها و ســردرگمی های‬ ‫به وجــود امــده در این موضوع کــه اخیرا‬ ‫ایجاد شده اســت‪ ،‬به برخی مصاحبه های‬ ‫غیر کارشناسی برمی گردد‪ .‬واقعیت این است که دارایی های‬ ‫ایران در خارج از کشور رقمی حدود ‪ 120‬تا ‪ 130‬میلیارد دالر‬ ‫است‪ .‬بخشی از این پول سهم صندوق توسعه بوده و بخشی‬ ‫دیگری از ان به وزارت نفت اختصاص دارد که معادل ‪14/5‬‬ ‫درصد است‪.‬‬ ‫در واقع اگر به طور متوســط ‪ 19‬درصد سهم صندوق‬ ‫توسعه باشد حدود پنج تا شش میلیارد سهم صندوق توسعه‬ ‫از این پول می شود و حدود ‪ 30‬میلیارد نیز سهم وزارت نفت‬ ‫اســت‪ ،‬همچنین بخش دیگر این پول ها مربــوط به ذخایر‬ ‫ارزی اســت که بین ‪ 60‬تا ‪ 70‬میلیارد بوده و ایران به محض‬ ‫جدی تر شدن تحریم ها از بانک های غربی خارج کرد‪.‬‬ ‫انچه باقی می ماند‪ ،‬رقمی حدود ‪ 30‬تا ‪ 35‬میلیارد دالر‬ ‫سیاسی و اقتصادی استراتژیک است‪ .‬در جریان تحریم ها‬ ‫تنها کشــوری که کمک زیادی در مبــادالت مالی یا تامین‬ ‫کاالهــا و خرید نفت انجام داده‪ ،‬کشــور چین بوده اســت؛‬ ‫کشــوری که بیش از ‪ 50‬درصد نفت تولیدی ایران را طی دو‬ ‫سه سال گذشته خریداری کرد‪.‬‬ ‫با این اوصاف می توان گفت‪ ،‬از سوی چینی ها مشکلی‬ ‫برای انتقال بهای نفت فروخته شده ایران وجود ندارد و این‬ ‫موضوع سوء برداشت رسان ه غربی اســت که اخیرا از توافق‬ ‫جدید نفتی بین ایران و چین یاد کرده اســت‪ .‬چنین خبری‬ ‫اساسا صحت ندارد‪.‬‬ ‫این خبر را نه یک رســانه چینی‪ ،‬بلکه یک خبرگزاری‬ ‫غربی منتشر کرده است؛ خبری که از ابتدا‬ ‫بر پایه یک اشــتباه شــکل گرفت‪ .‬انتقال‬ ‫پول نفت ایران در چین هیچ مشکلی ندارد‪.‬‬ ‫ان مقداری کــه به چین نفت می فروشــیم‬ ‫می توانیم پولش را بــه صورت کاال بیاوریم‬ ‫و اگر امکان نقل و انتقال مالی وجود داشت‬ ‫می توانســتیم پولــش را مســتقیم از چین‬ ‫بیاوریم و چینی ها هیچ منعی در دادن پول‬ ‫به ما ندارند‪.‬‬ ‫سیستم رسمی بانکی در دنیا نداریم‪.‬‬ ‫ اینکه نتوانســتیم پول نفتــی را که به چین‬ ‫می فروشیم به کشــور بیاوریم به این دلیل‬ ‫نبوده که چینی هــا این پــول را نمی دهند‪،‬‬ ‫بلکه به ایــن دلیل بوده اســت که در چرخه‬ ‫جهانــی بانکی‪ ،‬جایــی نداریــم و از ناحیه‬ ‫چینی ها در این زمینه هیچ سختگیری وجود‬ ‫نداشته است‪.‬‬ ‫بخشــی از پولی که ما در چین داریم‪ ،‬به شکل کاال و‬ ‫بخش دیگر به شکل خدمات به کشور وارد می شود و مشکل‬ ‫خاصی برای نفتی کــه به چین می فروشــیم نداریم‪ .‬اتفاقا‬ ‫مشکل ما در همان کشور های ثالث مثل کره و ژاپن است که‬ ‫به انها نفت می فروشیم و انها حتی به ما کاال هم نمی دهند‪.‬‬ ‫ما مجاز هستیم تنها از هند‪ ،‬ترکیه و چین کاال بیاوریم‪.‬‬ ‫‪57‬‬ ‫ظاهر و باطن الیزه‬ ‫بین الملل‬ ‫فرانســوی ها دورو دارند‪ .‬یک روی شــان در مواضع به ظاهر رادیکال علیه ایــران به نمایش‬ ‫درمی اید و روی دیگرشان در عرصه عمل ‪ .‬سوسیالیست های فرانسوی در عرصه عمل بیشتر اهل‬ ‫کوتاه امدن در برابر قدرت ملی ایران هســتند و این واقعیت به خوبی در توافق وین قابل مشاهده‬ ‫بود‪ .‬در حالی که فابیوس وزیر خارجه فرانســه در مقابل دوربین های خبــری از مواضع ایران در‬ ‫مذاکرات هسته ای انتقاد می کرد در همان زمان نیز برای ورود شرکت های فرانسوی به ایران با تیم‬ ‫دیپلماتیک جمهوری اسالمی وارد مذاکره شده بود‪.‬‬ ‫ت‬ ‫یتر‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ل‬ ‫فرصت طلبی پلیس بد‬ ‫امدنلورانفابیوس‪،‬متهمپروندهخون هایالودهبه‬ ‫ایران‪،‬نشانهچیست؟‬ ‫فرشاد گلزاری‬ ‫خبرنگار‬ ‫بین الملل‬ ‫‪58‬‬ ‫مثلث | شماره ‪272‬‬ ‫‪1‬‬ ‫نظامبین المللدرمقاطعمختلفشاهدفرا زو نشیب های‬ ‫سیاسی متفاوتی بوده که به فراخور زمان و مکان‪ ،‬متغیر های‬ ‫پنهان و اشــکار خواه عالمانه و اگاهانه‪ ،‬یا عامدانه و به اجبار‬ ‫جای خود را میان این سیاست ها باز کرده اند که نهایتا موجب‬ ‫اصطکاک میــان دولت – ملت ها شــده یا اینکــه روند روابط‬ ‫دیپلماتیک را دچار انشــعاب کرده که نهایتا به دلیل پیشروی‬ ‫اختالفاتوسرایتانبهسطوحمختلفسیاسی‪،‬قطعارتباط‬ ‫حادث شده است‪ .‬زمانی که میان دو جغرافیای سیاسی یا به‬ ‫بیانی شیواتر مابین دو کشور با ایدئولوژی ها و مرزبندی های‬ ‫مختلف سیاسی انشــقاق به وجود می اید‪ ،‬بی شک رگه های‬ ‫اختالف برجسته می شود و اگر این روند ادامه پیدا کند‪ ،‬بدون‬ ‫ تردید اقتصاد کشــورها دچار خلل شــده و در پلــه بعدی واژه‬ ‫«اســیب» به جای کلمه «خلل» خواهد نشست‪ .‬اگر در این‬ ‫مرحله تصمیمی بجا برای حل این مســاله از سوی حاکمان‬ ‫و نظام سیاسی کشورها اتخاذ نشــود‪ ،‬مسلما ریشه های این‬ ‫رفتارهای شکننده رشــد خواهند کرد و به سطوح دیگر جامعه‬ ‫کشیدهخواهدشد‪.‬‬ ‫انومی و به هم ریختگی سیستماتیک‬ ‫دربیانیشیواتربایدبهایننکتهتوجهداشتکهپلهسوم‬ ‫(پس از طی یک شیفت سیاسی و سرایت ان به اقتصاد یک‬ ‫کشــور) در این روند‪ ،‬جامعه یک حکومت خواهد بود‪ .‬زمانی‬ ‫کهسخنازجامعهبهمیانمی اید‪،‬ذهنهرشخصیبهسمت‬ ‫تودهمردمحاضردراجتماعسوقدادهمی شودکهاگرصدمات‬ ‫اقتصادی به بدنه حســاس این طبقه رسوخ کند‪ ،‬بدون تردید‬ ‫نافرمانی مدنی رخ خواهد داد کــه در منظر کلی مدلی از یک‬ ‫«انومی» ان هــم در کف خیابان ها به وجــود خواهد امد‪ .‬در‬ ‫تشریح چرایی توزیع ویروس انومی در یک کشور‪ ،‬تنها به این‬ ‫نکته باید استناد کرد که اکثر به هم ریختگی های اجتماعی‬ ‫و تبدیل ضد ارزش به ارزش (خواه حکومت اســامی باشــد‬ ‫یا الئیک؛ مسیحی باشــد یا یهودی) در جامعه ای رخ دهد‪،‬‬ ‫حتما رگه هایی سیاسی و پس از ان مویرگ های اقتصادی در‬ ‫ان دخیل هستند‪ .‬یعنی اگر در نقطه ای از امریکا یا قاره اروپا و‬ ‫همچنین در قلب افریقا یا در بطن اسیا‪ ،‬سیاست ها (خارجی یا‬ ‫داخلی) بهدرستیتبیینواجرانشود‪،‬مطمئنااقتصادبامشکل‬ ‫مواجهشدهونظاماجتماعیپسازانملتهبمی گردد‪.‬‬ ‫فرانسه‪ ،‬متضرر اصلی در قاره سبز‬ ‫یکی از نقاطی که حالت مذکور را به تصویر می کشــد‪،‬‬ ‫قاره اروپا و کشــورهای ان بوده که پس از بحران اقتصادی و‬ ‫اساسا از سال‪ 2008‬و قبل از ان‪ ،‬از سال‪ 2000‬و پس از حادثه‬ ‫‪ 11‬سپتامبر با پی ریزی سیاست های خود‪ ،‬التهاب را میهمان‬ ‫وزن ژئوپلتیک ایران‬ ‫افزایش یافته است‬ ‫دالیل سفر فابیوس درگفت وگوی‬ ‫مثلث با عبدالرضا فرجی راد‬ ‫پایتخت های خــود کرده اند‪ .‬به گونه ای که قاره ســبز پس از‬ ‫این دوره دچار یک دگرگونی ملموس و مشــهود شده که البته‬ ‫‪ 28‬کشور عضو اتحادیه اروپا سعی داشــته اند با پنهانکاری و‬ ‫گذرا بودن این مشکالت‪ ،‬چهره خود و سیاست های ابالغی‬ ‫به دســتگاه های دولتی‪ ،‬نظامی و امنیتی خــود را تا حدودی‬ ‫تطهیر کنند‪.‬در این بین فرانســه یکی از کشورهایی است که‬ ‫بیشترین کشمکش های سیاسی را در این مدت به خود دیده‬ ‫که به مــوازات ان رکود و کاهش رشــد اقتصــادی و افزایش‬ ‫نرخ بیکاری موجب ایجاد نارضایتی هایی شــد که مربوط به‬ ‫سیاستداخلیاینکشور بود‪.‬پس از رویکار امدن «فرانسوا‬ ‫اوالند»وهم قطارانسوسیالیستشدرپاریس‪،‬افکارعمومی‬ ‫فرانسه انتظار داشتند تا مرد شماره یک الیزه اوضاع را سامان‬ ‫دهد اما این طور نشــد‪.‬عده ای بر این عقیده انــد که اوالند در‬ ‫سیاست داخلی خود دچار مشکل شده است‪ .‬اما حلقه مفقوده‬ ‫در کشــورهای اروپایی و خصوصــا در فرانســه اتصال میان‬ ‫سیاست داخلیوسیاستخارجیاینکشوراست‪،‬به طوریکه‬ ‫باید دانست هر تصمیمی که در حوزه سیاست خارجی از سوی‬ ‫دولتمردان اتخاذ می شود‪ ،‬بدون شک روی سیاست داخلی‬ ‫کشور تاثیر می گذارد و ممکن است این تاثیر گذاری تدریجی‬ ‫باشدویکبارهصورتنگیرد‪.‬‬ ‫مرد تلفیق و سیاست خارجی الیزه‬ ‫زمانی که در سال ‪ 2012‬اوالند رسما ســکان الیزه را در‬ ‫دستگرفت‪،‬کمیان سو ترایرانبامساله ایبهنام«مذاکرات‬ ‫‪ »5+1‬در حال دست و پنجه نرم کردن بود که البته فرانسه هم‬ ‫یکی از پنج تکه پازل این مذاکرات به حساب می امد که رو در‬ ‫روی تیم مذاکره کننده ایران و دوشادوش یاران قدیمی خود از‬ ‫جملهالمانبهایفاینقشدراینپرونده‪ 12‬سالهپرداخت‪.‬اما‬ ‫مسالهاصلیوموضوعیکهدرهفته هایگذشتهدررسانه هاو‬ ‫مطبوعات اهمیت ویژه ای پیدا کرده است‪ ،‬موضوع توافقنامه‬ ‫وین و کنار امدن طرفین در خصوص پرونده هســته ای ایران‬ ‫اســت‪ .‬بازیگران اصلی این پرونده که به طــور اخص ایران‬ ‫و ایاالت متحده به حســاب می ایند‪ ،‬پس از ‪ 12‬ســال بحث و‬ ‫جدل باالخره به نقطه ای رسیدند که تصمیمات خود را در یک‬ ‫بده بستاندیپلماتیکبینهمردوبدلکردندونهایتاتوانستند‬ ‫مرزبندی ها را بشــکنند‪ .‬در موازات همین موضوع بازیگرانی‬ ‫مانندروسیه‪،‬چین‪،‬المان‪،‬بریتانیاوفرانسهبهعنوانقطب های‬ ‫مهم سیاسی و اقتصادی در دنیا به ایفای نقش خود پرداختند‬ ‫که هر دام به دنبال کســب منافع خود بوده و هستند چراکه در‬ ‫بطن روابط بین الملل روابط دیپلماتیک قرار دارد که در هسته‬ ‫مرکزی ان موضوعی اصلی به نام «مناسبات» وجود دارد که‬ ‫مقصود از هر نوع ارتباط میان دولت ها‪ ،‬تامین منافع از طریق‬ ‫اینمناسباتخواهدبود‪.‬‬ ‫عصر عادی سازی‬ ‫ماموریت فابیوس‬ ‫در تهران چیست؟‬ ‫رابهنمایندگیازجانبپاریسبرایحضوردرتهرانبرگزیدند‪.‬‬ ‫پس از انتشار خبر سفر وزیر خارجه فرانســه به ایران‪ ،‬و خروج‬ ‫مقاماتبرلینازتهران‪،‬رویترزمقاله ایتحلیلیبهقلم«امیلی‬ ‫استفنسون» منتشر کرد که در ان المان را کشور اول قاره اروپا‬ ‫از نظر تنظیم سیاســت ها و راهبردهای استراتژیک نامید و از‬ ‫فرانسهبه عنوانمقلداینکشوریادکرد‪.‬‬ ‫فابیوس در تهران به دنبال چیست؟‬ ‫اینکهچرافابوسبه تهرانمی اید‪،‬بر خالفنظروعقیده‬ ‫عده ای؛ مســاله ای غیر قابل هضم به شمار نمی رود‪ .‬طبیعی‬ ‫اســت که پس از فروکش کردن هر نوع مناقشه یا مخاصمه‬ ‫در نظام بین الملل؛ کشــورهایی بــرای چانه زنــی و برقراری‬ ‫روابط و مناســبات در محورهای سیاســی‪ ،‬اقتصادی و حتی‬ ‫امنیتی به کشــور هدف بیایند‪ .‬بنابراین امدن لوران فابیوس‬ ‫امری خارق العاده یا موضوعی نیســت که بتوانیم بدان خرده‬ ‫بگیریم یا از رخ دادن ان خوشنود شویم‪.‬اما اگر بخواهیم این‬ ‫ســفر را به صورت اجمالی واکاوی کنیم باید به ابعاد و زوایای‬ ‫شــکلی و ماهوی ان توجه کنیم‪ .‬از حیث شکلی‪ ،‬همان طور‬ ‫که پیش تر گفته شــد‪ ،‬فرانسه کشوری اســت که هم اکنون‬ ‫دچار مشــکل اقتصادی اســت و از رویه فعلی رنــج می برد‪.‬‬ ‫چراکه اگر نگاهی ســطحی و گذرا به خودروهــای موجود در‬ ‫خیابان هایایرانبیندازیمبهراحتیمی فهمیمکهسهمفرانسه‬ ‫در بازار خودروسازی کشورمان به حداقل و پایین ترین سطح‬ ‫رسیده که همین مساله موجب اخراج کارگران و حتی تعطیلی‬ ‫کمپانی هایی مانند سیتروئن و پژو شد که این موضوع ریشه در‬ ‫تحریم هایوضعشدهعلیهایراندارد‪.‬‬ ‫پاریس در باتالق صادرات تروریسم‬ ‫حال اگر ســفر فابیــوس را بخواهیــم از حیث ماهوی‬ ‫بررســی کنیم باید بــه پارامترها و فکت های تعیین شــده در‬ ‫سیاســت خارجی فرانســه رجوع کنیــم‪ .‬مســاله داعش در‬ ‫خاورمیانه موضوعی است که فرانسه در ان به صورت مشهود‬ ‫و ملموس دخیل اســت‪ .‬قریب به ‪ 15‬هزار فرانسوی اعم از‬ ‫مسلمان و مســیحی در گروهک تروریســتی داعش و حتی‬ ‫جبهه النصره حاضر است‪ .‬شاید در ذهن افکار عمومی سوالی‬ ‫نقش ببندد کــه این موضوع چه ارتباطی به دولت فرانســه و‬ ‫سیاست های انها دارد؟ در جواب باید به این مهم اشاره کرد که‬ ‫تمامی تروریست های فرانسوی االصل روزی در زندان های‬ ‫فرانسه به سر می بردند که اغلب از مسلمانان مهاجر نسل اول‬ ‫که از کشورهای مســتعمره افریقایی به فرانسه امده بودند‪،‬‬ ‫سهم خواهی به سبک اروپایی‬ ‫پاریس‪ ،‬زنگ تفریح تل اویو‬ ‫از جنبه ای دیگر باید گفت‪ ،‬زمانی که سخن از فرانسه‬ ‫به میان می اید بدون شــک در عقبه ان سایه ای از اسرائیل‬ ‫و سیاست های تل اویو نهان خواهد شــد‪ .‬فرانسه در حالت‬ ‫کنونی در اختیار یهودیان است تا جایی که پس از سناریوی‬ ‫شارلی ابدو‪ ،‬چند تیم اموزشی و عملیاتی از موساد وارد پاریس‬ ‫و شهرهای اطراف شدند تا بتوانند امنیت یهودیان را تامین‬ ‫کنند‪ .‬بنابراین رخنه اســرائیل در فرانســه یکی از محورهای‬ ‫بسیار مهم تلقی می شود که بی شــک باید گفت در طراحی‬ ‫ســفر فابیوس به تهران‪ ،‬مقامات تل اویو نقش دارند چراکه‬ ‫کارشناسان و ناظران سیاسی بر این عقیده اند که تا ‪ 25‬سال‬ ‫اینده امریکا برای تقابل با چین به اسیای شــرقی و اســیای‬ ‫مرکزی هجرت خواهد کرد و فرانســه به وکالــت از امریکا با‬ ‫اعراب به برقراری رابطه خواهد پرداخت‪.‬‬ ‫فابیوس‪ ،‬مظنون یا متهم؟‬ ‫ی وی که‬ ‫چا ‬ ‫موضوع پرونده خون های الوده به ویروس ا ‬ ‫توسط انستیتو مریو فرانسه به ایران وارد شد‪ ،‬بحثی است که‬ ‫اینروزهاودرخاللسفرفابیوسبهتهرانمجدداومانندیک‬ ‫قارچ رشد کرد تا بتواند این مساله را تحت الشعاع قرار دهد‪.‬‬ ‫در نگاه اول باید گفت زمانی که ایــن فراورده های خونی به‬ ‫ایران صادر شد‪ ،‬فابیوس به عنوان نخست وزیر فرانسه ایفای‬ ‫نقش می کرده اســت‪ .‬با نگاهی به قانون اساسی فرانسه به‬ ‫راحتی می توان دریافت که نخست وزیر یک مقام تشکیالتی‬ ‫و پایین تــر از رئیس جمهور قرار می گیــرد‪ .‬بنابراین باید دید‬ ‫که دستور صادر شدن فراورده های خونی الوده از سوی چه‬ ‫شخصی صادر شده است‪ .‬مبحث دوم اینکه قوانین حقوق‬ ‫بین الملل‪ ،‬قوانینی ایستا به حســاب می ایند نه قوانین پویا‪.‬‬ ‫بنابراین شکایت علیه فرانسه و مرتکب این عمل می بایست از‬ ‫مجاری قانونی و از طریق دستگاه دیپلماسی صورت گیرد‪ .‬در‬ ‫اخر باید اظهار کرد طرح مجدد این موضوع ان هم در شرایط‬ ‫فعلی و پس از توافقنامه وین‪ ،‬در الیحه ای از ابهام قرار دارد‬ ‫چراکه پیش از این ســفر پیگیری خاصــی در این خصوص‬ ‫صورت نگرفته بود‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪272‬‬ ‫ورود فابیوس به ایران به شدت مورد انتقاد‬ ‫جریان های عدالت خواه قرار گرفت‬ ‫محسوب می شدند‪ .‬از این رو دولت فرانسه با نگاهی مجدد‬ ‫به موافقتنامه سایکس پیکو که در ســال ‪ 1916‬منعقد شده‬ ‫بود‪ ،‬سودای سهم خواهی در ســوریه را درسر پروراند و اکثر‬ ‫زندانیان را به سمت سوریه و پس از ان عراق راهی کرد چراکه‬ ‫در این اقدام فرانسویان دست به بازی دو سر ُبرد زدند‪ ،‬یعنی‬ ‫تروریست های صادراتی یا کشته می شدند و یا می کشتند که‬ ‫در هر حالت منافع فرانسه تامین می شد‪ .‬بنابراین یکی از ابعاد‬ ‫ســفر لوران فابیوس به تهران در همین پرونده نهفته است‪.‬‬ ‫فرانســویان به این نتیجه رســیده اند که دخالت در سوریه و‬ ‫حتی در لبنان هزینه هایی را از منظر امنیتــی و اقتصادی بر‬ ‫انها تحمیل کرده اند که قادر به پرداخت ان نیستند‪ .‬بنابراین‬ ‫مساله نزدیک شدن این کشور به مقامات کشورهای حاشیه‬ ‫خلیج فارس به همین دلیل بود‪ .‬به گونــه ای که انها تا امروز‬ ‫با توســل بر شــیوخ عربســتان‪ ،‬بحرین‪ ،‬اردن‪ ،‬قطر و سایر‬ ‫کشــورهای عربی در صدد مهار ویروس داعش و تروریسم‬ ‫بودند اما هم اکنون به این نتیجه رسیده اند که برای برون رفت‬ ‫از این موضوع و همچنین جلوگیری از گسترش رادیکالیسم‬ ‫اسالمی در پاریس‪ ،‬باید به تهران بیایند چراکه هژمونی ایران‬ ‫در خاورمیانه اســت که می تواند مانع به وجود امدن شارلی‬ ‫ابدویی دیگر در فرانسه شود‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫طبیعیاستکهپسازدستاوردوین‪،‬هرکدامازاضالع‬ ‫این شش ضلعی به دنبال نزدیک شدن به تهران و استفاده از‬ ‫ظرفیت هایسیاسیواقتصادیانمی باشند‪.‬ژئوپلتیکایران‬ ‫درمنطقهخاورمیانهوعمقنفوذاستراتژیککشورماندرمیان‬ ‫همسایه ها‪ ،‬یکی دیگر از علل نزدیکی شش کشور حاضر در‬ ‫مذاکراتبهشمارمی رود‪.‬‬ ‫سفر هیات ‪ 30‬نفره المانی به تهران در هفته های اخیر‬ ‫اولین سیگنالی بود که پس از توافقنامه وین به جهان مخابره‬ ‫شد‪ .‬پس از ان فرانسوی ها که همیشه در حال تقابلی پنهان با‬ ‫ژرمن هاهستند‪،‬خودراازغافلهعقبدیدندو«لورانفابیوس»‬ ‫خاورمیانه از کانال ایران‬ ‫عبور می کند‬ ‫گفت وگوی مثلث با مرتضی مکی‬ ‫‪59‬‬ ‫بین الملل‬ ‫وزن ژئوپلتیک ایران افزایش یافته است‬ ‫بین الملل‬ ‫‪60‬‬ ‫مثلث | شماره ‪272‬‬ ‫دالیل سفر فابیوس درگفت وگوی مثلث با عبدالرضا فرجی راد‬ ‫لیال پورصبور‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫با توجه به اینکه توافق هسته ای ایران با قدرت های‬ ‫جهانی صورت گرفته و کشــورهای بسیاری برای‬ ‫برقراری روابط دوبــاره خود به ایــران امده اند‪ ،‬از‬ ‫جمله اینکه در هفته گذشته اقای فابیوس‪ ،‬وزیر‬ ‫امور خارجه فرانســه به ایران امــد‪ ،‬روابط ایران و‬ ‫فرانســه چگونه بوده و ان را در حال حاضر چگونه‬ ‫تفسیر می کنید؟‬ ‫روابط ایران و فرانسه از طول دوره انقالب اسالمی‬ ‫دچار فراز و نشیب های فراوانی بوده است‪ .‬به جز یک مقطع‬ ‫از ابتدای انقالب که حضرت امام به فرانســه تشــریف فرما‬ ‫شــدند و با میزبانی خوب فرانســوی ها مواجه بودیم که اثار‬ ‫مثبت ایــن موضوع در ذهن مــردم ایران بر جــای ماند‪ ،‬در‬ ‫دیگر زمینه ها فرانسوی ها نتوانستند در عالم سیاست و روابط‬ ‫فرهنگی از این امتیاز بهره ببرند‪ .‬فرانسوی ها بعد از انقالب‬ ‫جنگ سفارتخانه را راه انداختند و پس از ان منافقینی مانند‬ ‫مسعود رجوی را به کشورشان راه دادند و چنین گروهک های‬ ‫تروریستی ای را مورد حمایت خودشان قرار دادند‪.‬‬ ‫از ســوی دیگــر انهــا در منطقه شــام که حــوزه نفوذ‬ ‫جمهوری اســامی ایران اســت ‪ -‬از جمله لبنان و سوریه ‪ -‬و‬ ‫نقش قابل قبولی هم دارد‪ ،‬نتوانســتند تعامالت مناســبی با‬ ‫جمهوری اسالمی داشــته باشــند و عموما در جبهه مقابل‬ ‫جمهوری اسالمی قرار گرفتند‪ .‬با این حال در بعضی زمان ها‬ ‫نیز تعامالتی بین دو کشور برقرار شده است‪ ،‬مثال در بحث‬ ‫حزب الله امــا در مجمــوع در چنین روابطی هــم تعامالت‬ ‫موفقیت امیزی صورت نگرفت‪.‬‬ ‫در طــول جنــگ ایــران و عــراق فرانســوی ها بیــن‬ ‫کشــور های غربی بیشــترین خصومت را با ایران داشتند‪،‬‬ ‫به طوری که هواپیماهــای جنگی پیشــرفته ای را همراه با‬ ‫ســالن های مونتاژ انها در اختیار دولت عراق قرار دادند که‬ ‫انها هم کشتی های ایرانی را مورد هجوم خود قرار می دادند‪.‬‬ ‫اگر این سیر تحوالت را دنبال کنیم در ادامه با برنامه هسته ای‬ ‫ایران مواجه خواهیم شــد که فرانسوی ها محدودیت های‬ ‫جدی ای برای کشور ما به وجود اوردند که نمونه بارز ان را در‬ ‫صنعت ماشین سازی شاهد هستیم‪ .‬در مذاکرات هسته ای‬ ‫چند ســال اخر نیز فرانسوی ها منفی ترین کشــور بوده اند‪،‬‬ ‫به طوری که مواضع انها از امریکا و انگلیس هم منفی تر بود‪.‬‬ ‫اما در زمینه روابط اقتصادی هم هر چند در گذشــته با‬ ‫ایران مراودات چندی داشــته اند‪ ،‬به طور مثال در زمانی که‬ ‫اقای کلینتون ایــران را تحریم کرد‪ ،‬کشــورهای اروپایی و‬ ‫شرکت های صنعتی زیر بار حرف امریکایی ها نرفتند و شرکت‬ ‫توتال فرانسه سرمایه گذاری های گســترده ای را در جنوب‬ ‫کشور انجام داد‪ .‬این گونه روابط هم نقاط مثبت روابط بین‬ ‫دو کشور است که من بیان کردم‪ .‬اما اگر روابط با فرانسه را در‬ ‫مقایسه با سایر کشورهای اروپایی قرار دهیم‪ ،‬نتیجه غیر قابل‬ ‫قبولی خواهد داشت‪.‬‬ ‫ی است و ما هم کشور مهمی‬ ‫باالخره فرانسه کشور مهم ‬ ‫ در منطقه هستیم‪ .‬هر چند فرانســه در بعضی از کشورهای‬ ‫حوزه خلیج فارس نفوذ دارد اما بعد از امریکا و انگلیس در رتبه‬ ‫سوم قرار دارد‪ .‬با این حال درحالی که فرانسه در منطقه شام‬ ‫نفوذ بیشتری دارد‪ ،‬روابط جمهوری اسالمی نباید با این کشور‬ ‫دچار چالش شود‪ ،‬بنابراین دو کشور باید تالش کنند که با هم‬ ‫تعامل مثبت و سازنده داشته باشند‪ .‬البته ما باید مالحظات‬ ‫خودمان را درباره فرانسه داشته باشیم و به انها بفهمانیم که‬ ‫اگر توافق هسته ای اجرایی شود که ان شاءالله هم خواهد‬ ‫شــد؛ طبیعتا وضعیت ژئوپلیتیکی جمهوری اسالمی ایران‬ ‫بیشــتر خواهد شــد‪ .‬فرانســه اگر قصد دارد در منطقه نفوذ‬ ‫داشته باشد باید با جمهوری اسالمی ایران به تعامل برسد و‬ ‫اشتباهات ‪ 30‬سال گذشته را جبران کند‪.‬‬ ‫از انجایــی کــه فرانســوی ها البی هــای بســیاری با‬ ‫کشــورهایی چون عربســتان دارند و این البی ها جمهوری‬ ‫اســامی را ازار می دهد و تعادل نظامــی و امنیتی منطقه را‬ ‫به هم می زند باید متوجه باشند از جمله اینکه فروش سالح‬ ‫و در نظر گرفتن منافع اقتصــادی انها در منطقه کوتاه مدت‬ ‫اســت زیرا رژیم های حاکــم در منطقه تا ابد پایدار نیســتند‬ ‫و به شدت خود کامه هســتند که مردمان شــان هم از وضع‬ ‫موجود ناراضی هستند‪ .‬از سوی دیگر این کشورهای منطقه‬ ‫حامی تروریســت هایی هســتند که در کشــورهای اروپایی‬ ‫به خصوص فرانسه در حال کشتار مردم هستند‪ .‬انها بخشی‬ ‫از درامدهای نفتی کشورشــان را صرف پرورش تروریســم‬ ‫می کننــد و انچه مــا امروزه تحــت عناوین داعــش‪ ،‬جبهه‬ ‫النصره و طالبان شاهد هستیم‪ ،‬حاصل افزایش قیمت نفت‬ ‫در منطقه است که بخشی از ان صرف حمایت از تروریسم‬ ‫می شود و به عنوان ابزار این تروریسم علیه کشورهای رقیب‬ ‫به کار گرفته می شود‪ .‬طبیعتی است اگر چنین حمایت هایی‬ ‫در منطقه صورت نگیرد‪ ،‬تروریست ها هم نمی توانند به این‬ ‫گستردگی در منطقه عمل کنند و حتی امنیت اروپا و غرب را‬ ‫به خطر بیندازند‪.‬‬ ‫این تشــریح وضعیت ایران و فرانسه تا این برهه‬ ‫از زمان بود‪ ،‬حاال بعد از توافق هســته ای انها باید‬ ‫چگونه عمل کنند به خصوص اینکه اقای فابیوس‬ ‫نیز به ایران امدند؟‬ ‫حاال باید به یاد فرانسوی ها بیاوریم که ملت و دولت‬ ‫ما دل خوشی از سیاست خارجی فرانســه در منطقه ندارد و‬ ‫اگر فرانســه قصد دارد روابطش را با کشــور ایران گسترش‬ ‫بدهد باید تعامل مثبت داشته باشد و کوتاهی نکند‪ .‬در واقع‬ ‫انها باید از حمایت رقبای جمهوری اسالمی دست بردارند‪،‬‬ ‫زیرا ایران کشوری است که قصد دارد زیر ساخت های خود‬ ‫را بازسازی کند و اقتصادش را توســعه دهد‪ .‬فرانسه هم در‬ ‫بعضی بخش ها می تواند کمک های خوبی کند‪ .‬هر چند ما‬ ‫نیز باید به دنبال تعامل سازنده باشیم‪ .‬از این طریق می توانیم‬ ‫بسیاری از مشکالت کشور را حل کنیم‪.‬‬ ‫اهداف سفر فابیوس به ایران را چه می دانید؟ فکر‬ ‫می کنید این ســفر در راســتای بهتر شدن روابط‬ ‫میان دو کشور است؟‬ ‫مثلث | شماره ‪272‬‬ ‫این موضوع به معنای ان نیست که از خاورمیانه به طور کامل‬ ‫کنار می کشد زیرا ایاالت متحده قصد دارد دیگر مثل گذشته‬ ‫حضور مستقیم و کارکردی و کاربردی در خاورمیانه نداشته‬ ‫باشــد و این موضوع را به یکی از قدرت های منطقه بدهد‪.‬‬ ‫بنابراین امریکا امروز به دنبال پیــدا کردن قدرت منطقه ای‬ ‫است که از یک سو بتواند با حضور غیرمســتقیم امریکا در‬ ‫منطقه ثبات خاورمیانــه را حفظ کند و از ســوی دیگر منافع‬ ‫امریکایی ها را نیز تامین کنــد‪ .‬بنابراین امریکا این موقعیت‬ ‫را به فرانسه نخواهد داد و فرانســه هم ظرفیت چنین کاری‬ ‫را ندارد زیرا فرانسه در منطقه خاورمیانه تنها می تواند سالح‬ ‫بفروشند و درامدهای باداورده نفتی عرب ها را بگیرد‪.‬‬ ‫مســئوالن وزات خارجه درباره اهداف ســفر اقای‬ ‫فابیوس به ایــران گفتند که تعامل با کشــورهای‬ ‫اروپایــی به عنوان شــرکای تجاری بــرای ما مهم‬ ‫است‪ .‬ایا همکاری ایران با فرانسه باتوجه به اینکه‬ ‫در دوران تحریم بســیار چالش برانگیــز بود اگر‬ ‫در زمینه های اقتصادی شروع شــود می تواند در‬ ‫مســائل دیگر از جمله امنیتی و‪ ...‬نیز گســترش‬ ‫یابد؟‬ ‫حتما‪ .‬بیش از اینکه ما به این همکاری نیاز داشته‬ ‫باشیم‪ ،‬اروپایی ها و به خصوص فرانســوی ها به این رابطه‬ ‫و همکاری در بخش امنیتی نیــاز دارند‪ .‬داعش در نقطه ای‬ ‫قرار گرفته که فاصله ان تا اروپا با منطقه شــام خیلی تفاوت‬ ‫ندارد‪ .‬همه به خوبی می دانند که داعش اعالم کرده که بعد‬ ‫از منطقه شام هدفش اروپاست‪ .‬هزاران شهروند اروپایی به‬ ‫منطقه شــام رفتند و اموزش عملیات تروریستی دیدند و به‬ ‫کشورهای اروپایی بازگشتند‪ .‬هر چند این افراد باید شناسایی‬ ‫شــوند اما اروپایی ها توانایی الزم برای این کار را در ســطح‬ ‫گسترده ندارند و نیاز به همکاری های منطقه ای دارند و ایران‬ ‫در این زمینه شریک بسیار خوبی است‪.‬‬ ‫اما درباره همکاری های اقتصادی جمهوری اسالمی‬ ‫با این کشورها؛ ایران حدود ‪ 10‬سال تحریم بزرگ و ‪ 35‬سال‬ ‫تحریم متوسط بوده اســت‪ ،‬بنابراین نیاز دارد که خودش را‬ ‫بسازد زیرا قصد دارد که پیشــرفت کند و برنامه چشم اندازی‬ ‫نیز برای توسعه و پیشــرفت خودش مدنظر دارد که باید به‬ ‫انها برســد‪ .‬اگر تاخیری هم در طول هشت تا ‪ 10‬سال اخیر‬ ‫صورت گرفته باید با دقت به ان ســرعت ببخشد‪ .‬از انجایی‬ ‫که ایران از نظــر علم و فناوری باید به قــدرت منطقه تبدیل‬ ‫شود‪ ،‬بنابراین به صنعت‪ ،‬تکنولوژی و فناوری روز دنیا نیازمند‬ ‫است‪ .‬طبیعتا فرانسه یک کشور است که ایران در همکاری‬ ‫مشترک با ان می تواند به کســب دانش بپردازد و تکنولوژی‬ ‫خود را به روز کند‪ .‬باتوجه به سابقه دیرینه ارتباطی که فرانسه‬ ‫با کشــور ما داشته می تواند یکی از شــرکای خوب ایران در‬ ‫همکاری هــای اقتصادی باشــد‪ .‬اما در کنــار این موضوع‬ ‫فرانسوی ها باید نشــان دهند که اماده این همکاری هستند‬ ‫و این همکاری با ایران را یــک موضوع مقطعی مدنظر قرار‬ ‫ندهند‪ .‬بنابراین فرانســوی ها باید براساس مصوباتی که در‬ ‫وین صورت گرفت‪ ،‬در طول دوره بازرسی و نظارت ها حسن‬ ‫نیت خود را نشــان دهند و انچه در دوران مذاکرات دو ساله‬ ‫انجام دادنــد‪ ،‬را جبران کنند‪ .‬یعنی دشــمنی بــا جمهوری‬ ‫اســامی و مردم ایران نداشته باشــند و تعادل و باالنس را‬ ‫در منطقه حفظ کنند‪ .‬ما نمی گوییم فرانســه به طور کامل با‬ ‫ما رابطه داشته باشد و روابطش با کشــورهای دیگر منطقه‬ ‫را دچار مشــکل کند؛ اما اگر انها قصد دارند که رابطه خوبی‬ ‫با جمهوری اسالمی داشــته باشــند و ایران در امنیت اروپا‬ ‫و فرانســه همکاری کند‪ ،‬باید به این موضــوع دقت کرده و‬ ‫باالنس را در منطقه رعایت و برقرار کنند‪ .‬بنابراین همان گونه‬ ‫که خانم موگرینی برخورد می کند‪ ،‬فرانسه نیز باید در همان‬ ‫حد برخورد کنــد تا باالنــس در منطقه برقرار شــود‪ .‬در این‬ ‫صورت اســت که انها می توانند فعالیت هــای اقتصادی و‬ ‫امنیتی خود را با جمهوری اســامی اغاز کننــد‪ .‬جمهوری‬ ‫اســامی ایران نیــز در ابتدا بــا فعالیت هــای اقتصادی و‬ ‫سرمایه گذاری انها را امتحان می کند‪ .‬فرانسوی ها باید بدانند‬ ‫که ما صرفا واردکننده محصوالت انها نیستیم‪ ،‬همانطور که‬ ‫رئیس جمهور کشــورمان دستور داده اســت سیاست ایران‬ ‫دیگر مانند گذشــته یعنی دوران دولت نهم و دهم نیســت‪.‬‬ ‫هر چند نیازمان را از خارج وارد می کنیم و فرانسه هم یکی از‬ ‫ان کشورهاست اما بیشتر به سرمایه گذاری توجه داریم که‬ ‫به نفع هر دو کشور است‪.‬‬ ‫اقــای دکتر! رابطه فرانســه با کشــورهای منطقه‬ ‫به خصوص عربســتان و اســرائیل بســیار خوب‬ ‫اســت‪ .‬از انجایی که این کشــورها در حال حاضر‬ ‫متهم به کمک به داعش هستند‪ ،‬باتوجه به اینکه‬ ‫شما معتقدید که فرانســه در روابط خود باید میان‬ ‫ایران و کشــورهای منطقه تعادل را برقرار کند‪ ،‬ایا‬ ‫فرانســه به خاطر ایران با این شــرکای خود دچار‬ ‫چالش می شــود و اصال می تواند چنیــن کاری را‬ ‫انجام دهد؟‬ ‫سوال بسیار خوبی اســت که برای پاسخ به ان باید‬ ‫دو فاکتور را بررسی کرد؛ اول اینکه ان زمانی که فرانسوی ها‬ ‫در مذاکرات مزاحمت ایجاد می کردنــد مطمئن نبودند که‬ ‫توافق هسته ای حاصل می شــود‪ .‬زیرا در توافق هسته ای‬ ‫محورهای اصلی ایران و امریکا بودند‪ .‬بنابراین باید مدنظر‬ ‫داشته باشیم که امروز با یک ماه گذشته تفاوت دارد‪ .‬در واقع‬ ‫ایران در تحریم و محدودیت کامل قرار داشت و در فشار بود‬ ‫اما با توافقی که اکنون صورت گرفته است وزن ژئوپلتیکی‬ ‫ایران باال رفته است‪ .‬موضوع دوم اینکه فرانسه می داند که‬ ‫در حال حاضر تنها فرانسه نیست که می خواهد با ایران رابطه‬ ‫برقرار کند زیرا رقابتی در سطح جهانی بین کشورهای اروپایی‬ ‫و غرب ایجاد شده که نباید از این غافله عقب بماند‪ .‬فاکتور‬ ‫دوم نیز ان اســت که فرانســه از این به بعد می داند که وزن‬ ‫ژئوپلتیکی ایران باال رفته است و محدودیت های سیاسی‪،‬‬ ‫اطالعاتی و نظامی گذشته به ویژه ‪ 10‬سال گذشته کاهش‬ ‫می یابد‪ .‬بنابراین این فرانسه است که اگر بخواهد با جمهوری‬ ‫اسالمی منازعه کند در فشار قرار می گیرد‪ .‬فرانسوی ها فضا‬ ‫را به خوبی تجزیه و تحلیل کردند و می دانند که شرایط عوض‬ ‫شده و انها نیز باید خود را عوض کنند‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫هر چنــد درباره اقــای فابیوس حساســیت خاصی‬ ‫وجود دارد زیرا زمانی که او وزیر کشــور فرانسه بود کارهایی‬ ‫انجام داده که مورد پسند ما نیســت‪ .‬او متهم به طرفداری‬ ‫از رژیم صهیونیستی اســت‪ ،‬به طوری که در دوران سیاسی‬ ‫خودش فعالیت هایی داشت که نشریات چپ فرانسه نیز به‬ ‫انها اشاره کردند‪ .‬اما برای ما فرد مهم نیست و کشور و ملت‬ ‫مهم اســت‪ .‬دولت و ملت ما با کشوری به نام فرانسه مواجه‬ ‫است و هرگز هم قصد مداخله در امور داخلی انها را نداشته‬ ‫و نداریم‪ .‬طرف مقابل ما نیز مقام رســمی ان کشــور است‬ ‫که ما برای او احترام قائلیم‪ .‬اما کشــور فرانســه که در این‬ ‫دوره نماینده خود‪ ،‬اقای فابیوس را به ایران می فرســتد‪ ،‬در‬ ‫واقع باید نماینده خوبی برای کشــورش باشد‪ .‬بنابراین او در‬ ‫اظهارنظرهایش باید سعی کند که گذشته را اندکی از ذهن‬ ‫مردم ایران پاک کند و اینده روشنی را در روابط ایران و فرانسه‬ ‫ ترسیم کند و نقطه عطفی به وجود بیاورد که من مطمئنم که‬ ‫این قضیه شدنی است‪.‬‬ ‫ظرفیت هــای فراوانــی در ایــران وجــود دارد کــه‬ ‫فرانسوی ها می توانند از انها که شــامل نفت‪ ،‬گاز و صنعت‬ ‫ماشین سازی و شــیمی یا حتی صنعت هسته ای صلح امیز‬ ‫اســت اســتفاده کنند و در انها به ســرمایه گذاری بپردازند‪.‬‬ ‫فرانسوی ها نباید مقطعی بیندیشند وتنها بهفکرفروشسالح‬ ‫به کشورهای حوزه خلیج فارس باشند‪ .‬بلکه انها باید به اینده‬ ‫پیش رو بیندیشند‪ .‬این امر قابلیت تحقق دارد و اقای فابیوس‬ ‫باید این نقطه عطف را در سفر خود به وجود بیاورد‪.‬‬ ‫خیلی ها معتقدند از انجایی کــه امریکا قصد دارد‬ ‫حوزه نفوذش را از خاورمیانه به اسیای میانه تغییر‬ ‫دهد‪ ،‬بنابراین فرانسوی ها قصد دارند جای امریکا‬ ‫در منطقه خاورمیانه را بگیرنــد‪ .‬تا چه اندازه با این‬ ‫موضوع موافق هستید؟‬ ‫این حرف درستی نیست زیرا فرانسه ظرفیت کافی‬ ‫برای اینکه بتواند در خاورمیانه نقش بازی کند را ندارد‪ .‬نه تنها‬ ‫فرانســه این توانایی را ندارد بلکه انگلیس نیز که توانایی و‬ ‫نفوذ بیشتری نسبت به فرانسه در جهان دارد نمی تواند جای‬ ‫امریکا را در منطقه بگیرد‪ .‬این کشورها از جنگ جهانی دوم‬ ‫به بعد دنباله رو سیاســت امریکا بودند‪ .‬یعنــی هر جا امریکا‬ ‫حضور یافت و بحــران و تنش ایجاد کرد‪ ،‬این کشــورها نیز‬ ‫به دســتور امریکا حضــور یافتند‪ .‬به عنوان مثــال در جنگ‬ ‫امریکا علیه عــراق در دوره صدام حســین هر چند برخی از‬ ‫کشورهای اروپایی مثل فرانسه و المان شرکت نکردند اما در‬ ‫برخی دیگر از جنگ ها اینها مشارکت داشتند‪ ،‬یعنی امکان‬ ‫ندارد‪ ،‬امریکا در منطقه مهمی حضور پیدا کند و قدرت های‬ ‫دیگر حضور نداشته باشــند‪ .‬بنابراین فرانســه نمی تواند به‬ ‫تنهایی قد علم کند‪ .‬شاید فرانسه بتواند در کشور فقیر مالی‬ ‫که حوزه نفوذش اســت‪ ،‬قدرت نمایی کند و هنگامی که از‬ ‫ســوی گروه های تروریســتی به منافعش تعرض شود‪ ،‬در‬ ‫انجا نیرو پیاده کند اما در کشــورهای دیگر چنین توانایی را‬ ‫ندارد‪ .‬هر چند با حمله گروه های تروریستی به فرانسه‪ ،‬انها‬ ‫نیروهای خود را در منطقه گسترش دادند اما نتوانستند کاری‬ ‫از پیش ببرند‪ .‬بنابراین در خاورمیانه که کشورهای ان از نظر‬ ‫قدرت توانایی کمتر از فرانســه در بعضی از زمینه ها ندارند‪،‬‬ ‫درست است که فرانسه تکنولوژی و قدرت اقتصادی باالتری‬ ‫دارد اما جمهوری اســامی توان نظامی و نفوذ سیاســی و‬ ‫فرهنگی کمتر نسبت به فرانسه ندارد‪ .‬بنابراین فرانسوی ها‬ ‫نمی توانند قدرت اول در خاورمیانه شــوند‪ .‬از ســوی دیگر‬ ‫امریکا یــک ابر قدرت اســت و به خاطــر اینده نگری اش به‬ ‫مناطق دیگر توجه دارد و به همین دلیل است که قصد دارد‬ ‫اقیانوس گستری کند زیرا پیش بینی امریکایی ها این است‬ ‫که در اینده نزدیک چینی ها قدرت برتر در اسیا خواهند شد‪،‬‬ ‫به همین دلیل انها قصد دارند با حضور در بخش های دیگر‬ ‫اسیا‪ ،‬فاصله ای و شکافی در قدرت چین ایجاد کنند‪ .‬هر چند‬ ‫امریکا قصد دارد توجهش را به ســمت و سوی دیگر ببرد اما‬ ‫‪2‬‬ ‫اهــداف ســفر مقامــات‬ ‫کشــورهای اروپایــی بــه گفتــه‬ ‫مقامــات و کارشناســان در‬ ‫از ســرگیری دوبــاره زمینه هــای‬ ‫تجــاری و سیاســی اســت؛‬ ‫موضوعــات مختلفی کــه حول‬ ‫محــور چالش هایــی همچــون‬ ‫مبارزه با تروریسم‪ ،‬افراطی گری و‪ ...‬می چرخد‪ .‬با این‬ ‫حال اهداف حضور این کشورها بعد از ‪ 12‬سال به ایران‬ ‫چند هفته پس از توافق هســته ای موضوعی است که‬ ‫نظرات موافق و مخالف بسیاری را به دنبال دارد‪ .‬یکی از‬ ‫این سفرهای مهم سفر لوران فابیوس‪ ،‬وزیر امور خارجه‬ ‫فرانسه به ایران اســت که اظهارنظرهای مثبت و منفی‬ ‫بسیاری را به دنبال داشته اســت‪ .‬با این حال عبدالرضا‬ ‫فرجی راد‪ ،‬اســتاد ژئوپلتیک و ســفیر ســابق ایران در‬ ‫فرانســه در گفت وگو با «مثلث» ضمــن مثبت خواندن‬ ‫سفلر فابیوس به ایران معتقد اســت که روابط ایران با‬ ‫فرانسه هر چند نوسانات بسیاری در طول ‪ 35‬سال اخیر‬ ‫داشته است اما اتفاق مثبتی است که می تواند همکاری‬ ‫ایــن دو کشــور را در زمینه هــای امنیتــی و اقتصادی‬ ‫گسترش دهد‪ .‬با این حال فرجی راد تاکید دارد که شرط‬ ‫همکاری دوباره با فرانسوی ها ان است که انها قدرت و‬ ‫وزن ایران در منطقه خاورمیانه را بشناســند و براساس‬ ‫ان به روند دوباره همکاری خود با ایران امیدوار باشند‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫‪61‬‬ ‫بین الملل‬ ‫عصر عادی سازی‬ ‫ماموریتفابیوسدرتهرانچیست؟‬ ‫دکتر سعید خالوزاده‬ ‫استاد دانشگاه‬ ‫بین الملل‬ ‫‪62‬‬ ‫مثلث | شماره ‪272‬‬ ‫‪3‬‬ ‫توافــق هســته ای ‪ 23‬تیر مــاه ویــن نقطه عطفی در‬ ‫مناسبات خارجی جمهوری اسالمی است‪ .‬لوران فابیوس‪،‬‬ ‫وزیــر امور خارجــه دولت سوسیالیســت فرانســه در تاریخ‬ ‫‪ 1394/5/6‬در راس یک هیات بلندپایه سیاسی دیپلماتیک‬ ‫عازم ایران شــد‪ .‬این اولین ســفر وزیر امور خارجه فرانسه‬ ‫به ایــران طی ‪ ۱2‬ســال اخیــر و ان هــم در دوره حاکمیت‬ ‫سوسیالیست هاست‪ .‬فرانســه طی یک دهه گذشته روابط‬ ‫پرچالشــی با ایران داشــت و گاهــی اوقات ســخت ترین‬ ‫مواضع در بین کشــورهای اروپایی در باربــر ایران را اتخاذ‬ ‫می کرد‪ .‬ســفرهای ماه های اخیر‪ ،‬عمــا رویکرد بایکوت‬ ‫ســفرهای بلندپایه سیاســی اقتصادی اروپایی به ایران که‬ ‫از اوایل دوره دولت نهم از ‪ 10‬سال پیش شروع شده بود را‬ ‫عمال ملغی اعالم می کند‪ .‬در خالل سال های دولت های‬ ‫نهم و دهم ما شــاهد عزیمت هیات های بلند پایه سیاســی‬ ‫اقتصادی از فرانســه و دیگر کشــورهای اروپایی به ایران‬ ‫نبودیم‪ .‬در ‪ 20‬ماهه اخیر هیات هــای پارلمانی از مجلس‬ ‫ملی و سنای فرانسه و ســایر کشــورهای اروپایی به ایران‬ ‫ســفر کردند‪ ،‬همچنین هیات بلند پایه اقتصادی و تجاری‬ ‫متشکل از مسئوالن عالی شــرکت های بزرگ فرانسوی در‬ ‫سال گذشته به ایران امد که در نوع خود تحولی بی سابقه در‬ ‫روابط دو کشور بود‪.‬‬ ‫سفر لوران فابیوس اولین سفر در این سطح به تهران‬ ‫و به ویژه بعد از توافقنامه هسته ای وین و بیانگر چشم انداز‬ ‫مهمی در روابط ایران‪ ،‬فرانســه و اتحادیه اروپاست‪ .‬خانم‬ ‫فدریکو موگرینی‪ ،‬رئیس سیاست خارجی مشترک اتحادیه‬ ‫اروپایی نیز این هفته عازم ایران شــد که خود می تواند نوید‬ ‫بخش گشایشــی نوین در روابط ایران بــا اتحادیه اروپایی‬ ‫باشــد‪ .‬باتوجه به ســفر بلندپایه اقتصادی المــان در هفته‬ ‫گذشته و ســفرهای زیادی که طی هفته های اتی در پیش‬ ‫است به نظر می رسد ما با چشــم انداز جدیدی در مناسبات‬ ‫ایران با اتحادیه اروپایی روبه رو شده ایم و دو طرف در حال‬ ‫عبور از فضای سخت گذشته و ورود به همکاری های جدید و‬ ‫گسترده ای هستند که می تواند برای هر دو طرف مفید باشد‬ ‫و منافع طرفین را تامین نماید‪.‬‬ ‫خاطرنشــان می شــود فرانســه طی دهه اخیر نقش‬ ‫سرســختانه ای را در مذاکرات هســته ای با ایران داشــت‬ ‫تا جایی کــه خیلی ها عنــوان می کردند نقــش پلیس بد به‬ ‫فرانسه داده شده و این کشــور نقش سخنگویی اسرائیل و‬ ‫کشــورهای عربی را در مذاکرات با ایران ملحوظ داشته یا‬ ‫به دنبال بهره برداری سیاســی در رابطه با کشورهای عربی‬ ‫و اسرائیل بوده اســت‪ .‬این در حالی است که شرکت های‬ ‫فرانسوی توتال‪ ،‬پژو‪ ،‬سیتروئن و رنو برخورد خوبی با شرکای‬ ‫خودروســاز ایرانی خود نداشــتند و تحت تاثیر فشــارهای‬ ‫سیاســی و اقتصادی طی سال های گذشــته با کناره گیری‬ ‫از توافقــات همــکاری صــورت گرفتــه‪ ،‬محدودیت های‬ ‫زیادی برای شرکای خودروســاز ایرانی و مصرف کنندگان‬ ‫داخلی ایــران ایجاد کردند‪ .‬با این زمینــه نه چندان مثبت‪،‬‬ ‫به نظر می رسد فابیوس با ســفر به ایران به دنبال این است‬ ‫تا زمینه ســازی الزم برای گســترش همکاری ها با ایران را‬ ‫فراهم کند و تضمین های الزم را به طرف ایرانی خود بدهد‬ ‫و تا دیر نشــده جای خود را در بازار بزرگ ایــران پیدا کند و‬ ‫احیانا قراردادهای همکاری اقتصــادی تجاری مهمی را با‬ ‫طرف های ایرانی به امضا برســاند‪ .‬این در حالی اســت که‬ ‫فرانســه گســترش همکاری ها با ایران را در کنار مناسبات‬ ‫بســیار گســترده اقتصادی ‪ -‬تجاری ‪ -‬نظامی با کشورهای‬ ‫عربی منطقه می خواهد‪.‬‬ ‫یاداوری می شــود به طور ســنتی‪ ،‬فرانســه از فردای‬ ‫جنگ جهانــی اول و امضای قــرارداد ســایکس ‪ -‬پیکو با‬ ‫انگلیس در ســال ‪ 1916‬که منطقه خاورمیانــه را بین خود‬ ‫تقسیم کردند و به خصوص از دوران جمهوری پنجم در سال‬ ‫‪ ۱۹۵۶‬یک سیاست خارجی عربی در دستورکار خود داشته‬ ‫که تمامی دولت ها و روسای جمهوری فرانسه این سیاست‬ ‫گسترش روابط با کشــورهای عربی را دنبال می کردند‪ .‬در‬ ‫طول سال های گذشــته‪ ،‬روابط فرانسه با کشورهای عربی‬ ‫نیز بسیار گســترده بوده اســت به طوری که شــاهد انعقاد‬ ‫قراردادهــای چند ده میلیــاردی در حوزه هــای اقتصادی‪،‬‬ ‫تجاری و نظامی بین این کشور با کشــورهای عربی بودیم‬ ‫و طی ماه های گذشته هم رفت و امدهای گسترده ای بین‬ ‫فرانسه با کشورهای عربی شکل گرفته است‪.‬‬ ‫در جریان مذاکرات هسته ای طوالنی بین ایران و ‪5+1‬‬ ‫در وین و نظر به مخالفتی که کشورهای عربی و اسرائیل با‬ ‫این مذاکرات داشــته اند و هنوز هم دارند‪ ،‬به نظر می رسد‬ ‫فرانسه با بسترســازی در کشــورهای عربی و قراردادهای‬ ‫همکاری گسترده ای که با این کشورها منعقد کرده ‪ ،‬اکنون‬ ‫می خواهد رابطه خود را با ایران نیز عادی کند و از نظر منافع‬ ‫فرانســه‪ ،‬بهترین حالت ممکن این است که هم بازار ایران‬ ‫و هم بازار کشورهای عربی را همزمان داشته باشد‪ .‬در این‬ ‫راستا به نظر می رسد فرانسه تالش می کند مناسبات سیاسی‬ ‫بین ایران و کشــورهای عربی نیز بهبود یابد و حساسیت در‬ ‫روابط ایران و کشورهای عربی کاهش یابد‪ .‬این امر کامال‬ ‫در جهت منافع فرانســه بوده و این کشــور بدون نگرانی از‬ ‫اختالفات ایران بــا اعراب ســعی می کند با هــر دو طرف‬ ‫مناسبات گســترده و سازنده ای برقرار ســازد‪ .‬البته این امر‬ ‫نمی تواند به ضرر ما باشــد و احیانا منافــع معقولی نیز از ان‬ ‫برای ایران حاصل می شود‪.‬‬ ‫همکاری هــای منطقــه ای قطعــا از محورهای مهم‬ ‫گفت وگوهای ایران و اروپاســت و فرانســه بعــد از قرارداد‬ ‫سایکس‪ -‬پیکو در سال ‪ 1916‬همواره در ارتباط با کشورهای‬ ‫عربی به ویژه در سوریه و لبنان فعال بوده و از طرف دیگر بین‬ ‫ایران و فرانســه اختالف نظرها و اشــتراکاتی در این زمینه‬ ‫وجود داشته است‪ .‬فرانســه به خصوص نسبت به تحوالت‬ ‫اروپا نمی خواهد از امریکا عقب بماند‬ ‫مهدی مطهرنیا‬ ‫استاد دانشگاه‬ ‫مثلث | شماره ‪272‬‬ ‫لورانفابیوس‪،‬وزیر خارجهفرانسهدرراسهیاتیبلند پایه‬ ‫به تهران امد و از نزدیک با مقامات ایران دیدار و گفت وگو کرد‪.‬‬ ‫پس از دوازده سال این اولین سفر یک مقام رسمی این کشور به‬ ‫تهراناست‪.‬ویدریادداشتیدراستانهسفرشبهتهراندریک‬ ‫روزنامهچاپایرانینوشت‪«:‬فرانسوی هاهمیشهمجذوبایران‬ ‫وبه ویژهمیراثاینفرهنگکهنوسهماینکشوردرتاریخعلم‬ ‫و اندیشه بوده اند‪ .‬توافق هسته ای مهم ‪ 14‬ژوئیه یک چرخش‬ ‫است‪ .‬برای انکه این چرخش موفق باشد ضروری است هریک‬ ‫از طرف ها تعهداتی را که پذیرفته طبق تقویم مورد توافق اجرا‬ ‫کند‪ .‬فقط به این شرط اســت که تالش هایی که همه طرفین‬ ‫به کار بسته اند اعتماد را ممکن خواهد کرد‪ ».‬با حصول توافق‬ ‫هسته ایایرانو‪ 5+1‬برمبنایبهکارگیریدکترینتعاملسازنده‬ ‫توسط دولت ایران و ترک خوردگی شدید تئوری جنگ نامتعادل‬ ‫علیه کشــور اکنون دوره جدیدی از تحرکات دستگاه سیاست‬ ‫خارجیایراندرحوزهپرگسترسیاستبین المللاغازخواهدشد‪.‬‬ ‫جمهوری اسالمی ایران اکنون توانسته باتوجه به بحران های‬ ‫موجود در منطقه و جهان به حداقل حداکثر های خود دست یابد‬ ‫واینیکپیروزیبرایجمهوری اسالمیوملتایراندرپرونده‬ ‫هسته ای محسوب می شود‪ ،‬اگر چه نمی توان بدان فتح الفتوح‬ ‫گفت اما به هر تقدیر ایران نشان داد که اولین کشوری است که‬ ‫می تواند از عفریت جنگ ناشــی از فصل هفتم منشور سازمان‬ ‫مللمتحدخودرابرهاندواینیکتجربهتاریخیبرایملت های‬ ‫جهان در قالب شورای امنیت سازمان ملل متحد است‪.‬‬ ‫از این منظر اگر به توافق هســته ای حاصل شده توسط‬ ‫ایران و ‪ ٥+١‬نگاه کنیم اکنون مجموعــه ای از درهای فرصت‬ ‫در حوزه سیاســت بین الملل بــرای ایران باز می شــود چرا که‬ ‫قدرت هــای بزرگ جهانــی که اکنون ســه قطب قــدرت را در‬ ‫بر می گیرد یعنی اروپای متحد‪ ،‬امریکا و قدرت شرقی چین‪ ،‬با‬ ‫همرقابتشدیدیبرسرکنترلمنابعقدرتایندهجهانرادرنظم‬ ‫نوین جهانی دارا هستند به همین دلیل بر اساس این اصطکاک‬ ‫رقابت و باتوجه به موقعیــت ژئوپلتیکی ایــران و قرار گیری در ‬ ‫هارتلند بزرگ‪ ،‬تهران می تواند تاثیرگذاری بسزایی در نبرد قدرت‬ ‫اینده در جهان داشته باشــد ‪ .‬هارتلند بزرگ از شاخ افریقا تا هند‬ ‫کشیده شده اســت که منطقه خاورمیانه نیز در ان وجود دارد‪.‬‬ ‫بنابراین ایران در یک موقعیتی قرار دارد که رقابت برای نزدیکی‬ ‫با ایران می تواند به عنوان یک فرصت از ســوی ایرانیان مورد‬ ‫بهره برداری قرار بگیرد‪ .‬اکنون شاهد ان هستیم که المان ها‪،‬‬ ‫فرانسوی ها‪ ،‬ایتالیایی ها و امریکایی ها با ایران خواهان ایجاد‬ ‫همکاری هــای نزدیــک در زمینه های گوناگــون اقتصادی‪،‬‬ ‫سیاسیوفرهنگیهستند‪،‬منوطبراینکهایرانباتوجهبهانقالب‬ ‫اسالمی در تعقیب نظم موجود در نظام بین الملل قواعد بازی‬ ‫تغییر و تحول در نظــم موجود را بر هم نریزد‪ .‬ایران بر اســاس‬ ‫دکترین تعامل ســازنده بر ان نیســت که نظم حاکم مســلط را‬ ‫بپذیرد بلکه بر ان است باتوجه به درک نظم کنونی‪ ،‬با بازی ابزار‬ ‫موجود با هزینه هــای کم نظم مطلوب خود را به جهان نشــان‬ ‫دهد تا با رعایت قواعد بازی و استفاده حداکثری از حداقل های‬ ‫موجود زمینه اســتفاده از فرصت ها و محدود کردن تهدید ها و‬ ‫تحریم ها را فراهم کند‪ .‬سفر لوران فابیوس‪ ،‬وزیر خارجه فرانسه‬ ‫را می توان در همین منطق ارزیابی کرد‪ .‬اروپای متحد به خوبی‬ ‫می داند که پس از توافق هسته ای نزدیکی ایران به عنوان یک‬ ‫قدرت منطقه ای و امریکا به عنوان یک قدرت بین المللی فضا‬ ‫را برای عرض اندام و حرکت اروپــا تنگ خواهد کرد‪ .‬باتوجه به‬ ‫چالش های درونی کنونی اتحادیه اروپا برای حفظ قدرت مالی‬ ‫و پولی خود با نزدیکی ایران و امریکا فرصت های بیشتری را از‬ ‫دست می دهند‪ .‬بر همین اساس این کشورها تالش می کنند‬ ‫به سرعت زمینه های پیوند بیشتر را فراهم کنند و در مقابل ایران‬ ‫نیز باید از همه این مقوالت به عنوان فرصت اســتفاده کند و در‬ ‫این راه انچه باید مهم باشد منافع ملی کشور است‪ .‬درباره رفتار‬ ‫دو گانه فرانسه در مذاکرات هسته ای و بازی نقش پلیس بد در‬ ‫مذاکرات‪ ،‬می توان گفت که هر مقطع از تاریخ گفتمان خاص‬ ‫خــود را دارد‪ ،‬ما حافظه تاریخی خود را پــاک نخواهیم کرد اما‬ ‫رفتارماننهبرمبنایحافظهتاریخیبلکهبر اساسشانومنزلت‬ ‫فرهنگی و باالتر از ان دینی خواهد بود‪ .‬ما اگر بخواهیم مقابله‬ ‫به مثل را به گونه ای تعریف کنیم که زمینه های لجبازی در حوزه‬ ‫رفتارهای سیاســی به وجود اورد در این صورت دیگر تفاوتی با‬ ‫دیگر بازیگران نظام بین الملل نخواهیم داشت‪ .‬ایران از یک‬ ‫سابقهتاریخیدرخشانبرخورداراست‪.‬بایدفرانسوی هابپذیرند‬ ‫که در بســیاری از مواقع بر خالف منافع ملت ایــران وارد عمل‬ ‫شده اند اما اگر انها در این اقدامات منافع ملی کشور فرانسه را‬ ‫دنبال کرده اند‪ ،‬برای من ایرانی قابل قبول است ولی باید به من‬ ‫نیز احترام قائل شود که با تمام وجود از منافع ملی و مردم کشورم‬ ‫حمایت کنم و در این راستا گام بردارم‪.‬‬ ‫با توجه به اینکه ایران دارای یک جغرافیای بسیار مهم‪ ،‬با‬ ‫نیرویانسانیبسوسیعوبازارهایمطلوباستوسرمایه های‬ ‫عظیم دارد در صــورت وجود مدیریــت بهینــه و خردورزانه در‬ ‫حوزه هایمختلفاقتصادی‪،‬سیاسیوفرهنگیمی تواندنهتنها‬ ‫یکقدرتمنطقه ایباشدبلکهبه عنوانقدرتبین المللیتبدیل‬ ‫شود‪ .‬پس باتوجه به ویژگی های ایران طبیعی است که به دنبال‬ ‫ایجادفضایمطلوببرایپیوستگیبیشترباتهرانباشند‪.‬این‬ ‫رقابتوجوددارد‪،‬میانقدرت هایبزرگاکنونمشاهدهمی شود‬ ‫وهدففابیوسازاینسفردرهمینراستاست‪ .‬دربارهاظهارات‬ ‫برخی از تحلیلگران مبنی بر برخورد محتاطانه با فرانسه به دلیل‬ ‫مواضعاینکشوردرطولسالیانگذشته‪،‬می توانخاطر نشان‬ ‫کرد که ما باید در برابر همه جهان با احتیاط رفتار کنیم‪ ،‬احتیاط‬ ‫شرط عقل است اما نباید باعث ایجاد ترس شود زیر ا ترس منجر‬ ‫به بروز فقدان یک رفتار درست می شود‪ .‬در حال حاضر برخی‬ ‫در داخل کشــور از جمله تعدادی از نمایندگان مجلس شورای‬ ‫اسالمی کشــورمان با ســفر لوران فابیوس به ایران و دیدار با‬ ‫مقامات ایرانی‪ ،‬مخالفت می کنند اما نباید این نکته را فراموش‬ ‫کنیم که رفتارهای ما باید بر اساس اصول و ارزش های فرهنگ‬ ‫ایرانی و اسالمی باشد البته در عین حال ما خاطرات گذشته را‬ ‫فراموش نخواهیم کرد در همین راســتا از یاد نمی بریم که در‬ ‫دورانانقالباسالمی‪،‬فرانسوی هاامام خمینی (ره)رهبرایران‬ ‫را در میان خود جا دادند‪ .‬درباره پر رنگ شدن روابط اقتصادی‬ ‫ایران با کشورهای جهان بیشتر از دیگر روابط می توان گفت که‬ ‫در مذاکرات هسته ای یکی از اهداف عمده برداشتن تحریم ها‬ ‫و گسترش مناسبات اقتصادی با جهان است‪.‬‬ ‫در کل باید تاکید کرد که اکنون در دوران پس از توافق‬ ‫هســته ای ایران و ‪ ،5+1‬بایــد فصل جدیــدی از روابط را در‬ ‫زمینه های مختلف با کشورهای سراســر جهان باز گشاییم و‬ ‫این فصل جدید می بایست بر اســاس دکترین تعامل سازنده‬ ‫و اصول ملت ایران باشد‪ .‬اروپا می داند که اگر اندکی درنگ‬ ‫کند در این صورت باتوجه به چالش های داخلی خود و نزدیکی‬ ‫ایران و امریــکا نمی تواند از فرصت های پیــش امده پس از‬ ‫توافق بهره ببرد‪ ،‬برهمین اســاس مقامات اروپایی یکی پس‬ ‫از دیگری به ایران می ایند و سفر لوران فابیوس نیز در همین‬ ‫راستا است‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫لبنان از حساســیت بســیار باالیــی برخوردار اســت و البی‬ ‫مسیحیان لبنان در این کشور فعال است و از طرفی زبان و‬ ‫فرهنگ فرانسه اهمیت واالیی در لبنان دارد‪ .‬این در حالی‬ ‫است که مواضع ایران و فرانسه در برخی موارد د ر خصوص‬ ‫لبنان خیلی نزدیــک بوده با این حال زمانی که مشــکالتی‬ ‫در ســوریه ایجاد شد‪ ،‬فرانســه مواضع سرســختانه ای در‬ ‫قبال دولت بشار اسد اتخاذ کرد که این مساله باعث دوری‬ ‫مواضع دو کشور شد‪ .‬بنابراین به نظر می رسد فرانسه مایل‬ ‫به رایزنی با ایــران در ارتباط با انتخابات ریاســت جمهوری‬ ‫لبنان است و باتوجه به نفوذی که جمهوری اسالمی ایران‬ ‫در لبنان دارد علی القاعده موضع ایران و دانستن نظر ایران‬ ‫برای فرانسوی ها مهم است‪ .‬البته در سوریه اوضاع بسیار‬ ‫متفاوت است و موضع دو طرف خیلی به هم نزدیک نیست‬ ‫و اختالفاتی وجود دارد اما در عراق ممکن اســت تهران و‬ ‫پاریس بتوانند تعامــل و راهکارهایی در ارتبــاط با مقابله با‬ ‫گروه داعش و همکاری با دولت عراق داشته باشند و در این‬ ‫میان مقامات فرانســوی و اروپایی قبال خواستار همکاری‬ ‫با کشــورهای ذی نفود منطقه از جمله ایران برای مبارزه با‬ ‫گروه های تروریستی تکفیری و داعش شده اند‪.‬‬ ‫از نقطه نظــر منافع ایــران‪ ،‬تهران همواره خواســتار‬ ‫بهبود رابطه بــا اتحادیــه اروپایی و کشــورهایی همچون‬ ‫فرانســه‪ ،‬المان و ایتالیا‪ ،‬اســپانیا‪ ،‬اتریش‪ ،‬بلژیک و سایر‬ ‫کشورهای اروپایی بوده و منافع مشترکی بین طرفین وجود‬ ‫دارد که نباید ان را نادیده گرفت‪ .‬باتوجه به افزایش عزیمت‬ ‫هیات های سیاسی و اقتصادی به ایران طی ‪ 20‬ماه گذشته‬ ‫به نظر می رســد تمهیدات و مقدمات عادی سازی روابط و‬ ‫سپس گســترش ان فراهم امده و زمینه های زیادی برای‬ ‫انعقاد قراردادهای همکاری مطالعه شده که منتظر توافق‬ ‫هسته ای و اجرای شدن ان است‪.‬‬ ‫مناسبات جمهوری اسالمی ایران با اتحادیه اروپایی‬ ‫و کشــورهای عضو ان در یک بســتر نوین قــرار گرفته و‬ ‫به نظر می رســد هر دو طــرف امادگی دارند خالء ناشــی‬ ‫از یک دهــه روابط فریز شــده و راکــد را هر چه ســریعتر‬ ‫پر نماینــد‪ .‬در این شــرایط قطعا افزایــش همکاری های‬ ‫اقتصادی تجاری و حضــور در بازار بزرگ ایــران اولویت‬ ‫اول کشــورهای اروپایــی بــا ایران اســت‪ .‬دیپلماســی‬ ‫اقتصادی‪ ،‬تجاری می تواند راهــکار عملی طرفین برای‬ ‫ارتقای همکاری ها باشد‪ .‬در مرحله بعدی و بعد از ارزیابی‬ ‫مناســبات اقتصادی‪ ،‬می توان به گسترش همکاری ها در‬ ‫سطح سیاســی و دیپلماتیک توجه کرد‪ .‬برای کشورهای‬ ‫اروپایی اولویت اصلی مناســبات فیمابین‪ ،‬افزایش سطح‬ ‫همکاری های اقتصادی تجاری است و مناسبات سیاسی‬ ‫در مرحله بعد قرار دارد‪.‬‬ ‫از طرف دیگر‪ ،‬به نظر می رســد در ماه هــای اینده ما‬ ‫شــاهد رقابت ســنگین کشــورها و شــرکت های اروپایی با‬ ‫یکدیگر و همچنین با شــرکت های اســیایی خواهیم بود و‬ ‫چه بسا شرکت های امریکایی هم کم کم وارد این تعامالت‬ ‫در زمینه های اقتصــای تجاری و علمی‪ ،‬فرهنگی شــوند‪.‬‬ ‫باتوجه به نقش بســیار مهم و موقعیت راهبــردی ایران در‬ ‫منطقــه ژئوپلتیک خاورمیانــه و همچنین گســتردگی بازار‬ ‫‪ 80‬میلیونی ایــران که چشــم انداز خوبی بــرای تعامالت‬ ‫دوجانبه با کشــورهای اروپایی را فراهم می کند‪ ،‬ما احیانا با‬ ‫دوره ای از همکاری های گســترده تر با کشورهای اروپایی‬ ‫روبه رو خواهیم بود که ایــن امر در روابــط خارجی ایران با‬ ‫ســایر بازیگران منطقه ای و فرامنطقه ای ایــران از جمله با‬ ‫کشورهای اسیایی‪ ،‬اسیای میانه‪ ،‬افریقا‪ ،‬امریکای التین‬ ‫و‪ ....‬تاثیر مثبت به جای می گذارد‪ .‬ایران به عنوان کشوری‬ ‫بزرگ و باثبات در میــان منطقه ای از کشــورهای بی ثبات‬ ‫ناامن مورد توجه کشــورهای غربی و اروپایی بوده و رایزنی‬ ‫و همکاری با ان می تواند در دســتورکار این کشــورها قرار‬ ‫بگیرد‪.‬‬ ‫دکترین تعامل سازنده‬ ‫بین الملل‬ ‫‪63‬‬ ‫بین الملل‬ ‫خاورمیانه از کانال ایران عبور می کند‬ ‫بین الملل‬ ‫‪64‬‬ ‫مثلث | شماره ‪272‬‬ ‫فرشاد گلزاری‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫گفت وگوی مثلث با مرتضی مکی‬ ‫اهداف فابیوس از سفر به تهران چیست؛ ایا تنها‬ ‫موضوع پرونده هسته ای مد نظر است یا محورهای‬ ‫دیگری هم در این سفر بررسی می شود؟‬ ‫ســفر لوران فابیوس بــه تهــران در ادامه ســفر و‬ ‫رایزنی های سیاســی که مقامات سیاسی بلند پایه اروپایی به‬ ‫تهران داشــتند صورت خواهد گرفت‪ .‬به گونه ای که قبل از‬ ‫توافقنامه وین و پس از مذاکرات ژنو هم با موجی از سفرهای‬ ‫مقاماتسیاسیواقتصادیاروپاییبهتهراندرجهتارزیابی‬ ‫وضعیت سیاســی و اقتصادی ایران مواجــه بودیم که این‬ ‫موضوع نشان از رغبت و انگیزه باالی کشورهای اروپایی برای‬ ‫حضور در بازارهای ایران با هشــتاد میلیون جمعیت و منابع‬ ‫باالی انرژی دارد‪ .‬تحولی که قبل از توافق وین به وجود امده‬ ‫این است که جمهوری اســامی عمال در استانه لغو تمامی ‬ ‫تحریم ها قرار دارد و ما شــاهد این هستیم که بلند پایه ترین‬ ‫هیاتی که پس از ایــن توافق وارد تهران شــد المان بود که‬ ‫در راس انها معاون صدراعظم و همچنین وزیر اقتصاد این‬ ‫کشور قرار داشــت‪ .‬دلیلش هم این است که المان ها بیش‬ ‫از پیش خواستار حضور در بازار ایران و گشایش در این حوزه‬ ‫هســتند‪.‬فابیوس هم به عنوان دومین مقام بلند پایه اروپایی‬ ‫پس از اقای زیگمار گابریل‪ ،‬صدر اعظــم المان وارد تهران‬ ‫شد و این ســفر هم در راس یک هیات سیاسی و اقتصادی‬ ‫صورت گرفت‪ .‬لــوران فابیوس می خواهــد همچون دیگر‬ ‫شــرکای اروپایی خود شرایط‪ ،‬زمینه و بســتر مناسب را برای‬ ‫حضور شــرکت ها و کمپانی های فرانســوی در ایران فراهم‬ ‫کند‪ .‬اما ممکن اســت تفاوتی میان سفر وزیر خارجه فرانسه‬ ‫در مقایسه با دیگر مقامات اروپایی وجود داشته باشد و انهم‬ ‫به دلیل مواضع و دیدگاه هایی است که وزیر خارجه فرانسه از‬ ‫ابتدای مذاکرات هسته ای در پیش گرفت و حتی در جریان‬ ‫توافقنامه ژنو مواضع طرف فرانسوی باعث شد تا تاخیر یک‬ ‫هفته ای در امضا به وجود اید‪.‬‬ ‫دلیلاصلیاتخاذاینمواضعمنفیازسویمقامات‬ ‫پاریس حین مذاکرات هسته ای چه بود؟‬ ‫فرانسه در جریان مذاکرات دیدگاه های انتقادی خود‬ ‫را در جریان مذاکرات حفظ می کرد و حتی در موارد مختلفی‬ ‫خیلیمحکم ترازامریکایی هاوانگلیسی هادرمسیرمذاکرات‬ ‫موانعی را ایجاد می کرد‪ .‬همواره این مســاله مطرح است که‬ ‫دیدگاه های اقای فابیوس پشت میز مذاکره و جلوی دوربین‬ ‫و خبرنگاران با یکدیگر متفاوت است و این نشان می دهد که‬ ‫فرانســویان درصدد بهره برداری و امتیازگیــری به نفع خود از‬ ‫ی که در این‬ ‫کشــورهای عربی بودند‪ .‬از این رو موضوع مهم ‬ ‫میان وجود دارد و نباید ان را دســت کم گرفت این اســت که‬ ‫صهیونیســت ها بزرگترین البی در میان کشــورهای اروپایی‬ ‫را در فرانســه دارند‪ .‬به طوریکه نزدیک به ‪ 650‬هزار یهودی‬ ‫در فرانســه زندگی می کنند و پیوندهای عمیقی هم در حزب‬ ‫سوسیالیست و هم در جناح راســت دارند و توانسته اند رابطه‬ ‫قویبینپاریسوتل اویوبرقرارکنندوبخشیازفشارهاییکه‬ ‫وزیر خارجه فرانسه در روند مذاکرات مطرح می کرد و موانعی‬ ‫را ایجاد می کرد به دلیل نفوذ صهیونیست ها بود‪ .‬اما بعد دیگر‬ ‫این موضوع به جهت این بود که فرانسه بتواند به نوعی امتیاز‬ ‫فروشسالح هایپیشرفتهبه خصوصهواپیماهایرافائلرا‬ ‫به عربستان‪ ،‬کویت‪ ،‬امارات و کشورهای حاشیه خلیج فارس‬ ‫دردستبگیردچراکهاینکشورهابهدلیلاتخاذسیاست های‬ ‫ایران ستیزیتوانستهبودندخودرابهبازارتسلیحاتتبدیلکنند‬ ‫وفرانسههمقصدداشتبهاندازهخوددراینموردسهم خواهی‬ ‫کند که البته تا حدودی هم موفق شــد‪ .‬به نظر می اید که این‬ ‫سیاست هایفرانسهنبودکهبخواهدجلویپیشرفتمذاکرات‬ ‫را بگیرد چــرا که حضــور امریکایی ها و انگلیســی ها در روند‬ ‫مذاکرات این اجازه را تا حدودی از فرانسویان سلب می کرد و‬ ‫حتی اتحادیه اروپا با روند مذاکرات و موضوع ان موافق بودند‬ ‫و عمال انها توان مقابله بیشتر را نداشــتند چراکه این دیدگاه‬ ‫تنها انزوای بیش از حد فرانسه را به دنبال داشت‪ .‬اینکه اقای‬ ‫فابیوس‪ ،‬دو هفته پس از اعالم و انتشــار توافقنامه وین وارد‬ ‫تهران شد‪ ،‬نشان می دهد که سیاست فرانسوی ها حمایت از‬ ‫توافق بوده و موارد و دیدگاه های انتقادی که در روند مذاکرات‬ ‫داشته اند‪ ،‬بیشتر به یک تاکتیک شبیه بوده تا بتوانند با اتخاذ‬ ‫اینمواضع‪،‬بهره برداری هایسیاسیواقتصادیالزمراکسب‬ ‫کنند‪ .‬همچنین کسب بازارهای تسلیحاتی جدید هم به نوعی‬ ‫توجه به دل مشغولی ها و نگرانی های نتانیاهو بوده چراکه انها‬ ‫هم می توانند روی فرانسه به عنوان یک شریک استراتژیک‬ ‫حساببازکنند‪.‬‬ ‫عده ای بر این باورند که حضور فرانسه در خاورمیانه‬ ‫به معنی رقابت با امریکا در این منطقه است‪ .‬به نظر‬ ‫شما ایا پاریس قصد دارد تا از حضور کمرنگ امریکا‬ ‫در منطقه بهره ببرد و در کل فرانسه چه سیاستی را‬ ‫در خاورمیانه دنبال می کند؟‬ ‫در خصــوص سیاســت های فرانســه در خاورمیانه‬ ‫باید چند متغیــر را مد نظر قرار داد‪ .‬یک متغیر این اســت که‬ ‫به هر حال فرانسه خود را در تحوالت خاورمیانه ذینفع می داند‬ ‫و یکی از کشورهایی بوده که به نوعی این منطقه را در دوره ای‬ ‫زیر سلطه خود داشته است‪ .‬به طوریکه لبنان و سوریه تحت‬ ‫استعمار فرانسوی ها بوده اند و انها همواره حریم خاصی برای‬ ‫خود در خاورمیانه قائل هستند‪.‬اما اینکه ایا فرانسه به دنبال‬ ‫جا خوش کردن به جای امریکاســت باید بگویم که فرانسه‬ ‫دارای چنین جایگاهی نیســت و قدرت عملیاتی کردن این‬ ‫موضوع را نــدارد‪ .‬در واقع منطقه خاورمیانــه در حال گذر از‬ ‫یک شرایطی است که نه امریکا و نه هیچ قدرت فرا منطقه ای‬ ‫دیگری به تنهایی نمی تواند مدیریــت تحوالت منطقه ای را‬ ‫در دست داشته باشد‪ .‬فرانسوی ها طی چهار سال گذشته از‬ ‫تمام تبلیغات و حربه ها برای براندازی حکومت اسد استفاده‬ ‫کردند اما هیچ دســت اوردی به دنبال نداشت‪ .‬همچنین در‬ ‫لبنان که حیاط خلوت فرانسوی ها محسوب می شود‪ ،‬عمال‬ ‫هیچ بــرگ برنده ای ندارند تــا بتوانند مدیریــت حوادث این‬ ‫کشور را در دست داشته باشند‪ .‬در لیبی هم اوضاع به همین‬ ‫روال اســت‪ .‬یعنی باتوجه به اینکه پیوند قوی میان قذافی و‬ ‫مقامات پاریس وجود داشت‪ ،‬اما فرانسوی ها نتوانستند برگ‬ ‫برنده یا ابزار استراتژیک مناسبی را برای خود به کار ببندند تا‬ ‫بتوانند تحوالت این کشــور را مدیریت کنند و به نوعی ناکام‬ ‫ماندند‪ .‬تا جایی که در خصوص مســتمره ســابق خود یعنی‬ ‫الجزایر هم نتوانستند این هدف را دنبال کنند و این موضوع‬ ‫نشــان می دهد که فرانســه دیگر در چنین جایگاهی نیست‬ ‫که بخواهد به عنوان یک قدرت منطقــه ای به ایفای نقش‬ ‫بپردازد‪ .‬دلیل فرانســوی ها و انگیزه بــاالی انها برای بهبود‬ ‫مناسبات سیاسی و اقتصادی خود به این جهت است که انها‬ ‫می دانند جمهوری اسالمی ایران به عنوان یک بازیگر فعال‬ ‫در سطح منطقه مطرح می شود و می دانند که بدون مناسبات‬ ‫با ایران نمی توانند نقش افرینی دلخواه خود را ایفا کنند و اگر‬ ‫قصد ایفای نقش در منطقه را داشته باشــند‪ ،‬قطعا برای ان‬ ‫جایگاهی قائــل نخواهند بود یا اگر هم قائل باشــند جایگاه‬ ‫کلیدی و مناسبی نخواهد بود‪ .‬شــاید تحرک اقای فابیوس‬ ‫برای برقراری مناسبات با ایران و حضور قطب های اقتصادی‬ ‫را بتوان از این جهت ارزیابی کرد که با برقراری مجدد روابط‬ ‫فرانســه قصد دارد تا بتواند از کانال ایــران در منطقه مطرح‬ ‫‪4‬‬ ‫انتشــار خبر ســفر لوران‬ ‫فابیوس به تهران با گذشت دو‬ ‫هفتهپسازحصولتوافقوین‪،‬‬ ‫نگاهجامعهبین المللرابهیکباره‬ ‫به ســمت ایران جلب کرد‪ .‬پس‬ ‫از ســفر هیات بلندپایه المانی‬ ‫به تهران این سفر دومین سفر‬ ‫اروپایی هابهکشورمانخواهدبودکهقطعامحوراصلی‬ ‫گفت وگوهامناسباتاقتصادیوسیاسیمیانتهران‬ ‫– پاریس است‪ .‬البته عده ای نسبت به ورود فابیوس‬ ‫به خاک ایران خشــنود بوده و عده ای هــم با یاداوری‬ ‫پرونده خون های الوده‪ ،‬اعتراضاتی را مطرح کرده اند‪.‬‬ ‫ازاین رومثلثدرگفت وگوبامرتضیمکی‪،‬کارشناس‬ ‫مسائل اروپا علل ســفر وزیر خارجه فرانسه به ایران را‬ ‫بررسیمی کند‪.‬به گفتهاینکارشناس‪،‬سفرفابیوس‬ ‫بهتهراندوهفتهپسازاعالموانتشارتوافقنامهوین‪،‬‬ ‫نشان می دهد سیاست فرانسوی ها حمایت از توافق‬ ‫بودهومواردودیدگاه هایانتقادیکهدرروندمذاکرات‬ ‫داشــته اند نیز بیشــتر به یک تاکتیک شــبیه بود تا‬ ‫بتوانندبااتخاذاینمواضع‪،‬بهره برداری هایسیاسی‬ ‫واقتصادیالزمراکسبکنند‪.‬‬ ‫شود اما اینکه بخواهیم بگوییم درصدد تقابل با امریکا برامده‬ ‫استبهنظرمصحیحنیستچراکهفرانسهوحتیامریکاتوان‬ ‫مقابله و رو در رویی در منطقه را ندارند‪.‬‬ ‫پس از اینکــه خبرهایی در خصوص ســفر لوران‬ ‫فابیوسبهتهرانمنتشرشد‪،‬بالفاصلهبحث هایی‬ ‫از گوشه و کنار در خصوص پرونده خون های الوده‬ ‫که در زمان نخست وزیری فابیوس به ایران صادر‬ ‫شده بود‪ ،‬طرح شــد و به باال ترین حد خود رسید‪.‬‬ ‫چرا همزمان با سفر فابیوس این مساله در ایران به‬ ‫صورت اعتراضی مطرح شد؟‬ ‫طرح مجدد پرونده خون های الوده توسط کسانی‬ ‫مطرح شــد که انتقادات جدی نســبت به ســفر فابیوس به‬ ‫تهران دارند و این موضوع را به میان اورده اند که نمی شــود‬ ‫به فرانســوی ها اعتماد کرد و به نظر می ایــد که یک موجی‬ ‫است برای اینکه سفر اقای فابیوس را تحت الشعاع قرار دهد‬ ‫و حتی ممکن اســت تاثیری هم روی بهبود شــرایط ایران و‬ ‫فرانسه داشته باشــد‪ .‬در نهایت نکته دیگری که به موازات‬ ‫پرونده خون های الوده مطرح می شــود این موضوع خواهد‬ ‫بود که باتوجه به بد عهدی شــرکت های فرانسوی در دوران‬ ‫تحریم و رقابتی شــدن اقتصاد ایــران در منطقه و همچنین‬ ‫موضوع تامیــن کاال‪ ،‬دیگر ضرورتی ندارد که شــرکت های‬ ‫فرانسوی مانند گذشته در ایران حضور داشته باشند و ما باید‬ ‫فرصت هایی که قبال به فرانســوی ها داده ایم را به راحتی در‬ ‫اختیار انها قرار ندهیم‪.‬‬ ‫‪5‬‬ ‫بین الملل‬ ‫سفر لوران فابیوس‪ ،‬وزیر‬ ‫امــور خارجه فرانســه به ایران‬ ‫ان هم تنهــا دو هفتــه پس از‬ ‫حصول توافق هســته ای‪ ،‬این‬ ‫ســوال را ایجاد کرده است که‬ ‫فرانســه از نزدیکــی و تعامــل‬ ‫بــا ایــران در برهــه فعلــی چه‬ ‫اهدافی را دنبال می کند‪ .‬در این رابطه گفت وگویی‬ ‫بــا شــمس الدین خارقانی‪ ،‬ســفیر پیشــین ایران‬ ‫در المان انجــام دادیــم‪ .‬خارقانی معتقد اســت با‬ ‫وجود پیشــینه نه چندان مثبتــی در روابط تهران‬ ‫و پاریس اما امــروز باید از این فرصت بــرای بهبود‬ ‫روابط اســتفاده کــرد‪ .‬خارقانی در این بــاره گفت‬ ‫هیچ چیــز از حافظــه تاریخ پــاک نمی شــود ولی‬ ‫روش ها باید متناســب با زمــان و منافع باشــد‪ .‬به‬ ‫گفته این کارشــناس‪ ،‬امــروز فرانســوی ها با روش‬ ‫جدیدی وارد عرصــه تعامل با ایران شــده اند ‪ .‬انها‬ ‫اگاه هستند که ارتباط ایران و اروپا در حال گسترش‬ ‫اســت و نمی خواهند از ایــن قافله عقــب بمانند‪.‬‬ ‫همچنیــن خارقانی در رابطه با اهداف کشــورهای‬ ‫اروپایــی از نزدیکی به ایــران توضیــح داد که انها‬ ‫صرفــا منافع اقتصــادی را دنبــال نمی کنند‪ ،‬بلکه‬ ‫عالقه مند هستند روابط سیاسی و اقتصادی را در‬ ‫کنار هم پیگیری کنند‪ .‬زیرا روابط سیاسی پایه های‬ ‫محکمتری را ایجاد می کند که روابط اقتصادی در‬ ‫کنار ان می تواند بهتر شکل بگیرد‪.‬‬ ‫فرانسه با سیاست جدید در تهران؟‬ ‫شمس الدین خارقانی درگفت وگو با مثلث‬ ‫سعیده سادات فهری‬ ‫دبیر گروه بین الملل‬ ‫مثلث | شماره ‪272‬‬ ‫بین الملل‬ ‫به دنبال دستیابی به توافق هسته ای میان ایران و‬ ‫گروه ‪ ،5+1‬کشورهای اروپایی تمایل زیادی برای‬ ‫حضــور در ایران از خود بــروز داده انــد؛ از المان و‬ ‫فرانسه گرفته تا ایتالیا و اتریش‪ .‬در این میان یکی‬ ‫از بلندپایه ترین مقامات اروپایی که وارد ایران شد‪،‬‬ ‫لوران فابیوس‪ ،‬وزیر امور خارجه فرانسه است‪ .‬این‬ ‫در شرایطی است که ایران و فرانسه طی سال های‬ ‫اخیر روابط پرفرازونشــیبی را پشت سر گذاشتند‬ ‫و حتــی در دولت های نهــم و دهم ایــن روابط در‬ ‫پایین ترین سطح دنبال شد‪ .‬اکنون باتوجه به سفر‬ ‫فابیوس به ایران‪ ،‬ابتدا کمی راجع به پیشینه روابط‬ ‫دو کشور بگویید‪.‬‬ ‫فرانسه همیشه با ایران روابط پرفرازونشیبی داشته‬ ‫است‪ .‬اگر به تاریخ معاصر به خصوص بعد از انقالب نگاهی‬ ‫بیندازیم‪ ،‬مشاهده می کنیم که فرانسه هم در جنگ دخالت‬ ‫کرد و هم پس از ان چند مشکل عمده با این کشور داشتیم‪،‬‬ ‫به خصوص بر سر سفارتخانه ها و مشکالتی که در ان زمان با‬ ‫ان کشور داشتیم‪ .‬انتقال بعضی کارمندان ایرانی از سوئیس‬ ‫به فرانسه بر اساس یک سری اتهامات واهی از جمله اتفاقات‬ ‫تلخ میان دو کشور است‪ .‬ولی با وجود تمام این مشکالت‪،‬‬ ‫باید توجه داشت که فرانسه نهایتا یک کشور قدرتمند و با نفوذ‬ ‫در جهان و به خصوص در منطقه اروپاست‪.‬‬ ‫ایران تا ســال ‪ 2005‬روابط اقتصادی نســبتا خوب و‬ ‫نزدیکی با فرانسه داشت و روابط دو کشور در زمینه های نفت‪،‬‬ ‫راه اهن‪ ،‬خودرو و از همه مهمتر خدمات مالی دنبال می شد‪.‬‬ ‫ایران و فرانسه در حوز ه فاینانس به خصوص برای شرکت های‬ ‫بزرگ خودروسازی به خوبی همکاری داشتند‪.‬‬ ‫تا سال ‪ 2005‬رقمی نزدیک به ‪ 6/25‬درصد سهم بازار‬ ‫صادرات ایران را فرانسه تشــکیل می داد و ‪ 6/5‬درصد سهم‬ ‫نیز صادرات فرانســه به ایران بود‪ .‬این موارد و اعداد و ارقام‬ ‫نشــان دهنده ان اســت که در اروپا‪ ،‬پس از المان‪ ،‬فرانسه‪،‬‬ ‫انگلیس و ایتالیا در رده های مناســبی با ایران روابط تجاری‬ ‫داشتند‪ .‬فرانسوی ها حتی جلوتر از باقی کشورهای اروپایی‬ ‫قرار داشتند و روابط شــان با ایران را پایدارتر و مثبت تر کرده‬ ‫بودند زیرا توانسته بودند در بازا ر خودرو ایران سهم خوبی را به‬ ‫خود اختصاص دهند‪ .‬بنابراین ایران و فرانسه روابط تجاری‬ ‫خوب و نزدیکی را پیش از این تجربه کرده اند‪.‬‬ ‫در زمان دولت های نهم و دهــم‪ ،‬اتفاقاتی پیش امد و‬ ‫فرانســه که در اروپا قبل از انکه یک قدرت اقتصادی باشــد‬ ‫به عنوانیکقدرتسیاسی شناخته می شود‪ ،‬خودرا ناچار دید‬ ‫که در مقابل اهداف دولت نهم و دهم موضع گیری کند‪ .‬این‬ ‫اهداف‪ ،‬هسته ای نبود زیرا پیش از این دولت شاهد بودیم که‬ ‫فرانسوی ها و المانی ها موضوع مذاکرات هسته ای را برای‬ ‫گشایش مشکل دیدگاهی خودشان با ایران مطرح کردند‪.‬‬ ‫ایران نیــز از مذاکــرات اســتقبال کــرد و در ان زمان‬ ‫دکتر روحانــی گفت وگوهایی با فرانســوی ها داشــتند‪ .‬ولی‬ ‫دیدگاه فرانسه بعد از روی کار امدن دولت نهم کامال تغییر کرد‬ ‫و انها نوعی واکنش منفی به دولت نهم نشان دادند و ارام ارام‬ ‫سطح روابط اقتصادی شان با ایران نیز اجبارا کاهش یافت‪ .‬در‬ ‫ابتدا در حوزه فاینانس به خصوص در صنعت خودرو مشکالتی‬ ‫پیش امد و سپس نیز این تصمیم گیری روی خرید نفت شان‬ ‫از ایران تاثیر گذاشت‪ .‬فرض کنید اگر تا سال ‪2005-2006‬‬ ‫چیزی حدود سه درصد نفت فرانسه را تامین می کردیم ولی‬ ‫این رقم کاهش یافت و منابع دیگری جایگزین ان شــدند‪.‬‬ ‫بنابراین تصمیم فرانسه در قبال ایران روی مسائل اقتصادی‬ ‫ان کشور نیز تاثیر گذاشت و کاهش رشد اقتصادی دوجانبه‬ ‫را نیز شاهد هستیم‪ .‬همانند این تصمیم فرانسه‪ ،‬قبال توسط‬ ‫دولت نهم گرفته شده بود؛ زیرا این دولت روابط با غرب را در‬ ‫دستورکار نداشت‪ ،‬جهت روابط را تغییر داده بود و خواستار این‬ ‫بو د که روابط را از شکل سنتی خود خارج کند‪ .‬بنابراین دولت‬ ‫نهم به ســمت افزایش روابط با چین و روسیه گرایش یافت‪.‬‬ ‫این تحوالت موجب شد که روابط اقتصادی ایران و فرانسه‬ ‫نیز افت کند و به دنبال افت روابط اقتصادی‪ ،‬روابط سیاسی دو‬ ‫کشور نیز کاهش یافت‪ .‬در نتیجه نوع نگرش دولت نهم و در‬ ‫پی ان دولت دهم و همچنین مساله هسته ای ارام ارام باعث‬ ‫شد که ایران روابط خود با کشورهای اروپایی به ویژه فرانسه را‬ ‫که یک قدرت سیاسی بود از دست بدهد‪.‬‬ ‫باتوجه به پیشــینه ای که توضیح دادیــد‪ ،‬در حال‬ ‫حاضر لوران فابیوس از سفر به ایران چه اهدافی‬ ‫را دنبال می کند؟‬ ‫یک اصل باید در سیاســت خارجی منظور شود؛ در‬ ‫سیاســت خارجی‪ ،‬هیچ دوست و دشــمنی وجود ندارد بلکه‬ ‫سیاست خارجی یک واقعیت اســت و اصل ان بر پایه منافع‬ ‫هر کشوری است‪ .‬به عنوان مثال اگر منافع دو کشور ایجاب‬ ‫کند‪ ،‬در عین اینکه با هم در حال جنگ هستند‪ ،‬ممکن است‬ ‫روابط شان در ســطوح مختلف نیز برقرار باشد‪ ،‬همچنان که‬ ‫هنگام جنگ تحمیلی عراق علیه ایران‪ ،‬سفارتخانه های دو‬ ‫کشــور باز بود و وقتی جنگ خیلی باال گرفت‪ ،‬سفارتخانه ها‬ ‫نیز بسته شد‪ .‬در بسیاری از کشورهای دنیا شاهد این موضوع‬ ‫ن خصومت‪ ،‬همکاری هایی نیز‬ ‫بوده ایم که دو کشــور در عی ‬ ‫داشته اند‪ .‬در حال حاضر منافع فرانسه داخل ایران تنها منافع‬ ‫اقتصادی نیســت‪ ،‬بلکه منافع همه جانبه است؛ یعنی منافع‬ ‫سیاسی و حتی امنیتی را نیز شامل می شود‪ .‬بنابراین فرانسه‬ ‫‪65‬‬ ‫بین الملل‬ ‫‪66‬‬ ‫مثلث | شماره ‪272‬‬ ‫بین الملل‬ ‫اکنون که زمینه برای داشــتن روابط بهتر اماده شــده است‬ ‫نمی خواهد از قافله کشورهای عالقه مند به بازپردازی روابط‬ ‫با ایران عقب بماند‪.‬‬ ‫اگرچه لوران فابیوس سابقه خوبی در ایران ندارد و روند‬ ‫مذاکرات ایران و گروه ‪ 5+1‬یک بازیگر خوب برای تســریع‬ ‫روند مذاکرات نبود‪ ،‬اما باید توجه داشــت که در مذاکرات‪،‬‬ ‫فرانسه روند امتیازگیری و منافع کشــورش را دنبال می کرد‪.‬‬ ‫یعنی فرانسه براساس منافع کشورش و استراتژی مشخصی‬ ‫که داشت برخی اقدامات را در روند مذاکرات انجام داد‪.‬‬ ‫چرا در میــان کشــورهای اروپایی فقط از ســوی‬ ‫فرانسه شاهد این سنگ اندازی ها بودیم؟‬ ‫در این رابطه باید مدنظر داشت که به طور مثال اگر‬ ‫کشــوری مانند المان در روند مذاکرات ســنگ اندازی نکرد‬ ‫به این دلیل اســت که رویکرد اصلی اش اقتصادی اســت‬ ‫ولی فرانسه مخلوطی از رویکرد اقتصادی‪-‬سیاسی را دنبال‬ ‫می کند‪ .‬یعنی فرانســوی ها قدرت نرم افزاری خود را تنها در‬ ‫رویکرد اقتصادی نمی بینند‪ ،‬بلکــه می گویند ما یک قدرت‬ ‫سیاسی هستیم و از ِق َبل قدرت سیاسی‪ ،‬قدرت اقتصادی مان‬ ‫را رشد می دهیم؛ درامد اقتصادی ایجاد می کنیم و صادرات‬ ‫و واردات را افزایش می دهیم‪ .‬بنابراین رویکرد فرانســه یک‬ ‫رویکرد سیاسی‪ -‬اقتصادی است و همین باعث شده بود برای‬ ‫اینکه بتوانند در اینده چه در مسائل سیاسی و چه اقتصادی‬ ‫نقش داشته باشند‪ ،‬فشار زیادی را بر امریکایی ها و ایرانی ها‬ ‫وارد اورند تا امتیازگیری کنند‪ .‬امروز مســاله هســته ای تمام‬ ‫شده و انها نیز تا حدودی امتیازاتی گرفته اند‪ .‬بنابراین امروز‬ ‫به دنبال ایجاد روندهای جدید هستند‪ .‬ایران نیز در سیاست‬ ‫خارجی اش باید این روند را پیش بگیرد و اگر از یک کشــور‬ ‫نگرانی داریم این نگرانی را در طول زمان امتداد ندهیم‪ .‬ما‬ ‫نیز باید براســاس منافع پیش برویم و سیاست های مان را بر‬ ‫این اساس پایه ریزی کنیم‪.‬‬ ‫درواقع فرانسوی ها همواره نگرانی هایی دارند ولی در‬ ‫مواقع الزم این نگرانی ها را مطرح می کنند‪ .‬بنابراین فابیوس‬ ‫یا دیگر دست اندرکاران سیاست خارجی فرانسه در این سطح‬ ‫استراتژی جدیدی را طراحی کرده اند که با ایران وارد روابط‬ ‫نزدیک تر شوند و دوره گذشته را پشت سر بگذارند‪ .‬همان طور‬ ‫که ذکر کردم هیچ چیز از حافظه تاریخ پاک نمی شــود ولی‬ ‫روش ها باید متناسب با زمان و منافع باشد‪.‬‬ ‫امروز فرانســوی ها با روش جدیدی وارد عرصه تعامل‬ ‫با ایران شده اند ‪ .‬انها اگاه هســتند که ارتباط ایران و اروپا در‬ ‫حال گسترش است و نمی خواهند از این قافله عقب بمانند‪.‬‬ ‫زیرا فرانسه ســال ها تالش کرده و در چند مورد به طور جدی‬ ‫با ایران وارد همکاری شده بود که به دنبال تنش در روابط دو‬ ‫کشور‪ ،‬این همکاری ها متوقف شد‪ .‬بنابراین اکنون عالقه مند ‬ ‫هستند به دوره گذشــته یا حتی فراتر از ان بازگردند‪ .‬بنابراین‬ ‫اگرچه تاریخ فراموش نمی شود اما استراتژی فرانسه بر این‬ ‫مبناست که در قبال ایران پا پیش بگذارد تا دریابد ایا می تواند‬ ‫روابطش با تهران را تا یک حد مناســبی پیش ببرد‪ .‬از سوی‬ ‫دیگر فرانســه به عنوان کشــوری که اصوال استراتژی های‬ ‫سیاسی دارد عالقه مند اســت که یک جایگاه خوب سیاسی‬ ‫در ایران و منطقه پیدا کند‪.‬‬ ‫با توجه به بحثی که درباره حضور کمرنگ تر امریکا‬ ‫در منطقه و شیفت سیاست خارجی این کشور به‬ ‫سمتشرقاسیامطرحاست‪،‬ایامی توانگفتکه‬ ‫فرانسه می خواهد به نوعی پا جا پای امریکا بگذارد؟‬ ‫بدون شــک اکنون که امریکایی ها کمتــر در این‬ ‫جایگاه فعالیت می کنند‪ ،‬موقعیت خوبی برای فرانسه ایجاد‬ ‫شده که از این نقش و هژمونی ایران در منطقه استفاده کند تا‬ ‫بتواند جایگاه خوبی را در منطقه برای خود ایجاد کند‪.‬‬ ‫اما باید توجه داشت که هیچ کشوری در دنیا نمی تواند‬ ‫جایگاه امریکا را بگیــرد؛ زیرا امریکا تاحــدی دارای قدرت‬ ‫گازانبری استراتژیک اســت که بتواند خیلی ســریع خود را‬ ‫جایگزین کنــد‪ .‬کشــورها در چنیــن موقعیت هایی تالش‬ ‫می کنند بخشی از جایگاه یکدیگر را بگیرند‪ .‬یعنی هر کشوری‬ ‫عالقه مند است جایگاه خود را در کشورهای دیگر باال ببرد و‬ ‫در این میان اگر در کشوری یا منطقه ای جایگاه خالی وجود‬ ‫داشته باشد برای کشورها رقابت ایجاد می شود تا ان جایگاه‬ ‫را تسخیر کنند‪.‬‬ ‫با توجــه به موقعیتی کــه امروز برای ایران شــکل‬ ‫گرفته است‪ ،‬در حوزه سیاست خارجی چه روندی‬ ‫را باید در پیش بگیریم تا بتوانیم استفاده مطلوب و‬ ‫بهینه از این شرایط ببریم؟‬ ‫در واقع در شرایطی که توصیف شد‪ ،‬ان کشوری که‬ ‫کشور مادر است و دیگر کشورها در رقابت بر سر جایگاهشان‬ ‫نــزد ان در حال تالش هســتند‪ ،‬بایــد عاقالنه رفتــار کند و‬ ‫سیاست خارجی معقولی را تدوین کند تا بتواند از این رقابت در‬ ‫جهت منافع خود استفاده کند‪ .‬ایران نیز در این شرایط نباید‬ ‫اجازه دهد تابوی گفت وگو با امریکا که شکســته شده است‬ ‫دوباره برقرار شــود‪ .‬من اعتقاد ندارم که قرار اســت در اینده‬ ‫نزدیک با امریکا رابطه برقرار کنیم اما می توانیم تشــنج ها و‬ ‫تنش ها را کاهش دهیم و گام به گام مواضع خود را به امریکا‬ ‫بشناســانیم و با مواضع انها نیز اشنا شــویم‪ .‬در وهله بعد نیز‬ ‫موضوعات جدیــدی برای درگیری سیاســی مثبت با امریکا‬ ‫ایجاد کنیم‪.‬‬ ‫بنابراین ایران در برهــه فعلی باید جایگاه کشــورها را‬ ‫مشخص کند‪ .‬مثال ما باید مشخص کنیم که جایگاه فرانسه‬ ‫در اینــده روابط خارجی مان کجاســت یا کشــورهایی مانند‬ ‫امریکا‪ ،‬المان‪ ،‬انگلیس‪ ،‬چین و روســیه چــه جایگاهی در‬ ‫دیپلماسی ایران دارند‪ .‬اگر این سیاست ها را در پیش نگیریم‬ ‫مجددا به مشــکالتی که در دوره دولت نهم داشــتیم دچار‬ ‫خواهیم شــد و به یکباره جایگاه مان نزد جامعه جهانی تغییر‬ ‫خواهد کرد که مشکالتی را در حوزه سیاست خارجی و اقتصاد‬ ‫کشور به دنبال خواهد داشت‪ .‬بنابراین به نظر نمی رسد فرانسه‬ ‫به دنبال ان باشد که جایگاه امریکا را در منطقه بگیرد‪ ،‬بلکه در‬ ‫پی ان است که جایگاه خود را نســبت به گذشته ارتقا دهد و‬ ‫مشکالتی که داشت را اصالح کند‪.‬‬ ‫با توجه به اینکه کشــورهای اروپایی پس از توافق‬ ‫تمایل زیادی برای حضور در ایران از خود نشــان‬ ‫داده اند و حتی هیات هایی از فرانسه‪ ،‬المان و ایتالیا‬ ‫به تهران ســفر کردند‪ ،‬ایا ممکن است این مساله‬ ‫باعث شودکشورهایی مانند چین وروسیهکهپیش‬ ‫از این در رده دوســتان ایران بودنــد دچار نگرانی‬ ‫شوند؟ ایران چه سیاستی را باید در پیش بگیرد که‬ ‫تمامی کشورها را برای خود حفظ کند؟‬ ‫در پیش گرفتن یک سیاست چندجانبه گرا از سوی‬ ‫جمهوری اســامی ایران در شــرایط فعلــی‪ ،‬عاقالنه ترین‬ ‫چشم انداز و سیاســتی اســت که می توان در حوزه سیاست‬ ‫خارجی دنبال کــرد‪ .‬تا امروز چین و روســیه جایگاه بســیار‬ ‫خوبی در ایران داشتند که به نظر من این جایگاه واقعی انها‬ ‫نبوده اســت‪ .‬در این خصــوص یا تفکرات اشــتباهی وجود‬ ‫داشته یا دولت های پیشــین سیاســت خارجی اشتباهی را‬ ‫دنبال می کردند که باعث شد این جایگاه برای این کشورها‬ ‫به وجود بیاید‪ .‬اکنون باید جایگاه این کشورها به همان حد‬ ‫واقعی خود بازگردد‪ ،‬البته این بدان معنا نیست که روابط مان‬ ‫اگرچه لــوران فابیوس ســابقه خوبی در‬ ‫ایران ندارد و روند مذاکرات ایران و گروه‬ ‫‪ 5+1‬یک بازیگر خوب برای تسریع روند‬ ‫مذاکرات نبود‪ ،‬اما باید توجه داشــت که‬ ‫در مذاکرات‪ ،‬فرانســه روند امتیازگیری‬ ‫و منافع کشورش را دنبال می کرد‪ .‬یعنی‬ ‫فرانســه براســاس منافــع کشــورش و‬ ‫اســتراتژی مشــخصی که داشت برخی‬ ‫اقدامات را در روند مذاکرات انجام داد‬ ‫با انها را از بین ببریم‪ .‬زیرا هیچ کشــوری در دنیا وجود ندارد‬ ‫که رابطه با ان ارزش نداشته باشــد‪ ،‬چین و روسیه که دیگر‬ ‫جایگاه خود را دارند‪ .‬اما با هر کشوری باید در سطح خودش‬ ‫رابطه داشت‪ .‬ایران باید استراتژی الزم را هم برای ارتباط با‬ ‫کشورهای قدرتمند و بزرگتر و هم کشورهای کوچک داشته‬ ‫باشد‪ .‬همچنین باید لحاظ کنیم که کشورهایی مانند چین و‬ ‫روسیه چگونه در سیاست خارجی ایران نقش بازی می کنند‪.‬‬ ‫مجموع این عوامل قدرت خارجی ایران را تشکیل می دهد‪.‬‬ ‫در مورد منطقه نیز نباید اجازه دهیم افکار پوچ و ناشایســت‬ ‫بعضا از داخل و چه از خارج به کشورهای منطقه انتقال یابد‪.‬‬ ‫باید به کشورهای منطقه اطمینان دهیم که ایران یک دوست‬ ‫همسایه است و نه به ادعای برخی کشــورها‪ ،‬یک دشمن‪.‬‬ ‫بنابراین باید هــر اقدامی را الزم اســت انجام دهیــم تا این‬ ‫دوستی را ثابت کنیم‪.‬‬ ‫با توجه به اینکه میان کشورهای اروپایی‪ ،‬فرانسه‬ ‫روابط خــوب و نزدیکی بــا رژیم صهیونیســتی و‬ ‫همچنیناعرابخلیج فارسدارد‪،‬چطورمی خواهد‬ ‫میان رابطه با ایران و این کشورها تعادل برقرار کند؟‬ ‫در دولت های هشتم و پیش از ان‪ ،‬تعادل و تعامل‬ ‫خیلی خوب و درستی میان ایران و دیگر دوستان منطقه ای‬ ‫فرانســه برقرار بــود‪ .‬این تعــادل در وهله نخســت به دلیل‬ ‫اطمینانی که فرانسه به کشورهای مختلف داده بود‪ ،‬ایجاد‬ ‫شده بود‪ .‬فرانسه در ان زمان انها را متقاعد کرده بود که یک‬ ‫کشور خاص را به دیگر کشورها ترجیح نخواهد داد‪ .‬در گام‬ ‫بعدی نیز اطمینانی که ایران به کشورهای همسایه داده بود‬ ‫حائز اهمیت اســت‪ .‬یعنی هر دو طرف به کشورهای منطقه‬ ‫اطمینــان داده بودند که روابط گســترده و مناسب شــان را‬ ‫همچنان حفظ خواهند کرد و یک دیدگاه صلح امیز را دنبال‬ ‫می کنند‪.‬‬ ‫این دیپلماسی باعث شده که تنش و رقابت شدید میان‬ ‫کشورها وجود نداشته باشــد‪ .‬البته رقابت سالم اقتصادی و‬ ‫سیاســی الزمه روابط بین الملل است ولی از رقابت غیرسالم‬ ‫باید پیشگیری شود‪ .‬امروز نیز ایران باید بتواند همین نقش‬ ‫را در رابطه با اروپا‪ ،‬امریکا‪ ،‬چین‪ ،‬روسیه و کشورهای منطقه‬ ‫ایفا کند‪ .‬در غیر این صورت ایران نخواهد توانست به درستی‬ ‫شــرایط فعلی را مدیریت کند و یک شــرایط بــرد ‪ -‬برد ایجاد‬ ‫نمی شود‪ .‬در حال حاضر که مشکل هسته ای تاحدودی کنار‬ ‫گذاشته شده است‪ ،‬دســت اندرکاران سیاست خارجی ایران‬ ‫ازادترندومی توانندفعاالنه تردرعرصهمنطقهوبین المللوارد‬ ‫عمل شــوند‪ .‬همچنین امروز امادگی جامعه بین الملل برای‬ ‫پذیرش ایران بسیار باالست و فرصت خیلی خوبی ایجاد شده‬ ‫است‪ .‬بنابراین ما نباید اجازه دهیم روابط مان با دیگر کشورها‬ ‫به دوره های سیاست پیشین بازگردد‪.‬‬ ‫در نهایت اینکه کشورهای اروپایی در این شرایط‬ ‫از نزدیکی به ایران چه اهدافــی را دنبال می کنند؟‬ ‫ایا به دنبال روابط اقتصادی هســتند یــا در کنار ان‬ ‫خواستار همکاری در مسائل امنیتی نیز هستند؟‬ ‫کشورهای عضو اتحادیه اروپا به این فکر نیستند که‬ ‫یک رابطه اقتصادی صرف با ایران داشته باشند‪ ،‬بلکه تمام‬ ‫کشورها در دنیا‪ ،‬عالقه مند هستند روابط سیاسی و اقتصادی‬ ‫با دیگر کشورها را در کنار هم داشته باشند‪ .‬زیرا روابط سیاسی‬ ‫ط اقتصادی‬ ‫پایه های محکمتــری را ایجاد می کند کــه رواب ‬ ‫در کنار ان می تواند بهتر شــکل بگیرد‪ .‬ولی حد و اندازه ای‬ ‫که کشــورها دارند با هم متفاوت است و بر اساس همین حد‬ ‫و اندازه است که سیاســت های خودشان را شکل می دهند‪.‬‬ ‫بعضی کشــورها کوچکترنــد و اهداف سیاســی اقتصادی‬ ‫کوچکتری دارند و برخی بزرگترند و طبعا اهداف بزرگتری نیز‬ ‫دارند‪ .‬اما در خصوص اتحادیه اروپا باید گفت در گام اول یک‬ ‫رابطه سیاسی تعریف شده و رو به گســترش با ایران را دنبال‬ ‫می کند و در گام بعدی خواستار یک رابطه گسترده اقتصادی‬ ‫با ایران است‪.‬‬ ‫دوپینگ عدالت و توسعه‬ ‫بین الملل‬ ‫ترکیه اقدام عجیبی انجام داده است‪ .‬به طور همزمان به داعش در کشور سوریه حمله کرده و‬ ‫در عین حال کردها را هدف قرار داده است‪ .‬ترکیه پیش از این اجازه حضور پیشمرگ های کرد را در‬ ‫کوبانی برای جنگ با داعش نمی داد اما حال خود به جنگ داعشی رفته که بسیاری از نقش اش در‬ ‫تولید ان می گویند‪ .‬ایا نباید به این اقدام انکارا مشکوک بود؟ ایا ممکن است اقدام ترکیه برای این‬ ‫باشد که جلوی همکاری احتمالی ایران و امریکا در مقابل داعش را بگیرد؟ ایا ترکیه نمی خواهد با‬ ‫حمله به داعش ژست مقابله با افراطی گری بگیرد؟ تا مشکالت داخلی حزب عدالت و توسعه حل‬ ‫شود؟ همه اینها ممکن است‬ ‫ریشهاقدامجدیدترکیهدرانتخاباتپارلمانیاست‬ ‫تدارک برای انتخابات‬ ‫زودهنگام‬ ‫حسن اسدی‬ ‫کارشناس مسائل ترکیه‬ ‫‪1‬‬ ‫مثلث | شماره ‪272‬‬ ‫نتیجه انتخابات اخیر و نظرسنجی های‬ ‫مختلــف همچنیــن بیانگــر ان اســت‬ ‫کــه حــزب عدالــت و توســعه ایــن‬ ‫‪ 9‬درصــد رای را به دو حزب دموکراســی‬ ‫خلق ها (شــاخه سیاســی پ‪.‬ک‪.‬ک) و‬ ‫حزب حرکت ملی (ملی گرایان ترک) باخته‬ ‫است‪ .‬از این میان نیز بیشتر این ‪ 9‬درصد‬ ‫نصیب حزب کردی شده است‬ ‫بین الملل‬ ‫برای تحلیل اقــدام اخیر ترکیه در برخــورد با داعش‬ ‫و حزب کارگــران کردســتان (پ‪.‬ک‪.‬ک) بررســی نتایج‬ ‫انتخابــات اخیــر پارلمانی ترکیــه ضروری اســت‪ ،‬چرا که‬ ‫تحوالت اخیر در مرزهای ترکیه و اغاز درگیری دولت ترکیه با‬ ‫ی حزب عدالت و توسعه در کسب‬ ‫پ‪.‬ک‪.‬ک ریشه در ناکام ‬ ‫اکثریت پارلمانی دارد‪.‬‬ ‫در انتخابــات پارلمانــی ‪ 2015‬ترکیــه رجــب طیب‬ ‫اردوغان با عدول از رویه مرسوم بی طرفی روسای جمهور‬ ‫پیشین شــخصا به نفع حزب و عدالت و توسعه وارد کارزار‬ ‫انتخاباتی شد و تقریبا در تمامی استان ها و شهر های بزرگ‬ ‫در تمجید از خدمات حزب عدالت و توسعه و علیه روسای‬ ‫احزاب رقیب ســخنرانی کرد‪ .‬دلیل اصلی ورود اردوغان‬ ‫به کارزار انتخاباتی تالش برای تبدیل نظام ترکیه از نظام‬ ‫پارلمانی به نظام سیاســی بــود که تنها در صورت کســب‬ ‫اکثریت قاطع در مجلس و درپی ان تغییر قانون اساســی‬ ‫میسر بود‪.‬‬ ‫لیکن به رغم کوشــش های بی وقفــه رئیس جمهور‬ ‫اردوغان و احمد داوود اوغلو دبیرکل حزب عدالت و توسعه‬ ‫پس از سیزده ســال حاکمیت بی رقیب و بدون ائتالف از‬ ‫اکثریــت افتاد و نتوانســت تعداد کرســی های الزم برای‬ ‫تشکیل دولت را به دســت اورد‪ .‬حزب عدالت و توسعه که‬ ‫در انتخابات پیشــین ‪ 49/9‬درصد از ارا را به دســت اورده‬ ‫بود در ایــن انتخابات با از دســت دادن ‪ 8/9‬درصد ارا ‪41‬‬ ‫درصد از کل ارا را به دست اورد‪ .‬حزب کردی «دموکراسی‬ ‫خلق ها» که پدیــده این دوره از انتخابــات پارلمانی بود و‬ ‫برای نخستین بار در قالب حزب وارد رقابت انتخاباتی شده‬ ‫بود با عبور از سد ‪ 10‬درصد الزم برای ورود به پارلمان‪13،‬‬ ‫درصد از کل ارا را کسب کرد‪ .‬حزب ملی گرای حرکت ملی‬ ‫نیز بر ارای خود افزود‪ .‬اما حــزب جمهوریت خلق نزدیک‬ ‫به یکدرصد از ارای خود را در مقایســه با انتخابات پیشین‬ ‫از دســت داد‪ .‬نگاهی کلی به نتیجه انتخابات اخیر حاکی‬ ‫از ان اســت که دو قطب کامال مخالف در صحنه سیاسی‬ ‫ترکیه (ملی گرایی ترک و ملی گرایی کرد) پیروز انتخابات‬ ‫اخیر بودند‪.‬‬ ‫نتیجــه انتخابات اخیــر و نظر ســنجی های مختلف‬ ‫همچنین بیانگر ان اســت که حزب عدالت و توســعه این‬ ‫‪ 9‬درصــد رای را بــه دو حزب دموکراســی خلق ها (شــاخه‬ ‫سیاسی پ‪.‬ک‪.‬ک) و حزب حرکت ملی (ملی گرایان ترک)‬ ‫باخته است‪ .‬از این میان نیز بیشتر این ‪ 9‬درصد نصیب حزب‬ ‫کردی شده است‪ .‬بنابراین به بیان دیگر می توان گفت که‬ ‫رای دهندگان محافظه کار و دیندار و متشرع کرد و همچنین‬ ‫صاحبــان صنایع و اصنــاف مناطق کرد نشــین و کردهای‬ ‫ساکن در شهرهای بزرگی چون استانبول‪ ،‬انکارا و ادانا که‬ ‫پیش تر به حزب عدالت و توسعه رای می دادند با چرخشی‬ ‫انی به حزب دموکراسی خلق ها رای دادند‪ .‬چند عامل در این‬ ‫چرخش نقش داشت‪:‬‬ ‫‪ .1‬حمله داعش به مناطق کرد نشــین سوریه به ویژه‬ ‫به شهرکرد نشین کوبانی و این تصور (یا واقعیت) که ترکیه‬ ‫در این حمله به داعش کمک کرده اســت و حتی نیروهای‬ ‫تقویتی داعشی را از خاک خود برای حمله به کوبانی اعزام‬ ‫‪67‬‬ ‫بین الملل‬ ‫‪68‬‬ ‫مثلث | شماره ‪272‬‬ ‫بین الملل‬ ‫می کند‪ .‬سخنرانی اردوغان که به رغم در خواست کردها از‬ ‫ترکیه برای نجات کوبانی گفته بود که کوبانی سقوط خواهد‬ ‫کرد بر خشم کردها از سیاست ترکیه در این زمینه افزود‪.‬‬ ‫‪ .2‬سیاســت ورزی و ســخنرانی های حرفــه ای‬ ‫صالح الدیــن دمیر تاش‪ ،‬دبیرکل جوان حزب دموکراســی‬ ‫خلق ها که تالش می کرد ایــن حزب کردی را از حالت یک‬ ‫حزب قومی – ناسیونالیستی به یک حزب سراسری چپ ارتقا‬ ‫دهد‪ .‬وی بدین وسیله توانست نزدیک به یک درصد از ارای‬ ‫حزب چپی جمهوریت خلق را که ارای امانتی نامیده شــد‪،‬‬ ‫وارد سبد حزب متبوع خود کند‪.‬‬ ‫از ســوی دیگر درصدی از ملی گرایان اتاترکیســت و‬ ‫عثمانی گرایان ملی گرا که در چند انتخابات گذشته در نتیجه‬ ‫خرسندی از پیشرفت های اقتصادی دولت حزب عدالت و‬ ‫توسعه و کارامدی دولت در زمینه های مختلف یا نگرانی از‬ ‫توقف پیشرفت اقتصادی و بروز بحران های اقتصادی موقتا‬ ‫به جای حزب حرکتی ملی به حزب عدالت و توسعه رای داده‬ ‫بودند‪ ،‬بار دیگر به حزب ملی گرای ترک رجعت کردند‪ .‬دلیل‬ ‫رجعت این گروه نگرانی از تجزیه کشــور‪ ،‬برجسته تر شدن‬ ‫نماد های ناسیونالیســم کردی‪ ،‬مذاکرات پنهان و اشــکار‬ ‫دولت با عبدالله اوجاالن و ســران پ‪.‬ک‪.‬ک بود‪ .‬حضور‬ ‫میلیونی اوارگان سوری‪ ،‬انتشار اسنادی در زمینه همکاری‬ ‫دولت با داعش و حضور داعــش در مرزهای ترکیه‪ ،‬حضور‬ ‫هسته های خفته داعش در داخل شهرهای بزرگ ترکیه نیز‬ ‫بر نگرانی این دسته از رای دهندگان افزوده بود‪.‬‬ ‫رجب طیب اردوغان در نخستین مصاحبه مطبوعاتی‬ ‫خود پس از اعالم نتیجه انتخابات اظهار داشــت که بیمی ‬ ‫از انتخابــات مجدد نــدارد‪ .‬امــا ترجیح او تشــکیل دولت‬ ‫ائتالفی است‪ .‬مطبوعات‪ ،‬تلویزیون ها و دیگر رسانه های‬ ‫همسو با دولت پس از دریافت سیگنال هایی مبنی بر تمایل‬ ‫رئیس جمهور بــه تجدیــد انتخابات به صــورت هماهنگ‬ ‫تجربه های تلخ مردم ترکیه در دولت های ائتالفی گذشته و‬ ‫احتمال بروز رکود و بحران های اقتصادی و افزایش بیکاری‬ ‫را یاد اوری می کنند تا زمینه بازگشت ارای از دست رفته حزب‬ ‫عدالت و توسعه را به سبد این حزب فراهم اورند‪.‬‬ ‫داوود اوغلو پس از انکه از سوی دولت مامور تشکیل‬ ‫کابینه جدید شد‪ ،‬بنا به رسم معمول ابتدا با حزب جمهوریت‬ ‫خلق‪ ،‬بزرگترین حــزب مخالف وارد مذاکره شــد‪ .‬لیکن از‬ ‫انجایی که پایگاه اجتماعی حزب عدالت و توسعه که اکثر‬ ‫قریب به اتفاق انها را حنفی های متشرع تشکیل می دهد‪،‬‬ ‫مخالف ائتــاف با حــزب جمهوریت خلق هســتند به نظر‬ ‫می رســد این ائتالف راه به جایی نبرد و در صورت ائتالف‬ ‫نیز عمر ان کوتــاه خواهد بود‪ .‬اما پایــگاه اجتماعی حزب‬ ‫ملی گرا حرکت ملی همپوشانی بیشتری با پایگاه اجتماعی‬ ‫حزب عدالت و توسعه دارد‪ .‬دولت باغچه لی‪ ،‬دبیرکل حزب‬ ‫حرکت ملــی از همان ابتــدای اعالم نتیجــه انتخابات‪ ،‬به‬ ‫دلیل تداوم «روند صلح» و مذاکــره دولت با پ‪.‬ک‪.‬ک و‬ ‫اوجاالن ائتالف با عدالت و توسعه را رد کرده بود‪ .‬ائتالف‬ ‫با حزب کردی دموکراســی خلق ها نیز که مســتلزم اجابت‬ ‫خواســته های انها از جمله ازادی عبدلله اوجاالن‪ ،‬اعالم‬ ‫عفو عمومی و اعطای خودمختاری فرهنگی و اداری است‪،‬‬ ‫به خاطــر حساســیت های ملی گرایان‪ ،‬ارتــش و اکثریت‬ ‫رای دهندگان ممکن نخواهد بود‪.‬‬ ‫نظر سنجی های شرکت های معتبر نظر سنجی حاکی‬ ‫از ان است که در صورت تجدید انتخابات نیز حزب عدالت‬ ‫و توســعه نخواهد توانســت ارای از دســت رفته خود را از‬ ‫کردها باز پس بگیــرد‪ .‬بنابر این رفتار اخیــر ترکیه در مرزها‬ ‫یعنی حمله به مواضع پ‪.‬ک‪.‬ک که نقطه پایانی است‪ ،‬بر‬ ‫پروژه روند صلــح با کردها و حمله به داعــش را می توان در‬ ‫راســتای تمهید مقدمات انتخابات زود هنــگام اینده برای‬ ‫جذب ارای ملی گرایان یا ائتالف با حزب ملی گرای حرکت‬ ‫ملی تحلیل کرد‪.‬‬ ‫اهدافانتخاباتی‬ ‫تازه ترین تحرکات نظامی انکارا نشانه ضعف است یا قدرت؟‬ ‫جعفر قنادباشی‬ ‫کارشناسمسائلخاورمیانه‬ ‫‪2‬‬ ‫حمــات نظامی ترکیــه علیــه پایگاه هــای گروهک‬ ‫تروریستی داعش در شــمال ســوریه‪ ،‬جنجال خبری نسبتا‬ ‫پردامنه ای را در فضاهای رســانه ای باعث شــد و مطبوعات‬ ‫داخلی در ترکیه را واداشــت تا در پاســخ به مخاطبانشان‪ ،‬به‬ ‫یک سلسله گمانه زنی های سیاســی مبادرت ورزند؛ چنانکه‬ ‫رســانه های منطقه ای نیز در این خصوص‪ ،‬با مهم شمردن‬ ‫موضوع تجاوز نظامی به خاک ســوریه‪ ،‬فرضیاتــی را درباره‬ ‫این اقدام انکارا مطرح کردند‪ .‬این در حالی بود که رجب طیب‬ ‫اردوغــان‪ ،‬رئیس جمهوری ترکیه پس از نخســتین حمالت‬ ‫هوایی به پایگاه های داعش تصریح کرد‪« :‬ما این گروهک‬ ‫را یک گروهک تروریستی می دانیم که امنیت منطقه و جهان‬ ‫را تهدید می کنــد و باید اقدامــات بازدارنده ای بــرای مقابله‬ ‫بحران بی اعتمادی‬ ‫بررسی تنش اخیر میان ترکیه و تاثیر ان بر موفقیت کردها و داعش‬ ‫احمد مرجانی نژاد‬ ‫پژوهشگر مسائل ترکیه‬ ‫‪3‬‬ ‫خشــونت داعش در عراق و ســوریه باعــث مهاجرت‬ ‫حدود ‪ 2/5‬میلیــون نفر به ترکیه شــده و انــکارا را در تامین‬ ‫نیاز های اولیه انان دچار مشکالت جدی کرده است‪ .‬دولت‬ ‫موقت ترکیه کشته شدن دو مرزبان خود به دست نیروهای‬ ‫«پ‪.‬ک‪ .‬ک» را بهانــه ای برای حمله به کردهــا قرار داده‬ ‫اســت‪ .‬یک بمب گذار انتحاری مرتبط با داعش که موجب‬ ‫کشته شــدن ‪ 34‬تن از اتباع ترکیه در شهر مرزی سوروچ شد‬ ‫فقط یکی از عواملی بود که محاســبات سیاسی اردوغان را‬ ‫تغییر داد‪.‬‬ ‫طی جنــگ داعش با دولت های ســوریه و عــراق در‬ ‫نبردی که امریکا رهبری ان را به عهده داشــت در حالی که‬ ‫داعش به درگیری و تصرف مناطق گســترده ای از سوریه و‬ ‫عراق می پرداخت‪ ،‬ترکیه در ظاهر از دخالت مستقیم در نبرد‬ ‫علیه داعش اجتناب می ورزید‪ .‬اما پس از امضای موافقتنامه‬ ‫مورخ ‪ 94/04/31‬با ایاالت متحده امریکا ناگهان در تاریخ‬ ‫‪ 94/05/01‬وزارت خارجــه دولت موقت احمــد داوود اوغلو‬ ‫اعالم کرد که به امریکا اجــازه می دهد حمالت هوایی خود‬ ‫را علیه داعــش از پایگاه نظامی «انجرلیــک» ترکیه انجام‬ ‫بدهد و ســپس طــی روز ‪ 94/05/02‬جنگنده هــای هوایی‬ ‫ترکیه به محل استقرار داعش و نیز حزب کارگران کردستان‬ ‫(پ‪.‬ک‪.‬ک) در سوریه و عراق حمله کردند و به این ترتیب‬ ‫اولین حمله مستقیم خود را علیه سازمان تروریستی داعش از‬ ‫ن حمله‬ ‫زمان شکل گیری اش انجام دادند‪ .‬همچنین این اولی ‬ ‫ترکیه به مواضع شاخه نظامی حزب کارگران کردستان‪ ،‬پس‬ ‫از قرارداد صلح سال ‪ 2013‬میان این حزب با دولت ترکیه به‬ ‫شمار می رود‪.‬‬ ‫رئیس جمهور رجب طیب اردوغان انفعال اخیر ترکیه‬ ‫در مقابل اکراد و داعش را چنین تفســیر کــرد‪« :‬از انجا که‬ ‫خشونت حکومت اسد باعث شکل گیری داعش شده است‪،‬‬ ‫اقدام معقول این است که اول اسد را از قدرت حذف کرد‪».‬‬ ‫اما در واقع ترکیه می خواهد گروه های شبه نظامی کرد را که‬ ‫سال ها با انها جنگیده است ریشه کن کند‪ .‬ولی وقتی انکارا از‬ ‫خط قرمز استقالل کردهای شمال عراق عدول کرد و بارزانی‬ ‫را در سطح رئیس دولت پذیرفت در اینده چه بسا به پذیرش‬ ‫دولت فدرال کرد سوریه نیز تن بدهد‪.‬‬ ‫تاکنون تشــکیل دولت داعش در مرزهــای ترکیه از‬ ‫منظر مقامات انکارا تهدید تلقی نشده؛ اما تغییرات میدانی‬ ‫به سود کردهاست که ســبب تهدید امنیتی برای ترکیه شده‬ ‫اســت‪ .‬این خود دلیلی دیگر است که اثبات می کند داعش‬ ‫تهدیدی جدی برای ترکیه نبوده و نیست‪ ،‬بلکه داعش برای‬ ‫انکارا ابزاری برای سقوط اسد‪ ،‬عاملی برای کنترل کردها و‬ ‫از همه مهم تر عامل تضعیف موقعیت ج‪.‬ا‪.‬ایران در منطقه‬ ‫بوده است‪.‬‬ ‫در حالی که انکارا از کسری بودجه ساالنه ‪ 80‬میلیارد‬ ‫دالری در تراز بازرگانی خارجی خود رنج می برد‪ ،‬از این رو برای‬ ‫بین الملل‬ ‫با پیشــروی این گروه تروریســتی اتخاذ شــود‪ ».‬و البته این‬ ‫ســخنانی بود که هیچ کس نظیر ان را پیش از این از مقامات‬ ‫انکارانشنیدهبود‪.‬بنابرایننهتنهایقینیرادرتحلیگرانمسائل‬ ‫ترکیه ایجاد نکرد‪ ،‬بلکه سبب شد ت ا تردید های تازه ای درباره‬ ‫اهداف اصلی این عملیات پدید اید‪ .‬بــه ویژه انکه‪ ،‬به دنبال‬ ‫حمالتی که علیه پایگاه های داعش در شمال سوریه صورت‬ ‫پپ ک» که یک‬ ‫گرفت‪ ،‬شماری از پایگاه ها و مراکز گروه « ‬ ‫گرو ه کرد مخالف دولت ترکیه است نیز هدف حمالت هوایی‬ ‫جنگنده بمب افکن های این کشور قرار گرفتند‪ .‬تحلیلگران‬ ‫سیاســی تا قبل از انتشــار اخبار حمله نظامی به پایگاه های‬ ‫پپ ک» بر این امر تاکید داشــتند که حمله نظامی‬ ‫گروه « ‬ ‫به پایگاه های داعش در پاســخ به اقدام داعــش در انفجار‬ ‫خونین شهرک «ســوروچ» در جنوب ترکیه و با هدف کسب‬ ‫رضایت اکراد ساکن اســتان های جنوبی این کشور صورت‬ ‫گرفته اســت‪ .‬اما این فرضیه‪ ،‬با انتشــار بیانیه رسمی دولت‬ ‫ترکیه درباره پیوستن این کشــور به ائتالف ضد داعش جای‬ ‫خود را به فرضیات کلی تری داد‪ ،‬به خصوص اردوغان نیز طی‬ ‫مصاحبه ای از موافقت انکارا با موضوع استفاده نیروی هوایی‬ ‫امریکا از پایگاه نظامی انجرلیک خبر داد‪ .‬در واقع اینجا بود‬ ‫که تحلیلگران رسانه ای‪ ،‬از احتمال اجرای طرح پرواز ممنوع‬ ‫بر فراز شمال سوریه سخن گفتند و حمالت ترکیه به مواضع‬ ‫داعش واقع در این منطقه را مقدمه ای برای اجرای این طرح‬ ‫دانستند؛ موضوعی که از ســوی مقامات واشنگتن تکذیب‬ ‫شد‪،‬چنانکه مقامات وزارت امور خارجه امریکا صراحتا تاکید‬ ‫کردند که در حــال حاضر برنامه ای برای اجــرای طرح پرواز‬ ‫ممنوع بر فراز شمال ســوریه ندارند و شاید این موضع گیری‬ ‫واشنگتنسببشدتانظرتحلیلگرانبهمناسباتغیردوستانه‬ ‫پپ ک»به وجودامده‪،‬‬ ‫جدیدیکهمیاندولتانکاراوگروه« ‬ ‫جلب شــود‪ .‬گروه (پ‪.‬ک‪.‬ک) در پی عملیات نظامی اخیر‬ ‫ترکیه به پایگاه هایش‪ ،‬به طور یک جانبه مذاکرات صلحی را‬ ‫که بیش از یک ســال اســت با دولت انکارا اغاز کرده‪ ،‬ملغی‬ ‫اعالم کرد و به این ترتیب اتش بس میان دو طرف پایان یافت‬ ‫و این به معنی بازگشت درگیری و خشونت به این کشور خواهد‬ ‫بود‪ .‬البته در فضای سیاسی ترکیه‪ ،‬احزاب رقیب حزب توسعه‬ ‫وعدالت‪ ،‬تعابیر دیگری را در خصوص تحرکات نظامی انکارا‬ ‫مورد تاکید قرار دادند که نشان دهنده اهداف انتخاباتی دولت‬ ‫ترکیه در سلسله عملیات جدید نظامی نیز بود‪ .‬احزاب مخالف‬ ‫در ترکیه حمالت هوایی و زمینی ارتش این کشور به نقاطی در‬ ‫ی همسو با تدابیر انتخاباتی حزب حاکم‬ ‫شمال سوریه را اقدام ‬ ‫(حزب عدالت و توسعه) دانستند و اظهارات رئیس جمهور و‬ ‫نخست وزیرترکیهمبنیبرضرورتمقابلهباگروهکتروریستی‬ ‫داعــش را نوعی صحنه ســازی جهت تاثیر گــذاری بر افکار‬ ‫عمومی تلقی کردند‪ .‬به عقید ه ســران این احزاب‪ ،‬مقامات‬ ‫انکارا در صدد برگــزاری انتخابات مجدد در ترکیه هســتند و‬ ‫بدین لحاظ می کوشند تا با حمالت صوری به مواضع داعش‪،‬‬ ‫برنقاط ضعفی که موجب کاهش محبوبیت حزب «عدالت و‬ ‫توسعه» شده سرپوش بگذارند‪ .‬طبیعی است که این دیدگاه‬ ‫رهبران احزاب مخالف‪ ،‬با تفسیرها و برداشت های دیگری که‬ ‫درباره حمالت ارتش ترکیه به مواضع داعش در سوریه ارائه‬ ‫می شودکامالمتفاوتبود؛همانطورکهگفتهشدبراساسان‬ ‫تحلیل ها‪ ،‬ترکیه در مقطع زمانی حاضر می کوشد تا با کمک‬ ‫امریکا‪ ،‬زمین ه اجرای طرح «پرواز ممنوع» را در مناطق شمالی‬ ‫سوریه فراهم کند‪ .‬به این ترتیب‪ ،‬اینک در فضای رسانه ای‪،‬‬ ‫فرضیات متعــددی در خصوص اهــداف ترکیــه از مداخله‬ ‫نظامی اش در سوریه‪ ،‬شکل گرفته است؛ فرضیاتی که البته‬ ‫هیچ یک از انها‪ ،‬بر توانمندی های سیاسی دولت انکارا داللت‬ ‫ندارد‪ ،‬بلکه نشانگر ضعف های بی ســابقه دولت اردوغان از‬ ‫یک سو و افول موقعیت حزب عدالت وتوسعه از سوی دیگر‬ ‫اســت‪ .‬بنا به این فرضیات‪ ،‬حتی کوشش برای اجرای طرح‬ ‫پرواز ممنوع بر فراز سوریه نیز نمی تواند نشانگر اتخاذ مواضع‬ ‫تهاجمی از جانب انکارا باشد‪ ،‬زیرا درواقع کوششی برای نشان‬ ‫دادن چراغ سبز به واشــنگتن اســت که بتواند با استفاده از‬ ‫فرودگاهانجرلیکترکیه‪ ،‬برنامه های ازپیش تعیینشده اشرا‬ ‫در سوریه به اجرا بگذارد و به ازای ان‪ ،‬از سیاست های داخلی و‬ ‫خارجیدولتانکاراحمایتکند‪.‬نکاتتحلیلیزیربرخیدیگر‬ ‫ازابعادتحرکاتسیاسیونظامیدولتترکیهرااشکارمی کند‪:‬‬ ‫‪ -1‬ارتش ترکیه همزمان با حمــات هوایی و زمینی به‬ ‫پپ ک را‬ ‫برخی پایگاه های داعش‪ ،‬مراکزی متعلق به گروه ‬ ‫که گروهی مسلح و مخالف دولت انکاراست‪ ،‬مورد حمله قرار‬ ‫ی که با پوشش حمله به داعش صورت گرفته‪،‬‬ ‫داده اند‪ .‬اقدام ‬ ‫ولیکن نگرانــی مقامات انکارا از رشــد و تقویت گرایش های‬ ‫قومی و تاثیر زیانبخش ان بر انتخابات احتمالی اینده را اشکار‬ ‫ساخته است‪.‬‬ ‫‪ -2‬دولت انکارا اینک عالوه بــر زیان های انتخاباتی‪،‬‬ ‫با پیامدهای منفی اشتباهاتش در حمایت های همه جانبه از‬ ‫گروهکتروریستیداعش‪،‬روبه روشدهوبدینعلتمی کوشد‬ ‫تا رویکــرد خود را درایــن باره قــدری تغییر دهد وبــه ویژه در‬ ‫عرصه هایتبلیغاتیبرای ترمیمچهرهخود‪،‬ازانبهره برداری‬ ‫کند‪ .‬به خصوص که تازه ترین اقدام تروریستیدروقوعانفجار‬ ‫مهیبهفتهگذشتهدرشهرکمرزیسوروچ‪،‬سببشدتااهالی‬ ‫استان هایجنوبیترکیهنسبتبهسیاست هایانکارابه شدت‬ ‫ابراز انزجار کنند‪.‬‬ ‫‪ -3‬مقامات انکارا در حال حاضر هم در صدد نیســتند تا‬ ‫با خطر داعش به طور جدی برخورد کنند‪ ،‬زیرا انچه در عرصه‬ ‫نظامی انجام داده اند تنها یک سلسله حمالت محدود است‬ ‫که توان داعش را در عرصه عمل کاهش نمی دهد‪.‬‬ ‫‪ -4‬مقامات انکارا در صورتــی می توانند خود را مخالف‬ ‫راستین این گروهک تروریستی نشان دهند که از یک طرف‪،‬‬ ‫مسیرقاچاقنفتراکهتامین کنندهدرامد هاینفتیداعشدر‬ ‫خاکاینکشوراستمحدودکنندوازسویدیگر‪،‬ازرفت وامد‬ ‫اعضایاینگروهکبهخاکترکیهوپیوستن تروریست های‬ ‫تازه نفسواموزش دیدهبهجمعتروریست هایمستقردرعراق‬ ‫و سوریه جلوگیری کنند‪.‬‬ ‫انکه وضعیت اقتصادی خود را ســامان بخشد‪ ،‬پیوسته به‬ ‫روش های نامتعارف رو می اورد که یکی از انها ارائه خدمات‬ ‫اطالعاتی‪ ،‬امنیتی‪ ،‬دهشت افکنی و ویرانگری به کشورهای‬ ‫ثروتمند عربی مانند عربستان سعودی و قطر است‪.‬‬ ‫جاری جغرافیای امروز ترکیه را نیز می توانند متزلزل سازند‪.‬‬ ‫سیاسی و در نتیجه ورود در قالب حزب دموکراتیک خلق ها‬ ‫به مجلسی شــد که تصور ان تا چندی پیش بعید بود‪ .‬اکراد‬ ‫در کنار نقشــی کــه در دموکراتیــزه کردن خاورمیانــه دارند‬ ‫باتوجه ویژه به نقش زنــان و ارتقای موقعیت انــان تابلوی‬ ‫مقبولی را نزد غرب نسبت به خود ایجاد کرده اند‪ .‬کردها از‬ ‫منظر نظام بین الملل به موقعیت و بلوغی دست یافته اند که‬ ‫می تواند به شکل گیری خاورمیانه جدید‪ ،‬نزدیک به اهداف‬ ‫و مطلوبیت های غرب‪ ،‬کمک نماید‪ .‬در حالی که خاورمیانه‬ ‫در اتش جنایات و نگاه ارتجاعی داعش می سوزد‪ ،‬تعامالت‬ ‫و عالیق دوجانبه کردها و غرب در ترســیم نقشه خاورمیانه‬ ‫جدید عنصری بسیار تاثیرگذار خواهد بود‪.‬‬ ‫اینده روابط ترکیه با کرد ها‬ ‫بخش مهمی از طرح های خاورمیانه حاصل چیدمان‬ ‫نظام و قدرت های بین الملل اســت که امــروز نیز به عنوان‬ ‫مهمترین فاکتور تاثیرگذار و ناظر بر نقشه ای هستند که خود‬ ‫طراحی کرده و ان را پیش می برنــد‪ .‬غرب با اختالفاتی که‬ ‫میان کشورهای خاورمیانه ایجاد کرده است توانسته خطوط‬ ‫قرمز کشــورها را تغییر داده و قدرت اول تاثیرگذار معادالت‬ ‫منطقه گردد‪ .‬غرب به رهبری امریکا فارغ از موضوع کردی‬ ‫به این باور رسیده اســت که کردها می توانند در سکوالریزه‬ ‫کردن خاورمیانه نقشــی اساســی تر از دیگر بازیگران ایفا‬ ‫نمایند‪ .‬اگر قرار باشد سایکس ‪ -‬پیکوی جدیدی در خاورمیانه‬ ‫شکل بگیرد‪ ،‬در این پروســه نقش اول از ان حزب کارگران‬ ‫کردستان اســت‪ .‬به رغم انکه پ ک ک همچنان در لیست‬ ‫تروریستی بسیاری از کشورها قرار گرفته است ولی مذاکرات‬ ‫انکارا عمال این نگاه و موضع گیری را بی اثر کرد‪.‬‬ ‫ارزیابی صحیح از شرایط جهانی‪ ،‬منطقه ای و داخلی‬ ‫ترکیه توسط پ ک ک سبب عبور نســبی از فاز نظامی به فاز‬ ‫انکارا دانســته یا ندانســته در ظهــور و تقویت کردها‬ ‫نقش محوری داشته است‪ .‬ترکیه برای بر هم زدن همکاری‬ ‫راهبردی شیعیان و کردها که از دالیل مهم تغییر معادالت‬ ‫قدرت در عراق بود‪ ،‬از هیچ اقدامی فرو نگذاشت؛ اقدامات‬ ‫بسیاری که در رقابت منطقه ای با ایران شکل گرفت‪ .‬ترکیه‬ ‫در خصوص اکراد ساکن ترکیه در پی دستیابی به دو هدف‬ ‫است‪:‬‬ ‫‪ -1‬کنترل فعالیت سیاســی و مدنی کردهــا در صحنه‬ ‫سیاسی ترکیه‬ ‫‪ -2‬جلوگیری از قدرت یابی نظامی انها در شمال‪.‬‬ ‫انکارا؛ به رغم زیر پا گذاشــتن صلح دو ساله با اکراد‪،‬‬ ‫ضمن توافق با امریکا و انجام حمالت هوایی اخیر در صدد‪:‬‬ ‫‪ -1‬مشغول سازی افکار عمومی جامعه ترکیه‬ ‫‪ -2‬تامین اهداف سیاسی حزب عدالت و توسعه‬ ‫‪ -3‬برجسته ســازی نقــش ترکیــه در معــادالت رقابت‬ ‫منطقه ای است‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪272‬‬ ‫انکارا دانســته یــا ندانســته در ظهور و‬ ‫تقویت کردها نقش محوری داشته است‪.‬‬ ‫ترکیه برای بر هم زدن همکاری راهبردی‬ ‫شــیعیان و کردها که از دالیل مهم تغییر‬ ‫معادالت قــدرت در عراق بــود‪ ،‬از هیچ‬ ‫اقدامی فرو نگذاشت‬ ‫ارزیابی کلی از سیاست های ترکیه‬ ‫بین الملل‬ ‫در سال ‪ 2015‬نیروهای کرد گرا ‪13‬درصد ارا را کسب و‬ ‫وارد پارلمان ترکیه شدند‪ .‬جمعیت حدود ‪20‬درصد کردها در‬ ‫ترکیه جامعه سیاسی ترکیه را به سمت تکثرگرایی پیش خواهد‬ ‫برد و حزب عدالت و توســعه مجبور خواهد شد کرسی های‬ ‫بیشــتری را به کردها یا دیگر اقلیت ها واگذار کند‪ .‬ســران‬ ‫حزب عدالت و توســعه بارها گفته اند که با تشــکیل دولت‬ ‫خودمختار کرد در شمال سوریه به شدت برخورد خواهند کرد‪.‬‬ ‫چرا که این وضعیت همانند قدرت یابی کردها در شمال عراق‬ ‫نیست؛ زیرا کردهای سوریه رابطه نزدیکتری با پ‪ .‬ک‪ .‬ک‬ ‫دارنــد و بر خالف بارزانی در شــمال عراق‪ ،‬جــزو جناح چپ‬ ‫نیروهای کرد محســوب می شــوند و این برای ترکیه خطر‬ ‫محسوب می شــود‪ .‬انکارا از این هراس دارد که قدرت یابی‬ ‫کردها در شمال سوریه‪ ،‬وضعیت پ‪ .‬ک‪ .‬ک در ترکیه را ارتقا‬ ‫دهد و انها را در مقابل دولت انکارا تجهیز کند‪ ،‬در حالی که‬ ‫کردهای سوریه اینک با همراهی امریکا و موافقت ضمنی‬ ‫بشار اسد توانسته اند جای پای محکمی برای خود در شمال‬ ‫ســوریه ایجاد کنند‪ .‬حکومت انکارا نمی تواند منتظر واهمه‬ ‫قدرت یابی کردهای ترکیه شــود‪ .‬چالش کردهــا در ترکیه‪،‬‬ ‫فارغ از هویت کردی‪ ،‬نزاع جغرافیا اســت‪ .‬کردها و ترک ها‬ ‫نه تنها به هم اعتمــاد ندارند‪ ،‬بلکه هر یــک در دایره درونی‬ ‫خویش راهبردی خــاص برای خویش تعریــف کرده اند که‬ ‫در تضاد عمیق از دیگری است‪ .‬اگر اســیای میانه در دهه‬ ‫‪ 1990‬رویای برادر بزرگی انــکارا را بر باد داد‪ ،‬کردها در دهه‬ ‫نقش افرینی امریکا‬ ‫‪69‬‬ ‫بین الملل‬ ‫ترکیه در دوراهی بحران‬ ‫انکارا به دنبال مخالفان میانه رو در سوریه است‬ ‫حسن اشرفی‬ ‫کارشناس مسائل ترکیه‬ ‫‪4‬‬ ‫بین الملل‬ ‫‪70‬‬ ‫مثلث | شماره ‪272‬‬ ‫ترکیه روزهای پرتالطمی را در عرصه سیاسی و امنیتی‬ ‫پشت سر می گذارد‪ .‬از یک سو تحوالت سیاسی این کشورکه‬ ‫به دنبال انتخابات پارلمانی ‪ 17‬خرداد رقم خورده است اینده‬ ‫سیاســی ترکیه را با نوعی بی ثباتی مواجه ساخته و از سوی‬ ‫دیگر حضور نظامی ارتش ترکیه در مرزهای ســوریه و عراق‬ ‫و بروز درگیری های شــدید با گروه های تروریســتی داعش‬ ‫و پ‪.‬ک‪.‬ک در خارج و داخل سبب شــده تا پس از انفعالی‬ ‫طوالنی بار دیگر ترکیه بر صدر اخبار منطقه ای و بین المللی‬ ‫قرار گیرد‪ .‬بــا بازپس گیری مناطق تحت اشــغال داعش در‬ ‫شمال سوریه توسط کردهای این کشور در هفته های اخیر‬ ‫نیروهای نظامی ترکیه به دستور نخســت وزیری این کشور‬ ‫داوداغلو‪ ،‬امادگی خود را جهت پیشگیری از تشکیل دولت‬ ‫کردی در مناطق شمال ســوریه که در مرزهای جنوبی ترکیه‬ ‫قرار دارد و نیز به بهانه مقابله با تغییر بافت جمعیتی منطقه و‬ ‫کشتار ترکمن های شمال ســوریه افزایش دادند تا جایی که‬ ‫رسانه های ترکیه خبر از حمله قریب الوقوع ارتش این کشور‬ ‫به خاک سوریه و تشــکیل منطقه حائل در مرزهای شمالی‬ ‫این کشــور می دادند‪ .‬اما داوداغلو به فاصله چند روز از این‬ ‫فضای رسانه ای ایجاد شده اعالم کرد ترکیه در حال حاضر‬ ‫هیچ برنامه فوری برای حمله به شمال سوریه ندارد‪ .‬در واقع‬ ‫مخالفت های منطقه ای و بین المللی به ویژه مخالفت امریکا‬ ‫با اقدام یک جانبه ترکیه در ســوریه برای ایجاد منطقه حائل‬ ‫علیه کردها‪ ،‬ترکیه را از حمله به سوریه بازداشت‪ .‬تا این زمان‬ ‫برای ترکیه حضور داعــش در نزدیکی مرزهای این کشــور‬ ‫بهتر از حضور کردهای شمال ســوریه بود که ترکیه انان را‬ ‫وابستگان سوری پ‪.‬ک‪.‬ک در خاک ســوریه می داند‪ .‬از‬ ‫ســمت دیگر دولت انکارا که قدرت گیــری کردهای حزب‬ ‫دموکراتیک خلق ها در انتخابات پارلمانی را تجربه می کرد‬ ‫از تثبیت و تقویت موقعیت کردها در ترکیه بیمناک بود‪ .‬در‬ ‫واقع تهدیدی که ترکیه از جانب توفیقات کردها در صحنه‬ ‫منطقه ای (در شمال سوریه) و در صحنه رقابت های سیاسی‬ ‫داخلی ترکیه احساس کرد‪ ،‬انگیزه این کشور را به رغم شعار‬ ‫پیگیری روند صلح کردی برای برخورد با کردها بیشتر کرد‪.‬‬ ‫همزمان با این تحوالت منطقه ای‪ ،‬مذاکرات مقامات انکارا‬ ‫با مقامات امریکایی بــرای نحوه مقابله ترکیــه با تحوالت‬ ‫مرزی این کشــور ادامه داشــت‪ .‬بعد از حملــه انتحاری در‬ ‫شهر کرد نشین سوروچ در هفته گذشــته و اتهام داعش به‬ ‫دست داشــتن در این عملیات که به کشته شدن ‪ 32‬تن از‬ ‫شهروندان کرد ترکیه منجر شد درگیری هایی میان کردها و‬ ‫نیروهای امنیتی و پلیس ترکیه به وقوع پیوست‪ .‬در پی این‬ ‫درگیری ها شرایط امنیتی در ترکیه با تهدید مواجه شد و ترکیه‬ ‫را بر ان داشت تا برای پیشگیری از وخامت اوضاع دست به‬ ‫اقدامات نظامی و امنیتی گسترده در داخل و خارج از ترکیه‬ ‫زند‪ .‬برای ترکیه که به دنبال انســداد مســیرهای تشــکیل‬ ‫حکومت کردی در شــمال ســوریه بود امــا مخالفت های‬ ‫امریکا اجازه مداخله نظامی مستقیم این کشور برای ایجاد‬ ‫منطقه حائل در نوار مرزی با ســوریه را نمی داد‪ ،‬استراتژی‬ ‫همکاری با ایاالت متحده و مشارکت در ائتالف مبارزه علیه‬ ‫داعش برگزیده می شــود تــا از این طریق ترکیــه بتواند در‬ ‫ازای همکاری با ایاالت متحده زمینه حضور خود در شمال‬ ‫ســوریه را برای مقابله بــا گــروه پ‪.‬ک‪.‬ک و قدرت گیری‬ ‫کردهای شمال ســوریه فراهم اورد‪ .‬از این رو ترکیه ضمن‬ ‫اینکه پایگاه هوایــی اینجرلیک (که تا پیــش از این محل‬ ‫مناقشــه دو کشــور برای مقابله داعش بــود) و یک پایگاه‬ ‫هوایی دیگر را در اختیار ایاالت متحده قرار می دهد‪ ،‬برای‬ ‫نخســتین بار نیروی هوایی خود را نیز برای بمباران مواضع‬ ‫داعش در شمال ســوریه به کار می گیرد‪ .‬با این حال برای‬ ‫ترکیه که پشتیبانی از گروه داعش سبب نفوذ روز افزون این‬ ‫گروه تروریستی در ترکیه شــده مقابله مستقیم با ان دارای‬ ‫هزینه های سنگین امنیتی است‪ .‬از همین رو ترکیه همواره‬ ‫تا پیش از درگیری های اخیر در برخورد مستقیم با این گروه‬ ‫تروریستی مالحظات امنیتی زیادی داشته است‪ .‬تهدیدات‬ ‫داعش علیه ترکیه بعد از حمالت اخیر به مواضع این گروه‬ ‫در ســوریه نشــان داد که نگرانی هــای انــکارا از اقدامات‬ ‫تروریستی ومتقابل این گروه در خاک ترکیه در حال تحقق‬ ‫است‪ .‬با این حال ترکیه که برای مقابله با پ‪.‬ک‪.‬ک و مقابله‬ ‫با قدرت گیری کردها در مناطــق پیرامونی عزم خود را جزم‬ ‫کرده است ترجیح داد تا با ایاالت متحده وارد همکاری شود‬ ‫و علیه داعش ارتش خود را بسیج کند‪ .‬از سمت دیگر ترکیه‬ ‫برای مقابله با هســته های پ‪.‬ک‪.‬ک در عراق و زدن خط‬ ‫لجستیک کردها در ســوریه مواضع پ‪.‬ک‪ .‬ک در شمال‬ ‫عراق را بمباران کرد‪ .‬در حال حاضر ترکیه به دنبال این است‬ ‫تا با ایجاد منطقه امن پروازی علیه داعش در شمال سوریه‪،‬‬ ‫زمین را در اختیار نیروهای به اصطالح میانه رو وابســته به‬ ‫خود در این منطقــه قرار دهد تا از ایــن طریق زمینه حضور‬ ‫قدرتمند کردها را در مناطق مرزی جنــوب خود از بین برد‪.‬‬ ‫با این حال به نظر می رسد ایاالت متحده برای سپردن این‬ ‫مناطق به نیروهای تروریســتی تحت حمایــت ترکیه نظیر‬ ‫جبهه النصره و جیش الفتح مخالف اســت‪ .‬از سمت دیگر‬ ‫ترکیه قصد دارد تا ضمــن مقابله با قدرت گیــری کردها در‬ ‫مرزهای جنوبی خود‪ ،‬پروژه براندازی حکومت بشــار اسد را‬ ‫نیز در شــرایطی جدید پیگیری کند و از وضعیت موجود به‬ ‫ســود این هدف درازمدت خود بهره گیری کند‪ .‬همزمان با‬ ‫اقدامات نظامی ترکیه در صحنه منطقه ای‪ ،‬پلیس امنیتی‬ ‫این کشــور در داخــل ترکیه و در ‪ 21‬اســتان نیز دســت به‬ ‫دستگیری های گسترده علیه دفاتر داعش و کردهای تندرو‬ ‫در این کشور زده است که تا کنون بیش از هزار نفر از کردها‬ ‫و نیروهای وابســته به داعش در جریان این دستگیری ها‬ ‫بازداشت شده اند و موج بیشتر این دستگیری ها در استانبول‬ ‫گزارش شــده اســت‪ .‬در جریان یکی از این دستگیری ها‬ ‫سرکرده داعش در ترکیه که مسئول انتقال نیروهای خارجی‬ ‫داعش از این کشــور به ســوریه و عراق بود بازداشت شد‪.‬‬ ‫برای ترکیه مقابله در دو جبهه همزمان داعش و پ‪.‬ک‪.‬ک‬ ‫می تواند هزینه های گزافی را در پی داشــته باشــد همین‬ ‫مساله سبب شــد تا اعضای ناتو درخصوص تحوالت اخیر‬ ‫منطقه و کمک بــه ترکیه بــرای مقابله با داعش تشــکیل‬ ‫جلسه دهند‪ .‬از سوی دیگر با اینکه حضور ترکیه در ائتالف‬ ‫ضد داعش می تواند به هم افزایی نیروهای منطقه ای برای‬ ‫مقابله بــا این گروه تروریســتی منجر شــود و زمینه را برای‬ ‫محدودســازی هرچه بیشــتر فعالیت هاو حضور این گروه‬ ‫تروریســتی در منطقه مهیا ســازد اما برای ترکیه حضور در‬ ‫ائتالف بین المللی ضد داعش کمی دیر به نظر می رسد چرا‬ ‫که نفوذ داعش در ترکیه می تواند امنیت داخلی این کشور‬ ‫را همزمان با بمباران مواضع ان در ســوریه با تهدید جدی‬ ‫مواجه سازد‪ .‬از سوی دیگر حمایت های انکارا از گروه های‬ ‫تروریســتی نظیر جبهه النصره و جیش الفتح تحت عنوان‬ ‫مخالفین میانه رو همچنان تهدید تروریســم را در منطقه به‬ ‫ویژه در سوریه حفظ خواهد کرد‪.‬‬ ‫در سمت دیگر این بحران شرایط سیاسی داخلی ترکیه‬ ‫قرار دارد‪ .‬برای دولتمردان اک پارتی که در وضعیت حاضر‬ ‫به دنبال تشــکیل دولت ائتالفی هســتند وضعیت جنگی و‬ ‫امنیتی از یک ســو می توانــد زمینه هــای مخالفت احزاب‬ ‫اپوزیســیون به ویژه حزب کردی دموکراتیــک خلق ها که‬ ‫به تازگی به عنوان یک حزب واحد وارد پارلمان ترکیه شــده‬ ‫است‪ ،‬را فراهم ساخته و شرایط سیاسی در ترکیه را پیچیده تر‬ ‫از گذشته نماید و از سوی دیگر می تواند این پیام را به مردم‬ ‫ترکیه منتقل کند که ترکیه در بحرانی امنیتی به سر می برد و‬ ‫برای چنین وضعیتی وجود یک دولت ائتالفی که زمینه ساز‬ ‫اختالفات داخلی در عرصه سیاســی خواهد بود نمی تواند‬ ‫ثمر بخش باشــد‪ .‬از این رو شــهروندان ترکیه در وضعیت‬ ‫امنیتی مقابله با نیروهای تروریســتی داعش و پ‪.‬ک‪.‬ک‬ ‫متقاعد خواهند شد که اک پارتی بهترین گزینه برای تداوم‬ ‫حیات سیاسی‪ ،‬اجتماعی و اقتصادی کم دغدغه برای ترکیه‬ ‫بوده و افکار عمومی بــرای برگزاری انتخابــات زود هنگام‬ ‫پارلمانی در ماه نوامبر و ریختن ارای خود به سود اک پارتی‬ ‫و کسب اکثریت مطلق ارا از ســوی این حزب در پارلمان و‬ ‫تشــکیل یک دولت تک حزبی برای مقابلــه با بحران های‬ ‫سیاسی و امنیتی پیش رو بسیج خواهند شد‪.‬‬ ‫دو ترجمه؛ هالیوود و داعش‬ ‫نگاهی دیگر‬ ‫دراینبخشدوترجمهمهمکارشدهاست‪.‬اولینترجمهمربوطبهکتاب«حضورسیا‬ ‫در هالیوود» است که ابعاد این حضور را روایت می کند‪ .‬ترجمه دوم درباره منطقه« الپو»‬ ‫به عنوان پایتخت داعش است‪.‬‬ ‫«سیا»ه بازی‬ ‫نقدی بر کتاب «حضور سیا د ر هالیوود»‬ ‫تا م هایدن * ‪ -‬محمود سبزواری‬ ‫نویسنده ‪ -‬مترجم‬ ‫مثلث | شماره ‪272‬‬ ‫بین الملل‬ ‫مطلب زیر نقد و معرفی کتاب «سیا در هالیوود‪ :‬چگونه‬ ‫این سازمان بر شکل گیری محصوالت سینمایی و تلویزیونی‬ ‫اثر می گذارد» نوشته تریسیا جنکینز است‪.‬‬ ‫در زمانی که ســیا همچنان جزئیات مربــوط به برنامه‬ ‫سوء قصدهای خود با کمک هواپیماهای خودپرواز را که با‬ ‫زیرپاگذاشتن بسیاری از جنبه های حقوقی صورت می دهد‬ ‫از گروه های تحقیقاتــی کنگره و رســانه ها پنهان می کند‪،‬‬ ‫حتما فکــر می کنید هالیــوود از اینکــه جوایز اســکار را به‬ ‫فیلم هایی اهدا می کند که از ماموران مخفی این ســازمان‬ ‫تقدیر می کنند‪ ،‬معذب اســت‪ .‬ولی به روشــنی پیداست که‬ ‫این گونه نیست‪ .‬در حالی که بحث های پر دامنه ای درباره به‬ ‫تصویر کشیده شدن شکنجه در فیلم سی دقیقه بعد از نیمه‬ ‫شب مطرح شده‪ ،‬این فیلم به طور گسترده ای از فعالیت های‬ ‫جاسوسی بی امان یک تحلیلگر سیا تقدیر می کند‪ .‬در همین‬ ‫حین ارگو یک تایید غیررســمی نســبت به همکاری ســیا با ‬ ‫هالیوود در موضوع ازادسازی گروگان هایی است که در سال‬ ‫‪ 1979‬ایران در اختیار گرفته بود‪.‬‬ ‫فیلم های ارگو و ســی دقیقه بعد از نیمه شب تازه ترین‬ ‫محصوالت سینمایی هستند که طی ‪ 15‬سالی که از گشایش‬ ‫دفتر رابط ســیا در هالیوود می گذرد‪ ،‬این سازمان در فرایند‬ ‫تولید انها اثرگذار بوده است‪ .‬تریسیا جنکینز به تاریخچه این‬ ‫نوع از «هالیوود محرمانه» در کتاب خود «سیا د ر هالیوود‪:‬‬ ‫چگونه این سازمان در شــکل گیری محصوالت سینمایی و‬ ‫تلویزیونی نقش دارد» می پردازد‪ .‬کتاب او به شکلی موجز‬ ‫و رسا پرســش های اخالقی و قانونی جدی را درباره ارتباط‬ ‫بین ســیا و هالیوود و اینکه به چه میزان در معرض تبلیغاتی‬ ‫قرار داریم که یکی از طریق دیگری انتشار می دهد‪ ،‬مطرح‬ ‫می کند‪.‬‬ ‫پل بری‪ ،‬مامور رابط سیا با صنعت سرگرمی که جنکینز با‬ ‫وی گفت وگو کرده‪ ،‬می گوید ک ه هالیوود تنها راه برای اطالع‬ ‫جامعه از عملکرد سیا است‪.‬‬ ‫به این موضوع بیندیشید‪ :‬این گونه نیست ک ه هالیوود‬ ‫به شکلی مشمئز کننده با سیا در یک بستر به سر ببرد‪ ،‬بلکه‬ ‫این سیاســت که به دنبال القای تصاویر مثبت از خودش (و‬ ‫به عبارت دیگر تبلیغــات) از طریق محبوب ترین اشــکال‬ ‫سرگرمی است‪ .‬این ارتباط بین سیا و صنعت سرگرمی چنان‬ ‫طبیعی شده که عده اندکی جنبه های اخالقی یا قانونی چنین‬ ‫رابطه ای را به پرسش می گیرند‪ .‬ســیا هم مثل بقیه ادارات‬ ‫یک ســازمان دولتی دیگر است که واقعیت عملیات هایش‬ ‫مورد بررســی و تحقیق جامعه قــرار نمی گیــرد‪ .‬زمانی که‬ ‫ی در هالیوود اثر‬ ‫عوامل اقناع گر پشت پرده سیا بر تولید فیلم ‬ ‫می گذارند‪ ،‬این سازمان در حال استفاده از یک ابزار ارتباطی‬ ‫محبوب برای القای تصویری مطلوب از خودش تا حد ممکن‬ ‫یا دست کم جلوگیری از شکل گیری تصویری منفی از خود‬ ‫اســت‪ .‬به گفته جنکینز این روابط اگر به حد کافی نامشروع‬ ‫هستند‪ ،‬در عین حال تخلف از روح یا نص قوانین دولت نیز‬ ‫محسوب می شود‪.‬‬ ‫مثال ارگو را در نظر بگیرید؛ فیلمی سرگرم کننده و حتی‬ ‫الهام بخــش درباره نقش ســیا در ازادســازی گروگان های‬ ‫سفارت امریکا در تهران که بر اساس روایت دست اول عامل‬ ‫معروف سیا «تونی منندز » تهیه شده است‪ .‬همین طور که در‬ ‫سالن سینما روی صندلی هایمان ارام می گیریم‪ ،‬توضیحی‬ ‫کوتاه و‪ 60‬ثانیه ای درباره پیشینه ماجرا از مقابل چشمانمان‬ ‫می گذرد که اشــاره می کند امریکا و انگلیــس یک کودتا را‬ ‫علیه رهبر ایران که به شکل دموکراتیک انتخاب شده بود‪،‬‬ ‫در سال ‪ 1953‬مهندسی کردند و یک دیکتاتور دوست را به‬ ‫جای او گماردند که بعدا در قیام سال ‪ 1979‬سرنگون شد که‬ ‫نقطه اغاز فیلم نیز از همین زمان است‪ .‬اینکه اجرای همین‬ ‫کودتا به دست سیا بود که در نهایت به گروگانگیری منتهی‬ ‫شد‪ ،‬در فیلم مورد اشاره قرار نمی گیرد‪ .‬به جای ان یک عامل‬ ‫ بی گناه سیا که نقش او در مقام یک مرد خانواده را بن افلک‬ ‫بازی می کند‪ ،‬چگونگی به اجرا گذاشته شدن متهورانه ترین‬ ‫عملیات نجات تاریخ از ســوی ســیا و هالیوود را به تصویر‬ ‫می کشد‪ .‬به روشــنی به ما گفته نمی شود که سیا زنجیره ای‬ ‫طوالنی از رویدادهایی را که نهایتا به نجات گروگان ها منتهی‬ ‫شده و اکنون به این زیبایی بر پرده سینما بازافرینی می شود‪،‬‬ ‫تسریع کرده است‪ .‬با پایان یافتن فیلم‪ ،‬این جمله توضیحی‬ ‫روی پرده نقش می بندد که سیا تولید این فیلم را تایید نکرده‪،‬‬ ‫مجوز ان را نداده یا بر ان صحه نمی گذارد‪ ،‬توضیحی که در‬ ‫پی القای این نکته به بیننده اســت که فیلم به طور مستقل‬ ‫ی کارتر را که قابل شناسایی‬ ‫تهیه شده است‪ .‬بعد صدای جیم ‬ ‫نیست می شنویم که می گوید اگر ضرورت نداشت که نقش‬ ‫محرمانه سیا در این ماجرا به مدتی طوالنی حفظ شود‪ ،‬حتما‬ ‫تاریخ به شــکل دیگری رقم می خورد‪( .‬در فیلم و داســتان‬ ‫واقعی‪ ،‬کانادایی ها پوشش الزم را برای عملیات امریکایی ها‬ ‫فراهم کرده بودند‪).‬‬ ‫یک پیام روشن ارگو این است که ســیا از بازگو کردن‬ ‫تمام کارهای خوبی که محرمانه به منظور حفظ امنیت کشور‬ ‫انجام می دهند‪ ،‬معذور اســت‪ .‬طبق تحقیقات جنکینز این‬ ‫یک اظهار تاسف مکرر پیرامون سیاست که گاهی اوقات به‬ ‫پرده سینما راه می یابد‪ ،‬مثل زمانی که رئیس جمهور در فیلم‬ ‫«در معیت جاسوســان» می گوید‪« :‬وقتی که سیا کارش را‬ ‫خوب انجام می دهد‪ ،‬وضعیت خاصــی پیش می اید و هیچ‬ ‫کس این را نمی داند!» ارگو دقیقا همین تمایل سیا را تجسم‬ ‫می بخشد‪.‬‬ ‫برای جامعه ســخت اســت که فحوای انچه را درباره‬ ‫شاهکارهای چشمگیر سیا به ما گفته می شود‪ ،‬درک کنند‪،‬‬ ‫این برای سیا نســبتا کار ســاده ای اســت که ناکامی های‬ ‫ناراحت کننده‪ ،‬غیرقانونی یا فاجعه امیز را مدفون کند‪ .‬مثال‬ ‫تهیه کنندگان ارگو این شیوه را برمی گزینند که هیچ اشاره ای‬ ‫به این موضوع نکنند چرا دقیقــا ‪ 20‬دقیقه بعد از نطق رونالد‬ ‫ریگان در مراسم تحلیف ریاست جمهوری اش بود که ایران‬ ‫تمامی ‪ 66‬گروگان امریکایی باقیمانده را بعد از ‪ 444‬روز ازاد‬ ‫کرد‪ .‬از این کار بوی معامله ای محرمانه می اید‪ ،‬هر چند نقش‬ ‫دقیق این سازمان در این ماجرا در بحث و گفت وگوها کامال‬ ‫مخفی ماند‪( .‬شخصیت برجســته در توافق با ایران ویلیام‬ ‫کیســی‪ ،‬دوســت محرم راز ریگان بود که بالفاصله بعد ار‬ ‫ازادی گروگان ها به ریاست سیا گماشته شد‪ ).‬نکته اساسی‬ ‫که در ارگو به ان اشاره نمی شود این است که طرف هایی در‬ ‫اردوگاه ریگان به ایران فشار می اوردند تا ازادی گروگان ها را‬ ‫تا بعد از شکست کارتر در انتخابات به تعویق بیندازند‪ .‬ادعایی‬ ‫که اگر اثبات شود‪ ،‬عنوان عملی خیانت بار به خود می گیرد‪.‬‬ ‫در هر صورت این روابط گسترش یافت و بعدتر شکل ماجرای‬ ‫ایران‪ -‬کنترا را به خود گرفت و همین مســاله پیام شــادمانه‬ ‫ارگو را شکل می دهد‪ .‬با تقلیل دادن یا نادیده گرفتن نکات‬ ‫‪71‬‬ ‫بین الملل‬ ‫‪72‬‬ ‫مثلث | شماره ‪272‬‬ ‫بین الملل‬ ‫حســاس کودتای ســال ‪ 1953‬و ازادی گروگان ها در سال‬ ‫‪ ،1980‬ارگو می تواند صرفا در جایگاه فیلمی قرار بگیرد که‬ ‫داســتانی خوب را روایت می کند و به احساســات قهرمانی‬ ‫دامن بزند‪ .‬بقیه ما همچنان با پیامدهای این واقعه در جهان‬ ‫واقعی زندگی می کنیــم‪ .‬همه‪ ،‬از روزنامه نگاران تحســین‬ ‫شده تا بالگرهای سرکش‪ ،‬در یک گفتمان عمومی به فیلم‬ ‫سی دقیقه بعد از نیمه شب که ممکن است ارزش چند جایزه‬ ‫اسکار را داشــته باشــد‪ ،‬بها داده اند‪ .‬اما گروه های مخالف‬ ‫شــکنجه همچنین بازیگرانی چــون دیوید کلمــن و اد ازنر‬ ‫پیشاپیش اعتراض کرده اند که سی دقیقه بعد از نیمه شب‬ ‫شکنجه را به شــکلی اثرگذار به تصویر می کشد‪( .‬دست بر‬ ‫قضا کلمن زمانــی در فیلم «اژانس» نقش یک مامور ســیا‬ ‫را بازی کرده بود‪ ،‬فیلمی که عنــوان تبلیغی اش این بود که‬ ‫«اکنون بیشتر از همیشه به ســیا نیاز داریم»‪ ).‬به نظر من‬ ‫چنین می اید که کاترین بیگلو کارگردان فیلم پرســش های‬ ‫مربوط به شــکنجه و اخالقیات (و فقدان ان) را بی پاســخ‬ ‫می گذارد که شاید ســبک او باشد‪ .‬در مقایسه با پیشروهای‬ ‫سنتی هالیوود که در پی انتقال یک پیام سیاسی اند‪ ،‬بیگلو‬ ‫تحت تاثیر پست مدرنیسم و نشانه شناسی دوران تحصیلش‬ ‫بوده است‪ .‬مثال در فیلم قبلی اش «گنجه درد»‪ ،‬تشخیص‬ ‫اینکه ایــا بیگلو مخالف جنگ عراق اســت یــا عمیقا درگیر‬ ‫شکل روایت شخصیت هایش شده را به هیچ وجه نمی توان‬ ‫تشخیص داد‪ .‬از جهت مشابهی فیلم سی دقیقه بعد از نیمه‬ ‫شب نیز بیشتر درباره شکنجه است تا یک مجادله علیه ان‪.‬‬ ‫برخی هنــور به خاطــر منطقی کــه خود بیگلــو ان را‬ ‫«بذرهای تاریــک» می نامد از او انتقــاد می کنند‪ ،‬در حالی‬ ‫که خیلی های دیگر فکر می کنند این مربوط به زمانی است‬ ‫که امریکاییان‪ ،‬رویه هایی مهر تایید می گذارند که پشــت‬ ‫اصطالحات پاستوریزه شده ای چون «تکنیک های بازجویی‬ ‫تقویت شده» پنهان هستند‪.‬‬ ‫این نکته باید برای ما روشــن باشد که شکنجه عملی‬ ‫غیراخالقی است و کارایی ندارد‪ .‬دیگر تکنیک های بازجویی‬ ‫بیشــتر معتبرند‪ .‬یک مامــور اف بی ای مثــل علی صوفان‬ ‫در ســال ‪ 2002‬از طریق خبرچین ها‪ ،‬عملیات کاراگاهی‪،‬‬ ‫اعترافات و تکنیک های نظارتی به کار گرفته شده در مورد‬ ‫بازداشــتی های گوانتانامو‪ ،‬اطالعاتی درباره ابو احمد پیک‬ ‫بن الدن به دســت می اورد‪ .‬ســپس روال کار تغییر می کند‬ ‫و «رویه تاریک» شــگرد شکنجه به سیاســت غالب امریکا‬ ‫تبدیل می شود‪.‬‬ ‫بیگلو هیچ تردیــدی را در ایــن باره باقــی نمی گذارد‬ ‫که تحســین کننده ماموران اطالعاتی اســت که شجاعانه‬ ‫می جنگند و حتی اگر گاهی اوقات مرزهای اخالقی را زیرپا‬ ‫بگذارند‪ ،‬چه در پیروزی و چه شکست‪ ،‬در زندگی و مرگ همه‬ ‫چیزشان را برای دفاع از این کشور می گذارند‪ .‬این فیلم او نیز‬ ‫مثل فیلم دیگرش «گنجه درد» به کسانی پیشکش می شود‬ ‫که انگیزه دفاع از امریکا را دارند‪ ،‬حتی اگر از خطوط اخالقی‬ ‫عدول کنند‪ .‬این بی شک یک درخواست برای درک شکنجه‬ ‫است‪ ،‬حتی اگر اشتباه باشد‪ ،‬موضعی که از خط قصه گویی‬ ‫فیلمساز عبور می کند‪.‬‬ ‫گذشته از همدلی او‪ ،‬ایا بیگلو و فیلمنامه نویس او مارک‬ ‫بول واقعا درست نمی گویند؟ ایا ما با سناتور دایان فاینشتاین‬ ‫و جان مک کیــن موافقیم که در نامه ای بــه مایکل لینتون‬ ‫رئیس ســونی پیکگچرز به صحت فیلــم می تازند؟ هر چند‬ ‫سونی سی دقیقه بعد از نیمه شب را به عنوان یک اثر تخیلی‬ ‫بازتولید کرده است؟‬ ‫شاید این احساس در برخی ایجاد شود که این سناتورها‬ ‫بیش از اندازه تند می روند‪ .‬این داســتان جنبه های دیگری‬ ‫هم دارد‪ .‬در نامه انها نیز ابهاماتی وجود دارد که می گوید ان‬ ‫زندانی ســیا که مهم ترین اطالعات را درباره پیک بن الدن‬ ‫ارائه کرده‪ ،‬پیش از انکه زیر تکنیک های بازجویی قهرامیز‬ ‫قرار گیــرد انها را فاش کــرده بود‪ .‬این عبــارت حاکی از ان‬ ‫است که زندانیان دیگری وجود داشــته اند که اطالعاتی را‬ ‫فاش کرده اند و ممکن است مورد شکنجه قرار گرفته باشند‪.‬‬ ‫ما مکررا شــاهد بــه کارگرفته شــدن همیــن الگو در‬ ‫تلویزیون نیز هستیم‪ .‬مثال شخصیت عجیب‪ ،‬چند قطبی‪،‬‬ ‫معتاد‪ ،‬درخشــان و جذاب کری در فیلم «میهن» را در نظر‬ ‫بگیرید (یکی دیگــر از فیلم های ‪ 9‬گانه مــورد عالقه اوباما‬ ‫که ظاهرا دلیل ان روشن است)‪ .‬یا شخصیت جک بوئر در‬ ‫سریال «‪ ،»24‬این اخرین شــکارچی قاتل بزرگ سیا تا این‬ ‫زمان‪ .‬یا مادر تمام جاسوسان مدرن‪ :‬جنیفر گارنر در سریال‬ ‫«اســم مســتعار»‪ ،‬که در ان ثابت می شــود او کسی است‬ ‫که می تواند یک دانشــجوی فار غ التحصیل شده در رشته‬ ‫ادبیات‪ ،‬یک جنگاور نینجای اموزش دیده و یک پیشخدمت‬ ‫در لباس مبدل باشــد و یک گنجه ابزار االت برای کشتن در‬ ‫اختیار داشته باشد که همه هزینه های ان با سیا است‪.‬‬ ‫جنکینز به ما یاداوری می کند که چیس براندن‪ ،‬رابط‬ ‫رسمی سیا ب ا هالیوود در طول اولین فصل تولید سریال اسم‬ ‫مستعار‪ ،‬نقش مشاور فنی این محصول را داشته است‪ .‬در‬ ‫سال ‪ 2004‬جنیفر گارنر هنرپیشه‪ ،‬یک ویدئوی استخدام‬ ‫برای سیا را ساخت که در ان رو به دوربین می گفت که سیا‬ ‫به افراد باهوش‪ ،‬میهن پرست و شــجاع نیاز دارد‪« ،‬از ان‬ ‫نوع کسانی که همیشه برای این ســازمان کار کرده اند‪».‬‬ ‫گارنر با سخن گفتن از نقطه اوج یازدهم سپتامبر‪ ،‬می گوید‬ ‫که «ســیا به دنبال مردان و زنان خــاق‪ ،‬مبتکر و منعطف‬ ‫با پیشینه های متنوع اســت که دلشان می خواهد درسطح‬ ‫جهان و اینجا در داخل کشــور متفاوت باشــند‪ ».‬ایا ســیا‬ ‫پیش نویس فیلمنامــه او را تهیه کرده بود یا خود او واقعا به‬ ‫این حرف ها اعتقاد داشت؟‬ ‫من نیز مثل میلیون ها نفر دیگر هر جا که بودم جنیفر‬ ‫گارنر را دنبال می کردم‪ .‬این لحظه ای دقیق بود که اطالعات‬ ‫درباره عراق تعمدا ضایع می شود‪ ،‬که موضوع فاش می شود‪،‬‬ ‫که ماموران مخفی گرد می ایند و زندانیان را در «مکان های‬ ‫سیاه» گوشــه و کنار کشــور بازجویی می کنند‪ ،‬می کشند‪،‬‬ ‫یا شــکنجه می کنند‪ .‬گارنر یک زن ایده ال بــرای تبلیغات‬ ‫بود که ســیا او را فریب داد‪ .‬سریال اسم مســتعار برای هر‬ ‫قسمت توانست ‪ 10‬میلیون بیننده جذب کند‪ .‬سیا در مطالب‬ ‫مطبوعاتی اش کــه همراه اگهی اســتخدام گارنر منتشــر‬ ‫می شد‪ ،‬می گفت «گارنر به پیامی که ما تالش داریم انتقال‬ ‫دهیم‪ ،‬جنبه ای انسانی داده است‪».‬‬ ‫جنکینز به روشــنی می گوید که حتی بــا محصوالتی‬ ‫مثل اسم مستعار‪ ،‬سیا همیشــه به نتیجه دلخواه نمی رسد‪.‬‬ ‫ایــن نکتــه موضوعی پیچیــده اســت‪ ،‬چرا که مغزشــویی‬ ‫معموال به دلیل بدبینی مردم و رســانه ها به نتیجه نمی رسد‪.‬‬ ‫(جنکینز می نویســد که ســیا از فیلم های «چوپان خوب»‬ ‫یا «ســیریانا» راضی نبوده اســت)‪ .‬اما این موجب نشــده‬ ‫که سیا دســت از تالش بردارد و این کار را که هزینه هایش‬ ‫از جیب مالیات دهنــدگان پرداخت می شــود‪ ،‬دنبال نکند‪.‬‬ ‫جنکینز با اســتناد می گوید که چگونه سیا سال هاست که بر ‬ ‫هالیوود نفوذ دارد اقدامی که به طور رســمی در دهه ‪1990‬‬ ‫در ســال ‪ 2007‬وکیل ســیا جــان ریتزو‬ ‫الف زنان گفت که سیا دارای یک شبکه‬ ‫بسیار فعال در هالیوود است‪ .‬بازیگرانی‬ ‫چون مایک مایرز‪ ،‬برای ابراز قدردانی اش‬ ‫از مقر ســیا بازدید کرد و کویــن بیکن و‬ ‫برادرش مایکل ضمــن دادن امضاهایی‬ ‫گفته بودند‪« :‬ما دقیقا نمی دانیم شماها‬ ‫چکار می کنید‪ ،‬ولی از ته دل از اینکه این‬ ‫کارها را انجام می دهید خوشحالیم‬ ‫و با پایان یافتن جنگ سرد‪ ،‬افشای رسوایی های جاسوسی‬ ‫تکان دهنده‪ ،‬نامطمئن شــدن ماموریت هــا و تنزل میزان‬ ‫استخدام نیرو تسریع شد‪ .‬طبق روایت جنکینز‪ ،‬سیا به یک‬ ‫برداشت تازه احتیاج داشت و تنها هالیوود می توانست این‬ ‫کار را برای ان انجام دهد‪.‬‬ ‫در سال ‪ 2007‬وکیل سیا جان ریتزو الف زنان گفت که‬ ‫سیا دارای یک شبکه بسیار فعال در هالیوود است‪ .‬بازیگرانی‬ ‫چون مایک مایرز‪ ،‬برای ابراز قدردانی اش از مقر سیا بازدید‬ ‫کرد و کوین بیکن و برادرش مایکل ضمن دادن امضاهایی‪،‬‬ ‫گفته بودند «ما دقیقا نمی دانیم شماها چکار می کنید‪ ،‬ولی‬ ‫از ته دل از اینکه این کارها را انجام می دهید خوشحالیم‪».‬‬ ‫فیلم «جمع همه ترس ها» کــه در ان یک بمب اتمی روانه‬ ‫بالتیمور می شــود‪ ،‬در اعالمیه مطبوعاتــی چیس براندون‬ ‫عامل ســیا در پارامونت پیکچرز‪ ،‬به عنوان فیلمی « با دقت‬ ‫و صحت قابل توجه و بســیار خوش ساخت توصیف شد که‬ ‫باعث شده سیا بیشتر از پیش به خود ببالد‪».‬‬ ‫بن افلک ستاره فیلم جمع همه ترس ها که در نوجوانی‬ ‫ش هاوارد زین بوده‪ ،‬در نهایت با جنیفر گارنر‬ ‫قهرمان زندگی ا ‬ ‫ازدواج کرد و ارگو را روی پرده اورد‪ .‬بن افلک و گارنر به عنوان‬ ‫نمایندگان مورد احترام «هالیوود جدید» شاید نااگاهانه برای‬ ‫نجات تصویر سیا بیشــتر از کل حزب جمهوریخواه تالش‬ ‫کرده باشند‪ .‬درست است که نقش های انها در مواقعی شامل‬ ‫ماموران دوگانه و ویرانگر بوده‪ ،‬اما اعتبار انها به حفظ توازنی‬ ‫مشــخص بســتگی دارد‪ .‬نتیجه کلی ایــن کار‪ ،‬ایجاد برند‬ ‫جدیدی از اندام دارای جذابیت جنسی در جهان پسا یازدهم‬ ‫سپتامبر بوده است‪.‬‬ ‫هالیوود و سیاست ســازان دولتی به منظور اگاه کردن‬ ‫مخاطــب از انچــه می خرد‪ ،‬باید سیســتم برچســب زنی به‬ ‫محصوالتشان را مورد توجه قرار دهند‪ .‬ما برچسب هایی برای‬ ‫محصوالت دخانی از هر نــوع و در تمام مارک ها داریم‪ .‬چرا‬ ‫نباید فیلم ها را ملزم به زدن برچسبی کنیم که روی ان نوشته‬ ‫شده باشد «اژانس اطالعات مرکزی داده ها و منابع الزم برای‬ ‫تهیه این فیلم را فراهم کرده است‪ .‬سیا (یا پنتاگون) برقراری‬ ‫ی کرده اند‪ .‬محصول نهایی‬ ‫روابط خاصی را در فیلمنامه الزام ‬ ‫از سوی تهیه کنندگان فیلم کنترل شده است»؟‬ ‫ایا چنین کاری غیرعملــی یا غیرمنطقی اســت؟ اگر‬ ‫انتظار دارید اسامی فیلمنامه نویسان یا منابع یک فیلمنامه‬ ‫فاش شوند‪ ،‬اگر جمله «براســاس یک داستان واقعی» در‬ ‫ابتدای خیلــی از فیلم هــای اورده می شــود و در مورد مواد‬ ‫خوراکی ما درمی یابیم که مــواد اولیه یک فراورده خوراکی‬ ‫در کجا تولید شــده اند‪ ،‬چرا نباید از نقش ســیا در تولید یک‬ ‫فیلم با خبر شویم؟‬ ‫اگرچه این فیلم ها احساس ارامش و موجی از رضایت‬ ‫از خود را در بینندگان امریکایی به وجود می اورند‪ ،‬ولی اگر‬ ‫نگوییم هیــچ‪ ،‬تالش ناچیــزی در جلوگیــری از دامن زدن‬ ‫به ترور و جنگ انجــام می دهند‪ .‬در عین حــال انها کمک‬ ‫می کنند ســازمان های مخفی از دقیق ترین بازرســی های‬ ‫ممکن مصون بمانند‪ .‬پرسشــی که کتــاب جنکینز مطرح‬ ‫می کند پرسشی معذب کننده است‪ :‬ایا باید به سیا مجوز داد‬ ‫تا افکار عمومی امریکاییان را هدف قرار دهد؟ اگر هنرمندان‬ ‫ما به شکلی مستقیم تر با این ســازمان رویاروی نشوند‪ ،‬سیا‬ ‫همچنان به اثرگذاری بر پرده ها و نمایشگرهای اسیب پذیر‬ ‫سینما و تلویزیون – و همچنین مغز ما – ادامه خواهد داد‪.‬‬ ‫* ‪ Tom Hayden‬با بیش از ‪ 50‬سال سابقه فعالیت مدنی‪،‬‬ ‫حضور در سیاســت و قلم زدن‪ ،‬همچنان یکی از چهره های‬ ‫پیشرو در مخالفت با سیاست های جنگی امریکا‪ ،‬حفظ محیط‬ ‫زیست و اصالحات سیاسی به شمار می اید‪.‬‬ ‫منبــع‪http://lareviewofbooks.org/review/the-cia- :‬‬ ‫‪goes-to-hollywood-how-americas-spy-agency-infiltrated‬‬‫‪the-big-screen-and-our-minds‬‬ ‫ایا الپو‬ ‫پایتخت یک خالفت جدید خواهد شد؟‬ ‫احساس می شود‪ ،‬اثراتی که یکی از جلوه های بعدی ان در‬ ‫قامت گروه داعش ظاهر شــده که حتی از نمونه های اولیه‬ ‫خود نیز خشن تر و پلیدتر است‪ .‬بیایید از یاد نبریم که چند ماه‬ ‫اولیه شروع کشمکش ها در سوریه‪ ،‬مقدمه چیزی که شکل‬ ‫واحد ســوری گروه داعش را به خود گرفت‪ ،‬بخشی الینفک‬ ‫از گروه شورشــی ســوری بود که جبهه النصره نام داشــت‪.‬‬ ‫وقتی «القاعده بد» یاغی شد‪ ،‬همان قدرت هایی که امروزه‬ ‫از «القاعده خوب» حمایت می کنند‪ ،‬شــروع به بمباران ان‬ ‫کردند که البته ایــن کار اثرات چندانی هم در پی نداشــت‪.‬‬ ‫اکنون این تنها ســوال اســت که چه وقت النصــره به «ادم‬ ‫بدها»یی تبدیل می شوند که باید انها را بمباران کرد؟ الزم به‬ ‫ذکر نیست که اکثر سوری ها از تجزیه کشورشان و افتادن ان‬ ‫به دست افراطیون به هر بهانه ای که باشد مخالفت می کنند‪.‬‬ ‫اما اینکه این دســتاویز می تواند «رها کردن همین مردم از‬ ‫سلطه و سرکوب باشد» هنوز یک کنایه تلخ دیگر در کمدی‬ ‫سیاه سوریه است که همان درگیری های این کشور باشد‪.‬‬ ‫این مساله به طور خاص در الپو حس می شود که مردم‬ ‫ بی پناه ان سال ها جنگ را که تمام چیزهای با ارزششان را نابود‬ ‫کردهتحملکرده اند‪.‬اکنونبهنظرمی ایدکهباردیگرانهاباید‬ ‫روز مخوفی را شاهد باشــند که انها «فتح» و «ازاد» خواهند‬ ‫شد‪ ،‬اتفاقی که احتماال معنای ان از دست رفتن همان اندک‬ ‫چیزهایی که از شهر انها باقی مانده و امید ناچیزی که هنوز به‬ ‫اینده دارند‪ ،‬است‪.‬‬ ‫براساسهراحتمالیاگرالپوپایتختیکخالفتدیگر‬ ‫شود‪ ،‬این شهر شــاهد ان خواهد بود که اکثر ساکنانش گروه‬ ‫گروه انجا را ترک می کنند و به طور کامل اقلیت های دینی اش‬ ‫و در نتیجه شــخصیت و هویت منحصر به فردش را از دست‬ ‫می دهد‪ .‬در اینجا مردم در حال اماده کردن خود برای بدترین‬ ‫و سرنوشت سازترین نبردها هستند‪ .‬نتیجه این جنگ از هیچ‬ ‫لحاظ نتیجه ای قابل پیش بینی نیســت‪ ،‬همانطور که سفیر‬ ‫سوریه در سازمان ملل با عباراتی نامطمئن هشدار داد که الپو‬ ‫یکخطقرمزاستوزمانیکهاینخطزیرپاگذاشتهشود‪،‬باید‬ ‫شاهدباالگرفتندرگیری هابهسایرکشورهاباشیم‪.‬اینعبارات‬ ‫چهکلماتیتهیوشعارمحضباشندوچهنباشند‪،‬حوادثپیش‬ ‫رو بستگی زیادی به حرکتی دارد که حامی اصلی رژیم سوریه‬ ‫یعنیایرانتصمیمبرانجامانمی گیرد‪.‬‬ ‫این ماه برای ایران زمان حساســی اســت‪ ،‬چرا که این‬ ‫کشور اماده امضای یک توافق هسته ای تاریخی می شود و‬ ‫در همان حال تنش های منطقه ای نیز در حال شتاب و وسعت‬ ‫ن هستند‪ .‬در حالی که در ارتباط با سوریه توپ اکنون در‬ ‫گرفت ‬ ‫دست ایران است‪ ،‬این کشور می تواند تصمیم بگیرد تا وقتی‬ ‫که تصویر پیش رو وضوح بیشــتری پیدا نکرده‪ ،‬حرکت خود‬ ‫را به تاخیر بیندازد‪.‬نظری که بیشــتر شایع است این است که‬ ‫در کنار معامله هسته ای‪ ،‬مسائل منطقه ای نیز با تالش زیاد‬ ‫در حال تنظیم و هماهنگ شدن هستند‪ .‬ایا ایران مادامی که‬ ‫یک «کشور تحت الحمایه» دارای اکثریت شیعه و علوی را‬ ‫در امتداد ساحل در اختیار داشته باشدازتجزیهسوریهحمایت‬ ‫خواهد کرد یا سر حرف خود می ایستد و با تقاضای توقف این‬ ‫معرکهیاتهدیدبهتشدیدجدیجنگدرصورتعدم موافقتبا‬ ‫نظر وی‪ ،‬مانع از اغاز برنامه ریزی شده «مادر جنگ ها» در الپو‬ ‫خواهدشد؟روندجنگومعرکهنهاییوکالتیدریمنچهاثراتی‬ ‫برسوریهخواهدگذاشت؟‬ ‫هفته های پیش رو پاسخ این پرسش ها را خواهند داد‪،‬‬ ‫هفته هاییکهازجملهدشوارترینروزهاییخواهندبودکهمردم‬ ‫سوریهوالپوتجربهخواهندکرد‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪272‬‬ ‫*‪Edward Dark .‬نویســنده ساکن شــهر الپو در سوریه‬ ‫که تحت این نام مستعار برای ســایت میدل ایست ای مطلب‬ ‫می نویسد‪.‬‬ ‫منبــع‪http://www.middleeasteye.net/columns/will-:‬‬ ‫‪aleppo-become-capital-new-caliphate-1251918375‬‬ ‫بین الملل‬ ‫ادوارد دارک*‬ ‫نویسنده‬ ‫در سراسر تاریخ‪ ،‬الپو یک دولت‪ -‬شهر یا پایتختی برای‬ ‫ســرزمین های پیرامونش بوده که اکنون مناطقی از شــمال‬ ‫سوریه و جنوب ترکیه را شامل می شوند‪ .‬هم اکنون نشانه های‬ ‫گویایی وجود دارد که حکایت از ان دارند این شــهر باستانی‪،‬‬ ‫ممکن است یک بار دیگر این نقش تاریخی را به خود بگیرد‪،‬‬ ‫اما این بار به شــیوه ای بســیار شــوم تر‪ .‬برای یک رویارویی‬ ‫نهایی که قرار است در الپو صورت بگیرد‪ ،‬عنوان «مادر تمام‬ ‫جنگ ها» انتخاب شده است‪ .‬این در حالی است که نیروهای‬ ‫شورشــی اســامی که از پیروزی های خود در نزدیکی ادلب‬ ‫جان تازه ای گرفته اند‪ ،‬اماده می شوند تا ظرف چند هفته اینده‬ ‫حمله ای همه جانبه را برای تصرف ان قســمت از شهر که در‬ ‫دست نیروهای دولتی باقی مانده اغاز کنند‪ .‬خطر از این باالتر‬ ‫نمی تواند باشد؛ خطری که سرنوشت کشور سوریه را زیر سایه‬ ‫هراس کشانده و گویی خطوط نهایی تجزیه باید در این شهر‬ ‫ی منطقه ای‬ ‫ترسیم شــود‪ .‬هدف این طرح که توسط سه حام ‬ ‫قدرتمند این گروه شورشــی – ترکیه‪ ،‬عربستان و قطر ‪ -‬ترسیم‬ ‫شده‪،‬تجزیهکلشمالشرقسوریهوایجادیک«منطقهامن»‬ ‫تحت کنترل شورشیان است تا با عملی کردن مداخله نظامی‬ ‫مستقیم‪ ،‬مانع از حمله هواپیماها و موشک های دولت سوریه‬ ‫بهاینگروهوبهاینترتیبعمالتشکیلیککشورشوند‪.‬برای‬ ‫رسیدن به این هدف همکاری و هماهنگی بی سابقه ای بین‬ ‫قدرت هایی به وجود امده است که پس از تصاحب تاج و تخت‬ ‫عربستان توسط ملک ســلمان‪ ،‬رقابت ها و تفاوت هایشان را‬ ‫کنارگذاشته اند‪.‬ایناقدامباعثشدسیلکالنیازمنابعمالی‪،‬‬ ‫لجستیک و نظامی برای تشکیل چیزی که ان را «سپاه فتح»‬ ‫نامیده اند‪ ،‬سرازیر شــود و همچنین روند نبردهای این گروه‪،‬‬ ‫مســتقیما از یک اتاق عملیات در ترکیه و نیز توسط ماموران‬ ‫اطالعاتی حاضر در صحنه کنترل شود‪ .‬این اقدام سبب شده‬ ‫امریکازیرفشار متحدانخودقرارگیردو دوباره به نظر می رسد‬ ‫که امریکا اولویت خود را در سوریه را از مبارزه با گروه داعش به‬ ‫تغییررژیمتغییردادهباشد‪.‬‬ ‫شایانذکراستکهبعدازتقریبایکسالبمبارانائتالف‬ ‫به رهبری امریکا‪ ،‬گروه داعش کماکان در حال رشد و توسعه‬ ‫است و اکنون تقریبا نیمی از سوریه و یک سوم از خاک عراق‬ ‫را در کنترل خود دارد‪ .‬همانگونه که بسیاری از افراد پیش بینی‬ ‫کرده بودند‪ ،‬در این زمینه نیز سیاست امریکا مصیبتی همراه با‬ ‫سردرگمی وندانم کاریبودهاست‪.‬اگراسمسپاهفتحبدشگون‬ ‫و شــوم به نظر می ایــد‪ ،‬در این صــورت اگاهــی از نیروهای‬ ‫ترکیب دهندهانحتماخونانسانرابهجوشمی اورد‪،‬ترکیبی‬ ‫که در اصل از ادغام یکی از شــاخه های فرعی القاعده به نام‬ ‫جبههالنصرهونیزسایرگروه هایتندروسلفینظیراحرارالشام‬ ‫تشکیلشدهاست‪.‬اینسپاهتاکنونبخشاعظماستانادلب‬ ‫را«فتح»کرده ودرقدمبعدیالپوراهدفخودقراردادهاست‪.‬‬ ‫جهانبا بی تفاوتیناظراماده سازییکیازارتش هایالقاعده–‬ ‫کهموردحمایتدیرینه ترینمتحدانخاورمیانه ایجهانغرب‬ ‫هستند–استکهقصدداردالپوراتصرفکندواحتماالخالفت‬ ‫دیگری را به وجود اورد؛ اتفاقی که کامال نشانگر ان است که‬ ‫بحرانسوریهپسازچهارسالقراراستبهپایانبرسد‪.‬‬ ‫اینکشورکهزمانیکشوریدارایتساهل‪،‬چندفرهنگی‬ ‫و چند مذهبی بود با جامعه ای متکثر و میراثی غنی‪ ،‬به زودی‬ ‫جایگاه دو تــا از مخرب تریــن‪ ،‬افراطی ترین و خشــن ترین‬ ‫کشورک های فناتیک جهان خواهد شد‪ .‬به دنبال این اتفاق‪،‬‬ ‫تمامی ساکنان مسلمان غیر سنی این منطقه مورد پاکسازی‬ ‫نژادی قــرار می گیرند یا مجبــور به ترک خانه و کاشانه شــان‬ ‫می شوند‪ .‬این همان اتفاقی اســت که بعد از سقوط ادلب به‬ ‫دستسپاهفتحبرسراینشهرامد؛شهریکهتماممسیحیان‬ ‫ان مجبور به ترک خانه هایشان و فرار به مناطق تحت کنترل‬ ‫دولت شدند‪ ،‬اما این اتفاقات چندان توجه رسانه ها را به خود‬ ‫جلبنکرد‪ .‬بی شکایناتفاقبرسرالپوکهجمعیتمسیحیان‬ ‫ان در مقایسه با سایر فرقه ها از جمله ارمنی نژادها بیشتر است‬ ‫نیز خواهد امد‪ .‬رهبران جامعه مســیحی هشــدارهای الزم را‬ ‫داده اند و گفته اند کــه در صورت وقوع چنیــن اتفاقی‪ ،‬بعد از‬ ‫انکه قرن های متمادی در یکی از نخستین سرزمین هایی که‬ ‫مسیحیان باستانی در ان ساکن شدند از وقایع مختلف جان‬ ‫سالم به در برده اند‪ ،‬به حضور انها در این منطقه مهر پایان زده‬ ‫خواهدشد‪.‬دراینجانیزکامالمشهوداستکهدربارهاینفاجعه‬ ‫قریب الوقوع هیچ نگرانی خاصی را در رسانه ها شاهد نیستیم‪.‬‬ ‫پشتیبانان این گروه شورشــی اکنون هر گونه تظاهر به اینکه‬ ‫انها یک گروه شورشی «میانه رو» هســتند که با رژیم سوریه‬ ‫می جنگند را وانهاده اند‪ ،‬گروهی که تقریبا به طور کامل خود را‬ ‫از زیر چتر اپوزیسیون در تبعید که مدت ها از انها تحت عنوان‬ ‫«نمایندگان مشروع» مردم سوریه یاد می شد کنار کشیده اند‪.‬‬ ‫به جای انها ما اکنون یــک ارتش القاعــده را داریم که برای‬ ‫«ازادسازی» شمال سوریه اماده می شود‪.‬‬ ‫تمامی اینشعارهای دهانپرکنهمراه با اینگروه های‬ ‫شورشی«میانهرو»کهمابهکراتدرخبرهاشنیده ایمکناررفته‬ ‫است‪،‬گروه هاییکهبعدازاینهمهسالثابتشدچیزیبیش‬ ‫از ذینفع هایی فاقد صالحیت و فاســد نیستند‪ .‬این گروه های‬ ‫جداشدهازهمکهبسیاریازانهاجنگجویانسابقهستند‪،‬در‬ ‫حال پیوستن به گروه های جهادی افراطی اند که تسلیحات‬ ‫پیشرفته ای را که امریکا در اختیار انها قرار داده بود به تصرف‬ ‫خود دراورده اند‪ .‬البته این نیروی شورشــی برای ما سوری ها‬ ‫کامالشناختهشدهبود‪،‬گرچههیچ گاهنیروییقابلذکرنبودند‪.‬‬ ‫ماهمیشهمی دانستیمکهتنهاشورشیانموثرحاضردرصحنه‪،‬‬ ‫اسالم گرایان و جهادی هایند و بقیه برای نمایش در برابر افراد‬ ‫دوربین به دست و به منظور مصرف رسانه ای است که در انجا‬ ‫ی در متقاعد کردن النصره‬ ‫حضور دارند‪ .‬سپاه فتح بعد از ناکام ‬ ‫برای«تغییرنامخود»وگسستنپیوندهایخودباالقاعده‪،‬این‬ ‫نام را به عنوان یک نام پوششی مطبوع تر و کامال ارایش شده‬ ‫برای پوشش های رسانه ای خود برگزید‪ .‬این گروه‪ ،‬هیوالیی‬ ‫استکهکشورهاییکهمدعیحمایتازامالمردمسوریهبرای‬ ‫ازادی و دولت فراگیر دموکراتیک هستند‪ ،‬ساخته و پرداخته‬ ‫کرده اند تا به جان ما بیندازند‪ .‬انها بعد از ناکامی در ســرنگون‬ ‫کردن دولت ســوریه به مدت چهار ســال و درک این موضوع‬ ‫که هیچ مصالحه سیاســی وجود ندارد که دربردارنده اهداف‬ ‫انها باشد‪ ،‬اکنون تصمیم گرفته اند ســوریه را تجزیه و کنترل‬ ‫جهادی هارابربخشیازاینکشورتسهیلکنند‪.‬‬ ‫به نظــر نمی اید کــه از وقایع پیشــین درس های الزم‬ ‫فراگرفته شده باشد‪ ،‬وقایعی که در افغانستان سنگ اول ان‬ ‫گذاشته شد‪ .‬نمی توان صرفا با جهادی هایی که قصد دارید‬ ‫برای نیل بــه جاه طلبی های نظامی تــان از انها بهره بگیرید‬ ‫معامله کنید و امیدوار باشــید که بتوانید بــر انها کنترل الزم‬ ‫را داشته باشید‪ .‬مســاله ساده اســت؛ این گروه ها بر اساس‬ ‫قواعد بازی نمی کنند و در اولین فرصتی که به دســت اورند‪،‬‬ ‫حلقه اتحادشان با شما را خواهند گسســت و دستورکاری را‬ ‫دنبال می کنند که از منویات ایدئولوژیکشــان نشات گرفته‬ ‫اســت‪ .‬پیامدهای چنین کاری همیشــه به شدت خطرناک‬ ‫و ژرف بوده و خواهد بود‪ .‬القاعــده در ابتدا با حمایت همین‬ ‫قماش اسالم گرایان علیه نیروهای شــوروی در افغانستان‬ ‫شکل گرفت‪ .‬اثرات بی ثبات کننده این اقدام امروزه همچنان‬ ‫بین الملل‬ ‫‪73‬‬ ‫ورزش‬ ‫سوت اغاز‬ ‫مسعود عنایت که رابطه مناسبی هم با رئیس فدراســیون فوتبال دارد به توصیه اقای‬ ‫دبیرکل به عنوان رئیس دپارتمان داوری معرفی شــده اســت‪ .‬او با مهدی تاج رابطه‬ ‫خوبی ندارد و این مرزبندی ها شاید شروع تازه ای است از درگرفتن جنگ قدرت در درون‬ ‫فدراسیون فوتبال‪ .‬هر چه هست مسعود عنایت فرد خوشنامی است‪.‬‬ ‫ت‬ ‫یتر‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ل‬ ‫ورود رئیس ضدفساد‬ ‫ورزش‬ ‫‪74‬‬ ‫مثلث | شماره ‪272‬‬ ‫مسعودعنایتباحمایتدبیرکلفدراسیون‬ ‫رئیسدپارتمانداوریشد‬ ‫مسعود عنایت رئیس دپارتمان داوری شد؛ این خبر در‬ ‫حالی امیدبخش است که وی یکی از خوشنام ترین روسای‬ ‫داوری در تاریخ فوتبال ایران محسوب می شود‪ .‬تا چند سال‬ ‫پیش تمام فعالیت های مربوط به حوزه داوران فوتبال توسط‬ ‫کمیته داوران فدراسیون فوتبال انجام می شد؛ مقطعی که از‬ ‫دپارتمان داوری خبری نبود‪ .‬به همین دلیل از رئیس کمیته‬ ‫داوران که همه کاره داوری فوتبال به حساب می امد به شدت‬ ‫انتقاد می شــد‪ .‬همه مدعی بودند برای تشــکیالت داوری‬ ‫یک رئیس کافی نیست و نمی تواند از عهده وظایفش براید‪.‬‬ ‫وضعیت به همین شکل ادامه داشت تا اینکه کنفدراسیون‬ ‫فوتبال اسیا در بخشــنامه ای‪ ،‬فدراسیون های ملی کشورها‬ ‫را موظف کرد تا تشکیالتی تحت عنوان دپارتمان داوری در‬ ‫فدراسیون ایجاد کنند تا کارهای اجرایی داوری را انجام دهد‪.‬‬ ‫در ان زمان حسین عسگری که رئیس وقت کمیته داوران بود‬ ‫و بنا بر همان بخشنامه نمی توانست در این سمت باقی بماند‬ ‫– چون عضو هیات رئیسه فدراسیون فوتبال نبود – به ریاست‬ ‫دپارتمان تازه تاسیس منصوب شد‪.‬‬ ‫مهدی تاج‪ ،‬نخستین رئیس کمیته داوران تاریخفوتبال‬ ‫ایران بود که تجربه ای در کار قضاوت نداشت و بنا بر قانون‬ ‫جدید ‪ AFC‬ریاســت کمیته را بر عهده گرفته بود‪ .‬تاج رئیس‬ ‫کمیته بــود اما چون تســلطی بر حوزه داوری نداشــت همه‬ ‫مسئولیت ها را تلویحا به عسگری سپرده بود‪ .‬در این حال باز‬ ‫هم عده ای از داوران و پیشکسوتان داوری نسبت به عملکرد‬ ‫حسین عسگری انتقادهای شدیدی داشتند تا جایی که گفته‬ ‫می شد انها – کسانی مانند علی خســروی و مسعود مرادی –‬ ‫منتظر انتخابات هیات رئیسه فدراسیون فوتبال هستند چون‬ ‫بابت برکناری عســگری توســط رئیس جدید کمیته داوران‬ ‫اطمینان دارند‪ .‬در همین حال حســین عســگری هم بیکار‬ ‫ننشست و برای عضویت در هیات رئیسه فدراسیون فوتبال‬ ‫نامزد شد‪ .‬عســگری در انتخابات هیات رئیســه فدراسیون‬ ‫فوتبال رای نیاورد و در عوض فریدون اصفهانیان که همزمان‬ ‫رئیسهیاتفوتبالاستانزنجانورئیسشورایشهرزنجان‬ ‫بود به عضویت هیات رئیسه درامد‪ .‬در این شرایط دو نفر یعنی‬ ‫اصفهانیان و بهروان به دلیل سابقه قضاوت در فوتبال ایران‬ ‫قابلیت این را داشتند که رئیس کمیته داوران باشند اما چون‬ ‫بهروان در انزمانمسئولبرگزاریمسابقات لیگ برترو لیگ‬ ‫ازادگان بود‪ ،‬این سمت به اصفهانیان رسید‪.‬‬ ‫از روزی که اصفهانیــان زمام امور داوری را در دســت‬ ‫گرفت‪ ،‬بســیاری از اختالف شــدید او با حســین عسگری‬ ‫می گفتند و هــر از گاهی منتظر تغییــرات در راس دپارتمان‬ ‫داوری بودنــد‪ .‬در حالــی کــه منتقــدان عســگری منتظر‬ ‫صدور حکم ریاســت دپارتمان داوری به نام مسعود مرادی‬ ‫بودند‪ ،‬حســین عسگری در سمتش ابقا شــد‪ .‬البته انتخاب‬ ‫روســای دپارتمان ها طبق قانون بر عهده دبیرکل فدراسیون‬ ‫فوتبال است اما در ان زمان‪ ،‬اصفهانیان هم با ابقای عسگری‬ ‫موافق بود‪ .‬عســگری و اصفهانیان در ان برهه زمانی بارها‬ ‫اختالف بین خود را انکار می کردند و برخی رسانه ها و داوران‬ ‫بازنشســته و فعال را به اختالف افکنی و ایجاد شــبهه متهم‬ ‫می کردند‪.‬‬ ‫در روزهای نخست فعالیت اصفهانیان‪ ،‬در یک جلسه‬ ‫سه نفره که بین حسین عسگری‪ ،‬فریدون اصفهانیان و رضا‬ ‫غیاثی تشکیل شد‪ ،‬غیاثی از پیامک های تهدید امیز یکی از‬ ‫داورانقدیمی بهویوحسینعسگریپردهبرداشت‪.‬درمتن‬ ‫یکی از این پیامک ها‪ ،‬فرستنده تهدید کرده بود که با حضور‬ ‫در جلســه کمیته داوران‪ ،‬عســگری را با چاقو خواهد زد! در‬ ‫همان جلسه هم بود که عسگری و اصفهانیان با قاطعیت هر‬ ‫چه تمام تر وجود اختالف را بین خود تکذیب و پای یکی‪ ،‬دو‬ ‫روزنامه و پیشکسوت داوری را به ماجرا باز کردند‪.‬‬ ‫ماجرای جامعــه داوری فوتبــال ایران با حواشــی ان‬ ‫ادامه داشت تا اینکه انتقادها از عسگری به قدری باال گرفت‬ ‫که دیگر نمی شــد تصور کرد او بتواند به کارش ادامه دهد‪.‬‬ ‫در این اوضاع و احوال بود که بار دیگــر از احتمال تغییر در‬ ‫راس دپارتمان داوری سخن به میان امد‪ .‬این مساله با تغییر‬ ‫اساسنامه کمیته داوران همزمان شده بود و این می توانست‬ ‫بهترین فرصت برای مخالفان حســین عســگری باشد تا با‬ ‫اعمال تغییری خاص در اساسنامه پیشین‪ ،‬راه را برای برکناری‬ ‫عسگری فراهم کنند‪.‬‬ ‫منتقدان حسین عســگری که اصفهانیان هم به جمع‬ ‫انها اضافه شده بود‪ ،‬مدعی بودند رئیس دپارتمان داوری باید‬ ‫از سوی رئیس کمیته داوران انتخاب شود؛ درخواستی که با‬ ‫مخالفت جدی مهدی محمدنبی‪ ،‬دبیرکل وقت فدراســیون‬ ‫روبه رو شد تا عسگری باز هم در سمتش باقی بماند‪.‬‬ ‫اینجا بود که گویی کاســه صبر اصفهانیان لبریز شده‬ ‫اســت‪ ،‬چــون او در مصاحبه هــای پی در پی و ســریالی‪ ،‬از‬ ‫عســگری انتقاد می کرد و خواهــان رفتن او از فدراســیون‬ ‫هافبک ساکت روی سکو‬ ‫چگونه قاسم حدادی فر بهترین‬ ‫بازیکن ایران شد‬ ‫اما ابراهیم میرزابیگی در رابطه با فعل و انفعاالت اخیر‬ ‫دپارتمان داوری تاکید می کنــد‪« :‬مدت زمان زیادی بود که‬ ‫اقای اصفهانیان می خواســتند تا من مسئولیت سرپرستی‬ ‫دپارتمان داوری را بپذیرم اما بنده به دلیل شرایطی که داشتم‪،‬‬ ‫نمی توانستم این مسئولیت را برعهده بگیرم اما گویا دبیرکل‬ ‫فدراســیون فوتبال این موضوع را نپذیرفتنــد و بنده هم در‬ ‫خدمت دپارتمان نیستم‪».‬‬ ‫او در رابطــه با لــزوم وجــود دپارتمــان داوری گفت‪:‬‬ ‫«دپارتمان حتما باید در تهران و شهرســتان ها باشد اما این‬ ‫دپارتمان داوری باید با کمیته داوران کامال هماهنگ باشد‬ ‫تا مشکلی برای جامعه داوری به وجود نیاید‪ .‬چند وقت اخیر‬ ‫دیدیم که دپارتمــان و کمیته داوران بــا یکدیگر هماهنگ‬ ‫نبودند و دودش در چشــم داوران رفت‪ ،‬هرچند در این میان‬ ‫باشگاه ها هم از این ناهماهنگی و کال مسائل داوری ضربه‬ ‫زیادی خوردند‪».‬‬ ‫میرزابیگی در رابطه با گزینه مربوط به ریاست دپارتمان‬ ‫گفت‪« :‬به نظر من باید گزینه ای روی کار می امد که با کمیته‬ ‫داوران هماهنگ باشد و طبق نظر یکدیگر عمل کنند و حرف‬ ‫یکدیگر را نیز بخوانند‪ .‬من فکر می کنم اقای عنایت بهترین‬ ‫گزینه اســت و می توانند این کار را انجام دهد چون ایشــان‬ ‫رئیس کمیته داوران بوده و می تواند موثر باشــد و از طرفی‪،‬‬ ‫در تهران هم زندگی می کند و این می تواند برای این کار نکته‬ ‫مهمی باشد‪».‬‬ ‫بازگشت مسعود عنایت‬ ‫حمایت عنایت از فغانی‬ ‫مسعود عنایت در نخستین واکنش های خود به عنوان‬ ‫رئیس دپارتمان داوری قصد دارد شــرایط بازگشت فغانی به‬ ‫قضاوت را فراهم کند‪ .‬عنایت در خصوص محرومیت فغانی‬ ‫می گوید‪« :‬اصوال مشــکالت فنی داوران به کمیته داوران‬ ‫مربوط است‪ ،‬اقای فغانی را نیز کمیته داوران محروم نکرده‬ ‫بود بلکه ایشان براساس گزارش کمیته حقیقت یاب محروم‬ ‫شد‪ .‬ما تمام تالش مان را می کنیم تا ایشان بتواند از ابتدای‬ ‫لیگ به قضاوت بپردازد‪ .‬ایشــان از ســرمایه های فوتبال ما‬ ‫هستند و نباید به دست خودمان سرمایه سوزی کنیم‪ .‬در حال‬ ‫حاضر ایشان یکی از مهمترین داورهای فوتبال اسیا هستند‬ ‫و از گزینه های اصلی حضور و قضاوت در جام جهانی ‪2018‬‬ ‫روسیه هستند‪ ».‬او ادامه می دهد‪« :‬اگر داور به دلیل گرفتن‬ ‫نمره پایین در نحوه قضاوتش در یک دیدار محروم شود این‬ ‫محرومیت را فقــط کمیته داوران می توانــد در نظر گرفته و‬ ‫اعمال کند و هر نهادی غیــر از کمیته داوران بخواهد اقدام‬ ‫به محروم کردن فغانی کند کامال غیر قانونی است مگر انکه‬ ‫به داور اتهاماتی خارج از زمین فوتبال مثل رشوه و تبانی زده‬ ‫شده باشد‪ ».‬عنایت در خصوص وضعیت فعلی داوری فوتبال‬ ‫کشور اما اینگونه اظهارنظر می کند‪« :‬شرایط داوری فوتبال‬ ‫ما بد نیست اما جا برای بهتر شدن خیلی زیاد دارد و باید نقاط‬ ‫ضعفی که در حال حاضر در زمینه ها مختلف به چشم می اید‬ ‫هرچه سریع تر برطرف شود‪».‬‬ ‫عنایت و مساله مبارزه با فساد‬ ‫انتخاب عنایت انتخاب خوبی برای دپارتمان داوری به‬ ‫نظر می رسد‪ .‬مسعود عنایت از مدرسان برجسته فیفاست که‬ ‫البته مدت زمان زیادی از سال را در سفرهای خارجی و برای‬ ‫تدریس دوره های داوری می گذراند و البته تســلط خوبی به‬ ‫زبان انگلیسی دارد‪ .‬با حضور وی در دپارتمان داوری بسیاری‬ ‫از کارمندان دپارتمان خوشحال هم می شوند چرا که از حضور‬ ‫وی خاطرات خوبی دارند‪ .‬نکته ای که می توان درباره مسعود‬ ‫عنایت به ان اشــاره ویژه ای داشت فساد ستیزی او است‪ .‬او‬ ‫یکی از خوشنام ترین روســای داوری در تاریخ فوتبال ایران‬ ‫استوخیلی هااعتقاددارندمسعودعنایتباتوجهبهحاشیه ها‬ ‫و فسادهای بعضا اثبات شده برخی داوران در سال های اخیر‬ ‫می تواند در راستای سیاســت مبارزه با فساد در داوری چهره‬ ‫خاصی باشد‪ .‬به خصوص اینکه وی نه مستقیما از سوی علی‬ ‫کفاشیانیامهدیتاجبلکهازسویدبیرکلفدراسیونفوتبال‬ ‫به عنوان رئیس دپارتمان داوری انتخاب شده و البته روشن‬ ‫اســت که اســدی یکی از چهره های نزدیک به وزیر ورزش‬ ‫محسوب می شود‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪272‬‬ ‫در حالــی که مســعود عنایت قبــول نمی کــرد رئیس‬ ‫دپارتمان داوری فدراسیون فوتبال شود‪ ،‬اما علیرضا اسدی‪،‬‬ ‫دبیرکل فدراســیون فوتبال او را راضی کرد که روی صندلی‬ ‫دپارتمان داوری بنشیند‪ .‬عنایت در مذاکرات قبلی گفته بود‬ ‫با سیستم کفاشیان و مخصوصا تاج کار نمی کند اما دبیرکل‬ ‫جدید فدراســیون فوتبال به او اطمینان داده که مهدی تاج‬ ‫هیچ گونه دخالتی در کار دپارتمان داوری نخواهد داشــت‪.‬‬ ‫همانطور که در حکم علی کفاشیان امده است وی به پیشنهاد‬ ‫دبیرکل فدراســیون فوتبال رئیــس دپارتمان داوری شــده‬ ‫است‪ .‬عنایت چند ســال پیش از کمیته داوران رفت و البته‬ ‫در مصاحبه ای ماجرای رفتنــش را تعریف کرده بود‪ .‬عنایت‬ ‫رابطه خوبی با مهدی تاج ندارد‪ .‬به نظر می رسد او به دپارتمان‬ ‫داوری برگشــته تا موازنه قدرت در فدراسیون فوتبال کسی‬ ‫به سمت اســدی بچرخد‪ .‬ماجرای اختالف عنایت و تاج اما‬ ‫به چند سال پیش برمی گردد‪ .‬زمانی که عنایت رئیس کمیته‬ ‫داوران بود؛ در مقطعی عملکرد داوران هم زیاد خوب نبود و‬ ‫اشتباهات داوری اوج گرفته بود‪ ،‬درگیری لفظی بین عنایت و‬ ‫تاج پیش امد‪ .‬عنایت پس از ان درگیری پیش کفاشیان رفت‬ ‫و همه چیز به خوبی و خوشی حل شــده بود اما همین که از‬ ‫دفتر کفاشیان بیرون می اید خبرهای ناخوشایندی به گوش‬ ‫او می رسد‪ .‬عنایت به دفترش می رود اما متوجه می شود که‬ ‫خبرگزاری ها خبر استعفای او را زده اند‪ .‬همان زمان وسایلش‬ ‫را جمع می کند و از فدراســیون فوتبال می رود‪ .‬همان زمان‬ ‫علی کفاشیان از رفتن مسعود عنایت ابراز ناراحتی کرده بود‬ ‫چرا که رابطه خوبی بین وی و عنایت برقرار بود‪ .‬موضع عنایت‬ ‫در خصوص وظایف دپارتمــان داوری و کمیتــه داوری اما‬ ‫هرگز تغییر نکرده است‪ .‬او می گوید‪« :‬وظیف ه کمیته داوران‬ ‫سیاستگذاری در داوری است و حق دخالت در چیدمان داوری‬ ‫و ناظران را ندارد‪ .‬متاسفانه در ایران بد برداشت شده که تصور‬ ‫می کنند کمیته داوران می توانــد در امر چیدمان داوری هم‬ ‫دخالت کند در حالی که وظیفه دپارتمــان داوری‪ ،‬چیدمان‬ ‫داوری‪ ،‬ناظران و انجام کارهای اجرایی داوری است‪ ».‬اما‬ ‫یکی از انتقادهایی که به مســعود عنایت می شــد سفرهای‬ ‫متعدد او بــه خارج از کشــور بــود‪ .‬خــودش می گوید حاال‬ ‫سفرهایش خیلی کمتر شــده و این بار وقت بیشتری را برای‬ ‫دپارتمان اختصاص خواهد داد‪ .‬رئیس پیشین کمیته داوران‬ ‫در خصوص اینکه در زمانی که وی رئیس کمیته داوران بود‬ ‫به او انتقاد می شد دائم در مسافرت به ویژه در سفرهای خارج‬ ‫کشور است و چه تضمینی دارد در صورت انتخابش به عنوان‬ ‫مســئول دپارتمان داوری دوباره ان هجمــه انتقادی تکرار‬ ‫نشود‪،‬می گوید‪«:‬سفرهایمنسبتبهگذشتهخیلیکمترشده‬ ‫و فکر نمی کنم خللی در کارم ایجاد کند‪».‬‬ ‫ورزش‬ ‫می شد‪ .‬او در یکی از صریح ترین گفت وگوهایش رسما اعالم‬ ‫کرد که تا وقتی عسگری هست‪ ،‬او و اعضای کمیته داوران‬ ‫کار نمی کنند‪.‬‬ ‫تهدید اصفهانیان به کار نکردن چندان موثر واقع نشد‬ ‫چونحقیقتاینبودکهدرمدت‪ 17‬ماهریاستاصفهانیاندر‬ ‫کمیته داوران عمال جلسه این کمیته برگزار نشده بود که حاال‬ ‫بخواهد تعطیل شــود! در این مدت‪ ،‬دو عضو از شش عضو‬ ‫کمیته داوران – مسعود مرادی و محمد فنایی – به دلیل اجرا‬ ‫نشدن اساســنامه جدید و روی کار ماندن عسگری از کمیته‬ ‫قهر کرده بودند و دو نفر دیگر هم – رضا غیاثی و اســماعیل‬ ‫صفیری – به دلیل اعتراض نســبت به وضعیت اداره کمیته‬ ‫داوران در جلسات شرکت نمی کردند‪ .‬در نتیجه اصفهانیان‬ ‫تصمیم گرفت در ترکیب کمیته داوران تغییراتی ایجاد کند‪.‬‬ ‫مصاحبه اصفهانیــان مبنی بر اینکه بــه زودی تکلیف‬ ‫اعضای کمیته را روشــن می کند‪ ،‬با واکنش جدی سه تن از‬ ‫اعضای کمیته روبه رو شد‪ .‬فنایی خیلی زود استعفای خود را –‬ ‫که خیلی وقت بود شفاهی عنوان کرده بود ‪ -‬رسما اعالم کرد و‬ ‫صفیری هم راه او را پیش گرفت‪ .‬غیاثی هم که اصوال به الزام‬ ‫ارائه استعفانامه به رئیس کمیته داوران اعتقاد نداشت‪ ،‬نامه‬ ‫کناره گیری اش را مستقیما به دفتر علی کفاشیان ارسال کرد‪.‬‬ ‫اصفهانیان هم بالفاصله نام هدایت ممبینی را به فدراسیون‬ ‫اعالم کرد تا با رای هیات رئیسه به عضویت این کمیته دراید‪.‬‬ ‫به این ترتیب جلســه کمیته داوران با حضــور اصفهانیان‪،‬‬ ‫مرادی‪ ،‬ممبینی و صدر برگزار شد‪.‬‬ ‫اختالف ها همچنان ادامه داشــت و این در حالی بود‬ ‫که فصل ســیزدهم لیگ برتر نزدیک بود‪ .‬دپارتمان داوری‬ ‫نام داورانی را که قرار بود در تســت داوری شــرکت کنند و در‬ ‫لیگ برتر ســوت بزنند‪ ،‬اعالم کرد‪ .‬این فهرست با مخالفت‬ ‫اصفهانیــان روبه رو و باعث شــد کــه او علیه این فهرســت‬ ‫موضع گیری کند‪ .‬در نهایت هم چنــد داور «زنجانی» که در‬ ‫تست داوری شــرکت نکرده بودند به جمع داوران لیگ برتر‬ ‫اضافه شــدند که این امر هم انتقاد مخالفــان اصفهانیان را‬ ‫در پی داشت‪.‬‬ ‫لیگ برتر اغاز شد تا اختالفات وارد فاز جدیدی شود‪.‬‬ ‫نام داوران هفته نخست لیگ برتر اعالم شد اما این فهرست‬ ‫در ادامه دستخوش تغییراتی شد‪ .‬گفته شده بود که فریدون‬ ‫اصفهانیان نام یدالله سلیمانی را از جمع ناظران داوری هفته‬ ‫اول خط زد چون معتقد بوده که اعضــای دپارتمان نباید در‬ ‫بازی ها نظارت کنند‪ .‬همچنین داور چند بازی هفته اول تغییر‬ ‫کرد تا این پرسش پیش اید که وظیفه چینش داوران بر عهده‬ ‫دپارتمان است یا کمیته؟‬ ‫بند ‪ 4‬ماده ‪ 5‬ایین نامه جدید کمیته داوران که مربوط به‬ ‫وظایف و اختیارات کمیته است‪ ،‬تعیین و انتصاب داور برای‬ ‫مسابقاتی که توسط فدراسیون سازماندهی شده یا خواهد شد‬ ‫را جزو وظایف کمیته داوران قرار داده است‪ .‬همچنین در بند‪5‬‬ ‫ماده‪ 16‬امده است که دعوت به شرکت در ازمون های معرفی‬ ‫منحصرا و مستقیما توســط کمیته داوران صورت می گیرد‪.‬‬ ‫طبق این دو بند به نظر می رســد که کمیته داوران حق دارد‬ ‫تغییرات مورد نظرش را در ترکیب داوران اعمال کند‪ .‬هوشنگ‬ ‫نصیرزاده با تایید این موضوع به مثلث می گوید‪« :‬زمانی بود‬ ‫که یک نفر داوری را اداره می کرد‪ .‬همین مســاله باعث شد‬ ‫تا بعد از به وجود امدن کمیتــه داوری و دپارتمان داوری هر‬ ‫یک از اینها نتوانند در حیطه اختیارات خودشان عمل کنند و‬ ‫بدین ترتیب به طور مرتب در اموری که مربوط به انها نمی شد‬ ‫دخالت می کردند‪».‬‬ ‫جوایز مدیریت شده‬ ‫انتقادها به نحوه انتخاب برترین های‬ ‫فوتبال ایران ادامه دارد‬ ‫تنها ایراد منطقی به انتخاب مرد‬ ‫سال فوتبال برمی گردد‬ ‫سازمان لیگ دو مراسم ابرومند‬ ‫برگزار کرد‬ ‫‪75‬‬ ‫ورزش‬ ‫‪1‬‬ ‫جوایز مدیریت شده‬ ‫انتقادها به نحوه انتخاب برترین های فوتبال ایران ادامه دارد‬ ‫جشــن برترین های فوتبال در فصل چهاردهم شنبه‬ ‫شب هفته گذشته در حالی برگزار شد که حاشیه انتخاب ها‬ ‫همچنان ادامه دارد‪.‬‬ ‫مراســم بهترین هــای چهاردهمیــن دوره لیگ برتر‬ ‫فوتبال ایران انجام شــد اما این بار نیز همانند سال گذشته‬ ‫انتقادها و شائبه های تمام نشــدنی درباره منتخب ها بر سر‬ ‫زبان ها افتــاده اســت‪ .‬بهترین های فوتبال ایــران به این‬ ‫ترتیب معرفی شدند؛‬ ‫تیم اخالق‪ :‬گسترش فوالد تبریز‬ ‫بازیکن اخالق‪ :‬ابراهیم صادقی‬ ‫برترین کمــک داور‪ :‬محمدرضا منصــوری‪ ،‬برترین‬ ‫داور‪ :‬سید احمد صالحی‬ ‫بهترین دروازه بان‪ :‬علیرضا بیرانوند‬ ‫بهترین مدافع‪ :‬وریا غفوری‬ ‫بهترین هافبک‪ :‬اندرانیک تیموریان‬ ‫بهترین مهاجم‪ :‬مهدی طارمی‬ ‫بهترین میزبان‪ :‬استان گیالن‬ ‫بهترین تیم‪ :‬نفت تهران‬ ‫بهترین مربی‪ :‬حسین فرکی‬ ‫اقای گل لیگ‪ :‬لوسیانو ادینهو‬ ‫مرد سال فوتبال‪ :‬قاسم حدادی فر‬ ‫شائبه ها در مورد جشن برترین ها‬ ‫هر ســاله نه تنها در ایران بلکه در تمامی کشورهای‬ ‫دنیا و در راس ان فیفا‪ AFC ،‬و کنفدراسیون های مختلف‬ ‫قاره های دنیا‪ ،‬دســت بــه انتخاب بهترین هــای فوتبال‬ ‫می زنند‪ .‬انتخاب هایی که قطعا مالک های ان مشخص‬ ‫و ارا نیز پس از شــمارش قابل ردیابی و انتشــار اســت و‬ ‫به تبــع ان تمامی شــائبه های پیرامون ان نیــز قابل رفع‬ ‫اســت‪ .‬صرف اینکــه این مالک هــا در هر قــاره ای چه‬ ‫باشــد‪ ،‬اما قطعا رونــد کار در مبنا کامال مشــابه‪ ،‬تعریف‬ ‫شده و شفاف است‪.‬‬ ‫انتخاب هــا گویا بر اســاس نظرســنجی های انجام‬ ‫شــده توســط ســازمان لیگ بوده و افراد مختلفی در این‬ ‫نظرســنجی شــرکت کرده اند‪ .‬اما نکته قابل توجه در این‬ ‫انتخابات شائبه هایی است که همواره پس از ان در مورد‬ ‫نحوه رســیدن به نــام بهترین هــا ایجاد شــده؛ اینکه چه‬ ‫کسانی در این نظرسنجی شــرکت کرده اند و ارای افراد و‬ ‫اشخاص چه بوده است نکته مبهم ماجرا است‪ .‬در سراسر‬ ‫دنیا پس از انتخــاب برترین ها همواره اســامی افراد رای‬ ‫دهنده و نیز ارای انها مشــخص می شــود تا هیچ شائبه و‬ ‫نقطه تاریکی برای ایجــاد گمانه زنی ها پیش نیاید چرا که‬ ‫هر تصمیمی در ایــن رابطه به دلیل حساســیت با نظرات‬ ‫مختلفی مواجــه خواهد بود‪ .‬به همیــن دلیل رویه جهانی‬ ‫این است که با انتشار لیستی‪ ،‬اســامی افراد رای دهنده و‬ ‫نظرات انها در رســانه ها منتشر می شــود تا همگان بدانند‬ ‫این انتخاب ها به صورت کامال شفاف و به دور از هر گونه‬ ‫خدشه ای معرفی شــده اند‪ .‬در این راســتا به نظر می رسد‬ ‫هافبک ساکت روی سکو‬ ‫‪76‬‬ ‫‪2‬‬ ‫مثلث | شماره ‪272‬‬ ‫ورزش‬ ‫چگونهقاسمحدادی فربهترینبازیکنایرانشد؟‬ ‫در مراســم انتخاب برترین های ســال فوتبال ایران‪،‬‬ ‫قاســم حدادی فــر عنــوان برترین ســال ایــران را به خود‬ ‫اختصاص داد‪ .‬در این مراسم که قاسم حدادی فر‪ ،‬مهدی‬ ‫ی و اندو تیموریان حضور داشتند در نهایت این کاپیتان‬ ‫طارم ‬ ‫ذوب اهن بود که این عنوان را بــه خود اختصاص داد و مرد‬ ‫سال فوتبال ایران شد‪.‬‬ ‫ن هافبــک دفاعی‬ ‫بــا این حســاب حدادی فــر دومی ‬ ‫فوتبال ایران است که بعد از اندو تیموریان موفق به کسب‬ ‫این عنوان در دو فصل اخیر شــده اســت‪ .‬او بعد از دریافت‬ ‫مرد سال فوتبال ایران تشکر ویژه ای از هم تیمی هایش در‬ ‫ذوب اهن و هواداران این تیم داشــت‪ .‬قاسم حدادی فر از‬ ‫لیگ سال ‪ 1382‬در مسابقات فوتبال لیگ برتر حاضر است‬ ‫و در این مدت ‪ 13‬ســال در لیگ بوده و به اســتثنای سالی‬ ‫که قرضی به صنعت نفت رفته و ســالی کــه برای خدمت به ‬ ‫برای حل شــائبه های موجود پــس از معرفی برترین های‬ ‫فوتبال ایران نیز یک بار برای همیشه و برای پایان دادن‬ ‫به حرف و حدیث های پیرامون این انتخاب ها باید سازمان‬ ‫لیگ برتر فوتبال ایــران طی اقدامی اســامی افرادی که‬ ‫در این انتخابات شــرکت داشــته اند و ارای انها را منتشر‬ ‫کند تــا هیچ حــرف و حدیثی در ایــن رابطه باقــی نماند‪،‬‬ ‫موضوعی که شیوه ای متداول و مرسوم است و حتما هم‬ ‫به شفاف ســازی انتخاب برترین های فوتبال ایران کمک‬ ‫خواهد کرد‪.‬اینکه چرا چنین اتفاقــی در موضوع انتخاب‬ ‫برترین هــای فوتبال ایــران نمی افتد نکته ای اســت که‬ ‫مسئوالن فدراســیون و ســازمان لیگ فوتبال ایران هنوز‬ ‫هیچ پاســخی به ان نداده انــد‪ .‬در همین حــال منتقدان‬ ‫ســازمان لیگ ابراز امیدواری می کنند روزی فرا برسد که‬ ‫رویه مرســوم بین المللی در انتخــاب برترین های فوتبال‬ ‫ایران رعایت شود تا عالوه بر شفافیت انتخاب ها‪ ،‬اعتماد‬ ‫و اعتبار این نوع مراسم نیز در فوتبال ایران دو چندان شود‪.‬‬ ‫حاشیه های جشن برترین ها‬ ‫ســازمان لیگ اگر چه ســعی کرد جشــن برترین ها‬ ‫را به بهترین شــکل ممکن برگزار کند اما برخی شــائبه ها‬ ‫و انتقادها در طول هفته گذشــته باعث شــد تــا انتخاب‬ ‫برترین هــای فوتبال در فصــل چهاردهم با حاشــیه های‬ ‫فراوانی همراه شود‪ .‬یکی از موضوعاتی که به محل نزاع‬ ‫تبدیل شــد انتخاب هیات فوتبال برتر بــود‪ .‬انجا که این‬ ‫عنوان به گیالن داده شد تا صدای اعتراض خوزستانی ها‬ ‫علیه فدراسیون فوتبال بلند شــود‪ .‬نایب رئیس اول هیات‬ ‫فوتبال خوزستان با انتقاد از انتخاب هیات فوتبال گیالن‬ ‫گفته اســت‪« :‬از هیات فوتبــال گیالن به عنــوان هیات‬ ‫برتر در برگزاری مسابقات فصل گذشــته لیگ برتر کشور‬ ‫تراکتورســازی رفته همیشــه در تیم ذوب اهن بوده است‪.‬‬ ‫در تاریخ لیگ فوتبال کشور و در جمع خانواده های اصفهانی‬ ‫یعنی برادران و پدر و پسرهای فوتبالی نفرات متعددی حاضر‬ ‫بوده اند که مهمترین انها قاسم و علیرضا حدادی فر‪ ،‬رسول‬ ‫و محرم نویدکیا هستند‪.‬‬ ‫حدادی فر متولد ‪ 21‬تیرماه ‪ 1362‬اســت‪ .‬حدادی فر‬ ‫‪ 16‬بازی ملــی انجــام داده اســت‪ 273 ،‬بار در مســابقات‬ ‫فوتبال لیگ بازی کرده و در این مدت ‪ 16‬گل به ثمر رسانده‬ ‫اســت‪ .‬حدادی فر که یک بازیکن اصفهانی و دست پرورده‬ ‫خود ذوبی هاســت به نوعی نویدکیای سبزپوشان محسوب‬ ‫می شود‪.‬‬ ‫سومین اصفهانی‪ ،‬مرد سال فوتبال ایران‬ ‫برای ســومین بار یک مرد اصفهانی به عنوان بهترین‬ ‫بازیکن فوتبال ایران معرفی شــد‪.‬قبل از این شــش بار مرد‬ ‫سال فوتبال انتخاب شده است‪.‬‬ ‫در ســال ‪ 82‬ـ ‪81‬؛ شــبکه خبر ســیما‪ ،‬روزنامه دنیای‬ ‫فوتبال و خبرگزاری ورزش ایران‪ ،‬محرم نویدکیا را مرد سال‬ ‫انتخاب کردند‪.‬‬ ‫در سال ‪ 86‬ـ ‪85‬؛ خبرگزاری فوتبال ایران‪ ،‬جواد نکونام‬ ‫را به عنوان مرد سال برگزید‪.‬‬ ‫در سال ‪ 87‬ـ ‪86‬؛ دو گروه بهترین ها را انتخاب کردند‪،‬‬ ‫خبرگزاری فوتبال ایران‪ ،‬محسن خلیلی و فدراسیون فوتبال‬ ‫با مشارکت صندوق حمایت از پیشکســوتان‪ ،‬کریم باقری‬ ‫را برگزیدند‪.‬‬ ‫در سال ‪ 92‬ـ ‪91‬؛ سازمان لیگ محرم نویدکیا بازیکن‬ ‫سپاهان را برگزید و در سال ‪ 93‬ـ ‪ 92‬هم اندرانیک تیموریان‬ ‫این بازیکن استقالل این عنوان را گرفت و حاال نوبت قاسم‬ ‫حدادی فر است که مرد سال فوتبال ایران شود و اصفهانی ها‬ ‫را برای سومین بار صاحب این عنوان کند‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫تقدیر به عمل امد که هیات فوتبال خوزســتان نســبت به‬ ‫این انتخاب گله مند اســت و اعتراض شــدید دارد‪ .‬چون‬ ‫این انتخاب در حالی صورت گرفته است که گیالن فصل‬ ‫گذشته تنها یک تیم در لیگ برتر کشور داشت و خوزستان‬ ‫دارای ســه تیم در لیگ برتر بود و هیات فوتبال خوزستان‬ ‫با تمام ســعی و تالشی که در راســتای برگزاری مسابقات‬ ‫لیگ داشــت‪ ،‬تمام هم و غم خود را بر این گذاشته بود تا‬ ‫مسابقات به بهترین نحو ممکن برگزار شود‪ ».‬او در پاسخ‬ ‫به این سوال که علت این انتخاب چه بوده است؟ گفت‪:‬‬ ‫«در حالی که خوزســتان بهترین هواداران و تماشاگران‬ ‫خوب و فهیم کشور را در تمام کشور دارد‪ ،‬به ما می گویند‬ ‫که خوزستان در برگزاری مسابقات منظم نبوده است و این‬ ‫برای ما و هواداران مان جای ســوال اســت و ما نسبت به‬ ‫این انتخاب گله مند هســتیم‪ .‬از مســئوالن سازمان لیگ‬ ‫خواهان توضیــح در خصــوص چگونگــی معرفی هیات‬ ‫گیالن و اینکه این انتخــاب با چه رابطه ای صورت گرفته‬ ‫اســت‪ ،‬هســتیم‪ .‬جالب اینکه طی این مراســم بهاروند‪،‬‬ ‫مسئول کمیته استان ها به ما اعالم کرد که از این انتخاب‬ ‫ بی اطالع اســت و خود او عنــوان کرد که خوزســتان باید‬ ‫به عنــوان هیــات برتــر باشــد‪ .‬همچنین طــی صحبت و‬ ‫اعتراضی که نسبت به این انتخاب به کفاشیان داشتم او‬ ‫نیز گفت من اطالعی در این خصوص نداشتم و به نظر من‬ ‫کسب این عنوان حق هیات خوزستان بود‪».‬‬ ‫در بین مربیان نیز برخی حرف و حدیث ها باعث شــد‬ ‫تا انتخاب حسین فرکی به عنوان مربی برتر سال به حاشیه‬ ‫رانده شــود‪ .‬علیرضا منصوریان در این بــاره انتقادهایی را‬ ‫مطرح کــرد و گفت‪« :‬من تــاش کردم حر فــه ای زندگی‬ ‫کنم و به خاطر همین به حســین فرکی که حکم اســتادی‬ ‫من را دارد تبریک می گویــم‪ .‬او از میانه های لیگ هدایت‬ ‫شدت گرفتن انتقادها‬ ‫ماجرای عجیب فغانی‬ ‫فغانی به جشــن برترین ها دعوت نشــد‪ .‬او گفت که‬ ‫به خاطر مصاحبه علیه تاج به مراسم برترین ها دعوت نشده‬ ‫است‪ .‬علیرضا فغانی در گفت وگو با تسنیم‪ ،‬درباره انتخاب‬ ‫ســید احمد صالحی به عنــوان برترین داور فصل گذشــته‬ ‫لیگ برتر فوتبــال عنوان کرد‪« :‬گزینه هایــی که به عنوان‬ ‫کاندیدای برترین داور قرار گرفته بودند‪ ،‬داوران خوبی بودند‬ ‫و قابل تقدیر هســتند‪ .‬این عنوان را به صالحی و همچنین‬ ‫انتخاب برترین کمک داور را به محمدرضا منصوری تبریک‬ ‫می گویم‪ ».‬وی در مورد اینکه قرار بود در این مراسم از وی‬ ‫و تیم داوری که در فینال جام ملت های ‪ 2015‬اسیا قضاوت‬ ‫کرده بودند‪ ،‬تقدیر شود‪ ،‬گفت‪« :‬دعوتی از ما برای شرکت‬ ‫در این مراسم صورت نگرفت‪ .‬قرار بود در این مراسم از ما‬ ‫تقدیر شود اما فکر می کنم مصاحبه های ما در مورد مهدی‬ ‫تاج و اختالفاتی که در مورد دســتمزد داوران داشــتند‪ ،‬به‬ ‫مذاق اقایان خــوش نیامد و بــه همین دلیل مــا را دعوت‬ ‫اعتراض اهالی فوتبال به مراســمی که سازمان لیگ‬ ‫برگزار کرد اما همچنان ادامــه دارد‪.‬اهالی فوتبال معتقدند‬ ‫ســازمان لیگ توضیحاتی را به انها بدهکار اســت‪ .‬ال اقل‬ ‫می بایست به ســواالتی پاسخ داده شــود؛ اینکه اندرانیک‬ ‫تیموریان بــا نیم فصل نیمکت نشــینی و بازی نــه چندان‬ ‫چشم نواز در استقالل چگونه بهترین هافبک فصل شده؟‬ ‫بر اساس کدام معیار در انتخاب بهترین داور‪ ،‬نامی از فغانی‬ ‫برده نمی شود؟ ان هم داوری که فینال جام ملت های اسیا‬ ‫را قضاوت کرده اســت‪ .‬چطور کســی که به عنوان بهترین‬ ‫بازیکن لیگ انتخاب شده در پست خودش عنوان بهترین‬ ‫را نمی گیرد؟ به نظر می رسد مراسمی که سازمان لیگ برگزار‬ ‫کرد بیشتر تقسیم عناوین بود تا مراسم انتخاب برترین ها‪.‬‬ ‫مهدی تاج با پیش بینــی این موضوع که شــاید انتقاداتی‬ ‫نسبت به انتخاب برترین ها مطرح شود در جمع فوتبالی ها‬ ‫گفت‪« :‬ســازمان لیگ هیچ گونه دخــل و تصرفی در این‬ ‫انتخاب ها نداشــته و انتخاب ها کامال براساس نظرسنجی‬ ‫انجام شده است‪ ».‬منتقدان اما دست بردار نیستند‪.‬‬ ‫انهــا می گویند حاال کــه رئیس ســازمان لیگ چنین‬ ‫ادعایی را مطرح کرده اســت بنابراین مثــل همه جای دنیا‬ ‫اســامی افراد رای دهنده و نیز ارای انها را رســانه ای کند تا‬ ‫حداقل اهالی فوتبــال بدانند که چه کســانی برترین های‬ ‫فوتبال ایران را انتخاب کرده اند‪.‬‬ ‫جدایی حدادی فر از تیم ملی‬ ‫حدادی فر اما از تیم ملی جدا شده است‪ .‬دالیل او هنوز‬ ‫هم مبهم است‪ .‬هیچ کس نمی داند او چرا دعوت کی روش‬ ‫را رد کرد‪ .‬اما با این حال او در تماس بــا کی روش از حضور‬ ‫در جمع ملی پوشــان عذر خواســته و در نامه ای از سرمربی‬ ‫تیم ملی تشــکر کرده که شــرایط او را درباره عذرخواهی از‬ ‫حضور در اردوی تیم ملــی در نظر گرفتــه و او را درک کرده‬ ‫است؛‬ ‫«پوشیدن پیراهن تیمی که پرچم ســه رنگ و زیبای‬ ‫کشورمان بر ان نقش بسته اســت در هر میدانی‪ ،‬افتخاری‬ ‫بس بزرگ است که لذت ان در قالب کلمات وصف ناشدنی‬ ‫اســت‪ .‬این حقیر در طــی دوران فوتبال خــود در حدود ‪5‬‬ ‫سال تجربه همراهی تیم ملی بزرگســاالن ایران در میادین‬ ‫مختلف را داشــتم و این اتفــاق بی تردیــد بزرگترین رخداد‬ ‫زندگی ورزشــی من بوده و خواهد بود که تا ابد به ان خواهم‬ ‫بالید‪ .‬خوشــبختانه با وجود اینکه در اخرین اردوی تیم ملی‬ ‫کشورمان توسط سرمربی محترم تیم ملی به اردو فراخوانده‬ ‫شدم اما به رغم میل باطنی و با در نظر گرفتن جمیع شرایط‬ ‫تصمیم گرفتم در پی صحبت با سرمربی محترم تیم ملی از‬ ‫ی و جلب رضایت‬ ‫طریق مترجم ایشــان ‪ ،‬اقای ارین قاســم ‬ ‫کــی روش‪ ،‬از حضــور در اردوی تیم ملــی در ایــن مقطــع‬ ‫عذرخواهی کنم‪.‬‬ ‫سرمربی محترم تیم ملی ایران با شنیدن دالیل اینجانب‬ ‫و با برخوردی کامــا حرفه ای و پذیرش دالیــل بنده از من‬ ‫خواست در این مقطع به اســتراحت بپردازم که در همین جا‬ ‫الزم می دانــم از این مربی فرهیخته و بــزرگ به خاطر درک‬ ‫شرایط بنده و همراهی هایش‪ ،‬تشکر نمایم‪ .‬به امید ایرانی‬ ‫ســربلند در همه میادین و به امید درخشــش ایــران در جام‬ ‫جهانی ‪ 2018‬در روســیه‪ ».‬مرد ســال فوتبال ایران با این‬ ‫حساب جایی در تیم ملی نخواهد داشت‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪272‬‬ ‫مرد سال فوتبال ایران گفت‪« :‬باید به او تبریک بگویم‪ .‬قاسم‬ ‫بعد از سال ها به حقش رسید و اهالی فوتبال رای منصفانه ای‬ ‫دادند‪ .‬این موفقیــت را به مجموعــه ذوب اهن و همچنین‬ ‫یحیی گل محمدی تبریک می گویم‪».‬‬ ‫اما خود حدادی فر درباره انتخابش به عنوان مرد سال‬ ‫فوتبال ایران می گوید‪« :‬اگر حق انتخاب داشتم‪ ،‬خلعتبری‬ ‫و کاوه رضایی را نیز انتخاب می کردم‪ .‬این دو گزینه های من‬ ‫بودند‪ .‬از بازی خلعتبری خوشم می اید‪ .‬فوتبال او را می پسندم‬ ‫و اگر من بودم قطعا خلعتبری یکــی از کاندیداها بود‪ .‬البته‬ ‫کاوه رضایــی هم در ذوب اهن درخشــید و واقعــا نوید یک‬ ‫مهاجم تراز اول را در فوتبال ایران داد‪».‬‬ ‫او ادامــه می دهــد‪« :‬باعــث افتخارم اســت که مرد‬ ‫ســال فوتبال ایران شــدم‪ .‬دلیل ایــن انتخــاب‪ ،‬زحمات‬ ‫هم تیمی هایــم بود‪ .‬دســت تک تک شــان را می بوســم‪.‬‬ ‫یک فصل سخت را پشت سر گذاشــتیم‪ .‬ابتدا خیلی اذیت‬ ‫شــدیم اما در نهایت عاقبت به خیر شدیم‪ .‬از همه بازیکنان‬ ‫تشکر می کنم‪ .‬چه انها که کنارم بازی کردند و چه انها که در‬ ‫تمرینات حضور داشتند‪ .‬از کادر فنی و در نهایت سعید اذری‬ ‫که برای ذوب اهن خیلی زحمت کشیدند‪».‬‬ ‫در کارنامه حدادی فــر اما نایب قهرمانی ها بیشــتر از‬ ‫قهرمانی ها به چشــم می اینــد؛ انجا که نایــب قهرمانی در‬ ‫لیگ برتر فوتبال ایران ‪ ۱۳۸۷-۸۸‬بــه همراه تیم ذوب اهن‬ ‫اصفهان‪ ،‬نایب قهرمانی در لیگ برتر فوتبال ایران‪۱۳۸۸-۸۹‬‬ ‫به همراه تیــم ذوب اهن‪ ،‬نایب قهرمانی لیــگ برتر فوتبال‬ ‫ایران ‪ ۱۳۹۰-۹۱‬به همــراه تراکتورســازی و نایب قهرمانی‬ ‫در لیگ قهرمانان اسیا ‪ ۲۰۱۰‬به همراه تیم ذوب اهن بیش‬ ‫ی در لیگ برتر‬ ‫از ســایر عنوان ها دیده می شــود‪ .‬اما ســوم ‬ ‫فوتبال ایران ‪ ۱۳۸۹-۹۰‬به همراه ذوب اهن و دو قهرمانی در‬ ‫جام حذفی همراه با ذوب اهن نیز بخشی از افتخاراتی است‬ ‫که قاسم حدادی فر در کارنامه اش به عنوان بازیکن دارد‪.‬‬ ‫چه کسانی در نظرسنجی شرکت کردند؟‬ ‫ورزش‬ ‫در حالی که انتقادها از نحوه انتخاب های سازمان لیگ‬ ‫در مورد بهترین های فصل چهاردهم همچنان ادامه دارد‪،‬‬ ‫جدی ترین ابهام به انتخاب مرد ســال فوتبال ایران مربوط‬ ‫می شود‪ .‬هر چند مدیر روابط عمومی سازمان لیگ می گوید‬ ‫که در انتخاب بهترین مربیان رقابت بین گل محمدی و فرکی‬ ‫نزدیک بوده اما درباره مرد سال فوتبال ایران حرف خاصی را‬ ‫مطرح نکرده است‪ .‬انتخاب مرد سال فوتبال ایران هم یکی‬ ‫از چالش های جدی بود که در ان بین اندرانیک تیموریان‪،‬‬ ‫ی و قاسم حدادی فر کمتر کسی فکر می کرد که‬ ‫مهدی طارم ‬ ‫قاسم حدادی فر رای اورده باشد‪ .‬قبل از مراسم همه شانس‬ ‫اندرانیک تیموریان را بیشتر از حدادی فر می دانستند اما در‬ ‫نهایت حدادی فر انتخاب شد‪ .‬نکته عجیب ماجرا این است‬ ‫که قاســم حدادی فر در بین بهترین هافبک ها نتوانســت‬ ‫به عنوان بهترین هافبک انتخاب شود اما بعد به عنوان مرد‬ ‫سال انتخاب شد‪ .‬حاال در سایت برنامه نود‪ ،‬این انتخاب به‬ ‫نظرسنجی گذاشته شده؛ ایا قاسم حدادی فر گزینه مناسبی‬ ‫برای مرد سال شدن بود؟ سایت برنامه نود در این باره نوشته‬ ‫اســت‪« :‬امیدواریم ســازمان لیگ در همین بخش‪ ،‬فقط‬ ‫مرد سال‪ ،‬ارای کســانی که رای داده اند را رسانه ای کند تا‬ ‫بدانیم واقعا قاسم حدادی فر چند رای اورده است‪ ».‬با این‬ ‫حال یحیی گل محمدی و سعید زاد اذری به حمایت از قاسم‬ ‫حدادی فر پرداخته و تاکید کرده اند که او باالخره به حق خود‬ ‫رسید‪ .‬ســرمربی ذوب اهن با تمجید از عملکرد بسیار خوب‬ ‫حدادی فر در ســال گذشــته‪ ،‬گفت‪« :‬او بازیکنی توانمند و‬ ‫قابل است که در کســب عنوان قهرمانی جام حذفی و مقام‬ ‫چهارم لیگ برتر تاثیر باالیی در تیم ما داشت‪ .‬قاسم عالوه‬ ‫بر روند خوبی که در فصل گذشته داشت کاپیتان تیم ما بود و‬ ‫دلسوزانه برای این تیم زحمت کشید‪».‬‬ ‫سعید اذری در مورد انتخاب قاسم حدادی فر به عنوان‬ ‫ســپاهان را بر عهده گرفت و این تیــم را قهرمان کرد‪ .‬من‬ ‫تازه در ابتدای راه هســتم و می خواهم پا در جاده موفقیت‬ ‫بگذارم‪ .‬هدف من حضور در یک تیم خارجی و هدایت ان‬ ‫تیم است‪ .‬در مجموع باید بگویم که انتخاب های سازمان‬ ‫لیگ انتخاب های تاج و زیر مجموعه اش بودند‪ .‬دوســتان‬ ‫در سازمان لیگ طوری بر نامه ریزی کرده بودند که همه شاد‬ ‫و خوشحال به خانه برگردند‪ ،‬اما انها نباید طوری رفتار کنند‬ ‫که به شعور مردم توهین شود‪ .‬تاج به گونه ای بر نامه ریزی‬ ‫کرده بود که با همه باشگاه ها تعامل کند و این به هیچ عنوان‬ ‫زیبنــده فو تبا ل نیســت‪ ».‬این حرف ها نشــان می دهد که‬ ‫علیرضا منصوریان اگر چه به حسین فرکی احترام می گذارد‬ ‫اما سیستم و مکانیزم انتخاب او را قبول ندارد‪.‬‬ ‫نکردند‪ ».‬فغانی ادامه داد‪« :‬فریدون اصفهانیان چند روز‬ ‫پیش مصاحبه کرده بود که تیم داوری در جام ملت ها در بین‬ ‫گزینه های برترین داوران قــرار نمی گیرند اما از انها تقدیر‬ ‫خواهد شــد‪ .‬ما نیازی نداریم پس از چند ماه بخواهند از ما‬ ‫تقدیر کنند‪ ،‬چرا که به این مسائل عادت کرده ایم‪».‬‬ ‫‪77‬‬ ‫گزار‬ ‫ش ویژه‬ ‫دالرهایبلوکه شدهایرانچقدراست؟‬ ‫ورزش‬ ‫‪78‬‬ ‫مثلث | شماره ‪272‬‬ ‫جدالبرسرپول هایفیفا‬ ‫«فدراســیون فوتبال ایران حدود ‪ ۸‬میلیون دالر بابت‬ ‫صعود تیم ملی جام جهانی‪ ۲۰۱۴‬و اماده سازی این تیم از فیفا‬ ‫طلبکار بود که به سبب تحریم های غرب و عدم امکان انتقال‬ ‫ان نزد این نهاد جهانی مانده بود‪ .‬دو و نیم میلیون دالر از این‬ ‫پول فدراسیون که نزد فیفا است برای پرداخت حقوق مربیان‬ ‫دریافت شده است‪ ».‬این ادعای حسابرس مالی فدراسیون‬ ‫فوتبال بود‪ ،‬وقتی قرار بود در حضور اعضای مجمع فوتبال‬ ‫در مورد پول های بلوکه شده توضیحاتی را ارائه کند‪ .‬اواسط‬ ‫خرداد مــاه بود کــه مجمع فوق العــاده فدراســیون فوتبال‬ ‫با حضــور وزیر ورزش با هدف بررســی مســائل مالی برگزار‬ ‫شد‪ .‬زمانی که حســابرس فدراســیون می خواست گزارش‬ ‫حسابرسی را قرائت کند صادق درودگر و امیر عابدینی اعالم‬ ‫کردند که حسابرســی که مجمع تصویب کرده باید گزارش‬ ‫را بخواند اما فدراســیون به طور غیرقانونی این حسابرس را‬ ‫تغییر داده و به این موضوع اعتراض کردند‪ .‬کفاشــیان هم‬ ‫در پاسخ به این اعتراض گفت‪« :‬مجمع اختیار این تغییر را‬ ‫به هیات رئیسه داده است‪ ».‬بعد از چند دقیقه بحث در این‬ ‫خصوص علیرضا اســدی‪ ،‬دبیرکل فدراسیون فوتبال غائله‬ ‫را ختم کرد‪ .‬گزارشی که حسابرس قرائت کرد اما به بندهای‬ ‫گزارش قبلی استناد می کرد که بیشتر حاضرین و خبرنگاران‬ ‫دقیقا متوجه ان نمی شدند‪.‬‬ ‫رئیس فدراسیون فوتبال گفت‪« :‬مبلغ مالیات کی روش‬ ‫‪ ۳۰۰‬میلیون تومان بود اما ســازمان امــور مالیاتی ناگهان‬ ‫ان را به یک میلیارد و ‪ ۲۰۰‬میلیون تومان رساند و زمانی که‬ ‫علت این مســاله را پرســیدیم گفتند که از کمیسیون اصل‬ ‫نود و ســازمان بازرســی از ما ایراد گرفته اند و قانون را اجرا‬ ‫کرده ایم‪ ».‬گزارش حسابرسی در ان مجمع رای گیری نشد و‬ ‫به خواست کفاشیان همه چیز به مجمع بعدی که مهر یا ابان‬ ‫برگزار می شود‪ ،‬موکول شد‪ .‬بنابراین هنوز وضعیت حسابرسی‬ ‫مالی فدراسیون روشن نیست‪ .‬موضوعی که وزارت ورزش‬ ‫نیز به شــدت درباره اش حساســیت نشــان داده و خواستار‬ ‫شفاف سازی مدیران فوتبال شده است‪.‬‬ ‫اما با برطرف شدن موانع تحریم که در طول سال های‬ ‫گذشــته‪ ،‬ورزش کشــور را هــم از مشــکالتش بی نصیب‬ ‫نگذاشته بود‪ ،‬حاال خبر می رسد پول های بلوکه شده ورزش‬ ‫فوتبال در حال بازگشــت به کشــور اســت‪ ،‬هرچند محمود‬ ‫گودرزی ایــن قضیه را خیلی هــم به تحریم های گذشــته‬ ‫مرتبط نمی داند‪ .‬وزیر ورزش با اشاره به اینکه بخش عظیمی‬ ‫ از پول های بلوکه شــده فوتبال ایران با رایزنی های صورت‬ ‫گرفته به کشور بازگشــته‪ ،‬گفت‪« :‬از این مقدار تقریبا یک‬ ‫میلیون دالر دیگر باقی مانده که بــا رایزنی ها و مذاکرات در‬ ‫حال بازگشت به کشور اســت‪ ».‬محمود گودرزی با اشاره به‬ ‫‪ 10‬میلیون دالر پول های بلوکه شده ایران در جریان صعود‬ ‫تیم ملی فوتبال به جام جهانی برزیل گفت‪« :‬تاکنون بخش‬ ‫عظیمی از این پول ها با رایزنی های صورت گرفته به کشور‬ ‫بازگشته است‪ .‬البته این بلوکه شدن ســهم ایران از فوتبال‬ ‫ارتباط چندانی با قضیه تحریم ها نداشته است‪ ،‬با این حال‬ ‫از این مقدار تقریبا یک میلیون دالر دیگر باقی مانده است‬ ‫که با رایزنی ها و مذاکرات در حال بازگشت به کشور است‪».‬‬ ‫در این شرایط فدراسیون فوتبال که با مشکالت مالی‬ ‫بســیاری روبه رو بود و بــرای برگزاری رقابت های دوســتانه‬ ‫بــا تیم های مطــرح دنیا یا برگــزاری اردوهــای مختلف در‬ ‫کشورهای اروپایی در تنگنا قرار داشت با بازگشت این پول ها‬ ‫می تواند برنامه ریزی مناســبی برای فوتبال کشــور داشــته‬ ‫باشد‪ .‬در همین حال سیدمناف هاشمی‪ ،‬معاون توسعه منابع‬ ‫مالی و پشتیبانی وزارت ورزش نیز اعالم کرده که پول های‬ ‫بلوکه شده فدراسیون فوتبال مبلغ قابل توجهی نبوده و بین‬ ‫یک میلیون تا ‪ 3-4‬میلیون دالر است‪.‬‬ ‫وی در پاســخ بــه این پرســش که تکلیــف پول های‬ ‫بلوکه شده فدراسیون فوتبال چه شــده است‪ ،‬گفت‪« :‬به ما‬ ‫دو امار اعالم شــده اما هنوز امار دقیقی نداریم و دوســتان‬ ‫ما در بخش مالی در حال حسابرســی هســتند تا مبلغ دقیق‬ ‫این پول مشخص شود‪ .‬البته باید بگویم مبلغ قابل توجهی‬ ‫نیســت و بین یک میلیون تا ‪ 3-4‬میلیون دالر است؛ ضمن‬ ‫اینکه بخشــی از این پول ها قبال دریافت شــده بود‪ ».‬اگر‬ ‫بخش اعظمی از این پول دریافت شــده نحــوه هزینه این‬ ‫پول به محل سوال تبدیل می شــود‪ .‬ایا فدراسیون فوتبال‬ ‫به طور شــفاف درباره این هزینه ها به اعضای مجمع پاسخ‬ ‫خواهد داد؟ این روز ها بر ســر ورود یا نظــارت بر چگونگی‬ ‫هزینه کرد این مبلغ بین وزارت ورزش و فدراســیون فوتبال‬ ‫اختالف نظرهایی وجود دارد‪.‬‬ ‫محمود گودرزی‪ ،‬وزیر ورزش و جوانان مبلغ پول های‬ ‫بلوکه شــده ایران را که هنوز به ایران بازنگشــته حدود یک‬ ‫میلیون دالر اعالم کرده اســت‪ .‬او البته گفته بود که در کل‬ ‫ورزش ایران پول بلوکه ای شده نداریم و فقط فوتبال دارای‬ ‫پول های بلوکه شده است‪ .‬گودرزی با اشاره به اینکه بخش‬ ‫عظیمی از پول های بلوکه شــده فوتبال ایران با رایزنی های‬ ‫صورت گرفته به کشور بازگشته‪ ،‬خاطرنشان کرده که از این‬ ‫مقدار تقریبا یک میلیون دالر دیگر باقی مانده که با رایزنی ها‬ ‫و مذاکرات در حال بازگشت به کشور است‪.‬‬ ‫علی کفاشیان‪ ،‬رئیس فدراســیون فوتبال نیز پیش تر‬ ‫در نامه ای به ســپ بالتر‪ ،‬رئیــس فیفا از او خواســته بود تا‬ ‫به خاطر تحریم هایــی که هنوز وجــود دارد‪ ،‬طلب تیم ملی‬ ‫فوتبال برای پاداش جام جهانی را به حســاب سفارت ایران‬ ‫در سوئیس واریز کند‪.‬‬ ‫کفاشیان اظهار کرده بود که حدود چهار سال است که‬ ‫برای بازگشت یک میلیون دالر پول های بلوکه شده در فیفا‬ ‫وکیل گرفته ایــم و امیدواریم پــس از جمع بندی مذاکرات ‬ ‫هسته ای این پول ها را دریافت کنیم‪.‬‬ ‫البته کفاشیان خبر داده که این پول وصول شده است‬ ‫اما نکته اینجاســت که در این میان وزارت ورزش و جوانان‬ ‫به عنوان متولی اصلی ورزش ایران از کم و کیف چگونگی‬ ‫ورود این پول ها به ایران بی اطالع است‪ ،‬نکته ای که ظاهرا‬ ‫بین فدراســیون فوتبال و وزارت ورزش نیز این روز ها منشاء‬ ‫اختالف نظر شده است‪.‬‬ ‫پیش از این هم مناف هاشمی‪ ،‬معاون مالی و پشتیبانی‬ ‫وزیر ورزش و جوانان در مورد مبلغ ‪ 5/5‬میلیون دالری که از‬ ‫سوی فیفا قرار بود به حساب سفارت ایران در سوئیس واریز‬ ‫شود‪ ،‬گفته بود‪« :‬من از این ‪5/5‬میلیون دالر به صورت دقیق‬ ‫اطالعی ندارم و ان را بررســی خواهم کــرد‪ ،‬اما این پول به‬ ‫حساب وزارت ورزش و جوانان واریز نخواهد شد‪».‬‬ ‫دلیل ایــن امر هــم واریز شــدن مســتقیم پول های‬ ‫بلوکه شده فوتبال ایران به حساب فدراسیون یا افراد منتخب‬ ‫فدراســیون اســت‪ .‬واریز شــدن این پول ها به حسابی که‬ ‫وزارت از ان بی اطالع است‪ ،‬سبب شده تا این روز ها برخی‬ ‫از وزارت نشــین ها ســواالتی را در مورد اینده این پول ها و‬ ‫چگونگی هزینه کــرد ان مطرح کننــد‪ .‬موضوعی که پیش‬ ‫از این درباره حق پخش تلویزیونی و طرف حســاب شــدن‬ ‫صداوسیما با فوتبال یا وزارت ورزش مطرح شده بود‪.‬‬ ‫موضــوع هزینه های فدراســیون فوتبال همــواره از‬ ‫چالش های اساســی فوتبال ایران بوده‪ ،‬حتی درباره شیوه‬ ‫درامدزایی و هزینه های فوتبال نیز تاکنون اختالف نظر های‬ ‫مختلف و نهفته ای وجود داشــته که کمتر بــه ان پرداخته‬ ‫شده است‪ .‬شاید طرح پرونده فساد در فوتبال و دغدغه های‬ ‫پنهان و اشکار وزارت ورزش و جوانان در این باره نیز پس از‬ ‫اعالم وصل ‪ 5‬و نیم میلیون دالری طلب فدراسیون فوتبال‬ ‫از فیفا و اخیــرا وصول یک میلیون دالر دیگر منشــاء طرح‬ ‫دوباره این دغدغه ها بوده اســت‪ .‬به هر حال فدراســیون‬ ‫فوتبال یکی از پرهزینه ترین فدراسیون های ورزشی ایران‬ ‫اســت اما اینکه نظارت بر هزینه کرد های این فدراســیون‬ ‫چگونه و از چه کانال قانونی می تواند انجام شود‪ ،‬موضوعی‬ ‫اســت که این روزها بیش از گذشته بر ســر زبان ها افتاده‬ ‫اســت‪ .‬مدیران وزارت ورزش ابراز امیــدواری کرده اند که‬ ‫فدراســیون فوتبال از این پس با ارائــه گزارش های مالی‬ ‫شــفاف و دقیق به مجمع و همکاری با نهادهــای نظارتی‬ ‫و وزارتی زمینه پایــان دادن به این مباحــث را یک بار برای‬ ‫همیشــه فراهم کند‪ .‬باید دید این اتفــاق رخ خواهد داد یا‬ ‫فدراسیون فوتبال همچنان به مسیر پر ابهام خود در بخش‬ ‫امور مالی ادامه خواهد داد‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫یک قدم تا هت تریک‬ ‫س هفته‬ ‫عک‬ ‫فرکی برترین مربی فوتبال ایران شد‬ ‫حسین فرکی که در این فصل به همراه تیمش موفق شد عنوان قهرمانی‬ ‫لیگ برتر را کسب کند به عنوان مربی سال ایران انتخاب شد‪.‬‬ ‫انتخاب برترین های فصل چهاردهم فوتبال ایران در حالی برگزار شد که‬ ‫در بخش انتخاب برترین مربی سال ایران‪ ،‬سرمربی سپاهان اصفهان موفق‬ ‫شــد با کنار زدن مربیانی چون یحیی گل محمدی و علیرضــا منصوریان این‬ ‫عنوان را از ان خود کند‪ .‬اما بین تمام کسانی که جایزه بهترین ها را در فوتبال‬ ‫لیگ گرفتند‪ ،‬تنها حسین فرکی جایزه مورد اشاره را تجدید کرد و اگر این عنوان‬ ‫را بار دیگر کسب کند‪ ،‬دست به هت تریک زده است‪ .‬هیچ کدام از بهترین های‬ ‫سال گذشته عنوان خود را تکرار نکرده بودند که در این میان تنها حسین فرکی‬ ‫بود که به مدد تکرار قهرمانی در تیم دیگری که تیم فوتبال سپاهان بوده است‪،‬‬ ‫بهترین مربی سال انتخاب شد‪ .‬حسین فرکی سال گذشته عنوان بهترین مربی‬ ‫اخالق را هم داشت تا بر این اساس صاحب سومین جایزه از سازمان لیگ برتر‬ ‫شود‪ .‬حسین فرکی بعد از کنار رفتن از تیم ملی در زمان برانکو تا سال ‪ 88‬بدون‬ ‫تیم بود و در این ســال هدایت کاوه را عهده دار شد‪ .‬شــاید برای خودش هم‬ ‫باورش سخت بود که در سال های پنجم و ششم مربیگری در این مقطع دو تیم‬ ‫شهرستانی را قهرمان لیگ کند‪ .‬بعد از هدایت کاوه تهران‪ ،‬او سرمربی نفت در‬ ‫سال ‪ 89‬شد و نفت تازه وارد را دو سال در لیگ برتر نگه داشت و در سال دوم هم‬ ‫این تیم را از موقعیت در استانه سقوط به یک تیم مدعی بدل کرد‪ .‬او دو فصل‬ ‫در فوالد سال های ‪ 91‬و ‪ 92‬بود و نتایج شایسته ای با این تیم گرفت و در سال‬ ‫دوم این تیم را قهرمان کرد‪ .‬او در سال گذشــته هم سپاهان را قهرمان لیگ‬ ‫کرد‪ .‬برترین مربی فوتبال ایران در سال ‪ 93‬درباره این انتخاب گفت‪« :‬کسب‬ ‫این عنوان برای بار دوم حس خوبی دارد و در کنار من‪ ،‬علی منصوریان و یحیی‬ ‫گل محمدی هم می توانســتند برای این عنوان انتخاب شــوند‪ .‬این دو نفر با‬ ‫تیمشان نتایج خوبی را به دســت اورده بودند و جزو مربیان اینده دار محسوب‬ ‫می شــوند‪ .‬این انتخاب فقط به خاطر زحمات خودم نبــود ‪ ،‬بلکه افراد زیادی‬ ‫دست به دست هم دادند تا به این مهم دست یابم‪ .‬از عوامل پزشکی باشگاه‬ ‫سپاهان تا پشتیبانی همگی در این انتخاب دخیل بودند‪».‬‬ ‫تنها ایراد منطقی به انتخاب مرد سال فوتبال برمی گردد‬ ‫سازمان لیگ دو مراسم ابرومند برگزارکرد‬ ‫هومن افاضلی‬ ‫مربی فوتبال‬ ‫مثلث | شماره ‪272‬‬ ‫ورزش‬ ‫قبل از هر چیز باید بگویم دیکته نانوشــته غلط ندارد‪.‬‬ ‫این روزها خیلی ها درباره جشــن برترین ها که سازمان لیگ‬ ‫ان را برگــزارکرد اظهارنظر می کنند یا بهتر بگویم دســت به‬ ‫انتقاد می زنند‪ .‬بعضی ها حق دارند ناراحت باشــند و به نظرم‬ ‫بعضی ها نه‪ .‬معتقدم سازمان لیگ امسال دو مراسم بسیار‬ ‫ابرومند برگزار کرد؛ قرعه کشی لیگ و انتخاب برترین های‬ ‫لیگ چهاردهم‪ .‬این مراسم ها خیلی خوب و با کیفیت برگزار‬ ‫شد‪ .‬یادمان باشد که از کجا به اینجا رسیدیم‪ .‬تا همین چند‬ ‫سال پیش یک لیوان می اوردند‪ ،‬اسم تیم ها را می نوشتند و‬ ‫درون لیوان می انداختند تا مراســم قرعه کشی انجام شود‪.‬‬ ‫اما حاال این مراسم به بهترین شکل ممکن انجام می شود‪.‬‬ ‫می خواهم بگویم برگزاری این نوع مراسم قابل قبول است‬ ‫اما جا برای بهتر شــدن هم دارد‪ .‬به طور حتــم برگزاری هر‬ ‫مراسمی در ســال های اول ایرادهایی دارد‪ .‬قطعا می شود‬ ‫بهتر کار کرد اما این نباید دلیل توقف ما باشد‪ .‬باید یک کار‬ ‫را شروع کنیم و بعد ان را به مرور اصالح کنیم‪ .‬ضمن اینکه‬ ‫معتقدم فوتبال ما اینقدر مساله دارد که این انتقادها نمی تواند‬ ‫چندان هم چاره ساز باشــد‪ .‬البته همان طور که گفتم برخی‬ ‫تیم ها و مربیان حق دارند ناراحت باشند اما به شخصه هیچ جا‬ ‫ندیده ام که بیایند ارا را علنی کنند‪ .‬این همه حساسیت را درک‬ ‫نمی کنم‪ .‬مگر اروپایی ها مراسم توپ طال را برگزار نمی کنند؟‬ ‫در مراســم توپ طالی اروپــا هزار و یک بحــث و اختالف‬ ‫وجود دارد اما این طور عمل نمی کنند‪ .‬این طور جو ســازی‬ ‫نمی شــود اما متاســفانه عادت بدی که ما داریم این است‬ ‫که دســت به مظلوم نمایی می زنیم و از ایــن رفتار به عنوان‬ ‫یک حرب ه اســتفاده می کنیم‪ .‬می گوییم حق ما خورده شده‬ ‫و چنین و چنان‪ .‬این بحث ها به درد فوتبال ما نمی خورد‪ .‬ما‬ ‫باید یاد بگیریم که وقتی می بریم به حریف احترام بگذاریم‬ ‫و وقتی هــم می بازیم بایــد بپذیریم که باخته ایــم و باز هم‬ ‫احتــرام بگذاریــم‪ .‬هر چند ما گاهــی منصفانــه می بازیم و‬ ‫گاهی غیر منصفانه اما مهم این است که چطور رفتار کنیم‪.‬‬ ‫یحیی گل محمدی به طور حتم از انتخاب نشدنش به عنوان‬ ‫مربی برتر ســال ناراحت شده اســت اما دیدید که چگونه با‬ ‫واقعیت های فوتبال ما برخورد می کند‪.‬‬ ‫باختن همیشه ســخت و دردناک اســت‪ .‬اگر شما از‬ ‫هر کسی که اول نشــده بپرسید‪ ،‬دوســت دارد برنده باشد‪،‬‬ ‫دوست دارد نفر اول باشد‪ .‬اما ادم بزرگ را با واکنش هایش‬ ‫در مواقع ســخت می شناســند‪ .‬به این دلیل معتقدم یحیی‬ ‫بازنده ســربلندی بود‪ .‬چون کالس کار خود را به رخ کشید‪.‬‬ ‫من هــم اگر جای او بــودم ناراحت می شــدم امــا اینکه در‬ ‫شرایط سخت چه عکس العملی نشان می دهید نشان دهنده‬ ‫کالس کار شما است؛ اینکه هنوز اول راه هستید و نمی دانید‬ ‫چطور رفتار کنید یا اینکه یاد گرفته اید چطور رفتار کنید‪ .‬اما‬ ‫باور کنید هیچ کجای دنیــا این قدر در مورد انتخاب ها بحث‬ ‫نمی شــود‪ .‬به عنوان مثال چند سال است مســی و رونالدو‬ ‫با هــم رقابت دارند‪ .‬انها هر ســال نامــزد دریافت توپ طال‬ ‫می شوند اما بهترین بازیکن جام جهانی این شانس را ندارد‬ ‫که بیاید در بین این گزینه ها قرار بگیرد‪ .‬مسخره نیست؟ اما‬ ‫انها می پذیرند‪ .‬اما اگر بخواهم در مورد تنها اشکال مراسم‬ ‫برترین هــای فصل چهاردهم حــرف بزنم بایــد به موضوع‬ ‫انتخاب حدادی فر اشــاره کنم‪ .‬اگر بهترین بازیکن ســال‬ ‫ن هافبک را‬ ‫که در پســت هافبک بازی می کند عنوان بهتری ‬ ‫به دســت نمی اورد منتقدان حق دارند اساس انتخاب را زیر‬ ‫سوال ببرند‪.‬‬ ‫حتی در مورد ادینهو هم باید بگویم کســی که بهترین‬ ‫گلزن لیگ است لزوما بهترین مهاجم نیست‪ .‬اگر قرار است‬ ‫نظر فنی بدهید دیگر نباید رســانه ها را درگیــر کنید‪ .‬اما اگر‬ ‫رسانه ها را درگیر می کنید باید یک سری از مسائل را بپذیرید‪.‬‬ ‫به نظرم بهتر بود هیات داوری مشــخص می شــد و ایتم ها‬ ‫اشکار می شد و با افکار عمومی در میان گذاشته می شد که‬ ‫از نظر فنی و به این دالیل این نفرات انتخاب شده اند‪ .‬در هر‬ ‫صورت باید بگویم که هر چیزی را باید با سابقه اش بسنجیم‪.‬‬ ‫در دهه هفتاد ما کجا بودیم و االن کجا هســتیم؟ اگر‬ ‫می گوییم برگزاری لیگ ما رشد کرده حرف درستی است چون‬ ‫اوایل دهه هفتاد وقتی می خواســتیم برنامه لیگ را بگیریم‬ ‫برنامه دو هفته را به ما می دادنــد اما االن برنامه کل فصل را‬ ‫داریم‪ .‬البته در مسائل کیفی رشد بسیار کندی داشته ایم که‬ ‫این کار تنها به ســازمان لیگ مربوط نمی شود؛ موضوعی‬ ‫است که حتی دولت هم باید درباره اش حساسیت نشان دهد‬ ‫و کمک کند که شرایط فوتبال بهتر شود‪.‬‬ ‫‪79‬‬ ‫جمعه خونین تعز‬ ‫دیدار‬ ‫‪80‬‬ ‫مثلث | شماره ‪272‬‬ ‫جنگنده هایعربستاندریمن‬ ‫حمام خون راه انداختند‬ ‫«جنایت جنگــی» این اولیــن جمله ای اســت که از‬ ‫خواندن انچه در روز جمعه در یمن رخ داد‪ ،‬به ذهن می رسد‪.‬‬ ‫ساعت‪ 9:30‬صبح بود‪ ،‬یک روز تعطیل برای همه مسلمانان‬ ‫اما کارگران برق نیروگاه المخاء؛ انهایی که نوبت کارشان بود‬ ‫و باید درکارخانه مشغول به کار می شدند‪ ،‬این روز را هم باید‬ ‫در محل کار حاضر می شدند‪ ،‬بقیه هم در کنار خانواده خود‬ ‫در خانه بودند که فاجعه رخ داد‪.‬‬ ‫جنگنده های عربستانی بی وقفه موشکباران این منطقه‬ ‫را شــروع کردند‪ .‬این ادم کشــی که تمام شــد‪ ،‬رسانه های‬ ‫سعودی اعالم کردند که در یک عملیات هوایی‪ ،‬یک پایگاه‬ ‫نظامی در المخاء مورد هدف قرار گرفت اما واقعیت با این خبر‬ ‫فرســنگ ها در تناقض بود و انچه ویران شد‪ ،‬یک مجموعه‬ ‫کامال غیر نظامی بود که هیچ نشانی از مجموعه های نظامی‬ ‫در ان دیده نمی شد و شامل نیروگاه و ساختمان هایی بود که‬ ‫برای سکونت کارگران و خانواده های انها ساخته شده بود‪.‬‬ ‫این نکته ای است که حتی دیده بان حقوق بشر که یک روز‬ ‫و نیم پس از فاجعه از محل حادثه بازدید کرده اســت به ان‬ ‫اشاره دارد‪ .‬طبق گزارش بازرسان‪ ،‬حداقل شش موشک به‬ ‫محل اصلی سکونت مهندسان‪ ،‬مدیران و کارگران نیروگاه‬ ‫برخورد کرده‪ ،‬در این مجموعه‪ ،‬بیش از ‪ 200‬خانوار سکونت‬ ‫داشتند‪ .‬موشک دیگری‪ ،‬محل اقامت کارگران موقت را که‬ ‫در یک کیلومتری شمال‪ ،‬محل اصلی قرار داشت‪ ،‬تخریب‬ ‫کرد‪ .‬موشــک های بعــدی مخزنی که اب شــرب منطقه را‬ ‫تامین می کرد و راه های ارتباطی را به طور کامل از بین برد‪.‬‬ ‫جنگنده های عربستانی حتی به ماشــین های کمک رسان‬ ‫و امدادی که به یــاری مردم اســیب دیده می پرداختند هم‬ ‫حمله کردند‪.‬‬ ‫نحوه برخورد بیش از ‪ 50‬بمب به این منطقه مسکونی‬ ‫به گونه ای بوده که عالوه بر تخریب سقف خانه ها و ریختن‬ ‫اوار بر سر مردم غیر نظامی‪ ،‬راه فرار انها را مسدود می کرد که‬ ‫این امار تلفات را افزایش داد‪ .‬دیده بان حقوق بشر در بررسی‬ ‫خود می گوید که هیچ حوثی یا نیروی نظامی دیگری در این‬ ‫نیروگاه که در سال ‪ 1986‬تاسیس شده است‪ ،‬وجود نداشته‬ ‫و قربانیان تنها غیرنظامی هایی بودنــد که در این مجموعه‬ ‫کار می کردند‪« .‬اولی سولوانگ» مســئول امور اضطراری‬ ‫سازمان دیدبان حقوق بشــر در این باره گفت‪« :‬با نبود هیچ‬ ‫هدف نظامی مشخص از این حمله‪ ،‬می توان ان را جنایت‬ ‫جنگی قلمداد کرد‪».‬‬ ‫پــس از حادثــه شــمار بســیاری از مجروحــان بــه‬ ‫بیمارســتان های الحدیده و تعــز و دیگر بیمارســتان های‬ ‫نزدیک منتقل شدند و به دلیل شدت جراحت ها و همچنین‬ ‫باقی ماندن اجساد زیر اوار‪ ،‬نمی توان امار درستی از میزان‬ ‫کشــته ها و مجروحین این جنایت جنگی ارائــه کرد اما امار‬ ‫رســمی حاکی از ان اســت که حداقــل ‪ 65‬کشــته در این‬ ‫حادثه شناسایی شده که ‪ 10‬تن از انها کودک هستند‪ .‬پس‬ ‫از حادثه هم وضعیت شــهر بسیار اســفناک بود‪ ،‬مسئوالن‬ ‫یمنی به خبرگزاری اسوشــیتدپرس گفتند که بر اثر حمالت‬ ‫جنگنده های سعودی بعضی ســاختمان ها با خاک یکسان‬ ‫شد و اتش منطقه را فرا گرفت و بســیاری از اجساد سوخته‬ ‫و زغال شدند‪.‬‬ ‫وهیب محمد‪ ،‬یکی از شــاهدان عینــی در منطقه در‬ ‫مورد وضعیت این منطقــه گفت‪« :‬بعضی از اجســاد بر اثر‬ ‫شدت انفجار تکه تکه شــدند و حمالتی که محل نگهداری‬ ‫چهارپایان را هدف قرار داد باعث شد تا خون حیوانات با خون‬ ‫انسان ها روی زمین جاری شــود و در هم بیامیزد‪ .‬و ضعیت‬ ‫اجســاد به گونه ای بود که تعدادی از اهالــی خیر و نیکوکار‬ ‫قربانیان را در گور جمعی دفن کردند‪».‬‬ ‫«حسن بوسنان» از سازمان «پزشکان بدون مرز» که‬ ‫مقر ان در «ژنو» است‪ ،‬هم گفت‪« :‬حمله کنندگان به یمن در‬ ‫تجاوزهای هوایی اهداف را به سمت منازل مسکونی‪ ،‬بازارها‬ ‫و هر منطقه غیرنظامی تغییر داده اند‪ .‬بسیاری از خانواده های‬ ‫کارکنان مجتمع مسکونی ایستگاه برق مخا برای تعطیالت‬ ‫عید فطر و فرار از درگیری های مسلحانه هفته های گذشته‬ ‫از تعز به این شــهر امدند کــه از امن ترین مناطق به شــمار‬ ‫می امد‪ .‬بیمارستان های مخاء‪ ،‬چند هفته است که به دلیل‬ ‫کمبود امکانات طبی و نیروی انسانی بسته است و برخی از‬ ‫مجروحان در راه بیمارســتان و در شهر الحدیده به شهادت‬ ‫رسیده اند و به دلیل درگیری های تعز انتقال انها به این شهر‬ ‫نیز ممکن نشد‪».‬‬ ‫البته این حادثه بدون پاســخ نبود و یــک منبع نظامی‬ ‫در وزارت دفــاع یمن گفــت‪« :‬نیروهای ارتش این کشــور‬ ‫و کمیته هــای مردمــی مقاومــت انصاراللــه در اقدامــی‬ ‫ تالفی جویانــه‪ ،‬محــل تجمــع ادوات نظامی و ســربازان‬ ‫ســعودی را در جیزان و الخوبه با موشک های نجم الثاقب‬ ‫هدف قرار دادند‪».‬‬ ‫عربستان ســعودی به همراه هفت کشور دیگر عربی‬ ‫که اغلب عضو شورای همکاری های خلیج فارس هستند‪ ،‬به‬ ‫پشتوانه قطعنامه زیر فصل هفت شورای امنیت سازمان ملل‬ ‫درباره تحوالت یمن‪ ،‬اکنون چهار ماه اســت که یمن را زیر‬ ‫بمباران و حمالت نظامی خود قرار داده اند و برای بازگرداندن‬ ‫عبدربه منصور هادی‪ ،‬رئیس جمهوری مستعفی و فراری این‬ ‫کشور تالش می کنند‪ .‬این رژیم در بمباران های خود مناطق‬ ‫مسکونی و زیرساخت های یمن را هدف قرار داد که تاکنون‬ ‫این حمالت به شــهادت هزاران نفر از مــردم یمن از جمله‬ ‫زنان و کودکان منجر شده است‪ .‬امار رسمی می گوید‪« :‬از‬ ‫اغاز حمالت در یمن در ششــم فروردین تاکنون دســت کم‬ ‫یک هزار و ‪ ۶۹۳‬غیرنظامی کشته و سه هزار و ‪ ۸۲۹‬تن دیگر‬ ‫زخمی شده اند که منابع غیررسمی امار را بسیار بیش از این‬ ‫ارزیابی می کنند‪».‬‬ ‫این حمالت جنبه های دیگری هــم دارد که پرداختن‬ ‫به انها عمق یک تراژدی انسانی در منطقه را نشان می دهد‪.‬‬ ‫صندوق کودکان سازمان ملل (یونیسف) از امار وحشتناکی‬ ‫در مورد کودکان یمن پرده برداشــته اســت‪ .‬یونیســف در‬ ‫تازه ترین گزارش خود اعالم کرد کــه از زمان جنگ به یمن‬ ‫از مارس گذشــته‪ ۳۶۵ ،‬کودک در یمن کشــته شده و بیش‬ ‫از ‪ ۴۸۰‬کودک زخمی شده اند‪ .‬این ســازمان هشدار داد که‬ ‫نیم میلیون کودک از ســوءتغذیه رنج می برند و ‪ 1/8‬میلیون‬ ‫کودک از تحصیل محرومند‪ .‬در همین راســتا‪ ،‬سخنگوی‬ ‫یونیســف اعالم کرد که درگیری ها باعــث تعطیلی ‪۳۶۰۰‬‬ ‫مدرسه و تخریب ‪ ۲۴۸‬مدرسه شده است‪ .‬یونیسف همچنین‬ ‫در گزارشی تاکید کرد که از ‪ ۲۷۰‬مدرســه در یمن به عنوان‬ ‫اردوگاه های اوارگان استفاده می شود و ‪ ۶۸‬مدرسه نیز اشغال‬ ‫شــده اســت‪ .‬دفتر هماهنگی کمک های انسان دوستانه‬ ‫سازمان ملل نیز اعالم کرده اســت با تدوام حمالت هوایی‬ ‫عربستان و از کار افتادن مخازن اب اشامیدنی منطقه خور‬ ‫مکسر شهر عدن‪ ۵۰۰،‬هزار تن از مردم این شهر از دسترسی‬ ‫به اب اشامیدنی و غذا محروم شده اند‪.‬‬ ‫طرح اتش بس‬ ‫فرماندهی ائتالف متجاوز ســعودی علیه یمن‪ ،‬یک‬ ‫روز پس از حادثه در بیانیه ای اعالم کرد از بامداد دوشــنبه‬ ‫اتش بس پنج روزه در یمن اغاز خواهد شد‪ .‬اعالم یکجانبه‬ ‫اتش بس از سوی رژیم ال سعود که حتی در روزهای عید فطر‬ ‫و ماه رمضــان هم حاضر بــه توقف بمباران یمن نشــده بود‬ ‫خود سوال برانگیز اســت که می توان دلیل این مساله را در‬ ‫تحوالت اخیر میدانی در یمن جست وجو کرد‪ .‬تصویر حمله‬ ‫جمعه شب سعودی ها به یک منطقه که بی شباهت به جنایت‬ ‫رژیم صهیونیستی در کشــتار اهالی قانا نیســت و رسانه ها‬ ‫ان را حمام خون ســعودی ها نامیدند‪ ،‬به حدی هولناک بود‬ ‫که بسیاری از رســانه های غربی هم نتوانســتند در قبال ان‬ ‫سکوت کنند‪.‬‬ ‫انتشار تصاویر جنایات سعودی ها در المخاء که منجر‬ ‫به کشته و زخمی شدن ‪ 100‬زن و کودک شد و بازتاب ان در‬ ‫رسانه های بین المللی باعث شده سران سعودی از وحشت‬ ‫تشدید فشــارهای بین المللی و با هدف سرپوش گذاشتن‬ ‫بر این جنایــت‪ ،‬راضی به اتش بس شــوند تــا کمی فضای‬ ‫منفی ایجاد شده علیه شان در افکار عمومی منطقه و جهان‬ ‫کمرنگ شود اما حادثه انقدر هولناک بود که عربستان را به‬ ‫هدف خود نرساند‪.‬‬ ‫یادگاران‬ ‫انهاست‪ .‬از یکی شان پرسیدم «اسم شما چیه؟»‬ ‫گفت «علی اکبر اقاجان!»‬ ‫شهید طهرانی مقدم‬ ‫مجموعهخاطره هاییازشهیدانابوترابیوطهرانی مقدم‬ ‫«یادگاران» عنــوان کتاب هایی اســت که بنــا دارد‬ ‫تصویرهایی از ســال های جنــگ را در قالــب خاطره های‬ ‫بازنویسی شده‪ ،‬برای انها که ان ســال ها را ندیده اند‪ ،‬نشان‬ ‫بدهد‪ .‬این مجموعه راهی است بر سرزمینی نسبتا بکر میان‬ ‫تاریخ و ادبیات‪ ،‬میان واقعه ها و بازگفته ها‪ ،‬که خواندن شان‬ ‫تنها یاداوری اســت‪ ،‬یــاداوری این نکته‬ ‫که ان مردهــا بوده انــد و ان واقعه ها رخ‬ ‫داده اند؛ نه در سال ها و جاهای دور‪ ،‬بلکه‬ ‫در همین نزدیکی‪ .‬ایــن روزها دو کتاب از‬ ‫این مجموعه منتشر شده است که نگاهی‬ ‫داریم به این دو کتاب‪.‬‬ ‫هستند که خودشان می شوند عصر؛ که عسر را به عصر مبدل‬ ‫می کنند؛ مردانی شبیه ابوترابی‪»...‬‬ ‫دو خاطره از این کتاب را می خوانیم‪:‬‬ ‫‪ -1‬بعد از تبعید امام به ترکیه‪ ،‬دیگر در ایران نماند‪ .‬شبانه‬ ‫از اب عبور کرد؛ قاچاقی‪ .‬به نجف که رسید؛ محسن قرائتی‬ ‫حاج اقا ابوترابی‬ ‫بیســت و هفتمین جلد از مجموعه‬ ‫«یادگاران» انتشــارات روایت فتح شامل‬ ‫خاطراتی از «ســید علی اکبــر ابوترابی»‬ ‫منتشر شد‪.‬‬ ‫این کتاب شامل یکصد خاطره کوتاه‬ ‫درباره حاج اقا ابوترابی از دوران کودکی تا‬ ‫زمان شهادت است‪ .‬بیشتر داستان های‬ ‫کتاب درباره ‪ 10‬ســال اسارت این مجاهد‬ ‫نوشــته شــده اند و به جنبه های ســلوکی‬ ‫مرحوم ابوترابی در این کتاب اشاره شــده است‪ .‬در مقدمه‬ ‫این کتب می خوانیم‪« :‬عسر را همه می دانند چیست؛ شدت‬ ‫ســختی و بال‪ ،‬ان قدر که جانت را به لبت برساند و تاب را از‬ ‫دلت براند‪ .‬اما عصر جان مایه است‪.‬‬ ‫عصاره ای است که محصول فشار است؛ مثل اب که‬ ‫از زمین به اســمان می رســد‪ ،‬می بارد‪ ،‬دوباره برمی گردد به‬ ‫اسمان‪ .‬تمام و کمال؛ بی کم و کاست‪ .‬در هر عصری مردانی‬ ‫را دید که برمی گشت ایران‪ .‬اثاثیه اش را خرید‪ .‬همان شب‬ ‫خبر رسیدن امام خمینی را به کاظمین شنید‪.‬‬ ‫‪ -2‬ان روز عراقی هــا بدجوری کتکمــان زدند‪ .‬بدتر از‬ ‫همیشه‪ .‬گوشه اردوگاه سرم را گذاشــته بودم روی زانویم‪.‬‬ ‫انگار خوابم برد‪ .‬توی خواب دیــدم‪ ،‬بانوی محجبه ای امد‬ ‫جلو‪ .‬گفت‪« :‬ناراحت نباش‪ ،‬فردا پسرم‪ ،‬علی اکبر‪ ،‬می اد‪».‬‬ ‫چند تا اســیر تــازه اوردند‪ .‬گفتنــد نماینده امــام بین‬ ‫رسوایی‪2‬‬ ‫فیلم جدید ده نمکی کلید می خورد‬ ‫نفس‬ ‫پایان فیلمبرداری سومین ساخته نرگس ابیار‬ ‫مثلث | شماره ‪272‬‬ ‫پس از ‪ 70‬جلسه فیلمبرداری فیلم ســینمایی «نفس» به کارگردانی نرگس ابیار و تهیه کنندگی ابوذر‬ ‫پورمحمدی‪ ،‬محمدحسین قاسمی و شــرکت نورتابان در شهرســتان رباط کریم به پایان رسید‪« .‬نفس»‬ ‫اوایل اردیبهشــت در یزد کلید خورد و در ادامه گروه‪ ،‬فیلمبرداری را در شهرهای هشتگرد و کرج و قزوین‪،‬‬ ‫تهران (پارچین و شوش)‪ ،‬شهریار و شهرری ادامه دادند و در نهایت همزمان با عید سعید فطر فیلمبرداری‬ ‫بخش های اصلی کار در رباط کریم به پایان رســید و در روزهای گذشــته نیز با فیلمبرداری چند ســکانس‬ ‫خیابانی‪ ،‬فیلمبرداری پس از ‪ 70‬جلسه با مدیریت ساعد نیک ذات به پایان رسید‪.‬‬ ‫فیلمنامه «نفس» با اقتباس از یکی از رمان های نرگس ابیار نوشته شده است‪« .‬نفس» روایتی از‬ ‫زندگی چهار کودک با نام های «بهار»‪« ،‬نادر»‪« ،‬کمال» و «مریم» است که همراه پدرشان «غفور»‬ ‫(با بازی مهران احمدی) و مادربزرگ با بازی پانته ا پناهی ها در دهه‪ ۵۰‬خورشیدی نفس می کشند!‬ ‫دنیای این کودکان دنیایی است پر از رویاهای زیبای کودکانه که قرار است رنگ حقیقت به خود‬ ‫بگیرد‪ .‬مهران احمدی‪ ،‬پانته ا پناهی ها‪ ،‬گالره عباسی‪ ،‬سیامک صفری‪ ،‬شبنم مقدمی‪ ،‬ساقی زینتی‪،‬‬ ‫محمدرضا شیرخانلو‪ ،‬ساره سادات نورموسوی‪ ،‬علی خانبابایی و جمشید هاشم پور ایفاگر نقش های‬ ‫فیلم سینمایی «نفس» هستند‪.‬‬ ‫این فیلم درباره کودکانی است که در دوران دفاع مقدس به شهادت رسیدند‪ .‬فیلم «نفس» در ‪۴۰‬‬ ‫لوکیشن متفاوت سال های ‪ ۵۷‬تا ‪ ۶۲‬را روایت می کند‪ .‬در این فیلم صحنه هایی همچون بازگشت‬ ‫امام راحل به میهن در سال ‪ ۵۷‬و عاشورای این سال بازسازی شده است‪ .‬فیلم «نفس» سومین‬ ‫ساخته نرگس ابیار پس از فیلم هاى «اشیا از انچه در اینه مى بینید به شما نزدیکترند» و «شیار ‪»١٤٣‬‬ ‫محسوب می شود و در سی و چهارمین جشنواره بین المللی فیلم فجر شرکت خواهد کرد‪.‬‬ ‫ظاهرا نرگس ابیار از همین االن پروژه بعدی اش را هم انتخاب کرد‪ .‬یک فیلم دفاع مقدسی دیگر‬ ‫به نام «یکشنبه سرباز»‪ .‬هنوز هیچ جزئیاتی از این فیلم منتشر نشده است‪ ،‬جز اینکه فیلمنامه این‬ ‫فیلم کامل شده است و باتوجه به اقتباسی بودن اثار اخیر نرگس ابیار احتمال اقتباس ان از مجموعه ‬ ‫داستان های دفاع مقدسی او هم وجود دارد‪.‬‬ ‫دیدار‬ ‫چندی اســت مســعود ده نمکــی در پیش تولید فیلم ســینمایی‬ ‫«رســوایی ‪ »2‬به ســر می برد و در تدارک این اســت تا هر چــه زودتر‬ ‫فیلمبرداری این فیلم سینمایی را اغاز کند‪ .‬طی این مدت خبرهایی از‬ ‫این پروژه سینمایی به گوش رســید؛ مانند کناره گیری شیال خداداد از‬ ‫حضور در این پروژه سینمایی به دلیل تداخل زمانی حضورش در یکی‬ ‫دیگر از فیلم های سینمایی که به همین دلیل سحر قریشی جایگزین او‬ ‫شد تا فرصت حضور در «رسوایی ‪ »2‬را به دست بیاورد‪.‬‬ ‫«رسوایی ‪ »2‬با بازی اکبر عبدی در نقش یک روحانی به نام «حاج‬ ‫یوسف» ‪ 15‬مرداد کلید خواهد خورد‪ .‬عبدی در «رسوایی ‪ »1‬نیز‬ ‫در نقش حاج یوسف بازی کرد و قرار است در «رسوایی ‪ »2‬همین‬ ‫نقش را ایفا کند با این تفاوت که ‪ 10‬سال از ان زمان گذشته و‬ ‫حاج یوسف نیز پیرتر شده است‪ .‬قرار است فیلم جدید ده نمکی‬ ‫یک غافلگیری بزرگ در داستانش داشته باشد و در مسیر این فیلم‬ ‫دردسرهای عجیبی برای حاج یوسف اتفاق می افتد‪.‬‬ ‫«رسوایی» عنوان چهارمین اثر سینمایی مسعود ده نمکی بود که‬ ‫در اسفند ‪ 91‬با حضور اکبر عبدی‪ ،‬الناز شاکردوست‪ ،‬محمدرضا‬ ‫شریفی نیا‪ ،‬کامران تفتی و جمعی دیگر از بازیگران روی پرده سینما‬ ‫رفت‪ .‬این فیلم روایتگر داستان دختری به نام افسانه بود که درپی‬ ‫بیماری مادرش و بدهی های پدرش به شدت تحت فشار طلبکاران‬ ‫قرار گرفته و برای پرداخت این بدهی ها به راه های متعددی‬ ‫متوسل می شود‪« .‬رسوایی» با فروش ‪ 4‬میلیاردی در گیشه به کار‬ ‫خود پایان داد‪.‬‬ ‫بیســت و پنجمیــن جلــد از مجموعه «یــادگاران»‬ ‫انتشــارات روایت فتح شــامل خاطراتی از «شــهید حسن‬ ‫طهرانی مقدم» اســت‪ .‬این کتاب شــامل یکصــد خاطره‬ ‫کوتاه درباره شهید حســن طهرانی مقدم به روایت خاطراتی‬ ‫از زبان برادر‪ ،‬همســر‪ ،‬فرزندان و دوســتان شــهید‪ ،‬به قلم‬ ‫فرزانه مردی اســت‪ .‬در مقدمه این کتب می خوانیم‪« :‬این‬ ‫کتاب فقط و فقط صد خاطره کوتاه از مردی‬ ‫اســت که با ارزوهای بلندش برای کشــور‬ ‫و دینــش اقتــدار بــه ارمغــان اورد‪ .‬مردی‬ ‫کــه یکــی از ارزوهایش قدرتمندتر شــدن‬ ‫شــیعه در جهان بود‪ .‬خاطرات و یاد شهید‬ ‫حسن طهرانی مقدم هنوز هم در قاب چشم‬ ‫خیلی ها جا مانده اســت و هر کدام به زبان‬ ‫دل خود انچــه از او دیده انــد را می گویند‪.‬‬ ‫صد خاطــره کوتــاه از مردی کــه تکه های‬ ‫پازل تصویرش هنوز برایمان کامل نشــده‬ ‫است و مرادش بحق درباره اش گفته است‬ ‫که او «سردار عالیقدر‪ ،‬دانشمند برجسته و‬ ‫پارسای بی ادعا» بود‪ .‬پیشکش به روح بلند‬ ‫و بی ادعای پدر موشکی ایران‪ ،‬حاج حسن‬ ‫طهرانی مقدم‪ ».‬چند خاطره از این کتاب را‬ ‫مرور می کنیم‪:‬‬ ‫‪ -1‬فرزندانش را مجبور به خواندن نماز‬ ‫و‪ ...‬نمی کرد‪ .‬زور و اجبار در کارش نبود‪ .‬ولی وقتی صبح ها‬ ‫صدای نماز و مناجاتش بلند می شــد‪ ،‬بچه ها هم خودشان‬ ‫برای نماز بیدار می شدند‪.‬‬ ‫‪ -2‬مقام معظم رهبری رفته بودند دیدن خانواده اش‪.‬‬ ‫می گفتند‪« :‬ایشان نه اینکه در کارش اخالص داشته باشد‬ ‫بلکه ســرتا پایش اخالص بود‪ .‬من ‪ 26‬سال است ایشان را‬ ‫می شناسم‪».‬‬ ‫‪81‬‬ ‫پایان دوران‬ ‫طالیی‬ ‫ستارگانی که مجبور به کوچ شدند‬ ‫کم سو شدن ستاره غم انگیز است‪ .‬همان ستاره هایی‬ ‫که دســتاوردهای بزرگ ورزشی را کســب کردند و گاهی به‬ ‫بزرگ ترین افتخارات فوتبالی نائل امدند‪ .‬اما هر ســتاره ای‬ ‫دورانــی دارد‪ .‬دوران انهــا دیر یــا زود به ســر می اید‪ .‬این‬ ‫اتفــاق ممکن اســت زود بیفتــد یا دیــر‪ .‬در مهلــت نقل و‬ ‫انتقاالت تابســتانی ثابت شــد حداقل دوران چهار ستاره و‬ ‫افتخارافرینی های انها به سر امده است‪ .‬این پیش بینی از‬ ‫شرایط انها‪ ،‬اینده شان و تیمی که در ان بازی می کنند ارزیابی‬ ‫شده است‪ .‬در مهلت نقل و انتقاالت تابستانی شاهد اتفاقات‬ ‫بزرگی بودیم‪ ،‬از جدایی ایکر کاسیاس از رئال مادرید گرفته‬ ‫تا پیوستن دی ماریا به پاری سن ژرمن و رحیم استرلینگ به‬ ‫منچسترســیتی‪ .‬اما در این میان بازیکنانی هم بودند که با‬ ‫تغییر تیم های خود ثابت کردند دوران طالیی شــان به سر‬ ‫امده است‪ .‬با این ستاره هایی که کم کم رو به خاموشی هستند‬ ‫بیشتر اشنا می شویم‪:‬‬ ‫دیدار‬ ‫‪82‬‬ ‫مثلث | شماره ‪272‬‬ ‫اندره ا پیرلو‬ ‫پیرلو محبوب ترین و خوش پوش ترین بازیکن ایتالیا در‬ ‫ن هافبک‬ ‫دو سال اخیر بوده است‪ .‬نکته بسیار جالب درباره ای ‬ ‫کهنه کار این است که با وجود ســن باال (‪ 36‬سال) یکی از‬ ‫تاثیرگذارترین بازیکنان یوونتوس در فصل های اخیر بوده‬ ‫است‪ .‬پیرلو از ان دست بازیکنانی است که هر چقدر سنش‬ ‫باالتر رفت بر کیفیت بازی اش افزوده شد‪ .‬اما قصه پیرلو با‬ ‫یوونتوس همین یک ماه پیش به پایان رســید‪ .‬او نه تنها به‬ ‫کار خود در یوونتوس که در ســری ا ایتالیا هم پایان داد‪ .‬از‬ ‫این پس ســری ا ایتالیا دیگر شــاهد اقتدار و هنرنمایی این‬ ‫ستاره نخواهد بود‪ .‬او باالخره از یوونتوس جدا شد و راه لیگ‬ ‫حرفه ای امریکا را در پیش گرفت و به تیم نیویورک ســیتی‬ ‫پیوست‪ .‬حضور او در لیگ حرفه ای امریکا که از نظر اعتبار و‬ ‫رنکینگ نسبت به سری ا ایتالیا بسیار پایین تر است موقعیت‬ ‫پیرلو را در تیم ملی فوتبال ایتالیا به خطر می اندازد‪ .‬پیش از‬ ‫این پیش بینی شده بود این هافبک محبوب به دلیل حضور‬ ‫در لیگ حرفه ای امریکا دیگر به تیم ملی دعوت نمی شود‪.‬‬ ‫به هر حال پیرلو را دیگر نه در لیگ قهرمانان اروپا و نه در دیگر‬ ‫تورنمنت های معتبر نخواهیم دید‪ .‬دوران طالیی این بازیکن‬ ‫به بهترین شکل ممکن تمام شد‪.‬‬ ‫فرانک لمپارد‬ ‫کار هافبک ‪ 37‬ســاله هم برای همیشــه در لیگ برتر‬ ‫انگلیس تمام شــد‪ .‬لمپارد تابســتان سال گذشــته پس از‬ ‫سال ها حضور در چلسی و کســب تمام افتخارات موجود با‬ ‫این تیم در انگلیس و اروپا به تیم نیویورک سیتی پیوست اما‬ ‫بدون انجام حتی یک بازی راهی منچسترسیتی شد‪ .‬لمپارد‬ ‫فصل خوبی را در منچسترسیتی پشت سر گذاشت اما عمر‬ ‫فوتبال او در لیگ برتر اینبار واقعا به ســر امد‪ .‬لمپارد اکنون‬ ‫همبازی ویا و پیرلو در نیویورک سیتی است‪ .‬یکی از بهترین‬ ‫بازیکنان سال های اخیر فوتبال انگلیس در نهایت به دوران‬ ‫طالیی خود پایان داد و از این پــس او را در لیگی می بینیم‬ ‫که پایگاهی برای ســتاره های پا به سن گذاشته شده است‪.‬‬ ‫لمپارد با چلسی قهرمان لیگ برتر و جام حذفی شد و قهرمانی‬ ‫در اروپا را هم با همین تیم تجربه کرد‪ .‬فرانک حاال در فضای‬ ‫متفاوت فوتبال امریکا می خواهد جلد دوم کتاب زندگینامه‬ ‫خود را بنویسد‪.‬‬ ‫روبن فن پرسی‬ ‫برای ســتاره هلندی خیلی زود بود که در ‪ 30‬سالگی به‬ ‫کار خود در لیگ برتــر انگلیس پایان دهــد و به لیگ ترکیه‬ ‫برود‪ .‬البته لیگ ترکیه در سال های اخیر پیشرفت شگرفی‬ ‫را تجربه کرده و ســتاره های زیادی در سال های اخیر راهی‬ ‫این لیگ شده اند‪ .‬فن پرسی پس از پشت سر گذاشتن یک‬ ‫فصل بد بــا منچســتریونایتد در نهایت از این تیم جدا شــد‬ ‫و به تیم فنرباغچه ترکیه پیوســت‪ .‬او در ایــن تیم ترکیه ای‬ ‫هفته ای به طور متوســط ‪ 253‬میلیون تومان درامد خواهد‬ ‫شد‪ .‬حاال شــکیل پسر هشت ســاله فن پرســی هم به تیم‬ ‫نونهاالن فنرباغچه پیوســته اســت‪ .‬فن پرســی امــا هرگز‬ ‫نمی تواند در فنرباغچــه افتخاراتی همچــون قهرمانی در‬ ‫اروپا به دست بیاورد‪ .‬او ‪ 30‬سال بیشتر ندارد اما ارزیابی های‬ ‫کارشناسان حاکی از این است که او دیگر به دوران طالیی‬ ‫خود برنمی گردد‪ ،‬یعنی همان دورانی که اقای گل لیگ برتر‬ ‫انگلیس شــد یا با منچســتریونایتد قهرمانی در لیگ برتر را‬ ‫جشن گرفت‪ .‬فن پرســی در حالی راهی فنرباغچه شد که از‬ ‫سوی تیم هایی نظیر التزیو‪ ،‬رم و حتی رئال مادرید پیشنهاد‬ ‫داشت‪ ،‬ام ا ترجیح داد با انتخاب فنرباغچه به دوران طالیی‬ ‫خود به احتمال فراوان پایان دهد‪.‬‬ ‫دیدیه دروگبا‬ ‫ستاره ‪ 37‬ساله ســاحل عاج هم باالخره به دوران خود‬ ‫پایان داد‪ .‬او پایداری قابل توجهی در فوتبال اروپا داشــت‬ ‫به طوری که وقتی پس از کســب تمام افتخارات موجود در‬ ‫فوتبــال انگلیس و اروپا راهی تیم گاالتاســرای ترکیه شــد‬ ‫تابستان سال گذشته در ‪ 36‬سالگی دوباره به چلسی پیوست‪.‬‬ ‫البته حضور این ستاره ساحل عاجی در چلسی اینبار فقط یک‬ ‫فصل طول کشید‪ .‬او به عنوان برترین بازیکن تاریخ باشگاه‬ ‫چلسی شناخته می شود و از محبوبیت و احترام بسیار زیادی‬ ‫نزد هواداران برخوردار است‪ .‬دروگبا پس از جدایی از چلسی‬ ‫پیشــنهادی از لیگ ترکیــه دریافت کرد که مربــوط به تیم‬ ‫انتالیا اسپورت می شد‪ .‬البته تا این لحظه دروگبا هنوز به این‬ ‫تیم پاسخی نداده اســت‪ .‬دروگبا البته از سوی باشگاه های‬ ‫امریکایی هم پیشنهاد دارد و ممکن است او را مانند تنی چند‬ ‫از ســتاره های تاریخ مصرف گذشته دیگر در لیگ حرفه ای‬ ‫امریکا ببینیم‪.‬‬ ‫ژاوی‬ ‫درباره این یکی نیز به اندازه کافی صحبت شده است‪.‬‬ ‫اسطوره بارسلونا به دوران بسیار باشکوه خود در بارسلونا پایان‬ ‫داد و ترجیح داد راهی لیگ قطر شود‪ .‬حضور او در لیگ برای‬ ‫بسیاری تعجب اور بود‪ .‬مهندس مغز متفکر سال های گذشته‬ ‫بارسلونا می توانست یک سال دیگر هم در بارسلونا بماند اما ‬ ‫ترجیح داد در ‪ 35‬سالگی برای همیشه به طالیی ترین دوران‬ ‫فوتبالی پایان دهد‪ .‬او که دیگر در تیم ملی فوتبال اســپانیا‬ ‫ی افتخارات موجود در رده‬ ‫هم حضور نخواهد داشــت تمام ‬ ‫باشگاهی و ملی را به دست اورده است‪ .‬ژاوی هفته گذشته‬ ‫نخستین جلسه تمرینی خود با باشگاه جدیدش یعنی السد را‬ ‫پشت سر گذاشت‪ .‬هنوز بسیاری بابت دیدن این بازیکن در‬ ‫لیگ ستارگان قطر متاسف هستند‪.‬‬ ‫استیون جرارد‬ ‫استیون جرارد را همه با پیراهن لیورپول می شناسند‪،‬‬ ‫بازیکنی که سال های سال در تیم بندری باقی ماند و به تمام‬ ‫پیشنهادهای ممکن جواب رد داد و در تیم بندری باقی ماند‬ ‫تا این سال ها را به عنوان یک اســطوره در این باشگاه باقی‬ ‫بماند‪ .‬جرارد در این ســال ها روزهای تلخ و شــیرین زیادی‬ ‫را پشــت سر گذاشت‪ ،‬شــاید شــیرین ترین ان قهرمانی در‬ ‫لیگ قهرمانان اروپــا در ان فینال دراماتیک در اســتانبول‬ ‫بود که پس از انکه ســه بر صفر مقابــل ا‪.‬ث‪.‬میالن عقب‬ ‫افتاد‪ ،‬سه گل زدند و بازی را به تساوی کشیدند و در پایان به‬ ‫قهرمانی رسیدند‪ .‬تلخ ترین روز جرارد هم همان روزی بود که‬ ‫در بازی با چلسی‪،‬زمین خورد تا قهرمانی از دست برود‪ .‬همین‬ ‫اتفاق ها باعث شد که استیون جرارد فوتبالش را در جایی به‬ ‫غیر از ورزشگاه انفیلد به پایان ببرد و حاال راهی امریکا شود و‬ ‫در تیم لس انجلس گالکسی بازی کند؛ جایی که برای یکی‬ ‫ن هافبک های دهه اخیر فوتبال جهان‪ ،‬جای چندان‬ ‫از بهتری ‬ ‫مطلوبی محسوب نمی شد‪ .‬او در جایی بازی می کند که پیش‬ ‫از این دیوید بکام هم به میدان رفتــه بود‪.‬اما میان جرارد و‬ ‫بکام تفاوت بسیار است‪.‬‬ ‫بازگشت کابوس امریکا‬ ‫فیلم جدید مایکل مور در جشنواره تورنتو پخش می شود‬ ‫او را کابوس هالیوودی امریکا می دانند‪ ،‬مستند سازی‬ ‫که هربار که فیلم مستندی می سازد‪ ،‬دولت امریکا را با چالش‬ ‫جدی مواجه می کند‪ .‬سکوت او برای دولتمردان امریکایی‬ ‫بسیار خطرناک به نظر می رسد و اینکه او درفیلم جدید خود‬ ‫چه چیزی را برجســته می کند‪ ،‬برای انها یک عالمت سوال‬ ‫جدی اســت‪ .‬مایکل مور‪ ،‬کارگــردان برنده اســکار پس از‬ ‫پنج ســال با فیلم «پس از این به کجا حمله کنیم» با حضور‬ ‫در بخش نمایش ویژه جشــنواره به ســینماها بازمی گردد‪.‬‬ ‫این فیلمســاز جنجالی و معترض امریکایــی فیلم جدیدی‬ ‫را در ســکوت خبــری در انتقاد بــه دولت‬ ‫امریکا ساخته است‪« .‬جای حمله بعدی‬ ‫کجاســت» فیلم جدید مایکل مور است‬ ‫که در سکوت خبری ساخته شده تا در ان‬ ‫نیاز دائمی دولتمردان امریکا به وجود یک‬ ‫دشــمن برای حفظ زندگــی درهم امیخته‬ ‫نظامی‪-‬صنعتی را زیر ذره بین ببرد‪.‬‬ ‫مایکل مور در فیلم جدیدش «جای‬ ‫حملــه بعدی کجاســت» به بررســی این‬ ‫می پردازد که چگونه دولت امریکا به حالت‬ ‫دولت جنگ بی نهایت درامده اســت‪ .‬به‬ ‫گفته مــور‪ ،‬ایــن مســتند ‪ 110‬دقیقه ای‬ ‫حکایــت از یکــی از رویدادهــای نظامی‬ ‫مشــخص ندارد‪« :‬مدت زیادی است که‬ ‫موضوع جنگ های بی انتهــای امریکا از‬ ‫دغدغه های من بــوده و طنز و کنایه های‬ ‫مورد نیاز این فیلم را تهیه کرده است‪».‬‬ ‫مور جزئیاتی از پروژه ای را که در خفا‬ ‫و از سال ‪ ۲۰۰۹‬ســاخت ان را شروع کرده‬ ‫است در اولین برنامه رســانه ای اش بیان‬ ‫کرد‪ .‬او سخنانش را با پاسخ به سوال هایی‬ ‫از سوی هوادارانش که روی توئیتر پست‬ ‫شدند و با گفتن این شروع کرد که دوست دارد به دوستانش‬ ‫که در حال تماشای این برنامه هســتند سالم کند‪ .‬او منتقد‬ ‫جدی اقدامات نظــارت جمعی اژانس امنیت ملی اســت و‬ ‫ادوارد اسنودن را برای افشــاگری هایش «قهرمان سال»‬ ‫خوانده است‪.‬‬ ‫او گفت «جای حمله بعدی کجاســت» در ســه قاره‬ ‫فیلمبــرداری شــده و «حماســه ای در طبیعت» اســت که‬ ‫بی ســروصدا و با یک گروه کوچک ســاخته شــده اســت‪.‬‬ ‫«مایکل مــور» این مســتند را کارگردانــی‪ ،‬تهیه کنندگی و‬ ‫نویسندگی کرده است و در مسیر ساخت ان «جیمی روی»‪،‬‬ ‫به عنوان فیلمبــردار‪« ،‬پابلو پروئنــزا» و «وودی ریچمن»‬ ‫به عنوان تدوین گر با او همکاری داشته اند‪ .‬این سه نفر پیش‬ ‫از این نیز در مستند «کاپیتالیسم‪ :‬یک داستان عاشقانه» با‬ ‫مایکل مور همکاری داشته اند‪.‬‬ ‫این فیلم کــه برای اولین بار قرار اســت در جشــنواره‬ ‫فیلم تورنتو و در ماه ســپتامبر به نمایش دراید‪ ،‬درباره برخی‬ ‫از همان موضوع هایی باشــد که فیلم برنده نخل طالی او‬ ‫یعنی «فارنهایت ‪ »۹/۱۱‬به انها توجه نشان داده بود‪ .‬در ان‬ ‫فیلم مور به انتقاد از سیاست «جنگ برای ترور» دولت بوش‬ ‫پرداخته بود و جزئیاتی از روش های دیکتاتورانه را که توسط‬ ‫دولت امریکا در جهت حفظ درگیری برای منفعت رســاندن‬ ‫به دولت در پیش گرفته شده بود‪ ،‬افشا می کرد‪ .‬مور گفت‪:‬‬ ‫«مســاله ایاالت متحده در جنگ بی نهایت چیزی است که‬ ‫تقریبا همیشــه توجه مرا به خود جلب کرده و طنز الزم برای‬ ‫این فیلم را نیز فراهم می کند‪ .‬به نظر می رسد دولت امریکا‬ ‫نیاز دارد همیشــه یک دشــمن را مطرح کند تا بتواند طیف‬ ‫نظامی ‪ -‬صنعتی را زنده نگه دارد و شــرکت های زیادی را که‬ ‫در این حوزه پول زیادی را به جریان می اندازند‪ ،‬ســر پا نگه‬ ‫دارد‪ .‬اما من همیشــه کمی از این کار ناراحت می شوم و از‬ ‫همین جاست که کمدی شکل می گیرد‪».‬‬ ‫اعالمیه مبالغه امیزی که در وب سایت جشنواره تورنتو‬ ‫برای معرفی این فیلم منتشر شده نیز نشان دهنده این است‬ ‫که مور دوباره از سبکی از روزنامه نگاری بهره گرفته که بتواند‬ ‫سیاست خارجی امریکا را به تمسخر بگیرد‪.‬‬ ‫او در پرسش و پاســخ اینترنتی اش در پاسخ به سوال‬ ‫فردی که از او پرســیده بود ترجیح می دهد مردم را بخنداند‬ ‫یا پیامش را منتقل کند‪ ،‬پاسخ داد‪ :‬در هر‬ ‫دو! طنز یک وســیله بزرگ برای تفســیر‬ ‫اجتماعی درباره چیزهایی اســت که این‬ ‫روزها اتفاق می افتند‪».‬‬ ‫او همچنین در بخشــی دیگر گفت‪:‬‬ ‫«مــردم دارو نمی خواهنــد‪ ،‬پــاپ کورن‬ ‫می خواهنــد‪ .‬مردم دوســت دارنــد بعد از‬ ‫تماشــای فیلم به خانه بروند و زندگی شان‬ ‫را بکنند‪ ».‬مســئوالن برگزاری جشــنواره‬ ‫تورنتو از نمایش این فیلم بســیار استقبال‬ ‫کرده اند و تام پاورزیکی از مدیران ارشد این‬ ‫جشنواره ب ه هالیوود ریپورتر گفته است که‪:‬‬ ‫«این خبر ما را بسیار تحت تاثیر قرار داد‪».‬‬ ‫مایکل مور فیلمساز‪ ،‬نویسنده‪ ،‬منتقد‬ ‫اجتماعی و فعال سیاسی‪ -‬اجتماعی است‬ ‫که در ‪ 23‬اوریــل ‪ 1954‬متولد شــد‪ .‬وی‬ ‫کارگردان و تهیه کننده مســتند فارنهایت‬ ‫‪ 9/11‬است که پرفروش ترین مستند تاریخ‬ ‫است و در سال ‪ 2002‬جایزه نخل طالیی‬ ‫جشنواره کن را به خود اختصاص داد‪ .‬دو‬ ‫فیلم مستند دیگر وی به نام سیکو و بولینگ‬ ‫برای کلمباین نیز جزو ‪ 10‬مستند پرفروش‬ ‫جهان هســتند‪ .‬وی در ســال ‪ 2002‬با فیلــم بولینگ برای‬ ‫کلمباین موفق به کسب جایزه اسکار شــد‪ .‬وی در سپتامبر‬ ‫‪ 2008‬فیلم اسلکر اپرایزینگ را به صورت رایگان در اینترنت‬ ‫قرار داد‪ .‬در این فیلم وی به گرداوری تجربیات شخصی خود‬ ‫پرداخت تا بدین وسیله افراد بیشتری را به شرکت در انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری تشویق کند‪.‬مور در فیلم هایش به انتقاد از‬ ‫جهانی سازی‪ ،‬شرکت های بزرگ‪ ،‬حق مالکیت سالح‪ ،‬بیل‬ ‫کلینتون و جورج دبلیو بوش‪ ،‬جنگ عراق‪ ،‬سیستم خدمات‬ ‫درمانی امریکا و کاپیتالیسم پرداخته است‪.‬‬ ‫پیشخوان جهانی‬ ‫نیوزویک‬ ‫به سرطان‬ ‫پرداخته است‬ ‫سلطه‬ ‫شرکت های‬ ‫تکنولوژی محور‬ ‫از نگاه‬ ‫اکونومیست‬ ‫بازی تاج و‬ ‫تخت تیتر‬ ‫اصلی تایم‬ ‫مثلث | شماره ‪272‬‬ ‫دیدار‬ ‫‪83‬‬ ‫بازار‬ ‫خالصه گزارش مجمع عمومی عادی ساالنه بانک انصار‬ ‫جلســه مجمع عمومی عادی ســاالنه بانــک انصار‬ ‫(سهامی عام) راس ســاعت ‪ 9:00‬چهارشــنبه ‪94/04/31‬‬ ‫واقع در مرکز همایش های بین المللی رایزن با حضور بیش‬ ‫از ‪75‬درصد سهامداران برگزار گردید‪.‬‬ ‫در ابتدای جلسه هیات رئیسه مجمع متشکل از اقای‬ ‫محمد رضا مدرس خیابانی به عنــوان رئیس مجمع‪ ،‬اقایان‬ ‫علی حاجی باقری و عباس باباگل زاده به عنوان نظار و اقای‬ ‫اردشــیر مردان پور به عنوان منشــی مجمع بــا اکثریت ارا‬ ‫انتخاب و پس از اعالم رسمیت جلسه توسط رئیس مجمع‬ ‫با حضور نماینده سازمان بورس و نماینده موسسه حسابرسی‬ ‫اغاز به کار کرد‪ .‬مجمع پس از استماع گزارش هیات مدیره‬ ‫توسط مدیرعامل محترم بانک جناب اقای دکتر ابراهیمی و‬ ‫گزارش بازرس قانونی تصمیمات ذیل را اتخاذ کرد‪:‬‬ ‫‪ .1‬تصویب صورت هــای مالی مربوط به ســال مالی‬ ‫منتهی به ‪93/12/29‬‬ ‫‪ .2‬تخصیص ‪ 10‬درصد از سود خالص دوره به عنوان‬ ‫اندوخته احتیاطی‬ ‫‪ .3‬تقســیم ‪ 280‬ریال به عنوان ســود نقــدی به ازای‬ ‫هر سهم‬ ‫‪ .4‬انتخاب موسسه حسابرسی هوشیار ممیز به عنوان‬ ‫حســابرس و بازرس اصلی و موسســه حسابرســی تدوین و‬ ‫همکاران به عنوان حسابرس و بازرس علی البدل‬ ‫‪ .5‬انتخــاب روزنامه های اطالعــات و دنیای اقتصاد‬ ‫به عنوان روزنامه های کثیر االنتشار‬ ‫‪ .6‬انتخاب اقــای اصغر ابوالحســنی به عنوان عضو‬ ‫جدید هیات مدیره و اقــای ابراهیم محمدی به عنوان عضو‬ ‫علی البدل‬ ‫‪ .7‬تخصیص مبلــغ ‪ 30/000‬میلیون ریــال به منظور‬ ‫انجام مسئولیت اجتماعی بانک‬ ‫بانک انصار‪ ،‬اتحادیه تاکسیرانی کل کشور را در سفر به‬ ‫شهرالکترونیکهمراهیمی کند‬ ‫سه شنبه ‪ 30‬تیرماه‪ ،‬سالن همایش بانک انصار پذیرای‬ ‫‪ 65‬تــن از مدیران عامل و مدیران تاکســیرانی کل کشــور‬ ‫از جملــه معــاون ســازمان شــهرداری ها و دهداری های‬ ‫وزیرکشــور و مدیرعامل اتحادیه تاکســیرانی های شهری‬ ‫کشــور بود تا بــا ایــن میزبانی یک روزه‪ ،‬اشــکار شــود که‬ ‫بانک انصار در تدارک ســفر انان به شــهر‪ ،‬دولت و شهروند‬ ‫الکترونیــک و هوشمندســازی ســامانه های تاکســیرانی‬ ‫مشــارکت و انــان را بــه مقصــد ایــن شــهر همراهــی‬ ‫می کند‪.‬‬ ‫به گزارش اداره کل بازاریابی و تبلیغات‪ ،‬این میزبانی‬ ‫و حمایــت مالــی درحالی از ســوی بانــک انصــار صورت‬ ‫گرفت کــه مجمع عمومی ســاالنه ایــن بانــک در روز ‪31‬‬ ‫تیرماه‪ ،‬یعنــی یک روز پــس از ایــن همایــش‪ ،‬باردیگر با‬ ‫اختصاص مبلــغ ‪30‬میلیارد ریــال‪ ،‬پایبندی ایــن بانک به‬ ‫انجام مســئولیت های اجتماعی اش را اشــکار ســاخت و‬ ‫بر این واقعیت صحه گذاشــت که تنها شــرط بانک انصار‬ ‫برای انجام تعهــدات و مســئولیت های اجتماعی‪ ،‬تامین‬ ‫منافــع عمومــی و تســهیل رفــاه شــهروندان و احادمردم‬ ‫است‪.‬‬ ‫براســاس گزارش مذکــور‪ ،‬بانــک انصار ایــن بار به‬ ‫اتکای رســالت ملی خود در مشــارکت با طرح های شهروند‬ ‫الکترونیک‪ ،‬شهر الکترونیک و دولت الکترونیک‪ ،‬به دنبال‬ ‫هوشمندســازی ناوگان تاکسیرانی کشور اســت تا با کاربرد‬ ‫سراسری کارت های شــهروندی انصار‪ ،‬سامانه تاکسیرانی‬ ‫کشور از‬ ‫• بانک اطالعاتی و بانک داده کارت‬ ‫• قابلیت اســتفاده همزمــان از مدیریت پــول خُ رد و‬ ‫پتانسیل های شبکه شتاب‬ ‫• توانایی بازرسی و نظارت سیستمی و کامل بر شبکه‬ ‫حمل و نقل‬ ‫• اطمینان از استفاده حداکثری شهروندان از امکانات‬ ‫این سامانه‬ ‫• پیاده سازی سیستم های ‪ AFC‬و ‪ AVL‬جهت سهولت‬ ‫دسترسی مشتریان و ارائه خدمات مناسب و سهل الوصول‬ ‫به مسافرین‬ ‫برخــوردار و زمینــه بهره بــرداری از ظرفیت های این‬ ‫ســامانه در مواقــع مختلف و نیازهــای اضطــراری فراهم‬ ‫شود‪.‬‬ ‫شایان ذکر است که استفاده از کارت های شهروندی‬ ‫انصار هم اکنون در ‪ 8‬استان و‪ 11‬شهر کشور صورت می گیرد‬ ‫و این کارت ها برای نخســتین بار در بخــش تجهیز ناوگان‬ ‫تاکسیرانی در شهر ساری مورد استفاده شهروندان قرارگرفته‬ ‫است‪.‬‬ ‫بازار‬ ‫‪84‬‬ ‫مثلث | شماره ‪272‬‬ ‫مجمع عمومی عادی ساالنه بانک مهر اقتصاد برگزار شد‬ ‫مجمع عمومی عادی ساالنه بانک مهر اقتصاد مربوط‬ ‫به سال مالی منتهی به ‪ 29‬اســفند ماه ‪ 1393‬روز چهارشنبه‬ ‫‪ 31‬تیر ماه ســال جاری با حضــور ‪ 82/11‬درصد از صاحبان‬ ‫سهام برگزار شد‪.‬‬ ‫به گزارش اداره کل روابط عمومی بانک مهر اقتصاد‪،‬‬ ‫در این مجمع که علی کارگر ریاســت ان را برعهده داشت‪،‬‬ ‫اقا بابایی به عنوان ناظر اول‪ ،‬معبــودی ناظر دوم و میرزایی‬ ‫به عنوان منشی جلسه حضور داشتند‪.‬‬ ‫پس از ارائه گزارش عملکرد بانک مهر اقتصاد توسط‬ ‫دکتر نتاج مدیرعامــل بانک‪ ،‬ترازنامــه و صورت های مالی‬ ‫بررسی شد و یکصد ریال سود به ازای هر سهم تقسیم شد‪.‬‬ ‫در این مجمع موسسه فریوران به عنوان بازرس اصلی‬ ‫و موسســه ره بین به عنوان بازرس علی البدل انتخاب شدند‬ ‫و حق الزحمه بــازرس قانونی به هیات مدیره تفویض شــد‪،‬‬ ‫همچنین روزنامه های دنیای اقتصــاد و جوان نیز به عنوان‬ ‫روزنامه های کثیراالنتشار رسمی بانک مهر اقتصاد انتخاب‬ ‫شدند‪.‬‬ ‫بر اســاس این گزارش انتخاب اعضــای هیات مدیره‬ ‫و معرفــی انها به بانــک مرکزی نیــز به هیات مدیــره فعلی‬ ‫تفویض شد‪.‬‬ ‫دکتر نتاج‪ ،‬مدیرعامل و نایب رئیس هیات مدیره بانک‬ ‫مهر اقتصاد با ارائه گزارشی از عملکرد بانک در سال ‪1393‬‬ ‫اعالم کرد که این بانک در ســال گذشته پنجمین بانک در‬ ‫میان یکصد شرکت برتر کشــور بوده و اظهار امیدواری کرد‬ ‫که در ســال جاری با احتســاب بانک ملی در جایگاه پنجم‬ ‫قرار گیرد‪.‬‬ ‫وی بــازده دارایی های بانک مهر اقتصــاد را با در نظر‬ ‫گرفتن میانگین ‪ 1/5‬درصدی‪ ،‬دو درصد اعالم کرد که رقم‬ ‫قابل توجهی اســت‪ .‬مدیرعامل بانک مهــر اقتصاد ترکیب‬ ‫ســهامداران بانک مهــر اقتصاد را ‪ 82/3‬درصد اشــخاص‬ ‫حقوقی و ‪ 17/7‬درصد را اشخاص حقیقی اعالم و اظهار کرد‬ ‫که به زودی مجوز قطعی بانک اخذ شود‪.‬‬