روزنامه صمت شماره 275

‫داستان دو ایت الله‬ ‫هفتهنامهخبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال ششم‪ /‬شماره دویست و هفتاد و پنج‪31/‬مرداد ‪ 88 /1394‬صفحه‪5000/‬تومان‬ ‫سیدرضااکرمی‪،‬محسنغرویان‬ ‫و عبدالرضا داوری از اختالف های‬ ‫هاشمی و جنتی می گویند‬ ‫اگر از احمدینژاد‬ ‫بازخواستشود‬ ‫هوس بازگشت نمیکند‬ ‫گفتوگوی مثلث با احمد توکلی‬ ‫مصلحت این است که هاشمی خود را بازنشستهکند ‪ /‬درداستان‬ ‫مهدی‪ ،‬شروع هاشمی خوب بود ولی پایانش نه ‪ /‬اگر من قاضی‬ ‫بودم‪ ،‬حکم شدیدتری برای مهدی صادر میکردم ‪ /‬برخی‬ ‫وزرای روحانی باید تغییرکنند ‪ /‬مزاج عارف به‬ ‫کارگزاران نمی خورد ‪ /‬به کلیات برجام رای‬ ‫مثبت میدهم ‪ /‬الریجانی با اصالحطلبان‬ ‫همپیمان نخواهد شد‬ ‫همبرگرامریکایی‪،‬‬ ‫سیگاربرگکوبایی‬ ‫ایا ارتباط با کوبا و توافق هسته ای‬ ‫نشانه افول امریکاست؟‬ ‫نادر انتصار‪ ،‬ابراهیم متقی‪ ،‬محسن‬ ‫شریعتی نیا‪ ،‬فواد ایزدی و رضا مجیدزاده‬ ‫به این سوال پاسخ گفتهاند‬ ‫تفاوت برجام با قطعنامه ‪598‬‬ ‫یادداشتهایی از نمایندگان مجلس درباره‬ ‫نقش مجلس درتصویب برجام‬ ‫‪ 28‬مرداد‪،‬کودتا علیه‬ ‫ناسیونالیسمایرانیبود؟‬ ‫مثلث درپروندهای به مناسبت ‪ 28‬مرداد‬ ‫مذاکرات اخرین جلسه مجلس هفدهم‬ ‫شورای ملی را منتشر میکند‬ ‫از ایـن پـس نشـریه را بـا نـرم افـزار واقعیـت‬ ‫افـزوده مطلـب ‪ +‬مشـاهده نماییـد‪.‬‬ ‫جهـت کسـب اطالعـات بیشـتر بـه صفحه ‪4‬‬ ‫مراجعـه نمایید‬ ‫مسالهردصالحیت‬ ‫ایا هاشمی رفسنجانی‬ ‫در انتخابات خبرگان‬ ‫رد صالحیت میشود؟‬ ‫جامعتین‪،‬مرجعنهاییتصمیمگیری‬ ‫خبر ویژه مثلث از ائتالف اصولگرایان‬ ‫تعامل در بستر‬ ‫بیاعتمادی‬ ‫ایا جی ‪ 7‬خاورمیانهای‬ ‫شکلمیگیرد؟‬ ‫ج‬ ‫لد‬ ‫دوم‬ ‫دست اندازهاییجلوی‬ ‫پایرویایامریکایی‬ ‫قدرتجهانیامریکادرحالکاهشاست‬ ‫تنظیمقانوناساسیدرچهارچوبشرع‬ ‫وکذلکجعلنکمامهوسطالتکونواشهداعلیالناس‬ ‫ویکونالرسولعلیکمشهیدا‬ ‫هفته نامه سیاسی‪ ،‬فرهنگی با رویکرد خبری‪ ،‬تحلیلی‬ ‫صاحب امتیاز و مدیر مسئول‪ :‬مصطفی اجورلو‬ ‫سردبیر‪ :‬سعید اجورلو‬ ‫و مــن امیدوارم کــه بدون اینکــه یک ذره‬ ‫اقایانی که ان‏شــاءال ّل ‏ه با سالمت ـ می‏دانم دیگر‬ ‫گفتنمنزیادیاست‪،‬لکنبرایاینکهگفتهبشود‬ ‫ذرهمالحظهازغرب‪،‬ازشرق‪،‬از‬ ‫بازهمـبدونیک ّ‬ ‫نمی‏دانم حزب کذا‪ ،‬حزب دمکرات‪ ،‬از چه از چه‪،‬‬ ‫بدون یک ذره مالحظه‪ ،‬باید این قانون اساســی‬ ‫ما مطابق با شرع‪ ،‬در چهارچوب شرع‪ .‬اگر یکی‬ ‫یکیازوکالیاهمۀوکالبخواهندازاینچهارچوب‬ ‫خارج بشــود‪ ،‬اص ً‬ ‫ال وکیل نیســتند برای او! شما‬ ‫اقایان وکیل هستید که زنهای مردم را هم طالق‬ ‫بدهید؟ زن ّ‬ ‫موکلینتان[را]؟ نیســتند‪ .‬اگر طالق‬ ‫بدهید صحیح است؟ نه‪ .‬از باب اینکه شما وکیلید‬ ‫برای رسیدگی به قانون جمهوری اسالمی‪ .‬االن اگر چنانچه شما‬ ‫بخواهید‪ ،‬یا بعضی از شــما بخواهند‪ ،‬که اسم جمهوری اص ً‬ ‫ال‬ ‫نباشد‪ ،‬بحث را ببرند روی رژیم سلطنتی‪ ،‬شما حق دارید رسیدگی‬ ‫بکنید؟ شما حق رسیدگی ندارید‪ .‬برای اینکه جمهوری اسالمی‬ ‫را شما حق رســیدگی دارید‪ .‬همان طوری که برای طالق دادن‬ ‫زن مردم‪ ،‬شــما و ما‪ ،‬هر کس که وکیل شده است‪ ،‬برای طالق‬ ‫دادن زن مردم وکالت ندارد؛ وکالتش محدود اســت‪ .‬در مسائل‬ ‫غیراسالمی‪ ،‬اگر یک مسئله غیراسالمی در اینجا بیاید‪ ،‬طرحش‬ ‫مردود است‪ .‬طرحمسئلۀغیراسالمیبرخالفوکالتشماست‪.‬مثل‬ ‫یک مباحثه‪ :‬شما یک مسئله علمی انجا بحث بکنید‪ ،‬مانع ندارد بحث‬ ‫بکنید‪ ،‬اما برخالف وکالت شماســت؛ همان طور که طــاق دادن زن‬ ‫موکلین‏تانبرخالفوکالتشماست‪.‬طرحکردنیکمسئلهغیراسالمی‬ ‫هرچهباشد‪،‬هرچهمترقیباشد؛شمانمی‏توانیدطرحبکنید‪.‬یکدستۀ‬ ‫‪10- 19‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫اجازهنفوذوحضورامریکایی هادرایرانرانمی دهیم‬ ‫شکایتمشاییازپورمحمدی‬ ‫بررسیترکیبکمیسیونویژهتوافقهسته ای‬ ‫حرف های انتخاباتیحسنروحانی‬ ‫‪20- 27‬‬ ‫گفتارها‬ ‫موضوعملی‬ ‫تفاوتبرجامباقطعنامه‪598‬‬ ‫مدلتصمیم گیری‬ ‫توسعه بهمثابهحفظ کشور‬ ‫‪28- 45‬‬ ‫سیاست‬ ‫اگرازاحمدی نژادبازخواستشودهوسبازگشتنمی کند‬ ‫داستان د و ایت اهلل‬ ‫ازاوینتامرمر‬ ‫ردصالحیتهاشمی‪،‬قریببهمحالاست‬ ‫مثلث؛ هفته نامه ای خبری‪ ،‬تحلیلی اســت که سعی دارد روایتی‬ ‫منصفانه و عادالنه از واقعیت ها ارائه دهد‪ .‬نامش تمثیل و اشاره ای‬ ‫اســت به سه ضلع اســتقالل‪ ،‬ازادی و جمهوری اســامی‪ .‬مرامش‬ ‫تقویت گفتمان انقالب اســامی‪ ،‬چارچوبش اســام‪ ،‬انقالب‪ ،‬امام و‬ ‫رهبری‪ ،‬ارمانش گسترش و سیادت اســام خواهی در سراسر جهان و‬ ‫عزت مسلمانان‪ ،‬توسعه و پیشرفت ایران اسالمی و رفاه مردم شریف‬ ‫ایــران و رونــق گرفتن عدالت‪ .‬مــرزش رواداری و تالیــف قلوب اهالی‬ ‫انقالب و ایستادگی در برابر مقابالن گفتمانی و عملی نظام و سیاق‬ ‫و مشــرب مان نجابت قلم و روزنامه نگاری مومنانه و تالش در جهت‬ ‫رونق گرفتن ســنت گفت وگــو میان فرهیختگان و نخبگان کشــور‬ ‫است‪ .‬امیدواریم که در روایت مان صادق‪ ،‬بر مرام مان مستمر و دائم‪،‬‬ ‫بر چارچوب مان مســتقر‪ ،‬بر ارمان مان مومن‪ ،‬بر مرزهایمان مراقب و‬ ‫هوشیاروبرسیاق ماناستواربمانیم‪.‬‬ ‫تحریریه‪:‬‬ ‫دبیرتحریریه‪:‬مصطفیصادقی‬ ‫سیاست‪ :‬مصطفی صادقی(دبیر)‪ -‬علی حاجی ناصری‪ -‬امیدکرمانی ها‬ ‫ی اسالم‬ ‫حنیف غفاری‪ -‬داوود حشمتی ‪ -‬زهره دیانی ‪ -‬مینا عل ‬ ‫فرهنگ و اقتصاد‪ :‬علیرضا بهرامی(دبیر) ‪ -‬فاطمه کریمخان ‪-‬‬ ‫سارا میرشجاعی ‪ -‬شیما غفاری ‪ -‬مسعود نجفی ‪ -‬محمدصادق لواسانی‬ ‫تاریخ و گفتارها‪ :‬مصطفی شوقی(دبیر)‪ -‬زهیر توکلی ‪ -‬حمید عزیزی‬ ‫بین الملل ‪ :‬سعیده سادات فهری (دبیر)‬ ‫دیدار‪ :‬افشین خماند(دبیر)‬ ‫ورزش‪ :‬مهدی ربوشه (دبیر)‬ ‫بازار‪ :‬محمد شکراللهی (دبیر)‬ ‫مشاور هنری ‪ :‬نیما ملک نیازی ‬ ‫دیگری درست کند‪ .‬ملت خودش اختیار دارد یک دسته هم درست کنند‬ ‫که در مسائل غیراســامی بحث بکند‪ ،‬در چهارچوب مسائل اسالمی‪.‬‬ ‫البته مسائل اداری و راجع به ادارۀ امور‪ ،‬راجع به اینها‪ ،‬اینها مسائل دیگر‬ ‫هست‪.‬امامطالبیکهمربوطبهاسالماستاگریکیبخواهدطرحبکند‬ ‫بر خالف او‪ ،‬بر خالف مسیر ملت است؛ و عالوه بر[ان]‪ ،‬خالف حدود‬ ‫وکالتشاست‪.‬حدوکالتبیشترازایننیست‪.‬اگررایهمبدهد‪،‬رایشاگر‬ ‫خداینخواستههمۀاقایانهمرایبدهندبهیک[مسئلۀ]غیراسالمی‪،‬‬ ‫برخالف وکالتشان است‪ .‬مردم وکیلشان نکرده‏اند برای[ان]‪ .‬وقتی بر‬ ‫خالفوکالتشد‪،‬مثلطالقدادنزنانهامی‏ماند‪.‬‬ ‫قانونی که مطابق با اسالم و ترقی و همه چیزش تمام‬ ‫باشــد‪ ،‬و ما اســام را مترقیترین مکتبها می‏دانیم‪ .‬و‬ ‫هرکس‪ ،‬هر مکتبی‪ ،‬هر چه می‏خواهد بگوید‪ ،‬بگوید‪.‬‬ ‫ما اسالم را مکتب مترقی می‏دانیم و شما فرض کنید‬ ‫کهمکتبمترقینیست‪،‬مااینرامی‏خواهیم‪.‬مااینرا‬ ‫می‏خواهیم‪«.‬مترقی»اسمشرامی‏گذارید‪،‬بگذارید؛‬ ‫«غیر مترقی» هم اسمش را می‏گذارید‪ ،‬بگذارید‪ .‬ما را‬ ‫وحشی هم بدانید‪ ،‬بدانید! ما این را می‏خواهیم‪ .‬ملت‬ ‫ما هم این را می‏خواهند‪ .‬و مــن معذرت می‏خواهم از‬ ‫اقایان در این هوای گرم تشریف اوردند‪ .‬موید باشید‪.‬‬ ‫تاریخ‪1358/05/27 :‬‬ ‫محل‪ :‬قم‬ ‫حضار‪ :‬نمایندگان منتخب مجلس خبرگان‬ ‫گرافیک و صفحه ارایی‪ :‬فاطمه قنائی ‪ -‬علی اجورلو‬ ‫و افشین جم‬ ‫پردازش تصاویر‪ :‬هومن سلیمیان‬ ‫عکس‪ :‬امیر طالیی کیوان‪ -‬عدنان جعفری و محمد برنو‬ ‫ویرایش‪ :‬ژیال شاکری ‪ -‬امیر عزیزی و نرگس حاجیلو‬ ‫حروفچینی‪ :‬داود حشمتی‬ ‫مدیر مالی‪ :‬محمد پالیزدار‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬محمد شکراللهی‬ ‫بازرگانی و بازاریابی‪ :‬محمدعلیاجورلو‬ ‫امور اداری‪ :‬علیرضا اسدالهی‬ ‫انفورماتیک‪ :‬شهرام زحمتی‬ ‫ناظر چاپ‪ :‬بابک اسکندرنیا‬ ‫با تشکر از‪ :‬دکتر اسماعیل تبار ‪ -‬دکتر ایت اله ابراهیمی‪ -‬دکترغالمحسنتقینتاج‬ ‫حسین زندی ‪ -‬احمد طالیی ‪ -‬مهندس صدوقی ‪ -‬حسین مجاهدی ‪ -‬حاج اقاتوکلی‬ ‫هادیانباردار‪ -‬منصور شیخ االسالمی‪ -‬دکتر زارعیان ‪ -‬علیرضا حسن زاده‬ ‫سیدحمیدخالقی‬ ‫اسالم؛ متر ّقی‏ترین مکتب‬ ‫و من از خــدای تبــارک و تعالــی خواهانم کــه اقایان‬ ‫ان‏شــاءال ّل ‏ه با ســامت و موفقیت این راه را طی بکنند و یک‬ ‫‪46- 57‬‬ ‫تاریخسیاسی‬ ‫شکافمیاننیرویمدرنوسنتی‬ ‫ درجبهه ملی دعوایجا هو مقامافتاد‬ ‫‪ 28‬مرداد‪،‬کودتاعلیهناسیونالیسمنبود‬ ‫رئیس الوزرا بیماراست‬ ‫‪58-67‬‬ ‫بینالملل‬ ‫دست اندازهایی جلوی پای رویای امریکایی‬ ‫اوباما؛ همیلتون دوم‬ ‫امریکا با مرحله افول قدرت فاصله دارد‬ ‫رمز ورازهای داعش‬ ‫‪68-73‬‬ ‫ورزش‬ ‫دستکاری در میل مردم‬ ‫این تصور غلط است‬ ‫تیم ملی جوانان‪ ،‬قربانی یک اختالف‬ ‫مساله دوام‬ ‫طراح جلد‪ :‬مصطفی مرادی‬ ‫عکس جلد‪ :‬عدنان طاهری‬ ‫داستان دو ایت الله‬ ‫هفتهنامهخبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال ششم‪ /‬شماره دویست و هفتاد و پنج‪31/‬مرداد ‪ 88 /1394‬صفحه‪5000/‬تومان‬ ‫اگر از احمدینژاد‬ ‫بازخواستشود‬ ‫هوس بازگشت نمیکند‬ ‫گفتوگوی مثلث با احمد توکلی‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬تلفن‪0919 - 2341774 :‬‬ ‫چاپ‪ :‬هنر سرزمین سبز ‪ -‬پردازش تصویر رایان‬ ‫توزیع‪ :‬نشر گستر امروز‬ ‫نشانی ‪ :‬تهران‪ ،‬خیابان شهید عباسپور(توانیر)‪ ،‬خیابان نظامی گنجوی‪ ،‬کوچه پناه‪،‬‬ ‫پالک ‪19‬‬ ‫تلفن ‪88198280 :‬‬ ‫سیدرضااکرمی‪،‬محسنغرویان‬ ‫و عبدالرضا داوری از اختالف های‬ ‫هاشمی و جنتی می گویند‬ ‫مسالهردصالحیت‬ ‫ایا هاشمی رفسنجانی‬ ‫در انتخابات خبرگان‬ ‫رد صالحیت میشود؟‬ ‫جامعتین‪،‬مرجعنهاییتصمیمگیری‬ ‫خبر ویژه مثلث از ائتالف اصولگرایان‬ ‫تعامل در بستر‬ ‫بیاعتمادی‬ ‫ایا جی ‪ 7‬خاورمیانهای‬ ‫شکلمیگیرد؟‬ ‫مصلحت این است که هاشمی خود را بازنشستهکند ‪ /‬درداستان‬ ‫مهدی‪ ،‬شروع هاشمی خوب بود ولی پایانش نه ‪ /‬اگر من قاضی‬ ‫بودم‪ ،‬حکم شدیدتری برای مهدی صادر میکردم ‪ /‬برخی‬ ‫وزرای روحانی باید تغییرکنند ‪ /‬مزاج عارف به‬ ‫کارگزاران نمی خورد ‪ /‬به کلیات برجام رای‬ ‫مثبت میدهم ‪ /‬الریجانی با اصالحطلبان‬ ‫همپیمان نخواهد شد‬ ‫همبرگرامریکایی‪،‬‬ ‫سیگاربرگکوبایی‬ ‫ایا ارتباط با کوبا و توافق هسته ای‬ ‫نشانه افول امریکاست؟‬ ‫نادر انتصار‪ ،‬ابراهیم متقی‪ ،‬محسن‬ ‫شریعتی نیا‪ ،‬فواد ایزدی و رضا مجیدزاده‬ ‫به این سوال پاسخ گفتهاند‬ ‫تفاوت برجام با قطعنامه ‪598‬‬ ‫یادداشتهایی از نمایندگان مجلس درباره‬ ‫نقش مجلس درتصویب برجام‬ ‫‪ 28‬مرداد‪،‬کودتا علیه‬ ‫ناسیونالیسمایرانیبود؟‬ ‫مثلث درپروندهای به مناسبت ‪ 28‬مرداد‬ ‫مذاکرات اخرین جلسه مجلس هفدهم‬ ‫شورای ملی را منتشر میکند‬ ‫از ایـن پـس نشـریه را بـا نـرم افـزار واقعیـت‬ ‫افـزوده مطلـب ‪ +‬مشـاهده نماییـد‪.‬‬ ‫جهـت کسـب اطالعـات بیشـتر بـه صفحه ‪4‬‬ ‫مراجعـه نمایید‬ ‫شماره پیامک‪3000411711 :‬‬ ‫مشایی علیه پورمحمدی‬ ‫خبرنامه‬ ‫ماجرای مجادله احمدی نژادی ها با دولــت یازدهم وارد فاز تازه ای‬ ‫شده است‪ .‬این بار پای شــکایت از مصطفی پورمحمدی به میان امده‪،‬‬ ‫درست پس از انکه این وزیر دولت روحانی حرف هایی در مورد اسفندیار‬ ‫رحیم مشــایی زده است‪ .‬گویا هنوز شــکایت ثبت نشده اما حرف های‬ ‫مهم تری هم مطرح شده است‪.‬‬ ‫ت‬ ‫یتر‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ل‬ ‫رهبرمعظمانقالب‪:‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪10‬‬ ‫مثلث | شماره ‪275‬‬ ‫اجازه نفوذ و حضور امریکایی ها‬ ‫در ایران را نمی دهیم‬ ‫حضرت ایت الله خامنه ای رهبر معظم انقالب اسالمی‬ ‫دوشنبه گذشــته در دیدار علما‪ ،‬صاحب نظران و میهمانان‬ ‫اجالس مجمع جهانی اهل بیت علیهم الســام و اجالس‬ ‫اتحادیه رادیو و تلویزیون های اسالمی‪ ،‬مبارزه با نقشه های‬ ‫استکبار در منطقه را مصداق بارز جهادفی سبیل الله خواندند‬ ‫و با اشاره به مقابله قاطع با «تالش امریکا برای سوءاستفاده‬ ‫از نتایــج مذاکرات هســته ای و نفوذ اقتصادی سیاســی و‬ ‫فرهنگی در ایران»‪ ،‬افزودند‪« :‬نقشه نظام سلطه در منطقه‬ ‫بر دو پایه ایجاد اختالف و نفوذ اســتوار اســت کــه باید با‬ ‫نقشه های صحیح هجومی و دفاعی به مبارزه هوشیارانه و‬ ‫بی وقفه با ان پرداخت‪».‬‬ ‫رهبر انقالب اســامی با اشــاره به برگزاری ششمین‬ ‫مجمــع عمومی مجمع جهانــی اهل بیت علیهم الســام‪،‬‬ ‫الزمه پیروی از اهل بیت پیامبر صلوات الله علیهم اجمعین‬ ‫را ترویج معارف اســامی‪ ،‬اقامه احــکام الهی‪ ،‬مجاهدت‬ ‫در راه خدا با همه وجود و مبارزه با ظلم و ظالم برشــمردند و‬ ‫تاکید کردند‪« :‬مجاهدت در راه خــدا فقط به معنای جنگ‬ ‫نظامی نیســت بلکه شــامل مبارزه فرهنگــی‪ ،‬اقتصادی و‬ ‫سیاسی نیز می شود‪ ».‬حضرت ایت الله خامنه ای خاطرنشان‬ ‫کردند‪« :‬امروز مصداق عینی مجاهدت در راه خدا شناخت‬ ‫نقشــه های اســتکبار در منطقه اســامی و به ویژه منطقه‬ ‫راهبردی و حساس غرب اســیا و برنامه ریزی برای مبارزه با‬ ‫انهاســت که این مبارزه باید شــامل مقابله دفاعی و مقابله‬ ‫هجومی باشد‪».‬‬ ‫رهبر انقالب اسالمی با اشاره به توطئه های استکبار‬ ‫در منطقــه در یک صــد ســال گذشــته گفتنــد‪« :‬اگرچه‬ ‫توطئه های استکبار در منطقه اسالمی‪ ،‬سابقه ای طوالنی‬ ‫دارد اما فشارها و توطئه ها از زمان پیروزی انقالب اسالمی‬ ‫در ایران‪ ،‬تشدید شــد تا این تجربه در دیگر کشورها تکرار‬ ‫نشــود‪ ».‬ایشــان خاطرنشــان کردند‪« :‬نظــام جمهوری‬ ‫اســامی از ‪ 35‬ســال گذشــته همواره هــدف تهدیدها‪،‬‬ ‫تحریم ها‪ ،‬فشارهای امنیتی و توطئه های گوناگون سیاسی‬ ‫بوده و ملت ایران به این فشارها عادت کرده است‪».‬‬ ‫رهبر انقالب اســامی افزودند‪« :‬البتــه توطئه های‬ ‫دشــمنان در منطقه غرب اســیا‪ ،‬بعــد از نهضــت بیداری‬ ‫اسالمی که چند سال قبل از شمال افریقا اغاز شد‪ ،‬به دلیل‬ ‫سراسیمگی دشمن شدت بیشتری گرفت‪».‬‬ ‫حضرت ایت الله خامنه ای فرمودند‪« :‬تصور انها این‬ ‫است که توانسته اند نهضت بیداری اسالمی را سرکوب کنند‬ ‫اما این نهضت سرکوب شدنی نیست و همچنان ادامه دارد و‬ ‫دیر یا زود واقعیت خود را نشان خواهد داد‪».‬‬ ‫حضرت ایت الله خامنــه ای‪ ،‬نظام ســلطه و در راس‬ ‫رهبر انقــاب اســامی‪« ،‬نفوذ»‬ ‫در کشــورهای منطقــه را دومیــن‬ ‫نقشه شــوم امریکا برشــمردند و‬ ‫تاکیــد کردنــد‪« :‬ایاالت متحــده‬ ‫درصدد نفوذ ده ها ســاله در منطقه‬ ‫و بازســازی ابروی از دســت رفته‬ ‫خویش است‪».‬‬ ‫مثلث | شماره ‪275‬‬ ‫ان ایاالت متحــده امریکا را مصداق عینــی و مظهر کامل‬ ‫«مفهوم دشــمن» خواندند و تاکید کردنــد‪« :‬امریکا هیچ‬ ‫بهــره ای از اخالقیات انســانی ندارد و بدون هیــچ ابایی و‬ ‫در پوشــش الفاظ زیبا و لبخند‪ ،‬دســت به خباثــت و جنایت‬ ‫می زند‪».‬‬ ‫رهبر انقالب اســامی ســپس به تبیین نقشه دشمن‬ ‫در شرایط کنونی پرداختند و افزودند‪« :‬این نقشه بر دو پایه‬ ‫«ایجاد اختالف» و «نفوذ» استوار است‪».‬‬ ‫حضرت ایت الله خامنه ای در خصوص طراحی دشمن‬ ‫برای اختالف انگیزی خاطرنشان کردند‪« :‬ایجاد اختالف‬ ‫میان دولت ها و خطرناک تر از ان میان ملت ها در دستورکار‬ ‫استکبار قرار دارد‪».‬‬ ‫ایشــان با اشــاره به اینکه در مقطع فعلی برای ایجاد‬ ‫اختالف میان ملت ها از عناوینی همچون شــیعه و ســنی‬ ‫استفاده می شود‪ ،‬انگلیسی ها را متخصص اختالف افکنی‬ ‫و امریکایی ها را شــاگرد انها خواندنــد و افزودند‪« :‬ایجاد‬ ‫گروه های جرار‪ ،‬هتاک و جبــار تکفیری که امریکایی ها به‬ ‫دست داشتن در ایجاد انها اذعان کرده اند‪ ،‬مهمترین ابزار‬ ‫برای ایجاد اختالف های به ظاهر مذهبی میان ملت هاست‬ ‫که متاسفانه برخی مسلمانان ساده لوح نیز به دلیل نداشتن‬ ‫بصیرت‪ ،‬فریــب این توطئه و نقشــه را خــورده و در داخل‬ ‫طراحی دشمن قرار گرفته اند‪».‬‬ ‫رهبر انقالب اســامی نمونه واضح ایــن موضوع را‬ ‫مساله سوریه بیان کردند و گفتند‪« :‬هنگامی که در تونس و‬ ‫مصر‪ ،‬حکومت های طاغوتی با شعارهای اسالمی سرنگون‬ ‫شدند‪ ،‬امریکایی ها و صهیونیست ها تصمیم گرفتند از این‬ ‫فرمول برای نابودی کشورهای مقاومت استفاده کنند و به‬ ‫همین دلیل به سراغ سوریه رفتند‪».‬‬ ‫حضرت ایت الله خامنه ای خاطرنشان کردند‪« :‬بعد از‬ ‫اغاز ماجرای سوریه‪ ،‬عده ای مسلمان بی بصیرت در نقشه‬ ‫طراحی شده قرار گرفتند و با پر کردن جدول دشمن‪ ،‬کشور‬ ‫سوریه را به چنین وضعیتی رساندند‪».‬‬ ‫ایشــان تاکید کردند‪« :‬انچه امروز در عراق‪ ،‬سوریه‪،‬‬ ‫یمــن و مناطق دیگــر در حــال روی دادن اســت و تالش‬ ‫می شــود از ان به عنــوان «جنــگ مذهبــی» یاد شــود‪،‬‬ ‫به هیچ وجه جنگ مذهبی نیست بلکه جنگ سیاسی است‪».‬‬ ‫رهبر انقالب اســامی خاطرنشــان کردنــد‪« :‬امروز‬ ‫مهمتریــن وظیفــه‪ ،‬تــاش بــرای از بیــن بــردن ایــن‬ ‫اختالف هاست‪».‬‬ ‫حضرت ایت الله خامنــه ای گفتند‪« :‬ما صریحا و علنا‬ ‫گفته ایم که جمهوری اســامی ایران دســت دوســتی را‬ ‫به ســوی همه دولت های اســامی منطقه دراز می کند و با‬ ‫دولت های مسلمان هیچ مشکلی ندارد‪».‬‬ ‫ایشان افزودند‪« :‬جمهوری اســامی ایران با اغلب‬ ‫همسایگان خود روابط دوســتانه دارد البته برخی کشورها‬ ‫هم با ما اختالف دارند و لجاجــت و خباثت انجام می دهند‬ ‫ولی ایران بنا را بر روابط خوب با همســایگان و دولت های‬ ‫اسالمی و به ویژه ملت های منطقه گذارده است‪».‬‬ ‫رهبر انقالب اسالمی خاطرنشان کردند‪« :‬مبنای رفتار‬ ‫جمهوری اسالمی ایران‪ ،‬اصولی است که امام بزرگوار(ره)‬ ‫به واسطه پایبندی به انها توانست انقالب اسالمی را پیروز‬ ‫کند و به مرحله ثبات برساند‪».‬‬ ‫حضرت ایت الله خامنه ای «اشداء علی الکفار رحماء‬ ‫بینهم» را یکی از اصول و مبانی مســتحکم نظام اسالمی‬ ‫خواندند و تاکید کردند‪« :‬ما براساس درس امام بزرگوار(ره)‬ ‫و خط مسلم جمهوری اسالمی‪ ،‬با استکبار سراشتی نداریم‬ ‫اما با برادران مسلمان بنای دوستی و رفاقت داریم‪».‬‬ ‫ایشان خاطرنشــان کردند‪« :‬ما در حمایت از مظلوم‬ ‫توجهی به مذهب نمی کنیم و همان حمایتی را که از برادران‬ ‫شیعه خود در لبنان کردیم‪ ،‬از برادران اهل سنت خود در غزه‬ ‫نیز انجام داده ایم و مســاله فلسطین را مســاله اول جهان‬ ‫اسالم می دانیم‪».‬‬ ‫حضــرت ایت الله خامنــه ای در جمع بنــدی موضوع‬ ‫«ایجاد اختالف» به عنوان پایه اول نقشه دشمن در منطقه‬ ‫اسالمی غرب اسیا‪ ،‬خاطرنشــان کردند‪« :‬تشدید اختالف‬ ‫در دنیای اســام ممنوع اســت و ما با هر رفتار و حرکتی که‬ ‫موجب ایجاد اختالف شود حتی از جانب برخی گروه های‬ ‫شیعه مخالفیم و اهانت به مقدســات اهل سنت را محکوم‬ ‫می کنیم‪».‬‬ ‫رهبر انقالب اسالمی‪« ،‬نفوذ» در کشورهای منطقه‬ ‫را دومین نقشــه شــوم امریکا برشــمردند و تاکیــد کردند‪:‬‬ ‫«ایاالت متحده درصدد نفوذ ده ها ساله در منطقه و بازسازی‬ ‫ابروی از دست رفته خویش است‪».‬‬ ‫حضرت ایت الله خامنه ای با اشاره به تالش واشنگتن‬ ‫برای سوءاســتفاده از نتایج مذاکرات هســته ای افزودند‪:‬‬ ‫«امریکایی هــا می خواهند از توافقی که هنــوز نه در ایران‬ ‫و نه در امریکا تکلیفش و رد یا قبول شــدنش معلوم نیست‪،‬‬ ‫وســیله ای برای نفــوذ در ایــران بســازند اما ما ایــن راه را‬ ‫قاطعانه بســته ایم و با همــه توان باالی خــود‪ ،‬اجازه نفوذ‬ ‫اقتصادی‪ ،‬سیاسی‪ ،‬فرهنگی یا حضور سیاسی در ایران را‬ ‫به امریکایی ها نمی دهیم‪».‬‬ ‫ایشــان سیاســت های منطقه ای جمهوری اسالمی‬ ‫را نقطه مقابل سیاســت های منطقه ای امریــکا خواندند و‬ ‫افزودند‪« :‬انها به دنبال تجزیه کشــورهای منطقه و ایجاد‬ ‫کشورهای کوچک و تابع هستند اما به حول و قوه الهی این‬ ‫اتفاق رخ نخواهد داد‪».‬‬ ‫رهبر انقالب هشــدارهای قبلی خــود را درباره تالش‬ ‫امریکا برای تجزیه عراق یاداوری کردند و افزودند‪« :‬برخی‪،‬‬ ‫از ان ســخنان تعجــب می کردند امــا امــروز امریکایی ها‬ ‫به صراحت از تجزیه عراق دم می زنند‪».‬‬ ‫حضرت ایت الله خامنه ای افزودنــد‪« :‬تجزیه عراق‬ ‫و اگر بتوانند سوریه‪ ،‬هدف مشــخص امریکایی هاست اما‬ ‫تمامیت ارضی کشــورهای منطقه و عراق و سوریه برای ما‬ ‫بسیار مهم است‪».‬‬ ‫رهبر انقــاب در ادامــه تبیین تقابل سیاســت های‬ ‫منطقــه ای جمهــوری اســامی بــا سیاســت های رژیــم‬ ‫ایاالت متحــده افزودند‪« :‬ایران‪ ،‬از مقاومــت در منطقه از‬ ‫جمله مقاومت فلســطین کامال دفاع می کند و از هرکســی‬ ‫ که با اسرائیل مبارزه می کند و رژیم صهیونیستی را می کوبد‬ ‫حمایت خواهد کرد‪».‬‬ ‫ایشــان مقابله با سیاســت های تفرقه انگیز امریکا و‬ ‫مراکز اختالف افکن را از دیگر سیاســت های اصلی ایران‬ ‫برشمردند و تاکید کردند‪« :‬ما تشــیعی را که پایگاه و مرکز‬ ‫تبلیغاتش لندن است و نقش جاده صاف کن استکبار را ایفا‬ ‫می کند اصوال تشیع نمی دانیم‪».‬‬ ‫رهبر انقالب‪ ،‬دفاع جمهوری اســامی ایران از همه‬ ‫مظلومان از جمله مردم بحرین و یمن را خاطرنشان کردند‬ ‫و افزودند‪« :‬برخالف ادعاهای بی پایه‪ ،‬ما در این کشورها‬ ‫دخالتــی نمی کنیم امــا به حمایــت از مردم مظلــوم ادامه‬ ‫می دهیم‪».‬‬ ‫ایشان با انتقاد شدید از کشتار مظلومان یمن و ویران‬ ‫کردن این کشور گفتند‪« :‬پیگیری برخی اهداف سیاسی ان‬ ‫هم با روش های حماقت امیز‪ ،‬باعث ادامه جنایات در حق‬ ‫مردم یمن شده است‪».‬‬ ‫حضرت ایت الله خامنه ای در جمع بندی این بخش از‬ ‫سخنانشان افزودند‪« :‬در مناطق دیگر جهان اسالم از جمله‬ ‫پاکستان و افغانســتان نیز حوادث درداوری روی می دهد‬ ‫که مسلمانان باید با بصیرت و هوشــیاری این مشکالت را‬ ‫عالج کنند‪».‬‬ ‫رهبر انقالب در بخش دیگری از سخنانشان‪ ،‬اتحادیه‬ ‫رادیو تلویزیون های اســامی را مرکزی بسیار مهمی برای‬ ‫مقابله با امپراتوری خطرناک و مافیای پیچیده رسانه های‬ ‫امریکایی ‪ -‬صهیونیســتی خواندند و افزودند‪« :‬این حرکت‬ ‫باید کامال تقویت شود و گسترش یابد‪».‬‬ ‫ایشــان فاصله فراوان رســانه های اکثر کشــورهای‬ ‫اســامی از خواســت های مــردم مســلمان و تبعیت این‬ ‫رسانه ها از سیاست های خطرناک استکبار را یاداور شدند و‬ ‫افزودند‪«« :‬امپراتوری رسانه ای ظالمان»‪ ،‬در عین ادعای‬ ‫بی طرفی‪ ،‬با تحریف و دروغ و انواع روش های پیچیده‪ ،‬در‬ ‫خدمت اهداف زورگویان جهانی است‪».‬‬ ‫رهبر انقالب در پایان سخنانشان افزودند‪« :‬با وجود‬ ‫رجزخوانی هــای اســتکبار و دنباله های ان‪ ،‬بــدون تردید‬ ‫عزت و قدرت اســام‪ ،‬به برکت حضور مــردان و جوانان و‬ ‫زنان مجاهد‪ ،‬روشن و تضمین شــده است و اینده منطقه به‬ ‫ملت های مسلمان تعلق دارد‪».‬‬ ‫در پایان این دیدار‪ ،‬رهبر انقالب با جمعی از میهمانان‬ ‫از نزدیک دیدار و گفت وگو کردند‪.‬‬ ‫پیــش از بیانــات رهبــر معظــم انقــاب‪،‬‬ ‫حجت االسالم والمســلمین محمدحســن اختری دبیرکل‬ ‫مجمع جهانی اهل بیت(ع) با بیان گزارشی از اجالس ششم‬ ‫مجمع گفت‪« :‬جلسه عمومی مجمع جهانی اهل بیت(ع)‬ ‫با حضور علما و شــخصیت های بیش از ‪ 30‬کشــور جهان‬ ‫تشکیل شده است‪».‬‬ ‫حجت االســام کریمیان‪ ،‬دبیــرکل اتحادیــه رادیو‬ ‫تلویزیون هــای کشــورهای اســامی نیــز در گزارشــی‬ ‫خاطرنشــان کرد‪« :‬تالش بــرای ایجاد ادبیاتــی جدید در‬ ‫عرصه رســانه ای بــا معیارهای اســامی‪ ،‬کســب اعتماد‬ ‫عمومی‪ ،‬تمرکز بر تربیت نیروی انســانی‪ ،‬ایجاد ســازوکار‬ ‫تولید‪ ،‬توزیع و انتشــار خبر و تالش برای مدیریت محتوا از‬ ‫مهمترین اقدامات اتحادیه رادیو و تلویزیون های اسالمی‬ ‫بوده است‪».‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫شکایت مشایی از پورمحمدی‬ ‫صحبت های وزیر دادگستری‬ ‫جنجال ساز شد‬ ‫نقشه رهروان‬ ‫در جلسه باهنر و الریجانی‬ ‫چه گذشت؟‬ ‫اصولگرایان‪ ،‬اماده اضافه شدن‬ ‫الریجانی‬ ‫جامعتین مرجع نهایی‬ ‫تصمیم گیری می شود‬ ‫‪11‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫شکایت مشایی از پورمحمدی‬ ‫صحبت های وزیر دادگستری جنجال ساز شد‬ ‫درحالــی کــه نیمــه مــرداد امســال‪ ،‬مصطفــی‬ ‫پورمحمدی‪ ،‬وزیر دادگســتری دولت یازدهم در گفت وگو‬ ‫با ویژه نامه روزنامه ایران ارگان دولــت‪ ،‬از نقش قابل توجه‬ ‫اســفندیار رحیم مشایی در فســاد ســه هزار میلیارد تومانی‬ ‫خبــر داده و ســپس از عــزم خــود بــرای شــکایت از مرد‬ ‫پشــت پرده سیاســت های دولت دهم ســخن گفتــه بود‪،‬‬ ‫این ســخنان با واکنــش تند جریــان احمدی نــژاد مواجه‬ ‫شــد و عبدالرضا داوری از افــراد نزدیک به مشــایی نیز با‬ ‫فاصله اندکــی از ســخنان پورمحمــدی از قصد مشــایی‬ ‫برای شــکایت از پورمحمدی به اتهام افترا و نشر اکاذیب‬ ‫خبر داد‪.‬‬ ‫اما به تعویق افتادن این شــکایت بازتاب ویژه ای در‬ ‫رسانه ها داشت‪.‬‬ ‫داوری هفته گذشته در گفت وگویی با خبرگزاری اریا‪،‬‬ ‫تشریفات دادگاه ویژه روحانیت را دلیل تاخیر در ثبت شکایت‬ ‫مشایی علیه وزیر دادگستری عنوان کرد و در این خصوص‬ ‫چنین گفت‪« :‬تاکید دارند وکیل معرفی شده از سوی شاکی‬ ‫حتما باید در کسوت روحانیت باشد و بر همین اساس تالش‬ ‫برای معرفی وکیلی متناسب و موجه که در کسوت روحانیت‬ ‫باشــد‪ ،‬موجب تاخیــر در ثبت شــکایت ایشــان علیه وزیر‬ ‫دادگستری شد‪».‬‬ ‫روزنامــه دولتی ایــران در این خصوص بــا طرح این‬ ‫سوال که «دلیل انصراف یا حداقل تردید مشایی در تسلیم‬ ‫شکایت علیه وزیر دادگستری چیست؟»‪ ،‬نوشت‪« :‬به نظر‬ ‫می رســد پاســخ این ســوال را باید در بخشــی از واکنش‬ ‫پورمحمدی جســت وجو کرد‪ .‬او ‪ 18‬خــرداد هنگامی که با‬ ‫سوالی درباره تهدید به شکایت مشــایی مواجه شد‪ ،‬تاکید‬ ‫کرد کــه «این بخش کوچکــی از حرف هــای فراوانی بود‬ ‫که در گذشــته مطــرح شــده و در شــهریور ‪ 90‬در صحن‬ ‫غیرعلنی مجلــس نیز مســتنداتی در این خصــوص ارائه‬ ‫کــردم‪ .‬البته اگــر خیلی اصــرار دارند خوب اســت‪ ،‬چون‬ ‫بخشی از پرونده که به وی مربوط می شود‪ ،‬زودتر رسیدگی‬ ‫خواهد شد‪».‬‬ ‫این در حالی است که حجت االسالم محسنی اژه ای‬ ‫سخنگوی دســتگاه قضا‪ ،‬در نشســت خبری هفته گذشته‬ ‫هرگونه ایفای نقش اسفندیار رحیم مشایی در پرونده فساد‬ ‫سه هزار میلیاردی را رد کرد و گفت که چنین دخالتی اثبات‬ ‫نشده است‪.‬‬ ‫نقشه رهروان‬ ‫در جلسه باهنر و الریجانی‬ ‫چه گذشت؟‬ ‫یک عضو فراکســیون رهروان والیــت مجلس نهم‬ ‫که نماینده فکری منتســب به علی الریجانی در بهارستان‬ ‫هستند‪ ،‬روایت تازه ای از جلسات رئیس مجلس با محمدرضا‬ ‫باهنر ارائه کرده است‪.‬‬ ‫ان گونه که سایت خبری نامه نیوز گزارش کرده است‪،‬‬ ‫بهروز نعمتی گفته اســت‪« :‬رهروان بــا گروه هایی تعامل‬ ‫می کنند که عاقالن اصولگرایی هســتند و در واقع عقالی‬ ‫اصولگرا باشند؛ یعنی کسانی که به تفکر تعامل و سازندگی‬ ‫و اینده نگری در کشور معروفند‪».‬‬ ‫به گفته این عضو فراکســیون رهــروان والیت‪ ،‬این‬ ‫فراکســیون در واقع نه با رهپویان نه با پایداری ها و نه سایر‬ ‫دوســتان تفاهمی ندارد؛ گرچه در عین حال با جبهه متحد‬ ‫اصولگرایی مشترکات زیادی وجود دارد که می توان بروی‬ ‫این مشترکات به تفاهم رسید‪.‬‬ ‫نعمتی پیرامــون اینکه ایا در این زمینه جلســاتی بین‬ ‫الریجانــی و باهنر نیز بوده اســت‪ ،‬چنین گفــت‪« :‬طبیعی‬ ‫اســت که برای چنین موضوعاتی جلســاتی میــان این دو‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪12‬‬ ‫مثلث | شماره ‪275‬‬ ‫پاسخ ناطق نوری‬ ‫به خبرنگار غربی‬ ‫حجت االســام علی اکبر ناطق نوری در مراسمی که‬ ‫به مناسبت ایام شــهادت امام جعفر صادق(ع) برگزار شد با‬ ‫ذکر یک خاطره درباره سوال یک خبرنگار زن خارجی گفت‪:‬‬ ‫«خانم خبرنگار غربی پرســش جهت داری را از بنده پرســید‬ ‫که ایا پس از پیروزی در انتخابات و رئیس جمهور شــدن به‬ ‫روضه خوانی ادامه خواهید داد؟ بنده گفتم بله و به نوکری امام‬ ‫حســین(ع) مفتخرم و این مقام‬ ‫نوکریبسیارارزشمندترازعناوین‬ ‫و جایــگاه ریاســت جمهوری و‬ ‫مجلس اســت و هرگز این مقام‬ ‫واالی نوکــری و روضه خوانی را‬ ‫با پست ریاست جمهوری عوض‬ ‫نخواهم کرد‪».‬‬ ‫برگزار می شود‪ ».‬او در خصوص احتمال تعامل فراکسیون‬ ‫رهروان با طیــف معروف به اعتدال و دولــت نیز اظهارنظر‬ ‫کرد؛ انجا که گفت‪« :‬فتح باب اعتــدال را اقای الریجانی‬ ‫ایجاد کردند و اقای روحانــی نیز ادامه دادنــد‪ .‬اکنون نیز‬ ‫در فراکسیون رهروان همه طیف ها چه اصالح طلب و چه‬ ‫اصولگرا حضور دارند و ما باید بیشــتر به این ســمت برویم‬ ‫که از همــه طیف ها اســتفاده کنیم‪ ».‬این در حالی اســت‬ ‫که محمدرضا باهنر پنجم مرداد امســال در گفت وگویی با‬ ‫روزنامه اصالح طلب شــرق گفته بود‪« :‬محــور وحدت ما‬ ‫سیاست‬ ‫احمدی نژاد‬ ‫سیاست نظام بود‬ ‫تو گــو با‬ ‫عراقچــی در گف ‬ ‫«ماهنامهدیپلمات»درخصوص‬ ‫مســاله هســته ای ایران گفته‪:‬‬ ‫«وقتی جنجال هسته ای شروع شد ‪ ،‬نظام تصمیم گرفت که‬ ‫واردمذاکرهباسهکشوراروپاییبشود‪.‬ظاهرقضیهدرانمقطع‬ ‫زمانی این بود که امریکا به دنبال جنگ دیگری در منطقه بود‬ ‫و سه کشور اروپایی به باور خودشان جلو امدند که مثال جلوی‬ ‫جنگیجدیدرابگیرند‪.‬احمدی نژادبانیرویتازه ایواردمیدان‬ ‫شد تا این سیاست نظام که ما باید بدون توجه به تحریم های‬ ‫احتمالیبرنامههسته ای مانرادرمیدانجلوببریم‪،‬تثبیتکند‪.‬‬ ‫سیاستهسته ایاحمدی نژادسیاستمجموعهنظامبود‪».‬‬ ‫جامعتین است‪ .‬جامعتین جلسات متعددی با ما‪ ،‬پایداری و‬ ‫اقای الریجانی گذاشته است‪ .‬نشسته اند صحبت کرده اند‪.‬‬ ‫دارند به اصطالح رگالتوری یا مدیریت می کنند که این طرح‬ ‫وحدت را چطور تنظیم کنند‪ .‬هنوز هم دارند ادامه می دهند‪.‬‬ ‫امیدواریم که به نتیجه برســند‪ .‬همان طور کــه امیدواریم‬ ‫اصالح طلبان به نتیجه برسند‪ .‬شاید شما امیدوار نباشید که‬ ‫ما به وحدت برسیم ولی ما امیدواریم‪».‬او البته این نکته را‬ ‫هم یاداور شده بود که الریجانی و طیف نزدیک به او‪ ،‬غایب‬ ‫جلسات وحدت اصولگرایی هستند‪.‬‬ ‫اشنا‪ :‬جلیلی مظهر جالل نظام‬ ‫حسام الدین اشنا مشاور رسانه ای روحانی درباره جلیلی‬ ‫معتقد است‪« :‬وقتی به دو دوره اخیر مذاکرات هسته ای فکر‬ ‫می کنید می توانید دوره جلیلی و ظریف را دو دوره مجزا یا دو‬ ‫دوره متصل تلقی کنید‪ .‬به قول یک مذاکره کننده امریکایی‪:‬‬ ‫«در دوره دکتر جلیلی که برای ایران بســیار با اهمیت بود‪،‬‬ ‫ایران بــه امریکا نشــان داد که حقــوق هســته ای خود را‬ ‫تسلیم نمی کند‪ .‬بعالوه در طول‬ ‫همین دوره بود که سرمایه هایی‬ ‫شــکل گرفت که دکتــر ظریف‬ ‫ان را روی میز مذاکره مســتقر‬ ‫کرد‪ .‬در یک نظــرگاه راهبردی‬ ‫جلیلــی مظهــر جالل نظــام و‬ ‫ظریــف مظهــر جمــال نظــام‬ ‫بوده است‪».‬‬ ‫سعید مرتضوی می گوید به حکم دادگاه احترام خواهد گذاشت‬ ‫در نخستین ساعات کاری یکشــنبه گذشته‪ ،‬محسن‬ ‫افتخاری‪ ،‬سرپرســت دادگاه کیفری یک اســتان تهران از‬ ‫صدور حکــم پرونده ســعید مرتضوی و اعــام ان تا پایان‬ ‫هفته خبر داد‪.‬‬ ‫محســن افتخاری در گفت وگویی با ایسنا در پاسخ به‬ ‫این پرسش که ایا حکم پرونده ســعید مرتضوی بنا به گفته‬ ‫خودتان که قرار بود تا اخر مردادماه صادر شــود‪ ،‬از سوی‬ ‫شــعبه ‪ 79‬دادگاه کیفری یک اســتان تهران صادر شده یا‬ ‫خیر‪ ،‬گفت‪« :‬بله‪ ،‬حکم مربوط به اتهامات سعید مرتضوی‬ ‫صادر شده است‪».‬‬ ‫او در عین حال‪ ،‬از بیان جزئیات بیشتر در رابطه با حکم‬ ‫صادره امتناع کرد و گفت‪« :‬طبق قانون نمی توانم جزئیات‬ ‫حکم مربوط را بیان کنم‪».‬‬ ‫بعدازظهر همان روز‪ ،‬حجت االســام غالمحســین‬ ‫محسنی اژه ای‪ ،‬سخنگوی دســتگاه قضا در نشست خبری‬ ‫با خبرنگاران که برخالف روال معمول به جای دوشنبه ها در‬ ‫یکشنبه برگزار شد‪ ،‬به بیان توضیحاتی درباره پرونده سعید‬ ‫مرتضوی پرداخت و چنین گفت‪« :‬حکم امروز صادر شــده‬ ‫ولی جزئیات ان را نمی دانــم و از بیان جزئیات نیز معذورم‪.‬‬ ‫ولی از برخی موارد اتهامی تبرئه شده و درباره برخی از موارد‬ ‫نیز محکوم به حبس و رد مال شده است که فعال حکم قطعی‬ ‫نشده‪ .‬سه مورد پرونده درباره او به دادگاه رفته است‪».‬‬ ‫او در پاســخ به این ســوال که حکم صــادره مربوط‬ ‫بــه کــدام پرونــده مرتضــوی اســت‪ ،‬گفــت‪« :‬حکــم‬ ‫صــادره در مــورد پروند ه هایــی اســت کــه بــه دادگاه‬ ‫رفته بود‪».‬‬ ‫سخنگوی دستگاه قضا با بیان اینکه این پرونده‪ ،‬یک‬ ‫پرونده ســنگینی اســت و اوراق زیادی دارد‪ ،‬تصریح کرد‪:‬‬ ‫«حکم پرونده سعید مرتضوی نیز صادر شــده و البته هنوز‬ ‫به دست من نرسیده و از جزئیات ان مطلع نیستم و اگر هم‬ ‫جزئیات ان هم به دست من می رسید چون امکان رسیدگی‬ ‫به ان در دادگاه تجدیدنظر وجود داشت اجازه مطرح کردن ‬ ‫ان را نداشتم‪».‬‬ ‫سه شــنبه‪ ،‬بار دیگر محســن افتخاری‪ ،‬سرپرســت‬ ‫دادگاه کیفــری یــک اســتان تهــران در ایــن خصوص‬ ‫اظهارنظر کرد و با بیان اینکه از صدور تا ابالغ رای چند روز‬ ‫طول می کشد‪ ،‬گفت‪« :‬حکم سعید مرتضوی تایپ شده و‬ ‫اموالبابکزنجانی‬ ‫نزد رضا ضراب است‬ ‫مناظرهاحمدی نژاد و روحانی‬ ‫نوبخت درباره تمایل اعضای دولت قبل برای مناظره‬ ‫گفت‪« :‬حتما مســئوالن دولــت قبل حرف هایــی دارند که‬ ‫پیشــنهاد مناظره می دهنــد و ما اســتقبال می کنیــم‪ .‬انها‬ ‫می توانند حرف هایشان را به رسانه ها منتقل کنند و حتی اگر‬ ‫مطالب انتقادی یا پیشــنهادهای اصــاح گرانه ای دارند‪،‬‬ ‫می توانند در فضای عمومی مطرح کنند و ما حتما از شنیدن‬ ‫انها اســتقبال می کنیم‪ ».‬وی درباره موضوع شکایت های‬ ‫مسئوالن دولت قبل از مسئوالن‬ ‫فعلی و اینکه دولت قصد واکنش‬ ‫متقابل دارد یا نه‪ ،‬نیز گفت‪« :‬ما‬ ‫به دنبــال ان نیســتیم که چون‬ ‫اســناد و مدارک در اختیار دولت‬ ‫قرار دارد‪ ،‬ایــراد برخی اتهامات‬ ‫علیه دولت قبل را شروع کنیم‪».‬‬ ‫اعضای موسس «ازادگی‬ ‫ایران اســامی» (حزب جدید‬ ‫قالیبافی ها) به زودی در نشست‬ ‫خبری اهــداف‪ ،‬سیاســت ها و‬ ‫راهبردهای حزب متبوعشان را‬ ‫اعالم خواهند کرد‪.‬‬ ‫حــزب ازادگــی ایــران‬ ‫اسالمی تشــکل جدید حامیان‬ ‫و یاران محمد باقر قالیباف است ‪ .‬این تشکل از کمیسیون‬ ‫ماده ‪ 10‬احزاب مجوز خود را دریافت کرده است‪ .‬قرار است‬ ‫به زودی اعضای موســس در یک نشســت خبری اهداف‪،‬‬ ‫سیاســت ها و راهبردهای ایــن حزب را اعــام کنند‪ .‬حزب‬ ‫ازادگــی در اولین مرحله‪ ،‬پیش کنگره و ســپس کنگره خود‬ ‫را برگزار خواهد کرد‪ .‬عیســی کاکایی‪ ،‬مشــاور هماهنگی و‬ ‫ارتباطات محمدباقر قالیباف عضو هیات موســس «حزب‬ ‫ازادگی ایران اسالمی» است‪ .‬از طالیی و حسن بیادی نیز‬ ‫به عنوان فعاالن این حزب نام برده شده است‪.‬‬ ‫مجلس نهم حالت ژله ای دارد‬ ‫سیدنظام الدین موسوی‪،‬‬ ‫مدیرمسئول خبرگزاری فارس با‬ ‫بررســی روند رای اوری گروه ها‬ ‫در مجلس های گذشــته گفت‪:‬‬ ‫«مجلس هشــتم شــکاف بین‬ ‫جریان اصولگرایــی را به خوبی‬ ‫نشان داد و یکی از گفتمان هایی‬ ‫که در این مجلس حاکم شــد‪،‬‬ ‫باب شدن زد و بندهای داخلی بود‪ ،‬یعنی از فضای اعتقادی‬ ‫ارمانی شــاهد زد و بندهایی بر ســر رئیــس مجلس‪ ،‬رئیس‬ ‫فراکسیون یا رئیس کمیسیون بودیم که به یک افت تبدیل‬ ‫شــده بود‪ ».‬او همچنین درباره مجلس اینــده عنوان کرد‪:‬‬ ‫«نوع نگاه حاکم بر مجلس نهم نیز همانند مجلس هشــتم‬ ‫اســت با این تفاوت که نمایندگان دور نهم مجلس شورای‬ ‫اســامی به اســم اصولگرا هســتند اما تقریبا حالت ژله ای‬ ‫دارند‪».‬‬ ‫مخالفتوزیراسبقاطالعات‬ ‫با تصویب برجام در مجلس‬ ‫حجت االسالمعلیفالحیان‬ ‫در صفحه اینستاگرامش سوالی‬ ‫را طرح کــرده و نوشــت‪« :‬نظر‬ ‫شــما در خصوص بررسی برجام‬ ‫چیست؟»‬ ‫او در پاســخ به این سوال‬ ‫با بیــان اینکه بررســی برجام در‬ ‫مجلس فی نفسه خوب است‪ ،‬به‬ ‫ذکر سه نکته پرداخته است‪ .‬نخست انکه بررسی کلی برجام‬ ‫جز و شرح وظایف مجلس است‪ .‬دوم اینکه «رد مواردی که‬ ‫برخالف مصلحت کشور و فراتر از خطوط قرمز نظام است‪،‬‬ ‫خوب است»‪.‬‬ ‫نکته پایانی که فالحیان به ان اشاره کرده‪ ،‬عبارت است‬ ‫از «تایید و تصویب برجام در مجلس به صالح نیست‪ ،‬چون‬ ‫ما در این برجام به خاطر رفع تحریم های ظالمانه به دشمن‬ ‫امتیازاتی داده ایم و این نباید به تایید مجلس برسد‪ ».‬‬ ‫مثلث | شماره ‪275‬‬ ‫عضــو کمیتــه تحقیــق‬ ‫و تفحــص مجلــس شــورای‬ ‫اسالمی از بدهی بابک زنجانی‪،‬‬ ‫تو گــو با روزنامــه «زمان‬ ‫در گف ‬ ‫ترکیــه » گفت‪« :‬بیشــتر اموال‬ ‫گمشــده بابک زنجانی نزد رضا ضراب در ترکیه اســت»‪ .‬به‬ ‫گزارش روزنامه ایران‪ ،‬امیر عباس سلطانی در ادامه با اشاره‬ ‫به اینکه «ثروت بابک زنجانی پنج میلیارد دالر است»‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫«با توجه به اطالعاتی که در دست داریم بابک زنجانی و رضا‬ ‫ضراب جدا از هم نیستند و بخش اعظم اموال بابک زنجانی‬ ‫که ایران به دنبال ان می گردد‪ ،‬نزد رضا ضراب است‪ .‬در این‬ ‫پرونده زنجانی تنها نبوده و یک مافیای قوی پشت سر اوست‬ ‫که در روند رسیدگی به پرونده مانع ایجاد می کنند‪».‬‬ ‫در مرحله ثبت در سیســتم قرار دارد‪».‬او در گفت وگویی با‬ ‫خبرگزاری ایرنا ادامه داد‪« :‬وقتی حکمی صادر می شود‪،‬‬ ‫تا ماشین نویسی و در سیســتم ثبت شود از یک روز تا یک‬ ‫هفته زمان می برد‪».‬‬ ‫افتخاری در عین حال خاطرنشــان کرد‪« :‬اگر اقای‬ ‫مرتضوی برای دریافت ابالغ حکم زودتر به دادگاه مراجعه‬ ‫کند طبیعی است که زودتر می تواند حکم را دریافت نماید‪».‬‬ ‫به گفته وی‪ ،‬حکم سعید مرتضوی تایپ شده و اماده‬ ‫است‪ ،‬ولی باید تشــریفات الزم برای ابالغ هر حکمی طی‬ ‫شود‪.‬‬ ‫این در حالی است که سعید مرتضوی یکشنبه گذشته‬ ‫در گفت وگویی بــا خبرگــزاری اصولگرای تســنیم‪ ،‬درباره‬ ‫صدور حکم دادگاه در پرونده تامیــن اجتماعی و کهریزک‬ ‫توضیحاتی ارائه کرد‪.‬‬ ‫او در این باره چنین گفت‪« :‬امروز (یکشــنبه) باتوجه‬ ‫به مصاحبــه قبلی اقای افتخــاری که گفته بــود این هفته‬ ‫حکم صادر می شود به شعبه رفتم و از ساعت ‪ 13‬ساعت ‪14‬‬ ‫در شعبه بودم تا اگر حکم صادر شــد‪ ،‬به من ابالغ شود اما‬ ‫گفتند هنوز رایی صادر نشده که ابالغ کنیم و من هم دادگاه‬ ‫را ترک کردم‪».‬‬ ‫مرتضوی ادامــه داد‪« :‬بعــد از ان شــنیدم که اقای‬ ‫محســنی اژه ای‪ ،‬ســخنگوی محترم قوه قضاییه گفتند که‬ ‫رای صادر شــده و در مواردی تبرئه و در مــواردی محکوم‬ ‫شده ام‪ .‬البته ایشان گفتند که رای را ندیده اند و اطالعی از‬ ‫جزئیات ندارد؛ اما چون بحث رد مال را گفتند‪ ،‬این موضوع‬ ‫تنها اتهامی که به ان مربوط می شــود بحث دریافت شش‬ ‫ماه حقوق در دوره سرپرســتی ســازمان تامیــن اجتماعی‬ ‫بوده اســت که در این مــدت ‪ 48‬میلیون به حســابم واریز‬ ‫شــده اســت‪ .‬من ابتدا باید رای را ببینم و ان را مطالعه کنم‬ ‫تا متوجه شــوم چطور ممکن اســت بــه رد مــال محکوم‬ ‫شده باشم‪».‬‬ ‫وی تاکیــد کــرد‪« :‬بدیهی اســت اینجانب بــه ارای‬ ‫دادگاه احتــرام ویــژه ای قائل هســتم و اگــر ان را خالف‬ ‫حــق و قانون بدانــم‪ ،‬از مجــاری قانونی اعتــراض خود را‬ ‫اعالم و تجدیدنظرخواهی می کنــم‪ .‬در نهایت هر رایی که‬ ‫دیوان عالی کشــور صادر کرد‪ ،‬ان را روی چشم گذاشته و‬ ‫اجرا می کنم‪».‬‬ ‫نام حزب جدید هواداران قالیباف‬ ‫خبرنامه‬ ‫فرجامیکمحکمه‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪13‬‬ ‫چالش هایتوافق‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪14‬‬ ‫مثلث | شماره ‪275‬‬ ‫ماجرای یک نامه به حسین شریعتمداری‬ ‫تاکنون کســی نظر صریحی از رهبری درباره انچه در وین اعالم شــده نشنیده است‪ .‬نه‬ ‫در تایید برجام و نه در تکذیب ان‪ .‬تنها اظهارنظر رهبری درباره برجام این است که گفتند هنوز‬ ‫هیچ چیز مشخص نیست‪ .‬معلوم نیســت در اینجا یا در انجا (امریکا) به تصویب برسد‪ .‬ایشان‬ ‫همچنین خواستار بررسی ان در مجاری قانونی شده بودند‪ .‬با این حال حسین شریعتمداری در‬ ‫سرمقاله روز شنبه گذشته به بررسی برجام هســته ای پرداخت و در یک پاراگراف بحث برانگیز‬ ‫نوشــت‪« :‬بیانات مورد اشــاره رهبر معظم انقالب در خطبه های نماز عید فطر امسال کمترین ‬ ‫تردیدی باقی نمی گذارد که حضرت اقا از نارسایی و عواقب فاجعه افرین توافق یاد شده اطالع ‬ ‫کامل دارند و با جرات می توان گفت که ایشان به هیچ وجه از متن تهیه شده راضی نیستند‪» .‬‬ ‫انتصاب «نارضایتی» و عنوان کــردن این جمله که « حضرت اقا از نارســایی و عواقب‬ ‫ع کامل دارند» شاید مهمترین دلیلی بود که حمید مقدم فر‬ ‫فاجعه افرین توافق یاد شــده اطال ‬ ‫را بر ان داشت تا در یادداشتی که یک روز بعد در خبرگزاری تسنیم منتشر شد به او پاسخ دهد‪.‬‬ ‫مقدم فر که پیش تر مدیرعامل خبرگزاری فارس بود‪ ،‬در یادداشت خود سواالتی را مطرح‬ ‫کرده و خواستار این شده بود که اقای شــریعتمداری از زبان رهبری سخن نگوید‪ .‬او همچنین‬ ‫ضمن انقالبی خواندن شریعتمداری نوشت‪« :‬چگونه است که برادر انقالبی چون جنابعالی‪،‬‬ ‫اصرار دارد به مخاطبان خود تفهیم کند که رهبر انقالب مثل من فکر می کند؟! مثل من تحلیل‬ ‫می کند؟! و مثل من می فهمد؟! و این در حالی است که حضرت اقا‪ ،‬هم در سخنرانی عید سعید‬ ‫فطر مواضع صریحی را در این خصوص اعالم کردند و هم مطالب شفافی را به شخصیت های‬ ‫نظام فرمودند و هم‪ ...‬ایا اگر امر دایر باشــد که جهت گیری پایگاه اطالع رســانی مقام معظم‬ ‫رهبری را در این مورد بپذیریم یا نوشــته جنابعالی را‪ ،‬به نظر کدام را باید انتخاب کنیم؟ ایا بیان‬ ‫صریح مقام معظم رهبری مبنی بر طی مسیر قانونی و تصویب یا عدم تصویب براساس مصالح‬ ‫ملی را به گوش جان بسپاریم و از شتابزدگی در استنتاج بپرهیزیم؟ یا به تشخیص خود انچنان‬ ‫پا بفشریم و به دیگران القا کنیم به گونه ای که هر نوع نتیجه گیری غیر از مجاری قانونی مغایر‬ ‫نظر رهبری جلوه داده شود؟ ایا تصور نمی کنید در شرایطی که نیروهای انقالب به یکپارچگی‬ ‫و وحدت کلمه بیش از گذشته نیاز دارند‪ ،‬اینگونه موضع گیری کردن یک دوگانگی و شکاف در‬ ‫بین نیروهای انقالب ایجاد می کند؟ بهتر نیست به گونه ای موضع گیری کنید که حداکثر مواضع‬ ‫خود را اعالم کنید نه اینکه از زبان رهبری سخنی بگویید؟»‬ ‫یادداشــت مقدم فر به فاصلــه اندکی پس از انتشــار در رســانه ها‪ ،‬به ویژه ســایت های‬ ‫ضد انقالب گســترش پیدا کرد و رســانه های اصالح طلب نیز روز بعد ان را به تیتر های اصلی‬ ‫خود بدل کردند‪ .‬از همین رو مقدم فر در متنی که پس از ان منتشر کرد‪ ،‬از مدیرمسئول روزنامه‬ ‫کیهان دلجویی به عمل اورد و برایش نوشت‪ « :‬اینجانب سابقه اشنایی دیرینه با این مجاهد و‬ ‫شخصیت فرهیخته و انقالبی زجرکشیده را داشته ام و همواره به ایشان به عنوان یک استاد و‬ ‫الگو در دفاع و پاسداری از انقالب اسالمی نگریسته ام‪ .‬با این حال به دلیل یک دغدغه مشترک‬ ‫و با انگیزه ای مخلصانه در توصیه ای دوستانه به این برادر عزیز نگرانی خود را از انتساب مطلبی‬ ‫در سرمقاله شــنبه ایشــان به مقام معظم رهبری اعالم کردم و در این بین نه تنها هیچ انگیزه و‬ ‫اندیشه ای برای خدشه به شخصیت این مجاهد و سردار عرصه فرهنگی وجود نداشت‪ ،‬بلکه‬ ‫شخصا معتقدم هرگونه جسارت به شخصیت این یار دیرین رهبر معظم انقالب اسالمی اقدامی ‬ ‫نابخشودنی است‪ .‬دوســتان مشــترک می دانند که این توصیه یک توصیه در درون خانواده‬ ‫انقالب بود و اگر مطلب فوق الذکر کیهان به شکل علنی انتشار نیافته بود و بیم برخی تبعات اتی‬ ‫این انتساب در افکار عمومی و بروز انشــقاق در بدنه نیروهای انقالب وجود نداشت‪ ،‬حق این‬ ‫بود که ان یادداشت نیز علنی منتشر نشود‪ .‬بدخواهان و کسانی که کینه انقالب اسالمی را در‬ ‫دل دارند‪ ،‬بدانند که خواب انان در ایجاد اختالف در اردوگاه یاران انقالب اسالمی هرگز تعبیر‬ ‫نخواهد شد و همه یاران انقالب با یک اشاره رهبر عزیزمان همچون «بنیان مرصوص» مقابل‬ ‫انان صف خواهند کشید‪».‬‬ ‫اصولگرایان اماده اضافه شدن الریجانی‬ ‫جامعتینمرجع نهاییتصمیم گیریمی شود‬ ‫مســاله وحدت اصولگرایان ذیل یک لیســت با محوریت جامعتیــن موضوع اصلی این‬ ‫ماه های سیاست ورزی در اردوگاه اصولگرایی است‪ .‬جایی است که اختالفات به دوره پدید امدن‬ ‫جبهه پایداری باز می گردد‪ .‬اما حاال خبرها حاکی از این است که جامعه روحانیت مبارز به عنوان‬ ‫یکی از اضالع مهم تصمیم گیری در اصولگرایان با تشکیل شورای هماهنگی موافقت کرده‬ ‫است‪ .‬در عین حال معنای تشکیل این شورا این است که کمیت ه سه ضعلی منحل خواهد شد‪.‬‬ ‫براساس اخبار منتشر شده جامعه روحانیت مبارز در دیدار با دبیرکل جبهه پیروان خط امام و‬ ‫رهبری موافقت خود را با تشکیل شورای هماهنگی اصولگرایان اعالم کرد و قرار شده اعضای‬ ‫شورا به دو روش اقناعی و توافق از سوی جامعه روحانیت انتخاب شوند‪ .‬محسن کوهکن‪ ،‬نایب‬ ‫رئیس جبهه پیروان در گفت وگویی که با فارس انجام داد ‪ ،‬با بیان اینکه محمدرضا باهنر دبیرکل‬ ‫جبهه پیروان خط امام و رهبری هفته گذشته با دبیرکل و اعضای جامعه روحانیت مبارز دیدار و‬ ‫پیشنهاد تشکلی شورای هماهنگی اصولگرایان را مطرح کرده است‪ ،‬گفت‪« :‬جامعه روحانیت‬ ‫مبارز موافقت خود را با تشکیل این شورا اعالم کرد‪».‬‬ ‫به گفته او‪ ،‬تمام احزاب و شخصیت های اصولگرا با وجود سالیق مختلف به تفاهم رسیدند‬ ‫که شورای هماهنگی اصولگرایان با محوریت جامعتین تشکیل شود و نماینده احزاب اصولگرا‬ ‫که مجوز فعالیت از کمیسیون ماده ‪ 10‬احزاب را دارند در این شورا حضور داشته باشند‪ .‬وحدت‬ ‫در میان اصولگرایان در دو سطح دنبال می شد‪.‬‬ ‫ابتدا جلساتی بود که با محوریت ایت الله تقوی به همراه ایت الله یزدی و ایت الله مصباح‬ ‫برای رســیدن به وحدت تشــکیل و به دنبال راه حلی برای وحدت میان اصولگرایان بود‪ .‬دوم‬ ‫جلســاتی بود که به ابتکار ایثارگران انقالب اســامی و میان این تشــکل و دو تشــکل دیگر‬ ‫اصولگرایان یعنی‪ ،‬موتلفه اسالمی و پایداری‪ ،‬برگزار می شد‪ .‬این جلسات به منظور پیدا کردن‬ ‫راه حلی میان جمع کردن دو طیف اصولگرایان تشکیل شــده بود‪ .‬اتفاقی که با انتقاد برخی از‬ ‫جمله امیر محبیان روبه رو شده بود‪ .‬محبیان دراین باره گفته بود‪« :‬اساسا معلوم نیست چه دلیل‬ ‫منطقی ِ‬ ‫پشت کنار هم نشاندن این سه ضلع قرار دارد‪».‬‬ ‫محبیان البته به لزوم حضور بیشتر جبهه پیروان اینگونه اشاره کرده بود‪« :‬جبهه پیروان‬ ‫قطعا در میان اصولگرایان جایگاه مهمی دارد‪ .‬انها معقول تر حرکت کرده و گستره تشکیالتی‬ ‫وســیع تری دارند‪ .‬نادیده گرفتن انها یعنی نادیده گرفتن اکثریت بــه نفع اقلیت ناچیز‪ ».‬حاال‬ ‫کوهکن در پاسخ به این ســوال که ایا نماینده تمام احزاب در این شورا حضور خواهند داشت‪،‬‬ ‫گفت‪« :‬اعضای شورا به دو روش اقناعی و توافقی از بین احزاب با صالحدید جامعه روحانیت‬ ‫مبارز انتخاب می شوند‪».‬‬ ‫نایب رئیس جبهه پیروان تصریح کرد‪ « :‬با تشــکیل شــورای هماهنگــی اصولگرایان‬ ‫کمیته های سه ضلعی و چند ضلعی اصولگرایان منحل و همه به این شورا می پیوندند‪ ».‬همچنین‬ ‫فارس گزارش می داد که غالمعلی حدادعادل‪ ،‬رئیس فراکسیون اصولگرایان مجلس شورای‬ ‫اسالمی نیز پیش تر در این راستا با جامعه روحانیت دیدار و موافقت خود را با تشکیل این شورا‬ ‫اعالم کرده بود‪.‬‬ ‫محمدنبی حبیبی‪ ،‬دبیرکل حزب موتلفه اسالمی هم با اشاره به تشکیل شورای هماهنگی‬ ‫اصولگرایان و تعطیلی جلســات کمیته ســه جانبه گفــت‪« :‬قاعدتا وقتی شــورای هماهنگی‬ ‫اصولگرایان تشکیل شــود همه احزاب اصولگرا تصمیم دارند که در جلسات این شورا حضور‬ ‫داشته باشند و عمال جلسات کمیته سه ضلعی اصولگرایان تشکیل نخواهد شد‪».‬‬ ‫انطور که مشخص شــد و در برخی خبرها امده اســت تعداد اعضای شورای هماهنگی‬ ‫اصولگرایان متشکل از‪ 16‬نفر به نمایندگی از احزاب اصولگرا خواهد بود‪ .‬خبر جدید البته حکایت‬ ‫از مرجعیت جامعتین دارد و گویا قرار نیست موسسه تحت مدیریت اقای مصباح یکی از اضالع‬ ‫باشــد و مصباح هم ذیل جامعتین عمل می کند‪ .‬با این خبر می توان منتظر اضافه شــدن علی‬ ‫الریجانی به ائتالف اصولگرایان بود‪.‬‬ ‫بررسی ترکیب کمیسیون ویژه توافق هسته ای‬ ‫شورای نگهبان چشم است نه دست!‬ ‫مدت ها بود که حسن روحانی در جریان جلسات هیات دولت درباره مسائل روز و سیاست‬ ‫داخلی سخن به میان نیاورده بود‪ .‬او اما این بار در اخرین جلسه هیات دولت به مسائل داخلی‬ ‫پرداخت‪ .‬خصوصا او در بخش مهمی از اظهاراتش به موضوع انتخابات اخیر و شورای نگهبان‬ ‫اشاره کرد‪.‬‬ ‫روحانی درباره حصول توافق هســته ای با کنایه به تیــم مذاکره کننده قبل گفت‪« :‬انچه‬ ‫بسیار اهمیت دارد این بود که مجموعه رفتار دولت تدبیر و امید عالمتی را به دنیا نشان داد مبنی‬ ‫بر اینکه ما مصمم به تعامل سازنده هستیم و دنیا این عالمت را دریافت کرد‪ .‬صدور این نشانه و‬ ‫عالمت با زبان و بیانیه خواندن مقدور نبود بلکه این اتفاق در مقام تصمیم‪ ،‬عمل و اجرا روی داد‪.‬‬ ‫انچه گاهی پیش از این انجام می شد صرفا نشستن پشت میز و بیانیه خواندن بود و مذاکره ای‬ ‫انجام نمی شد در حالی که ما نیاز به مذاکره واقعی داشتیم‪».‬‬ ‫رئیس جمهور همچنین اشاره ای به انتقاداتش از سیاست ورزی دولت قبل داشت و بدون‬ ‫نام بردن از ان گفت‪« :‬متاسفانه برخی فکر می کنند با شعار و درشت گویی می شود عالم بشریت را‬ ‫تسلیم کرد اما مذاکره روال دیگری دارد‪ .‬در مذاکره باید هر یک از طرفین مذاکره‪ ،‬طرف مقابل‬ ‫خود را به نقطه ای امیدوار کند و اساسا مذاکره باید بر ایجاد نقطه امید بنا شود‪».‬‬ ‫او ضمن ابــراز تعجب از اینکه چــرا این پیروزی بلنــد فریاد زده نمی شــود‪ ،‬توضیح داد‪:‬‬ ‫«پیروزی هسته ای در تاریخ کشورمان بی ســابقه بود و نمی دانم چرا عده ای این افتخار را که‬ ‫متعلق به یک ملت بزرگ در برابر قدرت های جهان است‪ ،‬زیر لب ذکر می کنند‪ .‬این افتخار تنها‬ ‫متعلق به دولت نیست بلکه متعلق به همه ملت و حتی همه کشورهای در حال توسعه و راهنمای‬ ‫انها به سمت احقاق حقوقشان است و باید ان را با صدای بلند بیان کرد‪».‬‬ ‫روحانی البته معتقد بود که ما بعد از توافق نباید لحن حرف زدنمان تغییر کند و ان را راهی‬ ‫دانســت که مردم در خرداد ‪ 92‬برگزیدند‪« :‬رویکرد جمهوری اسالمی ایران پافشاری بر حل و‬ ‫فصل همه معضالت جهان از طریق مذاکره و گفت وگو اســت‪ ،‬نباید فکر کنیم پس از حصول‬ ‫توافق می توانیم هر طور که بخواهیم حرف بزنیم و عمل کنیم و دیگران در برابر این تغییر رفتار‬ ‫ما واکنشی نخواهند داشت‪ .‬باید همان مسیر سازنده را به درستی به پیش ببریم‪ ،‬همان راهی‬ ‫که مردم در خرداد ‪ ۹۲‬به ان اقبال کردند و عامل این توفیق بود که اگر ان راه را ادامه ندهیم چه‬ ‫بسا توافق نیز پایدار نباشد‪».‬‬ ‫اما مهمترین بخش های اظهارات روحانی جایی بود که به مساله انتخابات اینده مجلس‬ ‫پرداخته بود‪ .‬به اعتقــاد او مجلس اینده در اختیــار یک جناح خاص قرار نخواهد داشــت‪ .‬او‬ ‫همچنین درباره رد صالحیت ها گفت‪« :‬اینجا جمهوری اسالمی ایران است و قانون اساسی در‬ ‫ان حاکم است‪ ،‬ما جایی را در کشور نداریم که بخواهد افراد صالح و دلسوز را که می خواهند با‬ ‫استفاده از تجربیاتشان به کشور خدمت کنند حاال از هر جناحی که باشند رد صالحیت کند‪ .‬تمام‬ ‫گروه ها و دسته جات سیاسی قانونی مورد احترام هستند‪ .‬همه از نظر دولت برابرند و انجایی که‬ ‫باید بگوید فردی برای شرکت در انتخابات صالح است یا نه هیات های اجرایی هستند و ما هیات‬ ‫اجرایی نداریم که یک جناح را تایید صالحیت کند و یک جناح دیگر را تایید صالحیت نکند‪».‬‬ ‫رئیس دولت یازدهم همچنین نظر صریحش را درباره شورای نگهبان اینگونه بیان کرد‪:‬‬ ‫«شورای محترم نگهبان ناظر اســت نه مجری‪ .‬مجری انتخابات دولت است‪ .‬دولت مسئول‬ ‫برگزاری انتخابات است و دستگاهی هم پیش بینی شده که نظارت کند تا خالف قانون صورت‬ ‫نگیرد‪ .‬شــورای نگهبان چشم است و چشــم نمی تواند کار دســت را بکند‪ ،‬نظارت و اجرا نباید‬ ‫مخلوط شوند باید به قانون اساسی کامال توجه کرده و عمل کنیم‪ ».‬روحانی مجلس اول را که‬ ‫بدون حضور شورای نگهبان تشکیل شده بود نیز بهترین مجلس دانست و گفت‪« :‬مگر مجلس‬ ‫اول پس از انقالب اسالمی که در ان زمان حتی شورای نگهبان نیز وجود نداشت و همه حتی‬ ‫گروهک های مخرب در ان حضور داشــتند بهترین مجلس تاریخ این کشور نبود؟ ملت ایران‬ ‫ملتی بالغ‪ ،‬باتجربه و بزرگ است که به خوبی برای اینده خود تصمیم می گیرد‪».‬‬ ‫مثلث | شماره ‪275‬‬ ‫جلسه علنی روز سه شنبه هفته گذشته مجلس به بررسی و انتخاب اعضای یک کمیسیون‬ ‫ویژه پرداخت‪ .‬کمیسیونی که قرار است برجام هسته ای را بررسی کند‪ .‬از اعضای مهم کاندیدا‬ ‫شدن که نتوانستند به این کمیســیون راه پیدا کنند‪ ،‬می توان به جواد جهانگیرزاده اشاره کرد‪،‬‬ ‫اما سایرین و افراد مهمی که برای حضور در این کمیسیون ثبت نام کرده بودند‪ ،‬توانستند به ان‬ ‫راه پیدا کنند‪ .‬در نهایت و پس از رای گیری مجلس ترکیب نهایی نمایندگان عضو کمیســیون‬ ‫ویژه بررسی برجام یا همان برنامه جامع اقدام مشترک با حضور افراد زیر در این مشخص شد‪:‬‬ ‫«نقوی حسینی نماینده ورامین ‪ -‬کوثری نماینده تهران ‪ -‬محمدحسن ابوترابی فرد نماینده تهران‪-‬‬ ‫کارخانه ای‪ ،‬نماینده همدان ‪ -‬حسین نجابت‪ ،‬نماینده تهران ‪ -‬زاهدی نماینده کرمان ‪ -‬زاکانی‬ ‫نماینده تهران ‪ -‬بذرپاش‪ ،‬نماینده تهران ‪ -‬عالء الدین بروجردی نماینده بروجرد‪ ،‬منصوری ارانی‬ ‫نماینده اران و بیدگل‪ ،‬وحید احمدی نماینده کنگاور (همگی از اعضای فراکسیون اصولگرایان‬ ‫رهروان والیت) ‪ -‬ســیدمحمود نبویان‪ ،‬نماینده تهران(اصولگرایان جبهه پایداری) ‪ -‬مســعود‬ ‫پزشکیان نماینده تبریز(اصالح طلب)‪ -‬حقیقت پور نماینده اردبیل(اصولگرایان رهروان والیت)‬ ‫و تاجگردون نماینده گچساران (اصالح طلب)‪ .‬در جریان بررســی این مساله‪ ،‬حمید رسایی‬ ‫به موضوع انتقاد کرد‪ .‬رسایی از مجلس ســوال می کرد که قرار است این کمیسیون چه چیز را‬ ‫بررســی کند؟ چرا که دولت هنوز هیچ الیحه ای را در این زمینه به مجلس ارسال نکرده است‪.‬‬ ‫همچنین در ترجمه داده شده در اولین کلمه ان دیباچه ذکر شده و در پاورقی ان اشاره شده که‬ ‫این ترجمه رسمیتی ندارد‪ .‬با این حال مجلس رای گیری در این زمینه را انجام داد و کمیسیون‬ ‫ویژه تشکیل شد و قرار اســت کار خود را با جدیت دنبال کند‪ .‬با این حال نگاهی به ترکیب این‬ ‫کمیسیون نشان می دهد که با وجود تالش برای متعادل بودن اعضای این کمیسیون‪ ،‬اما با‬ ‫این حال رای مخالفان توافق بیشتر از موافقان خواهد بود‪ .‬پزشکیان‪ ،‬حقیقت پور و تاج گردون‬ ‫از جمله نمایندگانی هســتند که به طور حتم با نظر حمایت از دولت در این کمیسیون از توافق‬ ‫نیز حمایت خواهند کرد‪ .‬عالوه بر این افراد‪ ،‬جبهه میانه رو این کمیسیون را ابوترابی (که او را‬ ‫می توان نماینده هیات رئیسه و الریجانی در کمیسیون به حساب اورد)‪ ،‬عالءالدین بروجردی‪،‬‬ ‫منصوری ارانی و وحید احمدی (کنگاور) برشــمرد‪ .‬افرادی که نگاه متعادلی نسبت به توافق‬ ‫دارند و رای مثبت شان به برجام بیشتر از رای منفی محتمل به نظر می رسد‪ .‬با این تفاسیر به طور‬ ‫خوشبینانه رای موافقان توافق را می توان هفت رای به حساب اورد‪ .‬بذرپاش‪ ،‬نبویان‪ ،‬زاکانی‪،‬‬ ‫کوثری‪ ،‬نقوی حسینی و زاهدی‪ ،‬از جمله کسانی هستند که از دسته مخالفان توافق هسته ای به‬ ‫شمار می روند‪ .‬سخنرانی های انها چه قبل و چه بعد از اعالم برجام‪ ،‬به طور واضح موید این مساله‬ ‫است‪ .‬اما حسین نجابت نیز در این میان اگرچه به اندازه سایرین در مخالفت تند نیست با این‬ ‫حال او در رای گیری به احتمال زیاد به سمت رایی خواهد رفت که در ان زاکانی و کوثری حضور‬ ‫دارند‪ .‬ابراهیم کارخانه ای نیز اگرچه از نظر سازمانی به جبهه پایداری و یا ایثارگران در مخالفت‬ ‫با توافق وابسته نیســت‪ ،‬اما نگاه او نیز در حمایت از مخالفان کامال روشن است‪ .‬او در اخرین‬ ‫نطقش در مجلس گفته بود که نشانه های فراوانی از زیاده خواهی امریکا در برجام دیده می شود‪.‬‬ ‫از همین رو می توان رای مخالفان توافق را در این کمیسیون نه در حالت خوشبینانه‪ ،‬بلکه به طور‬ ‫کامل هشــت رای محســوب کرد‪ .‬در همین حال درباره نحوه رای اوری اعضای این کمیسیون‬ ‫مسعود پزشکیان ضمن بیان این موضوع که اصال قصد نداشته است در این کمیسیون عضو شود‬ ‫پرده از مساله مهمی برداشــته و در خصوص اینکه عده ای از اعضای فراکسیون رهروان معتقد به‬ ‫دادن لیست جداگانه بودند و احساس می کنند‪ ،‬اکثریت را در کمیسیون از دست داده اند‪ ،‬توضیح‬ ‫داد‪« :‬نمی دانم اما به نظر می رسد در این رابطه اعضای فراکسیون اصولگرایان (پایداری ها) زرنگی‬ ‫کردند‪ ».‬در پاسخ به این سئوال که ایا می توانید در کمیسونی برجام را مورد بررسی قرار دهید که‪ 9‬نفر‬ ‫از اعضای‪ 15‬نفره ان اصل توافق هسته ای را قبول نداشته اند؟ گفت‪« :‬در کلیات قضیه می نشینیم‬ ‫باهمبحثمی کنیم‪،‬انهاحرفشانرامی زنندماهمحرفخودمانرامی زنیم‪.‬گفتگوکردناشکالی‬ ‫نداردواالندعواسرهمیناستامانمی شودگفت وگونکرد‪.‬باالخرهانشاءاللهدوطرفبهجمع بندی‬ ‫مشترکی می رسیم و اگر هم نرسیدیم باالخره رای نمایندگان در مجلس تعیین کننده خواهد بود‪».‬‬ ‫حرف های انتخاباتی حسن روحانی‬ ‫خبرنامه‬ ‫مخالفاندرکمیسیونویژه‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪15‬‬ ‫روزانه حجم بســیاری از عکس های خبری به ما می رســد‪ .‬تعداد این عکس ها‬ ‫انقدر زیاد اســت که گاهی به راحتی از کنار ان عبور می کنیم اما شاید بهتر باشد روی‬ ‫بعضی از عکس ها تامل بیشتری داشته باشیم‪ .‬مثلث در این صفحات‪ ،‬هفته را با مرور‬ ‫عکس ها از نو یاداوری می کند‪.‬‬ ‫تصویرنگاری‬ ‫حاج قاسم سلیمانی در کنار شیخ حسین انصاریان‬ ‫انتخاب ‪ 15‬عضو کمیسیون ویژه بررسی برجام‬ ‫درگیری لفظی نماینده استارا و اردبیل در مجلس‬ ‫دیدار رئیس مجلس اعالی عراق با وزیر امور خارجه‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪16‬‬ ‫مثلث | شماره ‪275‬‬ ‫برافراشته شدن پرچم رضوی‬ ‫بر فراز سایت هسته ای فردو‬ ‫جشن ایثار با حضور وزیر ارشاد‬ ‫جهانگیری پشت سکان کشتی‬ ‫افتتاح نمایشگاه بین المللی خودرو با حضور رییس مجلس‬ ‫جان کری در کوبا‬ ‫رقابت اوباما و کلینتون در زمین گلف‬ ‫مثلث | شماره ‪275‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫افتتاحیه جشنواره فیلم و عکس مادر‬ ‫انفجار در بانکوک‬ ‫‪17‬‬ ‫شبکه اجتماعی‬ ‫به ما پیامک بزنید‪:‬‬ ‫‪3000411711‬‬ ‫‪ l‬جنابمحسن هاشمی‪،‬دنیاهمیشهروییکپاشنه‬ ‫نمی چرخد! در انقالب اسالمی اســتثنایی نداریم و‬ ‫هیچ کس مصون از رسیدگی به قانون نیست‪ .‬خیلی‬ ‫از مکافات عمل ها در همین دنیاست‪.‬‬ ‫‪ l‬بعضی اقایان که خودشــان را عقل کل می دانند‬ ‫بهتر است بدانند مذاکرات وقتی خوب است که برای‬ ‫مردم منفعت داشته باشد‪ ،‬ارزانی باشد و ابروی شهدا‬ ‫حفظ شود وگرنه هیچ ارزشی ندارد‪.‬‬ ‫‪ l‬فقط خواســتم از جناب احدیان بابت بررســی و‬ ‫تحلیل خوب و منطقی برجامکمالتشکر را بکنم‪ .‬چه‬ ‫خوب است اگر واقعا قرار است نقدی‪ ،‬انتقادی توسط‬ ‫کارشناســی صورت بگیرد همین طور بدون اغراض‬ ‫سیاسی باشد چون دیگر االن سواد سیاسی مردم باال‬ ‫رفته و خوب می فهمند‪.‬‬ ‫‪ l‬مدل تعریفی شــما بــرای انجام شــدن توافق‬ ‫هسته ای به نظر می رسد که منطبق با واقعیت است‪.‬‬ ‫ســخنان رهبری هم بوی این را می داد که توافق نه‬ ‫خوب اســت نه بد‪ .‬ایــن واقع بینانه تریــن تعریف از‬ ‫توافق بود‪.‬‬ ‫‪ l‬چرا امریکایی ها کار و زندگی را رها کردند و دنبال‬ ‫حاج قاسم هستند که کجا رفت کجا نرفت؟ مگر حاج‬ ‫قاســم تحت تعقیب اســت؟ اگر هم بود باز به تعبیر‬ ‫حضرتامام(ره)انهانمی توانستندهیچغلطیبکنند‪.‬‬ ‫‪ l‬دل تمام طرفداران پرســپولیس شکسته است‪،‬‬ ‫خواهــش می کنم تیــم را منحل کنیــد‪ ،‬خیال همه‬ ‫راحت شود!‬ ‫‪ l‬سال گذشته مدیر میزان در شبکه خراسان گفت‬ ‫که مردم نگران نباشند مشکلی نیست‪ .‬بسیاری روی‬ ‫این حرف او حساب کردند اما بعد بیچاره شدند!‬ ‫‪18‬‬ ‫‪ l‬حاال که قوه قضائیه در رســیدگی به مفاسد فرزند‬ ‫یکشخصیتذی نفوذبهدرستیوظیفهخودراانجام‬ ‫داده‪ ،‬روزنامه های زنجیــره ای در حال مظلوم نمایی‬ ‫هســتند‪ .‬از عملکرد قوه قضائیه خیلی متشــکریم و‬ ‫خواهان برخورد با دیگر مفســدان و قانون شــکنان‬ ‫هستیم‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪275‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪ l‬مصاحبه هــای شــما اخیر بســیار بهتر شــده یا‬ ‫نمی دانم دیگــران کم کم یــاد گرفتند بــه ان توجه‬ ‫کنند‪ .‬چند روز قبل مصاحبه شما با مرعشی را دیدم که‬ ‫خبرگزاری فارس ان را باز نشر کرده بود‪.‬‬ ‫‪ l‬چرا مسئوالن ســازمان تامین اجتماعی و دولت‬ ‫قانون همسان ســازی حقــوق بازنشســتگان را اجرا‬ ‫نمی کنند؟درسال هایقبلمی گفتنددولتدرمضیقه‬ ‫است االن که وضع دولت خوب شده‪ ،‬چرا بازهم این‬ ‫قانون اجرا نمی شود؟ مگر قانون الزم االجرا نیست!!‬ ‫به اینستاگرام مثلث بپیوندید‬ ‫اینســتاگرام هفته نامه مثلث فعال شــده اســت‪ .‬کاربران این شــبکه‬ ‫اجتماعی می توانند با پیوستن به اینستاگرام مثلث تصاویر مربوط به هفته نامه‬ ‫را مشاهده کنند‪.‬‬ ‫کمپیننخریدنخودروهایداخلی‬ ‫افزایش قیمت خودرو خبر داد ه است این انتظار کاهش قیمت‬ ‫تنها به فضای مجازی ختم نمی شــود و این روزها در بیشتر‬ ‫محافل صحبت از سرنوشت قیمت خودرو و تصمیم دولت و‬ ‫خودروســازان مبنی بر ارزان یا گران شدن قیمت است‪ .‬این‬ ‫در حالی است که با پشت سر گذاشتن دوران تحریم و ورود‬ ‫هیات های خودروساز خارجی به کشور‪ ،‬قیمت خودروهای‬ ‫داخلی تغییری نمی کند و تنهــا می تواند تهدیدی برای ورود‬ ‫خودروهایچینیبهداخلمحسوبشود‪.‬درهمینخصوص‬ ‫عبدالله بابایی‪ ،‬کارشــناس خــودرو در گفت وگو با باشــگاه‬ ‫خبرنگاران جوان اظهار داشت‪« :‬این کمپین بر اساس شرایط‬ ‫بازاروبراوردهنشدنتوقعاتمشتریانوهمچنینچالش هایی‬ ‫که از گذشته در خودروســازی وجود داشته ایجاد شده است‬ ‫و تشکیل این کمپین ضربه بزرگی به تولید ملی و خریداران‬ ‫خودرو وارد می کند و در اصل نگرشی نادرست و با مدل ملی در‬ ‫تضاد است‪ ».‬معاون فروش سابق ایران خودرو شرایط حاضر‬ ‫برای خرید خودرو را مناسب دانست و بیان کرد‪« :‬با توجه به‬ ‫باال رفتن تیراژ تولید و تنوعبهوجودامدهدرمحصوالتشرایط‬ ‫مناسبی برای خرید خودرو است و توجه به شعارها اجحاف در‬ ‫حق خریدارانی اســت که منتظر تسهیالت و خرید شرایطی‬ ‫بوده اند‪».‬‬ ‫در روزهای اخیر جنجال های فراوانی در فضای مجازی‬ ‫مبنی بر تحریم خرید خودروهای صفر منتشــر شــده است‪.‬‬ ‫گروه های متعــددی با نام هــای «خودرو صفــر ممنوع» و‬ ‫«خودرو نخرید تا ارزان شــود» فعالیت خود را برای ترغیب‬ ‫مردم به عدم خرید خودرو صفر کیلومتر اغاز کرده و توانسته‬ ‫در این راه کاربران زیادی را با خود همراه کند‪ .‬کمپین ایجاد‬ ‫شــده جو روانی در بازار را تحــت تاثیر قــرار داده و به اعتقاد‬ ‫برخی از فروشــندگان رکود در بازار خودروی صفر را به همراه‬ ‫داشته است‪ .‬همچنین سبب شده تا عالوه بر همه مسائل و‬ ‫مشکالت پیش رو خودروسازان که مردم عامه از ان بی خبرند‪،‬‬ ‫با چالش های جدید شبکه های اجتماعی مواجه شوند و برای‬ ‫رفع اسیب ها و پیامدهای ان به دنبال راه حل باشند‪ .‬اما با تمام‬ ‫این تفاســیر نباید از ثبت نام روزانه تعداد کثیری از مشتریان‬ ‫برای خرید خودروهای داخلی و صفر کیلومتر غافل شویم‪.‬‬ ‫اگر بخواهیم این موضوع را از ابتدا زیــر ذره بین قرار دهیم‬ ‫به زمان جمع بندی هسته ای ایران و گروه ‪ 5+1‬می رسیم که‬ ‫بحث کاهش قیمت خودرو در میان مــردم قوت گرفت‪ ،‬اما‬ ‫نه تنها قیمت ها کاهــش نیافته‪ ،‬بلکه خودروســازان اصرار‬ ‫بر افزایش قیمت دارند تا جایی کــه مدیرعامل ایران خودرو‬ ‫اب پاکی را روی دســت مردم ریخته و در نشستی از احتمال‬ ‫واکنشایت اللهجوادیبهمدحسخنران‬ ‫هالکت انداختــه و اصیبت مقاتلــه!‪ ...‬و فرمودند‪ :‬وای بر‬ ‫کسی که باورش بشود! و به شــکل ضمنی اظهار کردند که‬ ‫گوینده این عبارات مرا در معرض هالکت انداخته است! و‬ ‫از صحبت هایشان کامال معلوم بود که خیلی ازرده شده اند‪.‬‬ ‫بعدا جناب اقای جعفری که ان موقع در صف های ابتدایی‬ ‫حضور داشــته اند این عکس را به من دادند و گفتند‪ :‬وقتی‬ ‫ان شخص شــروع کرد به تعریف و تمجید از حاج اقا ایشان‬ ‫همان سر سجاده توی خودشان رفته بودند و با تاثر سرشان‬ ‫را به راست و چپ تکان می دادند و اظهار ناراحتی می کردند‬ ‫و وقتی ادامه پیدا کرد دستشان را روی گوششان گرفتند که‬ ‫چیزی نشنوند! این عکس مربوط به همان لحظه است‪...‬‬ ‫فقط کسی که از نزدیک با منش و رفتار شخصی و روحیات‬ ‫این ایت لطافت اشــنا باشــد می تواند درک کنــد که در ان‬ ‫لحظات چقدر ازرده شده اند‪.‬‬ ‫حجت االسالم زائری در صفحه اینستاگرامش شرحی‬ ‫بر این عکس نوشت که در ان ایت الله جوادی برای نشنیدن‬ ‫ســتایش های ســخنرانی از خودش گوش هایش را گرفته‬ ‫اســت‪ .‬این روحانی در این باره نوشــت‪« :‬روز پنجشنبه که‬ ‫در محضر ایت الله جــوادی املی بودیم یک ســید روحانی‬ ‫که با دانشــگاهیان از مازندران امده بودند قبل از سخنرانی‬ ‫ایشان صحبت کرد و خیلی درباره ایشان به ستایش و تجلیل‬ ‫پرداخت و عباراتی گفت که من توی دلم گفتم حتما حاج اقا‬ ‫را شاکی می کند! همان موقع پیرمردی که در انتهای حسینیه‬ ‫کنارم نشســته بود به من گفت‪ :‬یاد صحبت های فخرالدین‬ ‫حجازی پیش امام افتادم! بعد که ایت الله جوادی سخنرانی‬ ‫خود را اغاز کردند به صراحت در این باره سخن گفتند با این‬ ‫مضمون که این گونــه تعابیر افراد را در معــرض خطر قرار‬ ‫می دهد و اگر کســی این حرف ها را جدی بگیــرد خود را به‬ ‫راه افتادن اینستاگرام‬ ‫ایت الله مطهری‬ ‫توصیه رهبری به مراقبت‬ ‫از دودستگی‬ ‫پاسخ سه کلمه ای حاج قاسم به داعش‬ ‫فرمانده جبهه مقاومت ســردار سرلشــگر حاج قاسم‬ ‫سلیمانی که بحق در این سال های اخیر پرچمدار مقاومت‬ ‫در بین شیعیان بوده با نوشتن شعاری کوتاه حرف اخر را در‬ ‫مبارزه با داعش زد‪.‬‬ ‫چندی پیــش کمپینی تحت عنوان «کلنا عباســک یا‬ ‫مهدی» در فضای مجازی راه اندازی شده که از این طریق‬ ‫عاشقان ظهور را هم صدا به شوق اورد‪ .‬حاال حاج قاسم نیز‬ ‫با همین شعار چهره و شیوه مقاومت را ترسیم کرده است‪.‬‬ ‫این کمپین از حدیث امام زمان (عج) با این مضمون‬ ‫«هر کجا روضه حضرت ابوالفضل (ع) برپا باشد من در ان‬ ‫مکان حضور دارم» بود که چنین برداشت کردند ان حضرت‬ ‫برای ظهــورش نیازمند یاری همچون حضــرت عباس (ع)‬ ‫است که عاشقان ان حضرت در پی ان؛ اقدام به راه اندازی‬ ‫این کمپین مردمی کردند‪ .‬تا کنون با هشتگ های مختلف‬ ‫از جمله هشتگ کلنا_ عباسک_ یا_ مهدی تصاویر متعددی‬ ‫از سراسر دنیا از جمله ایران‪ ،‬یمن‪ ،‬عراق‪ ،‬المان‪ ،‬بحرین‪،‬‬ ‫لبنان و‪ ...‬با این شعار در فضای مجازی ارسال شده است‪.‬‬ ‫یکی از کاربــران شــبکه های اجتماعــی در این باره‬ ‫نوشته بود‪:‬‬ ‫«کلنا عباسک» فقط ذکر قابل تکرار نیست یا نوشته ای‬ ‫در دســت من و تو‪ ،‬باید «ک ُّلنا» را باور کرد‪ ،‬نیت کرد‪ ،‬انقدر‬ ‫تکرار کرد تا در خونمان جاری شود همانطور که در رگ های‬ ‫قمر بنی هاشم جاری بود و لحظه ای از ان عقب نشینی نکرد‪.‬‬ ‫«کلنا عباسک یا مهدی» گفتار نیست‪ ،‬رفتار است‪ ،‬رفتاری‬ ‫که عباســی بودن برای ان یگانه هســتی را به عرصه ظهور‬ ‫می رساند‪« .‬کلنا عباسک یا مهدی» را باور کنیم تا تبدیل به‬ ‫فرهنگی شود در این بحبوحه فسادهای چشمگیر و در این‬ ‫اشوب های فراگیر‪ ،‬ندیدن امام عیب نیست‪ ،‬گرچه ارزوی هر‬ ‫کس دیدن روی اخرین ماه بنی هاشم است‪ ،‬اما نشناختن او‬ ‫ننگ است و مرگش‪ ،‬مرگ جاهلیت‪ ،‬پس تالش می کنیم او‬ ‫را بشناسیم‪ ،‬زمینه ساز ظهور ش باشیم‪ ،‬باشد که وقت مرگ‪،‬‬ ‫سرمان روی دامان پر مهر و عطوفت امام زمانمان باشد‪.‬‬ ‫انتشار تصویر‬ ‫احمدی نژاد با‬ ‫ظریف‬ ‫بعد از رفتن مهدی هاشــمی به زندان او به یکی از ســوژه های‬ ‫اصلی نشــریات اصالح طلب بدل شــد‪ .‬رفتن مهدی بــه زندان یک‬ ‫سوال جدید را نیز برای انها فراهم اورد‪ ،‬او در زندان در چه وضعیت و‬ ‫با چه کسانی زندانی است؟ روزنامه شــرق با همین نگاه و در گزارشی‬ ‫ذیل عنوان «شب نشینی در اوین» مدعی می شود که مهدی هاشمی‬ ‫شب اول زندان را با معاون احمدی نژاد گذراند‪ .‬این روزنامه در ادامه‬ ‫می نویسد‪« :‬مهدی هاشمی برخالف نقل قول ها‪ ،‬شب اول زندان را‬ ‫در ســوئیت محمدرضا رحیمی در بند ‪ ٢٤١‬اوین گذرانده است‪ .‬شبی‬ ‫که البته فرصت مناسبی را برای معاون اول دولت احمدی نژاد فراهم کرده تا درخواست هایی را از مهدی داشته باشد و‬ ‫خواهان پیگیری انها شود‪ .‬فاطمه هاشمی یکی از دختران ایت الله‪ ،‬این مطلب را در خالل گفت وگوی خود به «شرق»‬ ‫می گوید و البته از برگزاری اولین مالقات حضوری تعدادی از اعضای خانواده با مهدی‪ ،‬در شــنبه ای که گذشت‪ ،‬خبر‬ ‫می دهد‪ ».‬بعد از رفتن مهدی به زندان اطالعاتی از وضعیت او منتشر شد که به ادعاهایی از قبیل در اختیار قرارداشتن‬ ‫امکانات ویژه پرداخته و انها را تکذیب می کرد اما مطرح شد که او در این مدت اجازه داشت از تلفن برای ارتباط با خانواده‬ ‫استفاده کند‪ .‬حاال فاطمه هاشمی در این باره جزئیات این مالقات گفته‪« :‬رحیمی از مهدی دو درخواست داشته است‪.‬‬ ‫یکی از این دو درخواست که فاطمه هاشمی درباره ان می گوید‪ ،‬پیگیری بازنشستگی رحیمی بوده است‪ ».‬او می گوید‪:‬‬ ‫ی خواسته تا درباره بازنشستگی او صحبت شود و کار بازنشستگی انجام شود‪ .‬که من هم پیگیری هایی را در این‬ ‫«رحیم ‬ ‫باره انجام دادم»‪ .‬فاطمه هاشمی البته از بیان درخواست دیگر رحیمی خودداری می کند ‪.‬‬ ‫حیرت از زمین خواری حیران‬ ‫«روزنامه وطن امروز» در گزارشی با تیتر «حیرت از زمین خواری‬ ‫حیران» می نویســد‪« :‬کوه خواری‪ ،‬دریاخواری و البته زمین خواری‬ ‫از جمله پرونده هایی هســتند که این روزها یکی پس از دیگری برای‬ ‫رسیدگی به دستگاه قضا ارجاع داده می شوند‪ .‬از پرونده های قدیمی ‬ ‫زمین خواری که به تازگی رســانه ای شــده و در نوبت بررسی دستگاه‬ ‫قضایی قرار گرفته‪ ،‬ماجرای ‪260‬هکتار زمین زراعی است که در گردنه‬ ‫حیران با استفاده از رانت و نفوذ برخی نمایندگان مجلس ششم به ویال‬ ‫تبدیل شده اســت‪ .‬ماجرای پر پیچ و خم تبدیل اراضی زراعی حیران‬ ‫که به دلیل اعمال نفوذ تا امسال مســکوت مانده بود‪ ،‬چیزی جز ســرگردانی و حیرانی برای کشاورزان منطقه به دنبال‬ ‫نداشته اما جیب بسیاری از افراد را که از زمان مجلس ششم و دولت اصالحات سنگ بنای تخریب این زمین ها و تغییر‬ ‫کاربری انها را بنا نهاده اند‪ ،‬پر کرده است‪ .‬انچه ماجرای زمین خواری حیران را پیچیده تر کرده مخفی ماندن این حجم‬ ‫از زمین خواری و پرونده قطوری است که تا به حال به ان رسیدگی نشده است‪ .‬نماینده مردم استارا در توضیح این مطلب‬ ‫گفته اســت‪« :‬به زعم ســودجویان برنامه ها به خوبی پیش می رفت اما با تغییر دولت ها و روی کار امدن مدیران جدید‬ ‫رویه قبلی قابل انجام نبود‪ .‬زمانی که برای دریافت مجوز ‪100‬هکتار دوم به فرمانداری مراجعه کردند فرماندار به قضیه‬ ‫مشکوک و از پشت پرده زمین خواری حیران مطلع شد‪ ».‬به گفته وی تا زمانی که شکایتی صورت نگیرد و معترضی وجود‬ ‫نداشته باشد دستگاه قضا هم به ماجرا ورود پیدا نمی کند‪ ،‬دلیل اینکه این موضوع تا به حال مسکوت مانده هم همین‬ ‫است‪ .‬نعیمی اظهار داشــت‪« :‬زمین خواران منطقه حیران که از افراد بانفوذ هستند با اســتفاده از رانت یا قدرت خود‪،‬‬ ‫معترضان و کشاورزان شاکی را ساکت کردند‪ .‬این افراد که در منطقه حضوری پویا داشتند و برای سرکشی به ویالها یا‬ ‫برگزاری جشن و میهمانی به منطقه سرکشی می کردند‪ ،‬دائم اوضاع منطقه را تحت نظر داشتند»‪.‬‬ ‫دلسوزتر از فرزندان هاشمی‬ ‫مثلث | شماره ‪275‬‬ ‫بعد از انتشــار گزارش در روزنامه کیهان محســن هاشمی به ان‬ ‫واکنش نشان داد و در پاسخی که به این روزنامه ارسال کرد مسئوالن‬ ‫کیهان را به نقد کشید‪ .‬کیهان نیز در پاسخ ضمن انتشار کامل یادداشت‬ ‫برای فرزند بزرگ اقای هاشــمی نوشت‪« :‬گفته اید کیهان‪ ،‬یک کلمه‬ ‫درباره تخلفات دولت قبل ننوشــت! چه خوب اســت به ارشیو کیهان‬ ‫مراجعه ای داشته باشــید و ببینید کیهان‪ ،‬در همه سال های گذشته‪،‬‬ ‫علم مبارزه با فســاد را یک تنه بر دوش داشــته و در هر دوره ای هم به‬ ‫نحوی از سوی دولت وقت نواخته شده است! چه ان روز که فسادهای متعدد برخی دولتمردان سازندگی را برمال می کرد‬ ‫و چه ان روز که درباره مفاسد فرهنگی و سیاسی دولت اصالحات گفت و چه ان روز که از انحراف دولت های نهم و دهم‬ ‫خبر داد و تغییر مسیر ان دولت از مدل «خدمت به مردم» به مدل «کارگزارانی» را نشانه ای خطرناک از سقوط ان اعالم‬ ‫کرده بود و بارها و بارها تیتر و مقاله و گزارش درباره ان نوشــت‪ .‬خوبی کار روزنامه این است که سوابق ان موجود است و‬ ‫نمی شود مثل برخی رجل سیاسی‪ ،‬گذشته و پیشینه خود و برخی روابط را انکار کرد‪ ».‬کیهان همچنین به موضوع نزدیکی‬ ‫اصالح طلبان و هاشمی اشاره کرده و ادامه می دهد‪« :‬اما درباره پشیمانی اصالح طلبان از تخریب چهره اقای هاشمی در‬ ‫دهه هفتاد گفتنی های فراوانی است که از بین انها فقط به این سوال بسنده می شود که کدامیک از انها که در ان روزگار‪،‬‬ ‫هاشمی رفسنجانی را «عالیجناب سرخ پوش» لقب می دادند و به دشمن گرا می دادند که او عامل میکونوس و‪ ...‬است‪.‬‬ ‫امروز پشیمانند و ابراز پشیمانی کرده اند!؟» کیهان همچنین از فرزند اقای هاشمی می خواهد به سابقه کیهان در دفاع از‬ ‫هاشمی «مقابل مدعیان اصالحات و اراذل و اوباشی که امروزه به غرب پناهنده شده اند نگاهی بیندازید و شرایط امروز را‬ ‫هم مالحظه کند تا به این نتیجه برسد که کیهان نسبت به پدرتان دلسوزتر از برخی فرزندان ایشان است‪».‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫کلنا عباسک یا مهدی‬ ‫شب نشینی در اوین‬ ‫بررسی رسانه ای هفته‬ ‫‪19‬‬ ‫عاقبت برجام‬ ‫گفتارها‬ ‫اکنون مهم ترین بحث در پرونده هسته ای این است که مجلس چه‬ ‫نقشی در سرنوشت برجام خواهد داشت‪ .‬یک ایده این است که مجلس‬ ‫نباید وارد ماجرای بررسی توافق هسته ای شود اما در مقابل برخی نیز‬ ‫معتقدند عاقبت برجام باید در پارلمان رقم بخورد‪.‬‬ ‫موضوع ملی‬ ‫دولت باید الیحه بررسی برجام را ارائه دهد‬ ‫محمد کوثری‬ ‫گفتارها‬ ‫‪20‬‬ ‫مثلث | شماره ‪275‬‬ ‫‪1‬‬ ‫رئیس کمیسیون امنیت ملی‬ ‫درباره اینکه گفته می شود این توافقنامه و برجام باید به‬ ‫مجلس برود یا نرود نظر من این است که نگاه هر طیفی حتما‬ ‫منطقی دارد اما منطق مجلس براساس قانون اساسی است‪.‬‬ ‫به یک معنا در مورد جایگاه حقوقی مجلس نسبت به تصویب‬ ‫برجام و اظهارات مقامات دولتــی ‪ ،‬جایگاه مجلس را قانون‬ ‫اساسی مشخص کرد ه و نماینده ها چیزی از خود نمی گویند‬ ‫بلکه قانون اساسی تصریح دار د هرگونه قرارداد ‪ ،‬تعهد نامه و‬ ‫مقاوله نامه ای که بین ایران و سایر کشورها منعقد می شود‬ ‫و برای ایران تعهد اور اســت‪ ،‬بر اســاس اصــل ‪ 77‬و ‪125‬‬ ‫تصویب ان بر عهده مجلس است‪ .‬شورای عالی امنیت ملی‬ ‫نیز بر اساس سیاست های کلی و کالن نظام‪ ،‬موضوعات را‬ ‫بررسی می کند اما زمانی که قرار باشد برجام به قانون تبدیل‬ ‫شود‪ ،‬حتما باید مجلس این کار را انجام دهد‪ .‬بنابراین شورای‬ ‫عالی امنیت ملی در مسائل کالن بحث کرده و چارچوب ها‬ ‫را مشــخص می کند اما با همه این اوصــاف از انجا که باید‬ ‫به قانون تبدیل شود‪ ،‬می بایست از مســیر مجلس این کار‬ ‫صورت پذیرد‪ .‬بر همین اساس است که اقای عراقچی هم در‬ ‫نشستی که داشتیم قبول کردند در این موضوع فقط وزارت‬ ‫امور خارجه دخیل نیست و باید این برجام به عنوان الیحه به‬ ‫مجلس اورده و بررسی شود‪.‬‬ ‫عده ای در خصوص نرفتن برجام به مجلس می گویند‬ ‫به همان دلیل کــه قطعنامه ‪ 598‬در زمان خــود به مجلس‬ ‫نرفته و به اجرا در امد این توافق و برجام هم نباید به مجلس‬ ‫برود‪ .‬من در پاسخ به این برهان چنین پاسخ می دهم که ان‬ ‫قطعنامه جز و اختیارات فرمانده معظم کل قوا بود که این هم‬ ‫در قانون اساسی است‪.‬اگر کسانی که در مورد این قطعنامه‬ ‫صحبت می کنند کمی مطالعه کنند متوجه خواهند شد که در‬ ‫قانون اساســی در اصل ‪ 110‬این اختیار امده است‪ .‬برخی‬ ‫می خواهند فضای کنونی را شــبیه فضای پذیرش قطعنامه‬ ‫‪ 598‬تصویر سازی کنند‪ .‬در حالی که این تحلیلی غلط و مبتنی‬ ‫بر داده های اشــتباه اســت‪ .‬اکنون ما در اوج اقتدار کشور‪،‬‬ ‫نظام و رهبری قرار داریم‪.‬‬ ‫اما نکته بعد این اســت که گفته می شــود در ان زمان‬ ‫امام(ره) با قطعنامه کامال موافق بودند اما در حال حاضر رهبر‬ ‫معظم انقالب موضوع را به نهادهای قانونی ار جاع داده اند ‬ ‫من با این مساله کامال مخالفم و باید بگویم این عده ای که‬ ‫اینگونه می گویند حاال هر کسی که می خواهد باشد منحرف‬ ‫است‪.‬اصال قانون را برای همین گذاشــتند که حد و حدود‬ ‫هر کسی مشخص شود و برهمین اســاس باید کارها دنبال‬ ‫شود‪ .‬نکته مهم این است که رسیدگی مجلس به برجام باید‬ ‫با هماهنگی شــورای عالی امنیت ملی انجام شود تا به این‬ ‫ترتیب یک سیاست را دنبال کنیم و شکافی در این مورد ایجاد‬ ‫نشود‪ .‬در مورد بررسی برجام در مجلس برخی می گویند برجام‬ ‫توافقنامه بین المللی نیســت که نیــازی به تصویب مجلس‬ ‫داشته باشــد‪ .‬باید از افرادی که اینگونه اظهارات را مطرح‬ ‫می کنند سوال کرد که مذاکره ایران با ‪ 6‬کشور‪ ،‬بین المللی‬ ‫نیســت؟ این عده معتقدند برجام در تاریخ بی نظیر اســت‪.‬‬ ‫بنابراین این جمله به معنی بین المللی بودن برجام اســت‪.‬‬ ‫متاسفانه این عده در بیانات و رفتار دچار تناقض شده اند‪.‬در‬ ‫صورتی که اگر بنایی برای اجرا و اقدام در مورد برجام وجود‬ ‫ندارد و تعهد اور نیست پس توافقنامه بین المللی محسوب‬ ‫نمی شود اما اگر در برجام تعهداتی برای ایران مشخص شده‬ ‫است پس توافقنامه بین المللی محسوب می شود‪ .‬برجام باید‬ ‫در مجلس مورد رسیدگی قرار گرفته و نیازمند تصویب مجلس‬ ‫اســت‪ .‬افرادی که اظهاراتی مبنی بر اینکه برجام توافقنامه‬ ‫بین المللی نیست مطرح می کنند یا قصد فریب مردم را دارند‬ ‫یا تصور می کنند مردم اطالعی از موضوعات ندارند‪.‬‬ ‫رد یا تایید؟‬ ‫به نظرم فعال نمی شــود راجع به رد یــا تایید این برجام‬ ‫قانون را برای همین گذاشــتند که حد و‬ ‫حدود هر کسی مشخص شود و برهمین‬ ‫اساس باید کارها دنبال شود‪ .‬نکته مهم‬ ‫این است که رسیدگی مجلس به برجام‬ ‫باید با هماهنگی شــورای عالــی امنیت‬ ‫ملی انجام شــود تــا به ایــن ترتیب یک‬ ‫سیاســت را دنبال کنیم و شکافی در این‬ ‫مورد ایجاد نشود‬ ‫در مجلس چیزی بگوییم‪.‬طی جلســات چند ساعته ای که‬ ‫چندین بار با اقای صالحی و اقای عراقچی داشتیم سواالت‪،‬‬ ‫ابهامات و نقدهای مخالفان تا جایی برطرف شــده اســت‪.‬‬ ‫انهایی هم که موافق بودند ازتیم مذاکره کننده تقدیر و تشکر‬ ‫به عمل اوردند‪ .‬فعال تا همین حد بوده اســت اما باز هم باید‬ ‫بررسی بشود‪.‬هر چه هم که بیشتر بررسی شود قطعا و یقینا‬ ‫بهتر می شود تصمیم گرفت‪ .‬اگر مجلس بخواهد این برجام‬ ‫را بررسی کند باید به صورت الیحه از طرف دولت به مجلس‬ ‫ارائه و نهایتا در صحن و کمیسیون بررسی شود‪.‬‬ ‫در این میان بحث و سخن متفاوتی درباره رد یا تصویب‬ ‫برجام در مجلس مطرح شــده اما واقعیت این اســت که در‬ ‫حال حاضر نمی توان به صورت قطعی هیچ نظری داد‪ .‬باید‬ ‫بررسی هایی شود تا همه توجیه شوند‪ ،‬نظرات داده شود بعدا‬ ‫تفاوت برجام با قطعنامه ‪598‬‬ ‫برجام باید به مجلس بیاید‬ ‫محمد حسین فرهنگی‬ ‫‪2‬‬ ‫عضو هیات رئیسه مجلس‬ ‫را می توان در قالب شــروطی مانند سایر معاهده های دیگر‬ ‫که به طور معارف رســیدگی می کنیم مورد تایید قرار داد‪ .‬در‬ ‫همین چند موافقتنامه ای که اخیرا مورد بررسی قرار گرفت‬ ‫در مقدمات ان شروطی ذکر شــد مانند رعایت شروط قانون‬ ‫اساسی و این موافقتنامه ها که بعضا مفصل هم بودند تایید‬ ‫شــدند‪ .‬مشــروط به اینکه اصولی از اصول قانون اساسی‬ ‫رعایت شــود‪ .‬طبیعتا چنین ایده هایی را می تــوان در قالب‬ ‫شرایطی در مصوبات اورد و درکنار ان برجام را تصویب کرد‪.‬‬ ‫من همین جا به مصوبه مجلس مبنی بر طرح الزام دولت به‬ ‫حفظ دستاوردهای هسته ای اشاره می کنم‪ .‬این مصوبه به‬ ‫قدری شفاف شد که جایی برای این تلقی که مجلس مانعی‬ ‫برای دولت در مذاکرات هســته ای ایجــاد می کند؛ وجود‬ ‫نداشت‪ .‬اما واقعیت این اســت که دولت نمی خواهد برجام‬ ‫در مجلس بررسی شــود و می خواهد مستقیما‬ ‫تنها شورای عالی امنیت ملی را بررسی کند‪ .‬اگر‬ ‫دولت الیحه ای در این خصوص به مجلس ندهد‬ ‫مجلس می تواند در قالب طرحی الزامات مدنظر‬ ‫را در توافق هســته ای تصویب کرده و دولت را‬ ‫موظف به اجــرای انها کند‪ .‬پیشــنهاد بنده این‬ ‫است که ما چنین مصوبه ای داشته باشیم حتی‬ ‫اگر دولت الیحه هم ارائــه دهد معتقدم امکان‬ ‫ی در مجلس وجــود دارد‪ .‬مانند‬ ‫چنین تصمیمــ ‬ ‫انچه در گذشته توسط پروتکل الحاقی داشتیم‬ ‫و مجلس مشــروط به شــرایطی این پروتکل را‬ ‫پذیرفت منتها یکی از شــرایط ان محقق نشد و‬ ‫ان عبارت بود از گزارش به شورای امنیت که در‬ ‫نتیجه دولت ایران از اجرای ان منع شده بود‪ .‬در‬ ‫انجا می توان اقدامات مشــابهی را انجام داد‪،‬‬ ‫شــروطی را برای اجرای برجام مطــرح کرد که‬ ‫متمرکز شود بر محورهایی که ممکن است مورد سوءاستفاده‬ ‫قرار بگیرد‪ .‬اقای عراقچی هم در اظهارنظر جدیدشان نسبت‬ ‫به مخالفتشان به بردن برجام در مجلس تغییر عقیده داده و‬ ‫به صراحت اعالم کرد که مشکلی با بررسی برجام در مجلس‬ ‫ندارند‪.‬در اخر در پاسخ به اینکه ایا مجلس باید زودتر در مورد‬ ‫برجام نظر دهد یا کنگره‪ ،‬باید بگویــم از نظر بنده هیچ گونه‬ ‫الزامی بــرای اینکه مجلس قبل یا بعــد از کنگره نظر خود را‬ ‫اعالم کند وجود ندارد‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪275‬‬ ‫کنیم اصال نباید وارد این مذاکرات می شدیم‪ .‬انچه مجلس‬ ‫می تواند ایفای نقش کند و اتفاقا معتقدم نقش ارزنده ای هم‬ ‫می تواند ایفا کند ‪ ،‬اجرای برجام مشــروط به شروطی است‬ ‫که عمدتا به جلوگیری از سوءاســتفاده ها و برداشــت های‬ ‫نا صحیــح از عبــارات برجام مربــوط می شــود‪ .‬در صورت‬ ‫اجرای برجام به صراحت می توان اعــام کرد انچه مربوط‬ ‫به حوزه هسته ای اســت مبنای اجرای برجام خواهد بود نه‬ ‫موضوعات دیگری که خارج از بحث هسته ای هستند‪ .‬اینها‬ ‫در مورد رد یا تصویب ان تصمیم گیری شــود‪ .‬زمان برای ما‬ ‫وجود دارد و تا ‪ 28‬شــهریور که کنگره امریکا وقت دارد‪ ،‬ما‬ ‫هم وقت داریم و این زمان برای بررسی برجام کافی است و‬ ‫در صورتی که کنگره ان را رد کند‪ ،‬اقای اوباما ‪ 12‬روز فرصت‬ ‫دارد تا ان را وتو کند و بنابر ایــن تا اوایل مهر فرصت داریم‪.‬‬ ‫اما درباره اینکه چرا دولت مخالف رفتن این برجام به مجلس‬ ‫اســت باید بگویم که دولت موافق این بود که این موضوع‬ ‫سریعتر جمع شود و این بحث ادامه پیدا نکند‪ .‬در صورتی که‬ ‫این یک موضوع ملی است و مردم ما باید خوب توجیه شوند‪.‬‬ ‫دولت می گوید باالخره این تیم مذاکره کننده رفته‪ ،‬زحمات‬ ‫زیادی کشیده و رهبری هم حمایت کردند اما این موضوع با‬ ‫بررسی های مجلس هیچ منافاتی ندارد‪.‬‬ ‫همین جا الزم است در مورد یک بحث بسیار مهم هم‬ ‫ی بدهم‪ .‬برخی به اشــتباه می گویند رهبری تحت‬ ‫توضیحات ‬ ‫فشــار این توافق را پذیرفتند‪ .‬من می گویــم اصال این طور‬ ‫نیست‪ .‬چون قبل از اینکه این دولت بخواهد وارد این بحث‬ ‫بشود دولت قبلی موضوع را از ‪10‬ماه قبل اجاز ه یافته بود وارد‬ ‫این بحث شود‪ .‬دولت قبلی به شکل محرمانه دنبال می کرد‪،‬‬ ‫مثال اقای صالحی که ان زمان وزیر خارجه بودند در مسقط‪،‬‬ ‫پایتخت عمان این مذاکرات را دنبــال می کردند‪ .‬پس تنها‬ ‫مربوط به این دولت نیست‪ .‬فقط دولت قبل محرمانه دنبال‬ ‫می کردند اما روش این دولت این اســت که مذاکرات را به‬ ‫شکل علنی دنبال کند‪.‬‬ ‫گفتارها‬ ‫وظیفه اصلی و ذاتی بررســی برجــام بر عهده مجلس‬ ‫است‪ .‬البته ما موارد دیگری هم داشتیم مثل همین مورد که‬ ‫شورای امنیت ملی بررسی کرده است‪ .‬به همین دلیل اعتقاد‬ ‫من این اســت که اگر مجلس در این مورد ورود‬ ‫کند از جهات مختلف با قانون اساسی مطابق تر‬ ‫اســت اما خــارج از ان نمی توان بررســی کرد‪.‬‬ ‫ضمن اینکه بررســی یکی مانع بررســی دیگری‬ ‫نیســت‪ .‬می شــود بخش هایی توســط شورای‬ ‫امنیت بررسی شــود و ابعادی را مجلس شورای‬ ‫اســامی بررســی کند‪ .‬نکته مهم این است که‬ ‫برجام سلسله ای از تصمیمات کلی و بعضا مبهم‬ ‫است چنانکه بر اســاس برداشت های مسئوالن‬ ‫کشورمان بسیار خوب اســت اما برداشت طرف‬ ‫مقابل به گونــه دیگری اســت و ایــن حاکی از‬ ‫صریح نبودن متن برجام است‪ .‬باتوجه به معلق‬ ‫بودن بندهای مربــوط به لغو تحریم‪ ،‬ریســک‬ ‫قراردادهای بین المللی اقتصادی ایران با سایر‬ ‫کشــورها باال می رود چون ممکن اســت طرف‬ ‫مقابل بعد از چندین ســال تحریم ها را برگرداند‪.‬‬ ‫مجلس می تواند جلوی سوء اســتفاده های طرف مقابل از‬ ‫این توافق را بگیرد‪.‬‬ ‫یک شائبه به وجود امده که به همان دلیل که قطعنامه‬ ‫‪ 598‬به مجلس نرفت برجام هم نباید به پارلمان برسد‪ .‬انها با‬ ‫یک شبیه سازی می خواهند مجلس را از این گردونه حذف‬ ‫کنند‪ .‬جواب من این اســت که قطعنامه ‪ 598‬به دلیل اینکه‬ ‫قطعنامه بود به مجلس نرفت اما این برجام یک موافقتنامه‬ ‫اســت‪ .‬برجام موافقتنامه ایران با تعدادی از کشورها ست‪.‬‬ ‫قطعنامه شورای امنیت مربوط به جنگ و صلح است‪ .‬مسائل‬ ‫فراتر از شورای امنیت بر عهده رهبری است و طبق اصل‪110‬‬ ‫قانون اساسی و ربطی به توافقنامه ایران با ‪5+1‬ندارد‪ .‬این دو‬ ‫موضوع تفاوت های اساسی با یکدیگر دارد‪.‬‬ ‫البته در صورت رفتــن برجام به مجلــس بنده موافق‬ ‫رد توافق در مجلس نیســتم‪ .‬من هیــچ گاه مخالف توافق‬ ‫هســته ای نبودم و در مجلس نیــز با مخالفــان این موضع‬ ‫بحث هایی داشتم‪ .‬اگر بنا بود که ما این برجام و توافق را رد‬ ‫گفتارها‬ ‫‪21‬‬ ‫گفتارها‬ ‫مدلتصمیم گیری‬ ‫برجام با امدن به مجلس قانونی می شود‬ ‫عبدالرضا مصری‬ ‫گفتارها‬ ‫‪22‬‬ ‫مثلث | شماره ‪275‬‬ ‫‪3‬‬ ‫نماینده مجلس‬ ‫معتقدم برجام یک مساله ملی است که باید همه نظام‬ ‫در مورد این توافق به دیدگاه مشترک برسند‪ ،‬به اینکه تصمیم‬ ‫ما در مورد برجام چه چیزی باید باشد؛ مثبت یا منفی؟ بپذیریم‬ ‫یا نپذیریم؟‬ ‫بایداینمقدمهایجادشودیعنیهمهنظامبهنتیجهبرسد‬ ‫چون این بحث یک نهاد خاص و یک گوشــه نظام نیست‪.‬‬ ‫ی اســت که باید تمام مجموعه دیدگاه های کشــور‬ ‫تصمیم ‬ ‫همدیگر را اغنا کنند و برســند به اینکه ما اگر این کار را انجام‬ ‫دهیم برای امنیــت و منافع ملی ما خوب اســت یا اگر انجام‬ ‫ندهیم‪ .‬وقتی به اینجا رســیدیم حاال می توانیم به این فکر‬ ‫کنیم که برجام کجا باید به تصویب برسد‪.‬‬ ‫در واقع دو بحــث داریم؛ یکی بررســی برجام که هیچ‬ ‫محدودیتی برای هیچ دستگاهی در کشور جهت بررسی ان‬ ‫وجود ندارد‪ ،‬یعنی دانشــگا ه ها‪ ،‬مراکز پژوهشی‪ ،‬مجلس‪،‬‬ ‫دولت‪ ،‬شورای امنیت ملی و مجمع تشخیص مصلحت همه‬ ‫اینها می توانند برجام را بررسی کنند و نقطه نظرات خود را در‬ ‫اختیار ان مرجعی که می خواهد تصمیم گیری کند بگذارند‪.‬‬ ‫پس ما مشکلی در بررســی برجام درکشور نداریم‪ .‬می رسیم‬ ‫به تصویب انچــه به عنوان مصوبه باید در کشــور برای همه‬ ‫دستگاه هاالزم االطاعهبشود‪.‬اینموضوعبرابرقانوناساسی‬ ‫در دو جا تعریف شده اســت‪ .‬اصل قانونی اساسی می گوید‬ ‫هر نوع موافقتنامه و هر تعهدی که برای کشــور ما و جامعه‬ ‫بین المللی الزام ایجــاد می کند باید در مجلــس و از طریق‬ ‫الیحه دولت به تصویب برسد‪ .‬اما یک مرجع دیگر درکشور‬ ‫به نام شورای عالی امنیت ملی داریم که این شورا به خودی‬ ‫خود مصوباتش قانونی نیست‪ ،‬مگر انکه به تایید مقام معظم‬ ‫رهبری برســد‪ .‬پس فقط این دو مرجع را در کشور داریم که‬ ‫می تواند به این مساله رسیدگی کند‪ .‬اولی یعنی شورای عالی‬ ‫امنیت ملی بالقوه است‪ ،‬یعنی باید حتما به تایید مقام معظم‬ ‫رهبری برسد ولی دومی یعنی مجلس شــورای اسالمی که‬ ‫قوانینش باید به تایید شورای نگهبان برسد‪.‬‬ ‫در هر صورت انچه در کشور ما مالک است از همین دو‬ ‫مرجع بیشتر نیست‪ .‬مهم این است که مجموعه نظام فقط‬ ‫به این مساله برســند که چه کاری می خواهیم انجام دهیم‪.‬‬ ‫در مرحله بعد هر تصمیمی که گرفتند همان خواهد شد‪ .‬تا به‬ ‫حال هم همه موافقتنامه ها‪ ،‬معاهده نامه ها و عضویت های‬ ‫ایران در سازمان های جهانی‪ ،‬پیمان های بین چند کشور یا‬ ‫ایران با هر کشور دیگر کال از طریق مجلس شورای اسالمی‬ ‫انجام گرفته است‪ .‬بنده کال موافق رفتن برجام به مجلس ان‬ ‫هم جهت قانونی شدن ان هستم‪ .‬باید کل نظام به یک نتیجه‬ ‫مشترک برســد‪ .‬همان طور که مقام معظم رهبری فرمودند‬ ‫امسال ســال همدلی و همزبانی اســت‪ .‬همه باید همدل و‬ ‫همزبان منافع کشور را مدنظر قرار دهیم سپس تصمیم گیری‬ ‫کنیم‪ .‬طبیعتا بر اساس قانون اساســی بررسی این برجام در‬ ‫اختیار مجلس است‪ .‬مگر اینکه شــورای عالی امنیت ملی‬ ‫مصوبه ای داشته باشد که به تایید مقام معظم رهبری رسیده‬ ‫باشــد‪ .‬در پاســخ به این ســوال که اگر برجام در مجلس به‬ ‫تصویب برسد و شورای امنیت ان را رد کند نتیجه چه می شود‬ ‫باید بگویم این مساله هرگز در کشور ما اتفاق نخواهد افتاد‪.‬‬ ‫چونهمان گونه که عرضکردم نظام بایدتصمیم بگیرد حاال‬ ‫چه در مجلس و چه از طرف شــورای امنیت ملی به تصویب‬ ‫برسد‪.‬وقتیمی گوییمنظام‪،‬بهمعنایمرجعیاستکهدراین‬ ‫باره تصمیم می گیرد‪ .‬البته به اعتقاد من باید برجام در مجلس‬ ‫شورای اسالمی بررسی شود‪ .‬بقیه هم باید صددرصد از این‬ ‫قانون تبعیت کنند‪ .‬نمی توانند خالف این قانون عمل کنند یا‬ ‫مصوبه ای در خالف ان به تصویب برسانند‪.‬‬ ‫درباره بحث شباهت با قطعنامه ‪ 598‬باید بگویم که این‬ ‫قطعنامه‪ ،‬قطعنامه ای بود که در شورای امنیت ملی علیه ما‬ ‫صادر شد‪ .‬توافقنامه نبوده است‪ .‬تفاوت شکلی و محتوایی‬ ‫توافق که بین ایران و ‪ 5+1‬انجام شده است با قطعنامه ‪598‬‬ ‫در این اســت که ما بر ســر میز مذاکره نشستیم و یک سری‬ ‫توافقات و تعهدات را پذیرفتیم که یــک امتیازاتی را بدهیم‬ ‫و امتیازاتی را بگیریم‪ .‬باید دید ایا در این موازنه امتیازاتی که‬ ‫می دهیم یا می گیریم به مصلحت کشــور است یا نه که ان‬ ‫را قانون تعیین می کند‪ .‬در بحث شورای امنیت و قطعنامه‪،‬‬ ‫یک متنی علیه کشور ما صادر شده بود که ما رد هم می کردیم‬ ‫باز الزام اور برای جایی نبــود‪ .‬حضرت امام(ره) هم قطعنامه‬ ‫شورای امنیت را پذیرفتند‪ .‬طی سال های اخیر قطعنامه های‬ ‫زیادی علیه ما صادر شده است ولی هیچ کدام از انها به تایید‬ ‫مجلس نرسیده اســت‪ .‬قطعنامه های شــورای امنیت ملی‬ ‫بوده اســت و نیازی به تایید مجلس نداشته اســت‪ .‬اما این‬ ‫توافقنامه‪ ،‬توافقی بین ما و چند کشور دیگر است‪ .‬برابر قانون‬ ‫اساســی این یک توافق اســت‪ ،‬قطعنامه نیست که علیه ما‬ ‫صادر شده باشد‪.‬‬ ‫درباره اینکه رد این برجــام در مجلس چه هزینه هایی‬ ‫برای مــا دارد باید بگویم کــه ما فعال در مرحله بررســی ان‬ ‫هستیم‪ .‬در این مرحله یک سری کارهایی انجام و جداولی‬ ‫تهیه می شود که وضعیت قبل از پذیرش توافق را مشخص‬ ‫می کند‪ .‬نشــان می دهــد در حالــت توافق چــه چیزهایی‬ ‫به دســت می اوریم و چــه چیزهایی از دســت می دهیم‪ .‬تا‬ ‫بررســی ها تمام نشــود ما نمی دانیم چه چیزهایی به دست‬ ‫اوردیم و چه چیزهایی را از دســت داده ایــم‪ .‬در هر صورت‬ ‫توافق بحــث هزینه و فایده اســت‪ .‬در ایــن توافق ممکن‬ ‫است چیزهایی را که برای ما مهم اســت از دست بدهیم و‬ ‫برعکس‪ .‬موازنه اینها هم همیشــه کیفی اســت نه کمی‪.‬‬ ‫یعنی ممکن است یک سانتریفیوژ برای ما یک میلیارد ارزش‬ ‫مطلوبیت از نظر اقتصادی داشته باشد‪ .‬چه بسا زمانی یک‬ ‫امتیاز بدهیم ان یک امتیاز بســیار مهم باشد اما یک زمان‬ ‫صدامتیاز می دهیم یک امتیاز می گیریم‪ ،‬همان یک امتیاز‬ ‫به صد امتیازی که دادیم می ارزد‪ .‬ما باید ببینیم چه کمیتی‬ ‫را به دست می اوریم و چه کیفیتی را از دست می دهیم‪ .‬اینها‬ ‫نیاز به یک مطالعه تطبیقی دارد‪ .‬به عنوان مثال ما وقتی از‬ ‫دید اقای دکتر صالحی به عنــوان فردی که روی کیفیت ها‬ ‫بحث دارد به توافق نــگاه می کنیم نظرمان نســبت به این‬ ‫برجام و توافق کامال مثبت است‪ .‬ایشان نظرشان این است‬ ‫که توافق بسیار خوبی صورت گرفته است و معتقدند نسبت‬ ‫داده ها و گرفته های ما به نفعمان اســت‪ .‬بــه نظر من باید‬ ‫نسبت به این توافق مساله جناح‪ ،‬صنف و جهت گیری های‬ ‫سیاســی را کنار گذاشــت‪ .‬صرفا ترازویی به نام منافع ملی‬ ‫بگذاریم و تمام دیده هایمــان را در ان بگذاریم و به دور از‬ ‫یــک توافقــی صــورت گرفتــه و‬ ‫مقام معظم رهبری تیم مذاکره کننده‬ ‫ما را تایید کرده اند‪ .‬همچنین فرمودند‬ ‫این امریکایی ها هستند که پایبند به‬ ‫توافق نیستند‬ ‫هرگونه دیدگاه های فردی‪ ،‬جناحی‪ ،‬گروهی‪ ،‬دولتی و ملتی‬ ‫نتیجه گیری کنیم‪.‬‬ ‫حاال چه کنگره این برجام را رد کنــد و چه نکند‪ ،‬ما کار‬ ‫خودمان را می کنیم و نظر خودمان را می دهیم‪.‬‬ ‫درکنگره هم مســائل دیگری غیر از مســائل سیاسی‬ ‫بــر تصمیم گیری ها موثــر هســتند‪ .‬باالخره انهــا نوکران و‬ ‫حقوق بگیران رژیم صیهیونیستی هستند و بر تصمیم گیری‬ ‫کنگره اثر می گذارند‪ .‬به نظــر من با کمی توجه به اینکه چند‬ ‫درصد نمایندگان و سناتورهای کنگره امریکایی و چند درصد‬ ‫اسرائیلی هستند‪ ،‬مشخص می شــود که چه درصدی منافع‬ ‫امریکا را دنبال می کنند و چند درصد به دنبال منافع اسرائیل‬ ‫هستند‪ .‬این یک تضادی است که امروز هویت کنگره یا سنا‬ ‫را حداقل برای امریکایی ها روشــن می کند‪ .‬ولی چه بشود و‬ ‫چه نشــود ما کاری به تصویب یا رد انها نداریم‪ .‬یک توافقی‬ ‫صورت گرفته و مقام معظم رهبری تیم مذاکره کننده ما را تایید‬ ‫کرده اند‪ .‬همچنین فرمودند این امریکایی ها هستند که پایبند‬ ‫به توافق نیستند و اهل دبه در اوردن هستند‪ .‬بنابراین دولت‬ ‫ما و ملت ما نه اهل دبه در اوردن هســتند و نه اهل اینکه اگر‬ ‫حرفیمی زنندپایتعهدخودشاننباشند‪.‬اگرنباشیمهمرسما‬ ‫اعالم می کنیم‪ ،‬ربطی هم به کنگره ندارد که ما این برجام را‬ ‫رد یا تصویب می کنیم‪ .‬چه بسا ممکن است کنگره صددرصد‬ ‫بپذیرد و ما رد بکنیم و بالعکس‪.‬‬ ‫البته اینکه بعد از صحبت های اخیر اقای عراقچی بعضا‬ ‫شنیده می شود که تیم هســته ای تغییر رویکرد داده است و‬ ‫برخالف گذشته با رفتن برجام به مجلس و بررسی ان مشکلی‬ ‫ندارد باید بگویم که اقای عراقچی خودشان اصالح کردند و‬ ‫گفتند که نظر ایشان این نبوده است‪ .‬در ادامه گفتند ما یک‬ ‫تیم هســتیم که این کار را انجام داده ایم حاال اینکه توسط‬ ‫چه مرجعی و در کجا بررسی می شــود دیگر در حوزه و قلمرو‬ ‫تصمیم گیری وزارت خارجه نیست‪ .‬حرف درستی هم زدند‪.‬‬ ‫این دیگر بستگی به کشور و حاکمیت دارد که مرجع تصویب‬ ‫و تشخیص کجاست‪.‬‬ ‫گفتارها‬ ‫امدن برجام به مجلس صالح نیست‬ ‫برجام باید در شورای امنیت بررسی شود‬ ‫احمد شوهانی‬ ‫‪4‬‬ ‫عضو کمیسیون امنیت ملی‬ ‫مثلث | شماره ‪275‬‬ ‫گفتارها‬ ‫اعتقاد بنده درباره این مســاله که برجام در چه مرجعی‬ ‫باید بررسی شود این است که در شــورای عالی امنیت ملی‬ ‫باید مورد بررســی قرار بگیرد‪ .‬البته برای ایــن نظرم دالیلی‬ ‫هم دارم‪ .‬اوال شــورای امنیت ملی متشکل از همه طیف ها‬ ‫و جناح ها مثل مجلس‪ ،‬قوه قضاییه‪ ،‬دولت و‪ ...‬اســت‪ .‬اما‬ ‫اینکه برجام برای بررســی به مجلس بیاید ایــن ابهام که به‬ ‫چه صورت باشــد حاال یا طرح یا الیحه وجود دارد‪ .‬اینکه به‬ ‫صورت طرح باشــد که باید دید ما یعنی مجلس می تواند در‬ ‫جزئیات ان دخالت کند و تغییراتی را هم در ان ایجاد کند یا‬ ‫نه‪ .‬مثال بگوییم در چند ماده برخالف منافع ما عمل شــده و‬ ‫انها را حذف کنیم یا تغییر دهیم‪ .‬در نهایت با انجام این کار‬ ‫کل توافقنامه به هم می خورد‪ .‬پس به نظر من شورای عالی‬ ‫امنیت ملی برای این کار بهتر است‪ .‬عده ای می گویند چون‬ ‫شورای عالی امنیت ملی از اول در این توافق دخیل بوده و در‬ ‫جریان جزئیات ان قرار داشته است به همین دلیل می توانند‬ ‫نظری در این باره بدهند‪ ،‬پس بهتر است خود شورای امنیت‬ ‫ملی این بررســی را انجام دهد‪ .‬به نظر من بهتر اســت یک‬ ‫ارگانی که از اول در جریان کارها بوده و جزئیات را دنبال کرده‬ ‫است این بررسی را انجام دهد‪.‬‬ ‫فکر می کنم اگر این برجام به مجلس بیاید گیر می کند‬ ‫و برخالف اصل توافقنامه جزئیــات ان تغییر می کند‪ ،‬یعنی‬ ‫دقیقا همان اتفاقی که ممکن اســت درکنگــره امریکا هم‬ ‫رخ دهد‪.‬‬ ‫البته درباره ســاز و کار بعد از تاییــد در مجلس هم باید‬ ‫بگویم که برجام بعد از تایید در مجلس‪ ،‬به دولت برای اجرا‬ ‫تحویل داده می شــود‪ .‬که اصال مشــخص نیســت باید به‬ ‫صورت طرح باشد یا الیحه‪ .‬در صورت تایید توسط مجلس و‬ ‫تبدیل به قانون‪ ،‬دولت مکلف به اجرای ان است‪ .‬اگر برجام‬ ‫در مجلس رد شود دیگر شورای امنیت هم کاری نمی تواند‬ ‫بکند چون مجلس از شورای امنیت باالتر است و قاعدتا رد‬ ‫شده است و قابل اجرا نیســت‪ .‬عده ای هم این نظر را دارند‬ ‫که این توافقنامه در قالب مواردی که در قانون اساسی امده‬ ‫نیاز به تصویب مجلس دارد و برای بررسی به شورای امنیت‬ ‫نخواهد رفت‪ .‬در هر صورت باید هماهنگی پیدا بشود زیرا ما‬ ‫به دنبال درگیری و اختالف نیســتیم‪ .‬چون پای منافع ملی‬ ‫در میان است‪.‬‬ ‫اگر قرار است رد بشود همه باید رد کنند و اگر قرار است‬ ‫تایید بشود همه باید تایید و تصویب کنند‪ .‬من فکر می کنم‬ ‫باید قبل از اینکه این برجام تایید یا رد شــود این مساله بین‬ ‫مجلس شورای اسالمی و شورای عالی امنیت ملی حل شود‪.‬‬ ‫به هر حال اعتقاد من این است که اگر این برجام برای بررسی‬ ‫به مجلس بیاید با مشکل روبه رو خواهد شد‪.‬‬ ‫البته عده ای هــم می گویند همان گونــه که قطعنامه‬ ‫‪ 598‬در زمان خودش برای بررســی بــه مجلس نرفت‪ ،‬این‬ ‫برجام هم نباید توسط مجلس شورای اسالمی بررسی شود‬ ‫که نظر بنده هم همین است‪ .‬اگر به شورای امنیت برود یک‬ ‫تصمیم سیاسی گرفته می شود که اجرا بشود یا نشود‪.‬‬ ‫در مــورد اینکه اگر برجام بــه مجلس بیاید و رد شــود‬ ‫اعتقاد من این است باید اول دید کنگره امریکا با این برجام‬ ‫ی می گیرد‪ .‬اگر مجلس شورای‬ ‫چه خواهد کرد و چه تصمیم ‬ ‫اســامی قبل از کنگره بخواهد برجــام را رد کنــد انها بعدا‬ ‫می گویند ایران دنبال توافق نبود و رد کرد‪ .‬در واقع همه چیز‬ ‫به پای ما نوشته می شود‪ .‬اما اگر کنگره این توافق را رد کند و‬ ‫مجلس ما هم رد کند‪ ،‬هزینه کمتری در پی خواهد داشت‪ .‬ما‬ ‫باید به تمام هزینه های ان از جمله حوزه سیاسی و بین المللی‬ ‫فکر کنیم زیرا منافع ملی ما درگیر ان است‪.‬‬ ‫البته اقای عراقچی در صحبت های اخیرشان گفتند ما‬ ‫درباره اینکه مجلس شــورای اسالمی یا شورای امنیت ملی‬ ‫این برجام را بررسی کند تصمیم گیر نیســتیم‪ .‬واقعیت هم‬ ‫همین اســت که وزارت خارجه نمی تواند درباره ان تصمیم‬ ‫بگیرد و نظر دهــد‪ .‬البته به اعتقــاد بنده هــم دولت و همه‬ ‫دســتگاه ها بیشــتر تمایل دارند این برجام در شورای عالی‬ ‫امنیت ملی بررسی شود‪ .‬چون می دانند اگر برجام به مجلس‬ ‫ورود کند با نظرات طیف های مختلف روبه رو شده و تصمیم‬ ‫جور دیگری خواهد شد‪.‬‬ ‫از نظر من اگر قرار به رد برجام اســت چنانچه از طرف‬ ‫کنگره رد شــود بهتر اســت اما اگر از طرف مــا و مجلس رد‬ ‫شود‪ ،‬هزینه هایی را در پی خواهد داشت‪ .‬پس بهتر است از‬ ‫ناحیه غربی ها باشد نه از ســمت ما که ابزاری در دست البی‬ ‫صهیونیست و مخالفین ما خواهد بود‪.‬‬ ‫من این برجام را به صورت توافقنامه می بینم‪ .‬عده ای‬ ‫نگاه بدبینانه دارنــد و می گویند ما از ‪ 100‬امتیــاز باید ‪100‬‬ ‫می گرفتیم که من با اینها موافق نیســتم‪ .‬عده ای هم نگاه‬ ‫خوشــبینانه دارند و نظرشــان این اســت که ما به همه چیز‬ ‫رسیده ایم‪ .‬من با اینها هم موافق نیستم‪ .‬بنده می گویم باید‬ ‫نگاه واقع بینانه داشته باشیم و بر این اعتقادم که منافع ملی‬ ‫ما در این توافق تامین شده است‪.‬‬ ‫‪23‬‬ ‫گفتارها‬ ‫منطقه گراییجدید؛عناصراطمینان ساز‬ ‫ایا می توان به همکاری های منطقه ای کشورهای حوزه خلیج فارس و ایران امیدوار بود؟‬ ‫داود احمدزاده‬ ‫گفتارها‬ ‫‪24‬‬ ‫مثلث | شماره ‪275‬‬ ‫‪1‬‬ ‫دانشجوی دکترای سیاست گذاری‬ ‫از دیدگاه ژئوپلتیکی‪ ،‬نظریه هــای گوناگونی درباره‬ ‫منطقه گرایی ارائه شــده کــه در این میان هــدف‪ ،‬ایجاد‬ ‫منطقه خــاص و تالش برای تامین اهداف مشــترک ذکر‬ ‫شــده اســت‪ .‬در یک همکاری منطقه ای‪ ،‬کنشگر اصلی‬ ‫دولت ها هســتند؛ نکته قابل توجــه در منطقه گرایی این‬ ‫اســت که با واژگانی چون ناسیونالیســم و ملت گرایی در‬ ‫تضاد بــوده و تجربه منطقه گرایی را هم بیشــتر در فردای‬ ‫جنگ جهانی و ویرانی قاره سبز مشاهده کرده ایم‪ .‬اساس‬ ‫این رهیافت بر منطق کارکردگرایی و نظریه پردازی دیوید‬ ‫میترانی استوار اســت‪« :‬روندهای جدید فوق ملی نه تنها‬ ‫به نیازهــای رفاهی جدیــد جامعه جــواب می گوید‪ ،‬بلکه‬ ‫فضای ناامنی انارشــیک بین المللی را نیز متحول خواهد‬ ‫کرد‪ ».‬از منظر این دیدگاه‪ ،‬دولت هــای ملی برای پرهیز‬ ‫از تنازعات سیاســی و نیل به همکاری در سطوح مختلف‬ ‫باید برخی از حوزه های کاری خــود را به نهادهای فراملی‬ ‫واگــذار کنند؛ همــکاری در زمینه های رفاهی با گذشــت‬ ‫زمان امکان تســری به حوزه های سیاســی را دارد‪ .‬گرچه‬ ‫در دهه شــصت و هفتاد انتقادهایی بر این نظریه وارد شد‪.‬‬ ‫با این وجود‪ ،‬همزمان با رشــد همگرایی در اروپا و جنوب‬ ‫شرق اسیا و تکاپو میان کشورهای امریکای جنوبی برای‬ ‫ایجاد بلوک جدید اقتصادی این دیدگاه مجددا مورد توجه‬ ‫قرار گرفت‪.‬‬ ‫البتــه به رغم همگرایــی و همگنی هــای روزافزون‬ ‫در مناطــق مختلف دنیــا‪ ،‬منطقه خاورمیانــه همچنان در‬ ‫واگرایــی متعدد بــه دلیل تنش هــای قومــی و مذهبی و‬ ‫نابســامانی سیاســی و اجتماعی به ســر می برد و هرگونه‬ ‫اقدام در راســتای ایجــاد اتحادیــه جدیــد و حل وفصل‬ ‫اختالفــات بــه دلیــل عــدم درک مشــترک از تهدیدها و‬ ‫نیز دخالت هــای خارجی با دشــواری هایی روبه رو شــده‬ ‫اســت‪ .‬ایران در منطقه بحران خیز خاورمیانه از بازیگران‬ ‫اصلی و تاثیرگذار بر فرایند تحوالت سیاســی – اقتصادی‬ ‫است؛ در کنار کشورهایی چون عربستان‪ ،‬مصر و عراق‪،‬‬ ‫«ایــران» همواره در شــکل گیری ترتیبــات جدید امنیت‬ ‫منطقه ای و موازنــه قدرت‪ ،‬نقش خویش را بــه خوبی ایفا‬ ‫کرده اســت‪ .‬موضوع امنیــت در واقع مهمتریــن نگرانی ‬ ‫کشورهای منطقه به ویژه ایران و کشورهای عربی حاشیه‬ ‫خلیج فارس بوده اســت‪ .‬این ناامنی و زیاده خواهی های‬ ‫برخی از کشــورها با دخالــت نیروهای بیگانه نه تنها ســد‬ ‫محکمــی در قبال هرگونه همکاری اقتصادی و تشــریک‬ ‫مســاعی در قبال مســائل مختلف شــده‪ ،‬بلکه زمینه ساز‬ ‫جنگ های خونین تری نیز شده است‪ .‬تجاوز نظامی هشت‬ ‫ســاله عراق علیه ایران‪ ،‬اشــغال کویت و نیز لشکرکشــی‬ ‫امریــکا و همپیمانان ان برای خلع ســاح نیروهای بعثی‬ ‫نمونه ای از گســترش تضادهای سیاسی و عقیدتی میان‬ ‫کشورهای منطقه محسوب می شــود‪ .‬بدون تردید بیشتر‬ ‫کشــورهای منطقه به دلیل اختالفات مرزی و تنش قومی‬ ‫ و مذهبی‪ ،‬فاقد اراده مستقل برای همکاری های مشترک‬ ‫در زمینه اقتصادی و فنی هســتند‪ .‬گرچــه پس از پیروزی‬ ‫انقالب اسالمی‪ ،‬کشورهای محافظه کار عرب به رهبری‬ ‫عربســتان و همفکری غرب با تشکیل شــورای همکاری‬ ‫خلیج فارس مانع بزرگی بر سر گســترش روزافزون قدرت‬ ‫طبیعی ایران شــدند ‪ ،‬با این وجود‪ ،‬این شــورا هم به دلیل‬ ‫ســاختار ناهمگــن و اختالفــات عدیده بر ســر چگونگی‬ ‫تنظیم مناسبات با قدرت های منطقه ای و خارجی نتوانست ‬ ‫راهبرد مشــترکی را درپیــش گیر د؛ به طوری کــه عمان و‬ ‫کویت به همراه قطر تالش داشــته و دارند که با واقع بینی‬ ‫سیاست های مســتقل تری در روابط با همســایه قدرتمند‬ ‫خود اتخاذ کنند‪ .‬در این میــان یکی از موانع اصلی ناامنی‬ ‫در منطقه‪ ،‬تالش های همســوی اســرائیل و غرب بر سر‬ ‫ایجاد همکاری های مشترک بین ایران و همسایگانش در‬ ‫منطقه و ایجاد جنگ روانی به دلیل فعالیت های صلح امیز‬ ‫هســته ای بوده و هســت‪ .‬متاســفانه برخی از کشورهای‬ ‫منطقه به ویژه عربســتان با تهدید خواندن این فعالیت ها‬ ‫برای امنیت منطقــه تالش کردند از هرگونه گشــایش در‬ ‫همکاری های منطقه ای و حل و فصل اختالفات براساس‬ ‫منطق گفت وگو جلوگیری کنند‪ .‬در هر صورت پس از روی‬ ‫کار امدن دولــت یازدهم و اتخاذ سیاســت تنش زدایی در‬ ‫عرصه بین الملــل و مذاکرات طوالنی تــوام با عقالنیت‪،‬‬ ‫منجر به توافق وین شــده و اقدامات اسرائیل و همگامی ‬ ‫عربستان با ارائه تصویر نادرست از ایران و تهدید خواندن‬ ‫ان با شکست روبه رو شده است‪ .‬بنابراین فرصت مناسبی‬ ‫برای برون رفت از پیش فرض های نادرست و فرایند اعتماد‬ ‫ســازی میان ایران و همســایگانش پدیدار گشته است‪.‬‬ ‫اجرایی شــدن تفاهم وین در هر صورت فرصت مناسب و‬ ‫سازوکار درست برای پی ریزی روابط مستحکم میان ایران‬ ‫و کشورهای حوزه خلیج فارس است‪.‬‬ ‫از دیگــر عوامــل تســریع کننده مناســبات ایــران و‬ ‫کشــورهای کرانه حوزه خلیج فارس‪ ،‬جد شــدن تهدیدات‬ ‫افراط گرایی و رشــد گروه های ســلفی – تکفیری اســت‪.‬‬ ‫دخالت عربستان و کشــورهای همسو برای ایجاد تغییرات‬ ‫تحمیلی در ســاختار سیاســی دولت ســوریه و نیز دخالت‬ ‫در امور عــراق‪ ،‬نه تنها ســودی در پی نداشــته بلکه گروه‬ ‫تروریستی داعش در نقش عنصر تهدید گر امنیت حامیان‬ ‫خویش نمایان شده است‪ .‬همچنین لشکرکشی عربستان‬ ‫سعودی برای اشــغال یمن و بازگرداندن مجدد تاج و تخت‬ ‫به منصور هادی بــا هزینه های فراوانــی در عرصه نظامی‬ ‫وسیاســی روبه رو شــد‪ .‬در چنین شــرایط دشــواری‪ ،‬وزیر‬ ‫امور خارجه ایران پس از بازگشت از مذاکرات با گروه ‪5+1‬‬ ‫در وین برای تبیین مواضع ایران و امادگی کشورمان برای‬ ‫ورود بــه همکاری های جدیــد منطقــه ای دوره جدیدی از‬ ‫رایزنی هــای دیپلماتیک را اغاز کرده اســت‪ .‬هدف اصلی‬ ‫این رویکرد نیز افزایش حضور ایران در مســائل سیاســی‬ ‫منطقه‪ ،‬به نوعی تعریف گســترده تر از حلقه هــای امنیتی‬ ‫خود‪ ،‬پیونــد زدن امنیت خود بــه امنیت منطقــه‪ ،‬افزایش‬ ‫قدرت چانه زنــی و تهدید زدایی در محیــط پیرامونی اعالم‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫در ایــن میان بــا رایزنــی عمــان و قطر قرار اســت‬ ‫گفت وگوهای منطقه ای تحــت عنوان «جی‪ »7‬بین ایران‬ ‫و شش کشــور حاشــیه خلیج فارس در اواخر شــهریور ماه‬ ‫برگزار شــود‪ .‬ایران در راهبرد کالن خویش از امنیت مشاع‬ ‫یا امنیت به هم وابســته دفاع کرده و دوره قبلی امادگی اش‬ ‫برای ورود به همکاری های سازنده با همسایگانش را اعالم‬ ‫کرده است‪.‬‬ ‫از نظر ایران حضــور نیروهای بیگانه نــه تنها کمکی‬ ‫امکان سنجی تشکیل جی ‪ 7‬خاورمیانه ای‬ ‫کامران کرمی‬ ‫‪2‬‬ ‫ پژوهشگر خلیج فارس‬ ‫مثلث | شماره ‪275‬‬ ‫زمینه هایادراکیگفت وگوهایایرانوشورایهمکاری‬ ‫خلیج فارس در فضای پساتوافق هسته ای در حال مهیا شدن‬ ‫است‪ .‬گفت وگوهایی که در صورت تحقق میدانی ان می تواند‬ ‫اثراتکنترلبخشیوموازنه دهیدربحران هایموجودداشته‬ ‫باشد و بر مهار پدیده افراط گرایی در منطقه موثر واقع شود‪ .‬در‬ ‫همین ارتباط‪ ،‬معاون عربی و افریقای وزارت امور خارجه ایران‬ ‫که در جریان دو سفر اخیر منطقه ای ظریف حضور داشته‪ ،‬از‬ ‫برگزاری دور اول گفت وگوهای منطقه ای بین ایران و شــش‬ ‫کشــور حاشــیه خلیج فارس به ابتکار امیر قطر و وزیر خارجه‬ ‫عمان خبر داد و گفــت حداکثر تا پایان شــهریور‪ ،‬مرحله اول‬ ‫گفت وگوها اغاز می شــود‪ .‬پیش تر محمدجواد ظریف در دور‬ ‫اول سفرهای منطقه ای خود به کویت‪ ،‬قطر و عراق‪ ،‬از تاسیس‬ ‫یک مجمع گفت وگو در خلیج فارس خبــر داد و ضرورت ان را‬ ‫برای امنیت منطقه ای و مقابله با افراط گرایی بیش از هر زمان‬ ‫دیگری دانست‪ .‬امیرعبداللهیان تاکید کرد‪« :‬نفس برگزاری‬ ‫گفت وگوها‪ ،‬خروج از ســوء تفاهم و رسیدن به درک مشترک و‬ ‫متقابل برای مقابله با بحران های موجود در منطقه و رسیدن به‬ ‫صلحوثباتوامنیتپایدار‪،‬بیشازهرچیزدیگریحائز اهمیت‬ ‫است‪».‬‬ ‫کارشناسانوتحلیلگرانهموارهبرضرورتگفت وگوهای‬ ‫انتقادی ایران و اعضای شــورای همکاری به ویژه عربســتان‬ ‫ســعودی و تاثیری که بر امنیت منطقــه ای و حل بحران های‬ ‫کنونی دارد‪ ،‬تاکید کرده اند‪ .‬در صــورت تحقق این موضوع‪،‬‬ ‫این برای نخســتین بار در طول یک دهه اخیــر خواهد بود که‬ ‫شاهد تحقق این گفت وگوها خواهیم بود‪ .‬در واقع شاید بتوان‬ ‫گفت تاثیرات مثبت توافق هســته ای بر منطقه خلیج فارس‪،‬‬ ‫فضا را برای طرح چنین پیشــنهادی مهیا کرده است‪ .‬به ویژه‬ ‫نگرانی هایی کــه پیش تر میــان برخی دولت هــای عربی در‬ ‫خصوص اثار توافق هســته ای بر منطقه احساس می شد‪ ،‬تا‬ ‫حدی در حال کم رنگ شدن اســت‪ .‬بنابراین در چنین فضایی‬ ‫زمزمه های تشــکیل «جی‪ »7‬بین ایران و شش کشور حاشیه‬ ‫خلیج فارس در فضای پس از توافق هسته ای در حال ترسیم‬ ‫شدن است‪ .‬در این میان اما ســوالی که وجود دارد این است‬ ‫که ایا باتوجه به ســطح اختالفات ایران و عربستان به عنوان‬ ‫دو بازیگر اصلی مجموعه خلیج فارس‪ ،‬شاهد شکل گیری این‬ ‫گفت وگوها خواهیم بود؟ اگر این گفت وگوها در فضای کنونی‬ ‫شکل بگیرد‪ ،‬ایا پایدار خواهد بود یا خیر؟ چه موانعی در موثر‬ ‫واقع شدن این گفت وگوها نقش ایفا می کند؟ شورای همکاری‬ ‫خلیج فارس به عنوان یک ســازه ابتدائا سیاســی‪ -‬هویتی و در‬ ‫مرحلهبعداقتصادیدرفضایجنگایرانوعراقتشکیلشد‪.‬‬ ‫در واقع فضای تهدید و غلبه بر ان از طریق تاســیس مجمعی‬ ‫با حمایت قدرت فرامنطقه ای به نام امریکا اصلی ترین عامل‬ ‫در تاسیس شــورای همکاری خلیج فارس بود‪ .‬در طول بیش‬ ‫از سه دهه از تشکیل این شورا‪ ،‬هنوز بین ایران و شش کشور‬ ‫عضو‪،‬گفت وگویجدیکهمبتنیبریکراهبردمشخصباشد‬ ‫شکل نگرفته است‪ .‬در طول این سال ها ایران صرفا توانسته از‬ ‫مجرای کانال های دوجانبه به تقویت روابط خود همت گمارد‪.‬‬ ‫فارغ از روابط مثبت و مسالمت امیز با عمان که ریشه در گذشته‬ ‫دارد‪ ،‬ایران صرفا توانسته روابط محدود با دبی و کویت را تقویت‬ ‫کند‪ .‬هر چند در مقطع دولت اصالحات در ایران شاهد نزدیک‬ ‫شدنطرفینبهیکدیگربودیمودراینمیانتفاهمنامهامنیتی‬ ‫میان ایران و عربستان به امضای مقامات دو کشور رسید‪ .‬در‬ ‫این برهه همچنین شورای همکاری تصمیم گرفت تا ایران را‬ ‫به عنوان عضو ناظر در تصمیمات خود بپذیرد‪.‬‬ ‫اما در طول یک دهه اخیر روابط طرفین باتوجه به وقوع‬ ‫بحران های منطقه به ویــژه روی کارامدن شــیعیان در عراق‬ ‫تا تحوالت بعدی یعنــی بهار عربی وارد فضای تنش شــد‪ .‬در‬ ‫چنین فضایی و باتوجه به شــعار دولت یازدهم مبتنی بر تعامل‬ ‫با همســایگان و همچنین تجربــه ای که از مجــرای توافق‬ ‫هسته ای حاصل شده است‪ ،‬دستگاه دیپلماسی ایران تصمیم‬ ‫گرفته تا ابتکار مجمع گفت وگوهای منطقه ای را مطرح کند‪.‬‬ ‫به نظر می رســد که اصلی ترین موضوعی کــه می تواند مورد‬ ‫گفت وگو قرار بگیرد و طرفین دارای اختالف نظر را حول یک‬ ‫محور گرد اورد‪ ،‬موضوع مبارزه با افراط گرایی اســت‪ .‬شــش‬ ‫دولت عربی خلیج فارس و ایران اشتراک نظر دارند که امنیت‬ ‫منطقه ای عامل مهمی بــرای هرگونه همکاری و رســیدن به‬ ‫ثبات اســت‪ .‬اما به نظر می رسد بر ســر مصادیق افراط گرایی‬ ‫میانطرفیناختالف نظرهست‪.‬حمایت هایقطروعربستان‬ ‫از شبه نظامیان در عراق و ســوریه یکی از موانعی است که به‬ ‫ادراک متفاوت طرفین از مصادیق همکاری در موضوع مبارزه‬ ‫با تروریسم شــکل می دهد‪ .‬در شــرایطی که عیان است و بر‬ ‫کسی پوشیده نیست که حمایت های قطر و عربستان از شبه‬ ‫نظامیان افراط گرا‪ ،‬بــه تصاعد بحران در منطقه شــکل داده‬ ‫است‪ ،‬همزمان ریاض ایران را به حمایت از شیعیان در منطقه‬ ‫و تغییر صحنه میدانی در عراق متهم می کند‪ .‬به نظر می رسد‬ ‫اگر طرفین خواهــان کنترل افراط گرایی در منطقه هســتند‪،‬‬ ‫باید بر اساس کنترل بخشــی در فضای گام های متوازن گام‬ ‫بردارند‪ .‬در فرایندی که سعودی ها قادر به امتیازگیری نباشند‪،‬‬ ‫بسیار بعید به نظر می رســد که حجم اقدامات حمایتی خود را‬ ‫از گروه های ســلفی و افراط گرا کاهش دهند‪ .‬از این رو ایران‬ ‫که ابتکار این طرح را در دست دارد‪ ،‬می تواند بر اساس همان‬ ‫مولفه های کلیدی و عناصری که بــه موفقیت گفت وگوهای‬ ‫هسته ای شــکل داد‪ ،‬همین منطق را در ابعاد منطقه ای و در‬ ‫خصوص موضوع امنیت در خلیج فارس به کار ببندد‪ .‬بســنده‬ ‫کردن طرفین بــه مفاهیم کلی همچون امنیت همســایگان‬ ‫امنیت ماســت‪ ،‬ایران و اعراب برادر و همســایه اند نمی تواند‬ ‫نتیجه بخش باشد‪ .‬نتیجه بخش بودن گفت وگوها باید در حوزه‬ ‫تعریفمشخصمصداق هاباشد‪.‬به عنوانمثالمصداق های‬ ‫یچونثباتوامنیتمنطقه ایبایدبرایطرفینروشن‬ ‫مفاهیم ‬ ‫شــود‪ .‬موضوع دیگر‪ ،‬پایداری این گفت وگوهاســت‪ .‬به نظر‬ ‫می رسدکهباتوجهبهتجربه هایپیشینمجموعهخلیج فارس‪،‬‬ ‫همواره یک ضرورت انی موجبات این گفت وگوها را شکل داده‬ ‫و پس از مدتی به دالیل مختلف به حاشیه رفته است‪ .‬فقدان‬ ‫درهم تنیدگی هایساختاری‪،‬اختالفاتارضیومرزی‪،‬حضور‬ ‫قدرت های فرامنطقه ای‪ ،‬حجم خریدهای تسلیحاتی و موارد‬ ‫دیگر باعث شده تا به جای تعریف امنیت دسته جمعی‪ ،‬شاهد‬ ‫امنیتخودبسندهوامنیتوارداتییادرپیوندبایکقدرتبزرگ‬ ‫مطرحشود‪.‬درچنینفضایی‪،‬گفت وگویمنطقهبه عنوانیک‬ ‫الگوی تعامل بخش در فضای بی اعتمادی صورت می گیرد‪.‬‬ ‫ بی اعتمادی ای که ریشه تاریخی دارد و خود را در چند دهه اخیر‬ ‫بازتولید کرده اســت‪ .‬بنابراین با تحلیل و ارزیابی تجربه هایی‬ ‫این چنین در منطقه خلیج فارس می تــوان گفت که همکاری‬ ‫یک موضوع پایدار‪ ،‬جوهری و امنیت زا نیســت و صرفا برخی‬ ‫ضرورت هایتاکتیکیباعثگردامدناعضاوهمچنینارتباط‬ ‫با ایران شده است‪ .‬از این زاویه اگرچه ضرورت این گفت وگوها‬ ‫در کنترل بحــران کنونی منطقــه یک موضوع بســیار مهم و‬ ‫راهبردی است و می تواند در مقطع کنونی به کار بسته شود‪ ،‬اما‬ ‫باتوجهبهسطحاختالفاتمیانایرانوعربستانبه خصوصدر‬ ‫مصداق ها‪ ،‬چندان نمی توان به تاثیرگذاری و پایداری تشکیل‬ ‫جی‪ 7‬خوشبین بود‪.‬‬ ‫گفتارها‬ ‫به امنیت ســازی در منطقه اشوب زده خلیج فارس نمی کند‪،‬‬ ‫بلکه خود عاملی بر کشــیدگی اوضاع سیاســی و گسترش‬ ‫اختالف است‪ .‬ایران طرح مشخصی را برای عوامل اصلی‬ ‫و برهم زننده امنیت منطقه از جمله سوریه و عراق و نیز یمن‬ ‫دارد‪ .‬در مورد سوریه از اغاز بحران از یک راه حل سازنده و‬ ‫گفت وگوهای ملی میان گروه های مختلف سیاسی سوری‬ ‫حمایت کرده و در این مســیر از همکاری با روسیه‪ ،‬چین و‬ ‫کشورهای منطقه برای ایجاد ثبات و صلح حمایت می کند؛‬ ‫درمورد عراق نیز همکاری گروه های سنی و شیعی را راه حل‬ ‫مطمئــن در برون رفت از مشــکل می دانــد‪ .‬رویکرد جدید‬ ‫ایران برای کاهش و کنترل بحران های فزاینده منطقه ای‬ ‫براســاس «تطابق و همســویی» با نگاه عمگرایانه تدوین‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫همچنین در دولت تدبیــر و امید برای برقراری تعادل‬ ‫در بهره گیری از عناصر ایدئولوژیک و عناصر ژئوپولیتیک‪،‬‬ ‫اقدامات مناسبی در حال شکل گیری است‪ .‬ایران برعکس‬ ‫تبلیغات رسانه های وابسته به اسرائیل و برخی از کشورهای‬ ‫عربی نــگاه حاصل جمــع صفر به مســائل منطقــه ندارد؛‬ ‫گرچه از متحدان خویش در منطقه به دلیل منافع راهبردی‬ ‫همچنان حمایــت می کند با ایــن وجود‪ ،‬نوع نــگاه ایران‬ ‫براساس اتحاد دنیای اسالم و عبور از مسائل اختالف انگیز‬ ‫شیعی‪ -‬سنی اســت‪ .‬راه حل تســریع در گفت وگوها‪ ،‬ورود‬ ‫به فاز جدید برای همگرایی منطقه ای میان ایران و شــش‬ ‫کشور همســایه در این نکته اساســی نهفته است که درک‬ ‫مشترکی از تهدیدات داشته باشند‪ .‬از دیگر سو برای عبور از‬ ‫شرایط دشوار‪ ،‬شروع مذاکرات غیررسمی در میان رهبران‬ ‫کشــورهای منطقه مدنظر اســت‪ .‬رهبران این کشورها در‬ ‫پــرده اهنین ارتباطــات رســمی و تشــریفاتی محصورند و‬ ‫حل و فصل مسائل از کانال های رســمی به سختی انجام‬ ‫می گیرد‪ .‬در حالی که منطق تز همگرایی منطقه ای در کنار‬ ‫بازیگران رسمی دولتی برای ارتباطات فنی و رفاهی بر کانال‬ ‫غیررســمی تاکید می کند‪ .‬در این میان شروع دیالوگ های‬ ‫فرهنگی و سیاســی میــان نخبگان دانشــگاهی و پر رنگتر‬ ‫شدن نقش تقریب مذاهب برای زدودن اختالفات مذهبی‬ ‫می تواند اثر گذار باشــد‪ .‬بنابراین ایران و کشورهای حوزه‬ ‫خلیج فارس برای عبور از دوران ســخت و رســیدن به یک‬ ‫تفاهم اصولی بای د همکاری خویش را از مسائل فنی و رفاهی‬ ‫شروع کنند؛ عالیق مشــترک فراوانی در این حوزه موجود‬ ‫است که می تواند ایران و کشورهای حاشیه خلیج فارس را‬ ‫به فرایند همکاری چند سوی ه ترغیب نماید‪ .‬عضویت ایران و‬ ‫عربستان در کنار دیگر اعضای شورای همکاری خلیج فارس‬ ‫در سازمان اوپک باتوجه به افت شدید قیمت نفت و نیازهای‬ ‫مالی مشترک مسیر روشنی برای اغاز فصل جدیدی از روابط‬ ‫فیمابین اســت‪ .‬همچنین عضویت در ســازمان کنفرانس‬ ‫اسالمی به عنوان نهاد منطقه ای تاثیرگذار می تواند مکانیزم‬ ‫مناسبی در حل و فصل بحران های منطقه ای باشد‪ .‬گرچه‬ ‫فقدان اجماع سیاســی میان کشــورهای منطقه برای اغاز‬ ‫روابط اصولی براساس منافع مشــترک مشهود است با این‬ ‫وجود‪ ،‬شــرایط منطقه خلیج فارس به حدی بحرانی اســت‬ ‫که گزینه ای غیر از تعامالت دیپلماتیک و منطق گفت وگو‬ ‫میان ایران و همسایگانش وجود ندارد‪ .‬در هر صورت به رغم‬ ‫اختالفات و تضاد سیاسی و ایدئولوژیکی کشورهای منطقه‬ ‫خصوصیات مشــترکی دارند که انها را ناگزیــر به گفت وگو‬ ‫می کند‪ .‬البتــه در کنار تعامــات اقتصادی‪ ،‬فعال ســازی‬ ‫گفتگوهــای فرهنگی هــم می تواند زمینه ســاز همگرایی‬ ‫باشــد‪ .‬چرا که عامل فرهنگی عنصر حیاتــی در روابط بین‬ ‫کشورهای منطقه است و بســیاری از اختالفات و منازعات‬ ‫سیاسی خود ریشه فرهنگی دارد‪ .‬درک مشترک از فرهنگ‬ ‫اسالمی‪ ،‬عامل اساســی در پیوند ملت هاست اما متاسفانه‬ ‫در دهه های گذشته بیشترین تاکید بر اعتمادسازی در حوزه‬ ‫نظامی – سیاسی شده است‪.‬‬ ‫تعاملدربستر بی اعتمادی‬ ‫گفتارها‬ ‫‪25‬‬ ‫گفتارها‬ ‫توسعه به مثابه حفظ کشور‬ ‫چگونه می توان با یک بیماری مزمن درکشور مقابله کرد؟‬ ‫سیدمصطفیهاشمی طبا‬ ‫گفتارها‬ ‫‪26‬‬ ‫مثلث | شماره ‪275‬‬ ‫معاون سا بق ر ئیس جمهور‬ ‫هر چند زمان توقف نمی کند و به عقب نیز بازنمی گردد‬ ‫اما در عالم خیال و در عالم مجــاز می توان چنین کاری کرد‪.‬‬ ‫زمان را به شــهریور ‪ 58‬عقب بکشیم و ببینیم که چگونه بعث‬ ‫عراق به رهبری صدام حسین رسما جنگ علیه ایران را شروع‬ ‫کرد‪ .‬یک دشمن خارجی که به صورت واضح و روشن به کشور‬ ‫حمله کرد و کیــان ایران و جمهوری اســامی را مورد تهدید‬ ‫قرار داد‪ .‬دشمن رویت شد و تهدید ان واضح بود‪ .‬همه بسیج‬ ‫شدند‪ .‬درست به خاطر دارم فردای روزی که به فرودگاه مهراباد‬ ‫حملهشدبچه هایجهاد چمد انبدستامادهعزیمتبهجبهه‬ ‫بودند‪ .‬بســیج همگانی صورت گرفت و ندای دفاع از مرزها‬ ‫در سراسر کشور طنین انداز شــد‪ .‬طبیعی بود که همه بودجه‬ ‫دولت و هم اولویت هــای دولت ‪ -‬بخوانیــد حاکمیت‪ -‬تغییر‬ ‫پیدا کند‪ .‬سیستم بازرگانی کشــور محدود‪ ،‬کاالی مصرفی‬ ‫با کوپن و تخصیص ارز به نفت‪ ،‬ســهمیه بندی شد‪ .‬بسیاری‬ ‫از کارخانجات به تولیدات مورد نیاز جبهه ها پرداختند و پدر و‬ ‫مادرها عزیزترین موجودی خود یعنی فرزندانشان را به جبهه‬ ‫گسیل داشتند‪ .‬بسیاری از طرح های توسعه ای یا متوقف یا‬ ‫غیرفعال شد حتی در سال‪ 65‬که ستاد طرح های مهم انقالب‬ ‫ایجاد شد فقط بخشی از طرح ها شروع به کامل شدن کردند‪.‬‬ ‫اگر بدن انسان را در نظر بگیریم هنگامی که با دشمن‬ ‫خارجی واقعی روبه رو می شود راه معالجه را می داند مثال اگر‬ ‫کسی چاقو خورده باشد توسط پزشکان جراحی می شود و پس‬ ‫از مدتی سالمت خود را باز می یابد اما اگر کسی به بیماری قند‬ ‫دچار شــده باشــد یا بیماری هایی که از درون اعضای بدن را‬ ‫مورد حمله قرار می دهند معموال همراه با بی اعتنایی ناشی از‬ ‫عدم اگاهیروزگارمی گذرانندتااینکهقندبهچشم‪ ،‬کلیه وسایر‬ ‫اعضاحملهمی کند‪.‬بیماریخاموشقندانسانرابهزودیازپا‬ ‫در می اوردمگرانکهاگاهانهسبکزندگیوخوراکخودراتغییر‬ ‫دهند و اگر بتوانند بیماری را معالجه کنند‪ .‬سرزمین و اقلیم ما‬ ‫ایران در‪ 37‬سال قبل مورد هجوم دشمن خارجی قرار گرفت و‬ ‫ماباجانفشانیودالوریوسلحشوریدشمنراازمرزهاراندیم‪،‬‬ ‫هر چند خسارت هنگفتی از قبل شهید و مجروح شدن مردم و‬ ‫مسائل مادی دیدیم اما نهایتا ایران را حفظ کردیم‪ .‬پس همه‬ ‫چیز در خدمت «حفظ ایران» بود زیرا اگر ایران نباشــد انگاه‬ ‫مردم پایشان را بر چه چیز بگذارند‪ ،‬از کدام اب بیاشامند‪ ،‬کدام‬ ‫کاال را بفروشند‪ ،‬به کجا برای زیارت و ســیاحت بروند و کجا‬ ‫مسکن و ماو اگزینند؟‬ ‫در اینجا این کالم«چو ایران نباشــد تن من مباد» بهتر‬ ‫جلوه گر می شود‪ .‬وقتی ایران نباشد هیچ چیز برایمان نیست‪.‬‬ ‫هرچند بیان مطلب نیاز به مقدمه ای در خود دارد و شاید‬ ‫هم این مقدمه کفایت کند اما بی هیچ پنهانــکاری باید بیان‬ ‫کرد که امروز ایران دچار دشــمنی داخلی شــده است‪ .‬یک‬ ‫نوع بیماری قند ایران را تهدید می کند و اگر به ان نیندیشــیم‬ ‫و چاره نکنیم این بیماری ارکان ایــران و نظام ان را به نابودی‬ ‫می کشاند‪.‬‬ ‫به مطالب زیر به دقت بنگریم‪.‬‬ ‫اب های زیرزمینی از ‪520‬میلیارد متــر مکعب به ‪400‬‬ ‫میلیارد متر مکعب و مساحت جنگل ها از ‪ 18‬میلیون هکتار به‬ ‫‪ 12‬میلیون هکتار کاهش یافته است‪ .‬تولید االینده ها از ‪25‬‬ ‫میلیون تن در سال ‪ 1325‬به ‪ 450‬میلیون تن در سال ‪1393‬‬ ‫رسیده است‪ .‬تعداد ‪ 230‬دشت از ‪ 610‬دشت موجود کشور در‬ ‫منطقه بحرانی قرار دارد‪ .‬دریاچه ها و تاالب های متعددی از‬ ‫جملهدریاچهارومیهوبختگانبهخشکیگراییدهاست‪.‬تعداد‬ ‫چاه های مجاز ‪ 400‬هزار و غیر مجاز ‪300‬هزار حلقه است که‬ ‫مرتبا اب های زیرزمینی را می مکنــد و مرتبا با پایین رفتن اب‬ ‫کف شــکنی صورت می گیرد‪ .‬ما که دعوی بین کشاورزی و‬ ‫صنعت را براه انداختیم که کدامیک محور توسعه باشد اینک‬ ‫خود به خود کشاورزی مان را در لبه پرتگاه نابودی می بینیم‪.‬‬ ‫درستاستکهکشاورزیاصوالمهاجر فرستاستامامهاجر‬ ‫فرســتی همراه با تجمیع زمین ها و مکانیزاسیون یک معنی‬ ‫دارد و مهاجر فرستی به خاطر نشست زمین‪ ،‬بی ابی‪ ،‬نابودی‬ ‫روستاهایکمعنیدیگر‪.‬‬ ‫فرض کنیم برای پدیدار شــدن اقتصاد مقاومتی همه‬ ‫تالش مان را بکنیم‪ ،‬فرض کنیم برنامه ششم را تدوین و اجرا‬ ‫کنیم‪ ،‬فرض کنیم توافق هسته ای با ‪ 5+1‬در بهترین شکل‬ ‫خود به بار بنشــیند و همه تحریم ها لغو‪ ،‬طرح های صنعتی با‬ ‫لو نقل‬ ‫همکاری خارجیان به بهره برداری برسد‪ ،‬سیستم حم ‬ ‫زمینی و ریلی و دریا یــی ما مدرن و کارا شــود و خالصه همه‬ ‫مظاهر مدرنیته به نحو احســن در کشــور بــا دالرهای نفتی‬ ‫و ســرمایه گذاری خارجی به برنشــیند(ارزو بــر جوانان عیب‬ ‫نیست!) اما می دانید اینها در کجا روی خواهد داد‪ .‬در دشت‬ ‫سترونی به نام ایران که دشــت هایش فرورفته‪ ،‬زمین هایش‬ ‫نمکی شــده‪ ،‬رودخانه هایش یا الوده یا به خشکی گرائیده‪،‬‬ ‫تاالب هایش خشک‪ ،‬درختانش افتاده‪ ،‬روستایش متروکه‪،‬‬ ‫شهرها و حاشیه شهرهای ان پرمساله و پرجمعیت و همه چیز‬ ‫در فروپاشی‪ .‬خداوند بهشت را در قران چگونه توصیف کرده‬ ‫است ‪ ،‬باغی که در ان درختان فراوان است و نهرها یی از ان‬ ‫گذر می کند‪ .‬ایا سرزمین ایران باید به بهشت شبیه باشد یا به‬ ‫سرزمینی ســترون با دودکش های بلند خاکستری و تنه های‬ ‫بزرگ واحدهای صنعتی‪ .‬امام جمعه محترم مشهد فرموده اند‬ ‫باامضایتوافقنامههسته ایدشمنداردمی اید‪.‬ایانمی دانند‬ ‫که دشمن مدت هاست وارد شده انهم نه با معدود نفرات که از‬ ‫طریق هواپیما یا اخذ ویزا می ایند‪ .‬دشمن به صورت میلیونی‬ ‫از طریق ماهواره و اینترنت و کاالی ساخت خود به ایران امده‬ ‫و حتی روستاها و عشــایر را الوده کرده است‪ .‬نیاز نیست که‬ ‫دشمن وارد شود‪ .‬خود ما در لباس دوست از داخل کشور را به‬ ‫نابودی سوق داده ایم‪ .‬کشــور را به بیماری صعب العالج قند‬ ‫دچار کرده ایم و این بیماری چون خوره داخل را به تدریج تهی‬ ‫می کند و به جای انکه در‪ 1404‬سرزمین شماره یک در منطقه‬ ‫داشته باشیم‪ ،‬سرزمینی تهیوسترونبامردمانیناامیدبهدور‬ ‫از همه نعمات خداوند ساخته ایم‪.‬‬ ‫ش مهمی از عمر خود‬ ‫این نگارنده کسی اســت که بخ ‬ ‫را به کوشــش در توســعه صنعتی گذرانده و اتفاقا در این امر‬ ‫هم توفیقات جدی داشته اســت و نیز یقین دارد که قدرت و‬ ‫توانایی هر کشور در توانایی های صنعتی و اقتصادی (و البته‬ ‫فرهنگی) ان است‪ ،‬اما در این برهه زمانی هر تالش و هر امر‬ ‫توسعه ای که فارغ از احیای ســرزمین ایران باشد را به شدت‬ ‫ســرزنش و محکوم می کند‪ .‬در اینکه در گذشــته اشتباهات‬ ‫زیادی در کشــورداری شــده اســت شکی نیســت ؛ احداث‬ ‫صنایع اب بر در نقاط خشک ‪ ،‬توسعه کشاورزی غرقابی به زور‬ ‫اب رسانی از عمق‪ 300‬مت ر و ضعف در حفظ جنگل ه ا بخشی‬ ‫ازکشوردارینادرستاست‪.‬امیدبهمردمدادنحتماوضرورتا‬ ‫خوب و پسندیده است اما رها کردن انان و تخریب نعمت های‬ ‫خدادادی حتما نادرست بوده و در درگاه خداوندی‪ ،‬ناشایست‬ ‫است‪ .‬امروز میهن مان ایران و نظام مان جمهوری اسالمی در‬ ‫معرضهردوخطربیرونیودرونیقراردارد‪.‬دشمنبیرونیکه‬ ‫کم شمارهمنیستنداستکباروصهیونیسموسلفی هاوداعش‬ ‫و غیره مترصد حمله از بیرون هستند و ما چاره ای جز تقویت‬ ‫سیستم دفاعی و فداکاریمر د نداریماما به گمانایننویسنده‬ ‫دشمندرونیکهامیداستکباربرایفروپاشیکشورمانبیشتر‬ ‫به ان بسته است موذی تر و خطرناک تر است‪ .‬شکستگی پا و‬ ‫زخم بدن را می توان معالجه کرد اما معالجه بیماری قند و شاید‬ ‫سرطان به این سادگی ها نباشد‪ .‬هر چند ممکن است برخی‬ ‫مثال ها قیاس مع الفارق باشد اما برای نزدیکی ذهن می توان‬ ‫ی و ‬ ‫مثال ها یی را برشمرد و مقایســه بیماری قند با وضع اقلیم ‬ ‫میهن مان مصداق همین امر است‪ .‬بیمار دیابتی از خوردن ها‬ ‫پرهیزدادهمی شود یامنعمی شودوبرعکستوصیهبهفعالیت‬ ‫ورزشی همه روزه برای او می شود‪.‬یعنیمداراوتزریقانسولین‬ ‫نهبرایمداوابلکهبرایزندهماندن‪،‬نمی دانمدرحالحاضرایا‬ ‫می توان غده پانکراس را پیوند زد ولی به هرحال با جراحی در‬ ‫اینده این امر ممکن خواهد بود‪ .‬این سرزمین و اقلیم ایران را‬ ‫می توان با مدارا حفظ کرد و یا با جراحی ان را معالجه کرد‪ .‬نیاز‬ ‫به دقت نظر متخصصان و جامعه شناسان و بوم شناسان دارد‬ ‫ولیبه هرتقدیربایدکاریکردوحداقلدرمقابلروندروبهرشد‬ ‫بیماری ان مقاومت کرد‪.‬‬ ‫در همین حال برنامه ششم توسعه در حال تدوین است‬ ‫و ضرورت دارد در همین برنامه نســبت به توقف روند تخریب‬ ‫سرزمینی و احیانا معالجه ان اقدام شود‪ .‬در همین راستا الزم‬ ‫می داند برخی مطالب طرح شــده در خصــوص روند برنامه‬ ‫پنج ساله گذشته و نیز برنامه ششم ذکر گردد‪.‬‬ ‫بایزید مردوخــی در ضمیمــه اقتصادی شــرق مرداد‬ ‫‪ 94‬می نویسد طبق اطالعات منتشــره فقط حدود ‪ 15‬درصد‬ ‫برنامه چهارم اجرا شده و انتظار نمی رود چیزی از برنامه پنجم‬ ‫اجرا شده باشــد‪ .‬محســن رنانی در همین نشریه می نویسد‪،‬‬ ‫«می شنویم که اجرای برنامه ششــم نزدیک به ‪ 3/5‬میلیون‬ ‫میلیارد تومان منابــع مالی الزم دارد و در شــرایطی که دولت‬ ‫در انتهای هر ماه برای تامین حقوق و بازنشستگی و یارانه ها‬ ‫به زحمت و عســرت می افتد ایا عقالنی است که با این همه‬ ‫هیاهو‪ ،‬کل نظام تدبیر خود را درگیر کنیم و برنامه بنویســیم‬ ‫ان هم وقتی پیشــاپیش مطمئن هســتیم که محقق شدنی‬ ‫نیست؟»هماومی نویسد‪«:‬برنامه نویسیدرایرانبهیکائین‬ ‫ساالنه ملیتبدیلشده کهنوعیپرستیژبرایدولتبهارمغان‬ ‫می اورد‪ .‬دقیقا مثل ائین ســیزده بدر یا ائین نوروز یعنی خود‬ ‫برنامه ریزی برای ما هدف و مطلوب اســت نه تحقق اهداف‬ ‫ان‪ ».‬بازهم به قول یکی از اقتصاد دانان برنامه های تدوینی‬ ‫در ایران مجموعه امال و ارزوهایی اســت که نویســندگان و‬ ‫گفتارها‬ ‫تدوین کنندگان ان دارند‪ .‬حال انکه عبور و اجرا گذاشته شدن‬ ‫ان مساله اصلی است که به دست فراموشی سپرده می شود‪.‬‬ ‫اینک ســتاد برنامــه ششــم توســعه در ســازمان تازه‬ ‫ تجدیدحیات یافته مدیریت و برنامه تشــکیل شده و با همان‬ ‫مکانیزم ها برنامه تدوین و به مجلس مــی رود و تصویب هم‬ ‫می شــود و بقول اقای نوبخــت ‪ 1063‬هزار میلیــارد تومان‬ ‫اعتبار بــرای اجرای ان مورد نیاز اســت‪ .‬خــود اقای نوبخت‬ ‫بهتر از هر کس می داند که این اعتبار موجود نخواهد بود زیرا‬ ‫خرج تراشی های انجام شده و گسترش هزینه های دولت در‬ ‫سال های گذشته که همچنان ادامه دارد نفس دولت را بریده‬ ‫و نمی توانــد بدهی های خود به اشــخاص حقیقی و حقوقی‬ ‫غیردولتــی را بپردازد‪ .‬البتــه بدهی به بانک ها و موسســات‬ ‫نظیر تامین اجتماعی که جای خــود را دارد‪ .‬همچنین اقای‬ ‫نوبخت ریاست سازمان مدیریت و برنامه با همان بیان مودبانه‬ ‫و منطقی خود‪ ،‬پس از تدوین برنامه ششــم به جمع رسانه ها‬ ‫خواهد امد و برنامه را به نحو دلپذیر اعالم و توجیه خواهد کرد‬ ‫البته همراه انشا الله و ماشــا الله ولی خودشان بهتر می دانند‬ ‫ل و ارزوهای مندرج در برنامه عملی نخواهد شد و بهتر‬ ‫که اما ‬ ‫است بگو ییم حرکت در جهتی خواهد بود که سرزمین و اقلیم‬ ‫بیمار ایران به وضع بدتری خواهد افتاد و خدا کند به کما نرود‪.‬‬ ‫همه دالیل و شواهد ذکر شــده حاکی از ان است که به‬ ‫ناکجا اباد نظر داریم و فقط فــرم را حفظ می کنیم ولی محتوا‬ ‫را از دست داده و می دهیم‪ .‬شک نکنید که در سال ‪ 1400‬چه‬ ‫برنامه ششم را داشته باشیم و چه برنامه ششم را نداشته باشیم‬ ‫وضع بیمارمان وخیم تر می شود و خدا کند که به کما نرود و هم‬ ‫اما ر حکایت از سراشیبی رفتن خواهد کرد‪.‬‬ ‫اوبامادراندیشهشکارکبوترهایطغیانگر‬ ‫در کنگره امریکا چه می گذرد؟‬ ‫حنیفغفاری‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫مثلث | شماره ‪275‬‬ ‫خواهــد بــود‪ .‬پیــروزی جمهوریخواهــان در انتخابــات‬ ‫میان دوره ای کنگره (در سال ‪ 2015‬میالدی) منجر به در‬ ‫اختیار قرار گرفتن اکثریت این دو مجلس توسط مخالفان‬ ‫دولت اوباما شــد و هم اکنون در مجلــس نمایندگان ‪435‬‬ ‫نماینده وجود دارد که از این تعــداد ‪ 244‬نفر جمهوریخواه‬ ‫و اعضای باقیمانده دموکرات یا مســتقل هستند‪ .‬از این رو‬ ‫اکثریت نســبی مجلس نمایندگان امریکا (نصف به عالوه‬ ‫یک نمایندگان) با توافق وین مخالف هســتند‪ .‬با این حال‬ ‫برای جلوگیری از حق وتــوی رئیس جمهور ایاالت متحده‬ ‫امریکا‪ ،‬حداقل رای دو سوم نمایندگان‪ ،‬یعنی ‪ 290‬نماینده‬ ‫الزم اســت‪ .‬مطابــق اخریــن براوردهای صــورت گرفته‬ ‫تاکنون‪ 11 ،‬عضو مجلس نمایندگان که به حزب دموکرات‬ ‫تعلق دارد با توافق نهایی مخالف هستند‪ .‬اگر این تعداد را با‬ ‫تعداد نمایندگان جمهوریخواه (که جملگی تقریبا مخالف‬ ‫قطعی توافق هســتند) جمع کنیم‪ ،‬تعــداد ‪ 255‬نماینده در‬ ‫مجموع با توافق صورت گرفته مخالف هســتند‪ .‬از این رو‬ ‫جهت جلوگیری از اعمال قدرت وتوی اوباما در مقابل رای‬ ‫مجلس نمایندگان‪ ،‬باید تعداد ‪ 35‬نماینده دموکرات دیگر به‬ ‫مخالفان توافق ملحق شوند‪ .‬از این رو اوباما ترجیح می دهد‬ ‫بازی با کنگره را در مرحله نخست (رای گیری اولیه) در سنا‬ ‫به سود خود به پایان ببرد‪ .‬در صورتی که یکی از دو مجلس‬ ‫نمایندگان یا ســنا توافق را نتواند رای کنــد‪ ،‬دیگر نیازی به‬ ‫اســتفاده از حق وتوی اوباما نخواهد بود حتی اگر مجلس‬ ‫دیگر (ســنا یا مجلس نمایندگان) با اکثریت قاطع ان را رد‬ ‫کرده باشــد‪ .‬از این رو اوباما در صدد هدایت بازی در هر دو‬ ‫مجلس نمایندگان و سناست‪.‬‬ ‫در برهه فعلی‪ ،‬سوالی اساسی به ذهن خطور می کند و‬ ‫ان‪ ،‬اینکه اگر فرض کنیم هر دو مجلس نمایندگان و سنای‬ ‫امریکا با بیش از دو سوم ارا به ضرر توافق رای داده و وتوی‬ ‫اوباما بی اثر شود‪ ،‬چه سرنوشتی در انتظار برجام خواهد بود؟‬ ‫به نظر می رســد در صورت مقابله کنگره با رای وتوی اوباما و‬ ‫عبور تعداد نمایندگان و سناتورهای مخالف از دو سوم تعداد‬ ‫کل این دو مجلس‪ ،‬در عمل بخشــی از تحریم های امریکا‬ ‫علیه ایران که قبال در برجام متعهد به برداشــته شــدن انها‬ ‫شــده به قوت خود باقی خواهد ماند‪ .‬در این صورت مسلما‬ ‫معادله توافق هسته ای وین دســتخوش تغییراتی اساسی‬ ‫خواهد شــد‪ .‬این تغییر اساسی سبب خواهد شــد تا توافق‬ ‫هسته ای صورت گرفته میان ایران و اعضای ‪ 5+1‬به لحاظ‬ ‫حقوقی خدشه دار شده و میان تکالیف و وظایف طرفین در‬ ‫این خصوص توازنی وجود نداشته باشد‪ .‬در چنین شرایطی‬ ‫ت یا چیده شدن دوباره میز‬ ‫با دو گزینه اعالم شکست مذاکرا ‬ ‫مذاکرات مواجه خواهیم بود‪ .‬در این میان‪ ،‬باتوجه به اینکه‬ ‫اتحادیه اروپا پروسه رفع تحریم های ایران را اغاز کرده است‪،‬‬ ‫میان واشــنگتن و شــرکای اروپایی ان جدال تازه ای شکل‬ ‫خواهد گرفت‪ .‬همچنین دو کشــور چین و روسیه نیز با بازی‬ ‫غیر عقالنی کنگره امریکا در خصــوص عدم تصویب برجام‬ ‫همراه نخواهند شد‪.‬‬ ‫گفتارها‬ ‫این روزها کنگره ایاالت متحده امریکا روزهای سخت‬ ‫و پر دغدغه ای را سپری می کند‪ .‬موافقان و مخالفان توافق‬ ‫هسته ای با ایران‪ ،‬هر یک در صدد یارگیری از هم حزبی ها و‬ ‫حتی اعضای حزب رقیب خود جهت تایید یا رد برجام هستند‪.‬‬ ‫این تقابل‪ ،‬در مواردی به جدال لفظی و در برخی موارد دیگر‬ ‫به چالش درون حزبی تبدیل شده اســت‪« .‬چاک شومر» و‬ ‫«باب منندز» دو ســناتور دموکراتی هستند که مخالفت خود‬ ‫را با توافــق نهایی اعــام کرده اند‪ .‬این در حالی اســت که‬ ‫در اردوگاه جمهوریخواهان ســنا‪ ،‬هیچ ســناتوری حاضر به‬ ‫حمایت از توافق نشــده و احتماال نخواهد شد‪ .‬در این میان‬ ‫تنها امید اوباما ســناتور «جــف فلیک» بود ؛ ســناتوری که‬ ‫نســبت به هم حزبی های خود تمایل بیشتری نسبت به تایید‬ ‫برجام داشت‪ .‬با این حال جف فلیک نیز پس از بررسی های‬ ‫طوالنی مدت به این نتیجه رســید که توافق به دســت امده‬ ‫کنگره و دولت امریکا را در ادوار اتی محدود خواهد کرد و در‬ ‫نتیجه مخالفت خود را با ان اعالم کرد!‬ ‫هم اکنون اصلی ترین دغدغه اوباما‪ ،‬لغزیدن‪ 25‬سناتور‬ ‫دموکرات به سوی اردوگاه جمهوریخواهان است‪ .‬این لغزش‬ ‫می تواند متعاقب دادن رشــوه ایپک به سناتورهای متزلزل‬ ‫حزب دموکرات صورت گیرد‪ .‬هم اکنون ‪ 20‬سناتور دموکرات‬ ‫موافقت خود را با برجام اعالم کرده اند‪ .‬اوباما به سناتورهای‬ ‫دموکرات اعالم کرده اســت که موافقت خود بــا برجام را به‬ ‫صورت علنــی اعالم کنند‪ .‬با ایــن حال از میان ‪ 46‬ســناتور‬ ‫دموکرات‪ ،‬تاکنون دو سناتور مخالفت قطعی خود را با برجام‬ ‫اعالم کرده اند‪ 20 ،‬نفر از ان حمایت کرده اند و ‪ 24‬ســناتور‬ ‫دیگر هنــوز نظر خــود را در این خصوص اعــام نکرده اند‪.‬‬ ‫تاخیر این ‪ 24‬ســناتور در اعالم حمایت از برجام سبب شده ‬ ‫تا رئیس جمهــور ایاالت متحده امریکا نســبت بــه مواضع‬ ‫قطعی انها در روزی رای گیری در ســنا ابراز تردید کند‪ .‬طی‬ ‫روزهای اخیر بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی‬ ‫تماس های مکرری با اعضای سنا و حتی سناتورهای حزب‬ ‫دموکرات داشته است‪ .‬او از ســناتورهای دموکرات خواسته ‬ ‫تا در کنــار جمهویخواهان مخالفت قطعی خــود را با توافق‬ ‫هسته ای اعالم کنند‪.‬‬ ‫در این میان‪ ،‬اوباما نســبت به هدایت و مدیریت بازی‬ ‫در ســنا امید بیشــتری دارد‪.‬او در این معادله به سناتورهایی‬ ‫تاثیرگذار ماننــد بن کاردین‪ ،‬جو مانچیــم و مایکل بنت امید‬ ‫بیشتری دارد‪ .‬این سناتورها اگرچه هنوز رای نهایی خود را در‬ ‫قبال برجام اعالم نکرده اند‪ ،‬اما نسبت به برجام رویکرد کلی‬ ‫مثبتی دارند‪ .‬در این میان بن کاردین نســبت به سناتورهای‬ ‫دیگر‪ ،‬جایگاه باالتری دارد‪ .‬کاردین که عضو برجسته کمیته‬ ‫روابط خارجی سنا ست‪ ،‬تاکنون از اعالم موضع درباره توافق‬ ‫هســته ای خودداری کرده و به نظر می رســد تا زمان انجام‬ ‫رای گیری درباره ایــن موضوع در ماه ســپتامبر نیز موضعی‬ ‫اعالمنکند‪.‬ویتاکنونبه عنوانرابطیمیانکاخسفیدوباب‬ ‫کورکر‪ ،‬رئیس کمیته روابط خارجی سنا عمل کرده که از جمله‬ ‫اثار این همکاری می توان به تجدیدنظــر در طرح بازنگری‬ ‫کنگره در توافق هسته ای با مشارکت کاخ سفید و این دو تن‬ ‫اشاره کرد‪ .‬کاردین که یک یهودی است‪ ،‬از سوی گروه های‬ ‫مخالف توافق تحت فشار شدیدی قرار دارد و در مقابل‪ ،‬کاخ‬ ‫سفید نیز به شدت درصدد کسب رای موافق وی است‪ .‬این‬ ‫بدان سبب است که رای وی می تواند بر ارای شماری دیگر از‬ ‫دموکرات های مردد تاثیر بگذارد‪.‬‬ ‫واقعیت امر این است وضعیت برجام در سنای امریکا‬ ‫نســبت به مجلس نمایندگان شــفاف تر اســت‪ ،‬زیرا تعداد‬ ‫سناتورها ‪ 100‬نفر بیشتر نیســت‪ .‬همان گونه که اشاره شد‪،‬‬ ‫مطابق اخریــن اخبــار و جمع بندی ها‪ ،‬تاکنون ‪ 20‬ســناتور‬ ‫دموکــرات موافقت خــود را با برجــام و توافق هســته ای با‬ ‫ایران اعالم کرده اند‪ .‬اوباما برای وتوی رای منفی مخالفان‬ ‫هســته ای نیاز به ‪ 34‬رای موافق دارد‪ ،‬از این رو اوباما برای‬ ‫اعمال حق وتوی خود در سنای امریکا ناچار به جذب ارای‪14‬‬ ‫سناتور دیگر نیز خواهد بود‪ .‬این یارگیری قهرا باید از میان ‪24‬‬ ‫سناتور باقیمانده در حزب دموکرات صورت گیرد‪ .‬در صورتی‬ ‫که اوباما بتواند ‪ 21‬سناتور دیگر را در این معادله با خود همراه‬ ‫سازد‪ ،‬به موفقیت بهتری دســت خواهد یافت زیرا می تواند‬ ‫بدون استفاده از حق وتوی خود‪ ،‬توافق را نهایی کند‪ .‬الزم به‬ ‫ذکر است که جهت رد اولیه توافق هسته ای در مجلس سنا‪،‬‬ ‫باید اکثریت نسبی سنا (‪ 60‬درصد سناتورهای حاضر در جلسه‬ ‫رای گیری) به ان رای منفی دهند‪ .‬از ایــن رو در صورتی که‬ ‫تعداد موافقان توافق به ‪ 41‬نفر برسد‪ ،‬توافق در همان مرحله‬ ‫نخست در سنا مورد تایید قرار خواهد گرفت و مخالفت دیگر‬ ‫سناتورها با ان دارای اثر وضعی نخواهد بود‪.‬‬ ‫با این حال اوباما به یارگیری خود در مجلس نمایندگان‬ ‫نیز ادامــه می دهد‪ .‬بــا این تفاوت کــه اوبامــا در مجلس‬ ‫نمایندگان و در مرحله نخست (وتوی اولیه کنگره) کار بسیار‬ ‫سخت تری خواهد داشت‪ .‬در مجلس نمایندگان‪ ،‬در صورتی‬ ‫که اکثریت نسبی (نصف به عالوه یک نمایندگان ) به توافق‬ ‫رای منفی دهند‪ ،‬اوباما ناچار به اســتفاده از حق وتوی خود‬ ‫خواهد بود‪ .‬نگاهی بــه ترکیب مجلس نماینــدگان امریکا‬ ‫نشان می دهد که باتوجه به ترکیب این مجموعه‪ ،‬مخالفت‬ ‫اولیه ان با توافق هســته ای صورت گرفتــه اجتناب ناپذیر‬ ‫ایا در دل نگران سرزمین و اقلیم ایران و نظام جمهوری‬ ‫اسالمیهستیم؟‬ ‫اگر واقعا نگران هســتیم همانگونه کــه نگران حمله‬ ‫بعث عراق بودیم باید اقدامات الزم برای حفظ ســرزمین و‬ ‫اقلیم و نظام را به کار بندیم‪ .‬برنامه ششم باید برنامه حفظ و‬ ‫حراست از سرزمین و اقلیم ایران و نظام جمهوری اسالمی‬ ‫است و نه نام بردن از طرح ها و پروژه ها یی که بسیاری از انها‬ ‫ناتمام اند یا شروع نشده اند و برای انها نه اعتباری هست و نه‬ ‫انجام ان به حفظ و حراست از سرزمین و اقلیم ایران کمک‬ ‫می کند‪ .‬امروز حفظ به مثابه و باالتر از توسعه است هر چند‬ ‫به ان نام توسعه پایدار داده شده ولی همه می دانند این نوع‬ ‫برنامه ها نهایتا چه اجرا شود و چه نشود در جهت ناپایداری‬ ‫ایران خواهد بود‪.‬‬ ‫‪27‬‬ ‫سیاست‬ ‫اسفند داغ‬ ‫حاال که به انتخابات مجلس نزدیک می شویم و البته انتخابات مجلس خبرگان‬ ‫بار دیگر بازار سیاست داغ شده است و رجال سیاسی گعده نشینی های خود را اغاز‬ ‫کرده اند‪ .‬این چنین است که اهل تحلیل به رصد تحوالت پرداخته و انچه رخ خواهد‬ ‫داد را گمانه زنی می کنند‪ .‬در گفت وگو با احمــد توکلی و نیز پرونده ای برای انتخابات‬ ‫خبرگان این مسائل را بررسی کردیم‪.‬‬ ‫گفت وگویمثلث بادکتراحمدتوکلی‬ ‫اگر از احمدی نژاد‬ ‫بازخواست شود‬ ‫یکند‬ ‫هوس بازگشت نم ‬ ‫جنتیوهاشمی‬ ‫باید با هم‬ ‫حرفبزنند‬ ‫سیاست‬ ‫‪28‬‬ ‫مثلث | شماره ‪275‬‬ ‫ازصحب ت هایاقایجنت ی ‬ ‫ردصالحیتهاشمی‬ ‫استنباطم ی شود‬ ‫عب د الرضاداوری‬ ‫سید رضا اکرمی‬ ‫سیاست‬ ‫گفت وگو‬ ‫مصطفی صادقی‪-‬دبیرتحریریه‬ ‫مثلث | شماره ‪275‬‬ ‫نمی دانم این کار را می کنند یا نه‪ ،‬چون علی القاعده‬ ‫جدا از این دو دوســتگی‪ ،‬اقای الریجانی هم مبانی فکری‬ ‫روشنی دارد‪ ،‬گرچه از نظر کنش سیاسی به برخی از اجزای‬ ‫طیف اصالح طلب شبیه باشد‪.‬‬ ‫شــما در مورد اقــای دکتر الریجانــی چگونه فکر‬ ‫می کنید؟ اینکه ایشــان تا االن دست شــان را رو‬ ‫نکرده اند یعنی نه خیلی در بــازی اصولگراها قرار‬ ‫گرفته و نه نشانه واضحی داریم مبنی بر اینکه با‬ ‫جریان اصالحات و نزدیک به دولت کار می کند‪ .‬در‬ ‫واقع ایشان سکوت عجیبی دارند‪.‬‬ ‫ما با هم رفیق و فامیل هستیم‪ .‬اگر می خواهید ما را‬ ‫به دعوا با هم وادارید‪ ،‬بگویید!(خنده) به خاطر سابقه رفاقت‬ ‫و فامیلی با اینکــه اختالف نظر کم نداریم امــا به همدیگر‬ ‫کمک می کنیم‪.‬‬ ‫ایا احتمال می دهید ایشان در فضای انتخابات در‬ ‫پروسه جریان اصالح طلبی وارد کار شوند؟‬ ‫من احتمالش را خیلی ضعیف می دانم‪.‬‬ ‫یعنی به صورت مستقل عمل می کند؟‬ ‫ایشان هنوز به شــخصه جریان اجتماعی نیست‪.‬‬ ‫یعنی بــه دالیلی اینکــه جریــان اجتماعی خــاص خود را‬ ‫پشت سرش داشــته باشد‪ ،‬نیست‪ .‬ایشــان بیشتر در حوزه‬ ‫نخبگان حضور دارنــد تــا در جریان هــای اجتماعی بدنه‬ ‫اصولگرایان‪ .‬این نکته قابل توجهی است و فکر می کنم که‬ ‫اقای الریجانی عاقل است و احتیاط را از دست نمی دهد‪.‬‬ ‫مبانی فکری اش به مبانی فکری اصالح طلبان نمی خورد‪.‬‬ ‫به ویژه انکه او از خاندانی روحانی است و با پشتیبانی اشکار‬ ‫و غیراشــکار برخ از مراجع قــم وارد مجلس می شــود و با‬ ‫اصالح طلبان همراه و هم پیمان نخواهد شد‪ .‬به نظرم شبیه‬ ‫دوره قبل می شود که هر دو جریان سعی می کنند اتحاد کنند‬ ‫و تصمیمات مرکزی بگیرند‪ .‬حاال این تصمیمات چقدر موثر‬ ‫باشد‪ ،‬بحث دیگری است‪.‬‬ ‫اقای الریجانی در دوره قبــل مجلس در ان گروه‬ ‫تصمیم گیر ‪ 7+8‬نماینده داشت‪...‬‬ ‫وزن افراد در نخبگان دو گونه است؛ برخی نخبگان‬ ‫در میان مردم موثرند و برخی نیستند‪ .‬مثال در اواخر حیات‬ ‫اقای عســگراوالدی (حدود ‪ 15 ،10‬سال اخیر) ایشان در‬ ‫ســطوح خواص خیلی محترم و محبوب و حرفشــان موثر‬ ‫و ریش سفیدی شــان قابل قبول بود ولی اگــر در انتخابات‬ ‫سیاست‬ ‫اقای دکتر! فکــر می کنم بهتر باشــد از ماجرای‬ ‫بازتاب های گسترده سخنان دکتر صادق خرازی‬ ‫که در گفت وگــو با مثلــث بیان شــده مصاحبه با‬ ‫شــما را اغاز کنیم‪ .‬در جایی از این مصاحبه اقای‬ ‫خــرازی گفته اند که در زمان مســئولیت ایشــان‬ ‫در ســفارت ایران در فرانســه افرادی به صورت‬ ‫پنهانی بــا مقامات غربــی مذاکــره کرده اند‪ .‬این‬ ‫سخنان ایشان به اصالح طلبان نسبت داده شده‬ ‫و جنجال هایی را خصوصــا از طرف اصالح طلبان‬ ‫نسبت به ایشــان به وجود اورده اســت‪ .‬شما در‬ ‫مورد اظهارات اقای دکتر خرازی چه نظری دارید؟‬ ‫جریان اصالحات طیف وســیعی از افراد و نیروها‬ ‫را در بر می گیــرد که خود را با این عنــوان معرفی می کنند‪.‬‬ ‫یک ســر این طیف را اشــخاص متدین و انقالبی تشکیل‬ ‫می دهند و سر دیگرش را بی دین های سکوالر ضدانقالب‪.‬‬ ‫اینکه تصور شــود در طیفــی با این اوصــاف نفوذی وجود‬ ‫ندارد‪ ،‬این فــرض به نظرم غیرمنطقی اســت؛ چه اینکه در‬ ‫میان اصولگرایان هم ممکن اســت نفوذی باشــد‪ .‬وقتی‬ ‫دشــمن بخواهد کار کند‪ ،‬ممکن اســت هرجا که استعداد‬ ‫ببیند‪ ،‬ادم بفرستد‪ .‬البته من نه در مقام دفاع از سخن اقای‬ ‫صادق خرازی هســتم و نه در رد ان‪ .‬ولــی کال در جریانات‬ ‫سیاسی این فرض درواقع پیش فرض است که اگر دشمن‬ ‫بخواهد نفــوذ کند که خیلی هم تمایل بــه نفوذ دارد‪ ،‬هرجا‬ ‫کانون قدرتی باشد یا شــاخه ای از حکومت‪ ،‬تالش خواهد‬ ‫کرد انجا نفوذ پیدا کند‪ ،‬به خصوص وقتی بخشی از جریان‬ ‫رابطه وادادگی و حتی وابستگی با دشمن سلطه طلب و مکار‬ ‫داشته باشد و اکثر بقیه هم نسبت بدان ها برائتی ابراز نکنند‪.‬‬ ‫اگر موافقیــد از همیــن جــا وارد موضــوع رفتار‬ ‫انتخاباتی اصالح طلبان شویم‪ .‬سوال این است‬ ‫که به نظر شــما ایا ان انسجامی که اصالح طلبان‬ ‫در انتخابات ‪ 92‬به ان دســت یافتند و توانســتند‬ ‫ایده های مختلــف بین خودشــان را بــه صورت‬ ‫واحد دراورنــد و به نفع دکتر روحانــی عمل کنند‪،‬‬ ‫در انتخابات مجلــس دهم هم امــکان تکرارش‬ ‫وجود دارد؟‬ ‫دشــوارتر اســت‪ .‬برای اینکه انتخابات مجلس‪،‬‬ ‫مولفه هــای تعیین کننده دیگری دارد‪ .‬در شــهرهای بزرگ‬ ‫البته مولفه ها بیشتر سیاسی است و در شهرها و حوزه هایی‬ ‫که معموال یک نامزد دارند‪ ،‬بیشــتر محلی اســت‪ .‬در میان‬ ‫اصولگرایان هم همین طور اســت؛ فرضــا اینکه در تهران‬ ‫تصمیم بگیرند که در لنگرود چه کســی نامزد شود‪ ،‬معلوم‬ ‫نیســت چقدر قابل دفاع باشــد و ضمنا بعد از ان هم معلوم‬ ‫نیســت که بتواند رای بیــاورد‪ .‬بنابراین فکــر می کنم رفتار‬ ‫اصالح طلبــان در انتخابــات ریاســت جمهوری‪ ،‬بــرای‬ ‫انتخابــات مجلس به راحتــی قابل تکرار نیســت و اگر هم‬ ‫بخواهد تاثیر قاطع داشته باشد بعید است‪.‬‬ ‫اما شــاید اینکه بزرگانشــان بتوانند کنار هم قرار‬ ‫بگیرند همچنان قابل تکرار باشد‪.‬‬ ‫هرجا عقل و تصور عقل باشد این کار اتفاق خواهد‬ ‫افتاد‪ .‬اصالح طلبان از این جهات تجربه های بیشتری دارند‬ ‫و اتحاد بیشتری هم داشته اند‪.‬‬ ‫اتفاقــا در همین رابطــه دوگانه ای هم بین شــان‬ ‫وجود دارد‪ .‬یک سری می گویند که به سمت اقای‬ ‫الریجانــی و عقــای اصولگرا برویــم و یک عده‬ ‫معتقدند که حتی اقای الریجانی هم قابل اعتماد‬ ‫نیست! فکر می کنید این دوگانه تا زمان انتخابات‬ ‫پا بر جا بماند و موجب دو دستگی شود؟‬ ‫حاال که بیــژن مقدم مدیر مســئول ســایت الف‬ ‫شــده‪ ،‬احمد اقــای توکلی هــم دفتــرش را بــه طبقه‬ ‫پایین تر انتقــال داده ما همانجــا به ســراغ او رفتیم و‬ ‫یک گفت وگــوی تفصیلی بــا او انجام دادیــم ‪ ،‬جایی‬ ‫در خیابــان ابان جنوبــی‪ .‬احمــد توکلــی صریح حرف‬ ‫می زند‪ .‬هنوز هم منتقد هاشمی رفسنجانی است مثل‬ ‫همه ســال هایی که از دهه ‪ 60‬تاکنون گذشــته‪ .‬او در‬ ‫جدیدترین اظهارنظرش در مورد هاشــمی رفسنجانی‬ ‫می گوید زمان بازنشست شدن این شخصیت سیاسی‬ ‫فرا رســیده اســت‪ .‬انتقادها و مضامینی که او در مورد‬ ‫محمود احمدی نژاد هم مطرح می کنــد البته اکثرا تند‬ ‫و تیز اســت‪.‬احمد توکلی می گوید اگــر از احمدی نژاد‬ ‫بازخواست شــود حرف های این روزهایش را نمی زند‪.‬‬ ‫او در مورد توافق هســته ای هم نظــرات خاص خود را‬ ‫دارد‪ ،‬همچنــان که در مــورد نحوه به وحدت رســیدن‬ ‫اصولگرایان دغدغه هایی شــنیدنی دارد‪ .‬گفت وگوی‬ ‫سیاســی با او همیشــه نکات تازه ای به همراه دارد‪ .‬از‬ ‫او که به ما لطف کرد و این وقت را در اختیار ما گذاشت‬ ‫متشکریم‪ .‬گفت وگوی هفته نامه مثلث با احمد توکلی‬ ‫از نظرتان می گذرد‪.‬‬ ‫شــرکت می کرد‪ ،‬رای نمــی اورد! برخی هســتند که هر دو‬ ‫خصوصیت را دارند یعنی هم در نخبگان نفوذ و احترام دارند‬ ‫و هم در میان مــردم رای می اورند و مــورد توجه اند‪ .‬برخی‬ ‫میان نخبگان بیشتر حضور دارند و بین مردم کمتر‪.‬‬ ‫اقای خرازی گفته اند که اگر اقای الریجانی را در‬ ‫خمره عســل هم بیندازید برای مــا اصالح طلبان‬ ‫شــیرین نخواهــد شــد‪ ،‬امــا حاضریم بــا اقای‬ ‫ناطق نوری کنــار بیاییم‪ .‬اقــای الریجانی با اقای‬ ‫ناطق نوری چه تفاوت هایی بــرای اصالح طلبان‬ ‫دارد؟‬ ‫نمی دانم! باید از خود اقا صادق می پرسیدید‪.‬‬ ‫در واقع می خواهم بپرسم که انها همین حرف ها را‬ ‫در مورد اقای روحانی هم می زدند اما دست اخر با‬ ‫او در انتخابات اتحاد کردند‪ ،‬ایا ممکن است همین‬ ‫اتفاق در مورد اقای الریجانی هم تکرار شده و انها‬ ‫در نهایت از او حمایت کنند؟‬ ‫نمی دانم! در عالم سیاست‪ ،‬وقتی اخالق نباشد یا‬ ‫ضعیف باشد ممکن است خیلی موارد به خاطر تامین منافع‬ ‫یا تغییر شرایط اتفاق بیفتد ولی من فرقی بین اقایان ناطق‬ ‫و الریجانی نمی بینم‪ .‬البته اقای ناطق را شاید حتی پایدارتر‬ ‫در نظراتشان بدانم‪ .‬اقای ناطق نوری تقریبا چند سالی است‬ ‫که کنش سیاســی نــدارد و اقای الریجانی هــم که گفتم‪،‬‬ ‫این گونه نیست‪.‬‬ ‫اگر اجازه دهید وارد موضوع اصولگرایان شویم‪.‬‬ ‫ایا هنــوز هم بر ســر همــان عقیده تــان درمورد‬ ‫اینکه چگونه اصولگرایان باید به وحدت برســند‪،‬‬ ‫هستید؟ منظورم همان نقدی اســت که در مورد‬ ‫تصمیم گیــری جامعتیــن داریــد و در مصاحبــه‬ ‫پیشین با هفته نامه مثلث بیان کرده اید‪.‬‬ ‫متاســفانه فکر می کنم ســیر امــور دارد حرف مرا‬ ‫اشکار تر می کند‪ .‬البته از جهتی متاسفانه! یعنی گروه های‬ ‫مرجع‪ ،‬یــک مقــدار تغییر کرده انــد‪ ،‬این گونه نیســت که‬ ‫روحانیت مرجعیت اش را در جامعه از دســت داده باشد‪ .‬در‬ ‫واقع اکنون مرجعیت شان با ‪ 10‬سال و ‪ 30‬سال پیش خیلی‬ ‫تفاوت دارد‪.‬‬ ‫اقای حســین فدایی گفته اند که دنبال ائتالف از‬ ‫علی الریجانی تا ســعید جلیلی هســتیم‪ .‬ایا این‬ ‫یک هدف ارمانی است؟ در واقع سوال این است‬ ‫که این هدف تا چه حد امکان عملی شدن خواهد‬ ‫داشت؟‬ ‫فکــر می کنــم اتفــاق می افتــد‪ .‬بــرای اینکــه‬ ‫اصولگرایان ناچارند این کار را بکنند‪ .‬باید قدرتشان را روی‬ ‫هم بگذارند تا بتوانند اکثریت ولو ضعیف را در مجلس داشته‬ ‫باشند و اکثریت به دست اصالح طلبان نیفتد‪.‬‬ ‫االن اوضــاع چطور اســت؟ تا چه حــد در جریان‬ ‫اقدامات اصولگرایان هستید؟‬ ‫چندان زیاد در جریان این ماجرا نیســتم‪ .‬به دلیل‬ ‫وضعیت جســمی ام در ایــن محافل شــرکت نمی کنم و از‬ ‫ریز مســائل اطالع ندارم‪ .‬ولــی می دانم اقــای فدایی که‬ ‫این سخن را گفته است‪ ،‬شــاید بیشتر از سایر گرایش ها به‬ ‫اصولگرایان تمایل داشته باشد‪.‬‬ ‫در مورد جلســات ائتــاف پایــداری‪ ،‬ایثارگران و‬ ‫موتلفه چطور؟‬ ‫در جریان نیستم‪.‬‬ ‫نکتــه جالــب‪ ،‬حضــور جبهــه پایــداری در این‬ ‫ائتالف است‪ .‬ما دو ســابقه از پایداری ها داریم؛‬ ‫یکــی انتخابــات مجلــس و دیگــری انتخابــات‬ ‫ریاست جمهوری‪ .‬برخی میان اصولگرایان نگرانند‬ ‫که در نهایت جبهه پایداری همان رفتار انتخاباتی‬ ‫را تکرار کــرده و از روند وحدت خارج شــده و به‬ ‫صورت مستقل عمل کند‪ .‬ایا این نگرانی هنوز هم‬ ‫‪29‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪30‬‬ ‫مثلث | شماره ‪275‬‬ ‫سیاست‬ ‫در مورد جبهه پایداری وجود دارد؟‬ ‫به نظــرم وجود دارد‪ .‬بــرای اینکه انهــا در نظرات‬ ‫خودشان خیلی متصلب هستند و این جور گروه ها‪ ،‬دیر تن‬ ‫به همکاری می دهند‪.‬‬ ‫اما برخــی می گویند که پایداری فعلــی با پایداری‬ ‫سابق خیلی تفاوت دارد‪.‬‬ ‫طبعا وقتــی که فرض خطــر بــرای پایداری ها به‬ ‫خاطر اکثریت شــدن اصالح طلبان مطرح باشد و مقایسه‬ ‫شود با اینکه اقای فدایی و دوستانشــان و اقای الریجانی‬ ‫و دوستانشان در این اکثریت باشند‪ ،‬پایداری هم باشد و با‬ ‫هم کمک کنند عقالیی تر به نظر می رسد که اینها همکاری‬ ‫می کنند‪ .‬در شرایطی که اقای روحانی سر کار است و فرض‬ ‫می شود که اقایان روحانی‪ ،‬هاشــمی و سیدحسن خمینی‬ ‫با هم ائتالف کنند در امر انتخابات‪ ،‬انســجام این طرف را‬ ‫زمینه سازی می کند و اتفاق می افتد‪.‬‬ ‫یعنی شــما فکــر می کنید‪ ،‬فضــا ان قــدر قطبی‬ ‫می شــود کــه ان ســمت کامــا اصالح طلبانــه‬ ‫می شود؟‬ ‫الاقل خوب است که بشود‪.‬‬ ‫یعنی اقای روحانی دست باال را ندارد؟‬ ‫اقــای روحانی اصالح طلب نیســت‪ .‬نــه از حیث‬ ‫فکری و نه از حیث شــخصیت تاریخی و نــه حتی از حیث‬ ‫گروه های مورد انس شــان‪ .‬بله‪ ،‬از نظر سیاست خارجی با‬ ‫انها اشتراکات بیشتری دارد تا با ما‪ .‬از جهت اقتصادی اقای‬ ‫روحانی‪ ،‬اصالح طلبان و تعدادی از اصولگرایان با هم فرق‬ ‫ندارند و همه طرفدار مدل بازار ازاد هستند‪.‬‬ ‫اصالح طلبــان اما در اقتصــاد هنــوز رگه هایی از‬ ‫گرایشات چپ دارند‪ ،‬مثل اقای طیب نیا‪.‬‬ ‫خدا کند که داشته باشــند‪ .‬معنایش این است که‬ ‫هنوز عدالت برایشــان مهم اســت‪ .‬بله‪ ،‬از ایــن جهت اگر‬ ‫طیفشان را نگاه کنید‪ ،‬هنوز در میان دانشگاهیان هستند‪.‬‬ ‫اقای دکتر فرشاد مومنی‪ ،‬اقای دکتر حسین راغفر از جمله‬ ‫اساتید خوب و اصالح طلب عدالتخواه هستند و شباهتشان‬ ‫از حیث نگرش اقتصادی به ایت الله خامنه ای خیلی بیشتر‬ ‫از شباهتشــان به اقای هاشــمی اســت‪ .‬اما در چهره های‬ ‫سیاسی که دارای پســت هســتند‪ ،‬این قبیل عناصر کمتر‬ ‫دیده می شــود‪ .‬گرایش اقای روحانی به دســته ای بیشتر‬ ‫است که به مدل شکست خورده نئوکالسیک مورد حمایت‬ ‫نهادهایی مانند صندوق بین المللی پــول و بانک جهانی و‬ ‫سازمان تجارت احترام ویژه می گذارند و عالقه مند هستند‪.‬‬ ‫به هر حال اقای روحانی اصالح طلب نیست اما اشتراکات‬ ‫فکری با اصالح طلبان دارد‪ ،‬به خصوص از نظر سیاســی‪،‬‬ ‫خطی برای خود ترســیم کرده که در عمل به انها نزدیک تر‬ ‫می شود‪.‬‬ ‫شــما فرمودید که خوب اســت اگر انتخابات‬ ‫وفضای مجلس دوقطبی شود!‬ ‫موافقــم‪ ،‬به ایــن دلیل که حــزب نداریــم‪ .‬پارلمان‬ ‫بدون حزب همینی می شــود که ما داریم و ناکارامد است‪.‬‬ ‫طرح های بسیار متنوعی در مجلس مطرح می شود‪ .‬برای‬ ‫جزئی ترین مسائل تا کلی ترین مسائل‪ ،‬طرح امضا می شود‪.‬‬ ‫هیچ جا نیســت که بگوید چرا این طرح باید ارائه شود؟ در‬ ‫حالی که بنا بر قانون اساســی‪ ،‬اصالت بــا تقدیم الیحه به‬ ‫دســت دولت اســت نه تقدیم طرح به دســت نمایندگان‪.‬‬ ‫متاســفانه همه هم با یــک فوریت و دوفوریــت می دهند!‬ ‫استفاده از فوریت برای مواقعی است که اگر طرح یا الیحه‬ ‫عادی بررسی شود‪ ،‬منفعتی لطمه می بیند یا ضرورتی نادیده‬ ‫می ماند و سرعت در رســیدگی و تصویب الزم می شود‪ .‬در‬ ‫نتیجــه کثرت تعــداد طرح هایی که فوریت شــان تصویب‬ ‫شــده اســت االن صفی از طرح های فوریتی تشکیل شده‬ ‫اســت‪ .‬نتیجه اینکه اگر واقعا فوریتی اتفاق بیفتد‪ ،‬دولت و‬ ‫نمایندگان نمی توانند کاری بکنند! این یکی از نتایج نداشتن‬ ‫حزب است‪ .‬یا وقتی یک الیحه مهمی وارد مجلس می شود‬ ‫که تعداد موادش زیاد اســت‪ ،‬دلهره داریم که چه بالیی بر‬ ‫سرش می اید‪ .‬اینکه رای بیاورد یا از حیز انتفاع ساقط شود یا‬ ‫پیشنهاد عجیب و غریبی رای بیاورد که معنای طرح را عوض‬ ‫کند‪ .‬کمیسیون ها خیلی مواقع رسمیت نمی یابد و عده ای‬ ‫فعال تر تصمیم می گیرند و بقیه هم با سکوت یا رایی که بعدا‬ ‫می دهند‪ ،‬تائید می کنند‪ .‬کمیســیون جای کار کارشناسی‬ ‫اســت که توســط تمام ذیدخالن‪ ،‬ذینفعــان و افرادی که‬ ‫صاحب نظر هســتند‪ ،‬پخته شــده و وارد مجلس می شود‪.‬‬ ‫در حالی که در این مجلس مرتبا به دلیل ناپختگی گزارش‬ ‫کمیسیون ها ارجاع مجدد به کمیسیون رای می اورد!‬ ‫اگر حزب نداشته باشــیم و جریاناتی که وارد مجلس‬ ‫شده اند هم ضعیف باشــند مثل مجالس هشتم و نهم‪ ،‬این‬ ‫عیبی که گفتم تقدیم طرح بــدون اثبات مصلحت بودنش‬ ‫و رای دادن هایی که روی جو و موج اتفاق می افتد‪ ،‬زیادتر‬ ‫می شــود‪ .‬اقال گروه ها و جریانات فکری منسجم باشند که‬ ‫بتوان با چهار نفرشان مذاکره کرد و حرف حساب واحدی را‬ ‫گاهی اوقات بتوان بر کرسی نشاند‪ .‬برای همین می گویم‬ ‫خدا کند که اصالح طلبان منسجم شوند‪ ،‬اصولگرایان هم‬ ‫منسجم شوند و با قوتی بیش از دو دوره اخیر‪ ،‬کار کنند‪.‬‬ ‫اشاره به انسجام اصالح طلبان کردید! بهتر است‬ ‫از همین جا دوباره به همان بحــث اصالح طلبان‬ ‫بازگردیم‪ .‬شما به دلیل تجربه تان‪ ،‬هم جریانات و‬ ‫هم اشخاص را به خوبی می شناسید‪ ،‬سوالم این‬ ‫است که مشکل کارگزاران با شخصیت هایی مثل‬ ‫اقای دکترعارف چیست؟ این سوال را از ان جهت‬ ‫می پرسم که ما شــاهد مقاومت عجیب و غریبی‬ ‫از سمت کارگزاران در مقابل اقای عارف هستیم‪.‬‬ ‫انها هر جا توانسته اند اقای عارف را نفی کرده اند‪.‬‬ ‫ریشه این مقاومت از کجاست؟‬ ‫کارگزاران مبــدع روش های حکومتی نادرســتی‬ ‫بوده اند‪ .‬از مشخصات شــان یکی این است که از ثروتمند‬ ‫بودن حاکمان دفــاع می کنند‪ .‬دین و عقــل این را تخطئه‬ ‫می کنند‪ .‬در ســال های ‪ 1994‬و ‪ 1995‬که من در انگلیس‬ ‫تحصیل می کردم‪ ،‬بحث جالبی در مجلس انجا در گرفت‪.‬‬ ‫گفتند طرز زندگــی نمایندگان مجلس انگلســتان‪ ،‬بیش از‬ ‫اندازه مورد انتظار مردم تجملی شده است و این باعث شده‬ ‫که مردم نسبت به نمایندگانشان بی اعتماد شوند‪ ،‬متعاقب‬ ‫ان به قــوه قانونگــذاری اعتمادشــان کم می شــود و این‬ ‫ بی اعتمادی به قانون ســرایت می کند و چون ســنگ بنای‬ ‫دموکراســی قانون است‪ ،‬نهایتا دموکراســی به خطر افتد‪.‬‬ ‫خیلی استدالل عقالیی و قابل فهمی بود‪ .‬همان زمان یک‬ ‫لرد به نام «نلون» پیشــنهاد رسیدگی به ثروت نمایندگان را‬ ‫مطرح کرد که تصویب شــد‪ .‬بر اساس این طرح نمایندگان‬ ‫باید در کمیته نلون قســم نامه ای را امضا می کردند و تمام‬ ‫منابع درامد ی خود را افشــا می کردند‪ .‬مثال اگر معلوم شود‬ ‫که نماینده ای مدعی شد دو منبع درامدی دارد اما به گونه ای‬ ‫زندگی می کند که گویی از ‪ 10‬جا حقــوق دریافت می کند‪،‬‬ ‫دستش رو شود‪ .‬یادم می اید که رئیس خزانه داری انجا که‬ ‫معادل رئیس بانک مرکزی ماست یکی از منابع درامدی اش‬ ‫را افشــا نکرد‪ .‬از انجا که مطبوعــات ازاد‪ ،‬جانمایه اصلی‬ ‫مبارزه با فساد ند‪ ،‬یک روزنامه متوجه شد و ماجرا را نوشت‪.‬‬ ‫رسانه ها او را بی چاره کردند و ان قدر به او فشار اوردند تا در‬ ‫جلسه رسمی کمیته اقرار کند که اشتباه کرده و از ملت هم‬ ‫عذرخواهی کرد تا توانست به کار بازگردد‪ .‬این مثالی است‬ ‫که از این واقعیت که حتی کشورهایی کامال سکوالر به طرز‬ ‫سلوک سیاستمدارانشان حساسند‪ .‬درباره سلوک اداری که‬ ‫هر روز از این حساسیت ها می شــنویم‪ .‬از نظر دین هم که‬ ‫موضوع اشکارتر از روز است که حکومت مدعی علوی بودن‬ ‫نه حاکمان اشرافی را تحمل می کند نه حکمرانی اشرافی را‪.‬‬ ‫به بحث خودمان بازگردیم‪ .‬کارگزاران اشرافیت اداری‬ ‫را جا انداختنــد و مبدعش بودند‪ .‬االن به یــک رویه تبدیل‬ ‫شــده اســت‪ .‬می بینید که وزیر یا مدیرعامل یک سازمان‬ ‫بزرگ دولتی‪ ،‬بدهی بزرگی بــه کارکنان و پیمانکارانش دارد‬ ‫ولی دفترش را تغییر دکوراســیون می دهد! و گاهی تا چند‬ ‫صد میلیون تومان برای این کار حرام و فاسد هزینه می کنند‪.‬‬ ‫اصال بی اعتنا شــده اند و این کار برایشان رسم شده است‪.‬‬ ‫بخشــی از وزر و وبال جرم ها بر گردن کارگزاران اســت که‬ ‫پایه گــذار بوده اند و حتمــا خداوند به حساب شــان خواهد‬ ‫نوشت‪ .‬شــهدا هم به حساب شان می نویســند‪ .‬در زندگی‬ ‫فردی‪ ،‬اهل اشــرافیت و رفاه طلبی هســتند؛ روحیه شــان‬ ‫این گونه است‪ .‬نسبت به فســاد‪ ،‬حساسیت عملی چندانی‬ ‫ندارند‪ .‬به یاد دارم اقای کرباســچی که پایه گذار این روش‬ ‫بود‪ ،‬می گفت کار بشــود اگر ‪ 10‬درصد بودجه دزدی شــود‬ ‫اشــکالی ندارد و طبیعی اســت‪ .‬در تمام این مســیر اقای‬ ‫هاشمی رفســنجانی به عنوان پدر معنوی ایــن جریان چتر‬ ‫حمایتش را روی سر این گروه گســترده بود‪ .‬ان استدالل‬ ‫کارگزارانی بی اساس و ضد مشی امیر مومنان است ولی تا‬ ‫حدود ‪ 50‬سال پیش طرفدارانی بین علمای اقتصاد توسعه‬ ‫در غرب داشت و این حد از فســاد را به عنوان گریس برای‬ ‫راه انداختن ماشین توسعه در کشورهای در حال توسعه الزم‬ ‫تلقی می کردند‪ .‬ولی بیش از نیم قرن از درک بی پایه بودن‬ ‫این استدالل و تحقیق درباره خطر کشنده فساد برای رشد‬ ‫و عدالت و فرهنگ االن حجم وســیعی از ادبیات توسعه را‬ ‫تشــکیل می دهد‪ .‬چرا که همان ده درصد دزدی ها‪ ،‬دزدان‬ ‫سه هزار میلیاردی را ساخت‪ .‬در همان غرب همه چیز حساب‬ ‫و کتاب دارد‪ .‬یک مثال شنیدنی را بگویم‪.‬‬ ‫به یاد دارید که در ســال ‪ 86‬سرمای شــدیدی در دنیا‬ ‫پیش امد و گاز ما هم قطع شــد‪ .‬در فرانســه حدود ‪15‬هزار‬ ‫نفر سالمند در تنهایی و سرما در ان زمستان فوت کردند و در‬ ‫رسانه های فرانسه سروصدای زیادی راه افتاد که چرا دولت‬ ‫به ســالمندان به خوبی رســیدگی نمی کند؟ دولت گزارشی‬ ‫تهیه و به مردم اعالم کرد که بودجه کافی برای هزینه کردن‬ ‫در مورد ســالمندان نداریــم‪ .‬در برخی از کشــورهای اروپا‬ ‫سنتی است که سه دوشنبه را در طول سال تعطیل می کنند‬ ‫تا سه روز تعطیلی داشته باشند‪ .‬دولت فرانسه در ان گزارش‬ ‫به مردم گفت اما اگر بپذیرید که یکی از دوشنبه های تعطیل‬ ‫را چشم پوشــی و کار کنیــد‪ ،‬تولیــد ملی به انــدازه ای زیاد‬ ‫می شود که با مالیاتش مقدار الزم درامد برای ارتقای وضع‬ ‫سالمندان از ســطح فعلی به فالن سطح مطلوب می رسد‪.‬‬ ‫رســانه ها به کمک دولت امدند‪ ،‬مردم هم راضی شــدند و‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث | شماره ‪275‬‬ ‫سیاست‬ ‫یکی از تعطیالتشــان را به کار پرداختند و از طریق مالیات‬ ‫حاصل از تولید یــک روز کار اضافی توانســتند برای بهبود‬ ‫وضع سالمندانشــان خرج کنند‪ .‬حاال ببینید این دقت ها با‬ ‫ان ولنگاری مالــی کارگزارانی چه تفاوت زمین تا اســمانی‬ ‫می کنــد‪ .‬البته همه اشــکاالت فکری که جبهه مشــارکت‬ ‫داشت را اینها ندارند‪.‬‬ ‫اقای عارف ادم باشخصیتی است که شخصیتش با‬ ‫این چیزها که گفتم‪ ،‬ســازگاری ندارد‪ .‬یعنی ایشان منضبط‬ ‫و متدین است و توجه بیشتری نسبت به وظایف فردی اش‬ ‫دارد‪ .‬هیچ وقت از ایشان ندیدیم که به فکر تجمل گرایی و‬ ‫ریخت و پاش باشد‪ .‬این مسائل یک مقدار تاثیرگذار است‬ ‫و من ان را بی تاثیــر نمی دانم‪ .‬مزاجش مثل انها نیســت‪.‬‬ ‫البته دسته بندی های حزبی و جناحی هم در این مورد موثر‬ ‫اســت‪ .‬اقای عارف به دســته ای از اصالح طلبان نزدیک‬ ‫است که شاید تفاوت های شخصیتی دارند و شاید هم قبول‬ ‫نداشته باشند که ایشان بتواند کشور را اداره کند‪ ،‬یا رئیس‬ ‫مجلس خوبی شود‪ .‬اقای عارف‪ ،‬معاون اول رئیس دولت‬ ‫اصالحات بوده است و از او خاطره بدی در خاطره ها نمانده‬ ‫است‪ .‬شاید کارگزاران خودشان را خیلی از اقای عارف برای‬ ‫این کار مناسب تر ببینند‪.‬‬ ‫شــما فکر می کنید اقــای روحانــی در انتخابات‬ ‫مجلــس کار را بــه کارگــزاران و اصالح طلبــان‬ ‫می ســپارد یا خــودش وارد می شــود؟ مثال اقای‬ ‫احمدی نژاد در انتخابات مجلس هشتم خودش‬ ‫پای کار امده و نماینده گذاشــته بود و در مجلس‬ ‫نهم هم در ابتدا فعال بود کــه بعد به قهر ‪ 11‬روزه‬ ‫رســید‪ .‬فکر می کنید در انتخابــات مجلس اقای‬ ‫روحانی چگونه عمل می کند؟‬ ‫معمــوال صاحبان و روســای دولت ها میــل دارند‬ ‫مجلسی که تشکیل می شــود‪ ،‬با انها همراه و خدمت برای‬ ‫رسیدن به اهدافشــان‪ ،‬امکان پذیرتر باشد‪ .‬اقای روحانی‬ ‫به نظرم مثــل همه بی میــل نیســت‪ ،‬ولی فکــر نمی کنم‬ ‫مقتضیاتش وجود داشته باشد و به قول معروف روحیه اش‬ ‫هم به این کار نمی خورد‪.‬‬ ‫ایشــان به هر حــال شــخصا سیاســتمدار‬ ‫محافظه کاری اســت و حاضر به ضربه پذیری در‬ ‫این بازی ها نیست‪.‬‬ ‫البته این هم هست‪ .‬اقای روحانی محتاط است‪.‬‬ ‫از ایــن موضــوع بگذریــم و بــه اقای هاشــمی‬ ‫بپردازیم‪ .‬شــما رفتار اقای هاشمی را در ماجرای‬ ‫پرونده مهدی هاشــمی چگونه ارزیابی می کنید؟‬ ‫بد بود یا انتظار بدتر از این داشتید‪ ،‬اصال رفتار او‬ ‫را طبیعی می دانید؟ در واقع چه انتظاری از ایشان‬ ‫در این مورد داشتید؟‬ ‫من انتظار بهتــر از این داشــتم‪ .‬تخطئه قضاوت‬ ‫قانونی بــا طی همــه مراحل‪ ،‬کار درســتی نیســت‪ .‬اقای ‬ ‫هاشمی‪ ،‬مهدی را از من بهتر می شناسد‪ .‬دفاع او از مهدی‬ ‫بی وجه است‪ .‬اگر من قاضی بودم‪ ،‬حکم شدیدتر می شد‪.‬‬ ‫حاال مسائل دیگری هم هست که به موقع مطرح می شود‪.‬‬ ‫من انتظار داشــتم همان گونه که خوب شروع کرد‪ ،‬خوب‬ ‫تمام کند‪ .‬خوب شروع کرد به این معنا که اعتراضی به وضع‬ ‫رسیدگی به فرزندش نداشت و گفت که می خواهم عدالت‬ ‫اجرا شود‪ .‬اینکه بگوییم عدالت یعنی اینکه بچه من محکوم‬ ‫نشود‪ ،‬معقول نیست‪ .‬نه مردم می پسندند نه خدای مردم‪.‬‬ ‫بر دادگاه رشوه خواری مهدی ثابت شد و محکوم به رد رشوه‬ ‫شد‪ .‬ولی تاثیر گرفتن رشوه در اقتصاد ملی کجا دیده شد؟ ایا‬ ‫جایی دیده شد؟ خیر‪ .‬تاثیر رشوه ای که گرفته شد در اقتصاد‬ ‫ملی چه بود؟ خســارتش ارزیابی شــد؟ من می گویم از این‬ ‫طرف عدالت نیست به دلیل اینکه قانون نداریم‪ .‬در قانون‬ ‫نیامده است که اگر کسی رشوه گرفت و رشوه اش بر اساس‬ ‫براورد کارشناسی عقالیی بدون حساسیت ‪ 10‬برابر بیشتر به‬ ‫کشور ضرر زد چه باید کرد‪ .‬این رشوه را شرکت های خارجی‬ ‫برای بردن منفعت بیشــتر می دهند تا صدها برابر ان ســود‬ ‫بیشتر ببرند‪ .‬این خسارت دیده نمی شود‪ .‬در همان اعترافات‬ ‫مدیران استات اویل که در دادگاه های نروژ و امریکا مستند‬ ‫واقع شد و در رای شان بدان استناد کردند‪ ،‬گفتند که قرار بود‬ ‫طی این قرارداد حجم عظیمی منفعت عاید شرکت مربوطه‬ ‫شود و با افشا شدنش انها کنار کشیدند‪ .‬در واقع می خواهم‬ ‫بگویم اقای هاشمی خوب شروع کرد اما خوب تمام نکرد‪.‬‬ ‫از بحث مهدی هاشمی که بگذریم اقای هاشمی‬ ‫به هر صــورت همیشــه از موثریــن در انتخابات‬ ‫بوده انــد‪ .‬یعنــی یکــی از مولفه هــای تاثیرگذار‬ ‫بوده انــد‪ .‬به نظرتان شــرایط دلخواه ایشــان در‬ ‫انتخابات مجلس دهم چیست؟‬ ‫طبیعــی اســت کــه دلخــواه ایشــان پیــروزی‬ ‫اصالح طلبان است ولی بیشتر به قول خودشان معتدلین‪.‬‬ ‫نکته قابــل توجه این اســت کــه نقــش فرزندانشــان در‬ ‫تصمیم های ایشان باال رفته است‪.‬‬ ‫در مجلس خبرگان چطور؟‬ ‫در مجلــس خبرگان هــم چون اقای هاشــمی در‬ ‫سال های اخیر از جامعه مدرســین و جامعه روحانیت مبارز‬ ‫به زعم خودش بی مهری دید‪ ،‬طبعا تمایــل پیدا می کند به‬ ‫روحانیونی که با این جمع یکی نباشــند‪ .‬مــن فکر می کنم‬ ‫ت این است که اقای هاشمی خود را بازنشسته کنند‪،‬‬ ‫مصلح ‬ ‫البته نه اینکه نقش نداشته باشند‪.‬‬ ‫مثل اقای ناطق نوری؟!‬ ‫اقای ناطق نوری حیف است که این کار را می کند‪.‬‬ ‫اقای ناطق هنوز جا دارد که فعال صحنه سیاســت باشند و‬ ‫باید از ایشــان خواهش کنم که از گوشه گیری شان دست‬ ‫بکشند‪ .‬ولی سن اقای هاشمی باالست و مشکالت جسمی‬ ‫ هم دارند‪ .‬اجازه بدهید یک مثال بزنم‪ .‬ایت الله بهبهانی که‬ ‫در خوزستان ســاکن بودند‪ ،‬از مراجع بزرگ بودند که نظری‬ ‫دادند و به مقلدانشــان گفتند که از فردا حــق ندارید از من‬ ‫تقلید کنید! چون سن من باالست گاهی اوقات روایاتی از‬ ‫یادم می رود و اگر با این وضعیت فتوا دهم‪ ،‬ممکن اســت‬ ‫غلط فتوا دهم‪ ،‬شایســتگی مرجعیت را نــدارم و مقلدینش‬ ‫را به مرجع تقلیــد دیگری ارجاع داد‪ .‬به نظــرم باید در عالم‬ ‫سیاســت این اتفاق بــرای برخی بیفتد‪ .‬مثال مــن خودم را‬ ‫برای نامزدی ریاســت جمهوری کامال بازنشسته کرده ام و‬ ‫از انجا که خودم را می شناســم معتقدم برای شغل اجرایی‬ ‫باید بیشتر از اینها نیرو داشــت‪ .‬البته افراد ضعیف تر از من‬ ‫هستند که هنوز در صحنه فعالند ولی این کار عقالنی است و‬ ‫باید بار را روی دوشی گذاشت که بتواند به سرمنزل برساند‪.‬‬ ‫این بار هم از ان بارهایی اســت که بیفتــد زمین خیلی صدا‬ ‫دارد‪ .‬برخی افتادن بارشــان به زمین شــان صدا نمی کند و‬ ‫بعدا صدایش درمی اید‪.‬‬ ‫اقای هاشمی تعبیری به کار برده اند و گفته اند که‬ ‫پیر شــده اند و اقای سیدحســن خمینی باید جلو‬ ‫بیاید‪ .‬انگار اقای هاشمی چنین رسالتی هم برای‬ ‫خــود در خبــرگان می بیند که از شــخص خاصی‬ ‫حمایت کند‪.‬‬ ‫این را از حقوق هر فرد می دانم‪ .‬اقای هاشــمی به‬ ‫طریق اولی این حق را دارند که اظهارنظر کنند ولی من فکر‬ ‫می کنم که اقای هاشــمی این گونه تاثیرگذار باشند بهتر از‬ ‫این است که خودشان در عرصه فعال شوند‪.‬‬ ‫اقای هاشمی هنوز قدرت تاثیرگذاری در انتخابات‬ ‫مجلــس را دارنــد؟ به هــر حــال ایشــان از افراد‬ ‫تاثیر گذار در نتیجه انتخابات سال ‪ 92‬بودند‪.‬‬ ‫به هر حال موثر هستند‪ .‬چون اقای روحانی لب مرز‬ ‫رای اورد‪ ،‬می توان گفت اقــای عارف هم موثر بودند‪ .‬ولی‬ ‫‪31‬‬ ‫سیاست‬ ‫اینکه چقدر تاثیر داشتند مهم است‪.‬‬ ‫با این تفاسیر بفرمایید اقای هاشمی چقدر برای‬ ‫اقای روحانی موثر بوده اند؟‬ ‫در ان ایام شاید به دلیل رد صالحیت یک حالتی از‬ ‫مظلومیت برای اقای هاشمی در جامعه به وجود امده بود‪.‬‬ ‫تاثیرش بیشتر از قبلش بود‪ .‬ولی نمی توانم بگویم اگر لب‬ ‫مرزی نبود وجودشان یا نبودشــان خیلی فرق می کرد‪ .‬اگر‬ ‫رای ‪ 70‬درصدی داشــت شــاید دیگر تاثیر تعیین کنندگی‬ ‫اقای هاشمی از بین می رفت‪.‬‬ ‫شــاید باز هم با ماجــرای حبس مهدی هاشــمی‬ ‫تالش شان این باشــد که همان حالت مظلومیت‬ ‫حفظ شود‪.‬‬ ‫به قول اقای املی الریجانی عزاداری راه انداختند‪،‬‬ ‫برای همین تاثیرگذاری اســت‪ .‬البته یک مقدارش واقعی‬ ‫است؛ باالخره پدر‪ ،‬مادر و خواهر هستند‪.‬‬ ‫اقای دکتــر! به نظر می رســد اقــای احمدی نژاد‬ ‫تصمیماتی برای اینده سیاسی خود گرفته اند‪ .‬از‬ ‫نکات قابل توجه در مورد ایشان این است او اخیرا‬ ‫خیلی مطرح می کند کــه در پی احیــای گفتمان‬ ‫حضرت امام(ره) اســت و می گوید که می خواهد‬ ‫در همین راستا اقداماتی را انجام دهد‪ .‬مشخصا‬ ‫ســوالم این اســت که اقای احمدی نــژاد چقدر‬ ‫می تواند گفتمان امام را احیا کند؟‬ ‫واقعیت این اســت که سیســتم ما خــوب عمل‬ ‫نمی کند‪ .‬اگــر بازخواســت هایی که باید از وی می شــد‪،‬‬ ‫صورت می گرفت یا اینکه زودتر صــورت بگیرد‪ ،‬او از این‬ ‫هوس ها نمی کند که دوباره برای جلب رای از این شعارها‬ ‫ســر دهد‪ .‬تقصیر ماســت که وظیفه مان را درست انجام‬ ‫نمی دهیم‪ .‬نیکوکار و بدکار پیش ما یک جور هستند‪ .‬البته‬ ‫او مصمم و جدی اســت‪ .‬در کارهایی که می کند‪ ،‬همیشه‬ ‫جدیت داشــته و عزم در سیاســت تاثیرگذار است و باید از‬ ‫شر این موارد به خداوند پناه برد‪ .‬اگر پناه ما را خدا بپذیرد‪،‬‬ ‫چون اول باید کار خودمان را درســت انجام دهیم‪ ،‬بعد از‬ ‫خدا پناه بجوییم‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪32‬‬ ‫مثلث | شماره ‪275‬‬ ‫احمد توکلی معتقد است که‬ ‫اگر قرار است روحانی بعد از‬ ‫توافق گشایش اقتصادی‬ ‫ایجاد کند حتما باید در‬ ‫کابینه اش تغییراتی صورت‬ ‫دهد و از نیروهای جدید‬ ‫استفاده کند‬ ‫اقای هاشــمی برای خبرگان و اقــای احمدی نژاد‬ ‫برای ریاســت جمهوری‪ ،‬ایا می توانند از شورای‬ ‫نگهبان تائید بگیرند؟‬ ‫به نظر من مســاله تائید اقای هاشــمی مربوط به‬ ‫بیماری و سن شان است‪.‬‬ ‫ی مسن تر هم در خبرگان داریم!‬ ‫البته نیروها ‬ ‫باید ســالم تر باشــند‪ .‬اقای جنتی از اقای هاشمی‬ ‫مسن تر است ولی سالم تر است‪ ،‬گرچه بازنشستگی ایشان‬ ‫هم مطلوب اســت! اقای احمدی نژاد که اصال صالحیت‬ ‫ندارد‪ .‬کســی که می گوید مــن قانون را قبول نــدارم‪ ،‬این‬ ‫بزرگترین جرم سیاسی است که از رئیس جمهور سر می زند و‬ ‫اشغال ان سمت هم غصب بوده است‪.‬‬ ‫به هر حــال از رفتــار اقای احمدی نژاد مشــخص‬ ‫است که برای انتخابات برنامه دارند‪.‬‬ ‫بله‪ ،‬او همیشــه سیاســتمدار بی برنامــه ای نبوده‬ ‫است‪ ،‬اما چه برنامه ای؟ قابل بحث است!‬ ‫در بحث هســته ای در چند وقت اخیر این توافق‬ ‫به ماجرای صفین تشــبیه شده اســت‪ .‬برخی به‬ ‫نادرســت مدعی هســتند حضرت اقا تحت فشار‬ ‫این توافق را قبول کرده اســت‪ .‬با شناختی که از‬ ‫شــما دارم بعید می دانم که این را قبول کنید‪ .‬در‬ ‫این مورد چه حرفی برای گفتن دارید؟‬ ‫مــن همــه حرف هــا را نمی خواهــم االن بزنــم‪.‬‬ ‫ولی از این فرصت اســتفاده می کنم تا نکتــه ای را بگویم؛‬ ‫دوستانی که از برجام حرف می زنند یا پست سیاسی دارند یا‬ ‫ندارند‪ .‬انها که پست سیاسی دارند و می خواهند نقد کنند‪،‬‬ ‫می خواهند به مخاطبین نشــان دهند که برداشت دولت از‬ ‫برجام درست نیست و مثال در این بازی ما باختیم‪ .‬سعی انان‬ ‫این است که مثال در امر موشکی ما نمی توانیم موشک های‬ ‫فعلی را داشــته باشــیم چون تعریف انها بالستیک است‪.‬‬ ‫دقت کنید ایــن عین اســتدالل امریکایی هاســت‪ .‬چون‬ ‫پست سیاسی دارند‪ ،‬مستند واقع می شــود و به ضرر کشور‬ ‫اســت‪ .‬من هم اگر سیاســتمدار نبودم‪ ،‬روزنامه نگار بودم‬ ‫و در ان صورت در کنار شــما قرار می گرفتــم و هر انتقادی‬ ‫داشتم‪ ،‬می گفتم‪ .‬چون برای دشــمن قابل استناد نیست‪.‬‬ ‫در این موضوع دانشمندان‪ ،‬دانشگاهیان‪ ،‬علمای روحانی‬ ‫که پســت سیاسی نداشــته باشــند و روشــنفکران کشور و‬ ‫روزنامه نگاران اگر نقد کنند‪ ،‬مستند واقع نمی شود‪ .‬بنابراین‬ ‫امثال من بایــد در اظهارنظر علنی در مــورد برجام محتاط‬ ‫باشند‪ .‬به هرحال دستاوردهای خیلی باارزشی داشتیم و یک‬ ‫امتیازاتی داده ایم‪ ،‬بعضی تعهدات هم که به ما تحمیل شد‪،‬‬ ‫خوب نیســت و جای بحث زیاد دارد‪ .‬ولی انچه هست‪ ،‬کار‬ ‫خیلی بزرگی صورت گرفته و االن هم بحث اینکه در مجلس‬ ‫به کجا برسد‪ ،‬جدی است‪.‬‬ ‫شما در جمع نمایندگانی که معتقدند برجام باید به‬ ‫مجلس برود‪ ،‬هستید؟‬ ‫من در ابتدا نظرم را گفته ام‪ .‬موافق بودم که بیاید‬ ‫ولی باید جلوتر برویــم تا ببینیم چه می شــود‪ .‬فکر می کنم‬ ‫هرطور که بخواهد بشــود باید تمهیدات الزم به کار گرفته‬ ‫شود تا ما مبدع این نباشیم که مخمصه های جدید به کشور‬ ‫وارد شود‪.‬‬ ‫شما به برجام رای مثبت می دهید یا منفی؟‬ ‫اگر بیاید که دو شــوری می شــود چــون طبق‬ ‫قانون ایین نامه داخلــی مجلــس موافقتنامه های مهم‬ ‫دو شوری اســت‪ ،‬یا دولت می گوید که مهم است یا ‪15‬‬ ‫نماینده یا هیات رئیســه که حتما همه خواهند گفت مهم‬ ‫اســت‪ .‬موافقتنامه مهم‪ ،‬دوفوریتی می شــود‪ .‬در شور‬ ‫اول کلیــات رای گرفته می شــود که به نظر مــن حتما‬ ‫رای می اورد و من تالش می کنــم کلیاتش رای بیاورد‪.‬‬ ‫بعد وارد کمیسیون می شود و در کمیسیون جزئیاتی که‬ ‫مورد اعتراض است‪ ،‬باید بحث شــود‪ .‬البته اصل قبول‬ ‫جزئیات اســت مگــر انکه اعتراض شــود‪ .‬کمیســیون‬ ‫اعتراضات را بررســی کرده و به صحــن ارجاع می دهد‬ ‫و صحــن فقط درمــورد اعتراضــات بحــث می کند و به‬ ‫اعتراض یا عدم اعتراض رای خواهد داد‪ .‬اگر تعدادی‬ ‫از اعتراضات رای بیاورد‪ ،‬دولت مکلف است که با طرف‬ ‫مذاکره‪ ،‬اعتراضات را بــه بحث گذاشــته و نتیجه را به‬ ‫مجلس بازگرداند‪ .‬مــن به کلیاتــش حتما رای می دهم‬ ‫ولی در جزئیات حرف هایی هست که باید گفت‪.‬‬ ‫مســاله ای که وجود دارد‪ ،‬بدنه نیروهای ارزشــی‬ ‫و حزب اللهی بــه نظر توجیــه نشــده اند و خیلی‬ ‫سردرگم و ناراحت هستند‪.‬‬ ‫به نظرم حــق دارند کــه ناراحت باشــند‪ .‬تا جایی‬ ‫ناراحت کننده است و اقای ظریف هم در مجلس گفتند که‬ ‫در حد توان رعایت کردیم‪ .‬در حد توان یک واقعیت است‪.‬‬ ‫شما که مذاکره می کنید اگر بنایتان این باشد که روی مصالح‬ ‫عمومی تــری مذاکرات را به نتیجه برســانید بایــد از برخی‬ ‫موارد با چنگ و دندان حفاظت کنید‪ .‬گام به گام جلو بروید‬ ‫و وجب وجب عقب بیایید که کار ساده ای نیست و به اندازه‬ ‫دو سال طول می کشد تا کار به اینجا برسد‪.‬‬ ‫ایا اقای روحانی در دو سال اخر می تواند از توافق‬ ‫به نفع اقتصاد استفاده کند؟‬ ‫با این وزرا به خوبی نمی تواند استفاده کند‪ ،‬نه اینکه‬ ‫اســتفاده نمی کند‪ .‬ایشــان به تیم قوی تری احتیاج دارد‪.‬‬ ‫برخی وزرا یا سن شــان خیلی باالســت یا کارکردشان قابل‬ ‫دفاع نیســت یا سابقه شان یا هر ســه عیب را با هم دارند! و‬ ‫باید تغییر کنند‪ .‬اگر جان تازه ای به دولت خودش در شرایط‬ ‫جدید بدمد‪ ،‬به نظرم عقالیی است‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪275‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪33‬‬ ‫سیاست‬ ‫رقابت دیرینه‬ ‫هاشمی رفسنجانی در استانه دو انتخابات مهم زیر ذره بین قرارگرفته‬ ‫اســت مهم تر اینکه او دوباره با اعتراضات رقیب دیرینه اش یعنی ایت الله‬ ‫جنتی مواجه شده درست در شــرایطی که او کاندیداتوری اش در انتخابات‬ ‫خبــرگان را نیز اعالم کــرده اســت‪ .‬در این پرونده به بررســی این مســاله‬ ‫پرداخته ایم‪.‬‬ ‫داستان‬ ‫دو ‬ ‫ایت اهلل‬ ‫ایت الله هاشمی‬ ‫رفسنجانیو‬ ‫ایت الله جنتی‬ ‫یکدیگر را به صورت‬ ‫غیرمستقیمخطاب‬ ‫قرار می دهند‬ ‫احزا ‬ ‫بو شخصیت ها‬ ‫داوود حشمتی‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫‪1‬‬ ‫دو ایت الله‪ ،‬دو نهاد انتصابی که هر دو از سوی رهبری‬ ‫ریاســت انها برگزیده می شــود‪ .‬یکی در شــورای نگهبان و‬ ‫دیگری در مجمع تشخیص مصلحت نظام‪ ،‬حاال و با نزدیک‬ ‫شدن به انتخابات مجلس اینده رفته رفته رویارویی هایشان‬ ‫اشــکار تر می شــود‪ .‬اگرچه حتی حاال نیز ایــن رویارویی به‬ ‫صورت علنی و صریح دیده نمی شود‪ .‬هیچ کدام از دو طرف‬ ‫نامی از طرف مقابل نمی بــرد‪ ،‬اما در این میــان کنایه های‬ ‫ایت الله جنتی به سمت هاشمی بیشتر به چشم می خورد‪.‬‬ ‫در اخریــن اظهارنظــر ایت الله جنتــی در خطبه های‬ ‫نماز جمعه تهران اظهاراتی بیان کرد که به اعتقاد بســیاری‬ ‫مخاطبش ایت الله هاشمی بود ؛ اظهاراتی که واکنش هایی‬ ‫را نیز برانگیخت‪ .‬ایت الله جنتی در خطبه های هفته گذشته‬ ‫نماز جمعه تهران‪ ،‬با اشــاره به اینکه «برخی برای انتخابات‬ ‫مجلس خبرگان برنامه دارند» و ضمن ارزوی عدم موفق شدن‬ ‫انها و بیان اینکه «در صورت موفق شدن مشکالتی را برای‬ ‫کشــور پدید می اورند» به پرونده مهدی هاشمی پرداخت‪.‬‬ ‫البته پیش از ان اقای جنتی بدون نام بردن از کسی گفت‪ « :‬‬ ‫کسانیهستندکهمی خواهندهرجاییکهمقاومتوقاطعیتی‬ ‫هست و تســلیم نمی شود را بشکنند‪ ،‬چه شــورای نگهبان و‬ ‫چه قوه قضا ئیه و چه جاهای دیگر باشــد‪ .‬اینها نظرشان این‬ ‫است که همه باید تسلیم شــان باشند و نظرات اینها را تامین‬ ‫بکنند و در انتخابات هر کسی که اینها می خواهند تایید شود‬ ‫و هر کسی را که نمی خواهند رد شــود‪ .‬البته در خبرگان هم‬ ‫همین جور است‪».‬‬ ‫ایت الله جنتی در ادامه با اشاره به اجرای حکم پرونده‬ ‫مهدی هاشمی رفسنجانی‪ ،‬از قوه قضا ئیه به این منظور و به‬ ‫جهت رسیدگی به این پرونده تقدیر و تشکر کرد و ادامه داد‪:‬‬ ‫«بنده از ایت الله الریجانی و دوستانی که در این قضیه اخیر‬ ‫کار کردند و زحمت کشــیدند و یک پرونده بیــش از ‪ 20‬هزار‬ ‫صفحه ای را خاتمه دادند و به رغم همه فشارهایی که بر افراد‬ ‫و اشخاص و مقامات بود‪ ،‬کار خودشان را انجام داده و تسلیم‬ ‫فشارها نشدند‪ ،‬تقدیر می کنم‪ .‬این برای خیلی ها گران تمام‬ ‫می شود‪».‬ایت الله جنتی معتقد بود قصد این افراد که از انها‬ ‫نامی به میان نمی اورد‪ ،‬تضعیف شــورای نگهبان اســت تا‬ ‫«قرص نایستد» و بگوید «این صالحیت ندارد و ان نباید تایید‬ ‫شود‪ ».‬این بخش از اظهارات ایت الله جنتی نیز بی کنایه به‬ ‫هاشمی نبود‪ .‬جایی که گفت‪« :‬می گویند که شورای نگهبان‬ ‫و دســتگاه های امنیتی می خواستند ســامت انتخابات را‬ ‫مخدوش کنند اما نتوانستند و از مردم ترسیدند‪ .‬خدایا انصاف‬ ‫و حق گویی کجاست‪ ».‬در اخرین انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫رویا رویی دو ایت الله بیش از پیش به چشم امده بود‪ .‬هاشمی‬ ‫توسط شــورای نگهبان که دبیر ان ایت الله جنتی بود برای‬ ‫ورود بــه انتخابات ریاســت جمهوری رد صالحیت شــد‪ .‬او‬ ‫اگرچه این حکم را پذیرفت اما همواره در سخنرانی ها به این‬ ‫موضوع اشاره می کند که این شورا به عمد او را ردصالحیت‬ ‫کرده است‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪36‬‬ ‫مثلث | شماره ‪275‬‬ ‫ساکتین فتنه رد صالحیت می شوند ‬ ‫شاید مهمترین بخش از اظهارات ایت الله جنتی در نماز‬ ‫جمعه‪ ،‬تیتر یک روز بعد روزنامه کیهان از حرف های ایت الله‬ ‫جنتی بود‪ .‬کیهان در تیتر اول خود نوشــت‪« :‬ساکتین فتنه‬ ‫اجازه ورود به خبــرگان را ندارند»‪ .‬این تیتــر از این بخش از‬ ‫اظهارات ایت الله اســتخراج شده بود‪ .‬خطیب جمعه تهران‬ ‫گفته بود‪« :‬به عنوان مثال در مورد فتنه بعضی این طور شمرده‬ ‫بودند که رهبر انقالب بیش از ‪ 200‬مورد راجع به ان صحبت‬ ‫کردند و فرمودند که فتنه خط قرمز است‪ ،‬البته ان را به معیار‬ ‫می گذارم و می گویــم که عده ای در طــول این مدت چقدر‬ ‫درباره فتنه حــرف زده اند و ان را محکــوم کردند‪ ،‬چند کلمه‬ ‫در این رابطه گفتند؟ ایا اینها می تواننــد ادعای والیتمداری‬ ‫بکنند ؟»‬ ‫البته اعتراض به کیهان نیز از سوی افراد زیادی صورت‬ ‫گرفت که چنین جمله ای را از قول ایت الله جنتی نقل کردند‬ ‫و کیهان ناچار شد در شماره روز دوشنبه گذشته خود اینگونه‬ ‫توضیح دهد‪« :‬برخی از ســایت ها کیهان را متهم کردند که‬ ‫اظهارات خطیب جمعه تهران را «تحریف»! کرده اســت و‬ ‫حال انکه تیتر مورد اشاره با برداشت مستند از سخنان ایشان‬ ‫انتخاب شده بود که روش تعریف شده ای در عرف مطبوعاتی‬ ‫است و در اینگونه موارد برای نشان دادن «استنباطی» بودن‬ ‫تیتر از عالمت دو نقطه (‪ ):‬که نشانه نقل قول مستقیم است‬ ‫استفاده نمی شود که این دستورالعمل در تیتر کیهان رعایت‬ ‫شــده و تیتر مزبور با روتیتر‪« ،‬ایت الله جنتی تاکید کرد» کار‬ ‫شده بود‪ ».‬در واقع کیهان نیز به استنباطی بودن تیتر معترف‬ ‫بود‪ ،‬اما با این حال معتقد بود‪ « :‬یک بار دیگر متن ســخنان‬ ‫ایشان را مرور کنید‪ ،‬والیتمداری از اصلی ترین شروط حضور‬ ‫در خبرگان اســت و از ســوی دیگر‪ ،‬یکی از شــاخصه های‬ ‫والیتمداری برای نامزدهای خبرگان‪ ،‬اعالم موض ع انها علیه‬ ‫فتنه ‪ 88‬است‪ .‬ایا نتیجه این سخن همان تیتر کیهان نیست‬ ‫که «ساکتین فتنه اجازه ورود به خبرگان ندارند»؟»‬ ‫انتخابات خبرگان و زندان رفتن مهدی‬ ‫در ساعات اخر که مهدی هاشــمی اماده می شد تا به‬ ‫زندان برود‪ ،‬پستی را در صفحه شخصی خود منتشر کرد که‬ ‫در ان مســاله زندان رفتنش را به کاندیداتوری ایت الله برای‬ ‫مجلس خبرگان مرتبط می کرد‪ .‬چند روز قبل از ان هاشــمی‬ ‫در گفت وگویی صراحتا از حضور در انتخابات خبرگان رهبری‬ ‫خبر داده بود و مهدی هاشمی معتقد بود که پیامد این اعالم‬ ‫حضور‪ ،‬زندان رفتن او خواهد بود‪ .‬مهدی هاشمی به زندان‬ ‫رفت اما هیچ کس مانند خانواده هاشــمی این موضوعات را‬ ‫به هم مرتبط ندانســت‪ .‬تا اینکه اظهارات ایت الله جنتی در‬ ‫نماز جمعه بیان شــد‪ .‬از اینجا بود که برخی ناظران سیاسی‬ ‫براین باور صحه گذاشتند که احتماال ایت الله هاشمی در این‬ ‫انتخابات نیز ردصالحیت خواهد شد‪ .‬این دسته برای اثبات‬ ‫ادعای خود به اظهــارات ایت الله جنتــی و تیتر اول کیهان‬ ‫استناد می کردند‪.‬‬ ‫انتخابات ‪ ،84‬اغاز اختالفات‬ ‫اولین نقطه برخورد دو ایت الله به صــورت رودر رو‪ ،‬به‬ ‫انتخابات ریاســت جمهوری دوره نهم باز می گردد‪ .‬محمود‬ ‫احمدی نــژاد در ان انتخابــات کاندیدای مــورد حمایت دو‬ ‫ایت الله مهم به شمار می رفت یکی در تهران و دیگری در قم‪.‬‬ ‫اولی در نهادی اجرایی (شورای نگهبان) و دیگری در نهادی‬ ‫علمی (حوزه علمیه قم)‪ .‬ایت الله جنتــی و ایت الله مصباح‬ ‫به طور کامل و با شــدت از احمدی نژاد دفاع کردند‪ .‬دفاع دو‬ ‫ایت الله نقش بسزایی در پیروزی احمدی نژاد در ان انتخابات‬ ‫داشت‪ .‬کار ان انتخابات که به دور دوم کشیده شد‪ ،‬رویارویی‬ ‫هاشمی و احمدی نژاد بسیاری از سیاسیون ایران را به دوپاره‬ ‫تقسیم کرد‪ .‬انجا دیگر شرایط مستقیم مخالفت ایجاد شده‬ ‫بود‪ .‬در این مرحله بســیاری از نزدیــکان ان روز ایت لله مثل‬ ‫غالمحســین الهام و محمد جهرمی از احمدی نژاد حمایت‬ ‫می کردند‪ .‬در انتخابــات بحث بر انگیز ‪ 88‬نیــز به صراحت‬ ‫از احمدی نژاد دفاع کرد‪ .‬تا انجا که کروبــی در نامه ای این‬ ‫کار را خالف قانون دانست‪ .‬این موضوع همواره در کارنامه‬ ‫ایت الله جنتی باقی ماند‪ ،‬اگرچه او بعدها خود به احمدی نژاد‬ ‫انتقاد کرد‪.‬‬ ‫در ان روزها که هاشمی شکســت خورده بود‪ ،‬ایت الله‬ ‫جنتی به حمایت بی شائبه از احمدی نژاد می پرداخت‪ .‬او در‬ ‫یکی از اظهارنظرهایش در نماز جمعه گفت‪« :‬این نامه (نامه‬ ‫احمدی نژادبهرئیس جمهورامریکا)فوق العادهاستوعقیده‬ ‫من این است که از الهامات خدا بود‪ ...‬توصیه می کنم این‬ ‫نامه را بچه ها همه بخوانند و در مدارس و دانشگاه ها خوانده‬ ‫شود و صداوســیما نیز مکرر ان را بخواند‪ ...‬این گونه حرف‬ ‫زدن‪ ،‬الهام خداوند است‪».‬‬ ‫مادرم به خوابم امد و گفت به احمدی نژاد رای بده‬ ‫دبیرشــورای نگهبــان همچنیــن در یکــی دیگــر از‬ ‫خطبه هایش به حمایت از احمدی نژاد پرداخت و گفته بود‪:‬‬ ‫«مردم با اشک و نذر و نیاز و توســل به خدا در سوم تیر یکی‬ ‫از هم قدهای خود را انتخاب کردنــد‪ .‬کمک خدا در حادثه‪،‬‬ ‫مشهود است‪ .‬یکی از دوســتان نقل می کرد ان زمان سوار‬ ‫تاکسی شده بود و راننده تاکسی گفته بود من می خواهم به‬ ‫اقای احمدی نژاد رای بدهم؛ زیرا مادرم که چند سالی است‬ ‫مرده دیشب به خوابم امده و گفته به احمدی نژاد رای بده‪».‬‬ ‫تو گوهای خود دلیل حمایتش‬ ‫او البته در یکــی از گف ‬ ‫از احمدی نژاد را نیز اینگونه تشریح کرده بود‪«:‬حمایت من‬ ‫از اقای رئیس جمهور یکی به دلیل حمایت های «اقا» بوده‬ ‫اســت و دیگر اینکه غالبا مواضع و شــاخصه های وجودی‬ ‫رئیس جمهور را می پســندم؛ مانند ساده زیســتی‪ ،‬تواضع‪،‬‬ ‫پــرکاری‪ ،‬عدالتخواهــی صادقانــه‪ ،‬عالقــه بــه خدمت به‬ ‫محرومین‪ ،‬شهامت و شجاعت در اقدام به کارهای سنگین و‬ ‫احیانا خطرناک‪ ،‬مبارزه با ظلم و فساد و استکبار و سلطه طلبان‬ ‫زورگو در حــد تحقیر انها و برخــورد از موضع قــدرت با انها‪،‬‬ ‫ابتکار در عمل که همیشه حرف اول را مبتکران می زنند‪ .‬این‬ ‫مجموعه خصالی است که من در هر که باشد او را دوست دارم‬ ‫و از او حمایــت می کنم و این خصال در افراد گذشــته وجود‬ ‫نداشته یا کمتر وجود داشته است و مردم هم به همین دلیل‪،‬‬ ‫ان ارا ی باال را به او دادند‪».‬‬ ‫انتخابات مجلس خبرگان سال ‪85‬‬ ‫هاشمی ‪ ،‬انتخابات‪ 84‬را که به احمدی نژاد واگذار کرد‪،‬‬ ‫در نامه ای ماجرای شکایتش را نیز به خدا برد و یک سال بعد‬ ‫اماده شــد تا در گود رقابت انتخاباتی بــرای مجلس خبرگان‬ ‫رهبری وارد شود‪ .‬هاشــمی از همان سال نشــان داد که به‬ ‫شورای نگهبانی که ایت الله جنتی دبیر ان است قصد اعتماد‬ ‫ندارد‪ .‬این از شرطی که او برای شورای نگهبان گذاشته بود‬ ‫روشن می شود‪ .‬عباســعلی کدخدایی‪ ،‬ســخنگوی شورای‬ ‫نگهبان مدتی بعد درباره شبهه ای که در ذهن اقای هاشمی‬ ‫وجود داشــت توضیــح داد‪ .‬او گفت کــه در ان زمان قانون‬ ‫انتخابات را به منظور حضور اقای هاشمی اصالح کرده اند‪.‬‬ ‫کداخدایی توضیح داده بود‪« :‬در مورد انتخابات خبرگان سال‬ ‫‪ 85‬نظر ایشان بود که نمایندگانی از طرف وی سر صندوق ها‬ ‫حضور داشته باشند‪ .‬قانون انتخابات خبرگان هم چنین مساله‬ ‫را پیش بینی نکرده بود‪ .‬اما وی اصرار زیادی روی این مساله‬ ‫داشــت و حتی با اقای جنتی تماس گرفــت و گفت اگر این‬ ‫کار انجام نشــود من انصراف و بیانیه می دهم‪ .‬اقای جنتی‬ ‫موضوع را با من مطرح کرد و من هم گفتم ما مشکلی در این‬ ‫زمینه نداریم‪ .‬ان زمان اقای پورمحمدی وزیر کشور بودند که‬ ‫با وی صحبت کردیم و ایین نامه انتخابات خبرگان اصالح شد‬ ‫تا نمایندگان نامزدهای خبرگان بتوانند سر صندوق ها حاضر‬ ‫شوند‪ .‬ما این مشکل را برای اقای هاشمی حل کردیم‪ .‬ظاهرا‬ ‫برای ایشان این تردید ایجاد شــده بود که شاید اتفاقاتی در‬ ‫جهت حذف وی در حال وقوع اســت‪ .‬اما ما تــا انجایی که‬ ‫قانون اجازه دهد در جهت شفاف سازی اقدام خواهیم کرد‪».‬‬ ‫انتخابات هیات رئیسه مجلس خبرگان‬ ‫اما رویارویی صریح و علنی دو ایت اللــه را می توان در‬ ‫انتخاباتهیات رئیسه مجلسخبرگاندید‪.‬برایاولینباربعد‬ ‫ازایت اللهمشکینیدرسال‪ 86‬انتخاباتهیات رئیسهخبرگان‬ ‫برگزار شد که در ان هاشــمی و جنتی مقابل هم قرار گرفتند‪.‬‬ ‫احزا ‬ ‫بو شخصیت ها‬ ‫مثلث | شماره ‪275‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪37‬‬ ‫احزا ‬ ‫بو شخصیت ها‬ ‫در نخستین انتخابات بعد از درگذشت ایت الله مشکینی که‬ ‫شهریور سال ‪ 86‬برگزار شــد‪ ،‬هاشمی رفسنجانی و ایت الله‬ ‫احمد جنتی برای ریاســت بر مجلس خبــرگان رهبری با هم‬ ‫رقابت کردند‪ .‬ایت الله محمد یزدی‪ ،‬پیش تر به نفع ایت الله‬ ‫جنتی از نامزدی انصــراف داده بود امــا در نهایت‪ ،‬ایت الله‬ ‫هاشمی رفسنجانی با‪ 41‬رای در قبال‪ 34‬رای جنتی‪ ،‬به عنوان‬ ‫رئیس مجلس خبرگان برگزیده شد‪.‬‬ ‫دردومینانتخاباتداخلیهیات رئیسهمجلسخبرگان‬ ‫که اسفند ‪ 87‬برگزار شــد ایت الله محمد یزدی‪ ،‬نامزد رقیب‬ ‫ایت الله هاشمی رفسنجانی شد اما ‪ 26‬رای او در قیاس با ‪51‬‬ ‫رای ایت الله هاشمی‪ ،‬کارساز نشد و هاشمی در مسند ریاست‬ ‫مجلس خبــرگان باقی ماند‪ .‬این نتیجه البتــه در اخرین دور‬ ‫انتخابات ریاست مجلس خبرگان تغییر کرد و ایت الله یزدی‬ ‫با رای باالیی توانست جانشین ایت الله مهدوی کنی شود‪.‬‬ ‫ی و انتخابات ‪92‬‬ ‫هاشم ‬ ‫سیاست‬ ‫‪38‬‬ ‫مثلث | شماره ‪275‬‬ ‫هاشمی رفسنجانی در اخرین دقایق باقیمانده از فرصت‬ ‫ثبت نام برای انتخابات ریاســت جمهوری به طور ناگهانی به‬ ‫وزارت کشور پا گذاشــت‪ .‬ســرعت عمل وی تا انجا بود که‬ ‫رجایی یکی از اعضــای دفتر ایت الله در خاطــره ای اعالم‬ ‫کرده بود از ایت الله جا مانده و متوجه نشده که وی چه زمانی‬ ‫دفتر را برای رســیدن به وزارت کشــور ترک کرده است‪ .‬در‬ ‫این میان هاشمی تنها نبود‪ .‬محمود احمدی نژاد نیز ان روز‬ ‫مشایی را به وزارت کشــور برد‪ .‬دســتش را باال گرفت و او را‬ ‫به عنوان نماینــده خود در دولت بعد معرفی کــرد‪ .‬هر دو نفر‬ ‫اما از ســوی شــورای نگهبان رد صالحیت شــدند‪ .‬واکنش‬ ‫هاشمی به این رد صالحیت سکوت و پذیرش بود‪ .‬اما بعدها‬ ‫او گالیه هایش را مطرح کرد‪ .‬او در یکی از گفت وگوها با اشاره‬ ‫به رد صالحت در انتخابات ریاست جمهور گذشته گفته بود‪:‬‬ ‫«بدخواهان نگذاشــتند در انتخابات شــرکت کنم‪ ».‬سایت‬ ‫هاشمی رفسنجانی نیز درباره این موضوع متنی را منتشر کرد‬ ‫و روند ردصالحیت او را اینگونه تشــریح کرد‪« :‬اول یکی از‬ ‫اقایان به دیدار ایت الله هاشمی رفســنجانی امد و پیغام اورد‬ ‫که صالح شما و انقالب اســت که انصراف دهید‪ .‬اما پاسخ‬ ‫ایت الله هاشــمی چنان محکم بود که بنده خدا خیلی سریع‬ ‫رفت و برای بار دوم یکی از روسای قوا امد و پیام را تکرار کرد و‬ ‫ایت الله گفت‪« :‬مردم با امدن من امیدوار شدند و نمی خواهم‬ ‫به مردم خیانت کنم» او نیز بــا این نگرانی که «ر ّد صالحیت‬ ‫شما هزینه سنگینی برای نظام دارد» پاســخ شنید که «چرا‬ ‫اصراربر تحمیل این هزینه بر نظام دارند؟!» که در نهایت قانع‬ ‫شد و دفتر ایشان را ترک کرد‪».‬‬ ‫اما شــورای نگهبان به این اظهارات پاسخ داد و انها را‬ ‫رد کرد‪ .‬ره پیک‪ ،‬دبیراجرایی شورای نگهبان درباره انتصاب‬ ‫ردصالحیت هاشمی به ایت الله جنتی توضیح داده بود‪« :‬این‬ ‫یک فضای غیر واقعی اســت که به هر دلیلی برای بعضی از‬ ‫علی جنتی گرچه فرزند احمد‬ ‫جنتی است اما خود می گوید که از‬ ‫نظر فکری به هاشمی رفسنجانی‬ ‫نزدیک است‬ ‫ذهن ها درســت کردند‪ .‬این فضا به ایشــان (ایت الله احمد‬ ‫جنتی) هیچ ربطی ندارد‪ .‬چه در بحث انتخابات‪ ،‬چه در بحث‬ ‫قوانین‪ ،‬بنده تا به حال در این چند سال یک بار ندیدم ایشان‪،‬‬ ‫نظر خودشــان را تحمیل کند‪ .‬گاهی اوقات حتــی در مورد‬ ‫صالحیت ها‪ ،‬خود ایشان باتوجه به اطالعاتی که از شخص‬ ‫دارد به یقین رسیده که این اقا باید تایید یا رد بشود‪ .‬اما وقتی‬ ‫جمع‪ ،‬خالف نظر ایشــان رای داد من تا حــاال ندیدم که به‬ ‫کسی اعتراضی کند و نظر جمع را تغییر بدهد‪ ».‬با این حال اما‬ ‫یک ماجرا از همه مهمتر بود ؛ مساله «بنز سواری هاشمی»‪.‬‬ ‫بنزسواری کاندیدای انتخابات‬ ‫اردیبهشــت ماه ‪ 92‬و در حالی که قــرار بود صالحی ‬ ‫ت‬ ‫نامزدهای ریاست جمهوری بررســی شود‪ ،‬ایت الله جنتی در‬ ‫خطبه های نماز جمعه کنایه عجیبی را به هاشمی زد‪ .‬کنایه ای‬ ‫که بعدها نیز محل اصلی اعتراض هاشــمی و دلیلی شد بر‬ ‫اینکه رد صالحیتش را امری فراتر از موضوع عدم توانایی در‬ ‫اداره امور کشور بخواند‪.‬‬ ‫دبیرشــورای نگهبان ان روز در خطبه های نماز جمعه‬ ‫درباره رابطه با امریکا گفته بود‪« :‬بعضــی از این داوطلبان‬ ‫حرف هایی می زنند که شبیه جوک اســت مثال می گوییم با‬ ‫تحریم ها می خواهید چه کار کنید؟ یکی می گوید رابطه مان‬ ‫را با امریکا درست می کنیم مگر کشورهایی که سال های سال‬ ‫زیر چنته امریکا بودند مشــکلی ندارند‪ .‬گرسنه ندارند؟ مگر‬ ‫امریکا به نفع کسی کاری می کند و خیر کسی را می خواهد‪».‬‬ ‫او با بیان اینکه تسلیم شدن در برابر امریکا یعنی سپردن منافع‬ ‫و مسائل کشور به دست بیگانگان ادامه داد‪« :‬اگر کسی این‬ ‫طرز تفکر را داشته باشد می توان ان را تایید کرد‪ .‬کسانی که‬ ‫به دنبال قدرت و ثروت هستند می شود انان را تایید کرد‪».‬‬ ‫ایت الله جنتــی با بیان اینکــه کاندیداهــا باید موضع‬ ‫خود را در مقابل فتنه ‪ 88‬مشــخص کنند مهمترین ویژگی را‬ ‫اینگونه برشمرد که ساده زیست باشــد‪ .‬ان روزها و با انتشار‬ ‫تصاویر ایت الله هاشمی که از ابتدای انقالب با بنز ابی رنگش‬ ‫ تردد می کنند‪ ،‬همه با ان اشــنا بودند‪ .‬ایت الله جنتی گفت‪:‬‬ ‫«رئیس جمهور باید ساده زیست باشــد و ساده زیستی را هم‬ ‫باید از خودش شروع کند یعنی اینکه خانه‪ ،‬وسایل زندگی اش‬ ‫و ماشــینی که ســوار می شود ســاده باشد‪ .‬کســی که شعار‬ ‫ساده زیســتی می دهد اما ماشین بنز سوار شــود درد مردم را‬ ‫نمی فهمد و نمی فهمد که می گویند گرسنه ام یعنی چه‪ .‬دلش‬ ‫به حال طبقه محروم نمی ســوزد‪ .‬بنابراین رئیس جمهور باید‬ ‫مثل یک مادر باشد نه دایه برای مردم‪ ».‬همین مساله بعدها‬ ‫نمادی شــد از اینکه ایت الله جنتی مخالفتش با هاشــمی را‬ ‫به طور علنی پیش از انتخابات اعالم کرده بود‪.‬‬ ‫با این همه و اگرچه ایت الله جنتی از زندان رفتن مهدی‬ ‫هاشمی حمایت کرده بود‪ ،‬اما شرایط درباره رابطه هاشمی و‬ ‫خانواده ایت الله جنتی فرق می کند‪ .‬علی جنتی بعد از رفتن‬ ‫حسنروحانیبهپاستوربه عنوانوزیرفرهنگوارشادانتخاب‬ ‫می شــود و در مصاحبه ای تلویزیونی بــدون هیچ واهمه ای‬ ‫اعالم می کند که «به حضرت ایت الله هاشمی بیشتر شبیه‬ ‫اســت تا به پدرش»‪ .‬هاشــمی نیز زمانی که قرار است برای‬ ‫فوت همسر ایت الله جنتی پیام تسلیت صادر کند‪ ،‬این پیام‬ ‫را نه به ایت الله به عنوان صاحب عزا‪ ،‬بلکه برای علی جنتی‬ ‫فرزند خانواده صادر می کند‪ .‬اگرچه بسیاری بر این باور بودند‬ ‫که ردصالحیت هاشمی و همینطور پایین امدنش از کرسی‬ ‫ریاست مجلس خبرگان می تواند پایان کار سیاسی وی باشد‪،‬‬ ‫اما نه تنها این موارد‪ ،‬بلکه زندان رفتن مهدی هاشــمی نیز‬ ‫نتوانسته او را از اندیشیدن به حضور در خبرگان رهبری بازدارد‪،‬‬ ‫اما پایان سال ‪ 94‬مشخص می کن د که ایا او برای همیشه از‬ ‫انتخابات های جمهوری اسالمی با ردصالحیت کنار گذاشته‬ ‫خواهد شد یا خیر؟‬ ‫این تا حدود زیادی به تصمیم ایت لله جنتی ارتباط دارد‪.‬‬ ‫تا لله انگار ادامه دارد‪.‬‬ ‫رقابت دو ای ‬ ‫از اوین تا مرمر‬ ‫هاشمی جدید چه مختصاتی دارد؟‬ ‫مصطفی صادقی‬ ‫دبیر تحریریه‬ ‫‪2‬‬ ‫پانزده دقیقه مانده به ساعت ‪ 9‬صبح؛ چند مامور راهور‬ ‫ناگهان تقاطع خیابان جمهوری و فردوسی را قرق می کنند‪.‬‬ ‫کنجکاو می شوم می ایستم تا ببینم کدام شخصیت سیاسی‬ ‫قرار است از این مکان رد شــود‪ .‬دو ماشین و موتور پیش رو‬ ‫که رد می شــوند یک بنز ســرمه ای رنگ یعنی همان خودرو‬ ‫معروف اکبر هاشمی رفسنجانی از مقابلم عبور می کند‪ .‬پرده‬ ‫پنجره ماشین کنار زده شــده‪ ،‬اکبر هاشمی مشغول خواندن‬ ‫یک کتاب در راه رســیدن بــه دفتر محل کارش اســت‪ .‬او‬ ‫سال هاســت فاصله بین جماران تا خیابان ولیعصر(عج) را‬ ‫اینگونه طی می کند‪ .‬مسیر رفت و امد او تغییر نکرده اما زندگی‬ ‫سیاسی او چرا!‬ ‫هاشــمی ‪ 94‬تفاوت های فراوانــی دارد بــا ان جوان‬ ‫جاافتاده ای که در کنار امام ایستاد و حکم مهندس بازرگان را‬ ‫خواند‪ .‬جای پایش در قدرت و ساختار رسمی حاکمیت ایران‬ ‫حتما مانند قبل نیســت‪ .‬جایگاه اجتماعی او هم تغییر کرده‬ ‫است‪ .‬هاشمی جدیدی در این سال های پایان سیاست ورزی‬ ‫او پدیدار گشته؛ یک فرد با مختصات تازه!‬ ‫خوب یا بدش در این نوشــتار محل بحث نیست انچه‬ ‫به ان خواهیم پرداخت همین مختصات تازه اســت؛ همین‬ ‫هاشــمی جدید و همین معادالتی که البد او در ذهنش برای‬ ‫این سال های اخر سیاست ورزی دارد‪.‬‬ ‫بیرون از پاستور‬ ‫پاستور محله پراهمیتی است‪ .‬تقریبا سیاست ایران در‬ ‫همینحوالیمشقمی شود‪.‬کاخرئیس جمهوری‪،‬ساختمان‬ ‫شورای نگهبان‪ ،‬هیات دولت‪ ،‬قوه قضائیه‪ ،‬مجمع تشخیص‬ ‫و نهادهای مهم دیگری پالک به پالک یکدیگر در دو طرف‬ ‫خیابان پاستور در کنار هم ردیف شــده اند‪ .‬همین چند سال‬ ‫پیش هم که مجلس در خیابان امام خمینی(ره) بود می شد از‬ ‫کوچه های مجاور وارد پارلمان شد‪.‬‬ ‫هاشمی اینمحلراخیلیخوبمی شناسد‪.‬اوخاطرات‬ ‫فراوانی دارد از اتفاقات مهم سیاســت ایــران که در همین‬ ‫حوالی رخ داده اســت‪ .‬او زمانی که رئیــس مجلس بود هر‬ ‫روز به همین محله می امد و انچنان که خودش روایت کرده‬ ‫احزا ‬ ‫بو شخصیت ها‬ ‫بیم و امید شیخ‬ ‫زمانی که احمدی نژاد وقتش در پاستور رو به اتمام بود‬ ‫باز اکبر هاشمی رفسنجانی فکر کرد می تواند رئیس جمهور‬ ‫ایران شود‪ .‬نظرســنجی ها هم شــاید حکایت از این داشت‬ ‫که او شــانس خوبی دارد‪ .‬نزدیک انتخابات که شد تصمیم‬ ‫شورای نگهبان رد صالحیت او شد‪ .‬او رئیس جمهور نشد اما‬ ‫این بار برخالف دوره قبل فردی به پاستور راه یافت که دلخواه‬ ‫او بود‪ .‬به قول بعضی سیاسیون «هاشمی ‪ »2‬رئیس جمهور‬ ‫شده بود‪.‬‬ ‫دیدار در ساختمان قدس‬ ‫مثلث | شماره ‪275‬‬ ‫عصــر یــک روز زمســتانی در اســفند ســال ‪ 92‬بعــد‬ ‫از بازرســی های معمول حفاظتی امــاده رفتن بــه اتاق کار‬ ‫هاشمی رفســنجانی شــدیم‪ .‬او به ما یک وقت اختصاصی‬ ‫داده بود‪ .‬بــرای روزنامه نگار و اهل سیاســت حتما مصاحبه‬ ‫با هاشمی رفســنجانی فرصت خوبی اســت برای پرســیدن‬ ‫ســوال های مهم‪ .‬او وقتی سوال می پرســیدم با دقت تمام‬ ‫گوش می کرد و البته با صراحت بیشتری هم پاسخ می داد هر‬ ‫چند که بخش هایی از ان پاسخ ها قبل از انتشار توسط دفتر‬ ‫او حذف شد‪ .‬او برای ما روایت خودش را از ان روزی که به او‬ ‫گفته شد اجازه حضور در انتخابات را ندارد تعریف کرد‪ .‬اما قبل‬ ‫از ان گفت که در ان چند ساعتی که تصمیم به کاندیداتوری‬ ‫در انتخابات گرفته بود چه حالتی داشته و بعد از ان استخاره در‬ ‫پیاده روی باغ مرمر با خود چه فکر هایی کرده است‪.‬‬ ‫هاشــمی اگرچه ان روز در دیدار با ما بسیار خوشحال‬ ‫به نظر می رســید اما شــاید فکر نمی کــرد حتــی در دوران‬ ‫رئیس جمهــور دلخواهش هــم تحوالت به گونــه ای دیگر‬ ‫برای او رقم بخورد‪ .‬او در یک انتخابات دیگر شکست خورد‪،‬‬ ‫پسرشبعدازمحاکمهبه‪ 10‬سالحبسمحکومشدهواکنون‬ ‫روزهایش را در اوین می گذرانــد و از همه مهم تر اینکه حتی‬ ‫برخی چهره های سیاســی از احتمــال رد صالحیت او برای‬ ‫انتخابات خبرگان سخن می گویند‪ ،‬حال انکه او از هم اکنون‬ ‫اعالم کاندیداتوری کرده است‪.‬‬ ‫هاشمی حتما برداشتش از فضای سیاسی و اجتماعی‬ ‫بعد از انتخــاب روحانی این بــوده که می تواند بعــد از فوت‬ ‫ایت الله مهدوی کنی رئیس مجلس خبرگان باشــد‪ .‬او اما با‬ ‫رای عجیبی در این انتخابات داخلی شکست خورد‪.‬‬ ‫او شــاید فکر نمی کــرد ســرانجام بازگشــت مهدی و‬ ‫سیاست‬ ‫حتی بعضی اوقات ترجیح می داد شــب را در همان دفترش‬ ‫در مجلس به صبح برساند‪ .‬بعد که رئیس جمهور شد به جای‬ ‫دیگری از محله رفــت‪ .‬جایی که کاخی قرمــز رنگ دارد که‬ ‫محل کار رئیس جمهور ایران است و البته مقابلش جایی ان‬ ‫طرف دیوار محوطه کاخ یعنی ساختمان هیات دولت است‪.‬‬ ‫او هفته ای دو بار هم به انجا می رفت‪.‬‬ ‫اما روزهای سیاســت ورزی ایت الله از وقتــی او دیگر‬ ‫رئیس جمهور نبود جور دیگری رقم خورد‪ .‬او رفیق و نزدیک‬ ‫به علی اکبر ناطق نوری به حســاب می امد‪ .‬خودش در ذهن‬ ‫مردم یک چهره حاکمیتی به شمار می امد و البته ناطق نوری‬ ‫هم دقیقا با همین مختصات برای مردم شــناخته می شــد‪.‬‬ ‫همین هم بود که می گفتند هاشمی هم مثل حاکمیت میلش‬ ‫به رئیس جمهور شــدن علی اکبر ناطق نوری اســت‪ .‬کتاب‬ ‫خاطرات ناطق نــوری اما یک روایــت دیگــر دارد از ماجرا‪.‬‬ ‫شیخ نور دلخور است از همان حرف های هاشمی در سال‪:76‬‬ ‫«یکی دیگر از عوامل عدم موفقیت من در پیروزی انتخابات‬ ‫موضع گیریاقایهاشمیدرانتخاباتریاست جمهوریبود‪.‬‬ ‫به نظر من ایشان مقهور ان جوسازی هایی شد که می گفتند‬ ‫تقلب می شود‪ .‬ایشان می خواست به عنوان رئیس قوه مجریه‬ ‫که وزارت کشور هم زیر نظر ایشان اســت‪ ،‬ژستی بگیرد که‬ ‫نخیر‪ ،‬من هســتم و نمی گذارم تقلب شــود‪ .‬لحن صحبت‬ ‫ایشان که چرا می خواهید تقلب کنید‪ ،‬به معنی تایید ان همه‬ ‫جوســازی بود‪ ».‬وی در پایان تصریح کرده اســت‪« :‬خطبه‬ ‫ایشان در نمازجمعه واقعا اثر بسیار سویی در جامعه داشت و‬ ‫هیچ توجیهی هم ندارد‪».‬‬ ‫ناطق نــوری در ان انتخابات رئیس جمهور نشــد‪ ،‬فرد‬ ‫دیگری به پاستور رفت‪ ،‬اوضاع هم به گونه ای دیگر شد‪.‬‬ ‫اصالح طلبان حاال به ســاختمان مهمی پا گذاشــته‬ ‫بودند‪ .‬ســیبل اول‪ ،‬هاشمی رفســنجانی بود‪ .‬روزنامه های‬ ‫اصالح طلب پر شد از انتقاد ب ه هاشمی‪ .‬روزهای سختی برای‬ ‫هاشمی سپری می شــد‪ .‬منتقدان قدرت را در اختیار داشتند‬ ‫و او هــم که دیگر نه رئیــس مجلس بود و نــه رئیس جمهور‬ ‫هیچ کاری نمی توانست بکند‪ ،‬اگر چه او هنوز هم یک چهره‬ ‫حکومتی پرنفوذ به شمار می امد‪ .‬هاشمی ان روزها که اینگونه‬ ‫ســخت مورد نقد و اعتراض و حمله واقع می شــد در همان‬ ‫تقویم رومیزی اش که خاطرات را انجا می نویســد اتفاقات‬ ‫دورانی را که در صدر قدرت بود تــورق می کرد‪ .‬حتما همان‬ ‫روزها خاطرات روزی که با قدرت با منتقدانش مواجه می شد‬ ‫را بازخوانــی کرده بود و همــان روز معــروف را؛ «ما به اقای‬ ‫هاشمی نامه اعتراضی نوشتیم‪ .‬اعتراض ما به اقای هاشمی‬ ‫این بود که اوال اوضاع اقتصادی کشــور بسیار خراب است‪.‬‬ ‫فقر و اختالف طبقاتی بسیار فاحش است‪ .‬دوم اینکه وضع‬ ‫سیاســت خارجی ما به گونه ای اســت که ما در انزوای کامل‬ ‫قرار گرفته ایم و همه دنیا با ما مخالف هستند‪ .‬در رابطه با این‬ ‫نامه‪ ۲۳ ،‬نفر را بازداشــت کردند که یکی از انها من بودم‪...‬‬ ‫بعد از دستگیری ها‪ ،‬در کمیســیون برنام هو بودجه مجلس‪،‬‬ ‫چند تن از نمایندگانی که مرا می شــناختند‪ ،‬به اقای هاشمی‬ ‫اعتراض کردند کــه چرا عزت الله ســحابی را گرفتی؟ اقای‬ ‫هاشمی پاسخ داده بود‪« :‬رویش زیاد شده بود‪ ،‬می خواستیم‬ ‫رویش را کم کنیم‪».‬‬ ‫اگر اوضاع را در ادامه هم اینگونه مرور کنیم شاید خیلی‬ ‫بهتر مختصات هاشمی امروز را پیدا کنیم‪.‬‬ ‫زمانی که خاتمــی وقتش در پاســتور رو بــه اتمام بود‬ ‫هاشمی با خودش فکر کرد چرا نباید دوباره به همان اتاق کار‬ ‫سابقشبازگردد‪.‬اوشایدفکرمی کردچهکسیبهترازخودش‬ ‫و البته این فقط حرف خودش نبود خیلی از مشاوران چپگرا و‬ ‫راســتگر به او گفته بودند؛ انها که می خواهند کاندیدا شوند‬ ‫توانایی مقابله با او را ندارند‪ .‬داستانش مفصل است و همه ما‬ ‫هم می دانیم که هاشمی چگونه ان انتخابات را باخت‪ .‬برای‬ ‫هاشمی خیلی بد شد حتی بدتر از انتخابات مجلس ششم‪.‬‬ ‫یک رقیب سرسخت حاال به پاستور راه یافته بود‪ .‬تنها‬ ‫اتفاق خوب برای هاشــمی در دوران محمــود احمدی نژاد‬ ‫رای باالی او در خبرگان و در ادامه ریاستش بر این نهاد مهم‬ ‫حکومتی بود‪ ،‬اتفاقی که البته چندان پایدار نماند‪.‬‬ ‫محاکمه او این حکم ‪ 10‬ساله باشد‪ .‬حاال اما او یک مشکل‬ ‫بزرگتر پیدا کرده است‪ .‬رقیب و منتقد سنتی او یعنی ایت الله‬ ‫جنتی حرف های تندی به زبان اورده که برخی ان را نشانه ای‬ ‫از احتمال رد صالحیت هاشمی به شمار اورده اند‪.‬‬ ‫او گفته اســت‪« :‬برخی به دنبال این هستند تا افرادی‬ ‫را که صالحیت ندارند بــا ضــرب و زور وارد مجلس خبرگان‬ ‫رهبری کنند و حرف هایــی بزنند که مطمئنــا به دنبال ایجاد‬ ‫مشکل برای انقالب و نظام هستند که اگر این کار رخ دهد‪،‬‬ ‫خســارت های زیادی به انقالب و کشــور وارد می شود‪ .‬اگر‬ ‫کسانی بخواهند با ضرب و زور وارد مجلس خبرگان شوند حتی‬ ‫اگر عده انها هم کم باشد باید جلوی انها ایستاد‪ .‬گزارش هایی‬ ‫رسیده که برخی ها به دنبال تسلیم کردن نهادهایی همچون‬ ‫شورای نگهبان و قوه قضاییه هستند تا بتوانند در انتخابات هر‬ ‫کسی را که خودشان صالح می دانند تایید یا رد کنند‪ .‬برخی ها‬ ‫از روی غرض صالحیت هــا را زیرســوال می برند‪ ،‬برخی ها‬ ‫انجایی که به نفع شــان نیســت بدون اینکه دلیــل بیاورند و‬ ‫بدون ارائه ســند به مردم و مقامات می گوینــد در انتخابات‬ ‫تقلب شــده اســت‪ .‬همچون فتنه ســال ‪ 88‬و در انتخابات‬ ‫‪ 92‬که به زعم خودشــان دموکراتیک ترین انتخابات کشور‬ ‫بوده است می گویند شــورای نگهبان و دستگاه های امنیتی‬ ‫قصد داشــتند تا ســامت انتخابات را مخدوش کنند ولی از‬ ‫مرد م ترسیدند‪ .‬متاسفانه به دنبال تخریب نهادی هستند که‬ ‫اعضای ان مراجع ‪ ،‬ائمه جماعت ‪ ،‬حقوقدانان و افراد منتسب‬ ‫به امام و رهبری هستند‪ .‬اگر این نهاد وضعیتش این طور که‬ ‫شما می گویید باشد باید فاتحه ان را خواند‪ .‬امروز من به این‬ ‫افراد توصیه می کنم که حیثیت خودشان را حفظ کنند‪ .‬کسی‬ ‫نمی خواهد انها را از بین ببرد‪ ،‬بلکه می خواهیم عزیز ‪ ،‬توانا و‬ ‫در راه انقالب باشند‪».‬‬ ‫او البتــه در همین ســخنرانی بــه ماجرای بازداشــت‬ ‫مهدی هاشمی هم اشــاره کرد و گفت‪« :‬ایت الله الریجانی‬ ‫و همکارانشان در قوه قضاییه کار بسیار بزرگی انجام دادند و‬ ‫توانستند پرونده ای که بیش از ‪ 20‬هزار صفحه دارد را با وجود‬ ‫فشار بر افراد‪ ،‬مسئوالن و مقامات بررسی و حکم عادالنه ای‬ ‫را صادر و اجرا کنند‪ .‬این حکم برای خیلی ها گران تمام شد‪.‬‬ ‫گزارش هایی به دســت ما رسیده اســت که عده ای در اینده‬ ‫به دنبال ان هستند که با نشر حرف های راست و دروغ قدرت‬ ‫قوه قضاییه را بگیرند تا جرات برخورد با انها را نداشته باشند‪».‬‬ ‫اینها نشــان می دهد که هاشمی رفســنجانی که حاال‬ ‫صریح و رک اعــام کاندیداتوری کرده روزهای ســختی را‬ ‫پیــش رو دارد‪ .‬از یک ســو می داند قرار گرفتنش در لیســت‬ ‫جامعتین چندانساده نیست و البته اینراهممی داندکهفعال‬ ‫مساله این نیست که در کدام فهرست قرار بگیرد یا به ارزویش‬ ‫برای نامزدی سید حسن خمینی برسد‪ .‬او که تجربه زیادی در‬ ‫سیاست دارد می داند که احتمال رد صالحیتش با این حرف و‬ ‫حدیث هایی که پیش امده و زمزمه هایی که راه افتاده چندان‬ ‫دور از ذهن نیست‪.‬‬ ‫ان ســو تر اما هاشــمی یک گوشــه ذهنــش را هم به‬ ‫انتخابــات مجلس اختصاص داده اســت‪ .‬هاشــمی بدون‬ ‫شک بزرگترین ارزویش پایان نمایندگی منتقدان سرسختش‬ ‫در مجلس شورای اسالمی است‪ .‬او به این فکر می کند چه‬ ‫بهتر خواهد بود که مانند پاستور در بهارستان هم صندلی ها‬ ‫به حامیان او برسد یا الاقل به افرادی که این سال های اخر‬ ‫سیاست ورزی را به کام او تلخ نکنند‪ .‬همین است که می گویند‬ ‫گویا در جلسات و گعده های پنهانی قرارهایی میان هاشمی‬ ‫و چند رجل سیاسی گذاشته شده‪ .‬برای پیوند میان بخشی از‬ ‫اصالح طلبان و راستگرایانی که به او نزدیکترند؛ راستگرایانی‬ ‫از بهارستان تا پاستور‪.‬فعال که خبرهاازتحوالتدیگریمیان‬ ‫اصولگرایان و اصالح طلبان حکایت دارد‪ .‬پلن های ایت الله‬ ‫فعال محرمانه است‪ .‬او معموال تا روزهای اخر دستش را برای‬ ‫کسی باز نمی کند‪ .‬مختصات هاشمی جدید این است‪ .‬بازی‬ ‫هاشمی از اوین تا مرمر ادامه دارد‪.‬‬ ‫‪39‬‬ ‫‪40‬‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث | شماره ‪275‬‬ ‫احزا ‬ ‫بو شخصیت ها‬ ‫احزا ‬ ‫بو شخصیت ها‬ ‫از صحبت های اقای جنتی ‪ ،‬رد صالحیت‬ ‫هاشمیاستنباطمیشود‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫خبرنگار‬ ‫تو گوی مثلث با عبد الرضا داوری‬ ‫گف ‬ ‫‪3‬‬ ‫عبد الرضــا داوری کــه از نزدیــکان محمــود‬ ‫ احمدی نژاد اســت و البتــه به همین ســبب هم از‬ ‫منتقدان هاشــمی رفســنجانی به شــمار می رود‬ ‫می گویــد رقابت میــان ایت الله جنتــی و ایت الله‬ ‫هاشمی از ســال های دور برقرار بوده و البته این را‬ ‫هم می گوید که بعید است هاشمی برای انتخابات‬ ‫خبرگان تایید صالحیت شود‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪275‬‬ ‫امام را به تمامیت خودشــان قبول داشته باشند خیلی معدود‬ ‫است‪.‬‬ ‫درست همین جا ست که اقای هاشمی انتقاداتی را‬ ‫به اقای جنتی مطرح می کنند‪ ،‬درباره نگرش و دید‬ ‫ایشان نسبت به انقالب و قبل از انقالب هم توضیح‬ ‫دهید ‪ .‬یعنی ما از کنایه های اقای هاشمی احساس‬ ‫ن اقای جنتی است!‬ ‫می کنیم که شاید منظور ایشا ‬ ‫کنایه هایاقایهاشمیاصالمبنایمستندوتاریخی‬ ‫ندارد‪ .‬کنایه های اقای هاشمی به اقای جنتی از جنس همان‬ ‫کنایه های ایشان به اقای احمدی نژاد اســت‪ .‬من اصال در‬ ‫این مور د تردید ندارم‪ .‬تقابلی که اقای هاشمی با اقای جنتی‬ ‫و مصباح دارد دقیقا از همان جنس تقابل با اقای احمدی نژاد‬ ‫است‪.‬‬ ‫شما می گویید گفته های اقای هاشمی درباره قبل از‬ ‫انقالب فاقد سند و مدرک است؟‬ ‫اقای جنتــی در بحث مبارزه کمتر از اقای هاشــمی‬ ‫نبودند‪ .‬شما باید به اسناد و مدارک ساواک مراجعه کنید‪ .‬برای‬ ‫نمونهدربسیاریازاسنادساواکمطالبیراجعبهاقایهاشمی‬ ‫است که جنس مبارزه ایشــان را یک مبارزه جهتدار در مسیر‬ ‫منافعخاصخودنشانمی دهد‪.‬حضوراقایهاشمیدرخارج‬ ‫ازکشور طیسال‪ 53‬و‪ 54‬در اسناد بسیاریازابهاماترانشان‬ ‫می دهد‪.‬چرادرانمقطعزمانیانجمنمدافعینحقوقبشردر‬ ‫المان از بین این همه زندانیان سیاسی در کشور پیگیر پرونده‬ ‫اقایهاشمیمی شود ؟بهسهوزیر خارجه‪،‬کشورودادگستری‬ ‫نامه خاص در مورد اقای هاشمی می زنند‪.‬‬ ‫اگر کمی به جلو بیاییم می رسیم به همان دهه ‪،60‬‬ ‫لطفا درباره ان دوران هم توضیح دهید‪.‬‬ ‫به نظر من اقای هاشمی خطی را دهه ‪ 60‬شروع کرد‬ ‫که کامال یک حرکت ارتجاعی برای بازگشت به سازوکارهای‬ ‫مشخص است‪ .‬جنس جایگاه اقای هاشــمی را در ماجرا ی‬ ‫مذاکراتایرانکنتراومذاکراتمکفارلینببینید‪.‬اینحرکت‬ ‫کامال حرکتی در تضاد با استراتژی های امام بوده است‪ .‬اقای‬ ‫جنتیازایننوعجنسمسائلیکهمتاسفانهاقایهاشمیباان‬ ‫درگیرهستندمبرا ست‪.‬اتفاقامناعتقاددارمازموضعگفتمان‬ ‫انقالبیاقایجنتیپیشتازاینحوزهاست‪.‬بهاعتقادمنتضاد‬ ‫اقای هاشمی و اقای جنتی اصال تضاد شخصی نیست‪ .‬یکی‬ ‫از معدود چهره هایی که مردانه جلوی اقای هاشــمی در این‬ ‫صحنهایستادهاقایجنتیهستند‪.‬‬ ‫ما باالخــره اقای هاشــمی را الاقل تا ســال ‪82-83‬‬ ‫سیاست‬ ‫اقای داوری! موضوع بحث ما روابط ایت الله جنتی‬ ‫و ایت الله هاشــمی اســت و البتــه از همین بحث‬ ‫می خواهیم به این بپردازیم که اقای هاشــمی چه‬ ‫پلن هایی برای انتخابات مجلــس و خبرگان دارد‪.‬‬ ‫اگر موافقیــد از ماجرای مجادالت کالمــی این دو‬ ‫شخصیتگفت وگورا اغاز کنیم‪.‬‬ ‫بله!واقعیتایناستکهاگربخواهیمبهموضوعاین‬ ‫چالشنگاهیبیندازیم‪،‬اصلاینمسالهدررویکردهایایندو‬ ‫فرداست‪.‬درواقعیکتضادبنیادیدرنوعرویکردهایایندو‬ ‫فرد یعنی اقای هاشمی و اقای جنتی به صحنه انقالب وجود‬ ‫دارد‪ .‬تلقی من این است که اقای جنتی به لحاظ گرایش های‬ ‫نظری به امام خمینی(ره) بســیار نزدیک است‪ .‬نمونه ای از‬ ‫چالش های بین ایــن دو فرد که در خاطرات اقای هاشــمی‬ ‫هم ذکر شده ســر موضوع انجمن حجتیه است‪ .‬در حقیقت‬ ‫در مقطعی که حضرت امام بعد از شــهادت شهید بهشتی و‬ ‫انفجار دفتر حزب موضع تندی را در مورد انجمن حجتیه ابراز‬ ‫کردند‪ .‬موضع حضرت امام تا انجا عمــق پیدا کرد که منجر‬ ‫به اعالم تعطیلی فعالیت های انجمن شــد‪ .‬در ان مقطع که‬ ‫البته به عنوان نمونه عرض می کنم به خاطرات اقای هاشمی‬ ‫ن حجتیه در‬ ‫که مراجعه کنیــم او از برخورد رادیکال بــا انجم ‬ ‫جلسات مختلف پرهیز کرده است‪ ،‬در حالی که در مقابل اقای‬ ‫جنتی موضع شان همسو با امام است‪ .‬حتی اقای جنتی یک‬ ‫سخنرانی بسیار تند علیه انجمن حجتیه و سواالتی را در مورد‬ ‫نسبت انجمن با انقالب مطرح می کند‪ .‬در مورد تفاسیری که‬ ‫حضرت امام درباره اصل والیت فقیه داشــتند اقای هاشمی‬ ‫صراحتا در مصاحبه ای که با اقای زیباکالم دارند می گویند که‬ ‫در جلسات ابتدایی مجلس خبرگان در سال‪ 58‬زمانی که بحث‬ ‫والیت فقیه مطرح شد انجا گفتم این والیت فقیه نمی شود از‬ ‫دل ان ناصرالدین شاه بیرون می اید‪ .‬در حالی که نگاه اقای‬ ‫جنتی به والیت فقیه انطباق خاصی با نگاه امام(ره) دارد‪ .‬در‬ ‫موضوع ارتباطات بین المللی و نوع ارتباطات با غرب در حوزه‬ ‫سیاستخارجینگاهاقایجنتیبهنگاهحضرتامام(ره)بسیار‬ ‫نزدیک تر است‪ .‬به نظرم چالشی که امروز بین اقای هاشمی و‬ ‫اقای جنتی وجود دارد جدال دو گفتمان است‪.‬‬ ‫ مشخصاتاینگفتمان هاراهمبفرمایید‪.‬‬ ‫گفتمان هاشمی در واقع توسعه اقتدارگرا و همساز با‬ ‫ی به روشنی‬ ‫نظام بین الملل است که در گفتمان اقای هاشم ‬ ‫دیده می شود‪ .‬از منظر ایشان مردم نقشــی در فرایند توسعه‬ ‫ندارند‪ .‬ایشان توســعه را در مجموعه ای از خواص نزدیک با‬ ‫کانون های قدرت پیش می برند‪ .‬ایشان صراحتا در مصاحبه با‬ ‫اقایزیباکالممی گویندکهجامعهرابا‪20‬درصدمشارکتمردم‬ ‫هم می توان مدیریت کرد‪ .‬من همان موقع یک مقاله تحت‬ ‫یهاشمی‬ ‫عنواننفینظامامتوامامتدراندیشهسیاسیاقا ‬ ‫(که در وبالگم هم موجود اســت) نوشــتم‪ .‬اقای هاشــمی‬ ‫قرائت شان از توسعه یک توسعه اقتدارگرای غیر دموکراتیک‬ ‫همساز با نظام جهانی است‪ .‬این در همه مولفه هایش با انچه‬ ‫کهاقایجنتیدنبالمی کندتضاددارد‪.‬مناعتقاددارمدراین‬ ‫زمینه ها اندیشه اقای جنتی برگرفته از اندیشه امام(ره) است ‪.‬‬ ‫ببینید کار به کجا رســیده که انحرافی ها از اقای جنتی‬ ‫دفاع می کنند‪( .‬خنده)‬ ‫ تعجب من هم از همین بود‪ ...‬‬ ‫من نکته ای را بگویم‪ ،‬ان هم اینکه ممکن است ما‬ ‫اختالف نظر سطحی درباره نوع برخورد ایشان با دولت قبلی‬ ‫داشــته باشــیم ولی من اقای جنتی را حتما یک شخصیت‬ ‫انقالبی می دانم‪.‬‬ ‫البته اقای جنتی تا یک برهه ای از زمان خیلی مدافع‬ ‫اقای احمدی نژاد بودند‪...‬‬ ‫بــه نظر مــن اقــای جنتــی دیتاهــا‪ ،‬اطالعــات و‬ ‫تحلیل هایی که در اختیارشــان گذاشته می شد در ان مقطع‬ ‫باعث شد که به جمع بندی های درســتی راجع به دولت قبل‬ ‫نرســند‪ .‬من با اقای جنتی در مورد تدبیر و تصمیم ایشان در‬ ‫قبال دولت اقای احمدی نــژاد اختالف نظر دارم‪ .‬با این حال‬ ‫من اقای جنتی را شخصی انقالبی می دانم‪.‬‬ ‫البته حتما همین جا باید اشاره کنم که من و شما در‬ ‫یکی از مصاحبه هایی که در مثلث منتشر شد در این‬ ‫مورد بحث مفصلی کردیم‪ .‬در همان گفت وگو هم به‬ ‫ایناشارهکردمکهرفتاراقایاحمدی نژاددردوسال‬ ‫اخرچهمیزانباگفتمانانقالبفاصلهداشتهوحتما‬ ‫نقدهایی به ان وارد است‪ .‬از این جهت فقط ایت الله‬ ‫جنتی نیست که به اقای احمدی نژاد خرده دارد بلکه‬ ‫هنوزهمکههنوزاستبسیاریازچهره هایارزشی‬ ‫نسبت به ان دوران اعتراضات و نقدهایی دارند‪.‬‬ ‫هنوز اقــای احمدی نژاد درباره وقایــع ان ایام یعنی‬ ‫وقایع‪ 90‬تا‪ 92‬و مسائلی که پیش امد صحبتی نکردند‪.‬‬ ‫خب چرا حرف نمی زنند؟‬ ‫من اعتقاد دارم در همین ایام اینده که خیلی هم دور‬ ‫نیستباالخرهاقایاحمدی نژادصحبتخواهندکردوصحبت‬ ‫او بسیاری از شبهات را برطرف خواهد کرد‪.‬‬ ‫یعنی اقای جنتی قانع می شود؟‬ ‫نه فقط اقای جنتی‪ ،‬به نظرم تمام کسانی که در این‬ ‫زمینه دچار شبهاتی شده اند قانع خواهند شد‪.‬‬ ‫یعنی اقای احمدی نژاد االن برنامه ای برای صحبت‬ ‫راجع به این مساله دارند؟‬ ‫نمی دانم برنامه ای دارند یا نه‪ ،‬احساسم این است‪ .‬در‬ ‫این مورد با اقای احمدی نژاد صحبتی نکردم‪.‬‬ ‫البته گویــا همیشــه خبرهای مهــم دربــاره اقای‬ ‫احمدی نژاد را شما می دهید‪ ...‬‬ ‫واقعیت این اســت که فکر می کنــم این یک روزی‬ ‫اتفاقمی افتدحاالشایدتادوسالاینده‪.‬یعنیبهیکنقطه ای‬ ‫خواهیم رســید که اقــای احمدی نژاد راجع به همــه موارد و‬ ‫جز ئیات ان روزها صحبــت خواهند کــرد‪ .‬ان زمان خیلی از‬ ‫شبهات برطرف خواهند شد‪ .‬من در ارادت اقای احمدی نژاد‬ ‫بهرهبریذره ای تردیدندارم‪.‬مندرخفاراجعبهرابطهرهبریبا‬ ‫اقای احمدی نژاد صحبت کردم‪ .‬من ارادت اقای احمدی نژاد‬ ‫به رهبری را در هیچ یک از نیروهای سیاسی کشور ندیده ام‪.‬‬ ‫البته این مســاله حتما جای بحث دارد نه اینکه در‬ ‫نفی صحبت شــما در نقد صحبت شما‪ ،‬مصادیقی‬ ‫وجود دارد که جای بحث زیــادی دارد که البته االن‬ ‫جای ان نیست‪...‬‬ ‫قطعا باید در مــورد این موضوع خیلــی بحث کرد‪.‬‬ ‫البته من هم نظر شخصی و برداشت شخصی خودم را گفتم‬ ‫و الزامی نیست که گفته های شــخصی بنده در جامعه مورد‬ ‫پذیرش باشد‪.‬‬ ‫جدا از اختالف نظری که با اقای جنتی درباره دولت‬ ‫دارید در بقیه جاها فکر می کنید اقای جنتی خیلی‬ ‫نزدیک به گفتمان امام هستند‪...‬‬ ‫به نظر من در فضای سیاســی کشور چهره هایی که‬ ‫‪41‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪42‬‬ ‫مثلث | شماره ‪275‬‬ ‫احزا ‬ ‫بو شخصیت ها‬ ‫به عنوان چهــره حاکمیتــی و طیــف محافظه کار‬ ‫می شناسیم اما در ســال ‪ 84‬اقای هاشمی یکدفعه‬ ‫تبدیل می شود به مخالف وضعیت موجود و‪ ...‬‬ ‫به نظر من این تحلیل درست نیست‪ .‬اقای هاشمی‬ ‫از دهه ‪ 60‬تالش کرد ســاختار حقیقی جمهوری اسالمی را‬ ‫بر اساس نگاه‪ ،‬تعریف و اندیشه سیاسی خودشان که همان‬ ‫نگاهتوسعهاقتدارگرایهمسازبانظامجهانیاستتغییردهد‪.‬‬ ‫از همین رو نیروهایش را هم بر اساس همین به جهت جایگاه‬ ‫ محوری که بعد از رحلت امام پیدا کرده بود و نوع ارتباط شان با‬ ‫مرحوم سیداحمد خمینی که می توانست از طریق این ارتباط‬ ‫بســیاری از کنش های خودش را پیاده ســازی کند‪ ،‬چیدند‪.‬‬ ‫اقای هاشمی در دهه ‪ 60‬بسیار پیچیده عمل کرد‪ .‬من اصال‬ ‫اعتقاد ندارم که اقای هاشمی یکدفعه بعد از ‪ 88‬به یک سری‬ ‫گفتمان ها گرایش پیدا کــرد‪ .‬من اعتقاد دارم مســاله اقای‬ ‫هاشمی از دهه ‪ 40‬شروع شــده است‪ .‬اقای هاشمی در سال‬ ‫ ‪،47‬نظامسلطنتیرادریکیازسخنرانی هایشتاییدمی کند‪.‬‬ ‫به اعتقاد من انحراف اقای هاشمی یک انحراف نهادینه شده‬ ‫اســت که در دوره شــکل گیری ایشــان در حوزه شروع شده‬ ‫است‪.‬اینیکمسالهریشه داراست‪.‬ماخواستیمیکسمینار‬ ‫هاشمی شناسی بگذاریم که نگذاشــتند‪ .‬من حاضرم درباره‬ ‫اقای هاشمی با یکی از مدافعین ایشان مثل اقای زیباکالم‬ ‫که با ایشان یک مصاحبه تاریخی کرده مناظره کنم‪ .‬من راجع‬ ‫به اقای هاشمی از همان سال ‪ 27‬که ایشان وارد حوزه علمیه‬ ‫می شود اسنادی را جمع اوری کردم‪ .‬اقای هاشمی یک چهره‬ ‫به شدت ناشناخته در کشور ماســت‪ .‬اقای هاشمی در حوزه‬ ‫متاث ر از ایت الله بروجردی و مشی ایشان هستند‪ .‬همان طور‬ ‫که می دانید ایت الله بروجردی همســازی با غــرب را در دال‬ ‫گفتمانشان دارند در حالی که امام اینگونه نبودند‪ .‬من اعتقاد‬ ‫دارم ایت الله بروجردی به لحاظ حوزوی یک چهره سازگار با‬ ‫ساختار جهانی است‪ .‬اقای هاشمی به وضوح متا ثر از ایت الله‬ ‫بروجردیاستکهدرخاطراتشانهممی گویند‪.‬گفتماناقای‬ ‫هاشمیدردورانطلبگی شانتحتهیمنهایت اللهبروجردی‬ ‫شکلمی گیرد‪.‬ارتباطاقایهاشمیباامام(ره)ارتباطسیاسی‬ ‫است نه ارتباطات اندیشه ای و فکری‪.‬‬ ‫به هر حالسال‪ 84‬بروزبیرونیپیدامی کندوسال‪84‬‬ ‫اولینانتخاباتیاستکهاقایهاشمیبهاینشکل‬ ‫شکست می خورد‪...‬‬ ‫نکته این اســت که بین کسانی که ســال ‪ 84‬امدند‬ ‫هر کدام شان انتخاب می شــدند اقای هاشمی به این نقطه‬ ‫نمی رسید‪.‬‬ ‫ما سال‪ 84‬تقابل های روشــن و نمایان تری از اقای‬ ‫هاشمی نسبت به اقای جنتی می بینیم‪ ،‬از اینجا به‬ ‫بعد اقای جنتی و اقای هاشمی را نسبت به یکدیگر‬ ‫چگونهمی بینید؟‬ ‫یکی از نکاتی که در کتاب خاطرات اقای هاشــمی‬ ‫وجود دارد این اســت که اقای جنتی یکــی از معدود افرادی‬ ‫اســت که کمترین ارتباط را در دهه‪ 60‬با اقای هاشمی دارد‪.‬‬ ‫خود این هم یک معیار است که می بینیم در کتاب خاطرات‬ ‫اقای هاشمی چند مرتبه نام اقای جنتی امده است‪ .‬من تمام‬ ‫کتاب های اقای هاشــمی را که منتشــر شــده با همین نگاه‬ ‫بررسیکردم‪.‬بعضیازچهره هاازجملهاقایجنتیجز ومعدود‬ ‫افرادیدرساختارجمهوریاسالمیهستندکهکمترینارتباط ‬ ‫را با اقای هاشــمی دارند‪ .‬این خود نشان دهنده این است که‬ ‫مرزبندی بین اقای هاشــمی و اقای جنتی از دهه‪ 60‬پررنگ‬ ‫شده و روابط بین انها گرم نبوده است‪ .‬در مقابل در بسیاری از‬ ‫موارداقایهاشمی درخاطراتشان درجاهاییهمکهناماقای‬ ‫جنتی را اورده اند با طعنه و کنایه همراه بوده اســت‪ .‬به اعتقاد‬ ‫من این ناشی از نگاه اقای هاشمی به صحنه انقالب است‪.‬‬ ‫یعنی نگاه اقای هاشمی به انقالب بازگشت به گذشته است‪.‬‬ ‫این نگاه به شدت با نگاه امام(ره) و گفتمان امام(ره) در تضاد‬ ‫است‪ .‬در مقابل اقای جنتی کسی است که نگاه خودش را از‬ ‫همان دهه ‪ 60‬با نگاه امام(ره) تنظیم کرده اســت‪ .‬از جمله‬ ‫موضع جنگ‪ ،‬در موضع انجمــن حجتیه‪ ،‬در موضع جنگ با‬ ‫امریکاودرمسائلفرهنگیونوعتعاملباحوزه هایعلمیهکه‬ ‫اقای جنتی از همان زمان در تضاد بر س ر همین موارد هستند ‬ ‫و این تضاد در سال ‪ 84‬نمایان شــد و اقای هاشمی برای ان‬ ‫شکست تاریخی خود حتما باید یک مقصری مثل اقای جنتی‬ ‫را پیدا می کرد‪.‬‬ ‫می رســیم به جمعه اخیر که اقای جنتی به صورت‬ ‫خیلی روشــن یک حمله واضحی را از تریبون نماز‬ ‫جمعهراجعبهفرزنداقایهاشمیمطرحمی کند‪ ...‬‬ ‫مشــابه همین حمله را اگر یادتان باشد ایشان سال‬ ‫‪ 92‬قبل از ثبت نــام انتخابات کردند که به بنز اقای هاشــمی‬ ‫اشاره کردند‪.‬‬ ‫در واقع در نزدیکی به انتخابات این اتفاق افتاده و‬ ‫بعد هم بالفاصله می اید راجع به انتخابات خبرگان‬ ‫صحبت می کند‪ ،‬راجع به این مساله صحبت کنید‬ ‫ببینیم چه اتفاقی دارد می افتد ‪.‬‬ ‫االن یکــی از دغدغه هــای نیروهــای انقــاب‬ ‫نقش افرینی اقای هاشمی در انتخابات خبرگان پنجم است‪.‬‬ ‫مجلس خبرگان پنجم به لحاظ تاثیر گذاری در سرنوشت اینده‬ ‫انقالب احتمــاال نقش مهمی دارد‪ .‬این تاثیــر در بازه زمانی‬ ‫بلند مدت می تواند برای انقالب موثر باشــد‪ .‬البته از سخنان‬ ‫اقای جنتی اســتنباط می شــود که اقای هاشــمی در بحث‬ ‫انتخابات خبرگان رد صالحیت می شود‪.‬‬ ‫شبهه ای که وجود دارد این است که کسانی که در‬ ‫حالحاضردرمجلسخبرگانحضوردارندامکانرد‬ ‫صالحیتشان وجود ندارد‪ ،‬این درست است؟‬ ‫خیر‪ ،‬شــورای نگهبان می توانــد رد صالحیت کند‪.‬‬ ‫تعیین صالحیت کســانی که عضــو خبرگان هســتند با خود‬ ‫خبرگان بود‪ .‬از سال ‪ 69‬خود مجلس خبرگان تصویب کرد که‬ ‫بررسی صالحیت افراد در اختیار شورای نگهبان باشد‪.‬‬ ‫یعنیمانندمجلس‪،‬هماناتفاقمی افتد؟‬ ‫بله‪ ،‬دقیقا مثل مجلس‪ .‬حــاال اگر مجلس خبرگان‬ ‫فعلی این قانون را نقض کند که من بعیــد می دانم باتوجه به‬ ‫اکثریتی که اقای یزدی و اقای جنتی در خبرگان دارند اتفاق‬ ‫دیگری خواهد افتاد‪.‬‬ ‫یعنی شــما می فرمایید امــکان رد صالحیت اقای‬ ‫هاشمی وجود دارد؟‬ ‫به نظر بنده ایشان صددرصد رد صالحیت می شوند‪.‬‬ ‫نکته مهم اینجاســت مساله خبرگان مســاله تعیین رهبری و‬ ‫نظارت بر رهبری است‪ .‬ایا می شــود نهاد ناظر و نهادی را که‬ ‫قرار است رهبری را انتخاب کند به دست جریان هایی سپرد که‬ ‫از اساس با گفتمان امام(ره) فاصله دارند ؟ اصال چنین چیزی‬ ‫پذیرفتنی نیســت‪ .‬اتفاقا من اعتقــاد دارم اهمیت انتخابات‬ ‫خبرگان پنجم در اسفند ‪ 94‬خیلی بیشتر از انتخابات مجلس‬ ‫دهم است‪ .‬چون مجلس دهم حداکثر یک تاثیر چهار ساله‬ ‫در کشور دارد‪.‬‬ ‫از همین جــا وارد بحث پلــن اقای هاشــمی برای‬ ‫انتخابات خبرگان شویم‪...‬‬ ‫من اعتقــاد دارم یکی از دالیلی که اقای هاشــمی‬ ‫نگران رد صالحیــت خبرگان نیســت کاندیدا بودن حســن‬ ‫روحانی است‪ .‬انتخابات خبرگان بسیار مهم است و من اعتقاد‬ ‫دارم اینها ان برگ های ناشی از توافق را در این برهه و خبرگان‬ ‫خرج خواهند کرد‪ .‬حتی رفتار اقای هاشــمی در بحث حبس‬ ‫مهدی بسیار دقیق و حساب شــده بود‪ .‬به نظر اقای هاشمی‬ ‫ی که اجرا کرد‬ ‫خوب بازی کرد‪ .‬هم ســکوت کرد و هم فیلمــ ‬ ‫خیلی قشــنگ بود‪ .‬در بدنه حزب اللهی ها که نه بلکه باید در‬ ‫بدنه توده ها و اقشار متوسط جامعه دید که هاشمی خودش را‬ ‫چگونهمظلومکرد‪.‬‬ ‫همان فیلم وداع؟‬ ‫بلــه مثال رفتــاری که مهدی هاشــمی کرد بســیار‬ ‫حساب شــده بود‪ .‬به نظرم یکی از جاهایی که سیستم خوب‬ ‫محاسبه نکرد‪ ،‬همین جاســت‪ .‬مثل همان اتفاقی که سال‬ ‫‪ 92‬در بحث اقای روحانی افتاد‪ .‬چون سیستم هیچ وقت فکر‬ ‫نمی کرد روحانی رئیس جمهور شود‪ ،‬شــاید قرار بود قالیباف‬ ‫رئیس جمهور شود‪ .‬ولی هاشمی بازی را به هم رد‪ .‬االن هم به‬ ‫نظرمدرپروندهمهدیسیستمخیلیبرایهوشمندیهاشمی‬ ‫حساب ویژه ای باز نکرده است‪.‬‬ ‫نکته جالب این اســت که زمــان زیــادی مانده به‬ ‫انتخابات خبرگان اما اقای هاشــمی چند روز قبل از‬ ‫بازداشت مهدی اعالم کاندیداتوری می کند‪....‬‬ ‫همــه اینها از قبل طراحی شــده بود‪ .‬بــرای مهدی‬ ‫احضاریه اجرای احکام نیامده و خودش شخصا برای اجرای‬ ‫حکم رفته اســت‪ .‬اینها لحظه به لحظــه را طراحی کردند‪ .‬از‬ ‫همه مهمتر اینکه همه رسانه های داخلی و خارجی مثل من‬ ‫و تو و بی بی ســی چندین بار این فیلــم وداع را پخش کردند‪.‬‬ ‫اصولگرایانیکاشتباهیدرمورداصالح طلبان‪،‬جریاناقای‬ ‫هاشمی و تیم دولت دارند‪ .‬اینها ان عقبه بیرونی را نمی بینند‬ ‫که همان عقبه بیرونی امروز جاده صادف کن اینهاست‪ .‬امروز‬ ‫ بی بی سی برای روحانی فضاسازی سیاســی و افکار بیرونی‬ ‫می کند‪.‬دوستانبهاینبعدنگاهنمی کنندوواردصحنهدرگیری‬ ‫بااینهامی شوندکهخیلیجاهاازانهاکممی اورندومی خورند‪.‬‬ ‫مثال همین اتفاقی که در ‪92‬افتــاد‪ .‬خیلی ها فکر می کردند‬ ‫اصالح طلبان تمام شــدند‪ .‬که من دو هفته قبل از انتخابات‬ ‫گفتم روحانی رئیس جمهور است باید جمع کنیم برویم‪ .‬یکی‬ ‫از دوســتان به من گفتند در دهه چهارم انقالب مردم به یک‬ ‫روحانی رای نمی دهند‪ .‬من گفتم که به طور کلی حرف شما‬ ‫را قبول دارم درست است‪ ،‬در حالت عادی مردم بین یک فرد‬ ‫روحانی و غیر روحانی‪ ،‬غیر روحانــی ر ا ترجیح می دهند‪ .‬ولی‬ ‫اگر این روحانی با شم ا و امثال کیهان چالش کند ان بخش از‬ ‫طبقه متوسط به سمتش می روند همانطور که قبال به خاتمی‬ ‫رای دادن د و شــما این را حتما در محاسباتتان بیاورید‪ .‬بدانید‬ ‫که روحانی نقش هاشــمی را در زمین بازی می کند‪ .‬روحانی‬ ‫هاشمی شماره‪ 2‬است‪.‬‬ ‫االناقایهاشمیچهکاریمی خواهندبکنند؟طبق‬ ‫اطالعاتی که به دســت ما رسیده برخی افراد پیش‬ ‫اقای هاشــمی رفته و گفته اند که شــما در لیست‬ ‫جامعتین می ایید یا نه گفته انــد من منتظرم ببینم‬ ‫من را در لیست می گذارند یا نه‪ .‬گفته اند ایا لیست‬ ‫جداگانهمی دهید؟گفتهاستبایددیدجامعتینچه‬ ‫کار می کند‪ .‬به نظر شما اقای هاشمی می خواهند با‬ ‫اصالح طلبانلیستبدهندیاباجامعتین؟‬ ‫به نظر من که اصال اقای هاشــمی تایید صالحیت‬ ‫نمی شوند‪.‬‬ ‫یکی از دالیلی که اقای هاشمی‬ ‫نگران رد صالحیت خبرگان‬ ‫نیست کاندیدا بودن حسن‬ ‫روحانی است‬ ‫احزا ‬ ‫بو شخصیت ها‬ ‫رد صالحیت هاشمی‪ ،‬قریب به محال است‬ ‫محسن غرویان در گفت وگو با مثلث‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫خبرنگار‬ ‫مثلث | شماره ‪275‬‬ ‫انتخابات مجلس خبرگان رهبری هفته اول اسفند‬ ‫امســال همزمــان بــا انتخابات مجلس شــورای‬ ‫اسالمی برگزار می شود و اظهارنظرهای سیاسی‬ ‫درباره ان مدتی است اغاز شده‪ ،‬انچه در میان این‬ ‫اظهارات بیشتر جلب توجه می کند صحبت های‬ ‫ایت اللــه جنتــی در انتقاد بــه ایت الله هاشــمی‬ ‫رفسنجانی است‪ .‬به نظر شما ریشه اختالف انها‬ ‫به کجا بر می گردد؟‬ ‫مجلس خبرگان از یک حساسیت باالیی برخوردار‬ ‫است‪ ،‬ان حساسیت هم به خاطر تفاوت دیدگاه های بزرگان‬ ‫از جمله ایت الله هاشمی رفسنجانی و ایت الله جنتی است ‪.‬‬ ‫انها دو نوع قرائت از اســام‪ ،‬دو نوع دیدگاه نسبت به اداره‬ ‫و مدیریت کشــور و سیاســتگذاری ها دارنــد‪ ،‬ضمن انکه‬ ‫تفسیرشان از قانون اساسی نیز متفاوت است‪ ،‬یعنی به نظر‬ ‫من ریشــه اختالفات انها به نوع قرائت ها از دین‪ ،‬اسالم‪،‬‬ ‫نظام جمهوری اسالمی‪ ،‬مردم ساالری و این مفاهیم کلیدی‬ ‫بر می گردد‪.‬‬ ‫فکــر می کنیــد نهایتا اختــاف ایت اللــه جنتی و‬ ‫ایت اللــه هاشمی رفســنجانی به کجا برســد‪ ،‬ایا‬ ‫جامعتین نام اقای هاشــمی را در فهرســت خود‬ ‫قرار می دهند چون به طور سنتی در ادوار گذشته‬ ‫جامعتین فهرســتی را بــرای انتخابــات مجلس‬ ‫خبرگان رهبری ارائه می داد و اقای هاشمی هم در‬ ‫ان حضور داشت‪ ،‬به نظر شما این دوره چه اتفاقی‬ ‫رقم می خورد؟ اصال اقای هاشــمی بــا جامعتین‬ ‫همراه خواهد شــد یا انکه خود فهرست جداگانه‬ ‫می دهد؟‬ ‫واقعیت این است که در خود جامعتین اختالف نظر‬ ‫شــدید وجود دارد‪ ،‬مثال اقای ســید مهدی طباطبایی گفته‬ ‫اســت جامعه روحانیت تهــران خود را بــرای فراهم کردن‬ ‫مقدمات حضور ایت الله هاشمی در صحنه انتخابات خبرگان‬ ‫اماده کرد اما از ان طرف ما یک خبرهایی می شنویم که اقای‬ ‫هاشمی در لیست جامعه روحانیت تهران نیست‪ ،‬در جامعه‬ ‫مدرسین قم هم همین اختالف است‪.‬‬ ‫عده ای معتقد به حضور ایت الله هاشمی رفســنجانی‬ ‫در لیســت مجلس خبرگان هســتند اما عــده ای می گویند‬ ‫خیر‪ ،‬او نباید در فهرســت باشــد‪ .‬به هر حال خود جامعتین‬ ‫هم ان وحــدت الزم را ندارند‪ ،‬از طرفی هم اقای هاشــمی‬ ‫مساله را فوق جامعتین و به شــکل فراجناحی و فراگروهی‬ ‫نگاه می کنــد‪ ،‬بنابراین ممکن اســت خودش یک لیســت‬ ‫مســتقلی دهد و افرادی را تاییــد کند و بگوید این لیســت‬ ‫مورد تایید من اســت ‪ .‬در کنار او اقای روحانی‪ ،‬ناطق نوری‬ ‫و اقای سید حســن خمینی یک طیفی برای خود هستند که‬ ‫طرفدارانی دارند و به هر حال عده ای از مردم به سوی نگاه‬ ‫انها گرایش دارند‪.‬‬ ‫در کل باید ما بــه انتخابــات نزدیکتر شــویم و ببنیم‬ ‫سیاست‬ ‫اما به تصور من این لیســت ها قبــل از انتخابات و‬ ‫پروسهتاییدصالحیتبستهمی شود‪.‬‬ ‫به نظر من ایشان اگر تایید هم بشوند باتوجه به طرح‬ ‫جامعتیندرلیستانهاقرارنمی گیرد‪.‬‬ ‫یعنی به نظر شما اقای هاشمی با اقای روحانی یک‬ ‫لیستمی دهند؟‬ ‫به نظر من چاره ای ندارد که البته به لحاظ سیاســی‬ ‫به نفعشان هم هست‪ .‬اقای هاشمی در هیات رئیسه خبرگان‬ ‫می دانست که رای نمی اورد اما ایشــان برای اولین بار بعد از‬ ‫انقالب مجلس خبــرگان را دو قطبی کــرد‪ .‬مجلس خبرگان‬ ‫همیشــه از دعواهای سیاســی دور بود‪ .‬اقای هاشمی برای‬ ‫اولینبارامدیکخطکشیدوگفتمنوروحانیبهیکسمت‬ ‫ومصباح یزدیوجنتیسمتدیگرهستند‪.‬باالخرهامدهویک‬ ‫هویت جدید در خبرگان ایجاد کرده اســت‪ .‬همین خط را هم‬ ‫ایشان ادامه می دهند‪.‬‬ ‫حاالاگراقایهاشمیتاییدصالحیتبشوندبهنظر‬ ‫شما رای می اورند؟‬ ‫این را به پاسخ قبلی اضافه می کنم که اقای روحانی‬ ‫احتماال در لیست جامعیتن می روند‪ .‬چون انها نمی خواهند با‬ ‫رئیس دولت در تضاد قرار بگیرند‪ .‬به نظر بنده اقای هاشمی‬ ‫اگر در صحنه بیاید هم در لیست انها نمی رود و سعی می کند‬ ‫صحنه را مقابل خودش و مصباح یزدی و جنتی دو قطبی کند‪.‬‬ ‫اقایهاشمیهمیشهالاقلدرهمینچندانتخابات‬ ‫اخیر از موثرین انتخابات بوده است‪ .‬به نظر شما در‬ ‫این انتخابات چگونه بازیگری خواهند کرد؟‬ ‫اقایهاشمیرانمی شودنادیدهگرفت‪.‬بایددرصحنه‬ ‫کاریکنیمکهابزارهاازدسترسایشانخارجشود‪.‬کاریکنیم‬ ‫که تاثیر گذاری ایشان کمتر شود‪ .‬اقای هاشمی خودش به‬ ‫تنهایی نیست‪ .‬اقای هاشمی یک شــبکه بزرگ اقتصادی‪،‬‬ ‫سیاسی‪ ،‬رسانه ای از تهران تا واشــنگتن است‪ .‬اصال اقای‬ ‫هاشمییکادممعمولینیست‪.‬‬ ‫خب االن برنامــه اقای هاشــمی بــرای انتخابات‬ ‫خبــرگان و بــرای انتخابــات مجلس از نظر شــما‬ ‫چیست؟‬ ‫ایشان برای انتخابات مجلس دغدغه ای ندارند‪ .‬به‬ ‫نظر بنده ترکیب غالب در مجلس دهم ترکیب مجلس و دولت‬ ‫خواهد بود‪ .‬یعنی باتوجه به نوع حرکتی که اقای الریجانی در‬ ‫کمیسیون فرهنگی و اصولگراها انجام می دهند‪ ،‬به نظر من‬ ‫اصال اصولگراها منفعل خواهند شــد و به اتحاد نمی رسند‪.‬‬ ‫اگر هم به اتحاد برسند یک اتحاد حداقلی با بعضی گروه های‬ ‫خاص است‪ .‬تلقی بنده این اســت که یک فراکسیون بزرگ‬ ‫حامی دولت در مجلس دهم خواهیم داشــت و اینها از بابت‬ ‫انتخابات مجلــس دغدغــه ای ندارند‪ .‬مســاله اینها همان‬ ‫خبرگان اســت‪ .‬به نظر من اتفاقاتی که برای اقای هاشــمی‬ ‫افتاد از جمله رد صالحیتش در سال‪ ،92‬زندانی شدن پسرش‬ ‫و بعضــی موضوعات دیگر مثــل رد صالحیت پسرشــان در‬ ‫شورای شهر‪ ،‬ایشــان پیام هایی را از سیستم گرفتند‪ .‬اصال‬ ‫ایشان می اید که خبرگان را دو قطبی و نیروهای جدید را وارد‬ ‫مجلسخبرگانکند‪.‬‬ ‫فکر می کنید ممکن است اقای هاشمی بتواند رای‬ ‫اکثریت مجلس خبرگان را از ان خودشان کنند؟‬ ‫همان طور که گفتم اگر سیستم درباره اقای هاشمی‬ ‫هوشمند نباشد‪ ،‬حتما این اتفاق خواهد افتاد‪ .‬اقای هاشمی‬ ‫در این مجلس خبرگان ‪ 25‬همراه داشتند‪ .‬ایشان در شرایطی‬ ‫‪ 25‬همراه داشــتند که در ‪2‬ســال اخیر به رهبری جریان فتنه‬ ‫هم متهم بوده است‪ .‬در این شرایط ایشــان در این مجلس‬ ‫‪ 25‬همراه دارند‪ .‬ایشان اگر بخواهند در این مجلس به نتیجه‬ ‫برسند به ‪ 65‬نفر همراه احتیاج دارند‪ .‬یعنی ‪40‬تای دیگر باید‬ ‫به اینها اضافه شــوند زیــرا برای کارهایی که اقای هاشــمی‬ ‫مدنظرشان است دو سوم الزم است‪ .‬به اعتقاد من ایشان به‬ ‫سمتدو قطبیکردنمی روندتاازاین‪ 40‬نفریارگیریکنند‪.‬‬ ‫‪43‬‬ ‫احزا ‬ ‫بو شخصیت ها‬ ‫‪4‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪44‬‬ ‫مثلث | شماره ‪275‬‬ ‫محســن غرویان می گویــد‪« :‬در خــود جامعتین‬ ‫اختالف نظر شــدید وجود دارد‪ ،‬مثال اقای سید مهدی‬ ‫طباطبایی گفته اســت جامعه روحانیــت تهران خود را‬ ‫برای فراهم کردن مقدمات حضور ایت الله هاشمی در‬ ‫صحنه انتخابات خبــرگان اماده کرد امــا از ان طرف ما‬ ‫یک خبرهایی می شــنویم که اقای هاشــمی در لیست‬ ‫جامعه روحانیت تهران نیست‪ ،‬در جامعه مدرسین قم‬ ‫هم همین اختالف اســت‪ ».‬با او در این مورد گفت وگو‬ ‫کردیم‪.‬‬ ‫خروجی اش چطــور خواهد بــود‪ .‬نهایتا مردم هســتند که‬ ‫انتخاب می کنند و به هر سلیقه فکری خواستند رای می دهند‬ ‫و اکثریت همان ها پیروز خواهند شد‪.‬‬ ‫به نظر شما اقای هاشمی حاضر است با چهره های‬ ‫اصالح طلــب در مجلس خبــرگان رهبری ائتالف‬ ‫کند؟‬ ‫همین مشکل را ما در جریان اصالح طلب داریم‪،‬‬ ‫اصالح طلبان به ســه گروه تندرو‪ ،‬معتدل و میانه رو تقسیم‬ ‫می شوند‪ ،‬اقای هاشمی با اصالح طلبان معتدلی که همسو‬ ‫با دولت و افکار دکتر روحانی هستند می تواند همراه شود و‬ ‫همکاری کند ولی اصالح طلبان افراطی که نسبت به اصل‬ ‫نظام‪ ،‬انقالب و والیت فقیه مشکل دارند خیر‪ ،‬اقای هاشمی‬ ‫با انها همکاری نمی کند‪.‬‬ ‫البته قطعا چنین چهره هایی در انتخابات مجلس‬ ‫خبرگان تایید صالحیت نمی شوند؟‬ ‫بله‪ ،‬طبیعتا تایید نمی شوند ولی قبل از اعالم نظر‬ ‫شورای نگهبان باالخره در مطبوعات این چهره ها می ایند و‬ ‫برای خود تبلیغات می کنند‪ ،‬به هر حال انچه اقای هاشمی‬ ‫تاییــد می کند همان مشــی اعتدالی اســت چــه از جانب‬ ‫اصولگرایان و چه جانب اصالح طلبان‪ ،‬مثال اقای هاشمی‬ ‫اصال با جبهه پایــداری همراهــی نمی کند چراکــه انها را‬ ‫افراطی می داند‪.‬‬ ‫امــکان رد صالحیت اقــای هاشــمی در مجلس‬ ‫خبرگان وجود دارد؟‬ ‫امکان فلسفی وجود دارد‪ ،‬چون در عالم ممکنات‬ ‫هر اتفاقی ممکن اســت ولی به نظر من ایــن اتفاق قریب‬ ‫به محال اســت که اقای هاشمی با این ســابقه ای که دارد‬ ‫شورای نگهبان بخواهد او را رد صالحیت کند‪ ،‬ضمن انکه‬ ‫انعکاس خوبی در میان مردم نخواهد داشت‪.‬‬ ‫اقای هاشــمی در انتخابات ریاســت جمهوری به‬ ‫علت داشتن سن باال رد صالحیت شد‪ .‬ایا همین‬ ‫می تواند معیار رد صالحیت او در انتخابات مجلس‬ ‫خبرگان رهبری قرار گیرد؟‬ ‫به هر حال مساله جوانگرایی و گردش قدرت اتفاقی‬ ‫است که در هر کجای دنیا رخ می دهد‪ ،‬یک عده ای با یک‬ ‫نگاه و دیدگاهی قدرت را ســالیانی در دســت دارند‪ ،‬طبیعتا‬ ‫انها سن شــان باالتر مــی رود و توانایی هایشــان به لحاظ‬ ‫جســمی‪ ،‬ذهنی و فکری کمتر می شــود‪ ،‬طبیعی است که‬ ‫باید جای شان را به یک سری نیروهای جدیدتر بدهند‪ .‬در‬ ‫ایران هم همین طور اســت‪ .‬در مجلس شورای اسالمی و‬ ‫مجلس خبرگان هم این را داشــتیم؛ کســانی که روزی در‬ ‫مجلس خبرگان بودند اما امروز نیستند یا دیگر در قید حیات‬ ‫نیستند یا خود کاندیدا نشدند یا کاندیدا شدند و مردم به انها‬ ‫رای ندادند‪.‬‬ ‫در این چرخش قدرت به هر حال ایــن اتفاق می افتد‬ ‫که یــک عــده ای بــا یــک نــگاه و تفســیر و تحلیل های‬ ‫تــازه ای از سیاســت و قــدرت بــه عرصــه می اینــد و در‬ ‫مقابــل یک عــده ای هم کنــار می رونــد و بــه کار دیگری‬ ‫می پردازند‪.‬‬ ‫این یک مساله طبیعی اســت اما فارغ از این مباحث‬ ‫هم سن و سال های اقای هاشمی در مجلس خبرگان رهبری‬ ‫زیاد هســتند‪ ،‬حتی خود اقای جنتی بزرگتر از اقای هاشمی‬ ‫است‪ .‬اگر این اشکال سن وارد باشد به خیلی از افراد دیگر‬ ‫هم وارد است‪.‬‬ ‫به نظر شما شــرایط و فضای سیاســی کشور در‬ ‫قیاس با دوره گذشــته انتخابات مجلس خبرگان‬ ‫رهبری که ‪ 9‬ســال پیش برگزار شــد فــرق کرده‬ ‫است؟ طبع سیاســی مردم به کدام سمت و سو‬ ‫رفته است؟‬ ‫مهمترین عنصر تحول افرین شرایط جدید نسبت‬ ‫به گذشــته مســاله تغییر دولت اســت‪ .‬یعنی چــون دولت‬ ‫عوض شده اســت طبیعتا فضای سیاسی کشور هم عوض‬ ‫شده است و مساله توافق هســته ای و به نتیجه رسیدن ان‬ ‫هم خودش خیلی موثر بوده در اینکــه مردم حس می کنند‬ ‫اگر رای شــان را عوض کننــد اوضاع سیاســی‪ ،‬اقتصادی‬ ‫کشورشان عوض می شــود‪ ،‬یعنی فضای کشــور متاثر از‬ ‫رای مردم است‪ .‬مردم دیدند که به هر حال رئیس جمهور را‬ ‫عوض کردند چه تحوالتی در کشــور حاصل شد یا در اینده‬ ‫حاصل می شود‪.‬‬ ‫مردم این را درک می کنند و طبیعتــا من فکر می کنم‬ ‫باز در انتخابات مجلس شورای اسالمی و مجلس خبرگان‬ ‫رهبری بــاور دارند کــه می تواننــد تحوالتی ایجــاد کنند‪،‬‬ ‫همان طور که این کار را در ریاســت جمهوری انجام دادند‪،‬‬ ‫بنابرایــن به نظر می رســد در مجلس شــورای اســامی و‬ ‫مجلس خبرگان اینده هم می توان فضــای جدید اعتدالی‬ ‫را احساس کرد‪.‬‬ ‫با توجه به اینکه اقای هاشــمی اســفند ســال ‪93‬‬ ‫برای ریاست مجلس خبرگان رهبری فعلی کاندیدا‬ ‫شد اما نتوانســت اکثریت ارا را به دست اورد‪ .‬ایا‬ ‫به نظرشــما شــرایط به نفع اقای هاشمی و طیف‬ ‫همراهش در مجلس خبرگان اینده تغییر می کند؟‬ ‫فکر می کنم اقای هاشمی در انتخابات هیات رئیسه‬ ‫مجلس خبرگان قصد حضور جدی نداشت ولی در انتخابات‬ ‫پایان امســال حضور او جدی و تصمیمش بــر تاثیرگذاری‬ ‫است و به هر حال نهایتا می گوید هر چه ملت رای دهند‪ .‬در‬ ‫اسفند سال گذشته رای داخلی مجلس خبرگان اتفاق افتاد‬ ‫اما امسال رای اکثریت ملت رقم می خورد‪ ،‬بنابراین این دو‬ ‫رای گیری با هم متفاوت هستند‪.‬‬ ‫شــما می گویید رای اکثریت ملت به نفع رویکرد‬ ‫اعتدالی جریان اقای هاشــمی اســت ‪.‬ایا طوری‬ ‫می شــود که یک اکثریت اعتدالــی وارد مجلس‬ ‫خبرگان رهبری شوند و اقای هاشمی را به ریاست‬ ‫مجلس خبرگان بپذیرند؟‬ ‫ما در مسائل سیاسی نمی توانیم به طور قاطع نظر‬ ‫دهیم اما پیش بینی من همین اســت‪ .‬اگــر اوضاع به نحو‬ ‫متعارف پیش رود و جوســازی هایی صورت نگیرد‪ ،‬همین‬ ‫اتفاق می افتد‪.‬‬ ‫ضمــن انکــه بــه مجلــس شــورای اســامی نیــز‬ ‫نماینــدگان معتدل راه پیــدا می کننــد اما حــاال دیگر چه‬ ‫حوادثــی اتفاق بیفتــد و چه فــراز و نشــیب هایی رخ دهد‬ ‫االن نمی توانیم پیش بینــی کنیم ولی طبــق تحلیل های‬ ‫متعــارف اگــر پیــش برویم بــه نظرم بــه همیــن صورت‬ ‫می شود‪.‬‬ ‫در انتخابات هیات رئیســه مجلس خبرگان سال‬ ‫گذشــته طیف اقای جنتی پیروز شد اما گویا شما‬ ‫معتقدید کــه در انتخابات هیات رئیســه مجلس‬ ‫خبرگان اینده طیف اقای هاشــمی غالب بر طیف‬ ‫اقای جنتی می شود ‪.‬‬ ‫از واژه غلبه اســتفاده نمی کنم‪ ،‬به هــر حال فکر‬ ‫می کنم حضور طیف طرفدار اقای هاشــمی‪ ،‬دولت و دکتر‬ ‫روحانی و اقای سیدحسن خمینی در مجلس خبرگان اینده‬ ‫بسیار چشمگیرتر خواهد بود‪.‬‬ ‫جنتی و هاشمی‬ ‫باید با هم ‬ ‫حرف بزنند‬ ‫سید رضا اکرمی‬ ‫درگفت وگو با مثلث‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫خبرنگار‬ ‫انتخابات مجلس خبرگان رهبری نزدیک اســت‪.‬‬ ‫بفرمایید به نظر شما این دوره از انتخابات مجلس‬ ‫خبرگان متفاوت از دوره گذشته است یا خیر؟‬ ‫خیر‪ ،‬مــا در برگــزاری انتخابات مجلــس خبرگان‬ ‫رهبری تازه کار نیســتیم فقط این دفعــه انتخابات مجلس‬ ‫خبرگان با انتخابات مجلس شورای اسالمی همزمان برگزار‬ ‫می شود و حتما مردم با شور بیشتری پای صندوق های رای‬ ‫حضور پیدا خواهند کــرد‪ ،‬ضمن انکه عــده ای از اعضای‬ ‫مجلس خبرگان رهبری به رحمت ایزدی رفتند و یقینا عده ای‬ ‫جدید وارد مجلس خبرگان خواهند شــد‪ .‬این افراد جدید به‬ ‫نظرم جامعه طالب تحصیلکرده در دانشگاه ها هستند که از‬ ‫لحاظ علمی رشد کمی و کیفی دارند‪ ،‬در واقع یک مقداری‬ ‫جوان ترها و تحصیلکردگان دانشگاهی ‪ -‬حوزه ای به مجلس‬ ‫خبرگان رهبری راه پیدا می کنند که شاید تحولی این طوری‬ ‫اتفاق بیفتد ولی تحول دیگری رخ نمی دهد‪.‬‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری سال ‪ 92‬وقتی برگزار‬ ‫شد تغییر ذائقه سیاسی مردم را به اعتدالگرایی‬ ‫نشان داد‪ .‬فکر می کنید این مســاله بر انتخابات‬ ‫مجلس خبرگان رهبری تاثیر داشته باشد؟‬ ‫خیر اصــا‪ ،‬اینها مقوله های جدا از هم هســتند و‬ ‫هر مقوله ای جای خود را دارد‪ .‬عرض می کنم ممکن است‬ ‫از نظر سن و سال در مجلس خبرگان تفاوتی به وجود بیاید‬ ‫چون شاید چهره های جوان تر دانشگاهی که در حوزه هم‬ ‫امتحان داده اند و قبول شــدند به این مجلس راه پیدا کنند ‬ ‫ولی بعید اســت در ‪ 90‬نفری که می خواهنــد انتخاب کنند‬ ‫خیلی تغییر به وجود اید‪.‬‬ ‫اقای هاشــمی بــرای ورود به انتخابــات مجلس‬ ‫خبرگان اعالم امادگی کرده اســت اما این اعالم‬ ‫امادگی او یک ســری واکنش ها را در پی داشت‪،‬‬ ‫به نظر شما چرا این اتفاق افتاد؟‬ ‫واکنش نسبت به غیر اقای هاشمی هم وجود دارد‪.‬‬ ‫بگو مگوها در جامعه زنــده همچون جامعه ایــران طبیعی‬ ‫اســت‪ .‬جامعه زنده قیل و قال و بگومگو دارد‪ .‬متاسفانه در‬ ‫کشور ما کرسی های ازاداندیشی واقعی نیست که بنشینیم‬ ‫مطالب را به یکدیگــر تفهیم کنیم و توضیــح دهیم و برای‬ ‫یکدیگر مسائل را بشکافیم‪ .‬مصداقش در توافق هسته ای‬ ‫اســت که یکی از فواید مذاکــرات ظرف ‪ 22‬ماه گذشــته‬ ‫حســاس کردن مردم به این مســاله بود‪ ،‬امــروز که توافق‬ ‫انجام گرفت مراحلی دارد که باید بیشتر تحلیل شود منتها‬ ‫ما گرفتار رودربایستی هستیم‪ .‬راست و درستی که مصلحت‬ ‫کشور اســت بازگو نمی شــود‪ ،‬بنابراین عده ای سردرگمند‪،‬‬ ‫عده ای قبول و عــده ای توافق را رد می کننــد در حالی که‬ ‫اگر بنشینیم و مساله را باز کنیم‪ ،‬می بینیم بین صفر و صد‬ ‫و ســقف و کف یک توافقی را پذیرفتیم‪ .‬می توانستیم کل‬ ‫مذاکره را رد کنیم‪ .‬این حالت تشدید تهدیدها و تحریم را در‬ ‫پی داشــت اما االن که به توافق رسیدیم نظام تحریم ترک‬ ‫خورد و تهدید هم به حداقل رســید‪ .‬باالخره در یک مرحله‬ ‫خاصی هســتیم که بین بد و بدتر انتخاب شــد‪ ،‬بدتر یعنی‬ ‫تشــدید تهدید و تحریم‪ ،‬بد یعنی به حداقل رساندن تهدید‬ ‫و فشار و تشدید فشار‪ ،‬تا جامعه یک تکانی بخورد و حرکتی‬ ‫کند‪ .‬اول مذاکره شاید خیلی ها نسبت به امریکا روی خوش‬ ‫نشــان می دادند اما االن یقینا نگاه ها این نیست‪ .‬خیلی ها‬ ‫فهمیدند امریکا زیاده طلب اســت و هرچه روی زیاده روی‬ ‫و نفاق شــان کار کنیم‪ ،‬به مردم اگاهی دادیم و افشــاگری‬ ‫کردیم ولی به شــرطی که در داخــل هم کارهــای خود را‬ ‫انجام دهیم‪.‬‬ ‫حاال مصداق کرســی های ازاداندیشی را چگونه‬ ‫می توان به انتخابات مجلس خبرگان و اختالفات‬ ‫مربوط بــه حضور اقای هاشــمی در ایــن عرصه‬ ‫تسری داد؟‬ ‫خبرگان هم همین طور اســت‪ .‬به نظرم کسی که‬ ‫استقالل ایران‪ ،‬قانون اساسی جمهوری اسالمی‪ ،‬والیت‬ ‫فقیه و رهبری را قبول دارد باید او را بپذیریم و او را به جامعه‬ ‫عرضه کنیم تا اگر جامعه خواســت به او رای دهد و اگر هم‬ ‫نخواست رای ندهد‪.‬‬ ‫جامعتین که به صورت ســنتی همیشــه لیســت‬ ‫مجلــس خبــرگان را ارائــه می دهد‪ ،‬امــروز میان‬ ‫اعضایش یک نوعــی اختالف نظــر روی حضور‬ ‫اقای هاشمی در لیست یا عدم حضور او در لیست‬ ‫وجود دارد؟‬ ‫حتما وجود دارد‪ .‬ما بایــد اختالف نظر را بپذیریم‪.‬‬ ‫اختالف افراد را بایــد قبول کنیم اما معیــار قانون و رهبری‬ ‫اســت‪ .‬کســی که قانون و رهبری را قبــول دارد بایــد او را‬ ‫پذیرفت وگرنه اگر کســی بگویــد این باید قبــل از انقالب‬ ‫زندان رفته باشــد در انقالب هم جز و خط مقدم باشد‪ ،‬االن‬ ‫باید جاذبه حداکثری و دافعه حداقلی داشــت و‬ ‫به ان قانع بود‪ .‬نباید دنبال صد باشیم‪ ،‬بلکه اگر‬ ‫معدل کســی قابل قبول بود او را بپذیریم که این‬ ‫مساله می تواند خیلی از مشکالت را حل کند‪ .‬به‬ ‫نظرم اقایان جنتی و هاشمی باید با هم بنشینند و‬ ‫درباره دیدگاه هایشان حرف بزنند‬ ‫رد صالحیت شود چطور؟‬ ‫کاری نــدارم کــه بــه چــه دلیــل در انتخابــات‬ ‫ریاست جمهوری ردصالحیت شــد ولی رد شد و این مساله‬ ‫هم مسلم است‪.‬‬ ‫در انتخابات خبرگان هم رد شود اتفاقی نمی افتد؟‬ ‫خیر‪.‬‬ ‫اگــر در لیســت جامعتین قــرار نگیــرد و خود‬ ‫فهرست جداگانه دهد چطور؟‬ ‫االن که نمی توان گفت‪ .‬یکی از اشکاالت این است‬ ‫که شش ماه و هفت روز به انتخابات مجلس مانده است‪.‬‬ ‫نمی دانم شاید تا شش ماه دیگر اصال برخی ها نباشند ولی‬ ‫انچه ما داریم به ظاهر نگاه می کنیم من برای ایت الله‬ ‫هاشمی شخصیت قائلم‪ ،‬البته او را بدون اشتباه نمی بینم‪.‬‬ ‫درباره دیگران هم عقیده ام همین طوراست‪ ،‬حتما ادم های‬ ‫خوبی هستند اما بری از اشتباه نیستند‪ .‬باید معدل گرفت‬ ‫ولی اقای هاشمی را برای مجلس خبرگان رهبری واجد‬ ‫شرایط می دانم‪ ،‬البته معیار نظر شورای نگهبان است که‬ ‫تایید صالحیت ها را انجام می دهد‪.‬‬ ‫اقای جنتی این اواخر خیلی با اقای هاشمی تقابل‬ ‫داشت‪ ،‬ریشه اختالفات اقایان جنتی و هاشمی را‬ ‫در چه می دانید؟‬ ‫همان جلسه ای که اشاره کردم کرسی ازاداندیشی‬ ‫نیســت که مثل اعضای خانواده دور هم بنشــینیم مباحث‬ ‫اختالفی را طرح کنیم و به نتیجه برســیم‪ .‬اصل انتخابات‬ ‫یک امر طبیعی است‪ ،‬دو نفر را نمی توان پیدا کرد که خطوط‬ ‫سر انگشتان شان و منظورشان عین هم باشد‪ .‬مطلب دوم‬ ‫اینکه باید جاذبه حداکثــری و دافعه حداقلی داشــت و به‬ ‫ان قانع بود‪ .‬نباید دنبال صد باشــیم‪ ،‬بلکه اگر معدل کسی‬ ‫قابل قبول بود او را بپذیریم که این مساله می تواند خیلی از‬ ‫مشکالت را حل کند‪ .‬به نظرم اقایان جنتی و هاشمی باید با‬ ‫هم بنشینند و درباره دیدگاه هایشان حرف بزنند‪.‬‬ ‫ایا اینکه مباحث انها به رسانه ها و تریبون های‬ ‫عمومی کشیده شود درست است؟‬ ‫خیر‪ ،‬کار خوبی نیســت‪ .‬هــر اختالفی که‬ ‫در جامعه تشــنج ایجاد کند برای انقالب اسالمی‬ ‫مفید نیست‪.‬‬ ‫اگر اقای هاشــمی در لیســت جامعه قرار‬ ‫نگیرد و خودش لیســت دهــد می تواند با‬ ‫چهره های اصالح طلب کنار بیاید؟‬ ‫کلمه اصالح طلب یا اصولگرا جایی نیست که‬ ‫تعریف روشنی از ان واژه ها شده باشــد‪ .‬اینها حرف هایی‬ ‫اســت که می زنیم چون تشــکل و تحزب نداریم‪ ،‬بنابراین‬ ‫گرفتار این قضایا هســتیم‪ ،‬هنــگام انتخابات باید ســراغ‬ ‫تحزب و تشکل برویم‪ ،‬باید ادم ها را از جایی گزینش‬ ‫کنیم‪ ،‬ارام ارام بسازیم و برایشان وقت و کالس بگذاریم تا‬ ‫بتوان گفت نگاه تشکیالتی داریم‪.‬‬ ‫چون نتیجه انتخابات ریاست جمهوری نشان داد‬ ‫ذائقه سیاسی مردم به ســمت جریان اعتدال گرا‬ ‫است‪ ،‬اگر اقایان هاشــمی‪ ،‬روحانی‪ ،‬سیدحسن‬ ‫خمینی و ناطق نوری بیایند در یک فهرست برای‬ ‫مجلس خبــرگان قــرار گیرند این اقبــال عمومی‬ ‫را دارد؟‬ ‫چــه کســی می گویــد اقــای سید حســن خمینی‬ ‫می خواهد داوطلــب انتخابــات مجلس خبــرگان رهبری‬ ‫شود؟ چه کســی می گوید اقای ناطق می خواهد داوطلب‬ ‫شود؟ اینها همه اش حرف های ادم های بیکاری است که‬ ‫می نشــینند و خیالبافی می کنند‪ .‬این دو نفر مگر خودشان‬ ‫سخن از داوطلب شدن زدند ؟ اقای هاشمی به صراحت این‬ ‫حرف را گفته اما اقای ناطق قطعا نیست و اقای سید حسن‬ ‫خمینی را هم نمی دانم‪ .‬بنابراین درست نیست که از جانب‬ ‫انها حرف بزنیم‪.‬‬ ‫اما نام اقای روحانی برای مجلس خبرگان مطرح‬ ‫است‪.‬‬ ‫چرا نباشد ؟‬ ‫اگر نام رئیس جمهــور در کنار اقای هاشــمی در‬ ‫فهرست جداگانه قرار بگیرد چه اتفاقی می افتد؟‬ ‫معلوم نیست‪ .‬باید حوصله و صبر کرد‪ .‬اوال باید دید‬ ‫ثبت نام می کنند یا خیر‪ ،‬بعد باید دید تایید صالحیت می شوند‬ ‫یا خیر‪ ،‬مرحله سوم باید دید از مردم رای می گیرند یا خیر‪.‬‬ ‫به نظر شما ترکیب مجلس خبرگان نسبت به حال‬ ‫حاضر عوض می شود؟‬ ‫علم غیب ندارم ولی بســیار بعید می دانم که خیلی‬ ‫تفاوت کند‪ .‬هر کســی در انتخابات مجلس خبرگان شرکت‬ ‫می کند‪ .‬حتما باید این رهبر را قبول داشــته باشــد‪ ،‬بعد هم‬ ‫امیدواریم خــدا عمر طوالنی به حضرت اقــا دهد که اصال‬ ‫نوبت به انتخاب رهبر جدید نرسد‪.‬‬ ‫سیدرضا اکرمی بر این باور‬ ‫است که باید مساله میان‬ ‫ایت الله هاشمی و ایت الله جنتی‬ ‫د رجلسات خود انها بررسی شود‬ ‫مثلث | شماره ‪275‬‬ ‫سیاست‬ ‫از ابتدای انقالب تاکنون نزدیک به ‪ 37‬سال می گذرد پس‬ ‫یک جوان ‪ 40‬ساله چطور ممکن اســت که چنین تجاربی‬ ‫را داشته باشد‪.‬‬ ‫اگر اقای هاشمی در لیست جامعتین قرار نگیرد؟‬ ‫اگر نگیرد اتفاقی نیفتاده اســت‪ ،‬مثــل انتخابات‬ ‫ریاســت جمهوری کــه داوطلــب شــد و شــورای نگهبان‬ ‫صالحیتش را تایید نکرد‪ ،‬چه شــد؟ اســمان به زمین امد؟‬ ‫قضایا را نباید خیلی بزرگ کــرد‪ .‬اقای احمدی نژاد نیز یازده‬ ‫روز رفت خانه نشست‪ .‬فکر کرد اســمان به زمین می رسد‪.‬‬ ‫یازده نفر هم به ســراغش نرفتند‪ .‬اینها را مقابل دیدگانمان‬ ‫قرار دهیــم و به عنــوان تجربه قبول کنیم‪ .‬اقای هاشــمی‬ ‫همین االن که ســال اخر مجلــس خبرگان رهبری اســت‬ ‫نمی خواست کاندیدا شود اما به اصرار رهبری داوطلب شد‬ ‫یا در مجلس خبرگان او رئیس نشــد و ایت الله مهدوی کنی‬ ‫رئیس شــد‪ ،‬ایا اســمان به زمین امد؟ پس قضایا را باید در‬ ‫حد خودش دیــد و به مردم اطالع رســانی کــرد‪ .‬امام (ره)‬ ‫فرمود‪« :‬انقالب قائم به شخص نیســت»؛ االن ‪ 26‬سال‬ ‫است که امام از دنیا رفته اما نظام جمهوری اسالمی ایران‬ ‫دارد کار خــود را می کنــد چون انقالب بــرای خودش یک‬ ‫معیارها یی فراتر از افراد دارد‪ .‬این انقالب خدایی و مهدوی‬ ‫و عاشورایی است‪.‬‬ ‫امــا اینکه اقــای هاشــمی در انتخابــات مجلس‬ ‫خبــرگان ماننــد ریاســت جمهوری به دلیل ســن‬ ‫‪5‬‬ ‫ســیدرضا اکرمــی عضــو شــورای مرکزی جامعه‬ ‫روحانیت مبارز تهران می گوید‪« :‬ممکن اســت از نظر‬ ‫ســن و ســال در مجلس خبرگان تفاوتی به وجود بیاید‬ ‫چون شاید چهره های جوان تر دانشگاهی که در حوزه‬ ‫هم امتحان داده اند و قبول شــدند بــه این مجلس راه‬ ‫پیدا کنند ولی بعید اســت در ‪ 90‬نفری که می خواهند‬ ‫انتخاب کنند خیلــی تغییر به وجود ایــد‪ ».‬با او در این‬ ‫مورد گفت وگو کردیم‪.‬‬ ‫احزا ‬ ‫بو شخصیت ها‬ ‫‪45‬‬ ‫در باره کودتا‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫بیش از ‪ 60‬سال است که روز ‪ 28‬مرداد‪ ،‬در تقویم روزی سیاه برای مردم ایران است‬ ‫که امریکا و انگلستان ان را رقم زدند‪ .‬جدا از احساسات رایج اما به نظر می رسد که‬ ‫این واقعه با توجه به مسائل روز ایران پس از توافق هسته ای نیز مورد رجوع است‪.‬‬ ‫در اخرین پژوهشی که توســط یرواند ابراهامیان در کتابی با عنوان کودتا صورت‬ ‫گرفته پرسش هایی مطرح شده که در این صفحات مورد توجه قرار گرفته اند‪.‬‬ ‫شکاف میان نیروی مدرن و سنتی‬ ‫مثلثبهاینسوالپاسخمی دهد؛چراکودتای‪ 28‬مردادرخداد؟‬ ‫علی مرشدی زاد‬ ‫سیاست‬ ‫‪46‬‬ ‫مثلث | شماره ‪275‬‬ ‫‪1‬‬ ‫استاد دانشگاه‬ ‫اگر بخواهیم ســیر حرکتی که به عنوان نهضت ملی‬ ‫شکل گرفت و در نهایت با کودتای ‪ 28‬مرداد ‪ 1332‬به پایان‬ ‫راه خود رســید‪ ،‬را بررســی کنیم حرف های بســیاری برای‬ ‫گفتن وجود دارد‪ .‬این حرکت کــه مرحوم دکتر مصدق اغاز‬ ‫کرد‪ ،‬ابتدا با اعتراض به تقلب در انتخابات صورت گرفت‪.‬‬ ‫گروه هایی جمع شــدند و به ســمت دربار رفتنــد و تصمیم‬ ‫گرفتند که تشــکیالتی را به عنوان جبهه ملی ســازماندهی‬ ‫کنند‪ .‬جبهه ملی تشکیالتی تقریبا غیرمنسجم است‪ .‬حزب‬ ‫ایران‪ ،‬حــزب ملت ایران‪ ،‬حزب زحمت کشــان ملت ایران‬ ‫و مجمع مســلمانان مجاهد که از لیبرال‪ ،‬سوسیالیســت و‬ ‫مسلمان تشکیل شده است‪ .‬ان مساله ای که این حلقه را به‬ ‫هم متصل کرده تالش برای دستیابی به یک هدف در ان‬ ‫زمان است؛ یعنی صالبت بخشی به انتخابات و سیاست که‬ ‫ی شدن نفت منجر شد‪.‬‬ ‫در نهایت به مل ‬ ‫دکتر مصدق در جنبش ملی خودش دو هدف را دنبال‬ ‫می کند‪ .‬یکی مبارزه با امپریالیسم و ملی کردن صنعت نفت‬ ‫که در ارتباط با نیروهای خارجی بــود و هدف دیگر مبارزه با‬ ‫اســتبداد داخلی ‪ .‬تمام این اجزا را که در کنار هم بگذاریم‬ ‫نخستین موضوع این است که دولت مصدق تشکیالت یا‬ ‫جنبشی است که انسجام واقعی ندارد‪ .‬اجزایش ممکن است‬ ‫در هر زمان از هم جدا شده و دچار انشقاق شوند‪.‬‬ ‫مساله دیگر این اســت که مبارزه در دو جبهه صورت‬ ‫می گیرد؛ یکی در داخل کشور‪ ،‬دیگری بیرون از ایران‪ .‬این‬ ‫هم به طور طبیعی مشکالتی را ایجاد می کند‪ .‬در عین حال‪،‬‬ ‫دولت دکتر مصدق با مساله دیگری به نام پایگاه اجتماعی‬ ‫روبه رو است‪ .‬پایگاه اجتماعی دولت دکتر مصدق یا نهضت‬ ‫ملی را می توان پایگاه محدود و شــکننده نامید‪ .‬با اینکه در‬ ‫پایتخت و در شهرهای دیگری طرفداران زیادی دارد که هر‬ ‫زمان می تواند انها را به خیابان بکشاند‪ ،‬اما شکننده است‪.‬‬ ‫همچنین نیروهای مخالف هم وجود دارند که با قدرت‬ ‫هســتند‪ .‬این نیروها توانایی ان را دارند که در شهرستان ها‬ ‫حامیــان نهضت ملی را به ســمت خود بکشــانند‪ .‬در زمان‬ ‫انتخابات و به ویــژه انتخابات مجلس هفدهم ســعی کنند‬ ‫که ار ا را محدود کنند و جلوی رای هایی که ممکن است به‬ ‫نفع دکتر مصدق و جبهه ملی داده شــود را بگیرند‪ .‬در واقع‬ ‫این فشارهایی است که به دولت مصدق تحمیل می شود‪.‬‬ ‫به عالوه یک مســاله ســاختاری دیگر در کشــور ما ‬ ‫وجود داشــت و ان اختالف شــاه بــا نخســت وزیر یعنی‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث | شماره ‪275‬‬ ‫در روز کودتا پایگاه اطالعاتی امریکایی‬ ‫از طریق روزولت که به صورت ناشناس‬ ‫وارد ایران شده بود ‪ ،‬با برخی شخصیت ها‬ ‫ارتباط برقــرار کــرده و توانســته بود از‬ ‫طریــق برخــی شــخصیت های داخلی‬ ‫(مانند برادران رشــیدیان) به توزیع پول‬ ‫بپردازد‬ ‫سیاست‬ ‫دکتر مصدق بود‪ .‬این مســاله همیشــه تنش زا بوده است‪.‬‬ ‫شــاه به عنوان شــخص اول دارای قدرت بی حــد و حصر‬ ‫اســت و هیچ گونه محدودیتی را نمی پذیــرد‪ .‬اگرچه بعد از‬ ‫انقالب مشروطیت به ســر می بریم‪ ،‬اما شاه همچنان این‬ ‫ویژگی را برای خودش حفظ کرده اســت‪ .‬در نتیجه ترجیح‬ ‫می دادند نخســت وزیر فردی ضعیف باشــد و نخست وزیر‬ ‫غنی و قدرتمند نمی خواســتند‪ .‬یعنی فردی را به این سمت‬ ‫می گماردند که قدرت شاه را محدود نکند؛ این در حالی است‬ ‫که دکتر مصدق داعیه دار محدود کردن قدرت نیز اســت و‬ ‫به همین دلیل او را با نخست وزیران دیگر متمایز می کند‪.‬‬ ‫دکتر مصدق خواستار دموکراسی و حقوق شهروندی است‪.‬‬ ‫بنابرایــن‪ ،‬فشــارهای زیــادی متوجه دکتــر مصدق‬ ‫می شــود‪ .‬از داخل‪ ،‬شــاه و دربار قدرت زیادی دارند و این‬ ‫فشار را مرتب افزایش می دهند تا اجازه ندهند نخست وزیر به‬ ‫اهدافی که می خواهد برسد‪ .‬مثال با توطئه هایی که صورت‬ ‫می گیرد‪ ،‬از جمله قتل افشار طوس‪ ،‬رئیس شهربانی مصدق‬ ‫یا اقداماتی که علیه نخســت وزیر انجام می شــود بســیار‬ ‫نفسگیر است‪ .‬یعنی در هر قدمی با بحرانی از سوی شخص‬ ‫اول مملکت روبه رو می شود و در نتیجه دکتر مصدق انرژی‬ ‫زیادی را برای حل این بحران ها هدر می دهد‪.‬‬ ‫از نیروهای خارجی ما بــه اصطالح پایگاه انگلیس را‬ ‫در ایران داشــتیم که بعد از ملی شــدن صنعت نفت پایگاه‬ ‫انگلیســی ها از ایران برچیده می شــود و به قبــرس منتقل‬ ‫می شود‪ .‬ما تنها پایگاه اطالعاتی امریکا را در ایران داریم و‬ ‫تا زمان روی کار امدن دوایت ایزنهاور همکاری بین امریکا و‬ ‫انگلیس برقرار نیست‪ .‬چون مقامات ارشد امریکایی به این‬ ‫نتیجه نرسیده بودند که مصدق را باید برکنار کنند‪.‬‬ ‫هنگامی که دولــت جمهوریخواه ایزنهــاور روی کار‬ ‫می اید‪ ،‬تحــت تاثیر فضای جنگ ســرد و نظــام دو قطبی‬ ‫اســت‪ .‬در عین حال‪ ،‬بیــم اینکه ایــران بــا اقداماتی که‬ ‫از ســوی ملی گرا یان صــورت می گیرد‪ ،‬کم کــم به دامن‬ ‫شــوروی و به دامن کمونیســم بیفتد‪ ،‬مقامات امریکایی را‬ ‫به فکر می اندازد‪ .‬این ایده به وجــود می اید که باید فکری‬ ‫برای ایران انجــام داد و به اصطالح مســاله را خاتمه داد‪.‬‬ ‫در اینجا ســت کــه گرایش به ســمت انجام کودتــا در بین‬ ‫امریکایی ها پدید می اید‪ .‬البته انگلیســی ها در تشدید این‬ ‫وضعیت‪ ،‬هــم در میان امریکایی ها و هــم در میان جریان‬ ‫داخلی که ابتدا در کنار دکتر مصدق بود و بعد به مخالفت با‬ ‫او پرداخت دخیل بودند‪ .‬در واقع انگلیسی ها در این تنش و‬ ‫اختالف بسیار سهم داشتند‪.‬‬ ‫ســال ‪ 2000‬کتابی با نام خاطرات دونالد ویلبر منتشر‬ ‫شــد که این اخرین اســنادی بود کــه دربــاره کودتای ‪28‬‬ ‫مرداد توسط سازمان ســیا منتشر می شــد‪ .‬خاطرات یکی‬ ‫از جاســوس های امریکایی در ایران به نام ویلبر که بسیار‬ ‫روشنگر است‪ .‬از جمله نکات مهم این است که انگلیسی ها‬ ‫از طریق مطبوعات و نشــریاتی که در داخــل ایران وجود‬ ‫داشــت و حامیان انها بودند مجموعــه ای از کاریکاتورها‪،‬‬ ‫نوشــته ها و مقــاالت را منتشــر می کردند‪ .‬این نشــریات‬ ‫شکل پوششی داشــتند؛ به این معنا که از انگلیسی ها پول‬ ‫می گرفتند ولی در لباس یک نشریه چپ فعالیت می کردند‪.‬‬ ‫مثال کاریکاتوری را منتشــر می کردند که بگذارید مصدق‬ ‫پیروز شود‪ ،‬ما چه بر سر مذهب می اوریم‪ ،‬یا بگذارید مصدق‬ ‫پیروز شــود‪ ،‬ما سوسیالیســت ها و کمونیســت ها در ایران‬ ‫قدرت را در اختیار خواهیم گرفت‪.‬‬ ‫این طیف از یک ســو جریان مذهبی ماننــد ایت الله‬ ‫کاشانی و طرفدارانشــان را می ترســاندند و از سوی دیگر‬ ‫این فضا امریکایی ها را نگران می کرد‪ .‬به همین دلیل‪ ،‬در‬ ‫دولت دوم مصدق فشارهای داخلی و خارجی افزایش پیدا‬ ‫می کند‪ .‬از طرف دیگر درخواســت هایی که مصدق برای‬ ‫افزایش اختیارات و قدرت خودش داشت‪،‬اختیارات مالی و‬ ‫نظامی را می خواست و همین مساله مخالفت دربار و مجلس‬ ‫را برانگیخت‪ .‬مجلس به رهبری ایت الله کاشانی به مخالفت‬ ‫با مصدق پرداخــت و مصدق هم در ان زمــان چاره ای جز‬ ‫منحل کردن مجلس نداشت‪ .‬انحالل اگرچه به عنوان یک‬ ‫مانع از سر راه مصدق برداشته شد‪ ،‬اما مشکل جدی دیگری‬ ‫را به وجود اورد‪ .‬در واقع وقتی به کودتا می رسیم ان نامه ای‬ ‫که از طرف شاه برای عزل مصدق و روی کادر امدن تیمسار‬ ‫زاهدی امضا شد‪ ،‬نامه ای مشروع بود‪ .‬چرا که مجلسی وجود‬ ‫نداشت که بخواهد این عزل و نصب را تایید کن د بنابراین‪ ،‬در‬ ‫این ماجرا همه چیز شکل قانونی به خود گرفت و عمال منجر‬ ‫به سقوط مصدق انجامید‪.‬‬ ‫اگــر بخواهیــم ترکیب مخالفــان داخلــی مصدق را‬ ‫بررسی کنیم‪ ،‬یک بخش دربار اســت‪ .‬همانطور که گفتیم‬ ‫دربار قدرت بســیاری دارد و نمی تواننــد بپذیرند که قدرت‬ ‫نخســت وزیر را در برابر شــاه تحمــل کنند‪ .‬بخــش دیگر‬ ‫گروه هــای حامی امریــکا و همچنیــن انگلیــس در ایران‬ ‫هستند‪ .‬نیروهایی که داخل ایران فعالیت می کردند و به طور‬ ‫سنتی تامین کننده منافع دولت های بزرگ بودند‪ .‬نمونه بارز‬ ‫ان برادران رشیدیان هستند که در جریان کودتا هم نقشی‬ ‫در توزیع منابع مالی و جذب نیرو برای شــرکت در کودتا ایفا‬ ‫کردند‪ .‬بخش دیگر جریان مذهبی است که ما می توانیم از‬ ‫فدائیان اسالم و نیروهایی که حول محور ایت الله کاشانی‬ ‫سازماندهی شده بودند نام ببریم‪.‬‬ ‫فدائیان اسالم از زمان روی کار امدن مصدق مطالبات‬ ‫خود را بیان می کنــد‪ .‬مطالبات این جریان اســامی کردن‬ ‫جامعه ایران اســت‪ .‬از مصدق درخواســت دارد که حجاب‬ ‫برقرار کند و چیزهایی از این قبیل‪ .‬حرف مصدق هم این بود‬ ‫که من االن دارم در جبهه دیگــری می جنگم و اگر بخواهم‬ ‫این کارها را هم به فعالیت خــودم اضافه کنم‪ ،‬نیروی خود را‬ ‫هدر می دهم و توانایی جمع کردن ان را ندارم‪ .‬اینکه بگذارید‬ ‫در این مرحله به پیروزی برسیم بعد خواسته هایتان را با رای‬ ‫مردم عملی خواهیم کرد‪ .‬فدائیان موافق این موضوع نبودند‬ ‫و بدین ترتیب به مخالفان مصدق پیوستند تا جایی که حتی‬ ‫وزیر خارجه دکتر مصدق یعنی دکتر فاطمی را هم ترور کردند ؛‬ ‫تروری که عبدخدایی انجام داد که نافرجام بود‪.‬‬ ‫در مورد ایت الله کاشانی هم رفته رفته همین وضعیت‬ ‫اتفــاق افتاد‪ .‬بدبینی هایــی که بین دو شــخصیت نهضت‬ ‫ملی یعنــی دکتر مصدق و ایت الله کاشــانی بــه تدریج رخ‬ ‫داد‪ .‬ایت الله کاشانی قصد داشت اســام گرایی را تقویت‬ ‫کند‪ ،‬حتی می خواســت کنفرانســی را در تهــران با حضور‬ ‫شخصیت های بزرگ اســام برگزار کند‪ .‬اما مصدق با این‬ ‫کار مخالفت کرد و بحث اختیــارات اضافی دولتی هم این‬ ‫اختالفات را تشــدید کرد‪ .‬در نهایت ایت الله کاشــانی و به‬ ‫همراه او مظفر بقایی‪ ،‬حســین مکی و حائری زاده به سمت‬ ‫مخالفان مصــدق گرایش پیــدا کردند‪ .‬در جریــان کودتا‬ ‫هم اگر نگوییم که با کودتاچیان همــکاری کردند حداقل‬ ‫ساکت بودند‪.‬‬ ‫از طرف دیگر ما حزب توده را داریم‪ .‬این حزب در ان‬ ‫زمان بزرگترین و قوی ترین حزب در ایران بود‪ .‬شاید بتوان‬ ‫گفت که بزرگترین حزب تاریخ ایران هم هست؛ حزبی بسیار‬ ‫ســازمان یافته و قوی که ما در تاریخ ایران حزبی مانند توده‬ ‫دیگر ندیدیم‪ .‬مهمترین ضعف ان هم وابســتگی به اتحاد‬ ‫جماهیر شــوروی اســت که ضعف کوچکی هم نیست‪ .‬در‬ ‫جریان غائله اذربایجان هم نشــان داد که یک وقت هایی‬ ‫می تواند در کنار نیروهای خائن به کشــور هم قرار بگیرد‪.‬‬ ‫اگر حزب تــوده در داخل مایــل بود می توانســت حمایت‬ ‫زیادی از مصدق به عمل بیاورد‪ .‬حزب توده دارای اختالف‬ ‫درونی بود‪ .‬در داخل حزب دو دیدگاه متفاوت با نهضت ملی‬ ‫داشــت‪ .‬برخی از این حزب معتقد بودند که مصدق بخشی‬ ‫از سرمایه داری و بورژوازی اســت و ما نباید هیچ حمایتی از‬ ‫نهضت ملی انجام دهیم‪ ،‬چه بسا باید به مخالفت با مصدق‬ ‫هم بپردازیم‪ .‬برخــی دیگر معتقد بودند کــه این روندی به‬ ‫سمت سوسیالیسم است و مصدق یکی از نیروهایی است که‬ ‫با امپریالیسم مبارزه می کنند‪ .‬بنابراین‪ ،‬به حمایت از مصدق‬ ‫باید پرداخت‪ .‬این اختالف داخل حزب نتوانســت برطرف‬ ‫شود و در نهایت حزب توده تبدیل به حزبی خنثی و بی عمل‬ ‫شد‪ .‬البته توده ای ها خبر کودتا را به مصدق داده بودند‪ ،‬اما‬ ‫حمایتی بیشتر از این از مصدق به عمل نیاورند‪.‬‬ ‫در زمان کودتا شــرایط به گونه ای بود کــه نیروهای‬ ‫داخلی و خارجی توانســته بودند انســجام خود را به دست‬ ‫بیاورنــد و دولت مصدق هــم تقریبا ناتوان بــود‪ .‬بنابراین‪،‬‬ ‫نتوانست مقابل این اقدام دست به کاری بزند‪.‬‬ ‫مرحله دیگری که من ان را به عنوان اشتباه دکتر مصدق‬ ‫(البته ما بعد از ‪ 61‬سال در مورد این جریان قضاوت می کنیم‬ ‫و شاید در جریان این اتفاقات برخی مسائل را نبینیم ‪ ).‬در نظر‬ ‫می گیرم‪ ،‬ان هم پیشنهادهایی بود که درباره حل مساله نفت‬ ‫مطرحشد‪.‬پیشنهادهایمختلفیهممطرحشدوشایدبتوان‬ ‫گفت که منصفانه ترین پیشنهاد بانک جهانی بود که تقریبا‬ ‫وضعیت ‪ 50 – 50‬را برای هر دو طرف (ایران و انگلســتان)‬ ‫تضمین می کرد‪ .‬اما از انجایی که روحیه مــا ایرانی ها با ُبرد‬ ‫صددرصد پیوند خورده است و دوست داریم ُبرد داشته و طرف‬ ‫مقابل ِ‬ ‫باخت کامل‪ ،‬مصدق این پیشنهاد را نپذیرفت‪ .‬او فکر‬ ‫می کرد که می توان د بایســتد و تمام امتیاز را برای خود کند‪.‬‬ ‫االن که با فاصله به ان دوران نگاه می کنیم‪ ،‬اگر مصدق این‬ ‫پیشنهاد را می پذیرفت‪ ،‬ممکن بود که او دیگر با کودتا روبه رو‬ ‫نشود‪ .‬این سبب می شــد که چند دهه دیکتاتوری شاه اتفاق‬ ‫نیفتد و دموکراسی خواهی روند خود را طی کند و فشار بیشتر‬ ‫برای جامعه ایران واردنیاید‪.‬‬ ‫در روز کودتا پایــگاه اطالعاتی امریکایــی از طریق‬ ‫روزولت که به صورت ناشناس وارد ایران شده بود‪ .‬با برخی‬ ‫شــخصیت ها ارتباط برقرار کرده و توانســته بــود از طریق‬ ‫برخی شــخصیت های داخلی (مانند برادران رشیدیان) به‬ ‫توزیع پول بپردازد‪.‬‬ ‫لمپن ها که سرامد انها شعبان جعفری است‪ ،‬کسانی‬ ‫بودند که در تاریخ معاصر نقش زیادی ایفا می کنند‪ .‬زمانی‬ ‫که در کشــور وضعیت دموکراتیک برقرار نیست‪ ،‬از طرف‬ ‫قدرت به اســتخدام در می ایند تا بتوانند سرکوب ها را انجام‬ ‫دهند‪ .‬در عین حال‪ ،‬چنیــن وا نمود کنند که مردم به صحنه‬ ‫امدند و بگوینــد که این حرکت مردمی اســت‪ .‬برای همین ‬ ‫به زورخانه داران‪ ،‬شــعبان جعفری و کســانی که در میدان‬ ‫ تره بار و بازار هســتند‪ ،‬مراجعه شــد‪ .‬به انها پول داده شد‪،‬‬ ‫حتی به زن های بدکاره تهران و انهــا در خیابان ها و در کنار‬ ‫تانک ها حرکاتی انجام دادند که اتفاقا عکس هایی ان هم‬ ‫موجود است‪.‬‬ ‫کودتــای ‪ 28‬مــرداد در واقع ســدی در مقابــل روند‬ ‫استقالل خواهی و دموکراسی خواهی در ایران بود‪ .‬تحلیل‬ ‫من این است که اگر نیروهای اجتماعی ایران را به دو دسته‬ ‫تقسیم کنیم‪ ،‬یکی نیروهای مدرن (اعم از چپ و راست) و‬ ‫دیگر نیروهای سنتی (شامل روحانیون و بازار)‪ .‬در جاهایی‬ ‫که این دو نیرو کنار هم بودند به موفقیت دست یافتند؛ مانند‬ ‫انقالب اســامی‪ .‬در جاهایی که بین اینها شکاف افتاده‪،‬‬ ‫حرکت انها هم به شکست منجر شده است؛ مانند کودتای‬ ‫‪ 28‬مرداد‪.‬‬ ‫‪47‬‬ ‫سیاست‬ ‫روایتحسینشاه حسینی‬ ‫شاهدوقایعملیشدنصنعتنفت‬ ‫سیاست‬ ‫‪48‬‬ ‫مثلث | شماره ‪275‬‬ ‫ در جبهه ملی‬ ‫دعوای جا هو مقام افتاد‬ ‫ از جنبش ملی شــدن صنعت نفت تا کودتای ‪28‬‬ ‫مرداد‪ ،‬وقایعی در جریان است که برای پی بردن‬ ‫به دالیل کودتای ‪ 28‬مرداد الزم اســت ان را مورد‬ ‫بررسی قرار دهیم‪ .‬شما از نزدیک وقایع ان زمان‬ ‫را دیده اید؟‬ ‫همانطور که گفتید برای تحلیل چگونگی کودتای‬ ‫‪ 28‬مرداد باید وقایع ان زمــان و رفتار متولیان امــور را مورد‬ ‫کنکاش قرار دهیم تا ما را به نقطه مطلوب خودمان برساند‪.‬‬ ‫در ابتدا برای ترسیم جناح های سیاسی ان زمان ما با دوگانه ای‬ ‫روبه رو هستیم که یکی دولتی برخاسته از اراده مردم و برای‬ ‫پیاده کردن خواست ملی مردم روی کار امده است‪ .‬در مقابل‬ ‫ت ‪ ،‬اما‬ ‫اما نظام شاهنشاهی قرار دارد با نیت براندازی و ممانع ‬ ‫در ابتدا در عمل خود محتاط است اما وقایع به سمتی می رود‬ ‫که چاره ای ج ز مخالفت علنی در قالب کودتا ندارد‪ .‬شــاه در‬ ‫ابتدا هم مخالف ملی شدن صنعت نفت بود؛ من می بینم که‬ ‫برخی بیان می کنند که شاه موافق اصل ملی شدن بود‪ ،‬این‬ ‫غلط است‪ .‬او به دلیل خصوصیات ذاتی که دارا بود‪ ،‬از بنیان‬ ‫با اصل ملی شدن صنعت نفت مخالفت می کرد‪ .‬انچه در این‬ ‫عرصه وجود داشــت در واقع نبرد میان خواست ملی مردمی‬ ‫ بود که به دفاع از حق خود برخاســته بودند و گروهی درباری‬ ‫و وابســته که با ان مخالفت می کردند‪ .‬همیــن مردم بودند‬ ‫که دکتر محمد مصدق را روی کار اوردند‪ .‬ماجرای شیرینی‬ ‫است‪ .‬در مجلس اقای جمال امامی از نزدیکان به سیاست‬ ‫انگلیس برخالف مشی خود به یکباره پیشنهاد نخست وزیری‬ ‫اقای مصدق را داد‪ .‬پیش از این بارها دکتر محمد مصدق به‬ ‫پیشنهاد نخست وزیری پاسخ رد داده بود‪.‬‬ ‫این از معماهای تاریخ است‪ ،‬چرا یک مخالف اقای‬ ‫مصدق باید پیشنهاد نخست وزیری او را بدهد؟‬ ‫خیلی هم معما نیســت‪ .‬باالخره انها برای هر کار‬ ‫خود دلیلی داشــتند‪ .‬اقای جمــال امامی و وابســتگان به‬ ‫انگلیس فکر می کردند که دکتر مصدق مثل نوبت گذشته‬ ‫از نخست وزیری استنکاف خواهند کرد‪ ،‬اما ایشان پذیرفت‪.‬‬ ‫امامی و دوستانش فکر می کردند با نپذیرفتن اقای مصدق‬ ‫می تواننــد ماجــرای خلع ید انگلیــس از صنعت نفــت را با‬ ‫نخست وزیری فرد دیگری کلید بزنند که خوب چنین نشد‪.‬‬ ‫این مانور مصدق بود که توانســت نظام سیاسی را به دنبال‬ ‫ملی کردن نفت بکشاند‪ .‬جالب اینجاست که در ان زمان نیز‬ ‫میان عمال امریکا و انگلیس برای نخســت وزیری رقابت‬ ‫است‪ .‬هم ســید ضیاء طباطبایی انگلیسی سودای نشستن‬ ‫روی صندلــی نخســت وزیری را دارد و هم قوام الســلطنه‬ ‫امریکایی به دنبال حاکمیت است‪ .‬همانطور که گفتم مانور‬ ‫دکتر مصدق انها را دچــار ســردرگمی کرد‪ .‬در رخدادهای‬ ‫بعدی اما می بینیم که انها با شرایط روزگار سعی در ممانعت‬ ‫از کار داکتر مصدق داشــتند که اوج ان پس از موفقیت او‬ ‫در دادگاه الهه بود که درباریان‪ ،‬مخالفان سیاسی و عوامل‬ ‫اســتعمار انگلیس فهمیدند که باید کار مصــدق را با کودتا‬ ‫تمام کنند‪.‬‬ ‫دادگاه الهه نقطه عطفی در ملی شدن صنعت نفت‬ ‫بود‪ .‬در شــرایطی که این دادگاه حق را تلویحا به‬ ‫ایران داده بود‪ ،‬چرا مصدق از ان برای موفقیت در‬ ‫کارهایش سود نبرد؟‬ ‫دادگاه الهه یک موفقیت بزرگ در تاریخ سیاســی‬ ‫ایران اســت‪ .‬دادگاه الهه در دعوای میان ایران و شــرکت‬ ‫ملی نفــت انگلیس از خود ســلب دادرســی کــرد چه انکه‬ ‫بر اســاس حکم این دادگاه دعوای حقوقی میان دو کشور‬ ‫نبود بلکه ایران و یک شــرکت بین المللی که خود ایران نیز‬ ‫در ان سهم داشــت به عنوان طرف دعوا شناخته شد‪ .‬پس‬ ‫از این موفقیت‪ ،‬عوامل استعمار در ایران و جهان را به فکر‬ ‫عملی سخت تر و کوبنده ضد مصدق انداخت‪ .‬مجموعه این‬ ‫تحرکات ضد ملی‪ ،‬مصدق را بر ان داشت که کانون توطئه‬ ‫را از بین ببرد‪ .‬ارتش به عنوان یک نیروی سلبی در ان زمان ‬ ‫ضد جنبش ملــی مطرح بود‪ .‬مصدق خوب می دانســت که‬ ‫قوای نظامی کانونی بر ضد ملی شدن صنعت نفت است از‬ ‫این رو از شاه خواست که به او اختیار وزارت جنگ را بدهد‪.‬‬ ‫شــاه در ابتدا مهلت خواســت و بعد از ان به این درخواست‬ ‫مصدق پاسخ منفی داد‪.‬‬ ‫او استعفا می دهد؛ مجلس در اسرع وقت این استعفا‬ ‫را قبول می کند و به قوام السلطنه ابراز تمایل می کند و شاه‬ ‫نیز این پیشنهاد را قبول می کند‪ .‬پس از این واقعه به یکباره‬ ‫مردم به خروش می افتند‪ .‬شــهر در اشــوب فــرو می رود؛‬ ‫ایت الله کاشــانی که در تمام زندگی اش مخالف قوام بوده‬ ‫اعالمیه صادر می کند؛مــردم به تظاهــرات بر می خیزند؛‬ ‫کشــته ها روی دســت مردم می رود و انها برای بازگرداندن‬ ‫دکتر محمد مصدق جان خود را می دهند‪.‬‬ ‫شــاه در حالت بهت و نگرانی دوباره مصدق را به روی‬ ‫کار برمی گرداند‪ .‬اینجاســت کــه مرحلــه دوم مخالفت با‬ ‫نهضت ملی ایران شــکل می گیرد‪ .‬بنده معتقدم از فردای‬ ‫‪ 30‬تیر که مصدق روی کار امد؛ کار کودتا توسط انگلیس‬ ‫و امریکا کلید خورد‪.‬‬ ‫پس از ‪ 30‬تیر ما بــا دکتر مصدق دیگــری روبه رو‬ ‫هستیم که با گذشــته اش نیز متفاوت است‪ .‬در‬ ‫این راه البته انتقاداتی به او می شود که وی در این‬ ‫دوره دیگر نخست وزیر قانونی نیست و کارهایی‬ ‫برخالف نص صریح قانون انجام داده است‪.‬‬ ‫بله من این را قبول دارم که با دکتر مصدق دیگری‬ ‫روبه رو هستیم‪ .‬در این دوره رخدادهایی به وقوع پیوست که‬ ‫هر کدام از این توطئه ها برای ســاقط کردن دولتی کفایت‬ ‫می کند‪ .‬این وقایع زنجیر وار به صورت شبه کودتایی مطرح‬ ‫است‪ .‬از قتل افشار طوس‪ ،‬رئیس شهربانی کل کشور که‬ ‫منصوب دکتر مصدق است تا ماجرای ‪ 9‬اسفند ‪ .31‬در این‬ ‫دوره می بینیــم که مصــدق برای انچه بازگشــت حاکمیت‬ ‫ملی به ایران می نامیده اســت دســت به اصالحاتی زد‪ .‬از‬ ‫پاکســازی ارتش تا گذراندن لوایحــی در مجلس و دولت‬ ‫به نفع کشــاورزان و اصالحاتی در دادگستری همه اینها در‬ ‫جهت بازگشت عنصر حاکمیت ملی بود‪ .‬همه اینها اما گرچه‬ ‫در جهت اصالح امور بود اما خود زمینه ای را به مخالفان داد‬ ‫که در برابر مصدق واحد عمل کنند‪ .‬در ادامه ســیر نهضت‬ ‫اما اتفاق مهمی رخ داد؛ در ســالی که دکتر مصدق به الهه‬ ‫می رفت یکــی از کارهایی که انجــام داد‪ ،‬توقف انتخابات‬ ‫دوره هفدهم مجلس بود‪.‬‬ ‫این برخالف قانون نبود؟‬ ‫بــه ایــن دلیــل بــود کــه گرچــه انتخابــات در‬ ‫حال برگزاری بود و اتفاقا جبهه ملــی در تهران اکثریت کار‬ ‫را در دست داشــت اما نفوذ درباریان و نبود نظارت دقیق بر‬ ‫قانون شــکنی ها به ویژه در شــهرهای کوچک و روستاها و‬ ‫البته دخالت غیر قانونی دربار و ارتش باعث شد که در نتیجه‬ ‫انتخابات در شهرهای دیگر اختالف فاحشی با تهران داشته‬ ‫باشد‪ .‬مصدق می گفت که انتخابات باید ازاد باشد و ارتش‬ ‫و درباریان و نیروهای ســنتی طرفدار انگلیس در فرستادن‬ ‫سرسپردگان به خود در مجلس دخالتی نداشته باشند‪ .‬این‬ ‫البته تنها خواســته نخســت وزیر قانونی مملکت هم نبود؛‬ ‫باالخره همه گروه های سیاسی از وضعیت موجود ناراضی‬ ‫بودند و مطبوعات در ان زمــان محلی برای مجادله موجود‬ ‫میان موافقان و مخالفان بود‪ .‬از ســوی دیگر مخالفان به‬ ‫مخالفان سعیداشتن د مصدقراازطریقپارلمان‬ ‫که مظهــر رای ملی بود‪ ،‬برکنار کننــد‪ .‬اما مصدق‬ ‫می دانستکهاینمظهررایملینیستبلکهعامل‬ ‫نفوذدرباریانومخالفانشاست‪.‬مصدقکهدولت‬ ‫رادرشرف سقوط می دیدازنمایندگانطرفدارش‬ ‫خواستکهاستعفاکنندوچنینشدوجلسه هابه‬ ‫حد نصابنرسیدومجلسازرسمیتافتاد‬ ‫اختالف های ایت الله کاشانی با‬ ‫مرحوم مصدق به این دلیل بود که‬ ‫مصدق چند پست به ضدمذهبی ها‬ ‫داده بود‬ ‫مثلث | شماره ‪275‬‬ ‫اصل ملی شــدن صنعت نفت میانه ای نداشت و خودخواه‬ ‫بــود و فرصت طلبی می کرد‪ .‬غیر از حســین مکی که کمی‬ ‫ساده اندیشانه به موضوع نگاه می کرد‪ ،‬برخی از جمله اقای‬ ‫دکتر مظفر بقایی بودند که فکر می کردند باتوجه به سابقه و‬ ‫نوع فعالیت حزب زحمتکشان باید رهبری و سروری نهضت‬ ‫ملی را بر عهده گیرد‪ .‬شاه این افراد را به عنوان کارت بازی‬ ‫ علیه مصدق مــورد توجه قــرار داد و انهــا را علیه مصدق‬ ‫می شوراند‪ .‬بر گردیم به این سوال شــما که گفتید مصدق‬ ‫با مصدق قبل از ســی تیر و الهه فرق کرد‪ .‬بله! مصدق در‬ ‫ی که شاهان‬ ‫چنین شرایطی به عنوان یک سیاستمدار قدیم ‬ ‫و رئیس الوزرا ها و وزیران بی شــماری را دیده است حاال در‬ ‫موقعیت برتری ســعی می کرد کارهای خــود را پیش ببرد‪.‬‬ ‫قبل از کودتای ‪ 28‬مــرداد ماجرایــی رخ داد که به صورتی‬ ‫نقطه عطــف نهضت ملی شــدن صنعت نفــت و پس از ان‬ ‫کودتای ‪ 28‬مرداد اســت‪ .‬در اسفند ســال ‪ 31‬غائله ای به‬ ‫وجود امد که از ان با عنوان ماجرای ‪ 9‬اسفند یاد می شود‪.‬‬ ‫ماجرا از این قرار بود که شاه به ظاهر به دکتر مصدق‬ ‫اطالع می دهد که به دلیل کســالت عازم مسافرت خارج از‬ ‫کشــور اســت‪ .‬مصدق به دربار می رود تا کارهای خروج از‬ ‫کشور مثل گذرنامه و پول ســفر را هماهنگ کند‪ .‬در همین‬ ‫هنگامه اســت که شــاه و مصدق با هم مذاکــره می کنند‪،‬‬ ‫گروهی که معلوم نیســت از کجا مطلع ســفر شــاه شده اند ‬ ‫جلوی دربار می ایند‪ .‬گروهی از نمایندگان مجلس نیز در تردد‬ ‫هســتند‪ ،‬ایت الله کاشــانی رئیس وقت مجلس به ایت الله‬ ‫بهبهانی نامه می نویسد و می گوید که از سفر شاه جلوگیری‬ ‫کنند چه انکه ممکن است در کشور اشوب به پا شود‪.‬‬ ‫تعــدادی از افســران اخراجــی ارتــش و گروهی از‬ ‫ورزشکاران زورخانه که بعدها میاندار کودتا نیز می شوند در‬ ‫جلوی کاخ حضور پیدا می کنند‪ .‬پس از اینکه دکتر مصدق‬ ‫به جای درب اصلی از درب دیگری خارج می شود به هدایت‬ ‫شــاپور حمید رضا به خانه وی حملــه می کنند که مصدق از‬ ‫خانه خود به منزل پســرش دکتر غالمحســین مصدق و از‬ ‫ ا نجا به ســتاد ارتش رفته و اقدام هــای الزم را برای مقابله‬ ‫با این شــورش انجام می دهد‪ .‬این مســاله اما باعث قطع‬ ‫ارتباط مصدق با دربار شد به گونه ای که دیگر شاه و مصدق‬ ‫ت بگویم ماجرای ‪ 9‬اسفند ‪1331‬‬ ‫همدیگر را ندیدند‪ .‬بهتر اس ‬ ‫پیش درامد کودتای ‪ 28‬مرداد بود‪.‬‬ ‫اقای شاه حسینی ! گروهی معتقد ند که مصدق در‬ ‫همین دوران دســت به کارهای خالف قانونی زد‪،‬‬ ‫از جمله انحالل مجلس و به رای گذاشــتن ان‪.‬او‬ ‫طبق قانون اساســی نمی توانست چنین کاری را‬ ‫انجام دهد ؟‬ ‫انتخابات دوره هفدهم مجلس در حال برگزاری بود‬ ‫و به دالیلی که عرض کردم متوقف شد‪ .‬نمایندگان تهران‬ ‫که برگزیده شده بودند اما در والیات دیگر بر اثر دخالت های‬ ‫نابجای متنفذین محلی و ارتش و وابستگان نمایندگانی به‬ ‫مجلس می رفتند که هیچ سنخیتی با حوزه های رای گیری‬ ‫خود نداشتند‪ .‬جالب است نمونه ای را به شما بگویم‪ .‬اقای‬ ‫سید حسن‪ ،‬امام جمعه تهران به عنوان یک روحانی شیعه در‬ ‫تهران از کردستان رای اورد که سنی مذهب است‪ .‬یا اقای‬ ‫دکتر اشتیانی که سال های سال پدرانشان از ورامین وکیل‬ ‫مجلس بودند به یکباره از شیراز به وکالت مجلس می رسد‪.‬‬ ‫یا اینکه اقای دکتر هدایتی که پایگاهش همیشه شهر ری‬ ‫بوده‪ ،‬خودش بچه این محل اســت بایــد از انجا به وکالت‬ ‫برسد به جایش مهدی مشــایخی به مجلس راه می یابد؛ او‬ ‫نیز از نقطه دیگری‪.‬‬ ‫در همیــن دوران نیــز مصــدق اصالحاتــش را اغاز‬ ‫کرده بــود؛ او برای این اصالحات از مجلس می خواســت‬ ‫که اختیارهایــی فراقانونی به وی دهــد‪ .‬وی که با تصویب‬ ‫طرح هایی دنبال کاهش نفوذ درباریان در امور بود و هیات‬ ‫دولت را از سلطنت طلبان تهی کرده بود‪ ،‬با حامیان مذهبیش‬ ‫به رهبری ایت الله کاشــانی نیز به مشــکل خــورده بود‪ ،‬او‬ ‫چندیــن وزارتخانه را به غیرمذهبیــان و حتی ضدروحانیان‬ ‫داد ه بود‪ .‬علی زهری از حزب اقای بقایی دولت مصدق را به‬ ‫بهانه بدرفتاری با بازداشت شدگان و شکنجه استیضاح کرد‬ ‫و مجلس هم دست ســلطنت طلبان بود‪ .‬مصدق موفق شد‬ ‫همه پرسی را برگزار کند‪.‬‬ ‫مخالفان ســعی داشــتند مصدق را از طریق پارلمان‬ ‫که مظهر رای ملی بود‪ ،‬برکنار کنند‪ .‬اما مصدق می دانست‬ ‫که این مظهر رای ملی نیســت بلکه عامل نفــوذ درباریان‬ ‫و مخالفانش اســت‪ .‬مصدق که دولت را در شــرف سقوط‬ ‫می دید از نمایندگان طرفدارش خواســت که اســتعفا کنند‬ ‫و چنین شــد و جلســه ها به حد نصــاب نرســید و مجلس از‬ ‫رسمیت افتاد‪ .‬یکی از نتایج این کار‪ ،‬فشار به مخالفانی بود‬ ‫که مجلس را محلــی برای توطئه ضــد دولت ملی مصدق‬ ‫کرده بودند‪.‬‬ ‫کســانی مثل تیمســار زاهدی و بقایی در مجلس به‬ ‫دلیل جرا ئمی از جمله قتل افشــار طوس رئیس شــهربانی‬ ‫دولت مردمی مصدق‪ ،‬به قول معروف بســت نشسته بودند‬ ‫و دادگستری نیز به دلیل حفظ حرمت مجلس نمی توانست‬ ‫به انجا ورود کند تا انها را دســتگیر کند؛ در واقع مجلس به‬ ‫عنوان کانونی توطئه گر بر ضــد دولت مصدق در امده بود‪.‬‬ ‫همه پرسی برای انحالل یکی از برنامه های مصدق برای از‬ ‫بین بردن این کانون توطئه بود اما در مقطع ‪ 28‬مرداد بود که‬ ‫برنامه های نهضت ملی با کودتا متوقف شد و دولت مردمی‬ ‫ اقای دکتر مصدق ساقط شد‪ .‬مجموعه عرایضی که گفتم‬ ‫در واقع پیش زمینه هایی برای وقوع کودتا بود و مراحلی که‬ ‫در واقع کامل کننده جریان کودتا در ‪ 28‬مرداد ‪ 32‬بود‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫شکست دکتر مصدق در دادگاه الهه اطمینان داشتند؛اما‬ ‫قضات دادگاه – ج ز قاضی روس ‪ -‬از جمله ان قاضی با شرف‬ ‫انگلیســی رای به حقانیت ایران داد؛انها در شــوک به سر‬ ‫بردند‪ .‬در اینجا مرحله جدیدی از تحریکات شکل گرفت که‬ ‫باعث گسست و جدایی ها در جبهه ملی طرفدار مصدق شد‪.‬‬ ‫جبهه ملــی از نیروها و احزاب سیاســی متکثری‬ ‫شــکل گرفته بود که تنها هدفشــان ملی شــدن‬ ‫صنعت نفت بود؛چرا در زمانی که نهضت در حالی‬ ‫پیروزی بود در میانشان اختالف افتاد‪.‬‬ ‫بسیاری از جدایی ها در جبهه ملی به این دلیل بود‬ ‫که گروهی در پی جــاه و مقام امده بودند و از ســوی دیگر‬ ‫دربار و مخالفان دکتر مصدق برخی از یــاران او را با عنوان‬ ‫همکاران جدید‪ ،‬پذیرفتــه بود‪ .‬برنامــه اختالف افکنی ها‬ ‫با عنا وینی چون ‪ ،‬مصدق پیر اســت‪ ،‬بنیه کار ندارد‪ ،‬شــما‬ ‫جوان هستید باید روی کار بیایید‪ ،‬او ضعیف النفس است و‬ ‫نهضت به افراد با اراده نیاز دارد؛ در گوش برخی از اعضای‬ ‫جبهه ملی خوانده می شد‪ .‬اقای حسین مکی‪ ،‬اقای حسین‬ ‫فاطمی در ابتدا‪ ،‬اقای حائری زاده گرچه از یاران سید ضیاء‬ ‫بود اما به یکباره در فراکســیون ملی حضور داشــت و دکتر‬ ‫بقایی کسانی بودند که مورد طعنه و طعمه قرار می گرفتند‪.‬‬ ‫در ایــن شــرایط می توانیــم بگوییــم جبهه ملی‬ ‫یکدست نبود؟‬ ‫ی عناصری بودند که در میانه خود را همراه‬ ‫بله‪ ،‬برخ ‬ ‫کرده بودند‪ ،‬یکی از انها عبدالقدیر ازاد بــود که هیچ گاه با‬ ‫‪2‬‬ ‫پای گفت وگوی این پیر سیاست نشستن بسیار‬ ‫خوش است‪ .‬حسین شاه حسینی که از قدمای نهضت‬ ‫ملی ایران است حاال در استانه ‪ 90‬سالگی خاطرات تلخ‬ ‫و شــیرینی از روزهای پر از حاشــیه ملی شدن صنعت‬ ‫نفت نقل می کنــد‪ .‬موضوعاتی کــه از او در عنوان یک‬ ‫شاهد عینی مستند و ملموس است‪ .‬این بچه تهران در‬ ‫کنار سیاست در ورزش نیز چهره شناخته شده ای است‬ ‫و در دولت اول بعد از انقالب‪ ،‬رئیس ســازمان ورزش و‬ ‫کمیته المپیک بود‪ .‬از نزدیکان به یاران دکتر مصدق و‬ ‫در کنار صدیقی ها‪ ،‬بازرگان هــا و اللهیار صالح ها وقایع‬ ‫ســال های ‪ 30‬تا ‪ 32‬و کودتــای ‪ 28‬مــرداد را از نزدیک‬ ‫دیده است و در جریان بســیاری از امور بوده‪ .‬مثلث در‬ ‫گفت وگو با حسین شاه حسینی به بررسی جریان های‬ ‫وقوع کودتای ‪ 28‬مرداد و سقوط دولت محمد مصدق‬ ‫پرداخته است‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪49‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪ 28‬مرداد‪،‬کودتا علیه ناسیونالیسم نبود ‬ ‫سیاست‬ ‫‪50‬‬ ‫مثلث | شماره ‪275‬‬ ‫فرا زو فرود های مصدق درگف ت وگو با دکتر مهدی گلجان‬ ‫در ابتدا امریکایی ها در جنبش ملی شدن صنعت‬ ‫نفت بی طرف بودند و حتی به بریتانیایی ها توصیه‬ ‫می کردند که اصل ملی شدن را بپذیرند؛ چه رخ داد‬ ‫که امریکا از این مرحله به کودتا ضد رهبر جنبش‬ ‫ملی شدن در ایران رسید؟‬ ‫شــاید یکــی از مهمتریــن دالیلش این باشــد که‬ ‫امریکایی ها توسط انگلیس توجیه شــدند که موضوع تنها‬ ‫مساله ملی شدن نفت در ایران نیست و ایران ممکن است در‬ ‫ت با قدرت گرفتن حزب توده قرار گیرد‪ .‬این‬ ‫معرض کمونیس ‬ ‫موضوع زمانی دامن گرفت کــه حزب توده از دولت مصدق‬ ‫حمایت می کــرد و به نوعی انهــا در صــدد ان بودند حرکت‬ ‫ملی شدن نفت در ایران را به ســمت حرکتی سوسیالیستی‬ ‫هدایت کنند‪ .‬این دســتاوی ز انگلیسی ها برای مجاب کردن‬ ‫طرف امریکایی برای دخالت در امر کودتا بود‪ .‬ضمن اینکه‬ ‫در ان زمان امریکایی ها هدف اصلی خــود را مبارزه با نفوذ‬ ‫کمونیســیم در جهان قرار داده بودند؛ این پروژه ای بود که‬ ‫ی انگلیســی ها نیز به امریکایی ها کمک می کردند‪ .‬در‬ ‫گاه ‬ ‫واقع در چنین شرایطی است که انگلیسی ها به امریکایی ها‬ ‫این گرا را می دهند که اگر در مســاله ملی شــدن نفت ما از‬ ‫دور خارج شویم‪ ،‬این کمونیسم است که در ایران حاکمیت‬ ‫می یابد‪ .‬پــس دلیل اصلی امریکا همین موضوع ســرکوب‬ ‫کمونیسم در ایران اســت‪ ،‬در اســنادی که بعدها با عنوان‬ ‫عملیات اژاکس نام برده شد همین مساله به صراحت بیان‬ ‫شده است‪ ،‬به صورتی که هم اقای اوباما و هم خانم البریت‬ ‫رســما اعالم کردند که ما در ماجرای نفت‪ ،‬دخالت مستقیم‬ ‫داشــتیم و به نوعی هم از ایران عذرخواهــی کردند‪ .‬گرچه‬ ‫در قرائت محمد رضا شاه پهلوی و ســلطنت طلبان از کودتا‬ ‫با عنوان رستاخیز ملی یاد می شــود چه انکه انها در اساس‬ ‫معتقد نیســتند که کودتا صورت گرفته بلکه می گویند قیام‬ ‫ملی باعث سرنگونی دولت مصدق شد‪.‬‬ ‫به نظر می رســد در ان زمان گفتمان مسلط جنگ‬ ‫سرد بر همه شــئون جهان ســایه افکنده بود؛ در‬ ‫مورد موضــوع کودتای ‪ 28‬مــرداد نیــز می توان‬ ‫گفت که عامل اصلی جنگ ســرد میــان امریکا و‬ ‫شــوروی بود‪ .‬به هر حــال بعدهــا امریکایی ها از‬ ‫تجربه کودتای ‪ 28‬مرداد در کشــورهای مختلف‬ ‫استفاده کردند ‪.‬‬ ‫بله این حرف درست است‪ .‬اگر جنگ سرد نبود شاید‬ ‫هیچ فقط امریکایی ها دست به کودتا نمی زدند‪ .‬حتی بعد از‬ ‫شکست کودتا در ‪ 25‬مرداد ‪ 32‬مشاهده می کنیم که در کمتر‬ ‫از سه روز بار دیگر کودتایی صورت گرفت‪ .‬در واقع کودتا در‬ ‫مرداد‪ 32‬دوبار صورت گرفت‪ ،‬این نشان می دهد که طراحان‬ ‫کودتا مصمم بودنــد‪ ،‬طرح های روز میز و مجموعه اســناد‬ ‫منتشر نشده هم نشان می دهد که انها برای بعد از شکست‬ ‫قطعی کودتا نیز برنامه دارند‪ .‬در ‪ 25‬مرداد نعمت الله نصیری‬ ‫فرمانده با تانک و نفرات ارتشی از سعداباد راه افتاد و به منزل‬ ‫مصدق رفت تا فرمان عزلش را به وی ابالغ کند‪ .‬مصدق از‬ ‫انچه در حال وقوع بود‪ ،‬مطلع شــده بود و حتی رســید حکم‬ ‫عزلش را نیز به نصیری داد‪ ،‬امــا وی را زندانی کرد و نفراتی‬ ‫که با خود اورده بود را خلع سالح کرد‪ .‬شاه که به کالردشت‬ ‫رفته بود‪ ،‬با هواپیما به رامسر و پس از ان به بغداد و رم رفت‪.‬‬ ‫پس کودتا در مرحله اول شکســت خورد‪ .‬اما انگلیســی ها‬ ‫دست بردار نبودند‪...‬‬ ‫از ‪ 25‬تا ‪ 28‬مرداد‪ ،‬در این سه روز چه گذشت؟ چرا‬ ‫مصدقی که با ضد کودتا‪ ،‬کودتا را خنثی کرده بود‪،‬‬ ‫سه روز بعد شکست خورد؟‬ ‫یکی از مســائلی کــه می توان گفــت ‪ ،‬عدم تدبیر‬ ‫امور توسط مصدق بود‪ .‬به هر حال شــاه از ایران فرار کرده‬ ‫بود و او می توانســت به اهداف خود دست پیدا کند‪ .‬ضمن‬ ‫اینکه در ان زمــان مصدق از هواداران پرشــوری برخوردار‬ ‫بود که معتقد بودند مصدق می تواند با اعالم جمهوری‪ ،‬در‬ ‫واقع رئیس جمهور هم بشــود؛ مصدق نتوانســت از شوری‬ ‫که در میان هوادارانش بود استفاده درســت ببرد‪ .‬از سوی‬ ‫دیگر او دشــمنان و مخالفان بســیار جدی نیز داشت که در‬ ‫دالیل عوامل ســقوط مصــدق عامل بازدارندگی بیشــتری‬ ‫در مقابل بی تدبیری او داشــتند‪ .‬مخالفین مصدق در واقع‬ ‫از شــبکه ای پیچیــده مخصوصــا در ســطح مطبوعاتی –‬ ‫اطالعاتی که کارگزاران مطبوعاتی شــرکت نفــت ایران و‬ ‫انگلیس به لیدری خانم لمبتون بودنــد در جهت تخریب او‬ ‫بسیار استفاده می کردند‪ .‬یا اینکه شــبکه جاسوسی شاپور‬ ‫ریپورتر‪ ،‬شبکه های مرتبط با دربار که در ان اشرف پهلوی‪،‬‬ ‫ن انها در شرایطی ضد مصدق عمل‬ ‫علیرضا پهلوی و مرتبطی ‬ ‫می کردند که او دیگر هوادارانی از جنس ایت الله کاشــانی‬ ‫نداشت‪ .‬از یک سال پیش ایت الله کاشانی با او به مخالفت‬ ‫برخاسته بود و به همین دلیل مصدق پایگاه مذهبی خود را در‬ ‫جامعه تقریبا از دست داده بود‪ .‬در چنین شرایطی است که‬ ‫مصدق بیش از اینکه خود را دارای پایگاه اجتماعی عمومی‬ ‫ببیند‪ ،‬در میان نخبگان و روشــنفکران برای خود هوادارانی‬ ‫یافته بود‪ .‬همین مساله باعث شــد در بزنگاه تصمیم مردم‬ ‫نتوانند باتوجه به اعمالی که صورت می گرفت و شــعارهای‬ ‫تندی که داده می شد‪ ،‬خود را در کنار مصدق ببینند‪ .‬در واقع‬ ‫انها توجیه نشده بودند که چرا باید چنین شود؛ شاید مصدق‬ ‫در ذهن خــود و هوادارانش به دنبال الترناتیوی برای شــاه‬ ‫مثل رئیس جمهوری بود اما مردم هنوز امادگی این مســاله‬ ‫را نداشتند و نمی دانســتند چرا باید چنین واقعه ای رخ دهد‪.‬‬ ‫ضمن اینکه شبکه های جاسوسی – اطالعاتی ‪ -‬مطبوعاتی‬ ‫که عــرض کردم بــا شــایعه پراکنی‪ ،‬اخبار کــذب و دروغ و‬ ‫هزینه کردن پول‪ ،‬اشــوب علیه مصدق را کلید زدند‪ .‬اتفاقا‬ ‫ی که‬ ‫این حرکــت از جنوب تهران و توســط توده های مردم ‬ ‫تحلیل درستی از وقایع نداشتند و در فضای پروپاگاند ا به سر‬ ‫می بردند شروع شد‪ .‬این نشان می دهد که مصدق در میان‬ ‫تود ه عمومی مردم هواداران کمی داشت یا اینکه نتوانسته‬ ‫بود‪ ،‬پلی میان خــود و انها به وجود بیاورد چــه انکه بیش از‬ ‫هر چیزی دولت و یارانش را از نخبگان برگزیده بود‪ .‬در ســه‬ ‫روز پرحاشیه ‪ 25‬تا ‪ 28‬مرداد مجموعه تحرکاتی که از سوی‬ ‫مخالفان و موافقان و در مقابل انفعال مصدق صورت گرفته‬ ‫بود‪ ،‬کار را به جایی رساند که عملیات اژاکس موفق شد طرح‬ ‫و برنامه خود را برای سقوط مصدق پیاده کند‪.‬‬ ‫یکی دیگر از موضوعاتی که با عنوان اشــتباهات‬ ‫مصدق بیان می شود این است که وی با مجموعه‬ ‫رفتارهــای غیر قانونــی‪ ،‬مثل انحــال مجلس و‬ ‫موضوعات خــاف قانونی که انجــام داد از جمله‬ ‫چاپ اسکناس بدون اجازه مجلس در واقع گروهی‬ ‫از نخبــگان را نیــز در کنار بی اطالعــی عمومی یا‬ ‫توجیه نبودن انها نیز از دست داده بود‪.‬‬ ‫مصدق برنامه مشــخصی برای ملی شدن صنعت‬ ‫نفت ایران داشــت و در این زمینه نیز به اهداف خودش هم‬ ‫رســید اما راهکارهای مبارزاتی اش به مشکل خورد‪ .‬ببینید‬ ‫رسیدن به هدف یک مساله اســت و راهکار های ادامه ان‬ ‫یک موضوع دیگــر؛ در این زمینه مصدق نفــت را ملی کرد‬ ‫اما در تداوم ان با مشکالتی روبه رو شــد‪ .‬از این روست که‬ ‫معتقدم مصدق در ادامه رهبری نهضت ملی با مشــکالتی‬ ‫‪3‬‬ ‫اشــتباه های مصدق در نهضت ملی نفت ایران‬ ‫مساله ای اســت که بســیاری از موافقان و مخالفان‬ ‫او در کلیت ان اتفاق نظــر دارند؛ مثلث در گفت وگو‬ ‫با مهــدی گلجان‪ ،‬اســتاد تاریــخ دانشــگاه تربیت‬ ‫مدرس که اثــار و پژوهش هــای متعــددی در حوزه‬ ‫روابط سیاسی و بین الملل ایران در دوره معاصر دارد‬ ‫درباره فراز و فرود های مصدق در نهضت ملی شدن‬ ‫نفــت و رخدادهایی که منجر به کودتا شــد ســخن‬ ‫گفته است‪ .‬دکتر گلجان‪ ،‬معاون پژوهشی کتابخانه‬ ‫مجلس شورای اسالمی و مدیر مسئول نشریه علمی ‬ ‫پژوهشی جامعه شناسی تاریخی است‪.‬‬ ‫روبه رو شد و نتوانست ان را پیش ببرد‪ .‬به هر حال او به عنوان‬ ‫یک رهبر می بایســت با بدنه نهضت ارتباط مســتمر داشته‬ ‫باشــد‪ ،‬اخبار و رویدادهای ان را رصد و تحلیل کند‪ ،‬دســت‬ ‫به شبکه سازی از میان نخبگان‪ ،‬روشنفکران و عموم مردم‬ ‫بزند‪ ،‬از نظر اطالعاتی فضا را در دست داشته باشد‪ .‬مصدق‬ ‫در همه این زمینه ها با مشکالتی همراه بود‪ .‬مصدق اصال‬ ‫با بدنه جامعه ارتباطی نداشت‪ .‬همین مساله ای که گفتید؛‬ ‫یعنی انحالل مجلس یکی از ضربات سختی بود که مصدق‬ ‫متحمل شــد ضمن اینکه برگزاری انتخابات پس از ان نیز‬ ‫برای بســیاری توجیه ناپذیر بود‪ .‬از سوی دیگر مصدق خود‬ ‫را رسانه می دانست و بر همین اســاس خود را در مواجهه با‬ ‫فضای مطبوعاتی و رسانه ای که در ان زمان به شدت پرشور‬ ‫و با انگیزه بود‪ ،‬قرار داد‪ .‬او در نبود رســانه های حامی با اتکا ‬ ‫به خودش نتوانســت مردم را در حمایــت از خودش و اینکه‬ ‫کودتایی رخ داده‪ ،‬توجیه کند‪ .‬باالخره او توانســته بود موج‬ ‫اول کودتا را از بین ببرد اما در فاصله ســه روز بعد‪ ،‬خانه اش‬ ‫غارت شد و متواری گردید‪.‬‬ ‫شما اشاره کردید که مذهبیون رفته رفته از مصدق‬ ‫جدا می شــوند؛ این جدایی به تقابــل هم منتهی‬ ‫می شــود و در غائله ‪ 9‬اســفند ‪ 31‬اوج این مساله‬ ‫مشاهده می شود‪ .‬چرا سرنوشت این دو به جدایی‬ ‫رسید؟‬ ‫جامعه ایران یک جامعه ســنتی اســت و بر همین‬ ‫اساس توده ها بســیار در ان نقش ایفا می کنند و این تفاوت‬ ‫جامعه ســنتی با مــدرن اســت‪ .‬در ایــران ‪ ،‬مســجد‪ ،‬بازار‬ ‫هیات های مذهبــی و‪ ...‬مولفه های اصلی جامعه ســنتی‬ ‫مخالفاناصلیمصدقچهکسانیبودند؟‬ ‫محمد علی بهمنی قاجار‬ ‫‪4‬‬ ‫پژوهشگر تاریخ معاصر‬ ‫ منتقدان مصدق‬ ‫چهار دسته منتقد محمد مصدق دارد‪ .‬یک دسته شاه‬ ‫و دربار بودند‪ .‬انها معتقد بودند که مســیر مصدق ایران را به‬ ‫تنش با جامعه جهانی می رساند‪ .‬جان کالم شاه و دربار این‬ ‫بود که مصدق با سیاست بی طرفانه خود نمی تواند ایران را‬ ‫از بحران بین المللی خارج کند و در نتیجه کشــور به دست‬ ‫شــوروی می افتد‪ .‬گرایش دوم چپ ها بودند‪ .‬کمونیست ها‬ ‫معتقد بودند که ایران باید به اردوگاه سرخ برود‪ ،‬چون شوروی‬ ‫طرفدار کشورهای ضعیف و اقشار زحمتکش است‪ .‬مصدق‬ ‫این مساله را هم مانع می شود‪.‬‬ ‫ســومین گروه مذهبیون بودند‪ .‬انهــا معتقد بودند که‬ ‫در ان دوران پتانســیل زیادی وجود دارد که یک حکومت‬ ‫مذهبی به وجود بیاید‪ .‬باتوجه به اینکه مردم در صحنه هستند‬ ‫می شــود بهائیان را از صحنه خارج کرد یا اینکه می شــود با‬ ‫ بی حجابی مبارزه کرد‪ .‬می شود با مشروبات الکلی مبارزه کرد‪.‬‬ ‫این در حالی بود که مصدق باورهای شرع را نمی پذیرفت‪.‬‬ ‫مسلمان بود و بارها هم روی مســلمان بودنش تاکید کرده‬ ‫بود‪ .‬حتی خــودش را نوعــی برانگیخته الهــی در راه ملت‬ ‫ایران می دانســت‪ ،‬اما به این اعتقاد نداشــت که حکومتی‬ ‫ایجاد شود که حدود شرعی رعایت شود‪ .‬مثال معتقد بود که‬ ‫مشروبات الکلی برای اینکه ما در تحریم هستیم به مالیات‬ ‫ان احتیاج داریم‪ .‬من ایت الله کاشانی را در این دسته قرار‬ ‫نمی دهم‪ .‬من بر این باور هستم که فدائیان اسالم و نواب‬ ‫صفوی جزو مذهبیــون بودند‪ .‬ایت الله کاشــانی و ایت الله‬ ‫بروجردی هیچ کدام جزو دســته مذهبیون نبودند‪ .‬در واقع‬ ‫دســته چهار م همراهان ســابق مصدق بودند که من امثال‬ ‫کاشــانی و ا یت الله بروجردی را در این دسته قرار می دهم‪.‬‬ ‫مثل دکتر بقایی و حسین مکی‪ .‬اینها واقعا از مصدق حمایت‬ ‫کردند اما بعد احســاس کردند که مصدق رو به خودکامگی‬ ‫اورده است‪ .‬انها معتقد بودند که مصدق از یارانش استفاده‬ ‫مناسبی نمی کند‪ .‬نقد این دســته نقدی دموکراتیک بود‪ .‬با‬ ‫این حال‪ ،‬به عقیده من دســته چهارم بغرنج بودن شرایط را‬ ‫به خوبی درک نکردند‪ .‬انها متوجه نشــدند که خب مصدق‬ ‫لجبازی هایــی دارد‪ ،‬اما اگر مصدق نباشــد الترناتیو ش چه‬ ‫کسی خواهد بود؟‬ ‫مثلث | شماره ‪275‬‬ ‫ناسیونالیسم دموکراتیک ایران نماینده ای غیر از دکتر‬ ‫محمد مصدق نمی تواند داشــته باشــد‪ .‬مصدق از ابتدا که‬ ‫استاد علوم سیاسی بود‪ ،‬می بینیم که قدم برداشته در حفظ‬ ‫ارمان هــای مشــروطه‪ .‬در همان دهــه ‪ 1290‬کتاب هایی‬ ‫حقوقی که نوشته گویا ست‪ .‬او به عنوان رجال سیاسی نظام‬ ‫نوپای مشروطه چه زمانی که در وزارت مالیه یا زمانی که در‬ ‫ایالت فارس بود و چــه زمانی که وزیــر امور خارجه در دولت‬ ‫مشیرالدوله شد‪ ،‬همیشــه در فکر حفظ استقالل و تمامیت‬ ‫ارضی ایران بود‪ .‬این را از مقام حرف گذراند و به مقام عمل‬ ‫رساند‪ .‬حساسیتی که مصدق نسبت به جزایر سه گانه داشت‬ ‫و در همان دوره که وزیر خارجه بود‪ ،‬ســال ‪ 1302‬اعتراض‬ ‫سختی به انگلیسی ها برای اشــغال جزایر سه گانه می کند‪.‬‬ ‫در مورد بحرین به همراه مرحوم مدرس و دیگران طرحی به‬ ‫تصویب مجلس می رسانند تا این کشور در مجلس شورای‬ ‫ملی نماینده داشــته باشــد‪ .‬یعنی زمانی که مصدق نماینده‬ ‫مجلس بود‪ .‬در مورد تجاوزهایی که ترکیه در مرزهای غربی‬ ‫کرده نیز واکنش نشان می دهد‪.‬‬ ‫بعد از شهریور ‪ 1320‬هم که مصدق به عنوان یکی از‬ ‫رجال سیاسی مشهور و نامدار در عرصه سیاسی ایران مطرح‬ ‫می شود‪ ،‬خط فکری مصدق ناسیونالیسم و عدم وابستگی‬ ‫به اجنبی بوده اســت‪ .‬در مقابل‪ ،‬حزب اراده ملی سیدضیاء‬ ‫که بیشتر از جریان های اشــرافی و محافظه کار نمایندگی‬ ‫می کرد و به سیاست اســتعمار انگلیس وابستگی داشتند‪،‬‬ ‫می ایستد و جریان حزب توده که به اردوگاه سرخ و شوروی‬ ‫وابستگی داشت‪ ،‬مصدق در دوره چهاردهم مجلس شورای‬ ‫ملی نظر خودش را به معنای مبادله منفی اعالم می کند‪ .‬به‬ ‫این معنا که نه به انگلیس و امریکا باید باج داد و نه به شوروی ‬ ‫و بر مبنای سیاست مستقل ملی باید عمل کرد‪ .‬مصدق حرف‬ ‫مشهوری دارد و می گوید مبادله مثبت را نمی پذیریم؛ به این‬ ‫معنا که اگر یک دستم را به اجنبی دادم‪ ،‬دست دیگرم را هم‬ ‫می دهم تا تعادلم حفظ شود‪ .‬اما مصدق می گفت که هر دو‬ ‫دستش را می خواهد‪.‬‬ ‫بنابراین‪ ،‬مصدق همانطور که در مورد ملی شدن صنعت‬ ‫نفت و قطع دست انگلیس از نفت جنوب اقدام کرد‪ ،‬پیش از‬ ‫ان برای جلوگیری از اهدای امتیاز نفت به شوروی اقدام کرد‪.‬‬ ‫همان طور که دست انگلیسی ها را از نفت کوتاه کرد‪ ،‬شوروی‬ ‫را از شــیالت شــمال محروم کرد‪ .‬سیاســت ناسیونالیسم‬ ‫مصدق به معنای مشــارکت مردم در امور کشور بود‪ .‬جدا از‬ ‫اســتقالل داشــتن در مقابل خارجی ها‪ ،‬ازادی در داخل و‬ ‫مشارکت عمومی را هم در نظر می گرفت‪ .‬استراتژی اصلی‬ ‫مصدق ازادی در انتخابات بود‪ .‬اگر عملکرد مصدق را بعد از‬ ‫شهریور ‪ 20‬بررسی کنیم‪ ،‬بیشترین پافشاری او بر سر ازادی‬ ‫انتخابات اســت‪ .‬در واقع ناسیونالیسم مصدق صرفا لیبرال‬ ‫نبود و رنگ ناسیونالیسم اجتماعی هم به خود می گیرد‪ .‬چه‬ ‫بســا مصدق گرایش های سوسیالیســتی هم داشت‪ .‬برای‬ ‫همین اســت که مصدق قانون تامین اجتماعی پیشگام را‬ ‫تدوین می کند‪ .‬او بر ســر حقوق کار تایید دارد و برای اولین‬ ‫بار در مجلس اعطای حق رای به زنان را مدنظر قرار می دهد‪.‬‬ ‫نکته مهمی که مصدق دارد این که وقتی اپوزیسیون‬ ‫بــود‪ ،‬مداخله خارجــی را در امــور داخلــی نمی گنجاند‪ .‬ما‬ ‫می بینیم که مصدق در دوران رضا شــاه تقریبا خانه نشــین‬ ‫است‪ .‬او البته در دو‪ ،‬سه سال اول در مجلس حضور داشت‬ ‫و حتی رضا شــاه به او پیشنهاد نخســت وزیری می دهد‪ ،‬اما‬ ‫بعد از ان خانه نشین است‪ .‬در این مدت ما نمونه ای نداریم‬ ‫که مصدق ســعی کرده باشد به سیاســت خارجی تشخص‬ ‫ بدهد برای مطرح شدن‪ .‬بعد از ســال ‪ 1332‬و بعد از زندانی‬ ‫شدن و حتی بعد از اینکه خطر اعدام شدنش وجود دارد‪ ،‬باز‬ ‫ما نمی بینیم که مصدق به اجنبی بــرای بیرون امدن از این‬ ‫وضعیت توسل کند‪.‬‬ ‫سیاست مصدق برای حفظ و عزت منافع ملی مقدم بر‬ ‫مصالح زودگذر اقتصادی بوده است‪ .‬در ان دوران هم مساله‬ ‫تحریم وجود دارد و مصدق بعد از ملی شــدن نفت صراحتا‬ ‫اعالم کرد که ما در مقابــل تحریم ها به زانــو درنمی اییم و‬ ‫تحریم های خارجی نمی تواند ما را به زانو دربیاورد‪ .‬استقالل‬ ‫را بــر مصالح اقتصــادی ترجیح مــی داد‪ .‬برعکــس اینکه‬ ‫محمدرضا شــاه اســتدالل می کرد که اگر ما در مورد نفت‬ ‫باج بدهیم و در امکان مشارکت در مجامع بین المللی وجود‬ ‫خواهد داشته که به سود کشور است‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫هستند و به عنوان یک ابزار مهم در رخدادها و وقایع جامعه‬ ‫اثر می گذارند‪ .‬به طــور مثال زمانی انقالب مشــروطیت به‬ ‫صورت جدی شــکل می گیرد که بــازار تعطیل شــده بود ‪،‬‬ ‫روحانیت به صحنه امده بود‪ .‬اگر انقالب مشروطیت بدون‬ ‫عنصر بازار و روحانیت بود‪ ،‬ایا شکل می گرفت؟ اگر انقالب‬ ‫مشروطیت بر مبنای تفکرات روشنفکران و نخبگان بود‪ ،‬چه‬ ‫بسا رخ نمی داد‪ .‬نمی گویم که تفکرات روشنفکران بی تاثیر‬ ‫بود – انها تاثیر خودشان را داشتند ‪ -‬اما محرک اصلی جامعه‬ ‫سنتی ما همین بازار و روحانیت در قضایای مشروطیت بودند‪.‬‬ ‫سه ستون از چهار پایه اصلی انقالب مشروطیت یعنی بازار‪،‬‬ ‫روحانیت و مردم – که مردم نیز متاثر از روحانیت بودند‪ ،‬مبنای‬ ‫اصلی انقالب مشروطیت شد‪ .‬بر همین اساس تا زمانی که‬ ‫جامعه سنتی اعم از مردم و روحانیت و بازار از مصدق حمایت‬ ‫می کرد‪ ،‬او موفق بود اما وقتی اینها از مصدق جدا می شوند‬ ‫او دچار مشــکل می شــود‪ .‬این یک درد تاریخی اســت که‬ ‫متاسفانه عده ای از سیاســتمداران و روشنفکران ما پس از‬ ‫موفقیت نســبی از مردم فاصله می گیرنــد‪ ،‬وقتی از توده ها‬ ‫فاصله گرفته می شود‪ ،‬اســیب پذیری بیشتر خواهد شد‪ .‬به‬ ‫همین ترتیب است که فاصله گرفتن مصدق از توده مردم به‬ ‫پاشنه اشیل او تبدیل می شود‪.‬‬ ‫شــما گفتید که در طرح کودتا هم نقشه ای برای‬ ‫شکست احتمالی کودتا وجود داشت؛ این نقشه‬ ‫به چه صورت بود؟‬ ‫در اســنادی که منتشــر شــده اســت‪ ،‬امــده که‬ ‫امریکایی ها در صورت شکست کودتای ‪ 28‬مرداد‪ ،‬طرحی‬ ‫جایگزین داشتند‪.‬راهکاری که انها به ان رسیده بودند‪ ،‬ایجاد‬ ‫یک سری جنگ های چریکی و دامنه دار و در نهایت تضعیف‬ ‫مصدق از این طریق بود‪ .‬بر اســاس طرح امریکایی ها نیرو‬ ‫و اســلحه زیادی در پایگاه هایی در لیبی وجود داشــت که‬ ‫در صورت نیاز به ایران ارســال می شــد؛ در جنــوب ترکیه‪،‬‬ ‫هواپیماهایی برای اعزام به ایران اماده کرده بودند‪ ،‬پایگاه‬ ‫ظهران در عربســتان در اماده باش کامل بود‪ .‬شــناورهای‬ ‫جنگی در بصره و خلیج فارس برای حمله به اهدافی در بنادر‬ ‫ایران به خصوص ابــادان تدارک دیده بودنــد‪ .‬اما کودتا در‬ ‫ایران موفق به ســرنگونی دکتر مصدق شد و دیگری نیازی‬ ‫به این اماده سازی و تدارکات نبود‪ .‬شما می توانید مجموعه‬ ‫تحلیل ها و برنامه های پس از کودتا را در سندی به امضای‬ ‫والتر اسمیت‪ ،‬معاون وزیر امورخارجه امریکا مشاهده کنید‪.‬‬ ‫بســیاری کودتــای ‪ 28‬مــرداد را نتیجــه جــدال‬ ‫امپریالسیم با ناسیونالیسم ایرانی می دانند؟‬ ‫من خیلی این موضوع را قبول ندارم چه انکه هنوز‬ ‫هم انچه ناسیونالســیم در ایران نامیده می شــود‪ ،‬شــکل‬ ‫نیافته است‪.‬‬ ‫مصدق را هم نمی توان مظهر ان دانست؟‬ ‫نه‪ ،‬همانطور که گفتم بنده موضوع ناسیونالســیم‬ ‫در ایران را خیلی جدی نمی دانم‪ .‬بر همین اســاس مفهوم‬ ‫ناسیونالســیم در ایران به اندازه ای رشد نکرد ه که به جنبش‬ ‫برسد تا امپریالیسم بخواهد ان را با کودتا از بین ببرد‪ .‬بعد از‬ ‫حدود ‪ 62‬سال که از کودتای ‪ 28‬مرداد می گذرد اگر بپذیریم‬ ‫که مصدق نماد جنبش ناسیونالسینی در ایران است‪ ،‬ایا پس‬ ‫از او توانسته ایم رهبری برای جنبش ناسیونالسیتی بیابیم‪.‬‬ ‫پاسخ منفی است‪ .‬یا اینکه چند جنبش ناسیونالسیتی همانند‬ ‫انچه در صنعت نفت ایران رخ داد‪ ،‬را می توان مثال زد؟ ضمن‬ ‫اینکه بنده اعتقاد دارم بحث جنبش ناسیونالیستی در اینجا‬ ‫مطرح نیســت اگرچه از مفهوم ناسیونالسیم در جنبش ملی‬ ‫شدن صنعت نفت بهره بردیم اما این یک جرقه بود‪ ،‬شعله ای‬ ‫افرو خته شد و تمام‪.‬‬ ‫بعد از حدود ‪ 60‬سال نه جنبش داریم‪ ،‬و نه حتی نهاد‬ ‫ناسیونالسیتی در ایران است‪ .‬پس از ان جبهه ملی فعالیت‬ ‫گســترده ای وجود نداشــت‪ .‬حرکت هایی صورت گرفت و‬ ‫خاموش شد و اثری نیز از خود ب ر جای نگذاشت‪.‬‬ ‫ چهارگروهمخالف‬ ‫‪51‬‬ ‫سیاست‬ ‫رای دیوان الهه؛ فرصتی که‬ ‫تبدیل به تهدید شد‬ ‫سیرتاریخیملی شدنصنعتنفت‬ ‫تا کودتای‪ 28‬مرداد‬ ‫ارش نهاوندی‬ ‫پژوهشگر تاریخ معاصر‬ ‫‪5‬‬ ‫یکی از پرسش هایی که می توان درباره دوران زمامداری‬ ‫دکتر مصدق عنوان کرد‪ ،‬این اســت که چــرا دکتر مصدق و‬ ‫جبهه ملی نتوانستند از رایی که به عدم صالحیت دیوان الهه‬ ‫در رسیدگی به ادعای انگلیس در قضیه نفت‪ ،‬صادر شد‪ ،‬به‬ ‫نفع خود در عرصه بین الملل اســتفاده کنند و به عنوان برگ‬ ‫برنده ای از ان در مذاکرات با انگلیس بهره برداری کنند و در‬ ‫نهایت با ان کشــور به یک توافق مرضی الطرفین برسند که‬ ‫در ان حقوق دو طرف تا حد زیادی رعایت شــده باشد؟ برای‬ ‫پی بردن به دالیل احتمالی این امــر و دالیل احتمالی انجام‬ ‫کودتای ‪ 28‬مرداد توسط عوامل انگلیس و امریکا نیاز است‬ ‫که به اختصار به انچه از زمان اغاز کشــف نفت تا زمان رای‬ ‫دیوان داوری الهه در ایران اتفاق افتاده بپردازیم‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪52‬‬ ‫مثلث | شماره ‪275‬‬ ‫ از قرار داد دارسی تا رای عدم صالحیت دیوان الهه‬ ‫قرار داد دارسی که در زمان بی خبری مقامات کشورمان‬ ‫و در عصر ســلطنت مظفرالدین شــاه قاجار به امضا رســید‪،‬‬ ‫بخش عمده ای از منابع نفت خیز ما را در ابتدا در اختیار طرف‬ ‫استرالیایی که تاجری به نام دارسی بود قرار داد و سپس منابع‬ ‫ما در بست در اختیار شرکت نفت ایران و انگلیس قرار گرفت‪.‬‬ ‫بر مبنای این قرار داد که در کتاب های زیادی از جمله کتاب‬ ‫پنجاه سال نفت ایران نوشته مصطفی فاتح از ان سخن رفته‬ ‫است‪ 16 ،‬درصد سود ناشی از فروش نفت عاید دولت ایران‬ ‫می شد‪ .‬این قرار داد ســال ها بعد زمینه نارضایی را به ویژه در‬ ‫سال های جنگ جهانی اول و جنگ جهانی دوم فراهم اورد‪.‬‬ ‫در زمان جنگ جهانی اول شرکت نفت «ایران و انگلیس» به‬ ‫بهانه شرایط جنگی نفت زیادی را به نیروی دریایی این کشور‬ ‫برای تامین ســوخت ناوهای جنگی‪ ،‬این کشور فروخت که‬ ‫سود چندانی از عواید این فروش نصیب ایران نشد‪ .‬در زمان‬ ‫پهلوی اول تصمیم به تجدید نظر در این قرار داد گرفته شد و‬ ‫مذاکرات دشوار و پیچیده ای طی سال های ‪ 1308‬تا ‪1312‬‬ ‫هجری شمســی در این باره جریان گرفت‪ ،‬مذاکراتی که در‬ ‫ان افراد سرشناسی نظیر تیمورتاش و حسن تقی زاده حضور‬ ‫ل تــرس و نگرانی رضا شــاه از تهدیدات‬ ‫داشــتند‪ .‬اما به دلی ‬ ‫انگلیســی ها‪ ،‬مذاکرات در نهایت به قرار داد ‪ 1933‬ختم شد‬ ‫که بر اساس ان حق السهم ایران از سود فروش نفت به میزان‬ ‫حدود شش درصد بیشتر از قرار داد دارسی افزایش یافته بود‪،‬‬ ‫زمین هایبیشتریدراختیارایراندرخوزستانقرارمی گرفت‬ ‫که عمال این زمین ها حوزه های نفت خیز را در بر نمی گرفت‬ ‫و عمده منابع نفت خیز و پاالیشگاه ابادان همچنان در اختیار‬ ‫شرکتنفت ایرانوانگلیسقرارمی گرفتوشرکتمزبورتنها‬ ‫تعهد مشارکت بیشتر مهندسان و کارگران ایرانی در زمینه حفر‬ ‫و اســتخراج و پاالیش نفت را می پذیرفت‪ .‬اما عمال قرار داد‬ ‫‪ 1933‬باعث افزایش طول مدت حضور شــرکت نفت ایران‬ ‫و انگلیس در مناطق نفت خیز ایران می شــد و باعث می شد‬ ‫تا ‪ 60‬سال پس از ان همچنان ســود کمی از درامد هنگفت‬ ‫ناشی از فروش نفت عاید ایران شــود‪ .‬این امر در س ال های‬ ‫بعدزمینه سازنارضایتیمردموهمچنیننخبگانوملی گرایان‬ ‫وقت شد‪ .‬پیشنهاد امتیاز نفت شمال در سال ‪ 1323‬از سوی‬ ‫شوروی که در ان زمان اســتان اذربایجان و کردستان را در‬ ‫اشغال خود داشت‪ ،‬سبب شــد تا قضیه نفت برای اولین بار‬ ‫در کشــور و در مجلس ایران جدی گرفته شود‪ .‬در این زمان‬ ‫حزب توده که به تازگی تاسیس شده بود‪ ،‬از واگذاری امتیاز‬ ‫به شوروی طرفداری می کرد‪ ،‬اما دولت ساعد که همزمان با‬ ‫پیشنهادات امریکایی ها در زمینه دریافت امتیازات نفتی در‬ ‫ایران مواجه شده بود و نگران ان بود که در صورت مخالفت با‬ ‫پیشنهاد روس ها نتواند موافقت احتمالی با واگذاری امتیاز به‬ ‫امریکایی هارانزدافکارعمومیودرمجلسایرانتوجیهکند‪،‬‬ ‫بررسی هرگونه پیشنهادی در زمینه واگذاری امتیازات نفتی را‬ ‫به سال های بعد از پایان جنگ جهانی و اشغال ایران موکول‬ ‫کرد‪ .‬وقایع این سال اغاز گر اختالف افراد دارای رویکرد ملی‬ ‫با اعضای حزب توده در مجلس بود‪ .‬در این زمان بود که دکتر‬ ‫محمد مصدق طرح موازنه منفی را اعالم و همچنین با ارائه‬ ‫طرحی به مجلس واگذاری امتیازات نفتــی به دول خارجی‬ ‫را ممنوع کرد‪ .‬مصدق درباره سیاســت موازنــه منفی گفته‬ ‫بود‪« :‬این موازنه باید منفی باشــد نه موازنه مثبت‪ .‬منظور از‬ ‫موازنه منفی این است که به هیچ یک از خواستاران امتیاز‪،‬‬ ‫نه همسایه شمالی و نه همســایه جنوبی و نه دولت امریکا‪،‬‬ ‫امتیازجدیدی داده نشود و مقصود از موازنه مثبت این است‬ ‫که اگر در جنوب دولت انگلیس امتیازی از ما گرفته‪ ،‬به دولت‬ ‫شــوروی نیز نظیر همین امتیاز را اعطا کنیم‪ ».‬البته پیش از‬ ‫مصدق طرح موازنه منفی برای اولین با توسط شهید ایت الله‬ ‫مدرس ارائه شــد‪ .‬وی که در زمانه پس از انقالب مشروطه‬ ‫می زیست و در این عصر روسیه در شمال و انگلیس در جنوب‬ ‫ایران نفوذ داشتند و حتی این دو قدرت در صدد برامده بودند‬ ‫ایران را به دومنطقه نفوذ تقسیم کنند‪ ،‬سیاست موازنه منفی را‬ ‫با عبارت سیاست عدمی برای اولین بار مطرح کرد‪.‬‬ ‫در سال های بعد مســاله انتخابات مجلس پانزدهم و‬ ‫شانزدهم و قضیه اجتماع مخالفان به نحوه برگزاری انتخابات‬ ‫مجلس شانزدهم در برابر کاخ شاه و تشکیل جبهه ملی پیش‬ ‫امد‪ .‬در پی تشکیل جبهه ملی‪ ،‬قضیه نفت نیز به طور جدی‬ ‫پیگیری شد‪ ،‬تا اینکه در اسفند ‪ 1329‬طرح ملی شدن صنعت‬ ‫نفت در مجلس شورای ملی با وجود مخالفت رزم ارا و عوامل‬ ‫انگلیس در مجلس شورای ملی به تصویب رسید و راه برای‬ ‫زمامداری دکتر مصدق هموار شد‪.‬‬ ‫مصدق پس از رای اعتماد مجلس‪ ،‬وعــده داد که در‬ ‫دوران زمامداری خود اجرای قانون ملی شــدن صنعت نفت‬ ‫و همچنین اصالح قانون انتخابــات را پیگیری کند‪ .‬وعده‬ ‫پیگیری ملی شدن صنعت نفت با خلع ید از شرکت نفت ایران‬ ‫و انگلیس و اخراج کارشناسان و کارمندان این شرکت به انجام‬ ‫رسید‪ ،‬اما همزمان با اجرایی شــدن این وعده‪ ،‬انگلیسی ها‬ ‫نیز از کار بیکار ننشستند و با اعزام ناو جنگی «موریشوس»‬ ‫و اعزام چتر بــاز به ایران نشــان دادند که به اســانی در برابر‬ ‫خواست مردم ایران در مســاله ملی شدن صنعت نفت عقب‬ ‫نخواهند نشست‪.‬‬ ‫برای اشنایی بیشتر با موضوع بحث الزم است تا به طور‬ ‫اختصار به دالیل تشکیل جلسه دیوان داوری الهه با موضوع‬ ‫و همچنین دالیل اقامه شــکایت انگلیس در ایران و دالیل‬ ‫رد ان اشــاه کرد‪ .‬پیش از انکه کارشناسان انگلیسی از ایران‬ ‫خارج شوند و کنسولگری های این کشور نیز در‪ 30‬دی‪1330‬‬ ‫تعطیل شوند‪ ،‬مســاله شــکایت انگلیس از ایران در شورای‬ ‫امنیت و نحوه رسیدگی ان در دیوان بین المللی دادگستری‬ ‫الهه مطرح شده بود‪.‬‬ ‫دولــت انگلســتان در تاریــخ چهــارم خــرداد ‪1330‬‬ ‫دادخواستی علیه ایران تقدیم دادگاه الهه کرده و تقاضا کرد‬ ‫که دیوان مزبور یــا اعالم دارد که طبق مــوارد ‪ 22‬و ‪ 26‬قرار‬ ‫داد ‪ 1933‬دولت ایران موظف بوده اختالف خود را با شرکت‬ ‫نفت ایران و انگلیس به داوری رجوع نمایــد و یا انکه اعالم‬ ‫دارد که تغییر و الغای قرار داد ‪ 1933‬بر خالف موازین حقوق‬ ‫بین المللی بوده و دولت ایران باید به شــرکت مزبور غرامت‬ ‫پرداخته و ترضیه ان را فراهم اورد‪ .‬چهارم خرداد ‪ 1331‬دکتر‬ ‫مصدق نامه ای به مجلس شورای ملی نوشته و با کسب اجازه‬ ‫برای رفتن به الهه در این نامه ذکر کرده بود که دولت ایران‬ ‫صالحیت دیوان دادگســتری بین المللی را در رســیدگی به‬ ‫این موضوع طبق دالیلی که در الیحه جوابیه تسلیم دیوان‬ ‫مزبور نمی تواند قبول کند و چنانچه قراری مبنی بر صالحیت‬ ‫خود صادر نماید به مالحظــ ه اینکه دخالت در حق حاکمیت‬ ‫ملی ماست برای دولت ایران غیر قابل قبول است و تصمیم‬ ‫سیاست‬ ‫اینجانب در مسافرت به الهه فقط به منظور بیان رد صالحیت‬ ‫دیوان و در ضمن ایراد به صالحیت ذکر دالیل ملت ایران در‬ ‫لزوم ملی کردن صنایع نفت است‪ .‬بدیهی است که بحث ایراد‬ ‫عدم صالحیت عنوان محاکمه نخواهد داشت‪.‬‬ ‫دکتر مصدق همچنین طی نطقی که در افتتاح جلسه‬ ‫ ایراد کرد گفت‪« :‬شــما نمی توانید ملت کوچکــی را از دفاع‬ ‫حقوق خود در برابــر حمالت مزورانه یک ملــت بزرگ که از‬ ‫لحاظ صنعتی و اقتصادی و مالی قوی اســت‪ ،‬بازدارید‪ .‬من‬ ‫از شــما تقاضا می کنم که به احساســات ملی ما وقف شوید‬ ‫و اطمینان دارم که این کار را خواهیــد کرد‪ ».‬دکتر مصدق‬ ‫سپس به هدف انگلستان در رابطه با نفت ایران اشاره کرد و‬ ‫گفت‪« :‬هدف عمده و اصلی سیاست انگلستان این است که‬ ‫نفت ایران را در انحصار خود در اورد و تاکنون منافع زیادی از‬ ‫ان برده است‪ ».‬او دولت انگلستان را به امپریالیزم متهم کرد‬ ‫و خاطر نشان ساخت که قبل از احاله دعوای خود به دادگاه‬ ‫انگلســتان به اعمال زور و فشــار مبادرت کرد‪ .‬وی عملیات‬ ‫شرکت نفت را نمونه ای از امپریالیزم خواند و گفت‪« :‬پس از‬ ‫انکه قانون ملی شــدن صنعت نفت به تصویب رسید‪ ،‬دولت‬ ‫انگلیس با اعزام چترباز به کشورهای همسایه ایران و ارسال‬ ‫ســفاین جنگی به اب های ایران به تهدیــد و تخویف ایران‬ ‫دست زد‪»...‬‬ ‫پس از نطق نخست وزیر‪ ،‬پروفســو ر «هانری رولتن»‬ ‫حقوقــدادن معــروف بلژیکی دالیل ایــران را دائــر به عدم‬ ‫صالحیت دیوان مطرح کــرده و گفت که دیوان نســبت به‬ ‫رسیدگی به پاره ای از دعاوی انگلستان صالحیت ندارد زیرا‬ ‫دولت ایران قبال قبولی خود را نســبت بــه صالحیت اجباری‬ ‫دیوان پس گرفت است و نیز گفت که مساله نفت از اختیارات‬ ‫و مسائل داخلی ایران است و نمی تواند در دیوان مورد بحث‬ ‫واقع شــود و قرار داد ‪ 1933‬بین دولت ایران و شــرکت نفت‬ ‫منعقد شده و نه بین دو دولت‪ ،‬بنابراین رسیدگی به ان از حدود‬ ‫صالحیت دیوان خارج است‪ ....‬سوم تیرماه نخست وزیر به‬ ‫تهران مراجعت کرد و روز ســی و یکم تیر دیوان بین المللی‬ ‫دادگستری با اکثریت «نه» رای در مقابل «پنج» رای‪ ،‬عدم‬ ‫صالحیت خود را نســبت به ادعای انگلستان در قضیه نفت‬ ‫اعالم داشت‪ .‬قاضی روسیه شــوروی به واسطه کسالت در‬ ‫جلسات دادگاه حضور به هم نرسانده بود و قاضی هندوستان‬ ‫هم به علت اینکه در موقع طرح قضی ه ایران در شورای امنیت‬ ‫ســمت نمایندگی دولت خود را داشــت‪ ،‬در جلسات حضور‬ ‫نیافت‪ .‬از جمله قضات اکثریت که به عدم صالحیت دیوان‬ ‫رای دادند‪ ،‬قاضی انگلیسی بود که موجب تحسین بسیاری‬ ‫قرار گرفت‪.‬‬ ‫ چرا فرصت الهه از بین رفت؟‬ ‫ اشتباهدرسیاستداخلینادرستدرسیاستخارجی‬ ‫مصدق از دادگاه الهه پیروز‬ ‫بیرون امد؛ حتی قاضی‬ ‫انگلیسی نیز برخالف قاضی‬ ‫روس به نفع ایران رای داد‬ ‫مثلث | شماره ‪275‬‬ ‫دکتر مصدق بیشترین توجه خود را به مبارزه با انگلیس‬ ‫معطوف کرده بود و تصور می کرد می تواند به راحتی با انجام‬ ‫اصالحات داخلی بدون توجه به نظر سایر گروه های سیاسی‬ ‫مشــارکت کننده در قدرت‪ ،‬جلــوی انتقاد و کارشــکنی های‬ ‫منتقدان داخلی را نیز بگیرد‪ .‬مصدق شاید تصور نمی کرد که‬ ‫تقاضا برای در اختیار گیری وزارت جنگ و خارج کردن ان از‬ ‫ید دربار و شاه باعث مخالفت شدید دربار و ارتش خواهد شد و‬ ‫این دو نهاد قدرتمند کشور را در ان زمان در برابر جبهه ملی قرار‬ ‫خواهد داد‪ .‬اما تقاضا برای تصدی وزارت جنگ از سوی دکتر‬ ‫مصدقیایکیدیگرازمنسوبینویدرکابینه‪،‬مخالفتشاهرا‬ ‫بر انگیخت تا انجا که دربار در صدد برکناری مصدق و روی کار‬ ‫اوردن قوام برامد‪ ،‬استعفای مصدق زمینه این کار را در اختیار‬ ‫شاه و ارتش به عنوان بازوی قدرتمند دربار قرار داد‪ .‬بعد از قیام‬ ‫سی تیر و ایجاد وزارت دفاع ملی از سوی دولت دکتر مصدق‬ ‫اختالفات میان دربار و ارتش و مصدق شدت گرفت تا جایی‬ ‫که دربار و ارتش در توطئه ای مشــترک در نهم اسفند ‪1331‬‬ ‫در صدد از میان برداشتن مصدق برامدند‪.‬‬ ‫از دیگر ســو مصدق هیچ گاه به اهمیت تشــکیل یک‬ ‫حزب واحد و منسجم در کشور مانند حزب توده پی نبرده بود‬ ‫(انتقادات زیادی نسبت به عملکرد اشتباه حزب توده در طول‬ ‫زمان حیات این حزب وجــود دارد‪ ،‬اما نبایــد از این واقعیت‬ ‫گذشتکهحزبتودهیکیازمنسجم ترینوتشکیالتی ترین‬ ‫احزاب کشور ما بوده اســت) و تصور می کرد که می تواند به‬ ‫اهداف خود در قالب جبهه ملی که متشکل از احزاب مختلف‬ ‫از پان ایرانیست ها تا مجاهدین اسالمی بود برسد‪ .‬شاید اگر‬ ‫مصدق از فرصت قیام سی تیر استفاده می کرد و اشتباهات‬ ‫زیاد سیاسی را نظیر درخواست اختیارات ویژه انجام نمی داد‪،‬‬ ‫می توانســت همچنان وحدت را در جبهه ملــی حفظ کند‪.‬‬ ‫تشکیل یک جبهه متشــکل از گروه ها‪ ،‬احزاب و سازمان ها‬ ‫با دیدگاه های گوناگــون نمی توانســت تامین کننده هدف‬ ‫ملی شدن صنعت نفت و اجرای کامل قانون ان باشد‪ ،‬در عین‬ ‫حال جبهه ای که در ان افراد متفاوتی از ســایق گوناگون‬ ‫وجوددارندودارایروحیاتبسیارمتفاوتیهستند‪،‬نمی توانند‬ ‫در طوالنی مدت در برابر تالش دربار برای نفوذ و رخنه در این‬ ‫جبهه مقاومت کنند‪ ،‬در واقع عناصر درباری و عوامل بریتانیا‬ ‫در ایران روی این مســاله حســاب باز کرده بودنــد که افراد‬ ‫جاه طلب تر و افرادی که برای کسب مقام و شهرت وارد جبهه‬ ‫ملیشده اندبااشکارشدنخط مشیجبههملیمبنیبرپیروی‬ ‫از قانون و اصول‪ ،‬راه خود را از این جبهه جدا خواهند کرد‪ .‬این‬ ‫امر در پی انتصابات کابینه دوم دکتر مصدق به وقوع پیوست و‬ ‫مخالفت ها با انتصابات وی در کابینه دوم زمینه را برای شکاف‬ ‫در جبهه ملی فراهم کرد‪.‬‬ ‫این در حالی است که در صورت تاسیس یک حزب ملی‬ ‫انگاه احتمال شکاف و انشــقاق میان اعضای گروه کاهش‬ ‫می یافت و یک حزب واحد می توانست با قدرت بیشتری راه‬ ‫را بر دسایس‪ ،‬توطئه ها و مخالفت خوانی های دربار‪ ،‬ارتش‬ ‫و حزب توده در داخل و همچنین انگلیس و امریکا در خارج‬ ‫ببندند و یک سیاست منســجم برای اداره کشور را پی ریزی‬ ‫کند‪ ،‬امری کــه دکتر مصدق و یــاران باو فایــش نظیر دکتر‬ ‫فاطمی و دکتر شایگان و تعداد دیگری از اعضای وفادار به‬ ‫جبهه ملی از ان غافل بودند‪.‬‬ ‫قطع روابط با انگلیس را نیز می توان اقدامی تلقی کرد‬ ‫که انگلیس را در نهایت به انجام کودتا در ایران ترغیب کرد‪.‬‬ ‫به دلیل پیشینه کارشکنی ها و سوابق بریتانیا در جاسوسی و‬ ‫اســتفاده از عوامل خود در ایران و همچنین کارشکنی های‬ ‫این کشور در مذاکراتی که نزدیک به توافق بوده و همچنین‬ ‫سیاست‬ ‫اما چرا جبهه ملی و دکتر مصدق نتوانستند پس از رای به‬ ‫عدم صالحیت الهه‪ ،‬امور را به پیش ببرند و در نهایت وضعیت‬ ‫را به سمت انجام یک توافق پایدار با انگلیس که ضمن حفظ‬ ‫حقوق کشور و اجرای مواد نه گانه مربوط به قانون ملی شدن‬ ‫صنعت نفت‪ ،‬انگلیســی ها را نیز از حقوق خریــد نفت ایران‬ ‫برخوردار ســازد و به نحوی نیز با ان کشــور در مــورد ادعای‬ ‫مربوط به پرداخت خسارت از سوی ایران کنار بیاید؟‬ ‫می توان این گونه استدالل کرد که دولت دکتر مصدق‬ ‫یگذاشته بود و کمتر به از‬ ‫بیشتر اتکای خود را بر حمایت مردم ‬ ‫بین بردن اختالفات جناحی و سیاسی در داخل کشور اهمیت‬ ‫می داد و شایدنمی خواست بپذیرد که لزوم ایجاد شرایط انجام‬ ‫یک توافق با یک قدرت خارجی‪ ،‬ایجاد وحدت نظر در داخل‬ ‫کشور است و نمی توان بدون وحدت نظر در داخل کشور این‬ ‫منظور را پیش برد‪.‬‬ ‫نکاتی در این میان وجود دارد که ذکر این نکات برای‬ ‫پی بردن به ناکامی دکتر مصدق در ماه های پس از پیروزی در‬ ‫دادگاه الهه و سپس فرجام دردناک نهضت ملی در پی انجام‬ ‫کودتای‪ 28‬مرداد ضرورت دارد‪ .‬این نکات در واقع به برخی از‬ ‫اشتباهات مهم مصدق در عرصه سیاست داخلی اشاره دارد؛‬ ‫اشتباهاتی که زمینه را برای فشــار بیشتر خارجی و در نهایت‬ ‫کودتای ‪ 28‬مرداد فراهم کرد‪.‬‬ ‫باتوجه به خواســته عموم مــردم در ان زمان که خواســتار‬ ‫ملی شــدن صنعت نفت بودند و بر اســاس روشــنگری های‬ ‫روزنامه های وابسته به جبهه ملی و سیاستمداران عضو دولت‬ ‫دکتر مصدق کــه ملی کردن صنعــت نفت را برابر با کســب‬ ‫استقالل سیاسی می دانستند‪ ،‬اقدام به قطع روابط سیاسی‬ ‫بیش از انکه احساسی و ناشی از عصبانیت بوده باشد‪ ،‬امری‬ ‫طبیعیبهنظرمی رسیدچرا کهزعمایجبههملیدرانزمانبه‬ ‫این نتیجه رسیده بودند که با کارشکنی های بریتانیا مذاکرات‬ ‫به هیچ نتیجه ای نخواهد رســید و در عین حــال ادامه نفوذ‬ ‫این کشور در ایران می تواند زمینه ســاز وقوع وقایعی بدتر و‬ ‫مصیبت بار تر از انچه در هفته اخر تیرماه سال ‪ 1331‬رخ داد و‬ ‫به قیام سی تیر انجامید‪ ،‬بشود‪.‬‬ ‫اما اگر بخواهیم پس از گذشــت بیش از شــش دهه‬ ‫اسیب های ناشی از این قطع رابطه سیاسی را بررسی کنیم باید‬ ‫به این نکته اشاره کنیم که به نظر می رسد این اقدام باعث شد‬ ‫تابریتانیایی هانسبتبهنفوذخوددرسیاستایرانوهمچنین‬ ‫نســبت به حفظ منافع خود در این کشور بسیار بیمناک شوند‬ ‫و با اســتفاده از عوامل داخلی خود در این کشور‪ ،‬همچنین‬ ‫با اســتفاده از مخالفت دربار و ارتش با دولت دکتر مصدق و‬ ‫اختالفاتی کــه پیرامون وزارت جنگ و اختیــارات ویژه بروز‬ ‫کرده بود و باتوجه به عدم همراهــی حزب توده با جبهه ملی‬ ‫در این برهه حســاس‪ ،‬اقدامات تخریبی خــود را اغاز کنند‪.‬‬ ‫وقایع اسفبار‪ 9‬اسفند‪ ،‬واقعه ترور تیمسار افشار طوس و واقعه‬ ‫تالش برای استیضاح دولت را می توان در همین چارچوب‬ ‫ارزیابی کرد و نظــر داد که تمامــی این اقدامــات به منظور‬ ‫سرنگونی دولت دکتر مصدق و برقراری مجدد روابط با ایران‬ ‫جهتحفظمنافعبریتانیادراینکشورصورتگرفتهبود‪،‬البته‬ ‫نباید منافع و بیم های دربار و همراهی این نهاد با انگلیسی ها‬ ‫و امریکا را نیز نادیده گرفت‪ ،‬با این حال در یک کالم می توان‬ ‫به این مساله اشاره کرد که قطع رابطه با بریتانیا این کشور را‬ ‫ی کرد که از همان زمان بــه فکر طرح ریزی‬ ‫دچار چنان بیمــ ‬ ‫اقدامات مختلف از قتل دکتر مصدق گرفته تا انجام کودتای‬ ‫نظامی علیه دولت ملی ایران افتاد و در واقع می توان گفت‬ ‫که بریتانیایی ها با اشنایی کامل از انچه در ایران می گذشت‬ ‫از اختالفات داخلی بهره برداری کــرده و در ماه های پس از‬ ‫قطع روابط‪ ،‬ضمن تضعیف دولت دکتر مصدق زمینه را برای‬ ‫کودتا اماده کردند‪ .‬از این رو می توان نتیجه گیری کرد که اگر‬ ‫دولتمصدقبههمانبسته شدنکنسولگری هااکتفامی کرد‬ ‫و تنها اقدام به کاهش روابــط در ســطح کاردار می کرد و از‬ ‫اقداماتتنش زا در سیاست خارجی نسبتبهانگلستانپیروی‬ ‫نمی کرد‪ ،‬شاید کودتای‪ 28‬مرداد ماه ها و شاید تا چندین سال‬ ‫بهتعویقمی افتادودرطولاینمدتجایگاهجبههملیبیشتر‬ ‫تقویت می شد و بریتانیایی ها و امریکایی ها نمی توانستند به‬ ‫سادگی با انجام یک کودتا به اهداف خود در ایران برسند‪.‬‬ ‫‪53‬‬ ‫سیاست‬ ‫مصدق تاوان اعتمادش به امریکا را داد‬ ‫سیاست‬ ‫‪54‬‬ ‫مثلث | شماره ‪275‬‬ ‫سیاست امریکا در ملی شدن صنعت نفت ایران درگفت وگوی مثلث با دکتر نادر انتصار‬ ‫با دو رفتــار متناقض از ســوی امریکایی ها روبه رو‬ ‫هســتیم؛ انها در ابتدا خیلی تمایل بــه حضور در‬ ‫مجادله میــان بریتانیــا و ایران نداشــتند و حتی‬ ‫توصیه می کردند که اصل ملی شدن صنعت نفت را‬ ‫بپذیرند‪ .‬در ادامه اما این مساله به عاملیت امریکا در‬ ‫کودتا تبدیل می شود؛ چرا چنین شد؟‬ ‫این موضوع را باید در چارچوب جنگ ســرد ارزیابی‬ ‫کرد‪ .‬در ان زمان امریکایی ها منافع خودشان را در منطقه مورد‬ ‫توجه قرار داده بودند‪ .‬انها تمایل بسیاری داشتند که خودشان‬ ‫را به عنوان یکی از مظاهر ازادی خواهی و استقالل باتوجه‬ ‫به سابقه تاریخی که داشتند‪ ،‬معرفی کنند‪ .‬با این حال در ان‬ ‫زمان از همه اینها مهمتر مســاله جنگ سرد و نحوه تعامل با‬ ‫اتحاد جماهیر شوروی بود‪ .‬به این معنی که اگر میان مسائلی‬ ‫که برایشان مهمتر بود با مساله نفوذ اتحاد جماهیر شوروی‬ ‫ ترجیح می دادند موضوع دوم را مورد توجه قرار دهند‪ .‬در ایران‬ ‫نیز مهمترین مساله ای که مورد توجه امریکایی ها بود همین‬ ‫به قول خودشــان جلوگیری از نفوذ اتحاد جماهیر شــوروی‬ ‫در ایران و رســیدن انها از طریق مرزهای جنوبی به اب های‬ ‫گرم خلیج فارس بود‪ .‬بنابراین این موضوع باعث شد امریکا‬ ‫پشــتیبانی خودش را از دولت دکتــر محمد مصدق به حالت‬ ‫تعلیق در بیاورد‪.‬چه انکه انها به این نتیجه رسیده بودند که با‬ ‫روی کار ماندن دولت دکتر محمد مصدق احتمال نفوذ اتحاد‬ ‫جماهیر شــوروی در ایران افزایش یابد‪ .‬روی همین مطلب‬ ‫بود که انها خطر نفوذ شــوروی را به بحث اســتقالل ایران و‬ ‫سمپاتی ظاهری که به ملی شــدن صنعت نفت می انجامید‬ ‫ترجیح دادند‪ .‬البته ما امروز بعد از گذشت سال ها می توانیم‬ ‫بگوییم که برداشت امریکایی ها در این زمینه اشتباه بود چه‬ ‫انکه دولت مصدق‪ ،‬دولتی نبود که به دامان شوروی ها بیفتد‪.‬‬ ‫شــاید همین ســمپاتی ظاهــری که شــما گفتید‬ ‫باعث شد مصدق دل در گرو امریکایی هاببندد‪ .‬ایا‬ ‫می توان گفت که یکی از اشتباهات محمد مصدق‪،‬‬ ‫همین دل بستن و اعتماد به امریکایی ها بود؟‬ ‫تا مقدار زیادی می توان گفت که چنین است‪ .‬ما فکر‬ ‫و اندیشه او را نمی دانیم اما دکتر محمد مصدق در عمل نشان‬ ‫داده بود که دنبال چنین مساله ای اســت‪ .‬مصدق در عمل‬ ‫بسیار بیشتر از حدی که انتظار می رفت به امریکا یی ها اعتماد‬ ‫کرده بود‪ .‬مصدق بدون توجه به فضا و ارایش سیاسی که از‬ ‫جنگ سرد در نظام بین الملل به وجود امده بود به حرف و شعار‬ ‫امریکایی ها اعتماد کرده بود‪ .‬یکی از اشتباهات دکتر مصدق‬ ‫همین مساله بود؛ البته این همه اشتباهات دکتر مصدق نبود‬ ‫اما اعتماد زیاد تر از حد به امریکایی ها از بزرگترین اشتباهات‬ ‫دکتر محمد مصدق بود که بر مبنای همین هم نتوانست در‬ ‫مقابل کودتا‪ ،‬ضد کودتا کند‪ .‬البته گمان می کنم که مصدق‬ ‫در روزها و ســاعات اخر حکومتش فهمیــد که اعتمادش به‬ ‫امریکایی ها زیاد بوده است اما این خیلی دیر شده بود‪.‬‬ ‫شــاید مصدق فکر می کرد که می توانــد امریکا را‬ ‫الترناتیو بریتانیا و شوروی در ایران کند؟‬ ‫این را باید در چارچوب سیاســت موازنه منفی دکتر‬ ‫ی قرار داد‪ .‬به هر حال دکتر مصدق‬ ‫محمد مصدق مورد ارزیاب ‬ ‫به فکر ان بود که بتواند به طور یکســان از همه کشــورهای‬ ‫مطرح در ســپهر سیاســت ایران ســود ببرد‪ .‬او به دنبال این‬ ‫بود که فضایی را به وجود بیــاورد که هیچ یک از قدرت های‬ ‫بزرگ ان روز نتوانند روی ایــن قدرت خود حاکم کنند‪ .‬در ان‬ ‫زمان بریتانیا و اتحاد جماهیر شوروی در ایران قدرت زیادی‬ ‫داشتند‪ .‬مصدق فکر می کرد با ورود امریکا به عرصه سیاسی‬ ‫ایران در واقع موازنه قدرتی را د ر ایران به وجود بیاورد‪ .‬شاید‬ ‫‪6‬‬ ‫رابطه ایران و امریکا در حین ملی شــدن صنعت‬ ‫نفت و پس از ان رویارویی بــا دکتر محمد مصدق یکی‬ ‫از معماهای تاریخ معاصر ایران اســت چه انکه از ابتدا‬ ‫امریکا با مصــدق همراهی کرد به صورتــی که او دل به‬ ‫انها سپرد که موازنه ای منفی میان بریتانیا و شوروی در‬ ‫مثلث سیاست ایران بسازد‪ .‬اما این ماه عسل تاریخی‬ ‫خیلی زود به پایان رسید و امریکا در همراهی با انگلیس‬ ‫چنان مصمم شد که طرح کودتا اژاکس را پیاده و اجرا‬ ‫کرد‪ .‬ایــن مســاله را در گفت وگو با دکتر نــادر انتصار‪،‬‬ ‫استاد دانشگاه االبامای جنوبی مورد بررسی قرار دادیم‪.‬‬ ‫به همین دلیل هم به امریکایی ها بسیار اعتماد داشت‪ .‬از نظر‬ ‫چارچوب های نظری سیاست موازنه منفی‪ ،‬این کار مصدق‬ ‫در ایران‪ ،‬کار درســتی بود‪ .‬اما در عمل نشان داد که امریکا‬ ‫به عنوان یک قدرت سوم به دنبال پیوســتن به مثلث قدرت‬ ‫خارجی در ایران نبود بلکه می خواســت جانشین انگلیس و‬ ‫شوروی در ایران و خاورمیانه شود‪.‬‬ ‫به نظــر می رســد امریکایی ها برخــاف انگلیس‬ ‫و شــوروی (روس ها) که در ایران این شــبکه ای‬ ‫از هــواداران خــود را تشــکیل داده بودنــد فاقــد‬ ‫تشکیالت الیگارشی و حتی در میان روشنفکران‬ ‫و نخبگان بودند؛انها برای این جانشــینی که شما‬ ‫گفتید کودتای ‪ 28‬مرداد را برگزیدند‪ .‬این مســاله‬ ‫چه تاثیری در روابط میان مردم‪ ،‬دولت و نخبگان و‬ ‫روشنفکران در اینده روابط ایران و امریکا داشت؟‬ ‫بله‪ .‬این همان امریکا ســیتزی است که از ان زمان‬ ‫شــروع شــد و ریشــه عمیقی نیز پیدا کرد‪ .‬مخصوصا اینکه‬ ‫روشنفکران (منهای ســلطنت طلبان دو اتشه)‪ ،‬ملی گرایان‬ ‫و چپگرایــان از هر نظــر و جامعه مدنــی که هرچنــد در ان‬ ‫زمان کوچک بودنــد‪ ،‬دولت امریکا را به عنــوان یک دولت‬ ‫مخرب و ضد ایرانــی معرفی می کردند‪ .‬بعــد از ان واقعه هر‬ ‫چه امریکایی ها سعی کردن د خودشــان را دوست ملت ایران‬ ‫معرفی کنند‪ ،‬اثری نداشت‪ .‬به همین دلیل کودتای ‪ 28‬مرداد‬ ‫نقطه عطفی نه تنها در نوع نگاه ایرانیان به امریکا بلکه باعث‬ ‫ایجاد فرهنگ سیاســی جدیــدی در ایران در نــوع تعامل با‬ ‫خارجیان شد‪ .‬در این زمان شــاه هم هر چه تالش کرد خود‬ ‫را وطن دوست نشان دهد‪ ،‬سیاست هایی اعمال کند که شاید‬ ‫منافعیهم برای مردم داشتهباشداماهیچ کسبهدلیلسابقه‬ ‫کودتای ‪ 28‬مرداد و نوع روی کار امدنش بعــد از ان‪ ،‬از وی‬ ‫قبول نمی کرد‪ .‬ضمن اینکه بسیاری معتقد بودند که کارهای‬ ‫شــاه از پس نقشــه ای برون امده و ضد منافع ایران خواهد‬ ‫بود‪ .‬ضمن اینکه گرچــه مداخالت خارجــی در ایران پیش‬ ‫از ‪ 28‬مرداد بسیار زیاد بوده است اما کودتای ‪ 28‬مرداد اثرات‬ ‫بسیار زیادی در فرهنگ سیاسی معاصر ایران داشته است‪.‬‬ ‫در کودتای ‪ 28‬مرداد ‪ ،32‬دولت مصدق سقوط کرد‬ ‫اما اصل ملی شدن صنعت نفت ایران توسط شاه‬ ‫و دولت کودتا محترم شــمرده شد‪ .‬بر این اساس‬ ‫ایا می توان نتیجه گرفت که در کودتا هدف ساقط‬ ‫کردن دولت مصــدق بود نه هدف قــرار دادن ملی‬ ‫شدن صنعت نفت ایران؟‬ ‫این دو را نمی توان از هم جــدا کرد‪ .‬چه انکه بدون‬ ‫تضعیف کردن دولت دکتر مصدق نمی توانستند برنامه های‬ ‫دیگرشــان را در مورد ایــران اجرا کننــد‪ .‬بــدون کودتا انها‬ ‫نمی توانستند مانع ملی شدن صنعت نفت به ترتیبی که دکتر‬ ‫مصدق مایل بود ‪ -‬نه کنسرسیوم – شــوند‪ .‬در واقع کودتای‬ ‫‪ 28‬مرداد پیش نیاز برنامه هــای بعدی بریتانیــا و امریکا در‬ ‫ایران بود‪.‬‬ ‫بسیاری دکتر مصدق را رهبر ناسیونالیسیم و جنبش ملی‬ ‫در ایرانمی دانند‪ .‬به همین دلیل کودتای‪ 28‬مردادرا به نوعی‬ ‫مانع شیوع جنبش ناسیونالیســتی در ایران و حتی خاورمیانه‬ ‫ارزیابی می کنند‪.‬‬ ‫امریکا با پشتیبانی از دولت های دیکتاتور عرب منطقه‬ ‫خاورمیانه در ظاهر مانع جنبش های ملی در منطقه شده بود‬ ‫ولی در عمل و در دراز مدت نتوانست باعث از بین رفتن انها‬ ‫شــود چه انکه در اواخر دهه ‪ 50‬و دهه ‪ 60‬و حتی در دهه ‪70‬‬ ‫میالدی ما شاهد بروز جنبش های ملی متعددی در خاورمیانه‬ ‫بودیم‪ .‬امریــکا همانطور کــه گفتم با حمایت هــای خود از‬ ‫دیکتاتورها در ظاهر به انها ضربه زد اما انها را از بین نبرد و حتی‬ ‫انها شکل کار خود را به صورت زیرزمینی انجام می دادند‪.‬‬ ‫از نظــر جنبش هــای دموکراســی خواهی چطور؛‬ ‫‪ 28‬مــرداد در واقع باعث تنگ شــدن عرصه برای‬ ‫دموکراسی خواهی در ایران و خاورمیانه شد ؟‬ ‫بلــه؛ در این مــورد هیچ شــکی نیســت‪ .‬کودتای‬ ‫ی روی روند دموکراتیک شدن‬ ‫‪ 28‬مرداد در واقع اثر بسیار بد ‬ ‫ایران تا سال های زیادی بر جا گذاشت‪ .‬البته در مورد اینکه‬ ‫ایا اگر ‪ 28‬مرداد رخ نمی داد جامعه ایران دموکراتیک می شد‬ ‫نیز نمی توان بر اســاس پایه های خیالی ســخن گفت‪ .‬اما‬ ‫وقوع کودتای ‪ 28‬مرداد تاثیر بسیار بدی بر اینده دموکراسی‬ ‫در ایران گذاشت‪ .‬این را می توان از روند تاریخی که پس از‬ ‫مرداد ‪ 32‬به وجود امد مشاهده کرد‪.‬‬ ‫دو قطبی امپریالیسیم و ناسیونالیسیم پس از ‪ 28‬مرداد‬ ‫برای مردم ملموس و عینی شد‪.‬‬ ‫این حرف درســت اســت چه انکه مردم ایران ان را از‬ ‫نزدیک درک کردند‪ .‬این دورویی گری یا منازعه ای که گفتید‬ ‫به وجود امــد‪ .‬با این حال اما مشــکالتی بر ســر راه جنبش‬ ‫ملی پس از کودتا به وجود امد‪ .‬جبهه ملی به عنوان سمبل‪،‬‬ ‫ی روبه رو شد و دیگر‬ ‫ملی گرایی در ایران در ادامه راه با معضالت ‬ ‫وجه سابق در زمان دکتر مصدق را نداشت‪ .‬گرچه تالش هایی‬ ‫صورت گرفت و جبهه ملی دوم تشــکیل شد اما نتوانست به‬ ‫دوران شــکوه گذشــته باز گردد و همانطور که گفتم از بین‬ ‫رفت‪ .‬با این حال اما گرچه تشــکیالت ملی ضعیف شده بود‬ ‫یا اینکه از بین رفته بود و رهبری مشــخصی هم نداشت اما‬ ‫تفکر ملی گرایی در میان مردم ایران وجود داشــت و تقویت‬ ‫هم شده بود‪.‬‬ ‫دکترمحمدمصدقرانمی توانرهبرناسیونالیسیم‬ ‫یا جنبش ملی ایران دانست؟‬ ‫مصدق پیر شده بود و در تبعید به سر می برد و تماسی‬ ‫با بیرون جامعه نداشت‪ .‬البته مصدق به عنوان سمبل جنبش‬ ‫سیاست‬ ‫ملی مطرح بود اما همانطور که گفتــم نمی توانیم بعد از ‪28‬‬ ‫مرداد ‪ 32‬برای او رهبری جنبش ملی ایران را در نظر گرفت‪.‬‬ ‫البته مصدق همیشه از نظر سمبلیک مهم بوده است و امروز‬ ‫نیز از اهمیت باالیی برخوردار است با این حال بعد از‪ 28‬مرداد‬ ‫جنبش ملی گرایی در ایران‪ ،‬حرکتی بدون رهبر شد‪.‬‬ ‫پــس از توافق هســته ای میــان امریــکا و ایران‬ ‫دوگانــه ای در میــان رســانه های ایرانی ســاخته‬ ‫شــد؛گروهی محمود جواد ظریف را با دکتر محمد‬ ‫مصدق یگانه می دانســتند و گروه دیگر تجربیات‬ ‫کودتــای ‪ 28‬مــرداد و اعتمــاد بــه امریکایی ها را‬ ‫یاداوری می کردند‪ .‬ایا می تــوان این موضوع را در‬ ‫این چارچوب ها مورد توجه قرار داد؟‬ ‫گرچه هنــوز نتیجه ای برای توافق هســته ای وین‬ ‫نمی توان متصور شد اما به طور کلی نمی توان میان این دو‬ ‫شباهتی یافت یا اینکه شباهت سازی در این خصوص درست‬ ‫نیســت‪ .‬هم جهان امروز با دهــه پنجاه میــادی متفاوت‬ ‫اســت و هم اینکه انچه امروز برجام گفته می شود بر اساس‬ ‫اعتماد نیست چه انکه اقای دکتر ظریف در مذاکرات با شش‬ ‫قدرت جهان و امریــکا به دنبال گــوش دادن به حرف های‬ ‫امریکایی ها نبود و همانطور که در زمان مذاکرات هم گفته‬ ‫بودند‪ ،‬کار را بر اساس اعتماد پیش نمی بردند‪ .‬ضمن اینکه‬ ‫به نظر مــن دولت ایــران برای ایــن مذاکرات بــا دو گزینه‬ ‫ماندن در حالت گذشــته و تغییر برخی از امــور خود برای به‬ ‫دست اوردن امتیازاتی روبه رو بود‪ .‬در چنین شرایطی اعتماد‬ ‫نمی تواند راه حل باشد؛ ایرانی ها با شش قدرت بزرگ دنیا در‬ ‫حال مذاکره بودند و این خود نشان می دهد که مذاکرات در‬ ‫شرایط نابرابری بوده است و انتظار بیهوده نیز در مورد امضای‬ ‫قراردادی برابر وجود دارد‪ .‬در چنین فضایی چنین مساله ای در‬ ‫روابط بین الملل صورت نمی گیرد‪ .‬نکته دیگر اینکه در همان‬ ‫ابتدا که من روزنامه های ایرانی و فضای مجازی را مشاهده‬ ‫می کردم‪ ،‬جشــن ها و خوشــحالی هایی از عقد این قرارداد‬ ‫وجود داشت که تا حدودی طبیعی بود چه انکه باالخره سایه‬ ‫جنگ در این موضوع کمتر شــده بود‪ .‬اما به نظرم باتوجه به‬ ‫ابهاماتی که در این قرارداد وجود دارد نباید در نظر داشت که‬ ‫پس از ان ایران دچار یک شکوفایی اقتصادی خواهد شد‪.‬‬ ‫این خیال درستی نیست‪ .‬ضمن اینکه من اجرای این قرارداد‬ ‫ و تفاهم را توسط امریکا بسیار سخت می بینم‪ .‬چه انکه هنوز‬ ‫کنگره امریکا در مورد ان تصمیم نگرفته اســت و باتوجه به‬ ‫فضای موجود ممکن است به ا ن رای منفی بدهد‪ .‬یا اینکه‬ ‫اگر رئیس جمهوری‪ ،‬جمهوریخواه در انتخابات بعدی به کا خ‬ ‫سفید بیاید‪ ،‬اجرای ان ممکن است از سوی امریکا متوقف‬ ‫شود‪ .‬به هر حال نمی توان انچه در توافقنامه وین وجود دارد‬ ‫را با رخدادهای ملی شدن صنعت نفت ایران مقایسه کرد‪.‬‬ ‫دکتر نادر انتصار در این‬ ‫گفت وگو می گوید توافق‬ ‫وین شباهتی به ملی شدن‬ ‫نفت ندارد‪.‬بنابراین مقایسه‬ ‫ظریف با مصدق چندان‬ ‫منطقی نیست‬ ‫از حمله در ظهران تا ستاد پشتیبانی درلیبی‬ ‫‪7‬‬ ‫طرح جایگزین سیا برای شکست کودتای ‪ 28‬مرداد چه بود؟‬ ‫مثلث | شماره ‪275‬‬ ‫سیاست‬ ‫کودتا علیه دولت مصدق پس از ان امکان پذیر شد که‬ ‫اشــوب و هرج و مرج راه را برای سقوط مصدق هموار کرد‪.‬‬ ‫سازمان اطالعات مرکزی امریکا‪ ،‬سیا‪ ،‬در یکی از دوره های‬ ‫انتشار اسناد خود‪ ،‬اســناد تازه ای را در ارتباط با کودتای ‪28‬‬ ‫مرداد ‪ 1332‬منتشر کرد که نشان می دهد دولت امریکا قصد‬ ‫داشت در صورتی که کودتا علیه دولت دکتر محمد مصدق‬ ‫شکســت بخورد‪ ،‬در ایران یــک جنگ چریکــی دامنه دار ‬ ‫راه بیندازد‪ .‬این ســند «به کلی ســری» که در ســال ‪1953‬‬ ‫در وزارت خارجه و شــورای امنیت ملی امریکا تنظیم شده‪،‬‬ ‫حکایت از ان دارد که امریکا تا چه انــدازه نگران ان بود که‬ ‫کودتا برای سرنگونی دکتر مصدق با ناکامی مواجه شود‪ .‬این‬ ‫سند همچنین اثبات می کن د طرحی در جریان بود تا با افزایش‬ ‫حضور نظامی امریکا در منطقه و ایجاد یک نیروی چریکی‬ ‫ضد کمونیست در جنوب ایران‪ ،‬حرکتی برای بی ثبات کردن‬ ‫دولت مصدق اغاز شود‪.‬‬ ‫مقامــات امریکایی پذیرفته اند کــه کودتا علیه دولت‬ ‫مصدق پس از ان امکان پذیر شد که ابتدا دولت امریکا طی‬ ‫عملیاتی موســوم به «عملیات اژاکس» ایران را در اشوب‬ ‫و هرج و مرجی فرو برد که راه را برای ســقوط مصدق هموار‬ ‫کرد‪.‬در ان زمان دولت ایزنهاور در امریکا نگران ان بود که‬ ‫این طرح به بیراهه کشــیده شــود و نیروهای حزب توده با‬ ‫بهره جستن از نا امنی قدرت را در دست بگیرند‪.‬دولت مصدق‬ ‫با پافشاری برای در دســت گرفتن کنترل کامل منابع نفتی‬ ‫کشــور دشــمنی دولت های غربی را به جان خریده بود‪ .‬بنا‬ ‫بر این اسناد‪ ،‬والتر اسمیت معاون وزیر خارجه وقت به کاخ‬ ‫سفید اطالع داد که سازمان سیا برای مقابله با این احتمال‪،‬‬ ‫اماده شده تا در صورت شکســت کودتا یک جنگ چریکی‬ ‫دراز مدت و دامنه دار علیه اعضای حزب توده و دیگر فعاالن‬ ‫سیاسی در ایران به راه بیندازد‪.‬اسمیت در یادداشتی به تاریخ‬ ‫‪ 20‬ماه مه ‪ 1953‬قید کرده است که سازمان سیا با رهبران ایل‬ ‫قشقایی توافق کرده که انها فضای امنی برای چریک ها و‬ ‫ماموران مخفی امریکا ایجاد کنند‪.‬‬ ‫اســمیت در این یادداشــت نوشته اســت‪« :‬تا امروز‬ ‫سیا موفق شــده ‪ 10‬نفر را با دستگاه های گیرنده و فرستنده‬ ‫رادیویی در نقاط مختلــف ایران بگمارد تــا در صورت لزوم‬ ‫با این ســازمان تماس برقرار کنند‪ .‬عده دیگــری هم برای‬ ‫پیوستن به انها تعلیم می بینند‪».‬‬ ‫این اسناد نشان می دهند که دولت وقت امریکا در نظر‬ ‫داشته در صورت شکست کودتای ‪ 28‬مرداد و قدرت گیری‬ ‫حزب تــوده گروه های مســلحی را علیه حکومــت مرکزی‬ ‫سازمان داده و سپس به عنوان «اخرین امکان» ایران را مورد‬ ‫حمله نظامی قرار دهد‪ .‬بر مبنای این اســناد‪ ،‬جهت پیشبرد‬ ‫این برنامه‪ ،‬دولت امریکا با تعدادی از ســران ایل قشــقایی‬ ‫تماس گرفته و موافقت انها جهت اجرای این برنامه را جلب‬ ‫کرده بود‪ .‬اسناد علنی شده نشان می دهند حداقل « ‪10‬نفر‬ ‫قشــقایی» جهت ارتباط های رادیو یی توسط ما موران سیا‬ ‫ اموزش دیده انــد و تجهیزات مخابراتی و پــول نقد حداقل‬ ‫پنج مــاه قبل از انجام کودتــای ‪ 28‬مــرداد در نقاط از پیش‬ ‫تعیین شده پنهان شده بود‪ .‬بر مبنای انچه در این اسناد امده‬ ‫است‪ ،‬جالب است بدانیم که حتی محمدرضا شاه از «طرح‬ ‫جایگزین » کــه قرار بود به این وســیله پایه هــای قدرتاش‬ ‫تحکیم گردد‪ ،‬نیز اطالعی نداشته است‪.‬‬ ‫ طبق همین اســناد در همان حال‪ ،‬در پایگاه ویلوس‬ ‫فیلــد در لیبی که در ان زمــان در اختیار امریکا بود اســلحه‬ ‫و مهمات برای این منظور انبار شــده بود‪ .‬به گفته اســمیت‬ ‫این مقدار اســلحه و مهمات برای مسلح کردن ‪ 10‬هزار نفر‬ ‫کفایت می کرد‪ .‬او می گوید که این تجهیزات می توانســت‬ ‫در عرض سه تا چهار هفته به ایران برســد‪ .‬اسناد تازه افشا‬ ‫شده حاکی است که اســلحه و مهمات قرار بود در تهران و‬ ‫تبریز همراه با محموله های مخفی طال و پول نقد به دست‬ ‫افراد خاصی برسد‪.‬سیا طرحی هم برای اداره چریک هایش‬ ‫توسط هشت گروه ســه نفره تهیه کرده بود‪ .‬در عین حال‪،‬‬ ‫قرار بود ده ها هواپیمای امریکایی هم در جنوب ترکیه مستقر‬ ‫شوند و یک نیروی کوچک از نفرات و شناورهای امریکایی‬ ‫هم قرار بود در نزدیکی بصره در جنوب عراق استقرار بیابند تا‬ ‫از پراکنده شدن کمونیست های فراری در منطقه جلوگیری‬ ‫کنند‪ .‬به عالوه‪ ،‬انگونه که اقای اسمیت می نویسد‪ ،‬ارتش‬ ‫امریکا مصمم بود تا از یک پایگاه نظامی در ظهران واقع در‬ ‫عربستان سعودی هم سود بجوید‪.‬‬ ‫اما با پیروزی کودتای ژنرال زاهدی‪ ،‬سرنگونی دولت‬ ‫دکتر مصدق و بازگشت شاه به ایران دیگر نیازی به دست زدن‬ ‫به این عملیات پیدا نشد‪.‬‬ ‫‪55‬‬ ‫سیاست‬ ‫سیاست‬ ‫‪56‬‬ ‫مثلث | شماره ‪275‬‬ ‫‪8‬‬ ‫رئیس الوزرا بیمار است‬ ‫مثلث متن اخرین جلسه مجلس هفدهم را منتشر می کند‬ ‫صورتمشروحمذاکراتمجلسروزپنجشنبههجدهم‬ ‫تیر ماه ‪۱۳۳۲‬‬ ‫هفدهمین دوره قانونگذاری در تاریخ‪ ١٧‬اردیبهشت ماه‬ ‫‪ ١٣٣١‬افتتاح شد در حالی که از ‪ ١٣٦‬کرسی نمایندگان فقط‬ ‫‪ ٧٩‬کرســی ان دارای نماینده بود‪ .‬به دنبال درگیری مصدق‬ ‫با مخالفان‪ ،‬مصــدق در ‪ ١٢‬مرداد ‪ ١٣٣٢‬طــی رفراندومی‪،‬‬ ‫ دوره هفدهم مجلس شــورای ملی منحل و شروع انتخابات‬ ‫دوره هجدهم را موکول بــه اصالح قانــون انتخابات کرد‪.‬‬ ‫شــاه از فرصت عدم وجود مجلس اســتفاده کرده مصدق را‬ ‫عزل و زاهدی را به نخست وزیری گماشت‪ .‬شاه طی فرمانی‬ ‫در ‪ ٢٨‬ابان ‪ ١٣٣٢‬دســتور انحالل مجلســین را صادر کرد‪.‬‬ ‫انچه می خوانید اخرین جلسه مجلس شورای ملی است که‬ ‫نمایندگان مخالف خواهان حضور مصدق برای اســتیضاح‬ ‫بودند اما وی به دلیل اینکه می دانســت انها در صدد ساقط‬ ‫کردن دولت هســتند حاضر نشــد در مجلس حاضر شــود و‬ ‫دکتر صدیقی وزیر کشور و معاون نخست وزیر را به رویارویی‬ ‫نمایندگان فرستاد‪ .‬ریاست مجلس در ان زمان دکتر معظمی ‬ ‫بود‪.‬‬ ‫رئیس‪ :‬اقاى وزیر کشور‬ ‫وزیر کشــور ‪( -‬دکتر صدیقى)‪ :‬بنده می خواســتم به‬ ‫عرض اقایــان نمایندگان محترم برســانم کــه دولت براى‬ ‫پاســخ اســتیضاح نماینده محترم جناب اقاى زهرى حاضر‬ ‫است و اســتدعا دارد مقرر بفرمایید که در اسرع اوقات بلکه‬ ‫در اولین جلســه این اســتیضاح صورت بگیرد‪ .‬چون جناب‬ ‫اقاى نخست وزیر کســالت دارند و حضور ایشان در مجلس‬ ‫(حائرى زاده ‪ -‬براى همه کار سالمند براى استیضاح کسالت‬ ‫دارند) (میر اشرافى‪ :‬طبق ایین نامه نخست وزیر باید خودش‬ ‫بیاید ناخوش اســت برود مریضخانه) (همهمه‪ :‬زنگ ممتد‬ ‫رئیس) چون جناب اقاى نخست وزیر کسالت دارند و حضور‬ ‫ایشان در مجلس مقدس شــوراى ملى متعذر است به بنده‬ ‫ماموریت دادند (میر اشرافى‪ :‬به بنده ماموریت داده اند یعنى‬ ‫چه؟ مسخره کرده اند؟ ما قبول نداریم باید خودشان بیایند به‬ ‫مجلس) که جناب اقاى دکتر ملکى را به سمت وزیر بهدارى‬ ‫و جناب اقــاى مهندس عطایــى را به ســمت کفالت وزارت‬ ‫کشاورزى و جناب اقاى مبشر را به سمت کفالت وزارت دارایى‬ ‫به مجلس شوراى ملى معرفى کنم‪.‬‬ ‫رئیس‪ :‬شرحى هم اقاى نخست وزیر به مجلس شوراى‬ ‫ملى نوشته اند و بنده هم به سوابق مراجعه کردم چند مورد پیدا‬ ‫شد که در موقع معرفى وزرا‪ ،‬نخست وزیر حضور نداشته و یک‬ ‫نفر از اقایان وزرا وزیرى را معرفى کرده است‪.‬‬ ‫میر اشرافى‪ :‬ولى هیچ وقت سابقه نداشته که استیضاح‬ ‫را رئیس الوزرا جواب ندهد‪.‬‬ ‫رئیس‪ :‬اقاى میر اشرافى تمنا می کنم به نظم مجلس‬ ‫کمک بفرمایید (صحیح است) (میر اشرافى‪:‬بنده هم استدعا‬ ‫مى کنم که جنابعالى به اجراى ایین نامه مساعدت بفرمایید)‬ ‫اقاى حائرى زاد ‏ه‬ ‫حائرى زاده‪ :‬بنده در این شــش دوره اى که در مجلس‬ ‫شــوراى ملى بودم قوی تریــن رئیس الوزرایى که داشــتیم‬ ‫رضاخان بود که بعدش هم به مقام سلطنت رسید (بهادرى‪:‬‬ ‫خدا بیامرزدش) ما استیضاحش کردیم خودش امد پیش از‬ ‫ظهر شلوغ شد‪ .‬نشد استیضاح شــروع بشود‪ .‬خواست برود‬ ‫اقاىموتمن الملکگفتندکهرئیسدولتداردمی رود‪،‬معلوم‬ ‫می شودکهمی خواهداستعفابدهد‪.‬ازدمدربرگشت‪.‬شخص‬ ‫دکتر مصدق مورد استیضاح است‪ ،‬افرادى که براى این کار‬ ‫معرفى می کند‪ ،‬حقیقتا طرف استیضاح نیستند (قنات ابادى‪:‬‬ ‫اقاى دکتر صدیقى هم در شــکنجه دخالت داشته اند) اجازه‬ ‫بدهید‪ .‬ایشــان براى همه کارها ســالمند براى امریکا رفتن‬ ‫سالمند‪ ،‬براى اروپا رفتن ســالمند‪ ،‬براى سفارت روس رفتند‬ ‫سالمند‪ ،‬ولى براى اســتیضاح نمایندگان مریض اند‪ .‬مرض‬ ‫ایشان مصنوعى است‪ .‬مثل غش ها وگریه هاى ایشان است‪.‬‬ ‫رئیس‪ :‬هنوز که تاریخ اســتیضاح تعیین نشده است‪،‬‬ ‫این است که اجازه بدهید اول اقایان صحبت شان را بکنند‪،‬‬ ‫بعد راجع به استیضاح صحبت کنید (زهرى‪ :‬بنده اخطار دارم)‬ ‫بفرمایید‪ .‬زهرى‪ :‬طبق ماده ‪ ۱۷۲‬و ‪ ۱۷۳‬که می گوید اقایان‬ ‫وزرایى که مورد استیضاح قرار گرفته اند براى تعیین وقت هم‬ ‫بایستى تشریف بیاورند در مجلس جناب اقاى وزیر دفاع ملى‬ ‫و جناب اقاى نخست وزیر چون مورد استیضاح هستند طبق‬ ‫ایین نامه فعلى باید تشریف بیاورند‪.‬‬ ‫رئیس‪ :‬براى تعیین وقت حضور همه اقایان وزرا سابقه‬ ‫نداشته به سوابق مراجعه شد الزم نیست حضور داشته باشند‬ ‫(دکتر بقایى‪ :‬طبق ایین نامه باید حاضر باشند) اجازه بفرمایید‬ ‫صحبت بفرمایند اقاى میر اشرافى (میر اشرافى‪ :‬بنده عرضى‬ ‫ندارم) اقاى شمس قنات ابادى‏‪.‬‬ ‫قنات ابادى‪ :‬بندهمی خواستمهمین مطلبى را که جناب‬ ‫اقاى زهــرى فرمودند بگویم و تاکید کنم کــه این به موجب‬ ‫ایین نامه جدیدى اســت که خود جنابعالى هــم در تدوینش‬ ‫دخالتداشته ایدوبهموجباینایین نامهبایدوقتىکهتعیین‬ ‫وقت می شود و براى استیضاح ان وزیرى که از او استیضاح‬ ‫شده در مجلس حضور داشته باشد‪.‬‬ ‫ى‬ ‫رئیس‪ :‬اقاى عبدالرحمن فرامرز ‏‬ ‫عبدالرحمــن فرامــرزى‪ :‬انچــه در ایــن یک ســاله‬ ‫می خواهیم به بعضى از رفقایمان حالى بکنیم و انها حاضر‬ ‫نیستند که حالی شان بشود این است که ایا اخر عمر دولت‬ ‫و مملکت ایــران یا اخرعمر مشــروطیت ایران بــا اخر عمر‬ ‫دکتر مصدق به ســر می رود یا بعــد از این هم مــا باید یک‬ ‫مشروطیتى داشــته باشــیم و یک مملکتى داشته باشیم؟‬ ‫اگر اخر عمر ایران است ما قبول داریم این دولت هر کارى‬ ‫می خواهد بکند ماحاضریم ولى اگــر مى دانید که بعدازاین‬ ‫هم بایدمشــروطیت ایران باقى بماند و اگر مى دانید بعد از‬ ‫این هرکسى به خودش حق می دهد هر کارى دیگرى کرده‬ ‫بکند و بگوید فالنى هم کرده از همین جا جلویش را بگیرید‬ ‫که یک نفر که طرف اعتماد شماست یا طرف محبت شما یا‬ ‫طرف رعب شما است همه کار نکند‪ .‬جناب اقاى نخست وزیر‬ ‫مهدی حائری زاده‬ ‫مظفربقایی‬ ‫حسینمکی‬ ‫در جریان ملی شدن صنعت‬ ‫نفت بسیار فعال بود‪ .‬ابتدا موافق‬ ‫مصدق بود و همراه او در تحصن‬ ‫دربار شرکت داشــت‪ .‬اما در این‬ ‫دوره جبهه ملی متالشــی شــد و‬ ‫حائری‏زاده نیز در صف مخالفان‬ ‫قرار گرفت‪ .‬حائری‏زاده میل داشت با عنوان سفیر فوق‏العاده‬ ‫و ســیار به کشــورهای اروپایی برود ولی دولتــی که خود او‬ ‫نیز یکی از بنیادگــذاران ان بود‪ ،‬به این تقاضــا اعتنا نکرد‪،‬‬ ‫حائری‏زاده هم در صف مخالفین جــدی قرار گرفت‪ .‬بعد از‬ ‫به هم خوردن دوره هفدهم‪ ،‬حائــری‏زاده تحت تعقیب بود‬ ‫ولی کودتای ‪ 28‬مرداد او را نجات داد و مورد توجه ســپهبد‬ ‫فضل‏الله زاهدی قرار گرفت و به ماموریت ســفارت ســیار‬ ‫اعزام شد‪.‬‬ ‫از بنیان گــذاران جبهــه‬ ‫ملــی بــود ولــی از ســال ‪۱۳۳۱‬‬ ‫شــروع بــه مخالفت بــا مصدق‬ ‫کرد و تا کودتــای ‪ ۲۸‬مــرداد از‬ ‫سرسخت ترین مخالفان او بود‪.‬‬ ‫در ماجــرای کودتــای ‪ ۲۸‬مرداد‬ ‫نیروهــای دکتر مظفــر بقایی از‬ ‫افــرادی بودند که بــه خانه مصــدق حمله بردنــد‪ .‬انان در‬ ‫عملیات کودتا نیز نقش فعال داشــتند‪ .‬ســرانجام کودتای‬ ‫‪ ۲۸‬مرداد پیروز شــد و دولت دکتر مصدق بــا کمک بقایی و‬ ‫حزب زحمت کشان ملت ایران و دو سازمان خدمات مخفی‬ ‫اطالعاتی بریتانیا و سیا سرنگون شد‪ .‬به این دلیل مطبوعات‬ ‫پس از کودتا بقایی را یکی از رهبران کودتا علیه دولت دکتر‬ ‫مصدق معرفی کردند‪.‬‬ ‫در مجلــس شــانزدهم‬ ‫به عنوان مخبر کمیســیون نفت‬ ‫شد و در سال ‪ ۱۳۲۸‬به جبهه ملی‬ ‫پیوست و با سمت دبیر ان حزب‬ ‫در ملی شدن صنعت نفت فعالیت‬ ‫کــرد‪ .‬در دولــت دکتــر مصدق‬ ‫به عنوان یکــی از اعضای هیات‬ ‫خلع ید‪ ،‬از شرکت سابق نفت برگزیده شد؛ او همه تابلوهای‬ ‫شــرکت نفت ایران و انگلیس را پایین اورد و پیام تشــکری‬ ‫از دکتر مصدق و نیز ایت الله کاشــانی دریافــت کرد‪ .‬بعد از‬ ‫واقعه ‪ ۳۰‬تیر ‪ ۱۳۳۱‬فاصله او از دکتر مصدق بیشتر شد و با‬ ‫ایت الله کاشانی و بقایی به همکاری پرداخت‪ .‬پس از مدتی‬ ‫به پیشــنهاد مصدق از سوی شــاه نامزد وزارت دربار شد که‬ ‫مکی نپذیرفت‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫نمایندهمجلسدورههفدهمو‬ ‫درکناردکترمظفربقاییازموسسان‬ ‫حزب زحمت کشــان ملت ایران و‬ ‫مدیر روزنامه «شــاهد» بود‪ .‬او در‬ ‫نهضت ملی شدن نفت در روزنامه‬ ‫مقاالتیبهنفعنهضتمی نوشت‪.‬‬ ‫باحمایت هایجبههملی‪،‬توانست‬ ‫به عنوان دوازدهمین نماینده تهران به مجلس راه یابد‪ .‬زهری‬ ‫بعدهاهمچونمظفربقاییازمصدقبریدهوبهمخالفتباانها‬ ‫پرداخت‪ .‬پس از ماجرای قتل سرتیپ محمود افشار طوس‪،‬‬ ‫رئیسشهربانیدولتمصدق‪،‬پایحزبزحمتکشانبهمیان‬ ‫امد‪ .‬از ان پس زهری و بقایی به رویارویی مســتقیم با مصدق‬ ‫پرداختند‪.‬به گونه ایکهنهایتااینزهریبودکهدولتمصدق‬ ‫رابهاتهامشکنجهمتهمانپروندهافشارتوس‪،‬استیضاحکرد‪.‬‬ ‫روز ‪ ۲۸‬مــرداد‪ ،‬یگان های‬ ‫شورشــی ارتش در خیابان های‬ ‫اصلــی تهــران حضــور یافته و‬ ‫جماعتــی از مردمــان عمدتا از‬ ‫پایین شــهر به تظاهرات به نفع‬ ‫شاه پرداختند؛ که به کنترل شهر‬ ‫و مرکز رادیو انجامید‪ .‬پس از ان‬ ‫زاهدی از مخفیگاه خود خارج شــده و به مرکز رادیو رفت و‬ ‫خود را نخســت وزیر کشور خواند‪.‬با بازگشــت شاه‪ ،‬زاهدی‬ ‫درجه سپهبدی گرفت‪ .‬او روابط با دولت انگلیس که در زمان‬ ‫مصدق قطع شده بود را از سر گرفت و مذکرات نفت را از ‪۲۲‬‬ ‫فروردین ‪ ۱۳۳۳‬با سرپرســتی وزیر اقتصــاد و دارایی‪ ،‬دکتر‬ ‫علی امینی اغاز کرد که منجر به قرارداد کنسرسیوم یا قرارداد‬ ‫امینی ‪ -‬پیج گردید‪.‬‬ ‫ایه الله کاشانی در دهم تیر‬ ‫‪ ۱۳۳۲‬با تــاش حامیــان دکتر‬ ‫مصدق از ریاســت مجلس کنار‬ ‫گذاشته شد و عبدالله معظمی به‬ ‫ریاست برگزیده شد‪ .‬ولی جلسات‬ ‫مجلس فقط تا ‪ 18‬تیر ادامه یافت‬ ‫و وقتی موضوع اســتیضاح دکتر‬ ‫مصدق مطرح شد‪ ،‬هواداران او مجلس را از اکثریت انداخته‬ ‫و مانع برگزاری نشست رسمی شــدند‪ .‬سپس مصدق طرح‬ ‫رفراندوم برای تعطیلی مجلس را عملی کرد‪ .‬پس از کودتای‬ ‫‪ ۲۸‬مرداد مدتی مخفی بود و شــغل خود را در دانشگاه نیز از‬ ‫دست داده بود‪ ،‬اما در نهضت مقاومت ملی فعالیت می کرد‪.‬‬ ‫در نتیجه بازداشت شد و همراه چند تن از سران جبهه ملی به‬ ‫جنوب تبعید شد‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪275‬‬ ‫مهدی زهری‬ ‫تیمسارزاهدی‬ ‫عبداللهمعظمی‬ ‫سیاست‬ ‫مى گویند مریض اند دو سال است که می گویند مریض اند‪.‬‬ ‫ادم هم یک کلمه اظهار عقیده بکند می گویند مخالف است‪.‬‬ ‫می گویند این خصم است (بهادرى‪ :‬استوکس است جوجه‬ ‫استوکس است) این خائن اســت‪ .‬ادمى وقتى یک مطلبى‬ ‫به خاطرش رسید‪ ،‬نمى داند چه جور بگوید که این حرف ها را‬ ‫بهش نگویند‪ .‬اقاى نخست وزیر دو سال است که به مجلس‬ ‫نمى ایند‪( .‬حائرى زاده‪ :‬این اعتراض به مشروطیت است)‬ ‫این راه را باز نکنید که یک رئیس الوزرایى به خودش نپسندد‬ ‫که به مجلس بیاید‪ .‬این راه را باز نکنید که یک رئیس الوزرا‬ ‫خودش را باالتر از مجلس بداند (وزیر کشور‪ :‬این طور نیست)‬ ‫این طور نیست من هم می دانم نیست من هم می دانم‪ ،‬شما‬ ‫هم توى دلتان می دانید که همین طور است‪( .‬دکتر صدیقى‪:‬‬ ‫هیچ این طور نیســت) این طور اســت وقتى مشــیرالدوله‬ ‫رئیس الوزرا بوده در کمیسیون خارجه موتمن الملک خودش‬ ‫رئیس کمیسیون خارجه بود‪ .‬مشیرالدوله را خواسته بودند به‬ ‫کمیسیون خارجه براى یک قضیه اى یکى از سفراى خارجى‬ ‫که گمانم سفیر انگلستان بوده نزد مشیرالدوله بوده‪ .‬ایشان‬ ‫به کمیسیون دیرامده همین که امده موتمن الملک راهش‬ ‫نداده گفتند سفیر خارجى پیشــم بود‪ .‬گفتند اینجا مجلس‬ ‫شوراى ملى است‪ ،‬شما مى بایســت عذر بخواهید و بیایید‬ ‫به کمیسیون خارجه‪ .‬شما در مجلس این راه را باز نکنید که‬ ‫نخســت وزیر به مجلس نیاید و اال به نخست وزیر بعدى که‬ ‫برخالف نظر شما خواهد امد نمى توانید حرفى بزنید‪ .‬هیچ‬ ‫سابقه ندارد که یک کس دیگرى بیاید از طرف نخست وزیر‬ ‫جواب بدهد‪ .‬نخست وزیر و وزیر دفاع ملى تحت استیضاح‬ ‫هستند‪ .‬شما چه جور جواب می دهید از طرف او؟ من غیر از‬ ‫این حرفى ندارم یا به ما بگویید که این اخر عمر ایران است‬ ‫و اخر عمر مشروطیت ایران اســت تا هر چه شما گفتید ما‬ ‫قبول کنیم یا اگر اخر عمر مشــروطیت ایران نیســت و اخر‬ ‫عمر ایران نیست‪ ،‬مشــروطیت ایران را فداى یک نفر ادم‬ ‫نکنید‪ .‬باید بیاید اینجا و جواب بدهد (میر اشرافى و بهادرى‪:‬‬ ‫صحیح است)‪.‬‬ ‫رئیس‪ :‬اســتیضاح مطــرح نیســت فقط تاریــخ باید‬ ‫تعیین شود‪ .‬راجع به تاریخ اســتیضاح اگر موافقت بفرمایید‬ ‫هیات رئیسهتصمیمگرفتهاستجلسهفوق العادهبراىلوایح‬ ‫حکومت نظامى باشد‪ .‬اجازه بفرمایید روز سه شنبه راى براى‬ ‫استیضاح تعیین بکنیم (صحیح است)‪.‬‬ ‫دکتر بقایى‪ :‬این عمل خالف ایین نامه است در تعیین‬ ‫تاریخ استیضاح هم طبق ماده ‪ ۱۷۳‬باید وزرایى که استیضاح‬ ‫شده اند در مجلس حاضر شوند‪.‬‬ ‫رئیس‪ :‬عرض کردم که سوابق را فرستادم اوردند همین‬ ‫بود‪ .‬براى تعیین روز استیضاح از طرف دولت مى ایند حاال هم‬ ‫اقایان وزرا امده اند‪.‬‬ ‫دکتر بقایى‪ :‬این سوابق مال ایین نامه قبلى است‪.‬‬ ‫شمس قنات ابادى‪ :‬دستور بفرمایید ایین نامه را بخوانند‬ ‫این ماده تکلیف را روشن می کند‪.‬‬ ‫رئیس‪ :‬اجازه بفرمایید لوایــح را تقدیم کنند اقاى دکتر‬ ‫ملک اسمعیلى‏‪.‬‬ ‫احمد فرامرزى‪ :‬بایدایین نامــه را اجرا بفرمایید و دیگر‬ ‫هیچ حقى ندارید‪.‬‬ ‫رئیس‪ :‬به کمیســیون هاى مربوطه مراجعه می شود‪.‬‬ ‫اقاى دکتر بقایى جنابعالى فرمایشى داشتید؟ (دکتر بقایى‪:‬‬ ‫بله) بفرمایید‪.‬‬ ‫دکتر بقایــى‪ :‬در مــاده ‪ ۱۷۳‬ایین نامــه جدید مجلس‬ ‫(این که جناب اقاى رئیس مجلــس فرمودند مال ایین نامه‬ ‫قدیم بود) ولى ایین نامه جدیــد می گوید‪ :‬پس از ابالغ ورقه‬ ‫استیضاح به وزیر یا وزراى مورد اســتیضاح در اولین جلسه‬ ‫مجلس شــوراى ملى وزیر یا وزراى مزبور در مجلس حاضر‬ ‫می شــوند‪ .‬مجلس پس از اصغاء نظر اقایان راجع به تعیین‬ ‫وقت بدون مذاکره در اصل اســتیضاح روز اســتیضاح را که‬ ‫نباید بیش از یک ماه به تاخیر افتد معین می نماید‪ .‬مالحظه‬ ‫مى فرماییــد در روز تعیین اســتیضاح هم وزیــرى که مورد‬ ‫استیضاح قرار گرفته باید در مجلس حاضر باشد‪.‬‬ ‫رئیس‪ :‬عرض کردم ایین نامه فقــط در این دوره نبوده‬ ‫و دوره قبل هم در کابینه اقاى ســاعد و منصورالملک (دکتر‬ ‫بقایى‪ :‬کابینه ســاعد نبود در اخر کابینه ساعد این ایین نامه‬ ‫گذشت) ســوابق را بنده خواســتم بنابراین تاریخ استیضاح‬ ‫سه شنبه ساعت ‪ ۹‬صبح خواهد بود‪.‬‬ ‫این اخرین جلســه مجلس هفدهم بــود؛ مصدق که‬ ‫دولت را در شــرف ســقوط می دید از نمایندگان طرفدارش‬ ‫خواست که استعفا کنند و چنین شد و جلسه ها به حد نصاب‬ ‫نرسیدومجلسازرسمیتافتاد‪.‬مصدقموفقشدهمه پرسی‬ ‫را برگزار کند‪ .‬مصدق انتخابات انحالل مجلس را برگزار کرد؛‬ ‫مخالفان در نتیجه انتخابات تشکیک قائل هستند‪ .‬پس از‬ ‫ان مصدق انحالل مجلس را اعالم کرد و ‪ ۲۱‬مرداد از شــاه‬ ‫خواســت زمینه انتخابات مجلس هجدهــم را فراهم کند‪.‬‬ ‫اگرچه همه پرسی با تایید ‪99/9‬درصد مردم تصویب شد ولی‬ ‫شاه برخالف درخواست مصدق این کار را نکرد‪.‬مصدق ‪۲۵‬‬ ‫مرداد همزمان با شکســت کودتای اول انحالل مجلس را‬ ‫به طور علنی اعالم کرد‪.‬‬ ‫‪57‬‬ ‫امریکای ضعیف‬ ‫برخــی اعتقاد دارنــد تاکیــد اوباما بــر عنصر دیپلماســی و عــدم کاربرد قــدرت نظامی‬ ‫ایاالت متحده در بحران های بین المللی نشانه های روشــن و اشکار از کاهش قدرت امریکا در‬ ‫سطح نظام جهانی است‪ .‬چرخش استراتژیک امریکا به منطقه شرق اسیا نشانه دیگری از این‬ ‫واقعیت اســت که امریکا دیگر توانایی الزم را برای حضور همزمان در بسیاری از مناطق جهان‬ ‫ندارد‪ .‬امریکا برای خودداری از درافتادن در پروسه افول قدرت چاره ای جز تنظیم مقدورات ملی‬ ‫با محذورات بین المللی ندارد‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫تی‬ ‫تر‬ ‫یک‬ ‫دست اندازهایی‬ ‫جلوی پای رویای امریکایی‬ ‫قدرتجهانیامریکادرحالکاهشاست‬ ‫ابراهیم متقی‬ ‫بین الملل‬ ‫‪58‬‬ ‫مثلث | شماره ‪275‬‬ ‫‪1‬‬ ‫استاد دانشگاه تهران‬ ‫نشانه های ظهور و افول قدرت های بزرگ را می توان‬ ‫براساس نشانه هایی از کنش سیاســی‪ ،‬دفاعی و امنیتی در‬ ‫محیط منطقه ای و بین المللی تحلیــل کرد‪ .‬نظریه پردازانی‬ ‫همانند «هنسن» تالش دارند تا موضوعات مربوط به قدرت‬ ‫نسبی‪ ،‬امنیت نســبی و ایدئولوژی نسبی را به عنوان زیربنای‬ ‫تحلیلجایگاهساختاریکشورهادرنظامجهانیتحلیلکنند‪.‬‬ ‫براساس چنین نگرشی‪ ،‬مناظره های مختلفی درباره جهان‬ ‫پساامریکایی وجود دارد‪.‬‬ ‫شاید اولین بار فرید زکریا موضوع جهان پساامریکایی‬ ‫را مطرح کــرد و بعد از ان افرادی همانند «شــان کالرک» و‬ ‫«سابرینا هوک» تالش کردند تا رهیافت های موجود درباره‬ ‫نظام در حال ظهور را تبیین نمایند‪ .‬در چنین فرایندی است که‬ ‫موضوع مربوط به اینده امریکا در سیاست جهانی را می توان‬ ‫براســاس الگوی روابط منطقــه ای‪ ،‬نهــادی و بین المللی‬ ‫ایاالت متحده تبیین کرد‪ .‬الگوی روابط جدید امریکا با کوبا‬ ‫و ایران را می توان در زمره موضوعاتی دانســت که تفاســیر‬ ‫مختلفی درباره ان انجام شده است‪.‬‬ ‫اگرچــه امریــکا همــواره درصــدد تثبیــت موقعیت‬ ‫هژمونیک خود در سیاســت جهانی اســت‪ ،‬امــا در برخی از‬ ‫مراحل چرخش هایی را به انجام رسانده که تفاسیر متفاوتی‬ ‫در ارتباط با جایگاه امریکا در سیاست جهانی ارائه می شود‪.‬‬ ‫یکی از حوزه های اصلی کنش بازیگران در محیط منطقه ای‬ ‫را می توان خاورمیانه دانســت‪ .‬خاورمیانه به عنوان مرکزیت‬ ‫رقابت های راهبردی‪ ،‬امنیتی و نظامی بازیگران در نظام جدید‬ ‫جهانی محسوب می شــود‪ .‬به همین دلیل است که بخش‬ ‫قابل توجهی از رقابت قدرت های بــزرگ و بازیگران در حال‬ ‫ظهور منطقه ای در خاورمیانه انجام می گیرد‪.‬‬ ‫‪ .1‬رویکردهــای متفــاوت درباره اینــده امریکا در‬ ‫سیاست جهانی‬ ‫برخــی از تحلیلگران نگرش متفاوتــی از افول گرایان‬ ‫درباره اینده قدرت سیاسی و راهبردی امریکا دارند‪ .‬این گروه‬ ‫از نظریه پردازان بر این اعتقادند که خاورمیانه فردا منطقه ای‬ ‫خواهد بود که قدرت امریکا در ان حضور نیرومندی خواهد‬ ‫داشت‪ .‬این حضور با قد افراشتن «دیگران» هم از بیرون این‬ ‫منطقه و هم از درون ان درامیخته خواهد بود و گاه به واسطه‬ ‫ان به چالش کشیده خواهد شــد‪ .‬در چنین نگرشی‪ ،‬منطقه‬ ‫خاورمیانه از نظر انرژی و امنیــت جهان‪ ،‬جایگاهی محوری‬ ‫دارد‪ ،‬به گونه ای که جابه جایی قدرت میان قدرت های جهانی‬ ‫ومنطقه ایبهترتیبیمدیریتشودکههمکاریوثباتتقویت‬ ‫شود و از محاسبه اشتباه و باال گرفتن تنش ها پرهیز شود‪.‬‬ ‫گرچه قــدرت ایاالت متحــده در خاورمیانه زیر فشــار‬ ‫است‪ ،‬اما واقعیت های موجود بیانگر ان است که کارگزاران‬ ‫سیاســت خارجی و امنیتی امریکا در اینده قابل پیش بینی از‬ ‫تعهدات سیاســی و نظامی خود شــانه خالی نخواهند کرد‪.‬‬ ‫ایاالت متحده برای خود در این منطقه منافع راهبردی حیاتی‬ ‫قائلاستوبرایحفاظتازانهاهمچنانسرمایه گذاری های‬ ‫ارزشمند سیاســی و نظامی خواهد کرد‪ .‬در چنین فرایندی‪،‬‬ ‫اصلی ترین مساله مورد عالقه ایاالت متحده‪ ،‬انرژی است‪.‬‬ ‫این منطقه بخش عمــده ذخایر نفت و گاز جهــان را در خود‬ ‫جای داده است‪.‬‬ ‫ایاالت متحده خواهان تضمین جریان ازاد نفت و گاز‬ ‫از این منطقه است و می خواهد مطمئن شود هیچ منطقه یا‬ ‫قدرت جهانی دیگری قادر به کنترل این جریان نخواهد بود‪.‬‬ ‫بدین منظور ایاالت متحده تا اینده نامشخصی حضور نظامی‬ ‫خود را در خلیج فارس و اتحادهای نظامی خود را با بســیاری‬ ‫از دولت های عرب خلیج فارس حفــظ خواهد کرد‪ .‬از انرژی‬ ‫گذشته‪ ،‬اسرائیل هم مطرح است که دولتی است که احتماال‬ ‫همچنان در سراسر چند دهه بعدی در محاصره و گرفتار جنگ‬ ‫خواهد بود و ایاالت متحده خود را متعهد به دفاع نامحدود از‬ ‫ان می داند‪ .‬تــداوم چنین تعهدی در راهبــرد امنیتی امریکا‬ ‫مستلزم ادامه یافتن حضور نظامی و سیاسی در منطقه برای‬ ‫حفظ امنیت اسرائیل است‪.‬‬ ‫سومین عامل‪ ،‬تهدید تروریســم و گروه هایی همانند‬ ‫داعش اســت که ایاالت متحده ان را در ســند تبیین کنش‬ ‫گروه های تروریســتی به عنوان تهدید اصلــی برای امنیت‬ ‫ملی خود می داند‪ .‬دفاع در برابر این تهدید‪ ،‬تداوم پشتیبانی‬ ‫سیاسی و نظامی از دولت های جهان غرب و جهان اسالم‪،‬‬ ‫همکاری تنگاتنگ امنیتی و اطالعاتی با انها و نگرانی از بابت‬ ‫گسترش مردم ساالری در جهان عرب را می طلبد که ممکن‬ ‫است موجب به قدرت رسیدن احزاب اسالمی شود‪ .‬گسترش‬ ‫قدرت منطقه ای داعش مشکالت راهبردی امریکا در منطقه‬ ‫را افزایش خواهد داد‪.‬‬ ‫ی با‬ ‫ایاالت متحــده روابط سیاســی و نظامــی محکم ‬ ‫کشــورهای مهم عرب دارد‪ ،‬هیچ یک از اینها احتمال ندارد‬ ‫در اینده قابل پیش بینی از اســاس تغییر کند‪ .‬امریکا حضور‬ ‫نظامی چشمگیری در خلیج فارس‪ ،‬عراق و افغانستان دارد‪.‬‬ ‫اوباما؛ همیلتون دوم‬ ‫امریکا با قدرت هوشمند به دنبال‬ ‫تثبیت هژمونی است‬ ‫حتی در صورتی که نهایتا ســربازان ایاالت متحده از عراق و‬ ‫افغانستان بیرون ایند احتماال حضور ان کشور در خلیج فارس‬ ‫برای مدتی نامحدود ادامه خواهد یافت‪ .‬چالش فوری پیش‬ ‫رویایاالت متحدهازدیدخودانکشور‪،‬جلوگیریازدستیابی‬ ‫ایران به جنگ افزارهای هسته ای و به طور کلی‪ ،‬مهار قدرت‬ ‫ایران است‪.‬‬ ‫مذاکرات هســته ای باراک اوباما با ایران که منجر به‬ ‫توافق وین‪ ،‬لوزان و ژنو گردیده نیز معطوف به این نظریه در‬ ‫ساختار سیاسی و امنیتی امریکا بوده که اگر ایران هسته ای‬ ‫شود ایاالت متحده ناچار خواهد بود با تاکید دوباره بر تعهدی‬ ‫ش چتر هسته ای خود ‬ ‫که برای دفاع از اسرائیل دارد و با گستر ‬ ‫به ترتیبی که دولت های عرب خلیج فارس و شاید ترکیه و مصر‬ ‫هم زیر پوشش ان قرار گیرند‪ ،‬برای بازداشتن ایران بکوشد‪.‬‬ ‫همه گزینه های یادشده مســتلزم حضور نیرومند امریکا در‬ ‫منطقه است‪ .‬بسیاری از اظهارات مقامات امریکا و انگلیس‬ ‫بیانگر ان است که اینده امنیتی امریکا بدون حضور نظامی در‬ ‫منطقه معنا نخواهد داشت‪.‬‬ ‫اگر خواسته باشــیم اینده سیاســی امریکا را براساس‬ ‫نشــانه هایی از قدرت نسبی و امنیت نســبی تحلیل نماییم‪،‬‬ ‫در ان شرایط می توان بر این موضوع تاکید داشت که سایر‬ ‫قدرت های جهانی همانند اروپا‪ ،‬روســیه‪ ،‬چین و هند‪ ،‬نقش‬ ‫رو به رشــدی در این منطقه دارند ولی هیچ یک خواســتار به‬ ‫چالش کشــیدن مســتقیم حضور غالب امریکا یا برهم زدن‬ ‫ان نخواهند بود‪.‬‬ ‫برژینسکیدرتحلیلتحوالتمربوطبهچشم انداز‬ ‫اســتراتژیک جهانی بر این موضــوع تاکید دارد‬ ‫که افــول رویــای امریکایــی به عنــوان واقعیت‬ ‫اجتناب ناپذیرعصرجدیدخواهدبود‪.‬برژینسکی‬ ‫ب یا‬ ‫این موضوع را مطرح می سازد که امریکا‪ ،‬خو ‬ ‫بد‪،‬درمرکزتوجهاتجهانیاست‪.‬برایمردمی که‬ ‫درسرتاسردنیابهاگاهیسیاسیدستیافته اند‪،‬‬ ‫دموکراسی چندقومیتی امریکا بیش از هر کشور‬ ‫دیگری هم جذبه دارد و هم حســادت و در برخی‬ ‫مواقعخصومتانانرابرمی انگیزد‬ ‫علت ان را می توان در ارتباط با موضوعات راهبردی و‬ ‫امنیتی تبیین و تحلیل کرد‪ .‬هر چهار قدرت از اسالم گرایان‬ ‫تندرو هراس دارند و از میان انها ســه قدرت به شدت وابسته‬ ‫به جریان انرژی از این منطقه هســتند؛ ولی هیچ یک از انها‬ ‫منابعی برای به دوش گرفتن نقش های امنیتی و سیاسی که‬ ‫ایاالت متحده در منطقه برعهده دارد یــا تمایلی برای خرج‬ ‫کردن منابع شان در این جهت ندارند‪ .‬انها از الگوی سواری‬ ‫مجانی بهره می گیرند‪ .‬در چنین فرایندی‪ ،‬قدرت های در حال‬ ‫ظهورازنقشیکهامریکادرزمینهامنیتوانرژیدراینمنطقه‬ ‫ایفا می کند‪ ،‬سود می برند‪.‬‬ ‫چندقومیتی امریکا بیش از هر کشور دیگری هم جذبه دارد و‬ ‫هم حسادت و در برخی مواقع خصومت انان را برمی انگیزد‪.‬‬ ‫برژینسکی در تبیین جایگاه امریکا در سیاست جهانی‬ ‫به این موضوع توجه دارد که توانایی امریکا برای تاثیرگذاری‬ ‫بر امور بین الملل تا حد زیادی بسته به چگونگی ادراک مردم‬ ‫دنیا از نظام اجتماعی و نقش امریکا در عرصه جهانی دارد‪،‬‬ ‫اگر شرایط نامساعد داخلی و ماجراجویی های خارجی امریکا‬ ‫که باعث خشم بین المللی شده است‪ ،‬جایگاه تاریخی امریکا‬ ‫را نامشروع سازد‪ ،‬اعتبار امریکا در سطح جهان قطعا رو به زوال‬ ‫خواهد گذاشت‪.‬‬ ‫با این حال حتی بحران مالی و رکود اقتصادی همراه با‬ ‫ان در بین سال های‪ 2007‬تا‪ ،2009‬به همراه افشای اخباری‬ ‫تکان دهنده در مورد سوداگری انباشت گرایانه وال استریت‬ ‫که در تضاد با مفاهیم اساسی مسئولیت اجتماعی و بهره وری‬ ‫سرمایه داری است‪ ،‬نتوانست کامال تصویر دیرپایی را که از‬ ‫امریکا در سرتاسر جهان به عنوان یک کشور کامال موفق در‬ ‫زمینهترکیبایده الیسمسیاسیوماتریالیسماقتصادیشکل‬ ‫گرفته بود‪ ،‬پاک کند‪ .‬نکته جالب توجه‪ ،‬سخنرانی صدراعظم‬ ‫المان‪ ،‬انگال مرکل‪ ،‬در مدت کوتاهی پس از این بحران در‬ ‫کنگره امریکا اســت (‪ 3‬نوامبر ‪ )2009‬که در ان مشتاقانه به‬ ‫تعهد خود به «رویای امریکایی» اشاره کرد‪.‬‬ ‫با این وجود پیغام مرکل حاوی هشداری تلویحی در این‬ ‫مورد بودکه اگرتصویر خاصیکه از امریکا در جهان ارائهشده‬ ‫محو شود‪ ،‬تبعات زیادی برای غرب خواهد داشت‪ .‬تصویری‬ ‫که شروع به محو شدن کرده بود‪ ،‬حتی پیش از بحران سال‬ ‫‪،2008‬تانیمهدومقرنبیستم‪،‬یاهنگامی کهامریکابه عنوان‬ ‫مدافع غرب دموکراتیک در دو جنــگ جهانی مطرح بود‪ ،‬یا‬ ‫هنگامی که به عنوان هماورد اتحاد شوروی شناخته می شد ‬ ‫و به خصوص هنگامی که به عنوان فاتح مســلم جنگ سرد‬ ‫ظاهر شد‪ ،‬تصویری که در دوردســت ها از امریکا ارائه شده‬ ‫بود‪ ،‬فوق العاده پرجاذبه بود‪ .‬واقعیت ان است که گسترش‬ ‫توسعه گرایی امریکایی‪ ،‬اعتبار راهبردی این کشور در محیط‬ ‫پیرامونی را با چالش های گسترده ای روبه رو ساخته است‪.‬‬ ‫‪ .4‬تاثیر بازتولید نیروی مقاومت بر اینده امریکا در‬ ‫نظام جهانی‬ ‫نظریه پــردازان رهیافت مقاومت بر ایــن اعتقادند که‬ ‫اقتصاد تنها دلیل برای بقای دولت ملی نیست‪ ،‬بلکه احساس‬ ‫تعلق به چیــزی اجتماعی و ســرزمینی از اهمیت بیشــتری‬ ‫برخوردار است‪ .‬دولت خواسته های فرهنگی و روان شناختی‬ ‫مردمانی خاص را تحقق می بخشــد‪ .‬اگر چه «وابســتگی‬ ‫متقابل»اقتصادیوسیاسیتهدیدیبرایفرهنگ هایملی‬ ‫مثلث | شماره ‪275‬‬ ‫‪ .3‬نشانه های قدرت و تهدیدات پیش روی امریکا‬ ‫در نظام جهانی‬ ‫قدرت های بزرگ به موازات کاربرد قدرت‪ ،‬با تهدیداتی‬ ‫در حوزه های مختلف جغرافیایی روبه رو می شــوند‪ .‬قدرت و‬ ‫تهدید به عنوان دو نیروی مرتبط با یکدیگر در حوزه سیاست‬ ‫بین الملل تلقی می شود‪ .‬درک اسیب پذیری های راهبردی‬ ‫ایاالت متحده بدون توجه بــه چگونگی و فرایندهای کاربرد‬ ‫قدرت قابل تبیین نمی باشد‪ .‬به هر میزان بازیگران منطقه ای‬ ‫و قدرت های بزرگ‪ ،‬سطح گسترده تری از مداخله گرایی را در‬ ‫دستورکار خود قرار دهند‪ ،‬زمینه برای شکل گیری تهدیدات و‬ ‫اسیب پذیری های امنیتی نیز فراهم خواهد شد‪.‬‬ ‫نشانه های اســیب پذیری ایاالت متحده و برخی دیگر‬ ‫از قدرت های بزرگ را می توان در حوزه هایی مورد توجه قرار‬ ‫داد که با نشانه هایی از اشوب و بی نظمی همراه شده است‪.‬‬ ‫بحران اقتصادی‪ ،‬تضادهای اجتماعی‪ ،‬رویارویی نخبگان‬ ‫در سیاستگذاری راهبردی و اختالف نظر قدرت های بزرگ در‬ ‫موضوعات منطقه ای را باید نشانه هایی از فرسایشی دانست‬ ‫که زمینه ساز تغییر در هندســه قدرت نظام جهانی محسوب‬ ‫می شــود‪ .‬هرگونه تغییر را می توان براســاس نشــانه های‬ ‫ســاختاری و پیامدهای راهبردی ان تبیین کــرد‪ .‬نیروهای‬ ‫مقاومت بیشترین چالش را در برابر هژمونی گرایی قدرت های‬ ‫بزرگ منعکس می سازد‪.‬‬ ‫اسیب پذیری قدرت های بزرگ براساس معادله قدرت‪،‬‬ ‫بخشــی از واقعیت های ســاختاری نظام جهانی محسوب‬ ‫می گردد‪ .‬تغییر در معادله قدرت مربوط به شرایطی است که‬ ‫از یک سو زمینه های هژمونیک گرایی بازیگران فرادست در‬ ‫سیاست بین الملل به وجود می اید و از طرف دیگر نشانه هایی‬ ‫از مقاومت توسط بازیگران حاشیه ای ظهور می یابد‪ .‬رهیافت‬ ‫اشــوب و بی نظمی جهانی را می توان به عنوان بخشــی از‬ ‫نظریات تحلیلی سیاست بین الملل دانست‪.‬‬ ‫به دست اوردن بینشی نافذ دربارهاشوبسیاستجهان‪،‬‬ ‫به طور قطع در گرو درک همزمانی تعامالتی اســت که میان‬ ‫این سه پارامتر وجود دارد‪ .‬درک این حقیقت اهمیت بسیاری‬ ‫دارد که همان گونه که افراد به کنش ها و ســمت گیری های‬ ‫جمع هایــی که در انهــا عضویــت دارند‪ ،‬شــکل می دهند‪،‬‬ ‫اهداف‪ ،‬سیاســت ها و قوانین این جمع ها نیــز به کنش ها‬ ‫و ســمت گیری های افراد شــکل می دهــد‪ .‬از دل اینگونه‬ ‫تعامالت‪ ،‬چنان شبکه درهم تنیده ای از علت ها و معلول ها‬ ‫ســر برمی اورد که در ان‪ ،‬جدا ســاختن علت ها از معلول ها‬ ‫فوق العاده دشوار است‪ .‬اسیب پذیری ایاالت متحده و برخی‬ ‫از متحدین ان کشور‪ ،‬در دل چنین فرایندی از تحوالت درهم‬ ‫تنیده شبکه ای حاصل می شود‪.‬‬ ‫در جهان چند مرکزی‪ ،‬مجموعه وسیعی از دیگر انواع‬ ‫بازیگران وجود دارد که «بازیگران فارغ از حاکمیت» نامیده‬ ‫می شــوند‪ .‬چنین نیروهایی چهره های مرکزی اند و عال یق‬ ‫انها عمدتا متوجه جنبه های اقتصادی‪ ،‬اجتماعی و فرهنگی‬ ‫سیاست جهان است که جوامع را به یکدیگر پیوند می دهند‪.‬‬ ‫بازیگران هریک از این دو جهان‪ ،‬به صورت «اعمال فشار»‪،‬‬ ‫ت » در جهان‬ ‫«اعتراض»‪« ،‬مذاکره»‪« ،‬الحاق» و «مقاوم ‬ ‫دیگر نیز فعالنــد‪ .‬چنین نشــانه هایی را می تــوان در روابط‬ ‫ایران و کشــورهای گروه ‪ 5+1‬مورد مالحظه قرار داد‪ .‬چنین‬ ‫نشانه هایی بیانگر ان است که نمی توان ساختار نظام جهانی‬ ‫را بر اساس مولفه های تک بعدی ارزیابی کرد‪ .‬در عین حال‪،‬‬ ‫هر جهان اهداف‪ ،‬قواعد و فرایندهایی خاص خود را دارد که‬ ‫ساختارهای جداگانه ان را سر پا نگه می دارد و شتاب مستمر‬ ‫وابستگی متقابل جهانی را جذب و هضم می کند‪.‬‬ ‫یبرمولفه هایقدرت‬ ‫نشانه هایرهیافتدوگانهنیزمبتن ‬ ‫و اسیب پذیری است‪ .‬نشانه های قدرت را می توان در کنش‬ ‫معطوفبهتوسعهحوزهنفوذدانست‪.‬نشانه هایتهدیدهمان‬ ‫تنش های موجود میان دگرگونی و استمرار است‪ .‬به عبارت‬ ‫دیگر چنین تهدیداتی را می توان انعکاس تنش های ناشی‬ ‫از برخورد پویش هــای تمرکزگرایی و تمرکززدایی دانســت‪.‬‬ ‫تنش هایــی کــه دگرگونی ها را شــکل می بخشــند و حافظ‬ ‫استمرار کنش تعادلی بازیگران خواهند بود‪ .‬هرگاه نشانه های‬ ‫تعارض گرایی قدرت های بزرگ در محیط منطقه ای افزایش‬ ‫پیدا کند‪ ،‬زمینه برای انجام اقدامات و کنش متقابل بازیگران‬ ‫حاشیه ای نیز ایجاد خواهد شد‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫‪ .2‬ابهام در اینده رویای امریکایی‬ ‫برژینســکی در تحلیل تحوالت مربوط به چشــم انداز‬ ‫استراتژیک جهانی بر این موضوع تاکید دارد که افول رویای‬ ‫امریکایی به عنوان واقعیت اجتناب ناپذیر عصر جدید خواهد‬ ‫بود‪ .‬برژینســکی این موضوع را مطرح می سازد که امریکا‪،‬‬ ‫ب یا بد‪ ،‬در مرکز توجهات جهانی است‪ .‬برای مردمی که‬ ‫خو ‬ ‫در سرتاسر دنیا به اگاهی سیاسی دست یافته اند‪ ،‬دموکراسی‬ ‫امریکا با مرحله افول قدرت فاصله دارد‬ ‫محسن شریعتی نیا در گفت وگو با‬ ‫مثلث‬ ‫همبرگر امریکایی‪ ،‬سیگار برگ کوبایی!‬ ‫نگاهی به قدرت ملی ایاالت متحده باتوجه‬ ‫به برقراری دوباره روابطش با کوبا‬ ‫‪59‬‬ ‫بین الملل‬ ‫بین الملل‬ ‫‪60‬‬ ‫مثلث | شماره ‪275‬‬ ‫است‪ ،‬ولی در عین حال منابع الزم برای حفظ ارزش ها را نیز‬ ‫در اختیار انان قرار می دهد‪ .‬برای کشورهایی که از استعمار‬ ‫رهایی یافته یا اقتصاد انان تحت سلطه غرب بود‪ ،‬این مساله‬ ‫از حساســیت ویژه ای برخوردار اســت‪ .‬ادوارد سعید عنوان‬ ‫داشت که چنین کشورهایی به «تسخیر دوباره فضا» از طریق‬ ‫«هویتی جدید و استعمارزدایی شده» نیاز دارند‪.‬‬ ‫جبهه مقاومت در چارچوب نظام شبکه ای تالش دارد تا‬ ‫زمینه های سیاسی و ژئوپلیتیکی جدیدی را بازتولید نماید که‬ ‫به موجب ان امکان شکل گیری هویت جدید و استعمارزدایی‬ ‫شــده را کاهش دهند‪ .‬امروزه‪ ،‬مستعمرات سابق با کنترل بر‬ ‫سرزمین هایشان می توانند نسبت به پذیرش فرهنگ غربی به‬ ‫ی تردیدی وجود ندارد که انچه‬ ‫صورت انتخابی عمل کنند‪.‬جا ‬ ‫در داخل دولت ملی روی می دهــد‪ ،‬تا حد زیادی تحت تاثیر‬ ‫نیروهای جهانی و منطقه ای است‪ .‬نیروهای هویتی از طریق‬ ‫جنبش های ایدئولوژیکــی بین المللی همچون جنبش های‬ ‫زیست محیطی و حقوق بشر؛ نهادهای اقتصادی جهانی و‬ ‫شرکت های چندملیتی‪ ،‬بین المللی شدن سیاست به واسطه‬ ‫ارزهای خارجی و دیگر اشکال فشار توســط بازارهای مالی‬ ‫جهانی و رســانه ها از قابلیت الزم برای اثربخشی بر ساختار‬ ‫دولت برخوردارند‪ .‬نیروهای مقاومت نه تنها تالش می کنند‬ ‫تا شــکل بندی های ســاختاری دولت ملی را کنترل و کم اثر‬ ‫سازند‪ ،‬بلکه می توان نشــانه هایی از تغییر در معادله قدرت‬ ‫را در سیاست جدید جهانی مشــاهده کرد‪ .‬براساس نگرش‬ ‫سنتی و کالسیک به سیاســت بین الملل‪ ،‬قدرت ساختاری‬ ‫نقش محوری در جایگاه بین المللی و ژئوپلیتیک نظام جهانی‬ ‫دارد‪.‬براساسچنیننگرشی‪،‬ساختارکشورهابراساسمعادله‬ ‫قدرت ملی شامل پنج نظم یا سطح می شود‪ .‬سطح نخست‬ ‫شــامل قدرت های مهم همانند ایاالت متحده‪ ،‬کشورهای‬ ‫عضو اتحادیه اروپا‪ ،‬ژاپن‪ ،‬روســیه و چین می شــود‪ .‬چنین‬ ‫کشورهایی قدرتشان ُبردی جهانی داشته و به عنوان مرکز سه‬ ‫حوزه استراتژیک عمل می کنند‪.‬‬ ‫ســطح دوم شــامل قدرت های منطقه ای می شود که‬ ‫قدرتشان ُبردی فراتر از مناطق ژئوپلیتیکی خودشان داشته‬ ‫و در برخی مواقع بــه دیگر بخش های جهان نیز می رســد‪.‬‬ ‫کشــورهایی همانند کره جنوبی‪ ،‬برزیل‪ ،‬ارژانتیــن‪ ،‬ایران و‬ ‫عربستان در زمره چنین بازیگرانی محسوب می شوند‪ .‬بخشی‬ ‫از این بازیگران با اقتصاد نظــام جهانی پیوند یافته و تالش‬ ‫دارند تا شکل بندی های قدرت را بر اساس سلسله مراتب نظام‬ ‫بین الملل تبیین نمایند‪ .‬برخی دیگر از کشورهایی که در زمره‬ ‫بازیگران ســطح دوم قدرت قرار دارند‪ ،‬رویکردی مرکزگریز‬ ‫به موازات رهیافت های مرکزگرا دارنــد‪ .‬در چنین فرایندی‪،‬‬ ‫نیروهــای غیردولتی می تواننــد بر معادله قــدرت تاثیرگذار‬ ‫باشند‪ .‬به همین دلیل است که روزنا به رهبران سیاسی امریکا‬ ‫توصیه می کند که انان باید ســطوح قدرت خود را شناخته و‬ ‫فرید زکریا اولین تحلیلگر‬ ‫امریکایی بود که از جهان‬ ‫پساامریکایی سخن گفت‬ ‫به خاطر داشــته باشند که کشورهای ســطوح پایین تر نیز با‬ ‫حمایت از نیروهای غیردولتی و گروه های چالشگر می توانند‬ ‫اولویت های نظام جهانی را تحت تاثیر قرار دهند‪.‬‬ ‫جیمزروزناباالگویسنتیرده بندیبازیگراندرسیاست‬ ‫جهانی اختالف نظــر دارد‪ .‬نامبرده تالش می کند تا شــکل‬ ‫جدیدی از جایگاه یابی بازیگران جهانی در نظام بین الملل را‬ ‫تبیین نماید‪ .‬روزنا بر این اعتقاد است که در شیوه رتبه بندی‬ ‫جدیــد بازیگران نظــام جهانی براســاس میــزان و مقیاس‬ ‫اثربخشــی می توان‪« :‬عوامل خاص و منحصــر به فردی‬ ‫همچون مدت زمان حکومت رهبر کره شمالی یا افراطیونی‬ ‫نظیر طالبان برای تاثیرگذاری بر تحوالت منطقه ای و حتی‬ ‫جهانی از طریق تهدید به جنگ‪ ،‬حمایت از شورشیان و ایجاد‬ ‫پایگاه های تروریستی را مد نظر قرار نمی دهد‪ .‬به هر حال‪،‬‬ ‫در اکثر موارد‪ ،‬رهبران کشورها یا «بازیگران گریز از مرکز»‬ ‫برای مداخله در امور خارج از مرزهایشــان بــه منابعی نظیر‬ ‫نفت یا حامیانی همچون اتحاد شوروی برای کوبا در دوران‬ ‫جنگ ســرد نیاز دارند‪ ».‬در نگــرش نظریه پردازانی همانند‬ ‫نگری ‪ ،‬هارت و روزنا‪ ،‬اهمیت فزاینده کشورهای درجه دوم یا‬ ‫قدرت های منطقه ای زمانی به وجود امد که قدرت های مهم‬ ‫به فاصله گرفتن از مناطقی که دیگر برای «منافع ملی» انها‬ ‫حیاتی محسوب نمی شد‪ ،‬پرداختند‪ .‬قدرت درجه دوم بازتابی‬ ‫از توان نظامی و اقتصادی یک دولت در مقابل همسایگانش‬ ‫اســت‪ .‬در عین حال نقش بازیگران گریز از مرکــز تابعی از‬ ‫مرکزیت یابی یا نقش راهبردی یک دولت نوظهور در مقابل‬ ‫همسایگانش اســت‪ .‬در عین حال می توان این موضوع را‬ ‫مورد توجه قرار داد که دولت های نوظهور عموما ناچارند تا از‬ ‫ابزارهای متنوع قدرت برای گسترش نفوذ خود بهره مند شوند‪.‬‬ ‫نتیجه گیری‬ ‫اســیب پذیری های راهبــردی ایاالت متحده شــامل‬ ‫اســیب پذیری های دفاعی‪ ،‬نظامی‪ ،‬امنیتــی‪ ،‬اقتصادی‪،‬‬ ‫فرهنگی و اجتماعی اســت‪ .‬هر یک از مولفه های یادشــده‬ ‫بخشــی از قدرت یا تهدیدات فــراروی امریــکا را منعکس‬ ‫می سازد‪ .‬قدرت سیاســی در شــرایطی معنا پیدا می کند که‬ ‫بازیگران بتوانند موقعیت خود را در سیاست بین الملل تثبیت‬ ‫نمایند‪.‬هرگونهتهدیداتراهبردیمی تواندزمینه هایکاهش‬ ‫موقعیت یک کشور در حوزه های مختلف قدرت ساز را ایجاد‬ ‫نماید‪ .‬بنابراین‪ ،‬درک اسیب پذیری راهبردی امریکا معطوف‬ ‫به شناخت نشانه های تهدید امنیتی یا ناکارامدی ساختاری‬ ‫ایاالت متحده تلقی می گردد‪.‬‬ ‫مقایسهموقعیتاقتصادیامریکاباسایرکشورهانشان‬ ‫می دهد که توازن مالی ان کشور در مقایسه با تولید ناخالص‬ ‫داخلی اش در حال کاهش اســت‪ .‬همچنیــن موازنه مالی‬ ‫امریکا نیز در مقایسه با درامد ملی و جایگاه بین المللی اش با‬ ‫کاهش روبه رو است‪ .‬در حالی که حجم تولید نا خالص داخلی‬ ‫ان به گونه ای است که می تواند بسیاری از ناکارامدی ها را در‬ ‫کوتاه مدت ترمیم کند‪ .‬از سال ‪ 1980‬عناصر جدیدی از قدرت‬ ‫راهبردیامریکاهمانندموضوعاتسیاست‪،‬اقتصادوفناوری‬ ‫برای ایجاد یک فضای بین المللی بازتر‪ ،‬پیوسته تر و دقیق تر‬ ‫همسو بوده اند‪ .‬این نیروها در همه جا فرصت های جدیدی‬ ‫برای باال رفتن از نردبان رشد و رفاه ایجاد کرده اند‪.‬‬ ‫چین به تنهایــی بیش از یــک و نیم تریلیــون دالر در‬ ‫حساب های خود دارند‪ .‬در این ارتباط‪ ،‬بانک سرمایه گذاری‬ ‫«گلدمن ساکس» پیش بینی کرده که در سال ‪ ،2040‬بازده‬ ‫اقتصادی پنج بازار نوپدید همانند چین‪ ،‬هند‪ ،‬برزیل‪ ،‬روسیه‬ ‫و مکزیک در مجموع از کشورهای گروه هفت کشور صنعتی‬ ‫جهان غرب که قرن هاســت بر امور جهان مســلط هستند‪،‬‬ ‫بیشتر خواهد بود‪ .‬امریکا در نظام نوپدید‪ ،‬در عین برخورداری‬ ‫از جایگاه برتر‪ ،‬کشوری اســت که با بیشترین چالش ان نیز‬ ‫مواجه است‪ .‬ظهور چین می تواند معادله قدرت در اقتصاد‬ ‫جهانی را تحــت تاثیر قرار دهــد‪ .‬به همین دلیل اســت که‬ ‫ایاالت متحده تالش دارد تا جایگاه چین در اقتصاد جهانی و‬ ‫ن در کالمی‬ ‫سیاست منطقه ای را با چالش همراه سازد‪ .‬ناپلئو ‬ ‫ معروف و شاید مجهول‪ ،‬گفته است‪« :‬بگذارید چین بخوابد‪،‬‬ ‫چون وقتی برخیزد‪ ،‬جهان را خواهد لرزاند!» چین ظاهرا طی‬ ‫تقریبا دویست سال به این توصیه عمل کرد‪ ،‬در خواب ماند‬ ‫و فراتر از جوالنگاه بلندپروازی سایر قدرت های بزرگ نقشی‬ ‫عهده دار نشد‪.‬‬ ‫دامنه تحول در چین تقریبا غیرقابل تصور است‪ .‬حجم‬ ‫اقتصاد ان طی سه دهه‪ ،‬در هر شش سال دوبرابر شده است‪.‬‬ ‫در سال ‪ 1978‬این کشور تنها دویست دستگاه تهویه مطبوع‬ ‫تولیدمی کردودرسال‪ 2005‬اینرقمبهچهلوهشتمیلیون‬ ‫دستگاه رســید‪ .‬برای هر کس که در این مقطع از این کشور‬ ‫دیدن کرده‪ ،‬نماها و نمونه های تغییر فــراوان و بیش از حد‬ ‫تعریفکردنیاست‪.‬چینبزرگ ترینتولیدکنندهزغال سنگ‪،‬‬ ‫فوالد و سیمان در جهان است‪ .‬این کشــور بزرگ ترین بازار‬ ‫تلفن های همراه را در جهان داراســت‪ .‬کشور چین به لحاظ‬ ‫ساختمان سازی و اجرای پروژه های جدید اقتصادی از جایگاه‬ ‫و اهمیت ویژه ای برخوردار اســت‪ .‬بســیاری از برنامه ریزان‬ ‫اقتصــادی چین تالش دارند تا موضوع اشــتغال و توســعه‬ ‫اجتماعــی را از طریق اجرای پروژه های ســاختمانی تحقق‬ ‫بخشند‪ .‬در سال ‪ 2005‬در ان بیســت و هشت میلیارد فوت‬ ‫مربع فضا زیرســاخت بود که پنج برابر امریکاست‪ .‬صادرات‬ ‫ان به امریکا طی پانزده سال گذشــته ‪ 1600‬درصد افزایش‬ ‫یافته است‪.‬‬ ‫محبوبیــت امریــکا در ایــن دوران‪ ،‬حتــی نــزد مردم‬ ‫کشــورهایی مانند ایتالیــا و اســپانیا که دولت هایشــان در‬ ‫جنگ‪ ،‬از امریکا حمایت کرده بودنــد‪ ،‬به گونه قابل توجهی‬ ‫کاهش یافته اســت‪ .‬در این دوران‪ ،‬جایگاه اعتباری امریکا‬ ‫در کشــورهای اســامی از مراکش گرفته تا ترکیه و ســایر‬ ‫کشورهای اسیای جنوب غربی افت کرده است‪ .‬این در حالی‬ ‫است که ایاالت متحده برای تعقیب جریان های تروریستی‬ ‫و پول های الوده و ســاح های خطرناک انها نیز کمک این‬ ‫کشورها است‪ .‬به قول فایننشــال تایمز‪« :‬برای پیروزی در‬ ‫صلح‪ ،‬ایاالت متحده باید به همان اندازه در تمرین قدرت نرم‬ ‫مهارت نشان دهد که باید در جنگ قدرت سخت خویش را به‬ ‫نمایش بگذارد‪ » .‬همچنین شواهدی وجود دارد که سیاست ‬ ‫خارجی نامقبول ممکن است جاذبه جنبه های دیگر فرهنگ‬ ‫مقبول امریکا را تحت الشعاع قرار دهد‪ .‬یک مطالعه میدانی‬ ‫در سال ‪ 2003‬انجام شده درباره ادراک گروه های اجتماعی‬ ‫امریکا نســبت به اقتصــاد جهانی و جایــگاه ایاالت متحده‬ ‫نشان داد که برای اولین بار بعد از سال ‪ ،1998‬مشتریان در‬ ‫‪ 30‬کشــور دنیا‪ ،‬کم رغبتی خود را به امریکا با خرید کمتر از‬ ‫محصوالتنایکورستوران هایمک دونالدنشاندادند‪»...‬‬ ‫در مقابل «‪ 9‬شرکت از ‪ 12‬شرکت طراز اول اسیایی و اروپایی‬ ‫مانند ‪ Pansonic‬و ‪ BMW‬و ‪ Sony‬از افزایش درامد برخوردار‬ ‫شدند»‪.‬‬ ‫فرهنگ محلی و مدرن دوشــادوش فرهنگ جهانی و‬ ‫غربی رشد می کنند‪ .‬راک چینی فوق العاده پرفروش تر از راک‬ ‫غربی است‪ .‬رقص ســامبا در امریکای التین پر رونق است‪.‬‬ ‫صنایع سینمایی بومی همه جا‪ ،‬از امریکای التین تا اسیای‬ ‫شرقی تا خاورمیانه‪ ،‬در حال شکوفایی است و حتی سهم خود‬ ‫را از واردات هالیوودی گرفته است‪ .‬تلویزیون ژاپن که قبال‬ ‫مشتری حجم زیادی از برنامه های امریکایی بود‪ ،‬اکنون تنها‬ ‫برایتامینپنجدرصدبرنامه هایخودبهامریکاوابستهاست‪.‬‬ ‫تمامی موارد یادشده نشــان می دهد که قدرت نسبی‬ ‫امریکا در مقایســه با بازیگران در حال ظهور‪ ،‬کاهش یافته‬ ‫یکههنوزفاصلهقدرتامریکاباسایرکشورهای‬ ‫است‪.‬درحال ‬ ‫صنعتی جهان غرب بسیار زیاد خواهد بود‪ .‬در چنین شرایطی‬ ‫اصلی ترین چالش های فــراروی امریــکا را بازیگران حوزه‬ ‫پیرامونی و نیروهای گریز از مرکز تشکیل می دهند که دارای‬ ‫رویکرد کنش نامتقارن در سیاست جهانی خواهد بود‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫اوباما؛ همیلتون دوم‬ ‫امریکا با قدرت هوشمند به دنبال تثبیت هژمونی است‬ ‫مهدی مطهرنیا‬ ‫اینده پژوه سیاسی‬ ‫‪2‬‬ ‫همیلتون‪ ،‬زمانی که قدرت را در‬ ‫امریکا در دست داشت معتقد به‬ ‫سیاست های نرم بود‬ ‫مثلث | شماره ‪275‬‬ ‫بین الملل‬ ‫موضــوع تضعیــف قــدرت و هژمونــی امریــکا در‬ ‫عرصــه سیاســت بین الملل یکی از مســائل بســیار مهمی‬ ‫ اســت که از ســالیان گذشــته خصوصا در خــال و پس از‬ ‫انعقاد توافقنامه وین‪ ،‬شــیب صعــودی به خــود گرفت‪ .‬تا‬ ‫جایی کــه جمهوریخواهان بــا در پیش رو بــودن انتخابات‬ ‫ریاســت جمهوری ســال اینــده این موضــوع را بــه یکی از‬ ‫محورهــای مهم خود به جهــت انتقاد و به چالش کشــیدن‬ ‫دموکرات ها محسوب می کنند‪.‬‬ ‫به گونه ای که محافظه کاران بر این عقیده اند که قدرت‬ ‫و نفوذ امریکا در سطوح مختلف بین المللی نسبت به‪ 20‬سال‬ ‫گذشته کاهش یافته است‪ .‬اما مساله ای که باید بدان اشاره‬ ‫کرد این است که جهان امروز‪ ،‬با جهان بیست سال گذشته‬ ‫متفاوت است و نه تنها امریکای امروز را به صرف امریکا بودن‬ ‫نمی توان در بیست سال پیش با امروز مقایسه کرد‪ ،‬بلکه هیچ‬ ‫کشوری را نمی توان در بافت متن پرشتاب تغییرات به راحتی‬ ‫با گذشته زمان حیات ان کشور به مقایسه نشاند‪.‬‬ ‫این امر صورت پذیر است ولی اگر دقت به متن پر شتاب‬ ‫تغییرات و تحوالت زمانه ای که در ان زیست می کنیم مورد‬ ‫توجه قرار نگیرد امکان انحــراف در داده ها و بــه تبع ان در‬ ‫نتیجه گیریحاصلمی شود‪.‬بیستسالپیشایاالت متحده‬ ‫امریکا در وضعیت فروپاشــی نظام دو قطبی قرار داشــت و‬ ‫به واسطه انکه توانسته بود از سه جنگ جهانی موجود در قرن‬ ‫بیســتم میالدی با پیروزی بیرون بیاید به «مرض پر خوری‬ ‫قدرت» دچار شد‪ .‬به واسطه این مرض بود که بوش نخست‬ ‫در اغاز دهه ‪ 1990‬میالدی با ایجــاد یک فضای گفتمانی‬ ‫برتری جویانه متکی بر هژمونی بســیط‪ ،‬سخن از نظم نوین‬ ‫جهانی و یک جانبه گرایی امریکا در نظام بین الملل را مطرح‬ ‫کرد و این نمادی از پرخوری قدرت ایاالت متحده امریکا بود‪.‬‬ ‫در پرتو چنین حرکتی اســت که ما شــاهد توقعات فزاینده از‬ ‫قدرت امریکا شدیم‪.‬‬ ‫ایاالت متحــده امریکا در دهه ‪ 90‬میــادی در ارتباط‬ ‫با همین مرض پرخوری قدرت دچار خالء دگ ر اســتراتژیک‬ ‫شد و برای اینکه این خالء استراتژیک را پر کند‪ ،‬بنیاد گرایی‬ ‫مذهبی را در مرحله نخســت مطرح کرد و سپس با شیفت یا‬ ‫انتقال ان به مبارزه با تروریسم در پرتو ضد واقعه ‪ 11‬سپتامبر‬ ‫توانست تروریسم را به عنوان دشمن ســیال ایاالت متحده‬ ‫امریکا مطرح کند‪ .‬ایــن طرح در واقع در پــی ایجاد فضای‬ ‫هژمونیــک امریکا جهت گــذار از منطــق جغرافیایی غرب‬ ‫جهان به حوزه شرق بود و تونل حوزه شــرق خاورمیانه بود‪.‬‬ ‫در واقع تروریسم با بنیاد گرایی اسالمی گره خورد تا بتواند به‬ ‫خاورمیانه عربی انتقال پیدا کند و در پرتو مبارزه با تروریســم‬ ‫امریکا به شرق بیاید‪.‬‬ ‫بنابراین امریــکا هزینه های زیــادی را در ایــن رابطه‬ ‫پرداخت و برای پرداخت این هزینه ها و چالش های فرا روی‬ ‫خود در گذر از منطق جغرافیایی غــرب به منطق جغرافیایی‬ ‫شرق بود که هزینه های پرســتیژی ایاالت متحده امریکا در‬ ‫عراق‪ ،‬افغانستان‪ ،‬سوریه و لبنان افزایش پیدا کرد و اکنون‬ ‫جهان در تصور ان اســت که ایاالت متحده امریکا قدرتش‬ ‫کاهش پیدا کرده است‪ .‬ولی انچه در عمل مشاهده می شود‬ ‫ان اســت که امریکا توانسته توزیع نفوذ مســتقیم خود را از‬ ‫اروپا به اسیای غربی و هم اکنون در حال انتقال ان به اسیای‬ ‫شرقی باشــد‪ .‬بنابراین از یک ســو و با نگاه به امریکای دهه‬ ‫‪ 1980‬و ‪ 1990‬می توانیم بگوییم قدرت امریکا تضعیف شده‬ ‫اما از سوی دیگر باتوجه به گسترش جغرافیایی ایاالت متحده‬ ‫امریکا‪ ،‬باید بر این نکته تاکید داشته باشیم که گستره قدرت‬ ‫امریکا افزایش پیدا کرد ه و جغرافیای بیشتری را در بر گرفته‪،‬‬ ‫ بنابراین هزینه های بیشــتری را پرداخت می کند و پرداخت‬ ‫این هزینه ها در این بافت متن پرشتاب تغییرات‪ ،‬در عمل و‬ ‫در عینیت ظاهری و اشکار ان نمایانگر ضعف ایاالت متحده‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫اما اگر به این دو معنا دقت کرده و به گستره جغرافیایی‬ ‫به عالوه بافت متن توجه کنیم‪ ،‬باید بگوییم که امریکا در پی‬ ‫سرمایه گذاری در اینده جهان در مسیر دستیابی به گسترش‬ ‫قدرت خود از اروپا به اســیا برامد ه و هم اکنــون تالش دارد‬ ‫خاورمیانهرابهسمتوسوییککنترلمتکیبرامنیتنسبی‬ ‫پیش برد و سپس از خاورمیانه عربی یا هارتلند نو‪ ،‬با تسلط بر‬ ‫نو هارتلند زمینه پرور ایجاد تسلط بر هارتلند علیاء شود که من‬ ‫ان را «تبت» می دانم‪.‬‬ ‫بنابراین امریکا در حال بازافرینی نقش هژمونیک خود و‬ ‫گذارازهژمونیبسیطاستنفورد نورثبههژمونیمرکبجوزف‬ ‫جوف اســت‪.‬از این رو باید گفت که قــدرت ایاالت متحده‬ ‫در حال بازافرینی اســت و اگر این باز افرینــی با یک تحرک‬ ‫عینی روبه رو شود‪ ،‬خواهد توانست از سال‪ 2018‬به بعد کم کم‬ ‫امریکا را به قدرت گذشته اش بازگرداند اما همه اینها در گرو‬ ‫ایجاد فضای مثبت در افزایش تحرکات تغییر گونه اوباما در‬ ‫امریکا است‪ .‬به همین جهت باید گفت یکی از سیگنال های‬ ‫مورد توجه و پیشران های حمایت کننده ان در برهم زدن این‬ ‫قاعده‪ ،‬اصطکاک شدید میان جمهوریخواهان ودموکرات ها‬ ‫درحوزهسیاسیاست‪.‬اگرنخبگانسیاسیامریکادراینمعنا‬ ‫نتوانند بار دیگر به همگرایی های ملی در جهت افزایش قدرت‬ ‫امریکا دســت یابند‪ ،‬می تواند ضربه مهلکی بر تصویر سازی‬ ‫مثبت وارد اورد‪.‬‬ ‫دیدگاه های مختلفی در ایاالت متحده در سطح تحلیل‬ ‫کالن در برابــر هم صف ارایــی می کنند‪ .‬دیدگاه نخســت‪،‬‬ ‫دیدگاه هژمونی بســیط اســت که جمهوریخواهــان به ان‬ ‫می اندیشند‪ .‬جمهوریخواهان رادیکال تر از دموکرات ها و به‬ ‫ویژه در بین جمهوریخواهان نئوکان ها یا نو محافظه کاران‪،‬‬ ‫بســیار رادیکال تر از جمهوریخواهانی هستند که نسبت به‬ ‫دموکرات ها‪ ،‬رادیکال محســوب می شــوند‪ .‬انها خواهان‬ ‫این هســتند که سیاســت خارجی امریکا بر مبنــای مکتب‬ ‫جکسونیستی پیش رود ؛ مکتبی که تالش می کند از قدرت‬ ‫سخت یعنی قدرت نظامی و اقتصادی ایاالت متحده امریکا‬ ‫برای تسلط هژمونیک ان هم از نوع بسیط و یکجانبه ان سود‬ ‫ببرد‪ .‬این در حالی اســت که هم اکنــون دموکرات ها رویکرد‬ ‫‪61‬‬ ‫بین الملل‬ ‫‪62‬‬ ‫مثلث | شماره ‪275‬‬ ‫بین الملل‬ ‫همیلتونیستی دارند و از طرف دیگر در میان دموکرات های‬ ‫میانــه رو‪ ،‬نو دموکرات ها بــه رهبــری اوبامــا در ایجاد یک‬ ‫مکتب تغییر و تحول متکی بر فهم تغییرات پر شتاب جامعه‬ ‫بین المللی به سوی شکل گیری جغرافیای هویتی فرا مدرنی‬ ‫هستند که در اینده پیش روی جهانیان قرار خواهد داد‪.‬‬ ‫بنابراین امروز مکتب اوباما یا اوبامائیســم‪ ،‬برگرفته از‬ ‫یک حرکت همیلتونیستی در تلفیق این مکتب ارزش گرای‬ ‫امریکایی در عرصه سیاســت خارجی باتوجه بــه تغییرات و‬ ‫تحوالت کنونی نظام بین الملل و اینده نگری به این نظام در‬ ‫منطق تغییر و تحوالت بین المللی است‪.‬‬ ‫بنابراین باید بگوییم که نو دموکراتی مانند اوباما‪ ،‬خود در‬ ‫حال ایجاد یک مکتب جدید در سیاست خارجی امریکا است‬ ‫که متکی بر شعار او در ســال ‪ 2008‬یعنی شعار ما می توانیم‬ ‫و تغییر است که این موضوع در درون امریکا مقاومت های‬ ‫جــدی را بر می انگیــزد‪ .‬به گونــه ای کــه در یــک طــرف‬ ‫دموکرات های کالسیک و از ســوی دیگر جمهوریخواهان‬ ‫و به ویژه نو محافظه کاران با ان مخالفت می ورزند‪.‬بنابراین در‬ ‫اینجا باید بگوییم که فهم اوباما و تیم نو دموکرات ها از تغییر و‬ ‫تحوالت جهانی‪ ،‬بسیار بیشتر از تیم جمهوریخواهان است‪.‬‬ ‫اما قدرت جمهوریخواهان به واســطه مقاومت های درون‬ ‫ســاختار کالســیک قدرت در ایاالت متحده امریکا موجب‬ ‫شده تا حدود زیادی این چالش ها فراروی کاخ سفید به رهبری‬ ‫اوباما قرار بگیرد که نمونه بارز ایــن رو در رویی و صف ارایی را‬ ‫می توانیم در ارتباط با پرونده هسته ای ایران ببینیم‪.‬‬ ‫در خیابان اصلی واشنگتن که یک طرف کاخ سفید قرار‬ ‫دارد و طرف دیگر کپیتال هــال‪ ،‬دو جبه ه روبه روی یکدیگر‬ ‫صف ارایــی کرده اند‪ .‬در کنگــره امریــکا جمهوریخواهان‬ ‫نئوکان و در کاخ ســفید نو دموکرات های تجدید نظر طلب را‬ ‫شاهد هستیم و باید بگوییم که این اصطکاک تا حدود زیادی‬ ‫جدی است و در پرونده هایی مانند پرونده ایران‪ ،‬کوبا و چین‬ ‫دیده می شــود‪ .‬گروه نو دموکرات بر ان است که با کمترین‬ ‫هزینه ها و فهم عمیق تر از تحوالت پر شتاب‪ ،‬به جای ایجاد‬ ‫هژمونیبسیطبههژمونیمرکبرویاوردوازطریقباز تعریف‬ ‫شرکا ی استراتژیک ایاالت متحده امریکا زمینه های ایجاد‬ ‫فضای مناسب انتقال قدرت از نیم کر ه غربی به نیم کره شرقی‬ ‫را نیز ایجاد کند‪.‬‬ ‫امریکا بر اساس قدرت هوشمند عمل می کند‪ .‬قدرت‬ ‫سخت خود را از یک سو مدیریت می کند و با تلفیق ان با قدرت‬ ‫نرم خود سعی می کند اعمال قدرت سخت خود را مشروعیت‬ ‫ببخشــد‪ .‬امروز امریکا در هارتلند نو یعنی خاورمیانه عربی در‬ ‫نوهارتلند یعنی فالت ایران و خلیج فارس حضور جدی دارد‬ ‫و مثلث تحرکات نظامی خــود را مبتنی بر قدرت ســخت در‬ ‫نوهارتلند مستقر ساخته است‪.‬‬ ‫یک راس این مثلث در افغانســتان و راس دیگرش در‬ ‫میانه تنگه هرمز و خلیج فارس و راس دیگر ان در شبه جزیره‬ ‫کره قرار دارد‪ .‬بیشترین میزان قدرت نظامی ایاالت متحده‬ ‫امریکا در این مثلث بندی دیده می شود‪ .‬از طرف دیگر امریکا‬ ‫در پی باز تعریف روابط خود با شرکای استراتژیک جدید خود‬ ‫در اینده اســت‪ .‬به باور من می توان گفت که ژاپن‪ ،‬کانادا‪،‬‬ ‫کره جنوبی‪ ،‬ایــران و اســترالیا‪ ،‬محورهای اصلی شــرکای‬ ‫اســتراتژیک امریکا در ایند ه متصور شــده اســت‪ .‬بنابراین‬ ‫می بینیم که دکترین نظامی امریکا و سازماندهی قدرت جدید‬ ‫سخت ان بر این پایه استوار شده است‪.‬‬ ‫از منظر قدرت نرم‪ ،‬در چارچوب تئوری قدرت هوشمند‬ ‫«جوزف نای»‪ ،‬ایاالت متحده امریکا بر ان است که بتواند‬ ‫بار دیگر ارزش های امریکایی را در پرتو حمایت از گسترش‬ ‫دموکراســی ارشــادی در هارتلندنو و نوهارتلند دنبال کند و با‬ ‫حمایت از تبت و رویکردهای داالی المایی زمینه های ایجاد‬ ‫فضای مثبت در جهت حضور در اســیای شــرقی را در اینده‬ ‫فراهم سازد‪.‬‬ ‫امریکا با مرحله افول قدرت فاصله دارد‬ ‫محسن شریعتی نیا درگفت وگو با مثلث‬ ‫سعیده سادات فهری‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫فرضیه اصلی ایــن بحث «افول قــدرت امریکا»‬ ‫در مقایسه با ‪ 20‬سال پیش اســت و در این میان‬ ‫یکی از عناصر مطر ح شــده بحــث قدرت گرفتن‬ ‫چین و وابســتگی امریکا به این کشور است‪ .‬در‬ ‫ابتدا توضیــح دهید که ایا شــما چنین فرضیه ای‬ ‫را قبول دارید؟‬ ‫بحث افول امریکا در ایران به شکل دقیقی مطرح‬ ‫نشــده اســت؛ اگر به لغتنامه دهخدا مراجعــه کنیم‪ ،‬افول‬ ‫به معنــای غایب و ناپدید شــدن اســت اما این مســاله در‬ ‫مورد امریــکا اتفــاق نیفتاده و ایــن کشــور همچنان یک‬ ‫ابرقدرت در جهان است‪ .‬بنابراین کاربرد افول قدرت در مورد‬ ‫امریکا دقیق نیست و با واقعیت ها و موقعیت کنونی امریکا‬ ‫همخوانی ندارد‪ .‬در رابطه با کاهش قدرت نیز باید گفت که‬ ‫اصوال مفهوم قدرت در علم روابط بین الملل مفهوم بســیار‬ ‫پیچیده ای اســت‪ .‬قدرت اقتصادی امریــکا کاهش یافته‬ ‫به این دلیل کــه بعد از جنگ جهانــی دوم حدود ‪50‬درصد‬ ‫از تولیــد ناخالص داخلی جهــان در اختیار امریــکا بود اما‬ ‫امروز این رقم بســیار کاهش داشــته و به ‪ 16‬درصد رسیده‬ ‫است‪ .‬بنابراین به لحاظ قدرت و جایگاه اقتصادی امریکا در‬ ‫جهان می توان گفت که کاهش قدرت در این حوزه رخ داده‬ ‫است‪ .‬البته باوجود این کاهش قدرت‪ ،‬هنوز اقتصاد امریکا‬ ‫بزرگترین اقتصاد جهان اســت و باالتریــن تولید ناخالص‬ ‫داخلی را نیز این کشور به خود اختصاص داده است‪ .‬هنوز‬ ‫تولید ناخالص داخلی امریکا ‪ 17418‬میلیارد دالر است‪ ،‬در‬ ‫حالی که این رقم در مورد چین ‪ 10380‬میلیارد دالر است‪.‬‬ ‫اما باید توجه داشــت که قدرت تنها در انحصار حوزه‬ ‫اقتصاد نیست و حوزه های مختلفی را شامل می شود‪ ،‬مانند‬ ‫حوزه نظامی که در این حــوزه‪ ،‬امریکا با فاصله نســبت به‬ ‫ســایرین هنوز قدرت برتر جهان است‪ .‬در حوزه قدرت نرم‪،‬‬ ‫امریکا یک سری توانمندی هایی دارد که دیگر کشورهای‬ ‫قدرتمند به ویژه چین فاقد ان هستند‪ .‬در نهایت در یک حوزه‬ ‫بسیار مهم به نام قدرت ساختاری وجود دارد که در نهادهای‬ ‫بین المللــی به خصــوص نهادهــای پولی و مالــی متجلی‬ ‫می شود‪ .‬در این حوزه نیز این کشــور همچنان قدرت برتر‬ ‫اســت‪ .‬بنابراین این بحث پیچیده را نمی توان خیلی ساده‬ ‫بیان کرد و در قالب یک جمله گفت که امریکا نسبت به ‪20‬‬ ‫سال پیش افول کرده است‪.‬‬ ‫یکــی از دال یلــی کــه بعضا باعــث می شــود این‬ ‫گمان حاصل شــود که قدرت امریکا رو به کاهش‬ ‫اســت‪ ،‬بحثی اســت کــه از جانب خــود مقامات‬ ‫امریکایــی مطرح می شــود مبنی بــر اینکه چون‬ ‫امریکا می خواهد به ســمت جنوب شــرق اســیا‬ ‫برود باید نفــوذ یا حضور نظامــی اش را در منطقه‬ ‫خاورمیانــه کاهش دهــد‪ .‬باتوجه به این مســاله‬ ‫می توان گفت که امروز امریکا تــوان ان را ندارد‬ ‫بین الملل‬ ‫چین به یک ابرقدرت جدید اســت‪ .‬بر اساس پژوهشی که‬ ‫دانشگا هاروارد بر مبنای مصاحبه با نخبگان سیاست خارجی‬ ‫امریکا صــورت داده‪ ،‬امریکایی ها یک خــط قرمز در قبال‬ ‫چین دارند و ان نیز تبدیل شدن چین به قدرت اول در جهان‬ ‫است‪ .‬امریکایی ها معتقدند که رهبری امریکا در جهان نباید‬ ‫به مخاطره بیفتد‪ .‬در حوزه های جدید نیــز بر این باورند که‬ ‫چین حمالت بسیار گسترده سایبری را علیه امریکا سازمان‬ ‫داده و ادامه می دهد‪ .‬در رابطه با اقتصاد نیز واشنگتن مساله‬ ‫کســری تجاری با چین را مطرح می کند؛ چون حدود ‪423‬‬ ‫میلیارد دالر از ‪ 590‬میلیارد دالر رابطه تجاری‪ ،‬صادرات چین‬ ‫به امریکاست که اوال کســری تجاری ایجاد کرده و دوما با‬ ‫انتقال خط تولید شرکت های امریکایی به چین‪ ،‬بخشی از‬ ‫اشتغال در امریکا از بین رفته است‪ .‬همچنین رقابت پذیری‬ ‫محصوالت صنعتی امریکا کاهش یافته است‪ .‬این مسائل‬ ‫مجموعه نگرانی هایی است که امریکا در حوزه روابط با چین‬ ‫در سطوح روابط دوجانبه و جهانی مطرح می کند‪.‬‬ ‫با توجه به سیاست های دوجانبه واشنگتن‪ -‬پکن‬ ‫در قبــال یکدیگــر‪ ،‬در میان مــدت ایا دو کشــور‬ ‫همچنان سیاســت های رقابتی تعاملــی را حفظ‬ ‫خواهند کرد؟‬ ‫در روابط دو کشور روزانه مســائل جدیدی مطرح‬ ‫می شــود اما در اینده قابــل پیش بینی با وجــودی که جنبه‬ ‫رقابت در الگوی همکاری و رقابت میان دو کشــور در حال‬ ‫افزایش اســت‪ ،‬بعید به نظر می رسد که امریکا و چین دچار‬ ‫درگیری نظامی شوند‪ .‬چینی ها با همکاری برای امریکا در‬ ‫بیرون از حوزه اسیا پاسیفیک مشکلی ندارند‪ .‬انها همکاری‬ ‫با امریکا در بیرون از منطقه فوری امنیتی را می پذیرند حتی‬ ‫نخبگانشان از این مساله اســتقبال می کنند‪ .‬برای امریکا‬ ‫نیز اگر چین رهبری امریکا در جهان را به شکل اشکار یعنی‬ ‫به گونه ای که روسیه به چالش می کشــد به چالش نکشد‪،‬‬ ‫انها می توانند روابط پر افت و خیزشان را با چین ادامه دهند‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪275‬‬ ‫چین یکی از تهدیدات بالقــوه علیه امریکا‬ ‫محسوب می شود و در حوزه های وسیعی دو‬ ‫کشور با یکدیگر اختالف دارند‪ .‬امریکایی ها‬ ‫مدعی هســتند که چین بزرگترین سیستم‬ ‫حمله سایبری علیه امریکا را به کار گرفته و‬ ‫بیشترین جاسوسی سایبری را از این کشور‬ ‫انجام داده است‬ ‫‪3‬‬ ‫محسن شــریعتی نیا‪ ،‬پژوهشگر روابط بین الملل‬ ‫در گفت وگویی با مثلث به بررســی این مساله پرداخت‬ ‫که ایا قدرت امریکا در مقایســه با ‪ 20‬سال پیش افول‬ ‫کرده است یا خیر و همچنین قدرت گرفتن چین در این‬ ‫رابطه چقدر تاثیرگذار بوده است‪ .‬این پژوهشگر معتقد‬ ‫است با درنظر گرفتن جنبه های مختلف قدرت‪ ،‬امریکا‬ ‫همچنان در رده نخســت جهانی قرار دارد و نمی توان‬ ‫بحث افول قدرت را برای این کشور به کار برد‪.‬‬ ‫به گفتــه شــریعتی نیا درباره بحــث تغییر تمرکز‬ ‫امریکا از خاورمیانه به سمت شرق اسیا دو دیدگاه وجود‬ ‫دارد؛‪ -1‬تاریخ اینده سیاســت بین الملــل همچنان که‬ ‫هیالری کلینتــون در مقالــه معروفی اشــاره کرده در‬ ‫اسیای شرقی و نه در عراق و افغانستان نوشته خواهد‬ ‫شد و امریکا می خواهد نقش اصلی را در نوشتن تاریخ‬ ‫روابط بین الملــل در قرن ‪ 21‬برعهده داشــته باشــد‪،‬‬ ‫بنابراین به ان ســمت حرکت خواهد کــرد‪ -2.‬ممانعت‬ ‫از تسلط چین بر شــرق اســیا و هژمونیک شدن نظم‬ ‫منطقه ای در ان نقطه از جهان‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫که به طور همزمان در چند نقطــه از جهان حضور‬ ‫پررنگ داشته باشد؟‬ ‫تا امروز با وجود مطرح شدن این بحث‪ ،‬اما امریکا‬ ‫فقط از یک نقطه خاورمیانه خارج شــده که عراق است‪ .‬در‬ ‫خلیج فارس هنوز یکی از پررنگ ترین حضورها را امریکا دارد‬ ‫و در مورد اسرائیل نیز این کشور بیشترین حمایت و کمک ها‬ ‫را به ان ارائه می دهد‪ .‬در پرونده هســته ای ایران نیز شاهد‬ ‫بودیم که امریکا طرف اصلی گفت وگوی ایران بود و نهایتا‬ ‫توافق میان ایران و امریکا حاصل شد‪ .‬بنابراین روی زمین‬ ‫نشــانه های جدی از تغییر جایگاه امریکا و کمرنگ شــدن‬ ‫حضورش در خاورمیانه را نمی بینیــم‪ .‬عمدتا بحث هایی از‬ ‫این دست مطرح می شود که قرار است امریکا حضورش را‬ ‫در خاورمیانه کم کند‪ .‬در این خصــوص باید میان حضور و‬ ‫مداخله تفکیک قائل شد؛ مداخله امریکا در خاورمیانه طی‬ ‫سال های اخیر کمتر شده است که دو دیدگاه در این رابطه‬ ‫وجود دارد‪ .‬برخی معتقدند که امریــکا دلیلی برای مداخله‬ ‫نمی بیند و عامدانــه مداخله نمی کند‪ .‬به بیــان دیگر توان‬ ‫مداخله را دارد‪.‬‬ ‫برخی نیز بر این باور هستند که این کشور توان مداخله‬ ‫را ندارد‪ .‬اما باید مدنظر داشــت که در برهــه کنونی امریکا‬ ‫درگیر جنگ با داعش در خاورمیانه است‪ .‬گرچه انتقاداتی‬ ‫به نقش و اراده امریــکا در این رابطه وارد می شــود اما این‬ ‫واقعیت که نیروی هوایی امریکا درگیر جنگ با داعش است‬ ‫را نمی توان انکار کرد‪ .‬جدای از این مســاله راجع به تغییر‬ ‫تمرکز امریکا به سمت شرق اسیا نیز دو دسته بحث مطرح‬ ‫است؛ ‪ -1‬تاریخ اینده جهان همچنان که هیالری کلینتون‬ ‫در مقال ه معروفش اشاره کرده در اسیای شرقی و نه در عراق‬ ‫و افغانستان نوشــته خواهد شــد و امریکا می خواهد نقش‬ ‫اصلی را در نوشتن تاریخ روابط بین الملل در قرن ‪ 21‬برعهده‬ ‫داشته باشــد‪ ،‬بنابراین به ان ســمت حرکت خواهد کرد‪-2.‬‬ ‫ممانعت از تسلط چین بر شرق اسیا و هژمونیک شدن نظم‬ ‫منطقه ای در ان نقطه از جهان‪ .‬با وجود این تفاسیر امریکا‬ ‫به لحاظ توان نظامی و به لحاظ پراکندگی پایگاه هایش در‬ ‫سراسر جهان‪ ،‬توان عملیات در هر نقطه از جهان را دارد‪.‬‬ ‫با توجه به نوع تعاملی که امریکا بر ســر مســاله‬ ‫ایران و کوبا داشت می توان گفت که امریکا از این‬ ‫پس در حوزه سیاست خارجی اش بیشتر از طریق‬ ‫قدرت نرم و دیپلماسی وارد عمل خواهد شد؟‬ ‫در این دو مســاله ذکر شــده‪ ،‬دیپلماسی به عنوان‬ ‫یکی از ابزارهای قدرت امریکا بیشــتر به کار گرفته شده و‬ ‫اساســا رویکرد دولت باراک اوباما رویکردی اســت که در‬ ‫ان از قدرت دیپلماتیک بیش از هر عنصر دیگری استفاده‬ ‫می کند‪ .‬اما به دنبال اتفاقات و توافقاتی که در روابط امریکا‬ ‫با ایران و کوبا حاصل شد‪ ،‬این مساله مطرح است که ایا به‬ ‫دلیل ضعف این اتفاقات افتاده یا قدرت و همچنین ایا نظام‬ ‫بین الملل در حال دگرگونی است ؟ من این احتیاط علمی را‬ ‫دارم و نمی توانم چنین نتیجه کالنــی از دو رخدادی که در‬ ‫عرصه بین الملل رخ داده‪ ،‬حاصل کنم‪ .‬توجه داشته باشیم‬ ‫که در کنار مذاکره با ایران و کوبا‪ ،‬امریکا به جنگ با داعش‬ ‫و نیروهای افراطی در افغانستان و پاکستان مشغول است و‬ ‫در قبال روسیه نیز ابزارهای قدرت سخت را به کار می گیرد‪.‬‬ ‫بنابراین طیف ابزارها همچنان در سیاست خارجی این کشور‬ ‫به کار گرفته می شود‪.‬‬ ‫در حال حاضر این گونه مطرح اســت که چین به‬ ‫یک چالش جدی برای امریکا تبدیل شده است‪.‬‬ ‫به نظر شما ایاالت متحده امریکا چه نگرانی هایی‬ ‫از جانب کشوری چون چین دارد؟‬ ‫رابطه چین و امریکا پیچیده ترین رابطه قدرت های‬ ‫بزرگ در وضعیت فعلی اســت به دلیــل اینکه از یک طرف‬ ‫روابط تجاری دو کشــور حــدود ‪ 590‬میلیارد دالر اســت و‬ ‫چین ‪ 1270‬میلیارد دالر از اوراق قرضه امریکا را خریداری‬ ‫کرده اســت‪ .‬همچنین تقریبا ‪ 50‬هزار شرکت امریکایی در‬ ‫چین فعال هســتند و چین نیز ســرمایه گذاری های مهمی‬ ‫ در امریکا انجام داده اســت‪ .‬تنها در ایالت کالیفرنیا‪ ،‬چین‬ ‫حدودا شش میلیارد دالر سرمایه گذاری انجام داده است‪.‬‬ ‫به عالوه ‪ 127‬مکانیسم گفت وگو و همکاری منظم میان دو‬ ‫کشور وجود دارد‪.‬‬ ‫از طرف دیگــر چین یکــی از تهدیــدات بالقوه علیه‬ ‫امریکا محسوب می شود و در حوزه های وسیعی دو کشور با‬ ‫یکدیگر اختالف دارند‪ .‬امریکایی ها مدعی هستند که چین‬ ‫بزرگترین سیستم حمله سایبری علیه امریکا را به کار گرفته‬ ‫و بیشترین جاسوســی سایبری را از این کشــور انجام داده‬ ‫است‪ .‬بنابراین این رابطه پیچیده را نمی توان به متغیرهای‬ ‫محدودی کاهش داد و بر اساس ان گفت که چین تهدیدی‬ ‫علیه امریکاســت یا بالعکس‪ .‬درواقع دو کشور در وضعیت‬ ‫فعلی‪ ،‬در مدیریت این روابط پیچیده موفق عمل کرده اند و‬ ‫توانسته اند سطح تعارض را پایین نگه دارند و روند همکاری‬ ‫و رقابت را پیش ببرند‪ .‬امــا در کل نگرانی های امریکا چند‬ ‫دسته است که اولین و مهمترین نگرانی‪ ،‬ارتقای موقعیت‬ ‫چین به هژمون در شرق اسیاســت که امریکا بسیار مصمم‬ ‫ت جلوی این اقدام را بگیرد‪ .‬دومین نگرانی تبدیل شدن‬ ‫اس ‬ ‫‪63‬‬ ‫بین الملل‬ ‫همبرگرامریکایی‪،‬سیگاربرگ کوبایی!‬ ‫نگاهی به قدرت ملی ایاالت متحده باتوجه به برقراری دوباره روابطش با کوبا‬ ‫رضا مجیدزاده‬ ‫مدیر گروه فرابازی توسعه اندیشگاه طرح هزاره پاسارگاد‬ ‫‪4‬‬ ‫اول توافق هسته ای با ایران سپس بازگشایی سفارت‬ ‫ایاالت متحده در کوبا! گویا چرخشی اساسی در راهبردهای‬ ‫سیاســت خارجی ایاالت متحده رخ داده اســت‪ .‬تا پیش از‬ ‫پایان جنگ سرد‪ ،‬کوبا یک متحد جدی برای شوروی سابق‬ ‫بود که در محور بحران موشــکی معروف دو ابرقدرت جهان‬ ‫ربع قرن پایانی قرن بیســتم قرار داشــت‪ .‬عــاوه بر این دو‬ ‫مورد می توان روندهای دیگری همچــون قدرت یابی چین‬ ‫یا در یک نگاه‪ ،‬کشــورهای بریکس را هــم در این تحوالت‬ ‫لحاظ کرد‪ .‬از اغاز هزاره سوم چالش های شدیدی در مقابل‬ ‫ایاالت متحده قرار گرفته است؛ حمله تروریستی به برج های‬ ‫دوقلو در ســال ‪ 2001‬و حملــه متعاقب ان به افغانســتان و‬ ‫عراق که در حدود شش تریلیون دالر هزینه به دنبال داشت‬ ‫یا فروپاشی و ورشکستگی موسســات مالی بزرگ این کشور‬ ‫همانند لمن بــرادرز از جمله این چالش هــا بوده اند‪ .‬باتوجه‬ ‫به این تحوالت‪ ،‬اکنون ســوال این اســت که ایا قدرت ملی‬ ‫ایاالت متحده رو به افول گذارده است؟‬ ‫بین الملل‬ ‫‪64‬‬ ‫مثلث | شماره ‪275‬‬ ‫فرابازی نظم جهانی هزاره سوم‬ ‫اگــر در جهــان امروزیــن یک نظــم حالــت طبیعی‬ ‫حکمفرماست به طوری که چند کشور در ان نقش فرادستان‬ ‫دارای قدرت اثرگذاری باال بر دیگر کشورها را ایفا می کنند و‬ ‫از توانایی کنترل خشونت برخوردارند ‪ ،‬مهمترین خصوصیات‬ ‫این نظم حالت طبیعی فقدان کنترل زور از یک طرف و عدم‬ ‫حاکمیت قانون از طرف دیگر در میان فرادســتان اســت‪.‬‬ ‫ایاالت متحده از زمان جنگ جهانی دوم رسما به رهبر ائتالف‬ ‫غالبایننظمطبیعیتبدیلشدوکنترلمنابعرانتیااستفاده‬ ‫از انها برای کنترل خشــونت فرادســتان را به دست گرفت‪.‬‬ ‫طرح مارشال برای بازسازی اروپا و نظام برتون وودز از جمله‬ ‫این کنترل های منابع و فضای جریان بودند که موجب شدند‬ ‫در بستر جنگ سرد بین ایاالت متحده و شوروی سابق برای‬ ‫ایجاد دو اردوگاه نظم طبیعی سوسیالیســتی و کاپیتالیستی‬ ‫یک رقابت شــدید شــکل بگیرد‪ .‬این رقابت به حدی بود که‬ ‫شوروی تا ‪ 90‬مایلی مرزهای ایاالت متحده (کوبا) پیش رفت‬ ‫و امریکا نیز در قلب میدان دید شــوروی ســابق کشورهایی‬ ‫ماننــد کره جنوبی و ژاپن را بــه اردوگاه ســرمایه داری ملحق‬ ‫کرد‪ .‬فروپاشی شوروی ســابق بر اثر تضادها و تناقض های‬ ‫درونی اش‪ ،‬پایانی بر این رقابت بود که فرصت گســترانیدن‬ ‫مولفه های نظم طبیعی ســرمایه داری به سراسر جهان را در‬ ‫اختیار ایاالت متحده قرار داد‪ .‬با این وجود‪ ،‬مجموعه ائتالف‬ ‫غالب این نظم طبیعی در فاصله ورود ایاالت متحده تا امروز‬ ‫ثابت باقی نمانده اســت‪ .‬برای نمونه چین به عنوان یکی از‬ ‫اعضای ائتالف غالب در هزاره ســوم مطرح شده که بدهی‬ ‫هنگفت کشورهای اتحادیه اروپا به ان یا تامین مالی کاالیی‬ ‫ان برای کشــورهای افریقایــی یا امریــکای التین موجب‬ ‫شــده تا به یکی از رقبای جدی ایاالت متحده از نظر قدرت‬ ‫کنترل جریان منابع در اینده نزدیک تبدیل شــود‪ .‬در واقع از‬ ‫میان کشــورهای بریکس‪ ،‬تنها چین است که نوع تعاملش‬ ‫با ایاالت متحــده در نوع توزیع قدرت جهانــی کارگر خواهد‬ ‫افتاد‪ .‬در نتیجه این نوع تعامل‪ ،‬جهان به سمت یک دوقطبی‬ ‫جدید‪ ،‬چندقطبی با قدرت های متوســط یا تک قطبی پیش‬ ‫خواهد رفت‪ .‬به همین خاطر‪ ،‬ایاالت متحده تمام توان خود‬ ‫را به کار گرفت تا مساله خاورمیانه را به سه رکن ایران‪ ،‬ترکیه‬ ‫و عربستان سپرده و برای رویارویی (نه لزوما ستیز) مستقیم‬ ‫با چین اماده شود‪.‬‬ ‫در چنین بافتاری‪ ،‬ایاالت متحده که پس از فروپاشــی‬ ‫شــوروی و در زمانی کوتاه نســبتا یکه تاز عرصه بین المللی‬ ‫شده ناچار است تا دسترسی خود به منابع را به شدت افزایش‬ ‫دهد تا دســت کم‪ ،‬افــت احتمالی قدرت اثرگــذاری خود در‬ ‫سطح جهانی را با اتکا بر قابلیت ها و منابع بیشتر جبران کند‪.‬‬ ‫هرچند هنوز هم اتکا به مغزافزار از مهمترین مزایای نســبی‬ ‫ایاالت متحده نسبت به دیگر رقبای ان در سطح بین المللی‬ ‫است و کشورهایی مانند چین هنوز به مرحله اقتصاد دانایی‬ ‫به طور کامل وارد نشــده اند امــا در افق نزدیکــی این اتفاق‬ ‫برای چین و کشــورهایی دیگر مانند هند رخ می دهد‪ .‬از این‬ ‫روی نوع بازی ایاالت متحده در دستیابی به توافق هسته ای‬ ‫با ایران از یک طــرف‪ ،‬تغییر روابــط با کوبــا از طرف دیگر‬ ‫یا مــواردی همچون ایجاد یــک نیروی گریــز از مرکز برای‬ ‫تندروهای افراطی به سمت خاورمیانه و ایجاد یک خاورمیانه‬ ‫با کمترین توان تهدید برای ایاالت متحده و غرب در نتیجه‬ ‫کشمکش های درونی‪ ،‬دوراندیشــی این کشور برای حفظ‬ ‫جایگاهش در قدرت بین المللی را منعکس می سازد‪.‬‬ ‫ایا قدرت ملی امریکا رو به افول گذارده؟!‬ ‫می توان قدرت ملی را در سه سطح منابع یا قابلیت ها‪،‬‬ ‫تبدیل قدرت به فرایندهای ملی و قــدرت در نتایج یا غلبه بر‬ ‫شــرایط خاص در نظر گرفت؛ در سطح اول‪ ،‬قدرت در قالب‬ ‫منابع توصیف شــده و چگونگی تخصیص منابع‪ ،‬نشــانگر‬ ‫جریان قــدرت فرض می شــود‪ .‬قــدرت به عنــوان منابع به‬ ‫توانمندی حاصل از داشــته های در دســترس یک هســتار‬ ‫سیاسی جهت تاثیرگذاری بر سایرین اشاره دارد‪ .‬سطح دوم‬ ‫ی اشــاره دارد که‬ ‫قدرت به فرایندها‪ ،‬روابط‪ ،‬محتوا و مفاهیم ‬ ‫هستارها به کمک انها بر سایرین اثر می گذارند‪ .‬این شکل‬ ‫از قدرت که به عنوان قدرت راهبرد ها شناخته می شود‪ ،‬نحوه‬ ‫بهره برداری و استفاده از منابع مطابق برنامه ای حساب شده‬ ‫و با درک عواقب ان را بیان می کند‪ .‬ســطح ســوم قدرت به‬ ‫ماهیت استراتژیک قدرت توجه داشته و این نکته را مد نظر‬ ‫قرار می دهد که ایا هستار مورد نظر توانست ه با اتکاء بر منابع و‬ ‫راهبردهایش به اهداف و مقاصد مطلوبش دست یابد یا خیر‪.‬‬ ‫از این گونه قدرت به عنوان قدرت نتایج نام برده می شود‪ .‬یکی‬ ‫از مباحث کلیدی در تحلیل قدرت منابع و قدرت راهبرد این‬ ‫نکته کلیدی اســت که ایا در اختیار داشتن حجم عظیمی از‬ ‫منابع یااتخاذگونه هایمختلفیازسیاست هاوراهبردهایبه‬ ‫ظاهر صحیح به تنهایی قدرت زا هستند؟ در واقع تجلی قدرت‬ ‫در توانایی نیســت بلکه قدرت در صورت امکان به کارگیری‬ ‫توان به منظور ایجاد تغییر در محیط متجلی می شود‪.‬‬ ‫گروه ارزیابی استراتژیک (‪ )SAG‬در جدیدترین ارزیابی‬ ‫خود از منابــع قدرت که تولیــد ناخالص داخلــی‪ ،‬جمعیت‪،‬‬ ‫مخارج دفاعی و نواوری فناورانه از شاخص های ان هستند‪،‬‬ ‫ایاالت متحده را با کمتریــن فاصله از کشــورهای دیگر در‬ ‫مقام اول قرار داده است‪ .‬ایاالت متحده در حدود ‪ 20‬درصد‬ ‫از کل قدرت جهانی را در اختیار دارد و ســهم اتحادیه اروپا و‬ ‫چین هر کدام ‪ 14‬درصد اســت‪ .‬ضمن اینکه در سال ‪2015‬‬ ‫قدرت ملی ایاالت متحده نســبت به سال های دیگر کاهش‬ ‫نشــان می دهد‪ .‬بیشــتر تحقیقات اینده پژوهی خصوصا در‬ ‫افق ‪ 2050‬به افزایش بیشــتر قدرت چین در اینده و جهانی‬ ‫با دو رقیب جدید چین و امریکا یا با قطب های کوچک رقیب‬ ‫اشاره می کنند‪ .‬این چشم انداز با شرایط اقتصادی کشورهای‬ ‫بریکس همخوانی دارد‪ .‬این کشــورها که از میان انها هند‪،‬‬ ‫‪ 9‬درصد از قدرت جهانــی را در اختیــار دارد‪ ،‬در اینده از نظر‬ ‫منابع قدرت اقتصادی و فناورانه به شــدت پیشرفت خواهند‬ ‫کرد‪ .‬به دیگر ســخن طی مدتی طوالنی‪ ،‬ایاالت متحده از‬ ‫قدرت سیاســی‪ ،‬اقتصادی‪ ،‬نظامی و فناورانه برخوردار بوده‬ ‫است اما در دنیای شبکه ای و دیجیتالی باید نه تنها با کشورها‬ ‫بلکه با قدرت نیروهای فراملیتی و بازیگرانی غیر از کشورها‬ ‫نیز به مثابه رقبای خود دســت و پنجه نرم کند‪ .‬عالوه بر این‬ ‫ارزیابی های کارشناسی‪ ،‬نتایج برخی از پیمایش ها نیز نشان‬ ‫از افت نسبی قدرت ملی ایاالت متحده دارد؛ در میان جوانان‬ ‫ایاالت متحده‪ ،‬تنها ‪ 15‬درصد از اعضای گروه های سنی ‪18‬‬ ‫تا ‪ 29‬سال بر این باورند که امریکا بزرگترین قدرت دنیاست در‬ ‫حالی که این امار در ســال ‪ 2011‬برابر ‪ 27‬درصد بوده است‪.‬‬ ‫البته در حــال حاضر ایاالت متحده از نظــر قدرت ملی هنوز‬ ‫باالتر از کشورهای دنیاست اما این وضعیت پایدار نیست و‬ ‫این کشور برای جلوگیری از ســبقت رقبایش به راهبردهای‬ ‫فعال سیاست خارجی و همراه ســازی حداکثری کشورهای‬ ‫جهان برای افزایش دسترســی به منابع و قــدرت نتایج روی‬ ‫اورده است‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫بحث کاهش قدرت امریکا‬ ‫حربه جمهوریخواهان است‬ ‫فواد ایزدی درگفت وگو با مثلث‬ ‫محسن صالحی خواه‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫مثلث | شماره ‪275‬‬ ‫قدرت امریکا را پیش کشــیدند‪ .‬کاندیداهای جمهوریخواه‬ ‫در مناظره های انتخاباتی خود‪ ،‬کاهش قدرت امریکا را نتیجه‬ ‫سیاست های غلط اوباما می دانند و برای اثبات ادعای خود‪،‬‬ ‫به توافق هسته ای ایران و ‪ ،5+1‬برقراری ارتباط با کوبا پس‬ ‫از ‪ 54‬سال و قدرت گرفتن چین در خاور دور اشاره می کنند‪.‬‬ ‫به نظر شــما این مــوارد صحیح اســت؟ لطفا در‬ ‫خصوص این موضوع بیشتر توضیح دهید‪.‬‬ ‫ایــن حــرف صحیــح اســت؛ امریکایی هــا اگر‬ ‫می توانســتند‪ ،‬تمــام برنامه غنی ســازی ایــران را متوقف‬ ‫می کردند اما موفق به انجــام این کار نشــدند‪ .‬حتی اوباما‬ ‫در مقطعی اعالم کــرد که ما می خواهیم پیــچ و مهره های‬ ‫تاسیسات هســته ای ایران را نیز باز کنیم‪ .‬در خصوص کوبا‬ ‫نیز همین طور است‪.‬‬ ‫واشنگتن در طول ‪ 54‬سال گذشــته همواره به دنبال‬ ‫ســاقط کردن نظام هاوانا بــود؛ ســرویس های اطالعاتی‬ ‫ایاالت متحده بارها تالش کردند «فیدل کاسترو» رهبر سابق‬ ‫کوبا را ترور کنند و در فازی دیگر‪ ،‬شورشیان ضد انقالب این‬ ‫کشور را پشتیبانی می کردند که در این مورد باید به عملیات‬ ‫«خلیج خوک ها» اشاره کرد‪ .‬البته امروز نیز قصد سرنگونی‬ ‫سیستم حاکم برکوبا را دار ند اما به این نتیجه رسیده اند که‬ ‫نمی توان با روش قهر و عدم ارتباط به این هدف برسند‪ .‬در‬ ‫خصوص چین نیز امریکا نتوانسته است که جلوی پیشرفت‬ ‫این کشور را بگیرد؛ چین هر روز پیشرفت می کند و به سمتی‬ ‫می رود که جای امریکا را بگیرد و تبدیل به یک کشور قدرتمند‬ ‫بین الملل‬ ‫ســال جاری میالدی ســال تحوالت در سیاست‬ ‫خارجی امریکا بود‪ .‬مخالفــان دولت دموکرات ها‪،‬‬ ‫این وقایــع را به عنوان نشــانه های افــول قدرت‬ ‫امریکا از زمان پایان جنگ ســرد تــا امروز معرفی‬ ‫می کننــد‪ .‬از جملــه مســائلی کــه در مناظره های‬ ‫انتخاباتی میان دموکرات ها و جمهوریخواهان و در‬ ‫بخشی دیگر در گفت وگوهای میان دولت و کنگره‬ ‫مطرح می شود‪ ،‬مســاله «برجام»‪ ،‬تغییر رویکرد‬ ‫دولت نســبت به کوبا و ناتوانی این کشور در برابر‬ ‫رشد اقتصادی و نظامی چین از جمله موضوعاتی‬ ‫است که برای اثبات این موضوع عنوان می شود‪.‬‬ ‫ارزیابی شما از این مساله چیست؟‬ ‫بحث افول قدرت ایاالت متحده در طول سال های‬ ‫گذشته‪ ،‬موضوعی نیست که نیاز به رد یا تائید ما داشته باشد؛‬ ‫بحثی اثبات شده اســت که از سیاســتمداران و مقام های‬ ‫رسمی تا اساتید دانشگاه و تحلیلگران امریکایی بر ان تاکید‬ ‫ن می کنند که بحث کاهش قدرت‬ ‫دارند‪ .‬شاید بعضی ها گما ‬ ‫امریکا حربه جمهوریخواهان برای کنار زدن دموکرات ها در‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری‪ 2016‬است اما باید این حقیقت را‬ ‫دید که «باراک اوباما» ‪-‬که امروز ساکن کاخ سفید است‪ -‬نیز‬ ‫در زمان مبارزات انتخاباتی خود ایــن موضوع را علیه رقیب‬ ‫جمهوریخواه اســتفاده می کرد‪ .‬به طور کلی بحث کاهش‬ ‫قدرت امریکا و میــزان تاثیرگذاری این کشــور بر معادالت‬ ‫جهانی موضوعی اســت کــه در ایســتگاه های انتخاباتی‬ ‫ریاست جمهوری و کنگره ایاالت متحده مطرح می شود‪.‬‬ ‫یعنی به نظر شما این مساله فقط برای رسیدن به‬ ‫اهداف سیاسی مطرح می شود؟‬ ‫بله‪ .‬در این برهه از زمان که دولت اوباما در اخرین‬ ‫ســال حیات سیاســی قرار دارد‪ ،‬جمهوریخواهان که حزب‬ ‫رقیب جریــان دموکرات هســتند بــرای در اختیــار گرفتن‬ ‫کاخ سفید دورخیز کرده اند‪ .‬انها به همان شیوه مرسوم برای‬ ‫کنار زدن دموکرات ها از عرصه سیاست و جلوگیری از پیروزی‬ ‫کاندیدای این حــزب در رقابت اتی‪ ،‬بار دیگــر بحث افول‬ ‫‪5‬‬ ‫سیاســت خارجی ایاالت متحده در ســال ‪2015‬‬ ‫دســتخوش تحوالت زیادی شــد‪ .‬ماراتــن مذاکرات‬ ‫هســته ای ایــران پس از ‪ 12‬ســال بــه پایان رســید و‬ ‫روابط هاوانا ‪ -‬واشنگتن پس از ‪ 54‬سال دشمنی مجددا‬ ‫برقرار شــد‪ .‬جمهوریخواهان به عنــوان جناح مخالف‬ ‫دولت در امریــکا این تحوالت را نشــانه افــول قدرت‬ ‫ایاالت متحده در معــادالت جهانی ارزیابــی می کنند‪.‬‬ ‫برای بررســی این موضوع با «فواد ایــزدی» تحلیلگر‬ ‫مسائل بین الملل گفت وگو کردیم‪.‬‬ ‫شود‪ .‬در حقیقت تمام این مسائل نشانه افول قدرت امریکا از‬ ‫زمان پایان جنگ سرد تا کنون است‪.‬‬ ‫به نظر شما این موارد درکجا ریشه دارد؟‬ ‫بار دیگر بایــد به این موضوع اشــاره کنــم که این‬ ‫ی دارد و مربوط به جمهوریخواهان‬ ‫موضوع ریشــه ای قدیم ‬ ‫و دموکرات ها نیســت‪ .‬هر دو جریان سیاســی امریکا برای‬ ‫ضربه زدن به طرف مقابل از این حربه استفاده می کنند اما باید‬ ‫این نکته را در نظر بگیرند که هیچ رئیس جمهوری نمی تواند‬ ‫جلوی این روند نزولی را بگیرد؛ نه رئیس جمهوری فعلی و نه‬ ‫رئیس جمهوری بعدی‪ .‬روند نزولی قدرت در ایاالت متحده در‬ ‫زیرساخت امریکا و نگاه واشنگتن به مسائل درونی و بیرونی‬ ‫ریشه دارد و خیلی قابل اصالح نیست زیرا سیستم حاکم بر‬ ‫این کشور اجازه اصالحات واقعی را نمی دهد‪.‬‬ ‫البی های زیادی در سیاست امریکا دخیل هستند‬ ‫که منافع خــود را دنبال می کنند‪ .‬ارزیابی شــما از‬ ‫تاثیر این البی ها در جلوگیری از اصالح زیرساخت‬ ‫امریکا چیست؟‬ ‫زمانی که کشــوری ‪ 18‬تریلیــون دالر بدهی دارد‪،‬‬ ‫ان کشور باید به طور منطقی از هزینه های خود کم کند تا از‬ ‫مقروض بودن خارج شود‪ .‬امریکایی ها می توانند با کاهش‬ ‫مخارج نظامی یک تریلیون دالری خود بــه مرور زمان این‬ ‫مشکل را حل کنند‪ .‬اما در امریکا این نگاه وجود دارد که ما‬ ‫ت هستیم و باید ابزار نظامی مورد نیاز اعمال نفوذ را در‬ ‫ابرقدر ‬ ‫اختیار داشته باشیم؛ همین نگاه باعث می شود که اصالح‬ ‫زیرساخت در امریکا انجام نشود تا این کشور بتواند از بحران‬ ‫مالی و بودجه ای خارج شــود‪ .‬نــوع نگاه امریکا نســبت به‬ ‫خودش باید اصالح شود اما به خاطر البی های گسترده ای‬ ‫که در واشــنگتن وجود دارد و نفعی که عده ای قلیل از این‬ ‫هزینه های گزاف می برند‪ ،‬این اصالح انجام نمی شود‪.‬‬ ‫مساله کاهش هژمونی نظامی امریکا در جهان نیز‬ ‫یکی دیگــر اهرم های فشــار جمهوریخواهان بر‬ ‫دموکرات ها ست‪ .‬انها به این امر اشاره می کنند که‬ ‫ارتش این کشور در ســال های قبل در افغانستان‬ ‫و عراق عملیات نظامی داشت اما امروز با کاهش‬ ‫قدرت مواجه شده اســت‪ .‬به نظر شما این حرف‬ ‫حقیقت دارد؟‬ ‫امریکا هزینه های نظامی گزافــی دارد و می تواند‬ ‫به صــورت فیزیکــی به کشــورها حملــه کند اما بــه خاطر‬ ‫شکســت هایی که در ســال های پیش متحمل شد‪ ،‬عقبه‬ ‫سیاســی که باید مجوز حمله را صادر کند بســیار محتاط تر‬ ‫عمل می کند‪ .‬مساله استفاده امریکا از قدرت نرم و دیپلماسی‬ ‫برای رسیدن به اهداف موضوع جدیدی نیست و پیش از این‬ ‫نیز مسبوق به سابقه بوده اســت و همواره این تالش وجود‬ ‫داشته که قدرت سخت و نرم در کنار یکدیگر استفاده شود؛‬ ‫موضوعی که انها به ان قدرت هوشمند می گویند‪.‬‬ ‫در پایان اگر نکته ای وجود دارد ذکر بفرمایید‪.‬‬ ‫در امریکا دو تفکــر اصلی وجــود دارد ؛ گروه اول‬ ‫معتقد است که باتوجه به افول امریکا‪ ،‬باید نگاه این کشور‬ ‫تا حد امکان در دو حوزه سیاست داخلی و خارجی تغییر کند‬ ‫که باتوجه به همان شــرایطی که پیــش از ان گفتم و بحث‬ ‫مربوط به زیرساخت ایاالت متحده با مشکل مواجه خواهد‬ ‫شــد‪ .‬گروه دوم معتقد هســتند که باید به همان روش های‬ ‫قبلی ادامه داد و مایل به تغییر زیرســاخت ها نیستند‪ .‬دولت‬ ‫فعلی امریکا بیشتر در گروه اول دسته بندی می شود و جناح‬ ‫جمهوریخواه بیشتر به تفکر دوم تعلق دارد‪ .‬استفاده از این‬ ‫حربه فقط استفاده سیاسی دارد و همان طور که پیش از این‬ ‫اشاره کردم‪ ،‬بیشترین استفاده ان در ایستگاه های انتخاباتی‬ ‫است‪ .‬هر کدام از این گروه ها تالش می کنند که گروه رقیب‬ ‫را از میدان به در کنند و این تفکر را در افکار عمومی امریکا‬ ‫جا بیند ازند که ما می خواهیم ریاســت جمهوری را در اختیار‬ ‫بگیریم تا این مشکل را مرتفع کنیم‪.‬‬ ‫‪65‬‬ ‫گزار‬ ‫ش ویژه‬ ‫گفت وگوبا یکعضوجداشدهازخالفتاسالمی‬ ‫بین الملل‬ ‫‪66‬‬ ‫مثلث | شماره ‪275‬‬ ‫رمز و رازهای داعش‬ ‫گروهک تروریستی داعش که این روزها نیروهایی را از‬ ‫اقصی نقاط جهان جذب می کند‪ ،‬در برخی موارد نیز با ریزش‬ ‫نیروها مواجه اســت و برخی از افرادی که عضــو این گروه‬ ‫شده اند به دلیل اقدامات وحشیانه داعش تصمیم به جدایی‬ ‫می گیرند‪ .‬ابوابراهیم یکی از همین عناصر جدا شده از داعش‬ ‫است که می گوید دیگر از جنگ خسته شده است‪.‬‬ ‫ابوابراهیم در ‪ 22‬ســالگی‪ ،‬شبیه دانشجویان معمولی‬ ‫اروپا یــا ایاالت متحده بود‪ .‬او قد بلنــد و در عین حال جذاب‬ ‫بوده اســت‪ .‬تی شــرت و جین می پوشید و محاســن خود را‬ ‫کامل می تراشید‪ .‬همچنین موهایش را با شیوه مدرن کوتاه‬ ‫و براســاس مد روز حرکت می کــرد‪ .‬این عضو جدا شــده از‬ ‫داعش سال گذشته قیافه ای متفاوت از انچه شرح داده شد‪،‬‬ ‫داشت‪ .‬موهای بلند و ریش های نامرتب‪ .‬او عضو نیروهای‬ ‫رســمی داعش شــده بود و در حکمرانی این گــروه بی رحم‬ ‫در ســوریه حضوری فعال داشت‪ .‬از ســال ‪ 2014‬تا ‪،2015‬‬ ‫ابوابراهیم در بخش اطالعاتی نیروهای داعش در شهر رقه‬ ‫و دیرالزور مشغول خدمت بوده است‪ .‬او در این مدت شاهد‬ ‫بی رحمی هــای فراوانی از ســوی این گروه بــوده‪ ،‬از این رو‬ ‫تصمیم می گیرد از گروه جدا شده و در خاک ترکیه پناه بگیرد‪.‬‬ ‫او هم اکنون در میان پناهجویان سوری در جنوب ترکیه زندگی‬ ‫می کند‪ .‬داستان او می تواند همچون پنجره ای عمل کند و‬ ‫عملکرد این گروه را از داخل خانه به ما نشان دهد‪ .‬اینکه این‬ ‫گروه چگونه فعالیت می کند و چگونه ســربازگیری می کند‪،‬‬ ‫مهم ترین نکات داستان زندگی ابوابراهیم است‪.‬‬ ‫ابوابراهیم در خانواده ای متوسط به دنیا امد‪ .‬خانواده‬ ‫هفت نفره انها در شهر رقه در شمال سوریه زندگی می کردند‪.‬‬ ‫زمانی که به انــدازه کافی بزرگ می شــود‪ ،‬او برای تحصیل‬ ‫به دانشگاه شــهر دیرالزور می رود و در رشته علوم کامپیوتر‬ ‫مشغول تحصیل می شود‪ .‬او تازه ســال نخست دانشگاه را‬ ‫پشت سر گذاشته بود که نا ارامی ها در سوریه کلید خورد‪ .‬پدر‬ ‫او به شدت نگران وی بود زیرا دانشــگاه دیرالزور معترضان‬ ‫فراوانی داشت و پدر نیز می ترسید پسر توسط عوامل امنیتی‬ ‫بازداشت شود‪ .‬خانواده او و بیشتر خانواده های روستای انها‬ ‫از ترس عوامل حکومتی از نا ارامی هــا حمایت نمی کردند‪،‬‬ ‫زیرا انها نتیجه شــورش های دهه ‪ 80‬را به چشــم خود دیده‬ ‫بودند‪ .‬انها اصرار داشتند به شهر امن تری نقل مکان کنند و در‬ ‫همان شهر به تحصیل ادامه دهند‪ .‬شهری که در ان کمتر از‬ ‫نا ارامی ها خبری باشد‪ .‬ابو ابراهیم نیز چندان خود را در قامت‬ ‫یک شورشی نمی دید تا اینکه چند تن از دوستان وی توسط‬ ‫حکومت دستگیر شدند‪.‬‬ ‫او می گوید‪« :‬زمانی کــه از پنجره اتاق دیدم که ســه‬ ‫خودرو ایستادند تا وارد یک خانه شوند‪ ،‬حدس زدم انها قصد‬ ‫دارند تا عوامل موسوم به انقالبی را دستگیر کنند‪ ،‬اما زمانی‬ ‫که دیدم در میان دستگیرشدگان پسری تقریبا ‪ 15-16‬ساله‬ ‫هم وجود دارد‪ ،‬از درون اتش گرفتم‪».‬‬ ‫زمانی کــه ابوابراهیم متوجه شــد فعال امــکان ادامه‬ ‫تحصیل وجــود ندارد‪ ،‬تصمیــم گرفت به شــهر و دیار خود‬ ‫بازگردد‪ .‬اما این بازگشت با تصرف شهر رقه توسط گروه های‬ ‫افراطی همچون جبهه النصره همزمان شده بود‪ .‬او مدعی‬ ‫است که با تصرف شهر حس ازادی داشته است‪ .‬از اینجا بود‬ ‫که ابوابراهیم با دوستانی نشست و برخاست کرد که پیش تر‬ ‫به جبهه النصره پیوسته بودند‪ .‬انها مدام از دوستان جهادی‬ ‫خود می گفتند‪ .‬یکی از این داســتان ها به داستان «عبدالله‬ ‫یوسف اعظم»‪ ،‬از موسسان القاعده مربوط می شد‪ .‬او استاد‬ ‫بن الدن بود اما ابوابراهیم بیشتر از داستان بمب گذاری های‬ ‫این جبهه در ساختمان های دولتی دمشق در سال ‪ 2012‬به‬ ‫وجد می امد‪ .‬از نظر او جبهه النصره متفاوت به نظر می رسید‪.‬‬ ‫ابوابراهیم می گوید‪« :‬شــوق عجیبی برای پیوستن به این‬ ‫گروه پیدا کردم‪».‬‬ ‫اما داســتان به دلخواه او پیش نرفــت‪ .‬پیش از اینکه‬ ‫وی بتواند به این گروه بپیوندد‪ ،‬شــهر رقه به دستان داعش‬ ‫افتاده و جبهه النصره نیز عقب نشــینی کرده بود‪ .‬ابوابراهیم‬ ‫اما از شهر خارج نشد‪ .‬او ماند و به تحقیق بیشتر در مورد این‬ ‫گروه پرداخت‪ .‬دوستان داعشی او از تفاوت های این گروه با‬ ‫جبهه النصره می گفتند‪ .‬او می گوید‪« :‬از ان زمان به سخنرانی‬ ‫اعضای داعش گوش می دادم‪».‬‬ ‫ابوابراهیم زمانی که در مرور خاطراتش از لفظ داعش‬ ‫به جای «دولت» استفاده می کند‪ ،‬در واقع قصد تحقیر این‬ ‫گروه را دارد‪ .‬در سوریه و عراق زمانی که بخواهند با تحقیر از‬ ‫این گروه یاد کنند و این گروه را غیرمشــروع جلوه دهند‪ ،‬انها‬ ‫را داعش صدا می کنند‪ ،‬در حالی کــه این گروه خود را دولت‬ ‫اسالمی می خواند‪.‬‬ ‫در ان زمان امــا ابوابراهیم خود را یــک مومن واقعی‬ ‫می دید‪ .‬او به قانون شــریعت داعش باور داشت و از انها یاد‬ ‫گرفته بود هرکس که به این قانون ایمان نداشته باشد‪ ،‬کافر‬ ‫محسوب می شود‪ .‬حتی در این تعریف افراد جبهه النصره نیز‬ ‫مومن محسوب نمی شدند برای اینکه به قانون شریعت انها‬ ‫باور نداشــته اند‪ .‬ابو ابراهیم می گوید‪« :‬ســخنان انها مرا به‬ ‫اندازه کافی قانع کرده بود‪ ».‬او در سال‪ 2014‬به طور رسمی به‬ ‫این گروه پیوست و در ماه های اولیه حضور خود در جایی بین‬ ‫حلب و رقه مشغول فعالیت بود‪ .‬او از فعالیت خود بسیار راضی‬ ‫به نظر می رسید‪ .‬از انجا که ابو ابراهیم تا پیش از پیوستن به‬ ‫داعش برای هیچ گروه دیگری سالح به دست نگرفته بود‪،‬‬ ‫او به عنوان یک عضو ایده ال محسوب می شد‪ .‬این موضوع‬ ‫برای گروه هــای افراطی اهمیت حیاتــی دارد‪ .‬انها ترس از‬ ‫این موضوع دارند که این افراد ناگهان تصمیم بگیرند به یک‬ ‫گروهمشابهدیگربپیوندند‪.‬اوهمچنینباسایراعضایرهبران‬ ‫محلی نیز ارتباطات خوبی برقرار کرده بود‪ .‬این رهبران در این‬ ‫ساختار «امیر» خوانده می شوند‪ .‬این امیران هر از گاهی وی‬ ‫را به دفاتر امنیتی خود دعوت می کردند‪ .‬این دفاتر مهم ترین‬ ‫بخش ساختار اداری و امنیتی این گروه به حساب می اید زیرا‬ ‫این دفاتر وظیفه اداره اراضی تصرف شده را بر عهده دارند‪.‬‬ ‫ابو ابراهیم می گوید‪« :‬هنوز نمی توانم قاطعیت بگویم‬ ‫چرا انها مــرا برای ایــن کار انتخاب کرده بودنــد‪ ».‬او ادامه‬ ‫می دهد‪« :‬اما این موضوع اصال اهمیتــی ندارد‪ ،‬زیرا جای‬ ‫خوبی برای کار کردن بود‪ ».‬او در ایــن دفاتر قدرت فراوانی‬ ‫پیدا کرده بود‪ ،‬اما نکته مهم این بود که وی ماهانه‪ 250‬دالر از‬ ‫این گروه حقوق دریافت می کرده است‪ .‬در ابتدا‪ ،‬کار وی این‬ ‫بود که محتوای کامپیوترهای افرادی که به دست این گروه‬ ‫افتاده بودند را بررســی کند‪ .‬او در این بررسی ها‪ ،‬کار بازیابی‬ ‫اطالعات و پیام های پاک شده یا از دســت رفته را بر عهده‬ ‫داشت‪ .‬چندی بعد به دیرالزور رفت و کار اطالعاتی را در انجا‬ ‫اغاز کرد‪ .‬او با مردم صحبت و سخنان انها را بررسی می کرد‬ ‫و پس از ارائه گزارش برخی از انها را دستگیر می کردند‪».‬‬ ‫او می گویــد‪« :‬برای ایــن کار معموال به ارایشــگاه ها‬ ‫می رفتم و به ســخنان انها گوش می دادم‪ ».‬ابراهیم ادامه‬ ‫می دهد‪« :‬مســجد نیز مکان خوبی برای اســتماع سخنان‬ ‫مردم بود‪ .‬در حالی که وانمود می کردم در حال قران خواندن‬ ‫هستم‪ ،‬سخنان انها را پیگیری می کردم‪».‬‬ ‫ارتباط با داعش موجب شده بود تا ارتباط با خانواده اش‬ ‫قطعشود‪ .‬او می گوید‪« :‬تاامروزپدرمنازانقالبدفاعنکرده‬ ‫اســت و به غیر از من هیچ کدام از اعضای خانواده سالح به‬ ‫دست نگرفته اند‪ ».‬ابوابراهیم ادامه می دهد‪« :‬پدرم می گفت‬ ‫حاضر است هر کاری کند تا من از این گروه دل بکنم‪ .‬او حتی‬ ‫برای من یک دختر خــوب پیدا کرد تا بــا او ازدواج کنم‪ ،‬اما‬ ‫گوشم به این حرف ها بدهکار نبود‪ ».‬ابو ابراهیم حاضر نبود‬ ‫رفقای مســلح خود را ترک کند‪ .‬او می گویــد‪« :‬نکته ای که‬ ‫برای من حائز اهمیت بود‪ ،‬دوستی هایی بود که در این گروه‬ ‫شکل گرفته بود‪ .‬از همه نوع نژادها می توانستیم دوست پیدا‬ ‫کنیم؛ امریکایی‪ ،‬فرانسوی‪ ،‬عرب‪ .‬این افراد به غایت هوای‬ ‫همدیگر را داشــتند و هیچ تبعیضی در رفاقت بین انها وجود‬ ‫نداشت‪ ».‬اما داستان از زمانی مشکل دار شد که وی شاهد‬ ‫برخی فجایع شده بود‪ .‬او از اینکه داعشــی ها با شهروندان‬ ‫بدرفتاری می کردند‪ ،‬شوکه شده بود‪ .‬رفتار سربازان‪ ،‬به ویژه‬ ‫خارجی ها با مردم عــادی به گونه ای بود کــه گویی با طبقه‬ ‫پســت‪ ،‬طرف هســتند‪ .‬او می گوید‪« :‬از این رفتارها منزجر‬ ‫بودم‪ .‬مردم البته از من هم متنفر بودند‪ ،‬زیرا مرا به عنوان یک‬ ‫داعشی می دیدند نه یک سوری‪».‬‬ ‫او کم کم به این موضوع پی برد؛ شاید داعش و او با یک‬ ‫دشمن مشترک طرف باشند اما هرگز از لحاظ فلسفی یکسان‬ ‫نمی اندیشند‪ .‬ابو ابراهیم متوجه شــده بود که وی و بسیاری‬ ‫از ســوری های جنگجوی دیگــر از این نظر که داعشــی ها‬ ‫دردسرساز هستند‪ ،‬دیدگاه مشــترکی دارند اما دیگر کاری از‬ ‫دست انها ساخته نبود‪ .‬او می گوید‪« :‬برخی از دوستانم را در‬ ‫این جنگ از دست داده بودم‪ .‬دیگر نمی توانستم تحمل کنم‪.‬‬ ‫زمانیکهیکیازدوستانمراکهعضوجبههالنصرهبود ‪،‬داعش‬ ‫سر برید‪ ،‬فهمیدم که وقت ترک کردن این گروه است‪ ».‬اما‬ ‫تصمیم گرفتن بــرای جدایی و جدایی واقعــی از داعش دو‬ ‫مقوله بسیار متفاوت اســت‪ .‬او برای این کار تصمیم گرفت‬ ‫برای خود کارت شناســایی یک شــهروند عادی تهیه کند تا‬ ‫بتواند از ایست و بازرسی های این گروه جان سالم به در برد‪.‬‬ ‫او در نهایت توانست با همین شیوه خود را به ترکیه برساند و‬ ‫در میان سایر پناهندگان سوری پناه بگیرد‪ .‬وقتی از او سوال‬ ‫می شود ایا حاضر است به جنگ برگردد‪ ،‬بی مهابا می گوید‪:‬‬ ‫«از جنگ کردن خسته و متنفر شده ام‪».‬‬ ‫بین الملل‬ ‫سفر وزیر خارجه امریکا‬ ‫به کوبا پس از ‪ 70‬سال‬ ‫س هفته‬ ‫عک‬ ‫‪ 14‬اگوســت‪ ،‬روزی تاریخی در روابط کوبــا و امریکا‬ ‫محســوب می شــود؛ روزی که احتماال در تقویم رابطه دو‬ ‫کشور ثبت خواهد شــد‪ .‬در این روز پرچم امریکا در سفارت‬ ‫این کشــور در کوبا به اهتزاز در امد‪ .‬این نشــان از تغییر در‬ ‫مســیر رابطه دو کشــوری اســت که طی بیش از ‪ 50‬سال‬ ‫گذشته دشمنان سرسختی برای یکدیگر بودند‪ .‬روز جمعه‬ ‫‪ 23‬مرداد ماه مصــادف با ‪ 14‬اگوســت‪ ،‬جان کــری‪ ،‬وزیر‬ ‫خارجه امریکا‪ ،‬سفری ‪ 12‬ساعته به هاوانا داشت تا رابطه ای‬ ‫را که از ماه جوالی اغاز شــد و با اهتزاز پرچم کوبا در امریکا‬ ‫ادامه یافت‪ ،‬با سفر خود رســمیت بخشیده و به اوج برساند‪.‬‬ ‫به گزارش سی ان ان‪ ،‬سفارت امریکا در هاوانا از سال ‪1961‬‬ ‫بسته شد؛ یعنی زمانی که روابط دیپلماتیک میان دو کشور با‬ ‫روی کار امدن فیدل کاستر و ‪34‬ساله‪ ،‬کامال قطع شد‪ .‬کری‬ ‫عالی رتبه ترین مقام امریکایی است که پس از انقالب ‪1959‬‬ ‫کوبا به این کشور سفر کرده اســت و در واقع‪ ،‬او اولین وزیر‬ ‫خارجه ای است که پس از ‪ 70‬سال به کوبا رفت‪.‬‬ ‫درخصــوص تغییر رویکــرد امریکا در قبــال کوبا باید‬ ‫گفت دولت امریکا پی برد که با سیاســت فشــار نمی تواند‬ ‫کوبا را تســلیم کند‪ .‬از ســوی دیگر‪ ،‬سیاست فشــار امریکا‬ ‫می توانست نگاه امریکای التین به این کشور را عوض کند‪.‬‬ ‫بنابراین‪ ،‬ترجیــح اوباما دنبال کردن دیپلماســی ‪ 18‬ماهه و‬ ‫پنهان برای اب کردن یخ روابط میان دو کشور بود‪ .‬روابطی‬ ‫یو چهارمین رئیس جمهوری امریکا (ایزنهاور)‬ ‫که در دوره س ‬ ‫قطع شد پس از فراز و فرود بســیار در دوره چهل و چهارمین‬ ‫رئیس جمهوری (اوباما) جوش خورد‪.‬‬ ‫سردرگمیانکارا‬ ‫سیاست اردوغان در قبال تکفیری های سوریه چیست؟‬ ‫سید علی قائم مقامی ‬ ‫پژوهشگر ارشد مسائل ترکیه‬ ‫حمایت از داعش‬ ‫مثلث | شماره ‪275‬‬ ‫پــس از این تحــوالت بــود کــه احمــد داوود اوغلو‪،‬‬ ‫نخست وزیرترکیهومغزمتفکرحزبعدالتوتوسعهداعشرا‬ ‫به عنوان خشم اهل سنت در عراق و تحت فرماندهی ترکمنان‬ ‫سنی عراق معرفی و از انان حمایت کرد‪ .‬طارق الهاشمی که‬ ‫تحت حمایت سیاســی و امنیتی ترکیه به این کشور پناهنده‬ ‫شده اســت‪ ،‬داعش را مجاهدینی که می خواهند به اعمال‬ ‫نفوذ ایران صفوی در عراق پایان دهند نامیده و اشغال موصل‬ ‫را مورد حمایت خود قرار داد‪ .‬رجب طیــب اردوغان و احمد‬ ‫داوود اوغلو نیز هشــدار دادند که نیروهای شیعه عراق نباید‬ ‫برای مبارزه با داعش در عملیات پاکسازی تکریت‪ ،‬رمادی و‬ ‫موصل شرکت کنن د زیرا به غارت و قتل عام دست زده و باعث‬ ‫تحریکوواکنشمردمسنی مذهبخواهندشد‪.‬بدینترتیب‬ ‫به طور ضمنی از داعش حمایت کــرده و می کنند‪ .‬حمالت‬ ‫داعش در عراق باعث جابه جایــی بافت جمعیتی در مناطق‬ ‫شمال عراق شده است؛ چنان که شیعیان ترکمن و کرد عراق‬ ‫به بغداد و شهرهای شیعه نشین عرب کوچ کرده اند‪ .‬به رغم‬ ‫اینکه ترکیه مدعی حمایت از ترکمنان عراق و سوریه است؛‬ ‫بین الملل‬ ‫حزب عدالت و توسعه با سیاست های دوگانه اخیر خود‬ ‫در قبال داعــش این پرســش ها را در افــکار عمومی مطرح‬ ‫کرده اســت که به واقع اهداف و برنامه های حکومت حاکم‬ ‫بر ترکیه در برابر گروه های تروریستی چون داعش چیست و‬ ‫چرا در دوره ای حمایت و در دوره ای دیگر ســرکوب این گروه‬ ‫تروریستیرادنبالمی کنند‪.‬درپاسخشایدبتوانگفتکهترکیه‬ ‫در هر برهه ای ان گونه ای که در راستای منافعش بوده رفتار‬ ‫کرده است‪ .‬حکومت برخاسته از عدالت و توسعه بعد از اغاز‬ ‫بهارعربی تالش کرد مدل نظامالئیک دموکرات محافظه کار‬ ‫خود را به کشــورهای عربی از جمله مصر در چارچوب طرح‬ ‫«مدل مشــارکتی بــاراک اوباما» صــادر کند‪ .‬یکــی از این‬ ‫کشورهای هدف نیز سوریه بود‪ .‬هنگامی که ‪ 4‬مارس ‪2011‬‬ ‫در ســوریه مردم با الهام از جنبش مردمی در تونس و مصر به‬ ‫راهپیما یی اعتراض امیز دست زدند و تعدادی کشته شدند‪،‬‬ ‫حکومت حزب عدالت و توســعه با حمایت امریکا‪ ،‬بریتانیا و‬ ‫ل ســعود و قطر در سوریه‬ ‫فرانســه و نیز دالرهای نفتی رژیم ا ‬ ‫«شورای ملی ســوریه» و «ارتش ازاد ســوریه» یعنی شاخه‬ ‫نظامی اش را در استانبول تاسیس کرد‪ .‬ولی به علت ناتوانی‬ ‫ارتش ازاد سوریه اواســط ‪ 2012‬میالدی گروه های «سلفی‬ ‫وهابی تکفیری» نظیر جبهه النصره‪ ،‬احرار الشام‪ ،‬لوا التوحید‬ ‫(اخوانی)‪ ،‬جیش االسالم (وابسته به ال سعود) و در نهایت در‬ ‫سال ‪ 2013‬داعش در سوریه موجودیت خود را اعالم کردند‪.‬‬ ‫بنا به گفته «دکتر ســعید یلماز» کارشناس امنیتی و نظامی و‬ ‫استاد دانشگاه و کارشناس ســابق ناتو‪ ،‬کادر مرکزی داعش‬ ‫را ســرویس های اطالعاتی امریکا و بالک واتر اموزش داده‬ ‫و سازماندهی کرده است‪ .‬داعش در سوریه و عراق در جهت‬ ‫اهدافخاصدولت هایغربیومتحدینمنطقه ایانهانظیر‬ ‫ترکیه‪ ،‬ال سعودحاکمبرعربستان‪،‬قطروامارات متحدهعربی‬ ‫فعالیت خود را اغاز کردند‪.‬‬ ‫تل عفر شــیعه ترکمن نشــین به منطقه سنی نشــین مهاجر‬ ‫از کشــورهای اســیای میانه تحت تاثیر داعش تبدیل شده‬ ‫است‪ .‬از یک ُبعد دیگر‪ ،‬حکومت حزب عدالت و توسعه برای‬ ‫گسست «هالل شیعه» ادعایی‪ ،‬تالش می کند که با کمک‬ ‫ال سعود و قطر در عراق و سوریه کمربند سنی را ایجاد کند و‬ ‫از گسترش همکاری سیاسی‪ ،‬امنیتی‪ ،‬اقتصادی‪ ،‬نظامی و‬ ‫انتقال انرژی بین ایران‪ ،‬عراق و سوریه تا سواحل مدیترانه‪،‬‬ ‫لبنان و فلسطین پیشگیری کند‪ .‬بنابراین نیازمند بهره برداری‬ ‫از همه گروه های تکفیری از جمله داعش در عراق و سوریه‬ ‫اســت‪ .‬در عین حال احمد داوود اوغلو‪ ،‬وزیــر امور خارجه‬ ‫ترکیه بعد از سخنرانی در ششمین کنفرانس سفیران در اواخر‬ ‫سال ‪ 1392‬گفت‪« :‬رژیم سوریه مواضع مخالفان را بمباران‬ ‫می کند و بعد از بمباران عناصر داعش وارد منطقه می شوند‪».‬‬ ‫یعنی او مدعی است رژیم سوریه و داعش همکاری اشکاری‬ ‫دارند‪ .‬وی در مصاحبه خود با کانال‪ 7‬گفت‪« :‬داعش به عنوان‬ ‫شبکه مجرم کامال با رژیم بشار اسد همکاری می کند ولی ما‬ ‫به ارسال کمک های خود به مردم ســوریه و ترکمنان ادامه‬ ‫خواهیم داد‪ ».‬اما ترکیه بعد از ســقوط هواپیمای جاسوسی‬ ‫اف‪ 4‬متعلق به ناتو و کشته شدن خلبانان ترک در خاک سوریه‬ ‫‪ 22‬ژوئن ‪ ،2012‬اعالم کــرد که از نقطه صفــر مرزی تا ‪10‬‬ ‫کیلومتری عمق خاک سوریه همه اهداف ارتش سوریه مورد‬ ‫هدف قرار خواهند گرفت‪ .‬ایــن امر به منزله حمایت ترکیه از‬ ‫گروه هایتکفیریمستقردرمرزهایشمالیسوریهباترکیهاز‬ ‫جمله داعشاست‪.‬رجبطیباردوغان‪،‬رئیس جمهورترکیه‬ ‫هنگام حمالت داعش به کوبانی گفته بود‪ «:‬بزودی کوبانی‬ ‫سقوط خواهد کرد و تروریست های حزب اتحاد دموکراتیک‬ ‫نابود خواهند شد‪ ».‬ولی بعد از هشدار امریکا ناچار شد که با‬ ‫کمک پیشمرگان کرد عراق به کوبانی سالح و مهمات ارسال‬ ‫کند و کوبانی و تل ابیض با کمک حمــات هوایی امریکا و‬ ‫توســط «حزب اتحاد دموکراتیک» و «بــورکان الفرات» از‬ ‫داعش پاکسازی شود‪.‬‬ ‫‪67‬‬ ‫اراده پشت پرده‬ ‫ورزش‬ ‫اگرچه مدیران ورزش کشور مدعی هستند که قصد احیای دوباره استقالل‬ ‫و پرسپولیس را دارند اما تصمیماتشان این شائبه را به ذهن متبادر می کند‬ ‫که شــاید اراده ای برای از بین بــردن دوقطبی مهم فوتبال ایــران دارند‪.‬‬ ‫حامیان دولت اما این موضوع را رد و تاکید می کنند‪ .‬برای این دو باشــگاه‬ ‫به زودی اتفاقات خوبی رخ خواهد داد‪.‬‬ ‫ت‬ ‫یتر‬ ‫ی‬ ‫ک‬ ‫دستکاری در میل مردم‬ ‫ایابرایازبینرفتناستقاللوپرسپولیس‬ ‫عزمی وجود دارد؟‬ ‫ورزش‬ ‫‪68‬‬ ‫مثلث | شماره ‪275‬‬ ‫‪1‬‬ ‫کنار زدن دو قطبی فوتبال‪ ،‬مبارزه نافرجامی است‪ ،‬چه‬ ‫افرادی که در طول دهه های اخیر با این ذهنیت به ســراغ‬ ‫اداره ورزش کشــور رفتند هرگز موفق نشدند سیاست های‬ ‫خود را عملی کنند‪.‬‬ ‫شــاید این شکســت به این دلیل بود که این افراد از‬ ‫محیطی کامال غریبه با محیط ورزش در راس هرم مدیریت‬ ‫ورزش کشــور قرار می گرفتنــد‪ .‬ناخــوداگاه تصمیم هایی‬ ‫می گرفتند کــه در ادامه مجبور بودند همــان تصمیمات را‬ ‫رد کنند‪ .‬سیاست هایی اعمال می کردند که فشار انتقادات‬ ‫را دوچنــدان می کــرد و بدین ترتیــب چاره ای جــز اعمال‬ ‫سیاســت های متناقــض نمی دیدند و عقب می نشســتند‪،‬‬ ‫تصمیم دیگری می گرفتند یا کنار می رفتند‪ .‬موضوع مبارزه‬ ‫با دوقطبی بودن و دوقطبی شــدن فوتبــال در ایران از چند‬ ‫سال قبل مطرح شد‪.‬‬ ‫ســال ها پیش افرادی بودند که این بحــث را مطرح‬ ‫کردند و نتیجه ان مثبت نبود؛ بدون اینکه در کیفیت فوتبال‬ ‫ما تغییری مثبت ایجاد شود‪ ،‬دو تیم پرسپولیس و استقالل‬ ‫ضعیف شدند‪ .‬به طوری که تماشاگران هم ا ن طور که قبال‬ ‫از تیم های محبوب خود استقبال می کردند عمل نمی کنند‪.‬‬ ‫به ورزشگاه ها نمی ایند و به نوعی درباره این وضعیت واکنش‬ ‫نشــان می دهند‪ .‬مبارزه با دو قطبی فوتبال از ذهنیتی غلط‬ ‫خط می گرفت؛ این ذهنیت که قرار نیست فوتبال در خدمت‬ ‫مردم باشد و به رشد و انگیزه جامعه برای رسیدن به نشاط و‬ ‫هیجان کمک کند‪ .‬اما ادامه اصرار بر این سیاســت‪ ،‬طنز‬ ‫تلخی در خود داشت‪.‬‬ ‫این ذهنیــت در حالی از ســوی برخــی جریان های‬ ‫سیاســی دنبال می شــد که در همه جای دنیــا تالش های‬ ‫گســترده ای صورت می گیرد تا تیم هایی با خصوصیات و‬ ‫مشخصات اســتقالل و پرســپولیس در فوتبال شان شکل‬ ‫بگیرد؛ تیم هایــی با هویت ملی‪ .‬همه کشــورهای صاحب‬ ‫فوتبال در دنیا نظیر این تیم ها یا بــه عبارتی بهتر دو قطبی‬ ‫را در لیگ های شان دارند؛ در انگلســتان‪ ،‬اسپانیا‪ ،‬ایتالیا‪،‬‬ ‫المــان‪ ،‬برزیل‪ ،‬ارژانتیــن‪ ،‬هلند و‪ ...‬این تیم هــا از لحاظ‬ ‫مشــخصات‪ ،‬خاســتگاه‪ ،‬پایگاه مردمی‪ ،‬هدف و کارکرد با‬ ‫یکدیگر تفاوت دارند اما خیلی از کشورهایی که می خواهند‬ ‫در فوتبال جایگاه و پیشرفتی داشته باشــند تمایل دارند تا‬ ‫تیم هایی از جنس استقالل و پرســپولیس را در کشورشان‬ ‫ایجاد کنند اما در فوتبال ایران این موضوع به خصوص در‬ ‫یک برهه خاص با چالش های جدی روبه رو شــده اســت‪.‬‬ ‫تصمیمــات وزارت ورزش در طــول یکی دو ســال اخیر و‬ ‫شیوه اداره سرخابی ها و به خصوص تاخیر بدون توجیه در‬ ‫خصوصی سازی استقالل و پرسپولیس به این شائبه بیشتر‬ ‫دامن می زند کــه وزارت ورزش و دولت کنونی بــه مبارزه با‬ ‫این دو قطبی با سابقه و جایگزین کردن قطب های جدید در‬ ‫فوتبال ایران کم تمایل نیست‪.‬‬ ‫در این بیــن اما بســیاری از مدیران با ســابقه این دو‬ ‫باشــگاه تاکید دارنــد کــه وزارت ورزش حتی اگــر بنا دارد‬ ‫قطب های تــازه ای در فوتبال ایران به وجــود بیاورد‪ ،‬نباید‬ ‫ادرس را اشــتباه بــرود و محقق کردن این هــدف را از دل‬ ‫ضعیف نگه داشتن سرخابی ها جست وجو کند‪ .‬این همان‬ ‫موردی اســت که اخیرا برخی نمایندگان مجلس نیز بدان‬ ‫این تصور غلط است‬ ‫ایا دولت می خواهد استقالل و‬ ‫پرسپولیس ضعیف باشند؟‬ ‫کنار زدن دو قطبی فوتبال‪ ،‬مبارزه نافرجامی‬ ‫ است‪،‬چهافرادیکهدرطولدهه هایاخیربا‬ ‫اینذهنیتبهسراغادارهورزشکشوررفتند‬ ‫هرگزموفقنشدندسیاست هایخودراعملی‬ ‫کنند‪ .‬شاید این شکست به این دلیل بود که‬ ‫این افراد از محیطی کامــا غریبه با محیط‬ ‫ورزش در راس هرم مدیریت ورزش کشــور‬ ‫قرارمی گرفتند‬ ‫خوب برای این دو تیم بســازد چرا که فوتبال نشاط و تفاهم‬ ‫به وجود می اورد اما به هر دلیلــی االن این اتفاق رخ نداده‬ ‫و به نظرم این طور جلسات می تواند راهگشا باشد‪ .‬امسال‬ ‫در لیگ ما خیلی هزینه شده باشــد ‪ 30-220‬میلیارد بیشتر‬ ‫نشده است‪ .‬این عدد در کشــور عدد زیادی نیست‪ .‬ببینید‬ ‫چه شــرایطی ایجاد می شــود اگر حداقل ها بــرای این دو‬ ‫باشگاه فراهم شود‪.‬‬ ‫باتوجه به شور و نشاطی که این تیم ها در جامعه ایجاد‬ ‫می کنند این هزینه ها از بین نخواهــد رفت و ارزش خواهد‬ ‫داشــت‪ .‬باید پولی در اختیار این دو مجموعه (اســتقالل‬ ‫و پرســپولیس) قــرار بدهنــد تا بــا درامدهــای حداقلی به‬ ‫کارشــان ادامه دهنــد‪ .‬االن می بینیم کــه تیم هایی مثل‬ ‫ذوب اهن و ســپاهان چطور کار می کنند اما مدیران این دو‬ ‫باشگاه استقالل و پرسپولیس باید خودشان را از هتل دار‪ ،‬‬ ‫شرکت های هواپیمایی و‪ ...‬پنهان کنند‪ .‬این طور نمی شود‬ ‫مدیریت کرد‪ .‬باید حداقل درامد این دو باشــگاه در اختیار‬ ‫مجموعه قــرار بگیرد تا مشکالتشــان حل شــود و بتوانیم‬ ‫روزهای خوبی برای سرخابی ها داشته باشیم‪».‬‬ ‫ایــا وزارت ورزش بــرای احیــای دوباره اســتقالل و‬ ‫پرسپولیس برنامه تازه ای را به جریان می اندازد؟ پرسپولیس‬ ‫در حال حاضر ســخت ترین و بحرانی ترین روزهای خود را‬ ‫پشت سر می گذارد‪ .‬تجربه نشان داده که استقالل هم در‬ ‫طول یک فصل نمی تواند از ثبات خاصی برخوردار باشــد‪.‬‬ ‫در این بین ایا دولت با سیاســت مبارزه با دوقطبی فوتبال به‬ ‫نزاع برمی خیزد یا از ان حمایت خواهد کرد؟‬ ‫مثلث | شماره ‪275‬‬ ‫نصیب عده ای خاص می شد‪ ،‬برخی افراد با نفوذ در فوتبال‬ ‫ایران را وسوســه کرد تا قبل از هر کاری یک ســناریو برای‬ ‫به هم زدن شــرایط فوق را دنبــال کنند؛ ســناریویی که در‬ ‫چند بخش و البته به بهانه خارج کــردن فوتبال از دو قطبی‬ ‫اســتقالل و پرســپولیس توســط این نیروهــای فعال در‬ ‫پشت پرده فوتبال به رشته تحریر درامد‪.‬‬ ‫بدیهی اســت برای این مهــم ابتدا الزم بــود تا زمینه‬ ‫تضعیف دو تیم پرطرفــدار تهرانی را که بــا امکانات کمتر‬ ‫از اغلــب تیم های سرتاســر ایــران همه عناوین را کســب‬ ‫می کردند و در هر بازی صد هزار تماشــاگر را به اســتادیوم‬ ‫می کشــاندند‪ ،‬فراهم کنند‪ .‬در این مسیر تضعیف پشتوانه‬ ‫مالی ســرخابی ها از طریق اهرم هایی که در اختیار داشتند‬ ‫یک اقدام فوق العاده بــود و به نظر می رســید واریز کردن‬ ‫بخــش قابل توجهــی از پــول و امکانات به ســوی دو تیم‬ ‫خــاص‪ ،‬تکمیل کننده این پروســه ظاهرا ملی بود‪ .‬شــعار‬ ‫پنهانی این اقایان خارج کردن فوتبــال از نوع دو قطبی بود‬ ‫که ادعا شد توســط تهرانی ها طراحی شــده بود تا فوتبال‬ ‫در سرتاســر ایران رونق بگیرد اما کیست که نداند از همان‬ ‫ابتدا هم همه کارها در جهت تقویــت برخی تیم های دیگر‬ ‫و تبدیــل دو قطبی اســتقالل و پرســپولیس بــه دو قطبی‬ ‫ذوب اهن ‪ -‬ســپاهان بود‪ .‬البته این پروسه در سالیان اولیه‬ ‫شکست خورد و تنها با صرف تضعیف بنیه مالی سرخابی ها‬ ‫و برعکس تقویت مالی اصفهانی ها حاکمیت فوتبال به نفع‬ ‫هیچ تیمی تغییر نکرد‪.‬‬ ‫بخش دوم این پروسه اما تصاحب صندلی های مهم‬ ‫تصمیم گیری در فوتبال بود‪ .‬یک کار موفقیت امیز که البته‬ ‫نتیجه بخش بود‪ .‬گفته می شــود دو تیــم اصفهانی ضمن‬ ‫اینکه مشکالت مالی ندارند برای تصاحب سکوهای مهم‬ ‫احتماال از حمایت برخی عوامــل تصمیم گیرنده در فوتبال‬ ‫نیز برخوردارند‪.‬‬ ‫امروز غیــر از تاج و اســامیان که بــه ترتیب رئیس‬ ‫سازمان لیگ و نایب رئیس اول فدراسیون فوتبال محسوب‬ ‫می شــوند‪ ،‬یک مدیر فعال دیگر به نام محمدرضا ســاکت‬ ‫هم به عنوان عضوی تاثیرگذار در تشــکیالت فدراســیون‬ ‫فعالیت دارد و البته این نفوذ در اتحادیه باشگاه ها هم وجود‬ ‫دارد و غیر از مدیران عامل سپاهان و ذوب اهن که معموال‬ ‫از افــراد متعصب به اســتان اصفهان انتخاب می شــوند‪،‬‬ ‫گاهی تا محدوده مدیرعاملی پرســپولیس و استقالل هم‬ ‫نفوذ کرده اند‪.‬‬ ‫البته رحیمی نتوانســت در پرسپولیس دوام بیاورد اما‬ ‫در نهایت حضور او و بهرام افشــارزاده در راس دو باشــگاه‬ ‫ســرخابی در حالی کــه به انــدازه کافی بین پیشکســوتان‬ ‫اســتقالل و پرســپولیس مدیر وجود دارد‪ ،‬نشــان از ادامه‬ ‫این مبارزه دارد؛ اراده ای که قصد دارد دو قطبی استقالل و‬ ‫پرسپولیس را به طور کامل کنار بزند‪.‬‬ ‫حتی گفته می شــود که یک حرکت برنامه ریزی شده‬ ‫برای تصاحب صندلی علی کفاشــیان و دبیرکل فدراسیون‬ ‫یعنی علیرضا اسدی اغاز شده اســت‪ .‬شاید به همین دلیل‬ ‫است که کفاشیان درصدد پیدا کردن یک مدیر نزدیک به‬ ‫تفکرات خود اســت که در وقت مناســب او را برای ریاست‬ ‫فدراسیون فوتبال به مجمع بفرستد‪.‬‬ ‫در این بین برخی تصمیم های عجیب و انتخاب های‬ ‫عجیب تــر وزارت ورزش در خصــوص معرفــی اعضــای‬ ‫هیات مدیره سرخابی ها باعث شده تا هواداران این دو تیم‬ ‫بیش از گذشته نگران این دو قطبی با سابقه فوتبال باشند‪.‬‬ ‫ایا اراده ای در کار اســت که دو قطبی فوتبال در ایران کنار‬ ‫برود؟ این ســوالی اســت که گاها با برخی اقدامات وزارت‬ ‫ورزش هــواداران را بیش از پیش نگــران می کند‪ .‬مهدی‬ ‫تاج می گوید‪« :‬ما ســال ها فکر می کردیم اگــر فوتبال از‬ ‫دو قطبی بودن خارج شــود این بــه نفع فوتبال ماســت اما‬ ‫می بینیم با وجود اینکه این دو تیم نتایج ضعیفی می گیرند‬ ‫اما باز هم کانون توجه مردم هستند و وقتی وضعیت این دو‬ ‫تیم خوب می شود حتی وضعیت تیم ملی هم خوب خواهد‬ ‫شد‪ .‬یک دهه است که استقالل و پرسپولیس نتایج مناسبی‬ ‫نمی گیرد و این مســاله در کاهش تماشاگران در استادیوم‬ ‫هــم تاثیرگذار اســت همان طور که دیدید ســال گذشــته‬ ‫پرســپولیس یکی دو بازی خوب نتیجه گرفــت و صد هزار‬ ‫تماشاگر برای این تیم به استادیوم می امد‪ .‬روزگاری این دو‬ ‫تیم فرصت بودند اما االن مشکل هستند و می بینیم که در‬ ‫تهران نهایتا پنج هزار تماشاگر به استادیوم می اید‪ .‬هر چند‬ ‫وقتی سرخابی ها به شهرستان می روند باز هم استادیوم پر‬ ‫می شود‪».‬‬ ‫او ادامه می دهد‪« :‬ما در این جلسه راهکارهای خوبی‬ ‫دادیم‪ ،‬به طور مثال شــهرداری می توانســت دو ورزشگاه‬ ‫ورزش‬ ‫اشاره کرده و تاکید می کنند‪« :‬به هرحال سرخابی ها همیشه‬ ‫طرفداران بیشــتری داشــته و االن هم همین طور است؛‬ ‫خارج کــردن فوتبال از حالت دوقطبی شــعاری اســت که‬ ‫سال ها داده شــده اما عملی نشده اســت چرا که تیم هایی‬ ‫مانند تراکتورسازی‪ ٬‬ســپاهان و ذوب اهن رقبای استقالل‬ ‫و پرســپولییس در لیگ برتر هســتند؛ با این وجود‪ ،‬اگرچه‬ ‫خروج از دوقطبی‪ ،‬شعار زیبا و خوبی بود ولی اتفاق نیفتاد‪».‬‬ ‫یک کار برنامه ریزی شده از سوی کسانی که هدفشان‬ ‫خارج کردن فوتبال از دو قطبی بــودن بود؛ بدین ترتیب که‬ ‫به طور مرتب تاکید داشتند اســتقالل و پرسپولیس را نباید‬ ‫تامین کننده هــای اصلی نیــروی انســانی تیم ملی معرفی‬ ‫کنیم‪ .‬چون همه این تیم ها این قابلیت را دارند که به اندازه‬ ‫استقالل و پرسپولیس مهم باشــند و مورد عالقه مردم قرار‬ ‫بگیرند‪ .‬غیر از ایــن‪ ،‬محبوبیت فوق العــاده دو تیم تهرانی‬ ‫و تاثیرگــذاری انان بر همــه معادالت فوتبالــی و مراودات‬ ‫اقتصــادی‪ ،‬اجتماعــی و بعضا سیاســی و از همــه مهم تر‬ ‫رانت هایی که به واســطه بودن در تشــکیالت سرخابی ها‬ ‫فوتبال کارخانه ای در مقابل دوقطب اصلی‬ ‫ایا اراده ای برای از بین بردن استقالل و‬ ‫پرسپولیس وجود دارد؟‬ ‫مساله دوام‬ ‫انتقادها از برانکو‬ ‫منطقی است؟‬ ‫‪69‬‬ ‫ورزش‬ ‫این تصورغلط است‬ ‫ایادولتمی خواهداستقاللوپرسپولیسضعیفباشند؟‬ ‫امیر عابدینی‬ ‫ورزش‬ ‫‪70‬‬ ‫مثلث | شماره ‪275‬‬ ‫‪2‬‬ ‫عضو هیات رئیسه سازمان لیگ‬ ‫ایا اراده ای در باب از بین بردن فوتبال دو قطبی در ایران‬ ‫وجود دارد؟ باید بگویم این اراده قبال وجود داشــته است اما‬ ‫حاال این طور نیست‪ .‬این تفکر قبال بوده و به طور جدی هم‬ ‫مطرح بوده است اما این تفکر در دولت روحانی نیست‪ .‬حتی‬ ‫در دولت قبلیهم به این شکل نبود که دو قطبی را از بین ببرند؛‬ ‫قطب های فوتبال‪ .‬اگر به کارنامــه فوتبال مان دقت کنیم‪،‬‬ ‫نمی توانی متراکتوررانبینیم‪.‬نمی توانیمسپاهانرانبینیم‪.‬باید‬ ‫این تیم ها را ببینیم و انها را باور کنیم‪ .‬این باشگاه ها نظام یافته‬ ‫هستند‪ .‬چارچوب دارند‪ .‬حرکت شان درست است و موازین‬ ‫دقیقی دارند‪ .‬اینها ساختارشان شکل حرفه ای به خود گرفته‬ ‫است‪ .‬فوالد خوزســتان مهم نیســت که کجای جدول قرار‬ ‫بگیرد بلکه این موضوع اهمیت دارد که انها سال ها است که‬ ‫ساختار درست و حرفه ای دارند‪ .‬یک روزی می شد شما بگویی‬ ‫استقالل و پرسپولیس تنها قطب های فوتبال ایران هستند‬ ‫البتههمانبرهههمگاهییکتیمیمثلبهمنمی امدوخود‬ ‫را به عنوان مدعی مطرح می کرد‪ .‬می خواست تنه به تنه این‬ ‫قطب ها بزند‪ .‬چرا؟ چون هزینــه می کرد‪ .‬بهترین بازیکن ها‬ ‫را جذب می کــرد‪ .‬مربی خوب و باکیفیــت را جذب می کرد‪.‬‬ ‫باشــگاهداری نمی کرد اما در تیمداری سعی می کرد موفق‬ ‫عمل کند‪ .‬سایپا به همین شکل‪ .‬کشاورز هم همین طور‪ .‬تا‬ ‫یک جاهایی این تیم ها پیش رفتند‪ .‬اما وقتی می گوییم قطب‬ ‫باید این موضوع را در نظر بگیریم که تیم هایی مثل استقالل‬ ‫و پرســپولیس بار معنوی دارند‪ .‬دامنه محبوبیت این دو تیم‬ ‫حاال از منطقه فراتر رفته و سرخابی ها در سطح اسیا محبوبیت‬ ‫دارند‪ .‬هویت سازی صورت گرفته است‪ .‬این دو تیم هویت‬ ‫قرمز و هویت ابی را به وجود اورده است‪ .‬هر کدام فرهنگی را‬ ‫با خودش دارد‪ .‬این هویت هاست که ارزشمند است و به عقیده‬ ‫من به تاریخ فوتبال ایران گره خورده است‪ .‬ان طور که هیچ‬ ‫اراده ای نمی تواند این رشته را از بین ببرد‪ .‬هر کاری هم انجام‬ ‫بدهند که این قطب ها فراموش شوند به نظرم بیهوده است‪.‬‬ ‫مگر استقالل به لیگ دسته ســه نرفت‪ .‬ایا هوادارانش را از‬ ‫دست داد؟ هوادارش را نگه داشت یا بهتر بگویم هواداران‬ ‫این تیم را نگه داشــتند‪ ،‬حمایتــش کردند و دوبــاره ان را به‬ ‫لیگ برتر برگرداندند‪ .‬من اعتقاد راسخ دارم که هویت این دو‬ ‫چ ترفندی نمی توان مصادره‬ ‫باشگاه را در هیچ دوره ای و با هی ‬ ‫کرد‪ .‬چون استقالل و پرسپولیس تیم های مردمی هستند‪.‬‬ ‫نمی شود این تیم را دربســت در اختیار دولتمردان قرار داد‪.‬‬ ‫بنابراین باید خواســته مردم در مورد این دو تیم را همواره در‬ ‫نظر گرفت‪ .‬مجلس شورای اسالمی در سال ‪ 93‬مصوبه ای‬ ‫داشت که بودجه ای به این دو باشگاه تعلق بگیرد‪ .‬این اراده‬ ‫با یک سال تاخیر اجرایی شد‪ .‬دولت می توانست این موضوع‬ ‫را اصال کنار بگذارد یا دست اندازی در این مورد داشته باشد‬ ‫اما چنین نکرد‪ ،‬پس ذهنیت ها در مورد دولت کجا تشدید شد؟‬ ‫من به شــما می گویم‪ .‬دولت مزایده را به نوعی تعطیل کرد‪.‬‬ ‫به نوعی مزایده را روی هوا فرســتاد‪ .‬دولت نگران شده بود‪.‬‬ ‫اما این نگرانی دالیلی داشت‪ .‬اول اینکه استقالل مشتری‬ ‫نداشــت‪ .‬انها جلو نیامدند‪ .‬دوم اینکه خریدار پرســپولیس‬ ‫یک شخص بود و نه تشکیالت‪ .‬استنباط دولت این بود که‬ ‫این شخص می تواند در مورد مســائل اجتماعی و فرهنگی‬ ‫تاثیرگذار باشد‪ .‬این نگرانی کمی نبود‪ .‬سومین مورد که بیش‬ ‫از بقیه موارد دولت را نگران کرد عملکرد وزارت ورزش در این‬ ‫زمینه بود‪ .‬این سوال تقریبا بدون جواب مانده بود که چرا ما‬ ‫در بقیه بخش های مربوط به ورزش به سمت خصوصی سازی‬ ‫نمی رویم امــا همه تالش خود را بــه کار گرفته ایم که خیلی‬ ‫فوری استقالل و پرسپولیس را واگذار کنیم‪.‬‬ ‫اگر خصوصی ســازی نتایج مثبتی به همــراه دارد چرا‬ ‫در برخی موارد کند عمــل می کنیم اما در مورد اســتقالل و‬ ‫پرســپولیس خیلی زود یا بهتر بگویم شــتابزده می خواهیم‬ ‫این باشگاه ها را واگذار کنیم؟ دکتر روحانی با صراحت تاکید‬ ‫می کند که بخــش غیرایرانی یعنی خارجی هــا می توانند در‬ ‫صورتی با ما کار کنند که بیایند سرمایه شان را اینجا بگذارند و‬ ‫اتفاقا این سرمایه را در بخش تکنولوژی و تولید هزینه کنند‪.‬‬ ‫در این صــورت ما با خارجی ها مشــارکت خواهیم داشــت‪.‬‬ ‫این معنای روشــنی دارد‪ .‬یعنی ما می توانیم در امور مختلف‬ ‫با خارجی ها کار کنیم اما شــرایط خاص خودمان را داشــته‬ ‫باشیم‪ .‬بنابراین نمی توانیم ادعا کنیم که این دولت اراده ای‬ ‫مبنی بر کنار زدن یا ضعیف نگه داشتن سرمایه های داخلی‬ ‫دارد‪ .‬به نظر من سازمان خصوصی سازی به مراتب با شکل‬ ‫بهتری روی موضوع خصوصی سازی دو باشگاه استقالل و‬ ‫پرسپولیس کار خواهد کرد و به زودی باز هم بحث واگذاری‬ ‫به جریان خواهد افتاد‪ .‬بدین صورت که ابتدا صالحیت فرد‬ ‫یا افرادی که قرار اســت پای مزایده بیایند احراز خواهد شد‬ ‫و بعد به انها اجازه می دهند که در مزایده شــرکت کنند‪ .‬شاید‬ ‫برخی به این نکته اشاره کنند که وزارت ورزش انتخاب هایی‬ ‫داشتهکهباعثذهنیت هاییشدهاست‪.‬یعنیانتخاب هایش‬ ‫بیشتر این شــائبه را دامن می زند که می خواهند استقالل و‬ ‫پرســپولیس را از جریان قطب بودن در فوتبال ایران حذف‬ ‫کنند‪ .‬یک نکته را باید در این مورد عرض کنم؛ سرخابی ها به‬ ‫وزارت ورزش تعلق ندارند بلکه به دولت تعلق دارند‪ .‬صاحب‬ ‫ســهام به نمایندگی از دولت‪ ،‬وزارت اقتصاد و دارایی است‪.‬‬ ‫توجه بفرماییــد‪ .‬تاکید دارم که صاحب ســهام خود نماینده‬ ‫دولت محســوب می شــود‪ .‬بــه وزارت ورزش هــم گفته تو‬ ‫مسئول نگهداری این دارایی دولت هستی‪ .‬چرا؟ چون به طور‬ ‫تخصصی این موضوع به وزارت ورزش مربوط اســت‪ .‬حاال‬ ‫این وزارتخانه اگر اشتباهی هم مرتکب شود نمی توانیم ان‬ ‫اشتباه را به حساب دولت بگذاریم و بگوییم این اراده دولت‬ ‫است‪ .‬البته ما می توانیم به دولت هشــدار بدهیم و بگوییم‬ ‫مسیری که وزارت ورزش درباره اســتقالل و پرسپولیس در‬ ‫پیش گرفته غلط است اما نمی توانیم بگوییم اقای دولت چرا‬ ‫اختیار را بــه وزارت ورزش داده ای‪ .‬این اختیار باید به وزارت‬ ‫ورزش داده می شــد‪ .‬وزارت ورزش در طول سال های اخیر‬ ‫اشتباهات مکرر و متعددی داشته است‪ .‬من برای شما یک‬ ‫مثال می زنم‪ .‬اقای هاشــمی طبا رئیس سازمان تربیت بدنی‬ ‫بود؛ یک استقاللی تمام عیار‪ ،‬اما در طول ان هشت سالی که‬ ‫من مدیرعامل پرسپولیس بودم چه در زمان اقای غفوری فرد‬ ‫و چه در دوره ریاست ایشان بر سازمان تربیت بدنی هرگز ندیدم‬ ‫که سالیق شخصی شــان را در مورد استقالل و پرسپولیس‬ ‫دخالت بدهنــد‪ .‬هیچ گونه دخالتــی در امور این دو باشــگاه‬ ‫نداشتند‪.‬‬ ‫تبعیض قائل نمی شدند‪ .‬هاشمی طبا از قهرمان شدن‬ ‫ما ناراحت نمی شد حتی اگر عالقه شخصی اش این بود که‬ ‫استقالل قهرمان شود‪ .‬او رئیس ســازمان تربیت بدنی بود‪.‬‬ ‫باز هم می گویم یک استقاللی تمام عیار‪ .‬اما وقتی من از او‬ ‫درخواست کمک می کردم به ما و باشگاه پرسپولیس کمک‬ ‫می کرد‪ .‬دوست داشت استقالل قهرمان شود اما هیچ وقت‬ ‫کاری نکرد که اســتقالل قهرمان شود و پرسپولیس ضعیف‬ ‫بماند‪ .‬بضاعت مدیریتی اش را باال می برد‪ .‬از ســویی دیگر‬ ‫بضاعت مدیریتی ما را می دیــد و به توانمندی ما بها می داد‪.‬‬ ‫بنابراین تحلیل من این اســت که دولت همــواره عالقه مند‬ ‫بوده که استقالل و پرسپولیس را به عنوان قطب های فوتبال‬ ‫در ایران حفظ کند و اگر در سال های اخیر شرایطی به وجود‬ ‫امده که این باور طور دیگری در ذهن هواداران نقش بسته‬ ‫باید ریشــه ان را در اشتباهاتی جســت وجو کنیم که وزارت‬ ‫ورزش مرتکب شده اســت‪ .‬با این حال باز هم تاکید دارم که‬ ‫استقالل و پرســپولیس هرگز از شــرایط قطب بودن خارج‬ ‫نمی شوند‪ .‬حتی اگر ســال ها ناکام باقی بمانند‪ .‬اینها تاریخ‬ ‫فوتبال این مملکت هستند و به این سادگی نمی توان انها را‬ ‫از دل هواداران بیرون کرد‪.‬‬ ‫فوتبال کارخانه ای در مقابل دوقطب اصلی‬ ‫ایا اراده ای برای از بین بردن استقالل و پرسپولیس وجود دارد؟‬ ‫بهمن فروتن‬ ‫‪3‬‬ ‫مربی فوتبال‬ ‫مثلث | شماره ‪275‬‬ ‫انگلیس هم منچســتر یونایتد و چلســی قطب های فوتبال‬ ‫جزیره هستند‪ .‬در اسپانیا‪ ،‬بارسلونا و رئال مادرید را می بینیم‪.‬‬ ‫حاال اتلتیکو مادرید خیلی هم تــاش کند باز هم نمی تواند‬ ‫جای ایــن دو تیــم را بگیرد‪ .‬در فرانســه هم همیــن طور‪.‬‬ ‫بنابرایــن دو قطبی بودن چیز بدی نیســت کــه دولت اراده‬ ‫کنار زدنش را داشــته باشــد‪ .‬هرم در فوتبــال دو راس دارد‪.‬‬ ‫یک راس نمی تواند یک هرم را در فوتبال بســازد‪ .‬بنابراین‬ ‫خیلی از ادم ها و مســئوالنی که اوایل انقالب سه طرح ‪27‬‬ ‫ســاله ها‪ ،‬لباس های گرمگن و انحصار منطقه ای را مطرح‬ ‫کردند حاال پشــیمان هســتند‪ .‬یک جاهایی اصال از اینکه‬ ‫بخواهند راجــع به ان مقطــع صحبت کنند فراری هســتند‬ ‫و دلشــان نمی خواهد راجع به ان اشــتباهات حرف بزنند‪.‬‬ ‫می خواهم بگویم استقالل و پرسپولیس هیچ وقت برای ما‬ ‫مشکل ساز نبوده و این ذهنیت که این دو تیم باید رفته رفته‬ ‫ضعیف شوند همواره شکست خورده اســت‪ .‬اما االن هیچ‬ ‫اراده ای برای از بین بردن سرخابی ها وجود ندارد اما فوتبال‬ ‫ما نابود شده است‪ .‬چون مســئوالنی که مدیریت بر فوتبال‬ ‫را بر عهده گرفته اند اساســا ارتباطی به فوتبــال ندارند‪ .‬این‬ ‫توانمنــدی را ندارند کــه فوتبال را توســعه بدهنــد و باعث‬ ‫پیشرفت قطب های فوتبالی شــوند‪ .‬مردم هم دیگر خسته‬ ‫شده اند از بس مســئوالنی را دیده اند که از کمترین توانایی‬ ‫ممکن هم برای ســاختن این فوتبال برخوردار نیســتند‪ .‬به‬ ‫همین دلیل است که با ورزشگاه ها و تیم های محبوب شان‬ ‫قهر می کنند‪ .‬در چهار بازی جمعیتی در حدود هفت هزار نفر‬ ‫برای دیدن بازی های این دو تیم به استادیوم می اید و این‬ ‫پیام روشنی دارد‪ .‬پیام را نباید وارونه گرفت‪ .‬مثل اینکه برخی‬ ‫از مسئوالن فکر می کنند نیامدن تماشاگران به استادیوم ها‬ ‫و قهر هواداران پرسپولیس و اســتقالل با این دو تیم بدان‬ ‫معنا اســت که دیگر این تیم ها را نمی خواهند و تمایل دارند‬ ‫اساسا تیم های محبوب شــان منحل شــوند‪ .‬نه‪ .‬این طور‬ ‫نیست‪ .‬انها از سوء مدیریت هایی که بر این دو باشگاه اعمال‬ ‫می شود خسته شــده اند‪ .‬مردم همیشــه عالقه مند بوده اند‬ ‫که در این فوتبال قطب هــای قدرتمند ببیننــد‪ .‬اما در حال‬ ‫حاضر متاسفانه فوتبال ایران در شــرایط کنونی فاقد قطب‬ ‫شده است‪ .‬وضع استقالل و پرســپولیس که روشن است‪.‬‬ ‫سال ها است که ناکام هستند‪ .‬چه در عرصه داخلی و چه در‬ ‫سطح اسیا موفق نشده اند انتظارات را براورده کنند‪ .‬در این‬ ‫صورت شاید عده ای از تیم های تراکتورسازی و سپاهان نام‬ ‫ببرند‪ .‬نه‪ .‬به عقیده من ایــن تیم ها نمی توانند قطب فوتبال‬ ‫ایران لقب بگیرند‪ .‬چون به قطب تبدیل شــدن یک ســری‬ ‫شرایط می خواهد‪ .‬تنها این نیست که‬ ‫شــما قهرمان بشوید و اســم خودتان‬ ‫را قطب فوتبــال بگذارید‪ .‬ســپاهان‪،‬‬ ‫ذوب اهن و این دســت از تیم ها حتی‬ ‫اگر ســال های ســال قهرمان شــوند‬ ‫باز هم تیم های کارخانه ای هســتند‪.‬‬ ‫ما دو تیــم در فوتبال ایــران داریم که‬ ‫خصوصیت متمایزی دارند؛ استقالل و‬ ‫پرسپولیس‪ .‬کلن به لیگ برتر می اید اما‬ ‫کششی که هواداران نسبت به این تیم‬ ‫دارند عجیب است‪ .‬صد برابر لورکوزن و‬ ‫وولفسبورگ شور و هیجان و تماشاگر‬ ‫دارد‪ .‬مثل اســتقالل و پرسپولیس در‬ ‫سرتاســر ایران هوادار دارند‪ .‬هنوز هم‬ ‫هوادار دارند‪ .‬هر گاه ســپاهان از دل‬ ‫کارخانه فوالد مبارکه بیرون امد و روی‬ ‫پیراهنش نــام فوالد مبارکــه به عنوان‬ ‫اسپانسر نقش بست ان وقت است که‬ ‫می توانیــم بگوییم این تیــم می تواند‬ ‫قطب فوتبال ایران شود‪ .‬پرسپولیس و‬ ‫استقالل دیگرقطب هایجدیفوتبال‬ ‫نیستند‪ .‬هر فصل که تمام می شود یک ســری از بازیکنان‬ ‫می روند و یک سری دیگر می ایند‪ .‬مربیان و مدیران به طور‬ ‫مرتب تغییر می کنند‪.‬‬ ‫شــما اســم برخی از بازیکنان را کــه می بینید تعجب‬ ‫می کنید‪ .‬با خودتان می گویید این بازیکن چطور به استقالل‬ ‫یا پرسپولیس رفته‪ .‬در نتیجه این تیم ها ضعیف و ضعیف تر‬ ‫می شــوند‪ .‬از طرفــی همــه متوجه شــده اند کــه فوتبال و‬ ‫به خصوص استقالل و پرسپولیس اتفاق های خوبی هستند‪.‬‬ ‫همه دنبال این هستند که تماشاگران برگردند و استقالل و‬ ‫پرسپولیس دوباره قطب های فوتبال ایران باشند اما متاسفانه‬ ‫کار دست انهایی اســت که اصال فوتبال را نمی شناسند چه‬ ‫برسد به اینکه بخواهند قطب های این فوتبال را دوباره زنده‬ ‫کنند‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫به نظرم چنین اراده ای در کار نیست‪ .‬شاید اشکاالتی‬ ‫در کار باشــد اما اینکه دولــت اراده کند تا فوتبــال ایران را‬ ‫از حالــت دو قطبی خــارج کند مــن چنین تصــوری ندارم‪.‬‬ ‫به خصوص اینکه پای استقالل و پرسپولیس در بین باشد و‬ ‫ما این دو تیم را قطب های فوتبال ایران بدانیم‪ .‬البته اوایل‬ ‫انقالب چنین عزمی وجود داشت‪ .‬دوستان اسم این دو تیم را‬ ‫عوض کردند‪ .‬تاج به استقالل و پرسپولیس به پیروزی تغییر‬ ‫نام داد‪ .‬ذهنیت خوبی راجع به این اسم ها نداشتند‪ .‬می گفتند‬ ‫این اسم ها یاداور طاغوت است‪ .‬از این اقدام گذشته طرح‬ ‫منطقه ای را به اجرا گذاشتند‪ .‬یعنی از منطقه راه اهن کسی‬ ‫نمی توانست در منطقه شوش بازی کند‪ .‬در این صورت یک‬ ‫ســری از بازیکنان این دو تیم ریــزش می کردند‪ .‬می گفتند‬ ‫منطقه ایــن دو تیم اینجاســت و فقط بازیکنــان ان منطقه‬ ‫می توانستند در استقالل و پرسپولیس بازی کنند‪ .‬بعد طرح‬ ‫‪ 27‬ســاله ها را مطرح کردند‪ .‬گفتند بازیکن باالی ‪ 27‬سال‬ ‫نمی تواند در این دو تیم بازی کند‪ .‬بعد هم یک طرح دیگری‬ ‫مطرح کردند که تاکید داشــت باید با شلوار گرمکن فوتبال‬ ‫در ایران بازی شــود نه شــورت ورزشــی‪ .‬چون شورت های‬ ‫ورزشی کوتاه بود‪ .‬همه این تصمیم ها و‬ ‫اقدامات برای این بود که در استقالل و‬ ‫پرسپولیس ریزش هایی صورت بگیرد‪.‬‬ ‫به نظر من ذهنیت هایی وجود داشت‬ ‫که درست یا غلط می خواست استقالل‬ ‫و پرسپولیس را از حالت قطب بودن در‬ ‫فوتبال ایــران کنار بزنــد‪ .‬این طرح ها‬ ‫البته تصویب شد اما بعضی هایش اجرا‬ ‫و بعضی دیگر اجرا نشد‪ .‬در همه جای‬ ‫دنیا قطب وجود دارد‪ .‬در المان بایرن و‬ ‫مونشن گالد باخ وجود داشت‪ .‬بعدها‬ ‫به دلیل اینکه مونشن گالد باخ درگیر‬ ‫مشــکالت مالی شــد و نتوانست خود‬ ‫را جمع و جــور کند بورســیا دورتموند‬ ‫جایش را گرفت و خود را تبدیل به یکی‬ ‫از قطب های فوتبال المان کرد‪ .‬بورسیا‬ ‫دورتمونــد‪ ،‬بایــرن لورکــوزن و برخی‬ ‫دیگر از تیم ها اما همچنان محبوبیت‬ ‫مونشــن گالدباخ را ندارند‪ .‬این تیم ها‬ ‫هر چقدر هم که سرمایه گذاری می کنند‬ ‫و هر چقدر که می خواهند خود را در دل‬ ‫مردم المان جا کنند همچنان پشت سر مونشن گالدباخ قرار‬ ‫می گیرند‪ .‬به بورسیا دورتموند و لورکوزن در اینجا می گویند‬ ‫تیم های کارخانه ای‪ .‬اســم خیلی جالبی اســت‪ .‬درســت‬ ‫هم هســت‪ .‬این تیم ها هرگــز نمی توانند جــای تیم هایی‬ ‫که نزد مردم محبوب هســتند را بگیرند‪ .‬وولفســبورگ البته‬ ‫تالش های خوبی کرده که خود را به محبوبیت برســد‪ .‬انها‬ ‫حتی در سوپرجام تجربه غلبه بر بایرن مونیخ بزرگ را هم از سر‬ ‫گذرانده اند و این تیم مدیرعاملی دارد که بسیار کارامد است و‬ ‫می تواند وولفسبورگ را به تیمی مطرح و محبوب تبدیل کند‬ ‫ولی اگر قطبی در فوتبال المان جابجا شده این طور است که‬ ‫بورسیا دورتموند جای مونشن گالدباخ را گرفته است‪ .‬بایرن‬ ‫هم که همچنان در فوتبال المان قطب اول اســت و اقایی‬ ‫می کند‪ .‬من ســه ســال پیش با تیمم قهرمان استان برلین‬ ‫شدم‪ .‬ما یک بازی در جام حذفی با تیم ماینتس داشتیم‪ .‬ما‬ ‫هر دو در ‪ 64‬تیم حضور داشتیم‪ .‬توخل مربی ماینتس در ان‬ ‫برهه بود که االن مربی بورســیا دورتموند است‪ .‬ما ان بازی‬ ‫را دو بر یک باختیم‪ .‬من در نشست خبری بعد از بازی درباره‬ ‫شیوه مربیگری توخل صحبت هایی مطرح کردم‪ .‬همچنین‬ ‫درباره ماینتس گفتم که این تیم در یک جاهایی مثل بارسلونا‬ ‫بازی می کند اما در یک مواردی ضعیف تــر از تیم من بازی‬ ‫کرد‪ .‬توخل باید این ایرادهــا را برطرف کند‪ .‬نکته های فنی‬ ‫جالبی را مطرح کردم و گفتم توخل باید در این زمینه ها زحمت‬ ‫بکشد‪ .‬رسانه ها هم درباره نصیحت فنی من به توخل مطالبی‬ ‫را نوشــتند‪ .‬همان ســال ماینتس موفق شــد به بازی های‬ ‫قهرمانی اروپا هم برســد‪ .‬توخل موفق شد‪ .‬چند شب پیش‬ ‫همین توخل را با دورتموند دیدم‪ .‬برایش خوشحال بودم که‬ ‫این طور موفق شده‪ .‬اما توخل تنها نبود‪ .‬جامعه دست توخل‬ ‫را گرفت و به او کمک کرد که امروز در دورتموند بتواند یک‬ ‫مربی مدرن باشد‪ ،‬در صورتی که همین سه سال پیش من از‬ ‫او مدرن تر بودم‪ .‬منظورم از گفتن این موضوع این است که‬ ‫انها توخل را این طور بزرگ می کنند اما در فوتبال ما امثال من‬ ‫باید تا یک جایی حرکت کنند‪ .‬انگار در فوتبال ما سقفی وجود‬ ‫دارد و هیچ کس حق ندارد از ان سقف باالتر برود‪.‬‬ ‫اما به بحــث اصلی برگردیم‪ .‬بایــد بپذیریم که فوتبال‬ ‫در خیلی از کشــورهای دنیــا هم دو قطب بیشــتر ندارد‪ .‬در‬ ‫ورزش‬ ‫‪71‬‬ ‫ورزش‬ ‫گزار‬ ‫ش ویژه‬ ‫تیم ملی جوانان‪ ،‬قربانی یک‬ ‫ورزش‬ ‫‪72‬‬ ‫مثلث | شماره ‪275‬‬ ‫جدال میان وزارت ورزش و‬ ‫فدراسیونفوتبالادامهدارد‬ ‫اختــاف میــان وزارت ورزش و فدراســیون فوتبال‬ ‫انگار پایانی نــدارد‪ .‬تنها بــرای مقطعی کوتــاه‪ ،‬اتش بس‬ ‫مصلحت اندیشانه اعمال می شود اما بالفاصله اختالف ها به‬ ‫بهانه های مختلف تشدید می شود‪ .‬وزیر ورزش اعالم کرده‬ ‫مخالف فوتبال نیست اما از مدیریت فوتبال ناراضی است‪.‬‬ ‫وقتی متولی ورزش و مســئول بزرگ خانــواده بزرگ ورزش‬ ‫به این صراحت از مجموعــه مدیریتی فوتبال که مهمترین‬ ‫و پردغدغه ترین ورزش هر کشــوری محســوب می شــود‪،‬‬ ‫اختالف خودش با علی کفاشیان و مجموعه مدیریتی او را‬ ‫بروز می دهد‪ ،‬جنگ قدرت برای بسته نگه داشتن ورزشگاه‬ ‫ثامن موضوع تعجب برانگیزی نیست‪.‬‬ ‫تبییــن سیاســت های وزارت ورزش و جوانــان؛ این‬ ‫همایشــی بود که محمود گــودرزی در ان فرصــت کرد بار‬ ‫دیگر از فدراسیون فوتبال انتقاد کند‪ .‬او در دل حرف هایش‬ ‫از گزارش هایی دربــاره تبانی گفت‪ .‬تبانــی در فوتبال‪ ،‬زد و‬ ‫بند و البته مشکالتی مثل صغر ســن‪ .‬این اما تنها بخشی از‬ ‫گفته های گالیه امیز وزیر بود‪ .‬او زمانی این ماجرا را بیان کرد‬ ‫که علی کفاشیان در گفت وگو با تسنیم از قهر با وزیر گفته‪.‬‬ ‫از اینکه هشت ماه است با هم جلسه ای نداشتند و کفاشیان‬ ‫به رغم ایجــاد تغییرات در فدراســیون به خواســت وزارت‬ ‫ورزش‪ ،‬هنوز نتوانسته دل محمود گودرزی را به دست بیاورد‪.‬‬ ‫ی با او ندارد‪.‬‬ ‫او می گوید وزیر قهر است و تمایلی به همکالم ‬ ‫تنها دیدار انها شاید در همه این ماه ها‪ ،‬حضور کفاشیان در‬ ‫م ترحیم مادر محمود گودرزی بوده است‪.‬‬ ‫مراس ‬ ‫اما این اختــاف و قهر از کجا اغاز شــده اســت؟ او‬ ‫در این باره می گویــد‪« :‬به یکی از فدراســیون ها گفتم این‬ ‫پرونده های مربوط به مشــکالت را دیدیــد؟ می گویند بله‪.‬‬ ‫می گویم چرا برخورد نکردید؟ می گویند کسی از ما نخواسته‬ ‫بود!» او ایــن بار هم کد مســتقیم نمی دهد امــا انچه وزیر‬ ‫در جمع مدیران عالیرتبه دولتی و مدیران ورزش کشــور در‬ ‫هتل المپیک به زبان اورده دقیقا مربوط اســت به نشستی‬ ‫که تیرماه گذشــته و بالفاصله بعد از بازی های جام جهانی‬ ‫با علی کفاشیان و مهدی تاج داشت‪ .‬نشستی که بخشی از‬ ‫جزئیاتش همینی است که حاال خودش درباره انها حرف زده‪.‬‬ ‫وزیر ورزش که ان زمان با انبوه گزارش هایی درباره مشکالت‬ ‫در ورزش بانوان روبه رو بود از کفاشــیان می خواهد در این‬ ‫تیم تغییرات اتفاق بیفتد‪ .‬به اصرار او مربی عوض می شود‬ ‫و بالفاصله از همان مربی تقدیر می شود‪ .‬وزیر ورزش برای‬ ‫برخورد با مربی موفق به مجلس می رود و پاسخگو می شود‬ ‫و انجا بود کــه او پــرده از جزئیات تصمیمــش بر می دارد‪.‬‬ ‫گزارش هایی که همگی در فدراسیون فوتبال وجود داشتند‬ ‫و با انها هیچ برخوردی نشده بود‪ .‬گزارش هایی که در ادامه‬ ‫منجر به جدایی افــرادی چون مهــدی محمد نبی‪ ،‬هادی‬ ‫ایت اللهی و فریده شــجاعی از فدراسیون فوتبال شد‪ .‬وزیر‬ ‫در نشست با کفاشــیان و تاج خیلی صریح خواسته هایش را‬ ‫اعالم کرد؛ جدایی این سه نفر از فوتبال‪ .‬خبری که رسانه ای‬ ‫هم شد اما کفاشیان بیش از شش ماه زیر بار انجامش نرفت‪.‬‬ ‫وزیر ورزش در ان زمان در بخشی از گفت وگوی اختصاصی‬ ‫با خبرانالین گفت‪« :‬اقایان همین جا در اتاق کار من نشسته‬ ‫بودند که گفتم این گزارش ها را دیدید؟ نگاهی کردند و گفتند‬ ‫بله‪ .‬گفتم چرا پس واکنشی نشــان ندادید؟ گفتند کسی از‬ ‫ما نخواسته اســت‪ .‬گفتم مگر نمی گویید شــما فدراسیون‬ ‫مستقلی هستید و اساسنامه مستقل دارید؟ پس چرا منتظر‬ ‫خواســت دیگران هســتید؟ مگر اینها تخلف نیستند؟ چرا‬ ‫پس خودتان برخورد نمی کنیــد؟» از ان زمان به بعد بود که‬ ‫رابطه کفاشیان و گودرزی از سوی وزیر ورزش کمرنگ شد‪.‬‬ ‫این قدر کمرنگ که دیگر وزیر ورزش که تا قبل از این گاهی‬ ‫به کفاشــیان تلفن می زد و برای نابســامانی های فوتبال با‬ ‫صدایی بلند انتقاد می کرد‪ ،‬تماسی هم با مرد خنده رو نگرفت‪.‬‬ ‫تلفن هایش را جواب نداد و حتی درخواست مالقات هایش‬ ‫را نپذیرفت‪ .‬وزارت ورزش تا کنــون به بهانه های مختلف با‬ ‫فدراسیون فوتبال وارد نزاع شده است‪ .‬یک بار به بهانه عدم‬ ‫برنامه ریزی برای فوتبال و بــار دیگر درباره ضرورت برکناری‬ ‫کی روش‪ .‬یک بار در مــورد داوری های فوتبــال و حاال در‬ ‫اخرین مورد اختالف جنگ میان این دو نهاد باعث شــده تا‬ ‫یک بازی دوســتانه از تیم ملی جوانان ایران گرفته شــود و‬ ‫میزبانی ایران زیر سوال برود‪.‬‬ ‫بر کسی پوشیده نیست که بســته نگه داشتن درهای‬ ‫ورزشگاه ثامن چیزی جز قدرت نمایی میان دو ارگان وزارت‬ ‫ورزش و فدراسیون فوتبال نیست‪.‬‬ ‫ایا وزیــر ورزش اکنــون از اینکــه زیر مجموعــه او به‬ ‫همین راحتی باعث شــده تا یــک بازی تدارکاتــی تیم ملی‬ ‫جوانان از دست برود و مهم تر اینکه میزبانی ایران زیر سوال‬ ‫رفتــه‪ ،‬از مدیریت خودش راضی اســت؟ ایــا اختالف بین‬ ‫هیات های فوتبال با اداره هــای کل وزارت ورزش و جوانان‬ ‫در شهرستان های مختلف فقط و فقط حاصل سوء مدیریت‬ ‫از سوی علی کفاشیان اســت؟ ایا این قدرتنمایی ها دعوای‬ ‫شخصی نیست؟‬ ‫این در حالی اســت که محمود گودرزی نشــان داده‬ ‫می خواهــد در کوچکترین موارد ورزش کشــور نظراتش را‬ ‫اجرایی کند‪ .‬او که از یک کارشناسی داوری یک بازی لیگ‬ ‫برتر نمی گذرد و تاکید دارد که اشتباهات داوری حل شود از‬ ‫اهمیت و ضرورت انجام بازی های دوســتانه برای تیم ملی‬ ‫فوتبال جوانان ایران با خبر است؟ تیمی که میزبانی مسابقات‬ ‫مقدماتی را گرفته اصال تا به حال توانسته با همین کشورهای‬ ‫عربی بازی کند؟ البته فدراسیون فوتبال هم باید پاسخگوی‬ ‫نحوه اماده سازی تیم ملی جوانان باشد و اینکه توانسته چهار‬ ‫بازی تدارکاتــی را در نظر بگیرد و ایا ایــن اتفاق منطقی بود‬ ‫که تیم ملی جوانان برای قدرتنمایی میــان وزارت ورزش و‬ ‫فدراسیون فوتبال هزینه بدهد؟‬ ‫وزارت ورزش که همواره از منتقدین درجه یک مدیریت‬ ‫فوتبال به شــمار رفته و به نظر می رســد رابطــه خوبی بین‬ ‫گودرزی و کفاشــیان نیســت‪ ،‬ایا نباید در عرصــه مدیریتی‬ ‫فراتر از اینها انرژی اش را صرف مسائل کالن ورزش کشور‬ ‫کند؟ مصاحبه مدیرکل اداره وزارت ورزش و جوانان استان‬ ‫خراســان رضوی خود گواه این اســت که چه بین دو ارگان‬ ‫می گذرد‪.‬‬ ‫رئیس هیات فوتبال استان خراسان رضوی اعالم کرد‪:‬‬ ‫«اداره کل ورزش و جوانان این اســتان هیــچ نامه ای مبنی‬ ‫بر عدم حضور تیم های جوانان ایران و ســوریه در ورزشگاه‬ ‫ثامن االئمه را برای این هیات ارسال نکرده است‪».‬‬ ‫مهدی بــرادران درباره برگزار نکردن دیــدار تدارکاتی‬ ‫تیم هــای فوتبــال جوانان ایــران و ســوریه در ورزشــگاه‬ ‫ثامن االئمه مشــهد‪ ،‬ضمن بیان مطلب فوق گفت‪« :‬پیرو‬ ‫هماهنگی های صورت گرفته از سوی فدراسیون فوتبال و‬ ‫مکاتباتی که وجود داشت‪ ،‬قرار شد تا تیم فوتبال جوانان با‬ ‫تیم های ســوریه و عراق چهار دیدار تدارکاتی در استادیوم‬ ‫ثامن االئمه برگزار کند‪».‬‬ ‫او ادامــه داد‪« :‬تمام مکاتبات و اقدامــات الزم برای‬ ‫برگزاری این چهار دیدار دوستانه با اداره کل ورزش و جوانان‬ ‫خراســان رضوی صورت گرفت و حتی مســئوالن اداره کل‬ ‫همکاری های الزم را در خصوص در اختیار گذاشتن حراست‬ ‫و نیاز های ما انجام دادند اما متاسفانه دو ساعت قبل از بازی‬ ‫و زمانــی که تیم ها به ورزشــگاه مراجعه کردند‪ ،‬با در بســته‬ ‫مواجه شد‪».‬‬ ‫رئیس هیات فوتبال استان خراسان رضوی ادامه داد‪:‬‬ ‫«بالفاصله دبیر هیات فوتبال اســتان خراســان رضوی با‬ ‫مدیرکل اداره ورزش و جوانان نشستی تشکیل داد و درباره‬ ‫بســته بودن درورزشــگاه و عدم اجازه ورود دو تیم خواستار‬ ‫چاره شدند که متاسفانه مدیرکل وزرش و جوانان هیچ توضیح‬ ‫قانع کننده ای را مطرح نکرده و تنها اعالم کرد‪ ،‬فرد خاطی که‬ ‫باید به شما اعالم می کرد‪ ،‬نمی توانید بازی را برگزار کنید‪ ،‬را‬ ‫توبیخ خواهیم کرد زیرا این فرد فراموش کرده به شما اعالم‬ ‫کند اجازه بــازی ندارید‪ .‬معتقدم توبیخ ایــن فرد برای وجود‬ ‫این مشکل اصال توجیه مناسبی نیست چرا که ابروی ایران‬ ‫در میان است‪».‬‬ ‫برادران گفــت‪« :‬واقعا دلیل این مشــکل پیش امده‬ ‫را نمی دانیم چرا که از ابتدای برنامه ریــزی این اردو و حتی‬ ‫برنامه های میزبانی رقابت های مقدماتی قهرمانی اسیا که‬ ‫به میزبانی مشهد مقدس اســت‪ ،‬اراده کل ورزش و جوانان‬ ‫در جریان کامل قــرار دارد‪ .‬باز هم اعــام می کنم که دلیل‬ ‫مخالفــت اداره کل ورزش و جوانــان را نمی دانیــم و حتی‬ ‫نامه مکتوبی مبنی بر عدم برگزاری بازی به دســت ما نرسیده‬ ‫است‪».‬‬ ‫به نظر می رســد دعوا میان وزارت ورزش و فدراسیون‬ ‫فوتبال تنها با کنار رفتن یکی از طرفین دعوا حل خواهد شد؛‬ ‫گودرزی یا کفاشیان؟‬ ‫ورزش‬ ‫سونامی اشورزاده در تکواندو‬ ‫فرزان اشورزاده با درخشــش در جهان و اسیا «سونامی» لقب‬ ‫گرفت‪ .‬تکواندوکار‪ 18‬ساله بعد از قهرمانی جهان و بازی های اسیایی‪،‬‬ ‫در فینال گرندپریکــس و جام جهانی مکزیک هم کم نیــاورد‪ .‬او در‬ ‫گرندپریکس همه حریفان نامدارش را بــا اختالف ‪ ۱۲‬امتیاز و قبل از‬ ‫پایان مسابقه برد و چشم ها را خیره کرد‪ .‬فرزان اشورزاده دالور جوان‬ ‫تکواندوی ایران که برای رسیدن به بازی فینال دو عنواندار جهان را‬ ‫شکســت داده بود در بازی فینال به مصاف رقیبی از قزاقستان رفت‪.‬‬ ‫این رقابت حســاس در دو دقیقــه اول حاصلی نداشــت و دو مبارز از‬ ‫هم امتیازی نگرفتند‪ .‬او برای اســتراحت پیش مهدی بی باک مربی‬ ‫سرشــناس و عنواندارش رفــت تا در ادامه حســرت طــا را نخورد‪.‬‬ ‫مبارز قزاق اما توانســت ضربه باالی خود را به صورت فرزان بنشــاند‬ ‫و بالفاصله یک ابدولیــو از او امتیاز چهار را برایــش اورد و فرزان هم‬ ‫توانست دو امتیاز از مشت هایش بگیرد‪ .‬این پایان راند دوم مبارزه بود‪.‬‬ ‫فرزان به خوبی توانست با دفاع های خود امتیاز سوم را هم بگیرد‪ .‬او‬ ‫با ضربه چرخشی خود ‪ 5‬بر ‪ 4‬پیش افتاد‪ .‬او تمام تالشش را می کرد تا‬ ‫صاحب این مدال طال باشد‪ .‬امتیاز ششم را هم گرفت و باید مدالش‬ ‫را نگه می داشت‪ .‬او در این شرایط امتیاز هفتم را هم گرفت و طالی‬ ‫بیستم ایران را صید کرد‪ .‬فرزان بعد از کسب این مدال طالی شیرین‬ ‫بیســتم گفت‪« :‬شــلوغترین گروه مســابقات‪ ،‬گروه من بود‪ .‬اتفاقا‬ ‫سخت ترین قرعه به نام من افتاد ولی بعد از ماه ها تمرین ترسی به خود‬ ‫راه ندادم چون برای هر کدام از این حریفان برنامه داشتم‪ .‬سخت ترین‬ ‫حریفم چینی بود که خیلی اذیت شدم ولی مهمترین و حساس ترین‬ ‫مســابقه من با حریف چین تایپه بود که از هر دو میدان به لطف خدا‬ ‫پیروز بیرون امدم‪ .‬این مدال متعلق به تمامی جامعه تکواندو و مردم‬ ‫ایران است و از اینکه دعاهای خیرشان پشت سرم بود تشکر می کنم‪،‬‬ ‫به خصوص از دیگر تکواندوکاران که در اردو بودند و کادر فنی که در‬ ‫هر مسابقه حریفان را انالیز می کردند و خوشحالم از اینکه چهارمین‬ ‫طالی تکواندو و بیستمین طالی کاروان به نام من ثبت شد‪».‬‬ ‫مساله دوام‬ ‫انتقادها از برانکو منطقی است؟‬ ‫مهدی ربوشه‬ ‫دبیر گروه ورزش‬ ‫عک‬ ‫مثلث | شماره ‪275‬‬ ‫در تیم هایی مثل پرسپولیس و استقالل باخت های متوالی‬ ‫یعنی تشدید فشار روی نیمکت کادر فنی و البته این انتقادها‬ ‫منطقی نیست‪ ،‬چرا که برانکو امتحان خودش را در فوتبال‬ ‫ایران پس داده اســت‪ .‬طوری کــه تیمش به مــرور زمان‬ ‫می تواند بهتر و منظم تر بازی کند و حتــی نتیجه بگیرد اما‬ ‫همچنان در مورد فوتبــال زیبا هواداران پرســپولیس نباید‬ ‫انتظار زیادی از این مربی کروات داشته باشند‪ .‬انتقادها از‬ ‫برانکو منطقی است چون پرسپولیس برای نخستین بار در‬ ‫طول دهه اخیر به قعر جدول سقوط کرده است؛ یک سوژه‬ ‫طنز برای رقیب سنتی و هوادارانش‪ .‬انبوهی از حمله های‬ ‫تمسخرامیز ابی ها در شــبکه های اجتماعی علیه سرخ ها‬ ‫حاال بیش از پیش انتظارها را از برانکو باال برده است‪ .‬برنده‬ ‫شــو و بمان؛ این اصلی ترین مطالبه هواداران پرسپولیس‬ ‫است‪.‬‬ ‫انجا که مدیران در سایه این باشگاه نیز سال ها است‬ ‫هواداران این تیــم را اینگونه هدایت کرده انــد؛ باخت به‬ ‫گردن مربی اســت و بردها از ان همه‪ .‬امــا انتقادها از یک‬ ‫جهت ازاردهنده اســت‪ .‬چه انهایی که امــروز این مربی با‬ ‫سابقه را مورد سرزنش قرار می دهند و سیاه بختی پرسپولیس‬ ‫را پیش بینی می کنند که خود هرگز با این تیم نتوانســته اند‬ ‫نظر هواداران را جلب کنند‪ .‬ایا پیشکســوتان این باشــگاه‬ ‫دســت از انتقادهای عجیب خــود برمی دارند و بــه برانکو‬ ‫زمان می دهند که الاقل تا هفته پنجــم ازمون و خطاهای‬ ‫خود را پشت ســر بگذارد و یا موج ضد برانکو این مربی را از‬ ‫پرسپولیس جدا خواهد کرد؟ رفتن برانکو از تیمی که خودش‬ ‫ان را بسته است نمی تواند اتفاق جالبی باشد‪ .‬اما معموال در‬ ‫سال های اخیر اتفاقات ناخوشایند در این دو باشگاه کم رخ‬ ‫نداده است‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫کار دشواری است‪ .‬دوام اوردن یک مربی برای یک‬ ‫فصل در استقالل یا پرسپولیس کار بسیار دشواری است‪.‬‬ ‫نتیجه؛ این تنها راه فرار مربی این تیم ها از فشار انتقادات‬ ‫است‪ .‬در غیر این صورت اصال اهمیتی ندارد که این مربی‬ ‫نامش امیرقلعه نویی باشــد یا افشــین قطبی‪ .‬وقتی نتیجه‬ ‫نگیرد محکوم است به رفتن‪ .‬هر چند این دو مربی انقدر در‬ ‫استقالل و پرسپولیس اعتبار دارند که بتوانند باز هم با شکوه‬ ‫خاصی به نیمکت قرمز و ابی برگردند‪ .‬البته وضعیت قطبی‬ ‫چندان هم خوب نیست‪.‬‬ ‫او اخرین بار در تیم ملی انقدر وعده های واهی داد که‬ ‫به شدت مورد خشم اهالی فوتبال و مردم قرار گرفت‪ .‬امیر‬ ‫قلعه نویی اما وضعیت بهتری دارد‪ .‬به خصوص اینکه انقدر‬ ‫باهوش بود که از انزلی و شکســت در متفاوت ترین فصل‬ ‫مربیگری اش گریخت‪ .‬او در شــرایطی به ملوان رفته بود‬ ‫که امیدوار به بازگشت بود‪ .‬قصد داشــت در انزلی عملکرد‬ ‫خوبی داشته باشد و دوباره خود را احیا کند اما این طور نشد‪.‬‬ ‫صحبت درباره امیرقلعه نویی یا افشــین قطبی نیست‪ .‬بلکه‬ ‫مورد اصلی به فلســفه مربیگری در این دو باشــگاه مربوط‬ ‫می شود؛ نتیجه گرایی‪ .‬بســیاری از مربیان با فلسفه ای جز‬ ‫این به پرسپولیس یا اســتقالل امدند اما نتوانستند در این‬ ‫تیم ها دوام بیاورند‪.‬‬ ‫رفتند و شاید برای همیشه بلیت خود را برای نشستن‬ ‫روی نیمکت استقالل و پرسپولیس از بین بردند‪ .‬به عنوان‬ ‫مثال مصطفــی دنیزلی بیش از نتیجه تیمــش فوتبال را به‬ ‫زیباترین شــکل ممکن بازی می کرد‪ .‬ان هــم با بازیکنانی‬ ‫که خیلی ها اعتقاد داشتند حد و اندازه شان حضور در تیمی‬ ‫مثل پرسپولیس نبود‪.‬‬ ‫تیم او زیبا بازی می کرد‪ .‬هواداران پرسپولیس در هر‬ ‫بازی از او و تیمش به شدت استقبال می کردند اما او نیز رفت‬ ‫چون در این تیم ها جام قهرمانی ضامن بقاســت نه فوتبال‬ ‫زیبا‪ .‬نتیجه حــرف اول و اخر را می زند نه معماری ســاختار‬ ‫تیم برای چند فصل‪ .‬برانکو اما با بقیه مربیان خارجی که به‬ ‫پرسپولیس امده اند‪ ،‬تفاوت دارد؛ تیم او نه زیبا بازی می کند‬ ‫و نه نتیجه می گیرد‪ .‬البته این یادداشــت در حالی نوشــته‬ ‫می شود که بازی پرسپولیس‪ -‬ذوب اهن انجام نشده است‬ ‫اما بعید اســت که اســتاد ایوانکوویچ بتواند حریف شاگرد‬ ‫قدیمی اش بشــود‪ .‬او فصل را به بدترین شکل ممکن اغاز‬ ‫کرده‪ .‬در بازی نخســت اگرچه تیمش بازی زیبایی را ارائه‬ ‫کرد اما در نیمه دوم بــازی در همان هفتــه اول افت کرد‪،‬‬ ‫باخت و بعد دو هفته بعدی را نیز با بحران شکســت پشــت‬ ‫ســر گذاشــت‪ .‬انتقادها از او حاال ســوژه خبری بسیاری از‬ ‫رسانه ها است‪ .‬این اتفاق از یک جهت منطقی است چون‬ ‫س هفته‬ ‫‪73‬‬ ‫برکت محمد(ص)‬ ‫نوبت اکران اخرین ساخته‬ ‫مجید مجیدی رسید‬ ‫خبر را می شد از خیابان های شهر فهمید‪ ،‬میان ترافیک‬ ‫همیشــگی و گرمای ازار دهنده این روزها‪ ،‬گاهی یک قاب‬ ‫زیبا در میان تبلیغات شــهر‪ ،‬نظررا جلب می کند‪ .‬بله! فیلم‬ ‫محمد(ص) عاقبت به سالن های ســینما می اید تا فضای‬ ‫نمایش کشــور به نامی متبرک شــود که مدت هاست انتظار‬ ‫حضــورش را می کشــیدیم‪ .‬ایــن تبلیغات نشــان می دهد‬ ‫چشم انتظاری عالقه مندان به سر رسیده و انها از این هفته‬ ‫می توانند در سراسر کشور به تماشای فیلم «محمد(ص)»‬ ‫اخرین ســاخته مجید مجیدی؛ عظیم ترین فیلم سینمای‬ ‫ایران بنشینند‪ .‬طی برنامه ریزی صورت گرفته در دو سرگروه‬ ‫سینما ازادی و ماندانا اکران می شود و در مجموع ‪ 143‬سینما‬ ‫در سراسر ایران این فیلم را نمایش می دهند‪ .‬از این میان ‪45‬‬ ‫سالن سینما در تهران و ‪ 98‬سالن سینما در شهرستان ها این‬ ‫فیلم را اکران می کنند‪.‬فقط این مخاطبان ایرانی نیستند که‬ ‫به تماشای این فیلم می نشینند‪ ،‬چراکه فیلم «محمد(ص)»‬ ‫از همان ابتدای طرح و شکل گیری این پروژه با هدف جذب‬ ‫مخاطبان گســترده در سراسر جهان به خصوص مسلمانان‬ ‫ساخته شده است؛ از این رو مجیدی و تهیه کننده های این‬ ‫فیلم به دنبال رایزنی برای اکران جهانی ان هستند‪ .‬نمایش‬ ‫فیلم در افتتاحیه جشنواره مونترال کانادا‪ ،‬نخستین حضور‬ ‫و اکران جهانی فیلم اســت که می تواند اغــازی بر نمایش‬ ‫گسترده تر و بین المللی این اثر باشد‪.‬‬ ‫در جشــنواره امســال فیلم مونترال فیلم های ایرانی‬ ‫حضور پررنگی دارند و نمایش فیلم «محمد(ص)» به نوعی‬ ‫گل سرسبد این رویداد سینمایی جهانی خواهد بود‪ .‬جشنواره‬ ‫از ‪ 5‬تا ‪ 16‬شهریور در کشــور کانادا برگزار می شود و درواقع‬ ‫یک روز پس از اکــران داخلی فیلم‪ ،‬این اثــر عظیم دنیای‬ ‫اســام‪ ،‬در جهان هم به معرض نمایش گذاشته می شود‪.‬‬ ‫مجیدی به نوعی کارگردان محبوب این جشنواره کانادایی‬ ‫هم محســوب می شــود‪ ،‬چراکه بــرای ســاخت فیلم های‬ ‫بچه های اسمان‪ ،‬رنگ خدا و باران‪ ،‬ســه بار جایزه بهترین‬ ‫فیلم مونترال را به دست اورده است‪.‬‬ ‫دیدار‬ ‫‪74‬‬ ‫مثلث | شماره ‪275‬‬ ‫درباره فیلم‬ ‫مجیدی با سینمای شاعرانه و عارفانه خود همواره به‬ ‫روابط انسانی می پردازد؛ روابطی برگرفته از تعالیم پیامبر حال‬ ‫در اخرین اثر خود به سراغ زندگانی صاحب ان تعالیم یعنی‬ ‫حضرت محمد (ص) رفته و اولین بخش از سه گانه زندگی‬ ‫نبی اکرم را اماده اکران کرده اســت‪ .‬مخاطب در سری اول‬ ‫ان شاهد وقایعی است که پیش از تولد پیامبر اسالم را در بر‬ ‫می گیرد؛ لشکرکشی ابرهه به مکه و حمله پرندگان به سپاه‬ ‫او یکی از بخش های فیلم اســت کــه جلوه های تصویری‬ ‫مورد نیاز برای بازسازی ان فرا تر از استاندارد های موجود در‬ ‫سینمای ایران است‪.‬‬ ‫سیر روایت فیلم ســپس به دوران جاهلیت و به هنگام‬ ‫تولد اخرین پیامبر خدا حضرت محمد (ص) می رسد و در ‪12‬‬ ‫سالگی ایشان در اولین سفر به همراه عمویشان‪ ،‬ابوطالب‪،‬‬ ‫به شــام پس از رســیدن به صومعه بحیرا به پایان می رسد‪.‬‬ ‫«بحیرا» راهبی مسیحی است که درباره ظهور اخرین پیامبر‬ ‫به ابوطالب بشارت می دهد‪ .‬فیلم «محمد ص» با داستان‬ ‫تحریــم مســلمانان در شــعب ابوطالب و حمایت حضرت‬ ‫حمزه اغاز می شــود‪ ،‬و با تالوت ســوره فیل فالش بک زده‬ ‫و قضیه ســپاه ابرهه را به نمایش می گذارد و از به دنیا امدن‬ ‫محمد(ص) تا جوانی موقعیت هایــی را روایت می کند‪ ،‬در‬ ‫پایان با بازگشت به قضیه شــعب و وحی پیامبر به عهدنامه‬ ‫موریانه خورده تمام می شود‪.‬‬ ‫مبنای فیلم بر نمایش مهربانی پیامبر در زمان کودکی‬ ‫اســتوار اســت و در این بین حــرف مهم دیگــری نیز گفته‬ ‫می شــود؛ اینکه پیامبر رحمت للعالمین اســت و موید دین‬ ‫مســیح و یهود‪ ،‬بیان نشــانه های منجی عالم در زمان تولد‬ ‫پیامبر از کتاب تورات و انجیل موید این مطلب در فیلم است‪.‬‬ ‫مجیــد مجیدی به کمــک گروه تولیــدش که جمعی‬ ‫از چهره های مطرح ســینمای جهان بوده انــد از فیلمبردار‬ ‫ایتالیایی «ویتوریو استراورو» و طراح دکور فرانسوی «میلژن‬ ‫کرکا کلژاکویچ» گرفته تا طراح جلوه هــای ویژه امریکایی‬ ‫«اسکات ای‪ .‬اندرســون» و طراح چهره ایتالیایی «جیانتو‬ ‫ِدروسی» و باالخره موزیسین فرانســوی «ای‪.‬ار رحمان»‬ ‫ســعی کرده به لحاظ دو عنصر صــدا و تصویر برای فیلمش‬ ‫بهترین ها را خلق کند‪ .‬رنگ و نورپردازی فوق العاده اســت‬ ‫و چشــم نواز‪ ،‬فیلمبرداری عالی و شاعرانه و قاب بندی های‬ ‫بسیار زیبا‪ ،‬طراحی صحنه و لباس و جلوه های در حد اعالی‬ ‫خودش‪.‬‬ ‫سخنان مجیدی‬ ‫مجید مجیدی‪ ،‬کارگردان این اثر در نشستی رسانه ای‬ ‫به تشــریح اهداف ســاخت این فیلم و تاثیــر ان در ایجاد‬ ‫وفاق و اتحاد در دنیای اسالم پرداخت‪ .‬مجیدی در دومین‬ ‫نشست رسانه ای فیلم «محمد(ص)» که در اقدامی جالب‬ ‫در لوکیشن کعبه انجام شــد‪ ،‬این اثر را عاملی برای وفاق و‬ ‫اتحاد دنیای اســام دانست و گفت‪« :‬متاســفانه ما درباره‬ ‫اسالم همواره فقط واکنشــی عمل کرده ایم و غربی ها هم‬ ‫فقط این عکس العمل ها را نشان داده اند و برجسته کرده اند‬ ‫و از ان با عنوان ترویج خشونت یاد کرده اند‪ .‬جهان اسالم در‬ ‫معرفی اسالم واقعی خوب عمل نکرده و متاسفانه کشتارهای‬ ‫سوریه‪ ،‬یمن‪ ،‬عراق و افغانستان با دالرهای برخی کشورهای‬ ‫اسالمی اتفاق می افتد‪ .‬همین باعث شده دنیای غرب قرائت‬ ‫زشت خود از اسالم را ارائه کند‪».‬‬ ‫مجیــدی حاشیه ســازی برخــی کشــورهای عربــی‬ ‫به ویژه مســئوالن دانشــگاه االزهر مصر را بی اساس خواند‬ ‫و گفت‪« :‬ما مقطعی از زندگی پیامبــر را انتخاب کردیم که‬ ‫کوچک ترین اختالفی در ان نباشــد؛ یعنــی دوران کودکی‬ ‫حضرت‪ .‬ضمن اینکه اصال چهــره مبارک پیامبر را نشــان‬ ‫ندادیم‪ ،‬اما فضایی در برخی کشورهای عربی و به خصوص‬ ‫دانشگاه االزهر به وجود امد که ناشی از قضاوت زودهنگام‬ ‫است‪ .‬ما بارها به این مساله اشــاره کرده ایم‪ ،‬ولی باز هم به‬ ‫قصد تهییج این ماجرا تکرار می شود‪».‬‬ ‫کارگردان «محمد(ص)» نسبت به موفقیت و فروش‬ ‫داخلی و خارجی فیلم ابــراز اطمینان کرد‪« :‬من به موفقیت‬ ‫فیلم ایمان دارم و این حرف یک باور و اعتقاد واقعی اســت‬ ‫و کلیشــه ای نیســت‪ ،‬چون واقعا تالش کردیم به جز بحث‬ ‫محتوا‪ ،‬در ساختار هم از ظرفیت های عالی سینمای ایران‬ ‫و سینمای جهان اســتفاده کنیم‪ .‬از همه بضاعت مان بهره‬ ‫بردیم تا فیلمی در ســطح اســتانداردهای جهانی بسازیم و‬ ‫از ابتــدا هم به فروش فیلــم و جذب مخاطــب جهانی فکر‬ ‫می کردیم‪ .‬من به موفقیت جهانی فیلم هم اطمینان دارم‪،‬‬ ‫چراکه دین امری کامال فطری است و خداوند گرایش به دین‬ ‫را در فطرت همه انسان ها گذاشته اســت‪ .‬به خاطر همین‬ ‫وقتی با زبان فطرت صحبــت می کنیم‪ ،‬همه بــا ان ارتباط‬ ‫برقرار می کنند‪».‬‬ ‫مجیدی‪ ،‬در این نشست درباره اینکه ایده ساخت فیلم‬ ‫«محمــد(ص)» از کجا امد‪ ،‬گفت‪« :‬حدود ‪ 9‬ســال پیش‬ ‫جشنواره ای در دانمارک برایم بزرگداشــت گرفت که دقیقا‬ ‫همزمان شد با کاریکاتورهای توهین امیزی که درباره پیامبر‬ ‫در نشــریات ان کشور منتشر شــده بود‪ .‬با خودم خیلی فکر‬ ‫کردم چطور می توانم در کشوری حاضر شوم که به اعتقادات‬ ‫ما توهین کرده اند‪ ،‬برای همین طی نام ه دوستانه ای از رئیس‬ ‫ان جشنواره تشکر کردم و گفتم نمی توانم در رویدادی حاضر‬ ‫شوم که به پیامبر‪ ،‬دین و اعتقاداتم بی احترامی می کند‪ .‬این‬ ‫ماجرا ذهنم را به خودش مشغول کرد تا اینکه تصمیم گرفتیم‬ ‫قرائت درستی از شــخصیت پیامبر اسالم(ص) را با ساخت‬ ‫فیلمی درباره حضرت محمد(ص) تبیین کنیم‪».‬‬ ‫مجیدی با بیان اینکه‫این ماجرا گذشــت تا مدتی بعد‬ ‫توفیق ساخت این فیلم حاصل شــد‪ ،‬گفت‪« :‬اما باید گفت‬ ‫که پرچمدار ایــن حرکت خود مقام معظم رهبــری بودند که‬ ‫به رغم تمام مشــغله های ایشــان با چه درایتی و با چه نگاه‬ ‫زیبایی تــاش کردند و بــا حمایت های معنــوی که فراهم‬ ‫کردند‪ ،‬شرایطی را به وجود اوردند تا این کار عظیم به منصه‬ ‫ظهور برسد‪».‬‬ ‫کارگــردان فیلم «محمــد رســول الله(ص)» گفت‪:‬‬ ‫واقعیت این اســت که جهان اســام در حق پیامبر اسالم‬ ‫ت‪ .‎‬اگر دنیای غرب امروز جرات‬ ‫کوتاهی و کم لطفی کرده اس ‬‬ ‫می کند این هتاکی را انجام دهد‪ ،‬به نظر من تا حدی مقصر‬ ‫جهان اسالم است‪ .‬مقصر کشورهایی هستند که با پول های‬ ‫نفتی خود و حمایت از گروهک های تروریستی این خصومت‬ ‫را دامن می زنند‪.‬‬ ‫چالش تکراری اروپا‬ ‫پنجمین جایزه بازیکن سال اروپا به مادرید می رود یا بارسلون؟‬ ‫اروپا تا چند روز دیگر فصل جدید جوایز فوتبال را اغاز‬ ‫می کند و با معرفی بهترین بازیکن سال این قاره‪ ،‬به استقبال‬ ‫رقابت هیجان انگیز ستارگان دنیای فوتبال می رود‪ .‬موناکو‬ ‫در حالی روز پنجم شهریور از بهترین های قاره سبز میزبانی‬ ‫می کند که این پنجمیــن دوره انتخاب بهترین های فوتبال‬ ‫اروپا محسوب می شــود و به جز سال گذشته‪ ،‬همچون سه‬ ‫دوره پیش از ان شاهد یک چالش تکراری میان لیونل مسی‬ ‫و کریســتیانو رونالدو بــرای انتخاب بهترین بازیکن ســال‬ ‫اروپاست‪ .‬در حالی که سال قبل مســی نتوانست در لیست‬ ‫نهایی ســه بازیکن برتر اروپا قرار بگیرد‪ ،‬کریستیانو رونالدو‬ ‫در هر پنج دوره در میان سه نفر نهایی جای گرفته و امسال‬ ‫با اتکا به ‪ 61‬گلی که در طول فصل گذشــته به ثمر رساند‪،‬‬ ‫امیدوار است بتواند از عنوان خود در ‪ 2013-2014‬دفاع کند‪.‬‬ ‫پس از انکه مسی توانست اولین جایزه اروپا را به خانه ببرد‪،‬‬ ‫اینیستا‪ ،‬ریبری و رونالدو سه جایزه بعدی را از ان خود کردند‬ ‫تا سهم بارسایی ها از ‪ 4‬جایزه پیشین‪ 2 ،‬عنوان باشد و رونالدو‬ ‫تنها رئالی برنده این جایزه باشد‪ .‬حاال پنجمین جایزه برترین‬ ‫بازیکن فوتبال اروپا در تسخیر دو بارسایی و یک رئالی است؛‬ ‫مردانی که هر کدام برای تصاحب این عنوان با کارنامه ای‬ ‫پربار راهی موناکو می شوند‪.‬‬ ‫رســاند اما قهرمانی در جام باشــگاه های جهان و سوپرجام‬ ‫اروپا کارهای مهمتری بودند که از این ستاره پرتغالی سر زد‪.‬‬ ‫کاپیتان تیم ملی پرتغال فصل را با دو گلی که مقابل سویا در‬ ‫کاردیف به ثمر رســاند‪ ،‬اغاز کرد؛ گل هایی که پیروزی ‪ 2‬بر‬ ‫صفر و قهرمانی سوپرجام را برای رئال ثبت کرد‪ .‬شروع فصل‬ ‫برای رونالدو اگرچه دلچســب بود اما پایان خوشی نداشت‬ ‫گاز کوچک از جایزه‬ ‫گزینه ای به نام مسی‬ ‫منبع‪ :‬واشنگتن پست‬ ‫مثلث | شماره ‪275‬‬ ‫یک برمودای گل به نام رونالدو‬ ‫رونالدو در لیگ قهرمانان اروپا تیمش را به نیمه نهایی‬ ‫چراکه رئالی ها نتوانســتند هیچ یک از عناویــن موجود را از‬ ‫ان خود کنند‪ .‬با این حال او در ‪ 35‬بــازی ‪ 48‬گل وارد دروازه‬ ‫حریفان اسپانیایی کرد تا برای دومین ســال متوالی جایزه‬ ‫پی چی چی را تصاحب کند‪ .‬امادگی بــاالی رونالدو کمک‬ ‫کرد تا او در این فصل در دو بازی مقابل اســپانیول و ختافه‬ ‫داستان زندگی فوتبالی لوئیز سوارز کم از محیرالعقول‬ ‫بودن داســتان های هری پاتر ندارد‪ .‬بازیکنــی که دو ماه از‬ ‫فصل قبل را به علت محرومیت نشــات گرفته از گاز گرفتن‬ ‫شانه جورجیو کیه لینی در جام جهانی از دست داد و چندین‬ ‫هفته زمان برد تا با مســی و نیمار و دیگر مهره های بارسلونا‬ ‫انطباق پیدا کند‪ ،‬حاال در لیســت ســه نامزد نهایی دریافت‬ ‫عنوان بهترین بازیکن سال اروپا قرار دارد‪ .‬راهی که سوارز‬ ‫برای قرار گرفتن در میان سه مرد منتخب فوتبال اروپا طی‬ ‫کرد با رونالدو و مسی متفاوت بود‪ .‬او وقتی لیورپول را ترک‬ ‫کرد‪ ،‬بهترین بازیکن لیگ جزیره بود‪ .‬وی در ســال ‪2014‬‬ ‫عنوان برترین بازیکن لیــگ برتر را به دســت اورد تا اولین‬ ‫بازیکن غیراروپایی باشد که به این عنوان می رسد‪ .‬در همان‬ ‫ســال جایزه بهترین بازیکن از نگاه روزنامه نگاران بریتانیا و‬ ‫کفش طالی لیگ برتر را هم کســب کرد تا بــا کوله باری از‬ ‫افتخارات بلیت ســفر به ایالت کاتاالن را در دســت بگیرد‪.‬‬ ‫اما گاز گرفتن شــانه مدافــع یوونتوس وقفــه ای بود که در‬ ‫پیشــرفت های مهاجم اروگوئه ای ایجاد شــد‪ .‬وقفه چهار‬ ‫ماهه ای که می توانســت او را بــه یک مهــره از کار افتاده‬ ‫بدل کند‪ .‬با این حال بارســلونا پذیرفت تا برای این بازیکن‬ ‫محروم ‪ 100‬میلیــون یورو بپردازد و تاوان اشــتباه کودکانه‬ ‫وی را پرداخت کند‪ .‬ســوارز تــا روزهای نزدیک به جشــن‬ ‫ هالووین نتوانســت برای کاتاالن ها به میــدان برود تا انکه‬ ‫اولین گل خــود را در مرحله گروهی لیــگ قهرمانان به ثمر‬ ‫برساند‪ .‬ســوارز در نیوکمپ اوج گرفت و اوج گرفت تا انکه‬ ‫در بازی مقابل رئال مادرید به بــرگ برنده تیم انریکه تبدیل‬ ‫شــد‪ .‬دیداری که در ان مفســر شــبکه تلویزیونی بارسا در‬ ‫ستایش بازی خیره کننده ســوارز‪ ،‬به وی لقب «تیر و کمان‬ ‫بچگانه» را داد‪ .‬ســوارز در مرحله یک هشــتم نهایی لیگ‬ ‫قهرمانان مقابل منچسترســیتی دو بار گلزنی کرد و این کار‬ ‫را در بازی رفت مرحله یک چهارم نهایی در برابر پاری ســن‬ ‫ژرمن بار دیگر تکرار کرد تا این گونه انتقالش به بارســلونا به‬ ‫حسرتی بزرگ برای هواداران لیورپول تبدیل شود‪ .‬بازیکنی‬ ‫که در کنار مســی و نیمار ‪ 122‬بار برای بارسا گلزنی کردند و‬ ‫زمینه ساز پنجمین قهرمانی بارسلونا در اروپا شد اما او برای‬ ‫انتخاب شدن به عنوان برترین بازیکن سال اروپا در کنار دو‬ ‫بازیکن افسانه ای قرار دارد؛ مساله ای که می تواند سهمش‬ ‫را از این جایزه به کوچکی همان گازی کند که از شــانه کیه‬ ‫لینی گرفت‪.‬‬ ‫دیدار‬ ‫هــواداران مســی از انتخــاب بازیکن محبــوب خود‬ ‫به عنوان برترین بازیکن سال اروپا ان قدر مطمئن هستند که‬ ‫می گویند برای این انتخاب تنها یک تئوری وجود دارد و ان‬ ‫برگزیدن بازیکنی است که هر نوع شانسی برای بردن جایزه‬ ‫امسال را دارد و ان لیونل مسی است‪ .‬مسی در لیگ قهرمانان‬ ‫اروپا ‪ 10‬گل وارد دروازه تیم های اروپایی کرد تا در کنار رونالدو‬ ‫و نیمار‪ ،‬اقای گل مسابقات باشد‪ .‬اما این همه کار مسی نبود‬ ‫چراکه او گل های زیادی در کوپادل ری به ثمر رساند و زننده‬ ‫گل قهرمانی تیمش مقابل اتلتیکومادرید در هفته اخر اللیگا‬ ‫بود‪ .‬همین دو هفته قبل هم بود که با دو ضربه ایســتگاهی‬ ‫استادانه دو گل از پنج گل تیمش مقابل سویا را به ثمر رساند‬ ‫تا چهارمین جام فصل را به نام تیمش بزند‪ .‬مسی اکنون با ‪58‬‬ ‫گل زده و‪ 28‬پاس گل داده شده در فصل قبل‪ ،‬به یک بازیکن‬ ‫دست نیافتنی در دنیا تبدیل شده است‪ .‬مسی در فصل گذشته‬ ‫پس از ‪ 25‬سال رکورد پاس گل اللیگا را در ماه فوریه شکست‬ ‫تا در لیست رکوردشــکنی هایش طوالنی تر از گذشته شود‪.‬‬ ‫این ستاره ارژانتینی در حالی اصلی ترین مدعی تصاحب این‬ ‫عنوان است که چهار قهرمانی را در فصل گذشته به دست اورد‬ ‫و جدی ترین رقیبش رونالدو‪ ،‬یک فصل بدون جام را پشــت‬ ‫سر گذاشت‪ .‬مســی که در ســال اول راه اندازی این مراسم‬ ‫توانست جایزه ان را از ان خود کند‪ ،‬پس از ان دیگر نتوانست‬ ‫این موفقیت را تکرار کند اما وجه تشابه فصل اخیر برای مسی‬ ‫با ان فصلی که بهترین بازیکن اروپا شد‪ ،‬این است که در هر‬ ‫دو فصل قهرمانی لیگ قهرمانان اروپا و اللیگا را به دســت‬ ‫اورده و در ان فصل در ‪ 55‬بازی برای بارســلونا موفق به زدن‬ ‫‪ 53‬گل و دادن‪ 24‬پاس گل شده بود‪ .‬همین وجه تشابه باعث‬ ‫می شــود که هوادارانش از حاال مســی را اقای فوتبال اروپا‬ ‫بنامند‪ .‬مسی ‪ 27‬ساله این روزها با اعداد و امار تئوری خود را‬ ‫در فوتبال می نویسد‪ .‬تئوری ای که هوادارانش نام خود مسی‬ ‫را برایش انتخاب کرده اند‪ .‬شــاید روزی که فوتبال اعجوبه‬ ‫ارژانتینی به پایان برسد‪ ،‬تئوری مسی در دنیای فوتبال بیش‬ ‫از همیشه متبلور شود‪.‬‬ ‫هت تریک کند و تعداد هت تریک هــای خود را در اللیگا به‬ ‫عدد ‪ 27‬برســاند تا این گونه از نزدیک ترین رقیب خود یعنی‬ ‫لیونل مسی‪ ،‬با ‪ 3‬هت تریک بیشتر فاصله بگیرد‪ .‬همچنین‬ ‫وی در بازی مقابل گرانادا بــرای اولین بار در زندگی فوتبالی‬ ‫خود ‪ 5‬گل به ثمر رساند تا رئال به پرگل ترین پیروزی خود از‬ ‫سال ‪ 1967‬با نتیجه ‪ 1-9‬برســاند‪ .‬البته قابلیت های رونالدو‬ ‫تنها به اللیگا محدود نشد چراکه در گروه دوم مرحله گروهی‬ ‫لیگ قهرمانان که با شــش پیروزی پیاپی رئال پایان یافت‪،‬‬ ‫او پنج بار دروازه رقبا را لرزاند تا بدین ترتیب هم او وارد ســی‬ ‫سالگی شود و هم رئال به مرحله حذفی صعود کند‪ .‬در مرحله‬ ‫نیمه نهایی لیگ قهرمانان رونالدو تعداد گل های خود را به‬ ‫‪ 10‬رساند تا در کنار مســی با ‪ 77‬گل زده بهترین گلزن تمام‬ ‫تاریخ این رقابت ها لقب بگیرد‪ .‬ضمن اینکه او در کنار ستاره‬ ‫ارژانتینی بارسلونا‪ ،‬با ‪ 80‬گل زده در تمام رقابت های اروپایی‪،‬‬ ‫بهترین گلزن اروپا محسوب می شــود‪ .‬همه اینها از رونالدو‬ ‫یک برمودای گلزنی می سازد؛ بازیکنی که مانند مثلث برمودا‬ ‫گل ها را به خود جذب می کند تا بیش از هر بازیکن دیگری‬ ‫بوی گل بدهد و همیشــه در لیســت گلزنان یک بازی قرار‬ ‫بگیرد‪ .‬همین قدرت برای او شــانس زیادی برای تصاحب‬ ‫جایزه بهترین بازیکن سال اروپا را ایجاد می کند‪.‬‬ ‫‪75‬‬ ‫رهبر احیا گر‬ ‫رونمایی از کتاب‬ ‫دیدار‬ ‫‪76‬‬ ‫مثلث | شماره ‪275‬‬ ‫شیخ نعیم قاسم‪ ،‬قائم مقام حزب الله‬ ‫می گویند خوش تر انکه سر دلبران گفته اید در حدیث‬ ‫دیگران‪.‬‬ ‫«رهبر احیاگر» ترجمه ای است از کتاب الولی المجدد‬ ‫که شیخ نعیم قاسم‪ ،‬قائم مقام دبیرکل حزب الله لبنان ان را به‬ ‫عربی نوشته و محمدباقر اسدی این کتاب را به زبان فارسی‬ ‫ ترجمه کرده و از ســوی انتشــارات خبرگزاری تسنیم منتشر‬ ‫و روانه بازار کتاب شــده اســت‪ .‬این کتاب دارای ‪ 26‬عنوان‬ ‫اصلی شامل خط امام خمینی (ره)‪ ،‬بیداری اسالمی‪ ،‬ایمان‬ ‫و برکات ان‪ ،‬بصیرت‪ ،‬اســناد راهبردی‪ ،‬نام گذاری سال ها‪،‬‬ ‫وسعت اطالعات رهبری‪ ،‬والیت فقیه‪ ،‬مردم ساالری دینی‪،‬‬ ‫عاشورا‪ ،‬امام مهدی(عج)‪ ،‬پیروزی های نظامی در رویارویی‬ ‫با چالش ها‪ ،‬اسالم ســتیزی‪ ،‬جنگ نرم و فتنه سال ‪ ،88‬نقد‬ ‫مثبت‪ ،‬حق برخورداری از انرژی صلح امیز هسته ای‪ ،‬مذاکره‬ ‫با امریــکا‪ ،‬تعلیم و تربیت‪ ،‬توجه ویژه به قــران کریم‪ ،‬تعلیم‬ ‫و تربیت‪ ،‬جوانان و انقالب‪ ،‬حج‪ ،‬بــه کارگیری هنر‪ ،‬وحدت‬ ‫اسالمی‪ ،‬فلسطین مساله اصلی انقالب و حزب الله؛ الگوی‬ ‫حرکت و جهاد است‪.‬‬ ‫مراســم رونمایی این کتاب در خبرگزاری تسنیم برگزار‬ ‫ االسالمو المسلمینشیخنعیم قاسم‬ ‫ ‬ ‫شد‪.‬دراینمراسمحجت‬ ‫ی جانشــین‬ ‫معاون دبیرکل حزب الله لبنان‪ ،‬ســردار ســام ‬ ‫فرمانده سپاه پاسداران انقالب اسالمی‪ ،‬حمیدرضا مقدم فر‬ ‫مشاور فرهنگی و رسانه ای فرمانده کل سپاه پاسداران انقالب‬ ‫اسالمی‪ ،‬محمدحسین صفارهرندی عضو مجمع تشخیص‬ ‫مصلحت نظام‪ ،‬ســیدعبدالله صفی الدین نماینده حزب الله‬ ‫در تهران‪ ،‬شیخ حسن بغدادی عضو شورای مرکزی مجلس‬ ‫حزب اللهلبنانومسئولموسسهحفظمیراثفرهنگیودینی‬ ‫جبل عامل‪ ،‬شریعتمدار رایزن فرهنگی ایران در لبنان و جمعی‬ ‫دیگر از مسئوالن فرهنگی حضور داشتند‪.‬‬ ‫جعفر درونه‪ ،‬مسئول پروژه ترجمه و اماده سازی کتاب‬ ‫«رهبر احیاگر» در ابتدای این مراســم گفت‪« :‬اســفندماه‬ ‫سال ‪ 92‬توفیق سفر به کشــور لبنان و دیدار با مولف کتاب‪،‬‬ ‫شیخ نعیم قاسم نصیبم شد‪ .‬باتوجه به سوابق ایشان در تالیف‬ ‫کتب متعدد و کتابی که در زمینه اندیشه های اما م خمینی(ره)‬ ‫نوشته بودند‪ ،‬متوجه شــدم کتابی هم درباره اندیشه و سیره‬ ‫رهبر انقالب در دست تالیف دارند‪ .‬کتاب اماده نبود‪ ،‬بنابراین‬ ‫خواهش کردیم که بــا اتمام کتاب توفیق ترجمه و انتشــار‬ ‫کتاب به زبان فارسی را به خبرگزاری تسنیم دهند‪ .‬با لطف وی‬ ‫این توفیق نصیب خبرگزاری تسنیم شد و اواخر سال گذشته‬ ‫کتاب با مستندات ارائه و ما کار ترجمه را اغاز کردیم‪ .‬مولف‪،‬‬ ‫مجموعه ای از بیانات مقام معظم رهبری از منظومه فکری‬ ‫حضرت اقا را استخراج و گزیده های بسیار جالبی از عناوین‬ ‫بیانات رهبری را گرداوری کرده بــود‪ .‬بخش عمده ای از کار‬ ‫ ترجمه به شناسایی منابع اصلی به زبان فارسی گذشت‪ .‬مولف‬ ‫در تالیف عربی کتاب بــه منابع معتبری ارجــاع داده بود که‬ ‫منبع اصلی این ارجاعات و استخراج بیانات رهبری در پایگاه‬ ‫اطالع رسانی‪ ،‬حفظ و نشر اثار رهبر معظم انقالب بود‪ .‬معدود‬ ‫مطالبی هم بود که در تالیف عربی مورد استناد قرار گرفته بود‪.‬‬ ‫اما در مجموع بیانات رهبری در این پایگاه پیدا نشد بنابراین‬ ‫ما سعی کردیم در ترجمه فارســی به منابعی ارجاع دهیم که‬ ‫ان بیانات را نشر یا نقل کرده باشند‪ ،‬اگر روزنامه یا استنادات‬ ‫شخصی بوده ما ان را مطرح کردیم‪».‬‬ ‫ســردار حسین ســامی ‪ ،‬جانشــین فرمانده کل سپاه‬ ‫پاسداران انقالب اسالمی هم در این نشست گفت‪« :‬از شیخ‬ ‫نعیم قاســم به خاطر نگارش این کتاب ارزشمند که در مورد ‬ ‫ترویج اندیشــه های راهبردی رهبر معظم انقــاب و با زبان‬ ‫عربی به منظور اگاهی بخشی به جهان اسالم نگارش شده‬ ‫تقدیر و تشــکر می کنم‪ .‬از انتخاب این نــام زیبا برای چنین‬ ‫کتابی نیز تشکر کرده و عرض می کنم که حقیقتا رهبر معظم‬ ‫انقالب‪ ،‬رهبری احیاگر برای هویت بخشــی به مســلمانان‬ ‫در عصر حاضر هســتند؛ انقالب اسالمی در واقع یک بعثت‬ ‫مجدد برای احیای اســام در جهان امروز بــود و امام راحل‬ ‫نیز اولین احیاگر اســام در عصر جدیــد بودند‪ .‬بدون تردید‬ ‫شــخصیت رهبری معظم انقالب امتداد شخصیت فقهی‪،‬‬ ‫علمی‪ ،‬عملی‪ ،‬اجتماعی‪ ،‬سیاســی و اقتصادی امام راحل‬ ‫هستند‪ ،‬البته بسط شخصیت فکری رهبر انقالب کار بسیار‬ ‫ن تراکم تجربیات‬ ‫مشکلی است؛ رهبری و اندیشه های ایشا ‬ ‫عمیقی در تاریخ اسالمبه خصوص در سال های بعد از انقالب‬ ‫اسالمی بوده است‪».‬‬ ‫در ادامه این نشست محمد حسین صفار هرندی‪ ،‬وزیر‬ ‫اسبق فرهنگ و ارشــاد اســامی و عضو مجمع تشخیص‬ ‫مصلحتنظامنیزدرسخنانیبابیاناینکهرهبرانواحیاگران‬ ‫در تاریخ اســام و ایران کم نبوده اند؛ گفــت‪« :‬تفاوتی که‬ ‫میان احیاگری حضرت امام(ره) و خلف شایســته ایشــان‪،‬‬ ‫مقام معظم رهبری‪ ،‬با دیگران وجود دارد این است که این دو‬ ‫ی العرض‬ ‫موفق شدند مبانی احیای اندیشه اسالمی را در عل ‬ ‫محققکنند‪.‬جهانامروزتشنهایناستکهنسخهعملی شده‬ ‫این احیاگری را بشنود و ببیند‪ .‬من اینجا به کار ستودنی شیخ‬ ‫نعیم قاســم اشــاره می کنم‪ .‬این کار در حالی توسط ایشان‬ ‫سامان یافته که انتظارهای فراوانی میان کشورهای اسالمی‬ ‫و خارج از ان برای بیشتر دانستن منویات چنین رهبری وجود‬ ‫دارد؛ کســی که تاثیر او غیرقابل انکار اســت که دشمن نیز‬ ‫اعتراف می کند و دوســت هم با رضایت به سراغش می اید‪.‬‬ ‫شــخصیتی مانند رهبر معظم انقالب یکی از تاثیرگذارترین‬ ‫چهره های جهان معاصر هســتند؛ نه از باب اینکه بالتشبیه‬ ‫همانندخیلیازچهره هایدیکتاتورکهشهرتیافتند‪،‬بلکهبه‬ ‫واسطه اندیشه هایشان قلب ها را تسخیر کردند‪ .‬کتاب شیخ‬ ‫نعیم قاسمدرحقیقتپاسخیاستبهنیازیکهامروزدرجهان‬ ‫در این زمینه وجود دارد‪».‬‬ ‫صفار هرنــدی همچنین گفــت‪« :‬اهمیت ایــن کار از‬ ‫ان جهت اســت که روایتگری کتاب از سوی کسی صورت‬ ‫می گیرد که از حیث ظاهری نســبت چندانی با رهبر انقالب‬ ‫ندارد؛ مثال اینکه در ایــران زندگی نمی کند یــا از اطرافیان‬ ‫رهبر معظم انقالب نیست‪ .‬اشتیاق نویســنده برای رفتن به‬ ‫سراغ چنین کاری برحسب محتواست‪ .‬نکته دیگر شخصیت‬ ‫خود جناب شیخ نعیم قاسم اســت که در اهمیت این کتاب‬ ‫موضوعیتدارد‪.‬ایشانیکیازچهره هایشاخصمهمترین‬ ‫وقایع دوران معاصر ما هستند‪ .‬نمی توان مقاومت جانانه ای‬ ‫که یک شــجره طیبــه را در عصر ما بــه راه انداخته اســت‪،‬‬ ‫دست کم گرفت‪ .‬ایشان جزو سلســله جنبانان چنین حرکتی‬ ‫هســتند و در رتبه دوم در هدایت این منظومــه جهادی قرار‬ ‫دارند‪ .‬وقتی از نگاه چنین شــخصیتی به ســراغ قائد اعظم‬ ‫این جهاد می رویم‪ ،‬اهمیت را درمی یابیم‪ .‬دیگر نکته اینکه‬ ‫ایشــان در این کتاب ‪ ۲۶‬نکتــه را از رفتارها و ســخنان رهبر‬ ‫معظم انقالب در موضوعات مختلف استخراج کردند که در‬ ‫حقیقت مهمترین نکات از نگاه کسی است که از میانه میدان‬ ‫ی از حرکت جهادی است‪».‬‬ ‫حرکت دهنده بخش عظیم ‬ ‫ شیخ نعیم قاسم نویسنده کتاب هم درباره انگیزه های‬ ‫خود از نگارش این کتاب گفت‪« :‬مــن دیدم که هیچ کتاب‬ ‫کاملی در مورد شخصیت ایشــان وجود ندارد و کتاب هایی‬ ‫که تاکنون نوشته شده است به موضوع واحدی اشاره کردند‬ ‫و تنها به انعکاس سخنرانی های ایشان بســنده کرده اند اما‬ ‫من مایل بودم به شخصیت متفکر ایشــان که اسالم را زنده‬ ‫کرد بپردازم‪ .‬من ‪ ۲۶‬موضوع را با هدفی که ذکر کردم بررسی‬ ‫کردم و مهمترین موضوع‪ ،‬جنبش اســامی بــود که به ان‬ ‫پرداختم‪ .‬مورد دیگر حق انتخاب و تعیین سرنوشت از سوی‬ ‫ملت هاست که ایت الله خامنه ای به ان اشاره دارد و من به این‬ ‫موضوع در کتاب پرداختم‪ .‬طرح این مساله از سوی ایت الله‬ ‫خامنه ای باعث می شود مسلمانان همچون گذشته در حل‬ ‫مشکالت خود دنباله رو دیگران نباشند بلکه خود مسیرشان‬ ‫را انتخاب کنند‪».‬‬ ‫وی در این رابطه به شرح خاطره ای پرداخت‪« :‬پیش‬ ‫از ســفر به ایران یکی از رهبران الئیک لبنان پیش من امد و‬ ‫گفت انها از خواندن کتاب رهبر احیاگر و اشــنایی با افکار و‬ ‫دیدگاه های ایت الله خامنه ای متعجب شدند و اکنون درک‬ ‫کردندکهایشانتنهارهبرمسلماناننیستند‪،‬بلکهدربرابریک‬ ‫رهبر عظیم قرار دارند‪».‬‬ ‫زندگی زیباست‬ ‫کتابی درباره زندگی شهید اوینی‬ ‫کتاب «زندگی زیباست؛ روایتی از حیات شهید سید مرتضی اوینی» نوشته سید عباس‬ ‫سید ابراهیمی در پی استقبال مخاطبان از سوی دفتر نشر معارف به چاپ دوم می رسد‪ .‬این‬ ‫کتاب که مفصل ترین کتاب درباره حیات شهید اوینی است با روایتی داستانی‪ ،‬اما مستند با‬ ‫استفاده از خاطرات و گفت وگوهای غالب افرادی که با این اندیشمند و هنرمند برجسته انقالب‬ ‫اسالمی مرتبط بودند‪ ،‬زوایای مختلف زندگی این شهید را به مخاطبان بشناساند‪.‬‬ ‫در بخشــی از مقدمــه نویســنده می خوا نیــم‪« :‬جــدا از خاطــرات دوره کودکــی و‬ ‫فیلم هــای روایت فتحی که شــب جمعه ها همــه را میخکــوب تلویزیون می کرد و ازشــان‬ ‫اشــک می گرفت‪ ،‬جــدا از چهره گیــرای مرتضی اوینــی کــه از نوجوانی ما را شــیفته خود‬ ‫کرده‪ ،‬جــدا از اینه جــادوی او که فتح بــاب همه ما بــوده اســت در ورود به هنــر انقالبی‪،‬‬ ‫جدا از موســیقی ســحر امیز روایت فتــح که با تمــام ســادگی اش دل انســان را می لرزاند‪،‬‬ ‫انچه به طور مشــخص به این کتاب مربوط می شــود را اســفند ‪ 1390‬شــروع کردم‪ .‬اولش‬ ‫قرار بــود یک تحقیــق کوتــاه و جمع و جــور باشــد در مورد شــخصیت فکــری و فرهنگی‬ ‫مرتضی اوینی‪.‬‬ ‫دنبال کتابی بودم که در ان‪ ،‬کسی مبتنی بر یک تحقیق جامع همه زندگی اوینی را روی‬ ‫داریه ریخته باشد‪ ،‬اما نبود‪ .‬بعدها فهمیدم که برای خیلی از شخصیت های مهم دیگر هم این‬ ‫اتفاق نیفتاده است‪ .‬غصه ام شد‪ .‬به سرم زد که این کار را انجام دهم‪».‬‬ ‫حکیم فیلسوف‬ ‫ققنوس‬ ‫زندگینامه شهید احمد کشوری‬ ‫مجموعه «ســرداران ایران» ســرداران و فرماندهان ایرانی را از دوران باستان تا روزگار‬ ‫کنونی در قالب داســتان هایی در مجلداتی به قطع جیبی معرفی می کند‪.‬کتاب «ققنوس» را‬ ‫انتشارات امیرکبیر از این مجموعه به تازگی منتشر کرده است‪ .‬این کتاب را زینب عطایی درباره‬ ‫شهید احمد کشوری به نگارش دراورده است‪ .‬شهید کشوری از خلبانان هوانیروز ارتش جمهوری‬ ‫اسالمی ایران بود که در جنگ تحمیلی کشته شد‪ .‬وی نقش مهمی در دفاع از کردستان در برابر‬ ‫گروه های تروریستی در سال های ‪ ۱۳۵۸‬و در دوران اغازین جنگ داشت‪ .‬در صفحه ‪ 53‬کتاب‬ ‫ققنوس امده اســت‪« :‬صبح ها قبل از طلوع افتاب لودگیری می کردند و راه می افتادند سمت‬ ‫زرین اباد و قسمت شرق دشــت مهران عملیات انجام می دادند‪ .‬بعد می رفتند ایالم لودگیری‬ ‫می کردند می رفتند پولک‪ ،‬شرق دریاچه ســد کنجان چم‪ .‬گلوله هایشان را می زدند‪ .‬بعد ناهار‬ ‫می خوردندمی رفتندشمالمیمک‪.‬عملیاتانجاممی دادند‪.‬تویکوه هاتولهخرسیهمبودبلند‬ ‫می شد برایشان ادا و اصول درمی اورد‪ .‬نقشه این عملیات را هر شب توی استانداری خودشان‬ ‫می کشیدند‪ .‬دستور خاصی هم از باال نمی دادند بهشان‪ .‬انگار کسی نمی دانست اوضاع اینقدر‬ ‫وخیم است به جز انها که هر روز منطقه را از باال دور می زدند و عراقی ها را می دزدیدند که به راحتی‬ ‫پیشروی می کنند‪ .‬ساعت یازده شب بود‪ .‬احمد نشسته بود توی اتاق جنگ استانداری‪ .‬رادیوی‬ ‫ینقشهرااین طرفوان طرفکرد‪.‬مشهدیگفت‪:‬‬ ‫کوچکجیبی اشتویدستشبود‪.‬ابراهیم ‬ ‫«نقشه خوانی شما هم خوبه ها»‪ .‬ابراهیمی گفت‪« :‬به پای شما نمی رسه‪».‬‬ ‫به مناسبت روز ابوعلی سینا‬ ‫اول شــهریور ماه‪ ،‬روز بزرگداشــت یکی از بزرگترین‬ ‫دانشمندان تاریخ ایران اســت‪ .‬این روز به پاس بزرگداشت‬ ‫ابوعلی سینا ستاره پرفروغ عرصه طب در ایران‪ ،‬روز پزشک‬ ‫نامگذاری شــده اســت‪ .‬بوعلی ســینا و کتاب قانون او ان‬ ‫قدر در علم پزشکی دارای اهمیت اســت که بارها در غرب‬ ‫تجدیدچــاپ شــده و اروپایی هــا او را با نام امیر پزشــکان‬ ‫می شناسند‪ ،‬اما اینکه این نابغه ایرانی در طب سرامد بوده‪،‬‬ ‫دلیل ان نیســت که ایــن وجــه از وجودش بر ســایر وجوه‬ ‫شخصیتش ســایه افکند‪ .‬ابوعلی ســینا در فلسفه اسالمی‬ ‫هم یکی از پیشروان و قله ها محسوب می شود‪ .‬به بهانه این‬ ‫روز‪ ،‬نگاهی اجمالی داریم به پورسینا در مقام یک فیلسوف‪.‬‬ ‫فلســفه اســامى که با کندى در قــرن دوم هجرى‪،‬‬ ‫فارابى در قرن ســوم و اخوان الصفــا در قرن چهارم هجرى‬ ‫اغاز شده بود‪ ،‬با نبوغ ابن ســینا در اوایل قرن پنجم هجرى‬ ‫توســعه‪ ،‬تکامل و نظام ویژه اى یافت و بحق مى توان وى‬ ‫را میراثدار فلســفه یونان و یک فیلســوف مشایى دانست‪،‬‬ ‫به نحوى که توانست منش عقالنى ارســطو را درک کرده و‬ ‫در ذهن توانمند خویش بپروراند و ماحصل اندیشه اش را در‬ ‫قالب اثار ارزشمندى چون شفا‪ ،‬نجات‪ ،‬اشارات‪ ،‬دانشنامه‬ ‫عالیى و‪ ...‬ارائه دهد‪.‬‬ ‫یکی از مهمترین ویژگی های ابن سینا‪ ،‬ارائه تعریفی‬ ‫خاص و مستدل از مفاهیم اساسی فلسفه به جهان اسالم و‬ ‫مغرب زمین است‪ .‬به همین جهت او توانست نظام فلسفی‬ ‫استوار و درخشــانی را پایه گذاری کند‪ .‬می توان ابن سینا را‬ ‫نخستین فیلسوف مشایی (پیرو ارسطو) در ارائه یک نظام‬ ‫فلسفی در جهان اسالم دانست‪ .‬ابوعلی سینا اثار فیلسوفان‬ ‫یونانی را به دقت مورد بررسی قرار داد و شایسته ترین انها را‬ ‫پذیرفت و به شکل فلسفه مشایی اسالمی دراورد و به دست‬ ‫اندیشمندان مسلمان سپرد‪.‬‬ ‫ابن سینا تابع فلسفه ارسطو بود و از این نظر به استادش‬ ‫فارابی نیز شباهت داشت‪ .‬راجر بیکن‪ ،‬کیمیاگر انگلیسی‪،‬‬ ‫ابن سینا را بزرگترین فیلسوف بعد از ارسطو می دانست‪ .‬بر این‬ ‫اساس او را معلم سوم پس از ارسطو و فارابی لقب داده اند‪.‬‬ ‫البته ابن سینا هرچه به اواخر عمر نزدیکتر می شد‪ ،‬بیشتر از‬ ‫ارســطو فاصله می گرفت و به افالطون و عرفان اســامی‬ ‫نزدیک می شد‪ .‬داستان های تمثیلی او و نیز کتاب پرحجم‬ ‫«منطق المشرقین» او شاهد این مدعاست‪.‬‬ ‫نظام فلسفی ابن سینا‪ ،‬نظامی اســت عقل گرایانه که‬ ‫زیر ساخت ان پیش از هر چیز ارســطویی است که جابه جا‬ ‫با عناصر بینش نو افالطونی در هم امیخته اســت‪ .‬از سوی‬ ‫دیگر‪ ،‬ابن سینا کامل ترین مرحله جریان شناخت را به حدس‬ ‫بازمی گرداند و این مفهــوم را در چارچوب دقیق منطقی ان‬ ‫قرار می دهد که همانا یافتن حد وسط در قیاس است‪ .‬منطق‬ ‫ارســطو را می توان داربست اندیشــه های فلسفی ابن سینا‬ ‫به شــمار اورد‪ ،‬در این اندیشــه های یکپارچه اســتداللی و‬ ‫برهانی‪ ،‬عناصر عاطفی و شــهودی نقــش تعیین کننده ای‬ ‫ندارند‪ ،‬هرچند ساختار وجودی ابن سینا از این گونه عناصر نیز‬ ‫برخوردار بوده است‪ .‬پیوستن‪ ،‬به عقل فعال‪ ،‬واپسین مرحله‬ ‫کوشش شناسنده عقل انسانی است و این پیوند با عقل فعال‬ ‫نیز از رهگذر کوشش عقالنی دست می دهد و نقش قیاس‬ ‫منطقی در سراسر این جریان‪ ،‬تعیین کننده است‪.‬‬ ‫پیشخوان جهانی‬ ‫مد سمی روی‬ ‫جلد نیوزویک‬ ‫درس های‬ ‫تاریخی‬ ‫رئیس جمهور‬ ‫چین‪ ،‬تیتر اول‬ ‫اکونومیست‬ ‫پلیس های‬ ‫امریکایی و‬ ‫تایم‬ ‫مثلث | شماره ‪275‬‬ ‫دیدار‬ ‫‪77‬‬ ‫بازار‬ ‫کسب نشان بانک پیشرو در حوزه‬ ‫پرداخت خرد شهروندی توسط بانک انصار‬ ‫در هشتمین کنفرانس نظام اداری الکترونیک و سومین‬ ‫سمینار شهرداری الکترونیک‪ ،‬بانک انصار نشان بانک پیشرو‬ ‫در حــوزه پرداخت خرد شــهروندی را دریافت کــرد‪ .‬به گزارش‬ ‫اداره کل بازاریابــی و تبلیغــات‪ ،‬با توجه بــه فعالیت های انجام‬ ‫ گرفته توسط بانک انصار در حوزه خدمات شهروند الکترونیک و‬ ‫پرداخت های خرد شهری و بر مبنای پیشگام بودن و فعال بودن‬ ‫بانک در سنوات گذشته در این حوزه‪ ،‬این نشان به بانک انصار‬ ‫اهد ا گردید‪ .‬الزم به ذکر است بانک انصار با اجرای بیش از ‪10‬‬ ‫ی هشتمین کنفرانس نظام اداری‬ ‫بانک انصار حام ‬ ‫الکترونیکی و سومین سمینار شهرداری الکترونیکی‬ ‫همزمــان بــا هشــتمین کنفرانــس نظــام اداری‬ ‫الکترونیکی‪ ،‬ســومین ســمینار شــهرداری الکترونیکی و‬ ‫چهارمین سمینار امنیت اطالعات و دفاع سایبری در سالن‬ ‫اجالس سران‪ ،‬با حضور و حمایت بانک انصار برگزار شد‪.‬‬ ‫به گزارش اداره کل بازاریابی و تبلیغات؛ این کنفرانس از‬ ‫طریق نهاد ریاست جمهوری و با هدف ارتقای جایگاه ایران‬ ‫در میان کشورهای دارای نظام الکترونیکی و همچنین مهیا‬ ‫کردن شرایط ایجاد دولت هوشمند برگزار می شود‪.‬‬ ‫ایــن کنفرانــس بــه همــراه دو ســمینار شــهرداری‬ ‫الکترونیک و امنیت اطالعات با حضور استانداران و استقبال‬ ‫صاحب نظران حوزه فنــاوری اطالعات‪ ،‬مدیــران اجرایی‬ ‫حوزه های مرتبط‪ ،‬مدیران دستگاه های دولتی‪ ،‬شهرداران‬ ‫کالنشهرها و جمعی از فعاالن و کارشناسان فعال در بخش‬ ‫خدمات الکترونیکی بانکی و مدیریت شهری برگزار گردید‪.‬‬ ‫لمدیریت‬ ‫پروژهکارتشهروندیدرحوزه هایپرداختخردازقبی ‬ ‫پرداخت الکترونیک ناوگان حمل ونقل درون شهری تاکسی و‬ ‫اتوبوس(‪،)AFC‬مدیریتناوگانحمل ونقلدرون شهری(‪،)AVL‬‬ ‫پرداخــت الکترونیــک هزینه خرید نــان از نانوایــی‪ ،‬پرداخت‬ ‫الکترونیکصدقات‪،‬تجهیزمراکزتفریحی‪،‬فرهنگی‪،‬ورزشیو‬ ‫گردشگریبهسیستمپرداختخرد‪،‬پرداختالکترونیکهزینه‬ ‫پارکینگ های عمومی و پارکومتر نخستین بانک فعال در حوزه‬ ‫خدماتپرداخت هایالکترونیکخردشهریاست‪.‬‬ ‫بــه منظــور معرفــی تمامــی خدمــات‪ ،‬طرح هــا‪،‬‬ ‫توانمندی ها‪ ،‬قابلیت ها و فعالیت های انجام شده بانک انصار‬ ‫در حوزه پرداخت خرد شهری و بانکداری الکترونیکی‪ ،‬غرفه‬ ‫بانک انصار در حاشیه این کنفرانس ایجاد شده و کارشناسان‬ ‫اداره کل بازاریابی و تبلیغــات بانک ضمن معرفی خدمات و‬ ‫محصوالت بانک انصار در این حوزه‪ ،‬پاسخگوی مدیران‪،‬‬ ‫فعاالن و میهمانان حاضر در کنفرانس بودند‪.‬‬ ‫همچنیــن در حاشــیه ایــن کنفرانس نشســت های‬ ‫تخصصی با موضوعات زیر ساخت های ارتباطی و خدمات‬ ‫الکترونیکی‪ ،‬نظام های جامع و نوین پرداخت الکترونیک‪،‬‬ ‫شهر هوشــمند و شــهرداری الکترونیک با اســتقبال خوب‬ ‫اساتید و صاحب نظران این حوزه بر گزار گردید‪.‬‬ ‫بازار‬ ‫‪78‬‬ ‫مثلث | شماره ‪275‬‬ ‫مصرف لبنیات ‪ 42‬درصد کاهش یافت ‬ ‫علی رومی‪ ،‬مدیرعامل صنایع شیر ایران‪ ،‬در نشستی‬ ‫خبری با بیــان اینکه بین توســعه یافتگی و فرهنگ مصرف‬ ‫ی در دنیــا وجــود دارد‪ ،‬تصریح کرد‪:‬‬ ‫شــیر رابطه مســتقیم ‬ ‫«کشــورهای اســکاندیناوی و اروپایــی کــه کشــورهای‬ ‫توسعه یافته به شمار می روند سرانه مصرف باالیی در حدود‬ ‫‪ 300‬الی ‪ 400‬کیلوگرم در سال دارند‪ ،‬اما سرانه مصرف شیر‬ ‫در کشور ما سال هاست که حدود ‪ 75‬تا ‪ 90‬کیلوگرم است‪» .‬‬ ‫ی بیان داشت‪« :‬قرار بود در برنامه پنج ساله سرانه‬ ‫روم ‬ ‫مصرف شــیر حدود ‪ 140‬کیلوگرم افزایش یابد که این عدد‬ ‫هیچ رشــدی نکرده اســت‪ ».‬مدیرعامل صنایع شیر ایران‬ ‫اظهار داشــت‪« :‬مصرف کم شــیر منجر بــه بیماری های‬ ‫مختلفی از جمله پوکی اســتخوان می شود و این بیماری ها‬ ‫هزینه باالیی به بهداشــت و درمان کشــور وارد می کند‪».‬‬ ‫رومی با بیان اینکه ما به عنوان متولی شــیر در فرهنگسازی‬ ‫مصرف محصــوالت لبنی ضعیــف عمل کرده ایــم‪ ،‬اظهار‬ ‫داشــت‪« :‬شــما مطبوعات و رســانه ها نیز بیش از انکه به‬ ‫مســائل بهداشــتی بپردازید‪ ،‬به مســائل سیاســی اهتمام‬ ‫داریــد‪ ».‬مدیرعامل صنایع شــیر ایران با بیــان اینکه این‬ ‫صنعت قابلیت اشتغالزایی قابل توجهی دارد‪ ،‬گفت‪« :‬حدود‬ ‫هفت هزار نفر به صورت مستقیم در شرکت صنایع شیر ایران‬ ‫فعالیت دارند‪ ».‬رومی اظهار داشــت‪« :‬صنایع شــیر ایران‬ ‫در تنظیم بازار به دولت کمک می کند‪ ،‬به طوری که از سال‬ ‫گذشــته تاکنون هیچ گونه افزایش قیمتــی در محصوالت‬ ‫تولیدی نداشته ایم‪ ،‬که این امر در راستای کمک به دولت‬ ‫و مصرف کننده اســت‪ ».‬وی تصریح کرد‪« :‬بر اساس امار‬ ‫اعالمی توســط بانک مرکزی از زمان هدفمنــدی یارانه ها‬ ‫‪42‬درصد سفره مردم از محصوالت لبنی خالی شده است‪».‬‬ ‫مدیرعامل صنایع شــیر ایران اظهار داشت‪« :‬ما این‬ ‫موضوع را درک می کنیم و بر این اســاس احساس می کنیم ‬ ‫باتوجه به شــرایط بازار نباید افزایش قیمتی در محصوالت ‬ ‫اعمال کنیم‪ ،‬به طوری که تاکنون در یک سال گذشته چنین‬ ‫ی نکرده ایم‪ ».‬رومی با بیان اینکه ســال گذشته ‪150‬‬ ‫اقدام ‬ ‫میلیون دالر محصوالت لبنی توســط این شرکت صادر شد‪،‬‬ ‫افزود‪« :‬امســال برنامه ما برای صــادرات محصوالت لبنی‬ ‫‪ 200‬میلیون دالر است‪ ».‬وی افزود‪« :‬هیچ نیازی در زمینه‬ ‫واردات محصوالت لبنی وجود ندارد و تنها بخشی از کره مورد‬ ‫نیاز کشور از طریق واردات تامین می شود‪».‬‬ ‫مدیرعامل صنایع شیر ایران گفت‪« :‬حاشیه سود یک‬ ‫موسســه اقتصادی مثل صنایع شــیر ایران حداقل باید ‪10‬‬ ‫درصد باشد‪ ،‬در حالی که حاشیه سود ما نسبت به فروش زیر‬ ‫ی بیان داشت‪:‬‬ ‫یک درصد و حدود ‪ 8‬دهم درصد است‪ ».‬روم ‬ ‫« ‪ 75‬درصد قیمت تمام شده ما را شیر خام تشکیل می دهد‬ ‫و شــیر خام بر اســاس عرضه و تقاضا از دامــدار خریداری‬ ‫می شــود‪ ».‬وی تصریح کرد‪« :‬به طور متوســط شیر خام با‬ ‫قیمت ‪ 1200‬تومــان از تولیدکنندگان خریداری می شــود‪،‬‬ ‫در حالی که معــاون اجرایی رئیس جمهور بخشــنامه ای را‬ ‫برای ملزم کردن صنایع به خرید شــیر خام به قیمت ‪1440‬‬ ‫تومان ابالغ کرده اســت‪ ».‬مدیرعامل صنایع شــیر ایران‬ ‫گفت‪« :‬در مقابل این بخشــنامه من به عنوان متولی صنایع‬ ‫شــیر ایران باید قیمت محصوالت تولیدی را افزایش دهم‬ ‫که با این کار در اصل حرف هایی را که در مورد عدم کشــش‬ ‫ی با‬ ‫بازار و همچنین سالمتی مردم زده ام باید نقد کنم‪ ».‬روم ‬ ‫تاکید بر اینکه دامداران دوست ما هستند‪ ،‬گفت‪« :‬ایا تاوان‬ ‫ضرر تولیدکنندگان شــیر خام را صنایع باید پرداخت کنند؟»‬ ‫وی افزود‪« :‬دولت باید به دامــدار یا صنعت یارانه بدهد تا ما‬ ‫بتوانیم شیر خام را بر اساس عرضه و تقاضا خریداری کنیم و‬ ‫افزایش قیمت ندهیم‪».‬‬ ‫مدیرعامل صنایع شــیر ایران تصریح کرد‪« :‬برخی از‬ ‫دوستان ما در بخش خصوصی در اسفند سال گذشته ‪ 10‬تا‬ ‫‪ 15‬درصد محصوالت لبنی را افزایش قیمت دادند‪ ،‬اما صنایع‬ ‫ی نکرده است‪».‬‬ ‫شیر ایران در یک سال گذشته چنین اقدام ‬ ‫رومی بیان داشت‪« :‬ســود حاصل از صنایع شــیر ایران به‬ ‫سازمان بازنشستگی کشــور برای پرداخت بخش اندکی از‬ ‫حقوق بازنشستگان پرداخت می شود زیرا صنایع شیر ایران‬ ‫زیرمجموعه وزارت رفاه است‪».‬‬ ‫بازار‬ ‫دکتر ایمانی‪ ،‬مدیرعامل‬ ‫بانک مهر اقتصاد شد‬ ‫مثلث | شماره ‪275‬‬ ‫بازار‬ ‫طی مراســمی با حضور مدیرعامل بنیاد تعاون بسیج‪،‬‬ ‫مدیران عامل بانک ها‪ ،‬مســئوالن و درســت اندرکاران نظام‬ ‫پولی و بانکی کشور ضمن تقدیر از سال ها خدمات دکتر نتاج‬ ‫مدیرعامل سابق بانک مهر اقتصاد‪ ،‬دکتر سید ضیاء ایمانی به‬ ‫سمت مدیرعاملی این بانک منصوب شد‪.‬‬ ‫به گــزارش روابط عمومــی بانک مهر اقتصــاد‪ ،‬دکتر‬ ‫نوشادی‪ ،‬مدیرعامل بنیاد تعاون بسیج در این مراسم با بیان‬ ‫اینکه امروز اقتصاد و معیشت مردم از مهم ترین مسائل پیش‬ ‫روی کشور اســت‪ ،‬گفت‪« :‬در حال حاضر بیشترین چالش‬ ‫و پیچیدگی عرصه اقتصــاد در حوزه بازار پول و ســرمایه به‬ ‫ویژه بانک ها و موسسات مالی قرار دارد بنابراین باید با اراده‬ ‫مســتحکم و بروز و ظهور ایده ها و تبدیل انها به محصول از‬ ‫این ازمون سربلند بیرون اییم‪».‬‬ ‫نوشــادی در بخش دیگری از ســخنان خود با تشریح‬ ‫ویژگی های بانک مهر اقتصاد‪ ،‬خاطر نشان کرد‪« :‬بزرگترین‬ ‫افتخار این بانک انتســاب به نهاد مقدس بســیج است که‬ ‫باتوجه به این ویژگی تکالیف بسیار سنگینی بر دوش بانک‬ ‫قرار دارد که ان شاء الله در ادامه مسیر مدیران جدید این راه‬ ‫را ادامه خواهند داد‪».‬‬ ‫وی سرمایه بسیار ارزشــمند منابع انسانی را مهم ترین‬ ‫شاخصه بانک مهر اقتصاد عنوان کرد و ابراز داشت‪« :‬امروز‬ ‫تالش گر ترین‪ ،‬متعهد ترین‪ ،‬صبورترین و متخصص ترین‬ ‫نیروها در این بانک مشــغول فعالیت هســتند‪ ،‬عزیزانی که‬ ‫به رغــم خدمات کمتــر رفاهی‪ ،‬حقــوق و مزایا در مقایســه‬ ‫با ســایر بانک ها در ‪ 800‬شــعبه مشــغول خدمت رسانی به‬ ‫‪ 12‬میلیون مشتری می باشــند بنا بر این همه مدیرانی که در‬ ‫راس این مجموعه قرار می گیرند باید شــکر گزار این نعمت‬ ‫باشند‪» .‬‬ ‫مدیرعامل بنیاد تعاون بسیج‪ ،‬التزام به اجرای بانکداری‬ ‫اسالمی را دیگر ویژگی بارز این بانک برشمرد و اظهار کرد‪:‬‬ ‫«خوشبختانه مجموعه مهر جز و پرچمداران این عرصه است‬ ‫و کارهای بزرگ تحقیقی‪ ،‬تالیفی و اموزشی در حوزه بانکداری‬ ‫بدون ربــا در بانک مهر اقتصاد صورت گرفتــه و تا جایی که‬ ‫امکان داشــته فعالیت های اقتصادی بانک با ضوابط شرع‬ ‫مقدس اسالم انطباق یافته است‪».‬‬ ‫نوشادی حمایت از طرح های اقتصاد مقاومتی را یکی‬ ‫از توفیقات بزرگ بانک مهر اقتصاد دانست و افزود‪« :‬کمک‬ ‫به تحقق اقتصاد مقاومتــی باید در بانک تداوم و اســتمرار‬ ‫داشته باشد‪».‬‬ ‫وی افزود‪« :‬رعایــت ضوابط و قوانیــن بانک مرکزی‬ ‫و ســازمان بورس‪ ،‬تالش در راســتای ارتقا ی سهام بانک‪،‬‬ ‫صیانت از حقوق سهامداران و تعامل سازنده با انها‪ ،‬ارتقای‬ ‫کیفیت خدمات بانکی از طریق توسعه بانکداری الکترونیک‬ ‫و برنامه ریزی و تالش به منظور بهبود رونق اقتصادی کشور از‬ ‫جمله انتظاراتی است که مدیریت جدید باید انها را مد نظر قرار‬ ‫دهد‪ ».‬نوشادی در پایان با تقدیر و تشکر از مدیرعامل سابق‬ ‫بانک و با ارزوی توفیق روز افزون برای وی در مسئولیت های‬ ‫جدید گفت‪« :‬به دکتر نتاج تبریک می گوییم در دوران بلوغ‬ ‫بانک که مشــکالت و ســختی های فراوانی وجود داشــت‬ ‫با اخالص‪ ،‬علــم‪ ،‬تجربه‪ ،‬صبــر‪ ،‬متانت و رعایــت قوانین‬ ‫موضوعه‪ ،‬هدایت مجموعه مهر در مســیر رشــد و تعالی را‬ ‫بر عهده گرفت و منشا اثار و برکات بسیاری بود‪».‬‬ ‫وی با تشریح سوابق کاری‪ ،‬تجربیات و تخصص دکتر‬ ‫ایمانی‪ ،‬مدیرعامل جدید بانک‪ ،‬او را فردی با ‪ 26‬سال سابقه‬ ‫کاری و مدیریتی در عرصه پولی و بانکــی معرفی کرد و ابراز‬ ‫داشت‪« :‬با توجه به تجربه‪ ،‬تخصص‪ ،‬تحصیالت و سوابق‬ ‫مدیریتی دکتر ایمانی‪ ،‬امیدواریم در مسئولیت جدید همچون‬ ‫گذشتهمسیر رشدو ارتقا ی بانک را ادامهدهد‪».‬در ادامه دکتر‬ ‫نتاج – مدیرعامل ســابق بانک – با ارائه گزارشــی از عملکرد‬ ‫دوران مدیریت خود در بانک مهر اقتصاد‪ ،‬گفت‪« :‬توســعه‬ ‫بانکداری اســامی‪ ،‬توســعه بازار‪ ،‬اعتماد افرینی از طریق‬ ‫اعمال حاکمیت شرکتی‪ ،‬چابک سازی و ناب سازی و توسعه‬ ‫و تقویت بانکداری الکترونیک اصلی ترین راهبرد بانک طی‬ ‫این سال ها بوده است‪ ».‬نتاج با اشاره به چشم انداز بانک در‬ ‫سند راهبردی افق ســال ‪ ،95‬بازدهی دو درصدی دارایی ها‬ ‫و ســهم هفت درصدی از بازار را مهمترین چشم انداز بانک‬ ‫عنوان کرد و گفت‪« :‬برای تحقق این مهم سه راهکار توسعه‬ ‫بازار های جدید‪ ،‬نفوذ در بازار بانکداری و بهبود بهره وری را در‬ ‫دســتورکار قرار دادیم که به حمدالله به موفقیت های بزرگی‬ ‫دست یافتیم‪».‬‬ ‫وی با تشریح فرایند طی شــده در تغییر هویت حقوقی‬ ‫بانک‪ ،‬تعداد سهامداران خرد و حقیقی مجموعه مهر را بیش‬ ‫از‪ 186‬هزار نفر بیان کرد و افزود‪« :‬بانک مهر اقتصاد در حال‬ ‫حاضر با شش هزار نفر نیروی انسانی‪ 800 ،‬شعبه در سراسر‬ ‫کشور‪ 12 ،‬میلیون سپرده گذار و ‪ 1200‬میلیارد تومان سرمایه‬ ‫مشغول خدمت رسانی به هم میهنان عزیز است‪».‬‬ ‫نتاج با بیان اینکه بانک مهر اقتصاد ســاالنه بین ‪800‬‬ ‫هزار تا یک میلیون فقره وام و تسهیالت به متقاضیان ارائه‬ ‫می کند‪ ،‬سرانه سپرده به ازای هر همکار را هفت میلیارد تومان‬ ‫و سرانه تسهیالت به نیرو را ‪ 4/7‬میلیارد تومان اعالم کرد‪.‬‬ ‫وی اجرا و اســتقرار بانکداری بدون ربــا‪ ،‬قرار گرفتن‬ ‫در جایگاه هفدهم در میان ‪ 100‬شــرکت برتر کشور‪ ،‬کسب‬ ‫تندیس بلورین تعالی ســازمانی‪ ،‬اســتقرار زیر ساخت های‬ ‫ارتباطی و مرکز داده های کم نظیر در سیستم بانکی‪ ،‬حمایت‬ ‫ازطرح هایهمراستابااقتصادمقاومتیوپرداختتسهیالت‬ ‫به تولید کنندگان و صنعتگران داخلی را از جمله دستاوردها و‬ ‫موفقیت های بانک در سال های اخیر عنوان کرد‪.‬‬ ‫نتاج در ادامه با تبریک به دکتر ایمانی و ارزوی موفقیت‬ ‫برای وی ابراز امیدواری کرد کــ ه مدیرعامل جدید بتواند در‬ ‫ادامه راه‪ ،‬موفقیت های بانک مهر اقتصاد را بیش از گذشته‬ ‫تکرار کند‪.‬‬ ‫در ادامه دکتر ایمانی‪ ،‬مدیرعامــل جدید بانک اظهار‬ ‫داشــت‪« :‬با شــناختی که از عملکرد بانک مهر اقتصاد در‬ ‫اســتان های بزرگ کشــور دارم‪ ،‬می توان گفــت این بانک‬ ‫توانســته با مدیریت توانمند و کارکنان فداکار نقش و حضور‬ ‫موثری در ارائه خدمات بانکی به مردم عزیز کشــور داشــته‬ ‫باشد‪».‬‬ ‫ایمانی فعالیت در شرایط رقابتی بازار را مستلزم مواجهه‬ ‫با چالش هایی دانســت که در برنامه ریزی هــا به عنوان یک‬ ‫اســتراتژی مطرح هســتند و ادامه داد‪« :‬موضوع باال بودن‬ ‫قیمت تمام شــده پول‪ ،‬باال بودن میزان مطالبات معوق در‬ ‫شبکه بانکی کشور‪ ،‬پایین بودن نرخ کفایت سرمایه‪ ،‬اتکا ی‬ ‫بانک به سوداوری حاصل از اعطای تسهیالت‪ ،‬عدم توسعه‬ ‫بانکداری الکترونیک‪ ،‬نامناسب بودن موقعیت مکانی برخی‬ ‫شعب و عدم حضور در فعالیت های ارزی از جمله چالش هایی‬ ‫هستند که باید با نقشــه راه و سند اســتراتژیک با ان رو به رو‬ ‫شویم‪».‬‬ ‫وی تصریح کرد‪« :‬اساسی ترین رویکرد ما باید این باشد‬ ‫تا در قالب یک بانک استراتژی محور بر اساس ظرفیت ها و‬ ‫قابلیت ها همه توان خود را برای تداوم موفقیت های بانک در‬ ‫عرصه پولی و مالی کشور به کار گیریم‪».‬‬ ‫ایمانی افزود‪« :‬در بحث ســود اوری نباید صرفا متکی‬ ‫به درامدهای حاصل از اعطای تســهیالت و بانکداری خرد‬ ‫باشیم بلکه با استفاده از ساز و کارهای مناسب از کسب و کار‬ ‫غیر تســهیالتی و ارائه خدمات کارمزدی می توانیم بخش‬ ‫اعظم سود بانک را از این محل تامین کنیم‪».‬‬ ‫مدیرعامل جدید بانک مهر اقتصاد‪ ،‬افزایش تدریجی‬ ‫ســرمایه نقدی‪ ،‬حمایت مجمع و هیات مدیره‪ ،‬الزام تمامی‬ ‫ واحدهای بانک برای تحقق اهداف برنامه ریزی شده‪ ،‬تاکید‬ ‫و توجه به اجرای دقیق امــور بانکی بر مبنای قانون عملیات‬ ‫بانکی بــدون ربا‪ ،‬توجه کامــل به حقوق مشــتریان و ارباب‬ ‫رجوع‪ ،‬توجه به نیروی انسانی و ایجاد تعامل و فضای همدلی‬ ‫و توجه به نیازهای مادی و معنوی انها بر اســاس ارزش های‬ ‫شــاخص و کلیدی‪ ،‬توجه کامل به حقوق صاحبان سهام و‬ ‫سپرده گذاران را از اصولی دانست که بانک را در دستیابی به‬ ‫اهدافش کمک می کند‪.‬‬ ‫ایمانی در پایان خاطر نشــان کرد‪« :‬بنده ایمان کامل‬ ‫دارم در ســایه الطاف خداوند بزرگ و مساعدت همه کسانی‬ ‫که در جهت اعتالی نام این بانک تالش می کنند بانک مهر‬ ‫ِ‬ ‫تالش انسان های دلسوز‪ ،‬مدیران‬ ‫اقتصاد با پشتوانه سال ها‬ ‫خوشنام و کارکنان فداکار خود می تواند در جایگاه اصلی خود‬ ‫در ارائه خدمت به مردم متدین و شریف کشور همواره سربلند‬ ‫و پیروز باقی بماند‪».‬‬ ‫‪79‬‬ ‫بازار‬ ‫لل‍ه گانی‪ ،‬مدیرعامل بانک صادرات ایران‪:‬‬ ‫اجرای بسته اعتباری‬ ‫بانک صادرات ایران منجر به رونق بیشتر‬ ‫واحدهای تولیدی می شود‬ ‫مدیرعامل بانک صادرات ایران در سمینار نقد و بررسی‬ ‫قوانین و مقــررات بانکداری ایران با رویکرد اســامی که با‬ ‫حضور معاون اقتصادی بانک مرکزی‪ ،‬مدیران‪ ،‬کارشناسان‬ ‫و صاحبنظران اقتصادی و بانکی در بانک مرکزی برگزار شد‬ ‫فرایند تامین مالی واحدهای تولیدی بــه روش حمایتی در‬ ‫بانک صادرات ایران را تشریح کرد‪.‬‬ ‫بــه گــزارش روابط عمومی بانــک صــادرات ایران‪،‬‬ ‫اسماعیل لل‍ه گانی‪ ،‬مدیرعامل این بانک که به عنوان یکی‬ ‫از سخنرانان ســمینار پشــت تریبون قرار گرفت با اشاره به‬ ‫نقش بانک هــا در تامین و تجهیز مالــی واحدهای تولیدی‬ ‫گفت‪« :‬بخش قابل توجهی از دارایی در اختیار بانک هاست‬ ‫که ان را در مسیر حمایت از واحدهای تولیدی و تجهیز مالی‬ ‫انها به کار می برند و به دلیل فقدان بازارهای مالی گســترده‬ ‫این وظیفه سنگین بر دوش بانک ها گذاشته شده است‪».‬‬ ‫وی با بیان اهمیت نقش تورم در نرخ سود بانکی افزود‪:‬‬ ‫ی با‬ ‫«براســاس منطق اقتصادی میزان تورم رابطه مستقیم ‬ ‫سود دارد که در اقتصاد ایران موضوع هماهنگی نرخ تورم و‬ ‫سود بانکی از پیچیدگی خاصی برخوردار است‪».‬‬ ‫وی تصریــح کــرد‪« :‬نــرخ بهره بانکــی در عملکــرد‬ ‫اقتصادی کشــورها موثر اســت و تغییر در نرخ بهره بانکی‬ ‫باید مبتنی بر بررســی جامــع و همه جانبه اثــار و پیامدهای‬ ‫ان به منظــور انطباق با اســتراتژی های ملــی و اقتصادی‬ ‫کشور باشــد‪».‬لل‍ه گانی با اشــاره به اثرات کاهش نرخ سود‬ ‫بانکی گفت‪« :‬بهتریــن مدلی کــه بتواند به طــور خودکار‬ ‫ارتباط بین نرخ ســود بانکی و نــرخ بازدهی ســرمایه و نرخ‬ ‫تورم را ایجــاد نماید مشــارکت واقعــی ســپرده گذاران در‬ ‫سرمایه گذاری هاست‪ ».‬وی یاداور شد‪« :‬در ایران نرخ سود‬ ‫بانکی از تقاطع عرضه و تقاضای منابع مالی تعیین نمی گردد‪،‬‬ ‫در همایش نقش روابط عمومی در صنعت بانکداری‪:‬‬ ‫بازار‬ ‫‪80‬‬ ‫مثلث | شماره ‪275‬‬ ‫از روابط عمومی بانک مهر اقتصاد‬ ‫تقدیر شد‬ ‫در نخســتین همایش بررســی نقش روابط عمومی در صنعت بانکداری‬ ‫از روابط عمومی بانک مهر اقتصاد تقدیر شد‪ .‬به گزارش روابط عمومی بانک‬ ‫مهر اقتصاد‪ ،‬در این همایش که با هدف گسترش و تبادل دستاوردهای علمی‪،‬‬ ‫پژوهشــی و حرفه ای در عرصه روابط عمومی نظام بانکی برگزارشد‪ ،‬تندیس و‬ ‫لوح سپاس همایش به منصور شیخ االســامی‪ ،‬مدیرکل روابط عمومی بانک‬ ‫مهر اقتصاد اهداء شــد‪ .‬دکتر کمیجانی قائم مقام بانک مرکزی‪ ،‬دکتر حسین‬ ‫عبده تبریزی اقتصاددان و مشاور مدیریت و تامین مالی وزیر راه و شهرسازی‪،‬‬ ‫سید مسعود همایونفر رئیس انجمن مدیریت منابع انسانی ایران‪ ،‬دکتر علی اکبر‬ ‫جاللی پدر علم فناوری اطالعات و استاد ممتاز دانشگاه علم و صنعت ایران‪،‬‬ ‫علیرضاامیدوارعضوهیات مدیرهمرک زترویجحاکمیتومسئولیتشرکتی‪،‬دکتر‬ ‫محمود رضا امینی مدیرعامل موسسه مرور وقایع جهان در این همایش به ارائه‬ ‫مقالهوسخنرانیپرداختند‪.‬نقششبکهبانکیدردورهپساتحریم‪،‬اعتمادسازی‬ ‫و مدیریت وجهه نظــام بانکی‪ ،‬صنعت بانکــداری در فضــای مجازی‪ ،‬نقش‬ ‫روابط عمومی در فرهنگ سازی اقتصاد مقاومتی‪ ،‬مسئولیت اجتماعی به عنوان‬ ‫یکاستراتژیتجاریوبرنامهارتباطیازموضوعاتاصلیهمایشنقشروابط‬ ‫عمومی در صنعت بانکداری بود‪ .‬برگزاری کارگاه های اموزشی خبرنویسی بانکی‬ ‫و مسئولیت اجتماعی‪ ،‬انتشــار ویژه نامه و چند رسانه ای نیز از دیگر برنامه های‬ ‫نخستین همایش بررسی نقش روابط عمومی در صنعت بانکداری بود‪.‬گفتنی‬ ‫است؛ در این همایش مدیران و کارشناسان روابط عمومی شبکه بانکی در قالب‬ ‫سخنرانی‪ ،‬نشســت تخصصی و کارگاه های اموزشــی به بحث و تبادل نظر در‬ ‫خصوصچالش ها‪،‬موفقیت هاوراه هایمقابلهبابرخیمسائلموجودودرحال‬ ‫ظهورپیشرویصنعتبانکداریازجملهمدیریتوجههنظامبانکیپرداختند‪.‬‬ ‫بنابراین نرخ ســود بانکی نمی تواند نقشی در تجهیز منابع و‬ ‫تخصیص کار ایی منابع همانند اقتصادی های مبتنی بر بازار‬ ‫ایفا کند‪».‬لل‍ه گانی در ادامه فراینــد تامین مالی واحدهای‬ ‫تولیدی بــه روش حمایتــی در بانک صادرات ایران اشــاره‬ ‫کرد و هدف و رویکرد بانک از ارائه این روش را تامین مالی‬ ‫واحدهای تولیدی برشمرد و تاکید کرد با اجرای ان می توان‬ ‫در اینده شاهد رونق و توسعه بیشتر در واحدهای مولد بود‪.‬‬ ‫شایان ذکر است چهارمین همایش از سلسله همایش های‬ ‫نقد و بررســی قوانین‪ ،‬مقــررات و نظام بانکــداری ایران با‬ ‫رویکرد اســامی با موضوع مســائل و موضوعــات ویژه در‬ ‫بانکداری اسالمی به مدت سه روز برگزار و مباحث و مطالبی‬ ‫در خصوص نگاهی به تحــوالت پولی و بانکی اخیر‪ ،‬تعیین‬ ‫نرخ سود بانکی‪ ،‬سیاســت های پولی‪ ،‬ابزارها و شیوه های‬ ‫تعامل با بانک های بین الملل وغیره ارائه شد‪.‬‬ ‫در جلسه مشترک دکتر شفیع زاده و دکتر سیدعلی توافق شد‬ ‫کارگروه مشترک بانک دی و‬ ‫صندوق ضمانت صادرات تشکیل می شود‬ ‫مدیران عامــل بانک دی و‬ ‫صندوق ضمانت صادرات ایران‬ ‫در جلسه ای بر گسترش تعامالت‬ ‫بین بانک و صندوق در راســتای‬ ‫ارائه خدمــات بانکی هرچه بهتر‬ ‫و حمایــت از صادرکننــدگان و‬ ‫تولیدکنندگان صادرات گرا تاکید‬ ‫کردند‪ .‬به گزارش اداره کل روابط‬ ‫عمومی بانــک دی‪ ،‬دکتر احمد‬ ‫شــفیع زاده در دیدار با سیدکمال‬ ‫سیدعلی از امادگی بانک دی در زمینه ارائه انواع خدمات بانکی اعم از ریالی و ارزی باتوجه به ظرفیت های ایجاد‬ ‫شده خبر داد‪ .‬مدیرعامل بانک دی همچنین با اعالم خبر ایجاد مرکز ارائه خدمات به صادرکنندگان در محل ساختمان‬ ‫جدید بانک واقع در خیابان خالد اســامبولی تصریح کرد‪« :‬حمایت های همه جانبه در اجرای اقتصاد مقاومتی و‬ ‫راهکارهای تحقق مقاوم کردن اقتصاد کشور از طریق حمایت های اعتباری از صادرکنندگان کاالهای غیرنفتی از‬ ‫جمله اولویت های بانک دی در سال جاری است‪».‬‬ ‫همچنین علی مهبودی‪ ،‬عضو هیات مدیره و معاون اعتبارات و بازاریابی بانک دی در این جلسه با ارائه اماری‬ ‫از عملکرد بانک دی در حمایت از صادرکنندگان تاکید کرد که پرونده های مشتریان صادراتی با رعایت ضوابط مقرر‬ ‫در اولویت بررسی بانک قرار خواهد گرفت‪ .‬دکتر سیدعلی مدیرعامل صندوق ضمانت صادرات ایران نیز با تقدیر‬ ‫از اقدامات بانک دی در حمایت از صادرکنندگان خواستار افزایش حجم همکاری های دوطرفه شد‪ .‬در این دیدار‬ ‫طرفین توافق کردند کارگروه مشــترک بانک دی و صندوق ضمانت صادرات ایران در زمینه بازنگری تفاهمنامه به‬ ‫منظور گسترش ابعاد همکاری های فی مابین تشکیل و مفاد تفاهمنامه مورد بازنگری قرار گیرد‪ .‬مدیران ارشد بانک‬ ‫و صندوق همچنین درباره موضوعات دیگری از قبیل کمک به بازیافــت موقعیت تجاری صادرکنندگان در صورت‬ ‫بروز ریسک های سیاســی و تجاری‪ ،‬عملکرد اماری صندوق ضمانت صادرات ایران‪ ،‬عملکرد اماری حمایت های‬ ‫اعتباری بانک دی‪ ،‬وضعیت کارگزاران طرف قرارداد صنــدوق‪ ،‬موضوعات مربوط به صدور ضمانتنامه‪ ،‬بیمه نامه‬ ‫خریدار‪( ،‬بیمه نامه خرید دین اسناد صادراتی) و همچنین حمایت های الزم از صادرکنندگان خدمات فنی و مهندسی‬ ‫به بحث پرداختند‪.‬‬ ‫همچنین در این جلسه اعالم شد باتوجه به افزایش امار پرونده های خســارتی که متضمن مشکالت بعدی‬ ‫برای بانک و صندوق خواهد بود‪ ،‬موضوع اعتبارسنجی مشتریان به عنوان یک موضوع با اهمیت مورد توجه جدی‬ ‫طرفین قرار گیرد و در این زمینه و قبل از صدور ضمانتنامه همکاری و هماهنگی مشترک در زمینه شناخت کافی از‬ ‫متقاضیان و اهلیت انها انجام شود‪.‬‬