روزنامه صمت شماره 276
روزنامه صمت شماره 276
پاسداران ورزش
هفتهنامهخبری،تحلیلی /سال ششم /شماره دویستوهفتاد وشش 7 /شهریور 88 /1394صفحه5000/تومان
مثلثبهبهانهحرفهای
اخیردربارهمدیراننظامی
ورزش ،پروندهای
منتشرکردهاست
بازگشاییسفارتبریتانیادرایرانبهچهمعناست؟
همراه با مطالبی از:
پیروزمجتهدزاده
سعیدخالوزاده
محمدصادقکوشکی
سیدجاللساداتیان
مجیدتفرشی
علی خرم
علومسیاسی
در اوج
مثلث ،همایش مذاکرات
هستهای و علوم سیاسی
در تهران را پوشش
داده است
اتحاد مشارکتیها
حزب جدید اصالحطلبان
چه مختصاتی دارد؟
درگفتوگو با ولیالله
شجاع پوریان ،ناصر ایمانی
و محمدحسن قدیریابیانه
سوسیالدموکراسیدر
کمیندولتروحانی
تاسیس حزب اتحاد ملت
چه معنایی برای دولت
یازدهم دارد؟
دور شدن از الگوی اوزال
ایا اردوغان میتواند ارای
دمیرتاش را کمکند؟
لبنانیزهکردن
خاورمیانه
سه ترجمه درباره نگاه
غربی به خاورمیانه
نگاهاستراتژیکایران
وضعیت روابط میان
حماس – عربستان – ایران
چگونه است؟
ج
لد
دوم
سوسیال دموکراسی درکمین دولت روحانی
وروداتحادملت ،اصالح طلبانوروحانیرادچارچهتحوالتیمی کند؟
اسالم،امانتیدردستعلما
وکذلکجعلنکمامهوسطالتکونواشهداعلیالناس
ویکونالرسولعلیکمشهیدا
هفته نامه سیاسی ،فرهنگی با رویکرد خبری ،تحلیلی
صاحب امتیاز و مدیر مسئول :مصطفی اجورلو
سردبیر :سعید اجورلو
مسلم هستیم.
ما ادعا میکنیم که ما روحانیون ْ
ما اول باید از خودمان مایه بگذاریــم .بیخود[دائم ًا]
نگوییم ما خوب و دیگران بد .مایی کــه دعوی این را
داریم که ما هســتیم که اســام را میخواهیم ترویج
کنیم ،اســام را میخواهیم تقویت کنیــم ،عالقه به
اسالم داریم ،احکام اسالم پیش ماست ،ما باید احکام
اســام را پخش بکنیم .مایی که این مسائل را داریم
میگوییم و خودمان هم به صورت یک نفر ادمی که به
اسالم به همۀ معنا ایمان اورده است و قبول دارد همه
چیزش را و یک ادم متقی صالح کذاست ،اگر ،خدای
نخواستهدرباطنبرخالفاینباشیم،منافقنیستیم؟
همان ابوسفیان منافق است؟ من و شما هم منافقیم.
ان ایمانش را عرضه میکرد و نداشت .شما هم کمال
ایمانتانراعرضهمیدارید.بگوییدمسلمانهستیماما
منافقید .این مسلمان منافق در جهات دیگر .اینها هیچ کدام هم مهم
نیست .مهم این است که اسالم دست ما امده است .امانت خداست
دست ما امده اســت .این امانت را باید به انطوری که هست بدهیم به
اعقاب خودمان .عرضه کنیم این اســام را به انطوری که واقع اسالم
است به دنیا .و خودمان جوری نکنیم که این اسالم را یک طور دیگری
نمایشش بدهیم به غیر .انطوری که هست نمایشش بدهیم .این دیگر
فرقنمیکندبینانبچهطلبهوطلبۀنارسیکهتازهتومدرسهرفتهاست
یا شما اقایان که از علما هستید و در مســاجد هستید یا سایرین ،هیچ
فرقی مابین انها نیست .منتها شــما اقایان که بزرگتر و باالتر هستید،
مسئولیتتانبیشترازامثالمنطلبهاست.اماهمهمسئولند.مسئولیت
کم و زیاد دارد .به حســب اختالف نفوس ،اختالف سعۀ کلمه .کاری
بکنید که اسالم از ما گلهمند نباشد .قران کریم از ما گلهمند نباشد ،که
اقایان که شما
مروج قران هستیم ،مبین احکام قران
خودتان را میگفتید که ما ّ
هستیم ،چرا خودتان یک کاری دارید میکنید یا کردید که اسالم یک
10- 17
خبرنامه
اشغالسفارتانگلیسبرایسقوطدولتاحمدینژاد
مداحانلیستمی دهند
ن مبارزتکذیبکردند
احمدی نژادومجمعروحانیو
کمپینسلفی هاعلیهفیلممحمدرسول اهلل
18- 25
گفتارها
دور شدن از الگوی او زال
سنت شکنیاردوغان
فاصلهمیان«خودواقعی»و«خودایده ال»
نگاهتاکتیکیحماس،استراتژیکایران
26- 57
سیاست
نگاهبهغرب
داستانماوروباهپیر
اتحادمشارکتی ها
تک روی نمی کنیم
مثلث؛ هفته نامه ای خبری ،تحلیلی اســت که سعی دارد روایتی
منصفانه و عادالنه از واقعیت ها ارائه دهد .نامش تمثیل و اشاره ای
اســت به سه ضلع اســتقالل ،ازادی و جمهوری اســامی .مرامش
تقویت گفتمان انقالب اســامی ،چارچوبش اســام ،انقالب ،امام و
رهبری ،ارمانش گسترش و سیادت اســام خواهی در سراسر جهان و
عزت مسلمانان ،توسعه و پیشرفت ایران اسالمی و رفاه مردم شریف
ایــران و رونــق گرفتن عدالت .مــرزش رواداری و تالیــف قلوب اهالی
انقالب و ایستادگی در برابر مقابالن گفتمانی و عملی نظام و سیاق
و مشــرب مان نجابت قلم و روزنامه نگاری مومنانه و تالش در جهت
رونق گرفتن ســنت گفت وگــو میان فرهیختگان و نخبگان کشــور
است .امیدواریم که در روایت مان صادق ،بر مرام مان مستمر و دائم،
بر چارچوب مان مســتقر ،بر ارمان مان مومن ،بر مرزهایمان مراقب و
هوشیاروبرسیاق ماناستواربمانیم.
تحریریه:
دبیرتحریریه:مصطفیصادقی
سیاست :مصطفی صادقی(دبیر) -علی حاجی ناصری -امیدکرمانی ها
ی اسالم
حنیف غفاری -داوود حشمتی -زهره دیانی -مینا عل
فرهنگ و اقتصاد :علیرضا بهرامی(دبیر) -فاطمه کریمخان -
سارا میرشجاعی -شیما غفاری -مسعود نجفی -محمدصادق لواسانی
تاریخ و گفتارها :مصطفی شوقی(دبیر) -زهیر توکلی -حمید عزیزی
بین الملل :سعیده سادات فهری (دبیر)
دیدار :افشین خماند(دبیر)
ورزش :مهدی ربوشه (دبیر)
بازار :محمد شکراللهی (دبیر)
مشاور هنری :نیما ملک نیازی
جور دیگر جلوه کند پیش مردم.
همگان در معرض نفاق
خیلی مواظب باشــید .این مســند خطرناک اســت .این عمامه
خطرناک است .این محاسن خطرناک است .خودتان را از این خطرها
نجات بدهید .حفظ کنید خودتان را ... .همه همین طور ،فرق ندارد.
اسالم مال اهل علم نیست .اســام مال همه است .این امانتی است
که خدا به همه داده است .شــما هم اگر چنانچه فرض کنید پاسدارید
در یک جایی به اسم پاسداری اسالم ،پاسدار شدید ،شما حاال پاسدار
طاغوت نیستید ،پاسدار اسالم هستید .اگر چنانچه پاسدار اسالم هم
یک کاری بکند که بگوینــد اینها هم مثل ســابق ،در بین همین مردم
ضعیفاالیمانهستکهمیگویندکهایکاشنشدهبودبرایاینکهما
حاال از دست بعضی از مامورین بیشتر برایمان بد میگذرد از سابق ،ولو
درستنمیگویند،لکنخوب،گفتهمیشود.انهاهمکهشیطانندتزریق
میکنندبهانهایکهمچومسائلیپیشمیاید.
این یک مسئلهای نیست که مربوط به من و اقا و اقا باشد.
این یک مسئلهای اســت مربوط به ملت است .یک ملتی که
اسالم را رای به او داده ،گفته است ،رای داده ملت به جمهوری
اسالمی ،یعنی قبول کرده است که باید ما نظاممان نظام اسالم
باشــد ان وقت اینکه قبول کرده اســت که نظامش باید نظام
اسالمیباشد،پاسداراست،برخالفنظاماسالمعملمیکند،
کاسب است برخالف نظام اسالم عمل میکند .این نظام مال
همهاست،نظمیکچیزیاستکههمۀملتدرتحتپوشش
نظم باید باشد .بازاری یک کاری میکند که برخالف ان نظامی
استکهاسالمقراردادهوهکذا.ادعاکردیدکهمااسالمراقبول
کردیم ،رژیممان حاال رژیم اســامی است ،از طاغوت منتقل
شدیم به نور ،به ال ّله ،از حکومت شیطان بیرون امدیم ،تحت
حکومت رحمان رفتیم ،مایی که این ادعامان است همۀ ملت
رای به این دادند ،اگر کارهای زمان طاغوت را اعاده کنند ،اینها
در این ادعا منافق بودند.
58- 61
علومسیاسی
علومسیاسیدراوج
چشم هارابایدشست
قطعشدناکسیژنهنگامعملجراحی
مذاکراتمحدودباغرب
62-67
نگاهیدیگر
لبنانیزه کردن دولت های خاو رمیانه
رویای نئوکان ها
واژگونی ارمان ها
حمله به مدیران نظامی
پاسداران ورزش
دسته بندی نظامی /غیر نظامی تفرقه امیز است
68-73
ورزش
فشار برای برکناری تاج
گرافیک و صفحه ارایی :فاطمه قنائی -علی اجورلو
و افشین جم
پردازش تصاویر :هومن سلیمیان
عکس :امیر طالیی کیوان -عدنان جعفری و محمد برنو
ویرایش :ژیال شاکری -امیر عزیزی و نرگس حاجیلو
حروفچینی :داود حشمتی
مدیر مالی :محمد پالیزدار
سازمان اگهی ها :محمد شکراللهی
بازرگانی و بازاریابی :محمدعلیاجورلو
امور اداری :علیرضا اسدالهی
انفورماتیک :شهرام زحمتی
ناظر چاپ :بابک اسکندرنیا
با تشکر از :دکتراسماعیل تبار -دکتر ایت اله ابراهیمی -دکتر غالمحسن تقینتاج
حسین زندی -احمد طالیی -مهندس صدوقی -حسین مجاهدی -حاج اقاتوکلی
هادی انباردار -منصور شیخ االسالمی -دکتر زارعیان -علیرضا حسن زاده
سیدحمیدخالقی
طراح جلد :مصطفی مرادی
عکس جلد :محمد برنو
پاسداران ورزش
هفتهنامهخبری،تحلیلی /سال ششم /شماره دویستوهفتاد وشش 7 /شهریور 88 /1394صفحه5000/تومان
مثلثبهبهانهحرفهای
اخیردربارهمدیراننظامی
ورزش ،پروندهای
منتشرکردهاست
بازگشاییسفارتبریتانیادرایرانبهچهمعناست؟
همراه با مطالبی از:
پیروزمجتهدزاده
سعیدخالوزاده
محمدصادقکوشکی
سیدجاللساداتیان
سازمان اگهی ها :تلفن 0919 - 2341774 :
چاپ :هنر سرزمین سبز -پردازش تصویر رایان
توزیع :نشر گستر امروز
نشانی :تهران ،خیابان شهید عباسپور(توانیر) ،خیابان نظامی گنجوی ،کوچه پناه،
پالک 19
تلفن 88198280 :
مجیدتفرشی
علی خرم
علومسیاسی
در اوج
مثلث ،همایش مذاکرات
هستهای و علوم سیاسی
در تهران را پوشش
داده است
اتحاد مشارکتیها
حزب جدید اصالحطلبان
چه مختصاتی دارد؟
درگفتوگو با ولیالله
شجاع پوریان ،ناصر ایمانی
و محمدحسن قدیریابیانه
سوسیالدموکراسیدر
کمیندولتروحانی
تاسیس حزب اتحاد ملت
چه معنایی برای دولت
یازدهم دارد؟
دور شدن از الگوی اوزال
ایا اردوغان میتواند ارای
دمیرتاش را کمکند؟
لبنانیزهکردن
خاورمیانه
سه ترجمه درباره نگاه
غربی به خاورمیانه
نگاهاستراتژیکایران
وضعیت روابط میان
حماس – عربستان – ایران
چگونه است؟
شماره پیامک3000411711 :
گفت وگوی پرحاشیه
خبرنامه
مصاحبه فرمانده ســابق نیروی انتظامی جنجالی شده اســت .او حرف هایی در
مورد محمود احمدی نژاد و وقایع ســال 88زده اســت .ســخنان او انچنان مهم بوده
که چند تکذیبیه و جوابیه را در پی داشــته و از همه قابل توجه تر دراین مورد واکنش
هاشمی رفسنجانی و احمدی نژاد اســت .در خبرنامه این شماره اخبار و گزارش های
مهم هفته گذشته را پوشش داده ایم.
ت
یتر
ا
و
ل
رهبرمعظمانقالبدردیدار
هیاتدولتمطرحکردند؛
خبرنامه
10
مثلث | شماره 276
مواضع انقالبی را صریح بیانکنید
حضرت ایت الله خامنه ای رهبر معظم انقالب اسالمی
چهارشــنبه در دیدار رئیس جمهور و هیات وزیران ،فلســفه
نامگذاریایامشهادتشهیدانرجاییوباهنررابه عنوانهفته
دولت ،زنده ماندن شاخص های فکری ،رفتاری و شخصیتی
ان دو شــهید عزیز خواندند و با تقدیــر از تالش های دولت،
از جمله در زمینه کاهــش تورم ،ارامش و ثبــات اقتصادی،
سالمت و بهداشت و پایان مذاکرات هسته ای ،تاکید کردند:
«در روند حرکت عمومی کشور ،توجه کامل به تداوم دشمنی
دشمنان ،هوشیاری در مقابل رخنه و نفوذ بیگانگان ،پرهیز از
حاشیه سازی ،حفظ شــتاب علمی ،مدیریت عرصه فرهنگ
بر مبنای اصول و شــعارهای امام و انقالب ،توجه به عدالت
در مسیر پیشــرفت ،مدیریت جدی بازرگانی خارجی و تدوین
برنامه ای منســجم و زمان بندی شــده برای تحقق اقتصاد
مقاومتی باید مورد توجه کامل مسئوالن قرار داشته باشد».
رهبر معظم انقالب در این دیدار که به مناســبت هفته
دولت انجام شد ،با تبریک ســالروز میالد حضرت امام رضا
علیه السالم ،تقارن این میالد با هفته دولت را مبارک خواندند
وخاطرنشانکردند«:وجودمرقدمطهرحضرتثامن الحجج
علیه السالم در ایران از افتخارات کشــور است و باید هرچه
می توانیم در بزرگداشت ان جایگاه رفیع تالش کنیم».
حضرت ایت اللــه خامنه ای همچنین با گرامیداشــت
یاد و خاطره شــهیدان رجایی و باهنر تاکید کردند« :یکی از
اهداف نامگذاری هفته دولت در این ایام شاخص قرار گرفتن
خصوصیات رفتاری و اخالقی ان شــهیدان ســرافراز برای
دولتمردان است».
ایشــان ،ایمان به اهداف امام (ره) ،اخالص ،روحیه
خدمتگزاری،مردمی بودنونشستوبرخاستبامردم،وسیله
قرار ندادن مسئولیت برای تامین مالی اینده خود و پایبندی به
مبانی انقالب اسالمی را از خصوصیات بارز شهیدان رجایی و
باهنر برشمردند و خاطرنشان کردند« :مسئوالن باید متوجه
باشندکهرفتاروزندگیوارتباطاتاناندرجامعهفرهنگ سازی
می کند».
رهبرانقالباسالمیبعدازبیاناینمقدمه،ازتالش ها
و زحمات رئیس جمهــور و اعضای هیات دولت در دو ســال
گذشته تشــکر و قدردانی کردند و با اشاره به گزارش تعدادی
از وزرا در این دیدار ،افزودنــد« :گزارش هایی که امروز بیان
شد خوب و مناسب بود و باید به اطالع مردم رسانده شود».
حضرت ایت الله خامنه ای در عین حال این نکته را نیز
متذکر شدند که گزارش های مســئوالن باید به گونه ای باشد
که مردم انها را باتوجه به واقعیات زندگی خود ،تصدیق کنند.
ایشان در ادامه به برخی اقدامات مثبت دولت اشاره کردند و
گفتند«:کاهشتورموارامشوثباتنسبیدرزمینهاقتصادی
و مهار نوســانات تند ،یکی از اقدامات خوب دولت است که
باید ادامه یابد».
رهبر انقالب اسالمی خاطرنشــان کردند« :البته ما به
تورم دو رقمی راضی نیستم و تورم ساالنه باید به زیر ده درصد
برسد».
حضرت ایت الله خامنه ای ،تــاش دولت برای خروج
از رکود ،طرح تحول سالمت ،برنامه ریزی برای ادامه حرکت
یکشور،مهاراب هاوتالشبرایمدیریتمصرفابدر
علم
بخش کشاورزی و طرح های ابیاری را از دیگر اقدامات خوب
مثلث | شماره 276
دولت دانستند و با اشاره به موضوع هسته ای افزودند« :پایان
دادنبهمذاکراتهسته اییکیازکارهایبسیارمهمی است
که انجام شده و امیدواریم که اگر در این زمینه برخی مسائل و
مشکالتی هم وجود دارد ،برطرف شود».
رهبر انقــاب ،در عیــن حــال ،در بحث هســته ای،
احتمال بی توجهی به اهداف دشمنان را از جمله نگرانی ها و
دغدغه های خود برشــمردند و تاکید کردند« :از اول انقالب
تا امروز دشــمنی صهیونیســت ها و امریکایی هــا با انقالب
و جمهوری اســامی کم نشده اســت و این واقعیت نباید به
هیچ وجه در ذهن مسئوالن کمرنگ شود».
ایشان افزودند« :البته روش های دشمنی و ضربه زدن،
ممکن اســت نو و جدید بشود اما همه مســئوالن «سیاسی،
اقتصادی،فرهنگی»بایدتوجهکنندکهمطلقادرنقشهطراحی
شده دشمن قرار نگیرند و تصمیمات انها خواسته یا ناخواسته
به اجرای بسته مورد نظر بیگانگان کمک نکند».
حضرت ایت الله خامنه ای افزودند« :اهداف خصمانه
و صریح دشمنان در حرف ها و نوشــته های انها ،قابل درک
است و هیچ کس نباید فراموش کند که جبهه دشمن با سالح
اماده در مقابل ملت و کشور ،موضع گرفته است و ما نیز باید با
جبهه بندیدقیق،بهاقتضایموقعیت هایمختلف،درمقابل
دشمنان تصمیم گیری و اقدام کنیم».
رهبر انقالب خاطرنشــان کردند« :البته ضرورت درک
دشمنی پایان ناپذیر صهیونیست ها و امریکایی ها ،مختص
دولتمردان نیســت و احاد مردم به خصوص عناصر دلســوز
انقالب باید این واقعیت را مورد توجــه قرار دهند ،اما وظیفه
دولتمردان در این زمینه بیشتر است».
حضرت ایت الله خامنه ای هوشــیاری در مقابل تالش
دشــمن برای نفوذ پیچیــده و تدریجــی را ،ضرورتی عینی
برشمردندوتاکیدکردند«:بایددرهرشرایطیدراتخاذمواضع
انقالبیصراحتداشتوصریحوبدونرودربایستی،درمقابل
ن ترس و
دشــمن مواضع انقالب و مبانی امام بزرگوار را بدو
خجالت بیان کرد».
ایشــان خاطرنشــان کردند« :اگر غفلت شود ناگهان
متوجه می شویم که دشمن در جاهایی رخنه کرده و مشغول
کارهــای خطرناک فرهنگی ،اقتصادی و سیاســی اســت،
بنابراین باید کامال مراقب باشیم».
رهبر انقالب اسالمی حفظ یکپارچگی مردم را از دیگر
ضروریات خواندند و افزودند« :حتی در راهپیمایی 22بهمن
هم ،همه مردم مثل هم و از یک جناح و گروه نیستند اما جهت
همهیکیاست،بنابراینبایدازیکپارچگیوهمجهتیموجود
در جامعه ،کامال مراقبت کرد».
ایشــان در همین زمینه افزودنــد« :بــرای مراقبت از
یکپارچگی جامعه ،باید از حاشیه سازی و تشتت افرینی دوری
کرد و هیچ حرف و سخنی که وحدت را خدشه دار کند بر زبان
نیاورد».
حضرت ایت الله خامنه ای سپس در تبیین اولویت های
این مقطع ،بر حفظ شــتاب پیشــرفت علمی کشــور تکیه و
خاطرنشان کردند« :علم ،زیر ساخت واقعی پیشرفت کشور
است و هر قدر در این زمینه هزینه شود ،سرمایه گذاری برای
اینده ایران است».
ایشــان افزودند« :باید به گونه ای برنامه ریزی و تالش
ی در دهه دوم چشــم انداز حفظ شــود و
کرد که شــتاب علم
ان شاءالله بتوانیم به جرگه ده کشور دارای رتبه باالی علمی
دنیا وارد شویم».
رهبر انقالب تبدیل حرکت علمی به گفتمان عمومی در
یک دهه اخیر را ضامن حفظ رشد علمی برشمردند و افزودند:
«این گفتمان نشــاط اور و تحرک برانگیز باید حفظ و تقویت
شود».
ایشان ،تکیه بر شــرکت های دانش بنیان و پارک های
علم و فناوری را ضروری و اشتغال افرین دانستند و افزودند:
«به گونــه ای برنامه ریزی کنیــد که دانشــجویان در مقاطع
مختلف تحصیلی بتوانند وارد بازار کار و فعالیت شوند».
حضرت ایت الله خامنه ای فرهنگ را اولویت دیگر این
برهه از زمان برشــمردند و خاطرنشــان کردند« :مشکالت
اقتصادی موجب پریشــانی فکر نمی شــود اما مشــکالت
فرهنگی ،گاه خواب را از انسان می رباید».
رهبرانقالب،تولیدمحصوالتفرهنگیسالموجلوگیری
از تولیــدات مضــر فرهنگــی را دو وظیفه اصلی مســئوالن
برشمردند و خاطرنشــان کردند« :در همه کشــورهای دنیا،
از محصوالت فرهنگی مراقبت می شــود ،بنابراین اگر برخی
تولیدات اعم از نمایشی و مکتوب ،با مبانی و اصول در تضاد
هستند بدون رودربایستی جلوی انها را بگیرید».
ایشــان با رد کامل رهاســازی فرهنگی تاکیــد کردند:
«عرصه فرهنگ باید براساس مبانی و شعارهای امام و انقالب
مدیریت و خوراک فرهنگی سالم برای جامعه تولید شود».
رهبر انقالب اســامی ،اقتصاد را اصلی ترین اولویت
کشور برشمردند و چند نکته را در این زمینه بیان کردند که نکته
نخست «پیشرفت توام با عدالت» بود.
ایشان افزودند« :باید مراقب بود در حرکت اقتصادی،
فاصلهطبقاتیپیشنیایدوفقراپایمالنشوند».
رهبر انقالب تبدیل کار و تالش بــه گفتمان عمومی،
و تبدیل تنبلی و بیکارگی به امری مذمــوم در فرهنگ جامعه
را از جمله نکات مهم در برنامه ریزی ها و اقدامات دانســتند و
افزودند« :ضمن تشــویق و تبلیغ کارافرینی و تولید ثروت در
کشــور ،باید ایجاد «مجاری درست کار» در دســتورکار قرار
گیرد و راه های جست وجوی شغل در رسانه ها به مردم نشان
داده شود که برخی برنامه های تلویزیون در این زمینه ،خوب
است».
رهبرانقالببااشارهبهظرفیت هایگستردهکشوربرای
دســتیابی به رشــد اقتصادی باال افزودند« :مساله مدیریت
بازرگانی و تجارت خارجی خیلی مهم است».
ایشان همچنین تبادل و تجارت عادالنه و تبدیل نشدن
ایران به بازار کاالهای خارجی را مورد تاکید قرار دادند.
حضرت ایت الله خامنه ای ،اقتصاد مقاومتی را موضوع
یخواندندکهدرهرگونهبرنامه ریزیبایدموردتوجهکامل
مهم
دولت قرار گیرد.
ایشان از گزارش های دســتگاه ها در این زمینه تشکر
کردنداماگفتند«:برخیازکارهایانجامشدهمقدماتیاست،
برخی مربوط به اقتصاد مقاومتی نیست و برخی هم کارهای
جاری دستگاه هاست که جزو فعالیت های اقتصاد مقاومتی
امده است».
حضرت ایت الله خامنه ای یــاداوری کردند« :اقتصاد
مقاومتی ،بســته ای «کامــل و منســجم» و محصول عقل
جمعی اســت و برای تحقق نیز به برنامــه اجرایی و عملیاتی
منسجم نیاز دارد».
ایشــان افزودند« :در این برنامه باید سهم اجرایی هر
دستگاهمشخصوزمان بندیشودوبهموازاترفعمشکالت
و موانع ،فعالیت های دستگاه ها رصد و پیگیری شود».
رهبر انقــاب افزودنــد« :بعــد از طراحی ایــن برنامه
عملیاتی ،گام دوم در تحقق اقتصاد مقاومتی ،تشکیل یک
ستاد فرماندهی قوی ،هوشمند و نافذالکلمه است تا با پایش
فعالیت ها ،اقدامــات ضربتی برای حل مشــکالت و اتخاذ
تصمیمات صحیــح و به موقع ،زمینه اجرایی شــدن برنامه را
فراهم کند و به مردم گزارش دهد».
حضرت ایت الله خامنه ای به دولتمردان تاکید کردند:
«هیچ برنامه اقتصادی غیرمنطبق با سیاســت های اقتصاد
مقاومتی در دستورکار قرار ندهید و برنامه ششم توسعه را نیز
سریع تروبرهمینمبناتدوینکنید».
ایشــان اســتفاده از ظرفیت بخش هــای غیر دولتی و
بهره گیری از اقتصاددانان و فعاالن اقتصادی را برای تحقق
اقتصاد مقاومتی ،ضروری ارزیابی کردند.
حضرت ایت اللــه خامنه ای خاطرنشــان کردند« :اگر
اجرای سیاست های اقتصاد مقاومتی نیازمند الزامات حقوقی
و قانونی و قضایی نیز باشــد ،مجلــس و قوه قضائیه امادگی
همکاری دارند».
ایشان با اشاره به موضوع رکود و گزارش رئیس جمهور
مبنی بر رشــد مثبت 3درصدی اقتصادی گفتند« :این رشد
نشــان دهنده یک جابه جایی مختصر در رکود اســت اما اگر
به طور جدی با رکود مبارزه نشود ،رشد فعلی اقتصادی نیز به
خطر خواهد افتاد و تورم بار دیگــر روند صعودی پیدا خواهد
کرد».
رهبر انقالب اسالمی با اشــاره به بنگاه های اقتصادی
که به دلیل رکود دچار مشــکل شــده اند ،افزودند« :برخی از
این مراکز تولیدی مشکل نقدینگی دارند که باید بانک ها در
این خصوص وارد میدان شوند اما برخی دیگر از این بنگاه ها،
مشکلنقدینگیندارندوتسهیالتخودرانیزدریافتکرده اند
ولی تسهیالت را در جای دیگری استفاده کرده اند که باید با
انها برخورد مناسب کرد».
حضرت ایت الله خامنه ای خاطرنشــان کردند« :برای
حل مشــکل رکود ،باید برخی از طرح ها به بخش خصوصی
سپرده شود».
ایشان با اشاره به برخی امار مبنی بر وجود چهارصد هزار
میلیارد تومان طرح نیمه تمام ،افزودند« :اگر 10درصد این
طرح ها به بخش خصوصی سپرده شــود ،چهل هزار میلیارد
تومان وارد چرخه اقتصادی کشور می شود و تاثیرات مهمی
در بر طرف کردن رکود خواهد داشت».
رهبر انقالب اسالمی سپس به لزوم توجه بیش از پیش
به بخش کشاورزی اشاره کردند و با تاکید بر برنامه ریزی برای
خودکفایی در کاالهای اساسی گفتند« :باید ضمن استفاده از
فناوری روز در کشاورزی از ظرفیت مهندسان جوان کشاورزی
در استان های مختلف نیز استفاده شود».
حضرت ایت الله خامنه ای جلوگیری از واردات بی رویه
میوه را مهم خواندند و خاطرنشــان کردند« :باید بر روستاها
و صنایع تبدیلی و اســتفاده از ظرفیت های صنایع روستایی،
تمرکز جدی تر انجام شود».
ایشانبخشمعدنراازظرفیت هایمهمکشوردانستند
و گفتند« :بــازار نفت که با یک اشــاره قدرت هــا و در پی ان
اقداماتعناصرخبیثمنطقه،ازصددالربهچهل دالرمی رسد
به هیچ وجه قابل اطمینان نیســت و باید بــه فکر جایگزین
مناسبباشیمکهبهترینجایگزین،بخشمعدناست».
رهبر انقالب اســامی تاکید کردند« :بایــد در معدن
از ظرفیت بخــش خصوصی اســتفاده و از خام فروشــی نیز
جلوگیری کرد».
حضرت ایت الله خامنه ای موضوع اب و صرفه جویی در
ان و اصالح ابیاری کشاورزی را نیز مهم دانستند.
خبرنامه
اشغال سفارت انگلیس برای سقوط
دولت احمدی نژاد
ادعای یک سایت طرفدار دولت سابق
مداحان لیست می دهند
چالش جدید برای وحدت
اصولگرایان؟
سیل تکذیب ها به یک مصاحبه
بازتاب های مصاحبه جنجالی
احمدی مقدم ادامه دارد
11
خبرنامه
اشغال سفارت انگلیس برای سقوط دولت احمدی نژاد!
ادعای یک سایت طرفدار دولت سابق
بازگشایی سفارت حواشــی زیادی داشت .یکی از این
حواشی این بود که نزدیکان دولت ســابق موضع گیریشان
راجع به اصل ماجرا یعنی اشــغال ســفارت مشخص شد .به
اعتقاد انها اشغال سفارت بازی کردن در پازل دشمن به جهت
ساقط کردن دولت مردمی احمدی نژاد بود .در همین رابطه
سایت نزدیک به جوانفکر ان را منتشــر کرد و مدعی شد این
یک پروژه انگلیســی بود .دولت بهار در این گزارش نوشت:
«تسخیر سفارت انگلیس در هشــتم اذرماه سال ۱۳۹۰یک
پروژه طراحی شــده بود ،پروژه ای که با توافــق وین کار ایی
خود را از دســت داد و به همیــن دلیل به فاصلــه کوتاهی از
امضای توافق برجام ،ســفارت انگلیس در تهران بازگشایی
شد .اولین واکنش دولت دکتر احمدی نژاد به اشغال سفارت
انگلیس اظهار تاسف ایران از تسخیر سفارت انگلیس بود».
این سایت همچنین مدعی می شــود که تحریم ها خصوصا
تحریم بانک مرکزی بعــد از این حادثه اتفاق افتاده اســت:
«برخالف انچه تصور عمومی اســت ،تحریم بانک مرکزی
جمهوری اســامی نه به دلیل فعالیت های هســته ای بلکه
به خاطر تسخیر ســفارت انگلیس در تهران صورت گرفت.
تحریــم بانک مرکــزی ایران از ســوی انگلیس و ســپس از
ســوی اتحادیه اروپا جز و اولین واکنش ها به تسخیر سفارت
انگلیس در تهران بود ».نکته مهمتر اما در پایان این گزارش
مطرح می شــود و بدون نام بردن از افرادی کــه ان روز برای
تسخیرکنندگان سفارت سخنرانی کردند ،می نویسد« :حال
سوال اساسی اینجاست خودعمارپندارهای فریب خورده ای
که ان روز با بازی در زمین دشمن ،سفارت انگلیس را برخالف
نظر رهبری معظم انقالب و رئیس جمهور وقت اشغال کرده و
باعث تحریم بانک مرکزی و به تبع ان سه برابر شدن قیمت ارز
وناکارامدخواندندولتانقالبیدکتراحمدی نژادشدند،امروز
کجا هســتند؟ چرا نطق های پیش از دستورشان در مجلس
شنیدهنمی شود؟»همچنیندرپایاندرقالبسوالیاینطرح
اشغال سفارت را که توسط دانشجویان یک پروژه انگلیسی
برایسقوطدولتاحمدی نژادمعرفیمی کند«:سوالپایانی
این است که ایا اشغال سفارت انگلیس یک پروژه انگلیسی
ی دکتر احمدی نژاد و زمینه ســازی
برای ســقوط دولت مردم
برای بازگشت غربگرایان به بهانه اصالح وضعیت نابسمان
اقتصادی نبود؟»
مداحان لیست
می دهند
چالش جدید برای وحدت
اصولگرایان؟
عضو شورای مرکزی جمعیت ایثارگران انقالب اسالمی
از توصیه مهم مداح معروف کشور برای وحدت اصولگرایان
در انتخابات پیش رو خبر داد .مجتبی توانگر در گفت وگو با
جهان نیوز با اشــاره به گفت وگویش با سعید حدادیان گفت
که این مداح معروف نسبت به تحرکات اخیر اصالح طلبان
برای انتخابات هشدار داد و تاکید کرد که اگر اصولگرایان
بخواهند در انتخابات اتی هچون سال ۹۲عمل کنند ،قطعا
شکست خواهند خورد.
مسئول سابق روابط عمومی جبهه متحد اصولگرایان
این را هم گفت که حدادیان از تــک روی برخی طیف های
اصولگرا در دوره های گذشته انتقاد کرده و تاکید داشت برای
وحدت حداکثری میان همه طیف های اصولگرا نیاز است
که برخی از مواضع خود کوتاه بیایند .حدادیان با بیان اینکه
یکی از اشتباهات ما این است که در انتخابات سراغ ادم های
غیر روحانــی می رویم گفــت« :خبرهای خوبــی از وحدت
اصولگرایان به گوش می رســد اما در نهایــت اگر اقایان به
خبرنامه
12
مثلث | شماره 276
واگذاری 11پست در کابینه ترکیه
نخســت وزیر ترکیه که پس از ناکامی در تشکیل کابینه
ائتالفی ،مامور شــکل دادن کابینه دولت انتخابات شــد11،
وزارتخانه را به اعضای احزاب مخالف پیشنهاد کرده است .از
دست دادن شمار زیادی از کرسی های پارلمانی حزب حاکم،
عدالت و توســعه موجب شــد تا داوود اغلو نتوانــد به صورت
تک حزبیدولتتشکیلدهد.اختالفنظرجدیمیاناینحزب
واحزابرقیبهمچنینباعثشدتااودرتشکیلکابینهائتالفی
نیز ناکام بماند و همین امر ناچارا
ترکیهرابهبرگزاریانتخاباتمجدد
وادار کرده اســت .قرار اســت تا
زمانبرگزاریانتخاباتدرروز اول
نوامبر( 10ابان)،دولتاشتراکی
به ریاســت داوود اغلو با مشارکت
احزابمختلف،مستقرشود.
وحدت نرسند مداحان لیست جداگانه ای خواهند داد ».وی
گفته است اصولگرایان باید همه توان خود را برای ائتالف و
انسجام وحدت جریان اصولگرایی در انتخابات اینده بگذارند
زیرا دلسوزان انقالب راهی جز وحدت ندارند .حدادیان این
را هم گفت که با وحــدت اصولگرایان هرگز اجازه نخواهیم
داد مجلسی همچون مجلس ششم شکل بگیرد .
کمی بعد محسن طاهری ،رئیس خانه مداحان ،مهر
تاییدی بر این صحبت هــای حدادیــان در خصوص ورود
مداحان به انتخابات مجلس شــورای اســامی زد و اظهار
داشــت که هیچ اشــکالی ندارد اگر مداحان هم وارد خانه
ملت شــوند و در این خصوص گفت« :حضراتی در مجلس
«شورایفقها»
محورائتالف
اصولگرایان
تــاش اصولگرایان
پس از برگزاری 40جلســه
مشترک از ســوی سه تشــکل که ســه ضلع اصولگرایی را
نمایندگی می کردنــد ،به نتیجه رســیده و برگزاری همایش
مشــترک حزب موتلفه ،جبهه پایداری و جمعیت ایثارگران
با دعوت از ایــات یزدی ،مصباح یــزدی و موحدی کرمانی
تنهــا از نتایــج اولیه یــک همگرایی عقالیی اســت .یکی
دیگر از دســتاوردهای این تالش چندین ماهه برای ایجاد
وحدت حداکثری ،اعالم رضایت و موافقت ســه فقیه برای
هدایت گری جریــان اصولگرا بود ،جمع ســه نفره ای که با
عنوان «شورای فقها» کار نظارت بر سالمت و روند تحقق
این وحدت را در جریان اصولگرایی بر عهده گرفتند.
فعلی هستند که نیازی به نام بردن نیز نیست که بعدا در جایی
صحبت ما بخواهد پخش شود ،خیلی از این اقایان «هر را
از بر» از لحاظ سیاسی تشخیص نمی دهند ».اما در طرف
دیگر نیز انتقاداتی به این موضع گیری وجود داشت .سایت
شهر در متنی به اظهارات این مداح انتقاد کرد و ذیل عنوان
«خرج از کیســه دین برای اهداف سیاســی چه نتیجه ای
دارد؟» نوشــت« :اعتباری که نهاد مداحــی به عنوان یک
نهاد اجتماعی به دست اورده ،در یک روند تاریخی به وجود
امده است .نهاد مداحی مشروعیت و مقبولیت خود را وامدار
ارزش های دینی و دین به عنوان یکــی از مهمترین عناصر
فرهنگی جامعه است».
واکنش هاشمی به خاطره احمدی مقدم
هاشمی رفسنجانی ،در ادامه ســفر به مشهد مقدس،
با جمعی از علما ،فضال ،روحانیون و طــاب و ائمه جمعه و
جماعاتاستانخراسانرضویدیدارکرد.هاشمیبایاداوری
نقش روحانیت در همه این مقاطع ،به دسیسه های دهه اخیر
برای کم کردن نقــش روحانیت در ایران اشــاره کرد و گفت:
«انچه این روز ها فرمانده ســابق نیروی انتظامی افشــا کرد،
بخشی ازهمانتوطئهبودکهقبال
هم گوشه هایی افشا شده بود».
وی افزود« :یک بار که نارضایتی
علما از حضور زنان در ورزشگاه ها
دربرخیرسانه هاپخششدهبود،
از نزدیــکان این طیف می گفتند
بایدامامزمان(عج)بیایدتاگردن
خیلیازاینعلمارابزند».
بازتاب های مصاحبه جنجالی احمدی مقدم ادامه دارد
به دنبال اظهارات سردار احمدی مقدم در مصاحبه
با نشــریه رمز عبور کــه از محتــوای یکی از جلســات با
احمدی نژاد در ســال ۸۸ســخن گفته بــود ،دفتر رئیس
دولت های نهم و دهم به ان پاســخ داد .در کنار تکذیب
دفتر احمدی نــژاد ،مجمع روحانیــون مبارز نیــز به این
مصاحبه واکنش نشان داد.
دفتر احمدی نژاد موارد مطرح شــده را خالف واقع
دانست و در اطالعیه ای نوشت:
بسم الله الرحمن الرحیم .از انجا که برخی از رسانه ها
به نقل از اقای اســماعیل احمدی مقدم فرمانده ســابق
نیروی انتظامی ،مطالب بی اساسی را در موضوع انتخابات
ســال ۱۳۸۸و حوادث بعــدی ان به دکتــر احمدی نژاد
رئیس جمهور ســابق منتســب کرده اند ،شایســته تاکید
می داند که اینگونه مطالب ،کامال خالف واقع و نادرست
است.
ضمن تکذیب مطالب منسوبه که معلوم نیست با چه
هدف و انگیزه ای اعالم شده اســت ،تاکید می نماید که
افرادی با مسئولیت های ایشــان ،اساسا در جایگاه ارائه
مشــورت به رئیس دولت های نهم و دهم در موضوعات
سیاســی و انتخاباتی قرار نداشــتند .گرچه سیاق مطالب
نگارش شده نیز به روشنی حاکی از بی پایه و اساس بودن
ان است .انتظار می رود رسانه ها در انتشار مطالب و افراد
در نسبت دادن مطالب به دیگران ،موازین قانونی و اصول
اخالقی را رعایت کنند.
سردار احمدی مقدم گفته بود که احمدی نژاد پیش
از انتخابات از او خواسته بود تا برای حضور محمد خاتمی
در انتخابــات تالش کند .امــا بعد از انتخابات خواســتار
دستگیری او و دیگران شده بود.
احمدی مقــدم گفته که با اغاز اعتراضــات به نتایج
انتخابات ریاســت جمهوری ۱۳۸۸محمود احمدی نژاد
در جلسه ای با او و اقای حسین طائب خواهان بازداشت
محمد خاتمی شده بود.
او می گویــد احمدی نــژاد درباره اعتراضــات گفته
است« :خیلی خوب شد .دایره را تکان دادیم و اضافات
و اشغال ها رو امد .با انها برخورد کنید و همه را جمع کنید
ببرید .بروید خاتمی و بقیه را دستگیر کنید و شر همه را کم
کنید و بروید».
او این روز را دوشــنبه ۲۵خرداد ۸۸اعــام کرده و
حملهحسینیانبه
روحانی
سمتجدیدایت اللهجنتی
حجت االسالم و المســلمین مرتضــی اقاتهرانــی در
نشست خبری در حاشیه جلسه علنی مجلس با اشاره به روند
بررسی طرح حمایت از امران به معروف و ناهیان از منکر که از
سال 82در امد و شد میان دولت و مجلس بوده است ،اظهار
کرد« :پس از ابالغ اقای الریجانی ،رئیس مجلس شــورای
اسالمی ،اکنون مقدمات اجرایی شدن ان فراهم است البته
وزیر کشور نیز اعالم کرده که این مساله ابالغ شده است».
نماینده مردم تهــران در مجلس
همچنینافزود«:مقرربودرئیس
ســتاد یکی از امــام جمعه های
موقت تهران باشــد که از سوی
شورای نماز جمعه ایت الله جنتی
برای عهده داری این مسئولیت
معرفی شده اند».
محمدعلیمددی،نماینده
مجلــس بــا ابــراز تاســف از
فسادهایی که در دولت گذشته
اتفاق افتاده بــود ،گفت« :در
حالی که هر روز شاهد افشاگری
رانت یا فســادی در دولت قبل
هســتیم ،تیم انها برای فرار رو
به جلو از اعضای دولت یازدهم
شکایت می کنند ».وی با اشاره به اســنادی که به دستش
رسیده اســت ،گفت« :فردی که در دهه 70به دلیل فساد
در دادگاه مجرم شناخته می شــود و بر مبنای حکم دادگاه،
اموالش مصادره شــده و چندین ســال هــم در زندان بوده
اســت ،یک باره در دولــت احمدی نژاد مــورد اعتماد قرار
می گیرد و پروژه 700میلیون دالری راه اهن «اترک-برکت»
را به وی می سپارند».
رسایی :دولت هیچ پروژه ای ندارد
حمید رسایی ضمن انتقاد
به ســخنان اخیر رئیس جمهور
در مورد شورای نگهبان گفت:
«رئیس جمهور در سخنان خود
گفتند مجلس اول که شــورای
نگهبان نداشت بهترین مجلس
بود در حالی کــه من می خواهم
از شــورای نگهبان دفاع شود.
بر اساس این اصل تفسیر قانون اساســی برعهده شورای
نگهبان است.
بنابراین نمی دانیم علت اینکه رئیس جمهور به مباحث
فرعی می پردازد ان هم در این اوضاع شاید بیشتر برای پرت
کردن حواس مــردم از ناکارامدی های موجود در اســتانه
هفته دولت است».
رســایی با تاکید بر اینکه دولت در استانه هفته دولت
هیچ پروژه ای برای افتتاح ندارد جز دفتر بی بی سی و سفارت
انگلیس ،با اشاره به فرموده امام (ره) گفت« :امام خمینی
می فرمایند هر کس بگوید رای شورای نگهبان کذب است،
مفسد است».
ب فرمانداران زن
جریان انتصا
فشد
متوق
شــهیندخت مــوالوردی
در حاشیه نشســت خبری خود
به مناســبت هفته دولت گفت:
«ما اولویت های حــوزه زنان را
شناسایی کردیم و گزارش های
تفصیلــی ما اماده اســت که در
اولین جلسه برنامه ششم توسعه
حول این محورها اقدام خواهیم
کرد».
وی در پاســخ به ســوال خبرنگاران مبنی بر انتصاب
زنــان در پســت های مدیریتــی گفــت« :حرکت هــای
خوبی بــرای انتصــاب زنــان فرمانــدار اغاز شــد که پس
از مدتی متوقــف ماند کــه اکنون بــه ان نمی پــردازم اما
در بخــش مدیریت میانــی انتصابــات در حوزه بخشــدار
و دهیــار ادامه دارد .در ســطوح اســتاندار و وزیــر هم که
معمــوال عنــوان می کنند کــه نمی تــوان چنین ریســکی
انجام داد».
مثلث | شماره 276
حسینیان ،در مورد سخنان
روحانی در باره شــورای نگهبان
گفته«:ازنظرمناینحرف های
بی منطق اینقدر اعتبــار ندارد که
بخواهد جایگاه شورای نگهبان
رازیرسوالببرد.بااینسخنانازاعتبارشوراینگهبانکاسته
نمی شودبلکهموجبمی شودکهاختالفاتیبهوجودایدوشاید
هدف نیز این باشد که باتوجه به اینکه برجام در مجلس و بین
حقوقدان هامطرحاستوبسیاریازموادانموجبشدهاست
عزت ایران زیر سوال برود را می خواهند با طرح مسائل جدید
تحت الشعاع قراردهند تا نگاه اصلی جامعه را به سمت دیگری
سوق دهند ».او ادامه دا د «رئیس جمهور انقدر اعتباری ندارد
کهبخواهداعتبارشوراینگهبانراازبینببرد».
می گوید که احمدی نژاد و مشــایی به ســفر مســکو رفته
بودند و بعد از ان در جلسه ای با انها شرکت می کند؛روزی
که برگشته بودند از ساعت شــش در دفترش جلسه بود.
رفتم دیدم هیچ کس نیامده است و فقط من بودم .بعد از
من ،اقای حسین طائب رسید .قبل از امدن اقای طائب،
ایشــان گفت« :چه خبر؟» گفتم« :خیابــان این جوری
بود ».گفت« :خیلی خوب شــد .دایره را تــکان دادیم و
اضافات و اشــغال ها رو امد .با انها برخورد کنید و همه را
جمع کنید ببرید .بروید خاتمی و بقیه را دستگیر کنید و شر
همه را کم کنید و بروید».
گفتــم« :مرد حســابی! چــه می گویــی؟ می روی
مصاحبه و سخنرانی می کنی و می گویی خس و خاشاک
و ات و اشغال .االن همه به خیابان ها ریخته اند و بحران
است و نمی شــود قضیه را به این سادگی جمع کرد و حاال
می گویی بگیرید ببرید و تمام؟!»
اما این تنها احمدی نژاد نبود که به این مساله واکنش
نشــان داد .روابط عمومی مجمــع روحانیون مبارز نیز در
اطالعیه ای ،اظهارات فرمانده سابق نیروی انتظامی در
خصوص این تشکل روحانی را تکذیب کرد.
سردار احمدی مقدم گفته بود« :در جریان حوادث
ســال 88از مجمع به عنوان بلندگو بــرای اعالم مواضع
استفاده می شد و اغلب بیانیه هایشــان را مجید انصاری
می نوشت و خودش به اســم انها می داد و عمال مجمعی
هم در کار نبود و خیلی وقتها تشکیل هم نمی شد و امضا
هم نمی کردند ولی امضایشان بیرون می امد».
روحانیون مبارز در اطالعیه اش نوشت« :بدینوسیله
ضمن تکذیب اظهارات فوق ،اعالم می دارد خوشبختانه
مجمع روحانیون مبارز به عنوان تشکلی روحانی و مستقل
که با تایید و تاکید حضرت امام خمینی (ره) در ســال 67
تاســیس گردیده و افتخار دفاع همه جانبه از خط اصیل
امام و ارمان های بلند انقالب اسالمی را دارد ،از انسجام
و انضباط تشــکیالتی مطلوب برخوردار بــوده و طی 27
سال گذشته جلسات ان به طور منظم تشکیل و به ایفای
نقش ســازنده در عرصه های سیاسی ،فرهنگی اجتماعی
کشور پرداخته اســت و تمامی تصمیمات و اقدامات این
مجمع از جمله صدور بیانیه ها در مناســبت های مختلف
مطابق اساسنامه و با طی کردن فرایند های تشکیالتی و
قانونی انجام گردیده و می گیرد».
افشای یک فساد دیگر
خبرنامه
سیل تکذیب ها به یک مصاحبه
خبرنامه
13
تصویرنگاری
زیارت رهبری از حرم رضوی
خبرنامه
14
مثلث | شماره 276
بوسه والیتی و قاضی زاده هاشمی بر دست چهره ماندگار پزشکی
روزانه حجم بســیاری از عکس های خبری به ما می رســد .تعداد این عکس ها
انقدر زیاد اســت که گاهی به راحتی از کنار ان عبور می کنیم اما شاید بهتر باشد روی
بعضی از عکس ها تامل بیشتری داشته باشیم .مثلث در این صفحات ،هفته را با مرور
عکس ها از نو یاداوری می کند.
روحانی بر مزار پدر موشکی ایران
رونمایی از ایران چک جدید توسط روحانی
تجمع دانشجویان مقابل مجلس شورای اسالمی
مثلث | شماره 276
رقابت دونده ایرانی با یوسین بولت
نخستین دیدار مادر با سومین
فرزند شهیدش پس از ۳۳سال
خبرنامه
دیدار هیات نظامی هندوستان با فرمانده نیروی دریایی ارتش
15
شبکه اجتماعی
به ما پیامک بزنید:
3000411711
lبازگشایی ســفارت انگلیس در تهران این معنا را
می دهد که فعالیت جاسوسی انگلیس منسجم تر و
فشرده تر می شود! در ان شــرایط ایا تضمینی برای
حفظ امنیت مراکز هسته ای و صنایع دفاعی و دیگر
مراکز حساس وجود دارد؟ هر چند مراکز و نهادهای
امنیتی -اطالعاتی تمهیدات الزم را فراهم کرده اند،
اما انگلیس انگلیس است .روباه مکار و پیر استعمار
را نباید دست کم گرفت.
lچــرا در ســالروز کودتــای ننگیــن امریکایی-
انگلیسی 28مرداد عده ای سخنان دشمن شادکن
به زبان اورده ،نهاد قانونی مومن و انقالبی شورای
نگهبان را مورد تاخت و تاز قرار می دهند؟
lهمه به فکر نجات تیم پرسپولیس از ته نشینی
در قعر جدول هستند ،اما کســی به فکر نجات اب
دریاچه ها ،تاالب ها و سدهای داخلی کشور که ته
می کشند نیست .چرا؟!
lرسانه ها مساله موسسه مالی میزان را رها نکنند.
ملت بی نوا به خاطــر اطمینان از اینکه پولشــان از
دســت نمی رود در این موسســات ســرمایه گذاری
می کنند.
lدادگاه یدالله روزچنگ قرار اســت برگزار شود.
باتوجه به اینکه اقای رحیمی از وی به صورت علنی
دفاع می کــرد ،ایا الزم نیســت به عنــوان مطلع به
دادگاه بیاید؟
lگویا مســئوالن دولت از االن تمایل به تشکیل
مجلس یکدست و دربست در اختیار دولت را تدارک
دیــده و مهندســی می کنند ،امــا اگر چنین نشــود
عکس العمل شان چه خواهد بود؟
lاظهارات اقای روحانی درباره شــورای نگهبان
را می توان یک نوع انتقــاد بدون دلیل معرفی کرد.
جایگاه شــورای نگهبــان و همچنیــن وظایف ان
مشخص و تعریف شده است.
خبرنامه
16
مثلث | شماره 276
lبعد از امدن و بازشدن ســفارت انگلیس ایا باید
منتظر پاک شدن شعارهای مرگ بر انگلیسی از در
و دیوار بود؟ بــه اعتقاد من خیر .مــرگ بر انگلیس
صدایش در طول تاریخ خواهد پیچید.
lاقای رســایی گفتنــد مجلــس کارش رد برجام
و طرح عدم کفایــت رئیس جمهور اســت که اقای
الریجانی جلوی ان را گرفتند ،باید پرسید چرا اقای
رســایی از زبان همه نمایندگان ســخن می گویند؟
الاقل در چند رای گیری اخیر مشخص است که وزن
جبهه پایداری در خود مجلس چقدر است.
به اینستاگرام مثلث بپیوندید
اینســتاگرام هفته نامه مثلث فعال شــده اســت .کاربران این شــبکه
اجتماعی می توانند با پیوستن به اینستاگرام مثلث تصاویر مربوط به هفته نامه
را مشاهده کنند.
کمپین سلفی ها علیه فیلم محمدرسول الله
درحالی که سراســر شــهرتهران بــا پوســترهایی از
جمالت حضرت محمد(صلوات الله) و به خاطر اکران فیلم
محمدرسول الله ،پوشیده شده است ،جریانات تندرو و حتی
برخی از میانه روها علیه این فیلم دست به کمپین هایی زدند.
دو سال پیش رهبر انقالب از مراحل فیلمبرداری و تولید این
فیلم بازدید کردند ،شــاید این از معدود دفعاتی بود که رهبر
انقالب بر سر صحنه فیلمبرداری فیلمی حاضر می شدند.
از اغاز انتشار خبر ساخت این فیلم ،جریان های تندرو
و میانه رو در جهان اسالم هر کدام به شیوه ای بر ان هستند
که علیه این فیلم فعالیت کنند.
این بار امــا در مصر ،کویت و همچنین در عربســتان
ســعودی جریان های مختلف صدای خود را علیه این فیلم
ایرانی بلند کرده اند در حالی که به گفته مجیدی هیچ کدام
هنوز فیلم را ندیده اند و قضاوت پیشینی درباره ان دارند.
در نخســتین اتفاق در ایــن زمینه در هفته گذشــته،
«هیــات جهانی معرفی رســول اکرم(ص) و یــاری او» در
عربســتان ســعودی با اشــاره به «فتوای حرمت به تصویر
کشیدن انبیا» با فیلم محمد(ص) به مخالفت برخاست.
پس از ان عــده ای از علمــای اهل ســنت در کویت
به این فیلم اعتــراض کردند و گفتند« :علمای اســام به
تصویرکشــیدن پیامبر اکرم(ص) ،اعم از صوت ،فیزیک و
صورت را حرام می دانند».
دکتر عجمیل النشمی ،رئیس کانون علمای شریعت
کشــورهای شــورای همکاری خلیج فارس در اظهارنظری
گفت« :سخن گفتن بازیگر در جایگاه پیامبر(ص) مستلزم
دیالوگ هایی است که ممکن است انها را ان حضرت بیان
نکرده باشند».
دکتر محمد طاهری و دکتر مطلق الجاسر نیز از دیگر
چهره های سنی مذهب کویتی بودند که در گفت وگو با پایگاه
«االنباء» کویت به دالیل حرمت به تصویر کشیدن فیزیکی،
صوتی و چهره انبیا و صحابه پرداختند.
در مصر نیز در برنامه «جناب شهروند» شبکه تلویزیونی
LTCبه این فیلم پرداخته شد؛ ابتدا دکتر محمد مهنا مشاور
شیخ االزهر بر فتوای حرمت خود مبنی به تصویر کشیدن انبیا
و صحابه تاکید کرد.
در همین حال «طارق الشناوی» منتقد مشهور مصری
از همگان خواست که فیلم را پس از دیدن ان نقد و قضاوت
کنند و گفت« :در ســال ۱۹۲۶االزهر هنگامی که قرار بود
«یوســف وهبی» نقش پیامبر اکرم(ص) را بــازی کند ،به
تصویر کشــیدن ان حضرت را حــرام اعالم کــرد و ان را به
خلفای راشدین و صحابه گسترش داد و پس از ان عربستان
شــدیدتر این فتوا را صادر کرد و این در حالــی بود که mbc
متعلق به عربســتان اثاری با به تصویرکشیدن صحابه تولید
کرده است».
در طــرف دیگــر «احمد بهــا شــعبان» رئیس حزب
سوسیالیســت مصر عنوان کــرد که «ایران دولتی شــیعی
است و هیچ مانعی برای انها برای به تصویر کشیدن پیامبر
اکرم(ص) و صحابه ندارند و انهــا در این باره چون غربی ها
عمل می کنند! اما در این زمینه نباید کار را به حدی برسانیم
که در دوران بحران های سیاســی منطقه ای ،بین ایران و
جهان عرب اختالفات شدیدی ایجاد شود».
در این بین فعالیت های متعددی از سوی جریان های
مختلف در کشــورهای عربی کمپین هایی در شــبکه های
اجتماعی تشــکیل شــده اســت تا با این فیلم به مخالفت
برخیزد.
یکی از این کمپین هــا را گروه «تبلیغ ســلفیه» به راه
انداخته است و در ان خواستار تحریم فیلم های ایرانی شده
و با ارائه لیستی از شــبکه های ایرانی و شیعی روی ماهواره
نایل ست خواستار تحریم انها از سوی مردم مصر شده است.
دو گروه دیگر به نام های «جبهه میانه رو» و «ائتالف
نوادگان صحابه و ال» نیز خواستار اقدامات عملی و حقوقی
علیه فیلم «محمــد(ص)» مجیدی شــده اند و عده ای از
این گروه ها تحت عنوان هشتگ «#ایران_تسیئ_للنبی_
محمد» (ایران به پیامبر اکــرم(ص) توهین کرد) کمپینی
علیه فیلم مجیدی به راه انداخته اند.
با توجه به تمامی اتفاقات رخ داده از سوی جریان های
اسالمی در کشــورهای عربی که غالبا از ســوی گروه های
سلفی و ضدایرانی هدایت می شــود به نظر می رسد باتوجه
به غوغاگری انها بایــد طرحی جدی برای حضــور و اکران
فیلم محمد(ص) مجیدی در کشــورهای عربی و اسالمی
تهیه شود.
اقدام اخیر و البته دیرهنــگام مجید مجیدی در ایجاد
ترتیبات الزم برای تماشــای فیلم توســط علمای اسالمی
می تواند موجبات نقش بر اب شدن طرح های جریان های
مخالف فیلم شود و ضمن اگاه کردن جریان های میانه روی
دلسوز چون االزهر ،وحدت اسالمی نتیجه دهد.
رحمانی فضلی در لباس نظامی
نماز هیات دولت به امامت
رهبری
بحث فیلترینگ حاال از شرایط فیلترنشدن به رفع فیلتر
نیز تسری پیدا کرده است .دولت روحانی از زمان حضورش
در پاستور به فضای مجازی اهمیت بسیاری داد .در چند نوبت
حتی روحانی در گفت وگوهای تلویزیونی به بحث ایستادگی
دولت در مقابل فیلترینگ سایت ها و اپلیکیشن های موبایل
اشــاره کرده و گفته بود که دولــت مانع از فیلتر شــدن این
سایت ها شــده اســت .حاال این بحث ابعاد گسترده تری به
خود گرفته است .محمد علی ابطحی که ریاست دفتر رئیس
دولت اصالحات را برعهده داشــت از ابتدا جزو افرادی بود
که به فضای مجازی عالقه بسیاری داشت .او هفته گذشته
پستیرامنتشرکردهودرانخواستاررفعفیلترفیس بوکشده
بود .به گفته او این کار باعث می شود تا افراد بدون فیلترشکن
وارد این ســایت شــده و در صورت باز بودن فیلترشــکن به
ســایت های ممنوعه دیگری نروند .اما عالوه بر وی محمد
علی اســفنانی نماینده مردم فریدون شــهر نیــز در این باره
اظهارنظر کرد .اسفنانی در خصوص چگونگی روند رفع فیلتر
فیس بوک گفت« :اگر وزارت ارتباطات و فناوری اطالعات یا
کسانی که از این دست فضاهای فیلتر شده استفاده می کنند
درخواســت دهند ،احتماال موضوع رفع فیلتر فیســبوک نیز
بررسیمی شود».نمایندهمردمفریدون کنارمعتقداست«:در
صورتی که ایرادات گذشته فیس بوک که منجر به فیلتر شدن
ان شده بود برطرف شده باشد می توان نسبت به رفع فیلتر ان
نیز اقدام کرد».
کمپین در استانبول
وزیر نفت خبر داد
مهلت استفاده از بنزین 700تومانی
تا اخر ابان تمدید شد
*علیرغم پیشبینی دولت شــاخص بورس همزمان با
* اختصاص 8هــزار میلیارد ریال برای مقابله با پدیده
* مقامات لیبیایی :ترکیه به لیبی تروریست اعزام
ورود وزیر خارجه انگلیس به تهران سقوط کرد.
خشکسالی در کشور.
میکند.
محمود عباس.
* 12کشــته و 66مجــروح بــر اثــر انفجــار
* عکاظ از توطئه واشــنگتن برای براندازی دولت عراق
* حامیان دولت در فضای مجازی و رســانهای بازگشــایی
سفارت انگلیس را عامل رونق بازارهای مالی عنوان میکردند.
۹ذیقعده ۱4۳6
دوشنبه ۲شهریور ۱۳۹4
*جلوگیــری از ورود 20هــزار تــن ذرت الــوده
صفحات4،10و۹
به کشور.
در کابل.
با حمله انصاراهلل صورت گرفت
* المیادین بــا پخش تصاویری از ایــن حمله تاکید
کرد که نیروهای مردمی از ســاحهای جدید از جمله
موشکهای کورنیت بهره گرفتند.
* چندین نظامی ســعودی در این حمله کشته شدند
ولی عربستان اعام کرد که تنها یک نفر از نظامیانش
صفحه اخر
در جیزان کشته شده است.
فراکسیون روحانیون مجلس:
اقای رئیسجمهور! سوگند خوردهاید
پاسدار قانوناساسی باشید
* 25نفر از نمایندگان روحانی مجلس در نامهای خطاب به رئیسجمهور نسبت به صحبتهای اخیر وی در
مورد شورای نگهبان با انتشار نامهای واکنش نشان دادند.
* از شــما که سوگند یاد کردید پاسدار قانون اساسی باشــید انتظار میرود جزء مدافعان شورای نگهبان و
وظیفه نظارتی ان باشید نه انکه موجب تضعیف شورای نگهبان شوید.
* برخی از وزرای شما دولت را خم رنگرزی فرض کردهاند و تاش میکنند تمام مدیران خود را به رنگ دولت
دراورند ولی شورای محترم نگهبان براساس وظیفه الهی خود عمل میکند.
* تعدادی از نمایندگان در تذکری به رئیسجمهور خواســتار توضیح علت مصاحبه رئیس سازمان حفاظت
صفحه10
محیطزیست کشور با بیبیسی شدند.
گفتوگو با علی وزیریان کارگردان فیلم «مظنونین برجام»
وتو در امریکا
انفجار در تهران
شرکت انتقال گاز ایران
منطقه 7عملیات انتقال گاز
صفحه8
سال هفتادو چهارم
اعزام نخستین گروه از زائران خانه خدا به سرزمین وحی
* در جریــان تحریمها ،دولت انگلیس نخســتین کشــوری بود که
تحریمهای گسترده بانکی را با هدف ضربه زدن به گردش مالی و در
نتیجه تعطیلکردن معامالت خارجی کشورمان اغاز کرد.
* ترور دانشــمندان هستهای با دســتور و فرمان مستقیم جان ساورز
(رئیس سابق ) MI6و همکاری اطالعاتی و امنیتی با اسرائیل غاصب در
این پروژه شوم ،برگ سیاه دیگری در کارنامه انگلیس است.
* وزارت خارجه کشــورمان بیتوجه به نفرت عمومی و بدون در نظر
گرفتن محدودیــت قانونی که دولت را تنهــا در صورت تغییر رفتار
انگلیس ،مجاز به ارتقاء ســطح رابطه میسازد،فرش قرمز پیش پای
وزیــر خارجه روباه پیر پهن کرده و بازار ارزشــمند ایرانی را به روی
انها گشوده است!
* به نظر میرسد با بازگشــایی سفارت انگلیس در تهران باید منتظر
وقایع مختلفی در اینده باشیم چرا که سیاست انگلیس زندگی ارام و
مسالمتامیز و احترام به میزبان نیست و رویکرد انها همچنان همان
سیاست شوم تفرقه بینداز و حکومت کن است!
* از ساعاتی قبل از مراسم بازگشایی سفارت انگلیس ،نیروهای امنیتی
و انتظامی بــه منظور جلوگیری از اعتراضات احتمالی دانشــجویان و
مردمی که نسبت به بازگشــت مقامات دیپلماتیک انگلیس به ایران
معترض بودند،در اطراف ســفارت حضور داشــتند و همین امر سبب
ایجاد ترافیک گسترده در خیابانهای منتهی به سفارت بود .صفحه3
یادداشت روز
ماجرا فراتر
از برجام است
صفحه2
شماره ۲۱۱۳۹
تکشماره 5000ریال
دیپلماسی وارونه در بازگشایی سفارت انگلیس
انهدام کامل کاروان نظامی و لجستیکی عربستان در جیزان
* ارتش و کمیتههای مردمی یمن یک کاروان نظامی
عربســتان را در منطقه «خوبه» واقع در استان جیزان
در جنوب عربستان به صورت کامل منهدم کردند.
* این کاروان نظامی که در ان چندین خودرو زرهی،
تانــک و لــودر بــود ،در کمیــن نیروهــای مردمی
گرفتار شد.
خبر داد.
۱۲صفحه ( به اضافه ۱6صفحه ویژهنامه عکس در مراکز استانها و نیازمندیهای ویژه تهران)
۲4اگوست ۲0۱5
صفحه اخر
صفحه3
خبر ویژه
گاردین :انگلیس باید چند بار
از مردم ایران عذرخواهی کند
فراخوان مناقصه عمومی (یک مرحلهای)
نوبت دوم
شماره87440005 :
منطقه هفت عملیات انتقال گاز درنظر دارد «تامین خدمات عمومی مراکز بهرهبرداری خطوط لوله اراک و خرماباد»
را از طریق مناقصه عمومی و ارزیابی کیفی به پیمانکاران واجد صاحیت واگذار نماید .لذا از متقاضیان شــرکت در مناقصه
دعوت به عمل میاید جهت دریافت /خرید همزمان اسناد مناقصه و کاربرگ استعام ارزیابی کیفی به شرح زیر اقدام نمایند.
-1نام و نشانی مناقصهگزار :منطقه 7عملیات انتقال گاز
-2موضوع مناقصه :تامین خدمات عمومی مراکز بهرهبرداری خطوط لوله اراک و خرماباد
-3نوع و مبلغ تضمین شرکت در مناقصه 31/351/631 :ریال بصورت ضمانتنامه بانکی یا واریز وجه نقد
-4محل ،دریافت و تحویل اسناد:
)4-1محل دریافت اسناد :همدان -بلوار سیمتری سعیدیه ساختمان شهید تندگویان -منطقه 7عملیات انتقال گاز
)4-2مهلت دریافت اسناد 10 :روز پس از انتشار اگهی نوبت دوم
)4-3زمان تحویل اسناد :حداکثر 15روز پس از اخرین مهلت خرید (دریافت) اسناد مناقصه
-5محل گشایش پاکات :همدان -بلوار سیمتری سعیدیه ساختمان شهید تندگویان -منطقه 7عملیات انتقال گاز
شماره تماس با امور پیمانهای منطقه 081-384120 :و فکس081-38220516 :
روابط عمومی منطقه 7عملیات انتقال گاز
صفحه2
وزارت نیرو
شرکت اب و فاضالب مراغه سهامی خاص
شماره ثبت 2443
اگهی مناقصه عمومی
یک مرحلهای 94/2
(نوبت اول)
دستگاه مناقصهگذار :شرکت اب و فاضالب مراغه
موضوع مناقصه :عملیات مربوط به بهرهبــرداری و نگهداری و انجام
تعمیرات اصولی و منطبق با ضوابط فنی تصفیهخانه فاضاب مراغه
محل اجراء :شهر مراغه
محل تامین اعتبار :از محل اعتبارات جاری شرکت
مبلغ براورد اولیه مناقصه 3/980/000/000 :ریال (ســه میلیارد و
نهصد و هشتاد میلیون ریال)
مبلغ سپرده شرکت در مناقصه 190/000/000 :ریال (یکصد و نود
میلیون ریال)
حداقل رتبه موردنیاز شرکت در مناقصه :رتبه ( 5اب) و (تاسیسات
و تجهیزات)
مهلت دریافت اسناد( 94/6/15 :تا ساعت )14
محل دریافت اســناد و ارائه پیشنهادات :امور قراردادهای شرکت
ابفای مراغه به شماره تماس041 - 37228911 - 12 :
تاریخ و محل تحویل اسناد :شرکت کنندگان میتوانند پیشنهادات
خود را تا ســاعت 9/30روز پنجشــنبه مورخه 94/6/26به دبیرخانه
ابفای مراغه در قبال اخذ رسید تحویل نمایند.
تاریخ بازگشائی پاکات( 94/6/26 :ساعت )10/30محل شرکت اب
و فاضاب مراغه اتاق جلسات
دستگاه نظارت :حوزه معاونت بهرهبرداری و توسعه شرکت
هزینه خرید اسناد 300/000 :ریال (سیصدهزار ریال) میباشد که
باید به حساب شماره 0106370474006بانک ملی شعبه مراغه واریز
و فیش نقدی جهت تحویل اسناد ارائه گردد.
به پیشــنهادات فاقد امضاء ،مشروط ،مخدوش و پیشنهاداتی که بعداز مدت مقرر این اگهی واصل شود مطلقاً ترتیب اثر داده نخواهد شد.
ضمناً هزینه درج اگهی در دو نوبت به عهده برنده مناقصه میباشــدو شــرکت در رد یا قبول یک یا کلیه پیشــنهادات مختار است و سایر
اطاعات و جزئیات مربوط در اسناد مناقصه مندرج است.
http://iets.mporg.ir
سایت ملی مناقصات
http://tender.bazresi.ir
سایت سامانه کشوری
www.abfa-maragheh.ir
سایت اب و فاضالب مراغه
اگهی تملک و تحصیل اراضی
ن
بخش زیارتعلی
وبت
دوم
شرکت ملی گاز ایران
شرکت گاز استان هرمزگان
(سهامی خاص)
شرکت گاز استان هرمزگان در نظر دارد از اراضی واقع در مسیر خط تغذیه گاز 8اینچ در بخش زیارتعلی شهرستان
رودان مطابق کروکی زیر به اســتناد الیحه قانونی نحوه خرید و تملک اراضی و اماک برای اجرای برنامههای عمومی
و عمرانی دولت مصوب 1358/11/17عبور نماید.
بدینوسیله به اطاع مالکین و ذیحقان احتمالی محدوده مذکور میرساند تا حداکثر ظرف مدت ( 10ده) روز از تاریخ
نشر اگهی نوبت دوم در روزنامه کثیراالنتشار با در دست داشتن اسناد مالکیت خود برای تعیین کارشناسی به ادرس
شرکت واقع در بندرعباس بلوار گاز شهرک فجر شرکت گاز استان هرمزگان واحد امور حقوقی و قراردادها
مراجعه نمایند .بدیهی اســت در صورت عدم مراجعه به موقع مالکین ،این شــرکت نســبت به تودیع بهای اماک به
صندوق ثبت محل و ســپس تملک و انتقال مالکیت اقدام مینماید و ضمنا از بابت احداث هرگونه بنا و کشت و غرس
اشجار از تاریخ نشر اگهی وجهی پرداخت نخواهد شد ،این اگهی در دو نوبت و به فاصله 15روز منتشر میگردد.
ادرس سایتwww.nigc.ir :
روابط عمومی شرکت گاز استان هرمزگان
شرکت اب و فاضالب مراغه
اگهی تغییرات شرکت فناوران اطالعات و ارتباطات میعاد شرق سهامی خاص
به شماره ثبت 206517و شناسه ملی 10102481335
به اســتناد صورتجلســه هیئــت مدیره مــورخ 1394/3/4
کلیه اســناد و اوراق بهادار و تعهداور از جمله چک و سفته و
اگهی تغییرات شرکت پرورش دادهها سهامی خاص
به شماره ثبت 69792و شناسه ملی 10101147298
به اســتناد صورتجلســه مجمع عمومی عادی سالیانه مورخ
-روزنامــه کثیراالنتشــار «کیهان» جهــت درج اگهیهای
تصمیمات ذیل اتخاذ شد:
بــرات و غیره به امضای 3نفر از اعضای هیئت مدیره بهمراه
1394/3/4تصمیمات ذیل اتخاذ شد:
شرکت تعیین شد.
اقــای محمدرضــا ایتالــه زاده شــیرازی بــا کــد ملی
مهر شــرکت و اوراق عادی و مراســات بــه امضای یکی از
اعضای هیئت مدیره برای مدت 2ســال به قرار زیر انتخاب
-ترازنامه و حســاب ســود و زیان برای سال مالی 1393به
:0055034241به سمت عضو هیئت مدیره و مدیرعامل
اعضای هیئت مدیره همراه با مهر شرکت معتبر است.
گردیدند:
تصویب رسید.
اقای احمد بیدابادی با کد ملی :0041638158به ســمت
با ثبت این مســتند تصمیمات تعییــن وضعیت حق امضاء،
-اقــای محمدحســین ذوالفقاری طهرانی به شــماره ملی
با ثبت این مســتند تصمیمــات انتخاب بــازرس ،تصویب
رئیس هیئت مدیره
تعیین دارندگان حق امضاء ،انتخاب و تعیین ســمت هیئت
0043216031
ترازنامــه و صورتهای مالی ،انتخاب روزنامه کثیراالنتشــار،
اقای عبدالحســین بیدابادی با کد ملی 0043821121 :به
مدیره ،تعیین ســمت مدیران ،تعییــن و تفویض اختیارات
-اقای احمد بیدابادی به شماره ملی 0041638158
انتخــاب هیئت نظــار ،تعیین و تفویض اختیــارات نماینده
سمت نایب رئیس هیئت مدیره
نماینده قانونی انتخاب شــده توســط متقاضی در ســوابق
-اقای عبدالحسین بیدابادی به شماره ملی 0043821121
اقــای محمــد حســین ذوالفقــاری طهرانی با کــد ملی
الکترونیــک شــخصیت حقوقی مرقــوم ثبــت و در پایگاه
-موسســه حسابرســی هوشــیار ممیــز به شناســه ملی
:0043216031به سمت عضو هیئت مدیره
اقــای امیر محرابینژاد کد ملی :0939700190به ســمت
عضو هیئت مدیره تعیین گردیدند.
اگهیهای سازمان ثبت قابل دسترس میباشد.
سازمان ثبت اسناد و امالک کشور
اداره ثبت شرکتها و موسسات غیرتجاری تهران
10100439645بــه عنــوان بازرس اصلــی و اقای جعفر
قارونی جعفری با کد ملی 0043433324به عنوان بازرس
علیالبدل برای یک سال مالی انتخاب گردیدند.
قانونی ،انتخاب مدیران انتخاب شــده توســط متقاضی در
ســوابق الکترونیک شخصیت حقوقی مرقوم ثبت و در پایگاه
اگهیهای سازمان ثبت قابل دسترس میباشد.
سازمان ثبت اسناد و امالک کشور
اداره ثبت شرکتها و موسسات غیرتجاری تهران
اشتهای زائدالوصف لندن
روزنامه جوان ضمن انتشــار عکســی از حضور مامــوران نیروی
ی مقابل سفارت انگلیس ،با تاکید براینکه «روباه از میان تدابیر به
انتظام
النهخزید»نوشتهاست«:بازگشاییسفارتانگلیسهممثلزمانبسته
شدنش ،تحت شرایط خاص و تدبیرهای امنیتی انجام شد تا مشخص
شود بازگشایی سفارت ها بین تهران و لندن ،به سادگی منجر به عادی
شدن مناسبات و فراموشی سابقه اســتعماری دولتی نمی شود ».این
روزنامه نوشته است« :ایران و انگلیس بعد از چهار سال روابط نباتی ،روز
یکشنبه با بازگشایی سفارت در تهران و لندن ،مناسبات خود را در سطح
کاردار از سر گرفتند .بازگشایی سفارت انگلیس در تهران که چهار سال قبل تعطیل شده بود ۴۰،روز بعد از دستیابی ایران و
5+1به برنامه جامع مشترک اقدام -برجام -انجام شد ».روزنامه جوان با اشاره به اینکه «فیلیپ هاموند از فرودگاه یکراست
برای بازگشایی سفارت ایران ،به خیابان فردوسی رفت و بعد از بازگشایی سفارت نیز برای گفت وگو با بیژن نامدار زنگنه ،وزیر
نفت ایران مستقیم به ساختمان مرکزی وزارت نفت در خیابان طالقاتی تهران رفت» ،نوشته است« :این اقدام اشتهای
زائدالوصف لندن به جنبه های سوداگرانه مناسبات دو طرف را منعکس می کند ».این روزنامه همچنین نوشت« :نیروی
ی تعدادی از مردم و دانشجویان معترض و عکاسان را که برای پوشش این تجمع حاضر بودند ،بازداشت کرد».
انتظام
بررسی روزنامه اصالحات از ائتالف اصولگرایان
«روزنامه شرق» نیز در گزارشی به موضوع مکانیزم اصولگرایان
برای اتحاد می پردازد و در این گزارش با تیتر «ائتالف موتلفه با یاران
مصباح» می نویســد« :ما ائتالف اصو لگرایان با محوریت جامعتین و
استفاده کامل از ظرفیت ایت الله مصباح و سایر علما را راه عملی ائتالف
اصولگرایان می دانیم ».این تاکید «نبی حبیبی» ،دبیرکل حزب موتلفه
بر نــام و نقش پدر معنوی جبهــه پایداری بی معنا نیســت ان هم وقتی
درست بالفاصله یک روز بعد از این گفته ،خبرگزاری فارس تیتر می زند:
«شــورای فقها محور ائتالف اصولگرایان شــد» .مشخص است که
جریانی در اصولگرایی به دنبال تحمیل ایده خود بر کل بدنه این جریان است و از ابزار رسانه هم بهره می برد .دراین میان
سنتی ترین حزب راست ایران هم مغلوب تندروهای اصولگرا شده است درحالی که به نظر می رسد ،سه ضلعی «موتلفه،
پایداری ،ایثارگران» می خواهد مصباح یزدی را هم تراز روسای جامعتین ،محور وحدت قرار دهد؛ اما مشخصا حتی درون
این جریان هم اتفاق نظر وجود ندارد ،اولین بار مجتبی شاکری ،عضو جمعیت ایثارگران انقالب ،بحث محوریت شورای
ن بار در جبهه پایداری پیاده شد .انها
فقها را در روند وحدت اصولگرایی مطرح کرد .شورای فقها ایده ای است که نخستی
اعالم کردند ،حتی بعد از تبدیلشدنشان به حزب هم ساختار شورای فقها را حفظ می کنند .این ساختار حاال از پایداری
به سه گانه تعمیم یافته و قطعا موتلفه هم ان را پذیرفته اســت .این درحالی است که از سایر جریان های اصولگرا به ویژه
جامعتین هنوز اظهارنظری درباره شورای فقها شنیده نشده است .اصال مشخص نیست چگونه یک جریان می تواند بدون
حضور جریانی دیگر برای ان تصمیم بگیرد؟ اگر جامعتین برای ایت الله «مصباح» نقشی هم تراز روسای خود قائل نباشد
چه؟ احتمالی که حداقل جامعه روحانیت مبارز صراحتا ان را رد کرده است« .مصباحی مقدم» ،سخنگوی ان ،پیش تر گفته
بود که «این یک ادعاست و نه چیزی بیشتر .بنای ما بر این است که در قالب دو جامعه مسائل را پیش ببریم و ضلع سومی
را قبول نداریم .حجت االسالم ابراهیمی ،در نقل قولی به خبرانالین گفته است که ایت الله «مصباح یزدی» در نشست با
ایات «یزدی» و «موحدی کرمانی» عنوان کرده است هرچه جامعتین اعالم کنند را می پذیرد .این یعنی «مصباح» قرار
است پذیرنده تصمیمات باشد ،نه یکی از اضالع تصمیم ساز.
مثلث | شماره 276
زمزمه های بازگشایی سفارت انگلیس که شنیده شد،
کمپین «ما بی غیرت نیستیم» شروع به کار کرد .کمپینی که
هدفش را «جلوگیری از بازگشایی سفارت انگلیس خبیث»
اعالم کرده بود .اما در زمان بازگشایی این سفارت در اطراف
ان از میدان فردوسی تا چهارراه استانبول و خیابان جمهوری
اسالمیتحت نظارت نیروهای انتظامی و حضورشان سنگین
و پرشــمار بود و این حضور با این حجم نشان از این داشت
که نیروی انتظامی به دلیل مجوز نداشــتن این تجمع اجازه
شــکل گیری ان را نخواهد داد .برخی از افراد و رسانه ها از
دستگیری هایی در این باره خبر دادند ،اما سخنگوی پلیس
گفت که این افراد به کالنتری هدایت شــده و همان شــب
ازاد شدند.
به گــزارش منابع خبــری حاضــر در صحنــه ،حدود
٤٠دقیقه از ســاعت تجمع گذشــته ،جمعی که تعدادشان
از ٤٠نفر تجــاوز نمی کرد وارد صحنه شــدند ،پلیس از انها
خواست تا متفرق شوند اما شعار مرگ بر انگلیس را سر دادند،
مقاومت برخی انها و درگیر شدن شــان با پلیس باعث شد تا
تعدادی از انها بازداشت شوند .برخی سایت های خبری انها
را دانشجو و برخی دیگر انها را شهروند نامیده بودند.
کمی بعد ١٧نفر از تجمع کنندگان زن با شــعار مرگ بر
انگلیس از مقابل سفارت به سمت چهارراه استانبول حرکت
کردند و در چهارراه متفرق شدند .در حاشیه این تجمع یکی
از تجمع کنندگان که خودش چهار ســال پیش جزو کسانی
بود که به سفارت انگلســتان حمله کرده و وارد سفارت شده
بود به خبرنگار اعتماد گفته بود« :من از طریق شــبکه های
اجتماعی متوجه شــدم و از هیچ نهاد و ســازمانی دســتور
نمی گیرم ،من خودم امدم همان طور که چهار سال پیش هم
برحسب وظیفه امده بودم».
با این حــال پلیس اجازه برگزاری ایــن تجمع را نداد و
انها که برای این تجمــع در شــبکه های اجتماعی فعالیت
می کردند تجربه شان را در صفحه های اجتماعی به اشتراک
گذاشتند.
روزنامه کیهان در تیتر یک شــماره دوشنبه خود دیپلماسی دولت
حسن روحانی را به دلیل «بازگشــایی سفارت انگلیس در تهران» مورد
بازار 80میلیونی ایران
انتقاد قرار داده و از ان با عنوان «دیپلماسی وارونه در بازگشایی سفارت
هدیه به سردمدار تحریمهای بانکی!
انگلیس» یاد کرده است.این روزنامه نوشته است« :هنوز یک هفته از
بیانات راهبردی رهبر معظم انقالب درباره سیاست های خصمانه امریکا
و اســتاد ان انگلیس نگذشته است که جاســوس خانه روباه پیر به رغم
میل باطنی دلســوزان انقالب و اکثریت مردم و بــدون توجه به قانون
نمایندگان مجلس شورای اسالمی گشایش یافت ».کیهان همچنین
نوشته است که «از ساعاتی قبل» از مراسم بازگشایی سفارت انگلیس «نیروهای امنیتی و انتظامی به منظور جلوگیری از
اعتراضات احتمالی دانشجویان و مردمی که نسبت به بازگشت مقامات دیپلماتیک انگلیس به ایران معترض بودند ،در
اطراف سفارت حضور داشتند و همین امر سبب ایجاد ترافیک گسترده در خیابان های منتهی به سفارت شد ».این روزنامه
همچنین از «نفرت رانندگان» عبوری از خیابان فردوسی از بازگشایی سفارت انگلیس خبر داده و از قول «رهگذر جوانی
که پژوهشگر مسائل اجتماعی است» البته بدون ذکر نام وی نوشته است« :بازگشایی سفارت مهم نیست مهم ان است
که مسئوالن نسبت به این محل و افراد ان با احتیاط رفتار کنند تا حوادثی همچون سال ۸۸یا بعد از ان رخ ندهد ».کیهان
همزمان بازگشایی سفارت انگلیس در تهران را «پاداش» دولت به انگلیس توصیف کرده و نوشته است که به این ترتیب
«بازار ۸۰میلیونی ایران به سردمدار تحریم های بانکی» هدیه شده است و «دولتمردان ایران ،سراب روابط اقتصادی
مثبت با انگلیس را باور کرده و در دام ان افتاده اند».
در سایه سکوت سازمان ملل صورت میگیرد
استفاده مداوم داعش
از سالحهای شیمیایی در سوریه
* واکنشها به اخبار ضد و نقیض درباره استعفای
خبرنامه
رفع فیلتر فیس بوک؟
پاداش به دولت به انگلیس
بررسی رسانه ای هفته
17
انتخابات زودهنگام در ترکیه و یونان
گفتارها
رجب طیب اردوغان با برگزاری انتخابات زودهنگام می خواهد به دوره اکثریت در
پارلمان بازگردد .برخی نظرســنجی ها نیز حکایت از پیروزی اردوغان در این انتخابات
دارد .در همین حال در تحولی دیگر با سفر خالد مشعل به عربستان سعودی گمانه زنی
ها از چرخش استراتژیک حماس به سوی ریاض دارد؛ اتفاقی که می تواند برخی تصمیم
گیری های تهران در حوزه سیاست خارجی را تحت تاثیر قرار دهد .در اروپا نیز یونان برای
انتخابات زودهنگام پارلمانی اماده می شود.
دور شدن
از الگوی
او زال
انتخاباتزود هنگامترکیه
انتخاب بین بد و بدتر است
ت حاجی مینه
دکتر رحم
گفتارها
18
مثلث | شماره 276
1
کارشناس مسائل ترکیه
اعالمانتخاباتزودهنگامازطرفرجب طیباردوغان،
رئیس جمهور ترکیه پس از به نتیجه نرسیدن گفت وگوها برای
تشکیلدولتائتالفیازطرفحزبعدالتوتوسعهبهرهبری
داوود اوغلو نشان از ان دارد که شخص رئیس جمهور در صدد
فراهم کردن شانس دیگری برای حزب عدالت و توسعه برای
احیای خود اســت تا از این طریق بتواند ارزوی خود مبنی بر
تبدیل نظام پارلمانی به ریاستی را نیز تحقق بخشد .اردوغان
در حالی از انتخابات زود هنگام خبر داد که گزینه های دیگری
نیز از جمله تشــکیل دولت اقلیت یا اعطای فرصت تشکیل
دولتائتالفی به حزب دوم پارلمان یعنی حزب جمهوری خلق
پس از پایان بی نتیجه مهلت 45روزه تشکیل دولت ائتالفی
توسط داوود اوغلو وجود داشت .بنابراین به نظر می رسد این
تصمیم اقای اردوغان بــرای انتخابات زودهنگام نه به دنبال
شکســت گفت وگوها بلکــه از همــان ابتدای اعــام نتایج
انتخابات پارلمانی هفتم ژوئن گرفته شد؛ زمانی که مشخص
شد حزب عدالت و توسعه به دلیل عدم کسب رای الزم برای
تشکیل دولت تک حزبی ،دو راه بیشتر در پیش ندارد؛ یا باید
به دولت ائتالفی تن دهــد و دیگران یعنی منتقدان خود را در
قدرت ســهیم کند یا به امید احیای هژمونی انتخاباتی خود
به اســتقبال انتخاباتی زود هنگام برود .در این راســتا ،اقای
داوود اوغلو که از طرف رئیس جمهوری ترکیه به عنوان رهبر
بزرگترین حزب پارلمان مامور تشــکیل دولت ائتالفی شده
بود پس از شــروع دیر هنگام مذاکره با احزاب دیگر ،پنج روز
قبل از پایان مهلت 45روزه خود ،شکست مذاکرات را اعالم
کرد ،رفتاری دیگر که بی میلی حزب عدالت و توســعه برای
تشکیل دولت ائتالفی را بیشــتر نمایان کرد ،زیرا در صورت
ارادهواقعیحزبعدالتوتوسعهبرایتشکیلدولتائتالفی
انتظار می رفت که این حزب تا دقیقه نود به گفت وگو با احزاب
رقیب ادامه دهد اما داوود اوغلو با اعالم زودهنگام شکســت
مذاکرات تالش کرد راه را بر سر هر گونه مصالحه ای از سوی
طرف های مذاکره بسته شــود و از طرف دیگر با اطمینان به
شخص رئیس جمهور در اعالم انتخابات زود هنگام به جای
گزینه های دیگر ،با خیالی اســوده مقدمات پیروزی خود در
انتخابات زود هنگام را اماده کند .مقدماتی که از یک ماه قبل،
با حمله همزمان به مواضع داعش و حزب کارگران کردستان
(پ.ک.ک) تالش شــده بود کم کم فراهم شــود تا حزب
عدالت و توســعه از یک طرف ب ا ترمیم چهره خــود در مبارزه
با تروریسم داعشــی از انتقادات داخلی و خارجی بکاهد و از
طرف دیگر بــا حمله به پ.ک.ک در ســایه حمالت خود به
داعش هم رای ملی گرایان ترک را با ایــن اقدام ملی گرایانه
به طرف خود جلب کند و هم فضای داخلــی را دوباره امنیتی
کرده و حزب دموکراتیک خلق ها را به بهانه همکاری و گرایش
به پ.ک.ک منحل کند یا رهبــران ان را به اتهام همکاری و
ارتباط داشتن با پ.ک.ک بازداشت و از فعالیت سیاسی منع
کندتابدین وسیلهبتوانددرصورتنبودرقیبقدرتمندحزبیدر
میان کردها ،امیدوار باشد ارای از دست رفته خود را دوباره به
دست اورد .بنابراین باتوجه به تمرکز حمالت ترکیه بر مواضع
پ.ک.ک در روزهای اخیر به رغم پیوستن ترکیه به ائتالف
ضد داعش به نظر می رسد که اقای اردوغان مهمترین عامل
ناکامی حزب عدالتوتوسعهدرانتخاباتپارلمانیهفتمژوئن
که مانع پیروزی حد اکثــری اک پارتی برای تشــکیل دولت
تک حزبی شــد را کردها خصوصا حزب دموکراتیک خلق ها
بداند .کردهایی که در سه دوره پیشین انتخابات پارلمانی از
ســال 2002به بعد با رای خود به حزب عدالت و توسعه این
امکان را به اقای اردوغان رهبر پیشــین حزب داده بودند در
رقابت با احزاب رقیب از جمله حــزب جمهوری خلق و حزب
حرکتملیکهکارنامهدرخشانیدرقبالکردهانداشتند،بتواند
باکسببیشترینارایپارلمانیحکومتیغیر ائتالفیتشکیل
دهدودرراستایحفظاینبرتری،ابتکارگشایشدموکراتیک
را برای حل مساله کرد ها در پیش بگیرد .ابتکاری که به رغم
پیشــرفت های اولیه در شناســایی حقوق فرهنگی کردها و
اغاز گفت وگوها با عبدالله اوجــاالن رهبر زندانی پ.ک.ک
در زندان ایمرالی همچنان در اســتانه انتخابات هفتم ژوئن،
اینده ان مبهم به نظر می رسید زیرا با گذشت دوسال از شروع
گفت وگوها هنوز در خانه اول باقی مانده بود .بنابراین کردها
که به خاطر سیاست دوگانه و گفتمان دوپهلوی اردوغان در
مورد مساله کردها از انجام اصالحات اک پارتی نا امید شده
بودند ،در انتخابات پارلمانی گذشــته به حــزب دموکراتیک
خلق ها به عنوان یک حزب طرفدار کردهــا رای دادند و این
حزب با کســب بیش از 13درصد ارای پارلمان هم توانست
در دوئل حزب عدالت و توسعه و کردها چه کسی پیروز می شود؟
حسن اشرفی
کارشناس مسائل ترکیه
2
مثلث | شماره 276
ســرانجام مذاکرات 45روزه داووداغلو نخســت وزیر
موقت ترکیه با ســران حزب جمهوریخواه خلق بزرگ ترین
حزب اپوزیسیون ترکیه و حزب دست راستی حرکت ملی برای
تشــکیل دولت ائتالفی ناکام ماند و اردوغان رئیس جمهور
ترکیه در یــک حرکت سنت شــکنانه حکم تشــکیل دولت
ائتالفی را بــه حزب دوم پیــروز یعنی حــزب جمهوریخواه
خلق واگذار نکرد تا صحنه سیاسی ترکیه در انتظار برگزاری
انتخابات زودهنگام پارلمانی در 10ابان سال جاری باشد .با
شــرایطی که احزاب رقیب برای ائتالف با اک پارتی در نظر
گرفته بودند غیر هم نشــین بودن این احــزاب با اک پارتی
تا حدودی از پیش روشن بود .از ســوی دیگر دخالت های
بی ســابقه اردوغان به عنوان رئیس جمهور که می بایســت
نقشــی بی طرف در تشــکیل دولــت ائتالفی ایفــا کند ،در
مذاکراه مستقیم با احزاب رقیب اک پارتی ،مخالفت احزاب
سیاســی را برای ائتالف بــا اک پارتی افزون کــرده بود .از
ســمت دیگر مواضع اردوغــان در طول مذاکــرات دولت
ائتالفی نشــان از تمایل قلبی رئیس جمهــور برای برگزاری
انتخابات زودهنگام داشت .در واقع اردوغان بعد از انتخابات
پارلمانی 17خرداد ماه 94درصد د ترمیم سبد رای اک پارتی
در انتخابات زودهنــگام برمی اید و از ابتــدا هم اک پارتی با
هدایت های اردوغان برنامه ای برای تشکیل دولت ائتالفی
نداشت .برای اردوغان کسب اکثریت مطلق ارا در پارلمان
ترکیه و اصالح قانون اساسی در راستای تغییر نظام پارلمانی
به ریاســتی در صدر برنامه های میان مدت وی قرار دارد ،از
این رو تمام تالش خود را بــه کار می بندد تا مذاکرات دولت
ائتالفی با شکســت مواجه شــود و شــرایط داخلی ترکیه را
مهیای برگــزاری انتخابات زودهنــگام پارلمانی و باال بردن
شــانس اک پارتی برای پیروزی در انتخابات پیش رو کند.
در این راســتا عدالت و توســعه تالش کرد تا در مرحله اول
با ناامن ســازی داخلی و ترتیب دادن یــک درگیری خارجی
افکار عمومی را متوجــه یک وضعیت حســاس امنیتی در
سطح داخلی و خارجی نماید تا نشــان دهد نبود یک دولت
مســتقر تا چه اندازه می تواند برای کشــور بحــران امنیتی
ایجاد کند .بدیهی است افکار عمومی در ترکیه که با تجربه
ناموفق دولت های ائتالفی مواجه بوده است به این نتیجه
خواهد رسید که بسامان کردن این وضعیت بی ثبات داخلی
و مدیریت یک درگیــری خارجی نیازمند وجــود یک دولت
مستقر ان هم به صورت تک حزبی است .در این راستا بعد از
انفجار مشکوک شهر کردنشین سوروچ درگیری هایی میان
کردها و نیروهای امنیتی ترکیه به وجــود امد چرا که کردها
ســازمان اطالعات ترکیه (میت) را عامل اصلی این انفجار
می دانستند .بعد از این درگیری ها بود که برخوردهای پلیس
با نیروهای پ.ک.ک در داخل ترکیه اغاز شــد .از ســوی
دیگر ترکیه که چند سالی در تالش بود تا پ.ک.ک را طی
یک فرایند صلح ،خلع سالح نماید به دلیل درگیر شدن این
سازمان کردی به همراه شاخه ســوری خود (حزب اتحادیه
دموکراتیک) در مســاله مبارزه با داعش که حمایت امریکا
را به عنوان رهبر ائتــاف ضد داعش نیز به دنبال داشــت،
عمال خلع سالح ان از موضوعیت افتاد .از این رو ترکیه که
شرایط را به دلیل عدم خلع ســاح پ.ک .ک و نیز درگیری
کردها با نیروهای امنیتی درپی انفجار سوروچ برای برخورد
با عناصر پ.ک.ک مساعد می دید ،موج شدید بازداشت و
دستگیری را در شهرهای کردنشین ترکیه اغاز کرد و در سطح
برون مرزی نیز مواضع پ.ک.ک را در کوه های قندیل عراق
بمباران کرد .اک پارتی همزمان تالش کرد تا زمینه برخورد
سیاســی و قضایی با حزب دموکراتیک خلق هــا را که ان را
شاخه سیاســی پ.ک.ک می داند و با کسب حدنصاب 10
درصدی در انتخابات 17خرداد باعث شد تا اک پارتی بعد از
سیزده سال حاکمیت تک حزبی خود را از دست دهد ،فراهم
کند .اک پارتی تالش داشت تا دموکراتیک خلق ها را جزئی
نزدیک به پ.ک.ک در افکار عمومی جلوه دهد تا از ارای
این حزب که از سراسر مناطق ترکیه به دست امده بود بکاهد.
از این رو در کنار بازداشــت عناصــر پ.ک.ک ،دفاتر این
حزب نیز در مناطق کردنشــین مورد هجوم نیروهای پلیس
قرار گرفت .اک پارتی تالش کرد تا با این اقدام دموکراتیک
خلق ها را جزئی از پازل ناامنی های اخیر در ترکیه جلوه دهد و
کاهش ارای ان را در انتخابات زودهنگام رقم زند .چارچوب
کلی تحلیل اک پارتی برای برخــورد با کردهای ترکیه نیز بر
این مبنا قرار داشت که اک پارتی بتواند در انتخابات 10ابان
بخشی از ســبد رای حزب ملی گرای ترکیه که در سال های
اخیر به دلیل سیاست های همگرایانه اک پارتی با کردها از
حزب حاکم عدالت و توســعه برداشته شده بود ،به سبد رای
خــود بازگرداند .از ســوی دیگــر اک پارتی که بــه خوبی از
مخالفت افــکار عمومی ترکیه با موضــع مقامات این حزب
در خصوص حمایت از جریان داعش در ســوریه اگاه بود و
ان را یکی از دالیل رویگردانی مردم ترکیــه از اک پارتی در
انتخابات 17خرداد می دانست در صدد برامد تا با یک حضور
بیشتر نمایشی در ائتالف ضد داعش در کنار ایاالت متحده
قرار بگیرد و در این راســتا پایگاه اینجرلیک را که تا پیش از
این محل مناقشــه انکارا و واشــنگتن برای مبارزه با داعش
بود در اختیــار امریکا قرار دهد .با وجــود تمام تالش هایی
که اردوغــان و اک پارتــی بــرای بازگردانــد ارای حزب در
انتخابات پارلمانی 10ابان متحمل شده اند ،نظرسنجی های
مختلف نشان دهد اک پارتی شــانس چندانی برای کسب
اکثریــت مطلق ارا در انتخابــات پارلمانی پیــش رو در ابان
ماه نخواهد داشــت .حتی برخی نظر ســنجی ها از کاهش
تعداد کرسی های اک پارتی در پارلمان اینده حکایت دارد .
طبق نظر سنجی« موسسه اکام» اک پارتی در انتخابات 10
ابان 39درصد ارا را کسب خواهد کرد و 254کرسی پارلمان
به این حزب تعلق خواهد گرفــت ،در حالی که در انتخابات
17خرداد این حزب توانست 258کرسی را از ان خود سازد.
با این حال اردوغان همچنان اصرار دارد تا شــانس خود را
برای برگــزاری انتخابات زودهنگام ازمایش کند .از ســوی
دیگر نظر ســنجی های صورت گرفته در ترکیه از تاریخ 17
خرداد تــا 20مرداد 94حاکی از ان اســت کــه میزان ارای
حزب دموکراتیک خلق ها نه تنها کاهشــی نداشته بلکه در
برخی پیش بینی ها با افزایــش یک درصدی از 13درصد در
انتخابات خرداد ماه به 14درصد در انتخابات ابان ماه خواهد
رســید .این به این معناســت که اک پارتی در تحقق هدف
خود مبنی بر تخریب وجهه حــزب دموکراتیک خلق ها (که
نزدیک به دوماه است تحت شدیدترین فشارهای سیاسی
و قضایی قرار گرفته) نزد افکارعمومی ناکام مانده اســت و
این حزب قادر خواهد بود تا بار دیگر حدنصاب 10درصدی
را در انتخابات ابان ماه کسب کرده و اک پارتی را همچنان در
مسیر تشکیل دولت تک حزبی ناکام نگاه دارد .با این حال
به نظر می رسد اردوغان همچنان قاعده بازی سیاسی جدید
مبتنی بر تقسیم قدرت سیاســی را نخواهد پذیرفت و تالش
می کند تا به هر صورت ممکن ایده تغییر نظام از پارلمانی به
ریاستی را در ترکیه به مرحله اجرا در اورد.
گفتارها
سد 10درصدی ورود به پارلمان را برای اولین بار به عنوان یک
حزبکردیبشکندوهمحزبعدالتوتوسعهرادربرابرگزینه
دولتائتالفیقراردهد .بنابرایناقایاردوغانکهخودمبتکر
اصلی ابتکار گشایش کردی در سال های 2009و 2013بود،
این بار با ناکامی حزب عدالت و توسعه در انتخابات پارلمانی
گذشته و پیروزی چشمگیر حزب دموکراتیک خلق ها به این
واقعیت پی بــرد که نمی تواند از اصالحــات کردی به عنوان
ابزاری برای پیروزی حزب ســابقش اســتفاده کند ،بنابراین
تالش کرد در راســتای احیای هژمونــی اک پارتی و تحقق
ارزوهای خود ،با حمله به مواضــع پ.ک.ک فرایند صلح را
حداقل در این برهه زمانی به بن بست بکشاند و از این طریق
نشان دهد که اگر شرایط بر وفق مراد وی و هم حزبی هایش
پیش نرود اجازه نخواهد داد فرایندی دموکراتیک برای حل
مساله کردها و پایان منازعه چند دهه ای دولت با پ.ک.ک
در پیش گرفته شود .واقعیتی که نگاه ابزاری اقای اردوغان
و حزب عدالت و توســعه را به موضوع گشایش دموکراتیک
و فرایند صلح تا اندازه ای اشــکار می ســازد .هرچند از اقای
اردوغان در کسوت ریاســت جمهوری ترکیه انتظار می رفت
با عبور از گرایشات حزبی و در پیش گرفتن منافع ملی ترکیه
همانند اقای تورگوت اوزال رئیس جمهور فقید ترکیه در دوره
ریاست جمهوری 1989-1993راه را برای حلمساله کردهادر
ترکیه هموارتر کند .حال انکه اقای اردوغان برخالف تورگوت
اوزال که اصالحات کردی را در زمان ریاســت جمهوری اش
پس از نخست وزیری در پیش گرفت ،مســیر برعکس را در
پیش گرفت و با حفظ گرایشــات حزبی خود تالش کرد انچه
را در مســند نخســت وزیری برای حل مســاله کردی انجام
داد ،اکنون قربانی منافع حزبی اش نماید .رفتاری که نشــان
می دهدحل مسالهکردی و ابتکارگشایش دموکراتیک از نظر
اقای اردوغان نه یک هدف بلکه یک ابزار برای رســیدن به
ارزوهای شخصی و حزبی بوده است .در این راستا ،هر چند از
دیدگاه اقای اردوغان و رهبران حزب عدالت و توسعه برگزاری
انتخابات زودهنگام به عنوان فرصتی طالیی جهت بازگشت
به هژمونی انتخاباتی این حزب و تشکیل دولت غیر ائتالفی
نگریسته می شود اما نباید این احتمال هم نادیده گرفته شود
که اقدامــات کنونی رجب طیب اردوغان در راســتای فراهم
کردن شرایط مطلوب انتخاباتی و چالش های برامده از دولت
موقتبدونمشارکتاحزابجمهوریخلقوحزبحرکتملی
نتیجهمعکوسبدهدوبهجایمحبوبیتبیشترحزبعدالتو
توسعه ،محرومیت بیشتر این حزب از ارای انتخابات پارلمانی
خصوصا رای کردها را به دنبال داشته باشد .زیرا ریسک اقای
اردوغان در چرخش سیاست های خود نسبت به پ.ک.ک و
اعالم انتخابات زود هنگام می تواند ترکیه را به همان شرایط
انتخاباتیقبلاز 2002بهلحاظامنیتیواقتصادیباز گرداندبا
این تفاوت که این بار حزب عدالت و توسعه تجربه ای ناموفق
در سیاســت داخلی از جمله فرایند صلح با کردها و همچنین
تشدید تنش با همسایه ها به دلیل سیاست های فرقه ای خود
در قبال گروه های رادیکال از جمله داعش را در کارنامه حزبی
خود ثبت کرده است.
مهمتر انکه حزب عدالت و توســعه با عدم استقبال از
تشکیل دولت ائتالفی و اعالم انتخابات زود هنگام از طرف
اقای اردوغان نشــان داد که این حزب و رهبــران ان نه تنها
حاضر به گوش دادن به صــدای مردم مبتنی بر کثرت گرایی
فضای داخلی و ضرورت تشکیل دولت ائتالفی نیستند بلکه
از هر فرصت و ابزاری برای رســیدن به اهــداف خود حتی به
قیمت قربانی کردن دیگران از جمله کردها استفاده خواهند
کرد .واقعیتی که در فضــای دموکراتیک انتخاباتی به دور از
التهاباتسیاسیکامالمی تواندبهضررحزبعدالتوتوسعه
عمل کند .مگر انکه شرایط امنیتی و ترس ناشی از بی ثباتی و
بازگشترکوداقتصادیچیزیکهاقایاردوغاندرصددالقای
ان در صورت عدم پیروزی حداکثری حزب عدالت و توســعه
است مردم را در برابر انتخاب بد و بدتر قرار دهد.
سنت شکنی اردوغان
گفتارها
19
گفتارها
فاصله میان «خود واقعی» و «خودایده ال»
خطاهای سلطان بی تاج و تخت ادامه دارد
حنیف غفاری
گفتارها
20
مثلث | شماره 276
3
روزنامه نگار
ســرانجام همــان گونــه کــه پیش بینــی می شــد،
رئیس جمهور ترکیه تصمیم گرفت به جای تشــکیل دولت
ائتالفی بر شیپور برگزاری انتخابات دوباره دمیده و بار دیگر
بخت خــود را برای کســب ارای اکثریــت رای دهندگان (با
هدف تشکیل دولت غیر ائتالفی) بیازماید .طی هفته های
اخیر ،حزب عدالت و توســعه بــه عناوین مختلــف مانع از
تشــکیل دولت ائتالفی میان خــود و حــزب جمهوریخواه
خلق شــد .در این میان دو حزب ملی گرا و دموکراتیک خلق
نیز اساسا وارد مراحل جدی مذاکره با حزب متبوع اردوغان
در جهت تشــکیل دولت ائتالفی نشــدند .هم اکنون ترکیه
به «نقطه تعیین کننــده» معادالت سیاســی و اجرایی خود
رســیده رئیس جمهوری ترکیه در پی انتخابات مــاه ژوئن و
پس از ناکامی حزب حاکم عدالت و توسعه در تشکیل دولت
ائتالفی ،رسما خواســتار برگزاری انتخابات زودهنگام شده
است ،اما به نظر می رسد عواقب و تبعات این اقدام از سوی
رجب طیب اردوغان به خوبی سنجیده نشده است ،در حالی
که افرادی ماننــد عبدالله گل رئیس جمهور ســابق ترکیه و
یکی از اصلی ترین اعضای حزب عدالت و توســعه برگزاری
انتخابات دوباره را نســخه ای مضر برای انکارا می دانستند،
اردوغان به این گزینه بســنده کرد تا بار دیگر سماجت خود
در مقابل عبدالله گل و دیگران را به اثبات برســاند .بسیاری
از تحلیلگــران معتقدند رئیس جمهور ترکیــه در صدد حذف
تمامی احزاب مخالف از صحنه اجرایی دولت است .همین
موضوع سبب شده است تا گفت وگو ها بر سر تشکیل دولت
ائتالفی به شکســت انجامیــده و ترکیه در مســیر برگزاری
انتخابات دوباره قرار گیرد .به عبارت بهتر«،تشــکیل دولت
ائتالفی» به معمایی ســخت و گرهی کور در انــکارا تبدیل
شده اســت .در بیانیه صادر شده از ســوی دفتر رجب طیب
اردوغان ،رئیس جمهوری ترکیه گفته نشــده اســت که چه
زمانی انتخابات پارلمانــی زودهنگام برگزار خواهد شــد اما
اردوغان پیش تر گفته بود که ممکن است این انتخابات در
اول نوامبر باشد .بر این اساس اردوغان تالش دارد انتخابات
جدیدی برگزار کند و از این طریق به حزب عدالت و توســعه
فرصت دهد تا مجددا بتواند اکثریت را در پارلمان به دســت
اورده و دولت تک حزبی تشکیل دهد .دو حزب اپوزیسیون
ترکیه اعالم کرده اند که در دولت موقت مشــارکت نخواهند
کرد و بدین ترتیب داووداوغلو چاره دیگری ندارد مگر اینکه
دولــت را با حضور قانون گذاران مســتقل و سیاســتمداران
ی کردها موسوم به دموکراتیک خلق تشکیل دهد.
حزب حام
این در حالی اســت کــه صالح الدین دمیرتــاش رهبر حزب
دموکراتیک خلق ســخت ترین مواضع ممکــن را در مقابل
اردوغان و حزب عدالت و توســعه از خود بروز داده اســت.
انچه مسلم اســت اینکه اردوغان به جای اینکه از انتخابات
اخیر در جهت اصالح سیاست های خود پند گیرد ،همچنان
ترجیح می دهدایده ال گرایی مبتنی بر نوعثمانی گرایی خود
را در انکارا ادامه دهد .در این میان ،تشکیل دولت موقت تا
برگزاری انتخابات دوباره در ترکیه نیز نمی تواند منجر به بهبود
وضعیت سیاســی اردوغان شــود .انتظار می رود اردوغان،
احمد داوود اوغلو ،نخست وزیر ترکیه را مسئول تشکیل دولت
موقت کند .واقعیت امر این اســت که رجب طیب اردوغان
نتوانســت برخورد واقع بینانه ای با شکســت نســبی خود در
انتخابات سراسری اخیر داشته باشد .او هرگز تصور نمی کرد
روزی ناچار به ائتالف با افرادی مانند کمال قلیچدار اوغلو،
دولت باغچه لی و صالح الدین دمیرتاش برای تشکیل دولت
شود! حزب عدالت و توســعه که اردوغان موسس ان است
نتوانست در انتخابات ماه ژوئن اکثریت مطلق خود را حفظ
کند و به این ترتیب بــرای اولین بار از ســال 2002که روی
کار امد مجبور شد برای تشکیل دولت ائتالفی تالش کند.
تالش های داووداوغلو برای تشکیل ائتالف هفته گذشته
شکســت خورد و همین امر زمینــه را اماده کرد تــا اردوغان
خواستار تکرار انتخاباتی شود که از نظر وی به نفع همه است!
با این حال بسیاری از اعضای حزب عدالت و توسعه استدالل
اردوغان را قبول ندارند .اخرین نظرسنجی ها نشان می دهد
که در صورت تکرار انتخابات در برهه فعلی ،تغییری در نتیجه
صورت گرفته ایجاد نخواهد شد .با این حال اردوغان در صدد
ت که حدود دو ماه بعد یعنی زمان برگزاری انتخابات دوباره
اس
در ترکیه اوضاع را به ســود خود تغییر دهد .نکته قابل تامل
اینجاست که رئیس جمهور ترکیه در این معادله قدرت مانور
خود را تا حد زیادی از دست داده است .ترکیه در شرایطی با
انتخابات جدید مواجه اســت که خشونت ها میان نیروهای
امنیتی ترکیه و شورشــیان حزب کارگران کردســتان ترکیه
(پ.ک.ک) به شــدت افزایش یافته و در همین حال انکارا
وارد کمپین ظاهری و تصنعــی ضدداعش به رهبری امریکا
شــده اســت .همچنین ارزش لیره ترکیه به دنبــال بی ثباتی
سیاســی در مقابل دالر به پایین ترین حد خود رسیده است.
اردوغان میــان «خود واقعی» و خود «ایــده ال» خود هنوز
نتوانسته اســت مرزی منطقی تعریف کند .او تصور می کند
همچنانقدرتمندترینسیاستمدارانکاراوحتیمنطقهاست!
رئیس جمهور ترکیه نتوانست پدیده عدم کسب کرسی های
انتخاباتی در پارلمان را هضم کند زیرا تاب و توان مواجهه با
حقایق جاری در کشور خود را نداشت!
از سوی دیگر ،بسیاری از شهروندان ترکیه ای که سعی
دارند مســتقل از احزاب تعریف شــده تصمیم نهایی خود را
اتخاذ کنند ،با انارشی ایجاد شده توســط اردوغان به شدت
مخالف هستند .اردوغان که قول داده بود بحران های متعدد
ترکیه را به صفر برساند اکنون دولت این کشور را وارد مرحله
انتقالی کرده و اینده این کشــور را در ابهام فرو برده اســت.
وقوع بحران های متعــدد در حوزه های سیاســت خارجی و
منطقه ای ،سیاســت داخلی ،امنیت و اقتصاد ترکیه نشــان
از بازی ناکام اردوغان در انــکارا دارد .در این میان اردوغان
نمی تواند مخالفانش را متهم به خلــل در فعالیت های خود
کند ،زیرا از ســال 2002تاکنون دولت به صــورت مطلق و
کامــل در اختیار حزب عدالت و توســعه بوده اســت .رجب
طیب اردوغان پس از پیروزی در حزب 2002میالدی ســر
از پای نمی شــناخت .پس از ســال ها رنج و نکبت ناشــی از
حضور دولت های الئیک به سرکردگی افرادی مانند «تانسو
چیلر»« ،مســعود ایلمــاز»« ،بولنت اجویــت» و همچنین
تحمل چهره های خشــن ژنرال هایی که برای ایجاد کودتا
علیه دولت های مردمی دست به ماشه بودند ،ملت ترکیه به
ی ازادی و رهایی از دیکتاتوری رســید .شنیدن نام
چند قدم
افرادی مانند عبدالله گل و اردوغان مایه ارامش بســیاری از
شهروندانترکیه ایبود.رویکرداقتصادیموفقیت امیزحزب
عدالت و توسعه و سوابق مثبت انها در شهرداری های ترکیه
(تا قبل از ســال 2002میالدی) و از همــه مهم تر ،ماهیت
متفاوت این حزب با احزاب الئیک ،از ادیرنه در غربی ترین تا
اردهان در شرقی ترین نقطه ترکیه را غرق در امید و ارزو کرده
بود .اردوغان روز به روز بیشتر در ابادانی کشورش می کوشید
و از توان اقتصادی و شهرسازی باالی حزب متبوع خود نیز
در مســیر و مجرای جلب رضایت مردمی اســتفاده می کرد.
توطئه هایاحزابجمهوریخواهخلق،دادگاهقانوناساسیو
ژنرال های نگران از بازگشت اسالم گرایی به ترکیه در راستای
انحالل حزب عدالت و توسعه بارها نقش بر اب شد .درست
در چنین نقطه ای بود که امریکا تصمیــم گرفت اردوغان را
پای میز قمار بنشــاند .مروری بر بازی نامتوازن اردوغان در
قبال تحوالت منطقه و نظام بین الملل ،خود می تواند برای
بسیاری از مخاطبان اموزنده باشــد .اردوغان که «پیوستن
به اتحادیه اروپا» را یکی از اهداف کالن سیاســت خارجی
خود می دانست ،با تصور اینکه در ســایه حمایت واشنگتن
می تواند به این هدف مهم دســت یابد پای میز قمار حاضر
شــد .چندی نگذشت که اردوغان به «پســر خوب» امریکا
تبدیلشد.رئیس جمهورترکیهبامشاهدهتعاریفوتمجیدات
افرادی مانند جرج بوش و دیک چنی سر از پای نمی شناخت.
مذاکرات ترکیه و اتحادیه اروپا در سایه حمایت های امریکا از
عضویت انکارا در اروپای واحد اغاز شــد .رویاهای اردوغان
در نتیجه پذیرش قواعد بازی قمــار امریکایی ها تغییر کرد.
او تصمیم گرفت ســلطان و نماد قدرت مطلق در ترکیه شود
و اسالم سکوالری که از سوی امریکا نیز حمایت می شد را به
یک الگوی فراگیر در جهان اسالم تبدیل کند .او می خواست
عضــوی از اعضای اروپای واحد باشــد و به ژانــدارم منطقه
امریکایی ها تبدیل شــود .رویای تبدیل شدن به یک قدرت
مطلق لحظه ای از ذهن اردوغان دور نمی شد .افرادی مانند
احمد داوود اوغلو (که از همان ابتدا معمار سیاست خارجی
حزب عدالت و توســعه بود) نیز توهمات اردوغان را تئوریزه
می کردند تا رئیس جمهور ترکیه در بازی مستمر قماری که با
واشنگتن اغاز کرده بود لحظه ای دچار تردید نشود .اردوغان
تا سال 2011میالدی خود را برنده قمار با مقامات امریکایی
می دانست .او به بخشــی از اهداف خود مانند تبدیل شدن
به یک قدرت در ترکیه رســیده بود و بخشی از اهداف وی در
خصوص پیوســتن به اروپای واحد نیز با کندی ولی مستمر
طی می شد .با اغاز بحران ســوریه ،قماربازان امریکایی که
طی چند ســال اطمینان اردوغان را نســبت به خود به دست
اورده بودند ،از اردوغان خواستند تا به کاتالیزور و حتی عامل
اصلی سقوط اسد از قدرت تبدیل شود .اردوغان در پذیرش
اینمسئولیتلحظه ایشکنکردوحتینگاه های تردید امیز
افرادی مانند عبدالله گل وی را از تصمیم و قمار خطرناکش
باز نداشت .مطابق انچه امریکایی ها به اردوغان وعده داده
بودند ،پس از دو ماه حکومت اسد سقوط می کرد و پس از ان،
اردوغان پای میز مذاکرات با اروپای واحد بر سر پیوستن به
اینمجموعهبه عنوانیکقدرت بی رقیبموردشناساییقرار
می گرفت و همین موضوع رونــد عضویت انکارا در اتحادیه
اروپا را تسریع می کرد...
هم اکنون در سال 2015میالدی قرار داریم؛ مذاکرات
ترکیه و اتحادیه اروپا در عمل متوقف شده است ،بشار اسد در
قدرت باقی مانده و نظام سوریه سقوط نکرد ه ،حزب عدالت و
توسعه پس از 13سال در کسب اکثریت پارلمان ناکام مانده
است،بسیاریازشهروندانترکیه ایکهازسال 2002تاکنون
ازاردوغانبه عنوانفردیمعقولیادمی کردندهم اکنونازوی
به عنوانیکدیکتاتورمتوهمناممی برند،مناسباتاردوغانو
کشورهای منطقه به واسطه حمایت وی از گروه های تکفیری
خدشه دارشده ،نشانه هاومولفه هایانشعابدرحزبعدالت
و توسعه مشاهده شــده اســت و از ان بدتر ،امریکا و اروپای
واحد نیز اردوغان را نســبت به دیکتاتوری و حمایت از برخی
تروریست هایتکفیریمتهممی سازند.
خواب اشفته رجب
گفتارها
زور اردوغان به دمیرتاش نمی رسد
رحیم رئیس نیا
4
پژوهشگر مسائل ترکیه
مثلث | شماره 276
گفتارها
انتخابات ژوئــن یک چالش بزرگ بــرای حزب حاکم
عدالت و توســعه بود زیرا تمام برنامه هــای اردوغان برای
حکومت بر ترکیه را بــر باد داد .اردوغان امیــدوار بود ،با به
دســت گرفتن پارلمان جدید ترکیه توســط حزب عدالت و
توسعه با اصالح قانون اساسی که به وی قدرت و اختیارات
بیشتری می داد ،موافقت کند ،حال انکه با تغییر ارای مردم
در انتخابات اخیر رویای اردوغان نقش بر اب شد و این حزب
در انتخابات ژوئن شکست سختی را متحمل شد ،به طوری
که برای اولین بار نتوانســت اکثریت ارا را به دست بیاورد و
بخشی از ارای خود را به حزب دموکراتیک خلق کردها داد.
هر چند این موضوع برای حزب عدالت و توسعه که 13سال
به تنهایی افسار دولت را در دست داشت ،خوشایند نبود اما
واقعیتی بود که توســط انها باید مورد قبول واقع می شد اما
نه تنها این حزب این واقعیت را نپذیرفت بلکه اعضای حزب
عدالت و توســعه برای رســیدن به اهداف با دو حزب رقیب
خود جلســاتی را برگزارکردند تا با خرید فرصت از تشــکیل
یک حکومت ائتالفی جلوگیری کــرده و بار دیگر انتخابات
را برگزار کنند .با این حال ،در شرایطی که نزدیک به سه ماه
از انتخابات مجلس ترکیه می گذرد و مردم این کشور منتظر
تشــکیل دولت جدید بودند ،احمد داووداوغلو نخست وزیر
ترکیه اعالم کرد که احزاب این کشــور نتوانســته اند برای
تشکیل دولت ائتالفی به نتیجه برســند .به دنبال شکست
مذاکرات حزب حاکم ترکیه برای تشــکیل دولت ائتالفی با
دیگر احزاب ،رجب طیب اردوغــان رئیس جمهوری ترکیه
تاکید کرد این کشور سریعا به سوی برگزاری انتخابات جدید
حرکت می کند و برهمین اســاس برگزاری انتخابات مجدد
مجلس در ماه نوامبر تعیین شــد .در واقع میل و خواســته
رجب طیب اردوغان و حزب متبوعش این بود که مذاکرات
مربوط به تشکیل دولت ائتالفی به بن بست برسد تا وی بتواند
انتخابات دیگری را برگزار کند .این موضوع به خصوص در
اظهارنظرهای اخیر اردوغان به خوبی قابل تشخیص است
اینکه او و حزب عدالت و توسعه از همان اول اراده ای نسبت
به وارد شــدن در یک دولت ائتالفی نداشتند و خواسته انها
در دست داشتن قدرت همچون یک دهه اخیر بوده است.
بنابراین اردوغان از همان روزهــای ابتدایی که حزب
عدالت و توســعه با کســب 40درصد ارا حاکمیــت خود در
مجلس را از دســت داد ،او به این موضوع که باید بازی را به
نفع اهداف خــود و حزب متبوعش تغییر دهــد ،معتقد بود.
با وجود انکه اردوغان برای انتخابات پیش رو نقشه کشیده
و ســعی دارد بار دیگر حزب عدالت و توسعه به عنوان حزب
حاکم انتخاب شــود اما نتایج نظرســنجی ها نشان می دهد
که حــزب عدالــت و توســعه در انتخابــات زودهنگامی که
اردوغان راه انداخته اســت بار دیگرشکست خواهد خورد و
نمی تواند اکثریت ارا را از ان خود کند .نظرسنجی های اخیر
نشان دهنده افزایش ارای حزب جمهوریخواه خلق و حزب
دموکراتیک خلق ها است .با وجود انکه حزب حاکم در ترکیه
سعی دارد با خریدن زمان زمینه مساعدی برای توسعه حزب
عدالت و توسعه پدید بیاورد اما در طول این دو ماه شاهد ان
بودیم که دولت حاکم به نام مبــارزه با داعش پایگاه نظامی
خود را در اختیار امریکا قرار داد ،این در حالی بود که داعش
بهانه ای بیش نبود و برنامه اصلی دولت ترکیه هدف گرفتن
کردهای پ ک ک و کردهای دیگــری که در برخی مناطق
برای خود به صورت مستقل زندگی می کردند ،بود .از سوی
دیگر در حال حاضر سیاســت های دولت اردوغان در اداره
امور داخلی ترکیه نیز به مسائل و مشکالت بسیاری برخورده
اســت به طوری که زمینه های یکســری ترور را در ترکیه نیز
ایجاد کرده اســت هر چند در این باره نمی توان نظر قطعی
داد اما با بمباران های ســنگینی که در منطقه صورت گرفته
اســت ،به نظر می رســد که دولت حاکم قصد دارد کردها و
به خصوص پ ک ک را ریشــه کن کند ،البته تاریخ نشــان
داده اســت تصوری که دولتمردان برای اینده ترکیه مدنظر
دارند به درستی پیش نمی رود زیرا با وجود فشارهای مختلف
در سالیان متمادی این گونه فشــارها نتوانسته این حزب را
ریشه کن کند و انها به فعالیت خود همواره ادامه داده اند.
با وجود اینکه در حال حاضر ترکیه به دلیل سیاست های
داخلی و خارجی که در پیــش گرفته با انتقــادات داخلی و
خارجی بسیاری مواجه اســت اما اردوغان همچنان بر این
باور است که او تنها کسی اســت که می تواند امنیت و ثبات
را برقرار کند اما از انجایی که فضای رسانه ای در ترکیه بسیار
ازاد است مردم به خوبی می دانند که اردوغان نمی تواند اینده
خوبی را برای انها رقم بزند به همین دلیل شاهد رویگردانی
انها از حزب عدالت و توسعه هســتیم و اردوغان نمی تواند
به خواست اساســی اش که رســیدن به قدرت است ،برسد
زیرا اردوغان در طول روزهــای تبلیغات انتخاباتی برخالف
قانون و از ســوی دیگر بر خالف رویه دیگر روسای جمهور
ترکیه که رویکردی غیرحزبی داشتند ،عمل کرد .او همواره
به صورت غیرمستقیم از مردم درخواست می کرد که به حزب
حاکم رای دهند .حاال بار دیگر با تکرار انتخابات در مجلس
اردوغان ســعی دارد نظر مردم را به ســمت حــزب عدالت
و توســعه معطوف کند .او ســعی دارد پروژه خــود که تغییر
ساختار نظام سیاسی ترکیه از شیوه پارلمانی به ریاستی است
را به سر منزل مقصود برســاند اما برای رسیدن به این هدف
او نیازمند کسب ارای اکثریت توسط حزب عدالت و توسعه
است ،درحالی که مردم به سیاست هایی که دولت او دنبال
کرده اســت ،دقت دارند .زیرا مردم فســاد اقتصادی دولت
اردوغان را فراموش نکرده انــد و اینکه اردوغان از محاکمه
انها جلوگیری کرد .همه سیاست های دولت اردوغان امروز
یقه حزب موردنظرش را گرفته اســت .مردم یک بار جواب
اردوغان را دادند و ایــن دفعه نیز همان جواب با کمی تغییر
به دولت او داده می شود بنابراین به نظر می رسد تغییر ارا در
انتخابات اتی ترکیه به نفع رقبای حزب عدالت و توسعه یعنی
حزب جمهوری خلق ها و دموکراتیک خلق ها باشــد .هدف
اصلی اردوغان این اســت که حزب کردها نتواند 10درصد
ارا را به دست بیاورد اما از انجا که حزب دموکراتیک خلق ها
در انتخابات اخیر توانست موفقیت بزرگی را کسب کند و در
دو ماه اخیر نیز نوع سیاســت اردوغان ضد مردم کردنشین
در ترکیه و اطراف ان بوده است نه تنها این حزب رایش را از
دست نمی دهد بلکه مردم باتوجه به شعارهای صلح طلبانه
صالح الدیــن دمیرتاش بــار دیگــر رای خوبــی را به حزب
دموکراتیک خلق کردها خواهند داد .با این حال ،از انجا که
نه حزب عدالت و توسعه حاضر به دست کشیدن از سیاست
خارجی و برنامه های اصالحی خود اســت و نه احزاب دیگر
چون حزب جمهوری خلق حاضر هستند خالف سیاست های
خود عمل کنند بنابراین شاهد رقابت سختی در انتخابات اتی
خواهیم بود و انگونه که به نظر می رسد خوابی که اردوغان
برای اینده ترکیه در سر پرورانده تعبیر نخواهد شد.
21
گفتارها
نگاهتاکتیکیحماس،استراتژیکایران
چرا فاصله ایران و حماس بیشتر از قبل شده؟
قاسم محبعلی
گفتارها
22
مثلث | شماره 276
1
مدیرکل اسبق خاورمیانه وزارت امور خارجه
موضوع فلســطین را بایــد از دو دریچه نگاه کــرد زیرا
نگاه های دو طــرف به یکدیگــر متفاوت اســت؛ اول ،نگاه
جمهوری اسالمی ایران به موضوعی به نام فلسطین و دوم،
نگاه گروه های فلســطینی مانند حماس به ایران .جمهوری
اســامی موضوع فلســطین را یک موضوع اســامی و این
سرزمین را سرزمینی می داند که توسط صهیونیست ها اشغال
شــده و باید ازاد شــود .حمایت ایران از گروه های فلسطینی
فارغ از دسته بندی انها به دلیل همین نوع نگاه است اما نگاه
این گروه ها به ایران متفاوت اســت .حمــاس به عنوان یکی
از شــاخص ترین گروه های فلســطینی که اداره نوار غزه را بر
عهده دارد یک جنبش اخوانی و سنی مذهب است و به همین
دلیل نگاهش به تهران با نگاه ایران به این گروه فرق می کند.
حماس به دالیل مذهبی که دارد عربستان را به عنوان عاصمه
(پایتخت) جهان اسالم تلقی می کند و به علت گرایش های
اخوانی ،ترکیه را وارث خالفت اسالمی می داند و هیچ گاه این
نوع نگاه را به ایران نداشته است .این گروه فلسطینی همیشه
به دنبال گسترش روابط همه جانبه با سعودی بوده اما روابط با
ایران را تاکتیکی و مبتنی بر نیاز تعریف کرده اســت .امروز در
برخی رسانه ها از سردی روابط ایران و حماس و کشیده شدن
این گروه به طرف عربستان صحبت می شود .به نظر من نباید
نگران این موضوع بود یا از ان تعجب کرد زیرا حماس همیشه
به دنبال کمک گرفتن از ســعودی بود اما عربستان به دالیلی
از پذیرش این گروه ســر باز می زد .چندی پیش این موضوع
مطرح و تکذیب شــد که حماس و عربستان سعودی ها برای
حضورنیروهایفلسطینیدریمنبایکدیگربهتوافقرسیدند.
حماس شرایط و امکانات خیلی خوبی برای اداره غز ه ندارد و از
طرفدیگرنیروینظامیکالسیکنیزنیستکهبخواهدکنار
نیروهای عربســتان در یمن حضور داشته باشد؛ زیرا حماس
ی اســت و نمی تواند کنار ارتش های منظم
یک قدرت چریک
بجنگد .نیاز عربســتان به حماس برای تامین نیروی انسانی
برای عملیات های نظامی نیست ،بلکه برای توجی ه عملیات
نظامی علیه مردم یمن اســت .عربســتان تالش می کند تا
نیروهای اســامی مانند حماس را کنار خود داشته باشد و از
وجهه انها برای توجیه عملیات خود استفاده کند .حماس نیز
به دلیل نیازهای مالی شــدید ،خروج از انزوا در جهان عرب و
حل مشکالتش با کرانه باختری به عربســتان نیاز دارد و این
نیاز متقابل دو طرف را به یکدیگر نزدیک کرده اســت .دلیل
بازگشت دوبارهحماس بهطرف عربستانرانیز باید درکودتای
مصر و کنار گذاشــته شــدن دولت اخوانی «محمد مرسی»
جست وجو کرد .به هر حال حماس یک جنبش اخوانی است
و روی کار امدن ژنرال «عبدالفتاح السیسی» با رویکردی که
نسبت به اخوان المسلمین دارد خسارت های زیادی به پیکره
این گروه وارد کرد .ایجاد مشــکل در روابــط ایران و حماس
به اغاز جنگ در ســوریه باز می گردد .پس از اغــاز ناارامی ها
حماس به دلیل تعلقات مذهبی خود تصمیم گرفت ت ا به زعم
خود از جامعه اهل سنت سوریه در برابر علویون حمایت کند و
به همین دلیل مقدار زیادی از ایران فاصله گرفت .جمهوری
اسالمی ایران نه در ان برهه از زمان و نه در هیچ زمان دیگری
خواستار فاصله گرفتن از حماس و سردی روابط نبود و اگر این
اتفاق افتاد به دلیل اقدامات این گروه فلسطینی بود زیرا رابطه
حماس با ایران تاکتیکی و مبتنی بر نیاز و شــرایط اســت؛ در
حالیکهایراننگاهیراهبردیبهحماسبه عنوانگروهیکه
می تواند فلسطین را ازاد کند دارد اما حماس به ایران به چشم
کشــوری نگاه می کند که می تواند در شرایط اضطراری برای
رسیدن به اهداف خود از ان کمک بگیرد و همانطور که پیش
از این متذکر شدم نگاه انها نسبت به ایران با نگاه به عربستان،
ترکیه و اخوان مصر بســیار متفاوت است .در خصوص اینده
روابطایرانواینگروهبایداینگونهگفتکهحماسیکجنبش
سیاسی است و فلسطینی ها سیاســت را خوب می فهمند .به
همیندلیلبسیاربعیداستکهحماستمامرشته هایارتباط
خود با تهران را قطع کند؛ انها به دنبال برقراری رابطه متوازن و
متناسب با منافع و اهداف خود با کشورهای عربی غرب اسیا و
شمالافریقابودهودرپیاینهستندکهازامتیازوامکانایران
برایرسیدنبهاینمهماستفادهکنند.البتهبایدایننکتهرانیز
متذکرشدکهاگرروزیتماممشکالتحماسحلشودودیگر
نیازیبهکمک هایمالی ،سیاسیوتسلیحاتیایراننداشتند
شرایط متفاوت خواهد شــد ولی در شرایط فعلی بی نیاز شدن
انهابهکمک هایجمهوریاسالمیایرانبسیاربعیداستزیرا
برای توسعه روابط خود با کشورهای عربی به امتیاز ایران نیاز
لو فصلنشد هو
دارند.مسالهفلسطینشصتسالاستکهح
حماسچشم اندازیبلند مدتبرایایندهروابطخودنداردوتمام
پل هایارتباطیخودراباایرانوبهاحتمالقویباسوریهخراب
نخواهندکرد.البتهبایدبهایننکتهنیزاشارهکردکهحماسبه
جامعه اهل سنت در سوریه گرایش بیشتری دارد و در صورت
کنار زدن اسد و روی کار امدن یک حکومت سنی مذهب روابط
راهبردیباسوریهبرقرارخواهدکرد.
گســترش روابط با مصر نیز یکی دیگر از مسائلی است
که بار دیگر مطرح شــده اســت .رابطه با مصر برای حماس
و نوار غزه بسیار مهم اســت؛ تا قبل از جنگ شش روزه میان
اعرابواسرائیلمنطقهمستقلیبهنامغزهوجودنداشتبلکه
بخشیازمصرشاملغزهامروزیوصحرایسیناتوسطارتش
رژیم صهیونیستی اشغال شــد که پس از قرارداد صلح کمپ
دیوید ،صحرا به مصر بازگردانده شــد و غزه در دست اسرائیل
باقی ماند .به همین دلیل باید گفت غزه بخشــی از مصر بوده
و پشتوانه این سرزمین کوچک به سرزمین اهرام باز می گردد.
شاید یکی از دالیل سفر «خالد مشعل» به عربستان استفاده
از امکان ریاض برای بازسازی روابط با قاهره باشد زیرا حماس
بدون برقراری روابط با مصر نمی توانــد با دنیای بیرون ارتباط
داشته باشد و مسائل امنیتی ،سیاسی و اقتصادی خود را حل
کند .رابطه با مصر برای حماس حیاتی است و این گروه مبارز
فلسطینی بدون ارتباط با قاهره نمی تواند به حیات خود ادامه
دهدودرشرایطفعلیبه دنبالاناستکهاینروابطرابازسازی
کند؛ زیرا اخوانی ها در نتیجــه کودتای نظامیان از قدرت کنار
رفتند و این حزب به شدت در فضای سیاسی مصر تحت فشار
است .باتوجهبهاینکهرابطهالسیسیباعربستانحسنهبودهو
بارها نسبت به پادشاه عربستان ابراز ارادت کرده است فرضیه
سفر مشعل به عربستان برای وساطت و بازسازی روابط با مصر
قوت می گیرد زیرا گذرگاه رفح در مرز غزه و مصر تنها راه ارتباط
باریکه با دنیای بیرون اســت و ارتباط مســتقیم با حیات این
سرزمین دارد.
گفتارها
یک بام و دو هوای حماس در بازی محورهای منطقه ای
موازنه سازی سرگردان
کامران کرمی
پژوهشگر خلیج فارس مرکز مطالعات صلح
2
جنبش حماس به عنوان یکــی از بازیگران غیردولتی
خاورمیانه که تحقق ارمان های فلسطین را در صدر اهداف
ســازمانی خود قرار داده اســت ،در طول یک دهه اخیر که
تحوالت منطقه به ســمت فرایندهای بحران متمایل شد،
الگوی کنش این جنبش نیز متاثر از این وضعیت به ســمت
رویه هــای عملگرایانه و تاکتیکی پیش رفــت .قرار گرفتن
حماس در جبهه مقاومت و گسترش روابط با ایران و سوریه
باعث شــد تا تحلیلگران غربی و عرب از بــازی نیابتی این
جنبش در منطقه خاورمیانه به نفع محور مقاومت یاد کنند.
اگرچه این دیدگاه ریشــه در واقعیت دارد ،اما گویای
کلیت ماجرا نیست ،چون در این برهه تهران ،حماس را به
دالیل ایدئولوژیک و مبارزاتی فراتر از جنبش فتح ،مستحق
حمایت های مادی و معنوی برای مبارزه با اسرائیل و محقق
کردن ارمان های فلسطین می دانست .اگرچه ذکر این نکته
الزم است که حماس همزمان و به همان دالیل ذکر شده در
سطور باال چشم به حمایت های عربستان سعودی نیز داشت
و حتی در مقطعی با وســاطت ملک عبدالله پادشاه متوفی
سابق ســعودی در فریضه حج ،اختالفات خود را با ابومازن
به کناری نهاد.
اما انچه روابط حمــاس و محور مقاومت را تحت تاثیر
قرار داد و باعث شد تا خالد مشعل رهبر این جنبش به سمت
محور اخوان المسلمین در منطقه و سپس عربستان سعودی
متمایل شود ،خیزش های جهان عرب در سال 2011بود که
به الگوی کنش این جنبش در فضای جدید ،چهره متفاوتی
بخشــید .تحوالت بهار عربی و به خصوص بحران ســوریه
باعث شد تا ابتدا حماس دفتر خود را از دمشق به دوحه منتقل
کند و فراتر از ان وارد دسته بندی های منطقه ای در ارتباط با
ترکیه و مصر شود.
نقطه عطف این مقطع شــرکت در کمپیــن اخوان در
ترکیه به رهبری رجب طیب اردوغان و همچنین حضور محمد
مرسی رئیس جمهور پیشین مصر بود که ناظران از ان تحت
عنوان شــکل گیری محور اخوان در منطقه یاد می کردند.
برخی موضع گیری های خالدمشــعل علیه بشار اسد در این
فضا نیز به رویه های عملگرایانه این جنبش مهر تایید می زند.
اما انچه این خواب نوشین را برای مقامات حماس تبدیل به
کابوس کرد ،شکست محور اخوان در منطقه و سقوط محمد
مرسی ،رئیس جمهور مصر توسط نظامیان بود .از این تاریخ
یعنی اواســط 2013تا مقطــع کنونی را می تــوان ماه های
ی حماس در داخل فلسطین و همچنین در منطقه
ســردرگم
خاورمیانه دانســت .در این چارچــوب و در هفته های اخیر
شاهد بودیم که خالد مشعل رئیس دفتر سیاسی این جنبش
از عزم خود برای بهبود روابط با عربستان سعودی خبر داد و
راهی ریاض شد .مشعل سفر اخیر خود به عربستان سعودی
را گامی در مسیر درست توصیف کرد و گفت« :سفر من به
عربســتان صفحه جدیدی در روابط جنبش حماس با سران
ســعودی باز کرد ».او افزود« :جنبش حماس همه درهای
عربی و اسالمی را برای فلســطین و بیت المقدس می زند و
حماس خود را از حمایت هیچ طرفی بی نیــاز نمی داند و در
«بازی محورها» در منطقه شرکت نمی کند».
عادل الجبیر ،وزیر امور خارجه عربستان هم تاکید کرد
سفر مشعل فقط برای ادای مناسک عمره بود و جنبه سیاسی
نداشت و موضع ریاض در برابر جنبش حماس تغییر نکرده
است .اما در تازه ترین اظهارنظر خالد مشعل که حاکی از سفر
دوم او به ریاض بود ،او خاطر نشان کرد که حماس برای باز
کردن صفحه جدیدی با عربستان که شامل تفاهم و شفافیت
می شود ،توافق کرده است.
در این فضا ،برخی رســانه های عربــی در صدد بودند
تا میان تالش هــای اخوان المســلمین و جنبش حماس با
دیدار خالد مشعل با پادشاه عربســتان ارتباطی بیایند و این
گونه تحلیل کنند که حماس نیز تمایل دارد به جمع کشورها
و جریان های ســنی بــرای رویارویی با ایران بــه ویژه بعد از
توافق هســته ای میان ایران با قدرت های جهانی بپیوندد.
اما متخصصان امور عربســتان می گویند انچه در رسانه ها
بر سر سفر خالد مشــعل به عربســتان می اید صرفا تالشی
رسانه ای از سوی حماس برای بزرگ نمایی نقشش در عرصه
عربی است تا به این ترتیب این گونه وانمود کند که عربستان
برای رویارویی با تهران به ان نیاز دارد .در حالی که حماس
در ضعف شدید به سر می برد و نمی تواند عمال از بسیاری از
سیاست های سابق خود دست بکشد.
نگاه عربستان به حماس
شــکل دهی به یک ائتالف هرچند شکننده منطقه ای
و یارگیری از بازیگران غیردولتی برای تقابل با جبهه رقیب،
می تواند در دستورکار سیاســت خارجی جدید و عملگرایانه
عربســتان ســعودی قرار بگیــرد .در مقابــل عواملی چون
شکست سیاســت های بلندپروازانه حماس در فردای بهار
عربی و تشــکیل محور اخوان در منطقه ،فاصله گرفتن از
ایران ،ســوریه و محور مقاومت و ضعف هــای مالی که بر
کاهش اقبال عمومی هم تاثیرگذار بوده ،باعث شــد تا این
ت شــناوری را در عرصه منطقه ای دنبال کند و
جنبش سیاس
خالد مشعل رئیس دفتر سیاسی
حماس تمایالت فراوانی به
اخوان المسلمین و اسالم
سیاسی سنی دارد به همین
دلیل در مدت اخیر سعی کرده
بین عربستان و ترکیه با حماس
پیوندهایی ایجاد کند
در حال حاضر فرصت را برای سفر به عربستان در زمانی که
سعودی ها سیاست تجدیدنظر با اخوان را در پیش گرفته اند،
غنیمت بشمرد.
در سال ٢٠١٣وزارت کشور عربستان با صدور بیانیه ای
گروه اخوان المسلمین را به همراه داعش ،النصره و حزب الله
لبنان در فهرســت گروه های تروریســتی قرار داد .مقامات
عربســتانی بارها جماعت اخوان المســلمین را ســر منشــا
مشکالت جهان عرب دانســته اند .به ویژه این نگرانی بعد
از تحوالت بهار عربی و تقویت محــور اخوان بیش از پیش
در دســتور مقامات ریاض قــرار گرفت .امــا روند تحوالت
منطقــه ای به خصوص پــس از گفت وگوهای هســته ای،
ناتوانی در پروژه ســقوط اســد ،اختالفات شورای همکاری
خلیج فارس به ویژه اختالفات قطر با عربستان ،تقویت جریان
انصارالله در یمن و اغاز بحران در این کشــور باعث شــد تا
ی را در
س تجدید نظر مالیم
سعودی ها در یک سیاست معکو
روابط با اخوان در پیش بگیرند .به نظر می رسد که سعودی ها
تمایل دارند یک حماس ضعیف که متمایل به جبهه سنی ها
در منطقه باشد را وارد محوربندی های خود کنند.
حداقــل اســتفاده ای که ســعودی ها در ایــن مقطع
می توانند از سیاســت حماس کنند ،دوری از ایران و جریان
مقاومت در منطقه است ،به ویژه باتوجه به روابط نه چندان
گرم حماس با ایران و سوریه دور از ذهن نیست که سعودی ها
بتوانند حماس را وارد جبهه بندی و صف بندی های منطقه ای
کنند .در مقابل و فارغ از بهبود روابطی که از این مجرا نصیب
حماس می شود ،اما این جنبش همزمان درصدد برخواهد امد
تا روابط شکراب خود را با محور مقاومت تلطیف و بازسازی ان
را مجددا در دستورکار قرار دهد.
فرجام سخن
به نظر می رســد که بــه دلیــل ماهیــت ائتالف ها در
خاورمیانه ،این بازی موازنه گرایانه حماس راه به جایی نبرد،
چون ظرفیت های این جنبش کمتر از ان است که بتواند در
فرایندهای باالنس و تعادل بخشی حرکت کند .به ویژه ذکر
این نکته ضروری اســت که به دلیل نقش نیابتی حماس در
بازی قدرت های منطقه ای ،ایفای چنین نقشی عمال از سوی
ایران و عربستان پذیرفته نخواهد شد و عمال به سرگردانی
بیشتر این جنبش در بازی محورها منجر خواهد شد.
گفتارها
قدرتچپ گرایانیونانیافول کردهاست
زخم اتن
عبدالرضا فرجی راد
گفتارها
24
مثلث | شماره 276
1
سفیر پیشین ایران در نروژ
ی می ماند که ممکن بود
ن مانند زخم
اوضاع بحرانی یونا
هر لحظه ســر باز کند و ویروس ان به نقاط دیگر و خصوصا به
کشورهای دیگر قاره سبز سرایت کند .اما بعد از گذشت شش
ماهازرویکارامدنچپ هایافراطیدراتنشاهدکناره گیری
نخست وزیر یونان و افول قدرت حزبش در این کشور بودیم.
الکسیس سیپراس در ابتدای راه و در زمانی که زمام امور یونان
را به عهده گرفــت خیلی تند رفتار کرد و از وضعیت نابســامان
اقتصادیمردموکشورشاستفادهکردومردمبه نوعیتحریک
شدند که نهایتا منجر به این شد که وی به عنوان نخست وزیر
یونانرویکارامد.امازمانیکهبهمیدانعملوبهمرحلهاجرا ی
شعارهاییکهدرانتخاباتدادهبودواردشد،ناتوانماند.ایندر
حالی بود که در یونان پول و نقدینگی قابل توجهی در صندوق
ذخیره ارزی وجود نداشت و از طرفی دیگر می بایست ساالنه
یا ماهانه مبالغ زیــادی بابت قروضی که یونان از قبل داشــت
پرداخت می شد و به تدریج یک نوع نارضایتی در مردم اشکار
شــد و منحنی نارضایتی زمانی به اوج خود رسید که سیپراس
نتوانست شعارهایی که داده بود را عملی کند و اولین تفاهم و
ی را به دولت چپ و
قرارداد را با اتحادیه اروپا بســتند تا یک وام
نخست وزیریوناناعطاکنند .درعملاقایسیپراسنتوانست
بهوعده هاییکهدرانتخاباتبهمردمداد،جامهعملبپوشاند.
بنابراین ســیپراس احســاس کر د اگر این روند ادامه پیدا کند
وضعیتبسیاروخیمخواهدشد وترجیحدا دقبلازاینکهاوضاع
یبهوجودبیایدو
به همبریزدیااحتماالیکنوعشورشیانا ارام
ار ایچپ هادریونانبهقدریکمشودکهانهانتوانندتامدت ها
در یونان سر بلند کنند ،خودش اســتعف ا داد و در واقع به خاطر
انتخاباتواینکهدرایندهشانسیداشتهباشندکهبتوانندبهقدرت
برسند،ازقدرتکناره گیریکرد.دولتبعدییونانازهرحزب
و جناحی که باشد ،مجددا با مشکالت یونان دست به گریبان
است.به گونه ایکهمسائلاقتصادیاینکشوربه راحتیقابل
حلنیستومردمدرشرایطسختیقراردارندتابتوانندریاضت
اقتصادی را تحمل کنند .سیپراس پیش بینی کرده که دولت
بعدی هم نمی تواند اوضاع را مدیریت کند و شرایط مساعدی
را پدیــد اورد و باتوجه به وام هایی که اتحادیه بــه یونان داده،
احساس می کند می تواند بعد از یک دوره خود را مطرح کند تا
اینکهبعدازارامشدناوضاعیونانبتواندخودراازطریقیدیگر
مطرح کند که البته نیازمند به وجود امدن فرصت مناسب تری
خواهدبود.قطعادولتبعدییکدولتچپ ترازحزبسیریزاو
دولتالکسیسسیپراسنخواهدبودواگراینبحثرابپذیریم؛
یونان یک تعامل بهتری با اتحادیه و المان برقرار خواهد کرد و
کشورهایاروپاییکهوام هایمتعددداده اندوبهیونانکمک
کرده اند خوشــحال تر خواهند بود ،در واقع می توان گفت که
اتحادیه اروپا و همچنین کشــورهای اروپایــی از کناره گیری
سیپراس از قدرت خوشحال هستند چراکه وی با تفکرات انها
و قواعد اتحادیه اروپا همفکر و همراه نبود و تندروی هایی که
داشــته موجب شــده تا تالطمی را به وجود بیاورد و در نتیجه
نگرانی هایی توســط ســیپراس برای اتحادیه بــه وجود امد.
به گونه ایکهتهدیدهاییبهعملامدکهاحتمالداشتیونان
ازاتحادیهاروپاخارجشود یااینکهبهنحویمجبورشوندیونان
راازاتحادیهخارجکنندواینموضوع بدعتیرابرایکشورهای
قارهسبزبه وجودمی اوردوپیچومهره هایاتحادیهشلمی شد.
بنابراین در اینجا اگر بگوییم که المان و اتحادیه از کناره گیری
سیپراس خوشحال و خرســند اســت گزافه نگفته ایم چراکه
المان هاوخانممرکلکهبرخاستهازجناحراستومحافظه کاران
استوقتیکهمتوجهمی شود سیپراسازقدرتاستعفامی دهد
صد درصد خوشحالمی شودوهرکسیکهدرایندهنخست وزیر
یونان می شــود از یک اعتدال بیشــتری برخوردار خواهد بود
به گونه ایکهدولتایندهیونانچهازراستگراهاباشدیااینکهاز
چپگراهابرخاستهباشدبهسیاست هایالماننزدیک ترخواهد
بودوراحت ترمی توانندبایکدیگرتفاهمکنند.البتهبایدبگوییم
کهدولتبعدیهممشکالتخودشراخواهدداشتوتازمانی
کهوام هایاتحادیهاروپابخواهدبهسیستمبانکییونانتزریق
شودومشکالتراتاحدودیحلکند،ماه هاطولخواهدکشید
ودولتایندههمبامشکالتزیادیدستبهگریبانخواهدبود
و ممکن اســت دولت اینده یونان هم سقوط کند و کنار بکشد
که احتماال پس از ان سیپراس بتواند خود را تا حدودی مطرح
کند.بنابراینتمامی اتحادیهوحتیفرانسهکهالبتهمقداریبه
سوسیالیست هانزدیکهستند،ازکناره گیریسیپراسوگروه
چپگراییکهدریونانباعثشدهتانظاماتحادیهاروپابااختالل
مواجهشوندخوشحالهستندوبهنظرمکسیدراروپاوجودندارد
کهازاینواقعهسیاسیناراضیباشد.کشورهاییمانندیونان،
ونزوئالوبرخیازکشورهایامریکایالتینکهتحوالتیدرچند
دههاخیردرانهابهوجودامدهاستتمایالتشانبهسویچپ ها
میلمی کندوروسیهرابه عنوانیکشریکوپشتوانه ایبرای
خودمی دانندکهالبتهدرپشت پردهقرارداردوازسویدیگرهم
والدیمیر پوتین بر سر کار امد و مشکالتی با غرب پیدا کرد که
عمدهانبرسرمسائلگرجستان،اوکراینوسیستمدفاعیدر
اروپایشرقیبوده.بایدگفتروسیهدرحالتفعلیبهقدریدر
مشکالت خود غرق است که دیگر نمی تواند به فکر کمک به
دولت های چپگرایی مانند دولت یونان باشد .بنابراین باتوجه
به مشکالت مالی یونان روسیه نمی تواند نقشی را در این بین
بازیکندواگرهمبخواهدنقشکوچکیدرمحورانرژییونان
بازی کند باز هم به نظر می رسد این امر محتمل نخواهد بود .
اگر در یونان در دراز مدت یک حکومت چپ باقی می ماند ان
موقع شاید روسیه می توانســت گزینه های متفاوتی را بررسی
ی بدهد که
کند و در انرژی مورد نیاز یونان تخفیف چند درصد
این چند درصد هم در زندگی مردم یونان نقشی نخواهد داشت
چراکه اصل مشکل یونان موضوع بدهکاری این کشور است
به گونه ای که این رقم بدهی ها بســیار سنگین است بنابراین
این موضوع از مسائلی است که با ورود روسیه به پرونده یونان
حل نخواهد شد .اینده یونان را نمی توان به روشنی و صراحت
پیش بینیکردامابه نظرمی رسدکهاینده ایمتالطمدرانتظار
اینکشورخواهدبود.مردمیونانبه خصوصپسازانتخابات
اتی و روی کار امدن دولت جدید انتظار دارند تا مشکالتشان
به زودی حل شود که متاســفانه این بحران به این زودی قابل
حل نخواهد بود و اگر در میان مدت یک روند تعاملی خوبی را
با اتحادیه در پیش بگیرند ،احتمــاال اتحادیه به یونان کمک
خواهد کرد.بنابراین ممکن اســت یونــان در میان مدت یک
شرایطنسبتاقابلقبولیرادرپیشبگیردوبهسمتیکارامش
نسبی حرکت کند .اما نباید یادمان برود ک ه یونان در چند دهه
اخیر همیشه متالطم و درگیر با مســائل مختلف بوده است.
زمانی با مشکالت اقتصادی و بحران مالی دست و پنجه نرم
می کردومدتیهمازحیثسیاسیدربحرانبود،به طوری که
کودتاهایی که در یونان به وجود امــد و چپ ها روی کار امدند
موجبات به وجود امدن مشــکالت سیاســی و به موازات ان
مسائل اقتصادی در این کشور شد ،می توان گفت که یونان
کشوریاستکهدربینکشورهایاروپاییخصوصاکشورهای
اروپایغربییکیازبحرانخیز ترینکشورهابودهاستواین
بحران و تالطم در این کشــور باقی خواهد ماند و تنها شیب و
منحنی این بحران تغییر می کند و نباید انتظار یک یونان ارام را
در دراز مدت داشت.
ترفندهای سیپراس
گفتارها
ایا سوسیالیست ها جای مارکسیست ها را در قدرت پر می کنند؟
مرتضی مکی
2
کارشناس مسائل اروپا
مثلث | شماره 276
گفتارها
شش سال است که بحران سیاسی در یونان اغاز شده
و دولت های مختلف از دو جناح راســت و چپ میانه در این
مدت روی کار امدند تــا بتوانند به نوعی اوضاع سیاســی و
اقتصادی یونان را مدیریت کنند.
سیاست های ریاضتی و تشدید بحران مالی موجب شد
تا هیچ کدام از این احزاب نتوانند بــه اهداف و برنامه های
خود برای کنترل و مدیریت بحران مالی دســت یابند .این
روند تا جایی ادامه پیدا کرد که در بهمن ماه ســال گذشته
شــاهد انتخابات زودهنگامی در یونان بودیــم که به نوعی
معادالت سیاسی را در این کشور بر هم زد.
پس از ســه دهه که قدرت میان دو حزب محافظه کار
نوین و حزب سوسیالیســت دســت به دســت شــد ،حزب
چپ گرای ســیریزا معــادالت را در این کشــور بــه هم زد و
حزب سوسیالیست را عمال از دایره سیاسی یونان کنار زد و
توانست با کسب 36درصد ارا به عنوان بزرگترین حزب ،وارد
پارلمان یونان شود.انچه باعث شد تا حزب سیریزا به چنین
موفقیتی دست پیدا کند برنامه ها و شعارهای انتخاباتی بود
که این حزب در جریان رقابت هــای انتخاباتی اعالم کرده
بود و مهمترین ان «نه» گفتن به برنامه های ریاضتی اروپا
و یک نوع پایان دادن به این برنامه ها بود.
الکسیس ســیپراس ،رهبر حزب ســیریزا طی شش
ماه گذشــته تالش زیادی را برای عملی کــردن برنامه ها و
طرح های خود صورت داد اما اروپایی ها حاضر نشــدند به
خواســته های دولت یونان در بخشــش بدهی ها و تعدیل
برنامه ریاضتی و تداوم کمک های مالی در این کشــور تن
دهند و همین موضوع باعث شــد تا فشــار اتحادیه اروپا بر
یونان افزایش پیدا کند.
نخســت وزیر یونــان در ایــن مــدت
از ترفندهــای زیــادی بــرای متقاعد کردن
اروپایی ها اســتفاده کرد تــا بتوانند اتحادیه
را برای ارائه و اعطای امتیاز بــه یونان اگاه
و توجیه ســازد اما هیچ یک از ایــن ترفند ها
موفق واقع نشد.
اخریــن ترفندی که حــزب چپ گرای
سیریزا به ان متوسل شد برگزاری همه پرسی
در خصــوص برنامه های ریاضتــی اتحادیه
اروپا بــود که با وجود اینکــه 60درصد مردم
یونان به برنامه های ریاضتــی اتحادیه اروپا
«نه» گفتند اما ســیپراس پای میز مذاکره با
شــرکای اروپایی خود در حوزه یورو نشســت
و درباره بســته ســوم نجات مالی بــه میزان
86میلیارد یــورو در ازای اجرای برنامه های
ریاضتــی و اصالحات اقتصــادی در یونان
موافقت کرد که همین موضــوع باعث بروز
شــکاف در داخل حزب چپ گرای ســیریزا
شد حزبی که با شــعار «نه» به قدرت رسید و
عمال پس از شش ماه حاضر به عملی کردن
تعهدات خود در مقابل دریافت بســته سوم
نجات مالی از اروپا شد.
در مقابل حدود 25نفر از اعضای حزب
سیریزا و پارلمان یونان به رهبری وزیر سابق
انرژی این کشــور دســت به شــورش زدند و در مخالفت با
سیپراس اعالم کردند حزب وحدت ملی تشکیل می دهند
و خواستار تشکیل دولت ائتالفی شدند .بنابراین باتوجه به
انتخابات پیش روی یونان روی کار امدن احزاب راست گرا
یا چپ گرا یک امر نسبی در نظام سیاسی این کشور خواهد
بود که به صورت مطلق نمی توان گمانه زنی در این خصوص
ارائه کرد .اما معموال چپ ها وعده های رفاهی و اجتماعی
بهتری را بــه مــردم می دهند و طبیعی اســت کــه طبقات
مختلفی از جامعه گرایش بیشــتری به احزاب چپ داشــته
باشند بنابراین معموال زمانی که دولت های لیبرال به قدرت
می رسند سیاست های تعدیلی و اصالحات اقتصادی را در
پیش می گیرند و بیشترین اسیب را به طبقات متوسط جامعه
و سطوح مختلف اجتماعی وارد می کنند و می توان گفت در
زمانی که بحران اقتصادی در اروپا حاکم می شــود احزاب
چپ گــرا روی کار می اینــد و زمانی که مباحــث اجتماعی،
قومی و مذهبی مطرح می شــود راســتگرایان وارد عرصه
می شوند ،البته باید گفت که این موضوع تا حدودی درست
به نظر می رسد.
اما در حالت فعلی ،یونان عالوه بر بحران سیاسی ،با
معضالت اجتماعی و اقتصادی پیچیده ای دســت و پنجه
نرم می کنــد و احزاب راســت گرا و چپ گرا توانســته اند در
سالیان گذشته معادالت سیاسی را در این کشور به هم بزنند
و موقعیت خوبی در پارلمان به دســت بیاورند .به طوری که
احزاب راســت گرا در یونان توانســتند در انتخابات گذشته
7درصد ارا را بــه خود اختصاص دهند کــه همین موضوع
موفقیتی برای راســت گرایان افراطی در یونان به حســاب
می اید و حــزب چپگرای ســیریزا هــم دارای یک گرایش
چپ افراطی است که محصول شرایط بحرانی به وجودامده
در یونان است.
در حالت فعلی و در عرصه سیاســی ،یونــان در یک
تالطم سیاسی به سر می برد و مردم این کشور در یک حالت
سرگردانی هســتند و احزاب سیاسی یونان هم برنامه جدی
به جز اجرای برنامه های ریاضتــی اتحادیه اروپا ندارند .به
این معنا که در انتخابات اینده مردم یونان باید بین بد و بدتر
یکی را انتخاب کننــد ،به طوری که درصــد باالیی از مردم
می خواهند به اتحادیه اروپا و حوزه یورو بپیوندند و دسته ای
دیگر حاضر به پذیرش برنامه هــای ریاضتی اتحادیه اروپا
نیستند که در این حالت یک پارادوکس سیاسی در یونان به
وجود امده و شرایطی ایجاد شده که مردم و احزاب سیاسی
در یونان سرگردان و بالتکلیف شده اند.
در چنین شرایطی شاید بتوان گفت احزاب راست گرا
با شعارهایی که می دهند می توانند معادالت فعلی در یونان
را بر هم بزنند اما در حالت کنونی و پس از شــش ماه عرصه
سیاسی یونان به وضعیتی رسیده که شعارهای راست و چپ
افراطی نمی تواند اهداف را محقق کند.
حزب سیریزا با شــعار «نه» به سیاست های ریاضتی
توانســت اکثریت ارا را بــه دســت اورد اما جریانــی که از
حزب سیریزا جدا شد ،همچنان شــعارهای شش ماه پیش
این حزب را دنبــال می کند و مردم هم بــه انها گرایش پیدا
می کنند که ایــن وضعیت پیچیده و مبهمــی را در یونان به
وجود اورده است.
بــه نظر می رســد کــه اســتعفای ســیپراس بــا یک
مصلحت سنجی مطرح و عملی شد تا وی بتواند از موقعیت
فعلی که دارد کمال اســتفاده را بکند و هــم برنامه ریاضتی
اتحادیــه را پیش بگیــرد و بتواند بــا یک رویکــرد جدید و
دیگــری در اینده ای نامشــخص بــه قدرت بازگــردد .باید
یادمان بماند که رهبــری مدیریت بحران مالــی در اروپا را
انگال مرکل بر عهده دارد و او عمال ارائه بســته های مالی،
طرح های ریاضتــی اقتصــادی و بحران مالــی در اروپا را
مدیریت می کند و اروپایی ها هم به این موضوع اگاه هستند.
چراکه المان بزرگترین و به نوعی قطــب اقتصادی اروپا و
اتحادیه محسوب می شــود و در حقیقت بدون المان هیچ
تصمیمی نمی توان در ســطح اروپا گرفــت و هر تصمیمی
با موافقت المان عملی خواهد شــد .بســته نجــات مالی
سومی که اروپایی ها تعهد دادند تا به یونان
اعطا کنند و مبلغ ان هم شــش میلیارد یورو
اســت در نتیجه تالش های مــرکل بوده تا
بتواند همچنان یونــان را در حوزه یورو حفظ
کند.انها می دانند که برای تحقق این مهم
باید هزینه های باالیــی را پرداخت کنند اما
چاره ای جز پرداخت این هزینه ها ندارند چرا
که خروج یونــان از حوزه یورو تبعات بســیار
زیادی را برای المان ها خواهد داشت.
به هر حــال یونــان در داالن اتحادیه
اروپــا قــرار دارد و انها نمی توانند نســبت به
کشــورهای بحران زده بی توجه باشند و اگر
یونان هم بخواهد از حوزه یورو خارج شــود
این اروپایی ها هســتند که باید این کشــور
را تحت حمایت خــود قرار دهنــد .حاال که
یونــان در اتحادیــه اروپاســت می توانند با
امتیاز دهی ،این بحران را تــا حدی خنثی و
مدیریت کنند .در حالت کنونی و با در پیش رو
بودن انتخابــات ،المان ها اعــام کرده اند
که از کشــور یونان دفاع خواهنــد کرد .این
مساله ای است که نشــان می دهد اتحادیه
و همچنین المــان خواهان انند تــا یونان را
در حوزه یورو نگه داشــته تا این کشــور را از
ورشکستگی کامل نجات دهند.
25
انگلیس ها در تهران
سیاست
درتحولی زودهنگام لندنوتهرانتصمیمگرفتندتاسفارت هایخودرا
بازگشایی کنند .از ان مهمتر اینکه وزیر خارجه انگلیس نیز با حضور درتهران
خود شخصا در مراسم بازگشایی حضور یافت .این رویداد از جهات مختلفی
مورد تحلیل های متفاوت قرار گرفته است.
بازگشایی سفارت بریتانیا در ایران به چه معناست؟
نگاهبهغرب
سیاست
مثلث | شماره 276
انگلیسی ها
واق ع بی ن ترشده اند
26
انگلیسبهحمایتاز
اصالح طلبانم ی اندیشد
مجیدتفرشی
محم د صادقکوشکی
داود حشمتی
1
خبرنگار
فراز و فرودهــای رابطه ایران و انگلســتان به قدمت
تاریخ این رابطــه طوالنی و مثنوی هفتاد من کاغذ اســت؛
رابطه ای کــه بنیان و اســاس ان بر بی اعتمــادی ایران به
حکومت ملکــه انگلیس همچنان به پیش مــی رود .با این
همه یک بار دیگر سفارت انگلستان در تهران که از قدمت
بســیار طوالنی برخوردار است ،بازگشایی شــد .ان هم در
دوران ریاســت جمهوری حســن روحانــی .ایــن موضوع
تاریخ ســاز نیز به کارنامه سیاســت خارجی دولت یازدهم و
ظریف پیوند خورد.
اما در تحلیل باز شــدن ســفارت انگلیس به یک پیام
روشــن نیز می توان دســت یافت .انجا کــه می بینیم اگر
در دولت هــای محمــود احمدی نژاد ،سیاســت های کلی
در نگاه عمده به شــرق بود ،حاال نگاه دولتمردان به غرب
و اروپاســت .این را می توان از مســیر پرتردد دیپلماســی
وزارت خارجه دریافت .از حضور فابیــوس گرفته تا وزرای
خارجه کشــورهای اروپایی که به ایران سفر کردند .به این
معنا می توان شرایط باز شدن و بسته شدن سفارت انگلیس
در تهران را یک «دماسنج سیاست در ایران » دانست.
چه ان زمان که مذاکرات هسته ای به بن بست خورده
بود و تحریم ها به سرعت علیه ایران اعمال می شد و تنش ها
در سیاســت ایران انچنان بــود که معترضان خشــمگین
به ســفارت بریتانیا در ایــران حمله کردند و چــه زمانی که
مذاکــرات رفته رفته به نتیجه رســید ،فضای سیاســت در
می توانگفتکهدرتهرانتنهادوسفارتخانه
اشغال شد .یکی در ابان ماه سال ٥٨و دومی
در اذرماه ســال .٩٠اولی در بحبوحه انقالب
به دست دانشــجویان پیرو خط امام به یک
گروگانگیری ٤٤٤روزهبدلشدودومی تنهابه
تخریباموالاینسفارتخانهوباغمتعلقبه
انگلستاندرقلهکمنجرشد
ت ایران و انگلیس
سفار
بازگشایی شد
انها به سخنرانی پرداختند .دانشجویان بعد از تهییج شدن،
وارد سفارت شــده و اموال ان را تخریب کردند .اندکی بعد
رهبر معظم انقالب در دیدار با دانشــجویان ضمن تاکید بر
اینکه اصل اعتراض به سفارت «خبیث» انگلستان درست
اما ورود به ان کار نادرستی بود ،نشــان دادند که برخالف
دانشــجویان ان را انقالب ســوم ندانســته و از ان حمایت
نمی کنند.
پرونده انقالب دوم همچنان باز است و النه جاسوسی
امریکا در تهران همچنان در دست دانشجویان عدالت خواه
قرار دارد .اما پرونده حمله سفارت انگلیس در دولت روحانی
به سرانجام رســید تا گردوغبار کهنگی بیشــتر از این بر ان
ننشسته و گره کار کورتر نشود .افتخار حل این مساله نیز به
دولت روحانی تعلق پیدا کرد.
با امدن فیلیپ هاموند به تهران و بازگشــایی همزمان
ســفارتخانه ها در تهران و لندن ،اتش هیجــان درباره این
واقعه نیز رفته رفته به دست فراموشــی سپرده خواهد شد،
اما بد نیســت به این بهانه نگاهی به روابط پرفراز و نشــیب
دیپلماتیک دو کشــور خصوصا در ســال های اخیر داشته
باشیم.
سابقه روابط دیپلماتیک
چالش های دوران احمدی نژاد
در دوره محمود احمدی نژاد این رابطه با دســتگیری
15ملوان انگلیســی وارد دورانی شد که در ان چالش های
جدیدی پدید امد .اگرچه انها تنها سه روز را در ایران سپری
کردند و رایزنی ها موجب شد تا انها به انگلستان تحویل داده
شوند اما این موضوع از مسائل مهم دوران ریاست جمهوری
«اجای شارما» فعال سرپرستی
سفارت انگلیس در تهران را
برعهده دارد
مثلث | شماره 276
دو کشــور روابطشــان را بــا ورود برادران شــرلی در
حکومت شاه عباس صفوی اغاز کردند .ان زمان انگلستان
نگاه بسیار مثبتی به ایران و بازار ایران برای انتقال کاالها و
تولیداتش داشت .بازرگانان بریتانیایی در کنار نیروی دریایی
ملکه و سربازان کت قرمز این کشور ،طرحی را برای حضور
طوالنی مدت در ایران پایه ریزی کردند .اگرچه باز شــدن
پای انگلستان به هند ،ان هم از راه دریا ،موجب شد تا ایران
بعد از دوران صفوی به کناری نهاده شــود ،اما با پیدا شدن
اولین چاه نفت در مسجد سلیمان شرکت بریتیش پترولیوم
که به خاندان سلطنتی انگستان تعلق دارد ،جای پایش را
در ایران مستحکم تر کرد.
انگلستان بعدها در مشروطه ایران نقش افرینی کرد و
در کودتای سال ١٢٩٩که به روی کار امدن سلطنت پهلوی
منجر شد ،حکم کارگردانی داشت .پای پدر و پسری از ان
ســال ها به ایران باز شد که با پدر و پســر پهلوی به سان دو
همذات زندگی کردند .سراردشــیر ریپورتر یا همان اردشیر
جی ،توانست کودتایی را به نفع سردارسپه راه اندازی کند و
سرشاپور جی (شاپور ریپورتر) فرزند اردشیر جی ،در تثبیت و
تداوم دولت محمدرضا پهلوی کوشش شایانی انجام داد.
او تا اخرین روزهای حضور شاه در ایران در کنار وی بود و از
نزدیکترین افراد به وی محسوب می شد.
ماجرای روی کار امــدن دولت مصــدق و در پی ان
ملی شدن صنعت نفت ،چالش بزرگ میان ایران و انگلستان
را بعد از قرارداد رژی در دوران ناصرالدین شــاه قاجار پدید
اورد .اما انگلستان به همراه امریکا توانستند توسط عمال
داخلی وابســته به شــاه کودتای دیگری را در ایران ترتیب
دهنــد و نام خودشــان را برای همیشــه تاریــخ در ایران به
کودتای ننگین ٢٨مرداد ٣٢پیوند بزنند.
جایگاه انگلســتان پس از ان تا رســیدن بــه دوران
انقالب اسالمی تثبیت شــده بود .حضور شاپورجی در کنار
شاه ایران نیز این موقعیت را روز به روز مستحکم تر می کرد.
به دنبال وقوع انقالب اسالمی ایران ،بریتانیا سفارت
خود در تهران را تعطیل و دیپلمات هایش را به دفتر حفاظت
منافع بریتانیا در سفارت ســوئد منتقل کرد .این تعطیلی تا
سال 1367ادامه داشت و در ان ســال بار دیگر انگلستان
سفارت خود را در تهران بازگشایی کرد.
اما دیری نگذشــت که فتوای امام خمینی برای قتل
سلمان رشــدی ســبب شــد تا روابط دیپلماتیــک ایران و
انگلســتان قطع شــود .اگرچه این قطع رابطه یک ســال
بیشتر طول نکشید ،اما تا ســال 77و روی کار امدن دولت
اصالحات ،سطح روابط دو کشور در حد کاردار باقی ماند .دو
سال بعد کمال خرازی به عنوان اولین وزیرخارجه جمهوری
اسالمی به لندن رفت و از انگلســتان دیدن کرد و سال 79
شمســی جک اســتراو اولین وزیرخارجه انگلستان بود که
بعد از انقالب اســامی به ایران پا گذاشت .در اواخر دوره
اصالحات روابط ایران و انگلستان با بدعهدی وزرای خارجه
سه کشور اروپایی که انگلســتان نیز یکی از انها بود ،رو به
سردی گرایید.
ایــران ،دیوید ردووی ســفیر انگلســتان در تهران را
جاسوس خواند و بریتانیایی ها هادی سلیمان پور ،دیپلمات
ایرانی را که از ســوی ارژانتین در ارتباط بــا اتهاماتی تحت
تعقیب است ،بازداشــت کردند .اندکی بعد اولین حمالت
به سفارت انگلســتان در تهران اغاز شــد و در سال 1383
تظاهرات هایی در مقابل سفارت انگلستان شکل گرفت.
سیاست
ایران به دست اعتدالگرایان افتاد و روحانی به پاستور رفت
و سفارت انگلیس در تهران باز شد .انگار باز شدن سفارت
انگلیس نمادی از نگاه به غرب در دولت مستقر باشد.
دولت روحانــی بعد از حل مســاله پرونده هســته ای
ایران و رســیدن به توافق نامه وین در ماه گذشته ،به سراغ
یکی از پرونده های پرچالش در سال های اخیر ایران رفت؛
پرونده ای که دست کمی از اشــغال النه جاسوسی امریکا
نداشت.
به عبــارت روشــن تر ،می تــوان گفت کــه در تهران
تنها دو سفارتخانه اشغال شــد .یکی در ابان ماه سال ٥٨و
دومی در اذرماه سال .٩٠اولی در بحبوحه انقالب به دست
دانشجویان پیرو خط امام به یک گروگانگیری ٤٤٤روزه بدل
شد و دومی تنها به تخریب اموال این سفارتخانه و باغ متعلق
به انگلستان در قلهک منجر شد.
اشغالگران ســفارت انگلیس خودشــان هم به دنبال
همسان ســازی میــان دو واقعه اشــغال ســفارت امریکا و
انگلیس بودنــد ،به این معنا کــه انهــا در پیامک هایی که
دست به دست در میان دانشــجویان عدالت خواه رد و بدل
می کردند از واقعه حمله به سفارت انگلیس به عنوان انقالب
ســوم یاد می کردند .این تعبیر از انجا ناشــی می شــود که
حضرت امام در ١٣ابان 58اشغال سفارت امریکا را انقالب
دوم نام نهاد .برخــی از نمایندگان مجلــس از جمله حمید
رســایی از این دانشــجویان حمایت کردند و حتی در میان
تصمیم غیرمنتظره
سیاست خارجی
27
سیاست خارجی
را جانشین مارک ســدول نماینده ناتو در امور غیر نظامی در
افغانستان کرد .واکنش تهران به این تغییر این بودکه رامین
مهمانپرست درباره ان گفت« :تغییر محل ماموریت سفیر
انگلیس اگر با نیت اصالح روند گذشته صورت گرفته باشد
مورد استقبال جمهوری اسالمی است».
جرقه های اشغال سفارت
هاموند شخصا در مراسم
بازگشایی سفارت حضور یافت
سیاست
28
مثلث | شماره 276
احمدی نژاد بود .بعد از ان بود که چند بار دیگر نیز مســاله
حمله به ســفارت انگلیس دیده شــد .اولین بار زمزمه های
بسته شدن سفارت در سال 87شنیده شد .حسن قشقاوی،
سخنگوی وقت وزارت امور خارجه گفت که «انگلیسی ها در
خط مقدم خصومت تاریخی علیه منافع ملت ایران» بوده اند
اما تعطیلی سفارت این کشور در تهران «فعال» در دستورکار
ایران قرار ندارد.
اواخر تابستان 87یک بار دیگر دانشجویان به سمت
باغ تابســتانی ســفارت انگلیس در قلهک هجــوم بردند.
دانشجویان بعد از خواندن نماز و دعا در باغ سفارت قلهک
انجا را ترک کردند اما خواســتار بازپس گیری این ملک از
دولت انگلستان شدند.
پس از انتخابات ،٨٨انگلســتان ،جفری ادامز سفیر
خود را تغییر داد و به جای او ســایمون گس را روانه تهران
کرد .درســت در همان روزها بود که ایت الله احمد جنتی،
در خطبه های نماز جمعه تهران اعالم کــرد که تعدادی از
کارمندان ایرانی ســفارت بریتانیا در تهران ،که در روزهای
گذشــته بازداشت شــده بودند ،به اتهام دســت داشتن در
ناارامی های اخیر محاکمه خواهند شد .در عوض انگلستان
نیز یک میلیارد و 600میلیون دالر از دارایی های ایران در
این کشور را مســدود کرد .انها مدعی شــدند که این پول
به خاطر تحریم های وضع شده توســط سازمان ملل بلوکه
شده است.
جک استراو اولین
مقام بریتانیایی بود که پس از
برنده شدن روحانی در انتخابات
به ایران امد
تعدادی از کارمندان ســفارت انگلیس که در جریان
اتفاقات پس از انتخابات ٨٨دستگیر شده بودند ،ازاد شدند
اما دو تــن از کارمندان محلی (ایرانی) این ســفارتخانه در
دادگاه محاکمه و به زندان محکوم شدند.
ماجرای سایمون گس
اواخر سال ٨٩روابط دو کشور بعد از انکه اقای گس
در وب سایت سفارت بریتانیا از نسرین ستوده وکیل ایرانی
که زندانی شده بود ،دفاع کرد ،بدتر شــد .سفیر بریتانیا در
مطلبی با عنوان «جرم نسرین ستوده دفاع شجاعانه است»
به انتقاد از برخورد دولت ایران با وکال و اعضای سازمان های
غیردولتی پرداخت .سایمون گس در یادداشتش به مناسبت
روز جهانی حقوق بشــر ،با اشــاره به اینکه وکال و اعضای
سازمان های غیردولتی در هیچ جای دنیا به اندازه ایران در
خطر نیســتند ،به عنوان نمونه به نسرین ستوده اشاره کرده
بود .این اظهارات خشم مسئوالن کشورمان را برانگیخت.
سفیر سابق انگلستان نوشــته بود« :دادستان های ایران
اتهام مبهم اقدام علیه امنیت ملی را علیه خانم ستوده مطرح
کرده اند ،اما اتهام اصلی او در واقع دفاع شجاعانه و اشکار
کــردن بی عدالتی هایی اســت که حکومــت ایران ترجیح
می دهد پنهان بماند».
اعتراض مسئوالن ایران سبب شد تا بریتانیا سایمون
گس را از تهران به نقطه دیگری مامور کند .انگلســتان او
صالحی در زمان اشغال
سفارت بریتانیا،
وزیر امور خارجه
ایران بود
سایمون گس به عنوان
سفیر متنی تند علیه ایران
نوشته بود
ماجــرای اشــغال ســفارت انگلســتان در تهــران از
اعتراضات ویلیام هیگ به سیاســت های ایران در سوریه
اغاز شد .پاییز سال 1390روزهایی بود که رفته رفته اتش
میان ایران و انگلستان گرم تر شده و اختالفات بروز و ظهور
بیشتری پیدا کرده بود .ویلیام هیگ گفته بود که ایران برای
سرکوب مردم سوریه به این کشور کمک می کند و ایران نیز
به دنبال این اظهارات کاردار این کشــور را به وزارت خارجه
فراخواند.
دامینیک جان چیلکات اخرین ســفیر انگلســتان در
تهران بود که در ســال 90اســتوارنامه اش را به علی اکبر
صالحی تســلیم کرد .در همین حال همچنــان اختالفات
بر سر باغ سفارت انگلســتان پابرجا بود .سازمان زیباسازی
شهرداری تهران این سفارتخانه را به خاطر قطع درختانش
یک میلیارد و 600میلیون تومان جریمه کرد.
کاهش روابط با بریتانیا
با شهادت چند تن از دانشمندان هســته ای از جمله
شهید شهریاری و شهید احمدی روشن ،انتقادات به سفارت
انگلستان به عنوان جاسوس گسترده تر شد .در همین حال
نمایندگان مجلس شورای اسالمی طرحی را به مجلس ارائه
کردند که در ان پیشنهاد شده بود تا سطح روابط دیپلماتیک
ایران و انگلستان کاهش پیدا کند.
نمایندگان مجلس شورای اســامی در اذرماه 90با
رای باال دستگاه دیپلماســی ایران را موظف کردند ظرف
دو هفته روابط سیاسی با دولت بریتانیا را به سطح کاردار و
روابط بازرگانی با این کشور را به حداقل ممکن برساند .این
مصوبه در صحــن مجلس مخالفانی داشــت اما موافقان
ان خواســتار قطع کامل روابــط با بریتانیــا بودند .پس از
تصویب دو فوریت طرح کاهــش روابط ایران بــا بریتانیا
در جلســه قبلی مجلس ،نمایندگان با ۱۷۹رای موافق۴ ،
رای مخالف و ۱۱رای ممتنــع از مجموع ۲۰۶رای گرفته
شده ،به کلیات این طرح رای دادند و در ادامه نیز پس از
بحث و تبادل نظــر درباره پیشــنهادهای مختلف از جمله
در مورد قطع کامل روابط با این کشــور ،ســرانجام بدون
اینکه پیشنهادی به تصویب برســد ماده واحده وجزئیات
این طرح نیز با ۱۷۱رای موافق ،سه رای مخالف و هفت
۱۹۶رای به تصویب رسید .در ماده
رای ممتنع ،از مجموع
واحده این طــرح وزارت امور خارجه موظف شــده ظرف
دو هفته روابط سیاســی را با دولت بریتانیا به سطح کاردار
تنزل دهد و روابــط اقتصادی و بازرگانــی را نیز به حداقل
ممکن برساند.
به دنبال این موضوع وزارت امــور خارجه انگلیس از
تصمیم گیری ایران برای کاهش روابط با دولت بریتانیا ابراز
تاسف کرده و در بیانیه ای اعالم کرد« :اگر دولت ایران بر
این مبنا اقدام کند ما در مشورت با شرکای بین المللی مان به
شکلی قاطعانه به ان پاسخ خواهیم داد».
۷اذر ۱۳۹۰طرح کاهــش روابط با بریتانیا ،توســط
مجلس شورای اسالمی و شــورای نگهبان ایران تصویب
شد و بر اساس این طرح ،حکومت ایران موظف به کاهش
روابط با بریتانیا تا سطح کاردار شد.
حمله به سفارت بریتانیا
یــک روز بعــد و در تاریــخ 8اذر ۱۳۹۰گروهــی از
دانشجویان که در مقابل سفارت بریتانیا در خیابان فردوسی
سیاست خارجی
تهران تجمع کرده بودند ،وارد ســاختمان سفارت شد ند و
پرچم بریتانیا را پایین کشــیدند و معترضان بعضی مدارک
را از درون ساختمان ســفارتخانه به بیرون پرتاب کرده اند.
وزارت خارجه بریتانیــا تمام کارکنان خــود را از ایران خارج
کرد و دستور تعطیلی فوری ســفارت ایران در لندن را داد.
ویلیام هیگ ،وزیر خارجه بریتانیا گفت تعطیلی سفارتخانه
به معنای قطع کامل روابط دو کشور نیست.
از طرفی در انگلستان نیز انها بعد از تعیین مهلت 48
ساعته به دیپلمات های ایرانی برای ترک خاک این کشور،
تمامی کارکنان ســفارتخانه ایران در لندن با یک پرواز و در
ساعت ۲:۴۰بامداد روز شــنبه ۱۲اذر وارد فرودگاه مهراباد
شدند .دیپلمات های کشــورمان در بازگشت مورد استقبال
قرار گرفتند و این اغازی شد برای تعطیلی سفارت انگلستان
در تهران.
شش نفر از کارمندان سفارت انگلســتان در تهران و
باغ قلهک چند ساعت بعد توسط دانشــجویان ازاد شدند.
مرتضی تمدن ،استاندار تهران و احمدرضا رادان ،جانشین
وقت فرمانده کل پلیس در محل سفارت بریتانیا در خیابان
فردوسی حاضر شــدند تا دانشــجویان را وادار به خروج از
محوطه و ساختمان سفارت کنند.
خبرگــزاری فارس نیــز از بــروز درگیری شــدید میان
مهاجمان درون ســفارت با پلیس خبر داده و نوشته بود که
چند پلیس مجروح شــده اند و حال یکی از دانشجویان هم
«وخیم» است .با این حال گزارش دیگری از بروز درگیری
دیده نشد .فارس همچنین نوشــته بود که ماموران نیروی
انتظامی نتوانســته بودند جلــوی مهاجمان بــه مجموعه
سفارت بریتانیا در خیابان فردوسی را بگیرند.
موضع گیری دولت احمدی نژاد
و تفکر دانشجویی دانسته اند را مورد انتقاد قرار داده است.
از ســوی دیگر مجمــع مدرســین و محققیــن حوزه
علمیه قم که یک تشــکل اصالح طلب در ایران به شــمار
می رود ،در وب سایت رسمی خود بیانیه ای را منتشر و به این
موضوع اعتراض کرد .در این بیانیه امده بود« :این حرکت
غیرمسئوالنه ،برامده از خواســت عموم ملت ایران نبوده و
جمعیت عظیم دانشجویان هیچ نقشی در ان نداشته اند».
این تشــکل با اشــاره به محکومیت این حمله توسط
شورای امنیت سازمان ملل و دیگر کشــورهای جهان ،در
بیانیه خود اورده بود« :ورود به ســفارت و محل ســکونت
کارمندان ان ،که با رفتارهای توهین امیز و ناشایست همراه
بود ،برخــاف عهدنامه وین بــوده و اعتبــار ایرانیان را نزد
جهانیان مخدوش کرده است».
موضع گیری صالحی
دولت احمدی نژاد نتوانســت در مقابل دانشــجویان
بایســتد و تنها وزیرخارجه دولت نسبت به ان واکنش نشان
داده بود .صالحی اما بعدهــا و پس از پایان کار دولت دهم
دراین باره شفاف تر بحث کرد .او در مصاحبه ای به شرایط
ان روزها اشــاره کرد و گفــت« :وقتی ســفارت انگلیس را
می گیرند ،نباید انتظار داشته باشند که کشورهای اروپایی
برایمــان نقل و نبات پخــش کنند ».او با بیــان اینکه رهبر
معظم انقالب اسالمی در ماجرای سفارت انگلیس به کمک
وزارت خارجه امدند ،افزود« :دو روز بعد از قضیه ســفارت
انگلیس ،برای شرکت در کنفرانسی به المان رفتم و در انجا
با تعدادی از وزرای خارجه اروپایی صحبت کردم و مقداری
اتش بحران فروکش کرد».
دولت روحانی
با انتخاب حسن روحانی به عنوان رئیس دولت یازدهم
ایران ،وزارت امور خارجه بریتانیــا همراه با وزارتخانه های
شرایط زمانی اشغال سفارت
اما فارغ از موضع گیری ها ،شرایط زمانی وقوع اتفاق
اشغال سفارت انگلیس نیز از زاویه های بسیاری قابل بحث
و بررســی اســت .اینکه در ان تاریخ دولت در چه شرایطی
قرار داشت و نگاه ایران به مسائل بین المللی چگونه بود.
به دنبال اشــغال ســفارت روابط ایران و انگلســتان
چهارســال در حد دفتر حافظ منافع باقی مانــد .بازرگانان و
تجار ایرانی و انگلیســی از این میان اگرچه دچار خســارت
شدند ،اما این شرایط چهار سال به طول انجامید.
سفارت انگلســتان در ایران درســت در زمانی اشغال
شــد که جامعه از ترور شــهید شــهریاری و احمدی روشن
خشــمگین شــده بود .از طرف دیگر اتحادیــه اروپا بعد از
امریکا تحریم هایش را علیه ایران روز به روز بیشتر می کرد.
در تیرماه سال ،90یعنی چند ماه پیش از این اتفاق اتحادیه
اروپا بعد از بحث و بررســی های فراوان خرید نفت از ایران
را تحریم کرد .ایران در شــرایطی قرار داشت که عالوه بر
مذاکره با طرف های ،5+1نگاهش را به شرق گسترش داده
و بخشی از دارایی هایش را حتی از دالر به طال تغییر ماهیت
داد .بخش دیگری از دارایی های ایران نیز در در بانک های
چین سرمایه گذاری شد .به طور کلی می توان گفت نگاه به
شرق جایگزین سیاست های نگاه به غرب شده بود.
صالحی اما دلیل این امر را توضیح می دهد .او گفته
بود که با این عمل مخالف اســت اما توضیــح می دهد که
مثلث | شماره 276
شرایط زمانی وقوع اتفاق اشغال سفارت
انگلیس نیز از زاویه های بســیاری قابل
بحث و بررسی است .اینکه در ان تاریخ
دولت در چه شرایطی قرار داشت و نگاه
ایران به مســائل بین المللی چگونه بود.
به دنبال اشــغال ســفارت روابط ایران و
انگلستان چهارســال در حد دفتر حافظ
منافع باقی ماند
امور خارجه اغلب کشــورهای اروپایی ،ضمن تبریک این
پیروزی ،ابراز امیدواری جهت بهبود روابط با ایران را مطرح
کردند.
در روزهای نخستین ریاست جمهوری حسن روحانی،
دیوید کامرون با ارســال نامه ای به وی ابراز امیدواری کرد
روابط تهران ـ لندن در دولت جدید بهبود یابد.
همزمان با بروز نشــانه هایی مبنی بر گرم شدن مجدد
روابــط ایــران و بریتانیا ،بنیامیــن نتانیاهو ،نخســت وزیر
اسرائیل با برقراری تماس هایی با مقامات بریتانیا سعی کرد
به انها بقبوالند برقراری مجدد رابطه دیپلماتیک با ایران به
نفع بریتانیا نیســت و باید از این کار بر حذر باشــند .نتانیاهو
همان زمان بود که اظهارنظر معروفش را درباره روحانی به
کار برد .کامرون در بخشــی از نامه خود به روحانی نوشــته
بود« :به مناسبت تحلیف شما ،می خواهم امیدواری خودم
را نسبت به اینکه انتخاب شما به فرصتی برای ارتقای روابط
بین کشورهایمان تبدیل شــود ،اظهار کنم .ارتقای روابط
دوجانبه روندی تدریجی است و مسائلی وجود دارد که باید
برطرف شوند».
سیاست
دولت احمدی نژاد و شــخص او با وجــود انکه قانون
کاهش ســطح روابط دیپلماتیــک را با انگلســتان امضا و
ابالغ کرد ،اما با حمله به ســفارت انگلســتان مخالف بود.
احمدی نژاد اگرچه مخالفت چشــمگیری نداشت اما گفته
شد که صالحی به عنوان وزیرخارجه از این موضوع به شدت
اظهار تاسف کرده است.
علی الریجانی در اظهارنظری در مجلس گفت« :روز
گذشته عده ای از دانشجویان که از رفتار انگلیس به خشم
امده بودند در مقابل ســفارت تجمع کرده و برخی نیز به ان
وارد شــدند .این خشــم که نمادی از فضای افکار عمومی
در کشور اســت به دلیل چندین دهه ظلم انگلیس به ملت
ایران بود».
عالء الدین بروجردی ،رئیس کمیســیون امنیت ملی
و سیاست خارجی مجلس نیز معتقد بود که عواقب تعطیلی
ســفارت ایران در لندن گریبانگیر دولت انگلیس است .او
تاکید داشت« :انچه که در روز گذشته در تهران رخ داد ،در
مقایسه با حادثه سال ۵۹در لندن که سفارت کشورمان در
ان حادثه توسط عوامل اسرائیل ۶روز اشغال شده و ۲نفر
هم در جریان این اقدام کشته شدند ،ناچیز بود».
به دنبال این حادثه چهار تشــکل دانشــجویی شامل
دفتر تحکیم وحدت ،جنبش عدالتخواه دانشجویی ،انجمن
اسالمی دانشجویان مستقل و جامعه اسالمی دانشجویان
در بیانیه ای مسئولیت این اقدام را پذیرفتند و اعالم کردند
که بریتانیا به دلیل «شــیطنت و فتنه گری» لیاقت داشتن
رابطه با ایران را ندارد و ســفیرش باید زودتر از اینها اخراج
می شد .بریتانیا باید هنوز منتظر ضربات محکم تری باشد.
برخــی از اعضــای حمله کننده به ســفارت شــورای
متحصنین را تشــکیل دادند و در بیانیه ای مسئولیت حمله
به ســفارت بریتانیا را بر عهده گرفته اند و ان را یک حرکت
خودجوش دانشــجویی و فارغ از تاثیرات نهادهای دولتی
و غیردولتــی توصیــف کرده انــد .در ایــن بیانیه شــورای
متحصنین کســانی که این اقدام را کاری بــه دور از منطق
دیدا ر روحانی -کامرون در
سازمان ملل اولین دیدار دو
رئیس جمهور ایران و انگلیس
بعد از انقالب بود
29
سیاست خارجی
رسایی ،بازگشایی سفارت
انگلیس را همزمان باپروژه های
هفته دولت عنوان کرده است
این حال همچنان برخی در داخل با این نگاه مخالف بودند.
روح الله حسینیان از نمایندگان جبهه پایداری در اظهارنظری
عجیب گفت که در صورت حضور جک استراو در مجلس با
گوجه فرنگی به اســتقبال او خواهد رفت .تهدید حسینیان
و عدم اســتقرار دولت کارساز بود و اســتراو نتوانست برای
مراسم تحلیف خودش را به تهران برســاند اما اندکی بعد و
این بار با دعوت گروه دوســتی پارلمانی ایران و انگلیس در
مجلس به تهران سفر کرد.
درخواست حضور اســتراو در مراسم تحلیف از سوی
ایران نیز بی جواب نماند .برای اولین بــار بعد از تولد ملکه
انگلستان ،وزارت خارجه ایران این تولد نوه را به انگلستان
تبریک گفت .عباس عراقچی که ان زمان سمت سخنگویی
وزارت خارجه را برعهده داشــت ضمن تبریــک گفته بود:
«ایشان ســومین نفر در فهرســت رسیدن به ســلطنت در
انگلستان است».
عراقچــی همچنین دربــاره اینکــه تولد نــوه ولیعهد
انگلیــس می تواند نقشــی در روابط تهران و لندن داشــته
باشد ،خاطرنشان می کند« :ابعاد روابط ما و انگلستان بسیار
پیچیده تر از این اســت که این قبیل مســائل به ان کمک
کند».در واقع می توان از این مقطع به عنوان شروع چرخش
نگاه به سمت غرب نام برد؛ چرخشی که انتقادات زیادی را
به دولت روحانی وارد می کرد.
دیدار در نیویورک
حسینیان از منتقدان جدی
بازگشایی سفارت انگلیس
در ایران است
30
اغاز چرخش در نگرش ها
مثلث | شماره 276
سیاست
سیاســت خارجی باید با پشــتوانه سیاســت داخلی اعمال
شود .صالحی در پاسخ به این سوال که چرا شما نتوانستید
سیاســت خود را اجرایی کنید؟ گفته بود« :سیاست خارجی
یک کشور زمانی درست جلو می رود که انسجام داخلی وجود
داشته باشد؛ پشتوانه سیاست خارجی ،سیاست داخلی است
و وزیر خارجه کــه نمی تواند بدون پشــتوانه داخلی برود و
رابطه با عربستان ،ترکیه و اتحادیه اروپا را درست کند؛ وزیر
امور خارجه که عصای موسی در دست ندارد».
وزیر امــور خارجه دولــت دهم با بیــان اینکه در حال
حاضر پشتوانه داخلی و انسجام داخلی بیش از قبل است،
اظهار داشــت« :در دولــت یازدهم ،در مجموع انســجام
داخلی بیشتری وجود دارد که خیلی مهم است و باید بگویم
وزارت خارجه شانس اورده که پشتوانه ای قوی دارد».
معنای مهمی که از اظهارات صالحی مستفاد می شود
این اســت که مردم در داخل و به طور کلی فضای سیاسی
در داخــل ایران ســر همراهی با سیاســت خارجــی دولت
احمدی نــژاد نداشــت ،چراکه فضــا بعــد از تحریم های
اعمال شــده و تحریم هایی کــه زمزمه هــای ان به گوش
می رســید از جمله تحریم بانک مرکزی ،به شــدت به ضرر
غرب بود.
اگر دوران پایانی دولت دهم دوران چرخش به سمت
شرق بود ،با امدن حسن روحانی نگاه به غرب وزن بیشتری
به خود گرفت .تقاضای جک اســتراو برای سفر به ایران و
شرکت در مراســم تحلیف رئیس جمهور از اولین حرکت ها
بود .این پالس مثبت از سوی انگلســتان به ایران داده شد
که انها خواهان تغییر در اوضاع میان دو کشــور هستند .با
اما این پایــان ماجرا نبود .ســرفصل روابــط ایران و
انگلستان اگرچه در اول شهریورماه 94به بازگشایی دوباره
ســفارت رســید ،اما در ادامه تبریک برای تولد نوه ملکه به
دیدار مهمی بین مقامات ایران و انگلیس باهم بدل شد.
پیش از این دیدار و پس از گذشــت بیش از یک دهه
از اخرین تماس تلفنی یک نخست وزیر بریتانیا (تونی بلر)
و محمد خاتمی ،در تاریخ ۲۸ابــان ۱۳۹۲دیوید کامرون و
حسن روحانی با هم صحبت کردند .گزارش شد که این دو
مقام اجرایی بریتانیا و ایران در خصــوص روابط دو جانبه،
برنامه هســته ای ایــران و درگیری های ســوریه گفت و گو
کردند .این دیدار ســراغازی بود برای انکه انها سال بعد در
نیویورک با یکدیگر دیدار کنند.
نخستین دیدار سران ایران و بریتانیا بعد از انقالب
در ۲مهــر ۱۳۹۳برای نخســتین بار بعــد از انقالب
اسالمی ،رئیس جمهور ایران (حسن روحانی) و نخست وزیر
تو گو کردند.
بریتانیا (دیوید کامرون) با یکدیگر دیدار و گف
مالقات حســن روحانی و دیوید کامرون در حاشیه مجمع
عمومی ســازمان ملل متحد در نیویــورک رخ داد .یک روز
پیش از این وبسایت تایمز بریتانیا ،انگیزه اقای کامرون از
این دیدار را فراهم کردن «تضمین بیشتر» برای شکل دهی
ائتالفی فراگیر در نبرد با گروه موســوم به دولت اســامی
(داعش) عنوان کرد.
تصاویر مربوط به این دیدار که منتشــر شد ،بار دیگر
مخالفان دولــت و نگاه روحانــی به سیاســت خارجی به پا
خاســتند و از بی احترامی کامرون به حســن روحانی سخن
گفتند .انها معتقــد بودند که در جریان ایــن دیدار کامرون
در ۲مهــر ۱۳۹۳برای نخســتین بار بعد
از انقالب اسالمی ،رئیس جمهور ایران
(حســن روحانی) و نخست وزیر بریتانیا
(دیویــد کامــرون) بــا یکدیگر دیــدار و
گفت و گو کردند .مالقات حسن روحانی
و دیوید کامرون در حاشیه مجمع عمومی
سازمان ملل متحد در نیویورک رخ داد
با انداختن پــا روی پای دیگــری به روحانــی بی احترامی
کرده است.
شوک انگلیس به دولت یازدهم
درســت در همان زمــان بود کــه خبرهایــی مبنی بر
درخواســت غرامت یک میلیون دالری انگلستان از ایران
منتشر شــد .مجید تخت روانچی در مصاحبه ای از احتمال
بازشــدن ســفارت بعد از حل ایــن موضوع ســخن گفت و
انتظار بســیاری بر این بود که بعد از این دیدار شاهد روابط
بهتری میان دو کشور باشند .رســانه های نزدیک به دولت
با بزرگ نمایی این دیــدار از ان به عنوان لحظه ای تاریخی
یاد کردنــد .اما در کمتــر از 24ســاعت دیویــد کامرون با
اظهارنظری در سازمان ملل اب سردی روی این تحلیل ها
ریخــت .او در ســخنرانی اش در مقر ســازمان ملل گفت:
«ایران باید فرصت داشــته باشــد تا نشــان دهد می تواند
بخشــی از راه حل منطقــه (در مبارزه با داعش) باشــد و نه
بخشی از مشــکل .صبح امروز من با رئیس جمهور روحانی
دیدار کردم ،ما اختالف نظرهای شــدیدی داریم .ایران از
گروه های تروریستی حمایت می کند ،برنامه هسته ای اش،
رفتارش با مردمش ،همه اینها باید تغییر کند».
کامرون در عین حال به «اختالفات بیشــتر» لندن و
تهران درخصوص «برنامه هسته ای ایران» اشاره کرد.
اما سخنان کامرون علیه کشــورمان بی پاسخ نماند و
سخنگوی وزارت خارجه ایران در پاسخ به زیاده گویی های
نخست وزیر انگلیس و ســخنان دخالت امیز او ،انگلیس را
عامل بسیاری از مشکالت منطقه معرفی کرد.
سخنگوی وزارت امور خارجه کشــورمان در واکنش
به ســخنان دیوید کامــرون اظهار داشــت« :ســخنرانی
نخســت وزیر انگلیــس در مجمــع عمومــی ملــل متحد
نشــان دهنده تداوم دیدگاه خود محورانه دولتی اســت که
سابقه نابســامانی در منطقه ما دارد و بسیاری از مشکالت
این منطقه به دلیل سیاست های نادرست ان دولت است».
ایستگاه اخر ،بازگشایی سفارت
به هر تقدیر سفارت انگلستان با حضور وزیرخارجه این
کشور در تهران بازگشایی و به ایســتگاه اخر رسید .اگرچه
هنوز سطح روابط دیپلماتیک میان ایران و انگلستان ارتقا
پیدا نکرده است .مخالفان دولت معتقدند که ایران نباید به
این زودی ها چنین امتیازی را به انگلستان واگذار می کرد.
به اعتقاد برخی دیگر از کارشناسان و فعاالن سیاسی اساسا
چنین کاری مغایر با قانون کاهش روابط دیپلماتیک میان
ایران و انگلستان است .اما منصوری ارانی به عنوان رئیس
گروه دوستی پارلمانی ایران و انگلســتان توضیح داده که
در ان قانون بندی وجود دارد که مســئولیت ارتقای سطح
دیپلماتیــک را بــه وزارت خارجــه واگذار می کنــد .اگرچه
همانطور کــه فیلیپ هاموند در یادداتــش در روزنامه ایران
بر ان تاکید کــرد که هنوز قابلیت صدور روادید در ســفارت
انگلیس ایجاد نشده است که از این زاویه بازگشایی سفارت
اقدامی شتابزده و سیاسی به نظر می رسد.
ت خارجی دولت روحانی که
مخالفان همیشگی سیاس
بخشی از انها در جبهه پایداری قرار دارند نیز به این موضوع
اعتراض دارند .از جمله می توان به حمید رسایی اشاره کرد
که در استانه بازگشایی سفارت انگلستان سوال کرده بود:
«دولت یازدهــم هیچ برنامه و پروژه ای بــرای افتتاح به جز
بازگشایی بی بی سی و سفارت انگلیس ندارد؟»
هرچه هست ،دولت روحانی با نگاهی که به سیاست
خارجی داشــت ،پرونده بازگشــایی ســفارت انگلســتان را
بست ،ان هم در شــرایطی که برخی از دانشجویان تالش
می کردند در هنگام حضور هاموند در ســفارت انگلســتان
تجمع اعتراضی را تشکیل دهند اما نیروهای انتظامی مانع
از برگزاری چنین تجمعی شدند.
سیاست خارجی
مثلث | شماره 276
سیاست
31
سیاست خارجی
نه ایران ،ایران قرن 19است نه بریتانیا
داستانما و روباه پیر
علی خرم
استاد حقوق بین الملل
سیاست
32
مثلث | شماره 276
2
امروز بحث بازگشایی سفارت بریتانیا در تهران موضوع
بحث رسانه های مختلف داخلی و خارجی است که مخالفان
و موافقان زیادی دارد .این موضوع را باید از زوایای مختلفی
بررســی کرد که یکی از ایــن زاویه هــا ،از ســرگیری روابط
دیپلماتیکباکشورهایجهانبه خصوص 5+1باتوافقوین
است .در توافقی که در وین حاصل شد مکانیزم هایی تعبیه
شده که کمیســیون حل اختالف با حضور کشورهای طرف
مذاکره یکی از انها است.
اگر روابط ایــران با هر کدام از این کشــورها خصمانه
باشد مطمئنا در اینده به نفع کشور ما نخواهد بود و باید برای
جلوگیری از این مســاله حفره های موجــود را پر کرد .بهبود
روابط دیپلماتیک با کشــورهای 5+1یکــی از راهکارهای
جلوگیری از این مســاله است .شــاید برقراری رابطه امریکا
مسیر طوالنی تری داشته باشد اما قطع ارتباط دیپلماتیک با
بریتانیا مربوط به چهار سال قبل است و باید به خاطر مسائل
بعدی بازسازی شود زیرا این کشور به عنوان یکی از اعضای
دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد و عضو 5+1از اعضای
همین کمیسیون است.
برخی مخالفان از تعابیر «بازگشــت روبــاه پیر» برای
بازگشایی ســفارت بریتانیا در تهران استفاده کردند در حالی
که این داستان ها برای قرن 18و 19است و انگلستان قرن
21دیگر توانایی ان روزها را ندارد و سوای این موضوع ،ایران
نیز ایران زمان قاجار نیست.
این صحبت ها اینگونه به کشورهای دیگر القا می کند
که ایران در برابر انگلستان و سایر کشورها دارای نقطه ضعف
است در صورتی که دیپلمات ها معتقدند اگر کشوری بتواند
قدرت پیدا کند نباید از هیچ کشور دیگری واهمه داشته باشد
و کشوری ابراز عجز و ناتوانی می کند که قادر نیست توانایی
خود را ثابت کند .اگر کشور ما این توانایی را داشته باشد هیچ
کشوری اعم از امریکا و انگلستان و روسیه و غیره نمی تواند در
امور داخلی ما مداخله کند ولی اگر بلد نباشیم که چگونه بازی
کنیم حتی کشوری کوچک نیز می تواند روی ما تاثیر بگذارد.
بنابراین طرح موضوعاتی مانند بازگشت روباه یا استعمار پیر،
بهبود روابط ایــران و انگلســتان منوط به
تصحیح نگاه مــا به جهــان اســت .ما در
37سالگذشتهباقدرت هایجهانییارابطه
نداشتیمیااینکهروابطسردیمیانماوانها
برقراربودهاست.اگرمانگاهمانبهجهانرا
تصحیحوروابطمانراانگونهکهمطرحشد
تنظیم کنیم می توانیم منافع خود را تامین
کردهوبیشترنقش افرینیکنیم
تنها ضعف ما را به جهان نشــان می دهد و کســانی که این
موضوع را مطرح می کنند چیزی از دیپلماسی نمی دانند .ما
نباید از انگلستان ترسی به خود راه بدهیم؛ لندن قدرتمندترین
پایتخت جهان نیســت و حتی اگــر در این جایــگاه نیز بود
نمی توانست کاری علیه ایران انجام دهد .مدیریت روابط امر
بسیار مهمی است و باید با قدرت این ارتباط را برقرار کنیم.
اگر نگرانی در خصوص مداخالت خارجی وجود دارد
باید دســتگاه های مســئول مانند وزارت امور خارجه در امور
دیپلماسی و وزارت اطالعات و سایر دستگاه های مسئول در
امور امنیتی همچنان با قدرت حضور داشته باشند.
پادشــاهی متحده یا بریتانیــا پس از ایــاالت متحده
امریکا بزرگترین نهاد مالی و بانکی جهان است و اگر بانک ها
بخواهند هر گونه عملیات بانکی در خارج از کشور انجام دهند
باید از مسیر لندن یا نیویورک بگذرند .به همین جهت نقش
انگلســتان به این دلیل نیز قابل توجه است و این موضوع را
باید به دلیل تامین منافع ملی کشور در اینده در نظر بگیریم.
موضوع صنعــت بیمه نیز در این ســرفصل موضوعیت دارد
زیرا قوی ترین شرکت های بیمه فعال در منطقه خلیج فارس
شرکت های انگلیسی هستند و ما با سردی روابط منافع خود را
به خطر می اندازیم و از این مسائل محروم می شویم.
موضوع نقش افرینی ایران در منطقه و جهان نیز یکی
دیگر از مســائل مربوط به روابط با دیگر کشورها است .اگر
ما این تفکر را داشــته باشــیم که جمهوری اســامی ایران
می تواند جهان را کنار بگذارد و در مسائل جاری نقش افرینی
کند در اشتباه محض هستیم .هیچ کشوری نمی تواند بدون
سیاست خارجی
واسطه غیر رسمی
ایا بازگشایی سفارت انگلیس به بهبود روابط تهران و واشنگتن می انجامد؟
دکتر سعید خالوزاده
استاد دانشگاه ،پژوهشگر ارشد مطالعات اروپا
3
مثلث | شماره 276
جمهوری اســامی ایران و انگلیس هیــچ گاه روابط
عادی و به دور از هیاهو نداشته اند .پیشینه مناسبات سیاسی
دو کشور در ذهن مردم ایران یک پیشــینه مثبت و خالی از
تنش نبوده اســت .این ذهنیت در حال حاضر همچنان در
فضای سیاسی روابط دو کشــور وجود دارد .شک و تردید و
بی اعتمادی به میزان زیادی در روابط دو کشور نهادینه شده
و تاریخ نشان داده که همواره مسائل جانبی و وقایع اتفاقیه
داخلی دو کشور توان زیادی برای متاثر کردن این مناسبات
داشته اند .این در حالی است که امروزه و به خصوص بعد از
ایجاد اتحادیه اروپایی از اول ژانویه 1995نمی توان روابط
کشورهای ثالث با اعضای اتحادیه اروپایی را جدا از رابطه با
این مجموعه مورد بررسی قرار داد .وابستگی و تنیدگی های
زیادی بین اعضا و اتحادیه اروپایی به وجود امده است .لذا
رابطه جمهوری اسالمی ایران با کشورهای اروپایی از جمله
انگلیس را باید در چارچوب رابطه کلی بــا اتحادیه اروپایی
مورد بحث و ارزیابی قرار داد .در شــرایط کنونی کشورهای
عضو و اتحادیه اروپایی به عنوان یک ســاختار فدرال توان
تاثیرگذاری زیادی بر یکدیگر و در روابط خارجی با کشورهای
ثالث دارند .در این مقاله نیز جــدای از تحلیل روابط ایران
با انگلیس به تحلیل روابط ایران بــا اتحادیه اروپایی و تاثیر
متقابلی که بر یکدیگر می گذارند نیز می پردازیم.
انگلیس بعد از قطع روابط سیاسی و دیپلماتیک با ایران
و بستن سفارتخانه ها در 10اذر ماه 1390به دنبال بازسازی
مناسبات خود با ایران است .لندن به دنبال سیاست ایجابی
در روابط با ایران اســت و این امر می تواند دارای جنبه های
مثبتی در مناسبات این کشور و همچنین اتحادیه اروپایی با
ایران باشد .اینده مناســبات ایران و انگلیس احیانا همراه با
تحوالت جدید و مثبتی خواهد بود .تحوالت اینده چشم انداز
جدیدی را پیش ما می گشاید.
در شرایط ایجاد شده در دو سال اخیر و به خصوص بعد
از توافقنامه موقت ژنو در بحث هسته ای ،مقامات بریتانیا و
سیاست
هماهنگی و ارتباط با دولت های دیگر در مسائل جاری جهان
نقش افرینی کند .حتی امریکا نیز به عنوان بزرگ ترین بازیگر
بین المللی برای اینکه بتواند در موضوعات مختلف بازیگری
کند باید با تک تک کشورهای اروپایی ،اسیایی و حتی ایران
هماهنگ باشــد .این موضوع برای نقش افرینــی امریکا و
انگلستاندرمسائلخاورمیانهبیشترنمودپیدا می کند.زمانی
که اقــای اوالند به عنوان رئیس جمهوری فرانســه می گوید
که نقش افرینی ایران و عربســتان سعودی می تواند سوریه
را نجات دهد ایــن امر را اثبات می کند که اگر این کشــورها
می توانســتند به تنهایی این بحران ها را حل کنند خودشان
وارد عمل می شدند .بنابراین نقش ایران در منطقه در صورت
هماهنگیبادیگرکشورهاوبازیگرانبین المللیمیسرخواهد
بود؛ اگر ایران بخواهد در موضوعــات لبنان ،عراق ،یمن،
سوریه و هر بحران دیگری تاثیرگذار باشد مشروط به نشست
و برخاست با دیگر کشورها ،سپردن مسئولیت به طرف مقابل
و قبول مسئولیت است.
پس از هشــت ســال دوره افول اقتصــادی و صنعتی
که در نتیجه ســوء مدیریــت و چندین عامل دیگــر در دوره
دولت هــای نهم و دهــم اتفاق افتــاد ،امــروز می خواهیم
این حوزه هــا را احیا کنیــم و در ایــن راه به ســرمایه گذاری
خارجی و تکنولوژی های روز نیاز داریم .ما نباید فناوری های
دست چندم را از کشــورهایی مانند چین یا هند وارد کنیم در
حالی که می توانیم انها را از سرمنشا اصلی بگیریم؛ این کار
توهین به مردم ایران است که خودروهای دست پنجم چینی
در خیابان های تهــران حرکت می کننــد در حالی که همین
کشورهاسال هاپیشفناوریخودراازکشورهایتوسعهیافته
دریافت کردند .امروز امریکا در تکنولوژی حرف اول را می زند
و انگلستان و المان و فرانســه در رتبه های بعدی قرار دارند.
بنابراین اگر ارز از کشــور خارج می شــود یا خودرو و دستگاه
جدیدی می خواهیم وارد کنیم نباید به کشورهایی مانند چین
و هند و مالزی رجوع کنیم .ما در حال حاضر در مسیر بازسازی
روابط با انگلســتان هستیم و این کشــور به خصوص بخش
اســکاتلند در حوزه فناوری های روز حرفی بــرای گفتن دارد
و باید از این موضوع برای بارور کردن صنایع خود اســتفاده
کنیم .به طــور کلی هم در خصــوص بریتانیا و هــم در مورد
دیگر کشورهایی که ظرفیت ســرمایه گذاری خارجی در انها
وجود دارد باید به ســمت کشــورهایی حرکت کنیم که برای
زیرساخت های صنعت و اقتصاد ما مفید باشند نه کشورهایی
که فقط می خواهند بازارهــای مصرفی ایران را انباشــته از
کاالهای خود کنند.
از لحاظ روابط دوجانبه میان تهران و لندن نیز باید گفت
که این ارتبــاط می تواند منافع هر دو طــرف را در زمینه های
مختلف تامین کند .شــهروندان زیادی از ایران و انگلستان
به طور مرتب در حال تردد بین دو کشــور هســتند .بنابراین
بهترینکارایناستکهمافضاییمثبتبرایشهروندانخود
ایجاد کنیم تا کسانی که خواستار سفر به این کشور هستند در
سفارت انگلستان با عزت و احترام ویزای خود را دریافت کنند
نه اینکه در سفارت لندن در کشــورهایی مانند قبرس و ترکیه
ی قرار بگیرند.
مورد بی احترام
بهبود روابط ایران و انگلستان منوط به تصحیح نگاه ما
به جهان است .ما در 37ســال گذشته با قدرت های جهانی
یا رابطه نداشتیم یا اینکه روابط ســردی میان ما و انها برقرار
بوده است .اگر ما نگاهمان به جهان را تصحیح و روابطمان را
انگونهکهمطرحشدتنظیمکنیممی توانیممنافعخودراتامین
کرده و بیشــتر نقش افرینی کنیم .امروز که بحث بازســازی
روابط با بریتانیا مطرح شده است باید این نکته را در نظر گرفت
انگلستان یکی از مهم ترین کشورهای اتحادیه اروپا و عضو
دائم شورای امنیت ســازمان ملل متحد است .بهبود روابط
ایران با این کشــور هم می تواند جایگاه ایران را در اتحادیه
اروپا محکم ترکندوهماینکهمقدمه ایبر بهبودروابط با دیگر
کشورهای طراز اول باشد.
33
سیاست خارجی
سیاست
34
مثلث | شماره 276
اروپایی به اشکال مختلف عالقه مندی و امادگی خود را برای
عادی ســازی روابط و اغاز دوره ای جدید از مناسبات اعالم
کردند .امضای توافقنامه وین در 23تیر ماه گذشته ،شرایط
را بیش از هر زمانی برای عادی ســازی مناســبات سیاســی
ایران و انگلیس و بازگشایی رسمی سفارتخانه های دو کشور
فراهم کرد .سفر فیلیپ هاموند وزیر خارجه دولت محافظه کار
انگلیس در تاریخ اول شهریور به تهران و شرکت در مراسم
بازگشایی رسمی ســفارت این کشــور در تهران و همچنین
بازگشایی ســفارت ایران در لندن مرحله ای جدید در روابط
دو کشور است .سفر فیلیپ هاموند بعد از 12سال به ایران
و دیدار با دکتر ظریف همتــای ایرانی خود و همچنین دیدار
با دکتر روحانی رئیس جمهور و سایر مقامات کشور حاکی از
جهشی بلند در مناسبات سیاسی دیپلماتیک دو طرف است
که می تواند تبعات گســترده ای در همکاری های سیاسی،
اقتصادی و تجاری فیمابین به دنبال داشــته باشد .در این
میان وزیر مشاور در امور خزانه داری انگلیس نیز وزیر خارجه
را همراهی کرد و دیدارهایی با بخش ها و مسئوالن اقتصادی
تجاری کشــور انجــام داد کــه بیانگر گســترش همکاری
اقتصادی تجاری در اینده و حضور پر رنگ تر شــرکت های
انگلیسی در ایران خواهد بود.
انگلیس در هر گونه روابط گســترده یــا محدود ایران
با جهان غرب و اتحادیه اروپایی نقــش قابل توجهی دارد.
انگلیس یکــی از اضالع مثلث قدرت ســه گانه در اتحادیه
اروپای 28کشــوری اســت .این نقش در ارتبــاط با تنظیم
روابط ایــن اتحادیه با ایران اســامی نیز بســیار تاثیرگذار
است .هم اکنون نیز ما انگلیس را در هر گونه تنظیم روابط با
کشورهای غربی می بینیم .تاثیرگذاری انگلیس در چگونگی
رابطه با ایران هم جنبه منفی و ســلبی و هم جنبه های مثبت
و ایجابی دارد .مســائلی مثل ســلمان رشــدی ،پیشــنهاد
گفت وگوهــای انتقادی کــه در اجالس ســران اروپایی در
زمان ریاست انگلیس در دســامبر 1991در ادینبورو صورت
گرفت و شــروع گفت وگوهای جامع و فراگیــر بعد از تفاهم
صورت گرفته در موضوع رشــدی با انگلیس و اخرین مورد
قطع روابط دیپلماتیک و تعطیلی سفارتخانه های دو کشور
از سوی انگلیس در 10اذر 1390همه مواردی هستند که نه
تنها در روابط دوجانبه ایران و انگلیس بلکه در روابط اتحادیه
اروپایی با ایران تاثیرگذار بوده اند.
به نظر می رســد انگلیس با درک ایجاد شــرایط جدید
سیاســی خود را برای شــرایط جدید همکاری با ایران اماده
می کند و مایل است دوره ســرد کنونی را پشت سر بگذارد.
روابط ایران با اتحادیه اروپایی تا چندی پیش در پا یین ترین
سطح خود طی سال های اخیر قرار داشــته و این وضعیت
یو ...
فریز شده در تمامی سطوح سیاسی ،اقتصادی – تجار
دیده می شــود .انگلیس در ســردی و رکود این روابط نقش
زیادی داشــته اســت .در حال حاضر شــرایط تغییر کرده
اســت .انگلیس مایل نیســت در این شــرایط جدید بعد از
امضای توافقنامه هسته ای در وین غایب عرصه دیپلماسی
و رفت و امدهای دیپلماتیک باشــد .به نظر می رســد روابط
ایران و انگلیس طی ماه های اینــده از وضعیت فریز و رکود
کنونی خارج می شــود .ســفر فیلیــپ هاموند و بازگشــایی
سفارتخانه های طرفین نشانه این امر است.
تحوالت منطقه ای همــواره نقش مهمی
در روابط ایران با اتحادیــه اروپا و از جمله
انگلیس داشته اســت .پس از تحوالت
عــراق و پیشــرفت نیروهــای داعــش،
نخست وزیر بریتانیا خواســتار رایزنی با
ایران به عنوان یکی از کشورهای قدرتمند
منطقهای شد که این درخواست از جانب
سایر کشورهای اروپایی مانند فرانسه نیز
مورد تاکید قرار گرفت
به هرحال انگلیس همواره نقش تاثیرگــذار خود را چه
مثبت و عمدتا منفی در روند روابط ایران با غرب داشته است.
حتی اگر بنابه دالیل تاریخی برخی مخالف عادی سازی روابط
با انگلیس هستند ،ولی قطعا کسی مخالف خنثی سازی نقش
منفی و سلبی این کشــور در تنظیم روابط ایران با کشورهای
غربی و اروپایی نیست .پس باید با دیپلماسی و هنر مذاکراتی
ظرفیت ســلبی انگلیس را در روابط غرب با ایران که قطعا بر
مناسبات دیگر قطب ها و کشــورهای جهان بر رابطه با ایران
تاثیر گذاراستراگرفتونهایتابهسمتعادی سازیمناسبات
دو کشور رفت .انگلیس مایل نیســت در شرایط کنونی پای
خود را پس بکشد و در برابر چشــم انداز یک فضای سیاسی
روانی مثبت در ماه های اتی ناشی از اجرایی شدن توافقنامه
هســته ای وین عقب بماند .بنابراین لندن مایل نیست همه
پل ها را پشت سر خود خراب به جای بگذارد.
ما باید روابط ایران و غــرب را در یک مجموعه کامل
ببینیــم .تحلیل این روابط به طور مســتقل خیلی راهگشــا
نخواهد بود .یعنــی رابطه بــا انگلیس را بایــد در چارچوب
اتحادیه اروپــا ارزیابی کنیــم و رابطه با اتحادیــه اروپا را در
چارچوب تعامل فرا اتالنتیکی و روابط اروپا و امریکا ببینیم.
باتوجه به روابط ویژه امریکا با کشورهای اروپایی باید گفت
که نقش امریکا در هرگونه مناسبات سیاسی اقتصادی اروپا
با ایران یک نقش مهم و کلیدی اســت .روابط ایران با این
سه جز ء جدا نشدنی است و به نوعی به هم پیوسته هستند.
بنابراین هر گونه پیشرفت و کندی در روابط با غرب هم شامل
امریکا ،انگلیس و اتحادیه اروپا می شود و هر گونه پیشرفت
و عادی سازی رابطه این حوزه ها را هم در بر می گیرد .در واقع
ممکن است سرعت روابط ایران با این سه جزء به هم پیوسته
کم یا زیاد باشد و وسعت ان هم متغیر ولی در یک چارچوب
کلی قرار دارند.
چشــم انداز این رابطه را بایــد در چشــم انداز روابط با
اتحادیه اروپا دید .نمی توان این دو موضــوع را از هم جدا
کرد .اگر جهــت روابط مثبت و رو به باال باشــد ایــن روند با
انگلیس هم انجام می شود .انگلیس از کشورهای عمده و
قدرتمند در اتحادیه اروپا است و در مذاکرات با ایران هم مهم
است .در واقع در چارچوب کلی روابط ما با انگلیس و اتحادیه
اروپا در حال عادی شدن اســت و روند مناسبات اخیر مثبت
بود ه و ما شاهد حضور هیات های متعدد پارلمانی ،اقتصادی
و تجاری از کشورهای اروپایی بوده و بسیاری از این کشورها
هیات های پارلمانی خــود را به ایران فرســتادند تا راحت تر
مشکالت را مورد بحث قرار دهند.
تحــوالت منطقه ای همــواره نقش مهمــی در روابط
ایران با اتحادیه اروپا و از جمله انگلیس داشته است .پس
از تحوالت عراق و پیشرفت نیروهای داعش ،نخست وزیر
بریتانیا خواستار رایزنی با ایران به عنوان یکی از کشورهای
قدرتمند منطقهای شــد که این درخواســت از جانب ســایر
کشورهای اروپایی مانند فرانسه نیز مورد تاکید قرار گرفت.
همچنین پیش تر ،این درخواست همکاری ،از طرف وزرای
خارجه اتحادیه اروپا نیز مطرح شده بود .باتوجه به نزدیکی
روابط بریتانیا و امریکا و تعامالت گسترده فرااتالنتیک بین
لندن و واشنگتن ،این کشــور میتواند نقش مهمی در این
چارچوب داشته باشد؛ یعنی میتواند زمینه ساز بهبود روابط
ایران و امریکا شود .باید مدنظر داشت که بریتانیا در پرونده
هستهای ایران جایگاه مهمی دارد؛ حتی پیش تر که ایران
با ســه کشــور اروپایی مذاکره می کرد ،لندن نقش واسطه
بین اروپا و امریکا داشت .درواقع بعد از جنگ جهانی دوم،
همواره روابط ویژه و استراتژیک بین لندن و واشنگتن وجود
داشته است که امروز نیز به اشکال مختلف دیده میشود.
به نظر می رســد رابطه ای مســتقیم بین مناســبات سیاسی
ایران و انگلیس و ایران و امریکا به وجود امده است .در این
میان انگلیس نقش بســیار موثر و قابل توجهی در نوع نگاه
امریکا یی ه ا نسبت به ایران دارد.
انگلیسی ها
واقع بین ترشده اند
مجید تفرشی در گفت وگو با مثلث
دکتر تفرشی ! برای شــروع بحث به اذر ماه سال
1390بازگردیم؛ زمانی که عده ای از دانشجویان
معترض وارد ســفارت بریتانیا در تهران شــدند و
به دنبــال ان تعلیق روابط دیپلماتیک دو کشــور و
تعطیلی سفارتخانه ها روی داد .ارزیابی شما از این
تحوالت در روابط دو کشور چیست؟
زمانی که ســفارت بریتانیا در تهران توســط برخی
معترضان اشغال شــد ،جو ضد ایرانی در بریتانیا ایجاد شد.
زیرا به دنبال این اقدام بــود که دولت بریتانیا فشــارهایش
را برای افزایش تحریم ها علیه ایران بیشــتر کــرد ،به این
صورت که نه تنها از مصوبات شورای امنیت و اتحادیه اروپا
پیروی کرد بلکه خود در بسیاری از زمینه ها پیشاهنگ بود و
نقشی محوری را برعهده داشت .حتی در مساله تحریم بانک
ت به هواپیماهای مسافری غیرنظامی،
مرکزی یا دادن سوخ
ی یک جانبــه مبادرت ورزید .یعنــی در ابتدا
لندن بــه اقدام
بدون داشتن محمل قانونی این تحریم ها را علیه ایران اجرا
کردند و سپس با البی کردن سعی شــان بر این شد که نظر
موافق کشورهای اروپایی و امریکا را نیز به قانونی کردن این
اقدام جلب کنند .به بیان دیگــر ابتدا حکم را اجرا کردند بعد
به سمت صدور حکم رفتند .این اقدامات بریتانیا در ایران با
بازتاب منفی مواجه شد .در این میان اشغال سفارت بریتانیا
در تهران باوجود رفتار ظالمانه تاریخی انها در قبال کشور ما
یک اقدام نابخردانه بود و به جهت دیپلماتیک به ضرر تهران
تمام شــد .همچنین برخی تندروهای ضد ایرانی در جهان
4
مجیــد تفرشــی ،کارشــناس مســائل بریتانیــا
در گفت وگو بــا هفته نامه مثلث به مســاله بازگشــایی
ســفارت های ایران و بریتانیا پس از حدود چهار سال
پرداخت و گفت تهــران باید در برهــه فعلی از فرصت
روابط با لنــدن در جهت منافع خودش بهــره گیرد .به
گفته این پژوهشــگر ایرانی مقیم لندن امروز مقامات
بریتانیایی دریافته اند که حــل برخی معضالت منطقه
خاورمیانه و حتی برخی معضالت بین المللی چه از جنبه
استراتژیک و چه سیاسی ،بدون همکاری و مشارکت
ایران ممکن نیســت .تفرشــی در این گفت وگو تاکید
کرد که قطع روابط با بریتانیا ،پاک کردن صورت مساله
است اما ایران باید به جای این اقدام با در نظر گرفتن
منافع ملی خود به روابط با این کشور ادامه دهد.
مثلث | شماره 276
سیاست هایش در برابر ایران متمایل شود ،مساله اقتصادی
است؛ در بحران کنونی اقتصادی در دنیا ،دیگر کشورهای
اروپایی چون المــان ،فرانســه ،ایتالیا یا اســپانیا که رقبا و
شرکای بریتانیا به شمار می روند در سال های پس از انقالب
از بازار ایران بسیار بهره جستند و در مقابل ایران نیز به لحاظ
اقتصادی توانست منافعی را از این کشورها کسب کند.
اما بریتانیا در این رابطه بازنده محسوب می شود چرا که
نتوانست از این موقعیت به نفع خود بهره ببرد .حتی نیروهای
تجاری ،اقتصادی و سرمایه گذاران بریتانیایی نیز کامال به
این موضوع پی برده اند و بارها در کنفرانس های مختلف این
مســاله را مطرح کردند که یک فرصت بزرگ به نام ایران را
از دست داده اند .البته برای انها ایران یک فرصت 80 ،70
میلیونی محسوب نمی شود بلکهیکفرصت 400میلیونیبه
شمار می اید .زیرا انها ایران را به همراه کشورهای خاورمیانه
و برخی کشورهای حوزه خلیج فارس در نظر می گیرند.
پس می توان گفت که لندن در برهه فعلی بیشتر
به دلیــل منافع اقتصادی به ســمت ایران متمایل
شده است؟
مسائل اقتصادی ،دلیل بسیار مهمی است؛ حتی
در مراسم گشایش سفارت ایران در لندن نیز به این موضوع
اشــاره شــد که بریتانیا فرصت ایران را تا به امروز از دســت
داده اســت .به خصوص در حوزه انرژی ،اروپــا می تواند از
ایران بهره های بسیاری کســب کند .منابع انرژی ایران در
کنار یا جایگزین منابع انرژی اروپای شرقی و اسیای مرکزی
به خصوص گاز ،می تواند برای تامین انرژی غرب با قیمت
معقول بسیار مفید باشد.
ایران و بریتانیا از جانب ملت ایران نادیده گرفته
نمی شود ،بحث سیاست های ظالمانه این کشور
در قبال ایران در طول تاریخ است .ایا باتوجه به این
پیشینه تاریک ،دو کشور می توانند اینده روشنی را
در پیش رو داشته باشند؟
مســاله مظالم اســتعماری بریتانیا در قبــال ایران
چ تردیدی نیست که این
از گذشــته مطرح بوده اســت .هی
کشور دست کم در تاریخ 200سال اخیر روابط ظالمانه ای
نســبت به ایران داشته اســت .ولی واقعیت این است که با
وجود این مســائل و با این عنوان که گذشته تاریکی با این
کشور داشــته ایم ،باز هم نمی توانیم روابط مان با بریتانیا را
قطع کنیم .اصطالحی وجود دارد کــه می گوید «ببخش و
فراموش نکن» اما در مورد بریتانیا من می گویم الزم نیست
ببخشیم یا فراموش کنیم اما الزم اســت که براساس منافع
ملی کشــور ،روابط خوبی با بریتانیا داشــته باشیم .بریتانیا
هم خود کشور مهمی اســت و هم مرکز سرمایه گذاری ها و
تصمیم گیری های اقتصادی و راهبردی دنیاست؛ همچنین
بریتانیا یک بازیگر مهم و اصلی در اتحادیه اروپاست و یک
متحد راهبردی و تاثیرگذار برای امریکا محسوب می شود.
بنابراین ایران به رغم سابقه تاریکی که با بریتانیا داشته ،نباید
این کشــور را نادیده بگیرد و از این فرصت ،به دلیل پیشینه
تاریک چشم پوشــی کند .ایــران باید به طور هوشــمندانه
روابطــش را با این کشــور ادامه دهــد و همچنــان که انها
بر اســاس منافع خودشــان ،بهبود روابط با ایران را در پیش
گرفته اند ،تهران نیز با در نظر گرفتــن منافعش روابطش با
لندن را شکل دهد .بریتانیا به لحاظ اکادمیک ،راهبردی و
سیاسی روی ایران تمرکز و برنامه ریزی کرده که این روش را
تهران نیز باید دنبال کند .ایران می تواند از بریتانیا به عنوان
مرکزی برای بسط دیپلماسی عمومی خودش و جلب اذهان
عمومی در عرصه نخبگان ،رسانه ها ،سیاستمداران و افکار
عمومی دنیا بهره گیرد .به نظر می رســد که دکتر روحانی به
این نکته پی برده اند و دولت ایران در حال اســتفاده از این
موقعیت اســت .قطع روابط با بریتانیا ،پاک کردن صورت
مساله است اما ایران باید به جای این اقدام با در نظر گرفتن
منافع ملی خود به رابطه با این کشور ادامه دهد.
سیاست
با استناد به این اقدام ســعی کردند ایران را تحت فشار قرار
داده و منزوی کنند یا القا کنند که ایران مذاکره پذیر نبوده و
عالقه مند به حل مسالمت امیز مشکالتش نیست.
با وجود فرازونشیب های بســیار در روابط تهران
و لندن ،امــا روی کار امدن دولت حســن روحانی
نقطه عطفی در روابط دو کشــور به شمار می اید.
پس از ان بود که مالقات هایی در ســطح ســران
ایران و بریتانیا اتفاق افتاد و در نهایت نیز پس از
پ هاموند ،وزیر
توافق هسته ای ،شاهد سفر فیلی
خارجه بریتانیا به ایران با هدف بازگشایی سفارت
پس از چهار ســال بودیم .تحوالت دو سال اخیر
ناشی از چه متغیرهایی بوده است؟
همانطــور کــه در ســوال اشــاره کردیــد به دنبال
انتخابات سال 92تحولی را در روابط دو کشور شاهد بودیم؛
البته تغییر در سیاست های لندن در قبال تهران ،به چند جهت
صورت گرفت .نخست جنبه استراتژیک بود زیرا هر دو طرف
یعنی هم غرب و هم ایران وارد دوران جدیدی شده بودند و
تصمیم داشتند در سیاســت های خود تجدید نظر کنند .به
ی انها جواب داده بود و
عبارت دیگر نه سیاست های تحریم
نه ایران توانسته بود به طور کامل نسبت به جامعه بین الملل
بی اعتنا باشــد .بنابراین غرب و ایران با علم به این موضوع
به سمت تغییر سیاست هایشان گام برداشتند .در این میان
لندن نیز سیاست هایش را در رابطه با ایران طی دو سال اخیر
تغییر داده و به جای اجرای سیاست تضعیف ،انزوا ،نادیده
گرفتن و یا دور زدن ایــران ،در این مدت اخیر که مذاکرات
هسته ای برگزار می شد ،شاهد بودیم که دولت دیوید کامرون
به نوعی برای حل بحران هســته ای ایران همراهی کردند.
البته این همراهی به دلیل منافع ملی ایــران نبود بلکه انها
منافع ملی خودشــان را در این می دیدند که در این برهه به
سمت حل پرونده هسته ای ایران و عادی سازی روابط گام
بردارند .از سوی دیگر انها دریافتند که حل برخی معضالت
منطقه خاورمیانه و حتی برخی معضــات بین المللی چه از
جنبه استراتژیک و چه سیاســی ،بدون همکاری و مشارکت
ایران ممکن نیســت .حال چه از ایران خوششان بیاید چه
بالعکس این همکاری را الزم دیده اند .غرب دریافته در حل
مسائل کشورهایی چون یمن ،عراق ،افغانستان ،فلسطین
و سوریه ،ایران یک بازیگر مهم و تاثیرگذار است .بنابراین
سیاست تضعیف و نادیده گرفتن ایران پاسخگو نبود و انها
باالجبار به تغییر سیاست هایشان در قبال جمهوری اسالمی
روی اوردند .به لحاظ فرهنگــی نیز نفوذ ایــران در عراق و
افغانستان و همچنین حضور ایرانی ها در بریتانیا قابل انکار
نیســت؛ این در حالی اســت که در داخل ایران مناســبات
اکادمیک و فرهنگی میان تهران و لندن طی چهار سال اخیر
به دالیل مختلف متوقف شــده بود .یکی از این مشکالت
بحث ویزا و دیگری مالحظات امنیتی دو طرف بوده است.
در نتیجه حوزه فرهنگی نیز از دیگر حوزه هایی اســت که در
این برهه می تواند فعال شود.
مســاله مهم دیگری که باعث شــد بریتانیــا به تغییر
سیاست خارجی
35
سیاست خارجی
غرب مجبور شد درهایش را
به سوی ایران بازکند
برگرفتهازگفت وگویشفاهی
باپیروزمجتهدزاده*
سیاست
36
مثلث | شماره 276
5
دولت بریتانیا با بازگشــایی ســفارتش در ایران پس از
چهار سال طی ســفری که فیلیپ هاموند ،وزیر امور خارجه
این کشور به ایران داشت ،نشان داد به دنبال تغییر روابطش
با تهران است .متغیرهای بسیاری تا به امروز روابط دو کشور
را که تاریخ پرفرازوفرودی داشــته اند تحت تاثیر قرار داده
است که مهمترین انها به سیاســت های استعماری بریتانیا
در گذشــته و ســپس دخالت هایش در امور داخلــی ایران
باز می گردد .لندن با در پیش گرفتن این سیاست ها ،باعث
شــد نوعی بدبینی و تلخکامی میان ایرانی ها نســبت به ان
کشور ایجاد شود .اما انچه در چنین روابطی باید مورد توجه
قرار گیرد ،درس گرفتن از تاریخ است نه اینکه تاریخ باعث
شــود که روابط دو طرف برای همیشــه تیره بماند .بنابراین
دستگاه های دیپلماسی دو کشــور ضمن انکه تالش دارند
روابط را ترمیم کنند باید مطالعاتی را نیــز در راه یافتن چند و
چون جدا کردن خاطرات تلخ مربوط به گذشته از واقعیات
زندگی امروز داشته باشند.
از سوی دیگر مساله ای که منجر به ان شده که اکنون
دولت های اروپایی به سمت ایران متمایل شوند ،تحوالت
پس از انتخابات ریاست جمهوری یازدهم و همچنین توافق
هســته ای بوده اســت .زیرا تحت تاثیر پیام ملت ایران در
انتخابات دولت یازدهم ،غرب نیز خود را ملزم دید درها را به
سوی ایران باز کند .غرب که تا ان زمان بارها ایران را متهم
به خالفکاری های بین المللی کــرده و مورد تهدید و تحریم
قرار داده بود پس از روی کار امدن دولت یازدهم و توافق بر
سر مساله هسته ای دریافت که دیگر نمی تواند سیاست های
پیشــینش را در قبال ایــران دنبال کند .در ایــن میان تغییر
سیاست های امریکا نســبت به ایران را نیز نباید از نظر دور
داشت .دولت باراک اوباما وقتی روی کار امد سیاست تعامل
با ایران را در پیش گرفت و سیاست های تقابلی و تجاوزکارانه
دولت های قبلی را مورد نکوهش قرار داد .اوباما اعالم کرد
می خواهد با ایران از در صلح وارد تعامل و گفت وگو شــود و
بحران هســته ای ایران را با روش های صلح امیز به نتیجه
برســاند .این موضع گیری ها منجر به ان شــد که در نهایت
مساله هســته ای ایران پس از سال ها به نتیجه ای مطلوب
ختم شده و توافق حاصل شود.
در این میان به نظر می رســد که گشایش روابط ایران
با بریتانیا یا هر کشــور اروپایی دیگری گشایش روابط ایران
با امریکا را نیز تســهیل خواهد کرد .اما بهبــود روابط میان
دولت های تهران و واشنگتن حتما شامل زمانی طوالنی تر
خواهد شد و هنوز مشخص نیست این دو کشور پس از چه
مدت زمانی بتوانند روابطی عادی برقرار کنند.
در حال حاضر اگر دو دولــت و دو ملت ایران و بریتانیا
واقعا عالقهمند به داشــتن روابطی سالم و ســازنده هستند
باید برخی نکات را مدنظر داشــته باشــند .نکتــهای که به
ایران مربوط میشــود این اســت که ما باید در مجموع در
بازپردازی تاریخ سیاسی کشور خودمان تالش و درک کنیم
که بریتانیای امروز دیگــر ان امپراتوری اســتعماری قدیم
نیست و ان انگلیسی نیست که تا تاریخ تصویب قانون ملی
کردن نفت ایران در ســال 1329میشــناختیم ،زیرا از ان
تاریخ تاکنون دنیا تغییر کرده و شرایط ،مناسبتها ،عالیق
اقتصادی و سیاسی تمام کشــورهای دنیا نیز متفاوت شده
است .ملی شدن حقیقی و عملی نفت ایران و بقیه کشورهای
اوپک در سال 1352دیگر روابط بین الملل سنتی منطقه و
غرب را زیر و رو کرد و با پشت ســر گذاشتن معادالت کهنه
در و رابط بین الملل جهان سیاســی ما را وارد دوران تازه ای
از مناسبات و معادالت سیاســی و دیپلماتیک کرد .در این
دوران اســت که ما ناچاریم در این بازنگری تاریخ سیاســی
خودمان مقداری جهان بینی جدید به کار گیریم و مسائل و
شرایط جدید را براســاس واقعیتهای امروز بررسی کنیم و
نه بر اساس انچه دیروز وجود داشت .ما باید در این بررسی
دقت بکنیم که تاریخ نشان نمیدهد هیچ ملتی برای همیشه
دشمن ملت دیگری باشد؛ ملتها در مقاطعی از تاریخ با هم
دوست هستند و در مقاطعی نیز دشمن و همه این دوستی ها
و دشمنی ها حاصل تعامل ویژه دوجانبه است نه کرشمه های
سیاسی یک طرفه .اما وقتی شرایط در جهان تغییر میکند
نگاهها و برداشتها نیز عوض میشود .به این دلیل است که
امروز در عمل می بینیم جمهوری اسالمی ایران در واکنش
به معادالت کنونی عالم سیاســت اندازه و میزان واق ع نگری
در روابط خارجی را بر اســاس الزمه های سیاسی اقتصادی
(منافع ملی) امروز افزایش می دهد .در چنین شرایطی است
که نباید اجازه داد بیش از این برخی دیدگاهها که بر اســاس
زنده نگه داشتن تاریخ کهن زندگی میکنند ،بر زندگی امروز
ما تاثیر منفی بگذارند.
ان نکتهای کــه مربوط بــه انگلیس می شــود نیز به
رویکرد و برخی دیدگاه های منفی ان کشــور نسبت به ایران
باز می گــردد .بریتانیا باید دریابد ایران یک کشــور و قدرت
موثر و مطرح در منطقه خاورمیانه است و اکنون نیز شناسنامه
سیاسی جدیدی را ارائه کرده اســت .همچنین تجربه این
ســالها باید ثابت کرده باشــد کــه نادیده گرفتــن ایران و
برخورد منفی با ایــران در این رابطه فقط به ضــرر خود انها
تمام خواهد شد .امروز میبینیم که همین رفتار منفی سبب
شده خاورمیانه به وضعیت بدی دچار شود؛ الجرم به نظر من
انگلیسها که در سیاست خارجی به اندازه دیگر دولت های
غربی در دوران جدید واقع بینی دارند به این نتیجه رسیده اند
که مصلحتشــان در این اســت که در خاورمیانــه و خلیج
فارس با ایــران به دنبال یــک موازنه ژئوپولیتیکی ســازنده
باشــند .اگر انگلیس در این زمینه موفق عمــل کند و ایران
نیز در ان زمینه مقداری موفقیت حاصل کند روابط دو کشور
میتواند براساس بازدهی بسیار خوب و در جهت منافع ملی
ف ترمیم شود .اینده مثبت روابط میان دو کشور نیز
هر دو طر
مشروط همین موارد است.
در خصوص روابط فعلی دو کشــور با هدف اســتفاده
بهتر و مطلوب تر از شرایط ایجاد شده در درجه نخست باید
سعی کنیم مسائل خود را از هم جدا کنیم و هر مساله ای را در
قالب ها و چارچوب های خودش پیگیری کنیم .یکی از این
موارد این است که مسائل داخلی و روابط خارجی باید کامال
از یکدیگر تفکیک شوند و این هیچ ربطی به ایدئولوژی های
کشورها ندارد بلکه یک امر عملگرایانه و منطقی است که هر
کشــور ،هر دولت و هر نظام حکومتی برای پیشبرد اهداف
خود باید ان را مدنظر قرار دهد .امروز ایران تقریبا دریافته که
باید در روابط خارجی ،واقع گرایی ها در منافع ملی را پیگیری
و برنامه ریزی کند و این برنامه ریزی باید سوای مشکالت و
مسائل سیاست داخلی و همچنین انگیزه های ایدئولوژیک
باشــد .نمونه این نوع سیاســت نیز توافق هســته ای اخیر
اســت .زیرا اگر این توافــق از انگیزه هــای ایدئولوژیک و
کشمکش های داخلی جدا نمی شد به موفقیت نمی رسید.
بنابراین راهی که باعث شد مذاکرات هسته ای ایران با گروه
5+1پس از ســال ها به نتیجه برســد را باید شسته رفته تر،
منظم تــر و برنامه ریزی شــده تر بــرای دیگر مســائل امور
داخلی مان نیز پیگیری کنیم.
در وهله بعــدی ،در روابط خارجی ،هر کشــور و نظام
حکومتی باید رئوس اصلی منافع ملی خودش را برنامه ریزی
کند و به این نتیجه برســد که ایا صحیح اســت که مسائل و
خواســته ها به صورت جدا پیگیری شــوند یــا به طور کلی.
طبیعتا اگر شکل دوم مورد نظر باشد لطماتی وارد می شود و
اسیب پذیری های کشور را افزایش می دهد.
بنابراین در این رابطه هم برای ایرانیان مســجل شده
است که در روابط خارجی شان باید االهم فی االهم را در نظر
گرفت .به عنوان نمونه در روابط با کشورها بعضا الزم است
روابط اقتصادی را در اولویت قرار داد و در جایی دیگر شاید
الزم باشد جنبه ایدئولوژیک و سیاســی قضیه را بیشتر مورد
توجه قرار داد .در مــورد بریتانیا ،اولویت قــرار دادن روابط
اقتصادی در شرایط فعلی منطقی به نظر می رسد.
زیرا جنبه های اقتصــادی روابط ایران با کشــورهای
اروپایی مانند بریتانیا خیلی اسان تر و راحت تر است و درگیر
یک ســری مالحظات اســتراتژیک و ژئوپولیتیــک روابط
سیاسی نیســت .به همین دلیل اســت که روابط اقتصادی
زودتر از جنبه های دیگر روابط دو طرف اغاز خواهد شد.
* مدیرعامل پیشین بنیاد پژوهشی یوروسویک لندن
سیاست خارجی
مثلث | شماره 276
سیاست
37
سیاست خارجی
پایانتعلیق
اولین گام برای ترمیم روابط تهران و لندن برداشته شد
سید جالل ساداتیان
سیاست
38
مثلث | شماره 276
6
کاردار پیشین ایران در بریتانیا
به دنبال انتخابات ســال 1392که جو مثبتی در ایران
حاصل شد و متعاقب ان شروع مذاکرات هسته ای که تقریبا
نزدیک به دو سال زمان برد تا به نتیجه برسد ،کشورهای دنیا
به ویژه غرب تمایل خود را برای گسترش مناسبات با تهران
اشکار کردند .البته طی انجام مذاکرات نیز چنین رویکردی
از جانب غرب قابل لمــس بود .چرا که طبیعتا کشــورهای
مختلف دنیا اهدافــی را غیر از انچه صرفا اعالم می شــد،
دنبال می کردند .انچه اعالم می شد بر این مبنا بود که توان
هســته ای ایران را برای جلوگیری از ساخت بمب هسته ای
بگیرند .ان هم در شرایطی که بارها مقامات ایران اعالم کرده
بودند که به دنبال ساخت و استفاده از سالح هسته ای نیستند
و حتی استفاده از ان حرام اعالم شده است.
این نیت اشکار کشــورهای غربی بود؛ اما در پس این
ماجرا ،انها نسبت به موقعیت ایران اگاه بودند و می دانستند
ایــران در منطقــه به شــرایطی دســت یافته که بــه لحاظ
ژئوپلتیک ،غیر قابل چشم پوشی است .همچنین با در نظر
گرفتن وضعیتی که در منطقه خاورمیانه یعنی غرب اســیا و
شمال افریقا به وجود امده ،غربی ها بیش از پیش به ارتباط
با ایران نیاز پیدا کرده اند .در گذشته کشورهای غربی در این
مناطق دارای نفوذ بودند اما تغییراتی پیش امد و دست انها
از منطقه کوتاه شد .با این تفاسیر غربی ها باز هم می خواهند
نقش خود را در منطقه بازیابند .در این میان ایران از گذشته
نقش کلیدی در این منطقه ایفا کــرده و بنابراین می تواند با
دنیا ارتباطاتی را هماهنگ کند .به همین دلیل است که شش
کشــور مهم دنیا ماه ها زمان صرف کردند تا گفت وگوهای
هســته ای با ایران به نتیجه برسد .به دنبال توافق نیز شاهد
بودیم که بالفاصله ایران از فصل هفتم منشور سازمان ملل
خارج شد .درواقع انها موقعیتی را فراهم کردند تا بتوانند از
این پس ،مناسباتشــان با ایران را گسترش دهند .به همین
دلیل بالفاصله پس از توافق هســته ای وزیــر امور خارجه
فرانسه و هیات هایی از ایتالیا و اتریش به ایران سفر کردند.
طبیعتا انها هم بازار اقتصادی ایران را بســیار مطلوب
یافته اند و هم بر این باورند ایران سرپلی برای بازار اقتصادی
منطقه به شمار می رود .سرپل بدین مفهوم است که ایران
نیروی اموزش دیــده دارد ،مواد اولیه و منابــع غنی معدنی
دارد ،ســطح تکنولوژی باالتری از دیگر کشورهای منطقه
دارد و همچنین تاحدودی ســابقه صنعتی دارد بنابراین این
موارد هم می توانــد به نفع ایران و هم به نفع منطقه باشــد.
بنابراین بریتانیا که ســابقه طوالنــی ای در روابــط با ایران
دارد ،نمی خواهــد از این قافلــه عقب بمانــد؛ در این میان
ضروری ترین نیاز برای داشــتن یک رابطه عادی این است
که کشورها سفارت داشته باشند .با وجود سفارت هاست که
کشورها می توانند روابط دیپلماتیک برقرار کنند.
در نتیجه لندن برای پیگیری روابطش با ایران از بحث
بازگشــایی ســفارت ها گام پیش گذاشــت و ایران نیز برای
پیگیری منافع ملی خودش نمی تواند همچنان با کشــوری
چون بریتانیا در حالت تعلیق روابط دیپلماتیک به سر ببرد.
بنابراین دو کشور در برهه فعلی ،منافع اقتصادی ،سیاسی و
امنیتی را در بهبود روابط با یکدیگر دنبال می کنند.
باید توجه داشــت روابط دیپلماتیــک ضرورتی برای
کشورها جهت تامین منافع و امنیت ملی است .هر کشوری
از زاویه منافع و امنیتش در تالش اســت تا در دنیای امروز،
مراودات خود را توسعه و بر مدار ان در ابعاد مختلف فناوری،
اقتصادی ،سیاسی و حتی نظامی به گفت وگوی مستقیم و
رودررو بپردازد .اما در پاره ای مواقــع ،حوادثی رخ می دهد
که در کوتاه مدت یا بلند مدت ،از کاهش روابط تا قطع ان در
راستای بیان خواسته ها بهره برداری می شود .در واقع هرگاه
سطح روابط کاهش یافته یا قطع می شود ،دولت ها در حال
ابالغ پیام به یکدیگر هستند.
روابط ایران و بریتانیا نیز ســابقه طوالنی مدت داشته
و از زمان صفویه اغاز و به قرون اخیر منتهی شــده اســت.
به خصوص تا پیش از جنگ جهانــی دوم ،این روابط فراز و
نشیب های خاص خود را داشت .پس از ورود ایاالت متحده
امریکا به عنوان یک قدرت برتر در صحنه بین الملل و حاکم
شــدن فضای دو قطبی ،بریتانیا و فرانســه کــه پیش از ان
به عنوان دو ابرقدرت در زمان خود مطرح بودند ،افول کردند
و شــرایط به گونه ای دیگر برای انها تغییر کرد .با این حال
هم فرانسه و هم بریتانیا همواره چشم به مناطق تحت نفوذ
خود داشــتند ،به نحوی که برای مثال ،سوریه و لبنان سهم
فرانســه و عراق ،کویت و این مناطق نیز سهم بریتانیا بود ؛
مناطقی که به نوعی مناطق خاص خاورمیانه یا غرب اســیا
تلقی می شد.
اما به طور ویــژه روابط ایــران و بریتانیــا دارای فراز و
نشیب های بســیاری بوده اســت .پیش از پیروزی انقالب
اســامی ،اعتقاد بر این اســت که کودتای 28مرداد یک
کودتای امریکایی اســت اما در اصل بریتانیا طراح ان بود
و امریــکا را به این وادی کشــاند و نقــش ان در کودتای به
اصطالح امریکایی پررنگ بود .پس از انقالب نیز حوادثی
اعم از جنــگ و به خصــوص در حمله به ســفارت ایران در
بریتانیا کــه منجر به شــهادت دو نفر از کارمندان ســفارت
شــد ،لندن در خصوص کوتاهی بــرای محافظت از اماکن
دیپلماتیک مقصر شناخته شد .پس از ان نیز حوادث متعدد
دیگری روی داد تا سرانجام چهار سال قبل افرادی به سفارت
بریتانیا حمله کردند .گرچه از منظــر و چارچوب های روابط
بین الملل این اقدام مورد نکوهش قرار گرفت و کســی ان
را تایید نکرد اما اقدامی اتفاق افتاد که بریتانیا با اســتناد به
ان ســفارت خود را تعطیل کرد و از دیپلمات های ایرانی نیز
ت خاک این کشور را ترک کنند.
خواس
با تالش برای اشــغال ســفارت بریتانیــا در تهران در
چندسال گذشته ،بریتانیا هم احساس خطر کرد و با استناد
به اینکــه دولتی که در ایران بر ســر کار اســت در راســتای
قوانین بین المللی مسئولیت حفاظت از حریم او را در ایران
به عهده نمی گیرد سفارت خود را در تهران تعطیل و متقابال
از ایران نیز در خواســت کرد تا سفارتش در لندن را تعطیل و
دیپلمات هایش را فرا بخواند .بر این اســاس عمال مسیر و
کانال ارتباط مستقیم بین دو کشور مســدود و روابط به حد
اعالی سردی گرا یید و تا مدت ها حمالت لفظی و رسانه ای
طرفین به یکدیگر ادامه داشت و تشدید شد .البته در گذشته
دولت بریتانیا هم چنیــن قصورهایی را در ســوابق خودش
نســبت به تامین امنیت ســفارت و کنســولگری جمهوری
اســامی ایران و وارد شــدن خســارات انســانی و مالی به
دیپلمات های ایران داشته است .لیکن این بار کار به تنش
و لجبازی وزیر خارجه وقت بریتانیا کشیده شد و در واکنشی
احساســی روابط سیاسی مســتقیم را قطع کرد .با این حال
با گذشــت ان فضا ،در این مقطع با بهره گیری از فرصت به
وجود امده ،تالش در جهت ترمیم روابــط را اغاز کردند که
بازگشایی سفارت های دو طرف نخستین گام در این جهت
محسوب می شود.
انگلیس به حمایت از اصالح طلبان می اندیشد
محمد صادق کوشکی در گفت وگو با مثلث
اقای کوشکی! برای شروع گفت وگو لطفا بفرمایید
هدف اصلی انگلســتان از بازگشایی سفارتش در
تهران بیشتر جنبه اقتصادی دارد یا سیاسی؟
واقعیت این اســت که هدف اقتصــادی انگلیس
در تصمیمی که گرفته است بســیار قابل توجه است .انها با
یک بازار بزرگ مواجه اند که برایشان سود و منفعت فراوانی
دارد .انگلستان در طول سال های بعد از جنگ جهانی دوم
به نوعی مانند دســتیار امریکا در سیاست های منطقه ای و
بین المللی عمل کرده اســت .به بیان دیگر سیاســت های
انگلستان تابعی از سیاست های ایاالت متحده خصوصا در
دو دهه اخیر در منطقه غرب اسیا بوده است .از سوی دیگر
باتوجه به اینکه امریکا از بعد انقالب نتوانسته رابطه خوبی
با ایران داشته باشد ،انگلســتان به نوعی سعی کرده نقش
جانشین امریکا را در ایران ایفا کند .این کشور تالش کرده
همان نقشی که امریکا و سفارتخانه هایش در سایر کشورها
به عنوان مرکزی برای هماهنگــی مخالفین با دولت مرکزی
و خط دادن و پشــتیبانی کردن از کسانی که قصد براندازی
حکومت ها را دارنــد اجرا کند که این نقش ســنتی و دائمی
سفارت امریکا در کشورهایی است که با سیاست های امریکا
مخالفت می کنند .مثل خیلی از کشورهایی که سفارت امریکا
طراحی براندازی را برای انها داشته است .انگلیس در طول
سال های بعد از انقالب سعی کرده این نقش را ایفا کند و به
نوعی جانشین امریکا در این حیطه شــده است .با توجه به
اینکه امریکا از داشتن سفارت در ایران محروم است تقریبا
نقطه هماهنگی بخش زیادی از معارضین و مخالفین داخل
کشور ،سفارت انگلستان بوده است .این سفارت سعی کرده
است که وظیفه هماهنگی نیروهای مخالف و معارض را در
کشور بازی کند .همان طور که اشاره کردم سیاست بریتانیا در
برابر جمهوری اسالمی ایران تا حد زیادی تابع ایاالت متحده
بوده است .به نظر می رسد در شرایط فعلی باتوجه به اینکه
امریکایی هــا بــرای اینکه بخشــی از نیروهای موســوم به
اصالح طلب حمایــت از انها را به عنوان ایتم های مناســب
جمهوری اســامی ایران بپذیرند ،توسط کشــور و سفارت
انگلســتان با حضور مجدد در ایران ایــن بخش حمایتی از
اصالح طلبان را بر عهده بگیرد.
بعد از 10سال وزیرخارجه انگلیس از این فرصت
استفاده کرده و وارد ایران شده است ،شما حضور
وزیر خارجه انگلیس را چگونه ارزیابی می کنید؟
بخشــی از نیروهای اصالح طلب به پشــتیبانی و
دلگرمی امریکا و انگلســتان می خواهند تالش کنند خود را
به عنوان گزینــه جایگزین جمهوری اســامی معرفی کنند
که توانســته اند اعتماد طرف امریکایی و انگلیسی را جلب
کنند .انگلیسی ها سعی کردند با سفر به ایران این دلگرمی
و حمایت خود را به این دسته از اصالح طلبان نشان دهند.
این بخش اصالح طلبــان قصد دارند در اســتانه انتخابات
مجلس در اســفندماه جاری به عنوان یک برگ برنده حضور
وزرای خارجــی را مطرح کنند و از این طریــق رای جامعه را
به نفع خود تغییــر دهند .واقعیت این اســت که در طول دو
سال گذشته دولت نتوانســته تغییر جدی در زندگی مردم و
خصوصا در وضعیت اقتصاد اعمال کند .دولت در این مدت
نتوانسته بهبود محســوس و قابل لمســی را در جامعه و در
فضای اقتصادی جامعه ایجاد کنــد .بنابراین حضور وزرای
خارجه کشورهای اروپایی به نفع ان دسته از اصالح طلبانی
است که فکر می کنند با این وجود مشکالت معیشتی مردم
ما حل خواهد شد و رای مردم را در استانه انتخابات مجلس
به دست خواهند اورند.
این گونه کــه شــما می فرمایید به این معناســت
که رفت و امــد وزرای خارجه فقط بــه لحاظ مانور
تبلیغاتی و حضورشــان برای مردم اهمیت دارد یا
گشایش هایی را در وضعیت اقتصادی مردم ایجاد
خواهند کرد؟
خیر ،بنده گفتم این عده می خواهند حضور وزرای
خارجه را به عنوان ســند موفقیت به مــردم ارائه کنند .حاال
ممکن است مردم نپذیرند.
تا چه حد برای مردم مهم است که سفارت انگلیس
بازگشایی شده تا به انها رای بدهند؟
این عده از انجایی که رابطه با غرب را به عنوان تنها
راه نجات جامعه ایران معرفی می کنند و ریشــه مشــکالت
کشــور را در عدم رابطه با غرب می دانند ،به همین خاطر در
این چارچوب هنر خود را در جلب اعتماد با غربی ها می دانند.
نقطه مثبت خود را در این می داننــد که می توانند با غربی ها
تعامل کنند و تعامل با غربی ها را تنها راه نجات ایران در حوزه
مشکالتوبن بست هایاقتصادیمی دانند.بههمینخاطر
با طرح این چارچوب می خواهند به نوعی صندوق های رای را
به نام خودشان پر کنند .اینکه ایا جامعه این شگرد را می پذیرد
باید صبر کرد و دید که در انتخابات اسفند ماه چه اتفاقی رخ
خواهد داد و ایا مردم چنین چارچوبی را قبول دارند یا نه.
به نظر شما به همین حد حضور بسنده خواهد شد
یا نه؛ یعنی ممکن است اوانس های اقتصادی هم
در ادامه وجود داشته باشد؟
وزیر اقتصاد المان هم به ایــران امد و رفت .اما ما
هیچ بروندادی را از این سفر لمس نکردیم .مقامات اروپایی
قابل توجهی در این مدت به ایران سفر کردند اما تا االن هیچ
خروجی ملموسی برای اقتصاد ما نداشته است.
شــما در صحبت هایتان فرمودید بخشی از هدف
انگلیس اقتصادی است؟
7
سیاست خارجی
بازگشایی سفارت انگلیس
در تهــران بــا بازخوردهــای
فراوانــی مواجه شــده اســت.
برخی هــدف انگلیــس از این
اقدام را منفعــت اقتصادی بعد
از توافق هســته ای می دانند و
برخی دیگر به اهداف سیاسی بریتانیا اشاره می کنند.
با محمد صادق کوشکی در این مورد گفت وگو کردیم.
شــایان ذکر اســت با توجه به انتقاداتی که نســبت به
اصالح طلبان از ســوی اقای کوشــکی دربــاره رابطه
با غرب مطــرح شــده مثلث امادگــی انتشــار نظرات
اصالح طلبان را هم دارد.
تجار انگلستان احساس می کنند بازار فروش را در
ایران از دست داده اند .اینکه بیایند بفروشند یک بحث است
و اینکه بیایند به اقتصاد ایران کمک کنند بحثی دیگر است.
از نظر شــما ممکن اســت انگلیس هــا به عنوان
اوانس در بخش دوم وارد شوند و به اقتصاد ایران
کمک کنند؟
اصال .همان طور که عــرض کردم حضور مقامات
اروپایی ،تجار و سرمایه دارانشان تا االن هیچ سرانه ملموسی
نداشته است .حتی اگر ثمره ای هم داشته باشد در حد همان
فروش کاال به ایران است و بیشتر از این نخواهد بود.
اقــای کــری هــم مطــرح کردنــد کــه بایــد بــه
اعتدالگرایان در ایران کمک کنیم ،ایا بازگشــایی
ســفارت انگلیس در ایران را هــم در همین رابطه
می بینید؟
بله ،دقیقا.
به نظر شما انگلیس تالش می کند در اتحادیه اروپا
نقش اول را بازی کند؟
البته این بحث دیگری است .برداشت های اتحادیه
اروپا متفاوت اســت .اتحادیه اروپا ســاز و کارهایی دارد که
بحث مفصل و جدایی اســت و اینجا نمی شــود هزینه اش
کرد .ایــن نکته را بایــد توجه کــرد که انگلســتان بین کل
کشورهای اروپایی بیشترین تبعیت را از دولت امریکا داشته
اســت .اتحادیه اروپا شخصیت مســتقل تری نسبت دولت
انگلستان دارد.
پیش بینی شما در مورد رفتار دولت اقای روحانی با
دولت های غربی در اینده چگونه است؟
همان طــور که تــا االن بود .دولت اقــای روحانی
مهمترین افتخار خودش را عادی سازی رابطه با دولت های
اروپایی عنــوان می کند .اما اینکه این ارتبــاط چقدر به حل
مشکالت اقتصادی ایران به شــکل بنیادین منجر خواهد
شد ،نکته ای اســت که فعالین اقتصادی و تجار ایرانی باید
قضاوت سال کنند .اما اگر این رابطه منجر به حل مشکالت
اقصادی می شد قاعدتا دولت پهلوی می بایست با 37سال
رابطه حســنه با اروپا و امریکا ایران را به یک کشور صنعتی
نمونه تبدیل می کرد.
مثلث | شماره 276
سیاست
39
سیاست
بازگشت «مشارکت»
اعالم موجودیت یک حزب تازه در میان اصالح طلبان که البته اکنون
در مرحله بعد از برگزاری کنگره اســت معادالت این جناح را با شرایطی تازه
مواجه کرده چه اینکه برخی می گویند اکنــون دیگر نمی توان فقط به طیف
راســت و یا مرکز اصالح طلبان به عنوان عناصر تصمیم گیر نگاه کرد ،جای
پای سوسیال دموکرات ها هم باز شده است.
اعضا و مرامنامه اتحاد ملت چه شباهت هایی با مشارکت دارند؟
اتحادمشارکتی ها
1
یک اتفاق تازه در میان اصالح طلبان رخ داده است؛
انها اکنون یک حزب تازه دارند کــه البته رفقای قدیمی ان
را تشــکیل داده اند .ترکیب این حزب چنان است که برخی
گفته اند مشارکت 2به وجود امده است.
انچه پدیدار شده در واقع این است که در پایان دومین
ســال ریاســت جمهوری ،حســن روحانی و پس از مدت ها
چهره های مهمی از اصالح طلبان در یک گعده نشــینی که
اتفاقا اولیــن کنگره حزب اتحاد ملت ایران بوده اســت دور
هم جمع شده و برای اینده سیاست ورزی جناح اصالح طلب
برنامه ریزی کرده اند.
تشکیل این حزب البته از جهات مختلفی مورد توجه
قرار گرفته و حاال تحلیلگران به چیستی سیاسی این حزب
می اندیشند و البته به انچه اعضا و پشــت صحنه ان در سر
دارند.
سیاست
40
مثلث | شماره 276
گزارش یک کنگره
قبل از اینکه کنگره اغاز به کار کند حرف و حدیث های
متفاوتی در مورد دبیرکل مطرح بود و در واقع از چهره هایی
نظیر کاشــفی و شــکوری راد به عنوان اصلی ترین گزینه ها
نام برده می شــد .پس از ســخنان رئیس دولت اصالحات
و قرارگرفتن اعضای هیات رئیســه کنگــره ،نوبت به قرائت
ن علی
متن بیانیه افتتاحیه رسید .بیانیه ای که برای قرائت ا
شکوری راد به پشت تریبون دعوت شد و در اغاز درباره دوران
دولت قبل گفت« :این دوران در تاریخ ملت ایران به شیرینی
ثبت نخواهد شد» .شکوری راد در ادامه ،خرداد ٩٢را چون
درخشیدن ســتاره ای توصیف کرد و گفت« :ظرفیت های
بزرگی که در میان طبقات اجتماعی این کشور نهفته بود ،بار
دیگر معجزه افرید و تدبیر و دوراندیشی مقام معظم رهبری
و از خودگذشتگی اصالح طلبان باعث روی کار امدن دولت
جدید با شــعارهای اصالح طلبانه و اعتدال گرایانه شد» .او
روی کارامدن دولت اعتدال را احیا کننده امید به صندوق های
رای و بازگشــت به ایــن صندوق ها به عنوان مســیر تحقق
دموکراسی دانســت و گفت« :مرزبندی ها هرچند گاه الزم
اســت ،اگر کاذب باشــد ،رقابت ها را منجر به حذف رقیب
و سوءاســتفاده از قــدرت و هیجانات سیاســی و اجتماعی
می کند» .شــکوری راد در ادامه گفت این نوع مرزبندی ها
به دو دلیل در شــرایط فعلی کار ایی ندارد« :اوال منافع ملی
و فراتربودن این مفهــوم از چپ و راســت و اصالح طلب و
اصولگرا و در ثانی به دلیل لزوم اســتفاده از همه ظرفیت ها
بــرای جبــران عقب ماندگی هــا ».او در بخــش دیگری از
سخنانش تصریح کرد« :امروز وقت ان است که پیام مهم
مقام معظم رهبری در انتخابات ٩٢عملی شود .ایشان گفتند
کســانی که به نظام جمهوری اســامی عالقه و دلبستگی
ندارند ،به خاطر کشور خود رای دهند و امروز وقت ان است
که فضایی ایجاد شــود تا کســانی که به فرموده های مقام
معظم رهبری اعتماد کردند و وارد این مســیر شدند ،نتیجه
اعتماد خود را ببیننــد» .در بخش دیگــری از نطق اغازین
شکوری راد ،اصالح طلبی را به عنوان تفکری که به دنبال رفع
تبعیض و نگاه تنگ نظرانه به دختــران و زنان ،رفاه و زندگی
بهتر برای مردم و رعایت حقوق اقوام و اقلیت ها به گونه ای
که انها احساس کنند با اکثریت تفاوتی ندارند ،معرفی کرد.
او گفت« :به رسمیت شــناختن حقوق شهروندی مصرح در
قانون اساســی ،اصالح طلبان را از سایر گروه های سیاسی
متمایز کــرده و من همین جــا از همه درخواســت می کنم
این موضــوع را وجهه همت خود قرار دهند ».شــکوری راد
در بخــش دیگری از ســخنانش گفــت« :اصالح طلبی نه
چارچوب ها را ان قدر تنگ می بیند که یاران امام و دلسوزان
انقالب و ایثارگران جبهه و جنگ و صاحبان قلم و اندیشــه
در ان نگنجند و نه چنان بی حدومرز که براندازان و کســانی
که رسما طالب سرنگونی نظام هســتند در ان بگنجند» .او
با بیان اینکه حزب اتحاد ملت ایران اسالمی ،اسم مستعار
هیچ حزبی نیســت ،بر بهره گیری از تجربیات گران سنگ و
میراث احزاب بزرگ این مرز و بوم تاکید کرد .شــکوری راد
قانونمداری و ارامش و ثبات را نیاز جامعه امروز خواند و با بیان
اینکه ما مخالف ارامش گورستانی و تحمیلی هستیم ،ارامش
مبتنی بر اخالق و قانون را الزمه رقابت سیاسی دانست .او
این ارامش را ،به معنــی دوری از تهمت زنی ها و تخریب ها
دانست و نیاز بعدی کشور را امکان دادن به همه مردم برای
انتخاب دانســت و گفت« :طبق فرموده امام عظیم الشان
میزان رای مردم است و مردم ولی نعمت مسئوالن هستند».
او گفت هر اقدامی که ســبب حذف بخشــی از این ملت یا
بی اثرشــدن ارای انها یا دلســردی انها از انتخابات شــود،
بازی کردن در زمین کسانی اســت که اقتدار و عظمت این
مرز و بوم را دوست ندارند.
پس از این سخنرانی و مراسم پایانی افتتاحیه ،نوبت
مثلث | شماره 276
حاال که کنگره تمام شده همه به چیستی سیاسی حزب
جدید فکر می کنند .این چیستی را البته حتما می توان از چند
راه حاصل کرد .نخست اینکه به مطالعه و بررسی اساسنامه
و مرامنامه حزب جدید پرداخت ،دوم اینکه هویت شناســی
اعضای جدید را مورد توجه قرار داد و دست اخر اینکه به رصد
اظهارات و سخنان اعضای اصلی از حاال به بعد پرداخت.
برای شروع بررســی در این مورد باید نگاهی بیندازیم
به مرامنامه و کلیات اساسنامه حزب اتحاد ملت ایران که در
نخستین کنگره این حزب به تصویب رسیده است.
متن مرامنامه :انقالب اسالمی ایران راه جدیدی بود
که در پیش پای انسان سر خورده از مادی گرایی و سرگشته
در وادی مکاتب انسان ساخته گشوده شد تا در تداوم راه انبیا
مردمان را به رستگاری و فالح رهنمون باشد .مردم ایران به
رهبری امام خمینی پایه گذار نظامی شدند که به رغم فراز و
فرودهای فراوان برای انســان های جویای ازادی و رهایی
منبع انرژی و زاینده امید اســت.جمهوری اســامی به رغم
تنگناهای فراوان نظیر ترورسیم کور و جنگ تحمیلی ،این
توفیق را داشته اســت که در برابر جریان تحجر داخلی نیز
ایستادگی کند و اجازه ندهد گوهر درخشان انقالب اسالمی
در پس ایده ها و اعمال واپس گرایانه غبارالود شوند .جنبش
اصالحات با تکیه بر مردم ساالری سازگار با دین و اصرار بر
حاکمیت مردم و قانونگرایی ،فصل نوینی در حرکت انقالب
اسالمی گشود ه و نه تنها در درون ،مایه امید و پویایی جامعه
ایرانی شده ،بلکه الهام بخش بسیاری از جنبش های بیداری
سیاست
به جلسه بعدی رســید .از میان قریب به صد نامزد عضویت
در این شورای ٣٠نفره ،در انتخابات اولیه ۲۲ ،نفر انتخاب
شدند .در این میان باالترین ارا به اذر منصوری اختصاص
داشت و منصوری از ٤١٣رای ماخوذه ٣٣٩ ،رای را به خود
اختصاص داد .پــس از او علی تاجرنیا ،هــادی خانیکی،
محمد کیانوش راد ،حمیدرضا جالیی پور ،حسین کاشفی،
ولی الله شجاع پوریان ،علی شــکوری راد ،فاطمه راکعی،
غالمرضــا انصــاری ،جالل جاللــی زاده ،مرتضــی مبلغ،
عمادالدیــن خاتمی ،اشــرف بروجردی ،حجت االســام
مصطفی درایتی ،سیدمحمود حسینی ،شمس الدین وهابی،
علی صوفی ،رضا باوفا ،حســین عبادی ،حســین نقاشی و
علی محمد حاضری با کسب اکثریت ارا به شورای مرکزی راه
یافتند .پس از این مرحله و با اعالم ١٦نامزد بعدی ،انتخابات
برای تعیین هشت عضو باقیمانده شورای مرکزی برگزار شد
که زهره اقاجری ،سیدحسن موسوی نژاد ،نسیم چاالکی،
محمدعلی فاضلی کیــا ،امیــر اریازند ،مهــدی فراهانی،
علی محمد مظفری و حجت شــریفی هــم در این مرحله به
ترکیب شورای مرکزی اضافه شدند .حضور پنج نفر از جمع
زنان و همچنین حضور طیفی از جوانان در اولین شــورای
مرکزی ،از ویژگی های این ترکیب بود.
پس از انتخاب اعضای شورای مرکزی نوبت به معرفی
نامزدهای احراز پســت دبیرکلی از ســوی این شورا رسید.
شورای مرکزی نام اذر منصوری و علی شکوری راد را به عنوان
گزینه های احراز پســت دبیرکلی به مجمع عمومی معرفی
کرد ،اما پیش از اغاز رای گیری ،اذر منصوری با اعالم اینکه
خود به دکتر شــکوری راد رای خواهــد داد ،ارای خود را به
سمت سبد شکوری راد روانه کرد و به این ترتیب شکوری راد
با اکثریت قاطــع ارا به عنــوان اولین دبیرکل حــزب اتحاد
معرفی شد.
همچنین حجت کرمانی ،محمد پورحســن ،یوســف
کرمی ،محســن ابوالحســنی ،مجتبــی شایســته و بهروز
اقامحمدی به عنوان هیات داوری اصلی و مصطفی ثبتی،
اکرم مصوری منش ،حمید امین اسماعیلی ،مژگان اثباتی،
زهــرا صدراالعظم نوری ،زهــرا بهروز اذر و پرویز شــکوری
به عنوان اعضای علی البدل انتخاب شده اند.
از مهم ترین نکات کنگره حزب اتحاد ملت ،میهمانانی
بود که در ایــن مراســم حاضر بودنــد؛ میهمانانــی که در
میان انها چهره هایی همچون هــادی خانیکی ،حبیب الله
پیمان ،ابراهیم یــزدی ،عمادالدین باقی ،محمد قوچانی،
زهــرا اشــراقی ،محمدرضا خاتمــی ،علیرضــا علوی تبار،
ســعید شــریعتی ،عماد بهــاور ،فیض الله عرب ســرخی،
مصطفی معیــن ،محمدرضا عــارف ،ابراهیــم اصغرزاده،
جواد مظفر ،موســوی الری ،عبدالله نوری ،جواد اطاعت،
محمدعلی ابطحی ،غالمحســین کرباســچی ،لطف الله
میثمی ،شــهیندخت موالوردی ،یدالله اســامی ،عبدالله
ناصری ،حســین کمالــی و ...حضور داشــتند .اما یکی از
نکات قابل تامل درباره میهمانان مراســم ،حضور محســن
میردامادی در ساعات پایانی کنگره ب ه همراه همسر خود در
میان یاران سابق بود تا نام او نیز به عنوان یکی از میهمانان
اولین کنگره حزب ثبت شود.
یک مرامنامه و اساسنامه قابل تامل
41
سیاست
42
مثلث | شماره 276
احزابوشخصیت ها
علی تاجرنیا از مشارکتی هایی
است که به حزب اتحاد ملت
امده است
حمیدرضا جاللی پور به عنوان
یک جامعه شناس به حزب
اتحاد ملت پیوسته است
و دموکراسی خواه در دنیا و به خصوص جهان اسالم گشته
اســت .بی تردید شکوفایی یک نظام مردم ســاالر در رابطه
مستقیم با مشــارکت نهادمند و ســازمان یافته مردم است.
قانون اساسی جمهوری اســامی ایران نیز با تاکید بر این
اصل مهم و با به رسمیت شناختن همه ارکان نظام بر اساس
رای مردم برای تضمین این مشــارکت در فصل سوم خود با
برشمردن حقوق ملت در حقیقت تکالیف بسیار مهمی را بر
دوش حکومت نهاده است .روشن است که تحکیم پایه های
جمهوریت و ترجمه ارمان های انقالب اســامی و اهداف
برشمرده در قانون اساسی در گرو توسعه احزاب ،سازمان ها،
نهادهــای مدنــی مردم بنیاد و حرفه ای اســت کــه امکان
مشارکت هدفمند ،موثر و کم هزینه مردم در سرنوشت خود
و اداره کشور را فراهم می کند .به واقع این نهادها پاسداران
جمهوریت در هر نظام مردم ســاالر محســوب می شوند.بر
این اساس حزب اتحاد ملت ایران اسالمی تشکیل می شود
تا بتواند به سهم خود در توســعه همه جانبه و متوازن کشور
ایفای نقــش کند و مرام حــزب ،دینــداری ،قانون مداری،
مردم ســاالری و جدال احســن خواهد بود و تالش می کند
تا در خیرات بر همتایان خود پیشــی گیــرد .همه اعضای
حزب مکلف خواهند بود با التزام به قانون اساسی و تعهد به
عمل در چارچوب قوانین موضوعه جمهوری اســامی در
چارچوب مقررات داخلی و تشکیالتی حزب برای سربلندی
ایران تالش کنند.
اهداف -1:زنده نگه داشتن ارمان های اصلی انقالب
اسالمی «استقالل ،ازادی و حاکمیت مردم در سایه تعالیم
و موازین دین مبین اســام» -2.تالش بــرای پیاده کردن
همه اصول قانون اساسی به خصوص فصل سوم «حقوق
ملت» -3.تــاش برای تحکیــم پایه های وحــدت ملی و
تضمین حقوق برای همه شهروندان ایرانی -4 .تالش برای
توسعه همه جانبه و ابادانی ایران و رفاه ملت-5ارتقای جایگاه
جهانی ایران
خط مشی -1 :ایجاد فضای گفت وگو و جدال احسن در
متن جامعه و نیروهای انقالب اسالمی -2،تدوین برنامه های
توســعه همه جانبه با جذب و ارتباط با نخبــگان -3تربیت و
پرورش نیروهای توانمند و کارامد -4،نقد برنامه ها ،مواضع
و رفتار دولتمردان و کارگــزاران نظام و تحلیل عملکرد انان
بر اســاس وظیفه شــرعی امر به معــروف و نهــی از منکر،
-5ارتباط با نهادهای مدنی و اقشار مردم (از طریق رسانه ها
و فضای مجازی)-6 ،توســعه فرهنگ تحزب -7،مشارکت
فعال در عرصه های تصمیم گیری ملی و محلی-8 ،همکاری
با قوای مختلف کشور.
از مشارکت تا اتحاد ملت
اما نکته قابل توجــه در مورد این حزب این اســت که
مرامنامه و اساســنامه این حزب شــباهت هایی ساختاری و
مفهومی با حزب مشارکت دارد .این البته در حالی است که
اعضای حزب جدید تالش می کنند تا ســایه حزب مشارکت
را در فضای عمومی از روی حزب اتحاد ملت بردارند و ان را
یک حزب تازه تصویر کنند .تالشی که البته باتوجه به ماهیت
سیاسی حزب جدید و البته هویت اعضای ان ناکام خواهد
ماند .نگاهی به چیستی سیاســی حزب مشارکت و مقایسه
ان با مرامنامه و اساســنامه حزب جدید به خوبی این نکته را
نمایان می سازد که چگونه مشارکت از دل حزب اتحاد ملت
بیرون امده است.
به عنوان مثال جبهه مشارکت در شعارهایی مانند ایجاد
جامعه مدنی ،قانون گرایی ،تنش زدایی ،توســعه سیاســی
و فرهنگی از نظر تئوری های سیاســی همانند دیدگاه های
احزاب سوسیال دموکراســی در غرب اســت .در مرامنامه
این حزب به عدالت گستری و قسط و تبعیض زدا یی و ایجاد
فرصت های مساوی و ایجاد امکانات برابر برای همه افراد
جامعه به عنوان مواضع اقتصادی و احتــرام به ازادی های
قانونی افراد و مشــارکت مردم در حق تعیین سرنوشت خود
به عنوان مواضع سیاســی ،اجتماعی اشاره شــد که خود تا
حدودی مبین دیدگاه های جامعه گرایانه (سوسیالیســم) و
مردم ساالری (دموکراتیک) بود.
مهمترین شعار این حزب از بدو تشکیل توسعه سیاسی
و مشــارکت دادن هرچه بیشــتر مردم در تمــام عرصه های
اجتماعی ،سیاسی و فرهنگی جامعه بوده است .در استانه
انتخابات مجلس ششم این حزب اهداف و طرح های اینده
خود در بخش سیاســی را بــه صورت زیر بیــان می کند)1 :
طرح «قانون وحدت نظام تضمینی کشور» و حـذف مـراکز
قـانون گذاری موازی با مجلس شواری اسالمی«)2.اصالح
قانون انتخابات» در جهت تضمین حق انتخاب مردم)3 .
طرح «قانون تعریف جرم سیاسی» و «قانون نحوه رسیدگی
به جرایم سیاســی و نحوه تعیین هیات منصفه دادگاه های
رسیدگی به جرایم سیاســی»«)4 .اصالح قانون احزاب»
در جهت تقویت روحیه مشــارکت جمعی ملت و ایجاد زمینه
الزم برای تاثیرگذاری احزاب در روند اداره امور کشــور)5 .
«اصالح ایین نامه اداره مجلس شورای اسالمی» با هدف
تقویت نظارت نمایندگان و مجلس بر اداره امور کشــورّ .اما
پس از دو دوره قدرت در دولت و یک دوره مجلس از ســوی
این گروه ،بســیاری از شــعارها و ارمان های ایــن حزب در
پوشه های سبز بایگانی شد.
در استانه انتخابات مجلس ششــم این حزب رئوس
برنامه های اقتصادی خود مشتمل بر یک مقدمه و چند مورد
اصلی را منتشر کرد .در این برنامه چنین امده« :اقتصاد بیمار
ایران نیاز به درمان دارد .ریشه بیماری اقتصاد ایران فراوانند:
عدم ثبات سیاســی ،فقــدان امنیت اقتصــادی و قضایی،
اقتصاد نفتی ،اقتصاد زیرزمینی ،فرار ســرمایه ها و مغزها،
تعدد مراکز تصمیم گیری و ...نمایان ترین ریشه هاســت.
مجلس ششم ...باید در پی تحقق بســتری باشد که درون
ان «بخش دولتی کارامــد» و «بخش خصوصی توانمند»
ل فعالیت هــای اقتصادی یکدیگر بوده و کشــور را به
مکم
سوی ابادانی بیشتر و رفاه همگانی به پیش برد» .
انچــه می تــوان گفت ایــن اســت کــه دیدگاه های
اقتصادی این حزب بــه دوگرایش تاحدودی متناقض قابل
تقسیم بندی اســت )1 :گرایش به بازار ازاد اقتصادی)2 ،
گرایش به دخالت دولت در فعالیت های اقتصادی .شــاید
بتوان گفت که تلفیقی از این دو دیدگاه در جمع بندی های
این گــروه در عرصــه اقتصــادی وجــود دارد .گرایش به
احزابوشخصیت ها
تامیــن اجتماعی و ایجــاد عدالت اجتماعی توســط دولت
نشانگر گرایش دوم و ازادســازی اقتصاد و تشویق و ترغیب
سرمایه گذاران خارجی برای ســرمایه گذاری و تجارت ازاد
با کشورمان از دیدگاه اول ناشی می شود .بنابراین می توان
گفت جبهه مشارکت به یک اقتصاد نیمه دولتی معتقد بود.
توجه صرف این حزب به توســعه سیاسی ،ویژگی جامعیت
دیدگاه های اقتصادی اجتماعــی و فرهنگی را از این حزب
دور کرد.
مواضع فرهنگی :دیدگاه های فرهنگی جبهه مشارکت
بنابر اعالم رســمی این حزب به شــرح زیر اســت« :جبهه
مشارکت ایران اسالمی بر این باور است که نقش و جایگاه
فرهنگ در فرایند توســعه همه جانبه حائز اهمیت و اولویت
ویژه ای است.
مشخص نبودن مفهوم فرهنگ و اصول و خط مشی
فرهنگی ،روشن نبودن سهم و نقش دستگاه های تاثیرگذار
در عرصــه فرهنگ ،چند پارگی و گسســتگی سیاســت ها و
برنامه های فرهنگی ،درک نادرست از سرشت و ویژگی های
کار فرهنگ و هنر ،سلیقه ای بودن مدیریت و سیاست گذاری
حوزه فرهنــگ و عدم اتــکای ان به دریافت هــای علمی و
پژوهشــی ،بی توجهی به نیازهای جوانــان و نوجوانان در
تولیدات فکری و فرهنگی ،اســتحصال بی رویه از ذخایر و
منابع فرهنگی ،اسالمی و انقالبی و کم توجهی به بازافرینی
و ارائــه روزامد میراث هــای دینی ،ملــی و انقالبی از جمله
مســائل و چالش هــای روبــه رو در شــرایط کنونــی جامعه
ماست.
در مورد خاســتگاه و طبقات اجتماعی مشــارکت هم
می توان گفت به طور کلی طبقاتی کــه مورد توجه ویژه این
حزب بودند عبارت بودند از دانشــجویان ،قشــر روشــنفکر
فرهنگی و سیاسی ،محصالن ،مدیران میانی سازمان ها،
کارمندان و ...خاستگاه اصلی این حزب را می توان سازمان
مطالعات استراتژیک و روزنامه سالم که هر دوی انها تحت
سرپرســتی ســیدمحمد موســوی خوئینی ها اداره می شد،
دانســت ،البته برخی روزنامه نگاران ،اعضای ســابق دفتر
ت و برخی از اساتید دانشگاه نیز در تشکیل این
تحکیم وحد
حزب نقش مهمی ایفا کرده اند.
در چنین مقایسه ای می توان به اشتراکات قابل توجه
مشارکت و حزب اتحاد ملت رسید.
مهاجرت به حزب جدید
نکته قابل توجه دیگر این اســت که اعضای شورای
مرکزی این حزب تفاوت چندانی با ترکیب «حزب مشارکت»
ندارند؛ حتی در دوره جدید مشــارکتی ســهمی هم به فرزند
فرزند رئیس دولت اصالحات هم
از اعضای شورای مرکزی
اتحاد ملت است
هادی خانیکی از تئوریسین های
اصالح طلبان هم عضو حزب
اتحاد ملت است
رئیس دولت اصالحات داده شــد و او هم بــه عضویت این
حزب پیوست.
نگاهی به فهرســت اعضای اصلی نشان می دهد اذر
منصوری عضو شورای مرکزی جبهه مشارکت ،علی تاجرنیا
عضو حزب منحله مشــارکت ،هادی خانیکــی عضو حزب
منحله مشــارکت ،محمد کیانوش راد عضو شورای مرکزی
جبهه مشــارکت ،حمیدرضا جالیی پور عضــو حزب منحله
مشــارکت ،حســین کاشــفی عضو حزب منحله مشارکت،
ولی اللــه شــجاع پوریان عضو ســابق دفتر سیاســی حزب
مشارکت ،علی شــکوری راد عضو حزب مشــارکت ،فاطمه
راکعی عضــو حــزب مشــارکت ،غالمرضا انصــاری عضو
حزب مشــارکت ،جالل جاللی زاده عضو حزب مشــارکت،
مرتضی مبلغ عضو حزب مشارکت ،عمادالدین خاتمی فرزند
سید محمد خاتمی رئیس دولت اصالحات ،اشرف بروجردی
عضو حزب کارگزاران ســازندگی ،حجت االسالم مصطفی
درایتی عضو شورای مرکزی جبهه مشارکت ایران اسالمی،
سیدمحمود حســینی عضو حزب مشــارکت ،شمس الدین
وهابی عضو حزب مشارکت ،علی صوفی وزیرتعاون دولت
خاتمی ،رضا باوفا ،حسین عبادی عضو حزب مستقل کار،
حسین نقاشــی دبیر اســبق انجمن اســامی دانشجویان
ن و علی محمد حاضری
دانشگاه تهران و علوم پزشکی تهرا
عضو حزب مشارکت ،با کسب اکثریت ارا به شورای مرکزی
راه یافتند .پس با چنین تصویری اینکه می گویند اتحاد ملت
ایران جلد دوم جبهه مشــارکت اســت چندان بیراه نســت.
مگر اینکه فکر کنیم مشــارکتی ها تغییر چهره داده و اکنون
به گونه ای دیگر می اندیشند.
متفاوتی هم در میان سیاســیون و رســانه ها مواجه شــد.
به عنــوان مثــال روزنامه کیهــان در خبــری در ایــن مورد
نوشــت« :نگاهی به اســامی حاضــران در اولیــن کنگره
حزب موســوم بــه اتحــاد ملــت ایــران نشــان از ان دارد
که اکثریــت حاضــران از افراد دخیــل در فتنــه 88و حتی
حرکت های ضد انقالبی دهه 60و 70بودند که این مســاله
اثبات گــر این واقعیت اســت کــه وطن فروشــان فتنه 88
این بــار با نقابی جدیــد پای بــه میانه میدان گذاشــته اند.
حضــور اعضــای مرکــزی حــزب منحلــه و ضد انقــاب
مشــارکت در حــزب جدید این ســوال را ایجــاد می کند که
ایا مشــارکت می خواهد قانــون را دور زده و با اســمی جدید
فعالیت خود را ادامه دهد؟ســابقه نشریات زنجیره ای نشان
از ان دارد کــه اصالح طلبــان همــواره با تعطیلــی یکی از
نشریات قانون شــکن خود فعالیت را در نشریه ای دیگر و با
اســمی دیگر ادامه می دادند و می دهنــد و ظاهرا این روش
در مــورد احــزاب و گروه ها نیز تســری پیدا کــرده و عملی
می شود».
یا در اظهارنظری دیگر محمد کوثری عضو کمیسیون
امنیت ملی مجلس در پاســخ به ســوالی در مورد اینکه چرا
افرادی از حزب منحله مشــارکت با عنوان حزب اتحاد ملت
ایران اسالمی اجازه فعالیت گرفته اند گفته است« :تشکیل
حزب اتحاد ملت ایران اسالمی یکی از کارهای خالف قانون
اســت .قوه قضائیه و دســتگاه های امنیتی بــه ویژه وزارت
اطالعات باید با این تشکیالت برخورد کنند .
انحالل یک حزبی مانند مشــارکت فقط برای عنوان
و اســم ان نبوده بلکه افراد انها که در فتنه دســت داشتند و
ثابت هم شده است نباید اجازه فعالیت سیاسی داشته باشند.
وزارت اطالعات و دستگاه قضایی جلوی تشکیالت سیاسی
اینها را بگیرد».
یک حزب ،چند واکنش
اما تشــکیل حزب اتحاد ملت ایران بــا واکنش های
مثلث | شماره 276
سیاست
43
احزابوشخصیت ها
سوابق یک اصالح طلب رادیکال
سیاست
44
مثلث | شماره 276
2
علی شکوری راد را پیش از این نیز می شناختند ،اما این
روزها شهرتش بیشتر شده است .او از اعضای جبهه مشارکت
بود که حاال به دبیرکلی حزب اتحاد ملت ایران رسیده است.
او سیاســتمدار اصالح طلبی اســت که اصالتا اهل زنجان
است .شــکوری راد پزشک اســت .در مجلس ششم حاضر
بود و ریاست کمیسیون تحقیق و تفحص مجلس از سازمان
بازرسی کل کشور را برعهده داشت؛ کمیسیونی که گزارش
ان در مجلس نیز جنجالی بود.
او از اصالح طلبانی است که سابقه جبهه و جنگ دارد و
در سال 88از میرحسین موسوی حمایت می کرد .بعد از ان
نیز مدتی را در بازداشت به سر برد .او تالش می کند در میانه
اصالح طلبی برانداز و اصالح طلبی درون نظام ،از دسته دوم
باشــد ،اما در عین حال زبان تند و تیــزی دارد .مناظره های
زیادی برگزار می کنــد و در غیاب اصالح طلبان مشــارکتی
که یا در زندان بودند یا فضا برای حضورشــان در دانشگاه ها
فراهم نبود ،به مناظره با چهره هــای اصولگرا می پرداخت.
او را می توان ســایه ای از مصطفی تاج زاده در بیان مواضع
دانست .شــکوری راد از دانشــجویان پیرو خط امام(ره) بود
و از همین تشــکل بود که با بســیاری از اصالح طلبان چون
میردامادی و تــاج زاده ارتباط نزدیکی داشــت .بعدها عضو
ی دانشگاه شد و همچنین در دوران دفاع مقدس
هیات علم
در قالب هیات های پزشکی در جبهه حضور داشت .مدتی را
در مجلس شورای اســامی به عنوان نایب رئیس به فعالیت
پرداخــت و همچنیــن رئیس شــورای عالی نظام پزشــکی
کشور بود.
او اکنون اســتادیار دانشــگاه تهران اســت و در گروه
اموزشی رادیولوژی دانشکده پزشکی مشغول به کار است.
شــکوری راد با اینکه اصالتا زنجانی است اما متولد 1340در
تهران اســت .در یک خانواده مذهبی به دنیا امد .انطور که
خانواده اش می گویند پدر شــکوری راد از جمله طالب حوزه
علمیه قم بود که فوق لیسانس الهیات داشت و مهمتر اینکه
راه اندازی مدرسه مفید از جمله افتخارات او به شمار می رود؛
مدرســه ای که در نظام اموزشــی کشــور از جایگاه ویژه ای
برخوردار است.
شــکوری راد تحصیالتش را به طور جهشــی به اتمام
رسانده و در 16سالگی وارد دانشــگاه می شود .شکوری راد
اولین شــوک و ضربه اش را بعــد از انقالب بــرای فرزندش
اینگونه تعریف کرده بــود« :اولین ضربه ای کــه من بعد از
انقالب خوردم این بود که وقتی 17یا 18ســالم بود(در ان
زمان با ان سن کم جزو فعال ترین دانشجویان خط امام بود)
طبق معمول با دوچرخه به دانشگاه رفتم.موقع پیاده شدن
به خودم گفتم ما انقالب کرده ایم و نظام جمهوری اسالمی
به وجــود اورده ایم ،فکر کنم نیاز به قفل کــردن دوچرخه در
نظام اسالمی نباشد .مگر نظام جمهوری اسالمی دزد دارد !؟
زمانی که برگشتم و دیدم دوچرخه ام نیست و ان را دزدیده اند
اولین ضربه را خوردم».
در 20مهرمــاه 89شــکوری راد دســتگیر شــد .علت
دستگیری را سایت های خبری وابسته به اصالح طلبان انتقاد
وی در وبالگش درباره محسنی اژه ای عنوان کردند.
محسنی اژه ای پنجم مهر گفته بود« :کمیسیون ماده
۱۰احزاب نســبت به [تخلفات] حزب مشــارکت و سازمان
مجاهدین اقدام کــرد و پروانه این دو جریــان را متوقف و از
دادگاه تقاضای انحالل حزب مشارکت و سازمان مجاهدین
را کرد و دادگاه این دو حزب را منحل کرد و این دو حزب حق
فعالیت ندارند».
یراد کیست و چگونه فکر می کند؟
علی شکور
شــکوری راد در وبالگ خود نوشــت کــه حکم جدید
بدون رعایت تشــریفات قانونی و بدون حضــور نمایندگان
حزب صادر شــده و هدف از ان حفظ حیثیت غالمحســین
محسنی اژه ای بود که در نخستین کنفرانس مطبوعاتی خود
به عنوان سخنگوی جدید قوه قضائیه بر اساس «شنیده ها» و
«تمایالت قلبی» از انحالل دو حزب اصالح طلب خبر داده
بود .اتهام او «نشــر اکاذیب و طراحــی مطالب خالف واقع
علیه جمهوری اســامی»بود .پس از دستگیری او جمعی
از پزشکان و اســتادان دانشگاه با ارســال دو نامه خطاب به
ایت الله صادق الریجانی نسبت به دســتگیری شکوری راد
اعتراض کردند .در یکی از نامه ها که امضای ۱۶۵پزشــک
و استاد دانشگاه در پای ان است ،امده است« :دستگیری
جناب اقای دکتر علی شکوری راد استاد محترم دانشگاه علوم
پزشــکی تهران ،رئیس بخش رادیولوژی بیمارستان سینا،
رزمنده دوران دفاع مقدس و نماینده ســابق مردم تهران در
مجلس شورای اسالمی موجی از اعتراضات و نارضایتی در
جامعه دانشگاهی و مجموعه پزشکان ایجاد کرده است...
بدون شــک ادامه بازداشــت ایشــان موجب تاثر و تاســف
جامعه پزشکی کشور و مردم خواهد بود .اینجانبان پزشکان
ی دانشــگاه ها خواســتار ازادی سریع
و اعضای هیات علم
ایشان هستیم».
شکوری راد در نهایت ۶ابان ۱۳۸۹با قید وثیقه از زندان
ازاد شد .ازادی که گفته می شد با نظر مساعد رهبری صورت
گرفته است .وبسایت جرس متعلق به اصالح طلبان در این
باره گفته که ایت الله شــبیری زنجانی که با پدر شکوری راد
اشنایی زیاد داشت از رهبری درخواست کردند تا او را ازاد کنند.
رهبر معظم انقالب در جریان ســفر به قم از ایت الله شبیری
زنجانی دیــدار کردند و در ابان ماه این مرجــع تقلید به دیدار
رهبری رفت تا عیادتشان را پاسخ دهد .در همان فاصله کوتاه
او درباره ازادی علی شکوری راد درخواستش را مطرح کرد و
وی با نظر رهبری ازاد شد .چندی بعد محسنی اژه ای ازادی
وی را با توصیه یکی از مراجع تقلید تایید کرد.
مواضع شکوری راد
شکوری راد در استانه انتخابات ریاست جمهوری به نفع
حسن روحانی فعالیت می کرد و در مناظرات سیاسی حضور
داشت .او در یکی از مناظرات با اشاره به ندادن مجوز برای
برگزاری مراسم ســخنرانی و مناظره گفته بود« :در سال 73
مقام معظم رهبری پیامی دادند و گفتند خدا لعنت کند کسی را
که دانشگاه های ما را غیر سیاسی کرد .من هم امروز می گویم
خدا لعنت کند انهایی که برای مجوز برنامه ها ،دانشجویان ما
را زجر می دهند و سر و کارهای انها را به کمیته های انضباطی
و دادگاه انقالب می اندازند».
همانطور که گفتیم او در دوران جنگ در جبهه حضور
داشت .شــکوری راد در مهرماه 79نطقی در مجلس انجام
شــکوری راد از دانشــجویان پیــرو
خط امام(ره) بود و از همین تشکل بود که با
بسیاری از اصالح طلبان چون میردامادی
و تاج زاده ارتباط نزدیکی داشــت .بعدها
یدانشگاهشدوهمچنین
عضوهیاتعلم
در دوران دفاع مقدس در قالب هیات های
پزشکی در جبهه حضور داشت
داد و چفیه اش را به مناســبت هفته دفاع مقــدس بر دوش
انداخت و گفت « :چفیه ام را سال ها بود که بقچه کفنم کرده
بودم و به کناری نهاده بودم ،خواســتم به یاد دوران جنگ و
برای گرامیداشــت هفته دفاع مقدس به گردنم بیاویزم .ان
را برداشتم و توفیقی شد تا تجدید عهدی نیز با کفنم داشته
باشــم .امروز این چفیه را به گردنم اویخته ام تــا این یادگار
شهیدان و فرهنگ ایثار غریب نماند» .
او گفته بود« :چفیــه حق بزرگی بر گردن مــا دارد ،در
سرمای زمستان جبهه های غرب شال گردن و در افتاب گرم
جبهه های جنوب سایبان شهیدانمان بوده است .عرق جبین
انها را پاک کرده و اب وضوی انها را گرفته اســت .زخم بند
مجروحان و اســباب همرنگی رزمندگان بوده اســت .چفیه
برای خودنمایی نبود.
چفیه برای ایجاد رعب نبود .چفیه نشان مهربانی بود.
ایثار بود ،از خود گذشتگی و تواضع بود .چفیه را مردم دوست
داشتند اکنون هم دوست دارند».
انداختن چفیه از سوی شکوری راد اما تعبیر به مقابله با
نظام شد چرا که در ان زمان این گونه برداشت شد که معنای
انداختن چفیــه امادگی بــرای مبارزه جهت افکاری اســت
تندروانه و افراطی.
نگاه شکوری راد در سیاست ورزی با اکثر اصالح طلبان
کمی متفاوت است .اگر عموم اصالح طلبان حاال به طبقه
متوسط روبه باالی شهرها می نگرند ،در مدل سیاست ورزی
او طبقه محــروم نقش بیشــتری دارنــد .در بحبوحه دوران
اصالحات که دانشــجویان به عنوان بدنه اصلــی رای انها
محســوب می شــدند او به انها توصیــه می کنــد« :باید در
جنوب شــهرتهران نــور اگاهی دانشــجویان انتشــار یابد،
ع از اوضاع سیاســی
چرا که مردم احتیــاج به اگاهی و اطال
جامعه دارند».
یکی دیگر از اظهارنظرهای وی که خصوصا از ســوی
رسانه های بیگانه بازتاب داده شد ،موضوع وی درباره حصر
بود .او در 16اذر 92و بعد از روی کار امدن حســن روحانی،
به همراه محمدرضا خاتمی در دانشــگاه حاضر شد و درباره
حصر حرف های تندی زد .او همچنین درباره حسن روحانی
معتقد اســت که خاســتگاه او از جناح اصولگراســت اما به
واسطه رای اصالح طلبان در خرداد 92با انها نیز پیوند دارد.
از همین رو می گوید« :طبیعی است که اقای روحانی بخواهد
به گونه ای حرکت کند که بخواهد هر دوی این پشتوانه ها را
تا جای امکان حفظ کند ،ما این را می دانیم که در انتخابات
ســال گذشــته حامیان اقای روحانی اصالح طلــب بودند و
اصولگرایان نامزدهای دیگری داشتند».
شــکوری راد با بیان اینکه ما اصــراری نداریم بگوییم
روحانی در زمره اصالح طلبان اســت و اصــراری هم بر این
حرف نداریم و گفتن ان هم فایده ای ندارد گفته بود« :اقای
رئیس جمهور در جایگاه خودشــان هســتند کــه می توانند
اثربخش باشند و ما این را هم متوجه هستیم که هر تعداد از
اصولگرایان توســط اقای رئیس جمهور پوشش داده شوند
کمک می شود به بهتر شدن کار دولت».
شکوری رادحاالسکاندارمهمترینحزباصالح طلبان
به شــمار می رود؛ حزبی که در اولین قدم انتقــادات زیادی
به انها وارد شــده اســت ،از کیهان گرفته تــا ایت الله املی
الریجانی .او که روزگاری گفته بود خداوند از تحصن مجلس
ششم راضی است اکنون می خواهد ژست یک اصالح طلب
میانه رو را بگیرد .کاری که برای شــکوری راد سخت به نظر
می رسد.
احزابوشخصیت ها
مثلث | شماره 276
سیاست
45
احزابوشخصیت ها
سوسیالدموکراسیدرکمیندولتروحانی
ورود اتحاد ملت ،اصالح طلبان و روحانی را دچار چه تحوالتی می کند؟
مصطفی صادقی
دبیر تحریریه
3
اگر تا قبل از شهریور امسال گفته می شد که کارگزاران
سازندگی هدایت طیف راســت اصالح طلبان و ندا و عارف
طیف مرکزی را در این جناح نمایندگی می کنند حاال با امدن
حزب اتحــاد ملت بایــد اینگونه تحلیل کــرد که طیف چپ
اصالح طلبان را نیز از این پس سوســیال دموکرات ها یعنی
مشــارکتی های دیروز و اتحاد ملتی های امــروز نمایندگی
خواهند کرد ،سوســیال دموکرات هایی که امده اند تا عنان
کار را از تکنوکرات ها و بوروکرات های اصالح طلب گرفته و
به روزهای سیاست ورزی پیشین بازگردند .
موقعیت تازه برای رئیس جمهور
چنانچه کسی بگوید که اصالح طلبان و حسن روحانی
به یکدیگر چک سفید امضا داده اند حتما تحلیل نادرستی از
شرایط موجود دارد؛ درســتی این گزاره الاقل از نشانه های
متعددی قابل استحصال است.
حــاال در فاصله هفــت ماهه بــه انتخابــات مجلس
دهم بررســی این رابطــه از همیشــه مهمتر و حســاس تر
اســت .اینکه ائتالف مقطعی بازمانــده از انتخابات 92چه
سرانجامی خواهد یافت و اینکه امروز اصالح طلبان و روحانی
چگونه به یکدیگر نگاه می کنند.
پیام تاسیس حزب جدید به روحانی
46
طیف راست اصالحات
مثلث | شماره 276
سیاست
حســن روحانی این روزها با یک رویداد جدید در میان
اصالح طلبان مواجه شده است .او اکنون با کنگره ای روبه رو
شــده که اولین همنشــینی اعضای یک حزب مهم و البته
تازه تاسیس اصالح طلب بوده است.
اعتدال
و توسعه
کارگزاران
بزرگتری از فهرست می خواهند .ای بسا انها بخواهند حتی
با فهرست مستقل وارد انتخابات شوند که این هم خبر خوبی
برای روحانی نیست .چرا که اگر اینگونه شود شاید راهیابی
لیست حسن روحانی به تنهایی چندان ساده نباشد .درست
شــبیه همان اتفاقی که در دوران احمدی نژاد برای لیست
انتخاباتی او افتاد و دســت اخر لیســت اصولگرایان پیروز
شد نه لیست یاران او.شــاید همین شرایط هم موجب شده
اســت یک عضو اعتدال و تو ســعه اینگونه بگوید« :اخیرا
خانم فاطمه هاشمی رفســنجانی در مصاحبه ای با روزنامه
افتاب یزد احتمال حضور خــود در انتخابــات مجلس را رد
نکرده و گفته اگر بیایم ،مستقل می ایم؛ بنابر این اگر فاطمه
هاشمی رفســنجانی در انتخابات مجلس حضور پیدا کند،
باتوجه به اینکه عضو شورای مرکزی حزب اعتدال و توسعه
است و ما نیز خود را جریان مستقل معتدل می دانیم ،قطعا
فاطمه هاشمی می تواند سرلیست ما باشد .البته همه اینها
بستگی به امدن و تایید دارد».
این حرف ها را غالمعلی دهقان سخنگو و عضو شورای
مرکزی حزب اعتدال و توســعه زده است .معنای این حرف
دقیقا این است که حزب اعتدال و توســعه که در واقع بدنه
سیاسی حسن روحانی است فعال گفت ه که اگر اصالح طلبان
بخواهند با چهره های حداکثری بیایند انها راه دیگری پیش
خواهند گرفت .ایــن خبر البته اگر چه بــرای رادیکال های
اصالح طلب چندان ناخوشــایند نخواهد بود اما حتما برای
انها که ترجیح می دهند ریســک کمتری داشته باشند نشانه
خطرناکی است.
انها کــه روزگاری بــا هیبــت رادیــکال ،اصالحات را
لیدری می کردند اکنون پس از چند ســال گوشه نشــینی از
پیروزی روحانــی در انتخابات بهره جســته و باز برای ترمیم
همبســتگی ها ی اســیب دیده میــان خودشــان کنــار هم
نشسته اند و برای اینده نقشه کشیده اند .تشکیل این حزب
البته اگر چه می تواند نشــانه ای مثبت از ســوی روحانی به
بدنه اصالح طلب باشــد اما پیامی بسیار مهم تر برای حسن
روحانی دارد .اوکه شــاید تا پیــش از این ترجیــح می داد با
یک اصولگرا یافردی شــبیه خودش در انتخابات از ســوی
اصالح طلبان مواجه باشد حاال با شرایط سخت تری مواجه
شده است .اصالح طلبان با چهره های حداکثری خود یک
حزب تشــکیل داده اند و البد برای حضور در انتخابات هم
به صورت حداکثری فکر می کنند .این برای حسن روحانی
روزهای سختی را پیش رو می گذارد .او حتما دوست ندارد در
دوره ریاست جمهوری اش مساله رد صالحیت های گسترده
پیش بیاید .اتفاقی کــه او را در یکی از این دو شــرایط قرار
خواه د داد:
-1ســکوت در برابــر رد صالحیت هــا کــه تصویری
نامطلوب از او در میان بدنه اصالح طلبان و حتی سران ان
ایجاد می کند.
-2اعتــراض بــه رد صالحیت ها کــه او را در شــرایط
نامساعد حاکمیتی قرار می دهد .برای او که اکنون تاییدات
خوبی برای پرونده هسته ای از سطح کالن دارد ورود به فاز
مقابله با نهادهای حاکمیتی حتما خوب نیست.
روحانــی هرکــدام از ایــن دو را که انتخــاب کند باید
هزینه های فراوانی بدهد .پس تشــکیل حزب اتحاد ملت
حتما برای رئیس جمهور روحانی خبر خوبی نیست.
اما بیایید از یک منظر دیگر به ایــن ماجرا نگاه کنیم.
اگر قرار باشــد فرض کنیم که دولتی ها بنا دارند با فهرست
ائتالفی با اصالح طلبان پا به میدان انتخابات بگذارند حاال
انها با یک چنین جمعی انتظارات بیشتری و یا در واقع سهم
در این شکی نیست که حسن روحانی ،اصالح طلبان را
یک واقعیت افزوده برای خود می داند .به دیگر سخن اینکه
او برای خود تا پیش از انتخابات سال 92یک چهره حکومتی
ســاخته بود که البته از دوران احمدی نــژاد به جمع افرادی
مانند هاشمی و ناطق در زاویه اش با ساختار های حاکمیتی
افزوده شده بود .حاال او در پوزیشنی است که می تواند ادعا
کند هم یک چهره حاکمیتی اســت ،هم حمایت بخشی از
اصولگرایان و نهادهای حاکمیتی را دارد و هم در پدیده ای
قابل توجه حمایت طیف هایی از اصالح طلبان را دارد .پس
اصالح طلبان برای او یک امتیاز خوب هستند که ظاهر او را
در جامعه متفاوت کرده اند .اما این یک جانب ماجراست .از
زاویه دیگر اگر این ماجرا را از نگاه اصالح طلبان ببینیم نتایج
مهمی به دســت می اید .صرف نظر از انچــه اصالح طلبان
ممکن اســت در گعده های خودمانی بگوینــد انچه انها در
عیان به روحانی و دولت او نســبت می دهد عجالتا می تواند
نشــانه های خوبی از تصویری که انها نســبت به روحا نی در
ذهن خود دارند برای ما نمایان سازد .برای مثال پورنجاتی
معتقد است روحانی از خود پایگاه اجتماعی و بدنه سیاسی
ندارد و در همین زمینه می گوید« :درست است که روحانی
با تابلوی اعتدال و نوعی دولت فراجناحی به میدان رقابت ها
امد اما بی هیچ تردیدی او به عنوان شخص خودش از هیچ
پایگاه اجتماعی و بدنه سیاسی اختصاصی برخوردار نبود».
وی در گفت وگویی با روزنامه اعتمــاد ،درباره دولت اعتدال
و پایگاه اجتماعی اقــای روحانی می گوید« :تــا جایی که
من احساس می کنم ارتباط حمایتی و تعاملی جدی جریان
اصالح طلــب با تمــام تفــاوت طیف بندی هایش بــا اقای
طیف میانه اصالحات
طیف چپ اصالحات
بنیاد امید
ایرانیان
حزب ندا
اصالح طلبان و روحانی در یک قاب
حزب
اتحاد ملت
احزابوشخصیت ها
روحانی و برنامه ها و سیاست هایی که دارد ،وجود دارد .این
یک امر موقتی نیست و پایدار اســت .تعبیرم این است که
پایگاه اجتماعی اقای روحانی ائتالفی است .از ان خودش
نیست ولی در اختیار او قرار داده شده است تا پایان دوره ای
که خواهد بود ».در اظهارنظری دیگر ســعید حجاریان که
از او به عنوان تئورریســین جبهه اصالحات نام می برند نیز
اظهارنظرهای گوناگونی در رابطه با دولت یازدهم داشــته
است .وی معتقد است اگر اصالح طلبان نباشند روحانی هم
ن در اظهارنظر خود ،دولت
وجود نخواهد داشت.اما حجاریا
یازدهم را دولت حســینقلی خانی معرفی می کنــد .روزنامه
ارمان به نقل از ســعید حجاریان درباره نــوع دولت یازدهم
می نویســد« :دولت کنونی ایــران را می تــوان تا حدودی
ایدئولوژیک ،تا حــدی مدرن و تا حدی عقالنی دانســت.
در واقــع ،دولت در ایــران ملغمه ای از این حالت هاســت.
درنتیجه ،نمی توان دولت را در یکی از این قالب ها گنجاند،
بلکه باید برای دولت در ایران تئوری مستقلی تعریف کرد.
عده ای دولت را «دولــت پادگانی» می نامنــد ،عده ای ان
را «دولت پاتریمونیال» خوانده اند .عــده ای ان را «دولت
مطلقه» دانسته اند و بعضی ها هم به ان صفت «دموکراسی»
داده اند و برخی دیگر «دولت استثنایی» گفته اند .گروهی
هم از «بناپارتیســم» اســتفاده کرده اند و برخی دیگر ان را
رانتیر دانســته اند و ...هر یک هم برای تعریف خود مبانی
عرضه می کننــد .االن ،پیشــنهاد می کنم دولــت فعلی را
حسینقلی خانی بنامیم تا بعدا ببینیم چه خواهد شد!»
اما در تشبیهی دیگر محمدرضا تاجیک ،رئیس مرکز
بررسی های اســتراتژیک دولت اصالحات ،دولت یازدهم
را یک دولت پوپولیســتی می داند که بیش از اینکه به فکر
ذهن مردم باشــد به فکر بــدن مردم اســت .وی در یکی از
مصاحبه های خــود دولت روحانــی را «دولــت گرفتاری»
توصیف می کند و می گوید« :دولــت روحانی ،گرفتار خود
و دیگران و زندگی روزمره مردم و امریکا و مســاله هسته ای
و مسائل حاشــیه ای و گذشته اســت .از این منظر ،دولت
کنونی را با وجود تمایزاتش با دولت قبلی ،دولتی پوپولیستی
می دانم که بیش و پیش از انکه دل اشوب ه ذهن مردم را داشته
باشد دلمشــغول جسم انان اســت و بیش و پیش از انکه به
گشودن درهای بسته «مدنی» بیندیشد ،به گشودن درهای
نیمه بست ه «بدنی» می اندیشد و بیش و پیش از انکه دغدغه
«تحزب» داشته باشد ،دغدغه «تزاحم» دارد ،بیش و پیش
از انکه دلمشــغول «ازادی و دموکراسی» باشد ،دلمشغول
«نان و یارانه» اســت ،و نیز بیــش و پیــش از انکه واهمه
رضامندی احزاب و نهادهای مدنی را داشته باشد ،دل نگران
رضامندی کانون های قدرت در جامعه است».
اما به نظر می رســد بهتریــن و درســت ترین تعبیر که
نشــان دهنده نگاه اصلــی اصالح طلبان به روحانی اســت
را ابراهیــم اصغر زاده بیان کرده اســت .او گفته اســت که
اصالح طلبان پیروز انتخــاب نبودند بلکــه در روزهای اخر
تبلیغات انتخاباتی ،بــه ناچار روی روحانــی اجماع کردند.
وی ائتالف صورت گرفته بین هاشمی ،روحانی و خاتمی را
ناپایدار می داند و در مورد نوع مواجهه اصالح طلبان با دولت
می گوید« :چند وقت پیش به دوستانی به شوخی گفتم این
رحم اجاره ای برای پرورش یک نطفه است ».پس تا اینجای
کار به این نتیجه رسیده ایم که اصالح طلبان نه تنها روحانی
را فردی برای گذار از شــرایط فعلی می داننــد بلکه حتی او
را وسیله ای برای عبور از زیســت گیاهی به زیست سیاسی
می پندارند .انهــا می خواهند به دوران خــوب باز گردند؛ به
سیاست ورزی رسمی!
نبرد درونی
اما حاال که حزب اتحاد ملت امده اســت تکلیف ندا،
عارف و کارگزاران چه می شود؟
واقعیت این اســت که هرکدام از ایــن گزینه ها برای
خود یک کانتکس مجزا دارنــد .کارگزاران با همه امتیازاتی
اتحاد ،حزبی برای توازن قوای اصالح طلبان
محمدرضا یل
روزنامه نگار
4
مثلث | شماره 276
که در صورت افزایــش توان تشــکیالتی اصالح طلبان و
موفقیت بازگشت به قدرت بسیاری از محاسبات کارگزاران
بر باد خواهد رفت و ظرفیت های جذب شــده انان به سوی
اصالح طلبان فرار خواهد کرد.
به نظر می رســد کارگزاران ،اصالح طلبان وابسته ای
می خواهد که راهــی جز پیوند بــا انان را متصور نباشــند و
حاصل این پیوند بهره گیری از تیم های رسانه ای و ظرفیت
اجتماعی انان بــه نفع کارگــزاران خواهد بــود و در مقابل
اصالح طلبان نیز سعی دارند با اســتفاده موقت از ظرفیت
دولت و کارگزاران هرچه ســریع تر احیای ســازمانی خود را
به پایان رســانده و فرایند ورود به مجلس و رسمیت یافتگی
سیاسی را تســهیل نمایند و در این شرایط به عنوان جریانی
مســتقل می توانند به البی گری سیاســی خود بپردازند و با
اســتراتژی های مختلف پس از مدتی کارگزاران را در خود
هضم کننــد و پــروژه فکــری و عملیاتی خود در اســتحاله
جمهوری اسالمی را با قدرت دنبال کنند.
به نظر می رسد تاسیس حزب اتحاد ملت کنشی برای
تغییر توازن قوا توســط اصالح طلبان اســت که سعی دارد
با فراگیری و تغلب سیاســی بر همــه ظرفیت های کوچک
اصالحات به ســمت فعالیت رســمی پیش رود .واکنش به
تاســیس حزب ندا و در همین اواخر اصطــکاک با صادق
خرازی در همین راســتا قابل تفسیر اســت .تنها مساله ای
که اصالح طلبان را به واکنش سیاسی مجبور می کند خطر
تجزیه و چند دستگی است که با اراده بازگشت سیاسی انان
که هر روز عیان تر خواهد شــد منافات دارد .قطعا در ادامه
نقاط درگیری درونــی انان افزایش پیــدا خواهد کرد .یقینا
یکی از مهم ترین دغدغه هــای رهبران اصالحات در اینده
نزدیک مدیریت چنین تضادهایی است که در شرایط انزوا
مساله ساز نبوده است.
سیاست
اعــام موجودیت حــزب اتحــاد ملت در هفتــه اخیر
تحلیل ها و حواشی بســیاری در فضای رسانه ای ایجاد کرد
ولی دیر یا زود باید این اتفاق می افتاد .از ان زمانی که بزرگان
و مغزهای عملیاتی این جریــان بقا طلبی را به جای فنا طلبی
تجویز کردند و هرگونــه رفتار رادیکال را بــه ضرر مصلحت
جریان خود اعالم کردند ،باید منتظر اشکارسازی تشکیالتی
اصالح طلبان می بودیم .یکی از پیش فرض های تحلیلی در
قبال اصالح طلبان این اســت که این جریان به هیچ عنوان
نمی خواهدمرزبندی هایسیاسیخودراباشرکایاصلیخود
همچون کارگزاران از بین ببرد .اصالح طلب باید اصالح طلب
باقی بماند و هیچ گونه هضم سیاسی نه برای این جریان که
برای هیچ سازمان سیاسی قابل قبول نیست و این یک اصل
معقول در هدایت سیاسی هر جریانی است .امید به احیای
کامل و ســهم گیری از قدرت رســمی با تابلــوی اصالحات
ارمانی است که اصالح طلبان تحقق ان را محتمل می دانند
و بنابراین تاسیس حزبی جدید و باال بردن تابلویی رسمی دور
از انتظار نبود .از طرفی حداقل تا انتخابات مجلس و خبرگان
فراق بین اعتدال و اصالحات به عنوان یکی از خط قرمز های
این جریان مطرح می شــود ،به طوری که در طول حکومت
دوساله روحانی هیچ گونه تضاد جدی و حتی کوچک بین این
دو جریان دیده نمی شود .اصالح طلبان همان طور که بارها
گفته اند دولت را برای خود به مثابه یک رحم اجاره ای می بینند
که قرار اســت نوزادی جدید از جنس اصالحات را به ساحت
سیاســت ورزی ایران تحمیــل کند در صورتی کــه می توان
اصالح طلبان را نوعی چالش تلقی کرد که یا با صاحب خود
کنار می ایند یا ان را از بین خواهند برد.
از طرفی کارگزاران سازندگی نیز چندی پیش به صورت
رسمی مانیفست سیاسی خود را در هفته نامه صدا منتشر کرد
تا ارمان و انتظار ســران خود از ساحت سیاست ورزی ایران
را بیشتر نمایان کند .این جریان در سودای تکرار مجلسی
شــبیه مجلس پنجم و همراه با رویه های خود اســت و این
موضوع امر پوشیده ای نیســت .در جدال بین کارگزاران و
اصالحات که هر کدام ســعی دارند با بهره کشی از دیگری
ســود بیشــتری را درو کنند ،به نظر می رســد کارگــزاران از
جایگاه بهتری برخوردار اســت چرا که هــم به لحاظ تامین
مالی از شرایط بسیار بهتری برخوردار هستند و هم همچون
اصالح طلبان دچار بحران مهره های ســوخته نیستند .در
این بین باید پاشنه اشــیل کارگزاران را در ساختار عملیاتی
و بافــت زیر مجموعــه ای ان جســت و جو کــرد .مصادره
کارامدترین تیم رســانه ای اصالح طلبان که در مهرنامه و
صدا فعال هســتند صرفا با حمایت مالی به نتیجه رســیده
اســت .یقینا بین تکنوکرات هایی که نهایت امال و ارزوی
انها تصاحب کرســی های مدیریتی کشور اســت با لیبرال
و سوســیال هایی که در پذیرش ماهیت و مشروعیت نظام
دچار ابهام هستند تفاوت وجود دارد .اگر تیم محمد قوچانی
مهرنامه و صدا و سایر نشریات و سایت ها را پشتیبانی فکری
و رسانه ای می کند و می پذیرد به عنوان جانشین دبیر سیاسی
کارگزاران به فعالیت بپردازد ،ریشــه در تفکر گذارمنشــانه
انان و دیگر اصالح طلبان دارد .به وضوح مشــخص است
که نســبت به ســایر اصالح طلبان داشــته اند تا کنون تمام
سعی شــان را کرده اند که دســت باال را در میان جناحشان
داشــته باشــند و البته حتما خواســته اند یک بــرادر بزرگتر
باشند.انها در انتخابات سال 92محمد رضا عارف را با همه
سختی هایش حذف کردند ؛ مساله ای که همچنان موجبات
کدورت را میان تکنوکرات ها و عارفی ها نگه داشته است.
انها از همیــن چند ماه پیش بارهــا گفته اند که ترجیح
می دهند یک لیست ائتالفی داشته باشند .انها بدون هیچ
رودر بایســتی گفته اند که ناطق را به عارف ترجیح می دهند
و حتی در مرحله ای دیگــر گفته اند که نقــد الریجانی را به
نســیه عارف ترجیح می دهند .به قول خبرنگاری که اخیرا با
محمد رضا عارف گفت وگو کرده اســت هر چه خبر در مورد
محمد رضا عارف است که موقعیت سیاسی او را مورد بحث
قرار می دهد از رسانه ها و دهان شــخصیت های کارگزاران
بیرون می اید!
این البته تنها عارفی ها نیستند که با کارگزارانی ها این
مشکل را دارند .مثال اخیرا منتجب نیا گفته است «:کارگزاران
هم باید حرف هایشان در مجموعه اصالحات بگنجد ،قرار
نیســت هر فرد و هر حزبی نظر خودش را مطرح کند .اینها
نظر فردی است و باید به تصمیم سازی توسط یک مجموعه
برسد .کارگزاران باید حرمت اصالح طلبان را حفظ کند».
اما در ســوی دیگر میدان ،نــدا هم بار دیگر مســاله
شده است .انها که از ابتدا با بخش رادیکال اصالح طلبان
مشکل داشتند و البته در کنار ان از سوی کارگزارانی ها هم با
حمالت سنگینی مواجه شده بودند اکنون با یک شوک مواجه
شده اند؛ اقا صادق فعال ناراحت است و استعفا داده است.
چنین شده که فعال اوضاع نابسامانی در میان اصالح طلبان
حاکم شده است .به نظر می رسد در حال حاضر اتحاد ملت،
نورســیده ای است که می تواند سرنوشــت اصالح طلبان را
تعیین کند .تشکیل این حزب برای همه پیام دارد .باید ببینیم
ایا اصالح طلبان به اتحاد ملت اقتدا می کنند یا کارگزاران؟
47
احزابوشخصیت ها
تک روی نمی کنیم
تو گوی مثلث با ولی الله شجاع پوریان ،عضو شورای مرکزی حزب اعتماد ملت
گف
سیاست
48
مثلث | شماره 276
امید کرمانی ها
خبرنگار
مدت هاست که اصالح طلبان مشغول ساماندهی
کارهای تشــکیالتی خود برای ورود به انتخابات
مجلس شورای اســامی هســتند ،ارزیابی شما
چیســت؟ اصالح طلبان چه ســمت و سویی را در
رقابت سیاســی پیش رو دنبال خواهنــد کرد؟ ایا
همچنان مانند انتخابات ریاســت جمهوری سال
92در ائتالف با جریان دولت اقای روحانی خواهند
ماند یا سعی می کنند لیست مستقل بدهند؟
جریان اصالح طلبی در کشور ما یک جریان اصیل
و ریشــه دار و دارای پایگاه اجتماعی قوی اســت ،طبعا در
طول ســال و هم در فصل انتخابات سعی می کند حضوری
مناسب با شرایط جامعه و اقتضای فضای انتخاباتی داشته
باشــد .در این دوره از انتخابات مجلس هــم همانطور که
اشاره شــد تشــکل های اصالح طلب برنامه های متنوع و
وســیعی دارند که مدیریت اصلی این مجموعه با سه گروه
شــورای هماهنگی جبهه اصالحات متشکل از 20حزب،
بنیاد امیــد ایرانیان اقای عــارف و مجمع مشــورتی اقای
خاتمی است .تا االن هم جلسات اســتانی و مرکزی خوبی
برای هماهنگی های مختلف با هدف ورود قوی مجموعه
تشــکل های اصالح طلب برگزار شــده و سیاست ان است
که مجموعه اصالح طلبان و دولت و اعتدالیون با اهنگ،
مجموعه واحــد و هماهنگــی کامل بــه انتخابات مجلس
شــورای اســامی ورود پیدا کنند بنابراین االن مبنا بر این
نیســت که مجموعه هوادار دولت یا احزابــی که خیلی به
دولت نزدیکند از احزاب اصالح طلب جدا عمل کنند.
در واقع منظورتان به احزاب کارگزاران و اعتدال و
توسعه است که نزدیک به دولت عمل می کنند؟
کارگزاران خیر ،کارگــزاران یکی از احزاب جریان
اصالحات محسوب می شود ،حزب اعتدال و توسعه خیلی
نزدیک به دولت است که تصور می شود یک موقع بخواهد
مجموعه جمع هایی که به دولــت نزدیکند را مدیریت کند و
جدا از مجموعه های اصالح طلب وارد صحنه انتخابات شود
که این مساله با صحبت ها و رایزنی هایی که در حال انجام
اســت بناســت که حزب اعتدال و توســعه نیز در چارچوب
مجموعه یکدســت و یکپارچه اصالح طلبان و اعتدالیون
ورود کند.
اتفاقــا اخیــرا صحبت شــده بــود که اگــر اقای
ناطق نــوری به صحنــه نیایــد اعتدال و توســعه
می خواهــد خانــم فاطمه هاشــمی را سرلیســت
خود در انتخابات مجلس قــرار دهد ،از ان جهت
می گویید کــه رایزنی هایی با این تشــکل در حال
انجام اســت که هماهنگ بــا اصالح طلبان عمل
کند؟
اصال اینکه واقعا سرلیســت چه کســی اســت یا
افراد حاضر در لیســت های مختلف چه کســانی هستند یا
اینکه چه سهمی برای تشکل های اصالح طلب پیش بینی
می شــود بحث های پایانــی کارزار انتخاباتی اســت چون
اصالح طلبان همیشه با یک مشــکل و معضل مهم روبه رو
هســتند و ان موضوع وضعیت تایید صالحیــت نیروهای
درجه اول شــان تا روزهای پایانی انتخابات مجلس اســت
که خیلی روشن نیســت .بنابراین لیســت ها و سرگروه ها و
اینکه سهم تشکل ها به چه شکل باشد را نمی توان از االن
درباره اش ســخن گفت .امروز بحث هایی کــه وجود دارد
بحث های راهبردی است که همه سازوکارهای رسیدن به
وحدت و جمع کردن تعدد کاندیداها از جمله انها محسوب
می شــود .البته مهمتر و فوری تر از ان تالش برای تشویق
حضور حماســی و مشــارکت حداکثری مردم اســتان های
مختلف در پای صندوق های رای اســت .بر همین اساس
میتینگ هــای سیاســی و اجتماعی بدون اســم بــردن از
مصادیق برگزار می شود تا مردم به شکل کلی برای حضور
پرشور در انتخابات اماده شوند.
با توجه به اینکــه می گویید کارهای تشــکیالتی
اصالح طلبــان بــرای انتخابات مجلس شــورای
اســامی تدوین شــده و در حال انجام مرحله به
مرحله اســت ،پس چرا اینقدر پروسه اخذ مجوز
برای فعالیت حزب اتحاد ملت ایران طوالنی شد و
این حزب دیر اعالم موجودیت کرد؟
من از اعضای هیات موســس این حزب هستم.
ما تقریبا درخواســت مجوز و مقدمات کار را از ســال 93در
دستورکار داشــتیم مقداری به دلیل فضاسازی هایی که به
وجود امد...
اینکه می گوینــد حزب اتحاد ملت ایران« ،شــبه
مشارکت» است؟
بله .این مســاله صدور مجــوز فعالیت برای حزب
اتحاد ملت ایران را طوالنی کرد .شاید حداقل 5-6ماه پشت
صف انتظار بودیم .خوشــبختانه با رایزنی های خوبی که با
مجموعه های عضو کمیســیون ماده 10احزاب همچون
نمایندگان مجلس و مسئوالن وزارت کشــور انجام گرفت
در پایان اخرین روز 31فروردین 94مجوز فعالیت به حزب
داده شد چون تا قبل از ان اجازه هیچ فعالیتی نداشتیم4 -5 .
ماهی نیاز بود که امادگی الزم بــرای برگزاری اولین کنگره
و مجمع عمومی و انتخاب ارکان رســمی حزب انجام شود
که خوشبختانه فعالیت خوبی صورت گرفت ،از نظر قانون
احزاب شش ماه فرصت داشــتیم که مجمع عمومی حزب
را برگزار کنیم که در زمان قانونی این کار شــد و پنجشــنبه
29مرداد کنگره حزب برگزار و ارکان حزب شــامل شورای
مرکزی ،هیــات داوری و دبیــرکل انتخاب شــدند بنابراین
علت تاخیر ورودمان به فضای سیاسی این بود .البته به هر
حال دوستانی که در حزب اتحاد ملت ایران عضویت دارند
کم و بیش با سایر تشکل های اصالح طلب نیز مرتبطند اما
طبق اساسنامه حضور در حزب اتحاد ملت ایران مانع حضور
انها در سایر احزاب دیگر نمی شود.
حزب اتحاد ملــت ایران بــرای انتخابات مجلس
شورای اسالمی چه برنامه هایی دارد؟
حزب اتحاد ملت ایران یک حــزب مقطعی که در
استانه انتخابات شــکل گرفته باشد نیســت .همانطور که
گفتم حزب اتحاد ملت ایران از یک سال پیش درخواست
خود را برای صــدور مجوز به وزارت کشــور ارســال کرد و
تصمیم عقالنی گرفته شــد تا این حزب تشــکیل شود .بنا
داریم از تجــارب حزب هــای موفق چه در خــارج و چه در
داخل اســتفاده کنیم و می خواهیم در مورد اموزش حزبی
تالش کرده و فرهنگ حزبی را در کشور تثبیت کنیم .حزب
اتحاد ملت ایران بنا دارد با همه احزاب قانونی کشور تعامل
داشــته باشــد ،می خواهیم مروج گفت وگــو و بحث های
گروهی و خارج از گروهی باشــیم .حزب اتحاد ملت ایران
برای دهمیــن انتخاب مجلس شــورای اســامی در کنار
دیگر احزاب اصالح طلب فعالیت خواهد داشت و با شورای
هماهنگــی جبهــه اصالحات نیــز کامــا هماهنگ عمل
می کند .حزب اتحاد ملــت ایران در جبهــه اصالح طلبان
به دنبال سهم خاصی نیســت و حتی بنا ندارد تک روی کند
بنابراین از تصمیم کلی اصالح طلبان پیروی خواهد کرد.
حزب اتحاد ملت ایران چــه اهدافی دارد که دیگر
احزاب اصالح طلب نتوانســته اند تاکنون عملی
کنند؟
اهداف حزب اتحــاد ملت ایران اســامی دور از
اصول کلی جریان اصالحات نیست و در چارچوب تفکرات
اصالح طلبانه فعالیت می کند ،از انجا که طی این ســال ها
محدودیت های زیــادی پیش روی احــزاب اصالح طلب
قرار گرفت تالش می کنیم کاستی های موجود در فعالیت
احزاب اصالح طلب موجود را رفع کنیم ،ما معتقدیم احزاب
اصالح طلب موجود توانمندی و ظرفیت فعالیت سیاسی را
مثلث | شماره 276
قبال چنین ظرفیتی را از خودشان نشان دادند.
شما از ایفاگری نقش برجسته و پررنگ تر در حوزه
تشــکیالتی جریان اصالحات صحبــت کردید،
چقدر امید دارید این هدف محقق شــود و حزب
اتحاد ملت ایران به عنوان تشــکیالتی فراگیر در
میان مردم شناخته شود؟
نباید فراموش کرد که احزاب سیاســی در کشــور
پدیده هایی نوپا به شمار می ایند و نباید انتظار داشت احزاب
موجود با احزاب کشورهای پیشــرفته که بعضا پیشینه ای
چند قرنی دارند ،مقایسه شــوند ،بنابراین ما ناامید نیستیم و
ایمان داریم که با تدبیر و امید و همت جمعی و عبرت گرفتن
از گذشته می توان در مســیر تقویت احزاب قدم برداشت .
این نکته را هم در نظر بگیرید که کشور ما برخالف بسیاری
از کشورهای منطقه حداقل از نظر تحزب وضعیت بهتری
دارد و بسیاری از کاستی های موجود را می توان با عقالنیت
و سعه صدر حل و فصل کرد .در مورد اینکه ایا حزب اتحاد
ملت ایران اسالمی می تواند حزبی فراگیر شود ،باید بگویم
مجموعه افرادی که به عنوان هیات موســس در تشــکیل
این حزب نقش دارند ،افرادی با کارنامه روشن و درخشان
سیاسی هستند و بسیاری از انها موانع کار حزبی را از نزدیک
تجربه کرده اند بنابراین می توان با یک برنامه ریزی منسجم
و تشکیالتی هماهنگ به کادرســازی ،عضوگیری و جذب
ن طی ماه های گذشته و بعد
عضو پرداخت ،همچنی
از مطرح شدن تاسیس حزب اتحاد ملت ایران
اسالمی بسیاری از سران اصالحات از تشکیل
حزب جدید استقبال کردند و ما هم امیدواریم
بتوانیــم بــا همفکــری ســران تشــکل های
اصالح طلب و با بهره گیــری از ظرفیت عظیم
نسل جوان به عنوان بزرگ ترین سرمایه جریان
اصالحات ،به سمت ایجاد حزبی مقتدر و فراگیر
پیش برویم .نسل جوان به ویژه دانشجویان
در سال های اخیر به خاطر فعالیت
برخــی از جریان های تندرو
و انحصارگــر مغمــوم و
ســرخورده شــدند و اگر
فضــای مناســبی برای
انان تعریف شود و امید
و پویایی به انهــا تزریق
شــود ،می توان انتظار
داشت که به جای برخی
رفتارهــای بی نتیجــه و
احساسی ،شــاهد فعالیتی
هدفمند و منسجم از سوی
جوانــان در قالب این حزب
باشیم ،به نظر می رسد
یکــی از انتقاداتی که
بر جریان اصالح طلب
وارد است این که به رغم
وجــود جوانانــی فعال و
توانمند گســتره مدیریتی
و تصمیم گیــری جریــان
اصالح طلــب تا حــدودی
فرســوده شــده که نیاز به ترمیم و بازســازی و به کارگیری
نیروهای جوان محسوس است که ما در حزب اتحاد ملت
ایران می خواهیم به این سمت گام برداریم.
اقای خاتمی چقدر در ایجاد و شــکل گیری حزب
اتحاد ملت ایــران نقــش ایفا کرد تــا خالء حزب
پیشرو در جریان اصالحات پر شود؟
اقای خاتمی به دلیل انکه فضای فعالیت سیاسی
و رسانه ای اصال برای او وجود ندارد بنابراین امکانی برایش
وجود نداشته که در تشــکیل این حزب کمک کند .ضمن
انکه همه ما به روشنی می دانیم اقای خاتمی با محدودیت
فعالیت سیاســی و اجتماعی مواجه است .اما در اینکه این
حزب به دیدگاه های رئیس دولت اصالحات نزدیکتر است و
احساس تعلق بیشتری دارد ،تردیدی نیست کمااینکه ما در
اولین کنگره حزب اتحاد ملت ایران تالش کردیم گفتاری
کوتاه از اقای خاتمی را درباره ضرورت فعالیت تشکیالتی
در کشور به شــکل عموم داشته باشــیم تا به نوعی تایید و
هدایتی از وجود یا تولد این تشکل باشد.
اینکه گفته می شــد اقای ســید محمد خاتمی از
بهزاد نبوی خواســته اعضای سازمان مجاهدین
و مشــارکت را راضی کنــد تا از اصرار بــرای ادامه
فعالیت حزب های سابقشــان دســت برداشته و
وارد حزب اتحاد ملت ایران شوند ایا صحت دارد؟
علت تاخیر زمانی که در راه اندازی حزب داشتیم به
همین بحث ها بر می گردد که البته به دیدگاه اقای خاتمی
مربوط نبود .در واقع دیدگاهی درباره تشــکیل حزب اتحاد
ملت ایران وجود داشــت کــه می گفت اگــر احزابی که از
فعالیت منع شدند تشکل جدیدی به وجود اید که هواداران
ان تشکل های منع شــده از فعالیت بتوانند در چنین قالبی
فعالیت کنند به نفع فضای سیاســی کشــور است ،دلیلش
این است که یک حزب شناسنامه دار است .کسانی که در
این حزب فعالیت می کنند و عضویت دارند فعالیتشان
رسمی است و در برابر نهادهای قانونی پاسخگو
هســتند .واقعا وجود هر تشــکل سیاســی
رسمی بهتر از ان است که خدایی ناکرده با
سختگیری ها فعالیت ها به حالت زیرزمینی
و پنهان دراید بنابراین به نفع امنیت کشور
است که یک حزب پیشــرو اصالح طلب
بتواند پــاره ای از هــواداران احزابی که به
هر حال فعالیتشان ممنوع شد را جمع کند.
این می تواند به نفع امنیت و سالمت سیاسی
کشور باشد.
سیاست
داشته اند اما متاسفانه مانع تراشی در برابر این احزاب باعث
رکود برخی از انها شده است.
روشــن تر بفرماییــد حــزب اتحــاد ملــت ایران
می خواهــد کجای جریــان اصالحات بایســتد؟
این تحلیل وجود دارد کــه حزب اتحاد ملت ایران
باتوجه بــه انحالل احزاب مشــارکت و ســازمان
مجاهدین انقالب می خواهد جایگزین انها شود
چون تا پیــش از انحالل ،مشــارکت و ســازمان
مجاهدین تابلــوی جریان اصالحات محســوب
می شــدند اما بعــد از حکــم قضایــی ،حزبی که
شناســنامه یا تابلو اردوگاه اصالح طلبان باشد به
صحنه سیاسی کشور معرفی نشــد یا نتوانست
در چنین قامتی ایفای نقش کند .با این تفاســیر
ایا حزب اتحاد ملت ایران امد تــا چنین خال ئی را
پر کند؟
حزب اتحاد ملت واقعا به طور صد درصدی که بدل
از احزاب گذشته باشد نیست .به عبارت دیگر حزب اتحاد
ملت نام مستعاری برای گذشته نیســت اما انچه نمی توان
کتمان کرد ان اســت که مجموعه ای که حزب اتحاد ملت
را پیگیری کرد تا شــکل گیرد افرادی با پیشینه قوی حزبی
و سابقه کار تشکیالتی هستند که هم از لحاظ نظری و هم
تحصیل در رشــته های سیاســی ،حقوقی و جامعه شناسی
کارنامه قوی دارند بنابراین یک پتانسیل قوی در حزب اتحاد
ملت ایران فراهم شده که می تواند کار حزبی و تشکیالتی
قوی تری را ارائه دهد .ضمن انکه ما خودمان را ذیل جریان
اصالح طلبــی تعریف می کنیم و هیچ گونــه اصطکاکی به
لحاظ منافع سیاسی با سایر دوستان در سایر مجموعه های
اصالح طلبی نداریم .بــه هر حال در اینجا پتانســیل قوی
جمع شده تا بتواند کار خوبی را اســتارت بزند .قطعا در بدنه
اجتماعی هم در حقیقت چنین انتظاری بوده که یک تشکل
قوی اصالح طلبی بتواند در کنار سایر احزاب فعالیت کند تا
نیروها کارامد و قوی تری باشــد .کما اینکه ما این مطالبه را
برای حزب ندا هم دیدیم که بخشی از جوانان اصالح طلب
یا نسل دوم جلب و جذب این تشکل جدید شدند .بنابراین
ما یک ظرفیتی داریم که بخشی از جریانات اصالح طلبی
در پیکره جامعه که ممکن اســت به تشکل های موجود به
هر دلیل اقبال نشان ندهند یا کمتر ارتباط برقرار کنند جذب
حزب اتحاد ملت ایران شوند.
اینجــا یــک نکتــه وجــود دارد کــه حــزب ندای
ایرانیان با وجود تبلیغات گسترده ای که پیرامون
شــکل گیری ان اتفاق افتاد اما هیــچ گاه به مثابه
جریان اصالحات شناخته نشــد ،ایا حزب اتحاد
ملت ایران می تواند در چنین جایگاهی قرار گیرد
که همانند دوره ای که احزاب مشارکت و سازمان
مجاهدین فعالیــت می کردند امروز این تشــکل
به مثابه تابلوی جریان اصالحات شناخته شود؟
اگر یک جست وجوی رســانه ای در فضای قبل و
بعد از تشکیل حزب اتحاد ملت ایران انجام شود ،پذیرش
و اســتقبالی که امروز بعد از برگزاری اولیــن کنگره حزب به
وجود امده همین را نشان می دهد ،حال انکه ما در فضای
سکوت تا حدودی کنگره حزب را برگزار کردیم و قبل از ان
به فلسفه شکل گیری اش نپرداختیم ،اما از سراسر کشور با
استقبال مواجه هستیم بنابراین کامال به عنوان یک حزب
پیشرو اصالح طلب که دارای توان باالی تشکیالتی است
و یک حزب فصلی و مقطعی نیست می خواهیم کار بنیادین
و اموزشی و پژوهشی انجام دهیم و از تجارب احزاب داخل
و خارج از کشــور اســتفاده کنیم .این اســتقبال و پذیرش
نشــان می دهد یک انتظــار باالیی از حزب جدیــد در بدنه
اصالح طلب جامعه وجود دارد ،بی دلیل هم نیست چون هم
موسسین و هم اعضایی که در شورای مرکزی جمع شدند و
مجموعه هایی که به شــکلی این حزب را حمایت می کنند
5
ولی الله شجاع پوریان ،عضو هیات موسس و
عضو شورای مرکزی حزب اتحاد ملت ایران اسالمی،
این حزب را در جناح اصالحات پیشــرو می خواند
و معتقــد اســت« :فعالیت یــک حزب پیشــرو در
جریان اصالحات به نفع امنیت کشور است چون
می تواند پاره ای از هــواداران احزابی که به هر حال
فعالیت شان ممنوع شد را جمع کند و این مساله به
نفع امنیت و سالمت سیاسی کشور است».
احزابوشخصیت ها
49
احزابوشخصیت ها
اتحاد ملت ،مشارکت 2نیست
خود مشارکت است
سیاست
50
مثلث | شماره 276
6
تو گوی مثلث با محمد حسن قدیری ابیانه
گف
چنــدی پیش حــزب اتحــاد ملــت ایــران اعالم
موجودیــت کرد .برخــی این حزب را «مشــارکت
»2می خوانند که می خواهد خالء وجودی احزاب
منحله مشارکت و سازمان مجاهدین انقالب را در
جناح اصالحات پر کند .نظر شما چیست؟
جامعه مدرســین حــوزه علمیه قــم فعالیت حزب
مشارکت و ســازمان مجاهدین انقالب اســامی را به علت
مواضع ضد دینی و ضد اســامی و ضد انقالبی ،نامشــروع
اعالم کرده بــود بنابراین صــدور مجوز برای حــزب اتحاد
ملت ایران به فعالیت این حزب مشروعیت بخشی نمی دهد
به عبــارت دیگــر جنبــه مشــروعیت دینی از فعالیت حزب
مشــارکت برداشته شــده و این مشــروعیت با مجوز وزارت
کشور برنمی گردد.
یعنی اعتقاد دارید که حزب اتحاد ملت ایران همان
حزب مشارکت 2است؟
معتقدم ماسکی است بر مشارکت .به عبارت دیگر
مشــارکت 2نیســت بلکه همان حزب و تشــکیالت جبهه
مشارکت است.
یعنــی فقــط تابلــوی حــزب
مشــارکت به حزب اتحاد ملت
ایران تغییر یافته است؟
بله ،این حزب بــه هیچ عنوان
پیشرو نیســت و یک عقبگرد محسوب
می شــود .افکار مشــارکتی ها التقاطی
است ،افرادی از این حزب که به خارج
از کشور رفتند دشــمنان ما را به تشدید
تحریم ها و ترغیب دشــمن به حمله به
ایران تشــویق کردند .اینها در فتنه 88
هم درصــدد کودتا علیــه ارای عمومی
بودند و فقط زمانــی دم از افکار عمومی
می زنند که خودشان رای بیاورند وگرنه
هیــچ احترامی بــرای افــکار عمومی
قائل نیستند و مورد حمایت رسانه های
تبلیغاتی بیگانه هستند کما اینکه حزب
منحله مشارکت در فتنه و هر انتخاباتی
تحت حمایــت رادیــو امریــکا و رادیو
انگلستان بود.
یعنی با تفاسیری که می فرمایید
حزب اتحاد ملت تندترین حزب
جریان اصالحات خواهد بود؟
حزب اتحاد ملت دشمن ترین
حزب با مجوز ایران نسبت به جمهوری اسالمی است.
مراجع قانونی همچون وزارت اطالعات تاسیس
حزب اتحاد ملت ایران را تایید کردند ،با این وجود
چرا شــما اینقدر موضع منفی نســبت به تاسیس
این حزب دارید؟
مراجع قانونی با تایید این تشکل سیاسی خودشان
را زیر سوال بردند.
یعنی به نظر شما حزب اتحاد ملت ایران نیز پس
از چندی به سرنوشــت احزاب منحله مشارکت و
مجاهدین انقالب دچار می شود یعنی قوه قضا ئیه
ورود و مجوز این حزب را باطل می کند؟
اگر حــزب اتحاد ملت ایــران ،فتنه یــا توطئه ای
انجام دهد قوه قضائیه ورود می کند ولی اعضایی که در این
حزب هستند اگر قبال جرمی مرتکب شده باشند قوه قضا ئیه
می تواند ورود پیدا کند.
فکــر نمی کنید اعضای حــزب اتحاد ملــت ایران
از سرنوشــت احزاب منحله مشــارکت و سازمان
مجاهدین انقالب درس عبرت گرفته باشد؟
اینها حتما از سرنوشــت احزاب منحله مشــارکت و
سازمان مجاهدین انقالب درس گرفتند و دشمنی هایشان
را با نظام جمهوری اسالمی ایران زیرکانه تر انجام می دهند.
یعنی به چه صورت؟
یعنی چیــزی از دشــمنی انهــا کم نمی شــود .در
تاکتیک ها و مواضع ظاهری شــان تغییراتی ایجاد خواهد
شد ولی هر جا بتوانند به نظام جمهوری اسالمی ایران ضربه
خواهند زد.
سال گذشته حزب ندای ایرانیان با کلی تبلیغات به
صحنه امد و اعالم کرد مشی اصالح طلبانه دارد اما
اصالح طلبان این حزب را تحویل نگرفتند و اقای
خرازی هم تحت همین فشارها از مسئولیتش در
حزب ندای ایرانیان اســتعفا کرد .چــرا ان اتفاق
افتاد؟ به نظر شــما اقبال اصالح طلبــان به حزب
اتحــاد ملــت ایران چطور خواهــد بود؟ ایا ســایر
تشــکل های اصالح طلب محوریت ایــن حزب را
می پذیرند؟
به نظــرم احزاب اصالح طلب عمدتــا قدرت طلبند
و اگر احساس کنند خودشــان می توانند محور قدرت باشند
به دنبال دیگــری نخواهند بــود اما ممکن اســت در مقابل
اصولگرایان اتحادی را در بین انها شاهد باشیم ،باید بدانیم
که جریانات غیر اصولگرا می کوشــند که مجلس شــورای
اســامی ،مجلس خبرگان رهبری و ریاست جمهوری دوره
اینده را فتح کنند .در این راســتا عمال مــورد حمایت دولت
خواهند بود .کسانی از این اصالح طلبان که در مصادر امور
محمد حســن قدیری ابیانه حزب اتحاد ملت را
دشمن ترین حزب با مجوز ایران نسبت به جمهوری
اســامی می خواند که از سرنوشــت احزاب منحله
مشارکت و ســازمان مجاهدین انقالب درس گرفته
و دشمنی هایشان را با نظام جمهوری اسالمی ایران
زیرکانه تر انجام می دهد.
قرار دارند و امکانات دولتی در اختیارشــان اســت همچون
گذشــته تالش می کنند از بیت المال برای اهداف حزبی و
انتخاباتی سوءاســتفاده کنند .ضمن انکه در مجموع حزب
اتحاد ملت ایران مورد حمایت بیگانگان هم هست و خواهد
بود درباره حــزب ندای ایرانیــان نیز معتقــدم اقای صادق
خرازی مطالب مهمی را بســیار دیرهنگام دربــاره گرا دادن
اصالح طلبان به دشــمنان ما علیه ملت ایران مطرح کرد و
گفت لیستی از انها را در جیب دارد .من معتقدم این لیست
جایش در جیب اقای صادق خرازی نیست بلکه باید در اختیار
مسئوالن قرار بگیرد و به اطالع مردم هم برسد و حتی به نظرم
باید پاسخگو باشد که چرا در مقام سفیر جمهوری اسالمی از
خیانتی مطلع بوده و ان را منعکس نکرده است .چون یکی از
وظایف خیلی مهم سفرای کشورمان این است که این نوع
اطالعاتی را که به دست می اورند مثل همین مورد که کسانی
در مصادر امور هستند و به دشــمن علیه ملت خودشان گرا
می دهند باید مســئوالن را بالفاصله مطلع کنند تا در مقابل
انها بایستند .فکر می کنم هدف اصلی حزب ندای ایرانیان
این بود که انها می خواســتند جایی در
قدرت داشته باشــند و در دولت تحویل
گرفته شوند اما قدرت هم چیزی نیست
که دیگران حاضر باشــند همین طوری
تقدیمش کنند بلکه دو دستی به قدرت
می چسبند و اینجا اختالف بین انها بروز
پیدا می کند.
یعنی اقای خرازی چون ســهمی در
قدرت سیاســی پیدا نکرد دســت به
افشاگری زد؟
اصــا معتقدم تشــکیل حزب
ندا با ایــن هدف بــود اما هــدف چون
محقق نشــد اقای خــرازی اطالعاتی
را که داشت مطرح کرد و شــدیدا مورد
حملــه اصالح طلبــان قرار گرفــت اما
اصالح طلبان نه تنها پاســخی به وجود
چنین لیســتی ندادند بلکه سعی کردند
خود اقای خرازی را که دستیار ویژه اقای
خاتمی بوده به قاچاق کتاب های خطی
و اشیای عتیقه متهم کنند.
هم اکنــون یک تحلیل ان اســت که
اقای خاتمی به اقــای خرازی گفته از
مســئولیت در حزب نــدای ایرانیان
کنار بکشد تا حزب اتحاد ملت ایران
در جریان اصالحات برجســته شــود ،این تحلیل
را قبول دارید؟
اینکه اقای خاتمی از هر حزب و گروه مساله داری
حمایت کند ،تالش به تقویت شــان داشته باشــد تا از این
طریق حمایت انها را نسبت به خود جلب کند بله همین طور
است ولی اینکه به اقای خرازی گفته باشــد که کنار برود تا
حزب اتحاد ملت ایران پا بگیرد این مساله را باید دستگاه های
اطالعاتی نظر دهند اما قطعا اقــای خاتمی از اقای خرازی
خواسته درباره افشاگری هایش عقب نشینی کند ،چراکه او
زمانی ســفیر بود که اقای خاتمی بر مسند ریاست جمهوری
قرار داشــت و خودفروشــی عناصر اصالح طلب در دوره او
اتفاق افتاده است .در دوره ریاست جمهوری اقای خاتمی بود
که اصالح طلبان مناصب دولتی داشتند و به خارج می رفتند یا
احزابوشخصیت ها
مثلث | شماره 276
سیاست
مالقات با دیپلمات های خارجی داشتند و به انه ا گرا می دادند
تا علیه نظام فعالیت کنند و این برای وجهه اقای خاتمی که
ان زمان رئیس جمهور بود مساله مطلوبی نیست .قطعا او از
افشــاگری اقای خرازی راضی نبوده است حاال اینکه اقای
صادق خرازی این مطالب را با برنامه قبلی اعالم کرده یا در
طولمصاحبهمطلبیگفتهباشدکهبعدبخواهدپشیمانشود
این مطلبی است که باید مورد ارزیابی قرار بگیرد ان طور که
معلوم است او به نوعی عقب نشینی کرده و سعی کرده دامن
اصالح طلبان را از این مساله پاک کند .به عبارت روشن تر او
در تکذیبیه اش اعالم کرده «اینها کسانی بودند که ادعای
اصالح طلبی داشتند حال انکه اصال اصالح طلب نبودند».
نسبت حزب اتحاد ملت با کارگزاران به چه صورت
می شود؟ هم اکنون کارگزاران در دولت قرار دارد و
دولت راغب است سیاست های خودش را از کانال
کارگزاران در عرصه سیاســی کشور دنبال کند اما
جریان اصالحات هــم حزب اتحاد ملــت ایران را
تاســیس کرد تا خالء وجود یک تشــکیالت قوی
در این جریان پر شود .به نظر شما در اینده شاهد
ایجاد دو قطبی کارگــزاران -اتحاد ملــت ایران در
اردوگاه اصالح طلبان خواهیم بود یا انکه این دو با
هم همسو عمل می کنند؟
اگر احســاس کننــد اصولگرایان قوی هســتند و
می توانند با اتحادشــان مجلس و ریاســت جمهوری را فتح
کنند ان زمان این دو تشــکل سیاسی به ســمت همگرایی
می روند اما اگر احساس کنند در هر صورت قدرت در اختیار
اصالح طلبــان خواهد بود بین خودشــان به شــدت رقابت
می کنند و ســعی خواهند کرد یکدیگــر را حتی تخریب هم
بکنند.
اینکه می گوینــد اتحاد ملت ایــران امد تا عبور
از روحانی کلید بخورد چقــدر معطوف به واقعیت
است؟
اصالح طلبــان قطعــا اقــای روحانی را ایــده ال خود
نمی دانند و او را همانطور که قبــا گفتم یک رحم اجاره ای
می دانند و ســعی می کنند از حضور او در ریاســت جمهوری
استفاده کنند تا به قدرت برسند .اقای روحانی هم تا توانسته
انها را در مصادر حساس کشــور گنجانده است به خصوص
کسانی که در فتنه 88نقش محوری داشتند .مثال همه وزرای
ی که قبــل از اقای فرهادی برای اخــذ رای اعتماد به
علوم
مجلس معرفی کرد کسانی بودند که در فتنه دخالت داشتند
و به ادامه دار شدن فتنه تشویق می کردند که برای من یکی،
دو سوال باقی می ماند که چرا اقای روحانی فتنه گران را برای
وزارت حســاس علوم معرفی کرد یا اگر بخواهیم این کار را
ماهیتا از نظر اقای روحانی یک امر طبیعی بدانیم این سوال
پیش می اید که اقای روحانی با این تفکر چطور سال ها دبیر
شورای عالی امنیت ملی بود.
اقای عارف نسبت به حزب اتحاد ملت چگونه رفتار
خواهد کرد؟ به این حزب نزدیک می شــود یا انکه
می کوشد از این حزب دور بماند تا اثار تندروی های
احتمالی اش دامنگیر او نشود؟
عارف فکــر می کند ریاســت جمهوری حق او بوده
و با فشــار دیگران کنار رفت حال انکه شــاید می توانســت
رئیس جمهور باشد که البته در این تحلیلش اشتباه می کند،
او خودش را باالتر از حزب اتحاد ملت ایران می داند و توقع
دارد انها بیایند با او هماهنگ شوند.
با وجودی که احتمال دارد حزب اتحاد ملت ایران
تندروی داشته باشد و به سرنوشت مشارکت دچار
شــود با این حال اقای عارف حمایت حزب اتحاد
ملت را از خود می پذیرد؟
اقای عارف یا هر حزب و جناح اصالح طلبی هر نوع
حمایت از خود را می پذیرند مگر اینکه فکر کند این حمایت
به ضررشان تمام می شود.
51
احزابوشخصیت ها
حزب اتحاد ملت برای عبور از روحانی است
گفت وگوی مثلث با ناصر ایمانی
سیاست
52
مثلث | شماره 276
امید کرمانی ها
خبرنگار
به نظر شــما اقای روحانی و اصالح طلبــان بعد از
توافق هســته ای از چه زاویه ای به همکاری های
اینــده خــود می نگرنــد؛ ایــا ماننــد انتخابــات
ریاســت جمهوری همچنان ائتالف خــود را برای
انتخابــات مجلس شــورای اســامی نیــز حفظ
می کنند یــا انکه هر کــدام نگاه خــود را در رقابت
سیاسی پیش رو پیگیری خواهند کرد؟
تصور می کنــم اصالح طلبان فعال بــه اهرم اقای
روحانــی احتیاج دارنــد بنابراین فعــا در انتخابات مجلس
شــورای اســامی نیز ســبد خــود را از اقــای روحانی جدا
نمی کنند ،یعنــی هنوز زود اســت اصالح طلبــان بخواهند
خود را از اقــای دکتر روحانی جدا کنند .این داســتان ادامه
پیدا می کند تا زمانی که نتیجه انتخابات مجلس مشــخص
شــود .اگر اصالح طلبان بتوانند در مجلس اینده اکثریت را
به دســت گیرند ان زمان موضوع شان با اقای روحانی تا حد
زیادی تمام خواهد شد ،به عبارت دیگر امروز اصالح طلبان
هیچ گونه پیوند فکری و حتی اجرایی با اقای روحانی ندارند
یا کمتر چنین رابطه ای میان انها برقرار اســت ،منتها چون
در این مقطع زمانی اصالح طلبان همانند ســال 92بهترین
گزینــه را در حمایــت از اقای روحانــی می بیننــد بنابراین با
نوعی حمایت یا ســکوت تــوام با حمایت از سیاســت های
اقــای روحانــی پشــتیبانی می کننــد .اصالح طلبــان در
انتخابات ریاست جمهوری ســال 92انتظار داشتند بخشی
از خواسته هایشان توسط اقای روحانی تامین شود و البته تا
االن هم بخشی از ان خواسته ها تامین شده است بنابراین
فعال با اقای روحانی تا انتخابات مجلس ادامه می دهند .اگر
ترکیب مجلس طور دیگری شود غیر از انچه االن است ان
زمان مقداری داستان شان با روحانی متفاوت خواهد شد.
اقای روحانی چه نگاهی نســبت به اصالح طلبان
دارد؟
در واقع او بیشــتر رویکرد اصولگرایی گریز دارد تا
اصالح طلبی .بنابراین بــه نوعی در اختیــار اصالح طلبان
اصالح طلبان بــرای دوران پس از اقای
روحانی دارند امادگی تشــکیالتی برای
خود ایجاد می کنند ،البته یاداور می شوم
که امادگی تشکیالتی نه برای زمانی که
دوره ریاست جمهوری اقای روحانی تمام
شــود بلکه برای دوران عبــور از روحانی
برنامه دارند
قرار گرفته و خودش هم فعال برای عبور از این مقطع زمانی
اقدامی انجام نداده است چون قرار را بر این گذاشته به برخی
طیف های اصالح طلب عمدتا کارگزاران و اعتدال و توسعه،
اعتماد و اعتنا کند چون اصولگرایان را به هیچ وجه قابل اعتنا
و اتکا نمی داند و حتی قبل از انکه رئیس جمهور شود چنین
نقشی را برای اصولگرایان قائل نبود بنابراین تصمیم گرفت
با اهرم اصالح طلبان یا برخی اصالح طلبان وارد انتخابات
شود و بعد از گرفتن رای مردم هم دولتش را با همین رویکرد
تشکیل داد .البته این را هم بگویم واقعا اقای روحانی طی
سال های پس از انقالب دیدگاه های اقتصادی و اجرایی اش
نزدیک به اصولگرایان نبوده است یعنی اگر شخصیت اقای
روحانی انالیز شــود گرچه او در این ایام به لحاظ سیاسی در
اردوگاه اصولگرایان تعریف می شد و عضو جامعه روحانیت
مبارز بود اما واقعا از نظر دیدگاه های اقتصادی و اجرایی به
اصالح طلبان نزدیک بود.
یعنی از ســال 68تــا 76گرایش و نــگاه روحانی
غیر اصولگرایی بود؟
بلــه ،او بــه لحــاظ سیاســی طــی ســال های
ریاســت جمهوری اقایــان هاشــمی و خاتمی مســئولیت
دبیری شورای عالی امنیت ملی را داشت .در 8سال دوران
ریاست جمهوری اقای احمدی نژاد نیز که مسئولیت اجرایی
نداشت و در مجمع تشخیص مصلحت نظام با اقای هاشمی
ایمانی معتقد است که عارف
همراهی چندانی با حزب اتحاد
ملت نخواهد داشت
مثلث | شماره 276
ایدئولوژیک دارند .اساســا از زمان تشــکیل کارگزاران در
دوران ریاست جمهوری اقای هاشمی نگاه این حزب مبتنی
بر پیشبرد سیاست های اجرایی و مدیریتی کشور با الگوهای
اقتصادی نئولیبرالی بود .اساســا دیدگاه های ایدئولوژیک
نداشتند .از کارگزاران راجع به حکومت اسالمی یا بحث های
مربوط به سکوالریسم و والیت فقیه هیچ طرح بحثی تاکنون
ندیدیم در حالی که اصالح طلبان در ایــن زمینه ید طوالیی
دارند .اقای روحانی نیز بیشتر مشی کارگزارانی دارد و از لحاظ
ایدئولوژیک اصالح طلب نیست ولی به لحاظ اجرایی بله ،بر
همین اساس وقتی سرکار امد عمدتا از نیروهای کارگزاران و
کمتر از اصالح طلبان خالص استفاده کرد.
به نظر شما با این تفاسیری که فرمودید رابطه بین
کارگزاران و حزب اتحاد ملت ایران چطور تعریف
می شود؟
این دو تشــکل به لحاظ اید ئولوژیک اصال نسبتی
با هم ندارند ولی بــه لحاظ اجرایی اتحاد ملــت که به مثابه
اصالح طلبان است در بعضی زمینه ها با کارگزاران اشتراک
نظر دارد اما فعال کارگزاران در قدرت اســت .بنابراین حزب
اتحاد ملت مترصد اســت که کارگزاران و دولت و شــخص
اقای روحانی بخشــی از خواســته های اصالح طلبان را در
جامعه فراهم کند و بعد از انکه این خواســته ها محقق شد و
دیگر دولت یازدهم استفاده بیشــتری برای اصالح طلبان
نداشــت راحت از اقای روحانی عبور می کنــد و اختالفات
شروع خواهد شد.
حزب اتحاد ملت ایران با ندا نسبتی خواهد داشت؟
اصالح طلبان مطلقا حزب ندای ایرانیان را به عنوان
یک حزب اصالح طلب از ابتدا قبول نداشتند و حتی دیدگاه
افراطی ندای ایرانیان را نمایشی می دانستند چون برداشت و
باورشان این بود که ندای ایرانیان نفوذی اصولگرایان است.
همچنان که شاهد مثال شان هم این بود که اصولگرایان از
تشــکیل حزب ندای ایرانیان اســتقبال کردند و اخیرا هم با
افشاگری هایی که اقای صادق خرازی کرد مدعی بیشتری
پیدا کردند که مشخص شــد او همان نفوذی اصولگرایان
بود که خــود را به چهره اصالح طلــب دراورد تا بــه اردوگاه
اصالحات ضربه بزند و این کار را هم انجام داد بنابراین اساسا
اصالح طلبان حزب ندای ایرانیان را اصالح طلب نمی دانند.
اما گفتــه می شــود اقای خــرازی از حــزب ندای
ایرانیان اســتعفا داد تا حــزب اتحاد ملــت ایران
تقویت شود.
این تحلیــل را خیلــی قبول نــدارم .حتــی برخی
می گویند اقای خاتمی به اقای خرازی گفته کنار بکشد که باز
هم من این تحلیل را قبول ندارم .چون خیلی اقای خرازی را
در ید و اختیار اصالح طلبان از ابتدا نمی دانستم و اگر او قرار
بود کنار بکشد احتیاج نبود این گونه استعفا کند یعنی خودش
را در معرض هجوم قرار دهد و هزینه سنگینی بپردازد .تصور
می کنم اقای خرازی به خاطر ان خط مشــی فکری که دارد
که به هر حال می خواسته درباره اصالح طلبانی که خود را در
کسوت اصالح طلبی می دانند ولی خطاهایی دارند افشاگری
کند و از این بابت مورد هجوم زیادی قرار گرفت .بعد هم نه
خودش و نه حزب نوپایش نتوانســتند این فشارها را تحمل
کنند و مجبور شد استعفا دهد .در کل هیچ قرائن و شواهدی
ندارم که تحلیل مورد سوال درست باشد.
با توجه به اینکه اصالح طلبان تاکنون هیچ حزب
قوی نداشتند اقای عارف چه رویکردی را در قبال
حزب اتحاد ملت ایران در پیش خواهد گرفت؟ ایا
با این حزب همراه می شود یا انکه خط فردی خود
را دنبال می کند؟
تصورم بر این اســت که اقای عــارف مخالفتی با
حزب اتحاد ملت فعال نخواهد کرد اما همراهی هم نخواهد
داشت چون او این احتمال را می دهد که این حزب بخواهد
در بزنگاه هایی به شکلی مشکالتی را بیافریند و اقای عارف
هم از این موضوع گریزان است .او در مجموع خط مشی اش
این اســت که نظام سیاســی موجود را با همه ارکانش قبول
دارد .در واقع حکومت اسالمی را با تعریف امام خمینی(ره)
و قانون اساسی جمهوری اســامی کامال قبول دارد .البته
انتقادهایــی را هم از منظــر اصالح طلبی بیــان می کند اما
یک فرد ســکوالر نیســت و تمایل دارد این چهره اش حفظ
بماند بنابراین از جریان هایی که ممکن اســت در اینده بوی
سکوالریسم از انها استشمام شود گریزان خواهد بود.
یعنی اقای عارف به نوعــی پیش بینی می کند که
حزب اتحاد ملت ایران اسالمی راه حزب مشارکت
را برود؟
بله ،به هر حال پیش بینی می کند این حزب ممکن
است باتوجه به ترکیبی که دارد در اینده در یک بزنگاه هایی
بخواهــد اقداماتی را کند که مقداری دردســر افرین باشــد
بنابرایــن اقای عارف خیلــی تمایل ندارد با اینها یکســان و
همراه نشــان دهد البته حــزب اتحاد ملت ورژن پیشــرفته
اصالح طلبان است.
سیاست
کار می کرد امــا وقتی ســال های ریاســت جمهوری اقای
هاشــمی و اقای خاتمی رصد شــود اقای روحانی به لحاظ
سیاسی ترجیح می داد در اردوگاه اصولگرایان تعریف شود
اما از نظر دیدگاه های اقتصادی ،اجرایی و مدیریتی قرابت
پررنگی با اصالح طلبان داشت همچنان که اقای خاتمی و
اقای هاشــمی در طول دو دوره ریاست جمهوری مسئولیت
دبیری شورای عالی امنیت ملی را به عهده او گذاشته بودند.
بنابراین حتما از این جهت مورد تاییدشــان بــوده .حتی در
دوره اقای خاتمی هم اقای روحانی از یک طرف عضو فعال
جامعه روحانیت مبارز تهران بود از یک طرف دبیر شــورای
عالی امنیت ملی دولت تنــدرو و اصالح طلب اقای خاتمی
که این دو نقش مغایر با هم بودند اما چطور دولت اول اقای
خاتمی ایــن را پذیرفت که اقای روحانی مســئولیت دبیری
شورای عالی امنیت ملی را داشته باشد با وجودی که او عضو
شورای مرکزی جامعه روحانیت مبارز بود نشانه ان است که
اصالح طلبان او را به لحاظ اجرایــی ،مدیریتی و اقتصادی
در داخل اردوگاه یا نزدیک به اردوگاه خودشان می دانستند.
البته یاداور می شــوم در میان اصولگرایان داریم افرادی را
که از چهره های مطرح اصولگرا هســتند اما اگر بخواهیم
افکار اقتصادی و اجرایی انها را از هــم منفک و انالیز کنیم
به دیدگاه هایی بر می خوریــم که مقــداری از اصولگرایان
فاصله دارد.
شــما گفتید که اتکای اقــای روحانــی در جریان
اصالحــات بــر دو حــزب اعتــدال و توســعه و
کارگزاران اســت .در مقابل دیدیــم اصالح طلبان
که بعد از انحــال احزاب مشــارکت و مجاهدین
تشکل سیاسی شاخصی نداشتند اما حاال خود را
جمع وجور کردند .بر همین اســاس حزب اتحاد
ملت ایــران اعالم موجودیــت کرد که نــزد افکار
سیاســی به عنــوان حزب مشــارکت 2شــناخته
می شــود .به نظر شــما درون جریــان اصالحات
شاهد وقوع دو قطبی تشکیالتی کارگزارن -اتحاد
ملت ایران هستیم؟
اصالح طلبان به معنای واقعــی یعنی حزب اتحاد
ملت ،اینها واقعا اصالح طلبند .تصور می کنم اصالح طلبان
برای دوران پس از اقای روحانی دارند امادگی تشــکیالتی
برای خود ایجاد می کنند ،البته یاداور می شــوم که امادگی
تشــکیالتی نه برای زمانی که دوره ریاست جمهوری اقای
روحانی تمام شــود بلکه برای دوران عبور از روحانی برنامه
دارند .یعنی به هر حال انها تــا حدی که ببینند اقای روحانی
می توانــد تامین کننــده دیدگاه هایشــان باشــد به عنــوان
رئیس جمهــور از او حمایــت می کنند تــا بتواننــد از طریق
کمک های اقای روحانی به شکلی به قدرت برگردند ولو اینکه
اقای روحانی کمک مستقیمی به انها نکند یا حتی تمایلش
هم این نباشــد اما در مجموع نتیجه گیریشان به این سمت
است که اقای روحانی سکویی برای بازگشت اصالح طلبان
به قدرت است .اگر این اتفاق بیفتد نیازشان به اقای روحانی
به میزانی کمتر می شود که احتیاجی به وجود تشکلی مثل
حزب اتحاد ملــت ایران دارند بنابراین از االن تشــکل های
خود را سازماندهی می کنند تا اگر در زمانی دیگر خیلی نیازی
به اقای روحانی نداشتند بتوانند خودشان ساماندهی کار را
به عهده بگیرند.
ایا دو قطبی کارگزارن -اتحاد ملت ایران در اردوگاه
جریان اصالحات اتفاق می افتد؟
در گذشــته بارها بیــن اصالح طلبــان و کارگزاران
اختالف زیادی اتفــاق افتاد ،در دوران ریاســت جمهوری
اقای خاتمی به ویژه انتخابات مجلس ششم شاهد اختالفات
عمیق انهــا بودیم ،اساســا اصالح طلبــان ،کارگــزاران را
به عنوان حــزب اصالح طلب قبول ندارند چــون کارگزاران
دارای ایــده ئولوژی نیســت بیشــتر یــک مشــی اجرایی
اســت در حالی کــه اصالح طلبان یــک پایــگاه اجتماعی
7
ناصــر ایمانــی ،تحلیلگــر مســائل سیاســی
حزب اتحاد ملت را ورژن پیشــرفته اصالح طلبان
می خواند و معتقد است« :اصالح طلبان با تشکیل
چنین حزبی خود را بــرای عبــور از روحانی اماده
می کننــد ».گفت وگــو ی مثلث با این شــخصیت
سیاسی را می خوانید.
احزابوشخصیت ها
53
سیاست
غافلگیری
تصمیم اقا صادق
استعفای صادق خرازی از حزبی که زمان زیادی از عمرش نمی گذرد هم برای اصالح طلبان
مهم است و هم برای اصولگرایان .اگر تا دیروز از ندا به عنوان یک حزب اصالح طلب که برخالف
تندروها اعتقاد به کارکردن در ساختار حکومت دارد یاد می شد حاال با این استعفا سرنوشت این حزب
نیز با ابهام مواجه شده است .ندا با صادق خرازی شناخته می شود.
سیاست
54
مثلث | شماره 276
برخی می گویند که اصالح طلبان صادق خرازی را وادار به استعفا کرده اند
برخی دیگر تاسیس حزب اتحاد ملت را دلیل استعفای خرازی می دانند
احزابوشخصیت ها
حاشیه های پیرامون مصاحبه جنجالی صادق خرازی
انقدر باال گرفت ه کــه او در رویــدادی غیر منتظره تصمیم به
استعفا از سمتش در حزب ندا گرفته است.
یک اتفــاق مهم بــرای حزب تازه تاســیس نــدا که با
امیدهای فراوانی به انتخابات مجلس نگاه می کرد .اعضای
جوان ایــن حزب حاال اگر صــادق خرازی بــر حرفش برای
کناره گیری اصرار کند در موقعیتی عجیب قرار می گیرند چه
اینکه اگر نگوییم همه اعتبار باید اذعان کنیم که بیشتر اعتبار
سیاسی ندا به بودن صادق خرازی در این حزب است.
داستان یک استعفا
اقا صادق چرا استعفا داد؟
فشارهای داخلی حزب موجب استعفای خرازی شد
اما در این مورد دیدگاه های دیگری هم وجود دارد .در
یک اظهارنظر ناصر ایمانی ،تحلیلگر مسائل سیاسی گفته
اســت« :مواضعی که اقای صادق خــرازی مبنی بر ارتباط
اصالح طلبان با غرب و فسادهای مالی افرادی که به خارج
رفت وامد داشتند موجب شد فشــارهای زیادی بر ایشان در
داخل حزب ندای ایرانیان اعمال شــود و ایشــان مجبور به
استعفاشدندکهالبتهاینقابلپیش بینیهمبود.اقایخاتمی
معموال چنین مشربی ندارند که از کسی بخواهند استعفا دهد
بلکهفشارهایداخلیحزبموجباستعفایاقایخرازیشد
مگر انکه خبر موثق باشد که اقای خاتمی به دالیلی از ایشان
تقاضا کرده چون این اخبار را نداریم به لحاظ تحلیلی این گونه
مثلث | شماره 276
اما این اســتعفا تحلیل های متفاوتی به دنبال داشت.
برخی این اســتعفا را به دلیل فشــار اصالح طلبــان و تذکر
سید محمد خاتمی به صادق خرازی ذکرکردند و برخی دیگر
این اســتعفا را یک حرکت نمادین از ســوی او دانســتند که
اهداف تعریف و تعیین شده ای در پی دارد.
با این همــه محمدرضا تابش ،نماینــده اصالح طلب
مجلس شورای اسالمی تذکرســیدمحمدخاتمی به صادق
خرازی را رد کرد و گفت« :از انجایی که بنده تاکنون ندیده ام
که اقای خاتمــی حتی به نزدیکان خودشــان هم امرونهی
کند بنابراین نمی توانم بپذیرم شخص ایشان حرفی به اقای
خرازی زده باشد البته درباره حرکت حزب ندای ایرانیان بین
اصالح طلبان حرف و حدیث های زیادی بود».
وی درباره نقــش اصالح طلبان در اســتعفای خرازی
تاکیــد کــرد« :وقتی شــخص اقــای خــرازی ح رف های
منتسب به خود را تکذیب کرده است و از سوی دیگر بزرگان
اصالحات نیز با برخوردهای اخیر با ایشان مخالفت کرده اند
بنابراین من نمی توانم تایید کنم که استعفای ایشان به دلیل
فشــار بوده اســت چراکه به اعتقاد من اقای خــرازی تاوان
اصالح طلبــی اش را در دولت قبل پس داده اســت بنابراین
من فکر می کنم بیشتر وضعیت جسمانی ایشان علت اصلی
اســتعفا بوده اســت .ما امیدواریم همه احزاب بــا قدرت به
کارخود ادامه دهنــد و دراین دولت که ســبقه کارش ازادی
خرازی باید مقاومت می کرد
در این میان برخی بر این باور ند کــه در این ماجرا پای
ســید محمد خاتمی هم در میان اســت .این عده می گویند
محمد خاتمی به صادق خرازی پیشنهاد داده که از سمتش
استعفا کند .البته این طیف می گویند که این مساله بی ارتباط
با امدن حزب اتحاد ملت نیســت .نشــانه اش هم این است
که حزب اتحاد ملت را همان مشــارکتی ها تشکیل داده اند،
کسانی که از اغاز مخالف تاسیس ندا بوده اند.
کسانی که بر این ادعا اصرار می ورزند البته به ماجرای
انتقاد ســید محمد خاتمی به ندا ،در زمان تاسیس این حزب
هم اشــاره می کننــد .در اظهارنظــر مرتبط با ایــن دیدگاه،
حمیدرضا ترقی می گوید« :فشــار اقای خاتمی بر اســاس
مجموعه فشارهای اصالح طلبان بوده که موجب استعفای
ایشان شده ،البته بعد از مالقاتی که با اقای خاتمی داشتند
این اســتعفا را اعالم کردند و همان اســتبداد حزبی به نظر
می رسد عامل اصلی این استعفا شده و نشان می دهد به رغم
انکهاقایخاتمیدرپیامی کهبهکنگرهحزباتحادملتایران
داده اولویت را مبارزه با اســتبداد دانسته نه استعمار .به نظر
می رسد این اولویت در درجه اول در درون اصالح طلبان مورد
توجه قرار گیرد که استبدادی که امروز در درون اصالح طلبان
حاکم است و اجازه هیچ گونه اظهارنظر مخالف و یا نقدی در
داخلخودشاننمی دهداگربهجامعهسرایتکندشبیههمان
لیبرالیسمبنیصدرمی شودکهبامخالفینخودباچماقوترور
مخالفین برخورد کرد .اقای خرازی بیش از این نمی توانسته
در برابــر اینها مقاومــت کند اما نباید اســتعفا مــی داد و باید
مقاومت می کرد .جریان اصالح طلب مدیریتش در دســت
عناصر تندرو و افراطی افتاده و معتدلین به علت فقدان چهره
کاریزما و قوی در داخل خودشان نتوانستند این مدیریت را در
دست بگیرند ومجبور هستند که شرایط کنونی را تحمل کنند
تا بتوانند از یک موقعیت اجتماعی بهتری بین اصالح طلبان
برخوردار باشند».
سیاست
همه چیــز از یک مصاحبه شــروع شــد ؛ گفت و گوی
صادق خرازی بــا هفته نامه مثلث .جایــی از مصاحبه که او
گفته بود«:من اصالح طلبی که نمادش خارج از کشور باشد
و پول بگیرد را قبول ندارم .اینکه بروند و اتهام بزنند و بدو بیراه
بگویند و شــانتاژ کنند را قبول ندارم .کسانی را یادم است که
در دورانی که ســفیر بودم با خارجی ها مذاکره می کردند و به
دشمن گرا می دادند؛ من انها را به عنوان اصالح طلب قبول
ندارم .لیست شان را هم دارم و اگر قرار باشد روزی ارائه دهم،
ارائه خواهم داد .منتها به سیستم امنیتی نخواهم داد و اگر
بخواهم بدهم به مردم ایران ارائه می دهم که بدانید این اقا در
دوره اصالحات با فالن مقام ارشد اروپایی یا فرانسوی یا فالن
مقام ارشد امریکایی پنهانی مذاکره کرده و گرا داده است».
بعد از این مصاحبه حمالت ســنگینی از ســوی چهره های
رادیکال اصالح طلب به صادق خرازی وارد شد و کار به انجا
رســید که صادق خرازی در مصاحبه با روزنامه اعتماد گفت
که منظورش از این جمالت اصالح طلبان نبوده اســت .او
توضیحات کاملی در این مورد و البته چند روز بعد در مصاحبه
دیگریبهصورتشفاف ترمواضعشرادرمورداصالح طلبان
و خاتمی هم بیــان کرد .اینها البته موجب نشــد که از حجم
حمالت کاسته شود.
ماجرا انجا بعد بیشــتری به خود گرفت که محمد علی
ابطحی و احمــد پورنجاتی و عبدالله رمضــان زاده حمالت
جدیدی علیه این چهره سیاســی انجام دادند .یک مجادله
رسانه ای راه افتاد و دســت اخر باز صادق خرازی زیر ذره بین
رسانه ها و اهل سیاســت قرار گرفت .او موضوع بحث شده
بود.
انچــه در نهایــت رخ داد ایــن بــود کــه بــه صــورت
غیر منتظره ای ناگهان نامه اســتعفای او منتشــر شد .متنی
که صادق خــرازی در ان چنین نوشــته بــود« :هم نداییان
عزیز ،متاسفانه انچه این روزها بر شما گذشت ،هجمه های
ناجوانمردانه رفیقان و رقیبانی بود که اخالق را که مهمترین
پیمان حیات اجتماعی است ،زیر پا نهاده و با تهمت و افترا
و دروغ ،از گفتــه ای معلوم ،شــنیده ای مجهول ســاختند.
گویی برای رفیقان دیروز ،تازه واردی بودیم که باید با نشانی
رسانه های رقیب پی به منزلگه ما ببرند .حساب های کهنه را با
حسادت های تازه درامیختند و راه وحدت را به کجراهه زحمت
بردند و شما را به خاطر کار ناکرده و نیت ناداشته نواختند.این
همه فشار بر هم نداییان ،از روز نخست تاکنون ،نشان از راه
درستیمی دهدکهشماانتخابکردید.نههراسیازتهمت ها
به دل راه دادیم و نه ترســی از تهدیدها .از روز اول مقصد و
مقصود معلوم بود .امدیم و با صدای بلند اصالح طلبی مان
را فریاد زدیــم؛ ندای همدلی ســر دادیم و خــود را در قافله
اصالحات همراهی دلسوز خواندیم .در این سنگ باران طعن
و تهدید ،لحظه ای بر راه امده تردید نکردیم .یقین دارم شما
نیز همچنان ثابت قدم و دلگرم ،ندای اصالح طلبی تان را سر
خواهید داد .مدعیان گفت وگو ،چنــان عرصه را بر گفتمان
تنگ کرده اند که امنیت فردی و جمعی را تهدید ساخته اند».
او ادامه داده بود«« :ندا» قائم به یک فرد و یک فکر
نیست؛ ندا خواست جوانان اصالح طلبی است که نه در فکر
نفی و نه در اندیشه نقض دیگران ،با هدف یاری رساندن به
تحقق ارمان های بزرگ اصالحات گام نهادند .برای من در
این میانه عمر ،لذتی بزرگ و درسی اموزنده بود حضور در جمع
نداییان و بالیدن به اعتماد و اعتبارشــان و بر این خادمیت و
خدمت نیز رشک و مباهات ورزیده و بر اراده استوارتان درود
می فرستم.اما برای گام های بزرگ نیاز به هموار کردن زمین
اســت .شــما جوانان بزرگ این مرز و بوم که همیشه تاریخ
حماسه افریدید ،این بار هم خالق فرصت های بزرگ خواهید
بود .بودن یا نبودن یک فرد ،خللی در این عزم جمعی به سوی
اینده ای مشحون از بردباری ،اخالق گرایی ،تحمل مخالف
و اعتالی ارزش هــای اجتماعی پدید نخواهــد اورد .با این
باور سترگ ،با این دل امیدوار و با این دیده منتظر ،از ریاست
شورای مرکزی حزب ندای ایرانیان استعفا می دهم .به عنوان
عضوی کوچک در کنار خانواده بزرگ نــدا و خانواده بزرگتر
اصالحات می مانم و همچون همیشــه پاسدار دوستی ها و
شکرگزار محبت های همه خواهم بود .به مخالفان و منتقدان
عزیز ،چه انان کــه بودنمان را زحمــت و نبودنمان را رحمت
می دانند و چه انان که شادمان از حذف رقیبانند ،مهر می ورزم
و بی دل کینه دار خود را درس اموز انها می دانم».
این یک اتفاق مهم در جنــاح اصالح طلب بود .حاال
اقاصادق یک گام جلوتر از منتقدان افتاده بود .اما بالفاصله
سخنگوی حزب ندای ایرانیان در گفت وگویی به انتشار خبر
استعفای دکتر صادق خرازی از ریاست شورای مرکزی حزب
ندای ایرانیان دست زد.
حسن یونسی گفت که بحث مربوط به استعفای رئیس
شــورای مرکزی از این ســمت صحت دارد که البته مطابق
روال اساســنامه و ایین نامه ،شــورای مرکزی حــزب ندای
ایرانیــان درخصوص پذیرش یــا عدم پذیرش این اســتعفا
تصمیم می گیرد .بحث مطرح شــده به صورت کلی توسط
ایشان در حزب مطرح شده بود که حاال شورای مرکزی باید
در خصوص قبول یــا رد ان تصمیم گیری کنــد.وی با بیان
اینکه چرخش مسئولیت ها در تمام دنیا یک امر مرسوم است
ادامه داد« :اقای دکتر خرازی پس از جلســه عصر روز شنبه
شورای مرکزی در یک اقدام غافلگیرانه استعفای خود را ارائه
دادند که متن این استعفا اگر قرار باشد منتشر شود در پایگاه
اطالع رسانی حزب رســانه ای می شود ».او البته نتیجه این
استعفا و تصمیم گیری در مورد ان را به جلسه شورای مرکزی
حزب مرتبط دانست.
بیان و فعالیت احزاب وگروه ها درجامعه است ،حزبی تعطیل
نشــود ».در اظهارنظری دیگــر و البته متفــاوت عبدالرضا
داوری ،تحلیلگر مسائل سیاســی ،درباره استعفای صادق
خرازی از ســمت خود گفــت« :صادق خــرازی به دنبال ان
بود که یک جریــان بدلی در حوزه اصالحــات ایجاد کند اما
یخ این کار نگرفــت .جریان های بدلی در فضای سیاســی
ایران زود تشخیص داده می شــود .اقای خرازی از ابتدا کار
درستی نکردند که به سمت تشکیل جریانی از جنس جریان
بدلی حرکــت کردند ».داوری ادامــه داد« :همین که اقای
خرازی امروز این فعالیت های خــود را تعطیل کند و در حوزه
سیاسی و نه فعالیت های بدلی به سمت فعالیت های اصیل
برود کار خوبی کرده است .با حزب ندای ایرانیان تند برخورد
نشــد .خود اقای خرازی تندترین مواضع را نســبت به همه
جریان های سیاسی گرفتند .بررســی مواضع چند ماه اخیر
اقای خرازی نشــان می دهد که ایشــان تندترین مواضع را
نسبت به طیف های مختلف سیاسی اتخاذ کردند».
55
احزابوشخصیت ها
فکر نمی کنم .اقای صادق خرازی می بایســت قبال تکلیف
خود را با حزب ندای ایرانیان مشــخص می کــرد .بی تردید
اتخاذ برخی مواضع توســط صادق خرازی بــا واکنش افراد
تشکیل دهنده این حزب مواجه می شد و مشکل اینجاست.
ایشان زمانی که می خواســتند ازادانه مطالبی را مطرح کنند
باید این انتظار را هم می داشتند که با این ترکیب حزب ندای
ایرانیان با ایشان برخورد می شــود ».ایمانی اظهار داشت:
«مشکل این بود که حزب ندای ایرانیان در خصوص اینکه
متعلق به چه جایگاه وجناحی است از ابتدا خیلی تکلیف خود
را مشخص نکرده اســت .حزب اتحاد ملت تکلیفش روشن
است یک حزب کامال اصالح طلب با گرایش تندرو و سکوالر
است اما حزب ندای ایرانیان تکلیف خود را مشخص نکرد که
ن و اعتدالگرایان
چه جایگاهی دارد در مجموعه اصالح طلبا
یا یک حزب مستقل قرار دارد .چون تکلیف خود را مشخص
نکرده زمانی که اقای صادق خرازی مواضعی را اتخاذ کردند
با واکنش بقیه مواجه شــد .از ابتدای کار این مشکل وجود
داشــت نه اینکه االن اقای خرازی مواضعی را گرفته باشند
که مجبور به استعفا شوند .از ابتدا این حزب جایگاه خود را در
عرصه سیاســت و جناح های مطرح کشور روشن نکرد چون
استراتژی سیاسی نامشخصی داشت .االن به این مقطع که
رســید ها ند دبیرکل حزب ندای ایرانیان مواضعی گرفتند که
منجر به واکنش های تند و سپس استعفای وی شد».
حامیان هاشمی علیه صادق خرازی
در میان واکنش های مختلف به این اســتعفا حامیان
هاشمی رفسنجانی معتقدند کاســه ای زیر نیم کاسه است و
برنامه ای دیگر ترتیب داده شده است .روزنامه ارمان که ارگان
رسانه ای این طیف به شمار می اید در تحلیل این ماجرا نوشته
است« :بار دیگر خرازی ناخواسته خوراک خبری برای رقیب
اصالحات فراهم کرد و انها شادمان از اخبار استعفای وی به
ایجادشکافمیاناصالح طلبانپرداختند.گمانه هاییکهدر
مورد نامه خرازی می توان زد ،اینگونه است« :اول اینکه شاید
او نمی خواهد در قبال لیست اصالح طلبان خائن که چندی
قبل مدعی وجود ان بود پاســخگو باشد .شــاید از انتقادات
وارده بر ســر این صحبت بدون مدرک و ســندش به ســتوه
امده باشد و تصور کند با دور شدن از ریاست شورای مرکزی
ندا ،اذهان دیگر ان لیست را مطالبه نخواهند کرد که تصور
اشتباهی اســت چون انچه بیان کرد به ابزاری برای هجمه
به اصالحات از سوی رقیب تبدیل شد و به سادگی فراموش
نخواهد شــد .برخی نیز این گمانه را مطــرح می کنند که با
تشکیل حزب اتحاد و استقبالی که از ان شد ،اگر برنامه ای
برای ایجاد شکاف میان اصالح طلبان بود ،با مشکل مواجه
شده است چرا که اتحاد اصالح طلبان در کنگره اتحاد نشان
داد که روزنه ای بر ای شــکاف اندازی وجود ندارد پس شاید
بازی تغییر کرده است .گمانه سوم که ان هم به اتحاد مرتبط
است اینکه پس از برگزاری کنگره اکثر رسانه های تاثیرگذار
اخبار و تصاویر خود را به این حــزب اختصاص دادند و حاال
شاید خرازی با پیش کشیدن بحث استعفا می خواهد نظرها
را به ندا معطوف سازد».
سیاست
56
مثلث | شماره 276
سرنوشت صادق
بــا ایــن همــه اکنــون بحث بــر ســر این اســت که
محمدصادقخرازیدرنهایتچهتصمیمی خواهدگرفت.ایا
او به پایان دوران سیاست ورزی در عر صه داخلی فکر می کند
یا اینکه او با یک تاکتیک سیاسی راه بازگشتی برای خودش
باز کرده است؟ هر چه هست صادق خرازی یک چهره معتدل
اصالح طلب اســت که حضورش در عرصه سیاســت ایران
فرصت مغتنمی اســت .ان هم در شرایطی که مردم اعتدال
را بر هر چیز دیگر ترجیح داده اند .اکنون که این مطلب چاپ
می شود ممکن است شورای مرکزی او را قانع به ماندن کرده
باشد .ند ا بدون صادق چندان معنا ندارد.
گزارش
جدال بر سر چشم و دست
حمله حسن روحانی به شورای نگهبان
با پاسخ های فراوانی مواجه شد
حســن روحانی باز خبر ساز شده اســت .او البته بسیار
کمتر از محمود احمدی نژاد تعاریف رسمی امور را به چالش
می کشــد اما به جای خودش حرف هایی می زند که جنجال
به پا می کند .اگر تا دیروز او بنای مجادله اش با منتقدان را بر
پایه بحث بر سر پرونده هسته ای گذاشته بود و یک روز انها
را بی ســواد می خواند و روز دیگر وعده جهنم می داد امروز با
نزدیکشدنبهانتخاباتحرف هایمهممربوطبهاینمساله
را بازگو می کند؛ حرف هایی که حرف و حدیث های فراوانی
ایجاد کرده است.
سخنرانی جنجالی
ماجرا از یک سخنرانی اغاز شد .او گفت که «ما جایی
را در کشــور نداریم که بخواهــد افراد صالح و دلســوز را که
می خواهند با استفاده از تجربیاتشان به کشور خدمت کنند
حاال از هر جناحی که باشــند رد صالحیت کند .تمام گروه ها
و دسته جات سیاســی قانونی مورد احترام هســتند .همه از
نظر دولت برابرند و انجایی که باید بگوید فردی برای شرکت
در انتخابات صالح است یا نه هیات های اجرایی هستند و ما
هیاتاجرایینداریمکهیکجناحراتاییدصالحیتکندویک
جناح دیگر را تایید صالحیت نکند .شــورای محترم نگهبان
ناظر است نه مجری .مجری انتخابات دولت است.
دولت مســئول برگزاری انتخابات اســت و دستگاهی
هم پیش بینی شــده که نظارت کند تا خالف قانون صورت
نگیرد .شــورای نگهبان چشم است و چشــم نمی تواند کار
دست را بکند ،نظارت و اجرا نباید مخلوط شوند باید به قانون
اساسی کامال توجه کرده و عمل کنیم .اگر همه به این باور
مهم برسیم که تصمیم گیر برای این کشور ملت ایران هستند
مشکل حل خواهد شد و اگر کسی غیر از این ،تفکر دیگری
داشته باشد تیشــه بر ریشــه جمهوری اســامی ایران زده
است ».حســن روحانی البته به همین جا بسنده نکرد .او در
ادامه اظهاراتش گفته بود« :ما فقط باید زمینه را برای برگزاری
یک انتخابات سالم و باشکوه اماده کنیم.
مگر مجلس اول پــس از انقالب اســامی که در ان
زمان حتی شــورای نگهبان نیز وجود نداشــت و همه حتی
گروهک های مخرب در ان حضور داشتند بهترین مجلس
تاریخ این کشور نبود؟ ملت ایران ملتی بالغ ،باتجربه و بزرگ
اســت که به خوبی برای اینده خود تصمیم می گیرد ».این
سخنان حسن روحانی یک اعالم موضع اشکار در مورد نوع
نگاه او به انتخابات به شمار می رود .او حرف هایی را به زبان
اورده که بیانش از سوی رئیس جمهور ان هم چند ماه مانده به
انتخابات مجلس بسیار مورد توجه و تامل واقع شده است.
از ســخنان او پیام واضحی به اصالح طلبان و البته شورای
نگهبان معنا شده است.
واکنش قاضی القضات
اما بدون شــک مهمترین و تندتریــن واکنش به این
ســخنان را رئیس قوه قضاییه نشــان داد .او در اظهاراتی با
انتقاد از «فضاسازی ها درباره وظایف شورای نگهبان» و بیان
«حرف های حاشیه ای» در ارتباط با انتخابات گفت« :اینها
جدال هایی در کشور راه می اندازد .راه و تفسیر قانون اساسی
روشن اســت ».ایت الله املی الریجانی در جلسه مسئوالن
عالی قضایی طی اظهاراتی که ظاهرا در پاســخ به سخنان
حســن روحانی رئیس جمهور بیان شــده ،گفــت« :وظیفه
شورای نگهبان چگونه اســت؟ استصوابی یا نه؟ این تفسیر
شده و معلوم است».
رئیس دســتگاه قضا ،همچنین با ذکر اینکه دشمنان
بعد از مذاکرات هسته ای به دنبال «ورود به کشور» هستند،
هشدار داده است« :از درون کشور کسی نباید به انها عالمت
بدهد .نباید کلمات و سخنانی بگوییم که گویی راهی باز شده
است که انها بیایند و تغییرات ایجاد کنند ».وی هشدار داده
است« :برخی از کسانی که در جریان فتنه ۸۸فتنه گر بودند
و برخی از انها محکومند ،حاال امده اند و لعاب و رنگ عوض
کرده اند و احزابی درســت می کننــد و می خواهند در صحنه
بیایند ».به نظر می رســد که این اظهارات نیز ،واکنشــی به
برگزاری اولین کنگره حزب «اتحاد ملت ایران اسالمی » باشد
که در ان ،جمعی از چهرههای اصالح طلب حضور داشتند.
ایت الله صــادق املی الریجانی در بخــش دیگری از
صحبت های خود ،در واکنش به صحبت های وزیر کشــور
راجع به بررســی صالحیت کاندیداها گفته اســت« :گاهی
حرف های عوامانه می شنویم .اقایی که هم به دیانت و هم
احزابوشخصیت ها
انقالبی بودنش اعتقاد دارم سخنی گفته که فقط از مجاری
قانونی چهارگانه می توانیم نظارت کنیم ».عبدالرضا رحمانی
فضلی گفته بود دستگاه های بررسی کننده شرایط نامزدهای
انتخابات ،بایــد کاندیداهــای فاقد صالحیــت را بر مبنای
مستندات مراجع چهارگانه (دادگستری ،ثبت احوال ،نیروی
انتظامــی و وزارت اطالعات) شناســایی کننــد و نمی توانند
به بهانه «عدم احراز صالحیت» جلــوی ورود انها به عرصه
رقابت را بگیرند .وی گفته بود« :این ایراد هم به هیات های
اجرایی و هم به هیات های نظارت وارد است که به دلیل عدم
فرصت بررســی صالحیت ها اعالم می کردند که صالحیت
برخی نامزدها احراز نشده است .اما کمبود وقت نباید منجر
به عدم احراز صالحیت افراد شود ،چرا که در اسالم اصل بر
برائت است ».صادق املی الریجانی در واکنش به اظهارات
وزیر کشور تاکید کرده است« :گفتند ما عدم احراز صالحیت
نداریم .این چه حرف باطل و غلطی است و برای کسی است
که قانــون را نمی شناســد ...در قانون اوصــاف را چیده اند
و گفته اند که کاندیدا باید این اوصاف را داشــته باشــد .اگر
شورای نگهبان بخواهد صالحیت ها راتاییدکند ،باید اوصاف
را احراز کند ».در اظهارنظری دیگر رحمانی فضلی هم گفته
اســت« :روش ما تعامل و مذاکره اســت .در مسائل جاری
کشور نیز هر مســاله ای را نمی پذیریم .جلسه می گذاریم و
حرف می زنیم».
هشدار اقا عزیز
ســخنان حســن روحانــی البتــه بــا واکنش ســردار
عزیزجعفری هم مواجه شد .او اگرچه نامی از رئیس جمهور
نبرد اما از فحوای ســخنان او می شــد فهمید که مخاطبش
حســن روحانی اســت .فرمانده کل ســپاه گفت« :اینگونه
گویش ها که در ان تضعیف ارکان موثر انقالب مثل شورای
نگهبان را در پی دارد ،خدشه به وحدت ملی و شعار برگزیده
ســال یعنی همدلی و همزبانی اســت .کســانی که از مسیر
همین شــورا و با بلندنظری و منش غیر جناحی اعضای ان،
فرصت ظهور در عرصه مدیریت کشور را یافته اند ،باید گفتار
سنجیده تری داشته باشند».
سرلشکر جعفری با اشــاره به سفارش امام خمینی (ره)
مبنی بر اینکه «نباید برای رضایت چند لیبرال خود فروخته در
اظهارنظرها و ابراز عقیده هــا به گونه ای غلط عمل کنیم که
حزب الله عزیز احساس کند جمهوری اسالمی دارد از مواضع
اصولی خود عدول می کند» بیان کرد« :به مسئوالن محترم
نظام توصیه می کنیم این سفارش حضرت امام (ره) را مشی
خود قرار داده و اجازه ندهند برای جلب رضایت نســبی نظام
سلطه و شیطان بزرگ ،باورها و ارزش های انقالبی جامعه زیر
سوال برده شود .سپاه پاسداران در کنار مردم غیور و با ایمان
ایران اسالمی محکم ایستاده است و به برکت این ایستادگی
و همدلــی و همزبانــی ،اجازه نفــوذ ســلطه گران را در هیچ
اولین واکنش شورای نگهبان
اظهارات حسن روحانی البته با واکنش شورای نگهبان
هم مواجه شــد .این نهاد البته تــاش کرد تــا ارام و بدون
حاشیه پاسخ رئیس جمهور را بدهد .سیامک ره پیک ،معاون
اجرایی شورای نگهبان و عضو حقوقدان این شورا در واکنش
به ســخنان اخیر رئیس جمهور گفت« :نظر نهایی و بررسی
صالحیت هــا از جهت تایید یا عدم تاییــد صالحیت ها طبق
قوانین متعدد پس از اینکه ابتدائا ثبت نام در دستگاه اجرایی،
وزارت کشــور و تشــکیل پرونده در هیــات اجرایی صورت
می گیرد ،در مرحله اخر نظر نهایی را شورای نگهبان اعالم
می کند و این امر مبتنی بر قوانینی اســت که سال ها اجرایی
شده است».
عضو حقوقدان شــورای نگهبان درباره این ســخنان
رئیس جمهور «شــورای نگهبان ناظر است و مجری نیست
و کسی که باید بگوید فردی برای شرکت در انتخابات صالح
اســت یا خیر ،هیات اجرایی اســت» تاکید کــرد« :قانون
اساسینظارتبرانتخاباترابه عهدهشوراینگهبانگذاشته
است .نظارت هم بر اساس قانون عادی و هم تفسیر قانون
اساسیبه عهدهشوراینگهباناستوعامواستصوابیاست
یعنی موثر است .در مواردی درباره صالحیت ها صریح قوانین
اســت که شــورای نگهبان و هیات های نظــارت در مراحل
مختلف نسبت به تایید یا رد صالحیت ها تصمیم می گیرند.
اینها برداشت از قانون نیست و عین عبارات قانونی است که
شورای نگهبان نظارت می کند و در این نظارتش اختیار دارد
که تایید یا رد کند ،البته براســاس مســتندات و قانون اقدام
می کند و پیش از این هم همین طور عمل شده و در اینده نیز
همین گونهعملخواهدشدیعنیمستنداتمالحظهوبررسی
می شود و براساس همین مســتندات و طبق قانون در بحث
صالحیت اختیار رد یا تایید صالحیت وجود دارد .طبق قانون
و از طریق مواد قوانین انتخاباتی هم در برخی موارد می تواند
ارای یک صندوق ،ارای یک حوزه انتخابیه را اگر مخدوش و
یا خالف قانون باشد ،نسبت به ابطال ان اقدام کند».
ســخنگوی هیات مرکزی نظارت بر انتخابات در پاسخ
به این سوال «این گونه مطرح شده «شورای نگهبان چشم
اســت و چشــم نمی تواند کار دســت را انجام دهد و باید به
قانون اساسی توجه کامل داشت ».پیش از این درباره اصل
اختیارات شورای نگهبان از این شورا استفساریه ای شد که
در تفسیرش امده بحث صالحیت ها قطعا با شورای نگهبان
است .به نظر شما چنین شــبهاتی مطرح می شود؟» تاکید
کرد« :اگر ما نگاه خوبی به مساله داشته باشیم فرض ما باید
بر این باشد که مثال بخشی از برایند انتخابات که در دستگاه
اما روزنامه کیهان نیز در برخورد با حسن روحانی نوشت:
«رئیس جمهور نیز روز گذشته وارد گود شــد .برای شورای
نگهبانتعیینتکلیفکردودراظهاراتیقابلتاملگفتدوره
اول مجلس با نبود شورای نگهبان بهترین دوره بوده است!»
کیهان به روحانی یاداوری کرد که بر اساس اصل ۹۹قانون:
«اعالم نظر درباره صالحیت نامزدها برعهده این نهاد است و
ایننظارتنیزازنوعاستصوابیاست».احمدتوکلی،نماینده
اصولگرای مجلس نیز با استناد به اصل ۹۹قانون اساسی به
روحانی تذکر داده است که مراقب سخنانش باشد« .تسنیم»
از قول او نوشت« :این موضع گیری اقای روحانی نه با سابقه
علمی شان و نه با سابقه سیاسی شان و نه با سابقه دینی شان و
نه با جایگاه مهم کنونی شان سازگار نیست و خواهش می کنم
که در این شرایط بیشتر دقت کنند تا وحدت ملی بهتر حفظ
شــود ».احمد توکلی گفت که می توان بــه برخی اقدامات
شورای نگهبان انتقاد کرد.
احمدتوکلیدراینبارهگفت«:براساساصل ۹۶قانون
اساسی کار نظارت به عهده شورای نگهبان است» .او نتیجه
گرفتهاستکهچونشوراینگهبانبرایخودحقتفسیرقائل
اســت پس جای اعتراض دیگر وجود ندارد ،چون« :شورای
نگهبان در سال ۷۰در نظر تفسیری خود نظارت را استصوابی
اعالم کرد .این کار هم براســاس اصل ۹۸قانون اساسی که
اختیار تفسیر را به شورا واگذار کرده ،انجام گرفت».توکلی به
رئیس جمهور تذکر داد« :اقای دکتر روحانی به خوبی می دانند
تفسیر قانون اساســی و قانون مجلس حجیت حقوقی دارد و
برای دولت الزم االجراست .ایشان به معنای استصوابی هم
استحضار دارند».احمد توکلی به روحانی یک «توصیه» هم
کرد« :توصیه بعدی من این اســت که اقای رئیس جمهور پا
جایپایاقایاحمدی نژادنگذارد».
حمید رســایی هم در صحــن علنی مجلــس در تذکر
شــفاهی بــه رئیس جمهــور در خصــوص اظهــارات اخیر
رئیس جمهور در مورد شورای نگهبان گفت« :رئیس جمهور
کال شورای نگهبان را مضر دانستند و بیان کردند که مجلس
اول که شورای نگهبان نداشت بهترین مجلس بود .به نظر
می رسد اینگونه سخنان حســن روحانی برای او هزینه های
بدون فایده ایجاد می کند».
سردار عزیزجعفری بدون اینکه
نامی از حسن روحانی ببرد،
حرف های او را نقد کرد
مثلث | شماره 276
ایت الله املی الریجانی از
اولین نفراتی بود که نسبت به
صحبت های روحانی واکنش
نشان داد
از تذکر کیهان تا پارلمانتاریست ها
سیاست
تصویر اعتبارنامه حسن روحانی
در برخی شبکه های مجازی
منتشر شد
عرصه ای به یاری خدای بزرگ نخواهیم داد».این اظهارات
فرمانده کل ســپاه البته بازخوردهای فراوانی در عرصه های
رسانه ای و سیاسی داشت.
اجرایی است توضیح داده شــده و شورای نگهبان هم طبق
قانون ناظر است ،نه بیشتر و نه کمتر .بنابراین فرض کنید که
در واقع بحثی که مطرح شده در مورد چارچوب قانونی بوده و
اگر یک موقع قانونی هم بوده باید رفع ابهام شود .اختیارات
کامال روشن است .دستگاه نظارتی چه در بحث صالحیت ها
و چه در بحــث تایید برگزاری انتخابات و نظــارت بر برگزاری
انتخابات طبق روال گذشته و مطابق قانون اختیارات دارد و
طبق حدود اختیاراتش عمل خواهد کرد».
57
حمایت دانشگاهیان از برجام
علوم سیاسی
انجمن علوم سیاســی ایران د رهفته گذشــته میزبان محمدجواد ظریف و تیم مذاکره کننده
هسته ای بود تا بدین وسیله چهره های اکادمیک کشور به نقد و ارزیابی از توافق وین بپردازد .در این
نشستمحمدجوادظریفبرضرورتتغییرپارادایمدرروابطبین المللپرداختومجیدتخت روانچی
و همچنین عباس عراقچی به دفاع تمام قــد از برجام پرداختند .به اعتقاد عباس عراقچی مخالفت
برخی گروه های داخلی با توافق وین از مرحله نقد عبور کرده و به حد لجاجت رسیده است.
علوم سیاسی در اوج
سیاست
58
مثلث | شماره 276
نگاهیبهگردهماییمذاکراتهسته ایوعلومسیاسی
درایراندردانشگاهعالمهطباطبایی
نشست «مذاکرات هسته ای و علوم سیاسی در ایران»
را شاید بتوان نقطه عطفی برای رشته های روابط بین الملل
و حقوق بین الملل قلمداد کرد؛ نشســتی که یکشــنبه اول
شهریور در دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه عالمه
طباطبایی برگزار شد و همانطور که از عنوانش مشخص است
در این نشست ،تاثیر مذاکرات هسته ای بر علوم سیاسی در
ایران مورد بحث و بررسی قرار گرفت .این گونه نشست ها،
فرصت خوبی برای اســاتید این حوزه ها فراهم می اورد تا به
دفاع از علوم شان بپردازند و در نشست هفته گذشته نیز این
روند را شاهد بود.
نشست اخیر در دانشــگاه عالمه طباطبایی ،سومین
نشست از این دست است که در دوران دولت یازدهم و برای
بررسی مذاکرات هسته ای برگزار شد و انگونه که محمدکاظم
سجادپور ،مدیر جلسه عنوان کرد این نشست برای قدردانی
از ظریف و تیمش هم ترتیب داده شده بود.
برگزاری نشســت های این چنینی به میزبانی دانشگاه
عالمه طباطبایی و با حضور وزیــر امور خارجه را باید مرهون
روابط نزدیک محمدجواد ظریف و دکتر سجادپور دانست.
دکتر سجادپور که هم در حوزه اکادمیک فعالیت می کند و هم
به عنوان یک دیپلمات شــناخته می شود ،یکی از مشاوران
ارشد ظریف نیز به شمار می رود .سجادپور از سال ۱۳۷۴تا
۱۳۷۸عضو هیات علمی نمایندگی جمهوری اسالمی ایران
نزد سازمان ملل متحد در نیورک بوده و از سال ۱۳۷۸تا۱۳۸۳
مســئولیت مدیرکلی دفتر مطالعات سیاســی و بین المللی
وزارت امورخارجه را بر عهده داشته و از سال ۱۳۸۳تا ۱۳۸۶
نیز به عنوان ســفیر دوم نمایندگی دائم جمهوری اسالمی
ایران نزد دفتر اروپایی ســازمان ملل متحــد در ژنو خدمت
کرده است.
این نشست هسته ای باعث شد تا عالوه بر تبیین و نقد
علمی دستاوردهای توافق هسته ای از لوزان تا وین ،فرصتی
برای ارتباط بهتــر وزارت امور خارجه بــا نهادهای علمی و
تحقیقاتی فراهم شود.
دانشــگاه عالمه عالوه بــر وزیر امور خارجــه میزبان
همراهان همیشگی وزیر یعنی سید عباس عراقچی و مجید
ی وزیر علوم ،غالمعلی خوشرو
تخت روانچی ،محمد فرهاد
نماینده ایران در سازمان ملل ،روسای دانشگاه های تهران،
عالمه و شهیدبهشتی و برخی استادان حوزه علوم سیاسی،
روابط و حقوق بین الملل بود.
در این نشست ،وظیفه دانشمند علوم سیاسی و روابط
بین الملل ،شناساندن صحیح تحوالت بین المللی و مهم تر از
ان ساختن اینده ای مبتنی بر اراده معطوف به صلح ،پیشرفت
و همزیســتی عنوان شــد .محمدجواد ظریف خودباوری و
ســلطه ناپذیری را از منابع قدرت جمهوری اســامی ایران
خواند و گفت« :ایران توانست با تصمیم های هوشمندانه
در تحوالت منطقه ای به یک قدرت منطقه ای تبدیل شود».
ظریف با بیان اینکه مهم ترین دســتاورد انقالب اســامی
این اســت که به ما اجازه فکر کردن ،اظهارنظر و شکستن
قالب های مرسوم و موهوم را داد ،ابراز کرد« :تحلیل شرایط
در حال گذار با تئوری ها ،تصورات گذشته و دوران جنگ سرد
منتج به قطعنامه های تحریم می شود».
محمدکاظم سجادپور ،استاد دانشگاه روابط بین الملل
وزارت خارجه که مدیر این نشست بود ،گهگاه با تذکر طنزامیز
از سخنرانان می خواست سخنانش را خالصه کنند تا به بقیه
هم وقت برســد .فرهادی ،وزیر علوم اولین ســخنران این
نشست بود و از همتای خود در وزارت خارجه به خاطر برجام و
مذاکرات هسته ای قدردانی کرد و توافق وین را بزرگ ترین
سند حقوق بشر در قرن اخیر خواند.
پس از فرهادی روسای سه دانشگاه عالمه طباطبایی،
تهران و شهید بهشتی به سخنرانی پرداختند و بعد از ان نوبت
به ظریف رســید و ظریف در ســخنان خود به تشریح قدرت
منطقه ای ایران و پروژه ایران هراسی در منطقه برای مقابله
با نفوذ ایران پرداخــت و بعد از ان تعدادی از اســاتید علوم
سیاســی به بیان نقطه نظرات خود درباره برنامه جامع اقدام
مشترک پرداختند.
هوشــنگ امیراحمدی ،موسس شــورای امریکایی
ایرانی و صادق زیباکالم ،مدرس علوم سیاســی دانشــگاه
تهران هم از دیگر کســانی بودند که در ایــن برنامه حضور
داشــتند و البته در جایــگاه شــنوندگان حضور داشــتند نه
ســخنرانان .اســاتیدی چون عبدالعلی قوام ،ســید جالل
دهقانــی فیروزابادی ،خانــم لطفیان ،رنجبران ،محســن
عبداللهی زمانی به بیان نظراتشــان پرداختنــد و پس از ان
سیروس ناصری ،مذاکره کننده اسبق هسته ای و غالمعلی
خوشــرو ،ســفیر و نماینده دائم ایران در ســازمان ملل هم
سخنرانی کردند و ســیروس ناصری ســواالتی را از ظریف
درباره برجام پرسید و ظریف که در تمام این مدت با دقت به
گفته های اســاتید گوش می داد ،به چند سوال درباره تاثیر
برجام بــر اقتصاد و ...پاســخ داد و بعد از ســخنانش محل
نشست را ترک کرد و معاونانش به ایراد سخن پرداختند.
چشم ها را باید شست
وظیفهعلومسیاسیپیش بینیوبرنامه ریزیبرایایندهاست
محمدجواد ظریف
وزیر امور خارجه ایران
مثلث | شماره 276
گفت که امریکا هیچ غلطی نمی تواند بکند .در واقع امام(ره)
بر اســاس این فهم که منابعی که به عنــوان منابع قدرت در
اختیار است فراتر از قدرت نظامی ،سیاسی و اقتصادی است
این حرف را مطرح کردند که از جملــه مهمترین این منابع
قدرت خود باوری است.
بر اســاس این مولفه قدرت ما می توانیم حرفی برای
گفتن داشته باشیم و دیدگاه متفاوتی را ارائه کنیم؛ در عرصه
روابط بین الملل ضمــن اینکه باید تمــام نظریه ها را بدانیم
ولی باید توجه کنیم که لزومی ندارد صرفا بر اســاس همان
نظریه ها رفتار کنیم .ما می توانیم به گونه ای دیگر رفتار کنیم
و قالب های متداول فکری را بشــکنیم و همچنین در برابر
روش های گذشته روش های جدیدی ارائه کنیم .البته این
مهم است که این روش های جدید را به شکلی منطقی ارائه
کنید که دنیا پذیرای ان باشد .ما باید حرف خود را بر اساس
منطق و ارامش بیان کنیم .اگر در این عرصه حرف دیگران
را تکرار کنیم گفت وگویی شــکل نمی گیــرد و این تبدیل به
مونولوگ می شود .برای گفت وگو به هویت و خودباوری نیاز
داریم .برای این گفت وگو باید در جایگاه منابع قدرتی خود و
انچه به ما امکان حضور می دهد محکم بایستیم و صحبت
کنیم و در اینجاست که بحث سلطه ناپذیری ایران تبدیل به
یک منبع قدرت برای ما می شود .هر منبع قدرتی برای تداوم
و حفظ شدنش باید فشار را بپذیرد و بر اساس همین نگاه نباید
از این فشارها ترسید بلکه باید از ان بهره برد.
مولفه هایی چون خودباوری ،سلطه ناپذیری ،حضور
فعال در منطقه و انتخاب های صحیح در منطقه باعث شــد
که ایران تبدیل به یک قدرت منطقه ای شــود؛ چه اتفاقی
افتاد که بعد از طالبان و ســقوط صدام حسین ایران تبدیل
بــه مهمترین قدرت منطقه ای شــد؟ معجزه ای نشــد بلکه
تصمیم ها و انتخاب های هوشــمندانه جمهوری اســامی
ایران در طول سال های پس از انقالب اسالمی به خصوص
بعد از جنگ و حضور موثر و اینده ساز در منطقه در تحقق این
فرایند بسیار مهم بود.
درست است که فشــارهایی بر ما وارد شــده است اما
تحمل این فشارها در کنار دیگر مولفه هایی که اشاره کردم
باعث شد امروز ما حرفی برای گفتن در منطقه داشته باشیم
و همه اذعان کننــد که معادالت منطقــه را نمی توان بدون
حضور ایران شکل داد؛ بعد از اینکه ایران به یک منبع قدرت
در منطقه تبدیل شد رقبای منطقه ای و بین المللی و کسانی
که بدخواه این انقالب و کشــور بودند از همان زمان بعد از
سقوط صدام و طالبان احساس کردند ایران با انتخاب های
صحیح توانسته در منطقه نقش افرینی کند و باید این قدرت
را مهار کند و در راستای مهار قدرت ایران تالش کردند.
پروژه امنیتی سازی ایران برای مهار ایران و مهار قدرتی
که در طول این سال ها کسب کرده بود از سوی انها ایجاد و
اغاز شد و طرف مقابل احساس کرد باید این قدرت را کنترل
و مهار کند و همان طور که گفتم پروژه امنیتی سازی ایران را
با این هدف شروع کرد و ادامه دادند .از سوی دیگر موضوع
هســته ای به عنوان یک دانش و علم که مویــد خودباوری
ماســت یکی از عوامل قدرت ما بود و طــرف مقابل تالش
داشــت این منبع قدرت ما را مهار کند .ما یــک منبع قدرت
در منطقه داشــتیم که انها می خواســتند با ایران هراســی
ان را از بین ببرنــد و به یک ابزار قدرتــی به عنوان یک منبع
علمی از طریق برنامه هســته ای دســت پیدا کرده بودیم و
انها می خواستند این دو منبع قدرت را تبدیل به ابزاری برای
ایران هراســی کنند .هدف ما نیز در این فراینــد این بود که
بدون از دســت دادن منابع قدرتمان هدف انهــا را ناکارامد
کنیم .در مذاکرات هســته ای بــا تمام دشــواری ها و تمام
پســتی بلندی ها ما تالش کردیم در کنــار اینکه بهانه های
ایران هراســی را می گیریم مولفه های قــدرت خود را حفظ
کنیم و در این چارچوب به توافق هسته ای دست پیدا کردیم.
ما منابع قدرتمان در ایســتادگی و همچنین داشــتن
سیاست
جمهوری اسالمی ایران با استفاده از ابزار قدرت های
جدید ،به قدرتی قابل توجه در منطقه تبدیل شــده اســت.
تبدیل ایران به قدرتی قابل توجــه در منطقه در پی یک روند
طوالنی حاصل شــده اســت .در جهان امروز که مهمترین
خاصیت و برجســتگی اش ســیالیت و در حال گــذار بودن
ان است نقش علم در ســاختن اینده جهان نقشی بی بدیل
اســت .البته من در اینجا بیشــتر از علم سیاســت و روابط
بین الملل صحبت می کنــم .گرچه جایگاه علــم و فناوری
در تولید قدرت مهم و اساســی اســت .دانشــمندان روابط
بین الملل دو وظیفه اساســی و مبنایــی را در دنیای کنونی
بر عهده دارند .انها در کنار وظیفه شــناخت و ســهم درست
واقعیت ها که وظیفه برجسته ای نیز هست وظیفه فهمیدن
صحیح تحوالت بین المللــی را نیز بر عهده دارنــد و باید در
جهت ســاختن اینده ای نه مبتنی بر اراده معطوف به قدرت
بلکه اینده ای مبتنی بر صلح ،پیشــرفت و همزیستی حرکت
کنند و این از وظایف غیرقابل تفکیک اســت .شــما بدون
حرکت در یک بستر واقعی نمی توانید اینده ای بهتر بسازید.
بلکه باید در کنار ان واقعیت ها نیز مدیریت شود و این دو در
کنار هم دنبال شوند .وظیفه اساتید در این حوزه صرفا تکرار
تئوری ها مبتنی بر جایگاه قدرت و بعضا جهان سلطه نیست،
چرا که در این چارچوب نمی توانیم واقعیت ها را بشناسیم و
دنیای بهتر بسازیم .ان نگاه ها که مبتنی بر تقدیر و تقدیس
و نگاهداری منابع سلطه بوده نتوانسته تحوالت بین المللی
را به خوبــی بفهمد و پیش بینی کند ،این نگاه ها نتوانســتند
حتی صلح و امنیت پایــدار را ایجاد کنند .کســی نمی گوید
تئوریســینی کــه در رابطه با جنــگ صحبت می کنــد لزوما
ی را که پایه گذاری
طرفدار علنی جنگ است ولی مبانی فهم
می کند ناگزیر به جنگ و نزاع می انجامد .به قول ســهراب
سپهری نیاز است چشم هایمان را بشوییم و به دنیا با نگرشی
دیگر نگاه کنیم؛ انقالب اسالمی به ما اجازه داد فکر کنیم،
بیندیشیم ،اظهارنظر کنیم و قالب های مرسوم و بعضا موهوم
را بشکنیم و به یک روش دیگری به دنیا نگاه کنیم و این یکی
از مهمترین دستاوردهای انقالب اسالمی است.
از اساسی ترین منابع قدرت جهان در حال گذار کنونی
همین خودبــاوری و توان اندیشــیدن و داشــتن گفتمانی
متفاوت است؛ اگر ما از این منظر به علم سیاست نگاه کنیم
ان وقت مشاهده می کنیم که وظیفه دانشمند علوم سیاسی
که وظیفه اینده سازی را نیز بر عهده دارد فقط تبیین تئوری ها
نیست ،بلکه ارائه نگرش های جدید برای اینده نیز هست.
اکثر کشــورهایی که حرفــی برای گفتــن در اینــده روابط
بین الملل دارند در کنار این موضوع تصویــر خود از اینده را
نیز تبیین کرده اند و در راستای اینده سازی مبتنی بر اهداف،
اولویت ها و منافع حرکت می کنند.
ســاختار نظــام اتــی بــر پایــه یــک ســری عوامل
ســخت افزاری و نرم افزاری مبتنی بر باورها و ارزش هاست،
بنابراین ما نیــاز داریم در روابط بین الملل و علوم انســانی با
چنین نگرشی به اینده خود نگاه کنیم و از این منظر وارد حوزه
شویم .مهمترین مولفه شرایط کنونی این است که ما امروز
در جهانی در حال گذار قرار گرفته ایم ،شرایط متصلبی که
نظام دوقطبی ان را حاکم کرده بود فروپاشیده و از دیگر سو
شرایط و نظام جدیدی با یک چارچوب مشخص جایگزین
شده است .البته با فروپاشــی نظام دوقطبی برخی با توهم
و عجله به دنبال این بودند که یک نظــام نوین جهانی را که
وعده داده بودند محقق کنند و بر اساس ان اقدامات وسیعی
را صورت دادند .فلسفه نئومحافظه کاران در همین چارچوب
بود و انها تالش داشتند این نظام را نهادینه کنند .ما می بینیم
که در دهه 90و اوایل 2000چــه خون هایی در این ارتباط
ریخته شد و امریکایی ها سعی داشــتند یک فهم ناصحیح
امریکا محوری را به جهانیان تحمیل کنند .در واقع فلســفه
نئومحافظه کاران این بود که امریکا قدرت برتر سیاســی و
نظامی است و باید این قدرت نهادینه شود .چون می دانستند
وضعیت کنونی سیال و گذراست .این گونه نباید تصور کرد
که صرفا در دوران بوش پدر یا پســر شاهد اقدامات نظامی
برای تحمیل این نظریه بودیم بلکــه در دوران کلینتون نیز
از این ابزار برای نهادینه کردن این توهم استفاده شد .ولی
شما مشاهده کردید که نظام جدید به رغم این تالش ها شکل
نگرفت .تحوالت افغانســتان و عراق نیز به دلیل برداشت
غلط از شرایط در حال گذار بین المللی رخ داد؛ در ان مقطع
زمانی صدام فکر می کرد از این شرایط گذار می تواند برای
ایجاد قدرت استفاده کند.
این اشتباه محاسباتی در دوران گذار از سوی امریکا،
لیبی ،عراق ،یوگسالوی و ...صورت گرفت و برای انها گران
تمام شد؛ در شــرایط گذار در روابط بین المللی قدرت های
جدیدی امدند و بعضی از قدرت هــای قدیمی به دلیل فهم
اشتباه محاسباتی از بین رفتند .فعالیت در این شرایط سیال
نیازمند دقت ،تخصص و مهارت ویژه ای است و یکی از وجوه
اساسی این شرایط تعدد بازیگران و تکثر منابع قدرت است.
در این شرایط دیگر شاهد فعالیت بازیگران دولتی نیستیم و
مانند زمان جنگ سرد نیست که همه مجبور بودند خود را با
دو قطب هماهنگ کنند .در شرایط جدید همان طور که اشاره
کردم دیگر دولت ها تنها بازیگران نیســتند و انحصار بازی
از دست انها خارج شده اســت .چنان که می بینیم بازیگران
متعددی وارد عرصه شده اند.
ما مجبوریم درست ببینیم که شرایط بین المللی چگونه
باعث شده این بازیگران جدید در عرصه بین المللی وارد شوند
و نقش افرینی کنند و وارد شوند؛ در این شرایط شاهد حضور
بازیگران امنیت ســازی مانند حزب الله هستیم و بازیگرانی
همچون داعش و القاعده که امنیت زدا هستند.
باید توجه داشــت که بازیگران و کنشــگران جدیدی
وارد صحنه شــده اند و نمی توان با تصور کنشگری گذشته
حرکت کرد؛ در این شرایط ابزارهای قدرت نیز متنوع شده اند.
چنان که یک زمانی قدرت نظامی حرف اخر را می زد ولی به
مرور زمان مولفه هایی چون قدرت اقتصادی ،قدرت فرهنگی
و ...اضافه شده اند .البته در تاریخ دیپلماسی می بینیم که
دولت ها به ســختی با تنوع بازیگران کنار امده اند .در زمانی
مردم در چارچوب این نظریه ها تابع دولت بودند و شخصیت
مستقلی را به عنوان بازیگر نداشتیم ولی اکنون به شخصه در
روابط بین الملل نقش دارند.
همزمان با انکه به تعداد کنشگران و بازیگران اضافه
شد بر تعداد ابزارها نیز افزوده شد که این خود تصور و شرایط
جدیدی را در صحنه بین الملل ایجاد کرد .چنان که ما بدون
توجه به این مولفه ها نمی توانیم اهداف کشور را پیش ببریم
و از قدرت کشور به نفع کامل پاسداری و استفاده کنیم.
جمهوری اسالمی ایران با استفاده از این ابزار قدرت
جدید به عنوان یک قدرت قابل توجه منطقه ای تبدیل شد و
این موضوع در پی یک روند طوالنی ایجاد شد.
امام (ره) از نخستین کسانی بودند که این تحول جدید
را درک کردند و فهمیدند ابزارهایی که برای بازی وجود دارد
فراتر از قدرت مادی است .وگرنه با چه استداللی می توان
سیاست
59
سیاست
دانش هســته ای را در جریان این فرایند از دســت ندادیم و
از طرفی طرف مقابل در پیشــبرد هدف خود ناکارامد شــد؛
قدم اول در این چارچوب برداشــته شده و قدم بعدی و مهم
در اینده صورت می گیرد .یکــی از اهداف امریکا همچنان
حفظ شرایط ایران هراسی است ،اما باتوجه به کمرنگ شدن
موضوع هسته ای و ناکارامدی تالش ها برای استفاده از این
موضوع در جهت ایران هراسی انها سعی می کنند باتوجه به
قدرت منطقــه ای ایران موضوع ایران هراســی را همچنان
دنبال کنند .وظیفه ما این است که این بازی را با علم و اگاهی
به جزئیات و اهداف بازی و بدون از دست دادن منابع قدرت
ادامه دهیم و اگر توانستیم در بحث هسته ای موفق شویم
در این مرحله نیــز می توانیم موفق شــویم و همان طور که
اشاره کردم این امر نیاز به فهم دقیق شــرایط و نیاز به بازی
دقیــق و راهبردی برای ســاختن اینــده دارد .در خصوص
بحث قطعنامه 2231که بعضا سواالتی مطرح می شود باید
توجه داشــت که قطعنامه از برجام جداست و به این مساله
در نهایت جان کری هم اذعان کــرد .ضمیمه ب قطعنامه
جای نگرانی ندارد و اگر در مقایسه با قطعنامه ۱۹۲۹به ان
نگاه کنیم که البته بعضا یادمان می رود که ان قطعنامه مانع
از برنامه موشکی ،خرید و فروش ســاح و اقالم دو منظوره
شده بود و دستور حمله نظامی به کشورها علیه ایران را صادر
کرده بود بسیار از یکدیگر متفاوت هستند .در قطعنامه۲۲۳۱
تمامی ممنوعیت ها به محدودیت تبدیل شده اند و در بحث
موشکی به محدودیت بدون الزام .معتقدم نقش کارگزار و
ایران به عنوان کنشگر نقش قابل توجهی است و نباید ان را
فراموش کرد .بسته به اینکه برجام را فرصت ببینیم یا تهدید
قطع شدن اکسیژن هنگام عمل جراحی
به تقدیر عادت نداریم
سید عباس عراقچی
معاون وزیر خارجه
ما عادت به تقدیر نداریم ،هر جا صحبتی می شــود و
از زحمات تیم مذاکره کننده تقدیر و تشکر صورت می گیرد
منتظر هستم که به قســمت «اما» برســند و به تیم بتازند.
از صبح امروز منتظر بودم که به قســمت «اما» برسیم ،اما
نرسیدیم .
این مذاکــرات مثل جراحــی بود و البتــه تعدادی در
این وسط ناشــی از مسائلی که می توان اســم ان را هر چه
گذاشــت ،مخالفت هایشــان رنگ و بوی دیگری داشــت
و به عنوان مثال در وســط جراحــی لوله اکســیژن را قطع
می کردند و حرف هایی را بیان می کردنــد که طرف مقابل
از ان استفاده کند.
در حال حاضر نیز همین کار از سوی عده ای صورت
می گیرد و برخی دلواپســی هایی که اظهار می شــود از سر
دلسوزی نیســت و وظیفه ما نیز پاســخگویی و روشنگری
است ،ولی برای جمع محدودی ،فکر می کنم از حد و مرز و
جنبه انتقاد گذشته و به لجاجت رسیده و هر چه توضیح داده
ن ترجیح
می شود اثر نمی کند و ظاهرا قرار نیست اثر کند .ای
منافع جناحی و شخصی بر منافع ملی است.
عده ای برجام را اصال نخوانده و انتقاد می کنند و برخی
منتقدان نیز مدعی هستند دانشمند هسته ای اند البته اشاره
به شخص خاصی ندارم .این افراد می گویند راکتور اراکی
که در برجام مورد توافق قرار گرفته اب ســنگین نیســت،
چراکه ســوخت ان اورانیوم غنی شــده اســت نه اورانیوم
دومین موفقیت دیپلماسی
برجام نیازی به دفاع ندارد
سیروس ناصری
معاون وزیر خارجه
پایان دادن به جنگ تحمیلی و مذاکرات هسته ای و
رسیدن به برجام دو مقطعی است که در ان می توان پیروزی
سیاست
60
مثلث | شماره 276
دکترعبدالعلی قوام /استاد دانشگاه شهید بهشتی
دیپلماسی را شاهد بود .پایان جنگ تحمیلی یک موفقیت
دیپلماتیک بود .مــا به تمــام اهدافی که در جنــگ دنبال
می کردیم رسیدیم .اســیران مان برگشتند و سرزمین مان را
پس گرفتیم .همچنین قرارداد 1975که عامل شروع جنگ
بود ،تثبیت و پذیرفته شد و صدام به عنوان عامل شروع کننده
جنگ شناخته شد و حتی نقش دیپلماسی در سقوط صدام نیز
دیده می شود .مذاکرات هسته ای و برجام یک دوره دیگر از
پیش بینی تصمیم گیرندگان بسیار در این باره اهمیت دارد؛ از
نظر نتایجی که به دست می دهد .اصطالح پیش بینی های
خود تحقق بخش در اینجا بسیار اهمیت دارد.
اگر برجام را فرصت ببینیم برای ما در منطقه و گشایش
اقتصادی مهم اســت هر چند معتقــدم در زمینه اقتصادی
مبنای پیشرفت ما اقتصاد مقاومتی است .فرصت انگاشتن
برجام منجر می شود که فضای بین المللی ضد ایرانی در هم
شکسته شود و وقت ان است از این فرصت استفاده کنیم و
به همسایگانمان اطمینان دهیم که این برجام فرصت است.
اتفاقا هر ادم عاقلی باید در ایران ســرمایه گذاری کند
چرا که امن ترین منطقه برای ســرمایه گذاری ایران است.
به نظر من فرصت استثنایی سالیان گذشته در همین برجام
به دست امده است.
طبیعی .ایــن در حالی اســت که هــم امریکایی هــا و هم
دانشمندان هسته ای به ما می گویند و هم در برجام امده که
این راکتور اب سنگین است .چه اصراری است که بیخود
ذهن مردم را منحرف و تلخ می کنید.
از روز اول بر اساس خطوط قرمزی که برای ما تعیین
شده بود بایستی ماهیت اب سنگین حفظ می شد ،ما نیز در
همان راستا حرکت کردیم.
صحبت هایی نیز در خصوص بتن ریزی در قلب راکتور
اراک که از ســوی امریکایی ها مطرح شده ،از سوی برخی
بیان می شود .اما قضیه بتن شاهکار روانی امریکایی هاست
کــه بــر افکار عمومی مــا غالب کردنــد .اراک یــک بازی
صد در صد باخته برای امریکا و صد در صد برد برای ماست.
خط قرمز و موضع علنی امریکا این بود که به ایران اب
سنگین ندهند؛ امریکایی ها یک بازی صد در صد باخته را در
فضای روانی به نفع خود تغییر می دهند.
در پایان از برگزارکنندگان این نشســت تقدیر و تشکر
می کنم و باز تاکید می کنم بیش از 90درصد این انتقادات
دلســوزانه اســت و تعدادی هم که مطرح می شــود برای
دل شکستن و اغراضی دیگر صورت می گیرد.
موفقیت دیپلماسی اســت .انچه در برجام حاصل شد تمام
چیزی بود که ایران می خواســت به ان برســد .در حالی که
یک جنگ تمام عیار طوالنی طراحی شده بود که ایران را در
بحث هسته ای وادار به تسلیم کند و در نهایت نظام جمهوری
اسالمی را ساقط کند ،به نقطه عکس ان بدل شد و تمام غل
و زنجیری که به واسطه بحث هسته ای به دست و پای ایران
بسته شده بود کامال برداشته شد .غنی سازی ایران شناسایی
و در مسیر توســعه و همکاری با دنیا قرار گرفتیم .همچنین
تحریم ها هم برداشــته شــد .موفقیت برجام کامال واضح
است و نیاز به دفاع کردن ندارد؛ دیپلماسی موفق و قاطعی
در روند مذاکرات هسته ای پیش گرفته شد و تمامی اهداف
تعریف شده محقق شدند.
مذاکرات هسته ای به ویژه از لوزان تا وین یک پارادایم و در حقیقت یک الگو است و می تواند کاربردهای زیادی در علم سیاست و روابط بین الملل داشته باشند
و امیدوارم بتوانیم از این الگو در سایر بخش های سیاست گذاری و تصمیم سازی اســتفاده کنیم .تیم مذاکره کننده هسته ای ایران در این مذاکرات تمام حوزه های
سیاست و روابط بین الملل را پشت سرگذاشت و به نحوی از انها استفاده کرد و تمام ترم هایی که در این رشته وجود دارد در مذاکرات پیاده شد .از تئوری «معمای امنیت»
تا «بازی ها» یا «تصمیم گیری» همه در مذاکرات به کار برده شد ،بدون اینکه اسمی از انها برده شــود .درسی که مذاکرات هسته ای به ما داد این بود که جدی تر با
رشته های علوم سیاسی و روابط بین الملل برخورد داشته باشیم .با وجود رشد کمی این رشته باید به جنبه های کیفی ان بیشتر توجه شود و معتقدم اگر به ان میدان داده
شود ،می توانیم از امکانات ان به نحو شایسته استفاده کنیم .یکی از مسائلی که در چارچوب مذاکرات به خوبی از ان استفاده شد ،هنر تبدیل قدرت به اقتدار بود که
در دو سال اخیر محقق شد .اقتدار حق تاثیرگذاری است و رابطه پیچیده ای بین قدرت ،اقتدار و ارزش ها وجود دارد که در نهایت به مشروعیت می انجامد و ما شاهد
بودیم که این پتانسیل در مذاکرات محقق شد .در نتیجه مذاکرات هسته ای ایران از حالت یک مساله به راه حل تبدیل شد و مذاکرات هسته ای بستر تقویت مطالعات
میان رشته ای را در کشور افزایش داد.
مذاکرات محدود با غرب
چه کسی منطقه خاورمیانه را به انبار تسلیحات تبدیل کرد؟
مجید تخت روانچی
معاون وزیر خارجه ایران و مذاکره کننده ارشد هسته ای
در جریان مذاکرات هسته ای ،شــش کشور قدرتمند
دنیا در یک طرف و جمهوری اســامی ایران در طرف دیگر
قرار داشت و همین موضوع این قضیه را به ذهن می رساند که
ما در جریان این مذاکرات صاحب یک معادله برابر نیستیم
و اینکه از نظر تعداد و قدرت اقتصادی و نظامی یک معادله
مساوی وجود ندارد و البته این مانع نمی شد که ما در جاهایی
که الزم است به صراحت و با قدرت نظر خود را مطرح کنیم.
بلکه ما بارها به صراحت و قدرت نظرات خود را مطرح
می کردیم و نگرانی در این ارتباط نداشــتیم .چنان چه بعضا
طرف مقابل ما تعجب می کرد .در تیم مذاکرات در جایی که
احساسمی کردیم صحبتیبهناحقگفتهمی شودهیچشک
و شبهه ای به خودمان راه نمی دادیم که نظرمان را بگوییم .در
یک جلسه که موضوع بحث در مورد قطعنامه شورای امنیت
دربحثتحریم هابودصحبتازبحثتحریم هایتسلیحاتی
بود و ما در ان جلسه با استدالل و منطق صحبت خود را مطرح
کردیم و از حق ایران و اینکه ایران هیچ محدودیتی در ارتباط
با برنامه موشکی خود نمی پذیرد صحبت کردیم.
طرف اروپایی در ان جلسه به ما گفت ،گویی جایمان
عوض شده است و شما طلبکار هستید .ما به انها گفتیم قطعا
این گونه است؛ ما طلبکارهســتیم .چرا که شما در برهه ای
تحریم های ظالمانه ای علیه ایران تصویب کردید و اکنون
می خواهید در برابــر رفع انها از ما امتیــاز بگیرید .باید توجه
داشــت نوع برخورد و حضور ما در این جلسات نشات گرفته
از گفتمان انقالب اسالمی بود؛ ما اعالم کرده بودیم که در
مذاکرات غیر از موضوع هســته ای با طــرف مقابل در مورد
موضوع دیگری مذاکره نمی کنیــم .ولی گاهی خود به خود
برخی از مسائل مطرح می شــود مثال انها نظرات خود را در
مورد فعالیت های موشــکی ایران می گفتند .در یکی از این
جلســات در وین اقای ظریف به صراحت نظر ایران را اعالم
کرد و گفت که چه کسانی منطقه ما را انبار تسلیحات کردند و
اینکه چه کشورهایی از ایجا د اشوب در منطقه ما بهره می برند
و به دنبال بی ثباتی در ان منطقه هستند .انها تالش داشتند
این موضوع را بگویند که تسلیحات ایران چه مشکالتی را در
منطقه ایجاد می کند ولی این قضیه برعکس شد و ما حالت
تهاجمی پیداکردیم.واردمیدانشدیموگفتیمکهشما باعث
بی ثباتی شده اید .ما با بهره گیری از گفتمان انقالب اسالمی
در جریان این مذاکرات به صراحت حرف خود را می زدیم و در
طول دو سال مذاکرات ،تحوالت بین المللی نمی توانست که
در این جریان تاثیر نگذارد .مثال وقتی قضیه اوکراین پیش
امد این بحث از سوی عده ای مطرح شد که ایا این موضوع در
مذاکرات هسته ای تاثیر می گذارد یا نه؟ ما تالش می کردیم
که مذاکرات با 5+1را محدود به موضوع هســته ای کنیم و
اجازه نمی دادی م موضوعات خارجی وارد این مذاکرات شود.
در قضیه اوکراین نیز شــاید عده ای فکر می کردند اختالف
و دودســتگی که بین اعضا وجــود دارد به نفع ما باشــد و ما
برداشت دوم
رویکرد غرب نسبت به ایران تغییر کرده است
غالمعلی خوشرو
نماینده دائم ایران در سازمان ملل
پس از اغاز اجرای برجام بایــد مراقبت کنیم تا پرونده
هســته ای از وضعیت فعلی اش بیرون بیاید و این فرصت را
داریم تا موقعیت خود را در زمینه های مختلف تثبیت کنیم.
همچنان شاهد گفت وگوها در داخل امریکا هستیم اما این
گفت وگوها درباره برجام نیست بلکه بحث ها درباره این است
که بعد از این تفاهم ایران چه وضعیتی پیدا می کند.
مخالفان با توافق وین در امریکا معتقدند اوباما از نقطه
ضعف با ایران وارد مذاکره شده است .مساله این است که
دنیا تغییر کرده و هر کسی نمی تواند کاری که می خواهد را
انجام دهد .انها می خواستند از طریق فشار به ایران در بحث
هسته ای ایران را به خاک بیندازند و بعد از ان رژیم ایران را
ساقط کنند اما ایران از همان نقطه ای که انها فکر می کردند
زمین بخورد برخاسته است و فهمیدند که باید با ایران تعامل
داشت و از طریق جنگ و برخورد به نتیجه نمی رسند.
در رابطه با اظهارات جان کری مبنی بر اینکه اگر ایران
ق یا در زمانی که 150هزار نیروی
تسلیم پذیر بود در جنگ عرا
امریکایی در مرزهای ایران و عراق بود ،تسلیم می شد باید
بگویم که ایران امروز به یک طرف مطمئن برای تعامل قوی
از سوی کشورهای قدرتمند تبدیل شده است .امریکایی ها
ما را به بی ثباتی در منطقه متهــم می کنند در حالی که ایران
سیاست
بخواهیم از این اختالف استفاده کنیم ولی ما گفتیم که ما
می خواهیم با یک مجموعه واحد و یک بــار مذاکره کنیم.
در مذاکراتی که منتهی به توافق ژنو شــد در مرحله ای یکی
از کشــورهای عضو نظراتی را مطرح کرد کــه باعث کندی
مذاکرات شــد .ما در همانجا گفتیم در مــورد موضوعی که
بحث کرده ایم و نظرات در ارتباط با ان نزدیک شــده اســت
دوباره بحث نمی کنیم و اجازه نمی دهیم که دوباره بحث شود
و تاکید داشتیم که انها مواضع خودشــان را یکی بکنند و در
برابر ما بنشینند و مسائلی مانند اوکراین تاثیر گذار نباشد .در
عین حال نباید از نظر دور داشــت ک ه در طول این دو سال از
مذاکرات شاهد حضور قوی رسانه ها بودیم و الزم می دانم که
ازخبرنگارانتشکروقدردانیکنم.اینخبرنگارانعزیزایرانی
در سرما و گرما با امکانات محدود همراه ما بوده اند .باتوجه به
اهمیت موضوع عالقه رسانه ها نیز به این موضوع زیاد بود.
نوعارتباطبارسانه هادراینفرایندمهمبودوبیشتردرهیاتما
اقای عراقچی زحمت این کار را می کشید.استفادهازرسانه ها
در این فضا بسیار مهم بود و در مجموع ما هر چه به انتهای کار
ی ما از رسانه ها بیشتر می شد
نزدیک تر می شدیم بهره بردار
و عالوه بر اینکه با خبرنگاران خود جلســات توجیهی برگزار
می کردیم در این یک ماه اخر جلسات توجیهی با رسانه های
خارجینیزبرگزارمی کردیمتامواضعجمهوریاسالمیایران
را تبیین کنیم و در کل این موضوع مفید بود چرا که فضاسازی
طرف مقابل زیاد بود و ما برای مقابله باانبارسانه هایخارجی
ارتباط داشتیم .دوسال گذشته ،دو ســال سختی بود که با
حمایت های مقام معظم رهبــری ،مدیریت رئیس جمهور و
یکدستی و هماهنگی تیم مذاکره کننده و زحماتی که کشیده
شــد و همچنین دعای مردم به خصوص در شب های قدر،
این نتیجه حاصل شد و امیدواریم در پایان هر چه را که خیر و
صالح مملکت است رقم بخورد.
با ثبات ترین کشــور منطقه است و برای اســتمرار این ثبات
حاضر است به کشورهای همسایه کمک کند ،چر اکه برای
ثبات خود نیازمند ثبات در کشــورهای دیگر اســت .ریشه
بی ثباتی در منطقه ما ناشی از سیاســت های غلط امریکا و
بازشدن فضای افراط گرایی است.
حدود یک دهه طول کشــید تا برنامه هسته ای ایران
پایه ریزی شود و حدود یک دهه وقت برد تا این برنامه از دل
یک مناقشه بین المللی خارج و تثبیت شود و فکر می کنم 10
ســال دیگر در پیش داریم تا این موضوع به طور کامل احیا
شود .باید مراقبت کنیم پرونده ایران از این وضعیت بیرون
بیاید .این طور نیست که وقتی وارد فاز اجرایی برجام شدیم
همه چیز را رها کنیم و فکر کنیم که کارها انجام شده است.
ما فرصت داریم تا موقعیت خود را تثبیت کنیم و پرونده را از
شورای حکام خارج سازیم .زمان بندی شدن قطعنامه 2231
یکی از اقدامات کم ســابقه ای بود کــه در رابطه با موضوع
ایران اتفاق افتاد و ما کمتر شاهدیم که شورای امنیت برای
اقدامات خود و درخواست هایش زمانی را تعیین کند.
دکتر دهقانی فیروزابادی ،استاد دانشگاه عالمه طباطبایی
مثلث | شماره 276
سیاست
مذاکرات هسته ای بر اساس مبنای فهمی از روابط بین الملل صورت گرفته و به یک کنش بین المللی تبدیل شد .روندی که به یک راهبرد تعامل سازنده منجر
شد .ظرفیت سازی مذاکرات هسته ای که از سال های پیش تا رسیدن به برجام اغاز شده است ،در اینده می تواند برای رشته روابط بین الملل و علوم سیاسی اثربخش
باشد .گفتمان غالب در روابط بین الملل در اختیار قدرت های بزرگ است .امریکایی ها امروز بر این استناد می کنند که تهدید و زور باعث شد که ایران پای میز مذاکره
بنشیند و گفتمانی اســت که انها دنبال می کنند .ما باید برجام و مذاکرات را در گفتمان خودمان که به عقیده من گفتمان مقاومت است ،تحلیل کنیم .جابه جایی در
قدرت همیشه با زور صورت گرفته اســت .بنابراین اگر قصد داریم مذاکرات و برجام را نقد کنیم باید در چارچوب گفتمان بومی خودمان انجام دهیم چون با نقد تنش
هسته ای در عرصه بین الملل ،در چارچوب گفتمان دیگری گفتمان خودمان را بازتولید می کنیم .مذاکرات هسته ای در قالب های مختلف و نظریات روابط بین الملل
قابل بحث و بررسی است و جا دارد در اینده با صرف زمان مناسب به ان بپردازیم.
61
سه ترجمه؛ سناریوی فروپاشی
نگاهی دیگر
در این بخش سه ترجمه مهم کار شده است .اولین ترجمه مربوط به سیاست غرب در
لبنانیزه کردن خاورمیانه است و دومین ترجمه نیز به ایدئولوژی نومحافظه کاران در امریکا
بازمی گردد و علل شکست بهار عربی موضوع سومین ترجمه این بخش است .با خواندن
این ترجمه ها می توان تصویر دقیقی از نگاه غربی به خاورمیانه به دست اورد.
سیاست غرب برای فرو بردن خاورمیانه در هرج و مرج
عمدی است یا حاصل بی کفایتی انان؟
لبنانیزهکردن دولت های خاو رمیانه
نگاهی دیگر
62
مثلث | شماره 276
استیون مک میالن* -هادی سعادت
نویسنده -مترجم
اکنون سال هاســت که خاورمیانه گرفتار هرج و مرج
اســت و هر ســالی که می گذرد موج جدیــدی از بی ثباتی،
خونریزی و رنج و مشــقت برای مردم منطقه از راه می رسد.
از افغانستان تا عراق و از لیبی تا ســوریه ،سیاست خارجی
کشورهای غربی مســتقیما عامل بخش عمده ای از هرج و
مرجی اســت که امروزه در خاورمیانه شاهدیم که به شکلی
فزاینده این منطقه را به سوی بی ثباتی سوق داده است.
اما یکی از پرسش های همیشگی روزگار ما این است
که ایا این بی ثباتــی و بی ثبات کردن هــا نتیجه بی کفایتی
راهبردهای کشورهای غربی است یا راهبردی حساب شده از
سوی غرب برای ایجاد عامدانه هرج و مرج ،بالکانیزه کردن
کشورها و تشدید تنش های فرقه گرایانه در این منطقه؟
جنگ 30ساله جدید
افــراد خاصــی در درون تشــکیالت امریــکا بیــن
خاورمیانه امروزی و جنگ سی ساله در اروپای قرن هفدهم
مقایسه هایی به عمل اورده اند که پرفسور لری گودسون از
کالج جنگ نیــروی زمینی امریکا یکی از اخرین انهاســت.
با اینکه مشابهت های یافت شــده بین اروپا و خاورمیانه به
هیچ روی دقیق نیســتند ،ولی این مقایسه در درون محافل
ژئواستراتژیست غربی به شــکل نوعی محور بحث درامده
است.
جنگ سی ساله یک دوره تاریخی پیچیده است که طی
ان صفی از بلوک های قدرت بنا بر دالیلی متنوع به جنگ ها
و کشــمکش های متعددی دســت زدند .بر اساس تعریف
دایره المعارف بریتانیکا« :هر چند ریشــه کشــمکش هایی
که به این جنگ ها انجامید به سال ها پیش تر بازمی گشت،
این جنگ به شکل متعارف ان در سال 1618اغاز شد ،یعنی
زمانی که فردیناند دوم امپراتــوری اتی روم مقدس در نقش
خود به عنوان پادشاه بوهم ،کوشید تا مطلق گرایی کاتولیک
رومی را در مناطق تحت سلطه خود تحمیل کند و در نتیجه
اشراف پروتستان بوهم و اتریش دست به شورش زدند».
این جنگ به سرعت گسترش یافت و اکثر قدرت های
بزرگ اروپایی را که یا معتقد بودند این فرصتی برای شکست
دادن قدرت های همسایه شان است یا توسط نیرویی که به
اراضی انها تجاوز کرده بود پایشان به این کشمکش کشیده
شده بودند ،درگیر کرد که مورخان ان را یکی از ویرانگرترین
دوره های تاریخ اروپا می دانند .روستاها ،شهرهای کوچک
و بزرگ مورد تجاوز قرار گرفتند و توســط مزدورانی که برای
بلوک های قدرت متفاوت می جنگیدند ،چپاول شــد و قاره
اروپا را به نابودی کشاند.
جنگ سی ساله با امضای یک رشته معاهدات در سال
1648خاتمه یافت کــه از انها با عنوان «صلح وســتفالیا»
بین الملل
تجزیه خاورمیانه
شواهد فراوانی حاکی از وجود یک دستورکار حداقل
در دست برخی از استراتژیست های داخل امریکا برای نابود
کردن دولت -ملت ها و بالکانیزه کردن خاورمیانه و تبدیل ان
به کشورهای کوچک ،میکرو کشورها و مینی کشورها وجود
دارد؛ کشورهایی که چنان ضعیف و سرگرم جنگ و جدال با
تجزیه عراق به ســ ه منطقه مجزا هدفی بوده که
عده بسیاری در داخل تشــکیالت امریکا از زمان
تهاجم ســال 2003این کشــور به عــراق دنبال
کرده اند؛هرچند ترکیهعضوناتوشفاهاباتشکیل
یک کشور کردنشــین در شــمال مخالفت کرده
اســت .در ســال 2006نقشــه بالقوه ای از یک
خاورمیانه فرضی در اینده از سوی سرهنگ دوم
رالف پیترز منتشر شــد که عراق را به سه منطقه
تقسیمشدهبهتصویرمی کشید:یکعراقسنی
در غرب ،یک کشور شــیعه عرب در شرق و یک
کردستانازاددرشمال
در ماه مــی ســال جــاری ،گــروه دیدبــان قضایی،
مجموعــه ای از مدارک پیش تر طبقه بندی شــده متعلق به
وزارت دفاع و وزارت امور خارجه امریکا را منتشر کرد .یکی از
این مدارک مهم حاوی گزارش سال 2012اژانس اطالعات
دفاعی بود که فاش می کرد قدرت های حامی اپوزیســیون
سوریه – کشورهای غربی ،کشورهای خلیج فارس و ترکیه-
خواهان ایجاد یک امارت ســلفی در شرق سوریه به منظور
منزوی کردن رژیم سوریه هســتند« :نیروهای اپوزیسیون
می کوشند کنترل نواحی شرقی ســوریه را در دست بگیرند
و اســتان های غربی عراق (موصل و انبار) به عالوه برخی
از مناطق هم مرز با ترکیه را به ان ملحق کنند .کشــورهای
غربی ،کشورهای خلیج فارس و ترکیه از این اقدامات حمایت
می کنند .اگر وضعیت خوب پیش نرود ،احتمال تشکیل یک
تجزیه عراق به ســه منطقه مجزا هدفی بوده که عده
بســیاری در داخل تشــکیالت امریکا از زمان تهاجم سال
2003این کشور به عراق دنبال کرده اند؛ هرچند ترکیه عضو
ناتو شفاها با تشکیل یک کشور کردنشین در شمال مخالفت
کرده است .در سال 2006نقشه بالقوه ای از یک خاورمیانه
فرضی در اینده از سوی سرهنگ دوم رالف پیترز منتشر شد
که عراق را به سه منطقه تقسیم شــده به تصویر می کشید:
یک عراق ســنی در غرب ،یک کشور شیعه عرب در شرق و
یک کردستان ازاد در شمال.
با اینکه این نقشه بازتاب دکترین رسمی پنتاگون نبود،
اما شــمایی از انچه را در ذهن برخی از استراتژیســت های
نظامی و حامیان ارشــد ایــن ایده و نیــز بســیاری از دیگر
صاحبنظــران غربی دربــاره راهبرد اتخاذ شــده برای عراق
می گذشت ،نشان می داد .همان گونه که تحلیلگر ژئوپلتیک
اریک دریتسر در مقاله ای که به تازگی در نیو ایسترن اوتلوک
منتشر شده اشاره کرده ،لسلی گلب رئیس بازنشسته شورای
روابط خارجی در مقاله ای در نیویورک تایمز گفته اســت که
محتمل ترین نتیجــه در عراق می تواند «یک راه حل ســه
کشوری باشد :کردها در شــمال ،سنی ها در مرکز و شیعیان
در جنوب ».سوریه در این نقشه همچنان به عنوان کشوری
یکپارچه نشان داده شده است ،هر چند که دلیل ان می تواند
این باشــد که جنگ وکالتی این کشور تا ســال ها بعد شروع
نشده بود .اسرائیل نیز ممکن است در دهه های اینده اراضی
بیشتری را به اشغال خود دراورد.
کشوری متفاوت ،راهبرد مشابه
همین الگــوی بالکانیزه کردن و هــرج و مرجی که در
عراق و ســوریه شــاهدیم ،در مورد لیبی نیز مصداق دارد.
به دنبال جنگ ســال 2011ناتو در این کشور شمال افریقا،
جو مرج فرو رفت و عمال به سه بخش
این کشور در ورطه هر
تقسیم شده اســت که مناطق مجزایی در شــرق کشور ،در
شمال غرب و در جنوب غرب ایجاد شده است .لیبی اکنون
کشوری ناکام و عاری از دولت مرکزی است و جنگی قبیله ای
در ان جریان دارد که در ان شبه نظامیان رقیبی که زمانی در
کنار یکدیگر می جنگیدند ،اکنون علیه یکدیگر اســلحه به
دست گرفته اند.
معامله اتمی ایران می تواند نشانگر اغازی جدید برای
راهبرد ژئوپلتیــک غرب در خاورمیانه باشــد که طی ان این
ی ترویج ثبات و احتراز از
کشورها با قدرت های منطقه ای برا
مداخله نظامی (یا مداخله به شکل وکالتی) همکاری کنند.
بیایید امیدوار باشیم که چنین چیزی حقیقت داشته باشد و
غرب انبوه برنامه های بی ثبات کننده ای را که سال ها دنبال
می کرده ،متوقف خواهد کرد.
اما محتمل ترین سناریو ،تداوم راهبرد بالکانیزه کردن
است که همگی ما انتظارش را داریم؛ تا زمانی که نظم محلی
جدید ظهور کند؛ نظمی که البته توسط و برای منافع امریکا
طراحی خواهد شد.
منبعhttp://journal-neo.org/201514/08//the-new-thirty-years-war-in-the-middle-east-a-western-policy-of-chaos/ :
* Steven MacMillanیک نویسنده مستقل ،پژوهشگر ،تحلیلگر امور ژئوپلتیک و سردبیر انالیست ریپورت است
مثلث | شماره 276
یکدیگر خواهند بود که قادر به متحد شدن علیه قدرت های
استعماری خارجی – و به خصوص شــرکت های چند ملیتی
غربی -نخواهند بود .پس از یــک دوره طوالنی ویرانگری و
هرج و مرج در منطقه ،مردم خاورمیانه ممکن اســت چنان
از تبعات جنگ هراسان شوند که نظم تحمیل شده غربی ها
را به عنوان راهی برای خاتمه یافتن جنگ ها بپذیرند ،حتی
اگر همین نیروهای غربی مسئول ایجاد ان هرج و مرج ها و
اشوب های غیرقابل تحمل شده باشند.
رد راهبــرد بالکانیــزه کــردن را می تــوان دســت کم
تا اوایل دهــه 1990پــی گرفت ،یعنــی زمانی کــه مورخ
انگلیســی-امریکایی برنارد لوئیس مقاله ای نوشــت که در
شماره سال 1992فارن افرز ،نشریه شورای روابط خارجی،
با عنوان «بازاندیشــی درباره خاورمیانه» به چاپ رسید .او
پتانسیل چند پاره شــدن منطقه و فرو رفتن ان را در «هرج و
مرجی از فرقه ها ،قبایل ،مذاهب و احزاب متخاصمی که با
یکدیگر مشاجره و نزاع می کنند» به تصویر می کشد .با اینکه
ایجاد یک «امارت سلفی» در سوریه
بالکانیزه کردن عراق
نگاهی دیگر
یاد می شــود؛ صلحی که نظم سیاســی جدیدی را به شکل
کشورهای مســتقلی که با یکدیگر همزیســتی داشتند ،در
اروپا تثبیت کرد (هر چن د برخی مورخان در مورد اهمیت حق
حاکمیت ملی وستفالیانی اختالف نظر دارند ).جیمز بیست
سفیر پیشین کانادا در یوگسالوی ،بلغارستان و البانی ،طی
یک سخنرانی در سال 2007از سیستم وستفالیایی با تعبیر
تعیین شدن اصول اساسی حق حاکمیت ملی؛ اصل تمامیت
ارضی و عدم مداخله در امور دولت های ملی یاد کرد و افزود
اگرچه نظم وستفالیایی مکررا نقض شــده ،اما گذر زمان از
اهمیت خود این اصول چیزی نکاسته است.
در جــوالی 2014ریچــارد هــاس ،مدیــر پیشــین
برنامه ریزی سیاستگذاری وزارت امور خارجه امریکا و رئیس
شــورای روابط خارجی ،در مقاله خود با عنوان «جنگ سی
ســاله جدید» ،خاورمیانه امروزی را با اروپای قرن هفدهم
مقایسه کرد .هاس نوشــت که خاورمیانه احتماال در اینده
نیز گرفتــار بی نظمی و اشــوب خواهد بود مگــر انکه نظم
محلی جدید ظهور یابد« :در حــال حاضر و تا اینده ای قابل
پیش بینی – تا زمانی که نظم منطقــه ای جدید ظهور نیافته
یا همه نیروها خسته و فرسوده نشده اند -خاورمیانه بیش از
انکه مشکلی برای حل کردن باشد ،وضعیتی برای مدیریت
کردن خواهد بود».
همانطور که یک ســال پیش گزارش کردم ،این نظم
محلی جدید ممکن است به شکل یک اتحاد خاورمیانه ای
ظهور یابد.
لوئیس در مقاله اش می نویسد این فقط یک «احتمال» در
ت ترسیم
میان بسیاری از احتماالت دیگر است ،ولی وضعی
شده از سوی او شباهت بی کم و کاستی با وضعیتی دارد که
امروزه در کشورهایی چون عراق و لیبی شاهدیم.
«یک احتمال دیگر که حتــی بنیادگرایی می تواند در
ان نقش داشته باشد ،چیزی اســت که این اواخر مد شده و
ان را «لبنانیزه کردن» می نامند .اکثر کشورهای خاورمیانه
– مصر و ایران در این میان اســتثنایی واضح هستند – طی
چند دهه اخیر و به شــکل مصنوعی ایجاد شده اند و در برابر
چنین روندی اسیب پذیرند .اگر قدرت مرکزی به شکل قابل
توجهی تضعیف شود ،در این کشورها نه جوامع مدنی واقعی
وجود دارد که نظم سیاسی را در کنار هم نگه دارند و نه حس
مشــترکی از هویت ملی یا وفاداری تعیین کننده ای به یک
دولت -ملت».
لوئیس در ادامه می نویســد« :در ایــن صورت چنین
کشوری– همانطور که در مورد لبنان اتفاق افتاده است – در
هرج و مرجی از فرقه ها ،قبایل ،مذاهب و احزاب متخاصمی
که با یکدگر مشــاجره و نــزاع دارند ،فرو مــی رود و چند پاره
می شود .اگر اوضاع وخیم شود و دولت های مرکزی ضعیف
شوند و فروبپاشند ،همین اتفاق می تواند نه تنها در کشورهای
خاورمیانه فعلی بلکه در جمهوری های تازه اســتقالل یافته
شوروی ســابق نیز رخ دهد که در انها مرزهای مصنوعی از
ق ترسیم شده و هر جمهوری را با
سوی اربابان امپراتوری ساب
موزائیکی از اقلیت ها و ادعاها به شکلی از اشکال یا از سوی
همسایگانشان باقی گذاشته است».
هنری کیسینجر ،وزیر امور خارجه اسبق امریکا و عضو
شــورای روابط خارجی در سخنانی در مدرســه فورد در سال
،2013تمایل خود را برای مشــاهده بالکانیزه شدن سوریه
و تبدیل ان به مناطقی کم وبیش نیمه خودمختار فاش کرد
و عالوه بر ان مقایســه ای بین این منطقه با اروپای گرفتار
جنگ سی ساله انجام داد« :سه نتیجه احتمالی وجود دارد؛
پیروزی اســد ،پیروزی ســنی ها ،یا پیامدی که در قالب ان
ملیت های مختلف برای همزیســتی با یکدیگر توافق کنند
اما در مناطق کم وبیش نیمه خودمختــار نتوانند یکدیگر را
مورد ســرکوب قرار دهند ،این پیامدی است که من ترجیح
می دهم شاهد ان باشم .اما این دیدگاه طرفداران چندانی
ندارد ...از طرف دیگر به نظر من اســد باید برود ،ولی فکر
نمی کنم که کلید کار این باشد .کلید حل ماجرا شبیه اروپای
بعد از جنگ سی ساله اســت ،زمانی که گروه های مسیحی
مختلف یکدیگر را کشتند تا وقتی که سرانجام به این نتیجه
رســیدند که باید با یکدیگر زندگــی کنند امــا در واحد های
جغرافیایی جداگانه».
امارت سلفی اعالم شده یا اعالم نشده در شرق سوریه وجود
دارد و این دقیقا همان چیزی اســت کــه قدرت های حامی
اپوزیسیون خواهان ان هستند تا از این طریق رژیم سوریه را
که عمق استراتژیک گسترش تشیع (عراق و ایران) قلمداد
می شود ،منزوی کنند».
این مدرک می افزاید« :گروه داعش نیز می تواند یک
دولت اســامی را از طریق اتحاد خود با سایر سازمان های
تروریستی در عراق و سوریه اعالم کند».
63
رویاینئوکان ها
چگونه کاگان تئوری جنگ را در امریکا پیش می برد؟
نگاهی دیگر
64
مثلث | شماره 276
رابرت پری* -هادی سعادت
نویسنده -مترجم
اگر نو محافظه کاران بار دیگر بر مرکب مراد سوار شوند،
نیروهای زمینی امریکا دوباره عراق را اشــغال خواهند کرد،
ارتش امریکا دولت سکوالر ســوریه را سرنگون خواهد کرد
(احتماال با کمک القاعده و گروه داعش) و کنگره امریکا نه
ی ایران را ابطال خواهد کرد ،بلکه با افزایش
تنها معامله اتم
شــدید هزینه های نظامی ،با شدت بیشــتری این مسیر را
دنبال خواهد کرد.
همچون پاشــیدن بنزین بر اتش ،نئوکان ها خواهان
تشــدید فعالیت های نظامی در اوکراین بــرای از بین بردن
روس نژادها از شرق این کشور نیز هستند .انها رویای شعله ور
کردن مسکو با هدف واداشتن رئیس جمهور روسیه به خروج
از کرملین را نیز در ســر دارند .به عبارت دیگــر هرچه تعداد
اتش «تغییر رژیم» های ضد امپریالیستی در خارج از کشور
بیشتر شود ،احتمال اینکه واپســین شعله های «جمهوری
امریکایی» در خانه از بین برود ،فزونی می گیرد.
بخش عمــده این «راهبرد» را تنهــا یک زوج صاحب
قدرت در واشنگتن شخصی سازی می کنند :نئوکان دواتشه
رابرت کاگان که یکی از موسسان «پروژه قرن جدید امریکا»
و یکی از اولین مدافعان جنگ عراق بود ،به عالوه همسرش
ویکتوریا نوالند که دستیار وزیر امور خارجه در امور اروپاست
و کودتای سال گذشته اوکراین را مهندسی کرد که موجب به
راه افتادن یک جنگ داخلی شوم و به رویارویی کشیده شدن
ی هستند ـ گردید.
امریکا و روسیه ـ که صاحب تسلیحات اتم
کاگان که دندانش را به عنوان یک متخصص تبلیغات
در پشــتیبانی از سیاســت های بیرحمانه دولــت ریگان در
امریکای مرکــزی در دهه 1980کنده بــود ،اکنون یکی از
اعضای ارشد موسسه بروکینگز و یکی از ستون نویس های
دائمی روزنامه تحت ســیطره دیدگاه های نئوکان ها ،یعنی
روزنامه واشنگتن پست است.
کاگان در ســتون خود این طعمه را پیــش پای حزب
جمهوریخواه قرار داد که کاری بیشــتر از مخالفت صرف با
ی پرزیدنــت اوباما با ایران انجــام دهند .کاگان
معامله اتم
خواستار یک تعهد جامع نسبت به اهداف نومحافظه کاران
می شود ،از جمله تشدید فعالیت های نظامی در خاورمیانه،
اتخاذ سیاســت های پرخاشــگرانه نسبت به روســیه و کنار
گذاشتن انضباط مالی برای هدایت ده ها میلیارد دالر دیگر
به سوی پنتاگون.
کاگان همچنین نشان می دهد که چگونه جهان بینی
نئوکان ها با وجود جنگ مصیبت بارشان در عراق ،همچنان
همان دانش متعارف «واشنگتن رسمی» باقی مانده است.
این روایت نئوکان ها فارغ از اینکه چه اندازه فریب امیز است،
بارها و بارها در رسانه های جریان غالب تکرار می شود.
برای مثال هر شخص عاقلی می تواند خاستگاه های
گروه خون اشام داعش را تا جنگ عراق در دوران پرزیدنت
بوش که نئوکان ها الهام بخش ان بودنــد دنبال کند؛ یعنی
تا زمانی که این جنبش ســنی به شدت خشــن تحت عنوان
القاعده عراق با بمبگذاری در مساجد شیعیان و دست زدن به
اقدامات خونین فرقه گرایانه کار خود را اغاز کرده بود .این
گروه بعدتر گسترش یافت و دامنه فعالیت هایش را به سوریه
بســط داد که جنگجویان ســنی در ان در پی کنار زدن رژیم
سکوالر این کشور بودند که علوی ها -که گروهی شیعه اند -در
ان دست باال را دارند .هر چند این جنبش نام خود را به دولت
اسالمی تغییر داده ،اما همان شقاوت ها و خشونت هایی را
که به نام تجاری اش تبدیل شده ادامه می دهد.
ولی کاگان این موضوع را نمی پذیرد که او و دوستان
نئوکانش اصوال در قبال ظهور این پدیده قطع کننده ســرها
مسئولیتی دارند .در روایت نئوکانی او ،گناه پیدایش داعش
بر گردن ایران و سوریه است ،با اینکه این دولت ها هم اکنون
پیشتاز بخش اعظمی از مقاومتی هستند که در برابر داعش
و همــکار پیشــین ان القاعده صــورت می گیــرد ،هر چند
القاعده در سوریه از سازمان تروریستی جداگانه ای به اسم
جبهه النصره حمایت می کند.
اما در اینجاست که کاگان چگونگی وضعیت «مردمان
باهوش واشنگتن رســمی» را توضیح می دهد« :منتقدان
ی اخیر که بین ایران و ایاالت متحده برقرار شــد
معامله اتم
کامال از ایــن بابت محقند که به چالش جــدی که اکنون از
سوی جمهوری اسالمی پدید امده اشاره دارند .این چالش،
هژمونــی الهام بخش این کشــور در یکــی از مناطق مهم
جهان است.
این کشــور عمیقا در جنگی کــه در بخــش بزرگی از
این منطقه جریان دارد و دربردارنده ســوریه ،عراق ،لبنان،
کشورهای حوزه خلیج فارس و سرزمین های فلسطینی است،
م بشــار اسد در سوریه کمک مالی
درگیر است .ایران به رژی
می کند و از این رو مسئولیت اصلی توانایی در حال رشد گروه
دولت اسالمی و سایر نیروهای جهادی رادیکالی که در این
کشور و همسایه ان عراق حضور دارند با ایران است؛ عراقی
که ایران همزمان هم در حال بسط نفوذ خود در ان است و
هم به اتش خشــونت های فرقه گرایانه ای که در ان جریان
دارد ،دامن می زند».
هژمونی واقعی
کاگان با سر و صدا درباره «هژمونی ایران» خواستار
مداخله نظامی مســتقیم تنها ابرقدرت حقیقی جهان یعنی
امریکا می شــود .او خواهان ان می شــود که ارتش امریکا
علیه ایران و در طرف دو قدرت منطقه ای از نظر نظامی بسیار
پیشرفته تر یعنی اسرائیل و عربستان قرار گیرد؛ دو کشوری
که هزینه های تســلیحاتی انها در مجموع بســیار بیشتر از
ایران است و شامل – در مورد اسرائیل – یک زرادخانه اتمی
پیشرفته نیز هست.
اما باتوجه به اینکــه واقعیت ها هیچ گاه رابطه چندانی
بین الملل
بازگشت به عراق
منبعhttps://consortiumnews.com/201519/07//seeking-war-to-the-end-of-the-world/ :
* Robert Parryروزنامه نگار محقق امریکایی که بیشتر به خاطر نقشش در پوشش دادن ماجرای ایران کنترا برای خبرگزاری
اسوشیتدپرس و نشریه نیوزویک شناخته شده است.
مثلث | شماره 276
با ایدئولوژی نئوکان ها ندارنــد ،کاگان ادامه می دهد« :هر
راهبرد جدی با هدف مقاومت در برابر هژمونی ایران ،مستلزم
مواجهه با این کشــور در چند جبهه از میدان نبرد خاورمیانه
نیز هست .در سوریه اتخاذ سیاستی قاطع برای برکنار کردن
اسد از قدرت با استفاده از نیروی هوایی امریکا برای تامین
پوشــش الزم جهت غیرنظامیان و ایجاد یــک منطقه امن
برای سوری هایی که تمایل به شــرکت در این مبارزه دارند،
ضرورت دارد .در عراق استفاده از نیروهای امریکایی برای
عقب راندن و از بین بردن نیروهای دولت اســامی الزامی
اســت تا بدین طریق ما مجبور نباشــیم برای انجام این کار
به قدرت ایران متکی باشیم .به طور کلی یک تعهد نظامی
گسترده تر از سوی امریکا در این منطقه ضرورت دارد که به
واقعنقیضیبرایهمعقب نشینیمفروضوهمعقب نشینی
واقعی قــدرت امریکا در این منطقه محســوب می شــود .
بنابراین اتخاذ نقیضی در برابر روند کاهنده هزینه های نظامی
امریکا الزامی اســت ،به خصــوص در جهت لغو اســترداد
بودجه های دفاعی که کار حتی اندیشــیدن به راه های حل
این چالش ها را برای نیروهای نظامی دشوارتر کرده است».
در فراخوان کاگان برای جنگ و باز هم جنگ بیشتر،
ما باز هم شاهد ناتوانی در پاســخگو کردن نئوکان ها بابت
این هستیم که با دادن دروغ هایی درباره سالح های کشتار
جمعی به خــورد مردم و داستان ســرایی های بســیار درباره
شدت سهولت این کار ،کشور را به سوی جنگ غیرقانونی و
فاجعه بار عراق سوق دادند.
به جای دســت زدن به یک پاکســازی که باید در پی
مصیبت عراق صــورت می گرفت ،نئوکان ها قدرتشــان را
منسجم کردند ،مشاغل کلیدی را در حوزه سیاست خارجی
امریکا تصاحب کردند ،خودشان را در اتاق های فکر ذی نفوذ
جای دادنــد و به عنــوان کارشناســان همه فــن حریف در
رسانه های جریان اصلی باقی ماندند .در جهان «واشنگتن
رســمی» ،اشــتباه کردن درباره عراق تقریبا بــه یک مدال
افتخار تبدیل شده است.
ولی ما باید با انبوه سفسطه هایی که کاگان خیال قالب
کردن انها را به مردم دارد ،مقابله کنیم .اول اینکه ســخن
اما با کنار گذاشــتن مبالغه های فریبنده کاگان درباره
ایران ،به چیــزی که او پیشــنهاد می کند ،توجــه کنید .او
خواهان ان اســت که یک نیروی اشــغالگر قابل توجه بار
دیگر به عراق بازگردد؛ پیشهادی که کامال روشن است در
ان توجه چندانی به جان سربازان امریکایی که چندین بار به
این منطقه جنگی بازگشــته اند و تقریبا 4500تن از انها (در
کنار صدها هزار تن از عراقی ها) در ان جان باخته اند ،ندارد.
کاگان که جنگ عراق شــماره یک را پیشــنهاد کرد و هیچ
بهایی در ازای این کار خود پرداخت نکرد ،اکنون می خواهد
جنگ عراق شماره دو را برایمان به ارمغان بیاورد.
ولی این کافی نیست .کاگان خواستار مداخله ارتش
امریکا برای اطمینان از سرنگون شدن دولت سکوالر سوریه
است ،حتی اگر به ظن قریب به یقین پیروزمندان این معرکه
افراطیون ســنی داعش و جبهه النصره وابســته به القاعده
باشــند .چنین موفقیتی می تواند به نسل کشی مسیحیان،
علوی ها ،شیعیان و سایر اقلیت های سوری بینجامد .در ان
مقطع فشار شدیدی برای دست زدن به یک تهاجم تمام عیار
و اشغال سوریه نیز بر امریکا وارد خواهد امد.
این می توانــد دلیل تقاضــای کاگان برای ســرازیر
کردن ده ها میلیارد دالر دیگر به ســمت مجموعه نظامی-
صنعتی باشد ،اگر چه بهای واقعی جنگ های جدید کاگان
احتماال سر به تریلیون ها دالر خواهد زد .با این حال کاگان
هنوز راضی نیســت .او حتی هزینه های نظامی بیشــتری
برای مواجهه با قدرت رو به رشــد چین ،یک روسیه دارای
رفتارهــای تهاجمی و ایرانــی که به شــکلی فزاینده در پی
هژمونی اســت ،متقبــل می شــود .کاگان در نتیجه گیری
خــود جمهوریخواهــان را به ایــن خاطر که پای ســخنان
تندشان نمی ایستند ،به اســتهزاء می گیرید« :پس بله ،به
هر روشــی ،مســیر معامله با ایران هموار می شود .همه ما
نگاهمان به پیش رو و به ســاعت ها نطق های کنگره ای و
انتخاباتی است که در پیش رو قرار دارند .ولی جدی گرفتن
انتقادهای جمهوریخواهان دشــوار خواهد بود ،مگر انکه
انها شروع به انجام کارهایی کنند که برای پرداختن به این
چالش در حیطه قدرتشان قرار دارد ».اگرچه حقیقت دارد
که کاگان اکنــون «فقط» یکــی از ایدئولوگ های نئوکان
است – ولو اینکه یک نفر انها ب ا تریبون هایی مهم برای ارائه
نظریاتش -اما همسرش نوالند که دستیار وزیر امور خارجه
است در دیدگاه های او نســبت به سیاست خارجی شریک
یک کسب و کار خانوادگی
این جنگ هــا و رویارویی هــا یک جنبه کســب و کار
خانوادگی نیز دارد ،چرا که کاگان هــا در مجموع نه تنها در
خدمت شروع کشــمکش ها هســتند ،بلکه از قراردادهای
نظامی سخاوتمندانه ،سهم پولی نیز نصیب اتاق فکرهایی
می شود که کاگان ها انها را در راســتای اهداف خود به کار
می گیرند.
برای مثال کارهای فردریک برادر رابرت در موسســه
امریکایی انترپرایز که مدت ها از مجموعه نظامی -صنعتی
منتفع بوده است و همســرش کیمبرلی اتاق فکر خودش به
اسم «موسسه مطالعات جنگ» را اداره می کند.
بر اســاس گزارش های ســاالنه اتاق فکــر مطالعات
جنــگ ،پشــتیبانان اولیه ایــن موسســه اکثــرا بنیادهای
دست راســتی مثــل بنیــاد اســمیت -ریچاردســون و بنیاد
لین و بــری بردلی بوده اند ،ولــی این مرکز بعــدا از حمایت
مشــتی از پیمانکاران امنیــت ملی برخوردار شــد ،از جمله
نام های مطرحی چــون جنرال دینامیکــز ،نورتراپ گرامن
و سی ای ســی ای و نیز نام های کمتر شناخته شده ای مثل
دین کورپ اینترنشــنال که اموزش های الزم را برای پلیس
افغانستان تامین می کرد و پاالنتیر ،یک شرکت فناوری که
بازوی سرمایه گذاری سیا در کیوتل ،بودجه ان را تامین و از
ان حمایت می کند .پاالنتیر نرم افزارهای سازمان اطالعات
ارتش امریکا را در افغانستان تامین می کرد.
موسسه مطالعات جنگ از زمان تاسیس در سال 2007
عمدتا روی جنگ های خاورمیانه تمرکز داشته است ،به ویژه
جنگ های عراق و افغانستان و از جمله همکاری نزدیک با
ژنرال دیوید پترائوس در زمانی که فرمانده نیروی امریکایی
در این کشــورها بود .با این حال در گذشــته ای نزدیک تر،
این مرکز کارهای گزارشی در حال گسترشی را درباره جنگ
داخلی در اوکراین اغاز کرده است .بنابراین برای درک نفوذ
موثر نئوکان ها – و فرقه کاگان به طور خاص -باید ارتباطات
پولی بین کســب و کار جنگ و کســب و کار فروش جنگ را
درک کنید .وقتی پیمانکاران نظامی کارشان را خوب انجام
می دهند ،اتاق های فکری که از تشدید بحران های جهانی
حمایت می کنند نیز کارشان را خوب انجام می دهند.
در نتیجه برای حصول اطمینان از اینکه سیاست سازان
کار خودشان را برای دادن شــانس به جنگ – و به مخاطره
انداختن تداوم صلــح -انجام می دهند ،داشــتن چند تن از
دوســتان و برخی از اعضای خانواده در درون دولت ضرری
ندارد.
نگاهی دیگر
گفتن درباره «هژمونی ایران» کاری به شدت ساده است .این
بخشی از شعارهای نخست وزیر اسرائیل در کنگره امریکا در
سوم مارس درباره بلعیده شدن ســایر کشورها توسط ایران
بود؛ شــعاری که اکنون به یکی از ترجیع بندهای نئوکان ها
تبدیل شده است ،ولی این حرف فقط به این خاطر که به طور
بی پایانی تکرار می شود ،واقعیت بیشتری پیدا نمی کند.
مثال مورد عراق را در نظر بگیرید .این کشور دارای یک
دولت تحت هدایت شیعیان است ،نه به این خاطر که ایران
به این کشور حمله کرده ،بلکه به خاطر انجام این کار از سوی
امریکا .بعد از سرنگون کردن صدام حسین دیکتاتور سنی
عراق ،امریکا دولت جدیدی را برپا کرد که شــیعیانی بر ان
تسلط داشتند که به نوبه خود در پی برقراری روابط دوستانه
با هم مسلکان خود در ایران بودند؛ مساله ای که کامال قابل
درک است و نشانگر هیچ تهاجمی از سوی ایران نیست .بعد
از دستاورهای نظامی بزرگ گروه داعش در سطح عراق در
تابستان گذشــته نیز دولت عراق برای دریافت کمک های
نظامی به ایران روی اورد که این هم جای تعجب ندارد.
است و حتی بســیاری از مقاالت او را ویرایش می کند .ولی
نوالند برای خودش یک نیروی حوزه سیاست خارجی است
که برخی در واشنگتن او را «ستاره»ای رو به ظهور در وزارت
امور خارجه می داننــد .او با ســازماندهی «تغییر رژیم» در
اوکراین – با سرنگونی خشــونت امیز رئیس جمهور منتخب
دموکراتیک این کشــور ویکتور یانوکوویچ در فوریه 2014
– تشــویق های الزم را به عنوان یک نئوکان ورزیده و ماهر
کسب کرده است.
نوالند از شوهرش که «اعتبار» جنگ عراق و هیاهوی
منتج از ان را نصیب خود کرده ،پیشــی گرفته اســت ،ولی
نوالند یک کار را از او بهتر انجام داده است و ان دامن زدن
به جنگ سرد شــماره دو و احیای خصومت ها بین دو کشور
صاحب قدرت اتمی روســیه و امریکاست .به هر روی اینجا
جایی اســت که پول های به راســتی هنگفت بــه طرف ان
سرازیر می شوند؛ به سمت نوســازی زرادخانه های اتمی و
سفارش تسلیحات راهبردی پیشرفته.
65
واژگونی ارمان ها
چگونه روایت ها درباره انقالب های عربی تغییرکرد؟
رمزی بارود *
نویسنده
شگفت اور اســت که مباحثات روشنفکری مرتبط با به
اصطالح «بهار عربی» در سال های اخیر تا چه اندازه تغییر
کرده اســت ،تا جایی که می توان گفت تقریبا به طور کامل
دچار چرخش شده و از گفتمانی که زمانی به ازادی ،عدالت،
دموکراسی و به طور کلی حقوق انسانی مرتبط می شد ،به یک
مشاجره سیاســی بین اردوگاه های متعارض مختلف تبدیل
شده است.
ی که به طور گسترده در کشورهای عربی مختلف
مردم
دســت به قیام زدند ،اکنون در این گفتمان به حاشــیه رانده
شده اند و تنها به عنوان خوراک – قاتالن و قربانیان -در جنگی
به ظاهر بی پایان مورد استفاده قرار می گیرند .اما چگونه شد
که چنین انحرافی در این مسیر صورت گرفت؟
زمانی بود که مسائل به شدت ســاده و درک و توضیح
انها بسیار اسان بود .مردمی که مدت ها تحت سرکوب قرار
داشتند ،علیه سرکوبگرانشــان (رژیم های عربی) و حامیان
انها (قدرت های غربی) دست به قیام زدند.
توده های عرب ناتوان از اثرگذاری بر ایجاد تغییرات با
استفاده از کانال های مسالمت امیز – به این دلیل که جوامع
مدنی عرب یا وجود نداشتند یا به شدت تحت کنترل بودند – به
خیابان ها امدند ،در حالی که هر کشوری هدفی منحصر به
فرد را برای خود دنبال می کرد و با این حال در مجموعه ای از
مطالبات اساسی با یکدیگر اتفاق نظر داشتند.
نگاهی دیگر
66
مثلث | شماره 276
جهان عرب و به طور کلی خاورمیانه چنین نا ارامی
ژئوپلتیــک بزرگــی را از ابتدای قرن بیســتم و از
زمانی که ســرزمین های امپراتوری عثمانی بین
قدرت های اســتعماری اروپایی تقسیم شد -که
این اتفاق نیز به نوبه خود نطفه جنگ جهانی دوم
را پرورد -تاکنون تجربه نکرده اســت .پیامد این
ناارامی اگرنگوییمبیشتر،احتماالبهاندازههمین
تجاربگذشتهتکاندهندهوبزرگخواهندبود
در واقع در ماه های اولیه ســال 2011اعراب در مدت
کوتاهی متحد شدند .شــکلی از حس ملیت از میان خون و
غبارانقالب هاظهوریافتکهدرانهاتوده هایعربدست کم
به طور نمادین تالش داشتند مشخص کنند اوال انها به عنوان
یک ملت کی هستند و بعد هویت خود را به عنوان اعراب ،در
بستری جامع تر تعریف کنند .همه چیز با شعار «الشعب یرید
اسقاط النظام» (مردم خواستار ســرنگونی رژیم اند) شروع
شد .این شعار بسیار روشن بود .نفرت از رژیم های سرکوبگر و
خودکامه ای که ازادی های مردم را محدود و انها را از ثروت
و منابع طبیعی کشورهایشــان محروم کــرده بودند ،اولویت
اصلی بود کــه غالبا در شــعار «ارحل» (بــرو) تجلی یافت.
شــعار «ارحل» چیزی فراتر از قدرت زایی را در خود داشت.
میلیون ها انسان فقیر را در میادین اصلی شهرهایشان تصور
کنید ،برخی در لباس های ژنده و پاره و برخی گرسنه ،خسته و
مردد بین یا س و امید که همگی با صدایی رعد مانند یکصدا
فریاد می زنند «ارحل!» -فقط برو .و انها ،دیکتاتورها ،یکی
بعد از دیگری شروع به رفتن کردند.
روایــت انقالب هــای عربی کــه توانایی شــان برای
اثرگذاری در روند تغییرات واقعی انها را تشــجیع کرده بود،
تکامل یافتنــد و به کمال رســیدند .نمادهــای اتحاد عربی
– تالش برای متحد شــدن حول یک هدف عربی مشترک-
شروع به شکل گیری کرد و در نتیجه در تونس ،قاهره و صنعا
مو بیش
پرچم هایی مشابه به دســت گرفته شد و مطالبات ک
مشابهی ابراز شد .نمادهای اتحاد بین مسیحیان و مسلمانان
نیز با وجود پاشیده شــدن بذرهای جدایی و اختالف ،اندک
اندک به بار نشست .این مساله در مصر نمود بیشتری داشت،
اما در جوامع دیگر نیز در اتحاد این گروه ها در کنار به چالش
کشیده شدن قبیله گرایی ،منطقه گرایی ،فرقه گرایی و تمامی
«ایســم» های تفرقه گرایانه دیگری کــه ملت های عرب را
چندین نسل بود فلج کرده بود ،بازتاب یافت.
با گذشت زمان ســایر روایت ها نیز مجال بروز یافتند،
روایت هایی که بیانگر درد و رنج و بی عدالتی های ریشــه دار
بودند و از حقوق زنان تا دســتیابی به امکانــات تحصیلی و
توزیع برابر ثروت ها را شامل می شد .تا جایی که تکامل نهایی
روایت انقالب مردمی عربی در این شــعار مردم مصر تجلی
یافت« :خبز ،حریه ،عداله اجتماعیه» (نان ،ازادی ،عدالت
اجتماعی) .در مرحله «بهار عربی» ،بحث های تلویزیونی،
مقاالت روزنامه ها و مباحثات در رسانه های اجتماعی تالش
داشتند خود را با روایت های تحمیل شده از سوی توده های
عربی که به مدتی طوالنی برای مقدم ساختن دستورکار خود
بر هر دســتورکار دیگری شــعار داده و اعتراض کرده بودند،
هماهنگ کنند .نتیجتا توجه رســانه ها به این موضوع جلب
شد ،رســانه هایی که روایت انها نیز تحول یافت و از «تغییر
رژیم» به ارجاعات کلی به «ازادی»« ،دموکراسی» و نهایتا
«توسعه» رسید که همگی به شعارهای روز عربی در سراسر
رسانه های ملی و پان عربی تبدیل شدند.
سپس همه چیز اگر نگوییم کمی ساده لوحانه ،شکلی
مو بیش ســاده نیز به خود گرفت .فرض کلــی این بود که
ک
وقتی میدان تحریر مصر از شواهد انقالب پاک شد و لیبی از
ماشینجنگیوجنگ افزارهاپاکسازیشد(چونبهلطفناتو
یک قیام ملی در لیبی به یک جنگ بسیار خونبار تغییر شکل
داده بود) شمارش معکوس برای رسیدن به یک دموکراسی
و توسعه اقتصادی پایا اغاز خواهد شــد .البته تاریخ را افکار
ارزومندانه یا حتی نیات خوب شکل نمی دهد .وارونه کردن
چرخه های فساد ،فقر و قوانین مســتبدانه ای که در سراسر
تاریخ مدرن دوام داشــته اند ،به چیزی بســیار بیشتر از یک
شعار نیاز دارد ،فارغ از اینکه این شــعار چه اندازه قدرتمند و
اثرگذار باشد .در تقریبا تمام سناریوهای در نظر گرفته شده
برای پس از قیام عربی ،مسئولیت هدایت این کشورها برای
بازگشتن به مسیر و انجام اصالحات سیاسی و اقتصادی بر
دوش نخبگانی واگذار شد که یا قبال جزو حکومتگران بودند
یا با همان دیکتاتور هایی که ظاهرا ســرنگون شــده بودند،
همزیستی داشتند و از وجودشان منتفع شده بودند.
منظره ای جالب و عجیب بود؛ مسیر انقالب در هر یک
از کشورهای عربی به پا خاسته به یکباره به حالت توقف درامد
یا روی هم رفته تغییر کرد .مصر یک نمونه روشن از وجود این
تناقضات بود .این گونه نبود که در این کشور میل یا ارزویی
برای این انقالب ها وجود نداشته باشد ،بلکه بیشتر این فرض
معصومانه و ســاده لوحانه حاکم بود که نخبــگان حاکم به
ی را با فرصت های اقتصادی برابر و شفافیت
تنهایی سیستم
اقتصادی طراحی خواهند کرد.
دوران انتقالــی سســت و متزلزلــی کــه ایــن تجربه
انقالبــی عربــی را تعریف می کــرد ،این بود کــه رژیم های
کهنه و حامیانشان باید ابتکار را از نو در دست گیرند و جهت
دســتاوردها را ،هر چند برای توده های عــرب نمادین بود،
به سویانهابازگردانند.گفتهمی شدکهنخست وزیرانگلیس،
دیوید کامرون اولین رئیس دولت خارجی بود که بعد از انقالب
25ژانویه (تنها 10روز بعد از ســرنگونی حســنی مبارک) از
مصر دیدن کرده اســت ،چرا که او نیز به نمایندگان دالالن
تســلیحاتی و پیمانکاران نظامی بزرگ پیوسته بود .او برای
پیشنهاد خرید تسلیحات به حکام نظامی مصر امده بود که
در ان زمان اخرین چیزی بود که مــردم فقیر مصر به ان نیاز
داشتند!
خواندن عناویــن خبری نظیر این نیز بــه همان اندازه
منطقی اســت که« :کری با وجود تنش های حقوق بشری
بین دو کشــور ،در پی بهبود روابط با مصر است ».انطور که
بلومبرگ درباره وزیر امــور خارجه امریکا گزارش کرده ،جان
کری نیز در دیدار دوم اگوست خود از قاهره فروش جت های
جنگنده و سایر تسلیحات را به مصر پیشنهاد خواهد کرد.
«انقالب عربی» -بگوییم هنوز -به هیچ یک از اهداف
خود نرسیده است ،زیرا نه نان به فراوانی در دسترس همگان
است و نه به ازادی نزدیک تر شده ایم و نه از عدالت اجتماعی
نشــانی دیده می شــود .با این حال این انقالب ،نخبگان،
ارتش ها و رژیم های عربی را فعال می کند و هر چه می گذرد
بیشتر از پیش نسبت به اسیب پذیری های خود اگاه می شوند.
اکنون ترس ،اکثر کشــورهای عربی را در چنگ خود
می فشارد ،کشــورهایی که زمانی خود را شکســت ناپذیر و
مردمشان را برای همیشــه رام و مطیع می دیدند ؛ درکی که
نتیجهیککشمکشمنطقه ایبزرگو خطکشی هایمجدد
ی عربی
سیاسی بوده که باعث شده تک تک قیام های مردم
به یک کشمکش یا جنگ منطقه ای تبدیل شوند ،جنگی که
از مرزهای انها فراتر رفتــه و الهام بخش گروه های افراطی
می شــود و همچنان غرب را به مداخله و جنگ های بیشــتر
دعوت می کند .جهان عرب و به طــور کلی خاورمیانه چنین
نا ارامی ژئوپلتیک بزرگی را از ابتدای قرن بیستم و از زمانی که
سرزمین های امپراتوری عثمانی بین قدرت های استعماری
اروپایی تقسیم شد -که این اتفاق نیز به نوبه خود نطفه جنگ
جهانی دوم را پرورد -تاکنون تجربه نکرده اســت .پیامد این
ناارامی اگر نگوییم بیشــتر ،احتماال به اندازه همین تجارب
گذشته تکان دهنده و بزرگ خواهند بود.
اما یکی از روشن ترین تغییرات رخ داده در اولویت های
«بهار عربی» ،وارونه شدن روایت ان از خواسته ای اساسی،
معصومانه ،متحد کننده ،قدرت بخــش و مردمی به روایتی
پیچیده ،مکارانــه ،تفرقه اندازانه ،قــدرت زدا و نخبه گرایانه
است که در ان مردم کمترین اهمیتی ندارند.
اگر کســی بخواهــد اولویت های سیاســی هر مرحله
تاریخی را که در زمان و مکان واقع شده درک کند ،زبان برای
او ابزاری ضروری محسوب می شود .زبانی که در خاورمیانه
به کارگرفته می شــود زبانی اســت که از یک کشمکش بین
رقبای منطقه ای و بهره بــرداری از فرقه ها ،قبایل و مذاهب
برای دستیابی به اهداف سیاسی سخن می گوید .اما در مورد
مردم هر چه می گذرد انها بیشتر به حاشــیه رانده می شوند و
تنها زمانی که به اجبار در مراسم هایی گردهم اورده می شوند
تا پرچم هایی را تکان دهند که مدت هاست دیگر معنای ملی
چندانی ندارنــد و عکس های بزرگ حاکمــان را– با لبخندی
پیروزمندانه و چون همیشه ظالمانه بر لب -باال بگیرند ،برای
مدتی کوتاه ظاهر می شوند.
منبعhttp://www.ramzybaroud.net/shifting-priorities-the-rise-and-fall-of-arab-revolutionary-discourse/ :
* Ramzy Baroudبه مدت 20سال پیرامون مسائل خاورمیانه قلم زده است .او یک روزنامه نگار عضو سندیکای بین المللی،
مشاور رسانه ای ،نویسنده چند کتاب و موسس سایت PalestineChronicle.comنیز هست.
حمله سوال برانگیز
رئیس پیشــین فدراســیون فوتبال در اظهار نظری عجیب و جنجالی به
مدیران نظامی که وارد حوزه مدیریتی ورزش شده اند حمله کرد .حرف های
دادکان اما با واکنش های منفی بســیاری روبه رو شد .حتی برخی از اهالی
فوتبال نیز اظهارات او را غیرحرفه ای خواندند .درپرونده این شماره ورزش
به مرور این حرف ها و حواشی اش می پردازیم.
ورزش
تی
تر
یک
حمله به مدیران نظامی ورزش
سپاه
حمله دادکان به مدیران ورزشی ارتش و
در تلویزیون و اکنش های فراوانی را بر انگیخت
ورزش
68
مثلث | شماره 276
1
اظهارنظر عجیب؛ این مناسب ترین تعریف است برای
حرف هایی که محمد دادکان در یک برنامه تلویزیونی به زبان
اورد.انجاکهبدونهیچدلیلقانع کننده ایهمهمدیرانیکهاز
نیروهای مسلح وارد حوزه مدیریت ورزش شده اند را زیر سوال
برد و تلویحا حضور مدیران نظامی در راس تصمیم گیری های
ورزش را یکی از عوامل فساد برشمرد .رئیس اسبق فدراسیون
فوتبال که طی سال های اخیر نه از سوی دولت احمدی نژاد و
نه از سوی دولت روحانی در حوزه مدیریت ورزش مورد استفاده
قرار نگرفته اســت این بار در تازه ترین نزاع رسانه ای خود به
مدیران حوزه سپاه و ارتش حمله کرد و حضور انها در مدیریت
ورزش کشور را بی نتیجه خواند؛ نزاعی که یک سویه اغاز شد
اما ظرف کمتر از چند ســاعت واکنش بسیاری از ورزشکاران
و مدیران نظامی را باعث شد .در واقع خیلی ها به خاطر طرح
این اظهارات عجیب در رسانه ملی شوکه شده بودند .برخی از
مدیراننظامیکهدرحوزهورزشفعالیتمستمریدارندسوال
روشنی از محمد دادکان داشــتند؛ حضور مدیران نظامی در
ورزش که در بسیاری از موارد به موفقیت های بزرگی نیز منجر
شدهاستچهارتباطیبهموضوعفساددرورزشدارد؟دادکان
اما به این سوال پاسخ نداده است .گویی طرح یک اظهارنظر
غیرمسئوالنه و به راه انداختن یک تنش رسانه ای دیگر محمد
دادکان راراضیکرده است .اگریکروز امیرقلعه نوییحضور
مدیران نظامی را در فوتبال ســرزنش کرده بود و انها را باعث
عقبگرد ورزش دانسته بود ،حاال این محمد دادکان است که
پرچم مخالفت را به دست گرفته اســت .دادکان -قلعه نویی
حاال در یک ائتالف ناخواســته قرار گرفته اند .با این تفاوت
که امیرقلعه نویی حاال مدتی اســت کــه از طرح موضوعات
جنج ال برانگیز پرهیز می کند اما محمــد دادکان هر از گاهی
فرصتی به دست می اورد تا درباره همه موضوعات ،جناح ها،
وزارتخانه ها و مسئوالن اظهارنظر کند .او حتی چندی پیش
در مورد قرارداد دایی با صبا نیز اظهارنظر کرد ؛ موضوعی که با
واکنش دایی همراه بود.
حرف های عجیب دادکان
رئیس سابق فدراســیون فوتبال در برنامه گفت وگوی
ویژه خبری شبکه دوم سیما بار دیگر حضور پیدا کرد .موضوع
این برنامه فساد در فوتبال بود و او فرصت را مناسب دید تا مانند
همیشه گارد مخالف بگیرد اما او این بار به شکلی عجیب به
جای اینکه فساد در فوتبال را ریشه یابی کند ،از روی کار امدن
ی وارد
مدیران سپاهی و ارتشی انتقاد کرد« :متاسفانه افراد
فوتبال شده اند که هیچ شناختی از این ورزش ندارند .مدیرانی
ی و ارتش وارد فوتبال شدند
از شهربانی ،سپاه و نیروی انتظام
که اگر مدیر خوبی بودند در محل کارشان می ماندند .معتقدم
مدیریکهچیزیازورزشنمی داندمجبوراستهزین هبیشتری
انجام دهد و این مساله موجب فساد می شود».
ش یا
محمد دادکان گفت« :اینکه تصور شــود در ورز
خارج از ان فســادی وجود ندارد ،قطعا در اشــتباه هستیم.
کفاشیانقطعاحرف هایمراتا ییدمی کندومی پذیردبرخیاز
افرادی که فوتبال را اداره می کنند ،در انها فساد وجود دارد».
دادکان به وزیر ورزش دولت قبل اشــاره کرد و گفت « :زمانی
که مدیری هیچ چیز از ورزش نمی داند و وزیر ورزش می شود،
قطعاشاهدبی انضباطیدرمدیریتاوخواهیمبودوانمسئول
مجبوراستهزینهبیشتریبرایمدیریتپرداختکندکهاین
امر موجب فساد می شود».
اما این حرف ها خیلی زود بــا واکنش جمعی از مدیران
نظامی حوزه ورزش روبه رو شد .درهمین مورد رئیس سازمان
بسیج ورزشــکاران گفت« :برای دادکان احترام قائل هستم
ولیبحثفساددرفوتبالربطیبهنیرو هایمسلحوسپاهندارد
و بهتر است دادکان در اظهاراتش احترام ها را حفظ کند».
داوود اذرنوش ،رئیس ســازمان بســیج ورزشکاران در
خصوص اظهارات محمد دادکان گفت« :متاســفانه اقای
دادکان در یــک برنامه زنــده تلویزیونی به مــواردی در مورد
نیروهای مسلح اشاره کردند که اصال ربطی به برنامه مربوطه
نداشت .محور ان برنامه تلویزیونی بحث فساد در فوتبال بود و
ظاهرا قرار بود مفاد ان در برنامه بررسی شود ولی متاسفانه پای
نیروهای مسلح وسط امد».
رئیس سازمان بسیج ورزشکاران تاکید کرد« :تا انجایی
که ما به یاد داریــم در زمان مدیریت دادکان در فدراســیون
فوتبال نیروی های مسلح کمک بسیار شایانی برای اعزام تیم
به مسابقات اسیایی انجام داد و حتی به خاطر دارم نیروی های
مسلح در مورد سفر تیم ملی به عراق همه گونه همکاری انجام
دادند».
اذرنوش گفت« :مــا اصــا در وزارت ورزش نیرو های
پاسداران ورزش
مثلث مدیران موفق نظامی و ورزش را
مرور می کند
مثلث | شماره 276
داورزنی که بهترین فدراســیون را تحت ریاســت خود دارد.
حال چه اتفاقی افتاده که دادکان به دلیل اختالف ســلیقه با
بعضی ها در برنامه تلویزیونی این چنین به انتقاد از پاسدارهای
حاضر در ورزش می پردازد و اصال به چه اجازه ای سپاه را زیر
سوال می برد .اقای دادکان! وزیری که روبه روی شما است،
هم از لحاظ کســوت و هم از لحاظ تحصیالت از شما باالتر
است .اکثر مدیران وزارت ورزش و جوانان نیز در حوزه ورزشی
و مدیریت ورزشی تحصیل کرده اند ،از کدام بی سواد صحبت
می کنید؟» او تاکید کرد« :دادکان با خودش دعوا دارد ،برای
چه این چنین جو سازی می کند؟ با این روش نباید زحمات همه
را زیر سوال برد .اقای دادکان! اگر با خودت دعوا داری یک
گروه را که امتحان پس داده اند متهم نکن».
پسازایناظهارات،محمددادکانهمدرجوابیه ایکه
با اظهارات وی در ان برنامه تلویزیونی کمی متفاوت بود پاسخ
اکبر نوجوانرااینگونه داد«:بدیهی استهرفردیازهرقشر
و طبقه ای ،برای خدمت در هر عرصه ای صادقانه و دلسوزانه
وارد شــود ،مورد احترام اســت از جمله این افراد می توان به
خدمات شایان توجه و ماندگار زنده یاد شــهید بزرگوار سردار
تهرانی مقدم که عاشقانه و دلسوزانه خدمات بزرگ را به جامعه
ورزش کرد اشاره کرد .همچنین برادر عزیز سردار یعقوبی که
منشا خدمات فراوانی در زمانی که در حوزه ورزش مسئولیت
داشتند شد و دیگر عزیزانی چون سردار ترکان ،اقای داورزنی
و سردار جاللی که خدمات ایشان در ورزش ستودنی است.
دراعتقادقلبیبندهبهتشکیالتبسیجوسپاهوعملکردمثبت
چ تردیدی
و فوق العاده انهــا در عرصه های مختلف جای هی
نیست .حرف بنده این است انســان های وارسته و شایسته
که دارای دانش ،تجربه و تخصص نیز هستند در مصدر امور
ورزشیقرارگیرندنهافرادیکهورزشرازمینهتاخت وتازامیال
شخصی و سوءاستفاده های خود قرار داده و برای ماندن در
مسئولیت تن به هر ذلت و خواری می دهند .
و اخریــن کالم اینکــه بــرادر عزیــز جنــاب نوجوان!
درخصوص جمله ای که اشاره داشــتید که بنده در زمانی که
جنابعالی در جبهه مشغول نبرد حق علیه باطل بودید مشغول
ل بودم،برایاطالعجنابعالیبایدبگویمزمانیکهبنده
تحصی
درسالتحصیلی 54-55به عنوانیکیازدانشجویانورزشکار
و مذهبی دستگیر و روانه زندان شدم ،جنابعالی کجا بودید؟»
امااظهاراتدادکاننهتنهاازسویبرخیمدیراننظامی
بلکه از سوی برخی کارشناسان صاحب نظر حوزه فوتبال مورد
نقد قرار گرفــت .حمیدرضا صدر در گفت وگــو با عصر ایران
ورزشــی ،درباره این تصور که ورود مدیران نظامی به فوتبال
عامل اصلی مشکالت فوتبال ایران در سال های اخیر بوده
است ،گفت« :اینگونه نیست .مهم کیفیت مدیریت است نه
نظامی بودن یا غیرنظامی بودن مدیران ورزش فوتبال .مدیر
خوب لزوما فوتبالی نیســت ».وی منتقدان ورود نظامیان به
فوتبال را به سال های پیش از انقالب ارجاع داد و گفت« :قبل
از انقالب هم همه روسای تربیت بدنی ارتشی بودند .باشگاه
پاس از دل شهربانی درامد و بسیار هم موفق بود .در فوتبال
ی که فوتبال استخواندار و موفقی بود ،نظامیان و
اروپای شرق
چهره هایحزبکمونیستدرسطوحمدیریتیفوتبالحضور
داشتند و عملکردشان هم قابل قبول بود .بنابراین صرف ورود
ی فوتبال ما
نظامیان به فوتبال ،نمی تواند علت ضعف و ناکام
باشد .علت اصلی ،سوءمدیریت است نه نفس ورود نظامیان
به فوتبال؛ چرا که ما شاهد مدیران نظامی موفقهم در فوتبال
ایران و جهان بوده ایم».
وی افزود« :بهتریــن دوره فوتبال ایــران جام جهانی
1978بــود .ان موقع فقط 16تیــم در جــام جهانی حضور
داشتند و از اســیا هم یک تیم به جام جهانی می رفت .لیگ
تخت جمشیدهمدرایراندهه 50لیگخیلیخوبوپررونقی
بود.بازیکنانخوبهمدرفوتبالایرانبهوفورحضورداشتند.
ان موقع ما پنج دروازه بان و شش فوروارد خوب داشتیم و مربی
تیم ملی برای انتخاب بازیکنان تیم ملی ،دستش باز بود .مثل
االن نبود که دنبال بازیکن خوب بگردیم .رئیس فدراسیون
ان زمان که بود؟ فردی که اسب ســوار بود و اصال فوتبال را
نمی شناخت».
صدر همچنین درباره مدیران باشــگاه های بزرگ دنیا
گفــت« :االن مگر مدیران بارســلونا و رئال مادرید ،ســابقه
حضــور در میادین فوتبــال را دارند؟ اینهــا «بیزینس من» و
سیاستمدارند .ابراموویچ هم که چلسی را به عرش رسانده ،از
دل مناسبات کاسبکارانه شوروی بیرون امد .برلوسکونی هم
از دل سیاست بیرون امد و میالن را ،شاید در بدترین شرایط
تاریخ این باشــگاه ،خرید و به یکی از بهتریــن تیم های دنیا
بدل کرد .البته من نمی خواهم بگویم که این جور ادم ها باید
وارد عرصه مدیریت در فوتبال شوند .حرف من این است که
مهم کیفیت مدیریت است نه نظامی بودن یا غیرنظامی بودن
مدیران ورزش فوتبال».
این کارشــناس فوتبال ایران گفت« :مدیر خوب لزوما
فوتبالینیست.مدیرخوبشماقتصادیدارد،چارتسازمانی
را می شناسد و زیرمجموعه اش را درســت انتخاب می کند.
نمونه های چنین مدیرانی هم در راس بهترین باشــگاه های
دنیا ،مثل رئال مادرید ،چلسی ،میالن و ارسنال حضور دارند.
بعضیدرداخلکشورماتاکیدمی کنندکهمدیرانباشگاه های
مابایدحتمافوتبالیباشند».
حمیدرضا صدر درباره فوتبالیست های قدیمی و غیبت
انها در عرصه مدیریت کالن باشگاهی در ایران گفت« :مگر
ی مــا می توانند تحصیل درامد
چند نفر از فوتبالی های قدیم
کنند .اینها معموال می گویند به ما پول بدهید تا باشگاه را اداره
کنیم .کدام یک از این فوتبالی های قدیمی چارت سازمانی
را می شناســند؟ کدام یک از انها می تواند به زبان انگلیسی
بنویسد؟اسپانسرهایخوبپیداکندوزیرساخت هایفوتبالرا
شکلدهد.مدیریتخوبمهمترازعناویننظامی-غیرنظامی
یا فوتبالی-غیرفوتبالی مدیران است».
به نظر می رســد اظهارات اخیــر دادکان تنش هایی را
ایجاد کرده .همچنین بسیاری از مدیران نظامی که در حوزه
ورزش فعالیت دارند از او به خاطر مطلق اندیشــی اش درباره
فعالیت مدیران نظامی گالیه دارند .انهــا می گویند دادکان
در برنامه تلویزیونی سعی داشته ژست یک منتقد تند به خود
بگیرد اما پس از روبه رو شــدن با گالیه ورزشکاران و مدیران
نظامی ترجیحا موضع خود را تعدیل کرده اســت .شاید این
رفتار متناقض دادکان باتوجه به دور ماندن او از پســت های
کلیدی ورزش کشــور چندان تعجب برانگیز نباشد اما هر چه
هست به شــدت گرفتن تنش در جامعه ورزش منجر شد .او
شاید به زودی مرحله تازه ای را برگزیند؛ منتقد تندتری شود و
واکنش های تندتری نیز به خود ببیند .شاید.
البته در این میان نبایــد این نکته را فرامــوش کرد که
قطبی کردنفضایجامعهرفتاریاستکامالضدملی.اینکه
فردی جامعه را به دوبخش نظامی و غیر نظامی تقسیم کند و
بعد به یک بخش اش بتاز د کاری غیر منطقی و تنش زاست .با
این استدالل نادرست می توان بسیاری از مدیران دانشگاهی
و حتی فوتبالی راهم مورد انتقاد شــدید قرار داد .حرف های
دادکان بوی خوبی نمی دهد.
ورزش
مسلحنداریمواگرایشانحرفیدراینموردزدهاستبرداشت
شخصیواشتباهبودهاست.نیرو هایمسلحهموارهبهجامعه
ورزش کمک کرده و در کنار وزارت ورزش به توســعه ورزش
همگانیکمکمی کندحتیایننهادهزینه هایزیادیرابرای
توسعه ورزش همگانی متقبل شده است .شما هیچ جا سراغ
ندارید که نیروهای مسلح خدشه ای به ورزش کشور وارد کند و
اینکه چرا محمد دادکان در برنامه ای که قرار است به موضوع
فساد در فوتبال بپردازد به نیروهای مسلح و سپاه ورود می کند
برای ما جای سوال اســت .ما از ایشــان گله داریم و انتظار
نداشــتیم دادکان در یک برنامه تلویزیونی بخواهد نیروهای
مسلح را به باد انتقاد بگیرد و صحبت هایی سراسر توهین امیز
ی که برای دادکان قائل هستیم
و پر افترا بزند .با وجود احترام
اما او باید در اظهاراتش حرمت دیگران را حفظ کند و بی دلیل
پای نهاد یا شخصی ر ا وسط نکشد».
اما اکبر نوجوان ،رئیس هیات مدیره شــرکت توســعه
و نگهداری اماکن ورزشــی کشور و مشــاور وزیر ورزش هم
ن وارد کر د .او در واکنش به
انتقاداتی نسبت به محمد دادکا
صحبت های محمد دادکان و انتقاداتش از ورود اعضای سپاه
به فوتبال گفت« :صحبت های دور از منطق اقای دادکان مرا
بر ان داشت به عنوان یک ســپاهی مطالبی را خدمت ایشان
عرض کنم .باید یاداور شــوم وقتی در زمــان جنگ خیلی از
اعضای سپاه که اتفاقا ورزشــی هم بودند ،عشق خود یعنی
ورزش را رها کردند و به میدان های جنگ رفتند ،اقای دادکان
در دانشگاه به تحصیل مشغول بود! ایا من و امثال من اشتباه
کردیم که برای دفــاع از اب ،خاک و ناموس ،تمام عرصه ها
ازجمله ورزش را رها کردیم و به جبهه های جنگ رفتیم؟»
رئیس ســابق هیات فوتبــال باشــگاه نیــروی زمینی
ادامه داد« :اقای دادکان شــاید االن بگوید منظورش تمام
ســپاهی های حاضر در ورزش نبوده اما ایشان همه را با یک
چوب راند! ســوال من از دادکان این اســت که ایا ســاکت
به عنوان یک ســپاهی در فوتبال و ســپاهان موفــق نبود؟!
اقای دادکان! مگر قهرمانی پاس با ســردار اجورلو به دست
نیامد؟! اقای اکبر ترکان چگونه؟ ایا در مدیریت کشتی موفق
نبود؟ اقــای داورزنی ،مدیر موفق فدراســیون والیبال ،مگر
نظامی نیستند؟! همین اقای نواموز که دادکان از او تعریف
می کند مگر نظامی نیســت؟ اقای عزیزمحمدی که با خود
دادکان کار کرده ،از سپاهیان حاضر در ورزش است».
رئیس هیات مدیره شرکت توســعه و نگهداری اماکن
ورزشــی کشــور همچنین گفت« :زمانی کــه دادکان برای
پرسپولیس بازی می کرد ،امثال اسماعیل کوثری در ابومسلم
پابه توپ بودند .زمانی که جنگ شــد امثــال کوثری فوتبال
را رها کردنــد و به جبهه رفتند .حاال اگر قرار باشــد کوثری در
ورزش خدمت کند ،اقای دادکان باید بگوید نباید یک سپاهی
در فوتبال یا ورزش باشــد؟! خدمت اقای دادکان باید عرض
کنم که اگر ریاســت ماندنی بــود که به امثال مــن و دادکان
نمی رسید .بهتر اســت به خروجی مدیریت افراد نگاه کنیم و
با این گونه اظهارنظرات دل بسیاری از دلســوزان انقالب را
به درد نیاوریم».
اکبر نوجوان ادامــه داد« :دادکان برخــی از اعضای
وزارت ورزش و جوانان را بی سواد تلقی کرد .من به عنوان یک
سپاهی حرف می زنم نه به عنوان مدیر توسعه و تجهیز وزارت
ورزش و جوانان .دادکان از همان دست افرادی است که پس
ی که جنگ شده بود همانند بسیاری دیگر به
از انقالب و درحال
اروپا رفت .او حاال در گفت وگویش پاسدارها را متهم می کند.
ازهمینپاسدارهادرورزشزیادبوده اند؛نمونه اشمحمدرضا
دسته بندی نظامی /غیر نظامی
تفرقه امیز است
چطور می شود گفت نیروهای مسلح
در ورزش موثر نبودند؟
تیم برانکو
فوتبال زیبایی بازی می کند
قهرمانی پرسپولیس
بعید است
69
پاسداران ورزش
ورزش
70
مثلث | شماره 276
2
مثلث ،مدیران موفق نظامی ورزش را مرور می کند
در حالی که واکنش ها نسبت به اظهارات عجیب محمد
دادکان همچنان ادامه دارد شاید مرور عملکرد برخی مدیران
که از نهادهای ســپاه ،ارتــش و نیروی انتظامــی وارد حوزه
مدیریت ورزش شدند خالی از لطف نباشد.
محمدرضــا داورزنــی ،احمــد دنیامالــی ،محمــود
اسالمیان ،مهدی تاج ،عزیزمحمدی ،محمدرضا ساکت،
محمدرضا پوالدگــر ،مصطفی اجورلو ،محمد درخشــان و
محمود گودرزی و خیلــی از نام های دیگــر در ورزش ایران
چهره های شناخته شده ای هســتند؛ مدیرانی که باتوجه به
مقتضیات و شرایط کشورمان در دهه های مختلف توانستند
منشاخدماتفراوانی باشند.اینروزهااظهاراتدادکانباعث
شده تا بسیاری از این مدیران گالیه هایی را به طور مستقیم
یا غیرمستقیم درباره رئیس پیشین فدراسیون فوتبال مطرح
کنند .نکته اینجا اســت که در عرصه مدیریت ورزش گاهی
مدیرانی از جنس ورزش همه کاره شده اند اما نه تنها کاری از
پیش نبرده اند و موفق نبوده اند بلکه باعث عقبگرد و ناکامی
اوضاع ورزش شده اند اما مدیران غیر ورزشی هم کارنامه شان
روشن اســت .برخی موفق بوده اند و برخی ناکام .به عنوان
مثال مدیرانی همچون داریوش مصطفوی از جنس فوتبال
بودند اما هرگز کارنامه درخشــانی از خود بر جای نگذاشتند.
مصطفوی نه در فدراســیون فوتبال و نه در قامت مدیرعامل
باشگاه پرســپولیس و نه در دوره ای که فوتبال ایران تعلیق
شده بود نتوانســت عملکرد قابل قبولی داشته باشد .او یک
مدیر ورزشی بود اما بر خالف او محسن صفایی فراهانی که
مدیر ورزشــی نبود در فوتبال عملکرد بســیار موثری داشت
طوری که خیلی ها از دوره ریاســت وی بر فدراسیون فوتبال
به عنوان یکی از درخشــان ترین مقاطع تاریخ فوتبال ایران
نام می برنــد و تاکید می کنند کــه صفایی فراهانی در فوتبال
ایران به اقدامــات زیربنایی قابل توجهی دســت زد .همین
طور مصطفی هاشمی طبا که در زمره مدیران صنعتی بود در
ســازمان تربیت بدنی عملکرد خوبی داشت .این موضوع در
مورد افرادی که از نیروهای مسلح وارد حوزه مدیریت ورزش
شــدند هم صدق می کند .به کارنامه محمدرضا داورزنی که
نگاه می کنیم متوجه می شــویم که او به عنوان یک پاسدار
همواره روند موفقیت امیزی در عرصه مدیریتی ورزش داشته
است .قائم مقام تربیت بدنی سپاه ،مسئول اموزش های رزمی
رزمندگان اسالم به مدت دو سال ،مسئول تربیت بدنی سپاه
کشــوری به مدت دو سال ،موسس دانشــکده تربیت بدنی
دانشگاه امام حســین (ع) ،مدیرکل تربیت بدنی کردستان،
مدیرکل تربیت بدنی سمنان ،مدیرکل تربیت بدنی کرمانشاه،
مــدرس مرکز اموزش مدیریــت دولتی کرمانشــاه ،مدیرکل
تربیت بدنی خراســان ،عضوشــورای اموزش مرکز اموزش
مدیریت دولتی خراسان ،مدیرکل هماهنگی امور استان ها و
مشاور رئیس سازمان ،رئیس فدراسیون سوارکاری و چوگان
به مدت چهار ســال ،عضوهیات امنا ی جامعه ورزشــکاران
انقالب اسالمی ،سرپرســت فدراسیون چوگان ،مدیرعامل
موسســه فرهنگی ورزشــی صنام و کســب عنوان قهرمانی
باشگاه های اسیا در رشته والیبال و بسکتبال ،کسب عنوان
باشگاه نمونه ،عضو هیات مدیره بسیج ورزش کشور به مدت
هفت سال ،رئیس هیات امنا ی موسسه توسعه و ترویج ورزش
ایرانیان ،مدیرعامل موسســه فرهنگی ورزشی پیکان؛ این
عناویندرکنارمربیگریشنا،مربیگریاسکیرویاب،مربی
کوهنوردی و ناجی غریق افتخاراتی است که از ان یک مدیر
سپاهی است .مدیری که نهاد سپاه به او اعتماد کرد و امروز
ثمره این اعتماد از ان ورزش کشور است .امثال محمدرضا
داورزنی که از ســپاه ،ارتــش و نیروی انتظامــی وارد عرصه
مدیریتی ورزش شده اند البته کم نیست .سید محمد پوالدگر
دیگر پاســدار موفق ورزش کشــورمان اســت .تکواندوکار
ایرانی که از ســال ۱۳۷۹تاکنون رئیس فدراسیون تکواندو
ایران است .رئیس هیات تکواندو شهرستان قم ،نا یب رئیس
فدراسیون تکواندو ،رئیس فدراسیون تکواندو،عضو شورای
اجرایی فدراســیون جهانی تکوانــدو ،نایب رئیس اتحادیه
تکواندو اســیا و عضو شــورای اجرایی کمیته ملی المپیک
ایران تنها بخشــی از موفقیت های این مدیر ارزشی است.
محمدرضا ساکت یکی دیگر از مدیران موفق ورزش کشور
اســت .وی از مرداد ۱۳۸۱تا مرداد ۱۳۹۰به مدت ۹ســال
به عنوان مدیرعامل باشگاه سپاهان اصفهان فعالیت کرد.
محمدرضا ساکت توسط اعضا ی هیات باشگاه فوالد ماهان
به عنوان مدیرعامل جدید باشــگاه فوالد ماهــان اصفهان
انتخاب شد .در سال 92با حکم رئیس فدراسیون اسکواش،
عضو هیات رئیسه فدراسیون اسکواش شد و در حال حاضر
مدیر بخــش بازاریابی ســازمان لیگ فوتبال ایران اســت؛
یک مدیر خوشفکر و موفق .باشــگاه سپاهان از مرداد سال
۱۳۸۱تا مرداد ۱۳۹۰تحت مدیریت محمد رضا ساکت بود
و سپاهان در همین دوران به طور مداوم با پیشرفت هایی در
رشته های مختلف ورزشــی روبه رو بود .تیم فوتبال سپاهان
در این دوره بود که قهرمانی های زیادی کسب کرد و به تیم
اول ایران تبدیل شــد.او در دهه ۱۳۸۰یعنی بین سال های
۱۳۸۱تــا ۱۳۹۰مدیرعامــل باثبات باشــگاه فــوالد مبارکه
سپاهان بود و این باشگاه را به یکی از باشگاه های حرفه ای
فوتبال ایران تبدیل کــرد .به طوری که این تیــم در دومین
دوره لیگ برتــر ( )۱۳۸۱-۸۲بــا مربیگری فرهــاد کاظمی
به عنوان اولین تیم غیر تهرانی در تاریخ لیگ فوتبال ایران،
قهرمان لیگ برتر شد و این اتفاق بزرگی بود .این قهرمانی،
زودهنگام و یک ماه پیش از پایان فصل برای ســپاهانی ها
به دســت امد .انها همچنین با مدیریت محمدرضا ســاکت
موفق شدند در جام حذفی و لیگ قهرمانان اسیا نیز عملکرد
قابل توجهی داشته باشند .دیگر مدیری که از سپاه به ورزش
امد کریم صفایی بود؛ رئیس کمیته پاراالمپیک فدراسیون
بین المللی (فیتا) و مدیر سازمان تیراندازی ،او یکی از افراد
سرشــناس در حیطه تیر و کمــان اسیا اســت .او افتخارات
ورزشــی فراوانی در کارنامه اش دارد .او حدود هشــت سال
در زمینه تیر اندازی سابقه درخشانی از خود بر جای گذاشت
امــا کارش در دولت قبلی بــا وزیر ورزش به اختــاف و نزاع
رسانه ای کشیده شد .اما محمود اسالمیان یکی از مهم ترین
چهره های مدیریتی ورزش کشــور نیز در زمره افرادی است
که از سپاه و بعد صنعت وارد ورزش شد .او در ورزش اصفهان
منشا تحوالت بسیاری شد .او در قامت رئیس کارخانه فوالد
مبارکه موفق شد دو باشگاه ذوب اهن و سپاهان را وارد کورس
رقابت با تیم هــای تهرانی کند .او همچنین در فدراســیون
فوتبال نفوذ خاصی دارد .او ان قدر مدیر ویژه ای بوده است
که به طور مرتب با پیشــنهادهای متعددی روبه رو می شود.
وی به عنــوان مدیرعامل صندوق بازنشســتگی کشــوری
منصوب شده است .این در حالی است که او نایب رئیس اول
فدراسیونفوتبالنیزهست.ازاینمدیرارزشیبه عنوانیکی
از گزینه های ریاست فدراسیون در انتخابات اینده فوتبال نام
برده می شود .مهدی تاج و عزیزمحمدی نیز مدیرانی هستند
که از نهاد سپاه وارد مدیریت ورزش شدند و سال ها است در
فوتبال ایران فعالیت ها و خدمات فراوانی داشــته اند .تعداد
مدیرانی که از نیروهای مســلح وارد عرصه مدیریت ورزش
شدند کم نیست اما ســوال اینجا اســت که وقتی نیروهای
مسلح تا این حد موجب توســعه ورزش کشور بوده است چرا
باید از سوی یک مقام غیرمســئول در رسانه ملی مورد انتقاد
قرار بگیرد؟ ان هم صرفا به این دلیل که دادکان زمانی رئیس
فدراسیون فوتبال بوده و استاد دانشگاه است .اگر قرار به این
مرزبندی هاباشدمی بایستنگاهدقیق تریبهعملکرد مدیران
دانشگاهی ورزش بیندازیم و ان گاه از خودمان بپرسیم ایا این
مدیران ورزشی تا کنون عملکرد موفقی داشته اند ؟ دست کم
در این مورد حداقل خود دادکان چنین عقیده ای ندارد.
دسته بندی نظامی /غیر نظامی تفرقه امیز است
ورزش
چطور می شود گفت نیروهای مسلح در ورزش موثر نبودند؟
یباران چشمه
سردار مهر عل
3
رئیس تربیت بدنی نیروهای مسلح
صحبت هایی که اقای دادکان در برنامه ای تلویزیونی
مطرح کردند و طی روزهای اخیر مــورد بحث قرار گرفته از
جهاتی قابل بررســی اســت .اگر بخواهیم در مورد کلیات
این موضوع صحبت کنیم باید بپذیریــم که قبل از انقالب
و بعد از انقالب بســیاری از افراد نظامــی در ورزش حضور
داشتند .بعضی ها در ورزش موفق نبودند اما این سکه روی
دیگری هم دارد چون بســیاری از مدیران نیروهای مسلح
در حوزه ورزش نتایــج خیلی خوبی کســب کرده اند .اقای
نواموز هم نظامی بودند .در کنــار اقای دادکان کار کردند.
زحمت زیادی هم برای فوتبال کشیدند .فکر می کنم خود
دادکان هم نســبت به این موضوع واقف است که عزیزان
ما در نیروهای مسلح بسیار زحمتکش هستند و به خصوص
در حوزه ورزش خوب کار کرده اند .ســردار یعقوبی خیلی به
فدراســیون فوتبال کمک کرد .شــهید تهرانی مقدم خیلی
به فوتبــال کمک کرد .همچنین اقای تــرکان .خیلی های
دیگر که وارد حوزه مدیریت ورزش شدند و بسیار خوب کار
کردند .در فوتبال هم همین طور .سردار اجورلو در باشگاه
پاس تحول چشــمگیری ایجاد کرد .ان ســال ها پاس در
بازیکن ســازی نمونه بود .عنوان قهرمانی لیــگ برتر را به
دســت اورد و در لیگ قهرمانان اسیا عملکرد قابل تقدیری
داشت .تیمی که بی تردید یکی از قطب های فوتبال ایران
بود .جناب سردار درخشان در باشــگاه فتح عملکرد خوبی
داشــت .خیلی برای فوتبال زحمت کشــید .اقای جعفری
در باشگاه فجر سپاســی شــیراز کم به این فوتبال خدمت
نکرد .نمی شــود اینها را ندید و همه را به باد انتقاد گرفت.
در حال حاضر اگر حمایت های نیروهای مسلح نباشد عمال
لیگ فوتبال ما تعطیل خواهد شد .در رشته تیراندازی و در
رشته ســه گانه اکثر تیم ها به نیروهای مســلح تعلق دارند.
عملکردشان هم بســیار خوب اســت .در وزنه برداری این
نیروهای مسلح است که با چهار تیم حضوری پررنگ دارد.
سوال من از اقایان این است که همراهی و حضور نیروهای
مسلح در عرصه ورزش باعث عقبگرد ورزش می شود؟ من
با اقــای دادکان تلفنی صحبت کردم .ایشــان به من گفت
منظورم قاطبه افراد نبود بلکه برخی مدیران نظامی را مورد
انتقاد قــرار دادم .اما بحث من این اســت کــه اگر بعضی
از دوســتان هم در مدیریت ورزش کشــور چنــدان موفق
نبوده اند نبایــد این موضــوع را به دیگر عزیزانــی که برای
پیشرفت ورزش زحمت کشیده اند نســبت بدهیم و همه را
با یک چوب برانیم .متاســفانه موضوعی مطرح شــده که
خیلی جای بحث دارد؛ ســوال من این اســت که ایا جناب
اقای داورزنی که در والیبال این کشور تحول ایجاد کرده و
فدراســیون والیبال را به بهترین شکل ممکن اداره می کند
پاسدار نیســت؟ او از ســپاه امده و خوش درخشیده .وضع
والیبال کشورمان و فتح بسیاری از عنوان های مهم نشان
می دهد که ایشان به عنوان یک نیروی ارزشی چقدر خوب
کار کرده .اقای پوالدگر چطور؟ ایشان در تکواندو عملکرد
قابل قبولی داشته اســت .خیلی از عزیزان دیگر هستند که
من نمی خواهم از انها اســم ببرم اما یادمــان نرود که همه
این عزیزان برای سربلندی ایران و ورزش این کشور زحمت
کشــیده اند و حاال ســزاوار چنین انتقادهایی نیستند .البته
اقای دادکان در صحبت های تلویزیونی هیچ استثنایی قایل
نشدند و به نوعی همه مدیران نظامی را زیر سوال بردند اما
در روزنامه شرق حرف هایشان را به نوعی تعدیل کردند .اما
موضوعی که مایلم به ان اشاره کنم این است که ما خیلی از
مدیرانی را می شناســیم که اتفاقا از دل ورزش بیرون امدند
اما در مدیریت ورزش ناکام بودند ؛ ورزشــی بودند اما موفق
نبودند .خیلی ها که مدیریت فدراسیون ها را بر عهده گرفتند
و مدیرعامل باشگاه ها شدند اما نتایج بدی گرفتند .افرادی
که باعث شــدند فوتبال و دیگر رشــته های ورزشی نه تنها
رشدی نداشته باشد بلکه عقبگرد داشــته باشد و ضعیف و
ضعیف تر شود .عرض من این است که امروز ورزش یک امر
تخصصی اســت .یک موضوع علمی است .ما نمی توانیم
هر فردی را صرفا به این دلیل که ورزشکار بوده احتماال یک
مدیر موفق ورزشــی هم بدانیم و همه تصمیم گیری ها در
حوزه مدیریت ورزش را به این دوستان بسپاریم .ما افرادی
را می خواهیم که هم ورزش را بشناســند و هــم مدیریت را
بلد باشند .اصل ماجرا این اســت که مدیران ورزش ما باید
مدیریت را بشناســند و اگر نه مرزبندی میــان فوتبالی ها و
غیرفوتبالی ها یا نظامی ها و غیر نظامی ها جز ایجاد تفرقه و
تنش فایده دیگری در جامعه ما نخواهد داشت.
شــما به اداره هــای کل تربیت بدنی در اســتان های
مختلف که نگاه کنید متوجه می شوید در برخی از استان ها
اتفاقا تحصیلکرده های حوزه ورزش عملکردشان چندان هم
قابل قبول نیســت .همین طور در فدراسیون ها این مشکل
کم وبیش وجود دارد .واقعیت این است؛ افرادی که در مورد
افراد زحمتکش نیروهای مسلح این طور اظهارنظر می کنند
شناخت دقیقی از ورزش نیروهای مسلح ندارند .ما همواره با
همه روسای سازمان تربیت بدنی و وزرای ورزش در دوره های
اخیر ارتباط سازنده و صمیمانه ای داشته ایم .از تک تک این
اقایان بپرسید که نظرشان راجع به فعالیت نیروهای مسلح
در عرصه ورزش چیست؟ ان وقت انها به شما خواهند گفت
که هیچ نهاد یا سازمانی را سراغ ندارند که به اندازه نیروهای
مســلح به ورزش کشــور خدمت کرده باشــد .فجر ،پاس،
ملوان ،رعد ،فتح ،عقاب؛ همه اینها باشــگاه هایی هستند
که در رشته های مختلف ورزشــی فعالیت دارند .کدام نهاد
است که تا این حد به ورزش خدمت کرده باشد ؟ بنابراین ایا
شایسته است موضوع فساد در فوتبال را به حضور نظامیان
در ورزش مربــوط بدانیم؟ من این طور فکــر نمی کنم .این
نگاه اصال خوب و منطقی نیســت .جوانانی که می خواهند
ورزش یا به طور تخصصــی فوتبال را دنبال کننــد اگر مورد
حمایت نیروهای مســلح قرار نگیرند عمال باید اینده شان را
فراموش کنند .اما نیروهای مســلح شرایطی را فراهم کرده
که همین جوان ها به سرمایه های بزرگی تبدیل شوند که در
حوزه مدیریت ورزش هم بتوانند به کشورمان خدمت کنند.
فرض کنید نیروهای مســلح بخواهد به طور کامل خود را از
حضور در ورزش کنار بکشــد .فرض کنید باشــگاه هایی که
تحت پوشــش نیروهای مسلح هســتند دیگر عالقه ای به
حضور در ورزش قهرمانی نداشــته باشند .چه اسیبی به این
همه استعداد وارد می شود؟ چه اسیبی به ورزش کشورمان
وارد می شود .بنابراین اقایانی در این مورد اظهارنظر می کنند
که شناخت دقیقی در این باره ندارند .چند درصد بازیکنان ما
در تیم های ملی در حال حاضر سرباز هســتند اما نیروهای
مسلح با فدراسیون ها و وزارت ورزش همکاری می کند که این
جوانان بتوانند در مسابقات بین المللی برای سربلندی ورزش
کشورمان تالش کنند .چطور می شود می گوییم نیروهای
مسلح فقط وظیفه دارد و هیچ حقی ندارد که وارد عرصه های
مهم ورزش کشــور شــود .اگر مدیــران نظامی مــا موفق
نبودند چطور ان همه بازیکن از باشــگاه های تحت پوشش
نیروهای مسلح وارد تیم های ملی شــدند و تا سال ها برای
ورزش کشور خوش درخشیدند؟ به نظرم عزیزان و مدیران
ما در ارتش ،ســپاه و نیروی انتظامی حــق دارند در صورت
شایستگی حضوری پررنگ در مدیریت ورزش کشور داشته
باشند .بنابراین امیدوارم دوستان ما اظهارات غیرکارشناسانه
را کنار بگذارند و از این به بعد دیگر شاهد بی انصافی نسبت
به عزیزان زحمتکش در نیروهای مسلح نباشیم .همه ما باید
کمک کنیم که در عرصه ورزش همگانی و ورزش قهرمانی
اتفاق های خوبی برای کشورمان رخ دهد .این مهم حاصل
نخواهد شد مگر اینکه در اظهارنظرهای مان شرط انصاف و
اصول کارشناسی را رعایت کنیم.
محمدرضا ســاکت و مصطفی اجورلو دو
مدیرنظامیبودندکهتوانستندسپاهانوپاس
راقهرمانفوتبالایرانکنند.
مثلث | شماره 276
ورزش
71
گزار
ش ویژه
محمودگودرزیخواستاربرکناری
رئیسسازمانلیگشدهاست
ورزش
72
مثلث | شماره 276
فشار برای برکناری تاج
دعوا میان وزارت ورزش و فدراســیون فوتبال دوباره
باال گرفت .این بار وزیــر ورزش می خواهد مهدی تاج را از
ریاســت ســازمان لیگ کنار بگذارد ،البته با اعمال فشار بر
علی کفاشیان؛ رئیسی که نشــان داده در مواقع این چنینی
خیلی زود تسلیم خواسته مقامات باالدستی اش می شود.
او پیش از حضور تیم ملــی در جام جهانی نیز به خواســت
وزارت ورزش تغییرات گســترده ای را در فدراسیون فوتبال
ایجاد کرد و حاال اصال بعید نیست که بار دیگر برای ماندن
در تشکیالت فوتبال با وزیر ورزش همسو شود .اما اختالف
میان گودرزی و تاج از چه زمانی اغاز شــد؟ ظاهرا روزی که
وزیر ورزش و رئیس فدراسیون فوتبال و رئیس سازمان لیگ
در کمیسیون فرهنگی مجلس بوده اند ،اتفاقات عجیب و
غریبی هم افتاده اســت و وزیر ورزش و رئیس فدراســیون
مقابل چشمان نمایندگان حسابی مجادله کرده اند.
ســایت تابناک در این باره نوشته اســت« :در اخرین
جلسه ای که نمایندگان مجلس برای بررسی بحران داوری
در لیگ برتر فوتبال و همچنین مســائل فی مابین گودرزی
با کفاشــیان ،با حضور این دو نفر ترتیب دادند ،مباحث بار
دیگر به ســمت درگیری لفظی پیش رفــت .ماجرا از جایی
شروع شد که وزیر ورزش در جلسه با ۴۵نماینده ای که نامه
استیضاح وی را امضا کرده اند ،گفت که باتوجه به اساسنامه
فدراسیون فوتبال ،اختیاری برای کنترل و اصالح مسائل و
ضعف های این فدراسیون ندارد.
گودرزی در این نشســت اعالم کرده که از کفاشیان
خواســته بود مهدی تاج رئیس ســازمان لیگ را عزل کند!
این موضع عجیب وزیر ورزش با ناراحتی و واکنش مهدی
تاج که همراه کفاشیان به مجلس رفته بود ،مواجه می شود.
ان طور که تابناک نوشته است مهدی تاج نایب رئیس
دوم فدراســیون فوتبال از کــوره در مــی رود» و در جواب
اظهــارات وزیــر ورزش می گوید« :اقای وزیر! مگر شــما
نخواســتید که نبــی را از دبیرکلــی برداریم؟ مگــر محمود
اسالمیان با موافقت خودتان نفر دوم فدراسیون نشد؟ مگر
درخواست شما مبنی بر برکناری ایت اللهی توسط کفاشیان
اجرا نشد؟»
پس از این درگیری در حضور نمایندگان ،کفاشــیان
در ظاهر به قصــد ادای فریضه نمــاز و در باطن به نشــانه
اعتراض به صحبت های وزیر ورزش ،جلسه را زودتر ترک
کرد .در بازگشت نیز حاضرین پس از صرف ناهار به جلسه
خاتمه دادند .در این نشست کفاشیان ،تاج و اسدی از طرف
فدراسیون حضور داشتند و سجادی و خادم نیز گودرزی را
همراهی می کردند.
البته ســایت نود در این باره به نکته دیگری هم اشاره
کرده و نوشته است« :کفاشــیان می خواسته مجلس را به
نشــانه قهر ترک کند اما نمایندگان او را تهدید کرده اند که
اگر قهر کند ،برایش بد می شــود! جالب تــر اینکه علیرضا
اسدی ،دبیرکل فدراسیون فوتبال هم در جلسه حاضر بوده
اما مواضعش به مواضع وزیر ورزش نزدیک تر بوده و بیشتر
سکوت کرده است».
تحلیل خبرگزاری فارس اما در این باره می تواند قابل
توجه باشــد؛ روایتی که احتماال بعد از هماهنگی با مهدی
تاج منتشر شده است؛ محمود گودرزی وزیر ورزش و جوانان
برای پاسخ به سوال برخی نمایندگان به مجلس رفت .وی
در نشست خبری درباره جلسه با نمایندگان مجلس و درباره
اینکه ایا استیضاحی در میان است گفته بود این حضور به
دلیل ماجــرای تبریز بوده ،اما با توضیحاتــی که وزیر داده
برای نمایندگان روشن شد که فدراسیون فوتبال در این باره
پاسخگوســت .وزیر ورزش در نشســت خود با نمایندگان
مجلس گفت که باتوجه به اساســنامه فدراسیون فوتبال،
اختیاری بــرای کنترل و اصالح مســائل و ضعف های این
فدراسیون ندارد .گودرزی در این نشست اعالم کرده که از
کفاشیان خواسته بود رئیس سازمان لیگ را عزل کند! این
موضع عجیب وزیر ورزش با ناراحتی و واکنش مهدی تاج
که همراه کفاشیان به مجلس رفته بود ،مواجه می شود.
تاج در واکنش به این موضوع خطاب به گودرزی گفته
است بهتر است این موضوع را پیامک کنید و ببینید مردم از
شما راضی تر هستند ،از من یا از برنامه نود؟ شما نایب رئیس
اول ،نایب رئیس بانوان و دبیرکل را تحمیل کردید ،چگونه
می گویید که نقشی در فدراسیون فوتبال ندارید؟
رئیس ســازمان لیگ ادامه داده موضوع داوری هم
زیر نظر دبیرکل است که شــما انتخاب کردید .مردم همه
از سازمان لیگ رضایت دارند .تاج همچنین گفت که علی
مطهری نماینده مجلس نیز از عملکرد سازمان لیگ راضی
است .تاج در ادامه اعالم کرده مشکل داوری و اساسنامه
باید حل شــود .این در حالی اســت که به نظر می رســد با
صحبت های وزیر فشار به ســازمان لیگ برای برکناری تاج
زیاد شده اســت .همچنین از ســوی وزارت ورزش فشارها
برای برکناری عابدینی ،بهروان و بهمنی مدیر روابط عمومی
سازمان لیگ نیز زیاد شده ،به طوری که فدراسیون زیر بار
نرفته و همین موجب اختالفات زیاد شــده اســت .به نظر
می رسد فدراسیون فوتبال ســازمان لیگ وارد نزاع تازه ای
با وزارت ورزش شــده اند .شــنیده ها حاکی از ان است که
اسدی دبیرکل فدراســیون فوتبال قصد دارد سازمان لیگ
را دوباره زیر مجموعه فدراســیون فوتبال و در قالب کمیته
مسابقات کند.
البته ایــن کار به این ســادگی ها هم نیســت چرا که
ســازمان لیگ به ثبت شرکت ها رسیده اســت و باید دید در
نهایت چه اتفاق هایی خواهد افتاد.
ایــن در حالــی اســت کــه مرکــز روابــط عمومی و
اطالع رســانی وزارت ورزش و جوانان در واکنش به برخی
خبرها از محتوای جلسه دست اندرکاران فوتبال با نمایندگان
مجلس بیانیه ای صادر کرد.
در بیانیــه مرکز اطالع رســانی و روابط عمومی وزارت
ورزش و جوانان امده است:
.۱نشست وزیر و مدیران ورزش کشور به دنبال دعوت
نمایندگان مردم تبریز برای پاسخ نهایی به مسائل بازی نفت
تهران و تراکتورسازی تبریز صورت گرفت و اقایان کفاشیان
و تاج بنا بر مسئولیت مستقیم در مورد بازی های لیگ ،تعیین
تیم داور ،نظارت بر نحوه مسابقه و برگزاری لیگ و تشکیل
کمیته حقیقت یاب در جلسه مذکور حضور یافتند.
.۲باتوجه به شــکل اساســنامه فدراســیون فوتبال
و اســتقالل مدیران فوتبالــی در تصمیم گیــری و اجرای
برنامه هــای خود ،دکتر گــودرزی به توضیــح این موضوع
برای نمایندگان پرداخت و نمایندگان مردم را به حساسیت
نهادهای بین المللی بر دخالت دولت در امور فوتبال توجه
داد .به همین سبب باید اقای کفاشیان و مسئوالن سازمان
لیگ پاسخگوی سواالت و ابهامات نمایندگان باشند.
.۳وزیر ورزش و جوانان در این جلسه با طرح موضوع
اختیار و تســلط وزارت ورزش به عنوان نهاد عالی دولت در
موضوع ورزش ،رویــه موجود را به عنوان یــک پارادوکس
در موضوع اختیار و قدرت وزارتخانه در موضوعات فوتبال
مطرح کرد و گفــت« :از انجایی که در تمامی مســائل در
نهایت وزیر و معاونان وزارت ورزش باید پاسخگوی دولت
و مجلس باشــند ،بــا این رویه ،بــراورده کــردن انتظارات
نمایندگان مردم در موضوع فوتبال و رسیدگی به تخلفات و
سواالت موجود برای بنده مشکل است».
.۴دکتر گودرزی در ادامه سواالت نمایندگان در مورد
فوتبال و مرخصی مکرر و طوالنی کی روش هم با اشــاره به
استقالل فدراسیون در استخدام سرمربی و نظارت بر نحوه
کار او ،یاداور شــد که در این مورد بعد از چنــد اظهارنظر از
جایگاه وزیر و حتی کار شناس ورزش مورد تهاجم گسترده
از طریق رسانه ها و فضای مجازی قرار گرفت و در این مورد
فرصت نظارت هم به وزیر ورزش داده نمی شود.
.۵در ادامــه جلســه نماینــدگان تبریز از مســئوالن
فدراسیون خواستار پاسخگویی در مورد ابهامات بازی نفت
تهران و تراکتورسازی تبریز ،نحوه داوری ها در لیگ بر تر،
حواشی زیاد تیم ها و برخی مربیان و بازیکنان و نحوه حضور
کی روش در تیم ملی و مواردی از این دست شدند.
.۶مطرح شدن مواردی مانند درگیری لفظی مدیران
وزارتــی و دســت اندرکاران ســازمان لیــگ و فدراســیون
فوتبال ضمن اینکه موضوعیت نداشته است تالشی برای
بر هم زدن فضای گفت و گوی صمیمانه و مسئوالنه وزیر با
نمایندگان مجلس شورای اسالمی بوده است.
.۷فدراسیون فوتبال به عنوان یکی از 52فدراسیون
حوزه وزارت ورزش و جوانان ضمن اینکه فرزند بزرگ وزارت
ورزش و جوانان اســت و مجموعه مدیران خــود را مکلف
به حمایت و کمک از این فدراســیون می دانند ولی قاعدتا
باید پاســخگوی تصمیمات و نحوه مدیریت خود بر فوتبال
کشــور در مقابل افکار عمومــی ،نمایندگان مــردم و البته
وزارت ورزش و جوانــان به عنوان نماینــده دولت برامده از
ارای مردم باشند.
این بیانیه نشــان می دهد که وزارت ورزش قصد دارد
توپ را به زمین فدراسیون فوتبال بیندازد و مسئوالن ان را به
ی که فدراسیون نشین ها به خصوص
چالش بکشد .تصمیم
مهدی تاج را بر ان داشته تا از پیله محافظه کاری دراید ،رو
در روی محمود گودرزی بایستد و در سمت ریاست سازمان
لیگ باقی بماند.
ورزش
عباسپور درگذشت
بیت اللهعباسپور(بیتو)قهرمانبدنسازیوپرورشاندامکشورمان
به علت بیماری واسکولیت و پس از مدت ها تحمل درد و بستری بودن،
شامگاه سه شنبه 3شهریور در سن 36ســالگی دار فانی را وداع گفت.
بیت الله عباسپور متولد هجدهم بهمن سال 1358در استان کردستان
و شهر بیجار بود .بیت الله عباسپور دارای لیسانس حقوق قضایی بود.
او زمانی که 2سال به همراه خانواده اش به کرج نقل مکان کرد در ابتدا
رشــته فوتبال را به صورت حرفه ای دنبال می کرد اما پــس از یک دوره
اسیب دیدگیدررشتهفوتبالبهفکراینافتادکهباوزنهبدنخودراتقویت
کند .در این زمان بود که به پیشنهاد اقوام خود به باشگاه بدنسازی رفت
و زیر نظر حسین حسینی به تمرین بدنسازی پرداخت .مرحوم عباسپور
تنهاایرانیاستکهبهمسابقاتفینالمسترالمپیا،معتبرترینتورنمنت
بین المللی پرورش اندام راه یافته و جدای ان نیز بارها در ســطوح ملی و
بین المللیافتخارکسبکردهاست.نقرهمسابقاتکشوریسال۱۳۷۹
در اصفهان ،قهرمان سال ۱۳۸۲ایران ،قهرمان سال ۲۰۰۳مسابقات
جهانی IFBBهندوستان،مقامسوممسابقاتجهانی IFBB۲۰۰۵چین،
مقام اول مســابقات ۲۰۰۷اســیایی چین ،مقام اول مســابقات۲۰۰۸
اسیاییهنگ کنگوجهانیبحریندرهمینسال،مقامدوممسابقات
اسیایی ۲۰۰۹تایلند،مقاممسابقات ۲۰۱۰اسیاییتهرانازجملهعناوین
وی در ورزش اماتور بود .وی از سال ۲۰۱۲وارد دنیای حرفه ای شد و در
همان سال در مسابقات «فیبو پاور المان» مقام چهارم ،در همان سال
در مسابقات مستر اروپا (اسپانیا) مقام سوم ،در سال ۲۰۱۳و مسابقات
نوردیک پرو (فنالند) مقام اول ،بازهم همان ســال در مسابقات مستر
المپیا (الس وگاس) عنوان هفدهم مشــترک را کسب کرد .ان مرحوم
در سال ۲۰۱۴بســیار پرکار بود و در هفت مســابقه مهم شرکت کرد .در
مسابقاتارنولدکالسیک(برزیل)مقامنهم،درمسابقاتحرفه ایسوپر
نمایشاروپا(داالس)عنوانچهارم،درمسابقاتحرفه اینیویورکمقام
سوم ،در مسابقات حرفه ای تامپا عنوان پنجم ،در مسابقات مسترالمپیا
رده بدنسازان ۲۱۲پوندی رتبه پنجم و مسابقات حرفه ای گرند پریکس
(سئول)مدالبرنزراکسبکردتالقبدومینبدنسازقرنایرانبعدازعلی
تبریزیراازانخودکند.
س هفته
عک
تیم برانکو فوتبال زیبایی بازی می کند
قهرمانی پرسپولیس بعید است
مجتبی تقوی
کارشناس فوتبال
مثلث | شماره 276
ورزش
معتقدم پرســپولیس فوتبــال زیبایــی را بــه نمایش
می گذارد امــا فعال در حــد و اندازه های قهرمانی نیســت.
هر چند نکته ای که همه ما باید به ان دقت کنیم این است که
اساسا تا شش یا هفت هفته نمی توان تحلیل درستی از لحاظ
فنی در مورد تیم ها ارائه کرد .پرسپولیس باالخره در اهواز به
اولین برد خود دست پیدا کرد .من این پیروزی را هفته قبل
پیش بینی کرده بودم .تردیدی نبود که پرســپولیس موفق
می شود .چون پرســپولیس به رغم اینکه نتیجه نمی گرفت
حداقل بازی خوبی را به نمایش می گذاشــت .قبل از بازی
گفتم تا زمانی که پرسپولیس خوب بازی می کند ،نوید خوبی
برای اینده است .من بازی پرســپولیس برابر فوالد را کامل
دیدم ولــی یک واقعیت در مــورد انها وجــود دارد؛ این تیم
هنوز در حد و اندازه های قهرمانی نیست و برای پیشرفت جا
دارد .در واقع معتقدم قهرمانی سرخ ها بعید است .هر دو تیم
بازی پایاپایی را انجام دادند اما پرسپولیس از موقعیت هایش
استفاده کرد .در واقع برانکو به جوانان خوب بازی می دهد و
بازیکنان جوان هم میل به بردن دارند .در هفته های گذشته
صحبت از این بــود که برای برانکو جایگزین مناســبی پیدا
کنند اما تیم او بازی های خوبی را به نمایش می گذارد .بازی
با فوالد هم پایاپای بود و این طور نبود که پرسپولیس تیم برتر
میدان باشد .بازیکنان پرســپولیس در این دیدار باتجربه تر
عمل کردند.
در تحقیقاتــی که اخیــرا کارشناســان انجــام دادند
مشخص شده که تجربه نخستین عامل پیروزی و موفقیت
است.اما شاید خیلی ها این سوال به ذهن شان خطور کرده
که در کنار کم تجربگی و اشتباه های فردی چه چیزی باعث
نتیجه نگرفتن پرســپولیس در چند فصل اخیر شده است؟
در این باره من معتقدم ما باشــگاه های اســتاندارد نداریم و
به طور سلیقه ای عمل می کنیم .در فصل نقل و انتقاالت هر
باشگاهی چند بازیکن خود را تغییر می دهد و همین عدم ثبات
باعث می شــود که بازیکنان هماهنگ نباشــند .برای مثال
باشگاه هایی مانند سپاهان این موضوع را رعایت می کنند و
تا حدودی موفق هستند .اما استقالل و پرسپولیس تغییرات
بسیاری دارند که به مدیریت انها نیز بازمی گردد .سال گذشته
پرسپولیس از مدیریتش ضربه های بسیاری خورد و امسال
هم هواداران ،انتظار دارند بالفاصله تیم نتیجه بگیرد ولی
باید به این تیم فرصت داد .استقالل ،پرسپولیس ،سپاهان
و تراکتورسازی؛ این باشــگاه ها به گونه ای سیاست گذاری
می کنند که فقط باید بــرای قهرمانی بجنگند و این انتظاری
است که هواداران شان از انها دارند .بعضی از بازیکنان حتی
بدون اینکه بدنسازی انجام دهند به تیم ها اضافه می شوند که
این اصال در استاندارد اروپا قابل قبول نیست و در ادامه لیگ
با ضعف بدنی مواجه می شوند .یکی از مشکالت استقالل
و پرسپولیس این است که به ســادگی گل می خورند که در
گذشته چنین نبود و باید به دنبال راهکار و تاکتیک مناسبی
باشــند .به طور کلی معتقدم پرســپولیس با برانکو احتماال
روزهای بهتری را هم خواهد دید .چون انها در زمین می دانند
که چطور باید بازی کنند .برنامه دارند و به نظرم با پیروزی برابر
فوالد تا حد زیادی اعتماد به نفس از دست رفته خود را بازپس
گرفته اند .اما فراموش نکنیم که ســایر تیم ها نیز به همین
سرعت در حال پیشرفت هستند و انها متوقف نمی شوند که
پرسپولیس خود را به انها برساند.
73
سقوط اژدها
دیدار
74
مثلث | شماره 276
اقتصاد چین ،دوشنبه سیاه را
پشتسرگذاشت
صفت ســیاه که در کنار نام دوشــنبه قــرار می گیرد،
ناخوداگاه ذهن به سوی یک بحران اقتصادی دیگر می رود.
«دوشنبه سیاه» اولین بار درسال 1987خودش را به عنوان
یک بحران مطرح کرد .بازار سهام امریکا از سال 1982رو به
رشد بود .این رشد ادامه پیدا کرد و سال های 1986و 1987
اوج رشد بازارهای مالی امریکا بود .شاخص داوجونز در 25
اگوست ســال 1987به باالترین مقدار خود از اغاز فعالیت
بورس نیویورک رسیده بود ( .)2722افت شاخص های مالی
جهان از روز 14اکتبر اغاز شد .در این روز شاخص داوجونز
95/45واحد افت کرد .این ســقوط تا جمعــه 16اکتبر هم
ادامه داشت و شــاخص به 2246واحد رسید .همان زمان
رئیس خزانه داری امریکا ،جیمز بیکر اعالم کرد که ممکن
اســت در تعطیالت اخر هفته بســیاری از ســرمایه گذاران
تصمیم به فروش ســهام خود بگیرند .دوشــنبه 19اکتبر،
ساعت ها پیش از انکه بازار سهام امریکا فعالیت خود را اغاز
کند ،بازار سهام کشــورهای شــرق دور با روندی منفی کار
خود را اغاز کردند .با باز شدن سایر بازارهای سهام کشورها
در اروپا این موج منفی همچون جریانــی از هوای غبارالود
تا امریکا ادامه پیدا کرد و این سقوط ســهام ،نام «دوشنبه
سیاه» را به عنوان یک شــاخص در بحران بازارهای بورس
در جهان مطرح کرد.
حاال باز هم بازار بورس جهانی یک «دوشــنبه سیاه»
را پشت سر می گذارد .این بار اما دوشــنبه علیه اژدهای زرد
اقتصاد جهان وارد نبرد شده است .بحران در سهام چین به
حدی شدت گرفته که بسیاری ان را با بحران وال استریت
در ســال های ۱۹۳۰میالدی مقایســه می کنند .شاخص
سهام در بازارهای بورس چین در شهرهای «شانگهای» و
«شنزن» در شرق و جنوب این کشــور به پایین ترین میزان
خود در نیم سال گذشته رسید .در شنزن که دیگر بازار سهام
چین در ان مستقر هستند ،شــاخص سهام 7/2درصد افت
کرده است .امار بازار سهام در شانگهای نیز نشان می دهد
که شاخص سهام دوشــنبه 8/5درصد کاهش یافته که در
۶ماه گذشــته بی سابقه بوده اســت .هفته پیش هم با افت
شاخصه های تولید در چین برای نخســتین بار سهام چین
۵/۵درصد افت کرده بود.
دولت چین با وجود تزریق میلیاردها دالر هنوز موفق به
بازگرداندن اوضاع به حال عادی نشده است .سقوط سهام در
چین در شرایطی روی داده که دولت این کشور هفته گذشته
برای نخســتین بار اجازه داد از صندوق های بازنشستگی و
مستمری بگیری برای خریدوفروش ســهام استفاده شود.
با این تدبیر نزدیک بــه ۹۷میلیارد دالر به بازار ســهام چین
تزریق شد اما نتوانست جلوی نزول شاخص سهام را بگیرد.
«بانک خلق چین» همچنین بار دیگر به اقتصاد این کشور
پول تزریق کرد .سه شنبه این بانک 150میلیارد یوان (حدود
23میلیارد دالر) را به شــکل وام های کوتاه مدت در اختیار
وام دهندگان گذاشت که بیشترین تزریق پول از اوایل فوریه
2015بود .بازارهای سهام چین پس از این دو اقدام اندکی
رشد کردند اما در حالت سقوط ماندند .چند روز پیش نیز اعالم
شده بود که فعالیت بخش تولید در چین به پایین ترین سطح
خود در شش سال اخیر تنزل کرده است .هفته گذشته نتیجه
بررسی ماهانه عملکرد بخش تولید کارخانه ای در چین نشان
داده که کاهش فعالیت این بخش همچنان ادامه یافته و در
ماه اگوست به پایین ترین سطح از مارس سال ۲۰۰۹به بعد
رسیده است .نزدیک به ۲۰میلیون سهامدار در چین به دلیل
شرایط نامناسب ،از سه ماه قبل به تدریج از بازارهای سهام و
اوراق بهادار کشور خارج شدند.
کارشناســان ،نگرانی از کاهش تقاضا ،کاسته شدن
از صادرات و کم شــدن ســفارش ها برای خریــد کاالهای
چینی را باعث نابسامانی پیش امده در بازارهای سهام چین
می دانند .اشــفتگی اخیر بــازار دو هفته قبل زمانی شــروع
شــد که دولت چین به طور غیرمنتظره ای اجــازه داد ارزش
یوان کاهش پیدا کند .این اقــدام تا اندازه ای در واکنش به
نشانه های ضعیف شدن اقتصاد این کشور صورت گرفت.
اقدام دولت چین در ادامه کاهش نفت که قیمت هر بشکه
ان ۶۵درصد در سال گذشته نزول کرده بود ،تاثیر گذاشت
و قیمت نفت که بر مبنای قراردادهای بازار نیویورک است،
دوشنبه به پایین ۴۰دالر سقوط کرد .در حالی که بسیاری از
ســرمایه گذاران امیدوارند بانک مرکزی چین برای تشویق
سرمایه گذاری و پشتیبانی از رشد اقتصادی میزان سپرده ای
که بانک ها در ذخایرشان باید نگه دارند را کاهش دهد ،این
پرسش وجود دارد که ایا سقوط بازار بورس چین اقتصاد این
کشور را که دومین اقتصاد بزرگ جهان پس از امریکا است،
ضعیف تر خواهد کرد؟
ســقوط بازار ســهام خیلی زود تاثیر خود را بر اقتصاد
جهان گذاشت .عده ای اعتقاد دارند این سقوط ارزش سهام
تاثیر مخرب بزرگتــری روی اقتصاد جهانــی دارد تا بحران
یونان .در اولین ســاعات معامالت دوشــنبه 2شهریورماه
بازارهای اسیایی شاهد سقوط بی سابقه ای بود که به سرعت
به سایر بازارهای اسیایی نیز سرایت کرده و موجی از نگرانی
بین صاحبان سهام و دست اندرکاران بازارهای مالی جهان
به وجود اورد .در بورس توکیو شاخص 225-Nikkeiبا 3/3
درصد کاهش ،به زیر 19000واحد سقوط کرده و شاخص
Topixنیز بــا 4/2درصد کاهش روبه رو شــد .در اســترالیا
شــاخص ســهام 200 S&P.ASXســیدنی 3/3درصــد و در
تایوان ،شاخص 5/7 Taiexدرصد تنزل یافتند.
در ایــن میان ســهام بانک ها و شــرکت های فعال در
بخش انرژی نسبت با ســایر بخش ها بیشتر تحت تاثیر این
روند نزولی قرار داشته و این در حالی است که هیچ نشانی از
بهبود روند قیمت کاالها ،به خصوص نفت خام ،در بازارهای
جهانی مشاهده نمی شود.
شــاخص بهــای کاالیــی بلومبــرگ ،کــه اقالمی از
تخم مرغ گرفته تا گاز طبیعی را شامل می شود ،با 1/2درصد
کاهش ،به 86/79دالر کاهش یافت که پایین ترین سطح
ان از سال 1999تاکنون محســوب می گردد .در این بین
حتی قیمت طال نیز با 0/4درصد کاهش روبه رو شد که ناشی
از تالش ســرمایه گذاران برای دســتیابی به نقدینگی مورد
احتیاج شان بوده است.
در هفته گذشــته ســقوط ســهام در بازارهای اسیا ،با
تشــدید نگرانی نســبت به اینده اقتصاد جهانی به بازارهای
توســعه یافته نیز ســرایت کرده و موجی از فروش سهام در
بازارهای کشورهای پیشــرفته را به دنبال داشت .شاخص
بورس لندن موســوم به ســبد سهام «فوتســی» افت کرد،
بورس های پاریــس و میالن به ترتیب بــا کاهش 50/35و
5/96درصدی روبــه رو بودند .بورس فرانکفــورت نیز 4/7
درصد کاهش یافت و شاخص ســهام این بورس به زیر 10
هزار واحد ســقوط کرد .امری که از ماه ژانویه ســال جاری
بی سابقه بوده است .شاخص «داو جونز» در بورس نیویورک
نیز در ساعات اولیه اغاز به کار خود در روز دوشنبه با کاهش
شــدید ارزش ســهام مواجه شــد ،هر چنــد در ادامه بخش
قابل توجهی از ارزش خود را بازیافت.
این بحران بازارهای ارزی را نیز بی نصیب نگذاشته و
در اسیا تمامی ارزها ،به اســتثنای «ین» ،تحت فشارهای
کاهشــی قرار گرفتند .تنها «یــن» که به عنوان پشــتوانه
روزهای سخت شناخته می شود شاهد افزایش 0/6درصدی
بــوده و بــه 121/3در برابر دالر امریکا رســید کــه بهترین
موقعیت ان از تاریخ 9جوالی تاکنون محســوب می شود.
در مالزی واحد پولی این کشــور «رینگیت» ،که هم اکنون
در پایین ترین سطح خود از سال 1998است ،با 1/4درصد
کاهش ،به 4/228در برابر دالر امریکا رسید.
دالر اســترالیا و نیوزیلند نیز در مقابــل دالر امریکا به
ترتیب بــا 1/2درصــد و 1/4درصد کاهش ،بــه 0/7225و
0/6593دالر تنزل یافتند .چین بزرگترین شــریک تجاری
هر سه کشور فوق الذکر به شمار می اید .شاخص دالر امریکا
که نشانگر ارزش برابری ان در مقابل سبدی از ارزهای معتبر
جهانی است ،برای چهارمین بار کاهش یافته ،با 0/4درصد
کاهش ،به 94/618رسید.
غریب قریب
رونمایی از رمانی درباره بارگاه امام رضا(ع)
مراســم رونمایی از رمــان «غریب قریــب» با حضور
جمعی از اصحاب فرهنــگ و هنر در خبرگــزاری مهر برگزار
شد .این کتاب داستان دوازده دوره ساخت و بازسازی بارگاه
ملوکتی امام رضا (ع) در مقاطع مختلف تاریخی است .سعید
تشکری در دوازده بخش کتاب «غریب قریب» روایت هایی
ن نوغانیان ،سامانیان ،غزنویان،
از ساخت این بارگاه در دورا
ســلجوقیان ،خوارزمشــاهیان ،چنگیزی هــا ،ایلخانــان،
تیموریان ،صفویان ،افشاریان و قاجار ارائه کرده است.
این اثر دو جلدی به شــکلی نفیس از ســوی موسسه
افرینش های هنری استان قدس رضوی منتشر شده است.
سعید تشکری خالق این اثر ،نمایشــنامه نویس ،کارگردان
و نویســنده معاصر اســت که امســال نیز به خاطــر نگارش
رمان دو جلدی «مفتون و فیــروزه» برگزیده جایزه ادبی قلم
زرین شد.از این نویســنده پیش از این اثاری مانند «پاریس
پاریــس»« ،والدت»« ،باز بــاران»« ،وقتــی زمین دروغ
می گوید»و«وصلهزارمجنون»منتشرشدهاست.تشکری
درباره این کتاب گفته است« :در رمان والدت،من به موضوع
شــخصیت امام رضا(ع) و سلسله ســادات رضوی و قدسی
بودن مشهد مقدس اشاره داشــتم .این مکان اما قهرمانی
دارد که کسی جز مردم ان نیستند که توانستند این مزار را در
خود نگاه دارند و میزبانی کنند .داستان «غریب قریب» نیز از
همینجا شروع می شود؛ از زندگی زنی از اهالی نوغان که در
ان دوران روستایی در حوالی مشهد بوده و شوهرش یکی از
شهدای در رکاب امام و مزارش در جوار مزار امام بوده است.
این زن به همین بهانه نخستین نگاهبان مزار می شود و روزانه
در کنار ان به مراقبت و حراست مشغول بوده است .گروه های
زیادی در این رمان یاد شده اند که در طول تاریخ قصد تخریب
این مزار را داشته اند و بخشی از فصل پایانی ان نیز به زمان
قاجاریه باز می گردد .در تاریخ امده است که حاکم وقت تبریز
به دلیل مشارکت نکردن در قتل امیرکبیر با تحریک اطرافیان
مورد تخریب شاه قرار می گیرد و ابتدا به تهران و در ادامه به
مشهد تبعید می شود اما میرزا اقاخان نوری که سودای قتل
او را در سر داشته از شــاه می خواهد که از او بخواهد همانند
سایر سلسله سالطین ،نشانه ای از سلطنت قاجاریه در حرم
رضوی بیابد و در سفر شاه به مشــهد عرضه کند وگرنه اعدام
خواهد شد .در واپسین روز قبل از رسیدن شاه به مشهد ،این
فرد با معماری چینی روبه رو می شود که کاالی ابگینه را برای
تجارت با خود دارد .این ابگینه به شــاه عرضه می شــود و به
واسطه ان ائینه کاری حرم رضوی به عنوان میراث قاجاریه بنا
نهاده می شود ».در مراسم رونمایی کتاب،حجت االسالم
محمدرضا زائری مدیر مجموعه فرهنگی شــهدای انقالب
اسالمی در سخنانی عنوان کرد« :امروز باید به اقای تشکری
تبریک بگوییم که افتخار پیدا کرده تا بعد از رمان والدت این
کتاب را بنویسد .ما گاهی اوقات فکر می کنیم چه کاری انجام
داده ایم اما واقعیت این است که ما هیچ کاری انجام نداده ایم
و هر اتفاقی افتاده لطف و کرم ائمه در زمینه این کتاب بوده
اســت .هنر اقای تشــکری این اســت که تاریخ را تبدیل به
متنی جذاب و قابل فهم کرده اســت .مــن وقتی این کتاب
را می خوانم احســاس می کنم در امتداد یک مسیر طوالنی
هستم که ادبیات و تاریخ ما را مشخص می کند .این کتاب
جنجال های یک تغییرنام
همچنین فرم خوش دست و متناســبی هم دارد که به توازن
در کنار محتوای زیبای ان قرار گرفته اســت ».سید مهدی
شجاعی ،نویســنده صاحبنام معاصر هم با انتشار یادداشتی
از این نویســنده و کتاب وی تجلیل کرد .در بخشــی از این
یادداشت امده اســت« :رمان غریب قریب ،بهانه ای است
برای تجدید عرض ادب و ارادت و احترام به قلم شکوهمند
ی که در خلق عموم اثارش ،به خصوص
سعید تشکری ،قلم
«مفتون و فیروزه» و «پاریس پاریس» دالویز بوده اســت و
ت برانگیز.سعید تشکری با کتاب و قلم،
در «والدت» ،اراد
با خواندن و نوشتن ،نفس می کشد و زندگی می کند و همان
قدر که نوشتن ،برای سعید تشکری ،دلیل زندگی است ،برای
خوانندگان اثارش ،می تواند راهنما و دلیل زندگی بشود .اثار
سعید تشکری اگرچه تماما از استواری و صالبت برخوردارند،
اما این قلم ،از وقتی که کبوتر حرم شده ،به فخر و فخامتی
متفاوت دســت یافته و گویی که از مرکز ثبت اسناد رضوی،
شناسنامه ای تازه گرفته اســت .چنان که اکنون هر برگی از
اثار رضوی اش را اگر در جایی بی نام و نشان ببینی ،هویتش را
ش تردید نمی کنی».
بازمی یابی و در اصل و نسب
حذف نام فجر از جشنواره سینمای ایران معترضان فراوانی داشت
توضیح ایوبی
ورود مجلس
داستان این تغییر نام به صحن علنی مجلس هم کشیده
شــد و ۲۲نفر از نمایندگان در تذکر مشــترک به وزیر فرهنگ و
ارشاد اســامی ،خواســتار توضیح درباره علت حذف عنوان
«فجر» از بخش بین الملل جشــنواره فیلم فجر ،ان هم یک
هفتهپسازاخطاربهوزیردربارهمشکالتسینماهاشدند.الله
افتخاری ،عضو کمیسیون فرهنگی در این باره گفت« :هفته
گذشته،نمایندگانباوزیرارشادگفت وگوکردندوانتقاداتخود
از وضعیت سینمای ایران را بیان کردند و خواستار اصالح و رفع
ایرادات شدند .ما توقع داشتیم شخص وزیر ،وضعیت را از این
بدترنکندوحاالمی بینیمکهمدیرزیرمجموعهایشان،نامفجر
را از روید ادی که باید در خدمت انقالب باشد ،حذف می کند.
این اتفاق حتما پیگیری می شــود و اگر وزیر نسبت به اصالح
قدمی برندارد،نمایندگانوکمیسیونفرهنگی،بر اساسوظیفه
عمل خواهند کرد».
مثلث | شماره 276
رئیس سازمان ســینمایی با اعالم اینکه دیگر جشنواره
فیلم فجر در دو بخش ملی و بین الملل برگزار نمی شــود بلکه
هرکدام از انها به طور جداگانه و مســتقل به عنوان جشــنواره
بین الملل فیلم ایران و جشنواره ملی فجر برگزار خواهند شد،
گفت« :برگزاری دو بخش از یک جشنواره در دو سال مختلف
ی مخاطبان
و با یک نام چندان زیبنده نیست و موجب سردرگم
و میهمانان خواهد شد .درنتیجه پس از بررسی های طوالنی و
نشست های مختلف کارشناسی به این باور رسیدیم که به جای
برگزاری ناقص و کم تاثیر بخشی به عنوان بین الملل و بخش
دیگری به عنوان ملی هر دو اتفاق را باشــکوه و درســت برگزار
کنیم ».ایوبی تفاوت این دو جشنواره را این گونه توضیح داده
است« :جشنواره فیلم فجر جشــن باشکوه و معرفی تولیدات
ساالنه سینمای ایران است و جشنواره بین المللی فیلم ایران با
هدف تبادل تجربه تخصصی سینمایی ایران با جهان است».
رئیسسازمانسینماییدربارهتفکیکایندوجشنوارهسینمایی
با نام های متفاوت و حذف نام فجر از جشنواره بین المللی که
دیگر در بهمن ماه هم برگزار نمی شود ،گفت« :شایسته است
به جای برگزاری ناقص ،هر یک از این دو پروژه بزرگ شایسته
و درخور و در حد و اندازه ایران و نظام جمهوری اسالمی برگزار
شــود .کیســت که نداند برگزاری رویدادهای فرهنگی البته با
رعایت استانداردها در نظام جمهوری اسالمی ایران به عنوان
کارنامه و دستاورد انقالب اسالمی اســت؛ با هر نامی و در هر
زمانی که باشد .و منطقی دربند لفظ نیست .ما به نام صورت و
ظاهر،حقیقتومعناراقربانینمی کنیم».
دیدار
حذف نام «فجــر» از بخش بین الملل ســینمای ایران
واکنش های بسیاری را به همراه داشت و بسیاری از کارشناسان
بین الملل که سال ها در این عرصه فعالیت می کنند این کار را
غیر متعارفخواندند.همهچیزازحکمحجت اللهایوبی،رئیس
سازمانسینماییکشوربرایدبیربخشبین المللاینجشنواره
شروع شد .به موجب این حکم ســیدرضا میرکریمی به عنوان
«دبیربخشبین المللسینمایایران»منصوبشد.نکتهاین
حکم در این بود که ایوبی ضمن جداسازی بخش بین الملل از
بخش سودای سیمرغ یا همان سینمای ایران که سال پیش
شاهد ان بودیم ،برای دوره اتی نیز همین روال را پیش گرفته
اســت .حذف این نام جنجال ها و حاشــیه های زیادی را به پا
کرد؛ از ادعای ســازمان ســینمایی علیه بخش خبری 20:30
مبنی بر کذب بودن اخبار این بخش درباره حذف نام فجر که به
مصاحبهحجت اللهایوبیبا 20:30دریکشنبهشبهفتهگذشته
منجر شد و پس از ان انتقاد مستقیم ابوالقاسم طالبی از دولت و
رئیس جمهور به خاطر حذف این نام و نیز انتقاد تند سیدمحمد
حسینی ،وزیر سابق فرهنگ و ارشاد اسالمی.
در بخشــی از نامــه رســمی طالبــی ،کارگــردان فیلم
« قالده های طــا» به رئیس جمهــور امده اســت « :جناب
رئیس جمهور یکی از خرمشهرهای ما سینماست که حضرت
امام روح الله(س) پس از بازگشت به وطن در اولین سخنرانی
فرمودند «ســینمای ما مرکز فحشاســت ،ما با سینما مخالف
نیستیم ،با فحشا مخالفیم ».با این جمله« ،خرمشهر سینما»
به طور ماهوی روز اول فجر ،برای انها که اهل فحشا نبودند،
ازادشد.حاالبااستداللجنابعالی،فجرسینماهمزندانیبهمن
نیستوادامهخواهدیافتودرهرماهیازسال،جشنوار همهم
بین المللیفیلمبرگزارشود،بهناممبارکفجرمزینخواهدبود.
اما مدیران فرهنگی -هنری نخست برگزاری بخش بین المللی
فیلم فجر را از جشــنوار ه فجر در بهمن ماه جدا کردند و سریعا
هم دبیر جشنواره در مقابل سواالتی که نام فجر با این حساب
از جشــنوار ه بین المللی فیلم حذف خواهد شد ،مصاحبه ها و
تو شنود ها انجام داد که خیر! اصال چنین نیست ،فجر یک
گف
ارمان است و ابروی سینما و جشنواره به ان نام است و مطالبی
همچون سوم خرداد شما را بیان داشت».
سیدمحمد حسینی ،وزیر سابق فرهنگ و ارشاد اسالمی
همحذفنامفجرازجشنوارهفیلمرابخشیازجهت گیری های
فرهنگیدولتدانستوگفت«:حذفنامفجرانقالباسالمی
از بخش بین الملل جشــنواره فیلم فجر ،چراغ سبزی است به
یکه
غربی هاوعناصرمعاندکهنشانبدهدهرفردیباهرفیلم
عالقه داشت می تواند در ان حضور پیدا کند».
75
کوچ به جزیره
دیدار
76
مثلث | شماره 276
تعدادبازیکناناسپانیایی
در لیگ برتر انگلیس قابل توجه است
پدرو هم اضافه شــد .این روزها لیست تیم های لیگ
برتر انگلستان را که مرور می کنیم ،تعدد بازیکن با پاسپورت
اسپانیایی به چشم می خورد.
انگار نه انگار که خود اسپانیا یکی از بهترین لیگ های
جهان را دارد و بازی کردن در اللیگا برای خیلی از بازیکنان
جهان یک رویا محســوب می شــود اما چه اتفاقــی افتاده
کــه بازیکنان اســپانیایی تــا ایــن حد،مایل بــه حضور در
تیم های انگلیســی هســتند؟در حال حاضــر 34بازیکن با
ملیت اســپانیایی در لیگ برتر انگلســتان حضور دارند ،در
این میان تیم های مطرح و مدعی قهرمانی یعنی ارســنال،
چلســی و منچســتر یونایتد هر کدام بــا در اختیار داشــتن
چهار بازیکن ،بیشــترین بازیکن اســپانیایی را در لیگ برتر
دارند اما این دلیل ان نیســت که تیم هــای کوچکتر از این
معدن بی بهره باشــند و در ترکیب تیم هایی مثل نیوکاسل،
وستهام ،سوانسی و ســاندرلند هم از این بازیکنان نبینیم.
البته این امار با این پیش فرض اســت کــه بازیکنانی مثل
الکســیس ســانچز یا رادامل فالکائو را نادیــده بگیریم که
پاســپورت غیر اســپانیایی دارنــد و از اللیگا بــه لیگ برتر
نقل مکان کرده اند.
اگر میان اللیگا و لیگ برتر انگلستان ،قیاسی داشته
باشیم به طور حتم دستاوردهای لیگ اسپانیا بسیار باالتر از
لیگ برتر است .بدون شک تیم های رئال مادرید و بارسلونا
محبوبتریــن و قدرتمندترین باشــگاه های فوتبــال جهان
محسوب می شــوند .در 5ســال گذشته،ســه بار تیم های
اسپانیایی قهرمان لیگ قهرمانان اروپا شده اند و چلسی تنها
تیمی از لیگ برتر انگلســتان بود که در سال 2013به مقام
قهرمانی رسید که ان هم در شرایط خاصی که تیم بارسلونا
برای سفر پشت سر گذاشت.
ال کالســیکو هنوز هــم بهتریــن بازی همــه جهان
محســوب می شــود و هر کس که فوتبال را دوست دارد ،از
دیدن این بازی نمی گذرد .در زمینه فردی هم بزرگترین دوئل
همه تاریخ در اللیگا برگزار می شود ؛نبرد میان لیونل مسی
و کریستیانو رونالدو انچنان دیدنی است که به هیچ رکوردی
رحم نکرده اند و هر چه توپ طال هست را به خود اختصاص
داده اند .فاصله اللیگا با لیگ برتر ان قدر هست که بتوان ان
را با فاصله تیم ملی اسپانیا و انگلیس در زمینه افتخار مقایسه
کرد ...اما یک نکته را باید در نظر گرفت که می توان تمام
این قیاس ها را زیر سوال برد .نکته این است که اگر بارسلونا
و رئال مادرید را از اللیگا جدا کنیــم ،دیگر چه چیزی برای
این لیگ باقی می ماند؟ ان وقت کل لیگ اسپانیا ایا قابلیت
قیاس با لیگ انگلستان را دارد ،ان هم با تکیه به تیمی مثل
اتلتیکو مادرید و یا در سطحی بسیار پایین تر مانند والنیسا!
از دل این مساله است که دلیل کوچ دسته جمعی بازیکنان
اسپانیایی تبار به انگلستان را می توان فهمید.
واقعیت امر این است که قدرت مالی تیم های انگلیسی
بسیار باالتر از تیم های اسپانیایی اســت .تنها دو تیم رئال
مادرید و بارســلونا هســتند که می توانند این مساله را نقض
کنند ،وگرنه ســطح دســتمزد در لیگ برتر انگلستان بسیار
باالتر اســت .جذابیت و رقابت هــم انچنــان در لیگ برتر
انگلســتان باالتر اســت که یک بازیکن حتی در تیم های
رده های پایین جدول این لیگ هم ایــن فرصت را دارد که
برابر بزرگان هم خوش بدرخشــد و تبدیل به ســتاره شــود.
جذابیت لیگ برتر انگلســتان به اندازه ای است که لوئیس
سوارز که ســابقه بازی دراین لیگ را دارد ،در این باره گفته
اســت« :بهترین تیم دنیا بارسلونا اســت اما بهترین لیگ
جهان ،لیگ انگلستان است؛ لیگی که هیچ چیز در ان قابل
پیش بینی نیست».
مساله دیگری که باعث می شــود تیم های انگلیسی
برای ستاره های اســپانیایی یک انتخاب خوب باشد؛ این
اســت که این بازیکنان اگر بــه ترکیب اصلــی دو تیم رئال
مادرید و بارسلونا نرسند ،کمترین فرصت را برای درخشش
و ستاره شدن دارند و لیگ های انگلیســی این فرصت را به
این بازیکنان جوان هدیه می دهند .واقعیت امر این اســت
که این روزها اسپانیا بیشتر از نیاز بازیکن مستعد می سازند و
این بیشتر از نیاز تیم های درجه اول اللیگا است.تیم هایی
مثل بارسلونا و رئال مادرید ان قدر متمول هستند که بیشتر
تیم های بین المللی هستند تا تیم هایی با محوریت بازیکن
اسپانیایی،در ترکیب این تیم ها ستارگان بزرگ گلچین شده و
به نیوکمپ یا سانتیاگو برنابئو اورده می شوند.این مساله باعث
می شود که بازیکنان اســپانیایی برای درخشش و احتماال
حضور در ترکیــب تیم ملی اســپانیا ،فرصت های دیگری را
جست جو می کنند و باشگاه های متمول انگلیسی و مربیان
صاحب نام ان بازیکنان مطرح اسپانیایی را به جزیره می اورند
و در ترکیب خود از ان استفاده می کنند.
کــوچ دســته جمعی بازیکنــان اســپانیایی بــه لیگ
برترانگلستان بیش از همه دل بوسکه سرمربی تیم اسپانیا را
نگران کرده است.ان زمانی که تیم ملی اسپانیا می توانست
به ســه گانه دوران طالیی خود برســد و در دو جام ملت ها و
یک جام جهانی مقام به دست اورد؛ بیشتر بازیکنان این تیم
در اللیگا بازی می کردند و ترکیب اصلی تیم ملی اســپانیا بر
مبنای بارسلونا قرار داشت.
این مساله باعث می شــد که تیکی تاکی بارسایی ها با
همان سطح هماهنگی اما با تقویت چند بازیکن مادریدی،
ترکیبی قدرتمند را روانه میدان کند اما این مزیت این روزها
دیگر در تیم ملی اسپانیا دیده نمی شود ودل بوسکه مجبور
است تیمی را بسازد که خیلی از بازیکنان ان حتی در کشور
اسپانیا هم بازی نمی کنند وهماهنگ کردن ان دشوار است.
اولین نشانه های این تزلزل را در جام جهانی 2014دیدیم.
اسپانیایی های مشهور لیگ برتر
خوزه مورینیو که سابقه مربیگری در باشگاه رئال مادرید
و اللیگا را دارد ،عالقه خاصی به بازیکنان تیم بارسلونا دارد،
او سسک فابرگاس و پدرو را به استامفورد بریچ اورد .فابرگاس
که وقتی یک بازیکن جوان بود در تیم ارســنال چهره شد،
وقتی به چلسی امد ان قدر خوب کار کرد که نقش قابل تاملی
در قهرمانی فصل گذشته این تیم داشت ،پدر و هم در اولین
بازی خود برای چلسی ان قدر خوش درخشید که مورینیو او
را حتی با مارادونا مقایسه کرد .چلسی دو بازیکن اسپانیایی
دیگر هم دارد .سزار ازپیلیکوئتا مدافع راستی که در اوساسونا
چهره شد و دیه گو کاستا مهاجم محبوب برزیلی االصلی که
در تیم اتلتیکو مادرید ستاره شد ،دو بازیکن اسپانیایی دیگر
چلسی هستند.
یک مربی دیگر هم که سابقه مربیگری در اللیگا دارد
از دو بازیکن اسپانیایی خوب یعنی خسوس ناواس و دیوید
سیلوا در ترکیب خود استفاده می کند ؛این دو بازیکن سرعتی
و دریبل زن در موفقیت های سال های اخیر مانوئل پیگرینی
در تیم منچستر سیتی نقش بسیار عمده ای داشته اند.برایان
راجرز سرمربی تیم لیورپول هم دو بازیکن اسپانیایی دارد؛
خوزه البرتو و البرتو مورنو دو بازیکن اسپانیایی هستند که در
انفیلد به میدان می روند.
لوئیس فن خال هم که در کارنامه او سرمربیگری تیم
بارسلونا دیده می شود هم یک ستاره اسپانیایی و بسیار خوش
تکنیک را در ترکیب خود دارد .خوان ماتا بازیکنی است که
از چلسی به منچستر امد و این روزها با شماره هشت در این
ترکیب خوش می درخشد .منچستر یک بازیکن اسپانیایی
دیگر به نام اندره هرارا دارد که هر از گاهی در ترکیب این تیم
قرار می گیرد.در منچستر دو دروازه بان اسپانیایی هم حضور
دارند بــا وضعیت های کامل متفاوت؛ دخــه ا می خواهد به
رئال مادرید برود و ویکتور والدس هم هنوز نتوانسته به دوران
خوش بارسلونا بازگردد.
ارسنال هم از تیم هایی است که چهار بازیکن اسپانیایی
دارد .مایکل ارته تا ،ناچــو ،ســانتی کازوال و هکتور بلرین
بازیکنانی هستند که در ترکیب هایی که ارسن ونگر می چیند،
حضوری پررنگ دارند.
عــاوه براین هــا ،تیم های دیگــر لیگ برتــر هم از
بازیکنان اسپانیایی سود می برند.
شماره پنج
خاطرات ایثارگر زن از مقاومت ابادان
کتاب خاطرات فاطمه جوشــی با عنوان «شــماره پنج ،نقش زنان در مقاومت ابادان به
روایت فاطمه جوشی» توسط مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس منتشر شد .فاطمه جوشی در
ابتدای جنگ فرماندهی بسیج خواهران سپاه پاسداران ابادان را عهده دار بود و در دوران دفاع
مقدس ،به خصوص در طول یک سال محاصره ابادان نقش مهمی در سازماندهی خواهران
این منطقه داشت .وی قبل از شروع جنگ نیز فعالیت می کرد اما با حمله ارتش عراق به مرزهای
جنوبی کشور ،حضور زنان ابادانی در دفاع مقدس شکل تازه ای پیدا می کند .این کتاب ،تنها
بیان خاطرات جوشی نیســت ،بلکه فعالیت ها و نقش زنان منطقه ابادان در سال های ابتدایی
دفاع مقدس را نیز بازگو می کند .نحوه مقاومت مردم ابــادان تا پیش از عملیات ثامن االئمه و
شکست حصر ابادان ،زنان شهیده ان دیار ،نحوه تدارک و پشتیبانی از برادران رزمنده ،چگونگی
سازماندهیخواهرانوشیوه هایفرماندهیبسیجخواهرانو...ازجملهموضوعاتموردتوجه
ایناثربودهاستکهدر ۱۴جلسهگفت وگودرابادانوتهرانپیا ده سازیوتدوینشدهاست.مرکز
اسنادوتحقیقاتدفاعمقدسجدیدتریناثرخودراباعنوان«شمارهپنج،نقشزناندرمقاومت
ابادان به روایت فاطمه جوشی» که حاصل گفت وگوهای سمیه حسینی با یکی از زنان فعال در
صحنه نبرد و شاهد عینی وقایع ان دوره است و به همت مرتضی قاضی تدوین شده است ،طی
ی انها به ترتیب
روزهای اخیر منتشر کرده است.این کتاب در شش فصل نوشته شده که اسام
عبارت است از :تولد تا انقالب ،باشگاه اروند ،ابادان در حصر ،ارتش بیست میلیونی ،شکست
حصرابادانوازادیخرمشهر.درانتهایکتابنیزتصاویریازحضورفاطمهجوشیودیگرزنان
مبارز ابادانی در دوران دفاع مقدس درج شده است.
کتاب «ر»
خاطرات اولین شهید ایرانی جنگ بوسنی
کتاب «ر» خاطرات شهید رســول حیدری به قلم مریم برادران که انتشارات ارما ان را
منتشــر کرده در مدت زمان کوتاهی پس از رونمایی به چاپ دوم رسید«.ر» خاطرات شهید
رسول حیدری از زبان همسر ،مادر و همرزمانش است که مریم برادران انها را تدوین و تالیف
کرده و اثری خواندنی و جذاب به مخاطب عرصه کرده است.
این شهید که در تاسیس ســپاه مالیر نقش داشــته در قرارگاه رمضان و عملیات های
برون مرزی دوران دفاع مقدس نیز نقش کلیدی بر عهده داشــته و پس از پایان دفاع مقدس
به تحصیل می پردازد تا سنگر علم را حفظ کند .شهید حیدری با اغاز کشتار مسلمین بوسنی
احساس تکلیف می کند .به این کشور مهاجرت می کند و در احقاق حقوق مسلمانان مظلوم
بوســنی از هیچ تالش فرو گذار نمی کند تا اینکــه مظلومانه و به دســت کروات ها به فیض
شهادت می رسد .کتاب «ر» که حاصل بیش از چهار سال تحقیق و نگارش نویسنده است،
روایت مردی است که توان نشستن نداشت ،توان یکجا نشستن نداشت .درد دیگران ،درد
خودش بود ،نمی توانست جای خالی خودش را جایی که باید باشد ،تحمل کند؛ کنار مردمی از
جنس خودش با زبان و فرهنگی متفاوت .کسی هنوز این را رمز گشایی نکرده که چطور با این
مردم عیاق می شد ،چطور محمد اودیچ ،پسر بوسنیایی ،دوست داشت لحظه های خوش و
ناخوشش را با رسول بگذراند ،با او سیگار بگیراند و خلوت کند و خصوصی ترین دردل هایش را
با او بگوید و سر اخر با او بمیرد .استفاده از عکس ها ،اوردن نقل قول های مستقیم و ارجاع به
نامه ها و اسناد خطی دیگر عالوه بر افزایش سندیت ،بر جذابیت و لطافت کار افزوده است.
نویسنده نام کتاب را از امضای همیشگی رسول پای نامه هایش «ر» انتخاب کرده است.
وداع بانسخه شناس برجسته
عبدالحسینحائریدر گذشت
عبدالحســین حائری از بزرگ ترین کتاب شناســان،
نســخه پژوهان و فهرســت نگاران تاریــخ معاصــر بامداد
نخستین روز شهریور در 88سالگی چشم از جهان فرو بست.
عبدالحسین حائری یزدی برای عالقه مندان چهره ای نامدار
و پراوازه است ،با این حال هرگز شهرتش میان توده مردم به
اندازه شــوکت و عظمتش نبود .عبدالحسین حائری تیرماه
ســال ۱۳۰۶در شــهر قم به دنیا امد .پدرش اقامیرزا احمد
حائری از علمای روزگار خود بود و پدربزرگش (پدر مادرش)
ایت الله حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی ،موسس حوزه
علمیه قم بــود .او در همان کودکی قــران و قدری خواندن
و نوشــتن را در مکتب اموخت .بعد نزد پدر مقدمات عربی و
بعضی کتاب های لغت و دروس مدرسه ای را خواند .سپس
سطوح عالی فقه و اصول را تا 19سالگی نزد استادانی چون
ایات عظام حاج شیخ مرتضی حائری (دایی اش) ،حاج شیخ
محمد صدوقی و ایت الله سیدمحمدرضا گلپایگانی به پایان
رساند .سپس نزد مراجع عالیقدری همچون ایات عظام حاج
سیدمحمدتقی خوانساری ،حاج سیدصدرالدین صدر ،حاج
ســیدمحمد حجت و حاج اقا حســین طباطبایی بروجردی
دروس خارج را گذراند و به درجه اجتهاد نائل شد.
او در سال 1330به دالیل مختلف به تهران مهاجرت
کرد .در این شــهر به طــور اتفاقی با تقی تفضلــی ،معاون
وقت کتابخانه مجلس اشــنا شــد که تفضلــی از او دعوت
کرد به کتابخانه مجلس برود .در انجا نســخه های خطی را
به او نشــان دادند و از همان موقع شروع به نسخه شناسی و
فهرست نگاری کرد .این شروع فعالیت حائری در کتابخانه
مجلس بود؛ فعالیتــی که تا مرگش به مدت بیش از شــش
دهه ادامه یافت .عبدالحسین حائری از معدود مدیران دوره
پهلوی بود که به دلیل قابلیت هــای علمی و اخالقی ،پس
از پیروزی انقالب اســامی هم در همان ســمت پیشین به
فعالیت ادامه داد 20 .سال ریاســت او بر کتابخانه مجلس
در فاصله سال های 1354تا 1374گواه این نکته است .او
همچنین 17ســال عضو هیات مولفان لغتنامه دهخدا بود.
حائری در تیرماه سال 1391در بزرگداشتی که برای تجلیل
از او در خانه کتاب برگزار شده بود ،اظهارنظر مهمی کرد که
بازتاب رسانه ای زیادی داشت .این کتاب شناس فقید در ان
مراسم گفته بود« :کتابخانه مجلس صندوق هایی دارد که
نســخ مهمی در انجا نگهداری می شــود .یکی از چیزهایی
که در این صندوق ها نگهداری می شــود ،سندی است که
نشان می دهد باغ قلهک اجاره سفارت انگلیس است و این
سفارت در انجا مستاجر است .حال نمی دانم اوضاع از چه
قرار است ،اما متاسفانه هنوز این پاکت پیدا نشده و این غمی
است که هنوز در دل من مانده اســت ».اهمیت اظهارات
حائری در ایــن بود که زمان ایراد این ســخنان تنها چند ماه
پس از بسته شدن سفارت انگلیس در تهران بود .حال دست
روزگار چنین رقم زد که او درست در روزی که سفارت انگلیس
در تهران بازگشایی شد ،جهان را بدرود بگوید.
جایگاه این استاد فقید انچنان بود که در کتاب «امام به
روایت دانشوران» خاطراتی از مرحوم عبدالحسین حائری و
امام خمینی(ره) امده است .مرحوم حائری در خاطره ای از
امام خمینی(ره) می نویسد« :شهید مطهری پس از انقالب
به من گفتند در خدمت امام(ره) بودم کــه نامه ای از طرف
مدیرکل های مجلس اوردند که نگــران حقوق خود بودند.
امام فرمودند؛ مگر حائری انجا نیست؟ بگویید به این مسائل
رسیدگی کند و کتابخانه را هم در اختیار او بگذارید».
پیشخوان جهانی
مهندسی
ژنتیک از نگاه
اکونومیست
بیمارستان ها
و کلینیک ها
سوژه لوپوئن
تایم به
نامزدی ترامپ
پرداخت
مثلث | شماره 276
دیدار
77
بازار
16مهرماه
اخرین فرصت
سپرده گذاری
مرحله ششم قرعه کشی
قرض الحسنه
بانک انصار
با تعیین 16مهرماه از ســوی نماینــدگان بانک
مرکزی جمهوری اسالمی ایران ،دادستانی کل کشور
و معاونت های ذیربط بانک انصار به متقاضیان شرکت
در مرحله ششم قرعه کشی حساب های قرض الحسنه
بانــک انصار مهلت داده شــده تا با شــرکت در ســنت
برکت افرین قرض الحسنه ،بارانی از سکه های طال را
بر ســر خود احســاس کرده و بنا بر وعده الهی پاداش
مضاعف امر خیر خویش را دریافت کنند.
به گــزارش اداره کل بازاریابــی و تبلیغات بانک
انصــار ،در مرحلــه ششــم قرعه کشــی ســپرده های
قرض الحسنه بانک انصار 156 ،نفر بارانی از سکه به
ارزش 500میلیــون ریال و ده هــا هزارنفر ،میلیون ها
ریــال را به عنوان پــاداش عمــل خیر خــود دریافت
می کنند.
این گزارش اضافه می کند که در دومین جلســه
هماهنگی برگزاری مراســم قرعه کشی مرحله ششم،
تنها یک هفته برای تمدید مهلت سپرده گذاری منظور
شده است.
سمینار تخصصی تحوالت دیجیتال در صنعت
بانکداری و نظام های پرداخت با حمایت و حضور
بانک انصار به پایان رسید
ســمینار تخصصی «تحــوالت دیجیتــال در صنعت
ی پرداخت» در مرکز مطالعات بهره ور
ی
بانکداری و نظام ها
و منابع انسانی سازمان مدیریت صنعتی ،با حمایت و حضور
مدیران و کارشناسان بانک انصار به پایان رسید .این سمینار
در پی برگزاری دو کنفرانــس بین المللی صنعت بانکداری و
اقتصاد جهانی (ایکوبیگ) که بانک انصار در انها حضوری
پررنگ داشت و دکتر ابراهیمی مدیرعامل بانک انصار یکی
از سخنرانان تخصصی پنل های ان بود ،برگزار شد و در ان،
تحوالت صنعت بانکــداری و نظام های پرداخت موردبحث
قرارگرفت ،چرا که تحوالت جدید به شکسته شدن مرزهای
فناوری انجامیده و ســیمای خدمات مالی مدرن را دگرگون
ن همراه
و باعــث هماهنگی و تجمیع خدمات مبتنی بــر تلف
با خدمات مالی و پرداخت و نیز افزایــش ضریب نفوذ تلفن
همراه در بهره گیری از خدمات مالی شده است.
به گــزارش اداره کل بازاریابی و تبلیغــات ،باتوجه به
حضور کارشناسان عالیرتبه بین المللی از کشورهای المان
و اتریش در این کنفرانس ،بانک انصــار باحضور و حمایت
خود از این کنفرانس ،درصدد رصد هوشــمندانه روندهای
جهانی ایــن تحوالت و اتخاذ تدابیری اســت کــه التزام به
نواوری را به عنوان دستورکار و روندهای جاری دراین بانک
تضمین کند.
این گزارش می افزاید؛ راهبرد بانک انصار در راستای
تدوین مدل های کســب وکار بانکی مبتنی بــر این واقعیت
اســت که این مدل ها همــواره درحال تغییرند و گســترش
ضریب نفوذ تلفن همراه و شبکه های اجتماعی ،بانک ها و
بازار
78
مثلث | شماره 276
برای اولین بار در کشور BaaSایرانی با
حمایت همراه اول
اولین سرویس پایه ای و کاربردی کشور ( ،)BaaSبرای
توسعه فضای ذخیره ســازی ابری ،به منظور برنامه نویسی
نرم افزارهای تلفن های همراه در سالن تالش وزارت تعاون،
کار و رفاه اجتماعی رونمایی شد.
به گزارش اداره کل ارتباطات شــرکت ارتباطات سیار
ایران ،پس از مدت ها تالش ،صرف هزینه کالن و توسعه
برنامه های گســترده ،همراه اول توانست خدمات پایه ای
موبایلی جدیــد و ایرانــی« »Backend as a Serviceکه به
اختصار BaaSنامیده می شود را با حضور مهندس محمدرضا
سوهانیان سرپرست اداره کل خدمات ارزش افزوده اپراتور
اول ،مهندس خســرو ســلجوقی معاون ســازمان فناوری
اطالعات ایران و دکتر محمدجعفر صدیق دامغانی مشاور
وزیر علوم ،تحقیقات و فناوری و رئیس پارک علم و فناوری
دانشگاه تهران ،به بهره برداری برساند.
با اســتفاده از ایــن ابزار کــه وقتی بــرای برنامه های
کاربردی موبایلی استفاده شــود MBaaS ،نامیده می شود،
نیاز نیست که برنامه نویسان و شــرکت های طراحی و تولید
برنامه های کاربردی ،وقت و هزینه خــود را صرف طراحی
موسسات مالی را به سمت ارائه خدمات شخصی به مشتریان
سوق داده اســت .بنابراین ،باتوجه به اینکه جایگاه فناوری
دراین حوزه ســیرصعودی به خودگرفته و ارتباط بانک ها و
اپراتورهای تلفن همراه شــکلی متفاوت و هم راســتا یافته
است ،این بانک درنظردارد در مسیر پرداخت الکترونیکی و
بانکداری خرد مبتنی بر موبایل بانک ،رویکردهای جدیدی
را اتخاذ کند.
در گــزارش مذکور همچنین امده اســت که ســمینار
تخصصــی مذکور با دو محــور مدل های نوین کســب وکار
بانکی و جایــگاه بانکــداری دیجیتال به عنــوان یک مدل
کســب وکار و چگونگی بهره گیری از فناوری های نوین وب
3/0و بانکداری اینترنتی 2/0در ارائه خدمات شــخصی به
کاربر و ایجاد تجربه مدرن کاربری باهمکاری مدرسه اقتصاد
مونیخ « HDBWو شــرکت بازاریابی دیجیتــال پروتوتایپ
« »prototypeبرگزار و اهداف اصلی ان اشنایی با اخرین
تحوالت در حوزه بانکداری دیجیتال ،تبیین مفهوم تجربه
کاربــری و نقــش ان در طراحــی اینترنت بانــک و موبایل
بانک ،راهکارهای اســتفاده از کالن داده هــا()Big data
در طراحــی محصوالت جدیــد بانکی ،طراحــی بانکداری
همراه روی گجت ،راهکارهــای طراحی بانکداری مبتنی بر
شبکه های اجتماعی ،مدل سازی کسب و کار بانکی بر اساس
کاهش شــعب و بانکــداری چنــد مجرایی ،نقــش فناوری
اطالعات به عنــوان یک مــدل کســب و کار و اشــنایی با
تجربیات بانک های پیشــرو در پیاده سازی مدل های نوین
کسب و کار است.
و نگهداری برنامه های سمت ســرور کنند؛ به عبارتی دیگر،
موضــوع اصلــی MBaaSحــذف کــردن پیچیدگی هــای
راه اندازی و مدیریت زیرساخت و پس از ان در دسترس قرار
دادن منابعی است که توسعه دهندگان نرم افزارهای موبایلی
به انها نیاز دارند.
MBaaSتوسعه داده شده با ایجاد دسترسی اسان برای
کاربر از طریق شــبکه به مجموعه ای از منابع رایانشی قابل
تغییر و پیکربندی شده ،این امکان را برای توسعه دهندگان
فراهــم مــی اورد تا بــدون توجــه بــه پایگاه هــای داده و
زیرساخت های مورد نیاز و حتی در صورت نداشتن محتوا،
تنها به معمــاری برنامه و طرح ظاهری ان فکــر کنند و بقیه
موارد را به این بستر بسپارند.
سوهانیان با بیان اینکه رویکرد همراه اول در چند سال
اخیر توسعه شبکه باند پهن بوده است ،گفت«:همراه اول
رسالت خود را در این زمینه انجام داده است و با این توسعه،
از شــرکت های همکار و توســعه دهندگان خدمــات که در
این زمینه فعال هســتند ،حمایت می کند تا کسب و کارهای
درامدزا داشــته باشــند ».بنابراین گزارش ،از جمله مزایای
این طرح می توان به ارائه ســرویس ها به بصورت منحصر
به فرد ،ســرعت باالتر و قیمت پایین تر نسبت به نمونه های
خارجی در بسته های کاری حرفه ای ،امکان جست وجوی
سریع و دقیق فارسی و انگلیسی ،ارائه بستری ایمن از لحاظ
حفظ اطالعــات موجود و میزبانی اطالعات در ســرورهای
داخل و خارج کشور ،عدم نیاز به پرداخت ها و مبادالت ارزی
با شــرکت های خارجی ،افزایش بهره وری در تمامی مراحل
توســعه این برنامه ها ،افزایش ســرعت برای ورود به بازار،
تولیــد برنامه های کاربــردی با زیرســاخت های کمتر برای
توســعه دهنده محصول ،ارائه تجربه ایرانــی و قابل لمس
برای کاربران ایرانی و امکان پشتیبانی ۲۴ساعته اشاره کرد.
بازار
دهمین جشنواره ملی انتشارات
روابط عمومی:
دریافتسه نشان
برتر توسط
بانکمهراقتصاد
در پایان دهمین جشنواره ملی انتشارات روابط عمومی
که عصر سه شنبه( 27مردادماه) در محل دائمی نمایشگاه
بین المللی تهران برگزار شــد لوح و تندیس برترین ها در سه
بخش برنامه انتشــاراتی ،ویژه نامه و صفحه ارایی به روابط
عمومی بانک مهراقتصاد رسید.
به گزارش روابط عمومی بانک مهر اقتصاد ،دهمین
جشــنواره ملی انتشــارات روابط عمومی بــا همت انجمن
متخصصان روابط عمومی و با همکاری دانشگاه ها ،روابط
عمومی وزارتخانه ها ،سازمان ها و شرکت های خصوصی و
دولتی در دو بخش رقابتی و اموزشی و در دو گروه تهرانی و
استانی طی مراسمی عصر روز سه شنبه 27مرداماه با حضور
دکتر امیر خجسته ،رئیس کمیسیون شوراها و امور داخلی
مجلس شورای اسالمی ،حسن محرابی ،مدیرکل مطبوعات
داخلی وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی ،اعضای هیات مدیره
انجمن متخصصان روابط عمومی و مدیران و کارشناســان
روابط عمومی دســتگاه های اجرایی و همچنین برگزیدگان
این جشــنواره برگزار شــد که در پایان تندیــس و لوح تقدیر
جشنواره به برگزیدگان اهداء گردید.
بر این اساس بانک مهراقتصاد نیز در سه بخش برنامه
انتشاراتی ،ویژه نامه و صفحه ارایی به ترتیب در جایگاه های
رئیس شورای سیاستگذاری در نخستین همایش نقش روابط عمومی
در صنعت بانکداری را بررسی کرد
حرکت به سمت مسئولیت اجتماعی
شرکتی در صنعت بانکداری کشور
در استانه هفته بانکداری اسالمی
پرچم بانک دی بر فراز قله
دماوند برافراشته شد
مثلث | شماره 276
تیم کوهنوردی بانک دی در استانه هفته بانکداری اسالمی به قله دماوند
بام ایران صعود کرد.
به گــزارش اداره کل روابط عمومی بانک دی ،گــروه کوهنوردی بانک در
راستای ایفای مسئولیت های اجتماعی خود مبنی بر توسعه سالمتی در جامعه و
نیز گرامیداشت روز بانکداری اسالمی به بام ایران قله دماوند صعود کرد.
در این گروه چهار نفره حســین ظریفــی رئیس اداره امور مالی ،جمشــید
قزوینیان رئیس اداره تبلیغات ،احسان بیگی رئیس اداره ارتباطات و امیر پناهی
کارشناس مالی بانک دی حضور داشتند.
معاونت سرمایه انسانی و توسعه مدیریت بانک دی نیز در راستای ارتقای
تندرستی و نشــاط کارکنان و خانواده ایشــان و حفظ پاکیزگی و سالمت محیط
زیســت ،با حمایت از تیــم کوهنــوردی بانــک ،برنامه های ورزشــی ـ تفریحی
کوهپیمایی را به اجرا دراورده است.
بازار
مدیرکل روابط عمومی بانک دی همزمان
با برگزاری نخستین همایش نقش روابط عمومی
در صنعت بانکداری در مقاله ای به تشریح و تببین
مسئولیت اجتماعی شرکتی در صنعت بانکداری
پرداخت.
به گــزارش اداره کل روابط عمومی بانک
دی در مقاله ابراهیم صفرلکی ،رئیس شــورای
سیاســتگذاری همایش کــه با همــکاری دکتر
علیرضا امیدوار (عضو هیات مدیره مرکز ترویج
حاکمیت و مســئولیت شــرکتی) تدوین شــده،
حرکت به سمت مســئولیت اجتماعی شرکتی در
صنعت بانکداری کشور مورد کنکاش قرار گرفته
است.در مقدمه مقاله با اشاره به رشد و توسعه بنگاه ها در سطح جهانی و افزایش نگرانی عمومی و کاهش اعتماد
نسبت به نحوه فعالیت بنگاه ها امده است« :در مجمع جهانی توسعه پایدار ( )WBCSDکه در ماه سپتامبر سال
2002برگزار شد ،نظارت و بررسی اثرات عملکردی کسب و کار بنگاه ها ،مبارزه با فقر و حفظ محیط زیست سه
دغدغه اصلی عنوان شد و بنابر جمع بندی مجمع ،برقراری تعامل بین بنگاه ها ،دولت و جامعه کلید توسعه پایدار
بین المللی است .بنابراین ،به منظور بهره برداری از مزایای جهانی شدن کسب و کار بنگاه ها ،دولت ها موظف
به ارتقای مسئولیت اجتماعی بنگاه های خود هستند».
در این مقاله تصریح شده است که بنگاه ها نقشی حیاتی در دستیابی به منافع جهانی شدن بازی می کنند
و مسئولیت اجتماعی بنگاه ها این امکان را فراهم می سازد تا در حین بهره مندی از مزایای جهانی شدن بتوان
تا حد امکان از اثار سوء اجتماعی و زیســت محیطی فعالیت در سطح جهانی دوری جست .همچنین در بخش
دیگری از این مقاله تاکید شده است« :بانک مرکزی جمهوری اســامی ایران می تواند با الزام صدور گزارش
عملکرد مسئوالنه ساالنه توســط بانک های کشــور یا وضع مقررات مرتبط با ســرمایه گذاری و نحوه اعطای
تسهیالت مالی به بنگاه ها از سوی بانک ها بر اســاس تاثیرات اجتماعی فعالیت مورد نظر ،بنگاه ها را به سمت
فعالیت مسئوالنه سوق دهد».
نخست و دوم قرار گرفت که ضمن تقدیر و تشکر مسئوالن
برگزاری جشــنواره از روابط عمومی بانک لوح و تندیس این
عناوین به منصور شیخ االســامی رئیــس اداره کل روابط
عمومی بانک مهر اقتصاد اهداء شد.
شیخ االســامی پــس از دریافت ایــن عناوین اظهار
داشت« :به طور حتم این موفقیت ها حاصل یک کار گروهی
است که با وجود همکاران توانمند و تالشگر ما در مجموعه
بانک مهر اقتصاد و همچنین حمایت های مدیرعامل محترم
بانک اعتقاد دارم رسیدن به سکو های باالتر دور از دسترس
نخواهد بود».
وی در ادامه عنوان کرد« :از اینکه روابط عمومی بانک
مهر اقتصاد بار دیگر توانست شایستگی هایش را اثبات کند
بسیار خوشحالم و امیدوارم در اینده نیز بتوانیم به لطف خدا و
با همت ،تالش و کوشش بیشتر در جهت اهداف عالیه بانک
گام های محکم موثرتری برداریم».
79
بازار
نشست خبری معاون اعتبارات و تسهیالت موسسه اعتباری کوثر برگزار شد
رمز موفقیت کوثر
راه اندازی سیستم تاک برای نخستین بار در کشور
اعطای وام قرض الحسنه بدون کارمزد
معاون اعتبارات و تسهیالت موسسه کوثر از راه اندازی
سیستم ثبت نام اینترنتی دریافت تسهیالت این موسسه برای
اولین بار در کشور خبر داد.
حسین کرمی که در نشســت مطبوعاتی این موسسه
اعتباری به همت پایگاه خبری تحلیلی گرگان انالین سخن
می گفت ،از راه اندازی ســامانه «تاک» خبــر داد و افزود:
«کوثر اولین بانکی اســت که خدمات اینترنتــی فعال را در
کشور برای دریافت تســهیالت ارائه می کند و تاکنون هیچ
بانک یا موسسه ای در کشور نظیر ان را ارائه نکرده است».
وی در این نشســت که در حاشــیه پنجمین همایش
مســئوالن اعتبارات موسســه اعتباری کوثر و بــه میزبانی
مدیریت شعب استان گلستان و در شهر گرگان برگزار شد،
ابتدا به ارائه عملکرد این موسسه پرداخت و گفت« :براساس
سیاست ها و خط مشی های موسسه معموال کارگروه هایی با
هدف رفع و بررسی چالش ها و ارائه راهکار با حضور مسئوالن
اعتبارات اســتان ها برگزار می شــود که این بار گلســتان را
به دلیل پتانســیل باالیی که دارد ،بــرای برگزاری همایش
انتخاب کردیم».
کرمی رعایت مسائل شــرعی در پرداخت تسهیالت،
رعایــت ضوابــط بانک مرکــزی و ویژگی خــاص وام های
قرض الحســنه در موسســه اعتباری کوثر را اصول اساسی
بخش اعتبارات این موسسه دانست و ادامه داد« :به عنوان
مثال هم اکنــون در موسســه کوثر وام قرض الحســنه ای
پرداخت می شود که طی پرداخت ان هیچ گونه کارمزدی از
متقاضی دریافت نمی شود».
معاون اعتبارات موسسه اعتباری کوثر اعالم کرد« :ما
از 1388/08/08که دقیقا مصادف با والدت امام رضا (ع) بود
موافقت اصولی بانک مرکزی را گرفتیم و بعد از شروع کار نیز
همپای ضوابط بانک مرکزی پیش رفتیم».
وی گفــت 20« :درصــد نقدینگی کشــور در دســت
موسسات غیر مجاز است و متاسفانه هیچ نظارتی هم روی
انها نیست اما خوشبختانه در سال های اخیر تعداد زیادی از
انها ساماندهی شدند و به ما هم تکلیف کردند که برخی از انها
در موسسه اعتباری کوثر ادغام شوند که موسسه جوانان خیر
که 55شعبه در چهار استان کشــور داشت و حدود 17هزار
میلیارد نیز تعهــد ایجاد کرده بود را پذیرفتیــم و اگر ما ورود
نمی کردیم معلوم نبود چه بحرانی پیش می امد».
کرمی ادامه داد« :در کشور ما تعداد بانک ها زیاد است
اما در ســایر کشــورها تنوع بانک ها برای ارائه خدمات زیاد
است؛ همه بانک ها تقریبا خدمات مشابهی ارائه می دهند».
معاون اعتبارات و تسهیالت موسســه کوثر دریافت
مجوز از بانک مرکزی ،وصل شدن به شبکه شتاب و ارتباط
با صنایع مختلــف و ارائه تســهیالت به جامعه هــدف را از
جمله فعالیت های شــاخص این موسســه برشمرد و گفت:
«هم اکنون چهار سال از اغاز فعالیت این موسسه در کشور
می گذرد اما خوشــبختانه در این مدت راهی را رفته ایم که
موسسات مشابه طی 10سال هم نتوانستند ان را بپیمایند».
وی نام کوثــر را سرچشــمه خیر کثیــر و موفقیتی که
تاکنون به ان نایل شــده اند عنــوان کرد و افــزود« :اولین
و موثرترین عامل پیشــرفت چشمگیر موسســه را توسل و
تمسک به نام زیبای کوثر می دانم و معتقدم ورود و استخدام
نیروهای جوان و متخصص و استفاده از اشخاص باتجربه
در بانکداری عامل دوم موفقیت مجموعه و شــتاب گرفتن
فعالیت ها شده است ».کرمی ادامه داد« :سرمایه موسسه
در حال حاضر 3000میلیارد ریال اســت و به زودی همین
مقدار سرمایه به عدد فعلی اضافه می شود».
وی تعداد شعب موسســه را در کشور 351شعبه فعال
اعالم کرد و گفت« :از این تعداد 11شعبه در استان گلستان
فعالند که 3شعبه در شهر گرگان خدمات ارائه می کنند».
بازار
80
مثلث | شماره 276
میز خدمات بیمه ای در شعب موسسه اعتباری کوثر راه اندازی شد
میز خدمات شــرکت بیمه کوثر در راســتای توســعه
خدمات بیمه ای و خدمات بانکداری نوین در شعب منتخب
موسسه اعتباری کوثر افتتاح شد.
به گــزارش روابط عمومی موسســه اعتبــاری کوثر،
همزمان بــا ایام پر خیــر و برکت دهه کرامــت و والدت امام
رضا(ع) با حضور فهیمی پور قائم مقام مدیرعامل ،معاونان
و مدیران موسسه اعتباری کوثر و همچنین مدیران شرکت
بیمه کوثر ،همکاری مشترک میان این دو مجموعه جهت
راه اندازی و راهبری میزخدمات بیمه ای ب ه منظور بازاریابی و
فروش خدمات و محصوالت بیمه ای در شعبه مستقل مرکزی
موسسه کوثر تحقق یافت.
فهیمی پــور در ایــن مراســم ضمــن اشــاره بــه
دســتاوردهای اخیر و تقدیــر از تالش مدیــران ،کارکنان و
همچنین گرامیداشــت دهه پر خیر و برکــت کرامت اظهار
داشــت« :موسســه اعتبــاری کوثــر دارای ظرفیت های
بالقوه ای اســت که باید بــا برنامه ریزی صحیــح و به موقع
این ظرفیت ها شناســایی شــود و در این راســتا افتتاح میز
خدمات بیمــه ای توجه و اهتمام به یکــی از این ظرفیت ها
است».
قائم مقام مدیرعامل موسسه اعتباری کوثر در خصوص
نقش بیمه در اقتصاد گفت« :شاید بیمه به لحاظ فعالیت در
اقتصاد عدد بزرگی را به خود اختصاص ندهد اما هیچ فعالیت
بزرگ اقتصادی بدون بیمه انجــام نخواهد پذیرفت و بیمه
برای انکه بتواند این نقش را به خوبی ایفا کند باید دانش به
روز بیمه ای و ابزارهای فناوری اطالعات را به کار گیرد».
سپس ردایی ،مدیر امور شعب و نمایندگان بیمه کوثر
با بیان اینکه بازار بالقــوه ای در حوزه انــواع بیمه ها در این
تفاهمنامه متصور است ،یاداورشد« :موسسه اعتباری کوثر
دارای طیف کثیری از مشــتریان متقاضی انــواع خدمات
بانکی اســت و همچنین شــعب متعددی در سراسر کشور
دارد».
وی افزود« :براساس تفاهمنامه فیمابین ،همکاری و
مساعدت الزم جهت پیگیری خسارت مشتریان و انجام امور
اداری مربوطه در کوتاه ترین زمان ممکن با رعایت مقررات
نهاد ناظر ،به شــکل مناسب و شایسته ازســوی بیمه کوثر
انجام می گیرد».