روزنامه صمت شماره 277

‫از اروپا است‬ ‫که بر اروپاست‬ ‫هفتهنامهخبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال ششم‪ /‬شماره دویست و هفتاد وهفت‪14/‬شهریور‪ 88/1394‬صفحه‪5000/‬تومان‬ ‫موج دوم مهاجرت از خاورمیانه‬ ‫به غرب چه تبعاتی دارد؟‬ ‫تردیدهای‬ ‫سیدحسن‬ ‫تحلیل سعید لیالز از‬ ‫کمپین نخریدن خودرو‬ ‫چین زمین نمیخورد‬ ‫امریکا‪ ،‬ایران سکوالر میخواهد‬ ‫حمیدرضا مقدمفر‪ ،‬ناصر ایمانی و سعید احدیان‬ ‫از استراتژی نفوذ امریکا در ایران میگویند‬ ‫مردم‪ ،‬قدرت خرید‬ ‫ندارند‬ ‫عبور از ایدئولوژی‬ ‫توقف بر «اکت» سیاسی‬ ‫نو اصالحطلبی چه‬ ‫ویژگیهایی دارد؟‬ ‫سلطهلیبرتاریانیسم‬ ‫ترجمههاییدرباره‬ ‫نئولیبرالیسموبنیادگرایی‬ ‫مسیحی‬ ‫سیدحسنخمینینامزد مجلسخبرگانمیشود؟‬ ‫سیدحسن خمینی هفته گذشته گفت که از مسئولیت احتمالی شانه خالی‬ ‫نمیکند‪ ،‬بسیاری از این سخن تعبیر به نامزدی مجلس خبرگان کردند‪ .‬با این‬ ‫وجود برخی اصلیترین مانع برای حضور او را احتمال عدم احراز صالحیت توسط‬ ‫شورای نگهبان میدانند‪ .‬با این وضعیت ایا او دعوت هاشمی رفسنجانی را‬ ‫میپذیرد؟‬ ‫مثلث در پروندهای بحران‬ ‫اقتصادی چین را بررسی‬ ‫میکند‬ ‫ضربه به بنیادگرایی‬ ‫کاهش قیمت نفت چه تاثیری‬ ‫براقتصادخاورمیانهمیگذارد؟‬ ‫همراه با اثاری از محمد علی خطیبی‬ ‫علی اصغر زرگر‪ ،‬سارا بازوبندی‬ ‫و رضا مجیدزاده‬ ‫بررسی یک بازی خیریه؛‬ ‫پیرمردهایپرحاشیه‬ ‫چرا ما نمیتوانیم از فوتبال‬ ‫لذت ببریم؟‬ ‫انساناعجوبۀمخلوقات‬ ‫وکذلکجعلنکمامهوسطالتکونواشهداعلیالناس‬ ‫ویکونالرسولعلیکمشهیدا‬ ‫هفته نامه سیاسی‪ ،‬فرهنگی با رویکرد خبری‪ ،‬تحلیلی‬ ‫صاحب امتیاز و مدیر مسئول‪ :‬مصطفی اجورلو‬ ‫سردبیر‪ :‬سعید اجورلو‬ ‫انسانیکموجودعجیبیاست‪.‬درجمیعطبقات‬ ‫موجودات و مخلوقات باری‏تعالی‪ ،‬هیچ موجودی مثل‬ ‫انسان نیست‪ .‬اعجوبه‏ای اســت که از او یک موجود‬ ‫الهی ملکوتی ساخته می‏شــود و یک موجود جهنمی‬ ‫شیطانی هم ساخته می‏شود‪ .‬موجودات دیگر اینطور‬ ‫نیســتند‪ .‬اینطور نیســت که این فاصله باشد بین فرد‬ ‫کامل و مابین فرد جهنمی ناقــص‪ .‬این از مختصات‬ ‫انســان اســت که حق‏تعالی او را با جمیــع اوصاف و‬ ‫صفات مقدس خودش ایجاد کرده است و همه چیز در‬ ‫او هست‪ .‬از این موجود‪ ،‬پیغمبر اکرم و سایر پیغمبرها‬ ‫محقق شده است و «ابوجهل» و سایر «ابوجهل‏ها»‬ ‫هم هســت‪ .‬و واســطۀ ما بین این دو تا هــم «الی ما‬ ‫ال ُیعلم» هســت‪ .‬و کارهایی که از این انســان صادر‬ ‫می‏شود‪ُ ،‬حســن و قبح و صالح و فســادش‪ ،‬بستگی‬ ‫دارد به ان جهات روحی انســان‪ .‬اعمال به حسب صورت با هم خیلی‬ ‫ِ‬ ‫است؛ان ََّما‬ ‫فرق ندارند‪ .‬ان چیزی که فارق بین اعمال اســت‪ ،‬ان نیات‬ ‫العما ُل ِب ِ‬ ‫الن ّی ِ‬ ‫ا َ‬ ‫ات‪.‬مالحظهمی‏کنیدکهشمشیردستدونفرباشدومثلهم‬ ‫فرود بیاید و مثل هم دو نفر را هالک کند‪ .‬یکی از انها مثل عبادت ثقلین‬ ‫باشد ارزشش‪ ،‬و یکی از انها طوری باشد که در فساد و در تباهی‪ ،‬قابل‬ ‫ذکر نباشد‪ .‬اما عمل یک عمل است؛ دســت باال می‏رود و فرود می‏اید‬ ‫و یک نفر را می‏کشــد‪ .‬این اختالف‪ِ ،‬‬ ‫مال اختالف خود انسان است‪.‬‬ ‫اختالف روحیات انسان است‪ .‬و اختالف قصدهایی است که روی ان‬ ‫قصدها و اغراضی که روی ان اغراض‪ ،‬اعمال موجود می‏شوند‪ .‬انگیزۀ‬ ‫اعمال به غایات است‪ .‬ان چیزی که اعمال را با هم مختلف می‏کند‪ ،‬ان‬ ‫غایاتی است که انسان را وادار می‏کند به اینکه عملی را انجام بدهد‪ ،‬و‬ ‫مراتب ُحسن و قبح و مراتب فضیلت و رذیلت هم‪ ،‬روی همین معناست‪.‬‬ ‫انگیزه‏هاییهمکهدراعمالبشریاستاختالفشرویهمینمعنویات‬ ‫است‪ ،‬و اراده و تصمیم و غایات‪ .‬یک فعلی می‏بینید که غایتش الهی‬ ‫است و غیر غایت الهی هیچ چیز در ان دخالت ندارد‪.‬‬ ‫‪8- 15‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫شوخیکردمدولتهشتسالهاست‬ ‫افزایشرضایتازدولتروحانی‬ ‫دارایی هایمهدی در زندان‬ ‫‪16- 23‬‬ ‫گفتارها‬ ‫ازاروپاست کهبراروپاست‬ ‫فراترازیکبحران‬ ‫عبورازایدئولوژی‪،‬توقف«براکت»سیاسی‬ ‫دیوارغیرقابلنفوذ‪،‬شهرخداونداست‬ ‫‪24- 41‬‬ ‫سیاست‬ ‫تردیدهایسیدحسن‬ ‫سیدحسن«اکت»سیاسینداشتهاست‬ ‫نیازیبهامتحانازسیدحسننیست‬ ‫انقالبیبودن‪،‬انقالبیماندن‬ ‫مثلث؛ هفته نامه ای خبری‪ ،‬تحلیلی اســت که سعی دارد روایتی‬ ‫منصفانه و عادالنه از واقعیت ها ارائه دهد‪ .‬نامش تمثیل و اشاره ای‬ ‫اســت به سه ضلع اســتقالل‪ ،‬ازادی و جمهوری اســامی‪ .‬مرامش‬ ‫تقویت گفتمان انقالب اســامی‪ ،‬چارچوبش اســام‪ ،‬انقالب‪ ،‬امام و‬ ‫رهبری‪ ،‬ارمانش گسترش و سیادت اســام خواهی در سراسر جهان و‬ ‫عزت مسلمانان‪ ،‬توسعه و پیشرفت ایران اسالمی و رفاه مردم شریف‬ ‫ایــران و رونــق گرفتن عدالت‪ .‬مــرزش رواداری و تالیــف قلوب اهالی‬ ‫انقالب و ایستادگی در برابر مقابالن گفتمانی و عملی نظام و سیاق‬ ‫و مشــرب مان نجابت قلم و روزنامه نگاری مومنانه و تالش در جهت‬ ‫رونق گرفتن ســنت گفت وگــو میان فرهیختگان و نخبگان کشــور‬ ‫است‪ .‬امیدواریم که در روایت مان صادق‪ ،‬بر مرام مان مستمر و دائم‪،‬‬ ‫بر چارچوب مان مســتقر‪ ،‬بر ارمان مان مومن‪ ،‬بر مرزهایمان مراقب و‬ ‫هوشیاروبرسیاق ماناستواربمانیم‪.‬‬ ‫تحریریه‪:‬‬ ‫دبیرتحریریه‪:‬مصطفیصادقی‬ ‫سیاست‪ :‬مصطفی صادقی(دبیر)‪ -‬علی حاجی ناصری‪ -‬امیدکرمانی ها‬ ‫ی اسالم‬ ‫حنیف غفاری‪ -‬داوود حشمتی ‪ -‬زهره دیانی ‪ -‬مینا عل ‬ ‫فرهنگ و اقتصاد‪ :‬علیرضا بهرامی(دبیر) ‪ -‬فاطمه کریمخان ‪-‬‬ ‫سارا میرشجاعی ‪ -‬شیما غفاری ‪ -‬مسعود نجفی ‪ -‬محمدصادق لواسانی‬ ‫تاریخ و گفتارها‪ :‬مصطفی شوقی(دبیر)‪ -‬زهیر توکلی ‪ -‬حمید عزیزی‬ ‫بین الملل ‪ :‬سعیده سادات فهری (دبیر)‬ ‫دیدار‪ :‬افشین خماند(دبیر)‬ ‫ورزش‪ :‬مهدی ربوشه (دبیر)‬ ‫بازار‪ :‬محمد شکراللهی (دبیر)‬ ‫مشاور هنری ‪ :‬نیما ملک نیازی ‬ ‫صراط مستقیم‪ ،‬معیار پیروزی و شکست‬ ‫همۀ زحمتهای انبیا و همۀ کتب اسمانی و همۀ دعوتهای اولیا و‬ ‫انبیا‪ ،‬برای این بوده است که این موجودی که اگر به خودش واگذاشته‬ ‫بشود‪ ،‬از تمام حیوانات بدتر است‪ ،‬و از تمام شیاطین شیطانتر است‪،‬‬ ‫این را هدایت کنند و به صراط مستقیم دعوت کنند و الهی کنند‪ .‬انسانی‬ ‫الهیکنند‪.‬‬ ‫البتهتوفیقنبودهاستکههمهراانسانکنند‪.‬سرکشهازیادبودند‪.‬‬ ‫کسانیکهازفطرتانسانیخارجبودندزیادبودندوزیادهستند‪.‬لکنانها‬ ‫کوششخودشانراکردندوانمقدارازبرکاتیکهدردنیاهست‪،‬همهاز‬ ‫برکات انبیای بزرگ الهی است و اولیا‪.‬‬ ‫ما نباید معیارها را معیارهای مادی قرار بدهیم‪ ،‬و پیروزی و شکست‬ ‫را هم روی معیارهای طبیعی و مادی مطالعه کنیم‪ .‬مــا معیارها را باید‬ ‫معیارهایالهیقراربدهیم‪،‬وپیروزیوشکست[را]همدرهمانمیدان‬ ‫الهی تشخیص بدهیم‪ .‬ما اگر در ان میدان الهی و در ان صراط‬ ‫مستقیم انسانی پیروز باشیم‪ ،‬اگر تمام عالم هم به ضد ما قیام‬ ‫کنند و ما را هم نابود کنند‪ ،‬ما پیروزیم‪ .‬برای اینکه معیار‪ ،‬معیار‬ ‫طبیعینیست‪.‬‬ ‫عالم هم همین عالم طبیعی نیســت‪ .‬این عالم طبیعی‪،‬‬ ‫اخیرۀ موجودات است‪ .‬تفالۀ موجودات است‪ .‬عوالمی که الی‬ ‫ماشاءال ّل ‏ه هست و ما از انجا امده و به انجا خواهیم رفت‪ .‬میزان‪،‬‬ ‫ان میدان است و میزان‪ ،‬ان راه است‪.‬‬ ‫انسان‪ ،‬به ما ُه َو انسان‪ ،‬شکست و پیروزی‏اش‪ ،‬معیارش‬ ‫ان راه اســت‪ ،‬نه طبیعت‪ .‬اگر ما در ان راهی که داریم ـ همان‬ ‫راهی که انبیا داشتند ـ ما هم موفق بشویم که همان راه را برویم‪،‬‬ ‫همان‏طور که انبیا ـ علیهم السالم ـ پیروز بودند‪ ،‬در ان راهی که‬ ‫راه مستقیم انسانیت است پیروز بودند‪.‬‬ ‫تاریخ‪1359/08/06 :‬‬ ‫محل‪ :‬تهران‪ ،‬حسینیۀ جماران‬ ‫‪42- 49‬‬ ‫اقتصادسیاسی‬ ‫اژیر قرمز‬ ‫افول ال سعود‬ ‫ پروژه سخت رشد اقتصادی‬ ‫راهی برای کاهش اسیب پذیری‬ ‫‪50-57‬‬ ‫بینالملل‬ ‫موتورروشن‪،‬چراغ هاخاموش‬ ‫جهانرویانگشتاژدهایزرد‬ ‫چینزمیننمی خورد‬ ‫خطرکودتا‬ ‫‪58-63‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫خودروسازان در شوک‬ ‫مردم قدرت خرید ندارند‬ ‫کشمکش سیف با دالرفروش ها‬ ‫یک ایراد کلی در اقتصاد کالن‬ ‫گرافیک و صفحه ارایی‪ :‬فاطمه قنائی ‪ -‬علی اجورلو‬ ‫و افشین جم‬ ‫پردازش تصاویر‪ :‬هومن سلیمیان‬ ‫عکس‪ :‬امیر طالیی کیوان‪ -‬عدنان جعفری و محمد برنو‬ ‫ویرایش‪ :‬ژیال شاکری ‪ -‬امیر عزیزی و نرگس حاجیلو‬ ‫حروفچینی‪ :‬داود حشمتی‬ ‫مدیر مالی‪ :‬محمد پالیزدار‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬محمد شکراللهی‬ ‫بازرگانی و بازاریابی‪ :‬محمدعلیاجورلو‬ ‫امور اداری‪ :‬علیرضا اسدالهی‬ ‫انفورماتیک‪ :‬شهرام زحمتی‬ ‫ناظر چاپ‪ :‬بابک اسکندرنیا‬ ‫با تشکر از‪ :‬دکتر اسماعیل تبار ‪ -‬دکتر ایت اله ابراهیمی‪ -‬دکترغالمحسنتقینتاج‬ ‫حسین زندی ‪ -‬احمد طالیی ‪ -‬مهندس صدوقی ‪ -‬حسین مجاهدی ‪ -‬حاج اقاتوکلی‬ ‫هادیانباردار‪ -‬منصور شیخ االسالمی‪ -‬دکتر زارعیان ‪ -‬علیرضا حسن زاده‬ ‫سیدحمیدخالقی‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬تلفن‪0919 - 2341774 :‬‬ ‫چاپ‪ :‬هنر سرزمین سبز ‪ -‬پردازش تصویر رایان‬ ‫توزیع‪ :‬نشر گستر امروز‬ ‫نشانی ‪ :‬تهران‪ ،‬خیابان شهید عباسپور(توانیر)‪ ،‬خیابان نظامی گنجوی‪ ،‬کوچه پناه‪،‬‬ ‫پالک ‪19‬‬ ‫تلفن ‪88198280 :‬‬ ‫طراح جلد‪ :‬مصطفی مرادی‬ ‫عکس جلد‪ :‬سایت ‪khamenei.ir‬‬ ‫از اروپا است‬ ‫که بر اروپاست‬ ‫هفتهنامهخبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال ششم‪ /‬شماره دویست و هفتاد وهفت‪14/‬شهریور‪ 88/1394‬صفحه‪5000/‬تومان‬ ‫موج دوم مهاجرت از خاورمیانه‬ ‫به غرب چه تبعاتی دارد؟‬ ‫چین زمین نمیخورد‬ ‫امریکا‪ ،‬ایران سکوالر میخواهد‬ ‫حمیدرضا مقدمفر‪ ،‬ناصر ایمانی و سعید احدیان‬ ‫از استراتژی نفوذ امریکا در ایران میگویند‬ ‫تردیدهای‬ ‫سیدحسن‬ ‫مردم‪ ،‬قدرت خرید‬ ‫ندارند‬ ‫تحلیل سعید لیالز از‬ ‫کمپین نخریدن خودرو‬ ‫عبور از ایدئولوژی‬ ‫توقف بر «اکت» سیاسی‬ ‫نو اصالحطلبی چه‬ ‫ویژگیهایی دارد؟‬ ‫سلطهلیبرتاریانیسم‬ ‫ترجمههاییدرباره‬ ‫نئولیبرالیسموبنیادگرایی‬ ‫مسیحی‬ ‫سیدحسنخمینینامزد مجلسخبرگانمیشود؟‬ ‫سیدحسن خمینی هفته گذشته گفت که از مسئولیت احتمالی شانه خالی‬ ‫نمیکند‪ ،‬بسیاری از این سخن تعبیر به نامزدی مجلس خبرگان کردند‪ .‬با این‬ ‫وجود برخی اصلیترین مانع برای حضور او را احتمال عدم احراز صالحیت توسط‬ ‫شورای نگهبان میدانند‪ .‬با این وضعیت ایا او دعوت هاشمی رفسنجانی را‬ ‫میپذیرد؟‬ ‫مثلث در پروندهای بحران‬ ‫اقتصادی چین را بررسی‬ ‫میکند‬ ‫ضربه به بنیادگرایی‬ ‫کاهش قیمت نفت چه تاثیری‬ ‫براقتصادخاورمیانهمیگذارد؟‬ ‫همراه با اثاری از محمد علی خطیبی‬ ‫علی اصغر زرگر‪ ،‬سارا بازوبندی‬ ‫و رضا مجیدزاده‬ ‫بررسی یک بازی خیریه؛‬ ‫پیرمردهایپرحاشیه‬ ‫چرا ما نمیتوانیم از فوتبال‬ ‫لذت ببریم؟‬ ‫شماره پیامک‪3000411711 :‬‬ ‫اسرار مذاکرات در بهارستان‬ ‫خبرنامه‬ ‫ت‬ ‫یتر‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ل‬ ‫تیم مذاکره کننده فعلی و قبلــی بار دیگر به مجلــس رفتند تا در‬ ‫جلسه کمیسیون ویژه رسیدگی برجام شرکت کنند‪ .‬نکته قابل توجه‬ ‫د راین زمینه اظهــارات مهم ســعید جلیلی اســت که بــرای اولین بار‬ ‫ناگفته هایی را در مورد چند سال مذاکره هسته ای بیان کرده است‪.‬‬ ‫کنفرانسمطبوعاتیسردارعزیزجعفری‬ ‫هفتهگذشته برگزارشد‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪8‬‬ ‫مثلث | شماره ‪277‬‬ ‫سپاه‪ ،‬فریبنمی خورد‬ ‫فرمانده کل سپاه پاسداران انقالب اسالمی در نشست‬ ‫خبری که چندی پیش برگزار شــد اظهــارات مهمی را بیان‬ ‫کرد‪ .‬او از خواست کسانی سخن گفت که می خواهند سپاه‬ ‫را به حاشــیه برانند و همچنین بدون نام بردن از فرد خاصی‬ ‫به سخنانی درباره دور کردن سایه شــوم جنگ از سر ایران‬ ‫اشاره کرد‪.‬‬ ‫سردار سرلشکر محمدعلی جعفری‪ ،‬فرمانده کل سپاه‬ ‫پاسداران انقالب اسالمی ضمن اعالم این خبر که امسال‬ ‫‪ 20‬رزمایش در نیروهای مسلح طبق برنامه انجام می شود‪،‬‬ ‫گفت‪« :‬متاسفانه برخی برداشت ها می گویند مذاکره امنیت‬ ‫مردم را تامین کرد‪ .‬این نوع برداشت حق مردم و مولفه های‬ ‫اصلی قدرت نظام نیســت‪ ».‬درســت در همین روز بود که‬ ‫مقام معظــم رهبری نیز در دیــدار با ارتش اعــام کرد باید‬ ‫امادگی را در تمام زمینه ها حفظ کرد‪.‬‬ ‫سرلشــکر جعفری نیــز با بیــان اینکه دســتاوردهای‬ ‫موشــکی و شــناوری عامل بازدارنــده بود‪ ،‬تصریــح کرد‪:‬‬ ‫«قطعنامه و توافق شاید برخی قطعنامه های قبلی را لغو کند‬ ‫اما می دانیم که قطعنامه ها هیچ گاه قدرت حمله به ایران را‬ ‫ایجاد نکرده و نخواهند کرد‪ ».‬این درواقع پاسخی بود به انها‬ ‫که معتقد بودند با قطعنامه می خواهند جلوی فعالیت موشکی‬ ‫ایران را بگیرند‪ .‬سردار جعفری با ابراز تاسف از برداشت های‬ ‫برخی مسئوالن گفت‪« :‬متاسفانه برخی برداشت ها می گویند‬ ‫مذاکره امنیت مردم را تامین کرد‪ .‬این نوع برداشت حق مردم‬ ‫و مولفه های اصلی قدرت نظام نیســت‪ ».‬وی با بیان اینکه‬ ‫دستاوردهای موشکی و شناوری عامل بازدارنده بود‪ ،‬تصریح‬ ‫کرد‪« :‬قطعنامه و توافق شــاید برخی قطعنامه های قبلی را‬ ‫لغو کند اما می دانیم که قطعنامه ها هیچ گاه قدرت حمله به‬ ‫ایران را ایجاد نکرده است‪ ».‬فرمانده کل سپاه تنها راه مقابله‬ ‫با دشمنی امریکا را حفظ و توســعه اقتدار نظامی دانست و‬ ‫توضیح داد‪« :‬البته مولفه اصلی قدرت ما سالح نیست بلکه‬ ‫دفاع مردمی اســت که در حال تقویت است‪ .‬موشک های‬ ‫بالســتیک زمین به زمین زیر ‪ 2‬هزار کیلومتــر از مولفه های‬ ‫قدرت ما است و سپاه سال هاست بیشترین توان خود را برای‬ ‫توسعه دقت افزایی این موشک ها گذاشته است‪ .‬هیچ گونه‬ ‫محدودیتی در حوزه موشکی که در قطعنامه هم مطرح شده‬ ‫قابل قبول نیست‪».‬‬ ‫جعفری در پاســخ به ســوال خبرنگاری مبنی بر اینکه‬ ‫باتوجه بــه انتخابــات اتی بزرگتریــن تهدید امنیتــی را چه‬ ‫می دانیــد؟ گفت‪« :‬دشــمنان همــواره برنامه های خاصی‬ ‫برای انتخابات دارند که عمدتــا از طریق احزاب و جریانات‬ ‫مختلف صورت می گیرد‪ .‬باید مراقبت کنیم جریانات سیاسی‬ ‫و احزابی که در سابقه خود با انقالب و جهت گیری های ان‬ ‫مخالف بودند خودشــان را در قالب احزاب و تشــکل های‬ ‫جدید جا نزنند‪ » .‬فرمانده کل سپاه در ادامه گفت‪« :‬بصیرت‬ ‫مردم بعد از فتنه باال رفته‪ ،‬احســاس نگرانــی جدی نداریم‬ ‫ولی هوشیاریم‪ ».‬این بخش از اظهارات سردار جعفری در‬ ‫رسانه ها بازتاب ویژه ای داشت‪.‬‬ ‫فرمانده ســپاه همچنین خبر داد که با وجود ابهاماتی‬ ‫که دولت فعلی در ابتدای کار در همکاری با سپاه داشت اما‬ ‫حاال کامال اعتماد و اطمینان وجود دارد و ســپاه صدردصد‬ ‫جایگزین خارجی ها درفاز ‪ 15‬و ‪ 16‬پارس جنوبی خواهد شد‪.‬‬ ‫فرمانده کل سپاه پاسداران انقالب اسالمی پیرامون‬ ‫ادعای برخی رسانه ها و جریان ها در خصوص دخالت سپاه در‬ ‫انتخابات گفت‪« :‬علت هشدارهای سپاه این است که سپاه‬ ‫شکل گرفته است تا از انقالب اسالمی و از دستاوردهای ان‬ ‫طبق اصل ‪ 150‬قانون اساسی حفاظت کند‪».‬‬ ‫فرمانده سپاه درباره وظیفه ذاتی سپاه نیز توضیح داد‪.‬‬ ‫وظیفه ای که به گفته او عرصه دفاع از انقالب است و جنگ‬ ‫هشت ساله بود که ســپاه را به عرصه های نظامی کشاند در‬ ‫حالی که قرار نبود سپاه نظامی باشد‪.‬‬ ‫سرلشــکر جعفری با بیان اینکه امروز انقالب اسالمی‬ ‫بیشــتر با تهدیدات سیاســی‪ ،‬فرهنگی و اقتصادی مواجه‬ ‫می شــود گفت‪« :‬البته امنیت مردم و تمامیــت ارضی نیز با‬ ‫حمله خارجی تهدید می شود اما امروز انقالب اسالمی بیشتر‬ ‫با تهدیدات سیاسی‪ ،‬فرهنگی و اقتصادی مواجه است‪ .‬در‬ ‫اینجا وظیفه ذاتی ســپاه اســت که اگر تهدیدات سیاسی‪،‬‬ ‫فرهنگی و اقتصادی بخواهد به انقالب اسالمی ضربه بزند‬ ‫یا ان را منحرف کند وارد شود‪».‬‬ ‫به گفته فرمانده کل ســپاه اگر در این وضعیت ســپاه‬ ‫نقش افرینی نکند ماموریت خود را درست انجام نداده‪ ،‬حال‬ ‫وقتی سپاه در این عرصه ورود می کند و هشدارهایی می دهد‬ ‫یا اقداماتی انجام می دهد‪ ،‬کسانی که می خواهند از مسیر‬ ‫سیاســی یا فرهنگی اقداماتی علیه انقالب اسالمی انجام‬ ‫دهند‪ ،‬طبیعی است که عملیات روانی و جوسازی علیه سپاه را‬ ‫شروع می کنند و سپاه را متهم به این می کنند که دخالت های‬ ‫سیاســی که امام منع کرده بودند‪ ،‬ســپاه وارد شده در حالی‬ ‫که ان فرمایش امام این اســت که سپاه از یک جناح خاص‬ ‫طرفداری نکند‪.‬‬ ‫فرمانده کل ســپاه اشاره کرد که ســپاه با وجود حضور‬ ‫ده ها جریان اصولگرایی نمی تواند از هیچ یک از انها دفاع‬ ‫کند و با بیان اینکــه مخالفان ســپاه با اتهام دخالت ســپاه‬ ‫به دنبال فضاسازی هستند‪ ،‬گفت‪« :‬اینان می خواهند سپاه‬ ‫را در حاشیه قرار دهند که البته سپاه هوشیارتر از این است که‬ ‫فریب اینها را بخورد‪».‬‬ ‫شوخی کردم که‬ ‫دولت هشت ساله است‬ ‫تغییر موضع‬ ‫وزیر کشور‬ ‫ناگفته هایمذاکرات‬ ‫سعید جلیلی به مجلس رفت‬ ‫معاونوزیرامور خارجهباتاکیدبراینکهتصمیمارائهالیحه‬ ‫برجام به مجلس با دولت است‪ ،‬گفت که ارائه الیحه برجام به‬ ‫مجلسرابر اساسمصالحکشوربهصالحنمی دانیم‪.‬چهارمین‬ ‫جلسه کمیســیون ویژه رســیدگی برجام با حضور عراقچی و‬ ‫تخت روانچیازاعضایارشدتیممذاکره کنندهبرگزارشدودران‬ ‫مذاکره کنندگانارشدایرانبهسواالتنمایندگانپاسخدادند‪.‬از‬ ‫مهمترینموضع گیری های ایننشستموضععراقچیدرباره‬ ‫ارائهالیحهبرجامبهمجلسبود‪.‬اوصراحتاگفتکهارائهالیحه‬ ‫برجامبهمجلسرابراساسمصالحکشوربهصالحنمی دانیم‪.‬‬ ‫این موضعی بود که رئیس جمهور نیز در کنفرانس خبری خود‬ ‫ان را اعالم کرده بود‪ .‬در ابتدای جلسه عراقچی با تاکید بر این‬ ‫ماکههیچ گاهمجلسرانامحرمندانستیمگفت‪«:‬گوش های‬ ‫نامحرمی بیرون وجود دارد‪ ».‬معاون وزیر امور خارجه در ادامه‬ ‫بااشارهبهتاریخچهفعالیتهسته ایجمهوریاسالمیبعداز‬ ‫پیروزیانقالباسالمیگفت‪«:‬غربی هابعدازپیروزیانقالب‬ ‫اسالمی به رغم قراردادهایی که با انها داشتیم‪ ،‬با ما همکاری‬ ‫نکردند؛بههمینجهتماخودمانشروعبهکارکردیمتااینکه‬ ‫روس ها در پروژه بوشهر همکاری هایی را با ما شروع کردند‪».‬‬ ‫عراقچی در این جلسه از تصمیم نظام در پرداخت هزینه برای‬ ‫هسته ای شدن سخن گفت و توضیح داد‪« :‬بر همین اساس‬ ‫جمهوری اســامی مصمم شــد تا ابتدا توان هسته ای اش را‬ ‫افزایشدهدوسپسواردباشگاهدارندگانتوانهسته ایشود‬ ‫و هزینه های ان را هم بدهد‪ .‬طبیعتا الزمه دســتیابی به چنین‬ ‫هدفیافزایشتوانعلمی وتکنولوژیدرحوزه هاینرم افزاری‬ ‫و ســخت افزاری اســت‪ ».‬او همچنین در جواب بــه دو تن از‬ ‫نمایندگان که معتقد بودند درحالی که نظام تصمیم گرفته این‬ ‫هزینهرابپردازدچراازچاهویلسخنبهمیانمی اید‪،‬توضیحداد‬ ‫کهدرایندهمی تواننشستوبررسیکردکهایاهزینهپرداختی‬ ‫برای دســتیابی به ان کافی بــود یا زیاد‪ .‬این عضو ارشــد تیم‬ ‫مذاکره کنندههسته اییاداورشد‪« :‬ماتوانستیمبههمهزوایای‬ ‫ی و تکنولوژی هسته ای و غنی ســازی دست یابیم و البته‬ ‫علم ‬ ‫هزینه هایشرانیزپرداختکردهوتحملکردیم‪.‬درهمینایام‬ ‫ودرروندمذکورمیزمذاکرهراترکنکردیم‪».‬عراقچیهمچنین‬ ‫در برابر این انتقاد برخی از اعضای کمیســیون که می گفتند‬ ‫غنی سازی حق مسلم ما بود و گرفتن این حق خوشحالی ندارد‬ ‫توضیحداد‪«:‬ایندرستاستکهحقمابوداماانهااینحقرا‬ ‫غصبکردهبودندوانرابهرسمیتنمی شناختند‪،‬مانندبخشیاز‬ ‫خاککشورکهدستدشمنباشد‪ .‬درستاستخاکیکهپس‬ ‫گرفتهمی شودخاکخودماناستامااینحرفدرستینیست‬ ‫که بگوییم این دستاوردی به همراه نداشته است‪ ».‬وی تاکید‬ ‫کرد که مواضع حکیمانه‪ ،‬مدبرانه و دور اندیشــانه مقام معظم‬ ‫رهبریدراینراهنکتهقابلتوجهوبسیارمهمیاست‪.‬همچنین‬ ‫چتر نگاه بدبینانه و عدم اعتماد به امریکا و طرف مقابل بر سر‬ ‫مذاکرات از همه جهات به نفع جمهوری اســامی رقم خورد‪.‬‬ ‫کمیسیونویژهبعدازتوضیحاتعراقچیورودبهمحتوایبرجام‬ ‫را دردستورکارقرار دادوبر اساسچارچوبتعیینشدهازطرف‬ ‫کمیسیوندربخشمحتواابعادسیاسی‪،‬اقتصادی‪،‬حقوقی‪،‬‬ ‫فنیوتخصص‪،‬دفاعیونظامیبرجامموردبحثقرارگرفت‪.‬‬ ‫عراقچینیزدرادامهجلسهبعدازطرحنقطهنظراتوسواالت‬ ‫اعضایکمیسیونویژهمجددابحثدرموردمحتواراادامهداد‬ ‫و گفت ‪« :‬ما در مذاکرات از موضع قدرت و تهاجم وارد شدیم و‬ ‫کزاده‬ ‫پرقدرتعملکردیم‪».‬بخشیازاینجلسهبهانتقادکوچ ‬ ‫کنایه هایرئیس جمهور‬ ‫کنفرانس خبری روحانی برگزار شد‬ ‫هم به پارلمان خود نبرده اند‪ .‬ضمن اینکه اگر ببریم به پارلمان‬ ‫چی می شود؟ یک الزامی برای دولت می شود‪ .‬یعنی کار را به‬ ‫نفعانهاانجامداده ایم‪ ».‬یکیازسواالتجنجالیایننشست‬ ‫سوالی درباره حصر بود‪ .‬روحانی گفت که تالشش را کرده ولی‬ ‫در زمان خودش می شود توضیح بیشــتری داد‪ .‬او با اشاره به‬ ‫درخواست سوال کننده که خواستار جواب صریح بود‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫«شماگفتیدتعبیردیپلماتیکنکنیدولیالزمنیستهمهچیز‬ ‫را هم اعالم کنیم‪ .‬میوه را نباید زود چید‪ .‬خیلی مســائل مهم‬ ‫در این کشور داریم‪ .‬البته از گذشته همه باید درس یاد بگیریم‬ ‫و بیاموزیم‪ .‬نگذاریم انحراف و خطا تکرار شود‪ .‬در عین حال‬ ‫باید حوصله الزم را به خرج دهیم تا در زمان مناسب مسائل را‬ ‫به حل و فصل برسانیم؛ هم تعامل گرا باشیم هم تحمل گرا‪».‬‬ ‫او همچنین دربــاره قانونگرایــی در انتخابات و مســائلی که‬ ‫پیرامون اظهاراتش درباره شورای نگهبان صورت گرفته بود‪،‬‬ ‫توضیح داد‪« :‬ان شاءالله انتخاباتی خواهیم داشت رقابتی تر‬ ‫ازگذشته‪.‬رقابتیکههمیشهبودهوبااحساسسالمتبیشتر‪.‬‬ ‫سالمبودنیکموضوعاستکهان شاءاللههمیشهسالمباشد‬ ‫ولی احســاس سالمت موضوعی دیگر اســت که ان شاءالله‬ ‫باال خواهیم برد‪ .‬همه نهادها دست به دست هم باید بدهند‪.‬‬ ‫ماقصددعواباهیچنهادیرانداریماماهمانطورکهقبالگفتم‬ ‫درانتخاباتبه عنوانمسئولاجرایقانون اساسیبهوظیفه ام‬ ‫عمل خواهم کرد‪ .‬حاال ممکن است برخی خوشحال شوند و‬ ‫برخینشوند‪».‬‬ ‫مثلث | شماره ‪277‬‬ ‫اخرین نشســت خبــری رئیس جمهور در حالــی برگزار‬ ‫می شدکهاوواردسومینسالحضوردرپاستورشدهبود‪.‬حسن‬ ‫روحانیکهبهمناسبهفتهدولتبهمیانخبرنگارانامدهبود‪،‬به‬ ‫سواالتانهاپاسخگفت‪.‬اودراینمصاحبهعمومابازبانکنایهو‬ ‫مثلصحبتکرد‪،‬تاانجاکهبرخیازرسانه هااینمواردرالیست‬ ‫کردند‪ .‬موضوعاتی چون حصر‪ ،‬ارائه الیحه برجام به مجلس‬ ‫و قانون گرایی از مسائل مهمی بود که در این کنفرانس خبری‬ ‫مطرح شد‪ .‬روحانی ضمن تشکر از رســانه ها گفت‪« :‬دولت‬ ‫یازدهم به نیمه راه خود رســیده‪ .‬دو ســال از این افتخار برای‬ ‫دولت که مردم بار مسئولیت را به این دولت سپردند می گذرد‪.‬‬ ‫اگر من بخواهم این نیمه راه را با یــک جمله تبیین کنم‪ ،‬این‬ ‫نیمه راه برای ایجاد ارامش و ثبات در بخش های مختلف این‬ ‫جامعهبود‪.‬ماازیکدولتیکهباالتهاب‪،‬دولتیکهبامشکالت‬ ‫فــراوان در بخش وحدت اجتماعی‪ ،‬در سیاســت خارجی‪ ،‬در‬ ‫مسائلاقتصادیروبه روبودحرکتکردیمبهسمتیکدولت‬ ‫مســتقر‪ ،‬با ثبات‪ ،‬دولتی که همه تالش خود را بــه کار برد که‬ ‫در قدم اول در سیاست داخلی زخم جدیدی را ایجاد نکند و بر‬ ‫زخم های گذشــته مرهمی بگذارد‪ ».‬رئیس جمهور از اوضاع‬ ‫و احوال شرایط اقتصادی کشور و کارهای انجام شده در این‬ ‫دو سالسخنگفتوازوضعیتاقتصادیدرجهان‪.‬اویک بار‬ ‫دیگر به موضوع بحران اب پرداخت تا نشــان دهد همچنان‬ ‫این مساله برای دولت دارای اهمیت اســت‪ .‬او درباره شرایط‬ ‫ایران توضیح داد‪« :‬امروز که نام ایران به عنوان یک کشــور‬ ‫صلح طلبوصلح خواهدرسراسردنیاداردمطرحمی شودتقریبا‬ ‫ایران هراسی شرایط بسیار وخیمی را دارد می گذراند‪ .‬البته با‬ ‫اکسیژن و بهانه می خواهند نجاتش دهند ولی ایران هراسی‬ ‫ن جایگاهش را پیدا کرده‪.‬‬ ‫در حال مرگ همیشگی است و ایرا ‬ ‫امیدواریم در زمینه ایران هراســی و اسالم هراسی راه را ادامه‬ ‫دهیم‪».‬روحانیگفتکهبرایاولینباردرسال هایگذشته‪،‬‬ ‫ تراز ایران مثبت شده و صادرات از واردات پیشی گرفته است‪.‬‬ ‫اوهمچنینتوضیحاتیرانیزدربارهتفاوت هایارقامی کهبعد‬ ‫از توافق قرار است ازاد شــود‪ ،‬ارائه کرد و گفت که در مجموع‬ ‫انچه سهم دولت است رقم زیادی نیست‪ .‬روحانی درپاسخ به‬ ‫ســوال کیهان که می گفت با ادعای دولت مبنی بر دعوت از‬ ‫همه به بازگشت به قانون چرا دولت الیحه برجام را به مجلس‬ ‫نمی فرستدتوضیحدادکهایرانهیچ چیزراامضانکردهوگفت‪:‬‬ ‫«امروز هیچ معاهده جدیدی نیست‪ .‬در برجام هم می گوید به‬ ‫صورت داوطلبانه ایران انجام دهد‪ .‬هیچ یک از اعضای‪5+1‬‬ ‫بر می گشتکهمعتقدبودعالوهبربرجامیکسنددیگرنیزوجود‬ ‫دارد‪ .‬عراقچی توضیح داد که این برنامه درازمدت ایران برای‬ ‫فعالیتهسته ایاستوبهصورتمحرمانهدراختیاراژانسقرار‬ ‫خواهدگرفت‪.‬امانمایندگانهممی توانندبهاندسترسیداشته‬ ‫باشندوموضوعخاصینیست‪.‬درعینحالاودربارهاینموضع‬ ‫کوچک زادهکهیکسندامضاشدهوبانمایشتصاویریمدعی‬ ‫امضایسندوبهتبعانخالفواقع گوییدولتشدهبود‪،‬گفت‬ ‫کهکاغذمنتشرشده‪،‬امضاهاییادگاریوبچه بازیاستکهدر‬ ‫پایانمذاکراتیکیازوزرایخارجهازبقیهجمع اوریکردوهیچ‬ ‫ربطیبهامضایسندندارد‪.‬‬ ‫عالوه بر انها در پنجمین جلسه کمیسیون ویژه در هفته‬ ‫گذشتهنیزسعیدجلیلیبههمراهدوتنازمعاونانشبهاینجلسه‬ ‫رفتوتوضیحاتیرابراینمایندگاندربارهروندمذاکراتیکهدر‬ ‫دوره او انجام شده بود ارائه کرد‪ .‬نقوی حسینی به نقل از جلیلی‬ ‫گفت که او گفته همواره قصد داشت در مجلس حاضر شده و‬ ‫توضیحاتیارائهکند‪.‬جلیلیهمچنینگفتهبودنقشمجلسدر‬ ‫زمانمذاکرهاوبسیاربسیاربا اهمیتبوده؛خصوصادرمواقعی‬ ‫کهبیانیهصادرمی کرد‪.‬‬ ‫نقوی حسینیبهنقلازسعیدجلیلیگفتهبود ‪«:‬درادامه‬ ‫جلیلی اشاره کرد که امریکایی ها بارها درخواست گفت وگوی‬ ‫دو جانبه داشــتند ولی ما نپذیرفتیم و گفتیم هر بحثی دارید در‬ ‫جمعوگفت وگوبا‪5+1‬مطرحکنید‪،‬چوناینهاهمیشهمی گفتند‬ ‫ماهمهباهمیکیهستیمواختالفیباهمنداریم‪،‬ازطرفدیگر‬ ‫درزماناینجانبهیچبازدیدیازپارچیننشد‪،‬مادرحالیشرایط‬ ‫ی خطوط قرمز خود‬ ‫را تحویل تیم جدید دادیم که‪ 5+1‬از تمام ‬ ‫عدولکرده‪،‬رویکردمقابله ایخودراکنارگذاشتهبود‪».‬جلیلی‬ ‫همچنیندراینجلسهگفتهبود‪«:‬ایننکتههمقابلتوجهاست‬ ‫کهماصرفاباامریکاگفت وگونکردیم‪.‬مابا‪ 5+1‬گفت وگوکردیم‪،‬‬ ‫چونامریکاراکدخدایجهاننمی دانیمومعتقدبودیمامریکا‬ ‫یکیازکشورهای‪ 5+1‬است‪».‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫افزایش رضایت از‬ ‫دولت روحانی‬ ‫نظرسنجی جدید‬ ‫ای پز منتشر شد‬ ‫دارایی های مهدی‬ ‫در زندان‬ ‫‪ 30‬سکه طال از مهدی هاشمی‬ ‫کشف شد‬ ‫‪9‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫شوخیکردم که دولت هشت ساله است‬ ‫تغییر موضع وزیرکشور‬ ‫چند ماه مانده بــه انتخابات‪ ،‬وزیر کشــور که مجری‬ ‫اصلی انتخابــات اســت‪ ،‬در اظهارنظری عجیب‪ ،‬هشــت‬ ‫ســاله بودن دولت روحانی را قطعی عنــوان کرد‪ .‬اظهارات‬ ‫رحمانی فضلــی بــه فاصله اندکــی بازتاب وســیعی یافت‪.‬‬ ‫اگرچه او یک روز بعد ان حرف ها را پس گرفت و اعالم کرد‬ ‫«شوخی» بوده‪ ،‬اما به اعتقاد بسیاری حجم انتقادات سبب‬ ‫شد تا او یک بار دیگر و بعد از پس گرفتن اظهاراتش درباره‬ ‫حضور پول های کثیف در سیاست‪ ،‬حرفش را پس بگیرد‪.‬‬ ‫رحمانی فضلی در مصاحبه ای که با پایگاه اطالع رسانی‬ ‫دولت به مناسبت هفته دولت داشته است‪ ،‬در پاسخ به این‬ ‫سوال که «اشــاره کردید که گزارش تفریغی از عملکرد دو‬ ‫ساله وزارت کشور اماده کرده اید‪ .‬االن که عمر دولت دهم‬ ‫به نیمه رسیده است‪ ،‬چقدر از اهداف و برنامه هایتان عملیاتی‬ ‫شده است؟» گفت‪« :‬البته عمر این دولت‪ ،‬به نیمه نرسیده‪،‬‬ ‫یک چهارم ان سپری شده! اقای روحانی قرار است ‪ ۸‬سال‬ ‫رئیس جمهور باشــند! ما به ‪ ۷۰‬درصد برنامه هایی که اعالم‬ ‫کردیم‪ ،‬رسیده ایم‪ .‬من این گزارش را حتما به دولت می دهم‬ ‫و امیدوارم که دیگر وزرا هم گزارش تفریغ برنامه هایشــان‬ ‫را ارائه دهند‪ .‬مــن چون در دیوان محاســبات بودم‪ ،‬چنین‬ ‫گزارشی را تدوین کردم‪».‬‬ ‫رجانیوز و همچنین ســایت های مخالف دولت با تهیه‬ ‫گزارشاتی از این اظهارات وزیر کشــور ابراز نگرانی کردند‪.‬‬ ‫حجم انتقادات به این اظهارات موجب شد تا رحمانی فضلی‬ ‫روز بعد این بخش از اظهاراتش را «شــوخی» عنوان کند‪.‬‬ ‫او که بــه برنامه نگاه یک ســیما رفتــه بود‪ ،‬توضیــح داد‪:‬‬ ‫«درمصاحبه ای گفته شــد و به من گفتند که نیمی از دولت‬ ‫تمام شده چه کار کرده اید؟ که من با شــوخی و خنده گفتم‬ ‫ی از ان تمام شده اگر هشت سال باشد‬ ‫از کجا معلوم که نیم ‬ ‫می شود یک چهارم که این شوخی بود‪ .‬البته برخی هم گفتند‬ ‫وزیر کشور می خواهد تقلب کند اوال تا ان موقع معلوم نیست‬ ‫من وزیر باشــم یا خیر‪ ،‬در ضمن تقلــب در انتخابات ایران‬ ‫امکان پذیر نیست‪ ،‬البته شاید تخلفات جزئی ای انجام شود‬ ‫ولی تقلب به هیچ وجه‪».‬‬ ‫افزایشرضایتاز‬ ‫دولتروحانی‬ ‫نظرسنجی جدید ایپز منتشر شد‬ ‫ تازه ترین نظرســنجی انجام شــده از ســوی موسسه‬ ‫امریکایــی افکارســنجی ا ی ُپــز از شــهروندان ایــران‬ ‫بیانگر افزایــش ‪ ۶‬درصدی رضایــت ایرانی هــا از عملکرد‬ ‫رئیس جمهوری ایران است‪.‬‬ ‫نتایج این نظرسنجی نشان می دهد که میزان رضایت‬ ‫کلــی شــهروندان ایــران از عملکرد رئیس جمهــوری طی‬ ‫ســه ماهه اخیر با ‪ ۶‬درصد رشــد از ‪ ۴۸‬درصد بــه ‪ ۵۴‬درصد‬ ‫رســیده اســت‪ .‬همچنین میزان کلی نارضایتی از عملکرد‬ ‫رئیس جمهوری با ‪ ۹‬درصد کاهش از ‪ ۳۳‬درصد به ‪ ۲۴‬درصد‬ ‫کاهش یافت‪.‬‬ ‫میــزان رضایــت از رئیس جمهــوری بــرای اولین بار‬ ‫طی ‪ ۹‬ماه گذشــته بــه بــاالی ‪ ۵۰‬درصد رســیده اســت‪.‬‬ ‫مطابق یافته های این نظرســنجی که طــی روزهای اول تا‬ ‫‪ ۳‬شهریور ماه ‪ ۱۳۹۴‬انجام شده است‪ ۳۹ ،‬درصد از عملکرد‬ ‫رئیس جمهوری «راضی» و ‪ ۱۵‬درصد هم از عملکرد ایشان‬ ‫«تاحدی راضی» هســتند‪ .‬همچنین ‪ ۲۰‬درصد از عملکرد‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪10‬‬ ‫مثلث | شماره ‪277‬‬ ‫شعار مرگ بر امریکا از دیوارها پاک‬ ‫می شود؟‬ ‫بعدازبازگشاییسفارتانگلیسوجنجال هایحاشیه ای‬ ‫ان‪،‬درروزهایاخیراتفاقجالبتوجهیکهدرسطحشهرتهران‬ ‫افتاده‪،‬پاککردنشــعارهایمرگبرامریکاازدیوار هایشهر‬ ‫است‪.‬رسانه هاتصاویریرا هفتهگذشتهمنتشرکردندکهنشان‬ ‫می داداینعملیاتپاک سازیبهدیوارهایسفارتسابقامریکا‬ ‫(النه جاسوسی)نیزرسیدوشعارهایمرگبرامریکاازدورتادور‬ ‫دیوارسفارتپاکشدهاست‪.‬گفتنی‬ ‫اســتاینشــعارهادرهفته های‬ ‫گذشتهرویدیوارالنهجاسوسیو‬ ‫دیگر نقاط تهران نوشته شده و به‬ ‫اصطالحمرگبرامریکای‪2015‬‬ ‫ش افراد را‬ ‫اســت‪ .‬این اتفاق واکن ‬ ‫درشبکه هایمجازیبرانگیخت‪.‬‬ ‫رئیس جمهوری «ناراضی» و چهار درصد هم از عملکرد اقای‬ ‫روحانی «تاحدی ناراضی» هستند‪ .‬در میانه این طیف‪۱۷ ،‬‬ ‫درصد عملکرد رئیس جمهوری را «متوسط» می دانند‪ .‬حدود‬ ‫پنج درصد هم به این ســوال پاســخ نداده اند یا گزینه های‬ ‫دیگری را بیان کرده اند‪.‬‬ ‫تحلیل رضایت از عملکرد رئیس جمهوری بر اســاس‬ ‫جنس پاســخ دهندگان‪ ،‬از نظــر اماری نشــان دهنده رابطه‬ ‫معنی داری نیســت‪ .‬با وجود این‪ ،‬زنان یک درصد بیشتر از‬ ‫مردان عملکرد رئیس جمهــوری را «راضی کننده» ارزیابی‬ ‫کرده اند‪ .‬از نظــر اماری رابطه معنــی داری بین تحصیالت‬ ‫و ارزیابی رضایت از عملکرد رئیس جمهــوری وجود ندارد‪.‬‬ ‫با این حال‪ ،‬پاســخ دهندگان دارای تحصیالت دانشگاهی‬ ‫عروسکمونیزبرای‬ ‫نوهصالحی‬ ‫علی اکبر صالحی‪ ،‬رئیس‬ ‫ســازمان انــرژی اتمــی درباره‬ ‫داســتان تولد نــوه اش و هدیه‬ ‫ارنســت مونیز بــه او می گوید‪:‬‬ ‫«ماجرا از این قرار بود که ظاهرا‬ ‫یکی از خبرنگاران در تهران بــا خانواده ما تماس می گیرد و‬ ‫خبر تولد نوه مرا جویا می شــود و اسمش را هم می پرسد‪ .‬به‬ ‫گزارش خبرانالین‪ ،‬بعد از ان خبر رسانه ای شد و من خودم‬ ‫هم از انتشار ان در رسانه ها متعجب شدم‪ .‬بعد از انتشار ان‬ ‫خبر‪ ،‬اقای مونیز در یکی از جلســات دوجانبه عروســکی با‬ ‫ارم دانشگاه ام ای تی به عنوان هدیه تولد نوه ام به من داد و‬ ‫گفت‪ :‬باید هر دو کمک کنیم که او هم مانند پدربزرگش در‬ ‫ام ای تی تحصیل کند‪».‬‬ ‫نســبت به پاســخ دهندگان فاقد تحصیالت دانشــگاهی‪،‬‬ ‫پنــج درصــد بیشــتر از عملکــرد رئیس جمهــوری راضی‬ ‫هســتند‪ .‬همچنین میــزان نارضایتی این گــروه از عملکرد‬ ‫رئیس جمهوری هفت درصد کمتر از پاســخ دهندگان فاقد‬ ‫تحصیالت دانشگاهی است‪ .‬محل سکونت پاسخ دهندگان‬ ‫از نظــر امــاری رابطه معنــی داری بــا رضایــت از عملکرد‬ ‫رئیس جمهــور نشــان می دهــد‪ .‬همانند نظرســنجی های‬ ‫گذشته‪ ،‬ســاکنان مناطق روستایی نســبت به افراد ساکن‬ ‫مناطق شــهری‪ ،‬رضایت بیشــتری ازعملکرد اقای روحانی‬ ‫دارند‪ .‬این نظرسنجی به صورت تلفنی و طی روزهای اول تا‬ ‫‪ ۳‬شــهریور و با پرســش از یک نمونه ‪ ۶۵۴‬نفره انجام شده‬ ‫است‪.‬‬ ‫نظر طائب در مورد‬ ‫فرجام برجام‬ ‫حجت االسالم مهدی طائب‪ ،‬رئیس قرارگاه عمار گفته‬ ‫کهبهنظراوفرجاماینمذاکراتوتوافق‪،‬خیانتامریکایی ها‬ ‫خواهدبودکهبهمعنایایناستکهانهادوراهبیشترندارندکه‬ ‫هر کدام از این راه ها را بروند‪ ،‬بازنده هستند‪ .‬امریکا یا زیر میز‬ ‫مذاکره زده و همه چیز را از بین می برد یا اینکه سر تسلیم فرود‬ ‫اوردهومی پذیردکهتاکنونحرف‬ ‫زور زده و تحریم ها را برمی دارد‪ .‬او‬ ‫اظهار داشته که در سیاست های‬ ‫موجود امریکا مشاهده نمی کنم‬ ‫که فروپاشی را باور کرده باشند و‬ ‫احتمالمی دهمکهزیرمیزتوافق‬ ‫زده و دوباره ایران را برای مذاکره‬ ‫فرابخوانند‪.‬‬ ‫‪ 30‬سکه طال از مهدی هاشمی کشف شد‬ ‫بحث ســکه ها و تلفن همراهی که مهدی هاشــمی‬ ‫در زندان با خود داشــت به یکی از داغ ترین مســائل هفته‬ ‫گذشــته تبدیل شــده بود‪ .‬حجت االســام والمســلمین‬ ‫محســنی اژه ای در نشســت خبــری در پاســخ به ســوال‬ ‫خبرنــگاری که پرســید‪ :‬گفته می شــود اخیرا در بازرســی‬ ‫از زندان اوین به ویــژه بند ‪ ۷‬که مهدی هاشــمی در ان به‬ ‫ســر می برد در بازرسی ها مشــخص شــد تعدادی وسایل‬ ‫غیر مجاز کشف شــده اســت‪ ،‬ایا این خبر را تائید می کنید‬ ‫یــا خیر و اگــر تاییــد می کنیــد این وســایل چگونــه وارد‬ ‫زندان شده اســت؟ توضیح داده بود‪« :‬طبق ضوابط خود‬ ‫زندان هر چنــد وقت یک بــار از برخی از بندهــا به صورت‬ ‫ســرزده و یا با تمهیــدات قبلی بازرســی و گاه و بیــگاه نیز‬ ‫متاسفانه وســایل غیر مجازی در این بازرســی ها کشف و‬ ‫ضبط می شــود و گاهی وقت ها نیز به علت این بازرسی ها ‬ ‫ســر و صدا می کنند که چرا این بازرسی را انجام می دهید‪.‬‬ ‫این در حالی اســت که انجا زندان اســت و خدایی نکرده‬ ‫ممکن اســت در انجا اتفاقی بیفتد یا وســایل غیرمجازی‬ ‫به انجا برده شــود که با خود ان وسایل دوباره مرتکب جرم‬ ‫شوند و برای خود و دیگران زحمت ایجاد کنند‪».‬‬ ‫ســخنگوی قوه قضائیه بعــد از این مقدمه به مســاله‬ ‫مهدی هاشــمی پرداخت و گفت‪« :‬بنابراین هفته گذشته‬ ‫بندهای ‪ ۷‬و ‪ ۸‬زندان اوین بازرسی شد که طبق گزارشی که‬ ‫من گرفتم از وی (مهدی هاشمی) یک گوشی تلفن همراه‬ ‫به همراه سیم کارت و حدود ‪ ۳۰‬قطعه سکه‪ ،‬اعم از ربع‪ ،‬نیم ‬ ‫یا سکه های گرمی کشف شــده بود که نمی توان گفت که‬ ‫سکه ها غیر مجاز است‪ .‬البته نمی دانم که این سکه ها قبال با‬ ‫خودش بود یا بعدا به زندان برده است اما داشتن تلفن همراه‬ ‫حتما غیر مجاز بوده است‪».‬‬ ‫محســنی اژه ای گفت‪« :‬از برخی زندانیــان دیگر نیز‬ ‫مواردی از جمله گوشــی تلفن همراه و موارد دیگر کشــف‬ ‫شده است‪».‬‬ ‫اما در جواب علیزاده طباطبایی‪ ،‬وکیل مهدی هاشمی ‬ ‫گفت که مهدی هاشمی سکه ها را برای عیدی دادن داخل‬ ‫زندان برده بود‪.‬‬ ‫وکیل مدافــع مهدی هاشــمی که با ایســنا گفت وگو‬ ‫می کرد‪ ،‬با اشــاره به خبر کشف تعدادی ســکه و موبایل از‬ ‫جهانگیری‪:‬هنوز‬ ‫چیززیادینگفته ام‬ ‫کسانی که خودرو نمی خرند‬ ‫ضدانقالبند!‬ ‫نعمــت زاده در اخریــن اظهارنظــر خــود در حمایت از‬ ‫خودروسازانوتقبیحکمپینملی«خریدخودرویصفرممنوع»‪،‬‬ ‫این کمپین را یک خیانت بزرگ خواند‪ .‬او بیان کرد‪ :‬اگر کسی‬ ‫چنین کمپینی را دنبال کند‪ ،‬به نیروی انسانی و اشتغال و تولید‬ ‫داخلیودرامدملیخیانتمی کند‪.‬خبرگزاریایرنانیزازقولوی‬ ‫نوشتهاست‪«:‬کمپیننخریدنخودروهایداخلیگناهوخالف‬ ‫اســت و هر کس ایــن را بگوید‪،‬‬ ‫ضدانقالباست‪،‬چرا کهحمایت‬ ‫از کمپین در شرایط فعلی به هیچ‬ ‫وجه معنا نــدارد‪ ».‬وی همچنین‬ ‫سعی در کم اثر جلوه دادن اثرات‬ ‫ت هیچ‬ ‫کمپین کرده و گفته اســ ‬ ‫مشکلیدرفروشنیست‪ .‬‬ ‫ایت الله احمد جنتی دبیر‬ ‫شــورای نگهبــان چهارشــنبه‬ ‫گذشته در جلسه پایانی اجالس‬ ‫خبرگان رهبری از جریانی سخن‬ ‫گفت که قهرا در انتخابات اینده‪،‬‬ ‫تایید نخواهد شد‪ .‬او با اشاره به‬ ‫جایــگاه و اهمیت ایــن نهاد در‬ ‫نظام اسالمی‪ ،‬گفت‪« :‬با توجه‬ ‫به جایگاه خطیر مجلــس خبرگان‪ ،‬افــرادی باید به عنوان‬ ‫نماینده این مجلس انتخاب شوند که واقعا از لحاظ داشتن‬ ‫صالحیت های علمی و سیاســی و اشتهار به دیانت و وثوق‬ ‫در حد باالیی باشند و ما در شــورای نگهبان برای احراز این‬ ‫خصوصیت ها مسئولیت سنگینی بر عهده داریم‪ ».‬ایت الله‬ ‫جنتی ادامه داد‪« :‬جریانی که همیشه با والیت فقیه و رهبری‬ ‫از جمله در رابطه بــا امریکا زاویه داشــته‪ ،‬در مقام نفوذ در‬ ‫خبرگان و تضعیف قدرت رهبری اســت‪ .‬شورای نگهبان بر‬ ‫حسب وظیفه قانونی موظف است که شرایط الزم از جمله‬ ‫اشتهار به دیانت‪ ،‬وثوق‪ ،‬شایستگی اخالقی‪ ،‬بینش سیاسی‬ ‫و اجتماعی و اشنایی با مسائل روز را در داوطلبان احراز کند و‬ ‫هر کس فاقد شرایط باشد قهرا تایید نمی شود‪».‬‬ ‫توئیت های هدایت شده‬ ‫عراقچی درباره دیپلماسی‬ ‫فضای مجــازی گفتــه‪« :‬ما به‬ ‫دقت تحرکات رســانه ای طرف‬ ‫مقابل را رصد می کردیم‪ ،‬توئیتی‬ ‫که اقــای ظریف کمــی قبل از‬ ‫کنفرانس اقــای کری ارســال‬ ‫کردند و خطاب به طرف مقابل‬ ‫گفتنــد کــه «شــما نمی توانید‬ ‫اسب ها را وسط مسابقه عوض‬ ‫کنید» با هدف تحــت تاثیر قرار دادن نشســت مطبوعاتی‬ ‫وزیر خارجــه امریکا انجام شــد‪ ».‬او گفتــه ظریف روحیه‬ ‫مشــورت کردن دارد و درباره ایــن اقدامات با ما مشــورت‬ ‫می کرد و با همفکــری متونی را که قرار بود در شــبکه های‬ ‫اجتماعی ارســال شــود بررســی و بعد منتشــر می کردیم‪.‬‬ ‫می توان گفت که یک ابتکار جمعی بــود ولی حقیقتا اقای‬ ‫ظریف بیشترین سهم را داشت‪.‬‬ ‫نگرانیباهنربرایتخم مرغ‬ ‫اصالح طلبان‬ ‫محمدرضاباهنرمعتقداست‬ ‫کــه روحانی از لحاظ ســاختاری‬ ‫اصالح طلبنیستوحتیقبلاز‬ ‫ریاست جمهوری شاناظهارنظری‬ ‫در حمایــت بــا اصالح طلبــان‬ ‫نداشتند ولی در انتخابات خود را‬ ‫مدیون اصالح طلبــان می داند‪.‬‬ ‫بــه گفتــه او‪ ،‬روحانــی می گوید‬ ‫دولت را از معتدلین انتخاب کرده ولی اصولگرای ناب از نظر‬ ‫حزبی در کابینه اش ســراغ نداریــم‪ .‬او در مــورد بحث های‬ ‫مطرح پیرامون حضور الریجانی در لیســت اصالح طلبان‬ ‫می گوید‪« :‬اصالحــات اگر بتواند لیســتی ارائه دهد حتما‬ ‫تخم مرغ های خود را در سبد الریجانی نمی گذارد و داستان‬ ‫صدا وســیما و دوران اصالحــات یادشــان نرفته اســت؛‬ ‫الریجانی اصولگراست‪ ،‬هرچند اصولگرایی طیف وسیعی‬ ‫است و ممکن است اختالفاتی در ان وجود داشته باشد‪».‬‬ ‫مثلث | شماره ‪277‬‬ ‫جهانگیــری می گوید که‬ ‫در امر مبارزه با فساد جدی است‬ ‫و هنوز چیز زیادی درباره فســاد‬ ‫دولت قبل به زبان نیاورده است‪.‬‬ ‫او گفتــه‪« :‬من تا امروز ســعی‬ ‫کــرده ام در روش مدیریتی خــود تا انجا که ممکن اســت‬ ‫موضوع و مســاله ای در مورد مدیران قبلی نگویم و تاکنون‬ ‫نیز چیزهای زیادی نگفته ام و ایــن موضوع ها بگم بگمی‬ ‫ نیســت؛ اگر هم حرفی می زنیم در مورد مســائلی است که‬ ‫مراحل خود را در قوه قضاییه طی کرده است‪ ».‬جهانگیری‬ ‫همچنین از کشف موضوعی سخن گفت که در ان پول های‬ ‫زیادی از منابع بانک با دســتور فردی برداشته و بازگردانده‬ ‫نشده اند‪.‬‬ ‫مهدی هاشمی در زندان ادامه داد‪« :‬قابل توجه این است‬ ‫که زمانی کــه مهدی هاشــمی را به زنــدان تحویل دادیم‬ ‫مقداری پول و تعدادی سک ه گرمی همراهش بود که تمامی‬ ‫ انها صورتجلسه شــد و زمانی که دلیل حمل ان را از مهدی‬ ‫جویا شدند گفت که می خواهم در اعیاد تحت عنوان عیدی‬ ‫به دیگران بدهم‪».‬‬ ‫ســیدمحمود علیزاده طباطبایی با ادعای اینکه «در‬ ‫رابطه با تلفن همراه چــون بدون دوربین بــود در بدو ورود‬ ‫مهدی هاشــمی به زندان صورتجلسه شده است» در عین‬ ‫حال گفت که نسبت به موکلش بی طرفانه عمل نمی شود‪.‬‬ ‫وقتی موضوعی مانند کشف ‪ ۳۰‬سکه از مهدی هاشمی در‬ ‫صدر اخبار رسانه ها قرار می گیرد قطعا مورد تشویش اذهان‬ ‫مردم می شود‪».‬‬ ‫وی در ادامــه عدم ارائــه مالقات حضــوری را که به‬ ‫درخواســت مادر مهدی هاشــمی بوده‪ ،‬مــورد انتقاد قرار‬ ‫داد‪ .‬وکیل مدافع مهدی هاشــمی ادامه داد‪« :‬برای انجام‬ ‫مالقات حضــوری باید درخواســت خــود را به دادســتان‬ ‫تهران تقدیم می کردیم زیرا موافقت ایشان در رابطه با این‬ ‫موضوع شــرط بود‪ ،‬اما وقتی امروز به دادسرا مراجعه کردم‬ ‫گفتند که دادستان تهران برای مالقات حضوری موافقت‬ ‫نکرده است‪».‬‬ ‫این موضوع از دید رسانه های نیز مخفی نماند‪ .‬تقریبا‬ ‫تمام رسانه ها به جز رسانه های اصالح طلب این موضوع را‬ ‫به تیتر اول رسانه خودشان بدل کردند‪.‬‬ ‫ســخنگوی قوه قضا ئیه همچنیــن در اظهارنظر مهم‬ ‫دیگری گفت که بردن نام خاتمی جرم نیســت‪ .‬او در پاسخ‬ ‫به ســوالی در مــورد ممنوع التصویر بــودن رئیس جمهور‬ ‫اصالحــات و محدودیت قانونی رســانه ها اظهار داشــت‪:‬‬ ‫«دستور در حد اخبار و تصویر است‪».‬‬ ‫او همچنین در پاسخ به سوالی در خصوص زیر سوال‬ ‫بردن شورای نگهبان توضیح داد‪« :‬بارها عرض کرده ام که‬ ‫التزام به قانون به نفع کشور و همه است و گاهی افراد قانون‬ ‫را از جانب خودشــان تفســیر می کنند که تفســیر شخصی‬ ‫است‪ .‬اگر قانون جای ابهام دارد و قانون اساسی است باید‬ ‫از شورای نگهبان تفسیر خواست یا اگر قانون عادی است‬ ‫از مجلس تفسیر خواست‪».‬‬ ‫روایت ایت الله جنتی از جریانی که‬ ‫قهراتائیدنمی شود‬ ‫خبرنامه‬ ‫دارایی های مهدی در زندان‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪11‬‬ ‫تصویرنگاری‬ ‫روزانه حجم بســیاری از عکس های خبری به ما می رســد‪ .‬تعداد این عکس ها‬ ‫انقدر زیاد اســت که گاهی به راحتی از کنار ان عبور می کنیم اما شاید بهتر باشد روی‬ ‫بعضی از عکس ها تامل بیشتری داشته باشیم‪ .‬مثلث در این صفحات‪ ،‬هفته را با مرور‬ ‫عکس ها از نو یاداوری می کند‪.‬‬ ‫نشست خبری رئیس جمهور‬ ‫دیدار ایت الله هاشمی با ظریف‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪12‬‬ ‫مثلث | شماره ‪277‬‬ ‫مصاحبهخودمانیجهانگیری‬ ‫باخبرنگاران‬ ‫دیدار روسای مجلس ایران و ژاپن‬ ‫ازادی شکوری راد‬ ‫هجدهمین اجالس خبرگان رهبری‬ ‫عیادت از محمدرضا شجریان‬ ‫مثلث | شماره ‪277‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫تشییع پیکر علی طباطبایی‬ ‫مدودف و پوتین در باشگاه بدنسازی‬ ‫‪13‬‬ ‫شبکه اجتماعی‬ ‫به ما پیامک بزنید‪:‬‬ ‫‪3000411711‬‬ ‫‪ l‬در احواالت مرحوم شــیخ احمد کافــی خواندم‬ ‫ایشــان درد اشــنای محرومان بودنــد‪ ،‬در کار خیر‬ ‫خودشان اول پیشقدم بودند‪ ،‬بعد مردم را دعوت به‬ ‫ان می کردند‪ ،‬حرفش اثر داشت چون خودش مقید‬ ‫به ان بود‪ ،‬یک حســین(ع) گفتن او دل ها را متاثر‬ ‫می کرد و هم اکنــون نیز بعد از پنجاه ســال حرفش‬ ‫خریدار دارد‪.‬‬ ‫‪ l‬لطفا درباره اســتخدام های وزارت نفت سال ‪۹۲‬‬ ‫که به دلیــل روی کار امدن دولت اقــای روحانی به‬ ‫حالت تعلیق درامده گزارشی تهیه کنید‪.‬‬ ‫‪ l‬همه از وزیر بهداشت راضی اند چون مثل بعضی‬ ‫دیگر پشت انتقادات از دولت گذشته مشخص نشده‬ ‫و به فکر خدمت است‪ .‬به فکر خدمت به مردم باشید‬ ‫و گذشته را رها کنید‪.‬‬ ‫‪ l‬بــا ســام‪ ،‬مصاحبه اقــای توکلی بســیار خوب‬ ‫بود‪ .‬توکلی همیشــه تالش کرده تا در هر شرایطی‬ ‫حرف خودش را بزند و از کسی واهمه و رودبایستی‬ ‫نداشته باشد‪.‬‬ ‫‪ l‬با بیمار شــدن شــجریان ما نفهمیدیم موضع در‬ ‫مقابل او چیســت؟ کیهان می گوید او خودش را به‬ ‫ســرماخوردگی زده‪ ،‬صداوســیما در ‪ 20:30‬برایش‬ ‫گزارش مثبت پخش می کند‪ ،‬فارس شعری در ذم او‬ ‫منتشر می کند و برادر رئیس جمهور و وزیربهداشت‬ ‫از او عیادت می کنند‪.‬‬ ‫‪ l‬یک سوال! چرا وقتی طال گران می شود همه چیز‬ ‫از جمله خودرو هم گران می شــود ولی وقتی ارزان‬ ‫می شود قیمت هیچ چیز تغییر نمی کند؟‬ ‫‪ l‬اقای نعمــت زاده نخریدن خودرویــی که گران‬ ‫است به خدا خیانت نیســت‪ ،‬مشکالت بدهی های‬ ‫این دو شرکت را رفع کنید تا مردم خودرو را به قیمت‬ ‫واقعی بخرند‪ .‬ایا می دانید چقدر از قیمت تمام شده‬ ‫این خودروها به وام هایی باز می گردد که انها دریافت‬ ‫کردند؟‬ ‫‪ l‬اخبار خارجی ســیما مخاطب را با تناقض مواجه‬ ‫می کند و باعث سلب اعتماد بیننده می شود‪.‬‬ ‫‪ l‬مفسدان اقتصادی بدانند که مکر فایده ای ندارد‬ ‫زیرا مکر خداوند از همه مکرها باالتر است و خداوند‬ ‫قهار از حق الناس نخواهد گذشت!‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪14‬‬ ‫مثلث | شماره ‪277‬‬ ‫‪ l‬داعــش‪ ،‬طالبــان‪ ،‬تروریســت ها در ســوریه و‬ ‫لبنان همه فرزنــدان امریکا‪ ،‬اســرائیل‪ ،‬انگلیس‪ ،‬‬ ‫عربستان‪ ،‬امارات‪ ،‬بحرین و مصر هستند‪.‬‬ ‫به اینستاگرام مثلث بپیوندید‬ ‫اینســتاگرام هفته نامه مثلث فعال شــده اســت‪ .‬کاربران این شــبکه‬ ‫اجتماعی می توانند با پیوستن به اینستاگرام مثلث تصاویر مربوط به هفته نامه‬ ‫را مشاهده کنند‪.‬‬ ‫احمدی نژادی هاعلیهاحمداقا‬ ‫بعــد از انکه مصاحبه مثلــث با صادقخــرازی در میان‬ ‫اصالح طلبانجنجالیشدوبهپاسخ هایتندبهویمنجرشد‪،‬‬ ‫این بار نوبت نزدیکان محمود احمدی نژاد بود که به اظهارات‬ ‫احمدتوکلیدرمصاحبهبامثلثپاسخدهند‪.‬توکلیدرمصاحبه‬ ‫با مثلث ضمن انتقاد به رفتار اقای هاشــمی پس از اعالم رای‬ ‫مهدی هاشمی و زندان رفتن فرزندش‪ ،‬به مساله احمدی نژاد‬ ‫نیز پرداخته و درباره او گفته بود که اگر احمدی نژاد بازخواست‬ ‫می شــد‪ ،‬دیگر هوس بازگشــت نمی کرد‪ .‬این اظهــارات او با‬ ‫واکنشعلی اکبرجوانفکرمشاوررسانه ایاحمدی نژادروبهرو‬ ‫شد‪.‬اودریادداشتیکهدرسایتشمنتشرکردودررسانه هابازتاب‬ ‫داشتنوشت‪«:‬ابتکاروتالشدکتراحمدی نژادرئیس جمهور‬ ‫ســابق در جهت تبیین مبانی و ارمان های انقالب اســامی و‬ ‫بازخوانیخطنورانیامامخمینی (ره)‪،‬باواکنشدیکتاتور مابانه‬ ‫اقایاحمدتوکلی‪،‬نمایندهمجلس‬ ‫شورایاسالمیمواجهشدهاست‪.‬‬ ‫توکلیدرمصاحبهباهفته نامهمثلث‬ ‫گفتهاست‪«:‬اگربازخواست هایی‬ ‫که باید از احمدی نژاد می شــد‪،‬‬ ‫صورت می گرفت یا اینکه زودتر‬ ‫صورت بگیرد‪ ،‬او از این هوس ها‬ ‫نمی کندکهدوبارهبرایجلبرای‬ ‫از این شــعارها (احیای گفتمان‬ ‫امــام) ســر دهــد‪ ».‬اظهــارات‬ ‫موهن و نسبت های خالف واقع‬ ‫اقایتوکلیعلیهرئیس جمهورســابقدرحالیابرازمی شــود‬ ‫که طی دو سال گذشــته از یک ســو دکتر احمدی نژاد‪ ،‬مشی‬ ‫ســکوت مطلق را در پیــش گرفته انــد و از ســوی دیگر دفتر‬ ‫رئیس دولت هــای نهم و دهــم بارها و بــه صراحت‪ ،‬تصمیم‬ ‫قطعی ایشــان مبنی بر عــدم شــرکت در انتخابــات پیش رو‬ ‫را مورد تاکید قرار داده اســت‪ .‬چنین به نظر می رسد که خشم‬ ‫ بی پایان اقای توکلی از رئیس جمهور ســابق‪ ،‬ریشه در احیای‬ ‫ارزش های ناب انقالب اســامی و گفتمان امام خمینی (ره)‬ ‫در دولت های نهم و دهم و دستاوردهای بزرگ متاثر از رویکرد‬ ‫انقالبی دولت قبل دارد‪ .‬به اعتقاد اقای توکلی دســتگاه های‬ ‫مسئولنظامبایدمانع احیایگفتمان امامخمینی(ره)ازسوی‬ ‫دکتر احمدی نژاد شوند و برای این منظور پیشنهاد کرده است‬ ‫که ایشــان مورد بازخواســت قرار گیرد‪ .‬این نماینده مجلس‬ ‫گفته اســت‪« :‬تقصیر ماســت که وظیفه مان را درست انجام‬ ‫نمی دهیم!» نزدیکان احمدی نژاد تصمیم دارند همچنان به‬ ‫دوقطبی ســازی با الریجانی بپردازند و با وجود اختالف های‬ ‫روشیکهمیانتوکلیوالریجانیهستبازانهارابههممنتسب‬ ‫کنند‪.‬جوانفکرمی نویسد‪«:‬معلومنیستاقایتوکلیباتکیهبر‬ ‫چه اختیاراتی‪ ،‬چنین ادعایی را مطرح کرده است؟ وی نماینده‬ ‫مجلسشورایاسالمیاستامابهنظرمی رسدازموضعیفراتر‬ ‫از اختیارات یک نماینده مجلس‪ ،‬سخن به میان اورده است‪.‬‬ ‫گفتهمی شوداقایاحمدتوکلیازاقوامبرادرانالریجانیاست‪.‬‬ ‫وی که اشــکارا از جدیت دکتر احمدی نژاد در عمل به تکلیف‬ ‫خود‪ ،‬براشــفته به نظر می رسد‪ ،‬افزوده اســت‪« :‬احمدی نژاد‬ ‫مردی مصمم و جدی اســت و همیشــه در کارهایش جدیت‬ ‫داشــته و عزم راسخ هم در سیاســت تاثیرگذار اســت‪ ».‬این‬ ‫نمایندهمجلسکهدردولتدکتر‬ ‫احمدی نژاد به عنوان ســردمدار‬ ‫مخالفت با طرح های اقتصادی‬ ‫دولت های نهم و دهــم و به ویژه‬ ‫اجرای قانون هدفمندی یارانه ها‬ ‫شناخته می شــد‪ ،‬از عدم برخورد‬ ‫بــا رئیس جمهــور ســابق انتقاد‬ ‫کرده و گفته است که سیستم ما‬ ‫خوبعملنمی کند‪.‬ایننماینده‬ ‫مجلس بدون توجه بــه ارا ی ‪۲۵‬‬ ‫میلیونی دکتــر احمدی نــژاد در‬ ‫انتخاباتسال‪ ۱۳۸۸‬وحمایت هایصریحرهبرمعظمانقالب‬ ‫ازدولت هاینهمودهم‪،‬ادعاکردهاستکهاقایاحمدی نژاد‬ ‫اصال صالحیت ندارد و حضور او در جایگاه ریاست جمهوری‪،‬‬ ‫غصبی بوده است‪ .‬به این ترتیب‪ ،‬اقای توکلی حقوق اساسی‬ ‫مردم در انتخاب رئیس جمهور را نفی کرده است‪ .‬این نماینده‬ ‫مجلس با متهم کردن رئیس جمهور ســابق به قبول نداشتن‬ ‫قانون‪ ،‬وی را از نظر سیاسی مجرم دانسته است‪ .‬اقای توکلی‬ ‫درحالیایناتهام بی پایهواساسرابهدکتراحمدی نژادنسبت‬ ‫داده استکه ایشان نهفقطهرگزسخنیدایربرقبولنداشتن‬ ‫قانون بر زبان نرانده اند‪ ،‬بلکه در هشت ســال دولت خود نیز‪،‬‬ ‫همواره بر پایبندی بــه قانون تاکید کــرده و دولت های نهم و‬ ‫دهمراپایبندترین دولت هایپسازانقالببهقانونتوصیف‬ ‫می کردند‪».‬‬ ‫پست جدید اینستاگرام‬ ‫مهدی کوچک زاده‬ ‫‪ l‬سکه هایی که مهدی هاشمی با خودش به زندان‬ ‫برده اگر برای دادن رشــوه نبوده پس چرا با خودش‬ ‫به انجا می برد‪ ،‬مگر نمی تواند با داشتن یک کارت‬ ‫بانکی ساده مشــکالت مالی داخل زندانش را حل‬ ‫کند؟‬ ‫‪ l‬انهایی کــه دم از امریکای پیشــرفته و بی نظیر‬ ‫بودنش می زنند ما دیدیم چطور حامی اسرائیل شد و‬ ‫کودکان و زنان را قتل عام کردند‪.‬‬ ‫رونمایی از امضاهای برجام‬ ‫در هفته گذشته دونال د ترامپ ‪ ،‬نامزد انتخابات امریکا به‬ ‫طرز ناشیانه و نادرستی از پاسخ دادن به برخی سواالتی که در‬ ‫نشست بلوبرگ شد‪ ،‬سر باز زد‪ .‬جالب است که وی حتی از نام‬ ‫ن فراز مورد عالقه اش در انجیل سر باز زد چون به نظرش‬ ‫برد ‬ ‫این موضوع امری کامال شــخصی اســت‪ .‬در این نشست‪،‬‬ ‫زمانی که از ترامپ پرســیده شد ایا یک فرد ســنتی است یا‬ ‫مدرن‪ ،‬او در پاسخ گفت‪« :‬اووم‪...‬تقریبا هردو‪ ».‬در پی پاسخ‬ ‫پهشتگیدرتوئیترپایه گذاریشد‬ ‫دوجانبهونامشخص ترام ‬ ‫که هرروز پررنگ تر از دیروز می شود و در ان به تمسخر ترامپ ‬ ‫پرداختند‪#TrumpBible.‬تبدیلبهمجموعه ایازایاتجعلی‬ ‫از انجیل شد که به نقل از ترامپس نوشته می شوند‪.‬‬ ‫جشن تولد‬ ‫سیدحسن نصرالله‬ ‫همزمان با سالروز تولد دبیرکل حزب الله لبنان‪ ،‬والدین‬ ‫«سید حســن نصرالله» و رزمندگان مقاومت در جبهه های‬ ‫نبرد «زبدانی»‪ ،‬اغاز پنجاه و پنجمین سال عمرش را تبریک‬ ‫گفتند‪ .‬به گزارش خبرنــگار گروه بین الملــل خبرگزاری انا‪ ،‬‬ ‫ (دوشنب ه سالروز تولد «سید حسن نصرالله» دبیرکل حزب الله‬ ‫لبنان بود‪ .‬براســاس این گزارش‪ ،‬فعاالن رســانه ای لبنان‬ ‫عکســی از پدر و مادر «سید حســن نصرالله» را در فضای‬ ‫مجازی منتشر کردند که نشان می دهد والدین وی پنجاه و‬ ‫پنجمین سالروز تولد فرزندشان را جشن گرفته اند‪.‬‬ ‫شیرین ترین لحظات‬ ‫اقای وزیر‬ ‫لو سومین شماره از ماهنامه مهرنامه با عکسی از چهره محمود دولت ابادی و‬ ‫چه ‬ ‫تیتری حاصل گفت وگو با وی روی جلد این نشریه منتشر شد‪ .‬دولت ابادی در گفت وگو‬ ‫با این شــماره مهرنامه‪ ،‬از ادبیات و سیاســت گفته و وقتی که نوبت به حوزه سیاست‬ ‫خارجی رســیده‪ ،‬تاکید کرده اســت که ایران هم به محمدجواد ظریف نیاز دارد و هم‬ ‫قاسم سلیمانی‪ .‬در ارتباط با همین گفت وگو‪ ،‬محمد قوچانی سردبیر این نشریه هم در‬ ‫سرمقاله اش‪ ،‬از موازنه مثبت میان ژنرال ها و دیپلمات ها سخن گفته است‪ .‬افزون بر‬ ‫این‪ ،‬مهرنامه در این شماره به خبرهای مهم ماه در حوزه علوم انسانی نگاهی انداخته‬ ‫و سپس مقاله ای از ریمون ارون درباره کارل مارکس را که ترجمه عزت الله فوالدوند‬ ‫است‪ ،‬منتشر کرده است‪ .‬در کنار این‪ ،‬در پرونده گفتمانی این شماره‪ ،‬مهرنامه‪ ،‬داوود‬ ‫فیرحی و حاتم قادری دو استاد علوم سیاسی را روبه روی هم نشانده و بحثی را درباره مشروطه خواهی منتشر کرده است‪.‬‬ ‫در همین رابطه‪ ،‬محمد رضا تاجیک نیز از خوانش مشروطه خواهی به روایت اصالح طلبی سخن گفته و حسین واله‪،‬‬ ‫معاون سیاسی دفتر رئیس جمهور در دولت اصالحات نیز اصالح طلبی را تداوم مشروطه خواهی نامیده است‪ .‬در ادامه‬ ‫این مطالب‪ ،‬دو فعال ملی‪ -‬مذهبی درباره نگرش سیاسی بازرگان سخن گفته و سپس مشروطه خواهی از منظر حقوق‬ ‫اساسی‪ ،‬به بحث گذاشته شده اســت‪ .‬در همین ارتباط‪ ،‬مهرنامه پرونده ای را نیز به ارای مشروطه خواهانه مونتسکیو‬ ‫اختصاص داده است‪ .‬گفت وگو با شهرام ناظری در باب عارف قزوینی‪ ،‬پرونده ای در باب الفرد هیچکاک و نسبت او با‬ ‫امپریالیسم‪ ،‬نگاهی به تاریخ مطبوعات از زاویه تاریخ نگاری روزنامه اطالعات و بحث درباره کتاب یادداشت های روزانه‬ ‫محمدعلی فروغی‪ ،‬از دیگر پرونده های این شماره مهرنامه است‪ .‬مهرنامه همچنین در این شماره با معرفی تازه های‬ ‫نشر‪ ،‬به کتاب هنری کسینجر در باب نظم جهانی پرداخته است‪.‬‬ ‫نرمالیزاسیون مقدمه ای برای دموکراتیزاسیون‬ ‫ماهنامه اندیشه پویا در شماره ‪ 28‬خود بار دیگر به سراغ سعید حجاریان‬ ‫رفته تا وی در مقاله ای به تحلیل نقش دولت روحانی در سپهر سیاسی کشور‬ ‫بپردازد ؛ نقشی که حجاریان از ان به نرمالیزاسیون به عنوان مقدمه ای برای‬ ‫دموکراتیزاســیون یاد کرده اســت‪ .‬به بهانه همین نظریه‪ ،‬اندیشه پویا سراغ‬ ‫برخی دیگر از صاحبنظران رفته و دیــدگاه انها درباره نرمالیزاســیون را جویا‬ ‫شده است‪ .‬از جمله این صاحبنظران‪ ،‬مراد ثقفی و حسین مرعشی هستند که‬ ‫در میزگردی‪ ،‬از اولویت های دولت در توسعه سیاسی در کشورمان سخن به‬ ‫میان اورده اند‪ .‬ثقفی در این میزگرد بر اینکه دولت باید فضای مناسبی برای‬ ‫طرح دیدگاه های مختلف به وجود بیاورد‪ ،‬تاکید کرده اســت‪ .‬در این شماره‬ ‫ابتدا در میزگردی‪ ،‬موضوع موج چهارم ســلفی گری در خاورمیانه را به بحث‬ ‫گذاشــته و پس از ان چپگرایی در یونان را مورد نقد و بررســی قرار است‪ .‬در‬ ‫بخش گفت وگوی خودمانی این شماره هم محمدعلی نجفی با اندیشه پویا به‬ ‫گفت وگو نشسته و درباره موضوع وزارتش در دولت روحانی گفته «نذر کردم‬ ‫که وزیر نشوم»‪ .‬اســتبداد منور‪ ،‬موضوع پرونده بعدی اندیشــه پویا در باب دیکتاتوری رضاخان است‪ .‬در این پرونده‬ ‫نسبت استبداد و دولت مدرن از یک سو و موضوع تجددخواهی به بحث گذاشته شده و مبحث دیکتاتوری نخبگان به‬ ‫نقد گذاشته شده است‪ .‬در کنار این پرونده تاریخی‪ ،‬اندیشه پویا سراغ پرونده دیگری هم رفته و بحث درباره جدال محمد‬ ‫مصدق و محمدعلی فروغی را کالبدشکافی کرده اســت‪ .‬در این پرونده به کودتای ‪ 28‬مرداد ‪ ۱۳۳۳۲‬هم نظری دیگر‬ ‫انداخته شده است‪ .‬سیاستگذاری اجتماعی موضوع بعدی مورد توجه اندیشه پویاست‪ .‬در این پرونده‪ ،‬بحث در ارتباط‬ ‫با نوع دوستی کارامد برجسته شده و نظریه پل بلوم نقد شده است‪.‬‬ ‫سه راهی تایید صالحیت‬ ‫«روزنامــه ابتــکار» در گزارشــی بــا تیتــر «ســه راهی تاییــد‬ ‫صالحیت ها» ســاز و کار اصالح طلبان برای تایید شــورای نگهبان‬ ‫را بررسی کرده اســت‪ .‬در حالی که از نظر تشــکیالتی و برنامه ریزی‬ ‫انتخاباتی‪ ،‬اصالح طلبان با تکیه بر تجربه انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫ســال ‪ 92‬به دنبال وحــدت بــوده و در این زمینه تــا اینجــا از رقیبان‬ ‫اصولگرای خود پیش هســتند‪ ،‬نگرانی دیگری در میان جناح چپ سیاسی کشــور وجود دارد‪ .‬این نگرانی به عملکرد‬ ‫شورای نگهبان در رد صالحیت ها برمی گردد‪ .‬اخیرا نیز طرح مساله نقش نظارتی و نه اجرایی شورای نگهبان در سخنان‬ ‫رئیس جمهوری و وزیر کشور چالش های فراوانی را به دنبال داشته است و اصالح طلبان به عبور از فیلتر این نهاد فکر‬ ‫می کنند‪ .‬سازوکاری که این گروه در این زمینه پیش خواهد گرفت‪ ،‬می تواند یکی از عوامل تاثیرگذار بر نتیجه انتخابات‬ ‫مجلس دهم قلمداد شود‪ .‬اخیرا از سوی برخی چهره های اصالح طلب رایزنی با شورای نگهبان به عنوان یک سازوکار‬ ‫گذر از این چالش مطرح شده اســت‪ .‬عبدالله رمضان زاده که در دوره دولت اصالحات‪ ،‬وظیفه سخنگویی را بر عهده‬ ‫داشت‪ ،‬چندی پیش در گفت وگویی با ایلنا ضمن بیان اینکه «ما با نظارت استصوابی شورای نگهبان مشکل داریم و ان‬ ‫را در چارچوب قانون اساسی نمی دانیم» افزوده بود‪« :‬به هر حال به دنبال مکانیسم هایی هستیم که با شورای نگهبان به‬ ‫توافق برسیم‪ ».‬رمضان زاده گفت‪« :‬یکی از این مکانیسم ها این است که برخی چهره های اصالح طلب که رای میلیونی‬ ‫دارند‪ ،‬مثل اقای محمدرضا خاتمی و دکتر میردامادی و بهزاد نبوی در انتخابات نامزد نشوند و در مقابل شورای نگهبان‬ ‫صالحیت دیگر گزینه ها را تایید کند تا بتوانیم به مجلسی از عقال برسیم تا کشور را از وضعیت نا مناسب فعلی خارج کند‪».‬‬ ‫مثلث | شماره ‪277‬‬ ‫ی زاده هاشمی‪ ،‬وزیر بهداشت‪ ،‬درمان‬ ‫سیدحسن قاض ‬ ‫و اموزش پزشــکی کشــورمان مطلب جدیدی را در صفحه‬ ‫شخصی اینستاگرامش منتشر کرد‪ .‬وی با انتشار تصویر زیر‬ ‫نوشت‪ « :‬شنبه در یکی از بیمارستان های نجف اباد این مادر‬ ‫خوش زبان را زیارت کردم‪ .‬دعای زیر لب و مدام او‪ ،‬که شامل‬ ‫حال همه می شــد‪ ،‬حس و حالم را عوض کرد‪ .‬به همراهان‬ ‫گفتم‪« :‬یاد بگیرید‪ ،‬این مادر با اینکه بیمار اســت اما دائم‬ ‫جوان ها را دعا می کند‪ »...‬و بعد یادم امد اضافه کنم «البته‬ ‫خودشان هم خیلی سن و ســالی ندارند‪ »...‬که نتیجه اش‬ ‫شد همین لحظه و خنده دلنشین همراهان در قاب تصویر‪ ».‬‬ ‫وی همچنین اضافه کرد‪« :‬شادی‪ ،‬گمشده جامعه ماست‪.‬‬ ‫اما برای ما و همکارانی که همیشه با درد و رنج بیماران سر و‬ ‫کار داریم‪ ،‬چه بسا بیشتر‪ .‬شاید دلنشین ترین لحظات برای‬ ‫من‪ ،‬تماشای لبخند پیر و جوان و کودکی است که بیماری‪،‬‬ ‫جسم شان را رنجور کرده اما نتوانسته خنده را از لب هایشان‬ ‫محو کند‪ .‬واقعیت را بگویم؛ من رفته بودم به این مادر بیمار‬ ‫روحیه بدهم امــا از او روحیــه گرفتم‪ .‬قدر همــه مادرهای‬ ‫سرزمین مان را که عصاره مهربانی اند‪ ،‬بدانیم‪».‬‬ ‫دولت ابادی‪،‬یک سردار و یک دیپلمات‬ ‫خبرنامه‬ ‫هشتگی که برای تمسخر ‬ ‫پ راه افتاد!‬ ‫ترام ‬ ‫بررسی رسانه ای هفته‬ ‫‪15‬‬ ‫پیش به سوی غرب!‬ ‫گفتارها‬ ‫مهاجرت گسترده مردم خسته‬ ‫از جنــگ و بحــران در خاورمیانه به‬ ‫ســمت اروپا چالش هایــی را متوجه‬ ‫غرب ساخته است‪.‬‬ ‫از اروپاست که بر اروپاست‬ ‫غرب پدیداورنده دلیل اصلی مهاجرت ها از خاورمیانه است‬ ‫عبدالرضا فرجی راد‬ ‫گفتارها‬ ‫‪16‬‬ ‫مثلث | شماره ‪277‬‬ ‫‪1‬‬ ‫استاد مسائل ژئوپلتیک‬ ‫بحران ها و جنگ های اخیر در منطقه خاورمیان ه باعث‬ ‫شده که موج مهاجرت به سمت کشورهای اروپایی افزایش‬ ‫یابد؛ مردم خسته از جنگ و بحران‪ ،‬اروپا را مکان امنی برای‬ ‫ادامه زندگی خود می بینند‪.‬‬ ‫باید توجه داشــت ریشه مهاجرت های ســریعی که به‬ ‫سمت اروپا صورت می گیرد‪ ،‬غالبا به دلیل اشفتگی است که‬ ‫در منطقه خاورمیانه در یک وســعت و مقیاس زیادی شاهد‬ ‫هستیم؛ از شمال افریقا گرفته تا افغانستان و پاکستان‪ ،‬اکثرا‬ ‫در بحران قرار دارند‪ .‬در شمال افریقا کشوری مانند لیبی دچار‬ ‫فروپاشی شد ه و مردمش پیش بینی می کنند که این کشور به‬ ‫این زودی سر و سامان پیدا نمی کند و نتیجتا باید به فکر یک‬ ‫زندگی بهتر برای خودشان باشند‪.‬به ویژه اینکه لیبی از لحاظ‬ ‫جغرافیایی نزدیک اروپا و دریای مدیترانه قرار دارد و مردمش‬ ‫راحت تر می توانند به اروپا و کشــورهایی مانند یونان و ایتالیا‬ ‫دسترسیپیداکنند‪.‬‬ ‫پــس از ان در مرکــز خاورمیانه پس از عراق با ســوریه‬ ‫روبه رور می شــویم که در حالت کنونی با بحران بسیار جدی‬ ‫مواجه شده اســت چراکه در سوریه اکثریت شــهروندان در‬ ‫حال فرار و مهاجرت هستند و در بخش هایی از عراق هم این‬ ‫موضوع وجود دارد و سیر این مهاجرت ها افزایش پیدا کرده‬ ‫است‪.‬ازطرفیدیگرباتوجهبهسیلمهاجرتیکهازخاورمیانه‬ ‫شروع شده و افزایش یافته است‪ ،‬کشورهایی هم در افریقا به‬ ‫ویژهافریقایغربیوهمچنینکشورهاییکهدرشبهقارهمانند‬ ‫پاکستان و افغانســتان قرار دارند و زمانی که احساس کردند‬ ‫کشــورهای اروپایی به دلیل ســیل مهاجرت فضایی را برای‬ ‫پذیرشمهاجرینوورودانهابهاروپافراهمکرده اندوهیچگونه‬ ‫کنترل و بازرسی محکمی در این مورد این مساله وجود ندارد‪،‬‬ ‫از این فرصت استفاده می کنند و سیر مهاجرت به اروپا را طی‬ ‫کردند و از این رو یک هجمه عظیمی به سمت اروپا به راه افتاد‬ ‫که نهایتا کشورهای اروپایی را با بحران مهاجرت روبه رو کرد‪.‬‬ ‫به نظر می رســد که در اینده نزدیک ســیل مهاجرت ها‬ ‫به اروپا متوقف نخواهد شد و ادامه پیدا خواهد کرد‪ .‬در ابتدا ‬ ‫کشــورهای اروپایی تصــور می کردند کــه می توانند جلوی‬ ‫مهاجرت ها را بگیرنــد و قوانینــی را در این بــاره به تصویب‬ ‫برسانند‪ .‬ازجمله کنترل قایق ها در وسط دریاها و بی توجهی‬ ‫قایق ها متاسفانه باعث شد تا عده ای از مهاجرین غرق شوند و‬ ‫کشورهای اروپایی نهایتا نتوانستند با نظارت در عمق اب های‬ ‫مدیترانه نظارت مفیدی را بر روند مهاجرت ها داشــته باشند‬ ‫و در حالت فعلی با افزایش موج ایــن مهاجرت ها به این فکر‬ ‫افتاده اند که با این پدیده مقابله کنن د یا ان را سامان ببخشند‬ ‫چراکه احســاس و عفــت جهانی بــه دلیل مــرگ و میرهای‬ ‫ناخواســته در طول این مدت جریحه دار شــده کــه در چند‬ ‫روز گذشته هم شاهد کشــته شــدن ‪ 71‬نفر در یک کامیون‬ ‫یخچال دار در مرز اتریش بودیم که اکثــر انها زن و کودکان‬ ‫ســوری بودند‪ .‬بنابراین تحریک افکار عمومی با قوانینی که‬ ‫کشــورهای اتحادیه اروپا در مورد مهاجرت تصویب کرده اند‬ ‫هیچ گونه همخوانی ندارد و باید کشورهای اروپایی با یکدیگر‬ ‫بر سر میز بنشینند و طرح هایی را مطرح و به تصویب برسانند تا‬ ‫در نقاط مهاجر پذیر اردوگاه هایی تاسیس شود و کمک هایی‬ ‫توسط کشــورهای اروپایی و ســازمان ملل صورت گیرد که‬ ‫مهاجران در انجا مستقر بشــوند و در کنار ان هم فعالیت ها و‬ ‫شغل هاییتعریفشودتامهاجرانبتواننددرانجابایکزندگی‬ ‫حداقلی به حیات خود ادامه دهند‪.‬‬ ‫اگر بخواهیــم عامل اصلی این مهاجرت ها را بررســی‬ ‫کنیم باید غربی ها را عامل و مقصر اصلی این معضل دانست‪.‬‬ ‫به طوری که بی توجهی انها نسبت به مبارزه با تروریسم‪ ،‬منجر‬ ‫بهشکلگرفتنوافزایشاینمهاجرت هاشدهاست‪.‬غربی ها‬ ‫به گسترش تروریسم در شامات‪ ،‬لبنان‪ ،‬عراق‪ ،‬سوریه‪ ،‬شمال‬ ‫و غرب افریقا و خصوصا کشتارها و خشونت هایی که در این‬ ‫مناطق رخ داده اســت کامال بی توجه بوده و هستند بنابراین‬ ‫ریشهاصلیبحرانمهاجرت هادراروپابهنابسامانی هاییاست‬ ‫که تروریست ها در این مناطق به وجود اورده اند‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪277‬‬ ‫گفتارها‬ ‫تروریست ها با اقدامات خود دو هدف را به وجود اوردند‪.‬‬ ‫در ابتدا ناامنی در کشــورهایی که اسیر این پدیده شوم شدند‬ ‫و در گام بعد کشورهای اروپایی و غربی به صورت زنجیره ای‬ ‫مورداینهدفقرارگرفتند‪.‬به گونه ایکشورهایغربیوحتی‬ ‫ایاالت متحده هیچ گاه ریشه اصلی این مهاجرت ها را بررسی‬ ‫و واکاوی نکردند و مردم هم به دلیل ترس و نگرانی هایی که بر‬ ‫اثر جنگ های منطقه ای به وجود امده طبعا دست به مهاجرت‬ ‫می زنند‪ .‬بنابراین باید ریشــه اصلی این موضوع که تروریسم ‬ ‫تکفیری و سلفی است را سرکوب کنند تا بتوانند بر این مساله‬ ‫فائق ایند‪.‬‬ ‫بنابراینکشورهایاروپاییاگرمی خواهندسیلوبحران‬ ‫مهاجرت در اروپا را کنترل کنند و گروه های تندروی داخلی را‬ ‫هدایت نمایند باید در دو جبهه مشغول به تصمیم گیری و اجرا ‬ ‫شوند‪ .‬جبهه اول باید با ســیل مهاجرت ها مقابله کند و جبهه‬ ‫دوم می بایســت با خشــونت هایی که در حال افزایش است‬ ‫مبارزه و تصمیم گیری کند و در مقابل افرادی که گرایش های‬ ‫ضد مهاجرت در اروپا دارند بایستند‪.‬‬ ‫اختالفــات کشــورهای اروپایــی کــه ناشــی از‬ ‫مهاجرت ها اســت‪ ،‬دالیل متفاوتی را می تواند داشته باشد‪.‬‬ ‫یکسریازکشورهامانندکشورهایاروپایشرقیکهمی توان‬ ‫در این بین به مجارســتان هم اشــاره کرد‪ ،‬دربــاره مهاجرت‬ ‫قوانین و رویکرد بسیار ســفت و ســختی را اتخاذ کرده اند تا‬ ‫جایی که رئیس جمهور فرانســه از مجارســتان خواسته که‬ ‫مقداری در تصمیم گیری خود کوتاه بیاید و کمتر سختگیری‬ ‫کند‪ .‬کشورهای اروپای شرقی اقتصادشان ضعیف تر است‬ ‫و نرخ بیکاری در انها باال اســت‪ .‬ضمن اینکه در این کشورها‬ ‫ی که غــرب ان را‬ ‫یک نوع ارامش حاکم اســت و تروریســم ‬ ‫به وجود اورده در کشــورهایی مانند بلغارســتان و لهســتان‬ ‫وجود ندارد بنابراین دولت حاکــم بر این مناطق میل چندانی‬ ‫به پذیرش مهاجر خصوصــا مهاجرینی کــه از خاورمیانه به‬ ‫انجا رجوع می کنند ندارند‪ .‬در کشــورهای جنوب اروپا مانند‬ ‫یونان‪،‬قبرس‪،‬پرتغال‪،‬ایتالیا و اسپانیا اقتصاد بسیار نابسامان‬ ‫استواقتصادوزندگیروزمرهخودراتنهاباوام هایکشورهای‬ ‫اروپایی اســتوار نگــه داشــته اند و طبیعتا انها هم مشــکل‬ ‫کشورهای اروپای شرقی را خواهند داشت و تنها کشورهایی‬ ‫که با مهاجرین بهتر برخورد می کنند اتریش و المان هستند و‬ ‫علتش این است که در کشور المان قرار بر این بوده است که‬ ‫یک میلیون مهاجر پذیرش شوند چراکه المان ها برای اینکه‬ ‫رشد اقتصادی شان افزایش پیدا کند‪ ،‬برنامه ریزی کرده بودند‬ ‫که مهاجر پذیری را افزایش دهند و بر اســاس یک اصولی در‬ ‫موقعیت هاییکهنیازدارندازمهاجریناستفادهکنند‪ .‬بنابراین‬ ‫المان نمی تواند با مهاجرین مشکل زیادی داشته باشد چراکه‬ ‫در بین مهاجرین تنها نیروهای کاری سطح پایین وجود ندارد‬ ‫و افرادی هم با مدارک و مدارج تحصیلی و شغلی قابل قبول‬ ‫حضور دارند‪.‬موضع فرانســه در بحث مهاجرت هــا با دیگر‬ ‫کشورهامتفاوتاست‪.‬بهنحویکهاقتصادفرانسهازوضعیت‬ ‫مناسبیبرخوردارنیستوبهصورتبالفعلمهاجرانیازسمت‬ ‫کشورهایفرانکوفونیوشمالافریقامانندتونسوالجزایردر‬ ‫خود جای داده است که تعداد انها به چندین میلیون رسیده و‬ ‫باید گفت که فرانسه هم توان پذیرش مهاجران جدید را ندارد‬ ‫واکثرمهاجرینبهدلیلوجودقوانینمهاجرتاسانترمایلبه‬ ‫مهاجرت و استقرار در بریتانیاهستند‪.‬‬ ‫به هر ترتیب اگــر بخواهیم اختالف نظر کشــورهای‬ ‫اروپاییرادریکنگاهبررسیکنیمبهاینموردبر خواهیمخورد‬ ‫که برخی از کشورها نمی توانند پذیرایمهاجرین باشند چراکه‬ ‫مردمان خودشان با بیکاری مواجه هستند و برخی کشورهای‬ ‫دیگر هم دچار مشــکل امنیتی هســتند یعنی یا از تروریسم‬ ‫ضربه خورده اند یا نمی خواهند این موضوع تلخ را تجربه کنند‪.‬‬ ‫دسته ایدیگرکشورهاییمانندالمانوبریتانیاهستندکهتوان‬ ‫ایجاد شغل برای مهاجرین را دارند و تنها مناطق شمال اروپا‬ ‫در این بین قوانین ســهل تری را در خصوص مهاجرت وضع‬ ‫کرده اند‪ .‬یعنی در کشــورهایی مانند نروژ‪ ،‬سوئد‪ ،‬دانمارک و‬ ‫فنالند قوانین مهاجرت بســیار اســانتر وضع شده و جمعیت‬ ‫عظیمی ازمهاجرینبهانسمتروانهمی شوندکهدلیلعمده‬ ‫ان هم الزام دولت حاکم بر این مناطق به ارائه کار و مشاغل به‬ ‫مهاجرین و خصوصا جنگ زده ها است‪.‬‬ ‫‪17‬‬ ‫گفتارها‬ ‫فراتر از یک بحران‬ ‫معمای پناهجویان در غرب پیچیده تر می شود‬ ‫حنیف غفاری‬ ‫گفتارها‬ ‫‪18‬‬ ‫مثلث | شماره ‪277‬‬ ‫‪2‬‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫انتشــار اخبــار‪ ،‬تصاویــر و گزارش هــای مربــوط به‬ ‫غرق شــدن مهاجرین غیر قانونی و پناهجویــان بی پناه در‬ ‫اب هــای مدیترانه یــا خفگی جمعــی انهــا در کابین های‬ ‫کامیون های قاچاق انســان‪ ،‬دل هر مخاطب ازاده ای را به‬ ‫درد می اورد‪ .‬اگرچه بحران مهاجر ت غیر قانونی به اتحادیه‬ ‫اروپا طی ســال های اخیر به قوت خود باقی مانده و هر یک‬ ‫از احزاب راستگرا یا چپگرای اروپا به اقتضای نحوه حضور‬ ‫خود در قدرت نســبت به مقوله مهاجرت رویکردی سلبی یا‬ ‫ایجابی داشته اند‪ ،‬اما حوادث سال های اخیر و کشتار مستمر‬ ‫شــهروندان ســوری‪ ،‬عراقی‪ ،‬یمنی‪ ،‬بحرینی و‪ . ..‬توســط‬ ‫گروه های تکفیری این روند را تشــدید کرده است‪ .‬صورت‬ ‫مساله بسیار گویاست‪ :‬طی روزهای اخیر‪ ،‬بحران مهاجرت‬ ‫و پناهندگی در اروپا وارد فاز تازه ای شده است‪ .‬مهاجرین و‬ ‫پناهجویانی که قصد رفتن به اروپا را دارند یا در طول راه جان‬ ‫خود را از دست داده ( یا دچار انواع اسیب ها می شون د ) یا پس‬ ‫از رسیدن به خاک اروپا با تهدیدات جانی و امنیتی از سوی‬ ‫ی رو به رو می شوند‪ .‬تشدید فعالیت‬ ‫جریان های راست افراط ‬ ‫گروه های ملی گرا و افراطی در کشورهای غربی و همچنین‬ ‫بازتعریف فعالیت گروه های فاشیستی و نئونازیستی در قالب‬ ‫گروه هایی مانند پگیدا و‪ ...‬این روند را تسریع کرده است‪.‬‬ ‫این روزهــا‪ ،‬پناهجویــان و مهاجریــن غیر قانونی از‬ ‫کشورهای بحران زده منطقه راه مهاجرت به اروپا را در پیش‬ ‫می گیرند ت ا بتوانند فــارغ از منازعاتی که هر روزه جان انها را‬ ‫تهدید می کند‪ ،‬زندگی ارامی را در پیش بگیرند‪ .‬تلخی ماجرا‬ ‫درست در همین نقطه است! پناهجویان از شر تکفیری هایی‬ ‫که سال ها از سوی واشنگتن و متحدان اروپایی ان هدایت‬ ‫شده اند‪ ،‬ناچارند به غرب پناه ببرند! این دور باطل‪ ،‬مقدمه و‬ ‫موخره ای دردناک دارد!‬ ‫بهتر اســت بی درنگ گریزی به گذشته بزنیم! درست‬ ‫زمانی که هنوز از رشد جریان های ملی گرا و راست افراطی‬ ‫در غــرب خبری نبود و احزاب ســنتی اروپا مشــغول جدالی‬ ‫درون قاره ای روی موضوع مهاجرت بودند‪ ،‬دســتگاه های‬ ‫امنیتی غرب در صدد ایجاد و استمرار بحران امنیت در منطقه‬ ‫و جهان اسالم بر امدند‪ .‬انها بر این باور بودند که خاورمیانه‬ ‫ناامن بهترین بستر ممکن برای سلطه امنیتی فرامرزی غرب‬ ‫بر این منطقه نفت خیز خواهد بود‪.‬‬ ‫در چنیــن شــرایطی گروه هــای تکفیری بــا حمایت‬ ‫مستقیم دســتگاه های نظامی‪ ،‬سیاسی و امنیتی غرب رشد‬ ‫کرده و توسط عربستان ســعودی‪ ،‬قطر و برخی کشورهای‬ ‫دیگر در منطقه جهت براندازی نظام ســوریه‪ ،‬ایجاد بحران‬ ‫امنیتی مزمن در عراق و انجــام عملیات های خرابکارانه در‬ ‫لبنان به کار گرفته شــدند‪ .‬قرار بود گروه هــای تکفیری در‬ ‫خاورمیانه ایجاد شوند‪ ،‬در خاورمیانه دست به کشتار زده و در‬ ‫همان خاورمیانه نیز از بین بروند‪.‬‬ ‫این بــازی امنیتی خطرناک غــرب در قبــال منطقه‪،‬‬ ‫مولد فجایعی تمام عیار در نظــام بین الملل بود‪ .‬هم اکنون‬ ‫غرب با میلیون ها انســان اواره ای رو به روســت که از شــر‬ ‫تکفیری هایی کــه مدتی مدید مورد حمایــت و مدیریت ان‬ ‫قرار داشتند‪ ،‬به خود کشــورهای اروپایی پناه برده اند‪ .‬طی‬ ‫روزهای اخیر‪ ،‬مقامات اروپایی جلسات متعددی را با هدف‬ ‫مقابله با بحــران پناهندگان و مهاجرین برگــزار کرده اند اما‬ ‫این جلسات نتیجه بخش نبوده اســت! دلیل نتیجه بخش‬ ‫نبودن این جلسات کامال مشخص است! واقعیت امر این‬ ‫اســت که اصلی ترین عامل مهاجر ت بســیاری از اوارگان‬ ‫سوری و عراقی به کشــورهای اروپایی‪ ،‬بحران هایی است‬ ‫که دســتگاه های امنیتــی و نظامــی و دولتی کشــورهای‬ ‫اروپایی در منطقم و جهان اسالم ایجاد کرده اند‪ .‬به عبارت‬ ‫بهتر‪ ،‬اصلی ترین مصدر بحران های ناشــی از مهاجرت در‬ ‫اروپا‪ ،‬خود کشــورهای اروپایی هستند ؛ موضوعی که غرب‬ ‫نمی تواند ان را منکر شود‪.‬‬ ‫انچه امروز در غــرب و در قبال پناهجویــان بی پناه و‬ ‫مهاجرین غیر قانونی مالحظه می کنیم‪ ،‬محصول مستقیم‬ ‫عملکرد غرب در ایجاد بحــران در منطقــه و ناتوانی غرب‬ ‫در هدایت و مدیریت عواقب و تبعات این بحران اســت‪ .‬به‬ ‫عبارت بهتر‪ ،‬اتحادیه اروپا قــدرت مدیریت بحرانی که خود‬ ‫مولد بخشــی از ان بوده را ندارد! همان گونه که اشاره شد‪،‬‬ ‫کشــف و پرده برداری از مواردی مانند کشته شــدن هزاران‬ ‫پناهجو و مهاجر غیر قانونی در اب های مدیترانه یا کشــف‬ ‫اجساد ده ها پناهجوی ســوری در کامیون های حمل و نقل‬ ‫مواد غذایــی جملگی نشــان از فاجعه گسترده ایســت که‬ ‫پناهجویان و مهاجرین غیر قانونی با ان مواجه هســتند‪ .‬در‬ ‫این میان‪ ،‬سهم نهادهای امنیتی غرب بسیار باال و غیر قابل‬ ‫انکار است‪.‬‬ ‫کشــورهای عضو اتحادیه اروپا به علــت درگیر بودن‬ ‫با بحــران مالی و اقتصادی از یک ســو و بــه دلیل افزایش‬ ‫ضریب اســیب پذیری امنیتی خود این کشــورها (که متاثر‬ ‫از همــان بازی خطرناک و اشــتباه نهادهــای امنیتی غرب‬ ‫طی سال های اخیر بوده است)‪ ،‬قدرت پذیرش پناهندگان‬ ‫و مهاجرین غیر قانونی کــه روز به روز بر تعــداد انها افزوده‬ ‫می شود را از دست داده اند‪ .‬به عنوان مثال کشورهای بالکان‬ ‫که مشکالت مالی زیادی دارند به محل عبور برای هزاران‬ ‫مهاجر ســوریه ای‪ ،‬عراقی‪ ،‬افغانی و همچنین پناهجویان‬ ‫برخی از کشــورهای افریقایی تبدیل شــده اند کــه این امر‬ ‫مشــکالت و معضالت زیادی را برای این کشورها به وجود‬ ‫اورده است‪ .‬در این میان برخی کشورهای بالکان‪ ،‬وضعیت‬ ‫بدتری دارند‪ .‬به عنوان مثال صربستان‪ ،‬که از ژانویه امسال‬ ‫تاکنون بیش از‪ 90‬هزار نفر از مرزهای این کشور عبور کردند‪،‬‬ ‫ضمن درخواســت کمک مالــی از اتحادیه اروپــا‪ ،‬با ایجاد‬ ‫مراکزی برای اســکان مهاجران‪ ،‬تســهیالت خوبی مانند‪،‬‬ ‫خدمات بهداشــتی‪ ،‬مواد غذایی و چادر در اختیار انها قرار‬ ‫ داده اســت‪ .‬با این حال بحران به این نقطه ختم نمی شود!‬ ‫رشــد فعالیت جریان های راســتگرای افراطــی‪ ،‬ملی گرا و‬ ‫فاشیست و احیای گروه های نئونازیستی در برخی کشورهای‬ ‫اروپایی‪ ،‬که اتفاقا ان هم محصول رویکرد امنیت خطرناک‬ ‫و نامتوازن غرب بوده است‪ ،‬منجر به ان شده است که حتی‬ ‫پناهندگان رســمی و مهاجر ت قانونی ســاکن در بسیاری از‬ ‫کشورهای اروپایی نیز از خطرات جانی و اجتماعی ناشی از‬ ‫رشد گروه های افراطی در امان نمانند‪ ،‬حال تکلیف مهاجرین‬ ‫غیر قانونی و پناهجویانی که هنوز تکلیف انها مشخص نشده‬ ‫کامال مشخص است!‬ ‫مروری بــر حوادثی کــه اخیــرا توســط جریان های‬ ‫راســتگرای افراطی در کشــورهای اروپایی رخ داده‪ ،‬خود‬ ‫بیانگر پیچیدگی ماجراست‪ .‬تشدید اعتراضات پناهجویان‬ ‫در کشورهای مختلف اروپایی نشان از وضعیت سختی دارد‬ ‫که این افرد با ان مواجه هستند‪ .‬یکی از این کشورها المان‬ ‫است‪ .‬به دنبال تشدید اعتراضات پناهجویان در شهرها ی‬ ‫مختلف المان‪ ،‬انــگال مرکل‪ ،‬صــدر اعظم این کشــور از‬ ‫تصمیم خود برای بازدید از یک مرکز نگهداری پناهجویان‬ ‫خبرداد که در چند روز گذشته صحنه اقدامات خشونت امیز‬ ‫افراطیون راستگرای ضد مهاجرت بود‪ .‬بسیاری از اعضای‬ ‫جنبش نژادپرست پگیدا در شکل دهی این اعتراضات نقش‬ ‫داشته اند‪.‬‬ ‫تظاهرات صدها نفر از حامیان جریان راست افراطی‬ ‫ المان در مقابل مرکز نگهداری پناهجویان در شــهر هیدنو‬ ‫به خشــونت گرایید‪ .‬ایــن اقامتگاه به منظور اســکان ‪320‬‬ ‫پناهجو ساخته شده اســت‪ .‬اصلی ترین پیام جریان راست‬ ‫افراطی المان برای ایــن پناهجویان بی دفــاع‪ ،‬لزوم ترک‬ ‫المان از سوی انهاســت! ظهور جنبش نژادپرست پگیدا در‬ ‫المان معلول حمایت های دســتگاه های امنیتــی المان از‬ ‫جریان های ضد اسالمی و ضد مهاجرت بوده است‪.‬‬ ‫با این حال در ادامه بازی‪ ،‬کنترل دستگاه های امنیتی‬ ‫المان بــر پگیدا از دســت رفــت‪ .‬هم اکنــون جریان های‬ ‫راست افراطی در المان‪ ،‬به رشد قارچ گونه و خطرناک خود‬ ‫ادامه می دهند‪ .‬امار‪ ،‬شــواهد و مســتندات موجود نیز این‬ ‫موضوع را مــورد تایید قرار می دهد‪ .‬وزارت کشــور المان از‬ ‫افزایش چشمگیر خشونت راســت افراطی و خشونت های‬ ‫با انگیزه های نژاد پرســتی به ویژه در شــرق المان در سال‬ ‫گفتارها‬ ‫‪ 2014‬خبــر داده اســت‪ .‬این روند نــه تنها در ســال ‪2015‬‬ ‫میالدی از بین نرفته‪ ،‬بلکه در عمل پررنگ تر و گســترده تر‬ ‫ شــده اســت‪ .‬این روند منحصر به المان نبوده و تقریبا همه‬ ‫کشورهای اروپایی را کم و بیش در بر گرفته است‪ .‬گسترش‬ ‫فعالیت جنبش های نژادپرســتانه و ایجاد شاخه های متعدد‬ ‫ان در کشــورهای سوئد‪ ،‬ســوئیس و نروژ نشــان می دهد‬ ‫حتی کشــورهای مرفه اروپایی نیز از بحران رشد قارچ گونه‬ ‫گروه های ضد مهاجرت جان سالم به در نبرده اند! یکپارچگی‬ ‫مرزی اروپا (بر اساس پیمان شنگن) امکان فعالیت شاخه وار‬ ‫گروه های ضد مهاجرت و نژادپرست را در سر اسر این منطقه‬ ‫امکان پذیر ساخته است‪.‬‬ ‫عده ای تصــور می کردند گذشــت زمان ایــن روند را‬ ‫کندتر خواهد کرد اما به نظر می رسد این پیش بینی به صورت‬ ‫بالعکس تحقق یافته است ! فاکتور «زمان» به کاتالیزوری‬ ‫جهت تســریع یارگیری جریان های افراطی و ضد مهاجرت‬ ‫در غرب تبدیل شــده اســت‪ .‬در این میان نهادهای امنیتی‬ ‫کشورهای اروپایی هنوز اقدامات الزم را درمهار جریان راست‬ ‫افراطی صورت نداده و به جای انکه چنین جریان خطرناکی‬ ‫را به عنوان یک «تهدید» تلقی کننــد‪ ،‬از ان به عنوان یک‬ ‫جریان اجتماعی یا حتی سیاسی رسمی یاد می کنند!‬ ‫در نهایــت اینکه انچه امروز در خــاک اروپا می گذرد‪،‬‬ ‫یک تــراژدی تمام عیار اســت‪ .‬این تــراژدی روز بــه روز در‬ ‫تمامــی کشــورهای اروپایــی غمبار تــر می شــود‪ .‬اگرچه‬ ‫افرادی ماننــد انگال مرکل‪ ،‬صــدر اعظم المان و فرانســوا‬ ‫موج دوم مهاجرت‬ ‫پیامدهای جنگ خاورمیانه برای اروپا چیست؟‬ ‫سعید خالوزاده‬ ‫کارشناس و تحلیلگر مسائل اروپا‬ ‫‪3‬‬ ‫مثلث | شماره ‪277‬‬ ‫سیاسی و گروه های افراطی راســت گرا یا چپ گرا کشیده‬ ‫شــود و گروه هایی که ســابقه و ویژگی های ناسیونالیستی‬ ‫دارند بســتر انتقاد به دولت را فراهم می کنند و با این قضیه‬ ‫مخالفت می کنند و نهایتا دولت مردان را به چالش می کشند‬ ‫که باید بگوییم مســاله مهاجرت در ســطح سیاســی برای‬ ‫کشورهای اروپایی مشکلی را ایجاد خواهد کرد‪.‬‬ ‫نکته ای که در خصوص مهاجرت ها و شــرایط فعلی‬ ‫شــایان ذکر اســت؛ این خواهد بود که اتحادیه اروپا و ‪28‬‬ ‫کشــور عضو ان تاکنون نتوانسته اند یک سیاست مشترک‬ ‫در خصوص بحث مهاجرت و پناهندگی را تبیین و تصویب‬ ‫کنند و ایده های انها با شرایط هر کشور کامال متفاوت است‬ ‫بنابراین یکی از مشــکالت کشــورهای اروپایی این است‬ ‫که نتوانسته اند به یک راهکار و سیاســت مشترک در این‬ ‫خصوص دست یابند‪.‬‬ ‫باتوجه بــه اینکــه المان قطــب بــزرگ اقتصادی و‬ ‫صنعتی و یکــی از ثروتمندترین کشــورهای قــاره اروپا به‬ ‫حساب می اید و با عنایت به اینکه نیاز زیادی به نیروی کار‬ ‫دارد یکســری از مهاجرین را می پذیرد که البته مهاجرینی‬ ‫که کارگران فنی یا افــراد تحصیلکرده باشــند برای المان‬ ‫ارجحیت بیشــتری دارد و دلیلش هم این است که اقتصاد‬ ‫این کشــور پویایی مورد نظر را دارا اســت امــا این دیدگاه‬ ‫شامل تمامی کشــورهای اروپایی نمی شود‪ .‬به نحوی که‬ ‫فرانسه و بریتانیا با این روند مخالف هستند و حتی یکسری‬ ‫گفت وگوهــای دو جانبــه ای را انجــام دادند کــه منجر به‬ ‫یکســری قراردادهایی شد تا در مناطق شــمال فرانسه که‬ ‫سر منشــاء ورودی تونل مانش است‪ ،‬یکســری موانعی را‬ ‫احداث کنند تا به مهاجرین اجازه ندهنــد از طریق تونل یا‬ ‫کانال مانش از فرانسه به بریتانیا وارد شوند‪.‬‬ ‫در کل کشــورهای اروپایــی در حالت فعلــی دیدگاه‬ ‫یکســانی نســبت به پدیده مهاجرت ندارند ضمن اینکه در‬ ‫ماه های گذشــته کشــورهای اروپایی برای خودشان یک‬ ‫سهمیه بندی را برای پذیرش مهاجرین مشخص کرده اند‬ ‫و این سیاست مورد اســتقبال همگان قرار نگرفت و برخی ‬ ‫با ان مخالف کردند بنابراین تاکنون هم نتوانســتند راهکار‬ ‫مناسب و جامعی درباره بحث مهاجرت اتخاذ کنند‪.‬‬ ‫در ایــن میان ســازمان ملل متحــد و اتحادیــه اروپا‬ ‫بخش هایــی دارنــد کــه می توانند به امــور پناهنــدگان و‬ ‫پناهجویان کمک کنند اما باید به این موضوع توجه داشت‬ ‫که پناه دادن به مهاجرین هم حد و اندازه ای دارد و زمانی‬ ‫که تعداد مهاجریــن از حد نصاب فراتر مــی رود و افزایش‬ ‫می یابد طبیعتا برنامه این نهادها و دستگاه های بین المللی‬ ‫هم نمی تواند جوابگوی انها باشد چراکه حضور مهاجرین‬ ‫تبعات ســنگین اجتماعی‪ ،‬سیاســی‪ ،‬امنیتــی و مالی را به‬ ‫همراه خواهد داشت و ممکن است در قالب مهاجرین یک‬ ‫سری افراد وابســته به گروهک های تروریستی و تکفیری‬ ‫مانند داعش و النصره وارد خاک کشورهای اروپایی شوند‬ ‫و همین موضوع باعث خواهد شد تا افکار عمومی قاره سبز‬ ‫با نگرانی و هراس روبه رو شود‪.‬‬ ‫گفتارها‬ ‫جنگ و پیامدهای پس از ان بی شــک عــاوه بر به‬ ‫وجود امدن تلفات و خســارات جانی و مالــی‪ ،‬موجب بروز‬ ‫و ظهور پدیده های دیگری خواهد شــد که دامنه و گستره‬ ‫ویروس ان بی شــک به کشــورهای دیگر منطقــه و حتی‬ ‫فرامنطقه ســرایت خواهد کرد‪ .‬در دنیــای کنونی و پس از‬ ‫پدیدار شــدن چندین جنــگ در اقصی نقــاط کره خاکی‪،‬‬ ‫ساکنین جنگزده این مناطق را ناچار به سمت کوچ اجباری‬ ‫به سوی کشورهای دیگر سوق داده که بدون تردید همین‬ ‫مســاله باعث بهم ریختگی شــکلی و ماهوی و بر هم زدن‬ ‫توازن کشورهای مهاجر پذیر خواهد شد‪.‬‬ ‫موضوع بحران مهاجرت در اروپا طی چند سال اخیر‬ ‫شــدت زیادی به خود گرفته و به معضلی برای کشورهای‬ ‫اروپایی تبدیل شده اســت و علت ان به بحران هایی که در‬ ‫کشــورهای اطراف اروپا صورت گرفته است بر می گردد‪.‬‬ ‫به گونه ای کــه طی ســالیان اخیــر در کشــورهایی مانند‬ ‫عراق‪،‬ســوریه‪ ،‬لیبی‪ ،‬افغانستان و کشــورهای افریقایی‬ ‫جنگ های زیادی کلید خورده و به وجود امده که باعث شده‬ ‫تبعات بسیار زیاد و منفی در کشورهای مذکور به وجود بیاید‬ ‫و یکی از این مشــکالت موضوع مهاجرت به کشــورهای‬ ‫اروپایی اســت‪ .‬یعنی افراد در شــرایطی قرار می گیرند که‬ ‫حاضرند خود را به اب و اتش بزنند تا به کشورهای اروپایی‬ ‫به عنوان یک کشور امن و پیشــرفته مهاجرت کنند که در‬ ‫پنج سال اخیر این بحث شدت زیادی به خود گرفته است‪.‬‬ ‫در این راســتا اگر بخواهیم بحران مهاجرت در اروپا‬ ‫را ریشــه یابی کنیم‪ ،‬می توانیــم چهار منطقه عمــده را در‬ ‫به وجود اوردن و تشــدید بحــران مهاجرت اروپــا در نظر‬ ‫بگیریم‪ .‬منطقه اول مربوط به کشــورهای افریقایی است‬ ‫که علت ان حضور گروهک های تروریستی مانند بوکوحرام‬ ‫و ســایر گروه های افراطی در این منطقــه بوده که موجب‬ ‫وقوع جنگ های چند سال گذشــته در مالی‪ ،‬رواندا و کنگو‬ ‫شــده اســت و همین مســاله باعث ایجاد موج جدیدی از‬ ‫مهاجرت ها شد و ساکنین این مناطق با سختی و دشواری‬ ‫خود را به کشورهای اروپایی رساندند‪.‬‬ ‫نقطــه دوم‪ ،‬بــه بحران هایــی بــر می گــردد که در‬ ‫خاورمیانه تحت عنوان بیداری اسالمی یا بهار عربی روی‬ ‫داد‪ .‬در این مقطع شــاهد موج دوم مهاجرت بودیم که به‬ ‫مراتب تبعات منفی ان از مناطق دیگر بیشــتر بوده است‪.‬‬ ‫به عنوان مثال اثاری که جنگ داخلــی و به روی کار امدن‬ ‫گروه های تکفیری و افراطــی مانند داعش و جبهه النصره‬ ‫در ســوریه و عراق و همچنین درگیری هــای یمن‪ ،‬لیبی‪،‬‬ ‫مراکش و مصر به وجود اورد‪ ،‬باعث شــده تا تعداد زیادی‬ ‫از ساکنان این کشورها ناگزیر شــوند تا سرزمین اجدادی‬ ‫خود را رها کنند و به هر ترتیبی که شده خود را به کشورهای‬ ‫اروپایی برسانند‪.‬‬ ‫نکته سوم مربوط به کشورهای بالکان غربی می شود‬ ‫که امروزه بیشــتر از هر زمانی شاهد این هســتیم که اتباع‬ ‫کشورهایی مانند کوزووو‪،‬البانی‪،‬مقدونیه و صربستان برای‬ ‫رســیدن به موقعیت و وضعیت معیشتی بهتر به کشورهای‬ ‫اروپای غربی مهاجرت می کنند‪ .‬مــوج چهارم مهاجرت ها‬ ‫به جنگ داخلی اوکراین بر می گردد و این موضوع طی دو‬ ‫سال گذشته تبعات زیادی را به جا گذاشته و تعداد زیادی‬ ‫از مردم و شــهروندان اوکراین به کشــورهای غــرب اروپا‬ ‫مهاجرت کرده اند‪ .‬بنابراین گسیل شدن مهاجران به سمت‬ ‫اروپا مشکالت امنیتی‪ ،‬اجتماعی و اقتصادی زیادی را در‬ ‫اروپای غربی ایجاد کرده است‪.‬‬ ‫نکته ای که در این بین نهفته اســت‪ ،‬شیب صعودی‬ ‫روند مهاجرت ها به اروپا ست‪ .‬به طوری که طبق امار منتشر‬ ‫شــده از ســوی نهادهای اروپایی؛ طی ماه جوالی‪ ،‬بیش‬ ‫از ‪ 800‬هزار نفــر مهاجر وارد قلمرو اروپای غربی شــده اند‬ ‫که این روند یک موضوع بی ســابقه ای اســت و نسبت به‬ ‫سال های گذشــته بیســت تا ســی درصد افزایش داشته‬ ‫است و همین مســاله فشــارهای زیادی را به این کشورها‬ ‫وارد می کند‪ .‬ضمن اینکه طی رفت و امد مهاجرها مسائل‬ ‫زیادی به وجود می ایــد‪ .‬به طوری که خیلــی از مهاجران‬ ‫کشته می شــوند یا قایق های انها در دریا غرق می شود که‬ ‫مجموع این حوادث‪ ،‬قصد مهاجرت این اشخاص به اروپا‬ ‫را به بحران تبدیل کرده است‪.‬‬ ‫کشورهای اروپا در حالت فعلی با صرف نظر از بحث‬ ‫مهاجرت و ورود اتباع خارجی به کشورشــان‪ ،‬طی سالیان‬ ‫اخیر خصوصا در شــش ســال اخیــر با مشــکالت مالی و‬ ‫اقتصادی فراوانی مواجه بودنــد و به خصوص یونان که با‬ ‫شرایط بسیار دشوار اقتصادی و مالی و بدهی ‪ 350‬میلیارد‬ ‫دالری مواجه بوده اســت و طبیعی اســت کشــوری با این‬ ‫بدهی های عظیم نمی تواند بــه مهاجرین خارجی که وارد‬ ‫کشورش شده اند رسیدگی کنند و باید گفت این کشور یکی‬ ‫از سرپل های ورود مهاجرین به اروپا محسوب می شود‪.‬‬ ‫ایتالیا هم مانند یونان با مشــکالت جدی اقتصادی‬ ‫روبه رو بوده و طبیعی است در این شرایط بحران مهاجرت‬ ‫به یک موضوع مورد مناقشــه در داخل کشــورها و مابین‬ ‫کشورهای دیگر تبدیل شود که می تواند دامنه ان به احزاب‬ ‫اوالند‪ ،‬رئیس جمهور فرانسه سعی دارند به صورت ظاهری‬ ‫همبستگی خود را با پناهجویان نشان دهند‪ ،‬اما بحرانی که‬ ‫امروز گریبانگیر مهاجرین غیر قانونی و پناهجویان شــده‪،‬‬ ‫محصول و معلول رویکــرد امنیتی و سیاســی حاکم بر قاره‬ ‫سبز و همین سیاستمداران بوده است‪ .‬رشد بحران هایی که‬ ‫منجر به افزایش تصاعدی تعداد پناهجویان در اروپا گردیده‬ ‫و همچنین رشد جریان های ملی گرا و افراطی در خاک اروپا‪،‬‬ ‫هر دو محصول رفتار غرب بوده است‪ .‬بدیهی است که مهار‬ ‫این بازی نیز صرفا بر عهده اتحادیه اروپا و نهادهای امنیتی‬ ‫حاکم بر ان خواهد بود‪ .‬در چنین شــرایطی غرب نمی تواند‬ ‫خود را بابت شکل گیری و استمرار چنین بحرانی بی تقصیر‬ ‫نشان دهد!‬ ‫‪19‬‬ ‫گفتارها‬ ‫عبور از ایدئولوژی‪ ،‬توقف بر «اکت» سیاسی‬ ‫نواصالح طلبی چه شاخصه هایی دارد؟‬ ‫احسان رستگار‬ ‫گفتارها‬ ‫‪20‬‬ ‫مثلث | شماره ‪277‬‬ ‫‪1‬‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫از انجا که جایگزین کردن کلمات انگلیســی به جای‬ ‫کلمات فارسی‪ ،‬یک رخنه فرهنگی و از راه های نفوذ دشمن‬ ‫به قلب فرهنگ محسوب می شود و بسیار افت زاست‪ ،‬الزم‬ ‫است این توضیح در مقدمه ذکر شــود که تا کنون نگارنده‬ ‫در هیچ یک از مطالــب‪ ،‬این گونه از یک کلمه انگلیســی‬ ‫استفاده نکرده است‪ ،‬ان هم در عنوان یادداشت‪ ،‬اما ال جرم‬ ‫در این مورد‪ ،‬جهت تبیین دقیق این واژگان شناسی و منظر‬ ‫اصالحات و ادبیات خاص مفهوم مورد نظر (یا به اصطالح‬ ‫انگلیســی «ترمینولوژی» محل بحث)‪ ،‬از لغت انگلیسی‬ ‫اکت که به معنای کنش یا کنش گری است استفاده شد که‬ ‫در ادامه شان نزول کاربرد این کلمه خاص به طور ملموس تر‬ ‫بیان خواهد شد‪ .‬هرچه به اســفند ‪ ۹۴‬نزدیک تر می شویم‪،‬‬ ‫مباحث مفهومی و مصداقی حول نحــوه ورود جریان های‬ ‫مختلف به انتخابات‪ ،‬بیش از پیــش موضوعیت می یابند‪.‬‬ ‫همه طیف ها ســعی می کنند به بهترین نحو ممکن‪ ،‬خود را‬ ‫اماده رقابت انتخابات مجلس دهم کرده و با طراحی راه ها و‬ ‫نقشه های متنوع و جامع‪ ،‬بیش از اینکه توسط رقیب یا رقبا‬ ‫غافلگیر شــوند‪ ،‬انها را غافلگیر کنند و نهایتا بتوانند تا انجا‬ ‫که ممکن است‪ ،‬سهم بیشتری از صندلی ها توسط جریان‬ ‫نزدیک به انها تصاحب شــود‪ .‬از این رو عرصه تحلیل ها و‬ ‫اظهارنظرات‪ ،‬هر روز داغ تر از دیروز می شوند و کنش گری ها‬ ‫و مشارکت جریان ها‪ ،‬به طور محسوس‪ ،‬روند تشکیالتی تر‬ ‫شدن و سازمان یافتگی بیشتر را چه در قالب ائتالف ها و به‬ ‫سبک سنتی تر و چه در چارچوب احزاب رسمی و به صورت‬ ‫سازمانی تر طی می کنند‪ .‬از انجا که قاعده «سخن نو ار که‬ ‫نو را حالوتی دگر است» همواره یک اصل الیتغیر در ذهن‬ ‫نویسنده این سطور بوده و هســت و خواهد بود‪ ،‬از منظری‬ ‫شــاید متفاوت و مفهومی تر به تحلیل های پیرامون نحوه‬ ‫ورود جریانات به انتخابات نگاه خواهد شد‪ .‬در این مطلب‪،‬‬ ‫به بررسی جنس کنش گری جریان های اصالح طلب برای‬ ‫ورود بــه انتخابات مجلــس دهم پرداخته خواهد شــد‪ .‬در‬ ‫این باره‪ ،‬ذکر نکات ذیل‪ ،‬مفید به نظر می رسند‪:‬‬ ‫‪ -۱‬مفهومی فلســفی وجــود دارد به نام نقطــه داغ یا‬ ‫نقطه عطف داغ یا اتفاق داغ که به تعابیر مختلف از ان یاد‬ ‫می شود‪ .‬به این معناست که در زیست هر انسان‪ ،‬اتفاقات‬ ‫شالوده شــخصیتی او را به طور ویژه و شدید و عمیق شکل‬ ‫می دهند یــا بازتولید می کنند یا به کلی اســتحاله می کنند‪.‬‬ ‫به این اتفاقات‪ ،‬اتفاقات یا نقاط داغ اطالق می شــود‪ .‬چه‬ ‫در عالم سیاســت و چه در عالم زندگی شخصی‪ ،‬این نقاط‬ ‫داغ‪ ،‬همواره بســتر حوادث و اتفاقات مهم بوده و هست‪.‬‬ ‫اتفاق داغی که برای همه داغی اش حس شــد و موثر بود‪،‬‬ ‫فتنه ‪ ۸۸‬است‪.‬‬ ‫فتنه ‪ ۸۸‬بــرای همه فتنه بــود؛ حال اگر شــخصی با‬ ‫نگاهی کوته فکرانه‪ ،‬می گوید ما مفهومی به نام فتنه را باور‬ ‫نداریم‪ ،‬مشخص نیســت دقیقا از چه منظری به ان اتفاق‬ ‫نگاه کرده که توانســته ان را فتنه نبیند‪ .‬مثل این است که‬ ‫مثال ما بگوییم به نظر مــا توفانی که در تهران اتفاق افتاد‪،‬‬ ‫به نظر ما توفان نبود‪ .‬فتنه دانستن اتفاقات بعد از انتخابات‬ ‫دهم ریاســت جمهوری‪ ،‬به معنای جاســوس بودن فالن‬ ‫نامزد انتخاباتی نیست‪ ،‬بلکه به مفهوم غبارالود شدن فضا‬ ‫و سردرگم شــدن طرفین دعوا و مردم در تشخیص درست‬ ‫و دقیق حق و باطل اســت که باعث تحمیــل هزینه هایی‬ ‫جبران ناپذیر بــه جامعه و مــردم و نیز نظام شــد‪ .‬اما حتی‬ ‫انها که فتنه ‪ ۸۸‬را فتنه نمی دانند‪ ،‬در رفتار و کنش هایشان‬ ‫تفاوت هایی کامال محسوس و ملموس مشاهده می شود‪.‬‬ ‫گویی زاویه دید انــان به کلی تغییر کــرده‪ .‬انگار مثال قبال‬ ‫کوه را از رو به رو و پایین به باال می دیده اند و حاال رفته اند و‬ ‫از روی یک ارتفاع مجاور و مشرف به کوه‪ ،‬ان قله را تماشا‬ ‫می کنند‪ .‬اتفاق داغ این بحث که فتنه ‪ ۸۸‬است‪ ،‬باعث شده‬ ‫تا منظر اصالح طلبان تغییر کند و ایــن همان بحث اصلی‬ ‫و مبنایی است که خیلی فراتر و مهم تر از مصادیق است‪.‬‬ ‫اکت سیاسی‪ ،‬مفهومی اســت که اصالح طلبان‪ ،‬به‬ ‫ان پناهنده شــده اند‪ .‬مفهوم اکت سیاسی‪ ،‬بسیار مفصل و‬ ‫بسیط است‪ ،‬اما می توان در چند جمله صرفا جهت تقریب‬ ‫به ذهن‪ ،‬اکت سیاسی را تبیین و تعریف کرد‪ .‬اکت سیاسی‬ ‫به زبان ساده‪ ،‬یعنی شــما کنش گری سیاسی را فارغ از هر‬ ‫ایدئولوژی‪ ،‬به عنــوان مجموعــه و بســته ای از رفتارها و‬ ‫عکس العمل هــا در نظر بگیرید کــه در ان مفاهیم خوب و‬ ‫بد رنگ باخته اند و از درجه اهمیت به کلی ساقطند؛ در این‬ ‫چارچوب نظری‪ ،‬خوب و بد جای خود را به درست و غلط و به‬ ‫کارامد یا ناکارامد و به هزینه و فایده داده است‪.‬‬ ‫در این نگاه‪ ،‬خیلی کوته نظرانه است اگر کسی بگوید‬ ‫که «من این حرفو می گــم‪ ،‬این موضعو اتخــاذ می کنم‪،‬‬ ‫هزینشــم می دم‪ ،‬برام هــم اصال هم مهم نیســت که چی‬ ‫می شــه؛ حرف حقه پــس من می گــم‪ ».‬و ایــن جمالت‬ ‫به عنوان شــعارهایی فاقد شعور‪ ،‬نخ نما شــده و متظاهرانه‬ ‫ارزیابی می شــوند یا به عنوان ناپختگی سیاسی و جو زدگی‬ ‫تلقی می شوند‪.‬‬ ‫دیگر جایی برای بررســی پدیده ها‪ ،‬موضع گیری ها‪ ،‬‬ ‫تصمیمات و کنش گری ها و واکنش هــا در دو قطبی حق و‬ ‫باطل یا خوب و بد وجود ندارد‪ .‬در این نگاه خیلی نامانوس‬ ‫اگر کسی بگوید «می دونم اگه این حرفو بزنم‪ ،‬رد صالحیت‬ ‫می شم ولی من اینو می گم برای ثبت در تاریخ و برای اینکه‬ ‫خدا از من راضی باشه و مردم چه امروز و چه فردا بدونن که‬ ‫کسانی بودن که فقط برای حق موضع گیری می کردن‪».‬‬ ‫و اگر هم اینها را بگوید‪ ،‬باز هم در همان چارچوب و نقشــه‬ ‫طراحی شده است نه به عنوان اظهارنظراتی مخلصانه جهت‬ ‫جلب رضای الهی‪ .‬بــه این ترتیب که مثــا اینها را گفته تا‬ ‫بتواند سبد رایش را از فالن طیف پر کند‪.‬‬ ‫نگاه اکت سیاســی بــه تعبیــر عامیانه تــر و ملموس‬ ‫این طور خــود را معرفی می کند «ما یه زمیــن بازی داریم‪،‬‬ ‫تعدادی بازیگــر داریم و مجموعه رفتارهــای ما و حریف و‬ ‫داور باعث می شــه که چه کســی گل بزنه یا گل بخوره‪ .‬ما‬ ‫باید سعی کنیم هر طور شده بازی رو ببریم ولو با وقت کشی‬ ‫ولو اگه الزمه خودمونو تو محوطه جریمه بندازیم زمین تا از‬ ‫داور پنالتی بگیریم و خالصه داخل زمین و وسط دعوا‪ ،‬هر‬ ‫کاری ممکنه بکنیم و هدف برده‪ .‬همه هم اومدن که ببرن‪.‬‬ ‫برد غایته‪ ،‬پیروزی هدفه‪».‬‬ ‫تعاریف فوق از اکت سیاسی‪ ،‬نگاه خیلی عریان به این‬ ‫مفهوم است و شــاید به مذاق برخی باورمندان یا عملگران‬ ‫مبتنی بر این چارچوب نظری خوش نیاید‪ ،‬اما نگاه غربی که‬ ‫مبدع این مفهوم است‪ ،‬این طور عمل می کند و همین طور‬ ‫هم این مفهوم را تبیین می کند و ابایی از گفتنش هم ندارد‪،‬‬ ‫اما ما چون در چارچوب نظری تشیع و انقالب اسالمی ایران‬ ‫به فعالیت سیاسی می پردازیم‪ ،‬کمی تعارف داریم که اکت‬ ‫سیاسی را همان طور که هست معرفی کنیم‪.‬‬ ‫برخی عکس العمل های تند پس از فتنه ‪ ۸۸‬با طیفی‬ ‫از اصالح طلبان‪ ،‬به کلی جهان بینی انان را تغییر داد و بعضا‬ ‫به این نگاه یعنی اکت سیاســی ایمــان اوردند‪ .‬پس از چند‬ ‫ســال بعد فتنه و مخصوصا در نزدیکی انتخابات ‪ ،۹۲‬دیگر‬ ‫نمی گفتند که ما چنین می کنیم چون به حق نزدیک تر است‬ ‫بلکه می گفتند ما از حسن روحانی حمایت می کنیم به عنوان‬ ‫رحم اجاره ای‪ ،‬به عنوان مرحله گذار‪ ،‬به عنوان گزینه ای که‬ ‫در این وضعیت بیابانی ما‪ ،‬نعمتی است‪.‬‬ ‫نگاه پراگماتیســتی و پوزیتیویســتی پس از فتنه ‪۸۸‬‬ ‫بسیار در بین اصالح طلبان رایج شــد و بعضا بیش از اینکه‬ ‫حق گرا شــوند‪ ،‬نتیجه گرا و منفعت گرا شــده بودند و دیگر‬ ‫طاقت نداشــتند که بخواهند هزینه دهند تــا به ازای ان در‬ ‫مسیر حق مورد نظرشان قدم بردارند‪.‬‬ ‫گفتارها‬ ‫‪ -۲‬تشــکیل حزبی مانند اتحاد ملت ایران فی النفسه‬ ‫اقدامی در جهت تحزب در ایران است؛ چون نفس تحزب‬ ‫در جمهوری اسالمی ایران باعث برکات فرهنگی ‪ ،‬عقیدتی‪،‬‬ ‫سیاســی و اقتصادی فراوان خواهد شــد‪ .‬به ایــن ترتیب‬ ‫که ال اقــل مانیفســت و مرام نامــه احزاب‪ ،‬معــرف نگاه و‬ ‫منش انهاســت و شناســنامه دار بــودن جریان هــا‪ ،‬باعث‬ ‫می شــود تا نهادهای نظارتی بتوانند از اتفاقات غیرقانونی‬ ‫و ورود و خــروج پول های کثیف و بــاداورده به عرصه های‬ ‫انتخاباتی جلوگیری به عمل اورند‪ .‬اما نمی توان این حزب‬ ‫را نومشــارکتی ننامید چــون اکثر اعضای شــورای مرکزی‬ ‫ان و نیــز دبیرکلــش‪ ،‬از اعضای حــزب منحله مشــارکت‬ ‫ایــران اســامی بوده اند‪ .‬بســیاری از اعضــای این حزب‬ ‫معتقد بودند که پس از فتنه ‪ ۸۸‬حرام اســت که در چارچوب‬ ‫جمهوری اســامی ایران و ذیل نظام‪ ،‬کســی فعالیت کند‬ ‫یا در انتخابات های بعد از ‪ ۸۸‬شــرکت نمایــد‪ ،‬اما می بینیم‬ ‫که مبتنی بر همــان تغییرات درونی و روحی‪-‬روانی ناشــی‬ ‫از اثرات عمیق و شدید پســافتنه ای و با لحاظ کردن بحث‬ ‫پناه بردن به نگاه اکت سیاســی‪ ،‬امروز همگی بسیار مایلند‬ ‫تا سهمی در قدرت جمهوری اسالمی ایران داشته باشند؛ ‬ ‫این به عقیده نگارنده جرم نیســت ولی بسیاری از این افراد‬ ‫بر اســاس مواضع خودشــان که پس از ‪ ،۸۸‬مشــارکت در‬ ‫مشروعیت بخشــی به نظام و فعالیت ذیل نظام و شرکت در‬ ‫انتخابات هــای بعدی را حرام و ظلم می دانســتند و نظام را‬ ‫متقلب و نامشــروع معرفی می کردند‪ ،‬رفتارشــان مشمول‬ ‫اســتانداردهای دوگانه و عمل یــک بام و دو هــوا ارزیابی‬ ‫می شود‪ .‬ســال ‪ ۷۶‬که خاتمی نامزد ریاست جمهوری شد‪،‬‬ ‫رســما و علنا می گفــت که «مــن نیامده ام که حتمــا پیروز‬ ‫شوم‪ ،‬بلکه امده ام تا حرفم را به گوش نظام و مردم برسانم‪.‬‬ ‫همین که حرفمان را بزنیم کافی است‪ .‬حال اگر مردم به ما‬ ‫رای هم دادند و پیروز شدیم چه بهتر (نقل به مضمون)»‪.‬‬ ‫این نگاه‪ ،‬همان نگاه چپ های ســنتی و مذهبی اســت که‬ ‫کامال رفتار و رویکرد ایدئولوژیک داشــتند و تفاوتشــان با‬ ‫راست ها در نوع جهان بینی شان نبود‪ ،‬بلکه در برخی اصول‬ ‫و شاخص هایشان بود و خالصه‪ ،‬رویکرد ‪ ،‬ایدئولوژیک بود‪ ،‬‬ ‫ولو غلط‪ .‬اما امروز اصالحات و جریان های ذیل ان‪ ،‬می ایند‬ ‫تا قدرت به دســت گیرند‪ .‬اصالحات دیگــر نمی اید تا فقط‬ ‫حرف بزند و برود‪ .‬احمدی نژاد هم اتفــاق داغ دیگری بود‬ ‫که اصالح طلبان را به این نتیجه رساند که هر طور شده باید‬ ‫همواره سهم قابل توجهی از قدرت را در اختیار داشته باشند‪،‬‬ ‫وگرنه هم خودشــان و هم تفکرشان ریشه کن خواهند شد‪.‬‬ ‫تنها وجــه ایدئولوژیک نگاه اکت سیاســی اصالح طلبان‪،‬‬ ‫همین وجهش اســت که نشان از بومی شــدگی نگاه اکت‬ ‫سیاســی دارد‪ .‬یعنی یک اصالح طلــب‪ ،‬در پس نگاهش‪ ،‬‬ ‫این اســت که مــا از راه رفتــه می گوییــم و به ایــن نتیجه‬ ‫رسیده ایم که چاره ای جز این نیســت و برای حفظ ان نگاه‬ ‫که خیرالموجودینش می دانیم‪ ،‬بهترین رویکرد همین رفتار‬ ‫مبتنی بر اکت سیاسی است‪.‬‬ ‫با لحاظ کردن این نگاه‪ ،‬قطع به یقین اصالح طلبان‬ ‫دیگر نگاه امثــال عبدالله نــوری که معتقد بود کــه ما باید‬ ‫تندترین گزینه های اصالح طلــب را معرفی کنیم و اگر هم‬ ‫نظام انها را احراز صالحیت نکند‪ ،‬پس ما می توانیم به ازای‬ ‫احراز صالحیت نشــده ها به نظام هزینه تامین کنیم‪ ،‬دیگر‬ ‫محبوب اصالح طلبان نیســت‪ ،‬بلکه کار به انجا رسیده که‬ ‫اصالح طلبان حاضرند با الریجانی اصولگرا به توافق برسند‬ ‫ولی عارف را چون پیروزی اش را محتمــل نمی دانند برای‬ ‫تصدی ریاست مجلس‪ ،‬فراموش کنند‪.‬‬ ‫وقتــی اش نتیجه گرایــی و پراگماتیزم و نــگاه غلیظ‬ ‫اکت سیاسی این قدر شور می شود‪ ،‬شکی نیست که از بین‬ ‫اصالح طلبان‪ ،‬مجمع اصالح طلبان و شــورای مشورتی و‬ ‫همه‪ ،‬پشت کسانی می روند که حاکمیت انها را به رسمیت‬ ‫بشناســند و دیگر خبری از نــگاه قهرمان بازی یــا «من رد‬ ‫صالحیت می شوم‪ ،‬پس اصالح طلب ترم» در کار نیست‪.‬‬ ‫اما مهم ترین ســوال در این بین این اســت که با این‬ ‫نگاه‪ ،‬اصالح طلبــان باید صادق خرازی را ولــو با انتقادات‬ ‫عدیده ای که بــه اصالح طلبان مطرح می کــرد‪ ،‬به عنوان‬ ‫یک فرصت به شــمار می اوردند‪ ،‬اما وی را کــه از بهترین‬ ‫گزینه های قابل سرمایه گذاری بود را غیرخودی تلقی کرده و‬ ‫به سمت اصولگرایان هل داده اند‪ .‬شکی نیست که خرازی با‬ ‫هر عنوانی وارد شود‪ ،‬می تواند وارد مجلس شود‪ ،‬اما اگرچه‬ ‫نگاه اکت سیاســی از نظر نگارنده غلط و غیرنگاه سیاست‬ ‫اسالمی است‪ ،‬اما به نظر اصالح طلبان هنوز به لوازم رفتار‬ ‫مبتنی بر اکت سیاســی هم خیلی اشنا نیســتند و بین اکت‬ ‫سیاســی و رفتار چپ و تند در حال رفت و برگشتند؛ یک روز‬ ‫الریجانی را می توانند به عنوان رئیس مجلس شــان تصور‬ ‫کنند اما روز دیگر خرازی که از یــاران دیرین رئیس جمهور‬ ‫اصالحات بوده را هــم به عنوان اصالح طلــب نمی توانند‬ ‫تحمل و قبول کنند!‬ ‫این بزرگ ترین چالش اصالح طلبان اســت که ناشی‬ ‫از تناقضات درونی نظری و عملی انهاســت و شدیدا به انها‬ ‫لطمه خواهد زد و اصولگرایان برای ان برنامه های مفصلی‬ ‫در نظر دارند‪.‬‬ ‫تعویضویترین‬ ‫اصالح طلبانپوست اندازینکرده اند‬ ‫حمیدرضا ترقی‬ ‫‪2‬‬ ‫فعال سیاسی‬ ‫مثلث | شماره ‪277‬‬ ‫در پاســخ به این ســوال که اصالح طلبان با روی کار‬ ‫امدن حزب اتحاد ملت ایران بیشــت ر ترجیح می دهند که به‬ ‫ســمت عارف‪ ،‬کارگزاران و‪ ...‬گرایش پیدا کنند یا با توافق‬ ‫یک حزب کلی تشکیل دهند نظرم این است که استراتژی‬ ‫انها این است که از سرلیستی اســتفاده کنند که از موقعیت‬ ‫اجتماعی بهتری برخوردار باشــد‪ .‬حساســیت ها هم نسبت‬ ‫به انها کمتر باشــد‪ .‬حتی بتوانند با اســتفاده از انها از فیلتر‬ ‫شــورای نگهبان هم عبور کنند‪ .‬بنابراین چاره ندارند که یا از‬ ‫اقای عارف یا از شــخصیت هایی مانند اقــای عارف که ان‬ ‫حساسیت های مورد نظر در انها وجود ندارد استفاده کنند‪ .‬در‬ ‫بقیه لیستشان هم مجبورند از کسانی استفاده کنند که خیلی‬ ‫وابستگی و موضع واضح و روشنی نداشته باشند‪.‬‬ ‫درباره این ســوال هم که ایا اصالح طلبان دچار یک‬ ‫به اصطالح پوســت اندازی شــدند یا تاکتیکشــان را تغییر‬ ‫داده انــد نظر بنده این اســت که انها فقط تاکتیک شــان را‬ ‫تغییر داده اند‪ .‬به هیچ وجه انها پوست اندازی نکردند و فقط‬ ‫ویترینشان را عوض می کنند تا از حساسیت های موجود که‬ ‫بر ویترینشان وجود دارد کاسته شود اما دقیقا همان مسیر و‬ ‫اهداف را دنبال می کنند‪.‬‬ ‫گفتارها‬ ‫بنــده دربــاره اینکــه در حــال حاضر وضعیــت طیف‬ ‫اصالح طلبی چگونه اســت و چه تفاوتی با خــرداد‪ 92‬پیدا‬ ‫کرده‪ ،‬باید بگویم در درون جناح اصالح طلب انشقاقی بین‬ ‫نیروهای معتدل و نیروهای تندرو رخ داده اســت‪ .‬در واقع‬ ‫رقابت شــدیدی بین نیروهای معتدل و تندرو شــکل گرفته‬ ‫اســت‪ .‬در عین حال هنــوز وزن تندروها بــر وزن معتدلین‬ ‫افزایش پیدا نکرده اســت اما چون شــیوه برخورد تندروها‬ ‫قدری مستبدانه و تنگ نظرانه اســت معتدلین را تا حدودی‬ ‫مجبور به عقب نشینی کرده اســت‪ .‬به نظر می رسد که این‬ ‫رقابت و اصطکاک منجر به دو شــقه شــدن اصالح طلبان‬ ‫خواهد شد‪ ،‬به طوری که یک جناح ان یعنی جناح معتدلین‬ ‫با دولت ائتالف می کند و جناح تندرو همچنان مستقل وارد‬ ‫عمل می شــود‪ .‬تالش انها برای تشکیل حزب جدید اتحاد‬ ‫ملت ایران که ترکیبی از همان عناصر مشارکت و مجاهدین‬ ‫انقالب است با دستگیری اقای شــکوری باز دچار چالشی‬ ‫جدید می شــود‪ .‬بررســی پروانه تشــکیل این حزب چالش‬ ‫جدیدی برای انها به وجود خواهد اورد‪ .‬به نظر می رســد که‬ ‫در تهــران نتوانند از حمایت مردمی اســتفاده کنند و مجبور‬ ‫هستند از چهره های ناشناخته در رقابت استفاده کنند که انها‬ ‫هم خیلی رای اوری انچنانی ندارند‪ .‬بنابراین به نظر می رسد‬ ‫که دولت از جریان حزب اعتدال و توسعه بیشتر می تواند به‬ ‫نفع خودش استفاده کند‪.‬‬ ‫در پاســخ به این ســوال که در نگاه اصالح طلبان به‬ ‫قدرت و ساختار رســمی ان بعد از سال ‪ 88‬چه تفاوتی ایجاد‬ ‫شده است نظر بنده این است که هیچ تفاوتی حاصل نشده‬ ‫و فقط روش ها تغییر کرده است‪ .‬انها در گذشته اشتباهشان‬ ‫این بود که مستقیما در برابر نظام و رهبری موضع می گرفتند‬ ‫اما االن اســتراتژی خود را تغییر دادند و ترکیب عناصرشان‬ ‫این است که مستقیما تقابلی با رهبری و نظام نداشته باشند‪.‬‬ ‫اهداف خودشان را مانند گذشته در مسیر سکوالریزه کردن‬ ‫کشــور و فراهم کردن زمینه ارتباط با امریــکا و غرب دنبال‬ ‫می کنند تا از حمایت های انهــا در تمام این مراحل بهره مند‬ ‫باشند‪ .‬بنابراین اســتراتژی انها فقط در ظاهر تغییر کرده اما‬ ‫در باطن هیچ تغییری در ان رخ نداده است‪.‬‬ ‫اما در مورد اینکه اصالح طلبان خودشــان را جزئی از‬ ‫نظام می بینند یا هنوز هم بر این باورنــد که در این نظام باید‬ ‫تغییراتی ایجاد شــود‪ ،‬اعتقاد بنده این اســت که قطعا انها‬ ‫بر تغییر اساسی در ســاختار قدرت همچنان پایبند هستند‪.‬‬ ‫لیکن چــون در حال حاضر خارج از حاکمیت هســتند برای‬ ‫اینکه این تغییر را به وجود بیاورند از دو مسیر باید عبور کنند‪،‬‬ ‫یکی دســتیابی به کرســی های مجلس و یکی هم نفوذ به‬ ‫مجلس خبرگان رهبری است‪ .‬بنابراین در هر دو بخش اینها‬ ‫سعی می کنند با برنامه وارد شوند که بتوانند در این دو بخش‬ ‫به پشتیبانی همدیگر در مسیر تغییر ســاختار قدرت‪ ،‬تغییر‬ ‫جایگاه والیت فقیه و گرایش به ســمت دموکراسی خواهی‬ ‫غربی از طریق همان مراجع قانونی حرکت کنند‪.‬‬ ‫به نظر بنــده حــزب اتحاد ملــت ایران همــان حزب‬ ‫مشارکت و مجاهدین انقالب است منتها فقط اسمش تغییر‬ ‫کرده است‪ .‬اما ماهیتا و هویتا تغییری نکرده و ترکیب این دو‬ ‫حزب با همدیگر است‪.‬‬ ‫‪21‬‬ ‫گفتارها‬ ‫دیوار غیر قابل نفوذ‪ ،‬شهرخداوند است‬ ‫شرحی بر حدیثی از حضرت امام رضا(ع)‬ ‫زهیر توکلی‬ ‫گفتارها‬ ‫‪22‬‬ ‫مثلث | شماره ‪277‬‬ ‫شاعر و نویسنده‬ ‫مشــهور ترین روایتــی کــه از حضــرت امــام رضــا‬ ‫– علیه الســام‪ -‬نقل شده اســت‪ ،‬مشهور اســت به سلسله‬ ‫الذهب‪ .‬این روایــت را ان حضــرت از پدرش امام موســی‬ ‫ابن جعفر – علیه الســام – و او از پدرش امام جعفر صادق –‬ ‫علیه الســام‪ -‬و به همین ترتیب پدر بر پدر تــا حضرت امیر‬ ‫المومنین امام علی – علیه السالم – و ایشان از حضرت رسول‬ ‫– صلی الله علی هو اله‪ -‬و ان حضــرت از جبرئیل و او از خداوند‬ ‫بازگو کرده اســت‪ .‬بدین ترتیب زنجیره راویــان این حدیث‬ ‫همه معصوم هســتند‪ .‬به خاطر همین ان را سلسله الذهب‬ ‫یعنی زنجیر طال نام نهاده انــد‪ .‬احمد ابن حنبل یکی از چهار‬ ‫پیشوای فقهی اهل تســنن‪ ،‬درباره حدیثی که ان را یکی از‬ ‫امامان معصوم از پدرانش پشت بر پشت نقل می کند تا برسد‬ ‫به رسول الله – صلی الله علی هو اله‪ -‬گفته است‪ :‬اگر این سلسله‬ ‫سند را (یعنی نام پی در پی معصومان – علیهم السالم – را) بر‬ ‫مرده خواندید و زنده شد تعجب نکنید‪ .‬و نیز این حدیث یک‬ ‫حدیث قدسی است یعنی گوینده اصلی سخن‪ ،‬خود خداوند‬ ‫متعال است‪ .‬سلســله الذهب در موقعیت عادی بازگو نشده‬ ‫است‪ .‬امام رضا – علیه السالم – در سفری که به اجبار خلیفه‬ ‫عباسی یعنی مامون از مدینه به مرو رفتند (یعنی واپسین سفر‬ ‫زندگیمبارکشان‪،‬سفریکهبازگشتنداشت)‪،‬درنیشابوراین‬ ‫حدیث را نقل کردند ان هم در حال عبور و سوار بر مرکب و از‬ ‫میان کجاوه‪ .‬یک موقعی هست که امام معصوم در مجلسی‪،‬‬ ‫ی یا در میان جمعی ســخنی می گوید و فهم و ظرفیت‬ ‫محفل ‬ ‫حاضران در جلسه را لحاظ می کند و نظر به ان احاطه روحی‬ ‫که بر یک یک حاضران دارد‪ ،‬ســخنش پاسخی به نیازهای‬ ‫انان است ولی این حدیث سلسله الذهب بر سر جمعی بسیار‬ ‫بزرگ و در موقعیتی ویژه ایراد شده است‪ .‬مثالی می زنم؛ انچه‬ ‫ادمی پیش از مرگ می گوید‪ ،‬توگویی مهمترین چیزی بوده‬ ‫است که می شد بگوید‪ .‬چرا؟ چون ان را در ان لحظه اخر گفته‬ ‫است‪ .‬بنا به نقل مرحوم شیخ عباس قمی در منتهی االمال به‬ ‫نقل از علی ابن عیسی اربلی در کتاب «کشف الغمه»‪ ،‬ان روز‬ ‫انامامغریببرقاطریکهرنگشسفیدامیختهباسیاهیبود‬ ‫(بر استر شهباء) در میان کجاوه نشسته بودند و پرده کجاوه‬ ‫فرواویخته بود‪ .‬هنگام عبور از بــازار‪ ،‬دو تن از عالمان بزرگ‬ ‫نیشابور به نام های ابوزرعه و محمد ابن اسلم طوسی‪ ،‬پیش‬ ‫می ایند و عرض می کنند‪« :‬ای سید پسر ســادات‪ ،‬ای امام‬ ‫پسر امامان‪ ،‬ای بازمانده پاک پســندیده‪ ،‬ای خالصه پاک‬ ‫پیغمبر‪ ،‬قســمت می دهیم به حق پدران پاکت و گذشتگان‬ ‫بزرگوارت که روی مبارک خود را به ما نشان بدهی و حدیثی از‬ ‫پدرانت و از جدت برایمان روایت کنی که یادگاری بماند برای‬ ‫ما از تو‪ ».‬خوب به این جمله اخر دقــت کنید‪« :‬حدیثی که‬ ‫برای ما یادگاری بماند از تو» شما در حال سفری و در یکی از‬ ‫منزل گاه های بین راه‪ ،‬به عزیزی بی نهایت عزیز بر می خوری‪،‬‬ ‫دیدار هم بسیار کوتاه است و این مالقات هم هرگز پیش از‬ ‫این دست نداده اســت و پس از این نیز دست نخواهد داد‪.‬‬ ‫می گویی‪« :‬ای عزیز! دیدار بعدی شاید به قیامت بیفتد‪ .‬یک‬ ‫چیزی بگو که یادگاری از تو داشته باشم‪ ».‬اینجا درخواست‬ ‫ان دو عالم از حضرت امام رضا – علیه السالم‪ -‬همین حالت را‬ ‫داشت‪ .‬نشان به ان نشان که نیشابور نه پیش از ان امام رضا‬ ‫– علیه السالم – را دیده بود نه پس از ان دید‪ .‬این نخستین بار‬ ‫بود که ایرانیان از نزدیک امام معصوم را می دیدند‪ .‬البته در‬ ‫دورانخالفتپنج سالهامامامیرالمومنین علی– علیه السالم‬ ‫– و خالفت چندماهه امام حسن مجتبی – علیه السالم – فقط‬ ‫ایرانیان محــدوده مدائن و انبــار و کال منطقه عراق که قبال‬ ‫قلمرو حکومت ساسانی و ایرانی نشین بود‪ ،‬توفیق دیدار امام‬ ‫معصوم را یافتــه بودند‪ .‬ولی اگر بخواهیــم توده های مردم‬ ‫در شــهرها و روســتاهای داخل خود فالت ایران را حساب‬ ‫کنیم‪ ،‬باید بگوییــم نه پیش از ان هیچ یــک از ائمه اطهار –‬ ‫ســام الله علیهم اجمعین‪ -‬را ایرانیان دیدند نه پس از ان اال‬ ‫معدودی از حاجیان ایرانی که در موســم حج موفق به دیدار‬ ‫امام خود می شدند‪ .‬دیگر موارد همه در حکم استثنائات بوده‬ ‫است‪ ،‬مثل کسانی که به خاطر عشق به امام خود از راه های‬ ‫دور می امدند یا اینکه اهل علم بودند و برای اموختن از محضر‬ ‫امام‪ ،‬در دوران دو امام پنجم و ششــم – ســام الله علیهما‪-‬‬ ‫سالیانی به مدینه هجرت می کردند‪ .‬غالب شیعیان به خاطر‬ ‫دوری راه و سختی سفر در ان دوران امام را در همه طول عمر‬ ‫خود از نزدیک ندیده بودنــد و هرگز نمی دیدند و بیفزایید این‬ ‫نکته را که ســفر به مدینه یا بعدها بغداد (محل تبعید ناگفته‬ ‫و نانوشته حضرت امام محمد تقی علیه الســام ) یا بعدتر‪،‬‬ ‫سامرا (محل تبعید امام هادی و امام حسن عسکری علیهما‬ ‫الســام ) به خاطر بغض خلفای اموی و عباسی‪ ،‬مخاطرات‬ ‫ناگواری را ممکن بود در پی بیاورد و کار هرکســی نبود‪ .‬بنا بر‬ ‫اینحجمانبوهجمعیتدرنیشابورواشتیاقوالتهابغیر قابل‬ ‫باور و افســانه واری که در روایت های تاریخی توصیف شده ‬ ‫و در ادامه در این گفتار بازگو خواهد شــد‪ ،‬ناشــی از «مساله‬ ‫تشرف» است‪.‬‬ ‫اینجا اگرچه از قصه اصلی دور می شــوم‪ ،‬می خواهم‬ ‫به یک نکته مهم بپــردازم‪ .‬ما ارزوی دیدن امــام زمانمان را‬ ‫داریم – سالم الله علیه –«تشرف» ارزوی ماست و چه بسیار‬ ‫عزیزانی که چهل سه شنبه شب به جمکران می روند تا شاید‬ ‫توفیق تشرف بیابند ولی ما غافلیم از اینکه حتی در ان دوران‬ ‫که حضرات معصوم – ســام الله علیهم اجمعین – اشــکار‬ ‫بوده اند‪ ،‬اغلب شــیعیان هرگــز در تمام عمر خــود موفق به‬ ‫دیدار نمی شــدند‪ .‬حکایت بانوی مومن‪ ،‬جناب شــطیطه‪،‬‬ ‫ان پیرزن نیشابوری را بریتان بازگو می کنم تا بفهمیم «مهم‬ ‫نیســت که تو امام را ببینی‪ ،‬اگر او تو را ببیند‪ ،‬مهم اســت»‪.‬‬ ‫ابن شهر اشــوب در مناقب در فصل مربــوط به حضرت امام‬ ‫موسی ابن جعفر – علیه الســام – اورده است‪« :‬شیعیان در‬ ‫نیشــابور گرد امدند و محمد ابن علی نیشابوری را برگزیدند و‬ ‫سی هزار دینار و پنجاه هزار درهم و دو هزار قطعه لباس به او‬ ‫سپردند‪ .‬در این میان شــطیطه یک درهم سره و یک قطعه‬ ‫پارچه دســتبافت خود را به ارزش چهار درهــم اورد و گفت‪:‬‬ ‫«خداوند از حق شرم ندارد‪ ».‬یعنی یک درهم وچهار درهممن‬ ‫چه می سنجد با این اموال هنگفت که دیگران به عنوان سهم‬ ‫امام از مال خود خارج کرده اند؟ ولی من وظیفه دارم ســهم‬ ‫امامم را از مالم بپردازم و شــرم نمی کنم از ناچیز بودنش»‪.‬‬ ‫در ادامه روایت‪ ،‬محمد ابن علی نیشابوری به مدینه می رسد‬ ‫و تازه امام جعفر صادق – علیه السالم – شهید شده اند و پسر‬ ‫ایشــان عبد الله ابن جعفر معروف به افطــح ادعای امامت‬ ‫کرده اند‪ .‬او به نــزد عبد الله مــی رود و او را می ازماید و ناامید‬ ‫بیرون می اید و می گویــد‪« :‬خدایا مرا به راه راســت هدایت‬ ‫کن»‪ .‬در همین حال غالمی می رسد و می گوید‪«:‬ان را که‬ ‫به دنبالش هســتی تو را می خواند‪ ».‬حال می رسیم به نکته‬ ‫عجیب روایت؛ حضرت ابتدا به نیشــابوری خبر می دهند که‬ ‫در خورجین چه دارد و خبر می دهند که پاسخ ان سوال ها که‬ ‫یک یک شان مهر و موم شده اســت‪ ،‬بدون باز شدن مهر و‬ ‫موم در قسمت سفید برگ ها نوشته شده است و اما هیچ یک‬ ‫از ان سی هزار دینار و پنجاه هزار درهم و دو هزار قطعه لباس را‬ ‫قبولنمی کنندوپسمی دهندوتنهاهمانیکدرهمشطیطه‬ ‫و لباس دستبافت چهار درهمی ان پیرزن را می پذیرند‪ .‬سپس‬ ‫عین جمله شطیطه را که ایه قران است‪ ،‬بر زبان مبارک جاری‬ ‫می کنند‪« :‬الله الیســتحیی من الحق‪ ،‬خداوند از حق شرم‬ ‫نمی کنــد» و ادامه می دهنــد‪« :‬ای ابوجعفر‪ ،‬ســام مرا به‬ ‫شطیطه برسان و این کیســه را به او بده» در ان کیسه چهل‬ ‫درهم بود‪ .‬و می افزایند‪« :‬من اینک قطعه ای از کفن خود از‬ ‫پنبه ابادی مان – دهکده فاطمه سالم الله علیها – را به او هدیه‬ ‫می کنم که خواهرم حلیمه دخت اباعبدالله جعفر ابن محمد‬ ‫صادق – علیه السالم – ان را به دست خود رشته کرده و بافته‬ ‫است‪ .‬به او بگو‪ :‬تو پس از رســیدن ابوجعفر و رسیدن قطعه‬ ‫کفن و درهم ها نوزده روز زنده خواهی ماند‪ .‬از این درهم ها‪،‬‬ ‫شــانزده درهم برای خود هزینه کن‪ .‬بیســت و چهار درهم را‬ ‫برای صدقه و انچه از جانب تو الزم اســت‪ ،‬بگذار‪ .‬من خود‬ ‫بر تو نماز خواهم گزارد‪ .‬ای ابوجعفر‪ ،‬چون مرا دیدی پنهان‬ ‫بدار که برای خود تو نیز خطــری کمتر اورد» در پایان روایت‬ ‫(که روایتی طوالنی است و متضمن پاسخ های مکتوب ان‬ ‫حضرت است به پرسش های نیشابوریان) چنین می خوانیم‪:‬‬ ‫ان فرستاده چون به خراسان بازگشت‪ ،‬دید کسانی که [امام‬ ‫موسی ابن جعفر علیه السالم] اموالشان را بدیشان بازگردانده‬ ‫است‪ ،‬همه به ایین فطحیه برگشته اند [یعنی امامت مدعی‬ ‫دروغین‪ ،‬عبدالله ابن جعفر معروف به افطح را پذیرفته اند] و‬ ‫تنها شطیطه بر ایین حق مانده است‪ .‬سالم امام را به او رساند‬ ‫و کیسه محتوی چهل درهم و قطعه کفن اهدایی امام را نیز‬ ‫به او ســپرد و ان زن همان اندازه که امام فرموده بودند‪ ،‬زنده‬ ‫ماند‪ .‬چون شطیطه درگذشت‪ ،‬امام سوار بر شتر بدانجا امد‬ ‫و چون کار خاک سپاری او پایان یافت‪ ،‬دیگر بار بر شتر خود‬ ‫نشست و راه بیابان در پیش گرفت و فرمود‪ :‬به یارانت اگاهی‬ ‫ده و به ایشان سالم برسان و بگو‪« :‬من و هر یک از امامانی‬ ‫که در حکم من باشند‪ ،‬ناگزیر باید در خاک سپاری شما در هر‬ ‫جا باشید‪ ،‬حضور یابیم‪ .‬درباره خود از خدا پروا کنید‪ ».‬طوبی‬ ‫لها و حسن ماب حال‪ ،‬شیعیان و اصوال توده مردم ایران که‬ ‫عالقه مند به خانواده پیامبر بودنــد‪ ،‬در یک لحظه تاریخ که‬ ‫حکم یک تصادف بی تکرار را خواهد د اشت‪ ،‬امکان مالقات‬ ‫و دیدن چهره امام شان ‪ -‬یا اگر سنی هستند‪ -‬فرزند پیغمبرشان‬ ‫و مشــهورترین فرد خاندان عجایب یعنی بنی فاطمه را پیدا‬ ‫کرده اند – ســام الله علیها‪ .-‬حضرت‪ ،‬قاطر را نگاه داشتند و‬ ‫ســایبان کجاوه را باال زدند و ان جمال بی مثال که مصداق‬ ‫« من رانی فقد رای الحق» بود‪( ،‬هر که مرا ببیند‪ ،‬به راستی‬ ‫که حق را دیده اســت) مثــل رویایی در بیداری بر چشــمان‬ ‫تشنه دیدار اشکار شد‪« :‬فکانت ذوابتاه کذوابتی رسول الله‬ ‫صلی الله علیه و اله‪ ،‬و دو گیســویش مثل دو گیسوی رسول‬ ‫الله بود‪».‬‬ ‫انچه از روایت علی ابن عیســی اربلــی بر می اید‪ ،‬این‬ ‫است که جمعیت‪ ،‬بســیار انبوه بوده اســت‪ .‬در ادامه روایت‬ ‫تو چهار هزار قلمدان» روان شد‬ ‫امده است که فقط «بیســ ‬ ‫تو چهار هزار نفر ان روز قلم‬ ‫غیر از دوات ها؛ پس حداقل بیس ‬ ‫در دوات زدند و حدیث سلســله الذهب را که مستقیما از خود‬ ‫حضرتمی شنیدند‪،‬برکاغذاوردندامادرقلمدانممکناست‬ ‫بیش از یک قلم نهاده شده باشــد‪ ،‬بنا بر این شاید این رقم به‬ ‫سی و چهل هزار نفر هم رسیده بوده باشد (احتماال مثل دست‬ ‫به دست کردن غذا در هیات ها کسانی به فواصلی از هم به‬ ‫خط ایستاده بوده اند و کلمه به کلمه را بالفاصله برای مردم‬ ‫تکرار می کردند‪ ).‬باتوجه به اینکه در ان روزگار‪ ،‬اقل قلیلی از‬ ‫مردم‪ ،‬سواددار ان هم سواددار اهل قلم و کاغذ بودند و این‬ ‫گفتارها‬ ‫مثلث | شماره ‪277‬‬ ‫گفتارها‬ ‫عده در ان جمعیت‪ ،‬حداقل بیســت و چهار هزار نفر گزارش‬ ‫شده است‪ ،‬احتماال شمار کل جمعیت گرد امده بر کاروان ان‬ ‫حضرت‪ ،‬در سختگیرانه ترین تخمین‪ ،‬دست کم صد هزار نفر‬ ‫بوده است‪ .‬از لحظه ای که امام رضا – علیه السالم – مرکب را‬ ‫می ایستانند و سایبان کجاوه را باال می زنند‪ ،‬تا ان دم که لب‬ ‫به سخن بگشایند‪ ،‬ظاهرا ساعتی یا ســاعاتی طول کشیده‬ ‫اســت‪ .‬ان قدر مردم منقلب بوده اند که امکان سخن گفتن‬ ‫نبود‪ .‬عبارت شــیخ عباس قمی به نقل از کشف الغمه که در‬ ‫عین امانت ترجمه شده است‪ ،‬چنین است‪« :‬بعضی صرخه‬ ‫می کشــیدند (صرخه یعنی فریاد) و گروهی می گریســتند و‬ ‫بعضی جامه بر تن می دریدند و برخی خود را بر خاک افکنده‬ ‫بودند و انها کــه نزدیکتر بودنــد‪ ،‬تنگ اســتر ان حضرت را‬ ‫می بوســیدند (تنگ یعنی کمربندی که زیر شکم چهارپای‬ ‫سواریمحکممی شودوزینوکجاوهرانگهمی دارد)وبعضی‬ ‫گردن کشیده بودند به سایبان مهد (مهد یعنی همان کجاوه؛‬ ‫می خواســتند چهره مهرانگیز ان عزیز خدا را به چشــم خود‬ ‫ببینند) و لقد اجاد من قال‪:‬‬ ‫گرش ببینی و دست ا ز ترنج بشناسی‬ ‫روا بود که مالمت کنی زلیخا را‬ ‫مردم به همان حال انقالب بودند تا روز به نیمه رســید‬ ‫و ان قدر مردم گریســتند که اگر جمع می گشــت‪ ،‬مثل نهر‬ ‫جاری می شــد‪ .‬پیشــوایان مردم [ فقها و علمــا] و قاضیان‬ ‫فریاد کشیدند که ای مردم‪ ،‬گوش بدهید و یاد گیرید و اذیت‬ ‫مکنید پیغمبر – صلی الله علی هو اله – را در عترتش و ســکوت‬ ‫کنید؛ یعنی گریســتن و صیحه کشیدن شــما مانع شده که‬ ‫حضرت امام رضا – علیه السالم – بتواند حدیث بفرماید و این‬ ‫اذیت ان حضرت اســت و اذیت ان حضرت‪ ،‬اذیت پیغمبر –‬ ‫صلی الله علی هو اله – است‪».‬‬ ‫گاهی وقت ها روحــی که احاطه بــر ارواح دیگر دارد‪،‬‬ ‫توجهی می کنــد و تصرفــی در نفوس رخ می دهــد‪ .‬به نظر‬ ‫می رســد که چون قرار بود «قول ثقیل» یعنی توحید و «امر‬ ‫صعب مستصعب» یعنی والیت‪ ،‬ان روز بر زبان مبارک ایشان‬ ‫جاری شود و بعدها حدیث سلســله الذهب نام گیرد‪ ،‬نیاز به‬ ‫امادگی قلب ها داشت و شاید این حد از منقلب شدن مردم که‬ ‫وصف ان به اغراق های مرسوم در افسانه ها می ماند‪ ،‬ناشی‬ ‫از نظر افکندن ان حضرت به قلب های مردم بوده اســت تا‬ ‫برای شنیدن ان حدیث اماده باشند‪ .‬یک نکته دیگر؛ اگرچه‬ ‫حقیقت همه چهــارده معصوم – ســام الله علیهم اجمعین‪-‬‬ ‫حقیقت محمدی است که فرمود‪« :‬اولنا محمد اخرنا محمد‬ ‫کلنا محمــد» و فرمود‪« :‬کلنا نــور واحد» باز هــر یک از ان‬ ‫بزرگواران‪ ،‬خصوصیت ویژه ای دارند‪ .‬موال علی – علیه السالم‬ ‫– چرا به مزاح معروف بوده اند؟ زیرا هیبت الهی داشتند و شاید‬ ‫عمدا با مزاح و طنازی و ظریف گویی‪ ،‬هم هزار هزار حکمت‬ ‫را پوشیده و شــادان به قلب ها می نوشاندند هم خود را با این‬ ‫مزاح ها می پوشاندند و به ســطح متعارف رابطه انسان های‬ ‫معمولی فرو می کاستند که فرمود‪« :‬نحن معاشر االنبیاء نکلم‬ ‫الناس علی قدر عقولهم‪ ،‬ما گروه های انبیا با مردم به نسبت‬ ‫سطح تعقلشان ســخن می گوییم» و مزاح‪ ،‬یکی از راه های‬ ‫فرود امدن و تواضــع و فراهم اوردن امکان انس از ســوی‬ ‫شخص برتر و واالتر نسبت به پایین تر از خود است‪ .‬این را هر‬ ‫معلمی یا هر پدری می فهمد‪ .‬موال علی – علیه السالم‪ -‬هیبت‬ ‫الهی داشتند‪ .‬عدی ابن حاتم طایی‪ ،‬صحابی ان حضرت که‬ ‫خود در رکاب او جنگید و دو پسرش هم در رکاب او همراه پدر‬ ‫جنگیدند و شهید شدند‪ ،‬یک بار که گذرش به شام افتاده بود‪،‬‬ ‫به اصرار معاویه‪ ،‬علی – علیه الســام – را وصف کرد وصفی‬ ‫که معاویه را هم به گریه افکند و ان جمله را بر زبان او گذراند‬ ‫که «مادر دهر از زادن فرزندی چون علی برای ابد عقیم شده‬ ‫است» از جمله عدی ابن حاتم گفته است‪« :‬با هر یک از ما‬ ‫چنان بود که گویی صمیمی تر از او با ما روی زمین نیست ولی‬ ‫وقتی شروع به سخن می کرد ان چنان هیبتی داشت که اگر‬ ‫پرنده روی سرمان نشسته بود نمی پرید‪».‬‬ ‫امام حسن مجتبی – علیه الســام – مظهر فضل خدا‬ ‫هستند و امام حسین – علیه السالم‪ -‬مظهر رحمت خدا چنان‬ ‫که ذیل ایه « قل بفضل الله و رحمته فبذلک فلیفرحوا‪ ،‬بگو به‬ ‫فضل خدا و رحمتش و به ان باید شاد باشند» در حدیث امده‬ ‫اســت که مقصود از فضل خدا امام حســن – علیه السالم‪ -‬و‬ ‫رحمت خدا امام حســین – علیه السالم‪ -‬اســت‪ .‬امام رضا –‬ ‫علیه السالم‪ -‬مظهر رافت خداوند هستند‪ .‬ایشان بی نهایت‬ ‫جذاب و گیرا و دوست داشتنی و به قول خودمانی « تو دل برو»‬ ‫بوده اند و هنوز هم همین است‪ .‬نشانه اش ان حدیث است که‬ ‫راوی می پندارد چون عباسیان در خراسان با شعار «الرضا من‬ ‫ال محمد» یعنی یک شخص پسندیده و مورد رضایت از ال‬ ‫محمد – صلی الله علی هو اله – مــردم را دور خود جمع کردند و‬ ‫علیه امویان شوریدند و این حرکت از خراسان اغاز شد ‪ .‬بعدها‬ ‫که امام هشتم به خراسان امدند‪ ،‬مردم مصداق «الرضا من‬ ‫ال محمد» را در ایشان دیدند و لقب رضا به ایشان دادند ولی‬ ‫امام معصوم این پندار را رد می کنند و می فرمایند‪ :‬چون او نزد‬ ‫دوست و دشمن‪ ،‬پسندیده و مرضی بود‪( .‬مضمون حدیث)‬ ‫به عبارت دیگر‪ ،‬ملقب شدن امام هشــتم – علیه السالم‪ -‬به‬ ‫رضا یعنی پسندیده‪ ،‬یک امر تکوینی و وجودی است و ایشان‬ ‫یک تجلی خاصی دارند که کشش و جذابیت عمومی برای‬ ‫همه ایجاد می کند‪ .‬راز اینکه مامون هــم قاتل ان حضرت‬ ‫است هم ان همه شیدایی و شیفتگی به ان وجود لطیف ابراز‬ ‫می کند‪ ،‬در همین است که ان حضرت جذابیتی محیر العقول‬ ‫داشتند و این هم یکی از عجایب بی پایان این خانواده شریف‬ ‫است ‪ ،‬این انسان های الیتناهی‪ .‬این خاصیت در امام حسین‬ ‫– علیه السالم‪ -‬هم هست چنان که در روایتی در فصل مربوط‬ ‫به امیرالمومنین از کتاب مناقب ابن شهراشوب‪ ،‬امده است‬ ‫که «حب حســین – علیه الســام‪ -‬هم در قلب مومن هست‬ ‫هم منافق اما حب علی فقط در قلب مومن جای می گیرد‪».‬‬ ‫چون امام حسین – علیه الســام – باب رحمت الهی است و‬ ‫خداوند در قران فرموده است‪« :‬و رحمتی وسعت کل شیء‪،‬‬ ‫رحمتم همه چیــز را در بر گرفته اســت» امــا امیرالمومنین‬ ‫علی – علیه الســام‪ -‬بنا به فرموده خودش‪« ،‬میزان عمل»‬ ‫است یعنی ترازویی که هر کســی با او سنجیده می شود و به‬ ‫میزان سنخیت با علی ابن ابی طالب – علیه السالم – عملش‬ ‫وزن و ارزش و ارج و قرب پیدا می کند و چون عنصر بنیادین‬ ‫در ســنخیت و همانندی‪« ،‬محبت» اســت‪ ،‬محبت علی –‬ ‫علیه السالم‪ -‬خودش «میزان» و ترازوست و محال است در‬ ‫قلب منافق بگنجد‪.‬‬ ‫حاال می رســیم به ان حدیث که پس از چنان انقالبی‬ ‫در نفوس مردمان نیشــابور‪ ،‬به عنوان یک یادگاری نه فقط‬ ‫برای مردم نیشــابور بلکه برای نوع انسان‪ ،‬بر لبان خداگوی‬ ‫ان انسان کامل متصل جاری می شود‪ .‬اجتماع عظیم و حال‬ ‫عجیب مردم در ان روز‪ ،‬یک مجلس است که همه نوع بشر‬ ‫می توانند در ان حضور به هم رسانند‪ .‬دقیق تر بگوییم؛ این‬ ‫حدیث از محکمات معارف است بلکه بنیادی ترین گوهر راز‪،‬‬ ‫در این سخن‪ ،‬به ساده ترین شکل‪ ،‬فاش شده است چرا که‬ ‫مخاطبش عموم انسان هاست‪« :‬کلمه ال اله اال الله حصنی‬ ‫فمن قال ها دخل حصنی و من دخل حصنی امن من عذابی‪،‬‬ ‫کلمــه ال اله اال الله قلعــه و حصن و حصار من اســت [یعنی‬ ‫خداوند] پس هر که این کلمه را بگوید‪ ،‬وارد حصن و حصار و‬ ‫قلعه من شده است و هر که در ان وارد شود‪ ،‬از عذاب من در‬ ‫امان اســت‪ ».‬این را فرمودند و سایبان را فروافکندند و استر‬ ‫به راه افتاد ولی دقایقی یا لحظاتی بعد دوباره مرکب را متوقف‬ ‫کردند و ســایبان محمل را باال زدند و فرمودند‪« :‬بشرطها و‬ ‫شروطها و انا من شروطها‪ ،‬این امر شرطی دارد و شرط هایی‬ ‫دارد و من از ان شرط ها هستم‪».‬‬ ‫توحید و والیــت‪ ،‬دو نام برای یک حقیقت هســتند‪ .‬تا‬ ‫موحد نشویم‪ ،‬تا محو نشویم‪ ،‬پی به حقیقت چهارده معصوم‬ ‫– ســام الله علیهم اجمعین‪ -‬نمی بریم زیرا انان محو در خدا‬ ‫هستند و محو شده را فقط محو شده می شناسد‪ .‬و از ان سو‪ ،‬تا‬ ‫ان بزرگواران را به عنوان ولی به همه معانی ولی یعنی دوست‪،‬‬ ‫سرپرست‪ ،‬کسی که از تو به تو اولی است و‪ ...‬نپذیریم و تا این‬ ‫پذیرش از زبانمان به قلبمان نفوذ نکند و تا وقتی تمام قلبمان‪،‬‬ ‫پذیرنده نشــود‪ ،‬خداوند را ازاد از «خود» و فارغ از «داشت و‬ ‫پنداشت»خودودرفراسوی«منیت»خودنخواهیمشناخت‪.‬‬ ‫تا ما را از ما وانگیرند و بی من نشویم‪ ،‬مشرکیم زیرا خدایی را‬ ‫که می پرســتیم‪ ،‬از فیلتر «من» و «منیت» ما رد شده است‬ ‫و در واقع‪ ،‬مخلوق ذهن ماســت و ســاخته و پرداخته خیال‬ ‫ما‪ .‬اتصال به ولی خدا با مغناطیس عشق‪ ،‬تنها راه فراموش‬ ‫کردن «خود»‪ ،‬به در امدن از الک «خود» و تماشای ارام و‬ ‫روشن «واقعیت» است‪« .‬ولی»‪ ،‬به اذن خداوند و به علم و‬ ‫قدرت خداوند‪ ،‬ما را به واسطه انکه عاشقمان می کند‪ ،‬از ما‬ ‫می رباید و ما در مواجهه با ولی‪ ،‬چون از خود تهی می شویم‪،‬‬ ‫خدا را می بینیم‪ .‬این است که در زیارت جامعه کبیره‪ ،‬عرض‬ ‫می کنیم‪« :‬من اراد الله بدا بکم و من قصده توجه الیکم و من‬ ‫وحده قبل عنکم‪ ،‬هر که خدا را بخواهد و اراده اش خدا باشد‪،‬‬ ‫ّ‬ ‫از شما اغاز می کند و مبدا حرکت و شــناخت او شمایید و هر‬ ‫که قصد خدا داشته باشــد و مقصودش خدا باشد‪ ،‬رو به شما‬ ‫می کند و در توجه به شما به مقصود خود یعنی خداوند می رسد‬ ‫و هر که خدا را به یگانگی شناخته است‪ ،‬از شما پذیرفته است‬ ‫و دریافته است‪ ».‬در حدیث دیگری در االمالی شیخ صدوق‬ ‫امده اســت‪« :‬والیت علی ابن ابی طالب حصنی فمن دخل‬ ‫حصنی امن من عذابی» یعنی فقط جای «کلمه ال اله اال الله»‬ ‫با عبارت «والیت علی ابن ابی طالب» عوض شده است‪ .‬این‬ ‫حدیث نیز حدیث قدســی اســت و گوینده اش خود خداوند‬ ‫متعالاست‪ .‬درحدیث دیگری دراالمالیصدوقمی خوانیم‪:‬‬ ‫ان امرنا صعب مســتصعب الیســعه اال ملک مقرب او نبی‬ ‫مرسل او المدینه الحصینه‪ ،‬به راستی امر [والیت] ما دشوار‬ ‫است و ان را درنمی یابد مگر فرشته ای مقرب یا نبی مرسل یا‬ ‫شــهری که حصن دارد‪ [ .‬یعنی گرداگرد شهر‪ ،‬دیوار است]‬ ‫راوی می پرســد‪ :‬مقصود از «المدینه الحصینه» چیســت؟‬ ‫می فرماید‪ :‬قلب مومن‪.‬‬ ‫شهری که گرد بر گردش دیوار است‪ ،‬قلب مومن است‪.‬‬ ‫این تشبیه‪ ،‬اشارتی است بر باطن این ایه‪« :‬واعلموا ان الله‬ ‫یحول بین المرء و قلبه‪ ،‬بدانید که خداوند بین ادمی و قلبش‬ ‫حائلاست‪».‬اینقلبمومنکهاماممعصوم‪،‬انرابهشهری‬ ‫مستحکم با برج و بارو تشبیه فرموده است‪ ،‬ساکنش کیست؟‬ ‫خدا‪ .‬این خداست که هیچ کسی را به قلب مومن راه نمی دهد‬ ‫جز خودش را‪ .‬حتی خود ادمــی را به قلب ادمی راه نمی دهد‬ ‫مگر ان که خود او در خدا فنا شــده باشد‪ .‬دیوار حائل‪ ،‬کلمه‬ ‫ال اله اال الله است که به غیر‪ ،‬دورباش می دهد‪ .‬زیارتنامه اهل‬ ‫قبور از اول تا اخر کلمه ال اله اال الله است‪« :‬السالم علی اهل‬ ‫ال اله اال الله من اهل ال اله اال الله یا اهــل ال اله اال الله بحق‬ ‫ال اله اال الله کیف وجدتم قــول ال اله اال الله من ال اله اال الله‬ ‫یا ال اله اال الله بحق ال اله اال الله اغفــر لمن قال ال اله اال الله‬ ‫و اجعلنــا ممن قال ال اله اال الله و احشــرنا فی زمــره من قال‬ ‫ال اله اال اللهمحمدرسول الله علی ولی الله‪:‬ازاهلال اله اال الله‬ ‫ســام باد بر اهل ال اله اال الله‪ .‬ای اهل ال اله اال الله‪ .‬شــما‬ ‫را به حق ال اله اال الله قســمتان می دهم‪ ،‬بگویید که چگونه‬ ‫دریافتید و وجدان کردید از ال اله اال اللــه‪ ،‬قول ال اله اال الله‬ ‫را؟ ای ال اله اال الله‪ ،‬تو را به حق ال اله اال الله سوگند می دهم‬ ‫بیامرز کسی را که گفت‪ :‬ال اله اال الله و ما را قرار بده از کسانی‬ ‫که گفتند ال اله اال الله و ما را محشــور کــن در میان گروهی‬ ‫که گفتند‪ :‬ال اله اال الله محمد رســول الله علــی ولی الله‪».‬‬ ‫گویا ال اله اال الله‪ ،‬میراننده نفس است‪ .‬انگار ان سوی مرگ‬ ‫فقط و فقط و فقط ال اله اال الله اســت‪ .‬و ظاهرا راز انکه موال‬ ‫علی – علیه السالم – فرموده است‪ :‬هر که بمیرد مرا می بیند‪،‬‬ ‫همین است که والیت علی ابن ابی طلب – علیه السالم – عین‬ ‫ال اله اال الله است‪ .‬ان ســوی خود‪ ،‬خداست‪ .‬ان سوی این‬ ‫دیوار غیر قابل نفوذ‪ ،‬شهر خداوند اســت‪ .‬انجا که علی (ع)‬ ‫ساکن ان است‪.‬‬ ‫‪23‬‬ ‫سیاست‬ ‫ورود به سیاست با خبرگان؟‬ ‫می گویند ممکن اســت ســید حســن خمینی نامزد انتخابات مجلس‬ ‫خبرگان شود‪.‬او اکنون مشــورت هایی را در این مورد اغاز کرده و همانگونه‬ ‫که برخی از جمله هاشمی رفسنجانی خواهان حضور او در انتخابات هستند‬ ‫برخی دیگر نیز به او توصیه کرده اند که وارد این رقابت نشود‪.‬‬ ‫ایا سیدحسن خمینی نامزد انتخاب خبرگان می شود؟‬ ‫تردیدهای سیدحسن‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث | شماره ‪277‬‬ ‫نیازی به امتحان ازنیست‬ ‫‪24‬‬ ‫امریکا به دنبال ایران‬ ‫سکوالر است‬ ‫محسنغرویان‬ ‫حمیدرضا مقدم فر‬ ‫مصطفی صادقی‬ ‫دبیر تحریریه‬ ‫‪1‬‬ ‫تصمیم برای اسفند‬ ‫ســید حســن خمینــی شــاید‬ ‫کاندیدای انتخابات خربگان باشد‬ ‫چندمــاه مانده بــه انتخابــات مجلس خبــرگان گویا‬ ‫معادالتی تازه در راه اســت‪ .‬انتخاباتی که تــا پیش از این‬ ‫هرگز جنبه رقابتی انچنانی نداشــت و همه چیز به محوریت‬ ‫جامعتین سامان داده می شــد‪ ،‬حاال صورتی دیگر یافته و‬ ‫از نشانه هایی که این روزها پدیدار شده می توان فهمید که‬ ‫رقابتی داغ در پیش است‪.‬‬ ‫از ان مهمتــر امــا در ســایه انتخابات خبــرگان یک‬ ‫نام مهــم هم به زبان امده اســت‪ .‬می گویند ممکن اســت‬ ‫سید حسن خمینی نامزد انتخابات خبرگان شود‪ .‬البته او هم‬ ‫در اظهارنظری غیر مســتقیم حرف هایــی در این مورد زده‬ ‫که گمانه ها را در مورد امدن او به این رقابت سیاســی مهم‬ ‫تشدید کرده است‪.‬‬ ‫این چنین اســت که در هفته های اخیرا در گعده های‬ ‫سیاســی و ویتریــن روزنامه ها اخبــاری از تحــرکات او یاد‬ ‫می شود که البته تحلیل هایی هم به همراه خود دارد‪.‬‬ ‫ارزوی هاشمی‬ ‫«حاج حســن اقا واقعا هــم صالحیت باالیــی و هم‬ ‫وظیفه دارند‪ .‬ایشان در وضعی نیســت که بتواند نسبت به‬ ‫اینده کشــور بی تفاوت بگذرد‪ .‬منتهــا تکلیفش را خودش‬ ‫می داند‪.‬ما نمی توانیم به ایشــان تکلیــف کنیم‪ .‬ولی من‬ ‫نظرم را می دهم که بهتر است بیاید‪ .‬معلوم نیست که ما در‬ ‫امــا درســت در میانــه همیــن‬ ‫گمانه پردازی هــا در مــورد امدن یــا نیامدن‬ ‫سید حســن خمینــی برخــی رســانه ها‬ ‫پیــش رو تــر از سیاســیون حتی لیســت‬ ‫انتخاباتی هم منتشر کرده اند‪ .‬انها از مثلثی‬ ‫سخنبهمیاناورده اندکهسه ضلعروحانی‪،‬‬ ‫هاشــمی و سید حســن را در بر می گیرد‪ .‬در‬ ‫همین حال ســید حســن خمینی هم گفته‬ ‫است‪ «:‬اگر روزی الزم شــد که من کاری را‬ ‫انجام دهم در اینجا شــانه خالــی کردن کار‬ ‫غلطیاست‪،‬زیرامصلحت سنجیشخصى‬ ‫و عافیت طلبی با اندیشه امام و ارمان های ما‬ ‫سازگارنیست‪».‬‬ ‫سید حسن در یک لیست انتخاباتی‬ ‫اختالف بر سر امدن؟‬ ‫«امام به ابوی مــا وصیت کردند کــه «نمی گویم در‬ ‫جمهوری اسالمی کاری را قبول نکن‪ ،‬اگر الزم شد همه کار‬ ‫بکن و هر مســئولیتی را قبول کن؛ اما اگر دیگران هستند‬ ‫بگذار انها انجام دهند»‪ .‬بنابراین‪ ،‬اگر روزی الزم شــد که‬ ‫مــن کاری را انجــام دهم در اینجا شــانه خالی کــردن کار‬ ‫غلطی است‪ ،‬زیرا مصلحت سنجی شخصى و عافیت طلبی‬ ‫با اندیشه امام و ارمان های ما سازگار نیست‪ .‬وقتی عده ای‬ ‫جان و مال خود را در راه انقالب فدا کردند‪ ،‬در صورت لزوم‬ ‫انسان باید در این مســیر ابرو و همه سرمایه خود را در طبق‬ ‫اخالص بگذارد‪ ،‬ولی اگر کسانی هســتند که مسئولیت را‬ ‫بهتر انجام دهند‪ ،‬بگذاریم انها انجام دهند‪».‬‬ ‫این سخنان سید حسن خمینی در واقع پاسخی است‬ ‫به همه درخواست هایی که از او شــده است‪ .‬او حاال گفته‬ ‫شانه خالی نمی کند‪ ،‬هر چند که گویا برخی حامیان او مخالف‬ ‫حضورش در این انتخابات هستند‪ .‬برخی در خفا و برخی به‬ ‫صورت علنی گفته اند که بهتر اســت او نیاید‪ .‬در تازه ترین‬ ‫واکنش محمد رضا تابش گفته اســت‪« :‬من شــنیده ام که‬ ‫خود وی مالحظاتی دارند و ان طور که امام راحل نزدیکان‬ ‫خودشان و مخصوصا سید احمداقا و اقا مصطفی را در دوران‬ ‫خودشان از ورود به سیاست و تمایل داشتند که فرزندانشان‬ ‫کارهای حوزوی شان را ادامه دهند‪ ،‬بنابراین سید حسن هم‬ ‫معذورات این گونه ای دارند و تمایل ندارند وارد عرصه کار‬ ‫سیاسی و اجرایی شوند‪».‬‬ ‫قبل از او هم ســایت خبری جماران کــه متولی اخبار‬ ‫مرتبط با بیت حضرت امام خمینی(ره) شــناخته می شــود‪،‬‬ ‫اخیرا با انتشــار یادداشــتی با تیتــر «دربــاره کاندیداتوری‬ ‫ایت الله حاج سیدحســن خمینی؛ حفــظ ذخایر» ضمن رد‬ ‫ضــرورت کاندیداتوری یــادگار امــام در انتخابات مجلس‬ ‫خبرگان‪ ،‬عمال این اتفاق را رد کرد‪.‬‬ ‫ســایت جماران در بخشــی از یادداشــتی که به نقل‬ ‫از «یک فعال سیاســی منتشــر کرده اورده است‪« :‬چندی‬ ‫اســت که هنگام انتخابــات ریاســت جمهوری‪ ،‬مجلس یا‬ ‫خبرگان (کــه در جایگاه خــود از اهمیت باالیــی برخوردار‬ ‫هستند)‪ ،‬عده ای از سر دلسوزی‪ ،‬برای ایجاد اتحاد و اتفاق ‬ ‫یا موفقیت یک طیف فکری‪ ،‬یــادگار حضرت امام (قدس‬ ‫سره) ایت الله حاج سید حســن خمینی را به عنوان کاندیدا‬ ‫مطرح می کنند‪.‬‬ ‫قطعا این عزیزان در طرحشــان نیت خیر دارند‪ .‬لکن‬ ‫مثلث | شماره ‪277‬‬ ‫امــا درســت در میانــه همیــن گمانه پردازی هــا در‬ ‫مورد امــدن یا نیامدن سید حســن خمینی برخی رســانه ها‬ ‫پیش رو تر از سیاسیون حتی لیســت انتخاباتی هم منتشر‬ ‫کرده اند‪ .‬انها از مثلثی سخن به میان اورده اند که سه ضلع‬ ‫روحانی‪ ،‬هاشمی و سید حســن را در بر می گیرد‪ .‬خبر گزاری‬ ‫اصالح طلــب ایلنــا در خبری در این مورد نوشــته اســت‪:‬‬ ‫«احــزاب اصالح طلب به جــز مجمع روحانیــون و مجمع‬ ‫محققین و مدرســین حوزه علمیه قم عمومــا نیرویی برای‬ ‫حضور در انتخابات خبرگان ندارند‪ ».‬با این حال نام بعضی‬ ‫اعضای ســابق مجلس خبرگان برای حضــور در انتخابات‬ ‫از سوی برخی رســانه های اصولگرا و اصالح طلب منتشر‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫علی اکبــر هاشمی رفســنجانی‪ ،‬حســن روحانــی‪،‬‬ ‫سید حســن خمینی‪ ،‬مجید انصاری (نماینده سابق مجلس‬ ‫خبــرگان)‪ ،‬محمود علــوی (وزیر اطالعــات و عضو فعلی‬ ‫مجلس خبرگان)‪ ،‬علی یونســی (وزیر پیشین اطالعات)‪،‬‬ ‫ســیدهادی خامنه ای (نماینده ســابق مجلــس خبرگان)‪،‬‬ ‫علی اکبر محتشمی پور (نماینده ســابق مجلس خبرگان)‪،‬‬ ‫محسن موســوی تبریزی (نماینده سابق مجلس خبرگان) ‪،‬‬ ‫هاشــم زاده هریســی (عضــو فعلــی مجلس خبــرگان)‪،‬‬ ‫محمد علی شــهیدی (معاون رئیس جمهــور و رئیس بنیاد‬ ‫شــهید و امور ایثارگران) و سید محسن خرازی (عضو فعلی‬ ‫مجلس خبرگان)‪ ،‬ابوالقاســم علیدوســت (عضــو جامعه‬ ‫مدرســین)‪ ،‬محمدجــواد فاضل لنکرانــی (عضــو جامعه‬ ‫مدرســین)‪ ،‬ســید محمد غروی (عضو جامعه مدرسین) و‬ ‫علوی بروجردی (از اساتید برجسته حوزه علمیه قم) از جمله‬ ‫افرادی هستند که در صورت نامزدی در انتخابات خبرگان‬ ‫شانس زیادی برای ورود به این مجلس را دارند‪ ،‬اما ظاهرا‬ ‫گروه های اصالح طلب هنوز به این جمع بندی نرسیده اند‪.‬‬ ‫یک سایت اصولگرا در خبری مدعی شده بود ایت الله‬ ‫موســوی بجنوردی و ایت الله صانعی در قم در حال معرفی‬ ‫افرادی برای انتخابات خبرگان هستند‪ .‬چندی قبل نیز یک‬ ‫ســایت دیگر خبر از لیســت نزدیک به ایت الله هاشمی در‬ ‫انتخابات خبرگان داده بود که بالفاصله از سوی دفتر رئیس‬ ‫مجمع تشخیص مصلحت نظام تکذیب شد‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫دنیا باشیم‪ .‬االن نوبت انهاســت و باید بیایند که از انقالب‬ ‫حفاظت کنند‪ ».‬این ســخنان هاشــمی دیگر هر چه شک‬ ‫در این مورد وجود داشــت که اراده هایی وجــود دارد برای‬ ‫راضی کردن سید حسن خمینی را از بین برد‪.‬‬ ‫چــه اینکــه پیش تــر نیــز غرویــان کــه از اعضای‬ ‫جامعــه مدرســین اســت و در زمــره نزدیکان سیاســی به‬ ‫هاشمی رفسنجانی در دیدار با سید حسن خمینی در خصوص‬ ‫انتخابات خبرگان خبر داده و درباره محتوای این دیدار گفته‬ ‫بود‪« :‬ایشان می گفتند که در حال ارزیابی و رصد هستم که‬ ‫ایا صالح هست وارد انتخابات شوم یا نه‪ .‬هنوز به تصمیمی ‬ ‫نرسیده اند اما دغدغه این مســاله را دارند که در حال فکر و‬ ‫سنجش فضا هستند تا به تصمیم نهایی برسند‪ .‬البته من به‬ ‫خودشان گفتم عقیده من این است که ایشان وارد انتخابات‬ ‫شوند؛ چرا که مردم بسیار عالقه دارند یادگار امام در مسائل‬ ‫سیاســی و اجتماعی حضور بیشــتر و فعالیــت پررنگ تری‬ ‫داشته باشد‪ .‬یکی از مواردی که مقام معظم رهبری هم بدان‬ ‫تاکید بسیار کردند‪ ،‬حق مردم اســت که امروز همین مردم‬ ‫می خواهند سیدحسن خمینی در انتخابات مجلس خبرگان‬ ‫حضور پیدا کند‪».‬‬ ‫اما حرف های هاشــمی در مورد سید حسن خمینی به‬ ‫همین ارزوی کا ندیداتوری خالصه نمی شود‪.‬‬ ‫او چند وقتی است که به سید حسن خمینی به عنوان‬ ‫یک کاندیدای خبرگان نگاه می کند و البته تالش می کند تا‬ ‫زمینه های حضور او را نیز مهیا کند‪ .‬چه اینکه او حتی لقب‬ ‫عالمه را نیز برای او استفاده کرده است‪.‬‬ ‫این اهدای لقب البته حرف و حدیث هایی هم داشت‬ ‫که هاشمی در پاســخ به ان گفته است‪« :‬این به این خاطر‬ ‫است که نمی دانند معنای کلمه عالمه چیست‪ .‬االن زید و‬ ‫عمر همه ایت الله هستند! (با خنده) عالمه خیلی پایین تر‬ ‫است‪ .‬عالمه یعنی کسی که زیاد می داند و حسن اقا خیلی‬ ‫می داند و انســان بســیار خوش استعدادی اســت و شبیه‬ ‫استعدادهای امام را دارد و اهل کار کردن است‪ .‬در قم درس‬ ‫خارج می گوید و شــاگردهای خوبی دارد‪ .‬انسان کوچکی‬ ‫نیست که عالمه برایش زیاد باشد‪ .‬من نمی دانم چه معنایی‬ ‫از عالمه می فهمند که حساسیت نشان می دهند‪ .‬ایت الله‬ ‫از همه باالتر اســت‪ .‬االن اینگونه شــده است و یک دفعه‬ ‫ایت الله می شــویم‪ .‬وقتی انقالب پیروز شــد و ترور شــده‬ ‫بودم‪ ،‬برای اولین بار در روزنامه دیدم که برای من ایت الله‬ ‫می گویند‪ .‬من اعالم کردم و گفتم که من راضی نیستم‪ .‬شما‬ ‫می خواهید مرا باال بیاورید‪ ،‬ایات را پایین می اورید‪ .‬ایت الله‬ ‫متعلق به انسان های خیلی ممتاز کشور است‪ .‬قبال این گونه‬ ‫نبود که لقب ایت الله را به هر کسی بگویند‪».‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪25‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪26‬‬ ‫مثلث | شماره ‪277‬‬ ‫احزاب و شخصیت ها‬ ‫به این امر کمتر توجه می شود که ایشان در حال تدریس در‬ ‫عالی ترین کرسی های حوزه علمیه بزرگ قم است و مراحل‬ ‫عالی فقاهت را سپری می کند و یکی از ذخایر گرانبها برای‬ ‫اینده حوزه های علمیه‪ ،‬فقه‪ ،‬مرجعیت‪ ،‬تشیع و کشور است‪.‬‬ ‫ایشــان می تواند نام امــام خمینی (رحمت اللــه علیه) را تا‬ ‫مدت ها زنده نگه دارد‪.‬‬ ‫چه ضرورت مهمی ما را وادار می کنــد که این ذخیره‬ ‫را بــه صحنه رقابت هایی بکشــانیم که گه گاه توســط عده‬ ‫معدودی به عرصه تخریب و انتقام کشی تبدیل می شود؟!‬ ‫ایا خدمت به اسالم‪ ،‬تشیع و ایران اسالمی فقط در نشستن‬ ‫بر کرسی ریاســت جمهوری‪ ،‬مجلس‪ ،‬خبرگان و‪ ...‬میسر‬ ‫است یا در جایگاه های دیگری هم می توان خدمت کرد ؟ در‬ ‫بخش پایانی این یادداشت هم امده است‪« :‬استفاده کردن‬ ‫شتابزده از ذخیره ای چون یادگار امام راحل‪ ،‬نه تنها سودی‬ ‫برای مان ندارد‪ ،‬بلکه سوختن سرمایه است‪ .‬ایت الله حاج‬ ‫سید حسن خمینی (حفظه الله) با این نگرش سیاسی نسبت‬ ‫به جامعــه و حوزه های علمیــه‪ ،‬می تواند فراتــر از خبرگان‬ ‫نقش افرینــی کند و فــارغ از محدودیت هــای ان و با نگاه‬ ‫بیرونی‪ ،‬دیگران را از نظرات خود بهره مند گرداند‪».‬‬ ‫اما در خبری دیگر سایت اصولگرای نسیم هم چنین‬ ‫نوشته است‪« :‬خبرنگار سیاسی «نسیم» اخیرا به اطالعاتی‬ ‫دســت یافته که نشــان می دهد ســطح بحث ها در برخی‬ ‫جریانات سیاسی به باالترین حد خود رسیده است تا جایی‬ ‫که چهره های شاخص جریان اصالح طلب و دولت درباره‬ ‫احتمال شرکت کردن «سید حسن خمینی» در این انتخابات‬ ‫به شدت به اختالف نظر رسیده اند‪.‬‬ ‫بر این اساس دولتی ها به شدت با حضور نوه امام راحل‬ ‫در انتخابات خبرگان مخالف هستند‪ ،‬دلیل اصلی این جریان‬ ‫هم در بار ه احتمال به خطر افتادن رتبه اولی رئیس جمهور‬ ‫حسن روحانی در انتخابات حوزه تهران برمی گردد‪ .‬از سویی‬ ‫جریانی دیگر که بیشــتر به رئیس دولت اصالحات نزدیک‬ ‫هستند به شدت در حال تالش برای راضی کردن وی برای‬ ‫حضــور در انتخابات هســتند‪ ،‬این جریان که سید حســن‬ ‫خمینــی را به عنوان نماد اصالح طلبــی در مجلس خبرگان‬ ‫مدنظر دارد از ســوی دیگر نگــران ردصالحیت چهره های‬ ‫دیگر نزدیک به خود است‪.‬‬ ‫برخی مشاورین نزدیک به جریانات سیاسی جماران‬ ‫می گویند برای حل مشــکل رقابت «سید حسن خمینی» و‬ ‫«حسن روحانی» در انتخابات تهران امکان کاندیداتوری‬ ‫«روحانی» از ســمنان یا «سید حســن» از قم قابل بررسی‬ ‫است‪ .‬خبرنگار «نســیم» همچنین گزارش داده است که‬ ‫ی دفتر امام خمینی (ره) نیز مخالف حضور نوه‬ ‫اعضای قدیم ‬ ‫ایشان در انتخابات خبرگان هستند‪ ،‬دلیل این گروه نیز برخی‬ ‫اظهارنظرات صریح امام(ره) درباره منع نزدیکان خودشان‬ ‫برای فعالیت های سیاسی بوده است‪ .‬از سوی دیگر اعضای‬ ‫دفتر بنیانگذار انقالب اسالمی دعوت از سید حسن خمینی‬ ‫برای امتحان ورودی کاندیداتوری در مجلس خبرگان را در‬ ‫شــان وی نمی دانند و اعتقاد دارند در این صورت وی نباید‬ ‫کاندیدا شود‪».‬‬ ‫گفتنی است اردیبهشت ماه امســال سایت هفته نامه‬ ‫مثلث در خبری نوشته بود‪« :‬طیفی از اصالح طلبان تالش‬ ‫می کنند تا فهرستی را به سرلیستی اکبر هاشمی رفسنجانی‬ ‫و سید حسن خمینی مهیا کنند‪ .‬بر اساس این خبر سید حسن‬ ‫خمینی تا کنون در این مورد و در پاســخ به درخواست های‬ ‫اصالح طلبــان مقاومت کرده و پاســخ منفی داده اســت‪.‬‬ ‫شماری از اصالح طلبان از سیدحســن خمینی درخواست‬ ‫کرده اند که برای انتخابات مجلس خبرگان نامزد شود‪».‬‬ ‫مثلث انالیــن ادامــه داده بــود‪« :‬پــس از اینکــه‬ ‫اصالح طلبان توانســتند در ائتالف با میانه روها به بخشی‬ ‫از خواسته های خود در دولت یازدهم دست یابند اکنون به‬ ‫صورت جدی تصمیم دارند که در انتخابات مجلس شورای‬ ‫اســامی و مجلس خبــرگان به صورت فعاالنــه وارد عمل‬ ‫شوند‪ .‬در همین راستا برخی چهره های با سابقه اصالح طلب‬ ‫از حاج سید حســن اقای خمینی کــه ســالیانی را در قم به‬ ‫تحصیل علــوم حوزوی پرداخته‪ ،‬خواســته اند خود را برای‬ ‫انتخابات خبرگان رهبری نامزد کند‪ .‬انها حتی به وی توصیه‬ ‫کرده اند در صورتی که شورای نگهبان خواستار حضورش در‬ ‫ازمون علمی اجتهاد شد‪ ،‬او در این ازمون هم شرکت کند تا‬ ‫مانعی برای نامزدی اش در انتخابات ایجاد نشود‪.‬‬ ‫روزنامه اعتماد نیز در این مورد نوشته است‪« :‬از ماه ها‬ ‫پیش که هنوز حسن خمینی برای این انتخابات همین اعالم‬ ‫امادگی تلویحی را هم نداشت‪ ،‬حامیان او تخمین می زدند‬ ‫که در صــورت کاندیداتوری نوه حضرت امــام او رای اول‬ ‫مجلس خبرگان رهبری را کسب می کند؛ مجلسی که شاید‬ ‫با حضور چهره ای همچون سید حسن خمینی با چهره های‬ ‫جوان تر دیگری نیز اغاز به کار کند‪ .‬حسن خمینی محبوبیت‬ ‫هر دو جناح را دارد‪ .‬می گویند تصویر عینی ‪ ٢٠‬سالگی جدش‬ ‫اســت و محبوبیتش به دلیل موضع گیری های ســال های‬ ‫اخیرش بیشتر هم شده اســت‪ .‬حال باید دید که سید حسن‬ ‫خمینی چقدر احســاس نیاز به حضور در انتخابات مجلس‬ ‫خبرگان می کند‪».‬‬ ‫در اظهارنظری دیگر رسول منتجب نیا قائم مقام حزب‬ ‫اعتماد ملی نیز گفته اســت‪« :‬ایشــان قطعــا در انتخابات‬ ‫مجلس شــرکت نخواهــد کرد‪ ،‬امــا امکان حضــورش در‬ ‫انتخابــات خبرگان بعید نیســت‪ .‬باالخره ایشــان به عنوان‬ ‫یادگار امام خمینی(ره) شان باالیی دارند و به پشتوانه بیت‬ ‫شریف امام(ره) برای همه محترم است و مردم قبولش دارند‬ ‫و کسی به خودش اجازه نمی دهد نسبت به نوه امام کمترین‬ ‫کوتاهی داشته باشد‪».‬‬ ‫اما در واکنش دیگری هاشم هاشــم زاده هریسی نیز‬ ‫گفته است‪« :‬سید حســین خمینی به عنوان یک شهروند و‬ ‫یک روحانی فاضل‪ ،‬با وقار و خوشــفکر و هم به عنوان نوه‬ ‫حضرت امام(ره) حق دارد کاندیدا شــود و نه تنها مشکلی‬ ‫ندارد بلکه حق شــهروندی و روحانیت ایشان است چرا که‬ ‫می خواهد به نظامی که پدر بزرگش تاســیس کرده است‪،‬‬ ‫خدمت کند؛ امر خیری اســت اگر خواســت کاندیدا شود و‬ ‫اگر نخواست هم شاید کارهای دیگری را در نظر دارد و این‬ ‫تصمیم در اختیار ایشان است‪».‬‬ ‫چالش ازمون‬ ‫امــا در مورد احتمــال نامزدی سید حســن خمینی در‬ ‫انتخابات خبرگان یک مســاله مهم دیگر هــم وجود دارد‪.‬‬ ‫گویا او باید ازمــون علمی بدهد‪ .‬از قــرار مهلت ثبت نام در‬ ‫این ازمون نیز تا پایان مرداد ماه بوده است‪ .‬برخی خبرهای‬ ‫تایید نشده حکایت از ان دارد که هاشمی رفسنجانی بنا دارد‬ ‫تالش هایی را برای حل چالش ازمون سید حســن خمینی‬ ‫انجام دهد‪ .‬گویا این ازمون هم کتبی و هم حضوری است و‬ ‫ایت الله مومن هم مسئول برگزاری ان است‪.‬‬ ‫حاال اگر فرض بر این باشد که سید حسن خمینی بنای‬ ‫حضور در انتخابات خبرگان را دارد و مساله ازمون او نیز حل‬ ‫شود ان وقت می توان به این فکر کرد که هاشمی رفسنجانی‬ ‫چه برنامه ای برای سید حسن خمین و حسن روحانی دارد‪ .‬ایا‬ ‫می خواهد لیست سومی را وارد معادالت انتخابات خبرگان‬ ‫کنند‪ .‬چه اینکه یک خبر تایید نشده دیگر هم حکایت از ان‬ ‫دارد که هاشمی رفسنجانی در پاسخ به ســوالی که از او در‬ ‫مورد احتمال ارائه فهرســت جداگانــه در انتخبات خبرگان‬ ‫پرسیده شده‪ ،‬گفته منتظر تصمیم جامعتین در مورد خودش‬ ‫می ماند‪ .‬حــال انکه از اختالف نظرهای چهره های ارشــد‬ ‫جامعه مدرســین با هاشمی رفسنجانی ســخت می توان به‬ ‫این نتیجه رســید که ممکن اســت او در فهرست جامعتین‬ ‫جای بگیرد‪ .‬این یعنی اینکه ممکن است ما با همان مثلث‬ ‫روحانی‪ ،‬هاشمی وسید حسن خمینی مواجه شویم‪.‬‬ ‫اگرسید حسن‬ ‫بیاید‪ ،‬باید در‬ ‫لیستجامعتین‬ ‫قرارگیرد‬ ‫تو گوی مثلث با موسی قربانی‬ ‫گف ‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫خبرنگار‬ ‫‪2‬‬ ‫به نظر شما باتوجه به تغییر ارایش سیاسی کشور‬ ‫فضای انتخابات مجلس خبرگان رهبری نسبت به‬ ‫دوره قبل چه تفاوتی خواهد کرد؟‬ ‫در انتخابات خبرگان رهبری که اســفند ماه امسال‬ ‫برگزار می شــود هیچ اتفاق ناگــواری نمی افتــد‪ ،‬به عبارت‬ ‫روشن تر اینکه گفته می شود اقایان اصالح طلب تالش دارند‬ ‫تا وزنی در مجلس خبرگان رهبری دوره اینده داشته باشند راه‬ ‫به جایی نخواهد برد و اینها تالش هایی ناکام خواهد بود‪.‬‬ ‫از چه جهت چنین تحلیلی دارید؟‬ ‫چون اصال اصالح طلبان قــدرت حضور در صحنه‬ ‫انتخابات مجلس خبرگان رهبری را ندارند‪ .‬تقریبا ‪ 10‬ســال‬ ‫پیش که می خواست انتخابات مجلس خبرگان فعلی برگزار‬ ‫شــود یک مقاله ای با قلم اقای حجتی کرمانــی در روزنامه‬ ‫اطالعات درج شــد و با وجودی که نویســنده اصالح طلب‬ ‫است‪ ،‬به صراحت حرف جالبی را خطاب به هم جناحی های‬ ‫خود مطرح کرده بود بــه این مضمون که «اقایان شــورای‬ ‫احزاب‬ ‫سو شخصی‬ ‫ت ها‬ ‫یاست‬ ‫مثلث | شماره ‪277‬‬ ‫مدرسین ان نامه خیلی ارزشمند را نوشــت یا درباره حضرت‬ ‫اقا وقتی ایشان در خطبه های نمازجمعه مطلبی را فرمودند‬ ‫حتی اقای هاشــمی عجله و یک اظهارنظــری کرد بعد که‬ ‫ نظر امام را راجع به برخی افراد که سوء استفاده می کردند‪،‬‬ ‫دید نامه ای خطاب به حضرت اقا رئیس جمهور وقت نوشتند‬ ‫که «شما مثل خورشید می درخشید» چون بعد از خطبه های‬ ‫نماز جمعه برخی ان ســخنان را در تعارض بــا دیدگاه های‬ ‫امام درباره والیت فقیه تفســیر کردند‪ ،‬اقای هاشــمی هم‬ ‫خیلی زود به میدان امد و مواضعی گرفت که بعد امام خیلی‬ ‫روشــن ان نامه را نوشــتند و از رهبری تعریف کردند و همه‬ ‫سوءاستفاده کنندگان ساکت شدند‪.‬‬ ‫فکر می کنید با این تفاســیر ا قای هاشمی دوست‬ ‫دارد سید حســن اقــای خمینــی نامــزد انتخابات‬ ‫مجلس خبرگان رهبری شود یا خیر؟‬ ‫اقای هاشمی طبیعی است که می خواهد کفه اش‬ ‫سنگین شود حتما دوست دارد اقای سید حسن اقای خمینی‬ ‫نامزد شــود چون بعضــی از اتهاماتی که به اقای هاشــمی‬ ‫می چســبد به سید حســن اقای خمینی نمی چســبد‪ ،‬اقای‬ ‫هاشمی دوست دارد بعضی کارهای خودش را از ناحیه کسانی‬ ‫انجام دهد که متهم نیستند‪ ،‬حتما اقای هاشمی دوست دارد‬ ‫اما من فکر می کنم سید حســن اقای خمینی عاقل تر از این‬ ‫حرف ها است که خودش را در اختیار دیگران قرار دهد‪.‬‬ ‫به نظر شــما اگر سید حســن اقای خمینــی بیاید‬ ‫جامعتیــن حضــور او را در لیســت خود بررســی‬ ‫می کنند؟‬ ‫من می گویم بهتر است او نیاید اما اگر امد حتما باید‬ ‫در لیست جامعتین قرار بگیرد‪.‬‬ ‫یعنی بــه صورت مســتقل صــاح نیســت نامزد‬ ‫انتخابات مجلس خبرگان رهبری شود؟‬ ‫این تصمیم با خودش است‪ ،‬جامعتین باالخره از بین‬ ‫موجودین انتخاب می کنند‪ .‬مــن فکر می کنم که مصلحت‬ ‫نیست که اگر او نامزد شد جامعتین نامش را در فهرست خود‬ ‫نیاورنــد‪ .‬چنین برخــوردی باعث کدورت می شــود بنابراین‬ ‫بیشتر نسبت به سید حســن اقای خمینی باید جذبی برخورد‬ ‫کرد تا دفعی‪.‬‬ ‫نسبت به مجلس شــورای اســامی قیاس کنیم‬ ‫ترکیب مجلس خبرگان تغییر زیادی نخواهد کرد؟‬ ‫بله‪ ،‬اساســا کســی که در حــوزه درس می خواند و‬ ‫مجتهد می شود اصولگرا در می اید‪ .‬یعنی گرایش اصولگرایی‬ ‫ تبعیت و حمایت از والیت فقیه وجود دارد‪ .‬در مجلس خبرگان‬ ‫دوره اینده نیز ممکن است مهره ها عوض شوند اما اکثریت‬ ‫قاطع نمایندگان اصولگرا خواهند بود‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫نگهبان را متهم نکنید‪ .‬اساســا کســی که مجتهد می شود‬ ‫اصولگرا در می اید» واقعیت هم همین اســت اگر کسی به‬ ‫حوزه علمیه برود و درجه اجتهاد کســب کنــد لزوما اصولگرا‬ ‫می شود‪ ،‬پس اصالح طلبان کمتر مجتهد دارند که بخواهند‬ ‫در صحنه انتخابات مجلس خبرگان رهبری حضور پیدا کنند‬ ‫و این یک واقعیت غیر قابل کتمان اســت چــون وجه قالب‬ ‫علوم حوزوی چنین خصیصه ای دارد‪ .‬حتــی انها که مرجع‬ ‫هستند مثل اقای وحید خراســانی باز خیلی محکم تر از این‬ ‫حرف ها به اصول پایبندند و حتی معتقدند که اصولگراها کم‬ ‫می گذارند‪ ،‬بنابراین اگر کسی درست دروس حوزوی را درک‬ ‫کند و به انچه می خوانــد و می فهمد ملتزم باشــد نمی تواند‬ ‫اصولگرا نشــود‪ .‬به نظر من هر کس طور دیگری حرف بزند‬ ‫خودش را به ان راه زده اســت‪ .‬فرض شود یک روحانی فتوا‬ ‫دهد زن می تواند قضاوت کند اگر او راســت می گوید اجازه‬ ‫دهد همسر یا دخترش قاضی شود یا اگر می گوید سن بلوغ‬ ‫برای دختر ‪ 13‬سال است راست می گوید دختر ‪ 12‬ساله اش‬ ‫را بگذارد نماز نخواند‪ .‬حتما به این حرف ها ملتزم نیستند بلکه‬ ‫با یک اغراض دیگری حرف هایــی می زنند‪ .‬وجه غالب این‬ ‫افراد چنین رویکردی دارند‪ ،‬حاال ممکن است کسانی باشند‬ ‫که به حرف هایی که می زنند التزام هم داشته باشند ولی خیلی‬ ‫محدودند‪ ،‬بنابراین من به این دلیل عرض می کنم که در زمینه‬ ‫مجلس خبرگان رهبری هیچ جای نگرانی نیســت و اساســا‬ ‫اصالح طلبان نمی توانند مجتهد ارائه دهند تا نگران باشیم‬ ‫اینها می خواهند چه کار کنند‪.‬‬ ‫بعضی ها به حضور مثلث اقایان هاشمی‪ ،‬روحانی‬ ‫و سید حســن اقای خمینــی در انتخابات مجلس‬ ‫خبرگان رهبری اشــاره می کننــد و می گویند با این‬ ‫مثلث اصالح طلبــان می توانند برای ایــن دوره از‬ ‫انتخا بات حرفی برای گفتن داشته باشند؟‬ ‫اشکال ندارد‪ .‬بیایند ولی انهایی که ضرر و خطر برای‬ ‫کشور هســتند از ان فیلتری که امتحان و اختبار می گیرد تا‬ ‫اجتهادشان تایید شود نمی توانند عبور کنند‪ .‬انهایی هم که‬ ‫مجتهد هســتند به فرض فالن نماینده در اســتان قزوین یا‬ ‫فالن نماینده در اســتان مازندران که رفیق اقای خوئینی ها‬ ‫بودند و هم اکنــون هم در مجلس خبرگان رهبری هســتند‪،‬‬ ‫مواضع دیگری دارند‪ .‬تعداد افرادی از این دست در مجلس‬ ‫خبرگان رهبری به پنج نفر هم نمی رسد‪ ،‬ضمن انکه به انها هم‬ ‫نمی شوداصالح طلبگفت‪.‬بهعبارتدیگربرخیمجتهدینی‬ ‫که زوایه با نظام دارند به معنای این نیست که اصالح طلبند‬ ‫بلکه اینها اصولگرایی را هم کافــی نمی دانند یعنی مقداری‬ ‫دیدگاه شان فراتر از این حرف هاست‪ .‬در واقع با نظام مشکل‬ ‫پیدا کردند نه اینکه خود را اصالح طلب می دانند منتها چون‬ ‫برخی اصالح طلبان با نظام مشــکل دارند از این جهت وجه‬ ‫مشترک پیدا کردند نه اینکه دیدگاه های شان به دیدگاه های‬ ‫اصالح طلبان نزدیک است‪.‬‬ ‫ن هاشــمی‪ ،‬روحانی و سید حسن اقای‬ ‫اینکه اقا یا ‬ ‫خمینی برای حضور در عرصــه انتخابات مجلس‬ ‫خبرگان رهبری مطرح هستند می توانند خودشان‬ ‫لیست جداگانه دهند؟‬ ‫امکان لیســت دادن که وجود دارد ولی ادم ان قدر‬ ‫ندارند‪.‬‬ ‫فکر می کنید سید حسن اقای خمینی باید امتحان‬ ‫دهد؟ برخی می گویند نیاز نیســت ولــی در مقابل‬ ‫برخی نظر دیگری دارند؟‬ ‫شورای نگهبان باید این مساله را احراز کند‪ ،‬او درس‬ ‫خارج می دهد فکر می کنم از این جهات مشــکلی نداشــته‬ ‫باشد‪ .‬شورای نگهبان باید احراز کند اگر ‪ 2‬یا ‪ 3‬نفر از اعضای‬ ‫شــورای نگهبان خودشــان ‪ 4‬تا نوار درس سید حسن اقای‬ ‫خمینیراگوشکردهباشندیاببینند‪،‬همینرامی توانندمالک‬ ‫قرار دهند‪ .‬البته معتقدم برای سید حسن اقای خمینی حضور‬ ‫در صحنه های انتخاباتی مصلحت نیســت نه از باب اینکه‬ ‫برایاینجامناسبنیست‪.‬درهرحالفکرمی کنمکهاعضای‬ ‫خانواده امام (ره) نباید خودشان را در معرض تعارض و تقابل‬ ‫با برخی اشخاص قرار دهند‪ ،‬بهتر است در واقع ان جایگاه و‬ ‫حالت پدری را که حضرت امام (ره) نسبت به همه داشتند در‬ ‫خانواده امام حفظ شود‪ ،‬این حالت موثرتر است که خانواده‬ ‫امام (ره) کمک مقام معظم رهبری باشــند تا اینکه خودشان‬ ‫را در یک فضایی قرار دهند که به یک حرکت سیاسی وابسته‬ ‫شوند و به خودی خود در برابر یک حرکت دیگر قرار بگیرند‪.‬‬ ‫حاال من نمی دانم سیدحسن اقای خمینی تصمیم به نامزدی‬ ‫در انتخابات مجلس خبرگان رهبری دارد یا خیر‪ ،‬خودش هم‬ ‫تاکنون اعالمی نکرده اســت‪ ،‬فکر می کنم او داناتر از این‬ ‫حرف هاســت که خود را در جرگه یکی از جناح های سیاسی‬ ‫قرار دهد و در مقابل جناح دیگر قرار گیرد‪ .‬در واقع او زرنگ تر‬ ‫از این حرف هاست‪ ،‬همان طور که دیدگاه های پدرش نسبت‬ ‫به رهبری نظام روشن بود‪ ،‬خودش هم همین طوری است و‬ ‫مصلحت هم بر همین است‪.‬‬ ‫به نظر شما نسبت سید حســن اقای خمینی به دو‬ ‫جناح اصولگرا و اصالح طلب چگونه است؟‬ ‫او ممکن است برخی دیدگاه هایش به اصالح طلبان‬ ‫نزدیک باشــد اما حتمــا مــا نمی توانیــم او را به عنوان یک‬ ‫نیروی وابسته به جریان اصالح طلب قلمداد کنیم ‪ .‬او خیلی‬ ‫جاها حرف هایی می زند کــه حرف هایش بــه اصولگراها و‬ ‫بعضی جاها حرف هایش به اصالح طلبــان می خورد‪ ،‬البته‬ ‫اصالح طلبان دنبال این هســتند که او را مصادره کنند ولی‬ ‫این را درســت نمی دانم چــون او تابع رهبری اســت‪ .‬حتما‬ ‫دیدگاه هایی که برخــی اصالح طلبان دارند او نــدارد و انها‬ ‫به نظر من یک نوع ســرقت معنوی کردند کــه تالش دارند‬ ‫سید حســن اقای خمینی را به خودشــان منتســب کنند که‬ ‫متاسفانه این حرکتی اســت که صورت می گیرد‪ ،‬همان طور‬ ‫که در مورد امام می خواستند این کار کنند اما وقتی امام (ره)‬ ‫احساس کرد انها دارند سوءاستفاده می کنند نسبت به جامعه‬ ‫موســی قربانی می گوید‪« :‬اقای هاشمی طبیعی‬ ‫است که می خواهد کفه اش سنگین شود حتما دوست‬ ‫دارد اقای سید حســن اقای خمینی نامزد شــود چون‬ ‫بعضی از اتهاماتی که به اقای هاشــمی می چســبد به‬ ‫سید حســن اقای خمینی نمی چســبد‪ ،‬اقای هاشمی‬ ‫دوست دارد بعضی کارهای خودش را از ناحیه کسانی‬ ‫انجام دهد که متهم نیستند‪ ،‬حتما اقای هاشمی دوست‬ ‫دارد اما من فکر می کنم سید حسن اقای خمینی داناتر از‬ ‫این حرف ها است که خودش را در اختیار دیگران قرار‬ ‫دهد‪ ».‬با او در این مورد گفت و گو کردیم‪.‬‬ ‫‪27‬‬ ‫احزاب و شخصیت ها‬ ‫سیدحسن«اکت»سیاسینداشتهاست‬ ‫تو گوی مثلث با محمد صادق کوشکی‬ ‫گف ‬ ‫سیاست‬ ‫‪28‬‬ ‫مثلث | شماره ‪277‬‬ ‫زینب میراخوری‬ ‫خبرنگار‬ ‫برای اغاز گفت وگو بفرمایید‪ ،‬شما حاج سید حسن‬ ‫خمینــی را به لحاظ سیاســی چگونه شــخصیتی‬ ‫می بینید؟ ایشان در دســته بندی های سیاسی در‬ ‫کدام سو قرار می گیرند؟‬ ‫من در کل ایشــان را خیلــی به معنــی دقیق کلمه‬ ‫شخصیت سیاسی نمی بینم‪ .‬بعضی جریان ها دوست دارند‬ ‫ایشــان را به نوعی به واسطه اسم شــان مصادره کنند‪ .‬ولی‬ ‫من تقریبا اندیشه سیاسی یا تفکر خاصی که از جانب ایشان‬ ‫ارائه بشود ندیدم‪ .‬حتی یک فعل سیاسی که دارای رویکرد‬ ‫مشخص و دقیق و اندیشه سیاسی مشخص در حوزه سیاست‬ ‫باشد را در ایشان ندیدم‪ .‬شاید ایشان چنین رویکردی داشته‬ ‫باشند و من ندیدم‪ .‬به یک معنا من فکر نمی کنم ایشان یک‬ ‫شخصیت سیاسی به معنی دقیق کلمه باشند‪.‬‬ ‫این روزهــا حــرف و حدیث هایی در مــورد احتمال‬ ‫حضور سید حســن خمینی در انتخابــات خبرگان‬ ‫مطرح شده است‪ .‬به نظر شــما حضور ایشان در‬ ‫خبرگان رهبری در حال حاضر مناســب شخصیت‬ ‫ایشان است؟‬ ‫خبــرگان قاعدتا منطقــی دارد‪ .‬این منطق شــامل‬ ‫پذیرفته شــدن در صالحیت های علمی و عمومی است که‬ ‫از طریق شورای نگهبان تایید می شود و نیز کسب ارا توسط‬ ‫مردم اســت‪ .‬تا قبل از این مرحله در مورد هیچ کســی حتی‬ ‫ایشــان نمی شــود صحبتی کرد‪ .‬من این را می دانم که اگر‬ ‫سید حسن خمینی نوه حضرت امام (ره) نبود شبیه ایشان یا در‬ ‫سطح ایشان افراد زیادی در قم وجود دارند‪ .‬تفاوت ایشان با‬ ‫تمام کسانی که در حوزه معلومات و تجارب در سطح ایشان‬ ‫هستندایناستکهاونوهامامهستند‪.‬اینهمنکته اینیست‬ ‫که خود ایشان به دست اورده باشند‪ .‬ما فراوان شبیه ایشان‬ ‫در حوزه علمیه و قم داریم‪ .‬اما نکته این اســت که ایشان به‬ ‫واسطه انتساب به خانواده امام امتیاز و تفاوتی پیدا کرده اند‪.‬‬ ‫اگر بخواهیــم بحث در ایــن مــورد را ادامه دهیم‬ ‫مــن می خواهم به این نکته اشــاره کنــم که اخیرا‬ ‫اقای هاشمی رفســنجانی گفته اند که ارزویشــان‬ ‫کاندیداتوریسیدحسنخمینیدرمجلسخبرگان‬ ‫است‪ .‬از نظر شما دلیل اینکه اقای هاشمی به دنبال‬ ‫‪3‬‬ ‫محمــد صــادق کوشــکی مــی گویــد ‪ « :‬قانون‬ ‫سید حسن خمینی و غیر ان ندارد‪ .‬قانون می گوید همه‬ ‫انهایی که نامزد می شــوند باید امتحــان بدهند‪ .‬تمام‬ ‫افرادی هم که االن در خبرگان می بینید و حضور دارند‬ ‫امتحان داده اند‪ ».‬با او در این مورد گفت و گو کردیم‪.‬‬ ‫ورودسیدحسنخمینیبهخبرگانهستندچیست؟‬ ‫من فکر می کنم اگر در قدیم می گفتند ارزو بر جوانان‬ ‫عیب نیســت االن هم باید بگوییم ارزو بر جوانان دیروز هم‬ ‫عیب نیست‪ .‬عرصه سیاســت ورزی و عرصه اداره مملکت‪،‬‬ ‫عرصه ارزو‪ ،‬احساس و عاطفه نیست‪ ،‬بلکه عرصه عقالنیت‬ ‫است‪ .‬جایی نیست که کسی بخواهد درباره سرنوشت کشور‪،‬‬ ‫نظام و انقالب با ارزو و ای کاش تصمیم بگیرد‪ .‬مملکت ملک‬ ‫شخصی کسی نیست که بخواهد با ارزو‪ ،‬سلیقه و عالقه یک‬ ‫نفر سرنوشتش تعیین شــود‪ .‬ارزوها را باید در حوزه شخصی‬ ‫نگه داشــت‪75 .‬میلیون ایرانی حق دارند درباره سرنوشــت‬ ‫کشورشان ارزو بکنند‪.‬‬ ‫ به هر حال برخی با اشــاره بــه این ســخنان اقای‬ ‫هاشــمی می گویند این امکان وجود دارد که اقای‬ ‫هاشمی با معرفی سیدحسن خمینی بخواهد یک‬ ‫لیســت مجزا از جامعتین را ارائه کنــد‪ .‬منظور این‬ ‫است که شــاید برنامه ای برای انتخابات خبرگان‬ ‫تدارک دیده شده است‪ .‬شــما در این مورد چگونه‬ ‫فکر می کنید؟‬ ‫بله‪ ،‬هر چیزی امکان دارد‪ .‬این کار‪ ،‬کار غیرممکنی‬ ‫نیســت‪ .‬اما الزمه ان‪ ،‬این است که کســانی می توانند وارد‬ ‫فرایند انتخابات بشوند که صالحیت های قانونی را که توسط‬ ‫شورای نگهبان تایید می شود داشته باشند‪ .‬ما فراوان دیدیم‬ ‫کســانی را که به نوعی مدعی بودند ولی نتوانستند امتیازات‬ ‫ی کافــی و صالحیت ها را کســب کنند و حذف شــدند‪.‬‬ ‫علم ‬ ‫اسامی انها موجود اســت و از هر دو جناح هم در این اسامی‬ ‫ وجود دارد‪.‬‬ ‫اجازه بدهید به گونه ای دیگر به این ماجرا بپردازیم‪.‬‬ ‫به نظر شــما این امکان وجــود دارد که جامعتین‪،‬‬ ‫سید حسن خمینی را در لیست خود قرار دهد؟‬ ‫بنده نمی توانم نظر خاصی در این باره بدهم‪ .‬ما وقتی‬ ‫می توانیم در مورد یک نفر به عنــوان نامزد خبرگان صحبت‬ ‫کنیم که مطمئن باشیم او صالحیت های الزم را احراز کرده‬ ‫است‪.‬چونهنوزهیچ گونهازمونیبرایخبرگانبرگزارنشدهتا‬ ‫قبل از ان هرگونه اظهارنظر در مورد نامزد ها باطل است‪ .‬فقط‬ ‫وقتی می توان صحبت کرد که عده ای بیایند ثبت نام کنند و‬ ‫در ازمون های شورای نگهبان شرکت کنن د و امتیازهای الزم‬ ‫را به دســت بیاورند‪ .‬در صورت تایید شورای نگهبان و اینکه‬ ‫انها را واجد صالحیت تشــخیص بدهد بعــد می توان درباره‬ ‫اینکه انها در چه لیستی هستند صحبت کرد‪ .‬اکنون هرگونه‬ ‫اظهارنظریپیشگوییاست‪.‬یعنیاصلرابراینگذاشتیمکه‬ ‫فالن ادم از ا زمون های خبرگان نمره اورده است در حالی که‬ ‫این گونه نیست‪ .‬خیلی ها از این ارزو پردازی ها در دوره های‬ ‫گذشته کرده اند‪ .‬اما نتوانستند امتیاز ها را کسب کنند و حذف‬ ‫شدند‪ .‬اسامی انها وجود دارد که اتفاقا افراد خیلی مشهوری‬ ‫هم بودند‪.‬‬ ‫شــما فکر می کنید در صــورت رد صالحیت اقای‬ ‫هاشمی ممکن است سیدحسن خمینی سرلیست‬ ‫اصالح طلبان شود؟‬ ‫همان طور که عرض کــردم تا وقتی کــه افراد‪ ،‬از‬ ‫سیدحسن خمینی تا افراد دیگر در ازمون های الزمه شرکت‬ ‫نکرده و تایید نشوند هر صحبتی بی مورد و غیر منطقی است‪.‬‬ ‫خبرگان ازمونی دارد کتبی که اگر افراد اجتهادشــان در این‬ ‫ازمون تایید و ثابت شــد ان وقت اســت که می شود در مورد‬ ‫نامزدی انها صحبت کرد‪ .‬اگر ما در مورد نامزدی کسی االن‬ ‫صحبت کنیم و ان فرد نمره نیاورد و تایید نشود برای ان فرد‬ ‫هم خوب نیست‪.‬‬ ‫ایا انتخابات ‪ 92‬در ارایش مجلس خبرگان رهبری‬ ‫که در پیش داریم موثر است؟‬ ‫خبرگان قاعدتا اهمیت متفاوتی نســبت به مجلس‬ ‫دارد‪ .‬خبــرگان انتخابات راهبردی نظام اســت‪ .‬در حالی که‬ ‫مجلس بــه نوعی در مقایســه بــا خبرگان تاکتیکی اســت‪.‬‬ ‫مجلس مقولــه ای زود بازده اســت‪ .‬ولی خبــرگان مقوله ای‬ ‫ دیر بازده است‪ .‬این دو خیلی با هم تفاوت دارند و قابل مقایسه‬ ‫با یکدیگر نیستند‪ .‬فقط زمان انها با هم یکی شده است و به‬ ‫همین دلیل بعضی ها اینها را یک کاسه می کنند‪.‬‬ ‫ترکیب مجلس خبــرگان اینده را چگونــه ارزیابی‬ ‫می کنید؟‬ ‫در مجلس خبرگان دو فاکتور دارای اهمیت است؛‬ ‫یکی اینکه ایا ما مجتهدان واجد صالحیت قانونی که بتوانند‬ ‫اعتماد مردم را کســب کنند و از ســوی مردم منتخب بشوند‬ ‫برای ورود به خبرگان داریم یا نه‪ .‬ما نســلی داشــتیم که این‬ ‫نسل گذشته به واسطه کهولت ســن فوت کردند و به نوعی‬ ‫این نسل در حال کنار رفتن است‪ .‬ما شاهد رویش مجتهدان‬ ‫جوانی هستیم که می خواهند برای ورود به خبرگان با یکدیگر‬ ‫رقابت کنند‪ .‬در چنین فضایی قاعدتا مــا خبرگان جوان تری‬ ‫خواهیم داشت‪ .‬این نسل جدید انقالب را درک نکرده است‪.‬‬ ‫منظور این نیســت که همه خبرگان این طور انتخاب خواهد‬ ‫شد‪ .‬قطعا چهره های جدیدی را در خبرگان خواهیم داشت‪.‬‬ ‫اینچهره هایجدیدکسانیهستندکهممکناستانقالبرا‬ ‫درک نکرده باشند یا در ایام انقالب خردسال بوده باشند‪ .‬االن‬ ‫به عنوان رویش های انقالب توانستند شرایط قانونی را برای‬ ‫نامزدی به دست بیاورند‪ .‬این جوان گرایی به احتمال زیاد در‬ ‫خبرگان رخ خواهد داد‪.‬‬ ‫از نظر شما ایا سیدحسن خمینی هم برای حضور‬ ‫در خبرگان باید ازمون های الزم را طی کند یا بدون‬ ‫ازمون می تواند باال برود؟‬ ‫قانون سید حســن خمینی و غیر ان نــدارد‪ .‬قانون‬ ‫می گوید همه انهایی که نامزد می شوند باید امتحان بدهند‪.‬‬ ‫تمام افرادی هم که االن در خبرگان می بینید و حضور دارند‬ ‫امتحان داده اند‪ .‬این بدان مثابه است که بگوییم چون ایشان‬ ‫نوه امام هستند می توانند بدون گواهینامه رانندگی کنند! که‬ ‫این هرگز امکان پذیر نمی شود‪.‬‬ ‫احزاب‬ ‫سو شخصی‬ ‫ت ها‬ ‫یاست‬ ‫مثلث | شماره ‪277‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪29‬‬ ‫احزاب و شخصیت ها‬ ‫مشخص نیست سید حسن‬ ‫به کدام جریان سیاسی تعلق دارد‬ ‫حسین ابراهیمی در گفت وگو با مثلث‬ ‫سیاست‬ ‫‪30‬‬ ‫مثلث | شماره ‪277‬‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫خبرنگار‬ ‫انتخابات مجلس شــورای اســامی و انتخابات‬ ‫مجلس خبرگان رهبری اسفند ماه امسال همزمان‬ ‫برگــزار می شــود‪ .‬باتوجــه بــه اینکــه انتخابات‬ ‫دوره قبل مجلــس خبرگان در دولــت نهم و زمان‬ ‫ریاست جمهوری اقای محمود احمدی نژاد برگزار‬ ‫شــد‪ .‬و این دوره در دولــت اقای روحانــی برگزار‬ ‫می شود‪ ،‬به لحاظ فضای سیاســی چه ارزیابی را‬ ‫می توان از تغییر فضای انتخاباتی داشت؟‬ ‫اسفند امسال دو انتخابات مجلس شورای اسالمی‬ ‫و خبرگان رهبری در پیش داریم‪ .‬اهمیت و جایگاه مجلس‬ ‫خبرگان رهبری در قانون اساســی نظــام مقدس جمهوری‬ ‫اسالمی ایران مشخص است بنابراین افراد صالح ‪ ،‬مجتهد‬ ‫و عادل که والیت فقیه را قبول داشته باشند و در قول و عمل‬ ‫ملتزم به والیت باشــند در مجلس خبــرگان حضور می یابند‬ ‫تا مشــکلی برای کشور ایجاد نشــود‪ .‬وزارت کشور مجری‬ ‫انتخابات و شورای نگهبان ناظر انتخابات است و نظارتش‬ ‫هم استصوابی است‪.‬‬ ‫ایــن نظــارت شــورا ی نگهبان از لحظــه ‬ ‫نام نویسی تا لحظه اعالم نتیجه خواهد بود بنابراین مرجع‬ ‫تایید صالحیت های نامزدهــای انتخابات مجلس خبرگان‬ ‫رهبری طبــق اصل ‪ 99‬قانون اساســی با شــورای نگهبان‬ ‫اســت و کســانی که برای نامــزدی در انتخابــات مجلس‬ ‫خبرگان رهبری ثبت نام می کنند صالحیت شان باید به تایید‬ ‫شــورای نگهبان برســد‪ .‬شــورای نگهبان نیز برای بررسی‬ ‫ت نامزدها مکانیزم هایی را تعریف کرده که بر همان‬ ‫صالحی ‬ ‫اساس عمل می کند‪ .‬البته اینجا یاداور می شوم که فضای‬ ‫انتخاباتی برای مجلس خبــرگان رهبری متفاوت با مجلس‬ ‫شورای اسالمی اســت‪ ،‬بنابراین باید این دو را از هم مجزا‬ ‫دید‪ .‬در واقع ســر و صداهایی در انتخابات مجلس شورای‬ ‫اســامی وجــود دارد ولــی در انتخابات مجلــس خبرگان‬ ‫رهبری نیست‪ ،‬مردم معتقدند و توجه دارند که باید نامزدها‬ ‫شــاخص های الزم را برای ورود به مجلس خبرگان داشته‬ ‫باشند‪.‬‬ ‫اولین شــرط‪ ،‬اجتهاد است‪ ،‬تجربه‪ ،‬ســابقه انقالبی‬ ‫و معتمد جامعه بــودن و تقوای اجتماعی داشــتن از دیگر‬ ‫ویژگی هایی اســت که نامزد انتخابات مجلس خبرگان باید‬ ‫دارای ان باشــد چون کســی که می خواهد بــر امر رهبری‬ ‫نظارت کند یا خدای نکرده اگــر حادثه ای برای رهبر پیش‬ ‫بیاید بخواهد رهبر اینده را مشخص کند باید شایستگی های‬ ‫الزم را داشــته باشــد‪ ،‬بنابرایــن مجلس خبــرگان رهبری‬ ‫جایگاهی نیست که هر کسی بخواهد در ان نفوذ کند‪ ،‬گرچه‬ ‫ممکن است عده ای تالش کنند اما مجلس خبرگان رهبری‬ ‫جای نفوذ افراد بیگانه نیست‪.‬‬ ‫یعنــی معتقدیــد تغییر فضای سیاســی کشــور‬ ‫تاثیری روی انتخابات مجلس خبرگان ندارد؟‬ ‫در مــورد مجلــس خبرگان ایــن اثرگذار نیســت‪.‬‬ ‫خبرگا ن جایگاه ویژه ای اســت که با تغییرات سیاسی قابل‬ ‫تغییر نیست‪.‬‬ ‫ممکن اســت یک ســری اعضای فعلــی مجلس‬ ‫خبرگان رهبری برای انتخابات اسفندماه کاندیدا‬ ‫نشوند‪ ،‬عده ای شــان نیز شــاید تایید صالحیت‬ ‫نشــوند‪ ،‬برخی هم که از دنیا رفتند با این تفاسیر‬ ‫به نظر شــما ترکیب مجلس اینــده چقدر عوض‬ ‫می شود؟‬ ‫کسانی که بعد می ایند حتما باید شبیه کسانی باشند‬ ‫که در گذشــته بودند یعنی مجلس خبرگان این طور نیست‬ ‫که هر کس از هر گوشه ای بلند شــد و اعالم امادگی برای‬ ‫نامزد شــدن در انتخابات مجلس خبــرگان را رهبری کرد‪،‬‬ ‫بتواند کاندیدا شود‪ ،‬بنابراین کسانی که شرایط الزم را دارند‬ ‫فقط تایید صالحیت می شوند‪ ،‬وقتی شرایط مشخص شد‬ ‫افراد در چارچوب انتخاب می شوند‪ .‬حتی اگر کسی مجتهد‬ ‫هم باشد باید صاحب سوابق‪ ،‬تجربه و موقعیتی اجتماعی و‬ ‫حرفش برای جامعه حجت باشد‪ ،‬بنابراین اعتقاد ندارم کسی‬ ‫خارج از این چارچوب بتواند کارت ورود به انتخابات مجلس‬ ‫خبرگان رهبری را از شورای نگهبان قانون اساسی اخذ کند‪.‬‬ ‫گرچه عده ای تالش خواهند کرد کــه این اتفاق بیفتد ولی‬ ‫چنین اتفاقی ان شاءالله نخواهد افتاد‪.‬‬ ‫صحبت از امدن سید حســن اقای خمینی است‪.‬‬ ‫بعضی می گویند او باید برای تایید صالحیت شدن‬ ‫امتحان دهد و برخی می گویند نباید امتحان دهد‪،‬‬ ‫نظر شما چیست؟‬ ‫حاال این بحث به شــورای نگهبان مربوط است و‬ ‫مساله ای نیست که با نظر این و ان بخواهند تعیین تکلیف‬ ‫شود‪ .‬این از اختیارات شــورای نگهبان است که تشخیص‬ ‫دهد چه کســی باید امتحان دهد و چه کســی نیــاز به این‬ ‫کار ندارد‪.‬‬ ‫اصال امدن سید حسن اقای خمینی برای فضای‬ ‫انتخابات مجلس خبرگان رهبری خوب است؟‬ ‫خــوب بــودن را من نباید تشــخیص دهــم‪ ،‬خود‬ ‫سید حســن اقای خمینی باید تشخیص دهد اگر امد معلوم‬ ‫است ورود به این عرصه را خود دانسته اگر هم نیامدند حتما‬ ‫مصحلت ندیده که نامزد شود‪ .‬این مساله بستگی به خود او‬ ‫و تشخیصش دارد‪.‬‬ ‫برخــی می گوینــد حضــور چهره های مطــرح در‬ ‫انتخابات مجلس خبــرگان به تقویت این مجلس‬ ‫می انجامد‪ .‬نظر شما چیست؟‬ ‫بله‪ ،‬همین طور است‪.‬‬ ‫ایا این مســاله درباره سید حسن اقای خمینی هم‬ ‫صدق می کند؟‬ ‫نمی دانم باید این ســوال از خود سید حسن اقای‬ ‫خمینی طرح شود که ایا واقعا اعتقاد دارد که نامزد انتخابات‬ ‫مجلس خبرگان شود و حضور در انتخابات این دوره را مثبت‬ ‫می داند یا چنین اعتقادی نــدارد‪ .‬در واقع او باید ببیند که با‬ ‫ورودش به عرصه انتخابات مجلس خبرگان رهبری جایگاه‬ ‫امام (ره) تکامل پیدا می کند یا خدای نکرده دچار مشــکل‬ ‫می شود‪ .‬اینها چیزی است که او باید تشخیص دهد‪.‬‬ ‫یعنی احتمال دارد اگر او بیاید جایگاه امام (ره) نزد‬ ‫مردم دچار تغییر و تضعیف شود؟‬ ‫نمی دانم چــه اتفاقی خواهدافتــاد‪ .‬چون فضای‬ ‫سیاســی عرصه رحم و انصاف نیســت ‪ ،‬فضایی انتخاباتی‬ ‫است‪ .‬افرادی به هر حال به طرفداری و افرادی به مخالفت‬ ‫یک نامزد طرح نظر می کنند و حاال نتیجه چه می شود قطعا‬ ‫خود سید حســن اقا خمینی بصیر و اگاه و فهیم است‪ ،‬من‬ ‫‪4‬‬ ‫حســین ابراهیمی ‪ ،‬عضو‬ ‫شورای مرکزی جامعه روحانیت‬ ‫مبارز تهــران می گویــد‪ «:‬اگر‬ ‫کســی مجتهد هم باشــد باید‬ ‫صاحــب ســوابق‪ ،‬تجربــه و‬ ‫موقعیتی اجتماعــی و حرفش‬ ‫بــرای جامعــه حجــت باشــد‪،‬‬ ‫بنابرایــن اعتقاد ندارم کســی خارج از ایــن چارچوب‬ ‫بتواند کارت ورود به انتخابات مجلس خبرگان رهبری را‬ ‫از شورای نگهبان قانون اساسی اخذ کند‪ ».‬با او دراین‬ ‫مورد گفت و گو کردیم‪.‬‬ ‫فکر می کنم هرچه خودش تشــخیص دهد ممکن اســت‬ ‫مصاب باشد‪.‬‬ ‫به نظر شما نسبت سید حسن اقای خمینی با جناح‬ ‫اصولگرا یا اصالح طلب چگونه تعریف می شود؟‬ ‫او را یــک شــخصیت اصالح طلــب می دانیــد یا‬ ‫اصولگرا؟‬ ‫من از باطن افــراد خبر ندارم که ببینیم چه کســی‬ ‫اصالح طلب و چه کسی اصولگرا اســت چون من از ذهن‬ ‫و دل انها مطلع نیســتم باید به صحنه سیاسی بیایند و ببینم‬ ‫کجا قرار می گیرند‪ ،‬سیدحســن اقای خمینــی که تا کنون‬ ‫به عرصه سیاسی کشــور ورودی نداشته که مشخص شود‬ ‫به کدام جریان و جناح سیاســی تعلق دارد‪ .‬شان بچه های‬ ‫حضرت امام این اســت که جایگاه پدری داشته باشند انها‬ ‫نباید ملحق به جریان خاص سیاسی شوند‪ .‬صحبت درباره‬ ‫این موضوع را دون شان سید حسن اقای خمینی می دانم‪.‬‬ ‫او باید جایگاه خود را حفظ کند‪ ،‬همان طور که تا به حال حفظ‬ ‫کرده است‪ .‬من معتقدم که سید حســن اقای خمینی حتما‬ ‫موقعیت امام را حفظ می کند‪ ،‬همان طور که پدر بزرگوارش‬ ‫چنین کرد‪ ،‬بنابراین پســر هم باید همین کار را انجام دهد‪.‬‬ ‫حاج احمد اقا کامال همراه با مقام معظم رهبری بود و همراه‬ ‫بودن با مقام معظم رهبری جایگاه اعضای خانواده حضرت‬ ‫امام است که باید حفظ شود‪ .‬وقتی مقام معظم رهبری تاکید‬ ‫دارند که سخنان و منویات حضرت امام تحریف نشود‪ ،‬یعنی‬ ‫کسانی که نوعی وابستگی به حضرت امام دارند جایگاه امام‬ ‫را حفظ کنند و این امر نیز با تبعیــت از مقام معظم رهبری و‬ ‫تبعیت از مقام عظمای والیت انجام می شود‪ .‬فکر می کنم‬ ‫به مصلحت سید حســن اقای خمینی و جامعه ایران است‬ ‫که تابع رهبر معظم انقالب باشــد البته تا به حال هم همین‬ ‫بوده و از حضرت اقا جدا نشــده اســت‪ .‬همیشه مواضعش‬ ‫مواضع مقام معظم رهبری و موید مقام عظمای والیت بوده‬ ‫و از این به بعد هم تصور نمی کنم که راه دیگری را طی کند‬ ‫و در یک جریان سیاسی تعریف شود که بعید می دانم چنین‬ ‫اتفاقی بیفتد‪.‬‬ ‫اگر سید حســن اقــای خمینــی نامــزد انتخابات‬ ‫مجلس خبرگان رهبری شود‪ ،‬جامعتین حضور او‬ ‫را در لیست خود بررسی می کند؟‬ ‫مــا کاری به ایــن حرف هــا نداریم‪ .‬اصــا چنین‬ ‫موضوعی قابلیــت طرح ندارد چون هنــوز او نیامده‪ ،‬وقتی‬ ‫امد ان وقت می شــود قضاوت کرد جامعتیــن می پذیرند یا‬ ‫نمی پذیرند‪ .‬اطالع رســانی باید در راستای روشنگری باشد‬ ‫نه تخریب‪ ،‬این قبیل موضوعات هم شخصیت سید حسن‬ ‫اقای خمینی و هم جایگاه جامعتین را خراب می کند‪.‬‬ ‫به نظر شما اقای هاشــمی می خواهد سید حسن‬ ‫اقای خمینــی نامــزد انتخابات مجلس شــورای‬ ‫اسالمی شود یا خیر؟‬ ‫من اطالعی از ذهنیــت اقای هاشــمی ندارم که‬ ‫دوست دارد سید حسن اقای خمینی بیاید یا خیر‪ .‬ضمن انکه‬ ‫من وکیل یا سخنگوی اقای هاشمی نیستم‪.‬‬ ‫نیازی به امتحان نیست‬ ‫زینب میراخوری‬ ‫خبرنگار‬ ‫گف ت وگو با محسن غرویان‬ ‫مورد تائید علما و جمع قابل قبولی از مراجع‪ ،‬شخصیت های‬ ‫ی و حوزوی بودند‪ .‬یعنی شهرت به اعلمیت و اجتهاد اگر‬ ‫علم ‬ ‫داشته باشــند کفایت می کند‪ .‬اقای سیدحسن خمینی هم‬ ‫مورد تایید علمایی مثل ایت الله زنجانی و ایت الله موسوی‬ ‫اردکانی هســتند که اینها از مراجع هستند و کفایت می کند‪.‬‬ ‫شهرت علمی ایشان هم به اندازه کافی محرز است‪ .‬بنابراین‬ ‫به نظر مــن نیازی به امتحان از ایشــان نیســت‪ .‬اما این نه‬ ‫به خاطر اینکه ایشان نوه امام هســتند یعنی روابط نسبی در‬ ‫اینجا تاثیری ندارد‪ .‬درســت اســت که قوانین باید در همه‬ ‫موارد اجرا شــود اما راه های ســنجش اجتهاد فقط امتحان‬ ‫گرفتن نیست‪ .‬همانطور که گفتم خیلی ها بدون امتحان وارد‬ ‫خبرگان شدند و برای شورای نگهبان اجتهاد انها احراز شده‬ ‫است‪ .‬تائیدیه مراجع و شخصیت های حوزوی برای میزان‬ ‫اجتهاد افراد و کاندیداتوری در خبرگان کافی است‪.‬‬ ‫شــما ترکیب مجلس خبرگان را در این دوره جاری‬ ‫چگونه ارزیابی می کنید؟‬ ‫به نظر بنده تغییرات زیــادی در ترکیــب اعضا ایجاد‬ ‫خواهد شــد‪ .‬بعضی از افراد حذف می شــوند و بعضی افراد‬ ‫جدید وارد خواهند شد‪ .‬ترکیب مجلس خبرگان اینده ترکیب‬ ‫معتدلی از بسیاری نمایندگان همسو با دولت اقای روحانی‬ ‫خواهد بــود‪ .‬اقتضای چرخــش قدرت و چرخــش افراد در‬ ‫خبرگان همین اســت‪ .‬افراد جدیدی با رویکــرد اعتدالی و‬ ‫همسو با دولت حضور پیدا خواهند کرد‪.‬‬ ‫شما فکر می کنید سیدحسن خمینی‬ ‫در اسفندماه ماه سال جاری در خبرگان‬ ‫حضور پیدا خواهند کرد یا نه؟‬ ‫من‪90‬درصــد احتمــال می دهــم‬ ‫که ایشــان به جمع بندی برای حضور در‬ ‫خبرگان خواهند رســید و البتــه رای هم‬ ‫خواهند اورد‪.‬‬ ‫شما انتخابات ســال ‪ 92‬را در ارایش‬ ‫مجلــس خبــرگان ایــن دوره موثــر‬ ‫می بینید یا نه؟‬ ‫بنــده این موضــوع را کامــا موثر‬ ‫می دانم‪ .‬چون فضای سیاســی کشور از‬ ‫ان حالت افراط کامال تغییر کرده و با روی‬ ‫کار امــدن دولت جدید فضای سیاســی‬ ‫کشــور ما هم کامال عوض شــده است‪.‬‬ ‫کما اینکــه فضای دیپلماســی هم تغییر‬ ‫کرده اســت‪ .‬دولت به موفقیت هایی در‬ ‫امر روابط بین الملل‪ ،‬دیپلماسی و توافق‬ ‫هسته ای رســیده که فضای کشور را هم‬ ‫تغییر داده اســت‪ .‬این مساله هم ترکیب‬ ‫مجلــس خبــرگان رهبری و هــم ترکیب‬ ‫مجلس شــورای اســامی را به ســوی رویکرد دولت اقای‬ ‫روحانی تغییر خواهد داد‪.‬‬ ‫به عنوان پایان صحبت هایم باید بگویم که بنده بسیار‬ ‫عالقه مندم اقای سیدحســن خمینی وارد خبرگان شــوند‪.‬‬ ‫بســیاری افراد و مردم هم امیدوارند که حضور ایشــان را در‬ ‫خبرگان ببینند‪ .‬بسیاری هســتند که تا پای جان هم حاضرند‬ ‫برای بیت امام و اندیشه های امام و حاج احمداقا پدر ایشان‬ ‫فداکاری کننــد و در صحنه بمانند‪ .‬دلیــل ان هم جایگاهی‬ ‫اســت که حضرت امام در بلوغ جامعه داشــتند‪ .‬شعاعی از‬ ‫همان عشق و عالقه نسبت به اقای سیدحسن خمینی هم‬ ‫وجود دارد‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪277‬‬ ‫یا نام سیدحســن خمینی در ان است یا اگر اقای سیدحسن‬ ‫خمینی در لیست ها حضور پیدا نکنند حمایت ایشان از همان‬ ‫لیست ایت الله هاشمی رفسنجانی برقرار است‪.‬‬ ‫از نظــر شــما سیدحســن خمینــی ماننــد تمام‬ ‫کاندیداهای انتخابات خبــرگان رهبری باید بعد از‬ ‫قبولی از ازمون های مورد نظر و طی کردن قوانین‬ ‫وارد خبرگان شوند یا ایشان بدون گذر از ازمون ها‬ ‫و براساس شناخت همگان می توانند وارد خبرگان‬ ‫شوند؟‬ ‫خیلی از خبرگانی که در دوره های قبل در خبرگان حضور‬ ‫داشتند امتحان ندادند و بدون امتحان وارد خبرگان شدند‪.‬‬ ‫محسن غرویان بر این باور است که سیدحسن‬ ‫خمینــی کاندیــدای مجلس خبــرگان رهبــری در‬ ‫این دوره خواهند شــد و با کســب رای وارد خبرگان‬ ‫می شوند با این عضو جامعه مدرسین گفت وگویی‬ ‫کرده ایم که در ادامه می اید‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫هویت شخصیتی‪ ،‬سیاسی سید حسن خمینی از‬ ‫نظر شما چگونه است؟‬ ‫شخصیت علمی ایشــان از نظر حوزوی محرز است‪.‬‬ ‫ایشان مدرس ســطوح عالی حوزه‪ ،‬اصول و فلسفه هستند‪.‬‬ ‫برای حوزویان کســی که در ســطح تدریس اصــول و فقه‬ ‫است اجتهاد او محرز اســت‪ .‬تقریرات در اصول ایشان هم‬ ‫توسط اخوی کوچک ایشان چاپ شده است و جلد دوم این‬ ‫کتاب هم در دست انتشار است‪ .‬من هم این کتاب را دیدم‬ ‫ی در ســطح بســیار مطلوبی است‪.‬‬ ‫که از نظر حوزوی و علم ‬ ‫از لحاظ شخصیت اجتماعی ایشــان معتدل هستند‪ .‬اهل‬ ‫افراط و تفریط نیستند‪ .‬افکار و اندیشه های ایشان نزدیکی‬ ‫بســیاری با اقای هاشمی رفســنجانی و دکتر حسن روحانی‬ ‫دارد و مورد حمایت این شخصیت ها هستند‪ .‬نگاه ایشان به‬ ‫مسائل جامعه نگاه بسیار معتدلی است‪ .‬خیلی مردم دار و در‬ ‫خدمتگزاری به مردم هیچ مضایقــه ای ندارد‪ .‬خصوصیات‬ ‫روحی و اخالقی ایشان بســیار مردمی‪ ،‬گرم و دارای روابط‬ ‫اجتماعی و عاطفی قوی هستند‪.‬‬ ‫حضور سید حســن خمینی در انتخابات این دوره‬ ‫مجلس خبرگان رهبری مناسب شخصیت ایشان‬ ‫است؟‬ ‫من فکر می کنم شرایط سنی و اجتماعی ایشان برای‬ ‫شرکت در انتخابات خبرگان تناسب دارد‪ .‬حضور ایشان مورد‬ ‫مطالبه مردم جامعه هم است‪ .‬ایشان هم‬ ‫احســاس تکلیف برای ورود به مســائل‬ ‫سیاســی و اجتماعی می کنند‪ .‬ایشان در‬ ‫صحبت هایشان گفتند که اگر مسئولیتی‬ ‫احســاس کنم شــانه از زیر بار مسئولیت‬ ‫خالی نمی کنــم و تا پای جــان هم برای‬ ‫نظــام‪ ،‬انقــاب و راه امــام خمینی(ره)‬ ‫اماده هستم‪ .‬ایشان هنوز برای شرکت در‬ ‫انتخابات مجلس خبرگان به نتیجه نهایی‬ ‫نرسیده اند‪ .‬شــرایط را بررسی کردند ولی‬ ‫هنوز به جمع بندی نهایی نرسیدند‪.‬‬ ‫چرا اقای هاشــمی با طرح این‬ ‫موضوع که یکی از ارزوهایشان‬ ‫ورود سیدحســن خمینــی بــه‬ ‫مجلس خبرگان اســت به دنبال‬ ‫اوردن ایشــان بــه خبــرگان‬ ‫هستند؟‬ ‫ایت اللــه هاشمی رفســنجانی‬ ‫عالقه شــدیدی به امــام خمینــی(ره)‬ ‫داشــتند و دارند‪ .‬االن نماینده بیت امام‬ ‫هم سیدحســن خمینی هستند‪ .‬من فکر‬ ‫می کنم عالقه ایت الله هاشمی رفسنجانی به ورود ایشان به‬ ‫خبرگان به خاطر همان عالقه ای است که ایت الله هاشمی‬ ‫به امام دارند‪ .‬سیدحســن خمینی هم امــروز همان راه امام‬ ‫را در پیش گرفتند‪ .‬اقای هاشــمی هم خواستند ایشان وارد‬ ‫سیاست بشوند و مسئولیت سیاسی و اجتماعی خود را انجام‬ ‫بدهند‪ .‬البته ایده های سید حســن خمینی شبیه اندیشه ها‬ ‫و ایده های ایت الله هاشمی رفســنجانی اســت‪ .‬محبوبیت‬ ‫سید حسن خمینی در بین مردم هم محبوبیتی است که کامال‬ ‫در جهت گیری مجلس خبرگان تاثیر می گذارد و اندیشه های‬ ‫سید حســن خمینی می تواند طیف وســیعی از نمایندگان را‬ ‫به دنبال خودش بکشاند‪.‬‬ ‫ایا ممکن است اقای هاشمی رفسنجانی با معرفی‬ ‫سید حسن خمینی لیستی مجزا از جامعتین ارائه‬ ‫کنند؟‬ ‫بله‪ ،‬این احتمال خیلی زیاد وجود دارد‪ .‬موقعیت اقای‬ ‫هاشمی رفسنجانی و سیدحســن خمینی موقعیتی است که‬ ‫اینها فراجناحی نــگاه می کنند و خیلی خودشــان را مقید به‬ ‫دیدگاه گروه های دیگــر مثل جامعه روحانیــت نمی بینند‪.‬‬ ‫اما ممکن است در بعضی مســائل و افکار هم اشتراک نظر‬ ‫داشته باشند‪.‬‬ ‫از نظر شــما ایا جامعتین سیدحسن خمینی را در‬ ‫لیست خود قرار می دهند؟‬ ‫این بســتگی دارد به موضع گیری سید حسن خمینی‬ ‫ولی من بعید می بینم که این کار انجام شود‪ .‬در خود جامعه‬ ‫روحانیت هم اختالف نظر وجود دارد‪ .‬بعضی از انها دوست‬ ‫ندارند که سیدحسن خمینی در بین شــان باشد اما برخی از‬ ‫انها هم عالقه مند هستند‪ .‬این بســتگی به شرایط روزهای‬ ‫اینده دارد‪.‬‬ ‫شــما فکر می کنید در صــورت رد صالحیت اقای‬ ‫هاشمی رفسنجانیممکناستسیدحسنخمینی‬ ‫سرلیست اصالح طلبان قرار بگیرد؟‬ ‫البته من رد شــدن اقای هاشــمی را غریــب به محال‬ ‫می دانم‪ .‬فکر نمی کنم که مقام معظم رهبری بگذارند ایشان‬ ‫رد صالحیت بشوند‪ .‬یعنی شورای نگهبان هم قطعا این کار‬ ‫را نمی کند‪ .‬به هر حال لیست اقای هاشمی لیستی است که‬ ‫‪5‬‬ ‫احزاب‬ ‫سو شخصی‬ ‫ت ها‬ ‫یاست‬ ‫‪31‬‬ ‫سیاست‬ ‫خطر نفوذ پس از برجام‬ ‫ایران مطلوب دنیای اسالم و ایران مطلوب ایاالت متحده امریکا حتما‬ ‫تفاوت هایاساسیبایکدیگردارند‪.‬درهمینرابطهاستکه تالشبرایتغییر‬ ‫رفتارایراندرمنطقهحتمایکیازمهمتریناهدافیاستکهامریکایی هادنبال‬ ‫می کنند؛منطقه ایکه دنیایاسالمرا دربر دارد‪ .‬دراینپروندهاین مسئلهرابا‬ ‫توجهبهخطرنفوذامریکاپسازبرجامراموردتوجهقرارداده ایم‪.‬‬ ‫انقالبیبودن‪،‬انقالبیماندن‬ ‫واکنش ایران نسبت به خواست تغییر رفتار از جانب امریکا باید چگونه باشد؟‬ ‫‪1‬‬ ‫ایــران مطلــوب جهــان اســام و ایــران مطلــوب‬ ‫ایاالت متحده امریکا؛ دو چهره متفاوت از کشوری که حاال‬ ‫بعد از دوازده سال مذاکره مورد توجه همه است‪ .‬این روزها‬ ‫نگاه های زیادی به ایران بعد از توافق دوخته شــده است‪.‬‬ ‫به اینکه ایا ایران تغییری در سیاســت خارجی خود و نحوه‬ ‫مواجهه با دنیای غرب نشان خواهد داد؟ ایا ایران به کشور‬ ‫مطلوب امریکا در منطقه و جهان تبدیل خواهد شــد؟ این‬ ‫ســواالت البته وقتی که با تغییرات و تحلیل هایی جدید در‬ ‫داخل مواجه می شویم اهمیت بیشتری می یابد‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪32‬‬ ‫مثلث | شماره ‪277‬‬ ‫نفوذ بعد از توافق‬ ‫بی شک این مساله ان قدر پراهمیت و حساس است‬ ‫که رهبر معظم انقالب هوشیارانه نسبت به ان تذکر داده اند‪.‬‬ ‫بحثی که رهبر انقــاب برای اولیــن بــار ان را در دیدار با‬ ‫اعضای مجمع جهانی اهل بیت علیهم الســام و اتحادیه‬ ‫رادیو و تلویزیون های اسالمی مطرح کردند‪ .‬در این دیدار‬ ‫ایشــان یکی از وظایف پیروان اهل بیت را این گونه تبیین‬ ‫کردند‪« :‬اول باید دست دشــمن را بخوانیم‪ ،‬بدانیم چه کار‬ ‫می خواهد بکند؛ بعد بنشینیم برنامه ریزی کنیم و با اهداف‬ ‫دشــمن مبارزه کنیم‪ ...‬نقشــه این دشــمن در این منطقه‬ ‫عمدتا بر دو پایه استوار است‪ ...‬یکی عبارت است از ایجاد‬ ‫اختــاف‪ ،‬دومی عبارت اســت از نفــوذ‪ ...‬می خواهند در‬ ‫کشورهای اسالمی و در کشورهای این منطقه‪ ،‬یک نفوذی‬ ‫به وجود بیاورند که تا ده ها ســال ادامه داشته باشد‪ .‬امروز‬ ‫امریکا ابروی گذشــته را در این منطقه نــدارد؛ می خواهند‬ ‫این را بازسازی کنند‪ .‬در ایران هم نیت شان این است‪ .‬انها‬ ‫به خیال خودشان‪ ،‬در این جریان مذاکرات هسته ای ‪-‬این‬ ‫توافقی که حاال نه در اینجا هنوز تکلیفش معلوم است‪ ،‬نه در‬ ‫امریکا؛ نیت انها این بود که از این مذاکرات و از این توافق‪،‬‬ ‫وسیله ای پیدا کنند برای نفوذ در داخل کشور‪».‬‬ ‫انها به تصویر سازی جدید از معادالت سیاسی داخل‬ ‫ایران روی اورده انــد‪ .‬تصویری که انها بــر ای مردم ایران‬ ‫تولید می کنند تا جامعه ایران را به ســمتی خاص ببرند‪ .‬این‬ ‫نکته را می توان در پیام نوروزی اوباما مشــاهده کرد‪ .‬انجا‬ ‫که می گوید‪« :‬رهبران شــما اگر نتوانند بــا توافقی منطقی‬ ‫موافقت کنند ایران را در مســیر امروزی خــود نگه خواهند‬ ‫داشــت‪ .‬راهی که ایران و ایرانیان را از بخش بزرگی از دنیا‬ ‫منزوی کرده است‪ ،‬دشواری های زیادی برای خانواده های‬ ‫ت و بسیاری از جوانان ایرانی را از کار و‬ ‫ایرانی به بار اورده اس ‬ ‫فرصت هایی که شایستگی انها را دارند محروم کرده است‪.‬‬ ‫از طرف دیگر‪ ،‬اگر ســران ایران با توافقی منطقی موافقت‬ ‫کنند این موضوع می تواند به مسیری بهتر بینجامد‪ :‬مسیر‬ ‫فرصت های بهتر برای مردم ایران‪ ،‬تجارت و رابطه بیشــتر‬ ‫با جهان‪ ،‬سرمایه گذاری های خارجی بیشتر و فرصت های‬ ‫شــغلی از جمله برای جوانــان ایرانی‪ ،‬تبــادالت فرهنگی‬ ‫بیشتر و فرصت هایی برای سفر دانشجویان ایرانی به دیگر‬ ‫کشــورها‪ ،‬همکاری های بیشــتر در زمینه هایی مانند علوم‬ ‫و فن اوری و نــواوری‪ ».‬اوباما گویا در تالش اســت تا این‬ ‫پیام را به مخاطب ایرانی القا کند که شــما گذشــته خوبی‬ ‫داشتید و دارای تمدن کهنسالی هســتید ولی اگر رهبران‬ ‫شما سیاست هایشــان را عوض نکنند اینده خوبی نخواهید‬ ‫داشت‪.‬‬ ‫انها از این رهگذر به تغییر می اندیشند‪ .‬یک تاکتیک‬ ‫مهم برای مقامات ایاالت متحده که نمونه بارز و ترجمان‬ ‫این سیاســت را نیز می تــوان در اظهــارات رئیس جمهور‬ ‫امریکا چند روز بعد از مذاکــرات وین‪ ،‬در ‪ ۱۹‬مردادماه (‪۱۱‬‬ ‫اگوســت ‪ )۲۰۱۵‬در مصاحبه با وب ســایت مایک «‪»Mic‬‬ ‫هم مشاهده کرد‪ .‬وی می گوید‪« :‬در داخل ایران باید گذار‬ ‫صورت بگیرد‪ ،‬حتی اگر تدریجی باشد ؛ گذاری که طی ان‬ ‫درک شود که شعار مرگ بر امریکا و انکار هولوکاست توسط‬ ‫رهبران ایران و تهدید اســرائیل به نابودی و دادن اسلحه‬ ‫به حزب الله‪ ،‬گروهی که در فهرســت تروریستی قرار دارد‪،‬‬ ‫و کارهایی از این دســت‪ ،‬از ایران‪ ،‬در چشــم بخش اعظم‬ ‫جهانیان‪ ،‬کشوری طردشده می سازد‪ ».‬باراک اوباما ادامه‬ ‫داده اســت‪« :‬به شــما قول می دهم در لحظه ای که رژیم‬ ‫ایران از این نوع گفتار و رفتار دســت بــردارد‪ ،‬بالفاصله در‬ ‫چشــم جهانیان نفوذ و قدرت بیشــتری پیــدا خواهد کرد‪.‬‬ ‫امید من این اســت که چنیــن اتفاقی بیفتــد‪ .‬چنین امری‬ ‫نیازمند تغییر در سیاســت و رهبری ایران است‪ .‬تغییر طرز‬ ‫فکــر در زمینه رویکرد ایــران به بقیه جهان و رویکردشــان‬ ‫به کشــورهایی مثل ایاالت متحــده‪ ».‬یا به عنــوان مثال‬ ‫اظهارات جان کری در کمیته روابط خارجی سنا‪ ،‬اظهاراتی‬ ‫به طور خاص در جهت نیل به این نیات است‪ .‬جان کری در‬ ‫دوم مردادماه (‪ ۲۴‬ژوالی ‪ )۲۰۱۵‬در شورای روابط خارجی‬ ‫امریکا در پاســخ به ســوال «ریچارد هاس» مبنی بر اینکه‬ ‫ایا شما معتقدید در این پانزده ســال تغییر فاحشی در رفتار‬ ‫ایران صورت می گیرد‪ ،‬با اظهار اینکه امریکا نسبت به اینده ‬ ‫ایران حساب باز کرده بیان می کند «من نمی دانم تا ‪ ۱۵‬سال‬ ‫دیگر چه اتفاقی می افتد جز اینکه می دانم اتفاقات زیادی‬ ‫در کشورها رخ خواهد داد‪».‬‬ ‫پس در مرحله اول انها به تغییر در صحنه داخلی ایران‬ ‫می اندیشــند‪ .‬تغییری که از امید به مــردم برای اصالحات‬ ‫شروع می شود و البته بناست از طریق چهره های داخلی که‬ ‫گرایش های بیشتری به غرب دارند دنبال شود‪ .‬شاید بهترین‬ ‫کد برای اثبات این ماجرا از داخل‪ ،‬مصاحبه معصومه ابتکار‪،‬‬ ‫سیاست‬ ‫معاون رئیس جمهور و رئیس ســازمان محیط زیست با بی‬ ‫بی ســی باشــد‪ ،‬انجا که او می گوید‪« :‬توافق هسته ای به‬ ‫اصالح طلبان و میانه روها قدرت و اهرم بیشــتری در میان‬ ‫گروه های سیاسی داخل ایران می دهد‪».‬‬ ‫نگاهی بــه رفتار سیاســی غــرب در ایجــاد ترافیک‬ ‫دیپلماتیک در تهران نشــان از ان دارد که انها می خواهند‬ ‫به مردم ایران بگویند با تغییر سیاســی اخیر در ایران پنجره‬ ‫غرب به ایران باز شده است‪.‬‬ ‫از توافق تا تعامل‬ ‫تالش برای تغییر رفتار ایران در قبال تحوالت منطقه‬ ‫مثلث | شماره ‪277‬‬ ‫تالش برای تغییر رفتار ایــران در منطقه حتما یکی از‬ ‫مهمترین اهدافی اســت که امریکایی هــا دنبال می کنند‪.‬‬ ‫منطقــه ای کــه دنیــای اســام را در بــر دارد‪ .‬غربی ها و‬ ‫امریکایی ها به شــدت عالقه مندند تــا ناامنی های منطقه‬ ‫غرب اسیا (که اتفاقا خود عامل به وجوداورنده انها محسوب‬ ‫می شوند) را به عنوان یکی از پیوســت های این مذاکرات‬ ‫قلمداد کرده و توافــق احتمالی را به خیال خــود‪ ،‬به مثابه‬ ‫«اخذ مجوزها و تضمین های امنیتی ایران به امریکا در قبال‬ ‫منطقه» نشان دهند‪.‬‬ ‫این همان گزاره ای اســت که طی روزهــای اخیر به‬ ‫کرات توسط مقامات غربی‪ ،‬به خصوص مسئوالن امریکایی‬ ‫و انگلیسی بر ان اصرار شده است‪ ،‬به گونه ای که وزیرخارجه‬ ‫انگلیس‪ ،‬وزیرخارجه امریکا و حتی رئیس جمهور این کشور‬ ‫نیز در روزهای اخیر بر ان پافشــاری کرده اند‪ .‬برای مثال‪،‬‬ ‫فیلیپ هامونــد‪ ،‬وزیرخارجه انگلیس در مصاحبه با شــبکه‬ ‫سعودی الحدث طی اظهاراتی گفته است‪« :‬روشن است‬ ‫سیاست‬ ‫حاال اما یک نکته دیگر هم در این میــان وجود دارد‪.‬‬ ‫امریکایی ها به دنبال باز کردن محور دیگــری در مواجهه با‬ ‫ایران هســتند‪ .‬انها بارها مطرح کرده اند که تمایل دارند در‬ ‫مورد موضوعات مختلف با ایران پای معامله بنشینند‪ .‬رهبر‬ ‫انقالب در خطبه هــای عید فطر فرمودند‪« :‬مــا با امریکا در‬ ‫مورد مسائل گوناگون جهانی و منطقه ای مذاکره ای نداریم؛‬ ‫در مورد مســائل دوجانبه مذاکره ای نداریم؛ گاهی در موارد‬ ‫اســتثنا یی مثل این مورد هســته ای‪ ،‬بر اســاس مصلحت‪،‬‬ ‫مذاکره کرده ایم؛ این مورد هم فقط نبوده است‪ ،‬قبل از این‬ ‫هم مواردی بوده اســت که من در ســخنرانی های عمومی‬ ‫قبلی به انها اشاره کرده ام‪ .‬سیاست های امریکا در منطقه با‬ ‫سیاست های جمهوری اسالمی ‪ ۱۸۰‬درجه اختالف دارد‪».‬‬ ‫نگاهی به اظهارات متعدد اعضای تیم مذاکره کننده‬ ‫از خواست ها و تالش های امریکایی ها در طول مذاکرات‬ ‫نشان می دهد انها به مسائل منطقه ای به عنوان محور جدید‬ ‫مذاکره با ایران می اندیشند‪ .‬به یک معنا گویا انها می خواهند‬ ‫ارزیا بی مطلوب از نظرخودشان را به دنیا نشان دهند‪ .‬ایرانی‬ ‫که با امریکایی ها پای میز مذاکره می نشینند تا با انها تعامل‬ ‫کند‪ .‬اما روحیه استکبار ســتیزی انقالبی در ایران تا کنون‬ ‫مانع ان شــده که انها بتوانند این چهره را از ایران درســت‬ ‫کنند‪ .‬در این میان اما برخــی اظهارات واکنش هایی در پی‬ ‫داشته است‪ .‬اظهاراتی که اگر چه هنوز به صورت شفاف از‬ ‫سوی گوینده اش کالبد شکافی نشده اما قابل توجه است‪.‬‬ ‫انجا که حسن روحانی گفته اســت‪ « :‬نباید فکر کنیم‬ ‫پس از حصول توافــق می توانیــم هر طور کــه بخواهیم‬ ‫حرف بزنیم و عمل کنیم و دیگــران در برابر این تغییر رفتار‬ ‫ما واکنشی نخواهند داشــت‪ .‬باید همان مسیر سازنده را به‬ ‫درستی پیش ببریم‪ ،‬همان راهی را که مردم در خرداد ‪ ۹۲‬به‬ ‫ان اقبال کردند و عامل این توفیق بود که اگر ان راه را ادامه‬ ‫ندهیم چه بسا توافق نیز پایدار نباشد‪».‬‬ ‫این سخنان رئیس جمهور البته با بازخوردهای مهمی ‬ ‫مواجه شد‪ .‬برداشت اولیه از این ســخنان این است که ما‬ ‫نباید برخی ادبیات انقالبــی را دیگر بــه کار ببریم‪ .‬اگرچه ‬ ‫گوینده این جمالت هنوز منظور دقیق خود را بیان نکرده اما‬ ‫اگر همین برداشت اولیه نزدیک به درستی باشد ان وقت در‬ ‫کانتکس سخنان مقامات امریکایی این مساله بسیار قابل‬ ‫تامل خواهد بود‪ .‬نکته ای که حتما رئیس جمهور باید به ان‬ ‫توجه داشته باشد‪.‬‬ ‫که صداهایی در داخل ایران وجــود دارد‪ ،‬اما ما امیدواریم‬ ‫که با بازگشــت ایران به تعامل با جامعه بین الملل‪ ،‬با تبدیل‬ ‫شدن به بازیگری با نقش بیشتر در جامعه بین الملل‪ ،‬در این‬ ‫مسیر شاید رفتارش در منطقه را اصالح کند‪».‬‬ ‫وزیرخارجه امریــکا نیز در کنفرانس خبری مشــترک‬ ‫خود در تاریــخ ‪ ۱۱‬مرداد ماه بــا وزیرخارجه مصــر (قبل از‬ ‫ســفر منطقه ای به خلیــج فارس) در بخشــی از ســخنان‬ ‫ضدایرانی خود اظهار داشته است‪« :‬ایران در فعالیت های‬ ‫بی ثبات کننده منطقه دست دارد‪ ».‬همچنین وی بعد از اتمام‬ ‫جلسات با همتایان خود در حاشیه جنوبی خلیج فارس گفته‬ ‫است‪« :‬وزرای شــرکت کننده در این نشســت بر این نکته‬ ‫اتحاد نظر دارند‪ ،‬زمانی که توافق هسته ای ایران اجرا شود‬ ‫به امنیت دراز مدت منطقه کمک می کند‪».‬‬ ‫دیوید کامرون‪ ،‬نخست وزیر انگلیس نیز در اظهاراتی‬ ‫بعــد از مذاکرات وین گفته اســت‪« :‬ما خواســتار تغییر در‬ ‫نگرش ایران در موضوعاتی مانند سوریه و یمن و تروریسم‬ ‫در منطقه و تغییــر در رفتــار (ایران) هســتیم‪ ».‬به همین‬ ‫دلیل رهبر انقــاب در بیانات خــود در خطبه های نماز عید‬ ‫فطر‪ ،‬به این نکته اشــاره کرده و فرمودنــد‪« :‬چه این متن‬ ‫تصویب بشــود و چه نشــود‪ ،‬ما از حمایت دوســتانمان در‬ ‫منطقه دست نخواهیم کشــید‪ . ..‬نکته بعدی این است که‬ ‫با این مذاکرات و با متنی که تهیه شده است‪ ،‬در هر صورت‬ ‫سیاســت ما در مقابل دولت مســتکبر امریکا هیچ تغییری‬ ‫نخواهد کرد‪ .‬همان طور که بارها تکرار کردیم‪ ،‬ما با امریکا‬ ‫در مورد مســائل گوناگون جهانی و منطقــه ای مذاکره ای‬ ‫نداریم‪ ...‬سیاســت های امریکا در منطقه با سیاست های‬ ‫جمهوری اســامی ‪ ۱۸۰‬درجه اختالف دارد‪ ».‬به هر روی‬ ‫اینکه می گویند ما باید در مواجهه با امریکا تغییراتی دهیم‪،‬‬ ‫دقیقا معنای هضم شدن در خواســت های ایاالت متحده‬ ‫است‪ .‬یعنی تبدیل شدن به ایرانی که مطلوب امر یکاست نه‬ ‫ایرانی که جهان اسالم ان را می پسندد‪ .‬پس با چنین نگاهی‬ ‫پیوستگی برخی نیروهای سیاســی داخلی با خواست های‬ ‫غرب حتما نشان دهنده رفتن به راهی خطاست‪.‬‬ ‫‪33‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪2‬‬ ‫دکتــر حمیدرضا مقدم فــر می گویــد‪« :‬ایران‬ ‫مطلوب امریکایی هــا‪ ،‬ایران دگرگون شــده‪ ،‬ایران‬ ‫قلب ماهیت شــده‪ ،‬بدون ارمان هــای ایدئولوژی و‬ ‫انقالبی است‪ .‬ایران سکوالر است‪ ،‬یعنی حکومت‬ ‫مسلمان ها و نه حکومت اسالمی‪ .‬مدل عربستان‪،‬‬ ‫ترکیه و مالزی‪ .‬ایران هضم شده در شبکه فرهنگ‪،‬‬ ‫اقتصاد و سیاســت جهانی غرب محور است‪ ».‬با او‬ ‫در مورد ایران مطلوب امریکا و ایران مطلوب جهان‬ ‫اسالم گفت وگو کردیم‪.‬‬ ‫امریکا به دنبال ایران سکوالر است‬ ‫سیاست‬ ‫‪34‬‬ ‫مثلث | شماره ‪277‬‬ ‫گفت وگوی مثلث با دکترحمیدرضا مقدم فر‬ ‫اقای مقدم فر! اگر موافق باشید بحث را از اینجا‬ ‫اغاز کنیم که چه نشانه هایی پیدا شده که حضرت‬ ‫اقا درمورد میل به نفــوذ امریکایی ها بعد از توافق‬ ‫هســته ای هشــدار می دهند؟ در واقع سوال این‬ ‫است که این تذکر و هشــدار از کجا نشات گرفته‬ ‫است؟‬ ‫بحث نفوذ امریکا در حوزه های فرهنگی‪ ،‬سیاسی‬ ‫و اقتصادی و غیره مســاله جدیدی در کشــور ما نیســت‪.‬‬ ‫یعنی بعد از انقالب همواره این پدیده ها بوده اســت‪ .‬اما‬ ‫گاهی شــرایط و لوازمی ایجاد شــده که فضا برای توسعه‬ ‫و قوت دادن به این عرصه نفوذ زیاد شــده است‪ .‬یکی از‬ ‫ان شرایطی که االن در مظان ان هســتیم‪ ،‬بحث توافق‬ ‫و مذاکرات اســت‪ .‬درواقع این طور برمی ایــد که جریانی‬ ‫می خواهند از اتفاقی که افتــاده به عنوان اینکه جمهوری‬ ‫اســامی ایران در موضوعی با اجازه مقام معظم رهبری و‬ ‫حساب شده و هوشمند وارد مذاکره شــده ‪ -‬مانند موضوع‬ ‫عراق که در این مــورد هم با امریکایی هــا مذاکره کردیم‬ ‫که عضو موثر ‪ 5+1‬هســتند ‪ -‬و نهایتا به تفاهم و توافقنامه‬ ‫به نام «برجام» بین ما و انها منجر و ظاهرا این مساله حل‬ ‫شــد در صورتی که هنوز هم به قول اقا حل نشــده چراکه‬ ‫نه مجلس انهــا تائید کرده و نه ما‪ .‬حــاال صحنه این گونه‬ ‫است که می خواهند از اتفاقی که افتاده برای فتنه و نفوذ‬ ‫استفاده کنند‪ .‬نفوذ یک پدیده نرم است‪ .‬اوال پنهان است؛‬ ‫یعنی به راحتی نمی توان متوجه ان شد‪ .‬ثانیا در استفاده‬ ‫از غفلت ها رخنه دارد‪ .‬بار معنایی نفوذ یعنی پنهان‪ ،‬غفلت‬ ‫نیروهای خودی و تاثیرگــذاری بر حوزه های هدف اعم از‬ ‫فرهنگی و اقتصــادی‪ .‬حاال چه اتفاقی افتــاده که از این‬ ‫تفاهم و برجام می توان این اســتفاده را کرد؟ اینجا چون‬ ‫صحنــه‪ ،‬عرصه نرم اســت‪ ،‬افکار عمومی مطرح اســت‪.‬‬ ‫اصل ماجرا افکار عمومی اســت‪ .‬یک جنگ نرمی اســت‬ ‫که هرکس بتواند افکار عمومی را با خود همراه کند‪ ،‬پیروز‬ ‫اســت‪ .‬اگر جبهه حق بتواند افکار عمومــی را به حقیقت‬ ‫اگاه و بصیــر کند‪ ،‬پیروز اســت‪ .‬اگــر جبهه باطــل بتواند‬ ‫افکار عمومــی را دچار فریب و غفلت کند و به ســمت خود‬ ‫بکشــاند‪ ،‬پیروز اســت‪ .‬االن صحنه ای که به وجود امده‪،‬‬ ‫درواقــع برای دشــمن فرصت ایجــاد کرده اســت‪.‬انچه‬ ‫اکنون به عنوان دیپلماســی عمومی مطرح است‪ ،‬اساسا‬ ‫تولد و خلق این ادبیات متعلق به خود امریکایی هاســت‪.‬‬ ‫عنوانی که بعدا در ســاختارهای سیاسی شان جای گرفت‬ ‫و االن سال هاست که رســما به موازات دیپلماسی رسمی‬ ‫خودشان برایش بودجه تعیین می کنند‪ .‬معنای دیپلماسی‬ ‫عمومی یا دیپلماسی مردمی چیســت؟ اینکه شما بتوانید‬ ‫مردم کشــور حریف را نسبت به کشــور خودت خوش بین‬ ‫کنید‪ .‬یعنی اگر امریکایی ها موفق شوند مردم کشور هدف‬ ‫را نسبت به خودشــان خوش بین کنند در اینجا دیپلماسی‬ ‫عمومی شان محقق شده و به نتیجه رسیده است‪ .‬صحنه‬ ‫تفاهم نشان می دهد در مســاله ای که ‪ 12‬سال درگیر ان‬ ‫بودیــم‪ ،‬عرصه ای به وجــود امده کــه امریکایی ها بدون‬ ‫دعوا و خونریزی نتیجــه ای گرفته انــد و امتیازاتی را هم‬ ‫به ما داده اند که بــرای افکار عمومــی می تواند به عنوان‬ ‫امتیاز تلقی شود‪ .‬این در شرایطی اســت که امریکایی ها‬ ‫موفق شوند پیشینه بسیار خراب شــان را در افکار عمومی‬ ‫پاک کنند‪ .‬از طرفــی در وضعیتی کــه امریکایی ها تصور‬ ‫کننــد می تواننــد افکار عمومــی را فریب دهنــد‪ ،‬یعنی در‬ ‫حوزه های اقتصادی چیــزی که ما به دنبال ان هســتیم‪،‬‬ ‫اقتصاد مقاومتی اســت‪ ،‬درحالی که او راه نجات اقتصاد‬ ‫ما را در رابطه با خود بداند‪ .‬در عرصه های فرهنگی بتواند‬ ‫ان چیزی که امام(ره) ســال ها از ان به «شیطان بزرگ»‬ ‫یاد می کرد‪ ،‬اینکــه امروز مقام معظم رهبــری می فرمایند‬ ‫مصداق اتم استکبار‪ ،‬امریکاســت تبدیل شود به کشوری‬ ‫که نزد مردم مانند سایر کشــورها باشد‪ .‬یعنی امریکا دیگر‬ ‫خوی شیطانی ندارد‪.‬‬ ‫انکه امام می فرمودند رابطه مــا با امریکا رابطه گرگ‬ ‫و میش اســت‪ ،‬مردم او را گرگ‪ ،‬اســتکبار و نظام ســلطه‬ ‫نبینند‪ .‬اگر امریکایی ها موفق شــوند از این برجام و تفاهم‬ ‫صورت گرفته افکار عمومی مــردم ما را عــوض کنند یا در‬ ‫حوزه های تصمیم ســاز‪ ،‬تاثیر بگذارند و مــردم این نگاه را‬ ‫نسبت به امریکایی ها نداشــته باشند و گول بخورند و دست‬ ‫چدنی را نبینند و دســتکش مخملــی را ببینند کــه حاال که‬ ‫تفاهمی شده پس انها خوب هســتند که می شود به تفاهم‬ ‫رسید‪ ،‬پس معامله کنیم! ســراغ ارزش هایمان برویم تحت‬ ‫لوای حقوق بشــر یا مســائل دیگر‪ .‬اصل بحث این است‬ ‫که اینهــا چگونه می خواهنــد نفوذ کنند؟ با ایــن توافقنامه‬ ‫بتوانند روی افکار عمومی و در عرصه های تصمیم ساز روی‬ ‫مسئوالن تاثیر بگذارند و چهره استکباری و شیطانی امریکا‬ ‫را تغییر دهند‪.‬‬ ‫پیش تــر برخی چهرهــای سیاســی خودمان در‬ ‫مواجهه با سواالتی که از ان سو مطرح شده بود‬ ‫گفته بودند که اگر ما نباشــیم‪ ،‬نیروهای تندروتر‬ ‫از ما بر ســرکار خواهند امد و از این راه خواســتار‬ ‫گرفتن امتیازاتی شده بودند‪ .‬چند وقت پیش هم‬ ‫جان کری گفته بود باید به امثال اقایان روحانی و‬ ‫سیاست‬ ‫ایــران مطلــوب امریکایی هــا‪ ،‬ایــران‬ ‫دگرگون شــده‪ ،‬ایران قلب ماهیت شده‪،‬‬ ‫بدون ارمان هــای ایدئولــوژی و انقالبی‬ ‫است‪ .‬ایران سکوالر است‪ ،‬یعنی حکومت‬ ‫مســلمان ها و نــه حکومــت اســامی‪.‬‬ ‫مدل عربســتان‪ ،‬ترکیه و مالــزی‪ .‬ایران‬ ‫هضم شده در شــبکه فرهنگ‪ ،‬اقتصاد و‬ ‫سیاست جهانی غرب محور است‬ ‫مثلث | شماره ‪277‬‬ ‫رئیس جمهور مهم و قابل توجه است‪ .‬این چقدر‬ ‫با دو مبحثی که درمورد حرف زدن و اســتقالل ما‬ ‫بیان کردید‪ ،‬قابل جمع شدن و دیده شدن است؟‬ ‫البته پاسخ ایشان را سردار جعفری دادند و به نظرم‬ ‫خیلی در مورد این مساله صحبت نکنیم‪ ،‬بهتر است‪ .‬چون‬ ‫بهترین پاسخ را اقای جعفری به این مطلب دادند‪.‬‬ ‫البته مبنای سوال من جواب به اقای روحانی نبود‪.‬‬ ‫این ایده ای اســت که االن در بخشی از حاکمیت‬ ‫یا بخشی از نیروهای ما وجود دارد که چرا ان قدر‬ ‫راجع به غرب یــا امریکا حرف می زنیــم؟ بیایید و‬ ‫کارمــان را بکنیم‪ .‬باالخره این حرف مهم اســت‪.‬‬ ‫ایا این گفتمان درست است و االن موقع سکوت‬ ‫مقابل غرب است؟‬ ‫این حرف کامال غلط‪ ،‬نســنجیده و ناپخته است‪.‬‬ ‫اما بحث این است که برخی از دوستان با همین استداللی‬ ‫که می فرمایید صحبت کنند‪ .‬اگر ایران ان قدر مهم نیست‬ ‫و نباید با امریکایی ها ان قدر چالش داشته باشیم‪ ،‬چرا برای‬ ‫امریکایی ها این قدر ایران مهم اســت؟ چرا انها ‪ 35‬اســت‬ ‫که با ما مســاله دارند؟ در مقابل باید این سوال را کرد‪ .‬انها‬ ‫از ابتدای پیروزی انقالب اســامی برای ما در این کشــور‬ ‫ارامش نخواســته اند‪ .‬االن در همین بحث هسته ای‪18 ،‬‬ ‫و اقتداری در دنیا داریــم چرا نباید حرف بزنیــم؟ بله البته‬ ‫حرف باید سنجیده باشــد‪ .‬اما از طرف مقابل بترسیم؟ ایا‬ ‫انها تاکنون از حرف زدن علیه ما کم گذاشــته اند؟ همین‬ ‫االن هم که با انها مذاکره کرده ایــم‪ ،‬بدترین تهدیدها را‬ ‫می کنند‪ .‬ما باید نگاهمان را عوض کنیم‪ .‬این نکته را هم‬ ‫بیان کنم که درواقع هم پاسخ هاشمی رفسنجانی است و‬ ‫هم پاسخ دیگران‪ .‬از قول هاشمی نقل شده که ما خدمت‬ ‫امام رسیدیم و گفتیم که تا در قید حیات هستید این مساله‬ ‫را حل کنید‪ ،‬چــرا باید با امریکا دعــوا کنیم؟ من می گویم‬ ‫این افراد که این حرف ها را بیان می کنند واقعا مکتب امام‬ ‫را درک نکرده اند‪.‬‬ ‫مگر با امریکا دعوای موضوعی یا خصومت شخصی‬ ‫داشــته ایم؟ اینکه امام از ابتدا فرمودند که امریکا شیطان‬ ‫بزرگ اســت‪ ،‬یا اینکه رابطه ما گرگ و میش اســت‪ ،‬یعنی‬ ‫این یک نظامی است که بنیان هایش بر مبنای سلطه گری‬ ‫اســت و ما هم نظامی هســتیم که بنیان هایمان با تکیه بر‬ ‫ون َو َ‬ ‫قران « َ‬ ‫ون» اســت‪ .‬نباید زیر بار ظلم‬ ‫ال ت ُْظ َل ُم َ‬ ‫ال ت َْظ ِل ُم َ‬ ‫برویــم و نباید ظلم بکنیم‪ .‬مــا که نباید زیر بــار ظلم برویم‪،‬‬ ‫نمی توانیم بــا امریکا دعوا نداشــته باشــیم‪ .‬یک بار مقام‬ ‫معظم رهبری فرمودند که یا باید ماهیت ما عوض شــود یا‬ ‫ماهیت امریکایی هــا‪ .‬یعنی یا امریکایی هــا باید از ماهیت‬ ‫ظالمانه شان دست بردارند و دیگر نظام سلطه نباشند و خود‬ ‫را کدخدای دنیا ندانند که وارد عراق‪ ،‬افغانستان و هرجای‬ ‫دنیا شوند یا ما باید دســت از ارمان هایمان برداریم و مانند‬ ‫عربستان و ترکیه شویم‪.‬‬ ‫دیگر ارمان های بلند اسالمی و مکتبی نداشته باشیم‪.‬‬ ‫پس این چه حرفی است که ما تا کی باید با امریکایی ها دعوا‬ ‫کنیم؟! اصال مگر دعوای ما بر چه مبنایی بوده که االن باید‬ ‫دست برداریم؟ این اشکال مبنایی دارد که اصال فردی که‬ ‫ادعای ‪ 50‬سال مبارزه دارد هنوز ندانسته که قطع رابطه ما‬ ‫با امریکا بر سر چه بوده اســت؟ فکر می کند دعوایی بوده و‬ ‫دوز زمانی داشته و االن زمانش تمام شده و رفته است‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫ظریف کمک کنیم‪ .‬می خواهم بگویم یک تحلیل‬ ‫این اســت کــه امریکایی ها هم اکنــون از طریق‬ ‫برخی نیروهای سیاسی می خواهند تغییراتی در‬ ‫نحوه نگرش ایران در مســائل سیاست خارجی و‬ ‫خصوصا نگاه به غرب و امریــکا به وجود بیاورند‪.‬‬ ‫این فرضیه تا چه حد جدی است؟ ضمن اینکه انها‬ ‫چه ایرانی را از ما مد نظر دارند؟‬ ‫در ابتدا باید بگویم که ایــران مطلوب امریکا‪ ،‬چه‬ ‫ایرانی است‪ .‬امریکا می خواهد بر برجام و تفاهم‪ ،‬به سمت‬ ‫ایران مطلوب خودش پلی بزند‪ .‬ایران مطلوب امریکایی ها‬ ‫چیست؟ ایران مطلوب امریکایی ها‪ ،‬ایران دگرگون شده‪،‬‬ ‫ایران قلب ماهیت شــده‪ ،‬بدون ارمان هــای ایدئولوژی و‬ ‫انقالبی است‪.‬‬ ‫ایران سکوالر اســت‪ ،‬یعنی حکومت مسلمان ها و نه‬ ‫حکومت اسالمی‪ .‬مدل عربســتان‪ ،‬ترکیه و مالزی‪ .‬ایران‬ ‫هضم شــده در شــبکه فرهنگ‪ ،‬اقتصاد و سیاست جهانی‬ ‫غرب محور اســت‪ .‬ایران مهارشــده و تابع سیاســت های‬ ‫امریکایی در منطقه و بی اعتنا به سرنوشت جریان مقاومت‬ ‫و نهضت های ازادیبخش اســت‪ .‬ایــران غیرمزاحم برای‬ ‫راهبردهای توســعه طلبانه امریکا و اســرائیل اســت‪ .‬این‬ ‫ایران مطلوب انهاست‪ ،‬یعنی دارای این وجوه و خصایص‬ ‫است‪ .‬این درست در مقابل ایران مطلوب انقالب اسالمی‬ ‫اســت‪ .‬ایرانی اســت که تمام ابعاد حیات اجتماعی شان‪،‬‬ ‫ممیزه اســام و خصوصیات معنای اســام را دارد‪ .‬ایرانی‬ ‫که بــه ارمان هــای اســامی و انقالبی اش پایبند اســت‪،‬‬ ‫ایرانی که حامی مظلومان و مستضعفان در تمام دنیاست‪،‬‬ ‫ایرانی که مقاوم‪ ،‬مجاهد و استکبارســتیز است‪ ،‬ایرانی که‬ ‫مستقل است‪.‬‬ ‫خیلــی از بحث هایی که ایــن روزها می شــود‪ ،‬نقطه‬ ‫مستقیمش اســتقالل کشــور را هدف گرفته است‪ .‬ایران‬ ‫مســتقل و مقتدر و ســازش ناپذیر‪ .‬ایــران مطلوب انقالب‬ ‫اســامی این اســت‪ .‬یعنــی ایرانی کــه در واقــع الگوی‬ ‫توسعه یافته اش هم الگوی اسالمی‪ -‬ایرانی پیشرفته است‬ ‫و نه هر الگویی‪.‬‬ ‫پس تمامــی ابعاد مــادی و معنوی را برای ســعادت‬ ‫دنیوی و اخروی بشــر در نظــر می گیرد‪ .‬همزمــان هم به‬ ‫پیشــرفت توجــه دارد و هم بــه عدالت و هم بــه معنویت‪.‬‬ ‫امریکایی ها طرح شــان این اســت و می خواهند از برخی‬ ‫عناصر داخل که نماد عینی شــان برخــی از اصالح طلبان‬ ‫هستند که نشــان داده اند و چندان ابایی هم ندارند و بعضا‬ ‫در حرف هایشــان هم عنوان می کنند‪ ،‬استفاده کنند‪ .‬اینها‬ ‫از طریق ان عوامل و با کمــک انها می خواهند دوران پس‬ ‫از توافــق را دورانی کنند کــه زمینه های نفوذ نــرم را برای‬ ‫خودشان رقم بزنند‪ .‬درواقع همان ایرانی را درست کنند که‬ ‫مطلوب امریکاست‪.‬‬ ‫به نکته مهمی اشاره کردید‪ .‬راجع به یک همسویی‬ ‫یا پیوســتگی نیروهای سیاسی با گفتمان غرب‪.‬‬ ‫این البته در طول تاریخ انقالب بوده و تکرار شده‬ ‫است اما در این دوره خیلی مهم است‪ .‬پیوستگی‬ ‫اهداف برخــی از این نیروهای سیاســی مــا را با‬ ‫دولت های غربی چطور می بینیــد؟ به نظر خیلی‬ ‫بی سابقه است‪.‬‬ ‫بله‪ ،‬برخی از دوســتان از گذشــته زمینه داشته اند‬ ‫و مترصد فرصت هایــی بوده اند‪ .‬االن تصــور می کنند ان‬ ‫تفاهــم این فرصــت را برایشــان ایجاد کرده اســت‪ .‬اینها‬ ‫ارمان های شــان‪ ،‬ارمان های انقالب اســامی نیســت‪.‬‬ ‫اینها ارزش هایشان‪ ،‬مطابق با ارزش های انقالب اسالمی‬ ‫نیســت‪ .‬غربزده هســتند و تحت تاثیر مبانی و ارزش های‬ ‫غربی هستند و چندان به استقالل کشور نمی اندیشند‪ .‬اینها‬ ‫ارمانخواه نیستند‪.‬‬ ‫به دو نکته مهم اشاره کردید؛ هم بحث استقالل‬ ‫را مطرح کردید و هم نوع حرف زدن و گفتمان را‪.‬‬ ‫اقای روحانی سخن بســیار مهمی در مورد اینکه‬ ‫باید مراقب حرف زدنمان باشیم را گوشزد کرده اند‪.‬‬ ‫شــاید اصل حرف شــان این بوده که طوری حرف‬ ‫نزنیم که به انها بربخورد! این خیلی حرف مهمی‬ ‫ است برای ما که همیشه سعی کرده ایم حرف اول‬ ‫را در دنیای اســام بیان کنیم‪ ،‬نترسیدیم اگر از‬ ‫فلسطین دفاع کردیم و علیه امریکا در خلیج فارس‬ ‫یا عــراق حــرف زدیم‪ .‬بیــان این ســخن از زبان‬ ‫روز وزیر خارجه امریکا در نقطه ای ســاکن می شود و تکان‬ ‫نمی خورد‪ .‬چقدر این ایران مهم است؟ چرا ان قدر برایشان‬ ‫اهمیت دارد؟ این مهم است‪.‬‬ ‫من قبول نــدارم که قــدرت منطقه ای هســتیم‪ ،‬ما‬ ‫امروز به قدرت جهانی تبدیل شــده ایم‪ .‬قدرتــی که نه به‬ ‫اعداد تسلیحات و وســعت جغرافیایی و جمعیت مان بلکه‬ ‫مولفه های نرم قدرت امروز در ایران‪ ،‬ایران را به یک قدرت‬ ‫جهانی تبدیل کرده است‪ .‬با این قدرت جهانی چرا نتوانیم‬ ‫حرف هایی که دلمان می خواهد‪ ،‬بزنیم؟ اگر چنین قدرت‬ ‫‪35‬‬ ‫سیاست‬ ‫الگوی چین برای ایران نادرست است‬ ‫سیاست‬ ‫‪36‬‬ ‫مثلث | شماره ‪255‬‬ ‫گفت وگوی مثلث با محمدسعید احدیان‬ ‫اقــای احدیــان! گفت وگویی با ســرفصل «ایران‬ ‫مطلــوب جهان اســام و ایران مطلــوب امریکا»‬ ‫داریم‪ .‬اینها با هم چه تفاوت هایی دارند؟ حضرت‬ ‫اقا بحثی درمورد نفوذ امریکا بعد از تفاهم هسته ای‬ ‫در ایران مطرح کردند‪ .‬این به چه معناســت؟ چه‬ ‫خطری احساس شده و چه نشانه هایی دیده شده‬ ‫است؟‬ ‫قبل از اینکه نشانه دیده شود‪ ،‬به نظرم تحلیل انچه‬ ‫اتفاق افتاده‪ ،‬نیازی به نشانه ندارد‪ .‬به طور طبیعی باید بپذیریم‬ ‫که زمینه برای این اتفاق مهیا شده است‪ .‬اولین و مهم ترین‬ ‫نکته این است که نتیجه دوسال مذاکره علنی با امریکایی ها‬ ‫به صورت مستقیم و اینکه مذاکره از نظر ما به یک جمع بندی‬ ‫خوبی رسیده است‪ ،‬یعنی معتقدیم نتیجه مذاکرات‪ ،‬نتیجه‬ ‫مذاکراتی است که به نفع جمهوری اسالمی است‪ .‬چون به‬ ‫نفع جمهوری اسالمی است طبیعتا یک نوع سیگنال مثبتی به‬ ‫جامعه ایرانی ارائه می کند‪ .‬اتفاق دوم این است که دوسال بر‬ ‫سر یک میز با امریکایی ها نشستن و مذاکره کردن از یک قبح‬ ‫برخوردار بود‪ .‬این قبح و تابو کامال ریخته شده است‪ .‬زمینه‬ ‫اینکه بتواند یک بدنه سرمایه اجتماعی جمع کند؛ این تفکری‬ ‫که از پیش در جمهوری اسالمی به عنوان یک تفکر رقیب‪،‬‬ ‫گفتمانرقیباماموجمهوریاسالمیمطرحبود‪.‬ازابتدااین‬ ‫گفتمان وجود داشته است‪ .‬از زمانی که جمهوری اسالمی‬ ‫تشکیل شــد‪ ،‬شــروعش با ماجرای گروگانگیری در سفارت‬ ‫امریکا بود و از همان زمان یک تفکر دیگر عنوان می کرد که‬ ‫رفتار تقابل با امریکا که بدان نظام سلطه می گوییم‪ ،‬درست‬ ‫نیست و باید رفتار دیگری داشته باشیم‪ .‬این تفکر درالیه های‬ ‫مختلفوجودداشت‪.‬درانزماننهضتملیونهضت ازادی‬ ‫خیلی صریح مقابله کرد ولی در درون بدنه نخبگان و مسئوالن‬ ‫ما هم وجــود داشــت‪ .‬مشــخص ترین فرد شــان ایت الله‬ ‫هاشمی رفسنجانی اســت که خودشــان بارها این مطلب را‬ ‫بیان کرده اند‪ .‬یعنی صراحتا گفته اند که تالش کرده اند و به‬ ‫امام(ره) گفته اند که در زمان حیاتشان مساله امریکا را حل‬ ‫کنند‪ .‬همه اینها نشان می دهد که این تفکر درون جمهوری‬ ‫اسالمی یک سری طرفدار دارد‪ .‬تحلیل شــرایط موجود به‬ ‫ما می گوید که شرایط برای اینکه این تفکر بتواند جایگاهی‬ ‫را در افــکار عمومی پیدا کند و ســرمایه اجتماعی برای خود‬ ‫جذب کند‪ ،‬وجود دارد‪ .‬چراکه دو دلیل دارد؛ دلیل اول اینکه‬ ‫با امریکایی ها مذاکره ای کرده ایم که نسبت به دفعات قبل‬ ‫برای اولین بار توانسته ایم به یک نتیجه مثبت برای جمهوری‬ ‫اسالمی برسیم‪ .‬دفعات قبل بر سر افغانستان و عراق به رغم‬ ‫اینکه ادعای همکاری کردند ولی در عمــل نتیجه خوبی از‬ ‫خود نشــان ندادند اما اینجا در عمل این اتفاق افتاده است‪.‬‬ ‫دوم اینکه قبح ماجرا شکسته شد‪ .‬این پدیده به طور طبیعی‬ ‫زمینهبرایسرمایهاجتماعیایجادمی کند‪.‬برخیازرفتارهای‬ ‫امریکایی ها صحبت های صریحی بیان می کنند و اوباما چند‬ ‫روز پیش گفت که امیدواریم این اتفاق بیفتد این پیشــنهاد‬ ‫در دفتر حافظ منافع امریکا در ایران به صورت جدی مطرح‬ ‫می شود و با مخالفت روبه رو می شود‪ .‬شروع ان ایام ماجرای‬ ‫مک دونالد معروف اتفاق می افتد که برای همه روشن است‬ ‫و نیازی به گفتن ندارد‪ .‬مک دونالــد فقط یک نماد فرهنگی‬ ‫غربی نیست‪ ،‬یک راهکار نفوذ است‪ .‬اگر الزم باشد توضیح‬ ‫می دهم که چگونه راهکار نفوذ است‪ .‬هم نماد و هم راهکار‬ ‫نفوذ اســت‪ .‬با این نگاه وقتی اینها ضمیمه می شود‪ ،‬عالوه‬ ‫بر اینها برخی از صحبت های مســئوالن کشــورمان مطرح‬ ‫می شود‪ ،‬اینجا خطر جدی می شود‪ .‬زمینه پذیرش اجتماعی‬ ‫برای اینکه بتواند این تفکری که از قبل رقیب گفتمان انقالب‬ ‫اسالمی و امام بوده است‪ ،‬درحال ایجاد شده است‪ ،‬پیرو این‬ ‫زمینه جدیدی که ایجاد شده‪ ،‬یک سری سیگنال های شفاف‬ ‫و روشنی که قرار است از این زمینه سوءاستفاده شود نیز دیده‬ ‫می شود‪ .‬بنابراین موضوع جدی‪ ،‬خطرناک و مهم می شود‪.‬‬ ‫از حــرف شــما این طــور اســتنباط می شــود که‬ ‫امریکایی هــا فعــا بــا ابــزار نیروهای میانــه رو و‬ ‫اصالح طلب داخلی برای تغییر وارد می شوند و این‬ ‫تصویر درستی است‪.‬‬ ‫اوال به نظرم امریکایی ها با این نیت توافق را به نتیجه‬ ‫نرساندند‪ .‬به نظرم مجبور و ناچار شدند که توافق را به اینجا‬ ‫برسانند‪.‬شایددرشروعبااینمدلیکهمی تواننددولتجدیدرا‬ ‫تحت فشار قرار دهند و پیرو ان امتیازات زیاد بگیرند‪ ،‬وارد یک‬ ‫مذاکره جدی شدند ولی بعد از اینکه مذاکرات جدی تر شد و‬ ‫دیدند مواضع جمهوری اسالمی در وین قبل محکم است‪،‬‬ ‫مجبور شدند به اینجا برسند‪ ،‬نه اینکه برای این کار توافق را به‬ ‫نتیجه رساندند‪ .‬نکته دوم اینکه طبیعتا روی بهترین افرادی‬ ‫که می توانند حساب کنند تفکر جریان اصالح طلبان و شاید‬ ‫کسانیکهباهاشمیمیانه هاینزدیک تردارندباشند‪.‬درواقع‬ ‫من لفظ میانه رو را قبول ندارم‪.‬‬ ‫اما به نظــرم برخــی از نیروهای سیاســی داخلی‬ ‫اهداف شان پیوستگی عجیبی با دولت های غربی‬ ‫پیدا کرده است‪ .‬ایا این توهم است؟‬ ‫نه امــا یک مقدار زود اســت کــه برای ایــن تفکر‬ ‫موضع گیری و حکم صادر کنیم‪ .‬باید صبر کنیم و به نظرم حاال‬ ‫کمی نیت خوانی است‪ .‬یک سری مواضع از برخی مسئوالن‬ ‫دولتی دیده ایم‪ .‬مشخصا اقای رئیس جمهور در مواردی از‬ ‫تعامل با دنیا سخن گفته اند و مواضعی درباره اش گرفته اند‪.‬‬ ‫درمورد بقیه افراد هم هنوز نمی توانیم برای حدسیات خودمان‬ ‫حکم صادر کنیم‪ .‬حدس ما همین است که شما می گویید و‬ ‫این احتمال را می دهیم که این پیوستگی وجود داشته باشد‪.‬‬ ‫اینکــه اقــای روحانــی می گوینــد «بایــد مراقب‬ ‫حرف زدن مان باشــیم که طــرف مقابــل نرنجد»‬ ‫این تناقض با اســتقالل ما ندارد؟ ایا حرف ایشان‬ ‫منطقی است؟‬ ‫ظاهر حرف‪ ،‬یک بحث اســت و نیــت گوینده یک‬ ‫بحــث و االن نمی توانیم به نیــت گوینده پــی ببریم‪ .‬چون‬ ‫تواتر این حرف ها همچنان به گونه ای است که نمی توانیم‬ ‫درباره شان حکم صادر کنیم‪ .‬یا باید اظهارنظر صریح داشته‬ ‫باشــیم یا تواتر حرف ها به گونه ای باشــد که بتوانیم کامال‬ ‫حکم صادر کنیــم‪ .‬به نظرم می رســد که نبایــد نیت خوانی‬ ‫کنیم‪ .‬احتمال اینکه اقای روحانی به این ســمت این نگاه را‬ ‫داشته اند‪ ،‬جدی می دانم‪ .‬ادبیات ایشان این است اما تاکید‬ ‫می کنم احتمال اســت‪ .‬از این جمله نمی توان استنباط کرد‬ ‫که حتما و قطعا و صرفا‪ .‬می توان این طور اســتنباط کرد که‬ ‫در گذشته دنبال این بودیم که ادبیات انقالب اسالمی را جلو‬ ‫ببریم و با امریکا هم دشمنی کنیم اما چرا حرف درشت بزنیم؟‬ ‫حرف خودمان را بزنیم ولی خــوب بزنیم‪ .‬می توان این گونه‬ ‫هم استنباط کرد‪ .‬احتمال اینکه دولت این ادبیات و تفکر را‬ ‫داشته باشد‪ ،‬جدی می دانم اما هنوز برای حکم صادرکردن‬ ‫زود اســت‪ .‬بهتر این اســت که افراد را از دایره کســانی که‬ ‫گفتمان امام و انقالب را پیگیری می کنند‪ ،‬زود خارج نکنیم‪.‬‬ ‫اگر خودشان خواستند خارج شوند‪ ،‬خارج شان می کنیم اما‬ ‫سعی نکنیم که زود هول شان دهیم که شما غربگرا هستید‪.‬‬ ‫زود به این سمت نرویم و این حکم را صادر نکنیم‪.‬‬ ‫‪3‬‬ ‫احدیــان‪ ،‬مدیــر مســئول‬ ‫روزنامهخراسانمی گوید‪«:‬ارمان‬ ‫اصلی ما این اســت که ســاختار‬ ‫ناعادالنه حاکم بر دنیا باید به هم‬ ‫بریزدواصالحوعادالنهشود‪».‬با‬ ‫تو گوکرده ایم‪.‬‬ ‫اودراینموردگف ‬ ‫برخی معتقدند که نــوع مواجهه ما بــا امریکا باید‬ ‫شبیه الگوی چین شود‪ .‬ایا این را قبول دارید؟‬ ‫الگوی چین به نظرم به دالیلی مدل نادرستی است‪.‬‬ ‫چین کامال خودش را در نظام جهانی حل کرده است‪ .‬اصال‬ ‫خودشــان بعد از اینکه تالش کردند شــرایط را تغییر دهند‪،‬‬ ‫ادبیاتی داشتند‪ .‬گفته اند که سیاست هارمونی با دنیا‪ .‬کال به‬ ‫سمت این رفتند که خودشان را هماهنگ کنند‪ .‬در یک سری‬ ‫مواضع‪ ،‬مواضع خودشان را داشته باشند اما در نظام اقتصاد‬ ‫جهانی حل شدند که نمی توانید در نظام اقتصاد جهانی حل‬ ‫شوید و استقالل سیاســی تان را تا اخر حفظ کنید‪ .‬در حوزه‬ ‫مواضع فرهنگــی‪ ،‬درفرهنــگ غربگرایی کامال به ســمت‬ ‫حل شدن است‪ .‬در حوزه فضاهای حتی سیاسی جز مواردی‬ ‫که در حوزه حاکمیتی خودشــان اســت‪ ،‬در ســایر مواضع‬ ‫بین المللی دنیا‪ ،‬فضای حل شده در دنیا دارند‪ .‬اصال الگوی‬ ‫چین‪ ،‬الگوی کامال غلطی برای جمهوری اســامی است‪،‬‬ ‫استکبارســتیزی هم ارمان ایدئولوژیک ماست و هم منفعت‬ ‫استراتژیک‪ .‬یعنی از یک طرف از مبانی ارمانی و ایدئولوژیک‬ ‫ما نــگاه ظلم ناپذیری مــا‪ ،‬نگاه زمینه ســازی ظهور حضرت‬ ‫ولیعصر(عج) و مهدویت ما‪ ،‬همه اینهــا ارمان ایدئولوژیک‬ ‫ماســت و حتی اگــر منافع هم نداشــته باشــیم باید مســیر‬ ‫استکبارستیزی را تا اخر برویم‪ .‬حتی اگر هیچ منفعتی نداشته‬ ‫باشیم همان طور که سی و اندی سال این کار را کرده ایم‪ .‬دوم‬ ‫اینکه االن منفعت استراتژیک است‪ .‬یعنی ان چیزی که االن‬ ‫داریم‪ ،‬از حیث جایگاه بین المللی و منطقه ای‪ ،‬حتی معاوضه‬ ‫اقتصادیکهدرحالاتفاقافتادناست‪،‬وقتیجایگاهجهانی‬ ‫پیدا می کنید‪ ،‬معاوضه مالی و اقتصادی اش را هم خواهید‬ ‫دید‪ .‬همه این منفعت استراتژیک را از کجا به دست اورده ایم؟‬ ‫از اینکه سی و خرده ای سال پای استکبارستیزی ایستاده ایم و‬ ‫درغیراین صورتکشورمهمی نبودیموبهاینجانمی رسیدیم‪.‬‬ ‫پس انچه داریم در تقابل با نظام سلطه است اما چین کامال در‬ ‫نظام سلطه حل شده است‪ .‬خودش جزئی از این معادله است‬ ‫و البته منافع خود را پیگیری می کند‪ .‬در نظام سلطه‪ ،‬روسیه‬ ‫و چین هر یــک منافعی دارند که با اختالفــات و رقابت های‬ ‫خودشان انها را پیش می برند‪.‬‬ ‫سوال اخر اینکه یک ایران داریم که مطلوب دنیای‬ ‫اســام اســت و یک ایران هم داریــم که مطلوب‬ ‫امریکایی هاســت؛ این دو چــه تفاوت هایی با هم‬ ‫دارند؟‬ ‫شفاف و روشــن ان‪ ،‬نپذیرفتن قواعد و هنجارهای‬ ‫ناعادالنه دنیاست‪ .‬انچه جمهوری اسالمی به ان اعتقاد دارد‬ ‫این است که ارمانخواهی واقع بینانه داشــته باشیم‪ .‬ارمان‬ ‫اصلی ما این است که ساختارناعادالنهحاکمبردنیا بایدبه هم‬ ‫بریزدواصالحوعادالنهشود‪.‬اینحرفمبنایسخنحضرت‬ ‫امام از روز اول تاکنون بوده اســت‪ .‬اگر «جنگ جنگ تا رفع‬ ‫فتنه در جهان» سر داده شده همین بوده است‪ .‬معادله جنگ‬ ‫زمینی به دلیل شرایط ارمانخوانی واقع بینانه است‪ .‬واقعیت ها‬ ‫جلو امد و اصل ارمان پیگیری شد به تعبیری که حضرت اقا‬ ‫داشــتند؛ قله عوض نشد و تنها مســیری که می خواهیم به‬ ‫سمت قله برویم را تغییر دادیم‪.‬‬ ‫ما در ان مســیر حرکت می کنیم‪ .‬نقطه مقابل انچه ما‬ ‫می خواهیم‪ ،‬امریکایی ها می خواهند که جمهوری اسالمی‬ ‫از این ارمان اصلی و مبنایی خودش دست بردارد و البته اگر‬ ‫با انها هماهنگ باشــیم به ما کمک هم خواهند کرد و کشور‬ ‫قوی ای می توانیم باشیم‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫حضرت ایت ال ّله خامنه ای‪ ،‬رهبر معظم انقالب پس‬ ‫از پایان مذاکرات هسته ای نسبت به نفوذ احتمالی‬ ‫امریکا در زمینه های مختلف هشدار دادند‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪255‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪37‬‬ ‫سیاست‬ ‫ما نمی خواهیم‬ ‫در اقتصاد جهانی‬ ‫هضم شویم‬ ‫گفت وگوی مثلث با ناصر ایمانی‬ ‫امریکایی عزیز‪ ،‬خوش امدی‪!...‬‬ ‫در نقد دوگروهی که دوگانه سازش‪ -‬مقاومت را شکل دادند‬ ‫فرشاد مهدی پور‬ ‫سیاست‬ ‫‪38‬‬ ‫مثلث | شماره ‪255‬‬ ‫‪4‬‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫بازشدن سفارت انگلســتان در تهران‪ ،‬اتفاق عجیبی‬ ‫نیست و چیزی که ناگوار بود‪ ،‬اقدام کسانی بود که ‪ 2-3‬روز‬ ‫قبل از تصویب طرح کاهش روابط با انگلستان در مجلس‪ ،‬‬ ‫خودسرانه درون سفارتخانه چهارراه استانبول رفتند و هم به‬ ‫راه قانونی کم کردن سطح روابط ضربه زدند و هم کشور را در‬ ‫معرض فشارهای وسیع جهانی قرار دادند‪ ...‬بگذریم‪ ،‬چون‬ ‫گذشته ها‪ ،‬گذشته و حاال زمزمه ها چیز دیگری است و برخی ‬ ‫در حال جاروب کــردن کوچه هایند تا بــرادران و خواهران‬ ‫یانکی از راه برســند‪ .‬همان هایــی که از صدر مشــروطه و‬ ‫به طرزی تصادفی (!) در کنار همه سلطه گران و چپاول گران‬ ‫ضدایرانی ایســتاده اند و ‪ ۶۲‬ســال قبل در چنیــن روزهایی‬ ‫(مصادف با ‪ ۲۸‬مــرداد ‪ ، )۱۳۳۲‬باده های سرمستانه شــان‬ ‫را در پایتخــت تلــخ پس از کودتــا به هــم می کوبیدند‪ .‬ان‬ ‫امریکایی های عزیزی که به فراخور تحوالت سی و چندساله‬ ‫ل ‪ ۷۶‬میان پیوریتن های‬ ‫جمهوری اسالمی‪ ،‬در حوالی ســا ‬ ‫سرکش شــان (البته بخوانید متمدن شان) و سیاستمداران‬ ‫غیرمتمدن شان فرق گذاشته شد و رئیس جمهوری که هنوز‬ ‫چند ماهی از نشستن اش روی صندلی صدار ت نمی گذشت‪،‬‬ ‫با انها در یک گفت وگوی تلویزیونی به طور مســتقیم سخن‬ ‫گفت و ســالی بعدتر به نیویــورک رفت و همه چیــز برایش‬ ‫مهیا شده بود تا عکس یادگاری ای بگیرد و دستی بدهد با بیل‬ ‫کلینتون و دیوار بی اعتمادی را فرو بریزد‪.‬‬ ‫تا فراموش مان نشــده‪ ،‬بایــد از رئیس جمهوری دیگر‬ ‫گفت کــه کل مقوله رابطه بــا امریکا را محــدود می کرد به‬ ‫ماجرای دارایی های بلوکه شده ایران در امریکا که اگر طرف‬ ‫مقابل حاضر به پرداخت انها بشود‪ ،‬راه برای تفاهم باز است‬ ‫و دو رئیس جمهور بعد از او که چندین بــار به نیویورک رفت‬ ‫و همواره درخواســت مناظره با موگندمی های واشــنگتن را‬ ‫داد و سطح شــنیدن ســخنان رئیس جمهور امریکا را تا مرز‬ ‫وزیر خارجه باال برد و مشــاور امینش‪ ،‬نه تنها امریکایی ها‪،‬‬ ‫بلکه اشغال گران صهیونیست قدس شــریف را شهروندان‬ ‫اسرائیل و مردمانی دوست داشتنی خواند‪ .‬حاال رئیس دولت‬ ‫دیگری بر سر کار امده (ولو با یک اکثریت نسبی شکننده) که‬ ‫از پیش از انتخابات‪ ،‬شعار مذاکره با کدخدا را داده بود و یک‬ ‫دهه قبل تر‪ ،‬در پایان مذاکراتی طوالنی ب ا تروئیکای اروپایی‬ ‫(فرانسه‪ ،‬انگلیس و المان) در بهار‪ ،۸۴‬گرفتن قطعات یدکی‬ ‫چند هواپیما را به عنوان دســتاورد گفت وگوهای هسته ای‬ ‫اعالم داشــت و همان وقت ها‪ ،‬رئیس فعلی مجلس عبارت‬ ‫طنزامیز و طعن الود گرفتن «اب نبات» به جای «در غلطان»‬ ‫را برایش به کار برد‪.‬‬ ‫ایــن روال های دولتی چیــزی را که نشــان می دهد‪،‬‬ ‫به هم پیوستگی تقریبی عملکرد تمامی روسای دولت از چپ‬ ‫و راســت و میانه در تالش برای نزدیکی به قدرت بزرگ (یا‬ ‫همان شیطان بزرگ سابق) اســت و این‪ ،‬نه از روی خیانت‬ ‫و خباثت‪ ،‬بلکه به فراست تفاوتی اســت که در ارزیابی حال‬ ‫و رو ِز جمهوری اســامی و جایگاه ان در عالم کنونی است؛‬ ‫یک شــکاف معرفتی‪-‬عقیدتی دهشــتناک بــا ارمان های‬ ‫حضرت روح الله‪ .‬تفسیر این حرف ها ممکن است این شائبه‬ ‫را ایجاد کنند کــه نگارنده باور دارد کــه طرفداران دوقطبی‬ ‫سازش ‪ -‬مقاومت‪ ،‬راه درســت را رفته اند و چه بسا که انها از‬ ‫نادرســت ترین رویه ها بوده اند‪ ،‬چرا؟ چون در چشم اندازی‬ ‫مشترک با همان قبلی ها می زیستند که زیست «ایرانی زیرک‬ ‫مسلمان» را در هم پیوندی با سیاست خارجی می جست و نه‬ ‫پی جویی ساخت و استحکام درونی‪ .‬در واقع گروه اخیر سویه‬ ‫دیگر بــازی را تکمیل می کردند و همان مفاهیمی را بســط‬ ‫دادند که به بسط دست بیگانه در کشور انجامید‪.‬‬ ‫ظاهرتریــن زمینه این بســط ید‪ ،‬حواشــی مذاکرات‬ ‫هسته ای اخیر بود که دیپلمات های ایرانی و امریکایی ها‪،‬‬ ‫مرتبا در کنار یکدیگر نشستند و انها لحظه ای را برای افزایش‬ ‫رابطه با این طرف از دست ندادند و مرتبا در باب موضوعات‬ ‫غیرهســته ای پیام تولید کردند (با وجود انکه می دانســتند‬ ‫ایرانی ها در ان باره سخنی نخواهند گفت) و بعد از ان هم تا‬ ‫امروز‪ ،‬ان قدر پیام و پیغام های حاشــیه ای داده اند که شاید‬ ‫در تاریخ این چند دهه کم سابقه باشــد؛ اینها برای چیست؟‬ ‫برخی ممکن است بگویند که این دریچه ای است برای تداوم‬ ‫برد ‪-‬برد محقق شــده در برجام و چه برد‪-‬بردی؟ مگر رئیس‬ ‫دولت در یک گردش اشــکار و نامنتظره‪ ،‬از عبارت پیروزی‬ ‫‪ ۳-۲‬استفاده نکرد؟ معنای ضمنی این سخن‪ ،‬چیزی جز این‬ ‫بود که از شــعار اولیه برد ‪ -‬برد عدول شــده‪ ،‬چون در صحنه‬ ‫معادالت جهانی واقعی‪ ،‬تحقق ناپذیر اســت و عمال نوعی‬ ‫عقب نشینی در مواضع پیشین دولت رخ داد‪ .‬اما روشن است‬ ‫ی ماجرا‪ ،‬در فرجام برجام نیست و از همان سال های‬ ‫که تمام ‬ ‫قبل که دیپلماسی عمومی به مثابه سفارت مجازی و اعزام‬ ‫گروه های موسیقی و جذب دانشجو و‪ ...‬رقم خورد‪ ،‬دولت‬ ‫مرکزی نظــام ســرمایه داری‪ ،‬شــیوه های بازاریابی تازه ای‬ ‫را بنا نهاد‪ .‬حال روزهایی اســت کــه امریکایی ها اعترافات‬ ‫فوق العاده ای می کنند‪ ،‬از نزدیک شدن به چهره های معارض‬ ‫ایرانــی و هزینه های گســترده برای جنگ روانــی گرفته تا‬ ‫برنامه ریزی برای برانــدازی داخلی‪ .‬ایــن را اضافه کنید به‬ ‫ســناریوی دوســطحی رئیس جمهور امریکا مبنی بر وجود‬ ‫ِ‬ ‫ایران خوب و ایــران بد و تالش او بــرای احی ا و فعال کردن‬ ‫ایران خوب (با طعم امریکایی)‪ .‬داستانی که تا اینجا گفته‬ ‫شــد‪ ،‬چه معنایی دارد جز پیش درامدســازی برخی ها برای‬ ‫خیرمقدم گویی به امریکایی عزیز و دامنه دارتر شدن همان‬ ‫شکاف پیشین؛ امری که هم ورای همدلی و همزبانی است‬ ‫و هم مجزا از شعارهایی که برخی تا پیش از «رئیس» شدن‬ ‫بر ان صراحت دا شتند‪.‬‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫خبرنگار‬ ‫‪5‬‬ ‫با توجه به اینکه مقام معظم رهبری بر لزوم سد نفوذ‬ ‫اســتکبار در کشــور تاکید کردند‪ ،‬به نظر شــما چه‬ ‫نشانه هایی از نفوذ استکبار در کشور وجود دارد که‬ ‫ایشانچنینتاکیدیداشتند؟‬ ‫خود نفــس توافــق به خاطر مذاکــرات طوالنــی که با‬ ‫طرف های غربی به ویژه امریکایی ها در طول یک سال و نیم‬ ‫گذشته داشتیم‪ ،‬به طور طبیعی این ذهنیت را در برخی افراد و‬ ‫جریان های داخل کشــور و همین طور غربی ها به وجود اورد‬ ‫که می شود بین ایران و امریکا گفت وگوهایی در شرایط فعلی‬ ‫در خصوص مســائل دیگر هم انجام شود به طوری که کم کم‬ ‫نوعی بحث برقراری روابط دیپلماتیک ولو در حد محدود میان‬ ‫تهران و واشــنگتن به وجــود اید‪ ،‬در این شــرایط مقام معظم‬ ‫رهبری بالفاصله بعد از توافق و حتی در اثنای مذاکرات بارها‬ ‫تاکید می کردند که مذاکرات بــا امریکایی ها فقط در موضوع‬ ‫هسته ای اســت‪ .‬حتی در طول مذاکرات چندین بار پیش امد‬ ‫که امریکایی ها مسائل دیگر غیر از مسائل هسته ای را مطرح‬ ‫کردند که با واکنش تند رهبر معظم انقالب مواجه شــدند که‬ ‫مذاکرات ما با امریکایی صرفا درخصوص مســائل هسته ای‬ ‫اســت‪ .‬حتی چند بار وقتی اقای ظریف وزیــر خارجه در ایران‬ ‫بودمقاماتامریکاییبااوتماسگرفتندوتمایلداشتنددرباره‬ ‫مسائلمختلفمثلیمنباایرانمذاکرهکنندامارهبریمعظم‬ ‫مانعشدندتابابمذاکرهدرموضوعاتدیگرحتیمسائلعراق‬ ‫وافغانستاننیزبازنشودومبادیامکانوقوعایناتفاقکامال‬ ‫بستهشودتامذاکراتصرفادربارهمسائلهسته ایدنبالشود‪.‬‬ ‫حساسیت ایشان برای این است که برخی جریان ها در داخل‬ ‫کشور اساسا به رابطه با امریکا ولو نه حتی رسمی و دیپلماتیک‬ ‫بلکه به شــکل گفت و شــنود و تعامل درباره مسائل مختلف‬ ‫منطقه ایوغیر منطقه اینگاهمثبتدارند‪.‬تصورانهاایناست‬ ‫که ما نمی توانیم با امریکایی هاتاابدبحثقطعارتباطرادنبال‬ ‫کنیموشاهدمثالراهمهمینبحثتوافقهسته ایمی اورند‬ ‫که باالخره توانســتیم با مذاکره ولو طوالنی مدت به رغم عدم‬ ‫اعتماد فی مابین در طول‪ 35‬سال گذشته موضوع اختالفات‬ ‫را به یک جایی با امریکایی ها برســانیم‪ .‬انها برای خودشــان‬ ‫اســتدالل هایی دارند؛ مثال می گویند نمی شود در واشنگتن‪،‬‬ ‫ایران دفتر حفاظت منافع با پرسنل‪ ،‬کارمند و ساختمان داشته‬ ‫باشداماامریکادرتهراندفترحافظمنافعشدرسفارتسوئیس‬ ‫باشدبدونانکهکارمندیاامکاناتیدراختیارقرارگیرد‪،‬پسباید‬ ‫اینرابطهدو طرفهبرقرارشود؛حتیدراینحدهمبحثجدی‬ ‫می کنند‪ .‬در مجموع تمایل شان بر این است که ما می توانیم‬ ‫با امریکایی ها بر سر سایر مسائل مختلف تعامل کنیم و با این‬ ‫تعامل منافع ایران بهتر حفــظ خواهد شــد‪ ،‬کما اینکه درباره‬ ‫مسائل هسته ای چنین اتفاقی افتاد‪ .‬یاداور می شوم این افراد‬ ‫و جریان ها در داخل کشور حضور جدی دارند و برخی از انها در‬ ‫مسند هاییهستندکهمنشانفوذواثرند‪،‬البتهبعضی شانازباب‬ ‫خیرخواهیاینمسائلرامطرحمی کنندوذهندربارهانهانباید‬ ‫بهانطرفرودکهبهیکنوعیامریکاییهستند‪.‬برخیازباب‬ ‫خیرخواهیچنیندیدگاهیدارند‪.‬بهخاطرانکهبراینباورندکه‬ ‫منافعکشوردرسایهتعاملباامریکاتامینمی شودولواینتعامل‬ ‫محدودباشد‪.‬درکناراینافرادبعضیهمخیر‪،‬اساسامعتقدند‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث | شماره ‪255‬‬ ‫سیاست‬ ‫ما ارتباط با امریکا را می خواهیم چه کنیــم؟ در واقع گروه دوم‬ ‫به استکبار و استضعاف یا نظام دوقطبی دول استکباری‪-‬دول‬ ‫مستضعفدرجهانمعتقدنیستند‪.‬گروهاولمعتقدندموقعان‬ ‫حرف هاگذشتهچونحرف هاییازایندستبرایدورانجنگ‬ ‫سردبوداالنواقعیت هایجهاناینطوردیکتهمی کندکهبرای‬ ‫انکهیککشوربخواهدموقعیتاقتصادیخودشراپیشرفت‬ ‫دهد باید با جهان تعامل داشته باشد و جهان هم چه بپذیریم و‬ ‫چهنپذیریمیعنیهمینچندقدرتغربیودرراس شانامریکا‪.‬‬ ‫اینجریان هاوافراددرداخلکشورهستندوحضوردارندوبعضا‬ ‫موثرهمهستندوبهمحضاینکهیکمقدارفضارابرایطرح‬ ‫بحثمساعدببینند‪،‬بیشترانگیزهپیدامی کنندتامباحثخودرا‬ ‫بازگوکنند‪،‬بنابراینهرموقعببینندهجومتبلیغاتیدرداخلکشور‬ ‫علیه تفکرشان است مقداری سکوت می کنند‪ .‬این سکوت نه‬ ‫بهمعنایاناستکههجمه هاموردتاییدشاناستودرتفکر‬ ‫خودتجدیدنظرمی کنندبلکهسکوتمی کنندتاببینندکیفضا‬ ‫دوباره برای این طرح بحث ها مساعد می شود اما رهبر معظم‬ ‫نظام نوع دیدگاه شان به مقوله امریکا و استکبارجهانی کامال‬ ‫متفاوت است‪ .‬برای همین اصال نمی پذیرند ما نوعی تعامل را‬ ‫باامریکایی هاداشتهباشیم‪.‬مسالههسته ایراهمیکاستثنا‬ ‫ی هم گذاشــتند که در هیچ زمینه‬ ‫می دانند و خط قرمز محکم ‬ ‫دیگرینبایدباامریکایی هاتعاملکرد‪.‬استداللراهمچندین‬ ‫بار خودشــان گفتند؛ اول اینکه به امریکایی ها اعتماد ندارند‬ ‫چون هر گونه تعامل با امریکایی ها در مقاطع حســاس زمانی‬ ‫صورتبگیردمعلومنیستوقتیشرایطعادیشدامریکایی ها‬ ‫نوعدیگریاقدامنکنندیعنیقابلاعتمادنیستند؛دومانکهعلم‬ ‫استکبارستیزیکه‪ 35‬سالپیشتوسطایراندرجهانبلندشد‬ ‫غربی ها به این وسیله تالش دارند این را در افکار مستضعفان‬ ‫عالم جا بیندازند که دیگر چنین علمی وجــود ندارد‪ ،‬یعنی این‬ ‫طور تبلیغ کنند که باالخره ان نماد هم رنگ باخت اگرچه طول‬ ‫کشید اما این علم استکبارستیزی همانند خیلی از حرکت های‬ ‫ضد امپریالیستیکهدرجهاناتفاقافتاد‪،‬اگرچهزمانطوالنی‬ ‫سپری شــد اما مثل جنبش های ناسیونالیستی‪ ،‬کمونیستی و‬ ‫سوسیالیستی که به مرور زمان تسلیم شدند انقالب اسالمی‬ ‫نیز به این سرنوشت دچار شد‪ .‬بنابراین رهبری تالش دارند این‬ ‫تصویردرذهنمستضعفانعالمبه وجودنیاید‪.‬دلیلسوماین‬ ‫استکهرهبریمی فرمایدکهامریکایی هابههمانروش های‬ ‫خودهستندوچیزیتغییرنکردهاست‪.‬انهاهنوزدارندازبزرگترین‬ ‫غده سرطانی تاریخ بشــریت یعنی رژیم صهیونیستی حمایت‬ ‫می کنند‪،‬هنوزبهبهانهمبارزهباتروریسم‪،‬خونملت هایمظلوم‬ ‫رامی مکندبنابراینهیچچیزیتغییرنکردهکهبخواهیمباانها‬ ‫رابطه منطقی برقرار کنیم‪ .‬ایــن دو دیدگاه در تقابل با یکدیگر‬ ‫هستند‪،‬هرازگاهیهمکهاحساسمی شودانجریان هادارند‬ ‫گرم می شوند و دوباره موضوع برقراری رابطه با امریکا را به طور‬ ‫جدی مطرح می کننــد‪ ،‬رهبر معظم انقــاب محکم و صریح‬ ‫اعالم می دارند که رابطه با امریکا اصال مجاز نیست و باید این‬ ‫رابطههمچنانقطعبماندتاانجاکهامریکایی هاماهیتاتغییری‬ ‫دررفتارشانبه وجودایدکهتاکنونایناتفاقنیفتادهاست‪.‬‬ ‫اقای روحانــی می گوید ما نباید طــوری حرف بزنیم‬ ‫که به طرف مقابــل بر بخورد‪ ،‬به نظر شــما در بحث‬ ‫استکبارســتیزی تا کجــا باید جلو رفــت؟ یک مدل‬ ‫استکبارستیزینوعرفتاراقایاحمدی نژادبودکهاز‬ ‫هر تریبونیبرایبهچالشکشیدننمادهایاستکبار‬ ‫همچون هولوکاست استفاده می کرد و می کوشید‬ ‫دو قطبیاستکبار‪-‬مقاومترادرذهنجهانیانپررنگ‬ ‫کند در مقابل این رویکرد برخی معتقدند این رویکرد‬ ‫هزینه زا برای کشور است حال انکه می توان ضمن‬ ‫حفظدشمنیباامریکاازبروزوظهورحساسیت های‬ ‫ بی مورد نیز جلوگیری کرد و الزاما نباید همه جا ایران‬ ‫قطبمقابلامریکاشناختهشود‪،‬نظرشماچیست؟‬ ‫معتقدم باید از هر گونه برخوردهای شعارگونه در صحنه‬ ‫بین الملل و برخورد های احساســی با وقایع صحنه بین الملل‬ ‫کامال پرهیز کنیم‪ .‬مواضع جمهوری اسالمی در موضوعات‬ ‫اساسی باید کامال مســتحکم‪ ،‬منطقی و مبتنی بر فهم افکار‬ ‫عمومیمردمجهانباشد‪،‬ازاینکهبخواهیمرفتاریغیرمودبانه‬ ‫و شــعاری نزد افکار عمومی جهان پیشه کنیم باید بپرهیزیم‪،‬‬ ‫نکته دوم انکه ایران هراسی نباید امکان ظهور پیدا کند‪ .‬به هر‬ ‫حال واقعیت این است که رســانه های جهان‪ ،‬افکار عمومی‬ ‫مردمدنیاراشکلمی دهندواینرسانه هادراختیارمانیستندودر‬ ‫اختیار دشمن ما قرار دارند‪ .‬بنابراین هنر ما باید این باشد طوری‬ ‫برخوردکنیمکهاوالموضعمحکمومستدلواصولیخودمانرا‬ ‫مطرحکنیمودرعینحالفضاییرابازنکنیمتارسانه هاییکهدر‬ ‫اختیارانهاستبتوانندافکارواذهانمردمراعلیهماشکلدهند‬ ‫وسازماندهیکنند‪.‬هر گونهایرانهراسییاایجادحاشیه های‬ ‫ بی دلیل و منفی علیه جمهوری اسالمی ایران کار قابل قبولی‬ ‫نیســت‪ .‬در زمان دولت نهم و دهم این اتفاق مکرر رخ داد ان‬ ‫هم با ادبیات و شــعارهایی که خیلی منطقش قابل قبول مردم‬ ‫جهاننبود‪.‬متاسفانهاینمباحثمطرحمی شدوبیشترکشور‬ ‫راواردحاشیه هایبین المللیمی کردوایران هراسیراافزایش‬ ‫می داد‪،‬بدونانکهمنافعیبرایکشورداشتهباشد‪،‬درحالیکه‬ ‫می توانستیم بر همان مواضع اصولی خودمان پافشاری کنیم‬ ‫و چنین هزینه هایی را هم نپردازیم‪ .‬مثال رئیس جمهور سابق‬ ‫در موضوع هولوکاست می شد مباحث را به شکلی مطرح کند‬ ‫که ما منافعش را داشته باشیم و انها هم نتوانند روی مواضع ما‬ ‫فضاسازیمنفیکنند‪.‬متاسفانهبهشکلنامناسبیاینمواضع‬ ‫بیانمی شدوهزینه هایزیادبین المللیبرایکشورایجادکرد‪.‬‬ ‫پس باید تالش کرد که هزینه برای کشور ایجاد نکنیم‪ .‬هزینه‬ ‫فقط هزینه ریالی نیســت‪ .‬در صحنه بین الملل ممکن است‬ ‫هزینه هایی که ایجاد می شود دیده نشــود اما تبعات ان برای‬ ‫کشورسنگینباشد‪.‬اماطرفدیگرموضوعاناستکهنبایدبه‬ ‫غربی هادلخوشکردیعنینهافراطونهتفریطشود‪،‬البتهحفظ‬ ‫چنینرویکردیسختاست‪،‬یعنیطوریبایدموضع گیریکرد‬ ‫که همه مسائل و اصول رعایت شود و ضمن انکه ایجاد هزینه‬ ‫همدرعرصهبین المللینکند‪.‬‬ ‫کدام یــک از ایــن شــیوه ها مطلوب مســلمانان و‬ ‫مســتضعفان و مظلومــان جهان اســت؟ ایــا انها‬ ‫چنین خط مشــی ای را از جمهوری اســامی ایران‬ ‫می خواهند؟‬ ‫انچه معتقدم مســلمانان جهان می خواهند‪ ،‬استمرار و‬ ‫پافشاری بر مواضع اصولی است که نکته خیلی مهمی است‪.‬‬ ‫دردولتسابقیکفضایخیلیمثبتیلهاقایاحمدی نژاددر‬ ‫افکارمسلمانانجهانبه وجودامدهبود‪،‬بهخاطرشعارهایتند‬ ‫ضدامریکاییکهاومی دادوبهنوعیامریکاراتحقیرومسخره‬ ‫می کرد‪ .‬البته مســلمانان جهان شــاید خیلی از ایــن ادبیات‬ ‫خوش شاننمی امد‪،‬بلکهازدولتونظامیخوش شانمی امد‬ ‫کهباوجودانکهامریکادرصحنهجهانیسلطهبرهمهکشورهای‬ ‫مختلفداردیادولت هاراقانعکردهکهجزواقمارامریکاباشند‪،‬‬ ‫به رغم همه مناسبات بین المللی بیاید بر مواضع خود پافشاری‬ ‫کند و بعد از‪ 35‬سال هنوز هم امریکا را به عنوان شیطان بزرگ‬ ‫بداند‪ .‬این مســاله عامل دلگرمی و خوشحالی مردم مسلمان‬ ‫دنیاســت چون هنوز نظام سلطه نتوانســته ایران را از مواضع‬ ‫خودشپایینبیاورد‪.‬‬ ‫اینراکهامریکایی هادوستدارندازطریقنیروهای‬ ‫میانه رو و اصالح طلب ایران مطلوب خودشان را به‬ ‫وجود بیاورند شما قبول دارید؟ مثال اینکه جان کری‬ ‫گفته ما باید موقعیت میانه روهــا را در ایران تقویت‬ ‫کنیم‪.‬‬ ‫حرف جان کری دور از ذهن نیســت‪ .‬طبیعی اســت که‬ ‫امریکایی ها تمایل دارند جریان هایی در ایران به قدرت برسند‬ ‫که بتوانند با انها تعامل کنند و در واقع ســلطه جهانی امریکا را‬ ‫بپذیرند‪.‬جمهوریاسالمیایراندر‪ 35‬سالگذشتهنخواسته‬ ‫اینسلطهرابپذیردوجزواقمارامریکادربیاید‪،‬اماامریکایی ها‬ ‫تمایلدارندکسانیراسرکاربیاورندکهاینسلطهرامی پذیرندو‬ ‫مقابلسلطه خواهیامریکاکوتاهمی اینداماایااینجریان هادر‬ ‫ایران وجود دارند؟ بله‪ ،‬بعضی ها با استدالل های خیرخواهانه‬ ‫و به خاطر منافع ملی چنین هدفی را دنبال کنند البته یک گروه‬ ‫دیگر نیز به لحاظ فکری سلطه غرب را پذیرفتند و در مقابل ان‬ ‫کوتاه امدند‪ ،‬علــت رویکرد این گروه به ان خاطر اســت که به‬ ‫لحاظ اکادمیک مطالعات غربی داشــتند‪ .‬انها همه چیز را در‬ ‫غربخالصهمی بینندومعتقدندنمی تواندرمقابلاینواقعیت‬ ‫قدعلمکرد‪.‬‬ ‫این رویکرد تعامل با امریکا فقــط در اصالح طلبان‬ ‫ومیانه روهاوجودداردیادراصولگراهانیزهست؟‬ ‫اینراکهگفتمخیلینمی توانجناح پذیرخواند‪.‬درهردو‬ ‫جناحچنینافرادیهستندبخشیازانهاکامالافرادمسلمانی‬ ‫هستند‪،‬حتیممکناستمعتقدبهمبانیفکریامامهمباشند‬ ‫امامی گویندازانزمانخیلیوقتگذشتهاست‪.‬درمجموعدر‬ ‫جناح اصالحات باتوجه بهشواهد و ادلهبسیارزیادیکهداریم‬ ‫این افراد بیشتر هستند‪ .‬برخی افرادی که در جناح اصالحات‬ ‫هستند واقعیت ســلطه غرب را پذیرفتند و در مقابل ان کوتاه‬ ‫امدند‪.‬ماحجمقابلتوجهیافرادفرهیختهجناحاصالح طلب‬ ‫را داریم که در طول‪ 10‬ســال گذشته به غرب هجرت کردند و‬ ‫انجاماندندوحتیدارندهمکاریهمباجریانسلطهمی کننددر‬ ‫حالی که در میان اصولگراها کمتر یا شاید اصال چنین افرادی‬ ‫رانداشتهباشیم‪.‬‬ ‫الگویایرانبرایمواجههباامریکاچهالگوییاست؟‬ ‫مدل هایمختلفیهمچونمدلچینی‪،‬کوباییوبرخی‬ ‫کشورهایاسیایجنوبشرقیمثلمالزیدرمواجههباامریکا‬ ‫وجود دارد اما ایران هیچ کدام از این مدل ها را نپذیرفته است و‬ ‫مدل دیگری را پیشه گرفت‪ .‬مدل چینی می گوید برای مبارزه‬ ‫با غرب نیاز نیست با شاخ ان درگیر شــویم‪ ،‬بلکه می توان گاو‬ ‫غرب را دوشــید‪ .‬به نوعی اعتقاد دارند ایران با شاخ های غرب‬ ‫درگیر شده در صورتی که به جای ان می توانست ان را بدوشد‬ ‫ومنفعتببرد‪.‬واقعیتایناستکهمدلمامدلدیگریاست‪.‬‬ ‫ایران از ابتــدای انقالب تصور می کرد اگــر از نظر اقتصادی‬ ‫در نظام غرب مستحیل شود دیگر استکبارســتیزی و دفاع از‬ ‫مظلومانومقابلهبااشغالگرانبهویژهرژیم صهیونیستیاساسا‬ ‫امکان پذیر نیست چون وقتی در نظام سلطه هضم شویم باید‬ ‫از ارمان ها و شــعارها فاصله بگیریم اما چین به لحاظ وسعت‬ ‫و جمعیت و منابع بسیار وســیعی که داشت این امکان برایش‬ ‫بود که زیر بار نظام ســلطه نرود و خودش به یکی از بزرگترین‬ ‫نظام هایاقتصادیجهانتبدیلشود‪،‬یعنینهتنهاازاقتصاد‬ ‫سلطه متاثر نشود بلکه بر اقتصاد سلطهتاثیربگذارداماازانجا‬ ‫که ایران چنین موقعیتی را ندارد هر تالشــی کند نمی تواند در‬ ‫صحنه اقتصاد جهانی حضور تاثیرگذار داشــته باشد‪ .‬ما باید‬ ‫تالش کنیم فقط به لحاظ اقتصادی به میزانی پیشرفت کنیم‬ ‫که از نظام سلطه اسیب نبینیم‪ ،‬نه انکه مثل چین بخواهیم به‬ ‫مرحله ای برســیم که خودمان یکی از قدرت های تاثیرگذار بر‬ ‫اقتصاد بین الملل باشــیم چون نمی توانیم‪ ،‬بنابراین امام (ره)‬ ‫مدلچینرادنبالنکرد‪.‬ضمنانکهمایکاعتقادمکتبیداریم‬ ‫کهچینی هاایناعتقادرانداشتند‪.‬مبانیدینیاساسابهمااجازه‬ ‫نمی دادکهازاستکبارستیزیودفاعازمظلومانومستضعفان‬ ‫جهان دست بکشیم بنابراین مدل ایران متفاوت بود‪ .‬البته به‬ ‫دالیلمختلفنتوانستیممدلخودمانرانیزبهشکلکاملاجرا‬ ‫کنیم چون به لحاظ اقتصادی نتوانستیم به یک قدرتی تبدیل‬ ‫شویم که تاثیرپذیری مان از نظام سلطه به مقدار بسیار زیادی‬ ‫کاهش پیدا کند همچنان که در مساله تحریم ها یک مقداری‬ ‫اقتصادماندچارتالطمشدوایننشانهخوبینبود‪،‬شایدیکی‬ ‫ازدالیلاینکهماپذیرفتیمکهباغربی هاتوافقکنیموازبعضی‬ ‫ارمان هایخودمانکوتاهبیاییمهمینبودکهمانتوانستیمبه‬ ‫لحاظ اقتصادی در طول ســال های پس از انقالب به میزانی‬ ‫پیشرفتکنیمکهاساساتحریمغربنتواندرویاقتصادایران‬ ‫اثربگذارد‪.‬درواقعهرمدلاستکبارستیزیبهاقتضایهرکشور‬ ‫طراحیمی شود‪.‬‬ ‫‪39‬‬ ‫برند سازی چهره های سیاسی‬ ‫علوم سیاسی‬ ‫موسســه ایده مراســم رونمایی از یک کتاب را برگزار کرد‪ .‬کتابی که‬ ‫نه تنها خودش اهمیت داشت‪ ،‬بلکه سخنرانان و مراسمی که برای ان برگزار‬ ‫می شود نیز اهمیت دارد‪ .‬در مراســم رونمایی این کتاب ضمن سخنرانی‬ ‫رســول بابایی مترجم کتاب ‪ ،‬پرویز امینی و شهاب طباطبایی نیز سخنانی‬ ‫را مطرح کردند‪.‬‬ ‫برندسازیسیاسیدرغیابمشاورانومتخصصان‬ ‫خطرپوپولیسم‬ ‫گزارشی از رونمایی یک کتاب‬ ‫برند سازی چهره های سیاسی چگونه صورت می گیرد؟‬ ‫‪6‬‬ ‫‪40‬‬ ‫پاسخی به فقدان دانش بازاریابی سیاسی‬ ‫مثلث | شماره ‪255‬‬ ‫سیاست‬ ‫روز جمعه ششــم شــهریورماه موسســه ایده مراسم‬ ‫رونمایی از یک کتاب را برگزار کرد‪ .‬کتابی که نه تنها خودش‬ ‫اهمیت داشت‪ ،‬بلکه سخنرانان و مراسم هایی که برای ان‬ ‫برگزار می شــود نیز اهمیت دارد‪ .‬در مراســم رونمایی این‬ ‫کتاب ضمن ســخنرانی رســول بابایی مترجم کتاب ‪ ،‬پرویز‬ ‫امینی و شــهاب طباطبایی نیز ســخنانی را مطرح کردند و‬ ‫به پرسش ها پاســخ گفتند‪ .‬دو فرد که از دو جریان مختلف‬ ‫راست و چپ به این نشست دعوت شــده بودند‪ .‬در ابتدای‬ ‫برنامه ارش ســلطانعلی رئیس این موسسه تبلیغاتی ضمن‬ ‫اشاره به ضرورت پرداختن به موضوع بازاریابی و برندسازی‬ ‫سیاسی به عنوان موضوعی نو و بی سابقه در کشور از سلسله‬ ‫برنامه هــای این موسســه در این حــوزه خبــر داد و گفت‪:‬‬ ‫«عالوه بر مراســم امروز که به رونمایی از کتاب برندسازی‬ ‫نامزد انتخاباتی نوشته لیزا اسپیلر و جف برگنر و ترجمه رسول‬ ‫بابایی اختصاص دارد‪ ،‬این موسسه بنا دارد برنامه رسمی تر‬ ‫و بزرگتری روز جمعه ‪ 27‬شــهریور ماه در سالن سعدی مرکز‬ ‫همایش های برج میالد برگزار کند‪ .‬این برنامه‪ ،‬همایشــی‬ ‫یک روزه اســت با عنوان تبلیغــات و بازاریابی سیاســی در‬ ‫عرصه انتخابات با ســخنرانی دکتر بابایــی‪ ،‬دکتر دهقان‪،‬‬ ‫شهاب طباطبایی و دکتر ابراهیم محسنی؛ همچنین در این‬ ‫همایش کارگاه بازاریابی و برندسازی نیز برگزار خواهد شد‪».‬‬ ‫دکتر رســول بابایی‪ ،‬مترجــم کتاب‪ ،‬ســخنران اول‬ ‫این مراســم بود و در رابطه با ضرورت ترجمه این کتاب در‬ ‫شرایط فعلی توضیح داد‪« :‬در کشور ما هر دو سال یکبار دو‬ ‫انتخابات توامان برگزار می شود؛ انتخابات مجلس و خبرگان‬ ‫با هم و شورا و ریاست جمهوری با هم‪ .‬ولی دانشی که از این‬ ‫انتخابات پشتیبانی کند و متولی رقابت های سیاسی باشد در‬ ‫کشور ما وجود ندارد‪ .‬ما دچار فقدان دانشی هستیم که در‬ ‫همه جای دنیا مســئول ارتباط با رای دهنده ها و کاندیداها‬ ‫و بین احزاب و گروه ها با جامعه اســت‪ .‬وقتی ما انتخابات‬ ‫داریم‪ ،‬الزم اســت کــه این دانش را هم داشــته باشــیم‪.‬‬ ‫دانشی که با نظرسنجی های متعدد و متوالی چه در دوران‬ ‫انتخابــات و چه در قبل و بعــد از ان نیازها و خواســته های‬ ‫جامعه را بشناسد و بر اساس ان برنامه ریزی کند‪ .‬دانشی که‬ ‫پیام درست انتخاباتی را طراحی کند و نحوه رساندن پیام را‬ ‫به جامعه هدف تدوین کند و استراتژی های رقابتی را طراحی‬ ‫و پیگیری کند‪ .‬کتاب برند سازی سیاسی در جهت پاسخ به‬ ‫این فقدان ترجمه شده است‪».‬‬ ‫دکتر بابایــی همچنین علــت عدم گســترش دانش‬ ‫بازاریابی سیاســی در دنیــا را عنوان کــرد‪« :‬اوج و اخرین‬ ‫مرحله بازاریابی سیاسی برندینگ سیاسی است و این کتاب‬ ‫در کشــور ما به عنوان اولین کتاب در این حوزه مطرح شده‬ ‫و البته در دنیا هم ادبیات برندسازی سیاسی هنوز به دالیلی‬ ‫چنــدان پر رونق نشــده اســت و کتاب های‬ ‫زیــادی در این زمینــه وجود نــدارد‪ .‬یکی از‬ ‫دالیلش این است که این حوزه بیشتر مربوط‬ ‫به عرصه عمل اســت و کســانی کــه درگیر‬ ‫این کار هســتند تمایــل چندانی به انتشــار‬ ‫تکنیک ها و قواعدشان در این حوزه ندارند‪.‬‬ ‫تا اینکه شخصی فرایند برندسازی اوباما را در‬ ‫انتخابات ســال ‪ 2008‬در این کتاب به طور‬ ‫ســاده و منظم توضیــح داده و قواعدی که‬ ‫بر اساس ان این برند شکل گرفته و پیش رفته‬ ‫را تشریح کرده است‪».‬‬ ‫بابایی در ادامــه به مثال هایــی از چند برند سیاســی‬ ‫داخلی اشــاره کرد و گفت‪« :‬در انتخابات ســال ‪ 76‬اقای‬ ‫خاتمی برنده شــد و به عنــوان یک برند سیاســی به جامعه‬ ‫معرفی شد؛ برندی که به یک شمایل فرهنگی تبدیل شده»‬ ‫او البته به این برند نقدهایی نیز داشت و معتقد بود که این کار‬ ‫محصول دانش برندسازی سیاسی نبوده‪« :‬شکل گیری این‬ ‫برند به صورت خود به خودی و بیشتر باتوجه به ظرفیت های‬ ‫شخصی و هوشــمندی های ایشــان و البته مشــاوره های‬ ‫درســت و بعضی اتفاقــات دیگر شــکل گرفته اســت و نه‬ ‫دانش برندســازی‪ .‬دلیل من برای اینکه معتقدم این فرایند‬ ‫برندســازی خود به خودی بوده این اســت که کســانی که‬ ‫مشاوران ایشان در سال ‪ 76‬بودند‪ ،‬در انتخابات سال ‪ 84‬یا‬ ‫انتخابات بعدی ان نشان دادند که دارای دانش برندسازی‬ ‫نیستند‪ .‬در سال ‪ 84‬همان گروه امدند پشت اقای معین در‬ ‫صورتی که الفبای رقابت های سیاسی در کمپین اقای معین‬ ‫رعایت نشد و در واقع نشــان دادند که به این دانش مجهز‬ ‫نیستند‪ .‬االن هم نحوه بهره برداری از یک طرف و محافظت‬ ‫از برندی به نام اقای خاتمی از طرف دیگر در گروه ایشــان‬ ‫به گونه ای است که به درستی صورت نمی گیرد‪».‬‬ ‫او در ادامه به یک برند دیگری نیز اشاره کرد‪ .‬به باور او‬ ‫احمدی نژاد نیز یک نمونه برند قوی بود که براســاس شم و‬ ‫شهود شخصی به وجود امد‪ .‬به اعتقاد او برند احمدی نژاد به‬ ‫شکلی بسیار قوی در سال ‪ 84‬شکل گرفت و این قدر خوب‬ ‫انجام شد که توانســت موضوع بحث ‪ 20‬ساعته اکادمیک‬ ‫در یک کالس درس باشــد‪ .‬نمونه دیگر امــا ریبرندینگ یا‬ ‫برندســازی دوباره اقای هاشمی رفســنجانی‪ ،‬بعد از ســال‬ ‫‪ 84‬اســت‪ .‬اقای هاشــمی از ســال ‪ 57‬وارد عرصــه نظام‬ ‫سیاسی جمهوری اسالمی می شود و تا سال ‪ 74‬کم کم اوج‬ ‫می گیرد؛ اما از سال ‪ 75‬شــروع به نزول و افول می کند که‬ ‫اوج ان در ‪ 84‬است‪ .‬ولی او دوباره برمی گردد؛ انهم برگشتی‬ ‫دوباره بــه اوج و من باز معتقــدم این اوج گیری بر اســاس‬ ‫توان و ظرفیت های شــخصی ایشــان در سیاســت ورزی‬ ‫است و مشاوران ایشــان نمی توانند مدعی باشــند که انها‬ ‫توانستند این کار را انجام دهند‪ .‬وی در ادامه تاکید می کند‪:‬‬ ‫«اگر ما انتخابات داریم نیاز به دانشــش هــم داریم‪ .‬اگر‬ ‫سیاستمداران ما می خواهند متولی کارهای بزرگ در سطح‬ ‫جامعه باشند‪ ،‬نیاز به دانشی دارند که برندشان به خوبی شکل‬ ‫بگیرد و از ان محافظت شود‪ .‬حدود هفت ماه دیگر انتخابات‬ ‫مجلس را داریــم‪ .‬گردش مالی این انتخابــات حدود هزار‬ ‫میلیارد تومان اســت‪ ،‬اما هیچ کس نمی تواند ادعا کند که‬ ‫بعد از این انتخابات سیاســت ورزی در کشور و رابطه دولت‬ ‫و جامعه و رای دهندگان بــا نمایندگانی که انتخاب خواهند‬ ‫شــد بهتر می شــود یا فهم درســتی از نیازها و‬ ‫خواسته های مردم شکل خواهد گرفت‪».‬‬ ‫مترجــم کتــاب «برندســازی نامــزد‬ ‫انتخاباتی» در پایان گفت‪« :‬ترجمه این کتاب‬ ‫در راســتای پاســخگویی به همین نیاز بوده و‬ ‫این اولین کتابی است که در این حوزه ترجمه‬ ‫کرده ایم و البته کتاب های دیگری هم در این‬ ‫زمینه زیر چاپ است‪ ،‬شامل بحث هایی در زمینه‬ ‫بازاریابی سیاســی‪ ،‬کمپین هــای انتخاباتی‪،‬‬ ‫برندسازی شخصی و ســایر بحث های مربوط‬ ‫به این حوزه‪ .‬در این کتاب نویســنده ها فرایند‬ ‫شکل گیری برند اوباما را گام به گام نشان داده اند که چگونه‬ ‫سیاســتمداری که وقتی وارد عرصه انتخابات می شود تنها‬ ‫حدود ‪ 2‬درصد امکان پیــروزی برایش متصور هســتند‪ ،‬با‬ ‫طراحی های درست و فهم درست نیازهای جامعه و تطبیق‬ ‫این برند با ان نیازها می تواند انتخابات را برنده شود‪».‬‬ ‫نحوه مواجهه با محدودیت ها و امتیازات‬ ‫در ادامه دکتر پرویز امینی‪ ،‬مدرس دانشگاه و تحلیلگر‬ ‫مســائل سیاســی ضمن تشــکر از مترجم کتاب بــه دلیل‬ ‫اینکه با پرداختــن به این موضوع در واقع بــه پایین اوردن‬ ‫مسائل علوم انســانی از اســمان به زمین کمک کرده و از‬ ‫بحث هایی که در دانشگاه های ما متعارف است و ربط عینی‬ ‫با تجربه روزمره ما ندارد فارغ شــده است‪ ،‬گفت‪« :‬من چند‬ ‫سالی درباره بحث سیاســت ورزی و سیاست ورزی در ایران‬ ‫مطالعاتی انجام داده ام‪ .‬مرکز ثقل بحث سیاست ورزی این‬ ‫است که هر کس در عرصه سیاســت حضور پیدا می کند‪،‬‬ ‫چه در قالب یک جریان یا نامزد یا گروه یا یک رسانه همواره‬ ‫با محدودیت ها و انتظاراتی روبه روســت‪ .‬تحلیل هایی که‬ ‫درباره انتخابات های مختلف کشور ما می کنند این است که‬ ‫همیشــه نتیجه انتخابات غیرمنتظره بوده است‪ .‬مثال نباید‬ ‫اقای خاتمی ســال ‪ 76‬انتخاب می شد یا نباید احمدی نژاد‬ ‫سال ‪ 84‬رئیس جمهور می شد یا روحانی در ‪ .92‬اشکال این‬ ‫تحلیل ها این اســت که محدود به همیــن محدودیت ها و‬ ‫انتظارات است‪ .‬در حالی که انگاه که فهرستی از انتظارات‬ ‫و محدودیت ها داریم هنوز سیاســت شــروع نشده است‪،‬‬ ‫بلکه هنوز داریم در دوره ماقبل سیاست تحلیل می کنیم‪».‬‬ ‫او در ادامه به تعریف سیاست ورزی از دیدگاه خودش‬ ‫پرداخت و شرایط به قدرت رسیدن حسن روحانی را اینگونه‬ ‫تشــریح کرد‪« :‬سیاســت کثرت امتیازات یا حداقل بودن‬ ‫محدودیت ها نیست‪ .‬سیاست ورزی از اینجا شروع می شود‬ ‫که من بــا امتیــازات و محدودیت هایم چــه کار می کنم‪.‬‬ ‫نحوه مواجهه من با محدودیت ها و امتیازات اغاز سیاست‬ ‫اســت‪ .‬بنابراین فردی مثل روحانــی در انتخابات ‪ 92‬جزء‬ ‫کسانی است که از حداقل امتیازات برخوردار و از باالترین‬ ‫محدودیت ها بهره مند اســت‪ .‬اقای روحانــی در واقع یک‬ ‫امتیاز بالقوه بیشــتر ندارد‪ .‬امتیازی که می شود رویش کار‬ ‫کرد‪ .‬ان هم این است که در بستر نارضایتی از وضع موجود‬ ‫خودش را به عنوان چهره ای در ســطح رادیــکال مخالف‬ ‫نسبت به وضع موجود نشان دهد‪ .‬این امتیاز را دیگران هم‬ ‫داشتند و حتی استعدادشان نســبت به روحانی بیشتر بود و‬ ‫امتیازات دیگر هم داشتند‪ ».‬پرویز امینی در ادامه با تاکید بر‬ ‫اینکه سیاست ورزی به طور اکادمیک و روشمند و نهادسازانه‬ ‫در جامعه ما وجــود ندارد‪ ،‬ادامه داد‪« :‬مــن بعد از خواندن‬ ‫کتاب به دکتر بابایی گفتم که اگر از شما در مصاحبه دکترا‬ ‫فقط این ترجمــه را می دیدند بــاالی ‪ 90‬درصد ممکن بود‬ ‫که در هیچ دانشگاهی شما را نپذیرند‪ ،‬چون وارد مصادیق‬ ‫عینی شدید و از عالم فکری و فلسفی اکادمیک خارج شدید‪.‬‬ ‫اما عمدتا ما در فضای اکادمیک کســی را که بتواند چنین‬ ‫مناسبات انتخاباتی را در کنار نامزدهای انتخاباتی پیش ببرد‬ ‫تا به حال ندیدیم‪».‬‬ ‫خطر افتادن به دام پوپولیسم محتوایی‬ ‫سید شــهاب الدیــن طباطبایــی نیــز یکــی دیگر از‬ ‫ســخنرانان حاضر در این مراســم بود که صحبت هایش را‬ ‫این طور شروع کرد‪:‬جمله ای از قول یکی از سیاستمداران‬ ‫طناز گفته شده که ان را دوست دارم ؛ «به کسی رای بدهید‬ ‫که کمتر از دیگران وعده وعید می دهــد‪ ،‬حداقل کمتر از‬ ‫دیگران مایه نومیدی تان خواهد شد!»‬ ‫وی در ادامــه ضمن اشــاره به ایــن نکته کــه مایی‬ ‫که اینجــا جمع شــده ایم این نکتــه را خــوب می دانیم اما‬ ‫نومیدی مان زودگذر است و دوباره به کوچک ترین روزنه ای‬ ‫دل می بیندیــم و امیدوارانــه از نو شــروع می کنیم‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫«خوشحالم که به همت دوســتان عزیزم‪ ،‬باالخره فضای‬ ‫انتخابــات و کمپین هــای انتخاباتــی نیز به عنــوان یک‬ ‫تخصص و دانش معرفی شد‪».‬‬ ‫او اظهــار امیــدواری کــرد کــه سیاســتمداران و‬ ‫کاندیداهای انتخاباتی به سمت استفاده از اصول‪ ،‬قواعد و‬ ‫ابزارهای انتخاباتی مدرن بروند‪ ،‬همان طور که برای شناخت‬ ‫و درمان بیماران ســراغ نعل بند نمی روند‪ ،‬برای مدیریت و‬ ‫موفقیت انتخاباتی سراغ متخصصین برندسازی سیاسی و‬ ‫استادان کمپین های انتخابی بروند‪.‬‬ ‫طباطبایی در ادامــه گفت‪« :‬با یک خطابه پرشــور و‬ ‫مختصری افشاگری‪ ،‬تنها می توان چند روزی افکار عمومی‬ ‫را به خود مشــغول کرد‪ ،‬برای بعد از ان باید برنامه داشت و‬ ‫حساب و کتاب‪ .‬دوســت عزیزی دارم که یک بار به شوخی‬ ‫گفت‪« :‬بدنامی بهتــر از گمنامی اســت‪ ».‬گمنامی که به‬ ‫وقتش و با شرایط و مدیریت درست‪ ،‬به میدان بیاید بهتر از‬ ‫بدنامی است که حتی دیگر گمنام نباشد‪».‬‬ ‫برندسازی یک ابزار است‬ ‫در بخش دوم این مراسم حضار و خبرنگاران سواالتی‬ ‫از ســخنرانان در رابطه با کتاب و مطالب مطرح شده طرح‬ ‫کردند‪.‬‬ ‫رســول بابایی در پاسخ به اولین ســوالی که در رابطه‬ ‫با کتاب مطرح شــد‪ ،‬مبنی بر اینکــه ایا در ســاختار قدرت‬ ‫در ایران چنین کتابی که مربوط به ســاختار قدرت کشــور‬ ‫امریکاست امکان عملیاتی شــدن دارد یا نه‪ ،‬گفت‪« :‬این‬ ‫بحث بومی ســازی اگر درســت فهمیده نشود دســت ما را‬ ‫خواهد بســت و محدودمان خواهد کرد‪ .‬برند ســازی یک‬ ‫روش و ابزار است‪ .‬چه در حوزه اقتصاد‪ ،‬چه سیاست و چه در‬ ‫حوزه مکان‪ .‬اصال یکی از مسائل اصلی ما در حوزه اقتصاد‬ ‫این است که برندهای ما در این حوزه خوب شکل نگرفتند و‬ ‫روشش را بلد نیستیم‪ .‬ما به برند سیاسی نیاز داریم ولی این‬ ‫نیاز گاهی دچار بدفهمی می شــود و بعضا تصور می شود با‬ ‫بعضی ارزش ها و اصول در تعارض اســت‪ .‬نکته دیگر این‬ ‫است که سیاستمداران ما دچار نوعی خودشیفتگی هستند‬ ‫که پذیرش مشاوره کارشناسی را برایشان مشکل می کند‪».‬‬ ‫امکان برندسازی دوباره احمدی نژاد‬ ‫مترجم کتاب «برندسازی نامزد انتخاباتی» همچنین‬ ‫در پاسخ به ســوالی که در رابطه با میزان امکان برندسازی‬ ‫دوباره احمدی نژاد بود به بررسی ان پرداخت‪ .‬او معتقد بود‬ ‫مثلث | شماره ‪255‬‬ ‫«بــا یــک خطابــه پرشــور و مختــری‬ ‫افشاگری‪ ،‬تنها می توان چند روزی افکار‬ ‫عمومی را به خود مشــغول کرد‪ ،‬برای بعد‬ ‫از ان باید برنامه داشت و حساب و کتاب‪.‬‬ ‫دوست عزیزی دارم که یک بار به شوخی‬ ‫گفت‪« :‬بدنامی بهرت از گمنامی اســت‪».‬‬ ‫گمنامی که به وقتش و با رشایط و مدیریت‬ ‫درســت‪ ،‬به میدان بیاید بهــر از بدنامی‬ ‫ است که حتی دیگر گمنام نباشد‪».‬‬ ‫برندسازی دوباره وقتی اتفاق می افتد که کسی در انتخابات‬ ‫یا شکســت می خورد یا فضای جامعه تغییر می کند و فقط‬ ‫صرفا شکست نیست‪ .‬در مورد اقای احمدی نژاد دو دیدگاه‬ ‫وجود دارد؛ یکــی اینکه می گویند به انتی برند تبدیل شــده‬ ‫و امکان اینکه دوباره به برند تبدیل شــود وجود ندارد‪ .‬ولی‬ ‫تلقی من این است که امکان بازسازی اش وجود دارد‪ .‬چون‬ ‫ان برندســازی اولیه انقدر خوب شــکل گرفته که با تغییر و‬ ‫تحوالتی دوباره می تواند به قدرت برســد‪ .‬البتــه ابتدا باید‬ ‫بپذیرد که برندش دچار مشــکل شــده و مشکلش چیست‪.‬‬ ‫در کشــور ما یکی از قواعد برند این اســت که برندی که در‬ ‫چارچوب نظام تعریف نشود رفته رفته تضعیف می شود و به‬ ‫حاشــیه می رود‪ .‬احمدی نژاد یکی از مشکالتش زاویه ای‬ ‫است که با نظام پیدا کرده‪ .‬اگر بتواند این را حل کند امکان‬ ‫برندسازی دوباره اش وجود دارد‪.‬‬ ‫در ادامه همچنین پرویز امینی درباره امکان برندسازی‬ ‫احمدی نژاد به تجربه هاشمی رفســنجانی اشاره می کند و‬ ‫می گوید که هاشمی از ســال ‪ 72‬از زمانی که با اقای توکلی‬ ‫رقابت داشــت به عنوان کاندیدای گمنام‪ 40 ،‬درصد رایش‬ ‫را به نفع توکلی از دست داد‪ .‬یعنی موج منفی اقای هاشمی‬ ‫از سال ‪ 72‬شروع شــد‪ .‬ســال ‪ 76‬خاتمی به عنوان انتی تز‬ ‫هاشمی مطرح شد و در انتخابات مجلس ششم و انتخابات‬ ‫بعدی هاشمی باور نمی کرد بتواند برگردد‪ .‬امدن روحانی به‬ ‫انتخابات با اطمینان از عدم امدن هاشمی به انتخابات بود‪.‬‬ ‫شهاب طباطبایی نیز در رابطه با بازگشت احمدی نژاد‬ ‫به این نکته اشاره کرد که اتفاقات بی سابقه ای در کشور ما‬ ‫رخ داده در هشت سال دوران احمدی نژادی که بخشی از‬ ‫حافظه تاریخی مردم به راحتی فراموش نخواهد کرد‪ .‬این‬ ‫فعال سیاسی اصالح طلب ادامه داد‪« :‬باالخره هیچ دولتی‬ ‫حتی دولت هاشــمی با همه موارد منفی که در ســال های‬ ‫پیش داشــت این تجربه را نداشــته که معــاون اول و وزرا‬ ‫و نزدیکانش در معرض دســتگیری و بازداشــت باشــند به‬ ‫اضافه عدد و رقم هایی از فســاد که هر روز متاســفانه دارد‬ ‫به گوشمان می رســد‪ .‬من فکر می کنم این می تواند نقطه‬ ‫تمایز احمدی نژاد با ســایر روســای جمهور باشــد‪ .‬هرچند‬ ‫به قول دکتر بابایی اقای خاتمی را باید مســتثنا کرد‪ .‬یعنی‬ ‫اینکــه حاکمیت باید کســی را بپذیــرد تا برنــد بماند‪ ،‬االن‬ ‫می بینیم که روابط حاکمیت با خاتمی چندان حسنه نیست‬ ‫اما همچنان برند است‪« .‬وی در ادامه گفت‪ »:‬درباره وجود‬ ‫پوپولیســم افسار گســیخته ای که دکتر امینی به ان اشاره‬ ‫کرد‪ ،‬باید بگویم اتفاقا استفاده افسارگسیخته از پوپولیسم‬ ‫را در ماجرای اقای احمدی نژاد دیدیم که بدتر از پوپولیسم‬ ‫افسارگسیخته بود و ان استفاده افسار گسیخته از پوپولیسم‬ ‫بود که نمادش شــخص احمدی نژاد اســت‪ .‬بــا این حال‬ ‫نشدنی نمی دانم یک بار دیگر پدیده احمدی نژاد بازگردد‪».‬‬ ‫بابایی در ادامه توضیح داد که هاشــمی قبل از ســال‬ ‫‪ 84‬در جایــگاه پدرانه و فراجناحی قرار داشــت‪ .‬او در عین‬ ‫حال اضافه کرد که این شکل گیری یک برند قوی را نقض‬ ‫می کند چون نمی توانی همه را داشــته باشی‪ .‬در برند همه‬ ‫مساوی هیچ است‪ .‬اما هاشمی در ســال ‪ 84‬از این موضع‬ ‫دست کشید و به جناح اصالح طلب نزدیک شد‪.‬‬ ‫بابایی اما معتقد بود‪« :‬احمدی نــژاد این توان را دارد‬ ‫برگردد‪ .‬او معتقــد بود که اگــر احمدی نژاد بــه این قواعد‬ ‫اشنایی داشته باشد که به نظرم دارد و بپذیرد که نیاز به این‬ ‫ریبرندینگ دارد‪ .‬اشــتباه احمدی نژاد این بود که فکر کرد‬ ‫زمان ان رسیده که برندش را از ‪ 24‬میلیون رای برساند به ‪30‬‬ ‫میلیون رای و به همین خاطر به سطح متوسط جامعه ورود‬ ‫پیدا کرد‪ .‬در صورتی که نمی شود همه جامعه را اقناع کرد‪».‬‬ ‫این پایان کار این کتاب نیست‪ .‬برگزاری همایش های‬ ‫یک روزه و سه روزه در این رابطه را می توان قدم های مهمی‬ ‫ در زمینــه تثبیت نوع سیاســت ورزی علمــی در ایران تلقی‬ ‫کرد‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫امینی در پایان با اشــاره به اینکه مرز مــا با این کتاب‬ ‫باید شفاف شود‪ ،‬گفت‪« :‬در این کتاب ما با یک پوپولیسم‬ ‫افسارگســیخته مواجهیم‪ .‬نویســنده در فصــل اول و دوم‬ ‫درباره وعده ها صحبــت می کند و می گوید مــا وعده هایی‬ ‫می دهیم تا رای بیاوریم در حالیکه تقریبا اوباما به هیچ کدام‬ ‫از ان وعده ها عمل نکرده و اینجاســت که سیاست به ماهو‬ ‫قدرت موضوعیت پیدا می کند و مرزمان در همین جا پررنگ‬ ‫می شود‪ .‬اما ما به دنبال این جهت گیری که در کتاب وجود‬ ‫دارد نیستیم که قدرت به ماهو قدرت مهم است‪».‬‬ ‫شرط توفیق در انتخابات‬ ‫سیاست‬ ‫‪41‬‬ ‫چالش دولت های رانتیر‬ ‫اقتصاد سیاسی‬ ‫اقتصاد رانتیر موتور محرکه سیاســت خارجی کشــورهای حوزه خلیج فــارس و خاورمیانه ای‬ ‫در حوزه های منطقه ای و حتی فرامنطقه ای اســت‪ .‬تجربه چند دهه اخیر نشــان می دهد که‬ ‫کشورهای این نقطه از جهان با افزایش قیمت نفت و ذخایر ارزی از اعتماد به نفس الزم برای‬ ‫تحرکات بیشتر در حوزه سیاســت خارجی برخوردار می شوند‪ .‬اما با افت قیمت طالی سیاه در‬ ‫بازارهای جهانی از میزان نفوذ و اثرگذاری انها در تحوالت منطقه ای کاسته می شود‪.‬‬ ‫اژیرقرمز‬ ‫تحلیلیبراقتصادسیاسیکشورهایخاورمیانه‬ ‫دردورنمایافتشدیدقیمتنفتخام‬ ‫رضا مجیدزاده‬ ‫مدیر گروه فرابازی توسعه‪ ،‬اندیشگاه طرح هزاره‬ ‫‪1‬‬ ‫طی یک ماهه گذشته‪ ،‬قیمت نفت خام نوسان شدیدی‬ ‫داشت به طوری که قیمت نفت اوپک در حدود‪ 19‬درصد افت‬ ‫کرد و پس از ثبت نرخ‪ 40/47‬دالر به قیمت‪49/31‬دالر رسید‪.‬‬ ‫با این وجود‪ ،‬پیش‪‎‬بینی‪‎‬ها قیمت ‪ 20‬دالر برای هر بشکه نفت‬ ‫خام اوپک در اینده را محتمل دانسته‪‎‬اند‪ .‬گذشته از عوامل‬ ‫موثر بر این افت و خیز و تغییرات عرضــه و تقاضای جهانی‬ ‫نفت‪ ،‬کاهش احتمالی قیمت نفت در اینده روی بافتار اقتصاد‬ ‫سیاسی کشورهای خاورمیانه‪ ،‬اثری چشمگیر خواهد داشت‪.‬‬ ‫اقتصاد سیاسی‬ ‫‪42‬‬ ‫مثلث | شماره ‪277‬‬ ‫تحوالت بازار نفت‬ ‫می‪‎‬توان تحوالت بــازار جهانــی نفــت و رخدادهای‬ ‫احتمالی اتی ان را بر اساس مولفه‪‎‬های عرضه‪ ،‬تقاضا‪ ،‬قیمت‬ ‫انتظاری و نرخ بهــره انتظاری توضیح داد؛ بر این اســاس‪،‬‬ ‫وقتی قیمت مورد انتظار در اینده از نرخ بهره باالتر باشد انگاه‬ ‫تولیدکننده نفت به کاهش عرضه روی می‪‎‬اورد تا از افزایش‬ ‫اتی قیمت بهره جوید‪ .‬اگر سیاســتی از جانب بازیگران بازار‬ ‫نفت نیز اتخاذ می‪‎‬شود برای این است که نرخ بهره یا قیمت‬ ‫انتظاری و در نتیجه ارزش ذخایــر نفت خود را بهینه کنند‪ .‬به‬ ‫همین دلیل بود که عربســتان در سال گذشــته میالدی به‬ ‫کاهش قیمت نفت تن داد تا به واســطه افزایش تولید نفت‬ ‫شــیل در امریکا‪ ،‬قیمت اتی نفت به میزانی بیشــتر از حالت‬ ‫ورود جدی نفت شیل به بازار‪ ،‬نزول نکند و قوه افزایش دوباره‬ ‫ان وجود داشته باشد‪ .‬البته‪ ،‬این رابطه را نباید تنها از منظر‬ ‫اقتصادی نگریست؛ مســاله امنیت انرژی برای کشورهای‬ ‫واردکننده نفت خام روی هر دو نرخ بهره و قیمت انتظاری اثر‬ ‫گذاشته و معادالت بازار جهانی نفت را مقید می‪‎‬سازد‪ .‬مساله‬ ‫بازار نفت‪ ،‬تنها به جنگ قیمتی بین نفت اوپک و رقبایی مانند‬ ‫نفت شیل مربوط نمی‪‎‬شود بلکه مساله امنیت انرژی و دغدغه‬ ‫ان برای کشــورهای توســعه‪‎‬یافته یا اقتصادهــای نوظهور‬ ‫از اهمیت بسیار باالتری برخوردار اســت که روی نگرش به‬ ‫قیمت های نســبی اثر وافری دارد‪ .‬وجود ناامنی گسترده در‬ ‫منطقه خاورمیانه موجب می‪‎‬شود تا رابطه بین قیمت انتظاری‬ ‫و نرخ بهره به ســمت تاکید بر نرخ بهــره و حداکثر فروش به‬ ‫واسطه نگرانی از تحوالت سریع منطقه و از دست دادن منابع‬ ‫نفتی چرخش کند‪ .‬به همین خاطر ناامنی در خاورمیانه‪ ،‬روی‬ ‫دیگرسکهامنیتانرژیکشورهایتوسعه‪‎‬یافتهاست‪.‬هرچند ‬ ‫ناامنی و دورنمای جنگ‪ ،‬می‪‎‬توانــد احتمال افزایش قیمت‬ ‫انتظاری را تقویت کند اما اثر ان روی نرخ بهره و نرخ رجحان‬ ‫زمانی به خاطر ترس از تحوالت منطقه‪ ،‬کمتر است‪ .‬ضمن‬ ‫اینکه این بافتار ناامن با تقویت وابســتگی به مسیر اقتصاد‬ ‫تک‪‎‬محصولی و وابسته از ُبعد دیگری هم این امنیت انرژی‬ ‫را تامین می‪‎‬کند‪ .‬عالوه بر این‪ ،‬طبق امار اژانس بین‪‎‬المللی‬ ‫انرژی‪ ،‬عرضه جهانی نفت طی سه ماهه سوم ‪ ٢٠١٤‬تا پایان‬ ‫اگوست‪ ٢٠١٥‬همچنان فاصله خود را از تقاضای جهانی نفت‬ ‫افزایش داده است‪ .‬این موضوع‪ ،‬عامل اصلی کاهش قیمت‬ ‫نفت به زیر ‪ ٥٠‬دالر اســت‪ .‬در سه ماهه ســوم سال ‪،٢٠١٤‬‬ ‫تولید نفت اوپک‪ ٥٣٠‬هزار بشکه در روز بیشتر از سقف تعیین‬ ‫شده ‪ ٣٠‬میلیون بشکه‪‎‬ای بوده و این مازاد تا پایان سه ماهه‬ ‫نخست سال ‪ ٢٠١٥‬هم ادامه داشته اســت‪ .‬اما از سه ماهه‬ ‫دوم ‪ ٢٠١٥‬تولید نفت اوپک به یکباره به ‪ 31/5‬میلیون بشکه‬ ‫در روز افزایش نشــان می‪‎‬دهد‪ .‬افزایش هر چه بیشتر مازاد‬ ‫عرضه توسط برخی اعضای اوپک مانند عربستان‪ ،‬با هر بار‬ ‫افت قیمت نفت به زیر ‪ ٤٨‬دالر‪ ،‬شــیل های نفتی و ان دسته‬ ‫از تولیدکنندگانی که از هزینه‪‎‬های تولید باال برخوردارند را به‬ ‫مخاطره انداخته و تولید انها را می‪‎‬کاهد‪ .‬در صورت عدم تغییر‬ ‫تقاضای جهانی نفت‪ ،‬این راهبرد‪ ،‬افزایش مجدد قیمت ها به‬ ‫باالی ‪ ٥٠‬دالر در هر بشکه را به دنبال خواهد داشت‪.‬‬ ‫دورنمای بازار جهانی نفت‬ ‫برخی از کارشناسان بین‪‎‬المللی بر این باورند که اگرچه‬ ‫کندی رشــد اقتصاد چین بــه تقاضای نفت ضربــه زده‪ ،‬اما‬ ‫همچنان عرضه بیش از تقاضا‪ ،‬عامل اصلی ســقوط قیمت‬ ‫نفت است‪ .‬در چنین شرایطی‪ ،‬پیش‪‎‬بینی می‪‎‬شود که قیمت‬ ‫نفت تا ‪ 20‬دالر هم کاهش پیدا کند زیرا در حال حاضر ســه‬ ‫میلیون بشکه در روز مازاد تولید نفت وجود دارد و با افزایش‬ ‫تولید نفت ایران یک میلیون بشــکه دیگر به این مازاد تولید‬ ‫اضافه خواهد شــد که این مازاد تولید باعث می شود قیمت‬ ‫نفت از ‪ 43‬دالر به ‪ 20‬دالر کاهش یابد‪ .‬سیتی گروپ نیز نفت‬ ‫بشکه ای‪ 20‬دالر را برای ماه های اینده پیش بینی کرده است‪.‬‬ ‫ت طی دو‬ ‫این براوردها بر مبنای نگاه بــه عوامل کاهنده قیم ‬ ‫سال گذشته به دست امده‪‎‬اند؛ ‪ )1‬عامل عرضه و تقاضا‪)2،‬‬ ‫افزایش رکورد عرضه نفت غیراوپک‪ )3 ،‬کاهش غیرمنتظره‬ ‫روند رشد تقاضا‪ )4 ،‬فناوری های استخراج نفت شیل با نفت‬ ‫سختونفتسبکامریکا(‪)LTO‬که هنگاماصالحبازارقبلی‬ ‫به سختی به عنوان یک منبع تولید در بازار به ثبت رسیده بود‪،‬‬ ‫اما با گسترش ان‪ ،‬روش های ســنتی و پیشین تولید نفت به‬ ‫ویژه میان اعضای اوپک و غیراوپک را در هم ریخت‪ )5.‬افت‬ ‫قیمت نفت بعد از ژوئن‪ ،2014‬در زمانی اتفاق افتاده است که‬ ‫محرک های تقاضای نفتوجایگاهنفتمیانسوختترکیبی‬ ‫تحت تاثیر تغییر شگرفی قرار گرفته است‪ )6 .‬اقتصادهای‬ ‫نوظهور اعم از چین که به نظر در ‪ 10‬ســال گذشــته با رشد‬ ‫زیادی پیش می رفــت‪ ،‬تا حــدودی تمایل اندکــی به نفت‬ ‫پیدا کــرد‪ )7 .‬انقالب فناوری اطالعات که شــکل جدیدی‬ ‫به اقتصاد جهان بخشــیده اســت و به ســوی توسعه بدون‬ ‫استفاده از انواع سوخت فســیلی به ویژه نفت پیش می رود‪.‬‬ ‫‪ )8‬نگرانی ها از تغییرات اب و هوا عاملــی برای تجدیدنظر‬ ‫سیاست گذاری های نو در حوزه انرژی شده است‪ )9 .‬جهانی‬ ‫شدن بازار گاز و کاهش چشــمگیر هزینه ها و ‪ )10‬دسترسی‬ ‫به انرژی های تجدیدپذیــر‪ .‬هر یک از ایــن ‪10‬عامل روی‬ ‫مولفه‪‎‬های میزان فروش بالقــوه (عرضه‪-‬تقاضا)‪ ،‬نرخ بهره‬ ‫و قیمت انتظاری اثری چشمگیری خواهند داشت و چیرگی‬ ‫عوامل خارج از کنترل اوپک در میان انها مشهود است‪.‬‬ ‫ببُرها‬ ‫بازی چو ‪‎‬‬ ‫مثلث | شماره ‪277‬‬ ‫در نظری ه بازی ها‪ ،‬نسخه‪‎‬ای بلندمدت و پویا از معمای‬ ‫ب ُبرها مشــهور اســت؛‬ ‫زندانیــان وجود دارد که به بازی چو ‪‎‬‬ ‫در بــازی چوب برها منابعی ثابــت از درختــان روی یک تپه‬ ‫قرار دارد که چندین نفر از انها برای کســب درامد اســتفاده‬ ‫می‪‎‬کنند‪ .‬باتوجه به قلمروی ثابت درختــان و رجحان زمانی‬ ‫باالی استفاده از درختان در زمان حال به جای موکول کردن‬ ‫استفاده از ان در اینده به خاطر ترس از اســتفاده رقبا از این‬ ‫منابع‪ ،‬همه برای بریدن چوب ها رقابت می‪‎‬کنند و در بلندمدت‬ ‫تپه از چوب خالی می‪‎‬شود‪ .‬اقتصاد سیاسی خاورمیانه امروزی‬ ‫نیز به همین شــکل بر محور نفت استوار گشته است‪ .‬گرچه‬ ‫تا چند دهــه اتی (به روایتــی تا ‪ ،)2050‬جهان بــه نفت نیاز‬ ‫خواهد داشت اما بازی نفت‪‎‬فروش‪‎‬ها (چوب‪‎‬برها) به مراحل‬ ‫انتهایی خود نزدیک شده اســت‪ .‬گرچه سیاست هایی مانند‬ ‫پایین نگاه داشــتن قیمت نفت برای جلوگیری از اقتصادی‬ ‫شدن انرژی های نوین یا منابع یکســانی مانند نفت شیل در‬ ‫کوتاه‪‎‬مدت‪ ،‬کارگر افتاده‪‎‬اند اما پارادوکس اغلب کشورهای‬ ‫صادرکننده نفت خام خصوصا اعضای اوپک در انتخاب بین‬ ‫طراحی قیمت انتظــاری باالتر یا حداکثرســازی منابع پولی‬ ‫دولت های غالبا رانتی خود‪ ،‬موجب می‪‎‬شود تا فشار به سمت‬ ‫کاهش قیمت نفت و میل به فروش بیشــتر در اینده به یک‬ ‫رویکرد مسلط و فرسایشی برای این کشورها تبدیل شود‪ .‬این‬ ‫وضعیت در کوتاه مدت این کشــورها را در تنگنای شدیدی‬ ‫قرار می‪‎‬دهد‪ .‬اثر مســتقیم کاهش قیمت نفت روی بودجه‬ ‫دولت های کشورهای خاورمیانه به ویژه رژیم های سلطنتی‬ ‫عرب انعکاس می‪‎‬یابــد که به معنای کاهــش ارائه خدمات‬ ‫عمومی در این کشورهاست‪ .‬کشورهای عربی خلیج فارس‬ ‫بیش از ‪ ٧٥‬درصد از درامدهای خود را از طریق فروش نفت به‬ ‫دست می اورند‪ .‬گرچه کشورهایی مانند عربستان بارها برنامه‬ ‫کاهش اتکای اقتصادی به نفت را در دستورکار قرار داده‪‎‬اند‬ ‫اما کماکان به فروش نفت وابســتگی باالیی دارند‪ .‬مقامات‬ ‫عربستان بر این نکته واقف هســتند که کاهش قیمت نفت‬ ‫سبب کسری بودجه عربستان شده و باید برای بودجه جدید‬ ‫‪ 740‬میلیارد از منابع ارزی خود برداشت کند اما ظاهرا هدف‬ ‫عربستان انقدر ارزش داشته که چنین فشاری را تحمل کند‪.‬‬ ‫هم‪‎‬اکنون عربستان به شدت به دنبال طراحی سیاست هایی‬ ‫است تا بتواند با اثار کاهش شدید قیمت نفت خام مقابله کند‪.‬‬ ‫اما باتوجه به توسعه انرژی های تجدیدپذیر احتمال زیادی‬ ‫دارد که اهمیت راهبــردی نفت طی ربع قرن اتی به شــدت‬ ‫افت کند و به تبع ان‪ ،‬چنین ارزان فروشــی بــه هیچ وجه در‬ ‫بلندمدت نیز سودی نخواهد داشــت‪ .‬از نظر اقتصادی ‪90‬‬ ‫درصد درامد عربســتان از طریق فروش نفت تامین می شود‬ ‫و این کشور برای داشــتن یک بودجه متوازن نیاز به قیمت‬ ‫‪ 90‬دالری نفت دارد و بنابراین عربستان در بودجه ای که یک‬ ‫ماه بعد باید ارائه دهد با کســری مواجه خواهد شد که برای‬ ‫جبران ان عربستان باید ‪ 740‬میلیارد دالر از منابع ارزی دیگر‬ ‫خود برداشــت کند‪ .‬در جریان طراحی برنامه ششــم توسعه‬ ‫عربستان‪ ،‬درامد پایین نفت و جمعیت به سرعت در حال رشد‪،‬‬ ‫حکومت عربستان را وادار کرد تا به توسعه بخش خصوصی‬ ‫بیشترهمتگمارد‪.‬درنتیجهعربستانفرایندخصوصی‪‎‬سازی‬ ‫بنگاه‪‎‬های دولتی مخابراتی‪ ،‬حمل و نقل و بخش‪‎‬های تولید‬ ‫نیرو را اغاز کرد‪ .‬البته رشد مشــاغل بخش خصوصی با رشد‬ ‫سریع جمعیت همخوانی نداشت‪ .‬عربستان در سال ‪،2000‬‬ ‫قانون جذب سرمایه‪‎‬گذاری مستقیم خارجی را تصویب کرد‬ ‫که مالکیت خارجی صد در صد روی ســرمایه‪‎‬گذاری‪‎‬های را‬ ‫مجاز می‪‎‬دانست و مقام ســرمایه‪‎‬گذاری عمومی را تاسیس‬ ‫کرد تا برای کمک به سرمایه‪‎‬گذاران خارجی اطالعات الزم‬ ‫را در اختیار انها قرار دهد‪ .‬اما همچنان این کشور به واسطه‬ ‫نابرابری اقتصادی از یک طرف و نابرابری شدید جنسیتی در‬ ‫معرض تزلزل بیشتری قرار می‪‎‬گیرد‪ .‬اما دیگر پادشاهی عرب‬ ‫منطقه وضعیت نسبتا بهتری دارد و به نظر می‪‎‬رسد که اسیب‬ ‫کمتری ببیند؛ جامعه اماراتــی به دو رده اجتماعی الموطنین‬ ‫و مهاجران خارجی یا الوافدین تقسیم می‪‎‬شود‪ .‬شهروندان‬ ‫این کشــور در قالب چهار طبقــه اجتماعی قــرار گرفته اند‪:‬‬ ‫خانواده‪‎‬هایشیوخحاکمکهاعضایانازباالترینموقعیت‪،‬‬ ‫منزلت‪ ،‬ثروت و قدرت سیاســی برخوردارنــد‪ ،‬طبقه تجار یا‬ ‫التجار که کاالهای مصرفی بین‪‎‬المللی به فروش می‪‎‬رسانند‪،‬‬ ‫طبقه متوســط جدید که تعداد فزاینده افراد حرفه‪‎‬ای منتفع‬ ‫از امــوزش رایگان دولتی مشــخصه ان اســت و گروه‪‎‬های‬ ‫ کمدرامدکهکوچ نشینانبادیه‪‎‬نشینیکهبهتازگییکجانشین‬ ‫شده‪‎‬اند‪ ،‬جست و جوگران سابق مروارید و کشتکاران واحه‪‎‬ها‬ ‫اعضای انها را تشــکیل می‪‎‬دهنــد‪ .‬در میــان مهاجران نیز‬ ‫گروه‪‎‬های سلسله مراتبی وجود دارند که پاداش اجتماعی و‬ ‫اقتصادی متفاوتی دریافت می‪‎‬دارند‪ :‬متخصصان برجسته‬ ‫با قراردادهای بین‪‎‬المللی‪ ،‬حقوق و مزایای باال‪ ،‬متخصصان‬ ‫متوســط مانند معلمان یا فن‪‎‬ســاالران ماهر و فروشندگان و‬ ‫کارگران نیمه ماهر و غیرماهر عمدتا اسیایی کم‪‎‬درامد‪ .‬به طور‬ ‫کلی در امارات متحده عربی‪ ،‬الموطنین اقلیت غالب و منتفع‬ ‫از مقررات تجاری هســتند‪ .‬نظام اقتصــادی امارات متحده‬ ‫عربی از یک سیســتم بازتوزیعــی درامد نفتی بــه یک نظام‬ ‫سرمایه‪‎‬داریتجاری‪-‬اطالعاتیهمراهبابازتوزیعتکاملیافته‬ ‫است‪ .‬با وجود کمیابی منابع تولیدی در این کشور‪ ،‬این کشور‬ ‫نظام اقتصادی خود را به عنــوان یک کریدور تجاری و هاب‬ ‫مخابراتی ‪ -‬تجاری ساماندهی کرده است‪ .‬بنابراین امارات با‬ ‫کاهش تدریجی وابستگی به نفت به خاطر تقویت بعد تجاری‬ ‫و تبدیل شدن به یک هاب تجاری از خطر کاهش قیمت نفت‬ ‫تا حد زیادی مصون مانده است‪.‬‬ ‫در کویت‪ ،‬خارجیان برای تملک دارایی و کسب و کار‬ ‫با محدودیت مواجهند‪ .‬شــکاف اقتصادی و اجتماعی بین‬ ‫اتباع ملی و دیگر گروه‪‎‬های قومی اصطکاک بین کویتی‪‎‬ها‬ ‫و غیرکویتی‪‎‬های ســاکن در این کشــور را افزایش می‪‎‬دهد‪.‬‬ ‫در جامعه کویت‪ ،‬پنج سطح از قشربندی اجتماعی بر مبنای‬ ‫ثروت وجــود دارد‪ .‬خانــدان حاکم در راس سلســله مراتب‬ ‫ی کویتی در‬ ‫اجتماعی قــرار دارد‪ .‬خانواده‪‎‬های تاجــر قدیم ‬ ‫جایگاه بعدی هســتند و موقعیت متوســط به بادیه‪‎‬نشــینان‬ ‫پیشین‪ ،‬کوچ‪‎‬نشینان صحرای عرب که بعد از استقرار صنعت‬ ‫نفت یکجانشــین شــدند تعلق دارد‪ .‬نظام اقتصادی کویت‬ ‫ساختاری بازتوزیعی دارد و دولتوامداراصلیتوسعهوهدایت‬ ‫امور اقتصادی ان به شمار می‪‎‬رود‪ .‬نظام اقتصادی این کشور‬ ‫نوعی بازار ازاد مبتنی بر کنترل سنتی از جانب طایفه حاکم بر‬ ‫این کشور است و وابستگی ان به درامد نفتی به شدت باالست‬ ‫و به نظر می‪‎‬رسد بیشترین اســیب از نظر احتمال بروز تنش‬ ‫سیاسی را متحمل شود‪.‬‬ ‫در قطر نیز اعضای الخلیفه قبیله اوتوب در دهه ‪1760‬‬ ‫از کویت و عربســتان مرکزی به قطر مهاجرت و یک پایگاه‬ ‫بازرگانی و مروارید در زوبره مســتقر کردند‪ .‬الخلیفه با اشغال‬ ‫بحرین‪ ،‬قلمروی خود را گســترش داد‪ .‬خانواده ال ثانی که‬ ‫حاکمان کنونی قطر هستند پس از ســتیز با الخلیفه جایگاه‬ ‫خود را تثبیت کردند‪ .‬در سال ‪ 1916‬عبدلله بن قاسم ال ثانی‬ ‫برای تثبیت حاکمیــت خانواده ال ثانی بــا بریتانیا به توافق‬ ‫رســید‪ .‬در قطر امروزی‪ ،‬ملیــت و حرفه مالک قشــربندی‬ ‫اجتماعی اســت‪ .‬اســتخدام نیــروی کار خارجی بــه تمرکز‬ ‫ملیت‪‎‬هــای معینی در برخی از مشــاغل انجامیــد ه و میزان‬ ‫حقوق به ملیت وابســتگی دارد‪ .‬گسترده‪‎‬ترین تقسیم‪‎‬بندی‬ ‫بین شهروندان و خارجیان باتوجه به منطقه منشا انها‪ ،‬امور‬ ‫فرهنگی و ســاختار ژنتیکی انها صورت گرفته است‪ .‬با این‬ ‫وجود فضای نســبتا با تســامحی در قطر وجــود دارد‪ .‬خود‬ ‫قطری‪‎‬ها به صورت داخلــی بر مبنای پیوندهــای قبلیگی‪،‬‬ ‫مذهبی و تاریخی قشربندی شده‪‎‬اند‪ .‬منبع در امد ارزی کشور‪،‬‬ ‫صادرات نفت و گاز است‪ .‬قطر سومین کشور دارنده ذخایر گاز‬ ‫پس از روسیه و ایران است و ذخیره گازی اش‪ ،‬برای‪ ۲۰۰‬سال‬ ‫اینده کافی تخمین زده شده است‪ .‬اما به علت پیش دستی در‬ ‫بهره برداری از پارس جنوبی‪ ،‬نســبت به ایران‪ ،‬توانست رشد‬ ‫سریع اقتصادی را شاهد باشد‪.‬‬ ‫از این روی قطر نیز تا حدی حاشــیه امنیت مناســبی‬ ‫در صورت کاهش قیمت نفــت خام دارد و بــه همین خاطر‬ ‫از برنامه‪‎‬های عربســتان سعودی اســتقبال می‪‎‬شود‪ .‬اما در‬ ‫مجموع صادرات نفت خام‪ ،‬مهمترین ویژگی کشورهای در‬ ‫حال توسعه غرب اسیاســت‪ .‬از این ر و نفت‪ ،‬سهم عمده‪‎‬ای‬ ‫در بودجه دولت این کشورها دارد‪ .‬با این وجود امارات متحده‬ ‫عربی با اتکا به مزیت دسترســی به اب‪‎‬های ازاد و پتانسیل‬ ‫کریدور هوایی و ابی برای اتصــال حلقه‪‎‬های زنجیره تامین‬ ‫تجارتبین‪‎‬المللیتاحدزیادیازوابستگیبهدرامدنفتیخود‬ ‫کاسته است‪ .‬امارات‪ ،‬از معدود کشورهایی است که از مدل‬ ‫دزدی دریایی به دزدی ساکن (به تعبیر منصور اولسون) روی‬ ‫اورده‪‎‬اند و اکنون وقت ان است که کشورهای صادرکننده نفت‬ ‫به طور جدی به گذار از نفت بیندیشند و راهبرد دزد ساکن را در‬ ‫پیش گیرند تا دزدی دریایی!‬ ‫اقتصاد سیاسی‬ ‫افول ال سعود‬ ‫عربستان با وجود کاهش قیمت نفت‬ ‫سیاست های منطقه ای خود را ادامه می دهد‬ ‫ پروژه سخت رشد اقتصادی‬ ‫ایا روحانی می تواند با توجه به قیمت‬ ‫پایین نفت به وعده هایش عمل کند؟‬ ‫پادشاهی دست به عصا‬ ‫اثار کاهش قیمت نفت بر اقتصاد‬ ‫تک محصولی عربستان سعودی‬ ‫‪43‬‬ ‫اقتصاد سیاسی‬ ‫افول ال سعود‬ ‫عربستان با وجود کاهش قیمت نفت سیاست های منطقه ای خود را ادامه می دهد‬ ‫سارا بازوبندی‬ ‫اقتصاد سیاسی‬ ‫‪44‬‬ ‫مثلث | شماره ‪277‬‬ ‫‪2‬‬ ‫تحلیلگر گروه خاورمیانه‬ ‫و شمال افریقای موسسه پژوهشی چتم هاوس‬ ‫بازار نفت جهانی در حدود یک سال است که روند نزولی‬ ‫قیمت ها را شــاهد بوده اســت‪ .‬این روند نزولی تــا حدی بوده‬ ‫که قیمت در روزهای اخیر به حدود نیمــی از انچه در ماه ژو ئن‬ ‫سال گذشته بود رســیده است ‪ .‬کشــورهای صادر کننده نفت‬ ‫خام و همچنین شرکت های خصوصی بین المللی نفتی که در‬ ‫سال های اخیر درامده های چشمگیری داشــتند به ناگهان با‬ ‫نزول درامدها که ناشی از سقوط قیمت نفت خام در بازار جهانی‬ ‫است‪ ،‬مواجه شده اند‪ .‬به گزارش نیویورک تایمز‪ ،‬در نتیجه این‬ ‫کاهش قیمت ها تا ماه اگوســت ســال جاری میالدی بیش از‬ ‫‪ ۱۰۰‬هزارنفرازکارکناندرقسمت هایمختلفصنایعنفتیکار‬ ‫خود را از دست داده اند‪ .‬عالوه بر این صنایع تولیدی تجهیزات‬ ‫حفارینیزازاینوضعیتبه شدتمتضررشده اندبهایندلیلکه‬ ‫تقاضا برای تولیدات شان کاهش یافته است‪ .‬علت اصلی این‬ ‫جهش نزولی قیمت ها در یک سال اخیر اضافه تولید نفت خام‬ ‫در جهان بوده است‪ .‬یکی از کشورهایی که در این اضافه تولید‬ ‫نقش مهمی داشته امریکا است که تولیدات خود ر ا طی شش‬ ‫سال گذشته تقریبا دو برابر کرده اســت‪ .‬در نتیجه این افزایش‬ ‫تولیدکشورهایینظیرعربستانسعودی‪،‬نیجریهوالجزایرکهاز‬ ‫جمله صادر کنندگان نفت به ایاالت متحده امریکا بودند ناگهان‬ ‫واداربهرقابتدراسیاکهدومینبازاربزرگتقاضاینفت(پساز‬ ‫امریکا) در جهان است‪ ،‬شدند‪ .‬نتیجه این رقابت این بوده است‬ ‫که برای جلب مشتریان اسیایی و برای حفظ سهم فروش خود‬ ‫دراسیااینصادرکنندگانناچاربهارائهتخفیف هایچشمگیری‬ ‫شدندکهخودبهکاهشبیشترقیمتنفتدرجهانکمککرد‪.‬‬ ‫دراینمیانکشورهایینظیرکانادا‪،‬عراقوروسیهنیزبهافزایش‬ ‫تولیدات خود طی سال های اخیر ادامه داده اند‪ .‬به این ترتیب‬ ‫افزایش اضافه تولید جهانی در اثر افزایش تولید دسته جمعی‬ ‫تولید کنندگان بزرگ نفتی در شرایطی که تقاضای جهانی برای‬ ‫نفتافزایشمتناسبینداشت هباعثسقوطقیمت هاشدهاست‪.‬‬ ‫از جمله عوامل اصلی عدم افزایش متناسب تقاضا برای نفت در‬ ‫جهان می توان به کند شدن رشد اقتصادی در اروپا‪ ،‬کند شدن‬ ‫رشــد اقتصادی در کشورهای رو به توســعه و همچنین سقوط‬ ‫قیمت واحد ارزی چین که خبر از کند شدن رشد اقتصادی این‬ ‫کشور در اینده نزدیک نیز می دهد‪ ،‬اشاره کرد‪.‬‬ ‫چه کسی بازنده اصلی است؟‬ ‫بازندگان اصلی این نزول قیمت کشــورهای صادر کننده‬ ‫نفت خواهند بود‪ .‬در میان صادر کنندگان نفت‪ ،‬کشورهایی که‬ ‫رشد اقتصادی شــان به درامدهای نفتی وابستگی شدید تری‬ ‫دارد با مشــکالت جدی تــری مواجه خواهند شــد‪ .‬همچنین‬ ‫صادرکنندگانیکهذخایرمالیباالییندارندونتوانسته اندبخشی‬ ‫از درامدهــای کالن نفتی خود را در زمان بــاال بودن قیمت ها‬ ‫پس انداز کنند‪ ،‬از این سقوط قیمت بیشتر اسیب خواهند دید‪.‬‬ ‫کشورهایی مانند ایران‪ ،‬ونزو ئال‪ ،‬اکوادور و برزیل از جمله این‬ ‫کشورها خواهند بود‪ .‬عالوه بر این روسیه نیز که در سال های‬ ‫اخیر در پس انداز درامدهای نفتی بسیار موفق بوده و به دلیل‬ ‫تحریم های اقتصادی بین المللی مجبور به خرج کردن بخشی‬ ‫از این پس انداز ها شده است‪ ،‬در مقابل کاهش قیمت جهانی‬ ‫نفت اسیب پذیر تر از قبل خواهد بود‪ .‬در امریکا نیز‪ ،‬ایالت های‬ ‫االســکا‪ ،‬داکوتای شــمالی‪ ،‬تگزاس و لوییزیانا کــه اقتصاد‬ ‫محلی شان وابســتگی شــدیدی به درامدهای نفتی داشت ه در‬ ‫معرض فشار اقتصادی بیشتری قرار دارند‪ .‬شرکت های نفتی‬ ‫عظیمی مانند شورون امریکا و شــل هلند نیز با اینکه به نسبت‬ ‫شرکت های کوچک تر نفتی در موقعیت مناسب تری قرار دارند‪،‬‬ ‫برای کم کردن هزینه هــا به کم کردن نیروهای انســانی خود‬ ‫پرداخته اند‪.‬‬ ‫تاثیر بحران نفت بر اقتصاد ایران‬ ‫همان طور که در باال اشاره شد‪ ،‬ایران از جمله کشورهای‬ ‫صادر کننده نفتی است که انتظار می رود تحت فشار اقتصادی‬ ‫بیشــتری به دلیل افت قیمت جهانی نفت قرار بگیرد‪ .‬یکی از‬ ‫مهم ترین اقدامات دولت یازدهم حل کردن بحران هسته ای با‬ ‫امید به برچیده شدن تحریم های بین المللی از روی ایران بوده‬ ‫است‪ .‬همزمانی افت شــدید قیمت نفت در جهان با اغاز دوره‬ ‫اجرایی تفاهم هسته ای ایران (با فر ض بر اینکه بحران دیگری‬ ‫در این حوزه پیش رو نباشــد) امکان بهره گیــری اقتصادی از‬ ‫کاهش تحریم ها برای ایران محدود تر خواهد بود‪ .‬این مساله‬ ‫نتیجه مجموعه ای از عوامل اســت کــه در زیر به انها اشــاره‬ ‫می شود‪ .۱ :‬پایین بودن قیمت نفت در بازارهای بین المللی به‬ ‫کاهش درامد های نفتی ایران نیز کمک خواهد کرد‪ .‬عالوه بر‬ ‫قیمت پایین‪ ،‬مشکل دیگری که بر سر راه صادرات نفت ایران‬ ‫قرار دارد‪ ،‬باز گرداندن سهم ایران در بازار است‪ .‬باتوجه به اینکه‬ ‫تحریم ها ایران را به کاهش اجباری سهم خود در بازار سوق داده‬ ‫اســت‪ ،‬انتظار می رود ایران برای باز پس گرفتن سهم خود از‬ ‫دیگررقبایصادر کنندهمجبوربهتخفیف هایبیشترینیزباشد‪.‬‬ ‫‪ .۲‬پایین بودن قیمت نفت در جهان به کند شدن رشد اقتصادی‬ ‫در جهان می انجامد‪ .‬با کند شدن رشد اقتصادی چین که یکی‬ ‫از همتایان تجاری اصلی ایران بوده ‪ ،‬رشد اقتصادی ایران نیز‬ ‫از این روند کند شونده دور نخواهد بود‪ .۳ .‬کاهش قیمت نفت‬ ‫باعث شــد ه تا ســرمایه گذاری در حوزه نفت در سراســر جهان‬ ‫به شــدت کاهش یابد‪ .‬بنابراین تشویق و جذب سرمایه گذاران‬ ‫خارجی در صنعــت نفت در ایران با چالــش مواجه خواهد بود‪.‬‬ ‫‪ .۴‬واردات ایران که در ســایه تحریم ها به شدت کاهش یافته ‬ ‫با پایین بودن قیمت نفت امکان رشد چندانی نخواهد داشت‪.‬‬ ‫ایران در ســال های اخیر به دلیل تحریم ها از دسترسی به فن‬ ‫اوریوتجهیزاتصنعتی‪،‬پزشکیوتولیدیمحرومبودهاست‪.‬‬ ‫پایین بودن درامدهای نفتی که بخش عمده ای از درامده ارزی‬ ‫ایران را تشکیل می دهند‪ ،‬به توان اقتصادی ایران برای واردات‬ ‫چنین تجهیزات و صنایعی کمک بســیار چشمگیری (پس از‬ ‫برچیده شدن احتمالی تحریم ها) نخواهد کرد‪.‬‬ ‫تاثیر بحران نفت بر کشورهای حاشیه خلیج فارس‬ ‫کشورهای حاشــیه خلیج فارس در دهه های گذشته در‬ ‫زمینه جمع اوری درامدهای نفتی بســیار موفق بوده اند‪ .‬یکی‬ ‫از دالیل این موفقیت جمعیت کــم و محدودیت فعالیت های‬ ‫اقتصادی این کشــور ها بوده اســت‪ .‬اقتصاد های کوچک و‬ ‫محدودیتفعالیت هایاقتصادیاینکشورهاسیاستگذارانرا‬ ‫به سرمایه گذاری دارایی های نفتی در خارج از اقتصاد ملی کرده‬ ‫که این روند سرمایه گذاری خود به رشد بیشتر دارایی های فتی‬ ‫این کشورها کمک کرده است‪.‬‬ ‫بهاستثنای عربستانسایرکشورهاینفت خیزاینمنطقه‬ ‫درزمرهبزرگترینصاحبانصندوق هایذخیرهدارایی هاینفتی‬ ‫در جهان به شمار می ایند‪ .‬این دارایی ها عالوه بر تامین منابع‬ ‫مالی برای دولت ها در شــرایط ســخت بازارهای نفتی‪( ،‬مانند‬ ‫موقعیت کنونی) به منظور کاهش وابستگی اقتصادی به نفت و‬ ‫ذخیره دارایی ها برای نسل های اینده نیز در نظر گرفته شده اند‪.‬‬ ‫پیش بینی می شــود در صورت باقی ماندن وضعیت بازار نفت‪،‬‬ ‫توان ذخیره دارایی های نفتی این کشورها به طور چشمگیری‬ ‫کاهشیافتهوبهاینترتیبسرمایه گذاری هایخارجیوداخلی‬ ‫انها کند تر شود‪ .‬بخشی از این سرمایه گذاری ها به منظور حفظ‬ ‫منافعسیاسیاینکشور هادرمنطقهبه خصوصدرمصر‪،‬سوریه‬ ‫و یمن صرف می شود که البته محدود شدن این مخارج به دلیل‬ ‫کمبوددارایی هاینفتیدربلند مدتغیرممکننیست‪.‬همانطور‬ ‫که اشاره شد ه عربستان که دارای بزرگ ترین جمعیت و اقتصاد‬ ‫منطقهحاشیهخلیج فارساستبهنسبتسایرکشورهایعربی‬ ‫نفت خیز منطقه در مقابل افت قیمت جهانی نفت اسیب پذیرتر‬ ‫است‪ .‬عربســتان به رغم تولید حدود ‪ ۹‬میلیون بشکه نفت خام‬ ‫که این کشــور را در جایگاه بزرگ ترین تولید کننده اوپک قرار‬ ‫داده است‪ ،‬به دلیل جمعیت بزرگ تر‪ ،‬فساد مالی شدید‪ ،‬ساختار‬ ‫ناکارامد اقتصادی و بازدهی پایین اقتصادی موفقیت چندانی‬ ‫در ذخیره سازی درامدهای نفتی مانند کشورهایی نظیر کویت‬ ‫یا قطر و ابوظبی نداشته است‪.‬در حالی که اقتصاد عربستان در‬ ‫معرض اسیب های اقتصادی کالن ناشــی از افت درامدهای‬ ‫نفتی است‪ ،‬انتظار نمی رود فعالیت های منطقه ای این کشور‬ ‫به دلیل فشــارهای مالی تغییرات مشــهودی یابد‪ .‬باتوجه به‬ ‫موقعیتسیاسیوقدرتونفوذمنطقه ایعربستاندرمیانسایر‬ ‫کشورهای حاشیه خلیج فارس این کشور با تشویق کشور های‬ ‫کوچک تربههمراهیدرادامهسیاست هایمنطقه ایوتقسیم‬ ‫هزینه ها قادر خواهد بود روند سیاســت های منطقه ای خود را‬ ‫بدون تاثیر چندانی از بازارهای نفت ادامه دهد‪.‬‬ ‫ایا روحانی می تواند با توجه به قیمت پایین نفت به وعده هایش عمل کند؟‬ ‫علی اصغر زرگر‬ ‫‪3‬‬ ‫کارشناس مسائل نفت‬ ‫قیمت نفت از خــرداد مــاه ‪ 1393‬از اوج ‪ 115‬دالر در‬ ‫هر بشکه ســیر نزولی خود را اغاز و در بهمن ماه به میانگین‬ ‫قیمت هر بشــکه ‪ 50‬دالر کاهش یافت‪ .‬اخیــرا نیز اژانس‬ ‫بین المللــی انــرژی پیش بینی کرده کــه تا دو ســال اینده‬ ‫باتوجه بــه عرضــه و تقاضا در ایــن زمینه‪ ،‬قیمــت نفت در‬ ‫میانگیــن ‪ 60‬دالر تداوم خواهــد یافت‪ .‬عوامــل این افت‬ ‫ناگهانی و شــدید قیمــت هرچه باشــد‪ ،‬اثــرات مخربی بر‬ ‫اقتصاد ایران و سایر کشــورهای نفت خیز منطقه خاورمیانه‬ ‫و برنامه هــای توســعه ای دولت هــا خواهد داشــت و این‬ ‫دولت ها را مجبور خواهد کرد که به سیاســت های ریاضت‬ ‫اقتصــادی و تدافعــی برای کاهــش اثرات ایــن روند روی‬ ‫اورند‪ .‬طبق نظر کارشناســان اقتصادی و مالی‪ ،‬دولتی که‬ ‫برای بیش از ‪ 42‬درصد منابع درامدی‪ ،‬هزینه وابســته به ارز‬ ‫منشا خارجی در قبال صادرات مواد اولیه باشد‪ ،‬دولت رانتیر‬ ‫نامیده می شود‪ .‬بنابراین بر این اساس و معیار‪ ،‬دولت ایران‬ ‫و سایر دولت های نفت خیز حوزه خلیج فارس(صادر کنندگان‬ ‫نفت خام) همگی دولت های رانتیر هســتند‪ .‬این دولت ها‪،‬‬ ‫مسئولیت توزیع و هزینه کرد منابع مالی ناشی از صدور نفت‬ ‫ی از طرح های توســعه ای‬ ‫را ب ر عهــده دارند و بخــش مهم ‬ ‫و رفاهــی را تصدی گری می کننــد‪ .‬جالب اینکــه به عنوان‬ ‫دولت های رفــاه‪ ،‬حجم انتظارات مــردم از این دولت ها در‬ ‫جهات مختلــف‪ ،‬خصوصا برنامه های توســعه اقتصادی‪،‬‬ ‫اجتماعی و غیره بســیار باالســت‪ .‬بنابراین بــراورده کردن‬ ‫انتظارات مردم و ایفــای تعهدات و مســئولیت های چنین‬ ‫دولت هایی بســتگی تام به میزان درامد ارزی این دولت ها‬ ‫از محل صدور نفت(تک محصول صادراتی) دارد‪ .‬کاهش‬ ‫اخیر قیمت نفــت از ‪ 115‬دالر در هر بشــکه به میانگین ‪50‬‬ ‫دالر ان هم طی مدت کوتاه حدودا ‪ 6‬ماه و ایســتایی قیمت‬ ‫در همین حدود‪ ،‬ضربــه هولناکی بر اقتصــاد و برنامه های‬ ‫اقتصادی و توســعه ای دولت های رانتیر منطقه‪ ،‬خصوصا‬ ‫دولت ایران است که زیر ضربات سنگین و محدودیت های‬ ‫اعمال شــده تحریم ها نیز قــرار داشــته و دارد‪ .‬زمانی که‬ ‫وزیر اقتصــاد جمهوری اســامی ایران اعــام می کند که‬ ‫زمان پرداخــت یارانه ها فاجعه بارترین لحظــه برای وزارت‬ ‫اقتصاد است‪ ،‬درواقع خبر از کمبود نقدینگی به دلیل همین‬ ‫محدودیت ها و کاهــش درامد دولت می دهــد‪ .‬زیرا بخش‬ ‫ی از پروژه ها توسعه ای و خریدهای خارجی ایران باید‬ ‫اعظم ‬ ‫از محل درامدهــای نفت تامین اعتبار و پرداخت شــود‪ ،‬در‬ ‫حالی که نیاز به گفتن نیست که با قیمت های جدید نفت‪ ،‬با‬ ‫کسری بودجه مواجه خواهد شد‪ .‬همچنین دست دولت ها در‬ ‫پرداخت ارقام رفاهی نیز بسته شده و نقدینگی دولت از محل‬ ‫فروش ارز کاهش خواهد یافــت‪ .‬در خریدهای خارجی‪ ،‬در‬ ‫مقابل فروش نفت‪ ،‬درامد حاصله به یک سوم کاهش یافته‬ ‫و تراز تجاری خارجی را به ضرر دولت های نفت خیز شــکل‬ ‫می دهد‪ .‬صادرکنندگان نفت درواقع‪ ،‬صاحبان اقتصادهای‬ ‫شکننده اند که تابع افت و خیزهای قیمت نفت در بازارهای‬ ‫بین المللی هســتند‪ .‬این مســاله از اختیار انها خارج و تابع‬ ‫عواملی است که در کشورهای مصرف کننده‪ ،‬شرکت های‬ ‫بزرگ نفتــی و غیره تعیین می شــوند‪ .‬برخی از کشــورهای‬ ‫حوزه خلیج فارس مانند عربستان ســعودی‪ ،‬قطر‪ ،‬امارات و‬ ‫کویت ممکن است در کوتاه مدت از ذخایر ارزی انباشته خود‬ ‫استفاده کرده و بتوانند در مقابل این کاهش مقاومت نمایند‬ ‫ولی در صورتی که طبق پیش بینی‪ ،‬سراشیبی قیمت برای دو‬ ‫سال اینده تداوم داشته باشد‪ ،‬باتوجه به طرح های توسعه ای‬ ‫و نیاز فراوان به منابع مالی‪ ،‬فشــار اقتصادی و مالی بر انها‬ ‫مضاعف خواهد بود‪ .‬زیرا بار مالی پروژه ها و خریدها برای ان‬ ‫کشورها به مراتب بیش از ایران است‪ .‬دولت ایران تاکنون‬ ‫توانســته اســت بــا همین منابع محدو دو تحت تحریم های‬ ‫ شکننده‪ ،‬با تداوم رکود اقتصادی‪ ،‬تورم را مهار کند‪ .‬بدیهی‬ ‫است‪ ،‬این سیاست گاهی به قیمت رکود مخرب که بر تولید‪،‬‬ ‫سرمایه گذاری‪ ،‬اشتغال و تحرک اقتصادی اثرگذار بوده ‪ ،‬به‬ ‫اجرا در امده است‪ .‬بنابراین حتی چنانچه تحریم ها برداشته‬ ‫شود و ایران بتواند در بازار اشفته و اشباع شده نفت کنونی‪،‬‬ ‫تولید و فروش نفت خــود را افزایش دهــد‪ ،‬دولت با قیمت‬ ‫کنونی نفت قادر نخواهد بود بــه وعده های خود عمل کرده‬ ‫و رشــد اقتصادی قابل قبولی را تضمین کند‪ .‬عالوه بر این‬ ‫افزایش نقدینگــی در بازار و ســرمایه گذاری های تازه برای‬ ‫اشتغال‪ ،‬خود تورم زا خواهد بود‪ .‬بنابراین می توان پیش بینی‬ ‫کرد که در پایان دوره نخست ریاست جمهوری اقای حسن‬ ‫روحانی‪ ،‬دولت قادر به براورده کردن انتظارات مردم و عمل‬ ‫به وعده های اقتصادی نخواهد شــد‪ .‬در ســایر کشورهای‬ ‫نفت خیز حوزه خلیج فارس نیز‪ ،‬دولت ها در درازمدت مجبور‬ ‫به کاهــش ســرعت ســرمایه گذاری در بخــش طرح های‬ ‫توسعه ای خواهند بود و سیاست های تعدیل اقتصادی یک‬ ‫«باید» اســت ولی باتوجه به جمعیت اندک این کشــورها و‬ ‫ذخایر ارزی موجود انها در کوتاه مدت‪ ،‬این دولت ها کاهش‬ ‫قیمت نفت را بهتر از ایران تحمل خواهند کرد‪.‬‬ ‫در کل‪ ،‬دولت های رانتیر که صرفا وظیفه توزیع منابع‬ ‫درامدی دولــت را‪ ،‬ان هم باتوجه به ســلیقه و اولویت های‬ ‫خودشان بر عهده دارند‪ ،‬صاحبان اقتصادهای شکننده ای‬ ‫هســتند که برای برون رفت از این معضل‪ ،‬کشــوری مانند‬ ‫ایران باید به دنبال اجرای استراتژی «اقتصاد بدون نفت»‬ ‫باشد‪ .‬تجربه و نمونه چنین اقتصادی در جهان موجود است‬ ‫و نروژ نمونه بارز ان است؛ کشوری که به رغم صادرات نفت‪،‬‬ ‫تقریبا به میزان صــادرات نفت ایران در روزهــای اوج ان‪،‬‬ ‫ی ارز حاصله از ان را بــرای ایندگان و پروژه های‬ ‫تقریبا تمام ‬ ‫عام المنفعه ذخیره کرده است‪ .‬اجرای این سیاست‪ ،‬فرایند و‬ ‫راهبرد بلندمدت می طلبد ولی امکان پذیر است؛که به ویژه‬ ‫باید با کار کارشناسی و توسط دولت های ملی‪ ،‬دلسوز و قابل‬ ‫اعتماد مردم به اجرا دراید‪ .‬سابقه و تجربه اقتصاد بدون نفت‬ ‫در ایران نیز در دوران بحران ملی شدن صنعت نفت توسط‬ ‫دولت دکتر مصــدق‪ ،‬اگر چه دیر هنگام‪ ،‬اجرا شــد و در تراز‬ ‫تجارت خارجی ایران نتایج مطلوبی بر جای گذاشت‪ .‬اقتصاد‬ ‫بدون نفت که خود می تواند بخشی از راهبرد اقتصاد مقاومتی‬ ‫باشــد نیازمند عوامل و مولفه های زیر است‪ :‬نخست وجود‬ ‫اجماع ملی در سطح کالن جامعه است که از ملزومات اجرا و‬ ‫موفقیت هر سیاستی است که متاسفانه در اجرای بسیاری از‬ ‫تصمیمات و سیاست ها این اجماع و در نتیجه عزم ملی وجود‬ ‫ندارد‪ .‬ثانیا‪ ،‬تمرکزی کردن تجارت خارجی و کنترل شدید بر‬ ‫امر واردات کاال و جلوگیری از قاچاق کاال که بدون اجرای‬ ‫چنین سیاستی حمایت از تولید داخلی و صحبت از اقتصاد‬ ‫مقاومتی بی معنی است‪ .‬ثالثا مساله فرهنگسازی و بازسازی‬ ‫عرق ملی و وابستگی ســرزمینی در احاد ملت برای مصرف‬ ‫تولید داخلی از ضروریات اســت‪ .‬اگر چرخــه تولید داخلی‬ ‫و جهت گیری صادراتــی ان رونق نگیرد‪ ،‬حتــی با افزایش‬ ‫صادرات و قیمت نفت «سرمایه » که الزمه توسعه اقتصادی‬ ‫ت و ایران نیازمند سرمایه‬ ‫همه جانبه است شکل نخواهد گرف ‬ ‫خارجی و کشوری جهان سومی باقی خواهد ماند‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪277‬‬ ‫اقتصاد سیاسی‬ ‫ پروژه سخت رشد اقتصادی‬ ‫اقتصاد سیاسی‬ ‫‪45‬‬ ‫اقتصاد سیاسی‬ ‫راهی برای کاهش اسیب پذیری‬ ‫تاثیرکم شدن قیمت نفت بر اقتصاد ایران چگونه است؟‬ ‫سید محمدعلی خطیبی‬ ‫‪4‬‬ ‫نماینده سابق ایران در هیات عامل اوپک‬ ‫اقتصاد سیاسی‬ ‫‪46‬‬ ‫مثلث | شماره ‪277‬‬ ‫اقتصاد ایران که در سال های گذشته به نفت باالی صد‬ ‫دالر عادت کرده بود و در سایه قیمت های باالی صد دالر‪،‬‬ ‫درامد ســاالنه کشــور به حدود صد میلیارد دالر در سال بالغ‬ ‫شده بود‪ ،‬به دنبال تحریم خرید نفت ایران با مشکالت مواجه‬ ‫شد و مقدار صادرات نفت به حدود نصف کاهش یافت‪ .‬اما‬ ‫قیمت های باالی نفت کماکان ادامه داشــت و در سایه ان‬ ‫درامدهای نفتی قابل قبول بود‪ .‬در ادامه سقوط قیمت های‬ ‫نفت از اوج ‪ 115‬دالر به حدود ‪ 40-50‬دالر در هر بشکه باعث‬ ‫شد درامدهای کشور به یک چهارم گذشته تقلیل یابد که این‬ ‫امر فشار زیادی را به بودجه عمرانی کشور وارد ساخت و رکود‬ ‫کم سابقه ای را بر اقتصاد کشور حاکم کرد‪ .‬سیاست دولت در‬ ‫کنترل تورم اگرچه توانست تورم افسار گسیخته را مهار کند‬ ‫اما در خروج اقتصاد کشور از رکود کمک شایانی به این مهم‬ ‫نکرد‪ .‬توافق هسته ای‪ ،‬بارقه هایی از امید را در مردم ایجاد‬ ‫کرده است زیرا مردم امیدوارند ازاد شــدن منابع بلوکه شده‬ ‫کشــورمان در خارج به همراه افزایش صادرات نفت بتواند‬ ‫اقتصاد کشور را شکوفا نماید‪ .‬هرچند مسئوالن بانک مرکزی‬ ‫با اظهارنظرهای خود دال بر محدود بودن منابع بلوکه شده‬ ‫بخشی از امیدواری ها را در این مورد به یاس تبدیل کردند‪.‬‬ ‫تصور اولیه این بود که با رفع تحریم ها‪ ،‬حدود ‪ 150‬میلیارد‬ ‫دالر منابع بلوکه شده ایران ازاد خواهد شد اما مقامات ذی ربط‬ ‫اقتصادی اعالم کردند که این منابع حدود ‪ 30‬میلیارد دالر و‬ ‫بخش قابل تصرف دولت حدود شش میلیارد دالر است‪.‬‬ ‫همچنین اغاز روند مجدد نزولی قیمت نفت این نگرانی‬ ‫را به وجود اورد که ممکن اســت با افزایش صــادرات نفت‬ ‫کشورمان‪ ،‬قیمت های نفت به کمتر از ارقام کنونی کاهش‬ ‫یابد و به رغم امکان افزایــش صادرات نفت به دلیل کاهش‬ ‫قیمت ها درامد قابل توجهی نصیب کشور نشود‪.‬‬ ‫در این مورد وزیر نفت اعالم کــرده که بالفاصله پس‬ ‫از رفع تحریم ها نیم میلیون بشکه دیگر به صادرات اضافه‬ ‫خواهد شــد و به فاصله چند ماه‪ ،‬نیم میلیون بشکه دیگر به‬ ‫صادرات افــزوده خواهد شــد که در مجموع در نظر اســت‬ ‫یک میلیون بشــکه به رقم فعلی صادرات اضافه شود؛ این‬ ‫اقدام حتی در صــورت کاهــش قیمت هــای جهانی نفت‬ ‫صورت خواهد گرفت‪ .‬زیرا اگر قیمت های نفت حتی نصف‬ ‫هم شــود به دلیل افزایش حجم صادرات‪ ،‬درامد کشورمان‬ ‫کاهش نخواهد یافت‪ .‬این اظهارات در شرایطی که در بازار‬ ‫نفت حداقل دو میلیون بشــکه نفت مازاد وجود دارد از نظر‬ ‫روانی باعث نگرانی بازار شــده و پیشــاپیش موجب فشار بر‬ ‫قیمت نفت شده است‪ .‬در حالی که هنوز تحریم ها لغو نشده‬ ‫و صادرات نفت کماکان در شرایط تحریم صورت می گیرد‬ ‫به نظر می رسد تدبیر در این مورد و خودداری از اظهاراتی که‬ ‫می تواند پیشاپیش شرایط روانی بازار نفت را تخریب کند‪ ،‬به‬ ‫بازگشت ارام کشورمان به بازار نفت و انجام صادرات نفت در‬ ‫سطوح قبل از تحریم کمک خواهد کرد‪ .‬چنانچه صادرات‬ ‫نفت کشــور به ســطح قبل از تحریم ها بازگردد(حدود ‪2/5‬‬ ‫میلیون بشکه در روز) و قیمت نفت در محدوده کنونی (‪-50‬‬ ‫‪ 40‬دالر در هر بشکه) نوسان داشته باشد‪ ،‬حدود ‪ 40‬میلیارد‬ ‫دالر درامد ساالنه کشور از محل صادرات نفت خواهد بود‪.‬‬ ‫اما اگر قیمت ها کاهش یابد و به حدود ‪ 25‬دالر برسد‪ ،‬درامد‬ ‫کشــور با فرض حجم صادرات قبل از تحریــم (حدود ‪2/5‬‬ ‫میلیون بشکه در روز) به حدود ‪ 22‬میلیارد دالر خواهد رسید‬ ‫که با در نظــر گرفتن ‪ 14/5‬درصد ســهم صنعت نفت از این‬ ‫درامدها حدود ‪ 3‬تا ‪ 6‬میلیارد دالر هم از این درامدها کاســته‬ ‫خواهد شد‪ .‬در حالی که مسئوالن صنعت نفت اعالم کرده اند‬ ‫گروهی از کشورهای صادرکننده نفت که‬ ‫وابستگی کمی به درامدهای نفتی دارند‬ ‫و اقتصاد خود را متنوع کرده و درامدهای‬ ‫غیرنفتــی‪ ،‬بخش اعظم اقتصــاد انها را‬ ‫حمایت می کند با کاهش درامدهای نفتی‬ ‫از اسیب پذیری کمرتی برخوردارند‬ ‫این صنعت ســاالنه به حدود ‪ 20‬میلیارد دالر سرمایه گذاری‬ ‫نیازمند است‪.‬‬ ‫در نتیجه بــا قیمت های کنونی یا کاهــش قیمت ها‪،‬‬ ‫درامدهای نفتی کمک الزم را به اقتصاد کشــور و خروج ان‬ ‫از رکود نخواهد کرد؛ به ویژه انکه صنعت نفت در شــرایطی‬ ‫است که به شدت نیازمند سرمایه است و برای ادامه فعالیت‬ ‫ان باید سرمایه گذاری هنگفتی در ان صورت گیرد‪ .‬در حالی‬ ‫که بخش های دیگر کشور هم به شدت نیازمند هستند‪.‬‬ ‫در این میان نکته ای که محل امیدواری است رویکرد‬ ‫دولت در کاهش وابستگی به درامدهای نفتی است که این‬ ‫احراز تبدیل تهدید تحریم ها به فرصت و در راستای اقتصاد‬ ‫مقاومتی اســت‪ .‬به نظر می رســد دولت در شــرایط پس از‬ ‫تحریم ها‪ ،‬اگر سیاست کاهش وابستگی به درامدهای نفتی‬ ‫را دنبال کرده و ســاالنه درصدی از این وابستگی را کاهش‬ ‫دهد (مثال ساالنه ‪ 5-10‬درصد) و پس از چند سال ان را صفر‬ ‫کند‪ ،‬به موفقیت بزرگی دســت یافته و ارزوی دیرینه ملت را‬ ‫محقق خواهد کرد‪ .‬در واقع با قطع وابستگی به درامدهای‬ ‫نفتی‪ ،‬این نقطه ضعف بزرگ اقتصاد کشــورمان را برطرف‬ ‫خواهد کرد و دشــمنان کشور را در فشــار وارد اوردن از این‬ ‫نقطه مایــوس خواهد کــرد‪ .‬اما اگر پس از بر طرف شــدن‬ ‫تحریم ها مجددا وابستگی بودجه دولت به درامدهای نفتی‬ ‫افزایش یابد اقتصاد کشور دوباره به مسیر قبل بازگشته و عدم‬ ‫درس گرفتن از تجربیات گذشته یک بار دیگر امید دلسوزان‬ ‫کشور را ناامید خواهد کرد‪.‬‬ ‫از سوی دیگر کاهش قیمت نفت‪ ،‬اقتصاد کشورهای‬ ‫خاورمیانه را نیز تحت تاثیر قرار خواهد داد‪ .‬باید توجه داشت‬ ‫کشورهای صادرکننده نفت را از نظر وابستگی به درامدهای‬ ‫نفتی به چند گــروه می توان تقســیم کرد؛ گروهــی از انها‬ ‫وابســتگی زیادی به درامدهای نفتی دارند اما ذخایر ارزی‬ ‫قابل توجهی هم دارند که این گروه به رغم کاهش درامدهای‬ ‫نفتی با تکیه بر ذخایر ارزی قابل مالحظه خود فشار زیادی بر‬ ‫اقتصاد خود در کوتاه مدت احساس نخواهند کرد‪ .‬اما گروه‬ ‫دیگری که وابستگی زیادی به درامدهای نفتی دارند و ذخایر‬ ‫ارزی قابل توجهی هم ندارند‪ ،‬بیشــترین فشار را از کاهش‬ ‫قیمت نفــت متحمل خواهند شــد و ممکن اســت به دنبال‬ ‫فشارهای اقتصادی‪ ،‬فشارهای سیاسی و اجتماعی را هم در‬ ‫پیش رو داشته باشند‪.‬‬ ‫گروهی هم از کشورهای صادرکننده نفت که وابستگی‬ ‫کمی به درامدهای نفتی دارند و اقتصاد خود را متنوع کرده‬ ‫و درامدهای غیرنفتی‪ ،‬بخــش اعظم اقتصاد انها را حمایت‬ ‫می کند با کاهش درامدهای نفتی از اســیب پذیری کمتری‬ ‫برخوردارند‪.‬‬ ‫به عبارتی اســتانه تحمل انها در مقابل کاهش شدید‬ ‫درامدهای نفتی بیشتر اســت و بدیهی اســت ذخایر ارزی‬ ‫بیشتر‪ ،‬قدرت انها را در رویارویی با سقوط قیمت ها مضاعف‬ ‫می کند‪ .‬همان گونه که مقام معظم رهبری در دیدار اعضای‬ ‫دولت فرمودند درامدهای نفتی‪ ،‬درامدهای مطمئنی نیستند‬ ‫و قدرت هــای جهانی به همــراه عوامل دست نشــانده انها‬ ‫نوسانات شدیدی در این مورد ایجاد می کنند؛ بنابراین بهتر‬ ‫است اقتصاد کشور به دنبال یافتن درامدهای جایگزین باشد‪.‬‬ ‫در نهایت امید اســت دولت محترم با اســتفاده از تجربیات‬ ‫گذشته در کاهش وابستگی به درامدهای نفتی‪ ،‬اهتمام الزم‬ ‫را کرده‪ ،‬منبع درامدهای نفتی را تنها صرف سرمایه گذاری ها‬ ‫کرده و هزینه های جاری را از منافــع مطمئن تامین نماید تا‬ ‫سالمت الزم به اقتصاد کشور بازگشته و اسیب پذیری از این‬ ‫محل به حداقل ممکن تقلیل یابد‪.‬‬ ‫‪47‬‬ ‫مثلث | شماره ‪277‬‬ ‫اقتصاد سیاسی‬ ‫اقتصاد سیاسی‬ ‫اقتصاد سیاسی‬ ‫ضربه به بنیادگرایی‬ ‫تاثیر نوسانات قیمت نفت‬ ‫بر سیاست های کشورهای حاشیه خلیج فارس چگونه است؟‬ ‫سمیه مروتی‬ ‫دانشجوی دکترای روابط بین الملل‬ ‫اقتصاد سیاسی‬ ‫‪48‬‬ ‫مثلث | شماره ‪277‬‬ ‫‪5‬‬ ‫کشورهاینفتیحوزهخلیج فارسدرچندسالاخیربااتکا‬ ‫ی نفتی توانسته اند امکان عملیاتی شدن‬ ‫به درامدهای نجوم ‬ ‫خواســته های دورنگرانه خویش را در حیطه داخلی و خارجی‬ ‫میسرسازند‪.‬عربستان‪،‬قطر‪،‬اماراتوکویتازجملهکشورهایی‬ ‫هستندکهبادالرهایانبوه‪،‬سازه هایعظیمسیاسیواقتصادی‬ ‫را در منطقه بنا کرده اند‪ .‬ســال‪ 2007‬اغاز افزایش قیمت نفت‬ ‫در بازارهای جهانــی و درنتیجه ان افزایش چشــمگیر بودجه‬ ‫کشورهای صادرکننده نفت به خصوص کشورهای نفتی حوزه‬ ‫خلیج فارسبود‪.‬اینافزایشبودجهسببچشم اندازیرویایی‬ ‫از تخصیص بودجه هــای نجومی برای پروژه های سیاســی‪،‬‬ ‫اجتماعی‪ ،‬اقتصادی و‪ ...‬در این کشــورها شد‪ .‬حال کاهش‬ ‫بهای نفت بســیاری را نگران تبعات ان برای کشورهای حوزه‬ ‫خلیج فارسوسقوطسرمایه گذاری هایخارجیدراینکشورها‬ ‫وازانمهم ترتبعاتجهانیاینســقوطکردهاســت‪.‬یکیاز‬ ‫تاثیراتانکارناشدنیایننوساناتکاهشنقشنفتدربودجه‬ ‫اینکشورهاودرنتیجهکمرنگشدننقشمنطقهخلیج فارسدر‬ ‫سیاست هایبین المللیخواهدبود‪.‬انچهتاامروزبه واسطهتزریق‬ ‫دالرعملیاتیشدهبود‪،‬کاهشوافزایشقیمتنفتدرروزهای‬ ‫اخیربودکهتحلیل هایمتعددیرابه سویخودکشاندهاستکه‬ ‫هریکعلترادرچارچوبیازمولفهوتحلیلارائهداده اند‪.‬متغیر‬ ‫اصلیدرقیمتنفتمیزانتولیداستکهنفتشلامریکاوتوافق‬ ‫هسته ایایراناینموازنهرابرهمزدند‪.‬توافقهسته ایایرانو‬ ‫زمزمهورودیکمیلیونبشکهنفتایرانبهبازارمبادالتنفتی‬ ‫شوکیبودکهدرابتداسببافتقیمتشد؛امابعدازان‪،‬عوامل‬ ‫دیگری نیز نظیر کاهش رشــد اقتصادی چین‪ ،‬سیاست های‬ ‫اوپک‪،‬افزایش عرضهنفتتوســط عربســتانوروسیهنقش‬ ‫تکمیل کنندهرادربازیکاهشقیمتنفتبازیکردند‪.‬امروزبازار‬ ‫جهانیبامازادتولیدروزانهدو میلیونبشکهنفتروبه رواستکه‬ ‫باورودیکمیلیونبشکهنفتایرانبهسهمیلیونمازادخواهد‬ ‫رسید‪ .‬به همین سبب بســیاری روزهای نفت‪ 20‬دالری را نوید‬ ‫می دهند؛ اما کاهش قیمت نفت در روز سه شنبه دهم شهریور‬ ‫شکستهشدوبازاربهسمتافزایشقدمبرداشت؛کهاینافزایش‬ ‫بهدلیلگزارشرشددورازانتظاراقتصادامریکادرسه ماههدوم‬ ‫سال‪ ،‬افزایش تنش میان عربستان و یمن و‪ ...‬بوده است؛ اما‬ ‫بعیدبهنظرمی رسدروندواکنشیبازاربهایناخبارادامهیابد‪.‬‬ ‫کاهش قیمت جهانی نفــت در هفته هــای اخیر دالیل‬ ‫متعددی داشت که از ان جمله می توان به فروپاشی مالی چین‬ ‫اشارهداشتکهخساراتجدیبهبازارهایحوزهخلیج فارسوارد‬ ‫اورد؛دراینمیانبورسعربستاندرروزنخست‪ 50‬میلیاردریال‬ ‫سعودیضررراثبتکرد‪.‬البتهبسیاریازتحلیلگراناقتصادی‬ ‫درعربستانبراینباورندسقوطارزشسهامبهنامچینتمامشده‬ ‫است؛امامقصراصلیسیاست هایشاهزادهمحمدبنسلمان‬ ‫رئیسشورایاقتصادیعربستاناست‪.‬دستوراتویدربخش‬ ‫صندوق هایدولتیبازنشستگیوفروشبخشاعظمسهامخود‬ ‫درمدتکوتاهموجباینشوکبهبازارسهامدرعربستانشده‬ ‫است‪.‬بستهشدنبودجهکشورهایفوقوازهمهبیشترقطرو‬ ‫عربستانبانفتباالی‪ 100‬دالرایندورادربرابرچشمدیگررقبا‬ ‫درشــرایطیقراردادکهازیک سوبایدمطابقبانمایشثروت‪،‬‬ ‫هزینهمی کردندوازسویدیگرپروژه هاییکهدرداخلوخارجاز‬ ‫منطقهاغازکردهبودندنیازمنداستمراردرتخصیصبودجهبود‪.‬‬ ‫از این منظر به هر میزان قیمت نفت از‪ 100‬دالر پایین تر باشد‪،‬‬ ‫برابر انچه در ماه اخیر شاهد بوده ایم عربستان‪ ،‬قطر و امارات با‬ ‫کسریبودجهعظیمی روبه روخواهندبود‪.‬ظاهرامرنشان دهنده‬ ‫اناستکهذخایرارزیومالیاینکشورهایاراینجاتوعبوراز‬ ‫بحرانراداراست؛اماحقیقتایناستعربستانباحدود‪900‬‬ ‫میلیارددالرذخایرارزیودرامدناشیازفروشنفتباقیمت‪40‬‬ ‫تا‪ 60‬دالروباتوجهبههزینه کردسرسام اوران‪،‬مدتزیادیدوام‬ ‫نخواهد اورد‪ .‬بســیاری بر این باورند که عربستان و قطر بهای‬ ‫‪ 10‬دالری نفت در سال‪ 1996‬را نیز تجربه کرده اند و ان روزها را‬ ‫به سالمت از سر گذرانده اند؛ اما ان روزها عربستان برای فرار از‬ ‫نارضایتیخودراملزمبهافزایشرفاهداخلیوایجادفرصت های‬ ‫شغلیجدیدو‪...‬نکردهبودوتجربهنفت‪140‬دالریرانداشت‪.‬‬ ‫انچهکشورهایفوقرادرگیرودارامروزگیر انداخته‪،‬هزینه ای‬ ‫استکهبرایایمن سازیدربرابرموجویرانگربهارعربیمی باید‬ ‫درنظرمی گرفتند‪.‬عربستان‪،‬قطر‪،‬اماراتوکویتبودجهرفاهی‬ ‫خودرابهمیزانیحیرت اوردرســال هایاخیرافزایشداده اند‪.‬‬ ‫حال ایا انها امکان تغییر در سطح رفاه بدون ایجاد نارضایتی در‬ ‫شرایط بحرانی را دارند؟ در سال های اخیر نمایش رفاه و زندگی‬ ‫تجملی برای جذب سرمایه گذاران خارجی و همچنین نمایش‬ ‫قدرتدرمیاناینکشــورهاتبدیلبهبازیقدرتشــدهاست؛‬ ‫اما امروز و در شــرایط حاضر که قیمت نفت به بشکه ای حدود‬ ‫‪ 40‬دالررســیده‪،‬اجرایپروژه هاینمایشــی‪،‬لوکسودرابعاد‬ ‫حجیمبه راحتیامکان پذیرنیست‪.‬مشکالتاقتصادیتبعات‬ ‫اجتماعیوسیاسینیزبرایانهاخواهدداشت‪.‬انهاکهبرایفرار‬ ‫ازموجنارضایتیدرکشورهایهمسایه‪،‬رضایتراباپولمعامله‬ ‫کردند‪،‬ایابرایروزهایبدوندالربرنامه ریزیداشــته اند؟انها‬ ‫نیازمندبرنامه هایاصالحاقتصادیوکاهشبودجهنفتیدولت‪،‬‬ ‫کاهش خدمات اجتماعی و افزایش مالیات که تنها‪2/5‬درصد‬ ‫از رقم بودجه را به خود اختصاص داده‪ ،‬هستند؛ اما بعید به نظر‬ ‫می رسد رفاه تقدیمی را بتوان به راحتی از مردم باز پس گرفت‪.‬‬ ‫امروزقطرباجمعیتیحدوددومیلیوننفر‪،‬سرانهتولیدناخالص‬ ‫داخلیانبارقم‪ 102/785‬دالردرجایگاهدومدرمیانکشورهای‬ ‫جهان قرار دارد و عربستان با جمعیتی‪ 30‬میلیونی سرانه تولید‬ ‫ناخالص داخلی ان‪ 20/677‬است‪ .‬به طور قطع جمعیت پایین‬ ‫و تولید سرانه باال‪ ،‬امکان مانور دولت برای ارتقای سطح رفاه و‬ ‫خدمات اجتماعی را میسر می ســازد‪ .‬نفت‪ 100‬دالری و ذخایر‬ ‫هنگفت ارزی کشورهای حوزه خلیج فارس را به سمت و سویی‬ ‫سوقدادکهمدلجدیداقتصادیرادرمنطقهواردادبیاتاقتصاد‬ ‫سیاسیکرد‪،‬اقتصادمبتنیبرنمایش‪.‬نمایشزندگیتجملی‪،‬‬ ‫سازه هایعظیم‪،‬تفریحاتمتنوعو‪...‬اینکشورهارادرویترین‬ ‫رفاه برای دیگران قرار داد؛ اما اتکا به دالرهای نفتی تنها سرریز‬ ‫داخلینداشتوکشورهایینظیرعربستانوقطربااتکابهقدرت‬ ‫مالی‪،‬جاه طلبی هایسیاسیخودرانیزدنبالکردند‪.‬عواملینظیر‬ ‫تبعاتکاهشقیمتنفتبراقتصاد‪،‬سیاستوفضایاجتماعی؛‬ ‫جنگدریمنوتبعاتانبرایکشورهایحاضردراینبحران؛‬ ‫بحرانسوریهوهزینه کردافسارگسیختهدران؛افزایشتحرکات‬ ‫گروه هایجهادیدرخارجازحوزهخلیج فارسوامروزدرداخل‬ ‫کشورهای حوزه خلیج فارس و از همه مهم تر توافق هسته ای‬ ‫ایرانوبازشدندرهایدیپلماسی‪،‬عواملیهستندکهعربستانو‬ ‫قطربایددرفضایکاهشقیمتنفتبهانبیندیشند‪.‬موضوعاتی‬ ‫کهبرایپیشبردمنافعبایدهزینه هایگزافیرادرشرایطحاضر‬ ‫صرفانکرد‪.‬نتیجهاینامر‪،‬عقب نشینیازحوزه هایهزینه کرد‬ ‫سیاسیواقتصادیدرمیان مدتوبلندمدتخواهدبود‪.‬درپایان‬ ‫انچهبرایعربستانودیگرکشورهایحاشیهخلیج فارسراه حل‬ ‫است‪،‬تغییراتساختاریدرسیاست هایداخلیوخارجی‪،‬تغییر‬ ‫در انتخاب راه حل برای کاهش اشوب های داخلی‪ ،‬پیش بینی‬ ‫و برنامه ریزی برای اشــوب ها و نارضایتی های احتمالی اینده و‬ ‫فاصله گرفتنازفضایرویاییدرسیاستوسوقیافتنبهرویکرد‬ ‫عقالنی تربهبازیقدرتدرمنطقهاست‪.‬‬ ‫اقتصاد سیاسی‬ ‫اثارکاهشقیمتنفتبراقتصاد‬ ‫تک محصولیعربستانسعودی‬ ‫کامران کرمی‬ ‫پژوهشگر خلیج فارس‬ ‫‪6‬‬ ‫کاهش قیمت نفت عوامل گوناگونی دارد که از کاهش‬ ‫تقاضابهدلیلرکوداقتصادیتاافزایشعرضهبهدلیلافزایش‬ ‫تعداد تولیدکنندگان و همچنین وجود برخی تحوالت سیاسی‬ ‫در ان موثر اســت‪ .‬در این میان اگر دســت های پشت پرده‬ ‫عربستانبرایکاهشعمدیقیمتنفترامفروضبگیریم‪،‬‬ ‫می توان به برخــی اهداف در وهله اول اقتصادی و ســپس‬ ‫سیاسی این کشور اشاره کرد‪ .‬در خصوص اهداف عربستان‬ ‫در مرحله اول باید به حفظ ســهم بازار اشــاره کرد‪ .‬عربستان‬ ‫معتقد اســت حتی با وجود قیمت های بســیار پایین‪ ،‬اوپک‬ ‫نباید ســهم خود را از بازار برای جبــران قیمت کم کند‪ .‬چون‬ ‫این وضعیت باعث می شود تا دیگر تولیدکنندگان که مترصد‬ ‫فرصتهستند‪،‬اینفرصتراپیداکنندکهجایخالیاوپکرا‬ ‫بانفتخودپرکنند‪ .‬عاملمهمدومبرایعربستان‪،‬زمینزدن‬ ‫تولید کنندگان نفت غیرمتعارف یا نفت رســی شیل است‪ .‬در‬ ‫یک دهه اخیر نفت شیل به دلیل افزایش قیمت نفت به باالی‬ ‫‪ 100‬دالر‪ ،‬این فرصت را پیدا کرده بود تا با وجود هزینه های‬ ‫باالیتولیدنفت‪،‬بهجمعتولیدکنندگاناضافهشود‪.‬عربستان‬ ‫معتقد است که کاهش قیمت به زیر ‪ 50‬و حتی ‪ 30‬دالر باعث‬ ‫خواهد شــد تا نفت شــیل که میانگین ‪ 60‬دالر هزینه تولید‬ ‫دارد‪ ،‬با مشــکل مواجه شــود و صرفه اقتصادی خود را از‬ ‫دست بدهد‪ .‬عامل سوم هم می توان به موضوع‬ ‫انرژی های تجدیدپذیر اشاره کرد‪ ،‬وقتی برای‬ ‫مصرف کنندگان نفت قیمت های باالی‪100‬‬ ‫دالر‪ ،‬هزینه های اقتصادی زیادی را بر کشور‬ ‫تحمیلمی کند‪،‬اینذهنیتایجادمی شودکه‬ ‫به سمت جایگزینی سوخت های غیرفسیلی‬ ‫حرکت کنند‪ .‬اگرچه ریشه این موضوع بسیار‬ ‫قدیمی تر ازاین مباحث اســت‪ ،‬اما افزایش‬ ‫قیمت های نفت در طول یــک دهه اخیر‪،‬‬ ‫تمایل به ســمت انرژی های تجدیدپذیر و‬ ‫مقرون به صرفه تر را زیاد کرد‪ .‬از این زاویه‬ ‫سعودی ها معتقدند که کاهش قیمت های‬ ‫نفتمطلوبیتزیادیبرایمصرف کنندگان‬ ‫خواهد داشــت و باعــث خواهد شــد تا در‬ ‫میان مدتبتوانازنفتبه عنوانیککاالی‬ ‫همچنان اســتراتژیک به خصوص برای‬ ‫می توان گفت که به دلیل وابستگی‪ 90‬درصدی بودجه‬ ‫عربستان به نفت و نیازهای این کشور به تحصیل درامدهای‬ ‫فسیلی برای ارتزاق داخلی و پیشبرد اهداف منطقه ای‪ ،‬باقی‬ ‫ماندن طوالنی مدت قیمت نفت در رقم های زیر‪ 50‬دالر باع ث‬ ‫خواهد شــد تا هم در حوزه داخلی و هم در سطح منطقه ای‪،‬‬ ‫عربســتان با مشــکالتی مواجه گردد‪ .‬از رقم نزدیک به ‪10‬‬ ‫میلیونبشکهتولیدنفتعربستاندرروز‪ 3،‬میلیونو‪ 300‬هزار‬ ‫بشکهصرفمصارفداخلیهمچونتولیدبرق‪،‬دستگاه های‬ ‫اب شــیرین کن‪ ،‬بنزین و برخی فراورده های دیگر می شــود‬ ‫که مابقی یعنی رقم شش میلیون و ‪ 700‬هزار بشکه نیز صادر‬ ‫می گردد‪ .‬به فرض اگر قیمت های نفــت بخواهد برای یک‬ ‫دوره پنج ساله دوام داشته باشد و حتی باز هم افت پیدا کند‪،‬‬ ‫بخش عمده ای از ذخایر ارزی این کشور مصرف می شود که‬ ‫خود قدرت مالی بین المللی این کشور را اسیب پذیر می سازد‪.‬‬ ‫اما اگر قیمت ها بخواهد برای یک دهه ماندگار شــود‪،‬‬ ‫اثار بســیار محســوس و ملموس تری بر عربســتان بر جای‬ ‫خواهد گذاشت که می تواند بر توزیع و تزریق پول در جامعه‪،‬‬ ‫خریدهای تسلیحاتی و حجم حمایت های مادی این کشور‬ ‫در سطح منطقه تاثیر قابل توجه ای بر جای بگذارد‪ .‬باتوجه‬ ‫به شکنندگی هایی که در این فرایند قابل تصور است می توان‬ ‫گفت که باتوجه به اینکه عربستان در طول حداقل چهار دهه‬ ‫اخیر از ثبات اقتصادی و سیاسی برخوردار بوده است‪ ،‬تصور‬ ‫کردنانبرایجامعه ایکهبهشرایطثباتعادتکردهوکمتر‬ ‫در روندهای بحران اقتصادی قرار گرفته می تواند منابع روانی‬ ‫تنش اعتراض اجتماعی را افزایش دهد‪.‬‬ ‫بنابراین بحرانی تر شــدن این وضعیت بر عربســتان و‬ ‫تاثیریکهبرالگویرفتاریاینکشوربرجایخواهدگذاشت‪،‬‬ ‫به عواملی چون سطح و میزان وابستگی به درامدهای نفتی‪،‬‬ ‫متنوع کردن و بها دادن به انرژی های دیگر از جمله سوخت‬ ‫هسته ای‪ ،‬بازگشــت نفت به قیمت های قبلی‪ ،‬نقش عوامل‬ ‫اقتصادی و سیاسی در سطح جهان و همچنین سطح و دامنه‬ ‫رفتارمنطقه ایعربستانبرمی گردد‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪277‬‬ ‫کاهش ‪ 50‬درصدی قیمت نفت در نزدیک به یک سال‬ ‫اخیرباعثشدهتاعالوهبرکاهشدرامدهاینفتیکشورهای‬ ‫حاشیه خلیج فارس‪ ،‬برخی تحلیلگران و کارشناسان مسائل‬ ‫ژئواکونومیک و انرژی از ثابت ماندن قیمت ها و حتی کاهش‬ ‫ت میان‬ ‫بیشتر قیمت نفت سخن به میان اورند و اثار کوتاه مد ‬ ‫مدت و تا حدی هم بلندمدت این موضوع را بر وضعیت داخلی‬ ‫و الگوی رفتار خارجی این کشــورها مورد تبیین و تحلیل قرار‬ ‫دهند‪ .‬افت قیمت نفت از اواســط ســال ‪ 2014‬از ‪ 100‬دالر‬ ‫به حدود ‪ 40‬دالر در ماه اگوســت ‪ 2015‬نشــان می دهد که‬ ‫اقتصادهایتک محصولیووابستهبهنفتهمچونعربستان‬ ‫سعودی‪ ،‬کویت و تا حدی امارات متحده عربی عالوه بر اینکه‬ ‫این وضعیت می تواند دولــت را در هزینه های جاری و بودجه‬ ‫کشور دچار مشکالتی سازد‪ ،‬می تواند بخشی از رفاهیاتی را‬ ‫که مردم این کشــورها به برکت تزریق پول ها در قالب یارانه‬ ‫دریافت می کنند‪ ،‬دچار نوسان ســازد و در بلندمدت تبدیل به‬ ‫منبع نارضایتی های اجتماعی شود‪ .‬شاهد مثال این موضوع‬ ‫است که در بحبوحه تحوالت بهار عربی در سال‪ ،2011‬ملک‬ ‫عبدالل ه عربســتان مبالغ زیادی را در قالب سوبسید در جامعه‬ ‫تزریق کرد ‪ .‬بیشتر تحلیلگران این اقدام پادشاه عربستان را‬ ‫گامی برای مهار و کنترل شراره های بهار عربی توصیف کردند‬ ‫که می توانست در جامعه عربستان‪ ،‬منبع تولید بحران باشد‪.‬‬ ‫نکته دیگری کــه از مجــرای کاهش قیمــت نفت بر‬ ‫دولت های عربــی خلیج فــارس وارد می شــود‪ ،‬محدودیت‬ ‫در تخصیص بودجه بــرای پروژه های منطقــه ای و نفوذ در‬ ‫حوزه های ژئوپلیتیکی است‪ .‬به خصوص این موضوع برای‬ ‫دولت عربستان اهمیت دوچندانی دارد‪ .‬عربستان سعودی‬ ‫ساالنه مبالغ هنگفتی را از طریق مرکز رابطه العالم االسالمی‬ ‫مســتقر در جده به جنبش ها و مســاجد و مدرسه های سلفی‬ ‫و همچنین گروه های شــبه نظامی و جنبش های همســو در‬ ‫جهان اســام و منطقــه خاورمیانه تخصیــص می دهد که‬ ‫باقی ماندن نفت بر قیمت کنونی‪ ،‬این پادشــاهی را دست به‬ ‫عصاتر خواهد کرد‪ .‬مقایسه دســت و دلبازی های عربستان‬ ‫در مقطع کنونی با دهه ‪ 1990‬که در ان پادشــاهی ســعودی‬ ‫حتی هزینه های حملــه نیروهای ائتالف به عراق در ســال‬ ‫‪ 1991‬را تامین می کرد‪ ،‬نشان می دهد که افزایش هزینه های‬ ‫لوزی نفتی عربستان‬ ‫جمع بندی‬ ‫اقتصاد سیاسی‬ ‫پادشاهی‬ ‫دست به عصا‬ ‫داخلی در عربســتان‪ ،‬کارگزاران این کشــور را در تخصیص‬ ‫بودجه های سخاوتمندانه‪ ،‬با محدودیت مواجه کرده است‪.‬‬ ‫نکته دیگــری که در همیــن ارتباط مطرح می شــود‪ ،‬حجم‬ ‫درگیری های عربستان در منطقه اســت‪ .‬به نسبت چند دهه‬ ‫پیش‪ ،‬پادشــاهی عربســتان عالوه بر هزینه هایی که برای‬ ‫مداخله و حضــور در عراق‪ ،‬ســوریه‪ ،‬بحرین و یمن متحمل‬ ‫شده است‪ ،‬بودجه های کالنی را برای خریدهای تسلیحاتی‬ ‫در طول یک دهــه اخیر خرج کــرد ه که همگی ایــن موارد‬ ‫نشان می ده د پادشاهی عربســتان سعودی بیش از گذشته‬ ‫به ســمت اســتقالل تصمیم گیری از امریکا حرکت کرده و‬ ‫الگوی رفتاریش به ســمت فرایندهای خودیاری و تشــکیل‬ ‫جبهه بندی ها و ائتالف های منطقه ای متمایل گشته است‪.‬‬ ‫ذکر این نکته الزم اســت که با وجود کاهــش قیمت نفت و‬ ‫تاثیر بر درامدهای دولت عربستان ســعودی‪ ،‬اما این کشور‬ ‫به پشتوانه ذخایر عظیم ارزی خود در خارج از کشور می تواند‬ ‫برای مدت حداقل پنج سال‪ ،‬ضربات احتمالی کاهش قیمت‬ ‫را تحمل کند‪ .‬پشتوانه ارزی‪ 733‬میلیار دالری که خود ساالنه‬ ‫ی معادل ‪ 60‬میلیارد دالر برای این کشور سوداوری دارد‪،‬‬ ‫رقم ‬ ‫اهرم و تکیه گاه قابل اتکایی را برای این کشور فراهم اورده تا‬ ‫از مجرای کاهش قیمت نفت‪ ،‬اهداف اقتصادی و سیاســی‬ ‫خود را در برهه کنونی به خوبی دنبال کند‪ .‬اگرچه در موفقیت‬ ‫بلندمدت این کشور در دنبال کردن چنین اهدافی تردیدهای‬ ‫فراوانی وجود دارد‪.‬‬ ‫اقتصاد وابسته به نفت عربستان استفادهکرد‪.‬عاملچهارمبه‬ ‫عواملسیاسیبر می گردد‪.‬نفتفارغازاهمیتاقتصادیان‪،‬‬ ‫هموارهیککاالیاستراتژیکدررقابت هایژئوپلیتیکبوده‬ ‫است‪ .‬عربستان در برهه های مختلفی از این کاال به عنوان‬ ‫ابزار تنبیه و فشار استفاده کرده و در این رهگذر توانست ه برخی‬ ‫اهداف خود را محقق ســازد‪ .‬در جریان کاهش قیمت نفت‬ ‫در سال ‪ 2014‬این نظریه مطرح شــد که این کشور درصدد‬ ‫است تا بر ایران و روسیه به خاطر مسائل هسته ای و همچنین‬ ‫تحوالت سوریه و اوکراین‪ ،‬فشار وارد سازد‪ .‬اگرچه در مقطع‬ ‫کنونی و با روشن شدن برخی مسائل پشــت پرده نشان داده‬ ‫شد که عربستان بیشتر اهداف اقتصادی را دنبال کرده است‪.‬‬ ‫‪49‬‬ ‫فراز و فرود چین‬ ‫چین در هفته های اخیر حال خوشی ندارد‪ .‬بورس اش سقوط کرده است و رشد اقتصادی اش‬ ‫متوقف شده تا برخی کارشناسان از احتمال اغاز عصر افول اژدهای زرد سخن بگویند‪ .‬اما در مقابل‬ ‫برخی دیگر بر این اعتقادند که چین به دلیل مولفه های جغرافیایی و جمعیتی می تواند از بحران‬ ‫اخیر اقتصادی عبور کند و بدین ترتیب قدرت ملی چین با افول مواجه نخواهد شــد‪.‬اما تحوالت‬ ‫اخیر نشان دهنده تامل بیشتر در این پیش بینی است که چین احتماال تا سال ‪ 2025‬به قدرت‬ ‫اول اقتصادی جهان تبدیل می شود‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫تی‬ ‫تر‬ ‫یک‬ ‫موتور روشن‪ ،‬چراغ ها خاموش‬ ‫راهبردچین؛همکاریباامریکابرای‬ ‫تبدیلشدنبهقدرتفرامنطقه ایاست‬ ‫مهدی مطهرنیا‬ ‫استاد دانشگاه‬ ‫بین الملل‬ ‫‪50‬‬ ‫مثلث | شماره ‪277‬‬ ‫‪1‬‬ ‫چین کشوری در حال شکوفایی محسوب می شود اما‬ ‫در عین حال که این دوره برای پکن فرصتی تاریخی به شمار‬ ‫می رود می تواند یک تهدید نیز باشــد‪ .‬جمهوری خلق چین‬ ‫در تالش است تا به عنوان یک کشــور مطرح در نظم اینده‬ ‫جهان‪ ،‬نظام بین الملل را تحت تاثیر موجودیت خویش قرار‬ ‫دهدوفضایتنفسیبرایتحرکاتبیشتربهدستبیاورد‪.‬این‬ ‫کشور امروز از نظر شــاخص های اقتصادی خود را رو به جلو‬ ‫نشان می دهد و این امر موجب شد ه که چین به عنوان رقیب‬ ‫ابرقدرت باقیمانده از قرن بیستم شــناخته شود و تا جایگاه‬ ‫رقیب استراتژیک ایاالت متحده امریکا باال رود‪ .‬امریکا پس‬ ‫از فروپاشی اتحاد جماهیر شــوروی سوسیالیستی بر مبنای‬ ‫نظریه های هانتینگتونی تالش کرد تا اســتراتژی خود را بر‬ ‫مبنای یک تهدید جدید تغییر دهد‪.‬‬ ‫در مرحله نخست‪ ،‬ایاالت متحده در استانه دهه ‪1990‬‬ ‫میالدی بنیادگرایی دینی در قالب برخورد تمدن ها را تهدید‬ ‫جدید خــود معرفی و اســتراتژی خود را بر اســاس ان تغییر‬ ‫داد‪ .‬اما بنیادگرایی دینی نتوانســت انتظار ایاالت متحده را‬ ‫به عنوان یک تکیه گاه برای تغییر استراتژیک براورده کند‪.‬‬ ‫بنابراین در ســال ‪ 1995‬تنت با نگارش طرحی‪ ،‬تروریسم را‬ ‫به عنوان تهدیــد جدید برای تغییر اســتراتژی معرفی کرد‪.‬‬ ‫این طرح با مشکالت زیادی مواجه شد تا انجا که واشنگتن‬ ‫مجبور شــد در ســال ‪ 1997‬تغییراتی در ان اعمال کند و در‬ ‫مبارزه با تروریسم از ذهنیت به عینیت برسد‪.‬در این سال دو‬ ‫نفر از ســناتورهای ایاالت متحده ماموریــت پیدا کردند که‬ ‫سند «استراتژی امنیت ملی امریکا در قرن بیست و یکم» را‬ ‫بنویسند‪ .‬تالش های انها موجب شد تا زمینه اجرای تئوری‬ ‫تنت فراهم شود‪ .‬نگارش این طرح در سال ‪ 2000‬و یک سال‬ ‫پیش از حوادث ‪ 11‬سپتامبر به پایان رسید و پس از ان شاهد‬ ‫تحرکات جدید ایاالت متحده در خاورمیانه بودیم‪ .‬حضور در‬ ‫خاورمیانه یا هارتلند نو در واقع مقدمه ای برای کنترل رقیب‬ ‫جدید امریکا در قرن بیست و یکم یعنی چین بود‪ .‬زیرا امریکا‬ ‫برای کنترل چین نیاز داشت که به اســیا وارد شود و رهبری‬ ‫خودفزاینده چین برای گسترش قدرت این کشور در اسیا و‬ ‫سپس دیگر نقاط جهان را کنترل کند‪.‬‬ ‫امریکا از رویــداد ‪ 11‬ســپتامبر اســتفاده و به منطقه‬ ‫لشکرکشــی کرد و امــروز در پــی محاصــره ژئوپولیتیک و‬ ‫ژئواستراتژیک چین است‪ .‬نیروهای امریکا در افغانستان‪،‬‬ ‫عــراق‪ ،‬خلیج فارس و به خصوص شــبه جزیــره کره به طور‬ ‫مداوم حضور دارند و ایاالت متحــده تالش می کند تا چین‬ ‫را به یک انســداد ژئوپولیتیک بکشاند‪ .‬امریکا امروز چین را‬ ‫به عنوان رقیب و تهدید جدید معرفی می کند و در تالش است‬ ‫تا نقصان های تئوری تنت را نیز جبران و زمینه را برای حضور‬ ‫دائمی خود در اسیا فراهم کند‪.‬‬ ‫سیاســت در نهایــت از اموزه های ماکیاولــی پیروی‬ ‫می کند؛ چه روس ها و چه چینی ها و چه کشورهای دیگر از‬ ‫ایدئولوژی ها برای توجیه مشــروعیت موجودیت در فضای‬ ‫سیاسی خود اســتفاده می کنند‪ .‬چین همواره از کمونیسم‬ ‫و مائویســم در دوران پس از انقالب این کشور بهره برده تا‬ ‫بتواند استمرار قدرت کنشــگران اصلی را در ساختار قدرت‬ ‫حفظ کند و وارثــان انقالب چین بتوانند به طــور موروثی از‬ ‫مواهب انقالب مائویستی بهره ببرند‪ .‬بنابراین در این مورد از‬ ‫ایدئولوژی و مکتب به روش ماکیاولی استفاده شده و در واقع‬ ‫ابزاری برای استمرار قدرت ارباب اندیشه و حزب کمونیست‬ ‫اســت‪ .‬اما در واقع چین به ســمت ایجاد فضایی مناســب‬ ‫برای دستیابی به نوعی پراگماتیســم سیاسی پیش می رود‬ ‫و فضای اقتصادی را به ســمت اندیشــه های لیبرالیســتی‬ ‫سوق می دهد تا بتواند زمینه کسب منافع حزب کمونیست و‬ ‫اعضای ان را فراهم کند‪ .‬از طرف دیگر باتوجه به معیارهای‬ ‫مکتبی و ارمان های برخاسته از مائویسم‪ ،‬زمینه های کنترل‬ ‫چالش های داخلی و اعتراضات مدنی در جامعه چین را دنبال‬ ‫کند‪ .‬باید این رویکردها را از این جهت که به اندیشه های مائو‬ ‫تعلق دارد بررسی کرد‪.‬‬ ‫برخی تحلیلگران باتوجه به اهنگ رشد سریع اقتصاد‬ ‫چین و امریکا‬ ‫دشمنان سیاسی‬ ‫ولی دوستان‬ ‫اقتصادی هستند‬ ‫بازگشت به سیاست مهار‬ ‫اسماعیل بشری‬ ‫درگفت وگو با مثلث‬ ‫چین زمین نمی خورد‬ ‫شریعتی نیا درگفت وگو با مثلث‬ ‫مطرح کرد‬ ‫جهان روی انگشت اژدهای زرد‬ ‫جواد منصوری‬ ‫‪2‬‬ ‫سفیر سابق ایران در چین‬ ‫مثلث | شماره ‪277‬‬ ‫برای بررسی اقتصاد چین و فرازوفرودهایی که اخیرا در‬ ‫اقتصاد این کشور شاهد هســتیم باید نکات چندی را مدنظر‬ ‫داشته باشیم؛ نخست اینکه توان اقتصادی چین تنها به بازار‬ ‫سها میاحتیصادراتووارداتاینکشورمتکینیستزیرااین‬ ‫کشورباتوجهبهوسعت‪،‬تنوعسرزمینیومنابعبسیارمتنوعیکه‬ ‫دارد‪،‬می توانددرابعادمختلفکشورراازلحاظنیازهایخودش‬ ‫وازلحاظایجادشرایطمناسببرایاینکشوردرمنطقهشرق‬ ‫اسیاوحتیسطحبین المللتامینکند‪.‬بهعالوهاینکشوردر‬ ‫دودههگذشتهازپیشرفت های علمی فوق العاده ایبرخوردار‬ ‫شدهاستبه گونه ایکهاخرینپدیده هایعلمی جهانراچین‬ ‫دراختیاردارد‪.‬بنابرایناینتصورکهباسقوطبو رس هایچین‪،‬‬ ‫اقتصاد این کشور ســقوط می کند و موقعیت بین المللی اش‬ ‫از دست می رود یک اشــتباه بزرگ و بی توجهی نسبت به سایر‬ ‫داشــته های این دولت اســت‪ .‬نکته ای کــه در رابطه با چین‬ ‫باید مدنظر داشت این اســت که معموال مخالفان این کشور‬ ‫چالش های داخلی و خارجی و همچنین ضعف ها و مشکالت‬ ‫این کشــور را بســیار اغراق امیز بیان می کنند‪ .‬به این دلیل در‬ ‫تحلیل هایخودشانبعضادچارتناقضمی شوندزیرامدتیبعد‬ ‫ازتحلیل هاییکهارائهمی کنندشرایطبهحالتعادیدرمی اید‪.‬‬ ‫بنابراین در این وضعیت دیگر نمی توانند حرف جدیدی بزنند‪.‬‬ ‫نمونه ای از این وضعیت را در ســال‪ 2008‬میــادی یا‪1387‬‬ ‫شمسیشاهدبودیمکهدرانزماننیزچینبهلحاظاقتصادی‬ ‫بهناگهاندچاریکافتشدیدومشکالتبسیارزیاددرصحنه‬ ‫بین المللی شــد‪ .‬اما در ان زمان دولت چین با استفاده از بازار‬ ‫بسیار وسیع داخلی خود و نیازهای بخش عظیمی از جمعیت‬ ‫کشور‪،‬به عنوانیکبازارجدیدواردصحنهشد‪.‬درهمانزمان‬ ‫بالفاصلهطرحساخت‪ 40‬هزارکیلومترراه اهندرمناطقکمتر‬ ‫توسعهیافتهچینراپیگیری وسپسنیزبازارهایگسترده ایرا‬ ‫درداخلچینایجادکردند‪.‬به گونه ایکهبسیاریازتحلیلگران‬ ‫خارجی با وضعیت جدیدی در مورد چین روبه رو شدند‪ .‬بنابراین‬ ‫اینتصورکهفکرکنیمباکاهشارزشپول‪،‬سهامیاصادرات‬ ‫چین‪ ،‬این دولت دچار بحران اقتصادی یا حتی به نوعی دچار‬ ‫مشــکل در روابط منطقه ای و بین المللی خود می شود‪ ،‬دور از‬ ‫واقعیت اســت‪ .‬زیرا این گونه دولت ها معموال برای اینده خود‬ ‫گزینه ها و راه حل های مختلفی را پیش بینی می کنند‪ .‬بنابراین‬ ‫نمی توان متصور بود که کشــوری با این وســعت‪ ،‬جمعیت و‬ ‫موقعیت‪ ،‬ناگهان در مقابل شــرایط خاصی قــرار گیرد و نداند‬ ‫که باید چه کند‪ .‬در مورد بحران اخیر نیز بالفاصله دولت چین‬ ‫عالوه بر برخی اقدامات داخلی‪ ،‬بازارهای جدیدی را در خارج‬ ‫ازاینکشورموردهدفقراردادهوواردانهامی شود‪.‬همچنین‬ ‫پکن به سرمایه گذاری در خارج از کشور روی اورده تا در واقع به‬ ‫نوعی شریک بسیاری از مراکز صنعتی و اقتصادی دنیا شود‪.‬‬ ‫از طرف دیگر بــا مقداری کاهش ارزش پــول‪ ،‬صادرات چین‬ ‫افزایشخواهدیافت‪.‬به گونه ایکهخبرهاییکهفتهگذشته‬ ‫حاکیازایناستکهصادراتچینبهخارجازاینکشورنسبت‬ ‫به هفته های قبل افزایش داشــته و احتماال در اینده افزایش‬ ‫بیشترینیزخواهدداشت‪ .‬دراینمیانکشورهاییکهازچین‬ ‫کاالواردمی کنندهمدرشرایطخاصیقرارمی گیرند‪.‬زیرابه طور‬ ‫معمولوقتیکهقیمتکاالنسبتبهگذشتهکاهشپیدامی کند‬ ‫تقاضا افزایش می یابــد‪ .‬از طرف دیگر خــود دولت چین هم‬ ‫تمایلبیشتریدرجهتسرمایه گذاریدرکشورهایدیگرپیدا‬ ‫می کند‪ .‬به عبارت دیگر چین به صادرات سرمایه می پردازد که‬ ‫اینمسالهبهثباتاقتصادچینخیلیکمکمی کند‪ .‬صادرات‬ ‫چین به امریکا و اروپا ســاالنه حدود‪ 270‬میلیارد دالر و حجم‬ ‫کل مبادالت با امریکا و اروپا حدود ‪ 500‬میلیارد دالر است‪ .‬به‬ ‫این ترتیب چین عمال ساالنه میان ‪ 100‬تا ‪ 200‬میلیارد دالر با‬ ‫غربمازادتجاریداردکهاینمبلغرامعموالدربازارهایسهام‬ ‫یادرمراکز هایپکاینکشورهاسرمایه گذاریمی کندتاازنتایج‬ ‫انهابرایارتقایصنعتچیناستفادهکند‪.‬ازطرفدیگرچین‬ ‫ساالنه بین‪ 100‬تا‪ 150‬میلیارد دالرهمسرمایه گذاریخارجی‬ ‫جذب می کند که معموال با استفاده از نیروی ارزان چین و منابع‬ ‫و مواد اولیه‪ ،‬تولید انبوه را برای ســرمایه گذاران دارد‪ .‬بنابراین‬ ‫انه ا ترجیح شان این اســت که این تولیدات را به نام خودشان‬ ‫به فروش برسانند‪ .‬به این ترتیب تولیدات زیادی را داریم که به‬ ‫نام کشورهای اروپایی اســت اما در واقع محصول کشور چین‬ ‫است‪ .‬مسالهدیگریکهدرخصوصچینمطرحاست‪،‬شیفت‬ ‫امریکاازخاورمیانهبهسمتشرقاسیاوتاثیرتحوالتچینبر‬ ‫سیاست هایامریکاست‪.‬بایدتوجهداشتازاوایلدههنخست‬ ‫قرن بیست و یکم دولت امریکا به عنوان یک برنامه بلند مدت‬ ‫برایاینکهحضوربیشتروموثرتریدراقیانوسارامداشتهباشد‬ ‫برنامه هاییرابهاجرادراوردواینبرنامه هاهمچنانادامهدارد‪.‬‬ ‫اینسیاست طبعاتنهامربوطبهچیننیستوبنابراینتغییرات‬ ‫وضعیت دولت یا اقتصاد چین در این سیاست امریکا تغییری‬ ‫ایجاد نمی کند‪ .‬البته ممکن اســت در حجم روابط دو کشور از‬ ‫نظر اقتصادی یا در مواقعی اختالفات دوجانبه یا بین المللی‬ ‫وجودداشتهباشدامااینسیاستبلندمدتدولتامریکاکهتنها‬ ‫مربوط به یک دولت خاص نیست تغییر نخواهد کرد‪ .‬بنابراین‬ ‫حتیاگربهجزچین‪،‬دولت هایدیگرینیزدرمنطقهشرقاسیا‬ ‫باوضعیتبحرانیاقتصادیمواجهشوند‪،‬سیاستامریکاتغییر‬ ‫نخواهدکرد‪.‬درمور دچینبایدتوجهداشتهباشیمکهاینکشور‬ ‫بابسیاریازدیگرکشورهایجهانتفاوت هایبسیاریدارداز‬ ‫جملهجمعیتزیاداینکشورکهاگرمدیریتنشودمی تواندبه‬ ‫یکچالشتبدیلشوددرعینحالبامدیریتعلمی وقوییک‬ ‫فرصتبسیارخوببرایدولتخواهدبود‪.‬همچنیندولتچین‬ ‫دریکدههگذشتهتاحدودیتوانستهجمعیتکشورراتبدیلبه‬ ‫یکفرصتکندوازاینفرصتنیزتاحدودزیادیبرایپیشبرد‬ ‫کشوراستفادهکردهاست‪.‬به گونه ایکهدرصدنرخرشدچینبا‬ ‫وجودگستردگیوباتوجهبهشرایطویژهخوددربسیاریازسال ها‬ ‫باالتریننرخرشددرجهانبودهاست‪.‬بنابرایندرموردتحلیل‬ ‫مسائلچیننبایدتنهاازبعداقتصادینگاهکردزیراایندولتدر‬ ‫ابعادنظامیوحتیفرهنگی‪،‬پیشرفت هایچشمگیریداشته‬ ‫است و به این دلیل اســت که می تواند در نوسانات اقتصادی‬ ‫شــرایط خود را تعدیل کند‪ .‬به عنوان نمونه ســاالنه قریب‪30‬‬ ‫میلیون توریست وارد چین می شود که این جمعیت یک درامد‬ ‫بسیار فوق العاده ای را برای این کشور ایجاد می کند‪ .‬بنابراین‬ ‫صنعتتوریسمچینامروزیکیازصنایعبسیارگستردهوپردرامد‬ ‫برایاینکشوراستومی تواندموقعیتچینرادرسطحمنطقه‬ ‫شرقاسیاوسطحبین المللتثبیتکند‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫چین ایــن موضوع را مطرح کردند که این کشــور در ســال‬ ‫‪ 2025‬یا ‪ 2030‬به اولین قدرت اقتصادی جهان تبدیل شده و‬ ‫امریکا را کنار می زند‪ .‬در این خصوص باید گفت سناریوهای‬ ‫مختلفی در خصوص اینده جهان تدوین و این سناریوها در‬ ‫ادبیات اینده پژوهی به سناریوهای ممکن‪ ،‬محتمل و مطلوب‬ ‫تبدیل می شوند‪ .‬سناریوهای اکتشافی و هنجاری نیز دیگر‬ ‫انواع ســناریوهای اینده پژوهانه هســتند‪ .‬در ســناریوهای‬ ‫مطلوب‪ ،‬پردازشــگر و کنشگر بر اســاس ایده ال های خود‬ ‫ان را می نگارد در حالی که ســناریوهای محتمل بر اســاس‬ ‫پیش بینــی تالش می کند تــا اینــده محتمــل را دریابد‪ .‬از‬ ‫طرف دیگر ســناریوهای ممکن وجود دارند که هرچه بیان‬ ‫ان تخیلی تر باشــد از لحاظ این نوع ســناریو دارای اصالت‬ ‫بیشــتری اســت‪ .‬یکی از ســناریوهای محتمل‪ ،‬سناریوی‬ ‫‪ 2025‬و رسیدن چین به جایگاهی فراتر از امریکا در عرصه‬ ‫قدرت اقتصادی است؛ ولی بر اساس واقعیت های موجود‪،‬‬ ‫این سناریو بیشتر از اینکه محتمل باشد در زمره سناریوهای‬ ‫ممکن است‪ .‬به این معنا که هم اکنون ایاالت متحده با موتور‬ ‫روشــن و چراغ خاموش در حال رساندن خود به جایگاه اول‬ ‫در اقتصاد جهان در زمینه ســوخت های غیر فسیلی و تولید‬ ‫سوخت های فسیلی در وضعیت کنونی جهان است‪ .‬امریکا‬ ‫نزدیک به سیزده میلیون بشــکه نفت در روز تولید می کند و‬ ‫خود به ‪ 16‬میلیون بشکه نیازمند است‪ .‬پیش بینی ها حاکی‬ ‫از ان است که ایاالت متحد ه طی سال های ‪ 2017‬تا ‪2020‬‬ ‫به جایگاه بزرگترین تولیدکننده نفت جهان می رسد‪ .‬بنابراین ‬ ‫این سناریوی و محتمل که باید در احتمالی بودن ان نیز شک‬ ‫کرد برای محقق شدن با مشــکالت فراوانی روبه رو است‪.‬‬ ‫این ســناریوهای محتمل و ممکن در چارچوبی پیش بینی‬ ‫می شوند که بتوان انها را با کنش های اقتصادی و سیاسی‬ ‫به گونه ای مدیریت کرد که سناریوی مطلوب کنشگر اصلی‬ ‫پیاده شود‪ .‬در حقیقت‪ ،‬ایاالت متحده با مطرح کردن چین‬ ‫به عنوان یک دشــمن و نه یک رقیب استراتژیک در سطح‬ ‫بین المللی تالش می کند زمینه های تحرکات خود را در اسیا‬ ‫فراهم‪ ،‬در سایه ان قدرت خود را از اروپا به قاره کهن منتقل‬ ‫کند تا استمرار ابرقدرتی خود را در قرن بیست و یکم تضمین‬ ‫کند‪ .‬امریکا توانست با پیروزی حقیقی در سه جنگ جهانی‬ ‫اول‪ ،‬دوم و ســرد به عنوان ابرقدرت برخاسته از قرن بیستم‬ ‫معرفی شود‪ .‬در سال‪ 1995‬یکی از اندیشکده های امریکایی‬ ‫این ســناریو را مطرح کرد که اگر ایاالت متحده می خواهد‬ ‫ابرقدرتی خود را در قرن بیســت و یکم نیز ادامه دهد باید در‬ ‫سال های بعد چین را مهار کند‪ .‬به نظر من امریکا برای تحقق‬ ‫این امر باید بر هارتلند بزرگ تســلط پیدا کند‪ .‬هارتلند بزرگ‬ ‫از سه زیرمجموعه تشکیل می شود؛ هارتلند نو یا خاورمیانه‬ ‫عربی‪ ،‬نو هارتلند یا منطقه خلیج فــارس و هارتلند علیا یعنی‬ ‫تبت‪ .‬این منطقه کمربنــد طالیی قدرت اســت که هارتلند ‬ ‫بزرگ را تشکیل می دهد و ایاالت متحده امریکا با حضور در‬ ‫این منطقه به دنبال ان است تا چین را مهار و حضور خود را در‬ ‫نیمکره شرقی تضمین کند‪ .‬چینی ها به دنبال ان هستند که‬ ‫خود را از مسیر امریکا کنار بکشند زیرا می دانند که رویارویی‬ ‫مســتقیم با ایاالت متحده به نفع انها نیســت‪ .‬پکن تالش‬ ‫می کند به جای انکه به عنوان دشــمن امریکا معرفی شود‪،‬‬ ‫جایگاه همکار وی در اسیا را به دست بیاورد حتی اگر بشود‬ ‫جایگاهی محکمتر از ژاپن کســب کنند‪ .‬انها به این نتیجه‬ ‫رســیده اند که رویارویی با ایاالت متحده به نفع این کشــور‬ ‫نیســت و تالش می کنند با همکاری با امریکا تبدیل به یک‬ ‫قدرت فرامنطقه ای شوند‪.‬‬ ‫ایا نظام کره شمالی در استانه‬ ‫فروپاشی است؟‬ ‫خطرکودتا‬ ‫‪51‬‬ ‫بین الملل‬ ‫چین زمین نمی خورد‬ ‫شریعتی نیا درگفت وگو با مثلث مطرح کرد‬ ‫سعیده سادات فهری‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫بین الملل‬ ‫‪52‬‬ ‫مثلث | شماره ‪277‬‬ ‫اخیرا اخباری منتشــر شــده که حاکی از وضعیت‬ ‫نامطلوب و بحرانی در اقتصاد چین اســت‪ .‬به نظر‬ ‫شــما در حال حاضر اقتصاد چین در چه وضعیتی‬ ‫قرار دارد؟‬ ‫در مورد وضعیت اقتصادی چین چندین روایت وجود‬ ‫دارد؛ نخست روایت دولت چین است بر این مبنا که وضعیت‬ ‫جدیدی در اقتصاد شکل گرفته و از ان با عنوان نیونرمال نام‬ ‫می برند‪ .‬بدین معنا که بعد از سه دهه رشد مداوم دو رقمی در‬ ‫اینده رشد اقتصاد چین به طور طبیعی کاهش خواهد یافت‪.‬‬ ‫ک رقمی ‬ ‫در این شرایط هم چین و هم جهان باید برای رشد ت ‬ ‫اماده شوند‪ .‬مساله دیگری که از ســال ‪ 2012‬به این سو در‬ ‫دستورکار نســل پنجم رهبران قرار گرفته تعمیق اصالحات‬ ‫بازار محــور در اقتصاد چین اســت که از لحاظ گســتردگی‬ ‫و حوزه هــای مختلفی کــه ایــن اصالحات در بــر می گیرد‬ ‫بسیاری ان را با اصالحات اقتصادی دنگ ژیائوپنگ مقایسه‬ ‫می کنند‪ .‬بحث دیگر نیز بحث مبارزه با فساد است؛ این روایت‬ ‫نیز روایت دولت چین اســت که اعتقــاد دارد در اصالحات‬ ‫ساختاری و وضعیت نرمال جدید این اتفاقات‪ ،‬طبیعی است‬ ‫و در کشورهای مختلف نیز روی می دهد‪ .‬بنابراین اتفاقاتی‬ ‫از این دست‪ ،‬دست اندازهایی در مسیر حرکت چین توصیف‬ ‫می شود و بیش از این نباید به انها بها داد‪ .‬در این میان برخی‬ ‫از مدیران شــرکت های بزرگ مانند مدیران شــرکت اپل نیز‬ ‫معتقدند چین همچنان اقتصادی بزرگ است و فرصت خوبی‬ ‫برای این شرکت ها محسوب می شــود‪ .‬روایت دوم را برخی‬ ‫از اقتصاددان هــا مطرح می کنند و معتقد هســتند که امار و‬ ‫اطالعات در چین شفاف نیست و بعضا بزرگنمایی می شود‪.‬‬ ‫به گفتــه انها رشــد اقتصادی چیــن ‪7‬درصد نیســت‪ ،‬بلکه‬ ‫‪4‬درصد است و وضعیت اقتصادی این کشور بسیار وخیم تر‬ ‫از ان چیزی اســت که دولت ادعا می کنــد‪ ،‬بنابراین چین با‬ ‫یک بحران مواجه اســت‪ .‬اما در مورد این مسائل نمی توان‬ ‫به راحتی قضاوت کرد زیرا مساله بســیار پیچیده است‪ .‬اما‬ ‫حتی اگر اقتصاد چین با بحرانی از جنس بحران مالی ســال‬ ‫‪3‬‬ ‫ســقوط بــازار ســهام‪ ،‬کندی‬ ‫رشد اقتصادی‪ ،‬کاهش تقاضا برای‬ ‫صادرات‪ ،‬فــرار ســرمایه گذاران و‬ ‫ســقوط بخش امالک و مستغالت‪،‬‬ ‫هر کدام به تنهایی برای به دردســر‬ ‫انداختــن یک دولــت کافی اند‪ .‬ایــن روزها امــا دولت‬ ‫چین با همــه این مشــکالت‪ ،‬به صورت یکجــا مواجه‬ ‫است‪ .‬محسن شریعتی نیا‪ ،‬کارشناس مسائل چین در‬ ‫خصوص مشــکالتی که اخیرا گریبانگیر اقتصاد چین‬ ‫شده است‪ ،‬می گوید از وضعیت فعلی چین که خودشان‬ ‫از ان با عنوان تالطم و نه بحران یاد می کنند‪ ،‬نمی توان‬ ‫ث افول اقتصادی چین‬ ‫نتیجه گیری کالنی داشت و بح ‬ ‫را مطرح کرد‪ .‬او معتقد اســت اگر بحران اقتصادی به‬ ‫معنای فروپاشی نظام اقتصادی باشــد می توان روی‬ ‫تاثیرات ان بر قدرت ملــی بحث کرد اما بحران هایی از‬ ‫این دست اصوال تاثیرات جدی بر موقعیت و قدرت یک‬ ‫کشور در عرصه بین الملل باقی نمی گذارند‪ .‬همچنین‬ ‫به گفته این کارشــناس‪ ،‬مهمترین راهکاری که چین‬ ‫در حال حاضر بــه کار گرفته مداخلــه دولت و مدیریت‬ ‫روندهای اقتصاد کالن است‪.‬‬ ‫‪ 2008‬امریکا روبه رو باشــد‪ ،‬به راحتی نمی توان تاثیرات ان‬ ‫را بر موقعیت و قدرت این کشور در نظام بین الملل سنجید‪.‬‬ ‫حال اگــر اقتصــاد چین واقعــا به ســمت بحرانی ‬ ‫شــدن پیش برود‪ ،‬ایا تاثیری در جایگاه و موقعیت‬ ‫بین المللی این کشور خواهد داشت؟‬ ‫اگر بحــران اقتصادی بــه معنای فروپاشــی نظام‬ ‫اقتصادی باشــد می توان روی تاثیــرات ان بر قــدرت ملی‬ ‫بحث کرد اما بحران هایی از این دست اصوال تاثیرات جدی‬ ‫بر موقعیــت و قدرت یک کشــور در عرصــه بین الملل باقی‬ ‫نمی گذارنــد‪ .‬همچنان که امریکا و مجموعه غرب در ســال‬ ‫‪ 2008‬با یک بحران جدی تری نســبت به بحران فعلی چین‬ ‫مواجه شدند اما موقعیت شــان در نظام بین الملل همچنان‬ ‫تداوم پیدا کرد و امریکا قدرت شماره یک جهان باقی ماند‪ .‬در‬ ‫عینحالژاپندهه هاستکهدرگیررکودشدیداقتصادیاست‬ ‫ولی این کشور نیز یک قدرت مهم محسوب می شود‪ .‬روسیه‬ ‫به دنبال تحریم هایی که علیه این کشــور اعمال شــد‪ ،‬دچار‬ ‫مشکالت جدی شده است‪ ،‬اما قدرتنمایی این کشور نه تنها‬ ‫کاهش نیافته بلکه افزایش نیز داشته است‪ .‬بنابراین بحران‬ ‫اقتصادیبهراحتینمی تواندبهعاملیبرایافتشدیدجایگاه‬ ‫کشورها در نظام بین الملل تبدیل شود‪.‬‬ ‫چینبرایعبورازوضعیتفعلیاقتصادیحاکمبر‬ ‫این کشور چه راهکارهایی را پیش روی خود دارد؟‬ ‫مهمترین راهکاری که چین بــه کار گرفته مداخله‬ ‫دولت است و دولت چه در وضعیت فعلی و چه در سال ‪2008‬‬ ‫در اقتصاد مداخله و تالش کرد که روندهای اقتصاد کالن را‬ ‫مدیریتکند‪.‬بنابراینمهمترینبرنامهدربرههفعلینیزمداخله‬ ‫دولت است که البته این مداخله کار راحتی نیست‪ .‬زیرا برخی‬ ‫معتقدند این بحران نشانه این است که اصالحات ساختاری‬ ‫در اقتصاد چین به راحتــی جلو نمی رود و دارای مشــکالت‬ ‫جدی اســت‪ .‬منتها برنامه هایی کــه دولت در این راســتا در‬ ‫پیش گرفته برنامه های بسیار تخصصی اقتصادی است که‬ ‫عمدتا از طرف بانک مرکزی این کشور و نهادهای اقتصادی‬ ‫پیگیریمی شود‪.‬‬ ‫با توجه به بازار گسترده چین و مراودات اقتصادی‬ ‫این کشور با بسیاری از کشورهای جهان‪ ،‬ضربه بر‬ ‫اقتصاد پکن تاچه حد می توانــد بر اقتصاد جهانی‬ ‫تاثیر بگذارد؟‬ ‫بایدتوجهداشتوابستگیکشورهابهیکدیگرعمدتا‬ ‫متقابل اســت؛ چین شریک نخســت تجاری ‪ 130‬کشور در‬ ‫جهان است و از مهمترین شــرکای تجاری امریکا‪ ،‬اتحادیه‬ ‫اروپا‪ ،‬روسیه‪ ،‬هند‪ ،‬ایران و بســیاری از کشورهای در اسیای‬ ‫مرکزی و افریقا به شــمار می رود‪ .‬بنابراین طیف وســیعی از‬ ‫کشــورها از تغییر و تحوالت در اقتصاد چین متاثر می شوند‬ ‫و افت در بازار سهام و مشــکالتی که در این حوزه پدید امد به‬ ‫سرعت اثار خود را در اروپا نشان داد‪ .‬بنابراین طیف وسیعی از‬ ‫اقتصادهای جهان به ویژه در اسیای شرقی و اروپا به اقتصاد‬ ‫چین وابســته اند و در مقابل اقتصاد چین نیــز به اقتصاد این‬ ‫بین الملل‬ ‫بازگشت به سیاست مهار‬ ‫اسماعیل بشری درگفت وگو با مثلث‬ ‫محسن صالحی خواه‬ ‫خبرنگار‬ ‫مثلث | شماره ‪277‬‬ ‫چین که پیش بینی می شــد تا یک دهــه اینده به‬ ‫اقتصاد اول جهان تبدیل شــود امروز در دروازه بحران‬ ‫اقتصادی ایســتاده و با فــراز و فرودهایــی در این روند‬ ‫مواجه شده است‪ .‬تحلیل شــما از وضعیت کنونی این‬ ‫کشور چیست؟‬ ‫فــراز و فــرود در عرصــه اقتصــادی بــرای تمام‬ ‫کشــورهایی که در مســیر صنعتی شــدن قرار دارند‪ ،‬اتفاق‬ ‫می افتد زیرا اقتصاد وابســته به عرضه و تقاضا ست و زمانی‬ ‫که یکی از این دو فاکتور مهم دچار تغییر شود به طور طبیعی‬ ‫عرصه اقتصاد نیز با فراز و فرود مواجه می شــود؛ چین نیز از‬ ‫این قاعده مستثنی نیســت‪ .‬زمانی که در اثر رکود اقتصادی‬ ‫که در برخی کشورهای دیگر وجود دارد‪ ،‬تقاضا برای کاال کم‬ ‫شده وکشوری مانندچینکهتولیدکنندهکاالی مصرفی است‬ ‫با مازاد کاال و مشــکل مواجه می شــود‪ .‬این موضوع باعث‬ ‫پایین اوردن رشد اقتصادی این کشور می شود‪.‬‬ ‫پکــن برای متوقــف کردن رونــد ورود بــه بحران‬ ‫اقتصادی به چه روشی متوسل شد؟‬ ‫مدت ها بود که چین در برابر مســاله کاهش ارزش‬ ‫واحد پول خود مقاومت می کرد اما در حال حاضر خود به این‬ ‫کار دست زد تا بتواند از این وضعیت خارج شود؛ زمانی که یک‬ ‫کشــور ارزش واحد پولی خود را پایین می اورد باعث کاهش‬ ‫قیمت تمام شده کاال و افزایش امکان صادرات می شود که‬ ‫در نتیجه می تواند پس از مدتی سیستم تولیدی را به حالت‬ ‫اول باز گرداند یا حتی باعث رشد ان شود ‪ .‬این روش شگردی‬ ‫اســت که در اقتصادهای ســرمایه داری مورد استفاده قرار‬ ‫می گیرد‪ .‬هر چند که نظام سیاســی چین از نوعی کمونیسم‬ ‫پیروی می کند اما این کشور تالش کرده است که از اصول‬ ‫و الگوهای اقتصاد سرمایه داری استفاده کند به همین دلیل‬ ‫راضی شد ارزش «یوان» را دستکاری کند تا بتواند رونق را به‬ ‫اقتصاد خود باز گرداند‪.‬‬ ‫بسیاری از کاالهای مختلف در چین تولید می شود‬ ‫به طوری کــه «های کپی» دیگر به عنــوان یکی از‬ ‫رشته های صنعتی شناخته می شود‪ .‬البته به دلیل‬ ‫وضعیت نیروی کار بســیاری از برندهای معتبر و‬ ‫شناخته شده دنیا با ســرمایه گذاری در چین‪ ،‬خط‬ ‫تولید یا مونتاژ نهایی کاالهای خود را در این کشور‬ ‫راه اندازی کردند و باعث رونق بیش از پیش اقتصاد‬ ‫پکن شــدند‪ .‬اما امروز بحث ورود چین به بحران‬ ‫اقتصادی مطرح می شود‪ .‬به نظر شما با تحلیل ها‬ ‫و وضعیــت موجود امــکان دارد کــه اقتصاد چین‬ ‫ویران شود؟‬ ‫اقتصاد چین به خاک نخواهد افتاد زیرا دارای ذخایر‬ ‫ارزی و نیروی کار مناســب و ارزان اســت‪ .‬باتوجه به عوامل‬ ‫زیادی که در این کشــور وجــود دارد باید گفــت که اقتصاد‬ ‫چین دچار ســقوط نخواهد شــد اما مانند تمام سیستم های‬ ‫بین الملل‬ ‫کشورها وابســته است‪ .‬این مســاله یکی از دالیلی است که‬ ‫می تواند شــدت ضربه را کنترل کند و با هماهنگی هایی که‬ ‫دولت ها در ســطح بین المللی انجام می دهنــد تاحدودی از‬ ‫شدت بحران کاسته شود‪.‬‬ ‫ایا چین در گذشــته نیز با این دســت بحران های‬ ‫اقتصادی مواجه شده بود؟‬ ‫در تاریخ کمتر مشاهده کرده ایم ک ه چین با این نوع‬ ‫بحران های اقتصادی روبه رو شده باشــد‪ .‬به عنوان مثال در‬ ‫سال‪ 1997‬کهبحرانمالیوسیعدراسیارخداد‪،‬اقتصادچین‬ ‫هنوز به ان درجه از اتصال و پیوند با اقتصاد جهانی نرسیده بود‬ ‫کهشوکرااحساسکند‪.‬بنابرایندرانبحران‪،‬چینبه عنوان‬ ‫ی را در گذار‬ ‫یک عامل ثبات ساز و عاملی که نقش بسیار مثبت ‬ ‫کشــورهای جنوب شــرق اســیا از بحران ایفا کرد‪ ،‬شناخته‬ ‫می شود‪ .‬اما در سال های اخیر و مثال در سال ‪ 2007‬بحران‬ ‫اقتصادی در چینرا در ابعاد کمتری شاهد بودیم‪ .‬منتها باید به‬ ‫ایننکتهتوجهداشتکههرچهاقتصادچینبزرگتروپیچیده تر‬ ‫می شــود و ارتباطاتش با ســایر اقتصادها در دنیا گسترده تر‬ ‫می شود‪،‬امکانبروزاینبحران هانیزافزایشمی یابد‪.‬بهبیان‬ ‫دیگر در اقتصادهایی که به سرعت رشد می کنند و اتصاالت‬ ‫پیچیده ای با اقتصاد جهانی پیدا می کنند چنین بحران هایی‬ ‫ی مانند اقتصاد‬ ‫بیشتر بروز پیدا می کند تا در اقتصادهای منزو ‬ ‫کرهشمالی‪.‬‬ ‫در ســال های اخیر بعضا حضور چین و روسیه در‬ ‫خاورمیانــه برای جلوگیــری از نفوذ بیشــتر غرب‬ ‫مطرح می شــد‪ .‬چین با حضــور در خاورمیانه چه‬ ‫حوزه هایی را بیشتر برای نفوذ خود مدنظر داشت؟‬ ‫ترکیبی از عوامل برای این حضور مدنظر چین است‬ ‫گرچه عامل اقتصادی یک عامل کلیدی است اما نباید از نظر‬ ‫لو فصل‬ ‫دور داشــت که چین یکی از کشــورهای مهم در ح ‬ ‫بحران هایخاورمیانهبه ویژهبحرانهسته ایایرانمحسوب‬ ‫می شــود‪ .‬همچنین این کشــور یکی از طرف های درگیر در‬ ‫بحران سوریه است‪ .‬در کنترل تسلیحات در منطقه نیز پکن‬ ‫نقش دارد بنابراین نمی توان گفت این کشــور فقط به دنبال‬ ‫روابط اقتصادی با کشورهای خاورمیانه است هرچن د فاکتور ‬ ‫غالب‪ ،‬بحث های اقتصادی اســت‪ .‬منتها چینی ها هنوز به‬ ‫این جمع بندی نرسیده اند که منافع استراتژیک در مداخله در‬ ‫خاورمیانه دارند‪ .‬انها معتقدند که ورود به خاورمیانه بسیار ساده‬ ‫است اما خروج از ان بسیار دشوار است‪ .‬در نتیجه در وضعیت‬ ‫فعلی‪ ،‬جمع بندی اســتراتژیک در چین مبنی بر اینکه منافع‬ ‫استراتژیک چین در این منطقه در معرض تهدید است و چین‬ ‫باید مداخله کند‪ ،‬وجود ندارد‪.‬‬ ‫چندی است که امریکا بحث شیفت از خاورمیانه‬ ‫به شرق اسیا را مطرح می کند و مهمترین هدفش‬ ‫نیز مهار چین است‪ .‬ایا اگر در وضعیت اقتصادی‬ ‫چین‪ ،‬بحران جدی را شــاهد باشــیم‪ ،‬در رویکرد‬ ‫واشنگتن نسبت به این کشور نیز تغییری حاصل‬ ‫خواهد شد؟‬ ‫از وضعیت فعلی چین که خودشــان از ان با عنوان‬ ‫تالطم و نه بحران یاد می کنند‪ ،‬نمی توان نتیجه گیری کالنی‬ ‫داشــت و بحث افول اقتصادی چین را مطرح کرد‪ .‬چینی ها‬ ‫وضعیت فعلی را دســت اندازی در مســیر حرکتی شــان معنا‬ ‫می کنندوهمچنینعالئمی ازاینکهشرکت هایبزرگخارجی‬ ‫که بسیار به وخیم شــدن اوضاع اقتصادی حساس هستند و‬ ‫فورا کشورها را ترک می کنند‪ ،‬در چین مشاهده نشده است‪ .‬در‬ ‫حالی که در روسیه‪ ،‬شرکت های بزرگ پس از اعمال تحریم ها‬ ‫بر این کشور بالفاصله میزان فعالیت شان را در بازار این کشور‬ ‫کاهش دادنــد‪ .‬بنابراین همانطور که اشــاره کردم نمی توان‬ ‫گفت این بحــران باعث افول جایگاه چین شــده و به تبع ان‬ ‫احساس تهدید امریک ا را کاهش داده است‪ .‬این بحران اگر‬ ‫حالتموقتداشتهباشدبعیداستکهبرروندهایاستراتژیک‬ ‫منطقه تاثیرات جدی بگذارد‪.‬‬ ‫‪53‬‬ ‫بین الملل‬ ‫‪54‬‬ ‫مثلث | شماره ‪277‬‬ ‫بین الملل‬ ‫اقتصادی با بحران مواجه می شود‪ .‬این بحران همانطور که‬ ‫پیش از این نیز گفتم غیرطبیعی نیست‪ .‬در زمان های قدیم‬ ‫تمام تصمیمات چین حزبی بود و بایــد بدون در نظر گرفتن‬ ‫مصلحت ها در کل سیســتم ها از جمله دســتگاه اقتصادی‬ ‫این کشور اجرا می شد؛ در نتیجه هیچ وقت پیشرفتی صورت‬ ‫نمی گرفت‪ .‬اقتصاد امروز چین بر پایه بازار اســتوار اســت‬ ‫و عرضه و تقاضــا در ان نقش افرینی می کند کــه صد البته‬ ‫مشکالتی در مسیر دارد اما هیچ وقت نابود نمی شود‪ .‬بخشی‬ ‫از ریشه فرا زو فرودهای امروز نظام اقتصادی چین را باید در‬ ‫رکود و بحران اقتصادی در دیگر نقاط جهان جست و جو کرد‪.‬‬ ‫یعنــی بحــران اقتصــادی در بازارهای هــدف یا‬ ‫مصرف کننده بر کشور تولیدکننده تاثیر می گذارد؟‬ ‫بلــه‪ ،‬دقیقا همین طور اســت‪ .‬بحــران اقتصادی‬ ‫و کاهش تقاضــا در دیگر کشــورها بر اقتصاد کشــورهای‬ ‫تولیدکننده ماننــد چین تاثیر می گــذارد؛ کاالهای مصرفی‬ ‫بیشترین میزان را در حجم تولیدات چین به خود اختصاص‬ ‫داده است که بخش زیادی از ان نیز به دیگر کشورها صادر‬ ‫می شو د زمانی که تقاضایی برای کاالهای تولید شده وجود‬ ‫نداشته باشد بر اقتصاد پکن تاثیر منفی می گذارد‪ .‬بخشی از‬ ‫تولیدات چین نیز کاالهای مصرفی لوکس است که به دالیل‬ ‫مختلف در این مناطق بحرانی متقاضی ندارد و در انبارهای‬ ‫تولیدکننده انباشته می شود‪ .‬البته باید این نکته را متذکر شد‬ ‫که اینگونه بحران ها در اقتصادهایی که با بازارهای جهانی‬ ‫گره خورده اســت اتفاق می افتد؛ نه در سیســتم های بسته‬ ‫اقتصادی‪ .‬چین طرح هایی برای مقابله با بحران داشت که به‬ ‫مرحله اجرا رساند و تا حدودی توانست این وضعیت را کنترل‬ ‫کند ولی تا رسیدن به رشــد قابل توجه مقداری فاصله دارد و‬ ‫ممکن است رقبایی مانند هند از پکن جلو بزنند‪ .‬نباید این نکته‬ ‫را فراموش کرد که سرمایه گذاری کشورهای خارجی یکی از‬ ‫دالیل اصلی شکوفایی اقتصادی چین بود که همین ویژگی‬ ‫می تواند مشکل ساز نیز باشد‪ .‬شرکت های بزرگ چندملیتی‬ ‫صنعتی در چین فعال هســتند و اگر اشــکاالتی در این روند‬ ‫پیش بیاید‪ ،‬چین اسیب شــدیدی خواهد دید؛ همانطور که‬ ‫پیش از این شاهد فروپاشی اقتصادی کشورهایی مانند مالزی‬ ‫و اندونزی بودیم که شرایطی مشابه با چین داشتند و با سرعتی‬ ‫فزاینده در مســیر رشــد اقتصادی حرکت می کردند و تنها با‬ ‫کمک های خارجی توانستند وضعیت خود را تثبیت کنند‪.‬‬ ‫چینبهسرعتدرمسیرپیشرفتاقتصادیحرکت‬ ‫و به موازات ان تالش می کرد تــا فناوری نظامی و‬ ‫تسلیحاتی خود را نیز ارتقا دهد‪ .‬تمام این عوامل‬ ‫باعث شــد تا برخی کارشناســان و تحلیلگران در‬ ‫جهان این فرضیه را مطرح کنند که چین به عنوان‬ ‫پرجمعیت ترین کشور دنیا و یکی از اعضای دائم‬ ‫شــورای امنیت بــه زودی ایاالت متحــده را کنار‬ ‫می زنــد و در ســال ‪ 2025‬به عنــوان اولین قدرت‬ ‫اقتصادی و ابرقدرت جدید جهان معرفی می شود‪.‬‬ ‫شما به عنوان تحلیلگر مسائل بین الملل چقدر این‬ ‫تئوری را قبول دارید؟‬ ‫اظهارنظــر کارشناســان مبنی بر رســیدن چین به‬ ‫جایگاه اولین قدرت اقتصادی جهان در ســال ‪ 2025‬کمی‬ ‫شتابزده و دور از واقعیت بود‪ .‬زمانی که در این خصوص از من‬ ‫سوال می شد می گفتم اقتصادی که رو به رشد است همیشه‬ ‫نمی تواند مردم خود را به عنوان نیروی کار ارزان و کســانی‬ ‫ببیند که از این رشــد اقتصادی نفعی نمی برنــد‪ .‬چین امروز‬ ‫با چین زمان مائو بســیار تفــاوت دارد؛ در ان زمان چینی ها‬ ‫سوار بر دوچرخه می شــدند و از ان وضعیت نیز راضی بودند‬ ‫اما امروز بیشترین مصرف کننده کاالهای خودشان هستند‪.‬‬ ‫زمانی که بیشــتر مردم چین تبدیل به مصرف کننده شــدند‬ ‫تولیدکنندگان نیــز باید بخش زیادی از کاال هــای خود را به‬ ‫بازار داخلی اختصاص بدهند کــه به طور طبیعی از صادرات‬ ‫می کاهد‪ .‬بنابراین نظام چین باید به فکر معیشت یک میلیارد‬ ‫‪4‬‬ ‫اسماعیلبشری‪،‬کارشناس‬ ‫مسائل چین در گفت وگو با مثلث‬ ‫درخصوص افت و خیزهایی که‬ ‫اخیــرا در اقتصــاد چین شــاهد‬ ‫بودیــم و همچنین ســقوط یک‬ ‫روزه بورس این کشــور‪ ،‬چنین‬ ‫فرازوفرودهایــی را طبیعــی‬ ‫دانســته و تاکید کــرد اقتصاد چین به خــاک نخواهد‬ ‫افتاد زیــرا دارای ذخایر ارزی و نیروی کار مناســب و‬ ‫ارزان اســت‪ .‬این کارشــناس همچنین مســاله مهار‬ ‫چین توسط امریکا را راهبرد واشنگتن برای سده ‪21‬‬ ‫توصیف کرده و گفته این رویکرد بدان جهت است که‬ ‫ایاالت متحده می داند چین پس از رســیدن به توان‬ ‫اقتصادی مطلوب به بلندپــروازی نظامی رو می اورد؛‬ ‫یعنی بودجه نظامی خود و تحقیقات برای گســترش‬ ‫فنــاوری تســلیحاتی را گســترش می دهــد و تالش‬ ‫می کند مناطق نفوذ خود را افزایش داده و ان دســته‬ ‫از مناطقی که مدعی مالکیت انهاست مانند تایوان را‬ ‫دوباره به دست بیاورد‪.‬‬ ‫و سیصد میلیون نفر مردم این کشور باشد‪ .‬به طور کلی باید‬ ‫همه فاکتورهــا را برای تحلیــل در نظر گرفــت و از اینگونه‬ ‫تحلیل های شتابزده پرهیز کرد‪.‬‬ ‫این فاکتورهایی که از ان نام می برید چه عواملی‬ ‫هســتند که می تواننــد بر روند رشــد چیــن تاثیر‬ ‫چشمگیری بگذارند؟‬ ‫چین برای رســیدن به قله رفیع اقتصاد جهان باید‬ ‫در سیستم اجتماعی و سیاســی خود تغییراتی ا یجاد کند تا‬ ‫مردم به عنوان تولیدکنندگان اصلی ســهم بیشــتری از رشد‬ ‫اقتصادی داشته باشــند‪ .‬برخی از تحلیلگران با دیدن رشد‬ ‫اقتصادی سریع دست به تحلیل های شتابزده می زنند اما به‬ ‫این موضوع توجه نمی کنند که بایــد عوامل مختلف را کنار‬ ‫یکدیگر قرار داده و بررسی کنند‪ .‬چین در ابتدا رشد اقتصادی‬ ‫فزاینده ای داشت و به سرعت در مســیر رشد حرکت کرد اما‬ ‫باید این موضوع را در نظر گرفت که این کشــور مستعد این‬ ‫رشد بود اما حاال که به وضعیتی رســیده که باید با معادالت‬ ‫جهانی هماهنگ باشــد‪ ،‬اهنگ این روند کندتر شده و بعید‬ ‫است رشــد دو رقمی که پیش از این داشت تکرار شود‪ .‬البته‬ ‫اگر چین دوباره به رشدی معقول دســت یابد برای انها قابل‬ ‫قبول خواهد بود‪.‬‬ ‫برخی کارشناســان و ناظران بین المللی با مطالعه‬ ‫رفتار امریکا در منطقه غرب اســیا و کنار هم قرار‬ ‫دادن ان با روند رشد چین به این نتیجه رسیدند که‬ ‫واشنگتن به دنبال خروج از معادالت خاورمیانه یا به‬ ‫قولیدیگرحلوفصلبحران هایمنطقهبرایورود‬ ‫به منطقه شرق اسیا و مهار چین است‪ .‬به طور کلی‬ ‫چقدر با این نظریه موافق هستید؟‬ ‫چین برای رســیدن به قله رفیع اقتصاد‬ ‫جهــان بایــد در سیســتم اجتماعــی و‬ ‫سیاســی خود تغییراتــی ا یجــاد کند تا‬ ‫مــردم به عنــوان تولیدکننــدگان اصلی‬ ‫سهم بیشرتی از رشــد اقتصادی داشته‬ ‫باشند‪ .‬برخی از تحلیلگران با دیدن رشد‬ ‫اقتصادی رسیع دســت بــه تحلیل های‬ ‫شتابزده می زنند اما به این موضوع توجه‬ ‫نمی کنند که باید عوامــل مختلف را کنار‬ ‫یکدیگر قرار داده و بررسی کنند‬ ‫مهار چیــن راهبرد امریکا برای ســده ‪ 21‬اســت‪.‬‬ ‫ایاالت متحــده می داند که چین پــس از رســیدن به توان‬ ‫اقتصادی مطلوب به بلندپروازی نظامــی رو می اورد؛ یعنی‬ ‫بودجــه نظامی خــود و تحقیقات بــرای گســترش فناوری‬ ‫تسلیحاتی را گســترش می دهد و تالش می کند که مناطق‬ ‫نفوذخودرابیشترکندواندستهازمناطقیکهمدعیمالکیت‬ ‫انهاست مانند تایوان را دوباره به دست بیاورد‪ .‬همین مسائل‬ ‫باعث می شــود که منافع چین با کشــورهای جنوب شــرق‬ ‫اسیا اصطکاک پیدا کند و از انجایی که بیشتر این کشورها‬ ‫متحدانومحلسرمایه گذاریایاالت متحدههستند‪،‬امریکا‬ ‫را به پای کار می اورد‪ .‬بــه همین دلیل ایاالت متحده راهبرد‬ ‫خود را در قرن جاری مهار چین قرار داد‪ .‬بنابراین واشــنگتن‬ ‫تالش می کند تا درگیری های خود در خاورمیانه و شبه قاره ای‬ ‫مانند افغانســتان را کم کند تا بتواند جاپای خود را در شــرق‬ ‫اسیا محکم و تهدیدات احتمالی از جانب چین را خنثی کند‪.‬‬ ‫امروز هر کاالیی را که در دســت بگیریم می بینیم‬ ‫که عبارت ســاخت چین بر ان حک شــده است‪،‬‬ ‫در واقع ایــن کشــور پهناور امــروز محــل تولید‬ ‫کاالهای مورد نیاز بســیاری از کشــورهای جهان‬ ‫اســت‪ .‬اگر بحران اقتصادی بر این کشور حاکم‬ ‫و زیرساخت های تولیدی ان نابود شوند‪ ،‬ایا پکن‬ ‫پلــن جایگزینی برای غلبــه بر وضــع احتمالی در‬ ‫اختیار دارد؟‬ ‫چین هیچ چیزی بــرای جایگزینی عرضه به جهان‬ ‫غیر از تولیدات کاال که ان هم در نتیجه سیستم اقتصادی‬ ‫حاکم است‪ ،‬ندارد؛ حتی صنایع نظامی و فضایی نمی توانند‬ ‫به طور مستقل به دنیا عرضه شــوند‪ .‬زیرا تمام این گزینه ها‬ ‫معلول رشد اقتصادی هستند و به تنهایی نمی توانند جایگزین‬ ‫بستری مانند اقتصاد شــوند مگر اینکه چین تصمیم بگیرد‬ ‫نیروی کار به کشــورهای دیگر صادر کند‪ .‬مثال اگر امریکا‬ ‫می تواند مبلغی حــدود ‪ 600‬میلیارد دالر بــرای هزینه های‬ ‫نظامی خود در نظر بگیرد به این دلیل اســت که این کشور‬ ‫بزرگترین اقتصاد فعلی در جهان است‪ .‬حال اینکه اگر امریکا‬ ‫با مشکل اقتصادی مواجه شود باید از این هزینه های خود‬ ‫کم کند‪ .‬امریکا از زمان ریاســت جمهوری بــوش تا امروز با‬ ‫مشــکالت اقتصادی مواجه بوده و ما شــاهد ان بودیم که‬ ‫بودجه نظامی این کشور از مبلغی بیش از ‪ 700‬میلیارد دالر به‬ ‫‪ 600‬میلیارد دالر کاهش یافت و برنامه اوباما نیز این است که‬ ‫این مبلغ را کمتر کند‪ .‬اگر چین به طرف توسعه فناوری نظامی‬ ‫خود رفت به این دلیل بود که رشد اقتصادی این کشور به حد‬ ‫باالیی رســید و اگر روزی به بحران سختی دچار شود ابتدا از‬ ‫بودجه نظامی یا دفاعی خود کم می کند زیرا این صنایع معلول‬ ‫اقتصاد است و نمی تواند به تنهایی عرض اندام کند‪.‬‬ ‫به عنوان اخرین سوال ؛ در جایگاه یک کارشناس‬ ‫مســائل بین الملل اینده چین را چگونه پیش بینی‬ ‫می کنید؟‬ ‫من به اینــده چین نه بســیار خوشــبین و نه بدبین‬ ‫هستم‪ .‬بسیاری از کارشناســان به محض اینکه اهنگ رشد‬ ‫ی برای رشــد ان متصور‬ ‫کشــوری تند می شــود‪ ،‬افقی دائم ‬ ‫می شــوند اما من چنین نظری در خصوص چین ندارم‪ .‬این‬ ‫کشور یک نوع حکومت دوگانه را در پیش گرفته است؛ یعنی‬ ‫در عرصه های سیاســی و اجتماعی به همان اندیشــه های‬ ‫کمونیستی پایبند است و افکار عمومی و رسانه های جمعی را‬ ‫کنترل می کند و به دلیل سیستم تک حزبی که دارد تصمیم ها‬ ‫از یک کانــال گرفتــه می شــود‪ .‬در طرف دیگر‪ ،‬مســائل‬ ‫اقتصادی است که با جهان سرمایه داری مطابقت می کند‪.‬‬ ‫هر چ ه دانش مردم بیشتر و از امتیازهای اقتصادی بیشتری‬ ‫بهره مند شوند‪ ،‬مطالبات سیاسی انها نیز بیشتر خواهد شد‪.‬‬ ‫اگر پکن سیستم امنیتی خود را کمی بازتر نکند و همین مسیر‬ ‫را ادامه دهد امکان دارد که با شــورش هایی در برخی نقاط‬ ‫مواجه شود و به طور کلی مشکالت امنیتی پیدا کند‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫گزار‬ ‫ش ویژه‬ ‫ایانظامکرهشمالیدراستانه‬ ‫فروپاشیاست؟‬ ‫خطرکودتا‬ ‫مثلث | شماره ‪277‬‬ ‫بین الملل‬ ‫کره شمالی یکی از معدود کشورهای بسته در دنیا است‬ ‫که عنوان «اخرین بازمانده کمونیســم» را یدک می کشد‪.‬‬ ‫کسب اطالعات از اینکشورسراسر ناشناخته برای بسیاری از‬ ‫سرویس های اطالعاتی جهان به یک ارزو تبدیل شده است‪.‬‬ ‫هیچ کس هیچ اطالعاتی از تحوالت درونی این کشور ندارد‪.‬‬ ‫تمام انچه از تحوالت کره شمالی به بیرون درز می کند به دو‬ ‫شکل در صدر اخبار می نشیند‪ :‬یا از طریق خبرگزاری رسمی‬ ‫کره شــمالی (‪ )KCNA‬به بیرون درز می کند یــا پناهندگان‪،‬‬ ‫بریدگان و جداشدگان از رژیم‪ ،‬دیده ها و شنیده های خود را‬ ‫برای روزنامه ها و صاحبان فکر مطرح می کنند‪ .‬کره شمالی‬ ‫کشــوری اســت غرق در فقر و بیچارگی اقتصــادی‪ .‬زمانی‬ ‫که کیم ایل‪ -‬ســونگ درگذشــت‪ ،‬بسیاری ســخن از پایان‬ ‫کره شمالی به میان اوردند‪ ،‬همان طور که بسیاری از مفسران‬ ‫امروز اظهارنظر می کنند که سوسیالیسم کوبا با مرگ کاسترو‬ ‫فروخواهد پاشید‪ .‬اگرچه رژیم با مرگ کیم به پایان نرسید اما‬ ‫بسیاری دوباره پیش بینی کردند که این فروپاشی با مرگ کیم‬ ‫جونگ‪ -‬ایل رخ خواهد داد‪ .‬باز هم چنین نشد تا اینکه سومین‬ ‫«کیم» از قبیله «کیم» ها ظاهر شــد‪ :‬کیــم جونگ‪ -‬اون‪.‬‬ ‫پیش بینی ها از سقوط کره شمالی فراوان بوده است‪ .‬محرک‬ ‫بسیاریازاینپیش بینی هانفرتایدئولوژیکازپیونگ یانگ‬ ‫است‪ .‬بسیاری می پرسند ایا فروپاشی کره شمالی صلح امیز‬ ‫خواهد بود یا با خشــونت‪ ،‬تدریجی یا به یکباره‪ .‬بسیاری هم‬ ‫فروپاشــی چین را پیش بینــی کرده اند اما دولــت همچنان‬ ‫به صورت محکم اداره اوضاع را در دســت دارد‪ .‬کســی که‬ ‫می کوشد تا تاریخ و زمانی برای پایان جمهوری دموکراتیک‬ ‫خلق کره اعالم کند‪ ،‬تحلیلگری شجاع خواهد بود‪.‬‬ ‫پس از اضمحالل اتحاد جماهیر شــوروی‪ ،‬فروپاشی‬ ‫رژیم ها در شــرق اروپــا‪ ،‬پیش بینی هــا از پایان این کشــور‬ ‫روزبه روز بیشتر شد چرا که اقتصاد درجا می زد‪ ،‬حجم تجارت‬ ‫یک شــبه نصف و بحران انرژی حادتر شده بود‪ .‬با فروپاشی‬ ‫دو مــورد از منزوی ترین رژیم های اروپای شــرقی در ســال‬ ‫‪ -1989‬یعنی البانی و رومانی‪ -‬انفجار کره شمالی محتمل تر‬ ‫به نظر می رســید‪ .‬با در نظر گرفتــن راه هــای احتمالی که‬ ‫ممکن است تغییر را به کره شمالی هم برساند‪ ،‬چندین سناریو‬ ‫خودنمایی می کند‪.‬‬ ‫‪ - 1‬استراتژی خروج دسته جمعی‬ ‫سناریوی فرار دسته جمعی‪ ،‬ســناریویی واقعی است‪.‬‬ ‫به گفتــه وزارت اتحــاد کره جنوبی‪ ،‬در ســال‪1509 ،2012‬‬ ‫نفر از شــهروندان کره شــمالی به کره جنوبی پناهنده شدند‪.‬‬ ‫این در حالی بود که در ســال ‪ 2011‬این تعداد ‪ 583‬نفر و در‬ ‫سال ‪ 2000‬حدود ‪ 312‬نفر و در ســال ‪ 1999‬حدود ‪ 148‬نفر‬ ‫بود‪ .‬با این حال‪ ،‬در ســال ‪ 2700 ،2011‬نفر وارد کره جنوبی‬ ‫شــدند و این به وزارت اتحاد کره جنوبی نشان داد که کنترل‬ ‫مرزی سفت و سخت تری باید در دوره رژیم کیم جونگ‪ -‬اون‬ ‫برقرار شود‪.‬‬ ‫‪ – 2‬رهبری فاقد کاریزما‬ ‫روشن است که هرگونه خروج دسته جمعی از کره شمالی‬ ‫تا حد زیادی با گرســنگی‪ ،‬ناامیدی و ســرخوردگی سیاسی‬ ‫از رژیم همراه اســت‪ .‬اگر به لحاظ تاریخی اعتقاد به جوچه‬ ‫(فلسفه خودکفایی در کره شمالی) با شک تردید مواجه شده‪،‬‬ ‫در واقع با مرگ کیم ایل‪ -‬سونگ چنین شده است‪ .‬کیم بدون‬ ‫شــک قابل احترام بود و از ســوی اکثریت مردم کره شمالی‬ ‫محترم شمرده می شد؛ بســیاری از اشک هایی که در سوگ‬ ‫او ریخته شــد واقعی بود‪ .‬با این حال‪ ،‬ســوال برانگیز است‬ ‫که ایا این احترام از صمیم قلب یا میزانی کمتر از ان به کیم‬ ‫جونگ ‪ -‬ایل منتقل شده و ایا همین مقدار اندک هم به کیم‬ ‫جونگ‪ -‬اون منتقل شده یا خیر‪ .‬شهادت جداشدگان از رژیم‬ ‫همواره با تحسین برای «کیم دوم» و نفرت اشکار از «کیم‬ ‫ســوم» همراه بوده اســت‪ .‬اگر حزب‪ -‬دولت فرو بپاشد‪ ،‬هر‬ ‫نخبه حاکم جدیدی بی تردید دکترین تازه ای در مورد منافع‬ ‫ملی پیشنهاد خواهد داد‪ .‬در این سناریو‪ ،‬این احتمال هست‬ ‫که جوچه به منظور «نجات» کره شمالی به دور افکنده شود‬ ‫به همان شکل که مارکسیســم ‪ -‬لنینیسم برای نجات روسیه‬ ‫به دور انداخته شد و به همان شکل که مفاهیم کنفوسیوسی‬ ‫سلطنت برای نجات چین در سال ‪ 1911‬برچیده شد‪.‬‬ ‫‪ - 3‬کودتای نظامی‬ ‫برای کشــوری که ارتــش در ان حــرف اول را می زند‬ ‫احتمال تصاحب دولت از ســوی ارتش – در واقع یک تغییر‬ ‫رژیم داخلی‪ -‬باید بســیار محتمل تلقی شــود‪ .‬اگرچه‪ ،‬کیم‬ ‫جونگ ‪ -‬اون‪ ،‬مثل پدرش از نظر فنی ممکن است رهبر ارتش‬ ‫باشد اما الزاما نه از ارتش است‪ ،‬نه سابقه خدمت نظامی دارد؛‬ ‫همچنین فاقد تجربه اســت‪ .‬کیم ایل‪ -‬سونگ می توانست‬ ‫به شکلی مشــروع و به عنوان رهبری چریکی ادعای میراث‬ ‫نظامیداشتهباشد‪.‬برایکیمجونگ‪-‬ایل‪،‬اینادعاسخت تر‬ ‫اســت‪ ،‬اگر نگوییم غیرممکن و تعمیم و گســترش نقش او‬ ‫به عنوان فرمانده عالی نظامی شــاید در میان سلسله مراتب‬ ‫ارتش محل سوال باشد‪ .‬تغییر رژیم از سوی ارتش مدت ها‬ ‫به عنوانیکگزینهمطرحبود‪.‬کمبوداطالعاتازکره شمالی‬ ‫و پنهان کاری که نخبگان سیاســی و نظامــی را در محاصره‬ ‫خود در اورده اســت تایید تناقضات و خصومت ها میان کیم‬ ‫جونگ‪ -‬اون و ارتش را دشوار ساخته اســت‪ .‬در اواخر دهه‬ ‫‪ 80‬وقتی کیم ایل‪ -‬سونگ کهنسال اعالم کرد که جانشینی‬ ‫به کیم جونگ‪ -‬ایل می رسد‪ ،‬ظاهرا مقاومتی در برابر این ایده‬ ‫در سلسله مراتب ارتش شکل گرفت‪ .‬این اختالف به ظاهر‬ ‫حل وفصل شد‪ ،‬هر چند با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و‬ ‫اقتصاد بیمار در داخل و سپس شروع قحطی‪ ،‬نمایش وحدت‬ ‫در میان رهبری را برای حفظ مشــروعیت سیاسی و تضمین‬ ‫بقای رژیم در جهانی بسیار متغیر الزامی ساخت‪.‬‬ ‫‪ – 4‬قطع کمک و دامن زدن به بحران های داخلی‬ ‫در مــورد کمک هــای مالــی و خط مشــی سیاســی‬ ‫سخن های فراوانی نوشته و گفته شده اســت‪ .‬بی تردید در‬ ‫دولت کلینتــون‪ ،‬ایاالت متحده از این کمک هــا به عنوان‬ ‫حربه ای برای کسب امتیاز از پیونگ یانگ استفاده می کرد‪:‬‬ ‫اســتراتژی به اصطالح «غذا برای مذاکره» یــا «چماق و‬ ‫هویج»‪ .‬ژاپنی ها و کره جنوبی ها در گذشــته از این کمک ها‬ ‫به عنوان تالشی برای برانگیختن گفت وگوی دیپلماتیک با‬ ‫پیونگ یانگ استفاده کرده و این کار را ادامه داده اند‪ .‬پکن‬ ‫بارها عرضه نفت از چین به پیونگ یانــگ را در تالش برای‬ ‫وادار کردن این کشور برای شرکت در مذاکرات شش جانبه‬ ‫هسته ای به حالت تعلیق در اورد‪ .‬ژاپن در سال ‪ 2002‬و پس‬ ‫از اجالس کیم‪ -‬کوایزومی و فاش شــدن ربایش شهروندان‬ ‫ژاپنی از سوی کره شمالی که باعث خشم افکار عمومی مردم‬ ‫ژاپن شد‪ ،‬کمک ها را متوقف کرد‪ .‬این احتمال هست که اگر‬ ‫وضعیت اقتصادی به شدت بدتر شود و شبح قحطی بازگردد‪،‬‬ ‫عناصری درون رهبری کره شــمالی‪ ،‬گرد هم خواهند امد تا‬ ‫مساله هسته ای را به شــکلی جدی مورد بحث قرار داده و از‬ ‫طریق اهرمی که کمک های مالی فراهم می کند اصالحات‬ ‫اقتصادی معنی داری را به اجرا در اورند‪ .‬از سوی دیگر‪ ،‬برخی‬ ‫بریدگان عالی مقام از کره شمالی همچون «هوانگ جانگ‪-‬‬ ‫یوپ»استداللمی کنندکهکمک هایخارجیبهکیمجونگ‬ ‫ ایل کمک کرد تا ارتش و نخبگان به او وفادار بمانند‪ .‬برخی‬‫بریدگانازکره شمالیکهپست هاینظامیباالداشتنداعالم‬ ‫کرده اند که در صورت قطع کمک ها و دامن زدن به بی ثباتی‬ ‫در داخل می توان رژیــم را از پای در اورد‪ .‬این گروه معتقدند‬ ‫اگر منابع درامدی ارتش قطع شود‪ ،‬نیروهای نظامی تبدیل به‬ ‫یکی از اپوزیسیون جدی سیستم خواهند شد اما تبعاتی دارد‬ ‫که ممکن است با مخالفت کشورهای همسایه مواجه شود‪.‬‬ ‫‪ – 5‬مقابله به روش کوبایی‬ ‫رئیس کمیته بازتوانی خســارات ســیل در کره شمالی‬ ‫یعنی «یون ســو‪ -‬چانگ» اعــام کرد که اســتفاده از حربه‬ ‫کمک ها برای کسب امتیاز‪ ،‬تخلفی اشکار از اصول انسانی‬ ‫است‪ .‬ایاالت متحده‪ ،‬به عنوان یک کمک دهنده بزرگ‪ ،‬به‬ ‫تحمیل و اجرای تحریم برای «له کردن» کره شمالی متهم‬ ‫شده است؛ استراتژی ای که پنتاگون ان را «سیگار کوبایی»‬ ‫نامیده اســت‪ :‬نســخه ای محدودتــر از محاصــره تحمیل‬ ‫شده بر کوبا طی بحران موشکی این کشور در سال ‪.1962‬‬ ‫پیونگ یانگ بارها اعالم کرده که تحریم های اقتصادی برابر‬ ‫با جنگ است‪ .‬اگرچه تحریم های شدید وضع شده در قالب‬ ‫محاصره کامل اتفاق نیفتاده؛ اما بســیاری در دولت امریکا‬ ‫نســبت به ارائه کمک ها منتقد بوده و همچنان هم به شدت‬ ‫نســبت به ارائه این کمک ها منتقد باقــی مانده اند‪ .‬از جمله‬ ‫این افراد وزیر دفاع اسبق امریکا دونالد رامسفلد بود که گفته‬ ‫بود پول ها و کاالهای ارسال شده از سوی ژاپن‪ ،‬کره جنوبی و‬ ‫چین به حفظ دیکتاتوری کره شمالی کمک می کند‪ .‬بنابراین‪،‬‬ ‫نومحافظه کاران امریکایی و برخی منتقدان دیگر معتقدند‬ ‫باید کره شمالی تحریم تمام عیار شود و استراتژی که در برابر‬ ‫کوبا در پیش گرفته شــد‪ ،‬در برابر این کشور در پیش گرفته‬ ‫شود‪ .‬اما حقیقت این است که استراتژیکوبابرایکره شمالی‬ ‫خطرافرین اســت‪ :‬از یک ســو‪ ،‬کره شــمالی در منطقه ای‬ ‫اقتصادی به نام شــرق اســیا حضور دارد کــه موتور محرکه‬ ‫اقتصاد جهانی نام گرفته اســت‪ .‬بی ثباتــی در انجا تبعاتی‬ ‫جهانی خواهد داشــت‪ .‬از سوی دیگر‪ ،‬تسلیحات هسته ای‬ ‫این کشور ممکن است به کار بیفتد و فاجعه ای جهانی را رقم‬ ‫بزند‪.‬بنابراینموقعیتجغرافیاییوتوانمندیاینکشورباکوبا‬ ‫و امریکای التین بسیار متفاوت است‪.‬‬ ‫‪55‬‬ ‫بین الملل‬ ‫مرگ هکر داعشی‬ ‫مرگ هکر‪ 21‬ســاله ســاکن بیرمنگام‪ ،‬انگلیس‪ ،‬که توانسته بود‬ ‫واردشبکه هاینظامیامریکاشودوچهره ایبرجستهدرمیاننیروهای‬ ‫خالفتخودخواندهبود‪،‬داعشرابانوعیشوکمواجهکرد‪.‬نیویورک تایمز‬ ‫ازاوباعنوان«مسئولگزینشانالین»داعشورویترزهمازاوباعنوان‬ ‫«مغز الکترونیک» داعش یاد می کنند‪ .‬ســه مقام ارشــد امریکایی به‬ ‫نیویورک تایمزگفتندکهاودرحملههوایینیروهایامریکاییدرشهررقه‬ ‫کشته شده است‪« .‬جنید حسین»‪ ،‬چهره برجسته «خالفت سایبری»‬ ‫ واحدی در داعش که سال جاری حســاب توییتری و یوتیوب فرمانده‬‫مرکزیامریکاراهککردهبود‪-‬پسازمحمداموازیکهازاوبانام«جان‬ ‫جهادی»یادمی شودوجلویدوربین هایداعشاسیرانراسرمی برید‪،‬‬ ‫دومین عض و بریتانیایی برجسته داعش است‪« .‬جنید حسین» در سال‬ ‫‪ 2013‬به داعش پیوست و به گزارش رویترز «هکر و متخصص رایانه»‬ ‫بود‪.‬نیروهایداعشطیهفته هایاخیرمتحملشکست هایزیادی‬ ‫شدند‪.‬درکناراینشکست هااماانچهمهماستکشتهشدنچهره های‬ ‫برجستهاینگروهاست‪.‬چندیپیشهمیکیدیگرازچهره هایبرجسته‬ ‫داعش با نام «فاضل احمد الحیالی » که یکی از معاونان البغدادی بود‪،‬‬ ‫درشمالعراقکشتهشد‪.‬واحدجنیدحسین‪،‬مسئولگزینشمبارزاندر‬ ‫رسانه هایاجتماعیبود‪.‬درواقع‪،‬رسالتیکهجنیدبر عهدهداشتجذب‬ ‫افرادومبارزهدرفضایمجازی«باکفاروملحدان»بود‪.‬بههمیندلیل‪،‬‬ ‫کارشناسان می گویند فعالیت او فراتر از عراق و سوریه رفته بود‪ .‬او یک‬ ‫بار در سال‪ 2012‬پس از هک کردن ایمیل تونی بلر‪ ،‬نخست وزیر سابق‬ ‫انگلیسودستیابیبهبرخیشماره تلفن هایویژهاینکشور‪،‬بهمدتشش‬ ‫ماه در انگلیس در زندان به سر برد‪ .‬پس از ان دوباره به اتهام «بر هم زدن‬ ‫امنیتواخاللخشونت بار»دستگیرشدووقتیدرسال‪ 2013‬باقیدوثیقه‬ ‫ازادشد‪،‬یکراستبهسوریهرفت‪«.‬رافائلوپانتوچی»‪،‬عضواندیشکده‬ ‫نمی گوید‪«:‬بی تردیدمهارت هایانالیناو‬ ‫رویالیونایتدسرویسدرلند ‬ ‫بسیاربهکارداعشمی امدوفقداناوضربه ایبزرگبهاینگروهاست‪.‬با‬ ‫اینحال‪،‬بعیداستفقداناوتاثیریبرفعالیت هاوتوطئه هایخطرناک‬ ‫داعشداشتهباشد‪».‬‬ ‫کارت ایران روی میز جمهوریخواهان‬ ‫سیاست خارجی در انتخابات امریکا تعیین کننده نیست‬ ‫علی خرم‬ ‫بین الملل‬ ‫‪56‬‬ ‫مثلث | شماره ‪277‬‬ ‫استاد دانشگاه‬ ‫جمهوریخواهــان امریــکا در شــرایطی رقابت هــای‬ ‫انتخاباتی خود را اغاز کرده اند که بحث در رابطه با ایران یکی‬ ‫از محورهای اصلی در نخستین مناظره و صحبت های بعدی‬ ‫انهاســت‪ .‬کاندیداهای جمهوریخواهی چون دونال د ترامپ‬ ‫و جب بوش نیز مواضع خود را در این رابطــه اعالم کرده اند‪.‬‬ ‫مواضعجمهوریخواهاندرسیاستخارجیازدوزاویهبایدمورد‬ ‫بحثقرارگیرد؛نخستاینکهمواضعجمهوریخواهاندرچه‬ ‫محدوده ای است زیرا افرادی چون جب بوش یا دونالد ترامپ‬ ‫نیزدرراستایهمینمواضعحرکتخواهندکرد‪.‬‬ ‫جمهوریخواهان به طور کلی در سیاست خارجی حامی‬ ‫ اعمال قدرت و اقتدار امریکا هستند و بر این باورند که امریکا‬ ‫قدرت اول جهان اســت‪ ،‬بنابراین باید بر تمــام موضوعات و‬ ‫کشورهااحاطهوسیطرهداشتهباشد‪.‬انهابرخالفدموکرات ها ‬ ‫خیلیتمایلیبهسیاست هایمسالمت امیزودیپلماتیکندارند‬ ‫وروش هایتنبیهیوتهاجمی رابیشترموردتوجهدارند‪.‬بنابراین‬ ‫اگر فردی چون جب بــوش به عنوان رئیس جمهــور امریکا‬ ‫انتخابشودتالشخواهدکردکهدرسایهمواضعیکهپدرش‬ ‫ج بوش اول و بــرادرش جورج بــوش دوم اتخاذ کردند‪،‬‬ ‫جور ‬ ‫مواضعتندیراعلیهایران‪،‬چین‪،‬روسیهوحتیبرخیدوستان‬ ‫امریکا دنبال کند‪ .‬به همین جهت چین‪ ،‬روسیه و کشورهای‬ ‫اروپایی نیز مایل نیســتند جمهوریخواهی چون جب بوش به‬ ‫قدرت برســد و روش ها و سیاســت های دموکرات ها را بیشتر‬ ‫می پسندند‪.‬مسالهدومبهیکقاعدهکلیدرامریکابازمی گردد‪.‬‬ ‫برایناساسکهتمامی کاندیداهایریاست جمهوریوقتیدر‬ ‫مبارزاتانتخاباتیحضوردارند‪،‬سعیمی کنندانچهراکهمردم‬ ‫می پسندنددرمواضع شاناعالمکنند‪.‬اماپسازانکهبرمسند‬ ‫قدرت تکیه می زنند سیاســت های واقع گرایانه تری را دنبال‬ ‫می کنندوبسیاریازصحبت هایانتخاباتی شانراتقریباازیاد‬ ‫می برند‪ .‬به عبارت دیگر خیلی از این صحبت ها جنبه شعاری‬ ‫دارد و عملی نمی شــود‪ .‬با این تفاسیر ممکن است کسانی را‬ ‫داشته باشیم که در برهه فعلی مواضع تندی علیه ایران اتخاذ‬ ‫کنند‪ .‬زیرا اکنون در امریکا هر شخصی که بخواهد محبوبیتی‬ ‫کسبکندبهانتقادازسیاست هایامریکادرقبالایرانوتوافق‬ ‫هسته ای روی می اورد‪ .‬همچنین این افراد تالش شان بر این‬ ‫است که با انتقاد از ایران توجه رژیم صهیونیستی و البی های‬ ‫مربوط به ان را جلب کنند تا حمایت های مالی انها را نیز داشته‬ ‫باشند‪ .‬اما در خصوص شانس دموکرات ها و جمهوریخواهان‬ ‫برایحضوردرکاخسفیدبایدبهدستاوردهاییکهدولتباراک‬ ‫اوباما طی دو دوره حضور در جایگاه ریاســت جمهوری امریکا‬ ‫داشتتوجهکرد‪.‬بحثعادی سازیروابطباکوباپسازنزدیک‬ ‫به‪ 60‬ســال و همچنین حل مساله هســته ای ایران از طریق‬ ‫روش های دیپلماتیک و مســالمت امیز دستاوردهای بزرگی‬ ‫س هفته‬ ‫عک‬ ‫برایدموکرات هاوشخصاوبامامحسوبمی شود‪.‬البتهبحث‬ ‫توافق هسته ای ایران هنوز به نتیجه نهایی نا ئل نشده است و‬ ‫دور از انتظار نیست که جمهوریخواهان امریکا در این مساله‬ ‫خللی ایجاد کنند‪ .‬البته احتمال رد توافق توسط کنگره پایین‬ ‫استزیراشورایامنیتباصدورقطعنامه‪ 2231‬بهنوعیکنگره‬ ‫امریکا و دیگر کشورها را ملزم به اطاعت از توافق کرده است‪ .‬‬ ‫به هر حال شــانس یک دموکرات برای پیــروزی در انتخابات‬ ‫سال ‪ 2016‬بیشتر است البته به شرطی که فضای عمومی در‬ ‫امریکاعلیهاوبامانباشد‪،‬هیالریکلینتوننسبتبهجببوش‬ ‫شانس بیشتری برای پیروزی خواهد داشت‪ .‬زیرا مردم امریکا‬ ‫بیشتربهاقتصادوسیاستداخلیکاردارند‪.‬البتهدستاوردهای‬ ‫عادی سازیروابطامریکاباکوباوتوافقبرسرمسالههسته ای‬ ‫ایران در حوزه سیاست خارجی در برهه فعلی مطرح است اما با‬ ‫نزدیک شدن به زمان برگزاری انتخابات‪ ،‬مردم بیشتر مسائل‬ ‫داخلی و اقتصاد را در ارایخودتاثیرخواهندداد‪ .‬بهبیان دیگر‬ ‫اگر از این برهه عبور کنیم‪ ،‬حــدود‪ 60‬تا‪ 70‬درصد بحث های‬ ‫کاندیداها روی مسائل داخلی نظیر بیمه های اجتماعی‪ ،‬حل‬ ‫مساله مهاجرین یا در اختیار داشتن یا نداشتن سالح توسط‬ ‫مردم اســت‪ .‬بنابراین نوع موضوعاتی که بــرای مردم امریکا‬ ‫مطرح اســت در تعیین نامزد نهایی میان جمهوریخواهان و‬ ‫دموکرات ها تعیین کننــده خواهد بود‪ .‬البته اهمیت مســائل‬ ‫داخلیبهمفهوم بی اهمیتمسائلسیاستخارجینیستزیرا‬ ‫مردم امریکا دیگر خواهان ان نیســتند کشورشان درگیر یک‬ ‫جنگ دیگر شود یا فرزندان شان مجبور شوند ب ه جنگ بروند‪.‬‬ ‫بنابرایندراینموارد‪،‬انهابهارزیابیسیاستخارجیکاندیداها‬ ‫لوزنسیاستخارجیبرایمردمامریکابین‬ ‫می پردازندامادرک ‬ ‫‪ 30‬تا‪ 40‬درصد است‪.‬‬ ‫سه ترجمه گوناگون‬ ‫ترجمه های این هفته مثلث بیشتر متمرکز بر فضای داخلی کشورهای لیبرال است‪.‬‬ ‫در مطلب اول پیرامون لیبرتاریانیسم مورد نظر میلتون فریدمن بحث شده است‪ .‬در مطلب‬ ‫دوم تالش محافظه کارانی مثل تد کروز برای هژمون کردن بنیادگرایی مسیحی و بازگشت‬ ‫به دوران بوش پسر مورد توجه قرار گرفته است‪ .‬مطلب پایانی هم ناکامی چپ و راست در‬ ‫اعطای حقوق به طبقات ضعیف را بررسی کرده است‪.‬‬ ‫نگاهی دیگر‬ ‫سلطه لیبرتاریانیسم‬ ‫چگونه نئولیبرالیسم اقتصاد جهان را فراگرفته است؟‬ ‫نگاهی دیگر‬ ‫‪58‬‬ ‫مثلث | شماره ‪277‬‬ ‫بن نورتون* ‪-‬هادی سعادت‬ ‫نویسنده ‪ -‬مترجم‬ ‫میلتون فریدمن‪ ،‬اقتصاددان مکتب شیکاگو که یک‬ ‫مبارز قسم خورده ضد دولت و پدر بنیانگذار جنبش لیبرتارین‬ ‫دست راســتی مدرن است‪ ،‬نســبت به اتخاذ سیاست های‬ ‫ریاضتی که این روزها بسیار شایع شده‪ ،‬هشدار داده است‪.‬‬ ‫فریدمن که بیشــتر به عنوان یکی از موسســان موج‬ ‫نئولیبرالیســم شــناخته می شــود که در دهه های ‪ 1970‬و‬ ‫‪ 1980‬و پــس از ان در سراســر جهــان گســترش یافت‪،‬‬ ‫شــالوده های فضــای اقتصادی و سیاســی امــروز را پایه‬ ‫گذاشــته اســت فضایی کــه در انگلیس خود را به شــکل‬ ‫تاچریسم و در امریکا به شکل ریگانیسم به نمایش گذاشته‬ ‫است‪.‬‬ ‫هر چند فریدمن به عنوان یکی از مشاوران اقتصادی‬ ‫کلیدی رونالد ریگان خدمت کرده‪ ،‬ولی حزب دموکرات نیز‬ ‫به طور گســترده ای سیاســت های او را به کار بسته است‪.‬‬ ‫الرنس ســامرز‪ ،‬مدیر اجرایــی پیشــین وزارت خزانه داری‬ ‫دولت کلینتون‪ ،‬اقتصاددان ارشــد بانــک جهانی و رئیس‬ ‫دانشــگاه هاروارد‪ ،‬در مطلبی در نیویورک تایمز اعالم کرد‬ ‫که «هر دموکرات وفاداری می پذیــرد که ما اکنون همگی‬ ‫فریدمنی هستیم‪».‬‬ ‫اقتصاد دانان بازار ازاد در دفاع از تمهیدات نئولیبرالی‬ ‫چــون خصوصی ســازی بخــش دولتــی‪ ،‬قدرت زدایی از‬ ‫نهادهای دولتی و کاستن از منابع اجتماعی تولید‪ ،‬تا به امروز‬ ‫به نام و کارهای میلتون فریدمن تقریبا به شکلی مذهبی نگاه‬ ‫کرده اند‪ .‬یکی از اعضای تحریریه سردبیری وال استریت‬ ‫ ژورنــال‪ ،‬نقل قــول اوردن از فریدمن را با نقــل قول کردن‬ ‫ازکتاب مقدس مقایسه کرده است‪.‬‬ ‫با ایــن حــال حتــی فریدمن نیــز درک کــرد ه که‬ ‫سیاســت ریاضــت اقتصــادی محدودیت هــای خود را‬ ‫دارد و در واقع می تواند مشکالتی بیشــتر از مشکالتی‬ ‫که برای حل انها به کار بســته شــده‪ ،‬به وجود اورد‪ .‬در‬ ‫«پیش بینــی بی پــروا‪ :‬اقتصاددانــان تهدیداتــی را که‬ ‫متوجه اقتصاد اســت نمی بیننــد»‪ ،‬مقاله ای که در ‪12‬‬ ‫اکتبر ‪ 1984‬در وا ل استریت ژورنال منتشر شد‪ ،‬فریدمن‬ ‫نگرانی خود را درباره این ایده ابراز می کند ؛ اید ه ای که‬ ‫پیشاپیش با قوت تمام تثبیت شده و مدافع ان است که‬ ‫سیاســت ریاضت اقتصادی باید بر کشــورهای فرورفته‬ ‫در زیر بار دیون در عوض وا م ها ی دریافتی شــان وضع‬ ‫شود‪.‬‬ ‫فریدمن بــا ریاضــت اقتصــادی به ایــن دلیل که‬ ‫چون مدافع دخالت دولــت در اقتصاد اســت‪ ،‬مخالفت‬ ‫نمی کند‪ .‬او علنا خواستار ملغی شدن تعدادی از ادارات‬ ‫اجرایی فدرال در دولت امریکا شــد و سرســختانه اعالم‬ ‫بین الملل‬ ‫تله ریاضت اقتصادی یونان‬ ‫در یونان بالغ بر یک چهارم جمعیت و نیمی از جوانان‬ ‫بیکارند‪ .‬با اینکه مردم این کشور طوالنی ترین ساعات کاری‬ ‫را در سطح اروپا دارند‪ ،‬میلیون ها نفر به عرصه فقری خفت‬ ‫بار رانده شده اند‪.‬‬ ‫تروئیکا‪ ،‬نهاد اروپایی که بر وام های پرداختی به یونان‬ ‫بعالوه پرتغال‪ ،‬ایرلند و قبرس نظارت دارد‪ ،‬با درخواست های‬ ‫این کشورها برای کاستن از شــدت سیاست های ریاضت‬ ‫اقتصــادی مخالفت کرده اســت‪ .‬مــردم یونان به شــکل‬ ‫دموکراتیک بارها نشــان داده اند که مخالف این تمهیدات‬ ‫صندوقبین المللیپولباهیچمعیاری‪،‬دژیبرای‬ ‫اقتصادهای مترقی به شــمار نمی رود‪ .‬همانطور‬ ‫که حتی فریدمن هشــدار داده بود‪ ،‬این صندوق‬ ‫به همراه بانک جهانی به خاطر تحمیل چیزی که‬ ‫«برنامه های تنظیم ساختاری» نامیده می شود‪،‬‬ ‫به کشورهایی که با استیصال به وام نیاز داشتند‪،‬‬ ‫یبرایخودخریده اند‬ ‫بدنام ‬ ‫قرار داشتن میلتون فریدمن در جناح راست‪ ،‬اتفاقات‬ ‫ناخوشــایندی را نیز در پی داشته اســت‪ .‬این اقتصاددان‬ ‫مکتب شیکاگو که در برخی از نظراتش بازنگری کرده‪ ،‬نفوذ‬ ‫شدیدی بر دیکتاتوری سرکوبگر‪ ،‬اولترا راست و مورد حمایت‬ ‫امریکای شیلی اگوستو پینوشه داشت که بعد از کودتای‬ ‫سیا و سرنگونی دولت ســالوادور النده که به شکل‬ ‫دموکراتیک انتخاب شــده بود‪ ،‬در سال ‪1973‬‬ ‫به قدرت رسیده بود‪ .‬در دوران پینوشه ده ها‬ ‫هزار شیلیایی – چپگراها‪ ،‬سازمان دهندگان‬ ‫کارگری و روزنامه نگاران مخالف ‪ -‬کشته‪،‬‬ ‫شکنجه و ناپدید شــدند‪ .‬صدها هزار تن‬ ‫دیگر نیز به زور مجبور به تبعید از کشــور‬ ‫گردیدند‪.‬‬ ‫در ســال ‪ 1975‬فریدمــن نامــه ای بــه‬ ‫دیکتاتور شیلی فرســتاد و در ان به معرفی یک برنامه بازار‬ ‫ازاد پرداخت که خودش ان را «برنامه شــوک» اقتصادی‬ ‫نامیده بود (وی این کلمه را از عنــوان کتاب نوامی کالین‬ ‫‪: ttp://www.alternet.org/economy/even-father-modern-libertarianism-criticized-kind-austerity-thats-crushing-greece‬منبع‬ ‫*‪ Ben Norton .‬نویسنده و روزنامه نگار مستقل است‬ ‫مثلث | شماره ‪277‬‬ ‫نئولیبرالی هستند‪ .‬انها سیریزا را ـ که یک دولت دست چپی‬ ‫ضد ریاضــت اقتصادی اســت ـ انتخــاب کردنــد و تقریبا‬ ‫دو سوم جمعیت این کشور طی یک رفراندوم علیه ریاضت‬ ‫اقتصــادی رای دادند ؛ولی تروئیکا همچنــان بر رای خود‬ ‫پافشاری می کند‪.‬‬ ‫البته همه اجزای تروئیکا ‪ -‬که مرکب از کمیســیون‬ ‫اروپایــی‪ ،‬صنــدوق بین المللــی پــول و بانــک مرکزی‬ ‫اروپاســت ‪ -‬به تســاوی با تحمیل ریاضت بیشــتر بر این‬ ‫کشور موافقت ندارند‪ .‬در سال ‪ 2013‬صندوق بین المللی‬ ‫پول پذیرفت کــه این نهاد از بــراورد کامــل زیان هایی‬ ‫که ریاضــت اقتصــادی می تواند بــه یونــان وارد کند‪،‬‬ ‫قصور ورزیده اســت‪ .‬قبل از انکه تروئیکا در ‪ 13‬جوالی‬ ‫یونــان را مجبور بــه پذیرش قــراردادی کند کــه اتخاذ‬ ‫تمهیدات ریاضتی ســخت و خصوصی سازی ‪ 50‬میلیارد‬ ‫دالر از دارایی هــای دولتی را الزامی می کــرد‪ ،‬صندوق‬ ‫بین المللی پول گزارشــی محرمانه را بــه وزرای اقتصاد‬ ‫منطقه اروپا (گروه اروپا) ارسال داشت که در ان هشدار‬ ‫می داد بدهی هــای یونان در قالب این طــرح «غیرقابل‬ ‫بازپرداخت» اســت‪ .‬ایــن صندوق خواهان ان شــد که‬ ‫یک دوره ‪ 30‬ساله اضافی برای بازپرداخت بدهی یونان‬ ‫پیشینه ای خونبار‬ ‫نگاهی دیگر‬ ‫کرد‪« :‬من طرفدار کاهش مالیات ها تحت هر شــرایطی‬ ‫و به هر بهانه ای و در هرجا که امکان پذیر باشد هستم‪».‬‬ ‫به جای ان فریدمن بــه این دلیل با ریاضــت اقتصادی‬ ‫مخالفت می کــرد که حتی او کــه یک لیبرتارین دســت‬ ‫راستی تندرو اســت‪ ،‬فهمیده بود که این سیاست کارایی‬ ‫ندارد‪ .‬او اصرار می ورزیــد که دولت ها بایــد قیمت ها را‬ ‫پایین نگه دارند و کاهشــی تدریجی را در نرخ رشــد پول‬ ‫در نظر داشته باشــند‪ .‬یک کاهش تدریجی نه از ان نوع‬ ‫کاهش های شدید و انی در هزینه های دولت که ریاضت‬ ‫اقتصادی ملزم می کند‪.‬‬ ‫با این حال امــروز این ایــده که ریاضــت اقتصادی‬ ‫راه حلی بــرای بحــران اقتصادی محســوب می شــود به‬ ‫دکترینی کورکورانه نه تنها در سراسر غرب‪ ،‬بلکه در بخش‬ ‫اعظمــی از جهــان ارتقا یافته اســت‪ .‬اگرچه کشــورهای‬ ‫جنوب اروپا به خصوص یونان از فشــار ناشــی از نرخ های‬ ‫سرســام اور بیکاری و فقر در رنــج و عذابنــد‪ ،‬منطقه اروپا‬ ‫به طور خســتگی ناپذیری کاهش های شدید در هزینه های‬ ‫عمومی دولتــی و قطع بی رحمانه خدمــات اجتماعی را در‬ ‫ازای وام هایی که به کشــورهای گرفتــار بحران می دهد‪،‬‬ ‫تحمیل می کند‪.‬‬ ‫به این کشور داده شــود‪ .‬گروه اروپا‪ ،‬هشــدارهای این‬ ‫صندوق را نادیده گرفت‪.‬‬ ‫حتی نشــریه فوربس کــه همــواره مدافع کســب و‬ ‫کارهاست‪ ،‬هشدار داد که تحت قرارداد ریاضت اقتصادی‬ ‫شدیدی که گروه اروپا در قالب قراردادی که پیش نویس ان‬ ‫در ابتدا از سوی وزیر اقتصاد المان ولفگانگ شودل تهیه‬ ‫شده بود‪ ،‬به یونان تحمیل کرده است‪ ،‬به روشنی پیداست‬ ‫که بازپرداخت بدهی های یونان برای این کشور غیرممکن‬ ‫خواهد بود‪.‬‬ ‫بــه عبــارت دیگــر دولت هــای اروپایــی خواســتار‬ ‫سیاست های اقتصادی دست راستی تندروانه ای شدند که‬ ‫هم صندوق بین المللی پول و هم میلتون فریدمن با احتیاط‬ ‫با ان مخالفت کردند‪.‬‬ ‫صندوق بین المللی پول با هیــچ معیاری‪ ،‬دژی برای‬ ‫اقتصادهای مترقی به شــمار نمــی رود‪ .‬همانطور که حتی‬ ‫فریدمن هشــدار داده بود‪ ،‬ایــن صندوق به همــراه بانک‬ ‫جهانی بــه خاطر تحمیل چیــزی که «برنامه هــای تنظیم‬ ‫ساختاری» نامیده می شود‪ ،‬به کشورهایی که با استیصال به‬ ‫وام نیاز داشتند‪ ،‬بدنامی برای خود خریده اند‪ .‬این برنامه ها‬ ‫در کل سیاست های ریاضت اقتصادی اند؛ برنامه هایی که‬ ‫خصوصی سازی ســرمایه گذاری های تحت تملک دولت‪،‬‬ ‫مقررات زدایی از شــرکت ها و ازاد ســازی تجارت را الزامی‬ ‫ می کنند‪ .‬انها بیشتر فشــار خود را متوجه کشورهای جنوب‬ ‫جهان می کنند که بدهی های هنگفت‪ ،‬مخوف و غیرقابل‬ ‫بازپرداختی که از رژیم های فاسد پیشین به جا مانده‪ ،‬تاب‬ ‫و توان انها را سلب کرده است‪ .‬در ازای یک ضمانت بانکی‬ ‫صندوق بین المللی‪ ،‬این کشــورهای درحال توسعه باید با‬ ‫خصوصی سازی منابع توافق کنند که در ان صورت به شکل‬ ‫بدون استثنایی مورد بهره برداری شرکت های چند ملیتی قرار‬ ‫می گیرند و موجب کاسته شدن از مقررات مربوط به کارگران‬ ‫و محیط زیست می شوند‪.‬‬ ‫با این حــال امــروز صنــدوق بین المللی پــول و پدر‬ ‫لیبرتارین دست راســتی مدرن‪ ،‬عمال ســمت چپ وزرای‬ ‫اقتصاد اروپا قرار دارند که با اشتهایی سیری ناپذیر خواستار‬ ‫اعمال سیاست های ریاضت اقتصادی فلج کننده می شوند‪،‬‬ ‫با بی اعتنایی مطلق به کوه شواهدی که نشان می دهند این‬ ‫سیاست تقریبا به شکلی اجتناب ناپذیر‪ ،‬پیامدهایی هولناک‬ ‫و مرگبار به دنبال دارد‪.‬‬ ‫روزنامه نگار‪ ،‬یعنی «دکترین شوک» الهام گرفته بود)‪ .‬در‬ ‫همان سال او یک هفته را در شیلی به ایراد سخنرانی های‬ ‫اقتصادی گذراند‪ .‬ایندیپندنت در همان زمان اشــاره کرده‬ ‫بود که فریدمــن ایــن روش را برگزید که از ســوء قصدها‪،‬‬ ‫زندانی کردن های غیرقانونی‪ ،‬شکنجه ها‪ ،‬تبعیدها و دیگر‬ ‫مظالم – که همگی به طور خستگی ناپذیر از سوی سازمان‬ ‫عفو بین الملل مستند سازی می شدند – و اکنون به اسم بازار‬ ‫ازاد انجام می شدند‪ ،‬انتقاد نکند‪.‬‬ ‫انــدره گوندر فرانک‪ ،‬اســتاد اقتصاد که رســاله اش‬ ‫را تحــت نظارت فریدمــن ارائه داده بود‪ ،‬مطلبی نوشــت‬ ‫با عنوان «نسل کشــی اقتصادی در شیلی‪ :‬نامه سرگشاده‬ ‫به میلتون فریدمن و ارنولــد هاربرگر» و در ان اقداماتی را‬ ‫که از انها به عنوان دیدگاه های اقتصادی افراطی اســتاد‬ ‫پیشــینش یاد می کرد‪ ،‬محکوم کرد‪ .‬این نامه در نشــریه‬ ‫تحقیقی اکونومیک اند پولیتیکال ویکلی در ژوئن ‪1975‬‬ ‫منتشــر شــد و فرانک بالفاصله پس از ان نامه دومش را‬ ‫نیز انتشار داد‪.‬‬ ‫ایدئولوژی بازار ازاد اســتخواندار فریدمن انطور که‬ ‫امروزه تقریبــا در همه جا چنین اســت‪ ،‬همیشــه در میان‬ ‫اقتصاددانان وحی منزل تلقی نمی شد‪ .‬اکونومیست اشاره‬ ‫می کند که «در پی رکود بزرگ و جنگ جهانی دوم‪ ،‬زمانی که‬ ‫اقتصاد کینزی هنوز جوان بود‪ ،‬دفاع کردن از بازارازاد‪ ،‬حتی‬ ‫(یا به ویژه) در میان اقتصاددانان به هیچ روی مد روز نبود‪،‬‬ ‫اقای فریدمن و امثال او به چشــم افرادی خل و چل دیده‬ ‫می شدند‪ ».‬با این حال فریدمن به ذی نفوذترین اقتصادان‬ ‫نیمه دوم قرن بیســتم (کینز در ســال ‪ 1946‬درگذشت) و‬ ‫احتماال تا امروز تبدیل شــد و میراث نئولیبرال فریدمن نه‬ ‫تنها در سراسر غرب‪ ،‬بلکه در بخش بزرگی از جهان پژواک‬ ‫دارد‪ .‬با این حال اینکه ریاضت اقتصــادی کارایی ندارد را‬ ‫حتی میلتون فریدمن هم فهمیده است‪.‬‬ ‫‪59‬‬ ‫سوپرکلیساهای بنیادگرا در امریکا‬ ‫گفت وگو با «ادواردز» درباره نومحافظه کاری در امریکا‬ ‫نگاهی دیگر‬ ‫‪60‬‬ ‫مثلث | شماره ‪277‬‬ ‫نوشته‪ :‬اریک س‪.‬میلر‬ ‫متر جم‪ :‬محمود سبزواری‬ ‫چه چیزی شما را تشویق به نوشتن کتابی درباره‬ ‫بنیادگرایی کرده؟ برای شروع بحث نیز باید گفت‬ ‫فرار و نامشخص‬ ‫که این یک اصطالح به شــدت ّ‬ ‫است‪.‬‬ ‫ایــن پروژه در دانشــگاه نــورث وســترن به عنوان‬ ‫یک پیشنهاد رساله دانشــگاهی در زمینه نفوذ سیاسی مگا‬ ‫کلیساهای امریکایی شروع شد‪ .‬ولی خیلی زود فهمیدم که‬ ‫در درون و خارج از خودمان‪ ،‬مگا کلیساها تقریبا چیز جالبی‬ ‫(یا منحصر به فردی) که در ابتدا به نظر می امدند‪ ،‬نیستند‪.‬‬ ‫چیزی که برایم جالب بود یک تنش روایتی بود که در مطالعه‬ ‫من بین کلیســاهای محلی و یک «دشــمن» ساخته شده‬ ‫دائم خود را نشان می داد؛ دشــمنی که به اشکال متفاوتی‬ ‫در عبارات فدراسیون جامع‪ ،‬کنفدراسیون سوپرکلیسا‪ ،‬یک‬ ‫کلیسای جهانی و اومانیسم سکوالر توصیف شده است‪.‬‬ ‫همین طور که مطالعات پیش می رفــت‪ ،‬این نکته را‬ ‫به روشــنی درک کردم که اگرچه برخی نویســندگان درباره‬ ‫برخــی از جنبه های اجتماعــی این تنش (مثــل «اکثریت‬ ‫اخالقی» در برابر اومانیسم ســکوالر در اواخر دهه ‪)1970‬‬ ‫دلمشغولی داشتند‪ ،‬اما هیچ کس ریشــه ها و تطور ان را به‬ ‫شــکلی عمیق مورد مطالعه قرار نداده است‪ .‬این مساله به‬ ‫نقطه تمرکز رساله من و در نهایت این کتاب شد‪ .‬با تمرکز بر‬ ‫اینکه این تنش چگونه تکامل یافت‪ ،‬توانســتم توضیحات‬ ‫جامع تر (و امیــدوارم فراگیرتر)ی بــرای روابطی ارائه دهم‬ ‫که بین باورهای مذهبی و مطالبات سیاسی محافظه کاران‬ ‫مسیحی وجود دارد‪.‬‬ ‫اما در مــورد واژه بنیادگرایی کلمه «فــرار» واژه خوبی‬ ‫ســناتور تگزاس‪ ،‬تد کروز در بهار گذشته هنگام‬ ‫اعالم نامزدی خود برای انتخابات ریاســت جمهوری‪،‬‬ ‫گفت که رای دهندگان محافظــه کار باید قدرت خود را‬ ‫نشــان دهند‪« :‬می خواهم از تک تک شــما بخواهم‪،‬‬ ‫میلیون هــا محافظه کار شــجاع را در سراســر امریکا‬ ‫تصور کنید که همه با هم بلند می شــوند تــا همصدا با‬ ‫هــم فریاد «مــا خواهان ازادی خود هســتیم» را ســر‬ ‫دهند‪ ».‬ایــن حرکت شــعاری کــه در ان مســیحیان‬ ‫محافظه کار هم به عنوان اقلیت ســرکوب شــده و هم‬ ‫یــک اکثریت در حالــت نهفتگــی به تصویر کشــیده‬ ‫می شــوند‪ ،‬یک مجاز نخ نما شــده اســت‪ .‬اما شناخت‬ ‫این زبان و چگونگی کارکــرد ان‪ ،‬برای درک نحوه عمل‬ ‫مذهب بنیادگــرا در سیاســت امریکا اهمیتــی حیاتی‬ ‫دارد‪ .‬جوناتان جی‪.‬ادواردز در یک مطالعه چشمگیر با‬ ‫عنوان «سوپرکلیسا‪ :‬شعارها و سیاست های بنیادگرایی‬ ‫امریکایــی» شــیوه های درگیر شــدن بنیادگراها را در‬ ‫ساحت اجتماعی از اوایل قرن بیستم و از اولین روزهای‬ ‫جدایی تا ظهور مگا کلیســای مدرن مورد بررسی قرار‬ ‫می دهــد‪ .‬در ادامه گفت وگوی مــا را بــا ادواردز درباره‬ ‫معنــای «بنیادگرایی»‪ ،‬ظهــور مگا کلیســا و چگونگی‬ ‫خوانش تد کروز می خوانید‪.‬‬ ‫بــرای توصیف ان اســت‪ .‬دو تعریــف مرتبط با هــم از این‬ ‫کلمه وجود دارد‪ .‬از یک ســو بنیادگرایــی به جنبش خاص ‬ ‫ی‬ ‫درون مسیحیت پروتســتان ارجاع دارد که حول یک رشته‬ ‫اختالفــات درون کلیســایی در اوایــل قرن بیســتم با هم‬ ‫یکی شــده اند‪ .‬در چارچوب کار من این تعریف بنیادگرایی‬ ‫دربردارنده گروه هایــی بود که خودشــان را «بنیادگرایان»‬ ‫می نامند‪ ،‬اما در بردارنده اوانجلیک های مسیحی معاصری‬ ‫هم می شوند که از پذیرش این برچسب امتناع می کنند ولی‬ ‫ دانسته یا نادانسته‪ -‬بخشــی از همین اختالفات و تنش ها‬‫محسوب می شوند‪.‬‬ ‫از سوی دیگر بنیادگرایی به نوعی اصطالح عام برای‬ ‫توصیف جنبش ها و جهت گیری هایی تبدیل شده است که‬ ‫هم از نظر سیاسی حائز اهمیتند و هم غیرمعقوالنه‪ .‬اساسا‬ ‫این واژه ای است که من برای بی اعتبار کردن چشم اندازها‬ ‫و افرادی از ان استفاده می کنم که خوشایند من نیستند‪.‬‬ ‫مفهــوم بنیادگرایی به دو دلیل برای من مهم اســت‪.‬‬ ‫یکــی اینکه این کلمــه با وضوح بیشــتری خطراتــی را که‬ ‫بسیاری از محافظه کاران مسیحی که وارد سیاست می شوند‬ ‫با ان روبه رویند‪ ،‬مشــخص می کند‪ .‬مثال وقتی بنیادگرایان‬ ‫و اوانجلیک ها علیه ســقط جنین راهپیمایی می کنند‪ ،‬این‬ ‫کار بدوا به حقوق انها برای ایستادن در یک گوشه خیابان و‬ ‫موعظه کردن درباره خبرهای خوب برای کسانی که دینشان‬ ‫را تغییر نداده انــد بازنمی گردد‪ .‬بلکه انها بــه تعریفی امرانه‬ ‫از بنیان های حقیقــت و اخالقیات اجتماعــی که مبتنی بر‬ ‫تفسیری امرانه از انجیلی امرانه است‪ ،‬اشاره دارند‪.‬‬ ‫فــرار بــودن کلمه‬ ‫دوم اینکــه شــاید یکــی از دالیل ّ‬ ‫بنیادگرایی این باشد که این اصطالح می تواند به ما کمک‬ ‫کند تا با فکری بازتر به اختالفات و تنش هایی بیندیشیم که‬ ‫هر یک و تک تک مــا در حالی که با یکدیگــر ارتباط برقرار‬ ‫می کنیم‪ ،‬زندگی می کنیم و حکومــت می کنیم‪ ،‬باید از انها‬ ‫عبور کنیم‪.‬‬ ‫همه ما به عنــوان شــهروندان دموکراتیک باید از‬ ‫ت و چه کسی‬ ‫خودمان بپرسیم‪ :‬چه چیزی اصل اس ‬ ‫تصمیم می گیرد؟‬ ‫در یک دموکراســی شــورایی مصالحه یک ارزش‬ ‫اســت‪ ،‬اما از منظر تندروها مصالحه معموال به عنوان یک‬ ‫ضعف شــخصیت دیده می شــود‪ .‬خیلی از ما بنیادگراها را‬ ‫به عنوان کســانی می بینیم که نمی توانند خــردورزی کنند‪،‬‬ ‫که یک مشکل برای سیاســت های دموکراتیک محسوب‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث | شماره ‪277‬‬ ‫‪:http://www.alternet.org/belief/why-christian-fundamentalism-still-big-deal-us-politics-and-how-it-got-way‬منبع‬ ‫* ‪ Eric C. Miller‬استادیار دپارتمان مطالعات ارتباطات در دانشگاه بلومزبرگ پنسیلوانیاست‪.‬‬ ‫نگاهی دیگر‬ ‫می شــوند‪ .‬اما شــما بنیادگرایی را بیش و پیــش از هرچیز‬ ‫به عنوان یک «جنبش کلیسایی» ارزیابی می کنید که نشانگر‬ ‫تنگ نظری علیه وحدت گرایی «سوپر کلیسا» است‪ .‬چنین‬ ‫برداشتی را چگونه با سیاست انطباق می دهید؟‬ ‫همان طور که در کتــاب هم گفتــه ام درک این نکته‬ ‫حائز اهمیت اســت که بنیادگرایی یک پارادوکس اســت‪.‬‬ ‫بنیادگرایان خودشــان را هم به عنوان افرادی حاشــیه ای و‬ ‫هم اکثریتی توصیف می کنند‪ .‬انها از احیای رستاخیز ملی‬ ‫و سلطه الهیات ســخن می گویند ‪ ،‬انها پیروزی های محلی‬ ‫را جشــن می گیرند در حالی که از نابودی ملی قریب الوقوع‬ ‫ســخن می گویند‪ .‬این پارادوکس شــعاری است‪ .‬من یک‬ ‫دانشــجوی شــعارم و در این کتاب عالقه مندی خاصی به‬ ‫این ندارم که ایا بنیادگرایان « به راستی» نمایندگان تعصب‬ ‫و تنگ نظری اند یا واقعا به عنوان یک اقلیت سرکوب شــده‬ ‫ســخن می گویند‪ .‬چیزی که مهم اســت این است که انها‬ ‫می گوینــد این طورند و ایــن ادعای پارادوکســیکال اقدام‬ ‫سیاسی را باعث می شود و توجیه می کند‪.‬‬ ‫در این کتاب «سوپرکلیســا» یکی از کلماتی اســت‬ ‫که درباره این پارادوکس در شــعارهای بنیادگرایانه ســخن‬ ‫می گوید‪ .‬بالفاصله پس از جنگ جهانی اول فشار شدیدی‬ ‫برای اتحاد پروتســتانی به وجود امد و بســیاری از رهبران‬ ‫بنیادگرایان اولیه‪ ،‬سازمان های فراگیر جهانی مثل «شورای‬ ‫فــدرال کلیســاها» و «جنبش جهانــی بین کلیســایی» را‬ ‫به عنــوان عناصری در یک «کنفدراســیون سوپرکلیســا»‬ ‫که تمایزگذاری های فرقه ای را از بیــن می برد و در نهایت‬ ‫روی هم رفته کلیســاهای « انجیل بــاور» را نابود می کند‪،‬‬ ‫تقبیح کردند‪.‬‬ ‫البته هر چه بنیادگرایان در سطح ملی مرئی تر و فعال تر‬ ‫می شوند‪ ،‬این پارادوکس بیشتر به قوت خود باقی می ماند‪،‬‬ ‫درست همان طور که مثال دو ماه پیش وقتی سناتور تد کروز‬ ‫در دانشــگاه لیبرتی فالول نامزدی خود را بــرای انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری اعالم کرد‪ ،‬وی رای دهندگان محافظه کار‬ ‫مسیحی را تشویق کرد که هم به چشم اقلیتی سرکوب شده به‬ ‫خود بنگرند و هم اکثریتی بکر و بهره برداری نشده‪ .‬او دولت‬ ‫فدرال را همچون نیرویی یکپارچه عظیم و موذی توصیف‬ ‫کرد که رویاهای صاحبان کســب و کارهای کوچک‪ ،‬روابط‬ ‫بین افراد و پزشــکان‪ ،‬حقــوق والدیــن و ازادی باورمندان‬ ‫مذهبی را در هم می شــکند‪ .‬در عین حــال او از میلیون ها‬ ‫محافظه کار شــجاع و مســیحیان از نو زاده شده ای سخن‬ ‫گفت که ارای انها می تواند احیاگر رجعتــی ارمانگرایانه به‬ ‫قانون اساسی باشــد و بوروکرات های دولت بزرگ را از معبد‬ ‫امریکا بیرون براند‪.‬‬ ‫بخشی از هدف من در «سوپر کلیسا»‪ ،‬کمک به درک‬ ‫بهتر تاریخ و بستر پشــت اظهارنظراتی چون سخنان کروز‬ ‫است‪ .‬به این ترتیب می توانیم برداشت بهتری از این موضوع‬ ‫به دست اوریم که چگونه و چرا انها همچنان در پی اثرگذاری‬ ‫در این تعداد زیاد از رای دهندگان بنیادگرایند‪.‬‬ ‫ارتباط بین ازادی و کروز جالب توجه است‪ ،‬چرا که‬ ‫زمانی می رســد که هم کلیســا و هم جناح راست ‬ ‫میان جوانان کامال غیرمحبوب هستند یا دست کم‬ ‫نظرسنجی ها این طور به ما می گویند‪ .‬به نظر شما‬ ‫ایا این عدم محبوبیت می تواند به شکلی مشخصه‬ ‫ظهور سوپرکلیساهای بنیادگرا باشد؟‬ ‫ســوال خوبی است‪ .‬در سراســر قرن بیستم میان‬ ‫بنیادگرایان و اجتماعات اوانجلیک اختالفاتی وجود داشته‬ ‫است‪ .‬معموال این اختالفات نســلی هستند و پرسش هایی‬ ‫را درباره ارزش های بنیادین و رابطه مناســب بین باورمندان‬ ‫و کســانی که خارج از حیطه باورمندان قــرار دارند‪ ،‬مطرح‬ ‫می کند‪.‬‬ ‫من در فصل اخر کتاب از سوپرکلیساهای بنیادگرایی‬ ‫که رهبرانی چــون جری فالــول نماینده انهاینــد به جنبش‬ ‫مگا کلیســای اوانجلیکــی روی می اورم کــه در دهه های‬ ‫‪ 1990‬و اوایل سال های ‪ 2000‬بیشترین سیطره را داشت‪.‬‬ ‫مگا کلیســاهایی مثل کلیســای «اجتماع ویلو گریک» در‬ ‫شیکاگو با هدف جذب جوانان طراحی شده اند و برای انکه‬ ‫خودشــان را به طرق مختلف ضد بنیادگرایی نشــان دهند‪،‬‬ ‫سخت تالش کرده اند‪ .‬انها در قالب اظهارات دکترین محور‬ ‫و موکدانه‪ ،‬خواستار تجربه فردی از معنویت می شوند‪ .‬انها‬ ‫به جای سخن گفتن از روح های در ضاللت و نفرین شده‪ ،‬از‬ ‫کلماتی مثل «جویندگان» استفاده می کنند‪ .‬انها معموال از‬ ‫خط مشی های سیاسی پر رنگ پرهیز می کنند‪.‬‬ ‫فکر می کنید می توانید درباره چند دهه اینده چیز‬ ‫بیشتری بگویید یا نه؟ شما که این تاریخچه را از‬ ‫اوایل قرن بیستم تا اوایل قرن بیست و یکم دنبال‬ ‫کرده اید‪ ،‬می توانید هیچ پیش بینی درباره اینده ای‬ ‫که بنیادگرایی رو به ان دارد‪ ،‬کنید؟‬ ‫پیش بینی همیشــه کار سختی است‪ ،‬ولی گذشته‬ ‫از انچه همیشه گفته ام‪ ،‬دوســت دارم دو تا ادعای جامع تر‬ ‫را مطرح کنم‪.‬‬ ‫اول انکــه بنیادگرایــی از بیــن نمی رود‪ .‬ما چــه ان را‬ ‫به شــکل مضیق انچنانکه جنبش فرقه گرایانه پروتســتان‬ ‫تعریف می کند یا به شکلی فراگیرتر و به عنوان رادیکالیسم‬ ‫مذهبی یــا دارای رنگ و بــوی مذهبی‪ ،‬بدانیــم‪ ،‬این نکته‬ ‫کامال روشن است که گسســت های بنیادگرایانه همچنان‬ ‫تداوم خواهند یافت‪ .‬در طول بخش اعظمی از قرن بیستم‬ ‫یکی از فرض های هدایتگر این فرضیه سیاسی این بود که‬ ‫کشورهایی که از نظر اقتصادی و زیرساختی پیشرفته ترند‪،‬‬ ‫به ناگزیر ســکوالرتر شــده اند‪ .‬امروزه محققان معموال این‬ ‫وضعیــت را پیچیده تــر می بینند‪ .‬بــا گســترش ارتباطات‬ ‫بین المللی‪ ،‬بــاور مذهبی همچنان در حال کســب نفوذی‬ ‫گسترده است‪.‬‬ ‫صداها و تصاویر مذهبی چون ســیل در رســانه های‬ ‫همگانی جریان دارنــد‪ ،‬رهبران سیاســی در پی مخاطبان‬ ‫و موسســات مذهبی اند و رهبران مذهبی از نفوذ سیاســی‬ ‫فزاینده ای در سطح جهان برخوردارند‪ .‬ما به عنوان محقق‪،‬‬ ‫دانشــجو و شــهروند ایــن مســئولیت را داریم کــه روایت‬ ‫بنیادگرایان مذهبــی و اســتدالل های بنیادگرایان را جدی‬ ‫بگیریم و ســپس به طور جمعــی به این تصمیم برســیم که‬ ‫سیاســت های جمعی ما چه محدودیت ها‪ ،‬اســتنتاجات و‬ ‫بنیان هایی می توانند و باید داشته باشند‪.‬‬ ‫دوم انکه بنیادگرایی در سطح سیاست های محلی در‬ ‫قوی ترین شکل خود قرار دارد و باقی خواهد ماند‪ .‬نامزدها و‬ ‫سازمان های ملی به ناگزیر اکثر مطبوعات را تولید می کنند‪،‬‬ ‫اما اگر بخواهید سیاســت های بنیادگرایانه را درک کنید‪ ،‬به‬ ‫انتخابات هیات های مدیره مدارس محلی‪ ،‬مبارزات محلی‬ ‫بر ســر نمایش عمومی ســالگردهای مذهبی کشیش های‬ ‫محلی که قوانین «سرویس درامدهای داخلی» علیه حمایت‬ ‫از نامزدهای سیاســی را بــه چالش می گیرنــد‪ ،‬و ادعاهای‬ ‫معافیت مذهبی صاحبان کســب و کارهــای محلی را نگاه‬ ‫کنید‪ .‬معدودی از این کشمکش ها به عناوین خبری در سطح‬ ‫ملی راه پیدا می کنند‪ ،‬اما اکثرا چنین نمی شوند‪ .‬با این حال‬ ‫انها جوهره مشارکت سیاسی بنیادگرایانه را شکل می دهند‪.‬‬ ‫درســت همان طور که بنیادگرایان مســیحی با دادن‬ ‫چهره ای ارمانــی به کلیســاهای محلی به عنــوان معابد و‬ ‫دژهایی علیه فرقه های سرکوبگر ظهور یافتند‪ ،‬امروزه انها به‬ ‫شهرهای کوچک‪ ،‬مدارس و کسب و کارها به عنوان دژهایی‬ ‫علیه لغزش ملی و جهانی در حال وقوع به سوی سکوالریسم‬ ‫ضد مسیحی‪ ،‬صورتی ارمانی می دهند‪ .‬برای غیر بنیادگرایان‬ ‫و به خصوص کسانی که درباره بنیادگرایی مطالعه می کنند‪،‬‬ ‫چالش فراروی بذل توجه بیشــتر نســبت به پیچیدگی این‬ ‫اجتماعات و مباحث محلی است‪.‬‬ ‫در نهایت من با یک حس خوشبینانه مبنی بر اینکه همه‬ ‫ما به تفاهمی در این باره دســت یابیم‪ ،‬به خاتمه این پروژه‬ ‫نگاه نمی کنم ‪ ،‬مثال به نظر من استدالل های بنیادگرایان در‬ ‫ارتباط با مسائلی چون ازدواج افراد همجنس ممکن است‬ ‫ظرف چند دهه اینده بر طرف می شــود‪ ،‬ولی بحث ها بر سر‬ ‫موضوعاتی چون مرزهای ملی‪ ،‬قوانین زیســت محیطی‪،‬‬ ‫اقلیت های مذهبــی‪ ،‬هویت جنینی‪ ،‬بازتوزیــع اقتصادی و‬ ‫از این قبیــل‪ ،‬همچنان تداوم خواهد یافت و حتی تشــدید‬ ‫می شود‪ .‬البته هم بنیادگرایان و هم غیربنیادگرایان همچنان‬ ‫تحول پیدا خواهند کــرد‪ ،‬ولی در صورت یــک اخرالزمان‬ ‫به ســبک بنیادگرایان یــا (از نظر من) یک چرخش بســیار‬ ‫نامطلوب در جهت دور شــدن از در هم ریختگی پلورالیسم‬ ‫و دموکراســی‪ ،‬مــن در جناح بندی هایی که پیــش می اید‬ ‫مشارکت نمی کنم‪.‬‬ ‫بایــد بگویم کــه امیــدوارم همان طور که ما بیشــتر‬ ‫می اموزیم‪ ،‬بتوانیم بهتر بحث کنیم و راه های بیشــتری را‬ ‫برای به راه انداختن مباحث موثر و رســیدن به اجماع های‬ ‫موثر با یکدیگر بیابیم‪.‬‬ ‫‪61‬‬ ‫بین الملل‬ ‫چپ و راست هر دو در اشتباهند‬ ‫ریشه ظلم و بی عدالتی علیه کارگران در کجاست؟‬ ‫نوشته‪ :‬کوری رابین*‬ ‫ترجمه‪ :‬محمود سبزواری‬ ‫از وقتــی کــه ادمونــد بــروک‪ ،‬موســس ســنت‬ ‫محافظه کارانه اعالم کرد‪« :‬صرف ایــده ابداع یک دولت‬ ‫جدید برای برانگیختن انزجار و هراس ما کفایت می کند»‪،‬‬ ‫صاحبنظران و محققان جهان سیاست بر محور زمان به دو‬ ‫بخش تقسیم شده اند ؛ چپ حزب اینده است‪ ،‬راست حزب‬ ‫گذشته‪ .‬لیبرال ها به پیشــرفت و چیزهای جدید باور دارند‪،‬‬ ‫محافظه کاران به ســنت و چیزهای قدیمی‪ .‬امیــد در برابر‬ ‫تاریخ؛ فردا در برابر خاطــره‪ ،‬اتوپیا در برابــر واقعیت‪ :‬اینها‬ ‫سوژه های بحث و جدل های بزرگ ما را تشکیل می دهند‪.‬‬ ‫من در کتاب «ذهن واکنشــی» گفتم که این دیدگاه‬ ‫نسبت به تقسیم بندی سیاسی‪ ،‬دست کم تا جایی که به راست‬ ‫مربوط می شود‪ ،‬نادرست اســت‪ .‬با بروک شروع می کنیم؛‬ ‫محافظه کاران بیشتر به سنت یا گذشته متعهد بوده اند تا یک‬ ‫دیدگاه سلسله مراتبی از جامعه‪ .‬از نظر بروک این تقسیم بندی‬ ‫بین اریســتوکرات ها در برابــر افراد معمولی بــود؛ در قرون‬ ‫نوزدهم و بیستم اربابان در برابر بردگان‪ ،‬کارفرمایان در برابر‬ ‫کارکنان‪ ،‬شوهران و مردان در برابر زنان و همسران بودند و‬ ‫این معادله به همین شــکل باقی مانده است‪ :‬ماندگارترین‬ ‫مشــخصه محافظه کاری امریکایی معاصــر‪ ،‬جنگ جناح‬ ‫راست با ازادی زاد و ولد و حقوق کارگران بوده است‪ .‬وقتی‬ ‫پای تاریخ به میان می اید‪ ،‬محافظه کاران انعطاف بیشتری‬ ‫را درباره زمان از خود نشــان داده اند که به بهترین شکل در‬ ‫نگاهی دیگر‬ ‫‪62‬‬ ‫مثلث | شماره ‪277‬‬ ‫فرازر می پرسد چرا کارگران و شهروندان امروزی‬ ‫به نابرابری ها و بی عدالتی های سرمایه داری تن‬ ‫می دهند که تــا همین‪ 100‬تا‪ 150‬ســال پیش از‬ ‫تن دادن به انها خودداری می کردند؟ بعد از جنگ‬ ‫داخلی‪ ،‬کشاورزان و کارگران به گسترش شدید‬ ‫قدرت شرکتی و ثروت مالی‪ ،‬با اعمال نومیدانه و‬ ‫خشونت امیز و اعمال قهرمانانه و بی پروا واکنش‬ ‫نشاندادند‬ ‫یک شــخصیت اریســتوکراتیک در «لئوپارد» رمان جیزپ‬ ‫دی المپدوسا درباره سیسیل قرن نوزدهم به تصویر کشیده‬ ‫شده اســت‪« :‬اگر ما می خواهیم اوضاع و احوال همانطور‬ ‫که هست به ســیاق قبلی خود باقی بماند‪ ،‬اوضاع و احوال‬ ‫باید تغییر کند‪ ».‬در دفاع از یک نظم تثبیت شده قدرت‪ ،‬از‬ ‫هر نواوری می توان حمایت کرد و هر گذشته ای را می توان‬ ‫دور ریخت‪.‬‬ ‫اما اگر پنجره راست به روی گذشــته باز نمی شود‪ ،‬ایا‬ ‫پنجره چپ الزاما رو به اینده گشوده می شود؟ دو کتاب جالب‬ ‫توجهی که به تازگی منتشر شده اند می گویند نه ضرورتا‪ .‬این‬ ‫کتاب ها «عصر رضایتمندی‪ :‬چپ و مرگ مقاومت امریکایی‬ ‫دربرابر ثروت و قدرت ســازمان یافته» نوشته استیو فرازر و‬ ‫«تجمل گروهی‪ :‬تصور سیاسی از کمون پاریس» هستند‪.‬‬ ‫وقتی موضوع گذشته و اینده مطرح می شود‪ ،‬این کتاب ها‬ ‫نشان می دهند که چپ می تواند همانقدر کارکشته باشد که‬ ‫راست هســت‪ .‬چیز دیگر اینکه نگاه به گذشته در حالی که‬ ‫روی به اینده حرکت می کند ‪ -‬کــه توضیح دهنده موثر ترین‬ ‫لحظات قــدرت و امکان پذیــری ان اســت ‪ -‬می تواند یک‬ ‫توانایی در چپ باشد‪ .‬فرازر برجســته ترین مورخ امریکای‬ ‫مــا به عنوان یــک تمدن ســرمایه داری اســت‪ .‬هیچ کس‬ ‫بیشــتر از او با ارتعاشــات درونــی فرهنگ پول زده ما اشــنا‬ ‫نیست‪ :‬خیاالت بی شرم وحشی ترین سفته بازان ان‪ ،‬خشم‬ ‫ناگوار خفت بارتریــن قربانیان ان‪ ،‬اینکــه چگونه بازار‪ ،‬هم‬ ‫هوس و ارزو را بیدار می کند و هم رویاهای انتقام را‪ .‬فرازر با‬ ‫نثری زیبا و پر پیچ و خم که احساســی از ادبیات متعالی را از‬ ‫سیندی هیلمن رهبر کارگران گرفته تا وال استریت برایمان‬ ‫به ارمغان می اورد‪ ،‬یاداور یکی از اشــعار فلویــد دل منتقد‬ ‫است که زمانی این نوشــته ها را «زلزله نگاران ناارامی های‬ ‫اجتماعی» توصیف کرده بود‪ .‬فــرازر در عصر رضایتمندی‬ ‫به مقایســه ای می پردازد کــه معموال بین زمان مــا و زمانی‬ ‫که مارک توایــن ان را «عصر طالیی» نامیــده بود به عمل‬ ‫می اید؛ یعنی ان دهه های واپســین پیــش از ورود به قرن‬ ‫بیستم که ثروت و قدرت در باال انباشته شده بودند و ناتوانی‬ ‫و فقر در پایین‪ .‬فرازر می پرســد چرا کارگران و شــهروندان‬ ‫امروزی بــه نابرابری ها و بی عدالتی های ســرمایه داری تن‬ ‫می دهند که تا همین ‪ 100‬تا ‪ 150‬سال پیش از تن دادن به‬ ‫انها خودداری می کردند؟ بعد از جنگ داخلی‪ ،‬کشاورزان و‬ ‫کارگران به گسترش شدید قدرت شــرکتی و ثروت مالی‪ ،‬با‬ ‫اعمال نومیدانه و خشونت امیز و اعمال قهرمانانه و بی پروا‬ ‫واکنش نشــان دادند‪ .‬به گفته فرازر دلیلی که انها توانستند‬ ‫اتوپیا را در ورای ســرمایه داری صنعتی مشاهده کنند‪ ،‬این‬ ‫بود که انها واقعیت پیش از سرمایه داری صنعتی را به خاطر‬ ‫داشتند‪ .‬به عبارت دیگر سوخت دیدگاه انها نسبت به اینده را‬ ‫خاطره ای از گذشته تامین می کرد‪.‬‬ ‫در سال ‪ 80 ،1820‬درصد امریکاییان خویش کارفرما‬ ‫بودند؛ تا سال ‪ 80 ،1940‬درصد انها برای یک نفر – یا یک‬ ‫چیز‪ -‬دیگــر کار می کردند‪ .‬جان دی راکفلــر اعالم کرد که‬ ‫«فرد رفته اســت و دیگر هرگز بازنمی گــردد‪ ».‬این اوارگان‬ ‫که از فروشگاه ها و مزارع به سوی کارخانه ها و معادن و کار‬ ‫در راه اهن رانده شــده بودند‪ ،‬به دست سرمایه داری صنعتی‬ ‫(به تعداد ‪ 35‬هزار نفر در هر سال) مجروح‪ ،‬معلول یا کشته‬ ‫می شــدند‪ .‬تازه اینها خوش اقبال هایشــان بودند‪ .‬خیلی از‬ ‫امریکاییان اصال نمی توانســتند کاری پیــدا کنند‪ .‬در دهه‬ ‫‪ 1870‬بیکاری برای نخســتین بار یک طبقه بندی خاص را‬ ‫در امار به خود اختصاص داد‪ .‬نیویورکی های بیکار انچنان‬ ‫مایوس و سرخورده شده بودند که کاری می کردند تا دستگیر‬ ‫شوند فقط برای انکه در زندان شــب سرپناهی برای اقامت‬ ‫داشته باشند‪ .‬فرازر می نویسد‪ :‬واقعیت بیکاری‪ ،‬این مردان‬ ‫و زنان را به عنوان افرادی شوک زده‪ ،‬غیرطبیعی و اسیب زده‬ ‫زیرفشار گذاشت‪ ،‬در حالی که به حجم ثروت توانگرساالران‬ ‫کشور افزوده می شد‪ .‬به همین دلیل بود که انها زندگی پیش‬ ‫از کار اجباری و استقالل فراوان خود را به یاد می اوردند‪.‬‬ ‫فرازر می گوید‪« :‬ولی دقیقا همین خاطره بود که این‬ ‫شورشــیان را انطور اماده مطالبه چیزی حتی جدیدتر کرد ؛‬ ‫«یک اشتراک منافع که در ان تولید به شکل جمعی مدیریت‬ ‫شود و سود به شکل دموکراتیک تقسیم شود‪ .‬انها که تازگی‬ ‫سرمایه بهت زده شان کرده بود‪ ،‬یک نوستالژی واقعیت گریز‬ ‫را اختیار نکردند‪ .‬به جای ان به دولت روی اوردند که به طور‬ ‫سنتی یک سوژه ننگ و بی ابرویی بود‪ .‬انها تقاضا کردند که‬ ‫دولت مسئولیت های جدیدی را بر عهده بگیرد ؛ صنایع را در‬ ‫دست بگیرد‪ ،‬از ثروتمندان مالیات اخذ کند‪ ،‬اعتبار تولید کند‪،‬‬ ‫مازاد را ذخیره کند و تمامی اینها به دلیل داشتن یک رویای‬ ‫خاص امکان پذیر شد که از یک گذشته پیشاسرمایه داری به‬ ‫جا مانده بود‪ ».‬انچه فرازر نشان می دهد ‪ -‬با ارائه تکه هایی‬ ‫جدا جدا از خشــونت بارترین میادین نبرد کشور‪ -‬این است‬ ‫که کارگران و کشــاورزان‪ ،‬گذشــته را به مثابــه یک کوچه‬ ‫می دیدند‪ .‬یکی از دالیل ان‪ ،‬حق سرمایه دارانه برای استقبال‬ ‫صمیمانه از شعارهای پیشرفت و اینده بود (به نظر می رسید‬ ‫که هیچ کس از زمان حــال راضی نبود‪ ).‬اما بیشــتر از ان‪،‬‬ ‫این حافظه تاریخی‪ ،‬کارگران و کشــاورزان را قادر ســاخت‬ ‫تا ورای افق اکنون ســرمایه دارانه را مشاهده کنند و با تمام‬ ‫وجودشــان چیزی را درک کنند که تالش های زیادی برای‬ ‫حک شدن ان در ذهن چپ اندیشان صورت گرفت‪« :‬اینکه‬ ‫سرمایه داری چیزی جز یک حالت از حیات اقتصادی نیست ‬ ‫که موجودیت ان به جای انکه طبیعی و اثیری باشد‪ ،‬از سر‬ ‫اضطرارهای تاریخی اســت؛ که روزی موجودیتش به اخر‬ ‫خواهد رسید‪».‬‬ ‫_‪: http://www.reddit.com/r/theleft/comments/3fk352/we_have_the_left_and_right_all_wrong_the‬منبــع‬ ‫‪real/?ref=readnext_9‬‬ ‫‪ Corey Robin .‬در کالج بروکلین و مرکز تحصیلی سی یو ان وای علوم سیاسی تدریس می کند و نویسنده کتاب «ذهن‬ ‫واکنشی‪ :‬محافظه کاری از ادموند بروک تا سارا پیلن» است‪.‬‬ ‫کمپین جنجالی‬ ‫در چند هفته گذشته بازار کمپین ها داغ بوده اســت ‪ ،‬انواع و اقسام هم دارند ؛‬ ‫«نه به خــودروی داخلــی»‪« ،‬خــودروی صفر ممنــوع » و «خودرو نخریــد» تنها‬ ‫برخی عنوان هایی اســت که زیر چتر ان ‪ ،‬برخی با هدف و بی هدف در مورد صنعت‬ ‫خودرو ســازی انتقاد می کنند‪ .‬در پرونده این هفته این ماجرا را مورد بررســی و‬ ‫قرار داده ایم‪.‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫ت‬ ‫یتر‬ ‫اول‬ ‫ایاکمپیننخریدنخودروصفربهورشکستگیخودروسازانمی انجامد؟‬ ‫فاطمه کریمخان‬ ‫خبرنگار‬ ‫اقتصاد‬ ‫‪64‬‬ ‫مثلث | شماره ‪277‬‬ ‫‪1‬‬ ‫کمپیــن کــردن علیــه خودروســازان و خودرو هــای‬ ‫داخلی‪ ،‬ایــن روزهــا مــد شــده اســت‪ ،‬غر غر های روزمره‬ ‫ماشــین باز ها و مشــتری های معمولی در مورد خودرو های‬ ‫تولید داخلی‪ ،‬حاال تحت تاثیر رشد بیشتر و بیشتر شبکه های‬ ‫اجتماعی تبدیل به موج هایی می شوند که همه خودشان را‬ ‫ملزم می دانند در مورد انها اظهارنظر کنند‪ ،‬با این حال‪ ،‬پیدا‬ ‫کردن کســانی که ایده اولیه هــر کدام از ایــن کمپین ها با‬ ‫اســم های رنگارنگ شــان را داده اند‪ ،‬ان قدر ها هم راحت‬ ‫نیست‪ .‬با این حال‪ ،‬مدیر یکی از این کمپین ها حاضر شده‬ ‫است در مورد ایده اش توضیح دهد ‪ ،‬به شرطی که نامش درج‬ ‫نشود‪ .‬عنوان کمپینش را گذاشته است «خودرو ی بی کیفیت‬ ‫نمی خرم» و کارش ر ا از زمســتان ســال گذشته شروع کرده‬ ‫است‪ « .‬وقتی که من این کمپین را در شبکه های اجتماعی‬ ‫شروع کردم‪ ،‬هنوز تعداد کمپین ها در این مورد ان قدر ها زیاد‬ ‫نبود‪ ،‬در واقع تــا جایی که من در جســت و جوهایم فهمیدم‬ ‫ان موقع تنها یک کمپین دیگر در این مورد وجود داشت که‬ ‫عنوانش « محصوالت ایران خــودرو را نمی خرم» بود ‪ ،‬البته‬ ‫تعداد کسانی که کمپین را دنبال می کردند تا همین چند هفته‬ ‫پیش ان قدر ها زیاد نبود‪ ،‬اما یک باره موجی راه افتاد و همه‬ ‫می خواهند در مورد خودرو نظر بدهند و برای همین هم من در‬ ‫چندهفتهگذشتههمتولیدمحتوارابیشترکرده امهممی بینم‬ ‫که مطالب بیشتری در گروه های کمپین به اشتراک گذاشته‬ ‫می شود که اینها همه خوب هستند‪ ».‬می گوید انگیزه اش از‬ ‫ت ؛« خودرو‬ ‫راه اندازی کمپین در واقع اطالع رسانی بوده اس ‬ ‫در کشور ما گران و بی کیفیت است‪ ،‬در سال های اخیر کیفیت‬ ‫ان بد تر هم شده اســت و در عین حال در تمام مدت قیمت‬ ‫ان هم مدام بیشتر و بیشتر شــده است ‪ .‬من فکر کردم که با‬ ‫اطالع رســانی در این مورد می توانم به ارتقای سلیقه مردم‬ ‫کمک کنم‪ ،‬در واقع هدف این اســت که یک نگرش جدید‬ ‫در این مورد ایجاد شــود تا خودرو ساز ها مجبور شوند تکانی‬ ‫به خودشان بدهند‪ ».‬به نظر می رسد نیتش خیرش خواهانه‬ ‫باشــد‪ ،‬مبتکر این کمپین تاکید می کند که « من با این کار‬ ‫به دنبال این نیستم که خودرو سازی داخلی تعطیل شود اما‬ ‫این خودرو ساز ها هم باید بفهمند که مردم حق اعتراض دارند‬ ‫و باید کیفیتشان را باال ببرند‪ ،‬در واقع من در این کمپین خودرو‬ ‫نخریدن را تبلیغ نمی کنم ‪ ،‬بلکه می گویم مردم خودرویی را که‬ ‫در ان امنیت ندارن د و برای اسایش انها طراحی نشده نخرند ؛‬ ‫حاال این خودرو می تواند ایرانی باشد ‪ ،‬یا یکی از این برند های‬ ‫چینی که وارد بازار می شــود و این همه هم در موردش تبلیغ‬ ‫می شو د ‪ » .‬در چند هفته گذشته بازار این طور کمپین ها داغ‬ ‫بوده است ‪ ،‬انواع و اقسام هم دارند ؛ «نه به خودروی داخلی»‪،‬‬ ‫«خودروی صفــر ممنوع » و «خــودرو نخریــد» تنها برخی‬ ‫عنوان هایی است که زیر چتر ان‪ ،‬برخی با هدف و بی هدف‬ ‫در برخی سایت ها ادعا شد که این عکس مربوط به انبار ایران خودرو پس از کمپین تحریم است‬ ‫خودروسازان در شوک‬ ‫در مورد صنعت خودرو سازی انتقاد می کنند‪ .‬برخی متن های‬ ‫دست به دست شده شان هم به شایعه تنه می زند ‪ .‬یکی از انها‬ ‫که صدای اعتراض خودرو ســازان را هم بلند کرد ‪ ،‬تصویری‬ ‫هوایی از پارکینگ های پر از خودرویــی بود که اعضای این‬ ‫کمپین ها ادعا می کردند سند مشــارکت مردم و پاسخ انها به‬ ‫ت و نشان می دهد که در همین‬ ‫دعوت «نخریدن خودرو» اس ‬ ‫چند هفته خودروسازان به گره خورده اند و محصوالتشان روی‬ ‫دستشان باد کرده اســت‪ .‬بعد هم اخبار دهان به دهانی که‬ ‫بدون اشاره به امار و ارقام تولید خودر وساز ها که انجمن های‬ ‫صنفی به صورت مرتب انها را منتشــر می کنند ‪ ،‬خبر دیگری‬ ‫در مــورد «کاهــش ‪ 50‬درصدی تولیــد خودرو در کشــور»‬ ‫منتشر شد‪ .‬هیچ کدام اینها توسط مراجع رسمی تایید نشد‪ ،‬‬ ‫خودروسازان و کارشناسان حتی حاضر نشــدند به روی این‬ ‫شایعات چشم ببندند‪ ،‬واکنش رسمی انها تکذیب صریح بود‪ .‬‬ ‫هاشم یکه زارع‪ ،‬مدیرعامل ایران خودرو گفت که عکس های‬ ‫منتشر شده از پارکینگ این شــرکت متعلق به سال ‪ 92‬بوده‬ ‫است و ربطی به امروز و جو روانی این هفته ها ندارد‪.‬‬ ‫احمد نمت بخــش‪ ،‬دبیر انجمن خودروســازان ایران‬ ‫ت ‪« :‬این جــو علیه خودروســازان از‬ ‫هم در ایــن مورد گفــ ‬ ‫مدت ها پیش به راه افتاده و حال به شــبکه های اجتماعی‬ ‫کشیده شــده اســت ‪ .‬تشــکیل این گروه ها به لحاظ روانی‬ ‫تاثیری در بــازار نمی گذارد‪،‬مشــتریانی که نیاز بــه خودرو‬ ‫دارنــد از بازار‪ ،‬خــودرو می خرند و برای محصــوالت داخلی‬ ‫مردم‪،‬قدرت خرید ندارند‬ ‫گفت وگو با سعید لیالز درباره کمپین‬ ‫تحریم خرید خودرو داخلی‬ ‫اعتراض مردم در شبکه های مجازی به خودروسازان‬ ‫می گیــرد‪ .‬انطور کــه وزارت صنعت سیاســتگذاری کرده و‬ ‫شورای رقابت هم بررسی های خود را شــروع کرده‪ ،‬ممکن‬ ‫است قیمت خودرو حتی در اینده ای نزدیک گران هم شود‪».‬‬ ‫او همچنین در مورد اینکه ایا خودروسازان مجبور به کاهش‬ ‫تولید شــده اند‪ ،‬یا نه ؟ توضیح داده اســت‪ «:‬در حال حاضر‬ ‫خودروسازان روزانه ‪ ۴‬تا ‪ ۵‬هزار دستگاه خودروی داخلی تولید‬ ‫دارند که نمی توانند تولیدات خود را انبار کنند و این خودروها‬ ‫هر روز روانه تهران و شهرســتان ها می شود‪ .‬بنابراین جوی‬ ‫که در فضای سایبری و شــبکه های اجتماعی به وجود امده ‬ ‫نمی تواند تاثیری در فروش خودرو داشــته باشــد زیرا برای‬ ‫خودروهای تولیدی تقاضا وجود دارد‪ .‬خودروسازان نسبت به‬ ‫سال ‪ 91‬حدود ‪ 70‬درصد تولید خود را افزایش داده اند که این‬ ‫روند حتی باعث شده قیمت کارخانه و بازار به هم نزدیک شود‬ ‫به همین دلیل دیگر بیش از این قیمت خودرو پایین نمی اید‪.‬‬ ‫روزانه مشــتریان برای خودروهای داخلــی و صفر کیلومتر‬ ‫ثبت نام می کنند و این تقاضا هم زیاد است‪».‬‬ ‫هاشــم یکه زارع‪ ،‬مدیرعامل ایران خوردو هم در این‬ ‫مورد ســکوت نکرده و ضمن تاکید بر اینکــه انتظار کاهش‬ ‫قیمت خودرو بی معنی اســت می گوید وقتــی هیچ کاالیی‬ ‫در کشــور کاهش قیمت نداشــته‪ ،‬نباید انتظار ارزان شدن‬ ‫خودروهای داخلی را داشت ؛ «من اعتقاد دارم کال کاهش‬ ‫قیمتی در بازار خودرو ایجاد نخواهد شــد‪ .‬شما ببینید کدام‬ ‫کاال و خدمات کاهش قیمت داشته؟ محصوالت کشاورزی‬ ‫ما مگر ارزان شــده اند؟ مگر لبنیات کاهش قیمت داشــته؟‬ ‫مگر قیمت خدمات ارائه شده به مردم پایین امده که خودرو‬ ‫ک زارع قبال یک بار در یک کنفرانس‬ ‫هم ارزان شود‪ ».‬اقای ی ‬ ‫خبری اوایل امســال تاکید کــرده بود که خودروســازان به‬ ‫مثلث | شماره ‪277‬‬ ‫اعتراض مردم در شبکه های مجازی به خودروسازان‬ ‫دالیلــی بدهکار مردم هســتند ‪ ،‬حــاال هم دوبــاره بر همین‬ ‫موضوع تاکید کرده اســت که مردم حق دارند در مواردی از‬ ‫صنعت خودرو ناراضی باشــند‪ ،‬اما می گویــد‪« :‬هزینه های‬ ‫تولید در حال افزایش اســت و این موضوع باعث می شود تا‬ ‫قیمت ها از طرف کارخانه روند کاهشــی نداشته باشد‪ ».‬در‬ ‫هفته گذشــته در کنار رونق انتقاد ها به خودرو ســازان‪ ،‬وزیر‬ ‫صنعت ‪ ،‬معــدن و تجارت ‪ ،‬یکــی از مهم تریــن حامی های‬ ‫خودرو سازان بوده اســت‪ .‬نعمت زاده هفته گذشته در یک‬ ‫نشست خبری به صراحت تاکید کرد که «قرار نیست قیمت‬ ‫خودرو کاهش پیــدا کند‪ ».‬او در عین حــال در اظهارنظری‬ ‫عجیب گفت که طرح نخریــدن خودروهای داخلی طرحی‬ ‫ضدانقالبی اســت؛ گفته هایی که با واکنش تند رســانه ها‬ ‫مواجه شد‪« .‬خودروسازان ما مشــکل خاصی ندارند‪،‬سال‬ ‫گذشــته ‪ ۵۰‬درصد افزایش تولید داشــتیم که امســال هم‬ ‫رشــد خواهیم داشــت البته نه به ان اندازه‪ ،‬بلکه رشــد ‪۲۰‬‬ ‫درصدی تولید را برای ســال جاری پیش بینی کرده ایم‪ .‬اگر‬ ‫خودروســازان قیمت خودرو را افزایش ندهند در اصل یعنی‬ ‫قیمت را کاهش داده اند‪ ،‬چراکــه تورم در این مدت افزایش‬ ‫داشته اما قیمت خودرو ثابت مانده است‪ .‬البته قطعا من هم‬ ‫به دنبال ارزان شدن خودرو هستم‪ ،‬اما نه به قیمت ضرر کردن‬ ‫کارخانه های تولیدی‪ .‬همین حاال طبق پیش بینی ها ‪ ،‬سایپا‬ ‫در ســال جاری هم ضرر خواهد داد‪ ،‬اگــر این کارخانه های‬ ‫خودروســازی ضرر بدهند باید در مدت کمــی کار را تعطیل‬ ‫کنند‪ .‬در ســال گذشــته ‪ 2/ 2‬میلیارد دالر برای واردات ‪106‬‬ ‫خودرو هزینــه کردیم‪ ،‬در حالی که کل ارزبــری مواد اولیه و‬ ‫قطعات برای تولید یک میلیون و ‪ 200‬هزار خودرو در کشور‬ ‫حدود ‪ 1/9‬میلیارد دالر بوده است‪ ».‬حاال که همه در صنعت‬ ‫خودرو سازی معتقد هستند که امکان کاهش قیمت خودرو‬ ‫در اینــده نزدیک وجود نــدارد‪ ،‬اگر از طرح اتهــام به رقبای‬ ‫خارجی خودرو سازان بگذریم‪ ،‬باید یک دلیل داخلی هم در‬ ‫مورد هیجان زده شدن مبتکران کمپین ها علیه خودرو سازان‬ ‫داخلی وجود داشته باشد ‪ .‬مبتکر کمپین خودروی بی کیفیت‬ ‫نمی خرم ‪ ،‬در پاسخ به اینکه چرا اصال االن باید برخی به این‬ ‫صرافت بیفتند که کمپین هایی علیه خودرو ســازان داخلی‬ ‫راه بیاندازند‪ ،‬می گوید‪« :‬همان طور که گفتم روشــن است‬ ‫که مردم در مــورد کیفیت خودرو های داخلــی و قیمت انها‬ ‫اشکال هایی دارند و فکر می کنند که این قیمت مناسب این‬ ‫کیفیت نیســت ‪ ،‬اما موضوع دیگر این اســت که ما از اینکه‬ ‫بخواهیم توجیه هایی در مورد صنعت خودرو بشنویم خسته‬ ‫شدیم ‪ ،‬برای دولت حمایت از صنعت خودرو به این دلیل است‬ ‫که سود و زیان ان در جیب خودش می رود‪ .‬اما با عوض شدن‬ ‫شرایط و تغییر دولت و با این همه خودرو ساز هایی که در این‬ ‫مدت به ایران امد و رفت داشــته اند ‪ ،‬باید شرایط هم عوض‬ ‫بشود‪ .‬مساله این است که در شرایط امروز این خودرو ساز ها‬ ‫هســتند که باید به دنبال خریدار بگردند‪ ،‬نــه برعکس ‪ ،‬این‬ ‫شرایط اســف بار اســت که خودروســازان بخواهند مردم را‬ ‫تهدید کنند که اگر خودرو نخرید خائن به کشور هستید‪ .‬حاال‬ ‫که اینقدر می گویند شرایط عوض شــده است ما هم انتظار‬ ‫داریم این تغییر شرایط را ببینیم‪ ».‬این استدالل ها در حالی‬ ‫مطرح می شود که با وجود حصول توافق های سیاسی‪ ،‬هنوز‬ ‫زمان زیادی تا برطرف شدن تحریم ها و مشکالت اقتصادی‬ ‫حاصل از ان باقی مانده است‪ ،‬با وجود رفت و امد های زیاد‬ ‫خودرو سازان خارجی به ایران‪ ،‬هنوز دسترسی به قرار داد های‬ ‫عملیاتی همکاری بین خودروسازان ایرانی و خارجی نیازمند‬ ‫زمان بیشتری است‪.‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫تقاضا وجود دارد و کســی نمی تواند تقاضای مشــتریان را‬ ‫ســرکوب کند‪ ».‬در همین روز ها‪ ،‬علی میرزاخانی‪ ،‬سردبیر‬ ‫روزنامــه دنیــای اقتصــاد ‪ ،‬در واکنــش به کمپین هــا علیه‬ ‫خودروســازان داخلی در صفحه فیس بوک خودش نوشت‪:‬‬ ‫«بنده ضمن اینکه کیفیت خودروهای داخلی را در شان یک‬ ‫ایرانی نمی دانم و همه انتقــادات وارده به ویژه اتالف منابع‬ ‫گســترده در خودروســازی های داخلی را تایید می کنم ولی‬ ‫درعین حال‪ ،‬این کمپین را در شرایط فعلی به نفع اقتصاد ملی‬ ‫نمی دانم‪ ،‬چرا که قطعا شــروع این کمپین {ها} را مشکوک‬ ‫می دانم‪ .‬مخصوصا که رقیب خودروهای داخلی از نقطه نظر‬ ‫کارشناســی‪ ،‬خودروهای چینی اســت نه همه خودروهای‬ ‫وارداتی‪ .‬نکته عجیب انکه حدود چند هفته قبل از اغاز این‬ ‫کمپین‪ ،‬انتقادات وسیعی نسبت به خودروهای چینی مطرح‬ ‫شد که ســقوط قابل تامل قیمت خودروهای چینی را در پی‬ ‫داشــت‪ .‬اما در یک چشــم بندی عجیب و به یک باره‪ ،‬این‬ ‫کمپین جایگزین انتقاد از خودروهای چینی شد که به هرحال‬ ‫داستان را کمی پیچیده می کند‪ .‬این نوع کمپین ها معموال‬ ‫موقعی نتیجه بخش اســت کــه کیفیت کاالیــی به صورت‬ ‫ناگهانی افت کند یا اینکه قیمت ان به نحوی غیرمنطقی در‬ ‫یک بازه زمانی کوتاه فراتر از نرخ تورم بــاال رود‪ .‬اما در مورد‬ ‫خودروی داخلی مساله بی کیفیتی یک معضل مزمن است‬ ‫که باید در یک بازه زمانی معقول حل و فصل شــود و فشــار‬ ‫کوتاه مدت روی این صنعت جز نابودی ان و تحمیل تبعات‬ ‫ویرانگر به اقتصاد ملی نتیجه ای به دنبال نخواهد داشــت‪.‬‬ ‫درباره افزایش قیمت هم باید گفت که این گرانی در دوره اخیر‬ ‫فراتر از نرخ تورم نبــوده و گرانی خودرو هم مثل بقیه کاالها‬ ‫معلول افزایش شــدید تورم در ســال های اخیر بوده است و‬ ‫افزایش تورم هم معلول چاپ پول بدون پشــتوانه در دولت‬ ‫سابق‪ .‬اعتقاد بنده این اســت که خودروسازی های داخلی‬ ‫باید به برندهــای معتبر جهانی فروخته شــوند و این تنها راه‬ ‫نجات صنعت خودروی داخلی بدون اســیب زدن به اقتصاد‬ ‫ملی اســت‪ ».‬هر چند این واکنش از طرف یک کارشــناس‬ ‫اقتصادی چنــدان روی خوش ندید و هــواداران کمپین در‬ ‫سایت ها و شــبکه های اجتماعی شــروع به اعتراض نسبت‬ ‫به روزنامه نگارانی کردند که اشــکال هایی بــه کمپین علیه‬ ‫خودروســازان وارد می دانند‪ ،‬واکنش هــای بعدی از طرف‬ ‫مسئوالن شدید تر شد‪ .‬با تجربه های صنعت خودرو می گویند‬ ‫این کمپین ها و تالش هایی مانند ان فقط یک هدف دارند و‬ ‫ان کم تر کردن قیمت خودرو است ‪ ،‬تورم سال های اخیر در‬ ‫قیمتخودرو روندچشمگیری دارد ‪.‬داوودمیرخانی‪ ،‬دبیر قبلی‬ ‫انجمن خودرو ســازان که مدتی هم مدیرعامل ایران خودرو‬ ‫بوده در این مــورد در یک برنامــه زنــده تلویزیونی توضیح‬ ‫داد که تصور این که با چنیــن اقدام هایی قیمت خودرو کم‬ ‫می شود اشتباه اســت‪ .‬در چند ســال اخیر قیمت تمام شده‬ ‫تمام کاال های تولید داخلی هم به دلیــل تحریم ها و هم به‬ ‫دلیل اینکه قیمت دالر باال رفته گران تر شــده اند و این طور‬ ‫نیســت که افزایش قیمت ها به دلیل باال رفتن حاشیه سود‬ ‫خودرو سازان باشد‪ .‬دبیر انجمن خودرو سازان هم در این مورد‬ ‫توضیحات مفصلی دارد‪« :‬مردم تصور می کنند که االن وقت‬ ‫خرید نیست و اگر پنج یا شــش ماه صبر کنند تا ماشین های‬ ‫جدید وارد بازار ایران شود‪ ،‬بهتر است به خرید خودرو بپردازند‪،‬‬ ‫در حالی که این تصور اشتباه اســت‪ .‬هر قرارداد و همکاری‬ ‫که پس از تفاهم و توافق منعقد شــده دلیلــی برای کاهش‬ ‫قیمت خودروسازان نمی تواند باشد زیرا تعیین قیمت خودرو‬ ‫بسیار وابسته به نرخ ارز است و نوسان ان با قیمت ارز صورت‬ ‫کشمکش سیف با دالرفروش ها‬ ‫ایا ‪90‬درصد صرافی ها پلمب‬ ‫می شوند؟‬ ‫یک ایراد کلی در اقتصاد کالن‬ ‫چرا در زمینه جذب سرمایه خارجی‬ ‫مشکل داریم؟‬ ‫‪65‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫مردم‪ ،‬قدرت خرید ندارند‬ ‫گفت وگو با سعید لیالز درباره کمپین تحریم خرید خودرو داخلی‬ ‫اقتصاد‬ ‫‪66‬‬ ‫مثلث | شماره ‪277‬‬ ‫فاطمه کریمخان‬ ‫خبرنگار‬ ‫برخــی از تحلیلگرانی که بــه فضای امــروز بازار‬ ‫خــودرو نــگاه می کننــد‪ ،‬می گویند احتمــال دارد‬ ‫کمپین هــا علیه خودروســازان داخلــی یک وجه‬ ‫توطئه امیز داشته باشد‪ .‬به این معنی که تا همین‬ ‫چند ماه پیش نگرانی از واردات خودرو های چینی‬ ‫وجود داشــت و تبلیغات منفی در ایــن مورد زیاد‬ ‫بود‪،‬حــاال یکباره ورق برگشــته و نــوک پیکان به‬ ‫سمت خودرو ســاز های داخلی اســت که ممکن‬ ‫اســت یک جور تالفی باشــد‪ ،‬نمی دانم شما این‬ ‫تحلیل را چطور ارزیابی می کنید؟‬ ‫من اصال به موضوع کمپین هــای اخیر این طور‬ ‫نگاه نمی کنم‪ ،‬اصوال نگاه و تحلیل بر مبنای تئوری توطئه‬ ‫متعلق به شــرایطی اســت که در ان منافع در خطر است‪.‬‬ ‫در حالی کــه در کمپین هــای اخیر نشــانه های مهم تری‬ ‫که درمورد شــرایط اقتصادی کشــور برای ما روشــنگری‬ ‫می کنــد‪ ،‬قابل توجه تر اســت تا این گونه مســائل‪ .‬به نظر‬ ‫من‪ ،‬کمپین های اخیر درواقع تابع مســتقیمی از فروپاشی‬ ‫قدرت خرید مردم هســتند‪ .‬امار های اقتصادی به ما نشان‬ ‫می دهد که بین سال های ‪ 89‬تا ‪ ،92‬بین ‪ 40‬تا ‪ 50‬درصد از‬ ‫قدرت خرید مردم کم شده اســت‪ ،‬یعنی مردم به این مقدار‬ ‫کمتر توان خرید دارند‪ .‬من اولین بار در این مورد دو ســال‬ ‫پیش هشــدار دادم که به زودی ما با بحران تقاضا به جای‬ ‫بحران عرضه رو به رو خواهیم بود‪ ،‬کمپین هایی این چنینی‬ ‫اساسا مهم نیســتند و نمی توانند تغییرات بلند مدت ایجاد‬ ‫کنند‪ ،‬ان چیزی که باید به ســراغ تحلیل ان برویم شــرایط‬ ‫اقتصادی اســت که بر مصرف مردم تاثیر می گذارد‪ ،‬حاال‬ ‫در مورد خودرو حرف زیاد زده می شــود‪ ،‬اما شما به وضوح‬ ‫می توانید کاهش تقاضا را مثال در لبنیات ببینید‪ ،‬در انجا که‬ ‫دیگر کمپین تشویق به تحریم وجود ندارد‪ ،‬پس چه اتفاقی‬ ‫افتاده است؟ اینها به صورت بسیار شفاف نشان دهنده رکود‬ ‫اقتصادی است‪.‬‬ ‫بنا برایــن شــما تحلیل هــای رو ز هــای اخیــر‬ ‫دســت اندر کاران‪ ،‬مدیران خودرو سازی ها و مثال‬ ‫اظهارات اقای نعمت زاده را چطور ارزیابی می کنید‬ ‫که مثال در یــک نمونــه از این کمپین هــا تلویحا‬ ‫به عنوان خیانــت یاد کرده اند و نــوک پیکان را به‬ ‫سمت مردم گرفته اند؟‬ ‫خودرو ســاز ها و اقای نعمت زاده هم می دانند که‬ ‫موضوع رکود چیســت و از کجا اغاز شده اســت‪ ،‬منتها بنا‬ ‫به شــغل و دغدغه ای که در مورد تولید و حفــظ ان دارند‪،‬‬ ‫بنا بر اینکه نگران فروپاشــی تولید داخلی هســتند‪ ،‬چنین‬ ‫حرف هایــی هم می زنند‪ ،‬امــا واقعیت این اســت که هر‬ ‫تحلیلگر منصفی که به شــرایط اقتصادی امروز نگاه‬ ‫کند می تواند این را تشخیص بدهد که مردم قدرت‬ ‫خرید ندارند‪.‬‬ ‫در بحــران اقتصــادی جهانــی‬ ‫ســال های ‪ 2008‬و ‪ ،2009‬دولــت‬ ‫امریکا حدود هــزار میلیادر دالر‬ ‫به ســه خودرو ســاز بزرگ این‬ ‫کشــور پرداخت کرد تا انها را از‬ ‫ورشکستگی نجات بدهد‪ ،‬ان هم‬ ‫در حالی که وقتی قــرار بود مدیران‬ ‫این شــرکت ها برای توضیح در مورد‬ ‫شــرایط اقتصادی شــان بــه کنگره‬ ‫بروند‪ ،‬با هواپیما های خصوصی به واشنگتن پرواز کردند‪،‬‬ ‫حتی در ان شــرایط هم حاضر نبودنــد از چنین هزینه هایی‬ ‫صرف نظر کنند‪ .‬ممکن اســت این ســوال پیــش بیاید که‬ ‫چرا دولت امریــکا باید چنیــن هزینــه ای را پرداخت کند؟‬ ‫هیچ دولتی با تولید کننده های خودش بد رفتاری نمی کند‪،‬‬ ‫کما اینکه دولت امریکا به محض اینکه شــرایط اقتصادی‬ ‫دنیا بهتر شد این پول و سود ان را با هم پس گرفت‪.‬‬ ‫اگر بخواهیم ســهم خودرو ســازی در تولید ناخالص‬ ‫داخلی امریکا‪ ،‬با سهم این صنعت در تولید ناخالص داخلی‬ ‫خودمان را مقایســه کنیم‪ ،‬با در نظــر گرفتن حجم اقتصاد‬ ‫روشن اســت که ســهم خودرو ســازان امریکایی در میزان‬ ‫تولید ناخالص داخلی این کشور کم تر از سهم خودرو سازان‬ ‫ما است‪ ،‬یعنی در نســبت با اندازه اقتصاد کشور ها‪ ،‬صنعت‬ ‫خودرو ســازی ما از صنعت خودروی امریکا بزرگ تر است‪،‬‬ ‫ما نباید دچار ایــن توهم شــویم که چون تولیــد داخلی ما‬ ‫مشکالتی دارد باید ان را تعطیل کنیم‪ ،‬اگر چنین بود در همه‬ ‫موارد می شد مثال های مشابه اورد و نمونه های داخلی را از‬ ‫بین برد‪ ،‬چون نمونه های موفق تــری در دنیا وجود دارند‪.‬‬ ‫در حالی که چنیــن چیزی امکان پذیر نیســت‪ ،‬این وظیفه‬ ‫دولت هاســت که از تولید داخلی و اشتغال شــان حراست‬ ‫کنند‪ ،‬وقتی در مورد صنعت خودرو حــرف می زنیم در مورد‬ ‫یک میلیون شــغل حرف می زنیم‪ .‬حــرف اقای نعمت زاده‬ ‫هم همین است‪.‬‬ ‫ظرف دو ســال گذشــته تولیدات ایران خــودرو‪80 ،‬‬ ‫درصد بیشتر شده است‪ ،‬اما تنها شاید کمتر از ‪ 10‬درصد کل‬ ‫قدرت خرید از بین رفته مردم به انها بازگردانده شده است‪،‬‬ ‫‪2‬‬ ‫دکتر ســعید لیالز‪ ،‬کارشــناس اقتصــادی که از‬ ‫نزدیک هم تحــوالت صنعت خودرو را دنبــال می کند‪،‬‬ ‫معتقد است که کمپین ها علیه خودرو سازان نمی توانند‬ ‫بیش از ایجاد نوسان های فصلی و مقطعی تاثیر دیگری‬ ‫بر مجموع شرایط اقتصادی کشــور داشته باشند‪ .‬او‬ ‫از حمایت دولت از صنعت خودروســازی دفاع می کند‬ ‫و معتقد اســت که انچه مهم تر از نوسان های مقطعی‬ ‫باید نگران ان بود‪ ،‬شــرایط اقتصادی نا مناسب کشور‬ ‫تحت تاثیــر از بین رفتن قــدرت خرید عــده زیادی از‬ ‫مردم است که می تواند به بحران تقاضا به جای بحران‬ ‫عرضه منجر شــود‪ .‬خبرنگار مثلث در این بــاره با لیالز‬ ‫گفت وگو کرده است‪.‬‬ ‫این نشان می دهد که مشکل در بخش عرضه نیست‪ ،‬بلکه‬ ‫همان بحران تقاضاست که به ان اشاره کردم‪.‬‬ ‫برخی اســتدالل ها هم بر این مبناســت که چون‬ ‫مردم انتظار دارند بعد از تحرک های سیاســی که‬ ‫انجام گرفته شــرایط اقتصادی بهتر شــود فعال‬ ‫برای هر نوع هزینه کردی احتیاط می کنند‪.‬‬ ‫البته بخشــی از رکود هم می تواند به دلیل انتظار‬ ‫مردم باشــد‪ ،‬این حرفی نیســت که ما امــروز و اینجا به ان‬ ‫رســیده باشــیم‪ ،‬چندین دهه قبل برای کشف این موضوع‬ ‫جایزه نوبل اهدا شده اســت‪ .‬انتظار مردم از تغییرات اینده‬ ‫روی تقاضای انها و تصمیم های انها تاثیر می گذارد‪.‬‬ ‫چه در رکود خودرو و چه در رکود مســکن می شود این‬ ‫عامل انتظار مردم برای اینده را دخیل دانســت‪ .‬موضوعی‬ ‫که مایلم به ان تاکید کنم این است که راه اندازی کمپین در‬ ‫مورد تقاضای یک کاال مثل خودرو می تواند نهایتا تاثیری‬ ‫در حد نوسان های هفتگی و فصلی داشته باشد‪ ،‬ان چیزی‬ ‫که باید برای هر نوع تحلیلی در نظر گرفته شــود‪ ،‬مســاله‬ ‫قدرت خرید مردم است‪.‬‬ ‫کاری که در روز های شــکوفایی صنعت خودرو انجام‬ ‫شد این بود که ما توانســتیم ضریب نفوذ خودرو را حتی به‬ ‫دهک های یک و دو هم برسانیم‪ ،‬و این باعث تقویت تولید‬ ‫و تقویت اقتصاد ما شــد‪ ،‬اما حاال ان دهک هایی که من از‬ ‫انها صحبت می کنم به کل نابود شده اند و دیگر تقریبا هیچ‬ ‫قدرت خریدی ندارند‪.‬‬ ‫شــاید یکی دیگر از مســائلی که روی نگاه مردم‬ ‫به اینــده و رکورد فعلی تاثیر داشــته باشــد‪ ،‬این‬ ‫خبر هــای متعــدد از رفت وامد خودرو ســاز های‬ ‫خارجی به کشــور باشــد‪ .‬بعد از به دســت اوردن‬ ‫تفاهم های سیاســی‪ ،‬خوشــبینی ها به اینکه در‬ ‫اینده شــرایط تولید در داخل تغییر کند زیاد شده‬ ‫است و خود این ظاهرا چندان تاثیر مثبتی روی‬ ‫فضا نداشته است‪.‬‬ ‫درست اســت که یک سری تفاهم های‬ ‫سیاســی به دست امده اســت‪ ،‬اما ما هنوز هیچ‬ ‫تحول مثبتــی در روابط خارجــی در این زمینه‬ ‫نداشــته ایم‪ ،‬هنوز قرار دادی بســته نشده و‬ ‫تفاهمی حاصل نشده است‪.‬‬ ‫شما در یکی از مصاحبه های تازه تان در‬ ‫مورد اقتصاد خودرو اشــاره کرده بودید‬ ‫که تولید کننده ها هم مشکالت بسیاری‬ ‫دارند و همین که در این شرایط می توانند‬ ‫کاال تولیــد کنند هــم خوب اســت‪ ،‬االن‬ ‫مشکل خودرو ساز های ما در کجاست؟‬ ‫اول اینکــه خودرو ســاز های مــا‬ ‫توانسته اند در دو سال حجم تولید را تا این سطح‬ ‫باال ببرند یعنی اینکه بخش مهمی از ماموریت شان‬ ‫را انجام داده انــد‪ ،‬دوم اینکه با وجــود انتقاد ها به‬ ‫انحصاری بودن بازار خودرو واقعیت این است که ما‬ ‫اقتصاد‬ ‫در سال گذشــته‪ 2/5 ،‬میلیارد دالر خودرو کامل وارد کشور‬ ‫کرده ایم‪ ،‬این نشان می دهد که ان شــرایط انحصاری که‬ ‫برخی به ان اشاره می کنند هم عمال دیگر اصال وجود ندارد‪.‬‬ ‫حاال یک عده ای هم می گویند کــه چین می خواهد‬ ‫وارد بازار ایران شود و خودرو تولید کند‪ ،‬اما این اتفاقی هیچ‬ ‫وقت نمی افتد برای اینکــه اگر چین بخواهــد برای ایران‬ ‫خودرو تولید کند و خدمــات پس از فــروش ان را هم ارائه‬ ‫کند عمال قیمــت محصوالتش کمتــر از قیمت های فعلی‬ ‫خودرو های داخلی نخواهد بود‪.‬‬ ‫ان چیزی که بســیاری از ان غافل هســتند این اصل‬ ‫اساســی در اقتصاد اســت که مارکــس ان را مــورد تاکید‬ ‫قــرار داده‪ ،‬هــر تولید کننــده ای در زمــان تولیــد‪ ،‬خــود‬ ‫مصرف کننده اســت‪ ،‬بنا بر این کسانی که خواستار نابودی‬ ‫صنعت خودروی کشور هســتند‪ ،‬درواقع توجه نمی کنند که‬ ‫با ایــن کار عمال یک مصرف کننــده بزرگ را کنــار می زنند‬ ‫که در نتیجه اش شــرایط اقتصادی از این هم نا بسامان تر‬ ‫خواهد شد‪.‬‬ ‫برخی منتقدان هــم می گویند که شــرایط فعلی‬ ‫خودرو سازان نتیجه بی انضباطی های مالی است‬ ‫که خودرو سازان در سال های گذشته به ان عادت‬ ‫کرده اند و همین طور نتیجه ســرمایه گذاری های‬ ‫غیر مرتبط و غیر ســودده ای است که سرمایه در‬ ‫گردش انها را از دست شان خارج کرده و حاال هم‬ ‫منجر به زیان شده است‪...‬‬ ‫متاسفانه این گونه منتقدان‪ ،‬تنها نیمی از حقیقت را‬ ‫می گویند‪ ،‬انها توجه نمی کنند که خودرو ساز ها تحت کنترل‬ ‫دولت هســتند و نمی توانند در برابر بســیاری از فشار های‬ ‫دولت مقاومت کنند‪ .‬یــک زمانی در این کشــور به فاصله‬ ‫چند روز قیمت دالر از هزار تومان‪ ،‬به سه هزار تومان رسید و‬ ‫اقایان در ان شرایط به خودرو سازان گفتند که اگر قیمت ها‬ ‫را باال ببرید مدیران را تغییر خواهیــم داد‪ .‬در نتیجه چنین‬ ‫سیاست هایی است که امروز خودرو ســاز های ما رقمی در‬ ‫حدود سه هزار میلیارد تومان بدهکاری معوق دارند‪ .‬نتیجه‬ ‫اینکه فــردی در تلویزیــون در مورد قیمت گــذاری خودرو‬ ‫اظهارنظر کند و بگوید‪« :‬پراید کیلویی چند» همین است‪،‬‬ ‫استارت خسارت های سنگین به صنعت خودرو در انجا زده‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫حاال در این شرایط فکر می کنید که چه راهی پیش‬ ‫پای خودروساز ها قرار دارد؟‬ ‫در شرایط فعلی خودروســاز ها باید تالش کنند که‬ ‫روی کاهش قیمت ها کار کنند‪ ،‬سرمایه های غیر مولد شان‬ ‫را به سرمایه های مولد تبدیل کنند‪ ،‬از هزینه های تولید کم‬ ‫کنند و بهره وری را افزایش بدهنــد‪ ،‬تا بتوان امیدوار بود که‬ ‫شاید شرایط بازار بهتر بشــود‪ .‬البته همه اینها زمانبر است‪،‬‬ ‫در واقع جبران ان بدهی ها و برگشتن به یک شرایط تعادلی‬ ‫مدت ها طول خواهد کشید‪.‬‬ ‫حمایت از تولید داخلی به شرطها!‬ ‫نادر قاضی پور‬ ‫عضو هیات تحقیق و تفحص از خودروسازی ها‬ ‫‪3‬‬ ‫مثلث | شماره ‪277‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫در چند هفته گذشته شاهد این بوده ایم که اعتراض ها‬ ‫به خودرو ســاز های داخلی باال گرفته و خــودش را در قالب‬ ‫کمپین هایی که از مردم می خواهند از خریدن خودرو جدید‬ ‫صرف نظر کنند نشان داده اند؛ در ابتدا باید به صراحت این‬ ‫موضوع را روشــن کنم که من مخالف هر نوع کمپینی برای‬ ‫نخریدن کاال های داخلــی و از ان جمله خــودروی داخلی‬ ‫هستم‪ ،‬همان طور که با واردات خودرو هم موافق نیستم و‬ ‫معتقد هستم که همه را باید تشویق کرد که تولید ملی بخرند‬ ‫و از تولید ملی حمایت کنند‪ .‬اما این حمایت از تولید داخلی در‬ ‫عین اینکه اتفاقی است که نمی شود از ان چشم پوشی کرد‪ ،‬‬ ‫ولی باید شرایطش هم فراهم باشــد‪ .‬مصرف کننده داخلی‬ ‫باید خودرو ی داخلی بخرد اما در شرایطی که قیمت خودروی‬ ‫داخلی مناسب باشد و کیفیت ان هم قابل قبول ‪ .‬این اتفاق در‬ ‫حال حاضر رخ نمی دهد چرا که تولید خودرو در داخل کشور‬ ‫انحصاری شده است و در نتیجه از ان حمایت هایی می شود‪،‬‬ ‫بنا بر این خودروساز ها خودشان را موظف نمی دانند که قیمت‬ ‫را پایین بیاورند یا کیفیت را باال ببرند‪ .‬برای اینکه به این هدف‬ ‫برســند ‪ ،‬باید هزینه های تولید را کاهش بدهند ‪ ،‬مشارکت در‬ ‫کار های غیر مرتبط با خودرو سازی را متوقف و انضباط مالی‬ ‫را در اداره بنگاه هایشان حاکم کنند‪ .‬االن محاسبات نشان‬ ‫می دهد که خودرو ساز ها می توانند تا ‪ 30‬درصد قیمت های‬ ‫خود را کاهش دهند‪ .‬به شرطی که استفاده از قطعات ایرانی‬ ‫با کیفیت به جــای قطعات چینی و وارداتــی از مالزی انجام‬ ‫شود‪ .‬در حالی که تامین قطعه از زنجیره تامین قطعه ایرانی‬ ‫می تواند هزینه ها را کم تر کند‪ .‬تعهد دیگری که خودروسازان‬ ‫باید بدهند ‪ ،‬در مورد خدمات پس از فروش است ‪ ،‬اینکه شما‬ ‫اگر یک خودرو خریدید و نیاز به تغییر قطعه داشــتید مجبور‬ ‫نباشید هزینه ان تامین قطعه را بپردازید یا برای این کار یک‬ ‫مدت زمان زیادی را منتظر باشــید‪ ،‬یا اینکه بــرای بازدید از‬ ‫خودرو تان هزینــه بدهید ‪ ،‬در نظر بگیرید که اگر شــما یک‬ ‫خودرو ی نو داشته باشید که مجبور بشــوید سه قطعه ان را‬ ‫عوض کنید‪ ،‬دیگــر این خودرو همان خــودروی صفری که‬ ‫ت و اگر چنین اتفاقی بیفتد خودرو ساز باید‬ ‫خریده بودید نیس ‬ ‫این ماشین را از شما تحویل بگیرد و به جای ان یک ماشین‬ ‫نو به شما بدهد‪ ،‬اما همه اینها در خودرو سازی ما مغفول است‬ ‫و باعث نارضایتی مشتریان می شود‪.‬‬ ‫مساله دیگر در مورد خودرو ســاز های داخلی موضوع‬ ‫قرار داد های فروش اســت‪ ،‬این مســاله بســیار شایع است‬ ‫که شــما برای تحویــل خودرو در ســال ‪ 94‬پــول می دهید‬ ‫اما خودرو ی خود را در سال ‪ 95‬تحویل می گیرید‪ ،‬شما یک‬ ‫خودرو ی ســپید ســفارش می دهید اما یک خودروی سیاه‬ ‫به شــما تحویل می دهند و بعد ســند را هم مطابــق با زمان‬ ‫تنظیم قرارداد صادر می کنند نه زمــان تحویل خودرو‪ ،‬این‬ ‫نوع قرار داد ها و مسئولیت پذیر نبودن ها هم باعث می شود ‬ ‫مردم از خودرو سازان داخلی رضایت نداشــته باشند‪ .‬البته‬ ‫نباید و نمی توان این موضوع را هــم نادیده گرفت که به هر‬ ‫حال خودرو ســازان داخلی هم در این ســال ها مشــکالت‬ ‫زیادی را تحمل کرده اند ‪ .‬یکی از این مشــکالت که تاکید‬ ‫زیادی بر ان می کنند مســاله نقدینگی است‪ ،‬درست است‬ ‫که بنگاه ها با کمبود نقدینگی مواجه هستند اما در این مورد‬ ‫خودشان مقصر هستند نه کسی دیگ ر‪ ،‬این خود خودرو ساز ها‬ ‫بودند که سرمایه در گردش شــان را در کار های غیر مر تبط‬ ‫به خودرو سازی ســرمایه گذاری کرده اند‪ ،‬االن یکی از انها‬ ‫مالک بانک اســت‪ ،‬ان دیگری ســهامدار عمده در تامین‬ ‫اجتماعی است‪ ،‬یا شرکت هایی تاسیس کرده اند که به انها‬ ‫ربطی نداشته یا اینکه با ســرمایه ای که داشته اند کار های‬ ‫غیر اقتصادی کرده اند‪ ،‬مثال رفته اند ســرمایه گذاری هایی‬ ‫کرده اند در ملــک‪ ،‬خب این کار ها مربوط به خودرو ســازان‬ ‫نیست و از ابتدا نباید اتفاق می افتاد اما حاال که اتفاق افتاده‬ ‫اســت نباید فرد دیگری را در موردشــان مقصر جلــوه داد‪.‬‬ ‫متاسفانه خیلی از سرمایه گذاری ها و مشارکت هایی هم که‬ ‫خودرو سازان درگیر ان شــده اند اقتصادی نبوده است و در‬ ‫نتیجه شــرایط انها هر روز بد تر می شــود‪ .‬حاال در وضعیت‬ ‫فعلی‪ ،‬حرف من به خودروســازان این است که باید بپذیرند‬ ‫که در کجا ها اشــتباه کرده اند‪ ،‬باید به دنبال راه هایی باشند‬ ‫که تولید انهــا را ارزان تر کند‪ ،‬باید به رعایت ســخت گیرانه‬ ‫انضباط مالــی در ایــن شــرکت ها برگردنــد و از این طریق‬ ‫بتوانند قیمت های خودشان را مدیریت کنند‪ .‬از طرف دیگر‬ ‫در مورد ایــن جوی که علیه خودرو ســاز ها ایجاد شــده هم‬ ‫خودشان مسئول هستند و باید یک بار هم که شده از مردم‬ ‫عذر خواهی کنند‪ .‬بعــد از اینکه این اتفاق هــا رخ داد برای‬ ‫بهتر شدن وضعیت خودروسازی های داخلی راه هایی وجود‬ ‫دارد‪ ،‬خودرو ســازان باید جزئیات مربوط به قیمت تمام شده‬ ‫خودشــان را اعالم کنند‪ ،‬بگذارند مشــتری ها بدانند که این‬ ‫خودرویی که قرار است ‪ 20‬میلیون تومان خریده شود‪ ،‬چقدر‬ ‫هزینه قطعه است‪ ،‬چقدر هزینه کارگر است‪ ،‬چقدر سود تمام‬ ‫شده اســت و چقدر هزینه بیمه و پالک و شهرداری و مانند‬ ‫اینها‪ ،‬ان وقت اســت که اعتماد به تولید خــودرو در داخل‬ ‫کشور باز سازی و مشکالت این صنعت هم کم تر می شود‪.‬‬ ‫‪67‬‬ ‫حوالهصادرنکنند!بسیاریازپیمانکارانومشاورانپروژه های‬ ‫بزرگ کشور به این موضوع وارد شده و برای خود صرافی دایر‬ ‫کرده اند‪ .‬در عین حال که می دانیم برخی مدیران بازنشسته‬ ‫بانک مرکزی هم اکنون صرافی دایر کرده اند؛ از این رو چنین‬ ‫سرمایه هایی برای انها رقمی نیست و ان را می پردازند‪.‬‬ ‫گزار‬ ‫ش ویژه‬ ‫ تا پای پلمب ایستاده اند!‬ ‫ایا‪90‬درصدصرافی هاپلمبمی شوند؟‬ ‫اقتصاد‬ ‫‪68‬‬ ‫مثلث | شماره ‪277‬‬ ‫کشمکش سیف با دالرفروش ها‬ ‫روز‪ 28‬مرداد ماهمهلتیک سالهصرافانبرایانطباقبا‬ ‫دستورالعمل جدید به پایان رسید و از همان روز التهاب در بازار‬ ‫صرافی ها نمایان شد؛ چراکه طبق قاعده و وعده‪ ،‬باید موجی‬ ‫از پلمب صرافی ها از سوی بانک مرکزی اعمال می شد‪ .‬این‬ ‫در حالی بود که بیان می شد در حال حاضر از بین حدود ‪450‬‬ ‫صرافیموجودکمتراز‪ 50‬موردبرایاجرایدستورالعملورود‬ ‫کرده اند‪ .‬این یعنی که ‪ 400‬صرافی باید برای اعمال قانون‪،‬‬ ‫پلمبمی شدندوهرفردمی دانستکهانجاماینکاریعنیبروز‬ ‫یکبحراندرعرصهپولیوارزیکشور‪.‬چراکهشواهدبیانگر‬ ‫ان است که از مرداد ماه سال گذشته و در طول مدت یک ساله‬ ‫تعیین شده برای انطباق صرافی ها با دستورالعمل جدید بانک‬ ‫مرکزی در رابطه با نحوه فعالیت انها هنوز شــرایط ایده ال دو‬ ‫طرفیعنیبانکمرکزیوصرافانفراهمنشدهاست‪.‬باوجود‬ ‫اینکه بانــک مرکزی افزایش ‪ 20‬میلیارد تومانی تعیین شــده‬ ‫برای فعالیت صرافی ها را با حذف تقسیم بندی انها از نوع یک‬ ‫و نوع دو‪ ،‬به چهار میلیارد تومان در کالنشــهرها و دو میلیارد‬ ‫تومان در سایر شهر ها کاهش داد ولی صرافان راضی نشدند‬ ‫و ضمانت نامه درخواستی که حدود ‪ 50‬درصد سرمایه تعیین‬ ‫شدهبودراسنگیناعالمکردند؛درعینحالکهمعتقدندنباید‬ ‫ی تعمیم داده شــود‪ .‬در حالی‬ ‫قانون جدید بــه صرافان قدیم ‬ ‫مهلت یک ساله از ‪ 28‬مرداد ماه ‪ 1392‬به پایان رسید و بانک‬ ‫مرکزی اعالم کرد در صــورت ورود نیافتن صرافان به اجرای‬ ‫دســتورالعمل با انها برخورد و از ادامه فعالیتشان پیشگیری‬ ‫خواهد شد که در سویی دیگر هنوز صرافان به طور جدی برای‬ ‫این موضوع به تکاپو نیفتاده و تعداد قابــل توجهی از انها به‬ ‫مذاکرات جدید با بانک مرکــزی و برطرف کردن برخی موارد‬ ‫مصوبه شــورای پول و اعتبار تاکید دارند‪ .‬با این حال‪ ،‬پلمب‬ ‫‪ 400‬صرافیغیر ممکنبودهوبه طوریقینعواقبسخت تری‬ ‫برای بازار غیرمتشکل پولی خواهد داشت‪ .‬البته صرافان در‬ ‫روزهای اخر به طور گســترده تری برای افزایش سرمایه ورود‬ ‫کرده و حتی یــک روز پس از مهلت تعیین شــده نیز به بانک‬ ‫مرکزی مراجعه کردند‪ .‬در شرایطی که صرافان به میزان چهار‬ ‫میلیاردتعیینشدهبرایافزایشسرمایهاز‪ 100‬تا‪ 200‬میلیون‬ ‫تومانقبلیانتقادداشتهوازانگله مندند‪،‬یکمقاممسئولدر‬ ‫بانکمرکزی بیانکردچهار میلیاردتنهاسرمایهنقدی نیستو‬ ‫می تواندبهصورتمنقولوغیرمنقولباشد‪.‬درعینحالکهبه‬ ‫اذعانبرخیازصرافانچهارمیلیاردتومانبرایایجادصرافی‬ ‫در تهران رقم قابل مالحظه ای نیست و باید توجه داشت که‬ ‫حتی برخی از مغازه های صرافان بیــش از ‪ 10‬میلیارد تومان‬ ‫ارزش دارد‪ .‬نقطه مشــترکی که بین اغلــب صرافی ها وجود‬ ‫یکهاغلب‬ ‫داشتاینبودکهعنوانمی کردندماصرافانقدیم ‬ ‫حدود‪ 30‬سالاستفعالیتمی کنیم‪،‬بهافزایشسرمایهبرای‬ ‫ضمانت کار خود نزد مشــتریان نیازی نداریم‪ ،‬چرا که در این‬ ‫سال هابهاندازهکافیاعتباربهدستاوردهوبرایمشتری های‬ ‫ما تفاوتی نمی کند که سرمایه این صرافی‪ 200‬میلیون تومان‬ ‫است‪ ،‬چهار میلیارد یا همان ‪ 20‬میلیارد تومانی که اول تعیین‬ ‫شده بود‪ .‬پس این درست نیست که بین ما با اعتبار چند ساله‬ ‫تفاوتی با صرافی هایی که تازه تاســیس می شوند و اعتباری‬ ‫ندارند وجود نداشــته باشــد‪ .‬صرافانی از نابرابری بین انها با‬ ‫مشــاغل دیگر گله دارند و می گفتند وقتی در یک نمایشگاه‬ ‫اتومبیل در تهران قیمت هر ماشــین به حدود ‪ 800‬میلیون و‬ ‫حتی یک میلیارد تومان هم می رســد‪ ،‬مگر ضمانتی در برابر‬ ‫خرید و فروش ان وجود داشته و کسی بر ان نظارت می کند؟‬ ‫اینگونه نیست و یک نمایشگاهدار به راحتی سودهای کالن‬ ‫بهدستاوردهوحتییکیازدردسر هایماراهمندارد‪.‬درعین‬ ‫حال که این وظیفه قوه قضائیه است که اگر ما دچار مشکل‬ ‫شدیم و مشتری از ما متضرر شد ان را پیگیری کنند‪ .‬از سویی‬ ‫دیگر چرا وقتی جواز ما را صادر می کنند نسبت به ادام ه فعالیت‬ ‫ما شک دارند؟ پس به انها مجوز هم ندهید‪ ،‬چرا که مجوز بعد‬ ‫ی سوابق و مسائل امنیتی صادر می شود و وقتی که به‬ ‫از بررس ‬ ‫ان شک می کنید‪ ،‬انگار مسائل بیشتری را زیرسوال برده اید‪.‬‬ ‫صرافانی هم با انتقاد از گسترش موسسات اعتباری که ازادانه‬ ‫فعالیت می کنند‪ ،‬اما هیچ مجوزی ندارند‪ ،‬می گویند که چطور‬ ‫براییکابنبات فروشیبایدچندینمرحلهبرایدریافتمجوز‬ ‫طی شــود‪ ،‬ولی این همه موسســه با این همه گردش مالی‬ ‫فعالیت می کنند و کســی به انها کاری ندارد؟ تنها صرافی ها‬ ‫هستند که باید میلیارد ها تومان سرمایه برای ضمانت بپردازند‬ ‫در حالی که در این موسســات و صندوق ها هــزاران میلیارد‬ ‫تومان گردش می کند و صدای کسی هم در نمی اید‪ .‬صرافان‬ ‫اظهارت دیگری هم داشتند و عنوان می کردند که گرچه ناچار‬ ‫شدیم برای افزایش سرمایه ورود پیدا کنیم‪ ،‬ولی بانک مرکزی‬ ‫وقتی که می گفت تعدادی امده اند و برای افزایش ســرمایه‬ ‫ی کاش اســامی انها را هم اعالم می کرد‪.‬‬ ‫اقدام کرده اند‪ ،‬ا ‬ ‫انگاه وقتی می گویند خیلی از قدیمی ها تمدید کردند‪ ،‬اسامی‬ ‫ انها با کسانی که در ســال ‪ 1389‬دالرهای دولتی را دریافت‬ ‫کردهوبهفروشمی رساندندچندانمغایرتینداشتوابهامات‬ ‫بیشتری برطرف می شد‪ .‬انها می گفتند که چرا نباید برخی به‬ ‫صرافیعالقه مندباشندوحتیافزایشسرمایه هایمیلیاردی‬ ‫ان را قبول نکنند؟ اتفاقات سال‪ 1389‬و حراج کردن ارز در بازار‬ ‫در دولت احمدی نژاد اقدامی بود که بسیاری را به این سمت‬ ‫روانه کرد و اینها کسانی هســتند که باید سرمایه چهار میلیارد‬ ‫تومانی بدهند‪ .‬از سویی دیگر برخی شرکت های بزرگ برای‬ ‫ی مراجعه می کردند اما در‬ ‫فروش دالرهای خود باید به صراف ‬ ‫ادامه به این نتیجه رسیدند که چرا خودشان صرافی نداشته و‬ ‫اما نکته جالب در بین صرافان این بــود که در مواردی‬ ‫مشــاهده می شــد صراف پرینــت حســاب واریز ســرمایه‬ ‫چهار میلیارد تومانی را نیز در دست دارد اما بعد ازگذشت چند‬ ‫ماه هنوز برای طی کردن مراحل دریافت مجوز اقدام نکرده‬ ‫است و جزو صرافانی محسوب می شــود که تاریخ مجوز ان‬ ‫گذشته و حتی احتمال پلمب صرافی وجود دارد‪ .‬یکی از این‬ ‫صرافان در مورد چرایی موضوع بیان کرد که وقتی معتقدیم‬ ‫مصوبه جدید هم چندان منطقی و بر مبنای عدالت نیســت‪،‬‬ ‫تا مشخص نشدن شــرایط برای حمایت از ســایر همکاران‬ ‫به خصوص در شــهرهای مختلف پیگیری خواهیم کرد و از‬ ‫لحاظ اخالقی درست نمی دانیم فقط برای اینکه ما می توانیم‬ ‫سرمایه را بپردازیم‪ ،‬کســانی که از پرداخت ان عاجزند را تنها‬ ‫گذاشته و پشتوانه ای نداشته باشند‪ .‬ما حتی تا پای پملب نیز‬ ‫ایستاده ایم‪ .‬اما درنهایت بانک مرکزی در نامه ای به صرافان‬ ‫اخطار داد که ‪ 10‬روز دیگر برای انطباق با دستورالعمل جدید‬ ‫فرصت دارند‪ ،‬در غیــر این صورت از فعالیــت انها جلوگیری‬ ‫خواهد شــد‪ .‬درواقع برخالف انچه در روزهای اخیر از سوی‬ ‫مقاماتبانکمرکزیمبنیبرعدمتمدیدمهلتصرافی هابرای‬ ‫انطباقبادستورالعملجدیدنحوهفعالیتوتاسیسانهااعالم‬ ‫شده بود و حتی عنوان کرده بودند که برای برخورد با صرافانی‬ ‫که مهلت انها به پایان رسیده به طور قطعی پلمب در دستورکار‬ ‫نبوده ولی با انها برخورد خواهد شد‪ ،‬این بانک طی نامه ای به‬ ‫تمامی صرافانی که برای افزایش سرمایه اقدام نکرده اند نامه‬ ‫اخطار اخر را ارسال کرد‪ .‬در این میان‪ ،‬رئیس انجمن صنفی‬ ‫کارفرمایان سکه و صرافان با بیان اینکه باید نتیجه رفتارهای‬ ‫امروزه با صرافان را در ســطح بازار جست وجو کرد‪ ،‬با هشدار‬ ‫نسبتبهعواقبتصمیماتینظیرتهدیدبهپلمبانهاگفتکه‬ ‫نقش صرافان در دوران تحریم فراموش شده است‪ .‬عباس‬ ‫مســعودی با بیان اینکه بازخورد رفتارهای اینچنینی در بازار‬ ‫به خوبی نمود دارد‪ ،‬گفت‪« :‬از روزی که نامه اخطار به پلمب‬ ‫به صرافان ارسال شده‪ ،‬شاهد افزایش نرخ ارز هستیم و این‬ ‫در حالی اســت که ما پیش تر تبعات این چنین اقداماتی را به‬ ‫گوش مسئوالن رسانده و مکاتبات گســترده ای را با برخی از‬ ‫انها داشته و هشدارهای الزم را داده بودیم‪ ».‬رئیس انجمن‬ ‫صنفی کارفرمایان سکه و صرافان با اشــاره به مکاتباتی که‬ ‫با رئیس کمیسیون اصل ‪ 44‬مجلس داشته اند و در سوال از‬ ‫وزیر اقتصاد در این رابطه اثر گذار بوده است‪ ،‬گفت‪« :‬هدف‬ ‫ما جلوگیری از التهاباتی اســت که در بازار پیش خواهد امد و‬ ‫همواره نیز اینگونه عمل کرده ایم‪ ».‬او با بیان اینکه صرافی ها‬ ‫سال ها در خط مقدم دورزدن تحریم ها بوده اند‪ ،‬عنوان کرد‪:‬‬ ‫«ما‪ 10‬سالدردورانیکهتحریم هامانعازمبادالتبین المللی‬ ‫بانکی می شــد فعالیت کرده و اثرگذار بوده ایم‪ ،‬پس چگونه‬ ‫اکنوناینگونهبرخوردمی شود‪،‬مسلماچنینرفتارهاییموجب‬ ‫تالطم های ارزی و نابودی فضای رقابت و رواج موازی کاری‬ ‫صنفی خواهد شد‪».‬‬ ‫یک عضو سابق هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران‬ ‫نیز با ارزیابی دســتورالعمل بانک مرکزی بــرای تغییر میزان‬ ‫سرمایه صرافی ها‪ ،‬پیشنهاد کرد صرافی هایی که توان مالی‬ ‫ندارند می توانند در قالب شرکت های تضامنی‪ ،‬شریک های‬ ‫بیشتری برای فعالیت هایشان بپذیرند و با باال بردن سرمایه و‬ ‫اعتبار‪،‬جایگاهخودراازدیدمشتریافزایشدهند‪.‬ازدیگرسو‪،‬‬ ‫رئیس کل بانک مرکزی به صرافان توصیه کرد که باتوجه به‬ ‫محدودبودنزمانمجوزهاواحتمالعدمصدورمجوزجدید‪،‬‬ ‫از دستورالعمل بانک مرکزی تبعیت کنند‪.‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫التهاب در مرزهای ترکیه‬ ‫س هفته‬ ‫عک‬ ‫کامیون های حمل کاالی ایرانی‬ ‫هدف جدید داعش‬ ‫مرزهای غربی کشــور با ترکیــه‪ ،‬چندی اســت که با‬ ‫تحرکات عناصر تکفیری داعش در خاک کشــور همسایه‪،‬‬ ‫وضعیت ویژه ای را می گذرانند‪ .‬برخــی از مرزها در روزهای‬ ‫اخیر بسته شــده و گذرگاه مرزی مطرحی چون بازرگان این‬ ‫روزها شرایط ویژه ای دارد‪ .‬ایران از سمت غرب تنها در استان‬ ‫اذربایجان غربی چند گــذرگاه مرزی با ترکیــه دارد؛ گذرگاه‬ ‫مرزی بازرگان که بیشــتر برای ترانزیت و مسافرت زمینی به‬ ‫کشور ترکیه استفاده می شــود و دیگری گذرگاه مرزی رازی‬ ‫که خط اهن از ان می گذرد‪.‬‬ ‫معاون امنیتــی و انتظامی وزیر کشــور اعــام کرد‪:‬‬ ‫«مرزهای رازی در حوزه شهرســتان خوی و ســرو در حوزه‬ ‫شهرستان ارومیه به علت نبود امنیت کافی بسته شده است‪.‬‬ ‫هم اکنون تبادل کاال در مرز تبرچین و بازرگان انجام می شود‬ ‫و توصیه می کنیم هرگونه تبــادل کاال با هماهنگی مقامات‬ ‫مسئول‪ ،‬روزهنگام و پس از تامین امنیت با حضور ماموران‬ ‫ترک ترانزیت شــود و کسانی که سفر شــخصی نیز دارند تا‬ ‫اطالع ثانوی باتوجه به شرایط کشور ترکیه سفر زمینی نداشته‬ ‫باشند و سفرهای خود را هوایی انجام دهند‪».‬‬ ‫مرز بازرگان‪ ،‬مهمترین نقاط گمرک ایران و در فاصله‬ ‫یک کیلومتری شــهر بازرگان واقع در منطقه ازاد ماکو قرار‬ ‫دارد که این روزها هم شلوغی و هم نظارت ویژه ای را تجربه‬ ‫می کند‪.‬‬ ‫یک ایرادکلی در اقتصاد کالن‬ ‫چرا در زمینه جذب سرمایه خارجی مشکل داریم؟‬ ‫وحید شقاقی‬ ‫کارشناس اقتصادی‬ ‫مثلث | شماره ‪277‬‬ ‫مثال‪ ،‬شــما پولی دارید و می خواهید سرمایه گذاری کنید‪.‬‬ ‫انچه از دولت خواهید پرسید این است که ایا دولت بعدی یا‬ ‫مجلس یا حتی خود دولت کنونی نسبت به قوانین وضع شده‬ ‫تا شش سال بعد پایبند خواهد ماند یا خیر‪.‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫ســرمایه گذار بــرای ورود به کشــور نیازمنــد امنیت‬ ‫سرمایه گذاری در دوره بلندمدت است؛ درحالی که متاسفانه‬ ‫ما در تصمیم گیری هایمان نوسانات ‪ 180‬درجه ای داریم‪.‬‬ ‫اساسی ترین مشکلمان این است که تصمیم گیری های ما‬ ‫ثبات ندارد که اسم ان را می توان «عدم ثبات محیط اقتصاد‬ ‫کالن» دانست‪.‬‬ ‫متاســفانه تغییــرات مکــرر قوانیــن‬ ‫و مقررات کشــور مــا‪ ،‬عدم ثبــات مقررات‪،‬‬ ‫تصمیمات و سیاست های کالن اقتصادی‬ ‫در کشور باعث شده تا محیط اقتصاد کالن‬ ‫با ثباتی نداشته باشــیم‪ .‬این ضعف بنیادین‬ ‫باعث می شــود هیچ ســرمایه گذاری جرات‬ ‫ورود به اقتصاد ایران را نداشــته باشــد و تا‬ ‫زمانی که حاکمیــت نتواند به یــک تعریف‬ ‫واحد از محیط اقتصاد کالن برســد و نتواند‬ ‫مسئولیت ســرمایه گذاری را برای یک دوره‬ ‫طوالنــی مدت تضمیــن کند ســرمایه گذار‬ ‫نخواهد امد‪.‬‬ ‫برای نمونه‪ ،‬دلیل سرمایه گذار خارجی‬ ‫در ورود به پروژه های نفت و گاز برخورداری‬ ‫انها از مزیت نســبی بوده اســت‪ .‬به غیر از پروژه های نفت‬ ‫و گاز امنیت ســرمایه گذار خارجی بســیار پایین و ریســک‬ ‫ســرمایه گذاری ان قــدر باالســت که حاضر نمی شــود در‬ ‫حوزه های دیگر فعالیت کند‪ .‬به همین دلیل نقدینگی داخل‬ ‫کشور را هم می بینید که عمدتا به سمت داللی و سوداگری‬ ‫می رود‪.‬‬ ‫ایران مزیت های نسبی متعددی دارد‪ .‬به عنوان مثال‪،‬‬ ‫در حوزه معدن و کریدور شمال و جنوب ظرفیت های بالقوه‬ ‫خوبی داریم و حتی در حوزه تشویق ســرمایه گذاری هم تا‬ ‫حدودی ورود پیدا کرده ایم ولی امنیت سرمایه گذاری هنوز‬ ‫در کشور ما جدی گرفته نشده است‪.‬‬ ‫با ایــن اوصــاف‪ ،‬دغدغــه ســرمایه گذاران از وجود‬ ‫ضمانت و پایبندی سیستم اقتصادی به قوانین است‪ .‬به طور‬ ‫با این حال می توان گفت‪ ،‬اخرین قدم برای تضمین‬ ‫رغبت ورود بلندمدت سرمایه گذاران داخلی و خارجی‪ ،‬وجود‬ ‫یک محیط اقتصاد کالن با ثبات است‪ .‬ما یک ایراد کلی در‬ ‫اقتصاد داریم و ان هم این است که نتوانستیم یک محیط‬ ‫اقتصاد کالن که هم مولفه های اقتصادی را شــامل شده‬ ‫و هم از یک محیط حقوقی با ثبات بهره مند باشــد را تعریف‬ ‫کنیم‪ .‬مثال نوسانات نرخ ســود بانکی را در نظر بگیرید که‬ ‫در دنیا نرخ بهره ‪ 10‬تا ‪ 15‬سال یکبار به صورت جزیی تغییر‬ ‫می کند حال انکه در اقتصاد ما ظرف ‪ 10‬سال‪ 10 ،‬تا ‪ 20‬بار‬ ‫نرخ سود باال و پایین می شود که این منجر به ازهم ریختگی‬ ‫امنیت سرمایه گذار خواهد شد‪.‬‬ ‫اگــر واقعا بخواهیــم ســرمایه گذاری داخلــی و هم‬ ‫ســرمایه گذاری خارجی را جذب پروژه های خودمان کنیم‬ ‫و انها را در فعالیت های اقتصادی مشارکت دهیم‬ ‫بایــد محیط حقوقــی با ثبات همــراه بــا قوانین و‬ ‫مقررات شــفاف‪ ،‬محیط اقتصاد کالن با ثبات که‬ ‫مولفه های اساسی مثل نرخ های تعرفه‪ ،‬ارز و سود‬ ‫بانکی ان در تعادل باشند و یک نظام اداری کارامد‬ ‫همراه با کیفیت بورکراتیک حداقلی را ایجاد کنیم‪.‬‬ ‫اگر این سه ضلع بتوانند با یکدیگر هماهنگ شوند‬ ‫ســرمایه گذار خارجی برای ورود به ایــران تمایل‬ ‫نشان خواهد داد‪.‬‬ ‫در پایان به این نکته اساســی هم باید توجه‬ ‫داشــت که مشــکالت بر ســر راه جلــب اعتماد‬ ‫سرمایه گذاران خارجی شامل خال ء های قانونی‪،‬‬ ‫وجود مقررات اضافی و عدم اجر ا یا اجرای نادرست‬ ‫قوانین می شود‪ .‬ما مشکلمان تنها قانون نیست در‬ ‫اجرایش هم مشــکل داریم‪ .‬مثال قانون بهبود فضای کار‬ ‫تصویب می شود ولی ایین نامه های ان نوشته نمی شود یا‬ ‫اصال ایین نامه هایش نوشته می شــود در حالی که به اجرا‬ ‫در نمی اید‪.‬‬ ‫‪69‬‬ ‫ورزش‬ ‫دیدار خیریه‬ ‫ســتارگان فوتبال جهان با ســتارگان ایــران دیدار خیریــه ای برای کمک‬ ‫به بیماران ام اس برگزارکردند‪ .‬این مســابقه دوســتانه به همت باشــگاه‬ ‫هنرمندان در تهران انجام شــد اما برخی اتفاقات باعث شــد تا این دیدار‬ ‫خاطره انگیز به حاشــیه رانده شــود‪ .‬در این شــماره مثلث به دالیل برخی‬ ‫ناهنجاری های فرهنگی پرداخته ایم و انها را مورد کنکاش قرار دادیم‪.‬‬ ‫ت‬ ‫یتر‬ ‫ی‬ ‫ک‬ ‫پیرمردهایپرحاشیه‬ ‫حواشیبازیستارگان ایرانوجهان بیشازپیش بینی هابود‬ ‫ورزش‬ ‫‪70‬‬ ‫مثلث | شماره ‪277‬‬ ‫‪1‬‬ ‫بازی خیریــه میان دو تیم ســتارگان فوتبــال جهان و‬ ‫ســتارگان ایران با شــعار «ورزش‪ ،‬هنر و انســانیت» برای‬ ‫حمایت از بیماران ام‪ .‬اس هفته گذشته در ورزشگاه ازادی‬ ‫در حالی برگزار شد که برخی حواشی این دیدار دوستانه بسیار‬ ‫ازاردهنده بود؛ دیداری که تیم منتخب ستارگان ایران ان را با‬ ‫نتیجه سه بر صفر واگذار کردند اما نتیجه بازی اصال اهمیتی‬ ‫نداشت بلکه بعضی برخوردها در حاشیه ورود ستارگان جهان‬ ‫به تهران باعث شــد تا خیلی ها نسبت به ضعف میزبانی این‬ ‫رویداد واکنش منفی از خود نشان دهند‪.‬‬ ‫شــاید بهتر اســت بــا چند ســوال اغــاز کنیــم؛ چرا‬ ‫نیاموخته ایم که بــرای برگزاری یک بازی دوســتانه ان هم‬ ‫در چنین ســطح باالیی از مدت ها قبــل برنامه ریزی دقیقی‬ ‫داشته باشــیم؟ چرا بزرگان و پیشکســوتان فوتبال ایران از‬ ‫همان دقایق ابتدایی بازی را خیلی جدی گرفتند؟ ایا انجام‬ ‫یک بازی دوســتانه به جــز انکه بهانه ای بــرای لذت بردن‬ ‫مردم از فوتبال باشــد و در کنــار ان کار نیکی صورت گیرد‪،‬‬ ‫می تواند دلیل دیگری هم داشته باشد و مهم تر از همه اینها‬ ‫چرا هنــوز نیاموخته ایم که از فوتبال لــذت ببریم؟ ابتدا باید‬ ‫جواب این ســوال ها را بدانیم و در مرحله بعد سراغ برگزاری‬ ‫چنین مسابقه هایی برویم‪ .‬تجربه بازی میالن و پرسپولیس‬ ‫در ازادی ضعف هایمــان را بــه خوبــی نشــان داده بود اما‬ ‫برگزارکنندگان این دیدار که نیت خیری داشــتند ان طور که‬ ‫باید از ان دیدار و حواشی اش کسب تجربه نکردند‪ .‬نتیجه‬ ‫این بی عملی اما اتفاقات تلخی را رقم زد‪ .‬اتفاقاتی به مراتب‬ ‫زشــت تر از انچه که در دیدار دوســتانه میالن‪-‬پرسپولیس‬ ‫رخ داده بــود‪ .‬نمونه ایــن ضعف ها اما کم نبوده اســت؛ در‬ ‫بازی تیم ملی و تیم ‪ 98‬هم خیلی ها متوجه شــدند که هنوز‬ ‫در برگــزاری چنین بازی هایی اماتور هســتیم و باید بیشــتر‬ ‫بیاموزیم و طوری در زمین بازی کنیم کــه مردم لذت ببرند‪.‬‬ ‫در بازی میالن ‪ -‬پرسپولیس هم برخی بازیکنان پرسپولیس‬ ‫خشــونت بیش از حد از خود نشــان دادند تا میالنی ها هم‬ ‫تغییر رویه بدهند؛ درست مشابه انچ ه جمعه شب در ورزشگاه‬ ‫ازادی رخ داد‪.‬‬ ‫بد نیســت برخی صحنه های بازی را با هم مرور کنیم؛‬ ‫روبرتو کارلــوس در همان دقایق ابتدایــی‪ ،‬توپی را لب خط‬ ‫می گیرد و در حالی که بازیکنان زیادی دوروبرش هســتند‪،‬‬ ‫توپ را به یکــی از مدافع هــای ما «هاشمی نســب» پاس‬ ‫می دهد‪ .‬ســتاره های جهان چند دقیقه اول بــازی را اصال‬ ‫ســخت نمی گیرند؛ انها با بازیکنان ایران حتی پاســکاری‬ ‫می کنند تا صحنه هایی رقم بزنند که برای همه جالب اســت‬ ‫اما ایرانی ها انگار با توپ پر وارد زمین شــده بودند‪ .‬یکی از‬ ‫بازیکنان تیم ملی می گوید‪« :‬من چند بار می توانستم زیر پای‬ ‫بازیکن شان بروم و توپ را بگیرم اما درست نبود چون اسمش‬ ‫بازی خیریه است و می خواهیم لذت ببریم‪ .‬کاش بچه ها این‬ ‫مسابقه را جدی نمی گرفتند‪».‬‬ ‫لوئیز فیگو ان اوایل بــازی تصور کرد به ازادی امده تا‬ ‫چند حرکت تکنیکی انجام دهد و مــردم لذت ببرند اما وقتی‬ ‫دید نیکبخت به ان شکل او را می زند‪ ،‬نوع بازی اش را تغییر‬ ‫داد‪ .‬سالگادو هم در دقایق ابتدایی طوری بازی می کرد که‬ ‫پیدا بود عالقه ای ندارد جدی توپ بزند ولی وقتی جو را دید‬ ‫به همان ســالگادویی تبدیل شــد که در رئال بازی می کرد‪.‬‬ ‫در ‪ 90‬دقیقــه‪ ،‬نیکبخت هر چــه تالش کرد حتــی یک بار‬ ‫هم موفق به دریبل او نشــد‪ .‬ادگار داویدز هم جزو بازیکنان‬ ‫خشنی بود که می توانست در میانه های زمین همه را درو کند‬ ‫ولی در طول بازی خیلی مراعات می کرد‪ .‬اواسط نیمه دوم‬ ‫باقری طوری داویدز را زد که خیلی هــا نگران واکنش های‬ ‫این بازیکن بودند‪.‬‬ ‫اما صحنه ای که رسول خطیبی روی پای سالگادو رفت‬ ‫نیز در نوع خود عجیب بود‪ .‬گویی تنهــا به قصد زدن مدافع‬ ‫سابق رئال رفته و طوری با کف پای خود روی پای سالگادو‬ ‫رفت که خیلی ها نگران مصدوم شدن این بازیکن بودند‪.‬‬ ‫این امــا پایان ماجرا نبــود‪ .‬در بین دو نیمــه بازیکنان‬ ‫منتخب ایــران در رختکن بــا یکدیگر درگیــری لفظی پیدا‬ ‫کردند‪ .‬خــداداد عزیزی بــه فرهاد مجیدی گفتــه بود بهتر‬ ‫اســت به جای قیچی زدن پاســکاری کند‪ .‬مجیدی هم به‬ ‫نشانه قهر ورزشــگاه را ترک کرده بود‪ .‬رختکن تیم ملی گویا‬ ‫پر از این سوال ها شــده بود؛ چرا توپ را خراب کردی؟ چرا‬ ‫پاس ندادی؟ اخر ماجرا اما جز قهر و دلخوری چیز دیگری‬ ‫نبود‪ .‬این در حالی اســت که برای ســتارگان فوتبال جهان‬ ‫بازی خیریه تنها یک معنا دارد؛ لذت بردن از فوتبال‪ .‬همین‪.‬‬ ‫پائولتا هنــگام تعویض حرکات نمایشــی جالبی نشــان داد‬ ‫و همه در ورزشــگاه خندیدند‪ .‬هنــوز خیلی ها صحنه ای که‬ ‫همین چند وقت پیش مورینیو در یک بازی خیریه وسط زمین‬ ‫پرید و مثال به نشــانه اعتراض با داور به دعوایی مصنوعی‬ ‫پرداخت را خیلی ها به خاطر دارند‪ .‬ایا امکان دارد صحنه ای‬ ‫را که هاوارد وب‪ ،‬داور انگلیسی در بازی خیریه انجام داد و‬ ‫در زمین پا به توپ شــد فراموش کنیم؟ زیبایی بازی خیریه‬ ‫همین چیزهاست‪.‬‬ ‫سرمایه داری شهری‪ ،‬سرمایه داری‬ ‫روستایی‬ ‫چرا ما نمی توانیم از فوتبال لذت‬ ‫ببر یم؟‬ ‫حضور تیم فوتبال ستارگان دنیا در ایران هرچند اتفاق‬ ‫خوب و بزرگی بود امــا از انجا که میزبان خوبــی برای هیچ‬ ‫رویداد بزرگی نیستیم این بار هم نتوانستیم نمایش ابرومندی‬ ‫داشته باشیم و مشکالت زیادی رقم خورد‪ .‬واقعیت اما این‬ ‫است که ستارگان فوتبال دنیا به ایران سفر کردند‪ ،‬یک دیدار‬ ‫خیرخواهانه انجام دادند و رفتند اما انچه به عنوان یک درس‬ ‫بزرگ برای ما باقی ماند خیلی بیشتر از یک دیدار بین المللی‬ ‫به ســود بیماران بود‪ .‬اتفاقاتی که از بدو ورود ســتاره های‬ ‫دنیا که با خوشــرویی به ایران امــده بودند و خنــده از روی‬ ‫لب هایشان محو نمی شد را با هم مرور می کنیم‪.‬‬ ‫دیدگاه ها و نظرات متفاوتی وجود دارد»‪.‬‬ ‫سوم‪:‬‬ ‫فرهاد مجیدی و خداداد عزیزی با هم بر سر یک قیچی‬ ‫برگردان که فرهاد زد متلک پرانــی کردند و مجیدی بین دو‬ ‫نیمه ورزشگاه را ترک کرد‪.‬‬ ‫چهارم‪:‬‬ ‫هنرمندان روی نیمکت که توقع بازی برابر ستاره های‬ ‫دنیا را داشتند از پروین و دیگران ناراحت شدند که چرا بازی‬ ‫نکرده اند‪.‬‬ ‫پنجم‪:‬‬ ‫حسن روشن‪ ،‬پیشکسوت باشگاه استقالل و بازیکن‬ ‫تیم ملی فوتبال ایران دلخور شد که چرا برای این بازی دعوت‬ ‫نشده است‪.‬‬ ‫ششم‪:‬‬ ‫مهدی پاشازاده‪ ،‬بازیکن پیشین تیم ملی فوتبال ایران‬ ‫گفت این ستاره های پرسپولیس هستند نه ستاره های ایران‪.‬‬ ‫هفتم‪:‬‬ ‫نیمه باالیی ورزشگاه ملی ایران صندلی نداشت و این‬ ‫کامال برای ستاره های دنیا عجیب بود‪.‬‬ ‫هشتم‪:‬‬ ‫بسیاری از پیشکسوتان دلخور هستند که چرا در میان‬ ‫ستاره ها قرار نگرفته اند‪.‬‬ ‫نهم‪:‬‬ ‫دایی حاضر نشد به تمرین تیم ستاره های ایران بیاید‬ ‫و با کریمــی رو در رو شــود‪ .‬او البته در حال تــدارک تیمش‬ ‫هم بود‪.‬‬ ‫دهم‪:‬‬ ‫کی روش جاماند؛ ان هم در حالی که قرار بود سرمربی‬ ‫تیم ستارگان باشد اما ناهماهنگی زیادی در این رابطه ایجاد‬ ‫شد که بخشی از ان را باید به حساب طرف ایرانی گذاشت‪.‬‬ ‫یازدهم‪:‬‬ ‫ خبرنگار تلویزیون با نیروهای اجرایی جلوی چشم همه‬ ‫درگیر شد و استیلی انها را جدا کرد‪.‬‬ ‫دوازدهم‪:‬‬ ‫استقاللی ها‪ ،‬فرهاد مجیدی را در دیدار خیرخواهانه‬ ‫ی را!‬ ‫تشویق می کردند و پرسپولیسی ها کریم ‬ ‫سیزدهم‪:‬‬ ‫صــدور ‪ ۷۲۰‬کارت خبرنگاری برای میکســدزون که‬ ‫موجب شــد ادم های غیر خبرنگار زیادی بــا مونوپاد دنبال‬ ‫عکس سلفی بدوند که ابروریزی بزرگی بود‪.‬‬ ‫چهاردهم‪:‬‬ ‫کاناوار و در حالی که داشــت با تلفن صحبت می کرد‪،‬‬ ‫انقدر توســط یک خبرنــگار تلویزیونی بــرای مصاحبه زنده‬ ‫اذیت شد تا اینکه تلفن را به سوی او گرفت و اعتراض خود‬ ‫را اینگونه نشان داد‪.‬‬ ‫پانزدهم‪:‬‬ ‫راننده های اتومبیل های تشــریفات که منتظر هیرو و‬ ‫فیگو و سالگادو بودند تا انها را از کنفرانس خبری به هتل ببرد‬ ‫با برخورد عجیب‪ ،‬شــدید و ناراحت کننده نیروهای اجرایی‬ ‫مواجه شده بودند که نمی دانســتند این دو در انتظار ان سه‬ ‫بازیکن ایستاده اند‪.‬‬ ‫شانزدهم‪:‬‬ ‫ا زدحام و حمله جمعیت به ستاره ها در فرودگاه به حدی‬ ‫بود که برخورد های غیردوستانه ای رقم خورد تا ستاره ها به‬ ‫اتوبوس برسند‪.‬‬ ‫به نظر می رسد مدیریت و برنامه ریزی های ما در اجرای‬ ‫مسابقات فوتبال بســیار ضعیف و عقب افتاده است و هیچ‬ ‫برنامه درســتی برای این کارهــا نداریم تا بتوانیم ســرمان‬ ‫ی این‬ ‫را بــاال بگیریم‪ .‬تصــور ما این اســت که چــون تمام ‬ ‫برنامه ریزی ها توسط غیر فوتبالی ها انجام می شود‪.‬‬ ‫ضمن اینکه مسئوالن برگزار کننده این بازی که باشگاه‬ ‫هنرمندان بــود باید در مورد مســائل مالی این مســابقه نیز‬ ‫شفاف سازی کنند تا برخی از ان سوءاستفاده نکنند و از سوی‬ ‫دیگر اتهامی هم متوجه برگزار کنندگان این مسابقه نباشد‪.‬‬ ‫ایــن در حالی اســت کــه صــدای اعتــراض یاریار‪،‬‬ ‫مدیرعامــل باشــگاه هنرمندان نیز بلند شــده اســت‪ .‬او در‬ ‫مصاحبه بــا خبرانالیــن می گویــد‪« :‬متاســفانه بعضی از‬ ‫بچه های فوتبالیســت گفته بودند اگر هنرمنــدان به زمین‬ ‫بروند‪ ،‬ما نمی رویم! من هم مجبور شدم به خاطر منافع ملی‬ ‫چیزی نگویم‪.‬‬ ‫به هر حال این حــرف‪ ،‬حرف خوبی نبــود‪ .‬بعضی از‬ ‫دوستان یادشــان رفت که میزبان بازی باشــگاه هنرمندان‬ ‫است و می توانستند قشنگ تر صحبت کنند‪».‬‬ ‫همه این اتفاقات و حواشی زشت نشان می دهد که ما‬ ‫همچنان در مورد مســائل فرهنگی دچار ضعف های جدی‬ ‫هستیم و البته از فوتبال لذت نمی بریم‪.‬‬ ‫ضربه قیچی‬ ‫فرهاد مجیدی‬ ‫باعث شد تا‬ ‫خداداد عزیزی‬ ‫او را در بین دو نیمه‬ ‫مورد انتقاد قرار دهد‬ ‫مثلث | شماره ‪277‬‬ ‫ورزش‬ ‫اول‪:‬‬ ‫روبرتو کارلوس محبوب ترین ستاره این تیم که زودتر‬ ‫از دیگران به همراه ســالگادو به ایران امده بود توسط یک‬ ‫هوادار نما با بی فرهنگی تمــام پس گردنی محکمی خورد‪.‬‬ ‫کسی که به پس کله کارلوس ضربه زده بود پس از بازداشت‬ ‫حرفی زد که تاســف اور بود ‪ .‬او در پاســخ به چرایی حرکتش‬ ‫گفت‪« :‬می خواســتم کله کارلوس مــو دراورد»‪ .‬او با چند‬ ‫اوباش برای این کار شرط بندی کرده بود‪.‬‬ ‫دوم‪:‬‬ ‫کارگردان جوان برای تبلیغ فیلم خود مثل جیمی جامپ‬ ‫به میانه زمین دوید انهم درحالی که می خواست فیلم خودش‬ ‫را تبلیغ کند و عجبا به این کارگردان از بخش فرهنگی جامعه‬ ‫ما که نمی داند فیلم چنین دیداری چقدر در دنیا دست به دست‬ ‫می شودومایهخندهبهماخواهدبود‪.‬جیمی جامپدیگریهم‬ ‫البته وسط زمین پرید تا مطمئن شود اوج بی نظمی در فوتبال‬ ‫ایران وجــود دارد‪ .‬در میانه دیدار تیم های ســتارگان ایران و‬ ‫جهان علی مالقلی پور‪ ،‬فرزند رسول مالقلی پور و کارگردان‬ ‫فیلم قندون جهیزیه در اعتراض به گرفته شدن چند سینما از‬ ‫فیلمجدیدشبهمیانزمینفوتبالامدوتوسطماموراننیروی‬ ‫انتظامی بازداشت شد‪ .‬البته ســاعاتی بعد او با پیگیری های‬ ‫حجت الله ایوبی و مساعدت معاون اجتماعی ناجا ازاد شد‪ .‬در‬ ‫همینحالکمپینیمجازیدرشبکه هایاجتماعیدرحمایت‬ ‫ازاعتراضعلیمالقلی پوربامضمونزیرشکلگرفت‪«:‬علی‬ ‫مالقلی پور‪ ،‬پسر رسول مالقلی پور که این روزها سانس های‬ ‫نخستین فیلمش (قندون جهیزیه) را گرفته و به فیلم (محمد‬ ‫رسول الله (ص)) ســاخته مجید مجیدی داده اند‪ ،‬به تنهایی‬ ‫در خیابان های تهران به تبلیغ فیلمش پرداخته است‪ .‬از او‪،‬‬ ‫فیلمش و ســایر فیلمســازانی که بدون حمایت دولتی فیلم‬ ‫می سازند و اینگونه ناجوانمردانه توســط فیلمسازان دولتی‬ ‫مورد ظلم واقع می شوند‪ ،‬حمایت می کنیم‪ .‬لطفا این عکس و‬ ‫خبر را تا جایی که می توانید متنشر کنید تا همه بدانند چه بر سر‬ ‫سینمایمستقلوفیلمسازانجوانمی اید ؛«کمپینحمایت‬ ‫ازسینمایمستقل‪».‬‬ ‫با این وجود علیرضا تابش‪ ،‬مدیرعامل سینمای فارابی‬ ‫نیــز واکنــش نشــان داد و در توضیحی که در شــبکه های‬ ‫اجتماعی منتشر کرد اورد‪« :‬دوســتان هر متنی را می بینند‬ ‫کپی و ارسال می کنند‪.‬‬ ‫کمی تحقیق و سپس انتشار؛ در اکران فیلم ها مرجع‬ ‫اصلی شورای صنفی نمایش است‪ .‬این شورا از یک ماه پیش‬ ‫گفته بود موقع اکران فیلم محمد رسول الله چه زمانی است و‬ ‫این شرایط پیش می اید و این کارگردان خوب سینما که اولین‬ ‫فیلمشان را اکران می کنند می دانستند و فیلم را در این گروه‬ ‫اکران کردند‪ .‬االن هم با این حرکت؛ اعتراض خود را اعالم‬ ‫داشــته ان د که در کم و کیف این حرکت برای یک فیلمساز ‪،‬‬ ‫ریشه در فرهنگ است‬ ‫چرا نتوانستیم همه چیز را‬ ‫کنترل کنیم؟‬ ‫مردم از دیدن بازی خیریه لذت‬ ‫بردند‬ ‫قرار نبود فوتبالی ها با ستارگان‬ ‫جهان بازی کنند‬ ‫‪71‬‬ ‫ورزش‬ ‫ریشه در فرهنگ است‬ ‫چرا نتوانستیم همه چیز را کنترل کنیم؟‬ ‫امیر حاج رضایی‬ ‫کارشناس فوتبال‬ ‫ورزش‬ ‫‪72‬‬ ‫مثلث | شماره ‪277‬‬ ‫‪2‬‬ ‫همواره تاکید کرده ام که دغدغه من برای فوتبال ایران‬ ‫دغدغه فرهنگی است‪ .‬بدون ارتقا ی سطح فرهنگی ایران‬ ‫ما نمی توانیم از جهت فنی رشــد کنیم‪ .‬تیم ستارگان جهان‬ ‫را بازیکن هایی بــا ملیت های مختلف تشــکیل می دادند‪.‬‬ ‫همان طور که برخی از انها در شــبکه های اجتماعی شــان‬ ‫نوشته اند که از سفر به ایران لذت برده اند این امکان وجود‬ ‫دارد که بعضی از انها نیز از حضور در کشــور ما خوشــحال‬ ‫نشده باشند و این موضوع خوبی نیست‪ .‬واقعیت این است‬ ‫که برخــی از برخوردهای ما بــا این بازیکنان شــرم اور بود‪.‬‬ ‫در یک ســفر تدارکاتی با تیمی بــه ترکیه رفتــه بودم‪ .‬یک‬ ‫تیم ایرانی دیگر در برگشــت به تهران همــراه ما بود ‪ .‬درون‬ ‫هواپیما هر چقدر که میهماندار ان پرواز به یکی از ایرانی ها‬ ‫تذکر می داد که تلفن همراهش را خاموش کند او از این کار‬ ‫خودداری می کرد‪ .‬بــه پلیس فرودگاه زنــگ زدند و بعد هم‬ ‫روشن است که با چه شرایط و وضعیت زشتی باالخره این فرد‬ ‫تلفن همراهش را خاموش کرد تا هواپیما اماده پرواز شود‪.‬‬ ‫ماجرا خیلی بد فیصله پیدا کرد‪ .‬ما یک جاهایی نمی خواهیم‬ ‫درســت عمل کنیم‪ .‬ایراد از فرهنگ ما نیست بلکه این خود‬ ‫ماییم که گاها به چنین رفتارهای زشــتی دســت می زنیم و‬ ‫ابروی مان را می بریم‪ .‬در مورد فوتبال هم همین طور است‪.‬‬ ‫فوتبال ناپاک نیست‪ .‬رشته ای اســت برای دوستی ملت ها‬ ‫در عیــن رقابت امــا بعضا ادم هــای کثیفی در ایــن فوتبال‬ ‫حضور دارند که باعث زشتی اش می شوند‪ .‬البته من در مورد‬ ‫همه صحبت نمی کنــم‪ .‬ما در بین تماشــاگران و مدیران و‬ ‫به طور کلی دست اندرکاران فوتبال ادم های شریف زیادی‬ ‫می شناســیم که درســت و منطقی رفتار می کنند‪ .‬ابروداری‬ ‫می کنند و باعث افتخار این مملکت هستند اما در مورد مساله‬ ‫فرهنگســازی باید بگویم ما برای بخشــی از جامعه فوتبال‬ ‫همواره تدابیر دم دستی و سطحی اندیشــیده ایم‪ .‬غافل از‬ ‫اینکه این تدابیر هرگز ما را رشــد نمی دهد‪ .‬این گونه تدابیر‬ ‫را اصال نمی توان تدبیر نامید‪ .‬به نظر من ما تدابیر معکوس‬ ‫داشته ایم و سیاست گذاری هایمان همواره نتایج منفی و بر‬ ‫عکس داشــته اســت‪ .‬ما در روزنامه ها خواندیم که در مورد‬ ‫ورود و خروج این بازیکنان تدابیر قابل قبولی اندیشیده نشده‬ ‫بود‪ .‬دسترسی تماشاگران به این بازیکنان خیلی ساده بوده‬ ‫و از لحاظ امنیتی شــرایط خوبی بر روند برگزاری و اســکان‬ ‫این بازیکنان حاکم نبوده اســت‪ .‬در تصاویر تلویزیونی هم‬ ‫دیدیم که بازیکنــان به زحمت از بین مــردم عبور می کردند‬ ‫تا خود را به اتوبوس برســانند‪ .‬اذیت می شدند و گاهی مورد‬ ‫ بی احترامی قــرار می گرفتند‪ .‬وقتی می گویــم بی احترامی ‬ ‫منظورم همان حرکت هایی اســت که همه ما دیدیم و برای‬ ‫ستارگان فوتبال جهان خوشایند نبود‪ .‬بنابراین کار دشواری‬ ‫نبود اگر از لحاظ دسترسی مردم به این بازیکنان یک سری‬ ‫اقدامات بهتری شــکل می گرفت‪ .‬اگــر بخواهیم در مورد‬ ‫مســائل فرهنگی صحبت کنیم تنها نمی توانیم به ابعاد این‬ ‫بازی خیریه به پردازیــم‪ .‬باور کنید مســائل فرهنگی به هم‬ ‫مربوط اســت‪ .‬میزان مطالعه مردم در بروز چنین مســائلی‬ ‫تاثیر دارد‪ .‬در نمایشگاه کتاب به من گفتند سرانه مطالعه هر‬ ‫ایرانی در طول سال شش دقیقه است‪ .‬اصرار داشتند که اگر‬ ‫شش دقیقه نباشد قطعا تک رقمی است‪ .‬حال انکه چرا این‬ ‫عدد مایوس کننده وجود دارد و ما از مطالعه دور شده ایم و یا‬ ‫بهتر بگویم با مطالعه بیگانه شــده ایم دالیل خاص خودش‬ ‫بازیکنان بزرگ دنیا در اینستاگرام خود از بازی خیریه‬ ‫در ایران تمجید کردند‬ ‫را دارد که شاید بهتر باشــد در جای دیگری به ان بپردازیم‪.‬‬ ‫خاطرتان هست که ما بعد از قرعه کشی جام جهانی و همگروه‬ ‫شدن با ارژانتین با لیونل مسی چه رفتاری داشتیم‪ .‬فضای‬ ‫مجازی را به جایی برای انتشــار انواع و اقسام توهین ها به‬ ‫این بازیکن بین المللی تبدیل کردیــم و بدین ترتیب ما باید‬ ‫بدانیم که باتوجه به این زشــتی ها هرگز نزد کشورهای دنیا‬ ‫منظر قابل قبولی نخواهیم داشــت‪ .‬اگر نتوانیم معضالت‬ ‫فرهنگی مان را حل کنیم انها همیشه نگاه بدی به ما خواهند‬ ‫داشت و ما را نه به نیکی که به زشتی می شناسند‪ .‬من معتقدم‬ ‫در کنار پرداختن به مســائل فرهنگی مسائل مدیریتی را نیز‬ ‫باید مورد ارزیابی دقیق قرار بدهیم چون مساله مدیریت در‬ ‫جامعه بسیار اهمیت دارد‪ .‬دست مدیران و دست اندرکاران‬ ‫برگزاری این مسابقه خیریه درد نکند‪ .‬واقعا زحمت کشیدند‪.‬‬ ‫ستارگانی که همیشه از صفحه تلویزیون شا ه هنرنمایی شان‬ ‫بودیم را به ورزشگاه ازادی اوردند و دیداری خیریه ترتیب داده‬ ‫شد‪ .‬این اقدام پسندیده ای بود‪ .‬اصال قصد ندارم زحمت این‬ ‫عزیزان را بی اجر کنم‪ .‬اما می شد که مدیریت بهتری اعمال‬ ‫شود‪ .‬می شــد که از نیروی انتظامی خواهش کرد تا بیشتر‬ ‫به وضع امنیتی این مراســم یکی‪ ،‬دو روزه بپردازد‪ .‬مردم را‬ ‫در چنین شرایطی نمی توان خیلی محدود کرد اما می توان‬ ‫تدابیری اندیشید که بعضی از انها به خودشان اجازه ندهند‬ ‫دست به کارهای زشت و زننده بزنند‪ .‬نمونه اش حرکت بسیار‬ ‫زشتی که با روبرتو کارلوس انجام دادند‪ .‬به نظرم بهتر بود در‬ ‫کنار این اقدام بزرگ که ستاره هایی در ان سطح را به تهران‬ ‫اوردند هماهنگی هایی بــا نهادهای امنیتی به وجود می امد‬ ‫که مراسم بدون کوچکترین اتفاق زشتی برگزار شود‪ .‬چطور‬ ‫اســت که اقای خبرنگار درک نمی کند که نباید به طور مرتب‬ ‫روی شانه فالن ســتاره بین المللی بزند که تازه از راه رسیده‬ ‫و با خانواده اش تمــاس تلفنی برقرار کرده اســت؟ چگونه‬ ‫به خودش اجازه می دهد کــه وارد حریم خصوصی یک فرد‬ ‫دیگری بشــود؟ ما در این زمینه ها مشکالت زیادی داریم‪.‬‬ ‫کاری که بــا کارلوس انجام دادند واقعا شــرم اور بود‪ .‬تصور‬ ‫کنید اگر به جای کارلــوس‪ ،‬اریک کانتونــا ان پس گردنی‬ ‫را می خورد چه اتفاقی در فرودگاه رخ مــی داد‪ .‬یادم می اید‬ ‫زمانی که از کانتونا پرســیدند چرا ان تماشاگر را زدی گفت‬ ‫اگــر ان تماشــاگر را کتک نمــی زدم و ادبــش نمی کردم‪،‬‬ ‫فوتبالم ناتمام می مانــد‪ .‬می خواهم بگویــم بعضی چیزها‬ ‫قابل اغماض نیســت‪ .‬اغماض یعنی چشم پوشــی‪ .‬گاهی‬ ‫نمی توانیم چشم مان را ببندیم‪ .‬یک بازیکن بین المللی ان‬ ‫هم فردی که در باالترین ســطح فوتبال جهــان نزدیک به‬ ‫یک دهه اقایی کرده برای انجام یک بازی خیریه پیشــقدم‬ ‫شده و به تهران امده‪ .‬میهمان ما است‪ .‬ان وقت ما این طور‬ ‫باید با او برخورد کنیم؟ ان هم به این دلیل که شرط بسته ایم‬ ‫کارلوس را بزنیم؟ این تاسف بار اســت‪ .‬اگر خوب مدیریت‬ ‫می کردیم هرگز این دسترسی ایجاد نمی شد که فردی این‬ ‫طور ابروی مــان را ببرد‪ .‬معمــوال در همه جــای دنیا طناب‬ ‫می کشند که در کار پلیس و نظم رفت و امد بازیکنان اخاللی‬ ‫ایجاد نشــود‪ .‬ما این کار را هم انجام ندادیم‪ .‬اگر به یکی از‬ ‫این بازیکنان صدمه ای وارد می شد چه می کردیم؟ باور کنید‬ ‫مساله خیلی سخت تر می شد‪ .‬خیلی وحشتناک تر‪ .‬دنیا در‬ ‫مورد ما چگونه قضاوت می کرد؟ در ان صورت بخش شریف‬ ‫جامعه ما که تعدادشان کم هم نیست قربانی یک عمل یا یک‬ ‫اتفاق زشت می شد‪ .‬بعد هم خیلی جالب است که بعضی از‬ ‫اقایان در تحلیل هایشان می گویند فالن بازیکن بداخالق‬ ‫بود و اصال با ما راه نیامد‪ .‬حرف نزد‪ .‬خوش اخالق نبود‪ .‬این‬ ‫تحلیل وقتی به من برمی خورد که ما رفتارهای زشت خودمان‬ ‫و بداخالقی های خودمان را نمی بینیم‪ .‬فالن اقای هنرپیشه‬ ‫که در تمرینات همین بازی شرکت کرده برای خبرنگاران خط‬ ‫و نشان کشیده که از او تصویر نگیرند و با او مصاحبه نکنند‪.‬‬ ‫ان وقت چطور است که ما به ســراغ داویدز یا کوتو می رویم‬ ‫و انها را بداخالق می نامیم؟ بعضــی وقت ها برای توصیف‬ ‫این همه بی انصافی و زشــتی کلمه کم می اورم و نمی دانم‬ ‫چطور باید اعتراضم را به این نوع قضاوت ها نشــان بدهم‪.‬‬ ‫به طور خالصه اگر بخواهم منظورم را برسانم باید تاکید کنم‬ ‫حاال که فرصت این را یافته ایم که ســتارگان فوتبال جهان‬ ‫را به تهران بیاوریم نباید اجازه بدهیم یک ســری ادم نادان‬ ‫این فرصت را از بخش شریف جامعه بگیرند و ما را از دیدن و‬ ‫لذت بردن از فوتبال محروم کنند‪ .‬در نهایت اینکه دو مساله؛‬ ‫ناتوانی مدیریتی و افت فرهنگی باعث بروز چنین مشکالتی‬ ‫در جامعه ما است‪.‬‬ ‫سرمایه داری شهری‪ ،‬سرمایه داری روستایی‬ ‫چرا ما نمی توانیم از فوتبال لذت ببر یم؟‬ ‫بهمن فروتن‬ ‫‪3‬‬ ‫مربی فوتبال‬ ‫چون می خواســتیم توجه بین المللی ایجاد کنیم و به همه‬ ‫دنیا بگوییم ما هم می توانیم میزبان ستاره های بزرگی مثل‬ ‫فیگو و کارلوس باشیم‪ .‬می خواستیم بگوییم سرمایه داری‬ ‫ما دیگر از حالت روستایی خارج شده و می خواهیم شهری به‬ ‫ماجرا نگاه کنیم‪ .‬این موضوع البته به خوب و بد بودن شهر‬ ‫یا روستا ارتباطی ندارد‪.‬‬ ‫الزم اســت روی این نکتــه تاکید کنم که مــن درباره‬ ‫ســرمایه داری شــهری و روســتایی حرف می زنم وگرنه که‬ ‫فرهنگ روستا در جای خودش محترم است و فرهنگ شهر‬ ‫نیز همین طور‪ .‬به این بــازی برگردیم‪ .‬مــا از برگزاری این‬ ‫بازی قصد داشــتیم بگوییم که ما تغییــر کرده ایم‪ .‬اما این‬ ‫تغییر را به بدترین شکل ممکن نشان دادیم‪ .‬می خواستیم‬ ‫مثلث | شماره ‪277‬‬ ‫چــرا انهــا را اوردیــم؟ بــه نظــرم چون‬ ‫می خواستیم توجه بین املللی ایجاد کنیم‬ ‫و به همه دنیــا بگوییم ما هــم می توانیم‬ ‫میزبان ســتاره های بزرگی مثــل فیگو و‬ ‫کارلوس باشیم‪ .‬می خواســتیم بگوییم‬ ‫رسمایه داری ما دیگر از حالت روســتایی‬ ‫خارج شده و می خواهیم شهری به ماجرا‬ ‫نگاه کنیم‬ ‫بگوییم ما هــم بلدیم کارلوس را کتک بزنیم و ســتاره هایی‬ ‫چون کاناوارو و فیگو را نادیده بگیریم و تحقیرشــان کنیم‪.‬‬ ‫یادمان نرود کــه وقتی با ارژانتین در جــام جهانی همگروه‬ ‫شــدیم چه بالیی در فیســبوک بر سر مســی اوردیم‪ .‬چرا؟‬ ‫ان همه توهین چه دلیلی داشت؟ همه چیز در یک جامعه‬ ‫به هم مربوط می شــود؛ همه چیز‪ .‬اگر بگوییم سیاســت و‬ ‫اقتصاد ما درســت اســت اما ورزش ما خراب است اشتباه‬ ‫کرده ایم‪ .‬چون ما در همه بخش ها ضعف داریم‪ .‬در ورزش‬ ‫و به خصوص در مسائل فرهنگی نیز دچار چنین معضالتی‬ ‫هستیم‪ .‬من با ســرمایه دار بسیار بزرگ روســتایی چند روز‬ ‫پیش حرف می زدم‪ .‬نگاه عمیق سیاســی داشــت و به طور‬ ‫جدی می گفت فوتبال هم باید طوری در جامعه برگزار شود‬ ‫که هیجانات را کنترل کند‪ .‬به نظر من این طرز تفکر غالب‬ ‫بر فوتبال است‪ .‬پایان این مسیر به جایی می رسد که هوادار‬ ‫ما اصال نمی داند با هیجانش چه کنــد بنابراین به کارلوس‬ ‫پس گردنی می زند‪ .‬البتــه کارلوس‬ ‫و امثال او بــه خوبی ایــن رفتارها را‬ ‫می شناســند و می داننــد مقابــل‬ ‫رفتارهــای ضدفرهنگــی باید صبور‬ ‫باشند‪ .‬فوتبال در کشورهای پیشرفته‬ ‫یک جای تعریف شده و مستحکمی ‬ ‫دارد‪ .‬جایی اســت که مــردم به ان‬ ‫عالقه دارند و دوســت دارنــد ان را‬ ‫حفــظ کنند‪ .‬وقتــی از تماشــاگران‬ ‫میلیاردی فوتبــال در سرتاســر دنیا‬ ‫صحبت می کنیم باید بدانیم که مردم‬ ‫دنیا این رشته ورزشی را دوست دارند‪.‬‬ ‫انگلیس ها و المان ها را دیده اید که‬ ‫در زمین بازی چطور با هم می جنگند‬ ‫اما همان بازیکنان وقتی داور سوت‬ ‫پایان بــازی را می زند طــور دیگری‬ ‫می شوند‪ .‬دست در دست یکدیگر با‬ ‫هم شــوخی می کنند‪ ،‬خوش و بش‬ ‫می کنند و زمین بازی را ترک می کنند‪.‬‬ ‫در حالی که تماشاگران در استادیوم‬ ‫برخاســته اند و برا ی شــان دســت‬ ‫می زنند‪ .‬متاسفانه فوتبال ایران چند‬ ‫دهه است که مشــاوران کم سوادی‬ ‫دارد‪ .‬به طــوری که بــا فوتبال کاری‬ ‫کرده اند که استادیوم های ما امروز خالی از تماشاگر شده ‪.‬‬ ‫میانگین حضور ‪ 70‬هزار تماشاگر در هر بازی برای استقالل‬ ‫و پرسپولیس به هفت هزار نفر رسیده و این فاجعه محصول‬ ‫مســتقیم مشــاوره بعضی ها به مدیران فوتبال اســت‪ .‬ما‬ ‫می توانیم فرهنگ اسالمی را در فوتبال مان رواج بدهیم و از‬ ‫دیدن یک مسابقه لذت ببریم‪ .‬از دیدن ان همه ستاره لذت‬ ‫ببریم و برای شان دست بزنیم اما چون این فوتبال مشاورانی‬ ‫دارد که جنس تفکرشــان بســیار متفــاوت از واقعیت های‬ ‫فوتبال اســت بنابراین ما به جای نشان دادن فرهنگ غنی‬ ‫اســامی و ایرانی مــان‪ ،‬پس گردنــی زدن بــه کارلوس را‬ ‫انتخاب می کنیم‪ .‬چرا انجال مرکل ســر از رختکن تیم ملی‬ ‫المان درمی اورد‪ .‬چون می داند که فوتبال نزد جامعه المان‬ ‫بسیار مهم و محبوب اســت‪ .‬در المان هر جا که کشاورزی‬ ‫می بینید تیم فوتبال نمی بینید اما هر جا که نمادهای صنعت‬ ‫را می بینیــد تیم های خــوب و قوی می بینیــد‪ .‬به طور کلی‬ ‫باید بگویم ما به این دلیــل نمی توانیم از فوتبال لذت ببریم‬ ‫که فوتبال ما مشــاوران ناکارامدی دارد‪ .‬مشاورانی که اگر‬ ‫برای این فوتبال ‪ 500‬تماشاگر هم باقی مانده‪ ،‬قصد دارند‬ ‫هیجان انها را هــم کنترل کنند‪ .‬این فشــارها ان قدر جمع‬ ‫می شود که یک جای دیگری یک هوادار ستاره بین المللی‬ ‫را کتک می زند‪ .‬امیدوارم فوتبال ما از وجود چنین مشاورانی‬ ‫خالی شود‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫ ‪ 10‬سال اســت که این فوتبال را نگاه می کنم؛ گاهی‬ ‫در درون ایــن فوتبال و گاهــی بیرون ان بــوده ام؛ گاهی‬ ‫نقش مربی و گاهی یک دیده بان را داشــته ام‪ .‬بهتر است‬ ‫از این نقطــه اغاز کنم که در کشــور مــا اتفاقــی رخ داده‬ ‫اســت؛ این اتفاق باعــث تغییرات یــا بهتر بگویــم باعث‬ ‫تغییر عمده ای شده است‪ .‬تغییری‬ ‫که در کشــور ما به وجــود امده این‬ ‫است که سرمایه داری شهری در بین‬ ‫ما به ســرمایه داری روستایی تبدیل‬ ‫شده است‪ .‬در اصل ســرمایه داری‬ ‫خــودش تغییری نکرده و ســر جای‬ ‫خودش باقی مانده‪ .‬ســرمایه داری‬ ‫می خواهــد تولید کند و ســود ببرد‪.‬‬ ‫امــا انچــه تغییر کــرده مناســبات‬ ‫اجتماعی اســت‪ .‬ســرمایه داری با‬ ‫این مناسبات اجتماعی ارتباط دارد‪.‬‬ ‫یکی از ایــن مناســبات اجتماعی‪،‬‬ ‫ورزش است‪ .‬سرمایه داری روستایی‬ ‫دوســت دارد همه خانواده در روستا‬ ‫بماند‪ .‬همــه در روســتا در کنار هم‬ ‫کار کنند‪ ،‬تولید کننــد‪ .‬در المان هم‬ ‫همین طور اســت و در بســیاری از‬ ‫نقاط دیگر دنیا هم همین طور؛ بدین‬ ‫ترتیب که کشــاورزان دوست دارند‬ ‫فرزندان شان راه شان را ادامه دهند‬ ‫تا زمین شــان دایر باقــی بماند‪ .‬در‬ ‫تربیــت فرزندان خود طــوری عمل‬ ‫می کنند که انها کمتر فرهنگ شهری‬ ‫به خود بگیرند‪ .‬به انهــا کمتر اجازه‬ ‫می دهند که به سینما بروند‪ ،‬کافی شاپ بروند یا برای دیدن‬ ‫مسابقه فوتبال به استادیوم بروند‪ .‬ان قدر کار روی سرشان‬ ‫می ریزند که خسته خواب شــوند‪ .‬دیگر وقتی برای گرفتن‬ ‫فرهنگ شهری ندارند‪ .‬اما در طول ‪ 20‬سال گذشته سیستم‬ ‫ســرمایه داری شــهری در اروپا فرهنگ هوادارای را تغییر‬ ‫داده اســت‪ .‬به این ترتیب که هر باشــگاهی کالس های‬ ‫حرفه ای بــرای لیدرهــای باشگاه شــان برگــزار می کنند ؛‬ ‫کالس های تربیتی و روانشناسی‪ .‬به خوبی اموزش می دهند‬ ‫که از هوادار چه می خواهند‪ .‬مساله فوتبال در کشور ما اما‬ ‫تفاوت هایی دارد‪ .‬همه می دانیم که فوتبال نیاز به سرمایه‬ ‫و ســرمایه دار دارد‪ .‬فوتبال امروز یک مقداری از سرمایه را‬ ‫خرج فرهنگسازی کند‪ .‬سرمایه داری روســتایی به فوتبال‬ ‫عالقه ای ندارد‪ .‬البته فرزندانشان نمی توانند از خیر فوتبال‬ ‫بگذرند‪ .‬عاشــق فوتبال هســتند و اگر نســل انها روی کار‬ ‫بیاید بی تردید نگاه تازه ای به فوتبال شکل خواهد گرفت‪.‬‬ ‫شــما به گرمای ‪ 50‬درجه اهواز نگاه کنید‪ .‬در ان شــرایط‬ ‫هم هواداران اهوازی برای تشــویق تیم شان به استادیوم‬ ‫می ایند‪ .‬بعد در برنامه نود صحنه هایی می بینیم که شرم اور‬ ‫است چون در همان ورزشــگاه برای ان هوادار دلسوز یک‬ ‫اب سرد کن که هیچ‪ ،‬یک شیر اب وجود ندارد که ان هوادار‬ ‫تشــنگی اش را رفع کند‪ .‬این اتفاقات باعث می شــود یک‬ ‫فرهنگ تخریــب و پرخاش و یک فرهنــگ تعرض در بین‬ ‫انها شکل بگیرد‪ .‬وقتی از ســرمایه داری روستایی صحبت‬ ‫می کنم یک نمونه اش به استادیوم نیمه کاره اصفهان یعنی‬ ‫نقش جهان برمی گردد‪ .‬این بدان معنا ست که اساسا انها که‬ ‫سبک و سیاق شان سرمایه داری روستایی است برای شان‬ ‫اهمیتی ندارد که ده ها هزار جــوان اصفهانی برای افتتاح‬ ‫این ورزشــگاه بیش از یک دهه اســت که لحظه شــماری‬ ‫می کنند‪ .‬اگر دســت اندرکاران ســاخت این ورزشگاه طرز‬ ‫فکرشان سرمایه داری شــهری بود این استادیوم سه ساله‬ ‫ساخته می شــد‪ .‬با این مقدمه می خواهم به بازی ستارگان‬ ‫جهان و ستارگان ایران بپردازم‪ .‬چرا انها را اوردیم؟ به نظرم‬ ‫ورزش‬ ‫‪73‬‬ ‫ورزش‬ ‫گزار‬ ‫ش ویژه‬ ‫مدیر عاملپرسپولیسبهدلیلاعالمطرحکمک‬ ‫هوادارانبهباشگاهموردانتقادقرارگرفت‬ ‫ورزش‬ ‫‪74‬‬ ‫مثلث | شماره ‪277‬‬ ‫شماره حساب جنجالی‬ ‫ضعف مدیران باشگاه پرسپولیس در خصوص جذب‬ ‫اسپانســر حاال به برخی حاشــیه ها در اردوی سرخ ها دامن‬ ‫زده اســت‪ .‬مدیرعامل پرســپولیس در اظهارنظری عجیب‬ ‫تاکید کرده که برای برطرف کردن مشــکالت مالی باشگاه‬ ‫روی کمک هواداران حســاب ویژه ای باز کرده است؛ «ما‬ ‫اکنون بیشتر روی سیســتم هواداری فکر می کنیم و تا چند‬ ‫روز اینده این مساله نهایی می شود‪ .‬در کنار ان باید برنامه ای‬ ‫برای تسهیل درامد از طریق اسپانسر داشته باشیم تا از این‬ ‫دو طریق بتوانیم کل هزینه های باشگاه را تامین کنیم‪».‬‬ ‫طاهری‪ ،‬سرپرست باشگاه پرسپولیس در مورد اینکه‬ ‫اعضای هیات مدیره نســبت به مطرح شــدن بحث کمک‬ ‫مالی اظهار بی اطالعی کرده اند اینگونه واکنش نشان داد‪:‬‬ ‫«چندین ماه در مورد این موضوع توضیــح دادم‪ .‬در خیلی‬ ‫از باشــگاه های دنیا حرکت های هواداری انجام می شــود‪.‬‬ ‫به طور مثال گفتیم اگر هر هوادار ‪ 5‬هزار تومان بدهد شاید‬ ‫اصال نیازی به حامی مالی نداشته باشــیم‪ .‬در هیات مدیره‬ ‫جعفر کاشانی مثال هایی در این ارتباط بیان کرد‪ .‬این حرکت‬ ‫بر اساس تعاملی اســت که بین هوادار و باشگاه وجود دارد‬ ‫و هواداران به طــور خودجوش این بحــث را راه انداختند تا‬ ‫این کمک انجام شــود‪ .‬در بازی مقابل فوالد این کمک به‬ ‫باشــگاه به صورت خرید بلیت ها انجام شد‪ .‬باشگاه بخشی‬ ‫از هوادارانش عوام و بخشی دیگر خواص هستند‪ .‬افرادی‬ ‫که خواص هستند دوست دارند به باشگاه کمک کنند ولو به‬ ‫مقدار کم‪ .‬این حرکت کمک مالی هم از سوی هواداران به‬ ‫راه افتاده است‪».‬‬ ‫او درخصوص اعالم شــدن شــماره حســاب باشگاه‬ ‫از طریق ســایت‪ ،‬خاطرنشــان کرد‪« :‬ایــن کار یک حرکت‬ ‫خودجوش بود؛ چیزی از قبل مصوب نشــده بود‪ .‬دوستان‬ ‫شماره حساب را از بخش مالی باشگاه گرفته اند و خودشان‬ ‫اعالم کر ده اند‪».‬‬ ‫اما نکته جالب اظهارات طاهری اینجا بود‪« :‬از عزیزان‬ ‫می خواهم هر کس که می تواند برای کمک جلو بیاید‪ .‬جعفر‬ ‫کاشانی همیشه می گوید خواص باید به تیمشان کمک کنند‬ ‫که در این شرایط از انها ممنون می شویم‪».‬‬ ‫این اظهــارات نشــان می دهد کــه مدیران باشــگاه‬ ‫پرسپولیس هرگز برای مرتفع شدن مشکالت مالی این تیم‬ ‫برنامه مشخصی ندارند‪.‬‬ ‫سرپرست باشگاه پرسپولیس اما در مورد کمک وزارت‬ ‫ورزش نیز اینگونه واکنش نشــان داد‪« :‬متاســفانه وزارت‬ ‫ورزش محلی برای کمک به باشــگاه ها ندارد باید ردیفی در‬ ‫بودجه مشــخص شــود تا انها بتوانند به ما پول بدهند‪ .‬اگر‬ ‫این ردیف را مشــخص می کردیم می توانســتیم از وزارت‬ ‫ورزش پــول بگیریم ولی چنین ردیفی موجود نیســت و انها‬ ‫نمی توانند یک ریال را خارج از چیزی که مشــخص شده از‬ ‫بودجه هزینه کنند‪».‬‬ ‫در همین حال نصرالله ســجادی‪ ،‬معاون وزیر ورزش‬ ‫نیز در مصاحبه ای تاکید کرده که پرســپولیس و اســتقالل‬ ‫مشکل بودجه نخواهند داشت‪ .‬طاهری در این باره می گوید‪:‬‬ ‫«امیدواریم این مساله قانونی حل شود تا وزارت ورزش بتواند‬ ‫به ما کمک مالی کند این هم همان مساله ای است که گفتم‬ ‫مانع از انجام کمک مالی به ما می شود‪».‬‬ ‫اما مشکالت مالی باشگاه پرســپولیس باعث شده تا‬ ‫برانکو نیز ســاز جدایی کوک کند‪ .‬از قرار معلــوم این مربی‬ ‫کروات پیشنهادهایی دارد که می خواهد جدی تر از قبل به‬ ‫انها فکر کند‪.‬‬ ‫سرپرســت باشــگاه پرســپولیس در این بــاره گفت‪:‬‬ ‫«مشــکالت مالی حل می شــود‪ ،‬از طریق اسپانســری که‬ ‫جذب کنیم‪ .‬همچنین کمک هایی که قرار اســت از وزارت‬ ‫ورزش بگیریم در اینده ای نزدیک شروع به پرداخت پول ها‬ ‫می کنیم‪ .‬اما باید بدانید که ما یک فصل پیش رو داریم که‬ ‫باید هزینه ها را مدیریت کنیم‪ .‬معوقه هایی داریم که بیش از‬ ‫همه چیز روی باشگاه سایه انداخته و پرداخت این بدهی ها‬ ‫مهم است‪».‬‬ ‫طاهری در مورد اینکه مدیران عامل سابق پرسپولیس‬ ‫خیلی راحت اسپانسر جذب می کردند اما شما نمی توانید یک‬ ‫اسپانســر جذب کنید گفت‪« :‬چرا چنین چیزی می پرسید؟‬ ‫معوقاتی که باشــگاه دارد مربوط به یکی‪ ،‬دو ســال گذشته‬ ‫نیست‪ .‬اگر شــرایط این گونه بود که شــما گفتید تراز مالی‬ ‫باشــگاه باید مثبت باشــد اما اکنون تراز مالی باشگاه منفی‬ ‫است‪».‬‬ ‫اما منتقد درجه یک سرپرست باشگاه پرسپولیس کسی‬ ‫نیســت جز کریم باقری‪ .‬او در مصاحبه با خبرنگاران سخت‬ ‫به طاهری تاخته و گفته است‪« :‬همانطور که می دانید چند‬ ‫وقت گذشته اســت ولی هیچ خبری از حل مشکالت مالی‬ ‫باشگاه نیست‪ .‬هر روز به ما وعده وعید می دهند‪ .‬بازیکنان‬ ‫به این خوبی تمرین می کنند ولی هیچ کس پاسخگو نیست‬ ‫و اصال هیچ کس نمی اید بــا بازیکنان صحبــت کند‪ .‬از ما‬ ‫خواسته اند که به باشــگاه برویم و صحبت کنیم‪ .‬چرا ما باید‬ ‫به باشگاه برویم؟ شما مســئوالن باشــگاه باید به ورزشگاه‬ ‫درفشی فر بیایید‪ .‬واقعا زشت اســت که ما باید برویم دنبال‬ ‫پول و حل مشکالت مالی‪ .‬وقتی هیچ کس حرف نمی زند و‬ ‫اعتراضی نمی کند دلیل نمی شود که چیزی نیست‪».‬‬ ‫مربی تیم فوتبال پرســپولیس درباره طــرح علی اکبر‬ ‫طاهری مبنی بر کمک مالی هواداران به باشگاه‪ ،‬تاکید کرد‪:‬‬ ‫«واقعا زشت اســت‪ .‬من نمی دانم تصمیم گیرنده کیست؟‬ ‫مدیرعامل باشگاه یا کسی که این اقا را (علی اکبر طاهری)‬ ‫اینجا گذاشته است‪ .‬این تصمیم مایه ابروریزی است‪ .‬یعنی‬ ‫چه که هواداران پول بدهند؟ اگر اینطور اســت که تیم را به‬ ‫هواداران بدهند‪ .‬تماشاگران بدانند بازیکنان بدون پول هم‬ ‫تمام تالش خود را به کار بسته اند و اگر بعدا اتفاقی رخ داد‪،‬‬ ‫گردن مسئوالن باشگاه را بگیرند نه بازیکنان تیم را‪».‬‬ ‫وی در مــورد اینکه به نظر می رســد علی اکبر طاهری‬ ‫از عهده کارهای باشــگاه برنمی اید‪ ،‬گفت‪« :‬اگر علی اکبر‬ ‫طاهری از عهــده کارها برنمی ایــد‪ ،‬برود تا افــراد دیگری‬ ‫بیاینــد‪ ».‬رضــا وطن خــواه‪ ،‬دیگر پیشکســوت باشــگاه‬ ‫پرســپولیس نیز از عملکرد مدیران این باشگاه انتقاد کرد و‬ ‫درباره اقدام اخیر طاهری در خصوص اعالم شماره حساب‬ ‫به هــواداران گفت‪« :‬االن خیلــی اتفاقــات کم نظیر را در‬ ‫پرسپولیس شاهد هســتیم و این بحث شماره حساب هم به‬ ‫لیست اتفاقات کم نظیر اضافه شده اســت‪ .‬به هرحال در و‬ ‫تخته باید با هم جور باشد‪ .‬واقعا کجای دنیا از این اتفاقات‬ ‫رخ می دهد؟ این کار دقیقا سوءاســتفاده از پتانسیل است‪.‬‬ ‫این دست اقدامات باید بر اساس یک مصوبه یا قانون باشد‪.‬‬ ‫پرسپولیس یک تیم دولتی اســت و هیات دولت باید از این‬ ‫تصمیمات برایش بگیرد‪ .‬در ثانی مگر استقالل هم شرایط‬ ‫مشابهی دارد؟ ایا انها هم شماره حساب اعالم کرده اند؟ من‬ ‫فکر می کنم مدیران پرسپولیس به دنبال سرپوش گذاشتن‬ ‫روی شروع ضعیفشــان در لیگ برتر هستند و می خواهند با‬ ‫بازی روی مســائل مالی اذهان را بابت نتایج اخیر منحرف‬ ‫کنند‪».‬‬ ‫اما به جز این دو نفر بســیاری از قدیمی های باشــگاه‬ ‫پرسپولیس نیز نسبت به تصمیمات و سیاست های طاهری‬ ‫در پرســپولیس اعتراض خود را مطرح کردنــد‪ .‬تا جایی که‬ ‫سرپرستباشگاهپرسپولیسنسبتبهانتقادهااینگونهواکنش‬ ‫نشان داد‪« :‬چرا می خواهید این موضوع را بزرگ کنید؟ اینجا‬ ‫یک بحث تقدم و تاخر مطرح شده است‪ .‬این جریان از قبل‬ ‫بود و کســانی عنوان کرده بودند که حاضر هستند به باشگاه‬ ‫کمک کنند‪ .‬ما هم شماره حساب را روی سایت گذاشتیم و بعد‬ ‫از ان صحبت کمک کردن هواداران به میان امد‪ .‬نمی دانم‬ ‫چرا می خواهید این موضوع را بزرگ نشــان دهید‪ .‬این یک‬ ‫حرکتی بود که شروع شــد و ما شماره حســاب را روی سایت‬ ‫باشگاه گذاشتیم که بعد از ان از ما ســوال کردند که جریان‬ ‫چیســت و ما هم جواب دادیم‪ .‬کمک هواداران به باشــگاه‬ ‫مساله جدیدی نیست و از قدیم هم وجود داشته است‪ ».‬او‬ ‫در مورد انتقادهای تند باقری نیز واکنش نرمی نشــان داد‪:‬‬ ‫«باشگاه یک تعریف مشخص دارد و همه طبق منشور ان کار‬ ‫می کنند‪ .‬همه باید این منشور را رعایت کنیم و به ان احترام‬ ‫بگذاریم‪ .‬اگر فردی در باشــگاه گالیه دارد باید ان را در خود‬ ‫باشگاه مطرح کند نه خارج از باشگاه»‪.‬‬ ‫س هفته‬ ‫عک‬ ‫فاز جدید جوانگرایی‬ ‫کی روش در تیم ملی‬ ‫این روزها تیم ملی فوتبال کشورمان زیر نظر کارلوس کی روش‬ ‫اردوی اماده سازی اش را پشت سر می گذارد‪ .‬این مربی برای اولین بار‬ ‫در بازی تیم ملی فوتبال ایران برابر مالدیو در سال ‪ 90‬هدایت تیم ملی را‬ ‫عهده دار بود‪ .‬با انجام چهار بازی دیگر در تیم ملی او به رکورد ‪ 56‬بازی‬ ‫رسیده و در این عرصه با برانکو ایوانکوویچ به تساوی می رسد‪ .‬برانکو‪،‬‬ ‫‪ 56‬بار هدایت تیم ملی فوتبال کشورمان را عهده دار بوده است‪ .‬علی‬ ‫پروین ‪ 41‬بار‪ ،‬محمد مایلی کهن ‪ 40‬بار‪ ،‬حشــمت مهاجرانی ‪ 32‬بار‪،‬‬ ‫افشین قطبی ‪ 30‬بار‪ ،‬علی دایی و جالل طالبی ‪ 25‬بار‪ ،‬پرویز دهداری‬ ‫‪ 24‬بار و حســین فکری ‪ 21‬بــار هدایت تیم ملی فوتبال کشــورمان را‬ ‫برعهده داشته اند‪ ،‬براین اساس کی روش‪ ،‬برانکو‪ ،‬علی پروین‪ ،‬مایلی‬ ‫کهن‪ ،‬حشمت مهاجرانی‪ ،‬افشین قطبی‪ ،‬جالل طالبی‪ ،‬علی دایی‪،‬‬ ‫پرویز دهداری و حســین فکــری ‪ 10‬گزینه ای هســتند که مهمترین‬ ‫سرمربیان تاریخ فوتبال کشورمان به شمار می روند‪ .‬کی روش می گوید‪:‬‬ ‫«در اسیا سه کشور هستند که راحت به جام جهانی می رسند؛ استرالیا‪،‬‬ ‫کره جنوبی و ژاپن‪ .‬تنهــا یک جای خالی می ماند که برای کســب ان‬ ‫تیم های ایران‪ ،‬عربستان ســعودی‪ ،‬امارات‪ ،‬قطر‪ ،‬ازبکستان‪ ،‬چین‬ ‫و کره شــمالی باید رقابت کنند‪ .‬هفت کشــور وجود دارند که شرایط‪،‬‬ ‫امکانات و منابع مالی برای انجام چنین کاری دارند‪ .‬ایران که به مدت‬ ‫هشت ســال زیر تحریم های بین المللی قرار داشــت‪ ،‬از این امکان‬ ‫محروم بود‪ ».‬کی روش با اعالم این مساله تاکید کرده است که برای‬ ‫دسترسی به منابع مالی فیفا و کنفدراســیون فوتبال اسیا‪ ،‬مشکالتی‬ ‫وجود داشــته و تســهیالت الزم در کمپ های تمرینی وجود نداشته‬ ‫است‪ .‬لغو شدن دیدارهای دوســتانه نیز نقش زیادی در عدم امادگی‬ ‫تیم ملی ایران داشته است‪ .‬برای کی روش و تیمش کار دشواری بوده‬ ‫که با وجود نبود منابع مالی‪ ،‬بتواند با ســایر تیم ها رقابت کند‪ .‬نکته ای‬ ‫که در مورد تیم ملی وجود دارد تصمیمات و سیاست گذاری های تازه‬ ‫کی روش است‪ .‬او باز هم تیم ملی را جوان تر کرده است‪.‬‬ ‫مردم از دیدن بازی خیریه لذت بردند‬ ‫قرار نبود فوتبالی ها با ستارگان جهان بازی کنند‬ ‫جواد زرینچه‬ ‫مربی فوتبال‬ ‫مثلث | شماره ‪277‬‬ ‫ورزش‬ ‫قبل از هــر چیز باید بگویــم دیدار ســتارگان جهان با‬ ‫ســتارگان ایران بســیار خاطره انگیز بود‪ .‬بــرای ما‪ ،‬مردم‬ ‫و همــه بزرگانی که به تهــران امدند‪ ،‬خاطره شــیرینی رقم‬ ‫خورد‪ .‬درست است که برخی حاشــیه ها باعث شد حرف و‬ ‫حدیث هایی پیرامون این بازی به وجود بیاید اما به طور کلی‬ ‫باید بگویم حضور در این بازی خیریه برای خود من فرصتی‬ ‫بود تا خیلی از خاطراتم تداعی شود‪ .‬البته قرار نبود بچه های‬ ‫ملی پوش بازی کنند‪.‬‬ ‫قرار بود تیم هنرمنــدان که میزبان ســتارگان جهان‬ ‫بود این دیدار خیریه را انجام دهد‪ .‬اما نمی دانم چه اتفاقی‬ ‫افتاد که فوتبالی ها وارد زمین شدند و این موضوع در فاصله‬ ‫زمانی کمی اتفاق افتاد‪ .‬به طور کلی اما کار ارزنده ای بود که‬ ‫انجام شد اما می شد که با شــرایط بهتری این دیدار انجام‬ ‫شود یا دست کم بچه های فوتبالی با تمرین بیشتری مهیای‬ ‫این مســابقه شــوند‪ .‬چون به هر حال یک طرف ماجرا هم‬ ‫نتیجه است و ما فوتبالیست ها برد را دوست داریم حتی در‬ ‫دیداری دوستانه‪.‬‬ ‫اما اینها حواشــی کار اســت؛ در مجموع باید از همه‬ ‫انهایی که زحمت کشــیدند و ایــن برنامه را تــدارک دیدند‬ ‫تشــکر کنیم‪ .‬این کارها باید تداوم داشته باشد‪ .‬همین که‬ ‫ستارگان بزرگ دنیا به تهران امدند و فرصتی به وجود امد تا‬ ‫مردم از نزدیک با این چهره ها مالقات داشــته باشند اتفاق‬ ‫خوبی بود‪.‬‬ ‫ایــن را هم بگویــم کــه در این دیــدار خیریــه جای‬ ‫خالی خیلی ها احســاس می شــد‪ .‬خیلی از پیشکســوتان‬ ‫فوتبالی بودند که می شــد در این دیــدار از انها دعوت کرد‬ ‫اما به برگزار کننــدگان هم خیلی نمی شــود انتقاد کرد چون‬ ‫انها وقت کمی برای انتخاب نفرات داشــتند‪ .‬به نظرم خود‬ ‫فوتبالی ها باید بتوانند چنین ستارگانی را به کشورمان بیاورند‬ ‫و بازی های دوستانه برگزار کنند‪.‬‬ ‫برای خود من حس بســیار جالبی بــود‪ .‬اقای پروین‬ ‫تشــخیص داده بود که با ان ارنج بازی را اغاز کنیم و اگر نه‬ ‫من خیلی دوست داشتم در کنار نامجو مطلق بازی کنم‪ .‬به‬ ‫هر حال این مساله ها اهمیت چندانی ندارد‪ .‬مساله مهم این‬ ‫است که حرکت ارزنده ای انجام شد و ستارگان دنیا در تهران‬ ‫برای کمک به بیماران ام اس دور هم جمع شــدند‪ .‬همین‬ ‫طور ستارگان فوتبال ایران هم که خیلی وقت بود در کنار هم‬ ‫دیده نشده بودند فرصتی پیدا کردند تا دیدارها را تازه کنند‪.‬‬ ‫انجام این بازی ها باید به همدلی و همبستگی میان اهالی‬ ‫فوتبال کمک کند‪ .‬بنابراین من به شــخصه به حواشی ان‬ ‫چندان اهمیت نمی دهم‪.‬‬ ‫البتــه برخی اتفاقــات را نمی توانیم نادیــده بگیریم‪.‬‬ ‫بعضی از برخوردها باعث شد تا از لحاظ فرهنگی زیر سوال‬ ‫برویم‪ .‬فکر می کنم همه از این برخوردها ناراحت شدیم‪ .‬ما‬ ‫در فوتبال خودمان هم سال ها ست که مشکالت فرهنگی‬ ‫داریم‪.‬‬ ‫اما به نظرم برگزاری این بازی ها باعث می شــود که ما‬ ‫تجربه های زیادی کســب کنیم‪ .‬ال اقل اینکــه یاد بگیریم‬ ‫چطور چنین بازی های بزرگی را در ایــران برگزار کنیم‪ .‬باید‬ ‫شرایط و فرهنگی را ایجاد کنیم که همه مردم از دیدن چنین‬ ‫بازی هایی لذت ببرند‪.‬‬ ‫من از اینکه چنیــن بازی بزرگی در تهران انجام شــد‬ ‫بسیار خوشــحال شدم‪ .‬مردم ما واقعا مســتحق بهترین ها‬ ‫هستند ؛ مردمی که همیشه صبوری می کنند ‪ ،‬مهربان هستند‬ ‫و احساسات عمیقی دارند‪.‬‬ ‫نباید در حــق ایــن مــردم بی انصافی کنیــم‪ .‬برخی‬ ‫رفتارهای نادرســت که در جریان حضور این ســتارگان در‬ ‫تهران انجام شد را نباید به حســاب همه بنویسیم و بعد این‬ ‫طور نسخه بپیچیم که نباید دست به چنین اقدامات بزرگی‬ ‫زد‪ .‬به نظر من اتفاقا باید این بازی هــای بزرگ را به دفعات‬ ‫برگزار کنیــم‪ .‬چهره های بزرگ فوتبال دنیا را به کشــورمان‬ ‫بیاوریم تا به مرور ایرادهای خودمان را بدانیم‪.‬‬ ‫به طور حتم اگر مشکل یا ایرادی هم در برگزاری این‬ ‫بازی بوده از سر کم تجربگی بوده اســت وگرنه تا جایی که‬ ‫من خبر دارم همه انهایی که برای انجــام این بازی تالش‬ ‫کردند جز بــرای خیرخواهی و جز از ســر دلســوزی کاری‬ ‫نکردند‪ .‬مردم از دیدن این بازی لــذت بردند و همین برای‬ ‫من کافی است‪.‬‬ ‫‪75‬‬ ‫موج متبرک‬ ‫بازتاب های جهانی اکران‬ ‫فیلم محمد(ص)‬ ‫اگر نام فیلم محمد(ص) اخرین ساخته مجید مجیدی‬ ‫را در معتبرترین سایت سینمایی جهان یعنی‪ imdb‬جست وجو‬ ‫کنیم‪ ،‬متوجه می شویم که میانگین امتیازهای کاربران این‬ ‫ســایت به فیلم ‪ 8/9‬از ‪ 10‬اســت‪ .‬این درحالی است که این‬ ‫میانگین برای فیلمــی به همین نام ســاخته مصطفی عقاد‬ ‫‪ 8/6‬است‪ .‬این نشان از اینکه موج فیلم محمد(ص) خارج از‬ ‫مرزهایکشورهمفراگیرشدهوفقطمانیستیمکهدراینموج‬ ‫که به نام بزرگی متبرک است‪ ،‬شرکت داریم و این فیلم توانسته‬ ‫دربعدبین المللیهمموفقظاهرشود‪.‬بعدبین المللینمایش‬ ‫فیلم محمد(ص) از کانادا شروع شــد‪ .‬جایی که استقبال از‬ ‫فیلم به گونه ای بود که سینماهای نمایش دهنده پاسخگوی‬ ‫درخواســت تماشــاگران نبوده و به همین دلیل دو ســانس‬ ‫دیگر به نمایش های فیلم محمد در حاشیه جشنواره جهانی‬ ‫فیلم مونترال اضافه شــد‪ .‬مجیدی پیــش از نمایش محمد‬ ‫رسول الله(ص) در مراسم افتتاحیه جشــنواره مونترال‪ ،‬در‬ ‫مقابل سینما امپریال مورد اســتقبال سرژ لوسیک بنیانگذار‬ ‫و رئیس جشــنواره و دنیس کودره چهل و چهارمین شهردار‬ ‫مونترال قرار گرفت‪.‬‬ ‫دیدار‬ ‫‪76‬‬ ‫مثلث | شماره ‪277‬‬ ‫صحبت های اقای کارگردان‬ ‫مجیدی‪ ،‬علیرضا شجاع نوری‪ ،‬مینا ساداتی و مهدی‬ ‫پاکدل در حالی در نشست رســانه ای حاضر شدند که بیرون‬ ‫سالن نمایش دهنده محمد رسول الله(ص) گروهی کوچک‬ ‫در مخالفت با نمایش فیلم تجمع کــرده بودند‪ .‬با این حال‪،‬‬ ‫کارگردان نامزد اســکار فیلم خود را منادی صلح‪ ،‬دوستی و‬ ‫عشق دانســت؛ ان هم در زمانه ای که عده ای به نام دولت‬ ‫اسالمی با وحشــیگری های خود چهره ای متعصب و خشن‬ ‫از اســام به جهانیان معرفی می کنند‪ .‬مجیــد مجیدی در‬ ‫نشست خبری عوامل فیلم محمد رسول الله در محل برگزاری‬ ‫جشنواره جهانی مونترال با اشاره به اینکه اقدامات تروریستی‬ ‫وحشی گرایانه این روزها تحت نام اسالم در عراق‪ ،‬سوریه و‬ ‫دیگر کشور ها انجام می شود‪ ،‬گفت‪« :‬این اقدامات درحالی‬ ‫با نام اسالم انجام می شود که اســام دین صلح‪ ،‬دوستی و‬ ‫عشق است‪».‬‬ ‫او در ادامــه درباره فیلــم گفت‪« :‬این فیلــم به دوران‬ ‫کودکی پیامبر از تولد تا سن ‪ 13‬سالگی می پردازد که نتیجه‬ ‫تحقیقات طوالنی انجام شــده به همراه تاریخ دانان سنی و‬ ‫شیعه در این راه است‪ .‬چهار ســال از هفت سال ساخت این‬ ‫فیلم در تحقیق گذشته است تا اینکه بتواند تصویری دقیق و‬ ‫درست از پیامبر را نشان دهد‪ .‬اخرین فیلمی که در مورد پیامبر‬ ‫اسالم ساخته شده مربوط به‪ 40‬سال پیش است‪ ،‬در حالی که‬ ‫در مورد مسیح حدودا ‪ 200‬فیلم و ‪ 100‬فیلم به شکل مستقیم‬ ‫و غیر مستقیم در مورد حضرت موسی ساخته شده و حتی ‪42‬‬ ‫فیلمهمدرموردبودامنتشرشدهاست‪.‬اینفیلممعرفیبسیار‬ ‫درستی از پیامبر و دین اسالم است‪ .‬در غرب هرانچه که مردم‬ ‫شنیده اند از خشونت در اسالم و تعصب گرایی است که از ان‬ ‫برای تفسیر غلط از باور اسالم استفاده می شود که این اقدام‬ ‫غلط بوده و از دین واقعی فاصله دارد‪ .‬ما برای خودمان این‬ ‫را وظیفه می دانستیم که تصویر صحیحی از اسالم و پیامبر‬ ‫را نمایش بدهیم‪».‬‬ ‫فیلم محبوب رسانه ها‬ ‫فیلم ســینمایی محمد رســول الله (ص) به کارگردانی‬ ‫مجید مجیدی پــس از نخســتین نمایش جهانــی خود در‬ ‫جشــنواره فیلم مونترال توجه رســانه های خارجی را به خود‬ ‫جلب کرد‪ .‬از جمله خبرگزاری فرانسه این تیتر را برای اکران‬ ‫و نمایــش جهانی ایــن اثر فاخــر برگزیــد‪Iranian epic«:‬‬ ‫‪ »'Muhammad aims to change Islam's image‬کــه‬ ‫معنای ان می شود‪«:‬حماسه ایرانی «محمد» با هدف تغییر‬ ‫تصویر اسالم‪».‬‬ ‫روزنامه انگلیســی زبان گاردین پس از اکران این فیلم‬ ‫در جشنواره فیلم مونترال نوشــت‪« :‬فیلم مجیدی فضایی‬ ‫دوستانه میان شیعه و سنی به وجود اورده است‪ .‬بسیاری از‬ ‫صحنه های فاخر این اثر توانسته نام مجیدی را با کارگردانان‬ ‫مطرح اثار سینمایی اواخر دهه ‪ 1980‬همراه کند‪ .‬در فیلم ‪40‬‬ ‫میلیون دالری مجیدی مجموعه ای از نماهای عالی گرفته‬ ‫شده توسط ویتوریو اســتورارو مدیر فیلمبرداری این فیلم و‬ ‫فیلمبردار برجســته ایتالیایی بینندگان را ابتدا با تصاویری از‬ ‫محمد در بزرگسالی روبه رو می کند که وی را از پشت سر نشان‬ ‫می دهد در حالی که لباس سراسر سفید پوشیده است‪ ،‬سپس‬ ‫پاهای نوزادی به نمایش در می اید‪ ،‬ســری کــه با چند الیه‬ ‫عمامه پوشانده شده است و هرگز بدون نور دیده نمی شود‪.‬‬ ‫قاب بندی تصاویر از یک دهه بعد از اعالم رسمی رسالت وی‬ ‫اغاز می شود که با شــمار معدودی از پیروانش با تهدیدهای‬ ‫شدیدکفارمکهروبه روهستند‪،‬بیشترفیلمدرفالشبک هایی‬ ‫که به کودکی و نوجوانی محمد (ص) می گذرد که امنه مادر‬ ‫او با بازی مینا ساداتی‪ ،‬عبدالمطلب پدربزرگش با بازی علیرضا‬ ‫شــجاع نوری و ابو طالب با بازی مهدی پاکدل نقش مهمی‬ ‫ در ان دارند‪».‬خبرگزاری اســکای نیوز هم نوشــت‪« :‬هدف‬ ‫مجیدی در این فیلم‪ ،‬شکستن تصویر خشونت امیزی است‬ ‫که در افکار عمومــی از اســام ارائه می شــود و گروه های‬ ‫تروریســتی مســلح افراطی مانند داعش نمایش می دهند‪،‬‬ ‫مجیدی در این فیلم درپی اتحاد میان اهل سنت و شیعیان در‬ ‫تمام جهان از عراق تا یمن و سوریه است نه تفرقه میان انها‪».‬‬ ‫سامى یوسف به عنوان خواننده یکی از موسیقی های‬ ‫متــن فیلــم مجیــدی در مصاحبــه بــا رویتــرز نیــز گفت‪:‬‬ ‫«مطمئن هســتم علمای االزهر و کسانى که از فیلم محمد‬ ‫رســول الله (ص) انتقاد کرده اند هنوز این اثــر را ندیده اند و‬ ‫مخالفت انها بیشــتر به دلیل ترویج و حضور فرهنگی ایران‬ ‫در این فیلم اســت‪ ».‬منتقد هافینگتون پست‪ ،‬نشریه معتبر‬ ‫فرانسوی فیلم مجیدی را باشــکوه خواند و نوشت‪« :‬محمد‬ ‫ی رمانتیک‪-‬تاریخی اســت که چون‬ ‫رســول الله (ص) فیلم ‬ ‫یک نقاشی دیواری باشکوه برکودکی حضرت محمد (ص)‬ ‫تمرکز دارد‪».‬‬ ‫واکنش رسانه های عربی‬ ‫رســانه های عربی هم واکنش های متعــددی به اغاز‬ ‫اکران نمایش محمد(ص) نشان دادند‪ .‬انها این فیلم را یکی‬ ‫از پر خرج ترین فیلم های تاریخ سینمای ایران معرفی کردند‪.‬‬ ‫بی‪.‬بی‪.‬سی عربی به نقل از مجید مجیدی این اثر سینمایی‬ ‫را در راستای «تحکیم وحدت در جهان اسالم» دانست‪ ،‬اما‬ ‫در عین حال این شــبکه خبری پیش بینی کرد اکران جهانی‬ ‫فیلم در اینده «بحث برانگیز» باشــد‪ .‬بی‪.‬بی‪.‬ســی نوشته‬ ‫است‪« :‬در این فیلم چهره پیامبر اصال نشان داده نمی شود‬ ‫زیرا طبق تعالیم اسالمی تصویرسازی از پیامبر در اثار هنری‬ ‫ممنوع اســت‪ .‬اما به گفته این شبکه همین امر نیز نتوانسته‬ ‫اســت رضایت شــیوخ االزهر را که جایگاه بلندی در جهان‬ ‫اسالم دارند جلب کند و به همین دلیل برخی علمای االزهر‬ ‫خواستار به نمایش درنیامدن فیلم شده اند‪».‬‬ ‫شبکه المنار لبنان هم گزارشی مبسوط از اغاز اکران این‬ ‫فیلم در سالن های سینمای ایران منتشر کرده است‪ ،‬شبکه‬ ‫المنار هم به مواجهه برخی شخصیت های نزدیک به االزهر‬ ‫با ساخته مجیدی بی تفاوت نبوده و به ان اشاره کرده است‪،‬‬ ‫المنار نوشت انها این فیلم را «عجیب» توصیف می کنند‪.‬‬ ‫این شــبکه همچنین در گزارشــش تاکید کرده است‬ ‫که این فیلم با این هدف ســاخته شــده اســت تا به نمایش‬ ‫«چهره ای خوب از اسالم کمک کند‪ ،‬چهره ای که گروه های‬ ‫تروریستی امثال داعش ان را منحرف ساخته اند‪».‬‬ ‫روزنامه الحیات نیز درگزارشــی از نمایش این فیلم به‬ ‫استقبال خوب تماشاچیان در تهران پرداخته است‪ .‬مهدی‬ ‫ازار‪ 25‬ساله می گوید‪« :‬فیلمی طوالنی بود‪ .‬اولش کند شروع‬ ‫شد اما بعد جذاب شد به طوری که همه را شیفته خود کرد‪».‬‬ ‫مهسا رسول زاده ‪ 40‬ســاله می گوید‪« :‬خیلی تاثیرگذار بود‪.‬‬ ‫من فکر می کنم روی غیر مسلمانان هم اثر بگذارد» و باز هم‬ ‫در انتها گریزی به صحبت های مجیدی زده و نوشته است‪:‬‬ ‫در این فیلم چهره پیامبر نشان داده نشده است بلکه محیط‬ ‫پیرامون او توصیف می شــود فقط به گفتــه او (کارگردان)‬ ‫می توان «سایه جسم او را دید‪».‬‬ ‫بازاری الگو‬ ‫از عال میرمحمد صادقی‪ ،‬چهره ماندگار بخش خصوصی تقدیر شد‬ ‫رئیس دفتر مقام معظم رهبری در این مراسم گفت‪« :‬اقای‬ ‫میرمحمد صادقی انسانی خوشنام و پرسابقه است که هر جا‬ ‫مصالح عمومی در میان باشد از هیچ کمکی دریغ نمی کند‪.‬‬ ‫برهمین اساس‪ ،‬گرامیداشت ایشان‪ ،‬گرامیداشت ارزش و‬ ‫ ترویج یک سنت الهی است‪ ،‬ضمن اینکه این حرکت موجب‬ ‫می شــود مردم به وجود چنیــن شــخصیت هایی در جامعه‬ ‫اگاهی پیــدا کنند‪ .‬بازار در ســال های پیــش از انقالب و از‬ ‫خرداد ‪ ۴۲‬به بعد یکی از عوامل مهم و پشــتیبان انقالبیون‬ ‫و امام بود‪ .‬در این میان‪ ،‬یکی از نقش های همیشگی بازار‬ ‫پشتیبانی روحانیت و حوزه های علمیه بود که همچنان ادامه‬ ‫دارد‪ ».‬او با بیان اینکه در شرایط کنونی تامین نیازهای مردم‬ ‫و کشور از عمده ترین وظایف فعاالن اقتصادی است و هر چه‬ ‫می توانیم باید بر تولید داخلی تکیه کنیم‪ ،‬زیرا نمی توان هم‬ ‫دم از استقالل زد و هم دست نیاز به سوی دشمنان دراز کرد‪،‬‬ ‫ادامــه داد‪« :‬اقتصاد مقاومتی یعنی جلوگیری از اســراف و‬ ‫تبذیر بیجا‪ ،‬حمایت از تولید ملی و اینکــه خود را از دیگران‬ ‫مستقل کنیم‪ ،‬بنیان اقتصاد مقاومتی است‪».‬‬ ‫روایت حدادعادل‬ ‫مثلث | شماره ‪277‬‬ ‫غالمعلی حدادعادل نماینــده مردم تهران در مجلس‬ ‫نیز در این مراســم با بیان اینکه از میــان بازرگانان تاکنون‬ ‫کمتر الگو به جامعه ارائه شده اســت‪ ،‬گفت‪« :‬اهمیت این‬ ‫گرامیداشت در این است که یک شخصیت نمونه در کشور‬ ‫به عنوان بازرگان نمونه معرفی شده است‪ .‬با این گرامیداشت‬ ‫می توانیم به جامعه بگوییم در انقالب اسالمی ایران فردی‬ ‫که در باالترین ســطح بازرگانی و اقتصادی جامعه اســت‪،‬‬ ‫دیدار‬ ‫گفته می شــود که وقتی بختیار تهدید کرد فرودگاه ها‬ ‫را بسته و هر هواپیمایی را با موشــک خواهد زد و ایرفرانس‬ ‫حاضر نشد هواپیمایی برای حضور امام به تهران اختصاص‬ ‫دهد‪ ،‬یک اصفهانی دســت و دلباز وارد دفتــر ایرفرانس در‬ ‫پاریس شــد و با یک چک در جا که می گویند ‪۲‬میلیون دالر‬ ‫بوده‪ ،‬هواپیما و مسافرانش را یکجا بیمه کرد تا پرواز انقالب‬ ‫انجام شود‪ .‬ان اصفهانی کســی جز عال میرمحمد صادقی‬ ‫نبود‪ .‬این تنها یکــی از ماجراهای عــا میرمحمد صادقی‬ ‫اســت‪ .‬او به همراه دیگر تجار و بازرگانــان که البته معروف‬ ‫نیستند‪ ،‬یکی از پشتیبانان مالی انقالب بود‪.‬‬ ‫افــرادی که برعکــس مبــارزان معروف‪ ،‬نامشــان را‬ ‫کمتر شــنیده ایم‪ ،‬اینها جــزو حلقــه ای بودند که از ســال‬ ‫‪ ۱۳۴۲‬کــه مســاله انجمن هــای‬ ‫ایالتــی و والیتی و کاپیتوالســیون‬ ‫پیش امد‪ ،‬کمک های قبال پراکنده‬ ‫خود را به انقالب اســامی سازمان‬ ‫دادنــد و انجمــن کمــک کاران را‬ ‫به راه انداختنــد تا مبــارزان با رژیم‬ ‫پهلــوی را پشــتیبانی کننــد‪ ،‬بــه‬ ‫خانــواده زندانیان و شــهدا کمک‬ ‫کنند و پول خرید تــدارکات و احیانا‬ ‫عملیات های انقالبــی را بپردازند‪.‬‬ ‫محمدصادقی که اکنون‪ ،‬هشتمین‬ ‫دهــه زندگــی اش را ســپری کرده‬ ‫اســت‪ ،‬از ســال های اغازین دهه‬ ‫‪ 40‬تحــت تاثیر اندیشــه های امام‬ ‫خمینی وارد مبارزات انقالبی شــد‪.‬‬ ‫او که تاجری سرشناس در اصفهان‬ ‫محسوب می شد‪ ،‬در سال ‪ 1347‬با‬ ‫راه اندازی صندوق قرض الحســنه‬ ‫مسجد لرزاده‪ ،‬شرایطی را فراهم کرد‬ ‫تا انقالبیون‪ ،‬منبع کوچکی بــرای تامین مالی مبارزات خود‬ ‫داشته باشند‪ .‬میرمحمد‏صادقی در مصاحبه ای به سال های‬ ‫اشنایی‏اش با امام اشــاره کرده و گفته‪« :‬در سال های دهه‬ ‫‪ 40‬با خطابه‏ها و نوشته‏های ایشان اشنا بودم‪ ،‬بارها به منزل‬ ‫امام در قم رفته بودم‪ .‬در نجف هم دو‪ ،‬ســه مرتبه ایشان را‬ ‫زیارت کردم‪ .‬امام (ره) وقتی که در پاریس هم بودند خدمت‬ ‫ایشان رسیدم‪».‬‬ ‫میرمحمدصادقی این رویه پس از انقالب اســامی‬ ‫را حفــظ کــرد و از او به عنوان یکــی از نمادهــای اقتصاد‬ ‫اخالقی یــاد می کنند‪ .‬داســتان زندگــی میرمحمدصادقی‬ ‫روایتی از یک عمــر کارافرینی و مبارزه اســت‪ .‬زندگینامه او‬ ‫حداقل به ســه بخش متفاوت تقسیم می شــود‪ .‬او مردی‬ ‫اقتصادی بود که فعالیت های سیاســی می کــرد و در امور‬ ‫خیریه و اجتماعی نقشی فعال داشت‪ .‬عالءالدین میرمحمد‬ ‫صادقی در دهه هشــتم عمر خود همان روال سابق را ادامه‬ ‫می دهد‪ .‬او همچنان مدرسه می ســازد و زندانی ازاد می کند‬ ‫و برای قرض الحســنه ها منابع مالی تامین می کند‪ .‬روایت‬ ‫میرمحمدصادقی‪ ،‬قصه نســلی از بازار به شــمار می اید که‬ ‫ســال های جوانی را به دو بخش مبارزه و کار تقسیم کردند‪.‬‬ ‫میرمحمدصادقی به طور حتم یکی از اثرگذارترین چهرهای‬ ‫اقتصادی بخش خصوصی ایران است‪ .‬پس بی دلیل نیست‬ ‫که مراسم تقدیر از او مراسم باشکوهی باشد‪.‬‬ ‫از عــاء میرمحمــد صادقی چهــره مانــدگار بخش‬ ‫خصوصی و فعال اقتصادی نیکوکار در مراســمی با حضور‬ ‫رئیس دفتر مقام معظم رهبری‪ ،‬غالمعلی حدادعادل رئیس‬ ‫فرهنگستان زبان و ادب فارسی ایران و نماینده مردم تهران‬ ‫در مجلس‪ ،‬روسای اتاق های بازرگانی تهران و ایران و جمع‬ ‫کثیری از فعاالن اقتصــادی در اتاق بازرگانــی ایران تقدیر‬ ‫شــد‪ .‬علی الریجانی‪ ،‬رئیس مجلس طی پیامی به تقدیر از‬ ‫خدمات میرمحمدصادقــی پرداخت‪ .‬در این مراســم یک‬ ‫لوح منقش بــه نامه مقام معظم رهبری خطــاب به حاج عال‬ ‫میرمحمدصادقی و یک جلد قران کریم به وی اهدا شد‪ .‬عال‬ ‫میرمحمدصادقی که برای دقایقی پشــت تریبون ایســتاد‪،‬‬ ‫طی ســخنانی از برگزارکنندگان این مراســم قدردانی کرد و‬ ‫گفت‪« :‬بنده خدمتگزار مردم هســتم و امیــدوارم تا اخرین‬ ‫لحظه حیات به این خدمتگزاری ادامه دهم و به نوکری مردم‬ ‫افتخار می کنم‪».‬‬ ‫حجت االســام و المســلمین محمدی گلپایگانی‪،‬‬ ‫می تواند زندگی دینی داشته و الگوی دینی جامعه باشد‪».‬‬ ‫حدادعادل ســپس در ســخنان کوتاهی به عوامل و‬ ‫ریشه های ستیز جامعه با طبقه بازرگان و سرمایه دار در ایران‬ ‫پرداخت‪« :‬از سال ‪ ۱۳۲۰‬خورشیدی که حزب توده فعالیت‬ ‫علنی خود را در ایــران اغاز کرد‪ ،‬به طور ســازمان یافته امور‬ ‫بازرگانی و تجارت در کشور و میان احاد جامعه منفی و باطل‬ ‫شمرده شد‪ .‬شرایط ان روزهای جامعه ایران به گونه ای بود‬ ‫که بر اثر تئوری های مارکسیســتی‪ ،‬ســرمایه داری جنایت‬ ‫شمرده می شد و متاســفانه طبقه جوان و دانشجو نیز با ان‬ ‫همراه بودند و تحت تاثیر این تفکر قرار داشتند‪ .‬امروز اگر از‬ ‫ان تفکرات ضد ســرمایه داری در ایران دیگر خبری نیست‪،‬‬ ‫یکی از دالیل ان به فروپاشی نظام شوروی برمی گردد‪».‬‬ ‫حدادعــادل در ادامه با اشــاره به اینکه امــروز جامعه‬ ‫و نظام به جایی رســیده اســت که از بازرگان و تاجر انقالبی‬ ‫تجلیــل و تقدیــر می کنــد‪ ،‬از دیــدگاه خــود شــخصیت‬ ‫عــا میرمحمدصادقــی را در پنــج ویژگی توصیــف کرد‪:‬‬ ‫«نخســتین ویژگــی بــارز اقای‬ ‫عال میرمحمدصادقــی‪ ،‬تدین و‬ ‫دینداری ایشان است که از تعلق‬ ‫وی به خانواده ای متدین حکایت‬ ‫دارد‪ ».‬رئیــس بنیــاد ســعدی‬ ‫همچنین‪ ،‬عال میرمحمدصادقی‬ ‫را شــخصیتی مبــارز و سیاســی‬ ‫دانســت و نقــش وی را در طول‬ ‫دوران پیــش و پــس از انقــاب‬ ‫اسالمی ستود‪.‬‬ ‫اشــتغال بــه فعالیت های‬ ‫اقتصــادی‪ ،‬دخالــت در امــور‬ ‫خیرخواهانه و مشارکت در تاسیس‬ ‫نهادهای اموزشــی و مدارس‪ ،‬از‬ ‫دیگر اضــاع توصیفــی بود که‬ ‫وی برای عــا میرمحمدصادقی‬ ‫برشمرد‪ .‬حدادعادل پس از بیان‬ ‫برخی از ویژگی های عضو باسابقه‬ ‫اتاق بازرگانی‪ ،‬گفــت‪« :‬در نظام‬ ‫جمهوری اســامی که برپایه حکومت دینی استوار است‪،‬‬ ‫افراد می توانند در امور تجارت و بازرگانی فعال باشند و در عین‬ ‫حال زندگی انها بر اساس معیارهای انقالبی و اسالمی قابل‬ ‫دفاع باشد‪ .‬از این رو‪ ،‬این گونه الگوها را امروز باید در جامعه و‬ ‫کشور اسالمی ایران معرفی کرد و به همه شناساند‪».‬مسعود‬ ‫خوانساری‪ ،‬رئیس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران نیز‬ ‫در این مراســم با بیان اینکه امروز اقتصاد ایران فســادالود‬ ‫بوده و نیاز به بازسازی اخالقی دارد‪ ،‬گفت‪« :‬فساد در عمق‬ ‫جان اقتصاد ایران النه کرده اســت‪ .‬بازرگانان و صنعتگران‬ ‫به عنوان معتبرترین افراد در جامعه مطرح بوده اند و هنوز هم‬ ‫اخالق کسب و کار را به خوبی رعایت می کنند و تحت عنوان‬ ‫مسئولیت اجتماعی تالش دارند تا وظایف حرفه ای خود را‬ ‫نیز به سرانجام برسانند‪».‬‬ ‫در ادامــه ایــن مراســم محســن جالل پــور‪ ،‬رئیس‬ ‫اتاق ایران از تشــکیل شورای عالی پیشکســوتان در اتاق‬ ‫بازرگانی برای ثبــت و تقدیر از افراد برجســته ای چون عال‬ ‫میرمحمدصادقــی خبــر داد‪« :‬یکــی از ماموریت هــای‬ ‫این شــورا تجلیــل از پیشکســوتان عرصه اقتصاد کشــور‬ ‫و توجــه به اخالق مداری اســت‪ .‬مســئولیت این شــورا به‬ ‫اقای میر محمدصادقی ســپرده شــده و تنظیم اساسنامه و‬ ‫عضوگیری ان در حال انجام است‪.‬‬ ‫یکــی از ماموریت هــای این شــورا‪ ،‬برگــزاری چنین‬ ‫نشست هایی خواهد بود‪ .‬نشست هایی که جمعی خردورز و‬ ‫فعاالن پیشکسوت حوزه تجارت و صنعت را گردهم خواهد‬ ‫اورد تا انان با رهنمودهای خود‪ ،‬مسیر پیش رو را برای فعاالن‬ ‫اقتصادی هموار کنند‪.‬‬ ‫‪77‬‬ ‫صید در وقت اضافه‬ ‫نگاهی به بازیکنانی که در اخرین فرصت‬ ‫نقل وانتقاالت تیم خود را انتخاب کردند‬ ‫کرکره نقل و انتقاالت اکثر لیگ هــای معتبر اروپایی‬ ‫سی و یک اگوست ‪ 2015‬برابر با نهم شــهریور ماه در اکثر‬ ‫لیگ های معتبر اروپایی پایین کشیده شد‪ .‬نخستین لیگی‬ ‫لو انتقاالت در ان به پایان رسید بوندسلیگا بود‪،‬‬ ‫که مهلت نق ‬ ‫انها ســاعت یک بعدازظهر پنجره نقل و انتقاالت را بســتند‬ ‫و تا زمســتان باز نخواهند کرد‪ .‬در همان روز (نهم شهریور)‬ ‫ایتالیایی ها ساعت شش بعدازظهر رسما به کار خود در نقل و‬ ‫انتقاالت تابستانی پایان دادند و به دنبال تنها یک ساعت بعد‬ ‫این مهلت برای لوشامپیونه‪ ،‬اردیویسیه هلند‪ ،‬اللیگا و لیگ‬ ‫روسیه نیز به پایان رسید‪ .‬تنها لیگ معتبر اروپایی که یک روز‬ ‫بیشتر به تیم های خود مهلت داد لیگ برتر انگلیس بود‪.‬‬ ‫باز هم در ســاعات و دقایــق پایانی نقــل و انتقاالت‬ ‫اتفاقاتــی جالب افتــاد‪ .‬در واقع تالش و تقــای تیم های‬ ‫اروپایی بــرای جذب مهره های مورد نظر نه تنها تا ســاعات‬ ‫پایانی که حتی دقایق پایانی نیز ادامه داشــت‪ .‬البته اغراق‬ ‫نیســت بگوییم جدال برای جــذب مهره های مــورد نظر تا‬ ‫ثانیه های اخر و پس از ان نیز ادامه داشــت همانند اتفاقی‬ ‫که برای دیوید دخیا ســنگربان منچســتریونایتد افتاد‪ .‬دو‬ ‫باشگاه منچســتریونایتد و رئال مادرید ســرانجام برای این‬ ‫انتقال توافق کردند اما ‪ 40‬دقیقه تاخیر کافی بود تا دخیا در‬ ‫جمع شیاطین سرخ ماندنی شــود‪ .‬برخی از انتقاالت دیگر‬ ‫که احتمال انها منتفی شــده بود به حقیقت تبدیل شــدند و‬ ‫چهره هــای غیرمترقبه لقب گرفتند‪ .‬بقیــه اتفاقات عجیب‬ ‫را در نیم فصل خواهیم دید چرا کــه جنجال های فراوان بر‬ ‫سر ســتاره های مختلف فعال پایان یافته است‪ .‬در ادامه با‬ ‫صیدهای دقیقه نودی مهلت نقل و انتقاالت تابستانی بیشتر‬ ‫اشنا می شویم‪:‬‬ ‫دیدار‬ ‫‪78‬‬ ‫مثلث | شماره ‪277‬‬ ‫کوین دی بروین‬ ‫این خرید در اخریــن روزهای نقــل و انتقاالت انجام‬ ‫شــد و به روز اخر کشیده نشــد‪ .‬منچستر ســیتی این روزها‬ ‫هر بازیکنــی را که می خواهــد می خرد‪ .‬کویــن دی بروین‬ ‫ســال ‪ ۲۰۱۲‬به چلسی پیوســت اما پس از دو سال و پس از‬ ‫اینکه در این تیم موفقیتی نداشــت‪ ،‬راهی ولفسبورگ شد‪.‬‬ ‫دی بروین ‪ 24‬ساله که فصل گذشته به عنوان برترین بازیکن‬ ‫بوندس لیگا معرفی شد با قراردادی که گفته می شود ارزش‬ ‫ان ‪ 55‬میلیون پوند اســت به نایب قهرمان فصل گذشــته‬ ‫لیگ برتر ملحق شده است‪ .‬به این ترتیب او به دومین خرید‬ ‫گران ثبت شده در تاریخ لیگ برتر انگلیس تبدیل شد‪ .‬رکورد‬ ‫گران ترین خرید در حال حاضر در دســت منچســتریونایتد‬ ‫اســت که فصل گذشــته انخل دی ماریــا را در ازای ‪59.7‬‬ ‫میلیون پونــد از رئال مادرید خرید‪ .‬او ســومین خرید بزرگ‬ ‫من سیتی پس از رحیم اســترلینگ (از لیورپول) و نیکالس‬ ‫اوتامندی (از والنسیا) محسوب می شــود‪ .‬دی بروین پس‬ ‫از انتقال به ســیتی گفت‪« :‬فکر می کنم لیگ برتر بهترین‬ ‫لیگ دنیاست‪ .‬بعد از‏ان‪ ،‬فکر می کنم لیگ المان است‪ .‬من‬ ‫دوران فوق العاده ای در المان داشتم؛ یک سال و نیم موفق‬ ‫در المان‏داشــتم؛ جایی که به چند جام رســیدیم ‏‪ .‬این یک‬ ‫چالش جدید اســت تا بتوانم به بازیکن بهتری تبدیل شوم و‬ ‫امیدوارم بتوانم خوب کار کنم‪».‬‬ ‫عدنان یانوزای‬ ‫بورسیادورتموند که با هدایت توماس توخل در ‪ ۳‬هفته‬ ‫سپری شده فصل جدید بوندس لیگا به عنوان مدعی قهرمانی‬ ‫ظاهر شده ‪ ،‬در اخرین روز از نقل و انتقاالت تابستانی ‪ ،‬عدنان‬ ‫یانوزای را از تیم منچستریونایتد به خدمت گرفت‪ .‬این انتقال‬ ‫البته نه به صورت قطعی بلکه به صورت موقت و قرضی و تا‬ ‫پایان فصل جاری انجام شــد‪ .‬عدنان یکی از استعدادهای‬ ‫ناب فوتبال اروپا محسوب می شود‪ ،‬بازیکنی که این فرصت‬ ‫را داشــت که در چند تیم ملی بازی کند امــ ا ترافیک بازیکن‬ ‫در خط هجومی منچستر یونایتد باعث شد که این استعداد‬ ‫ بی نظیر مجبور به ترک اولدترافورد شود‪ .‬یانوزای که فصل‬ ‫گذشته کمتر در ترکیب اصلی منچســتریونایتد قرار گرفته‬ ‫بود‪،‬‏در هفته های ابتدایی این فصل‪ ،‬با نظر لوئیس فان خال‬ ‫به ترکیب اصلی راه پیدا کرد اما در نهایت تصمیم‏گرفت به‬ ‫پیشنهاد دورتموند پاسخ مثبت بدهد‪.‬‏ ستاره ‪ ۲۰‬ساله که در‬ ‫تیم نخست شهر منچســتر به بازیکنی عمدتا نیمکت نشین‬ ‫تبدیل شده بود‪ ،‬پس از حضورش در المان گفت‪« :‬دورتموند‬ ‫باشگاهی بزرگ است که هواداران بسیار خونگرم و با محبت‬ ‫دارد‪ .‬دوست دارم با این تیم بزرگ به خیلی چیزها برسم‪».‬‬ ‫عدنان پیــش از این مــورد توجه تیم هــای تاتنهام‪،‬‬ ‫اورتون‪ ،‬مارسی و والنسیا قرار گرفته بود ولی فن خال‪ ،‬انتقال‬ ‫او به المان را مناسب تر می داند‪.‬‬ ‫چیچاریتو‬ ‫خاویر هرناندز مکزیکی ملقب به چیچاریتو با قراردادی‬ ‫سه ساله از منچستریونایتد به بایرلورکوزن پیوست‪ .‬قرارداد‬ ‫این بازیکن که فصل گذشته به شکل قرضی در رئال مادرید‬ ‫بازی کرد تا ژوئن ‪ 2018‬اعتبار دارد‪.‬هر ناندز پس از امضای‬ ‫قرارداد با تیم جدیدش گفــت‪« :‬در لیگ برتر و اللیگا بازی‬ ‫کرده ام و حاال می روم تا در سومین لیگ معتبر دنیا هم تجربه‬ ‫کسب کنم‪ .‬امیدوارم از فرصت به وجود امده برای بازی در‬ ‫لورکوزن استفاده کنم و دستاوردهای بزرگی داشته باشم‪».‬‬ ‫رودی فولر مدیر ورزشی لورکوزن هم درباره خرید این‬ ‫مهاجم گفت‪« :‬او مهاجمی تکنیکی‪ ،‬پرتحرک و سریع است‬ ‫که در بازی گروهی بسیار خوب کار می کند و قدرت ضربه زدن‬ ‫و گلزنی فراوانی دارد‪ .‬با چیچاریتو ما امکان مانور بیشتری در‬ ‫حالت هجومی داریم‪ .‬خیلی خوشحالم او تصمیم گرفت به‬ ‫بایرلورکوزن بیاید‪».‬‬ ‫چیچاریتو که بــا ‪ 6.68‬میلیــون پوند راهــی این تیم‬ ‫بوندسلیگایی شده است حاال سابقه بازی کردن در سه لیگ‬ ‫معتبر اروپا یعنی اللیگا‪ ،‬لیگ برتر انگلیس و بوندسلیگا را در‬ ‫کارنامه خود دارد‪ .‬هرناندز در تیم جدیدش پیراهن شماره ‪ 7‬را‬ ‫بر تن خواهد کرد و در لیگ قهرمانان اروپا هم می تواند برای‬ ‫تیمش به میدان رود‪.‬‬ ‫جولیان دراکسلر‬ ‫دراکســلر که تــا همیــن ســال گذشــته بزرگ ترین‬ ‫باشگاه های اروپایی را مشتری خود می دید در استانه پایان‬ ‫نقل و انتقاالت تابستانی به ولفســبورگ تیم اماده و مدعی‬ ‫بوندسلیگا پیوست‪ .‬این یکی از پرهزینه ترین نقل و انتقاالت‬ ‫فوتبال المان بــود چرا که ‪ 25.20‬میلیــون پوند هزینه دربر‬ ‫داشت‪ .‬این قرارداد پنج ساله است‪ .‬دراکسلر می خواهد به‬ ‫قهرمانی ولفسبورگ در بوندســلیگا در حضور مدعی بزرگی‬ ‫به نام بایرن مونیخ کمک زیادی کند‪ .‬او که در ولفســبورگ‬ ‫قرار اســت جای کوین دی بروین را پر کنــد‪ ،‬در مصاحبه با‬ ‫خبرنگاران گفت‪« :‬از شــالکه جدا شــدم چون نیاز به تغییر‬ ‫فضا داشــتم‪ .‬از یوونتوس هم پیشنهاد داشــتم اما ترجیح‬ ‫دادم در فوتبال المان بمانم و برای ولفســبورگ بازی کنم‪.‬‬ ‫فکر می کنم اینجا بهتر می توانم توانایی هایم را نشان داده‬ ‫و پیشرفت کنم‪ .‬بوندسلیگا فضایی دارد که برایم اشناست؛‬ ‫برعکس سری ا ایتالیا‪ ».‬دراکسلر در مورد جدایی دی بروین‬ ‫از ولفســبورگ و پیوســتنش به ســیتی نیز گفت‪« :‬از اینکه‬ ‫نمی توانم کنار او بازی کنم متاسفم‪ .‬بازی کنار او می توانست‬ ‫زیبا و جذاب باشد‪».‬‬ ‫هرنانس‬ ‫هرنانس‪ ،‬هافبک برزیلی اینتر با قراردادی ‪ 3‬ســاله با‬ ‫قهرمان فصل پیش سری ا امضا کرد‪ .‬باتوجه به ناکامی یووه‬ ‫در جذب جولیان دراکسلر‪ ،‬هرنانس ‪ 30‬ســاله اخرین امید‬ ‫بیانکونری برای پر کردن جای خالی ویدال و پیرلو در میانه‬ ‫میدان بود‪ .‬قرارداد هرنانس ســه ساله است وگفته می شود‬ ‫یووه برای جذب او ‪ 11‬میلیون یورو پرداخت کرده است؛ اما‬ ‫بنا بر بندی که در قرارداد او قید شده است‪ ،‬این رقم می تواند‬ ‫تا ‪ 13‬میلیون یورو افزایش یابد‪ .‬این بازیکن‪ ،‬در ژانویه ‪2014‬‬ ‫با ‪ 18‬میلیون یورو از التزیو به نراتزوری پیوسته بود‪ .‬هرنانس‬ ‫در مورد این انتقال گفت‪ « :‬پوشیدن پیراهن جدیدم‪ ،‬باعث‬ ‫غرور و افتخار من است‪ .‬انگیزه بسیاری برای اغاز این تجربه‬ ‫جدید دارم و می خواهم با تمام وجودم برای یووه بازی کنم‪.‬‬ ‫از اینکه به یک باشگاه بزرگ دیگر انتقال یافتم‪ ،‬خوشحالم؛‬ ‫تورین‪ ،‬یکی از مهم ترین و زیباترین شهرهای ایتالیا است‬ ‫و مردم بی نظیری دارد و نماد یکی از بزرگترین باشگاه های‬ ‫ایتالیا و جهان است‪».‬‬ ‫نوبهار جان و دل‬ ‫به بلندای ان ردا‬ ‫معیارقبولیحجدرکالمرهبرمعظمانقالب‬ ‫سیرتاریخیزندگیامامرضا(ع)‬ ‫انتشارات انقالب اسالمی همزمان با فرارسید ن موسم حج و زیارت خانه خدا اقدام به‬ ‫معرفی کتاب «نوبهار جــان و دل»؛ مروری بر جمالت قصار رهبــر معظم انقالب درباره حج‬ ‫کرده است‪.‬این کتاب ‪ 101‬صفحه ای‪ ،‬حاوی ‪ 77‬عبارت برگزیده از پیام ها و بیانات مقام معظم‬ ‫رهبری در موضوع حج در طول سال های‪ 1368‬تا‪ 1388‬به کوشش علیرضا مختارپور قهوردی‬ ‫تدوین و در سه نوبت چاپ شده است‪.‬اهمیت حج‪ ،‬اغتنام فرصتی استثنایی‪ ،‬اهمیت برائت از‬ ‫مشرکان‪ ،‬وحدت مسلمین‪ ،‬خودداری از تبدیل فرصت حج به امور تجاری و بازرگانی و توصیه‬ ‫به خودسازی معنوی از جمله محورهای این اثر است‪.‬‬ ‫در بخش هایی از این کتاب می خوانیم‪«:‬اصل‪ ،‬این است‪ .‬ما‪ ،‬در حج باید سعى کنیم‬ ‫عبودیت را در خودمان تقویت کنیم‪ .‬هجرت الی الله کنیم‪ .‬حج را قبول و مقبول درگاه پروردگار‬ ‫قرار دهیم‪ .‬چگونه ممکن است حج ما مقبول باشــد؟ وقتى که این حج‪ ،‬ما را به خدا نزدیک‬ ‫کند‪ .‬در روایتى نقل شده است که اگر می خواهید بدانید ایا حج شــما قبول شده است یا نه‪،‬‬ ‫ببینید گناهانى را که مرتکب می شدید‪ ،‬بعد از حج کنار گذاشتید یا نه؟ اگر دیدید توفیق این را‬ ‫پیدا کردید که گناهان را کنار بگذارید‪ ،‬کشف کنید که خداى متعال‪ ،‬حج را از شما قبول کرده‬ ‫است و به خدا نزدیک شده اید ‪ .‬معیار‪ ،‬اینهاست‪ :‬از گناه خارج شدن؛ به خدا نزدیک شدن؛ از‬ ‫خودخواهی ها و خودپرستی ها دورشدن؛ مثل قطره اى در دریاى فضل و رحمت الهى خود را‬ ‫ن و این‪ ،‬اساسی ترین کارهاست‪».‬‬ ‫غرق کرد ‬ ‫«به بلندای ان ردا» اثر سید علی شجاعی در قالب یک اثر مکتوب داستانی که به تازگی‬ ‫توسط انتشارات نیستان منتشر شده و از چند منظر اثری درخور اعتناست؛ این کتاب‪ ،‬در ژانر‬ ‫ادبی مرتبط با خود معرف اتفاقی تازه بوده و منشاء اتفاقاتی تازه در خلق داستان های تاریخی‬ ‫و دینی است‪.‬‬ ‫نخستین موضوعی که درباره این رمان باید به ان توجه شود وجوه دراماتیک تاثیرگذار در‬ ‫روایت داستانی اثر است‪« .‬به بلندای ان ردا» از یک اتفاق داستانی شروع می شود که تا پیش‬ ‫از این‪ ،‬کمتر در منابع داستانی و تاریخی درباره ان سخنی به میان اورده شده است و در کنار‬ ‫ان نویسنده زاویه دیدی را برای بیان ان برگزیده است که تا قبل از ان سابقه و جرات حرکت به‬ ‫سمت ان وجود نداشته یا کمتر دیده شده است‪.‬‬ ‫متن این کتاب انباشته از فالش بک هایی است که در دل روایت های داستانی این کتاب‬ ‫به زیبایی مخاطب را با ســیر تاریخی زندگی امام رضا (ع) و فراز و فرودهایش اشــنا می کند‪.‬‬ ‫نویسنده در این راه با تغییر زاویه دید خود توانسته با هنرمندی تمام و با استفاده از مستندات‬ ‫تاریخی متعدد‪ ،‬داســتانی رئال و البته جزیی نگر و بسیار کامل از شرح زندگانی امام هشتم را‬ ‫بازگو کند‪« .‬به بلندای ان ردا» از زبانی فاخر بهره می بــرد؛ زبانی که اگرچه در متون تاریخ و‬ ‫روایی از این دست می توان نشــانی از ان گرفت اما در تجربه شجاعی با تغییراتی چند قوام‬ ‫بیشتری به دست اورده است‪.‬‬ ‫کارگردانجامپ‬ ‫علی مال قلی پور با حضور در ورزشگاه‬ ‫خبر ساز شد‬ ‫در بازی تیم ســتارگان ایران با منتخب ستارگان جهان‬ ‫یک جیمی جامپ وســط زمین امد و برای چند ثانیه بازی را‬ ‫ی جامپ را‬ ‫متوقف کرد‪ .‬صد او ســیما تصویری از ایــن جیم ‬ ‫نشان نداد‪ ،‬اما لنز دوربین عکاسان ورزشی عکس وی را شکار‬ ‫کرد؛ تصویری که برای خیلی از اهالی سینما اشنا بود‪ .‬علی‬ ‫مالقلی پور‪ ،‬کارگردان فیلم قندون جهیزیه به نشانه اعتراض‬ ‫وارد زمین مسابقه شده بود که پس از چند ثانیه حضور در میانه‬ ‫زمین با وساطت یحیی گل محمدی توسط نیروی انتظامی به‬ ‫بیرون هدایت شد‪ .‬این کارگردان که از سوی ماموران نیروی‬ ‫ی بازداشت شــده بود‪ ،‬با پیگیری های رئیس سازمان‬ ‫انتظام ‬ ‫سینمایی کشور و مســاعدت معاون اجتماعی ناجا ازاد شد‪.‬‬ ‫تصاویری از علی مالقلی پور در فضای مجازی منتشر شده‬ ‫که نشان می دهد وی پیش از این اتفاق در سطح شهر برای‬ ‫فیلمش تبلیغات خیابانی می کرده اســت‪ .‬فیلم ســینمایی‬ ‫«قندون جهیزیه» اولین تجربه کارگردانی علی مالقلی پور‬ ‫از چهارشنبه ‪ 21‬مردادماه در ســینماهای کشور اکران شده‬ ‫اســت؛ فیلمی کمدی خانوادگی که در فضای این روزهای‬ ‫ســینمای ایران توانســته کام مخاطبانش را شــیرین کند‪.‬‬ ‫«قندون جهیزیه» فیلم طنزی است که ســال ‪ ۱۳۹۳‬تولید‬ ‫شده است‪ .‬عطا و معصومه نقش های اصلی این فیلم هستند‬ ‫که صابر ابر و نگار جواهریان انها را بازی می کنند‪ .‬موعد اجاره‬ ‫خان ه این زوج تمام می شودو این زن و شوهر نمی خواهند خانه‬ ‫را خالی کنند و‪« ...‬قندون جهیزیه» در هفته اول اکران خود‬ ‫فروش خوبی را تجربه کرد ولی پخش کنندگان این فیلم ادعا‬ ‫می کنند که تعداد سانس های اکران این فیلم کم شده است‪.‬‬ ‫علی مالقلی پور‪ ،‬کارگردان این اثر سینمایی در واکنش به این‬ ‫موضوع مصاحبه تند و تیزی کرد و گفت‪« :‬تنها چیزی که در‬ ‫پاسخ به این موضوع می گویم این است که مگر از روی جنازه‬ ‫علی مالقلی پور رد شوند که بتوانند چنین کاری انجام دهند‪.‬‬ ‫علی مالقلی پور باید مرده باشد تا چنین اتفاقی بیفتد‪ .‬من مثل‬ ‫بقیهادم هاسکوتنمی کنمونمی ترسمازاینکهنگذارنددیگر‬ ‫فیلم بسازم‪ .‬من فیلم اولی نیســتم؛ من فیلم اخری هستم‪.‬‬ ‫من احتیاط نمی کنم که حاال چیزی نگویم چون شاید در اینده‬ ‫نگذارند فیلم بسازم‪ ،‬زیرا اهمیت ادم بودن برایم بسیار بیشتر‬ ‫از فیلمسازی اســت‪ ».‬علیرضا تابش‪ ،‬مدیرعامل سینمای‬ ‫فارابی به این اعتراض و کمپین های بعد از ان واکنش نشان‬ ‫داد و در توضیحی که در شــبکه های اجتماعی منتشر کرد‪،‬‬ ‫اورد‪« :‬دوستان هر متنی را می بینند کپی و ارسال می کنند‪.‬‬ ‫کمی تحقیق و سپس انتشار‪ :‬در اکران فیلم ها؛ مرجع اصلی‬ ‫شورای صنفی نمایش است‪ .‬این شورا از یک ماه پیش گفته‬ ‫بود‪ ،‬موقع اکران فیلم محمد رسول الله چه زمانی است و این‬ ‫شــرایط پیش می اید و این کارگردان خوب سینما که اولین‬ ‫فیلمشان را اکران می کنند می دانستند و فیلم را در این گروه‬ ‫اکران کردند‪ ».‬غالمرضا فرجی‪ ،‬سخنگوی شورای صنفی‬ ‫نمایش ضمن انکه اعالم کرد تمامی سینماداران و صاحبان‬ ‫سالن های سینما که با یک فیلم قرارداد دارند مکلف هستند‬ ‫تا پایان قرارداد‪ ،‬فیلم را اکران کنند و حــق ندارند از قرارداد‬ ‫تخطی کنند‪ ،‬در مورد اعتراض صورت گرفته گفت‪« :‬اقایان‬ ‫رئیســیان (کارگردان دوران عاشقی) و مالقلی پور در جلسه‬ ‫شورای صنفی نمایش شرکت داشتند به مواردی که خودشان‬ ‫احســاس می کردند تخلفی صورت گرفته اشاره کردند و اما‬ ‫باتوجه به استنادات سینمادارها که ارائه دادند مشخص شد‬ ‫سینمادارها براساس قرارداد عمل کرده بودند و هیچ تخلفی‬ ‫صورت نگرفته است‪».‬‬ ‫پیشخوان جهانی‬ ‫یک مجری‬ ‫تلویزیونی‬ ‫سوژه تایم‬ ‫گزارش ویژه‬ ‫اکونومیست‬ ‫از سقوط‬ ‫اقتصادی چین‬ ‫بحران دخیا از‬ ‫نگاه روزنامه‬ ‫اس‬ ‫مثلث | شماره ‪277‬‬ ‫دیدار‬ ‫‪79‬‬ ‫بازار‬ ‫اســت‪ .‬در نظام یادشــده‪ ،‬اطالعات و معلومات و دسترسی‬ ‫کارشناســان و نواوران به بانک هــای اطالعاتی‪ ،‬ضرورت‬ ‫تام دارد‪ .‬ایده پردازی‪ ،‬نقدســازنده و تکیــه بر ظرفیت های‬ ‫عظیم تامین انتظارات و خواست های مردم و جماعت های‬ ‫مشــارکت جوی باانگیــزه را بایــد از دیگر ویژگی هــای این‬ ‫نظام دانســت‪ .‬با این وجود‪ ،‬کارشناســان خالق و توجه به‬ ‫مسئولیت های اجتماعی و اخالق تبلیغاتی را باید اصلی ترین‬ ‫عناصر این نظام به شماراورد‪.‬‬ ‫جایگاه و نقش های نظام تبلیغات بازرگانی خالق‬ ‫بازار‬ ‫‪80‬‬ ‫مثلث | شماره ‪277‬‬ ‫بانکداری اسالمی‪ ،‬مزیت های رقابتی و‬ ‫تبلیغات خالق ان‬ ‫بانکداری اسالمی‪ ،‬رویکردی معناگرایانه به مناسبات‬ ‫اقتصادی و تجاری است که انصاف‪ ،‬ریسک پذیری معقول‪،‬‬ ‫توســعه بخش واقعی اقتصــاد‪ ،‬غلبه وجه انســانی بر وجوه‬ ‫مادی‪ ،‬بهره عادالنه و رضایت دوسویه‪ ،‬مفاهیم کلیدی ان‬ ‫را تشــکیل می دهند‪ .‬این رویکرد‪ ،‬از انچنان تاثیر شگرفی‬ ‫در جهان اقتصاد برخوردار شده که تمامی کشورهای بزرگ‬ ‫صنعتی اکنون به اســتقبال ان رفته اند و ژاپــن از جمله این‬ ‫کشورهاست که اخیرا اقدام به تاسیس شعبی با کارکردهای‬ ‫بانکداری اسالمی کرده اســت‪ .‬به عبارت دیگر‪ ،‬بانکداری‬ ‫اســامی چیزی جز بانکداری نوین و تبدیل شــعب بانک ها‬ ‫به ســوپرمارکت مالی با انواع خدمات مروج اقتصادتولیدی‬ ‫نیست‪.‬‬ ‫در بانکداری اســامی هر نــوع عملیــات بانکی اعم‬ ‫از واگذاری تســهیالت‪ ،‬پرداخت وام‪ ،‬تخصیــص بهره به‬ ‫سپرده ها و دیگر وظایف بانکی‪ ،‬منطبق با قوانین و شریعت‬ ‫اسالمی است و خدمات این نوع بانکداری‪ ،‬براساس قوانین‬ ‫معامالت اســامی یا فقه معامالت اجرا می شــود‪ .‬در این‬ ‫بانکداری‪ ،‬ریسک پذیری مبتنی بر سو دو زیان در معامله است‬ ‫و سپرده گذار یا سرمایه گذار به جای درخواست سود تضمین‬ ‫شــده‪ ،‬خود را در فرایندهای ســرمایه گذاری و ریسک های‬ ‫ان شریک می کند‪ .‬یکی از مهم ترین مزیت های بانکداری‬ ‫اسالمی از نظر فلسفه وجودی‪ ،‬سرمایه گذاری در ﺑﺨﺶ ﻫﺎى‬ ‫ﺣﻘﯿﻘﻰ اﻗﺘﺼﺎد به جای حوزه های انتزاعی صورت می گیرد‪.‬‬ ‫ﺑﺎﻧﮑﺪارى اﺳﻼﻣﻰ بر حذف بهره و ربا استوار می شود‪،‬‬ ‫زیرا در قران کریم‪ ،‬ربا محاربه با خداســت و مسلمانان هرگز‬ ‫به چنین گناه کبیره ای تن درنمی دهنــد‪ .‬ویژگی های دیگر‬ ‫این ســنخ بانکــداری‪ ،‬ﻣﺸﺨﺺ ﺑﻮدن ﻣﺴﯿﺮ ﻣﺼﺮف ﻣﻨﺎﺑﻊ‪،‬‬ ‫شرعی بودن روند مصرف و رعایت عدالت است‪ .‬همچنین در‬ ‫بانکداری اسالمی‪ ،‬انتخاب رویه های مالی باتوجه به رونق‬ ‫اقتصادی صورت می گیرد‪.‬‬ ‫یکــی از درخشــان ترین وجــوه بانکداری اســامی‬ ‫قرض الحســنه اســت‪ .‬این امر عدالت اقتصادی را نشــانه‬ ‫می گیرد و به ریشــه کنی فقر‪ ،‬تحکیم عواطف انسانی و نوع‬ ‫دوستی و بزرگداشــت منزلت انســانی می انجامد‪ .‬مضاربه‪،‬‬ ‫مشارکت مدنی و حقوقی‪ ،‬فروش اقساطی‪ ،‬معامالت سلف‪،‬‬ ‫اجاره به شــرط تملیک؛ اســتصناع‪ ،‬اوراق صکوک اجاره‪،‬‬ ‫جعالــه‪ ،‬مزارعه‪ ،‬مســاقات و خرید دین‪ ،‬مرابحــه‪ ،‬وکالت‪،‬‬ ‫سلم‪ ،‬ودیعه با ضمانت و مانند ان‪ ،‬انواع عقود را در بانکداری‬ ‫اسالمی تشکیل و تنوعی از کارکردهای مالی و اقتصادی را‬ ‫به عرصه معامالت ارائه می دهند‪.‬‬ ‫اکنون‪،‬اینپرسشمطرحاستکهبانکداریاسالمیبا‬ ‫این مزیت های رقابتی و شوق و اشتیاقی که درجهان اقتصاد‬ ‫و حوزه های مالی و پولی برای بهره مندی از انها ایجاد شــده‬ ‫است‪ ،‬چگونه باید تبلیغ شود؟ نظام مطلوب تبلیغی ان‪ ،‬کدام‬ ‫اســت و چه ویژگی هایی دارد؟ این نظام چه جایگاه و نقشی‬ ‫دارد؟ چه تمایزی با تبلیغات سنتی دارد؟ و سرانجام چه سهم‬ ‫و تاثیری بر موفقیت بانک دارد؟‬ ‫مبانی نظام خالق تبلیغات در بانکداری اسالمی‬ ‫نظام خالق تبلیغــات در بانکداری اســامی‪ ،‬نظامی‬ ‫حرفه ای گرا در عرصه ارتباطات اجتماعی پیشــرفته است‪.‬‬ ‫این امر به معنای پذیرش اصول حاکم بر فعالیت در شــرایط‬ ‫و فضــای رقابتــی و مزیــت رقابتــی‪ ،‬تعیین کننــده جایگاه‬ ‫تولیدکننــدگان در حوزه های تولیدی اســت‪ .‬ایــن نظام بر‬ ‫مخاطب شناسی‪ ،‬نیازســنجی و اســتفاده از پیشرفته ترین‬ ‫رســانه ها‪ ،‬کارامدترین ابزارهــای انتقــال و اثربخش ترین‬ ‫تکنیک های زیبایی شناسی و بازنمایی و نیز خالقیت به عنوان‬ ‫ضروری ترین عنصــر فعالیت اســتوار می شــود‪ .‬این نظام‬ ‫خالق تبلیغی‪ ،‬بازخورد از مشــتریان و مخاطبــان را در قلب‬ ‫اقدامات حرفــه ای خود قرار می دهــد و درعین حال‪ ،‬بدون‬ ‫وجود ساختارهای اقتصادی خالق و پیشرفته‪ ،‬رقابت پذیر‬ ‫و پویا به وجود نمی اید‪ .‬یکی از برجسته ترین وجوه این نظام‬ ‫توجه به مســئولیت های اجتماعی بانک هــا و تاثیر این امر‬ ‫در شکل دادن به محصوالت و برنامه های تبلیغی است‪ .‬به‬ ‫عبارت بهتر‪ ،‬نظــام خالق تبلیغات در بانکداری اســامی و‬ ‫نوین‪ ،‬خالقیت را عنصری برامده از خدمت به جامعه و انجام‬ ‫تعهدات اجتماعی بانک می دانند‪.‬‬ ‫ویژگی های نظام تبلیغات بازرگانی خالق‬ ‫این نظام دارای ویژگی های قابل توجه زیرســاختی‪،‬‬ ‫ســاختاری و مبتنی بر پویایی شناســی های حرفه ای است‪.‬‬ ‫از جمله مهم ترین ویژگی های ایــن نظام تبلیغات بازرگانی‪،‬‬ ‫عالوه بر اســتفاده از جنبه های زیبایی شناســی‪ ،‬نمادهای‬ ‫تاریخــی و توجه بــه ارزش های انســانی و رعایــت اخالق‬ ‫حرفه ای اســت‪ .‬وجود شــبکه ای از ارتباطات تخصصی و‬ ‫ساختاری از نیروهای خالق انسانی پشتیبانی کننده این نظام‬ ‫تبلیغات بازرگانی‪ ،‬کلیدی ترین و محوری ترین نقش را‬ ‫در دنیای اقتصاد و بازرگانی بر عهــده دارد و بدون وجود این‬ ‫نظامکارامدواثربخش‪،‬هیچسازمانتولیدکننده اینمی تواند‬ ‫از فروش کاالهــا و خدمات خــود اطمینان به دســت اورد‪.‬‬ ‫جامعه شناسان غربی از جمله صاحبنظران مکاتب انتقادی‪،‬‬ ‫تبلیغات را زمینه ســاز ایجاد نیاز به مصرف دانســته و اظهار‬ ‫داشته اند که رسانه های تبلیغی مردم را به مصرف کاالهای‬ ‫تولیدی و خدماتی تشویق می کنند و این امر‪ ،‬از طریق ایجاد‬ ‫نیازهای جدید در جامعه صورت می گیرد‪ .‬نکته حائز اهمیت‬ ‫دیگر درخصوص جایگاه و نقش این نظام در عرصه اقتصاد و‬ ‫تجارت‪،‬توسعهاقتصادوتجارتوگسترشدامنهتولیدکاالها‬ ‫و خدمات است‪ .‬بنابراین‪ ،‬این نظام خالق تبلیغی نه تنها برای‬ ‫تداوم حیات اقتصاد بازار و تولیدگرا ضرورت دارد‪ ،‬بلکه عامل‬ ‫مهم توسعه و گسترش دامنه نفوذ ان است‪.‬‬ ‫چه تمایزی با تبلیغات سنتی دارد؟‬ ‫تبلیغات سنتی را باید رویکردی به جا مانده از سال های‬ ‫پایانی ســده نوزدهم و ســال های اغازین ســده بیســتم تا‬ ‫ی مرکزی دانست‪ .‬در‬ ‫پایان عصر فوردیسم و سلطه رسانه ها ‬ ‫این عصر‪ ،‬تبلیغات بازرگانی حول محور اقتصاد فوردیستی‪-‬‬ ‫کینزی شکل می گرفت‪ .‬این اقتصاد به تولید انبوه‪ ،‬مصرف‬ ‫انبوه و یکنواختی در تولید کاالهای مشابه متکی بود‪ ،‬درحالی‬ ‫که اقتصاد پسافوردیستی مشــتری مدار‪ ،‬به تبلیغات خالق‬ ‫نوین وابسته می شود‪ .‬در این اقتصاد‪ ،‬مشتری حرف اول و‬ ‫اخر فرایندهای تولید را می زند و خدمــات‪ ،‬به محوری ترین‬ ‫عرصه تولیــد اقتصادی تبدیــل می شــود‪ .‬به عبارت دیگر‪،‬‬ ‫ت خالق نویــن‪ ،‬اطالعات گرا‪ ،‬خدمات گــرا و از همه‬ ‫تبلیغا ‬ ‫مهم ترمتکیبه ترغیبمصرف کنندگانیاستکهشبکه های‬ ‫ اجتماعی را به محملی برای جوالن خواسته های گسترده‪،‬‬ ‫متنوع و نوخواهانه خود تبدیل کرده اند‪.‬‬ ‫ارزیابی سهم و تاثیر تبلیغات نوین‬ ‫و خالق در موفقیت بانک ها‬ ‫بانک ها را باید کلیدی ترین عناصر اقتصاد مشتری مدار‬ ‫عصرجدید دانست‪ .‬ســهم بانک ها در اقتصادهای نوین از‬ ‫انچنان اهمیتی برخوردار اســت که بسیاری از صاحبنظران‬ ‫اقتصادی‪ ،‬پیشــرفت های اقتصــادی امروزیــن را مرهون‬ ‫پشــتیبانی های بانک ها می دانند‪ .‬بدیهی اســت که ایفای‬ ‫چنین نقشی از سوی بانک ها به وجود ارتباطات اجتماعی و‬ ‫گسترده انها با مردم و ذی نفعان انها بستگی دارد و بدون این‬ ‫ارتباطات و تعامالت اجتماعی موفقیتــی برای انان حاصل‬ ‫نمی شود‪ .‬از این رو اطالع رسانی‪ ،‬اوازه گری و تبلیغات نوین و‬ ‫خالق باید به اصلی ترینابزارارتباطاتاجتماعیواقناعمردم‬ ‫برایمشارکتدرتجهیزمنابعبانک هاتبدیلشود‪.‬همچنین‪،‬‬ ‫ایفای نقش تبلیغات در ادای سهم بانک ها در عرصه اقتصاد‬ ‫و تجارت نیازمند ان است که این تبلیغات‪ ،‬خالقانه و مبتنی بر‬ ‫نواوری باشد و قلب فعالیت های این بانک ها را تشکیل دهد‪.‬‬ ‫بنابراین‪ ،‬بدون وجود تبلیغات بازرگانی نوین و خالق و متکی‬ ‫به تالش های نواورانه‪ ،‬نمی توان انتظار داشــت که تجهیز‬ ‫منابع و واگذاری تسهیالت و چرخش اقتصاد پویا که اکنون‬ ‫دیگر ابعاد جهانی به خود گرفته است‪ ،‬محقق شود‪.‬‬ ‫بازار‬ ‫مروری بر اهمیت جایگاه شیر‬ ‫علی رومی‬ ‫دانشجوی دکترای مدیریت حرفه ای کسب و کار‬ ‫مدیرعامل شرکت صنایع شیر ایران‬ ‫شیر‪ ،‬از ابتدای خلقت به عنوان غذای انسان نقش ویژه‬ ‫و برجسته ای در تغذیه داشته است‪ .‬پیشینه استفاده از شیر‬ ‫دام های اهلی حداقل به شش هزار ســال قبل برمی گردد و‬ ‫به رغم پیشرفت های حیرت اور علمی‪ ،‬انسان معاصر هر روز‬ ‫به گوشــه های تازه ای از اثار مهم شیر و فراورده های شیری‬ ‫در سالمتی‪ ،‬بهره هوشی‪ ،‬درمان بیماری ها و‪ ...‬پی می برد‪.‬‬ ‫شــیر مناســب ترین و متعادل تریــن ترکیبــات را دارد‬ ‫و به همین جهت شــیر را غــذای کامل می نامند‪ .‬شــیر هر‬ ‫پســتاندار بهترین غذا برای نوزاد همان پستاندار و ترکیبات‬ ‫ان به گونه ای است که نیازهای اولیه کودک را به طور کامل‬ ‫برطرف می ســازد و عمال جایگزینی ندارد‪ .‬شــیر در دوران‬ ‫کودکــی‪ ،‬نوجوانی‪ ،‬بلــوغ و پیری نقش مهمــی را در تغذیه‬ ‫انسان دارد‪ .‬مواد شیر رشد و نمو بافت ها را در دوران کودکی‬ ‫و نوجوانی تامین می کند و در دوران بلوغ و پیری هم منبع نیرو‬ ‫و نشاط بوده و با حفظ قدرت و سالمت انسان‪ ،‬عامل موثری‬ ‫در طول عمر به شمار می اید‪ .‬بررسی های سازمان ملل نشان‬ ‫می دهد متوسط طول عمر در کشورهایی که مصرف سرانه‬ ‫شیر باالتری دارند‪ ،‬بیشتر است (قدس روحانی‪.)17:1387،‬‬ ‫امــروزه میزان مصــرف شــیر یکی از شــاخص های‬ ‫توسعه یافتگیتلقیمی شود‪.‬مستنداتامارینشانمی دهند‬ ‫سرانه مصرف شیر در کشــورهای توسعه یافته حداقل ‪300‬‬ ‫کیلوگرم در ســال و در برخی از انها به ‪ 500‬کیوگرم در ســال‬ ‫رسیده است‪ .‬متاسفانه مصرف ســرانه این معجزه الهی در‬ ‫کشور ما قابل توجه نبوده و بنا به اعالم برخی منابع مانند مرکز‬ ‫امار ایران‪ ،‬بانک مرکزی و وزارت بهداشت‪ ،‬درمان و اموزش‬ ‫پزشــکی حدود ‪ 75‬تا ‪ 80‬کیلوگرم در ســال است‪ .‬عوارض‬ ‫ناشــی از کاهش مصرف در شــکل بیماری هــای هولناک‬ ‫مانند پوکی استخوان‪ ،‬مشــکالت لثه و دندان‪ ،‬کاهش قد‪،‬‬ ‫کاهش بهره هوشی و حتی کاهش عمر اشکار و گزارش شده‬ ‫است‪ .‬ساالنه ‪ 36‬هزار سال عمر مفید به علت عارضه پوکی‬ ‫استخوان در کشور از دست می رود‪ .‬حداقل دو میلیون خانم‬ ‫ایرانی به دلیل فقر کلسیم‪ ،‬هم اکنون در معرض شکستگی‬ ‫استخوان قرار دارند‪ .‬از هر ‪ 4‬خانم ایرانی زیر‪ 50‬سال یک نفر‬ ‫دچار عارضه پوکی استخوان است‪ ،‬هر ایرانی به طور متوسط‬ ‫‪ 2‬دندان پوسیده دارد و‪....‬‬ ‫اینها تنها بخشی از عوارض ناشی از کمبود مصرف شیر‬ ‫در کشور اســت که ضمن کاهش نرخ بهره وری اقتصادی‪،‬‬ ‫هزینه های ســنگین اجتماعی و اقتصادی را به خانواده ها و‬ ‫کشور تحمیل می کند (حسینی‪.)10-11 :1393 ،‬‬ ‫ترکیبات شیر‬ ‫شیر‪ ،‬ترکیبی کلوئیدی و بسیار پیچیده است که بیشتر‬ ‫ترکیبات ان را اب‪ ،‬چربی‪ ،‬پروتئین ها‪ ،‬الکتوزها‪ ،‬ویتامین ها‬ ‫و مواد معدنی تشکیل می دهند‪ .‬همچنین‪ ،‬شیر حاوی مقادیر‬ ‫جزئی از مواد دیگر مانند رنگدانه ها‪ ،‬انزیم ها‪ ،‬فسفولیپیدها و‬ ‫گاز اســت‪ .‬وقتی اب و گاز را از شیر حذف کنیم ماده خشک‬ ‫باقی می ماند که مقدار طبیعی ان در نژادهای مختلف دام‪،‬‬ ‫متفاوت است و متناسب با عوامل مختلفی مانند نوع و کیفیت‬ ‫تغذیه تغییــر می کند‪ .‬مقادیر اجزای اصلی شــیر گاو به طور‬ ‫چشمگیری در بین نژادهای مختلف (جدول ‪ )1‬متغیر است‬ ‫(مفید و همکاران‪.)17-18 :1389 ،‬‬ ‫جدول ‪ -1‬مقدار اجزای اصلی در ترکیب شیر گاو‬ ‫اجزای شیر‬ ‫محدوده‬ ‫تغییر(‪)%‬‬ ‫مقدار‬ ‫متوسط(‪)%‬‬ ‫اب‬ ‫‪85/5-89/5‬‬ ‫‪87/5‬‬ ‫جامد تام‬ ‫‪10/5-14/5‬‬ ‫‪13‬‬ ‫چربی‬ ‫‪2/5-6‬‬ ‫‪3/9‬‬ ‫پروتئین‬ ‫‪2/9-5‬‬ ‫‪3/4‬‬ ‫الکتوز‬ ‫‪3/6-5/5‬‬ ‫‪4/8‬‬ ‫مواد معدنی‬ ‫‪0/6-0/9‬‬ ‫‪0/8‬‬ ‫شــیر موثرترین ماده در افزایش بهره هوشــی‪ ،‬رشد و‬ ‫استحکام اســتخوان ها‪ ،‬ســامت لثه و دندان و شادابی و‬ ‫طول عمر است‪ .‬مواد معدنی مهم موجود در شیر عبارتند از‪:‬‬ ‫کلسیم‪ ،‬پتاسیم‪ ،‬منیزیم‪ ،‬فسفر‪ ،‬سدیم و مقدار کمی اهن‪.‬‬ ‫وجود کلسیم تنها برای استخوان ها و دندان ها و ناخن ها و‬ ‫موهای ما الزم نیست بلکه برای مستحکم کردن عضالت‪،‬‬ ‫وجودش به مقدار زیاد الزم است‪ .‬مخصوصا برای عضالت‬ ‫قلب که دائما در حرکت هســتند‪ .‬بدون کلسیم‪ ،‬قلب خسته‬ ‫می شــود و امراض قلبــی پدیدار می شــود‪ .‬بدون کلســیم‬ ‫استخوان ها سست شده و پوکی اســتخوان روی می دهد‪.‬‬ ‫کلسیم برای متعادل نگه داشتن سلسله اعصاب الزم است‪.‬‬ ‫قند موجود در شیر‪ُ ،‬مدر بسیار خوبی بوده و ضد سموم‬ ‫و االینده های بدن اســت‪ ،‬ضمنا غذای خوب و الزمی برای‬ ‫موجودات ذره بینی مفید معده و روده هاست‪ .‬این موجودات‬ ‫که ســازنده ویتامین های ‪ B‬و ‪ k‬هستند نه تنها برای سالمتی‬ ‫بلکه وجودشان برای ادامه زندگی بشر الزم است‪.‬‬ ‫ویتامین های موجود در شیر عبارتند از‪C , A , D , B12 :‬‬ ‫و ‪ B2‬است‪ .‬ویتامین ‪ A‬از ویتامین های موجود در چربی است‬ ‫و کمبود ایــن ویتامین باعث شــب کوری و کاهش مقاومت‬ ‫بــدن در برابر بیماری هــای عفونی می شــود‪ .‬ویتامین ‪ D‬از‬ ‫ویتامین های محلول در چربی اســت کــه در جذب و تعادل‬ ‫کلسیم و فسفر بدن نقش اساسی دارد و در شیر وجود دارد‪.‬‬ ‫ویتامین‪ B1‬در شیر ناچیز است و‪ 0/1-0/6‬درصد این ویتامین‬ ‫طیفرایندپاستوریزاسیوندراثرحرارتازبینمی رود‪.‬کمبود‬ ‫این ویتامین در بــدن باعث بی اشــتهایی‪ ،‬بی حوصلگی‪،‬‬ ‫خستگی جسمی و روحی می شود‪.‬‬ ‫شــیر منبع خوبی از ویتامین ‪ B2‬اســت به طوری که با‬ ‫مصرف ‪ 2‬لیوان شیر حدود ‪ 0/5‬درصد ویتامین ‪ B2‬مورد نیاز‬ ‫را تامین می کنــد‪ .‬ویتامین ‪ B12‬یکی از اجــزای ضروری در‬ ‫تشکیل گلبول های قرمز خون اســت و خوشبختانه حرارت‬ ‫پاستوریزاســیون در کاهش ان نقش ندارد‪ .‬عوارض کمبود‬ ‫این ویتامین عبارتند از‪ :‬کم خونی و خستگی‪ .‬مصرف روزانه‪2‬‬ ‫لیوان شیر حدود‪ 0/5‬درصد نیاز بدن افراد بالغ به این ویتامین‬ ‫تامین می شود‪.‬‬ ‫ویتامین ‪ C‬در ساخت دندان و تشکیل استخوان بندی‬ ‫نقش بســزایی دارد و باعث تقویت بدن در برابر بیماری های‬ ‫عفونی می شود‪ .‬این ویتامین در متابولیسم اسیدهای امینه‬ ‫نیز موثر اســت‪ .‬به ویژه در دوره کودکی و نوجوانی جایگاه و‬ ‫کارکردهایشیرجایگزینیندارد‪ .‬عوارضکمبوداینویتامین‬ ‫عبارتند از‪ :‬بی حالی‪ ،‬عفونت لثه و کم شدن مقاومت بدن در‬ ‫برابر بیماری های عفونی‪ .‬با مصرف‪ 2‬لیوان شیر در روز حدود‬ ‫‪ 61‬درصد از ویتامین ‪ C‬مورد نیاز بدن افراد بالغ تامین می شود‬ ‫(سایت نیاز مرکزی‪)1394 ،‬‬ ‫برای بهبود میزان مصرف شیر و صنایع لبنی باید بیش‬ ‫از پیش و با بهره گیری از فناوری های نوین اطالع رسانی گام‬ ‫برداشت‪ .‬غیر از اب که ضروری ترین نیاز زیستمندان در تمام‬ ‫دوره زندگی است‪ ،‬بی تردید جایگاه و نقش شیر را نمی توان با‬ ‫هیچ نوشیدنی دیگری جبران کرد‪ .‬هر تالشی برای افزایش‬ ‫مصرف شیر و صنایع وابسته به ان تالش اثرگذاری در تحقق‬ ‫شعار «پیشگیری مقدم بر درمان است»‪.‬‬ ‫درخشش روابط عمومی موسسه اعتباری کوثر در دهمین جشنواره ملی‬ ‫برترین انتشارات روابط عمومی‬ ‫مثلث | شماره ‪277‬‬ ‫بازار‬ ‫دهمین جشــنواره ملی برترین انتشارات روابط عمومی‬ ‫با اهدای جوایز به روابط عمومی های برتر در سطح کشور به‬ ‫کار خود پایان داد‪.‬‬ ‫به گزارش روابط عمومی موسســه اعتباری کوثر؛ طی‬ ‫مراسمی باحضوردکتر امیرخجسته‪،‬رئیسکمیسیونشوراها‬ ‫وامورداخلیمجلسشورایاسالمی ‪،‬حسنمحرابی‪،‬مدیرکل‬ ‫مطبوعات داخلی وزارت فرهنگ و ارشــاد اسالمی ‪ ،‬اعضای‬ ‫هیات مدیره انجمن متخصصــان روابط عمومــی و مدیران‬ ‫و کارشناسان روابط عمومی دســتگاه های اجرایی در بخش‬ ‫دولتیوخصوصیوهمچنینبرگزیدگاندهمینجشنوارهملی‬ ‫انتشاراتروابطعمومیبرگزارشد‪،‬تندیسولوحتقدیرجشنواره‬ ‫به برگزیدگان اهدا شد‪ .‬بر پایه فراخوان انجمن متخصصان‬ ‫روابط عمومی بالغ بر‪ 130‬ســازمان در این رویداد رسانه ای با‬ ‫ارائهبیشازدوهزاراثرمشارکتداشته اندوتمامی اثاررسیدهدر‬ ‫چندمرحلهمجزابهوسیلهاساتیدمجربحوزهارتباطاتوروابط‬ ‫عمومیوکارشناسانخبرهموردارزیابیوداوریقرارگرفت‪.‬‬ ‫بر اساس این گزارش‪ ،‬روابط عمومی و تبلیغات موسسه‬ ‫اعتباریکوثرتوانستدربخشبرترینکارشناسروابطعمومی‬ ‫در سطح ملی‪ ،‬تبلیغات مکتوب و وبســایت به لحاظ کیفیت‬ ‫اثار ارســالی‪ ،‬محتوای اثر بخش‪ ،‬و همچنین مستند ســازی‬ ‫فعالیت هایروابطعمومی‪،‬حضورقدرتمندوپررنگیرادرمیان‬ ‫دیگراثارارسالیازخودبرجایبگذارد‪.‬‬ ‫بر اســاس رای هیــات داوران دهمین جشــنواره ملی‬ ‫انتشاراتروابطعمومی‪،‬روابطعمومیموسسهاعتباریکوثر‬ ‫توانست در موارد زیر تندیس و لوح زرین این جشنواره ملی را‬ ‫از ان خود کند؛‬ ‫‪ .1‬رتبه اول برترین کارشــناس در ســطح ملی (بهمن‬ ‫علی بخشی)‬ ‫‪ .2‬رتبه اول تبلیغات مکتوب (نشــریات و رپرتا ‪‎‬ژ اگهی)‬ ‫درسطحملی‬ ‫‪.3‬تقدیرازموسسهاعتباریدربخشوبسایت‬ ‫محمد حسن عباسی فر‪ ،‬مدیر روابط عمومی و تبلیغات‬ ‫موسسه اعتباری کوثر در حاشیه دهمین جشنواره ملی برترین‬ ‫انتشــارات روابط عمومی گفت‪« :‬این توفیــق که برگ زرین‬ ‫دیگریدرتاریخپرافتخارموسسهاعتباریکوثربهشمارمی رود‬ ‫رامدیونحمایتهمه جانبهجناباقایدکتر رضایی‪،‬مدیرعامل‬ ‫محترم موسســه و همدلــی و همراهی معاونیــن و مدیران و‬ ‫کارکنانخدوموزحمت کشومدیراندلسوزدرسطحاستان ها‬ ‫هستیم‪».‬‬ ‫‪81‬‬ ‫بازار‬ ‫مدیرعامل بانک دی‪:‬‬ ‫بانکداری اسالمی یک مدل اثبات شده‬ ‫برای مدیریت بانکی است‬ ‫بازار‬ ‫‪82‬‬ ‫مثلث | شماره ‪277‬‬ ‫اصالح قانون بانکداری بــدون ربا و رفع ایــرادات ان که در ســابقه چندین‬ ‫دهه ای اجرا برای بانکداران مســجل شــده‪ ،‬بیش از انکه در فضــای علمی مورد‬ ‫بررسی قرار گیرد‪ ،‬بیشتر بناســت در قوانین و عملکرد بانک ها تغییر ایجاد کند‪.‬‬ ‫در این میان شاید بررســی دوباره مبنای علمی بانکداری اسالمی مساله ای باشد‬ ‫که فراموش کردنش در اینده بــار دیگر نیاز به تجدید نظــر در قوانین اصالحی را‬ ‫زنده می کند‪.‬‬ ‫در این میان بانک دی تالش کرده با تاسیس مرکز مطالعات وتوسعه بانکداری‬ ‫اسالمی راه امده را بررســی و برای اینده برنامه های علمی مختلف را بررسی کند‪.‬‬ ‫احمد شفیع زاده مدیرعامل این بانک از اهمیت تاسیس چنین نهادی برای بررسی‬ ‫پیچیدگی های بانکداری اســامی می گوید و از اینکه بانکداری اســامی بیش از‬ ‫انکه یک تفکر باشد یک مدل اثبات شده برای مدیریت بانکی است؛ مدیریتی که‬ ‫نه تنها در جهان اســام که حتی در بین کشــورهای غربی نیز مورد استقبال قرار‬ ‫گرفته است‪.‬‬ ‫اقای شفیع زاده بانکداری اسالمی صرفا یک باور‬ ‫و اعتقاد دینی است یا به عنوان مدلی از بانکداری‬ ‫در عمل خود را به اثبات رسانده است؟‬ ‫این سوالی است که ذهن بســیاری از مردم و حتی‬ ‫برخی از متخصصان را نیز به خود درگیر کرده است‪ .‬مسلما‬ ‫بانکداری اسالمی رنگ ایدئولوژیک دارد و از مکتب اسالم‬ ‫نشات می گیرد؛ اما ایا این بدان معناست که ما امروز به خاطر‬ ‫رعایــت اعتقادمان بخشــی از منافع و ســوداوری ها را کنار‬ ‫گذاشته ایم و بهره وری را کاهش داده ایم؟ قطعا پاسخ این‬ ‫سوال منفی است‪ .‬بانکداری اسالمی امروزه به عنوان یک‬ ‫مدل بانکداری ســودده و رایج در سطح بین المللی شناخته‬ ‫می شــود‪ .‬این مدل بانکداری در کشــورهای اسالمی غیر‬ ‫از جمهوری اسالمی ایران نیز رایج اســت و در حالی که در‬ ‫برخی از این کشور ها مانند مالزی سیستم بانکی ربوی نیز به‬ ‫صورت جدا گانه وجود دارد؛ اما شاهدیم که سیستم بانکداری‬ ‫اسالمی در این کشــورها رشد بسیار چشــمگیری داشته و‬ ‫حجم قابل توجهی از منابع پولی را جذب کرده است‪ .‬مسلما‬ ‫در صورتی که بانکداری اسالمی بهره وری الزم را نداشت؛‬ ‫هرگز نمی توانســت در چنین فضاهای رقابتی دوام اورده و‬ ‫روند صعودی خود را حفظ کند‪.‬‬ ‫انتظاری که از بانکداری اسالمی به عنوان ترکیبی‬ ‫از اســام و یکی از نهادهای مالی ســاخته شــده‬ ‫توسط غرب می رود‪ ،‬چیست؟‬ ‫بانک بدون شــک یک ابزار کارامــد و دارای ابعاد‬ ‫متنوع در سیستم اقتصاد مدرن بین المللی است که وظیفه‬ ‫اساسی و ذاتی ان تجمیع سرمایه های کوچک و فاقد امکان‬ ‫مشارکت در سرمایه گذاری و تبدیل انها به سرمایه های بزرگ‬ ‫برای ایجاد ســرمایه گذاری های کالن در عرصــه تولید و‬ ‫عمران ابادی اســت‪ .‬مســلما این ابزار به عنوان یک پدیده‬ ‫مدرن و جزیی از اقتصاد مدرن بر مولفه های فلسفی مدرنیته‬ ‫مبتنی است‪ .‬به عنوان مثال نرخ بهره یا اصل ربا در سیستم‬ ‫بانکداری غربی یک ارزش اســت‪ .‬مســلما پدیده ای را که‬ ‫مبتنی بر ارزش های مدرنیته شکل گرفته است؛ نمی توان‬ ‫رنگ اســامی زد‪ ،‬اما بــرای دســتیابی به هــدف تجمیع‬ ‫سرمایه های اندک در جامعه مسلمین و فراهم ساختن مسیر‬ ‫مشارکت این ســرمایه های اندک‪ ،‬در ســرمایه گذاری های‬ ‫بزرگ عمرانی و تولیدی می توان یک سیستم پولی فعال و‬ ‫توانمند برامده از ارزش های اســامی طراحی کرد که مثال‬ ‫به جای نرخ بهره و ربا بر اصل مشارکت اسالمی استوار باشد‪.‬‬ ‫یعنی مفهوم بانــک در جامعه اســامی صرفا در‬ ‫راستای تجمیع سرمایه عمل می کند؟‬ ‫باید گفت سیســتم بانکی عالوه بــر وظیفه مذکور‬ ‫یعنی تجمیع سرمایه های خرد‪ ،‬وظایف دیگری نیز دارد که‬ ‫هر کدام به صورت مجزا قابلیت بحث در گفتمان اســام را‬ ‫دارد و می توان برای تحقق این وظایف بر اساس مجموعه‬ ‫ارزش های اسالمی راهکارها و ابزارهایی را طراحی کرد و با‬ ‫گسترش دامنه پژوهش و تجربه مسلمین بر گستره فعالیت‬ ‫و کارامدی ان افزود‪.‬‬ ‫نظام بانکــی چقدر در توســعه اقتصاد اســامی‬ ‫نقش افرین بوده است؟‬ ‫در نظــام بانکداری اســامی‪ ،‬بانک هــا به عنوان‬ ‫وکیل سپرده‏گذار منابع به دســت امده را به صورت اعطای‬ ‫تسهیالت به متقاضیان پرداخت کرده و مطابق قراردادها‪،‬‬ ‫سهم خود را از سود دریافت و به سپرده‏گذار بازمی گرداند‪ .‬در‬ ‫این نظام‪ ،‬تعیین نرخ سود به بازدهی فعالیت های اقتصادی‬ ‫بستگی دارد‪ .‬این نرخ نیز در حمایت از بخش های مختلف‬ ‫اقتصادی دچار تغییراتی می شــود که باعث انگیزه بیشــتر‬ ‫سرمایه گذاری در بخش با بازده باال شده و اثار و پیامدهایی در‬ ‫اقتصاد کشور در راستای افزایش بهره وری به وجود می اورد‪.‬‬ ‫بانک ها از طریق ابزارهای تامین مالی جدید بر گرفته‬ ‫از عقود اســامی مانند مرابحــه‪ ،‬اجاره‪ ،‬مشــارکت و‪ ...‬در‬ ‫تامین مالی تعــداد زیادی از پروژه های کوچک و متوســط‬ ‫موفق بوده اند که در شرایط عدم وجود بانک های اسالمی‬ ‫چنین پروژه هایی نمی توانستند در سیستم بانکی موجود که‬ ‫بر شایستگی اعتباری و ضمانت های مالی استوارند‪ ،‬به منابع‬ ‫مالی مورد نیاز دست یابند‪ .‬این بخشی از نقش مهم بانک ها‬ ‫در توسعه اجتماعی و اقتصادی کشور است‪.‬‬ ‫بانکداری اسالمی در اینه اقتصاد مقاومتی چگونه‬ ‫تعریف می شود؟‬ ‫اقتصاد مقاومتی‪ ،‬اقتصاد ریاضتی نیست و هدف‬ ‫ان تامین رشد پویا و بهبود شاخص‏های مقاومت اقتصادی‬ ‫و دستیابی به اهداف سند چشم انداز بیست ساله جمهوری‬ ‫اسالمی ایران اســت‪ .‬این اقتصاد با رویکردهای جهادی‪،‬‬ ‫فرصت ســاز‪ ،‬انعطاف پذیر‪ ،‬مولد‪ ،‬درونزا‪ ،‬پیشرو و برون گرا‬ ‫تبیین شده است‪ .‬در چارچوب ارتباطی میان اقتصاد مقاومتی‬ ‫و بانکداری اســامی‪ ،‬توجه به نکاتی چون هماهنگی بازار‬ ‫پول با بازار ســرمایه در اجــرای اقتصاد مقاومتــی‪ ،‬ترویج‬ ‫فرهنگ اقتصاد مقاومتی و اشــنایی بیشتر جامعه با مسائل‬ ‫بانکــداری اســامی و حرکت جــدی به ســمت بانکداری‬ ‫اسالمی و اصالح تبلیغات بانک ها و پرهیز از ترویج فرهنگ‬ ‫مصرف گرایی و لوکس گرایی از اهمیت بســیاری برخوردار‬ ‫است‪.‬‬ ‫اصلی ترین موانعی که بر سر راه بانکداری اسالمی‬ ‫وجود دارد کدامند؟‬ ‫یکــی از بزرگترین مشــکالت در اجرایی نشــدن‬ ‫سیستم بانکداری بدون ربا در بســیاری از شعب بانک های‬ ‫کشور مســاله اموزش است‪ .‬افراد در سیســتم دانشگاهی‬ ‫اموزش مرتبط با بانکداری غربــی را می بینند و نمی توان از‬ ‫انها انتظار داشت بدون هیچ مقدمه ای در فضای بانکداری‬ ‫بدون ربا فعالیت کنند‪ .‬همان گونه که امروز در کشــورهای‬ ‫توسعه یافته بر نقش فوق العاده مهم نیروی انسانی و غیر قابل‬ ‫جایگزین بودن ان با عوامل دیگر تاکید دارند‪ ،‬ما نیز تا نیروی‬ ‫انســانی متخصص و باورمند به بانکداری اسالمی را تربیت‬ ‫نکنیم؛ نباید انتظار اجرای صحیح ان را داشته باشیم‪.‬‬ ‫دورنمای اصلی بانک دی از تاسیس مرکز مطالعات‬ ‫و توسعه بانکداری اسالمی چیست؟‬ ‫همه موسسات بزرگ اقتصادی و بانک های موفق و‬ ‫روزامد بخشی از منابع خود را صرف توسعه و تحقیق می کنند‬ ‫و این امر به پیشبرد اهداف مجموعه ها در بلند مدت کمک‬ ‫شایانی می کند‪.‬‬ ‫از دیگر ســو امروز توســعه مفهوم بانکداری اسالمی‬ ‫اقدامــی اســت در راســتای تحقق هرچــه بیشــتر و بهتر‬ ‫ارمان هــای انقــاب اســامی و امام راحــل(ره) و تحقق‬ ‫منویــات رهبر معظم انقالب برای نزدیکتر شــدن به الگوی‬ ‫اسالمی ایرانی پیشرفت در عرصه اقتصاد و بانکداری‪ .‬انچه‬ ‫امروز در ایران تحــت عنوان قانون بانکــداری بدون ربا در‬ ‫حال اجراست؛ نقطه کمال مطلوب ما در بانکداری اسالمی‬ ‫نیست‪ .‬بلکه صرفا یک مبنای اسالمی و غیر ربوی حداقلی‬ ‫در سیستم بانکی است که از سال ‪ 62‬تاکنون بارها در قالب‬ ‫ابزارها و عقود راهکارهای جدیدی به ان افزوده شده و از این‬ ‫نظر هنوز در ابتدای راه قرار داریم‪.‬‬ ‫بانک دی با تاسیس مرکز مطالعات و توسعه بانکداری‬ ‫اسالمی از حضور محققان و پژوهشگران حوزه پولی و بانکی‬ ‫و همچنین متخصصان اقتصاد اسالمی بهره گرفته تا گامی ‬ ‫هرچند کوچک در راســتای توسعه هرچه بیشــتر ادبیات و‬ ‫محتوای علمی تولید شــده در حوزه بانکداری اســامی در‬ ‫سطح جهان بردارد‪.‬‬ ‫از ایـن پـس نشـریه را بـا نـرم افـزار‬ ‫واقعیـت افـزوده مطلـب ‪ +‬مشـاهده‬ ‫نماییـد‪.‬‬