روزنامه صمت شماره 282

‫ﻫﺸﺪار‬ ‫ﺑﻪروﺣﺎﻧﯽ‬ ‫‪ ۸۸‬ﺻﻔﺤﻪ‪۵۰۰۰/‬ﺗﻮﻣﺎن‬ ‫‪۸ /۱۳۹۴‬‬ ‫‪/۱۳۹۴‬‬ ‫دو‪۱۸/‬ﻣﻬﺮ ‪۴‬‬ ‫ﻫﻔﺘﻪﻧﺎﻣﻪﺧﺒﺮی‪،‬ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ‪ /‬ﺳﺎل ﺷﺸﻢ‪ /‬ﺷﻤﺎره دوﯾﺴﺖ و ﻫﺸﺘﺎد و دو‪۱۸/‬ﻣﻬﺮ‬ ‫ﻧﺎﻣﻪ ‪۴‬وزﯾﺮ‬ ‫ﻬﻮر‬ ‫ﯿﺲﺟ ﻬ‬ ‫ﺟﻤﻬﻮر‬ ‫ﺑﺑﻪ ررﺋﯿﺲ‬ ‫ﭼﻪ ﻣﻌﻨﺎﯾﯽ داارد؟‬ ‫دارد؟‬ ‫ﻓﺮﻣﺎناﯾﺴﺖ‬ ‫اﯾﺮان ﺑﺎ اﻣﺮﯾﮑﺎ درﺑﺎره ﺳﻮرﯾﻪ ﻣﺬاﮐﺮه ﻧﻤﯽﮐﻨﺪ‬ ‫‪ ۲۷‬ﺳﺎل‬ ‫دﻓﺎع ﺗﻬﺎﺟﻤﯽ ﭘﺲ از ‪۷‬‬ ‫ﻣﺜﻠﺚ در ﻣﯿﺰﮔﺮدی ﺑﺎ ﺣﻀﻮر ﺟﻬﺎﻧﮕﯿﺮ‬ ‫ﮐﺮﻣﯽ و ﻣﺤﻤﻮد ﺷﻮری‪ ،‬ﺣﻤﻠﻪ روﺳﯿﻪ ﺑﻪ‬ ‫داﻋﺶ در ﺳﻮرﯾﻪ را ﺑﺮرﺳﯽﮐﺮده اﺳﺖ‬ ‫ﻣﺼﻠﺤﺖ ﺑﻪ اداﻣﻪ‬ ‫ﺗﺤﺼﻦﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﮔﺰارشاﺧﺘﺼﺎﺻﯽﻣﺜﻠﺚ‬ ‫ﻣﺜﻠﺚ از‬ ‫ﮔﺰارش اﺧﺘﺼﺎﺻﯽ‬ ‫ﺳﺎﻋﺖﻫﺎی ﭘﺎﯾﺎﻧﯽ ﺗﺤﺼﻦ‬ ‫ﻋﻠﯿﻪ ﺑﺮﺟﺎم‬ ‫ﺳﻮژه‪ ،‬اﺑﮋه‪ ،‬ﻣﻌﻨﺎ و‬ ‫ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺳﺎناﯾﺮاﻧﯽ‬ ‫ﮔﻔﺘﺎری از دﮐﺘﺮ ﭘﺎرﺳﺎﻧﯿﺎ‬ ‫ﭘﯿﺮاﻣﻮنﻣﻌﺮﻓﺖﺷﻨﺎﺳﯽ‬ ‫ﻋﻠﻮماﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‬ ‫ﺿﺪروﺷﻨﻔﮑﺮان‬ ‫درﻫﻔﺖ‬ ‫ﺑﺑﻬﺮوز اﻓﺨﻤﯽ و ﻣﺴﻌﻮد‬ ‫ﻓﺮاﺳﺘﯽ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﻔﺖ را‬ ‫ﺑﻪ ﭼﻪ ﺳﻤﺘﯽ ﻣﯽﺑﺮﻧﺪ؟‬ ‫ﺷﻮق راﺑﻄﻪ!‬ ‫اﯾﺎ دﺳﺖ دادن ﻇﺮﯾﻒ و اوﺑﺎﻣﺎ اﺗﻔﺎﻗﯽ اﺳﺖ‬ ‫ﯾﺎ ﺣﮑﺎﯾﺖ از ﯾﮏ ﻧﮕﺮش در دوﻟﺖ دارد؟‬ ‫ﭼﻪﮐﺴﯽ ﻣﺘﻦﮔﺰارش را ﻧﻮﺷﺖ؟‬ ‫ﺣﺴﯿﻦ ﻧﺠﺎﺑﺖ و ﻣﻨﺼﻮر ﺣﻘﯿﻘﺖﭘﻮر از ﭘﺸﺖ ﭘﺮده‬ ‫اﺧﺘﻼف درﮐﻤﯿﺴﯿﻮن ﺑﺮﺟﺎم ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ‬ ‫برکاتودرسهاینهضتامامحسین(ع)‬ ‫هفته نامه سیاسی‪ ،‬فرهنگی با رویکرد خبری‪ ،‬تحلیلی‬ ‫صاحب امتیاز و مدیر مسئول‪ :‬مصطفی اجورلو‬ ‫سردبیر‪ :‬سعید اجورلو‬ ‫من از علمای محترم اذربایجان و اهل‬ ‫علم انجا و علمای تهران و بــرادران علمای‬ ‫اهل سنت تشکر می‏کنم و سالمت و سعادت‬ ‫همه را از خداوند تعالی مســئلت می‏کنم‪ .‬در‬ ‫استانۀ شــهر محرم‪ ،‬مصیبتی بر همه ما وارد‬ ‫شــد و ان شــهادت این پیر هشتادساله[‪]1‬‬ ‫[است]که عمر شریف خودش را در راه اسالم‬ ‫و در راه خدمت به مــردم و راه تهذیب جامعه‬ ‫صرف فرمود‪ .‬ملت ما از طفل شــش ماهه تا‬ ‫پیرمرد هشتاد ساله را در راه خدا فدا کرد و این‬ ‫اقتدا به بزرگمرد تاریخ‪ ،‬حضرت سیدالشهدا ـ‬ ‫سالم‏ال ّل ‏ه علیه ـ است‪.‬‬ ‫حضرت سیدالشهدا ـ سالم‏ال ّل ‏ه علیه ـ به همه اموخت‬ ‫که در مقابل ظلم‪ ،‬در مقابل ستم‪ ،‬در مقابل حکومت جائر‬ ‫چه بایــد کرد‪ .‬بــا اینکه از اول می‏دانســت کــه در این راه‬ ‫که می‏رود‪ ،‬راهی اســت که باید همۀ اصحــاب خودش و‬ ‫خانوادۀ خــودش را فدا کنــد و این عزیزان اســام را برای‬ ‫اســام قربانی کند‪ ،‬لکن عاقبتش را هم می‏دانســت‪ .‬اگر‬ ‫نبود این نهضت؛ نهضت حسین ـ علیه‏السالم ـ یزید و اتباع‬ ‫یزید اسالم را وارونه به مردم نشان می‏دادند‪ .‬و از اول‪ ،‬اینها‬ ‫اعتقاد به اسالم نداشتند و نســبت به اولیای اسالم حقد و‬ ‫حسد داشتند‪.‬‬ ‫سیدالشــهدا با این فداکاری که کرد‪ ،‬عالوه بر اینکه‬ ‫انها را به شکست رســاند و اندکی که گذشت‪ ،‬مردم متوجه‬ ‫شــدند که چه غائله‏ای و چــه مصیبتی وارد شــد‪ .‬و همین‬ ‫‪8- 15‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫مذاکرهباامریکاممنوعاست‬ ‫پیشرویمیانه روهادرپارلمان‬ ‫تشکیلشورایجدید‬ ‫بهموقعجوابمی دهم‬ ‫‪16- 21‬‬ ‫گفتارها‬ ‫سوژه‪،‬ابژه‪،‬معناوجامعه شناسانایرانی‬ ‫رکودتورمیجدید‬ ‫خطرترکیدنحباببورس‬ ‫هشداربهروحانی‬ ‫‪22- 45‬‬ ‫سیاست‬ ‫ نموددیپلماسینامتوازندرنیویورک‬ ‫استراتژینهبهمذاکرهدرایران‬ ‫رمزگشاییازیکعقبگرداجباری‬ ‫شکافهستهای‬ ‫تحریریه‪:‬‬ ‫مثلث؛هفتهنامه ایخبری‪،‬تحلیلیاستکهسعیداردروایتیمنصفانهوعادالنه‬ ‫از واقعیت ها ارائه دهد‪ .‬نامش تمثیل و اشــاره ای است به سه ضلع استقالل‪،‬‬ ‫ازادی و جمهوری اسالمی‪ .‬مرامش تقویت گفتمان انقالب اسالمی‪ ،‬چارچوبش‬ ‫اسالم‪ ،‬انقالب‪ ،‬امام و رهبری‪ ،‬ارمانش گســترش و سیادت اسالم خواهی در‬ ‫سراسر جهان و عزت مسلمانان‪ ،‬توسعه و پیشرفت ایران اسالمی و رفاه مردم‬ ‫شریف ایران و رونق گرفتن عدالت‪ .‬مرزش رواداری و تالیف قلوب اهالی انقالب‬ ‫و ایستادگی در برابر مقابالن گفتمانی و عملی نظام و سیاق و مشرب مان نجابت‬ ‫قلم و روزنامه نگاری مومنانه و تالش در جهت رونق گرفتن سنت گفت وگو میان‬ ‫فرهیختگانونخبگانکشوراست‪.‬امیدواریمکهدرروایت مانصادق‪،‬برمرام مان‬ ‫مستمر و دائم‪ ،‬بر چارچوب مان مستقر‪ ،‬بر ارمان مان مومن‪ ،‬بر مرزهایمان مراقب‬ ‫و هوشیار و بر سیاق مان استوار بمانیم‪.‬‬ ‫دبیرتحریریه‪ :‬مصطفیصادقی‬ ‫سیاست‪ :‬مصطفی صادقی(دبیر)‪ -‬علی حاجی ناصری‪ -‬امیدکرمانی ها‬ ‫حنیف غفاری‪ -‬داوود حشمتی‬ ‫فرهنگ و اقتصاد‪ :‬علیرضا بهرامی(دبیر) ‪ -‬فاطمه کریمخان‬ ‫سارا میرشجاعی ‪ -‬شیما غفاری ‪ -‬مسعود نجفی ‪ -‬محمدصادق لواسانی‬ ‫تاریخ و گفتارها‪ :‬مصطفی شوقی(دبیر)‪ -‬زهیر توکلی ‪ -‬حمید عزیزی‬ ‫بین الملل ‪ :‬سعیده سادات فهری (دبیر)‬ ‫دیدار‪ :‬افشین خماند(دبیر)‬ ‫ورزش‪ :‬مهدی ربوشه (دبیر)‬ ‫جامعه شناسی‪ :‬علی حاجی ناصری (دبیر)‬ ‫بازار‪ :‬محمد شکراللهی (دبیر)‬ ‫مشاور هنری ‪ :‬نیما ملک نیازی ‬ ‫مصیبت موجب به هم خوردن اوضاع بنی‏امیه شد‪ ،‬عالوه‬ ‫بر این‪ ،‬در طول تاریخ اموخت به همه که راه همین است‪.‬‬ ‫از ق ّلت عدد نترسید‪ ،‬عدد‪ ،‬کار پیش نمی‏برد‪ ،‬کیفیت اعداد‪،‬‬ ‫کیفیت جهاد‪ ،‬اعدای مقابل اعدا‪ ،‬ان است که کار را پیش‬ ‫می‏برد‪ .‬افراد ممکن است خیلی زیاد باشند‪ ،‬لکن در کیفیت‬ ‫ناقص باشند یا پوچ‪ .‬و افراد ممکن است کم باشند‪ ،‬لکن در‬ ‫کیفیت توانا باشند و سرافراز‪.‬‬ ‫اهل سنت و برادران شیعی مذهب‪ ،‬تحقق پیدا کرده‬ ‫است و این اخوت اســامی فراموش نخواهد شد و‬ ‫این انقالب به خواست خدای تبارک و تعالی شکست‬ ‫نخواهد خورد‪ .‬گو اینکه همــۀ قدرتهای بزرگ دنیا و‬ ‫انهایی که در بلوک شرق و غرب هستند‪ ،‬با انقالب ما‬ ‫دشمن باشند‪ ،‬گو اینکه همۀ رسانه‏های گروهی دنیا‬ ‫بر ضد این نهضت قلمفرسایی کنند و دروغپردازی؛‬ ‫انچه حقیقت است‪ ،‬روشن خواهد بود و روشن خواهد‬ ‫شد‪ .‬ان روزی هم که حضرت سیدالشهدا را مظلوم‬ ‫شهید کردند‪ ،‬بعضی از اشخاصی که بودند‪ ،‬او را به‬ ‫اسم خارجی و اینکه در حکومت حق وقت‪ ،‬قیام کرده‬ ‫است‪ ،‬اینطور معرفی کردند‪ .‬لکن نور خدا می‏درخشد‬ ‫و خواهد درخشید و عالم را خواهد از نور پر کرد‪.‬‬ ‫گرافیک و صفحه ارایی‪ :‬فاطمه قنائی ‪ -‬علی اجورلو‬ ‫و افشین جم‬ ‫پردازش تصاویر‪ :‬هومن سلیمیان‬ ‫عکس‪ :‬امیر طالیی کیوان‪ -‬عدنان جعفری و محمدعلی برنو‬ ‫ویرایش‪ :‬ژیال شاکری ‪ -‬امیر عزیزی و نرگس حاجیلو‬ ‫حروفچینی‪ :‬داود حشمتی‬ ‫مدیر مالی‪ :‬محمد پالیزدار‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬محمد شکراللهی‬ ‫بازرگانی و بازاریابی‪ :‬محمدعلیاجورلو‬ ‫امور اداری‪ :‬علیرضا اسدالهی‬ ‫انفورماتیک‪ :‬شهرام زحمتی‬ ‫ناظر چاپ‪ :‬بابک اسکندرنیا‬ ‫با تشکر از‪ :‬دکتراسماعیل تبار ‪-‬دکترایت الهابراهیمی‪-‬دکترمحمدحسننتاج‬ ‫سیدضیاء ایمانی ‪-‬حسین زندی ‪ -‬احمد طالیی ‪ -‬مهندس صدوقی‬ ‫حسین مجاهدی ‪ -‬حاج اقاتوکلی ‪ -‬هادی انباردار ‪ -‬منصور شیخ االسالمی‬ ‫دکتر زارعیان ‪ -‬علیرضا حسن زاده ‪ -‬سید حمید خالقی‬ ‫شکست‏ناپذیری انقالب در پرتو عنایات الهی‬ ‫تاریخ‪ ،‬این نهضت ایران را و این انقالب را فراموش‬ ‫نخواهد کرد‪ ،‬و این فداکاری‏ای که در همۀ قشرهای ملت‬ ‫اســامی اســت در ایران‪ ،‬فراموش نخواهد کــرد‪ .‬و این‬ ‫وحدتی که بین اقشار ملت از هر طبقه هستند‪ ،‬بین برادران‬ ‫‪46- 51‬‬ ‫جامعهشناسی‬ ‫در خیابان علیه برجام‬ ‫مصلحت به ادامه تحصن نیست‬ ‫ما هنجار شکن نیستیم‬ ‫‪52-63‬‬ ‫بینالملل‬ ‫دفاع تهاجمی پس از ‪ 27‬سال‬ ‫معادالت جدیدی در خاورمیانه رقم می خورد‬ ‫اختالف سرخ یا تعامل سبز‬ ‫افول هژمونی‬ ‫‪64-73‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫ضد روشنفکران در هفت‬ ‫فراستی بودن‬ ‫افخمی جنجالی است‬ ‫این هفت به جایی نمی رسد‬ ‫طراح جلد‪ :‬مصطفی مرادی‬ ‫ﻫﺸﺪار‬ ‫ﺑﻪروﺣﺎﻧﯽ‬ ‫‪ ۸۸‬ﺻﻔﺤﻪ‪۵۰۰۰/‬ﺗﻮﻣﺎن‬ ‫‪۸ /۱۳۹۴‬‬ ‫‪/۱۳۹۴‬‬ ‫ﻣﻬﺮ ‪۴‬‬ ‫دو‪۱۸/‬ﻣﻬﺮ‬ ‫ﻫﻔﺘﻪﻧﺎﻣﻪﺧﺒﺮی‪،‬ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ‪ /‬ﺳﺎل ﺷﺸﻢ‪ /‬ﺷﻤﺎره دوﯾﺴﺖ و ﻫﺸﺘﺎد و دو‪۱۸/‬‬ ‫ﻧﺎﻣﻪ ‪۴‬وزﯾﺮ‬ ‫ﺟﻤﻬﻮر‬ ‫ﺑﺑﻪ ررﺋﯿﺲ‬ ‫ﻬﻮر‬ ‫ﯿﺲﺟ ﻬ‬ ‫دارد؟‬ ‫ﭼﻪ ﻣﻌﻨﺎﯾﯽ داارد؟‬ ‫ﻓﺮﻣﺎناﯾﺴﺖ‬ ‫اﯾﺮان ﺑﺎ اﻣﺮﯾﮑﺎ درﺑﺎره ﺳﻮرﯾﻪ ﻣﺬاﮐﺮه ﻧﻤﯽﮐﻨﺪ‬ ‫‪ ۲۷‬ﺳﺎل‬ ‫دﻓﺎع ﺗﻬﺎﺟﻤﯽ ﭘﺲ از ‪۷‬‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬تلفن‪0919 - 2341774 :‬‬ ‫چاپ‪ :‬هنر سرزمین سبز ‪ -‬پردازش تصویر رایان‬ ‫توزیع‪ :‬نشر گستر امروز‬ ‫نشانی ‪ :‬تهران‪ ،‬خیابان شهید عباسپور(توانیر)‪ ،‬خیابان نظامی گنجوی‪ ،‬کوچه پناه‪،‬‬ ‫پالک ‪19‬‬ ‫تلفن ‪88198280 :‬‬ ‫ﻣﺜﻠﺚ در ﻣﯿﺰﮔﺮدی ﺑﺎ ﺣﻀﻮر ﺟﻬﺎﻧﮕﯿﺮ‬ ‫ﮐﺮﻣﯽ و ﻣﺤﻤﻮد ﺷﻮری‪ ،‬ﺣﻤﻠﻪ روﺳﯿﻪ ﺑﻪ‬ ‫داﻋﺶ در ﺳﻮرﯾﻪ را ﺑﺮرﺳﯽﮐﺮده اﺳﺖ‬ ‫ﻣﺼﻠﺤﺖ ﺑﻪ اداﻣﻪ‬ ‫ﺗﺤﺼﻦﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﺿﺪروﺷﻨﻔﮑﺮان‬ ‫درﻫﻔﺖ‬ ‫ﺑﺑﻬﺮوز اﻓﺨﻤﯽ و ﻣﺴﻌﻮد‬ ‫ﻓﺮاﺳﺘﯽ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﻔﺖ را‬ ‫ﺑﻪ ﭼﻪ ﺳﻤﺘﯽ ﻣﯽﺑﺮﻧﺪ؟‬ ‫ﺷﻮق راﺑﻄﻪ!‬ ‫اﯾﺎ دﺳﺖ دادن ﻇﺮﯾﻒ و اوﺑﺎﻣﺎ اﺗﻔﺎﻗﯽ اﺳﺖ‬ ‫ﯾﺎ ﺣﮑﺎﯾﺖ از ﯾﮏ ﻧﮕﺮش در دوﻟﺖ دارد؟‬ ‫ﭼﻪﮐﺴﯽ ﻣﺘﻦﮔﺰارش را ﻧﻮﺷﺖ؟‬ ‫ﺣﺴﯿﻦ ﻧﺠﺎﺑﺖ و ﻣﻨﺼﻮر ﺣﻘﯿﻘﺖﭘﻮر از ﭘﺸﺖ ﭘﺮده‬ ‫اﺧﺘﻼف درﮐﻤﯿﺴﯿﻮن ﺑﺮﺟﺎم ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ‬ ‫ﻣﺜﻠﺚ از‬ ‫ﮔﺰارش اﺧﺘﺼﺎﺻﯽ‬ ‫ﮔﺰارشاﺧﺘﺼﺎﺻﯽﻣﺜﻠﺚ‬ ‫ﺳﺎﻋﺖﻫﺎی ﭘﺎﯾﺎﻧﯽ ﺗﺤﺼﻦ‬ ‫ﻋﻠﯿﻪ ﺑﺮﺟﺎم‬ ‫ﺳﻮژه‪ ،‬اﺑﮋه‪ ،‬ﻣﻌﻨﺎ و‬ ‫ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺳﺎناﯾﺮاﻧﯽ‬ ‫ﮔﻔﺘﺎری از دﮐﺘﺮ ﭘﺎرﺳﺎﻧﯿﺎ‬ ‫ﭘﯿﺮاﻣﻮنﻣﻌﺮﻓﺖﺷﻨﺎﺳﯽ‬ ‫ﻋﻠﻮماﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‬ ‫شماره پیامک‪3000411711 :‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫استیضاح ناکام‬ ‫عباس اخوندی از جلسه استیضاح راضی بیرون امد‪ .‬او اگر چه در این جلسه‬ ‫حرف های تند و تیزی شنید و با حمالت ســنگینی مواجه شد اما در نهایت رای‬ ‫بیشــتری از جلســه رای اعتماد خود کســب کرد تا همچنان در وزارتخانه باقی‬ ‫بماند‪.‬‬ ‫رهبرمعظمانقالب‪:‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪8‬‬ ‫مثلث | شماره ‪279‬‬ ‫مذاکره با امریکا ممنوع است‬ ‫حضرت ایت اللــه خامنــه ای‪ ،‬رهبر معظــم انقالب‬ ‫اســامی در دیدار فرماندهــان و کارکنان نیــروی دریایی‬ ‫سپاه پاسداران انقالب اســامی و جمعی از خانواده های‬ ‫انان و همچنین خانواده های شهدای این نیرو‪ ،‬با اشاره به‬ ‫نقش جوانان انقالبی نیروی دریایی سپاه و جوانان شجاع‬ ‫جنوب در تامین امنیت دریا و ایجاد رعب در دشمن‪ ،‬تاکید‬ ‫کردند‪« :‬دشــمنان به دنبال تغییر محاســبات مسئوالن و‬ ‫تغییر افکار مردم به ویژه جوانان هستند و همه باید هوشیار‬ ‫و بیدار باشند‪».‬‬ ‫حضرت ایت اللــه خامنه ای در این دیدار با اشــاره به‬ ‫اهمیت موضوع امنیت دریا گفتند‪« :‬امادگی ها باید همواره‬ ‫به گونه ای باشد که براساس دستور قرانی‪ ،‬در دشمن ایجاد‬ ‫رعب کند و جرات تجاوز را از او بگیرد زیرا اگر خاکریزها قابل‬ ‫نفوذ باشند‪ ،‬دشمن نفوذ خواهد کرد‪».‬‬ ‫ایشان خاطر نشان کردند‪« :‬اکنون به برکت تشکیل‬ ‫جبهه انقالبی در جنوب کشور که متشکل از نیروی دریایی‬ ‫سپاه و جوانان شجاع جنوب است‪ ،‬دستور قرانی ایجاد رعب‬ ‫در دشمن‪ ،‬محقق شده است‪».‬‬ ‫فرمانــده کل قــوا بــا تاکید بــر اینکــه مــا هیچ گاه‬ ‫شــروع کننده جنگ نخواهیم بود‪ ،‬افزودنــد‪« :‬اما طبیعت‬ ‫دشــمن همواره خوی تجاوز و نفــوذ اســت‪ ،‬بنابراین باید‬ ‫توانایی های علمی و تجهیزاتی در قالب نواوری ها‪ ،‬روز به‬ ‫روز افزایش یابند‪».‬‬ ‫رهبر انقــاب اســامی‪ ،‬هم افزایی نیــروی دریایی‬ ‫ســپاه و نیروی دریایی ارتش را بســیار ضــروری خواندند‬ ‫و با تاکید بر لــزوم زنده نگه داشــتن یاد و خاطــره جوانان‬ ‫با ایمان و انقالبی همچون شهید نادر مهدوی و همراهان‬ ‫وی که شــجاعانه در مقابل نــاو امریکایی ها ایســتادند و‬ ‫به انهــا درس فراموش نشــدنی دادنــد‪ ،‬گفتنــد‪« :‬با این‬ ‫رشادت ها و ایستادگی ها‪ ،‬دشــمنان نظام اسالمی متوجه‬ ‫شــدند که جمهوری اســامی ایران‪ ،‬نظامی نیســت که‬ ‫هرگونه بخواهند بتوانند با او رفتار کنند‪ ».‬حضرت ایت الله‬ ‫خامنه ای همچنین از همراهی خانواده ها و به ویژه همسران‬ ‫فرماندهان و کارکنان نیروی دریایی برای حضور در مناطق‬ ‫جنوبی کشور قدردانی کردند‪.‬‬ ‫ایشــان در ادامه به برنامه های خطرناک قدرت های‬ ‫اســتکباری برای منطقه اشــاره کردند و با تاکیــد بر اینکه‬ ‫این قدرت هــا هیچ ابایی در اســتفاده از تجهیزات بســیار‬ ‫خطرناک و روش های غیر انسانی برای کشتار انسان های‬ ‫بیگناه ندارند‪ ،‬افزودنــد‪« :‬ادعای انهــا مبنی بر حمایت از‬ ‫حقوق بشر و حقوق شــهروندی‪ ،‬خالف واقع و کامال پوچ‬ ‫و بیهوده است‪».‬‬ ‫رهبــر انقالب اســامی حملــه بــه بیمارســتان در‬ ‫افغانستان و کشتار مردم در سوریه‪ ،‬عراق‪ ،‬یمن‪ ،‬فلسطین‬ ‫و بحرین را نمونه هایی از فجایع قدرت های اســتکباری و‬ ‫ بی رحمی و ســنگدلی انها دانستند و خاطرنشــان کردند‪:‬‬ ‫«امروز بزرگترین خطر برای دنیا‪ ،‬نفــاق و ریا و دروغگویی‬ ‫مدعیان حقوق بشر است‪».‬‬ ‫حضرت ایت الله خامنه ای به نقش و جایگاه جمهوری‬ ‫اسالمی ایران در شرایط کنونی منطقه اشاره کردند و گفتند‪:‬‬ ‫«در چنین شــرایطی جمهوری اســامی‪ ،‬به توفیق الهی‬ ‫عالوه بر جلوگیری از نفوذ دشمن در داخل‪ ،‬در بسیاری از‬ ‫موارد مانع از عملی شدن نقشــه ها و برنامه های دشمن در‬ ‫منطقه شده است‪».‬‬ ‫ایشان با تاکید بر اینکه ناکامی های دشمن در داخل‬ ‫و در منطقه‪ ،‬به برکت هوشــیاری و امادگــی و عزم جوانان‬ ‫انقالبی و اقتدار جمهوری اســامی در منطقه بوده است‪،‬‬ ‫خاطرنشــان کردند‪« :‬بر همین اســاس بیشترین تالش و‬ ‫برنامه ریزی قدرت های اســتکباری‪ ،‬برای دشمنی با نظام‬ ‫اسالمی ایران است و ادعای امریکا برای مذاکره با ایران‬ ‫نیز در همین چارچوب و برای نفوذ اســت‪ ».‬رهبر انقالب‬ ‫اسالمی با انتقاد از عده ای ســهل انگار و سهل اندیش در‬ ‫داخل که متوجه ابعاد و عمق این موضوع نیستند‪ ،‬افزودند‪:‬‬ ‫«در کنار این افراد سهل اندیش‪ ،‬بی خیاالن جامعه و افرادی‬ ‫هم هستند که به مصالح و منافع ملی کشور هیچ اهمیت و‬ ‫توجهی ندارند‪».‬‬ ‫حضرت ایت الله خامنه ای با اشــاره بــه طرح برخی‬ ‫مسائل از جانب افراد سهل اندیش و سهل انگار درخصوص‬ ‫مذاکره بــا امریکا‪ ،‬گفتنــد‪« :‬این افــراد می گویند چگونه‬ ‫است که حضرت علی علیه الســام و حضرت امام حسین‬ ‫علیه الســام با دشــمنان خود مذاکره کردند اما اکنون با‬ ‫مذاکره با امریکا مخالفت می شود؟»‬ ‫ایشان در پاسخ به این شبهه افزودند‪« :‬چنین تحلیلی‬ ‫درخصوص مسائل تاریخ اسالم و مســائل کشور‪ ،‬نهایت‬ ‫ساده اندیشی است زیرا حضرت علی علیه السالم با زبیر و‬ ‫حضرت امام حسین علیه الســام با عمر بن سعد‪ ،‬مذاکره‬ ‫به معنای امروز یعنــی معامله نکردند‪ .‬بلکــه هر دوی این‬ ‫بزرگواران به طرف مقابل خود نهیب زدند و انها را نصیحت‬ ‫به خدا ترسی کردند‪».‬‬ ‫رهبر انقالب اســامی گفتند‪« :‬متاســفانه عده ای‬ ‫برای توجیه مذاکره جمهوری اســامی ایران با شــیطان‬ ‫بزرگ‪ ،‬با نگاهی عوامانه‪ ،‬این گونه مسائل را در روزنامه ها‪،‬‬ ‫ســخنرانی ها و فضای مجازی مطــرح می کنند‪ ،‬که کامال‬ ‫اشتباه است‪».‬‬ ‫حضرت ایت الله خامنــه ای با تاکید بــر اینکه ایران‬ ‫هیچ مخالفتی با اصل مذاکره با کشورها‪ ،‬اعم از اروپایی و‬ ‫غیراروپایی ندارد‪ ،‬خاطرنشان کردند‪« :‬اما در مورد امریکا‬ ‫موضوع متفاوت اســت زیرا انها تعریفی کــه از مذاکره با‬ ‫جمهوری اسالمی ایران کرده اند‪ ،‬به معنای نفوذ و باز کردن‬ ‫راه برای تحمیل اســت‪ ».‬ایشــان با اشــاره به همراهی و‬ ‫همکاری امریکا و جریان صهیونیستی ضد بشریت‪ ،‬تاکید‬ ‫کردند‪« :‬مذاکره با امریکا به معنای باز کردن مســیر برای‬ ‫نفوذ در عرصه های اقتصادی‪ ،‬فرهنگی‪ ،‬سیاسی و امنیتی‬ ‫کشور است‪».‬‬ ‫رهبر انقالب اســامی با اشــاره به مذاکــرات اخیر‬ ‫هســته ای گفتند‪« :‬در این مذاکرات‪ ،‬طرف مقابل تالش‬ ‫داشــت از هر فرصتی برای نفوذ اســتفاده کنــد و حرکتی‬ ‫بر خالف منافع ملی کشور انجام دهد‪ ،‬البته مذاکره کنندگان‬ ‫ایرانی‪ ،‬حواس شــان جمع بود‪ ،‬اما باالخره امریکایی ها در‬ ‫جاهایی فرصت پیدا کردند‪».‬‬ ‫حضرت ایت الله خامنه ای گفتند‪« :‬مذاکره با امریکا‬ ‫ممنوع اســت زیرا این مذاکره نه تنها هیچ نفعی ندارد بلکه‬ ‫ضررهای بیشماری نیز دارد‪ ».‬رهبر انقالب گفتند‪« :‬شرایط‬ ‫کنونی از لحاظ فعالیت ها و تالش های دشمنان جمهوری‬ ‫اســامی که ما بر انها احاطه اطالعاتی نیز داریم‪ ،‬مقطع‬ ‫مهمی اســت زیرا انها به دنبال تغییر محاســبات مسئوالن‬ ‫و تغییر افکار مــردم درخصوص مســائل انقالبی‪ ،‬دینی و‬ ‫مصالح ملی کشور هستند‪».‬‬ ‫ایشان با تاکید بر اینکه در موضوع تغییر افکار مردم‪،‬‬ ‫هدف اصلی جوان ها هستند‪ ،‬جوانان را به هوشیاری بیش‬ ‫از پیــش فراخواندند و افزودنــد‪« :‬البته بــه لطف خداوند‬ ‫جوانان ما در دانشگاه ها و همچنین در نیروهای مسلح بیدار‬ ‫و پای کار هستند و من از این جهت هیچ نگرانی ندارم‪».‬‬ ‫رهبر انقالب اســامی با اشــاره به ســالروز مباهله و‬ ‫ایستادگی پیامبر اســام (ص) و خاندان مطهر ایشان در‬ ‫مقابل جریان کفر‪ ،‬خطاب به جوانان انقالبی کشور‪ ،‬تاکید‬ ‫استیضاحاخوندیناکامماند‬ ‫پیشرویمیانه روهادرپارلمان‬ ‫اغاز کرد و گفت دفاعش از اســتیضاح برای اخرت اســت‬ ‫و سیاسی نیســت‪ .‬او درباره یک رای گیری برای اخوندی‬ ‫تشــکیکی کرده بود که در پایــان جلســه الریجانی این‬ ‫تشــکیک را نیز رد کرد‪ .‬کوچک زاده اما کارش را با حمله‬ ‫به مطبوعاتی که از اخونــدی حمایت کرده بودند اغاز کرد‬ ‫و انها را «شارالتانیسم مطبوعاتی» نامید‪ .‬کوچک زاده از‬ ‫اخوندی در مقابل جهانگیری سوال کرد‪« :‬اقای اخوندی‬ ‫اگر برای اسفالت خیابان های این شهرک بودجه ندارید‪،‬‬ ‫چطور برای اسفالت کردن مسیر ویالی اقای جهانگیری‬ ‫در روستای کوشک زر‪ ،‬بودجه دارید؟!» کوچک زاده این‬ ‫اســتیضاح را اســتیضاح طبقه محروم جامعه خوانده بود‪.‬‬ ‫همچنان که رسایی از وزیر می پرسید در خانه ای چند متری‬ ‫زندگی می کند؟‬ ‫دفاع اخوندی اما از خودش تکیه بر این داشت که سه‬ ‫بار از مجلس تایید دریافت کرده است‪ .‬دو بار در سوال ها و‬ ‫یکبار در اصل وزارت‪ .‬پس از این نوبت به علی اصغر زارعی و‬ ‫مهدی هاشمی رسید؛ دو چهره نزدیک به دولت احمدی نژاد‬ ‫که نامشــان در بین امضاکنندگان استیضاح وجود نداشت‬ ‫ولی ‪ ٣٠‬دقیقه پایانی فرصت اســتیضاح کنندگان در اختیار‬ ‫انان قرار گرفت تا به نطق بپردازند‪ .‬اخوندی نیز در نوبت دوم‬ ‫بار دیگر از خود دفاع کــرد و در نهایت رای گیری مجلس به‬ ‫اینمنجرشدکهدولتی هاکهبهبهارستانرفتهبودندبالبخند‬ ‫صحن علنی مجلس را ترک کنند‪ .‬اســتیضاح کنندگان اما‬ ‫علت رای باالی اخوندی را حمایت حلقه الریجانی معرفی‬ ‫می کردند‪ .‬از نکات جالب استیضاح دفاع محمدرضا باهنر‬ ‫از اخوندی بود‪.‬‬ ‫محمدرضا باهنر در جلسه استیضاح از وزیر راه و شهرسازی دفاع کرد‬ ‫مثلث | شماره ‪279‬‬ ‫یکبار دیگر استیضاحی که بزرگان و افراد مهمش‪ ،‬از‬ ‫اعضای جبهه پایداری بودند به ضررشان تمام شد و وزیرراه‬ ‫دولت با رایی بسیار باالتر دفعه از اول به کابینه بازگشت‪.‬‬ ‫هفته گذشته مجلس شاهد یک استیضاح دیگر بود‪.‬‬ ‫استیضاحی که برخی از دولتی ها و هواداران دولت ان را‬ ‫استیضاحی سیاسی می خواندند اما استیضاح کنندگان ان‬ ‫را استیضاح عدالت محورانه می دانستند‪.‬‬ ‫جلســه اســتیضاح عبــاس اخونــدی‪ ،‬وزیــر راه و‬ ‫شهرسازی‪ ،‬در حالی در بهارستان برگزار شد که حدس زدن‬ ‫ابقای اخوندی و اعتماد مجدد نمایندگان به او کار دشواری‬ ‫نبود‪ .‬اما انچه بیش از نتیجه برای همه اهمیت داشــت‪،‬‬ ‫تعداد ارا بــود‪ .‬هفت نفــر از پانــزده نفری که اســتیضاح‬ ‫اخوندی را خواستار شده بودند از اعضای پایداری بودند‪.‬‬ ‫با این حال وقتی رئیس مجلس در پایان جلسه علنی‪ ،‬امار‬ ‫ارای ماخوذه را اعالم کرد‪ ،‬افزایش قابل توجه ارای موافق‬ ‫اخوندی نســبت به روز رای اعتماد و اختالف فاحش بین‬ ‫عدد موافقان و مخالفان استیضاح‪ ،‬از همه انچه در جریان‬ ‫‪ ٢٠٠‬دقیقه ای اســتیضاح گذشــت‪ ،‬مهم تر بود‪« :‬ارای‬ ‫ماخوذه ‪ ٢٥٢‬رای‪ ،‬موافقان استیضاح ‪ ٧٢‬رای‪ ،‬مخالفان‬ ‫استیضاح ‪ ١٧٥‬رای و ارای ممتنع پنج رای»‪.‬‬ ‫شــاید بتوان رای گیری برای ماندن و رفتن اخوندی‬ ‫را جدالــی میــان اعتدالگرایان و طیف پایــداری مجلس‬ ‫دانســت‪ .‬یک طرف اصولگرایان میانه رو قرار داشــتند و‬ ‫طرف دیگر اعضای پایداری‪ .‬استیضاحی که تنش هایش‬ ‫کم نبود اما سخنرانی باهنر در دفاع از وزیر اهمیت ویژه ای‬ ‫داشت‪ .‬شــاید برای همین بود که پس از پایان رای گیری‬ ‫سایت رجانیوز (از پایگاه های اینترنتی نزدیک به پایداری)‬ ‫گزارشی تصویری از این استیضاح منتشــر کرد که در ان‬ ‫اخوندی را از ابتــدا تا انتها قرار گرفتــه در حلقه الریجانی‬ ‫به تصویــر می کشــید و اتفاقا تیتــر «اخونــدی در حلقه‬ ‫الریجانی» را برای ان برگزیده بود‪.‬‬ ‫وقتی موسی الرضا ثروتی‪ ،‬نماینده بجنورد‪ ،‬به عنوان‬ ‫اولین نماینده استیضاح کنندگان پشت تریبون رفت‪ ،‬تقریبا‬ ‫همه حاضران در جلسه می دانســتند که باتوجه به مسائل‬ ‫موجود‪ ،‬نطق او به راه اهن مشهد‪ -‬بجنورد ختم خواهد شد‬ ‫و همین گونه نیز شد‪ .‬پس از او نوبت به رحماندوست رسید‬ ‫تا به بیان دغدغه خود در حوزه تامین مســکن ایثارگران و‬ ‫جانبازان و تاخیرهایی که در پرداخت وام مســکن به این‬ ‫قشــر از جامعه صورت گرفته‪ ،‬بپردازد‪ .‬اســتیضاح کننده‬ ‫بعدی هم موسوی الرگانی بود‪ .‬او که پرهیجان تر از دو نفر‬ ‫قبلی سخن می گفت مدعی شد‪« :‬اخوندی به روستاهایی‬ ‫که بــه جای روحانــی بــه احمدی نــژاد رای داده اند نگاه‬ ‫تبعیض امیز دارد‪ .‬ســوال ما این اســت که چــرا وزیر باید‬ ‫تاوان این تبعیض را از مردم محروم بگیرد؟» او همچنین‬ ‫مدعی شد که در روســتاها حتی یک متر جاده در دو سال‬ ‫مدیریت اخوندی اسفالت نشده است!‬ ‫اما پس از این سه نماینده‪ ،‬نوبت به سه چهره ای رسید‬ ‫که به نظر می رسید بار اصلی نطق های استیضاح را باید به‬ ‫دوش بکشند‪ .‬حمید رسایی‪ ،‬مهدی کوچک زاده و مهدی‬ ‫ هاشمی‪ .‬رســایی کارش را با پخش یک کلیپ از اخوندی‬ ‫کردنــد‪« :‬همانگونه که در قضیه مباهله در صدر اســام‪،‬‬ ‫همه ایمــان در مقابل کفر قــرار گرفته بود‪ ،‬امــروز نیز در‬ ‫جمهوری اســامی ایران‪ ،‬همه ایمــان در مقابل کفر قرار‬ ‫گرفته اســت و همان گونه که در ان زمــان صفای معنوی‬ ‫پیامبر(ص) و خاندان ایشــان توانست دشمن را از میدان‬ ‫خارج کنــد‪ ،‬امروز هم ملت ایــران با اقتــدار معنوی خود‪،‬‬ ‫دشمن را از میدان خارج خواهد کرد‪».‬‬ ‫رهبــر انقــاب اســامی در پایــان ســخنان خــود‬ ‫خاطرنشــان کردند‪« :‬اگر برای یاری دین خدا اماده و پا به‬ ‫رکاب باشیم‪ ،‬قطعا وعده الهی مبنی بر نصرت یاری کنندگان‬ ‫دین خدا‪ ،‬محقق خواهد شد و بدخواهان نظام اسالمی در‬ ‫طرح ها و برنامه های امنیتی‪ ،‬نظامی‪ ،‬اقتصادی و فرهنگی‬ ‫شکست خواهند خورد‪».‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫تشکیل شورای جدید‬ ‫به موقع جواب می دهم‬ ‫حرف های منشوری عبدی‬ ‫‪9‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫تشکیل شورای جدید‬ ‫انحاللکمیتهانتخاباتیاصالح طلبان‬ ‫پس از انحالل کمیته انتخاباتی شورای هماهنگی‬ ‫اصالحــات‪ ،‬در تازه ترین تحــول از محرومیت چند حزب‬ ‫اصالح طلب از عضویت در شــورای هماهنگی اصالحات‬ ‫خبر امده است‪ .‬اندکی قبل خبرگزاری اریا در گزارشی خبر‬ ‫داده بود که شــورای هماهنگی جبهه اصالحات با شورای‬ ‫راهبردی اصالحات تلفیق شــده و در قالب شــورای جامع‬ ‫سیاستگذاری اصالحات فعالیت خواهد کرد‪.‬‬ ‫همین منبع گفته بود که این شورای جدید‪ ،‬نه تنها بنا‬ ‫دارد از سرلیستی محمدرضا عارف حمایت کند‪ ،‬بلکه قرار‬ ‫است لیست کاندیداها را نیز نهایی کند‪ .‬این درحالی است‬ ‫که گفته می شــود کارگزاران با دیگر اصالح طلبان برســر‬ ‫سرلیســتی عارف اختالف دارد‪ .‬اخرین اخبار از این شورا ‬ ‫تایید می کرد که برخی از احزاب از حضور در این شورا دور‬ ‫مانده اند‪ .‬این خبر از سوی حســین کمالی‪ ،‬رئیس کمیته‬ ‫سیاسی شورای هماهنگی جبهه اصالحات نقل شده است‪.‬‬ ‫او از مصوبه این شــورا برای عــدم پذیرش عضویت‬ ‫احــزاب و تشــکل های اصالح طلب تــا زمــان انتخابات‬ ‫خبر داد‪ .‬بنابراین گزارش گفته می شــود‪« :‬ندا‪ ،‬اعتدال و‬ ‫توســعه‪ ،‬اتحاد ملت و مجمع ایثارگــران» از جمله احزاب‬ ‫اصالح طلبی هستند که در این شورا جایگاهی ندارند‪.‬‬ ‫این در حالی اســت که علــی محمد غریبانی‪ ،‬رئیس‬ ‫دوره ای شــورای هماهنگی جبهه اصالحات هم در مورد‬ ‫عضویــت حــزب نــدای ایرانیــان در شــورای هماهنگی‬ ‫جبهه اصالحات گفته بود‪« :‬عضویت احزاب در شــورای‬ ‫هماهنگی جبهــه اصالحات مقررات و ا ییــن نامه خاصی‬ ‫دارد که با رعایت ان‪ ،‬ایــن عضویت ها صورت می گیرد اما‬ ‫بنا نداریم تا پایان انتخابات هیچ حزب و تشــکیالتی را در‬ ‫شــورای هماهنگی جبهه اصالحات عضویت دهیم‪ .‬البته‬ ‫این احــزاب می توانند در شــورای عالی سیاســت گذاری‬ ‫اصالح طلبان حضور داشــته باشــند‪ ».‬در شــرایط حاضر‬ ‫دو جبهه تحت عنوان اصالحــات و اصالح طلبان در حال‬ ‫فعالیت در عرصه سیاســی کشور هســتند‪ .‬اولین جریان‪،‬‬ ‫شــورای هماهنگی جبهه اصالحات است که در گذشته با‬ ‫نام گروه های ‪ 18‬گانه یا جبهه دوم خرداد شناخته می شد‪.‬‬ ‫اعضای این جبهه با پذیرش محوریت سید محمد خاتمی‬ ‫در حال فعالیت در عرصه سیاسی کشــور هستند‪ .‬دومین‬ ‫جریان‪ ،‬شــورای هماهنگی جبهه اصالح طلبان است که‬ ‫چهره شــاخص این جریان دکتر محمدجواد حق شناس‪،‬‬ ‫عضو حزب اعتماد ملی اســت‪ .‬البته حق شناس از جایگاه‬ ‫دبیرکلی مجمع دانشــجویان و دانش اموختگان اســتان‬ ‫بوشهر در این ائتالف حضور دارد‪.‬‬ ‫بهموقعجوابمی دهم‬ ‫روحانی وعده داد که پاسخ‬ ‫منتقدان هسته ای را خواهد داد‬ ‫هنوز اختالفات مجلس بر سر تائید برجام باقی مانده‬ ‫است و هنوز مشخص نیست که برجام در نهایت چگونه به‬ ‫تصویب خواهد رسید که روحانی تهدید کرد به موقع جواب‬ ‫منتقدان را خواهد داد‪ .‬دولت روحانی و تیم مذاکره کننده‬ ‫او در هفته گذشته با دو انتقاد بزرگ روبه رو بود‪ .‬ابتدا بخشی‬ ‫از منتقدان در مقابــل مجلس تحصن کردند؛ تحصنی که‬ ‫برخی از نمایندگان مجلس و همچنین مدیرمسئول کیهان‬ ‫در میان انها حضور پیدا کردند و از ســوی دیگر همچنان‬ ‫موضوع دســت دادن ظریف و اوباما و انتقاد به این مساله‬ ‫نقل محافل بود‪ .‬در این وضعیت حسن روحانی در همایش‬ ‫ملی روستا با اشــاره به اینکه همه دنیا اعتراف دارند ایران‬ ‫به توفیق بزرگی در مذاکرات دســت یافته اســت‪ ،‬افزود‪:‬‬ ‫«پیروزی در مذاکرات افتخار ملت ایران اســت همانطور‬ ‫که اگر کشاورزان و روستاییان در سال جاری توانستند به‬ ‫باالی هشــت میلیون تن تولید گندم برســند‪ ،‬این افتخار‬ ‫متعلق به همه مردم است و اگر ورزشکاران و دانشمندان ما‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪10‬‬ ‫مثلث | شماره ‪279‬‬ ‫وزارت اطالعات‬ ‫مامورپیگیریحادثهمنا‬ ‫علوی صبح در ایین تشییع جان باختگان حادثه منا در‬ ‫شــیراز بیان کرد‪« :‬وزارت اطالعات کار خود را در این زمینه‬ ‫شروع کرده است‪ ».‬علوی اظهار داشت‪« :‬معاونت حقوقی‬ ‫ریاست جمهوریمسئولتهیهمبانیحقوقیواعادهدعویاز‬ ‫طرف ایران به نمایندگی از خانواده های داغ دیده برای اقدام‬ ‫در مجامع حقوقی بین المللی شد تا اقدام شایسته ای در این‬ ‫زمینه صورت گیرد‪».‬وی گفته‬ ‫که قرار است مدارک جمع اوری‬ ‫شود‪«:‬دولتوزارتاطالعاترا‬ ‫مکلفکردتامستنداتاینحادثه‬ ‫را جمع اوری کند و ب ر اساس این‬ ‫مدارکعمدیاغیر عمدبودناین‬ ‫حادثهمشخصشود‪».‬‬ ‫در مسابقات به پیروزی دست پیدا می کنند افتخارش برای‬ ‫همه ایران است‪ ».‬روحانی همچنین با اشاره به اینکه امروز‬ ‫در شرایط بعد از برجام و بعد از تحریم هستیم تصریح کرد‪:‬‬ ‫«به حول و قوه الهی در هفته هــای اینده و ماه های پیش‬ ‫رو همه دیوارهای غلط تحریم را فرو می ریزیم‪ ».‬روحانی‬ ‫به موضوع ظریف نیز اشــاره کرد و او را یکی از قهرمانان‬ ‫ملی نامید و گفت‪« :‬وزیر خارجه که یکی از قهرمانان ملی‬ ‫ما در تاریخ اســت‪ ،‬همه تالش خود را برای رســاندن این‬ ‫صدا به گوش مسئوالن جهانی و مســئوالن سازمان ملل‬ ‫انجام داد‪».‬‬ ‫روحانی با بیان اینکه هر چه داریم و در این دو ســال‬ ‫به دست اورده ایم در سایه امید و حضور مشارکت‪ ،‬فعالیت‬ ‫و تالش مــردم بوده اســت‪ ،‬افــزود‪« :‬اگر توانســتیم در‬ ‫مذاکرات هسته ای به افتخار بزرگ تاریخی برسیم از حضور‬ ‫مردم است البته از برخی حرف ها بگذریم که من به موقع‬ ‫جواب می دهم‪ ».‬این درحالی اســت‪ ،‬که اگرچه موضوع‬ ‫تحصن مقابل مجلس حل شده ‪ ،‬اما انتقاد مخالفان برجام‬ ‫همچنان پابرجاست‪.‬‬ ‫کنایهروحانیبهاحمدی نژاد‬ ‫تعطیلی درس ایت الله جوادی به‬ ‫خاطر برجام‬ ‫رئیس جمهــور در‬ ‫همایش ملی روستا با اشاره به‬ ‫اینکه خدمات خوبــی در حوزه ‬ ‫بهداشت و ابرسانی در روستاها‬ ‫شده اســت‪ ،‬به دوران گذشته‬ ‫اشــاره کرد و بدون نام بردن از‬ ‫احمدی نژاد گفت‪« :‬متاسفانه‬ ‫بــا افزایــش جمعیــت‪ ،‬ادامه‬ ‫خشکسالی و کاهش منابع زیر زمینی مواجه هستیم که البته‬ ‫این موضوع از دیرباز و از زمــان کوروش از دغدغه های ما‬ ‫بوده است و دعایی که در یکی از کتیبه های ان زمان نوشته‬ ‫شده این است که خدایا ما را از خشکسالی و دروغ دور بدار‬ ‫و در زمینه دروغ تجربه کردیم و دیدیم که چه بالیی بر سر‬ ‫ما اورد‪».‬‬ ‫س ایت الله جوادی املــی به دلیل‬ ‫ماجــرای تعطیلــی در ‬ ‫تحصن برخــی از طالب واکنش های زیادی داشــت‪ .‬در‬ ‫همین رابطــه ایت الله مکارم شــیرازی در دیدار با ســردار‬ ‫اشتری با اشاره به حضور چند تن از مخالفان دولت به بهانه‬ ‫توافق هســته ای در مســجد اعظم قم که باعث تعطیلی‬ ‫درس ایت الله جوادی املی شــد‪ ،‬گفت‪« :‬باید مســاله قم‬ ‫ســریع تر جمع می شــد‪ ».‬این‬ ‫مرجع تقلید شیعیان همچنین‬ ‫درباره حفظ شان باالی مراجع‬ ‫گفــت‪« :‬نباید بــه خاطر حفظ‬ ‫یــک شــان و جایگاه‪ ،‬شــان‬ ‫باالتری چون شان مرجع تقلید‬ ‫خدشه دار شود‪».‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫دادگاه علنی بابک زنجانی برگزار شد‬ ‫پس از نزدیک به دو سال از دستگیری بدهکار بزرگ‬ ‫نفتی‪ ،‬پرونده بابــک زنجانی به دادگاه رفــت‪ .‬نکته مهم و‬ ‫اولیه این دادگاه علنی بودنش بود‪ .‬دادگاهی که در ان ابتدا‬ ‫کیفرخواست متهم طی دو جلسه قرائت شد و در جلسه سوم‬ ‫کیفرخواست متهمان ردیف دوم و ســوم از سوی نماینده‬ ‫دادســتان خوانده شــد‪ .‬او هنگام قرائت کیفرخواست به‬ ‫کرات می خندیــد اما در عین حال اســترس شــدیدش از‬ ‫لرزش های پایش هویدا بود‪ .‬کیفرخواســت او و دو متهم‬ ‫دیگر این پرونده ‪ 237‬صفحه بود و دادســتان برای هر سه‬ ‫اتهام فســاد فی االرض را درنظر گرفته بود‪ .‬دادســتان از‬ ‫اوایل سال ‪ ٩١‬گفت که زنجانی چگونه با همکاری «ح‪ .‬ف‪.‬‬ ‫ه» و «م‪.‬ش» و مشــارکت با یکی از بانک های داخلی و با‬ ‫وساطت «م‪ .‬ش» به دنیای معامالت نفتی وارد می شود‪ .‬از‬ ‫دالیلی نام برد که زنجانی چگونه از ان برای عدم جابه جایی‬ ‫پول به حساب شــرکت ملی نفت اســتفاده کرد و از اسناد‬ ‫مجعولی یاد کرد که متهم پرونده هنــگام خرید نفت از ان‬ ‫استفاده می کرد‪ .‬در ابتدای جلســه دوم متهم درخواست‬ ‫وقت کرد و تذکری داد که با تایید قاضی صلواتی همراه بود‪.‬‬ ‫او گفت که رسانه ها متن کیفرخواست را منتشر می کنند در‬ ‫حالی که او تنها متهم است و این اتهام اثبات نشده است‪.‬‬ ‫نجفی نماینده دادستان در جلسه سوم دادگاه گفت‪:‬‬ ‫«زنجانی به همراه «ح‪ .‬ف‪ .‬ه» و «م‪ .‬ش» در یک عملیات‬ ‫باندی و گروهــی مبالغــی را از وزارت نفــت کالهبرداری‬ ‫می کننــد‪ .‬زنجانــی‪ ،‬از تاریــخ ‪ ٢٠١٢/٠١/٢١‬تــا پیش از‬ ‫دســتگیری در جهت اســترداد وجوه مورد ادعای شرکت‬ ‫«‪ »Hk‬اقداماتی را انجــام داده اســت و از طرفی زنجانی‬ ‫بیان کرده به دلیل تحریم بانک «‪ ،»FIIB‬جابه جایی وجوه‬ ‫ممکن نیســت‪ ».‬نماینده دادســتان به اظهارات زنجانی‬ ‫اشاره کرد و گفت‪« :‬وی با این اســتدالل که ‪ FIIB‬تحریم‬ ‫شده است‪ ،‬مدیران شــرکت«‪ ،»HK‬وزارت نفت‪ ،‬مدیران‬ ‫بانک مرکزی‪ ،‬نمایندگان مجلس‪ ،‬سازمان بازرسی و وزارت‬ ‫اطالعات را در خصوص اســترداد و واریز مبلغ به حســاب‬ ‫‪ HK‬و بانک مرکــزی درگیر کرده بــود‪ .‬در طول تحقیقات‪،‬‬ ‫زنجانی درصدد بوده بانک ‪ FIIB‬را بانکی معتبر معرفی کند و‬ ‫اصرار داشته که این بانک دارای ترازنامه های دقیق است‬ ‫درصورتی که در بررسی های به عمل امده این بانک دارای‬ ‫اســناد مالی و ترازنامه های معتبر نبوده و سطح فعالیت ان‬ ‫بسیار محدود است‪».‬‬ ‫او همچنین درباره شــیوه های تقلب او متذکر شــد‪:‬‬ ‫«اکثر قریب به اتفــاق معامالت زنجانــی جهت پرداخت‬ ‫مطالبه شــرکت «‪ »HK‬با تقلب همراه بوده است و متهم به‬ ‫همراه «م‪ .‬ش» به خلق پول غیرواقعی و بدون پشــتوانه‬ ‫اقدام می کرده اســت‪ .‬متهم پس از اینکــه منابع دریافتی‬ ‫نفت را برای خود هزینه می کرده در پاسخ به مطالبات شرکت‬ ‫«‪ »HK‬روش متقلبانه دیگری را در پیش می گیرد‪».‬‬ ‫در ادامه قرائت کیفرخواســت‪ ،‬حمــزه ای‪ ،‬نماینده‬ ‫دادستان پنجمین اتهام میلیاردر نفتی را پولشویی برشمرد‬ ‫و گفت‪« :‬این متهم با تملک و تحصیل نامشــروع‪ ،‬وجوه‬ ‫اخذ شده از شــرکت نفت‪ ،‬مبادرت به پولشویی به مبلغ یک‬ ‫میلیارد و ‪ ٩٦٧‬میلیون یورو کرده است که یک میلیارد و ‪٢٠٠‬‬ ‫میلیون یورو از طریق شرکت اچ کی و ‪ ٧٦٩‬میلیون یورو از‬ ‫شرکت نفتی نیکو بوده است‪ ».‬حمزه ای زاده با بیان اینکه‬ ‫انتشار اکاذیب از دیگر اتهامات میلیاردر نفتی است‪ ،‬افزود‪:‬‬ ‫«متهم در تاریــخ ‪ ٩٢/٧/٣٠‬خطاب به مدیرعامل شــرکت‬ ‫نفتی اچ کی اعالم کرده جهت انتقال بــه بانک «‪،»FIIB‬‬ ‫نام ذینفع را در بانک مرکزی با نام مخففی قرار داده و تعداد‬ ‫پنج فقره چــک به مبلغ دو میلیــارد و ‪ ٥٦٠‬میلیــون یورو به‬ ‫حساب مذکور انتقال و به ان حســاب واریز کرده است‪».‬‬ ‫به گفته نماینده دادستان‪ ،‬متهم نفتی رونوشت این نامه را‬ ‫برای حجت االسالم طائب رئیس سازمان اطالعات سپاه‬ ‫پاسداران انقالب اسالمی‪ ،‬جعفری دولت ابادی دادستان‬ ‫تهران‪ ،‬حجت االســام علوی وزیر اطالعات‪ ،‬شمخانی‬ ‫دبیر شورای عالی امنیت ملی‪ ،‬پورمختار رئیس کمیسیون‬ ‫اصل ‪ ٩٠‬مجلس شورای اسالمی‪ ،‬سراج رئیس بازرسی کل‬ ‫کشور‪ ،‬رحیمی رئیس دیوان محاسبات کشور‪ ،‬علی کارگر‬ ‫رئیس اداره حقوقی وزارت نفت و نوروزی وکیل وزارت نفت‬ ‫جهت استحضار ارسال کرده است‪.‬‬ ‫سومین جلسه دادگاه رســیدگی به پرونده فساد نفتی‬ ‫در حالی به اتمام رســید که قرائت کیفرخواست متهمان با‬ ‫درخواست مصادره تمامی اموال و محکومیت انها از سوی‬ ‫دادستانی پایان یافت و با تقاضای استمهال وکالی متهم‬ ‫نفتی از ســوی قاضی صلواتی موافقت شــد‪ .‬قرار است تا‬ ‫جلسه بعدی دادگاه برای دفاعیات متهمان پرونده در تاریخ‬ ‫‪ ٩‬ابان برگزار شود‪.‬‬ ‫صادق از قم می اید؟‬ ‫عدم دسترسی وزرا به روحانی‬ ‫انتخاباتخانوادگی‬ ‫برایخانوادههاشمی‬ ‫فائــزه هاشــمی در‬ ‫گفت وگویــی کــه بــا رادیــو‬ ‫صــدای امید داشــته از اعالم‬ ‫کاندیداتــوری قطعــی فاطمه‬ ‫ هاشــمی‪ ،‬محســن هاشمی و‬ ‫علی هاشــمی بــرای مجلس‬ ‫شــورای اســامی و پــدرش‬ ‫برای مجلس خبرگان خبر داده‬ ‫اســت‪ .‬او با تاکید بر اینکه به نظر من حتــی اگر همه هم‬ ‫رد صالحیت شوند باز هم باید کاندیدا شــوند‪ ،‬ادامه داد‪:‬‬ ‫«من هم احتمال اســت کــه کاندیدای مجلس شــورای‬ ‫اسالمی شوم و وضعیت محمد (هاشــمی) هم به همین‬ ‫منوال است‪ ».‬فائزه ضمن بیان اینکه «امسال انتخاباتی‬ ‫خانوادگی خواهیم داشــت» گفته‪« :‬فضای امروز جامعه‬ ‫برای انتخابات مجلس بهتر از زمان مجلس پنجم اســت‬ ‫و اقبال اصالح طلبان بعد از سال ‪ ۸۸‬بیشتر شده است‪».‬‬ ‫پمپ بنزین شل و توتال‬ ‫مدیرعامــل شــرکت‬ ‫ملــی پخــش فراورد ه هــای‬ ‫نفتی گفــت‪« :‬تاکنــون هیچ‬ ‫درخواســتی از طــرف شــل و‬ ‫توتال برای ساخت پمپ بنزین‬ ‫مطرح نشــده و مذاکراتی نیز‬ ‫انجام نشده است‪ ».‬سید ناصر‬ ‫ســجادی در واکنش به انتشار‬ ‫خبر صدور مجوز ســاخت ‪ 200‬پمپ بنزین توســط شل و‬ ‫توتال در ایران این مطلب را بیان کرد‪ .‬ســخنگوی شرکت‬ ‫ملی پخش فراورده های نفتی گفت‪« :‬هر شــرکت داخلی‬ ‫و خارجی برای ساخت پمپ بنزین در ایران باید به شرکت‬ ‫ملی پخش فراورده های نفتی‪ ،‬مراجعه کند که البته تاکنون‬ ‫تقاضای صدور چنین مجوزی به این شــرکت ارجاع داده‬ ‫نشده است و شــرکت ملی پخش تنها متولی صدور مجوز‬ ‫ساخت پمپ بنزین در ایران است‪».‬‬ ‫مثلث | شماره ‪279‬‬ ‫در انتخابــات پیــش رو‬ ‫یکی از مهمتریــن کانون های‬ ‫انتخاباتیدرقمتشکیلمی شود‪.‬‬ ‫چه اینکــه تاکنــون خبرهایی از‬ ‫حضور جلیلی یــا احمدی نژاد از‬ ‫این حــوزه انتخاباتــی به گوش‬ ‫می رسید و در اخرین اخبار گفته‬ ‫شــد که صادق خرازی‪ ،‬دبیرکل‬ ‫حزبندایایرانیاننیزقصدداردازقمواردمجلسشود‪.‬امادر‬ ‫مقابلسخنگویاینحزبنسبتبهاینموضوعواکنشنشان‬ ‫داد و گفت‪« :‬ما شب گذشــته با صادق خرازی بودیم و از وی‬ ‫پرسیدیمواوهمتعجبکرد‪».‬حسنیونسیاماادامهداد‪«:‬ما‬ ‫خبرکاندیداتوریصادقخرازیازقمراتاییدوردنمی کنیم‪،‬چرا‬ ‫کههنوزبرایاعالموتصمیم گیریاین گونهاخبارزوداست‪».‬‬ ‫احمد توکلــی در مورد نامه ‪ 4‬وزیر بــه رئیس جمهور و‬ ‫هشدار انها در مورد تبدیل شدن رکود به بحران گفته‪« :‬نامه‬ ‫وزرا به رئیس جمهور و انتشار ان از طریق رسانه ها که یکی از‬ ‫انها وزیر دفاع است و صنعت گسترده ای را مدیریت می کند‪،‬‬ ‫حاکی از ان است که وزرا دسترسی به رئیس جمهور ندارند‬ ‫و باید برای دیدار با وی و بیان مســائل و مشکالتشــان از‬ ‫رئیس جمهور وقت بگیرند و معموال هم موفق نمی شوند‪».‬‬ ‫او همچنین اضافه کرد‪« :‬یکی‬ ‫ازوزرایمهمدولتمی گفتکه‬ ‫برای کارهایم در حاشیه جلسه‬ ‫هیات دولت بــا رئیس جمهور‬ ‫مسائلم را مطرح می کنم‪ ،‬چون‬ ‫رئیس جمهور به ما وقت دیدار‬ ‫نمی دهد‪».‬‬ ‫محسن رهامی‪ ،‬رئیس کمیته‬ ‫انتخابات شــورای هماهنگی‬ ‫اصالح طلبان در گفت وگویی‬ ‫با ابتکار در خصوص وضعیت‬ ‫ائتــاف بــا اصولگرایــان‬ ‫گفت‪« :‬فعــا اصالح طلبان‬ ‫برنامــه ای برای ائتــاف در‬ ‫دستورکار خود قرار نداده اند‪،‬‬ ‫اگر هم مالقات یا جلساتی با‬ ‫اصولگریان صورت گرفته فقط برای جلوگیری از تنش و‬ ‫جلوگیری از ورود افراد تندرو و افراطی به مجلس است‪.‬‬ ‫اگر هم بخواهد ائتالفی با اصولگرایان شــکل بگیرید‪،‬‬ ‫از دیــد من مشــکلی وجود نــدارد چرا که ممکن اســت‬ ‫کاندیدای مناســب یا نامزدی از یک شهر نداشته باشیم‬ ‫اما اگر مشــاهده کنیم اصولگرای معتدلی برای ورود به‬ ‫مجلــس حضــور دارد‪ ،‬قطعا از او حمایــت می کنیم زیرا‬ ‫افراد معتدل بهتر از اشخاص دواتشه و تندرو هستند‪».‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫اغاز دادگاه متهم نفتی‬ ‫مالقاتبااصولگرایان‬ ‫برای جلوگیری از تنش‬ ‫‪11‬‬ ‫تصویرنگاری‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪12‬‬ ‫مثلث | شماره ‪279‬‬ ‫یک ایران عزادار منا بود‬ ‫روزانه حجم بســیاری از عکس های خبری به ما می رســد‪ .‬تعداد این عکس ها‬ ‫انقدر زیاد اســت که گاهی به راحتی از کنار ان عبور می کنیم اما شاید بهتر باشد روی‬ ‫بعضی از عکس ها تامل بیشتری داشته باشیم‪ .‬مثلث در این صفحات‪ ،‬هفته را با مرور‬ ‫عکس ها از نو یاداوری می کند‪.‬‬ ‫اعتراض دانشجویان دانشگاه امام صادق(ع) به ظریف‬ ‫در حاشیه استیضاح وزیر راه و شهرسازی‬ ‫مراسم ختم مرحوم هادی نوروزی‬ ‫ماکت هایی که دردسر افرید‬ ‫مثلث | شماره ‪279‬‬ ‫بابک زنجانی در دادگاه‬ ‫خبرنامه‬ ‫معترضفلسطینی‬ ‫‪13‬‬ ‫شبکه اجتماعی‬ ‫به ما پیامک بزنید‪:‬‬ ‫‪3000411711‬‬ ‫‪ l‬ای کاش دادگاه بابــک زنجانی به طور کامل از‬ ‫تلویزیون پخش می شد‪ .‬این دادگاه کم از دادگاه‬ ‫کرباسچی نداشت‪ .‬اگر پخش می شد الاقل مردم‬ ‫بیشتر در جریان قرار می گرفتند‪.‬‬ ‫‪ l‬رکود در بازار ایران بیداد می کند‪ .‬بعد مسئوالن‬ ‫می گفتند از رکود عبور کردیم‪ .‬کدامش را باور کنیم؟‬ ‫در یک سال گذشته کارشناسان بارها از رونق‬ ‫بازار مســکن خبر دادند ولی رونق نگرفت که هیچ‬ ‫بیشتر ارزان شد‪.‬‬ ‫ی اب های بســته بندی اشامیدنی‬ ‫‪ l‬لطفا اســام ‬ ‫الــوده را اعالم کنید‪ .‬چــرا پرونده ای دربــاره مواد‬ ‫غذایی که ادعا می شــود ناســالم یا فاسد هستند‬ ‫منتشر نمی کنید؟‬ ‫‪ l‬اخر تــا کی بایــد صاحبخانه هــا و موجرها هر‬ ‫سال خودسرانه برای مسکن و اجاره مسکن قیمت‬ ‫تعیین کننــد؟ پس دولت به ایــن عریض و طویلی‬ ‫برای چیست؟‬ ‫‪ l‬برای امثال کریمی قدوسی‪ ،‬رسایی و بیرانوند‬ ‫متاســفم که ناســنجیده اظهارنظر می کننــد و به‬ ‫جای مردم حــرف می زنند! خط قرمــز ما حضرت‬ ‫اقا هستند‪ .‬به نظر می رسد این افراد از رهبری هم‬ ‫جلوترند!‬ ‫‪ l‬اظهارات اکبر عبــدی واقعا قابل تحمل نبود‪.‬‬ ‫مساله ال سعود با اعراب متفاوت است‪ .‬چرا تا این‬ ‫اندازه مساله را ملی گرایانه می کنند؟‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪14‬‬ ‫مثلث | شماره ‪279‬‬ ‫‪ l‬گاهی در حــرف مردم‪ ،‬پیشــنهادهای خیلی‬ ‫خوبی مطرح می شود‪ .‬مثال اینکه مجلس در پاسخ‬ ‫به درخواســت غرامت امریکا از دارایی های بلوکه‬ ‫شده ایران قانونی تصویب کند و هیات هایی برای‬ ‫شــکایت و پیگیری لطمات معنوی و مادی امریکا‬ ‫به ایران‪ ،‬از کودتای زمان مصدق‪ ،‬کمک به شــاه‬ ‫در انقــاب‪ ،‬جنــگ تحمیلی و کمک بــه صدام‪،‬‬ ‫سرنگونی ناجوانمردانه هواپیمای مسافربری‪ ،‬زدن‬ ‫دکل های نفتی و‪ ...‬تعیین کند‪.‬‬ ‫به اینستاگرام مثلث بپیوندید‬ ‫اینســتاگرام هفته نامه مثلث فعال شــده اســت‪ .‬کاربران این شــبکه‬ ‫اجتماعی می توانند با پیوستن به اینستاگرام مثلث تصاویر مربوط به هفته نامه‬ ‫را مشاهده کنند‪.‬‬ ‫پاسخ بعیدی نژاد به رسایی‬ ‫اقای رسایی حاال کمی استراحت کنید‬ ‫بعد از مشــاجره لفظی حمید رسایی و علی الریجانی‬ ‫در صحن علنی‪ ،‬رســایی با بلند کردن یک پالکارد عنوان‬ ‫کرد که با برجام مخالف است‪ .‬این موضوع بهانه ای شده تا‬ ‫حمید بعیدی نژاد از اعضایی تیم مذاکره کننده در پاسخ به‬ ‫وی توضیح دهد که همه از نظر او مطلع هستند و می دانند‬ ‫چه مقدار از وقــت گرانبهای نمایندگی را بــه این موضوع‬ ‫اختصاص داده است‪ .‬بعیدی نژاد در صفحه شخصی اش‬ ‫نوشت‪« :‬جناب اقای رســایی‪ ،‬چشم! چشم! به خدا اقای‬ ‫دکتر الریجانی‪ ،‬همــه نمایندگان محتــرم مجلس و بلکه‬ ‫همه ملــت ایران واللــه‪ ،‬بالله می دانند که شــما بــا برجام‬ ‫مخالف هســتید‪ ،‬اخه اثبات این مخالفت شــما که دیگه‬ ‫پالکارد نمی خواســت‪ .‬به خدا همه می دانیم که جنابعالی‬ ‫از همان ابتدا هم مخالف مذاکرات هسته ای بودید‪ ،‬همه‬ ‫می دانند که شما با همان تفاهم ژنو هم مخالف بودید‪ .‬واقعا‬ ‫فکر نمی کنم کســی ندان د جنابعالی در این دو سال که تیم‬ ‫مذاکراتی در حال مذاکره بود چقدر وقت با ارزش نمایندگی‬ ‫خود را به مخالفت با تفاهم ژنو‪ ،‬اجرای تفاهم ژنو و مذاکرات‬ ‫وین اختصاص دادید‪ .‬به خدا همــه می دانند که در همین‬ ‫دوره بعد از پایان مذاکرات چقدر در سخنرانی های خودتان‬ ‫در تهران یا شهرســتان ها به مخالفت با برجام برخاستید‪.‬‬ ‫همه والله در جریان این تالش های شما هستند‪ .‬فکر نکنم‬ ‫یک نفر باشد که نداند شما با چه حساسیتی در گفت وگوهای‬ ‫کمیســیون برجام شــرکت فرمودید و با چه جدیتی تالش‬ ‫کردید ضعف های برجام را بــا اقای دکتر عراقچی به بحث‬ ‫بگذارید‪ .‬حتی یک نفر هم نیســت که نداند حتی با پایان‬ ‫گرفتن بحث های کمیسیون باز هم از تالش نایستادید و‬ ‫با شرکت در سخنرانی ها حتی در جمع متحصنین خواستید‬ ‫مســئوالن را از خطرات بالقوه تفاهم هسته ای اگاه کنید‪.‬‬ ‫والله همه می دانند که شما با برجام مخالفید چون پذیرش‬ ‫برجام را به معنای باز شدن راه نفوذ دشمن می دانید‪ .‬به خدا‬ ‫همه اینها را می دانند‪ .‬واقعا چه نیازی به باال بردن پالکارد‬ ‫در مجلس بود‪ .‬ولــی خداییش جناب اقای رســایی بعد از‬ ‫این تالش های بسیار گسترده که به قدر کافی و وافی هم‬ ‫انجام شده است‪ ،‬خواهش می کنیم حاال که بحث برجام به‬ ‫صحن علنی امده است شما یک کمی استراحت بفرمایید‬ ‫و فقط اجازه دهید یک کمــی هم دیگر نمایندگان صحبت‬ ‫کنند‪ .‬همین‪ .‬مخلص شما هم هستیم و قصد خدای ناکرده‬ ‫هیچ گونه جسارتی هم نبود! فقط یا علی(ع)‪».‬‬ ‫شایعهمربوطبهدرگذشت هادینوروزی‬ ‫ی نوروزی‪ ،‬کاپیتان با اخالق‬ ‫پس از در گذشــت هاد ‬ ‫باشگاه پرســپولیس در سن ‪ 30‬ســالگی بر اثر ایست قلبی‬ ‫شــایعه ای در فضای مجازی منتشر شــد که ادعا می کرد‬ ‫نوروزی پیش از مرگش باز داشــت شده است‪ .‬سودجویان‬ ‫از محبوبیــت این بازیکن فوتبــال سوءاســتفاده و به طور‬ ‫مسخره و مضحکی شایعه کردند «نوروزی از سیاست های‬ ‫نظام انتقاد کرده بود و گفته بود باید مردم قیام کنند‪ .‬همسر‬ ‫نوروزی گفته همسرم را بازداشــت کردند و بعد از ‪ 5‬ساعت‬ ‫ازادش کردند کــه وقتی وارد خانه شــد حالــت غیرعادی‬ ‫داشته و گفته به من امپول زده اند و خوابم می اید که بعد از‬ ‫خواب دیگر بیدار نشده!» برای صحت و سقم این شایعه‬ ‫باید سراغ همســر وی رفت و واقعیت را از زبان وی شنید‪.‬‬ ‫معصومه ابراهیم پور‪ ،‬همسر هادی نوروزی در گفت وگویی‬ ‫که خبرانالین ان را منتشر کرد راجع به شب مرگ کاپیتان‬ ‫پرسپولیس گفت‪« :‬هادی همیشه ‪ 10‬شب می خوابید اما‬ ‫ان شب تا ‪ 3‬صبح بیدار بود‪ .‬المپ های خانه را عوض کرد‪.‬‬ ‫فیلم تولد هانــا دخترمان را دید‪ .‬بعد به من گفت بنشــین‪،‬‬ ‫حــرف بزنیــم و بخندیم‪ .‬هــادی خیلی حالش خــوب بود‬ ‫نمی دانم چرا این اتفاق افتاد‪»...‬‬ ‫همچنیــن خبرنــگار فارس در حــوزه پرســپولیس با‬ ‫بیــان اینکه هادی نــوروزی بــه هیچ وجه سیاســی نبود و‬ ‫کوچکترین مشــکل اخالقی هم نداشــت‪ ،‬عنــوان کرد‪:‬‬ ‫«چنین شایعه ای به هیچ وجه صحت ندارد چرا که پس از‬ ‫تمرین عصر چهارشــنبه من تا ساعت ‪ 9‬شب با هادی بودم‬ ‫و قرار مصاحبه ای را هم برای روز پنج شــنبه با او هماهنگ‬ ‫کرده بودم‪».‬‬ ‫عکس یادگاری‬ ‫ضرغامی و هما روستا‬ ‫‪ l‬اقلیتی ساز مخالفت با اکثریت جامعه را می زنند‬ ‫و خود را نماینده مردم می نامند‪ .‬پیشــنهاد می کنم‬ ‫اقــای روحانی مجــوز قانونــی بــرای راهپیمایی‬ ‫موافقان برجام صادر کند تا مشــخص شــود اکثر‬ ‫مردم چه می خواهند‪.‬‬ ‫‪ l‬شعار مرگ بر امریکا جزو جوهره انقالب است و با‬ ‫هیچ انتخاباتی نه‪ 92‬و نه غیر‪ 92‬قابل تغییر نیست‪.‬‬ ‫حضور احمدی نژاد در مراسم‬ ‫ترحیم کاپیتان پرسپولیس‬ ‫ناراحتی روحانی از مجلس‬ ‫«روزنامه افتاب یــزد» در گــزارش تحلیلی با تیتــر «روحانی از‬ ‫مجلس ناراحت است!» می نویسد‪« :‬دروغ‪ ،‬فریب‪ ،‬سیاه کاری‪ ،‬دشمنی‬ ‫و دشمن ســازی واژه هایی بودند که مردم ایران به مدت هشت سال از‬ ‫بس دیدند و شــنیدند با انها خو گرفتند و برایشان عادی شده بود اما از‬ ‫انجایی که در کنه هیچ یک از ملت ایــران دروغ و دروغگویی نهادینه‬ ‫نشده اســت‪ ،‬در‪ 24‬خردادماه ســال ‪ 92‬با رای خودشــان‪ ،‬ریشه این‬ ‫واژه ها را خشکاندند‪ .‬حسن روحانی از همان روزی که بر صندلی چرمی ‬ ‫و پشت میز چوبین خود در ســاختمان بهارستان نشست‪ ،‬نشان داد که‬ ‫دیگر در برهمان پاشنه سابق نمی چرخد و در مسلک و ایینش برخی واژه ها تعریف نشده و در مراسم تنفیذش نیز اعالم‬ ‫کرد که می خواهد کاری کند که « سینه ها از کینه ها پاک شود و اشتی جای قهر بنشیند» و انصافا هم این جمله اش را‬ ‫سرلوحه خود و دولتمردانش قرار داد و رویه صلح و دوستی را تنها با برخی دلواپسان مجلس نهمی که در دو سال اخیر‬ ‫تنها و تنها بر سر راهش سنگ اندازی و کارشکنی کردند‪ ،‬پیش نگرفت که به هنگام مواجهه با ابر قدرت های جهان نیز‬ ‫راه اعتدال و احترام را برگزید و از انها نیز خواست تا با مردم ایران با زبان تکریم سخن بگویند نه با زبان تهدید که البته‬ ‫باید در اینجا به حسن روحانی خرده گرفت که چرا این سخنش را تنها خطاب به جامعه بین الملل گفته است به این دلیل‬ ‫که بسیاری از دلواپســان که خیل عظیمی از انها در خانه ملت تجمع کرده اند ســخنگویی با زبان تکریم در پیکره شان‬ ‫تعریف نشده و تا می توانند تهدید می کنند و‪»...‬‬ ‫سهامداران گردن کلفت‬ ‫«روزنامه ارمان» در گفت وگو با طهماسب مظاهری رئیس کل‬ ‫اسبق بانک مرکزی با عنوان «سهامداران گردن کلفت در موسسات‬ ‫غیرمجاز» به ضعف های سیستم بانکی اشاره کرده و از سهامداران‬ ‫گردن کلفت یاد کرده است‪« :‬امروز ضعف نظارت و اعمال حاکمیت‬ ‫در سیستم بانک مرکزی وجود دارد‪ .‬بانک مرکزی نباید عدد نامعقولی‬ ‫را برای نرخ سود بانکی اعالم کند‪ .‬از طرفی دیگر‪ ،‬اگر نرخی را معقول‬ ‫اعالم کرد‪ ،‬در ان صورت باید بتواند ان را اعمال کند و سیستم بانکی و‬ ‫مدیران بانک ها را مجبور کند تا عددی را که اعالم کرده است‪ ،‬رعایت‬ ‫کنند‪ .‬بانک ها نباید به خود اجازه دهند که خالف ان عمل کنند‪ .‬این «نباید» اخالقی نیست‪ ،‬بلکه اجباری است‪ .‬بانک‬ ‫مرکزی باید توان و قدرت داشته باشد تا بتواند با هر کسی که این قوانین را رعایت نمی کند‪ ،‬مقابله کند و کار این افراد را‬ ‫متوقف کند‪ .‬موسسات غیر متشکل از هیچ طریقی به ضوابط پولی گردن نمی نهند‪ ،‬چرا که بدون مجوز بانک مرکزی‬ ‫ثبت شده اند و فعالیت می کنند و اکثر قریب به اتفاق انها نیز سهامداران گردن کلفتی دارند‪ .‬متاسفانه دولت توان مقابله‬ ‫با سهامداران این موسســات را پیدا نکرده اســت‪ .‬در نتیجه انان نیز بدون اینکه به مقررات بانکی و پولی مقید باشند‪،‬‬ ‫ثبت شده اند و هر کاری که انجام بدهند‪ ،‬در چارچوب نظم پذیری بانکی نخواهد بود‪ .‬زمانی که اصل فعالیت انان بدون‬ ‫تایید بانک مرکزی است و کسی جلودار انان نیست‪ ،‬بانک مرکزی هم عمال در مقابل انها نمی تواند ایستادگی کند‪».‬‬ ‫مثلث | شماره ‪279‬‬ ‫یکــی از مهمترین وقایــع هفته گذشــته در فضای‬ ‫مجازی اظهــارات اکبر عبدی در شــبکه ســوم تلویزیون‬ ‫بود‪ .‬او که به مناســبت عید غدیر به شبکه سوم رفته بود در‬ ‫خالل بیان خاطره ای از ســفرش به حج اظهاراتی داشت‬ ‫که بسیار اهانت امیز بود‪ .‬این اظهارات واکنش های زیای‬ ‫را برانگیخت‪ .‬کلمه زشتی که او در پاسخ به یک فروشنده‬ ‫عرب که دخترش را خواستگاری کرده بود گفت موجب شد‬ ‫تا بسیاری او را متهم به نژادپرستی و همچنین اهانت کنند‪.‬‬ ‫اما از طرف دیگر برخی نیز با احساســات ناسیونالیستی از‬ ‫عبدی حمایت کردنــد ؛ حمایت هایی که بیجــا و به دور از‬ ‫شرع و انصاف بود‪.‬‬ ‫در همین زمینــه عزت الله ضرغامی‪ ،‬رئیس ســابق‬ ‫رســانه ملی مطلبی را درباره کلیپی که اخیرا از اکبر عبدی‬ ‫پخش شده در فضای مجازی منتشر کرد‪.‬‬ ‫ضرغامی در صفحه شــخصی اینستاگرامش نوشت‬ ‫که انتشــار این کلیپ موجب ناراحتی دوســتداران عبدی‬ ‫شده است‪ .‬به نوشــته ضرغامی عبدی با ذکر خاطره ای از‬ ‫سفر حج خود و خانواده اش خواست پاسخ دندان شکنی به‬ ‫رفتار برخی سعودی های خوش گذران و بی دین بدهد ولی‬ ‫دچار اشتباه شد و از کلمات منشوری(!) استفاده کرد که در‬ ‫شان او و مخاطبان سیما نبود‪.‬‬ ‫ضرغامی ادامه داده بود‪« :‬برنامه زنده اســت و هزار‬ ‫حاشیه پیش بینی نشده! ولی موجودی اکبر عبدی نزد مردم‬ ‫باالتر از اینهاست! شرکت در برنامه زنده امادگی و مشورت‬ ‫بیشتری می خواهد‪».‬‬ ‫وی همچنین نوشت‪« :‬در جشنواره تولیدات مراکز‬ ‫اســتان ها در کرمان در محل تاریخی ارگ بم‪ ،‬از هنرمند‬ ‫توانا اکبر عبدی تجلیل کردیم‪ .‬متاسفانه در حادثه غمبار‬ ‫زلزله بم این بناهای تاریخی ویران شد‪ .‬تالش زیادی شده‬ ‫بود تا با نورپردازی عالی‪ ،‬بهترین لوکیشــن برای ثبت این‬ ‫خاطره فراهم شــود‪.‬اجرای قوی اکبر عبدی در ان شــب‬ ‫و بیــان خاطرات خوب و شــنیدنی و دعــوت او به وحدت‬ ‫همیشه در ذهنم باقی است‪».‬‬ ‫اکبر عبدی نیز به ناچار بعد از انتقادات یا حمایت های‬ ‫بی دلیلی که از اظهارات او شــده بود که ناشی از روحیات‬ ‫ناسیونالیســتی ملی گرایانــه و عمومــا از خــارج از ایران‬ ‫می شد‪ ،‬ناچار به عذرخواهی شد‪.‬‬ ‫عبدی در صفحه شخصی اینستاگرامش نوشت‪« :‬با‬ ‫سالم و درود به تمامی هموطنان عزیز و پاک سرشتم من‬ ‫از همین جا دســت تمامی خواهران و برادران عرب زبان‬ ‫ایرانی خودم رو می بوسم‪ ».‬وی اضافه کرد‪« :‬این مطلب‬ ‫را فقط برای رفع ســوء تفاهم عزیزان هموطن عرب زبانم‬ ‫می نویسم که روی صحبت من در دفاع از ناموس و ایرانی‬ ‫بودنم با وهابیون سعودی بود‪».‬‬ ‫اظهارات او به طور کلی عرب زبانان ایرانی را دل ازرده‬ ‫کرده بــود‪ .‬او به همین دلیــل ناچار به عذرخواهی شــده‬ ‫بود‪.‬‬ ‫کیهان در ادامه انتقادها نسبت به فرجام برجام در یادداشتی به‬ ‫قلم حسین شریعتمداری با عنوان «بگو ماشاالله» با اشاره به اتوبوس‬ ‫داش غالم! می نویســد‪«« :‬داش غالم» را خــدا رحمت کند‪ ،‬راننده‬ ‫اتوبوس بود‪ ،‬لوطی بود و با معرفــت‪ .‬با اتوبوس بنز ‪ 302‬خود که اتاق‬ ‫درب و داغونی داشت و موتورش هم چندان تعریفی نداشت در یکی‬ ‫از شرکت های مســافربری کار می کرد‪ .‬داش غالم روی شیشه عقب‬ ‫اتوبوسش با خط درشت نوشــته بود «بگو ماشاءالله» و بر و بچه های‬ ‫محل تعجــب می کردند که داش غــام از کدام چشــم زخم نگران‬ ‫است؟! چه کسی ممکن است به ماشینی که غیر از بوقش‪ ،‬همه جایش صدا می دهد‪ ،‬چشم زخم بزند؟! داش غالم بعدها‬ ‫پول و پله مختصری دست و پا کرد و اتاق اتوبوسش را رنگ زد و دستی هم به روکش صندلی ها کشید و بعد‪ ،‬با خط درشت‬ ‫روی شیشه عقب اتوبوس نوشت «حاال بگو ماشاءالله»‪ ،‬اتوبوس اما همان اتوبوس قراضه قبلی بود!‬ ‫حسین با اشاره به گزارش کمیســیون ویژه می نویســد‪« :‬این گزارش همانگونه که مردم نیز در بسیاری از موارد‪،‬‬ ‫بی واسطه شاهد بوده اند «طی بیش از ‪ 40‬روز با برگزاری جلســات متعدد با تیم های مذاکره کننده هسته ای‪ ،‬مقام های‬ ‫مسئول عالی رتبه کشوری و لشکری‪ ،‬استادان دانشگاه و کارشناسان مختلف‪ ...‬مسئوالن وزارت امور خارجه و سازمان‬ ‫انرژی اتمی‪ ،‬تاییدکنندگان و نقادان مرتبط و متخصصین و اندیشمندان‪ ...‬بازدید میدانی از مراکز هسته ای و‪ »...‬تهیه‬ ‫شده است‪ .‬اگرچه به نظر می رسد برخی از موارد‪ ،‬از جمله دست اندازی حریف به صنایع موشکی ایران و شماری از واژه های‬ ‫چند پهلو و تعریف نشده نیاز به بررسی بیشتری داشت‪ .‬ولی انچه با قاطعیت می توان گفت‪ ،‬اینکه گزارش کمیسیون ویژه‬ ‫تقریبا تمامی نقاط اسیب پذیر و فاجعه افرین برجام را به گونه ای مستند برشمرده و معرفی کرده است‪......‬و باالخره باید‬ ‫گفت‪ ،‬روح مرحوم داش غالم شاد که اتوبوس خودش را بزک می کرد و نه یک سند ضدملی و فاجعه افرین برای مردم این‬ ‫مرز و بوم نظیر توافق وین را‪»...‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫حرف های منشوری عبدی‬ ‫اتوبوس داش غالم‬ ‫بررسی رسانه ای هفته‬ ‫‪15‬‬ ‫نامه پرحاشیه‬ ‫گفتارها‬ ‫چهار وزیر کابینه نامه ای به حســن روحانی نوشته اند که‬ ‫اکنون پس از رســانه ای شــدنش بازتاب های زیادی پیدا کرده‬ ‫است‪ .‬این چهار وزیر هشــدارهایی درمورد وضعیت اقتصادی‬ ‫داده اند و نســبت به وضعیت وخیم بازار سرمایه اظهار نگرانی‬ ‫کرده اند‪.‬‬ ‫گفتاریازحجتاالسالمدکترپارسانیا‬ ‫دربارهمواجههرویکردهایعلوماجتماعیمدرن‬ ‫بامیراثجهاناسالم‬ ‫سوژه‪ ،‬ابژه‪ ،‬معنا و‬ ‫جامعه شناسانایرانی‬ ‫‪1‬‬ ‫گفتارها‬ ‫‪16‬‬ ‫مثلث | شماره ‪282‬‬ ‫بحث بنده در سه بخش ارائه می شود‪:‬‬ ‫بخش اول به یکی از مسائل فلســفی جهان مدرن و‬ ‫تاثیرات ان بر حوزه علوم اجتماعی می پردازد و ان مســاله‬ ‫سوژه و ابژه‪ ،‬معنا و تاثیرات ان بر رویکردهای علوم اجتماعی‬ ‫است‪.‬‬ ‫بخش دو م به مساله سوژه و ابژه و به دنبال ان جوهر و‬ ‫عرض در جهان اسالم اشاره می کند‪.‬‬ ‫بخش ســوم از چگونگی انتقــال رویکردهای علوم‬ ‫اجتماعی مدرن و نحوه مواجهه ان با میراث فکری جهان‬ ‫اسالم یاد می کند‪.‬‬ ‫بخش اول‪:‬‬ ‫مسا له ســوژه در جهان مدرن با دکارت اغاز می شود‪.‬‬ ‫دکارت انسان را به عنوان سوژه( ‪ )Subject‬و موضوعی که‬ ‫به شــناخت اشــیاء می پردازد‪ ،‬مورد مطالعه قرار می ده د و‬ ‫شناخت اشیاء را عرض و وصف نفس انسانی (‪)Objective‬‬ ‫می داند ‪ .‬از دیدگاه دکارت‪ ،‬سوژه ها و جواهر دیگری غیر از‬ ‫نفس انسانی نیز هستند که انسان انها را می شناسد‪ ،‬ولکن او‬ ‫ابژه را که ویژگی صور ادراکی انسان بوده عهده دار شناخت‬ ‫سوژه هایی می داند که در معرض نظر و شناخت انسان قرار‬ ‫می گیرند ‪ .‬دکارت خود متوجه اشکالی که از این جهت پیش‬ ‫می اید یعنی متوجه مشکل شــناخت می شود‪ ،‬به این بیان‬ ‫که چگونه موضوعات و سوژه های خارجی را که ابژه ذهنی‬ ‫او هستند می شناسد‪ .‬او بخشــی از این مشکل را از طریق‬ ‫خداوند حــل کرد‪ ،‬زیرا معتقــد بود ادراکاتــی را که خداوند‬ ‫ت و خداوند او را‬ ‫برای او ایجاد کرده اســت‪ ،‬کار خداوند اس ‬ ‫فریب نمی دهد‪.‬‬ ‫مشکلی که دکارت متوجه ان شد در هیوم استقرار پیدا‬ ‫کر د او در این مساله اندیشید که به چه دلیل انچه به حواس‬ ‫ادراک می شود و برای حواس موجود است در خارج تحقق‬ ‫دارد و کانت‪ ،‬باتوجه به جایگاه غیرقابل تقلیل مفاهیم عقلی‬ ‫همان تردید هیوم را نسبت به صور ادراکی عقلی نیز تعیمم‬ ‫داد ‪ .‬کانت پرسش هیوم را سبب بیداری خود از خواب جزئی‬ ‫دانست‪.‬‬ ‫کانت‪ ،‬ابژه و ابژکتیو را بــر همه اموری اطالق کرد که ‬ ‫معرفت سوژه انسانی قرار می گیرند‪.‬‬ ‫تامالت کانت درباره ادراکات عقلی در مسیر ایدئالیسم‬ ‫المانی‪ ،‬از طریق فیخته‪ ،‬هگل‪ ،‬هوســرل و شــاگردان او‬ ‫و همچنین از مســیر نوکانتی هایی نظیــر دیلتای و ریکرت‬ ‫جریانات فکری مستمری را طی قرن بیستم به دنبال اورد‪ .‬‬ ‫نتیجه حضور این جریانات پدید امدن روش ها و رویکردهای‬ ‫مختلف نظری در حوزه علوم اجتماعی است‪.‬‬ ‫روش هــای بنیادیــن نظریه هــای اجتماعــی را بــه‬ ‫صور مختلفی تقسیم می کنند نظیر تقســیم به روش های‬ ‫تبیینــی‪ ،‬تفســیری و انتقــادی ولکن ایــن روش هــا را به‬ ‫صورت زیر نیز می توان تقســیم کرد ؛ اول‪ :‬تبیینی‪ ،‬دوم‪:‬‬ ‫برساخت گرایانه سوم‪ :‬پدیدار شناسانه‪.‬‬ ‫روش تبیینی‪ ،‬در حاشــیه فلسفه های پوزیتیویستی و‬ ‫تحلیلی شــکل می گیرد‪ .‬این روش‪ ،‬به رغم انکه در مبانی‬ ‫معرفتی خود بــه رویکرد امپریســتی و حس گرایانه هیوم و‬ ‫پیشینیان او یعنی بیکن‪ ،‬برکلی والک‪ ،‬وفادار است‪ ،‬ولکن‬ ‫تامل دقیق فلسفی هیوم و پشتیبان او یعنی برکلی والک را‬ ‫نسبت به سوژه انسانی تاب نمی اور د و با نوعی نگاه رئالیستی‬ ‫خام‪ ،‬در پی شــناخت واقعیت خارجی با روش تجربی است ‬ ‫و به دنبال صدق و کذب و تاییــد و ابطال نظریه ها از طریق‬ ‫ازمون و خطا ست‪.‬‬ ‫دوم‪ :‬روش تفســیری که با رویکردهایی نوکانتی معنا‬ ‫را بر ساخته و محصول سوژه انســانی می داند‪ ،‬هر چند که‬ ‫سوژه‪ ،‬در اغلب نظریه های مربوط به این روش‪ ،‬پدیده ای‬ ‫تاریخی اســت که در دل روابط‪ ،‬مناســبات و ساختارهای‬ ‫اجتماعی‪ ،‬تعیین و هویتی سیال و تاریخی دارد‪ ،‬نظریه های‬ ‫پراگماتیستی یا ساختارگرایانه و پساساختارگرایانه در متن‬ ‫این جریان قرار می گیرند‪ .‬این روش‪ ،‬با تعریف یاد شــده‪،‬‬ ‫نظریه های انتقادی حلقه فرانکفورت را نیز در بر می گیرد‪.‬‬ ‫وجه مشترک نظریاتی که در این روش قرار می گیرند‬ ‫نفی ذات و هویتی مستقل برای ادراکات و تصوراتی است‬ ‫گفتارها‬ ‫که نسبت به سوژه انســانی بروز و ظهور پیدا می کند‪ .‬صور‬ ‫ادراکی در این روش نشان از حقیقتی فراسوی خود ندارد و از‬ ‫این جهت‪ ،‬به صدق و کذب و حق و باطل و مانند ان متصف‬ ‫نمی شوند بلکه بخشــی از محصوالت و تولیدات انسانی یا‬ ‫اجتماعیهستن دکهبهسببکارکردهایدنیویواینجهانی‬ ‫خود یا تحت تاثیر انگیزه ها و اراده های فردی و جمعی تولید‬ ‫و بازتولید می شوند‪.‬‬ ‫سوم‪ :‬روش تفسیری با رویکرد پدیدار شناختی است ‪.‬‬ ‫این روش مانند روش ســابق‪ ،‬حوزه حیات انســانی را حوزه‬ ‫معانی می داند و به امور طبیعی ملحق نمی گرداند‪ .‬بلکه در‬ ‫این روش موجودات طبیعی به گونــه ای که در نگاه تبیینی‬ ‫به عنوان ابژه های عینی و مســتقل از سوژه انسانی‪ ،‬در نظر‬ ‫گرفته می شوند‪ ،‬به تعلیق سپرده می شود‪.‬‬ ‫وجه تمایز و تفاوت این روش با روش پیشین این است‬ ‫که معنا و انچه را مورد توجه و قصد انسان قرار گرفته است‪،‬‬ ‫امری صرفا بر ســاخته سوژه انســانی یا مناســبات و روابط‬ ‫اجتماعی نمی دان د بلکه برای معنا ذات و هویتی قائل است‪،‬‬ ‫در این روش معنا‪ ،‬یک تولید صرفا انسانی یا اجتماعی نبوده‬ ‫و امری بافتنی نیست بلکه یک پدیده ای یافتنی است و این‬ ‫ویژگی‪ ،‬رویکرد پدیدار شناختی را از یک سو با افالطون و از‬ ‫دیگر سو با نگاه تبیینی و فلسفه تحلیلی نزدیک می گرداند‪.‬‬ ‫روش پدیدارشــناختی‪ ،‬در امتــداد ایده الســیم المانی‪ ،‬در‬ ‫اندیشه هرسول مسیر نوین خود را پیدا کر د و به سرعت اثار‬ ‫خود را در حوزه علوم اجتماعی نمو دار ســاخت‪ .‬شاگردان‬ ‫هرسول و معاصرانی که از او تاثیرپذیر هستند‪ ،‬نظریه های‬ ‫متفاوتی را متاثر از این اندیشه پدید اوردند‪.‬‬ ‫شــلر‪ ،‬وبــر‪ ،‬کاســیرر‪ ،‬میرجــا الیاده ‪ ،‬هانــری‬ ‫کربن و هایدگر‪ ،‬از جمله افرادی هستند که به رغم توجه به‬ ‫ابعاد تاریخی‪ ،‬اجتماعــی و فرهنگی معنا از تقلیل و تحویل‬ ‫ان به دیگر عوامل خودداری کرد ه و هر یک به گونه ای‪ ،‬از‬ ‫ذات و لوازم ذاتی ان سخن گفته اند‪.‬‬ ‫شــلر که به عنوان بنیانگذار جامعه شناســی معرفت‬ ‫شناخته می شود با تاثیرپذیری از این روش‪ ،‬معنا را فراسوی‬ ‫تحوالت تاریخی در نظر می گیرد و چگونگی ارتباط انسان‬ ‫و جامعه بــا ان را دنبال می کنــ د و وبر نیز بــا همین روش از‬ ‫مناسبات معانی مختلف‪ ،‬با ســاختارها و نظامات گوناگون‬ ‫اجتماعی ســخن می گوید‪ .‬انهــا نظیر مارکــس و دورکیم ‬ ‫یا هماننــد ســاختارگرایان و پساســاختارگرایان‪ ،‬معنا را به‬ ‫زمینه های اجتماعی و انسانی ان فرو نمی کاهند‪.‬‬ ‫بخش سوم‪:‬‬ ‫محور اصلی بحث ما درباره نسبتی است که روش ها و‬ ‫رویکردهای مختلف علوم اجتماعی مدرن با میراث معرفتی‬ ‫و فکری جهان اسالم برقرار می کند‪.‬‬ ‫الف‪ :‬روش تبیینی با رویکرد تحلیلی و پوزیتیویســتی‬ ‫خود نســبت به مســاله ســوژه و ابژه هیچ گاه نتوانست و نه‬ ‫می تواند ارتباط وثیق و مثبت با دو روش فلســفی و عرفانی‬ ‫جهان اسالم برقرار کند‪.‬‬ ‫زیرا در ایــن روش معانی علمــی کــه ذات و هویتی‬ ‫مستقل دارن د به موضوعات تجربی و ازمون پذیر که هویتی‬ ‫محسوس و دنیوی دارند محدود می شوند و مفاهیم و معانی‬ ‫غیرمحسوس اگر انچنان که پوزیتیویست های حلقه وین‬ ‫می گویند‪ ،‬مهمل و بی معنا نباشند‪ ،‬به سوژه های انسانی یا‬ ‫ســاختارهای اجتماعی باز می گردند‪ ،‬روش تبیینی‪ ،‬روش‬ ‫غالبجامعه شناسانایرانیبودهو هست‪،‬برخیازکسانیکه‬ ‫با این روش اندیشیده اند‪ ،‬کامال با تفسیر «کنتی» از معانی‬ ‫غیرتجربی و یا دینی سخن گفته اند‪ .‬نظیر دکتر غالمحسین‬ ‫صدیقی که در برخی موارد دانشجویان خود را به اثار فتحعلی‬ ‫اخوندزاده ارجاع می دا د و برخــی دیگر که علقه های دینی‬ ‫داشــته اند‪ ،‬با اســتصحاب قهقرایی و برخوردی گزینشی‪،‬‬ ‫کوشیده اند تا پیشینه علم مدرن را در تاریخ گذشته اندیشه‬ ‫اسالمی قرائت و بازسازی کنند‪ .‬نظیر بسیاری از دانشجویانی‬ ‫که پس از انقالب اسالمی رســاله های خود را با زمینه ها و‬ ‫انگیزه های دینی نوشته اند‪.‬‬ ‫ این گفتــار مربوط به ســخنرانی حجت اســام‬ ‫دکتر پارسانیا در هشتادمین ســال تاسیس دانشگاه‬ ‫تهران برای بررسی وضعیت علوم اجتماعی در ایران‬ ‫ می باشد‪ .‬دکتر پارســانیا از جامعه شناسان بنام ایر ان‬ ‫است که پژوهش های موثری در جامعه شناسی انجام‬ ‫داده است‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪282‬‬ ‫گفتارها‬ ‫بخش دوم‪:‬‬ ‫بحث سوژه و ابژه در جهان اسالم در دو جریان فلسفی‬ ‫و عرفانی قابل پیگیری است‪.‬‬ ‫مسا له ســوژه و ابژه و رابطه ذهن و عین به عنوان یک‬ ‫مســاله معرفتی در فلسفه سینوی با مســاله جوهر و عرض‬ ‫ارتباطنزدیکیپیدامی کند‪.‬ابن سیناحدودپانصدسالقبلاز‬ ‫دکارت در الهیات شفا فصلی دار د تحت عنوان فی ان العلم‬ ‫عرض‪ ،‬یعنی در اینکه علم عرض اســت در تعریف مشایی‬ ‫ابن سینا از انسان و علم اوال نفس انسان جوهر است و علم او‬ ‫عرض استواموریراکهانسانباعلمخودمی شناسدبرخی‬ ‫جوهر و برخی عرض هستند‪ ،‬ابن سینا عرض را بر معلومات‬ ‫اطالقنمی کند‪،‬ولکنبهمشکالتیکهازناحیهعرضبودن‬ ‫علم پیش می اید توجه دارد‪ ،‬و از جمله ان مشــکالت این‬ ‫است ک ه اگر علم به عنوان کیف نفسانی عرضی از عوارض‬ ‫ت چگونه علم به جوهــر حاصل می شــود زیرا صورت‬ ‫اســ ‬ ‫جوه ر نزد نفس با انکه جوهر است باید عرض باشد ‪ .‬یا اینکه‬ ‫اگر علم کیف نفسانی است‪ ،‬چگونه علم به دیگر عوارض‬ ‫حاصل می شود‪.‬‬ ‫عرض بودن علم رابطه ســوژه شناســا را با معلومات‬ ‫ت و بوعلی‬ ‫خارجی گرفتار مشــکالت متعــددی کرده اســ ‬ ‫گرچه با طرح برخی از ان مشــکالت درصدد پاســخ از انها‬ ‫برامده است ولکن این مشکل به صورت مساله ای مستمر‬ ‫در طول تاریخ اندیشــه اســامی ادامه یافته اســت‪ .‬شیخ‬ ‫اشراق‪ ،‬خواجه نصرالدین طوسی و فخر رازی به مشکالت‬ ‫این مساله پرداختند‪.‬‬ ‫فخر رازی فصل مستقلی را تحت عنوان وجود ذهنی ‬ ‫ایجاد کرده و متکلمین مکتب شیراز همچون محقق دوانی ‬ ‫و خصوصا‪ ،‬فاضل قوشچی‪ ،‬متعرض مسائل ان شده اند‪.‬‬ ‫در مباحث جهان اسالم‪ ،‬برخالف فلسفه جدید غرب هرگز‬ ‫مفهوم عرض یا ابژه‪ ،‬به معلومات و موضوعاتی که متعلق‬ ‫علم هستند اطالق نشد ولکن مسائل مربوط به علم و وجود‬ ‫ذهنــی‪ ،‬در باب های مختلف فلســفی و کالمــی‪ ،‬همواره ‬ ‫مشــکالت و مباحث مربوط به خــود را به همراه داشــت ‪.‬‬ ‫این مســائل بعد از ابن ســینا‪ ،‬به مدت پنج ســده‪ ،‬تا دوران‬ ‫صدرالمتالهیــن ادامه یافت‪ .‬او با مبانــی حکمت متعالیه‪،‬‬ ‫طرح نوینی را برای حل مســاله علم و رابطــه عالم و معلوم‬ ‫در انداخت‪ .‬او علم را از مدار مقوالت و از مدار جوهر و عرض‬ ‫خارج کرده و به متن وجود با ز گردانــد‪ .‬راهی را که او پیمود‬ ‫مبتنی بر اصالت وجود‪ ،‬تشکیک در وجود‪ ،‬اشتداد وجود‪،‬‬ ‫تجرد و ثبات علم‪ ،‬جسمانیه الحدوث و روحانیه البقاء بودن‬ ‫نفس‪ ،‬جسمانیه الحدوث و روحانیه البقاء بودن علم انسانی‪،‬‬ ‫اتحاد علم و عالم و معلوم و اتحاد عمل و عامل و معمول بود‪.‬‬ ‫او با استفاده از این مبانی‪ ،‬مشــکالت رابطه علم انسان را‬ ‫به عنوان سوژه شناسا با معلوم او حل کرد‪.‬‬ ‫صدرالمتالهین معاصر دکارت اســت‪ ،‬یعنی در زمانی‬ ‫که نسبت سوژه و ابژه به عنوان یک مساله فلسفی در جهان‬ ‫غرب دهان می گشاید‪ ،‬حکمت متعالیه راه حل خود را برای‬ ‫حل این مساله پس از پنج سده بحث و گفت وگو ارائه می هد‪.‬‬ ‫شــارحان حکمت متعالیه پس از او در تنقیح‪ ،‬تفسیر‬ ‫و تشــریح نظر صدرالمتالهین‪ ،‬نواوری های شایســته ای‬ ‫داشــته اند‪ .‬از جمله ایــن نواوری ها در برخــی از تعلیقات‬ ‫حکیم سبزواری بر اسفار و همچنین تعلیقات مرحوم میرزا‬ ‫محمدتقی املی بر منظومــه حکیم ســبزواری و همچنین‬ ‫تحقیقات حضرت ایت اللــه جوادی املی در رحیق مختوم‬ ‫است‪.‬‬ ‫مسیر دیگری که در جهان اسالم برای نسبت سوژه و‬ ‫ابژه وجود دارد‪ ،‬مسیر عرفانی است‪.‬‬ ‫رویکرد عرفانی به این مساله‪ ،‬بر خالف رویکرد فلسفی‬ ‫و کالمی‪ ،‬رویکردی ارام و بی تالطم است‪ ،‬این رویکرد که‬ ‫در بســیاری موارد برای حکمت متعالیه نیز افق گشــا بوده‬ ‫است ‪ ،‬در بحث جوهر و عرض‪ ،‬مسیر دیگری را طی می کند‪.‬‬ ‫در تعریف عرفان اسالمی از جوهر و عرض‪ ،‬نه انسان‬ ‫جوهر است و نه علم عرض است‪.‬‬ ‫جوهر در تعریف عرفانی وجود البشرط قسمی‪ ،‬فیض‬ ‫منبســط‪ ،‬نفس روحانی و امر واحد الهی است‪ ،‬این مفاهم‬ ‫و عبارات متعدد‪ ،‬همگی از یــک حقیقت واحد یاد می کنند‬ ‫که مقوم موجودات متعین و متکثر اســت و به دلیل اینکه‬ ‫موجودات متعین قوام بــه ان فیض واحد دارند به همه انها‬ ‫عرض اطالق می شود‪.‬‬ ‫قیصری فصل چهارم از فصل های دوازده گانه مقدمه‬ ‫شــرح فصوص الحکم ابن عربی را بــه توضیح اصطالح‬ ‫عرفانی درباره جوهر و عرض اختصــاص داده و در عنوان‬ ‫ان فصل اورده است ؛ الفصل الرابع‪ :‬فی الجوهر و العرض‬ ‫علمی طریقه اهل الله‪.‬‬ ‫ی جوهر که دیگر موجودات تابع‬ ‫حافظ درباره این معنا ‬ ‫و عارض بر ان هستند‪ ،‬گفته است‪:‬‬ ‫این همه عکس می و نقش مخالف که نمود‬ ‫یک فروغ رخ ساقیست که در جام افتاد‬ ‫و شبســتری درباره عرض بودن دیگــر موجودات در‬ ‫گلشن راز گفته است ‪:‬‬ ‫من و تو عارض ذات وجودیم‬ ‫مشبک های مرات وجودیم‬ ‫م و وجودهای‬ ‫من و تو‪ ،‬همان وجودهای مقید هستی ‬ ‫مقید ظهورات و تجلیات‪ ،‬ذات وجودی هستن د که همه انها‬ ‫رابهتعبیرامیربیانعلیعلیهالسالمهمراهیمی کند‪،‬بدون‬ ‫انکه امیخته و قرین با انان باش د و از همه انان گسسته است‬ ‫بدون انکه به دور و منعزل از انها باشد‪.‬‬ ‫این وجود واحد که تعینات هستی عارض ان هستند به‬ ‫تعبیر قران کریم همان امر واحد خداوند سبحان است‪ ،‬که‬ ‫فرمود ؛ و ما امرنا اال واحده‪ ،‬معانی و حقایق متعین و محدود‬ ‫عارض ان امر واحد هستند‪ ،‬توضیح بیشتر درباره این دیدگاه‬ ‫و نستبی که بین انسان و معانی بر این اساس برقرار می شود‬ ‫گرچه بی ارتباط با بحث ما نیست ولکن خارج از موضوع این‬ ‫بحث است‪.‬‬ ‫‪17‬‬ ‫گفتارها‬ ‫‪18‬‬ ‫مثلث | شماره ‪282‬‬ ‫گفتارها‬ ‫ب‪ :‬روش تفســیری مــدرن کــه معنــا را بر ســاخته‬ ‫می داند اعم از اینکه رویکردی انتقادی‪ ،‬پراگماتیســتی‪،‬‬ ‫ساختارگرایانه یا پساساختارگرایانه و یا غیر ان داشته باشد‪،‬‬ ‫بسیار دیرتر از روش تبیینی به جامعه ایران و به محیط های‬ ‫اکادمیک راه پیدا کرد‪.‬‬ ‫ایــن روش همدلی و همراهی بیشــتری بــا زمینه ها‬ ‫و ذخیره های معرفتی جامعــه ایــران دارد‪ ،‬ولکن به دلیل‬ ‫اینکه معنا را بر ساخته سوژه انسانی یا ساختارها و مناسبات‬ ‫اجتماعی می داند‪ ،‬در چالش بنیادین با اندیشــه فلسفی و‬ ‫عرفانی‪ ،‬اسالمی قرار می گیرد‪.‬‬ ‫و به همین دلیل رویکردهای کارکردی ســاختاری یا‬ ‫پراگماتیستی و همچنین رویکردهای انتقادی فرانکفورتی ‬ ‫یا پساســاختارگرایانه فوکویی‪ ،‬هرگاه کوشیده اند تا از نظام‬ ‫معناییجهاناسالمباتفسیرهایجامعه شناختیدفاعکنند‪،‬‬ ‫با چالش های کالمی‪ ،‬فلسفی و عرفانی این جهان مواجه‬ ‫شده اند و هرگز نتوانسته اند موافقت متکلمان و فیلسوفان را‬ ‫جلب کنند و با تفکیک بین حوزه های مطالعات اجتماعی و‬ ‫مطالعاتفلسفی‪،‬کالمینیزنتوانسته اندتضادمعرفتیخود‬ ‫را پوشیده و پنهان نگه دارند زیرا تضاد مزبور مربوط به حوزه‬ ‫مطالعاتی نیســت بلکه مربوط به مبادی معرفت شناختی یا‬ ‫هستی شناختی انهاست‪.‬‬ ‫ج‪ :‬روش پدیدارشــناختی امادگی همراهی بیشتری‬ ‫را با ســنت های فکری غیر مدرن دارد‪ .‬الیــاده از این زمینه‬ ‫برای تفسیر ادیان اسیای دور استفاده کرده و کاسیرر از این‬ ‫ظرفیت برای قرابت با متفکرین توماســی بهره برده است‪.‬‬ ‫کربن‪ ،‬تداوم مطالعات پدیدار شــناختی خود را با بخشــی‬ ‫از میراث فلســفی جهان اســام یعنی با حکمت اشــراق‬ ‫سهروردی پیوند داده است‪.‬‬ ‫پدیدار شناسی در ایران از طریق مراکز رسمی اموزش‬ ‫علوم اجتماعی وارد نشــد و ورود ان به دانشگاه تهران نیز‬ ‫بیش از انکه در دانشکده علوم اجتماعی باشد در دانشکده‬ ‫ادبیات و رشــته فلســفه بود‪ ،‬ایــن روش پــس از حضور‪،‬‬ ‫پیامدهای خود را در حوزه اجتماعی داشــته و تعامالتی را‬ ‫نیز با میراث فکری جهان اسالم برقرار کرده است‪ .‬کربن و‬ ‫فردید دو مجرا از مجاری این تعامل بوده اند و این دو مجرا‬ ‫تفاوت های خود را دارند‪.‬‬ ‫کربنشاگردهوسرلاستوتوجهاوبهمیراثفلسفی‪،‬‬ ‫شیعی جهان اسالم‪ ،‬یعنی شیخ اشــراق و صدرالمتالهین‬ ‫اســت و فر دید‪ ،‬از مســیری دیگر ارتباط و پیوند خــود را با‬ ‫هوســرل برقرار می کند و توجه ایشــان بر خالف کربن به‬ ‫فلسفه اسالمی نیست‪ ،‬بلکه به عرفان اسالمی است‪.‬‬ ‫کربنبااستفادهازظرفیت هایحکمتاشراقبردامنه‬ ‫اگاهی خود نسبت به ذات معنا افزود‪ .‬شیخ اشراق و حکمت‬ ‫متعالیه‪ ،‬عالوه بر تجرد معانی عقلی تجــرد و ثبات معانی‬ ‫خیالی را نیز اثبات می کند و عالم خیال و برزخ را در وســط‬ ‫معانی عقلی و موجودات سیال مادی و زمانی قرار می دهد‬ ‫و از این امر در تبیین ارتباط حقایق و صور ازلی با موجودات‬ ‫دنیوی و این جهانی استفاده می کند ‪ .‬کربن این تبیین را هم‬ ‫برای نفی گسل و دوپارگی حقایق معنوی و امور دنیوی و در‬ ‫نتیجه برای تقابل با سکوالریزم مفید می داند و هم از ان برای‬ ‫روشنگری نسبت به غربت غربی و مســاله بیگانگی انسان‬ ‫معاصر استفاده می کند‪.‬‬ ‫او بــا تفســیر و قرائتــی کــه از شــیخ اشــراق دارد‪،‬‬ ‫از پدیدارشناســی هایدگر نســبت بــه انســان معاصر عبور‬ ‫می کند‪ ،‬هایدگر در توصیف‪ ،‬نظام معنایی انســان معاصر‬ ‫به اضطراب و گریز از مرگ و مرگ اگاهــی و به پیامدهای‬ ‫سیطره تکنولوژی و اموری از این قبیل بسنده می کن د و کربن‬ ‫با اســتفاده از مباحث وجود شــناختی معنا در جهت انفتاح‬ ‫نسبت به انسان و جهان معاصر‪ ،‬از حاضر غیب و از کشف‬ ‫محجوب سخن می گوید‪.‬‬ ‫مرحوم ســید احمد فردید ارتباط خود با میراث فکری‬ ‫جهان اســام را از مسیر عرفان اســامی تامین می کرد‪.‬‬ ‫ایشان تفکر فلسفی جهان اسالم را متاثر از موقف تاریخی‬ ‫یونــان و ان را نخســتین مرحله غــرب زدگــی ایرانیــان و‬ ‫مسلمانان می دانســت‪ .‬او اثرپذیری مســلمانان از دنیای‬ ‫مدرن را غرب زدگی مضاعف می خواند‪.‬‬ ‫فردید در تفســیر تاریخی خود‪ ،‬از ابیات نخســتینی‬ ‫استفاده می کرد که جامی قصه یوسف و زلیخا را با ان اغاز‬ ‫می کند‪.‬‬ ‫جامی با نگاه عرفانی خود او ادوارواکوار تاریخی را در‬ ‫ذیل ظهور مراتب و تجلیات اســماء و صفات الهی می بیند‬ ‫و غلبه معانی مربوط به هــر دوره را در ذیل غلبه تجلی نامی‬ ‫ از نام های حق تعالی به قلب پیامبری از پیامبران می داند‪.‬‬ ‫او قصه یوسف و زلیخا را با این ابیات اغاز می کند‪.‬‬ ‫در این نو بتکده صورت پرستی‬ ‫زند هرکس به نوبت کوس هستی‬ ‫حقیقت را به هر دوری ظهوری ا ست‬ ‫ی است‬ ‫ز اسمی بر جهان افتاده نور ‬ ‫اگر عالم به یک منوال بودی‬ ‫بسا انوار کان مستور ماندی‬ ‫صرف نظر از اینکه‪ ،‬مرحوم ســید احمد فردید به چه‬ ‫مقدار از منظر پدیدار شناختی هایدگر و هرمنوتیک گادامر‬ ‫با ادبیات عرفانی جهان اسالم مواجه می ش د و یا ان از منظر‬ ‫این ادبیات به ظرفیت های موجود در پدیدار شناســی روی‬ ‫می اورد و با انکه از همدلی و هم ســخنی بین این دو روش‬ ‫سخن می گفت ‪ ،‬تردیدی نیســت ک ه این رویکرد در بخشی‬ ‫از جریان علوم اجتماعی معاصر ایران اثرگذار بوده‪ ،‬هر چند‬ ‫که کانون این تاثیر در دانشکده علوم اجتماعی نبوده است‪.‬‬ ‫سید احمد فردید‪ ،‬طیف وسیعی از اندیشمندان معاصر‬ ‫را در سطوح مختلف‪ ،‬در کانون یا حاشیه مباحث نظری خود‬ ‫قرار داد‪ .‬به نظر می رسد‪ ،‬رویکرد او در درون ایران پیامدهای‬ ‫وســیع تری در قیاس با رویکر د هانری کربن داشت‪ ،‬کربن‬ ‫غالمحسین صدیقی از‬ ‫طرفداران مکتب اصالت اثبات‬ ‫در جامعه شناسی بود‬ ‫رنه گنون را نمی توان جزو هیچ یک از‬ ‫نحله های معرفت شناسی‬ ‫جامعه شناسی دانست‬ ‫با حدود دو دهــه حضور در ایــران حلقــه ای از مباحثات و‬ ‫گفت وگوهاراپیرامونخودشکلدادولکن اینحلقه بعدازاو‬ ‫دیری نپایید و اثار وجودی او در خارج از ایران بیشتر اثرگذار‬ ‫بوده است‪ .‬روش های سه گانه ای که با رویکردهای متفاوت‬ ‫خود‪ ،‬به معنا و جایگاه ان در نسبت بین سوژه و ابژه بیان شد‪،‬‬ ‫روش هایی هستند که در دوران معاصر‪ ،‬به موازات انتقال‬ ‫علوم اجتماعی مــدرن به جامعه ایران یا با ســکوت از کنار‬ ‫ذخایر معرفتی و فلسفی جهان اسالم‪ ،‬عبور کرده و یا انکه‬ ‫ان را ابژه و موضوع معرفت خــود قرار داده اند و به بازخوانی‬ ‫و قرائت ان از منظر خود پرداخته اند‪ .‬حضور و گسترش این‬ ‫روش ها‪ ،‬در اغلب موارد‪ ،‬و به مراتب مختلف این اثر را نیز‬ ‫داشته است که با به حاشیه راندن سنت علمی جهان اسالم و‬ ‫تصرفدرمفاهیمتاریخیعلمومعرفتمربوطبهاینسنت‪،‬‬ ‫مانع از مشاهده و نظر به روش ها و رویکردهایی شده است‬ ‫که دانش و علم اجتماعی مربوط به خــود را پدید اورده اند‪.‬‬ ‫با مرجعیت روش های مزبور در جامعــه علمی‪ ،‬روش های‬ ‫تاریخی به جای انکه به عنوان سوژه معرفت علوم میهمان را‬ ‫ابژه اگاهی خود بگردانند‪ ،‬خود ابژه معرفت برای روش های‬ ‫ش و خصوصا با غلبه روش تبیینی‪،‬‬ ‫مزبور شده و با غلبه این رو ‬ ‫روش های تاریخــی با همه رویکردهــای مختلف خود‪ ،‬به‬ ‫تاریخ تفکر و اندیشه علم اجتماعی مدرن‪ ،‬پیوسته اند‪.‬‬ ‫یکی از موارد اســتثنایی که بنده در دانشــکده علوم‬ ‫اجتماعی دانشــگاه تهران با ان مواجه شدم حضور کتاب‬ ‫بحران دنیای متجدد رنه گنون بود ‪ .‬بنده ورودی ســال ‪58‬‬ ‫به دانشــکده علوم اجتماعی بودم و در ان زمان‪ ،‬دانشکده‬ ‫کتاب هایی را که موسســه تحقیقات علوم اجتماعی پیش‬ ‫از ان منتشــر کرده بود‪ ،‬به حــراج گذارده بــو د و در زمره ان‬ ‫کتاب ها‪ ،‬کتاب بحران دنیای متجدد بود‪ ،‬که در سال‪1338‬‬ ‫جناب اقای ضیاءالدین دهشیری ان را ترجمه کرده بود‪ ،‬در‬ ‫ان زمان نسخه های ان کتاب پس از بیست سال همچنان‬ ‫به فروش نرسیده بود‪ .‬بعد از ان مرحوم دکتر کاردان کتاب‬ ‫سیطره کمیت و عالئم اخرالزمان ان را نی ز ترجمه کرد‪.‬‬ ‫گنون‪ ،‬اســتثنایی اســت که در تداوم یا حاشیه هیچ‬ ‫یک از روش های ســه گانه مزبور قرار نمی گیرد‪ .‬او به رغم‬ ‫تقابل صریح و اشکار با روش های تبیینی پوزیتیویستی در‬ ‫حاشــیه روش های تفسیری و یا پدیدارشــناختی مدرن نیز‬ ‫واقع نمی شود‪.‬‬ ‫مرحــوم شــریعتی از گنــون به عنــوان یکــی از‬ ‫تک ستاره هایی یاد می کند که اســمان فردای فرهنگ به‬ ‫انها تعلق دارد‪ .‬او بحران دنیای متجدد خود را در نیمه اول‬ ‫قرن بیستم و تقریبا معاصر با زمانی به نگارش در می اورد که‬ ‫هوسرل کتاب بحران علم اروپایی خود را تدوین کرده است‪ .‬‬ ‫روشی را که گنون دنبال می کند در امتداد سنت عرفان شرقی‬ ‫و خصوصا عرفان اسالمی است ‪ .‬او با حضور در شمال افریقا‬ ‫و پیوستن به برخی از طریقت های تصوف‪ ،‬می کوشد تا از‬ ‫این منظر علم‪ ،‬سیاست و فرهنگ مدرن را موضوع معرفت‬ ‫خود قرار ده د و البته بین او با «شوان» و بسیاری از دیگرانی‬ ‫که طریقت او را ادامه می دهند‪ ،‬فاصله ای زیاد است‪.‬‬ ‫ترجمه اثر گنون در سال‪ 1338‬که سال های نخستین ‬ ‫تکوین رسمی علوم اجتماعی در نظام اموزشی عالی است‬ ‫یک استثنا بود و این استثنا ممکن است تحت تاثیر حضور‬ ‫ی دیگر را در‬ ‫کربن و یا مرحوم فردی د باشــد که توجه به علم ‬ ‫همین حد ممکن می ساخت‪ .‬علوم اجتماعی از ان زمان به‬ ‫بعد همچنان نتوانسته اند سنت فکری جهان اسالم را دست‬ ‫کم به عنوان ســوژ های رقیب به رسمیت بشناســند‪ .‬البته‬ ‫روش های فلسفی و عرفانی جهانی اسالم‪ ،‬با تفسیری که‬ ‫عرفان اسالمی از علم دار د و با تبیینی که صدرالمتالهین از‬ ‫مســاله اتحاد علم‪ ،‬عالم و معلوم دارد روش های سوبژکتیو‬ ‫نیســتند‪ ،‬انها عقل را خود بنیــاد و خالق معنــا نمی دانند‪،‬‬ ‫بلکه عقل را دریافت کننده معنــا و قلب ادمی را مجالی ان‬ ‫می دانند‪.‬‬ ‫گفتارها‬ ‫رکود تورمی جدید‬ ‫نامهچهاروزیرنشاندهندهچهمعضلیدراقتصاداست؟‬ ‫دکترساسانشاه ویسی‬ ‫‪1‬‬ ‫رئیس پژوهشکده مطالعات راهبردی دانشگاه تهران‬ ‫مثلث | شماره ‪282‬‬ ‫گفتارها‬ ‫بعد از انتخابات ریاســت جمهوری یازدهم و روی کار‬ ‫امدن دولت اقای روحانی در مرداد مــاه ‪ ،1392‬اتفاقات و‬ ‫تحوالت جدیدی در کشــور رخ داد‪ .‬بخش عمده ای از این‬ ‫تحوالت‪،‬ناشیازتغییراتضمنیوگفتمانیاستکهنسبت‬ ‫موضوعیت تحریم های به وجود امد‪ ،‬بخش دیگری ناشی‬ ‫از تحوالت کاهش ارزش افزوده بخــش نفت و درامدهای‬ ‫حوزه انرژی اســت و در نهایــت بخش دیگــری به عوامل‬ ‫انتشاردهنده قابلیت اقتصادی کشــور دارد که از جمله انها‬ ‫می توان به رژیم ارزی و همچنین عدم ثبات یا عدم قطعیت‬ ‫در روندهای اینده نگر در حوزه اقتصاد ملی اشاره کرد‪ .‬برخی‬ ‫محدودیت هایی که خواسته یا ناخواسته و به دلیل اصالح‬ ‫رژیم ارزی یا تنگناهای نســبی که در بانک ها یا حوزه های‬ ‫تجهیزکننده منابــع مالی به وجود امده اســت و نهایتا انچه‬ ‫از ان به عنــوان کاهش قابلیت ها و اســتعداد نقدشــونده‬ ‫بودجه یاد می شــود‪ ،‬شاهد تکانه هایی هســتیم که به نظر‬ ‫می رسد برنامه ریزی یا وعده های از پیش تعیین شده ای که‬ ‫دولتمردان انها را معرفی می کردند و از انها به عنوان عوامل‬ ‫زمینه ساز برای قابلیت بخشی به مهندســی اقتصاد ملی از‬ ‫دوره بعد از مرداد ‪ 1392‬تا امروز یاد می کردند و اینکه سعی‬ ‫می شود با این مســاله نرخ رشــد اقتصادی را افزایش داد‪،‬‬ ‫مشکالت اقتصادی را برطرف کرد‪ ،‬رکود فزاینده ای را که در‬ ‫متن اقتصاد ملی و حوزه تولید ملی وجود دارد را برطرف کرد و‬ ‫با جبران انچه از ان به عنوان تورم ناشی از عملکرد و استعداد‬ ‫مدیریت دولت های گذشــته یــاد می شــد‪ ،‬این گونه بیان‬ ‫می کردند که ما خواهیم توانست یک خیز بلند اقتصادی را‬ ‫تجربه کنیم‪ .‬انچه امروز مشاهده می کنیم این است که در‬ ‫دوره فعلی وابســتگی تولید به واردات کاهش یافته‪ ،‬شاهد‬ ‫عدم قابلیت در حوزه واردات راهبردی هستیم و در عین حال‪،‬‬ ‫وابستگی بنگاه ها به بانک ها برای تامین منابع مالی افزایش‬ ‫یافته اما بانک ها به ســرمایه گذاری در حوزه هایی به غیر از‬ ‫معامالت انی تن نداده اند‪ .‬هر اتفاقی که در حوزه تولید رخ‬ ‫می دهدیاسرکوبمالیشدهیاسرکوبعواملتطهیرشونده‬ ‫را با خود به همراه داشته است‪.‬‬ ‫هرچند در تمام برنامه های توســعه ای بر این مساله‬ ‫تاکید شــده اســت که باید وابســتگی به درامدهای نفتی‬ ‫در تدوین بودجه ســاالنه کشــور مورد توجه قرار گیرد‪ ،‬اما‬ ‫دولت از کاهش حدود ‪ 52‬درصدی نــرخ درامدهای نفتی‬ ‫به عنوان یک عــذر برای عدم تخصیص منابع نقدشــونده‬ ‫بودجه خود یــاد می کند‪ .‬عــاوه بر این‪ ،‬ســربار مصرف‬ ‫انرژی در کشــور ما به قدری فزاینده است که تراز مصرفی‬ ‫کشــور در تعادل بخشــی به اقتصاد ملــی همچنان منفی‬ ‫اســت‪ .‬تنگناهای مالی و همچنین کاهش نرخ پس انداز‬ ‫و سرمایه گذاری توســط عوامل عمومی مانند خانواده ها و‬ ‫مردم‪ ،‬فعاالن اقتصادی و صاحبان اصلی منابع اقتصادی‬ ‫در کشــور‪ ،‬کاهش مصــرف به دلیل کاهش قــدرت خرید‬ ‫خانوارها از یکسو و تقاضای کل به دلیل عدم توانایی تولید‬ ‫در افزایش ظرفیت های خود‪ ،‬ما را وارد نوعی دفرمه جدید‬ ‫رکود تورمی کرده که چه بسا برخی صرفا ان را رکود می دانند‬ ‫و من اصرار دارم که بگویم نوعی رکود تورمی جدید است؛‬ ‫از این منظر که تا وقتی ما نتوانیــم رابطه ای منطقی میان‬ ‫سیاستگذاری های مالی و سیاستگذاری های پولی برقرار‬ ‫ی می شــویم و‬ ‫کنیــم‪ ،‬در یــک دوره وارد چالش های تورم ‬ ‫درامدهای خانوارها و درامدهای عمومی کشور‪ ،‬پاسخگوی‬ ‫نیازها برای تولید و مصرف کشور نخواهد بود‪ ،‬یا به وضعیتی‬ ‫‪19‬‬ ‫گفتارها‬ ‫گفتارها‬ ‫‪20‬‬ ‫مثلث | شماره ‪282‬‬ ‫می رسیم که دچار بحرانی می شــویم که توانسته ایم نرخ‬ ‫تورم را کاهش دهیم اما نتوانسته ایم از سایر عوامل تولید‬ ‫و ســایر قابلیت های اقتصاد ملی حمایت کنیم یا می بینیم‬ ‫که با ناپایــداری قدرت خرید در خانواده ها و قدرت ســرانه‬ ‫عمومی دچار چالش هستیم‪ .‬به عبارت بهتر‪ ،‬شاید اگر ما‬ ‫ارزیابی می کردیم که می خواهیم چه سیاست هایی را تدوین‬ ‫و هدایت کنیم تا بتوانیــم اقتصاد ملــی را مدیریت کنیم‪،‬‬ ‫امروز به جایی می رسیم که تحریم یا محدودیت مبادالت‬ ‫تجاری و مالی با خارج برای ما هم وجــود دارد و هم وجود‬ ‫ندارد؛ وجود ندارد از این جهت که در شــعارها و صحبت ها‬ ‫از ان به عنــوان یک خیز بــزرگ اقتصادی یاد می شــود و‬ ‫وجود دارد به این دلیل که ما هیچ تغییر خاصی در تحوالت‬ ‫مربوط به تحریم ها از جمله موضوع ســوییفت ها مشاهده‬ ‫نمی کنیم‪ .‬تقاضای موثــر که کاهش درامــد خانوارها در‬ ‫بودجه دولت بوده‪ ،‬همچنان در جای خود باقی است؛ یعنی‬ ‫جهت گیری دولت نتوانسته است تقاضای موثر را به وجود‬ ‫بیاورد و از ســوی دیگر‪ ،‬تنگناهای مالی که مهم ترین انها‬ ‫هدایت کردن منابع مالی به ســوی تولید و حمایت از تولید‬ ‫ملی اســت‪ ،‬برطرف نشده است‪ .‬کاهش ســرمایه گذاری‬ ‫نیز به دلیل عدم قطعیت های اقتصادی ‪ -‬سیاســی است‪.‬‬ ‫تکانه هایی که در حوزه ارزی وجود دارد و تکانه بزرگ تری‬ ‫که از ان تحت عنوان تغییرات نرخ قیمت انرژی در ســطح‬ ‫بین الملل یاد می شود‪ ،‬براساس استمزاجی که از متن نامه‬ ‫‪ 4‬وزیر صورت می گیرد بازار سرمایه ما را تا ‪ 62‬درصد دچار‬ ‫عدم تعادل کرده و ‪ 42‬درصد از ارزش ذاتی ان را دچار لغزش‬ ‫می کند‪ .‬ما بایستی سعی کنیم که ظرفیت های اقتصادی‬ ‫خودمان را روی سایر قابلیت ها و استعدادهای اقتصاد ملی‬ ‫شکوفا کنیم‪ .‬ما تغییرات چندانی را نسبت به بازار سرمایه‪10‬‬ ‫سال گذشته در بازار سرمایه سال ‪ ،94‬مشاهده نمی کنیم‪.‬‬ ‫ابزارهای مشتقه ای که می توانست روان سازی‪ ،‬شفافیت‬ ‫و قابلیت بازار ســرمایه را به وجود بیاورد‪ ،‬نه تنها در دو سال‬ ‫گذشته بلکه حتی در تغییر مدیریت و ارکان سازمان بورس‬ ‫و اوراق بهادار نتوانســتیم ببینیم‪ .‬وزیــر محترم و منتخب‬ ‫اقتصاد و امور دارایی‪ ،‬برنامه ای راهبــردی را برای بخش‬ ‫اقتصاد تعریف کرده اند که بخشی از ان برنامه راهبردی به‬ ‫برنامه راهبردی که باید با بانک ها‪ ،‬حوزه بخش پایه نفت و‬ ‫همچنین حوزه بخش پایه صنعت‪ ،‬معدن و تجارت داشته‬ ‫باشند‪ ،‬تنه می زند‪ .‬صرف نظر از زحماتی که در بخش های‬ ‫مختلف کشیده می شود‪ ،‬عدم هماهنگی از جهت امرپذیری‬ ‫نســبت بــه سیاســتگذاری ها و برنامه ریزی ها از یکســو و‬ ‫عدم حمایت بخشی و بخشــی نگری برخی حوزه ها نسبت‬ ‫به برخی حوزه های دیگر که در بســیاری از موارد‪ ،‬روندها‬ ‫را دچار تداخل کرده است از ســوی دیگر‪ ،‬ما را با وضعیتی‬ ‫مواجه می کند که شاهد توفیق چندانی نیستیم‪ .‬اگر پیش‬ ‫از این صحبت از تغییر در رژیم تحریم ها شامل دوره زمانی‬ ‫تا پایان سال ‪ 93‬بود‪ ،‬به نظر می رسد که تحریم ها تا پایان‬ ‫سال ‪ 94‬نیز برقرار خواهد بود؛ چراکه اخرین موضوع این‬ ‫است که بعد از دی ماه امسال تغییراتی در رژیم تحریم ها‬ ‫ایجاد خواهد شــد‪ .‬تعبیر خاصــی در میان عــوام فعاالن‬ ‫اقتصادی وجود داشــت کــه می گفت قرار اســت پس از‬ ‫مذاکرات‪ ،‬اتفاق مهمی در متن اقتصاد ملی رخ دهد اما ان‬ ‫اتفاق نیفتاده است‪.‬‬ ‫ما نمی توانیم صرفا به منابع بانک مرکزی اتکا کنیم‪.‬‬ ‫عواملی وجود دارند کــه به عنوان تکانه‬ ‫اول یا نیروی پیرشان خواهند توانســت‬ ‫اقتصــاد مــا را در هدایت پذیری جدیدی‬ ‫تعریــف کننــد؛ برخــی مکانیزم هــای‬ ‫ســازوکار ایجادشــده در یک بخش که‬ ‫می تواند به سایر بخش ها منتقل شود‬ ‫بســیاری اظهارنظر می کردند که قرار است پس از برجام‪،‬‬ ‫منابع نقدشونده بســیار خوبی در اختیار ما قرار گیرد‪ .‬امروز‬ ‫فعاالن اقتصــادی نمی تواننــد دســتاوردهای توافقات و‬ ‫فرصت های اقتصاد ملی تا پایان سال‪ 94‬را پیش بینی کنند‪.‬‬ ‫ما در بســیاری از مواقع می گوییم نمی خواهیم به بیماری‬ ‫هلندی دامن بزنیم و از نرخ ارز به عنــوان ابزار کنترل تورم‬ ‫استفاده کنیم اما بارها شاهد بوده ایم که همین «عدم»ها‪،‬‬ ‫دســتاویزی بوده اســت که ما تغییرات نرخ ارز را از ‪2850‬‬ ‫تومان تــا ‪ 3100‬تومان مشــاهده کنیم‪ .‬در ایــن دوره‪ ،‬ما‬ ‫توسعه فعالیت های اشتغالزا را مشــاهده نکرده ایم و توجه‬ ‫به بنگاه های کوچک و متوســط را ندیده ایم‪ .‬ما بخواهیم‬ ‫یا نخواهیم‪ ،‬بیش از ‪ 90‬درصد اقتصاد تولیدمان‪ ،‬بر دوش‬ ‫بنگاه های کوچک و متوســط قــرار دارد‪ .‬ما چــه حمایتی‬ ‫از این بنگاه ها انجــام داده ایم؟ ما چه گــره ای از کار این‬ ‫بنگاه ها باز کرده ایم؟ ما نتوانسته ایم مشکل و معضلی را در‬ ‫رویکردهای اینده نگر و براساس برنامه های انی که بتواند‬ ‫مســیر خروج از رکود را برای بنگاه های کوچک و متوسط‬ ‫قابل توجیه‪ ،‬قابل توصیف و قابل باور کند به وجود بیاوریم‪.‬‬ ‫ما نتوانســته ایم درامد خانوار را در کنار افزایش حجم پول‬ ‫توجیه کنیم‪ .‬گزارش وزرای محترم کابینه نشان دهنده این‬ ‫است که حجم پول ما و گردش وجوه نقد در کشور افزایش‬ ‫یافته‪ ،‬اما از محل هدایت ان‪ ،‬نرخ رفاه در جامعه ارتقا نیافته‬ ‫است‪ .‬به عبارت بهتر‪ ،‬ضریب جینی در کشور کاهش نیافته‬ ‫است‪ .‬درست است که از این مســاله صحبت می شود که‬ ‫ما توانســته ایم عوامل منتقل کننده رکود در دوره‪ 91-92‬را‬ ‫مانند تورم کنترل کنیم اما نتوانسته ایم بسیاری از عواملی‬ ‫را که باعث کاهش درامد قابل تصرف خانواده ها‪ ،‬ســهم‬ ‫پس انداز و ســهم ســرمایه گذاری که از انها تحت عنوان‬ ‫سهم تقاضا یاد می شود‪ ،‬فعال کنیم‪ .‬همواره راهکارهایی‬ ‫برای این مســاله تعریف شده اســت‪ .‬عواملی وجود دارند‬ ‫که به عنوان تکانه اول یا نیروی پیشــران خواهند توانست‬ ‫اقتصاد ما را در هدایت پذیری جدیدی تعریف کنند؛ برخی‬ ‫مکانیزم های سازوکار ایجادشده در یک بخش که می تواند‬ ‫به سایر بخش ها منتقل شود‪ .‬از جمله این موارد می توان به‬ ‫فعالیت های بانکی و فعالیت های بازار ســرمایه برای سایر‬ ‫بخش ها و همچنین فعالیت هایی که در زیرســاخت های‬ ‫اقتصاد ملی پدیــد می ایــد و می تواند کارکردهایــی را در‬ ‫بخش هــای دیگر پدیــد بیــاورد‪ .‬مــا نمی توانیــم از این‬ ‫محرک های جانبی و عواملی که می توانند ســبب تشــدید‬ ‫افزایش رشد اقتصادی یا عوامل زمینه ای باشند‪ ،‬برای رشد‬ ‫در طول زمــان مثالی بیاوریم‪ .‬امروز بنگاه های پیشــرو در‬ ‫بازار داخلی‪ ،‬عمدتا در حوزه نفت‪ ،‬گاز‪ ،‬پتروشیمی‪ ،‬معدن‬ ‫و‪ ...‬هستند و اغلب رویکرد انرژی مدار دارند‪ .‬به دلیل تغییر‬ ‫و تحوالت انرژی در جهان‪ ،‬ما نتوانسته ایم روی هیچ یک‬ ‫از اینها ســرمایه گذاری موثــری انجام دهیــم‪ .‬صادرات‬ ‫صنعتی‪ ،‬خدمــات پیمانکاری و مشــاوره های راهبردی به‬ ‫کشورهای همســایه می تواند راهکار مناسبی برای خروج‬ ‫از این وضعیت باشــد‪ .‬ما جلسات مشــاوره ای راهبردی با‬ ‫عراق‪ ،‬ترکیه‪ ،‬افغانستان‪ ،‬روســیه و‪ ...‬داشته ایم و به این‬ ‫نتیجه رســیده ایم که از تحریم های روسیه استفاده کنیم‪.‬‬ ‫امروز که تراز را اندازه گیری می کنیــم می بینیم که هم در‬ ‫واردات و هم در صادرات غیرنفتی کاهش روند قابل توجهی‬ ‫داشــته ایم‪ .‬همه اینهــا از جمله عوامل انتشــاردهنده ای‬ ‫هســتند که اگر در گذشــته نه چندان دور تاثیر خــود را در‬ ‫قابلیت بخشی به استعداد اقتصاد ملی نشان داده اند‪ ،‬طی‬ ‫‪ 18‬ماه گذشته ما با استفاده از انچه در متن نامه چهار وزیر‬ ‫محترم به عنوان عوامل زمینه ســاز‪ ،‬عوامل توسعه دهنده‬ ‫و عوامل انتشــاردهنده هم در انچه در متن اقتصاد واقعی‬ ‫مشــاهده می شــود‪ ،‬نهایتا نوعی رکود جدید را نه با جنس‬ ‫تورمی بلکه از جنس تورم تولید سیاست های اقتصادی در‬ ‫دولت مشاهده می کنیم‪ .‬‬ ‫خطرترکیدن‬ ‫حباب بورس‬ ‫چرا رئیس بانک مرکزی‬ ‫با چهار وزیر همراه نشد؟‬ ‫دکتر البرت بغزیان‬ ‫استاد اقتصاد دانشگاه تهران‬ ‫‪2‬‬ ‫اول‬ ‫وزرای اقتصــادی دولــت تصمیماتــی می گیرنــد که‬ ‫به واســطه دخالت هــای برخــی ســازمان ها و نهادها خنثی‬ ‫می شود درحالی که مردم انتظار دارند که این افراد‪ ،‬اثرگذاری‬ ‫مثبتی داشته باشند؛ چراکه متولی و پاسخگوی سیاست های‬ ‫اقتصادیدولت‪،‬تیماقتصادیکابینهاست‪.‬وزرایاقتصادی‬ ‫دولت نگران این مســاله هســتند که به دلیل این دخالت ها‪،‬‬ ‫تصمیمات اقتصادی شان خنثی شود و در میان مردم نوعی‬ ‫نارضایتی نسبت به عملکرد تیم اقتصادی دولت ایجاد شود‪.‬‬ ‫بنابراینفقطرئیس جمهورمی توانددراینحوزهتصمیمنهایی‬ ‫بگیرد و وزارتخانه ها و سازمان های تحت امر دولت را مهار و با‬ ‫سیاست های تیم اقتصادی دولت همراه کند‪.‬‬ ‫دوم‬ ‫اینکه پول هایی که در اختیار بانک هاســت وارد حوزه‬ ‫صنعت شــود‪ ،‬از عهــده ســپرده گذاران خارج اســت و انها‬ ‫هشدار به روحانی‬ ‫نباید نامه را‬ ‫علنیمی کردند‬ ‫علی سنگینیان‬ ‫‪3‬‬ ‫فعال بخش خصوصی‬ ‫در رابطه با نامه ای کــه وزرای اقتصــاد‪ ،‬صنعت‪ ،‬کار و‬ ‫دفاع به رئیس جمهور نگاشته اند‪ ،‬یک ابهام کلی برای فعاالن‬ ‫اقتصادی وجود دارد و ان‪ ،‬این اســت که نحوه بیان مشکل‪،‬‬ ‫چندانزیبندهنبود‪.‬احساسمنایناستکهاینمسالهداخلی‬ ‫دولت بوده و اگــر وزرای اقتصادی برنامه ای بــرای حل این‬ ‫مشکلداشتندیانگرانانبودند‪،‬می توانستندانرادرجلسات‬ ‫دولت یا جلسات ویژه با رئیس جمهور بیان کنند و راه حلی برای‬ ‫ان بیابند‪ .‬یک تصور این است که قرار بر این بوده است که از‬ ‫این طریق به رئیس جمهور یا کلیت جامعه هشداری داده شود‬ ‫که شرایط اقتصادی در حال رســیدن به مرز بحران است؛ در‬ ‫این نامه‪ ،‬به روشنی به این مســاله اشاره شده است‪ .‬البته این‬ ‫نامه بیشتر حول محور بورس و بازار سرمایه است اما باتوجه به‬ ‫اینکه بخش عمده یا همه مســائل و مشکالت مربوط به بازار‬ ‫سرمایه از فضای اقتصاد کالن نشات می گیرد‪ ،‬بهتر بود که‬ ‫وزرابهجایپرداختنبهمشکالتسرمایهبهمشکالتبنیادین‬ ‫اقتصادیمی پرداختند؛چراکهبازارسرمایهفضاییاستکهدر‬ ‫ان تنها سهام شرکت های فعال در اقتصاد کشور در ان معامله‬ ‫می شود‪ .‬اینکه این بازار در رونق نیست و قیمت رو به کاهش‬ ‫است‪ ،‬نشان از ان دارد که فعالیت این شرکت ها و بنگاه های‬ ‫گفتارها‬ ‫نمی توانند خودشان به تنهایی اقدام به سرمایه گذاری کنند‪.‬‬ ‫بانک ها باید با مشــوق هایی که در اختیار ســرمایه گذاران‬ ‫قرار می دهند‪ ،‬چنین مشــوقی را ایجاد کننــد‪ .‬مردم ممکن‬ ‫اســت ســرمایه خود را وارد بورس یا بازار ارز کنند؛ بازارهایی‬ ‫چ یک مولد نیســتند‪ .‬اگر ســرمایه های مــردم به طور‬ ‫که هی ‬ ‫ناگهانی وارد بورس شود‪ ،‬ایجاد حباب می کند و از انجایی که‬ ‫مردم به دنبال نجات از تورم هستند‪ ،‬در یک فضای هیجانی‬ ‫پول های خــود را در بــورس ســرمایه گذاری می کننــد‪ .‬اما‬ ‫اگر بخواهیم سیاســت های انبســاطی را اجرایی کنیم‪ ،‬در‬ ‫کوتاه مدت نتیجه ای جــز افزایش تــورم نخواهیم گرفت؛‬ ‫چراکه نمی تواند در حوزه تولید تاثیرات کوتاه مدت داشــته‬ ‫باشــد‪ .‬بنابراین ما کمــاکان با نوعــی رکود تورمــی مواجه‬ ‫خواهیم بود و تورم عمیق تر می شود‪ .‬تنها چیزی که می تواند‬ ‫امیدبخش باشد این اســت که دولت ســعی کند وجوهی را‬ ‫به طور مدیریت شده در اختیار بانک ها قرار دهد و منتظر نباشد‬ ‫که مردم با تغییر نرخ ســود بانکی‪ ،‬اقدام به سپرده گذاری در‬ ‫بانک ها کنند؛ مانند وضعیتی که در دوره فعلی رخ داده است‪.‬‬ ‫در چنین شــرایطی متقاضیان اندکی بــرای دریافت وام به‬ ‫بانک هامراجعهمی کنند؛چراکهکمترکسیمی تواندازعهده‬ ‫پرداخت انها براید‪ .‬در چنین شرایطی‪ ،‬بانک ها مجبور هستند‬ ‫راســا وارد عمل شــوند و این مســاله به بنگاهداری بانک ها‬ ‫می انجامد‪ .‬این دور باطلی است که نمی توان به راحتی از ان‬ ‫خارج شد‪ .‬بنابراین اگر بخواهیم از وجوه مردم برای خروج از‬ ‫رکوداستفادهکنیم‪،‬هماناتفاقیرخمی دهدکهدرحوزهمقابله‬ ‫بانقدینگیرخداد؛یعنیمردمسرمایه هایخودرادرحوزه هایی‬ ‫همچونمسکن‪،‬خودرو‪،‬زمین‪،‬ارزوطالواردکرده اند‪.‬ایندر‬ ‫حالی است که باید وجوه جدیدی ایجاد شود؛ یعنی دولت باید‬ ‫بتواند از طریق بانک هایی که در اختیار دارد ‪ -‬همچون بانک‬ ‫مثلث | شماره ‪282‬‬ ‫داشتوتوانستتورمراکنترلکندوانرابهسطحثباتبرساند‪.‬‬ ‫دولت در بازار ارز عملکرد مثبتی داشت و توانست نوعی ثبات‬ ‫قابل قبولرادراینمقطعدوسالهدربازارارزایجادکند‪.‬‬ ‫اکنون باید این سوال را مطرح کرد که برنامه دولت برای‬ ‫خروج از رکود چیســت؟ ما می دانیم که برنامه خــروج از رکود‬ ‫برنامه ای سخت است و معموال سیاست های خروج از رکود‪،‬‬ ‫سیاست های سخت تری از سیاست های کنترل تورم هستند‪.‬‬ ‫متاسفانهمی بینیمکهدراینحوزهبرنامه ایوجودندارد‪.‬تصور‬ ‫و انتظار فعاالن اقتصادی این بود که دولت برای پساتحریم‬ ‫و پس از به نتیجه رسیدن مذاکرات‪ ،‬برنامه مشخصی اعالم‬ ‫کند و سیاست های مشــخصی را در پیش بگیرد اما همچنان‬ ‫تاکید دولت بر سیاســت های انقباضی پولی است و شواهد و‬ ‫قرائن حاکی از ان است که بنگاه ها نمی توانند چنین شرایطی‬ ‫را بیش از این تحمل کنند‪ .‬ما می بینیم کــه چهار وزیر کابینه‬ ‫نامه ای برای اقای رئیس جمهور نوشــته اند و به این مشکل‬ ‫اشــاره کرده اند اما به نظر می ســد که راه بهتر این بود که این‬ ‫مشکالت همراه با راهکار ارائه شود و نیازی به رسانه ای کردن‬ ‫اننبود‪.‬البتهماازپشت پردهماجرااطالعینداریمودالیلاین‬ ‫نامه نگاریحداقلبرایبخشخصوصیچنداناشکارنیست‬ ‫اماایناقدام‪،‬چندانمعمولنبودوبرایفعاالناقتصادیهم‬ ‫تا حدود زیادی عجیب اســت‪ .‬ما نمی توانیم این مساله را در‬ ‫سطحشکافدیدگاه هایاقتصادیمتفاوتمیاندولتمردان‬ ‫ارزیابی کنیم اما تفسیر شخصی من این است که وزرای دفاع‬ ‫و رفاه‪ ،‬از جایگاه بنگاهداری این نامه را امضا کرده اند؛ چراکه‬ ‫وزارتخانه های تحت مدیریت انها‪ ،‬سمبل شرکت های بزرگ‬ ‫ی و تولیدی را در اختیار‬ ‫هستند و شرکت های بزرگ پتروشــیم ‬ ‫دارند‪ .‬طبیعتا می توان اینگونه اظهارنظر کرد که این دو وزیر از‬ ‫جایگاه بنگاهداری و باتوجه به مدیریت شرکت های بزرگی که‬ ‫انها را مدیریت می کنند‪ ،‬در امضای این نامه وزرای اقتصاد و‬ ‫صنعت را همراهی کرده اند‪ .‬ممکن است وزیر صنعت از سوی‬ ‫فعاالنحوزهتحت مدیریتخودمانندفوالدی ها‪،‬تولیدکنندگان‬ ‫سیمانوتولی د کنندگانمحصوالتفلزیکهدرشرایطنامناسبی‬ ‫به سر می برند‪ ،‬تحت فشار قرار گرفته و این نامه را امضا کرده‬ ‫باشند‪ .‬شــرکت های بزرگ فوالدی ما مانند فوالد خوزستان‪،‬‬ ‫شرکت ملی مس و ذوب اهن شــرایط مناسبی ندارند و شرایط‬ ‫نامناسب تولیدکنندگان سیمان نیز تشدید شده است‪ .‬اما من‬ ‫برایامضایایننامهازسویوزیراقتصادبه عنوانسیاستگذار‬ ‫اقتصادیتوجیهخاصیپیدانمی کنم؛هرچندبه نظرمی رسدکه‬ ‫محور اصلی هم ایشان بوده است‪ .‬این نامه می تواند عالئمی‬ ‫ داشته باشد اما نمی توانیم به این عالئم اعتماد کنیم‪ .‬بخشی‬ ‫از مخالفان دولت و بخشــی از فعاالن اقتصادی‪ ،‬این نامه را‬ ‫به عنوان مصداق ناهماهنگی در تیم اقتصادی دولت تفسیر‬ ‫می کنندامامننظر خاصیدراین زمینه ندارم‪.‬تحلیل دیگری‬ ‫که وجود دارد این اســت که ممکن اســت این نامه و انتشار‬ ‫عمومی ان‪ ،‬شروعی باشــد بر تغییر سیاستگذاری اقتصادی‬ ‫ کابینهودولتقصدداردسیاست هایاقتصادیخودرااصالح‬ ‫کند یا تغییر مسیر دهد و این نامه‪ ،‬زمینه سازی دولت برای این‬ ‫تغییرمسیروتغییرسیاست هاست‪ .‬‬ ‫گفتارها‬ ‫اقتصادی مثبت نیست و سوداوری الزم را که سرمایه گذاران‬ ‫نیاز دارند‪ ،‬براورده نمی کند‪ .‬ممکن است بخشی از این اتفاق‬ ‫ناشیازسیاست هایناهماهنگواتفاقاتناشیازبخش های‬ ‫دیگر اقتصادی باشــد اما بخش عمده ان‪ ،‬از سیاســت های‬ ‫اقتصادی ناشی می شود‪ .‬در شرایط فعلی وقتی به امارها نگاه‬ ‫می کنیم‪ ،‬می بینیم که سودهای ســه ماهه ای که شرکت ها‬ ‫اعالم می کنند‪ ،‬کمتر از پیش بینی هایی اســت که در بودجه‬ ‫داشته اند‪ .‬این مساله نشــان می دهد که شرکت ها خوب کار‬ ‫نمی کنند‪،‬درحالسوددهینیستندوبامشکالتفراوانیدست‬ ‫و پنجه نرم می کنند‪ .‬این مشــکل به بازار سرمایه بازنمی گردد‬ ‫بلکهبهاقتصادکشورمربوطاست‪.‬وقتیشرکت هانمی توانند‬ ‫محصوالت خود را بفروشند‪ ،‬موجودی انبارها افزایش می یابد‬ ‫و سوداوری شــرکت رو به کاهش می گذارد‪ .‬این مساله نشان‬ ‫می دهد که رکودی که در اقتصاد وجود داشته‪ ،‬جدی است و‬ ‫روی فضای کســب و کار اثر می گذارد‪ .‬درست است که رکود‬ ‫اقتصادی ما از مشکالت عرضه نشات گرفت و عرضه به رکود‬ ‫دامن زد اما هم اکنون به نظر می رسد که این رکود به تقاضا نیز‬ ‫ســرایت یافته و تقاضای کافی برای خرید محصوالت وجود‬ ‫ندارد‪.‬وقتیچنیناتفاقیرخمی دهدمی بینیمکهشرکت های‬ ‫بزرگ ایرانی و شــرکت هایی از قبیل فوالد مبارکه‪ ،‬شرکت ملی‬ ‫مس‪ ،‬ذوب اهن و‪ ...‬که ســال های سال نماد فعالیت بودند‪،‬‬ ‫دچار شرایطی شده اند که سهام انها نزدیک به قیمت اس سی‬ ‫معامله می شود‪ .‬بانک های بزرگ کشور نیز که همواره بخش‬ ‫مهمی از انتخاب های ســرمایه گذاران ما بوده اند‪ ،‬در حدود‬ ‫قیمت اس سی معامله می شوند‪ .‬این مساله نشان می دهد که‬ ‫فضای اقتصادی و فضای کسب و کار برای این شرکت های‬ ‫بزرگ و بانک ها مساعد نیســت و این بنگاه ها در حال فعالیت‬ ‫درمرزشکنندگیهستند‪.‬بنابرایناگرچنین فضاییرابپذیریم‬ ‫بایدبگوییمکهنامهامضاشدهازسویچهاروزیرکابینهبهجای‬ ‫تاکید بر مشکالت ســرمایه‪ ،‬باید مشکالت اصلی اقتصادی‬ ‫را بازگو می کرد و اعالم می کردند که برنامه دولت برای خروج‬ ‫اقتصاد از رکود چیست‪ .‬دولت برنامه موفقی برای کنترل تورم‬ ‫صنعتومعدن‪-‬وجوهرابه طوراداره شدهبهسمتتولیدهدایت‬ ‫کندومنتظرمنابعبانکینباشد‪.‬راهدیگر‪،‬سرمایه گذاریخارجی‬ ‫است که خطرهایی همچون افزایش پایه پولی‪ ،‬هزینه شدن‬ ‫در کارهای غیرمولد و افزایش نقدینگــی را به همراه نخواهد‬ ‫داشــت‪ .‬به نظر می رســد که هر راه دیگری به افزایش تقاضا‬ ‫منتهی می شود و اگر پول به بازار تزریق شود‪ ،‬صرف کارهای‬ ‫زودبازده ای همچون ارز‪ ،‬طال و‪ ...‬می شود‪.‬‬ ‫سوم‬ ‫نمی توانیم نامه چهار وزیر به رئیس جمهور را در راستای‬ ‫شــکاف میان تفکرات اقتصادی وزرای کابینه تفسیر کنیم؛‬ ‫چراکه باتوجه به دید عمومی مــردم‪ ،‬وزارت امور اقتصادی و‬ ‫دارایی متولی اصلیسیاست های اقتصادی و پاسخگوی این‬ ‫حوزه است و اگر سازمان های دیگر بخواهند اقدامی در این‬ ‫حوزه انجام دهند‪ ،‬باید خود را با این وزارتخانه هماهنگ کنند‪.‬‬ ‫کار وزارت امور اقتصادی و دارایــی تنها جمع اوری مالیات و‬ ‫تامینهزینه هایدولتنیست؛بلکهیکیازوظایفاصلیاین‬ ‫وزارتخانه‪ ،‬سیاستگذاری است‪ .‬این در حالی است که وزارت‬ ‫صنعت‪ ،‬معدن و تجــارت چندان بــا وزارت اقتصاد همراهی‬ ‫نمی کند‪ .‬بورس نیز به عنوان یکی از شاخص ها برای وضعیت‬ ‫اقتصادی شناخته می شود‪ ،‬اما دولت نمی تواند در این حوزه‬ ‫دخالت مستقیم داشــته باشــد‪ .‬رکود یا رونق بورس‪ ،‬سازنده‬ ‫حرکت های غیرعادی است‪ .‬عده ای با پول های قابل توجه‬ ‫وارد بورس می شوند و ممکن است حبابی در این حوزه ایجاد‬ ‫کنند؛ اگر وزیر بگوید که این پول ها زمینه ســاز ایجاد حباب‬ ‫است‪ ،‬بورس فرو می ریزد و اگر این مساله را نگوید‪ ،‬این حباب‬ ‫به قدری بزرگ می شود که نهایتا می ترکد‪ .‬وزیر اقتصاد قطعا‬ ‫نسبت به این موضوع اشــراف دارد و می داند که ریشه برخی‬ ‫مسائل کجاست اما متاسفانه کاری از دست او ساخته نیست‪.‬‬ ‫چهارم‬ ‫همراهی نکردن رئیس کل بانک مرکــزی با چهار وزیر‬ ‫امضاکننده نامه به رئیس جمهور نشان دهنده عد م هماهنگی‬ ‫در تیم اقتصادی دولت است‪ .‬اگرچه معاونان بانک مرکزی‪،‬‬ ‫چهره هایی اقتصادی هســتند اما ریاست این نهاد‪ ،‬بیشتر به‬ ‫صورت حســابداری به بانک مرکزی نگاه می کند تا به عنوان‬ ‫یک نهاد سیاستگذار‪ .‬هر حرفی که از سوی رئیس کل بانک‬ ‫مرکزیبیانمی شود‪،‬قابل تحلیلاستوفعاالناقتصادیان‬ ‫را رصد می کنند‪ .‬در خصوص نرخ ارز‪ ،‬وزارت اقتصاد به دنبال‬ ‫هماهنگی است اما دســت این وزارتخانه بسته است و چنین‬ ‫هماهنگی به طور مشخص وجود ندارد‪ .‬اگرچه در این میان‬ ‫موضوع استقالل بانک مرکزی مطرح می شود اما استقالل‬ ‫به معنای حرکت مخالف نیست بلکه به معنای هماهنگی در‬ ‫سیاستگذاری است‪ .‬‬ ‫‪21‬‬ ‫سیاست‬ ‫مواجهه پردردسر‬ ‫دیدار محمدجواد ظریف با باراک اوباما همچنان در ایران موضوعی داغ‬ ‫و جنجالی است‪ .‬مخالفان ظریف می گویند او اقدامی خالف انجام داده و باید‬ ‫در باره ان پاسخگو باشد‪ .‬اما در مقابل حامیان ظریف می گویند او چاره ای در‬ ‫مقابل این رخداد تصادفی نداشته است‪ .‬این موضوع را بررسی کرده ایم‪.‬‬ ‫ریشهاعتراض هابهمصافحهظریفواوباماچیست؟‬ ‫سیاست‬ ‫‪22‬‬ ‫مثلث | شماره ‪282‬‬ ‫ نمود دیپلماسی نامتوازن در نیویورک‬ ‫پیمان فراهانی‬ ‫‪1‬‬ ‫پژوهشگر سیاسی‬ ‫مســاله روبه رویی یکبــاره ظریف و اوباما در حاشــیه‬ ‫نشست مجمع عمومی ســازمان ملل متحد در نیویورک به‬ ‫سوژه اصلی رسانه ها در هفته گذشته تبدیل شد‪ .‬مساله ای‬ ‫که واکنش های متعددی از جناح های موافق تا مخالف را‬ ‫در پی داشت‪ .‬شاید علت اصلی داغ شدن این خبر را بتوان‬ ‫قرار گرفتن ان در ادامه شایعه برنامه دیدار روسای جمهوری‬ ‫ایران و امریکا دانست‪.‬‬ ‫اعتراض ها به قدری شدید بود که وزیر خارجه را وادار‬ ‫به واکنش کرد‪ .‬گرچه ظریف از پاسخگویی مستقیم به این‬ ‫مســاله خودداری کرد ولی با بیان این جمله که «این ایام‬ ‫بهترین فرصت را برای طرح دیدگاه های ایران در گفت وگو‬ ‫با سران و رهبران سیاسی جهان در اختیار من گذاشته که‬ ‫امیدوارم از این فرصت به نحو احسن استفاده کرده باشم»‬ ‫در واقع از اقدام دیپلماتیک خود دفاع کرده و شــا ئبه ها در‬ ‫خصوص خارج از کنترل بودن رفتــار ظریف در ان لحظه‬ ‫غافلگیر کننده را رد کرد‪.‬‬ ‫ظاهر صورت مساله ای که امروز در خصوص «دست‬ ‫دادن یا ندادن» ایجاد شــده اســت شــاید کمی به لحاظ‬ ‫عرفی ساده به نظر برسد در صورتی که در روابط دیپلماتیک‬ ‫وجهه منفی در این سطح «منازعه» به‬ ‫معنی ســتیز کردن و درگیر شدن بیانی‬ ‫است که می توان ان را معادل رجزخوانی‬ ‫هم گرفت‪ .‬در این نــوع رابطه مکنونات‬ ‫قلبی پنهان نمی شود بلکه اشکارا بیان‬ ‫می گردنــد‪ .‬متضــاد ان در وجهه مثبت‬ ‫نیــز می تــوان «مراقبــه» را بــه معنای‬ ‫نگاهداری‪ ،‬مواظبت و حمایت بیانی در‬ ‫نظرداشت‬ ‫ظریــف مخالفانــش را بــه خدا‬ ‫واگذار کرده است‬ ‫قلبی پنهان نمی شود بلکه اشکارا بیان می گردند‪ .‬متضاد‬ ‫ان در وجهه مثبــت نیز می تــوان «مراقبــه» را به معنای‬ ‫نگاهداری‪ ،‬مواظبت و حمایت بیانی در نظر داشت‪.‬‬ ‫فیزیکی‪« :‬مجانبت» به معنای دوری گزیدن وجهه‬ ‫منفی در این سطح است که در مرز جنگ و حتی خود جنگ‬ ‫چه به صورت روبه رو و چه به صــورت نیابتی قرار می گیرد؛‬ ‫رابطه امروز ایران و اسرائیل را می توان در این سطح تعریف‬ ‫کرد‪ .‬وجهه مبثت این ســطح نیز «مصا فحه» به معنای به‬ ‫هم دست دادن اســت که در ادبیات نظامی در مرز صلح و‬ ‫اتحاد قرار می گیرد‪.‬‬ ‫در خصوص رابطه ایران و امریکا همان طور که امام‬ ‫خمینی(ره) بیــان فرمودند نوع رابطه ما خصمانه اســت و‬ ‫بیشــتر وجهه منفی دارد اما ایشــان بارها بر روابط متوازن‬ ‫اشاره داشــتند که توجه به ان ضرورت دیپلماسی متوازن‬ ‫را ایجاب می کند‪ .‬سطح روابط دیپلماتیک ایران و امریکا‬ ‫شاید در سطوح متناسب شرایط طرفین تغییر کند اما در نوع‬ ‫و ذات تغییر نخواهد کرد‪.‬‬ ‫تا پیش از این در خصوص نوع رابطــه با امریکا این‬ ‫کشــور هم تراز با اســرائیل قرار می گرفت اما رفته رفته با‬ ‫پای میز مذاکرات امدن امریکایی ه ا سطح روابط به سطح‬ ‫لطیف تر زبانی تقلیل یافــت‪ .‬در همین ارتبــاط انتقادات‬ ‫بسیار جدی نیز باتوجه به خوش بینی ها و بدبینی ها نسبت‬ ‫به امریکا در همین تقلیل سطح وجود دارد‪.‬‬ ‫در ســطح جدیدی که امریکا در ان قــرار گرفته بود‬ ‫روابط می بایست میان دو گزاره منفی و مثبت تنظیم می شد‬ ‫که مطابق ویژگی های انقالب اسالمی ایران و نوع روابط‬ ‫خصمانه ایران و امریکا که تغییری مشــهود در ان حاصل‬ ‫نشده و رهبر معظم انقالب همچنان ان را خصمانه می دانند‬ ‫الزم بود در حد منازعه باقی می ماند بــا این حال تمایالت‬ ‫سیاســی دولت و تیم جدید مذاکره کننده به ســمت تعادل‬ ‫میان منازعه – مراقبه رفت و از ان تعبیر به دیپلماسی فعال و‬ ‫معتدل شد که در خصوص ان نیز انتقادات بسیاری مطرح‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫اما مساله اصلی و شاید خط قرمز انجایی بود که وزیر‬ ‫امور خارجه کشورمان دیپلماسی غیرمتوازنی در پیش گرفت‬ ‫و ضمن تغییر سطح روابط‪ ،‬نوع انها را نیز تغییر داد و سیاست‬ ‫مصافحه را در پیش گرفت‪ .‬این تغییر نگرش یک بار دیگر‬ ‫نیز توسط اقای روحانی در تماس تلفنی با اوباما اتفاق افتاد‬ ‫که با واکنش و اعتــراض رهبر معظم انقالب مواجه شــد‬ ‫و تکرار این مســاله از ســوی وزیر خارجه کشورمان بسیار‬ ‫جای تامل دارد!‬ ‫اگر به رابطه عموم و خصوص مطلق این ســطوح در‬ ‫جدول بنگریم عمق مساله ای که اتفاق افتاده بسیار روشن‬ ‫خواهد بود و در بیان بدان معناست که ایران نه تنها نسبت‬ ‫به ایجاد روابط با امریکا اقبال دارد‪ ،‬بلکه مراقبه در زبان هم‬ ‫می کند که طرف مقابل احســاس ناخوشایند نداشته باشد‬ ‫و حاضر به برقراری رابطه اتحاد گونه و مبتنی بر دوستی به‬ ‫جای خصومت داشته باشد‪.‬‬ ‫انچه در باال انجام شد تنها تالشی برای روشن شدن‬ ‫اتفاق افتاده و ریشه اعتراضات به این رفتار بود‪ .‬اما قضاوت‬ ‫در ان خصوص به علت دخیل شــدن مولفه های دیگری‬ ‫ت از پیچیدگی بیشــتری‬ ‫چــون اصول‪ ،‬منافــع و مصلحــ ‬ ‫برخوردار اســت که جمع بندی ان مجالی دیگر مطلبد اما‬ ‫به اختصار می توان گفت دپیلماســی به کار گرفته شده در‬ ‫ســال های اخیر میان ایران و امریکا در مواردی – نه الزاما‬ ‫همه موارد ‪ -‬نامتوازن بــوده که مصافحه ظریــف و اوباما‬ ‫احتماال یکی از مصادیق ان است‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪282‬‬ ‫سیاست‬ ‫غیر از بیان‪ ،‬حرکات بدن نیز حاوی پیام هایی هستند‪ .‬این‬ ‫مساله اجتماعی شده نیســت بنابراین دامنه دفاع را به نفع‬ ‫دولت می چرخاند در حالی که در فضای نخبگانی شــرایط‬ ‫متفاوت است‪.‬‬ ‫اما اگــر بخواهیــم کمــی در خصوص این مســاله‬ ‫عمیق شــویم تا بتوانیم عمق اتفاقی که افتاده را بسنجیم‬ ‫و اعتراض هــای ناشــی از این رفتــار را بهتــر درک کنیم‪،‬‬ ‫الزم اســت نگاهی کلی به نوع روابط داشته باشیم که انها‬ ‫را می توان در ســه ســطح قلبی‪ ،‬زبانی و فیزیکی تفکیک‬ ‫کرد‪ .‬هر کدام از این سطوح شــامل دو نوع رفتار متضاد با‬ ‫هم هستند که یکی وجهه مثبت و دیگری منفی دارد‪ .‬این‬ ‫سطوح از پایین به باال رابطه عموم و خصوص مطلق دارند‪.‬‬ ‫در تعریف هر کدام از این سطوح می توان گفت‪:‬‬ ‫قلبی‪ :‬در این سطح وجهه منفی «اعراض» به معنی‬ ‫روی گردانیــدن و در ادبیاتی دیگر همان کراهت اســت‪.‬‬ ‫بدین معنی که ما نسبت به داشتن این نوع رابطه میل قلبی‬ ‫نداریم ولی مجبــور به حفظ ظواهر هســتیم‪ .‬رابطه امروز‬ ‫ایران و عربســتان را می توان در این ســطح تعریف کرد‪.‬‬ ‫وجهه مثبت این سطح را می توان «اقبال» به معنای روی‬ ‫اوردن دانست‪.‬‬ ‫زبانی‪ :‬وجهه منفی در این سطح «منازعه» به معنی‬ ‫ســتیز کردن و درگیر شدن بیانی اســت که می توان ان را‬ ‫معادل رجزخوانی هم گرفــت‪ .‬در این نوع رابطه مکنونات‬ ‫دیدار در نیویورک‬ ‫دولت‬ ‫‪23‬‬ ‫دولت‬ ‫دست های پنهان یک مصافحه‬ ‫ایا دست دادن ظریف و اوباما اتفاقی است یا حکایت از یک نگرش در دولت دارد؟‬ ‫حسن رضایی‬ ‫پژوهشگر سیاسی‬ ‫سیاست‬ ‫‪24‬‬ ‫مثلث | شماره ‪282‬‬ ‫‪2‬‬ ‫روی کار امدن دولت حســن روحانــی در تاریخ ‪22‬‬ ‫خرداد ‪ 1392‬خواه ناخواه شــروع دوران تازه ای از حیات‬ ‫انقالب اسالمی به حســاب می اید‪ .‬روحانی اگرچه مانند‬ ‫همتای امریکایی اش با شــعار «تغییر» بر سر کار نیامده‬ ‫بود؛ با این حــال تمامی ســخنرانی ها و موضعگیری های‬ ‫وی نشان از ایجاد تغییرات اساسی در رویکردهای انقالبی‬ ‫دولت جمهوری اسالمی داشت‪ .‬گروهی که پیش از این‬ ‫در سایه شعار «گفت وگوی تمدن ها» ی سیدمحمدخاتمی‬ ‫موجبــات تعلیق تمامی تاسیســات هســته ای ایــران را‬ ‫فراهم کرده بــو د‪ ،‬حاال امده بــود تا راه نیمه تمــام خود را‬ ‫در موضوع هســته ای تمــام کــرده و البته ان را به ســایر‬ ‫حوزه های مدیریت کشــور نیز ســرایت دهد‪ .‬روحانی که‬ ‫خود دانش اموخته دانشــگاه کلدونین گالســکو بود طی‬ ‫سال های متمادی فعالیت در مرکز تحقیقات استراتژیک‬ ‫تشــخیص مصلحت نظام در کنار افــرادی چون محمود‬ ‫ســریع القلم به رهیافت هــای جدیدی درباره «توســعه»‬ ‫دســت یافته بود‪ .‬او یگانه راه پیشــرفت کشــور را توسعه‬ ‫روابط خارجی با قدرت های بزرگ (بخوانید اســتکباری!)‬ ‫می دانست و البته در این مسیر از همان ابتدا نگرش های‬ ‫انقالبی و ارمانی در سیاست خار جی مواجه بود‪.‬‬ ‫رسانه ای شدن خبر مصافحه وزیر خارجه دولت تدبیر‬ ‫و امید با رئیس جمهور امریکا در جریان سفر به نیویورک بار‬ ‫دیگر تنور بحث و جدل پیرامون رویکرد سیاســت خارجی‬ ‫دولت یازدهم را داغ کرد‪ .‬خبر این دیدار جنجالی‪ ،‬کوتاه و‬ ‫داغ بود‪« :‬منابع حاضر در سازمان ملل متحد از مصافحه و‬ ‫دست دادن محمد جواد ظریف با باراک اوباما خبر داده اند‪.‬‬ ‫جان کری نیز در این خــوش و بش کوتاه حضور داشــته‬ ‫است‪ .‬گفته می شود مصافحه کوتاه طرفین در راهروهای‬ ‫سازمان ملل متحد صورت پذیرفته است‪ ».‬رسانه ای شدن‬ ‫خبر این دیدار‪ ،‬واکنش های مختلفی را در سطح سیاسیون‬ ‫و رســانه های داخلی و خارجی در بر داشــت‪ .‬رسانه های‬ ‫اصالح طلب و نزدیک به دولت از ابتدا ســعی کردند وقوع‬ ‫این دیدار را یک امر اتفاقی و البتــه مبارک! معرفی کنند‪.‬‬ ‫در مقابل؛ شخصیت ها و رسانه های منتقد دولت احتمال‬ ‫اتفاقی بودن این دیدار را فرضیه ای طنزالود دانسته و ان‬ ‫را به شدت محکوم کردند‪.‬‬ ‫با این حال ‪ ،‬به نظر می رســد بــرای تحلیل چرایی و‬ ‫پیامدهای این دیدار تاریخی‪ ،‬بایســتی از ســطح رویداد‬ ‫مذکور گذر کرده‪ ،‬نگاهی دوباره به دیدگاه های تئوریک و‬ ‫نظام فکری حاکم بر دولت یازدهم انداخت‪ .‬اگرچه تحلیل‬ ‫نفس این رویــداد؛ خود نیز می توانــد محل بحث دیگری‬ ‫باشــد‪ .‬بنابراین ما پس از بحثی کوتــاه پیرامون اتفاقی یا‬ ‫غیراتفاقی بــودن مصافحه مذکور بــه الیه های عمیق تر‬ ‫پنهان در متن ایــن حرکــت نمادین خواهیــم پرداخت‪.‬‬ ‫داریوش ســجادی فعال اصالح طلب ساکن امریکا شاید‬ ‫بهترین دیدگاه را در مورد اتفاقی یا غیراتفاقی بودن دیدار‬ ‫ظریف و اوباما ایراد کرده باشد‪ .‬این فعال اصالح طلب در‬ ‫صفحه توییتر خود نوشته اســت‪« :‬صرف چنین مالقاتی‬ ‫بالذات نه مذموم است و نه ممدوح و مهم شکل و محتوای‬ ‫مذاکرات صورت گرفته است‪ .‬اما محل مناقشه انجاست‬ ‫که ایــن دو بخواهند بــرای چنیــن مواجهــه ای تئاتری‬ ‫ناشــیانه برای توجیه مخاطب بیا فرینند! به قول جانسون‬ ‫رئیس جمهور اسبق امریکا‪ :‬در سیاست هیچ امر«اتفاقی»‬ ‫وجود ندارد! حاال حکایت برخورد «تصادفی» دکتر ظریف‬ ‫با اوباما در راهروی سازمان ملل است! شاید چنین ادعا یی‬ ‫بــرای مخاطب عوام قابل پذیرش باشــد اما بــرای امثال‬ ‫بنده که با باال و پا یین ساختمان ‪ UN‬و شــیوه تردد توام با‬ ‫اسکورت ســنگین روســای جمهور امریکا اشنا ییم چنین‬ ‫دواعی ناشیانه ای دال بر تخفیف مخاطب است‪».‬‬ ‫ســجادی در ادامــه ضمن بــه ســخره گرفتن این‬ ‫ادعــای نشــریات اصال ح طلــب می نویســد‪« :‬مگــر‬ ‫راهروهای سازمان ملل در نیویورک «گذر لوطی صالح»‬ ‫اســت که هر کس به تنوع بتواند در انجا به تفرج و تنعم‬ ‫پیاده روی کند و دســت بــر قضا رئیس جمهــور امریکا با‬ ‫وزیر خارجه ایران نیز به شــکلی خلق الســاعه و در حین‬ ‫صرف تنقالت یکدیگر را انجا و کامــا تصادفی بیا بند و‬ ‫بیا سایند! حکایت ان رندی است که می گفت در مواجهه‬ ‫با کوســه به ســرعت از درختی باال می روم و در پاسخ به‬ ‫اینکه اما در دریا که درخت نیست از موضعی حق به جانب‬ ‫می گفت‪ :‬مثل اینکه متوجه نیستی؟ مجبورم! می فهمی؟‬ ‫مجبورم!!! بدین منــوال ظاهرا روز دوشــنبه نیز طرفین‬ ‫در ســازمان ملل برای چنین برخورد تصادفی «مجبور»‬ ‫در شبکه های اجتماعی‬ ‫تصویری جعلی از دست دادن‬ ‫ظریف و اوباما منتشر شد‬ ‫دولت‬ ‫با نشــریه انگلیســی تلگراف‪ ،‬در پاسخ به ســوالی درباره‬ ‫احتمال همــکاری منطقه ای با امریکا گفتــه بود‪« :‬هنوز‬ ‫برای صحبت در مورد اینکه ایا می تــوان در اینده ایران و‬ ‫امریکا در موضوعات منطقه ای با هم کار کنند‪ ،‬زود است‪،‬‬ ‫اول باید ببینم نوزاد کنونی را می توان بزرگ کرد یا نه و اگر‬ ‫اجرای توافق خوب پیش برود‪ ،‬فکر می کنم موقعیت هایی‬ ‫باشــد‪ ».‬همه اینها در حالی اســت که رهبر انقالب بارها‬ ‫تاکید کرده اند کــه ما تنها در موضوع هســته ای با امریکا‬ ‫مذاکره خواهیم داشت و البته دست از حمایت دوستانمان‬ ‫در منطقه برنخواهیم داشت ‪.‬‬ ‫محمدجــواد ظریف نیز بــا اگاهی دقیــق از همین‬ ‫رویکرد کلــی دولــت؛ در اولیــن اظهارنظر خــود پس از‬ ‫شکل گیری توافق وین می گوید‪« :‬این توافق یک سقف‬ ‫نیست بلکه یک پایه محکم است که باید شروع کنیم کارها‬ ‫را روی ان بنــا کنیم‪ ».‬حاال گویا زمــان بنایی وزیر خندان‬ ‫روی پایه برجام فرا رســیده اســت! در این مسیر؛ کرخت‬ ‫کردن جامعه انقالبی ایران نسبت به مساله ارتباط مستقیم‬ ‫با دولــت امریکا می توانــد به عنوان یکــی از دالیل دیدار‬ ‫ظریف و اوباما مطرح باشد‪ .‬هرچه هست؛ انقالب حاال دارد‬ ‫به فرزندان خارج در س خوانده خود حساب پس می دهد‪.‬‬ ‫افرادی که اکثرا تحصیلکرده رشــته های علوم انســانی‬ ‫در کشــورهای غربی هســتند و یگانه راه پیشــرفت را در‬ ‫خیابان های وال استریت‪ ،‬راهروهای صندوق بین المللی‬ ‫پول و بانک جهانی جســت جو می کنند! به راستی کالین‬ ‫پاول وزیر امور خارجه امریکا در ســال ‪ 2001‬خوب گفته‬ ‫بود که‪« :‬من نمی توانم داشته ای با ارزش تر از دوستی با‬ ‫رهبران اتی دنیا که در اینجا تحصیل کرده اند برای کشور‬ ‫خودمان نام ببرم‪».‬‬ ‫خالصه کالم انکه ‪ ،‬دولت ســعی دارد به هر قیمتی‬ ‫باب روابط بــا امریکا را بــاز بگذارد‪ ،‬حتی با یک «دســت‬ ‫دادن» نمادین با رئیس جمهور دولت کدخدا‪ .‬این در حالی‬ ‫است که بنیانگذار کبیر انقالب اســامی در بیانی صریح‬ ‫و غیرقابل تفسیر برای همیشــه تکلیف رابطه با امریکا را‬ ‫مشخص کرده؛ انجا که گفته اســت‪« :‬حتی اگر در تمام‬ ‫امریکا مسجد بسازند و باالی گلدسته ها شعار الله اکبر قرار‬ ‫بدهند‪ ،‬هیچ وقت شعار مرگ بر امریکا را فراموش نکنید؛‬ ‫چون امریکا شیطان بزرگ اســت‪ .‬از خدا می خواهیم که‬ ‫این قدرت را به ما ارزانی دارد که نه تنها از کعبه مسلمین‪،‬‬ ‫که از کلیساهای جهان نیز ناقوس مرگ بر امریکا و مرگ‬ ‫بر شوروی را به صدا دراوریم‪ ».‬همه اینها نشان دهنده ان‬ ‫است که از هر دیدگاهی که به این مساله نگاه کنیم؛ دست‬ ‫دادن ظریف بــا اوباما‪ ،‬نمی تواند یــک مصافحه عادی و‬ ‫معمولی به حساب اید‪ .‬بی شک پشت این مصافحه کوتاه و‬ ‫رسانه ای شده‪ ،‬هزاران دست دیگر پنهان است‪ .‬‬ ‫مثلث | شماره ‪282‬‬ ‫دولت یازدهم از روز اول بر رس کار امدن‪،‬‬ ‫با مبنا قرار دادن یک پیش فرض کلی به‬ ‫صحنه سیاست داخلی و خارجی ایران پا‬ ‫گذاشته است‪ .‬راه طی شده توسط دولت‬ ‫تا مقطع کنونی پیامد مســتقیم این نوع‬ ‫نگاه به مسائل ملی‪ ،‬منطقه ای و بین املللی‬ ‫بوده؛ دیدار ظریف و اوبامــا نیز خارج از‬ ‫چنین چارچوبی قابل تفسیر نخواهد بود‬ ‫دست دادن رائول کاسترو‬ ‫و اوباما زمینه ای برای پایان‬ ‫خصومت کوبا و امریکا شد‬ ‫سیاست‬ ‫بوده انــد و الباقــی صحنه ارا یی ناشــیانه ماجراســت‪».‬‬ ‫با این حال؛ همانگونــه که پیش از این گفته شــد‪،‬‬ ‫برای فهم و تحلیل الیه های عمیق تر این دیدار نمادین و‬ ‫پیامدهای ناشی از ان باید مروری دوباره بر مبانی تئوریک‬ ‫دولت یازدهم داشت‪ .‬در واقع دولت یازدهم از روز اول بر‬ ‫ســر کار امدن‪ ،‬با مبنا قرار دادن یــک پیش فرض کلی به‬ ‫صحنه سیاســت داخلی و خارجی ایران پا گذاشته است‪.‬‬ ‫راه طی شده توســط دولت تا مقطع کنونی پیامد مستقیم‬ ‫این نوع نگاه به مســائل ملــی‪ ،‬منطقــه ای و بین المللی‬ ‫بوده؛ دیدار محمدجواد ظریــف و اوباما نیز خارج از چنین‬ ‫چارچوبی قابل تفســیر نخواهد بود‪ .‬برای اگاهی از مبانی‬ ‫فکری دولت یازدهم اما ناگزیر باید به ســراغ یک اســتاد‬ ‫شــناخته شــده دانشــکده علوم سیاسی دانشــگاه شهید‬ ‫بهشــتی رفت‪ .‬فردی که سابقه ســال ها همکاری فکری‬ ‫با حسن روحانی را در کارنامه خود داشــته؛ از او به عنوان‬ ‫تئوریک ترین مهره نز دیک به دولت یازدهم یاد می شود‪.‬‬ ‫شاید اغراق نباشد اگر محمود ســریع القلم را که همچون‬ ‫حســن روحانــی تحصیلکرده علــوم انســانی در غرب به‬ ‫حســاب می اید؛ «عقل منفصل» دولت حســن روحانی‬ ‫نامگذاری کنیم‪.‬‬ ‫سریع القلم که از مهمترین طرفداران تز توسعه برونزا‬ ‫در سطح ایران به حساب می ا ید معتقد است‪« :‬مدارهای‬ ‫گســترش کارامــدی (توســعه)‪ ،‬تعامل معقــول داخل با‬ ‫خارج اســت‪ .‬بدون کار بین المللی نمی توان کارامدی را‬ ‫در داخل به وجود اورد؛ نکته ای که این دانشــجوی علم‬ ‫سیاست از ‪ 1369‬مطرح کرده است‪( ».‬دکتر سریع القلم‪،‬‬ ‫‪ 5‬مرداد ‪ – 92‬تابنــاک)‪ .‬وی در در کتاب ایــران و جهانی‬ ‫شــدن (ص‪ 106‬وص ‪ )107‬می گوید‪« :‬هــر اندازه که با‬ ‫قدرت های بزرگ‪ ،‬مشکل سیاســی و امنیتی وجود داشته‬ ‫باشــد‪ ،‬روابط اقتصادی نیز تحت الشــعاع قرار می گیرد و‬ ‫بهره برداری محدود خواهد بــود‪ ».‬طبیعتا در حال حاضر‬ ‫قدرت اقتصادی بزرگتر از امریکا وجــود ندارد‪ .‬از طرفی‪،‬‬ ‫امریکا با برخورداری از قدرت سیاسی و نظامی قابل توجه ‪،‬‬ ‫قدرت تاثیرگذاری مســتقیم بــر تمامی روابــط اقتصادی‬ ‫موجود در جهان را نیز دارد‪ .‬بنابرایــن ما خواه ناخواه ابتدا‬ ‫باید به سوی کاهش سطح تنش سیاسی و امنیتی با امریکا‬ ‫گام برداریم‪.‬‬ ‫در نتیجه حتی اگر با نادیده گرفتن قوه عاقله خود نیز‪،‬‬ ‫دیدار ظریف و اوباما را کامال اتفاقی تلقی کنیم؛ بی شک‬ ‫وقوع این امر اتفاقی یکی از خوشایندترین اتفاقات ممکن‬ ‫برای تئوری پردازان دولت یازدهم بوده است‪ .‬سریع القلم‬ ‫اما در متن کتابی با مقدمه حسن روحانی ‪ ،‬تصویر جالبی از‬ ‫فهم خود از ماهیت انقالب اسالمی در برابر مخاطبان قرار‬ ‫می دهد‪ .‬ســریع القلم می نویسد‪« :‬اگر به تحوالت ‪1357‬‬ ‫به بعد و گرایش های فکری رایج در دهه اول انقالب توجه‬ ‫کنیم‪ ،‬شاید بتوانیم این گونه اســتنتاج کنیم که استقالل‬ ‫سیاســی مهمترین هدف و موضــوع انقــاب و مبارزات‬ ‫تاریخ معاصر ایران بوده است‪ .‬از این منظر توسعه یافتگی‬ ‫اقتصادی به معنایی که در جهان غرب و کشــورهای تازه‬ ‫صنعتی شــده مانند کره جنوبی و مالزی رایج است‪ ،‬هدف‬ ‫جمهوری اســامی ایران و رجال سیاسی ان نبوده و شاید‬ ‫طرح چنین انتظاری خــارج از قالب و انتظــارات تاریخی‬ ‫است» (دکتر محمود ســریع القلم‪ ،‬ایران و جهانی شدن‬ ‫ص‪ 98‬و ‪ ،99‬با مقدمه دکتر حسن روحانی‪ ،‬انتشارات مرکز‬ ‫تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام)‪.‬‬ ‫وی در بخش دیگری از همین کتاب ‪ ،‬تغییر ماهیت‬ ‫انقالبی جمهــوری اســامی را در اثر افزایــش تعامالت‬ ‫اقتصادی با قدرت های بزرگ خارجی امری بدیهی دانسته ‬ ‫و به زیبایی ان را تئوریزه کرده اســت‪ .‬سریع القلم دخالت‬ ‫قدرت هــای خارجی در امــر قانونگــذاری کشــور را نیز!‬ ‫پیش زمینه و البته پیامد این نوع رویکــرد در عرصه روابط‬ ‫بین الملل دانسته‪ ،‬ان را ضروری برمی شمرد‪ .‬وی در همین‬ ‫زمینه می نویسد‪« :‬اگر اقتصاد ایران به روی سرمایه گذاری‬ ‫خارجی باز شــود و مشــروط بــر اینکه فضــای عمرانی و‬ ‫ساختاری و اداری و تاسیساتی برای سرمایه گذاری فراهم‬ ‫باشد‪ ،‬طبیعی است که با گذشت زمان‪ ،‬حجیم شدن و موثر‬ ‫بودن این حضور خارجی ممکن اســت تقاضاها و شرایط‬ ‫خود را برای نظام سیاسی و به ویژه قوه مقننه کشور مطرح‬ ‫کند‪ .‬حداقــل تاثیرگــذاری چنین فرایندی این اســت که‬ ‫جمهوری اسالمی باید با شرکای اقتصادی خارجی خود در‬ ‫تنظیم اولویت های سیاسی کشــور مشورت کرده و با نظر‬ ‫انها امور مختلف را نظارت و مدیریت کند‪(».‬دکتر محمود‬ ‫سریع ا لقلم‪ ،‬ایران و جهانی شــدن‪ ،‬با مقدمه دکتر حسن‬ ‫روحانی‪ ،‬انتشــارات مرکز تحقیقات اســتراتژیک مجمع‬ ‫تشخیص مصلحت نظام)‬ ‫ســریع القلم در یکــی دیگــر از اثــار خود‪-‬عقالنیت‬ ‫و توســعه یافتگی در ایــران‪ -‬مباحــث ناگفتــه در کتــاب‬ ‫«ایــران و جهانی شــدن» را تکمیل کــرده؛ دلیل اصلی‬ ‫توســعه نیافتگی کشــوری مانند ایــران را هویت فرهنگی‬ ‫مســتقل و ادغام ناپذیر ان در فرهنــگ جهانی! می داند و‬ ‫البته منکر وجود مفهومی به نام استقالل در دینای کنونی‬ ‫می شود‪ .‬وی در همین زمینه می نویسد‪« :‬یکی از دالیلی‬ ‫که نه تنها ایران‪ ،‬بلکه کل منطقه خاورمیانه مشکل توسعه‬ ‫یافتگی دارد‪ ،‬این است که در این منطقه‪ ،‬هویت فرهنگی‬ ‫قوی وجود دارد که امادگی ادغام با فرهنگ جهانی را ندارد‪.‬‬ ‫مشکل ما را مصر و ترکیه هم دارند‪ .‬می خواهیم هم با دنیا‬ ‫زندگی کنیم و هم فلسفه دنیا را نفی کنیم‪ .‬ما هم عالقه به‬ ‫همزیستی داریم و هم عالقه به دفع جریان های فکری‪.‬‬ ‫دلیل این فرایند این اســت که ما به طور طبیعی یک غرور‬ ‫تاریخی داریم کــه باید ان غرور را با تحــوالت جهانی روز‬ ‫تطبیق دهیم و ترجمه کنیم‪ ...‬ما در دنیــا لفظ‪ ،‬مفهوم و‬ ‫تعبیری به نام اســتقالل اصال نداریم‪ .‬استقالل تعبیری‬ ‫است که در دهه ‪ 1950‬میالدی کشورهای افریقایی برای‬ ‫دوره استعمارزدایی اســتفاده می کردند‪ .‬مفهومی بود که‬ ‫موثر افتاد و در کسب حاکمیت ملی برای ایران در دوران‬ ‫پس از انقالب اسالمی مفید بود‪ ،‬اما امروز لغت استقالل‬ ‫کاربرد ندارد‪».‬‬ ‫دولــت یازدهــم خواه ناخواه بــر پایه همیــن مبانی‬ ‫تئوریک تا اینجای مسیر را پیش امده است‪ .‬در این نگاه؛‬ ‫طبیعتا مذاکرات هســته ای تنها موضوع مــورد مذاکره با‬ ‫امریکا نخواهد بود؛ بلکه شــروعی برای تعامل همه جانبه‬ ‫با کدخــدای دنیا! بــه حســاب می اید‪ .‬اظهــارات متعدد‬ ‫حسن روحانی در مقطع پس از شــکل گیری توافق وین و‬ ‫تاکیدات مکرر وی بر واژه «دنیای پس از برجام» دقیقا به‬ ‫همین معناست‪ .‬روحانی چند روز پیش‪ ،‬پس از حضور در‬ ‫مجمع عمومی سازمان ملل در بدو ورود به ایران جمله ای‬ ‫تامل برانگیــز را در همین زمینه بر زبــان اورد‪ .‬وی گفت‪:‬‬ ‫«اگر بنده بدانم که امنیت در ســوریه و عراق و یمن برقرار‬ ‫می شــود و مردم این کشــورها راحت می شــوند‪ ،‬هرکجا‬ ‫که الزم باشــد می روم و با هرکس که الزم باشــد نیز حرف‬ ‫می زنم!»‬ ‫پیش از این نیــز مجید تخت روانچــی در گفت وگو‬ ‫‪25‬‬ ‫دولت‬ ‫دشمن زدایی از امریکا‬ ‫ظریفمی بایست‬ ‫بعد از دست دادن با اوباما می گفت ‪ ،‬امریکا دشمن م ا است‬ ‫محمد سعید احدیان‬ ‫مدیر مسئول روزنامه خراسان‬ ‫‪3‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪26‬‬ ‫مثلث | شماره ‪282‬‬ ‫در خصوص بحث هایی که این روزها حول و حوش‬ ‫اقای ظریف و دست دادن ایشان با اوباما مطرح است‪ ،‬باید‬ ‫بگویم قطعا من شخصا مخالف این موضوع هستم‪.‬حتی‬ ‫یک یادداشت صریح هم در همان زمان نوشتم که ضمن‬ ‫ان گفتم اقای ظریف باید اشــتباه خودش را جبران کند‪.‬‬ ‫دلیلش هم این اســت که اقدامات نمادینی از این دست‬ ‫هیچ منفعت دیپلماتیک مشخصی برای ما ندارد و ما فقط‬ ‫هزینه دیپلماتیــک ان را می پردازیم‪ .‬این هزینه هایی که‬ ‫ما می پردازیم فقط تصویری را که از ما به عنوان یک کشور‬ ‫اسالمی و استکبار ستیز در جهان نشان داده شده به عنوان‬ ‫کشوری که در تعامل با امریکا ســت تبدیل می کند‪ .‬اینجا‬ ‫باید دو نکته را به صورت خاص شــرح دهــم ؛ اول اینکه‬ ‫رویکرد استکبار ســتیزی برای ما یک ارمان ایدئولوژیک‬ ‫است و ثانیا جزئی از منافع اســتراتژیک ما ست‪ .‬در نتیجه‬ ‫ما باید رویکــرد استکبار ســتیزی خود را بــه همین دالیل‬ ‫حفظ کنیم‪ .‬این رویکــرد تا به حال برای مــا منافع زیادی‬ ‫داشته است‪ .‬ما بر اساس همین رویکرد بوده که توانستیم‬ ‫دشــمن را در موضوع هســته ای و برجام مجاب کنیم که‬ ‫این همه عقب نشینی کند‪ .‬براســاس همین رویکرد است‬ ‫که می توانیم انها را مجــاب به این کنیم کــه نقض عهد‬ ‫نکنند‪ .‬اما این تصویرســازی و اینکه مــا رابطه خودمان را‬ ‫به طور عادی با انها جلوه دهیم باعث می شــود که تصویر‬ ‫استکبارســتیزی ما در جهان تغییر کند و هم پیمانان ما در‬ ‫منطقه تضعیف شــوند‪ .‬نکتــه منفی ایــن اقدامات عملی‬ ‫نمادین هم این است که هیچ منفعت روشنی هم در عمل‬ ‫برای ما ندارد‪.‬‬ ‫برخی می گویند رویارویی اقای ظریف و اوباما اتفاقی‬ ‫اولین دیدار ظریف و کری در‬ ‫نیویورک‬ ‫بوده و برخی می گویند این دیدار از قبل برنامه ریزی شــده‬ ‫بوده اســت‪ .‬به اعتقــاد من‪ ،‬ما بایــد به چند دلیــل این را‬ ‫بپذیریم و قبول کنیم که این امر اتفاقی بوده اســت ؛اول‬ ‫اینکه از حیث امانتداری‪ ،‬صداقت و وفاداری‪ ،‬رهبر معظم‬ ‫انقالب این افراد را تایید کرده اند‪ .‬ثانیا اینها مســئوالن و‬ ‫نماینده های ما هســتند و وقتی ادعایی می کنند باید ان را‬ ‫بپذیریم‪ .‬ثالثا اصال پذیرفتن این امــر به مصلحت ما هم‬ ‫نیســت یعنی اگر بگوییم از عمد این کار را کردیم فارغ از‬ ‫دیدگاه گروه ها و جناح های خودمان در نگاه کالن به همان‬ ‫رویکرد استکبار ســتیزی که ادعای ان را داریم لطمه وارد‬ ‫می کنیم‪ .‬بنابراین باید اتفاقی بودن ان را بپذیریم اما این‬ ‫اتفاقی بودن نافی اشتباه اقای ظریف نیست‪ .‬این می تواند‬ ‫از طرف ایران اتفاقی باشد هر چند می تواند از طرف امریکا‬ ‫برنامه ریزی شده باشد‪.‬‬ ‫حال همین جا یک سوال اساسی دیگر مطرح است‬ ‫و ان اینکه اگر بپذیریم این دیدار اتفاقی بوده است اقای‬ ‫ظریف در مواجهه با ان چه واکنشــی باید نشان می داده؟‬ ‫در پاســخ به این ســوال بنــده می گویم ایشــان دو کار را‬ ‫می توانستند انجام دهند‪.‬اول اینکه می توانستند از همان‬ ‫دور و بدون نزدیک شــدن ســام وعلیکی انجام دهند؛ و‬ ‫تمام شود که این مساله شدنی بود‪ .‬حتی اگر نتوانستند در‬ ‫ان لحظه تصمیم ناگهانی بگیرند و نشد اقای ظریف باید‬ ‫با مواضع روشن و شــفافی از ان موضع استکبار ستیزی ما‬ ‫را نشان می دادند‪.‬‬ ‫یعنی حاال فــرض کنید اقای ظریف با اوباما دســت‬ ‫دادند‪ ،‬خوش و بشی هم کردند ولی می توانست بالفاصله‬ ‫نیم ســاعت بعد موضعی بگیرد و تو ئیتی منتشــر کند و در‬ ‫ان بگوید ما همچنان دشــمن امریکا هستیم‪ .‬که همین‬ ‫موضوع تمام تبعات بعــد از ان را پوشــش می دهد‪ .‬حاال‬ ‫ما حتی اگر فرض را بر این بگیریم کــه این دیدار اتفاقی‬ ‫بوده است باز هم اشــتباه اقای ظریف را توجیه نمی کند‪.‬‬ ‫بنابراین بعد از گذشــت این همه زمان اقــای ظریف هنوز‬ ‫موضع شفافی بر ســر این موضوع نگرفته است‪ .‬نتیجه و‬ ‫خروجی ان اصطالحا دشــمن زدایی از امریکا می شــود‪.‬‬ ‫جریــان دشــمن زدایی از امریکا پس از برجــام مهمترین‬ ‫نگرانی ما ست‪ .‬ما نگرانیم یک جریانی که ریشه از ابتدای‬ ‫انقالب تا االن داشته به دنبال دشمن زدایی از امریکا باشد‪.‬‬ ‫بنابراین االن و پس از برجام زمینه اجتماعی دشمن زدایی‬ ‫از امریکا جدی شده است‪.‬‬ ‫دلیل ان هم این اســت کــه برای عــده ای ادرس‬ ‫اشتباهی داده شده است‪ .‬فکر می کنند که با یک گفت وگو‬ ‫ممکن است دشمنی امریکا از بین برود‪ .‬اقای ظریف هم‬ ‫باید حسب وظیفه و مســئولیتی که در وزارت خارجه دارند‬ ‫موضعی شفاف می گرفتند و حاال هم باید بگیرند‪.‬‬ ‫در همین بین برخی می گویند این اقدام در راستای‬ ‫هدف اصلی روحانی است‪ .‬می گویند اقای روحانی به دنبال‬ ‫ایجاد رابطه با امریکا در زمان خودشان هستند‪ .‬باید بگویم‬ ‫این فقط یک تحلیل است‪ .‬با تحلیل محتوای حرف های‬ ‫اقای روحانی و اینکه از روز اول مذاکرات گفتند که باید با‬ ‫کدخدا مذاکره کنیم یا حرف های بعــد از برجام و تعامل با‬ ‫دنیا‪ ،‬برداشت ما این اســت که بله‪ ،‬ایشان به دنبال چنین‬ ‫رابطه ای است‪.‬‬ ‫اما در رابطه با اینکه عــده ای می گویند کانال رابطه‬ ‫بین ایران و امریــکا به وجود امده و اینها مســتمرا در حال‬ ‫ارتباط با هم هســتند باید تاکید کنم که این طور نیســت‪.‬‬ ‫این موضــوع از نظر مــن خــاف واقع و منطق اســت‪.‬‬ ‫مفهوم این جمله این است که مسئوالن و نمایندگان ما در‬ ‫وزارت خارجه امانتدار نیستند‪.‬‬ ‫چون تکلیف حکومتی انها توسط رهبر انقالب روشن‬ ‫شده است‪ .‬اتفاق ممکن اســت بیفتد و اشتباه عملکردی‬ ‫هم ممکن است صورت بگیرد اما اینکه یک کانال ارتباط‬ ‫مداومی ایجاد شود این به ان معناست که رسما فرمایشات‬ ‫رهبر معظم انقالب به گونه ای دیگر و خالف جهت انجام‬ ‫می گیرد‪.‬‬ ‫ما هم به فرمایشات حضرت اقا و تایید ایشان در مورد‬ ‫عملکرد این تیم و مســئوالن تا زمانی که خود رهبر معظم‬ ‫انقالب خالف ان را نگویند اعتقاد داریم‪.‬‬ ‫بنده درباره این سوال که ایا امکان دارد اقای روحانی‬ ‫یخ روابط ایران و امریــکا را تا انتها و نهایــت ان اب کنند‬ ‫می گویم ایــن پیش فرضــی دارد و ان‪ ،‬این اســت که ایا‬ ‫امریکا دشمن ما نیســت؟ جواب این است که بله دشمن‬ ‫ما ست و چون دشــمن ما ســت این یخ ها قابل اب شدن‬ ‫نیست‪ .‬فقط هزینه های کار را زیاد می کند‪ .‬شکافی در باال‬ ‫و رده حکومتی ایجاد می کند و عده ای می شوند موافق این‬ ‫فضا و عده ای مخالف ان می شوند‪ .‬در مورد اقای روحانی‬ ‫چون تا به حال به صراحت بیان نکردند‪ ،‬نمی شود به طور‬ ‫قطعی صحبتی کــرد اما در مورد اقای هاشــمی می توان‬ ‫گفت چون بــه صراحت بارهــا تاکید کردند کــه به دنبال‬ ‫رابطه با امریکا هستند‪ .‬این طرز تفکر هاشمی هم از زمان‬ ‫امام(ره) وجود دارد‪ .‬حتی ایشان در خاطراتشان هم بارها‬ ‫گفتند که با حضرت امام(ره) صحبت کردند‪ .‬دیدگاه اقای‬ ‫هاشمی روشن است و صریح می توان در مورد ان موضع‬ ‫گرفت‪ .‬تفکــر امثال اقای هاشــمی که ممکن اســت در‬ ‫دولت هم نفوذ داشته باشند این اشــکال را ایجاد می کند‬ ‫که می تواند شــکافی را در حکومت ایجاد کند‪ .‬همچنین‬ ‫فرایند دشمن زدایی از امریکا را تقویت می کند‪ .‬اما مشخصا‬ ‫امکان اب شدن این یخ ها به دالیل مختلفی وجود ندارد‪.‬‬ ‫از جمله این دالیل اینکه رهبری و عمده مردم ایران بر این‬ ‫باور هستند که امریکا دشــمن ماست و اینکه اوباما هم در‬ ‫سال اخر ریاست جمهوری خود قراردارد و زمانی برای اب‬ ‫شدن یخ ها ندارد‪.‬‬ ‫البته درباره این سوال هم که شــوق برقراری رابطه‬ ‫بیشتر در تیم اقای روحانی وجود دارد یا در تیم اوباما باید‬ ‫دولت‬ ‫شوق رابطه‬ ‫روحانی به دنبال رابطه‬ ‫با امریکا است‬ ‫محسن غرویان‬ ‫‪4‬‬ ‫عضو جامعه مدرسین‬ ‫ایت الله املی الریجانی‬ ‫واکنشی صریح به دیدار ظریف‬ ‫با اوباما نشان داده است‬ ‫مثلث | شماره ‪282‬‬ ‫من دیدار کوتاه اقای ظریف و اوباما را دیدار نمی دانم‬ ‫بلکه یک مواجهه اتفاقی بوده و دســت دادن و احوالپرسی‬ ‫نام این رویداد را در عرف دیپلماتیک و سیاســی نمی توان‬ ‫دیدار گذاشت‪ ،‬چر که صحبت های خاص سیاسی مطرح‬ ‫نشــده اســت‪ .‬این اتفاق را من صرفا یک حرکت متعارف و‬ ‫معمولی می دانم‪ .‬اگر مذاکــرات ما با امریکا بجا‪ ،‬عاقالنه‬ ‫و حکیمانه بوده و زیــر نظر مقامات عالی انجام شــده این‬ ‫مواجهــه و دســت دادن هــم زیر مجموعه همــان اصل‬ ‫ت و به اعتقاد بنده بالاشکال است‪.‬‬ ‫مذاکرا ‬ ‫در این میان دو نظر درباره رخداد وجود دارد؛ برخی بر‬ ‫این باورند که این دیدار بر اساس برنامه از قبل تعیین شده‬ ‫بوده و در مقابل برخی دیگر نیــز می گویند این یک رویداد‬ ‫اتفاقی بوده اســت ‪.‬من باید این را بگویم که هردو دیدگاه‬ ‫می تواند ممکن باشد اما قرائن و شواهد نشان می دهد که‬ ‫اتفاقی بوده است‪ .‬چرا که اگر این اقدام را برنامه ریزی شده‬ ‫تلقی کنیم با یکســری قواعد دیپلماسی ســازگاری ندارد‪.‬‬ ‫اینکه رئیس جمهــور امریکا باید با همتــای خودش یعنی‬ ‫اقای روحانی مالقــات کند و اگر برنامه ریــزی ای بود باید‬ ‫برای دیدار با ایشان صورت می گرفت‪ .‬اگر هم به احتمال‬ ‫ضعیف برنامه ریزی شده بوده به معنای این است که وزیر‬ ‫امورخارجه ما مقــام خیلی باالیی در نظر اوباما داشــته که‬ ‫اوباما حاضر شده با او مالقات کند و مواجه شود‪.‬‬ ‫برای پاســخ به این شــبهه که عده ای در مخالفت با‬ ‫مواجهه و دست دادن اقای ظریف و اوباما می گویند نباید‬ ‫این کار را انجام می دادند اقای ظریــف حاال باید به نوعی‬ ‫سیاست‬ ‫بگویم در اینکه اقای اوباما به دنبال این است که از فضای‬ ‫بعد از برجام و زمینه های پذیرش اجتماعی ایجاد شده که‬ ‫گفته می شود امریکا دیگر دشــمن ما نیست استفاده کند‬ ‫و رابطه برقرار کند‪ ،‬شــکی وجود نــدارد‪ .‬حتی اقای اوباما‬ ‫سعی می کند در ســخنرانی هایش هم این را بگوید که ما‬ ‫دشــمن ملت ایران نیســتیم‪ .‬در این طرف قضیه در مورد‬ ‫اقای ظریف و تیم همراه ایشان بنده معتقدم ممکن است‬ ‫نگاهشــان با نگاه رهبری متفاوت باشــد و ممکن است به‬ ‫مذاکره با امریکا معتقد باشند اما معتقدم امانتدار هستند و‬ ‫با فرمایشات رهبری پیش می روند‪ .‬بنده بین اقای ظریف و‬ ‫اقای روحانی تفاوت قائل هستم‪.‬‬ ‫اما دربــاره اینکــه می گویند اساســا تمــام کارهای‬ ‫انجام شــده از طرف اقای ظریف مورد تاییــد رهبر معظم‬ ‫انقالب بوده و بدون تایید ایشان کاری نکرده است‪ ،‬بنده‬ ‫فقط درباره دست دادن اقای ظریف و اوباما می گویم قطعا‬ ‫و بالشک با اجازه و تایید رهبری نبوده است‪ .‬ضمن اینکه‬ ‫خودشان هم صراحتا گفتند که اتفاقی بوده است‪ ،‬پس از‬ ‫قبل هماهنگی انجام نشده بوده است‪ .‬اما در مورد موضوع‬ ‫برجام کالن موضــوع مورد تایید بوده امــا درباره جز ئیات‬ ‫ان نمی توان گفت که جزء به جــزء جز ئیات ان مورد تایید‬ ‫بوده است‪.‬‬ ‫اما اینکه ایا رفتار نفر جایگزین اقــای اوباما با ایران‬ ‫همانند خود اوباما اســت بایــد بگویم این مســاله تنها به‬ ‫فرایند انتخابات در امریکا بســتگی دارد‪ .‬حسب ظاهر ان‬ ‫اگــر جمهوریخواهــان رای بیاورند طبیعتا به ســمت این‬ ‫مسیر معادله پیش نخواهند رفت‪ .‬در اصل باید ببینیم ان‬ ‫گردانندگان نظام ســاختاری امریکا چــه تصمیمی درباره‬ ‫این قضیه گرفتند‪.‬‬ ‫برای پاســخ به اینکه اساســا هدف امریکا از اصرار‬ ‫به برقراری ارتباط با ایران در زمینه های مختلف چیســت‬ ‫می گویم انها اصرار دارند که یک کشــوری که توانســته‬ ‫معادالت نظام جهانی را به هم بزند و خواسته های خودش‬ ‫را تحمیل کند حاال که نتوانستند این کشور را از بین ببرند‬ ‫پس به گونه ای با نظام بین الملل همراهش کنند‪.‬‬ ‫اهمیت ان هم این اســت هنجارهای بین الملل که‬ ‫تغییر می کند تمام روابط بین الملل براســاس ان هنجارها‬ ‫تغییر می کند‪ .‬اگر ایــران بتواند موفقیت خودش را تثبیت‬ ‫کند‪ ،‬در نظام بین الملــل بعدا هنجارها هم بــه کلی تغییر‬ ‫خواهد کرد‪.‬‬ ‫عبور می کردند یا نه‪ ،‬این را همان منتقدان باید پاسخ دهند‪.‬‬ ‫باید بگویند اگر خودشان بودند چه کاری انجام می دادند‪.‬‬ ‫برای مثال سرشان را بر می گرداندند یا پشت شان را به اوباما‬ ‫می کردنــد که از نظر من این عمل خیلی زشــت می شــد‪.‬‬ ‫به هر حــال در ایــن کنفرانس ها‪ ،‬اینگونــه مواجهه ها رخ‬ ‫می دهد‪ .‬از نظر من اگر اقای ظریــف بی اعتنایی می کرد‬ ‫خیلــی بدتر می شــد‪ .‬زیرا امریــکا و کشــورهای دیگر که‬ ‫به دنبال بهانه جویی هســتند ایــران را به نداشــتن روابط‬ ‫انســانی و اجتماعی محکوم می کردند‪ .‬ما در اســام هم‬ ‫ بی ادبــی نداریم حتی نســبت بــه دشــمنان‪ ،‬مخالفان و‬ ‫غیر مسلمانان چنین دستوری نداریم‪ .‬حتی ما در قم در یکی‬ ‫از موسسه های اموزشی و پژوهشی استاد امریکایی داریم‬ ‫و طلبه ها از درس ان اســتاد امریکایی اســتفاده می کنند‪.‬‬ ‫سال هاست ان استاد در یکی از موسسات زیر نظر علمای‬ ‫قم تدریس می کند و در همین جا ازدواج کرده و مورد حمایت‬ ‫یکی از اساتید قم است‪ .‬ولی به هر حال ما عناد و دشمنی با‬ ‫جغرافیای امریکا و مردم ان نداریم‪ .‬ما با استکباری که در‬ ‫دولتمردان امریکا باشد مخالف هستیم‪ .‬ما در اسالم چیزی‬ ‫به نام امریکا ستیزی نداریم‪ .‬ما استکبار ستیزی داریم‪ .‬حاال‬ ‫این استکبار در هر دولتی که می خواهد باشد‪ .‬بنابراین من‬ ‫می خواهم نتیجه بگیرم کار اقای ظریف مخالف اسالم و‬ ‫فقه نبوده است‪.‬‬ ‫البته نظر بنده درباره این سوال که گفته می شود اقای‬ ‫روحانی به دنبال ایجاد رابطه با امریکا در زمان خودش است‬ ‫این درست است یا خیر‪ ،‬این است که اقای روحانی به دنبال‬ ‫برقراری رابطه با امریکا هســتند به این معنا که می خواهند‬ ‫رابطه ما با امریــکا یک رابطه معقــول‪ ،‬عادالنه و حکیمانه‬ ‫و به نفع ملت ایران باشــد‪ .‬همانطور که ما با سایر کشورها‬ ‫مثل روسیه و چین رابطه داریم اقای روحانی می گویند ما با‬ ‫امریکا هم می توانیم رابطه برقرار کنیم‪ .‬به شرط انکه امریکا‬ ‫ان خوی اســتکباری خود را نداشته باشــد‪ .‬امریکا و ما هر‬ ‫کدام به عنوان یک دولت می توانیم به گفت و گو پرداخته و‬ ‫خصومت ها را کاهش دهیم‪ .‬در حد روابط پایاپای و عادالنه‬ ‫می توانیم این رابطه را عادی کنیم‪.‬‬ ‫در این میان برخی می گویند کانال ارتباط بین امریکا‬ ‫و ایران به وجود امده و مستمرا در حال ارتباط باهم هستند ‪.‬‬ ‫اقای روحانی خودشــان به صراحت گفته اند که گاهی من‬ ‫نامه می نویســم و گاهی اقای اوباما نامــه می دهد‪ .‬به هر‬ ‫حال گفت وگو و صحبت می کنیم تا این حالت نابرابری که‬ ‫ایجاد شده امریکا هم شان جمهوری اسالمی را بپذیرد‪ .‬در‬ ‫عین حال این کانال ارتباطی وجود دارد‪ .‬البته مقام معظم‬ ‫رهبری هم گفتند که امریکا توسط یکی از سران منطقه که‬ ‫گویا امیر عمان بود با خود من هم وارد مذاکره شــد‪ .‬پس‬ ‫مساله مذاکرات با امریکا و مساله توافق هسته ای از همان‬ ‫‪27‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪28‬‬ ‫مثلث | شماره ‪282‬‬ ‫دولت‬ ‫چند سال پیش و در ســطح مقامات عالی اغاز شده است‪.‬‬ ‫بنابراین نگاه اقای روحانی هم این اســت کــه ما با رعایت‬ ‫شرایط می توانیم با امریکا رابطه برقرار کنیم‪.‬‬ ‫باید این موضــوع را مطرح کنم که سیاســت همین‬ ‫است‪ .‬سیاست فراز و نشیب ها و دوران های مختلفی دارد‪.‬‬ ‫به اقتضــای زمان و مکان یکســری روابط بین مســئوالن‬ ‫کشورها شکل می گیرد‪ .‬در حال حاضر هم وزیر امور خارجه‬ ‫ما با همتای امریکایی خود به مذاکره و گفت وگو می پردازد‬ ‫که این هم جز ئی از همین مذاکرات در حال انجام است‪.‬‬ ‫به هر حال جان کری هم مسئول سیاســت خارجه امریکا‬ ‫است‪ .‬این روابط اتفاق افتاده‪ ،‬عادی شده است و همه دنیا‬ ‫هم دیده اند‪ .‬حاال می خواهد مذاکره با وزیر امور خارجه یا‬ ‫رئیس جمهور امریکا باشد‪.‬‬ ‫اما در مورد اینکه ســوال می شــود ایا اقای روحانی‬ ‫می تواند یخ روابط ایران و امریکا را اب کند باید بگویم این‬ ‫موضوع را نمی شــود به طور دقیق پاســخ داد‪ .‬به هر حال‬ ‫نوع نگاه دیپلماتیک ا قای روحانی این اســت که ما باید در‬ ‫این رابطه تا جایی که می توانیم تنش زدایی کنیم‪ .‬فضای‬ ‫دشــمنی‪ ،‬عداوت و کینه به هیچ وجه به نفع هیچ کشوری‬ ‫نیست‪ .‬سیاست اقای روحانی این است که روابط کشور با‬ ‫تمام کشــورهای دنیا تا حد ممکن انسانی و همراه ارامش‬ ‫باشد‪ ،‬به استثنا ی اسرائیل که حساب دیگری دارد‪ .‬هدف‬ ‫ایشــان ایجاد روابط عادی و ســالم با تمام دنیــا از جمله‬ ‫امریکا ست‪ .‬در اینجا و در پاسخ به سوالی که مطرح شد در‬ ‫ارتباط با اینکه شــوق ایجاد رابطه بیشتر در تیم اوباما دیده‬ ‫می شــود یا تیم اقای روحانی باید بگویم به اعتقاد من این‬ ‫شوق در هر دوتیم دیده می شود‪ .‬به هر حال اقای اوباما هم‬ ‫از ایجاد رابطه با ایران نفع می برد‪ ،‬همان طور که می بینید‬ ‫در مقابل مجلس ســنا و حزب جمهوریخواه می ایســتد و‬ ‫مقاومت های کسانی که در مقابل او می ایستند وتو می کند‪.‬‬ ‫اینها همه فرصت اســت و ما هم باید از ان استفاده کنیم و‬ ‫به نفع مصالح کشــور خودمان بر اساس موازین اسالمی و‬ ‫مقرارت ارزش های خودمان نفع ببریم‪ .‬ضمن اینکه ما نباید‬ ‫خودمان را باالتر از انچه هستیم در دنیا ببینیم‪ .‬باید جایگاه‬ ‫خود را درست بشناسیم‪ .‬نه از انچه هستیم کوتاه بیاییم و نه‬ ‫غرور و تکبر بیجا پیدا کنیم‪ .‬به هر حال این فرصتی است که‬ ‫پیش امده و اقای اوباما هم از این رابطه استقبال می کند‪.‬‬ ‫ما باید هوشیار باشیم و رابطه را به گونه ای برقرار کنیم که به‬ ‫حقوق خودمان دست پیدا کرده و زیر بار ظلم هم نرویم‪.‬‬ ‫درباره اینکه می گویند اقای ظریف در تمام ارتباطاتی‬ ‫که با امریکایی ها دارند بدون کســب اجازه از رهبری نبوده‬ ‫است‪ ،‬نظر بنده هم همین اســت‪ .‬اقای ظریف خودشان‬ ‫دقیقا متوجه خطوط قرمز هســتند و با اجازه رهبری مساله‬ ‫مذاکرات را پیگیــری کردند و ادامه دادنــد‪ .‬کامال واضح‬ ‫است که اگر رهبری موافق نبودند اقای ظریف کار مذاکرات‬ ‫را نمی توانستند تا اینجا پیش ببرند‪ .‬اما اینکه بخواهیم هر‬ ‫حرکت کوچک اقای ظریف را با اجازه رهبری بدانیم به اعتقاد‬ ‫من خیلی ســاده نگری اســت‪ .‬کال در هیچ جای دنیا هم‬ ‫این گونه نیست که برای هر حرکت کوچک از مقامات عالی‬ ‫اجازه گرفته شــود‪ .‬به نظر من طرح این موضوع هم اصال‬ ‫درست نیست‪ .‬در پاسخ به این ســوال که ایا نفر جایگزین‬ ‫اوباما هم رابطه با ایران را در همین راستا و افکار اقای اوباما‬ ‫ادامه خواهد داد‪ ،‬این را از حاال نمی توان قضاوت کرد‪ .‬اما‬ ‫روابط بین این دو کشور به گونه ای است که نفر بعدی اقای‬ ‫اوباما هم باید این موضوع و رابطه را بپذیرد‪.‬‬ ‫در اخر برای پاســخ به این ســوال که اساســا هدف‬ ‫امریکا بر اصرار برقراری رابطه با ایران در زمینه های مختلف‬ ‫چیست باید بگویم ایران کشوری مقتدر در منطقه خاورمیانه‬ ‫است و طرفداران زیادی در سطح جهان دارد و حتی در خود‬ ‫امریکا هم طرفداران زیادی دارد که این امر باید به طور کلی‬ ‫از طرف تمام مخالفان پذیرفته شود ‪.‬‬ ‫دست دادن ظریف و اوباما‬ ‫یهویی در راهروی سازمان ملل‬ ‫احسان رستگار‬ ‫‪5‬‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫یکی از معایب نوشــتن در هفته نامه ها این است که‬ ‫گاهی نویسنده دچار «نوشتن پیرامون یک موضوع نسبتا‬ ‫لوث شده» می شــود و این عیب تواما حسن نیز محسوب‬ ‫می شود؛ از این جهت که نویسنده مکلف می شو د بر اساس‬ ‫فکری بکر‪ ،‬ســخنی نو ارد که نو را حالوتی دگر است و نیز‬ ‫می تواند تحلیل هایی که طرح شده را نیز تحلیل کند‪.‬‬ ‫ماجرای دســت دادن ظریــف و اوبامــا در راهروی‬ ‫ســازمان ملل نیز یکــی از این ماجراهاســت کــه تا کنون‬ ‫تحلیل های متعددی در رسانه های گوناگون پیرامون ان‬ ‫نوشته شده اســت‪ .‬نگارنده قصد دارد منظری کم تر دیده‬ ‫شده را مورد مالحظه قرار داده و نظر خود را ارائه کند که به‬ ‫شرح زیر است‪:‬‬ ‫از افت های تحلیل های هیجانی‪ ،‬طرح قضاوت هایی‬ ‫است که از منظر اخالق اســامی‪ ،‬اکیدا مردود محسوب‬ ‫می شــوند‪ .‬در مورد دســت دادن ظریف و اوباما نیز انچه‬ ‫رخ داد‪ ،‬این بود که بســیاری از تحلیلگران‪ ،‬گفتند «قطعا‬ ‫اتفاقی نبوده! ما رو چی حساب کردن که فکر کردن وقتی‬ ‫می گن اتفاقی هم دیگرو تو سازمان ملل دیدن ما باورمون‬ ‫می شه؟ سازمان ملل این قدر بی نظمه که کامال یهویی و‬ ‫اتفاقی ظریف و اوباما با هم رو به رو بشن و تیم های حفاظتی ‬ ‫و همراهاشون هم خبر نداشته باشن؟»‪.‬‬ ‫بعضا ما برای اینکه در کارزار برچسب بازاری که همه‬ ‫هم را به برچسبی مزین می کنند‪،‬برایاینکهبرچسببالهت‬ ‫و ســاده لوح بودن را از خود دفع کنیم‪ ،‬شروع به بی تقوایی‬ ‫تحلیل می کنیم؛ یعنی تا انجا نیت خوانــی و فکرخوانی و‬ ‫غیب بینی و غیب گویی را ادامه می دهیم که دیگر کســی‬ ‫نه تنها ما را ســرزنش نکند که «فالنی تو ام خیلی ساده ای‬ ‫و زودباوری ها! از تو دیگــه بعید بود! تو که کار رســانه ای‬ ‫می کنی دیگه چرا این قدر راحت باورت می شه؟» بلکه به‬ ‫ما بگوید «ااافرین ! احححسنت! یعنی خوشم به هوشت که‬ ‫این قدر تیزی و دقیق زدی وسط خال ! منم نظرم همینه! اینا‬ ‫سیاه کاریشونه! فکر کردین ما ساده ایم! کور خوندین! من‬ ‫تحلیلگرو می خوان ســیاه کنن! ما خودمون این کاره ایم‬ ‫عمو!» و قس علی هذا‪.‬‬ ‫در این موارد چه ما را خوش اید چه نه‪ ،‬اســام خیلی‬ ‫سختگیر و دقیق است؛ اسالم عزیز قاعده ای که در موارد‬ ‫شک و شبهه ارائه می کند‪ ،‬ســاده لوحی نیست‪ ،‬ولی اقرار‬ ‫شخص یا اشخاص مبنای نهایی است؛ مگر اینکه شواهد‬ ‫و قراینی در رد ان ادعا یافت شود‪ .‬به تعبیر دیگر‪ ،‬وقتی تیم‬ ‫اعزامی به نیویــورک و وزارت امور خارجه اعالم می کند که‬ ‫دیدار با اوباما اتفاقی نبود‬ ‫امریکا اشتیاق بیشتری برای برقراری رابطه با ایران دارد‬ ‫داریوش قنبری‬ ‫‪6‬‬ ‫فعال اصالح طلب‬ ‫مذاکره لوازم‪ ،‬ابزار و الزامات خاص خودش را دارد‪.‬‬ ‫قطعا در مذاکره دست دادن و روبوسی و لبخند وجود دارد‪.‬‬ ‫نمی شــود با چوب وچماق و خشــونت رفت و مذاکره کرد‪.‬‬ ‫مذاکره از روش های حل اختالف است‪ .‬انچه اقای ظریف‬ ‫انجام داده اســت از نظر من از ابزار مذاکره و در راســتای‬ ‫پیشبرد منافع ملی و اهداف سیاست خارجه است‪ .‬به هر حال‬ ‫وقتی سیاســت نظام بر این موضوع قرار گرفته اســت که‬ ‫مناقشه سیاسی کشــور حل شــود و تنش های ما با جهان‬ ‫بیرون کاهش پیدا کند راه ان مذاکره اســت‪ .‬اقای ظریف‬ ‫هم در همین چارچوب اقدامات دیپلماتیک خودشــان را‬ ‫انجام دادند‪ .‬بنده فکر نمی کنم که اقای ظریف کار خطایی‬ ‫انجام داده باشند‪ .‬کاش کســانی که به اقای ظریف انتقاد‬ ‫می کنند به اندازه ایشــان به وظایف خود اشنا باشند‪ .‬چون‬ ‫اقای ظریــف به عنوان یک دیپلمات بــه خوبی به وظایف‬ ‫خود اگاه است‪ .‬کاش انهایی که به عنوان نمایندگان ملت در‬ ‫مجلس نشسته اند معنای نمایندگی ملت را می فهمیدند و به‬ ‫وظایف خود به خوبی عمل می کردند‪ .‬البته نظر بنده به همه‬ ‫نمایندگان نیست منظورم فقط ان افراد تندرویی که به اقای‬ ‫ظریف تاختند‪ .‬انها اگر وظایف خود را به خوبی می شناختند‬ ‫و به ان اگاه بودند به این شکل به اقای ظریف نمی تاختند‪.‬‬ ‫اقای ظریف در دو سال گذشته به صورت شبانه روزی زندگی‬ ‫خود را صرف پیشــبرد اهداف و منافع ملی کشورمان کرده‬ ‫است‪ .‬انچه اقای ظریف انجام داده یک اقدام دیپلماتیک‬ ‫و در عــرف دیپلماتیک بوده اســت‪ .‬اقدامات ایشــان در‬ ‫راستای اهداف و منافع ملی کامال قابل تقدیر است‪.‬‬ ‫در همیــن راســتا دو دیــدگاه وجــود دارد؛ عده ای‬ ‫می گویند مواجهه اقای ظریف و اوباما اتفاقی بوده اســت‬ ‫و عده ای نیز می گویند ایــن مواجهه از قبــل برنامه ریزی‬ ‫شده است‪ .‬به اعتقاد بنده ب ه هر صورتی که این دیدار انجام‬ ‫شده باشد در راستای منافع ملی بوده است‪ .‬در گذشته هم‬ ‫این اتفاق بارها تکرار شــده که مسئوالن ایران و امریکا در‬ ‫ســازمان ملل با یکدیگر مواجه شــده اند اما اتفاقی نبوده‬ ‫است‪ .‬به یک معنا من فکر می کنم چندان هم اتفاقی نبوده‬ ‫است‪ .‬این دیدار در چارچوب یک سری منافع صورت گرفته‬ ‫اســت‪ .‬قطعا اگر روابط ایران و امریکا به شکل سال های‬ ‫قبل بود این اتفاق هرگز رخ نمی داد‪ .‬این کار نشان می دهد‬ ‫که تحوالتی در روابط دو کشــور صورت گرفته است‪ .‬این‬ ‫دست دادن نمی تواند اتفاقی باشد‪ .‬شــاید اتفاقی در انجا‬ ‫همدیگر را دیده باشند اما مقدمات این دیدار از قبل فراهم‬ ‫شده است‪ .‬به هر حال وزرای امور خارجه ایران و امریکا از‬ ‫قبل هم با هم دست داده اند و مذاکره کردند‪ .‬من نمی دانم‬ ‫منتقدان به ایــن امر چه تفاوتــی بین وزیر امــور خارجه و‬ ‫رئیس جمهور می بینند که این قدر براشفته می شوند‪.‬‬ ‫البته در پاســخ به این نکته که گفته می شــود اقای‬ ‫ظریف چه در مذاکرات و چه در رابطه با امریکا هیچ کاری را‬ ‫بدون اجازه رهبری انجام نمی دهند‪ ،‬باید بگویم بنده در این‬ ‫مورد نمی توانم اظهارنظری داشــته باشم‪ .‬اما قطعا و یقینا‬ ‫رهبری از روند مذاکرات هســته ای همواره دفاع و حمایت‬ ‫کرده اند‪ .‬اقــای ظریف هم در هیچ مــوردی از چارچوب و‬ ‫خطوط قرمز عبور نکرده اند‪.‬‬ ‫اما درباره این موضوع که اساسا اقای روحانی به دنبال‬ ‫ایجاد رابطه در زمان خودشــان هســتند و اینکه چقدر این‬ ‫کســانی کــه در قالــب تحلیــل‪ ،‬در حال‬ ‫فحاشــی و خائن و بی غیرت و «کمرت از‬ ‫خروس» و وطن فروش نامیدن ظریف و‬ ‫روحانی و تیم وزارت امور خارجه هستند‪،‬‬ ‫جز تنش زایی و الوده کردن خود و فضای‬ ‫جامعه به گناه کبیــره تهمت‪ ،‬خدمتی به‬ ‫جامعه و نظام نکرده اند‬ ‫موضوع را جدی می بینم باید بگویــم بحث رابطه با امریکا‬ ‫جزو محرمات نیست‪ .‬ما هیچ ایه و حدیثی نداریم که ایران‬ ‫تا ابد باید با امریکا قطع رابطه کند‪ .‬نه حرام دینی است و نه‬ ‫حکم شرعی خاصی دارد‪ .‬مسئوالن ارشد جمهوری اسالمی‬ ‫و شــخص رهبری همواره بر این نکته تاکیــد کرده اند که‬ ‫تغییر رفتار امریکا یکی از شروط مذاکره با این کشور است‪.‬‬ ‫نشــانه هایی از این تغییر رفتــار در هیــات امریکایی دیده‬ ‫می شود‪ .‬به نظر من همین ایســتادگی و مقاومت اوباما در‬ ‫مقابل کنگره به نوعی نشــانه ای از این تغییر رفتارهاست‪.‬‬ ‫البته اگر زمانی این تندروها و افراطیون جمهوریخواهان‬ ‫بخواهند طور دیگــری رفتار کنند جمهوری اســامی هم‬ ‫به شکل گذشــته با انها رفتار خواهد کرد‪ .‬در کل من فکر‬ ‫می کنم که باید از این فرصت تغییر رفتار استفاده کرد‪ .‬البته‬ ‫باید جلوتر رفــت و دید که این تغییر رفتــار تا چه حد جدی‬ ‫است‪ .‬از این تغییر رفتار باید برای تحوالتی در مناسبات دو‬ ‫کشور استفاده کرد‪.‬‬ ‫در مورد اینکه اقای روحانی می تواند یخ روابط ایران‬ ‫و امریکا را اب کند یا خیر باید بگویم قطعا و یقینا اگر حسن‬ ‫نیــت از طــرف امریکایی ها وجود داشــته باشــد این امر‬ ‫امکان پذیر است‪ .‬درباره نامه نگاری های بین اقای روحانی‬ ‫و اوبامــا باید بگویم ایــن موضوع هــم در چارچوب همین‬ ‫مذاکرات اســت‪ .‬مذاکره در قالب همین صحبت ها و نامه‬ ‫نگاری ها اســت‪ .‬قطعا نامه نگاری های اقــای روحانی در‬ ‫راستای پیشبرد همین مذاکرات انجام شده است‪ .‬مذاکره‬ ‫در خالء انجام نمی شود‪ ،‬مذاکرات باید در چارچوب بستر‬ ‫مناســبی به نتیجه برســد‪ .‬این اراده کلی نظام را برای حل‬ ‫مناقشه در سطوح عالی نظام می رســاند و در طرف مقابل‬ ‫نوعی اعتماد به ایران در جهت حل این مناقشــات ایجاد‬ ‫شــد‪ .‬اینها همگی در پیش برد مذاکرات موثر بوده اند‪ .‬به‬ ‫هر حال وزیر امور خارجه و ســایر کارشناسان هم به شکل‬ ‫فنی این مســائل را اجرایی کرده اند و مذاکرات را به خوبی‬ ‫پیش برده اند‪.‬‬ ‫درباره اینکه شــوق ایجاد رابطه بیشــتر در تیم اوباما‬ ‫دیده می شود یا در تیم اقای روحانی باید بگویم به نظر من‬ ‫گرایشــاتی در هر دو طرف وجود دارد‪ .‬من احساســم این‬ ‫است که شاید دموکرات ها بیشتر می خواهند که مناسبات‬ ‫با ایران رو به بهبودی برود‪ .‬در حال حاضر هم تحت فشــار‬ ‫بســیاری در جامعه امریکا هســتند که به ایــران امتیازات‬ ‫بیشــتری داده اند و در مقابل امتیازات کمتری گرفته اند‪.‬‬ ‫این نشــان می دهد که طرف امریکایی اشــتیاق بیشتری‬ ‫برای برقراری رابطــه با ایران دارد‪ .‬انهــا حاضرند که حتی‬ ‫دوستان دیرینه‪ ،‬قدیمی و سنتی خودشــان را ازرده خاطر‬ ‫کنند تا بتوانند رابطه با ایران را بهبود ببخشند‪ .‬در کل از لحاظ‬ ‫اینکه انتخابات ریاست جمهوری امریکا در پیش است‪ ،‬این‬ ‫بهترین فرصت اســت که دموکرات ها رای بیشتری نسبت‬ ‫به جمهوریخواهان کسب کنند‪ .‬این یک موفقیت اساسی‬ ‫برای دموکرات ها و شــخص اوباما است که بتواند مناقشه‬ ‫چند ساله با ایران را حل کند‪ .‬اوباما عالقه مند است در تاریخ‬ ‫امریکا به عنوان کسی که توانسته این مناقشات طوالنی را‬ ‫حل کند‪ ،‬نام خود را به ثبت برساند‪ .‬به همین دلیل به شکل‬ ‫جدی به دنبال حل مناقشات با ایران است‪ .‬بنده فکر می کنم‬ ‫به همین دلیــل امریکایی ها حاضرند امتیازات بیشــتری‬ ‫به ایران بدهند و شــرایط خوبی در حال حاضر برای امتیاز‬ ‫گرفتن از امریکایی ها وجود دارد‪.‬‬ ‫در پاســخ بــه ســوال اخــر و اینکــه اساســا هدف‬ ‫امریکایی ها بر اصرار رابطه با ایران در زمینه های مختلف‬ ‫چیست هم باید بگویم ایران کشوری مهم در منطقه است‪.‬‬ ‫ایران به لحــاظ ژئوپولتیک موقعیت منحصــر به فردی در‬ ‫منطقه دارد‪ .‬رابطه با ایران به لحاظ اقتصادی و سیاســی‬ ‫اهمیت خاصــی دارد‪ .‬در کل رابطه انها با ایــران که یک‬ ‫کشور مقتدر در منطقه است دارای منافع زیادی است‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪282‬‬ ‫تیم مذاکره کننده در دست هیچ کس نیست‪.‬‬ ‫گاهــی عطش تحلیــل کردن و پیشــقدم بــودن در‬ ‫قضاوت‪ ،‬به ســمت شــهوت تحلیل میل می کند؛ به این‬ ‫ترتیب که تحلیلگران ســعی می کنند تا ولو بدون شواهد و‬ ‫قراین کافی و صرفا بر اساس حدســیات بی پایه و اساس‪،‬‬ ‫حرفی را در فضای تحلیلی رهــا کنند تا به هر ترتیب اگر در‬ ‫اینده به طور اتفاقی‪ ،‬ابر و باد و مه و خورشــید و فلک دست‬ ‫به دســت هم دادند و تحلیل انها به هر ترتیب تقویت شد‪،‬‬ ‫انها نیز اســمان و ریســمان به هم ببافند کــه «نگفتم اینا‬ ‫برنامه ریزی شده دیدار کرده بودن؟» و به همه ثابت کند که‬ ‫او تحلیلگر نیست بلکه پیشگوست‪ .‬در عالم تحلیل‪ ،‬باید‬ ‫پایت روی زمین باشد و «خود چشم برزخ بین پنداری» در‬ ‫این چارچوب جایی ندارد‪.‬‬ ‫فی الذاته دســت دادن ظریف بــا اوبامــا در یکی از‬ ‫راهروهای ســازمان ملل و ســام و احوال پرسی به مدت‬ ‫‪ ۶۰‬ثانیه‪ ،‬فعلی حرام محســوب نمی شــود‪ .‬کسانی که در‬ ‫قالب تحلیل‪ ،‬در حال فحاشی و خائن و بی غیرت و «کمتر‬ ‫از خروس» و وطن فروش نامیدن ظریــف و روحانی و تیم‬ ‫وزارت امور خارجه هستند‪ ،‬جز تنش زایی و الوده کردن خود‬ ‫و فضای جامعه به گناه کبیره تهمــت‪ ،‬خدمتی به جامعه و‬ ‫نظام نکرده اند‪.‬‬ ‫برخی از سیاستمداران می گویند که «ما االن اگر به‬ ‫دولت فحش ندیم‪ ،‬اینا بعدا با اوباما فالوده می خورن‪.»...‬‬ ‫این نگاه‪ ،‬قصاص قبل از جنایت و پیشــداوری اســت‪ ،‬نه‬ ‫زکاوت و بصیرت داشــتن‪ .‬دلیلی ندارد هــر ان هر اتفاقی‬ ‫رخ می دهد‪ ،‬همه به سرعت شــروع به تحلیل های قطعی‬ ‫کنند؛ این اتفاق‪ ،‬از ان اتفاقاتی است که می طلبد تمامی‬ ‫ تحلیل ها‪ ،‬به طور مشــروط و مقید بیان شــوند نه قطعی و‬ ‫مسلم‪ .‬بر اساس تعالیم اســامی‪ ،‬مصافحه با دشمن ان‬ ‫هم به طور اتفاقی‪ ،‬اصال حرام نیست و بسته به نیت طرفین‬ ‫و احوال انــان در ان لحظه‪ ،‬می تواند قابــل ارزیابی های‬ ‫متفاوت باشد‪.‬‬ ‫حرف اخر‪ :‬ذوق زدگی از ماجرای دست دادن اوباما و‬ ‫ظریف همانقدر ابلهانه است که هل دادن ظریف در اغوش‬ ‫نگاه زیباکالم توسط تحلیل های تهمت امیز می تواند غلط‬ ‫باشد‪ .‬متاسفانه هنوز که هنوز است‪ ،‬برخی از تحلیلگرانی‬ ‫که خود را بصیر و عمار می پندارند‪ ،‬صرفا با دیدن جلد فالن‬ ‫مجله کــه از این ماجرا بــه ذوق امده‪ ،‬خونمــان به جوش‬ ‫می اید و برای تخلی ه خشم خود‪ ،‬تحلیل هایی را پر از تهمت‬ ‫و افترا می نویسیم؛ گویا ما دستگاه شنود یا جاسوس در تیم‬ ‫اعزامی به نیویورک داشته ایم و انها به ما گزارش داده اند که‬ ‫این اتفاق‪ ،‬اتفاقی نبوده است‪ .‬گاهی تحلیلگر فقط باید راه‬ ‫را نشان دهد‪ ،‬نه اینکه حتما قضاوت قطعی و حکم نهایی را‬ ‫صادر کند‪ .‬طوری تحلیل کنیم که فردا اگر تحلیلمان غلط‬ ‫از اب درامد‪ ،‬در محضر وجدان‪ ،‬شرمنده نشویم‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫کامال اتفاقی اقای ظریف با اوباما رخ به رخ شــده اند و بنا‬ ‫نبوده که دیداری صورت گیرد‪ ،‬اسالم بر ما واجب کرده که‬ ‫نیت خوانی نکنیم و مبتنی بر همیــن اقرار‪ ،‬تحلیل هایمان‬ ‫را ارائه نماییم‪.‬‬ ‫هیچ دلیلی ندارد برای زبل نشــان دادن خود‪ ،‬شروع‬ ‫کنیم به تهمت زدن به دولت و قصاص قبل از جنایت کنیم‪.‬‬ ‫حتی اگر هم پیش بینی ما بعدها از قضا درست از اب درامد‪،‬‬ ‫باز هم ما از طریق یک گناه‪ ،‬پیش بینی درســت کرده ایم؛‬ ‫یعنی به هر قیمت ولو بــا گناه (که در اینجا تهمت و ســوء‬ ‫ظن هســت)‪ ،‬به طور اتفاقی به نتیجه ای درســت دســت‬ ‫یافته ایم‪ .‬همان قدر که ممکن است تحلیل بدون شواهد‬ ‫و قراین کافی ما منجر به پیش بینی درســت شود‪ ،‬بیم ان‬ ‫هم می رود که منجر به یک تهمــت و تحلیلی کامال دروغ‬ ‫و گناه الود گردد‪.‬‬ ‫چون شــخصی از سیاســت خارجه دولــت یازدهم‬ ‫دل خوشــی ندارد‪ ،‬این حق بــرای او ایجاد نمی شــود که‬ ‫صرفا از روی باد ســر و کینــه دل‪ ،‬بگوید کــه حتما دولت‬ ‫می خواســته با اوباما دیداری هر چندی «یهویی» داشته‬ ‫باشد و چون ترســیده ان را علنی کند‪ ،‬زیرکی به خرج داده‬ ‫و یواشــکی این دیدار را در حد راهروی سازمان ملل و فقط‬ ‫به مــدت ‪ ۶۰‬ثانیه ترتیب داده اســت‪ .‬وقتی مــا در تهران‬ ‫نشســته ایم و اخبارمــان در حد همیــن اخبار منتشــره در‬ ‫رسانه های عمومی است‪ ،‬اگر قضاوت کنیم که دولت نیتش‬ ‫عادی سازی رابطه با امریکا بوده‪ ،‬جز بی تقوایی نیست‪ ،‬مگر‬ ‫اینکه اسناد طبقه بندی شده ای داشته باشیم مبنی بر اینکه‬ ‫این دســت دادن و دیدار اتفاقی‪ ،‬از پیش تعیین شده بوده‬ ‫است‪ ،‬که این فعال محال اســت و اطالعاتی جز از طریق‬ ‫دولت‬ ‫‪29‬‬ ‫سیاست‬ ‫موضوع تازه برای مذاکره‬ ‫ایاالت متحده در یک چرخش بزرگ خواستار حضور ایران در حل مساله‬ ‫روسیه شده است؛ موضوعی که تا پیش از این به عنوان خط قرمز این کشور‬ ‫به شمار می رفت‪ .‬امریکایی ها اکنون خواســتار حضور ایران در معادله ای‬ ‫شده اند که می تواند در نگاهی کالن یک موضوع و راهبرد استراتژیک جدید‬ ‫از سوی امریکا قلمداد شود‪.‬‬ ‫فرمانایست‬ ‫سیاست‬ ‫‪30‬‬ ‫مثلث | شماره ‪282‬‬ ‫ایرانبا امریکادربارهسوریهمذاکرهنمی کند‬ ‫‪1‬‬ ‫تاکیدهای پیشین رهبر انقالب مبنی بر انکه ایشان فقط در‬ ‫موضوع هسته ای به دولت ایران اجازه گفت وگو با امریکا را‬ ‫داده اند و درباره حوزه های دیگر چنین اجازه ای صادر نشده‪،‬‬ ‫ایا اکنون‪ ،‬مطرح شــدن جدی بحث گفت وگــوی ایران و‬ ‫امریکا در موضوع سوریه را می توان به معنای صدور چنین‬ ‫اجازه ای دانست؟ این بحث به ویژه از انجا اهمیت بیشتری‬ ‫می یابد که حسن روحانی‪ ،‬رئیس جمهور ایران‪ ،‬به تازگی و‬ ‫در جریان حضور خود در نیویورک برای شرکت در اجالس‬ ‫مجمع عمومی‪ ،‬از احتمال گفت وگو میان تهران و واشنگتن‬ ‫بر سر مســائل مختلف ســخن گفت‪ .‬وی اشــاره کرد‪ ،‬در‬ ‫صورت لغو تحریم های امریکا علیه ایران‪ ،‬این «امکان»‬ ‫وجــود دارد که بتــوان درباره دیگــر موضوعــات نیز وارد‬ ‫گفت وگو شد‪ .‬مجموعه این عوامل‪ ،‬در کنار تحوالت عرصه‬ ‫میدانی سوریه که در قالب شکست های پیاپی نیروهای به‬ ‫اصطالح میانه رو تحت حمایت امریکا از یک سو و افزایش‬ ‫حضور نظامی روسیه از ســوی دیگر جلوه گر شده‪ ،‬موجب‬ ‫گشته که بحث مذاکره ایران و امریکا بر سر اینده سوریه‪،‬‬ ‫به عنوان یک نقطه عطف احتمالــی و دربردارنده تاثیرات‬ ‫مهم بر این موضوع جلوه گر شود‪ .‬باوجود این‪ ،‬باید توجه‬ ‫داشــت که هنوز همه چیز در این عرصــه در حد گمانه زنی‬ ‫است‪ ،‬زیرا هیچ یک از منابع رسمی ایران‪ ،‬تاکنون مشخص‬ ‫و صریح از صدور اجازه بــرای مذاکره ایران و امریکا درباره‬ ‫سوریه سخن نگفته اند و بحث ها حول این موضوع در حد‬ ‫«امکان» و «احتمال» بوده اســت؛ بنابراین‪ ،‬باید منتظر‬ ‫ماند و صــدور یا عدم صــدور چنین مجوزی را یــا در قالب‬ ‫اعالم ان از تریبون های رسمی یا پس از محقق شدن ان‬ ‫در عرصه عمل دریافت‪».‬‬ ‫دعوت خصمانه باراک‬ ‫تکذیب رسمی‬ ‫میان همــه این حرف و حدیث ها ســخنگوی وزارت‬ ‫امور خارجه ایران ادعای برخی منابــع غربی درباره مذاکره‬ ‫وزرای خارجه جمهوری اسالمی ایران و امریکا در خصوص‬ ‫ســوریه را تکذیب کــرد‪ .‬مرضیه افخم گفــت‪« :‬در دیدار‬ ‫محمد جــواد ظریف و جان کــری درباره موضــوع برجام و‬ ‫چگونگی لغــو تحریم ها گفت وگو شــد‪ ».‬وی با اشــاره به‬ ‫برخی اخبار منتشر شــده منابع غربی کــه مدعی مذاکرات‬ ‫وزرای خارجه دو کشور درباره سوریه شــده اند تاکید کرد‪:‬‬ ‫«این اخبار کــه در برخی از انها به منابع ایرانی نیز اســتناد‬ ‫شده‪ ،‬غیرموثق است و صحت ندارد‪ ».‬سخنگوی دستگاه‬ ‫دیپلماســی تصریح کرد‪« :‬اخبار ادعایــی که اقای ظریف‬ ‫و همتای امریکایی اش درباره ســوریه مذاکــره کرده اند‪،‬‬ ‫قابل تایید نیســت‪ ».‬به رغم اخباری کــه از ایاالت متحده‬ ‫به گوش می رســید‪ ،‬در ایران همه منابع رســمی متصل به‬ ‫دولت‪ ،‬مذاکره با امریکا در مورد سوریه ذیل دیدار ظریف و‬ ‫جان کری را تکذیب کردند‪ .‬این فضا در محافل سیاسی از‬ ‫جمله پارلمان ایران نیز دنبال می شد‪ .‬در ادامه این تحوالت‬ ‫رهبر معظم انقالب در سخنرانی هفته گذشته خود هر گونه‬ ‫مذاکره با امریکا را در موضوعات دیگر ممنوع اعالم کردند‬ ‫تا حتی دیگر هیچ گمانه ای باقی نماند مبنی بر اینکه ممکن‬ ‫است دولت های تهران و واشنگتن برنامه های پنهانی برای‬ ‫مذاکرات در مسائل دیگر از جمله سوریه داشته باشند‪ .‬حاال‬ ‫اینجا در تهران با این هشــدار جدی و رســمی دیگر کسی‬ ‫نمی تواند دنبال مذاکره با امریکا خصوصا در مورد ســوریه‬ ‫باشد‪ .‬در سطح دیگری از تحلیل حاال می توان گفت حذف‬ ‫امریکا از برنامه ای که محور شرق برای روسیه طرح کرده‬ ‫است‪ ،‬ضربه ای سنگین به ایاالت متحده وارد خواهد کرد‬ ‫و انچه از این پس از حمالت محور شرق به داعش حاصل‬ ‫شود‪ ،‬هرگز به سبد واشنگتن ریخته نخواهد شد‪ .‬حال این‬ ‫مساله موجب می شود ایران همچنان ماهیت ضد استکباری‬ ‫را خود را نیز با قدرت حفظ کند‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪282‬‬ ‫وقتی اجــاس ســران در نیویورک اغاز شــد اگرچه‬ ‫ی در اجالس ســاالنه حضــور یافته بودند‬ ‫چهره های مهم ‬ ‫اما همچنان موضوع مورد عالقه رســانه ها نحوه مواجهه‬ ‫ایران و امریکا در این مراسم بود‪ .‬انها به گمانه زنی در مورد‬ ‫تحوالت احتمالی می پرداختند و حتی حدس هایی هر چند‬ ‫کمرنگ نیز از احتمال دیدار یا تماس مختصر میان روسای‬ ‫جمهور دو کشور نیز وجود داشت‪ .‬یک اتفاق غیر منتظره اما‬ ‫معادالت مراسم امسال را تغییر داد‪ .‬تعداد زیادی از حجاج‬ ‫ی جمرات جان باختند و اگر هم احیانا برنامه ای میان‬ ‫در رم ‬ ‫ایران و امریکا از سوی برخی طیف ها برنامه ریزی شده بود‬ ‫دیگر مجالی برای اجرا نیافت‪.‬‬ ‫روز ســخنرانی که فــرا رســید پیشــروتر از همه این‬ ‫باراک اوباما بود که به عنــوان رئیس جمهور ایالت متحده‬ ‫پشــت تریبون قرار گرفت و نطق خود را ایراد کرد‪ .‬شــاید‬ ‫مهمترین بخش از اظهارات اوباما جایی بود که به ایران و‬ ‫ماجرای سوریه اشاره کرد‪ .‬رئیس جمهور اوباما در سخنرانی‬ ‫خود گفت که برای پایان دادن به جنگ داخلی پنج ســاله‬ ‫سوریه به همکاری با دو دشمن قدیمی (امریکا) یعنی روسیه‬ ‫و ایران تمایل دارد ولی بشار اسد باید قدرت را تحویل دهد تا‬ ‫راهی برای صلح باشد‪.‬‬ ‫رئیس جمهور امریکا در حالی این سخن را مطرح کرد‬ ‫که پیشتر حاضر نبود نقش ایران در ماجرای روسیه بپذیرد‪.‬‬ ‫اوباما در این ســخنرانی بــه وضوح توضیــح داد که ظهور‬ ‫داعش در ســوریه باعث تغییر اولویــت امنیت ملی امریکا‬ ‫برای سرنگون کردن اسد شد‪.‬‬ ‫این اظهارات دو جنبه بسیار مهم داشت؛ اول اینکه‬ ‫اوباما همچنان اصرار بر برکناری بشار اسد دارد و دوم اینکه‬ ‫حاضر اســت با ایران و روســیه یعنی محور شرق ائتالفی‬ ‫درباره حل بحران سوریه ایجاد کند‪.‬‬ ‫بعد از این سخنرانی خیلی ها فکر می کردند انچه اوباما‬ ‫به صورت علنی مطرح کرده در واقع یک دســتورکار جدید‬ ‫میان ایران و امریکاست که ممکن اســت باب مذاکراتی‬ ‫تازه را باز کند‪.‬‬ ‫حسن روحانی که نیویورک را ترک کرد مصاحبه های‬ ‫متعددی از او روی خروجی رســانه ها رفت‪ .‬در یکی از این‬ ‫مصاحبه ها او به صورت صریح نکاتی را در مورد رابطه تهران‬ ‫و واشــنگتن مطرح کــرد‪ .‬او از نامه نگاری هایش با باراک‬ ‫اوباما گفت و اینکه احتمال مذاکره در مورد مســائل دیگر‬ ‫نیز ممکن است وجود داشته باشد‪ .‬در مهمترین اظهارنظر‬ ‫در این مورد «حســن روحانی» در مصاحبه با شبکه خبری‬ ‫«سی ان ان» با بیان اینکه «باید تالش کرد تا گذشته جبران‬ ‫شود و اینده ساخته شود»‪ ،‬گفت‪« :‬گفت وگوی مستقیمی ‬ ‫با امریکا در خصوص سوریه نداریم‪ ،‬اما از طریق اتحادیه‬ ‫اروپا و سازمان ملل به شکل غیرمستقیم تبادل نظر داریم»‪.‬‬ ‫او تاکید کرد‪« :‬اگر تعهد جدی در اجرای توافقات هسته ای‬ ‫تو گو در سایر‬ ‫و لغو کامل تحریم ها ببینیم‪ ،‬شاید امکان گف ‬ ‫مسائل هم فراهم شود»‪ .‬روحانی ادامه داد‪« :‬اولویت در‬ ‫سوریه تقویت حکومت مرکزی برای پایان دادن به تروریسم‬ ‫و خونریزی‪ ،‬بازگشت اوارگان و اصالحات سیاسی است»‪.‬‬ ‫در اظهارنظری دیگر در این مورد حسن روحانی در جلسه ای‬ ‫با سردبیران رســانه های امریکایی گفت‪« :‬پس از توافق‬ ‫هســته ای شــماری از قانونگذاران ایاالت متحده نظرات‬ ‫بسیار افراطی در مورد ایران ابراز داشتند که موجب ناراحتی‬ ‫ایران شــده اســت‪ ».‬وی اضافه کرد که ایــران می تواند‬ ‫در حل بحران ســوریه و عراق کمک هــای موثری بکند و‬ ‫قدرت ها اشتباه می کنند که سعی در کنار نگاه داشتن ایران‬ ‫از مذاکرات مربوط به بحران سوریه دارند‪».‬‬ ‫این ســخنان او در کنار اظهارات شرمن موجب شد‬ ‫تحلیل های کســانی که می گفتند ایران و امریکا در مورد‬ ‫سوریه مذاکره می کنند وزنه اعتباری بیشتری بگیرد‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫وقتی محمد جواد ظریف در کنار ســایر وزرای گروه‬ ‫‪ 5+1‬ایســتاد و عکس یادگاری رسیدن به توافق هسته ای‬ ‫را در لنز تصویر برداران رســانه ها ثبت کردند‪ ،‬همه نگاه ها‬ ‫به این سوال مهم متوجه شــد که ایا این عکس و تصویر‪،‬‬ ‫پایانی برای رابطه مستقیم ایران با ایاالت متحده است یا‬ ‫اینکه باید در انتظار دوران جدیــدی از ارتباط میان تهران‬ ‫و واشنگتن بود‪.‬‬ ‫وزرای خارجــه و تیم هــای مذاکره کننــده کــه بــه‬ ‫پایتخت هایشانبازگشتند‪،‬همهچیزدرحالتسکوتمطلق‬ ‫پیش رفت‪ .‬دیگر خبری از ارتباط میان وزارت خارجه ایران‬ ‫و ایاالت متحده نبود و حتی تماس تلفنی میان محمد جواد‬ ‫ظریف و جان کری تکذیب شد‪.‬‬ ‫ایــن فضا امــا زمان زیــادی طــول نکشــید‪ .‬وقتی‬ ‫محمد جواد ظریف در کنار جان کــری در نیویورک عکس‬ ‫یادگاری دیگری انداخت تحلیل انها کــه می گفتند تاریخ‬ ‫مصرف دست دادن وزرای خارجه دو کشور مقابل دوربین ها‬ ‫پایان یافته‪ ،‬دور از واقعیت جلوه کرد‪ .‬هر چند در این دیدار‬ ‫محمد جواد ظریف با چهره ای نسبتا عبوس و با یک روبان‬ ‫مشکی روی کتش دیده شــد اما همین دیدار کافی بود تا‬ ‫گمانه زنی ها درباره محتــوای دیدار شــکل بگیرد‪ .‬برخی‬ ‫می گفتند به رغم اینکه به صورت رسمی اعالم شده که تنها‬ ‫در مورد برجام بحث شده اما واقعیت این است که جان کری‬ ‫و محمد جواد ظریف حرف های دیگری هم داشته اند که به‬ ‫هم بزنند‪ .‬از جمله اینکه خیلی ها معتقد بودند ایاالت متحده‬ ‫و ایران بحث هایی را با یکدیگر در مورد وضعیت ســوریه و‬ ‫البته ورود روسیه به معادالت منطقه و داعش اغاز کرده اند‪.‬‬ ‫اما همین جا یک نکته مهم وجود داشت و ان اینکه پیش از‬ ‫دیدار کری و ظریف‪ ،‬معاون وزیر خارجه امریکا با اشاره به‬ ‫امادگی کشورش برای مذاکره با ایران درباره سوریه اعالم‬ ‫کرد که این موضــوع در دیدار وزرای خارجه دو کشــور در‬ ‫نیویورک مطرح خواهد شد‪ .‬وندی شــرمن‪ ،‬مذاکره کننده‬ ‫ارشــد امریکا در گفت وگوهای هســته ای ایــران و گروه‬ ‫‪،5+1‬می گوید دولت این کشور اماده است درباره وضعیت‬ ‫سوریه با ایران مذاکره کند‪ .‬معاون امور سیاسی وزیر خارجه‬ ‫امریکا افزود که انتظار دارد این موضوع در دیدار بین محمد‬ ‫جواد ظریف‪ ،‬وزیر امــور خارجه ایران و جــان کری‪ ،‬وزیر‬ ‫خارجه امریکا در سازمان ملل مطرح شود‪ .‬شرمن همچنین‬ ‫گفت که چنین مباحثی باتوجه به تحوالت کنونی در مناقشه‬ ‫سوریه «منطقی» خواهد بود‪ .‬با این حال وی یاداوری کرد‬ ‫که این ایده هنوز در ایران که در کنار روســیه از بشار اسد‪،‬‬ ‫رئیس جمهور ســوریه‪ ،‬حمایت می کنند‪ ،‬با مخالفت هایی‬ ‫مواجه است‪ .‬وی گفت‪« :‬ما همیشه اماده بحث در حاشیه‬ ‫بوده ایم‪ .‬نه به این دلیل که هماهنگــی کنیم‪ ،‬بلکه چون‬ ‫تقریبا مطمئن هستیم منافعی موازی وجود دارند‪ .‬در ایران‬ ‫درباره چنین گفت وگوهایی حساسیت بسیار زیاد و احتماال‬ ‫برخی محدودیت ها که واقعی هستند وجود دارند‪ ،‬اما مهم‬ ‫است که تا جایی که می توانیم تعامل داشته باشیم‪».‬‬ ‫این ســخنان شــرمن موجب شــد تا بار دیگــر بازار‬ ‫گمانه زنی و تحلیل در مورد روابط اینده تهران و واشنگتن و‬ ‫نقش احتمالی بحران سوریه در ان مورد داغ شود‪ .‬همزمان‬ ‫خبرگزاری رویترز در گزارشی مدعی شد وزیر خارجه امریکا‬ ‫طرحی مدون برای حل دیپلماتیک بحران سوریه در دست‬ ‫دارد و بنا دارد این موضوع را در دیدار با همتای ایرانی اش‬ ‫مطرح کند‪.‬‬ ‫خبرگزاری «اسوشیتدپرس» نیز در این مورد نوشت‪:‬‬ ‫«انچه به طور خاص در این زمینه مورد اشــاره قرار گرفته‪،‬‬ ‫نکاتی اســت که ایت الله خامنه ای‪ ،‬مقام معظم رهبری در‬ ‫مقاطع مختلف درباره ماهیت گفت وگو و مذاکره با امریکا‬ ‫مطرح کرده و توصیه هایی را در این زمینه بیان فرموده اند‪.‬‬ ‫به عبارت دیگر‪ ،‬انچه اکنون به عنوان یک نکته ابهام امیز‬ ‫پیش روی این رسانه ها قرار گرفته‪ ،‬ان است که باتوجه به‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫‪31‬‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫ائتالف علیه داعش طعمه ای‬ ‫خوشرنگ و لعاب برای ایران است‬ ‫سید رمضان شجاعی کیاسری درگفت وگو با مثلث‬ ‫سیاست‬ ‫‪32‬‬ ‫مثلث | شماره ‪282‬‬ ‫در گذشــته امریکا نفوذ ایــران در منطقه را برای‬ ‫ائتالف علیه داعش نمی پذیرفت اما اخیرا فرمانده‬ ‫عملیات ائتالف امریــکا علیه داعش اعالم کرده‬ ‫اســت نقش ایران علیه داعــش را پذیرفته ایم‪،‬‬ ‫به نظر شــما چرا این تغییر رویکرد به وجود امده‬ ‫است؟‬ ‫همه این گروه های تکفیری با حمایت امریکایی ها‬ ‫و دولت های اســتکباری روی کار امده اند و این موضوع را‬ ‫همه می دانند و بسیار روشن و مشخص است‪ .‬کسانی که‬ ‫امروز ادعای مخالفت و مبارزه علیه این گروه تروریســتی‬ ‫را دارنــد بعضا یک گام بــه جلو اما ســپس دو گام به عقب‬ ‫می روند‪ .‬این افراد عموما تنها در شــیوه رفتاری پیشــانی‬ ‫کار خود را مخالفت با گروه های تکفیری و تروریســت قرار‬ ‫می دهند اما در پشــت پرده این گروه هــا را از حمایت های‬ ‫خود بهره مند می سازند و اهداف سیاسی خود را در پس پرده‬ ‫پیگیری می کنند‪.‬‬ ‫تحلیل شما از پالس های مثبتی که امروز بیشتر‬ ‫از هر زمان دیگری از مقامــات امریکایی ها برای‬ ‫نزدیک شدن به ایران دریافت می کنیم چیست؟‬ ‫اینکــه امریکایی ها امروز به دنبال نزدیک شــدن‬ ‫به ایران هســتند‪ ،‬مشــخصا و مطمئنا بدین علت است که‬ ‫منافع انان در این مهم مستتر است‪ .‬نگاه بلند مدت انها این‬ ‫است که هر زمان بتوانند با ایران ارتباط و تعامل و نزدیکی‬ ‫مانند گذشته (قبل انقالب) داشته باشند‪ ،‬خواهند توانست‬ ‫انقالب ایــران را متوقف کنند و این مســاله را با مســائل و‬ ‫تاثیرات اقتصادی‪ ،‬سیاسی و فرهنگی پیگیری می کنند‪.‬‬ ‫به طور مشــخص امریکا در این خواســت تعامل‬ ‫اخیر که البتــه به صــورت تلویحی مطرح شــد‬ ‫به دنبال دست یافتن به چه هدفی است؟‬ ‫اینها به دنبال افزایش تعامالت بین امریکا و ایران‬ ‫هستند تا از درون فرهنگ مسموم خودشان را وارد فرهنگ‬ ‫ایثار‪ ،‬جهاد‪ ،‬شهادت‪ ،‬ایستادگی و استکبارستیزی که امام‬ ‫خمینی(ره) منادی انها بود بکنند و پایه های نظام را سست‬ ‫کرده و انقالب را از اساس از بین ببرند‪.‬‬ ‫ائتالف علیه داعش در واقع طعمه ای خوش رنگ و‬ ‫لعاب برای ایران است‪ ،‬اگر ایران این ائتالف را بپذیرد نه‬ ‫تنها انها به خواست های مذکور خود خواهند رسید بلکه از‬ ‫جهتی پیغامی علیه فعالیت های اخیر روســیه علیه داعش‬ ‫خواهد بود‪ .‬اینها به دنبال ایجاد یک فضای مطلوبی برای‬ ‫خودشان هســتند که هم پیامی برای روسیه باشد و هم ان‬ ‫سیاست های پشت پرده را برای نزدیک شدن به جمهوری‬ ‫اسالمی پیگیری کنند و هم در پیشانی کار خودشان به دنیا‬ ‫ثابت کنند که ما هم ضد داعش هستیم‪.‬‬ ‫چرا امریکا و متحــدان او علیه داعــش از اقدام‬ ‫روسیه علیه داعش به این حد نگران شده اند؟ اگر‬ ‫هدف نابودی داعش باشد قاعدتا هر اقدامی علیه‬ ‫داعش مثبت تلقی خواهد شد اما امروز خالف این‬ ‫را شاهد هستیم‪ ،‬به نظر شما علت چیست؟‬ ‫بخشــی از این نگرانی از موفقیت هایی است که‬ ‫روسیه در سوریه به دســت اورده و ناکارامدی ائتالف علیه‬ ‫داعش را به اثبات رسانده‪ .‬در این زمینه نگران رسوا شدن‬ ‫ائتالف پوشــالی خودشان هســتند‪ .‬از طرف دیگر نگران‬ ‫قدرت گرفتن روســیه در منطقه و تحدیــد حیات نظامی و‬ ‫سیاسی روسیه در منطقه هستند‪ .‬بنابراین تمام تالش خود‬ ‫را برای متوقف ساختن روسیه به کار برده اند‪ .‬از طرف دیگر‬ ‫امریکا و متحدانش نگران زنده شــدن ائتالف میان ایران‬ ‫و روسیه و چین و ســوریه در منطقه هســتند بنابراین از هر‬ ‫اقدامی در سســت کردن و کند کردن حرکــت رو به جلوی‬ ‫روسیه در سوریه ممانعت می کنند‪.‬‬ ‫با توجه به موقعیت استراتژیک ایران در منطقه ایا‬ ‫ایران دعوت امریکا علیه داعش را مورد پذیرش‬ ‫قرار خواهد داد یا همان سیاست های افرادی خود‬ ‫علیه داعش را پیگیری خواهد کرد؟‬ ‫امروز تقریبا همه بر اشــراف استراتژیک ایران بر‬ ‫منقطه اذعان دارند و این قدرت را بــاور کرده اند و در مورد‬ ‫مسائل منطقه ای درصدد این هستند که مشکالت منطقه‬ ‫را با میانجی گــری و حضور جمهوری اســامی ایران حل‬ ‫وفصل کنند‪.‬‬ ‫به طــور مشــخص بفرماییــد موضــع‬ ‫جمهوری اســامی ایران در مقابل پیشنهاد این‬ ‫ائتالف ها چه می تواند باشد؟‬ ‫جمهوری اسالمی ایران خود در بنیان دارای نقش‬ ‫افرینی و ایده است بنابراین نمی تواند نقش تعاون و کمکی‬ ‫با این ائتالف ایجاد کند بلکه این ارمان ها‪ ،‬عقاید و باورهای‬ ‫جمهوری اســامی ایران اســت که می تواند دیگران را با‬ ‫خودش همراه کند‪ .‬ایران اسالمی هیچ گاه نمی تواند درکنار‬ ‫سیاست های دیگران قرار بگیرد و باتوجه به سیاست های‬ ‫انها نقش افرینی کند‪ .‬ما یک ســری عقاید وسیاســت ها و‬ ‫‪2‬‬ ‫امریــکا و متحدانــش نگران زنده شــدن‬ ‫ائتالف میان ایران و روسیه و چین و سوریه در‬ ‫منطقههستندبنابراینازهراقدامی در سست‬ ‫کردن و کند کردن حرکت رو به جلوی روسیه‬ ‫در سوریه ممانعت می کنند‪.‬‬ ‫باور هایی داریــم که مبتنی بر محور مقاومت و ایســتادگی‬ ‫است و این سیاست های ماست که دوستان و دشمنان ما‬ ‫را تعین می کند‪.‬‬ ‫حال که اشاره ای به باور و اذعان همگان به قدرت‬ ‫منطقه ای ایران کردید در صورت امکان بفرمایید‬ ‫به نظر شــما ایــران با تاکیــد بر چــه مولفه هایی‬ ‫توانســته اســت این جایگاه و قدرت را به دست‬ ‫بیاورد؟‬ ‫ایران ارمانگرا است و از این روحیه خودش هیچ گاه‬ ‫عقب نشینی نکرده است‪ .‬ایران روحیه استکبارستیزی دارد‬ ‫ی مظلومان و علیه ظالمان است‪ .‬حمایت های مکرر‬ ‫و حام ‬ ‫ایران از کشورهای مظلوم منطقه نشانگر این حقیقت است‪.‬‬ ‫اگر چه صدای مظلوم همیشه دیر شنیده می شود اما باالخره‬ ‫وجدان بیدار جامعه جهانی به ان اقبال نشان خواهد داد‪.‬‬ ‫غزه‪ ،‬یمن و فلسطین قضایایی نیســتند که جامعه جهانی‬ ‫بخواهد به سادگی از کنار ان بگذرد‪.‬‬ ‫همچنین توانمندی های علمــی و نظامی جمهوری‬ ‫اســامی ایران در عرصه های مختلف بازدارنده اســت‪.‬‬ ‫جمهوری اسالمی ایران از قدرت میانجی گری در مسائل‬ ‫برخوردار اســت و غرب نیز توانمندی جمهوری اســامی‬ ‫ایران را در حل و رفع مسائل و مشکالت منطقه به خصوص‬ ‫در افغانستان و سوریه به عینه دیده و به این توانمندی بارها‬ ‫اذعان کرده است‪.‬‬ ‫تقویــت محــور مقاومــت در منطقــه را چقدر در‬ ‫شکل گیری این قدرت منطقه ای موثر می دانید؟‬ ‫قطعا شعار‪ ،‬ایده‪ ،‬رفتار‪ ،‬افکار‪ ،‬اندیشه و موفقیت‬ ‫کشــورهای مرزی ما با اهداف و سیاســت های جمهوری‬ ‫اسالمی ایران در مدار محور مقاومت هماهنگ است و تا‬ ‫اینجا تمام موفقیت هایی که به دست اورده ایم چه در ایران‬ ‫و چه در منطقه قطعا مرهون این محور است‪ .‬دستاوردهای‬ ‫سیاســی ما در منطقه همه مرهون ایستادگی و مقاومت بر‬ ‫ارمان ها و اهــداف بلند نظام جمهوری اســامی ایران در‬ ‫حمایت از کشورهای مظلوم منطقه است‪.‬‬ ‫با فرض شکل گیری ائتالف چهارگانه میان ایران‬ ‫– روسیه – چین – سوریه؛ این ائتالف چه تاثیری‬ ‫بر منطقه خواهد گذاشت؟‬ ‫این کشورها در فضای جغرافیایی منطقه به دلیل‬ ‫همبستگی نیازهای سیاسی‪ ،‬ارمانگرایی و اشتراک در نگاه‬ ‫ضد استکباری و ضد امریکایی می توانند کنار یکدیگر قرار‬ ‫بگیرند‪ .‬همچنین می توانند زمینه های مناســبی را فراهم‬ ‫کنند کــه در ان مبارزه جــدی با جریان داعــش و تکفیری‬ ‫مهیا شود‪.‬‬ ‫نیاز نداریم امریکا ما را به رسمیت بشناسد‬ ‫صادقکوشکیدرگفت وگوبامثلث‬ ‫‪3‬‬ ‫صادق کوشکی می گوید؛مولفه استقالل‬ ‫نظامی‪ ،‬اقتدار ایران‪ ،‬نگرش اعتقادی به انقالب‬ ‫اسالمی و محور مقاومت مولفه هایی است که‬ ‫سبب شــده تا امریکا و متحدانش‪ ،‬جمهوری‬ ‫اســامی ایــران را به عنــوان یک قــدرت مهم‬ ‫منطقه ای بشناسند‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪282‬‬ ‫تحرکات روسیه در منطقه مرتبط است؟‬ ‫ به این موضوع ارتباطی ندارد ‪ .‬مشکل اصلی این‬ ‫است که امریکایی ها از ابتدا نمی خواستند واقعیتی به نام‬ ‫حضور ایران را قبول کنند و همواره در حال جنگیدن با این‬ ‫واقعیت بوده اند و حال به این نتیجه رسیده اند که نمی توانند‬ ‫با واقعیت های موجود بجنگند و نیــز درماندگی امریکا در‬ ‫جنگ علیه داعش‪ ،‬او را مجبور به پذیرفتن حقیقتی به نام‬ ‫ی انها گاهی‬ ‫ایران کرد‪ .‬دولت و ارتش سوریه و نیروی هوای ‬ ‫اوقات در روز ‪ 200‬نوبــت حمله علیه مواضــع تکفیری ها‬ ‫دارند‪ ،‬درحالی که ارتش روسیه تاکنون جمعا کمتر از ‪200‬‬ ‫پرواز داشته است و حضور روســیه خیلی دیده نمی شود و‬ ‫بیشــتر جنبه روانی دارد و در واقع یک حضور موثر نظامی‬ ‫نبوده و بیشتر جنبه سیاسی و روانی داشته است‪.‬‬ ‫نگرانی امریــکا به این خاطر اســت که چهار ســال‬ ‫هزینه ای که در منطقه کرده اند به نتیجه ای نرسیده است‬ ‫و نگران هســتند بحــران ســوریه ان گونه که انهــا تمایل‬ ‫دارند خاتمه پیدا نکند اگر این گونه شود ان وقت موقعیت‬ ‫امریکا در منطقه غرب اسیا بیش از گذشته متزلزل می شود‬ ‫و امتیازی به نفع دشــمن امریکا یعنی ایران و روســیه ثبت‬ ‫خواهــد شــد و امریکایی ها اصال دوســت ندارنــد چنین‬ ‫موفقیتی برای ایران و روسیه رقم بخورد‪.‬‬ ‫در خصوص نقش چین چطور؟‬ ‫ممکن است چینی ها هم ملحق شوند که مشکلی‬ ‫نیست و دولت سوریه حق دارد برای دفاع از خودش از دولت‬ ‫چین هم دعوت کند و کمک بخواهد‪ .‬این بحثی است که‬ ‫به حاکمیت ســوریه باز می گردد ‪ .‬اگر انها تشخیص بدهند‬ ‫که چینی ها هم در این مرحله وارد شــوند‪ ،‬طبیعتا چینی ها‬ ‫هم می توانند وارد شوند و ما در این زمینه مساله ای نداریم‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫در ماه های گذشــته رویکرد امریکا در قبال نقش‬ ‫ایران علیه داعش عوض شده است‪ .‬پیش از این‬ ‫تنها به عنوان یک عضو همراه ایران را در ائتالف‬ ‫علیه داعش می پذیرفتند اما امروز به این نتیجه‬ ‫رسیده اند که بدون حضور ایران این معضل حل‬ ‫نخواهد شد؛ به نظر شما علت این تغییر رویکرد‬ ‫چیست؟‬ ‫ما شاهد بودیم که تا کنون دو اجالس رسمی ژنو‪ 1‬و‬ ‫ژنو‪ 2‬برای حل بحران سوریه برگزار شده است اما طرف هایی‬ ‫که در مساله ســوریه نقش مهم و موثری داشــتند و برای‬ ‫خاتمه این بحران تالش می کردند‪ ،‬در این اجالس غایب‬ ‫بودند که نمونه بارز ان جمهوری اسالمی ایران است‪.‬گرچه‬ ‫در نهایت هم این اجالس ها خروجی مهم و درخو ر توجهی‬ ‫نداشته اما طبیعی است که طرف های امریکایی ‪ -‬غربی و‬ ‫نیروهای تحت کنترل انها در منطقه تمایل داشته باشند با‬ ‫نادیده گرفتن یک وزنه متعادل کننده بــه نام ایران بحران‬ ‫ســوریه را به نفع خود خاتمه بدهند اما انها متوجه شده اند‬ ‫که واقعیت های میدانی به گونه دیگری اســت و جمهوری‬ ‫اسالمی ایران به گونه ای در سوریه حضور دارد که امکان‬ ‫حذف ان از صورت مســاله وجود ندارد‪ .‬در این میان تنها‬ ‫کشوری که از ابتدا تا کنون به دنبال حل مساله سوریه بوده‬ ‫جهموری اسالمی ایران است‪.‬‬ ‫ایا اساســا پذیرش نقــش ایــران در حل معضل‬ ‫داعش مهم است؟‬ ‫اساســا چه امریکا این نقــش را می پذیرفت و چه‬ ‫نمی پذیرفت‪ ،‬جمهوری اســامی ایران به صورت میدانی‬ ‫لو فصل این معضل بود‪ .‬یعنی یک طرف اصلی‬ ‫در حال ح ‬ ‫این ماجرا جمهوری اسالمی ایران بوده و این مطلب اصال‬ ‫نیاز به رســمیت پذیرفتن امریکایی ها نداشــته است‪ .‬اگر‬ ‫امریکایی ها بپذیرند واقعیــت را پذیرفته اند و اگر هم قبول‬ ‫نکنند باز هم مســاله الینحل باقی خواهد ماند و نهایتا این‬ ‫مساله هرگز به نفع انان تمام نخواهد شد‪.‬‬ ‫اگر امریکایی ها به یک واقع بینی رســیده و پذیرفته‬ ‫باشند که بدون حضور جمهوری اسالمی ایران نمی توانند‬ ‫مساله سوریه را حل و فصل کنند‪ ،‬ناگزیر خواهند ماند که از‬ ‫ایران برای شرکت در اجالس اتی که به دنبال تصمیم گیری‬ ‫در خصوص سرنوشت سوریه است‪ ،‬دعوت به عمل اورند‪.‬‬ ‫موضع جمهوری اسالمی چه خواهد بود؟‬ ‫جمهوری اسالمی از ابتدا گفته به دنبال ان است‬ ‫که هیچ قدرت خارجه ای در قدرت داخلی ســوریه دخالت‬ ‫نکند و تنها خود مردم سوریه این حق را داشته باشند که برای‬ ‫اینده کشورشان تصمیم گیری کنند‪ .‬این نکته همواره جزو‬ ‫مواضع ما در چهار سال اخیر بوده است‪.‬‬ ‫علت پافشاری و نگرانی های امریکا برای حضور‬ ‫ایران در ائتــاف علیه داعــش به چه میــزان با‬ ‫استراتژی و ســناریویی که امریکایی ها از ایجاد‬ ‫ائتالف بین المللی علیه داعش پیگیری می کنند‬ ‫چیست؟‬ ‫چهار سال است که این ائتالف وجود دارد‪ ،‬درحالی‬ ‫که هیچ گونه خروجی مثبتی نداشــته است ‪ .‬اگر اجالس‬ ‫بین المللی باشد طبیعتا جمهوری اسالمی ایران در چارچوب‬ ‫اعتقادات خودش به حل سیاســی مســاله حاضر خواهد‬ ‫شــد‪ .‬این ایران بوده که همــواره گفته اســت بدون هیچ‬ ‫پیش شــرطی حاضر به حضور در اجالســی اســت که در‬ ‫ان برای حل بحران سیاسی ســوریه به شیوه معقول شورا‬ ‫تشکیل شــود و اگر اجالسی هم تشکیل شــود و از ایران‬ ‫دعوت کنند قطعا ایران در هر اجالســی که امنیت و منافع‬ ‫کشور و مردم و منطقه در ان لحاظ شود شرکت خواهد کرد‪.‬‬ ‫با فرض تشــکیل این اجالس و دعوت از ایران‪،‬‬ ‫موضع ایران در قبال ایــن اجالس چطور خواهد‬ ‫بود؟‬ ‫موضع جمهوری اســامی ایران به طور رسمی از‬ ‫ابتدا تا امروز در قبال مساله و بحران سوریه این بوده است‬ ‫که بای د مساله سوریه توسط طرفین سوری در قالب سیاسی‬ ‫با اســتفاده از ســازوکار گفت وگو و انتخابات حل شود و در‬ ‫ان هیچ قدرت خارجی دخالت نداشته باشد و سوریه متحد‬ ‫باقی بماند‪.‬‬ ‫به نظر شما چه مسائلی باعث شده تا امریکایی ها‬ ‫صراحتا به قدرت منطقه ای ایران اذعان کنند؟‬ ‫این نکته جدیدی نیســت‪ ،‬بلکه سال هاســت که‬ ‫امریکایی ها گفته و می گویند که ایران به قدرت منطقه ای‬ ‫بدل شده اســت ‪ .‬مولفه اســتقالل نظامی‪ ،‬اقتدار ایران‪،‬‬ ‫نگرش اعتقادی بــه انقالب اســامی و محــور مقاومت‬ ‫مولفه هایی است که ســبب شــده تا جمهوری اسالمی را‬ ‫به عنوان یک قدرت مهم منطقه ای بشناسند‪.‬‬ ‫ما درحال حاضر به سوریه و عراق کمک مستشاری و‬ ‫تسلیحاتی می کنیم‪ ،‬منتها درچارچوب ارزش ها‪ ،‬اعتقادات‬ ‫و منافع ملــی خودمان و هر کشــور دیگری کــه در منطقه‬ ‫چنین کمکی بخواهد اگر در چارچوب های ذکر شده باشد‬ ‫جمهوری اســامی ایران در خصوص انها تصمیم گیری‬ ‫خواهد کرد‪.‬‬ ‫به نظر شــما تاکید و حمایت از محــور مقاومت تا‬ ‫چه حدی به افزایش قدرت ایران در منطقه کمک‬ ‫کرده است؟‬ ‫ایران جزو محور و خط مقاومت اســت و هر کدام‬ ‫از اجزای این خط یا محور به نوعی مقوم این خط هستند‪.‬‬ ‫یعنی هم حزب الله‪ ،‬هم ایران و هم عراق و سوریه و برخی از‬ ‫گروه های فلسطینی و اخیرا یمن؛ همگی جزو این محور ند‬ ‫و هر کدام اقتداری داشته باشــد به نفع تمام کشورها تمام‬ ‫می شود‪.‬‬ ‫‪33‬‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫رمزگشایی از یک عقبگرد اجباری‬ ‫چرا مذاکره ایران با امریکا بر سر سوریه اشتباه است؟‬ ‫اوضــاع در ایاالت متحــده امریکا نســبت به ســال‬ ‫‪ 2011‬میــادی به شــدت بر هم ریخته اســت‪ .‬قــرار بود‬ ‫مطابق محاســبات متقن و محکم صورت گرفته از ســوی‬ ‫دستگاه های امنیتی و اطالعاتی امریکا و شرکای منطقه ای‬ ‫انها مانند عربستان سعودی‪ ،‬سال ‪ 2012‬سال سقوط کامل‬ ‫دولت بشار اســد و جایگزین کردن نظامی جدید در دمشق‬ ‫باشــد‪ .‬حتی مقامات امریکایی و عربی تقســیم قدرت در‬ ‫سوریه را نیز در دستورکار خود قرار داده و مختصات دوران‬ ‫«پسا اسد» را از همان اغاز درگیری ها ترسیم کرده بودند‪.‬‬ ‫زمانی که در حوزه عملیات میدانی کار گره خورد‪ ،‬انها رو به‬ ‫برگزاری کنفرانس هایی مانند ژنو ‪ 1‬و ژنو ‪ 2‬اوردند و «برکناری‬ ‫و با تنفس مصنوعی غرب و ال ســعود و دیگــر مهره های‬ ‫منطقه ای واشنگتن و تل اویو به حیات حداقلی خود ادامه‬ ‫می دهند‪.‬‬ ‫ت ترسیم انچه امروز در معادالت سیاست خارجی‬ ‫جه ‬ ‫امریکا (در قبال سوریه) می گذرد و منجر به عقبگرد اجباری‬ ‫کاخ ســفید و متحداتش از مواضع خود شــده است‪ ،‬الزم‬ ‫است نکاتی را مدنظر قرار دهیم‪:‬‬ ‫‪ -1‬در هر گونه تحلیلی در خصوص استیصال امریکا‬ ‫در ســوریه‪ ،‬باید نســبت مســتقیمی که میان واشنگتن و‬ ‫گروه های تکفیری وجــود دارد را مدنظر قرار داد‪« .‬بکش‬ ‫تا کشته شــوی» یا «نابود کن و نابود شو» خمیرمایه نگاه‬ ‫استراتژیک ایاالت متحده امریکا نسبت به داعش را تشکیل‬ ‫می دهد‪ .‬تئوریسین ها و استراتژیست های امریکایی بارها‬ ‫به مقامات کاخ ســفید اعــم از دموکرات یــا جمهوریخواه‬ ‫اعالم کرده اند که واشنگتن در راستای اعمال سیاست ها‬ ‫اسد از قدرت» را اصلی ترین پیش شرط الزم برای برگزاری‬ ‫هر گونه گفت وگویی در قبال ســوریه تلقــی کردند‪ .‬در ان‬ ‫سوی میدان‪ ،‬افرادی مانند شاهزاده بندر بن سلطان رئیس‬ ‫سابق دستگاه امنیتی عربستان با فرمان مستقیم کاخ سفید‬ ‫و رژیم صهیونیستی مشغول تجهیز و اماده سازی مهره های‬ ‫تکفیری خود جهت هدایت پروســه براندازی نظام سوریه‬ ‫بودند‪ .‬پس از انکه ارتش ازاد (مخالفان ارتشــی جدا شده‬ ‫از ارتش سوریه) نتوانستند اهداف امریکا و عربستان را در‬ ‫عرصه میدانی پیاده کنند‪ ،‬واشنگتن و ریاض از متوحشین‬ ‫داعش در مقابل مردم بی دفاع سوریه رو نمایی کردند‪.‬‬ ‫داعش قرار بود بیاید‪ ،‬عملیات کند‪ ،‬در همان محدوده‬ ‫ســوریه از بین برود و میراثی به نام «حکومت ســوریه» را‬ ‫برای امریکا و عربســتان به یادگار بگــذارد‪ .‬هم اکنون در‬ ‫سال ‪ 2015‬میالدی قرار داریم‪ :‬حکومت سوریه بر خالف‬ ‫خواسته غرب و ال سعود در راس معادالت سیاسی و اجرایی‬ ‫دمشق باقی مانده و بشار اسد کماکان رئیس جمهور سوریه‬ ‫است‪ .‬گروههای تکفیری در ســوریه دچار فرسایش شده‬ ‫و راهبردهای سیاســی و فرهنگی خود در جهان اســام و‬ ‫خاورمیانه نیــاز به «عوامل بــر هم زننــده» دارند‪ .‬عوامل‬ ‫بازدارنده گروه ها یا افرادی هســتند که ماحصــل و براورد‬ ‫نهایی بازی انها باید به سود غرب در منطقه و جهان اسالم‬ ‫باشــد‪ .‬عملیات داعش در عراق نیز در همین راســتا قابل‬ ‫تحلیل و ارزیابی اســت‪ .‬تقارن زمانــی عملیات داعش در‬ ‫عراق با پیروزی بشار اسد در انتخابات سوریه (سال ‪2014‬‬ ‫میالدی) و شکست مهره های وابسته به عربستان سعودی‬ ‫در انتخابــات پارلمانی عراق بــه هیچ عنــوان موضوعی‬ ‫تصادفی نیست‪ .‬ناکامی غرب و مهره اصلی ان در منطقه‬ ‫یعنی ریــاض از انچــه در خاورمیانــه می گــذرد‪ ،‬منجر به‬ ‫تحریک و تجهیز داعش از سوی انان و تزریق دوباره بحران‬ ‫امنیت در منطقه شــده اســت‪ .‬به قول مقامات امریکایی‬ ‫داعش و النصره و دیگر گروه های متوحش تروریستی باید‬ ‫در منطقه خاورمیانه دست به کشتار زده و در همان محدوده‬ ‫جغرافیایی جهان اسالم نیز از بین بروند‪ .‬امریکا در مواجهه‬ ‫با داعش تنهــا یک خط قرمز دارد و ان گســترش ســطح‬ ‫حنیف غفاری‬ ‫سیاست‬ ‫‪34‬‬ ‫مثلث | شماره ‪282‬‬ ‫‪4‬‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫عملیات داعش از منطقه به غرب است‪ .‬این در حالی است‬ ‫که واهمه شــدید مقامات امنیتی اروپا از بازگشت هزاران‬ ‫عضو اروپایی داعش به داخل مرزهای اتحادیه اروپا و حوزه‬ ‫شنگن نیز موضوعی نیست که بتوان ان را کتمان کرد‪.‬‬ ‫‪ -2‬متعاقب انچه در مورد اول به ان اشاره شد‪ ،‬ترسیم‬ ‫یک شبکه «حامی» و «پیرو» در قبال گروه های تکفیری و‬ ‫حامیان اصلی انها امری ضروری و بدیهی است‪ .‬به عبارت‬ ‫بهتر‪ ،‬تمرکز بــر فعالیت های داعش نبایــد منجر به نادیده‬ ‫گرفتن یــا از ان بدتر‪ ،‬عــدم رویت حامیــان غربی و عربی‬ ‫داعش شود‪.‬‬ ‫رهبر معظم انقالب اسالمی در یکی از سخنرانی های‬ ‫خود در این خصوص تاکید فرموده اند‪:‬‬ ‫«متاسفانه برخی کشــورهای منطقه متوجه خطری‬ ‫که گروه های تکفیری در اینده برای خود انها ایجاد خواهند‬ ‫کرد‪ ،‬نیســتند و همچنــان در حال حمایــت از این گروه ها‬ ‫هستند‪.‬‬ ‫برخی کشورهای منطقه اکنون با کمک به گروه های‬ ‫تکفیــری‪ ،‬از کشــتار و جنایــات انهــا در ســوریه و برخی‬ ‫کشورهای دیگر حمایت می کنند اما در اینده نه چندان دور‪،‬‬ ‫ی خواهند‬ ‫این گروه ها بــای جان همان کشــورهای حام ‬ ‫شد و در نهایت مجبور خواهند بود که با هزینه زیاد‪ ،‬انها را‬ ‫از بین ببرند‪».‬‬ ‫همان گونه که از سخنان رهبر معظم انقالب اسالمی‬ ‫اســتنباط می شــود‪ ،‬حامیان گروه های تکفیری در نهایت‬ ‫ناچــار خواهند بــود هزینه ســخت و فزاینــده از بین بردن‬ ‫مهره های خود را بپردازند‪ .‬دلیل این مســاله کامال واضح‬ ‫است‪.‬‬ ‫گروه های تکفیری و متصلب‪ ،‬پس از مدتی «قابلیت‬ ‫تاثیرپذیری» خود را از دســت داده و در مقابل بر «قابلیت‬ ‫طغیان گری» خود می افزایند‪ .‬دقیقا مانند انچه در خصوص‬ ‫طالبان و ایاالت متحــده امریــکا رخ داد‪ .‬چنانچه زبیگنیو‬ ‫برژینســکی‪ ،‬مشــاور امنیت ملی ایاالت متحده امریکا در‬ ‫دوران ریاست جمهوری جیمی کارتر اعتراف کرده است‪،‬‬ ‫القاعده ســاخته و پرداخته دســت ایاالت متحــده امریکا‬ ‫بوده است اما امروز در مقابل ان قرار دارد‪.‬بدیهی است که‬ ‫منظور اصلی برژینسکی مربوط به قسمت غیر قابل مدیریت‬ ‫«القاعده» است‪ .‬واشنگتن برای برخی اعضای طالبان و‬ ‫القاعده از یک «حامی» به یک «هدف» تبدیل شده است‪.‬‬ ‫‪ -3‬واشنگتن پس از اطمینان نسبت به ناکامی خود در‬ ‫براندازی رژیم بشار اسد و حکومت سوریه‪ ،‬تصمیم گرفت با‬ ‫تشکیل ائتالف به اصطالح ضد داعش‪ ،‬دست به مدیریت‬ ‫این گروه تروریستی و تکفیری بپردازد‪ .‬به عبارت بهتر‪ ،‬در‬ ‫اینجا اصلی ترین هدف غرب‪ ،‬مدیریت داعش و بازتعریف‬ ‫ان در چارچوبی تازه است نه نابودی ان‪ .‬از این رو جمهوری‬ ‫اسالمی ایران نیز از همان ابتدا تشکیل ائتالف ضد داعش‬ ‫از سوی غرب را زیر سوال برد‪.‬‬ ‫انچه در ماورای مواضع مقامات امریکایی و اروپایی‬ ‫طی ماه های اخیر خودنمایی می کند‪ ،‬احساس نیاز شدید‬ ‫واشــنگتن و نیروهای ائتالف به جلب همــکاری ایران در‬ ‫قبال مسائل منطقه اســت‪ .‬این احساس نیاز طی ماه های‬ ‫اخیر به نقطه اوج خود رســیده اســت‪ .‬اما منازعاتی که در‬ ‫داخل محــدوده جغرافیایی و سیاســی جهان اســام رخ‬ ‫می دهد‪ ،‬واکنش و مواجهــه ای درونی می طلبد تا دخالتی‬ ‫بیرونی! در اینجا حتی اگر بر فرض محال داعش متغیری‬ ‫وابسته به امریکا و شــرکای غربی ان نباشد و از سوی انان‬ ‫نیز تغذیه نشــود و تهدیــدی درون زا در خاورمیانه و جهان‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫مدنظر قرار گیرد‪« .‬ایجاد خاورمیانه ناامن» جهت تحقق‬ ‫«اســرائیل امن» یکی از اســتراتژی های مبنایی ائتالف‬ ‫غرب علیه داعش محسوب می شود‪ .‬بدیهی است که این‬ ‫استراتژی با استراتژی جمهوری اسالمی ایران در منطقه‬ ‫در تعارض محض قرار دارد‪ .‬اهداف جنگی امریکا در نبرد با‬ ‫داعش در خصوص نفوذ به سوریه و عراق‪ ،‬حضور بلند مدت‬ ‫در خاورمیانه و حفظ گروه های تکفیری جهت ایجاد امنیت‬ ‫رژیم صهیونیستی مسائلی نیســت که بتوان انها را نادیده‬ ‫انگاشت‪ .‬حمایت متقابل گروه داعش و تل اویو از یکدیگر‬ ‫به وضوح بیانگر معادله ای است که در منطقه رخ می دهد‪.‬‬ ‫در این معادله «از بین رفتن داعش» مترادف با «کاهش‬ ‫امنیتصهیونیست ها»خواهدبود‪ .‬بر این مبنانسبت امنیتی‬ ‫«تل اویو» و «داعش» مستقیم و نسبت امنیتی «تل اویو»‬ ‫و «خاورمیانه» معکوس اســت‪ .‬بدیهی است که ائتالف‬ ‫غربی علیه داعش در صدد اســت بازی خــود را به گونه ای‬ ‫طراحی کند که نقش کاتالیزور و تسریع کننده چنین معادله‬ ‫خطرناکی را ایفا نماید‪.‬‬ ‫‪ -6‬فراتر از انچه اشاره شد‪ ،‬به لحاظ تاکتیکی نیز بازی‬ ‫غرب در قبال داعش کامال با انچه ایران و روسیه می خواهند‬ ‫متفاوت اســت‪ .‬نیویــورک تایمز در مقایســه میــان رفتار‬ ‫(تاکتیک) ایران و ایاالت متحده امریکا در تقابل با داعش‬ ‫می گوید‪« :‬ایران از ابتدای ایجاد خطر داعش در عراق به‬ ‫کمک مردم و دولت این کشور شــتافت و این در حالی بود‬ ‫که دولت باراک اوباما منتظر ماند تا تغییر سیاسی در عراق‬ ‫انجام و کابینه جدید تشکیل شود‪.‬رهبران عراقی نیز با تایید‬ ‫این موضوع اعالم کرده اند تهــران غالبا در ارائه کمک در‬ ‫زمان های بحرانی از واشنگتن سریع تر عمل کرده است‪.‬‬ ‫زمانی کــه داعش به موصــل‪ ،‬دومین شــهر بزرگ‬ ‫عراق یورش برد و به سمت بغداد حرکت کرد‪ ،‬رئیس جمهور‬ ‫امریکا موضع محتاطانه ای در این باره گرفت و قبل از ورود‪،‬‬ ‫خواستار انجام تغییرات سیاسی در بغداد شد‪ .‬اما ایرانی ها‬ ‫لحظه ای درنگ نکردند و به کمک عراق شتافتند‪ .‬همچنین‬ ‫ایران اولین کشوری بود که برای کردهای عراق تسلیحات‬ ‫فرستاد و برای دفاع از بغداد سریعا وارد عمل شد‪»...‬‬ ‫این قاعــده در خصوص ســوریه نیز صادق اســت‪.‬‬ ‫جمهوری اســامی ایران خواســتار نابودی کامل و بدون‬ ‫چون و چرای گروه های تروریســتی تکفیــری در منطقه و‬ ‫ازادی کامل سوریه و عراق از چنگال گروه های متوحشی‬ ‫مانند داعش و النصره است‪ .‬شاید همین نکات جهت اثبات‬ ‫افتراق تاکتیکی میان ایران و غــرب در مواجهه با داعش‬ ‫کفایت کند‪ .‬اســتراتژی کلــی امریکا مبنی بــر «مدیریت‬ ‫داعش» و «جلوگیری از نابودی کلی ان» سبب شده تا در‬ ‫میدان عمل نیز تاکتیک واشــنگتن و کشورهای غربی در‬ ‫قبال داعش محتاطانه و بازدارنده شود‪ .‬این بازدارندگی خود‬ ‫را در صحنه عملیات نظامی نیز نشان داده است‪ :‬از ارسال‬ ‫کمک های هوایی به داعش تا هدف قرار دادن نیروهای‬ ‫نظامی عراقی و سوری توسط نیروهای ائتالف ضد داعش‬ ‫(در راستای معبرگشایی برای ادامه پیشروی های داعش‬ ‫در این دو کشور )‬ ‫‪ -7‬در چنین شرایطی جمهوری اسالمی ایران‪ ،‬روسیه‪،‬‬ ‫چین‪ ،‬سوریه‪ ،‬عراق و کشورهایی که خواستار نابودی واقعی‬ ‫داعش هستند باید تصمیم به ایجاد حرکتی جدی‪ ،‬جمعی و‬ ‫هماهنگی در تقابل با این گروه تروریستی و دیگر گروه های‬ ‫تکفیری در منطقه اتخاذ کنند‪ .‬این روند هم اکنون در حال‬ ‫تکمیل است و در میدان نبرد نیز خود را نشان داده است‪.‬‬ ‫بدیهی اســت که ایجاد این منظومه هماهنگ عملیاتی‪،‬‬ ‫کابوسی سخت برای غرب محســوب می شود‪ .‬واشنگتن‬ ‫و ال ســعود و دیگر حامیان اتالنتیکی و منطقه ای داعش‬ ‫در صورت نابودی این گروهک تروریستی سرمایه گذاری‬ ‫هنگفت و نجومی خــود در خصوص ایجــاد و تقویت این‬ ‫گروه ها را بر باد رفته می بینند و بدتر از ان‪ ،‬اهداف منطقه ای‬ ‫انها از جمله سقوط نظام سوریه نیز اتفاق نخواهد افتاد‪ .‬‬ ‫بی دلیل نیســت که مقامات غربی از جمله اشــتون‬ ‫کارتر وزیر دفاع امریکا صراحتا از ســرکوبی تروریســت ها‬ ‫در ســوریه توســط نیروی هوایی روســیه ابراز وحشــت و‬ ‫نارضایتی می کنند! واشنگتن هم اکنون از یک سو دریافته‬ ‫اســت که بازی ان در منطقه و به خصوص سوریه پس از ‪4‬‬ ‫سال حمایت مستمر و مســتقیم از داعش و النصره و دیگر‬ ‫گروه های تروریستی با شکستی سخت مواجه شده است‪.‬‬ ‫از ســوی دیگر‪ ،‬غــرب در صدد کاهــش هزینه های‬ ‫سنگین شکست خود در دمشق اســت‪ .‬در چنین شرایطی‬ ‫عقب نشینی های پی در پی امریکا و متحدانش از مواضع‬ ‫اولیه انها در قبال نظام ســوریه و ابراز احساس نیاز انها به‬ ‫تهران موضوعاتی طبیعی محســوب می شود‪ .‬هم اکنون‬ ‫غرب در «نقطه اســتیصال» قرار دارد‪ ،‬نقطه ای که در ان‬ ‫امریکا و دیگر متحدان غربی و عربی ان چاره ای جز اعالم‬ ‫رسمی شکست خود در منطقه و سوریه نخواهند داشت‪.‬‬ ‫ایران‪ ،‬روسیه‪ ،‬چین‪ ،‬ســوریه‪ ،‬عراق و‬ ‫کشورهایی که خواســتار نابودی واقعی‬ ‫داعش هســتند بایــد تصمیم بــه ایجاد‬ ‫حرکتــی جــدی‪ ،‬جمعــی و هماهنگی در‬ ‫تقابل بــا این گــروه تروریســتی و دیگر‬ ‫گروه های تکفیری در منطقه اتخاذ کنند‪.‬‬ ‫این روند هم اکنون در حال تکمیل است و‬ ‫در میدان نربد نیز خود را نشان داده است‬ ‫مثلث | شماره ‪282‬‬ ‫اشتون کارتر از سرکوبی‬ ‫تروریست ها در سوریه ابراز‬ ‫تاسف کرده است‬ ‫عراق و سوریه از حمالت روسیه‬ ‫به داعش حمایت کرده اند‬ ‫سیاست‬ ‫اسالم باشد‪ ،‬مجوزی جهت دخالت نظامی غرب در منطقه‬ ‫برای مقابلــه با داعش وجــود ندارد‪ .‬اساســا در دین مبین‬ ‫اســام و تفکر ناب قرانی اجازه دخالت و سلطه بیگانگان‬ ‫بر مسلمانان داده نشده اســت‪ .‬قاعده نفی سبیل‪ ،‬اصلی‬ ‫مهم در سیاست خارجی انقالب اسالمی ایران و کشورمان‬ ‫محسوب می شود‪.‬‬ ‫«نفی سبیل» قاعده ای است که هر نوع تسلط کفار‬ ‫بر مسلمانان را در هر زمینه ای (اعم از سیاسی‪ ،‬اجتماعی‪،‬‬ ‫فرهنگی‪ ،‬اقتصادی و نظامی و‪ )...‬جایز ندانســته است‪.‬‬ ‫یج َع َل ال َّلهُ‬ ‫در ایه ‪ 41‬ســوره مبارکه نسا امده اســت؛ « َو َل ْن ْ‬ ‫ِیــن َع َلــى ا ْل ُم ِ‬ ‫ِل ْل ِ‬ ‫ین َســ ِبیال‪ ».‬این بــه معنای نفی‬ ‫وم ِن َ‬ ‫کافر َ‬ ‫هرگونه ســلطه کفار بر مســلمین است‪ .‬در ســال ‪ 1357‬و‬ ‫زمانی که انقالب شــکوهمند اســامی به رهبری حضرت‬ ‫امام خمینی (ره) به پیروزی رسید‪ ،‬ایشــان نفی دخالت دو‬ ‫قدرت ســلطه گر ان زمان (امریکا و شوروی ســابق) را بر‬ ‫مبنای همین قاعده صورت دادند‪ .‬شعار معروف «نه شرقی‪،‬‬ ‫نه غربی‪ ،‬جمهوری اسالمی» نیز حول همین مبنای محکم‬ ‫و مقدس تعریف شده است‪ .‬پس از رحلت امام خمینی(ره)‪،‬‬ ‫رهبر معظم انقالب اسالمی نیز همین مشی و رویکرد را با‬ ‫قدرت و صالبت دنبال کردند‪.‬‬ ‫قاعــده نفی ســبیل در سیاســت خارجــی جمهوری‬ ‫اسالمی ایران همچنان پررنگ است‪ .‬بر همین مبنا‪ ،‬حل‬ ‫مناقشات جهان اسالم بر عهده خود مسلمانان خواهد بود‬ ‫و برای نقش افرینی مســتقل کفار یــا نقش افرینی ترکیبی‬ ‫مســلمانان و کفار در مواجهه با ان مصــدر و ظرفی وجود‬ ‫ندارد‪ .‬از ایــن رو نخســتین دلیــل امکان ناپذیری حضور‬ ‫کشورمان در ائتالف غرب علیه داعش‪ ،‬به مبانی فکری و‬ ‫دینی جاری در سیاست خارجی ما باز می گردد‪.‬‬ ‫‪ -4‬مســاله دیگری کــه همــکاری ایران بــا ائتالف‬ ‫غرب علیه داعــش را ناممکن می ســازد‪ ،‬به «خاســتگاه‬ ‫اســتراتژیک» ائتالف غربی ‪-‬عربی ایجاد شده در منطقه‬ ‫باز می گردد‪ .‬نگاه اســتراتژیک جمهوری اســامی ایران‬ ‫و غرب نســبت به داعش کامال متفاوت اســت‪ .‬جمهوری‬ ‫اسالمی ایران بر اساس شواهد و مستندات موجود‪ ،‬غرب‬ ‫را «مولد داعــش» می داند نه «دشــمن داعش»‪ .‬اگرچه‬ ‫متاسفانه کشورهای پیاده نظام امریکا و رژیم صهیونیستی‬ ‫مانند عربســتان سعودی نیز در تشــکیل داعش و حمایت‬ ‫از این گروه تروریســتی نقش بارزی داشتند‪ ،‬اما خاستگاه‬ ‫اصلی داعش در ان ســوی اتالنتیک اســت‪ .‬خاســتگاه‬ ‫داعش فرااتالنتیکی است‪ .‬درســت در همین نقطه است‬ ‫که نگاه اســتراتژیک ایران و غــرب در خصوص داعش با‬ ‫یکدیگر در تعارض قطعی قرار می گیرد‪ .‬جمهوری اسالمی‬ ‫ایران خواســتار پاکســازی کامل منطقــه از داعش جهت‬ ‫ایجاد ثبات در کشورهای سوریه و عراق و سایر کشورهای‬ ‫مسلمان است و در مقابل‪ ،‬طرف غربی به دنبال «مدیریت‬ ‫داعش» و «تســویه حســاب با بخــش غیر قابــل کنترل‬ ‫تکفیری ها» اســت‪ .‬بدیهی است که نقطه اشتراکی میان‬ ‫این دو اســتراتژی وجود ندارد‪ .‬در یــک کالم‪ ،‬جمهوری‬ ‫اسالمی ایران قائل به «نابودی تروریسم تکفیری» است‬ ‫و غرب قائل به مدیریت ان‪ .‬ایا می توان میان این دو نگاه‪،‬‬ ‫نقطه اشتراکی ترسیم کرد؟!‬ ‫‪ -5‬نکته دیگر اینکه در نتیجه تفاوت نگاه استراتژیک‬ ‫میان ایران و غرب‪ ،‬هدف گــذاری بلند مدت و میان مدت‬ ‫استراتژیک جمهوری اسالمی ایران و غرب در قبال داعش‬ ‫نیز با یکدیگر به طور اساسی تفاوت دارد‪ .‬با وجود این تفاوت‬ ‫اساســی‪ ،‬امکان پیوند اســتراتژیک میان ایران و ائتالف‬ ‫داعش به هیچ عنوان وجود ندارد‪ .‬پروسه «ایجاد و استمرار‬ ‫ی در منطقه» جهت «ایجاد امنیت در تل اویو» و نسبت‬ ‫ناارام ‬ ‫معکوسی که میان امنیت منطقه و امنیت رژیم صهیونیستی‬ ‫وجــود دارد در رصد تحــوالت مربوط به حضــور داعش و‬ ‫تشکیل ائتالف غربی در مواجهه با این گروه تروریستی باید‬ ‫‪35‬‬ ‫فاطمه الیا در گفت وگو با مثلث مطرح کرد؛‬ ‫سیاست‬ ‫‪36‬‬ ‫مثلث | شماره ‪282‬‬ ‫اتحادچهارگانهمنافعامریکادرمنطقهرا‬ ‫تهدیدکرده است‬ ‫به نظر شــما علت اصلی پذیرفتن نقش ایران در‬ ‫مبارزه علیه داعش از ســوی مقامــات امریکایی‬ ‫چیست؟‬ ‫در معادالت قدرت بین المللی‪ ،‬ایران یک جایگاه‬ ‫برتر و باالیی دارد و در این شــکی نیست‪ .‬پیش از فتنه ‪88‬‬ ‫نیز به همین گونه بود‪ ،‬بدین صورت که یک حالت انفعال‬ ‫را در دولتمردان امریکایی شاهد بودیم که درخواست ها و‬ ‫نامه هایی به مقام معظم رهبری داشتند و در واقع به حضور‬ ‫و تاثیــر ایران در منطق ه و مســائل بین المللی و مشــارکت‬ ‫پی‪‎‬برده بودند‪ ،‬بعد از فتنه یک مقدار انها منتظر تغییر شرایط‬ ‫در ایران بودند و نتیجه ان شــد که به چهــره بین المللی ما‬ ‫خدشه هایی وارد شد ‪ .‬پس از ان با تاثیر گذاری سال های‬ ‫اخیر جمهوری اســامی ایران چه در عراق کــه واقعا اگر‬ ‫ایران در بحث مشورت و رایزنی به عنوان یک همسایه ورود‬ ‫پیدا نمی کرد امکان تجزیه شــدن عراق وجود داشت ‪ -‬که‬ ‫الحمدلله با اعتمادی که به رهبری و مشورت های مقامات‬ ‫ایرانی وجود داشت شــاهد پایان گرفتن بحبوحه ها در ان‬ ‫کشور بودیم – یا در سوریه اگر حمایت های ایران از دولت‬ ‫مرکزی سوریه و اصرار بر اینکه می بایست معضل سوریه از‬ ‫داخل حل شود نبود برخی همپیمانان امریکا سعی داشتند‬ ‫با کودتا ماجرا را فیصله بدهند‪.‬‬ ‫به نظر شــما موضع ایران در قبــال دعوت برای‬ ‫پیوستن به ائتالف علیه داعش چیست؟‬ ‫انها نیز وقتی می بینندچنین شــرایطی در منطقه‬ ‫حاکم شده است که ایران هم خودش امن است و هم محور‬ ‫صلح شده ‪ ،‬بنابراین جایگاه خود را مو رد تهدید می بینند‪ .‬با‬ ‫این حال از جمهوری اسالمی ایران به عنوان منادی عزت‪،‬‬ ‫به عنوان نماد مقابله با اســتکبار دعوت می کنند تا در این‬ ‫ائتالف بیاید و شــرکت کند‪ .‬این مســاله در عین حالی که‬ ‫یک پیروزی بزرگ برای ملت ایران است اما در همین حال‬ ‫هم رهبری تاکنون هیج اجازه ای مبنی بر مذاکره بر سر این‬ ‫موارد ذکر شده نداده اند‪.‬‬ ‫پافشــاری و اصرار های دولت اوباما برای حضور‬ ‫ایران در ائتالف تا چه حدی به تحرکات روسیه در‬ ‫سوریه گره خورده است؟‬ ‫امریکا به هرحــال هدفی را دنبــال می کند برای‬ ‫‪5‬‬ ‫حضــو ر موثــر‬ ‫جمهــوری اســامی‬ ‫ایران در منطقه سبب‬ ‫تقویــت و دوام جبهه‬ ‫مقاومت شده است‪ .‬با‬ ‫رایزنی هایی که صورت‬ ‫گرفته دولت روسیه با‬ ‫خواست دولت سوریه که در چارچوب قوانین‬ ‫بین المللی است‪ ،‬حمالت موفق امیزی را انجام‬ ‫داده و ایــن اتحــاد چهارگانــه ایران‪ ،‬روســیه‪،‬‬ ‫سوریه و عراق منافع امریکا در منطقه را تهدید‬ ‫کرده است‪ ،‬بنابراین امریکایی ها برای شکستن‬ ‫این اتحاد به سیاست «تفرقه بینداز و حکومت ‬ ‫کن» روی اورده ا ند‪.‬‬ ‫حمایت از داعش و از فروش هرگونه تسلیحات و تجهیزا ‬ ‫ت‬ ‫نیز دریغ نمی کند‪ ،‬منتها انها می خواستند این عقرب سمی‬ ‫ را در اختیار خود داشته باشند ولی توانا نبودند‪.‬‬ ‫با رایزنی هایــی که صــورت گرفته دولت روســیه با‬ ‫خواســت دولــت ســوریه کــه در چارچــوب قوانیــن‬ ‫بین المللی اســت‪ ،‬حمــات موفق امیزی را انجــام داده‬ ‫و این اتحــاد چهارگانــه ایران‪ ،‬روســیه‪ ،‬ســوریه و عراق‬ ‫منافــع امریــکا در منطقه را تهدیــد کرده اســت‪ ،‬بنابراین‬ ‫امریکایی هــا بــرای شکســتن ایــن اتحــاد به سیاســت‬ ‫«تفرقه بینداز و حکومت کن» روی اورده و امریکا ســعی‬ ‫دارد با شکســتن این اتحــاد ائتالفــی را به وجــود بیاورد‬ ‫و از ایــران هم دعــوت کرده انــد‪ ،‬ضمن اینکــه تمام این‬ ‫موارد در قالب قانون اساســی و نظام جمهوری اســامی‬ ‫بررسی می شود‪.‬‬ ‫به نظر شما ایا جایگاه ایران به عنوان یک قدرت‬ ‫منطقه ای پذیرفته شده است؟‬ ‫در ســال های اخیر کشــورهای اســامی شاهد‬ ‫بوده اند که ایران فقــط از نهضت هــای ازادی بخش و از‬ ‫مظلومین دفاع می کند‪ ،‬بنابراین این مساله برای بیشتر این‬ ‫کشورها جا افتاده است بنابراین به این علت است که در حال‬ ‫حاضر می بینیم شــعارهای ما را بیشتر کشورهای اسالمی‬ ‫سر می دهند و در بیشــتر حوزه ها از ما مشورت می خواهند‬ ‫و ایران را به عنــوان یک الگو پذیرفته انــد و به جایگاه برتر‬ ‫ایران اذعان می کنند‪ .‬اخیرا هم شــایعاتی مبنی بر مذاکره‬ ‫بر سر قضیه سوریه بین ایران و امریکا منتشر شده که نشان‬ ‫می ده د انها در واقع چنین عزمی دارند و برای رسیدن به ان‬ ‫تالش می کنند و تمام این موارد جایگاه رفیع ایران را نمایش‬ ‫می دهد که ایران به یک ابر قدرت معنوی تبدیل شده است‪.‬‬ ‫باتوجه بــه اینکه فرمودیــد ایران بــه یک قدرت‬ ‫منطقه ای تبدیل شده‪ ،‬چه شاخصه هایی سبب که‬ ‫ایران به این جایگاه منطقه ای برسد؟‬ ‫ما مجموع یک ســری عوامل را به نام قدرت ملی‬ ‫می شناسیم که از یک سلسله عوامل مادی نظیر پیشرفت‬ ‫در صنایع دفاعــی (که قــدرت بازدارنده ایــران را افزایش‬ ‫می دهد) و بحث دیپلماسی رسمی و عمومی تشکیل شده‬ ‫است‪ .‬پیشرفت های هســته ای و موشــکی و تسلیحاتی‬ ‫همگی از جمله مسائل مادی هستند‪.‬‬ ‫اما بحث بعدی مولفه های معنوی ماست نظیر فرهنگ‬ ‫ایثار و شهادت و حق خواهی و عدالت خواهی و‪ ...‬که همه‬ ‫این مولفه ها در نهایت به قدرت ملی بدل شده است‪ .‬همین‬ ‫قدرت ملی در قدم بعدی سبب شــده تا تاثیرات خود را روی‬ ‫کشورها و دولت های دیگر مشاهده کنیم و این مهم باتوجه‬ ‫به سیاســت های کالن جمهوری اســامی ایران طبیعی‬ ‫بوده و حقیقتی اســت غیرقابل انکار‪ .‬بنده به عنوان کسی‬ ‫که چندین مرتبه به سازمان ملل رفته ام‪ ،‬بارها شاهد مراجعه‬ ‫کشــورهای دیگر برای کسب مشورت و کســب راهکار از‬ ‫نمایندگان ایرانی بوده ام‪.‬‬ ‫محور مقاومت تــا چه حد باعــث افزایش قدرت‬ ‫منطقه ای ما شده است؟‬ ‫در واقع تاثیرگذاری ایران بر منطقه ســبب شده تا‬ ‫جبهه مقاومــت در این منطقه تقویت بشــود‪ ،‬جبهه مقابل‬ ‫مقاومت پس از مســائلی که در لیبی اتفــاق افتاد امیدوار‬ ‫بودند تا ســوریه را به عنوان خط مقــدم از بیــن ببرند تا در‬ ‫نهایت با ایران روبه رو شــوند‪ .‬سیاســتی که ایران در قبال‬ ‫ســوریه و عراق داشت سبب شــد تا این جبهه تقویت شود‬ ‫و امروز جبهه مقاومت در حال جهانی شــدن اســت و این‬ ‫در ادبیات و شعارهای کشــورهای منطقه به خوبی نمایان‬ ‫است‪ .‬هم اکنون این حمایت ما‪ ،‬به نوعی حفظ اقتدار نظام‬ ‫جمهوری اسالمی بوده و در واقع دشمن را قبل از اینکه به‬ ‫مرزهای ما رســیده باشــد پس زده و از بین برده ایم و با انها‬ ‫مواجهه و مقابله کرده ایم‪ ،‬حضور موثر جمهوری اسالمی‬ ‫ایران در منطقه ســبب تقویت و دوام جبهه مقاومت شــده‬ ‫است‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫چالش برجام‬ ‫کمیسیون برجام در نهایت با اختالف به وجود امده میان اعضایش دو‬ ‫خروجی متفاوت برای گزارش داشت‪ 5 .‬نفر از اعضا بیانیه ای صادر کردند و‬ ‫با رد گزارش اصلی نقاط مثبت توافق هسته ای را برشمردند‪.‬حاال همه منتظر‬ ‫بازگشت طرح یک فوریتی به صحن هستند تا تکلیف برجام مشخص شود‪.‬‬ ‫شکافهستهای‬ ‫چگونهازکمیسیونبرجامدوگزارش‬ ‫منتشرشد؟‬ ‫مثلث | شماره ‪282‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪37‬‬ ‫‪1‬‬ ‫پارلمان‬ ‫هفته سوم مهر فرا رسیده اما برجام همچنان جنجالی‬ ‫است و هنوز از ایران چراغ سبز کامل نگرفته‪ .‬همه در انتظار‬ ‫پارلمانهستند؛پارلمانیکهیککمیسیونویژهتشکیلداده‬ ‫بود تا تکلیف برجام را برای مجلس مشخص کند‪ .‬حاال انچه‬ ‫پدیدارشدهیکگزارشمفصلاستکهبااعتراضیکسوم‬ ‫اعضایکمیسیونویژهمواجهشدهوهمچنینیکطرحکه‬ ‫دوفوریت ان به یکفوریتتقلیلپیدا کرده تاهمچنانهمه‬ ‫منتظر رسیدن زمان رسیدگی به ان باشند‪.‬‬ ‫برجــام در مجلــس گرفتار شــده اســت؛ این شــاید‬ ‫ساده ترین تفسیری باشــد که بتوان بر انچه در این روزها بر‬ ‫توافق هسته ای می گذرد‪ ،‬گذاشت‪.‬‬ ‫یک گزارش‪ ،‬یک قهر‬ ‫وقتی بر خالف نظر دولتی هــا برجام به مجلس رفت‪،‬‬ ‫شاید کســی گمان نمی برد که جلسات کمیســیون برجام‬ ‫تا این حد جنجالی شــود‪ .‬کمیســیونی که در زمان تعطیلی‬ ‫مجلس پای خیلی ها را به بهارستان کشاند‪ .‬سکوت طوالنی‬ ‫ســعید جلیلی را شکســت و حتی صحنه هایــی از مقابله و‬ ‫مجادله موافقان و موافقان تراز باالی برجام را خلق کرد‪ .‬کار‬ ‫کمیسیون به ارائه گزارش رسید‪ ،‬یک چالش تازه ایجاد شد‪.‬‬ ‫موافقان و مخالفان درباره متن گزارش دچار اختالف شدند‪.‬‬ ‫انچه در نهایــت رخ داد ارائــه یک گزارش از ســوی‬ ‫موافقان و ارائه یک گزارش دیگر توسط مخالفان بود‪.‬‬ ‫شنبه شــب منصوری ارانی در صفحه اینستاگرام خود‬ ‫نوشــت که تدوین گزارش بر خالف روال قبلــی که تعیین‬ ‫شده بود و بر مبنای «ادبیات مشخص» موجب شد که او و‬ ‫تاجگردون و پزشکیان به اعتراض‪ ،‬جلسه را ترک کنند‪ .‬انچه‬ ‫به نام گزارش کمیسیون برجام تدوین شد بندهای مهمی به‬ ‫این شرح داشت‪:‬‬ ‫بررسی جنبه حقوقی برجام‬ ‫سیاست‬ ‫‪38‬‬ ‫مثلث | شماره ‪282‬‬ ‫کمیسیون در مجموع به این جمع بندی رسیده است‬ ‫که نظر دولت محترم درباره غیر قابل اصالح و تفسیر بودن‬ ‫متن برجام و ضرورت پذیرش یــا رد ان در قالب فرمول همه‬ ‫یا هیچ‪ ،‬بــرای مجلس الزم االتبــاع نیســت و روش هایی‬ ‫بــرای مشروط ســازی و ارائــه تفســیر مختــار از ان وجود‬ ‫دارد‪ .‬کمیســیون همچنین به این نتیجه رســیده است که‬ ‫مکانیسم های داوری مندرج در قطعنامه‪ 2231‬و بندهای‪36‬‬ ‫و ‪ 37‬برجام به طور کامــا واضح و عامدانه ضد ایران تنظیم‬ ‫شده و این مکانیســم ها عمال برای ایران غیرقابل مراجعه‬ ‫است‪ .‬جمع بندی کمیســیون این اســت که ایران در هیچ‬ ‫مراجعه ای به این مکانیســم ها برنده نخواهد بود و بنابراین‬ ‫عمال نمی تواند به هیچ نقض کلی یا جزئی از سوی ‪ 5+1‬به‬ ‫نحوی واکنش نشان بدهد که منجر به بر هم خوردن توافق‬ ‫نشود‪ .‬کمیسیون درباره جایگاه قطعنامه ‪ 2231‬طبق منشور‬ ‫مللمتحد‪،‬درمجموعارزیابیکردهاستکهقرارگرفتنکل‬ ‫این قطعنامه ذیل ماده‪ 25‬منشور ملل متحد و لحن مالیم تر‬ ‫عالءالدین بروجردی از تصویب‬ ‫برجام در شورای عالی امنیت ملی‬ ‫خبر داده است‬ ‫اننسبتبهقطعنامه هایپیشینشاملقطعنامه‪ 1 929‬یک‬ ‫امر مثبت تلقی می شــود‪ .‬ولی از انجا کــه محدودیت های‬ ‫اصلی قطعنامه‪ 2231‬عینا مثل قطعنامه‪ 1929‬ذیل ماده‪41‬‬ ‫منشورمللمتحداعمالشدهوبایاداوریاینکهنهدرقطعنامه‬ ‫‪ 2231‬و نه در قطعنامه ‪ 1929‬و یا هیچ یک از قطعنامه های‬ ‫پیشین عبارات «نقض صلح و امنیت بین الملل» یا «تهدید‬ ‫صلح و امنیت بین الملل» بــرای ایران به کار برده نشــده‪،‬‬ ‫بنابراین از این حیث هیچ گاه ایران ذیل فصل ‪ 7‬نبوده است‪.‬‬ ‫توافق برجام هیچ گونه ضمانت اجرا یی حقوقی و قانونی به‬ ‫جز قطعنامه غیرالزام اور‪ 2231‬شورای امنیت ندارد و هر یک‬ ‫از اطراف توافق در هر زمان کــه اراده کند می تواند اجرای‬ ‫ان را متوقف ســاخته و تحریم ها علیه ایــران را بازگرداند؛‬ ‫بنابراین باتوجه به اقدامات اساسی ایران در تغییر و تحدید‬ ‫صنعتوبرنامههسته ای‪،‬اینمعادلهازنظربازگشت پذیریو‬ ‫حقوقی برای ایران مخاطره امیز ارزیابی می شود‪ .‬کمیسیون‬ ‫همچنین معتقد اســت زمان پایان برجــام علی القاعده باید ‬ ‫در روز پایان قطعنامه یعنی ‪ 10‬ســال بعــد از روز اجر ا در نظر‬ ‫گرفتهمی شد‪.‬‬ ‫بررسی جنبه علمی‪ ،‬فنی و تحقیقاتی برجام‬ ‫در خصــوص جنبه علمی‪ ،‬فنــی و تحقیقاتــی برجام‬ ‫کمیسیوناین گونهجمع بندیمی کندکهدربرجامدرمجموع‬ ‫و تقریبا در همه موارد مرتبط با بخش فنی برنامه هســته ای‬ ‫ایران ـ به جز غنی سازی در ‪ 5060‬دستگاه ماشین نسل اول‬ ‫ـ انچه عمال رخ خواهد داد نوعــی کاهش ظرفیت موجود‪،‬‬ ‫ایجاد محدودیت مشــخص در همه ابعاد از جمله تحقیق‬ ‫و توسعه و کند شدن رشــد در مســیر تحقق برنامه صنعتی‬ ‫غنی سازی ایران و بالطبع منجر به از بین رفتن زنجیره تامین‬ ‫و سازندگان قطعات در کشــور حداقل برای ‪10‬سال خواهد‬ ‫بود‪ .‬درباره ر اکتور اب ســنگین اراک جمع بندی کمیسیون‬ ‫این است که اگرچه راکتور بازطراحی شده بنا به تعریف یک‬ ‫ر اکتور اب ســنگین خواهد بود ولی مزایای ر اکتورهای اب‬ ‫ســنگین در اســتفاده از اورانیوم طبیعی ـ به عنوان سوخت‬ ‫طبیعی خام ـ را از دست خواهد داد؛ در عین حال کمیسیون‬ ‫به علت مالحظات سیاسی و ایســتادگی در برابر ادعاهای‬ ‫ بی اساس مقامات امریکایی حفظ ویژگی اب سنگین بودن‬ ‫این ر اکتور را به رغم تحمیل هزینه بیشــتر دســتاورد خوب‬ ‫برجام برمی شمرد‪ ،‬عالوه بر اینکه با مدرن سازی و باال رفتن‬ ‫شار نوترونی‪ ،‬افزایش توان ر اکتور برای تولید رادیوداروها و‬ ‫ارائهخدماتبیشتربهمردمازدستاوردهایانتلقیمی شود‪.‬‬ ‫انچه اکنون قابل بیان است اینکه طرح فعلی ر اکتور اراک با‬ ‫اجرای برجام به بهانه ادعایی موهوم از سوی امریکا به عنوان‬ ‫جلوگیری از استفاده نادرست و دستیابی به پلوتونیم برچیده‬ ‫شــده و ایند ه قابل پیش بینی برای احی ا نیز ندارد‪ .‬همچنین‬ ‫کمیســیون تعهــد درازمدت بــرای عدم ذخیره ســازی اب‬ ‫ســنگین در ایران ـ که بناست از کشــور صادر شود ـ را نقطه‬ ‫منفی تلقی می کند و توجیه صادرات و فروش اب ســنگین‬ ‫منصوری ارانی از مهمترین‬ ‫مخالفان گزارش برجام است‬ ‫را به دلیل اســتراتژیک بودن این کاال برای کشــور بالوجه‬ ‫می داند‪ .‬همچنین کمیسیون تعهد به اینکه ایران در اینده‬ ‫نیز اقدام به ساخت ر اکتور اب سنگین نخواهد کرد‪ ،‬ضعفی‬ ‫جدیومحدودیتیغیرقابلقبولمی داند‪.‬کمیسیونمعتقد‬ ‫اســت پذیرش برخی تعهدات بلندمدت که پایانی برای انها‬ ‫پیش بینی نشده اســت از قبیل ارسال سوخت مصرف شده‬ ‫تمام نیروگاه های هسته ای تولید برق حال و اینده به خارج از‬ ‫کشور‪،‬منعفعالیت هایمربوطبهبازفراوری‪،‬تحقیقوتوسعه‬ ‫بازفراوری‪ ،‬توسعه ر اکتورهایاتیبرپایهابسبک‪،‬افزایش‬ ‫کارامدی نظارت بر اســاس فناوری های پیشــرفته حضور‬ ‫گسترده بازرسان اژانس از جمله نکات منفی برجام است که‬ ‫کشور را از حقوق اینده خود محروم ساخته است‪.‬‬ ‫بررسی جنبه های دفاعی ـ امنیتی برجام‬ ‫این موضوع برای کمیسیون محرز شده که با استناد‬ ‫به متن برجام دسترسی به تاسیســات نظامی ایران ممکن‬ ‫شده اســت‪ .‬طبق متن منتشرشــده‪ ،‬ایران موظف است به‬ ‫هر تاسیساتی ـ از جمله تاسیسات نظامی و امنیتی ـ حداکثر‬ ‫ظرف مدت‪ 24‬روز دسترسی مورد درخواست را تامین نماید‪.‬‬ ‫اگر دسترسی هایی که ایران بر اساس سند ‪254/INFCIRC‬‬ ‫موظف به ارائه ان به اژانس و کشــورهای دیگر شده نیز در‬ ‫نظر گرفته شود‪ ،‬این جمع بندی به طور قطعی وجود خواهد‬ ‫داشــت که رژیم دسترسی و بازرسی توافق شــده در برجام‪،‬‬ ‫یک رژیم کامال ویژه و بسیار فراتر از پروتکل الحاقی است‪.‬‬ ‫کمیسیون اطمینان یافته است اجرای این رژیم بازرسی در‬ ‫ایران ـ در صورت تحقق ـ می تواند به جمع اوری بی ســابقه‬ ‫اطالعات از ایران منجر شده و زیرســاخت ها‪ ،‬اطالعات و‬ ‫ســرمایه های انســانی‪ ،‬علمی‪ ،‬نظامی و امنیتی ایران را به‬ ‫نحو نگران کننده ای در معرض مخاطره قرار دهد‪ .‬بنابراین‬ ‫کمیسیونبرمنعصریحفرماندهیکلقوامبنیبرممنوعیت‬ ‫هرگونه راه دادن بیگانگان به حریم و حصار امنیتی‪ ،‬دفاعی و‬ ‫نظامیکشوربههربهانه ایتاکیدمی نماید‪.‬‬ ‫بررسی مساله اقتصادی به ویژه تحریم ها در برجام‬ ‫به رغــم مشــکالت اقتصــادی ناشــی از تحریم ها‪،‬‬ ‫کمیسیون معتقد است تحریم های خارجی ـ در صورت تدبیر‬ ‫داخلی و التزام به الگویاقتصادمقاومتیـهرگزمنجربهفلج‬ ‫کردن اقتصاد کشور نخواهد شــد و امکان تداوم پیشرفت‬ ‫کشوربافرضپیگیریاقتصادمقاومتیوجودخواهدداشت‪.‬‬ ‫کمیســیون با تاکید مجدد بر لزوم رفــع تحریم های‬ ‫ظالمانــه در هــر توافــق هســته ای معتقــد اســت به رغم‬ ‫بزرگنمایی هــای صورت گرفتــه در خارج و داخل کشــور‪،‬‬ ‫تحریم های مذکور قدرت فلج کردن اقتصاد ایران را نداشته‬ ‫و نخواهند داشــت‪ .‬کمیســیون در موضــوع تناظر کیفی‬ ‫دریافته است که در برابر اقدامات اساســی ایران بر اساس‬ ‫برجام تحریم هــای کنگره و ایاالت امریــکا و اتحادیه اروپا‬ ‫لغو نشــده و صرفا به حالت تعلیــق در می اینــد‪ .‬باتوجه به‬ ‫اینکه لغو تحریم های کنگره امریکا در اختیار دولت امریکا‬ ‫نیست کمیسیون معلق شــدن انها را در چارچوب اختیارات‬ ‫رئیس جمهورپذیرفتنیمی داند؛اماطبقبرجام‪،‬اتحادیهاروپا‬ ‫ـکه طرفمذاکره ایرانبودهاستـازلغوتحریم هاخودداری‬ ‫کردهوصرفاانهارابهحالتتعلیقدراوردهاستکهموردقبول‬ ‫نیست‪ .‬تعلیق تحریم ها به معنای حفظ ساختار انهاست که‬ ‫امکان بازگشت پذیری فوری را به انها می دهد‪ .‬اما در مقابل‬ ‫این گزارش‪ ،‬در بیانیه ‪5‬عضو کمیسیون تاکید شده بود که‬ ‫گزارش خوانده شده در مجلس منطبق بر منافع ملت نیست‪.‬‬ ‫دراینبیانیهکهبهامضایمسعودپزشکیان‪،‬عباسعلی‬ ‫منصوری ارانی ‪ ،‬عالءالدیــن بروجردی‪ ،‬منصور حقیقت پور‬ ‫و غالمرضا تاجگردون رســیده بود امده اســت‪« :‬شــاکله‬ ‫اعضایکمیسیونکهبراساستوافقنسبیفراکسیون های‬ ‫سیاسی مجلس شــکل گرفت‪ ،‬از ابتدا بیانگر ورود جریان‬ ‫پارلمان‬ ‫اما اولین جلســه مجلس در هفته گذشته تحت تاثیر‬ ‫ارائه گزارش برجام و حاشیه های ان اغاز شد و تا پایان ادامه‬ ‫پیدا کرد‪ .‬جلسه علنی مجلس که قرار بود به روال همیشگی‬ ‫روزهای یکشــنبه از ساعت هشــت صبح اغاز شــود‪ ،‬برای‬ ‫گفت وشنودهای نمایندگان درباره برجام‪ ،‬غیرعلنی و با بیش‬ ‫از یک ساعت تاخیر اغاز شد‪ .‬پس از ان نمایندگان در اولین‬ ‫دستور خود‪ ،‬گزارش کمیسیون ویژه برجام را استماع کردند‪.‬‬ ‫این گزارش در ‪ 19‬صفحه نگارش شــده بود و سیدحســین‬ ‫نقوی حسینی‪،‬سخنگویکمیسیونانرادربیشاز‪ 50‬دقیقه‬ ‫قرائت کرد‪ .‬در این زمان‪ ،‬ســیدعباس عراقچی از اعضای‬ ‫تیم مذاکره کننده هسته ای به همراه حسن قشقاوی‪ ،‬معاون‬ ‫پارلمانی وزیر امور خارجه در جلســه مجلــس حاضر بودند‪.‬‬ ‫نمایندگان بالفاصله بعد از ارائه گزارش برجام وارد بررســی‬ ‫طرح دوفوریتی «اقدام متناســب دولت جمهوری اسالمی‬ ‫ایران در اجرای برجام» شــدند‪ .‬این طرح که با ‪ 75‬امضا به‬ ‫هیات رئیســه تقدیم شــده بود مورد مخالفت نمایندگانی از‬ ‫جمله حمید رسایی‪ ،‬نماینده اصولگرای مجلس قرار گرفت‪.‬‬ ‫رســایی در جریان مخالفت خود‪ ،‬وارد یک مباحثه لفظی با‬ ‫الریجانی شــد که واکنش رئیس مجلس را در پی داشــت‪.‬‬ ‫الریجانی از رسایی خواست که مطالب مطرح شده در جلسه‬ ‫غیرعلنی را طور دیگری مطرح نکنــد‪ .‬در ادامه الریجانی‪،‬‬ ‫به عنوان موافق این طرح دوفوریتی به دفاع از ان پرداخت‬ ‫و سعی کرد در زمانی که در اختیار دارد به اظهارات مخالفان‬ ‫پاســخ دهد‪ .‬او بر فوریــت و اضطرار تصویــب این طرح در‬ ‫صحنه بین المللی تاکید کرد و گفت‪« :‬تعلل در اجرا به ضرر‬ ‫ما خواهد بود نه به نفع ما ‪ ».‬پس از سخنان رئیس مجلس‪،‬‬ ‫طرح دوفوریتی اجرای برجام در میــان فریادهای دو‪-‬دوی‬ ‫نمایندگان مخالف به رای گذاشته شد‪ .‬نمایندگان با ‪ 5‬رای‬ ‫کمتر به دو فوریت این طرح رای مخالف دادند و الریجانی‬ ‫یک فوریت ان را به رای گذاشت‪ .‬در نهایت‪ ،‬مجلس با ‪168‬‬ ‫رای موافق به یک فوریت طرح اجرای برجام رای داد و این‬ ‫طرح برای بررسی بیشتر و قرار گرفتن در دستورکار مجلس‬ ‫به کمیسیون ارجاع شــد‪ .‬رئیس مجلس هم به کمیسیون‬ ‫مربوطه متذکر شد که زمان را در نظر بگیرند و هرچه سریع تر‬ ‫این طرح را بررسی کنند‪ .‬‬ ‫تجمعاعتراض امیزنمایندگان‬ ‫در این میان حاشیه هایی برای مجلس به وجود امد و‬ ‫رای گیری دو فوریت طرح اجرای برجــام با اعتراض برخی‬ ‫نمایندگان مواجه شــد‪ .‬این نمایندگان بــا تجمع در جایگاه‬ ‫هیات رئیســه عنوان کردند که در رای گیری اشکالی پیش‬ ‫امده و رای برخی از نمایندگان به دلیل قطع بودن دســتگاه‬ ‫رای گیری لحاظ نشده است و با رای گیری مجدد می توان‬ ‫به ارای واقعی دست یافت‪ .‬هیاهو و اعتراضات نمایندگان‬ ‫واکنش های رئیس مجلس را به دنبال داشــت که گفت اگر‬ ‫کسی شبهه ای دارد باید از طریق ایین نامه داخلی مجلس‬ ‫ان را برطرف کند‪ .‬جمع شدن در جایگاه هیات رئیسه مجلس‬ ‫مشــکلی را حل نخواهد کــرد‪ .‬در ادامه ضرغــام صادقی و‬ ‫سیدشریف حسینی‪ ،‬اعضای هیات رئیسه مجلس اقدام به‬ ‫متفرق کردننمایندگانازجایگاههیات رئیسهکردند‪.‬مجلس‬ ‫تحتحاشیه هایبرجام‪،‬گزارشبرجاموطرحدوفوریتیوارد‬ ‫دستور دیگری شد و طرح اصالح قانون تجارت را تصویب‬ ‫کرد‪ .‬سپس نطق های نمایندگان اغاز شد‪.‬‬ ‫نطق های نمایندگان تحت تاثیر فضای‬ ‫برجام و گزارش کمیسیون ویژه‬ ‫نطق های نماینــدگان اما به طور واضح و مشــخص‬ ‫در فضای برجام و گزارش کمیســیون ویــژه بود‪ .‬غالمرضا‬ ‫تاجگردون از گزارش برجام انتقاد کرد و گفت که در تنظیم‬ ‫این گزارش‪ ،‬نگاه سیاسی وجود دارد و این گزارش‪ ،‬یکجانبه‬ ‫تنظیمشده است‪ .‬ابراهیم کارخانه ای‪،‬عضوکمیسیونویژه‬ ‫برجام هم بار دیگر بر مخالفت خود با برجام تاکید کرد و گفت‬ ‫که هیچ تردیــدی وجود ندارد که برجام‪ ،‬اقتدار و پیشــرفت‬ ‫ملت ایران را نشانه رفته اســت‪ .‬عبدالکریم رجبی‪ ،‬نماینده‬ ‫مینودشت هم در نطق خود متذکر شــد که دشمن غیرقابل‬ ‫اعتماد اســت و در اجــرای برجام هم باید مراقبت شــود که‬ ‫لغزشــی در این خصوص صورت نگیرد‪ .‬در این میان کاظم‬ ‫جاللی‪ ،‬رئیس فراکسیون اصولگرایان رهروان والیت ضمن‬ ‫تشریح روند تهیه طرح دو فوریتی اجرای برجام به توضیحی‬ ‫درموردهماهنگی هایانجامشدهبافراکسیوناصولگرایان‬ ‫جهت تصویب این طرح در مجلس پرداخــت و روایتی را از‬ ‫خلف وعده فراکسیون اصولگرایان در تصویب نشدن این‬ ‫طرح مطرح کرد‪.‬‬ ‫یک اظهارنظر جنجالی‬ ‫در این میان اما یک اظهار از سوی رئیس کمیسیون‬ ‫امنیت ملی واکنش هــای زیادی برانگیخــت‪ .‬عالء الدین‬ ‫بروجردی در جلســه علنی به عنوان یکــی از طراحان طرح‬ ‫دو فوریتــی گفت‪« :‬شــورای عالــی امنیت ملــی به عنوان‬ ‫باالتریــن مرجــع و مرکــز در جمهــوری اســامی بــرای‬ ‫تصمیم گیری های مهم سیاســی و ملی برجام را تا ئید کرده‬ ‫است که در این جلسات سران قوا حضور دارند‪ .‬اکنون زمانی‬ ‫است که مجلس باید برای تصمیم گیری در این عرصه مهم‬ ‫ورود پیدا کند‪ ».‬وی توضیح داد‪« :‬خروجی تالش ها بعد از‬ ‫توافق ژنو‪ ،‬لوزان و وین و در نهایــت در برجام به عنوان یک‬ ‫سند رســمی اقدام مشترک حق غنی ســازی را عمال تثبیت‬ ‫کرد‪.‬اینکهبروجردیاینخبررارسانه ایکردبااعتراض های‬ ‫فراوانی مواجه شد‪».‬‬ ‫مباحثه الریجانی و رسایی درباره برجام‬ ‫از جمله حواشی داغ بهارستان واکنش رئیس مجلس‬ ‫به تذکر رسایی مبنی بر انتســاب موضوعاتی به دفتر رهبری‬ ‫در خصــوص رســیدگی فــوری برجــام در مجلس بــود که‬ ‫الریجانیخطاببهرساییگفت‪«:‬ماچیزیرابهمقاممعظم‬ ‫رهبری منتســب نکردیم؛ مجلس بایــد در خصوص برجام‬ ‫تصمیم گیری کند‪ ».‬رســایی در تذکری در جریان بررســی‬ ‫طرح دو فوریتی اقدام متناســب و متقابــل دولت در اجرای‬ ‫مثلث | شماره ‪282‬‬ ‫روز داغ پارلمان‬ ‫کاظم جاللی از پشت پرده‬ ‫مخالفت با دو فوریت طرح‬ ‫هسته ای روایت کرده است‬ ‫بعیدی نژاد در پست اینستاگرام‬ ‫خود رفتار حمید رسایی را‬ ‫نقدکرده است‬ ‫سیاست‬ ‫یکسویه در شــکل گیری‪ ،‬تنظیم گزارش ها و مدعوین بود‪،‬‬ ‫به نوعی که بنا بر اصرار و اعمال رئیس محترم کمیسیون به‬ ‫شکل پدیده جدیدی که دون شان مجلس بود گزارش ها و‬ ‫نهایتا متن نهایی به اذعان رئیس محترم کمیسیون خارج از‬ ‫مجلس تدوین گردید‪ ».‬بر اساس این بیانیه‪ ،‬حسب مصوبه‬ ‫کمیسیون مقرر شد کمیسیون گزارش های کمیته های پنج‬ ‫گانهتخصصیرااستماع‪،‬بحثونقطهنظراتاعضارااعمال‬ ‫نماید‪ .‬با وجود طرح گزارش های کمیته ها که نسخه ای از‬ ‫ان موجود است‪ ،‬روایت نهایی تنظیم شــده توسط ریاست‬ ‫محترمکمیسیونکهدرجلسهنهاییتقدیمصحنکمیسیون‬ ‫گردید‪ ،‬خــاف جریان قبلی بوده و تنظیم شــده براســاس‬ ‫گفتمانی بود که از ابتدا مخالف برجام بودند‪ .‬متاســفانه به‬ ‫دلیل ســوگیری حاکم بر کمیســیون به تذکرات دلسوزانه‬ ‫اعضا توجه نشد و گزارش یکسونگر که خارج از کمیسیون‬ ‫تدوین شــده بــود بــه رای اعضــای حاضر در کمیســیون‬ ‫(‪ 3‬نفر از اعضا به دلیل اعتراض جلســه را ترک کرده بودند)‬ ‫گذاشته شــد که در نهایت با رای شش نفر مثبت و چهار نفر‬ ‫منفی به تصویب رسید‪ .‬ما امضا کنندگان اعتقاد داریم بیانیه‬ ‫قرائت شدهمنطبقبرمنافعملتنبودهواثاربسیارمثبتبرجام‬ ‫که می تواند راهگشای بسیاری از مشــکالت جاری کشور‬ ‫باشد نادیده گرفته شده اســت‪ ».‬این پنج نفر در ادامه ‪165‬‬ ‫دســتاورد جمهوری اســامی ایران در برجام در حوزه های‬ ‫مختلفرامورداشارهقرارداده اند‪.‬ایناقدامپنجنمایندهعضو‬ ‫کمیسیونبرجامالبتهباواکنشتنداعضایدیگرمواجهشد‪.‬‬ ‫محمد کوثری عضو کمیسیون ویژه برجام مجلس شورای‬ ‫اسالمی گفت‪« :‬بیانیه ای که با امضای پنج نفر از اعضای‬ ‫کمیسیون برجام در رسانه ها منتشر شده و نسبت به گزارش‬ ‫پرافتخار و متقن کمیسیون اعتراض کرده کاری غیرمنطقی‬ ‫و غیراخالقی اســت‪ .‬من نســبت به کار هر پنج نفر به ویژه‬ ‫همکاران خود در کمیسیون امنیت به شدت معترضم و اگر‬ ‫بنا باشدجزئیاتجلسهکمیسیون بامردممطرحشودقطعابه‬ ‫صالح برخی دوستان ما نخواهد بود اما فعال به رسم احترام‬ ‫ ترجیحمی دهمسوالخودرادراولینجلسهکمیسیونمطرح‬ ‫نمایم‪ .‬سه نفر از این دوستان جلســه را ترک کردند و در این‬ ‫افتخار مشارکت نداشــتند و خود را محروم کردند اما تعجب‬ ‫بندهازاقایانبروجردیوحقیقت پوراستکهتااخرینلحظه‬ ‫در جلسه کمیسیون حاضر بودند و در تصویب گزارش نقش‬ ‫ایفا کردند و برخی از بندهای پیش نویس گزارش را تصحیح‪،‬‬ ‫حذف یا اضافه کردند‪ ».‬کوثری اضافه کرد‪« :‬بنده خود در‬ ‫کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در خدمت‬ ‫اقای بروجردی به عنوان رئیس کمیسیون هستم و مواردی‬ ‫هست که برخی اعضا با نتیجه جلسه و مصوبات ان موافق‬ ‫نبوده اند ولی هیچ وقت به خود اجازه نمی دهند که نتیجه کار‬ ‫را زیر ســوال ببرند‪ .‬ایا این رفتار در مردم ایجاد ذهنیت رفتار‬ ‫دوگانه در زمان ریاست و غیر ان نمی کند؟»‬ ‫حسین نجابت‪ ،‬دیگر نماینده تهران در مجلس هم در‬ ‫گفت وگویی با اشــاره به این بیانیه پنج گفته است‪« :‬کامال‬ ‫پیدا ست افرادی که این بیانیه را صادر کرده اند برخی از انها‬ ‫قواعد بازی را بلد نیستند و برخی دیگر خود را به ان راه زده اند‪.‬‬ ‫انتظار ما از اقایان بروجردی و حقیقت پور متفاوت است چون‬ ‫انها تا اخرین لحظات در جلسات کمیسیون حضور داشتند و‬ ‫شاهد انچه در کمیسیون می گذشت‪ ،‬بودند‪ .‬اقای بروجردی‬ ‫باید به دوســتان خود بگوید که اگر این گزارش مطابق میل‬ ‫انها تنظیم می شد ان وقت هم همین حرف ها را می زدند یا‬ ‫اینکهدراینشرایطسیاسینبودهومطابقبامنافعملیکشور‬ ‫گزارش تنظیم شده بود‪».‬‬ ‫‪39‬‬ ‫پارلمان‬ ‫برجام خطاب به رئیــس مجلس گفت‪« :‬اقــای الریجانی‬ ‫شما در جلسه غیر علنی صبح یک ساعت در تا ئید این طرح‬ ‫دو فوریتی صحبت کردید‪ ».‬در این هنگام الریجانی پاسخ‬ ‫داد که صحبت های بنده در توضیح این طرح و نه تا ئید ان‬ ‫بوده است‪ .‬رســایی در این هنگام گفت‪« :‬توضیحات شما‬ ‫مبتنی بر این بود کــه نمایندگان به این طــرح رای دهند‪ .‬از‬ ‫طرف دیگر شــما اجازه توزیع و تکثیر طرح های دیگری را‬ ‫در این خصوص ندادید که خالف عدالت و قانون است‪».‬‬ ‫این صحبت های رسایی با واکنش رئیس مجلس مواجه شد‬ ‫و گفت‪« :‬اقای رسایی چرا صحبت هایی را مطرح می کنید‬ ‫که در جلسه عنوان نشده است‪ .‬شما و اقای حسینیان هم در‬ ‫جلسه غیر علنینیزصحبت ونظراتتانرامطرحکردید ‪،‬حال‬ ‫می گویید که من در تا ئید برجام یک ساعت صحبت کردم‪.‬‬ ‫ما جلســات غیر علنی زیاد داشــتیم و صحبت های زیادی‬ ‫نیز مطرح می شود‪ ».‬رســایی تذکرش را ادامه داد و مجددا‬ ‫گفت‪« :‬به رغم این صحبت ها اجازه توزیع و تکثیر طرح های‬ ‫دیگر را ندادید‪ .‬از طرف دیگر در جلسه غیرعلنی موضوعاتی‬ ‫منتسب به دفتر اقا شد که جای رسیدگی دارد و خواهش دارم‬ ‫که بعدا پیگیری کنید‪ ».‬الریجانی در واکنش به این صحبت‬ ‫رســایی گفت‪« :‬ما چیزی را به رهبری منتسب نکردیم‪ ،‬در‬ ‫این رابطه شما و مجلس باید تصمیم گیری کنید و ربطی به‬ ‫رهبری ندارد‪ ».‬رســایی مجددا خطاب به الریجانی گفت‪:‬‬ ‫«شما در جلسه غیرعلنی گفتید که از دفتر رهبری زنگ زدند‬ ‫کهچرازودترتصمیم گیرینمی کنید‪».‬الریجانیدرواکنش‬ ‫گفت‪«:‬تماسازدفتراقابودهوحتیایت اللهالعظمی مکارم‬ ‫نیز نامه نوشتند و خودتان هم دیدید‪ .‬همه منتظرند که شما‬ ‫تصمیمبگیرید‪».‬‬ ‫کار تیم جلیلی بود؟!‬ ‫در ادامه یک عضو کمیسیون ویژه بررسی برجام نیز با‬ ‫مغرضانه خواندن گزارش این کمیسیون از توافق هسته ای‬ ‫گفت که این گزارش عیــن گفتمان تیــم مذاکره کنندگان‬ ‫پیشین هسته ای اســت‪ .‬غالمرضا تاجگردون اظهار کرد‪:‬‬ ‫«کامالمشخصاستکهگزارشکمیسیونبرجاممغرضانه‬ ‫بوده و همه این را می دانند؛ به نظر من گزارشــی که توسط‬ ‫کمیسیونبرجامارائهشددرواقعقرائتامریکایی هاازبرجام‬ ‫است؛ در واقع کســانی فکر می کنند مدافع حقوق ایرانیان‬ ‫هســتند کامال حرف های امریکایی ها را زدند و این خالف‬ ‫فرمایشات رهبر و خالف هر عقل سلیمی بود‪».‬‬ ‫هشدار احمد توکلی‬ ‫سیاست‬ ‫‪40‬‬ ‫مثلث | شماره ‪282‬‬ ‫احمد توکلی نیز به عنوان موافق طرح دو فوریتی اقدام‬ ‫متناسب و متقابل دولت در اجرای برجام با بیان اینکه مقام‬ ‫معظم رهبری بر لــزوم پرهیز از دودســتگی و اختالف بین‬ ‫هنگام بررسی طرح دوفوریتی‪ ،‬مخالفان درکنار‬ ‫حداد عادل حضور یافته بودند‬ ‫سیاســتمداران در موضوع برجام تاکیــد دارند گفت‪« :‬این‬ ‫موضوع باید اویزه گوش همه باشد و از منازعه و کشمکش‬ ‫دوری کنیم و کمــک کنیم که دولت با اقتــدار برجام را اجرا‬ ‫کند‪ ».‬توکلی با بیان اینکه این طرح با مشارکت افراد موثر دو‬ ‫فراکسیون تهیه شده است ‪ ،‬گفت‪« :‬فکر نمی کنم مخالفت‬ ‫انچنانی در دو فراکســیون با این طرح وجود داشــته باشد‪.‬‬ ‫باید توجه کنیم که مــا بین خوب و بد انتخــاب نمی کنیم و‬ ‫بحث بر سر انتخاب بین بد و بدتر است‪ ».‬وی با بیان اینکه‬ ‫ایرادات زیادی به برجام وارد اســت گفت‪« :‬بنده به عنوان‬ ‫یک اقتصاددان می گویم که اگر تالشی برای به سرانجام‬ ‫نرســاندن برجام صورت نگیرد ضرر بیشــتری به کشور وارد‬ ‫می شــود و اگر چنین طرحی وجود نداشته باشــد دولت در‬ ‫اجرای برجام با مشکل مواجه می شود‪».‬‬ ‫فعالیت کمیسیون برجام تا ارائه گزارش تفصیلی‬ ‫ادامه دارد‬ ‫سخنگوی کمیســیون ویژه برجام نیز با اشاره به ارائه‬ ‫گزارش این کمیســیون در جلســه علنی مجلس گفت که‬ ‫این گزارش خالصه گزارش کمیســیون بوده و فعالیت این‬ ‫کمیســیون تا ارائه گزارش تفصیلی ادامه خواهد داشــت‪.‬‬ ‫سید حسیننقویحسینیاظهارکرد‪«:‬گزارشیکهدرجلسه‬ ‫علنی یکشنبه مجلس قرائت شد خالصه گزارش کمیسیون‬ ‫بوده و ما یک گــزارش تفصیلی هم داریم کــه بیش از هزار‬ ‫صفحه است که تمام مطالب اظهار شده در ان مستند سازی‬ ‫می شود‪».‬ویبابیاناینکهتهیهگزارشتفصیلیکمیسیون‬ ‫برجام ممکن است‪ 2‬تا‪ 3‬ماه زمان ببرد‪ ،‬افزود‪« :‬این گزارش‬ ‫بعدازتهیه‪،‬تحویلمدیرانارشدنظامازجملهروسایسهقوه‬ ‫و شورای عالی امنیت ملی خواهد شد‪».‬‬ ‫روایت متفاوت کاظم جاللی‬ ‫اما انچه در جلســه علنی رخ داد و موجب شد که طرح‬ ‫برخالف نظر علی الریجانی تصویب نشود بسیار قابل توجه‬ ‫و تامل است‪ .‬کاظم جاللی پس از پایان جلسه علنی ضمن‬ ‫تشریح روند تهیه طرح دوفوریتی اجرای برجام به توضیحی‬ ‫درباره هماهنگی های انجام شده با فراکسیون اصولگرایان‬ ‫جهت تصویب این طرح در مجلس پرداخــت و روایتی را از‬ ‫خلف وعده فراکســیون اصولگرایان در تصویب نشدن این‬ ‫طرح مطــرح کــرد‪ .‬او در اظهاراتش گفت‪« :‬قــرار بود این‬ ‫طرح در روز چهارشنبه هفته گذشــته در صحن علنی مطرح‬ ‫شود که برهمین اســاس صبح روز چهارشــنبه هفته گذشته‬ ‫مجمع عمومی فراکسیون رهروان تشکیل جلسه داد و اقای‬ ‫الریجانی توضیحاتی به اعضای فراکســیون در مورد طرح‬ ‫دادند‪ .‬لحظاتی قبل از تشکیل جلســه تماسی با اقای دکتر‬ ‫زاکانی داشتم و گفتند که شب گذشته با دوستانشان جلسه‬ ‫داشــته و پیش نویس طرح را با انها در میان گذاشــته اند اما‬ ‫دوستان انها تقاضایی داشتند که جلسه ای با اقای الریجانی‬ ‫داشته باشــند‪ .‬این موضوع را با رئیس مجلس مطرح کردم‬ ‫و ایشان صبح چهارشنبه در جلسه علنی مجلس حضور پیدا‬ ‫نکرده و ساعت‪ ٨:٣٠‬صبح همان روز در دفتر اقای الریجانی‬ ‫جلســه ای با حضور اقایان حدادعــادل‪ ،‬زاکانــی‪ ،‬زارعی‪،‬‬ ‫ بذرپاش‪ ،‬دهقان‪ ،‬نقوی حسینی ‪ ،‬نبویان و بنده تشکیل شد‪.‬‬ ‫در این جلسه دکتر الریجانی ضمن تبیین طرح گفتند که اگر‬ ‫فراکسیوناصولگرایانمعتقدبهردبرجامهستندباانهاهمراه‬ ‫نیســتیم که در این صورت این فراکسیون می تواند طرح رد‬ ‫بیاورد و ما نیز طــرح جداگانه ای ارائه دهیــم اگر هرکدام از‬ ‫این طرح هــا رای بیاورد همان مالک عمل قــرار می گیرد‪.‬‬ ‫البته در ان جلسه تنها اقای نبویان گفت که طرح رد برجام را‬ ‫دارد و اساسا نمی داند که چرا به این جلسه دعوت شده چون‬ ‫به دنبال رد برجام است ولی بقیه دوستان ایشان چنین مطلبی‬ ‫را قبول نداشتند و در نهایت تصمیم بر این شد که برای بررسی‬ ‫این طرح دوفوریتی دو فراکســیون با یکدیگر جلسه داشته‬ ‫باشند که برای رسیدن به این مهم گروه ‪ ٣+٣‬تشکیل شد‪».‬‬ ‫او در عیــن حال در بخــش دیگری از ســخنانش نیز گفت‪:‬‬ ‫«گروه ‪ ٣+٣‬متشــکل از سه عضو فراکســیون اصولگرایان‬ ‫یعنی زاکانی ‪ ،‬زارعی و بذرپاش و سه عضو فراکسیون رهروان‬ ‫یعنی بنده‪ ،‬بروجردی و حقیقت پور بود‪ .‬این گروه شــش نفره‬ ‫جلسه ای را در ساعت ‪ ١٠‬روز پنج شنبه تشکیل دادند که این‬ ‫جلســه تا دو بعدازظهر ادامه داشت‪ ،‬مجددا چهار بعدازظهر‬ ‫روز جمعه جلسه تشــکیل شــد که تا ‪ ٧:٣٠‬بعدازظهر ادامه‬ ‫داشت و در این جلسات اقای توکلی نیز حضور داشتند‪ .‬قرار‬ ‫شــد مســائل اختالفی با حضور اقای الریجانی مورد بحث‬ ‫و بررسی قرار گیرد‪ ،‬به همین دلیل روز شــنبه از ساعت دو تا‬ ‫پنج بعدازظهر جلسه ای سه ســاعته با حضور رئیس مجلس‬ ‫برگزار شد و مفصل روی طرح بحث کردند‪ .‬در پایان جلسه‪،‬‬ ‫نمایندگان فراکسیون رهروان پای این طرح را امضا کردند اما‬ ‫هنگامی که از نمایندگان فراکسیون اصولگرایان خواستیم‬ ‫که پای طرح را امضا کنند گفتند ابتدا باید گزارش کمیسیون‬ ‫برجام خوانده شود و بعد طرح ارائه شود‪ ،‬در واقع دوستان این‬ ‫طرح را امضا نکردند که حتی مورد اعتراض اقای توکلی قرار‬ ‫گرفت‪ .‬با نگاهی به امار موافقان و مخالفان مجلس در رای‬ ‫به طرح دو فوریتی این طرح مشخص می شود که بسیاری از‬ ‫دوستان در فراکسیون اصولگرایان با وجود توافق انجام شده‬ ‫به ان رای ندادند‪ .‬چون دوستان در فراکسیون اصولگرایان‬ ‫به مذاکرات وگفت وگو وفادار نیســتند‪ .‬امروز صبح و پیش از‬ ‫رای گیری در جلسه علنی با اقای حدادعادل همین موضوع‬ ‫را مطرح کردم و این نکته را یاداور شدم که در زمینه انتخابات‬ ‫اعضا در کمیسیون برجام بســیاری از دوستان مخالف ارائه‬ ‫پارلمان‬ ‫در این میان اما علیرضا زاکانی‪ ،‬رئیس کمیسیون ویژه‬ ‫بررسی برجام ناگفته های خود از جریان تشکیل کمیسیون‬ ‫برجام‪ ،‬انتخابات هیات رئیســه و جمع بندی این کمیسیون‬ ‫را تشریح کرد‪.‬‬ ‫سیدعباس عراقچی در غیاب‬ ‫محمدجواد ظریف در جلسه‬ ‫مجلس حضور داشت‬ ‫مثلث | شماره ‪282‬‬ ‫ناگفته های زاکانی‬ ‫سیاست‬ ‫فهرست واحد بودند‪ ،‬اما دکتر الریجانی ابرو گذاشتند و گفتند‬ ‫موضوع ملی و مهمی است‪ ،‬بنابراین کمیسیون برجام باید با‬ ‫گرایش هایمختلفشکلبگیرد‪.‬متاسفانهبازهمفراکسیون‬ ‫اصولگرایان در زمان رای دادن خلف وعده کرد و باوجود گام‬ ‫وحدت امیز فراکســیون رهروان‪ ،‬باز نتیجه به سمت وسوی‬ ‫دیگررفت؛رویکردیکهدرانتخاباتهیات رئیسهکمیسیون‬ ‫ویــژه نیز ان را مشــاهده کردیــم‪ ».‬اما این جلســه مجلس‬ ‫حاشیه های دیگری هم داشت‪ .‬از جمله اقدام حمید رسایی‬ ‫درمخالفتبابرجام‪.‬بعدازمشاجرهلفظیحمیدرساییوعلی‬ ‫الریجانی در صحن علنی‪ ،‬رسایی با بلند کردن یک پالکارد‬ ‫عنوان کرد که با برجام مخالف است‪ .‬این موضوع بهانه ای‬ ‫شده تا حمید بعیدی نژاد از اعضا ی تیم مذاکره کننده در پاسخ‬ ‫به وی توضیح دهد که همه از نظر او مطلع هستند و می دانند‬ ‫چه مقدار از وقــت گرانبهــای نمایندگی را بــه این موضوع‬ ‫اختصاص داده اســت‪ .‬بعیدی نژاد در صفحه شخصی اش‬ ‫نوشت‪«:‬جناباقایرسایی‪،‬چشم!چشم!بهخدااقایدکتر‬ ‫الریجانی‪ ،‬همه نمایندگان محترم مجلس و بلکه همه ملت‬ ‫ایران والله‪ ،‬بالله می دانند که شما با برجام مخالف هستید‪،‬‬ ‫اخه اثبات این مخالفت شما که دیگه پالکارد نمی خواست‪.‬‬ ‫بخدا همه می دانیم که جنابعالــی از همان ابتدا هم مخالف‬ ‫مذاکرات هســته ای بودید‪ ،‬همه می دانند که شما با همان‬ ‫تفاهم ژنو هم مخالف بودید‪ .‬واقعا فکر نمی کنم کسی نداند‬ ‫که جنابعالی در این دو سال که تیم مذاکراتی در حال مذاکره‬ ‫بود چقدر وقت با ارزش نمایندگی خود را به مخالفت با تفاهم‬ ‫ژنو‪ ،‬اجرای تفاهم ژنو و مذاکرات وین اختصاص دادید‪ .‬بخدا‬ ‫همه می دانند که در همین دوره بعداز پایان مذاکرات چقدر در‬ ‫سخنرانی هایخودتاندرتهرانویاشهرستان هابهمخالفت‬ ‫با برجام برخاستید‪ .‬همه والله در جریان این تالش های شما‬ ‫هستند‪.‬فکرنکنمیکنفرباشدکهنداندشماباچهحساسیتی‬ ‫در گفت وگوهای کمیسیون برجام شــرکت فرمودید و با چه‬ ‫جدیتیتالشکردیدضعف هایبرجامرابااقایدکترعراقچی‬ ‫به بحث بگذارید‪ .‬حتی یک نفر هم نیســت که نداند حتی با‬ ‫پایانگرفتنبحث هایکمیسیونبازهمازتالشنایستادید‬ ‫و با شرکت در سخنرانی ها حتی در جمع متحصنین خواستید‬ ‫مسئوالن را از خطرات بالقوه تفاهم هسته ای اگاه کنید‪ .‬والله‬ ‫همه می دانند که شما با برجام مخالفید چون پذیرش برجام را‬ ‫به معنای باز شدن راه نفوذ دشمن می دانید‪».‬‬ ‫علیرضا زاکانی گفته اســت‪« :‬جریان خاصی در ابتدا‬ ‫س کمیسیون از خودشان باشد و حتی پیام‬ ‫می خواست رئی ‬ ‫دادند که رئیس از ما باشــد و پس از ان هر کدام از سمت ها‬ ‫مانند نایب رئیس را خودتان انتخــاب کنید‪ ،‬پس از انتخاب‬ ‫هیات رئیســه برای ورود به کار نیز با نظرات متفاوتی مواجه‬ ‫بودیم که چطــور ان را اغاز کنیم‪ .‬اقای پزشــکیان که قرار‬ ‫بود روش کار را تهیه کند و به کمیســیون بیاورد ان را نیاورد‬ ‫و این هفته هم که بحث شد در شــنبه اخر هم من این مورد‬ ‫را به هر یک از اعضایــی که اعتراض می کردنــد یاداوری‬ ‫کردم کــه من به شــما گفتم فــان کار را انجــام دهید که‬ ‫انجام ندادید‪ .‬مواردی از جمله اینکه چه کســی و چند بار به‬ ‫کمیسیون فراخوانده شود را نیز در هیات رئیسه کمیسیون‬ ‫تصمیم گیری می کردیم و من هرگز تصمیم فردی نگرفتم‪.‬‬ ‫در طول مدت ســه یا چهار هفته فرصتی که داشــتیم‪ ،‬سه‬ ‫چهار جلسه هیات رئیسه تشکیل شد که اقایان حقیقت پور‪،‬‬ ‫نبویان‪ ،‬نجابت‪ ،‬نقوی حسینی‪ ،‬احمدی و خود بنده اعضای‬ ‫هیات رئیسه را تشکیل می دادیم‪ .‬برای هر یک از مواردی‬ ‫که برخی اعضا مانند اقای پزشــکیان اشکال می گرفتند به‬ ‫صورت مستند پاسخ داده می شــد‪ .‬پنج کمیته برای بررسی‬ ‫برجام در کمیسیون تشکیل شد‪ ،‬از این پنج کمیته ‪ ۴‬کمیته‬ ‫مسئول داشت و کمیته اقتصادی مسئول نداشت‪ ،‬قرار شد‬ ‫اقایتاجگردونومندرکمیسیونودرهیات رئیسه‪،‬رئیس‬ ‫کمیته اقتصادی را انتخاب کنیم‪ .‬از یک سوی قرار بود من‪،‬‬ ‫اقای نجابت و اقای بذرپاش در هیات رئیســه حضور یابیم‬ ‫و اقای تاجگردون و اقای پزشــکیان حضور یابند‪ .‬اما در ان‬ ‫موقع انها به سراغ اقای ابوترابی فرد برای دفاع از برجام رفته‬ ‫بودند تا باندی و گروهی برای هماهنگی در جلسه کمیسیون‬ ‫برای دفاع از برجام تشکیل دهند‪ ،‬این امر توسط اقای ترابی‬ ‫فردتاییدشدهوفایلصوتیانهمموجوداستکهمننیزبه‬ ‫اقای ابوترابی فرد گفتم که از نظر من این کار توطئه است‪».‬‬ ‫وی در بخش دیگری گفته است‪«:‬گزارشاتی که اینها‬ ‫{پنج نفر نماینده معترض به گزارش کمیسیون برجام} ارائه‬ ‫کردند خنده دار است‪ .‬خود هیات رئیسه این گزارش کمیته‬ ‫سیاسی را که می خواندند خنده شان گرفته بود‪ .‬در گزارش‬ ‫کمیته امنیتی نیز راجع به مسائل اسالمی صحبت کرده بود‬ ‫و بعد ‪ ۷‬پیشنهاد مطرح کرده بود که هیچ یک راجع به برجام‬ ‫صحبت نکرده بود و مثــا مواردی همچــون اینکه ما باید‬ ‫توان موشکی را تقویت کنیم‪ ،‬اسلحه صادر کنیم و مواردی‬ ‫از این دســت مطرح شــده بود و چیزی راجع به برجام در ان‬ ‫مطرح نشــده بود که همین گزارش نیز از نظر اقای کوثری‬ ‫قابل قبول نبود و می گفتند خودتان با یکدیگر روی ان توافق‬ ‫کرده اید که چه بنویســید‪ .‬اینها {پنج نفر نماینده معترض به‬ ‫گزارش کمیســیون برجام} می گفتند بیایید این موارد را در‬ ‫کنار هم بچینید و به عنوان گزارش ارائه کنیم‪ ،‬غافل از اینکه‬ ‫هر یک از گزارشات با یک ادبیات متفاوتی نوشته شده است‬ ‫و جالب اینکه این افراد چشم بسته از برجام دفاع می کردند‬ ‫و ورود تخصصی به کمیته ها نداشتند‪ ،‬مباحث را فنی بحث‬ ‫نمی کردند بلکه سیاسی بحث می کردند انها می گفتند اگر‬ ‫بخواهدگزارشهمتهیهشودچهارتاششماهزمانمی بردو‬ ‫برخی اعضا (اقای ابوترابی) می گفتند اصال گزارش ندهیم‪.‬‬ ‫اما ما امدیم دبیرخانه را فعال کردیم و شروع به نوشتن کردیم‬ ‫و پایه و بنیان موارد گرداوری شده و بررسی شده را قرار دادیم‬ ‫و در مورد ان به بحث و بررســی پرداختیم‪ .‬از یک طرف هم‬ ‫اقای الریجانی اصرار داشتند که گزارش سریعتر تهیه شود‪.‬‬ ‫چند شب تا صبح من کار کردم تا گزارش به شکلی اصولی و‬ ‫تنظیم شده باتوجه به موارد مصوب شده در دستورکار تهیه‬ ‫شود‪.‬هیچکسدراینکمیسیونمانیامدبگویدکهاینبرجام‬ ‫ما سایه جنگ را برداشت‪ .‬کســی جرات نمی کرد و هرکسی‬ ‫اظهارنظر می کرد می گفت عمق منطقــه ای ما‪ .‬هم اقای‬ ‫عراقچی و هم اقای جلیلی همه این گزارش را خواندند‪ ،‬این‬ ‫گفتهکهمی گویندبرجامسایهجنگراازایرانبرداشتهاست‪،‬‬ ‫از اساس بیهوده و اشتباه اســت یا در بحث اینکه می گفتند‬ ‫طبق بند‪ ۳‬نفت ما صفر می شــود‪ ،‬ما امدیم بررسی کردیم و‬ ‫هیچ یک از این موارد را نیافتیم و دروغ محض بود‪».‬‬ ‫زاکانی همچنین گفته است‪« :‬مشکل برخی این بود‬ ‫حرف کم اورده بودند و می خواســتند بازی را به هم بزنند‪ .‬به‬ ‫لطف خدا ما اجازه چنیــن کاری را نخواهیم داد‪ .‬اگر حرفی‬ ‫دارند مستدل و منطقی ارائه کنند‪ .‬برای تک تک موارد مانند‬ ‫اقتصاد با اساتید اقتصاد مشورت شده تا مشکل فنی نداشته‬ ‫باشــد‪ .‬ما برای بند بند ان عقل جمعی و نظر دانشــگاهیان‬ ‫را به کار گرفته ایــم‪ .‬کاری که باید خود تیــم مذاکره کننده‬ ‫انجام می داد و بســیاری از حقوقدانان می پرســند چرا تیم‬ ‫مذاکره کننده ما را دعــوت نکردند و در مورد ایــن موارد با ما‬ ‫مشورت نکردند؟ اساتید دانشگاه از این خوشحال بودند که‬ ‫کسیامدهتاحرف هایشانرابشنود‪».‬ویدربخشمهمتری‬ ‫ازاظهاراتشگفتهاست‪«:‬ایندوستانیکهمواردیرامطرح‬ ‫می کنند یا اطالع ندارند یا نمی خواهند اطالع داشته باشند‪.‬‬ ‫اقای تاجگردون مطرح کرده اند که این گزارش‪ ،‬منطبق با‬ ‫گزارش اقای جلیلی اســت! من به اقای تاجگردون گفتم‬ ‫شــما گفتید مهمترین بخش کار ســوئیفت است‪ ،‬گزارش‬ ‫اقای جلیلی چه بود؟ گزارش اقای جلیلی این بود که تحریم‬ ‫سوئیفت هشت سال دیگر برداشته می شود‪ .‬بنده در گزارش‬ ‫اورده ام سوئیفت روز اجرا از بانک مرکزی برداشته می شود‪».‬‬ ‫حاال همه چیز به جلسه این هفته مجلس موکول شده‬ ‫است‪ .‬کمیسیون امنیت ملی چراغ سبز به طرح یک فوریتی‬ ‫نشان داده و بعید به نظر می رسد مخالفان نصاب الزم را برای‬ ‫مخالفت بیشتر با برجام داشته باشــند‪ .‬گویا بعد از همه این‬ ‫جنجال ها زمان اجرای برجام فرا رسیده است‪.‬‬ ‫‪41‬‬ ‫پارلمان‬ ‫یگویند که تیم جلیلی گزارش را نوشته‬ ‫دروغ م ‬ ‫پشت پرده اختالف درکمیسیون برجام به روایت حسین نجابت‬ ‫سیاست‬ ‫‪42‬‬ ‫مثلث | شماره ‪282‬‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫خبرنگار‬ ‫مجلس‪ ،‬خردادماه قانون حفاظت از دستاوردهای‬ ‫هسته ای کشــور را تصویب کرد که براساس ان‬ ‫کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس‬ ‫ماموریت یافت تا با نظارت بــر روند مذاکرات هر‬ ‫شش ماه گزارشی را به صحن علنی مجلس ارائه‬ ‫کند‪ .‬اما روزی کــه اقای ظریف بــه صحن علنی‬ ‫امد و درباره نحوه به نتیجه رســیدن مذاکرات و‬ ‫تدوین برجام توضیح داد‪ ،‬طرح پیشنهاد تشکیل‬ ‫کمیسیون ویژه بررسی برجام با امضای تعدادی‬ ‫از نمایندگان ارائــه و همان زمان تصویب شــد ‪.‬‬ ‫بفرمایید تشکیل چنین کمیسیونی چه ضرورتی‬ ‫داشت و ایا موازی کاری با کمیسیون امنیت ملی‬ ‫و سیاست خارجی نبود؟‬ ‫خیر‪ ،‬دولت به قانون الزام به حفظ دســتاوردها و‬ ‫حقوق هسته ای ملت ایران هیچ توجهی نکرد و ما در برجام‬ ‫برای اجرای پروتکل الحاقی یک کشــور اســتثنا شدیم‪،‬‬ ‫ضمن انکه لغو یکجای تحریم ها در برجام نیز محقق نشد‪.‬‬ ‫وقتی برنامه جامع اقدام مشترک تدوین شد دولت به مجلس‬ ‫الیحه نداد و در واقــع مجلس از تمام مســائل برجام کنار‬ ‫ماند‪ .‬نمی خواهم این رفتار دولت را در اجرای برجام تعبیر‬ ‫به دور زدن مجلس کنم بلکه می گویم توجهی نکرد به اینکه‬ ‫مجلس باید باید در جریان قرار بگیــرد‪ .‬همه حقوقدان ها‬ ‫معتقدند برجام معاهده ای سیاسی یا حقوقی تعهداور برای‬ ‫ایران است‪ .‬پس باید طبق تصریح قانون اساسی جمهوری‬ ‫اسالمی به تصویب مجلس برسد اما دولت الیحه برجام را‬ ‫به مجلس نداد‪ .‬دوستان گفتند حداقل کمیسیون ویژه ای‬ ‫برای رسیدگی به متن برجام و بررسی پیامدهایش تشکیل‬ ‫شود و عنوانش هم «کمیسیون ویژه بررسی برجام‪ ،‬پیامدها‬ ‫و دستاوردهای ان» شد ‪ ،‬بنابراین دوستان پیشنهاد دادند‬ ‫و مجلس به این پیشــنهاد رای داد‪ 15 .‬عضو کمیســیون‬ ‫ویژه نیز واقعا با دقت انتخاب شــدند‪ .‬اقایــان بروجردی‪،‬‬ ‫حقیقت پور‪ ،‬نقوی حســینی‪ ،‬کوثری‪ ،‬احمدی و منصوری‬ ‫ارانی از کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی‪ ،‬من و اقای‬ ‫کارخانه ای از کمیسیون انرژی‪ ،‬ابوترابی فرد و بذرپاش از‬ ‫هیات رئیسه مجلس‪ ،‬اقایان زاهدی و نبویان از کمیسیون‬ ‫اموزش و تحقیقات‪ ،‬اقای پزشکیان از کمیسیون بهداشت‬ ‫و درمان‪ ،‬اقای تاجگردون از کمیســیون برنامه و بودجه و‬ ‫محاسبات مجلس بودند‪ .‬اقای دکتر زاکانی نیز شخصیتی‬ ‫شناخته شــده و جامع االطراف هســتند که با نظر اکثریت‬ ‫به عنوان رئیس کمیسیون انتخاب شدند‪ .‬به نظر من ترکیب‬ ‫خیلی خوبی در کمیسیون ویژه گرد هم امدند‪.‬‬ ‫قبــل از انکــه وارد بررســی عملکرد کمیســیون‬ ‫ویژه بررســی برجام شــویم بفرمایید کــه چرا از‬ ‫همان ابتدای تشکیل کمیســیون یک دوقطبی‬ ‫در ان شــکل گرفت؟ به نظر می رسد همان زمان‬ ‫فراکســیون رهــروان احســاس می کــرد چون‬ ‫اکثریت مجلــس را دارد رئیس کمیســیون ویژه‬ ‫هم باید از این فراکسیون باشــد اما اقای زاکانی‬ ‫رئیس کمیسیون شــد‪ .‬بعد از همین اتفاق اغاز‬ ‫بازخوردهای منفی بود و مصاحبه های تندی انجام‬ ‫شد که کمیسیون ویژه دست افراطی های مخالف‬ ‫و منتقد برجــام افتاده اســت و بنابرایــن نتیجه‬ ‫گزارشی هم که می دهد مشخص است؟‬ ‫طــرح ایــن مباحــث نوعــی غیر دموکراتیــک و‬ ‫غیر مسئوالنه برخورد کردن با مســائل است‪ .‬به هر جهت‬ ‫مجلس رای به تشکیل چنین کمیسیونی داد‪.‬‬ ‫قبول داریــد از همان جا دوقطبی در کمیســیون‬ ‫شروع شد؟‬ ‫به نظر من انهایی تندرو هســتند که حاضر نیستند‬ ‫به قواعد بازی تن دهند و به این قضایــا دامن زدند که بعدا‬ ‫دوقطبی در کمیســیون ویژه شــکل گرفت امــا عناصر و‬ ‫علت هایش را باید دقیقا بررسی کنیم‪ .‬مجلس رای عضویت‬ ‫به پانزده نفر در کمیسیون ویژه داد‪ ،‬دو فراکسیون ائتالف‬ ‫کردند و یک لیســت پانزده نفــره دادند‪ .‬یکــی از اعضای‬ ‫فراکســیون رهروان والیت یعنی دکتــر جهانگیرزاده رای‬ ‫نیاورد و جای او اقای وحید احمدی از بیرون ائتالف اولیه‬ ‫رای اورد‪ ،‬بعد پانزده عضو برای تعیین ریاســت کمیسیون‬ ‫ویژه رای گیری کردند و اقای زاکانی رای اورد‪ .‬رقیب او هم‬ ‫اقای احمدی بود‪ .‬روال کار در همه کمیسیون های مجلس‬ ‫همین طور است و اتفاق جدیدی رخ نداد‪ .‬اگر قواعد ساده‬ ‫کار جمعی یعنی رای گیری را نپذیریم و شروع به مقابله کنیم‬ ‫که هیچ کاری شکل نمی گیرد‪ .‬اما اینکه اختالفات از کجا‬ ‫رشد پیدا کرد؟ مرحله اول کمیسیون ایین نامه ای را تصویب‬ ‫و برنامه خود را برای یک ماه تا ‪ 9‬مهر تنظیم کرد‪ .‬براساس‬ ‫ایین نامه قرار گذاشــتیم نظــرات و دیدگاه هــای موافق و‬ ‫مخالف برجام را بشــنویم‪ ،‬از این رو اول اقای عراقچی به‬ ‫سوال های ما پاسخ داد اقایان بعیدی نژاد و تخت روانچی‬ ‫هم امدند و مشروح نشست کمیسیون با انها نیز از تلویزیون‬ ‫پخش شــد‪ ،‬بعد اقای جلیلــی و تیم ســابق مذاکره کننده‬ ‫هسته ای به کمیســیون ویژه امدند‪ .‬چون شــنیده بودیم‬ ‫اقای جلیلی و تیم سابق مخالف برجامند و در شورای عالی‬ ‫امنیت ملی در شــش جلســه مطالب شــان را بیان کردند‪،‬‬ ‫گفتیم همان مباحث را برای ما هم بیان کنند‪ .‬کجای این‬ ‫کار ایراد داشت؟ عده ای اینجا مخالف بودند‪ .‬به خصوص با‬ ‫پخش تلویزیونی جلسه مخالفت کردند چون فکر می کردند‬ ‫این وجهه برجام را تضعیف می کنــد‪ ،‬حال انکه این حرف‬ ‫درســتی نبود‪ .‬مردم باید در جریان همــه مباحث موافق و‬ ‫مخالف برجام قــرار می گرفتند‪ .‬ضمن انکــه رهبر معظم‬ ‫انقالب فرمودند؛ «مجلس نباید از بررسی برجام کنار بماند‬ ‫و باید برجام به طور دقیق بررسی شود‪ ».‬مرحله بعد بررسی‬ ‫برجام در داخل کمیســیون با لحاظ دیدگاه های موافقان‬ ‫و مخالفان بود‪ ،‬ســواالتی هم بــرای وزارت امور خارجه و‬ ‫سازمان انرژی اتمی فرستاده شــد‪ .‬البته وزارت خارجه زیاد‬ ‫به سئواالت ارســالی اهمیت نداد اما سازمان انرژی اتمی ‬ ‫ت ارســالی دقیق پاســخ گفــت‪ .‬دو بازدید‬ ‫به همه ســواال ‬ ‫هم از نطنز‪ ،‬فــردو و خنداب داشــتیم‪ .‬اکثریت نمایندگان‬ ‫امدند‪ .‬البته یکی‪ ،‬دو نفر از اعضا هم بودند که کال جسته‬ ‫و گریخته در جلســات کمیسیون ویژه شــرکت می کردند‪.‬‬ ‫طبق ایین نامه برای خودمان یک خط مشی تعریف کردیم‬ ‫و گفتیم ما الزامات متن برجام را بررسی می کنیم که درباره‬ ‫این موضوع به اختالف ســلیقه خوردیم‪ .‬عــده ای معتقد‬ ‫بودند که خارج از متن را هم بایــد دید یعنی زمان قبل و بعد‬ ‫از اجرای برجــام و عملکرد تیم ســابق مذاکره کننده و تیم‬ ‫مذاکره کننده فعلی بررســی و مشخص شــود که هر کدام‬ ‫چه کار کردند‪ .‬به نظر من هر کســی این کار را کند اشتباه‬ ‫است چون در یک زنجیره ‪ 12‬ساله از مذاکرات چنین متنی‬ ‫به دست امد‪ ،‬بنابراین هر دوره از مذاکرات متقضیات خود‬ ‫را داشــت که به تعهدنامه یا معاهده ای نینجامید اما حاال‬ ‫تعهدنامه یا معاهده یا هر عنوان دیگری به دســت امد که‬ ‫برای کشور تعهداتی را ایجاد می کند‪ .‬در مجموع این گزینه‬ ‫که خارج از متن برجام هم بررسی شود مورد موافقت اکثریت‬ ‫اعضای کمیســیون قرار نگرفت‪ .‬در سایر کمیسیون های‬ ‫مجلس هم همیــن طور اســت‪ .‬وقتی عــده ای موافق و‬ ‫عده ای مخالف یک موضوع هستند رای گیری می کنند ما‬ ‫نیز بعضی جاها به تفاهم می رســیدیم و در بعضی جاها نیز‬ ‫به تفاهم نمی رسیدیم‪ .‬خب باید در موارد اختالفی چه کار‬ ‫می کردیم؟ باید رای می گرفتیم به همین ترتیب بر حسب‬ ‫اتفاق کسانی که مخالف تمرکز بر الزامات متن برجام بودند‬ ‫در موضع اقلیت قــرار گرفتند حاال این خیلی بد اســت که‬ ‫هر وقت مساله مورد قبول ما نبود اصل قضیه را زیر سوال‬ ‫ببریم اما متا ســفانه این اتفاقی است که افتاد‪ .‬در فتنه هم‬ ‫همین شد وقتی نتیجه انتخابات مغایر نظر عده ای بود که‬ ‫به کس دیگری رای دادند انها اصل انتخابات را زیر سوال‬ ‫بردند و گفتند تقلب شــده است‪ .‬پس نخســتین اختالف ‬ ‫میان اعضای کمیسیون در نوع بررسی برجام بود‪ ،‬پخش‬ ‫جلســات از تلویزیون اختالف دوم بود‪ .‬گروه مخالف اول‬ ‫معتقد بودند گزینشی پخش می شــود وقتی همه جلسات‬ ‫پخش شد گفتند چرا همه اش پخش می شود؟ خیلی جالب‬ ‫است‪ .‬دوربین شــبکه خبر می امد ضبط می کرد و می رفت‬ ‫با چند ســاعت تاخیر پخش می کرد کار انها هم به کســی‬ ‫از اعضای کمیسیون ربط نداشــت که فکر می کردند این‬ ‫کار هماهنگی شــده اســت‪ .‬تیم اقای دکتر جلیلی هم که‬ ‫امدند و کار منسجمی ارائه دادند – البته شاید وقت بیشتری‬ ‫داشتند و برنامه شان را دقیق تر تنظیم کردند ‪ -‬درباره بند بند‬ ‫برجام وقتی می خواســتند توضیح دهند دوستان مخالف‬ ‫می پرسیدند زمان شما چطور بوده است؟ حاال فرض کنیم‬ ‫یک طوری بوده اســت؟ اعضای تیم اقای جلیلی داشتند‬ ‫اصل متن برجام را ارزیابی می کردند و می گفتند این بند این‬ ‫نتایج را دارد اما بعضی ها مقابله و بعضی اقایان هم مباحث‬ ‫انها را رد می کردنــد‪ ،‬در همین گــزارش نهایی هم بعضی‬ ‫ادعاهایی که تیم اقای جلیلی مطرح کردند اما رد شد نیامد‬ ‫اما بعضی ادعاها را هم نمی شد رد کرد‪ .‬متن برجام جمالت‬ ‫ایهام دار و مفاهیم مبهم زیاد دارد‪ .‬انجاهایی که مبهم بود‬ ‫و ایهام داشت اصل را بر تفسیر تیم مذاکره کننده گذاشتیم‬ ‫اما جایی که متن شــفاف اســت دیگر جای بحث نیست‪.‬‬ ‫مثال لغو‪ ،‬تعلیق و توقف ســه لغت متفــاوت از یکدیگرند‪.‬‬ ‫در واقــع یک خطوط قرمزی داشــتیم که متــن برجام را با‬ ‫خطوط قرمز می ســنجیدیم‪ .‬یکی از خطــوط قرمز ان بود‬ ‫که تحریم ها باید لغو شــود اگر لغو نشود ما هم باید متناظر‬ ‫عمل کنیم‪ .‬در فردو‪ ،‬نطنز و خنــداب اراک همین رویکرد‬ ‫ باید دنبال شود یعنی نمی شــود ما کامال فعالیت هایمان را‬ ‫در انجا لغــو کنیم اما انها تعلیق کنند‪ .‬متــن برجام را دقیق‬ ‫بررسی کردیم که چه مقدار تحریم ها لغو‪ ،‬چه مقدار تعلیق‬ ‫و چه مقدار متوقف می شود‪ .‬سه لغت انگلیسی با معناهای‬ ‫متفاوت در متن برجام وجود داشت البته همانطور که گفتم‬ ‫بعضی جاها اختالف بود و متن ایهام داشت مبن ا را بر حرف‬ ‫تیم مذاکره کننــده قرار دادیم و نگذاشــتیم که حرف های‬ ‫امریکایی هــا اصل قرار گیــرد اما بعضی جاهــا دیگر متن‬ ‫شفاف است‪ ،‬این رویکرد را دوســتان نمی پسندیدند حاال‬ ‫ما چه کنیم‪ .‬من در کمیته تخصصی بودم ‪.‬در متن گزارش‬ ‫کمیسیون هم امد اینکه در برجام فردو به عنوان یک مرکز‬ ‫پدافندی شناخته شده مثبت ارزیابی و از تالش دوستان هم‬ ‫تقدیر شد‪ .‬حاال اینکه بگوییم انجا مرکز فیزیک هسته ای‬ ‫با ابشار ‪ 165‬سانتیریفیوژی برای ایزوتوپ های باردار است‬ ‫یکسری حرف های کلی زدن است‪ .‬چی بگوییم؟ بگوییم‬ ‫این مثبت و ان هم مثبت است؟ اینکه خوب نیست‪ .‬درباره‬ ‫خنداب گفتیم اینکه رهبر معظم انقالب گفتند اب سنگین‬ ‫بماند یک تصمیم سیاسی است نه فنی و اقتصادی‪ ،‬از اب‬ ‫ســنگین ماندن اراک هم تقدیر کردیم اما نمی توان گفت‬ ‫اب ســنگین اراک از نظر فنی بهتر شــده و ارتقا پیدا کرده‬ ‫مثلث | شماره ‪282‬‬ ‫علیه گزارش کمیسیون صحبت کند‪ .‬بعضی جاها نظراتش‬ ‫پذیرفته شــد و بعضی جاها پذیرفته نشــد‪ .‬بنابراین بیانیه‬ ‫دادن و انجام چنین کارهایی به مصلحت کشور نیست‪ .‬ما‬ ‫حتی انجاهایی که دولت می گفت یک قرارداد نانوشــته با‬ ‫اژانس دارد و توافقنامه امضا کرده به نظرات مسئوالن انرژی‬ ‫اتمی خودمان اعتماد کردیم‪ .‬براساس متن ما تا سال دهم‬ ‫هیچ اقدامی نمی توانیم بکنیم از سال دهم به بعد غنی سازی‬ ‫را شروع می کنیم‪ ،‬کلمه ای دارد که ساالنه ‪ 200‬سانتیرفیوژ‬ ‫‪ IR6‬و ‪ IR8‬می توانیم داشته باشیم اما اقای صالحی گفت‬ ‫در برنامه درازمدت مان ایــن را به هم می زنیــم و هرچقدر‬ ‫بخواهیم با هر غنایی از سال پانزدهم می توانیم غنی سازی‬ ‫کنیم‪ .‬ما این را اوردیم حال انکه متن برجام خالف این است‬ ‫یا حداقل تناقض دارد‪.‬‬ ‫پــس در کل می فرمایید کــه یــک کار جمعی در‬ ‫کمیسیون ویژه انجام شد؟‬ ‫معلوم است‪ ،‬روز اخر هم همه متن را برای ‪ 10‬نفر‬ ‫یعنی ‪ 2‬سوم اعضا خواندیم و رای گرفتیم‪ .‬اگر امار حضور‬ ‫و غیاب اعضا در جلســات کمیســیون مطالعه شود‪ ،‬اقای‬ ‫تاجگردون به طور متناوب در جلســات حضور پیدا می کرد‬ ‫اما او به همراه اقایان پزشــکیان و منصوری ارانی روز اخر‬ ‫قهر کردند چون می گفتند این گزارش بیرون مجلس تهیه‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫واقعــا تیم جلیلی گــزارش را تهیه کرده اســت؟‬ ‫چون طبق بیانیه پنج عضو معترض کمیســیون‬ ‫ویژه گویا اقای زاکانی اعالم کرده که متن گزارش‬ ‫نهایی در خارج از مجلس تدوین شده است؟ ایا‬ ‫این طور بود؟‬ ‫اصال چنین چیزی نبود‪ .‬انهــا باید بین خود و خدا‬ ‫جوابگو باشــند‪ .‬اقای زاکانی دو نفر کمک داشت؛ یکی از‬ ‫اصل نود و دیگری از بیرون به او کمک می کردند‪ .‬شب تا‬ ‫دیر وقت انها مشغول تنظیم گزارش بودند‪ ،‬بنابراین خود او‬ ‫نظارت داشــت‪ .‬خودم دیدم چندین شب تا نیمه های شب‬ ‫بیدار بود‪ .‬مطلب مهمتر این است که به هر حال این متن در‬ ‫کمیسیون بند به بند خوانده می شد‪ ،‬این بهانه هایی است‬ ‫که بوی خوبی از ان استشمام نمی شود‪ .‬از دو نفر از اقایان‬ ‫هیچ انتظاری نداشــتیم و نداریم چون گذشــته و حالشان‬ ‫مشخص است‪.‬‬ ‫چه کسانی؟‬ ‫نیاز نیســت نام ببــرم ولی اینکه بگوینــد برون داد‬ ‫کمیســیون مطلوب ما نیســت بعد جر بزنند مثــل اتفاقی‬ ‫اســت که در فتنه ‪ 88‬افتاد‪ .‬این رفتار از اقایان بروجردی و‬ ‫حقیقت پور بسیار جای تامل دارد‪.‬‬ ‫نظر شــما درباره اینکه طرح یــک فوریتی اقدام‬ ‫متناسب و متقابل دولت ایران در اجرای برجام به‬ ‫کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس‬ ‫ارجا شد‪ ،‬چیست؟‬ ‫‪ 40‬روز کمیسیون برجام در حال بررسی متن برنامه‬ ‫جامع اقدام مشترک بود‪ .‬شــش نفر از اعضای کمیسیون‬ ‫امنیت ملی و سیاســت خارجی در این کمیســیون حضور‬ ‫داشتند‪ .‬اعضای کمیسیون ویژه بر متن برجام مسلط بودند‪،‬‬ ‫بنابراین منطق حکم می کند که این طرح باید به کمیسیون‬ ‫برجام ارجاع می شد اما به کمیسیون امنیت ملی و سیاست‬ ‫خارجی مجلس رفــت و یــک روز پس از انکــه طرح یک‬ ‫فوریتی به کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس‬ ‫ارجاع شد‪ ،‬کلیاتش در این کمیسیون به تصویب رسید‪.‬‬ ‫اما اقای فرهنگی که در هیات رئیسه همه او را یک‬ ‫عضو ‪ 50-50‬می دانند در برنامه شبکه خبر گفت‬ ‫که به دلیل قطب بندی ایجاد شده در کمیسیون‬ ‫برجام هیات رئیســه ترجیــح داد کــه طرح یک‬ ‫فوریتی بــه کمیســیون امنیت ملی و سیاســت‬ ‫خارجی مجلس ارجاع شود ‪.‬‬ ‫او یک استداللی بیان کرد که واقعا خنده اور بود‪،‬‬ ‫یعنی کمیســیون امنیــت ملی و سیاســت خارجی مجلس‬ ‫دو قطبی نیست؟ اما نکته این اینجاســت که دوقطبی ای‬ ‫خوب است که دســت خودمان باشد‪ .‬در خود هیات رئیسه‬ ‫اینکه طرح به کمیسیون برجام یا کمیسیون امنیت ملی و‬ ‫سیاســت خارجی مجلس برود‪ ،‬بحث دو قطبی شد‪ .‬یقین‬ ‫دارم و خبر دارم عده ای می گفتند باید به کمیســیون ویژه‬ ‫برجام برود و عده ای می گفتند باید به کمیسیون امنیت ملی‬ ‫و سیاســت خارجی مجلس برود‪ .‬حاال کسانی که نظرشان‬ ‫در اقلیت قرار گرفت درست است که بروند بیانیه بدهند که‬ ‫خیانت شد و جناحی برخورد شد ؟ واقعا بوی سیاسی کاری از‬ ‫ان استشمام می شود چون کمیسیون برجام دوقطبی شده‬ ‫پس به کمیسیون امنیت ملی و سیاســت خارجی مجلس‬ ‫ارجاع شود؟ اکثر بندهای موجود در طرح یک فوریتی مورد‬ ‫توافق همه اعضای کمیسیون ویژه برجام است‪ ،‬بنابراین‬ ‫نباید اصول را زیر پا گذاشت‪ .‬همین مسائل باعث می شود‬ ‫که اتحاد بین دو فراکسیون زیر سوال برود‪.‬‬ ‫شــما موافق این طرح یــک فوریتــی بودید که‬ ‫براســاس این طــرح همــه اختیــار نظارت ها و‬ ‫تصمیم گیری ها درباره اجرای برجام به شــورای‬ ‫عالی امنیت ملی سپرده شود؟‬ ‫من مخالف این طرح هستم‪ .‬به نظر می رسد این‬ ‫طرح باید دو اصل اساسی داشته باشــد‪ .‬دفاع از مقاومت‬ ‫در منطقه هیچ قید و شرطی نباید داشته باشد‪ .‬اگر فروش‬ ‫سالح های متعارف با اجازه شورای امنیت باشد یعنی فاتحه‬ ‫کمک به جبهه مقاومت را باید خواند چون در این پنج سال‬ ‫داعش و النصره رشد کرده و منطقه را بیچاره می کنند‪ .‬دولت‬ ‫هم به درستی نپذیرفت و ما هم نپذیرفتیم‪ .‬باید اعالم کنیم‬ ‫اگر امریکا تحریم جدیدی یا تهدیدی عملی را در دستورکار‬ ‫قرار داد اجرای برجام متوقف شــود‪ .‬پی ام دی بسیار مهم‬ ‫است‪ .‬به دالیل واهی اژانس بین المللی انرژی اتمی که در‬ ‫دست همین قدرت هاست نباید بتواند بهانه گیری کرده و به‬ ‫اسم راســتی ازمایی گزارش های مخدوش علیه ما بدهد‪.‬‬ ‫نظارت های استثنایی از هیچ مرکز نظامی و هیچ دانشمند‬ ‫ما پذیرفته نیست چون اژانس سابقه بسیار بدی دارد‪ .‬این‬ ‫ن بند های طرح پیشنهادی است اما تو در تو شده و‬ ‫ل بی ‬ ‫مسائ ‬ ‫گاهی در چارچوب نظر شورای عالی امنیت ملی امده است ‪.‬‬ ‫اینکه پولی که به دست می اید در راستای اقتصاد مقاومتی‬ ‫هزینه شود ان هم ربطی به برجام ندارد‪ .‬در واقع طرح یک‬ ‫فوریتی یک ملغمه ای است تا سر و صدایی درست کنیم که‬ ‫اثرش کم شود که البته کار خوبی نیست‪.‬‬ ‫شــما انتظار داشــتید چنین طرحی بعــد از ارائه‬ ‫گزارش مطرح شود؟‬ ‫بلــه‪ ،‬حتما ذیل خــود پیشــنهادات گزارشــمان‬ ‫پیشنهاداتی داشتیم که یک طرح دو فوریتی متضمن این‬ ‫نکات باشد؛ نکات هم در طرح یک فوریتی است‪ .‬دوستان‬ ‫ما هم در زمان تدوین طرح بودند‪ .‬سه نفر از این فراکسیون‬ ‫و سه نفر از ان فراکسیون حضور داشتند‪ .‬البته چون اقای‬ ‫زاکانی فرصت نداشت کمتر به جلسات رفته بود اما اقایان‬ ‫بذرپاش و زارعی از طرف فراکســیون اصولگرایان و اقای‬ ‫جاللی و بروجردی و حقیقت پور از طرف فراکسیون رهروان‬ ‫در حضور اقای الریجانی بر سر این طرح به تفاهم رسیده‬ ‫سیاست‬ ‫است‪ .‬بله اب سنگین حفظ شد چون رهبری فرمودند؛ اب‬ ‫سنگین باید بماند‪ .‬در متن گزارش هم این نکته را اوردیم‪.‬‬ ‫در مجموع کار بی امان و طاقت فرسایی در کمیسیون ویژه‬ ‫انجام شد دوستان نشســتند مباحث را گوش دادند‪ ،‬پیاده‬ ‫کردند و دوباره گوش دادند‪ .‬اعضای کمیسیون وقتی جمع‬ ‫می شــدند روی بعضی مباحث اتفاق نظر داشــتند مثال در‬ ‫مســائل دفاعی و امنیتی نگاه ها خیلی به هم نزدیک بود و‬ ‫با لطبع عبور می کردیم در بعضی جاهــا نیز خیلی اختالف‬ ‫بود‪ .‬خب در این شــرایط رای می گرفتیــم‪ ،‬باید همین جا‬ ‫تشکر کنم از اقای احمدی به عنوان رئیس کمیته حقوقی‬ ‫نظرات بسیار ویژه ای داشت که بعضی از نظرات او پذیرفته‬ ‫شد و بعضی هم پذیرفته نشد چون بنا نبود و نمی شد که همه‬ ‫نظرات پذیرفته شود‪ .‬درباره دیدگاه های سایر کمیته ها نیز‬ ‫همین طور عمل شد‪.‬‬ ‫نظر شــما دربــاره بیانیــه پنــج نفــر از اعضای‬ ‫کمیسیون ویژه چیست؟‬ ‫واقعا عجیب و جالب بود که پنج نفر از اعضا گفتند‬ ‫گزارش کمیســیون ویژه برجام سیاسی اســت‪ ،‬این کمال‬ ‫بی انصافی اســت‪ .‬در کمیســیون برجام چند نفر بودند که‬ ‫می گفتند مطلقا باید برجام را رد کرد اما ما می گفتیم که باید‬ ‫مشروط تایید کنیم و راه ها و منافذی که تیم مذاکره کننده‬ ‫تحت فشــار یا هر دلیل دیگری قبول کــرد نپذیریم‪ .‬حتی‬ ‫دولت خودش در بیانیه ای گفت مسائل موشکی و معامالت‬ ‫ســاح های متعارف نظامی را نمی پذیرد‪ .‬نگاه ان بود که‬ ‫اجرای برجام را در قالب طرحی مشروط کنیم‪.‬‬ ‫یعنی اینکــه اول ابهامــات برطرف و بعــد برجام‬ ‫اجرا شود؟‬ ‫خیر‪ ،‬اساســا دولت برای برجام به مجلس الیحه‬ ‫نداد‪ ،‬ما نیز نگفتیم برجام را تا ئید یا رد می کنیم بلکه اعالم‬ ‫کردیم در قالب طرحی اجرای برجام مشــروط به رفع منافذ‬ ‫یا مواردی شــود که ممکن اســت از ان ناحیه امنیت ملی‬ ‫ما به لطمه بخورد‪ .‬در واقع گفتیم تصمیم در اختیار دولت‬ ‫است که برجام عمل شود اما برای اجرای ان باید نکاتی را‬ ‫مدنظر قرار دهد مثال اینکه محدودیت در حوزه موشکی و‬ ‫معامالت سالح های متعارف را نپذیرد‪ ،‬اگر امریکا تهدید‬ ‫عملی یا تحریم جدیــد اعمال کرد اجــرای برجام متوقف‬ ‫شــود و ســوم اینکه پی ام دی و نظارت های استثنایی باید‬ ‫حذف شود‪ .‬االن در طرح یک فوریتی مطالب دیگری هم‬ ‫اضافه شد که فکر می کنم وجود انها ضروری نیست و حتی‬ ‫مساله را هم مشوه می کند‪ .‬به نظرم کمیسیون ویژه برجام‬ ‫پیشنهاداتی داد که باید ان پیشنهادات محتوای این طرح‬ ‫می شد چون کار خیلی شســته و رفته و دقیقی انجام شد‪،‬‬ ‫انصاف باید داشت‪ .‬دوستان از کمیســیون برجام زحمت‬ ‫فوق العاده کشیدند بر بند بند برجام و قطعنامه وارد و مسلط‬ ‫شدند‪ .‬برخی حتی بیشتر از خود تیم مذاکره کننده بر برجام‬ ‫و قطعنامه تســلط پیدا کردند که نتیجه هم همین گزارشی‬ ‫بود که در صحن قرائت شــد‪ .‬حاال بعضــی اعضا گزارش‬ ‫مطلوب شــان نبود‪ ،‬صــد درصد هم نمی شــد نظــر انها را‬ ‫تامین کرد اما انصاف و اخالقی نبود که بیایند علیه گزارش‬ ‫کمیســیون ویژه بیانیه دهند‪ .‬این کار دموکراتیک نیســت‬ ‫که بروند چیز دیگــری را بیان کنند چون همــان روالی که‬ ‫هیات رئیسه مجلس و در سایر کمیسیون ها انجام می شود‬ ‫کمیسیون ویژه عمل کرد‪ .‬بعضی وقت ها اتفاق نظر و بعضی‬ ‫وقت ها اختالف نظر پیش می اید‪ .‬در زمان اختالف موضوع‬ ‫به رای گذاشته و براساس نظر اکثریت عمل می شود حاال‬ ‫مثال اگر این گزارش مطلوب امضاکنندگان بیانیه می شد‬ ‫حتما سیاســی نبود‪ .‬دکتر زاکانی مدیریت واقعا منصفانه و‬ ‫منسجمی داشت به هر حال از جناح ها و طیف های مختلف‬ ‫در کمیسیون بودند‪ .‬اقای نبویان شاید مسلط ترین فرد به‬ ‫متن برجام و قطعنامه بود ‪،‬رای خودش را هم داشت و واقعا‬ ‫گزارش کمیســیون مطلوب او هم نبود ولــی نیامد بیرون‬ ‫‪2‬‬ ‫حســین نجابــت‪،‬‬ ‫عضــو هیات رئیســه‬ ‫کمیســیون ویژه بررسی‬ ‫برجام مجلــس جزئیاتی‬ ‫از ماجرای تهیه و تدوین‬ ‫گــزارش کمیســیون در‬ ‫مورد توافق هســته ای را‬ ‫در اختیار هفته نامه مثلث قرار داده است‪.‬‬ ‫پارلمان‬ ‫‪43‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪44‬‬ ‫مثلث | شماره ‪282‬‬ ‫پارلمان‬ ‫بودند ولی من نظر شخصی ام را می گویم که با وجود برخی‬ ‫بندها در طرح موافق نیستم‪ ،‬هرچند من این طرح را امضا‬ ‫کردم و به ان هم رای دادم چون قائل به کار جمعی هستم‬ ‫اما اگر دست خودم بود می گفتم طرح باید شسته و رفته و‬ ‫دقیق درباره اجرای برجام باشد‪ .‬عده ای اصرار داشتند که‬ ‫خیلی زود و کوتاه گزارش کمیســیون ویژه بررســی برجام‬ ‫نهایی شود‪ ،‬ما می گفتیم که فرصت تا ‪ 26‬مهر وجود دارد‬ ‫اما انها می گفتند‪« :‬زمان از دســت می رود و توپ در زمین‬ ‫مجلس است‪ 26،‬مهر برای وقتی بود که کنگره می خواست‬ ‫برجام را رد کند و قرار بود اوباما نظر کنگره را وتو کند اما حاال‬ ‫که این اتفاق نیفتاده باید زودتر کمیسیون ویژه گزارش خود‬ ‫را بدهد‪ ».‬به نظرم این موضع دوســتان منطقی نبود چون‬ ‫به ما ربطی ندارد که امریکا جور دیگری عمل کرده است‪.‬‬ ‫جالب است خانم موگرینی اعالم می کند که ما منتظر نظر‬ ‫مجلس ایران هستیم اما دوســتان ما از اهرم مجلس هم‬ ‫برای فشار به دشمن اســتفاده نمی کنند‪ .‬این خیلی باعث‬ ‫تاسف است‪ .‬در مجموع این طرح به فوریت در کمیسیون‬ ‫امنیت ملی مطرح شــد‪ .‬بعضــی بودند و بعضــی نبودند و‬ ‫کلیاتش را رای گرفتند و تصویب شــد‪ .‬گویا این طرح را به‬ ‫همه کمیسیون ها نیز دادند‪.‬‬ ‫فکر می کنید کار کمیســیون برجــام در مجلس‬ ‫تمام است؟‬ ‫پیشــنهاد اولیه ما این بود که باید کمیســیونی در‬ ‫مجلس مســئول نظارت بر اجرای برجام باشــد حاال فرق‬ ‫نمی کند کــدام کمیســیون‪ .‬تقاضای رهبــری معظم هم‬ ‫همین بود که مجلس از بررسی برجام کنار نماند‪ .‬منطق هم‬ ‫این را حکم می کند چون ســابقه پیمان شکنی طرف های‬ ‫مقابل وجود دارد‪ .‬در اجرای همین توافق ژنو واقعا ‪ 5+1‬به‬ ‫تعهداتش عمل کرد‪ .‬بر همین اساس معتقدم هر وقت انها‬ ‫فرصت کنند و قدرت و زور داشته باشند پیمان شکنی می کنند‬ ‫و بر این پیمان شکنی خود نیز یک اب و رنگ قانونی می زنند‬ ‫تا نزد جهان توجیه پذیر شود‪ ،‬بنابراین چه کمیسیون برجام و‬ ‫چه کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی از مجلس باید‬ ‫اجرای برجام را رصد کند‪.‬‬ ‫نظر شما درباره طرح پایداری ها که حمید رسایی‬ ‫می گفت باید براســاس ان اجــرای برجام تا رفع‬ ‫ایراداتش مسکوت بماند چیست؟‬ ‫خیر‪ ،‬موافق این طــرح نبودم ‪ .‬این عده می گفتند‬ ‫باید نظرشان در مجلس ثبت و درباره ان رای گیری می شد‬ ‫اما هیات رئیسه طرح شان را تحویل نگرفته است‪ .‬من با این‬ ‫کار موافق نبودم‪ .‬خیلی روشــن است من وارد کمیسیونی‬ ‫شدم که انجا قراری با هم گذاشتیم؛ نمی شود افراد تا دیدند‬ ‫منویات شان جلو نمی رود انشعاب بزنند‪ .‬به هر حال تقریبا‬ ‫همه بر اجرای مشروط برجام تفاهم کردیم‪ .‬جمله اش نیز در‬ ‫متن گزارش این طور شد که چون دولت الیحه نداد ما برجام‬ ‫را نه رد و نه تایید می کنیم و اختیار را به دولت می دهیم تا اگر‬ ‫می خواهد داوطلبانه اجرا کند امــا باید این نکات را رعایت‬ ‫کند‪ .‬روی ایــن متن توافق کرده بودیــم حاال مطلوب من‬ ‫نیست نباشد‪ ،‬وقتی یک جمعی توافق می کند باید به نظر‬ ‫جمع پایبندی نشان داد‪.‬‬ ‫دربــاره ‪ 165‬نکته مثبت برجام کــه در بیانیه پنج‬ ‫عضو معترض امده بود‪ ،‬نظرتان چیست؟‬ ‫(خنده) ما تا انجا که بــه ذهن مان نکته مثبت امد‬ ‫در گزارش اوردیم اما ‪ 165‬مورد خیلی است‪ .‬ممکن است‬ ‫نکات ریز و درشت باشد‪ .‬دوستان می گویند اگر ان مقدار‬ ‫از تحریم لغو می شود مثبت اســت و ریز موارد هم در حوزه‬ ‫هواپیمایی‪ ،‬کشتیرانی‪ ،‬پتروشــیمی‪ ،‬خرید و فروش طال‬ ‫و غیره است‪.‬‬ ‫ماموریت کمیســیون برجــام تمام شــد؟ اقای‬ ‫نقوی حسینی‪ ،‬سخنگوی کمیســیون گفته بود‬ ‫گزارش هزار صفحه ای در اینده اماده می شود‪.‬‬ ‫در یک محدوده زمانی مجبور بودیم یک گزارش‬ ‫بدهیم و یک گزارش مفصل تر هم می شــود داد که شامل‬ ‫مباحث پیاده شده‪ ،‬اسناد دریافتی و نظرات مستوفی همه‬ ‫کمیته ها منهای اینکه در کمیسیون برجام رای مثبت اورد‬ ‫یا خیر اســت‪ .‬همه را به گزارش نهایــی ضمیمه کنیم و در‬ ‫اختیار مسئوالن قرار دهیم یا به عنوان یک سند باقی بماند‬ ‫اما اینکه کمیسیون برجام بماند یا نماند بستگی به رویکرد‬ ‫هیات رئیسه دارد‪.‬‬ ‫به نظر شما نظر هیات رئیسه چیست؟‬ ‫وقتی در بررســی طــرح یک فوریتی کمیســیون‬ ‫اصلی‪ ،‬کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی کمیسیون‬ ‫اصلی می شود و ســایر کمیســیون ها نیز طرح را دریافت‬ ‫می کنند اما به کمیسیون برجام به عنوان کمیسیون فرعی‬ ‫هم این طرح ارجاع نشــد‪ ،‬ایــن اتفاق تعجــب اور و یک‬ ‫مقداری خنده دار است ان هم به این دلیل که در کمیسیون‬ ‫ویژه بررســی برجام فضا دوقطبی اســت امــا فضای کدام‬ ‫کمیسیون مجلس دوقطبی نیست ؟‬ ‫شاید نظر هیات رئیسه این اســت که مباحث به‬ ‫جای پیگیری کارشناسی و تخصصی‪ ،‬سیاسی‬ ‫شده بود؟‬ ‫کجایش سیاسی شــده بود؟ یعنی کدام دوقطبی‬ ‫ایجاد شده بود‪ .‬اقای ابوترابی و بروجردی و حقیقت پور جز و‬ ‫کدام یک از این دو قطبی بودند ؟‬ ‫اما همــان اقایــان حقیقت پور و بروجــردی جزو‬ ‫امضاکنندگان بیانیه پنج نفره بودند؟‬ ‫نظرشــان این طور بود‪ ،‬البته ما به ان پنج نفر که‬ ‫اعتراض جدی داریم اما اینکه گفتند در کمیسیون برجام‬ ‫قطب بندی شده‪ ،‬باید بگوییم نظرات و ارا متفاوت شده بود‪.‬‬ ‫من‪ ،‬اقایان زاکانی‪ ،‬کارخانه‪ ،‬زاهدی و احمدی جز و کدام‬ ‫قطب هستیم ؟ می گفتند انجا در اختیار پایداری است‪ ،‬از‬ ‫پایداری که فقط اقــای نبویان در کمیســیون برجام بود‪،‬‬ ‫بنابراین این حرف ها عوامفریبی اســت‪ ،‬به نظرم می رسد‬ ‫در حوزه سیاســی و فنی از متوسط کمیســیون ها مطلع تر‬ ‫بودیم که کم اطالع تر نبودیم‪ .‬اقــای کوثری با ناراحتی از‬ ‫برخی از پنج نفر پرســید «اگر گزارش کمیسیون مطلوب‬ ‫شــما بود بعد سیاســی کاری نبود ؟ ان زمــان خیلی عالی و‬ ‫منصفانه بود حتما‪ ».‬این روش که درباره مسائل اختالفی‬ ‫رای گیری شود‪ ،‬هر روز در صحن مجلس و کمیسیون های‬ ‫تخصصی انجام می شود اما انجام این کار از طرف بعضی‬ ‫بی تجربگی‪ ،‬از طرف بعضی فتنه انگیزی و از طرف بعضی‬ ‫– منظور م اقای بروجردی است ‪ -‬تعجب اور بود‪.‬‬ ‫اینکه تاجگردون منتقــدان برجام را مقابل مردم‬ ‫قرار داد و در نطقش گفت‪« :‬تعارف نکنید‪ ،‬برجام‬ ‫را رد کنید تا مردم تکلیف شــان را با شما بدانند»‬ ‫نظرتان چیست؟‬ ‫از این شعارهای سیاســی همه جا می دهند‪ .‬اگر‬ ‫قرار باشد رعایت این حرف ها را بکنیم که همه زندگی مان‬ ‫را باید تعطیــل کنیم و به انها جواب دهیم‪ .‬خط سیاســی‪،‬‬ ‫رفتار و سابقه اقای تاجگردون مشخص است‪ .‬همه ازادند‬ ‫پشــت تریبون در نطق پنج یا هفت دقیقه ای نظرات شان‬ ‫را اعالم کنند که جــای خودش هم محترم اســت‪ .‬اگر بنا‬ ‫شــد خدا را فراموش کنیم و بعد سراغ مردم را بگیریم‪ ،‬مگر‬ ‫مردم نمی فهمند همین دوستان گالیه داشتند چرا مباحث‬ ‫از تلویزیون پخش می شــود‪ ،‬مردم محترمند و باید بدانند‬ ‫چرا این قدر ناراحتنــد از اینکه تلویزیون مذاکرات را پخش‬ ‫می کرد‪ .‬اقای تاجگردون به شدت اعتراض می کرد؛ اول‬ ‫گفت گزینشی است وقتی تلویزیون بی کم و کاست نشان‬ ‫داد بعد گفت چرا پخش می شــود‪ .‬باالخره کدام قسمت از‬ ‫حرف اقایان را قبول کنیم؟ اگر گزارش مطلوب اقایان بود‬ ‫حتما منصفانه و غیر سیاسی توصیف می شد‪ .‬طرح این نوع‬ ‫مباحث اساسا به صالح کشور نیست‪.‬‬ ‫دوستان به عهدشان‬ ‫وفا نکردند‬ ‫گفت وگوی مثلث با منصور حقیقت پور‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫خبرنگار‬ ‫طرح «اقدام متناسب دولت در اجرای برجام» چه‬ ‫بودوچرابادو فوریتیبودنانمخالفتشد؟‬ ‫سهرویکردبیشترنمی توانستیمدرقبالبرجامداشته‬ ‫باشیم؛ یا باید ان را رد یا قبول یا با مالحظاتی می پذیرفتیم‪.‬‬ ‫براســاس نظر قاطبه اعضا کمیســیون ویژه تصمیم گرفت‬ ‫براساس مدل ســوم عمل کند یعنی اعالم دارد دولت مختار‬ ‫به اجرای برجام است اما برای اجرا باید یکسری مالحظات را‬ ‫در نظر گیرد‪ .‬چون برجام یکسری نقاط ضعف دارد و با وجود‬ ‫ایننقاطضعفنمی توانبهدولتگفتکهبرجامرااجراکند‪.‬‬ ‫بگذریمکهدولتهم بی وفاییکردوالیحه ایدراینموضوع‬ ‫به مجلس ارائه نداد‪.‬اگر این کار می شد کار ما راحت بود‪ .‬از‬ ‫همان ابتدای تشکیل کمیسیون ویژه بررسی برجام رویکرد‬ ‫اینبودنقاطیکهبنابهنظررهبر معظم انقالبنقطهنفوذبودیا‬ ‫بهنظرمانقطهضعفمحسوبمی شدشناساییومقیدشوند‪.‬‬ ‫برهمیناساسپیش نویسطرحیامادهوخدمتمسئوالنو‬ ‫مقاماتارشدنظامارائهشدتاقانونیکهمی خواهدبهتصویب‬ ‫برسد متناسب و همخوان با تصمیم نظام باشد‪ .‬نهایتا دفتر‬ ‫حضرت اقا فرموده بودند؛ «طرحی که اوردید با شورای عالی‬ ‫امنیت ملی هم مشاوره شود‪ ».‬به همین دلیل اقای زاکانی و‬ ‫اقای جاللی به شورای عالی امنیت ملی رفتند و نظرات انها‬ ‫را نیز گرفتند‪ .‬طرح اولیه نتیجه این هماهنگی بود‪ .‬ســپس‬ ‫قرار شد از هر فراکسیون ســه نفر به عضویت کمیته تدوین‬ ‫طرح نهایی درایند تا طرح اولیه مقداری چکش کاری شود‪.‬‬ ‫از فراکســیون اصولگرایان اقایان زارعی‪ ،‬زاکانی و بذرپاش‬ ‫معرفیشدندکهالبتهاقایتوکلیهمامد‪.‬‬ ‫از طرف فراکســیون رهروان والیت نیز مــن و اقایان‬ ‫جاللی و بروجردی بودیم‪ .‬نشستیم و طرح را به حالت نهایی‬ ‫دراوردیم‪ .‬اتفاقا نقطه نظری که دوستان داشتند اعمال شد‪.‬‬ ‫خوباستکهپیش نویسطرحراداریم‪.‬درپیش نویسطرح‬ ‫عبارت «به دولت اجازه داده می شود» امده بود که با پیشنهاد‬ ‫دکتــر علی اصغر زارعی‪ ،‬عضــو جبهه پایــداری عبارت «به‬ ‫دولت اجازه داده می شود»‪ ،‬به عبارت «دولت اگر می خواهد‬ ‫برجام را اجرا کند باید الزامات زیر را رعایت کند» تغییر کرد‪ .‬او‬ ‫پیشنهادهای دیگری هم داشت‪ .‬یک پیشنهاد خوب اقای‬ ‫زارعی که درج شد و طرح را تکمیل تر کرد این بود که «برنامه‬ ‫منصــور حقیقت پــور‪،‬‬ ‫نایب رئیــس کمیســیون ویژه‬ ‫بررســی برجــام و نایب رئیس‬ ‫کمیســیون امنیــت ملــی و‬ ‫سیاست خارجی مجلس روایتی‬ ‫متفــاوت از موافقــان گزارش‬ ‫کمیسیون ویژه برجام را در اختیار هفته نامه مثلث قرار‬ ‫داده است‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪282‬‬ ‫یک نکته دیگر اقای نجابت این بــود که باید یک‬ ‫مرجعــی روی نحوه اجرای برجــام نظارت می کرد‬ ‫و بهتر بود کمیســیونی تحت همیــن عنوان این‬ ‫مسئولیترابهعهدهمی گرفت؟‬ ‫خیر‪ ،‬قانون گفته کمیسیون امنیت ملی و سیاست‬ ‫خارجیمجلساینکارراانجامدهد‪.‬‬ ‫منظورتان قانون الزام دولت به حفظ دستاوردها و‬ ‫حقوقهسته ایاست؟‬ ‫این قانون و همین طرح یک فوریتی جدید نظارت‬ ‫را به عهده کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی گذاشته‬ ‫است‪.‬‬ ‫یک انتقادی که مطرح شــد و اقــای توکلی نیز در‬ ‫صحن علنیتذکرداداینبودکهکمیسیونامنیت‬ ‫ملیو سیاست خارجیمجلسبدوناطالع رسانی‬ ‫درســت‪ ،‬ســریع به طرح یــک فوریتــی «اقدام‬ ‫متناســب دولت در اجرای برجام» ورود کرد‪ ،‬حال‬ ‫انکه اعضای کمیسیون به طرح مسلط نبودند اما‬ ‫کلیات و جزئیاتش تصویب شد‪ ،‬شما این انتقاد را‬ ‫واردمی دانید؟‬ ‫خیر‪،‬چوناعضایکمیسیونبهبرجاممسلطبودند‪.‬‬ ‫ضمنانکهاطالع رسانیخوبیانجامشدواطالعیهاینجلسه‬ ‫نیزدرهمهتابلوهایساختمانمجلسنصببود‪،‬اگراین طور‬ ‫نبودوفرصتیبرایارائهپیشنهاداتوجودنداشتچطورفقط‬ ‫اقای رسایی ‪ 10‬پیشــنهاد در جلسه کمیسیون امنیت ملی و‬ ‫سیاست خارجی مجلس مطرح کرد؟ او چطور مطلع شده بود‬ ‫که‪ 10‬پیشنهاداورد؟‬ ‫انتقادی که سایر اعضای کمیسیون ویژه بررسی‬ ‫برجام به بیانیه پنج عضو معترض دارند این است‬ ‫که چنین بیانیه ای غیردموکراتیک‪ ،‬غیر اخالقی و‬ ‫غیرمنطقیاست‪،‬پاسخشماچیست؟‬ ‫ما دو نفر دیگر هم به بیانیه خودمان اضافه می کنیم‬ ‫تاتعدادمانهفتنفربشود‪.‬‬ ‫یعنی اقای احمــدی و ابوترابی فرد هم می خواهند‬ ‫بیانیهدهد؟‬ ‫حاال که دوســتان می گویند منطقی نیســت دو نفر‬ ‫دیگرراهمبهبیانیهاضافهمی کنیمتامنطقیشود‪.‬مگرانهابه‬ ‫عهدشانوفاکردند؟انهاگفتندگزارشکمیسیونویژهبررسی‬ ‫برجامدرصحنعلنیقرائتشودتاماطرحدوفوریتیراامضا‬ ‫کنیمامااینکاررانکردند‪.‬‬ ‫اما اقای نجابت گفت من امضا کــردم و رای هم به‬ ‫دوفوریت طرح دادم‪.‬‬ ‫خیر‪ ،‬امضا نکردند‪ .‬اگر هم بوده فقط اقای نجابت‬ ‫اینکارراکردوبقیهامضانکردند‪.‬‬ ‫اقایرساییگفتدرجلسهفراکسیوناصولگرایان‬ ‫طرح «اقدام متناســب دولت در اجــرای برجام»‬ ‫تایید نشد‪ ،‬بر همین اســاس دو فوریتی بودن ان‬ ‫راامضانکردند؟‬ ‫قرارماایننبود‪.‬اگربنابهچنینرویکردیباشدماهم‬ ‫در فراکسیون رهروان گزارش کمیسیون ویژه بررسی برجام‬ ‫را رد می کنیم‪ .‬ایا این کار درست است؟ عهد کردند و نماینده‬ ‫معرفی کردند اگر می خواســتند این طور رفتار کنند بی خود‬ ‫نمایندهمعرفیکردندووقتماراهمگرفتند‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫دولت طوری تنظیم شــود که اگر طرف مقابل به تعهداتش‬ ‫عمل نکرد ایران ظرف ‪ 2-3‬سال به ‪ 190‬هزار سو سانتریفیوژ‬ ‫برسد‪».‬البتهنظرمارسیدنبه‪ 254‬هزارسوسانتریفیوژبوداما‬ ‫اقای زارعی گفت «نه‪ 190،‬هزار سو سانتریفیوژ و همین نظر‬ ‫هم درج شد‪ ».‬جلسات تدوین طرح خیلی فشرده برگزار شد‪.‬‬ ‫حتیعیدغدیرنیزرویاینطرحکارکردیمتانهاییشد‪.‬قبال‬ ‫تعدادی امضا برای دو فوریت طرح گرفته بودیم‪ .‬به دوستان‬ ‫همگفتیمامضاکنندتانشانهوفاقمیاندوفراکسیونباشداما‬ ‫انها گفتند «بگذارید گزارش کمیسیون ویژه برجام در صحن‬ ‫علنی خوانده شــود بعد امضا می کنیم»؛ یعنی نگران بودند‬ ‫گزارشخواندهنشود‪.‬‬ ‫پایداری هااینرامطرحکردند؟‬ ‫بله‪ ،‬با وجودی که ما تا ساعت‪ 11‬شب در کمیسیون‬ ‫ویژهبررسیبرجامبودیموتالشداشتیمتاکمککنیمگزارش‬ ‫نهایی شود و با وجودی که گزارش تدوینی ان چیزی نبود که‬ ‫حاصلبحثوصحبت هایاعضادرکمیسیونباشدوباالخره‬ ‫ساعت ‪ 11‬و نیم گزارش اماده و برای تایپ و خوانده شدن در‬ ‫صحن ارسال شــد پایداری ها و نمایندگان همسو با انها این‬ ‫مسالهرامطرحکردندتااینجامشکلینبود‪.‬‬ ‫یعنی شما همان شــب اخر در کمیســیون اعالم‬ ‫کردید که ایــن گزارش ان چیزی نیســت که مورد‬ ‫توافقبود؟‬ ‫از اول تشکیل کمیسیون ویژه گفتیم و همه توافق‬ ‫کردیم که گزارش نهایــی باید یک مقدمــه و ‪ 5‬فصل فنی ‪-‬‬ ‫هسته ای‪ ،‬سیاســی‪ ،‬اقتصادی‪ ،‬امنیتی ‪ -‬دفاعی و حقوقی‬ ‫داشته باشد و این فصول از دل گزارش کمیته ها بیرون بیاید‪.‬‬ ‫درواقعگزارشنهاییکمیسیونویژهبایدکمیته محورمی بود‬ ‫امااینطورنشد‪.‬نظردوکمیتهرابیشترنخواندندهمان هایی‬ ‫همکهخواندهشدباادبیاتدیگریدرمتنگزارشنهاییامد‪.‬‬ ‫گزارش سه کمیته دیگر را هم که اصال نخواندند پس چطور‬ ‫به چنین جمع بندی رســیدند و این گزارش از کجا امد؟ اقای‬ ‫تاجگردون‪ ،‬رئیس کمیته اقتصادی قهر کرد و گفت‪« :‬من‬ ‫رویگزارشمکارکردمشماگزارشراازمننگرفتهونخوانده‪،‬‬ ‫رفتید و خودتان گزارش نوشتید؟» درباره کمیته سیاسی هم‬ ‫همین رفتار شــد‪ .‬اقایان منصوری و نقوی عضو این کمیته‬ ‫بودند‪ .‬اقایان می گویند نظر کمیته ها ضعیف بود‪ ،‬خب نظر‬ ‫کمیته ها را تقویت می کردند یا می گفتند کمیته مربوطه برود‬ ‫و نظرش را تقویــت‪ ،‬اصالح یا تکمیل کنــد‪ ،‬کاری که ما در‬ ‫کمیته دفاعی ‪ -‬امنیتی انجام دادیم سه بار گزارش نوشتیم و‬ ‫عوضکردیم‪،‬پیشنهاددادند‪،‬تکمیلکردیموبهمتنگزارش‬ ‫کمیته افزودیم‪ .‬در مجموع با تغییر بعضی ادبیات‪ ،‬لغت ها و‬ ‫الفاظ گزارش تدوینی نهایی و گزارش در صحن علنی خوانده‬ ‫شــد اما انها طرح دو فوریتی را امضا نکردند و ‪ 70‬نماینده روز‬ ‫یکشــنبه ‪ 12‬مهر به طرح دو فوریتی رای منفی دادند‪ .‬دقیقا‬ ‫اینهمانراییبودکهدراستیضاحوزیررا هو شهرسازیتکرار‬ ‫شدیعنیمعلومشداقلیتمجلسکهبرادرانجبههپایداریو‬ ‫نمایندگان همسو با انها هستند تعدادشان در مجلس‪ 72‬نفر‬ ‫است‪ .‬به عبارت دیگر پایداری تشکیالتی به طرح دو فوریتی‬ ‫«اقدام متناسب دولت در اجرای برجام» رای نداد‪ .‬ما به انها‬ ‫گفتیم چرا به عهد تان وفا نکردید؟ ما با وجود اعتراضی که به‬ ‫گزارشکمیسیونویژهبررسیبرجامداشتیماماکمککردیم‬ ‫تاگزارشنهاییودرصحنقرائتشودحالانکهگزارشیکه‬ ‫نوشتندردپایهاستیعنیبرایردکردنبرجاممناسببود‪.‬قرار‬ ‫بود ذیل اجرای برجام گزارش بنویسیم با یک طرح دو فوریتی‬ ‫قید اجرای برجــام را بگیریم‪ .‬این قرار ما بود کــه ده ها بار در‬ ‫کمیسیونمطرحکردیماماوقتیگزارشخواندهشددوستان‬ ‫وفایبهعهدنکردند‪.‬‬ ‫اینجایاداورمی شومروزرای گیریدربارهگزارشنهایی‬ ‫‪ 10‬نفراز‪ 15‬عضودرکمیسیونویژهحاضربودندونتیجهشش‬ ‫رای موافق در مقابل چهار مخالف شد یعنی می توان گفت از‬ ‫‪ 15‬عضو کمیسیون فقط شش نفر با این گزارش تدوین شده‬ ‫موافق بودند و اگر قرار به در نظر گرفتن رای اکثریت بود باید‬ ‫هشت رای موافق کســب می کرد‪ ،‬یعنی دو رای موافق کم‬ ‫داشت اما گفتیم گزارش تدوینی تایید شود‪ .‬گزارشی که باید‬ ‫با اجماع اعضا نهایی می شد نه تنها مورد اجماع قرار نگرفت‬ ‫بلکه فقط ‪ 6‬رای موافق کســب کرد‪ .‬این یعنی انکه گزارش‬ ‫تدوینی قوی نیست اما با این حال ما چیزی نگفتیم و گزارش‬ ‫هم در صحن علنی قرائت شد ولی بعد این اقایان نیامدند به‬ ‫عهدخودشانعملکنند‪.‬‬ ‫البتهاینبدعهدیبرایخودشانبدشد‪.‬طرحقیدیک‬ ‫فوریت گرفت و به کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی‬ ‫ارجاع شــد‪ ،‬روز دوشنبه ‪ 13‬مهر در کمیســیون مورد بررسی‬ ‫قرار گرفت و کلیات و جزئیاتش تصویب شد و با ‪ 50‬امضا در‬ ‫اولویت رسیدگی در صحن قرار گرفت و روز یکشنبه ‪ 19‬مهر‬ ‫همدرنشستعلنیمجلسشورایاسالمیمطرحمی شود‪.‬‬ ‫درواقعفرقیبارسیدگیدوفوریتینکرد‪.‬‬ ‫چرا طرح «اقدام متناسب دولت در اجرای برجام»‬ ‫بهکمیسیونامنیتملیوسیاستخارجیمجلس‬ ‫ارجاعشدوبهکمیسیونویژهبررسیبرجامنرفت؟‬ ‫چرابایدبهکمیسیونبرجاممی رفت؟‬ ‫اقاینجابتازاعضایهیات رئیسهکمیسیونویژه‬ ‫بررسی برجام معتقد بود که اعضای کمیسیون‪40‬‬ ‫روز درباره بند بند برجام مباحثه و بررسی و مطالعه‬ ‫کردندوتسلطکاملبرمتندارند‪،‬بنابراینبهتربود‬ ‫به کمیسیون ویژه ارجاع می شد‪ ،‬پس نظر شما با‬ ‫وجودی که خودتان نایب رئیس کمیســیون ویژه‬ ‫بودیدمخالفنظراقاینجابتاست؟‬ ‫بسیاریازموضوعاتامنیتیواجتماعیمثلاعتیاد‬ ‫که به کمیسیون امنیت ملی و سیاســت خارجی هم مربوط‬ ‫می شــود چون عامل تهدید امنیت اســت اما به کمیسیون‬ ‫اجتماعی می رود‪ .‬حاال ما برویم دعوا کنیــم چرا به ما ارجاع‬ ‫نمی شود؟ تصمیم هیات رئیسه است‪ .‬اگر اقایان می گویند‬ ‫‪ 40‬روز کمیسیون ویژه روی این موضوع کار کرد کمیسیون‬ ‫امنیتملیوسیاستخارجیدوسالروندمذاکراتهسته ای‬ ‫در دولــت یازدهــم کار کرد‪ .‬حداقــل ‪ 17-18‬مرتبــه اقایان‬ ‫ظریفوعراقچیبهکمیسیونامنیتملیوسیاستخارجی‬ ‫مجلس امدند و از صفر تا صد مذاکرات را با انها بحث و تبادل‬ ‫نظر کردیم‪.‬بنابراین اقای نجابــت نمی تواند چنین حکمی ‬ ‫دهد چون این تصمیم در اختیار هیات رئیســه است‪ .‬با این‬ ‫وجود هیات رئیســه دموکراتیک عمل کرد که مــا به این کار‬ ‫هیات رئیســه انتقاد داریم که رای گیری کرد‪ .‬نفر از ‪ 12‬نفر‬ ‫اعضای هیات رئیسه رای دادند که طرح به کمیسیون ویژه‬ ‫برجام ارجاع شود‪ .‬ما معتقدیم کار کمیسیون برجام با قرائت‬ ‫گزارشش تمام اســت‪ .‬دیگر قرار نیســت کمیسیون برجام‬ ‫ تریبونوبلندگوباشد‪.‬‬ ‫‪3‬‬ ‫پارلمان‬ ‫‪45‬‬ ‫تحصن پرحاشیه‬ ‫جامعهشناسی‬ ‫تحصنی که طی شش روز در مقابل مجلس و در اعتراض به تصویب‬ ‫احتمالی و اجرای برجام صورت گرفت بازتاب گســترده ای در رسانه ها‬ ‫داشت‪.‬امانکتهجالبتوجهاینبودکه پایانتحصنیکهباتصمیمطلبه‬ ‫جوانیبهنامعمارعمارلواغازشدهبودازعهدهاوخارجبود‪،‬به طوریکه‬ ‫درنهایتباحضوربرخیفرماندهانانتظامیاینتحصنبهپایانرسید‪.‬‬ ‫تی‬ ‫تر‬ ‫یک‬ ‫درخیابانعلیهبرجام‬ ‫مثلث‪،‬تحصنششروزهمقابلمجلسراروایتمی کند‬ ‫داستان یک تحصن شش روزه‬ ‫علی حاجی ناصری‬ ‫دبیر گروه جامعه شناسی‬ ‫جامعه شناسی‬ ‫‪46‬‬ ‫مثل ث | شماره ‪282‬‬ ‫‪1‬‬ ‫طلبه جوان سری به نشان تاسف تکان داد‪ ،‬سرش را‬ ‫پایین انداخت و با درون چادر رفــت تا بار و بنه اش را جمع‬ ‫کند و به قم بازگردد‪ .‬از شــش روز قبل که به توصیف خود‬ ‫براساس استنباط از دســتور رهبر انقالب اقدام به تحصن‬ ‫کرده بود و بعد از سه بار استخاره‪ ،‬به این نتیجه رسیده بود‬ ‫که برای تحصن مقابل مجلس از قم به تهران بیاید‪ ،‬این‬ ‫سخت ترین روزی بود که پشت ســر می گذاشت؛ اگرچه‬ ‫برخی با دعوت وی و گروه دیگری با پیگیری اخبار تحصن‬ ‫به خیابان مجاهدین اسالم امده بودند تا صدای اعتراض‬ ‫خود را به گوش نمایندگان برسانند‪ ،‬اما حاال پایان تحصنی‬ ‫که او اغاز کــرده بود‪ ،‬از عهده اش خــارج بود‪ .‬حاال کمتر‬ ‫کسی بود که به حرف عمارلو مبنی بر ارسال پیام برای پایان‬ ‫دادن به تحصن علیه برجام اعتماد کند‪.‬‬ ‫دو روز از انتشار خبر فاجعه در منا می گذشت که خبری‬ ‫تازه در فضای سیاست ایران منتشر شد‪« :‬طلبه ای جوان‬ ‫به همراه همســر و ســه فرزندش در اعتراض به برجام در‬ ‫مقابل مجلس شورای اسالمی تحصن کرده اند و شب ها‬ ‫در چادر می خوابند‪ .‬کاغذها و مقواهای محتوی شعارهایی‬ ‫که با ماژیک به رشته تحریر درامده و روی میله های فضای‬ ‫بیرونــی مجلس نصب شــده بودند‪ ،‬گواه ان بــود که این‬ ‫جریان‪ ،‬عالوه بر مخالفت متحصنین با غرب و امریکا‪ ،‬انها‬ ‫انتقادات تندی هم به دولت یازدهم دارند‪.‬‬ ‫پس از گذشــت دو روز‪ ،‬متحصنین اعالم کردند که‬ ‫قرار اســت تا زمانی که مجلس تکلیف برجام را مشخص‬ ‫کند‪ ،‬در این محــل بماننــد‪ .‬حاضــران در محل تحصن‬ ‫عالوه بر تجهیزاتی همچون چادر‪ ،‬پتو و زیرانداز‪ ،‬میوه‪،‬‬ ‫چای و مــواد اولیه برای تهیه غذا را نیــز همراه خود اورده‬ ‫بودند‪ .‬انها تعداد زیــادی پالکارد هم به همراه داشــتند؛‬ ‫پالکاردهایــی کــه روی برخــی از انها شــعارهای تندی‬ ‫در واکنــش به دســت دادن محمدجواد ظریــف با باراک‬ ‫اوباما نوشته شده بود‪ .‬برخی نمایندگان مجلس همچون‬ ‫سیدحســین نقوی حسینی‪ ،‬ســید مرتضی حسینی‪ ،‬صالح‬ ‫جوکار‪ ،‬حمید رسایی و برخی دیگر از بهارستان نشینان نیز‬ ‫میهمانان ویــژه این تحصن بودنــد؛ چهره هایی که ابایی‬ ‫نداشتند که بر مخالفت با برجام تاکید کنند‪ .‬عالوه بر این‪،‬‬ ‫ان گونه که عیســی فرهادی‪ ،‬فرماندار تهــران گفته بود‪،‬‬ ‫برخی نمایندگان بر ادامه این تحصــن بدون مجوز تاکید‬ ‫می کردند‪.‬پس از انکه چند روزی از اغاز تحصن گذشت‪،‬‬ ‫اصرار عجیبی در میــان متحصنین بر ادامه حضور درکنار‬ ‫دیوارهای مجلس دیده می شد؛ تا جایی که برخی مادران‬ ‫با بطری های اب معدنــی‪ ،‬فرزندان خود را می شســتند و‬ ‫دیگ های بزرگ‪ ،‬نیــاز انها به غذا را هــم تامین می کرد‪.‬‬ ‫پخش شــیرینی و شــربت نیز رونق قابل توجهی در میان‬ ‫متحصنین داشت‪ .‬لهجه های متحصنین نیز نشان از رگ‬ ‫و ریشــه غیرتهرانی انها داشــت؛ به نحوی که لهجه های‬ ‫اصفهانی‪ ،‬ســمنانی‪ ،‬مشــهدی و قمی به وفــور در میان‬ ‫متحصنین به گوش می رســید‪ .‬ظهر جمعــه‪ ،‬تعدادی از‬ ‫متحصنین جوان راهی دانشگاه تهران شدند تا نمازگزاران‬ ‫جمعه را بــه حضور در تحصــن در روزهــای اینده دعوت‬ ‫کنند‪ .‬انها تراکت هایی منتشر کرده بودند تا به واسطه انها‬ ‫جامعه شناسی‬ ‫نمازگزاران را به حضور در جمع خود ترغیب کنند‪ .‬در یکی‬ ‫از تراکت هایی که بین نمازگزاران توزیع شــده بود‪ ،‬زمان‬ ‫تجمع روز شنبه ســاعت شش عصر عنوان شــده بود و در‬ ‫یکی دیگر از انها ســاعت ‪ ١٠‬صبح روز یکشــنبه به عنوان‬ ‫زمان پایان تحصن و تجمع بزرگ امده بود‪.‬‬ ‫این در حالی بود که تعــداد قابل توجهی از نیروهای‬ ‫انتظامی و امنیتی همواره در محل تحصن حضور داشتند تا‬ ‫مبادا درگیری خاصی در محل اتفاق بیفتد‪ .‬این ماموران به‬ ‫خبرنگاران می گفتند که ما دستوری برای برخورد نداریم‪.‬‬ ‫ســردار ســاجد ی نیا‪ ،‬فرمانــده‬ ‫انتظامــی پایتخت پیــش از ظهر‬ ‫شــنبه با یک پیــام مهم بــه جمع‬ ‫معترضــان مقابل مجلــس رفت تا‬ ‫به انهــا اخطــار دهد که بــه اقدام‬ ‫غیرقانونی خود پایان داده و محل‬ ‫را ترک کنند‬ ‫یک پایان پرماجرا‬ ‫شــنبه اما خبرســازترین روز تحصن و البته پایان ان‬ ‫بود‪ .‬افرادی که با در دست داشتن تراکت های توزیع شده‬ ‫در حاشــیه نماز جمعه تهران به مقابل مجلس رفته بودند‬ ‫تا به جمع متحصنین بپیوندند‪ ،‬حاال گام را فراتر گذاشــته‬ ‫و با پایــان ان مخالفــت می کردنــد‪ .‬در روزی کــه گفته‬ ‫می شــد حکم برخورد با متحصنین مقابــل مجلس صادر‬ ‫شــده‪ ،‬تحصن کننــدگان بعــد از چند ســاعت گفت وگو با‬ ‫ســردار ســاجدی نیا فرمانده انتظامی پایتخت‪ ،‬احترام به‬ ‫درگذشتگان منا را علت پایان اقدام خود اعالم کردند؛ ان‬ ‫هم درحالی که قرار بود ایــن روز تبدیل به نقطه اوج تجمع‬ ‫مقابل مجلس شود‪ .‬روز ششــم پایان صبر شورای تامین‬ ‫اســتان بود‪ .‬انها اخطار داده بودند که یا باید تحصن ختم‬ ‫شود یا شدت عمل جدی در اقدام انتظامی در پیش خواهد‬ ‫بود‪ .‬معترضان هر چند در ساعات اولیه اخطار ناجا را جدی‬ ‫نگرفتند اما در نهایت به خواسته فرماندهان ناجا تن دادند‪.‬‬ ‫سردار ساجدی نیا‪ ،‬فرمانده انتظامی پایتخت پیش از‬ ‫ظهر شنبه با یک پیام مهم به جمع معترضان مقابل مجلس‬ ‫رفت تا به انها اخطار دهد که به اقدام غیرقانونی خود پایان‬ ‫داده و محل را ترک کنند‪ .‬رئیس پلیس تهران بزرگ با بیان‬ ‫اینکه نظر رهبر معظم انقالب به پایان یافتن این اجتماع‬ ‫است‪ ،‬به صورت تلفنی با یکی از اعضای اصلی دفتر بیت‬ ‫رهبر معظم انقالب تماس برقرار کرد و از وی خواســت تا‬ ‫نظر معظم له را به ســران اجتماع کننده اعالم کند‪ .‬عمارلو‬ ‫نخســتین فردی بود که به این پیام اعتماد کرد و گفت که‬ ‫محل تحصن را تــرک می کند‪ .‬اما ســرپیچی برخی دیگر‬ ‫که بر ادامه تحصن تاکید می کردند‪ ،‬رفتار فرمانده پلیس‬ ‫تهران را تغییر داد؛ به گونه ای که او از احتمال شدت عمل‬ ‫در مقابله با متحصنین سخن گفت‪ .‬در این دقایق حضور‬ ‫نیروهای انتظامی در محل چشمگیرتر از قبل شده بود اما‬ ‫برای پایان ماجرا هنوز به صبری چند ساعته نیاز بود‪ .‬صبری‬ ‫که تا چهار ســاعت بعد یعنــی حدود ســه بعدازظهر ادامه‬ ‫داشــت‪« .‬تجمع کنندگان» قصد ترک محل را نداشتند‪،‬‬ ‫اما نیروهای پلیس تهران بزرگ با حضور فرمانده انتظامی‬ ‫ پایتخت جمع اوری چادرهای باقی مانده مقابل مجلس را‬ ‫بعد از انکه چند نفر از مخالفان به ادامه اجتماع غیرقانونی‬ ‫اصرار داشــتند‪ ،‬اغاز کردند‪ .‬فرمانده پلیــس تهران وارد‬ ‫گفت وگوی رو در رو با تجمع کنندگان شــده بــود و از انها‬ ‫می خواست که به اجتماع خود پایان دهند‪.‬‬ ‫پایان ماجرا اما براســاس برنامه ریــزی پلیس نبود‪.‬‬ ‫عمارلو این بار با انتشار پیام صوتی که ان را منتسب به دفتر‬ ‫رهبری می خواند‪ ،‬از متحصنین می خواســت که از ادامه‬ ‫تحصن صرف نظر کنند‪ .‬او خطاب به تجمع کنندگان گفت‪:‬‬ ‫«از چند مسیر موثق‪ ،‬مطلع شده ام که رهبر معظم انقالب‬ ‫با ادامه این اجتماع مخالف هســتند‪ ،‬بنابراین باید به این‬ ‫مصلحت به ادامه تحصن نیست‬ ‫‪2‬‬ ‫مشاهدات میدانی خبرنگار مثلث از روز پایانی تحصن‬ ‫در روز پایانــی تحصــن مخالفــان برجــام در مقابل‬ ‫مجلس شورای اسالمی ‪ ،‬خبرنگار مثلث در جمع متحصنین‬ ‫حاضر شد تا اتفاقاتی را که در این روز رخ می داد ثبت کنند‪.‬‬ ‫انچه پیش رو دارید تنها بخشی از این مشاهدات است‪.‬‬ ‫دختر جوان‪ :‬حاج اقا! ما حرف شما را قبول داریم‪.‬‬ ‫ولی چرا باید تحصن را تمام کنیم؟‬ ‫مثل ث | شماره ‪282‬‬ ‫من هم گفتم به دفتر بگویید که عمارلو گفت ســمعا‬ ‫و طاعتا‪ .‬پنج دقیقه بعــد به من زنگ زد و گفــت که پیغام‬ ‫داده اند و از شما تشکرکرده اند‪.‬‬ ‫مرد‪ :‬حاج اقا! مــا می توانیم برویــم از دفتر رهبری‬ ‫استعالم کنیم؟‬ ‫همهمه جمع‪...‬‬ ‫عمارلو‪ :‬چون اقا گفته اند ادامــه ندهید‪ ،‬از نظر من‬ ‫تحصن تمام است‪.‬‬ ‫زن‪ :‬اقا چطور به شما گفته اند؟‬ ‫همهمه جمع‪...‬‬ ‫جوان‪ :‬حاج اقای پناهیان گفته اند ما به این حرف ها‬ ‫اعتماد نداریم‪.‬‬ ‫عمارلو‪ :‬اقای پناهیان خــودش هر چه صالح بداند‬ ‫انجــام می دهد‪ .‬مــا ایشــان را دعوت کردیــم و حاال هم‬ ‫می گوییم برنامه لغو شده است‪.‬‬ ‫زن‪ :‬حاج اقا! اصال حرف شــما موردتایید است اما‬ ‫روش تان خوب نبود‪.‬‬ ‫عمارلو‪ :‬ما باید چه کار می کردیم؟ باید کارت پستال‬ ‫می دادیم؟‬ ‫همهمه جمع‪...‬‬ ‫عمارلو‪ :‬ما همین االن هم ‪ 45‬دقیقه در اجرای پیغام‬ ‫تاخیر کرده ایم‪.‬‬ ‫زن‪ :‬شما در خاتمه اشتباه کردید؛ بپذیرید‪...‬‬ ‫جامعه شناسی‬ ‫زن‪ :‬حاج اقا شما مطمئن هستید که این پیام از طرف‬ ‫دفتر اقا ابالغ شده؟‬ ‫عمارلو‪ :‬تردیــد ندارم‪ .‬خــود حمید رســایی که خار‬ ‫چشمان اینهاست برای من پیام اورد‪.‬‬ ‫زن‪ :‬چرا خود اقای رسایی نیامده که صحت این پیام‬ ‫را برای ما تایید کند؟‬ ‫عمارلو‪ :‬من به منبعی که خبــر را از ان دریافت کردم‬ ‫اعتماد دارم‪ .‬خدا شاهد اســت که برای ما ترک کردن این‬ ‫عرصه سخت است‪.‬‬ ‫زن‪ :‬اما روش تان درست نبود‪.‬‬ ‫عمارلو‪ :‬شما چه روشی را قبول داشتید؟‬ ‫زن‪ :‬نباید به یکباره می گفتید‪.‬‬ ‫عمارلو‪ :‬ایا می توانستیم این خبر را به شکل تدریجی‬ ‫اعالم کنیم؟‬ ‫زن‪ :‬شما خودتان می فهمید من چه می گویم‪.‬‬ ‫عمارلو‪ :‬واقعا نمی فهمم چه می گویید‪.‬‬ ‫زن‪ :‬شما از کجا مطمئنید که این پیام از طرف دفتر‬ ‫رهبری بوده؟‬ ‫عمارلو‪ :‬یک نفر بــه موبایل اقــای‪ ...‬زنگ زده‪ ،‬او‬ ‫هم گوشی را به من داد‪ .‬فردی که پشــت خط بود‪ ،‬گفت‬ ‫من وحیدی هســتم‪ .‬من ســوال کردم که مگر دفتر اقا‪،‬‬ ‫وحیدی دارد؟‬ ‫زن‪ :‬اقای وحیدی که تکلیفش روشــن است و منبع‬ ‫موثقی نیست‪.‬‬ ‫عمارلو‪ :‬اقای حسین شریعتمداری که سال هاست‬ ‫در روزنامــه کیهان قلم می زند‪ ،‬به من گفــت که اگر اقای‬ ‫وحیدی پیام را به شما گفته باشد‪ ،‬کامال موثق است و مو‬ ‫الی درزش نمی رود‪.‬‬ ‫زن‪ :‬شما مطمئن هستید که اقای وحیدی بود؟‬ ‫عمارلو‪ :‬من‪...‬‬ ‫همهمه جمع‬ ‫عمارلو‪ :‬گوش کنید؛ من شماره حسین شریعتمداری‬ ‫را دارم‪ .‬به او زنگ زدم و گفتم که یک نفر پشــت تلفن به‬ ‫من گفت که اقــای وحیدی چنین حرفی زده‪ .‬به حســین‬ ‫شریعتمداری گفتم که شما پیگیری کن و خبر را برای من‬ ‫بیاور‪ .‬بعد بــه من زنگ زد و گفت که مــن پیغام را گرفتم و‬ ‫این متن پیغام است‪.‬‬ ‫اجتماع پایان داد‪ ».‬عمارلو با بیان اینکه وظیفه ما اطاعت‬ ‫محض از رهبری اســت تاکیــد می کرد‪« :‬صــدای ما به‬ ‫معظم له رسیده و ایشان با تدبیر خود‪ ،‬تصمیم به مخالفت‬ ‫با این اجتماع گرفته انــد‪ ،‬بنابراین ادامه این اجتماع دیگر‬ ‫ضروری نیســت‪ ».‬او به حضور رئیس پلیس تهران بزرگ‬ ‫در جمع اجتماع کنندگان اشاره کرد و افزود‪« :‬من از طریق‬ ‫تلفن سردار ساجدی نیا با ســردار وحید از مسئوالن ارشد‬ ‫دفتر رهبر معظم انقالب گفت وگو کردم و ایشان تاکید کرد‬ ‫که نظر دفتر رهبری پایان دادن به این اجتماع اســت‪».‬‬ ‫نماینده اجتماع کننــدگان با بیان اینکه مــا برای اطمینان‬ ‫بیشتر نیز واسطه ای حضوری برای کسب تکلیف به بیت‬ ‫رهبری فرســتادیم‪ ،‬گفت‪« :‬حاج حسین شــریعتمداری‪،‬‬ ‫مدیرمسئول روزنامه کیهان نیز با حضور در اجتماع اعالم‬ ‫کرده که نظر شــخص رهبری پایان دادن بــه این تجمع‬ ‫است‪ ».‬ســاعت از پنج بعدازظهر گذشــته بود که باز هم‬ ‫خبرگزاری ایرنا خبر داد که هنوز عده ای از تجمع کنندگان‬ ‫حاضر به ترک محل نیستند و همچنان بر حضور خود مقابل‬ ‫مجلس اصرار می ورزند‪.‬‬ ‫در نهایت این تحصن‪ ،‬بــا دو بیانیه متفاوت به پایان‬ ‫رسید؛ بیانیه هایی که دارای دو خط متفاوت درباره برخورد‬ ‫با برجام هستند‪ .‬یک بیانیه را شورای تبیین مواضع بسیج‬ ‫دانشــجویی منتشــر کرده و دیگری را انجمن اســامی‬ ‫مستقل دانشگاه‪ .‬شورای تبیین مواضع بسیج دانشجویی‬ ‫در بیانیــه خود به صــورت تلویحی از نماینــدگان مجلس‬ ‫خواســته برجام را در بهارســتان رد کنند‪ .‬انجمن اسالمی‬ ‫مستقل دانشجویان اما تاکید کرده که «بهترین تصمیم ان‬ ‫است که مجلس اساسا متن و محتوای برجام را نه تصویب‬ ‫و نه رد کند‪ ،‬بلکه صرفا درباره جواز به دولت برای «اجرا»‬ ‫یا «عدم اجرای» برجام اتخاذ موضع کند‪ ».‬این در حالی‬ ‫است که شعارها و خواسته های متحصنین مقابل مجلس‬ ‫طی یک هفته تماما تاکید و تمرکز بر «رد برجام» توســط‬ ‫نمایندگان مجلس بود؛ موضعی که برخی مجلس نشینان‬ ‫هم با حضور در جمع این عده بر ان تاکید می کردند‪.‬‬ ‫‪47‬‬ ‫جامعه شناسی‬ ‫عمارلو‪ :‬اقا خودشــان گفته اند ادامــه به مصلحت‬ ‫نیســت‪ .‬یک فایل صوتی اســت که اقای وحیــدی ان را‬ ‫برای من خواند و حسین شریعتمداری هم ان را تایید کرد‪.‬‬ ‫ایشان فرموده اند صدای شما به مسئوالن رسید و پیام شما‬ ‫را دریافت کردیم‪ .‬ادامه این تحصن به مصلحت نیست‪.‬‬ ‫مرد‪ :‬شما یقین کردید؟‬ ‫عمارلو‪ :‬من یقین کردم که از طرف حضرت اقاست‪.‬‬ ‫مرد‪ :‬یا علی‪.‬‬ ‫دختر جوان‪ :‬ما چطور باید به یقین برسیم؟‬ ‫زن در حال رد شــدن‪ :‬مبارک تان باشــد؛ پیوندتان‬ ‫مبارک‪ .‬انهــا امده اند و شــعار می دهند که دســت ظریف‬ ‫دست ماست‪...‬‬ ‫موتورســوار در حال رد شــدن از مقابل مجلس‪ ،‬به‬ ‫تحصن کنندگان اشــاره می کند و به همســرش می گوید‪:‬‬ ‫اینها از توافق ناراحتند‪...‬‬ ‫مرد جوان‪ :‬حاج اقا! شــما این کار را زخمی کردید‪.‬‬ ‫اگر‪ ...‬هم بگوید مردم بیایند و تجمع کنند‪ ،‬کسی نمی اید‪.‬‬ ‫زن‪ :‬ما پنج روز است اینجا هستیم‪.‬‬ ‫عمارلو‪ :‬ما از دفتر اقا پیام دریافت کردیم‪.‬‬ ‫مرد جوان‪ :‬چرا اقا باید مخفیانه بگویند؟‬ ‫عمارلو‪ :‬تو خیلی عاشق اقایی؟‬ ‫مرد جوان‪ :‬اگر حرفی داشته باشند علنی می گویند‪.‬‬ ‫عمارلو‪ :‬اقا نماینده دارند‪.‬‬ ‫مرد جوان‪ :‬چه دلیلی دارد اقا برای این مساله مهم‬ ‫نماینده بفرستند؟‬ ‫زن‪ :‬ما نباید از اقا هزینه کنیم‪.‬‬ ‫مرد جوان‪ :‬حداقلــش این بود که نماینده رســمی‬ ‫می فرستادند‪ .‬ولی واقعا دیگر کســی نمی اید‪ .‬االن همه‬ ‫امده اند و ما را با تردید نگاه می کنند‪.‬‬ ‫عمارلو‪ :‬اقا دیدند ما تابعیم و به ما پیام دادند‪.‬‬ ‫جامعه شناسی‬ ‫‪48‬‬ ‫مثل ث | شماره ‪282‬‬ ‫روحانــی جــوان‪ :‬ارام باشــید و در یــک فضــای‬ ‫ارام تصمیــم بگیریــد‪ .‬برخی همیــن فضــای پرتنش را‬ ‫می خواهند‪ .‬ما باید خودمان بتوانیم با هم صحبت کنیم؛‬ ‫اگر قرار اســت این حرکت ادامه یابد‪ ،‬با قدرت پیش برود‬ ‫و اگر قرار اســت تمام بشــود‪ ،‬باید با عظمت تمام بشود‪.‬‬ ‫دوســتان بنشــینند و با هم بحث نکنند‪ .‬می خواهیم با هم‬ ‫مشورت کنیم‪ .‬االن مســاله ما تفرقه است؛ من خواهش‬ ‫می کنم رفتن یا نرفتن را پیش نکشید‪ .‬این نزاع صوری را‬ ‫جمع کنید‪.‬‬ ‫مرد میانسال‪ :‬کسانی که دوست دارند بروند‪ ،‬بروند‪.‬‬ ‫روحانی جوان در گوش مرد میانسال زمزمه می کند و‬ ‫می گوید‪ :‬نه؛ فقط ارامش‪...‬‬ ‫روحانی جــوان همه را به نشســتن و حفــظ ارامش‬ ‫دعوت می کند‪.‬‬ ‫جوان بسیجی‪ :‬کسانی که تکلیف شان را می دانند‬ ‫بروند‪.‬‬ ‫جوان‪ :‬حاج اقا! این جریان پنج نفر لیدر دارد‪ .‬شما‬ ‫و عمارلو با سه نفر دیگر با هم جمع بشوید؛ هر چه گفتید‪،‬‬ ‫همه قبول می کنند‪.‬‬ ‫روحانی جوان پشت بلندگوی دستی می گوید‪ :‬همه‬ ‫از حجت دم می زنند اما خالف حجت عمل می کنند‪ .‬ارام‬ ‫باشــید برادران‪ ...‬االن چند اتفاق زشــت در میان افتاده‬ ‫اســت‪ .‬چرا با ان اقایی که علم را بلند کرده اینطور برخورد‬ ‫می کنیــد؟ ادب انقالبی گری را رعایت کنیــد‪ .‬ان اقا را به‬ ‫خاطر خبــری که اورده و بــه مذاق برخی خــوش نیامده‪،‬‬ ‫منافق معرفی می کنند! این چه حرفی است؟ او از شب اول‬ ‫به تنهایی امده و برای هیچ یک از شــما هم کارت دعوت‬ ‫نفرستاده اســت‪ .‬ما باید مراقب ادبیات مان باشیم‪ .‬نکته‬ ‫مهم این اســت که حجت به خودمان مربوط اســت؛ اگر‬ ‫به حجت رسیدید که بمانید‪ ،‬ادامه بدهید و اگر نرسیدید‪،‬‬ ‫نمانید‪ .‬انقــاب یک اصل عقلــی و اعتقادی اســت‪ .‬به‬ ‫هیچ کس تکیه نکنید‪ .‬من نه می گویم خبر درســت است‬ ‫و نه می گویم اشــتباه اســت‪ ،‬بلکه می گویــم اتحاد میان‬ ‫حزب اللهی ها را حفظ کنید‪.‬‬ ‫عمارلو‪ :‬بروید‪ .‬کسی نایستد‪.‬‬ ‫زن‪ :‬ما نگران شما هستیم‪.‬‬ ‫عمارلو‪ :‬نگران نباشید‪ ،‬بروید‪.‬‬ ‫زن‪ :‬ما به این پیام اعتماد کنیم؟‬ ‫عمارلو‪ :‬اقای شــریعتمداری‪ ،‬اقای رسایی‪ ،‬سردار‬ ‫ساجدی نیا همه و همه از دفتر اقا استعالم کرده اند‪ .‬از دفتر‬ ‫اقا هم نماینده فرســتاده اند‪ .‬دیگر چه اتفاقی باید بیفتد؟‬ ‫خود اقا باید بیایند؟!‬ ‫جوان‪ :‬نماینده اقا چه کسی بود؟‬ ‫عمارلو‪ :‬یک شیخی به نام اقای‪ ...‬بود‪.‬‬ ‫جوان‪ :‬چرا با مردم صحبت نکردند؟‬ ‫عمارلو‪ :‬او که تحصن را به پا نکرده بود‪.‬‬ ‫جوان‪ :‬باالخره حامل پیام رهبری بوده اند‪.‬‬ ‫عمارلو‪ :‬فایل صوتی این پیام در گوشــی من ذخیره‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫جمعیت‪ :‬حاج اقا پیام را پخش کنید‪...‬‬ ‫عمارلو‪ :‬ما تابع هستیم؛ می فهمید یعنی چه؟‬ ‫مرد میانســال‪ :‬اگر پیام اقا نبود‪ ،‬تا چه زمانی اینجا‬ ‫می ماندید؟‬ ‫عمارلو‪ :‬تا پایان این ماه‪.‬‬ ‫مرد میانسال‪ :‬شما مجوز هم داشتید؟‬ ‫عمارلو‪ :‬مجوز ما ســخن رهبرمان بود کــه به اقای‬ ‫محسن محسنی گفته بودند‪.‬‬ ‫عمارلو فایل صوتی پیامی را که در تلفنش ذخیره شده‬ ‫است‪ ،‬پخش می کند‪:‬‬ ‫صدای پشت تلفن‪ :‬ســام علیکم‪ .‬خسته نباشید‪.‬‬ ‫حال شما خوبه؟‬ ‫عمارلو‪ :‬سالم علیکم؛ سالمت باشید‪.‬‬ ‫صدای پشــت تلفن‪( :‬ابتدای صدا مبهم اســت)‬ ‫شــما می توانید این پیام را از قول دفتر اقا بگویید ولی‪...‬‬ ‫فرمایش اقا این اســت‪« :‬صدای شما به مسئوالن رسید و‬ ‫پیام را دریافت کردند‪ .‬مصلحت به ادامه تحصن نیست‪».‬‬ ‫عمارلو‪ :‬درســت اســت‪ .‬یک بار دیگر جمله اخر را‬ ‫بگویید‪.‬‬ ‫صدای پشت تلفن یک بار دیگر پیام را قرائت می کند‬ ‫و عمارلو ان را با صدای بلند برای حاضران تکرار می کند‪.‬‬ ‫مرد میانســال‪ :‬حاج اقا شــما مطمئن هستید که از‬ ‫دفتر بیت تماس گرفتند؟‬ ‫عمارلو‪ :‬تردید ندارم‪.‬‬ ‫مرد میانســال‪ :‬این فایــل صوتی را پشــت بلندگو‬ ‫پخش کنید‪.‬‬ ‫عمارلو‪ :‬من فرصت این کارها را ندارم‪ .‬اگر خود اقا‬ ‫هم بیایند‪ ،‬اینها حرف خودشان را می زنند‪.‬‬ ‫جوان بســیجی نزد عمارلو می اید و از پایان تحصن‬ ‫انتقاد می کند‪.‬‬ ‫عمارلو‪ :‬ما کنار نمی کشیم‪ .‬وقتی برجام بخواهد وارد‬ ‫فاز اجرایی شود‪ ،‬ما باز هم وارد میدان می شویم‪.‬‬ ‫بسیجی‪ :‬اگر تحصن دیگری ترتیب بدهید‪ ،‬دیگر‬ ‫کسی با شما همراهی نمی کند‪.‬‬ ‫عمارلو‪ :‬شب اول ‪ 5‬نفر بودیم‪.‬‬ ‫بسیجی‪ :‬حاال فهمیدم چرا بسیج تهران در تحصن‬ ‫شما شرکت نکرد‪.‬‬ ‫عمارلو‪ :‬بسیج تهران در تبعیت از امر ولی تاخرکرد و‬ ‫نیامد‪ .‬شما چقدر کاسه داغ تر از اش شده اید‪...‬‬ ‫زن‪ :‬چرا تحصن را ناتمام گذاشتید؟‬ ‫عمارلو‪ :‬به خاطر مصلحت کشور‪.‬‬ ‫زن‪ :‬شــما خودتان تاریخ را خوانده ایــد‪ .‬پایان این‬ ‫تحصن به ضرر ماست‪.‬‬ ‫بسیجی(‪ :)1‬نهایتش این است که باتوم می خوریم‬ ‫و بعد می رویم‪.‬‬ ‫بسیجی(‪ :)2‬کسی غلط می کند به ما باتوم بزند‪.‬‬ ‫جامعه شناسی‬ ‫ماهنجارشکننیستیم‬ ‫گفت وگو با بازیگر اصلی تحصن شش روزه مقابل مجلس‬ ‫‪3‬‬ ‫مثل ث | شماره ‪282‬‬ ‫جامعه شناسی‬ ‫عمارلو طلبه جوان ‪ 34‬ســاله ای که پس از فاجعه‬ ‫منا تصمیم به تحصن در مقابل مجلس شورای اسالمی‬ ‫گرفت تا بــه اجرای برجام از ســوی دولــت و تصویب‬ ‫احتمالی ان از سوی نمایندگان اعتراض کند‪ ،‬ان گونه‬ ‫که خود می گوید ســه با اســتخاره کرده است تا چنین‬ ‫اقدامی انجــام دهــد‪ .‬او مبنای این تحصــن را فرمان‬ ‫رهبر معظــم انقالب به یــک جانباز مبنی بــر اعتراض‬ ‫به برجام می خوانــد و خود را در قالــب جریانی معرفی‬ ‫می کند که نسبت به مسائل روز حساس و بینا هستند‪.‬‬ ‫عمارلو می گوید‪ :‬ما از خانواده شــهدا هستیم و نسبت‬ ‫به انقالب‪ ،‬امام و رهبری حساســیت داریم‪ .‬او با بیان‬ ‫این که توســعه طلبی حقیقــی‪ ،‬در پرتــو عدالتخواهی‬ ‫اســت‪ ،‬از عالقه خود به ایت الله محمد یزدی ســخن‬ ‫می گوید‪ .‬عمارلو تاکید می کند که کسی نمی تواند به ما‬ ‫بگوید که هنجارشکنی کرده اید‪.‬‬ ‫چه اتفاقاتی دســت به دســت هم داد که شــما‬ ‫در اعتراض بــه اجرای برجــام در مقابل مجلس‬ ‫تحصن کنید؟‬ ‫انچه همــواره در زندگی من حائــز اهمیت بوده‪،‬‬ ‫عزت و ســربلندی ایران عزیز در پرتو اســام عزیز است‪.‬‬ ‫یکی از مسائلی که بســیار چالش برانگیز است و می تواند‬ ‫اینده ایران را از نظر اقتصادی‪ ،‬سیاســی‪ ،‬امنیتی و‪ ...‬به‬ ‫چالش بکشــد و حفره های بزرگی دارد‪ ،‬توافق وین است‪.‬‬ ‫این دغدغه همواره برای من مطرح بوده که به عنوان یک‬ ‫فرزند شــهید‪ ،‬فردی که غصه انقالب را دارد‪ ،‬دلســوخته‬ ‫انقالب است و می خواهد کاری انجام دهد‪ ،‬چه می توانم‬ ‫بکنم؟ ما تجمعاتی از جمله تجمع نهــم خرداد را به اتفاق‬ ‫جمعــی از دوســتان در قم برگــزار کردیم امــا این حرکت‬ ‫کافی نبود‪.‬‬ ‫در دیداری که جانبازان با حضرت اقا داشتند‪ ،‬اقای‬ ‫محسن محسنی به ایشان می گوید که نمایندگان مجلس‪،‬‬ ‫انقدر که به ســانتریفیوژها و غنی ســازی توجــه می کنند‪،‬‬ ‫حواس شــان نیســت که امریکایی ها با ایــن کار‪ ،‬پا را از‬ ‫مذاکره فراتر گذاشــته اند و با این توافق‪ ،‬می خواهند باب‬ ‫مذاکرات را باز نگه دارند تا زمینه حضورشان در ایران فراهم‬ ‫شــود‪ .‬به محض اینکه این جانباز می خواهد نکته دوم را‬ ‫بگوید‪ ،‬حضرت اقا کالم او را قطــع می کنند و می فرمایند‬ ‫بروید این مساله را به انهایی که متوجه نیستند بگویید‪ .‬در‬ ‫واقع حضرت اقا مطالبه ای را مطــرح می کنند و می گویند‬ ‫این را به من نگویید‪ .‬من احساس کردم که حضرت اقا در‬ ‫حاال گرا دادن هســتند که این انتقاد را در برابر چه کسانی‬ ‫مطرح کنید‪.‬‬ ‫این موضــوع را با همســرم مطــرح کــردم و گفتم‬ ‫می خواهم به تهران بــروم و چنیــن اقدامی انجام دهم‪.‬‬ ‫در موضوع والیت پذیــری و حب والیت‪ ،‬اگر همســرم از‬ ‫من جلوتر نباشد‪ ،‬عقب تر هم نیست‪ .‬ایشان گفت که من‬ ‫حرفی ندارم اما ایا واقعا مطمئن هســتی که اقا از این کار‬ ‫ما راضی هستند؟ من در پاسخ گفتم که با برخی از دوستان‬ ‫صاحب فکر و افرادی که در این حوزه تجربه دارند‪ ،‬مشورت‬ ‫‪49‬‬ ‫جامعه شناسی‬ ‫می کنم و بعد به این نتیجه رســیدم که بایــد این حرکت را‬ ‫انجام دهم‪ .‬روز جمعه تصمیم گرفتیم که به سمت تهران‬ ‫حرکت کنیم اما متاســفانه حادثه عظیم قتل شــهدای منا‬ ‫به طرز مشــکوکی رخ داد و روز شنبه هم تحت الشعاع این‬ ‫اتفاق قــرار گرفت‪ .‬همــان روز‪ ،‬من اســتخاره گرفتم اما‬ ‫از قران اینطور پاســخ گرفتم که خوب نیســت این حرکت‬ ‫را انجام دهیم‪ .‬دوســتان سیاســی من هم گفتند که اگر‬ ‫حرکت و تحصن را از روز شــنبه شــروع کنید‪ ،‬این مســاله‬ ‫تحت الشــعاع حادثــه منا قــرار می گیرد و بازتــاب خبری‬ ‫مناسبی پیدا نمی کند؛ از این رو ما صبر کردیم‪ .‬روز یکشنبه‬ ‫بعضی از رفقای ما گفتند که ما رســانه ها را رصد کرده ایم‬ ‫و باز هم بــه این نتیجه رســیده ایم که اگــر چنین حرکتی‬ ‫انجام بدهید‪ ،‬بایکوت خبری می شــوید‪ .‬تــا اینجای کار‪،‬‬ ‫مساله حول محور دو نفر از دوستان طلبه و همفکران من‬ ‫می چرخید و این طور نبود که شبکه ای پشت این کار باشد‪.‬‬ ‫روز یکشنبه من باز هم اســتخاره گرفتم و دوباره بد امد اما‬ ‫استخاره روز دوشنبه خوب امد‪ .‬روز قبل از حرکت‪ ،‬باتوجه‬ ‫به اینکه عالقه خاصی به ایت الله بهجت دارم و ســال ها‬ ‫پیش ایشان برای ما عمامه گذاری کرده بودند‪ ،‬بر سر مزار‬ ‫ایشان رفتم‪ ،‬توسل کردم و استمداد طلبیدم‪ .‬قلبم گواهی‬ ‫می داد که ایشــان از این حرکت راضی هستند‪ .‬سپس به‬ ‫جامعه شناسی‬ ‫‪50‬‬ ‫مثل ث | شماره ‪282‬‬ ‫برنامه ریزی نکرده بودیم که چند روز بمانیم‬ ‫اما این مســاله برای مــا مهم بود کــه اقای علی‬ ‫الریجانی بیاید به ما پاســخ بدهــد‪ ،‬نمایندگان‬ ‫مجلس تدبر کننــد و اگر هم در جمــع ما حاضر‬ ‫نمی شــوند‪ ،‬به اجماع عمومی برسند که حرف‬ ‫فرزنــدان شــهدا غیرمنطقــی نیســت‪ .‬بایــد‬ ‫نمایندگان به ما پاســخ بدهند کــه خطوط قرمز‬ ‫مدنظر رهبری رعایت شده یا نه‬ ‫کنار ضریح حضرت معصومه(س) رفتم‪ ،‬توسل کردم و از‬ ‫ایشان خواستم که این کار ما مورد رضایت امام زمان(عج)‬ ‫و نایب ایشان باشد‪ .‬بعدازظهر همان روز‪ ،‬دو عکس رنگی‬ ‫بزرگ از پدرم و پدر همسرم که از شهدای انقالب اسالمی‬ ‫هستند‪ ،‬تهیه کردم و به واسطه یکی از دوستانم‪ ،‬چند متن‬ ‫از قبل تهیه شده را هم منتشر کردیم‪ .‬وقتی ساعت ‪ 12‬شب‬ ‫به خانه رسیدم‪ ،‬دیدم که همسرم چمدان ها را اماده کرده و‬ ‫منتظر فراهم شدن شرایط است‪ .‬مقداری پنیر‪ ،‬تخم مرغ‬ ‫و ســیب زمینی هم برای صبحانــه و ناهــار روز بعد همراه‬ ‫خودمان برداشتیم و ساعت ‪ 2‬بامداد از قم به سمت تهران‬ ‫حرکت کردیم‪ .‬به دلیل خستگی ناشی از روز قبل‪ ،‬در حاشیه‬ ‫جاده و در کنار یک مسجد مقداری استراحت کردم و بعد از‬ ‫اقامه فریضه صبح‪ ،‬به راه خود ادامه دادیم؛ حدود ساعت‬ ‫هشت صبح کنار دیوار مجلس بودیم‪.‬‬ ‫ایا براساس برنامه قبلی‪ ،‬شــش روز به تحصن‬ ‫ادامه دادید یا به طور اتفاقی این روزها را در مقابل‬ ‫مجلس ماندید؟‬ ‫به طور مشــخص برنامه ریزی نکــرده بودیم که‬ ‫چند روز بمانیم اما این مســاله برای ما مهــم بود که اقای‬ ‫علی الریجانی بیاید به ما پاسخ بدهد‪ ،‬نمایندگان مجلس‬ ‫تدبر کنند و اگر هم در جمع ما حاضر نمی شوند‪ ،‬به اجماع‬ ‫ عمومی برسند که حرف فرزندان شهد ا غیرمنطقی نیست‪.‬‬ ‫باید نمایندگان به ما پاســخ بدهند که خطوط قرمز مدنظر‬ ‫رهبری رعایت شده یا نه‪.‬‬ ‫افرادی کــه با انها مشــورت می کردید‪ ،‬با شــما‬ ‫همراهی کردند؟‬ ‫نه؛ رفقای ما نیامدند و من خودم بودم‪.‬‬ ‫روزهای بعد هم به جمع شما اضافه نشدند؟‬ ‫یکی از دوســتان امد‪ .‬البته فکر می کنم یکی دیگر‬ ‫از انها هم به ما سر زد و حدود یک ساعتی در جمع ما بود‪.‬‬ ‫اگر اجــازه بدهید‪ ،‬کمی هم پیرامون خاســتگاه‬ ‫و گفتمان شــما صحبت کنیم‪ .‬خاستگاه اصلی‬ ‫شما‪ ،‬کدام طبقه اجتماعی است؟‬ ‫در مسائل سیاسی و اجتماعی‪ ،‬طبقات اجتماعی‬ ‫متفاوتی ایفای نقــش می کنند و نقــش مهمی دارند‪ .‬من‬ ‫خودم را از قشــری می دانم که به مســائل روز حســاس و‬ ‫بینا هســتند و اخبار روز را رصد می کنند‪ .‬من روزنامه های‬ ‫اصالح طلب ارمان و افتاب یزد و روزنامه های اصولگرای‬ ‫جوان‪ ،‬وطن امروز و نشریه ‪ 9‬دی را مطالعه و برای خودم‬ ‫جمع بندی می کنم‪ .‬ما از خانواده شهدا هستیم و نسبت به‬ ‫انقالب‪ ،‬امام و رهبری حساسیت داریم‪.‬‬ ‫اگر عدالتخواهی و توســعه گرایی را دو گفتمان‬ ‫اصلی در جامعه بدانیم‪ ،‬شما گفتمان خودتان را‬ ‫در چه چارچوبی تعریف می کنید؟‬ ‫احساس من این است که افرادی که نقاب های‬ ‫زیبایی برای خود می سازند که در پشت نقاب فعالیت های‬ ‫شخصی و حزبی شان را پنهان کنند‪ ،‬گمراه هستند‪ .‬قطعا‬ ‫توســعه طلبی حقیقی‪ ،‬در پرتو عدالتخواهی است؛ شرط‬ ‫اول و اخر و برای توســعه کشــور‪ ،‬عدالتخواهی است‪ .‬با‬ ‫کفر می توان کشــورداری کرد اما حکومت با ظلم ممکن‬ ‫نیســت؛ قطعا عدالت اجتماعی باید به نحوی برقرار باشد‬ ‫که توسعه حاصل شود‪.‬‬ ‫شما نســبت به کدام یک از گفتمان هایی که در‬ ‫میان جریان های سیاســی مرســوم در کشــور‬ ‫وجود دارد‪ ،‬احساس قرابت بیشتری می کنید؟‬ ‫ســعدی علیه الرحمه می گوید‪« :‬ســعدیا گرچه‬ ‫ســخندان و مصالح گویی‪ ،‬به عمل کار براید به سخندانی‬ ‫نیست‪ ».‬احزاب ما هم چنین وضعیتی دارند و ما هیچ یک‬ ‫از انهــا را به طور مطلــق قبول نداریــم‪ .‬به برخــی از انها‬ ‫می توان نمــره بهتــری داد و بعضی دیگر نمــره کمتری‬ ‫می گیرند؛ مثال اقای قالیباف در برخی مسائل نمره بهتری‬ ‫از دیگران می گیرند و جبهه پایداری‪ ،‬رهروان والیت و‪...‬‬ ‫نیز چنین وضعیتی دارند‪.‬‬ ‫من نمی توانــم بگویــم که مــا به طور مطلــق پیرو‬ ‫کدام یک از جریانات سیاسی هستیم‪ .‬بنده به ضرس قاطع‬ ‫عرض می کنم که اگر حضرت اقا به من بگویند برو و با لب‬ ‫تشنه بجنگ می گویم چشم اقا‪ ،‬اگر بفرمایند االن نجنگ‬ ‫می گویم چشــم اقا‪ ،‬اگر بفرمایند زن و بچه ات را رها کن و‬ ‫به سوریه برو می گویم چشم اقا‪ .‬دغدغه من این است که‬ ‫اطاعت ولی کنم اما نمی دانــم در عمل تا چه حدی بتوانم‬ ‫این انگیزه را اجرایی کنم‪ .‬هیچ انسانی نمره ‪ 20‬نمی گیرد‬ ‫و ما باید تالش کنیم کمتر از ده نباشــیم تــا حداقل قبول‬ ‫بشویم اما من افراد بســیاری را می بینم که رفوزه هستند‪.‬‬ ‫من ناسیونالیست یا نژادپرست نیســتم اما نژادپرست ها‪،‬‬ ‫ناسیونالیست ها و افرادی که بر طبل ایرانی بودن می کوبند‬ ‫و بــه این عمل افتخــار می کننــد‪ ،‬باید پاســخگوی رفتار‬ ‫کسانی باشند که رفتند و به پای امرای عرب زانوی خفت و‬ ‫حقارت زدند تا در کشور عرب دیگری واسطه شوند و برای‬ ‫اشخاص خاصی ویزا بگیرند؛ انها ننگ کارشان تا ابد باقی‬ ‫خواهد ماند‪.‬‬ ‫انهــا چطــور می تواننــد ایــن رفتارشــان را توجیه‬ ‫کنند؟ کجاســت عزتی که می گفتند به پاســپورت ایرانی‬ ‫بازمی گردانند؟ ایا عزت ایران این است که با کسانی دست‬ ‫بدهند که دستشــان تا مرفق به خون افــراد بی گناه الوده‬ ‫است؟ عزت پاسپورت ما در گفتمان والیت است؛ چراکه‬ ‫همه دیدند نهیبی که رهبر ما به کشورهای عربی زد‪ ،‬چطور‬ ‫انها را به لرزه انداخت و اظهار تزلزل و عجز کردند‪ .‬افرادی‬ ‫که خود را ایرانی می دانند و نه مســلمان‪ ،‬چشمانشــان را‬ ‫باز کنند و ببینند که امروز گفتمان شــیعه‪ ،‬گفتمان والیت‪،‬‬ ‫گفتمان حسین بن علی(ع) و پرچم ابوالفضل العباس(ع)‬ ‫سایه ای بر کشور انداخته که امروز کشــور ما در پرتو ان‪،‬‬ ‫عزت‪ ،‬شرافت و استقالل خود را حفظ کرده است‪.‬‬ ‫در میان ریش ســفیدانی که در عرصه سیاسی‬ ‫حضــور دارنــد‪ ،‬بــا کدامیــک احســاس قرابت‬ ‫بیشتری دارید؟‬ ‫من احساس می کنم که شما می خواهید ما را به‬ ‫یک جریان یا چهره خاص سیاسی منتســب کنید و ما هر‬ ‫چقدر جاخالی می دهیم که تیر شما به ما نخورد‪ ،‬فایده ای‬ ‫ندارد‪( .‬خنده)‬ ‫واقعا اصراری نیست؛ اگر مایل نیستند‪ ،‬جواب‬ ‫ندهید‪.‬‬ ‫نه؛ من جواب شــما را خواهم داد‪ .‬من می دانم‬ ‫که شــما جوان ها و روزنامه نگارها می خواهید بفهمید که‬ ‫این شیخ وابسته یا منتسب به کدام جریان یا گروه سیاسی‬ ‫است‪( .‬خنده) من ایت الله یزدی را بسیار دوست دارم‪.‬‬ ‫رئیس جامعه مدرسین؟‬ ‫بلــه ‪ ،‬کوچــه و بــازاری بخواهم حــرف می زنم‪،‬‬ ‫می گویم دمش گرم‪ .‬اما اجازه بدهید یک نکته هم عرض‬ ‫کنم‪ .‬شــاعر می گوید گربه مســکین اگر پر داشتی‪ ،‬تخم‬ ‫گنجشک از دهان برداشتی‪ ...‬برخی از ریش سفیدهایی‬ ‫که من می بینم‪ ،‬دستشان به خرما نمی رسد وگرنه اگر اب‬ ‫ببینند‪ ،‬شناگرهای ماهری هستند‪ .‬انهایی که زمانی برای‬ ‫خودشان نامی داشتند‪ ،‬دلیل نمی شود که امروز هم همان‬ ‫نام را یدک بکشند‪ .‬شــاید برخی افراد روزی سیف االسالم‬ ‫یا طلحه الخیر بودنــد اما امام فرمودند که من به واســطه‬ ‫سالوســی برخی افراد‪ ،‬فریب انها را خوردم اما ملت بدانند‬ ‫که مالک و میزان حال فعلی افراد است؛ البته من نقل به‬ ‫مضمون می کنم‪ .‬انچه روشن است‪ ،‬گفتمان رهبر انقالب‬ ‫است‪ .‬اگر شما می خواهید یک جریان را شناسایی کنید‪،‬‬ ‫ببینید از چه کســانی حمایت می کند‪ .‬من از شــما سوال‬ ‫می کنم‪ ،‬اگر مــن از دزدی کــه اتهاماتش اثبات شــده و‬ ‫دستگاه قضایی نظام جمهوری اسالمی و در ظل توجهات‬ ‫حضرت ولی عصر(عــج) و والیت فقیه حکمــش را صادر‬ ‫کرده حمایت کنم و او را در اغوش بکشــم‪ ،‬چه نتیجه ای‬ ‫در بر دارد؟ اما واقعا خدا ایت الله خزعلی را رحمت کند؛ به‬ ‫محض اینکه فرزندش پای خود را در کفش فتنه گران کرد‪،‬‬ ‫از او اعالم برائت کرد و او را از خود جدا دانست‪.‬‬ ‫شــما این تحصن را در چارچــوب انقالبی گری‬ ‫توصیف می کنید یا در چارچوب مصلحت گرایی؟‬ ‫رکــن اصلی اســام‪ ،‬انقالبی بودن اســت‪ .‬این‬ ‫مساله مهمی اســت که ما اصول را چگونه تعریف کنیم و‬ ‫در کنار ان‪ ،‬تعریف دقیقی از فروع ارائه دهیم‪ .‬شــما ابتدا‬ ‫درخت را طراحی می کنید و بعد شــاخ و برگ ان را ترســیم‬ ‫می کنید‪ .‬اگر تنــه درخت را براســاس مصلحت ســنجی‬ ‫ ترسیم و خودتان را دبیر تشخیص مصلحت معرفی کنید‪،‬‬ ‫این اشتباه است‪ .‬ابتدا شما باید ســازوکاری انقالبی برای‬ ‫خودتان ترســیم کنید؛ چراکه اســام دینی اســت که با‬ ‫قوانینی که ترسیم می کند‪ ،‬ما را از کثرت شهوت رانی دور‬ ‫می کند‪ .‬اولین شرط انقالبی بودن‪ ،‬دوری از شهوت رانی‬ ‫است؛ هر انســان انقالبی که در مسیر شــهوت رانی قرار‬ ‫گیــرد‪ ،‬از اصول انقالبی اش دســت می کشــد‪ .‬اســام‬ ‫می خواهد مــا را انقالبی تربیــت کند و بعد از اینکه شــما‬ ‫انقالبی شدید‪ ،‬ممکن است شرایط زمان و مکان ایجاب‬ ‫کند که برای رسیدن به مقصد‪ ،‬گهگاهی مصلحت سنجی‬ ‫کنید تا به اهداف خودتان برسید‪.‬‬ ‫در میانه راه تحصن‪ ،‬حاشــیه هایی برای اقدام‬ ‫شــما ایجاد شــد و برخی معتقد بودند که شــما‬ ‫به عنوان بانی اصلی تحصن و دوستانی که شما‬ ‫را همراهی می کردند‪ ،‬اقدامی غیرقانونی انجام‬ ‫داده اید‪ .‬فکــر نمی کنید ادامه ایــن تحصن‪ ،‬به‬ ‫جامعه شناسی‬ ‫مثل ث | شماره ‪282‬‬ ‫در مقابــل تمــام پارلمان هــای دنیا و در‬ ‫کشــورهای دموکراتیک‪ ،‬تجمعــات منتقدین‬ ‫برگزار می شود و ازاد اســت؛ کارگرها‪ ،‬معلمان‬ ‫و کارمنــدان می ایند و اعتــراض می کنند‪ .‬در‬ ‫همین روزها هــم معلمان و کارمنــدان برخی‬ ‫ادارات در مقابل مجلس حضور یافتند و کسی‬ ‫نمی تواند به ما بگوید که شــما هنجارشــکنی‬ ‫کردید‬ ‫جامعه شناسی‬ ‫حاشیه هایی که ایجاد شد‪ ،‬دامن زد؟‬ ‫من از جنبه ایجابی و سلبی به شما پاسخ می دهم‪.‬‬ ‫مساله نخست این اســت که در مقابل تمام پارلمان های‬ ‫دنیــا و در کشــورهای دموکراتیک‪ ،‬تجمعــات منتقدین‬ ‫برگزار می شود و ازاد اســت؛ کارگرها‪ ،‬معلمان و کارمندان‬ ‫می ایند و اعتراض می کنند‪ .‬در همین روزها هم معلمان و‬ ‫کارمندان برخی ادارات در مقابــل مجلس حضور یافتند و‬ ‫کسی نمی تواند به ما بگوید که شما هنجارشکنی کردید‪ .‬ما‬ ‫هم مثل معلمان در مقابل مجلس تجمع کردیم اما به دلیل‬ ‫اینکه سنخ گفتمان ما گفتمانی بود که به مذاق بسیاری از‬ ‫سیاسیون خوش نیامد‪ ،‬به ما انتقاد کردند‪ .‬نکته دوم این‬ ‫اســت که فردی در جمع ما حضور داشــت که حضورش‪،‬‬ ‫جــواز و حجتی بــرای حضور ما بــود و او‪ ،‬اقای محســن‬ ‫محسنی جانباز بود‪ .‬حضرت اقا به ایشــان گفته بودند که‬ ‫شما انتقادات تان را به نمایندگان مجلس منتقل کنید و ما‬ ‫هم همین کار را انجام دادیم‪ .‬ما که در برابر وزارت خارجه‬ ‫یا نهاد ریاست جمهوری تجمع نکردیم‪ .‬عالوه بر ما‪ ،‬این‬ ‫جانباز هم سه روز در تحصن حاضر بود که این برای ما قوت‬ ‫قلبی بود‪ .‬مساله سوم این است که شما برای یافتن ریشه‬ ‫هر کاری باید به اصل ان بازگردید؛ چرا شما امده اید و روی‬ ‫ابراهه های باریک دست گذاشــته اید؟ شما باید ببینید که‬ ‫اصل تخلفــات و بی قانونی در کجا شــکل گرفته و حرف‬ ‫افرادی که تحصن کرده اند‪ ،‬از کجا نشــات گرفته است‪.‬‬ ‫اصل گفتمان ما به تخطــی و قانون گریزی دولتمردان ما‬ ‫در مساله برجام بازمی گردد‪.‬‬ ‫براســاس اصول ‪ 77‬و ‪ 125‬قانون اساســی‪ ،‬دولت‬ ‫وظیفه دارد هر معاهده الزام اوری را که در سطح کشورهای‬ ‫خارجه امضا می کند‪ ،‬برای اجرایی شــدن به مجلس ارائه‬ ‫کند اما دولت این کار را انجام نداد‪ .‬ایا رفع تحریم و بهبود‬ ‫روابط با کشــورهای دیگر‪ ،‬بدون هیچ گونــه الزامی برای‬ ‫ما انجام می شود؟ ایا اینکه شــما بخواهید در قلب راکتور‬ ‫بتن بریزید‪ ،‬بــرای کشــور ما الــزام اور نیســت؟ دومین‬ ‫قانون گریزی دولت این بــود که ابتدا این قانــون باید در‬ ‫مجلس تصویب می شد و بعد وارد فاز اجرایی شود‪ .‬جناب‬ ‫اقای روحانی! شما که هنوز برای اجرای برجام از مجلس‬ ‫مجوز نگرفتــه بودید‪ ،‬با چه مجوزی به امانــو و تیم همراه‬ ‫اجازه دادید که وارد پارچین شــوند؟ اگر اینهــا به ما انتقاد‬ ‫می کنند کــه گفتمان شــما غیرقانونی اســت‪ ،‬ابتــدا کار‬ ‫خودشان را اصالح کنند‪ .‬شما باید خودتان قانون را رعایت‬ ‫کنید تا به فرزندان کوچکتان قانونمداری را اموزش بدهید‪.‬‬ ‫در روزهای پایانی تحصن‪ ،‬استانداری تهران به‬ ‫شما التیماتوم داد و ســردار ساجدی نیا فرمانده‬ ‫پلیــس پایتخت با حضــور در محــل تحصن‪ ،‬از‬ ‫شــما و دوســتانتان خواســتند که به این اقدام‬ ‫پایان دهید‪ .‬شــما به عنــوان نخســتین فردی‬ ‫که اقدام به تحصــن کرده بودید‪ ،‬قبل از ســایر‬ ‫متحصنین شروع به جمع اوری وسایل تان کردید‬ ‫و اعالم کردید که بــه احترام پیامی کــه از دفتر‬ ‫رهبر معظم انقالب به ما رسیده‪ ،‬به این تحصن‬ ‫پایان می دهیم‪ .‬جز ئیات این ماجرا چه بود؟‬ ‫نهضتی که ما شــروع کردیم‪ ،‬نخستین اقدام ما‬ ‫نبود بلکه تجمع نهم خــرداد در فیضیه قــم اولین حرکت‬ ‫رســمی ما بود‪ .‬ما ان تجمع را در حمایت از رهبری برگزار‬ ‫کردیم که جنــاب اقای حدادعادل ســخنران مراســم ما‬ ‫بودند‪ .‬اگر حضرت ولی عصر(عــج) قبول بفرمایند‪ ،‬من و‬ ‫چند نفر از رفقا هســته مرکزی ان تجمع بودیم‪ .‬بعد از ان‪،‬‬ ‫در هر جایی که از روی عقل باشــد و مورد رضایت حضرت‬ ‫اقا باشــد‪ ،‬باز هم همه زندگی و جوانی مان را فدا می کنیم‬ ‫تا بتوانیم گفتمان منتقدانه و حق طلبانه داشــته باشــیم‪.‬‬ ‫اجازه بدهید در اینجا نکته ای را عــرض کنم‪ .‬ما حرکتی را‬ ‫شروع کردیم که کسی از ان اطالع نداشت و بنده به همراه‬ ‫همســر و فرزندانم‪ ،‬وارد میدان شــدیم‪ .‬چــه زمانی برای‬ ‫کار ما تبلیغات صورت گرفت؟ ما چنــد هزار برگه تبلیغاتی‬ ‫چاپ کرده و ظهر جمعه انها را در نماز جمعه تهران پخش‬ ‫کردیم‪ .‬هــر هفته چند ده هــزار نفر در نمــاز جمعه تهران‬ ‫شــرکت می کنند و این محل‪ ،‬جایگاه بسیار مهمی است‪.‬‬ ‫بچه های حاضر در تحصن در نماز جمعه هفته گذشــته‪،‬‬ ‫پالکاردهایی را به دست گرفتند و به محل نماز جمعه رفتند‬ ‫تا برگه های تبلیغاتی را بین نمازگزاران توزیع کنند‪ .‬قرار بر‬ ‫این بود که مردم انقالبی تهران‪ ،‬ساعت شش عصر شنبه‬ ‫به ما بپیوندند و در تجمع ما شرکت کنند‪.‬‬ ‫صبح شــنبه دیدیم که جمعیت بســیار زیــادی به ما‬ ‫پیوسته اند؛ ظهر ان روز‪ ،‬بیش از هزار نفر به مقابل مجلس‬ ‫امده بودند و ان روز شــلوغ ترین روز تحصــن بود‪ .‬من از‬ ‫یکی از افراد پرسیدم که شــما از چه طریقی از این برنامه‬ ‫مطلع شــدید؟ او در پاســخ گفت که در نماز جمعه تراکتی‬ ‫به من داده شــد که ساعت شــش روز شــنبه‪ ،‬تجمعی در‬ ‫مقابل مجلس برقرار اســت اما تصمیم گرفتم که از صبح‬ ‫بیایم و در این تحصن شــرکت کنم‪ .‬ما همه پتانسیل خود‬ ‫را گذاشــته بودیم تا در ساعت شــش بعدازظهر روز شنبه‬ ‫برنامه خود را اجرا کنیم‪ .‬اما حوالی ظهر مســئوالن ناجا و‬ ‫سردار ساجدی نیا امدند تا به ما فشار وارد کنند و گفتند باید‬ ‫این محل را تخلیه کنید و به مــا تحویل دهید‪ .‬وقتی ما به‬ ‫این نتیجه رســیدیم که باید صحنه را ترک کنیم‪ ،‬پیغام اقا‬ ‫به دست ما رسید‪.‬‬ ‫وقتی ایــن پیغــام امد‪ ،‬مــا از کانال هــای مختلفی‬ ‫جســت وجو کردیم که ایا این پیغام موردتایید است یا نه‪.‬‬ ‫شــما تصور کنید که همه عقبه مــا و گروه هایی که دعوت‬ ‫کرده ایم در راه هستند و حاال قرار است ما به فرمان ولی‪،‬‬ ‫محل تحصن را ترک کنیم‪ .‬اگر شما بودید‪ ،‬چه احساسی‬ ‫به شما دست می داد؟ فرض کنید که تالش زیادی کرده اید‬ ‫و قرار است جمعیت قابل توجهی به شما بپیوندد اما وقتی‬ ‫کار شما در حال به ثمر نشســتن است‪ ،‬باید صحنه را ترک‬ ‫کنید‪ .‬من به یاد ان صحنه ای افتادم که مالک اشــتر وارد‬ ‫خیمه معاویه شــد و در حالی که لحظه ای تا کشتن معاویه‬ ‫فاصله نداشــت‪ ،‬از پشــت ســر فرمان رســید که «قف یا‬ ‫مالک‪»!...‬؛ توقف کن‪ .‬راوی می گوید که مالک شمشیر‬ ‫را باال برده بود اما ان را فرود نیــاورد و از چادر بیرون امد‪.‬‬ ‫شــاید اگر مالک ان ضربه را به معاویه وارد می کرد‪ ،‬تاریخ‬ ‫تغییر می کرد اما والیت پذیری مالک انجا بود که شمشیر را‬ ‫فرود نیاورد و بازگشت ‪ .‬من هم با الگو گرفتن از این رفتار‪،‬‬ ‫با خودم گفتم که دیگر صبر نکن تا جمعیتی بیاید و کار به‬ ‫اوج خود برسد؛ حاال که ولی گفته است «قف»‪ ،‬بگو چشم‬ ‫اقا جان‪ .‬وقتی این پیام به ما رسید‪ ،‬به بچه ها گفتم بفرمایید‬ ‫که سربازان کوچک شما‪ ،‬پیام شما را دریافت کردند؛ سمعا‬ ‫و طاعتا‪ .‬پیغام را به دفتر رساندند و دفتر هم در پاسخ‪ ،‬از ما‬ ‫تشکر کرد‪ .‬ما در همه جا همین طور رفتار می کنیم؛ چراکه‬ ‫گفتمان ما گفتمان والیت است و ولی ما سید علی است‪ .‬در‬ ‫جایی که باید والیت پذیری داشته باشیم‪ ،‬والیت پذیری مان‬ ‫را به جهانیان اثبات می کنیم‪.‬‬ ‫در همان روز‪ ،‬شــما مشــغول جمع اوری وسایل‬ ‫و قرار دادن انها در ماشــین تان بودید و تصمیم‬ ‫قطعی گرفتــه بودید کــه محل تحصــن را ترک‬ ‫کنیــد ‪ ،‬ایــن در حالــی بود که گــروه دیگــری از‬ ‫تحصن کنندگان به حرکت خــود ادامه می دادند‬ ‫و این مســاله برای انها وجود داشت که ایا واقعا‬ ‫این پیام از طرف دفتر رهبری بوده یا نه‪ .‬در این‬ ‫میان‪ ،‬اختالفاتی هم میان این افراد پیش امد اما‬ ‫عده ای پیشنهاد کردند شورایی تشکیل شود تا‬ ‫برای ادامه تحصن یا پایــان دادن به ان تصمیم‬ ‫بگیرند‪ .‬وقتی از شما دعوت کردند که به شورای‬ ‫متحصنین بپیوندید‪ ،‬شــما گفتید که حجت بر‬ ‫من تمام شــده و دیگر به مصلحت نمی دانم که‬ ‫بنشــینم انها را قانع کنم که بماننــد یا بروند؛ هر‬ ‫کسی مختار است و باید حجت بر خودش تمام‬ ‫شــود‪ .‬این اختالف کمی برجســته شــد و محل‬ ‫سوال قرار گرفت‪.‬‬ ‫یکی از لوازم و تبعــات تجمعات اینچنینی همین‬ ‫مساله اســت که گاهی اوقات در نحوه مدیریت‪ ،‬اختالف‬ ‫شکل می گیرد؛ هرچند رفقا از ابتدا به مدیریت من اعتماد و‬ ‫اعتقاد داشتند‪ .‬اما به عقیده من همان مساله ای که عرض‬ ‫کردم مانع شد‪ .‬رفقای ما احساس کردند در حال رسیدن به‬ ‫لحظه ای هستند که می توانند سوار بر موج شوند و نتیجه‬ ‫بگیرند‪ .‬انها دلشان می خواســت این چند ساعت باشد اما‬ ‫انچه در عمق دل وسوسه می کرد در ظاهر این گونه نمود‬ ‫می کرد که ما از کجا بدانیم که این صحبت خود اقاست؟‬ ‫من به اقایان گفتم که اقا از دفتر نماینده فرستاده اند‪ ،‬من‬ ‫از چند کانال موثق استمزاج و پیگیری کرده ام و برای من‬ ‫محرز شــده اســت‪ .‬به انها گفتم که من ادم ســاده لوحی‬ ‫نیستم که به ســاده لوحی بیایم و به ساده لوحی بروم و اگر‬ ‫شما به بنده اعتماد دارید‪ ،‬مساله را تمام کنید‪ .‬اما نگاهی‬ ‫که در عمــق دل بود و نگاهی که در ظاهر وجود داشــت‪،‬‬ ‫سبب شد که اینگونه عمل شود‪.‬‬ ‫شما می گویید که دوستان تان به مدیریت شما‬ ‫اعتماد و اعتقاد داشــتند‪ .‬پس چگونــه بود این‬ ‫افرادی که از روز اول با دعوت شــما وارد عرصه‬ ‫شــدند‪ ،‬در روز اخر به انچه شــما گفتید تمکین‬ ‫نکردند و شما را معتمد ندانستند؟‬ ‫ من باید بخشی از سوال شما را اصالح کنم‪ .‬شما‬ ‫می گویید افــرادی که از روز اول امــده بودند؛ درحالی که‬ ‫انهایی که در ان روز به انجا امده بودند‪ ،‬همان هایی بودند‬ ‫که با تبلیغات روز گذشــته در حاشــیه نمازجمعه تهران به‬ ‫محل تحصن امده بودند‪ .‬اغلب انهــا همین طور بودند و‬ ‫تعداد اندکی از انها‪ ،‬از دوســتان ابتــدای تحصن بودند‪.‬‬ ‫غالب انها انســان های نوپایــی بودند که بــا انگیزه های‬ ‫منتقدانه‪ ،‬حق طلبانه و براســاس گفتمان رهبری وارد این‬ ‫ماجرا شده بودند و دلشــان می خواست حاال که امده اند‪،‬‬ ‫خودی نشان بدهند و بر انجام هدفشان تاکید کنند‪.‬‬ ‫اداره تحصن به شــکل فردی بود و شما شخصا‬ ‫ان را اداره می کردید یا حالت شورایی داشت؟‬ ‫شــورایی بود؛ ما شــورای متحصنین داشتیم اما‬ ‫همین بچه های شورا که متشکل از طالب‪ ،‬دانشجویان‪،‬‬ ‫تشکل ها‪ ،‬خانواده های شهدا و‪ ...‬بود‪ ،‬با یکدیگر همدل‬ ‫بودند و اختالفی میان انها وجود نداشــت‪ .‬هر کسی کار‬ ‫خودش را انجام می داد و تیم مرکزی شــورای متحصنین‬ ‫همه مسائل را رهبری می کرد‪ .‬در پایان اگر اختالف نظری‬ ‫پدید می امد‪ ،‬ایــن از برگ هــای برنده و محاســن کار ما‬ ‫شــناخته می شــد؛ یعنی اگر اختالفی پیــش می امد و در‬ ‫مراحل مختلف نظرات متفاوتی در شورا وجود داشت‪ ،‬هر‬ ‫صحبتی که من می کردم همه بچه هــا تمکین می کردند‬ ‫و می پذیرفتنــد؛ در واقع یک مدیریت واحد ذیل شــورای‬ ‫متحصنین وجود داشت‪.‬‬ ‫‪51‬‬ ‫عصر جدید پوتین‬ ‫بین الملل‬ ‫حضورنظامیروسیهدرسوریهاتفاقیشگفت انگیزاست‪.‬اینحضورهمپیامدمنطقه ایداردوهم‬ ‫بازتاب های بین المللی‪ .‬امریکا پس از فروپاشی نظام دوقطبی به بازیگر یکه تاز منطقه خاورمیانه تبدیل‬ ‫شده بود و روس ها نیز در حدود دو دهه صرفا در حوزه سیاسی به بازدارندگی در برابر امریکا می پرداختند‬ ‫اماباحضورنظامیروس هادرشامبرایحفظنظامبشاراسدپوتیندستبهتابوشکنیزد‪.‬اینحضورهم‬ ‫فصلجدیدرادرخاورمیانهرقمخواهدزدوهمعصرجدیدیرادرسیاستخارجیروسیه‪.‬‬ ‫تی‬ ‫تر‬ ‫یک‬ ‫گفت وگویجهانگیرکرمی ومحمودشوری‬ ‫پیراموناهدافروسیهازحملهبهداعش‬ ‫دفاع تهاجمی پس از ‪ 27‬سال‬ ‫بین الملل‬ ‫‪52‬‬ ‫مثل ث | شماره ‪282‬‬ ‫سعیده سادات فهری‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫پس از اغــاز حمالت نظامی مســکو علیه مواضع‬ ‫گروه هــای تروریســتی در ســوریه یکــی از‬ ‫پرسش‏هایی که مطرح شد نگاه روسیه به دمشق‬ ‫و اهمیت این کشــور برای مســکو بود‪ .‬بحث را با‬ ‫همینسوالاغازکنیمکهاصالسوریهبرایروسیه‬ ‫در شرایط فعلی از چه جایگاهی برخوردار است که‬ ‫مقاماتمسکورابهاقدامنظامیعلیهتروریست ها‬ ‫واداشته است؟‬ ‫شوری‪:‬اگریک دسته بندیازاهدافکالنروسیه‬ ‫درموردسوریهانجام دهیم‪،‬سهبحثرامی‪‎‬توانمطرحکرد؛‬ ‫نخستبحثمنافعاستراتژیکروسیهداخلسوریهاستکه‬ ‫همه می دانند به هر حال پایگاه دریایی طرطوس که روس ها‬ ‫در سوریه در اختیار دارند تنها پایگاه نظامی روسیه در خارج‬ ‫از حوزه اتحاد جماهیر شوروی ســابق است‪ .‬طبیعی است‬ ‫چنین پایگاهی در دریای مدیترانه به لحاظ استراتژیک برای‬ ‫روسیه از اهمیت باالیی برخوردار است و حفظ ان می تواند در‬ ‫جهتحفظقدرتروسیهدرسطحبین المللبسیارموثرباشد‪.‬‬ ‫بنابراین اولین مساله برای روســیه حفظ و تضمین منافعی‬ ‫است که روسیه در سوریه دارد‪ .‬در این میان ابعاد اقتصادی‬ ‫و پیوندهای تاریخی که میان روســیه و ســوریه وجود دارد‬ ‫نیز مزید بر علت شده تا نوع نگاه روسیه به دمشق یک نگاه‬ ‫جدی باشد‪ .‬عالوه بر ان ســوریه به لحاظ تاریخی همیشه‬ ‫پایگاهی بوده که روسیه از طریق ان در حوزه خاورمیانه وارد‬ ‫عمل می شد و نقش افرینی می کرد‪ .‬از زمان اتحاد جماهیر‬ ‫شوروی شاهد چنین مناسباتی میان دو کشور هستیم و از ان‬ ‫زمان روسیه از طریق سوریه دست به نوعی موازنه گری بین‬ ‫اعراب و رژیم اسرائیل زده اســت‪ .‬بعد از فروپاشی شوروی‬ ‫هم دقیقا همین اتفاق افتاد و ســوریه به نوعی دروازه ورود‬ ‫روسیه به مهمترین مساله خاورمیانه یعنی مساله فلسطین‬ ‫به شــمار می رفت‪ .‬بنابراین روس ها به لحاظ منطقه ای نیز‬ ‫ناگزیرهستندسوریهراحفظکنند‪.‬امادریکبستربزرگترودر‬ ‫سطحبین المللی‪،‬سوریهتنهاکشوریاستکهخارجازحوزه‬ ‫اتحاد جماهیر شوروی برای روس ها باقی مانده تا از طریق‬ ‫ان در ســطح بین المللی نوعی بازی را با امریکا و مجموعه‬ ‫غرب داشته باشد و ســوریه به موضوعی در تعامالت کالن‬ ‫روسیه و امریکا تبدیل شده اســت‪ .‬بعد از اینکه مساله لیبی‬ ‫برای روس ها از بین رفت و عراق هم بعد از فروپاشی صدام‬ ‫دیگر ارتباط نزدیکی با روسیه نداشت‪ ،‬سوریه تنها کشوری‬ ‫بودکهروس هاعالقه مندبهحفظانبودند‪.‬همچنینباتوجه‬ ‫بهبحراناوکرایناینموضوعتشدیدشدوروس‪‎‬هاعالقه مند‬ ‫هستند هر نوع فشاری که از طریق اوکراین به کشورشان وارد‬ ‫می‪‎‬شــود را از طریق ســوریه جبران کنند و عمل متقابلی در‬ ‫سطحبین المللبا غربداشتهباشند‪.‬‬ ‫کرمی‪ :‬اقدام روســیه در ســوریه یک تصمیم بزرگ‬ ‫و راهبردی محسوب می شــود و بعد از گذشــت نزدیک به‬ ‫سه دهه یعنی حدود‪ 27‬سال از خروج نیروهای ارتش سرخ از‬ ‫افغانستانانهمباشکستوسرافکندگی‪،‬دولتروسیهیک‬ ‫تصمیممهممبنیبراقدامنظامیدرخارجازمرزهایشوروی‬ ‫گرفته است‪ .‬در ســه دهه گذشته روســیه در تاجیکستان‪،‬‬ ‫مولداوی‪ ،‬لیتوانی‪ ،‬گرجســتان و اوکرایــن‪ ،‬اقدام نظامی‬ ‫داشتهاستاماتماماینهادرچارچوبمرزهایاتحادجماهیر‬ ‫شوروی سابق و بعضا نیز بر اســاس ان طرح حفظ صلح در‬ ‫سازمانسی ای اس(‪،)CIS‬صورتگرفتهاست‪.‬برخیازاین‬ ‫اقدامات و نه لزوما همه انها به نوعی مشروعیت منطقه‪‎‬ای و‬ ‫بین المللی هم داشته است چرا که در یکی از قطعنامه‪‎‬های‬ ‫مجمع عمومی ســازمان ملــل متحد نیز اقدامــات نظامی‬ ‫روسیه در این حوزه به عنوان اقدام حفظ صلح یاد شده است‬ ‫و روس ها نیز معموال به ان استناد می‪‎‬کنند‪ .‬اما حتی در سال‬ ‫‪ 1996‬تا ‪ 2001‬که طالبان وارد افغانستان شدند و نیروهای‬ ‫ائتالف شمال را تا مرزهای ازبکستان و تاجیکستان عقب‬ ‫روسیه و امریکا در وضعیت تنش‬ ‫مدیریت شده قرار دارند‬ ‫تو گو با مثلث‬ ‫مهدی مطهرنیا در گف ‬ ‫‪1‬‬ ‫دکتر جهانگیر کرمی‪ ،‬اســتاد مطالعات روســیه‬ ‫دانشــگاه تهران و دکتــر محمود شــوری‪ ،‬مدیر گروه‬ ‫مطالعات اوراســیا و پژوهشگر ارشد مســائل روسیه‬ ‫در مرکــز مطالعــات اســتراتژیک مجمع تشــخیص‬ ‫مصلحت در نخســتین روزهــای حمالت روســیه به‬ ‫مواضع تروریست ها در سوریه‪ ،‬میهمانان هفته نامه‬ ‫مثلــث بودنــد و در گپ و گفتــی به برخی پرســش ها‬ ‫درباره اهداف روسیه از انجام این حمالت و همچنین‬ ‫پیامدهای ان پاسخ دادند‪.‬‬ ‫شوری معتقد است که روسیه از فضای متاثر از‬ ‫بحران مهاجران به ســمت اروپا استفاده کرد و اقدام‬ ‫نظامی در ســوریه را اغاز کرد‪ .‬زیــرا در این فضا غرب‬ ‫نمی تواند مخالفــت چندانی با اقدامات مســکو علیه‬ ‫نیروهای تروریستی در سوریه داشته باشد‪.‬‬ ‫کرمی نیز موضع روسیه را تدافعی توصیف کرده‬ ‫ولی تاکید می کند به تعبیر روس ها یک دفاع تهاجمی ‬ ‫یا هجوم تدافعی انجام گرفته است‪.‬‬ ‫مثل ث | شماره ‪282‬‬ ‫بخشیازانهادرجیش المهاجرینواالنصارهستندوبخشی‬ ‫نیز در اجناد الشام‪ .‬این نیروها در قالب گروه های مختلف در‬ ‫سوریه حضور دارند و این پتانسیل و ظرفیت را فراهم اورده اند‬ ‫کهاگرداخلسوریهسرکوبنشودعمالبایددرایندهدرداخل‬ ‫اسیای مرکزی یا قفقاز شمالی شــاهد بازیگری انها باشیم‪.‬‬ ‫ضمن اینکه خود اسیای مرکزی این ظرفیت و امکان را دارد‬ ‫که در اینده به یک منطقه بحرانی جدید تبدیل شــود و این‬ ‫مسائل برای مسکو نگران کننده است‪ .‬بنابراین به تصور بنده‬ ‫یکیازاهدافعملیاتیوتاکتیکیروسیهایناستکهبتواند‬ ‫نیرویی که در این منطقه یعنی سوریه شکل گرفته و ممکن‬ ‫است در اینده برای روسیه دردسرساز باشد را در همان مکان‬ ‫کنترل کند یا احیانا از بین ببرد‪.‬‬ ‫برخــی تحلیل ها بر ایــن موضوع قــرار گرفته که‬ ‫روســیه با اســتقرار تجهیــزات فوق پیشــرفته‬ ‫در ســوریه و اقداماتی کــه در این کشــور انجام‬ ‫داده عالوه بر حفظ رژیم بشــار اســد و مبــارزه با‬ ‫تروریست ها به نوعی به دنبال گسترش نفوذ خود‬ ‫در خاورمیانه به ویژه سوریه و عراق است‪ .‬چنین‬ ‫نگاهی به اقدامات مسکو صحیح است؟‬ ‫شوری‪ :‬روسیه به عنوان کشــوری که یک قدرت‬ ‫بزرگ محسوب می شود حوزه اهداف وسیعی دارد‪ .‬طبیعتا‬ ‫اقدام نظامی روسیه در سوریه نیز می تواند اهداف وسیعی‬ ‫را در بر بگیرد‪ .‬اما برای بررسی اقدام روسیه باید این مساله را‬ ‫موردارزیابیقراردهیمکهاصالچگونهبهایننقطهرسیدیم‪.‬‬ ‫روس ها از چند ماه پیش تالش های جدی بسیاری داشتند تا‬ ‫بتوانندمسالهسوریهرابهنحویمدیریتکنندواجازهندهندکه‬ ‫سقوط رژیم اسد اتفاق بیفتد‪ .‬روس ها ابتدا در یک چارچوب‬ ‫طراحی شده به ســمت همکاری های دیپلماتیک با ترکیه‪،‬‬ ‫عربستان و امریکا حرکت کردند و سعی شان بر این بود که از‬ ‫طریقاینهمکاری هاوضعیتسوریهرامدیریتکنندواجازه‬ ‫ندهند حضور داعش در سوریه تبدیل به یک حضور بادوام و‬ ‫باثبات شود‪ .‬اما تمام تالش‏های مسکو ناموفق بود و عمال‬ ‫شاهد بودیم که گفت وگوهای روسیه با ترکیه و حتی اجالس‬ ‫دوحه که در ماه اوت ســال جاری میان روســیه‪ ،‬عربستان‬ ‫و امریکا برگزار شد ناکام ماند‪ .‬مســکو طی این گفت وگوها‬ ‫تالش داشت مساله اصلی در خاورمیانه را از بحث سرنگونی‬ ‫اسد به بحث مقابله با داعش تغییر دهداما نتیجه ایعایدش‬ ‫نشــد‪ .‬حتی ما شــاه د بودیم که جریان های مخالف دولت‬ ‫ســوریه به مســکو رفتند و گفت وگوهایی صــورت گرفت‪.‬‬ ‫همچنیــن الوروف در مصر بــا برخی دیگــر از جریان های‬ ‫مخالف سوریه وارد گفت وگو شــد اما باز نتیجه بخش نبود‪.‬‬ ‫بنابراین روس ها این اقدامات دیپلماتیک را با دو هدف انجام‬ ‫دادند؛ نخست هماهنگی و ائتالف بر سر مبارزه با داعش و‬ ‫دیگری گذر از بحث سقوط رژیم اسد‪ .‬وقتی این گفت وگوها‬ ‫نتیجه نداد روس ها به سمت فاز نظامی حرکت کردند و انچه‬ ‫امروز شاهد ان هستیم اتفاق افتاد‪ .‬اما اینکه ایا روسیه در پی‬ ‫کسب جای پایی در خاورمیانه یا نفوذ در برخی کشورها باشد‬ ‫دور از تصور است‪ .‬به خصوص در برهه فعلی به نظر نمی رسد‬ ‫که روس ها خیلی به این مساله فکر کنند‪ .‬انچه اکنون برای‬ ‫مسکو اهمیت دارد این اســت در وهله نخست اجازه ندهند‬ ‫دولت بشار اسد تا زمانی که منافع روسیه در سوریه تضمین‬ ‫نشده است‪ ،‬برکنار شود و سپس اینکه اجازه ندهند داعش در‬ ‫سوریهتثبیتشود‪.‬دراینمیاناتفاقیافتادبرایناساسکه‬ ‫عمال پس از مبارزه ای که در مقطعی از طرف ایران و غرب با‬ ‫داعشصورت گرفتدیگرمبارزهبااینگروهدرحالتسکون‬ ‫قرار گرفت‪ .‬این انفعال نسبی در برابر داعش داشت موجب‬ ‫می شدکهاینگروهدرقسمتیازسرزمین هایسوریهوعراق‬ ‫تثبیت شود‪ .‬روس ها این خطر را کامال احساس کرده بودن د و‬ ‫بنابراینواردعملشدند‪.‬البتهشرایطنیزبهروسیهکمککرد‬ ‫تا راحت تر وارد عملیات در سوریه شود‪ .‬بحث مهاجرت های‬ ‫گسترده از ســوریه به ســمت اروپا‪ ،‬فضایی را ایجاد کرد که‬ ‫عملیات نظامی روسیه در میان افکار عمومی توجیه شود‪.‬‬ ‫کرمی‪ :‬مــن نکته ای را بــه بحث قبلــی اضافه کنم؛‬ ‫به نظر می ایــد یکی از مالحظات دولت روســیه این بود که‬ ‫تالش داشت طرفین را به هم نزدیک و توافقی بر سر سوریه‬ ‫ایجاد کند اما موفق نشــد‪ .‬تاکنون روسیه در بحران سوریه‬ ‫نقش افرینی جدی داشــته و زمانی که بحــث حمله نظامی‬ ‫امریکا به سوریه شکل گرفت دولت مسکو طرحی ارائه داد‬ ‫و این موضوع را منتفی کرد‪ .‬از ســوی دیگر مسکو با تمامی‬ ‫ طرفین درگیر در بحران ســوریه یعنی هم مخالفان و دولت‬ ‫سوریهوهمبازیکنانمنطقه ایوبین المللیامکانگفت وگو‬ ‫و دیالوگ دارد‪ .‬دولت روسیه شــاید بر اساس براوردی که از‬ ‫وضعیت گفت وگو با این کشورها داشته به این نتیجه رسیده‬ ‫که اگر تغییری را از طریق نظامی در شــرایط میدانی جنگ‬ ‫ایجاد کند انها مجبور شــوند پای میز مذاکره بیایند‪ .‬در این‬ ‫میان برداشتی که طرف‪‎‬های غربی از نقشه عملیاتی داخلی‬ ‫سوریه دارند این است که دولت ســوریه فقط بر کرانه های‬ ‫غربیکشوردرمجاورتمرزلبنان‪،‬اسرائیلودریایمدیترانه‬ ‫حکومت می‪‎‬کند و باقی کشــور در اختیار داعش و نیروهای‬ ‫مخالف اســت‪ .‬خب این نقشــه تاحدودی فریبنده بود زیرا‬ ‫جمعیت سوریه در همانجا حضور دارد‪ .‬دولت روسیه به این‬ ‫نتیجه رسید که اگر وارد عملیات نظامی شود و بر برخی نقاط‬ ‫فشارهایی وارد اورد می تواند این نقشه عملیاتی را برهم بزند‬ ‫و شرایط را به نفع دولت سوریه تغییر دهد تا طرف های غربی‬ ‫و عربی مجبور شوند که پای توافق صلح حاضر شوند‪ .‬در این‬ ‫شرایط نقش دولت روسیه برای روند صلح بسیار تعیین کننده‬ ‫خواهد بود‪ .‬اما در مورد بحث گسترش نفوذ دولت روسیه در‬ ‫خاورمیانه من نیز با دکتر شوری موافقم که اکنون اصال این‬ ‫بین الملل‬ ‫راندند‪ ،‬دولت روسیه با وجودی که همراه با ایران از ائتالف‬ ‫شمال حمایت می کرد اما هیچ وقت عمال وارد درگیری های‬ ‫نظامی نشد و از طریق لشــکر ارتش روسیه در تاجیکستان‬ ‫بیشترنقشپشتیبانیوحمایتاطالعاتیدرصحنهعملیاتی‬ ‫را دنبال می کرد تا اینکه وارد اقدام نظامی شود‪.‬‬ ‫عملیات نظامی در ســوریه یک مرحله و صحنه جدید‬ ‫برای روسیه اســت و به نظر می رسد که خاطره شکست تلخ‬ ‫و سندروم افغانستان پشت سر گذاشته شــده است‪ .‬امروز‬ ‫دولت روسیه با یک اعتماد به نفس جدی در سوریه وارد شده‬ ‫و اقداماتش به لحاظ حقوق بین المللی مداخله محســوب‬ ‫نمی شــود‪ .‬زیرا بنابر دعوت دولت رسمی و دارای حاکمیت‬ ‫سوریه دست به اقدام نظامی زده است‪ .‬بنابراین مسکو یک‬ ‫تصمیمبزرگگرفتهاستامااینکهاینتصمیمبرچهاساسی‬ ‫گرفته شده‪ ،‬نکاتی که دکتر شوری اشاره کردند کامال درست‬ ‫یبرایاقناعافکار‬ ‫است‪.‬اوالایناقدامروسیهمی توانداقدام ‬ ‫عمومی داخلی ان کشور باشد مبنی بر اینکه روسیه قدرتمند‪،‬‬ ‫نقش افرین است و تحت تاثیر فشارها و تحریم های غرب‬ ‫اســیب ندیده است‪ .‬روســیه اهداف مشخصی چون حفظ‬ ‫حکومت بشار اسد و حفظ منافع مستقیمش در پایگاه نظامی‬ ‫طرطوس را دنبال می کند‪ .‬در ســطح منطقه ای نیز شرایط‬ ‫خاورمیانه به گونه ای است که برای روسیه برخالف روندی‬ ‫کهدرسال هایگذشتهوجودداشتامروزفرصت هاییپیش‬ ‫امده است‪ .‬در این میان می توان به روی کار امدن حکومت‬ ‫عبدالفتاح السیسی در مصر اشاره کرد‪ .‬در داخل سوریه یک‬ ‫هدفمهمدیگرینیزازجانبروسیهدنبالمی شودکهشاید‬ ‫در تحلیل ها تاحدودی مغفول مانده بر این اساس که دولت‬ ‫مسکو‪،‬نیروهایچچنی‪،‬مسلمانانقفقازیواسیایمرکزی‬ ‫را که داخل سوریه هستند شناسایی کرده و اماج حمالتش‬ ‫ان نیروها هستند‪ .‬در واقع روســیه می خواهد به این نیروها‬ ‫تاحد ممکن صدمه وارد اورد و انها را از صحنه درگیری های‬ ‫نظامی خارج کند‪ .‬در ســطح بین المللی هم دولت روسیه از‬ ‫سال ‪ 1996‬یعنی زمان پریماکوف دائما تاکید کرده که نظام‬ ‫تک قطبی را قبول ندارند و نظــام بین الملل باید چند قطبی‬ ‫باشد‪.‬ساختارنظامبین المللیچندقطبیبه شدتبهاقدامات‬ ‫نظامی وابسته اســت و مادامی که تنها امریکا‪ ،‬ناتو و برخی‬ ‫کشــورهای غربی دســت به اقدامات نظامی می‏زدند این‬ ‫نظام بین المللی تک قطبی خیلی بعد نظامی پیدا نمی‪‎‬کرد و‬ ‫بسیاری نظام چند قطبی را مطرح می‪‎‬کردند که در بعد نظامی‬ ‫امریکا به صورت قاطع قطب اصلی بود‪ .‬اما امروز روسیه در‬ ‫تعارض با قطبیت نظامی بین المللی نیز وارد صحنه شــده و‬ ‫ی است که وارد یک‬ ‫شاید اولین قدرت غیر امریکایی و اروپای ‬ ‫اقدام نظامی در خارج از قلمرو خود شده است‪ .‬مجموعه این‬ ‫عواملمی تواندازنگاهتحلیلگراناهدافدولتروسیهتلقی‬ ‫شــود‪ .‬اما اینکه واقعا تصمیم گیران روسیه بر اساس کدام‬ ‫هدف وارد عمل شــده اند را هیچ کس نمی تواند با قاطعیت‬ ‫بیان کند‪ .‬انها به طور اعالمی می گویند که در حال مبارزه با‬ ‫تروریسم بین المللی هستند اما این مساله که تصمیم گیرنده‬ ‫برمبنایکدامهدفدستبهاقدامنظامیزدهبرایهیچکس‬ ‫مشخصنیست‪.‬‬ ‫شوری‪ :‬من نیز در مورد بحث نیروهای چچنی و غیره‬ ‫به این نکته اشاره کنم که به هر حال یک حجم قابل توجهی‬ ‫از نیروها از قفقاز شمالی و اسیای مرکزی وارد روسیه شده اند‬ ‫وعده ایازتاتارهاکهبادولتروسیهمخالفندنیزدراینکشور‬ ‫حضور دارند‪ .‬اینها به جریانات مختلفی تبدیل شــده اند که‬ ‫سوریه‪ ،‬اوکراین نیست‬ ‫پوتین در اسمان سوریه چه می کند؟‬ ‫افول هژمونی‬ ‫پوتین با فرصت طلبی از ضعف‬ ‫رقیب در خاورمیانه استفاده کرد‬ ‫‪53‬‬ ‫بین الملل‬ ‫بین الملل‬ ‫‪54‬‬ ‫مثل ث | شماره ‪282‬‬ ‫دکتر کرمی معتقد است که اقدام‬ ‫نظامی در خارج از مرزها به شکلی که‬ ‫دولت روسیه انجام داده برای پرستیژ‬ ‫امریکا ضرر دارد ولی منافع مشخصی‬ ‫از این کشور را تهدید نمی کند که الزم‬ ‫باشد واشنگتن واکنش نشان دهد‬ ‫بحث مطرح نیست و موضع روسیه به شدت تدافعی است‪.‬‬ ‫روسیه می داند که بحران خاورمیانه باعث رادیکالیزه شدن‬ ‫منطقه و سرایت ان به منطقه قفقاز‪ ،‬اسیای مرکزی و داخل‬ ‫روسیه خواهد شد‪ .‬نگرانی عمده نزد مقامات روس این است‬ ‫که پیوستگی جغرافیایی مسلمانان داخل فدراسیون روسیه‬ ‫با مسلمانان اسیای مرکزی‪ ،‬قفقاز‪ ،‬خاورمیانه‪ ،‬افغانستان و‬ ‫پاکستان امکان سرایت بحران را از هر نقطه ای در منطقه به‬ ‫سمت روسیه فراهم می اورد و در نتیجه دولت روسیه باید به‬ ‫فکرتماماینهاباشد‪.‬‬ ‫بنابرایــن موضع روســیه تدافعی اســت اما بــه تعبیر‬ ‫ی یا هجوم تدافعی اســت‪ .‬در‬ ‫خودشــان یک دفاع تهاجم ‬ ‫نتیجه دولت روسیه بهترین اقدام را این دانسته که وارد یک‬ ‫اقدامهجومی باهدفدفاعشود‪.‬همچنینبایدتوجهداشت‬ ‫که گسترش نفوذ به این سادگی ها نیست و به صرف رابطه با‬ ‫مصر و ورود به عملیات نظامی در سوریه‪ ،‬نفوذ ایجاد نخواهد‬ ‫شد‪ .‬در منطقه دولت های متعددی وجود دارند و نفوذی که‬ ‫در دوره شــوروی بود به سختی برچیده شــده است بنابراین‬ ‫احیای ان کار ساده‪‎‬ای نخواهد بود‪ .‬در واقع روسیه این گونه‬ ‫براورد کرد که در عوض انکه داخل مرزهایش منتظر فشــار‬ ‫تحوالت از داخل خاورمیانه باشــد خودش دست به اقدامی‬ ‫ بزند‪ .‬کما اینکه دیدیم در قضیه المپیک ســوچی‪ ،‬مقامات‬ ‫سعودی از جمله بندر بن سلطان چندین بار با مقامات روسی‬ ‫به ویژه پوتین مالقات کردند و این پیام را فرستادند که اگر در‬ ‫سوریه کوتاه نیایند المپیک سوچی را تعطیل خواهند کرد‪.‬‬ ‫دولتروسیهپیوندمیانسوریهوسوچیوپیوندمیاناقدامات‬ ‫رادیکالیداخلعربستانومسائلفرهنگی‪-‬ورزشیکشورش‬ ‫را متوجه می شود و ورودش به ســوریه نیز بیشتر با اهداف‬ ‫دفاعی صورت گرفته است‪ .‬اما طبیعی است که اگر فرصتی‬ ‫داشته باشــد درصدد نفوذ نیز برخواهد امد‪ .‬البته همانطور‬ ‫که اشاره کردم در برهه فعلی نفوذ به این سادگی نیست زیرا‬ ‫نفوذی که در زمان شوروی داشت نفوذ اطالعاتی‪ ،‬نظامی‪،‬‬ ‫فنی‪ ،‬تجاری و فرهنگی بود‪ .‬امروز هیچ یک از ان بســترها‬ ‫ی وجود‬ ‫فراهم نیست زیرا به لحاظ فرهنگی دیگر کمونیسم ‬ ‫ندارد و اگر هم گرایشــات چپی در خاورمیانه وجود دارد که‬ ‫در قضیه کوبانی نیز بروز کرد بیشــتر اروپایی است‪ .‬در واقع‬ ‫فضای مجازی اروپایی این گرایشات را تشدید می کند‪ .‬اگر‬ ‫نفوذ اطالعاتی مدنظر باشد فقط دولت سوریه برای مسکو‬ ‫باقی مانده و روســیه در هیچ جای دیگــری نفوذ اطالعاتی‬ ‫ندارد‪ .‬به لحاظ فنی‪ -‬نظامی نیز فقط ارتباطات اندکی با مصر‬ ‫برقرار شده است‪ .‬با این تفاسیر روسیه ابزارهای الزم را برای‬ ‫نفوذ به معنای واقعی ندارد بلکه بحث فعال شدن در جهت‬ ‫نقش افرینیدرصحنهخاورمیانهبهمنظورجلوگیریازاسیب‬ ‫دیدن از این ناحیه مطرح است‪.‬‬ ‫شوری‪ :‬من این نکته را نیز اضافه کنم که به هر حال‬ ‫امروزمنطقهخاورمیانهدرشرایطینیستکهماتصورگذشته‬ ‫را داشته باشیم به این مفهوم که کشورهای کوچکی وجود‬ ‫داشته باشند که تحت سلطه قدرت های بزرگ هستند یا در‬ ‫چارچوب روابط این قدرت ها عمل می کنند‪ .‬در حال حاضر‬ ‫کشورکوچکیمانندقطرنیزدرسطحمنطقه ایوبین المللی‬ ‫بازیگری می کند و در بسیاری از موارد این بازیگری مستقل‬ ‫است‪ .‬همچنین عربستان‪ ،‬ترکیه‪ ،‬اردن و مصر نیز بازیگری‬ ‫خود را انجام می دهند و عمال دیگر فضای گذشته را نداریم‬ ‫که یک کشوری در تبعیت یک قدرت بزرگ قرار داشته باشد‪.‬‬ ‫بنابراین اساسا ساختار موضوع تغییر کرده و نمی توان چنین‬ ‫تصوریداشتکهکشوریمانندروسیهبخواهددرخاورمیانه‬ ‫برای خود حوزه نفــوذ تعریف کند‪ .‬ضمــن اینکه مهمترین‬ ‫مشکل روسیه این است که فاقد یک ایده مشخص مربوط‬ ‫به خودش است؛ غربی ها بحث های لیبرالیسم و دموکراسی‬ ‫را مطرح می کنند و از این طریق یارگیری های خودشــان را‬ ‫در میان جریان های داخلی این کشورها انجام می دهند اما‬ ‫روس ها چه چیزی را می خواهند برای این کشــورها عرضه‬ ‫کنند‪ .‬امروز مهمترین مشکل روسیه این است که نمی داند‬ ‫چه برنامه ای برای دولت سازی در سوریه می خواهد داشته‬ ‫باشد‪ .‬ایا مسکو می خواهد همان چارچوب های غرب یعنی‬ ‫روندهای دموکراتیک را دنبال کند‪ .‬مشــخص نیســت که‬ ‫از چنین رویکــردی‪ ،‬تضمین منافع روس ها حاصل شــود‪.‬‬ ‫این دست از ســواالت درباره اینده حضور روسیه در سوریه‬ ‫مطرح است‪.‬‬ ‫دکتر شــوری! در صحبت هایتان به بحث برنامه‬ ‫روسیه برای ســوریه اشــاره کردید‪ .‬بدون شک‬ ‫مسکوبدونبرنامه ریزیواردچنیندرگیرینظامی‬ ‫نشده اســت‪ .‬برنامه های کرملین برای سوریه در‬ ‫میان مدتوبلند مدتچیست؟‬ ‫شوری‪ :‬انچه از رفتار روسیه می توان دریافت این‬ ‫است که روسیه بیشتر در چارچوب دولتی می اندیشد یعنی‬ ‫می خواهد از طریق توافق با ســایر قدرت هــا‪ ،‬منافع خود را‬ ‫تضمین کند و نه از طریق تاثیر و نفوذی که بر اینده نیروهای‬ ‫سیاسی منطقه می تواند داشته باشد‪ .‬این موضوع شاید در‬ ‫فضای امــروز خاورمیانه و فضای امروز جهــان خیلی قابل‬ ‫قبول نباشد و الزاما ممکن اســت دولت ها تعهدی را انجام‬ ‫دهند و وقتی دچار تغییر شــدند این تعهد از بین برود‪ .‬یعنی‬ ‫حتی اگر فرض را بر این بگیریم که عربستان‪ ،‬ترکیه و امریکا‬ ‫منافع روسیه در ســوریه را تضمین کنند وقتی دولت دیگری‬ ‫شکلبگیردهیچتعهدینداردبرتضمیناینکشورهامتعهد‬ ‫باشد‪ .‬انچه فعال روس ها به دنبال ان هستند این است که از‬ ‫طریق روابطی که با سایر قدرت های تاثیرگذار دارند‪ ،‬اینده‬ ‫خود را تضمین کنند در حالی که غربی ها بیشتر امیدوارند که‬ ‫از طریق نفوذی که بر جریان های داخلی سوریه دارند‪ ،‬این‬ ‫تاثیرگذاری را انجام دهند‪ .‬همچنین در حال حاضر وضعیت‬ ‫ســوریه به گونه ای نیســت که در مورد این مسائل صحبت‬ ‫شود‪ .‬هنوز معلوم نیســت توازن نیروهای سیاسی یا جامعه‬ ‫مدنی در سوریه به چه صورت است‪ .‬اگر احزاب بخواهند در‬ ‫یک فضای بعد از جنگ شکل بگیرند مشخص نیست که در‬ ‫چه قالب هایی شــکل خواهند گرفت‪ .‬این سوال نیز مطرح‬ ‫است که ایا جریان های اســامگرا می توانند بر این احزاب‬ ‫تاثیربگذارندیاخیر‪.‬‬ ‫شــوری‪ :‬مصلحت ایــران این اســت که‬ ‫از اقدام روس ها حمایت کنــد‪ .‬البته این‬ ‫حمایت به معنای مداخله نظامی ایران در‬ ‫سوریه نیست‪ ،‬بلکه ائتالف چهارجانبه ای‬ ‫که میان ایران‪ ،‬روسیه‪ ،‬عراق و سوریه در‬ ‫بحث هایاطالعاتیشکلگرفتهمی تواند‬ ‫کمک کند که مســائل منطقــه حداقل به‬ ‫شکل مشرتک مدیریت شود‬ ‫کرمی‪ :‬برنامه دولت روســیه بــرای ســوریه تابعی از‬ ‫سیاســت خارجی کالن روســیه در عرصه روابط بین الملل‬ ‫است‪ .‬باید توجه داشت که سیاســت خارجی کالن روسیه‬ ‫اصول مشخصی دارد؛ اصل نخست همان نظام بین المللی‬ ‫چند قطبی اســت‪ .‬اصل دوم محافظه کاری در نظام وست‬ ‫فالیایی است که تاکید بر دولت های دارای حاکمیت است‬ ‫یعنی اصل حاکمیت ملی‪ ،‬عدم مداخلــه و مرزهای تثبیت‬ ‫شده دولتی‪ .‬اصل بعدی به بازی بزرگ مربوط می شود به این‬ ‫مفهوم که روسیه همچنان قائل به نقش افرینی قدرت های‬ ‫بزرگ بر اســاس بازی واقع گرایانه قدرت محور است‪ .‬اصل‬ ‫دیگر نیــز اصل«کنســرت» در چارچوب موازنه قواســت‪.‬‬ ‫یعنیتضمینصلح‪،‬ثباتوامنیتبین المللی‪،‬باموازنهمیان‬ ‫قدرت ها و ایجاد کنسرت هایی برای حل و فصل موضوعات‬ ‫به شکل مقطعی با حضور دولت های قدرتمند و یا به شکل‬ ‫دائمی در شــورای امنیت ســازمان ملل متحد‪ .‬بر اســاس‬ ‫این اصول در مورد اینده ســوریه دولت مســکو‪ -1 :‬بر حفظ‬ ‫حکومت بشار اسد و‪ -2‬حفظ تمامیت ارضی سوریه و‪ -3‬حل و‬ ‫فصل مسائل سوریه بر اساس اجماع میان قدرت های بزرگ‬ ‫و مذاکره میــان قدرت های بزرگ و بعضــا منطقه ای تاکید‬ ‫دارد‪ .‬یعنی امریکا و روسیه و چند کشــور اروپایی در نهایت‬ ‫تعیین کنندهباشند‪.‬اماواقعیتخاورمیانهبه گونه ایاستکه‬ ‫نمی توانندانکارکنندایندولت هانیزبایدحضورداشتهباشند‪.‬‬ ‫بنابراین روسیه بر حضور حکومت بشار اسد و دولت ایران در‬ ‫روندمذاکراتتاکیددارد‪.‬دراینصورتحتیاگرتوافقشود‬ ‫و بشار اسد نیز از قدرت کنار برود دولت روسیه مشکل خاصی‬ ‫نخواهد داشت‪ .‬اما باید توجه داشت که اصل بعدی در رابطه‬ ‫با سوریه این است که قدرت در دســت تروریست ها اعم از‬ ‫داعش‪،‬جبههالنصرهودیگرگروه هانیفتدودربدترینشرایط‬ ‫ارتش ازاد وارد مذاکرات شود‪ .‬بنابراین این موارد چارچوب‬ ‫و نگاه دولت روسیه در مورد سوریه را تعیین می کند و محور‬ ‫تمامی شان نیز مذاکره با دولت های بزرگ و حفظ حکومت‬ ‫بعثی است‪ .‬یعنی حتی اگر اسد در قدرت نماند از نگاه روسیه‬ ‫فرد دیگری از حزب بعث باید جایگزین شــود‪ .‬دولت مسکو‬ ‫می داند که اگر حزب بعث و ارتش سوریه اسیب ببیند در ان‬ ‫صورت دیگر در ان کشور اینده ای نخواهد داشت‪ .‬بنابراین‬ ‫به همین خاطرعمدتا طرح دولت روســیه برای اینده سوریه‬ ‫به شدتبهمسالهواقع گرایی‪،‬درچارچوبنگاهحاکمیتملی‬ ‫و بازی قدرت های بزرگ وابسته است‪.‬‬ ‫باتوجه به نقش افرینی و تاثیرگذاری کشــورهای‬ ‫غربی در بحران های منطقه ای توضیح دهید که‬ ‫نگاه غرب به این اقدامــات روس‪‎‬ها به چه صورت‬ ‫است و واکنش انها در میان مدت چه خواهد بود؟‬ ‫شــوری‪ :‬در حال حاضر نوعی فضای دوگانه را در‬ ‫بحث های اعالمی از ســوی این کشــورها شاهد هستیم؛‬ ‫از یک طرف تحــت تاثیر بحــث مهاجــران در اروپا عمال‬ ‫کشورهای غربی نمی‪‎‬توانند با هر گونه اقدامی علیه داعش‬ ‫مخالفت کنند و مجبور هســتند از هر نوع تالشی که زودتر‬ ‫بتواند مساله سوریه را به ســرانجامی برساند‪ ،‬حمایت کنند‪.‬‬ ‫زیرا تداوم این بحران دیگر برای افکار عمومی جهانی خیلی‬ ‫معنا ندارد‪ .‬به همین دلیل روس ها از این فضا استفاده کردند‬ ‫و غرب نیز در این چارچوب نمی خواهد خیلی با روسیه مقابله‬ ‫کند‪ .‬در عین حال انها در خصوص دو مســاله نگرانی های‬ ‫جدی دارند؛ ‪ -1‬دامنه اقدامات روســیه تا کجا خواهد بود و‬ ‫انها تا کجا در بحث مقابله با داعش وارد خواهند شد‪ -2 .‬ایا‬ ‫اقداماتنظامیروس هابهسمتمقابلهنظامیزمینیکشیده‬ ‫خواهد شد یا روس ها متعهد می‪‎‬مانند که فقط داعش را مورد‬ ‫حمله قرار دهند‪ .‬در چند روز اخیر بعد از یک نگاه خنثی اولیه‬ ‫که از سوی کشورهایی مانند ترکیه‪ ،‬عربستان‪ ،‬امریکا و اروپا‬ ‫شــاهد بودیم برخی اظهارنظرهای منفی نیز صورت گرفته‬ ‫و انها می گویند که روس ها با اقداماتشــان عمال نیروهای‬ ‫ارتش ازاد را مورد حمله قرار می دهند و به نوعی سعی کرده اند‬ ‫صورت گرفته است؟‬ ‫شوری‪ :‬امریکا همانطور که اشاره شد در این قضیه‬ ‫خیلی منفعل عمل کــرد و چاره ای جز پذیرش این شــرایط‬ ‫نداشــت اما در مورد اســرائیل بحث های جدی تری مطرح‬ ‫است‪.‬بایدتوجهداشتکهرژیماسرائیلدربحرانخاورمیانه‬ ‫بازیگر نسبتا ساکتی بو د و عمال تاکنون شرایط برای اسرائیل‬ ‫بد نبوده است‪ .‬چراکه بحران ســوریه موجب شد مهمترین‬ ‫دولتیکهدرخطمقدممبارزهبارژیمصهیونیستیقرارداشت‬ ‫دچار چالش شود‪ .‬بنابراین تا این نقطه از بحران‪ ،‬اسرائیلی ها‬ ‫دستاوردهای زیادی کســب کردند ولی این مساله که اینده‬ ‫بحران به چه شــکلی خواهد بود همانطور که چند بار گفتم‬ ‫ینیست‪.‬باتوجهبهنوعبازیتازه ایکهروس ها‬ ‫قابلپیش بین ‬ ‫اغاز کرده اند‪ ،‬می توان حدس زد که انها هماهنگی هایی با‬ ‫اسرائیلی ها در این زمینه داشــته اند اما اینکه هماهنگی ها‬ ‫تا چه اندازه می تواند تضمین شده باشد و تعهدات تاچه حد‬ ‫قابلیت اجرا شــدن دارد باز به اینده شــرایط منطقه بستگی‬ ‫دارد‪ .‬به هر حال نوع اشفتگی گفتمانی که بعد از این بحران‬ ‫در منطقه ایجاد شد‪ ،‬عمال گفتمان ضدصهیونیستی که در‬ ‫گذشتهبسیارغالببودرابهمحاقبرد‪.‬هنوزمشخصنیست‬ ‫که ایا این گفتمان می تواند تحت شرایط دیگری احیا شود یا‬ ‫خیر‪ .‬زیرا اتفاقاتی که داخل سرزمین های اشغالی در جریان‬ ‫استواحتمالانتفاضهجدیدمی تواندصحنهبازیرادراینده ‬ ‫تغییردهدوخیلینمی توانپیشگوییکردکهایاایندهبحران‬ ‫همچنان به نفع اسرائیل پیش خواهد رفت یا خیر‪.‬‬ ‫کرمی‪:‬امریکادررابطهبااقدامنظامیمسکوچراغسبز‬ ‫بهانهانشانندادهامامخالفتینیزبروزنداد؛درواقعواشنگتن‬ ‫تنها به مخالفت های لفظی اکتفا کرد‪ .‬در مورد رژیم اسرائیل‬ ‫شرایطفرقمی کندوبهنظرمنانهاازهیچاقدامدولتروسیه‬ ‫در هیچ موضوع و مساله ای نگرانی ندارند‪ .‬شاید بتوان گفت‬ ‫تنها نگرانی اسرائیل از روسیه به مساله تحویل اس ‪ 300‬یا‬ ‫دیگرتکنولوژی هابهایرانمربوطمی‪‎‬شود‪.‬بنابرایناقدامات‬ ‫روسیه در ســوریه چه به پیروزی و ابقای اسد در قدرت منجر‬ ‫شود چه به شکست مسکو منتهی شود برای رژیم اسرائیل‬ ‫مشکلی ایجاد نخواهد کرد‪ .‬در این میان سفرهای متقابلی‬ ‫اخیرا میان مقامات روس و اسرائیلی انجام گرفت‪ ،‬اما به نظر‬ ‫من این اقدام مسکو با چراغ سبز اسرائیل نبوده و این سفرها‬ ‫نیزصرفاجهترف عنگرانیوهماهنگی هایعملیاتیصورت‬ ‫گرفته است زیرا اساسا دلیلی ندارد رژیم صهیونیستی نگران‬ ‫اقدامات روسیه باشد‪.‬‬ ‫والدیمیــر پوتیــن بعضــا سیاســتمداری دارای‬ ‫گرایش‪‎‬هــای قدرت طلبانه و شــخصی که برای‬ ‫رسیدن به اهدافش هر اقدامی را انجام می دهد‪،‬‬ ‫توصیف می شــود‪ .‬در بحث حمله نظامی روسیه‬ ‫به ســوریه ایا انگیزه‏های شخصی رئیس جمهور‬ ‫مثل ث | شماره ‪282‬‬ ‫کرمــی‪ :‬اقــدام روســیه در ســوریه یک‬ ‫تصمیــم بــزرگ و راهــردی محســوب‬ ‫می شود وبعد ازگذشتنزدیکبه سه دهه‬ ‫یعنی حدود ‪ 27‬ســال از خروج نیروهای‬ ‫رسخ از افغانســتان ان هم با شکست و‬ ‫رسافکندگی‪ ،‬دولت روســیه یک تصمیم‬ ‫مهم مبنی بر مداخله یا اقــدام نظامی در‬ ‫خارج از مرزهای شوروی گرفته است‬ ‫دکتر شوری بر این باور است که‬ ‫مساله اوکراین باعث تشدید انگیزه‬ ‫روسیه برای دخالت نظامی در سوریه‬ ‫شد و انها در پی ان هستند تا هر‬ ‫نوع فشاری که از طریق اوکراین به‬ ‫کشورشان وارد می‪‎‬شود را از طریق‬ ‫سوریه جبران کنند‬ ‫بین الملل‬ ‫اجازه ندهند روسیه عملیات خود را در سوریه گسترده تر کند‪.‬‬ ‫انچه در واقعیت صحنه شاهد هستیم بر این اساس است که‬ ‫امریکایی ها خیلی ابزاری برای مقابله با اقدامات روسیه در‬ ‫سوریه ندارند‪ .‬وقتی اوباما می‪‎‬گوید اقدامات روسیه انها را به‬ ‫باتالقفروخواهدبردبهاینمعناستکهانهاکارینمی‪‎‬توانند‬ ‫انجام دهند و این شرایط است که احتماال اقدامات روسیه را‬ ‫تحت تاثیر قرار خواهد داد‪ .‬بنابراین غرب به دالیل مختلف‬ ‫نمی تواند خیلی مانع از اقدامات روســیه شود‪ .‬ضمن اینکه ‬ ‫به هر حال اروپایی هــا باتوجه به بحث بحــران مهاجران‪،‬‬ ‫تاحدودی حتی نگاه مثبتی به اقدام روسیه دارند؛ چیزی که‬ ‫در گذشته شاهد ان نبودیم‪ .‬این مســاله که اروپا بپذیرد در‬ ‫دوره انتقالی دولت اسد باقی بماند‪ ،‬دستاوردی است که در‬ ‫این شرایط برای روس‏ها حاصل شده است‪ .‬به نظر من اگر‬ ‫نوع حمالت روسیه بتواند نوع موازنه قدرت را به نفع بشار اسد‬ ‫تغییردهدحتمادرایندهموضع گیری‏هامتفاوتخواهدشدو‬ ‫در ثانی روی ائتالف های مخالف و کشورهای مقابل خواهد‬ ‫گذاشت‪ .‬یعنی برخی نیروها را به وحدت برساند و برخی را نیز‬ ‫از هم دور کند‪ .‬در حال حاضر شاهد هستیم که موضع مصر‬ ‫نسبتبهعربستانتفاوت هاییدارد‪.‬اینمسالهاتفاقتازه ای‬ ‫است زیرا تا به امروز مصری ها تالش داشتند در این مسائل‬ ‫با عربستان هماهنگ باشند‪ .‬از طرف دیگر فضاسازی‪‎‬هایی‬ ‫که صورت می‪‎‬گیــرد و فتواهایی که مفتی‪‎‬های عربســتان‬ ‫می‪‎‬دهند‪ ،‬می‪‎‬تواند یک فضای مذهبی را علیه روسیه شکل‬ ‫دهد و وحدتی را میان برخی جریانات ایجاد کند‪.‬‬ ‫کرمی‪ :‬کســانی که مخالف اقدامات دولت روســیه‬ ‫هســتند در درجــه اول گروه های تروریســتی اند کــه اماج‬ ‫حمالت هســتند‪ .‬در درجه دوم حامیان انها در عربستان و‬ ‫ترکیه و برخی کشــورهای دیگر عربی را می تــوان نام برد‪.‬‬ ‫پس از ایــن دو گروه نیز کشــورهای اروپایی قــرار دارند که‬ ‫دیدگاه های مختلفی دارند‪ .‬برخی از این کشــورها از اقدام‬ ‫روسیه خوشنودند‪ ،‬برخی ســکوت کرده اند و برخی نیز ان را‬ ‫محکوم کرده اند‪ .‬اما امریکا به رغم مخالفت های ظاهری و‬ ‫بیانیه هایی که اغلب تحت فشار متحدانش صادر کرده‪ ،‬به‬ ‫نظر می اید که در خاورمیانه طرح خاصی ندارد‪ .‬باراک اوباما‬ ‫نشان داد که نمی خواهد امریکا را وارد یک بازی پرهزینه در‬ ‫این منطقه بکند و بر اساس اصل موازنه قوا در منطقه به این‬ ‫موضوع نگاه می کند‪ .‬بنابراین عملیات روسیه در سوریه نیز‬ ‫علیه امریکا نیســت و منافع خاصی از این کشور را در خطر‬ ‫نمی‪‎‬اندازند‪ .‬البته امریکا اساسا این موضوع را که روسیه به‬ ‫مرحله ای برسد که در خاورمیانه دســت به عملیات نظامی‬ ‫بزند‪ ،‬خیلی نمی پذیرد‪ .‬داســتان اقدام نظامــی در خارج از‬ ‫مرزها به شــکلی که دولت روســیه انجام داده برای پرستیژ‬ ‫امریکا ضرر دارد‪ ،‬ولی منافع مشخصی از این کشور را تهدید‬ ‫نمی کندکه الزم باشد واشنگتن واکنش نشان دهد‪ .‬ازطرفی‬ ‫مذاکرات و هماهنگی هایی نیز میان روسیه و امریکا انجام‬ ‫گرفتهودولتروسیهنیزتالشداردکهحتی االمکانتعارضی‬ ‫پیش نیاید‪ .‬بنابراین اگر قرار باشد کشوری به صورت جدی با‬ ‫اقداماتروسیهدرسوریهمخالفتکنددردرجهنخستترکیه‬ ‫و عربستان خواهند بود‪ .‬این در حالی است که ترکیه چندی‬ ‫است مخالفت هایش را علنی کرده که فعال در سطح اعالنی‬ ‫است اما ممکن است وارد حوزه های عملی تری نیز بشود‪.‬‬ ‫موضع گیریترکیهواحتمالواکنش هاییازسویاینکشور‬ ‫برای محدودسازی عملیات روس ها یا مقابله با انها به روند‬ ‫تحوالت در سوریه بستگی دارد‪ .‬البته مقابله ترکیه با روسیه‬ ‫بعیدبهنظرمی رسدچراکهاینمسالهنیازبهحمایت هایناتو‬ ‫دارد و ناتو این مساله را نخواهد پذیرفت‪ .‬ضمن اینکه اساسا‬ ‫قدرت روسیه به گونه ای است که دولت ترکیه نمی تواند وارد‬ ‫فضایتقابلینظامیشود‪.‬‬ ‫در این میان ممکن اســت ترکیــه تالش هایی برای‬ ‫محدودسازی عملیات مسکو انجام دهد که در این خصوص‬ ‫واکنش های دولت روسیه از اهمیت بسزایی برخوردار است‪.‬‬ ‫باید ببینیم ایا دولت روسیه باتوجه به تبعات و پیامدهایی که‬ ‫نسبت به انها اگاهی دارد‪ ،‬حاضر است وارد یک درگیری ولو‬ ‫ت ترکیه شود‪ .‬در مورد بحران فعلی سوریه یک‬ ‫محدود با دول ‬ ‫قدم اشتباه از سوی هر یک از کشورها می تواند دنیا را تا مرز‬ ‫یک جنگ جهانی گسترده پیش ببرد‪ .‬اول بحث اشاره کردم‬ ‫که دولت روســیه وارد یک تصمیم گیری راهبردی شده که‬ ‫این تصمیم گیری راهبردی می تواند یــک پیروزی بزرگ یا‬ ‫یک شکست بزرگ با عواقب جهانی باشــد‪ .‬هنوز زود است‬ ‫بخواهیمراجعبهعواقبونتایجاقدامنظامیمسکودرسوریه‬ ‫صحبت کنیم زیرا نتایج این اقدام وابسته به ان است که در‬ ‫هر قدمی چه اتفاقی می افتد‪ .‬در نتیجه در میان قدرت های‬ ‫منطقه ای و جهانی عمدتا مدعی اصلی این عملیات ترکیه‬ ‫خواهد بود‪ ،‬نه عربستان‪ .‬کشــورهای اروپایی نیز ضرورتی‬ ‫نمی بینندواردچنینتقابلیشوند‪.‬‬ ‫اغازعملیاتنظامیروسیهدرسوریهچهپیامدهاو‬ ‫تبعات منطقه ای و جهانی خواهد داشت؟‬ ‫شوری‪ :‬این اقدام دو حالت دارد؛ یا روس ها موفق‬ ‫می شوندموازنهقدرترادرسطحمنطقهتغییردهندکهدراین‬ ‫صورت با یک صحنه بازی جدید مواجه خواهیم شد که بعد از‬ ‫ی در صورت موفقیت‬ ‫پایان جنگ سرد بی سابقه اســت‪ .‬یعن ‬ ‫مسکوایناولیناتفاقبعدازجنگسردخواهدبودکهغربو‬ ‫امریکا در ان نقشی ایفا نکرده اند‪ .‬در این چارچوب نوع تعامل‬ ‫و بازی چین بسیار مهم است؛ اگر چینی ها به سمتی حرکت‬ ‫کنندکهدرخاورمیانهباروس هاتعاملداشتهباشنداینمساله‬ ‫کامال می تواند کفه ترازو را به نفع روسیه تغییر دهد‪ .‬در عین‬ ‫ال تاثیرگذاراست‬ ‫حالنوعبازیقدرت هایمنطقه اینیزکام ‬ ‫وبهسیاست هایترکیهبایدکامالتوجهداشت‪.‬ترکیهباتوجه‬ ‫به سرمایه گذاری که تا به امروز در بحث سوریه انجام داده از‬ ‫اقدام روسیه احتماال بسیار متضرر خواهد شد‪ ،‬اما الزاما در‬ ‫اینده سوریه این بازی برای ترکیه با ضرر پیش نخواهد رفت‪.‬‬ ‫در واقع اگر ترکیه با روس‪‎‬ها یا ایران بر سر سوریه وارد تعامل‬ ‫شوند این احتمال وجود دارد که منافع هر سه کشور در این‬ ‫میان تضمین شــود‪ .‬می دانیم اندکی پیش از اتفاقات بهار‬ ‫عربی‪ ،‬روابطی که ترک‪‎‬ها با بشار اسد برقرار کرده بودند بسیار‬ ‫دوستانهوخوببودوعمالانهابعدازمدت‪‎‬هاتعارضباسوریه‬ ‫به ســمت همکاری های جدی گام برداشتند‪ .‬بنابراین بشار‬ ‫اسدی که می توانست در گذشته روابط خوبی با ترکیه برقرار‬ ‫کنددرایندههممی توانداینرویکردراداشتهباشد‪.‬مشخص‬ ‫نیستکهترک‪‎‬هاچقدربخواهندبهاینمسالهسوریهحیثیتی‬ ‫نگاه کنند و نه از چارچوب منافع‪ .‬زیرا اگر از چارچوب منافع به‬ ‫موضوع نگاه کنند اینده سوریه با حضور روسیه هم می تواند‬ ‫تضمین کننده منافع و تامین کننده امنیت ترکیه باشد و بحث‬ ‫ کردها را برای انها مهار و کنترل کند‪ .‬اما وضعیت به گونه‏ای‬ ‫پیش رفته که مساله سوریه برای ترک ها جنبه حیثیتی پیدا‬ ‫کرده و انها نمی‪‎‬خواهند از سرمایه گذاری هایی که تاکنون در‬ ‫بحث سوریه انجام داده اند‪ ،‬عقب نشینی کنند‪.‬‬ ‫همانطور که در بحث ها نیز اشــاره شد این اقدام‬ ‫مســکو باتوجه به اینکه فراتر از مرزهای شوروی‬ ‫صورت گرفته به نوعی بی سابقه است‪ .‬با در نظر‬ ‫داشتن اهمیت و حساســیت حمله نظامی مسکو‬ ‫به ســوریه ایا می توان گفت پشت پرده تعامالتی‬ ‫میاناینکشورباامریکایاحتیرژیمصهیونیستی‬ ‫‪55‬‬ ‫بین الملل‬ ‫‪56‬‬ ‫مثل ث | شماره ‪282‬‬ ‫بین الملل‬ ‫روسیه نیز دخیل بوده است؟‬ ‫در بحث هــای روانشناســی کــه در خصــوص‬ ‫تصمیم گیری ها صــورت می گیرد معموال یکــی از عناصر‬ ‫اتخاذ تصمیمات جدی‪ ،‬روانشناسی شخصیتی است‪ .‬این‬ ‫مسائل که ایا شــخص قاطعیت و جســارت دارد و در انجام‬ ‫اقداماتنظامیجدیاستیاخیرموردبررسیقرارمی گیرد‪.‬‬ ‫در مورد پوتین این مســاله مطرح اســت که در موضوعات ‬ ‫نظامی بسیار جدی است‪ .‬اما این را نمی توان به عنوان یک‬ ‫فاکتور جدی در نظر گرفت زیرا اساســا فرهنگ راهبردی و‬ ‫استراتژیک روسیه چند عنصر مهم دارد که یکی از انها اقدام‬ ‫قاطع نظامی است‪ .‬یعنی روس‪‎‬ها از قرن ‪ 15‬به بعد یعنی از‬ ‫زماناستقالل شانازحکومتتاتارهاایناصلرادرفرهنگ‬ ‫راهبردی و نظامی‪‎‬شــان حفظ کرده‪‎‬اند و در بحث توسل به‬ ‫قدرت نظامی در بســیاری از موار د تردید نمی‪‎‬کنند‪ .‬بنابراین‬ ‫این گونه اقدامات را نمی توان به روانشناســی شــخصیتی‬ ‫پوتین ربط داد و این تجربه از قرون گذشته در روسیه و میان‬ ‫سیاستمداران روسی به کرات مشاهده شده است‪.‬‬ ‫شوری‪ :‬مسیری که پوتین از زمان به قدرت رسیدنش‬ ‫انتخاب کرده در نهایت باید به این سمت می رفت‪ .‬پوتین دو‬ ‫راه بیشتر پیش روی خود نداشت؛ یا باید مسیری که یلتسین‬ ‫رفته بود را ادامه می داد و نوعی تنزل از جایگاه قدرت بزرگ را‬ ‫می‪‎‬پذیرفتیابایدهمینمسیریعنیاحیایقدرتروسیهرادر‬ ‫پیشمی گرفت‪.‬وقتیاومسیردومراانتخابکرده‪،‬مسائلی‬ ‫که شاهد هســتیم تبعات این قضیه اســت‪ .‬روسیه با بحث‬ ‫گسترش ناتو به شرق مواجه است و باید در برابر این مساله‬ ‫واکنش جدی نشان دهد زیرا در غیر اینصورت ناتو می تواند‬ ‫در کنار مرزهای روسیه قرار بگیرد؛ موضوعاتی از این دست‬ ‫منجر به برخی اقدامات از جانب پوتین شده است‪ .‬بنابراین‬ ‫مسیری که والدیمیر پوتین انتخاب کرده تاحدودی رسیدن‬ ‫به چنین مراحلی در ان اجتناب ناپذیر است‪ .‬امروز روسیه در‬ ‫شرایطی که سایر قدرت ها عمال حالت منفعل پیدا کرده‪‎‬اند‬ ‫امده و در صحنه بین المللی و در مهمترین نقطه جهان یعنی‬ ‫خاورمیانه در حال ایفای نقش اســت و چنین سیاســت ها و‬ ‫اقداماتی نتیجه منطقــی ان انتخاب اولیه ای اســت که او‬ ‫انجام داده است‪.‬‬ ‫بحث اخر را نیز اختصاص دهیم به نقش افرینی‬ ‫ایران در مساله ســوریه؛ باتوجه به روابط ایران و‬ ‫سوریه ایا اقدامات روسیه به نفع ایران خواهد بود‬ ‫و در کل موضع جمهوری اسالمی چه باید باشد؟‬ ‫کرمی‪ :‬تقریبا از همان ابتدای بحران سوریه براورد‬ ‫اولیه روسیه این بود که این کشور دیگر از دست رفته و این‬ ‫کشــور نیز در نهایت ســقوط خواهد کرد‪ .‬بنابرایــن در ابتدا‬ ‫روس ها سیاســت مخالفت با بهار عربی را در پیش گرفتند‪،‬‬ ‫سپس محتاط تر شدند و در نهایت در قضیه لیبی علیه دولت‬ ‫لیبیبهقطعنامهشورایامنیترایدادند‪.‬درموضوعسوریه‪،‬‬ ‫روس هامتصوربودندکهدیگردولتبشاراسدنمی تواندسرپا‬ ‫بایستدوحتیواردیکسریگفت وگوهاباطرف هایغربی‪،‬‬ ‫عربی و ترکیه شدند که الاقل پایگاه نظامی انها حفظ شود‪.‬‬ ‫اما وقتی جمهوری اسالمی ایران پای دولت سوریه ایستاد‪،‬‬ ‫صحنهرابرگرداند‪.‬مقاماتامنیتیایراناینپیامرابرایدولت‬ ‫روسیه ارسال کردند که سوریه ســقوط نمی کند و از انها نیز‬ ‫خواستنددرصحنهحضورپیداکنند‪.‬درنتیجهمقاماتروسی‬ ‫نیز قانع شدند دولت دمشق سقوط نخواهد کرد و به مرور پای‬ ‫کار امدنــد‪ .‬درواقع ایران پای انها را بــه این منطقه باز کرد‪.‬‬ ‫زیرا می‪‎‬دانیم که دولت روسیه بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر‬ ‫شوروی‪ ،‬بخش عظیمی از ارتباطاتش را با خاورمیانه از دست‬ ‫داده بود و ورود به این موضوعات را خطرناک می دانســت‪.‬‬ ‫اما به هر حــال دولت روســیه وارد صحنه مربوط به ســوریه‬ ‫شــد که از نگاه ایران ورود روسیه در مرحله نخست به شکل‬ ‫غیرمستقیم در حمایت از دولت سوریه یک فرصت بود‪ .‬زیرا‬ ‫هم در قالب وتوی قطعنامه های شورای امنیت یک پوشش‬ ‫سیاسی بین المللی پیدا می کرد و هم یک سری کمک های‬ ‫فنی نظامی را برای ســوریه فراهم می کرد و در نهایت اینکه‬ ‫بار مشروعیتی در حمایت از دولت سوریه نزد افکار عمومی‬ ‫وجه هجهانی ترمی یافت‪.‬باگذشتزمانشاهداقدا منظامی‬ ‫از سوی دولت روســیه علیه گروه های تروریستی در سوریه‬ ‫بودیم که از نظر ایران‪ ،‬این اقدام نظامی یک فرصت است‬ ‫که در درجه اول می تواند جلوی هر اتفاق بدی در منطقه از‬ ‫سوی تروریســت ها که علیه منافع ایران و ملت های منطقه‬ ‫است بگیرد و در درجه بعد می تواند از فرصت نقش سیاسی‬ ‫روسیه در دیپلماسی بین المللی و ارتباط این کشو ر با تمامی‬ ‫ طرف های درگیر در بحران ســوریه‪ ،‬بــرای ورود به مذاکره‬ ‫و گفت وگو اســتفاده کند‪ .‬می دانیم که ایــران هیچ گاه باب‬ ‫مذاکره و گفت وگو را در این رابطه نبســته بود اما طرف های‬ ‫غربی ایران را به مذاکرات دعوت نمی کردند‪ .‬در نتیجه ورود‬ ‫نظامی روسیه به ســوریه فضا را برای دیپلماسی و مذاکرات‬ ‫خواهد گشود که این مساله نیز فرصتی برای تهران خواهد‬ ‫بود‪ .‬در این میان یک نکته نیز وجود دارد که نباید از ان غافل‬ ‫شد بر این اساس که چنانکه روسیه بتواند روند مذاکراتی اتی‬ ‫برای بحران سوریه را شکل دهد این امر می تواند پیامدهای‬ ‫منفی برای ایران داشته باشــد‪ .‬زیرا وقتی دولت روسیه وارد‬ ‫مرحله مذاکراتی با غربی ها شــود دولت حاکم بر کرملین به‬ ‫احتمال بسیار زیاد باتوجه به نقش افرینی قبلی اش در بحث‬ ‫سالح های شیمیایی در سوریه می تواند به شکل جدی این‬ ‫مذاکرات را به نتیجه برساند‪ .‬دولت روسیه اگر وارد مذاکراتی‬ ‫شود به نوعی ان بحران ها را پایان می دهد یا داستان ان را‬ ‫فیصلهمی دهد‪.‬به عنوانمثالدرمسالهاوستیا‪،‬روسیهطرح‬ ‫سارکوزی را پذیرفت تا بحران گرجستان در سیاست خارجی‬ ‫روسیه پایان یابد‪ .‬در مورد اوکراین نیز به گونه ای پیش رفت‬ ‫که این بحران از یک بحران برای روسیه تغییر شکل دهد‪.‬‬ ‫بحث من این است که اگر روسیه وارد مذاکرات صلح شود‬ ‫بدون نتیجه از ان خارج نمی شــود و الاقل بحران را از یک‬ ‫مرحله حاد خارج و به یک روند فرسایشی وارد می کند‪ .‬درواقع‬ ‫مسکوجلویباخترادرسیاستخارجیخودشمی گیرد‪.‬در‬ ‫موردسوریهنیزاگرروسیهواردمذاکرهباطرف هایغربیشود‬ ‫مسائلیچوناوکراین‪،‬تحریم ها‪،‬سپرموشکیناتوو‪...‬رادر‬ ‫نظر دارد که در مذاکراتش با غرب وارد و مطرح کند‪ .‬بنابراین‬ ‫اینجاست که احتماال مساله سوریه می تواند به عاملی برای‬ ‫حلوفصلمسائلبین المللیروسیهتبدیلشودتاموضوعی‬ ‫لزومادرراستایمنافعملیجمهوریاسالمیایران‪.‬البتهاین‬ ‫به معنای باخت ایران نیست زیرا یک گزینه خطرناک برای‬ ‫ایران همیشه این بوده است که دولت سوریه شکست بخورد‬ ‫اما با این وجود در عرصه دســتاوردها نیــز طبیعتا نمی توان‬ ‫خیلی امیدوار بود که چیزی عاید ایران شود‪.‬‬ ‫شوری‪ :‬به نظر من متاسفانه وقتی بحران سوریه اغاز‬ ‫شد در ابتدا به نحوی پیش رفت که برای جمهوری اسالمی‬ ‫خیلی حق انتخاب های زیادی شــکل نگرفــت‪ .‬ما در برابر‬ ‫دو انتخاب قرار داشــتیم؛ ‪ -1‬مداخله دیگران را در ســوریه‬ ‫بپذیریم و عمال صحنه بازی را به انها واگذار کنیم‪ -2.‬فعاالنه‬ ‫وارد رقابت قدرت ها شویم و تالش کنیم که منافع خود را به‬ ‫نحوی تضمین کنیم‪ .‬متاسفانه بحران سوریه خیلی سریع از‬ ‫یک موضوع داخلی و تقابل میان جریان های داخل کشور‬ ‫بهموضوعبین المللیومنطقه ایتبدیلشد‪.‬اینکهچهکسی‬ ‫مقصراستاالندیگرمسالهنیست‪.‬درروندتحوالتسوریه‬ ‫شاهد بودیم کشورهایی که خودشان بیشــترین مداخله را‬ ‫داشــتند از ایران انتقاد می کردند‪ .‬معلوم نیســت بر اساس‬ ‫چه مبنا و منطقی کشورهایی چون عربستان‪ ،‬ترکیه و ده ها‬ ‫کشور دیگر حق دارند در سوریه دخالت کنند و تعیین کننده‬ ‫اینده سوریه باشــند اما ایران که در یک مقطع زمانی متحد‬ ‫استراتژیک دولت سوریه بوده حق ندارد هیچ گونه دخالتی‬ ‫داشته باشد‪ .‬طبیعی بود که ایران تالش کند برای تضمین‬ ‫منافع خودش و اهداف کالنی که در ســطح منطقه ای دارد‬ ‫یک مداخله جدی تری در بحران ســوریه داشــته باشد‪ .‬در‬ ‫حال حاضر نوع مداخله روســیه در بحران سوریه حتما باید‬ ‫با اســتقبال ایران مواجه باشــد‪ ،‬البته نه به دلیــل انکه چه‬ ‫اینده ای بــرای ان رقم می خــورد بلکه به ایــن دلیل که در‬ ‫شــرایط موجود باید اتفاق تازه ای در ســطح منطقه بیفتد و‬ ‫باید روند تثبیت شرایطی که شاید بسیاری مایل بودند ادامه‬ ‫داشته باشد‪ ،‬متوقف شود‪ .‬احتماال روند تحوالت در منطقه‬ ‫خاورمیانه و سوریه همچنان ادامه خواهد داشت و در اینده‬ ‫شاهد تغییرات بازی به اشکال دیگر خواهیم بود و در نهایت‬ ‫مصلحت ایران این است که از اقدام روس ها حمایت کند‪.‬‬ ‫البته این حمایت به معنای مداخله نظامی ایران در ســوریه‬ ‫نیست‪ ،‬بلکه همین همکاری ها و ائتالف چهارجانبه ای که‬ ‫میان ایران‪ ،‬روسیه‪ ،‬عراق و سوریه در بحث های اطالعاتی‬ ‫شکل گرفته می تواند کمک کند که مسائل منطقه حداقل‬ ‫به شکل مشترک مدیریت شود‪ .‬چون واقعا بحران در منطقه‬ ‫خاورمیانه در وضعیتی اســت که هیچ کشوری نمی تواند به‬ ‫تنهایی از پس هزینه های ان براید و مداخله کند‪ .‬همچنین‬ ‫این ائتالف چهار جانبه می تواند نقش مثبتی در اینده منطقه‬ ‫داشته باشد‪.‬‬ ‫روسیه و امریکا در وضعیت تنش مدیریت شده قرار دارند‬ ‫تو گو با مثلث‬ ‫مهدی مطهرنیا درگف ‬ ‫خود را برای یک معامله بزرگ در ســوریه بــا امریکایی ها‬ ‫بیشتر کنند‪.‬‬ ‫با توجــه بــه موضع گیری هــای نرم واشــنگتن‬ ‫می توان این گونه ارزیابی کرد که امریکا در مورد‬ ‫سوریه به روسیه چراغ سبز نشان داده است؟‬ ‫امریکا از حرکات روســیه در ســوریه تــا حدودی‬ ‫اســتقبال کرد تا از یک ســو روس ها با تقابل با داعش در‬ ‫منطقه امن قرار نگیرند و از ســوی دیگر با ورود روس ها به‬ ‫محیط عملیاتی سوریه کنترل بیشــتری بر رفتارهای این‬ ‫کشــور در منطقه خاورمیانه داشته باشــند‪ .‬بر اساس این‬ ‫تحوالت می تــوان گفت کــه هر یک‬ ‫از این دو قــدرت بین المللی با اهداف‬ ‫گوناگون وارد محیط عملیاتی سوریه‬ ‫شده اند و هر یک تالش می کنند در این‬ ‫منطقه اهداف خود را محقق ســازند‪.‬‬ ‫روس ها از انعکاس شکست های خود‬ ‫با اقتــدار نظامی در ســوریه جلوگیری‬ ‫می کنند و از سوی دیگر می خواهند با‬ ‫دستاوردهای حاصل از تحرکات نظامی‬ ‫و جدید خود در سوریه برگ های برنده‬ ‫امتیازگیری خود را در نظم منطقه ای و‬ ‫بین المللی بیشــتر کنند و امریکایی ها‬ ‫برانند که با اوردن روسیه در نبرد سوریه‬ ‫در دام ضعیف کننده دیگری قرار دهند‬ ‫و هزینه های دولت مســکو را در حین‬ ‫اعمال تحریم های خــود باال برند و در‬ ‫چنین شرایطی بتوانند نوعی اصطکاک‬ ‫مدیریت شده میان روس های رادیکالی‬ ‫و دولت مســکو در برخــی مناطق خود‬ ‫این کشور مانند چچن را فراهم سازند‪.‬‬ ‫همه اینها اهداف متفاوتی است اما نکته مهم این است که‬ ‫کدامیک از این دو بازیگر بین المللــی می تواند در محیط‬ ‫عملیاتی ســوریه بهتر از دیگری حرکت کرده و امتیازهای‬ ‫بیشتر تعریف شده خود را عملیاتی کند‪.‬‬ ‫به عنوان سوال اخر‪ ،‬باتوجه به تحرکات جدید در‬ ‫اینده امکان تقابل جدی میان مسکو و واشنگتن‬ ‫به عنوان دو بازیگر اصلــی و بین المللی در خاک‬ ‫سوریه باشیم؟‬ ‫نه امریکا به دنبال یک تقابل جدی با روسیه است‬ ‫و نه روسیه توان انجام این کار را دارد‪ .‬بنابراین باید بر این‬ ‫نکته تاکید کرد که روس ها و امریکایی ها در بافت موقعیتی‬ ‫کنونی به حدی از بلوغ کنش سیاسی دست یافته اند که به‬ ‫هیچ وقت در تقابل جدی با یکدیگر قرار نگیرند‪.‬‬ ‫مثل ث | شماره ‪282‬‬ ‫استراتژی امریکا و متحدانش در سوریه از زمان‬ ‫اغاز بحران تا کنون بوده است؟‬ ‫مســکو به هیــچ وجــه نمی تواند پرکننــده خالء‬ ‫استراتژیک و خال قدرت سیاسی در منطقه باشد‪ ،‬بلکه این‬ ‫کشور تنها می تواند بخشی از این خالء را با هزینه های باال‬ ‫برای خود حفظ کند‪ .‬امریکایی ها در طول سالیان گذشته‬ ‫توانســته اند تا حدود زیادی حضور جدی خود را در منطقه‬ ‫تثبیت کنند‪.‬‬ ‫بزرگترین سفارت این کشور با باالترین نیرو در بغداد‬ ‫است‪ .‬این درحالی است که یک دهه گذشته امریکایی ها‬ ‫در منطقــه حضور نداشــتند و ســوریه جوالنــگاه روس ها‬ ‫محسوب می شد اکنون حضور و عملیات نظامی روس ها‬ ‫در سوریه تازگی دارد‪ .‬روس ها بر ان هستند که امتیازهای‬ ‫بــا اغــاز حمــات‬ ‫روسیه در سوریه و اتخاذ‬ ‫مواضــع نــرم از ســوی‬ ‫کاخ ســفید ســواالت‬ ‫بســیاری اذهان عمومی‬ ‫جهان را بــه خود معطوف‬ ‫کــرده اســت؛ از جملــه‬ ‫اینکه ایا کمپیــن بمباران پوتین در ســوریه یک‬ ‫شاهکار ژئوپولتیک است و ایا وی با ایجاد محور‬ ‫بغداد‪-‬تهران‪-‬دمشق‪-‬مســکو می خواهــد خــاء‬ ‫منطقه ای را پر کند و خواهان نشان دادن ضعف‬ ‫سیاســت خارجی امریکا و متحدانش در سوریه‬ ‫اســت؟ همچنین ایا اســتراتژی اخیر مسکو در‬ ‫سوریه برای به چالش کشیدن ناتو است‪ .‬مهدی‬ ‫مطهر نیا استاد دانشگاه در گفت وگو با مجله مثلث‬ ‫به این سواالت پاسخ داده اســت‪ .‬مشروح این‬ ‫گفت وگو در زیر می اید‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫با توجه بــه شــرایط حاکم بــر منطقــه و عرصه‬ ‫بین المللی حمــات اخیر مســکو در ســوریه را‬ ‫چگونه ارزیابی می کنید‪ ،‬کرملیــن از بر پا کردن‬ ‫این اقدام نظامی چه اهدافــی را در منطقه دنبال‬ ‫می کند؟‬ ‫انچه روس ها در سوریه انجام می دهند انعکاسی از‬ ‫تالش های انها برای بازیافت نقش منطقه ای و بین المللی‬ ‫خود در پس بحــران اوکراین اســت‪ .‬بحــران اوکراین در‬ ‫ابتدا توانســت تا حــدودی هیــات حاکمه کرملیــن را در‬ ‫ســطح سیاســت داخلی‪ ،‬منطقه ای و بین المللی بار دیگر‬ ‫مطرح کند و به گونه ای گزاره های روانی ناشــی از کاهش‬ ‫قدرت مســکو پس از دهه هــای گذشــته ابرقدرتی اش را‬ ‫جلوه گر ســازد‪ .‬اما ورود مســکو به تقابل با اروپای متحد‬ ‫و هم پیمانش امریــکا در مســاله اوکراین‪ ،‬شــکل گیری‬ ‫تحریم هــای بین المللــی علیه روســیه و کاهــش میزان‬ ‫پاسخ گویی کرملین به نیازهای مردمی و وارد امدن ضربه‬ ‫به اقتصاد نوپای فراکمونیســتی روســیه پس از فروپاشی‬ ‫اتحاد جماهیر شوروی و سوسیالیستی موجب چالش برای‬ ‫محبوبیت والدیمیر پوتین رئیس جمهور این کشــور شده‬ ‫است و از سوی دیگر امکان واگرایی های بیشتر در برخی‬ ‫از مناطق ناراضی از تسلط مسکو شده بود‪.‬‬ ‫همچنین روس ها به خوبی می دانند اگر در خاورمیانه‬ ‫عربی دیر بجنبند و مســیر اروپای متحد بــه خلیج فارس را‬ ‫مین گذاری سیاســی و نظامی نکنند‪،‬‬ ‫در اینده باید شاهد تسلط کامل غرب‬ ‫شامل اتحادیه اروپا و امریکا بر منطقه‬ ‫باشــند و در نظام اینــده جهانی نقش‬ ‫چندانــی ایفــا نکننــد‪ .‬بدیــن ترتیب‬ ‫گریزگاه پوتین از این وضعیت نشــان‬ ‫دادن اقتدار نظامی مسکو در سوریه‬ ‫و جذب بخشی از جهان عرب بود که‬ ‫به هر تقدیر به بشــار اسد توجه دارند‪.‬‬ ‫بر همین اساس باید گفت که تحرک‬ ‫روس ها در چارچــوب چنین وضعیتی‬ ‫قابل ردیابی است‪ .‬در این میانه حضور‬ ‫روس ها در ســوریه باتوجه به مبارزه با‬ ‫داعش تالش دارد به نوعی همگرایی‬ ‫با جبهه تروریسم فراهم ســازد اما در‬ ‫سیاست های اعمالی و پنهانی روس ها‬ ‫رقابت شدید با امریکا و اتحادیه اروپا‬ ‫در ســوریه وجود دارد که قابل کتمان‬ ‫نیست‪.‬‬ ‫بــا توجه بــه اظهارات شــما‪،‬‬ ‫امریکا واکنش تندی به حمالت اخیر روسیه در‬ ‫سوریه نشان نداده است؛ به نظر شما دلیل اتخاذ‬ ‫مواضع نرمتر از سوی کاخ سفید در قبال مسکو‬ ‫چیست و در پشت پرده این کشور چه اهدافی را‬ ‫دنبال می کند؟‬ ‫روس ها به خوبی دریافته اند که به هیچ وجه نباید‬ ‫وارد یک جنگ ســرد با هزینه های هنگفت با امریکایی ها‬ ‫شــوند‪ ،‬از این رو ادبیــات روس ها متوجه ایجــاد فضای‬ ‫همکاری دربــاره مبارزه با تروریســم و گروه های افراط گرا‬ ‫به ویژه داعش است‪ .‬این نشاندهنده ان است که روس ها‬ ‫در یک وضعیت انفعالی در پی فعال نشــان دادن خود در‬ ‫منطقه هستند‪ .‬بر همین اســاس امریکایی ها از این رو از‬ ‫تحرکات اخیر پوتین در ســوریه استقبال کرده اند‪ ،‬تا بدین‬ ‫شکل بتوانند در اینده مدیریت فشار بیشتری بر روس ها به‬ ‫موازات افزایش سطح تحریم ها وارد کنند‪ .‬این سناریویی‬ ‫است که برای روسیه در ذهن امریکایی ها شکل گرفته ‪ ،‬که‬ ‫با ورود روس ها به عملیات نظامی در سوریه واگرایی مسکو‬ ‫با اروپای متحد از یک سو و از سوی دیگر با خاورمیانه عربی‬ ‫شــکل خواهد گرفت‪ .‬هم چنین بــرای روس ها حضور در‬ ‫یک معادله بجا و شایســته به هر کدام از کلونی های اروپا‬ ‫و خاورمیانه اش به شــکل جدید خطرناک اســت و ممکن‬ ‫است منافعش را به خطر اندازد‪ .‬بر همین اساس باید گفت‬ ‫که ســوریه برای روســیه محیط عملیاتی بسیار خطرناکی‬ ‫اســت که مراقبت جدی طلب می کند؛ به عبارت دیگر در‬ ‫همان حال که شرکت در مبارزه علیه داعش در خاک سوریه‬ ‫یک فرصت اســت‪ ،‬بحران ســوریه می تواند برای مسکو‬ ‫محیط عملیاتی بســیار خطرناکی باشــد که احتیاط بسیار‬ ‫دقیقی می طلبد و می تواند به همان اندازه ایجاد فرصت ها‬ ‫نیز حامل تهدید برای روســیه باشــد به ویژه اگر روسیه در‬ ‫تقابل با ترکیه قرار گیرد‪ ،‬در این صورت ترکیه می تواند راه‬ ‫نفوذ داعش از مرزهای مشترک خود به روسیه را باز کرده و‬ ‫مشکالتی برای مسکو ایجاد کند‪.‬‬ ‫با توجه به اظهارات شما و تحوالت منطقه ای ایا‬ ‫می توان گفت که مســکو از یک ســو به دنبال پر‬ ‫کردن خالء سیاســی موجــود در خاورمیانه بوده‬ ‫و از ســوی دیگر خواهان نشــان دادن شکست‬ ‫‪2‬‬ ‫بین الملل‬ ‫‪57‬‬ ‫بین الملل‬ ‫را در بر نگرفت‪.‬‬ ‫روســیه که طی دو ســال گذشــته به موجب بحران‬ ‫اوکراین و تحریم هایی که از سوی غرب بر ان اعمال شده‬ ‫است با مشــکالت اقتصادی دســت و پنجه نرم می کند‪،‬‬ ‫همچنان می کوشــد از خــارج نزدیک خود بــه هر قیمتی‬ ‫محافظت کند؛ حتــی به قیمت هزینه هــای نظامی باال یا‬ ‫متهم شدن به دخالت در امور دیگر کشورها‪ .‬اگرچه اتهام‬ ‫دخالت روس ها در امور داخلی دیگر کشورها (نظیر اوکراین‬ ‫و سوریه) همواره از سوی کرملین رد شده است که به عنوان‬ ‫نمونه می توان به موضع گیری های نماینده این کشــور در‬ ‫سازمان ملل پس از تصرف کریمه یا حمالت نظامی روسیه‬ ‫به مواضع مخالفان سوریه طی روزهای اخیر اشاره کرد‪.‬‬ ‫پیامدهای مداخله نظامی روسیه در سوریه‬ ‫سوریه‪،‬اوکرایننیست‬ ‫پوتیندراسمان سوریه چه می کند؟‬ ‫احمد وخشیته‬ ‫‪3‬‬ ‫دانشجوی دکترای علوم سیاسی‬ ‫در دانشگاه دوستی ملل مسکو‬ ‫هنوز چند روز از دیدار «والدیمیــر پوتین» با همتای‬ ‫امریکایی خود در حاشیه هفتادمین مجمع عمومی سازمان‬ ‫ملل نگذشــته بود که وزارت دفاع روســیه از اغاز حمالت‬ ‫هوایی کشــورش علیه داعش در خاک ســوریه خبر داد‪.‬‬ ‫مطابق اخبار منتشر شده از ســوی وزارت دفاع این کشور‪،‬‬ ‫مسکو عالوه بر استقرار ‪ ۳۶‬فرو ند جنگنده در پایگاه نظامی‬ ‫الذقیه‪ ،‬تجهیزات پیشــرفته دیگری نیز به ســوریه ارسال‬ ‫کرد تا نظامیان روسی علیه داعش و گروه های تروریستی‬ ‫از ان بهره ببرند‪.‬‬ ‫بدون شــک کرملین پیــش از انجــام عملیات های‬ ‫نظامــی هوایــی خــود‪ ،‬بــا همتایان خــود در کاخ ســفید‬ ‫گفت وگوها و مذاکراتی داشــته اســت‪ .‬در این یادداشت‬ ‫نگارنده درصدد است ابتدا به سخنان روسای جمهور روسیه‬ ‫و امریکا در مجمع عمومی ســازمان ملل اشاره ای داشته‬ ‫باشد و پس از ان اهداف و پیامدهای عملیات نظامی روسیه‬ ‫در سوریه را مورد ارزیابی قرار دهد‪.‬‬ ‫اهداف راهبردی روسیه در حمالت هوایی سوریه‬ ‫پوتین و اوباما روز دوشــنبه هفته گذشــته در حاشیه‬ ‫مجمع عمومی ســازمان ملل با یکدیگر دیــدار و گفت وگو‬ ‫کردند؛ دیداری که به گفته منابع دیپلماتیک هر دو طرف‬ ‫موضوع اصلی ســوریه و اقدامات اتی نظامی روســیه در‬ ‫این کشور بود‪.‬‬ ‫کاخ سفید که تا ماه ها قبل در پی براندازی دولت اسد و‬ ‫روی کار اوردن دولتی با گرایشات غرب گرایانه و معتدل تر‬ ‫بود‪ ،‬اکنون مواضع خود را تعدیل کرده و از همکاری های‬ ‫پس از سقوط شهر ادلب به دست مخالفان دولت بشار‬ ‫اسد‪ ،‬پایگاه نظامی روســیه در طرطوس با تهدیدی جدی‬ ‫مواجه شد‪ .‬از این رو صبح روز هشتم مهر ماه‪ ،‬رئیس جمهور‬ ‫پوتین از مجلس سنای روسیه خواست تا مجوز استفاده از‬ ‫ی که به گفته‬ ‫نیروی نظامی در ســوریه را صادر کند ؛ اقدام ‬ ‫پســکوف‪ ،‬ســخنگوی کرملین بنا به درخواست بشار اسد‬ ‫از همتای روســی خود صورت گرفته که از وی درخواست‬ ‫«کمک نظامی» کرده است‪ .‬به موجب این تقاضا‪ ،‬سنای‬ ‫روســیه مجوز حمله نظامی به ســوریه را صادر کرد؛ چراغ‬ ‫سبزی که تنها شامل حمالت هوایی شد و حمالت زمینی‬ ‫بین الملل‬ ‫مثل ث | شماره ‪282‬‬ ‫سوریه؛ نقطه اشتراک در گفت وگوهای‬ ‫مجمع عمومی سازمان ملل‬ ‫‪58‬‬ ‫روسیه و ایران در حل بحران سوریه استقبال می کند و چراغ‬ ‫سبز خود را برای مبارزه با داعش و جبهه النصره نشان داده‬ ‫است‪ .‬اما نباید فراموش کرد این چراغ سبز به معنای از بین‬ ‫بردن نیروهای مخالف بشــار اسد توســط روسیه نیست؛‬ ‫نگرانی که امریکایی ها همچنان با ان مواجه هستند‪.‬‬ ‫پوتین در سخنرانی خود در سازمان ملل نیز به خوبی‬ ‫نشان داد همچنان خط بشار اسد خط قرمز روسیه است‪ .‬وی‬ ‫در همین رابطه همکاری نکردن با دولت اســد را اشتباهی‬ ‫بزرگ دانســت و خودداری از همکاری با حکومت ســوریه‬ ‫که در تقابل با تروریسم است را اشــتباهی بزرگ دانست‪.‬‬ ‫اوباما نیز در همین رابطه گروه های تروریستی که در منطقه‬ ‫موجب ناامنی شده اند را فراتر از مشکل یک کشور دانست‬ ‫و برای مبارزه با داعش بر ضرورت همکاری کشورها تاکید‬ ‫کرد ؛ اگرچه وی در نگاهی مخالف با پوتین‪ ،‬رئیس جمهور‬ ‫سوریه را به قتل عام متهم کرد‪ .‬در این میان هرچند در رابطه‬ ‫با عدم یا وجود بشار اسد در سوریه و گزینه های پس از ان‬ ‫اجماعی میان طرفین وجود ندارد‪ ،‬اما تقابل با داعش هدفی‬ ‫مشترک است‪ .‬از یک سو کاخ سفید به خوبی می داند که به‬ ‫تنهایی نمی تواند با داعش و النصره مقابله کند و از ســوی ‬ ‫دیگر کرملین به دنبال ان است به این بهانه از مواضع خود‬ ‫در سوریه دفاع کند‪.‬‬ ‫پس از حمله اشکار نیروهای روسیه به مخالفان دولت‬ ‫سوریه در خاک این کشور‪ ،‬برخی از تحلیلگران بر این باور‬ ‫هستند که سیاســت های امریکا و غرب و متحدانشان در‬ ‫منطقه (عربســتان و ترکیه) بــرای روی کار اوردن دولتی‬ ‫میانه رو و مخالف بشار اسد با شکست رو به رو شده است‪ .‬اما‬ ‫از سوی دیگر این حمالت واکنش های طرف های مقابل‬ ‫را نیز در پی داشت‪.‬‬ ‫اشــتون کارتر‪ ،‬وزیر دفاع ایاالت متحــده امریکا در‬ ‫واکنش به حمالت روسیه به مخالفان بشار طی روس های‬ ‫گذشته واکنش نشان داد و سیاست های روسیه در منطقه را‬ ‫شکست خورده اعالم کرد‪ .‬وی در این رابطه گفت روس ها‬ ‫تمرکز حمالت نظامی خود را روی همه گروه های مخالف‬ ‫دولت بشار اســد گذاشــته اند‪ ،‬حتی گروه هایی که از نظر‬ ‫امریکا باید در روند دولت انتقالی در سوریه مشارکت کنند‪.‬‬ ‫حال به نظر می رسد اگر روس ها نخواهند به توافقات‬ ‫انجام شده با امریکا پایبند باشند و مواضعی فراتر از داعش‬ ‫و النصره را هدف قرار دهند‪ ،‬گره کور دیگری در روابط خود‬ ‫با امریکا و نظــام بین الملل پدید می اورنــد؛ اما در صورتی‬ ‫که بتوانند به درستی حضور خود را در سوریه مدیریت کنند‬ ‫شــاید بتوانند در اوکراین نیــز با طرف غربی بــه نتیجه ای‬ ‫مطلوب برسند‪.‬‬ ‫سناریوهای مطرح در همکاری‬ ‫روسیه و امریکا در سوریه‬ ‫روسیه از ســال ‪ ۲۰۱۳‬تا کنون به دنبال تقابل خود با‬ ‫امریکا بر سر موضوعاتی چون اسنودن‪ ،‬سوریه‪ ،‬اوکراین‬ ‫و در اوج ان اشــغال کریمه تا حــدودی در نظام بین الملل‬ ‫منزوی شد و رویکردهای منفعالنه این کشور در بهار عربی‬ ‫سیاست خارجی کرملین را با ســردی مواجه ساخت‪ .‬اما از‬ ‫سوی دیگر این کشور در صدد است جایگاه خود را در عرصه‬ ‫بین المللی بار دیگر به دســتا ورد و دیگر اشــتباهاتی نظیر‬ ‫رویکرد منفعالنه اش را در لیبی تکرار نکند‪.‬‬ ‫از ســوی دیگر ورود این کشور به ســوریه به صورت‬ ‫مستقیم و اشــکارا می تواند با بحران اوکراین نیز ارتباطی‬ ‫مستقیم داشته باشد‪ .‬روس ها از یک سو در تالش هستند‬ ‫به طرف مقابل وا نمود ســازند که بحران اوکراین انها را از‬ ‫بازیگری در دیگر نقاط اســتراتژیک باز نمی دارد و از سوی‬ ‫دیگر به دنبال ان هستند در سوریه چنان قدرت نمایی کنند‬ ‫که از طرف مقابل بتوانند امتیازاتی در اوکراین بگیرند‪.‬‬ ‫اما روســیه در این میان بــه خوبی می داند ســوریه‪،‬‬ ‫اوکراین نیســت؛ روس ها در موضــوع اوکراین برای حفظ‬ ‫پایگاه نظامی خود کریمه را اشــغال کردند اما در ســوریه‬ ‫نمی توانند طرطوس را اشــغال کنند یا تنها به داشــتن ان‬ ‫بسنده کنند‪ .‬حضور در سوریه نیازمند همکاری با طرف مقابل‬ ‫اســت تا هر کدام از طرفین بتوانند به صورتی نسبی منافع‬ ‫خود را دنبال کنند و پوتین به این امید هواپیماهایش را در‬ ‫اسمان سوریه به پرواز در اورده است‪.‬‬ ‫ایا قدرت روسیه در دوران اوباما زیاد شده است؟‬ ‫حضور نظامی روسیه در سوریه سیاست داخلی در امریکا را تحت تاثیر قرار داده است‬ ‫امیرعلی ابوالفتح‬ ‫کارشناس مسائل امریکا‬ ‫‪4‬‬ ‫مثل ث | شماره ‪282‬‬ ‫مدیترانه را در اختیار مسکو قرار داده است‪ .‬مقامات روسیه‬ ‫به صراحت اعالم کرده اند کشور سوریه جز و منافع روسیه‬ ‫به شمار می اید و مسکو به هیچ قیمت حاضر نیست سوریه‬ ‫را از دســت بدهد‪ .‬با چنین رویکرد جدیــدی روس ها برای‬ ‫اولین بار پس از سال ‪ 1973‬به شکل نظامی وارد تعامالت‬ ‫خاورمیانه شدند‪.‬‬ ‫از انجا که هیچ کس در غرب مایل نیست یک جنگ‬ ‫خونین را با روسیه به راه بیندازد و تحریم های اقتصادی بر‬ ‫ن نیز مسکو را به تجدیدنظر در نقش افرینی‬ ‫سر مساله اوکرای ‬ ‫جدید خود وانداشت‪ ،‬به نظر می رسد غرب به رهبری امریکا‬ ‫چاره ای جز این نخواهد داشــت که نقش افرینی روس ها‬ ‫را در خاورمیانه به ویژه تحوالت مربوط بــه ایران‪ ،‬عراق و‬ ‫سوریه تحمل کند‪.‬‬ ‫از سوی دیگر به دنبال ماجرای اوکراین می دانیم که‬ ‫غرب تحریم های شدیدی را برای مهار مسکو وضع کرد‪،‬‬ ‫ولی نتیجه نگرفت‪ .‬زیــرا اقتصاد روســیه‪ ،‬اقتصاد بزرگی‬ ‫اســت و ســرمایه گذاران اروپایی و امریکایی منافع بسیار‬ ‫وســیعی در روســیه دارند‪ .‬حجم منافع اقتصادی غرب در‬ ‫روســیه به هیچ وجه قابل اغماض نیســت‪ .‬صدها میلیارد‬ ‫دالر منافع اقتصادی در روابط روســیه با غرب نهفته است‬ ‫و از همه مهمتــر اینکه چرخ های صنعت اروپــا‪ ،‬به انرژی‬ ‫صادراتی روسیه وابستگی دارد‪ ،‬بنابراین غرب نمی تواند به‬ ‫راحتی روسیه را تنبیه و تحریم های شدید اقتصادی علیه‬ ‫این کشور وضع کند‪ .‬اگر این اتفاق بیفتد به همان اندازه که‬ ‫روس ها متضرر می شوند غرب نیز ضرر خواهد کرد‪ .‬ضمن‬ ‫ی و ارتش بسیار‬ ‫اینکه روسیه کشوری است که ســاح اتم ‬ ‫قوی و مقتدری دارد بنابراین هیچ کشوری حتی تصور این را‬ ‫نمی کند که با روسیه وارد جنگ شود‪.‬‬ ‫ممکن است میان روسیه با دیگر کشورها‪ ،‬جنگ های‬ ‫نیابتی صورت بگیرد یا خط و نشان هایی کشیده شود اما اغاز‬ ‫جنگ از ســوی پنتاگون یا هر ارگان و کشور دیگری علیه‬ ‫مسکو تقریبا دور از تصور است ‪ ،‬زیرا چنین جنگی به سرعت‬ ‫می تواند تبدیل به یک جنگ اتمی شود و کشورهای بسیاری‬ ‫را درگیر کند‪ .‬به همین دلیل هیچ کشوری برای یک تکه از‬ ‫خاک اوکراین وارد جنگ با روسیه نخواهد شد‪.‬‬ ‫تمام این تحوالت در عرصــه جهانی به نوعی عرصه‬ ‫داخلی امریکا را نیز تحت تاثیر قرار داده اســت؛ اتفاقاتی‬ ‫که در ســطح نظــام بین الملــل رخ داده از‬ ‫جمله تقویت قدرت روسیه‪ ،‬پافشاری های‬ ‫چین بر مســائل امنیتی در حوزه شرق اسیا‬ ‫و توانمندی هســته ای ایران موجب شــده‬ ‫اســت که دولت دموکرات بــاراک اوباما و‬ ‫شــخص رئیس جمهور امریکا به شــدت به‬ ‫ناتوانی‪ ،‬بی تدبیــری و سســت ارادگی در‬ ‫مقابل رقبا و دشــمنان امریکا متهم شوند‪.‬‬ ‫گرچهنمی تواننقشسیاست هایاجرا شده‬ ‫توسط دولت کنونی امریکا را نادیده گرفت با‬ ‫این حال انچه که امریکا را بر سر موضوعاتی‬ ‫مانند اقدامات روســیه‪ ،‬تحوالت ســوریه‪،‬‬ ‫عراق و برنامه هســته ای ایــران در انفعال‬ ‫قرار داده اســت ریشــه در ضعف سیاسی‪،‬‬ ‫اقتصــادی و نظامی ایاالت متحــده دارد؛‬ ‫این کشــور با مشــکالت عمیق اقتصادی‬ ‫دست به گریبان است و به دلیل کمبود منابع‬ ‫مالی‪ ،‬مجبور اســت که از زیر بار بخشی از‬ ‫رهبری جهان شــانه خالی کنــد‪ .‬به عنوان‬ ‫مثــال وزارت دفاع امریکا ناچار اســت طی‬ ‫‪ 10‬سال ‪ 500‬میلیارد دالر از هزینه های خود‬ ‫بکاهد که اجرای این برنامه محدودیت های‬ ‫زیادی را بــرای امریــکا در عرصه تحوالت‬ ‫نظامــی و سیاســی جهان ایجــاد می کند‪.‬‬ ‫از ســوی دیگر امریکا به برخی از رقبای خــود نظیر چین و‬ ‫روسیه به شدت بدهکار است و یک کشور بدهکار نمی تواند‬ ‫برای طلبکاران خود خط و نشان بکشــد؛ در نهایت اینکه‬ ‫صالحیت اخالقــی ایاالت متحده حتی در نــزد متحدان‬ ‫واشنگتن نیز زیر سوال رفته است چرا که نام امریکا که در‬ ‫قرن ‪ 21‬برای متحدان واشنگتن یاداور دفاع از حقوق بشر‬ ‫و اصول دموکراسی بود‪ ،‬اکنون با رسوایی هایی نظیر زندان‬ ‫گوانتانامو‪ ،‬شــکنجه زندانیان و جاسوسی های پیاپی گره‬ ‫خورده اســت‪ .‬بنابراین تعجب برانگیز نیست که امریکا در‬ ‫پیشبرد سیاست های مورد نظر خود با دشواری هایی مواجه‬ ‫شــود که این دشــواری ها خود را در محاق روسیه‪ ،‬چین و‬ ‫ایران نشان می دهد‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫اغاز ریاست جمهوری باراک اوباما در ایاالت متحده‬ ‫امریکا از منظر سیاســت های واشنگتن ســراغازی بود بر‬ ‫تغییرات در سیاست خارجی امریکا‪ .‬اوباما با شعار «تغییر»‬ ‫در انتخابــات ســال ‪ 2007‬به پیــروزی رســید و وعده داد‬ ‫جهت گیری های سیاســت خارجی این کشــور را از جمله‬ ‫در قبال جنگ های پس از ‪ 11‬سپتامبر و مناسبات با شرکا‪،‬‬ ‫رقبا و چه بســا دشــمنان امریکا تغییر دهد‪ .‬در نخســتین‬ ‫گام در روابط ایاالت متحده امریکا و فدراســیون روســیه‬ ‫در اغاز دوره ریاســت جمهوری اوباما در دیداری که میان‬ ‫وزرای خارجه دو کشور انجام گرفت هیالری کلینتون وزیر‬ ‫خارجه وقت امریــکا‪ ،‬هدیه ای را به همتای خود ســرگئی‬ ‫الوروف داد که شــامل کلیدی بود که روی ان نوشته شده‬ ‫بود ریســت «‪ .»Reset‬هدف از این اقدام‪ ،‬نشــان دادن‬ ‫تمایل ایاالت متحــده از بازتعریف کردن روابط با روســیه‬ ‫بود‪ .‬در ان سال ها‪ ،‬چنین به نظر می رسید که رئیس جمهور‬ ‫جدید امریکا‪ ،‬سیاســت چندجانبه گرایی را با‬ ‫هدف حل و فصل مشکالت جهانی از طریق‬ ‫مشارکت با تمام قدرت های تاثیر گذار از جمله‬ ‫فدراسیون روسیه در پیش گرفته است‪.‬‬ ‫با این حال روند تحوالت بعدی نشان‬ ‫داد که نه تنها مناسبات واشنگتن و مسکو در‬ ‫سطح روزهای پایانی ریاست جمهوری جورج‬ ‫دبلیو بوش باقی نماند بلکه در میانه زمامداری‬ ‫هشت ساله باراک اوباما به شکل جنگ سرد‬ ‫جدید بروز و نمود یافت‪ .‬در حال حاضر روابط‬ ‫بین این دو قدرت بزرگ تاثیرگذار بسیار سرد‬ ‫و حتــی در برخی از مــوارد از جملــه اعمال‬ ‫تحریم های اقتصادی امریکا علیه روســیه‬ ‫خصمانه نیز شــده اســت‪ .‬دلیل اصلی بروز‬ ‫چنین وضعیتی‪ ،‬تمایل مســکو برای ایفای‬ ‫نقش یک بازیگر دارای عالیق ابرقدرتی در‬ ‫برابر کشــور مدعی نظام تک قطبی یا همان‬ ‫ایاالت متحده بوده است‪ .‬روسیه دوران سوم‬ ‫ریاست جمهوری والدمیر پوتین‪ ،‬روسیه ای‬ ‫است که به جز جهت گیری های ایدئولوژیک‬ ‫خواهان احیای قدرت اتحاد شوروی در قالب‬ ‫فدراسیون روسیه است‪.‬‬ ‫این کشــور پس از یک دهه سستی و‬ ‫ضعف به تدریج هم در داخل و هم در سطح‬ ‫بین المللــی‪ ،‬قدم هایی را بــرای ایفای نقشــی پررنگ تر‬ ‫برداشته اســت‪ .‬این در حالی اســت که غرب سرمست از‬ ‫فروپاشــی بلوک شــرق امیدوار بود برای ســالیان متوالی‬ ‫نظام تک قطبی به رهبری ایاالت متحده امریکا را محفوظ‬ ‫بدارد و روســیه را حداکثر در جایگاه یک قــدرت اروپایی و‬ ‫نه یک قدرت جهانی محصــور دارد‪ .‬از تقابل قدرت طلبی‬ ‫روس ها و ظهور نشانه های ضعف قدرت ملی ایاالت متحده‬ ‫امریکا‪ ،‬تحوالتی شــکل گرفت که در شــرق اروپا تجزیه‬ ‫اوکراین و در خاورمیانه لشکرکشــی روس ها به ســوریه را‬ ‫از خود بروز داد‪ .‬انچه که مســلم اســت اینکه امریکا پس‬ ‫از ســال ها یکه تازی در عرصه اقتصــادی و نظامی‪ ،‬توان‬ ‫رهبری نظم امریکایی را از دست داده و با رقبایی همچون‬ ‫فدراسیون روسیه و جمهوری خلق چین در عرصه جهانی‬ ‫و قدرت های منطقه ای همچون جمهوری اسالمی ایران‬ ‫مواجه شــده اســت‪ .‬به نظر می رســد قدرت های نوظهور‬ ‫چندان به خواســت و منویات ایاالت متحده امریکا توجه‬ ‫ندارند و در تالش هستند سهم بیشتری از مدیریت سیاسی‬ ‫و اقتصــادی جهــان را برعهده بگیرند‪ .‬به طور مشــخص‬ ‫روسیه در شــرق اروپا و در قلب خاورمیانه برای خود حوزه‬ ‫نفوذ تعریف کرده اســت و پوتین به پشتوانه قدرت نظامی‬ ‫ارتش‪ ،‬حق وتو در شــورای امنیت و اقتصاد رونق گرفته از‬ ‫انفجار قیمت جهانی نفت در تالش است با غرب به رهبری‬ ‫ایاالت متحــده وارد زورازمایی شــود‪ .‬اقدامی که روس ها‬ ‫در اوکراین انجام دادند بیانگر ان بود که دوران سکوت یا‬ ‫تسلیم مسکو در قبال پیشروی غرب در افغانستان‪ ،‬عراق‪،‬‬ ‫یوگسالوی‪ ،‬گرجســتان و لیبی پایان یافته است و یک بار‬ ‫برای همیشه فدراسیون روســیه قصد دارد حتی به قیمت‬ ‫به کارگیری قدرت نظامی و تحمل تحریم های اقتصادی‬ ‫از منافع حیاتی روســیه دفاع کند‪ .‬همیــن وضعیت نیز در‬ ‫سوریه دیده می شــود‪ .‬پس از انکه روس ها طی یک دهه‬ ‫افغانستان‪ ،‬عراق و لیبی را از دســت دادند متوجه اخرین‬ ‫جای پای خود در خاورمیانه شــده اند که کشــور ســوریه‬ ‫است‪ .‬کشــوری که تنها پایگاه دریایی روســیه در دریای‬ ‫بین الملل‬ ‫‪59‬‬ ‫بین الملل‬ ‫معادالت جدیدی در خاورمیانه رقم می خورد‬ ‫حسن بهشتی پور درگفت و گو با مثلث‬ ‫بین الملل‬ ‫‪60‬‬ ‫مثل ث | شماره ‪282‬‬ ‫چرا روسیه به صورت مســتقیم وارد سوریه شده‬ ‫و با گروه های تروریستی وارد پیکار شده است؟‬ ‫خیلی وقت اســت که روســیه قصد دارد موقعیت‬ ‫خودش را در خاورمیانه و غرب اسیا تغییر دهد و حضورش را‬ ‫در این منطقه تشدید کند تا از این طریق بتواند فضای تنگی‬ ‫که در شرق اروپا بعد از بحران اوکراین برایش به وجود امده‬ ‫را تغییر دهد و یک فضای جدید در سیاست خارجی خودش‬ ‫به وجود بیــاورد‪ .‬این موضوع وقتی اهمیت بیشــتری پیدا‬ ‫می کند که بحث رقابت میان روسیه و امریکا جلوه می کند‪،‬‬ ‫به خصوص که خاورمیانه از زمان های دور جای مهمی برای‬ ‫رقابت میان مسکو و واشنگتن بوده است زیرا حضور روسیه‬ ‫در بند طرطوس که در کنار مدیترانه واقع شده به شدت جنبه‬ ‫راهبردی دارد‪ .‬روســیه بعد از اینکه بر ســر مساله داعش با‬ ‫امریکایی ها به توافق رســید ‪ ،‬فضا را برای ورود به ســوریه‬ ‫مناسب دی د اما روس ها از تجربه جنگ در افغانستان استفاده‬ ‫کردندوبههیچعنواناززمینواردنشدندوفقطتالشکردند‬ ‫از طریق اســمان با داعش وارد درگیری شوند که پیشرفت‬ ‫خوبی نیز داشته اند‪ .‬به نظر می رسد که انها هماهنگی خوبی‬ ‫با ایران و عراق در مقابله با داعش داشته اند‪.‬‬ ‫به نظــر شــما ایــن فرضیــه کــه در دوره‬ ‫ریاست جمهوری اقای اوباما قدرت و نفوذ روسیه‬ ‫در خاورمیانه و اســیا بیشتر شــده است‪ ،‬درست‬ ‫است؟‬ ‫این موضــوع ارتباطی به ریاســت جمهوری اقای‬ ‫اوبامایاضعفمدیریتیاودرقدرتگرفتنروسیهندارد ‪،‬بلکه‬ ‫به سیاست های اقای پوتین مربوط است‪ .‬بعد از اردیبهشت‬ ‫سال‪ 1391‬کهدورهسومریاست جمهوریاقایپوتینشروع‬ ‫شد‪ ،‬او سعی کرد سیاست های جدیدی را در روابط بین الملل‬ ‫روسیه ایجاد و عرصه های جدیدی را نیز اغاز کرد‪ .‬در ابتدای‬ ‫این کار پوتین چند ماده جدید را برای وزارت خارجه صادر و‬ ‫بعد از ان یک چارچوب و اصول جدید در سیاســت خارجه‬ ‫روسیه تنظیم کرد‪ .‬براساس این چارچوب حضور روسیه در‬ ‫خاورمیانه به مرور بســیار پررنگ تر شد‪ .‬بعد از شروع جنگ‬ ‫سوریه هنگامی که مساله سوریه در سال ‪ 2011‬بحرانی شد‬ ‫و به اوج خود رسید‪ ،‬روسیه توانست با ایران همکاری های‬ ‫بیشــتری انجام بدهد‪ .‬از این طریق انها توانستند موقعیت‬ ‫مناسبی را در بازسازی خود در خاورمیانه به دست بیاورند و در‬ ‫این زمینه ایران هم کمک های فراوانی کرد‪ .‬من می پندارم‬ ‫که تاثیر سیاســت های اوباما راجع به نفوذ روسیه در منطقه‬ ‫بسیار اندک بوده است و این موضوع بیشتر به سیاست های‬ ‫خود اقای پوتین و کمک هایی که ایران به او کرده اســت‪،‬‬ ‫ارتباط دارد‪.‬‬ ‫اما بسیاری از کارشناسان واکنش امریکا در قبال‬ ‫حمله روسیه به تروریست های سوری را نشان از‬ ‫ضعف دولت امریکا تحلیل کرده اند ‪.‬‬ ‫به نظر من ایــن واکنش تاکتیکی اســت و انها در‬ ‫قبال جنگ با داعش با هم هماهنگ هســتند‪ .‬این تحلیل‬ ‫و صحبت هــای ایــن چنینی بیشــتر تبلیغ های رســانه ای ‬ ‫علیه اقدامات روســیه اســت که چندان جدی نیستند‪ .‬اما‬ ‫بحث مقابلــه جنگنده های ترکیــه با جنگنده های روســیه‬ ‫که_از انجاکه ترکیه عضو ناتو است_اندکی خارج از چارچوب‬ ‫توافق هاست اما در صورتی که دولت ترکیه بر سر این قضیه‬ ‫با روسیه درگیر نشــود‪ ،‬امریکا چندان مشــکلی ندارد‪ .‬زیرا‬ ‫ان گونه که به نظر می رســد امریکا‪ ،‬فرانسه و روسیه بر سر‬ ‫ماندن اسد با یکدیگر به توافق رســیده اند‪ ،‬اما این توافق‬ ‫می تواند به صورت موقت باشد اما ان گونه که پیداست این‬ ‫مسائل میان امریکا‪ ،‬روسیه‪ ،‬فرانســه و انگلیس حل شده‬ ‫است‪ .‬هر چند قرار است از بین مخالفان سکوالر دولت اسد‬ ‫با هماهنگی وی دولتی تشکیل شود اما در این میان نقض‬ ‫حریم هوایی ترکیه توسط هواپیماهای روسی و رفت و امد‬ ‫انها به خاک ترکیه به صورت عمدی اندکی اوضاع را پیچیده‬ ‫کرده که ممکن است تغییراتی را ایجاد کند زیرا به دنبال این‬ ‫مساله شــاهد واکنش ناتو بودیم‪ .‬این مساله ممکن است‬ ‫معادالت جدیدی را ایجاد کند‪ .‬با این وجود‪ ،‬من فکر می کنم‬ ‫که مخالفت های امریکا علیه حضور روسیه در سوریه جنبه‬ ‫تبلیغاتی دارد و برای خالی نبودن عریضه اســت و در اصل‬ ‫مقابله با داعش جزو مواردی است که امریکایی ها هم با ان‬ ‫موافق هستند‪.‬‬ ‫این موضــوع به معنــی افزایش نفوذ روســیه در‬ ‫خاورمیانه است‪ .‬چرا روسیه دوست دار د نفوذ خود‬ ‫را در خاورمیانه بیشتر کند؟‬ ‫بندر طرطوس که در شرق مدیترانه واقع شده یکی‬ ‫از بندرهای مهم سوریه اســت که از گذشته سوریه ان را در‬ ‫اختیار روسیه گذاشت که روســیه کشتی های جنگی خود‬ ‫را در انجا مستقر کند‪ .‬برای روســیه به شدت مهم است که‬ ‫در دریای مدیترانه حضور داشــته باشــد‪ ،‬زیرا این موضوع‬ ‫برای روس ها جنبــه ژئوپلتیکی دارد‪ .‬اخیرا روســیه موفق‬ ‫شده در بندر الذقیه نیز یک پایگاه هوایی به دست بیاورد تا‬ ‫نیروی هوایی اش را کنترل کنــد و همه این موارد نیز باعث‬ ‫می شوند که روســیه جای پای خود را در خاورمیانه تثبیت‬ ‫کند و همانطور که عرض کردم در گذشته خاورمیانه به طور‬ ‫سنتی حوزه نفوذ امریکایی ها بوده است و اگر روسیه بتواند‬ ‫حضور خود را در خاورمیانه تشدید کند توانسته است عمل‬ ‫متقابلی با امریکایی ها در خصوص مســاله اوکراین انجام‬ ‫دهد‪ .‬در اوکراین یعنی در شرق اروپا که حوزه نفوذ روسیه بود‪،‬‬ ‫دولت طرفدار غرب به قدرت رسیده است زیرا به دنبال این‬ ‫‪5‬‬ ‫علــت حضــور نظامــی روســیه در ســوریه در‬ ‫هفته های اخیر ان هم با تســلیحات نظامی بســیار‬ ‫پیشرفته باعث شده تا تحلیلگران مسائل سیاست‬ ‫خارجی خبر از استراتژی جدید روسیه در خاورمیانه‬ ‫دهند‪ .‬تحلیل های صورت گرفتــه هر چند یک بعد‬ ‫یعنی مقابله بــا گروه های تروریســتی یــا موضوع‬ ‫افزایش قدرت در خاورمیانه را مدنظر قرار می دهند‬ ‫اما حسن بهشــتی پور‪ ،‬کارشناس سیاست خارجی‬ ‫ترکیب این دو موضوع را هدف روســیه برای حضور‬ ‫در سوریه می داند و معتقد است که روس ها از حضور‬ ‫خود در خاورمیانه چند هــدف را دنبال می کنند که‬ ‫یکی از انها مقابله با گروه های تروریســتی است اما‬ ‫از سوی دیگر انها با پی ریزی یک چارچوب و اصول‬ ‫جدید قصد دارند گسترش قدرت خود در خاورمیانه‬ ‫را افزایش دهند‪.‬‬ ‫موضوعنفوذامریکایی هانیزبیشترشده استبنابراینروسیه‬ ‫با افزایش حضــورش در خاورمیانه قصــد دارد یک مقابله‬ ‫ژئواستراتژیک بین شرق اروپا و غرب اسیا داشته باشد‪ .‬در‬ ‫حال حاضر شواهد نشان دهنده ان است که روس ها قصد‬ ‫دارند معادالت جدیدی را برای خودشان ترسیم کنند‪.‬‬ ‫شــما به غیر از افزایش نفــوذ در خاورمیا نه دلیل‬ ‫دیگــر حمله روســیه را ســرکوب مخالفان اســد‬ ‫می دانید یا مواضع داعش؟‬ ‫مخالفان اســد چند گروه هســتند که شامل گروه‬ ‫جبهه النصره‪ ،‬گروه تروریســتی داعش‪ ،‬گروهی از کردها‬ ‫و نیروهای سکوالر طرفدار غرب می شــوند‪ .‬روسیه از این‬ ‫بابت که این گروه های افراطی و مذهبی در قفقاز نیز حضور‬ ‫دارند بسیاری از تحرکات داغستان و چچن را زیر سر همین‬ ‫گروه های افراطی می داند که در عراق و روسیه نیز حضور‬ ‫دارند و تالش می کند که با ســرکوب انهــا به طور عملی از‬ ‫حضور انها در قفقاز و چچن نیز جلوگیری کند‪ .‬از طرفی هم‬ ‫انها مخالفتی با سکوالرهای طرفدار غرب ندارند ‪ ،‬به شرطی‬ ‫که با اسد همکاری کنند و دولتی تشکیل شود که در راس ان‬ ‫اسد باشد و مخالفان سکوالر نیز همکاری داشته باشند‪ .‬من‬ ‫بعید می دانم که روسیه به دنبال سرکوب مخالفان سکوالر‬ ‫مخالف اســد باشــد بلکه قصد دارد از طریق انها بتواند به‬ ‫یک دولت ائتالفی برسد و موقعیت اسد در برابر گروه های‬ ‫افراطی مذهبی را تقویت کند‪.‬‬ ‫البته الزم به ذکر است که درگیری بعضی از گروه های‬ ‫سکوالر مخالف اســد به صورت زمینی نیســت و بلکه انها‬ ‫در فرانســه و کشــورهای غربی حضور دارنــد و کردها هم‬ ‫درگیری شان چندان جدی نیســت‪ .‬تنها گروه هایی که به‬ ‫صورت جدی و زمینی درگیر هستند همان گروه جبهه النصره‬ ‫هستند که طرفدار طالبان و القاعده هستند و روسیه صورت‬ ‫قصد سرکوب انها را دارد‪.‬‬ ‫اختالف سرخ یا تعامل سبز‬ ‫بازیناتمامروسی‪-‬امریکاییادامهدارد‬ ‫ارمان محمودیان‬ ‫‪6‬‬ ‫پژوهشگر روابط بین الملل‬ ‫از قدیم گفته اند که در یک ملک دو پادشاه نگنجد‪،‬‬ ‫حال داســتان جهان نیز همین اســت ‪ .‬ظاهرا جهانیان تا‬ ‫اطالع ثانوی گرفتار رقابت قدرت های بزرگ خواهند بود؛‬ ‫رقابتی که ساختار کلی ان کامال مشخص و تکراری است‪،‬‬ ‫دو قدرت با یکدیگر رقابت می کنند‪ ،‬هر کدام متحدان خود‬ ‫را دارند و با ســوق دادن نبرد به میدان متحدانشــان برای‬ ‫هم شاخ و شانه می کشند‪ ،‬این قا عده کلی و تکراری بازی‬ ‫قدرت های بزرگ است‪ ،‬تنها چیزی که در این میان عوض‬ ‫می شود‪ ،‬اسامی بازیگران است‪ ،‬روزی بازی ایران – یونان‪،‬‬ ‫روز دیگری بــازی ایــران – روم و‪ ...‬بود تا اینکــه نوبت به‬ ‫بازی بــزرگ و فراموش نشــدنی اتحاد جماهیر شــوروی با‬ ‫ایاالت متحده امریکا رسید‪.‬‬ ‫عصر سرخ اختالفات‬ ‫با سقوط شوروی و روی کار امدن بوریس یلتسین که‬ ‫مثل ث | شماره ‪282‬‬ ‫فروپاشی شوروی‪ ،‬اغاز جهان تک قطبی‬ ‫و تعامل اجباری‬ ‫بین الملل‬ ‫رابطه شــوروی با امریکا که در حقیقت بایستی از ان‬ ‫با عنوان رقابت امریکا با شــوروی یاد شود‪ ،‬نبرد نفسگیری‬ ‫بود که تمام نقشــه جهان را در برگرفته بود ؛ نبردی فراگیر‬ ‫که جهان را برای ایــام طوالنی دچار التهــاب و اضطرابی‬ ‫کرده بود که عــده ای صحبت از بر لبه پرتــگاه قرار گرفتن‬ ‫جهان می کردند‪.‬‬ ‫ایامی پر اضطراب که از ان با عنوان «جنگ سرد» یاد‬ ‫می شود‪ ،‬سر درازی دارد که اگر بخواهیم ان را داستان گونه‬ ‫بیان کنیم‪ ،‬بخش «یکی بود‪ ،‬یکی نبود» ان ســال ‪1945‬‬ ‫است که فاتحان اصلی جنگ جهانی دوم در کنفرانس های‬ ‫یالتا و پوتســدام به بحث و رایزنی پرداختند تــا برای اینده‬ ‫جهان تصمیــم بگیرند‪ ،‬ولی این داســتان هــم همچون‬ ‫خیلی از درام های با شکوه فقط اغازی زیبا و دلنشین داشت‬ ‫زیرا هنوز مدتی از اغاز این پروســه نگذشته بود که در سال‬ ‫‪ ،1946‬چرچیل نخســت وزیر وقت بریتانیا طی سخنرانی‬ ‫خود در شهر فولتن با اشاره به تشکیل جمهوری های وابسته‬ ‫به شــوروی در اروپا گفت کــه پرده اهنین بر اروپا کشــیده‬ ‫شده است‪ ،‬سخنانی بهت اور که جهان را مجدد با کابوس‬ ‫جنگ قدرت ها روبه رو کرد‪ ،‬کابوســی کــه با صحبت های‬ ‫هنری ترومن در ســال ‪ 1947‬مبنی بر اینکــه امریکا خود را‬ ‫متعهد به محدود کردن کمونیســم می داند ناگهان رنگ و‬ ‫بوی واقعی به خود گرفت‪.‬‬ ‫تلخی داســتان با سرعت شــدت گرفت و شوروی با‬ ‫محاصره نظامی برلین غربی در سال ‪ 1948‬عمال شمشیر‬ ‫خود را از رو برای غرب بســت‪ ،‬غربی ها هم که به شدت به‬ ‫شــعار «دندان در برابر دندان» پایبندند در ســال ‪ 1949‬با‬ ‫تشکیل پیمان اتالنتیک شمالی موسوم به «ناتو» جواب‬ ‫ان را دادند‪ ،‬اما هنوز پای رهبران غربی به مراســم جشن و‬ ‫پایکوبی نرسیده بود که مسکو با ازمایش اولین بمب اتمی ‬ ‫خود در همان سال‪ ،‬غرب را بهت زده کرد‪.‬‬ ‫پــس از انکه روس هــا موفق به ســاخت بمب اتمی ‬ ‫شــدند‪ ،‬خیلی ها از مفســران و تحلیلگران صحبت از ان‬ ‫کرده اند که جهان توازنــی را که الزم دارد به دســت اورده‬ ‫اســت‪ ،‬اما هنوز قلمشــان خشک نشــده بود که دو قدرت‬ ‫در ســال ‪ 1950‬به دنبال جنگ داخلی کــره به مصاف هم‬ ‫رفته اند‪ ،‬جنگی که تا سال‪ 1953‬به طول کشید و نتیجه اش‬ ‫تکه پاره شدن کره بود‪.‬در همین سال بود که استالین مرد و‬ ‫شورش ها در برلین شرقی شدت گرفت و خیلی ها در غرب‬ ‫خوشبین بودند که شوروی با اختالفات سیاسی در سطوح‬ ‫عالی حکومتی به دنبال مرگ اســتالین زمینگیر شــود اما‬ ‫خروشچف به سرعت به انان ثابت کرد که در اشتباه بزرگی‬ ‫به ســر می برند باالخص که او با تاســیس پیمــان نظامی‬ ‫«ورشو» عمال جهان را بلوک بندی کرد‪ .‬پیمانی که در سال‬ ‫‪ 1956‬با سرکوب عظیم شــورش قیام مجارها قدرت خود‬ ‫را به رخ غربیان کشــید‪ .‬در همین حال روس ها به معنای‬ ‫واقعی موفق به صدور کمونیســم شــده بودنــد طوری که‬ ‫کمونیسم به ساحل امریکا هم رســیده بود و کوبا که حیا ط‬ ‫خلوت دیروز امریکا بود را تبدیل بــه یکی از قدرتمندترین‬ ‫بلندگو های کمونیسم در تاریخ کردند‪ .‬شوروی سرمست از‬ ‫این پیروزی بود که در سال ‪ 1961‬طرفداران حکومت سابق‬ ‫کوبا با پشــتیبانی امریکا تهاجم به خلیج خوک های کوبا را‬ ‫اغاز کردند ؛ عملیاتی پر سر و صدا که به سرعت با شکست‬ ‫مواجه می شود‪.‬‬ ‫مســاله کوبا و در کنار ان رقابت سرسام اور هسته ای‬ ‫بین امریکا و شــوروی انچنان جهان را وحشت زده کرد که‬ ‫موجب شد در ســال ‪ 1962‬ایاالت متحده و اتحاد جماهیر‬ ‫شــوروی قرار دادی مبنی بر منع ازمایشــات هســته ای در‬ ‫اتمســفر به امض ا می رســانند‪ .‬قرار دادی که خیلی ها ان را‬ ‫از عوامل اصلی عزل خروشچف در سال ‪ 1964‬می دانند‪.‬‬ ‫به هر حــال پیمــان ‪ 1962‬انــدک روزنه هــای‬ ‫خوشــبین کننده ای به وجود اورده بود امــا حمله امریکا در‬ ‫ســال ‪ 1965‬به ویتنام جهان را با خونین تریــن نبرد نیابتی‬ ‫تاریخ خود روبه رو ســاخت‪ .‬حمله ای کــه بدعتی تلخ برجا‬ ‫گذاشت و موجب شد در سال ‪ 1968‬نیروهای پیمان ور شو‬ ‫شــورش های چکســلواکی موســوم به «بهار پراگ» را با‬ ‫خونین ترین روش سرکوب کنند‪.‬‬ ‫وحشــت ناشــی از جنگ ویتنام و سیاســت مشــت‬ ‫اهنین شــوروی در برخورد با شــورش پراگ انچنان جهان‬ ‫را وحشــت زده کرد که همــگان برخــورد را اجتناب ناپذیر‬ ‫می دانستند‪ ،‬پیش بینی ای که موجب شد طرفین در سال‬ ‫‪ 1972‬مذاکرات محدودیت سالح های استراتژیک موسو‬ ‫را منتج به «پیمان سالت» نمایند ‪ .‬در حقیقت سال ‪ 1972‬را‬ ‫می توان یک ماه عسل کوتاه بین شوروی و امریکا دانست‬ ‫زیرا فرای پیمان سالت‪ ،‬ترک ویتنام از سوی نظامیان امریکا‬ ‫نیز به شدت از تنش ها و التهاب ها کاست‪.‬‬ ‫اما این ماه عســل نیز عمــری نداشــت باالخص با‬ ‫ضرباتی که شوروی در ســال ‪ 1975‬از زمین و هوا بر غرب‬ ‫وارد کرد‪ ،‬عمال دو طرف خصومتی برگشــت ناپذیر نسبت‬ ‫به یکدیگر پیدا کردند‪ ،‬زیرا در این ســال کمونیســت های‬ ‫مورد حمایت مسکو قدرت را در ویتنام‪ ،‬الئوس و کامبوج از‬ ‫دولت های طرفدار غرب گرفتند‪.‬‬ ‫وضعیت قرمز ناشــی از بحران ‪ 1975‬ادامه داشــت‬ ‫که مســکو با حمله بــه افغانســتان در ســال ‪ 1979‬برای‬ ‫حمایت از دولت کمونیســتی رو به زوال کابل عمال چاهی‬ ‫را که برای امریکا در ویتنام کنده بود خود در ان افتاد ‪ .‬نبرد‬ ‫خونین افغانستان ادامه داشت که در سال ‪ 1980‬مسکو با‬ ‫شورش های عظیم خیابانی مورد حمایت غرب در لهستان‬ ‫موسوم به «جنبش همبســتگی» روبه رو شد‪ ،‬ظاهرا دیگر‬ ‫نوبت غرب بود کــه از زمین و هوا بر ســر و صورت رهبران‬ ‫میدان ســرخ مشــت بکوبد‪ ،‬باالخص که ناتو با اســتقرار‬ ‫موشک های کروز خود در سال ‪ 1983‬در اروپا عمل رقابت‬ ‫تسلیحاتی نفسگیری را اغاز کرد که کمر شوروی را خم کرده‬ ‫بود‪ ،‬طوری که گورباچف در سال ‪ 1985‬به صراحت اعالم‬ ‫کرد که سیاست هایی را اتخاذ خواهد کرد که موجب پایان‬ ‫جنگ سرد می شــود‪ ،‬اما دیگر دیر شــده بود باالخص که‬ ‫صدای نفس نفس زدن شوروی بلند شده بود و ناگهان خبر‬ ‫فروپاشی دیوار برلین در نوامبر ‪ 1989‬ناقوس مرگ شوروی‬ ‫را به صدا دراورد و در نهایت نیز در ‪ 19‬اوت ‪ 1991‬شوروی‬ ‫به تاریخ پیوست‪.‬‬ ‫‪61‬‬ ‫بین الملل‬ ‫تقریبا تمام روز را یا در خواب بود یا در مستی به سر می برد‪،‬‬ ‫واشنگتن نفسی راحت کشید‪ ،‬در حقیقت در دوران اغازین‬ ‫سقوط شــوروی‪ ،‬واشــنگتن و مســکو رابطه ای نه چندان‬ ‫محترمانه داشــتند که دولت امریکا چه به زور تهدید و چه‬ ‫با وعده وعیدهای توخالی عمال روســیه را در مسیری قرار‬ ‫داد که سال ها ارزوی ان را داشــتند‪ .‬روس ها یکی پس از‬ ‫دیگری نه تنها متصرفات خود را از دست می دادند بلکه حتی‬ ‫در حال از دست دادن قلمروی بودند که از روسیه تزاری به‬ ‫ارث رسیده بودند‪ ،‬اوکراین و بالروس که در اصل خاستگاه‬ ‫تمدن اســاو و روس بودند به یکباره کشــورهای مستقل‬ ‫شده و حتی بحران به داخل مرزهای روسیه رسیده بود‪ .‬در‬ ‫حقیقت غروب روسیه رسیده بود که ناگهان ظهور پوتین در‬ ‫سال ‪ 1999‬ورق را برگرداند‪.‬‬ ‫کالم اخر‬ ‫بین الملل‬ ‫‪62‬‬ ‫مثل ث | شماره ‪282‬‬ ‫با روی کارامدن پوتین‪ ،‬رابطه روســیه با امریکا وارد‬ ‫فاز جدید شــد‪ ،‬پوتین موفق شــد با تکیه بر چهره خشن و‬ ‫افراط گرایانه شورشــیان چچن‪ ،‬داغســتانی و‪ ...‬رضایت‬ ‫خاموش امریکا را برای ســرکوب استقالل طلبان به دست‬ ‫اورد‪ ،‬پس از ان نیز روســیه و امریکا برای دوران کوتاهی‬ ‫رابطه مسالمت امیزی را اغاز کردند‪ ،‬روسیه در جریان حمله‬ ‫امریکا به افغانستان رویکرد خویشتن دارانه و حتی در برخی‬ ‫از موارد حمایت گونه ای اتخاذ کرد‪ ،‬پس از ان نیز مسکو در‬ ‫جریان اشغال عراق از سوی امریکا‪ ،‬متحد دیرینه خود یعنی‬ ‫صدام حسین را تنها گذاشت‪.‬‬ ‫در تمام این ایام روسیه به جای اینکه نگران سیاست‬ ‫خارجی امریکا باشد‪ ،‬به دنبال توسعه روابط اقتصادی خود با‬ ‫ی تا‬ ‫غرب بود و به شدت مشتاق جذب سرمایه گذاران خارج ‬ ‫اینکه بحران سال‪ 2008‬رسید و روسیه با حمله به گرجستان‬ ‫جنگ اوســتیای جنوبی را اغاز کرد و به دنبال ان بخشی از‬ ‫خاک گرجستان را از این کشور جدا کرد‪ ،‬در ان دوره پوتین‬ ‫با بهره برداری از وابســتگی غرب به گاز و انرژی روسیه و با‬ ‫قطع چند ساعته روند صدور گاز به غرب‪ ،‬توانست بحران را‬ ‫مدیریت کند و پس از ان نیز سعی کرد با تکیه بر اینکه این‬ ‫مســاله یک اختالف قدیمی بوده و برخورد اجتناب ناپذیر‬ ‫بوده است‪ ،‬طرف غربی را متقاعد کند‪ ،‬پس از ان نیز دولت‬ ‫مسکو با همکاری با امریکا در مســیر صدور قطعنامه های‬ ‫پی در پی علیه ایران سعی بر تلطیف رابطه خود با غرب کرد‬ ‫که تا حدی نیز موفق گشت‪.‬‬ ‫اما با انقالب اوکراین در ســال ‪ 2014‬و اغاز مداخله‬ ‫نظامی روســیه در این کشــور اخرین روزنه های خوشبینی‬ ‫از بین رفت و ایــن بار امریکا با واکنشــی کامــا متفاوت‬ ‫از واکنش هــای پیشــین خــود‪ ،‬تحریم های شــدیدی را‬ ‫علیه مســکو وضع کرد ؛ تحریم هایی که اقتصاد روسیه را‬ ‫به شــدت تحت تاثیر قرار دادند و رابطه غرب با روسیه را به‬ ‫فضایی خصومت امیز و تیره فرو بردنــد‪ ،‬خصومتی که هر‬ ‫چند مذاکرات گذشته قرار بود از شــدت ان بکاهد اما اغاز‬ ‫مداخله نظامی روسیه در سوریه‪ ،‬ذهن تمام مسئوالن غرب‬ ‫باالخص رهبران امریکا را مشــغول پیدا کردن جواب یک‬ ‫سوال ساده کرد و ان‪ ،‬این اســت که روسیه عصر پوتین‪،‬‬ ‫به دنبال احیای عصر اختالفات ســرخ اســت یــا تعاملی‬ ‫محترمانه؟‬ ‫با روی کارامدن پوتین‪ ،‬رابطه روســیه با‬ ‫امریکا وارد فاز جدید شد‪ ،‬پوتین موفق شد با‬ ‫تکیه بر چهره خشن و افراط گرایانه شورشیان‬ ‫چچــن‪ ،‬داغســتانی و‪ ...‬رضایــت خامــوش‬ ‫امریــکا را برای ســرکوب اســتقالل طلبان به‬ ‫دســت اورد‪ ،‬پس از ان نیز روســیه و امریکا‬ ‫برای دوران کوتاهی رابطه مســالمت امیزی را‬ ‫اغاز کردند‬ ‫افول هژمونی‬ ‫پوتین با فرصت طلبی از ضعف رقیب در خاورمیانه استفاده کرد‬ ‫سعید شکوهی‬ ‫استادیارروابطبین المللدانشگاهعالمهطباطبایی‬ ‫‪7‬‬ ‫«باید در روابط خود با روسیه تجدید نظر کنیم‪ .‬ما نه‬ ‫منافع مشترک و نه ارزش های مشترک با روسیه داریم و نه‬ ‫روسیه قدرتی است که بتواند به ما در مقابله با چالش های‬ ‫جهانی کمــک کنند‪ .‬روســیه یک قدرت بــزرگ و جهانی‬ ‫نیست و صرفا یک قدرت تنزل یافته است‪ .‬این کشور خیلی‬ ‫ی در حل و فصل‬ ‫ضعیف تر از ان است که بتواند نقش مهم ‬ ‫چالش های بین المللی بازی کند‪».‬‬ ‫نقل قول فــوق متعلق بــه جان مک کین‪ ،‬ســناتور‬ ‫جمهوریخواه سرشناس امریکایی و کاندیدای اسبق این‬ ‫حزب برای انتخابات ریاســت جمهوری است که در اواخر‬ ‫سال ‪ 2014‬در کالج جان هاپکینز ایراد کرده است‪ .‬دیدگاه‬ ‫فوق‪ ،‬نماینده دیدگاه طیف گسترده ای در امریکا است که‬ ‫قدرت و نقش روسیه را کم اهمیت تلقی کرده و تقابل با این‬ ‫کشور را بر همکاری با ان ترجیح می دهند‪.‬‬ ‫رابطه پرتنش‪ ،‬سینوسی و متالطم مسکو و واشنگتن‬ ‫یکی از پیچیده تریــن‪ ،‬پرهزینه تریــن و متغیرترین روابط‬ ‫سیاسی بین کشورها در تاریخ جدید روابط بین الملل است‪.‬‬ ‫اوج این روابط پرتنش در دوره اول جنگ ســرد به نمایش‬ ‫گذاشته شد و در دور دوم با فراز و نشیب کمتر ادامه یافت‪.‬‬ ‫فروپاشی شوروی‪ ،‬نظم پسا جنگ سردی‪ ،‬تحوالت‬ ‫منطقــه ای و داخلی هیچ یــک نتوانســته اند دامنه تنش‬ ‫و تالطــم در ایــن رابطــه را فروکاهند‪ .‬بحران هــای اخیر‬ ‫گرجستان‪ ،‬اوکراین و سوریه باعث شده است که تنش در‬ ‫روابط دو کشور بیشتر و بیشتر و گفتمان تقابل گرایان در دو‬ ‫کشور بیش از پیش تقویت شود‪.‬‬ ‫حضور فعال روسیه در صحنه نبرد سوریه باعث شده‬ ‫است که برخی ها اعتقاد به بازگشت به دوران جنگ سردی‬ ‫داشته و روســیه را به اقدامات تخاصمی و تهاجمی متهم‬ ‫کنند‪ .‬در ادامه‪ ،‬به این دیدگاه ها می پردازیم‪.‬‬ ‫نگاه امریکایی‪« :‬ضعف رقیب»‬ ‫و «فرصت طلبی» روسیه‬ ‫خیلی از صاحبنظــران‪ ،‬وقوع جنــگ جهانی دوم را‬ ‫نتیجه سیاســت «دلجویانه»(‪)Appeasement Policy‬‬ ‫رهبران انگلیس و فرانسه در مقابل هیتلر و عقد قرارداد ‪30‬‬ ‫سپتامبر ‪ 1938‬با وی می دانند که به باور انان‪ ،‬این توافق‬ ‫و سیاست مماشــات باعث شــد که جاه طلبی های هیتلر‬ ‫تشدید شده و شعله های اتش جنگ جهانی دوم برافروخته‬ ‫شود‪ .‬برخی از معتقدان به این نظریه‪ ،‬باور دارند که اگر به‬ ‫جای چمبرلین ضعیف‪ ،‬وینستون چرچیل رهبری انگلیس‬ ‫را بر عهده داشت‪ ،‬اتفاقات به گونه دیگری رقم می خورد و‬ ‫احتمال داشت جنگ شکل نگیرد‪.‬‬ ‫دیدگاه فوق در مورد رابطه امریکا و روسیه نیز به کار‬ ‫برده می شود‪ .‬طرفداران ایده فوق بر ان هستند که رهبران‬ ‫مسکو‪ ،‬چه در دوران اتحاد جماهیر شــوروی و چه پشت‬ ‫نقاب نئوامپریالیستی خود‪ ،‬همیشه زمانی تهاجمی رفتار‬ ‫می کنند که ایاالت متحده و متحدان غربی ان تمرکز کافی‬ ‫بین الملل‬ ‫پوتین از ســال ‪ 2000‬در پی بهبود روابــط با غرب و‬ ‫مخصوصا امریکا برامد‪ .‬وی بــرای ارتقا ی روابط دوجانبه‬ ‫با دبیرکل ناتــو و جرج بوش‪ ،‬رئیس جمهــور امریکا دیدار‬ ‫کرد‪ .‬سیاســت همگرایــی با اروپــا را دنبال کــرد و پس از‬ ‫حادثه ‪11‬سپتامبر‪ ،‬به شدت از امریکا حمایت کرده و برای‬ ‫همکاری با ان اعالم امادگی کرد‪.‬‬ ‫اما از ســال ‪ 2003‬برای پوتین روشن شد که امریکا‬ ‫اهمیتی برای روسیه قائل نیست و دیدگاه ها و نظرات ان‬ ‫گوش شــنوایی در واشــنگتن پیدا نمی کند‪ .‬پوتین بعد از‬ ‫اتمام دوران ریاســت جمهوری خــود‪ ،‬از مدودف حمایت‬ ‫کرد که گرایشات لیبرالی داشت و امید می رفت روسیه در‬ ‫دوران او بتواند به غرب نزدیک تر شــده و روابط خود را با‬ ‫انان سامان دهد‪.‬‬ ‫امــا بعــد از چهــار ســال‪ ،‬پوتیــن متوجه شــد که‬ ‫مــدودف لیبرال هم دســتاورد قابل مالحظه ای نداشــته‬ ‫و طرح هــای مختلــف وی از جملــه طرحــی بــا عنوان‬ ‫ ‪ Europe without dividing lines‬برای نزدیک شدن به‬ ‫غرب و امریکا با بی مهری مواجه شد‪ .‬وی نتیجه گرفت که‬ ‫امریکا مشکلی با شخص رهبر کرملین ندارد و مهم نیست‬ ‫پوتین رئیس جمهور باشــد یا مدودف‪ .‬بلکه واشنگتن به‬ ‫دنبال ان است که روسیه را ضعیف نگه دارد و از ظهور یک‬ ‫قدرت بزرگ و تاثیرگذار جلوگیری کند‪.‬‬ ‫نتایج عملی سیاست منزوی کردن روسیه‬ ‫مثل ث | شماره ‪282‬‬ ‫بین الملل‬ ‫نداشته و با ان مماشات می کنند یا در موضع ضعف باشند‪.‬‬ ‫به باور انان‪ ،‬در سال ‪ 1953‬زمانی که ایاالت متحده‬ ‫درگیر پایان دادن به جنگ کره بود‪ ،‬شوروی نیروهای خود‬ ‫را در برلین مســتقر کرد‪ .‬در سال ‪ ،1956‬تانک های روس‬ ‫وارد خاک مجارســتان شــدند و این در حالی اتفاق افتاد‬ ‫که انگلســتان و فرانسه درگیر مســاله کانال سوئز بودند و‬ ‫امریکا انها را سرجای خود می نشاند‪ 12 .‬سال بعد‪ ،‬ارتش‬ ‫اتحاد جماهیر شوروی به پراگ ســرازیر شد‪ ،‬در حالی که‬ ‫واشنگتن درگیر تلفات گســترده در ویتنام شــده بود و در‬ ‫‪ 1979‬نیروهای شوروی نقاط اســتراتژیکی را در اطراف‬ ‫کابل تصرف کرده بودند و حمله ای ائتالفی به افغانستان‬ ‫ترتیب داده بودند‪ .‬این بار نیز کارتر‪ ،‬رئیس جمهور امریکا‪،‬‬ ‫در حال دســت و پنجه نرم کردن با بحران ها و مشکالت‬ ‫مختلف بود‪.‬‬ ‫با این تفاســیر‪ ،‬انــان معتقدنــد که نبایــد از حضور‬ ‫نظامی روســیه در ســوریه متعجب بود چرا کــه پوتین در‬ ‫حال امتیاز گیری از ضعیف ترین و مردد ترین دولت تاریخ‬ ‫امریکا امتیاز است‪.‬‬ ‫از عوامل دیگری که در ارتباط با فعال شدن سیاست‬ ‫خارجی روســیه در منطقه عنوان می شــود‪ ،‬مسائلی نظیر‬ ‫تمایالت شــخصی پوتیــن‪ ،‬تمایل و ارزوی مســکو برای‬ ‫بازگشت به دوران پرشکوه خود‪ ،‬تالش برای خروج از انزوا‬ ‫و تبدیل شــدن به قدرت کلیدی در صحنه نظام بین الملل‬ ‫نام می برند‪.‬‬ ‫از دید این افراد‪ ،‬منطق بازی بین مسکو و واشنگتن‪،‬‬ ‫بازی با حاصل جمع جبری صفر اســت و هرجا که روســیه‬ ‫امتیازی به دســت می اورد‪ ،‬به منزله باخــت و امتیاز دادن‬ ‫امریــکا اســت‪ .‬از ایــن رو‪ ،‬انتظار دارنــد که ایــن بازی‬ ‫امتیاز گیــری از حریــف نهایتا بازگشــت بــه دوران جنگ‬ ‫سردی را سبب شود‪.‬‬ ‫اما دلیــل اصلی چیســت؟ به بــاور نگارنــده‪ ،‬دلیل‬ ‫تقابل های اخیر روســیه بــا امریکا و غــرب در خصوص‬ ‫مسائلی چون گرجستان‪ ،‬اوکراین یا سوریه نه تنها در ضعف‬ ‫دولت های مقابل یا سیاســت های دلجویانه انها نیست‪،‬‬ ‫بلکه بالعکس ســخت گیری‪ ،‬تقابل جویی‪ ،‬تحقیر و عدم‬ ‫مماشات با روسیه دست به دست هم داده اند تا این کشور‬ ‫پارادایم دیگری را در سیاست خارجی خویش پیش گیرد‪.‬‬ ‫نگاهی به برخی موارد‪ ،‬تبیین کننده ادعای فوق الذکر‬ ‫ است‪:‬‬ ‫در مانور ســاالنه ‪ BALTOPS‬در دریای بالتیک‪،‬‬ ‫امســال ‪ 5600‬نیــروی نظامــی‪ 50 ،‬نــاو جنگــی و ‪ 6‬ناو‬ ‫هواپیمابر حضــور داشــتند ‪ .‬در مانــور ‪Exercise Saber‬‬ ‫‪ 7 Strike‬هزار نیروی نظامی در لیتوانی‪ ،‬لتونی و لهستان به‬ ‫برگزاری مانور نظامی پرداختند ‪ .‬در مانور ‪Exercise Noble‬‬ ‫‪ Jump‬نحوه گسیل و اعزام ‪ 1500‬نیروی جنگی به مناطق‬ ‫عملیاتی شبیه سازی شــد‪ .‬ناوهای امریکایی‪ ،‬کانادایی و‬ ‫المانی با همــکاری نیروهای دریایی بلغارســتان‪ ،‬رومانی‬ ‫و ترکیه در دریای سیاه به انجام مانور مشترک پرداختند؛‬ ‫ به گــزارش فایننشــال تایمز‪ ،‬تا ماه ژوئن ســال‬ ‫‪ ،2015‬بیش از ‪ 20‬هزار نیروی نظامــی ناتو در مانورهای‬ ‫منطقه ای شرکت کرده و ‪ 30‬هزار نفر دیگر هم در وضعیت‬ ‫اماده باش بوده اند؛‬ ‫ اســتراتژی امنیت ملــی امریکا از نیــاز به اتخاذ‬ ‫اســتراتژی «بازدارندگی» در مقابل روسیه سخن به میان‬ ‫می اورد ‪.‬‬ ‫ گســترش ناتو به شــرق و دربرگرفتن کشورهای‬ ‫«خارج نزدیک روسیه»‪ ،‬سوءاستفاده از رای ممتنع روسیه‬ ‫در شورای امنیت در خصوص قطعنامه ایجاد منطقه پرواز‬ ‫ممنوع بر فراز لیبی و ســاقط کردن قذافــی بر خالف میل‬ ‫روسیه‪ ،‬مانع تراشــی در برابر پیوستن روســیه به سازمان‬ ‫تجارت جهانی‪ ،‬کم اهمیت پنداشتن قدرت و نقش روسیه‬ ‫در معامالت بین المللــی‪ ،‬انقالب های رنگــی در مناطق‬ ‫پیرامونی روســیه‪ ،‬مداخله در امور داخلی ان و ســعی در‬ ‫برانگیختن مخالفان پوتین و‪...‬‬ ‫پوتین کــه از رفتارهــای تحقیرکننــده و بی توجهی‬ ‫امریکا و کشــورهای غربی ناامید شــده بود‪ ،‬در دوره سوم‬ ‫ریاســت جمهوری خــود دو تغییــر در سیاســت داخلی و‬ ‫خارجی خود به وجــود اورد ‪ .‬او در حوزه داخلی ســعی کرد‬ ‫که به نفوذ و نقش بازیگران خارجی پایان داده و حاکمیت‬ ‫دولتش بر همه حوزه ها را گســترش دهد‪ .‬عالوه بر این‪،‬‬ ‫تقویت زیرساخت های تولیدی در داخل در دستورکار قرار‬ ‫گرفت‪ .‬در بعد خارجی‪ ،‬روســیه به ســمت اســیا و اسیای‬ ‫مرکزی متمایل شــد و طرحی با عنوان اتحادیه اقتصادی‬ ‫اوراســیایی ‪ Eurasian Economic Union‬را مطرح کرد‬ ‫که ابزاری برای تحکیــم قدرت و نفوذ منطقه ای روســیه‬ ‫محسوب می شد‪.‬‬ ‫سیاست های تهاجمی و فعاالنه اخیر روسیه نه ناشی‬ ‫از مماشات غربی ها است که دقیقا برگرفته از بی توجهی و‬ ‫ بی احترامی انها به خواست ها و نگرانی های روسیه است‪.‬‬ ‫از همین رو‪ ،‬مسکو در پی ان است که با تقویت جبهه خود‬ ‫در مناطقی نظیر اوکراین و ســوریه‪ ،‬به بازیگر تاثیرگذار و‬ ‫قابل احترامی در نظام بین الملل مبدل گردد‪.‬‬ ‫دخالــت نظامی روســیه در بحــران داخلی ســوریه‬ ‫عوامل متعددی دارد‪ .‬یکی از انها این اســت که روسیه با‬ ‫تقویت نقش خود در سوریه و همزمان با کاستن از تنش ها‬ ‫در اوکراین‪ ،‬در پی ان اســت که خود را به عنــوان بازیگر‬ ‫تاثیر گذاری بــه غرب معرفــی نماید تا نه تنها در مســائل‬ ‫سوریه یا اوکراین بلکه در مساله حل بحران پناهندگان به‬ ‫کشورهای اروپایی نیز مورد توجه قرار گیرد‪ .‬این امر باعث‬ ‫بازگشت روسیه به بازی قدرت های بزرگ‪ ،‬کاسته شدن از‬ ‫تحریم ها و احترام گذاشتن به منافع و دیدگاه های مسکو‬ ‫می شود‪.‬‬ ‫نتیجه انکه‪ ،‬پوتین به رغم داشتن مشکالت فراوان‬ ‫اقتصــادی در داخــل‪ ،‬بــا محبوبیت بــاالی ‪80‬درصدی‬ ‫مشروعیت زیادی به رفتارها و کنش های خود می بخشد‪.‬‬ ‫مردم روسیه از سیاست های او برای بازگرداندن احترام و‬ ‫عزت به روســیه حمایت می کنند‪ .‬امریکا اگر در پی حل و‬ ‫فصل تنش های فی مابین هست باید به این خواسته ملی‬ ‫انها احترام بگذارد و ان چیزی نیســت جز رابطه بر اساس‬ ‫احترام متقابل و برابــری‪ .‬منطق بازی انها بایــد از بازی با‬ ‫حاصل جمع صفر به سمت تعامل سازنده سیر کند‪.‬‬ ‫‪63‬‬ 65 ‫بازگشت هفت‬ ‫«هفت مرد‪ ،‬خدا رحمتش کند»؛ این جمله را مسعود فراستی چند وقت‬ ‫بعد از رفتنش از هفت به همراه فریدون جیرانی به هفته نامه مثلث گفته بود‪ .‬او‬ ‫حاال بار دیگر به این برنامه بازگشته است البته بدون جیرانی! یک هفت جدید‬ ‫شروع شده است به تهیه کنندگی و اجرای بهروز افخمی‪ .‬درباره دور جدید این‬ ‫برنامه تلویزیونی گزارش ها و گفت و گوهایی تهیه کرده ایم‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫ت‬ ‫یتر‬ ‫اول‬ ‫ضد روشنفکران در هفت‬ ‫بهروزافخمی ومسعودفراستیهفترابهچهسمتیمی برند؟‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪66‬‬ ‫مثل ث | شماره ‪282‬‬ ‫‪1‬‬ ‫اوایل تابســتان بود که صحبت از تغییرات جدید در‬ ‫برنامه هفت باال گرفت‪ .‬فهرستی از اسامی که احتماال یکی‬ ‫از انها جانشین گبر لو می شــد به طور غیررسمی منتشر شد‬ ‫و شــایعات در این مورد باال گرفت‪ .‬وقتی حرف از تعطیلی‬ ‫چند هفته ای برنامه هفت در طول ماه رمضان مطرح شــد‬ ‫خیلی ها این موضــوع را مقدمه ای برای اغاز فصل ســوم‬ ‫هفت می دانستند‪ ،‬اما شــایعاتی که به اختالف سازندگان‬ ‫هفت با مدیران ســیما اشــاره می کرد مدام از طرف منابع‬ ‫مختلف تایید و تکذیب می شد‪.‬‬ ‫گبرلو در این زمان تاکید داشــت که نباید به شایعه ها‬ ‫در مورد جابه جایــی او دامن زد و می گفــت تعطیلی برنامه‬ ‫موقتی و به دالیل مناســبتی اســت‪« :‬در روزهای گذشته‬ ‫شایعاتی هم شنیدم و از برخی دوستان رسانه ای گله مندم‬ ‫که بدون پیگیری موضوع‪ ،‬این شایعات را پخش می کنند‪.‬‬ ‫انتظار این است که اهالی رسانه دانشی فراتر از مباحث زرد‬ ‫را برای نقد یک برنامه تحلیلی ســینما بــه کار ببرند و درگیر‬ ‫مباحث زرد رسانه ای نشوند‪ ».‬در همین زمان‪ ،‬مدیر شبکه‬ ‫ســه حرف های کامال متفاوتــی می زد‪ .‬هر چنــد او هم در‬ ‫ابتدای تابستان به این موضوع تاکید داشت که قرار نیست‬ ‫به این زودی تهیه کننده های هفت کنار گذاشــته شــوند‪،‬‬ ‫همزمان می گفت که نمی توان تغییر را برای مدت طوالنی‬ ‫عقب انداخت‪« :‬ایجاد تغییرات در برنامه های این شــبکه‬ ‫اجتناب ناپذیر اســت‪ ،‬مخصوصا تغییر در محتوای برنامه‬ ‫«هفت» که باتوجه به رویکرد جدید شــبکه سه سیما مبنی‬ ‫بر تفریح‪ ،‬سرگرمی و مسابقه قطعا تغییر می کند‪ .‬سیاست‬ ‫شــبکه ها تفاوت کرده اســت و به عنوان مثال شــبکه پنج‬ ‫به عنوان شــبکه اقتصادی انتخاب شــده و اگر قرار است‬ ‫کار سینمایی انجام دهد با رویکرد اقتصاد سینما وارد عمل‬ ‫می شود‪ .‬ما هم باید با رویکرد جدید شبکه برنامه های خود را‬ ‫تولید کنیم‪ ».‬با تمام شدن ماه رمضان و برگشتن تیم گبرلو به‬ ‫هفت از اواسط مرداد ماه‪ ،‬باز هم شایعه ها درمورد تغییرات‬ ‫برنامه ادامه پیدا کرد‪ ،‬اما اتفاق نهایی در اغاز پاییز رخ داد‪،‬‬ ‫هفته گذشته اولین قسمت از فصل سوم برنامه هفت روی‬ ‫انتن قرار گرفت‪ ،‬این بار مجری گــری دوباره به یک نفر از‬ ‫ی صندلی گبرلو را‬ ‫فیلمسازهای سینما رســید و بهروز افخم ‬ ‫به دست اورد‪.‬‬ ‫ابان ماه سال ‪ ،88‬مدیر وقت شــبکه سه خبر داد که‬ ‫شــبکه ســه در ادامه برنامه پرمخاطب ‪ 90‬در حوزه فوتبال‬ ‫قصد دارد برنامه «هفت» را با موضوع مباحث چالشی حوزه‬ ‫فرهنگ و هنر تولید کند‪ .‬ایده تولید یک نود سینمایی متعلق‬ ‫به فریدون جیرانی بــود‪ .‬کار را هم خود او اغــاز کرد‪ .‬چند‬ ‫ماهی بعد از این مدیر شبکه ســه از برنامه ریزی برای تولید‬ ‫هفت خبر داد‪ .‬در اردیبهشت سال ‪ 89‬در سری برنامه هایی‬ ‫که فصل اول هفت بود‪ ،‬جیرانی با شکل اجرای خاصی که‬ ‫داشت‪ ،‬با خنده های ریز و ممتدش و اطالعات سینمایی و‬ ‫جاذبه های شــخصی اش و همچنین با ایجاد یک کرسی‬ ‫نقد برای مســعود فراســتی که بی پرده به همــه فیلم ها و‬ ‫همه کارگردان های ســینمای ایران می تاخــت‪ ،‬به مرور‬ ‫مخاطب های فراوانی پیدا کرد‪ ،‬با ایــن حال این فصل از‬ ‫برنامه هفت تنها توانست تا تابستان ‪ 91‬ادامه پیدا کند‪.‬‬ ‫در مورد علت حذف جیرانــی از هفتی که خودش راه‬ ‫انداخته بود‪ ،‬در اغاز معلوم نبــود‪ .‬روزنامه ها در این مورد از‬ ‫عبارت «دالیل نا معلوم» برای توضیح این جدایی استفاده‬ ‫کردند اما مساله ان قدر ها پنهان باقی نماند و به زودی روشن‬ ‫شد که مساله چیست‪ .‬فضل الله شریعت پناهی‪ ،‬مدیر گروه‬ ‫اجتماعی شبکه سه تلویزیون ایران‪ ،‬افزایش انتقاد رسانه ها‬ ‫از اظهارات جیرانی در برنامه های منتهی به ان تاریخ و تذکر‬ ‫چندباره مدیران صدا و ســیمای ایران و شخص عزت الله‬ ‫ضرغامی به جیرانی در خصوص گفته هایش در این برنامه را‬ ‫از عوامل موثر در این تغییر مجری دانست‪ .‬مسعود فراستی‬ ‫افزایش انتقادهای اجتماعی به جیرانی را تایید کرد‪ .‬خود‬ ‫فریدون جیرانی امــا موضوع دیگری را پیش کشــید و در‬ ‫توضیح علت جدایــی اش از برنامه گفت که ســاخت یک‬ ‫سریال تازه را اغاز کرده است‪.‬‬ ‫رفتن جیرانی از هفت بار اموزشــی برنامه را کم کرد‪.‬‬ ‫وقتی که محمود گبرلو جانشــین او باالخره توانست جای‬ ‫خودش را در برنامه باز کند‪ ،‬هفت از یک کالس اموزشــی‬ ‫برای دانشــجویان ســینمایی تبدیل به محلــی برای بیان‬ ‫گالیه های صنفی شد و جوهر روزنامه نگارانه ان بیشتر غلبه‬ ‫فراستی بودن‬ ‫بازگشت فراستی به برنامه هفت‬ ‫به معنای روزهای سخت برای‬ ‫کارگردان ها است‬ ‫در مورد نام های مختلفی که ممکن اســت جانشین گبرلو‬ ‫باشند‪ ،‬گمانه زنی می کردند‪ ،‬در نهایت فصل جدیدی از این‬ ‫ی به جای محمود گبرلو‪.‬‬ ‫برنامه اغاز شد و این بار بهروز افخم ‬ ‫گبرلو نامه ای برای خداحافظی از هفت منتشــر کرد‬ ‫و نوشــت‪« :‬در این مدت بر اساس استراتژی تعیین شده و‬ ‫البته تایید شده! تالش کردیم در ارامش و صداقت مباحث‬ ‫سینمای ایران به طور عمیق و منصفانه مطرح شود‪ .‬بعد از‬ ‫تعطیلی برنامه در ماه مبارک رمضان بنا بر فرمایش مسئوالن‬ ‫محترم شــبکه ســه قرار بود دوم مرداد روی انتن برویم اما‬ ‫ناگهان برنامه تعطیل شــد و فرصت خداحافظی به دست‬ ‫نیامد‪ .‬در این مدت چون گفته بودند جلســه می گذاریم تا‬ ‫استراتژی جدید تعیین شود‪ ،‬ادب و رفتار حرف های حکم‬ ‫می کرد منتظر بمانیم و ماندیم اما اخیر در رسانه ها خواندم‬ ‫عزیزی را برای برنامه انتخاب کردند‪ .‬بنابراین وظیفه دارم‬ ‫از شــما که حدود چهار ســال بیننده مهربــان هفت بودید‬ ‫خداحافظی کنم‪ .‬من و دوســتانم را ببخشید که تا پاسی از‬ ‫شب بیدارتان نگه می داشتیم‪ .‬نگاه مهربانتان را از سینمای‬ ‫ایران دریغ نفرمایید»‪ .‬در اولین قسمت از سری جدید هفت‬ ‫با اجرای بهروز افخمی‪ ،‬یک ســری «نو اوری» دیده شد‪،‬‬ ‫درحالی که وقتی گبرلو برنامه اش را اغــاز کرد‪ ،‬عده ای به‬ ‫دکور برنامه ای که او برای اســتودیوی ضبط در نظر گرفته‬ ‫بود انتقاد کرده و ان را «زیادی قرمز» نامیدند‪ .‬اقای افخمی‬ ‫ اجرا را در یک استودیوی کامال خالی اغاز کرد‪.‬‬ ‫او در اولین قســمت برنامه اش از مدیران رسانه ای‪،‬‬ ‫جیرانــی و حتی یــک بازیگر دعوت کــرد تــا در افتتاحیه‬ ‫«غیررســمی» برنامه حاضــر شــوند و در همــان ابتدا به‬ ‫معاون ســیما که میهمان برنامه بود‪ ،‬گفت‪« :‬باالخره اگر‬ ‫می خواهید «هفت» جذابیت و مخاطب میلیونی داشــته‬ ‫باشد باید بیش از برنامه های دیگر برای ان خرج کنید‪ .‬باید‬ ‫مجری هایی بیش از یک نفر برای برنامه بیاوریم‪ .‬کسانی‬ ‫را بیاوریم که مردم دوســت دارند انها را ببینند و جذاب تر از‬ ‫من باشــند‪ ».‬قســمت اول برنامه روندی عجیب داشت‪،‬‬ ‫شــاید یک جلســه سیاســت گذاری خصوصی که اتفاقی‬ ‫برای مخاطبان پخش می شد‪ .‬در این برنامه پور محمدی‪،‬‬ ‫معاون ســیما ضمن اینکه بــه بیان یک ســری اظهارات‬ ‫«کارشناسانه» در مورد مشکالت سینمای ایران پرداخت‪،‬‬ ‫خطاب به افخمی در مورد هفتی که به نظــر او قابل قبول‬ ‫است‪ ،‬گفت‪«« :‬هفت»ی بسازید که موجب رونق سینما‬ ‫شود و به صنعت سینما کمک کند‪ .‬موجب پیشرفت سینما‬ ‫شود‪ ،‬فیلم خوب ساخته شود‪« .‬هفت» شما اگر به سینما‬ ‫کمک کنــد و موجب تعالی ســینما شــود‪« ،‬هفت» خوب‬ ‫خواهد شد‪».‬‬ ‫اقای افخمی هم در مورد برنامــه اش برای هفت در‬ ‫ســری جدید ضمن اینکه کســانی که برنامه او را دوســت‬ ‫ندارند را به ندیدن هفت و خاموش کردن تلویزیون دعوت‬ ‫کرد‪ ،‬گفت که بنا دارد هفت را «تولیدی» بسازد تا بتواند در‬ ‫گفت وگوها و ایتم ها «چیزهایی که حوصله مخاطبان را سر‬ ‫می برد» را تدوین کند‪ .‬او کلی هم مثل گذشته علیه سینمای‬ ‫روشنفکری حرف زد تا بسیاری هفت جدید را با زوج افخمی ‪-‬‬ ‫فراستی فرصتی برای حمله به سینمای روشنفکری بدانند‪.‬‬ ‫او در ادامه در جایی که هنوز مسئوالن سینما در استودیوی‬ ‫برنامه اش حضور داشتند از ارزویش برای ساخت سریالی در‬ ‫مورد بمب اتم حرف زد و گفت که اگر چنین سریالی بسازد‪،‬‬ ‫چیز خوبی از کار در می اید‪.‬‬ ‫در ادامــه این قســمت‪ ،‬افخمی بــا جیرانــی که در‬ ‫اســتودیو حاضر شــده بود به حدیث نفس پرداخت و از او‬ ‫خواســت تا درمورد تجربه اش در هفت حــرف بزند و چند‬ ‫تایی هم شوخی در مورد فراســتی و روزنامه ای که جیرانی‬ ‫اخیرا انتشار ان را اغاز کرده است‪ ،‬رد و بدل شد و در نهایت‬ ‫افخمی بــا توضیح این موضوع که قرار اســت از مســعود‬ ‫فراستی برای حضور دوباره در برنامه هفت دعوت بشود خبر‬ ‫داد که قرار است در سری جدید و تولیدی هفت‪ ،‬عالوه بر‬ ‫فیلم های ایرانی‪ ،‬فیلم های خارجی هم نقد شود‪ .‬عالوه بر‬ ‫این از فراستی و منتقدان دیگر هم دعوت شود تا در برنامه‬ ‫حاضر شــوند و در نهایــت «فکری برای نجات ســینمای‬ ‫ایران» بشود که افخمی می گوید «دراین چند وقت ذهن‬ ‫او را به خود مشغول کرده است»‪.‬‬ ‫منتقدهای کمی هســتند که به روندی که مسئوالن‬ ‫سیما برای ادامه برنامه هفت در پیش گرفته اند خوش بین‬ ‫باشند‪ ،‬اقای افخمی هم در اولین برنامه هفتی که اجرا کرده‬ ‫اســت‪ ،‬تصریح کرده که «زمان بازنشستگی» اش رسیده‬ ‫و خطاب به مدیر شــبکه ســه در اظهاراتش در این برنامه‬ ‫مساله نجات ســینما را مطرح کرده است‪ .‬او گفت‪« :‬اینها‬ ‫فکر کرده اند من اسپایدرمن هستم؛ اقای ایوبی نمی تواند‬ ‫ســینمای ایران را نجات دهد‪ ،‬من چطور می توانم؟ اصال‬ ‫من چه کاره ام؟»‬ ‫تو گو کرد‬ ‫بهروز افخمی در اولین برنامه اش به دفتر رضا میرکریمی در خانه سینما رفت و با او گف ‬ ‫مثلث | شماره ‪282‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫پیدا کرد‪ .‬گبرلو قبل از اینکه کار در هفت را اغاز کند فعالیت‬ ‫رســانه ای اش را در روزنامه رسالت و خبرگزای فارس انجام‬ ‫داده بود‪ .‬برای همین هم بود که خیلی ها فکرمی کردند با‬ ‫جایگزین شدن او در برنامه هفت ‪ -‬که می گفتند در ماه های‬ ‫اخر حضور جیرانی فضایی برای گپ های ســینما گران در‬ ‫برابر مخاطبان تلویزیون شــده بود ‪ -‬تغییر جهت بدهد و به‬ ‫سمت تبلیغ ارزش ها حرکت کند‪.‬‬ ‫اقای گبرلو کارش را اندکــی محافظه کارانه اغاز کرد‬ ‫که در نتیجه اش در همان اغاز برنامه با ریزش مخاطب رو‬ ‫به رو شد‪ .‬با این حال گبرلو که ســابقه اجرای میزگردهای‬ ‫جشنواره فجر را داشت‪ ،‬تا مدتی برنامه را با حفظ کرسی نقد‬ ‫اقای فراستی ادامه داد اما بعد از مدتی او را هم کنار گذاشت‬ ‫تا برنامه را به سبکی که تشخیص خودش بود پیش ببرد‪.‬‬ ‫او که می خواســت در برنامــه اش از منتقدان متعدد‬ ‫استفاده کند تا به نظرات متفاوت فرصت طرح شدن بدهد‪،‬‬ ‫معتقد بود که دوران نقدهایی که مسعود فراستی به سینما‬ ‫داشت و اســتفاده از عبارت هایی مثل اینکه بگوییم فیلم‬ ‫مقوایی است یا در نیامده است و کیلویی است و این حرف ها‬ ‫تمام شده بود و علت کنار گذاشته شدن او از این برنامه هم‬ ‫همین بود‪.‬‬ ‫نظر فراســتی البته در این مورد کمــی متفاوت بود‪.‬‬ ‫او می گوید گبرلو از او خواســته است که نظریاتش درمورد‬ ‫فیلم ها را تعدیل کند و با سینما و سینماگران ارام تر برخورد‬ ‫کند‪ ،‬اما فراستی که خودش اعتقاد دارد که سختگیر است و‬ ‫نقد را جایگاهی برای حمله به فیلم ها و فیلمسازان می داند‪،‬‬ ‫این ایده را نپذیرفته است و از برنامه قهر کرده است‪.‬‬ ‫خود او بعدا در مورد جدایــی اش از هفت گفت که در‬ ‫ابتدا به او پیشنهاد داده بودند که بعد از جیرانی اجرای برنامه‬ ‫را به عهده بگیرد اما او نپذیرفته است چون معتقد بوده که‬ ‫نمی تواند جلــوی دوربین در مورد امار فــروش فیلم حرف‬ ‫بزند و در مــورد هفت گبرلو هم می گوید که «من همیشــه‬ ‫به فریدون این انتقاد را داشتم که چرا برنامه این قدر خبر و‬ ‫گزارش دارد و زرد است‪ ،‬اما دیدم گبرلوی مدعی ارزش‪ ،‬دو‬ ‫برابر زرد است‪ .‬البته االن چهار برابر زرد است و برنامه هفتی‬ ‫که قبال هفت بود االن هفت دهم هم نیست‪ .‬او نیتش خیر‬ ‫است اما این کاره نیســت‪ .‬ماندن در این برنامه جزو معدود‬ ‫دفعاتی بود که اشــتباه کردم‪ ،‬باید یک مقدار جدی تر نگاه‬ ‫می کردم که با چه کسی طرف هستم‪ ،‬اما این کار را نکردم‪.‬‬ ‫من گفتم هر کس می خواهد باشد‪ ،‬هر کاری می خواهد با‬ ‫«هفت» بکند‪ .‬من فقط با قسمت نقد ان کار دارم و با همین‬ ‫انگیزه هم امدم‪ ».‬عمر گبرلو در هفت بیشتر از عمر جیرانی‬ ‫بود؛ بین سال های ‪ 91‬تا تابستان ‪ . 94‬او در حالی به کارش‬ ‫ادامه داد که تغییر دولت و در نتیجه اش تغییرات در سازمان‬ ‫ی و با حد اقل حاشیه پشت سر گذاشت‪.‬‬ ‫سینمایی را به ارام ‬ ‫هفت در این دوران یک ســری سنت شکنی ها را هم‬ ‫در کارنامه اش جــا داد‪ .‬اولین حضور مســعود کیمیایی در‬ ‫تلویزیون در زمان تهیه کنندگی و مجری گری گبرلویی اتفاق‬ ‫افتاد که عده ای او را محافظه کار می دانستند‪ .‬دعوت او از‬ ‫رخشان بنی اعتماد هم یکی دیگر از برنامه های ویژه هفت را‬ ‫در این دوران رقم زد‪ .‬برخی مناظره های جنجالی گاه و بیگاه‬ ‫در برنامه هفت نشــان می داد که این برنامــه با وجود تمام‬ ‫احتیاط ها و محافظه کاری هایی که دارد هنوز ظرفیت هایی‬ ‫برای خبر ساز شدن دارد‪ .‬اما بار دیگر با تغییرات در مدیریت‬ ‫ســازمان صدا و ســیما‪ ،‬حرف جابه جایی و تغییر در برخی‬ ‫برنامه ها از جمله هفت مطرح شــد و در حالی که روزنامه ها‬ ‫افخمی جنجالی است‬ ‫گفت و گوی مثلث با محمدتقی فهیم‬ ‫این هفت به جایی نمی رسد‬ ‫گفت و گوی مثلث با رضا درستکار‬ ‫‪67‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثل ث | شماره ‪282‬‬ ‫‪68‬‬ ‫فراستی بودن‬ ‫‪2‬‬ ‫بازگشت فراستی به برنامه هفت به معنای روزهای سخت برای کارگردان هاست‬ ‫مثلث | شماره ‪282‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫این روز هــا ترجیح می دهــد که در مهرشــهر کرج‪،‬‬ ‫کافه اش را اداره و همان جا هم کالس سینما و نقد بگذارد؛‬ ‫این «فراســتی» قبل از خبر تغییر تیم برنامه هفت است‪.‬‬ ‫حاال همزمان با اینکه اعالم شده است بهروز افخمی ادامه‬ ‫ســاخت برنامه هفت را به عهده خواهد داشت‪ .‬قرار است‬ ‫فراســتی هم به این برنامه برگردد‪ ،‬همان طــور که از اغاز‬ ‫برنامه با جیرانی همراه بو د و مدتی بخش نقد فیلم برنامه را با‬ ‫مدیریت گبرلو اجرا کرده بود‪ .‬او دو باره در تیم هفت است و‬ ‫این یعنی بازگشت جنجال هایی که با قهر او از هفت‪ ،‬داشت‬ ‫کم کم از یاد می رفت ‪ .‬باید دوباره منتظر شنیدن عبارت های‬ ‫عجیب در مورد سینمای ایران و فیلمســاز هایش باشیم‪.‬‬ ‫فراســتی می گوید کار نقد نویسی را به صورت غیر حرفه ای‬ ‫از سال های دبیرستان اغاز کرده است‪ ،‬بعد از ان فهرست‬ ‫بلندی از دانشــگاه های مختلفی که در انها درس خوانده‬ ‫ را ارائه می دهــد‪ .‬از ایتالیا و درس فلســفه و هنر‪ ،‬تا زندگی‬ ‫در فرانســه و درس اقتصاد‪« .‬در ‪ 19‬ســالگی در امتحان‬ ‫اعزام محصل به خارج قبول شــدم و به ایتالیا رفتم و پس‬ ‫از یادگیری ایتالیایی در شهر «پرو جا» به «بولونیا» رفتم و‬ ‫در رشته فلسفه و نمایش در دانشگاه بولونیا درس خواندم‪.‬‬ ‫سپس به فرانسه رفتم و در پاریس هنرهای تجسمی خواندم‬ ‫و بعد به دانشــگاه پاریس ‪( 8‬ونسان) رفتم‪ ،‬جامعه شناسی‬ ‫و اقتصاد سیاسی خواندم‪ .‬لیســانس هنرهای تجسمی را‬ ‫از «بوزار» (هنرهای زیبا) گرفتم‪ .‬لیسانس جامعه شناسی‬ ‫و متریز اقتصاد سیاســی را با تز «سرمایه داری پیرامون در‬ ‫کشورهای جهان ســوم» گرفتم و در اســفند ‪ 57‬به ایران‬ ‫امدم‪».‬‬ ‫با این حــال وقتی بعد از ســال ها تحصیــل به ایران‬ ‫بر می گردد برای مدتی کارش می شود تدریس زبان فرانسه ‬ ‫تا می رسد به ســال ‪ ،66‬و نشریه ســروش که نقد نویسی را‬ ‫در انجا دوباره از ســر بگیرد‪ .‬شاید بشــود گفت که بخش‬ ‫جدی تــری از کار فراســتی به عنــوان منتقــد ســینما‪ ،‬از‬ ‫اشنایی اش با مرتضی اوینی شــروع می شود‪ ،‬سال ‪1 369‬‬ ‫ی که‬ ‫و راه اندازی فصلنامه ســوره سینما به ســردبیری اوین ‬ ‫فراستی منتقد اصلی ان بود‪ .‬بعد از ان مجله «نقد سینما»‬ ‫را در حوزه هنری منتشر می کند و مسئولیت سردبیری اش را‬ ‫به عهده می گیرد‪ ،‬نشریه بعد از پنج شماره متوقف می شود و‬ ‫تا ‪ 10‬سال بعد در ‪ 1382‬که دوباره پنج شماره دیگرش منتشر‬ ‫می شود و باز متوقف‪.‬‬ ‫در تمام این سال ها‪ ،‬اقای فراستی ان طور که خودش‬ ‫در سایت شخصی اش نوشــته اســت‪ ،‬در دانشکده های‬ ‫ســوره‪ ،‬ســینما تئاتر‪ ،‬باغ فردوس‪ ،‬کارگاه نقــد فیلم حوزه‬ ‫هنری‪ ،‬فرهنگســرای ارســباران و پایداری نقــد و تحلیل‬ ‫فیلم درس داده‪ ،‬تعدادی برنامه تلویزیونی ســاخته است‪،‬‬ ‫چند تایی کتاب ترجمه کــرده و کتاب های زیادی هم از او‬ ‫منتشر شده است‪.‬‬ ‫برای خیلی ها مسعود فراســتی یعنی رد و انکار تمام‬ ‫سینمای ایران‪ ،‬از باال تا پایین‪ ،‬هیچ کس خوب نیست‪ ،‬هیچ‬ ‫ی دیدنی نیست‪ ،‬هیچ قصه ای وجود ندارد و همه تمام‬ ‫فیلم ‬ ‫شده اند! در واقع نه این یک مورد خاصش‪ ،‬اقای فراستی‬ ‫عالوه بر رد اکثر قریب به اتفاق فیلم های ایرانی با بسیاری‬ ‫از فیلم ها و فیلمســاز های پر فروش دنیا هم ســر دوستی‬ ‫ندارد‪ ،‬می گوید «لینکلن» اسپیلبرگ‪ ،‬بد است‪ ،‬همین طور‬ ‫«جانگوی ازاد شده» تارانتینو‪ ،‬در یکی از مصاحبه هایش‬ ‫هم گفته اســت که وودی الن را دوســت ندارد‪ .‬نقد های‬ ‫فراستی به سینما انقدر تند اســت که مثال جمله «ده فیلم‬ ‫خوب از نگاه فراستی» ارزش استثنایی پیدا می کند و تبدیل‬ ‫به تیتر خبر می شود‪ ،‬حاال شــاید وقت ان باشد که بپرسیم‬ ‫اصال اقای فراستی چه می گوید و مشکلش با سینمای ایران‬ ‫ل هانکه و‬ ‫و شاید حتی بخش هایی از سینمای جهان که مث ‬ ‫تارانتینو را هم شامل می شود در چیست؟‬ ‫یکــی از مهم ترین اصولی که ســینمای مــورد نظر‬ ‫فراســتی باید بر ان قرار بگیرد‪ ،‬ســرگرمی است‪« ،‬هنر در‬ ‫سینما از پس سرگرمی می اید‪ .‬در سینما اصل‪ ،‬سرگرمی و‬ ‫هنر است‪ ،‬یعنی باید قصه درســتی بگوید‪ ،‬فضا و ادم های‬ ‫درســتی را ترســیم و مخاطب را جذب کند‪ .‬اینجاست که‬ ‫م می شــود‪.‬‬ ‫بین همــه اینها ان فیلم بــه معنای واقعی فیل ‬ ‫مهمترین حرف های بشریت را هم در فیلمت بزنی‪ ،‬کسی‬ ‫مخالف هر چیزی که می خواهی بگویی‪ ،‬نیست‪ ،‬اما وقتی‬ ‫مخاطب نباشد فایده ای ندارد‪ .‬این مشکل سینمای ایران‬ ‫است‪ .‬دوستان می خواهند مفهوم سازی کنند و فیلم معناگرا‬ ‫بسازند‪ ،‬چون ارزشــی‪ ،‬دینی و مفهوم ســازند اما سینمایی‬ ‫نیســتند و چون ســینمایی نیســتند هیچ کدام از اینها هم‬ ‫نیستند‪ .‬وقتی قرار است یک قصه دینی بسازی‪ ،‬به صرف‬ ‫اینکه قصه ات دینی اســت‪ ،‬فیلمت دینی نمی شود‪ .‬قصه‬ ‫ی که بلد نیست بدهی به هدفت نخواهی‬ ‫ دینی را دست ادم ‬ ‫رسید‪ .‬غیرممکن است ســینما به ما کولی بدهد‪ ،‬نمی شود‬ ‫مدیوم را بلد نباشیم‪ ،‬اما چیزی که می خواهیم را به ما بدهد‪.‬‬ ‫به همین دلیل هم‪ ،‬من در این سال ها گفتم همه چیز در گرو‬ ‫فرم است‪ .‬فرم است که محتوا را می ســازد‪ .‬ممکن است‬ ‫ایده‪ ،‬تم و مضمون وجود داشته باشــد‪ ،‬اما محتوا قبل از‬ ‫فرم اصال وجود ندارد‪ .‬فرم است که مضمون و ایده شما را‬ ‫به محتوا تبدیل می کند‪».‬‬ ‫معتقد است که حتی سینمای امریکا هم دیگر حرفی‬ ‫برای گفتن نــدارد؛ «فیلم هایی که دیــده ام یکی از یکی‬ ‫ضعیف ترند‪ .‬انها دیگر حرف جدی ای در سینمایشان ندارند‬ ‫و دیگر ان سینمای پرطمطراق و فاتح جهان نیست‪ .‬شکوه‬ ‫و ســرگرمی اش را از دست داده‪ .‬اســپیلبرگ «لینکلن» را‬ ‫می سازد که واقعا خنده دار است‪ .‬یک پالن «لینکلن» جان‬ ‫فورد به کل فیلم اسپیلبرگ می ارزد‪».‬‬ ‫با اینکه ممکن است خیلی ها انتقاد های فراستی به‬ ‫ســینما گران ایرانی را نپذیرند‪ ،‬اما عده ای هم هســتند که‬ ‫حرف دلشــان را در این مورد از زبان او می شنون د که معتقد‬ ‫است سینما گران ایرانی کال مخاطب را فراموش کرده اند و‬ ‫در فیلمسازی اصال گیشه و فروش فیلم را ان طور که باید در‬ ‫اولویت قرار نمی دهند؛ «بیشتر فیلمساز های ایرانی جهانی‬ ‫که داشته اند را از دست داده اند‪ ،‬خودشان فکر می کنند که‬ ‫چیز دیگــری را به جای ان انتخاب کردنــد‪ ،‬اما به نظر من‬ ‫انتخاب نکردند‪ ،‬بلکه از دستش دادند‪ .‬اما نتوانستند دنیای‬ ‫دیگری جایگزین این چیزی که از دست دادند کنند‪ .‬چون‬ ‫تجربه دیگری از زندگی نداشــتند جز یک تجربه خیلی بد؛‬ ‫منظورم تجربه پول دراوردن اســت‪ .‬البته معنی حرفم این‬ ‫نیســت که من مخالف پول در اوردن باشم‪ ،‬من نه مخالف‬ ‫پول دراوردن هستم و نه مخالف رفاه‪ .‬شما نباید خودت را‬ ‫به رفاه بفروشی‪ .‬اگر هم می خواهی این کار را بکنی از اینجا‬ ‫برو بیرون‪ .‬ان موقع من هم خیلی به تو احترام می گذارم و‬ ‫هر وقت خواستم دالر بخرم سراغت می ایم! اما دالرفروش‬ ‫در سینما معنا و جایگاهی ندارد‪ .‬در سینما برج سازی می کنند‬ ‫نه فیلمســازی! رانتخواری می کنیم و همه جــور رانتی از‬ ‫همه جا می گیریم‪ ،‬از مردم هم توقع داریم‪ .‬دســتت توی‬ ‫جیب خودت نمی رود امــا زندگی ات هــر روز رفاه زده تر از‬ ‫دیروز می شود‪ .‬تا دیروز که تو هم مثل مردم عادی زندگی‬ ‫می کردی‪ .‬کوچه‪ ،‬نفس مردم و شهید را می فهمیدی‪ .‬چون‬ ‫با انها زندگی می کردی اما االن خانه ات را بردی باالشهر و‬ ‫دیگر نمی دانی جای دیگر چه خبر اســت‪ .‬خیلی از ادم ها‬ ‫هم افرادی نیستند که با این مهاجرت ها تغییر نکنند‪ .‬اینقدر‬ ‫سطحی و بدون دنیا هستی که ان فضا تو را می بلعد و دیگر‬ ‫چیزی از تو باقی نمی ماند‪ .‬اما بهتر است حاال که در ان فضا‬ ‫قرار گرفتی‪ ،‬درباره همان فضا حرف بزنی‪ .‬وقتی خودت در‬ ‫جردن می نشینی‪ ،‬ولی درباره پامنار حرف می زنی‪ ،‬دیگر لو‬ ‫می روی که غیرواقعی هستی‪ .‬تو در صورتی می توانی کار‬ ‫ملموسی بسازی که در ان فضا زندگی کرده باشی و نسبت‬ ‫به ان فضا شــرمنده نباشــی‪ .‬حاال باید راجع به ان فضای‬ ‫جدید هم انالیز داشته باشی و ان را اسیب شناسی کنی‪».‬‬ ‫گوشه ای از گفت وگوی فراستی با هفته نامه مثلث‬ ‫نقد دیگری که اقای فراستی دائما به سینمای ایران‬ ‫وارد می کنــد‪ ،‬باز هم حرف خیلی هاســت در رد ســینمای‬ ‫دولتی‪« ،‬دیگر دولت هم نمی گذارد ارتباط بین فیلم ساز و‬ ‫مخاطب اتفاق بیفتد و همیشه سد سینمای دولتی بین انها‬ ‫وجود دارد‪ .‬در این ســینما به جای اینکه به مخاطب عام یا‬ ‫خاص نگاه شود‪ ،‬به دولت توجه می شود‪ .‬ساختار مریض‬ ‫سینمای دولتی این عدم ارتباط را به وجود می اورد و وقتی‬ ‫این اتفاق می افتد نه تو اصالح می شوی و نه مخاطب رشد‬ ‫می کند‪ .‬مخاطب درجا می زند‪ ،‬اما فیلمساز عقب می ماند‪.‬‬ ‫در این میان با پول دولتی هر کاری دلش می خواهد می کند‬ ‫و برجساز می شود‪ .‬در ســینمای ایران مسابقه باج خوردن‬ ‫است‪ .‬بودجه هفت ‪ -‬هشــت میلیاردی‪ ،‬اما فروش ‪ ۲۰۰‬یا‬ ‫نهایتا ‪ ۵۰۰‬میلیونی! این ســینما واقعا خنده دار است‪ ،‬باید‬ ‫درش را بست‪ .‬سینمایی که دخل و خرج فیلمش یکی نباشد‬ ‫را باید تعطیل کرد‪ .‬باید این رویه را درســت کنیم‪ .‬سینمای‬ ‫دولتی از «الف» تا « ی» اش فاجعه اســت‪ .‬ســاختار این‬ ‫سینما مشــکل دارد‪ .‬ایراد از شــمقدری نیست‪ ،‬فراستی را‬ ‫هم در این سیســتم بگذارید‪ ،‬چون ســاختارش ایراد دارد‬ ‫خراب می کند‪ .‬اگر می خواهیم مســاله را حــل کنیم باید‬ ‫ســاختار را به هم بریزیم‪ .‬در اولین قدم هم باید سوبسید را‬ ‫در تولید برداشــت و به جایش در اکران گذاشت‪ .‬سینمای‬ ‫ما باید شبیه سینمای دنیا شود‪ .‬سینمایی که شبیه سینمای‬ ‫اروپای شرقی قدیم است‪ ،‬جز شکست نتیجه ای ندارد‪ .‬در‬ ‫نهایت هم اگر بخواهد فیلم خوبــی از ان دراید که به نظر‬ ‫من سالی یکی‪ ،‬دو فیلم اســت هیچ ربطی به دولت ندارد‪.‬‬ ‫من یکبار هم در «هفت» گفتم خوبی های این ســینما به‬ ‫شما ارتباط ندارد‪ ،‬اما بدی هایش همه به شما مربوط است‪.‬‬ ‫البته اول به دولت‪ ،‬بعد به شخص فیلمساز و نوع زندگی که‬ ‫انتخاب کرده‪».‬‬ ‫ســوال دیگری کــه در مورد فراســتی وجــود دارد‪،‬‬ ‫مســاله ای اســت که زیر ســایه رابطه او با مرتضی اوینی‬ ‫است و دســت اویزی شــده تا برخی او را متهم کنند که از‬ ‫ســینمای ایدئولوژیک حمایــت می کنــد‪ .‬موضوعی که‬ ‫خودش به شــدت با اصرار منکر ان می شــود؛ « ســینما‬ ‫می تواند ایدئولوژیک و متعهد باشد و عده ای ان را دوست‬ ‫نداشــته باشــند‪ ،‬اما قبل از ان اولین نکته این اســت که‬ ‫سینما باید سینما باشــد ‪ ،‬نه حکومتی هایی که سینما ابزار‬ ‫دستشــان اســت و میلیاردها تومان هم خــرج می کنند و‬ ‫فیلمشان فیلم است و نه روشــنفکران اپوزیسیون نما که‬ ‫از پوزیسیون می خورند‪ ،‬انها هم به ســینما به عنوان ابزار‬ ‫نگاه می کنند‪ .‬اوینی از فیلم های «دیده بان»‪« ،‬مهاجر»‬ ‫‪69‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪70‬‬ ‫مثل ث | شماره ‪282‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫و «هور در اتش» خوشش می اید و من هم خوشم می امد و‬ ‫علت اشنایی ما هم همین فیلم ها بودند‪ .‬اساسا فیلم های‬ ‫«دیده بان» و «مهاجر» فیلم تبلیغ حکومت اســت‪ .‬اینها‬ ‫فیلم های درستی هســتند که اوال سینما هستند بعد ادم ها‬ ‫و فضا هایی را نشان می دهند که کســی می تواند دوست‬ ‫داشته باشد یا دوست نداشته باشد‪».‬‬ ‫با همه این حرف ها‪ ،‬سینمای ایران هر چند به سختی‬ ‫اما هنوز نفس می کشــد و هر سال هم تعداد فیلم هایش و‬ ‫گردش مالی ساالنه اش بیشتر از ســال قبل می شود‪ ،‬ایا‬ ‫باید بر این مبنا فرض را بر این گذاشت که مخاطبان سینما‬ ‫می توانند عام و خاص باشند و تصور کرد که انتقاد ها فقط‬ ‫از طرف مخاطبان خاص سینما است که مطرح می شود؟‬ ‫یا شاید باید این ســوال را طور دیگری پرسید‪ ،‬ایا فراستی‬ ‫زیادی ســختگیر اســت؟ خودش این طور فکر نمی کند‪.‬‬ ‫«سینما باید در چهار دقیقه اول من را جذب کند و پای فیلم‬ ‫بنشــاند‪ .‬من هم به عنوان مخاطب با حرف پای تماشای‬ ‫یک فیلم نمی نشــینم چون مغزم پر از حرف است‪ .‬من با‬ ‫تصویر جذب می شوم‪ .‬هر ادم عادی هم همین طور است‪.‬‬ ‫من نیز یک ادم سینما رو به شدت معمولی مثل همه هستم‪.‬‬ ‫من سعی می کنم خودم را مثل مخاطب عام کنم‪ ،‬نه اینکه‬ ‫از او بخواهم مثل من شود‪ .‬چهار دقیقه اول باید قصه فیلم‬ ‫شروع شــود‪ ،‬بعد که پیش می رویم داستان جذاب است‪،‬‬ ‫درست پیش می رود‪ ،‬دوربین و بازی ها هم درست هستند‪.‬‬ ‫بعــد از ان فرمت فیلم را نگاه می کنــم‪ .‬مخاطب خاص از‬ ‫دل مخاطب عام بیرون می ایــد‪ ،‬در واقع مخاطب خاص‬ ‫دنباله مخاطب عام است‪ .‬شــما می توانی فیلمت را خیلی‬ ‫ساده بسازی و این موضوع خیلی هم خوب است‪ .‬من هم‬ ‫به عنوان مخاطب عــام ان را می بینم و تحملش می کنم و‬ ‫بعد از یک ساعت و نیم که فیلم برایم تمام می شود از سالن‬ ‫سینما بیرون می ایم‪ ،‬یا اینکه من بعد از یک ساعت و نیم‬ ‫که با فیلم سرگرم شدم‪ ،‬اگر فیلم بعد از این مدت زمان من‬ ‫را به قدری جذب کرد که بخواهم ان را دوباره ببینم این بار‬ ‫من به عنوان مخاطب خاص به تماشای فیلم می نشینم‪.‬‬ ‫حاال مــن دیگر قصــه را می دانــم و وارد بحث های دیگر‬ ‫می شوم‪ .‬بدون لحاظ مخاطب عام و خاص‪ ،‬تو به عنوان‬ ‫یک فیلمساز اصال مخاطب نداری‪».‬‬ ‫در ادامه همین بحث است که فراستی را ضد جریان‬ ‫روشــنفکری می دانند‪ ،‬به هر حال در مورد اکثر فیلم سازان‬ ‫ایرانی انتقاد هایی را مطرح می کند‪ ،‬و معتقد اســت که اگر‬ ‫بخواهد یک فیلمســاز خوبی ایرانی را نام ببرد‪ ،‬ان یک نفر‬ ‫مسعود کیمیایی است که دنیای خودش را دارد و خیلی ها‬ ‫با دنیــای او ارتباط خاصی دارند‪ ،‬هر چنــد می گویند او هم‬ ‫در فیلم هــای اخرش حرفی برای گفتن نداشــته اســت‪.‬‬ ‫با این حال نقد فراســتی به جریانی که به نام روشــنفکری‬ ‫مشهور است‪ ،‬این است که «وقتی «مساله» و «درگیری‬ ‫شخصی» نباشد‪ ،‬نه هنری به وجود می اید و نه نقدی‪ .‬مگر‬ ‫می شود کسی کارگردان باشد اما در خیابان بین مردم نرود؟‬ ‫اما اقایان به خیابان نمی روند‪ ،‬به کتابفروشی نمی روند که‬ ‫کتاب بخرند‪ ،‬بقالی هم نمی روند‪ .‬حاال فکر می کنید از انها‬ ‫چه می ماند؟ فقط یک ماشین شاســی بلند که از ان پیاده‬ ‫نمی شوند و از باال به مردم نگاه می کنند‪ ....‬از نظر من اوینی‬ ‫یک روشنفکر واقعی بود که البته از روشنفکری گذر کرد و‬ ‫دلیل ان هم وقوع جنگ بود‪ ».‬اما اگر اقای منتقد بخواهد‬ ‫توصیه ای به سینمای ایران بکن د و دست روی چیزی بگذارد‬ ‫که به نظرش نیاز امروز ســینمای ایران اســت‪ ،‬توصیه او‬ ‫به فیلمســاز ها این اســت که « فیلم ارزان بسازند؛ چرا که‬ ‫مشکل سینمای ما بیگ پروداکشن نیست‪ ،‬بلکه سینمای‬ ‫ما محتاج فیلم های ارزان است‪ ».‬مسعود فراستی به برنامه‬ ‫هفت بازگشته است‪ .‬این شاید خبر خوبی برای مردم باشد‬ ‫ولی احتماال کارگردان هــا و تهیه کننده ها چندان این خبر‬ ‫را دوست ندارند‪.‬‬ ‫افخمی جنجالی است‬ ‫گفت وگوی مثلث با محمدتقی فهیم‬ ‫برنامه هفــت از اغاز تــا امروز بــاال و پایین های‬ ‫زیادی را پشت سر گذاشته است‪ ،‬اگر بخواهیم‬ ‫نگاهی به ســابقه این برنامه داشته باشیم‪ ،‬شما‬ ‫هفت در دوره جیرانی را چطور ارزیابی می کنید؟‬ ‫من نســبت به هفت در دوره جیرانی منتقد بودم ‪.‬‬ ‫به نظــرم می امد که رویکر هــای این برنامــه در ان روز ها‬ ‫علی رغم اینکه خود اقای جیرانی شخصیت جذابی دارد و‬ ‫اطالعات بسیار وسیع در سینمای ایران و جهان دارد‪ ،‬اما‬ ‫جذابیت برنامه بیشتر مربوط به شخصت خود او بود نه چیز‬ ‫دیگر ‪ .‬در ان روز ها برنامه هفت‪ ،‬در راستای ارائه راهکاری‬ ‫برای خروج ســینما از بحران نبــود‪ ،‬همچنین ان فصل از‬ ‫برنامه هماهنگی با اهداف استراتژیک سینمایی که برای‬ ‫ایران تعریف شده نداشت‪.‬‬ ‫در دوره گبرلو چطور؟ در ایــن دوران به هر حال‬ ‫هفت کمــی مطبوعاتی تر شــد‪ ،‬در عین حال که‬ ‫عــده ای اعتقــاد دارند کــه در این زمــان برنامه‬ ‫ضربا هنگ خودش را تا حدودی از دست داده بود‬ ‫اما حرکت های غیر منتظره ای که انجام می شــد‬ ‫هر از چندی برنامه را در صدر اخبار می اورد‪.‬‬ ‫وقتی که گبرلــو به برنامــه هفت امد من بســیار‬ ‫خوشحال شدم‪ ،‬چون به هر حال او با سابقه کاری که داشت ‬ ‫و جزو بچه های انقالبی محسوب می شد‪ ،‬اطالعاتی هم‬ ‫در سطح سینمای ایران داشــت که به کارش می امد و در‬ ‫اجرای برنامه کمک می کــرد ‪ .‬در ایــن دوره برنامه هفت‬ ‫بیشــتر به اهداف انقالبی ســینما نزدیک بود و می شد ان‬ ‫را تحمل کرد‪ ،‬امــا چیزی که وجود داشــت این بود که در‬ ‫یک ســال اخیر‪ ،‬برنامه هفت از سمت و ســوی اولیه خود‬ ‫فاصله گرفته بود ‪ .‬گبرلو هم تا حدودی تالش می کرد که‬ ‫در فرصت دادن به روشــنفکران و تریبون دادن به انها به‬ ‫راه اقای جیرانی برود ‪ .‬این موضوع با هدفی که تلویزیون‬ ‫دنبال می کرد فاصله داشــت با این حال نقطه قوت برنامه‬ ‫در این بود که تالش می کرد تا فضای سینما را ارام کند در‬ ‫نتیجه برنامه هفت گبرلو تا حــدود زیادی فاقد یک «ان»‬ ‫بود که مخاطب را غافلگیر کند و این موضوع دیگری بود‬ ‫که می توانست نقطه ضعف برنامه باشد‪ ،‬اما چیزی که نباید‬ ‫فراموش کرد این اســت که برنامه ارامش افرین هفت در‬ ‫این مدت کمک زیادی به سینما کرد از این جهت که برنامه‬ ‫باعث شــد انتقال از دوران اقای شمقدری به دوران اقای‬ ‫ایوبی به ارامی و با حد اقل تنش همراه باشــد‪ ،‬با این حال‬ ‫این برنامه هم انتظار هایی که از رســانه می رود را بر اورده‬ ‫نکرد هر چند که برای سینما مناسب بود‪.‬‬ ‫اما این موضوع را نباید فراموش کنیم که سینمای ما‬ ‫دچار بحران مخاطب است‪ ،‬وقتی خود سینما دچار چنین‬ ‫مساله ای اســت‪ ،‬نمی توانیم انتظار داشته باشیم که یک‬ ‫برنامه ارام در مورد سینما بســازیم که در تلویزیون پخش‬ ‫شود و پر مخاطب هم باشد‪.‬‬ ‫به نظر می رسد که فصل جدیدی از برنامه هفت‬ ‫قرار است اغاز شود‪ ،‬شما قسمت اول برنامه را با‬ ‫اجرای افخمی دیده اید‪ ،‬نظرتان در مورد تغییری‬ ‫که اتفاق افتاده است چیست؟‬ ‫هفت االن باید با برنامه هایی مثل نود و خندوانه‬ ‫مقابله کند‪ ،‬برای اینکه ببینیم ایا در این رقابت موفق خواهد‬ ‫بود یا نه باید صبر کرد و دید کــه در ادامه چه چیزی پیش‬ ‫می اید ‪ .‬به هر حال قسمت اول برنامه وقتی که جیرانی ان‬ ‫را اجرا می کرد هم مشکالتی داشــت همین طور قسمت‬ ‫‪3‬‬ ‫یــک قســمت بــرای‬ ‫تصمیم گرفتن در مورد فصل‬ ‫جدید هفت کم اســت‪ ،‬این‬ ‫را اقای فهیم درابتدا ی این‬ ‫مصاحبه گفته است‪ ،‬با این‬ ‫حال سابقه ادم هایی که قرار‬ ‫است فصل جدید هفت را بســازند خیلی چیز ها به ما‬ ‫می گوید ‪ .‬اقای فهیم معتقد اســت که این ســری از‬ ‫برنامه هفت بهتر از دوره هــای قبلی نخواهد بود ‪ .‬او‬ ‫می گوید تلویزیون به دنبال جذب مخاطب اســت و‬ ‫برای همین تاختن به منتقدان را در دســتورکار قرار‬ ‫داده اســت‪ ،‬با این حال ایــن احتمــا ل را هم مطرح‬ ‫می کند که خود اقای افخمی مجری جدید هفت‪ ،‬هم‬ ‫تاختن به منتقدان را قبول نداشــته باشد و بداند که‬ ‫این کار اشتباه است!‬ ‫اول برنامه گبرلو‪ ،‬بنا بر این من فکر می کنم برای قضاوت‬ ‫در مورد سری جدید هفت باید کمی صبر کرد‪ ،‬اما ان چیزی‬ ‫که دراین مرحله می شــود در مورد برنامه گفت این اســت‬ ‫که اقای افخمی از جمله کسانی اســت که می تواند یک‬ ‫برنامه تلویزیونی را اداره کند‪ ،‬او اطالعات خوب سینمایی‬ ‫دارد‪ ،‬قبال سابقه روزنامه نگاری و نویسندگی دارد و رسانه را‬ ‫می شناسد و می داند که چطور باید در یک برنامه تلویزیونی‬ ‫درام ایجاد کند‪ ،‬و همین طور نداشتن درام در برنامه جلوی‬ ‫موفقیت ان را می گیرد‪.‬‬ ‫جنــس اقای افخمــی جنس مجری هــای جنجالی‬ ‫است‪ ،‬در همین قســمت اول برنامه هم دیدیم که او تمام‬ ‫تالشش را می کند که یک برنامه تولیدی بسازد که ممکن‬ ‫است خالی از جذابیت های یک سری بداهه گویی ها باشد‬ ‫اما در ان تالش شده است تا ارزش های دراماتیک افریده‬ ‫شود ‪ .‬یک مجری معمولی نمی تواند چنین اجرایی و چنین‬ ‫برنامه ای داشته باشد‪ ،‬در واقع حسن این قسمت اول این‬ ‫بود که من کنجکاو شــدم و توانســتم تا انتهــای برنامه را‬ ‫ببینم‪ ،‬اما نکته ای که به نظرم باعث ضعف برنامه است این‬ ‫بود که تحلیل های ان عمیق نبو د و در جمع بندی محتوای‬ ‫برنامه به شدت متشنج‪ ،‬گسیخته از هم و پر از تضاد بود‪.‬‬ ‫می شود به نمونه هایی از این موارد اشاره کنید؟‬ ‫یک مورد بســیار اشــکار ان همین بود که اقای‬ ‫افخمی در برنامه اش دولت را شــر می خواند‪ ،‬در حالی که‬ ‫خود او سال گذشته با همین بودجه دولتی فیلمی ساخته‬ ‫که اتفاقا شکست خورده است‪.‬‬ ‫او ســینمای بدون مخاطب را در حالی نفی می کند و‬ ‫از ان بد می گوید که فیلم های خــودش فروش ان چنانی‬ ‫ندارن د و در حالی از خودسانسوری سینما گران حرف می زند‬ ‫و به موضوع وجود پول نهاد های دولتی در ســینما اشــاره‬ ‫می کند که خودش در همــان برنامه ســعی می کند برای‬ ‫سریالش پول بگیرد‪.‬‬ ‫موضوع دیگر اظهارنظر او در مورد منتقدان است‪ ،‬به‬ ‫نظر من البته بخشی از حرف هایی که اقای افخمی می زند‬ ‫بیشــتر برای این اســت که جلب توجه کند ‪ .‬او می خواهد‬ ‫منتقدان در مورد کارش حرف بزنند وبه نظر می رسد که به‬ ‫هدفش هم رسیده است‪ ،‬در واقع می خواهم بگویم که او‬ ‫خودش می داند که حرفی که در مورد منتقدان زده‪ ،‬درست‬ ‫نیست‪ ،‬اما همه تالشش در این است که جلب توجه کند و‬ ‫فرهنگ‬ ‫گفت و گوی مثلث با رضا درستکار‬ ‫‪4‬‬ ‫این هفت به جایی نمی رسد‬ ‫رضا درســتکار از ان دســت منتقدانی است که‬ ‫برنامه این هفته هفت را با اجــرای اقای افخمی اصال‬ ‫نپســندیده اســت‪ ،‬او عالوه بر اینکــه انتقاد هایی را‬ ‫به مدیران ســینما وارد می داند که چنیــن تغییراتی را‬ ‫در برنامه هفــت اعمال کرده اند‪ ،‬معتقد اســت بهروز‬ ‫افخمی به دلیل سابقه کاری که دارد فرد مناسبی برای‬ ‫اجرای سری جدید هفت نیست و می گوید اینده هفت‬ ‫با منتقد و مجری که قرار است فصل سوم این برنامه‬ ‫را اداره کنند‪ ،‬احتماال اصال قابل قبول نخواهد بود‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪282‬‬ ‫برنامههفتچندسالیهستکهجایخودشرادر‬ ‫سینمای ایران باز کرده است‪ ،‬هم مخاطب های زیادی‬ ‫داردوبحث هایشمبنایحرفوحدیث هاییدرروز های‬ ‫بعدازپخشبرنامهمی شود ‪.‬برنامهفرازوفرود هاییراهم‬ ‫پشت سر گذاشته است‪ ،‬بگذارید از ایده برنامه و اقای‬ ‫جیرانیکهانرااغازکردندشروعکنیم‪،‬شماشروعبرنامه‬ ‫وفصلاولانراچطورارزیابیمی کنید؟‬ ‫برنامــه هفت به عنــوان یک برنامه برای پوشــش‬ ‫سینمای ایران در تلویزیون‪،‬‬ ‫بعد از تمرین هایی قبلی که‬ ‫تلویزیون بــرای این منظور‬ ‫انجام داده بود و برنامه های‬ ‫مختلفی کــه با ایــن هدف‬ ‫ســاخته شــده بــود‪ ،‬ایجاد‬ ‫شــد ‪ .‬علــت اینکــه برنامه‬ ‫توانست موفق باشد این بود‬ ‫که اقای جیرانی که ســابقه‬ ‫روزنامه نگاری و نویســندگی‬ ‫زیــادی هــم دارنــد‪ ،‬ان را‬ ‫راه انداخته بودند تــا به این‬ ‫وســیله از ان نگره های ارمانی که وجود داشــت به ســمت‬ ‫گفت وگویروز مره بازبانمردمحرکت کنندوسینماواهمیت‬ ‫انراباردیگرنشانبدهند ‪.‬علتهماینبودکهدریکمقطعی‬ ‫جریان هاییکهغیر هنریوغیر سینماییبودندتوجهزیادیبه‬ ‫سینما نشان می دادند و اقای جیرانی تالش کرد تا در سینما‬ ‫هم برنامه ای مانند‪ 90‬ورزشی تولیدکندواندکیهمبهسمت‬ ‫فضا های جنجالی و پر مخاطب حرکت کند کــه در ان زمان‬ ‫تصمیم درســتی هم بود و حاصلش یک برنامه زنده و پویا از‬ ‫کاردر امد‪.‬‬ ‫اما به هر حال نقد هایی هم به کار اقای جیرانی وارد‬ ‫بود‪...‬‬ ‫بله‪،‬یکیازمهم تریناشکال هاییکهبهاینبرنامه‬ ‫وارد بود‪ ،‬این بود که منتقــدی را اورده بودنــد و برای او یک‬ ‫کرسی نقدی تعریف کرده بودند که البته بعد از مدتی تبدیل‬ ‫به اشکال برنامه شد‪ ،‬البته این تصمیم از جهاتی خوب بود‪،‬‬ ‫مثال از این نظر که بــرای اولین بار در تاریخ تلویزیون‪ ،‬منتقد‬ ‫به رسمیت شناخته شــد و دیده شــد ؛ این امتیاز برنامه بود‪،‬‬ ‫اما همین موضوع به خاطر فرد خاصی که برای این کرســی‬ ‫انتخاب شده بود تبدیل به پاشنه اشیل برنامه هم شد‪ ،‬چرا که‬ ‫مادربرنامهمنتقدیداشتیمکهباهمهچیزمخالفبود‪،‬کسی‬ ‫که غالبا بدون تحلیل و بدون استدالل حرف می زد و بخش‬ ‫ی از سینما را هم مورد حمله قرار می داد ‪ .‬وقتی هم که از‬ ‫مهم ‬ ‫اوپرسیدهمی شد معیارشبرایاینکارچیست‪،‬ازفیلم هایی‬ ‫مثل اخراجی ها وشرط اول حرف می زدکهازنظرهنریهیچ‬ ‫جایگاهیندارند‪،‬ازایننظر‬ ‫برنامه در مــورد نقد فیلم ها‬ ‫یک جانبه حرکت می کرد و‬ ‫از یک جایی به بعد ان رفتار‬ ‫تند خودش وارد چرخه نقد‬ ‫شــد و از این نظر که دانش‬ ‫نقد دربخشنقدبرنامهوجود‬ ‫نداشــت موضوع به ضعف‬ ‫اصلــی برنامه تبدیل شــد‬ ‫چرا کهبهجایتوانمند سازی‬ ‫وافزایشدادندانشسینما‬ ‫بیشــتر یک نگاه نق زدن و‬ ‫ بی منطقبودنر اترویجمی کرد‪.‬اینبیانوتحلیل هایغلط‬ ‫باعثشدیکعدهافرادیکهدانشسینماندارند‪،‬مدعیشوند‬ ‫و از همه چیز بدشان بیاید‪ .‬این جا نگاه به نقد نگاه کوبیدن و‬ ‫حملهکردنبهسینمابودکهایننگاهدرستینبود‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫مخاطب جلب کند بدون اینکه اصال این مساله را که نظر‬ ‫دیگران در مورد کارش چه می تواند باشد را در نظر بگیرد‪،‬‬ ‫درواقع او تنها این این شیوه بیان را انتخاب کرده است که‬ ‫مخاطب جلب کند‪.‬‬ ‫اوردن فراســتی هم به نظر من با همین شــیوه نگاه‬ ‫قابــل توجیه اســت ‪ .‬مــا می دانیم کــه نظرات فراســتی‬ ‫چیز هایی نیست که به ســینمای ما کمک کند‪ ،‬البته این‬ ‫را در پرانتز بگویم که من خودم با بخشــی از نظرات اقای‬ ‫فراســتی موافق هســتم و نگاه او را به ســینما تا حدودی‬ ‫می پذیرم‪ ،‬اما مساله این است که این نگاه به سینما کمک‬ ‫نمی کند‪ ،‬چون که او کال علیه این سینما جبهه دارد‪.‬‬ ‫اما هر برنامه ای که در مورد ســینما ساخته می شود‬ ‫باید یک منتقد ثابت داشته باشد همان طور که هر مجله ای‬ ‫که در مورد ســینما درمی اید یک منتقد ثابت دارد‪ ،‬ضمن‬ ‫اینکه باید این را هم در نظر بگیریم که نظرات اقای فراستی‬ ‫نســبت به ســینما تا حدود زیادی همان نظرات تلویزیون‬ ‫نسبت به سینمای ماست ‪ .‬خود اوردن اقای فراستی به این‬ ‫برنامه با هدفی که مدیران می گویند برای این برنامه در نظر‬ ‫گرفته اند در تضاد اســت چرا که اقای فراستی نمی تواند‬ ‫کمکی به سینمای ایران بکند‪ .‬از این وجه به نظر می رسد‬ ‫که در برنامه یک سری تضادها و تناقض هایی وجود دارد‬ ‫و می رساند که در نهایت این برنامه کمی دم دستی است‪.‬‬ ‫اینکــه کار از نظــر فنــی و تکنیکــی خوب اســت‪،‬‬ ‫نمی رســاند که می شــود تضاد ها را نادیده گرفت ‪ .‬به نظر‬ ‫می رســد که هفت یک برنامه هیجانی باشد‪ ،‬اما از طرفی‬ ‫احتماال هم کم مایه خواهد بود‪.‬‬ ‫باتوجه به سابقه ای که از تیم فعلی سازنده هفت‬ ‫در نظر دارید‪ ،‬فکر می کنید که اینده این سری از‬ ‫برنامه به کجا خواهد رفت؟‬ ‫به نظر من اینده این فصــل از برنامه از دو فصل‬ ‫قبلی ان بهتــر نخواهد بود ‪ .‬با همه جوانبــی که می بینم و‬ ‫همه مسائلی که تلویزیون درحال حاضر با ان درگیر است ‬ ‫و با درنظر گرفتن شخصیت خود افخمی که به نظر می اید‬ ‫فردی تنوع طلب است و به سختی در یک جا ثابت می ماند‪،‬‬ ‫کسی که دوست دارد میدان های مختلف را تجربه کند‪ ،‬به‬ ‫نظرم این برنامه نمی تواند در خدمت ارزش های سینمایی‬ ‫باشــد‪ ،‬چون ناچار خواهد بود که با برخــی از کانون های‬ ‫مرجع در سینما در تضاد قرار بگیرد‪ ،‬این تضاد البته ممکن‬ ‫اســت یک عده ای از جوان ها و دانشــجویانی که سابقه‬ ‫فکری از مسائل ندارند را حذف کند و در نهایت به نفع خود‬ ‫برنامه نخواهد بود‪.‬‬ ‫البته من فکر می کنم باید این را هم در نظر گرفت که‬ ‫به میزانی که اقای افخمی در این راه مشورت پذیر باشد‪،‬‬ ‫ممکن اســت بتواند برنامه را تکانی بدهــد‪ ،‬اما در نهایت‬ ‫اقای افخمی با اینکه تالش می کند یک اتیکت حرفه ای‬ ‫برای خودش نشان بدهد اما تحت این مارک حرفه ای به‬ ‫هر کاری تن می دهد‪ ،‬او کســی اســت که یک فیلمی در‬ ‫مورد امام ساخته اســت که احتماال پر انتقاد ترین فیلم در‬ ‫این مورد اســت‪ ،‬او در یک دوره هم نماینده مجلس بوده‬ ‫اســت و نشــان داده اســت که می تواند با مدیریت های‬ ‫مختلف کنار بیاید و با افراد متفــاوت کار کند‪ ،‬با همه اینها‬ ‫به نظر من باید صبر کرد و بعدا در مورد کارنامه افخمی در‬ ‫هفت صحبت کرد‪.‬‬ ‫اقای افخمی االن بــه دلیل جوی که وجــود دارد‪،‬‬ ‫نشان می دهد که ضد روشــنفکر است‪ ،‬اقای فراستی هم‬ ‫همین اســت‪ ،‬و برای همین هم هســت که به تلویزیون‬ ‫می اید‪ ،‬چــون تلویزیون چنیــن چیــزی را می خواهد‪ ،‬ما‬ ‫دوســت داریم که یک هفت جاندار و خوب ببینیم که هم‬ ‫از ان لذت ببریــم و هم شــاهد تاثیر مثبت ان در ســینما‬ ‫باشــیم‪ ،‬اما باید صبر کرد و دید که ایــا این هفت ان هفت‬ ‫می شود یا نه!‬ ‫‪71‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثل ث | شماره ‪282‬‬ ‫‪72‬‬ ‫بعدازمدتیبههرحالبایکمقداریکشوقوس‪،‬‬ ‫اقایجیرانیبرنامهراترککردواقایگبرلوجانشین‬ ‫او شد‪ ،‬مجری و تهیه کننده جدید را البته بیشتر به‬ ‫سبقهروزنامه نگاری اشمی شناختیمامابااینوجود‬ ‫اوبرنامهرادرکانالیقراردادکهکمیازهفتجیرانی‬ ‫متمایزبود‪،‬منتقدانمی گویندبرنامهتاحدودزیادی‬ ‫مطبوعاتی شده بود‪ ،‬شــما فصل دوم این برنامه را‬ ‫چه طورارزیابیمی کنید؟‬ ‫به نظر من در دوره گبرلو یک اتفاق خوب افتاد و ان این‬ ‫بودکهپاشنه اشیلونقطهضعفبرنامهجبراوبهتصمیمخودش‬ ‫برنامه را ترک کرد و در نتیجه کرسی نقدی که در برنامه وجود‬ ‫داشتبینعده ایازمنتقداندستبهدستمی شد‪،‬اهمیت‬ ‫این اتفاق در ان بود که یــک فضایی برای گفت وگو به وجود‬ ‫امدوباعثشدکهمنتقدانهمبایک دیگروهمبامردمحرف‬ ‫بزنندواینرویه ایاستکهبهسمتاصالححرکتمی کند‪.‬‬ ‫یکی دیگر از اتفاقات خوبی که در این دوران افتاد این‬ ‫بودکه اواخردورهاقایشمقدرییکسریفیلم هایمبتذلی‬ ‫تولید شــده بود که برنامه گبرلو یا با نادیده گرفتن انها یا با نقد‬ ‫انها‪ ،‬در حذف این طور فیلم ها از سینما موفق بود‪ ،‬البته این‬ ‫موضوع را هم نمی توان نادیده گرفت که اقای گبرلو تســلط‬ ‫اقای جیرانی را نداشــت و ضرباهنگ برنامه هم اندکی افت‬ ‫کرده بود‪ ،‬اما به جای انها برنامه محاســن دیگری داشــت و‬ ‫داشت خوب پیش می رفت اما ناگهان دوباره مساله تغییر در‬ ‫برنامه پیش امد‪ ،‬مدیــران تلویزیون یک باره تصمیم گرفتند ‬ ‫اوضاعراعوضکنند‪.‬‬ ‫فکرمی کنیداینتصمیمناشیازچهبود؟‬ ‫در ایران این اتفــاق معموال رخ می دهد‪ ،‬وقتی یک‬ ‫برنامه ایموفقاست‪،‬اقایانمی خواهند یابخشیازانباشند‪،‬‬ ‫یابرنامهراتعطیلکنن دیاکاریکنندکهبرنامهدیگرموفقنباشد!‬ ‫به نظر من در این جریان اخیــر اقای گبرلو قربانی اختالفات‬ ‫مدیرانسیماشدهاست ‪.‬اینجا به جایی هامحصولمنازعات‬ ‫پشت پردهسیاسیاستونهارزش هایهنری‪.‬‬ ‫اما به هر حال اقای گبرلو هم منتقدانی داشــت‪ ،‬در‬ ‫واقع این برنامــه هفت اقای گبرلــو در برخی موارد‬ ‫اقداماتیراانجامدادهبودکهبسیاردورازنظربودو‬ ‫بودعده ایمدامازاوانتقادکنند‬ ‫همین هاباعثشده ‬ ‫واتهام هاییرابهاوواردبدانند‪.‬‬ ‫طبیعتا وقتی برنامه ای داریم که هر هفته خودش را‬ ‫ارائه می دهد و مخاطب هایــی از جناح های مختلف دارد که‬ ‫یکدست نیستند‪ ،‬این انتقاد ها هم مطرح می شود‪ .‬فراموش‬ ‫نکنیمکههنوزدرفضاییهستیمکهکسانیفکرمی کنندبهتر‬ ‫است دور سینما ها را دیوار بکشــیم‪ ،‬اما همزمان عده ای هم‬ ‫هستند که حرف امام را در مورد سینما فصل الختام می دانند‬ ‫و مانیفست جمهوری اسالمی را در این مورد دنبال می کنند‪.‬‬ ‫برخیکهمدعیهستندسینمامخالفاسالماستهرموضوع‬ ‫کوچکی را دســتمایه قرار می دهند کــه مخالفت کنند‪ .‬اینها‬ ‫البته باید بپذیرند سینما در جمهوری اســامی و در تمام دنیا‬ ‫شاخص ترین هنر هاست‪ .‬ما البته در حوزه های دیگر هنری‬ ‫همموفقیت هاییداشته ایمامادرنهایتاکثریتموفقیت های‬ ‫تسینما‬ ‫بین الملیمادرسینمابودهاست‪،‬حاالالبتهممکناس ‬ ‫گاهی هم به ضرر نظام بوده است اما بیشتر برای ما شیرینی‬ ‫یهمان طورکهبعدازانقالباسالمیهم‬ ‫داشتهاستتاتلخ ‬ ‫ماجنگراداشتی مکهنشانمی دهدشیرینیوتلخیهمیشه‬ ‫باهمهستند‪ .‬حاالدراینگسترهبزرگیکهسینمادارد‪،‬طبیعی‬ ‫است یکجاییهمچیز هاییمطرحبشودکههمهافرادباان‬ ‫موافقنیستند‪،‬امابایداینموضوعرادرنظرداشتکهماتنها‬ ‫کشوری در منطقه هستیم که در ســینما موفقیت داشته ایم ‬ ‫م و توانسته ایم تصویری از خودمان ارائه‬ ‫و اصال سینما داری ‬ ‫بدهیموبههمیندلیلاستکهبهماحملهنمی کنند‪ .‬کسانی‬ ‫که اعتراض می کنند در واقع بیشتر انتظار دارند که همه چیز‬ ‫یکدستبشود‪،‬اماخبایناتفاقنمی افتدودراینموردحرف‬ ‫اماماصلاست‪.‬‬ ‫حاال رسیده ایم به فصل سوم برنامه هفت؛ باتوجه‬ ‫بهاینکهیکقسمتازهفتجدیدبااجرایافخمی ‬ ‫رویانتنرفتهشمادرموردفصلسوماینبرنامهچه‬ ‫فکریمی کنید؟‬ ‫می خواهــم در ابتدا این موضوع را روشــن کنم که‬ ‫تلویزیون ارث پدری کسی نیست ‪ ،‬بیت المال است و متعلق‬ ‫به همه مردم‪ .‬بنابراین اولین انتقاد من به انجایی اســت که‬ ‫ان مجری محتــرم می ایــد در تلویزیون و می گویــد که اگر‬ ‫کسی برنامه را دوست ندارد ان را نگاه نکند‪ ،‬این حرف غلط و‬ ‫غیرقابلقبولاست‪.‬چونمادرموردیکتلویزیونخصوصی‬ ‫که بودجه ان شخصی است صحبت نمی کنیم بلکه در مورد‬ ‫تلویزیون ملی حرف می زنیم‪ .‬اقای پور محمدی مدیر شبکه‬ ‫تحضورداشت هوانجامدعیشدهاست‬ ‫دربرنامهاینهفتههف ‬ ‫کهمی خواهدسینمارانجاتبدهد‪،‬انهمدرحالیکهاوضاع‬ ‫تلویزیوناینقدرخراباست‪.‬‬ ‫باتوجهبهاینهاشمافکرمی کنید بایدچهاینده ایرا‬ ‫یمتصوربود؟‬ ‫برایبرنامههفتافخم ‬ ‫مندرپاسخبهاینسوالازادبیاتخوداقایافخمی‬ ‫ اســتفاده می کنم‪ .‬او مدعی اســت که دن کیشــوت است‪،‬‬ ‫می گوید کــه نظر منتقدان را قبــول ندارد و از تماشــا گران و‬ ‫به خصوص منتقد ها و روشنفکران رســما می خواهد که اگر‬ ‫برنامهاورادوستندارند‪،‬انرانگاهنکنند‪.‬‬ ‫بایدبهموقعیتفعلیاقایافخمی همنگاهکنیم‪،‬اودر‬ ‫سینمایفعلییکورشکستهاست‪،‬افکارشامروزینیست‬ ‫و رویه اش نشــان می دهد که به دنبال این اســت که در روی‬ ‫نقدوگفت وگوببندد‪،‬درهمینیکبرنامهبهروشنیبهمنتقدو‬ ‫روشنفکرتوهینمی کند‪.‬دیگرنمی دانمچقدردلیلالزماست‬ ‫که بدانیمکسی برای کاری مناسب نیست‪ ،‬درهمین قسمت‬ ‫اول نگاه کنید‪ ،‬اقای پور محمدی نشســته است و می گوید‬ ‫سینمایماسینمایونکبهباالاستواینرویهدرستنیست‬ ‫وبایداصالحشود‪،‬می خواهندسینمارانجاتبدهند‪،‬انهمدر‬ ‫برنامه ایکهکارگردانانباسوزوکیویتاراودستیارشبابی ام‬ ‫دبلیو‪،‬می روندبهکافه ایدرمهرشهرکهدرکافهبااقایمنتقد‬ ‫برای اینده برنامه تصمیم گیری کنند‪ .‬به نظر می رسد اقایان‬ ‫تجاهلمی کنندیاتصورمی کنندکهبینندگانجاهلهستند‪،‬‬ ‫چونباایننمایشیکهبهراهانداخته اندسوالمنایناستکه‬ ‫اصالایناقایانچهطورمی خواهندازونکبهپایینفکرکنند؟‬ ‫بایداینجابهروشنیبگویمکهقسمتاولسریجدید‬ ‫هفت من را ناراحت کرده است‪ ،‬اینکه کسی در رسانه ملی به‬ ‫منبگویدکهاگرنمی خواهیبرنامهمنرانگاهنکنغیر قابل‬ ‫قبولاست‪.‬‬ ‫صحبت کشــیده شــد به منتقد برنامــه هفت که‬ ‫به هر حالسابقهروشنیدارد‪،‬فکرمی کنیددرادامه‬ ‫نقشهفتدرنقدسینماییایرانچطورخواهدبود؟‬ ‫منتقد این برنامه معتقد اســت منتقد باید به سینما و‬ ‫فیلمساز حمله کند‪ ،‬کسی که چنین نگاهی دارد اصال بویی‬ ‫از نقد نبرده اســت‪ ،‬هیچ چیز از این همه گســتردگی نقد در‬ ‫سر تا سر دنیا نمی داند اصال نمی داند که نقد چند شاخه دارد؛‬ ‫چنین کسی چطور می خواهد نقشی در فضای نقد سینمایی‬ ‫بازی کنــد؟ اقایان در مورد دوســتی با مرتضــی اوینی حرف‬ ‫می زنند‪،‬درحالیکهبهنظرمناینحرف هامصادرهبهمطلوب‬ ‫اســت‪ ،‬وگر نه حرف و گفتار و نظر اوینــی در مجله هایی که‬ ‫منتشرمی کردوجودداردوبههیچعنوانهیچسنخیتیبااین‬ ‫حرف هاییکهاقایانمطرحمی کنندندارد‪.‬‬ ‫بههرحالماقرارنیستباخودمانشوخیکنیم‪،‬دردنیا‬ ‫رسم این اســت که کارگردان های سینمایی که به تلویزیون‬ ‫می ایند در واقع تنزل کرده اند که این کار را می کنند‪ ،‬این یک‬ ‫موضوع بدیهی اســت‪ ،‬اما این یکی قابل قبول نیســت که‬ ‫مجری برنامه وسط برنامه از مدیر شبکه بخواهد که برای او و‬ ‫سریالشسرمایه گذاریکند‪.‬نقد‪،‬دستاوردجمهوریاسالمی‬ ‫است ؛یکیاز بارارزش تریندستا ورد هایجمهوریاسالمی‬ ‫این اســت که فضایی به وجود اورده است که در ان می شود‬ ‫نقدکرد‪،‬اینکهمادرایرانچهارروزنامهسینماییداریمدردنیا‬ ‫ بی نظیراست ‪،‬اینهمههفتهنامهوماهنامهوفصلنامهکهما‬ ‫درحوزهسینماداریم بی نظیراست واین هانتیجهرشدهمان‬ ‫نقد در سایه جمهوری اسالمی است‪ ،‬خاصیت نقد این است‬ ‫که جلوی ایجاد فساد را می گیرد‪ ،‬چرا که نقد عقب افتادگی را‬ ‫هدف قرار می دهد‪ ،‬خود این تکثری که در این فضا به وجود‬ ‫می اید خوب اســت‪ ،‬ان وقت یک عده ای که خودشان روی‬ ‫دوش این منتقدان مطرح شده اند و باال امده اند‪ ،‬می خواهند‬ ‫اینروندرامتوقفکنند‪.‬درحالیکهبرایندنظرمنتقداناست‬ ‫کهمهماست‪.‬منازشنیدناینموضوعدرموردبرنامهجدید‬ ‫هفتواقعامتاسفهستمکهاقایپورمحمدیمی گویداقای‬ ‫ت و بر این مبنا برنامه را به عهده گرفته‬ ‫افخمی دوست من اس ‬ ‫است‪،‬اینموضوعشرم اور استچوننشانمی دهد چهطور‬ ‫تمام تشکل های استخوان دار ســینما‪ ،‬اعم از خانه سینما‪،‬‬ ‫انجمنمنتقدان‪،‬فارابیوغیرهنادیدهگرفتهشده اند‪.‬بعدچنین‬ ‫افرادیباچنیننگرشیمی خواهندسینمارانجاتدهند‪.‬این‬ ‫موضوعواقعاخنده داراست‪.‬‬ ‫اقایافخمی نهماننداقایجیرانی‪،‬چنانارتباط ها‬ ‫و وجهه ای در میــان اهالی ســینما دارد و نه مانند‬ ‫اقای گبرلو یک سابقه روزنامه نگاری انچنانی‪ ،‬فکر‬ ‫می کنیدبرنامهباایشانچطورپیشخواهدرفت؟‬ ‫تصور من این است که با وجود افرادی مانند اقای‬ ‫ی به کل بنای گفت وگو و نقد مغفول باقی می ماند‪ .‬من‬ ‫افخم ‬ ‫از انجایی که از کسی چیزی نگرفته ام و به کسی هم مدیون‬ ‫نیستم‪ ،‬می توانم با خیال راحت این حرف را بزنم‪ ،‬وجود اقای‬ ‫افخمی باعث می شو د کسانی که حرفی برای گفتن دارند از‬ ‫حضور در برنامه هفت بترســند چون همراهی ابتذال فکری‬ ‫با جریان قدرت یک همراهی شــوم اســت‪ ،‬ولی ظاهرا این‬ ‫همراهی از طرف اقــان در مدیریت تلویزیون این قدر ها هم‬ ‫ب دتفسیرنمی شود‪،‬اگرتلویزیوناینحرف هاراقبولنداشت‬ ‫با فرض اینکه اقایان در زمان پخش برنامــه ان را ندیده اند‪،‬‬ ‫می توانستندبعداکهازاناطالعپیداکردندبیایندبگوینداین‬ ‫حرف هاییکهزدهشده استاشتباهبوده وعذر خواهیکنند‪،‬‬ ‫اگراینکاررا نمی کنن د یعنیبهنظرشانچیزبدیاتفاقنیفتاده‬ ‫است‪ .‬درمورد اینده برنامه هفت هم می خواهم شما را ارجاع‬ ‫دهم به یک سوال فلسفی که گدار مطرح می کند‪ ،‬کارگردان‬ ‫فرانسوی این سوال را مطرح کرده اســت که «چه کسی از‬ ‫ورای دوربین حرف می زند»‪ .‬این ســوالی است که همواره‬ ‫وجود دارد و پاسخ هم وقتی پیدا می شود که ما ترتیبات مالی‬ ‫پشتصحنهرابدانیم‪.‬واقعیتایناستکهدراینشرایطمن‬ ‫امیدی نمی بینم که برنامه افخمی بتواند اینده روشنی داشته‬ ‫باشد ‪ .‬در قســمت اول البته اقای افخمی متکلم وحده بود و‬ ‫اصال اجازه حرف زدن به کس دیگری را نداد اما می خواهم‬ ‫بگویم که در این قسمت اگر اقای فراستی هم فرصتی برای‬ ‫حرفزدنپیدامی کرد‪،‬حکایتمی شدانکهگفتندگلبودوبه‬ ‫سبزهنیزاراستهشد‪ .‬درنهایتبهنظرمدرخانهاگرکساست‬ ‫یکحرفبساست ‪.‬درهمینیکقسمتازبرنامهاگرکسی‬ ‫بنشیند و توهین ها را بشــمرد بیش از ‪ 200‬مورد حرف هایی‬ ‫که رسما مبتذل هستند را استخراج خواهد کرد‪ .‬همین یک‬ ‫قسمت برنامه نشان دهنده فهم اشتباه تولید کننده برنامه در‬ ‫مورد سینما ی ایران و درک ناقص شان از موقعیت و سینمای‬ ‫جهان است‪ .‬حرف من این است که منتقدان کسانی هستند‬ ‫که می توانند بخشــی از حقیقت را برای مردم اشــکار کنند‪،‬‬ ‫منتقدان در هر حوزه ای همان حجت هــای خدا روی زمین‬ ‫هستند‪،‬کسانیکهنگهبانحقیقتهستندوالودهبهمناسبات‬ ‫مالی و مناسبات قدرت نیستند‪ ،‬بر ایند نظر منتقدان است که‬ ‫تکسیکه‬ ‫می تواندبهحقیقتنزدیکشو دواینبسیاربداس ‬ ‫خودش روی دوشمنتقدانباالامدهاستبخواهدانهارازیر‬ ‫پابگذاردوبهانها بی احترامی کند‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫شمایل قهرمان‬ ‫چرا وقتی لیگ فوتبال ایران شروع می شود با اطمینان در مورد شانس های‬ ‫اصلی قهرمانی نمی توان ســخن گفت؟ ایــن در حالی اســت که در همه‬ ‫کشورهای پیشــرفته به محض شروع مسابقات رســانه ها درباره شمایل‬ ‫قهرمان ها خبر می دهند‪.‬مثلث در این شماره به موضوع عدم وجود شمایل‬ ‫قهرمانی نزد تیم های ایرانی پرداخته است‪.‬‬ ‫تی‬ ‫تر‬ ‫یک‬ ‫ساختارسازیدرطبقهمنهایسه‬ ‫مامفهومساعتششوبیست‬ ‫دقیقهرانمی دانیم‬ ‫بهمن فروتن‬ ‫مربیفوتبال‬ ‫ورزش‬ ‫‪74‬‬ ‫مثلث | شماره ‪282‬‬ ‫‪1‬‬ ‫من نمی خواهم دربــاره اینکه چه تیمــی در لیگ ما‬ ‫قهرمان می شود یا چه تیمی قهرمان نمی شود یا اینکه چرا‬ ‫شمایل قهرمانی نزد تیم های فوتبال ما نیست حرفی بزنم‪.‬‬ ‫می خواهم راجع به موضوعــی حرف بزنم کــه اگر بتوانم‬ ‫کامل به ان بپردازم شک ندارم که پاسخ بسیاری از سواالت‬ ‫را دریافت خواهیم کرد‪ .‬اما حرف من چیست؟ درست کنار‬ ‫پنجره خانه من عده ای مشغول ساختن یک ساختمان بزرگ‬ ‫هستند‪ .‬از همین ساختمان های بزرگ چند طبقه ای؛ یک‬ ‫ساختمان که سه طبقه منفی دارد و هفت طبقه مثبت؛ ‪10‬‬ ‫طبقه ای است‪ .‬این زمین ‪ 500‬متری قبال یک ساختمانی‬ ‫بود با دو مغازه‪ .‬یک نانوایی و یک سوپرمارکت‪ .‬با دو تا کارگر‬ ‫ی خراب شد‪ .‬من پیش خودم می گفتم‬ ‫این ساختمان قدیم ‬ ‫چطور ممکن است با دو نفر یک ساختمان را بتوانند خراب‬ ‫کنند امــا ماجرا ســاده تر از تصور من بود‪ .‬خیلــی زود اهن‬ ‫و مصالح ســاختمان را جدا کردند‪ .‬مدتی طول کشــید که‬ ‫ساختمان خراب شد‪ .‬درست کنار پنجره من دو کبوتر چاهی‬ ‫زندگی می کنند‪ .‬کبوتر ماده تخم گذاری کرده‪ .‬من می دیدم‬ ‫که کارها چطــوری پیش می رود‪ .‬ســاختمان را می دیدم و‬ ‫زندگی این دو کبوتــر چاهی را‪ .‬ســاختمان را می دیدم که‬ ‫خرابش می کنند و مصالح ان را جدا می کنند‪ .‬ان ساختمان‬ ‫به یک تکه زمین تبدیل شد‪ .‬اما یک شباهتی میان این دو‬ ‫زندگی وجود داشــت؛ نظم‪ .‬کبوتر نر راس ســاعت شش و‬ ‫بیست دقیقه برمی گشت و روی تخم ها می نشست‪ .‬کبوتر‬ ‫ماده می رفت تا فردایش که باز راس ساعت شش و بیست‬ ‫دقیقه برمی گشت‪ .‬این کار هر روزه این دو کبوتر بود‪ .‬بعد از‬ ‫مدتی متوجه این موضوع شــدم که این دو کبوتر هر کدام‬ ‫چقدر الغر شده اند چون هر کدام شان یک روز در میان غذا‬ ‫می خوردند‪ .‬اب هم نمی خوردند‪.‬روبه روی من ساختمان اما‬ ‫کارهایش ادامه یافت‪ .‬دورش حصار کشیدند‪ .‬یک توالت‬ ‫گوشه زمین ‪ 500‬متری شان درست کردند‪ .‬کولر گذاشتند‬ ‫و تابلویی نصب کردند‪ .‬رفته رفته سر و کله کارگرها هم پیدا‬ ‫شد‪ .‬بیل مکانیکی هم اضافه شد‪ .‬این بیل مکانیکی خیلی‬ ‫تمیز و بی نقص گودبرداری می کرد‪ .‬کامیون ها می امدند و‬ ‫بیل مکانیکی خاک ها را درون این کامیون ها می ریخت و‬ ‫همین طور یکی پس از دیگری پر و خالی می شد‪ .‬هر جایی‬ ‫که کنده می شد اهن کار می گذاشتند و درونش را با سیمان‬ ‫پر می کردند‪ .‬همه این کارها یک دلیل داشت؛ دیوارها فرو‬ ‫نریزد و زمین ‪ 500‬متری نشست نکند‪ .‬همه کارها محاسبه‬ ‫شــده و میلی متری پیش می رفــت‪ .‬این در حالــی بود که‬ ‫جوجه کبوترها نیز ســر از تخم هایشــان دراوردند و متولد‬ ‫شــدند‪ .‬حاال نوبت به دانــه دادن به این جوجه ها رســیده‬ ‫بود‪ .‬تغذیه این جوجه ها ان قدر زیبا و منظم انجام می شد‬ ‫که واقعا حیرت انگیــز بود‪ .‬کبوتر نر و مــاده طوری به این‬ ‫جوجه ها رسیدگی می کردند که گویی وظیفه شان اموختن‬ ‫نظم به ما ســت‪ .‬ساختمان ســازی را می دیدم‪ .‬همچنان‬ ‫این کار ســخت با ظرافت خاصی پیش می رفت‪ .‬در چنین‬ ‫وضعیتی من می توانم پیش بینی کنم که با این شکل کار‬ ‫کردن چطور ساختمانی قرار است در اختیار مشتریان قرار‬ ‫بگیرد‪ .‬در مــورد کبوترها هم مســاله حیرت انگیز بود‪ .‬ان‬ ‫دو کبوتر جوجه هایی را پرورش می دادند که بی تردید انها‬ ‫هم با همین نظم غریزی می توانستند جوجه های دیگری‬ ‫را به دنیا بیاورند تا ما انســان ها شــاهد پرواز زیبای انها در‬ ‫اسمان باشــیم‪ .‬حاال اگر بخواهیم در مورد فوتبال حرف‬ ‫بزنیم و در مورد لیگ ال اقل تکلیف مان با خودمان روشــن‬ ‫اســت‪ .‬وقتی ما تیم هایی را داریم که تا یک هفته قبل از‬ ‫شــروع لیگ تمرین خود را شــروع نکرده اند و هنوز مربی‬ ‫ندارند و هنوز اساســا تشکیل نشــده اند دیگر چه انتظاری‬ ‫داریم‪ .‬بعضی از تیم های ما بر ســر خواســتن یک مربی‬ ‫دعوا دارند چــون فکر می کنند فقط بــا ان مربی می توانند‬ ‫قهرمان شوند‪ .‬همین طور بر سر نخواستن برخی از مربیان‬ ‫بحران عدم ثبات‬ ‫چرا هیچ تیمی‬ ‫شبیه قهرمانان نیست؟‬ ‫ما نامش خلیج فارس اســت‪ .‬برویم نظــم را از طبیعت یاد‬ ‫بگیریــم‪ .‬ان دو کبوتــر یک مــاه تمام راس یک ســاعت‬ ‫مشخص شیفت شان را با هم عوض می کردند؛ راس ساعت‬ ‫شش و بیســت دقیقه‪ .‬اصال من با این دو کبوتر سحر خیز‬ ‫شــده بودم و از دیدن نوع زندگی شــان لــذت می بردم‪ .‬ما‬ ‫ادم های ناگهانی هســتیم‪ .‬ناگهان تصمیــم می گیریم‪.‬‬ ‫همه جا به این مردم گفتیم برای تشییع پیک ر هادی نوروزی‬ ‫به شیرودی نروید چون شلوغ می شود و شهر دچار ازدحام‬ ‫می شود‪ .‬مراسم را در اســتادیوم ازادی برگزار کردیم و ان‬ ‫وقت از مردم پول گرفتیم‪ .‬چقدر این کار زشت است‪ .‬لیگ‬ ‫مثلث | شماره ‪282‬‬ ‫در المان‪ ،‬پپ اجازه ندارد دو هفته قبل از شروع‬ ‫بوندس لیگا خود را به باشگاه بایرن معرفی کند‬ ‫و بگوید ســام‪ ،‬من امــدم‪ .‬حاال بــرای من این‬ ‫بازیکنان را جذب کنید! نه‪ .‬این طور نیست‪ .‬انها‬ ‫برای جذب تک تک بازیکنان شان برنامه ریزی‬ ‫دارند‪ .‬فکر دارند‪ .‬می دانند اگــر فالن بازیکن را‬ ‫از دســت بدهند باید دو ذخیــره مطمئن برایش‬ ‫داشتهباشند‪.‬اینطوریاستکهنامشمی شود‬ ‫بایرن مونیخ و تا زنگ شروع بوندس لیگا به صدا‬ ‫در می ایدهمهمی گویندقهرمانواردشد‬ ‫ما هم همین طوری اســت‪ .‬مســاله من مساله اشخاص و‬ ‫روسای فوتبال نیست‪ .‬مســاله من ساختار فوتبال ما ست‪.‬‬ ‫در المان‪ ،‬پپ اجازه ندارد دو هفته قبل از شروع بوندس لیگا‬ ‫خود را به باشگاه بایرن معرفی کند و بگوید سالم‪ ،‬من امدم‪.‬‬ ‫حاال برای من ایــن بازیکنان را جذب کنیــد! نه‪ .‬این طور‬ ‫نیست‪ .‬انها برای جذب تک تک بازیکنان شان برنامه ریزی‬ ‫دارند‪ .‬فکر دارنــد‪ .‬می دانند اگر فالن بازیکن را از دســت‬ ‫بدهند باید دو ذخیره مطمئن برایش داشــته باشــند‪ .‬این‬ ‫طوری است که نامش می شود بایرن مونیخ و تا زنگ شروع‬ ‫بوندس لیگا به صدا در می اید همه می گویند قهرمان وارد‬ ‫شــد‪ .‬بایرن مونیخ به این دلیل است که با مونشن گالد باخ‬ ‫و دورتموند فرق دارد‪ .‬یورگن کلوپ تا می توانست فوروارد‬ ‫خریده بود‪ .‬مدافع نداشت‪ .‬تیمش به مشکل خورد‪ .‬بنابراین‬ ‫انجا می شود باشگاه دورتموند و اینجا که همه چیز حساب‬ ‫و کتاب دارد می شــود بایرن مونیخ‪ .‬وقتی این ســاختار را‬ ‫می بینم تازه متوجه می شوم که انها اهن درون زمین شان‬ ‫کار می گذارند و بعد به ان ســیمان تزریــق می کنند‪ .‬همه‬ ‫مساله ما همین اســت؛ ساختارسازی در طبقه منهای سه‪.‬‬ ‫اگر در طبقه منهای سه طوری عمل کنیم که ساختمان مان‬ ‫درســت باال برود دیگر به این وضعیت دچار نمی شویم که‬ ‫فوتبال مان اساسا قهرمان ندارد‪ .‬اصال فوتبال مان شمایل‬ ‫ندارد‪ .‬چون ســاختار نداریم‪ .‬اماده ســازی نداریم‪ .‬معلوم‬ ‫اســت که راه این فوتبال کج می شــود‪ .‬فرو می ریزد‪ .‬حاال‬ ‫حساب یکی‪ ،‬دو تیم که یکی دو هفته قبل از لیگ دور هم‬ ‫جمع می شوند را جدا کنید‪ .‬اما واقعیت فوتبال ما رفتارهای‬ ‫جاسم کرار است؛ وقتی هر وقت دلش می خواهد می رود و‬ ‫قهر می کند و هر وقت دلش خواست برمی گردد و متاسفانه‬ ‫ی را روی سرمان می گذاریم و تاییدش‬ ‫چنین بازیکن بی نظم ‬ ‫می کنیم‪ .‬در فوتبال اروپا شما چنین مسائلی را نمی بینید‪.‬‬ ‫بازیکن اگر به مرخصی برود و یک کیلو به وزنش اضافه شود‬ ‫ان را طوری جریمه می کنند که از کرده خودش پشــیمان‬ ‫شود‪ .‬چون برای شان مهم اســت که تیم شان مولفه های‬ ‫حرفه ای اش را از دست ندهد‪ .‬االن همین نفت را نگاه کنید‪.‬‬ ‫بهترین بازیکنان خود را از دســت داد‪ .‬تمرینات شــان دیر‬ ‫شروع شد‪ .‬تا دقیقه نود هم قرار بود منصوریان به استقالل‬ ‫برود‪ .‬بعد این اتفاق رخ نداد‪ .‬چه بر سرشان امد؟ چطور وارد‬ ‫مسابقات شدند؟ این تیمی که در حال حاضر چنین وضعیتی‬ ‫دارد سال گذشته در هفته پایانی شــانس این را داشته که‬ ‫قهرمان لیگ ما بشود‪.‬در اسیا نیز نتوانست به نیمه نهایی‬ ‫صعود کند‪ .‬چــرا خودمان را فریب می دهیــم‪ .‬این طوری‬ ‫نمی شــود‪ .‬این طوری نمی توانیم‪ .‬تیمی که می توانست‬ ‫به نیمه نهایی برود و حتی بــه فینال راه پیــدا کند چرا باید‬ ‫بازیکنانش را از دست بدهد؟ باید اسکلت اصلی تیمش را‬ ‫حفظ می کرد و در چند پست هم تقویت می شد‪ .‬در نتیجه‬ ‫باید بگویم زندگی باشــگاهی ما زندگی چادرنشینی است‪.‬‬ ‫یک میخی درون زمین می کوبیم و موقتا چادر برپا می کنیم‪.‬‬ ‫هیچ وقت نمی خواهیم مفهوم ساختار را درک کنیم‪ .‬ساختار‬ ‫یعنی کاری که برای ساختمان ‪ 10‬طبقه ای روبه روی منزل ما‬ ‫انجام شد‪ .‬اهن کار گذاشتند و سیمان تزریق کردند‪ .‬ساختار‬ ‫یعنی زندگی دو کبوتری که مفهوم و اهمیت ساعت شش و‬ ‫بیســت دقیقه صبح را درک کرده بودند‪ .‬این طور است که‬ ‫کبوترانی از اینها متولد شدند حاال می توانند پرواز کنند‪ .‬انها‬ ‫با ان مغز کوچک شان معنی ساختار را درک کرده اند اما ما‬ ‫م یا اگر متوجه شده ایم بنا‬ ‫هنوز متوجه این واقعیت نشده ای ‬ ‫به دالیلی نمی خواهیم ان را اجرا کنیم‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫هم در فوتبال ما دعوا ســت و وقتی می بینــم تیم هایی که‬ ‫می خواهند قهرمان شوند ناگهان ‪ 15‬بازیکن فصل گذشته‬ ‫خود را از دســت داده انــد بی تردید دلگرم نمی شــوم‪ .‬باز‬ ‫وقتی نگاه می کنــم و می بینم که بازیکنــان خارجی بدون‬ ‫کمترین حساسیتی در مورد کیفیت شــان جذب تیم های‬ ‫لیگ برتری ما می شــوند چگونه باید به ایــن لیگ دلگرم‬ ‫باشــم‪ .‬بازیکن ایرانی می گیرند و ناگهان متوجه می شوند‬ ‫که به جای فوروارد‪،‬هافبک وســط گرفته اند‪ .‬وقتی همه‬ ‫این بی نظمی ها را می بینم به این نتیجه می رسم که لیگ‬ ‫برتر ما مثل لیگ های محلی شــده است‪ .‬یارکشی صورت‬ ‫می گیرد و تیم ها بدون اماده سازی و برنامه ریزی و داشتن‬ ‫دورنمایی مشخص وارد مسابقات می شوند‪ .‬شکل زندگی‬ ‫ان دو کبوتــر ان قــدر برای مــن تاثیر گذار بــود که پیش‬ ‫خودم می گفتم خدایا اینها در کدام دانشکده مهندسی یاد‬ ‫گرفته اند که این طور باید یک موجود تازه را به دنیا اورد و او‬ ‫را مدیریت کرد‪ .‬ان طرف تر انسان ها را می دیدم که برای‬ ‫ن ‪ 10‬طبقه قبل از هر چیز ان سه طبقه‬ ‫ساختن یک ساختما ‬ ‫زیرین را استحکام می بخشیدند‪ .‬ساختار ایجاد می کردند‪.‬‬ ‫می خواستند طوری پی ســاختمان را بریزند که واحدهای‬ ‫فوقانی را هیچ چیز تهدید نکند‪ .‬وقتی ما از ساختار صحبت‬ ‫می کنیم واقعا باید برویم و این مدل ها را نگاه کنیم‪ .‬برویم‬ ‫برج میالد را نگاه کنیم‪ .‬ببینیم چطور ســاخته شده‪ .‬لیگ‬ ‫مولفه های گم شده‬ ‫هیچ تیمی در فوتبال ایران‬ ‫صاحب شمایل قهرمانی نیست‬ ‫ن هادی را هنوز باور ندارم‬ ‫رفت ‬ ‫کاش مثل او‬ ‫با عزت از دنیا بروم‬ ‫‪75‬‬ ‫ورزش‬ ‫بحران عدمثبات‬ ‫چرا هیچ تیمی شبیه قهرمانان نیست؟‬ ‫مجید جاللی‬ ‫ورزش‬ ‫‪76‬‬ ‫مثلث | شماره ‪282‬‬ ‫‪2‬‬ ‫سرمربی سایپا‬ ‫در حال حاضر نمی توانیم یک تیم را انتخاب کنیم و‬ ‫بگوییم این تیم شانس اول قهرمانی است‪ .‬در واقع باتوجه‬ ‫به بازی هایی که تا کنون دیده ایم هیچ یک از تیم ها چنین‬ ‫ذهنیتی به ما نمی دهند‪ .‬اما اینکه تمرکــز قدرت در اختیار‬ ‫چند تیــم خاص نیســت می تواند چند دلیل عمده داشــته‬ ‫باشــد ؛ اولین عامل به نظر من عدم انضباط مالی اســت‪.‬‬ ‫اگر به لیگ خودمان دقت کنیم تیم هایی موفق به کســب‬ ‫عنوان قهرمانی در لیگ برتر شده اند که در درجه اول برای‬ ‫بنیه مالی شان فکری اساسی کرده اند و توانسته اند در این‬ ‫مورد کارهایی جدی صورت دهند‪ .‬با کمترین حاشیه در مورد‬ ‫مســائل مالی لیگ را طی کرده اند و در نهایت به قهرمانی‬ ‫هم رســیده اند‪ .‬البته این را هــم باید بگویم کــه تنها این‬ ‫عامل باعث قهرمانی تیم های ما نشــده اما بی تردید بسیار‬ ‫تاثیر گذار بوده اســت‪ .‬وقتی یک باشگاهی می خواهد در‬ ‫همه زمینه ها انضباط داشته باشــد و مدعی قهرمانی باشد‬ ‫به طور حتم قبل از هر چیزی باید در سیســتم خود انضباط‬ ‫مالی را ایجاد کند‪ .‬اگر شــما در باشــگاه تان انضباط مالی‬ ‫داشته باشــید می توانید انتظار داشته باشید‬ ‫که بقیه موارد را هم به مــرور پیدا کنید‪ .‬بقیه‬ ‫موارد یعنی رســیدن به دیگر فاکتورهایی که‬ ‫شما را به ســمت قهرمانی سوق می دهد‪ .‬در‬ ‫حال حاضر در باشــگاه های ما انضباط مالی‬ ‫وجود نــدارد‪ .‬به عنوان مثال همــه ما با خبر‬ ‫هستیم باشــگاه ها با بازیکن قراردادهایی را‬ ‫امضا می کنند که اتفاقا هر دو یشان می دانند‬ ‫که نمی توانند به پرداخت تمام و کمال مبلغ‬ ‫قرارداد متعهــد باقی بمانند اما بــا این وجود‬ ‫بازیکــن قــرارداد را امضا می کنــد‪ .‬حتی در‬ ‫مورد نحوه پرداخت هم باشگاه های ما هرگز‬ ‫انضباط مالــی ندارنــد‪ .‬بازیکن به باشــگاه‬ ‫می گویــد ‪ 50‬درصد مبلغ قــرارداد باید پیش‬ ‫پرداخت شــود و باشــگاه هم قبول می کند‪.‬‬ ‫بازیکن می گوید مالیات با شــما‪ .‬باشگاه باز‬ ‫هم قبول می کند‪ .‬در صورتــی که هیچ یک‬ ‫از این قرارها محقق نمی شود‪ .‬اینها همگی‬ ‫زمینه هایی را به وجود مــی اور د که می تواند‬ ‫به راحتی یک تیم را از لحاظ ذهنــی تحت تاثیر منفی قرار‬ ‫بدهد‪ .‬یک نوع بی اعتمادی در درون تیم شکل می گیرد که‬ ‫حل ان بسیار سخت و زمان بر خواهد بود‪ .‬بنابراین وقتی در‬ ‫باشگاه شما انضباط مالی نیست و طرفین نسبت به قرارهایی‬ ‫که با یکدیگر گذاشته اند‪ ،‬خود را متعهد نمی دانند شما نباید‬ ‫توقع پیشرفت داشته باشید‪ .‬جدا از بحث انضباط مالی باید‬ ‫عرض کنم که یکی از مــوارد مهمی که به تمرکز قدرت نزد‬ ‫یک تیم کمک می کند موضوع بازیکن اســت‪ .‬اینکه شما‬ ‫بدانید تیمی در اختیار دارید که اسکلت اصلی اش سال ها‬ ‫است حفظ شده و قدرتمند است‪ .‬انضباط مالی دارد و حاال‬ ‫شما می توانید برای ان بازیکنان که مدت ها است در کنار‬ ‫یکدیگر بازی کرده اند و نسبت به نوع بازی یکدیگر شناخت‬ ‫کامل دارند برنامه ریزی کنید‪ .‬در این زمینه می توانیم بگوییم‬ ‫سپاهان در سال های اخیر موفق بوده است‪ .‬یعنی توانسته‬ ‫اســکلت اصلی تیم خود را حفظ کند البته استقالل هم تا‬ ‫حدودی در این زمینه موفق بوده اســت‪ .‬فوالد هم در این‬ ‫لیســت می تواند جای بگیرد هر چند به دالیل غیرفوتبالی‬ ‫اسکلت اصلی تیم خود را از دســت داد اما فراموش نکنیم‬ ‫انها زمانی در لیگ ما به قهرمانی رسیدند که انضباط مالی‬ ‫داشتند ‪ ،‬بی حاشیه بودند و تیمی یکدست و جوان داشتند‬ ‫که انگیزه بسیار زیادی برای کسب عنوان قهرمانی داشت‪.‬‬ ‫اساسا همه تیم هایی که قهرمان شــده اند دوره ای را طی‬ ‫کرده اند که به این عنوان رسیده اند‪.‬‬ ‫عدم ثبــات یکــی از اصلی ترین مواردی اســت که‬ ‫باعث می شــود تیم ها نتوانند در لیگ برتــر به یک قدرت‬ ‫ثابت تبدیل شوند‪ .‬عدم ثبات موضوع بسیار مهمی است؛‬ ‫چه در حوزه مربیگری و چه در حــوزه مدیریتی‪ ،‬عدم ثبات‬ ‫می تواند شیرازه یک تیم را کامال به هم بریزد و باعث شود‬ ‫ان تیم از قهرمانی دور بماند‪ .‬شــما در حال حاضر تیمی را‬ ‫پیدا کنید که مدیرعامل ان سه ســال متوالی اســت که در‬ ‫ســمت خود کار می کند‪ .‬یا تیمی را پیدا کنید که مربی اش‬ ‫سال ســوم حضورش در ان تیم را تجربه می کند‪ .‬نیست‪.‬‬ ‫نداریم‪ .‬در فوتبال ما هم یک مســاله تکــراری وجود دارد‬ ‫که همه از ان با خبر هستیم‪ .‬یک مدیر که عوض می شود‬ ‫بالطبع همه عوامل تغییر می کنند‪ .‬مربی عوض می شود و‬ ‫اعضای باشگاه نیز همین طور‪ .‬مدیر جدید می خواهد امور‬ ‫باشــگاه را ان طور که خودش می خواهد سازماندهی کند‬ ‫بنابراین دست به تغییرات عمده می زند‪ .‬این موارد همگی‬ ‫اسیب رسان است و باعث می شود یک تیم نتواند به قدرت‬ ‫تبدیل شــود؛ طوری که وقتی لیگ شروع می شود بگوییم‬ ‫این تیم شــمایل قهرمانــی دارد و می تواند بــه این عنوان‬ ‫دست پیدا کند‪.‬‬ ‫بنابرایــن اولویت بندی مــن این طور اســت که اول‬ ‫تیم هایی مثل اســتقالل و پرســپولیس‬ ‫ظرفیت های بســیار باالیی دارند ‪ ،‬طوری‬ ‫که می توان بــا اطمینان گفــت انها این‬ ‫ظرفیت را دارند که حتی در سطح فوتبال‬ ‫ اسیا به قدرت مطلق تبدیل شوند‬ ‫انضباط مالی‪ ،‬دوم موضوع بازیکن و ثبات در حفظ بازیکنان‬ ‫با کیفیت در کنــار یکدیگر و ســوم ثبات در حــوزه مربی و‬ ‫مدیریت‪ .‬اینها عواملی اســت که می تواند یــک تیم را به‬ ‫مرکز قدرت تبدیل کند‪ .‬اگر شــما یک مدیــر موفق را پیدا‬ ‫کردید و به او ‪ 10‬ســال زمان دادید که باشگاه بسازد شک‬ ‫نکنید که ان مدیر با خیال راحت می تواند به یک مربی موفق‬ ‫اطمینان کند و تیم را چندین سال به او بسپارد تا شرایط برای‬ ‫رسیدن به مرکز قدرت از سوی ان تیم هموار شود‪ .‬این در‬ ‫حالی اســت که باز هم تاکید می کنم در درجه اول موضوع‬ ‫انضباط مالی مطرح اســت‪ .‬یعنــی همین مدیــر یا مربی‬ ‫با کیفیت کــه از ان صحبت می کنیم بایــد بدانند که چقدر‬ ‫بودجه دارند و چطــور می توانند ان بودجــه را هزینه کنند‪.‬‬ ‫در این صورت باشــگاه حســاب و کتاب به خود می گیرد‪.‬‬ ‫در حال حاضر مشکل باشــگاه های ما این است که وقتی‬ ‫یک مدیر در راس کار قرار می گیرد مطمئن است که بیش‬ ‫از دو سال در پســت خود باقی نمی ماند‪ .‬بنابراین دست به‬ ‫کارهای زیر بنایی نمی زند‪ .‬می خواهد به هر قیمتی شــده‬ ‫نتیجه بگیرد تا احتماال بیشتر بماند غافل از اینکه فوتبال و‬ ‫پیشرفت در فوتبال قواعد خاص خودش را دارد و هیچ کس‬ ‫یک شبه قهرمان نخواهد شــد‪.‬در حال حاضر این عوامل‬ ‫در هیچ یک از باشگاه های ما وجود ندارد و یا اگر هم وجود‬ ‫دارد برخی از باشگاه ها سعی کرده اند یکی‪ ،‬دو عامل را در‬ ‫تیم خود ایجــاد کنند‪ .‬به عنوان مثال ســپاهان تا حدودی‬ ‫یکی‪ ،‬دو عامل اصلی را برای رسیدن به قهرمانی در باشگاه‬ ‫خود ایجاد کرده اســت اما فراموش نکنیم همین سپاهان‬ ‫در سال های اخیر ثبات مدیریت نداشته است‪ .‬انها زمانی‬ ‫در لیگ به اصلی ترین مرکز قدرت تبدیل شده بودند که در‬ ‫یک دوره ‪ 10‬ساله مدیرعامل خود را عوض‬ ‫نکردند‪ .‬به عنوان مثال ســایپا ســعی کرده‬ ‫اســکلت تیم را حفظ کند‪ .‬وقتی من مربی‬ ‫این تیم شد م هم سعی کردم این اسکلت را‬ ‫تا حدود زیادی حفظ کنم تا دست کم یکی‬ ‫از عوامل قدرتمند شــدن در لیگ را داشته‬ ‫باشیم‪ .‬شما به نفت تهران نگاه کنید‪ .‬یک‬ ‫مقداری در حــوزه مدیریت ثبات داشــته و‬ ‫توانســته به موفقیت هایی هم دســت پیدا‬ ‫کند اما هیچ باشــگاهی را پیدا نمی کنید که‬ ‫برای تبدیل شدن به مرکز قدرت در فوتبال‬ ‫ایران همه شــرایط را داشته باشــد‪ .‬انگار‬ ‫همه باشگاه ها حداقل در یک مورد ضعف‬ ‫دارند و همین کافی است تا به هدف اصلی‬ ‫نرسند‪ .‬بنابراین تا زمانی که ما به طور مقطعی‬ ‫به موفقیــت در فوتبال می اندیشــیم قطعا‬ ‫نمی توانیم به مرکز قدرت تبدیل شویم‪ .‬باید‬ ‫تاکید کنم که گذشته فوتبال ما همه حقایق‬ ‫را به ما می گوید‪ .‬مثال به ما می گوید که اگر‬ ‫می خواهید به طور مقطعی به موفقیت برسید باید چه کنید و‬ ‫اگر قصد دارید به یک قطب یا مرکز قدرت تبدیل شوید چه‬ ‫راهی را باید طی کنید‪ .‬تیم هایی مثل استقالل و پرسپولیس‬ ‫ظرفیت های بســیار باالیی دارند ‪ ،‬طوری کــه می توان با‬ ‫اطمینان گفت انها این ظرفیت را دارند که حتی در ســطح‬ ‫فوتبال اسیا به قدرت مطلق تبدیل شوند‪.‬‬ ‫بهترین بازیکنان و با کیفیت ترین جوان های فوتبال‬ ‫ما ارزو دارند که یــک روزی پیراهن یکی از ایــن دو تیم را‬ ‫بپوشند اما عدم ثبات در حوزه مدیریتی و مربیگری یا عدم‬ ‫ثبات مالی باعث شــده تا ایــن ظرفیت مهــم از بین برود‪.‬‬ ‫در صورتی که همین دو تیم با یک برنامه ریزی ســه ســاله‬ ‫می توانند به قدرت اصلی در فوتبال ایران و حتی اسیا تبدیل‬ ‫شوند ‪ ،‬بنابراین باید عرض کنم که متاسفانه راه موفقیت را‬ ‫گم کرده ایم ‪ ،‬به همین دلیل قهرمان نمی بینیم ؛ قهرمانی‬ ‫که بگوییم شمایل و شخصیت ثابتی دارد‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫مولفه هایگم شده‬ ‫هیچ تیمی در فوتبال ایران صاحب شمایل قهرمانی نیست‬ ‫امیر حاج رضایی‬ ‫‪3‬‬ ‫کارشناس فوتبال‬ ‫مثلث | شماره ‪282‬‬ ‫ورزش‬ ‫ما عادت کرده ایم که تیم هایی را به طور سنتی در باالی‬ ‫جدولببینیم‪.‬چندسالیهمهستکهترکیبتیم هایباالی‬ ‫جدول تا حدودی تغییر کرده است‪ .‬به عنوان مثال در یکی‪،‬‬ ‫دو سال اخیر نفت تهران را باالی جدول می دیدیم که البته‬ ‫امسال در چنین شرایطی قرار ندارد و دچار افت شده است‪.‬‬ ‫تیم هایی هم هســتند که در طول دوره های مختلف لیگ‬ ‫سعی کرده اند به باالی جدول سرک بکشند‪ .‬به عنوان مثال‬ ‫می توانیم از استقالل خوزستان یا پدیده نام ببریم‪ .‬همین‬ ‫طور تیم اقای جاللی که نتایج خوبی کسب کرد ه و در لیگ‬ ‫امســال خوب کار کرده اســت‪ .‬در بین مدعیان سنتی هم‬ ‫می توانیم به استقالل و سپاهان اشــاره کنیم که هر کدام‬ ‫مشــکالت خاص خودشان را دارند‪ .‬مشــکالت استقالل‬ ‫البته به امسال بر نمی گردد‪ .‬انها سال ها است که مشکالت‬ ‫مالی دارند و از این بابت گالیه دارنــد‪ .‬جالب اینکه ادعاها‬ ‫در این زمینه هم متفاوت اســت‪ .‬مدیران باشگاه می گویند‬ ‫به تعهدات خود عمل کرده اند اما بازیکنان ادعای دیگری‬ ‫را مطرح می کنند‪ .‬باشگاه ســپاهان هم در سال های اخیر‬ ‫تغییر و تحوالت متعددی داشته است‪ .‬بنابراین به طور کلی‬ ‫می توانیم بگوییم که طی این هفت هفته ای که از لیگ برتر‬ ‫می گذرد تیم ها دچار فراز و نشیب بوده اند و هنوز در مورد هیچ‬ ‫تیمینمی توانیمبگوییمکهشمایلیکقهرمانرادارد‪.‬یک‬ ‫زمانی فوتبال ایران دو مدعی اصلی داشــت؛ پرسپولیس و‬ ‫استقالل‪ .‬وقتی لیگ شروع می شد همه یاداور می شدند که‬ ‫یکی از این دو تیم قهرمان است بنابراین ما باید برای به دست‬ ‫اوردن عنوان های دیگر تالش کنیم‪ .‬به مرور یک تیم دیگر‬ ‫هم به این قطب ها اضافه شد؛ ســپاهان‪ .‬اما در سال های‬ ‫اخیر مشاهده می کنیم که استقالل و پرسپولیس در رسیدن‬ ‫به عنوان قهرمانی ناکام بوده اند‪ .‬نه تنهــا در این مورد بلکه‬ ‫در رسیدن به عنوانی که شایســته نام و تاریخ شان باشد هم‬ ‫ناکام بوده اند و در واقع تیم های دیگری خود را مدعی نشان‬ ‫می دهند‪ .‬اگر ضعیف شــدن دو تیم استقالل و پرسپولیس‬ ‫باعث شــده باشــد که مدعیان جدید ظهور کرده باشند باید‬ ‫بپذیریم که فوتبال ما شرایط خوبی ندارد و این اصال اتفاق‬ ‫خوبی نیست‪ .‬اما اگر شرایط به گونه دیگری بود ماجرا فرق‬ ‫می کرد‪ .‬یعنی ما استقالل و پرسپولیس قدرتمندی داشتیم‬ ‫که همچنان خود را مدعی قهرمانی نشان می دهند اما دیگر‬ ‫تیم ها هم سطح کیفی خود را ارتقا داد ه و باعث شده اند که‬ ‫سرخابی ها حاشیه امنیت نداشته باشند؛ در این صورت باید‬ ‫خوشحال باشیم چون فو تبال مان در شرایط فنی خوبی قرار‬ ‫گرفته است‪ .‬به طور کلی من معتقدم ضعیف شدن تیم هایی‬ ‫که هواداران زیــادی دارند بــرای فوتبال مــا اتفاق خوبی‬ ‫نخواهد بود‪ .‬اما یک موضوع دیگری هــم وجود دارد‪ .‬اگر‬ ‫شرایط برا ی رقابت میان همه تیم ها یکسان باشد و در این‬ ‫صورت تیم هایی کم نام و نشان بیایند و قدرت را از مدعیان‬ ‫سنتی بگیرند در این صورت هم باید بپذیریم که فوتبال ما در‬ ‫موقعیت خوبی برای توسعه قرار گرفته است‪ .‬در انگلستان‬ ‫در دهه ‪ 90‬دو مدعی داشــتیم؛ یونایتد و ارســنال‪ .‬به مرور‬ ‫چلسیولیورپولهمخودرابهجمعمدعیانرساندند‪.‬چلسی‬ ‫با حضور ابراموویچ و پول هایی که تزریق کرد قدرتمند شد‪.‬‬ ‫لیور پولهمدردورهمربیگریبنیتستاپایقهرمانیرفتاما‬ ‫به نایب قهرمانی بسنده کرد‪ .‬اینها قدرت های سنتی فوتبال‬ ‫انگلیس بودند که به انها نام بیگ فور هم داده بودند‪ .‬بعد از‬ ‫چند سال ثروتمندان عرب باشگاه منچستر سیتی را به قطب‬ ‫جدید تبدیل کردند‪ .‬طوری که سیتی موفق شد دو قهرمانی‬ ‫را با مانچینی و پلگرینی تجربه کند‪ .‬در این جمع می توانیم‬ ‫به دیگر نام هایی اشــاره کنیم که همــواره مدعیان را اذیت‬ ‫کرده اند؛مثلتاتنهامواخیرالسترسیتیهمتاحدودیموفق‬ ‫عمل کرده است‪ .‬حاال باید دید مدعیان جدید می توانند در‬ ‫ادامه لیگ شرایط و روند رو به رشد خودشان را حفظ کنند یا‬ ‫نه‪ .‬در اروپا لسترسیتی می تواند؟ در ایران‪ ،‬سایپا می تواند؟‬ ‫معلوم نیســت‪ .‬باید صبر کنیم‪ .‬فکر می کنم امســال شاید‬ ‫یک تیم بتواند در سرنوشت قهرمان مداخله کند‪ .‬تیمی که‬ ‫قهرمان نشده اما می تواند سرنوشت قهرمان را روشن کند‪.‬‬ ‫البته باز هم روی لفظ شاید تاکید دارم‪ .‬من هیچ تیمی را در‬ ‫فوتبال ایران صاحب شمایل قهرمانی نمی بینم‪ .‬این شمایل‬ ‫قهرمانیتعریف دارد‪.‬مولفه هایی دارد‪.‬بههرحالوقتییک‬ ‫لیگ تمام می شــود یک تیم به عنوان قهرمانی می رسد اما‬ ‫ممکن است یک تیم قهرمان شود اما شمایل یک قهرمان و‬ ‫خاصیت های یک قطب جدید در فوتبال ما را نداشته باشد‪.‬‬ ‫به نقطه دیگری از اروپا برویم؛ المان‪ .‬جایی که کایزرسالترن‬ ‫موفق شد یک سال با اتوره هاگل قهرمان شود‪ .‬وولفسبورگ‬ ‫با ماگات قهرمان شــد‪ .‬اما انها قطب نشــدند‪ .‬جرقه هایی‬ ‫بودند کــه به مــرور کنار رفتنــد‪ .‬قطب اصلــی قهرمانی در‬ ‫انجا بایرن مونیخ اســت که هیچ تیمی توان رویارویی با ان‬ ‫را ندارد‪ .‬دلیلش هم روشــن اســت‪ .‬چون ثروتمند اســت‪.‬‬ ‫بازیکنان بزرگی دارد‪ .‬مربیان بزرگــی را در اختیار می گیرد و‬ ‫همه چیز در این باشــگاه برنامه ریزی شده است‪ .‬دورتموند‬ ‫و لورکوزن هم گاهی برای بایر ن ایجــاد مزاحمت می کنند‬ ‫اما یک واقعیــت در مــورد بوندس لیگا وجــود دارد؛ بایرن‬ ‫همیشه شمایل قهرمان دارد‪ .‬بنابراین وقتی در مورد شمایل‬ ‫قهرمانی حرف می زنیم باید بپذیریم که بحث های ساختاری‬ ‫و اقتصادی فوتبال بســیار اهمیت دارد‪ .‬بالطبع فوتبال ما با‬ ‫انچه در اروپا رخ می دهد فاصله بسیاری دارد‪ .‬وقتی تیمی‬ ‫در فوتبال ایران نداریم که شــمایل قهرمانی داشــته باشد‬ ‫بنابراین نباید به رسیدن به ســطوح باالی فوتبال اسیا فکر‬ ‫کنیم‪ .‬سپاهان و ذوب اهن یکی دو بار به سطوح باالی اسیا‬ ‫رسیدند هر چند قهرمان نشدند‪ .‬واقعیتی وجود دارد؛ برخی‬ ‫از کشورهای اسیایی از نظر ساختاری‪ ،‬روابط بین المللی و ‬ ‫وضعیت اقتصادی موقعیت بسیار بهتری نسبت به فوتبال‬ ‫ما دارند‪.‬امــا در فوتبال ما نیز ظرفیت هایــی وجود دارد که‬ ‫همواره از توجه به ان غفلت کرده ایم‪ .‬دو مولفه ای که داریم‬ ‫اما به ان توجه نمی کنیم و نمی توانیم از ان به نحو احســن‬ ‫استفاده کنیم‪ .‬اول اینکه ما یک کشور چهار فصل هستیم‬ ‫بو هوایی خیلی استفاده کنیم و‬ ‫و می توانیم از این شرایط ا ‬ ‫دوم نیروی انسانی ما است‪ .‬ما استعدادهای خوبی داریم که‬ ‫از انها غافلیم‪ .‬احتماال بعضی از مــا برای برخی امور کاری‬ ‫به کشورهای حوزه خلیج فارس سفر کرده ایم‪ .‬انها همیشه‬ ‫حسرت نیروی انســانی کشــور ما را می خورند و بعد عصبی‬ ‫می شــوند که اینقدر در این زمینه با ما فاصلــه دارند‪ .‬زمانی‬ ‫برای مسابقات مقدماتی جام جهانی به دوحه سفر کردیم‪.‬‬ ‫در ان اردو ما در ‪ 10‬استادیوم مختلف تمرین کردیم‪ .‬همه‬ ‫این استادیوم ها هم شرایط استاندارد داشت‪ .‬همه بازی ها به‬ ‫دلیل حساسیتی که در ان مقطع زمانی وجود داشت در یک‬ ‫روز انجام می شد‪ .‬حساس ترین بازی رویارویی ما با عربستان‬ ‫بود که در ورزشــگاه ملی شان یعنی ورزشــگاه شیخ خلیفه‬ ‫برگزار شد‪ .‬ورزشگاهی که هنوز هم بعد از این همه سال ما‬ ‫نتوانسته ایم مثل ان را در کشورمان بسازیم‪.‬‬ ‫می خواهم بگویم انها از نظر امکانات سخت افزاری‬ ‫و ساختارسازی در فوبتال بسیار رشــد کرده اند اما همچنان‬ ‫حسرت می خورند که چرا استعدادهایی مثل جوانان ایرانی‬ ‫ندارند‪ .‬منظور من از این صحبت ها خدای نکرده این نیست‬ ‫که به مربیان ایرانی اهانتی کرده باشم‪ .‬همه مربیان ایرانی‬ ‫دوست من هستند و من با برخی از انها رابطه صمیمانه ای‬ ‫دارم‪ .‬اگر در مورد این موضوع حرف می زنم و تاکید می کنم‬ ‫که هیچ تیمی در حال حاضر شمایل قهرمانی را در فوتبال‬ ‫ایران ندارد به مثابه تخریب این مربیان نیست‪ .‬انها زحمت‬ ‫می کشند و می خواهند بهترین نتیجه را با تیم های خود به‬ ‫دست بیاورند اما اینکه یک تیمی مولفه های قهرمان را در‬ ‫خود بسازد کار ساده ای نیست و تحت تاثیر مجموعه ای از‬ ‫عوامل شکل می گیرد‪ .‬بنابراین دوستان من حتما به من حق‬ ‫می دهند و من را به خوبی می شناسند‪ .‬وقتی می خواهم در‬ ‫مورد موضوعی اظهارنظر کنم هرگز موضع خنثی نخواهم‬ ‫نداشت‪.‬‬ ‫‪77‬‬ ‫ورزش‬ ‫گزار‬ ‫ش ویژه‬ ‫خداحافظی محرم نوید کیا فوتبال اصفهان را شوکه کرد‬ ‫ورزش‬ ‫‪78‬‬ ‫مثلث | شماره ‪282‬‬ ‫شوت نوید کیا به زمین فرکی‬ ‫همیشــه همیــن طــور بــوده ؛ ناگهانــی و غیر قابل‬ ‫پیش بینی‪ .‬درســت مثل پاس های تــوی دری که می داد‬ ‫تا همه را شوکه کند‪ .‬مگر می شــود یک بازیکن تا این حد‬ ‫ بی نقص باشد؟ ســخن از محرم نویدکیا ست‪ .‬بازیکنی که‬ ‫پس از مدت ها ناگهان از سپاهان خداحافظی کرد‪ .‬تیمی‬ ‫که با ان بزرگ شد و لقب پرافتخارترین کاپیتان لیگ برتر را‬ ‫از ان خود کرد‪.‬‬ ‫نویدکیا فوتبال خــود را از تیم فوتبال ســپاهان اغاز‬ ‫کرد‪ .‬در سال ‪ ۷۷‬توسط مهدی مناجاتی به تیم بزرگساالن‬ ‫ســپاهان امد‪ .‬در ســال ‪ 81‬پس از قهرمانی تیم ملی امید‬ ‫که نویدکیا در ترکیب ان فیکس بازی می کرد و بازگشــتش‬ ‫از بوســان با اینکه از همه هم تیمی هایش کم ســن تر بود‬ ‫با پیشــنهاد ارمناک پطروسیان‪ ،‬لئون اســتپانیان و مجید‬ ‫ی بازوبند کاپیتانی تیم به‬ ‫بصیرت و با رضایت فرهــاد کاظم ‬ ‫او داده شد‪ .‬وی در ســال ‪ ۸۳‬به باشگاه بوخوم پیوست؛ در‬ ‫ماه های اول حضورش درخشش خوبی داشت ولی بعدها‬ ‫با مصدومیت های همیشگی خود روبه رو شــد و به تدریج‬ ‫جایگاه خود را در ترکیب از دســت داد و اواخر ســال ‪ ۸۵‬به‬ ‫مدت چند ماه و قرضی به باشگاه سپاهان بازگشت و در اول‬ ‫فصل بعد‪ ،‬قراردادش را دائمی کرد‪.‬‬ ‫نویدکیا در دومین دوره لیگ برتر برای نخســتین بار‬ ‫قهرمانی با ســپاهان را تجربه کرد و به عنــوان جوان ترین‬ ‫کاپیتان لیگ جام قهرمانی را باالی ســر برد‪ .‬در لیگ نهم‬ ‫نیز که ســپاهان با امیر قلعه نویی به قهرمانی دست یافت‪،‬‬ ‫نویدکیا دومین بار طعم دلچسب قهرمانی را چشید‪ .‬در لیگ‬ ‫دهم نیز یک بار دیگر نویدکیا به عنوان کاپیتان تیم قهرما ن‬ ‫جام را باالی سر برد تا هت تریک قهرمانی وی به طور رسمی‬ ‫ثبت شود‪ .‬در لیگ یازدهم نیز سپاهان با هدایت کرانچار به‬ ‫قهرمانی رسید‪ ،‬اما این بار هم کاپیتان سپاهان کسی به جز‬ ‫نویدکیا نبود‪ .‬نویدکیا در مقام کاپیتانی تیم ســپاهان چهار‬ ‫بار هم جــام قهرمانی جام حذفــی را در دوره های ‪،۸۲-۸۳‬‬ ‫‪ ۹۱-۹۲ ،۸۵-۸۶ ،۸۴-۸۵‬باالی سر برده است‪ .‬او در لیگ‬ ‫قهرمانان اســیا ‪ ۲۰۰۷‬به همراه تیم ســپاهان اصفهان به‬ ‫مقام نایب قهرمانی رسید‪ .‬محرم در سال ‪ 94‬برای پنجمین‬ ‫بار توانست جام قهرمانی لیگ خلیج فارس کشور را باالی‬ ‫ســر ببرد‪ .‬محرم نویدکیــا را باید یکــی از پــر افتخار ترین‬ ‫کاپیتان های فوتبال ایران دانســت‪ .‬او رکوردهایی را به جا‬ ‫گذاشته که بعید است به این زودی ها توسط بازیکن دیگری‬ ‫شکسته شود‪.‬‬ ‫اختالف و قهر‬ ‫محرم نویدکیا که به دلیل اختالف با کادرفنی سپاهان‬ ‫م بعد از اردوی ترکیه سر باز زده‬ ‫از حضور در تمرینات این تی ‬ ‫بود با وجود همه تالش ها برای بازگشت در نهایت تصمیم‬ ‫به خداحافظی از سپاهان گرفت‪ .‬او در نهایت با وجود همه‬ ‫اصرارها حاضر به ادامه کار در ســپاهان نشــد و از این تیم‬ ‫خداحافظی کرد‪.‬‬ ‫محرم در بیانیه خود از هواداران خواســت به کســی‬ ‫توهین نکنند و پشت بازیکنان بایستند؛‬ ‫«همه عمر کوشــیدم بــرای مردم شــریف اصفهان‬ ‫و تیم محبوبم مفید باشــم‪ .‬یــک زمان با حضــور خودم و‬ ‫بضاعتی که داشــتم ایــن کار را انجام مــی دادم اکنون به‬ ‫دالیلی غیرقابل گفتن با غیبت خودم همان کار را می کنم‪.‬‬ ‫سکوت و خانه نشــینی را به سود ســپاهان می دانم‪ ،‬شاید‬ ‫روزی ناگفتنی های کنونی را گذشــت زمان بازگــو کند‪ .‬با‬ ‫ی که برای هواداران ســپاهان قائل هســتم و‬ ‫تمام احترام ‬ ‫تمام حمایت هایشــان که یک دنیا برایمان ارزش داشت و‬ ‫ان را هرگز فراموش نخواهم کــرد‪ ،‬باید بگویم بهترین کار‬ ‫در حال حاضر حمایت از نام ســپاهان و بازیکنان این تیم‬ ‫است چون تمام سرمایه ما ابتدا نام ســپاهان و بعد همین‬ ‫بازیکنان هســتند‪ .‬ناگفته نماند که تمام ســرمایه سپاهان‬ ‫هم فقط شــما هواداران هســتید و این نام بزرگ متعلق به‬ ‫شما ست‪ ».‬این بخشی از بیانیه محرم بود که هفته گذشته‬ ‫منتشر شد‪ .‬بیانیه ای که به نظر می رسید باتوجه به استفاده‬ ‫از لفظ «خانه نشینی» قرار است فشــار را روی دوش کادر‬ ‫فنی سپاهان بیشتر کند‪ .‬وقتی سپاهان لیگ برتر پانزدهم‬ ‫را بدون محرم نویدکیا اغاز کرد‪ ،‬این شــایعه در اصفهان و‬ ‫فوتبال ایران پیچید که محرم طبق معمول مصدوم است اما‬ ‫انگار این بار خبری از اسیب دیدگی نبود‪ .‬سایت ورزش سه‬ ‫در این باره نوشته است‪« :‬علت قهر محرم حذف نام رفیق‬ ‫صمیمی اش علی احمدی از لیست بازیکنان سپاهان بود‪.‬‬ ‫گویا حسین فرکی بعد از جذب لئونارد و پادووانی نام احمدی‬ ‫را در لیست مازاد قرار داد و با وجود اینکه محرم از او خواسته‬ ‫بود احمدی در سپاهان بماند‪ ،‬این مدافع را کنار گذاشت؛‬ ‫همین مساله باعث قهر و دلخوری محرم شد‪».‬‬ ‫ اما پرونده خداحافظی محرم نویدکیــا از تیم فوتبال‬ ‫سپاهان همچنان باز است و بعد از انتشار نامه خداحافظی‬ ‫ خیلی ها به تکاپو افتاده اند تا شرایط را برای بازگشت محرم‬ ‫فراهم کنند‪ .‬البته در این بین بازیکنان که تصور نمی کردند‬ ‫تصمیم محرم برای خداحافظی انچنان جدی باشــد طی‬ ‫ این مدت به دنبال ارتباط با کاپیتان بوده اند تا شاید بتوانند‬ ‫او را راضی به بازگشت کنند‪ .‬هادی عقیلی‪ ،‬حسین پاپی و‬ ‫محمدرضا خلعتبری که نسبت به بقیه بازیکنان رابطه بهتری‬ ‫با کاپیتان تیمشان دارند مثلث مذاکره سپاهان هستند که‬ ‫تالش خودشــان را برای بازگرداندن کاپیتان اغاز کرده اند‬ ‫و باید دید که در نهایت تالششان چه نتیجه ای می دهد‪.‬‬ ‫علی اکبر ابرقویی نژاد‪ ،‬رئیس هیات فوتبال اســتان‬ ‫اصفهان می گوید‪« :‬باتوجه به شرایط امسال سپاهان‪ ،‬باید‬ ‫تالش کنیم محرم نویدکیا از تصمیمش مبنی بر خداحافظی ‬ ‫منصرف شــود‪ .‬باید تالش شــود باتوجه به شــرایطی که‬ ‫امسال ســپاهان دارد‪ ،‬محرم به خانه خود بازگردد و وی را‬ ‫از اعالم خانه نشینی و خداحافظی منصرف کنند‪ ».‬در این‬ ‫بین اما موضع حسین فرکی نیز هوشمندانه به نظر می رسد؛‬ ‫«بیانیه ای را که محرم منتشر کرده بود خواندم‪ .‬در این مورد‬ ‫دیگر صحبتی ندارم و همان مواضع گذشته خودم را نسبت‬ ‫به نویدکیا دارم و معتقدم این موضوع یک طرفه است‪».‬‬ ‫فرکی در مــورد اینکه به نظــر می رســد زحمات این‬ ‫مربی در سپاهان نادیده گرفته شده و گویا به نحو ی به او و‬ ‫کادرش در این تیم اصفهانی ظلم می شود‪ ،‬گفت‪« :‬خیلی‬ ‫به این موضوع که هواداران سپاهان این زحمات را نادیده‬ ‫می گیرند اعتقاد ندارم و احساس نمی کنم که انها زحماتی‬ ‫که ما و بچه ها می کشند را نمی بینند‪ .‬نمی دانم چرا اما به نظر‬ ‫من این اتفاقاتی که می افتد برای سپاهان خوب نیست‪».‬‬ ‫فرکی می گویــد‪« :‬هنوز هم اعتقــاد داریم که محرم‬ ‫نویدکیا بایــد کارش را انجام دهد و بحــث خداحافظی در‬ ‫بیانیه او مطرح نبوده اســت و من هم امیدوارم که به واقع‬ ‫این مساله مطرح نباشد و محرم دوباره به سپاهان بازگردد‪.‬‬ ‫ما یک جا بیشــتر نداریــم و مطمئنا جای محــرم را هم پر‬ ‫نمی کنیم‪ .‬من یک حرفی زده ام و روی ان هم می ایستم‪.‬‬ ‫جای محرم را هرگز پر نمی کنیم و هر وقت او برگردد این جا‬ ‫برای خودش است‪».‬‬ ‫اما خیلی ها معتقدند اختالف میــان فرکی و نویدکیا‬ ‫کار را به اینجا کشــانده اســت‪ .‬اینکه حق با کــدام یک از‬ ‫اینها است کار دشواری اســت اما چه کسی است که نداند‬ ‫استفاده از لفظ خانه نشینی حاال فشــار را مستقیما متوجه‬ ‫حسین فرکی کرده اســت؛ مربی که تیمش در پایان هفته‬ ‫هفتم در رده دوم جدول لیگ قــرار دارد و در غیاب نویدکیا‬ ‫نیز موفق شــده نتایج خوبی کســب کند‪ .‬نویدکیا که قصد‬ ‫ندارد در این فصل برای سپاهان به میدان برود‪ ،‬با این فشار‬ ‫کماکان به دنبال یک تهدید باالی سر حسین فرکی مربی‬ ‫سپاهان باقی خواهد ماند‪ .‬جالب اینکه فرکی فصل گذشته‬ ‫ســپاهان را قهرمان لیگ برتر کرده اما به نظر می رسد نفوذ‬ ‫محرم بر سپاهان در مواردی خاص باالتر از حسین فرکی‬ ‫است‪ ».‬با همه اینها خداحافظی نویدکیا برای انهایی که به‬ ‫فوتبال زیبا عالقه مندند سخت است؛ پسر الغر و ترکه ای‬ ‫اصفهان را باید یکی از بهترین های تاریخ فوتبال سپاهان‬ ‫و ایران دانست‪ ،‬کســی که وقتی حتی برای شش بازی به‬ ‫تیم برمی گردد می تواند ســپاهان را قهرمــان کند‪ .‬همین‬ ‫پسر الغر و شکســتنی که پاس هایش را با خط کش ارسال‬ ‫می کند و هر چقدر بیشتر تحت فشار باشد انگار ریزتر پاس‬ ‫گل می دهد ‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫وداع با کاپیتان‬ ‫پرسپولیس‬ ‫س هفته‬ ‫عک‬ ‫هادی نوروزی‪ ،‬بازیکن با اخالق فوتبال ایران درگذشت‪.‬‬ ‫او در سال ‪ 85‬به پرسپولیس پیوســت اما حتی یک بار هم بازی‬ ‫نکرد و بعد از یک فصل نیمکت نشینی در تیم بزرگ پایتخت‪ ،‬به‬ ‫داماش ایرانیان پیوست و در ‪ ۲۲‬بازی ‪ ۱۰‬گل به ثمر رساند‪ .‬پس‬ ‫از درخشش در لیگ ازادگان‪ ،‬به پرسپولیس بازگشت و در اولین‬ ‫فصل حضور مجددش در پرسپولیس‪ ،‬بیشتر به عنوان بازیکن‬ ‫تعویضی به میدان می رفت و به مرور به یکــی از بازیکنان ثابت‬ ‫تیمش تبدیل شد‪.‬‬ ‫با روی کار امدن حمید درخشان‪ ،‬او به بازیکن محبوب این‬ ‫مربی تبدیل شد‪ .‬او در تیرماه سال ‪ ۱۳۹۴‬قرارداد خود را به مدت‬ ‫دو سال دیگر تمدید کرد‪ .‬نوروزی در بامداد روز پنجشنبه ‪ ۹‬مهر‬ ‫‪ ۱۳۹۴‬بر اثر ایست قلبی درگذشت‪ .‬وی که تنها ‪ ۳۰‬سال داشت‪،‬‬ ‫در خواب ســکته کرد و انتقال او به بیمارستان هم نتیجه ای در‬ ‫پی نداشت‪ .‬به گفته همراهان نوروزی‪ ،‬او ساعت ‪ ۴‬صبح ‪ ۹‬مهر‬ ‫بر اثر حمله قلبی در خانه درگذشــت‪ .‬او در روســتای کپورچال‬ ‫بابل به خاک سپرده شد‪ .‬او شاید اولین کاپیتان تاریخ استقالل‬ ‫و پرســپولیس اســت که اینگونه تلخ در دوران فوتبالش‪ ،‬فوت‬ ‫می کند‪ .‬ماجرای رفتنش خیلی تراژیک اســت؛ او‪ ،‬هانی‪ ،‬هانا‬ ‫و مادر خانه‪ ،‬تا نیمه های شب دور هم خوش بودند‪ .‬می گفتند و‬ ‫می خندیدند و شاد بودند‪ .‬تنها چند ساعت بعد هادی که مدتی را‬ ‫به دلیل اسیب دیدگی دور از تمرینات بود‪ ،‬در خواب یکباره دچار‬ ‫تنگی نفس شد‪ .‬همســرش سراســیمه و گریه کنان هانای ‪10‬‬ ‫ماهه را کنار پدر گذاشت‪ .‬سراغ همسایه ها رفت تا کمک بیاورد‪ .‬‬ ‫لحظاتی بعد‪ ،‬هادی در حالی که هانا در اغوشش بو د دیگر نفس‬ ‫نمی کشــید‪ ،‬این روایتی از جریان درگذشــت هادی اســت که‬ ‫همسرش‪ ،‬با چشمانی اشکبار‪ ،‬بارها برای میهمانان فوتبالی که‬ ‫به دیدن شان می روند تعریف می کند‪.‬‬ ‫ن هادی را هنوز باور ندارم‬ ‫رفت ‬ ‫کاش مثل او باعزت از دنیا بروم‬ ‫محمد پنجعلی‬ ‫مربی فوتبال‬ ‫مثلث | شماره ‪282‬‬ ‫ورزش‬ ‫حیف شد‪ .‬واقعا حیف شد‪ .‬هادی بسیار کم حرف بود‪.‬‬ ‫با اخالق بود و متعصب بازی می کرد‪ .‬تعصب او به شــکلی‬ ‫بود که حتی نتیجه تســاوی او را اذیت می کرد‪ .‬ان مرحوم‬ ‫فردی خانواده دوست و عاطفی بود‪ .‬نوروزی همیشه تبسم‬ ‫بر لب داشــت و ارام صحبــت می کرد‪ .‬بــه بزرگ تر احترام‬ ‫می گذاشت و تعصب خاص او به پر ســپولیس مثال زدنی‬ ‫ی بود‪ .‬او یکی از پاکترین و بهترین‬ ‫بود‪.‬هادی پسر متعصب ‬ ‫بچه های فوتبــال ما بود‪ .‬یــک بچه اهل خانــواده‪ .‬بدنی‬ ‫قوی داشت و خیلی تکنیکی بود اما انچه می تواند یکی از‬ ‫دالیل این فشار سنگین و ایست قلبی او باشد‪ ،‬فشار عصبی‬ ‫نتایج پرسپولیس است‪ .‬تیم در این چند وقت نتایج مناسبی‬ ‫نگرفت و این برای بازیکن متعصبی مثل هادی فشار سخت‬ ‫و سنگینی بود که می تواند یکی از دالیل چنین حادثه تلخ و‬ ‫دردناکی باشد‪ .‬به عنوان عضو کوچک خانواد ه پر سپولیس‬ ‫از همه مردم به خصوص مســئوالن و هو اد ا ران استقالل‬ ‫که جهت همدردی با پر سپولیســی ها در مراسم درگذشت‬ ‫ هادی نوروزی شــرکت کردند‪ ،‬تشکر می کنم‪ .‬در مراسمی ‬ ‫مانند مراس م هادی‪ ،‬چیزی که بیشتر از همه به چشم می اید‬ ‫اتحادی اســت که بین همه مردم و ورزشــکاران به وجود‬ ‫می اید‪ ،‬این روزها دیگر ابی و قرمز معنا ندارد و امیدوارم این‬ ‫همبستگی همیشه و همه جا بین همه هوداران دو تیم باشد‪.‬‬ ‫از استقاللی ها ممنونم که این روزها سنگ تمام گذاشتند‪.‬‬ ‫فقط امیدوارم مسئوالن خانواده مرحوم را تنها نگذراند و حق‬ ‫و حقوق هادی را بپردازنــد و تمام حمایت ها فقط برای این‬ ‫روزها نباشد و ادامه دار باشد‪ .‬در این فو تبا ل کمتر این فضاها‬ ‫را می بینیم که مردم و مسئوالن فارغ از رنگ ها در کنار هم‬ ‫باشند‪ .‬جوی که ایجاد شده بود‪ ،‬دیدنی بود‪ .‬برای مردم ما‬ ‫در این موارد رنگ جایگاهی ندارد و انســانیت رنگ اصلی‬ ‫است‪ .‬این روزها به این موضوع فکر می کنم که واقعا دلیل‬ ‫تشییع پیکر با شکوه هادی نوروزی چه بود؟ هر چقدر فکر‬ ‫می کنم بیشــتر به این نتیجه می رسم که دلیلش این است‬ ‫که مردم قدر شناس هستند‪ .‬برای انها چهره های شاخص و‬ ‫محبوب ارزشمند است و دیدید که همه برای نوروزی گریه‬ ‫می کرد ند‪ .‬برای ناصــر حجازی هم همین طــور بود‪ .‬من‬ ‫صحبتی را مطرح کردم که بعضی ها تیتــر خوبی را برایش‬ ‫انتخاب نکردند‪ .‬منظور من این نبود که دوست دارم بمیرم‪.‬‬ ‫ما زنده ایم تا زندگی کنیم و در این دنیا اثر مثبتی از خودمان‬ ‫به جای بگذاریم‪ .‬در گذشــت نوروزی برای همه ما شــوک‬ ‫ناگهانی بود اما تشییع پیکرش با ان عظمت خیلی زیبا بود‪.‬‬ ‫من در ورزشگاه ازادی با دیدن ان همه عظمت و شکوه ارزو‬ ‫کردم که اگر قرار است روزی از دنیا بروم چقدر خوب است‬ ‫که مردم اینگونه من را به خاک بسپارند؛ این طور با عزت‪.‬‬ ‫این طور با احترام‪ .‬به هادی نوروزی افتخار می کنم‪ .‬همه‬ ‫عمرش را برای پر ســپولیس دوید تا دل مردم را شــاد کند‪.‬‬ ‫این روزها باخبر شده ام که تیم پرســپولیس در ادامه لیگ‬ ‫می خواهد پیراهن مشکی به تن کند‪ .‬نمی دانم تا چه حد این‬ ‫امر محقق می شود اما به نظرم کار قشنگی است‪ .‬اما فارغ از‬ ‫این ظواهر من و همه هواداران دلمان می خواهد بازیکنان‬ ‫پر ســپولیس بعد از این اتفاق با انگیزه و تالش بیشتری به‬ ‫میدان بروند تا دل مرحوم نوروزی را شاد کنند‪ .‬انها باید بدانند‬ ‫که نوروزی با هر برد پر سپولیس روحش شاد می شود و با هر‬ ‫باخت پر ســپولیس ناراحت‪ .‬به نظرم بازیکنان پرسپولیس‬ ‫باید برای شادی روح ان مرحوم تالش کنند تا حداقل یک‬ ‫جام بیاورند‪ .‬در پایان مایلم در مورد یک موضوع حرف بزنم‪.‬‬ ‫این روزها عده ای بی معرفت ســعی می کننــد برای هادی‬ ‫شــایعاتی را به وجود بیاورند‪ .‬باید در واکنش بــه این افراد‬ ‫سخت برخورد کنیم‪ .‬خوشــحالم که سرپرست فدراسیون‬ ‫پزشکی ورزشــی با مصاحبه اش به این حاشیه سازان پاسخ‬ ‫محکمی داده و گفته است‪« :‬با مشــاهده سوابق پزشکی‬ ‫و شــناختی که از مرحوم هادی نوروزی داشتم ورزشکاری‬ ‫سالم‪ ،‬با اخالق و بی حاشیه بود که متاسفانه وی را از دست‬ ‫دادیم‪ .‬در تمامی تست های پزشکی پیش از فصل هادی‬ ‫نوروزی شاخص های خوبی داشت و اکو و نوار قلب وی هم‬ ‫مشکلی نداشت‪ ».‬واقعا حیف شد که بازیکنی مانند هادی‬ ‫که یک انســان با اخالق بود از بین ما رفت‪ .‬اخالق و رفتار‬ ‫وی همیشــه زبانزد بود و با تمام وجود در خدمت تیم بود و‬ ‫همیشــه برای هواداران از جان مایه می گذاشــت‪ .‬رفتن‬ ‫ هادی را هنوز باور ندارم‪ .‬حیف شد‪.‬‬ ‫‪79‬‬ ‫خداحافظ‬ ‫خانم فرماندار‬ ‫دیدار‬ ‫‪80‬‬ ‫مثلث | شماره ‪282‬‬ ‫خانم نازقلیچی از درگذشتگان حادثه منا بود‬ ‫بوگون شاه سن ارته گدا بوالرسن‬ ‫ایلده ن گونده ی مالدان جدا بوالرسن‬ ‫بیرگون جانینگ چیقیپ فدا بوالرسن‬ ‫قازانارسن چوخ گناه نی سن فتاح‬ ‫مراسم بزرگداشت ســالگرد تولد مختومقلی فراغی‪،‬‬ ‫شاعر محبوب ترکمن ها در بندرترکمن برگزار می شد‪،‬همه‬ ‫منتظر بودند که خانم فرماندار کدام شــعر از این شــاعر را‬ ‫برای شروع صحبت هایش انتخاب می کند‪ ،‬او شعر باال را‬ ‫می خواند و حاال در معنای ان اشــعار متوجه می شویم که‬ ‫شاید انتخاب ان اشعار چندان هم بی مناسبت نبوده‪« :‬امروز‬ ‫شاه هستی‪ ،‬فردا گداخواهی شد ‪ /‬از ایلت جدا خواهی شد ‪/‬‬ ‫یه روزی جان از تنت جدا خواهد شد ‪ /‬گناه زیادی را مرتکب‬ ‫شــده ای فتاح‪ ...».‬می دانید چرا؟ وقتی ســازمان حج و‬ ‫زیارت اسامی ‪ 465‬جانباخته ایرانی حادثه منا را اعالم کرد‬ ‫در این لیست در ردیف ‪ 431‬نام مرجان نازقلیچی فرماندار‬ ‫شهرستان بندر ترکمن دیده می شد‪.‬‬ ‫خانم نازقلیچــی متولد ســال ‪ ۱۳۵۳‬و دانش اموخته‬ ‫رشــته های علوم تربیتی و حقوق قضایی بود‪ .‬او در ســال‬ ‫‪ ۱۳۸۱‬به عنوان کار شناس امور بانوان فرمانداری شهرستان‬ ‫ترکمن‪ ،‬به استخدام وزارت کشور درامد و در سال های ‪۸۳‬‬ ‫تا ‪ ۸۵‬به عنوان بخشدار مرکزی این شهرستان خدمت کرد‪.‬‬ ‫در ان روزها شاید اهمیت این انتصاب بیشتر به دلیل جنبه‬ ‫نمادیــن ان در به کارگیری یک بانوی ترکمن ســنی به نظر‬ ‫می رسید‪ ،‬اما گذر زمان نشان داد او مدیری پیگیر‪ ،‬دلسوز‬ ‫و پویاست که برای حل مشکالت روستاهای حوزه فعالیت‬ ‫ی راسخ دارد‪.‬‬ ‫خود و توسعه منطقه مستعد بندر ترکمن‪ ،‬عزم ‬ ‫او در دولت نهم‪ ،‬بســیار کوشــید تا در جایگاه جدید‬ ‫به عنوان کارشــناس مســئول روابط عمومــی فرمانداری‬ ‫ترکمــن و مســئول اطالعــات اقتصــاد خانــوار و یارانــه‬ ‫فرمانــداری‪ ،‬بهترین عملکرد را داشــته باشــد‪ .‬او در این‬ ‫دوران مسئولیت های اجتماعی و فرهنگی اش را فراموش‬ ‫نکرد‪ .‬او عضو کمیته مطالعه نهضت مفید شهرستان ترکمن‬ ‫بود و دریافت لوح ســپاس از دفتر مقام معظم رهبری برای‬ ‫ارسال مقاله «نقش رهبری در اتحاد امت واحده اسالمی»‪،‬‬ ‫نشان دهنده دغدغه های اجتماعی و فرهنگی وی بود‪.‬‬ ‫در تاریخ ســی و یکــم فروردیــن ســال ‪١٣٩٣‬خانم‬ ‫نازقلیچــی به عنــوان اولیــن فرماندار زن شــمال کشــور‬ ‫منصوب شــد و این بانوی شایســته اهل ســنت بر کرسی‬ ‫فرمانداری شهرستان ترکمن تکیه زند‪ .‬انتصاب نازقلیچی‪،‬‬ ‫با بازتاب های اجتماعی و رســانه ای متعددی مواجه شد و‬ ‫عالوه بر قرارگرفتن تصاویر او با لباس ترکمنی روی صفحه‬ ‫اول بسیاری از نشریات کشوری‪ ،‬در بسیاری از رسانه های‬ ‫مجازی نیز نمود ویژه ای داشت‪.‬‬ ‫او در زمان انتخاب به عنوان فرماندار بندر ترکمن در‬ ‫مصاحبه ای درباره اینکه ایا این پســت سیاسی تداخلی با‬ ‫جایگاه او به عنوان یک مادر و یک همسر ندارد گفته بود‪:‬‬ ‫«کارهای خانه را با هم انجام می دهیم! یکی از معمول ترین‬ ‫کارها‪ ،‬غذا پختن است! ما برای شام و ناهار‪ ،‬هر روز و هر‬ ‫هفته برنامه ریزی می کنیم‪ ،‬شام و ناهار را درست می کنم و‬ ‫می گذارم یخچال! ظهر هر روز همسرم غذا را گرم می کند‬ ‫و ناهار می خورند‪.‬مثال همین االن – زمان مصاحبه ساعت‬ ‫‪ ۱۲‬ظهر بود ‪ -‬بچه های من از مدرسه برمی گردند و غذایشان‬ ‫هم اماده است تنها الزم است همسرم ان را گرم کند و با هم‬ ‫میل کنند! بعد مطالعه و استراحت می کنند‪ ،‬بعد از زمان کار‪،‬‬ ‫من برگردم و روال طبیعی به زندگی برگردد‪.‬‬ ‫البته معموال ساعت ثابتی برای پایان کار شما وجود‬ ‫ندارد‪ .‬مدیر بودن زنانه یا مردانه نیست! اما خانه داری فرق‬ ‫دارد‪ ،‬خانه داری چیزی نیســت که اقایان بتوانند انجامش‬ ‫دهند؛ مگر در حد گرم کردن غذایی یا‪ ...‬همســر من هم‬ ‫شاغل است‪ ،‬او هم خسته می شــود و در این روزهایی که‬ ‫من باید بیشــتر اوقات در محل کار باشم‪ ،‬بیش از پیش به‬ ‫کارهای خانه می رسد‪ ،‬منصفانه نیست که به هوای شغلم‬ ‫در دیگر وظایفم کوتاهی کنم‪».‬‬ ‫مرحومه نازقلیچی نزدیک به ‪ ۱۷‬ماه به عنوان فرماندار‬ ‫بندرترکمن به نظام جمهوری اسالمی ایران خدمت کرد تا‬ ‫فیض سفر به سرزمین وحی نصیبش شــد‪ .‬وی از کاروان‬ ‫اراز محمد زاهد کلته به شماره ‪ ۳۸۰۱۷‬گنبدکاووس به حج‬ ‫امسال مشرف شده بود‪ .‬بعد از حادثه تلخ منا و رمی جمرات‪،‬‬ ‫در حدود یک هفته گذشته اخبار متفاوتی در مورد سرنوشت‬ ‫مرحوم نازقلیچی منتشر شد تا در نهایت با انتشار نام وی در‬ ‫بین لیست جانباختگان‪ ،‬جانباختن وی در فاجعه منا قطعی‬ ‫شد‪ .‬هر چند خانواده خانم نازقلیچی هنوز امیدوار هستند و‬ ‫می گویند تا جسد را نبینندیا یکی فوت ایشان را تایید نکند‪،‬‬ ‫مراسم و چادر عزا برپا نخواهد شد‪.‬‬ ‫یاد مرحومه‬ ‫مهندس عزت الله ضرغامی‪ ،‬رئیس ســابق سازمان‬ ‫صدا و سیما پس از این حادثه با انتشار عکسی از فرماندار‬ ‫بندرترکمن با او خداحافظی کرد؛ ضرغامی درباره او نوشت‪:‬‬ ‫«خانم نازقلیچی از زنان تحصیلکرده اهل سنت کشورمان‬ ‫بود که با تکیه بر دانش‪ ،‬تجربه و خدمات مفیدش توانست‬ ‫فرماندار یکی از مهم ترین شهرهای کشور شود‪».‬‬ ‫شــهیندخت مــوالوردی‪ ،‬معــاون رئیس جمهــور‬ ‫در امــور زنان و خانــواده‪ ،‬در یادداشــتی کوتــاه تاثر خود‬ ‫از درگذشــت خانم نازقلیچــی را بیان کرد و نوشــت‪« :‬در‬ ‫شــب عید ســعید غدیر و والیت موالیمان علی (ع) با قلبی‬ ‫ماالمال از درد و اکنده از غم‪ ،‬به ماتــم ‪ 465‬نفر از عزیزان‬ ‫هموطنمان‪ ،‬قربانیان فاجعه منا نشســته ایم‪ .‬یکی از این‬ ‫جانباختگان فرماندار پرتالش و ســختکوش و نمونه بندر‬ ‫ترکمن خانم مرجان نازقلیچی است که بعد از چند روز انتظار‬ ‫و شنیدن اخبار ضدونقیض باالخره نامش در لیست نهایی‬ ‫جانباختگان جای گرفت‪ .‬دو روز پیش که با استاندار محترم‬ ‫گلستان تماس گرفتم تا اخرین اخبار را در این مورد داشته‬ ‫باشم هنوز جای امیدواری بود تا در جمع مفقودین اثری از‬ ‫ایشان یافت شود‪ ،‬اما امروز همه امیدها از دست رفت‪ .‬انگار‬ ‫همین دیروز بود که قبل از سفر پیامکش را دریافت کردم‪.‬‬ ‫در حافظه گوشی ام دنبال پیام می گردم و به سیلی از پیام ها‬ ‫می رسم که در این مدت بین ما ردوبدل شده است‪ .‬اخرین‬ ‫بار در مراســم افطاری رئیس جمهور با فعالیــن حوزه زنان‬ ‫دیدمش که طبق معمول با لباس زیبای ترکمنی حضور پیدا‬ ‫کرده بود‪ .‬یک چشم اشک و یک چشم خون اخرین پیامش‬ ‫را می خوانم‪« :‬سالم اکنون که با لطف خداوند منان عازم‬ ‫سرزمین وحی هستم و توفیق خداحافظی و طلب حاللیت‬ ‫از تمامی عزیزان به صورت حضوری حاصل نشــد‪ ،‬ضمن‬ ‫عرض ارادت طلب حاللیت می نمایم‪ .‬مرجان ناز قلیچی» و‬ ‫پاسخ من به پیام دریافتی؛ حجکم مقبول و سعیکم مشکور‪،‬‬ ‫التماس دعا‪».‬‬ ‫معصومه ابتکار نیز در صفحه اینستاگرام خود با ذکر‬ ‫خاطره ای از مرحومــه نازقلیچی نوشــت‪« :‬خانم مرجان‬ ‫نازقلیچــی را مردادماه امســال کــه همراه هیــات معاون‬ ‫اول رئیس جمهور به اشــوراده رفتم‪ ،‬دیــدم‪ .‬بانویی توانا‪،‬‬ ‫با تجربــه‪ ،‬فعال و عالقه منــد به خدمــت‪ .‬او فرماندار بندر‬ ‫ترکمن بود‪.‬‬ ‫می گفت در مهار اتش سوزی میانکاله همه نیروهایی‬ ‫را که می توانسته به منطقه گسیل کرده‪ .‬از اولین روزهای‬ ‫فاجعه منا شنیدم که جزو مفقودین اســت و امروز خبر امد‬ ‫که نامش را در میان درگذشــتگان قرار داده انــد‪ ...‬باورم‬ ‫نمی شــود‪ ...‬برای خانــواده ان بانوی فرهیختــه و همه‬ ‫بازماندگان درگذشتگان این حادثه ارزوی صبر دارم‪».‬‬ ‫ن هامون استان‬ ‫معصومه پرندوار فرماندار شهرســتا ‬ ‫سیستان وبلوچستان و یکی از ســه فرماندار زن هم درباره‬ ‫درگذشــت خانم نازقلیچی گفته اســت‪« :‬از شــنیدن خبر‬ ‫درگذشت خانم نازقلیچی در حادثه منا خیلی ناراحت شدم‬ ‫چون من و ایشان با هم خیلی دوســت بودیم‪ .‬در اجالس‬ ‫مجمع تقریــب مذاهب که دو روز طول کشــید من و خانم‬ ‫نازقلیچی کال با هم بودیم و در این دو روز فهمیدم یکی از‬ ‫مدیران پرکار و صادق نظام است‪».‬‬ ‫پرندوار به برخی خصوصیات رفتاری و اخالقی مرجان‬ ‫نازقلیچی‪ ،‬فرمانــدار فقید بندرترکمن اشــاره کرد و گفت‪:‬‬ ‫«اخالق مداری‪ ،‬خانواده دوســتی‪ ،‬پشتکار‪ ،‬داشتن بدنه‬ ‫کارشناسی قوی در کارها از جمله خصوصیات ویژه ایشان‬ ‫بود و البته به کار و زندگی خیلی عالقه مند بود‪».‬‬ ‫رقیبانمجیدی‬ ‫نگاهی به چند فیلم حاضر در اسکار غیرانگلیسی زبان‬ ‫فیلممحمد(ص)اخرینساختهمجیدمجیدیبه عنوان‬ ‫نماینده ایران در بخش فیلم های غیر انگلیسی زبان به هشتاد‬ ‫و هشتمین دوره مراسم اسکار معرفی شد‪ .‬تمام کشورها تا روز‬ ‫اول اکتبر فرصت داشــتند که نام نماینده خود را برای هیات‬ ‫برگزاری مراسم ارســال کنند تا برای کسب این عنوان رقابت‬ ‫کنند‪.‬فهرستپنجفیلمنهاییبرگزیدهدر‪ 14‬ژانویهسال‪2016‬‬ ‫اعالمخواهدشد‪.‬اینکهفیلممحمد(ص)میاناینپنجگزینه‬ ‫نهایی جای داشته باشد‪ ،‬یک پیش بینی قریب به یقین است‬ ‫که حتی منتقدان گاردین هم به ان معترف هستند‪ .‬گاردین در‬ ‫مطلبی با اشاره به تصاویر و قاب های زیبای فیلم و همچنین‬ ‫مضامین انســانی ان که با نقل قولی از مجید مجیدی همراه‬ ‫شده که قرائت فیلم را مقابل قرائت خشونت از اسالم داعشی‬ ‫قرار می دهد‪ ،‬بر این نکته تکیــه دارد که فیلم از عواملی بهره‬ ‫می گیرد که خیلی از انها ســابقه دریافت جایزه‬ ‫اسکاررادارند‪.‬گاردیندرمطلبخود‪،‬برایفیلم‬ ‫مجیدیرقیبانیبرمی شماردکهاینخودنشاناز‬ ‫شانس باالی فیلم محمد (ص) است‪ .‬نگاهی‬ ‫داریم به چند نماینده کشورهای دیگر در هشتاد‬ ‫و هشتمین دوره اسکار‪.‬‬ ‫موضوعهلوکاستحسابویژه ایبازکرده اند‪.‬اینفیلمدرباره‬ ‫یک اسیر یهودی است که مسئول سوزاندن هم کیشانش در‬ ‫اردوگاهاشوویتساستوبهناگاهبهجنازهپسریبرمی خوردکه‬ ‫فکر می کند فرزند خود اوست‪ .‬او تالشش را می کند تا به رغم‬ ‫مشکالت‪ ،‬برای پسرش مراسم خاکسپاری ابرومندی طبق‬ ‫ایین مذهبی خود برگزار کند‪.‬‬ ‫باشگاه‬ ‫شیلی که دو سال پیش با «نَه» پابلو الرین نامزد جایزه‬ ‫اسکار شده بود‪ ،‬امسال «باشگاه » از همین فیلمساز را راهی‬ ‫این رقابت سخت کرده است‪ .‬این فیلم نخستین بار زمستان‬ ‫گذشته در بخش رســمی جشــنواره برلین به نمایش درامد و‬ ‫جایزه بزرگ هیات داوران را برد‪ .‬باشگاه داستان چهار کشیش‬ ‫قوچ ها‬ ‫ایســلند فیلم «قوچ هــا» بــه کارگردانی‬ ‫گریمو ر هاکونارســون را به نمایندگی از خود به‬ ‫ی معرفی کرد‪ .‬این فیلم دربــاره دو برادر‬ ‫اکادم ‬ ‫است که ‪ 40‬سال است با هم صحبت نکرده اند‬ ‫و کنــار هــم در دره ای دورافتاده در ایســلند در‬ ‫کار پرورش گوسفند و قوچ هســتند‪ .‬وقتی کل‬ ‫دره دچار یک بیماری مرگبار می شــود‪ ،‬دو بــرادر برای نجات‬ ‫گوسفندانعزیزخوددوبارهبههممی پیوندند‪.‬فیلم«قوچ ها»‬ ‫که امسال جایزه بخش «نوعی نگاه» جشنواره معتبر کن را نیز‬ ‫به دستاورد‪،‬موفقبهکسبجایزهچشمطالییبهترینفیلم‬ ‫یازدهمین دوره جشنواره فیلم زوریخ هم شده است‪.‬‬ ‫گل ها‬ ‫یعلوموهنرهایسینماییاسپانیافیلم«گل ها»‬ ‫اکادم ‬ ‫بهکارگردانیجانگارانووخوزهماریگوئنگارابه عنواننماینده‬ ‫خود در بخش اســکار فیلم خارجی زبان بــه اکادمی علوم و‬ ‫هنرهایسینماییمعرفیکرد‪.‬‬ ‫«گل ها» اولین فیلم به زبان باسک است که به عنوان‬ ‫نماینده اسپانیا در جوایز اســکار رقابت می کند‪ .‬این فیلم در‬ ‫دوره اخیر جشنواره فیلم پالم اسپرینگز جایزه سینمای التین‬ ‫را دریافت کرد و در جشنواره های دیگر چون سن سباستین‪،‬‬ ‫لندن‪ ،‬زوریخ‪ ،‬توکیو‪ ،‬میامی‪ ،‬سیاتل و‪ ...‬نیز به نمایش درامد‬ ‫وبااستقبالمنتقدانروبه روشد‪.‬داستانفیلمدربارهزنیچهل‬ ‫و چند ساله به نام انی است که حس خوبی نسبت به زندگی اش‬ ‫ندارد‪.‬زندگیاوزمانیدچارتغییرمی شودکههرهفتهسبدهای‬ ‫گل از فردی ناشناس دریافت می کند و‪...‬‬ ‫پسر سائول‬ ‫موج‬ ‫ســینمای نروژ نیز فیلم «مــوج» به کارگردانــی «رور‬ ‫اوتاگ» را از میان چندین فیلم دیگر به عنوان نماینده نهایی‬ ‫خود در جوایز اســکار انتخاب کرد‪ .‬این فیلم براساس حادثه‬ ‫سونامی سال ‪ 1934‬در نروژ ساخته شــده که به کشته شدن‬ ‫‪ 40‬نفر انجامید‪« .‬موج» از تاریخ ‪ 28‬اوت در سینماهای نروژ‬ ‫اکران خود را اغاز کرده و در اولین هفته نمایش ‪ 130‬هزار نفر‬ ‫را به سینماها کشاند‪ .‬این فیلم قرار است در دو جشنواره معتبر‬ ‫ســینمایی «تورنتو» و «لندن» نیز به نمایــش دراید و بازیگر‬ ‫مطرحی چون «کریستفر جونر» که فیلم هایی چون «جزیره‬ ‫شیطانیپادشاه»و«درببعدی»رادرکارنامهکاریخوددارد‪،‬‬ ‫در ان ایفای نقش کرده اســت‪.‬در حالی که نروژ پیش از این‬ ‫نتوانستهبرندهجایزهاسکاربهترینفیلمغیرانگلیسیشود‪،‬در‬ ‫صورتی که در جشنواره هایی که در پیش دارد‪ ،‬دیده شود‪ ،‬این‬ ‫شانس را دارد که به مرحله نامزدی این بخش از جوایز راه یابد‪.‬‬ ‫کبوتر و هستی‬ ‫فیلم «افتاب زده» به کارگردانی «نیکیتا میخالکوف»‬ ‫هم نماینده ســینمای روسیه اســت‪« .‬افتاب زده» براساس‬ ‫رمان نوشــته «ایوان بونین» اولین نویســنده روســی برنده‬ ‫جایزه نوبل در ســال ‪ 1933‬ساخته شــده و روایتگر داستانی‬ ‫عاشقانه در بســتر جنگ های داخلی روسیه‬ ‫در اواخر دهه ‪ 1910‬و اوایل ‪ 1920‬اســت‪.‬‬ ‫این فیلم با بودجه ‪ 21‬میلیون دالری در اکتبر‬ ‫ســال ‪ 2014‬میالدی در روسیه اکران شد و‬ ‫براساس اعالم رسانه های روسی به فروش‬ ‫‪ 7/1‬میلیون دالری دســت یافت و در جوایز‬ ‫ســینمایی «عقاب طالیی» روسیه در سال‬ ‫جاری موفق به کســب جایزه بهترین فیلم‪،‬‬ ‫طراحی تولید‪ ،‬طراحی لباس ‪ ،‬تصویر برداری‬ ‫و موسیقی شد‪.‬به گزارش هالیوود ریپورتر‪،‬‬ ‫اخرین باری که ســینمای روســیه توانست‬ ‫جایزه اسکار بهترین فیلم خارجی را به خانه‬ ‫ی از‬ ‫ببرد به سال ‪ 1995‬باز می گردد که فیلم ‬ ‫همین کارگردان یعنی «نیکیتا میخالکوف»‬ ‫با عنوان «افتاب سوخته» موفق به کسب اسکار شد‪.‬‬ ‫ایا بد می شود؟‬ ‫ایتالیا که جزو کشــورهای مطرح در رقابت های اسکار‬ ‫به شمارمی رود‪،‬امسالبااخرینساخته«کلودیوکالیگاری»‪،‬‬ ‫تحت عنوان «ایا بد می شود»‪ ،‬در این رقابت ها حضور یافته‬ ‫است‪« .‬کالیگاری» چند ماه پیش تنها چند روز پس از تکمیل‬ ‫این فیلم‪ ،‬به خاطر ابتال به تومور در سن‪ 67‬سالگی درگذشت‪.‬‬ ‫این فیلم امسال در بخش خارج از مســابقه جشنواره ونیز به‬ ‫نمایش درامد‪.‬‬ ‫«ایا بد می شود» داســتان دو دوســت در دورانی پر از‬ ‫شلوغی ‪ ،‬ترافیک‪ ،‬فساد و مواد مخدر است که نمی توانند از‬ ‫یکدیگر جدا شــوند‪« .‬کالیگاری» که گفته می شود فرهنگ‬ ‫مواد در ایتالیا را تحت تاثیر «پیر پائولو پازولینی» روایت کرده‪،‬‬ ‫سالیانسالدرحالتحقیقومستندسازیدربارهمسالهاعتیاد‬ ‫به مواد مخدر بوده انچنان که ســال ‪ 1983‬مســتندی تحت‬ ‫عنوان «عشق سمی» ساخت که در ان نگاه صادقانه ای به‬ ‫مساله اعتیاد جوانان به هروئین دارد‪.‬‬ ‫دادگاه‬ ‫سینمای پرحاشیه و پرخبر هند هم فیلم «دادگاه» را به‬ ‫اسکارفرستاد‪،‬اینفیلمدربارهسیستمقضاییاینکشوراست‬ ‫و تاکنون افتخارات زیادی کسب کرده و در جشنواره فیلم ونیز‬ ‫جایزه شیر اینده را برای اولین تجربه کارگردانی چایتانا تامهان‬ ‫کسبکردهوشانسزیادیبرایموفقیتدراسکاردارد‪.‬فیلم‬ ‫با کشف جســد یک کارگر فاضالب در بمبئی شروع می شود‬ ‫و به دنبال ان یک خواننده ترانه هــای فولک به این اتهام که ‬ ‫ترانه هایش ممکن است تشویق کننده کارگران به خودکشی‬ ‫باشد‪،‬دستگیرمی شود‪.‬فیلمازجریاندادگاهاستفادهمی کند‬ ‫تازندگی‪،‬شخصیتوروحیاتوکالوقضاترانیزبررسیکند‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪282‬‬ ‫فیلم«یککبوتررویشاخه اینشستوبههستیفکر‬ ‫کرد»بهکارگردانیرویاندرشونفیلمسازکهنه کارسوئدیبه‬ ‫نمایندگی از ســوئد برای حضور در فهرست نامزدهای بخش‬ ‫بهترین فیلم خارجی زبان جوایز اسکار ‪ 2016‬رقابت می کند‪.‬‬ ‫«یک کبوتر‪ »...‬سال گذشته جایزه شیر طالی بهترین فیلم‬ ‫هفتاد و یکمین جشــنواره ونیز را دریافت کــرد‪ .‬فیلم در خود‬ ‫سوئد و در سطح بین المللی با واکنش مثبت منتقدان روبه رو‬ ‫شده است‪.‬این فیلم که ماجرای دو فروشنده سیار را به تصویر‬ ‫افتاب زده‬ ‫دیدار‬ ‫مجارستان که یک بار در سال‪ 1981‬با فیلم «مفیستو»‬ ‫برنده بخش بهترین فیلم های خارجی اسکار بوده‪ ،‬امسال با‬ ‫یک فیلم قدرتمند پا به این رقابت ها می گذارد‪« .‬پسر شائول»‬ ‫به کارگردانی الزلو نمس که یکــی از بخت های اصلی بردن‬ ‫نخل طالیی جشنواره کن بود‪ ،‬به نمایندگی از مجارستان در‬ ‫ت اسکار سال ‪ 2016‬شرکت خواهد کرد‪ .‬این فیلم جایزه‬ ‫رقاب ‬ ‫بزرگجشنوارهفیلمکنراازانخودکردهاست‪.‬مجارستانی ها‬ ‫روی عالقه غیر طبیعی برگزار کنندگان اسکار به فیلم هایی با‬ ‫مغضوب را روایت می کند که در یک شــهر ســاحلی کنار هم‬ ‫زندگی می کنند‪ .‬انها می کوشند گناهان خود را پاک کنند‪ .‬اما‬ ‫با امدن یک همــراه مغضوب دیگر ارامش ایــن چهار نفر به‬ ‫هم می ریزد‪.‬‬ ‫می کشد قسمت سوم یک سه گانه است‪« .‬اوازهایی از طبقه‬ ‫دوم»(‪)2000‬برندهجایزهداورانجشنوارهکنو«تو‪،‬زندگی»‬ ‫(‪ )2007‬دیگر فیلم های این ســه گانه هســتند‪ .‬فیلم جدید‬ ‫اندرشــون به خاطر نماهای پیچیده و انچه به ارامی از کنش‬ ‫انسانی منعکس می کند بســیار مورد توجه قرار گرفته است‪.‬‬ ‫نکته این فیلم در بازی هنرپیشــگان ان است که بازی بسیار‬ ‫تئاتریوحتیگاهیمضحکارائهمی دهند‪.‬بازیانهادرانچه‬ ‫به یک رشته تابلو شباهت دارد‪ ،‬جلو می رود‪ .‬هرچند اندرشون‬ ‫یکی از محبوب ترین فیلمسازان سینمای ســوئد است‪ ،‬اما‬ ‫فیلم هایزیادیدرکارنامهندارد‪«.‬یککبوتر‪»...‬اولینفیلم‬ ‫بلند داستانی او بعد از هفت سال بود‪.‬‬ ‫‪81‬‬ ‫مردی که تنها قدم‬ ‫بر می دارد‬ ‫دیدار‬ ‫‪82‬‬ ‫مثلث | شماره ‪282‬‬ ‫براندان راجرز از لیورپول اخراج شد‬ ‫مقصــد پرواز مــاالگا اســت ‪ .‬مرد غمگیــن در جت‬ ‫اختصاصی اش نشسته و برای فرار از ان چه در این روزهای‬ ‫ی برایش ســاخته بــود‪ ،‬فکر می کــرد‪ .‬از خیلی‬ ‫اخر جهنم ‬ ‫قبل معلوم بود که این اتفاق می افتــد‪ .‬خیلی وقت بود که‬ ‫نام گزینه های جانشــینی او به گوش می رسید‪ .‬این فصل‬ ‫نفرین شده تر از ان بود که تصور می شــد‪ .‬از خیلی قبل تر‬ ‫نام یورگن کلوپ المانی و کارلو انچلوتی ایتالیایی به عنوان‬ ‫جانشینان احتمالی براندان راجرز مطرح بود و حاال راجرز که‬ ‫تا یک روز عنوان سرمربی تیم لیورپول را یدک می کشید ‪،‬‬ ‫حاال جدا از انهایی که چندین سال برایش فریاد می زدند‪،‬‬ ‫«تو هیچ گاه تنها قدم نخواهی زد » فقط همسرش و دخترش‬ ‫را در کنار خود می دید‪ .‬راجرز با ان قیافه جدی و متفکر‪ ،‬در‬ ‫درون ان جت شــخصی به چه چیز فکر می کرد؟ شاید ان‬ ‫صحنه پررنگ تر از همیشــه در مقابل چشــمانش تصویر‬ ‫می شد‪ ،‬همه چیز برای قهرمان شــدن مهیا بود‪ .‬چه سال‬ ‫خوبی بود‪ .‬مثلث موفقیت لیورپول سه راس داشت؛ استیون‬ ‫جرارد‪ ،‬لوییس سوارز و البته براندان راجرز‪.‬‬ ‫همه چیز خوب پیــش می رفت‪ ،‬تا بازی با چلســی‪،‬‬ ‫همان دقیقه ‪ 45‬که اســتیون جرارد بدترین اشتباه دوران‬ ‫بازی خود را انجــام داد و در بدترین جای ممکن لیز خورد‪.‬‬ ‫هم ان جا که جام قهرمانی از دست لیورپول پرید و سرنوشت‬ ‫انها به طور کلی عوض شــد‪ .‬به گونه ای کــه از ان مثلث‪،‬‬ ‫االن هیچ کدام در انفیلد نیســتند‪ .‬جــرارد در امریکا بازی‬ ‫می کند‪ ،‬سوارز در بارســلونا بخشی از ‪ MSN‬مقتدر این تیم‬ ‫است و براندان راجرز هم اخراج شد‪ .‬به سختی و ان هم با‬ ‫چند جمله خشک‪ ،‬رسمی و اداری‪ ،‬نامه ای که در ان امده‬ ‫اســت‪« :‬ما مایلیم از براندان راجرز بــه خاطر تالش های‬ ‫فوق العــاده و تعهدش به این باشــگاه تشــکر کنیم‪ .‬همه‬ ‫ما دوران فوق العاده ای را با هدایت او به عنوان ســرمربی‬ ‫پشت ســر گذاشــتیم و مطمئنیم کــه او دوران طوالنی و‬ ‫موفقیت امیزی را به عنوان مربی خواهد داشت‪ .‬هرچند این‬ ‫تصمیم دشواری بود اما معتقدیم این فرصتی خواهد بود تا‬ ‫در بازی های مان به موفقیت برسیم‪ .‬تالش برای پیدا کردن‬ ‫مربی جدید در جریان اســت و امیدواریم در زمان مناسب‪،‬‬ ‫بهترین تصمیم را بگیریم‪».‬‬ ‫براندان هــم به این جمالت کلیشــه ای‪ ،‬پاســخی‬ ‫کلیشــه ای داد و مثل همــه انهایــی که می رونــد‪ ،‬برای‬ ‫جانشــینش ارزوی موفقیت کرد‪ .‬او پــس از اخراج گفت‪:‬‬ ‫«طبیعی است که احساس بسیار بدی دارم‪ .‬برایم افتخار‬ ‫بسیار بزرگی بود که سه ســال در تیمی بزرگ مانند لیورپول‬ ‫مربیگری کــردم‪ .‬برای اینکــه هواداران لیورپــول به تیم‬ ‫خــود افتخار کنند‪ ،‬هــر کاری کــه الزم بود انجــام دادم و‬ ‫شبانه روز تالش کردم‪ .‬طی چند سال حضورم در لیورپول‪،‬‬ ‫لحظاتی خاص و فراموش نشدنی داشــتم‪ .‬می خواهم از‬ ‫همه بازیکنان لیورپول تشــکر کنم که از ته دل برایم بازی‬ ‫کردند‪ .‬برای هــواداران لیورپــول‪ ،‬بازیکنان و ســرمربی‬ ‫جدید ارزوی موفقیت می کنم و روزهای خوشی را برای انها‬ ‫ارزومندم‪ .‬لیورپول در فصل تابستان سال جاری تغییرات‬ ‫زیادی داشته و به زمان نیاز دارد‪ .‬اطمینان دارم که این تیم‬ ‫می تواند در اینده بهتر ظاهر شود و انتظارات هواداران خود‬ ‫را براورده کند‪».‬‬ ‫شروع یک رویا‬ ‫برانــدان راجــرز در ‪ 20‬ســالگی مجبور می شــود به‬ ‫ِ‬ ‫بازیکن حرفه ای فوتبال پایان دهد‪.‬‬ ‫فعالیت اش به عنوان‬ ‫علتی که برای این مساله ذکر شــده دوکلمه بود‪« :‬ضعف‬ ‫ژنتیک زانو‪ ».‬راجرز برای چند تیم محلی بازی می کند‪ .‬در‬ ‫اوایل دهه ‪ 1990‬در یکی از ایــن بازی ها‪ ،‬مقابل تیمی که‬ ‫از اســپانیا به بریتانیا رفته‪ ،‬قرار می گیرد‪ .‬پاس های کوتاه‬ ‫بازیکنان حریف چنان روی پســر جوان اهل ایرلند شمالی‬ ‫تاثیر می گذارد که با خودش عهد می کند مربی بزرگی شود و‬ ‫در هر تیمی که هست‪ ،‬فوتبال را به سبک ان تیم اسپانیایی‬ ‫بازی کند‪ .‬این اولین شکســت زندگی راجرز بود و او از این‬ ‫شکست درس های بزرگی گرفت‪ .‬درس بعدی را در اولین‬ ‫تجربه مربیگــری گرفت‪ .‬زندگی حرفــه ای براندان راجرز‬ ‫به عنوان سرمربی در ســال ‪ ۲۰۰۹‬با حضور در تیم ردینگ‬ ‫ اغاز شــد ولی مدت زمان حضور او در ورزشگاه مدجسکی‬ ‫بســیار کوتاه بود و او در نهایت پس از نزدیک به شش ماه‬ ‫انجا را ترک کرد‪ .‬راجرز بعدها درباره ان تجربه گفت‪« :‬مردم‬ ‫می پرسند دلیل موفقیت تو چیســت؟ جواب من شکست‬ ‫است‪ ،‬چگونه موفق شدن شــما در گرو چگونگی مواجهه‬ ‫با شکست است ‪ .‬می توانید شکست را باور نکنید اما بیشتر‬ ‫اوقات این کار جواب نمی دهد‪ .‬برای اولین بار در زندگی ام‪،‬‬ ‫من در ردینگ احساس شکســت خوردن کردم‪ ،‬شاید من‬ ‫نمایشــنامه اشــتباهی را خواندم و فکر می کردم که واقعا‬ ‫قراردادی سه ساله داشتم‪».‬‬ ‫با باور این شکســت‪ ،‬راجرز نقاط ضعفش را برطرف‬ ‫کرد و توانست سوانسی را به رده ســوم لیگ یک برساند‪،‬‬ ‫ســپس انها در بازی های پلی اف لیگ یک‪ ،‬با نتیجه ‪۱-۳‬‬ ‫ناتینگهام فارست را شکست دادند و ســپس در یک بازی‬ ‫دراماتیک‪ ،‬بــا نتیجه ‪ ۲-۴‬در برابر تیم ردینگ (تیم ســابق‬ ‫راجرز) به برتری رسیدند تا او و شاگردانش جواز حضور در‬ ‫لیگ برتر را به دست اورند‪ .‬به محض ورود انها به لیگ برتر‪،‬‬ ‫سبک بازی این تیم به طرز چشمگیری تغییر کرد که برای‬ ‫تماشاگران فوتبال جذابیت و تازگی خاصی داشت‪ .‬راجرز‬ ‫حاال یکی از اســتعدادهای مربیگری انگلیس بود و خیلی‬ ‫زود توســط لیورپول شــکار و جانشــین کنی داگلیش مرد‬ ‫اسطوره ای این باشگاه شــد‪ .‬راجرز در اولین روز حضور در‬ ‫لیورپول گفت‪ « :‬کار در لیورپول برای من مثل یک مبارزه‬ ‫است‪ .‬درست مثل وقتی که به باشگاه سوانسی امدم‪ .‬باید‬ ‫خودم را به افراد داخل و خارج از زمین فوتبال ثابت کنم‪».‬‬ ‫و این مبارزه حاال پس از ســه ســال و اندی باز هم به نقطه‬ ‫شکست رسیده است‪.‬‬ ‫علل ناکامی ‬ ‫راجرز باز هم به جایی رســیده اســت که باید دوباره با‬ ‫شکست مواجه شود و از خودش بپرسد که چرا در لیورپول‬ ‫به نقطه اخراج رســید‪ .‬این برای اینده او بسیار مهم است‪.‬‬ ‫او در این بررسی نمی تواند از کنار این نکته به راحتی عبور‬ ‫کند که تیم او به رغم همه شایستگی هایی که در مقاطعی‬ ‫نشان داد؛ تیم بی افتخاری بود‪ .‬راجرز اولین مربی در تاریخ‬ ‫لیورپول بود که در ســه فصل اول حضــورش هیچ جامی ‬ ‫کسب نکرد‪ ،‬اگرچه تیم او‪ ،‬دو فصل قبل تا استانه فتح لیگ‬ ‫برتر پیش رفــت‪ .‬نکته بعدی که در مورد راجرز بســیار ذکر‬ ‫می شود‪ ،‬نحوه مدیریت پولی اســت که از فروش لوییس‬ ‫ســوارز حاصل شــده بود‪ .‬در فصلی که لیورپول بسیار به‬ ‫قهرمانی لیگ برتر نزدیک شد‪ ،‬نمی توان نقش لوییز سوارز‬ ‫را نادیده گرفت ‪ .‬این مهاجم اروگوئه ای با گل های پرشمار‬ ‫و بازی های کم نظیر‪ ،‬عامل پیروزی قرمزها در مســابقات‬ ‫بسیاری بود و پس از فروش او به بارسلونا با مبلغ ‪ ۸۸‬میلیون‬ ‫یورو‪ ،‬طرفداران لیورپول انتظار داشــتند با پول حاصل از‬ ‫فروش او بازیکنانــی با کیفیــت و در کالس جهانی به این‬ ‫باشگاه اضافه شوند اما انتخاب های راجرز برای جانشینی‬ ‫سوارز اصال مناسب نبودند ‪ .‬حضور بازیکنانی متوسط مانند‬ ‫الزار مارکوویچ‪ ،‬ادام الالنا‪ ،‬دژان لــوورن‪ ،‬ماریو بالوتلی و‬ ‫امره جان‪ ،‬کمک چندانی به لیورپول نکرد‪.‬‬ ‫لیورپول راجرز نشــان داد که اگر چه او به عنوان یک‬ ‫معلم با بازیکنان جوان رابطه بسیارخوبی داشت اما در مقابل‬ ‫نه در انتخاب ســتاره برای خرید‪ ،‬چندان موفق بود و نه در‬ ‫نگه داشتن ستاره های این تیم‪ .‬عالوه بر سوارز‪ ،‬این تیم‬ ‫استیون جرارد را اسان از دست داد و رحیم استرلینگ را هم‬ ‫به راحتی به منچستر سیتی داد‪.‬‬ ‫راجرز ان قدر مربی خوبی اســت کــه از همین حاال‬ ‫بعضی هــا او را نامــزد مربیگــری تیم ملی انگلســتان در‬ ‫ســال های بعدی می دانند اما خب برای انکه به این سطح‬ ‫برســد‪ ،‬باید خیلی چیزها را در خود تقویت کند و شاید یکی‬ ‫از مهمترین درس های این شکســت برای او این باشد که‬ ‫مربیگری تنها در تاکتیک و سیستم خالصه نمی شود‪.‬‬ ‫جای پای فرهاد‬ ‫کتابی درباره یک شهید زرتشتی‬ ‫«جای پای فرهاد» کتاب نخست مجموعه «مادران» است که زندگی شهید زرتشتی‬ ‫فرهاد خادم را از نگاه مادرش روایت می کند‪ .‬این اثر در ســال ‪ 1389‬به قلم فرهاد خضری‬ ‫نوشته شد ه و از سوی انتشــارات روایت فتح به چاپ دوم رسیده است‪.‬داستان «جای پای‬ ‫فرهاد» از کوچه پس کوچه های کرمان پا می گیرد و خواننده را دنبال دخترکی می کشد که‬ ‫ارام و قرار ندارد اما سرنوشــت دخترک چنین رقم خورده که بعدها مادر شهیدی باشد به نام‬ ‫«فرهاد خادم»؛ همان که روز نخست اسفندماه ‪ 1360‬در خط مقدم جبهه‪ ،‬در تنگ چزابه‪ ،‬به‬ ‫شهادت رسید‪ .‬این شهید گران قدر در وصیتنامه خود اورده است‪« :‬مادرم! با انکه می دانم‬ ‫ایمان داری که باید هر کس هست و نیســت خود را برای ازادی و رهایی ایران بدهد‪ ،‬ولی‬ ‫اگر جز این بود و حتی تو کوشش می کردی تا مرا در خانه نگه داری باز هم به جبهه می رفتم‬ ‫و برای وطنم می جنگیدم‪ ».‬فرهاد خضری در این کتاب روایتش را با یک جســت وجو اغاز‬ ‫می کند؛ جست وجوی «فوران عشق به هستی»‪ ،‬در قلب یک مادر ایرانی‪ .‬اما چرا او دست‬ ‫به چنین جست وجویی زده است؟ خودش پاسخ می دهد‪« :‬چون مادران ایران زمین حرف ها‬ ‫برای گفتن دارند و غزل ها برای ســرودن‪ ».‬این اغاز ماجرای دور و درازی اســت که «تاج‬ ‫گوهر خداداد کوچکی» راوی و فرهاد خضری راوی مکمــل در صفحات کتاب به نقل ان‬ ‫می پردازند و شــهید فرهاد خادم را به عنوان یکی دیگر از شهدای این سرزمین به مخاطب‬ ‫معرفی می کنند‪ .‬معرفی کتاب «جای پای فرهاد» در برنامه خندوانه با حضور مادر این شهید‬ ‫بزرگوار در کنار خانواده های شهدای زر تشتی‪ ،‬مسیحی‪ ،‬عاشوری‪ ،‬شیعه و سنی انجام شد‪.‬‬ ‫ره‪ ،‬رهرو‪ ،‬رهبر‬ ‫جنگ بود‬ ‫روایتی از یک کودک جنگ زده‬ ‫کتاب «جنگ بود» اثر احســان محمدی از ســوی نشــر کتاب امه روانه بازار کتاب‬ ‫شد‪ .‬این کتاب خاطرات راوی کتاب است از دوران دفاع مقدس و به نوعی روایت یک فرد‬ ‫جنگ زده است و تصویری که کودکان مناطق مرزی از دشمن داشتند را در متن خاطرات به‬ ‫ب عالوه بر اینکه خاطره است نویسنده ان با یک پرداخت‬ ‫خواننده نشان می دهد‪ .‬این کتا ‬ ‫داستانی خاطرات را خواندنی تر کرده و مخاطب را با خود جلو می برد‪« .‬جنگ بود» تصاویر‬ ‫پراکنده و مســتندی از روزهای زندگی کودکی اســت که در عین تــرس از گلوله و «گوش‬ ‫ُبرها» دلش می خواست زودتر بزرگ شــود‪ ،‬لباس خاکی و پوتین سیاه بپوشد و برود جبهه‪.‬‬ ‫احسان محمدی در این کتاب به روزهای دفاع مقدس و سختی هایی که توسط دشمنان بر‬ ‫ملت ایران روا داشته شده اشاره می کند و ان را با نوع روایت خود برای خواننده جذاب جلوه‬ ‫می دهد‪ .‬نویسنده کتاب درباره مضمون کتاب گفته است‪« :‬من در این کتاب سعی کردم به‬ ‫کودک هشت‪ ،‬نه ساله ای که در یک شهر مرزی و در جوار جنگ زندگی کرده است وفادار‬ ‫بمانم و زبان همه کودکان هم سن و سالم باشم که در محرومیت‪ ،‬فقر و اضطراب جنگ بزرگ‬ ‫شدند‪».‬در بخشی از این کتاب می خوانیم‪« :‬بابا پایش را گذاشــته بود روی گاز و ما با هر‬ ‫دست اندازی مثل دانه های گندم باال و پایین می پریدیم‪ ،‬به اسفالت که رسیدیم بوی باروت‬ ‫می امد و صدای انفجارها و شلیک ها بیشتر شده بود‪ .‬روی اسفالت شانه زنانه بزرگ‪ ،‬پفک‪،‬‬ ‫لباس بچه و چیزهایی مثل این افتاده بود‪ ،‬معلوم بود که اینها از توی ماشینی که دکان شیخ‬ ‫حسن را بار زده اند حین فرار روی جاده افتاده اند‪ .‬از روی کوه دود بلند می شد‪».‬‬ ‫شناخت امام خمینی(ره) از زبان مقام معظم رهبری‬ ‫«امام خمینى‪ ،‬یک حقیقت همیشه زنده است‪ .‬نام او‬ ‫ب و اهداف او اهداف‬ ‫ب و راه او راه این انقال ‬ ‫پرچم این انقال ‬ ‫این انقــاب اســت‪« ».‬راه او راه ما‪ ،‬هــدف او هدف ما و‬ ‫رهنمو د او مشعل فروزند ‏ه ماست»‪« .‬اگر م ّلت ایران بخواهد‬ ‫به ان هدف ها برســد‪ ،‬بخواهد این راه را ادامه بدهد‪ ،‬باید‬ ‫راه امام بزرگوار را درست بشناســد‪ ،‬اصول او را درست‬ ‫بشناسد‪ ،‬نگذارد شــخصیت امام را تحریف کنند‪ ،‬که‬ ‫تحریف شــخصیت امام‪ ،‬تحریــف راه امام و منحرف‬ ‫کردن مسیر صراط مستقیم ملت ایران است‪ .‬اگر راه‬ ‫امام را گم کنیم یا فراموش کنیم یا خدای نکرده عمدا‬ ‫به کنار بگذاریم‪ ،‬ملت ایران سیلی خواهد خورد»‪« .‬ان‬ ‫راهی که می تواند مانع از این تحریف بشود‪ ،‬بازخوانی‬ ‫اصول امام است»‪.‬‬ ‫اینها همه قطراتی از دریای فضا یل امام خمینی‬ ‫(قدس ســره) اســت که بر زبان رهبر معظــم انقالب‬ ‫جاری شده است‪ .‬اهمیت شــناخت امام‪ ،‬راه و مکتب‬ ‫سیاسی ایشان‪ ،‬شــخصیت و خط ان بزرگوار‪ ،‬اشنایی‬ ‫با وصیت نامه امام(ره)‪ ،‬جلوگیری از تحریف شــخصیت‪،‬‬ ‫راه‪ ،‬اصول سیاسی ـ فکری ایشان و‪ ...‬همه برای پیمودن‬ ‫صحیح مســیر و راه انقالب الزم و ضروری است‪ .‬بیانات و‬ ‫پیام های رهبر معظم انقالب درباره امام خمینی(قدس سره)‬ ‫یکی از بهترین منابع برای شــناخت این شخصیت عظیم‬ ‫و راه و مسلک ایشــان است‪ .‬حجم وســیع فرمایش های‬ ‫معظم له و گوناگونی ان‪ ،‬ضرورت تالیف اثری موضوعی در‬ ‫این زمینه را پررنگ تر می کرد؛ از این رو انتشارات موسسه ‬ ‫پژوهشی فرهنگی انقالب اسالمی‪ ،‬تصمیم به انتشار کتاب‬ ‫«ره‪ ،‬رهرو‪ ،‬رهبر» گرفــت‪ .‬این اثر به نحو بســیار جامعی‬ ‫به شــخصیت و مکتب امام خمینی پرداخته اســت‪ .‬روش‬ ‫تنظیم محتوای ان تاریخی اســت‪ ،‬اما برای انکه نقشــه ‬ ‫موضوعی از مطالب کتاب در ذهن خواننده شــکل گیرد‪،‬‬ ‫از یک فهرست جامع موضوعی در پایان اثر بهره برده شده‬ ‫است‪ .‬در هر یک از فصول این کتاب بخش های متعددی‬ ‫وجود دارد که با استفاده از ان‪ ،‬راه رسیدن به محتوای مورد‬ ‫نیاز اسان خواهد شد‪ .‬در پایان اثر فهرست های تخصصی‬ ‫دیگر همچون فهرست ایات‪ ،‬روایات‪ ،‬اشعار‪ ،‬اشخاص و‬ ‫مکان ها وجود دارد‪.‬‬ ‫«شــخصیت امام»‪« ،‬خط امام»‪« ،‬امــام و انقالب‬ ‫اسالمی»‪« ،‬انحرافات و دشــمنی ها با امام و خط امام»‪،‬‬ ‫«خدمات‪ ،‬بــرکات و اثار وجــودی»‪« ،‬دروس و وصایا»‪،‬‬ ‫«علت و تفسیر برخی مواضع و بیانات امام»‪« ،‬روابط‬ ‫متقابل امام با دیگران»‪« ،‬امام و حوزه»‪« ،‬خاطرات و‬ ‫نکات تاریخی مربوط به اثر حضور امام» و «رحلت امام‬ ‫و ابعاد مختلف ان»؛ عناوین یــازده فصل این کتاب‬ ‫اســت‪ .‬کتاب «ره‪ ،‬رهرو‪ ،‬رهبر» که حجت االســام‬ ‫مهــدی مطهــری جمــع اوری و تدویــن ان را انجام‬ ‫داده‪ ،‬در دو جلــد منتشــر شــده اســت‪.‬این کتاب با‬ ‫حجم یک هــزار و ‪ 110‬صفحــه ای خود‪ ،‬توانســته‬ ‫است تمام مطالب مورد نیاز درباره امام خمینی(ره) و‬ ‫مکتب و خط او را در خود جای دهد‪ .‬مولف در مراسم‬ ‫رونمایی‪،‬هــدف از تدوین این کتــاب را جلوگیری از‬ ‫خطر تحریف نظرات امام خمینی (ره) خواند و گفت‪:‬‬ ‫«همان طور که مقام معظم رهبری فرمودند امام خمینی و‬ ‫راه او را جز رهرو واقعی او نمی تواند بشناسد و از این رو ارای‬ ‫مقام معظم رهبری را درباره حضرت امام خمینی جمع اوری‬ ‫کردم تا خطر تحریف نظرات امام خمینی از میان برود‪».‬‬ ‫پیشخوان جهانی‬ ‫مثلث | شماره ‪282‬‬ ‫دیدار‬ ‫اکونومیست‬ ‫به خطراتی‬ ‫که دالر‬ ‫را تهدید‬ ‫می کند‬ ‫پرداخته‬ ‫است‬ ‫نقش ایالت‬ ‫کلرادو در‬ ‫سیاست‬ ‫امریکا از نگاه‬ ‫نیوزویک‬ ‫لوپوئن اعتقاد‬ ‫دارد اورالند‬ ‫به ماکیاولی‬ ‫جدید تبدیل‬ ‫می شود‬ ‫‪83‬‬ ‫بازار‬ ‫سمینار توجیهی طرح حاتم برگزارشد‬ ‫هدف این طرح با ‪ 1000‬میلیاردتومان اعتبار‪ ،‬حمایت از تولید داخلی است‬ ‫ســمینار یــک روزه توجیهــی طــرح حاتــم بــا‬ ‫‪1000‬میلیاردتومان اعتبار با حضور اقایان مجاهدی معاون‬ ‫اعتبارات‪ ،‬حبیبیان جانشــین‪ ،‬میربابایــی مدیربانکداری‬ ‫خُ رد و شفیعی مدیر بانکداری ویژه و نیز مسئوالن اعتبارات‬ ‫مدیریت های شــعب بانک انصار در سراسر کشور برگزار و‬ ‫شرکت کنندگان با اهداف‪ ،‬مراحل‪ ،‬فنون و نحوه اجرای این‬ ‫طرح که در راستای افزایش ســهم بانک انصار در تحقق‬ ‫اقتصاد مقاومتی‪ ،‬حمایت از تولید با ســرمایه های ایرانی‬ ‫و همچنین تشــویق جوانان کشور به تشــکیل خانواده و‬ ‫ ترویج سیاست های نوین جمعیتی کشور صورت می گیرد‪،‬‬ ‫اشنا شدند‪.‬‬ ‫بازار‬ ‫‪84‬‬ ‫مثلث | شماره ‪282‬‬ ‫معاون اعتبارات‬ ‫به گــزارش اداره کل بازاریابــی و تبلیغــات‪ ،‬در این‬ ‫سمینار‪ ،‬ابتدا اقای مجاهدی معاون اعتبارات بانک انصار‬ ‫به توجیه اهداف و دالیــل تصویب و اجــرای طرح حاتم‬ ‫پرداخت و ضمن تاکید براهمیت ان‪ ،‬گفت‪« :‬اختصاص‬ ‫‪1000‬میلیاردتومان اعتبار به طرح حاتم نشــان از جدیت‬ ‫بانک انصار در حمایت از تولید کاالهای داخلی و تشویق‬ ‫جوانــان بــه ازدواج به عنــوان یک ســنت الهــی دارد‪».‬‬ ‫وی افــزود‪« :‬بانک انصار بــا اجرای طــرح حاتم درصدد‬ ‫الگوسازی برای بانک ها و موسسات اعتباری کشور است‬ ‫که با حمایــت از کارافرینان ایرانی و توســعه اقتصادی با‬ ‫ســرمایه های ایرانی به تحکیم مبانــی اقتصادمقاومتی و‬ ‫ ترویج سنت حسنه ازدواج یاری رســانند‪ .‬معاون اعتبارات‬ ‫در بخش دیگری از ســخنان خود از مســئوالن اعتبارات‬ ‫مدیریت شعب استان ها خواســت این طرح را به گونه ای‬ ‫اجرا کنند که تمامی مقررات براســاس اعتبارسنجی های‬ ‫دقیق اجرا شــود‪ ،‬اما بهره مندان رضایت کامل به دســت‬ ‫اورند و با انعطاف پذیری الزم به پیشــبرد این طرح کمک‬ ‫کننــد‪ .‬وی افــزود‪« :‬در اجــرای طرح برای هر شــرکت و‬ ‫موسســه ای رویه های تســهیل کننده متفــاوت و منطبق‬ ‫با نیازهــای انها تعریف کنید‪ .‬مشــتریان و متقاضیان باید‬ ‫احســاس کنند بانک انصار در ارائه خدمــات خود نهایت‬ ‫رضایتمندی انها را جست وجو می کند‪».‬‬ ‫اقای مجاهدی‪ ،‬معاون اعتبارات در نوبت دیگری از‬ ‫این همایش از مسئوالن اعتبارات مدیریت شعب استان ها‬ ‫خواســت که در اجرای طــرح‪ ،‬به گونه ای عمــل کنند که‬ ‫جنبه هــای بازاریابی و تبلیغــی طرح نیز رعایت شــود‪ .‬او‬ ‫اضافه کرد که در نظر است تا سقف اعتبار در زمان مناسبی‬ ‫افزایش یابد تا شــامل تمامی اقالم جهیزیه شــود‪ .‬اقای‬ ‫مجاهدی همچنین از مسئوالن حاضر اعتبارات خواست‬ ‫که در هر اســتان واحدهای تولیدی را شناســایی کنند تا‬ ‫برای حمایت از انهــا برخی از اقالم از طریــق انان تامین‬ ‫شود‪ .‬او البته بر این نکته تاکید کرد که رعایت استانداردها‬ ‫و رضایت مشتریان دو شرط اساســی ما در عقد قرارداد با‬ ‫تولیدکنندگان است‪.‬‬ ‫مدیر بانکداری ُخرد‬ ‫پس از ســخنان معاون اعتبارات‪ ،‬اقــای میربابایی‬ ‫مدیر بانکــداری خُ رد به ارائه مطالب خود پرداخته و ســیر‬ ‫مراحل تصویب و اجرای این طــرح و چگونگی واگذاری‬ ‫اعتبار به متقاضیان واجد شرایط در قالب عقد مرابحه را که‬ ‫با همکاری معاونت فاوا به طور کامل در درگاه اینترنتی این‬ ‫بانک صورت می گیرد‪ ،‬تشریح کرده و به سواالت حاضران‬ ‫پاسخ داد‪ .‬وی گفت‪« :‬حمایت از تولید داخلی‪ ،‬حرکت در‬ ‫راستای اقتصاد مقاومتی‪ ،‬کمک به پویایی اقتصاد کشور‬ ‫و کمک به امر حسنه ازدواج‪ ،‬اهداف این طرح را تشکیل‬ ‫می دهند‪».‬‬ ‫مدیر بانکداری خُ رد ضمن بیــان این موضوع که به‬ ‫هر یک از مزدوجین ســال ‪50 ،1394‬میلیــون ریال و به‬ ‫هر دوی انها مجموعا ‪100‬میلیــون ریال با نرخ ‪15‬درصد‬ ‫پرداخت می شــود و بازپرداخــت ان در اقســاط ‪ 30‬ماهه‬ ‫خواهد بود‪ ،‬از شرکت های طرف قرارداد یادکرده و گفت‪:‬‬ ‫«در حال حاضر با شرکت های مهستان‪ ،‬دناگستر و اسنوا‬ ‫قرارداد بسته ایم و درصددیم با دیگر شرکت ها هم قرارداد‬ ‫ببندیم و زوج های جوان را بــرای دریافت کاالهای ایرانی‬ ‫معرفی کنیم‪».‬‬ ‫بابایی اضافه کرد‪« :‬با مشــخص شــدن نمایندگان‬ ‫فروشنده کاالهای سه شــرکت یادشــده‪ ،‬پوزهای انصار‬ ‫نصب شــده و کارت های اعتباری صادره برای مشموالن‬ ‫طرح قابل استفاده خواهد بود‪».‬‬ ‫مدیربانکداری ویژه‬ ‫در ادامه این همایش‪ ،‬اقای شفیعی مدیربانکداری‬ ‫ویژه به تشریح نحوه اجرای این طرح درخصوص مشتریان‬ ‫ویژه و پاسخ به سواالت مطروحه پرداخته و از مجریان در‬ ‫مدیریت شعب استان ها خواست که برای اجرای مطلوب‬ ‫این طــرح‪ ،‬دقیقا براســاس دســتورالعمل ها و رویه های‬ ‫مصوب اقدام کنند‪.‬‬ ‫جانشین معاونت‬ ‫پس از اقای شفیعی‪ ،‬اقای حبیبیان جانشین معاونت‬ ‫اعتبارات ضمن تشریح اقدامات معاونت متبوعه در توسعه‬ ‫مدیریت فرایندی‪ ،‬براســاس طرح تحول سه ساله بانک‬ ‫گفت‪« :‬معاونــت اعتبارات با تهیــه و تصویب نظام جامع‬ ‫اعتبارات‪ ،‬مبتنی بــر فرایندهای ‪14‬گانــه در بانک انصار‬ ‫پیشتاز تحول ســاختاری اســت و ما امیدواریم با اجرای‬ ‫این نظام‪ ،‬بهره وری‪ ،‬کارایی و اثربخشــی خود را باهدف‬ ‫الگوسازی برای سایر بخش ها ارتقاء بخشیم‪ ».‬وی افزود‪:‬‬ ‫«فرایند اعتبارسنجی بانک انصار که به ثبت رکورد کمترین‬ ‫مطالبات معوق در میان بانک های کشور انجامیده است‪،‬‬ ‫به طور کامل در طرح حاتم به اجرا درخواهد امد‪».‬‬ ‫اقــای حبیبیــان در ادامــه ســخنان خــود از تهیه‬ ‫دستورالعمل های مناســب برای اجرای نظام های تدوین‬ ‫شــده یاد کرد و گفت‪« :‬در معاونت اعتبــارات‪ ،‬مدیریت‬ ‫فرایندی به گونه ای خواهد بود که هیچ فعالیت و اقدامی ‬ ‫بدون پشــتوانه های علمی صورت نگیــرد‪ .‬برای تحقق‬ ‫این امــر در همــه حوزه هــای کاری اقدام به شناســایی‬ ‫شــاخص ها کرده و انهــا را مــاک ارزیابی هــر خدمتی‬ ‫قرارداده ایم‪».‬‬ ‫حبیبیان افزود‪« :‬اعتبارســنجی‪ ،‬جبــران خدمات‪،‬‬ ‫بانکداری شــرکتی‪ ،‬بانکــداری خُ ــرد‪ ،‬بانکــداری ویژه‪،‬‬ ‫بانکداری اختصاصی و‪ ...‬نظام های ما را تشکیل می دهند‬ ‫و ما امیدواریم با پیاده ســازی این نظام ها‪ ،‬این معاونت به‬ ‫یک الگوی مدیریتی در بانک تبدیل شود‪».‬‬ ‫مسئول مرکز اقتصادمقاومتی در‬ ‫دانشگاه جامع امام حسین(ع)‬ ‫اخرین سخنران این همایش یک روزه‪ ،‬دکتر الله مراد‬ ‫سیف‪ ،‬مسئول مرکز اقتصادمقاومتی دانشگاه جامع امام‬ ‫حســین (ع) بود که به تبیین اهداف‪ ،‬چگونگی تصویب و‬ ‫ســیر مراحل اجرایی اقتصادمقاومتی در کشــور پرداخت‬ ‫و طرح حاتــم را طرحی در راســتای تحقق ایــن اقتصاد‬ ‫دانست که کیفیت اجرای ان می تواند موجب تشویق همه‬ ‫عناصر جامعه به مشارکت در این نهضت بزرگ اقتصادی‬ ‫باشد‪ .‬این استاد مدعو همچنین زمینه های نظری و علمی‬ ‫ انتخاب اقتصاد مقاومتی را به عنوان تنها گزینه پیشرفت‬ ‫اقتصادی کشور تبیین کرده و بر لزوم هوشمندی تمام عیار‬ ‫و دانش بنیان بودن همه فعالیت های مربوط به تحقق این‬ ‫اقتصاد تاکید کرد‪.‬‬