روزنامه صمت شماره 291
روزنامه صمت شماره 291
دل میگوید عارف
عقلمیگویدالریجانی
هفتهنامهخبری،تحلیلی /سال ششم /شماره دویست و نود ویک22/اذر 88 /1394صفحه5000/تومان
روایت غالمعلی دهقان
از رازهای اعتدال و توسعه
موج دوم ائتالف
ماموریتگروه هشت نفره چیست؟
خبر اختصاصی مثلث
علی الریجانی ،علیاکبر
والیتی،محمدباقرقالیباف
و سعید جلیلی به همگرایی
اصولگرایانمیپیوندند
بهارپاریس
پیروزی راست افراطی
در فرانسه به الیزه
هممیرسد؟
PMDباز میماند یا بسته میشود؟
گفتوگو با حسن بهشتیپور
محمدسعید احدیان و یاسرجبرائیلی
پله پله تا جدایی
دلخوری عارف از اعتدالگرایان
نشانهچیست؟
غروب چپ
ایا شکست مادورو
از ونزوئال فراتر میرود؟
عاقبت نوعثمانیگری
ترکیهچگونه به اقتصاد
داعشکمکمیکند؟
بختبلندمحافظهکاری
حادثهسنبرناردینو،انتخاباتامریکا
را به چه سمتی میبرد؟
یک استکان چای تلخ
گزارش مثلث از انچه در محله هرندی میگذرد
جلد
د
و
م
PMDباز می ماند یا بسته می شود؟
گزارشاژانسوپیشنویسقطعنامه
چهنکاتسفیدوسیاهیدارد
پاسخامامبهیکنامه
هفته نامه سیاسی ،فرهنگی با رویکرد خبری ،تحلیلی
صاحب امتیاز و مدیر مسئول :مصطفی اجورلو
سردبیر :سعید اجورلو
حضرت ملک خالد بن عبدالعزیز
پادشاه عربستان سعودی
مرقــوم شــما واصــل گردیــد .انچــه
که ســفارت جمهوری اســامی گفته اســت
صحیح اســت .اینجانب تمــام گرفتاری ها و
بدبختیهای مسلمین و دولتهای کشورهای
اسالمی را در اختالف و نفاق بین انان میدانم.
چرا باید دولتهای اســامی با داشتن قریب
یــک میلیــارد جمعیت و در دســت داشــتن
ذخیرههای زیر زمینی ،خصوصا موجهای نفت
که رگ حیات ابر قدرت هاست ،و برخورداری از
تعلیمات حیاتبخش قران کریم و دستورات
عبادی سیاسی پیامبر اســام ـ صلی ال ّله علیه و اله و سلم ـ
که مسلمانان را به اعتصام به «حبل ال ّله» دعوت و از تفرقه و
اختالف تحذیر میفرماید ،وبا داشتن َمالذ و ملجایی چون
حرمین شریفین ،که در عهد رسول ال ّله ـ صلواتال ّله علیه ـ
مرکزعبادتوسیاستاسالمیبودهوپسازرحلتانبزرگوار
مدت ها نیز چنین بوده است و طرح فتوحات و سیاسات از ان
دو مرکز بزرگ سیاسی عبادی ریخته میشده است ،اکنون
به واســطه کجفهمی ها و غرضورزی ها و تبلیغات وســیع
ابرقدرتها کار را به انجا بکشــانند که دخالت در امور سیاسی
و اجتماعی ،که مــورد احتیاج مبرم و از اهم امور مســلمین
است ،در حرمین شریفین جرم شناخته شود و پلیس سعودی
نص
در داخل مسجدالحرام و در جایی که به حکم خدا و به ّ
قران مجید برای همه کس حتی منحرفین محل امن است
با چکمه و سالح به مسلمانان حمله کرده و انان را مضروب و
10- 23
خبرنامه
روز داغ دانشگاه
بخیه هایاخالق
واکنشکیهانبهاطالعات
ژئوپلیتیکنجفوکربال
24- 27
گفتارها
پله پلهتاجدایی
رازمحبوبیتشهرزاد
غروبچپ
مادورو؛میراث دارخوبینبود
28- 47
سیاست
موجدومائتالف
ماموریت گروههشت
ایاپروندهخاکستریبستهمی شود؟
عقلمی گویدالریجانی،دلمی گویدعارف
تحریریه:
مثلث؛هفتهنامه ایخبری،تحلیلیاستکهسعیداردروایتیمنصفانهوعادالنه
از واقعیت ها ارائه دهد .نامش تمثیل و اشــاره ای است به سه ضلع استقالل،
ازادی و جمهوری اسالمی .مرامش تقویت گفتمان انقالب اسالمی ،چارچوبش
اسالم ،انقالب ،امام و رهبری ،ارمانش گســترش و سیادت اسالم خواهی در
سراسر جهان و عزت مسلمانان ،توسعه و پیشرفت ایران اسالمی و رفاه مردم
شریف ایران و رونق گرفتن عدالت .مرزش رواداری و تالیف قلوب اهالی انقالب
و ایستادگی در برابر مقابالن گفتمانی و عملی نظام و سیاق و مشرب مان نجابت
قلم و روزنامه نگاری مومنانه و تالش در جهت رونق گرفتن سنت گفت وگو میان
فرهیختگانونخبگانکشوراست.امیدواریمکهدرروایت مانصادق،برمرام مان
مستمر و دائم ،بر چارچوب مان مستقر ،بر ارمان مان مومن ،بر مرزهایمان مراقب
و هوشیار و بر سیاق مان استوار بمانیم.
دبیرتحریریه :مصطفیصادقی
سیاست :مصطفی صادقی(دبیر) -علی حاجی ناصری -امیدکرمانی ها
حنیف غفاری -داوود حشمتی
فرهنگ و اقتصاد :علیرضا بهرامی(دبیر)
سارا میرشجاعی -شیما غفاری -مسعود نجفی -محمدصادق لواسانی
تاریخ و گفتارها :مصطفی شوقی(دبیر) -زهیر توکلی -حمید عزیزی
بین الملل :سعیده سادات فهری (دبیر)
دیدار :افشین خماند(دبیر)
ورزش :مهدی ربوشه (دبیر)
جامعه شناسی :علی حاجی ناصری (دبیر)
بازار :محمد شکراللهی (دبیر)
مشاور هنری :نیما ملک نیازی
دستگیر نمایند و به زندان بفرستند .جرم این مسلمانان شعار
برضد امریکا و اسرائیل ،این دشمنان خدا و رسول بوده است.
من نمیدانم مسائل و جریاناتی که در کشور شما و حرمین
شــریفین میگذرد به طور صحیح به شما گزارش میدهند،
یا همچون شــعارهای ایرانیــان ،که در همه جا شــعار انان
مشهور است ،برای شما تحریف شده و برخالف واقع گزارش
دادهاند .و نمیدانم ائمه جماعات حرمین شریفین از اسالم
چه برداشت کردهاند و از حج بیت ال ّله الحرام ،که سرتاسر ان
سر جعل ان قیام انسان ها به قسط و
مشحون به سیاست ،و ّ
رفعستمگری هاوچپاولگری هاست،کهسیاستکلیانبیای
عظام و خصوص حضرت رسول خاتم ـ صلواتال ّل ه علیه و اله
و سلم ـ است چه فهمیدهاند که زائرین حرمین شریفین را به
اسم اسالم از دخالت در سیاست و حتی از شعار علیه اسرائیل
وامریکامنعومسلمانانرا،بهدلخواهامریکاواسرائیلوسایر
دشمنان اسالم و بر خالف سیرۀ پیامبر عظیمالشان
اسالم ـ صلی ال ّل ه علیه و اله و سلم ـ و مسلمانان صدر
اسالم ،از دخالت در سیاســت منع میکنند و عمدا یا
از روی جهالــت و غفلت مقدمات ســلطه اجانب را بر
ممالک اسالمی حتی حرمین شریفین ،مهبط وحی و
مهبط مالئکه ال ّل ه فراهم مینمایند .اگر دولت حجاز
از این فریضه عبادی ـ سیاسی ،که هر سال در مواقف
کریمه حرمین شــریفین با حضور میلیونی مسلمانان
تشکیل میشود ،استفاده سیاسی اسالمی مینمود،
احتیاج به امریکا و هواپیماهای اواکس ان ،و ســایر
ابرقدرتها نداشت و مشکالت مسلمانان حل میشد.
میدانیم که امریکا این هواپیماهــا را از ان جهت در
اختیار عربستان قرار داده است تا به نفع خود و اسرائیل
از انها استفاده نماید.
گرافیک و صفحه ارایی :فاطمه قنائی -علی اجورلو
و افشین جم
پردازش تصاویر :هومن سلیمیان
عکس :امیر طالیی کیوان -عدنان جعفری و محمد برنو
ویرایش :ژیال شاکری -امیر عزیزی و نرگس حاجیلو
حروفچینی :داود حشمتی
مدیر مالی :محمد پالیزدار
سازمان اگهی ها :محمد شکراللهی
بازرگانی و بازاریابی :محمدعلیاجورلو
امور اداری :علیرضا اسدالهی
انفورماتیک :شهرام زحمتی
ناظر چاپ :بابک اسکندرنیا
با تشکر از :دکتراسماعیل تبار -دکترایت الهابراهیمی-سیدضیاءایمانی
حسین زندی -احمد طالیی -مهندس صدوقی -حسین مجاهدی -حاج اقاتوکلی
هادیانباردار -منصور شیخ االسالمی -دکتر زارعیان -علیرضا حسن زاده
سیدحمیدخالقی
48- 53
جامعه شناسی
گام اول مبارزه
یک استکان چای تلخ
اصالح زیرساخت ها ،تنها راه حل است
54-67
بینالملل
گردش به راست
بخت بلند محافظه کاری
اتحاد نامقدس
فرنجیه در کفه ترازو
68-73
ورزش
کارکفاشیان تمام است؟
کفاشیان شانس باالیی دارد
رئیس جدید نباید فوتبالی باشد
جدال بزرگ
طراح جلد :مصطفی مرادی
دل میگوید عارف
عقلمیگویدالریجانی
هفتهنامهخبری،تحلیلی /سال ششم /شماره دویست و نود ویک22/اذر 88 /1394صفحه5000/تومان
ماموریتگروه هشت نفره چیست؟
خبر اختصاصی مثلث
علی الریجانی ،علیاکبر
والیتی،محمدباقرقالیباف
و سعید جلیلی به همگرایی
اصولگرایانمیپیوندند
سازمان اگهی ها :تلفن0919 - 2341774 :
چاپ :هنر سرزمین سبز -پردازش تصویر رایان
توزیع :نشر گستر امروز
نشانی :تهران ،خیابان شهید عباسپور(توانیر) ،خیابان نظامی گنجوی ،کوچه پناه،
پالک 19
تلفن 88198280 :
روایت غالمعلی دهقان
از رازهای اعتدال و توسعه
موج دوم ائتالف
بهارپاریس
پیروزی راست افراطی
در فرانسه به الیزه
هممیرسد؟
PMDباز میماند یا بسته میشود؟
گفتوگو با حسن بهشتیپور
محمدسعید احدیان و یاسرجبرائیلی
پله پله تا جدایی
دلخوری عارف از اعتدالگرایان
نشانهچیست؟
غروب چپ
ایا شکست مادورو
از ونزوئال فراتر میرود؟
عاقبت نوعثمانیگری
ترکیهچگونه به اقتصاد
داعشکمکمیکند؟
بختبلندمحافظهکاری
حادثهسنبرناردینو،انتخاباتامریکا
را به چه سمتی میبرد؟
یک استکان چای تلخ
گزارش مثلث از انچه در محله هرندی میگذرد
شماره پیامک3000411711 :
16اذر پرحاشیه
خبرنامه
16اذر امسال هم پرحاشیه بود .مناظره ها و سخنرانی های داغی
در دانشگاه ها برگزار شد که حاشیه هایی به همراه داشت .رئیس جمهور،
چهره های اصالح طلب و اصولگرا راهی دانشگاه ها شدند و هرکدام از
منظری عقاید خود را بیان کردند.
تی
تر
یک
روز داغ دانشگاه
خبرنامه
10
مثلث | شماره 291
سخنرانی ها و مناظره های 16اذر امسال از نگاه مثلث
سال هاست که مراســم روز دانشجو از اهمیت بسیار
زیادی برخوردار است ،شاید حتی بتوان گفت از همان روزی
کهسهاذراهورایی،خونشانقربانینیکسونامریکاییشد،
این روز با اعتراض و شورو هیجان همراه شد .سال هاست
که روسای جمهور برای برگزاری مراسم این روز به دانشگاه
می روند و سال هاست که این روز برای روسای جمهور ایران
حاشیه ساز می شــود .از رئیس دولت اصالحات گرفته که
در اخرین مراســم روز دانشجو فضایی متشــنج را در سالن
دانشگاه تهران شاهد بود تا محمود احمدی نژاد که در سال
85حضورش در دانشگاه امیرکبیر حاشیه و اعتراضاتی را به
همراه داشت که همچنان از ان یاد می شود.
شانزده اذر 94هم یکی از پرشورترین روزهای سیاسی
دانشگاه های ایران حداقل در پنج سال اخیر بود.
سخنرانی های بسیاری در دانشگاه های سراسر کشور
برگزار شد و چند سخنرانی با حاشــیه هایی همراه بود .چند
سخنرانی از جمله ســخنرانی متعلق به دکترزاکانی رئیس
کمیسیونویژهبرجام،لغوشدوتشنج هاییدرسخنرانی های
دانشگاه شریف و شهید چمران اهواز مشاهده شد .روحانی
به نقد های دانشــجویان گوش کرد ،سعی کرد کنترل خود
را حفظ کند تا جایی که معاون فرهنگی وزارت علوم از این
جلسه با عنوان یک «حماســه» یاد کرد .در این روز عالوه
بر مســئوالن دولتی ،تریبون های زیادی به اصالح طلبان
در دانشــگاه اختصاص پیدا کرد و در برخی از مراسم های
روز دانشــجو صحنه تقابل میــان دو طیــف مخالف میان
دانشجویان دیده شد .با این حال ،روز دانشجوی امسال را
می توان به طور کلی یک روز پرشور که می تواند زمینه ساز
حضور حماسی مردم در انتخابات اسفندماه باشد ،ارزیابی
کرد.
روحانی امســال دانشگاه صنعتی شــریف در خیابان
ازادی را به عنوان مقصد خود انتخاب کرده بود .او با بسیاری
از یارانش به شــریف رفته بود که حضــور چهره هایی چون
فرجی دانا ،میرزاده و البته صالحــی که خود دانش اموخته
شــریف بود ،در این جمع جالب توجه بــود .رئیس جمهور
در سخنرانی خود در این دانشــگاه بار دیگر این موضوع را
مطرح کرد که «هیچ کس نباید از سوال مستثنی باشد» .او
همچنین با کنایه در مورد سیاست اعمال شده توسط دولت
قبلی سخن گفت و عنوان کرد «اگر با دنیا مشکلی داریم،
برویم تا مرز جنگ بجنگیم؟» .روحانی در پایان سخنانش
همچنین به انتخابات مجلس اشــاره کرد و عنوان داشــت
«همه ما تالش کنیم حماسه سال ٩٢را در ٩٤تکرار کنیم
و بتوانیم مجلسی توانمندتر و قدرتمندتر داشته باشیم».
سخنرانی روحانی البته با حاشیه های فراوانی همراه
بود .از شــعارهای مختلفی که در ســالن ســر داده شــد تا
اعتراض ها و چسب های بنفشی که مخالفان به دهانشان
زدند .نکته جالب ســخنرانی روحانی در شــریف اما غیبت
عارف و جلیلی بود .عارف که از اســاتید دانشــگاه صنعتی
شریف اســت یک روز قبل از ان در این دانشگاه سخنرانی
کرد و در هنگام این مراسم در سر کالس درس حاضر شد و
به این مراسم نرفت .اگرچه دفتر عارف با صدور اطالعیه ای
این مساله را طبیعی و مسبوق به سابقه عنوان کرد که عارف
کالس درسش را معموال تعطیل نمی کند اما این عدم حضور
شــاید برای دولت روحانی که به دنبال تکرار حماسه 92در
انتخابات 94اســت ،پیام های مهمی می توانــد به همراه
ی از وجودش
داشته باشــد .دولتی که بی شک بخش مهم
را به انصراف اســتراتژیک عارف در انتخابات 92وابســته
است و اگر نتواند نظر مساعد عارف و جریان اصالح طلب
را جلب کند ،شاید در خلق حماسه 94به گفته روحانی ناکام
باشد .این مســاله البته باتوجه به هشداری که چند روز قبل
از ان عارف به اعتدالگرایان در مورد «جدا نکردن راهشان
از اصالحات» داده بود ،اهمیتش بیشتر شد .اما سخنرانی
روحانی مانع از حضــور یک رقیب انتخاباتــی دیگر او هم
شده بود .ســعید جلیلی که قرار بود در سالن جابر دانشکده
شیمی شریف ســخنرانی کند در این مراسم حضور نیافت
تا دانشــجویان به حرف های خســرو معتضد گوش دهند.
انجمن اسالمی دانشجویان مستقل شریف از سعید جلیلی
و صادق خرازی برای سخنرانی روز دانشجو در این دانشگاه
دعوت کرده بودند که پرواز خرازی از المان به ایران به دلیل
شــرایط بد جوی انجام نشــد و جلیلی هم به دالیل خاص
خود ترجیح داد به دانشــگاه نیاید .دانشــگاه شریف البته
یک ســخنران دیگر را هم در جمع خود برای روز دانشــجو
می دید .سید محمود نبویان ،از نمایندگان مخالف برجام که
از این تریبون هم برای نقد برجام بهره جست.
بسیج دانشجویی دانشگاه شــریف بعد از این مراسم
یک جاکلیدی بــه روحانی هدیه داد .جاکلیــدی که در ان
تصوری از «ماهواره شــریف» نقش بســته بــود و به گفته
دانشجویان حاال که این ماهواره به نتیجه ای نرسید الاقل
یادش باقی بماند .یکی از اعضای شورای مرکزی انجمن
اسالمی دانشگاه نیز در حضور روحانی با انتقادات بسیار به
وی ،او را احمدی نژادی ترین رئیس جمهور خواند و گفت:
«شــما به رفتارهایی از رئیس جمهور قبلی منتقد و معترض
بوده اید که امروز خودتان فاعل بســیاری از انان هستید و
اگر اکنون در فضای سیاسی کشور چرخی بزنید حضرتعالی
احمدی نژادی ترین فرد در سپهر سیاسی کشور هستید».
کسی جرات نمی کرد بگوید جنبش دانشجویی
رئیس جمهور بعد از شنیدن انتقادات در سخنرانی اش
به مسائل داخلی و همچنین برجام پرداخت و یکبار دیگر به
مساله نظارتی شورای نگهبان نیز اشاره کرد .او ضمن تشکر
از دانشجویان منتقد گفت« :اگر قدرت در هر کشوری مورد
انتقاد و ســوال قرار نگیرد ،به انحراف و اســتبداد کشیده
می شود .کلمه مسئولیت از ســوال می اید و همه باید مورد
ســوال قرار گیرند .هیچ کس نباید خود را از سوال مستثنی
بداند و همه باید به سوال مردم و پاسخ گویی در برابر سوال
مردم افتخار کنند که البته افتخار می کنند :نقد برخی از قوا
و برخی نهادها سخت و مشکل است ،اما می توانید فعال از
دولت شــروع کنید ».این کنایه ای است که برای بار چندم
روحانی به دیگر قوا وارد می کند.
روحانی در بخــش دیگری از ســخنانش کــه به نقد
تاحمدی نژادوبرخیمخالفانداخلی اش
سیاست هایدول
می پرداخت ،گفت« :اینکه ما باید در برابر دیگران بایستیم،
حرف درستی اســت .اینکه باید به توان ملی مان نیز تاکید
کنیم ،کامال درست است .اینکه باید مشکالت کشور را با
امکانات داخلی مان حتی االمکان حل کنیم ،حرف درستی
اســت ،اما ایا معانی این سخنان این اســت که باید با دنیا
حرف نزنیم و اگر مشــکلی با دنیا داریم تا مرز جنگ برویم
که یا پیروز شویم و یا نه؟ فرض بگیریم در ان جنگ در برابر
دنیا نیز پیروز شویم و اگر هم روزی توطئه ای علیه کشور ما
ایجاد شود در برابر ان می ایستیم ،اما ایا جنگ نباید اخرین
راه حل ما باشد؟»
سخنرانی ها در دانشگاه تهران
سه چهره در دانشگاه شهید بهشتی
دانشگاه شهید بهشتی اما در میان دانشگاه ها معموال
کمتر سیاسی اســت .اما با این حال در روز دانشجو میزبان
ســه میهمان نامدار بود .در برنامه ای کــه به همت انجمن
اسالمی این دانشگاه برگزار شــده بود ،محمدرضا خاتمی
اصالح طلب و علی مطهری ا و عزت الله ضرغامی سخنرانی
کردند .محمدرضا خاتمی که اولین ســخنران این مراسم
بود با اشاره به نادیده گرفته شدن فصل سوم قانون اساسی
توسط عده ای در کشــور اظهار کرد« :یکی از مترقی ترین
بخش هایی که در قانون اساســی ما وجود دارد فصل سوم
ان است .اما چه شده است که امروز ان را کنار گذاشته ایم.
اگر جریان اصالحات به اجرای بدون تنازل قانون اساسی
تاکید می کند به این دلیل است که مردم را در برابر حکومت
دارای حق و حقوق مشــخصی می دانــد ».وی ادامه داد:
«امروز یک عده هر چه می خواهنــد در روزنامه ها و صدا و
سیماعلیهیکجریانبهدروغ بافیمی پردازندامایکلحظه
به طرف مقابل اجازه دفاع داده نمی شود این فعال سیاسی
اصالح طلب تصریح کرد« :انهایی که امروز داعیه انقالب
را دارند چه بهــره ای از عدالت و اخالق برده اند؟ شایســته
انقالب نیست که چنین کسانی که ایدئولوژی فکری شان
با ارمان های انقالب و اندیشه بزرگان ان فاصله دارد امروز
برخی از مسئولیت ها را به عهده داشته باشند».
علی مطهری که دیگر ســخنران این مراســم بود با
شعارهای «اصولگرای واقعی ،علیمطهری»پشت تریبون
رفت و اینگونه سخن گفت« :هیچ تضمینی وجود ندارد که
انقالب از مسیر خود خارج نشود چرا که انقالب اسالمی از
انقالب صدر اسالم که پس از 50سال به حادثه کربال رسید،
باالتر نیست ».مطهری معتقد بود که ما از ابتدای انقالب به
وظایف خود عمل نکردیم « :هرکس در جایگاه خود وظیفه
دارد و وجود والیت فقیه وظیفه را از گردن هیچ کس ساقط
نمی کند ،کما اینکه اگر ما از ابتدای انقالب به وظایف خود
عمل کرد ه بودیم دچار اسیب های فعلی نمی شدیم».
به اعتقاد این نماینده مجلس اســیب دوم در مســیر
انقالب را برداشت غلط از حفظ نظام بود .مطهری در این باره
گفت« :بعضی ها اشاره می کنند که امام (ره) گفته اند حفظ
نظام از اوجب واجبات اســت در حالی که چنین کالمی به
صراحت توسط ایشان بیان نشده است و در نتیجه عده ای
به این اعتقاد رسیدند که می توانند برای حفظ انقالب دست
به هر عملی بزننداین نماینده مجلس با بیان اینکه در مجلس
بهفصلسومقانوناساسیکم توجهیمی شود،اظهارکرد:
«بعضی ها نسبت به فصل سوم قانون اساسی رفتاری دارند
که انگار اصال چنین فصلی وجود ندارد کما اینکه در مجلس
نیز کمتر کسی به ان توجه می کند و اگر نماینده ای مثل من
مثلث | شماره 291
دانشــگاه تهــران امــا در روز دانشــجو شــاهد چند
سخنرانی ،یک لغو سخنرانی و البته حضور نیروهای امنیتی
در دانشگاه بود .مهم ترین ســخنران این دانشگاه ابراهیم
یزدی بود که در روز ســخنرانی اجازه حضور در دانشــگاه را
نیافت تا پیامش در سالن فردوسی دانشکده ادبیات قرائت
شود .حسن عباسی اما کمی ان ســو تر در دانشکده حقوق
دانشگاه تهران «جمهوری اسالمی شدن امریکا» را یک
وعده الهی خواند و در بخش دیگر صحبت هایش به معلم
شهید علی شریعتی گزارشــی از 38سال گذشــته داد .او
گفت« :یکی از کسانی که طی 50سال گذشته درگیر این
مفاهیم بوده دکتر علی شــریعتی بود و امروز باید گزارشــی
در خصوص اتفاقاتی که طی 38ســال گذشته بعد از فوت
شریعتی رخ داده ،به او بدهیم .همان طور که روزی شریعتی
می گفت؛ اندیشــه ما را برده کرده اند امــروز نیز این حرف
محقق شده و پنتاگون می گوید هدف ما تسخیر و سلطه بر
قلب و ذهن هاست تا اراده های مردم را تسلیم کنیم .ان چه
که شــریعتی از ان به عنوان بردگی مدرن یاد می کرد امروز
به عنوان قدرت نرم روی کار امده است .امروز زامبیزاسیوم
را ایجاد می کنند تا افراد را از درون به انحطاط و تهی بودن
برسانند ».استاد دانشگاه با اشــاره به قبر علی شریعتی در
سوریه اضافه کرد« :او امروز در جایی ارمیده است که شاهد
گلوله های ناتو و تکفیری هاست که نه به بناهای تاریخی و
نه به قبور انبیا اعتقاد و باوری دارند ،به همین خاطر کنار مرقد
مطهر زینب کبری ،قبر شریعتی نیز در تهدید تروریست های
تکفیری اســت؛ به همین دلیل اســت کــه می گویم باید
گزارشی از اتفاقات 38سال گذشته به او بدهم و به او بگویم
که اری این چنین شــد برادر ،بگویم بعد از تو انقالب پیروز
شــد و تو که پیر جماران را ولی خود داشتی ،حرکتت تبدیل
به انقالب اسالمی شــد .به او بگویم کســانی که روزی تو
و طالقانی را در حسینیه ارشــاد مصادره کردند امروز شما را
ایدئولوژی خود می خواننــد .تو ،طالقانی ،مطهری و مفتح
همه هدف یک گلوله قرار گرفتید و ظلمی دو سویه به شما
شد ».عباسی اضافه کرد« :باید به شریعتی بگویم که از تو
بریدند و با چادر از این مملکت گریختند و امام زمانی که در
بیمارستان بود نوار قلبش به دست CIAمی رسید .بگویم که
در 300سالی که بر ایران گذشت هر کسی که به جنگ با او
امد یک قطعه از ان کند اما در هشــت سال مقاومت وجبی
از خاک ایران به دست دشمن نیفتاد ».فائزه هاشمی یکی
دیگر از سخنران های روز دانشجو در دانشگاه تهران بود که
در تاالر فردوسی دانشــکده ادبیات سخن می گفت .دختر
ایت الله هاشمی در بخشی از حرف هایش گفت« :به نظر
من وقایعی که در سال 88اتفاق افتاد ،بسیار ارزشمند بود؛
با اینکه هزینه های زیادی دادیم ،اما برکاتی داشــت .اگر
ان اتفاقات در ان ســال نمی افتاد معلوم نبود که انتخابات
ســال 92چگونه رقم می خورد ».او با بیــان اینکه «جامعه
ایران دنبال اصالحات اســت .جامعه ما بســیار با فرهنگ
و متمدن اســت» ،گفت« :ما انقالب کردیــم تا خودی و
غیرخودی نداشته باشیم تا همه بتوانند با هم فعالیت کنند.
در قانون خودی و غیرخودی جایی ندارد .دشــمن واقعی
ما عدم چرخــش نخبگان در مدیریت اســت .بایــد به این
مشــکالت فائق اییم و اجازه دهیم همه بر اســاس لیاقت
و شایستگی شــان انتخاب شــوند و احزاب نیز طبق قانون
فعالیت کنند .تمام مشــکالت ما قابل حل اســت ».وی با
اعتقاد به اینکه «قانون اساســی ما هم مشــکالتی دارد»
ادامه داد« :انتخابات مجلس و انتخابات خبرگان سال 94
می تواند همانند تجربه انتخابات سال 92باشد .ما راهی جز
انتخابات نداریم .برای اینکه بتوانیم در ان پیروز شویم باید
با یک لیست واحد شرکت کنیم ».اما عالوه بر برنامه های
سیاسی ،دانشــگاه تهران در روز شــانزدهم اذر ماه شاهد
یک اعتراض صنفی هم در دانشــگاه تهران بــود که بنا به
گزارش رسانه ها و تصاویر موجود با حضور نیروهای امنیتی
همراه شد .دانشجویان دانشــگاه تهران با تجمع و قرائت
بیانیه ای اعتراض خود را به خصوصی سازی دانشگاه بیان
کردند .این دانشــجویان معترض که برنامه های سیاسی
تشــکل های مختلــف را نوعــی نمایش سیاســی قلمداد
می کردند .با سر دادن شعارهایی همچون «دانشگاه پول
گــردان ،تضعیف زحمتکشــان»« ،امــوزش رایگان حق
مسلم ماست»« ،پردیس بین الملل ،انحالل انحالل»،
«امکانات برابر ،حق مسلم ماست»« ،اموزش خصوصی،
نمی خواهیم»« ،دانشگاه پادگان نیست»« ،در دانشگاه
بیگاری ،بعد از تحصیل بیکاری»« ،استاد دانشگاه ،دالل
پروژه» وضعیت اســفبار صنفی و شــرایط ناگوار معیشتی
خود را بیــان کردند .با وجود تعداد زیاد ماموران حراســت،
دانشجویان تجمع گســترده خود را با بیان صریح و شفاف
تمام مطالبات خود به پایان رساندند .در انتها جمعیت که بعد
از راهپیمایی سراسری در صحن دانشگاه تعدادشان به بیش
از هزار نفر رسیده بود ،در میدان اصلی دانشگاه حلقه زده و
بیانیه اعتراضی خود را قرائت کردند.
خبرنامه
بخیه های
اخالق
واکنش کیهان به
اطالعات
پاسخ ایران به
اظهارات اردوغان
11
نیز وارد مسائل مربوط به ان شود می گوید کم عقل است».
وی ادامــه داد« :زمانی که من مســاله مرگ ســتار
بهشــتی را در مجلس مطرح کردم برای برخی غیر منتظره
بود و می گفتند باید بر این حادثه سرپوش گذاشت تا نظام
حفظ شــود ،در حالی که باید چنین مواردی مطرح شود تا
بار دیگر تکرار نشــود و از این طریق نظام را حفظ کنیم».
مطهری افزود « :در مورد مرگ مرحو م هاله سحابی نیز وقتی
از وزیر اطالعات وقت خواســتیم کــه در این مورد توضیح
دهد و پرسیدیم علت این اتفاق چه بوده است ،جواب دادند
که این یک تخلف از سوی ماموران ما بوده است اما وقتی
ما به ایشــان گفتیم چرا بابت این حادثه از خانواد ه سحابی
عذرخواهی نمی کنید واکنشــی ندیدیم؛ چــرا که عده ای
معتقدند باید برای حفظ نظام هر کاری انجام شود و ظاهرا
همه را برانداز می بینند مگر انکه خالفش ثابت شود».
مطهری همچنین گفت« :من با شخص کاری ندارم
و اگر امروز اقــای احمدی نژاد نیز محصور شــود اعتراض
خواهم کرد .من با این رویه مشــکل دارم که امروز کسانی
را که پایگاه اجتماعی دارند به حصر برده و 6ماه به مرگشان
مانده است ازاد می کنند».
پاسخ ضرغامی به روحانی
ی دیگر سخنرانی بود که در دانشگاه
عزت الله ضرغام
شهید بهشــتی ســخنرانی می کرد .او در در بخشی از این
ســخنرانی به اظهارات همــان روز رئیس جمهــور در مورد
«جنبش دانشجویی» هم اشاره ای کرد و پاسخ داد .رئیس
پیشین سازمان صد او سیما با اشاره به اینکه سلطنت طلبان
دنبال تطهیر نظام طاغوت هســتند ،اظهار کرد« :رهبری
بارها اشــاره کردند که باید با این ســلطنت طلبان مرزبندی
انجام شود ».او در پاســخ به روحانی که ســاعاتی قبل در
دانشگاه شریف درباره جرات نداشــتن افراد برای نام بردن
از «جنبش دانشــجویی» حرف زده بود ،پاسخ داد« :امروز
برخی می گویند که کســی جــرات نمی کرد در ســال های
گذشته جنبش دانشــجویی را به زبان اورد .در حالی که در
طول این سال ها جنبش دانشجویی بارها مورد تاکید بوده و
این طور نیست که امسال اتفاقی افتاده و جرات بیان جنبش
دانشجویی پیدا شده اســت .باید تحقیق شود که چقدر در
رسانه ملی و سایر رســانه ها کلمه جنبش دانشجویی تکرار
شده است».
ضرغامــی کــه خــود از جملــه دانشــجویان پیــرو
خط امــام(ره) بود که در ماجرای تســخیر النه جاسوســی
نقش افرینی کرده بود ،گفت« :رئیس جمهور امروز گفتند ما
فضای امن می خواهیم .فضای امن یعنی امروز همسایگان
ما دچار ناامنی هســتند ،اما مــا امنیت داریــم .یک عامل
مهم این امنیت ساختن موشک بالســتیک با برد چند هزار
کیلومتری توسط شهید تهرانی مقدم است».
رئیس پیشین صد او سیما با اشاره به اینکه امروز سردار
سلیمانی همان کاری را می کند که تهرانی مقدم انجام داد،
گفت« :یعنی ظرفیت های جهان اســام را بســیج کرده و
درکنار هم قرار می دهد و ان را مدیریت می کند و بدین وسیله
قدرت بزرگی را در منطقه ایجاد کرده است».
بذرپاش :می خواستند شما را فتحعلی شاهی کنند
دانشگاه خواجه نصیر نیز در روز شانزده اذرماه میزبان
مهرداد بذرپاش بود .این نماینده جوان عضو هیات رئیسه
مجلس در ابتدای برنامه اش با انتقادات برخی دانشجویان
روبه رو شد .بذرپاش که به مناسبت مراسم 16اذر در دانشگاه
خواجه نصیرالدین طوسی صحبت می کرد در پاسخ به سوال
یکی از دانشجویان مبنی بر اینکه عادت کرده اید یک دشمن
فرضی بسازید به اسم امریکا و بگویید فالن فرد امریکایی
است ،شما چند درصد ارا را به دست اورده اید که اکنون اینجا
صحبت می کنید؟ پاسخ داد« :من که این مراسم را برگزار
نکردم .شما هم خیلی اجباری نبود بیایید و صحبت های من
را بشنوید .بنده کیسه ای برای خودم نداشته ام و پسر فالن
ایت الله هم نیستم .هرچقدر هم که رای اوردم اگر بحث رای
را مطرح می کنید از استاندارتان که در دولت منصوب شده
بیشتر بوده اســت .از رئیس جمهوری که در مجلس ششم
کاندیدا شده بود ،بیشتر رای اوردم ،در مورد 18تیر هم اگر
سندی دارید در پیشگاه خدا و مردم ارائه دهید».
یکی دیگر از دانشجویان حاضر در جلسه درباره اینکه
سه شهید دانشــگاه تهران در برابر ظلم ستیزی ایستادند و
نماد این ظلم می تواند امریکا یا هر کشــور دیگری باشد و
منظور ما از رای شما نوع تفکرتان اســت که چهار میلیون
نفر بیشــتر نیســت .بذرپاش هم ســوال کرد« :چرا چهار
میلیون نفر؟» ایــن دانشــجو پاســخ داد« :انتخابات 92
نشــان داد ».این نماینده مجلس نیز گفــت« :رای ما 24
میلیون نفر است که ســال 88ان را نشان داد ».همچنین
یکی از دانشــجویان با انتقاد از جمهوری اسالمی در پاسخ
به اظهارات بذرپاش ،گفت« :کســی روی شــما مثل اذر
منصوری چاقو نکشید ،مثل موسوی الری شما را نزد ،تفکر
شماست که به مملکت لطمه زده است ».بذرپاش نیز اظهار
کرد« :به نظرم شما قدری به کلیت جمهوری اسالمی ایران
بی انصافی می کنید .در موضوع رای و نــوع تفکر هم باید
بگویم؛ چرا یک رئیس جمهور دفعه قبــل 24میلیون رای
اورد امــا ان را متهم بــه تقلب کردید؟ انتخابــات 92را هم
دولت و همان شورای نگهبان برگزار کردند ،چرا این بار تراز
ملت ایران به شــمار می رود؟ من می گویــم؛ احمدی نژاد
رئیس جمهور قانونی کشور بود و روحانی هم هست .معتقدم
همه انتخابات ها سالم است و کشور قانون دارد ».بذرپاش
ادامه داد« :در سال 84که دولت خاتمی انتخابات را برگزار
کردبههرحالاحمدی نژادرایاورد،بعدگفتنددرستنیست
و رئیس جمهور قانونی نیست و همه رفتند پشت سر هاشمی
جمعشدند ،سال 88که ان اتفاقات افتاد قطعنامه 1929هم
وضع شد ».نماینده مردم تهران در مجلس اظهار کرد « :کل
مذاکرات که در کشور متوقف شــد به دلیل وضع قطعنامه
1929بود و زمان ظریف هم همه مذاکرات اخیر برای رفع
قطعنامه 1929بوده است ،چرا نمی خواهید اینها را بپذیرید
و ادرس غلط می دهید».
بذرپاش تاکید داشــت که بحران هسته ای از دوران
اصالحات اغاز شد و پرونده ایران به شورای حکام رفت .او
گفت« :همین چند روز پیش هم امانو گفت در زمان خاتمی
بود .پرونده هسته ای سال 82اغاز شــد و سال 82شورای
حکام و اژانس قطعنامه علیه ما صادر کرد ».در همین حال
یکی از دانشــجویان حاضر در جمع اظهار کرد « :این طور
که شــما می گویید تحریم ها از 35ســال پیــش با انقالب
شروع شــد ».بذرپاش هم اظهار کرد« :پرونده هسته ای
ایران سال 2003باز و ایران متهم به ساخت سالح گردید و
سانتریفیوژهایالودهواردشد.درواقعهمهبحرانهسته ای
از زمان دولت اصالحات شروع شــد و میراث به دولت قبل
رسید ،اما کشور تصمیم گرفته بود هسته ای شود و دارای
انرژی نوین باشد .اینها می خواستند شما را فتحعلی شاهی
اداره کنند».
کرباسچی و شاخص فالکت
یکی دیگر از دانشگاه هایی که شاهد برگزاری مراسم
روز دانشجو بود ،دانشــگاه امیرکبیر بود .دانشگاهی که در
ســال 85و در زمان حضور احمدی نژاد جنجالی شــده بود
و البته همین اواخر نیز بعد از حضور هاشــمی رفســنجانی
نیز دچار حواشی شده بود .با این حال این بار غالمحسین
کرباسچی دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی و شهردار اسبق
تهران به این دانشگاه رفت و در مراسمی که عنوانش «16
اذر بذر امید» بود شــرکت کرد .وی به ویژگی دانشجویان
اشــاره کرد و گفت« :ویژگی دانشجو این اســت که برای
رسیدن به پست و مســئولیت انتقاد نمی کند و انتقاد و نقد و
روشنفکری قشر دانشجو مقطعی نیست .دانشجو به صورت
یک جریان سیاسی وضعیت جامعه را نمی بیند بلکه نقص ها
و کمبودهای جامعه را از موضع نقد و برمبنای اگاهی و دانش
رصدمی کند.کرباسچیگفت«:شمادانشجویانبایدپیگیر
این مســاله باشــید که چرا 11میلیون حاشیه نشینی وجود
دارد؟ حاشیه نشینی که فقر و فحشا را به دنبال دارد .بخشی
از چاره جویی به حکومت برمی گردد اما قســمتی از ان نیز
از همین دانشگاه اغاز می شود ».دبیرکل حزب کارگزاران
سازندگی در خصوص سیاست خارجی دولت روحانی گفت:
«عده ای از مخالفین دولت با جوســازی های رســانه ای و
نگاه های نادرست به برجام می خواستند توافق و مذاکرات
را بر هم بزنند امــا توافق و مذاکرات ان قدر مهم اســت که
حتی بزرگترین مفسران خارجی از ان به عنوان زلزله سیاسی
یاد کردند و گفتند که کشــورهای بزرگ باید به فکر عواقب
قدرتمندشدنایرانباشند».کرباسچیدرپایانخاطرنشان
کرد« :ایران در بین 90کشــور دنیا در ردیــف دوم از لحاظ
فالکت قرار دارد».
خبرنامه
12
مثلث | شماره 291
شلیک در دانشگاه عالمه
علی مطهری و محمدرضا خاتمی در دانشگاه
شهید بهشتی حاضر شدند و بیش از انکه درباره
روز دانشجو حرف بزنند درباره نقش دانشجویان
در انتخابات اینده سخن گفتند
بذرپاش از جمله اصولگرایانی بود که به مناسبت
روز دانشجو به سخنرانی پرداخت و چهره به چهره
پاسخگوی انتقادات حتی تند دانشجویان بود
دانشــگاه عالمــه طباطبائــی هــم روز دانشــجوی
پرحاشیه ای را پشت سر گذاشت .اگرچه بیشتر حواشی در
چنین روزهایی برای دانشــکده های فنی است اما دانشگاه
علوم انســانی عالمه طباطبائی حتی شــاهد شــلیک گاز
اشک اور هم بود .کانون اندیشه دانشگاه عالمه طباطبایی
به مناســبت 16اذر مراســمی با عنوان «ارمان خواهی در
جنبشدانشجویی»درسالنشهیدمطهریدانشکدهحقوق
این دانشگاه برگزار کرد .سخنران های این مراسم احسان
شریعتی و نجفقلی حبیبی بودند.
احسان شریعتی در سخنرانی خود با بیان اینکه امروز
در کشور از تعریف اصلی دانشگاه بنا به دالیل فاصله بسیاری
خبرنامه
دانشگاه ازاد واحد علوم تحقیقات
محمدرضا باهنر نیز میهمان دانشگاه ازاد واحد علوم
تحقیقاتبود.باهنرکهاینروزهاسرگرموحدتاصولگرایان
است ،در مورد خبر خوش برجام گفت« :بسته شدن پرونده
پی ام دی اولین ازمون ٥ +١اســت و نشــان می دهد که ایا
انها روی تعهدشان می ایســتند یا نه ،چرا که اگر پی ام دی
به هر صورت باقی بماند برجام بی برجام! البته غربی ها پیام
را گرفته اند و کشــورهای موثر می گویند این داســتان حل
می شود و ان شاءالله ظرف چند روز اینده این خبر را خواهیم
داشــت .نایب رئیس مجلس ادامــه داد« :البته انچه باید
مورد توجه قرار گیرد این است که تحریم ها 30تا 40درصد
مشــکل را حل می کند و 60تا 70درصد باقی مانده نیازمند
تدبیر و خرد است و باید با شجاعت در این زمینه اقدام کرد».
کاشان و اراک
سنگین است ».او با بیان اینکه کار کشور با درک متقابل و
تفاهم به انجام می رسد ،گفت« :مصلحت کشور و شناختی
که از افراد و شرایط وجود دارد در تصمیم گیری ها موثر است
و بعید می دانم اگر کسی غیر از روحانی رئیس جمهور بود،
موضوع برجام به این شکل حل می شد .معین درخصوص
دلیل حضــورش در انتخابات ریاســت جمهوری گفت :در
انتخابات دولت نهم شرکت کردم چون در ان زمان دیگران
را اصلح نمی دانســتم چراکه از دیدگاه من در قرن 21برای
مدیریت یک کشور یک فرد دارای عالی ترین تحصیالت
دانشگاهی و دارای سوابق اجرایی قابل قبول نیاز است».
معین در ادامه به سواالت حاضرین پاسخ داد و در خصوص
اجماع اصالح طلبان بر حمایت از روحانی برای کاندیداتوری
در دوره یازدهم انتخابات ریاست جمهوری گفت« :روحانی
بهترین گزینه بود و به عنوان کسی که 15سال دبیر شورای
امنیت ملی بوده است ،به خوبی توانســت در مساله انرژی
هسته ای عمل کرده و کار را به سرانجام برساند».
معین بعد از ظهر و به دعوت انجمن اسالمی دانشگاه
کاشان در این دانشگاه به ســخنرانی پرداخت و با اشاره به
انتخابات سال ۸۸و مسائل تلخی که روی داد ٬افزود« :در
ســال ۹۲فعاالن سیاســی با مدیریت اقــای خاتمی و کنار
کشیدن اقای عارف دولت تدبیر و امید را تشکیل دادند».
به گفته وی در سال ۸۴و دوره اصالحات واقعه هایی مانند
قتل های زنجیره ای و فاجعه کوی دانشگاه باعث شد جنبش
دانشجویی به سرخوردگی و انفعال برسد و این امر را در دوره
دوم ریاست جمهوری خاتمی شاهد هستیم و دانشجویان تا
انجا پیش رفتند که حتی رای به تحریم انتخابات دادند».
وزیر علوم دوره اصالحات از جنگ تحمیلی هشت ساله بین
ســال های ۵۹تا ۶۷نیز یاد کرد و افزود« :جنگ تحمیلی
دیگر بین سال های ۸۴تا ۹۲در ایران روی داد ».به اعتقاد
وی ،در این سال ها جنگ نرم روی داد و تخریب فرهنگ و
اخالق و ارزش های دینی ،برداشت از دین و خرافه گرایی،
فروپاشی اقتصاد ،تسری و گسترش فساد در همه ساختار
کشور از جمله دســتاوردهای این دوره اســت .وزیر علوم
دوره سازندگی و اصالحات تاکید کرد« :تا قبل از دولت نهم
اموزش عالی یکی از پاک ترین محیط های کشور بود و فساد
اخالقی و مالی و اقتصــادی در ان رخنه نکرده بود ٬ولی در
این سال ها الودگی و فساد وارد این سیستم شد».
صفار با بیان اینکه رســالت دانشجوی انقالبی اقتضا
می کنــد در این برهــه از زمان محیــط را بشناســد ،افزود:
«بدون شک شعار نه غزه نه لبنان سال 88منشاء و مبدا ان
اســرائیل بود و ما نباید اجازه دهیم به سادگی دشمن بتواند
سوءاستفاده کند ».وزیر اسبق فرهنگ و ارشاد اسالمی با
بیان اینکه در حال حاضر کشور ایران در منطقه تعیین کننده
است ،عنوان کرد« :حتی یک سلطنت طلب هم از قدرتمند
شدن کشور خود خوشحال است که قدرتمند شده تا اینکه
متکی و ضعیف باشد ،پس دانشــجوی انقالبی نمی تواند
بی طرف باشد».
دانشگاه هرمزگان
محمد حســین صفار هرندی نیز در جمع دانشجویان
دانشــگاه هرمزگان ،با گرامی داشــت 16اذر روز دانشجو
گفــت« :جنایات امریــکا در حق جریانات دانشــجویی ما
همچنان ادامه دارد و هنوز هم این زخم از ناحیه اســتکبار
جهانی می نشــیند ».وی با بیان اینکه دانشجوی انقالبی
رســالتی دارد ،اظهار کرد« :وقتی سخن از رسالت به میان
می اید به معنی یک ماموریت حاوی پیام اســت و رســول
فرستاده ای است که با خودش پیام دارد .حرکت دانشجو،
حرکت مبتنی بر پیام روشن و ارزشمند است».
سخنرانی هایی که لغو شد
با وجود برگــزاری تعداد زیــادی از مراســم های روز
دانشــجو و حتی قبل و بعد از این روز چند مراسم نیز لغو شد
که از مهمترین انها می توان به لغو مراسم سخنرانی ابراهیم
اصغرزاده و همچین دکتر زاکانی اشاره کرد .عالوه بر اینها
بنرهای نصب شده در دانشگاه تهران گفته شده بود که قرار
است برای این مراسم سردار ســلیمانی سخنرانی کند .اما
نه تنها سردار به این مراسم نیامد ،بلکه مجری برنامه نیز از
نجف زاده به رنجبران تغییر کرد .اصغرزاده که برای مراسم
دانشجو به دانشگاه کرمان دعوت شده بود با وجود صدور
مجوز اولیه نتوانست به سخنرانی بپردازد .ابراهیم اصغرزاده
در این باره گفته بود« :به محــض اینکه هواپیما فرود امد٬
گفتند ســخنرانی من لغو شده اســت ».اصغرزاده لغو این
سخنرانی را به موضوع اظهارات رئیس جمهور و فضای باز
دانشگاهی در دانشگاه شــریف ارتباط داد و معتقد بود که
قصد مقابله وجود دارد .همچنین امســال شاهد بودیم که
دو مراسم ســخنرانی دکتر زاکانی در دانشگاه تعطیل شد.
این مراسم قرار بود عصر روز 16اذر در دانشگاه ازاد گیالن
برگزار شــود اما اجازه برگزاری این مراسم داده نشد .زاکانی
اگرچه روز قبــل از ان در دانشــگاه تربیت مــدرس تهران
سخنرانی کرده و از پروژه هاشمی ،خاتمی و اصالح طلبان
برای تفرقه اندازی بین اصولگرایان سخن گفته بود ،اما از
حضور در دانشگاه گیالن و علوم تحقیقات تهران باز ماند.
او در بیانیه ای خطاب به دانشــگاه ازاد ســوال کرد« :چرا
ضدانقالب می تواند در دانشگاه اذهان را مشوش کند؛ ولی
مدافع انقالب امکان روشنگری ندارد؟»
این سومین مراسم روز دانشجو بود که روحانی در ان
شرکت می کرد و شاید بتوان گفت یکی از پرشورترین مراسم
روز دانشجو در سال های اخیر را شــاهد بودیم که متاثر از
فضای انتخاباتی پیش رو بود .این روز در حالی برگزار شد که
تنها چند روز با اغاز روز ثبت نام کاندیداهای مجلس شورای
اسالمی فاصله داشتیم.
با این حال به نظر می رسد در صورتی که بتوان برخی
اقدامات افراطی دانشــجویان اصالحــات را کنترل کرد،
می توان امیدوار بود که انتخابات اسفندماه با وجود هیجانی
کــه در اجتماعات دانشــجویی دیده می شــود ،انتخاباتی
پرشور باشد.
مثلث | شماره 291
مصطفی معین نیز برای ســخنرانی به مراســمی در
کاشان و اراک دعوت شد .معین در کاشان در دو دانشگاه
سخنرانی کرد .او صبح در دانشگاه مرکزی و بعد از ظهر در
دانشگاه کاشــان ســخن می گفت .معین در اراک گفت:
«براساس یک پیمایش 80درصد مردم ما نسبت به یکدیگر
بی اعتمادند و اعتماد عمومی و به دنبال ان سرمایه اجتماعی
در کشور ما در سطح پایینی قرار دارد و باتوجه به اینکه نازل
بودن ســرمایه اجتماعی از مهم ترین موانع توسعه است،
وظیفه نخبگان بــرای از بین بردن شــکاف حاصل از این
بی اعتمادی بین اقشار مختلف مردم و مردم با دولت ،بسیار
دانشجویان شریف هدیه ای به رئیس جمهور
دادند تا حداقل یاد و خاطره ماهواره امید شریف
را زنده نگه دارند
معترضان به حسن روحانی با
بستن دهان هایشان با رنگ بنفش نسبت به
بسته شدن دهان منتقدان اعتراض کردند
خبرنامه
داریم ،ادامه داد« :دانشــگاه ها نه پشت جبهه موسسات
تجاری و سیاســت بلکه بنا به تعریف خود محل پژوهش،
جست وجوگری ،ازادی ،ازاداندیشی و ازادی بیان است».
شــریعتی در ادامه با انتقاد از سیســتم تعلیم و تربیت
موجود در کشور توضیح داد« :متاسفانه با برخی تغییراتی
که پس از انقالب در سیستم اموزشی کشورمان انجام شد
سیســتم تعلیم و تربیت ما تبدیل به فیلتــری برای تربیت و
انتخاب نخبگان جهت معرفی به مراکز علمی دنیا شــد».
این محقــق و پژوهشــگر دانشــگاه در بخــش دیگری از
صحبت های خود با اشــاره به فرا رسیدن فصل انتخابات و
برگزاری انتخابات خبرگان رهبری و مجلس شورای اسالمی
در ســال جاری به نقش دانشــجویان در تعیین سرنوشــت
جامعه تاکید و اضافه کرد« :دانشجویان و دانشگاه ها باید
در تعیین سرنوشــت جامعه خود باید جایگاه و نقش موثری
پیدا کنند ».به گفته او «نوع فعالیت دانشــگاه و دانشــجو
در اســتانه انتخابات باید از نحوه کار احزاب و سازمان های
سیاســی متفاوت باشد ».شــریعتی در ادامه معتقد بود که
دانشــجو باید از خود دفاع کند و از همه نیروهای کنشــگر
سیاســی بخواهد که به مطالبات انها پاسخ دهد .او با بیان
اینکه نوع گفت وگو و به تفاهم رســیدن جناح های سیاسی
مختلف برای تشکل های دانشجویی امری بسیار بااهمیت
اســت ،نیز توضیح داد« :دانشگاه و دانشــجو نمی توانند
دنباله رو و پشت جبهه احزاب باشند .انها باید بدانند که برای
ایفای شایســته نقش خود باید مصالح و مطالبات خود را با
جناح های سیاسی مطرح کنند و انها را به عنوان پیش شرط
همکاری هایایندهخودقراردهند».نجفقلیحبیبی،رئیس
پیشین دانشگاه عالمه طباطبایی در پاسخ به پرسش یکی از
دانشجویان درباره شرایط ایده ال یک دانشگاه و دانشگاهی
با تاکید بر اینکه از راه ســخت گیری نمی توان حتی افکار
انحرافی موجود در دانشگاه ها را از بین برد ،تاکید کرد« :با
ازاد گذاشــتن فضا حرف حق از باطل مشخص می شود.
امیدواریم فضا روز به روز بهتر و بهتر شــود .در این مراسم
همچنین قرار بود کلیپــی با مضمون جنبش دانشــجویی
پخش شود که مجری برنامه اعالم کرد با تشخیص حراست
دانشگاه از پخش این کلیپ جلوگیری شده است».
13
خبرنامه
بخیه هایاخالق
یک اتفاق ناگوار پزشکی
خبر تکان دهنده و دور از حداقل های اخالقی پزشکی
وقتی در هفته گذشته منتشر شد بسیاری را شوکه کرد .کادر
درمان بیمارســتان اشرفی اصفهانی خمینی شــهر از توابع
استاناصفهان،بهدلیلعدمبضاعتمالیخانوادهیکبیمار
خردسال برای تامین هزینه 150هزار تومانی درمان ،بخیه
چانهصدرایچهارسالهراشکافتندواوراباچانهشکافتهشده
وخونینروانهخانهکردندامااینخبردرخانهصدراباقینماند
وبهرسانه هارسید.اگرازمنشورحقوقبیمارعبورکنیم،همان
سوگندنامه بقراط که جزو اشیای تزئینی مطب پزشکان است
برای پاسخ به این وضعیت عجیب کفایت می کند ،انجا که
می گوید«:اگرتماماینسوگندنامهرااجراکنموبهانافتخار
کنم از ثمرات زندگی و حرفه خود برخوردار شــوم و همیشــه
بین مردان مفتخر و سربلند باشم ،ولی اگر ان را نقض کنم و
به سوگند عمل نکنم از ثمرات زندگی وحرفه خود بهره نبرم و
همیشه بین مردان سرافکنده و شرمسار باشم ».این واقعه،
سوایجنبه هایاخالقحرفه ایوابعادانسانی اش،به شدت
یاداور اعتراضات پزشــکان در زمان تولید و پخش ســریال
«در حاشــیه» بود که این اعتراض ها با حضور پررنگ نظام
پزشکی و همراهی عجیب وزیر بهداشت ،درمان و اموزش
پزشکی،حتیتاکمپینتجمعخیابانیچندهزارپزشکپیش
رفت .در این ماجرا ،کارکنــان درمانگاه دولتی وقتی متوجه
می شــوند ،بیماری که زخمش را بخیه زده اند ،پول کافی به
همراه نــدارد ،او را روی تخت معاینــه بازگردانده و بخیه ها را
یکی یکی باز می کنند .این واقعه به ســرعت در شبکه های
اجتماعیورسانه هامنتشرشدتادرنهایتبهگوشمسئوالن
رسید .وزیر بهداشــت در حاشیه همایش پزشک پژوهشگر
در پاسخ به سئوال خبرنگاران درباره این رخداد تلخ پزشکی
گفت« :متاســفانه بنده نیز از این حادثه شب گذشته مطلع
شدم و دســتور فوری برای پیگیری دادم که یک تیمی برای
اینموضوعتحقیقکند؛کمااینکهبارئیسدانشگاهاصفهان
نیز صحبت کردم و وی با عذرخواهی درباره این رخداد تلخ از
ارسال پرونده پزشک ،پرستار ،ســوپروایزر و مسئول شیفت
اورژانس متخلف بــه مراجع قضایی خبر داد تا بــا انها به ِجد
برخوردشود».اندکیبعدنیزازاینکودکعذرخواهیشد،اما
بااینحالقاضی پورازنمایندگانمجلسخبرازارجاعتحقیق
وتفحصازطرحتحولسالمتبهکمیسیونبودجهمجلس
داد و گفت که« :نظام درمانی که به کودک رحم نمی کند از
دایرهانسانیتخارجاست».
واکنش کیهان به
اطالعات
خبرنامه
14
مثلث | شماره 291
شیطانمی خواهد
با دست شما سیلی بزند
انتشــار خبر دیدار رئیس دولت اصالحات در روزنامه
اطالعات کــه منجر به واکنــش قوه قضائیــه و همچنین
مدیرمســئول روزنامــه اطالعــات شــد ،همچنــان ابعاد
گسترده ای دارد .بعد از انتشار گزارشی از این دیدار اعالم
شــد که دعایی به دادگاه ویژه روحانیت احضار شده است.
اما دعایی این موضــوع را رد کرد و گفت کــه رویه روزنامه
اطالعات همچنان مانند ســابق خواهد بــود .با این حال
بعد از انکه دفتر قوه قضائیه به این موضوع واکنش نشان
داد ،دعایــی در نامه ای بــه رئیس جمهور خواســتار تذکر
قانون اساســی به قوه قضائیه شــد .دعایی مدعی بود که
این موضوع قانونی نیست .اما در پاسخ سعدالله زارعی در
ســرمقاله روزنامه کیهان مقاله ای خطاب به دعایی نوشت
و در ان ضمن ادای احترام یاداور شــد« :کیفرخواســت
جنابعالی علیه دســتگاه قضایی در مورد مجرمینی اســت
که استقالل و امنیت این کشــور و حیات انقالب اسالمی
را به طــور اشــکار ،علنی و پیگیرانــه تهدیــد کرده اند و در
تشــخیص جرم بودن این جرایم نیازی بــه صدور حکمی
قضایی نیســت ».او همچنین جرایم «کسانی که در فتنه
88بودند» را از کســانی که «دزد و قاتل هســتند» بیشتر
می دانــد و می نویســد« :مــن شــما را در روز 9دی 88در
تظاهرات مردمی خیابان انقالب دیدم .معنای حضور شما
این بود که فتنه را محکوم می کنید پس بیاید همان خط را
دنبال کنید نه اینکه علیه قوه قضائیه که در این موضوع به
پاسداشت قانون برخاســته ،کیفرخواست صادر نمایید!»
سعدالله زارعی خطاب به حجت االسالم دعایی می نویسد:
«شما می دانید که پیش از این کسانی که مصلحت خود و
جناح خــود را بر مصلحت انقالب ترجیــح می دهند تالش
کردند تا از مجاری قانونی مصوبه شورای عالی امنیت ملی
یعنی قانون را کنار بزنند و ســران داخلی فتنه را بدون انکه
هزینه اقدامات ضدملی و ضددینی خود را بپردازند ،از پیامد
طبیعی افعال خود برهانند .حاال همان ها این ماموریت را به
شما داده اند تا به طور عملی خطوط قانون در نظام جمهوری
اسالمی که خطوط شرع هم است را بشکنید .این ماموریت
را این شــیاطین به شــما که در پرونده خویش همراهی با
حضرت امام را دارید سپرده اند و در واقع می خواهند با دست
شما به امام و نظام اسالمی سیلی بزنند».
تهدید ایران با بمب اتم!
کوچک زادهازاستعفاپشیمانشد
اظهاراتاحمقانه ترامپ
هیالریکلینتونوزیرخارج هسابقامریکادرسخنرانی
اخیر خود اظهارات تعجب برانگیزی را مطرح کرد و در مورد
ایرانگفت«:ایرانبداندکهامریکاقاطعانهتصمیممی گیرد
و اگر توافق هســته ای شکســت بخورد یا ایران ان را نقض
کند ،گزینه اتمی روی میز می اید ».این از معدود دفعاتی بود
که یکی از مقامات امریکایی این چنین درمورد ایران سخن
می گفتکهتعجبخودامریکایی هارانیزبرانگیخت.دراین
هنگام یکی از حضار روی ســن
که از مقامات بلندپایه دســتگاه
قضایی امریکا بــود به هیالری
۶۸ساله گوشــزد کرد که اشتباه
کرده؛ و هیالری کلینتون گفته
خــود را تصحیــح کــرد و گفت
«منظورمگزینهنظامیبود».
مهدی کوچک زاده گفته:
«کسانی که دلیل این استعفا را
سیاسی می دانند قیاس به نفس
می فرماینــد و به قــول معروف
«کافــر همــه را به کیــش خود
ل اعتراضش را
پندارد ».او دلیــ
ن راه دیگری برای احقاق
نداشت
حقوقعنوانکردوگفت«:حاال
که به رغم صریح ایین نامه اقای الریجانی ان را اعالم وصول
نکرد،تااخردرمجلسمی مانمومثلخودایشانوبهروشخود
ایشان ،تالش در راستای عمل به انچه وظیفه خود می دانم،
خواهم کرد! و تا انجا که موجب احقاق حقوق مردم بشــود و
خدشه ایبهحیثیتنظامجمهوریاسالمینشودبهسوگندی
کهیادکرده امبرایانجاموظایفمعملخواهمکرد».
اظهــارات جدیــد دونالد ترامــپ ،نامــزد جنجالــی
جمهوریخواهــان درباره لزوم جلوگیری از ورود مســلمانان به
امریکا،موجیازانتقادرادرمیانطیف هایمختلفدرامریکا
ودیگرکشورهایجهانبرانگیختهاست.دراینمیان،شبکه
خبری«سیانان»بابیانواقعیاتیازجامعهمسلمانانامریکا،
دیدگاه هاینژادپرستانه ترامپراازاساسزیرسوالبرد.درعین
حالاوبامانیزدریکسخنرانیرسمیگفت«:اگرمی خواهیم
در جنگ علیه تروریســم موفق
شویم ،می بایستبهمسلمانانبه
مثابه یک متحد قوی در این نبرد
نگاه کنیم ،نه اینکه با ســوءظن
و تنفــر انهــا را از خــود برانیم».
حتی مک کین نیز اظهارات او را
احمقانهتوصیفکرد.
ترکیه به دنبال باز کردن جبهه های جدید
هفتهگذشتهرجبطیب اردوغان
ادعا کرد که به رئیس جمهــور درباره
اخباری کــه از ارتباط نفتــی داعش و
ترکیه در ایران منتشر شده بود هشدار
داده اســت .این اظهارات با واکنش
ســخنگوی وزارت خارجه روبه رو شد
اما ابعاد گسترده تری نیز یافت .انکار
همچنین بــا حمله نظامی به شــمال
عراق و حضور نیــروی زمینی در این
کشــور تــاش می کنــد جبهه های
جدیدی را برای خود باز کند .اردوغان
دریککنفرانسخبریگفتکهاولین
بار مساله خرید نفت داعش توسط ترکیه را تلویزیون دولتی
ایران مطرح کرده اســت .او همچنین خبر داد که در یک
گفت وگوی تلفنی به روحانی هشدار داده است که اگر دست
از طرح این ادعاها کشیده نشــود ،تاوان سختی پرداخت
خواهد کــرد و به دنبال این هشــدار ایــران این اخبــار را از
ن جابری انصاری،
سایت های خود جمع کرده است .حسی
ســخنگوی وزارت امورخارجه در واکنش به اظهارات اخیر
رئیس جمهــور ترکیه ،کشــورهای همســایه را بــه رعایت
نزاکت و احتــرام متقابل در روابط و پرهیــز از ماجراجویی و
مســئولیت پذیری در اتخاذ مواضع سیاسی دعوت کرد .او
همچنین اضافــه کرده بود« :ادامه پیگیری سیاســت ها و
اتخاذ مواضعی که خواسته یا ناخواســته منجر به حمایت
از تروریســم در ســوریه و عراق شده اســت فقط به تشدید
بحران جاری در منطقه و افزایش مشــکالت کشــورهایی
منجر می شــود که به اجــرای چنین سیاســت هایی ادامه
می دهند ».اما ترکیه دســت بردار نبــود .باوجود انکه یک
منبــع اگاه در گفت وگو با فــارس این گفت وگــو را تکذیب
کرده بود ،ســخنگوی وزارت خارجه ترکیه اعالم کرد از این
موضوع شگفت زده شده اســت .تانژو بیلگیچ با بیان اینکه
اقای اردوغــان و اقای روحانی روســای جمهــور ایران و
ترکیه با یکدیگر به صورت تلفنی صحبــت کرده اند که این
مکالمه ضبط شده و موجود است ،گفت« :از سخنان اخیر
مقامات ایرانی و نیز وزارت خارجه ایران تعجب می کنیم».
ســخنگوی وزارت خارجه ترکیه همچنین افــزوده که ما به
اندازه و متناسب حرف می زنیم و پنهان کردن این حرف ها از
مردم ایران و نیز تحریف سخنان اردوغان اخالقی نیست».
اعالمکاندیداتوری
حسنخمینی
را ه الریجانی از ما جداست
روح الله حســینیان در مصاحبه ای مواضــع صریحی را
درارتباط با وحدت اصولگرایان و همچنین تقابل اصولگرایان با
احمدی نژاداتخاذکرد.بهاعتقادایننمایندهمجلساحمدی نژاد
یکپایگاهمردمی وکفمشخصرایداردکهاحتیاجینداردتا
برای موفقیت در انتخابات در کنار کســی قرار بگیرد یا بخواهد
از ارای گروهی به نفع خودش و موفقیت شخصی اش استفاده
کند .او گفته« :برخی اصولگرایان در قبــال اقای احمدی نژاد
اشتباه کردند و بعدا هم فهمیدند
ایناشتباهخودشانرا».حسینیان
همچنینگفتهکه«الریجانیتنها
در اسم اصولگراست» .او درباره
وحدت با الریجانی معتقد است:
«اقــای الریجانــی راه خودش را
می رود و راهش جداست».
محمدحســین نیرومنــد
که چهــار ماه پیــش به عنوان
مدیرعامــل انجمن ســینمای
انقالب و دفــاع مقدس حکم
گرفته است ،توضیحاتی درباره
برنامه های متعدد این انجمن
ارائــه کرد اما به ایــن نکته هم
اشــاره کرد که به دلیل کمبود
بودجه ،ممکن است بخشی از این برنامه ها محقق نشود.
این مدیر فرهنگی در بخشی از این نشست که پرسیده شد
چرا از قهرمان هایی مانند سردار ســلیمانی فیلمی ساخته
نمی شــود ،گفت« :دفــاع مقدس پــر از چنیــن افرادی
اســت .مثال فردی مانند «بابا نظر» داریم که تجربه اش
در تاریخ جنگ های دنیا بی نظیر اســت .البته قطعا سردار
ســلیمانی اجازه نمی دهد از زندگی اش فیلمی ساخته شود
اما به هر حال مدیریت فرهنگی کشور بابت کم کاری در حوزه
قهرمان های جنگ باید عذرخواهی کند».
تذکربهمصباحیمقدمتلفنیبود
حجت االسالم سیدرضا
تقوی قائم مقام جامعه روحانیت
مبارز ضمن تاییــد تذکر جدی
ایت اللــه موحــدی کرمانی به
حجت االسالم مصباحی مقدم
درباره مصاحبه با یک ســایتی
که ماموریــت اختالف افکنی
میــان اصولگرایــان را دارد،
گفته« :ان مصاحبه ایشان بد
بود .ان طور که شــنیدم ایت الله موحــدی کرمانی تلفنی
نیز به اقــای مصباحی مقدم تذکر داده اســت که البته باید
از خود اقــای موحدی این موضوع را بپرســید اما وضعیت
وحدت به خوبی در حال شکل گرفتن است و من نمی دانم
ایشــان (مصباحی مقدم) چطور ان مطالب را گفته که باید
از خودشان بپرســید اما تا انجا که بنده در جریان هستم و
می دانم جلســات به خوبی دنبال می شود و هروقت هم که
ضرورت باشد جلسات ســه جانبه شــورای فقها هم برگزار
خواهد شد».
توصیهرهبریدربارهمصاحبهبا
سفیرامریکا
حســین موســویان در
گفت وگــو بــا ماهنامــه وقایع
گفــت؛ ورنــون والترز ســفیر
امریــکا در ســازمان ملــل در
ابتــدای یک مصاحبــه به من
گفت «شما که جرات نمی کنید
جواب های من را منتشــر کنید
چون نظام دیکتاتوری دارید ».بعد از مصاحبه در هواپیما
در راه برگشــت محضر حضرت ایت الله خامنه ای داستان
را گفتم .فرمودند «امانت را حفظ کنید و ســوال و جواب را
درست و کامل منتشر کنید .بدعهدی نکنید» .مصاحبه را
بدون یک کلمه کم و زیاد در تهران تایمز منتشر کردم و 4
نسخه برای ورنون والترز فرستادم .رئیس دفترش با روزنامه
تماس گرفت و گفت اقای سفیر از دیدن انتشار متن کامل
مصاحبه شوکه شده اند.
مثلث | شماره 291
فرزند کوچــک یادگار امام
بعد از خروج از مراســم عزاداری
رحلت پیامبر(ص) اعالم کرد که
سیدحسن خمینی در انتخابات
مجلس خبرگان رهبری کاندیدا
خواهدشد.سیدعلیخمینیاعالمکردکهایت اللهسیدحسن
خمینی بنابه درخواست گروه های مختلف سیاسی ،مردمی،
مذهبی و همچنین شــخصیت های برجسته ان شــاءالله در
انتخابات مجلس خبرگان شرکت خواهد کرد .حجت االسالم
و المسلمین سیدعلی خمینی افزود که سیدحسن به صورت
مستقلوفارغازجناحبندی هایسیاسیوارداینعرصهخواهد
شد .از ابتدای امســال گمانه زنی های فراوانی درمورد حضور
سیدحسنخمینیبهانتخاباتازسویرسانه هامطرحمی شد.
نوبخت نیز در پاســخ به وی گفت که
ایران بــه مقامات باالتــر از اردوغان
هم گفته اســت که «هیچ وقت یک
ایرانی را تهدید نکنید ».ســخنگوی
دولت تاکید داشت که مکالمه میان
اردوغان و روحانی ضبط شــده و تنها
اردوغان از ایــن موضوع گالیه کرده
است.همچنینهفتهگذشتهترکیهبه
شمال عراق حمله نظامی کرد .ترکیه
معتقد است که نیروهای تروریستی در
شمال عراق به موصل و مرزهای این
کشور نزدیک شــده اند و ترکیه ناچار
است در این منطقه حضور داشته باشد .به دنبال این واقعه
دفتر نخست وزیر عراق در اطالعیه ای به ترکیه اعالم کرد
که 48ساعت فرصت دارد خاک این کشور را ترک کند .اما
داووداغلو در مصاحبه ای این موضوع را نپذیرفت و گفت:
«نیروهــای اموزش دهنده ترکیه در اردوگاه بعشــیقه عراق
در معرض تهدیدات داعش قــرار گرفته بودند ،چرا که این
اردوگاه در فاصله 15تــا 20کیلومتری شــهر موصل قرار
دارد که در اشغال داعش اســت ».وی افزود« :نیروهای
ترکیه تنها سالح های ســبک در اختیار داشتند ».به گفته
وی ،با افزایش تهدیــدات داعش ،ما تعــدادی نیرو برای
حمایت از نیروهای خــود در این اردوگاه اعــزام کردیم که
نه در قالب تجاوز بلکه در قالب همبســتگی بــود .نماینده
عراق در ســازمان ملل نیز در گفت وگویی اعالم کرد که به
گفت وگوهــای دوجانبه همچنان امیدوار هســتند تا کار به
گزارش های شورای امنیت و ســازمان ملل کشیده نشود.
در عین حال ترکیــه از موضع خود دســت بردار نبود .انکارا
ضمن اطالع به اتباع خــود برای خروج از عــراق مناطقی
را در شــمال این کشــور بمباران کرد .حریت دیلی گزارش
داد کــه جنگنده های ارتــش ترکیه در بحبوحــه تنش بین
انــکارا و بغداد بر ســر اســتقرار نیروهای نظامــی ترکیه در
نزدیکی موصل اقــدام به بمباران مواضــع گروه پ ک ک
در کوه هــای قندیل شــمال عــراق کردنــد .ترکیه تالش
می کند تا به بهانــه «اموزش به نیروهای کــرد» در منطقه
شــمالی عراق ،بحث حضور نظامی خودش را توجیه کند.
این درحالی اســت که دولت عراق به شــدت با این مساله
مخالف است.
مخالفاصلیساخت
فیلمسردارسلیمانیکیست؟
خبرنامه
پاسخ ایران به اظهارات اردوغان
خبرنامه
15
روزانه حجم بســیاری از عکس های خبری به ما می رســد .تعداد این عکس ها
انقدر زیاد اســت که گاهی به راحتی از کنار ان عبور می کنیم اما شاید بهتر باشد روی
بعضی از عکس ها تامل بیشتری داشته باشیم .مثلث در این صفحات ،هفته را با مرور
عکس ها از نو یاداوری می کند.
تصویرنگاری
بارش برف در حرم مطهر رضوی
وزیرکار پشت موتورسیکلت
ضرغامی در دانشگاه
خبرنامه
16
مثلث | شماره 291
در حاشیه مجلس شورای اسالمی
عیادت قالیباف از مسجدجامعی
جعبه سیاه جنگنده روسی روی میز پوتین
سفر ظریف به پاکستان
گریه های مشکوک زنجانی
جهانگیری روی ریل
مثلث | شماره 291
خبرنامه
برف تهران در تمرین استقالل
عروسک های مشکوک در مرز مهران
17
شبکه اجتماعی
به ما پیامک بزنید:
3000411711
lراهپیمایی اربعین نمایشــی از اوج اقتدار شیعه
بود .جلد هفته گذشته مثلث و پرونده مربوط به ان
نیز قابل تقدیربود.
lاگرچه پاسخ نوبخت و ســخنگوی وزارت خارجه
معقول و محکم بود اما در پاســخ بــه اردوغان این
کفایت نمی کند .الزم است خود روحانی هم به طور
واضح و شفاف نسبت به این مساله موضع گیری کند
تا دفعه دیگر تکرار نشود.
lپذیرایــی مردمی کامــل ،عزتمنــد و ابرومندانه
و خالصانــه عراقی ها کــه جایی برای حــرف باقی
نگذاشت مگر اینکه باید یاد بگیریم ،اما یک گله از
هموطنان و از ســتاد ویژه اربعین ،بلیت قطار کربال
به بصره گرفتم 50هزار تومان ،بلیت فارسی و تاریخ
شمسی بود که عراقی ها نتوانســتند ما را راهنمایی
کنند .کسی از ستاد هم در ایستگاه نبود.
lمن یک کارگــر در ماه 250هــزار تومان مالیات
می دهم چرا باید 100جای دیگر هم مالیات بدهم؟
درحالی که خیلی از ســرمایه داران اصــا مالیات
نمی دهند.
lمتاسفانه دولت فعلی حرف از رسیدن به تورم یک
رقمی می زند ولی نمی داند با وجود رکود اقتصادی
شدید و نبود اشتغالزایی ،مردم با حقوق کمتر مجبور
به گذران زندگی خود هستند.
lرجب طیب اردوغــان این روزها طیــب و طاهر
نیســت چرا؟ چــون که دســتش به خون هــزاران
مسلمان الوده و اغشته شده است .
lکاش وهابیت و ال ســعود چشــمان خــود را باز
می کردند و می دیدند چگونه پیروان اهل بیت(ع) در
عراق توانستند امنیت و سالمت اجتماع چند میلیونی
زوار اربعین حسینی را تامین کنند .سالمت امنیتی
که رژیم قرون وسطایی عربستان از تامین ان برای
یک هفتم جمعیت اربعین عاجز بود!
lدر مورد باال نرفتن نرخ تورم باید از دولت ممنون
بود اما اقای رئیس جمهور در مــورد رکود اقتصادی
حاکم در جامعه باید پاسخگوی توانمندی همکاران
خود در هیات دولت باشند.
خبرنامه
18
مثلث | شماره 291
lاظهارات ترامپ نشان می دهد که واقعیت جامعه
امریکایی در حماقت تا چه اندازه از نظر ها دور مانده
است .وای به حال کشوری که چنین افرادی به انها
حکومت می کنند.
به اینستاگرام مثلث بپیوندید
اینســتاگرام هفته نامه مثلث فعال شــده اســت .کاربران این شــبکه
اجتماعی می توانند با پیوستن به اینستاگرام مثلث تصاویر مربوط به هفته نامه
را مشاهده کنند.
واکنش حامیان رئیس جمهور سابق به شکست مادورو
حامی احمدی نژاد رفت
احمدی نژادی ها با ناراحتی از شکست مادورو نسبت
به مخالفان داخلی جریان انحرافی واکنش نشان دادند.
مخالفــان دولــت مــادورو در ونزوئال توانســتند به
پیروزی بی سابقه ای دســت پیدا کنند .این اتفاقا واکنش
حامیان احمدی نژاد در شــبکه های اجتماعــی را به دنبال
داشــت که از این اتفاقــات ناراحت بودنــد .انها مخالفان
داخلی احمدی نژاد را برای این منظور شماتت می کردند.
نیکالس مادورو ،رئیس جمهوری ونزوئال در یک سخنرانی
شکســت را پذیرفــت و گفت:
«با توجه به نتیجــه انتخابات
ما اینجا امده ایم .بــا پایبندی
بــه اخــاق .امده ایم تــا این
نتایج ناخوشــایند را به رسمیت
بشناســیم و بپذیریم و به همه
مــردم ونزوئــا بگوییــم کــه
قانون اساســی و دموکراســی
ما پیروز شــده اســت .ما ان را
می پذیریم ».مخالفان دولت
با جشن و پایکوبی به استقبال
نتیجــه انتخابــات رفتنــد .به
عقیده بســیاری از تحلیلگران
دلیل اصلی شکست حزب حاکم اقتصاد بحران زده ونزوئال
تحت رهبری نیکالس مــادورو بوده اســت .به دنبال این
ینژاد
اتفاق عبدالرضــا داوری از نزدیکان محمــود احمد
خط جدیدی را در رســانه ها و گروه هــای حامی دولت قبل
بــه راه انداخت کــه در ان به ایــن بهانه مخالفــان داخلی
احمد ی نــژاد شــماتت می شــدند .داوری در کانــال
تلگرامی خود نوشت :یک دژ انقالبی دیگر هم در امریکای
التین سقوط کرد .دیروز چاویست ها در انتخابات پارلمانی
ونزوئال در برابر متحدان امریکا شکست خوردند.
در حالی کــه تحــرکات دیپلماســی انقالبــی دکتر
احمدی نژاد در منطقه امریــکای التین ،بــاراک اوباما را
واداشــته بود تا در دســامبر ۲۰۱۲قانون مقابله با «نفوذ»
ایران در نیمکره غربــی را امضا کند ،رهــاورد حذف دکتر
احمدی نژاد از مناســبات سیاســی ایران و نیز دیپلماســی
انفعالی دولت یازدهم در توســعه روابط ایــران با متحدان
امریکا در امریکای التین ،نظیر کلمبیا ،مکزیک و شیلی،
چیزی جز تنها ماندن انقالبیون حاکم در ارژانتین و ونزوئال
در برابر بحران ســازی های اقتصــادی و اجتماعی امریکا
نبود ،تا انجا که کلید دولت و مجلس ارژانتین و ونزوئال طی
دوماه اخیر تقدیم متحدان امریکا شد و بعید نیست که امواج
این دومینو تا بولیوی و اکوادور و کوبا هم امتداد پیدا کند.
اکنــون ابعــاد بیشــتری از توطئــه امریکایی حذف
دکتر احمدی نــژاد را می تــوان رصد کرد« :حــذف دکتر
احمدی نــژاد در ایــران ،فقط
مســائل خاورمیانه ای امریکا
را حل نکرد ،این توطئه ،خیال
امریکا را از «نفــوذ» ایران در
امریــکای التین هــم راحت
کرد .اکنون باید ســوال کرد:
چه کسانی اهل «انحراف» و
«جریان انحرافی » هستند؟
دیــروز امریــکا نگــران
«نفوذ» ایران در حیاط خلوتش
بود و امروز ما دغدغه «نفوذ»
امریــکا در ایــران را داریــم.
کامنت هایی کــه به دنبال این
متن در شــبکه های اجتماعی نزدیک به دولت قبل منتشر
می شــد نیز موید همین موضوع بود که در ان کســانی که
دولت قبل را به انحراف متهم می کردند مورد سرزنش قرار
گرفته بودند .یکی دیگر از متن هایی که به وفور میان انها
در گروه ها بازنشــر می شــد متنی بود که در ان به ایت الله
مصباح نیز انتقاد وارد شده بود و امده بود :اهای پایداری ها
تبریک! جریان انحرافی در انتخابات ونزوئال هم شکست
خورد! حاال می تواند خیالتان راحت باشد به جای یک مشت
کمونیست بی دین که به خودشان اجازه می دهند از ظهور
بگویند و از ان بدتر دوســت دار احمدی نژادند یک مشت
سرمایه دار مفتخور حامی امریکا در مجلس ونزوئال حضور
خواهند داشت ! نیکالس مادورو که ادامه دهنده راه هوگو
چاوز ،رئیس جمهوری سابق ونزوئال شــناخته می شد ،به
دلیل اجرای برنامه های رفاه عمومی ،در میان طبقه محروم
این کشور محبوبیت زیادی داشت.
مدافعان حرم در زمستان
سوریه
lحمله نظامــی ترکیه به عراق واقعــا عجیب بود.
ادم یاد ان دزدی می افتد کــه فریاد می زد :ای دزد
ای دزد .چه کسی هســت که ارتباط ترکیه و داعش
را نداند؟
lچرا از اوضاع یمــن خبری نیســت؟ ایا حمالت
عربســتان ادامــه دارد یا اینکــه به صورت بســیار
نامحسوس کنار کشیدند و صدایش را در نمی اورند؟
حاج قاسم سلیمانی در نماز
جماعت حشد الشعبی
چندی است شــبکه های اجتماعی راهی متفاوت تر
از انچه در نظر داشــتند را می پیمایند .این شبکه ها درواقع
راهی ارتباطــی میان افرادی بــود که با یکدیگر اشــنایی
داشــتند ،اما حــاال تبدیل به صفحاتی شــده اســت برای
کاسبی بیشتر .در روزگار دوران مدرن هرچیزی قابل خرید
و فروش است ،حتی «روابط انسانی» .بر همین مبناست
که می توان گفت روابط انســانی در حد زیــادی تنزل پیدا
کرده اســت .دیگر دغدغــه برخی ها نه یافتن دوســتان و
اشنایان ،بلکه جمع اوری فالوئرهای بیشتر برای باال بردن
قیمت صفحاتشان در شــبکه های اجتماعی شده است.
داغ شدن تب اســتفاده جوانان از شــبکه های اجتماعی
سوءاســتفاده کنندگان را نیز بر ان داشــت تا خود را از این
اقبال عمومی بی نصیــب نگذارند ،بر این اســاس فروش
صفحات اینستاگرام با تعداد فالو ئرهای باال به صورت یک
بازار ســیاه در صفحات مجازی به راه افتاده است .مزیت
اصلی صفحاتی که برای فروش گذاشته می شود بر تعداد
مخاطبین صفحه (فالوئرها) است ،براین اساس هر صفحه
متناســب با فالوئرهایی که دارد قیمت گذاری می شــود و
زنان و دخترانی کــه پیش از این تصاویر خــود را به منظور
عقب نماندن از ماراتن عکس هــای اتلیه ای در صفحات
شخصی خود منتشر کردند ،کوتاه ترین مسیر را پیش روی
این سوءاستفاده کنندگان می گذارند؛ چرا که تصاویر انها
به منظور باالبردن تعداد فالو ئر از سوی صفحات غیراخالقی
منتشــر و ســپس برای فروش گذاشته می شــود .یکی از
فروشندگان این صفحات در یک گفت وگوی تلگرامی نرخ
فروش هر صفحه را براساس هر یک هزار فالو ئر 20 ،هزار
تومان بیان و ادرس صفحاتی که برای فروش اماده است
را اعالم می کند .در این صفحه های غیراخالقی از تصاویر
زنان و دخترانی استفاده شده اســت که پیش از این بدون
هیچ قید و بندی تصاویرشان توسط خود انها تنها با هدف
سرگرمی در صفحات شخصی شان منتشر شده بوده است.
کمپین بیعت با
امام زمان(عج)
سومینشمارهماهنامهدیپلماتباگفت وگوییمفصلیباعلی اکبر
ی منتشر
صالحی ،وزیر خارجه سابق و رئیس کنونی سازمان انرژی اتم
شــد .وی در این گفت وگ و به بیــان ناگفته هایی در خصوص دو ســال
مذاکراتمحرمانهایرانوامریکادردورهاحمدی نژادوچگونگیشروعو
انجامانوهمچنینترکیبتیمایرانیوتیمامریکاپرداختوازجملهبه
مخالفت هایسعیدجلیلیبامذاکراتمحرمانهباامریکااشارهکردهاست.
اما پرونده اصلی این شــماره دیپلمات به موضوع ورود روسیه به صحنه
سوریه و تحوالت شــام اختصاص دارد .در این پرونده که در بخش زیر
ذره بینمجلهمنتشرشدهاست،بامهدیسنایی،سفیرایراندرروسیهگفت وگوییصورتگرفتهاست.سناییدراینگفت وگو
بهتقسیمکارایرانوروسیهدرسوریهاشارهمی کند.همچنیناساتیدیچونگراهامالیسونرئیسمرکزبلفردانشگاه هاروارد،
اندریسایگانف،عباسملکی،احمدنقیب زاده،ابراهیممتقی،لیناخطیب،پلسالم،پیاممحسنی،جهانگیرکرمی،عباس
مصلی نژاد،عبدالرسولدیوساالرو...دراینپروندهیادداشت هاییرامنتشرکرده اند.دربخشقدرتنرممسعودنیلی،مشاور
ارشداقتصادیرئیس جمهوردریادداشتمفصلیبرایدیپلماتبهسناریوهایاقتصادایرانپسازبرجاموراهکارهایبهبود
ان پرداخته است .همچنین حمید قنبری ،دبیر کمیته برجام در بانک مرکزی طی یادداشتی رژیم های تصمیم گیری داخلی
اروپاوامریکادرموردلغوتحریم هارابررسیکردهاست.همچنینگفت وگوییباعبد الرسولدریاصفهانی،مشاوراقتصادی
تیممذاکره کنندههسته ایدرخصوصلغوتحریم هاانجامشدهاست.محسنجالل پور،رئیساتاقبازرگانیایرانومسعود
خوانساری ،رئیس اتاق تهران نیز در یادداشت هایی به وضعیت بازار پس از تحریم ها پرداخته اند .در بخش دیگر زیر ذره بین
بهموضوعحمالتتروریستیفرانسهپرداختهشدهواساتیدیچوناحمدنقیب زاده،علیرضامیریوسفی،عبدالرضافرجی راد
و پیروز ایزدی به ابعاد مختلف این موضوع پرداخته اند .در بخش جدل نیز دیپلمات این پرسش را از حسین مالئک و حسن
بهشتی پورپرسیدهاستکهباتوجهبهحضورنظامیروسیهوغربدرمنطقهایامی توانسیاستنهشرقینهغربیرابازخوانی
کرد؟ مجلهدیپلماتبهسر دبیریکیهانبرزگرمنتشرمی شود.
سومین شماره نماینده
هفتهگذشتهسومینشمارههفته نامهنمایندهنیزمنتشرشد.دراین
شمارهبهبررسیپدیدهیارگیریازاصولگرایانپرداختهشدهوطراحطرح
وام دومیلیون تومانی احمدی نژاد به بررسی طرح وام 10میلیونی دولت
می پردازد .همچنین زوایای پنهان ایده انتخاباتی یارگیری از رقیب برای
انشقاق در اصولگرایان ،سوژه سیاسی این شماره از هفته نامه است که
با عنوان طرح فریب در گفت وگو با صاحب نظران سیاسی به بررسی ان
پرداخته شده است .یک گفت وگوی خواندنی نیز منتشر شد که در ان با
مدیرطرحوام ۲میلیونتومانیخریدکاالیایرانیدردولتاحمدی نژاد،
کهبهارزیابیطرحوام ۱۰میلیونتومانیدردولتروحانیپرداختهوانراازامروزشکست خوردهمی داند ،بهبحثپرداختهشده
است.یکیدیگرازپرونده هایاینشمارهنمایندهپرونده ایبرایزمین خواریاستکهنقشامضاهایطالییبرخیمسئوالن
دربروزاینجرمبررسیشدهودرانگفت وگوهاییازدکترذبحیمعاونقضاییدادستانکلکشو رومحمدعلیپورمختاررئیس
کمیسیوناصل ۹۰مجلس،دادستاناستارامنتشرشدهاست .همچنیندراینشمارهمرتضیطالییعضوشاخصشورای
شهرتهراندرقابخودمانی«نماینده»قرارگرفتهودرگپوگفتیصمیمی اززندگیشخصی اشبرایایننشریهصحبت
کردهاست«.نماینده»درگفت وگوباجعفرقادری،حسیننجابت،علیرضاخسرویوسیدحسینذواالنواربه طورمبسوطبهاین
پرسش هاپاسخگفتهاستکهدالیلتشکیلفراکسیونضدرکودچهبو دومهم ترینبرنامه هایاینفراکسیوندراغازفعالیتش
چیست؟هفته نامهنمایندهبهمدیرمسئولیامیرابرا هیمرسولیمنتشرمی شود.
اصرار حجاریان ،انکار نوری
«روزنامه ارمان» در گزارشــی با عنوان « اصــرار حجاریان ،انکار
عبدا ...نوری» نوشت « :مجلس دهم مجلســی متفاوت است؛ این نه
گفتهاهلانتخاباتبلکهگفتهسیاستمدارانیاستکهسال هابهپشتوانه
تجربهوسوابقسیاسیخودپارلمانراتنهاالیقهم طیفانخودمی دانستند
و معدود غیرسیاســیونی که به خانه ملت راه پیدا می کردند اقلیتی بودند
که صدایشان به جایی نمی رسید اما این بار سیاستمداران به این واقعیت
رسیده اند که مجلس دهم را باید مجلسی بدانند که سیاست ورزی در ان
رتبه نخســت را ندارد و این بار قرار اســت جامعه به تخصص رای دهد و
پر بیراهنیستاگرگفتهشودپایه گذاراینتغییراصالح طلبانبودند.فارغازمجالساولتاسومکهبیشترنمایندگانبراساس
مولفه هایناشیازرخدادهایانقالباسالمیبهمجلسمی رفتنداماسایرمجالسرنگوبویسیاسیزیادیداشتوازهر
نحله سیاسی در ان حضور داشتند .در این مجالس کمتر مشاهده می شد که متخصصان یا نمایندگان اقشار مختلف دارای
جایگاهی در تصمیم گیری ها باشند و از مجلس پنجم به بعد بود که ماهیت نمایندگان تغییرات زیادی کرد و دو جناح راست
و چپ ان زمان رقابت هایی برای ورود به مجلس داشتند که در تاریخ ثبت شده است .مجلس ششم هم که مشخص است
حامیان دولت که ان زمان نام اصالح طلب را برگزیدند اکثریت کرسی ها را تصاحب کرده و مجلسی کامال سیاسی ساختند و
سایرمجالسهمبهاینترتیببودند.امااکنونپیش بینیمی شودمجلسدهمبهمجلسیتبدیلشودکهبر خالفمجلس
ششمتناسبیباسیاستنخواهدداشتواهمیتدرانتخابکاندیداهابهتخصصانهابازگردد».
مثلث | شماره 291
با گذر از اربعین و در روزهای پایانی صفر ،همزمان با
حلول ماه ربیع برخی از فعاالن فضای مجازی با راه اندازی
کمپینی با عنــوان #بیعت_مــن_و_او به اســتقبال ۹ربیع
سالروز اغاز امامت امام عصر علیه السالم رفته و با استفاده
از طرح های گرافیکــی و پوســترهای مفهومی امت را به
تجدید بیعت با صاحب الزمــان (عج) دعوت کردند .میثم
رمضانعلی ،مدیر فضای مجازی مسجد مقدس جمکران
در ایــن خصوص با اشــاره به جایــگاه نهم ربیــع االول در
مناسبت های مهدوی گفت« :نهم ربیع االول سالروز اغاز
امامت امــام زمان(عج) اســت ،امامی که مــا در بعیت او
هستیم و بر همین اساس بیعتی که بر عهده ما است ،باید
مقدمات ظهور حضرت(عج) را در حد توان خویش فراهم
کنیم .در چنیــن روزی با امام زمان بر اســاس مفاد روایات
و دعاها به ویــژه دعای عهد بایــد بیعتی دوباره بســت که
محبت ،والیت ،معرفت و اطاعت برخی اصول این پیمان
نسبت به حضرت حجت(عج) است ،به گونه ای که والیت
امام زمان(عج) ،رکن و اســاس دین است ».مدیر فضای
مجازی مســجد مقدس جمکران اضافه کرد« :به همین
منظور کمپین «بیعت با امام زمان(عج)» در اینســتاگرام
راه اندازی شــده اســت تا عالقه مندان به ساحت مقدس
حضرت حجت(عج) بتوانند در بزرگداشــت نهم ربیع االول
به عنوان سالروز اغاز امامت امام مهدی(عج) گام بر دارند و
با اخرین ذخیره الهی بیعت و پیمانی دوباره ببندند».
ناگفته های مذاکره با امریکا
خبرنامه
فروش روابط انسانی
بررسی رسانه ای هفته
19
گزار
ش
ویژه
ژئوپلیتیک نجف و کربال
جا مانده از اربعین 94
مصطفی شوقی
روزنامه نگار
خبرنامه
20
مثلث | شماره 291
2
بحر نجف؛ فیروزه ای در صحراســت ،خشک است؛
زیباست و عجیب .در گوشه ای از ان نخلستان ها و نیزارها
قرار دارد .در کنار جاده ،روبه روی همین بحر نجف تپه های
شنی قرار دارد که مثل کوه های قشم تو رفتگی های زیبایی
دارد.درباالیتپهامامقرنظامیاستورادارهاواسلحه های
سنگین.تپه هامشرفبهنجفوقبرستانوادیالسالماست
و بحر نجف .قبل از اینکه از تیرهای کربال به نجف بر گردیم
یعنی از 1451به اولین تیر جاده که در چند روز قبلش دریای
انســانی در ان جاری بود ،شــهر ،دیگر ان شهر شلوغ نبود،
شهری بدون موکب ها و خیابان های خلوت انگار گمشده ای
در خود داشــت .در ان شــلوغی ،گنبدی براق و دو گلدسته
طالیی راه را به تو نشــان می داد و حاال همان گلدسته بود و
دو گلدسته طالیی که برق می زد ،سرجایش بود و باز انتهای
راه را می گفت.
نجفشهرهزارسالهشیعه،شهرمرجعیتوگروه های
سیاسی شــیعه .نجف بی شک قلب شیعه اســت و شهری
پرجنب و جوش مخصوصا اینکه زائران کربال بعد از اربعین
راه به نجف یافته اند .شــهری که پیاده روی را از ان شــروع
کردهبودند؛نجفمبداشیعهاست«.کراج»معربشدهگاراژ
است که عرب ها به ترمینال اتوبوس ها می گویند .از ماشین
که پیاده می شویم ،روبه رویمان پله برقی های بزرگی یا همان
«کهربا»ست .از پایین مسافران حرم حیدر علیه السالم را
به باال می برد 400 .متــری را با این پله برقی های بزرگ طی
می کنیم .از پایین به باال معلوم اســت که بکوب مشــغول
ساختمان سازیهستند.صحنفاطمه الزهرا (س) به عنوان
سازه ای بزرگ در کنار عتبه العلویه المقدسه علیه السالم که
ایرانی ها مشغول ساختن ان هستند .در کنار بحر نجف هم
ساختمان سازی گویا برای ساختن مخزن اب در حال انجام
بود .سیطره های نجف برخالف کربال خودکار و الکترونیکی
هستند .در کربال ایست های بازرسی دستی بود ،یعنی اندازه
یک گروهان در هر پســت بازرســی و اطراف ان مشــغول
نظارت های امنیتی بودند اما در نجــف گیت های امنیتی با
اخرین متد روز وجود داشــت .از بمب یاب الکترونیکی که
مامور امنیتی ،عــده ای را به صف می کرد و بعــد در جا قدم
می زد و صف را طی می کرد .یک جور کا ر بامزه همراه با خنده
هم محسوب می شد .به یکی از مامورهای امنیتی گفتم که
ماجرا چیست؟ گفت این دستگاه سنسور های بمب در ساک
یا عامل انتحاری را می شناسد .البته ساک ها ر ا هم از رد یاب
رد می کنند و به قول معروف محتویات ان را اسکن می کنند.
نجف نسبتاتمیزاستباکوچه هایتنگاطرافحرمکهگویا
به خاطر همین ساخت و سازها کوچکتر هم شده اند .بیرون
حرم بزرگ تر است و اینجا برخالف کربال که حرمین شرفین
موال حسین(ع) و حضرت عباس(ع) کفشداری و امانتداری
دارد ،محفظه هایی برای گذاشــتن وســایل وجود دارد که
همیشه پر است و باید ساعت ها انتظار بکشی که خالی شود.
عرب هاگالیهدارندکهایرانی هاکهکلیداینمحفظه هارابعد
از گذاشتن وسایل شان برای ساعت ها با خود حمل می کنند
و به زیارت و بازار می روند.
خورشــید مســتقیم به ایــوان طــا می تابیــد و نور
خیره کننده ای را به وجود اورده بــود .جلوی ضریح حضرت
حیدر چیزی برای گفتن نداری .خیلی ها هستند که تعریف
می کنند وقتــی از درهای حــرم وارد شــده اند همین اینکه
چشم شان به ایوان طال افتاده ،بی اختیار در برابر این همه
شوکت چیزی برای گفتن ندارند .انگار مثل این است که در
حرمموالعلی(ع)بهاصطالحمعروف«فضاتورامی گیرد».
هروقت اینجا بوده ام ،نتوانسته ام چیزی بگویم .حتی دو بار
ن کنار
نتوانستم خودم را به داخل صحن برسانم و از دور هما
در نشستم .از بس این حرم همانند صاحبش پر هیبت است.
میان این ایوان پر از طال کتیبه های زیبای ابی رنگی وجود
دارد که شعرهای زیبایی هم در ان نوشته شده؛
زایران درگهت را بر در خلد برین
می دهند اواز طبتم فادخلوها خالدین
گفته می شــود که در گذشــته نوشــته های ایوان با
خشت هایطالبهنحویپوشیدهشدهبودتااثارزیرخشت ها
به کلی محو شوند .گویا این تغییرات به دستور صدام ملعون
و به علت کینه و نفرت او از ایران و زبان فارسی بوده .او دستور
داده بوده تا تمام ابیات فارســی و ترکی ایوان نجف از محل
ایوان خارج و به جای ان خشت های طال نصب گردد .تقریبا
دوسالی است که به دســتور ایت الله سیستانی کار تعمیر و
جایگزینی اشعار صورت می گیرد.
نجف سیاسی تر از کربالست .شــهری که حرف اول
و اخر را در ان ایت الله سیســتانی می زند .البته جریان هایی
ال یا حزب الدعوه نیز با حفظ
سیاسی مثل جریان مجلس اع
شرایط سیاسی که مرجعیت خطوط کلی ان ر ا ترسیم کرده،
کار خودشــان را می کنند .نیروهای سیاســی عراق با توجه
به شــرایط خاصی که در ان حضور دارنــد ،عمدتا گروهی
نظامی نیز دارند که بعــد از تهدید های داعش پررنگ تر هم
شده اند .در نجف حضور نیروهای نظامی کمرنگ تر بود یا
اینکه در بیرون شــهر قرار دارند ،چیزی که با کربال متفاوت
اســت و نیروهای نظامی شیعه به صورت اشــکار با مقره ا و
ماموریت هایمشخصحضورداشتند.شایدبههمیندلیل
باشدکهسیمایامنیتیکربالبیشترازنجفاستوگروه های
بسیاری در امنیت کربال دخالت مستقیم دارند .این موضوع
را می توان از تعدد پست های بازرســی و البته ارم های انها
فهمید.لواءعباسیه،سرایاالخراسانی،سرایاعاشورا،کتائب
حزب الله ،عصائب اهل حق و ...در نجف تنها عکس های
شــهدای این گروه ها را در خیابان ها و بیلبوردها می دیدید.
شهداییکهمعموالبادوعکسرهبرگروهوایت اللهخامنه ای
در پوســتری یک شــکل طراحی شــده بودند .در کنار این
پوســتر ها البته طرح های زیبایی نیز در مورد عملیات های
نظامی حاوی مضامین عاشورایی و مهدوی وجود داشت.
خبرنامه
عالقه مندی های زوار را
می توان از عکس هایی که
به کوله پشتی هایشان نصب
کرده اند ،شناخت
مثلث | شماره 291
اربعیــن در کنــار نذرها معنا پیــدا می کند .نــذر پاک
کردن خاک از کفــش زائر ،نــذر چای عراقی ،نــذر کباب
ترکی های یک و نیم متری که با جرثقیل روی فر مخصوص
می گذاشــتند ،نذر حمــام صلواتی ،نذر هــای دیگری هم
ی خودمان که بــا زور به لباس
بود؛ نذر عطر هــای دور حرم
زائر می زدند .بویش چند روز می مانــد ،نذری که دو اردبیلی
داشتند که از شهرشــان با دوچرخه به مهران امده بودند و از
انجا می خواستند به نجف و بعد در جاده کربال رکاب بزنند .اما
شایدعجیب تریننذریکهدیدم،نذرخواندناسممفقودین
بود .در بیــن الحرمین جایی درســت کرده بودنــد با عنوان
مرکز مفقودیــن ،به نوبت در بلند گو اســامی را می خواندند.
تو چهارســاعته و فکــر می کنــم یکــی از فعال ترین
بیس
موکب هایی بود که دیده بودم؛ اگر اسمش را بتوانیم موکب
بگذاریم .نذر گروهی از بچه های تهران که از خانواده شهدا
و ایثارگران بودند ،این بود که با و یلچر خســته های راه را به
خبرنامه
یکی از زیبا ترین این بیلبوردها تبلیــغ عملیات های نظامی
گروه های شــبه نظامی شــیعه با عنوان حرکه نجبا در جاده
کربال به نجــف بود .در کربــا اما در کنار شــهدای عراقی
گاهی وقت ها عکس هایی می دیدی که برایت اشنا بود .از
شهید حســناوی تا حمید تقوی و حبیب جنت مکان که این
اخری همســایه خوب ما بود .شهدای ســرایا الخراسانی.
ایرانی هایی که د ر جنگ با داعش در عراق به شهادت رسیده
بودند .عکس برخی از این شهدا را حتی در مقر این گروه در
منطقه منظمه البدر یا همان سازمان بدر که معروفترین گروه
ق علیه
نظامی عراقیاستو درجنگهشتسالهایرانو عرا
صدام همراه دیگر رزمندگان ایرانی حضور داشتند ،می بینید
ش هادی العامری که عکس
ســازمان بدر و فرمانده معروف
بزرگش در میدان اصلی منطقه منظمه البدر نصب شده بود
در واقع به عنوان فرمانده گروه موســوم به حشــد الشعبی یا
ی شیعه را
همان بسیج مردمی است که همه گروه های نظام
ب بین الحرمین
تحت نظارت و هماهنگی خود دارد .در غرو
گرو ه بزرگی از رزمندگان حشد الشــعبی با لباس های نظامی
یک شکل و شــعارهای حماســی وارد حرمین می شدند و با
لبیک حســین گویان فضای خاصی را به عتبه الحسینیه و
عتبه العباسیه می دادند .در یکی از روزها گروه لواء العباسیه
با همان سر و وضع حماسی وارد صحن حضرت حسین(ع)
شد.قبلازانهاگروهزیادیازشیعیاناندونزیباپرچمبزرگی
وارد حرم شده بودند .وقتی لواء العباسیه وارد حرم شد انها از
اینوضعیتبه شدتشوک زدهوحتیبرخیاحساساتیشده
بودند و گریه می کردند .یادم افتــاد در جاده نجف به کربال
وقتی یکی از همین شیعیان اندونزی از دردها و رنچ هایشان
گفت و اینکه ایران تنها امید انهاست ،دانستم چرا بغضشان
این گونه ترکیده است .در دوگانه سازی شیعه و سنی و تحت
فشاربودنشیعیاندرکشورهاییکهدراقلیتهستندوگروه
دیگر ،حاکم اســت چه می توان کرد .یــاد روزی افتادم که
شیعیان مالزی حتی نتوانســتند مراسم عاشورای خودشان
را در حسینیه کوچکی برگزار کنند و مورد حمله پلیس و گروه
تندر و سلفیقرارگرفتند.
همین ماجرا در بین الحرمین هم رخ داد .مردی تنومند
وموبورباپسرشدرکنارمنشست.ازاهالینردراناذربایجان
بود .به او گفتم که پلیس به شما حمله کرده است و عده ای
را زندانی کرده ،او از بدی هــای حکومت اذربایجان و الهام
علی اف گفت .از این گفت که با اینکه اکثریت این کشــور
شیعه هستند اما باز تحت فشار ند .او به پسرش اشاره کرد و
گفت امیدوارم او مدافع حرم باشد .از ایران گفت و حضرت
ایت الله خامنه ای .دانســتم که هر چند ما در اینجا مشغول
دعواهای سیاسی هستیم ،در بیرون از مرزهایمان تنها امید
گروهی هستیم که در کشورشــان تحت فشار هستند .این
مساله زمانی جالب تر می شــود که ایران به عنوان حکومت
قوی در منطقه ،امید بسیاری از شیعیان هم است ،وقتی که
در دعواهای شیعه ستیزی که پس از بحران سوریه و ظهور
داعش توســط برخی از علمای سنی مسلک سلفی صورت
می گیرد ،شیعیان در جای جای دنیا در فشار سیستماتیک
قرار دارند .در اربعین امســال این مساله را به وضو ح می شد
دید که بســیاری از شــیعیانی کــه از پاکســتان ،اندونزی،
مالزی ،اذربایجان و بحرین امده بودند ،در دلشــان بغضی
از محرومیت های اجتماعی و سیاســی را با خودشان اورده
بودنــد .در واقع این اربعین بود که می توانســت کمی یکی
بودن و همراهی شیعیان با هم را به نمایش بگذارند .در این
میان اما به نظر می رسد که برخی در داخل کشور خیلی برای
خودشان این وظیفه را قائل نیستند که از کسانی که به ایران
امید دارند دفاع کنند.
در نجف و کربال چندین عکــس بیش از هر تصویری
رخ نمایان کرده اســت؛عکس ایت لله سیستانی و حضرت
ایت لله خامنه ای که تقریبا مشــترک با هم هستند و در یک
پوســت ر یا تصویر وجود دارند .بعد از ان رهبران مذهبی مثل
مقتدیصدروپدرشکهازمراجعبزرگوشجاععراقبوده اند
و در نهایت به دست صدام به شهادت می رسند .عکس های
خاندان حکیم هم زیاد است .اما شاید عجیب ترین عکسی
که امسال بیش از پارسال به وفور یافت می شد ،پوستر های
قاسم ســلیمانی است .قاسم ســلیمانی تصویر بکر امسال
مراســم اربعین بود .در ماشین های نیروهای حشد الشعبی
و مقرهای انها ،در جــاده کربال و نجــف و اماکن مذهبی و
سیطره هاینزدیکحرم.او نزدگروه هاینظامیعراقبسیار
محبوب است و البته برای نشان دادن این محبوبیت با هم
رقابت می کنند و ابایی از اینکه خود را تحت فرماندهی قاسم
سلیمانیبدانند،ندارند.
اینجا در نجف و کربــا وقتی وارد می شــوی ،اصال
احساسغربتنمی کنیجداازاینکهحرمامامانشیعهاست
اماوضعیتطوریاستکهبهاینجاوخیابان هایشاحساس
قرب و نزدیکی داری؛ گویی در ایران خودمانیم .این شــاید
از نظر جغرافیایی معنا نداشته باشد اما از نظر معنوی جدا از
همه خلقیاتی که کربالیی ها و نجفی هــا و تفاوت هایی که
با ما دارند ،در این شــهر بیش از جایی از جغرافیای جهان،
ایرانیشیعههستیم.
مقصد می رساندند .بچه هایی که با همت اداره کل ایثارگران
شهرداریابتدایهرسیطرهایستادهبودندوخستگانراهرابه
مقصدمی رساندند.مهدیمحمدباقرییکسریبچهشهید
و کسانی که جانباز و ایثارگر بودند را دور هم جمع کرده بود و
در چندین شیفت از صبح تا شب در خیابان های کربال و یلچر
به دست پیرمردها و پیرزنان را به سیطره بعدی می رساندند.
سیطره هاییکه ترددرابامشکلمواجهمی کردوگاهیباعث
دور شــدن راه هم می شــد .حکایت ها و روایت های جالبی
می توان نوشت از پیرزنی اهل بروجرد که با خواهر جوانترش
امدهبودواینراهکربالتانجفراباانکفش هایپالستیکی
کف قرمز که در ان نواحی پوشیده می شود را طی کرده بود و
حاالدر استانه تیر 1403که مقر بچه های و یلچر به دست در
پارک امام حسین(ع) بود مانده بود .چشمانش پر از اشک و
اینکه دیگر توان راه رفتن نداشت اما قربان صدقه حضرت
عباس(ع) می رفت و با او از همان دور وقتی که در البه الی
جمعیت گنبد و گلدسته اش رخ نشان می داد،حرف می زد.
یا پسرکی که پایش تاول زده بود و توان راه رفتن نداشت ،با
اصرار یکی از بچه های و یلچر به دست روی یکی از همین
و یلچر ها نشست اما شال سیاهش را روی صورتش انداخت
و سرش پایین بود و شانه هایش می لرزید.
حکایت بعضی از این و یلچری ها شــخصی اســت؛
نمی شود نوشت .حکایت گفت وگو های شبانه ای با چاشنی
اشک در چادر قاسم بن حســن؛ وقتی که بچه ها تجربیات
روزشان را با هم به اشتراک می گذاشتند؛ خودشان بودند و
شارع العباس ،رو به گنبد و گلدسته ای که برای رسیدن به ان
1451تیر را نشانه گرفته بودند.
سمت حرم توست دلم باز روانه
ای تیر غمت را دل عشاق نشانه
اخــر کار بچه هــای شــهدا ،ایــن و یلچر هــا را بــه
عتبه الحسینیه المقدسه هدیه دادند .و یلچری ها رفتند اما
ویلچر ها ماندند برای زواری که خســته راه هستند و در حرم
حضرت حسین علیه السالم می مانند برای خدمت به زوار.
ایرانی ها امســال موکب هــای زیــادی را زده بودند.
این جدا از کربالیی هایی اســت که از ایران و قم در نجف و
کربال موکب داشتند .بچه های مسجد معروف جواد االئمه
سی متری جی هم در راه نجف به کربال ،پنج کیلومتر مانده
به حرم حضرت عباس(ع) جایی که تیر 1360است موکب
پرو پیمانی را با کمک اقای ضرغام که خانه اش را در اختیار
انها گذاشته ،زده بودند .شام و ناهار می دادند و جای خواب
داشتند،گروهیخاککفشزواررامی گرفتند،عده ایچای
می دادند ،بعضی ها میز پر از اب های کوچک که بسته بندی
شیکی هم داشت را به زوار می دادند ،جالب تر قسمت ماساژ
بود .چهــار نفری ماســاژور حرفه ای خســتگی را از تن زوار
می تکاندن دوازهمهباحال تراقایعادلیبودبااندست های
21
خبرنامه
22
مثلث | شماره 291
تنومندشوروغنشتریکهبههمراهداشت،پایکسانیکه
رگ به رگ شده بود یا اینکه ماهیچه هایش گرفتگی داشت را
ماساژ می داد؛ یک جور درد دلپذیری در چهره زوار خسته از
راه را می توانستی ببینی.
این موکب ها مســابقه ماراتن خدمــت را در جاده 80
کیلومتری نجف به کربال راه انداخته بودند .در نجف تریلی
گ را با ر زده بود که
گ بســیار بزر
بزرگی را دیدیم که 135دی
هنوز بخار از ان بیرون می زد .اینجا کربالست،شهر نذرهای
لحظه ای،نذر دختری برای پیدا کردن بابایش که گم شده
بود و او را نیافته بود این بود که برای دختر بچه های کوچک
دمپایی بخرد!شــاید کمی عجیب بیاید و اینکه بگویند این
دیگر چه نذری اســت اما وقتی واگویه انها را می شنیدی در
تهشروایتیازکودکان پابرهنهحرممی یافتی؛اینچهنذری
است؟! ادم حیرت می کند از این هم ه ابتکار برای رسیدن به
مقصود؟ چه روضه ای برپا شده؟
بــه تعــداد ادم هــا در اینجــا درخواســت از حضرت
حســین(ع) و حضرت عباس(ع) وجود دارد ،روشنفکری را
کنار بگذاریم که اصال کســی در راه نجف به کربال می افتد
روشنفکری سرش نمی شــود ،نمی توانیم تخطئه هم کنیم
که اصل ازادی بیان که بعضی ها به ان معتقد هستند هم این
اجازه را می دهد که هر کســی که هر جور دوست دارد حرف
بزند و عمل کند؛ این را خودتان می گویید .بماند ،پیرمردی
را دیدم کــه برای کار بچــه اش از اقا کمک می خواســت،
می گفت کارش را درســت کند .جوانی هم همینطور بود ،با
اینکه کار خوبی داشت اما می خواست رئیس اش را سر خط
کند و کمتر روی اعصابش برود ،پیاده امده که اینها را بگوید.
یکی دیگر بــرای خودش نیامده بــود .رو به ضریح حضرت
عباس(ع) کرد و گفت؛ ان که نمی خواهم اسمش را بگویم،
کمک کن .با خودم گفتم؛ اقا از کجا می داند؟ اما می داند،
می داند که اینجاســت .یک نفر عده ای را جمع کرده بود و
در صحن حضرت حســین علیه السالم و شــعر می خواند،
ریز گریه می کردند ،حتما انها هم درخواســتی داشتند .به
تعداد ادم هایی که در اینجا بودند ،درخواست وجود داشت.
هیچ کس دست خالی نیامده بود.
و یلچری ها هم به درخواستی امده بودند ،انهایی که
پشت لباسشان زده بودند؛ خادم الحسین .و چقدر این لباس
مسئولیتسنگینیداشت .مثالحاجاقاتیردادلباسروحانیت
را کنار گذاشــته بــود و از این لباس های فســفری کارگران
شهرداریراپوشیدهبودودرکربالجارومی زد؛بعضیوقت ها
اینکارهاالزماست.لباسفسفری ازانهاییکهپارکب ان های
شهرداری می پوشند در شــهر پراکنده بودند و مشغول کار.
لباست با دیگران فرق داشته باشد،یک جور جدا افتادگی از
جمعیت برای این بچه ها بود .خیلی از زوار انها را جدا از خود
می دیدند،اینکهازانهاادرسمی پرسیدندوکمکوراهنمایی
می خواستند؛ خادم بودن است دیگر...
هر که در این بزم مقرب تر است
جامبالبیشترشمی دهند
اربعین 94با تمام مشــکالت مرز مهران تمام شد،
اینکه حتما باید ویزا و پاسپورت داشته باشی .اربعین امن
شاید بهترین تعبیر باشد؛ اربعینی که در ان تالش مذبوحانه
عروسک های بمب گذار طنز تلخی را به وجود اورده بود.
اربعین و یلچری های لباس فسفری ،نذرهای لحظه اخری؛
اینکه اگر بروم،فــان کار را می کنــم! اربعین بچه های
شهدا که پدرانشان را به شــوق کربال داده بودند .اربعین
حســین امیری ،روحانی که در روز اربعیــن عمامه گذاری
کرد،اربعین سال بعد که کاش قسمت شود .اربعین را باید
بدون نگاه روشــنفکری مرســوم دید،که وصفش در این
کانتکس نمی گنجد .اربعینی که به قول شــاعر :بهتراین
است که زائر اگر امد به حرم /دوقدم عشق بورزد سه قدم
فکر کند.
این نیروهای حشد الشعبی برای نشان دادن عالقه مندی هایشان ابایی نداشتند؛جایی
عکس های قاسم سلیمانی را روی ماشین هایشان نصب کرده بودند
از همه جا امده بودند؛از اذربایجان تا اندونزی و فرانسه و سوئد .شیعیان در
اجتماع اربعین یکی بودن را تجربه می کردند
ویلچری های
لباس
فسفری؛کاری نو
و خدمتی بدیع که
بچه های شهدا
متولی اش بودند
خبرنامه
اربعین یک جور مقابله با
داعش و تهدیداتش بود.
جایی که بسیاری از زوار با
رجزخوانی برای داعش،
قدرت خود را به نمایش
می گذاشتند .از پیام های
طنزگونه تا شعارهای جدی و
حماسی
ایت الله تیرداد؛هنگام خطابه و جاروکشی برای
امام حسین علیه السالم .خدمت کردن به لباس نیست
موج انسانی جمعیت از نجف
به کربال فشرده تر می شد
وقتی که از تیر 1403دیگر
حرم نمایان تر می شد؛جایی
که گنبد و گلدسته معلوم
است
مثلث | شماره 291
خبرنامه
...کودکانی که درراه بودند؛از نوزاد دو ماهه ای که با پدر و مادرش از
ساری به راه نجف و کربال زده بود .کودکان در راه تداعی کننده روضه
بعد از ظهر عاشورا بودند
23
بازگشت راستگرایان به کاراکاس
گفتارها
میراث چاوز بر باد رفت .حزب مادورو جانشــین هوگو چاوز پس از هفده
سالاکثریتکرسی هایپارلمانراازکفداد.اقتصادورشکستهبهدلیلکاهش
قیمت نفت ،تورم سه رقمی و کمبود کاال باعث شد همان هایی که سالیان پیش
برای چاوز سینه چاک می کردند به حزب مخالف سوسیالیست ها رای دهند.
انها دیگر رفاه می خواهند و نه ارمان چپگرایانه چاوز و جانشینانش را.
هشدارمحمدرضاعارفبهاعتدال گرایاننشانهچیست؟
پله پلهتاجدایی
مسعود ندافان
روزنامه نگار
اسفند پرماجرایی در راه است؛ اسفند ماهی که نقطه
عطفی در تغییرات سیاسی کشور محســوب خواهد شد.
ارایش سیاسی کشــور پس از انتخابات ریاست جمهوری
یازدهم با حضور بازیگران جدید در اوج اشفتگی است؛ به
نحوی که پیوندهای سیاسی گذشته به مرز انشقاق رسیده
است و از سوی دیگر دشمنی های سیاسی گذشته به دلیل
رقیب مشــترک رنگ دوستی گرفته اســت؛ گویا وقت ان
رسیده اســت که کتاب های جریان شناسی سیاسی کشور
را بازنویسی کرد.
بار دیگر مرد «ساکت» و «کتوم» اصالحات در راس
نهاد تصمیم ســاز انتخاباتی اردوگاه چپ نشینان سیاست
کشــور قرار گرفته اســت حتی اگــر محوریــت کارگزاران
ســازندگی را خدشــه دار ســازد؛ این بار مرد انصراف های
انتخاباتی خواهان حضور تا انتهای ماراتن رقابت سیاسی
است .انتخابات مجلس شورای اسالمی گام اول در تحلیل
چشم انداز مناسبات میان حامیان دولت و جریان اصالحات
است؛ ایا پیوند سیاسی اجبارامیز خرداد 92پایدار می ماند؟
گفتارها
24
مثلث | شماره 291
از همگرایی شورایی تا اغاز جدایی
فرجام اســتمرار پروژه انتخاباتی 1392که محصول
همگرایی اصالح طلبان حامــی بقاطلبی پس از انتخابات
ریاســت جمهوری دهم با اصولگرایانی که مخالف تمدید
ســبک سیاســت ورزی احمدی نژادی بودند؛ بســتگی به
نــوع تعامالت شــورای عالــی سیاســتگذاری اصالحات
با احزاب حامــی دولــت یازدهــم دارد .محمدرضا عارف
برای جلوگیــری از رخداد تلخ 92برای وی ،وزن سیاســی
خود را با افزودن یارانــش افزایش داده امــا در همان بدو
فعالیت با مخالفت های جدی حامیان دولت مواجه شــده
اســت .کارگزارانی ها که خود را محور فعالیــت انتخاباتی
اصالح طلبان قلمداد می کردند و حاال در هراس از دســت
دادن جایگاه سیاسی خود در رقابت درون گروهی هستند،
اولین گام برای مشــروعیت زدایی از جایگاه عارف را اغاز
کردند؛ انان شورای سیاستگذاری را محصول محدودیت
رئیس دولت اصالحات و امری موقتی دانســتند و از سوی
دیگر شــروط جدی برای فعالیت محمدرضا عارف تعیین
کردند .گام بعدی را حزب اعتدال و توسعه برداشت ،انان از
همان ابتدا شراکت با اصولگرایان همسو با پاستورنشینان
را به رقابت ترجیــح دادند ،به نحوی کــه غالمعلی دهقان
سخنگوی حزب اعتدال و توســعه درباره احتمال ائتالف
میان اعتدالیون و اصالح طلبان گفت« :اقای الری اخیرا
اعالم کرده اند با طیف الریجانی رقابت می کنم نه شراکت.
این در حالی اســت که ما اعتدالیون معتقدیم باید با طیف
اقای الریجانــی به جای رقابت ،شــراکت کنیم .به همین
دلیل تصمیم گرفتیم که ضمن ستایش حسن ظن دوستان
شورای هماهنگی و شورای راهبردی اصالح طلبان رسما
در ســتاد انتخاباتی دوســتان اصالح طلب حضور نداشته
باشــیم» تا فشــارها به محمدرضا عارف جدی تر بشود .تا
ســرانجام صبر معاون اول دولت اصالحات پایان یافت؛
«کنایه ها» به «گالیه ها»« ،گالیه ها» به «هشــدارها»
مبدل شــود و مرد «کتوم» اصالحات به صراحت ســخن
بگویــد و در همین راســتا اظهار داشــت« :توصیــه ما به
دوستانمان در جریان اعتدال این است که همان گونه که
در انتخابات 92با وحدت و همگرایی موجب پیروزی اقای
روحانی شدیم ،در انتخابات مجلس هم بهتر است با ارائه
یک لیســت واحد زمینه ســاز پیروزی تفکر اصالح طلبی و
اعتدالگرایی شــویم و تدبیر حکم می کند دوستان جریان
اعتدال راه خود را از اصالح طلبان جدا نکنند تا ان شــاءلله
در انتخابات ریاســت جمهوری ســال 96هم با مشکالتی
رو به رو نشویم».
بازی دو ستونی حامیان دولت
هشدار انتخابات ریاست جمهوری عارف
هشــدار محمدرضا عــارف را بایــد در دو محور مورد
ارزیابی قرار داد :
.1محــل نــزاع تقابــل :هشــدار رئیس شــورای
سیاســتگذاری اصالحات نمایانگر این است که «فهم»
چگونگی رقابت سیاسی میان جریان اصالحات و حامیان
دولت یازدهم متفاوت اســت؛ حامیان دولت خواهان انند
که دین خود را به اصولگرایان همسو ادا کنند و «شراکت»
را بــه «رقابت» ترجیــح می دهند امــا اصالح طلبان ،این
طیف سیاسی را رقیب می پندارند که در برخی از رخدادهای
سیاسی برای کسب هدفی مشترک به پیوند سیاسی تمایل
دارند اما این پیوند «تاکتیکی» و «مقطعی» اســت و اوج
محبت اصالح طلبان به اصولگرایان همسو با دولت قبول
پیروزی انان در چند حوزه انتخاباتی مشخص است.
.2سطح هشدار :سطح هشدار به باالترین سطوح
رسیده است؛ سطح هشدار محمدرضا عارف نمایانگر تضاد
اصالحات و حامیان دولت در انتخابات ریاســت جمهوری
دوازدهم اســت .عــارف به صراحــت به پاستورنشــینان
هشدار می دهد که انتخابات اسفند مقدمه برای انتخابات
ریاست جمهوری دوازدهم اســت و اگر حامیان دولت نفیر
جدایی را در این انتخابات سر بدهند ،پاسخ جدی دریافت
می کنند؛ پاسخی که حجت االســام روحانی را از حضور
مجدد در پاستور دور خواهد کرد .این سطح هشدار به منزله
گفتارها
نشانه گرفتن پاشنه اشــیل دولت از ســوی اصالح طلبان
است.
اما واکنش حامیان دولت در مقابل این هشدار جدی
چگونه اســت؟ همواره حزب کارگزاران ســازندگی و حزب
اعتدال و توسعه در مختصات سیاسی کشور ،دو بال چپ
و راست هاشمی رفسنجانی یاد می شوند .شاهین اقبال در
انتخابات 92با حمایت پدرمعنوی حزب کارگزاران سازندگی
بر دوش برادر کوچکتر ،حزب اعتدال و توسعه ،نشست و
کارگزارانی ها معاونت اولی را کسب کردند؛ به نظر می رسد
انان در برابر اصالح طلبان «سیاست دوستونی» را اتخاذ
کردند ،به نحوی که با خروج حزب اعتدال و توســعه فشار
به شورای سیاســتگذاری اصالحات را افزایش بدهند و در
همین راســتا حزب کارگزاران ســازندگی با چانه زنی های
فشــرده و پالس هایی مانند یارگیری از اصولگرایان تالش
برای بازگشت مجدد محوریت کارگزاران سازندگی را مهیا
ســازد .هرچند حامیان دولت در گوشه ذهن خود این نکته
را نیز مدنظر دارند که انتخابات مجلس شــورای اسالمی
بهترین فرصت بــرای معنادهی به گفتمــان اعتدال تلقی
می شود و حامیان پاستورنشینان با انتشار لیستی مجزا بستر
را برای ایجاد مرحله هویت سازی مهیا می کنند زیرا از این
طریق با افزایش وزن سیاسی و کســب سرمایه اجتماعی
مســتقل از زیر پرچم اصالحات خارج می شوند و از سوی
دیگر مرحلــه عبــور از افزایش مطالبــات اصالح طلبان را
کلید می زنند؛ اما این بازی «برد-برد» نیســت و یک طرف
ان بازنده دارد.
عارف مرد 92نیست!
محمدرضا عارف تغییرکرده است؛ سیاست ورزی او
همانند انتخابات ریاست جمهوری 92نیست؛ این تغییرات
را می توان از سطح هشدارش به حامیان دولت درک کرد؛ او
دیگر تمایل ندارد که مرد انصرافی انتخاباتی اصالح طلبان
برای پیشبرد اهداف کوتاه مدت باشد؛ بنابراین او پایداری در
راز محبوبیت شهرزاد
«شهرزاد» قصه گو؛ یک عاشقانه غیر ساده ولی روان
احسان رستگار
روزنامه نگار
-٣وقتی علیرضا قربانی و محسن چاووشی ،برای
یک مجموعه اواز سر می دهند
وقتی چاووشــی برای یک مجموعه ،ســه بــار اواز
می خوانــد و علیرضــا قربانی هــم برای همــان مجموعه
ترانه سرایی می کند ،وقتی فردین خلعتبری و امیر توسلی،
موسیقی متن همان مجموعه را می سازند ،یعنی اتفاقی نادر
در عرصه موســیقی متن و ترانه های تیتراژ مجموعه های
تولید شده چه در ســیما و چه در شبکه نمایش خانگی و نیز
نشان از فهم جایگاه در نگاه حسن فتحی کارگردان ،محمد
امامی و سیدمحمدهادی رضوی ،تهیه کننده و سرمایه گذار
شهرزاد دارد .شاید کمتر تهیه کننده و سرمایه گذاری حاضر
می شدند این گونه هزینه ای را متقبل شوند ،ولی نتیجه این
سرمایه گذاری روی تیتراژ و حس افرینی ترانه های شهرزاد،
باعث می شــود تا از این پــس ،بســیاری از کارگردان های
دیگر هم به سرمایه گذاری بیشــتر روی موسیقی سریال،
رو بیاورند.
مثلث | شماره 291
-١فیلمنامه قاعده مند و فضای عاشقانه
هر چــه فیلمنامه هایی قاعده منــد و روان د ر هالیوود
به عنوان اصلی مبنایی و مورد اجمــاع اکثر قریب به اتفاق
-٢تماشای هنرنمایی سه نسل بازیگران نام اشنا
برای هــر مخاطبــی ،جذاب اســت که در بســتری
تاریخی ،عاشــقانه ای را تماشــا کند کــه در ان هنرمندان
شاخص ســه نســل ســینمای ایران ،هنرنمایی می کنند.
نمی توان جذابیت حضور سیدشهاب الدین حسینی برای
مردم را در مجموعه شــهرزاد ،به عنوان یکی از مهم ترین
جاذبه ها برای مخاطب ،نادیده گرفت.
قباد شــهرزاد ،از ان نقش هایی اســت که اگرچه در
ابتدا به نظر نقــش اصلی نمی اید ،ولی هیچ نویســنده ای
نمی تواند فیلمنامه ای بنویسد و هیچ کارگردانی نمی تواند
مجموعه ای بســازد ،که توانمندترین و شش دانگ ترین
بازیگر جوان ســینمای ایران ،در ان بازی بکند و وسوسه
نشود تا پیچیده ترین شــخصیت و متنوع ترین موقعیت ها
را در فیلمنامه ،در خدمــت ان بازیگر ،دراماتیزه نکند .قباد
شهرزاد نیز از همان نوع نقش هاست که فقط شهاب حسینی
می توانست از پس ان بی کم و کاست بر بیاید.
نقش افرینی هــای مخاطب پســند و هنرمندانه علی
نصیریــان ،ترانه علیدوســتی ،پرینــاز ایزدیــار ،محمود
پاک نیت ،محمدمهدی ســلطانی سروســتانی ،مصطفی
زمانی ،گال ره عباســی ،هومن برق نــورد و دیگر بازیگران
این مجموعه ،نشــان از انتخاب درست هنرپیشگان برای
نقش شــان و از دیگر ســو ،محصــول بــازی گرفتن یک
کارگردان توانمند از این بازیگران است که باعث شد از منظر
مخاطب ،بازیگران و نقش ها ،قواره هم دوخته شده باشند.
گفتارها
شــبکه نمایش خانگی ،تقریبا اولین بار در ســال ٨٩با
مجموعه طنز قهوه تلخ مهران مدیری قدرت اثرگذاری خود
را به رخ کشید و ثابت کرد که می توان میلیون ها نفر از مردم را
واداربهتماشاییکمجموعهکردولینهبهسبکسریال هایی
که از شبکه های سیما به طور رایگان پخش می شوند ،بلکه
مجموعه ای که مردم برای تماشای هر سه قسمت ان ،باید
هرهفتهیکدی وی دیخریداریمی کردند.
اولین ملودرام عاشــقانه ای که توانســت به فروشی
تا حدی قابل قبول در شــبکه نمایش خانگی دســت یابد،
قلب یخی بود ،اما توزیع نامنظم ،پرش های فیلمنامه ای،
فیلمنامــه ای که در برخــی قســمت هایش نامانوس بود،
باعث شد تا بســیاری طرفدار فیلمنامه نویســی حامد عنقا
شوند و بسیاری هم منتقد جدی ســبک داستان پردازی و
سوژه یابی او.
از این رو خال یک ملودرام عاشــقانه کــه بتواند تمام
ذائقه ها را بــا خود همراه کنــد ،در شــبکه نمایش خانگی
همواره احســاس می شــد و هیچ مجموعه ای ،نتوانسته
بود ان قــدر فــروش کند کــه شــهرت و محبوبیتــش ،با
مجموعه هایی که از سه شبکه اصلی سیما ،به طور رایگان
برای تمام مردم کشور پخش می شود ،قابل قیاس باشد.
از این رو شــهرزاد در عرصه شــبکه نمایش خانگی،
پدیده ای نوظهور و بی رقیب به شمار می رود که با احتساب
فروش باالی ان و دست به دســت شدن دی وی دی های
شــهرزاد بین مردم ،به جرات می توان ایــن مجموعه را از
برخی از مجموعه های سیما ،پرمخاطب تر ارزیابی کرد.
طی این سطور ،بنا نیست تا مجموعه شهرزاد نقد شود
بلکه هدف ،ذکر علل موفقیت در فــروش و جلب رضایت
باالی مخاطبین است .ذکر نکات زیر پیرامون این موضوع،
مفید به نظر می رسد:
نویســندگان و کارگردانان ،پذیرفته اســت ،اما بســیاری
از فیلمســازان داخلی ،گمان می کنند نــواوری به معنای
ساختارشکنی های بی منطق و روایت های ضدقصه است؛
اما شــهرزاد ،روایتی منطقــی ،جذاب و بــا گره افکنی ها و
گره گشــایی های به موقع و باورپذیر ،توانسته به مخاطب
بقبوالند که می تواند برای او قصه گویی از جنس شــهرزاد
قصه گوی هزار و یک شب باشد.
مقابل رقیب های سیاسی خود را در دستورکار قرار داده است
که شــاید روزگاری «پایداری» جواب بدهد! از سوی دیگر
محمدرضا عارف از منظر هویت اصالح طلبی به انتخابات
مجلس شــورای اســامی می نگرد؛ او عدم حضور جدی
اصالح طلبان را به منزله حذف عیار هویت اصالح طلبی در
سامانه چینش لیست انتخاباتی تلقی می کند؛ از منظر وی
حذف این معیار «عیار» اصالح طلبی در مقابل «کســب
قدرت به هــر قیمت» به منزلــه تعلیق گفتمانــی و کمای
هنجاری اصالح طلبان است زیرا اصالح طلبانی که تا دیروز
برای صیانت از کیان اصالح طلبی حاضر بودند ،انتخابات
را تحریم کنند ،حاال سخن از سرلیســتی یک اصولگرای
سنتی می گویند .محمدرضا عارف تمایل دارد برای اولین
بار مرد روزهای سخت باشــد .گویا اسفند 1394پس از دو
ســال وصلت سیاســی ،جدایی اصالحات از اعتدال رقم
خواهد خورد و بار دیگر بر اشــفتگی ارایش سیاسی کشور
افزوده می شود.
25
گفتارها
غروب چپ
ایا شکست مادورو از ونزوئال فراتر می رود؟
گفتارها
26
مثلث | شماره 291
1
میرقاسم مومنی
مدیرعامل موسسه پژوهشی چشم انداز ابرار نوین
انتخابات مجلس ملــی ونزوئال که در تاریخ شــش
دســامبر 2015برگزار شد ،اینده سیاســی اداره این کشور
را تا حــدودی مشــخص کرد و شکســت ســنگین حزب
سوسیالیســت متحد ونزوئال به رهبری نیــکالس مادورو
که وارث سیاست ها و حکومت هوگو چاوز است را رقم زد.
قبول شکســت انتخاباتی از ســوی مادورو و پیروزی
مخالفان بــه رهبری اقــای انریکه کاپریلــس رهبر جذب
ائتالف دموکراتیک متحد که متشــکل از احزاب مخالف
دولت وابســته به امریکا بوده اســت ،حدس و گمان های
زیادی را در خصوص اینده ونزوئال مطرح کرده است.
به دســت اوردن 99کرســی از مجموع 160کرسی
پارلمان از سوی احزاب مخالف در مقابل 46کرسی حزب
مادورو ،موقعیت دولت را در پارلمان و اعمال سیاست های
حزبی بعد از 16سال قدرت از بین می برد.
مادورو نتیجه انتخابــات را نتیجه ناگوار اعالم کرده
و این امر بدترین شکســت حزب سوسیالیست ونزوئال بعد
از روی کار امدن چاوز از سال 1999به حساب می اید .در
واقع شکست حزب سوسیالیست ونزوئال دوران پسا چاوز
را در حال تدوین و اعالم معرفی می کند .در انتخابات سال
،2013مادورو در مقابل انریکه کاپریلس که رقیب جدی او
در انتخابات ریاست جمهوری بود با اختالف خیلی کمی به
پیروزی دســت یافت اما نتیجه انتخابات این دوره پارلمان
پیروزی قاطــع کاپریلس را به عنــوان مخالف جدی دولت
حاکم رقم زد که این امر دالیل خــاص و پیامدهای خود را
دارد که در پی می اید.
-1عمده ترین دلیل شکست حزب چاوز در انتخابات،
فقدان وجود چاوز در راس اداره سیاســی کشور و حزبش
بوده اســت و باتوجه به جایگاه معنوی مشخص چاوز بین
مردم ونزوئال فقدان وجود او ضربــه محکی به حزب وارد
کرده است .از سوی دیگر فقدان موقعیت سیاسی و معنوی
نیکالس مادورو در بین مردم موجب شــد که او در تحقق
برنامه ها و ادامه سیاست های دولت چاوز ناکام بماند و این
ناکامی موجب تقویت مخالفین و همبستگی و متحد شدن
انها جهت مقابله با حزب حاکم شد .از بعد خارجی نیز فشار
دولت امریکا بر حــزب حاکم در خصوص تعدیــل رفتار با
احزاب مخالف و جریان های غیر همســو و حمایت امریکا
از مخالفین دولت موجب شد که وضع نابسامان اقتصادی،
سیاســی و امنیتی در ونزوئال در دو ســال گذشته به وجود
بیاید و این امر زمینه ساز ایجاد نارضایتی و کمبود مایحتاج
مردم شــد و در نهایت هم شکســت را برای حزب حاکم به
ارمغان اورد.
-2از یک سو اتحاد مخالفین و حمایت های خارجی
از احزاب مخالــف دولت حاکم و از ســویی دیگر اختالف
در حزب حاکم و نبود سیاســت های مدون در دولت زمینه
فساد اداری و اقتصادی را در دولت ونزوئال به وجود اورد.
عدم تحقق وعده های دولت جهت حل مشکالت معیشتی
مردم و تامین امنیت ســرمایه گذاری و تبلیغات ضد دولتی
مخالفان و امریکا موجب شد قشر عظیمی از مردم ونزوئال
به خصوص قشر فقیر جهت اســایش ،رفاه و امنیت جذب
احزاب مخالف شــوند و این موضوع زمینه شکست حاکم
را فراهم کرد .همچنین به نظر می رســد اگــر حزب حاکم
اصالحاتی در سیاســت های خود و تحقق مطالبات مردم
انجام ندهد ما شــاهد خداحافظــی میراث چــاوز از اداره
حکومت ونزوئال خواهیم بود.
-3مادورو به جهت نوع شــخصیتش و ارتباطی که با
سایرین ،هم احزاب و هم با مردم داشته در دو سال گذشته
نتوانســته اســت یک ارتباط مســتحکم ،قوی و معقولی
ایجاد کند .میان احزاب موافق نیز در داخل و بعد از فوت
چــاوز رقابت هایی در جریان بــود که ایــن رقابت ها بعد از
انتخاب مادورو به عنــوان رئیس جمهــور به عنوان رقیب
همســو با احزاب ،ادامه پیــدا کرد .در واقع اقــای مادورو
یک سری از توان خود را از دســت داد و از سویی دیگر به
علت کارشکنی هایی که در خصوص تحقق سیاست های
ایشان انجام گرفت نتوانست به وعده ها و اصالحاتی که در
انتخابات به انها اشاره کرده بود عمل کند و همین موضوع
موجب فقر اقتصادی و امنیتی در ونزوئال شــد تا جایی که
مردم ونزوئال از تهیه مایحتاج اولیه خود عاجز ماندند و این
امر را به بی کفایتی دولت مرتبط دانستند.
-4امنیت یک موضوع مهم در کشــور اســت و برای
مردم هر کشــوری بعد از اقتصاد ،امنیــت در اولویت قرار
دارد .متاسفانه بعد از فوت چاوز مخالفان قدرتمند تر شده
و ائتالف قوی تری شــکل دادنــد ،در نتیجه حمایت های
خارجی در احزاب مخالف تقویت شد .همچنین کارشکنی
در فعالیت های دولت از ســوی مخالفــان افزایش یافت،
شــکاف در حزب حاکــم و اختالفات گســترش پیدا کرد
و همه ایــن موضوعات موجــب تضعیف امنیــت و ایجاد
مشکالت اقتصادی شد که مردم این مشکالت را ناشی از
سوء مدیریت حزب حاکم و رئیس جمهور نیکالس مادورو
می دانند.
-5حزب اپوزیســیون در انتخابــات پارلمانی کنترل
مادورو را به دست گرفت و اولین موضوع برگزاری انتخابات
زود هنگام ریاست جمهوری است.
-6باتوجه به اینکه دوران ریاست جمهوری در ونزوئال
6ساله است ،مادورو تا سال 2019به عنوان رئیس جمهور
کشور اداره قدرت و کنترل امور را در اختیار دارد اما براساس
قانون سیاســی ونزوئال اگر مخالفان بتوانند در میان دوره
ریاست جمهوری 4میلیون امضا به دست اورند ،می توانند
گفتارها
مادورو؛ میراث دارخوبی نبود
هادی اعلمی فریمان
کارشناس مسائل امریکای التین
2
مثلث | شماره 291
اکنــون قریب بــه ۱۰تا ۱۵ســال از شــروع حرکت
چپگرایان کشورهای حوزه امریکای التین می گذرد؛ در
ان دوره انها در یک فرایند منطبق بــا قواعد دموکراتیک
و بــا تکیه بر احــزاب و ائتالف ها توانســتند قــدرت را در
اکثر کشورهای منطقه به دســت بگیرند .در برخی موارد
ماننــد مدل های پرو و کلمبیــا البته ناموفــق عمل کردند
زیرا وضعیت خاصی در این کشــورها حاکــم بود .از دهه
۹۰به این ســو معموال قواعد بازی دموکراتیک در منطقه
حاکم بــوده ،نیروهــای مســلح مداخله خــود را در حوزه
سیاستگذاری نداشتند و اکثرا احزاب و ائتالف های حزبی
بازیگر اصلی صحنه سیاسی کشورها بودند.
این دســتاورد بســیار مهمــی در این حــوزه بود که
چرخش قدرت معموال به وسیله قواعد دموکراتیک صورت
می گرفت .دقیقا همان روندی که پس از فروپاشی راست
میانه و محافظه کار در دهه ۹۰قدرت به سمت چپگرایان
متمایل شد و چپگرایان توانستند به تدریج در همه کشورها
قدرت را به دســت گیرنــد ،همان روند و ســیکل تاریخی
در حال تکرار اســت .دالیل نیز همان دالیلی اســت که
چپ ها بر اســاس ان توانســتند قدرت را کسب کنند یعنی
تکیه و تمرکز بر مســائلی همچون فســاد ،رانت خواری،
فامیل ساالری ،ناتوانی در اداره اقتصادی کشور ،قدرت
مطلق احــزاب فاســد و تئوری هــای ناکارامــدی که در
منطقه و به خصوص در خود کشورها به شکاف بین طبقه
فرادست و فرودست منتهی شد.
این دالیل باعث شده راستگرایان در سال های اخیر
به چپ ها حمله کنند و مهمتریــن انها نیز ناتوانی در اداره
امور اقتصادی بوده است .معموال نیز اماج حمله ،منطق
ناکارامد سیاســت های سوسیالیستی منبعث از خط مشی
راهبردی فیدل کاسترو و هوگو چاوز در منطقه بوده است.
به بیان دیگر حمله به سیاســت های قرن ۲۱هوگو چاوز
مهمترین دلیل و ابزار راســتگرایان در این حوزه اســت.
همچنین تورم باال ،بیکاری ،رکود اقتصادی و… از جمله
دالیلی است که راســتگرایان حزب مخالف را مورد انتقاد
و حمله قرار داده اند.
ارژانتین را بایــد در حلقه اول فروپاشــی چپگرایان
قرار داد؛ در این کشــور به دلیل فشــارهای اقتصادی و
از ان جایی که مردم از سیاست های کریســتینا کرچنر تا
حدودی ناراضی بودند ،برای جلوگیــری از تکرار خاطره
فروپاشــی اقتصادی ســال های ۲۰۰۱و ۲۰۰۲خواهان
تغییرات در ارژانتین شدند .کوبا نیز در مرحله تجدید نظر
جدی قرار دارد؛ مذاکــرات مقامات کوبا با امریکا در حال
جریان اســت ،البته کســی انتظار ندارد که روابط کوبا و
امریــکا به مرحله ایده ال برســد .انچه مشــخص اســت
هدف نخســت کوبا از این روابط ،برداشــتن تحریم های
اعمال شــده علیه این کشــور اســت تا بتواننــد در حوزه
اقتصادی اطمینان الزم را کسب کنند.
ونزوئال نیز امروز دســتخوش تغییراتی شــده است
و برای نخســتین بــار پس از گذشــت بیش از ۱۶ســال
راستگرایان با ائتالف وحدت دموکراتیک از ۱۶۷کرسی
تاکنون ۹۹کرســی را کســب کرده اند و تنها ۴۶کرســی
نصیب سوسیالیست ها شد .بنابراین راستگرایان توانستند
شکست های تاریخی خود را که از سال ۱۹۹۸با فعالیت
چاوز شــروع شــد ،تا حدودی جبران کنند .البته در سال
۲۰۱۰حزب سوسیالیست از ۱۶۵کرسی ۱۰۰کرسی را از
ان خود کرده بود و سهم اپوزیسیون کمتر بود.
در اولین واکنش به نتایج انتخابات ،نیکالس مادورو
شکست را پذیرفت و مشــکالت اقتصادی را دلیل اولیه
شکست سوسیالیســت ها عنوان کرد .او از وزرای کابینه
خود درخواست کرد استعفا دهند تا بتواند بازسازی مناسبی
را بر اساس شرایط جدید اعمال کند .اما کماکان مشخص
نیست که مادورو چه تفســیر و تعبیری از بازسازی و تغییر
کابینه خود خواهد داشــت .در واقع راســتگرایان با یک
تالش ممتد و مستمر توانستند دســتاوردهای چاوز را به
خوبی به چالش بکشند.
در این میــان مهمترین دلیلی کــه در ونزوئال برای
چرخش بــه ســمت راســتگرایان می توان مطــرح کرد
اوضاع وخیم اقتصادی اســت .نرخ تورم در سال ۲۰۱۴
با ۵۶درصد اغاز شد و اکنون حدود ۶۷درصد است .حتی
پیش بینی شده است که نرخ تورم سه رقمی شود .وضعیت
داخلــی ونزوئال را رســانه ها به خوبی نمایــش می دهند؛
صف های طوالنی مردم برای شیر ،شکر ،برنج ،دستمال
توالت و سایر مایحتاج نشــان دهنده وضعیت وخیم این
کشور است.
در این میان مادورو به دلیل اعمال سیاســت های
سوسیالیســتی و برخــی فاکتورهــای دیگــر نتوانســت
میراث دار خوبی برای هوگو چاوز باشد .پایین بودن قیمت
نفت ،اختصاص یارانه های بســیار باال به بخش سوخت
و انــرژی ،فروش نفــت ترجیحی کــه یکــی از تعهدات
ونزوئال به کشــورهای حوزه است ،خســتگی مردمی که
خواستار تغییر هستند ،کنترل ارزی شــدید ،فشار باال به
بخش خصوصی و مردود دانســتن سیاست های مربوط
به توسعه بخش خصوصی همه و همه موجب شده است
که سیاســت های اقتصادی مادورو و سوسیالیســت ها با
شکست مواجه شود .البته هیچ یک از تئوری پردازان حوزه
سوسیالیســتی بحث موفقیت حزب با این سیاســت های
ســنتی را پیش بینــی نکــرده بودنــد و در حــال حاضــر
سوسیالیســت ها با یک منطق تجدیدنظر طلبانه حتی در
حوزه سوسیالیستی وارد می شوند و تعادلی را میان بخش
خصوصی ،تعاونی و دولتی الزم می دانند .اما متاســفانه
این تعادل در ونزوئال اجرا نشــده اســت .بنابراین اکنون
به احتمــال قوی ،مخالفانــی که نیمــی از حکومت را در
اختیار دارند مجلسی را شکل خواهند داد که بتوانند یک
همبســتگی ملی ایجاد کنند تا زمینه برای یک انتخابات
زودرس فراهم شود.
معموال برابر قانون اساسی ونزوئال اگر چهار میلیون
امضا جمع اوری شــود ،انتخابات زودرس برگزار خواهد
شــد و به گمان من ،مادورو با یک چالــش جدی در چند
ســال اینده روبه رو خواهد بود .او دو راه بیشتر پیش روی
خود ندارد؛ یا اینکه بــا منطقی که در حــال حاضر دارد و
در واکنش نســبت به تحوالت ان را نشان داد و مجموعه
رای دهنــدگان را ضد انقــاب ،ضد سوسیالیســت و ضد
چاوز عنوان کرده ،قطعا شکست خواهد خورد اما راه دوم
دست یافتن به یک ائتالف نسبی با مخالفان است که اگر
این راه را به ازمون بگذارد الاقل بــه یک کابینه ترکیبی و
ائتالف متعادل با اپوزیسیون دست یابد ،احتمال موفقیت
او در دوره های بعدی وجود خواهد داشت .اما با منطقی
که سوسیالیســت ها دارند بعید به نظر می رسد که مادورو
چنین راهی را در پیش گیرد و به احتمــال قوی در اینده،
بازنده وضعیت فعلی خواهد بود.
گفتارها
درخواســت برگزاری انتخابات مجدد ریاســت جمهوری را
داشــته باشــند که در صورت موفقیت احزاب مخالف ،ما
شاهد انتخابات بسیار حساس در ســال 2016در ونزوئال
خواهیم بود .مساله بعدی حمایت از توسعه روابط با امریکا
و منافع شــرکت های امریکایی در ونزوئال و وعده فعالیت
شــرکت های امریکایی یا غربی و یا به نوعی موسســات و
بنگاه هایی است که در دوران چاوز ممنوع الفعالیت شدند و
امید می رود که این موسسات به عرصه سیاسی و اقتصادی
کشور بازگردند.
-6در خصوص دالیل شکست حزب چاوز باید روابط
مادورو با امریکا را نیز مورد بررسی قرار داد .روابط امریکا با
مادورو را می توان یک رابطه شکننده توصیف کرد؛ از سویی
امریکایی ها از مادورو خواســتند کــه اصالحاتی در برخی
سیاست های اقتصادی و سیاسی ایجاد کند و از سوی دیگر
دولت مادورو که وارث سیاست های چاوز است نمی خواهد
علنا برخالف چاوز روابط خود را با امریکا گسترش و تحکیم
بخشــد .بنابراین به نوعی دولت مــادورو جهت ممانعت از
سیاســت های تجزیه طلبانه امریــکا در ونزوئال و تحریک
مخالفین یک نوع همکاری مشترک و غیر علنی را با امریکا
شــروع کرده بود اما در شــرایط فعلی امریکایی ها به دنبال
تغییر دولت و روی کار امدن دولت وابسته به خود در ونزوئال
هســتند .در روابط ونزوئال با ایران نیز ما شاهد افول سطح
روابط اقتصادی با این کشور بوده ایم و خیلی از شرکت های
فعــال ایرانی در ونزوئــا به خاطر مشــکالت اقتصادی و
امنیتی در حال خروج از ان کشور هستند .همچنین بسیاری
از شرکت های ایرانی که در طول 8سال گذشته در انجا فعال
بوده اند با مشکل وصول مطالبات یا ادامه اجرای پروژه ها
مواجه شده اند که این امر خود به خود زمینه فعالیت در این
کشور را از بین می برد .از سوی دیگر باتوجه به نوع ارتباط و
روابط شخصی رئیس جمهور پیشین ایران با شخص چاوز
که در توسعه روابط دو کشور نقش مهمی داشته است بعد
از تغییر دولت در ایــران نگاه فعلی دولت براســاس منافع
ملی بوده و برخی اقدامات یا کمک های خارج از چارچوب
قوانین کشــور را متوقف کرده که این امر وضعیت ســطح
روابط دو کشور را تعیین کرده است.
-7حزب جدید ونزوئال در حال حاضر عمده هدف خود
را به دست اوردن پست ریاست جمهوری و نهاد های همسو
در کشــور می داند و این امر در کنار تعدیل سیاســت های
دولت براســاس مصوبات پارلمان اســت .در واقــع ما در
ونزوئال شاهد جنگ دولت بین قوه مقننه و مجریه خواهیم
بود .این جنگ تا زمان انتخابات ریاست جمهوری اتی ادامه
خواهد داشت و احزاب مخالف که در پارلمان حضور دارند
با گسترش روابط با امریکا ســعی در تحمیل خواسته های
خود به دولت خواهند داشــت و دولت نیــز تالش خواهد
کرد با اســتفاده از ابزارهــای قانونی که در اختیــار دارد در
راســتای منافع ملی با پارلمان مبــارزه کنــد .در این میان
ایران به عنوان کشور دوســت ونزوئال و حزب حاکم نقش
مهمی دارد اما به نظر نمی رسد در شــرایط فعلی جمهوری
اسالمی ایران و دولت یازدهم بخواهد در جدال بین احزاب
داخلی ونزوئــا و اختالفات حزبی با امریکا در ان کشــور
مســتقیم ا دخالت کند یا نقش افرینی موثــری انجام دهد؛
چرا که باتوجه به وضعیت فعلی حزب سوسیالیست ونزوئال
و دولت مادورو به علت از دست دادن پایگاه مردمی خود،
هرگونه حمایت خارجی و غیر دیپلماتیک از حزب خاصی در
اینده می تواند روابط ایران با ونزوئال را دچار بحران نماید و
این موضوع در خصوص روابط اقتصادی ایران با ونزوئال
که عضو اوپک اســت و نقش مهمی در قیمــت نفت دارد،
مشکل ســاز می شــود .به همین جهت مسئوالن سیاست
دستگاه خارجی باید با دور اندیشــی و براساس منافع ملی
و سیاست های کشور در خصوص وضعیت سیاسی کشور
ونزوئال سیاست گذاری کنند.
27
سیاست
پیش به سوی وحدت
اصولگرایان تالش های تازه ای را برای رسیدن به ساز وکار وحدت اغاز
کرده اند .انها تالش می کنند تا تمام ســلیقه های این جناح را در انتخابات
مجلس دهم تحت پوشــش قرار داده تا ائتالفی حداکثــری با حضور همه
گروه ها تشکیل شود .جلسات گروه هشــت نفره که با حضور معتمدین این
جناح برگزار می شود نشانه ای از این تالش هاست.
موج دوم ائتالف
اضافهشدنوالیتی،الریجانی،قالیباف
وجلیلیبههمگراییاصولگرایان
سیاست
مثلث | شماره 291
عقلم ی گویدالریجانی
دل م ی گوید عارف
28
اینگزارشخاکستری
است
غالمعلی دهقان
محمدسعید احدیان
1
خبرهای خوبی از جناح اصولگرایان به گوش رسیده؛
موج دوم ائتالف به راه افتاده و حــاال چهره های معتمد و
شناخته شده راه هایی برای رســیدن به وحدت حداکثری
یافته اند.
درســت زمانی که طیف های مختلف اصالح طلب
اختالف نظرهایی با یکدیگر پیــدا کرده اند و جدالی بزرگ
بر ســر حذف یکدیگر به راه انداخته انــد این اصولگرایان
هستند که تالش می کنند تمام ســلیقه ها را کنار هم حفظ
کرده و همچنان حرف اول را در پارلمان ایران بزنند.
خبرنگار هفته نامه مثلــث از منابعی مطلع به اخباری
دســت یافته که براینــد انها نشــان می دهد چشــم انداز
امیدوار کننــد ه ای بــرای انتخابــات اســفند ماه بــرای
اصولگرایان فراهم شده است.
ائتالف برای اسفند
دوچهره مهم اصولگرایان تالش هایی
برای وحدت را اغاز کرده اند
داستان یک سه ضلعی
پیش رو ترین جناحی که تالش کرد با برنامه و سازو کار
مشخص وارد انتخابات مجلس دهم شــود اصولگرایان
بودند .نخســتین تالش ها از همنشــینی سه تشکل مهم
این جناح اغاز شــد .انجا کــه موتلفه اســامی ،جمعیت
ایثارگران و جبهه پایداری نشســت های سیاســی خود را
با موضوع چگونگی رســیدن بــه وحدت شــروع کردند.
اینکه موتلفه و پایداری کنار هم نشســته و برای انتخابات
اســفند ماه با یکدیگر رایزنی می کردند حتمــا یک پدیده
مهم سیاســی به شــمار می امد .دو طیفی که در ماجرای
انتخابــات هیات رئیســه مجلس نهم و برخــی برهه های
دیگر بعــد از انتخابات ســال 92چندان اتفــاق نظری با
یکدیگر نداشتند اکنون تالش داشتند تا همبستگی های
اســیب دیده را ترمیم کرده و به یک همچســبی سیاســی
برســند .محافظه کاران راســت گرا و چپگرایانی که سابقا
ارمان ناب گرایی داشــتند چانه زنی برای رســیدن به یک
سازو کار مشخص انتخاباتی را اغاز کردند که ثمره برگزاری
ده ها جلسه پی در پی ،کاســتن از نقاط اختالف و افزایش
محور های مورد توافق بود .انها اما در یک مورد با یکدیگر
اختالف عقیده داشتند.
یک نظر این بود که همچــون ادوار قبلی محوریت
ماجرا به جامعتین سپرده شود .به این شکل که در نهایت
این جامعه مدرســین و جامعه روحانیت باشــد که در مورد
اختالفات و یا تایید ســمت و ســوی حرکت اصولگرایان
نظر دهد .به یک معنا جامعتین نقــش داوری و هدایت را
داشته باشد .در این میان اما اعضای جبهه پایداری یک
نظر دیگر داشــتند .انها بر این باور بودند که باید به نقش
ایت الله مصباح یزدی توجه بیشــتری داده شــود و ایشان
را بــه دو ضلــع جامعتین اضافه کــرد .به بیــان دیگر انها
خواســتار ایجاد محوری با عنوان علمای ثالثه بودند که
این مساله با دالیلی از ســوی طیف های دیگر مورد قبول
قرار نمی گرفت.
مساله این بود که انها می گفتند اگر ایت الله مصباح
بر اساس شخصیت حقوقی خود قرار است به دو ضلع قبلی
خود اضافه شــود مبنای این ایده چیست؟ اگر مبنای این
ایده این است که ایشان از اعضای جامعه مدرسین هستند
که دبیرکل این جامعه شخصا یکی از این دو ضلع جامعتین
هستند اگر هم مبنا این است که ایشان رهبر معنوی جبهه
پایداری هستند که دیگر طیف ها هم درخواست مشابهی
خواهند داشت و این مساله می تواند محل اختالف شود.
به یک معنــا مخالفت با این مســاله به هیــچ وجه معنای
مخالفت با شخص ایت الله مصباح یزدی و نادیده گرفتن
شخصیت سیاسی و فقهی ایشان را نداشت .مخالفان بر
این باور بودند که می توان همچنان همان مدل ســنوات
پارلمان
و ادوار قبل را داشــت و باب هرگونه اختــاف احتمالی را
بست .این اما همه ماجرا نبود.
رقیب اما از این ماجرا استفاده رســانه ای و سیاسی
کــرد .اصالح طلبان گفتنــد میــان اصولگرایان بر ســر
محوریت علمای ثالثه اختالف افتاده و سه ضلع پایداری،
موتلفه و ایثار گران به بن بست خورده اند.
این اما در حالی بود که روسای تشکل های سه گانه
این اخبار را تکذیب کرده و بر ادامه جلسات تاکید داشتند.
چه اینکه محمد نبی حبیبی دبیرکل حزب موتلفه در یکی از
اظهارنظرهایش گفته است« :جلسات ما با جبهه پایداری
و جمعیت ایثارگران که جلســات بســیار مفیدی هم بوده
شروعی برای ائتالف همه اصولگرایان کشور است ،یعنی
رابطه ما با این دو جبهه برای کلیــد زدن کل اصولگرایان
صورت گرفته اســت .ما معتقدیم تمام اصولگرایان فارغ
از هرگونه سلیقه و نظری که دارند باید در انتخابات سالیق
را به هم نزدیک کننــد .در غیر این صــورت نمی توانند به
پیروزی مطلق در انتخابات مجلس امیدوار باشند و همان
عدم موفقیتی که در انتخابات ریاست جمهوری پیش امد
مجددا گریبانگیر این جریان شــود .ما به دنبال ارائه یک
لیست مشترک با حضور تمامی اصولگرایان با همه سالیق
و نظرات هستیم».
یا در اظهارنظری دیگر اسدالله بادامچیان عضو ارشد
حزب موتلفه گفته است« :با این دو تشکل (جبهه پایداری
و جمعیت ایثارگران) هم یک عهدنامه پنج ماده ای امضا
کردیم که هیچ گونه سهم خواهی بین ما نباشد .در پنج بند
توافق شده بین ســه حزب امده که ارزش های انقالب را
حفظ کنیم و هیچ تشکلی سهم خواهی نکند ،بنابراین هر
سه تشکل صراحتا گفتند که ما اگر مجلس ارزشگرایی که
مورد قبول همه باشــد و اکثریت ان در اختیار ارزشگرایان
باشــد ،ولو یک نفر از تشــکل های رهپویان ،ایثارگران یا
پایداری و موتلفه نباشد را به هر مجلسی ترجیح می دهیم.
ما در محضر روحانیت کارهــای خودمان را انجام دادیم و
امیدواریم به زودی شورای هماهنگی اصولگرایان شکل
بگیرد .این کار موتلفه (عهدنامه با پایداری و ایثارگران)،
گامی در جهت وحدت اســت .البته بعضی از تشکل ها در
همین جمع اصولگرایی هســتند که به شــدت با پایداری
مخالفند .برخی دوستان می گویند شما چرا می روید سراغ
پایداری؟ خب مگر نه این است که پایداری می گوید من
جزئــی از اصولگرایانم؟ یــا می گویند چرا می روید ســراغ
مثلث | شماره 291
سیاست
ل می شــود محمدرضا باهنر ،علی رضا زاکانی ،حســین فدایــی ،صادق محصولی ،مرتضــی اقاتهرانی،
اعضای جلســات گروه 8که در منزل دکتر حدادعادل تشــکی
محمدنبی حبیبی ،اسدالله بادامچیان و غالمعلی حداد عادل هستند.
29
پارلمان
ایثارگران؟ خب مگر جز این اســت؟ اینهــا می گویند چرا
سراغ گروه های دیگر و ظرفیت های دیگر می روید؟ برخی
از اینها معتقدند با دکتر الریجانی که باالخره صاحب نفوذ
است و در مجلس فراکسیون دارد ،نباید همراهی کرد اما
ما این را قبول نداریم .ما معتقدیم که باید هم با اقای دکتر
الریجانی ،هم با دکتــر قالیباف ،هم بــا ایثارگران و هم با
پایداری در انتخابات در یک ائتالف قرار بگیریم .با علی
الریجانی برای انتخابات صحبت کردیــم .یک هیات از
موتلفه فرســتادیم ،اما خبــرش را بیــرون ندادیم ».همه
اینها نشان می داد که جلسات ســه ضلع تمام تالشش را
برای کاستن از نقاط اختالف انجام می دهد .این اما همه
ماجرا در میان اصولگرایان نبود .تالش های دیگر هم در
سطحی دیگر میان اصولگرایان انجام شد.
ماجرای یک مصاحبه جنجالی
سیاست
30
مثلث | شماره 291
انتخابات و مباحث مربوط به ان همیشــه پر حاشیه
اســت .اصولگرایــان هــم البته از ایــن قاعده مســتثنی
نبوده اند .انها گاه با خبر ســازی های رقیب با حاشیه هایی
مواجه شــده اند و گاه هم با انتشــار برخی خبرها به جرگه
حاشیه سازان پیوســته اند ! اما داغ ترین حاشیه انتخاباتی
در چند وقت اخیر بــه مصاحبه یکی از اعضــای بلند پایه
جامعه روحانیت اختصاص داشت .او در مصاحبه با سایت
خبرانالین که از رســانه های نزدیک به علی الریجانی به
شمار می رود خبرهایی از سازوکار انتخاباتی و روند تحوالت
در این جناح داد که با واکنش های گسترده ای مواجه شد.
او گفته بود « :این ائتالف هم در شرایط جدید بهم ریخته
و دیگر ادامه نخواهد یافــت .به نظر ائتالف کنندگان این
حرکت گامی بود برای اینکه بخواهند گام های بعدی را در
راســتای وحدت اصولگرایان بردارند .اما قدم های بعدی
با محوریت این ائتالف ســه گانه نمی توانســت به نتیجه
برسد ،چرا که دیگران حاضر نبودند به دعوت انها بیایند و
محوریت انها را بپذیرند .تاکید اکثریت گروه های اصولگرا
بر این بود که جامعه روحانیت محور قرار بگیرد».
این ســخنان با واکنش حمیدرضا ترقی مواجه شد.
این عضو شــورای مرکزی حزب موتلفــه از تذکر ایت الله
موحدی کرمانــی به مصباحی مقــدم در جلســه خبر داده
و از گفت وگــوی مصباحی مقــدم با خبرانالیــن به عنوان
«مصاحبــه اختالفی» یاد کرده و گفته که دوســتان نباید
مصاحبه های اختالفی داشته باشند .ترقی گفت« :اقای
موحدی کرمانــی از ان مصاحبه دلخــور بودند چرا که ان
مصاحبه نادرســت و اختالفی بود؛ چرا که مســیر وحدت
اصولگرایان ذیل شــورای فقها روندی امیدوار کننده دارد
و قرار است هروقت که الزم شــد ،ایات مصباح ،موحدی
و یزدی تشــکیل جلســه دهند و اینکه این جلسات ادامه
نخواهد داشت ،درست نیست».
مصباحی مقدم البته خبرهای دیگری هم داشــت.
او به جلســات ســید رضا تقوی اشــاره کــرده و گفته بود:
«تالش های ایشان برای این اســت که مسیر همگرایی
میان اصولگرایان را ادامه دهد .در تالش هایی که ایشان
انجام می دهد اشــخاص حضور دارند و اینطور نیست که
لزوما انها حزبی را نمایندگی کننــد .به همین دلیل ممکن
است در جلسات ایشــان از یک حزب تعداد بیشتری و از
یک حزب تعداد افراد کمتری حاضر باشــند .این جلسات
بیشتر جنبه مشــورتی دارد .تالش هایی که ایشان انجام
داد اثر کشــوری داشــت و بر روند فعالیت های انتخاباتی
اصولگرایان در اســتان ها و شهرستان ها اثر گذاشت و در
انجا منجر به همگرایی شد .در خصوص تهران هم اقای
تقوی این مجموعه را حفظ کرد و نگه داشت تا به این نقطه
رسیدیم که ما به الگویی جهت تشکیل شورای هماهنگی
اصولگرایان دست پیدا کردیم».
این مصاحبه بازخوردهای فراوانی داشــت از جمله
بیشــتر توجهات به این بخش از مصاحبه جلب شد که او
گفت قرار است شــورای هماهنگی اصولگرایان تشکیل
شــود .مصباحی مقدم از ارســال دعوت نامه هایی در این
مورد خبر داده بود .با این تفاســیر باوجود همه حاشــیه ها
می شد فهمید یک طیف موثر در جامعه روحانیت مبارز هم
که به تشکیل شــورای هماهنگی اصولگرایان مانند سایر
طیف ها از جمله ســه ضلع به وحدت فکر می کند ،انها اما
به روش دیگری برای رسیدن به این وحدت رسیده بودند.
در این میان یک جریان دیگر هم در جامعه روحانیت مبارز
وجود دارد که با هدایت حجت االسالم تقوی از ماه ها پیش
تالش کرده اصولگرایان را تا حد امکان به یکدیگر نزدیک
کند .برگــزاری همایش های انتخاباتی بــا حضور اضالع
مختلف جناح نشانه ای از این تالش ها بود.
ان هشت نفر
حاال اما در میانه همه این خبرها اتفاقات دیگری رخ
داده که دورنمایی مثبت و امیدوار کننده را پدید اورده است.
ریش سفیدان و معتمدان جناح دست به دست هم داده اند
تا موج دوم تالش ها برای رسیدن به وحدت را راه بیندازند.
پیشرو تر از انها هم این دکتر غالمعلی حدادعادل است که
چندی است در منزل شخصی اش جمعی از معتمدان جناح
را دور هم اورده اســت تا به یک فرمول و سازوکار مشخص
بــرای وحــدت برســند .او و همراهانش قدم هــای بزرگی
برداشــته اند .مصباحی مقدم در همان مصاحبه پرحاشیه
در مورد این جلسات گفته بود« :این جلسات ،جلساتی بود
که به دعوت اقای حدادعادل و در منزل ایشــان تشــکیل
می شــد .تالش اقای حدادعادل این بود که همگرایی که
بخش های دیگر اصولگرا هم به دنبــال ان بودند را محقق
کند .اقای حداد بر اساس دلســوزی که داشت و از انجا که
شــخصیت تاثیرگذاری است ،خواســته بود این مجموعه
را دعوت کند تا پایه ای برای رســیدن به شورای هماهنگی
اصولگرایان باشــد ».این هشــت نفر چه کســانی بودند؟
بر اساس اخبار منتشر شــده این جلسات با حضور غالمعلی
حدادعادل ،حجت االسالم مرتضی اقاتهرانی ،محمدنبی
حبیبی ،علیرضا زاکانی ،حسین فدایی ،اسدالله بادامچیان،
محمد صادق محصولی و محمدرضا باهنر برگزارشده است.
از قرار معلوم این هشت نفر اقدامات مهمی را انجام داده اند
از جمله اینکه انها رایزنی هایی بــرای دعوت از چهره های
موثر جناح اصولگرایان برای تعیین نحوه رسیدن به وحدت
گویا تشکیل جمعیت رهروان والیت فعال
منتفی شــده و علــی الریجانی هــم که برخی
دغدغه هایش رفع شــده حاال قرار اســت در
همین مجموعه شورای هماهنگی اصولگرایان
برای وحدت همه اطــراف اصولگرایان تالش
کند .باید منتظر بود تا ســاز و کار جدید اصول
گرایان که محصول 4جریــان 8نفره و جامعه
روحانیت ،نشســت 3ضلعی و جلســات اقای
تقوی است رخ بنماید
انجام داده اند .همان طور که اقا تهرانــی به طور تلویحی
اشاره داشــته گویا از دکتر علی الریجانی ،دکتر محمد باقر
قالیباف ،دکتر والیتی و سعید جلیلی هم خواهند خواست که
به جمع اصولگرایان اضافه شده تا تمام اطراف اصولگرایی
حرکتی هماهنگ و همراه با اجماع برای انتخابات اســفند
ماه داشته باشند .کاری که احتماال جامعه روحانیت مبارزه
هم در نظر دارد .در مورد این جلسات البته خبرهای رسمی
و تایید شده چندانی وجود ندارد .مرتضی اقاتهرانی در این
مورد گفته است« :ما از ابتدا با سه ضلع پایداری ،موتلفه و
ایثارگران کار را شروع کردیم و امروز اقایان حدادعادل و باهنر
هم در جلسات ما شــرکت می کنند؛ البته هشت نفر هستیم
که در این جلسات با یکدیگر کار می کنیم و امیدواریم که
بتوانیم این جلسات را توسعه دهیم .جلساتی که ما برگزار
می کنیم همان شــورای هماهنگی اصولگرایان اســت و
اسم ان خیلی مهم نیست و دنبال نام گذاری هم نیستیم و
بیشتر می خواهیم امکانی فراهم شود که بتوانیم با یکدیگر
بنشینیم و صحبت کنیم و به نقاط خوبی برسیم ».دبیرکل
جبهه پایداری با تاکید بر اینکه قاطبه دوســتان اصولگرا
روی اصولی که به ان اشاره کردم به توافق رسیده و پای ان
ایستاده اند ،اظهار کرده است« :قصد داریم این جلسات
را توسعه دهیم و اگر افراد دیگری هم حاضر به همکاری
باشــند ،دریغ نخواهیم کــرد ».حاال دیگر بــا این حرکت
ریش ســفیدان جناح همه طیف ها می توانند دور یک میز
نشســته و برای از بین بردن اختالفات تــاش کنند .این
همه در حالی اســت که با چنین رویکردی حتما جامعتین
هم همچــون ادوار قبلی چتر حمایتــی ،هدایتی و داوری
خود را بار دیگر برای اصولگرایان خواهد گستراند .اکنون
همه اصولگرایان برای رسیدن به وحدت تالش کرده ،بر
نقاط اختالفی تکیه و تاکید نکنند و بر وحدت تاکید کنند.
یک خبر دیگــر هم این اســت که گویا تشــکیل جمعیت
رهروان والیت فعال منتفی شــده و علی الریجانی هم که
برخی دغدغه هایش رفع شــده حاال قرار اســت در همین
مجموعه شــورای هماهنگی اصولگرایــان برای وحدت
همه اطراف اصولگرایان تالش کند .باید منتظر بود تا ساز
و کار جدید اصول گرایان که محصــول 4جریان 8نفره و
جامعه روحانیت ،نشســت 3ضلعی و جلسات اقای تقوی
است رخ بنماید.
بر اساس اخبار رسیده قرار است علی اکبر والیتی ،محمدباقر قالیباف ،سعید جلیلی و علی الریجانی به جلسات گروه 8دعوت و اضافه شوند
پارلمان
ماموریت گروههشت
غالمعلی حداد عادل ،پروژه همگرایی اصولگرایان را به همراه جمعی 7نفره پیش می برد
2
مثلث | شماره 291
سیاست
اصولگرایان به سنت گذشــته ،باز برای رسیدن
به همزبانی و یک ســخنی به ریش ســفیدی روی
اورده اند .چهره های معتمد ،شناخته شده و مورد
قبــول طیف های مختلــف حاال کنــار هم جمع
شده اند و با دعوت سایر چهره های اصلی جناح بنا
دارند تا برای رسیدن به وحدت در انتخابات اسفند
به سازوکاری مشخص برسند.
سازو کار شورای هماهنگی باز جان گرفته
و این دکترغالمعلی حدادعادل
اســت که چراغ راه جدید را
روشن کرده است .او هفت
شــخصیت اصولگرا را به
خانه خود دعــوت کرده و
نتیجه گعد ه نشینی های
متعــدد انهــا این شــده
کــه جریانــات مــوازی
اصولگرا کــه هر کدام
خود ایــده ای جداگانه
برای وحــدت و نحوه
شــرکت در انتخابات
داشــتند اکنــون بــا
همفکــری و چانه زنی ها
در سطوح مختلف به سامانی
تــازه برای وحــدت دســت پیدا
کنند .به یک معنا نتیجه قرار است
این باشد که همه نیروها طبق یک
سازوکار مشخص وارد رقابت مهم
اسفند ماه شوند .اما این هشت نفر
چه کسانی هستند و بنا به چه منطقی
انتخاب شده اند؟
محور اصلی این گروه هشت
نفــره ،دکتــر غالمعلــی حدادعادل
است .او که اکنون رئیس فراکسیون
اصولگرایــان مجلس اســت و تقریبا
هدایت طیــف چــپ و بخش هایی از
طیف راســت اصولگرایــان را بر عهده
دارد ،تجربــه انتخاباتی خوبــی از ادوار
گذشته پیدا کرده اســت .حدادعادل که
رئیس فراکسیون اقلیت در مجلس ششم
بوده اســت به خوبی به یاد دارد که در ان
سال ها چه بر سر گفتمان انقالب امد.
او روزهای تلخ مجلس ششم را به یاد
دارد که چگونه در غیبت نیروهای دلســوز
حامی گفتمان انقالب پارلمان را با تحصن
مواجه کردند .حــاال غالمعلی حدادعادل
با همین تجــارب تاریخی اســت که برای
وحدت اصولگرایــان تالش می کند .او که
متوجه برخی اختالف نظر ها و تفاوت ارا میان
اصولگرایان شــده حاال بنای ریش سفیدی
دارد تا جناح هزینه های اختــاف را نپردازد.
او رای اول تهــران در انتخابــات مجلس نهم
را داشــته و اکنون بــر این باور اســت که نتایج
دور اول همــان انتخابات نشــان از مواجهه و
مخالفت مردم با اختالفــات دارد .او در انتخابات
ریاست جمهوری یازدهم هم برای کاسته شدن
از اختالفات و فراهم کــردن زمینه ائتالف با
تصمیم شــخصی خود از رقابت کناره گیری
کرد.
اما دیگر چهره این گروه هشــت نفره،
محمد رضــا باهنر اســت .او بعد از درگذشــت
حبیب اللــه عســگراوالدی هدایــت مجموعه
جبهه پیروان را بر عهده گرفت و اکنون
از چهره هــای متنفــذ راســت
ســنتی اســت .امــا باهنــر
همزمان با اینکه یک چهره
مطرح حزبی اســت یک
پارلمانتاریست البی من
اســت .او همــواره در
پارلمان نفــوذ زیادی
داشــته و در زمــان
مــورد نیــاز توانایــی
باالیــی در همــراه
کــردن طیف هایــی
از نمایندگان داشــته
است.
باهنــر در مجلس
نهــم خــود را در یــک
فراکســیون محصــور نکرده،
گاه بــا فراکســیون رهــروان
همراه بوده و گاه با فراکســیون
اصولگرایــان .او کــه روزگاری
اختالف نظرهایی قابل مشاهده
بــا پایداری هــا داشــت حــاال
مدتی است مقابل انها سکوت
پیشــه کرده و اوضاع چنان شده
که حتــی برخــی می گفتنــد او با
پایداری هــا بــه توافقاتی رســیده
اســت .حضور محمد رضا باهنر در
جلســات گروه هشــت نفره می تواند
نشــانه این باشــد کــه بخــش قابل
توجهی از جریان راســت سنتی همراه
او و تصمیمات این گروه خواهد بود .چه
اینکه حاال از این طیف محمد نبی حبیبی
و اســدالله بادامچیان که ســران حزب
موتلفه هستند نیز در جلسات گروه هشت
حضور دارند .محمد نبــی حبیبی دبیرکل
حزب موتلفه اســت کــه علی رقــم برخی
شــایعات بعد از برگزاری کنگره این حزب
همچنــان دبیرکل باقی مانــد .موتلفه چند
ماهی است در جلســات وحدت با جمعیت
ایثارگــران و جبهه پایداری شــرکت می کند.
جلســاتی که از ان به عنوان جلسه سه ضلع
نام می برند.
یکــی از نــکات اساســی
در مســاله وحــدت اصولگرایــان
چگونگــی ورود جبهه پایــداری به
انتخابات است؛ تشکلی که در انتخابات پیشین حاضر به
وحدت نشد و در نهایت فهرست جداگانه ای را منتشر کرد.
انها اما بعد از انتخابــات 92تغییراتی در گرایش های خود
داده اند .چهره هایی از انهــا اکنون می گویند برای وحدت
شــرطی ندارند و دیگر دنبال ناب سازی الاقل در انتخابات
نیستند .چنین است که از جانب انها مرتضی اقاتهرانی در
جلسات گروه هشت نفره حضور پیدا کرده است.
او دربــاره روند وحــدت در میــان اصولگرایان گفته
اســت «:عده ای از همــان روز اول که هنوز با دوســتان
اصولگرا نشســت هایی را برگزار نکــرده بودیم ،می گفتند
جبهه پایــداری زیر میز توافقات اصولگرایــان می زند ،اما
هرگز این طور نیســت .اگر بر اســاس اصول بــا یکدیگر
حرف بزنیم و حتی قرارداد هم بنویســیم ،در نهایت انهایی
که زیر میز می زنند مشخص خواهند شــد .ما از ابتدا با سه
ضلع پایداری ،موتلفــه و ایثارگران کار را شــروع کردیم و
امروز اقایان حدادعادل و باهنر هم در جلســات ما شرکت
می کنند؛ البته هشــت نفر هســتیم که در این جلســات با
یکدیگر کار می کنیم و امیدواریم که بتوانیم این جلسات را
توسعه دهیم .جلساتی که ما برگزار می کنیم همان شورای
هماهنگی اصولگرایان است و اسم ان خیلی مهم نیست
و دنبال نام گذاری هم نیستیم و بیشتر می خواهیم امکانی
فراهم شود که بتوانیم با یکدیگر بنشینیم و صحبت کنیم و
به نقاط خوبی برسیم .قاطبه دوستان اصولگرا روی اصولی
که به ان اشاره کردم به توافق رسیده و پای ان ایستاده اند،
اظهار کرد :قصد داریم این جلســات را توسعه دهیم و اگر
افراد دیگری هم حاضر به همکاری باشند ،دریغ نخواهیم
کرد».
این امــا همه ماجــرا نیســت .از این طیــف صادق
محصولی هم که حامیان ســابق احمدی نژاد را پوشــش
می دهد در جلسات حضور دارد.
علیرضا زاکانی و حســین فدایی؛ این دو شخصیت
سیاســی هدایت دو تشــکل مهم اصولگرایان را بر عهده
دارند .جمعیــت رهپویان و جمعیت ایثارگــران که در واقع
طیف تحولخواه جناح به شــمار می روند اکنون به جلسات
هشت نفره می روند تا امید زیادی به این مساله پیدا شود که
این جلسات از راست تا چپ جناح را در بر می گیرد.
چه اینکه علیرضا زاکانی در تازه ترین ســخنانش در
این مورد گفته اســت« :بنده معتقد هســتم اصولگرایان
حتما به وحدت حداکثری می رسند .هم اکنون نیز جلسات
خوبی بین نیروهای اصولگرایان در حال برگزاری اســت و
این جلســات طلیعه مطلوبی را برای ما بــاز می کند ،تاکید
کرد« :این جلسات قطعا به سرانجام مشخصی می رسد که
ماحصل ان یکپارچگی ،وحدت و انســجام در بین احزاب
اصولگراست .جریانات اصولگرا به این چارچوب رسیده اند
که سامانه های الزم برای وحدت را ایجاد کنند .باتوجه به
اینکه انتخابات پیش رو ،انتخابات مجلس است ،مهم ترین
بحث موضوع وحدت مربوط به حوزه های انتخابیه اســت
و اصولگرایــان در حوزه هــای انتخابیه منتظر ســایر نقاط
کشور نمی مانند و زمینه های رسیدن به وحدت حداکثری
را فراهم می کنند».
به نظر می رسد اکنون جلسات گروه هشت می تواند
در سرنوشت وحدت اصولگرایان نقشی تعیین کننده داشته
باشد.
31
پارلمان
پیشرفت ائتالف مطلوب است
سیاست
32
مثلث | شماره 291
گفت وگوی مثلثباپرویزسروری
امید کرمانی ها
خبرنگار
زمان زیادی تــا ثبت نــام نامزدهــای انتخابات
دهمیــن دوره مجلــس شــورای اســامی باقی
نیســت .وضعیت اردوگاه اصولگرایــان چگونه
است و نیروهای این جریان چه تصمیمی برای
ورود به رقابت سیاسی پیش رو دارند؟
الحمد لله اقدامات و تالش های انجام شــده در
حال نتیجه گرفتن است .تا انجا که اطالع دارم زمینه های
مناســب برای وحدت فراهم شــده اســت و امیــد اینکه
اصولگرایان بتوانند یک لیست بدهند خیلی باال رفته .فکر
می کنم اصولگرایان جز این هم نباید راه دیگری بروند .هر
اقدامی که منجر به تشتت ارا و دادن لیست های مختلف
بشــود می تواند اثار بســیاری منفی را در نتیجه انتخابات
داشته باشــند .اصولگرایان این را متوجه هستند بنابراین
تالش زیادی در ماه های گذشته صورت گرفت که به یک
توافق کلی و مشترک برسند که الحمد لله این اقدامات در
حال بار دادن است و به حول و قوه الهی ان شاءالله نتیجه
ان در ماه های اینده روشن خواهد شد.
شما گفتید زمینه های وحدت را فراهم می بینید،
مصادیــق ان را می فرمایید چــه المان هایی را از
رایزنی هــای درون اردوگاه اصولگرایان دریافت
کردید که به چنین تحلیلی رسیدید؟
نشســت های مشــترکی کــه بین تشــکل های
اصولگرا وجود داشــته تقریبا چنین دیدگاهــی را به وجود
می اورد.
منظورتــان همان نشســت هایی اســت که بین
موتلفه اســامی ،جمعیــت ایثارگــران و جبهه
پایداری برگزار می شود؟
بلــه ،بعــد از گــپ و گفت ها ،نقــد و بررســی ها
و اسیب شناســی ها نهایتا وجوه مشــترک بیــن گروه ها،
تشــکل ها و شــخصیت های اصولگرا افزایش پیدا کرده
اســت و به همیــن دلیل می تــوان امیدواری داشــت که
ان شــاءالله در انتخابات شاهد انســجام مناسبی از طرف
3پرویــز ســروری ،قائم مقــام جمعیــت رهپویان
انقالب اســامی می گوید ما حصل مذاکره سه تشکل
موتلفــه ،ایثارگــران و پایداری مدل بســتن لیســت
انتخاباتی اصولگرایان طراحی شده که زمینه انسجام
و عدم صدور لیست های مختلف را در جریان اصولگرا
فراهم می کند.
اصولگرایان باشیم .باالخره فقهای بزرگ نیز با ارشادات
و راهنمایی هایــی که داشــتند و دارند موجــب دلگرمی و
انسجامی بیشتر اصولگراها هستند و خواهند بود.
صحبتی را اقای مصباحی مقدم ،سخنگو و عضو
شــورای مرکزی جامعــه روحانیت مبــارز تهران
انجام داد که نشست های شورای فقها به نتیجه
نرسیده است .
من برعکس این در ذهنم اســت .یعنی احساسم
می گوید ایــن فرایند به طرف مثبت شــیفت پیــدا کرده و
اخرین اطالعات مــن داللت بر ایــن دارد که نســبت به
گذشته اقدامات وحدت بخش در این زمینه نمود بیشتری
از خودش نشان می دهد.
به نظر شما چه زمانی صحبت های فقهای جریان
اصولگرا به نتیجه می رسد؟
عرض کردم طبیعتا با ثبت نام نامزدها و مشخص
شدن کسانی که داوطلب دهمین دوره انتخابات مجلس
شورای اســامی می شــوند ،بحث بســتن لیست شروع
می شود که طبیعتا انجا ســخت ترین مرحله کار است که
مدل خوبی طراحی شده برای اینکه زمینه ها برای انسجام
و عدم صدور لیست های مختلف به وجود بیاید.
طراحی مدل بســتن لیســت انتخابات مجلس
از داخل همان مذاکرات ســه جانبه تشــکل های
اصولگرا منتج شده است؟
بله ،نتیجه مذاکرات تشکل ها بود.
پــس چــرا ایــن مــدل بســتن لیســت اتحــاد
اصولگرایان برای معرفی نامزدهای این جریان
در انتخابات مجلس شــورای اســامی معرفی
نشده است؟
فکــر می کنــم که شــاید عــدم اعالمــش برای
این اســت که زمینه بروز حاشــیه های مختلــف به وجود
نیاید .ســابقه نشــان داده که اعالم نوع مدل زودهنگام،
حاشیه سازی هایی را به دنبال دارد که این حاشیه سازی ها
موجب می شود رفتار اصولگرایان و اقدامات شان از متن
به حاشــیه برود .به نظرم این کار حکیمانه و مفیدی است
که اقــدام زودهنگامــی در ایــن زمینه صــورت نگیرد اما
عملیاتی کردن مدل در حال اقدام باشــد .به عبارت دیگر
مدل اعمالی باشد اما اعالمی نباشد.
توافق ســه تشــکل موتلفه ،جمعیت ایثارگران
و جبهــه پایــداری مورد پذیــرش و قبول ســایر
تشکل های اصولگرا نیز است؟
ان شاءالله که این طور باشد .تالش این است که
یک جامعیتی نسبت به گذشته در این مدل صورت بگیرد
تا بتواند ســایق مختلــف اصولگرایــی را مدیریت کند.
امیدواریم همین نتیجه حاصل شود.
چندی پیش خبری درباره نشســت هشت نفره
اقایــان حدادعــادل ،فدایــی ،زاکانــی ،باهنر،
بادامچیــان ،حبیبی ،اقاتهرانــی و محصولی در
منزل اقای دکتر حدادعادل رســانه ای شــد ،ان
نشست با چه هدفی برگزار شد؟
همه اقدامات معطوف رسیدن به ائتالف و وحدت
و انســجام اصولگراها بــود .در واقع هم ایــن اقدام ،هم
اقدامی که اقای تقوی و اقدامی که ســایر عزیزان انجام
دادند ،خروجی و بروندادش تالشــی بوده که به انسجام و
وحدت و ائتالف نیروهای اصولگرا منجر شود.
نشســت هشــت نفره در منزل اقای حدادعادل
ادامه هم خواهد داشت؟
نمی دانــم .باید خود اقــای حداد به این ســوال
جواب دهد.
یعنی ان جلســه به صورت سلسله نشست نبوده
پارلمان
مثلث | شماره 291
حجت االسالم تقوی از چندماه
پیش تالش هایی برای وحدت
جریان های مختلف اصولگرا
اغاز کرده است
سیاست
بلکه فقط یک نشست رایزنی بود؟
ایــن را دقیق نمی توانــم بگویم ،ولــی همه این
اقدامات برای همگرایی در جریان اصولگرا انجام شــده
است .اگر ضرورت داشته باشــد که جلسات استمرار پیدا
کند قطعا این نشست هم استمرار می یابد.
اخیرا اقای الریجانی نیز در حال تحرکاتی برای
سامان بخشــی نیروهای همســو بــا خود جهت
ورود به انتخابات مجلس شورای اسالمی است.
در همین راستا از تشــکیل حزب رهروان سخن
به میان می اید که قطعا این حــزب دیدگاه اقای
الریجانــی را در عرصه سیاســی کشــور دنبال
می کند یا انکه خود اقای الریجانی تایید کرد که
نشستی چهارجانبه با اقایان ناطق نوری ،والیتی و
مقتدایی داشته است ،در واقع سوالی که مطرح
می شود این اســت که این تحرکات ،اقدامات و
نشست ها در چه قالبی تعریف می شود؟
برداشــتم این اســت که باتوجه به ســوابقی که
اقایان الریجانی ،ناطق نوری ،مقتدایی و والیتی داشتند،
نشــان می دهد ســابقه انها حضور در جریــان اصولگرا و
کمک به این جریان بوده است .امیدواریم ان شاءالله ان
مجموعه ها هم در این مســیر قرار بگیرند و بتواند مقدم و
تقویت کننده انســجام و وحدت و ائتالف اصولگرایان در
انتخابات مجلس شورای اسالمی باشد.
اقای سروری! به هر حال در حال حا ضر مهمترین
مســاله این اســت که گفتمان انقالب اسالمی
با وحدت اصولگرایان حفظ شــود .بــه یک معنا
اکنون مســاله اول وحدت همه جریان های این
جناح است.
بله ،درســت اســت .در واقع باید تالش شود که
یک پوشش حداکثری داشته باشیم و مانع بروز اختالفات
یا چند لیست شــدن شــویم اما نهایتا ممکن است بعضی
از افــراد تحت هیچ شــرایطی حاضر به همکاری نباشــند
طبیعتا خب ان زمان دیگر نمی شود کاری کرد ولی تالش
و برنامه ریزی بر این اســت که تا جایی که امکان دارد ،با
نشست ها و رایزنی ها و تقویت مشترکات در حوزه گفتمانی
و اماده ســازی نیروها اتفاق بیفتد و تالش شــود کمترین
افتراق و انشــقاق را در جریان اصولگرایی برای انتخابات
مجلس شورای اسالمی داشته باشیم.
در این میــان برخی چهره های نزدیــک به اقای
الریجانی نکاتی را در مورد شــرایط رســیدن به
وحدت مطــرح کرده انــد .در همیــن زمینه هم
هســت که برخی نگرانی هایی دارنــد .البته این
در حالی اســت که اقای الریجانی مایل هســتند
فرایند وحــدت اصولگرایان قــرار بگیرند .نظر
شما چیست؟
اوال اینکــه بعضــی از نزدیکان اقــای الریجانی
اظهاراتــی را گفتنــد داللت بــه موضع اقــای الریجانی
نمی کند .فکر می کنم موضع اقــای الریجانی را باید خود
او اعالم کند .ثانیا افرادی که به اقای الریجانی نزدیکند
در طیف های مختلف قــرار دارند و همــه دارای یک نوع
سیلقه سیاســی نیســتند به همین دلیل نمی توان مواضع
انها را به عنــوان مالک دیــدگاه اقای الریجانــی در نظر
گرفت .من معتقدم اقای الریجانی نهایتا صف خودش را
از صف اصولگرایان جدا نمی کند .امیدواری بر این است
و سوابق فعالیت های سیاســی اقای الریجانی هم این را
نشان می دهد که او از اردوگاه اصولگرایان فاصله نگیرد و
فاصله هم نخواهد گرفت.
اگر اقــای الریجانی انتظار داشــته باشــد که از
ریاست او بر مجلس اینده حمایت شود چطور؟
صحبت در این باره را باید به زمان خودش موکول
کرد ،چــون اظهارنظر دربــاره این مباحث ممکن اســت
تولید اختالف کند بنابراین هم اکنون پاســخی درباره این
سوال ندارم.
یک نکته ای که نزدیکان اقای الریجانی مطرح
می کنند و یکی از انها اقای عوض حیدرپور عضو
سابق شورای مرکزی جمعیت ایثارگران است و
شما اقای حیدرپور را به خوبی می شناسید ،این
است که می گویند پایگاه اجتماعی اصولگرایان
ان قدر قوی است که در هر حوزه انتخابیه حتی
ســه نامزد اصولگرا می توانند با هم رقابت کنند،
بنابرایــن نباید دغدغــه ای از این بابت داشــت
و وارد ائتالف شــد ،نظر شــما چیســت؟ ایا اگر
اصولگرایــان 2لیســت انتخاباتــی هــم بدهند
مشکلی پیش نمی اید؟
اقــای حیدرپــور از دوســتان خــوب ماســت و من
بــرای او احترام قائلم ولــی در این زمینــه نظر من عکس
اقای حیدرپور اســت .اوال بحث اصالح طلبــان را جدی
می بینــم ،اقداماتی کــه دولــت و اصالح طلبــان انجام
می دهند و عملیاتی که دارند صورت می دهند تا قســمتی
از اصولگرایان را با خود هماهنگ کنند به نظرم نمی شــود
از این مساله غفلت و به صورت ساده انگارانه با ان برخورد
کرد .به همین دلیل معتقدم چند لیسته شدن اصولگرایان
حتما می تواند اثار مخربی داشته باشد .البته در بعضی از
حوزه های انتخابیه وضعیت این طور است یعنی به صورت
سنتی متعلق به اصولگرایان اســت ،در انجا ممکن است
رقابت چند نامزد اصولگرا خیلی نگران کننده نباشد اما این
را نمی شود به ســایر حوزه های انتخابیه در سراسر کشور
ا طالق کرد .در اکثر حوزه ها مخصوصا کالنشــهرها و به
ویژه در تهران اصولگرایان نیازمند به انســجام هستند .از
این نظر نمی شود این ر ا صورت یک نسخه واحد برای همه
حوزه های انتخابیه تجویز کرد .در واقع می شود گفت ما به
صورت حداکثری نیازمند وجود وحدت و انســجام در بین
نیروهای اصولگرا هستیم.
اقای باهنر در جایی گفته بود اگر خطری از جانب
اصالح طلبان حس نشــود اشــکالی به ارائه دو
لیست وجود ندارد؟
بله ،این استدالل درست است .اگر این احساس
به وجود بیاید که خطری وجود ندارد ،می شــود دو لیست
و چند لیست هم شــد باالخره یک رقابت درون خانوادگی
صــورت می گیرد امــا اگر ایــن مطلــب نباشــد ،از منابع
مختلف می شــود اســتدالل کرد که واقعیــت این چنین
نیســت و این دوره مــا نمی توانیم به صورت چند لیســتی
وارد شویم .همان اشتباهی که اصولگرایان در انتخابات
ریاست جمهوری ســال 92انجام دادند و در ان زمان هم
بعضی دوستان اعتقادشان این بود که هیچ الزامی وجود
ندارد که گزینه های مختلف اصولگرا با ه م وحدت کنند و به
اصطالح این رقابت می تواند منجر به پیروزی اصولگرایان
شود چون سالیق مختلف در ان رقابت حضور پیدا می کنند
اما دیدیم که این اتفــاق نیفتاد ،با اینکه به نظرم شــرایط
اصالح طلبان و جریــان کارگزاران در ان زمان نســبت به
امروز ضعیف تر بود پس نمی شــود این تحلیل را پذیرفت
که امروز ما به یک رقابت درون خانوادگی و درون گروهی
دســت بزنیم این حتما می تواند اثار غیر قابــل قبولی را در
بسیاری از حوزه های انتخابیه به ویژه در کالنشهرها برای
اصولگرایان به همراه داشته باشد.
چرا ائتالف اصولگرایان در دهمین دوره انتخابات
مجلس شــورای اســامی می خواهد بــه بعد از
ثبت نــام و اعــام بررســی صالحیــت نامزدها
موکول شــود؟ این کار ائتالف را با مشــکل رو به
رو نمی کند؟
خود ائتالف به بعــد از اعالم بررســی صالحیت
نامزدها موکول نمی شود بلکه بســتن لیست انتخاباتی در
ان زمان انجام می شود .بســتن لیست خودش مهم ترین
مرحله عملیات هر جریانی است.
یعنی ائتالف اصولگرایان صورت گرفته است؟
نمی خواهــم بگویم صورت گرفته ولی تا شــکل
قابل قبولی پیشــرفت داشته اســت .البته یاداور می شود
بستن لیست موضوع متفاوتی است که در فرایند انسجام
و ائتالف بســیار تاثیرگذار است .بســیاری از زمان ها که
جریان ها در شــرایط بســیار منســجم بودند موقع بستن
لیست ،به اختالفات دچار شــدند اما این دوره بسیاری از
جریانات و گروه ها حتی حاضر شدند که سهمیه ای نداشته
باشــند یعنی کاندیدایی معرفی نکنند یا کاندیدای خود را
از لیســت خارج کنند تا انســجام اصولگرایان حفظ شود .
نگاهی که وجود دارد این اســت که باید تالش شــود تا با
ایثار و از خودگذشتگی زمینه را برای بستن لیست کارامد و
توانمند و موجه و تاثیرگذار فراهم کرد.
اســم گروه هایی که حاضر شــدند نامزدی برای
انتخابات مجلس شورای اسالمی نداشته باشند
را می توانید اعالم کنید؟
گروه هایی گفتند اگر جریــان اصولگرا نیازمند به
این باشد ،برای حفظ وحدت کاندیداهای شان را به صورت
محدودتــر معرفی می کنند یــا حتی اگر کاندیدا نداشــته
باشند ،حاضرند این از خودگذشــتگی را نشان دهند .هم
جمعیت ایثارگــران و هم جمعیت رهپویــان این موضع را
اعالم کرده انــد .البته گروه هــای دیگر نیز از خودشــان
این زمینه را بروز دادند .در کل می شــود امیدوار بود که با
از خودگذشتگی و گذشــت ،زمینه ها را برای بستن لیست
حداکثری فراهم کرد.
قضیه شــورای هماهنگی اصولگرایان چیست؟
ایا می خواهد باالدســت مجموعه ســه تشــکل
موتلفه ،پایداری و ایثارگران عمــل کند یا پایین
دست این مجموعه قرار می گیرد؟ مکمل خواهد
بود یا مشورتی؟
شــورای هماهنگی تکمیل کننده مدل انتخاباتی
اصولگرایان خواهد بود و تشریحش شــاید صالح نباشد
بلکه راهکاری برای انســجام و همگرایی بیشتر نیروها و
گروه های اصولگرا محسوب می شود.
چند تشکل می خواهند درون این شورا عضویت
پیدا کنند؟
همه اینها بحث های فنی و ریزی اســت که فکر
می کنم رسانه ای شدنش خیلی ضرورتی نداشته باشد.
شــورای هماهنگی نیروهــای اصولگــرا همان
مرجعی خواهد بود که لیست را می بندد؟
اجازه بدهیــد بحــث را در همین جا جمــع بندی
کنیم.
33
پارلمان
رهروان ،رقیب اصول گرایان نیست
سیاست
34
مثلث | شماره 291
امید کرمانی ها
خبرنگار
گفت وگوی مثلث با حمیدرضا ترقی
با توجه به نزدیک شــدن ایام ثبت نــام نامزدهای
دهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسالمی،
هم اکنون در اردوگاه اصولگرایان وضعیت به چه
صورت اســت و انها برای ورود بــه عرصه رقابت
پیش رو چه مدلی را برای خود انتخاب کردند؟
جلســات همچنان ادامــه دارد و همچنــان دنبال
تشــکیل شــورای هماهنگی اصولگرایان بودند اما اینکه
نتیجه پیگیری ها به کجا رسیده است ،چون چند روزی است
که در شهرستان هستم ،از جزئیات کارها اطالع ندارم.
شــورای هماهنگــی اصولگرایــان می خواهد چه
نقشی را در اردوگاه اصولگرایی برای دهمین دوره
انتخابات مجلس شورای اسالمی ایفا کند؟
شــورای هماهنگی در واقع مرجعی است که مرکز
تصمیم گیری مجموعه اصولگرایان برای انتخابات می شود
که لیســت ها را در حوزه های انتخابیه مختلف مشخص و
نهایی می کند تا اصولگرایان بتوانند به ســمت تدوین یک
لیست واحد بروند.
تکلیف رایزنی های سه جانبه که موتلفه ،ایثارگران
و پایداری با هم داشتند چه می شود؟
همــان رایزنی ها به تشــکیل شــورای هماهنگی
اصولگرایان منجر شــد .یعنــی اول موتلفــه ،ایثارگران و
پایداری با هم مذاکره داشــتند که مذاکرات شــان به بقیه
تشکل های اصولگرا تعمیم پیدا کرد.
االن هر ســه حزب موتلفه ،ایثارگــران و پایداری به
4
حمیدرضا ترقی،عضوشورایمرکزیحزبموتلفه
اســامی می گوید شــورای هماهنگــی اصولگرایان
متشــکل از 15عضــو تشــکیل شــده تــا وضعیــت
لیســت های انتخاباتــی اصولگرایــان را در 30حوزه
انتخابیه مشــخص کنند .او بیان می کنــد که تکلیف
نامزدهای اصولگرا در 175حوزه انتخابیه تک نماینده
مشخص و قطعی شده است.
تشکیلشورایهماهنگیاصولگرایانراضیهستند؟
بله .راضی هســتند چون ترکیب این شــورا با نظر
مثبت انها شکل گرفت.
شورای هماهنگی اصولگرایان چند عضو دارد؟
فکر کنم حدود 15نفر باشند.
از چه تشکل هایی هستند؟
دقیق و ریزش را نمی دانم چه تشکل هایی هستند.
وقتی موتلفه ،ایثارگران و پایداری بودند همچنان
فقط نمایندگان این ســه تشــکل عضو شــورای
هماهنگی اصولگرایان هستند یا یکتا ،رهپویان و
جبهه پیروان خط امام و رهبری نیز نمایندگانی در
این شورا دارند؟
قطعا از جبهه پیروان خط امام و رهبری کسانی مثل
اقای باهنر در شورای هماهنگی اصولگرایان حضور دارند
اما چه کسان دیگری هستند ،دقیق نمی دانم.
شخصیت ها عضو شورای هماهنگی اصولگرایان
هستند یا نمایندگان احزاب در این شورا عضویت
دارند؟
خیر ،نمایندگان احزاب عضویت دارند.
از یکتا هم کسی هست؟
یکتا هنوز تشکیالت رسمی و قانونمند نیست.
پس به جمــع موتلفه ،ایثارگــران و پایداری فقط
نمایندگانی از رهپویان و جبهه پیروان خط امام و
رهبری اضافه شده اند؟
خیر خیلی بیشتر باید اضافه شده باشند ،چون تعداد
اعضای شورا خیلی بیش از این حرف ها است.
از جامعــه روحانیــت مبارز تهــران هم کســانی
هستند؟
بله ،قطعا باید باشند.
از جبهه پیروان فقط اقای باهنر اســت یا کسان
دیگری هم هستند؟
نمی دانمخیلیاطالعندارمکهکاربهکجارسیدهاست.
نشســتی که در منزل اقای حدادعــادل با حضور
اقایان باهنر ،حبیبی ،بادامچیان ،زاکانی ،فدایی،
محصولی و اقاتهرانی برگزار شــد قضیه اش چه
بود؟
ان نشســت که برای خیلی وقت پیش بود و درباره
گسترش چتر اصولگرایی بحث کردند.
فقط یک جلسه بود یا چند جلسه تشکیل شد؟
فقط یک جلسه بود.
نتیجه ای هم داشت؟
قطعا بلــه ،به هــر حــال دیدارهایی با اشــخاص
مختلف داشتند برای همین گســترش کار که هر کدامش
اثر خاص خودش را داشته است.
یک مصاحبه ای را اقای مصباحی مقدم سخنگوی
جامعه روحانیت مبــارز تهران انجــام داد و گفت
نشســت فقها به نتیجه ای نرســید ،ایا این طور
است؟
خیر ،چنین برداشــتی از ان جلســه نمی شود ،ان
جلسه به جمع بندی رسیدند و افرادی را مشخص کردند که
کار را پیگیری کنند از ان طرف هم در تقسیم کار مسئولیتی
را به روحانیت مبارز دادند که کار را دنبال کند که همان روند
براساس تصمیم اقایان دنبال می شود .در واقع مکانیزمی
که انها مشخص کردند برای وحدت و ائتالف اصولگرایان
همان مکانیزم دارد دنبال می شود.
االن برای تشکیل شورای هماهنگی اصولگرایان
مقداری دیر نیست؟
فکر نمی کنم دیر باشــد چون تکلیف اســتان ها و
شهرهای تک نماینده که شامل 175حوزه انتخابیه می شود
تقریبا روشن است.
از چــه جهــت تکلیــف حوزه هــای انتخابیه تک
نماینده روشن است؟
چون تکالیف شــان روشن اســت که نامزدها چه
کسانی هستند در واقع توافقات در ســطح استان ها انجام
شده است .عمدتا شــورای هماهنگی بیشــتر روی مرکز و
بعضی از مراکز اســتان ها اگر نیاز باشد اظهارنظر می کند.
بنابراین کار به لحاظ سطح کشور عقب نیست شاید بیش از
دو سوم نامزدها و نمایندگان جریان اصولگرا در دهمین دوره
انتخابات مجلس شورای اسالمی تکلیف شان روشن است
و تکلیف یک ســوم مابقی بعد از ثبت نــام نامزدها و اعالم
نتیجه بررسی صالحیت ها روشن می شود.
یعنــی االن در حوزه هــای انتخابیه تــک نماینده
مشخص است که کدام نامزد مورد حمایت جریان
اصولگرا قرار خواهد گرفت؟
بله همین طور است.
اگر کســان دیگــری بخواهنــد در ان حوزه های
انتخابیــه تک نماینده بــه اســم اصولگرایی وارد
صحنه انتخابات شوند چطور؟
انجا هم مکانیزمش مشــخص شــده کــه در هر
پارلمان
مثلث | شماره 291
شورای هماهنگی در واقع مرجعی است
که مرکز تصمیم گیری مجموعه اصولگرایان
بــرای انتخابات می شــود که لیســت ها را در
حوزه های انتخابیه مختلف مشخص و نهایی
می کند تا اصولگرایان بتوانند به سمت تدوین
یک لیست واحد بروند
سیاست
استانی چه فصل الخطابی مساله تعدد و تکثر را رفع کند.
یعنی از ضمانت اجرایی برخوردار است؟
بله ،قطعا همین طور است.
چون بیشــتر در حوزه های انتخابیه تک نماینده
معادالت قومی ،طایفه ای و محلی بر انتخاب یک
نامزد موثر است ایا بر همین اساس اصولگرایان
نامزد مورد حمایت خود را انتخاب کردند؟
بله ،چون عمدتا انتخاب نامــزد را به تصمیم خود
استان ها و شهرستان ها واگذار کردند انها سریعتر و راحت تر
به جمع بندی رسیدند تا مرکز .یعنی این طور نبوده که از باال
دســتور دهند حتما فالنی نامزد این حوزه انتخابیه باشــد یا
کس دیگری جایگزین نامزد انتخابی در سطح استان شود.
در واقع براســاس زمینه ای کــه در محل و حــوزه انتخابیه
وجود داشــته از پایین به بــاال رونــد تصمیم گیری صورت
گرفته اســت ،بنابراین ما کمتر مشــکل در شهرهای تک
نماینده داریم.
پس در واقع می توان گفت باید تکلیف فقط 115
نامزد دیگر در جریان اصولگرا روشن شود؟
بله ،این تعــداد مربوط به مراکز اســتان ها و حوزه
انتخابیه تهران ،ری ،اسالمشهر و شمیرانات می شود.
یعنی از 205حوزه انتخابیه ای که در کل کشــور
وجود دارد وضعیت نامزدهای 175حوزه انتخابیه
تعیین تکلیف شده و فقط موضوع تعیین تکلیف
نامزدهــای 30حــوزه انتخابیه دیگــر در جریان
اصولگرا باقی مانده است؟
بله ،همین طور است.
چارچــوب شــورای هماهنگــی اصولگرایــان
هم اکنون بسته شــده یا همچنان تعداد اعضای
ان در حال کم و زیاد شدن است؟
تقریبا انطور که من شــنیدم چارچوبش مشــخص
شده است.
شامل تمام سلیقه های اصولگرا می شود؟
بنا بر همین بوده اســت اما اینکه ترکیب به همان
جمع بندی رســیده اســت یا خیر ،من چند روزی اســت که
تهران نیستم و اطالعاتم به روز نیست.
جایــگاه اقــای الریجانــی در مجموعه شــورای
هماهنگی اصولگرایان کجا تعریف شده است؟
اقــای الریجانــی یک شــخصیت اســت .بحث
عضویت تشکل های سیاسی در شورای هماهنگی مطرح
است.
گویا اقای الریجانی می خواهد حــزب رهروان را
تاســیس کند و در اینده نزدیک کارهای ثبت این
حزب در وزارت کشور تمام می شود؟
حــزب برای اقــای الریجانی نیســت بلکــه اقای
الریجانی از کار تشکیالتی حمایت کرده است .ضمن انکه
هنوز نه شــورای مرکزی حزب رهروان مشخص شده است
و نه کارهای ثبتش به این ســرعت در وزارت کشــور انجام
می شــود پس راه اندازی حزب رهــروان همچنان در حال
پیگیری است.
اما اعالم شــده که تــا قبــل از اغاز نام نویســی
نامزدهای دهمین دوره مجلس شــورای اسالمی
مراحل قانونی ثبت حزب رهروان انجام می شود،
با این وجود هیچ کرســی و صندلی برای نماینده
حزب رهروان در شــورای هماهنگی اصولگرایان
کنار گذاشته نشده است؟
افرادی از رهروان که در جریان اصالحات تعریف
می شــوند ،انجا برایشــان تصمیم گرفته می شود .انهایی
هم که در اردوگاه اصولگرایان قرار دارند باالخره مربوط به
طیف هایی هستند که در مجموعه اصولگرایان قرار دارند.
یعنی مربوط به پایداری ،ایثارگران یا جبهه پیروان خط امام
و رهبری هستند ،در واقع از این تشکل ها خارج نیستند.
اینکه اقــای الریجانی نشســتی با اقایــان ناطق
نوری ،مقتدایی و والیتی داشته ایا پیامی به جریان
اصولگرا می دهد که یک محــور جدید انتخاباتی
در داخل این جریان در حال شکل گیری است؟
خیر ،خودشان براساس صحبتی که کردند براساس
تجزیه و تحلیل همین شرایط اصولگرایان و نحوه ورود به
انتخابات بیشتر بحث کردند .اینکه بخواهند یک کار موازی
را انجام دهند چنین چیزی نبوده است.
احتمــال می دهید کــه از جریــان اصولگرایی در
نهایت دو لیست خارج شود؟
در عرصه سیاســی هر احتمالی را می توان داد اما
تالش اصولگرایان بر ارائه لیســت واحد است .مگر اینکه
یک شــرایط خاصی پیش بیاید کــه گرانیــگاه و مرکز ثقل
اصولگرایان نتواند مانع دو لیستی این جریان در انتخابات
مجلس شورای اسالمی شود.
یک باوری هــم در جریــان اصولگرا وجــود دارد
که معتقد اســت بــدون انکــه خطــری از جانب
اصالح طلبان احســاس شــود ظرفیــت و پایگاه
اجتماعــی اصولگرایان ان قدر اســت کــه در هر
حــوزه انتخابیه 2تــا 3نامــزد اصولگرا یــا 2تا 3
فهرســت اصولگــرا می توانند با هــم رقابت کنند
چون در نهایت اکثریت مجلــس اینده در اختیار
اصولگرایان قرار می گیرد .نظر شــما چیست؟ ایا
حتما باید اصولگرایان به یک فهرست انتخاباتی
برســند یا اشــکالی ندارد که در دو فهرست وارد
عرصه رقابت پیش رو شوند؟
تا االن تحلیل این اســت که نمی شــود ریســک
تعدد لیســت ها را پذیرفــت ولی طبیعتــا بعد از ثبــت نام و
تایید صالحیت ها می شود انجا تشــخیص داد ایا در جایی
اصولگرایان می توانند رقابت درون گفتمانی داشته باشند یا
اینکه همان موضع یک صدا و یک لیست را رعایت کنیم.
یعنی اصولگرایــان برای تعییــن تکلیف 115
نامــزد دیگر خــود صبــر کند تــا نتیجه بررســی
صالحیت نامزدها از سوی شورای نگهبان اعالم
شود؟
بله ،ممکن اســت بعضی از موارد را ناچار باشــیم که
صبر کنیم ،بعد از بررســی صالحیت ها ببینیــم که ایا در ان
حوزه های انتخابیه رقیب جدی مقابــل نیروهای اصولگرا
وجود دارد یا نه .اگر رقیب جدی نبود خوب انجا رقابت درون
گفتمانی به مشــارکت مردم کمک می کند و رقابت اشکالی
ندارد اما اگر رقیب جدی و رای اور بــود ،دیگر انجا اقتضا
نمی کند که رای ها بشکند.
در این صورت وضعیت حوزه های تک نماینده که
تکلیف نامزدهای اصولگرای ان مشــخص شده
نیز به هم نمی ریزد؟
خیــر انجا چــون بحث هــای محلی اســت خیلی
راحت تر امــکان تصمیم گیــری وجود دارد بعــد هم دیگر
خیلی نیازی به دخالت مرکز نیست .در همان شهر و استان
توافقات انجام و موضوع حل می شود.
فکر می کنید عمــده چالش اصولگراهــا در کدام
حوزه انتخابیه باشد؟
عمدتا در تهران و چند شــهر بزرگ کشور همچون
اصفهان ،مشهد و شیراز است.
یعنــی احتمــال دارد بعــد از اعــام نتایــج
بررســی صالحیــت نامزدهــا از ســوی شــورای
نگهبان ،اصولگرایــان در برخی از این شــهرها 2
لیست انتخاباتی داشته باشند؟
البته احتمال دو لیسته شدن خیلی ضعیف است ،به
هر حال ممکن است در این جاها مشکالتمان برای رسیدن
به وحدت بیشتر باشد.
نزدیــکان اقــای الریجانــی می گوینــد «اقــای
الریجانی چه بــه ائتالف انتخاباتــی اصولگرایان
بپیوندد و چه نپیوندد فرقی به حال او نمی کند»،
انها دوره انتخابات مجلس نهــم را مثال می زنند
و معتقدند «در ان دوره نیز اقــای الریجانی وارد
ائتالف شد ولی بعد پایداری و ایثارگران و رهپویان
به دنبال گزینه خودشــان برای ریاســت مجلس
رفتند ،حال انکه اقای الریجانی با اعتبار خودش
در قم رای اول شــد ،بــه مجلس نهــم راه یافت
و ســپس البی و رایزنی کــرد تا دوباره بــه جایگاه
ریاست تکیه زد» ،نظر شما چیســت؟ ایا ورود یا
عدم ورود اقای الریجانی به ائتالف اصولگرایان
در نتیجه کار تاثیر دارد یا خیر؟
بحث رای اوردن در انتخابات یک موضوع و بحث
ریاست مجلس موضوع دیگری اســت .انچه مسلم است
اقــای الریجانی چه از قم و چــه از حــوزه انتخابیه تهران،
ری ،اسالمشهر و شمیرانات نامزد شود جزو شخصیت های
رای اور مجلس است منتها اینکه بعد از انتخابات در ترکیب
شخصیت های راه یافته به مجلس کدام یک زمینه ریاست
مجلس را داشــته باشــند اوال به ترکیب نمایندگان و ثانیا به
میزان البی گری انها بستگی دارد که حدفاصل اعالم نتایج
انتخابات تا شروع به کار مجلس جدید صورت می گیرد.
اقای الریجانی اگر وارد ائتالف نشود حمایتی هم
از اصولگرایان نخواهد دید؟
اینکه غیر ممکن اســت چون اقــای الریجانی از
اصولگرایان جدا نیســت .او شــخصیت اصولگراســت و
اصولگراها نیز سیاست شــان این نیســت که در واقع از او
حمایت نکنند .به رغم اینکه ممکن است اختالف نظرهایی
هم داشته باشــند ولی به هر حال چهره ای است که در بین
اصولگرایان از محبوبیت برخوردار اســت و یک وزنه قابل
تاثیر در مجموعه اصولگرایان به حساب می اید.
چنــدی پیــش اقــای عطریانفــر عضو شــورای
مرکزی حزب کارگزاران سازندگی اعالم کرد اقای
الریجانی و اقای ناطق نوری بیایند و میانه روهای
اصولگراها را حول خود جمع کنند تا در انتخابات
مجلس شورای اســامی رقابت بین اصولگرایان
معتدل و اصالح طلبان معتدل باشد ،به نظر شما
این بــه نوعی تالش جریــان رقیب بــرای ایجاد
محور جدید و موازی در جریان اصولگرا نیست؟
هم اصالح طلبــان و هــم کارگــزاران روی پروژه
ایجاد انشــقاق در بین اصولگرایان یک کار ویژه ای دارند
انجــام می دهنــد .یکــی از پروژه هــای انها همیــن پروژه
ایجاد همگرایــی بین اقــای الریجانی و اقــای ناطق بود
که بتواننــد انها را وادار بــه اجرای پــروژه ای کنند که مثال
از میانه روهــای دو طــرف یک لیســتی را ارائــه دهند .در
این وادی کارگزارانی ها ســعی می کردند خودشــان را جز و
میانه روهای جریــان اصالحات مطرح کنند تــا به هر حال
اصالح طلبان تندرو را دور بزنند ،ضمن انکه از طرف دیگر
در میان اصولگرایان نیز انشــقاقی ایجاد کنند و عده ای را
به عنوان تندرو و عده ای را به عنوان میانه رو قرار دهند اما در
نهایت این پروژه ای نبود که نــه اقای ناطق نوری و نه اقای
الریجانی زیر بارش بروند .البته اصولگرایان نیز دقت الزم
را داشــتند ،حتی خود دولت هم که جریان اعتدال اســت
35
سیاست
36
مثلث | شماره 291
پارلمان
االن اعتقادش بر این نیســت که از این روش پیشــنهادی
کارگزاران اســتفاده کند .بنابراین به نظر می رسد این پروژه
انها هم بعد از پروژه قبلی شان که دنبال این بودند که عنوان
سرلیســتی اصالح طلبان را به اقای ناطق نوری بدهند یا به
بهانه حمایت از اقای الریجانی ،برای ریاست مجلس اینده
اقای عارف را کنار بگذارند و به شکلی با اقای الریجانی کنار
بیایند ،این پروژه ها تقریبا یکی پس از دیگری با شکست رو
به رو شد و کسی از انها استقبال نکرد.
پــس در نهایــت تشــکیل حــزب رهــروان کــه
تقویت کننده چنین مدلی اســت کــه معتدالن دو
جناح را جمع کند ،شما ان را خیلی جدی نمی بینید؟
خیر ،یعنــی رونــد قانونی ثبــت حزب رهــروان و
شــکل گیری اش مقداری زمان بر اســت مضاف بر اینکه
در اولین جلسه ای که تشکیل شــد به خاطر اینکه به افراد
از قبل موضوع تشــکیل جلســه را اعالم نکــرده بودند ،با
واکنش منفی شرکت کنندگان روبه رو شد و خانم افتخاری،
خانم رهبر ،اقای بروجردی و اقای ابوترابی حضور در حزب
رهروان را تکذیب کردند و گفتند جلســه ای که رفتند چنین
مبنایی نداشته است .بنابراین به نظر نمی رسد به این زودی
حزب رهروان شــکل بگیرد ولی ممکن اســت برای بعد از
انتخابات بتوانند به یک جایی برسد.
پس اگر هم حزب رهروان تشکیل شود شما ان را
رقیب جدی برای ائتالف اصولگرایان نمی دانید؟
خیر.
اینکــه بخواهــد بخشــی از پایــگاه اجتماعــی
اصولگرایان را به خود جذب کند؟
خیر ،فکر نمی کنم چنین اتفاقی بیفتد.
ت در انتخابات مجلس شورای اسالمی
در کل رقاب
را بین چــه مجموعه هایی می بینیــد و چه قطبی
می دانید؟
االن مقداری فضای انتخابات ســرد اســت وخیلی
نمی توان پیش بینی مناسبی کرد .من فکر می کنم مجموعه
گروه های سیاســی تــازه دارنــد بدن خــود را بــرای ورود به
انتخابات گرم می کنند ،مهم ترین مســاله بررسی صالحیت
نامزدهایی است که ثبت نام می کنند ،زمان زیادی تا روز 28
اذر و شروع نام نویســی داوطلبان باقی نمانده و کم کم اماده
برای ثبت نام نامزدها می شویم .یک مقدار دیر ،فعالیت جدی
انتخاباتی شروع خواهد شد ولی هنوز ارایش به طور کامل در
دو طرف شــکل نگرفته که ما بتوانیم نوع و کیفیت رقابت را
مالحظه کنیم.
با توجه به اینکــه موضوع پرونده پــی ام دی نیز
گویا از ســوی شــورای حکام اژانس بین المللی
انرژی اتمی در اینده ای نزدیک بسته شده اعالم
خواهد شد و اجرای برجام در همان ایام تبلیغات
انتخابات مجلس شورای اسالمی کلید می خورد،
این مساله روی معادالت انتخاباتی تاثیر می گذارد
یا خیر؟
البتــه اصالح طلبــان و جریــان اعتــدال دولــت
می خواهند تا انجا که امکان دارد از این مساله بهره برداری
انتخاباتی انجام دهند ولــی من فکر نمی کنم مردم تا وقتی
که اثار عملی این مســاله را ببینند به راحتی تحت تاثیر فقط
حرف و شعار و مسائلی از این دست قرار بگیرند ،چون اینها
عمال هیچ تاثیری روی حل مشــکالت اقتصادی کشــور
ندارد .در واقع مردم ســعی می کنند که منتظر باشــند ببینند
عمال چه نتیجه ای حاصل می شود.
در کل مجلس اینده را مشــابه کدامیــک از ادوار
گذشته می دانید؟
فکر می کنم شبیه مجلس پنجم شود.
به همان ترکیب؟
بله یعنی اکثریت شکننده دست اصولگرایان خواهد
بود و اصالح طلبان یک اقلیت موثر را تشکیل می دهند.
سیاست
ایاپروندهخاکستریبستهمی شود؟
گزارشاژانسوپیشنویسقطعنامهچه
نکاتسفیدوسیاهیدارد
حنیف غفاری
روزنامه نگار
1
قرار اســت در تاریخ 24اذرماه امسال شورای حکام
اژانس بین المللی انرژی اتمــی در خصوص موضوع مهم
و تعیین کننده PMDنظر خود را بــه صورت صریح اعالم
کرده و این پرونــده را مختومه اعالم کنــد .البته مختومه
اعالم کردن یک پرونده لزوما دارای جوانب ایجابی نیست
و می تواند دارای برخی جوانب سلبی باشد .این قاعده در
خصوص پرونده ابعــاد احتمالی نظامی برنامه هســته ای
ایران نیز صادق اســت .بنابراین ما در اینجا بــا دو مقوله
اساسی مواجه هستیم ؛یکی کلیت بســته شدن یا نشدن
پرونده PMDو دیگری چگونگی بسته شدن پرونده.
بدیهی است که در صورتی بسته شدن پرونده PMD
مطلوب ما خواهد بود که حداقل دو شرط زیر رعایت شود:
نخست اینکه پرونده PMDبه گونه ای بسته شود که
جایی برای طرح دوباره ان در اینده باقی نماند.
دوم اینکه پرونده به گونه ای بسته شود که جمهوری
اسالمی ایران در ان به عنوان یک عضو نامطلوب اژانس
مورد شناسایی قرار نگیرد.
طــی روزهای اخیــر انتشــار پیش نویــس قطعنامه
شورای حکام اژانس بین المللی انرژی اتمی در خصوص
پرونده PMDبر ابهامات موجــود در خصوص تحقق این
دو شرط افزوده اســت .واقعیت امر اینکه گزارش امانو و
پیش نویس قطعنامه شــورای حکام (کــه ان نیز بر مبنای
گزارش امانو صورت گرفته است) در مواردی غیر حقوقی،
غیر شــفاف و مبتنی بر ادعاهای نادرســت و غیر مستند در
خصوص فعالیت های هسته ای گذشته و حال ایران است.
س و ابهام و دوگانگی،
بدیهی است که از دل پارادوک
نمی توان بسته شدن کامل و مطلق و بدون دغدغه پرونده
پی ام دی (با رعایت دو شرط فوق) را نتیجه گرفت .با این
حال باید این نکته را نیز مدنظر قرار داد که گزارش اژانس
قطعنامه دوپهلو
موعد نهایی فرا رســید و باالخره قطعنامه ای
که بر اساس گزارش مدیرکل اژانس تنظیم شده در
اختیار رسانه ها قرار گرفته است .قطعنامه ای که
در این هفته به رای اعضای شورای حکام گذاشته
می شود.
بی اعتمادی ما نسبت به اژانس برخاسته
از یــک معادلــه انتزاعــی نیســت ،بلکه
ســوابق قبلی این نهاد در حــوزه طرح و
اصرار بــر مطالعات ادعایــی و همچنین
مقولــه حیاتی بازرســی ها به انــدازه ای
مخدوش است که جایی برای خوشبینی
نســبت بــه امانــو و همراهانــش باقــی
نمی گذارد
مثلث | شماره 291
اژانس بین المللــی انرژی اتمی و به طــور کلی هر مدیری
که در راس این ســازمان قرار گیرد ،نسبت به جریان های
البی گر قوی در شــورای حکام که متاثر از قدرت امریکا و
متحدان غربی ان هستند تعهداتی دارد که ملزم به اجرای
انهاست .این تعهدات نانوشته خود را در خروجی رفتاری،
گفتاری و حقوقی اسناد و گزاش های اژانس و مقامات ان
نشان می دهد.
در خصــوص گــزارش دوپهلوی امانــو در خصوص
PMDو برخی موارد غیر مســتند مطروحــه در ان نیز باید
نکته ای دیگر را مدنظر قرار داد .تجربه تلخ سال های اخیر
نشان داده است «سکون» یا «حرکت» امانو در مناسبات
اژانس – تهران متغیری وابســته به رویکرد سیاسی غرب
نسبت به ایران اســت .نباید تصور کرد که امانو بر غرب و
اعضای 5+1تاثیرگذار اســت ،بلکه وی از انها تاثیرپذیر
اســت .در اینجا به جای انکه اژانس بر اعضای 5+1و در
راس انها امریکا محیط باشد ،انها بر امانو و اژانس احاطه
دارند! به عنوان مثال زمانی کــه در جریان امضای توافق
موقت ژنــو (اذرمــاه )1392مقامات امریکایــی صراحتا
اساسانامه اژانس و ان پی تی را زیر سوال برده و حق ذاتی
غنی ســازی اعضا (از جمله ایران) را منکر شــدند ،امانو
حاضر نشــد در دفاع از متن صریح ان پی تــی وارد کارزار
شود .حتی کار به انجا کشــید که هانس بلیکس ،مدیرکل
اسبق اژانس پس از مشــاهده سکوت امانو خود به میدان
امد و مطابق بند 4ان پی تی ،اســتدالل مقامات امریکایی
در خصوص ذاتی نبودن حق غنی ســازی برای اعضا را به
صورت مطلق رد کرد.
چه بپذیریم یا خیر ،امانو وظیفه دارد فضای دوگانگی
و ابهام و پارادوکس را در قبال برنامه هســته ای صلح امیز
کشــورمان حفظ کند .اگر بخواهیم امانو را در محاسبات
خود به عنوان شخصیتی مســتقل و فردی با دغدغه های
فنی و حقوقی فرض کنیم ،اشتباه بزرگی کرده ایم.
تنها راه حفظ و صیانت از برجام در مســیر منافع ملی
ما ،در نظر گرفتن بی اعتمادی موجود به امریکا ،تروییکای
اروپایــی و اژانس بین المللــی انرژی اتمی اســت .اتفاقا
خوش بینی نسبت به امریکا و اژانس در مسیر اجرایی شدن
برجام پاشنه اشیل ما در مواجهه با توافق نهایی خواهد بود.
بنابراین باید در عین تعامل با اژانــس ،به این تعامل رنگ
خوش بینی و اعتماد ندهیم.
نکته مهم تر اینکه بی اعتمادی ما نســبت به اژانس
برخاسته از یک معادله انتزاعی نیست ،بلکه سوابق قبلی
این نهاد در حــوزه طرح و اصــرار بر مطالعــات ادعایی و
همچنین مقوله حیاتی بازرســی ها به اندازه ای مخدوش
است که جایی برای خوشبینی نسبت به امانو و همراهانش
باقی نمی گذارد.
از ســوی دیگر ،تجربه نشان داده اســت رفتارهای
اژانس در چارچــوب یک «معامله قاطعانه» بیشــتر قابل
کنترل است تا یک «خوشبینی تصنعی»! معامله قاطعانه
یعنی همکاری واقع بینانه و غیر خوش بینانه در عین حفظ
خطوط قرمز و اگاهی نسبت به اصل غیر قابل اعتماد بودن
طرف مقابل.
سیاست
ماهیت و شاکله ای خاکستری دارد .در این پیش نویس،
گزارش امانو در خصــوص ابعاد نظامــی احتمالی پرونده
هسته ای ایران نه تنها رد نشده ،بلکه به عنوان یک مبنا و
خط کش دقیق مورد پذیرش قرار گرفته اســت .به عبارت
بهتر ،در این گزارش نشــانه ای دال بر قصد و نیت واقعی
اژانس بین المللی انرژی اتمی و شــورای حکام مشــاهده
نمی شود.
در این پیش نویس مطابق گزارش امانو ادعا شــده
است که ایران یک سری فعالیت های هسته ای غیر صلح
امیز! قبل از سال 2009میالدی داشته است .این موضوع
از سوی شورای حکام مورد پذیرش قرار گرفته است .این
در حالی است که کمترین دلیل و مدرکی برای این ادعای
نادرست و دروغین که برخاسته از شانتاژ نهادهای سیاسی
امریکا و رژیم صهیونیستی است ،ارائه نشده است.
همان گونــه کــه اشــاره شــد ،در بهتریــن و
خوشــبینانه ترین حالت ممکن ،قطعنامه شــورای حکام
اژانــس بین المللی انــرژی اتمی نســبت به ایــن پرونده
رویکردی خاکســتری دارد زیرا از یک ســو عدم انحراف
فعالیت های صلح امیز هســته ای ایران را تایید کرده و از
ســوی دیگر ،در خصوص برنامه های هســته ای گذشته
ایران ادعاهایی بی اســاس را مطرح کرده است .بنابراین
در اینجا ما با گزارشی سفید مواجه نیستیم که بخواهیم ان
را تمام شده قلمداد کنیم.
تمام شــده قلمــداد کــردن پرونــده ،PMDان هم
در حالی که قطعنامه شــورای حکام وجــود فعالیت های
هسته ای غیر صلح امیز ایران قبل از سال 2009میالدی
را پذیرفته اســت موضوعی نیســت که بتــوان از کنار ان
ساده عبور کرد.
اژانس در گزارش خود صراحتا اعالم کرده اســت:
«ایران تا ســال 2009درگیــر یک سلســله فعالیت های
مربوط به ساخت سالح هسته ای بوده است»! اما اژانس
ن ادعای خود نمی اورد .گزارش امانو و
دلیلی برای اثبات ای
قطعنامه برخاسته از ان در شورای حکام اژانس بین المللی
ی هیچ یک بر مبنای قضاوتی واقع بینانه و حقوقی
انرژی اتم
تهیه و تنظم نشــده اســت .از این رو نمی توان نســبت به
ان دیدگاهی مثبت و ایجابی داشــت .هم اکنون زمان ان
است که مسئوالن سیاست خارجی و سازمان انرژی اتمی
کشــورمان به صورتی هماهنگ و یکپارچه نارضایتی خود
را از بخش های دروغین ،ادعایی و غیــر حقوقی گزارش
های اژانس اعالم کــرده و در این مجــال و مقطع زمانی
مهم نســبت به موضوع نگاهی احساســی نداشته باشند.
بدیهی است که در صورت عبور ساده از این پرونده سخت
و دشوار ،در اینده امکان مقابله ما با چالش های حقوقی بر
سر پرونده هسته ای کشورمان زیاد خواهد بود.
اصلی تریــن و خطرناک تریــن خطــای موجــود در
پیش نویس قطعنامه های اخیر شورای حکام این است که
گزارش مدیرکل را بدون چون و چرا مــورد تایید قرار داده
و کمترین شــاهدی دال بر حرکت ایران به ســوی سالح
هسته ای معرفی و ارائه نمی نماید .این در حالی است که
اژانس و شورای حکام قاعدتا باید مطابق اساسنامه اژانس
و وفق ان پی تی ،ارزیابی فنی،حقوقی و مستندی نسبت به
ادعاهای خود داشته باشند.
در اینجا نکتــه دیگری نیــز وجود دارد کــه به هیچ
عنوان نباید نسبت به ان غافل شــد .در دوران پساتوافق
باید هر گونه محاسبه و رفتار ما بر اساس رصد هوشمندانه
اوضاع و در ســایه حفظ ثوابت و اصول سیاســت خارجی
ما صورت گیرد .همان گونه که بارها اعالم شــده اســت،
پیروزی یا شکست ما در مذاکرات هســته ای تا درجه ای
زیاد معلول رویکرد و رفتار مان در دوران پسا توافق است.
«صیانــت از نقاط قوت برجــام»« ،مقابله جمعی با
نقاط ضعف برجــام»« ،عدم اعتماد بــه رقیب»« ،اصرار
بر خطوط قرمز راهبردی نظام در منطقه و نظام بین الملل»،
«اینده پژوهــی رفتار رقیــب در قبــال برجــام» و از همه
مهم تر عدم تعریف پدیده برجــام به عنوان یک نقطه ثقل
اســتراتژیک و غیر قابل تغییر ،جملگی ســبب خواهد شد
طرف های مقابل ما (اعضای )5+1و در راس انها ایاالت
متحده امریکا هیچ یــک بازیگرانی قابــل اعتماد در این
معادله محسوب نمی شــوند .این بی اعتمادی خود را در
جریان مذاکرات بارها به اثبات رساند.
از سوی دیگر ،امریکا نیز نشان داده است که در هر
مقطعی از زمان و جهت پیشــبرد اهداف خاص سیاســت
خارجی خود حتــی حاضر بــه دور زدن شــورای امنیت و
ســازمان ملل متحد و قواعد قطعی ان نیز شده است (به
ماننــد انچه بــوش در قبال جنــگ عــراق و بر خالف نظر
شورای امنیت صورت داد).
ســازمان ناظر بــر توافق هســته ای یعنــی اژانس
بین المللی انرژی اتمی نیز به عنــوان ناظری قابل اعتماد
و مطمئن در این معادله حضور ندارد .یوکیو امانو مدیرکل
37
سیاست خارجی
این گزارشخاکستریاست
سیاست
38
مثلث | شماره 291
گفت وگوی مثلث با محمدسعید احدیان
تحلیل های مختلفی از گزارش اقای امانو می شود
و دوســتان وزارت خارجه بعضا ان را مثبت تلقی
کرده اند و منتقدین همچنان معتقدند که قسمت
ســیاه ان بیشــتر اســت .این گزارش را چطور
دیدید؟
هم سفید اســت و هم ســیاه .هم نقاط منفی دارد
و هم مثبت ،در واقع خاکســتری اســت .اما انچه برای ما
مهم اســت یک بحث کلیات و یک بحث جزئیات است.
در کلیات قضیه انچه برای ما مهم است اینکه پرونده ما در
موضوع ابعاد نظامی بسته شود که گزارش زمینه بسته شدن
این ماجرا را کامال فراهم می کند .چراکه به گونه ای نوشته
و تنظیم شــده که نشــان می دهد اتفاقاتی که در گزارش
2011وجود داشته در حد همان اتفاقات گزارش 2011و
ت و گسترده تر
یک مقدار ادامه اش که احتمال می داد ،اس
از حداقلی که در گزارش 2011وجود داشــته نیســت .به
عبارت دیگر ،نشــان می دهد که فعالیت های هســته ای
ایران به سمت نظامی نرفته و دوم اینکه فعالیت هایی هم که
می تواند منجر به فعالیت های نظامی هسته ای شود در حد
تحقیق و توسعه و سازمان یافته بوده و بعد هم مقدار کمی
ادامه داشته اســت .این مجموعا زمینه بسته شدن پرونده
ما را فراهم می کند که نقطه قوت و اصلی ماجراست و این
برای ما مهم تر بود .نکته دومی کــه وجه مثبت دارد اینکه
نشان داده فعالیت هایی که به دروغ ادعا شده تا سال2003
بوده و ان هم تحقیقاتی .طبیعتا اینکه از سال های 2011
این همه تحریم شدیم و قطعنامه علیه ما صادرشده و این
همه اتفاقات بر پایه یک ادعا ،چنین ماجرایی وجه حقوقی
و قانونی ندارد .این گزارش نشان می دهد که حرف در مورد
قطعنامه های سازمان ملل مثال 2231که علیه ما وضع شده
و می گفتیم غیرقانونی ،غیرحقوقی و نامشروع است ،درست
بوده است چون به فرض که ادعای اقای امانو درست باشد
و گزارش مبنی بر اینکه اقدامات انجام شده درحد تحقیق و
توسعه است بر این اســاس هیچ کس یک کشور را به این
گســتردگی تحریم نمی کند .انچه عامــل تحریم ها بوده
اتهام انحراف فعالیت های هسته ای و مساله نظامی بوده
که کامال روشن شــده هیچ اتفاقی نیفتاده است .پس این
هم نقطه قوت اصلی ماجراســت .نقطه ضعف مهمی که
دارد اینکه گفته شده در سال 2003اقداماتی صورت گرفته
که سازمان یافته است و مقداری از ان از سال 2003به بعد
ادامه داشته است .این مطابق انچه ما قبول داریم نیست
و طبیعی است که ما از اقای امانو و اژانس نمی توانیم توقع
داشته باشــیم که صادقانه و کامل و جامع همه چیز را بیان
کند .طبیعی است که نباید فراموش کنیم امانو به این پست
اورده شــد تا انچه امریکایی ها می خواهنــد را پیاده کند.
یعنی اگر البرادعی استقاللی داشــت ،کنار گذاشته شد تا
امانو اضافه شود.
نکته اخر هم که بد نیســت مورد توجه قــرار بگیرد،
این اســت که پایه انچــه در گــزارش ســال 2015منفی
است در 2011اســت .یعنی ارجاع شــده به سال .2011
اگر گــزارش 2011را نگاه کنید نوشــته که تــا .2003در
جمع بندی گزارش سال 2011تصریح شده که اطالعات ما
ادعایی نیست بلکه اطالعاتی است که از نظر اژانس موثق
تلقی می شــود که ایران تا 2003یک ســری فعالیت های
ســازمان یافته ای را داشــته و احتمال دارد بعد از این هم
پاره ای از انها ادامه داشته باشــد .انجا نگفته که احتمال
دارد پاره ای از اینها درحد تحقیق و توســعه باشــد بنابراین
نکته دوم این است انچه االن منفی است ،جدید نیست.
اما بحثی که دوستان منتقد عنوان می کنند این
اســت که پس اقایــان ظریف و عراقچــی و تیم
وزارت خارجه چه کاری در این مورد کرده اند؟ نکته
منفی که از 2011بوده هنــوز هم مانده و درواقع
از بین نرفته است .این را نقطه ضعف مذاکرات
می دانند.
به نظرم اصال این را نباید به ظریــف ،عراقچی یا
جلیلی و غیره نســبت داد .اصال موضوع پرونده هسته ای
را نباید به دوره های این شــکلی تقســیم کنیم .قطعا این
رفتارها تاثیرگذار بوده اند اگر قرار باشد این گونه نگاه کنیم
باید بگوییم چرا گزارش 2011گزارش منفی بوده اســت ؟
پایه همه تحریم ها و مذاکرات و حتــی پایه منفی ،2015
گزارش 2011اســت .یعنی باید برویم و بگوییم تیم های
قبلی بد عمل کرده اند؟ که غیرواقعی و غیرمنطقی است.
ما در 2011در شــرایطی بودیم که دســت پر نداشــتیم.
شــرایط 2011ما شــرایطی بود که از نظر هسته ای هنوز
پیشرفت هایمان تکمیل نشده بود و از نظر قدرت منطقه ای
مثل االن ،قدرت منطقه ای نداشتیم .فتنه 88اتفاق افتاده
بود و ما از نظر ســاختار سیاســی داخلی دچار ضعف های
اساســی بودیم و طبیعتا انها می خواستند فشار را زیاد کنند
و گــزارش 2011ایجاد شــد .در 2015بخــش زیادی از
ابهامات و نگرانی هایی که در 2011احتمال داده شده بود و
برپایه همان احتمال ،همه تحریم ها وضع شده بود ،منتفی
شده است .گزارش 2011گفته که تا 2003این اتفاقات
افتاده و چون این اتفاقات افتاده احتمال اینکه فعالیت های
هسته ای انحراف نظامی داشته باشد ،قابل توجه است و ما
نگرانیم و در 2015این نگرانی ها برطرف و عنوان شده که
این نگرانی وجود ندارد.
بحثی که االن وجود دارد این است که می گویند
اگر چه این قطعنامــه PMDرا می بنــدد ولی باب
اتهامات را باز می گذارد .همان طور که در گزارش
اژانس امده اســت و ایــران هم از ایــن گزارش
مطلع بوده و ایــن باب اتهامات را بــاز می کند که
شما که یک بار به ســمت نظامی بودن رفته اید،
چه تضمینی وجود دارد که دوباره نروید کمااینکه
اژانس هم تائید کرده شــما یک بار به این سمت
حرکت کرده اید!
البته خود اژانس هم تاکید کرده که بعد از ان دیگر
نرفتیم .این هم تعیین شــده و بعد از ایــن برمی گردیم به
قطعنامه شورای حکام.
ارزیابی شما از قطعنامه چیست؟
اینجا اصال بحث حقوقی یا دیپلماتیک نیســت و
به نظر می رسد فعال اراده سیاســی طرف مقابل بر این قرار
گرفته که برجام را اجرایی کند و این طبیعتا با هوشــمندی
اســت کــه مقام معظم رهبری به خــرج دادنــد .چون این
اراده سیاسی را دیدند ،شرطی را در نامه شان گذاشتند که
مجبور به بستن PMDشوند درحالی که در برجام ،اجباری
برای بسته شــدن PMDنبــود و چنین چیزی نبــود .یعنی
می توانست PMDبســته نشــود ولی برجام اجرایی شود.
رهبری در نامه شان شــرطی گذاشــتند که این موضوع را
کال ببندند .یعنی یــک امتیازگیری جدی کــه بر محتوای
برجام اضافه شد .باتوجه به این شــرط که گذاشته شده،
پیش بینی من این است که این اتفاق می افتد .یعنی چون
اراده سیاسی طرف مقابل بر این است که برجام را اجرایی
کند ،مجبور می شود که PMDرا ببندد .البته ممکن است
در روند تصویب قطعنامه موذی گری هایی داشــته باشــد
2
محمد ســعید احدیان بر این باور است که چون
اراده سیاســی طرف مقابل بر این اســت که برجام را
اجرایی کند ،مجبور می شــود که PMDرا ببندد .البته
ممکن است در روند تصویب قطعنامه موذی گری هایی
داشته باشد که بتواند به نفع خودش استفاده کند .با
او در این مورد گفت وگو کردیم.
که بتواند به نفع خودش اســتفاده کند .خیلی پیش از این
گفته ام که اصال مساله ای درمورد PMDوجود ندارد و حتما
بسته خواهد شد .تحلیل سیاسی می گوید که برجامPMD ،
را حتما می بنــدد .انچه رهبری می خواهنــد را مجبورند که
رعایت کنند چون می خواهند برجام را اجرایی کنند.
به هر حال تا کنون واکنش های متفاوتی در مورد
متن قطعنامه منتشر شده است .نظر شما در این
مورد چیست؟
خاکســتری اســت ،قوت و ضعف دارد .اشتباهی
که می کنیم این است که سیســتم وزارت خارجه و سازمان
انرژی اتمی باید نسبت به نقاط ضعف ،موضع گیری کند.
در 2011بســیار گــزارش منفی تر از 2015داشــتیم .ان
زمان البته رســانه ها و منتقدینی وجود نداشتند که در مورد
اینها صحبت کنند .امــا نکته مهم این بــود که جمهوری
اسالمی در قبال گزارش هایی که بخش های منفی داشت،
موضع می گرفت .وزارت خارجه مخصوصا در این موضوع
که به ســازمان انرژی اتمی برمی گردد باید رسما نسبت به
بخش های منفی که از گزارش 2011قبول ندارد ،صراحتا
موضع بگیرد و اجازه مشروعیت از طرف جمهوری اسالمی
به ان ندهد .موضع جمهوری اسالمی درمورد سازمان های
بین المللی از ابتــدا این بوده که انهایی کــه مطابق حق و
عدالت نمی دیده ،موضع می گرفته -از قطعنامه ســازمان
ملل گرفته تا قطعنامه های شــورای حکام -و در عین حال
از همه ســازمان های بین المللی در جهــت منافع خودش
استفاده می کرده اســت .یعنی هم قطعنامه سازمان ملل
را نامشروع می دانسته و قبول نمی کرده و اعالم کاغذپاره
بودن را هم کرده اســت و از طرف دیگــر از ظرفیت های
سازمان ملل برای کارهای خودش اســتفاده کرده است.
این سیاست کالن جمهوری اسالمی بوده و االن هم باید
ادامه داشته باشــد .تکه ای که قبول نداریم را باید شفاف
اعالم موضع کنیم و بگوییم اینجاها از نظر ما مردود است و
انچه محل بحث است را استقبال کنیم که باالخره حقانیت
ما را اثبات کردید.
سیاست خارجی
شر بزرگ نجات پیدا کردیم
از ّ
گفت وگویمثلثباحسنبهشتی پور
مثلث | شماره 291
طول نکشید .مساله سر این اســت که برخی نگران اند باز
دومرتبه بخواهند یک PMDجدید برای ما درست کنند که
اصال شدنی نیست PMD.جدید یعنی موضوعاتی را بگویند
که مثال قبال انجام می داده است ،درحالی که قبال همه را
پاک کرده اند .مانند این اســت که تمــام نمرات تجدیدی
و مــردودی کارنامه تان را پاک کــرده و برایتان مهر قبولی
می زنند .ایا امکان دارد که دومرتبه یک درس جدید برایتان
باز کنند و از ان از شما امتحان بگیرند؟
یعنی ما می توانیم اعتماد داشته باشیم که اقای
امانو دیگر هیچ سوالی را مطرح نمی کنند.
نمی تواند بکند چراکه موضوع بسته شده است.
می تواند طرح مشــکل کند چون بند 4به او این
اختیار را داده است و گفته اگر بروز مشکل داشته
باشید...
می گوید اگر طبق برجام ایران تخلفی انجام دهد
که در برجام هم تخلفی نیست .شما کارهای مشخصی را
انجام می دهیــد .عده ای که می گوینــد امنیت ملی ایران
به خطر می افتد ،درســت نیســت .وقتی کار درست انجام
دهید چرا باید امنیت ملی به خطر بیفتــد؟ این دیگر بهانه
ســانتریفیوژ الوده را نــدارد .ان موقع بوده کــه یک گاف
داده اند و سانتریفیوژی از پاکســتان گرفتند و دیده اند که
80درصد غنی ســازی شده اســت! اژانس هم سوال کرده
از انجا که ما می گوییم هنوز غنی ســازی شروع نشده پس
ماجرای این چیست؟ اما شش سال طول کشید تا ما ثابت
کنیم منشــا این خارجی بوده اســت .یعنی از پاکستانی ها
گرفتیــم .االن دیگــر امانو چنیــن گافی از مــا نمی تواند
بگیرد .یا اینکه دانشــمندان ما تصور می کردند درصورتی
که زیر 20درصد غنی ســازی کنند نیازی نیست که اژانس
مطلع شــود درحالی که چه یک درصد چه پنــج درصد باید
به اطالع اژانس برســد .این موردی است که البرادعی در
خاطرات خود می گوید .این جور موارد را گرفته اند که برای
ما پرونده ســازی کرده اند .االن دیگر این موارد را نداریم و
سیاست
نظر شــما راجع به متنــی که به عنــوان قطعنامه
منتشر شده چیست؟
به نظرم این متن زمینــه را فراهم می کند تا پرونده
ایــران به حالت عــادی برگــردد .در بند نهــم می گوید که
موضوع PMDمختومه اعــام می شــود و در بند یازدهم
قطعنامه های قبلــی را ( 12قطعنامه ای کــه علیه ایران در
شورای حکام صادر شده بود) ملغی می کند .در بند سیزدهم
هم راجع به ترتیبــات حقوقی اینده صحبــت می کنند و به
صراحت می گوید که بحث ارجاع دادن به شــورای امنیت
هم از نظر اژانس منتفی اســت که کار بسیار مهمی است.
ولی در مجموع بندهای 11 ،9و 13کامال نشان می دهد که
رویکرد به سمت این است که پرونده ایران را ببندند و از این
به بعد در چارچوب برجام و قطعنامه 2231با ما رفتار کنند.
اصل قطعنامه را چقدر مثبت می دانید؟
االن چند نگرانی مطرح اســت؛ نخســت اینکه از
انجا که بیان شــده اقای امانو همچنان گزارش دهد ،پس
پرونده ایران عادی نشــده که قرار است همچنان گزارش
برود .درحالی کــه انجا به صراحت می گویــد این گزارش
در زمینه راســتی ازمایی برجام اســت .یعنی گزارش اقای
امانو دیگر عنوان سرفصل PMDنخواهد داشت .یعنی از
خرداد سال 87مرتب اقای البرادعی و بعد از ان اقای امانو
در گزارش خود سرفصلی داشتند تحت عنوان ابعاد احتمالی
نظامی یا همان PMDکه از این به بعد دیگر این عنوان در
گزارش های امانو نخواهد بود ،بلکه می گوید مثال ایران چه
بخش هایی از برجام را اجرایی کرده است .مثال ایا اورانیوم
را غنی و مبادله کرده است یا نه؟
البته اینکه شما می فرمایید طبق بند 4است.
بله ،من به صــورت کلی در مــورد نگرانی عده ای
که می گویند چرا باز قرار است راجع به ایران گزارش دهد،
می گویم.
دقیقا در همیــن بند چهار می گوید؛ اگر مشــکل
خاصــی در اجــرای برجام پیــش ایــد ،مدیرکل
می تواند گزارش دهد .نکته مهم این اســت که
پس از طریق همین بند می گویند که هنوز باب ان
نقش بسته نشده است؟
مگر می شود نقش مدیرکل بسته شود! االن راجع
به کره جنوبی مگر وضعیت عادی اســت؟ ولیکن مدیرکل
اژانس اگر مشــکلی پیش اید که قبل امده بود راجع به کره
جنوبی یک گزارش داد اما انها امدند پاسخ دادند و یک ماهه
حل شد و مثل ما شش سال موضوع الودگی سانتریفیوژها
3
حســن بهشــتی پور نگاه مثبتی بــه قطعنامه
پیشــنهادیدراژانــسدارد.او دربــارهاینقطعنامه
می گوید«:درمجموعبندهای 11،9و 13کامالنشان
می دهدکهرویکردبهسمتایناستکهپروندهایران
راببندندوازاینبهبعددرچارچوببرجاموقطعنامه
2231بامارفتارکنند».مثلثبااودراینموردگفت وگو
کردهاست.
یکی از موفقیت های برجام ،شفاف ســازی سیاست های
ایران است .کارها دقیقا شفاف و روشــن است و بهانه ای
نمی توانند بگیرند .
تبصره 2بند 4خیلی نگران کننده است .می گوید
هرگاه مدیرکل دالیل منطقی مبنی به وجود موضوع
نگرانی داشته باشــد طبق قطعنامه 2231شورا
می تواند به شورای حکام برای اقدامات و همزمان
به شــورای امنیت گزارش دهد که معنایش این
است باب شورای امنیت بسته نشده است.
در ِ
خود برجام این پیش بینی شده است که اگر ما
تخلفی انجام دهیم انها مستقیما به شورای امنیت ببرند و
دیگر انقدر برایمان دنگ و فنگ پیاده نکنند .اما این مهم
است که ما قرار نیست تخلفی انجام دهیم.
ما تا االن هم می گفتیم که تخلفــی نکردیم .اما
اژانس این همه سال ماجرا را طول داد.
فرق االن با ان موقع این اســت که ما با مجموعه
اقداماتی که انجام دادیم ،بهانه را از دست انها گرفته ایم
درحالی که ان زمان بهانه را نگرفتــه بودیم و همچنان 66
بهانه تحت 12فصل به این اقایان داده ایم .گزارش امانو
را در نوامبر 2011بخوانید ،ببینید در 66مورد چه مواردی
ما را متهم کرده است؟ تمام انها پرونده سازی علیه ماست.
یک بخش اینها مربوط به این بوده که مثال چاشنی انفجار
از راه دور را برای تاسیســات نفت و گاز استفاده کردیم اما
انها می گویند که برای بمب هســته ای استفاده کرده اید.
یا مثال گوی فلزی را انفجار هسته ای ازمایشگاهی انجام
داده اید .امــا حاال دیده کــه اصال گوی فلزی نبــوده و در
گزارش نوشته که اصال گوی فلزی نیست .موارد اینها قبال
برای ما سناریوسازی شده اما االن روشن شده که هیچکدام
نتوانسته اثبات کند که ما می خواستیم بمب بسازیم .االن
دیگر چه بهانه ای برای ما بیاورند؟ یعنی بگویند که ما فالن
اقدام را انجام داده ایم! ما االن اقدامی را انجام نداده ایم.
در بند 10هم یک نگرانی وجود دارد که بحث ارائه
دسترسی اســت .مجددا تاکید می کند که ایران
باید به طور کامل و بــه موقع با اژانــس همکاری
کند از جمله از طریق اجــرای موافقتنامه پادمان
پروتکل الحاقی ...شــامل ارائه دسترسی .ما در
دسترسی ها همین االن هم با انها مشکل داریم.
نه ،مــا االن دیگر مشــکل مان را حــل کرده ایم.
توافقی بیــن ایــران و اژانــس در تیرمــاه انجام شــد که
دسترسی ها را تعریف کرده و با هم انجام داده ایم.
بحث بر سر این است که اگر دسترسی جدیدی
39
سیاست
40
مثلث | شماره 291
سیاست خارجی
انها تعریف کنند ،چه اتفاقی می افتد؟
باهم توافق می کنیم .مگر دسترسی جرم است؟
می گویند انکه حســاب پاک است ،از محاســبه چه باک
است؟ اما دوســتان نگران درمورد دسترسی می گویند که
می خواهند به کاخ ریاست جمهوری بروند.
بله ،یکــی همیــن اســت و اینکه ممکن اســت
دسترسی نظامی داشته باشند.
این حرف ها صحت ندارد .این حرف ها درســت
نیست .مگر ندیدید که پارچین را چگونه حل کردند؟ االن
امنیت ملی ما صدمه خورده است؟ 2004که شیان را دیدند
و 2005دوبار پارچین را دیدند و در 2015پارچین را دیدند
به امنیت ملی ما صدمه خورد؟ مدیریت شده است و مگر ما
ذست و پا بسته هســتیم که اینها هرکاری دلشان خواست
بیایند و بکنند!
پــس شــما قطعنامــه را کامــا مثبت و ســفید
می دانید؟
این یک قطعنامه است و ما را از یک شر نجات داده
است .من تعجب می کنم! قطعنامه ای است که ما را از یک
شر نجات می دهد .یک سناریوســازی علیه امنیت ایران
انجام داده بودند و حاال این قطعنامه ما را از این شر نجات
می دهد اما به برجام و پروتکل الحاقی استناد می کند که به
نظر دوستان فاجعه است .ببینید! اساسا نمی دانم دوستان
چه می گویند و هرچه فکر می کنم ،متوجه نمی شــوم .ما
درواقع در چارچوب برجام باید اقداماتی را انجام دهیم که
معلوم است چه اقداماتی است .اژانس هم بر این اقدامات
دقیقا نظارت می کند .درحالی که دوستان می گویند اژانس،
داور بی طرف نیســت و ممکن اســت غــرض ورزی کند.
درحالی که وقتی اژانس غرض ورزی می کرده است اقدام
سیاسی بوده است .در جنبه حقوقی و فنی ،اژانس سازوکاری
ندارد که بخواهد حقه بازی کند .مثل این است که ما کاری
را کرده ایم و اژانس بگوید که ایران این را نکرده اســت یا
برعکس کاری که نکر ده ایم بگویــد ایران این کار را انجام
داده که در سیستم انها نشدنی است .اگر می توانستند این
کارها را بکنند ،در عراق اورانیوم می گذاشتند و می گفتند در
عراق که اشغال شــده بود ،اورانیوم غنی شده هم بود .چرا
نکردند و چرا در بازدید از شیان چیزی نچسباندند که بگویند
این را پیدا کرده ایم .انها در سیستم فنی نمی توانند چنین
کارهایی را انجــام دهند .اوال ناظران ایرانی همراهشــان
اســت و ثانیا ،جنس ،نوع و مکانــش و ترکیباتش همگی
حســاب و کتاب دارد .اما ما همینطور در ایران می گوییم
که نه ،انها می توانند برای ما پاپوش درســت کنند .زمانی
برای ما پاپوش درســت می کردند کــه ما نــاوارد بودیم و
نمی دانستیم .دقیقا گاف های زیادی داده ایم و االن جای
بازکردن موضوع نیست.
ما االن در شرایط کامال روشن وشفاف هستیم و یک
شــرایط کامال معلومی داریم و اژانس هم نظارت خود را با
ما در چارچــوب برجام انجام می دهــد و پروتکل الحاقی و
این هم نامشروع نیست و چیزی است که خودمان توافق
کرده ایم .اگر چیزی را خالف پروتکل الحاقی یا برجام به
ما تحمیل کند ،نشدنی است .چراکه در این سیر به اندازه
کافی پخته شــده ایم .یعنی سیاسیون ما ،کارشناسان ما و
متخصصا ن ما همه خیلی پخته تر از سال 2001هستند.
االن دقیقا با زیر و بم های موضوع و جزئیات اشنا هستند و از
چگونگی موضوع اطالع دارند .اصال جای نگرانی نیست.
پس شما هیچ نکته ای در ان نمی بینید که ممکن
باشد عمال دردسرساز باشد؟
اگر بخواهیــم ایراد بگیریم صــد نکته درمی اورم
ولی کلیت ان ما را از یک شــر بزرگ که درســت 10سال
پیش از بهمن ماه سال 84با توطئه امریکا و اسرائیل علیه
ایران درســت کردند ،نجات می دهد .پیــام این قطعنامه
این است.
ن قطعنامه نه «هنر دیپلماسی» می خواست
ای
و نه دو سال مذاکره!
گفت و گوی مثلث با سیدیاسر جبرائیلی
نظروارزیابیشماازقطعنامهمنتشرشدهچیست؟
بند 9این قطعنامه کلیدی ترین بند است که می گوید
؛ از انجا که فعالیت های مندرج در نقشه راه برای روشن سازی
مسائل برجسته و حال در رابطه با برنامه هسته ای ایران طبق
برنامه انجام شد ،انجام این فرایند باعث می شود که موضوع
از روی میز شــورای حکام برداشته شــود .انها از کلمه close
استفاده کرده اند که در حقیقت می توان گفت پرونده PMDبا
اینقطعنامهخاتمهخواهدیافت.اینقطعنامهناظربهگزارش
11اذر اژانس است .منتهی یک سوال خیلی مهمی که االن
وجود دارد و پاسخ این سوال در اینده ممکن است مخاطرات
جدی را متوجه کشور کند این است که این پرونده چطور بسته
شد؟یعنیمختومهشدنپرونده PMDبهچهشکلیانجامشد؟
اژانس چه رایی صادر کرد که این پرونده پایان یافت؟ ســوال
این است که ایا اژانس ،ما را در این مناقشه حقوقی تبرئه کرده
یا محکوم مان کرده است؟ پاسخ این اســت که اگر در حوزه
وظایف حقوقی و قانونی اژانس سخن بگوئیم که درحقیقت
بررســی مواد هســته ای و ارائه گزارش درباره انحراف مواد یا
عدم انحراف مواد است ،رای به برائت ما داده است .این رای
برائت ،جدید هم نیســت و در تمام گزارش های اژانس درباره
ایران طی دهه های گذشته به عدم انحراف اشاره شده است.
دوستان ســفیدبین این گزارش ،این وجه گزارش را برجسته
می کنند .اما اگر در حوزه مســاله PMDکه ربطــی به اژانس
نداشــت و متاســفانه به ان ورود کرد ،بخواهیم پاسخ دهیم،
باید بگوییم اژانس رای به مجرمیت ایران داده است که البته
تکرار می کنم اساســا صالحیت قانونی ان را نــدارد .ماهیت
پرونده PMDاین بود که انها مدعی بودند ما برنامه تولید سالح
داشتیم! اینها نمی گویند برنامه هسته ای شما به سمت تولید
سالحرفته ،بلکهبااستنادبهمدارکیکهجعلیبودنانهاکامال
ثابتشده،مدعیهستندکهخارجازچارچوببرنامههستهای،
به صورت سازمان یافته ،توانمندی و تکنولوژی های مرتبط با
ی مرتبطی را نیز
تولید سالح را دنبال کرده اید و مطالعات علم
انجام داده اید .در ادعایی که اینها داشتند و در گزارش نوامبر
2011اژانس امد که به PMDموسوم است ،اصال این مطرح
نبوده که ایا مواد هسته ای ایران به سمت بمب منحرف شده یا
نه .گفتند شما یکسری تالش کرده اید که تکنولوژی EBWرا
دنبال کردید که مربوط به بمب است .تکنولوژی MPIرا دنبال
کردید که مربوط به بمب است .ادعا کرده بودند که شما یک
مدل کامپیوتری سالح هسته ای طراحی کردید و همین طور
یکساختارسازمانیبرایتولیدسالحایجادکردهبودیدو....
االن این یک نکته سفید در گزارش اژانس است که ثابت شده
مواد هسته ای ما هیچ انحراف نظامی نداشته است اما اینها از
ان طرف بر ادعاهای دروغی که مطرح کرده بودند ،مهر تائید
زده اند.درگزارشاژانساینعبارتبهصراحتهستکهایران
فعالیت هایی را به صورت ســازمان یافته تا 2003و به صورت
غیرسازمان یافتهتا 2009دررابطهباسالحهسته ایانجامداده
است .اینگزارشبهچنددلیلمردوداستو وزارت خارجههم
باید در اظهارنظر خود این قضیه را کامال مردود اعالم نموده و
مطالعات اژانس را رد کند .به دلیل اینکه اوال اژانس در گزارش
خودهیچاستنادینکردهکهبرچهاساسیبهایننتیجهرسیده
که ایران این فعالیت ها را انجام داده است .ایا شما که مدعی
هســتید ایران فعالیت هایی را انجام داده است ،برای ادعای
خود سندی ارائه کرده اید؟ هیچ ســندی ارائه نکرده اند منتها
پذیرش این گزارش و بسته شدن پرونده PMDبه این طریق به
معنیپذیرشادعاهایدروغیناژانساست.اگراینادعاهارا
4
سیدیاسر جبرائیلی نسبت
بــه متن قطعنامه منتشــر شــده
انتقاداتــی دارد .او در ایــن مورد
می گوید« :مساله را باز گذاشتند
تا هــر وقــت اراده کننــد ،دوباره
پرونده را به همان حالت به شورای امنیت برگردانند».
بپذیریموپروندهبهشکلدروغینبستهشودیعنییککارنامه
سیاهیبرایخودمانتثبیتکردهایموبرمبنایهمینادعادر
ایندهخواهندگفتکهشمابازهمخارجازمحیط هایهسته ای
وبدوندرگیرکردنموادهسته ای،دنبالتکنولوژیبمبهستید
ومامی خواهیمازمراکزنظامیتانبازدیدکنیم ؛چونپروتکل
الحاقی را نیز اجرا می کنیم ،بر مبنای این پروتکل باید به انها
اجازهدهیمواگرندهیم،تحریم هابازخواهدگشت.یعنیاین
نحوهبستهشدن PMDیکمشروعیتوتوجیهیبرایادعاها
و بازرسی های بعدی ایجاد خواهد کرد .شاید پرونده گذشته ما
بسته شود ان هم بسته شــدن نه به معنای تبرئه شدن بلکه به
معنایمحکومشدنومجرمشناختهشدن،امادرایندهبرمبنای
همین امر مخاطرات امنیتی جدی متوجه کشور خواهد شد.
در بخش دوم بند 4قطعنامه بیان شــده که امکان اینکه
دوباره پرونده را به شورای امنیت ببرند ،وجود دارد .ایا این
موضوعطبیعیبهنظرمی رسد؟
اینهادرایندههمتضمیننمی دهندکهچنیناتهاماتی
مطرح نکنند .یعنی مساله را باز گذاشتند تا هر وقت اراده کنند
و ادعایی مطرح کردند که ایران بــه تعهداتش عمل نکرده یا
سندیجعلکنندکهبگویندایراندنبالبمببودهاست،دوباره
پروندهرابههمانحالتبهشورایامنیتبرگردانند.
بند 10هممشکل سازبهنظرمی رسد؛انجاکهبحث
دسترســی ها را مطــرح می کند .دوســتان بخش
«شامل ارائه دسترسی» را شامل درخواست هایی
جدیدازسمتانهامی دانند،خصوصادسترسی های
نظامی و این را به عنوان یک نقطه ضعف می دانند.
نظرشماچیست؟
اگر دقت کنید در همیــن بند 10بر ارائه دسترســی
بر اســاس پروتکل الحاقی تاکید می کند .وقتی اینها مساله
دسترسیرادرکنار PMDمی اورندویکگزارشهممنتشروما
رامحکومکرده اند،درواقعمی خواهندهمینرابرایادعاهای
بعدی دررابطه با بازرسی ،مستمسک قرار دهند .نگرانی هایی
که درمورد اجرای پروتکل الحاقی داشتیم در اینجا هم به نحو
دیگریخودرانشانمی دهد.
گزارش سیاه و بدترین گزارش منتشرشده درست
است؟
اینتعبیر،تعبیرکامالدرستیاست.ازابتدایبرنامه
هسته ای مان دعوا بر ســر PMDبوده است و انها مدام ادعا
می کردند که ایران دنبال سالح اســت و ما هم این ادعا را رد
می کردیم .االن کل دعوای 12ساله در این گزارش اژانس
جمع بندیشدهومامحکومشده ایم.دربندهایمختلفتاکید
شده که ایران قبال مواردی را بیان کرده بود که در مطالعات
مبتنی بر نقشه راه (پیرو برجام) مشخص شد که ایران دروغ
می گفته است! اگر بنای کشور بر این بود که پرونده مناقشه
هسته ای اینگونه بسته شود ،نه به «هنر دیپلماسی » نیاز بود
و نه به 2سال و اندی مذاکرات فشــرده و به کار گرفتن همه
ظرفیتوزارت خارجهکشور.
سیاست
گفت وگوی ویژه
یکی از مولفه های تعیین کننده در انتخابات پیش رو تصمیمی است که
حامیان سیاسی دولت یازدهم یا همان جریان اعتدال خواهد گرفت .اینکه
انها به اصالح طلبان نزدیک خواهند شــد یا ترجیح می دهند با اصولگرایان
ائتالف کنند .در این میان این حزب اعتدال و توسعه است که به عنوان حزب
منسوب به حسن روحانی در این مورد بیش از سایرین زیر ذره بین است.
عقل می گوید الریجانی ،دل می گوید عارف
لو توسعه
گفت وگوی مثلثباغالمعلیدهقان،سخنگویحزباعتدا
مثلث | شماره 291
تحت چــه عنوانــی؟ هیات امنا بودند یــا معتمد
حزب؟
البته در حزب به ان شکل هیات امنا نداریم .معموال
یک هیات موســس داریم کــه نام اقای روحانــی جزو ان
بنیانگذاران در اساسنامه هم نیست.فکر می کنم به عنوان
معتمد یا یکی از پدران معنوی .البتــه اگر بگوییم معتمد،
بهتر است.
ایــن ارتبــاط در ایــام نزدیــک بــه انتخابــات
ریاست جمهوری بیشتر شد؟ یعنی اقای روحانی
مســتظهر به حمایت شــما وارد انتخابات شدند
یا اینکــه وقتی تصمیم گرفتند شــما به ایشــان
پیوستید؟
اقای روحانی به عنوان شخص حقیقی ستاد خود
را داشــت و این ســتاد اعم از حزب اعتدال و توسعه بود.
اتفاقا ســاختمانی در خیابان پاســداران طبقه پنجم ستاد
اختصاصی ایشان و طبقه چهارم ،اعتدال و توسعه بود .در
ستاد اقای روحانی ،اقای یونســی بودند که جزو مجموعه
سیاست
شــاید وقتی نام اعتدال و توسعه به میان می اید
اولین چیزی که به ذهن می رسد این باشد که این
تشکل اقای روحانی اســت .به یک معنا اعتدال
و توســعه همیشــه حزب اقای روحانی به شمار
می امده است .برای شروع لطفا بفرمایید نسبت
تاریخی اقای روحانی با حزب شما چیست؟
از اغاز پیدایش حزب اعتدال و توســعه از ســال
،1378اقای دکتر روحانی از مشــوقین تشکیل این حزب
بودند .پس از مشــورت هایی که اقای هاشمی رفسنجانی
با اقای روحانی داشــتند این حزب نیمه دوم 1378اعالم
موجودیت کرد .به نظرم انتخاب اسم هم با مشورت همین
دوستان بوده که مورد تائید قرار گرفته است .اقای روحانی
در مجلس چهارم و پنجم ،نایب رئیــس مجلس بودند ،در
کنار ایشان هم هیات رئیســه ای وجود داشت که از جمله
شاخص ترین اعضای ان ،اقای دکتر نوبخت بود .بنابراین
یک همدلی و پیوند عاطفی همیشه میان اقای روحانی با
دبیرکل حزب اعتدال و توسعه از ان زمان که اقای دکتر در
مجلس بودند ،وجود داشت .در ان سال ،باتوجه به اینکه
از مدتی قبل ،کارگزاران هم که نزدیک به اقای هاشــمی
بودند تقریبا در جبهه اصالحات ادغام شــده بودند ،به نظر
می رسید که حضور جریان اعتدالی که بتواند در حدفاصل
دو جناح حرکت کند ،یک ضرورت اســت .بــا تائید اقایان
هاشــمی و روحانی و با حضوراقای دکتــر نوبخت ،اقایان
ترکان و نعمت زاده ،محلوجی ،خانم پیشگامی فر و در ان
زمان هم اقای ضرغامی که نیز در مقطعی معاونت پرورشی
یکی از وزرای امــوزش و پرورش را داشــتند هم بودند این
مجموعه شــکل گرفت .بعدهــا هم که نســل دیگری به
این مجموعه پیوســتند ،اقای روحانی ارتباط خود را با این
مجموعه حفظ کردند و اگر الزم می شــد در جلسات حزب
برای انتخابات شوراها ،برای انتخابات مجلس ،تشریک
مساعی می کردند و نظر می دادند.
حزب اعتدال و توسعه که از بدو تاسیس تاکنون
به نوعی تشکیالت منسوب به حسن روحانی به شمار
می رود حاال فاز تازه ای از فعالیت های خود را در استانه
انتخابات مجلس دهــم اغاز کرده اســت .تازه ترین
تحول در مورد انها این اســت که همزمان با تشــکیل
ستاد انتخاباتی شان از ادامه حضور در جلسات شورای
عالی سیاست گذاری اصالح طلبان خودداری کرده اند.
در مورد این حزب ،گرایش های موجود در ان ،نسبت
سیاســی با دولت یازدهــم و دو جنــاح اصالح طلب و
اصولگرا و چگونگی ورودشــان بــه انتخابات مجلس
اینده با غالمعلی دهقان ،ســخنگوی حزب اعتدال و
توسعه گفت وگویی تفصیلی انجام دادیم.
ما نبودند .اقای حســین فریدون ،اخوی شان خیلی فعال
بودند که باز جزو مجموعه ما نبودنــد .اقای علوی هم ان
روزها یکی از پاهــای ثابت مجموعه شــان بودند که جزو
مجموعه ما نبودند .غیر از این دوستانی که نام بردم ،اقای
دکتر نوبخت ،اقای ترکان ،اقای نعمت زاده ،اقای بانک و
اقای واعظی هم بودند .یعنی می توانم بگویم ستاد اقای
روحانی فراتر از ســتاد اعتدال و توســعه بود و ما هم ستاد
خاص خودمان را داشــتیم که حمایت معنوی می کردیم.
ما این تحلیل را داشتیم که اقای روحانی می تواند خیلی از
مشکالت کشور را حل کند.چون قدرت اجماع سازی دارد
و مورد تائید نظام و شورای نگهبان است .هیچ وقت از یاد
نمی برم صادق زیباکالم وقتی اقای روحانی مطرح شــده
بود ،در مصاحبه ای عنوان کرده بود که ایشان 3 ،2میلیون
بیشــتر رای ندارد .اقای روحانی این پتانسیل را داشت که
بتواند در انتخابات بدرخشد.
االن در کابینه بخــش قابل توجهــی از اعضای
حزب حضور دارند.
بله همین طور اســت.اقایان نوبخــت ،واعظی،
نعمت زاده ،بانــک (معاون نهاد) و نیروهایی هم هســتند
که رسما جزو ما نیســتند اما شــاید در مقطعی در جلساتی
بوده اند .شــاید کمتر کســانی بدانند که اقای علی جنتی
یکی از کسانی است که در بنیانگذاری حزب نقش فراوانی
داشته اســت .اقای جنتی در کنگره دوم حزب در سال 82
انتخاب شــدند اما از انجا که ان زمان وزارت خارجه بودند
مقید بودند که یا حزبی باشند یا وزارت خارجه ای که ایشان
از حزب خارج شدند.
دیگر چه کسانی از دولتی ها این نسبت را با شما
دارند؟
اقای سلطانی فر هم به ما نزدیک است.
اقای علوی چطور؟
اقای علوی را هیچ گاه در حزب اعتدال و توســعه
41
احزاب و شخصیت ها
سیاست
42
مثلث | شماره 291
ندیدیم .تنها برای اولین بار در ســتاد اقای روحانی در اذر
91ایشان حضور یافت .هیچ وقت جزو مجموعه ما نبودند
همان طور که اقای یونسی هم هیچ وقت نبودند.
بعد از انتخابات رابطه شما با اقای روحانی چگونه
شد؟
دیدار رســمی نداشــتیم که مثال در قالب شورای
مرکزی باشد .البته غیررسمی هم نداشتیم.
یعنی عمال انتخابات و رئیس جمهور شدن ایشان
سبب شــد که ارتباط شــما با اقای دکتر روحانی
قطع شود؟
نمی توانیم بگوییم قطع شده ،چراکه دبیرکل این
مجموعه ،وزیر مخابرات ،اقایــان نعمت زاده و ترکان الیه
یک اقای روحانی هســتند .در حقیقت اینکه مجموعه ای
از اعتدال توســعه فراتر از دولت دیدار داشته باشد ،نبوده
است.
در واقع می خواهم بپرســم رئیس جمهور شدن
اقای روحانی باعث تقویت حزب شــما شــده یا
ضعف ان؟
همه به مــا می گوینــد کــه در روزگار غربت اقای
روحانی این اعتدال و توسعه بود که از او دعوت کرد و این
ســخنگو بود که اولین بار عنوان کرد و بارهــا و بارها تاکید
بر حضور دکتر روحانی داشــت .حتی کیهان در 7دی 91
نوشــت که چراغ روحانی را این حزب روشن کرد و سخنگو
گفت که ایشان می تواند عزت ،حکمت و مصلحت را عملی
کند .باتوجه به اینکه بعدا جبهه اصالحات در دقیقه 90به
مجموعه ما پیوستند این افتخار برای اعتدال و توسعه در
تاریخ ثبت شد که اولین مشوق اقای روحانی برای نامزدی
ما بودیم.
اعضای مهمی از شــما به الیه یــک کابینه اقای
روحانی پیوســتند .ارتباط افــرادی مانند اقایان
واعظی یا نوبخت با حزب چگونه است؟ ایا انها هم
مثل اقای روحانی کم پیدا شده اند؟
واقعیــت این اســت کــه ما خیلــی هم بــه دلیل
مشــغله های اجرایی شــان ،انتظار نداریم .شخصی مثل
اقای نوبخت مسئولیت های زیادی برعهده دارند.
چراغ حزب خاموش شده است؟
نه ،روشن است اما در سطح دیگری.
یعنی در سطح خیلی ضعیف تری؟
نه ،نمی گوییم ضعیف تــر بلکه می توانیم بگوییم
اتفاقا فعال تر هستیم.
ولی با الیه دو خود درحال حرکت است.
به این معنا که کارهای اجرایی با الیه دو است اما
اینگونه نیست که دوستان ما را فراموش کرده اند یا ما انها را
فراموش کرده ایم .بجز اقای دکتر نوبخت که هم سخنگو
صادق زیباکالم وقتی اقای
روحانی مطرح شده بود ،در
مصاحبه ای عنوان کرده بود
که ایشان 3 ،2میلیون بیشتر
رای ندارد
و هم مسئول بودجه کشور است ،ولی بقیه دوستان که در
قوه مجریه هستند اینطور نیست که به حزب بی توجه باشند و
تقریبا می توانیم بگوییم حضور قابل قبولی دارند.
یعنــی مثــا اقــای نوبخت بعــد از کنگــره هیچ
حضوری در حزب نداشته اند؟
عذر ایشان را به خاطر مشغله هایشان پذیرفته ایم.
چرا دبیــرکل را تغییر نمی دهید؟ غیبت دو ،ســه
ساله دبیرکل یک حزب عجیب به نظر می رسد!
مجمع عمومی در کنگره اتی ،باید شورای مرکزی
را انتخاب کند.
چه زمانی؟
فعال در اختالف نظر است .عده ای معتقدند قبل
از انتخابات اسفند باشد و نظری که غالب است وعده سال
اینده را می دهد.
این به خاطر این است که دبیرکل و شورای مرکزی
را تغییر دهید؟
ما طبق اساســنامه قانون احزاب و ائین نامه های
وزارت کشور ،هرچند وقت یکبار باید کنگره داشته باشیم و
وقت ان فرا رسیده است.
ایا حتی زمزمــه اینکه یک نفــر جایگزین دبیرکل
باشد که حزب را پویاتر کند نیز وجود ندارد؟
وقتی می گویید حضور ندارد ظاهرا فحوای کالم
شما حضور فیزیکی است .ایا صرف حضور فیزیکی همه
مشکالت را حل می کند؟
یعنی ایشــان نامه نگاری می کند یا تماس تلفنی
می گیرند؟!
به هر جهت با اقای دکتر...
ایا ایشان در تحوالت پیرامونی حزب هستند؟
بله ،اینطور نیســت که واقعا دیگر حزب را مطلقه
کرده باشند و طالق داده باشند .ما االن رئیس هیات اجرایی
داریم که اقای بانک هستند و ایشــان در ارتباط با دبیرکل
هستند یا ِ
خود سخنگو.
چندبــاری اقایان بانــک و واعظی در اســتا ن ها
ســخنرانی های حزبی داشــته اند .ایا این اتفاق
ادامه دار است؟
باید به سوال جور دیگری پاسخ دهیم؛ که ایا منع
فعالیت حزبی برای کسانی که عضو کابینه در ایران هستند،
وجود دارد؟ ظاهرا کسی مخالف این نیست.
اما االن شــرایط فــرق می کند .زمــان زیادی به
انتخابات باقــی نمانده .ممکن اســت این بحث
پیش بیاید کــه وزیر اقــای روحانی در اســتانه
انتخابات در شهرستانی به نفع یک حزب صحبت
کرده است!
درســت اســت و ممکن اســت این پیــش بیاید.
دوستان ما باید متوجه باشند و یکی از انتقادهایی که قبال
در کابینه های قبلی می شد ،همین بود .این شائبه را باید از
خودمان دور کنیم.
تا جایی که از حزب و اعضا و دوستان شما به یاد
دارم و بعضــا اکنون در کابینه هــم حضور دارند،
یکی از انتقاداتی که به احمدی نژاد داشــتند این
بود کــه مثال چرا اقــای الهام و فــان وزیر زمان
ســخنرانی به طرفداری از کسی سخنرانی کرده
اســت .ایا این اتفاق االن برای شما همچنان بد
است یا دیگر بدی سابق را ندارد؟!
باید این سوال را اصالح کنم؛ اگر انتقادی به اقای
الهام بود به دلیل اینکه عضو شورای نگهبان بودند.
اما غیر از اقای الهام دیگرانی هم بودند!
بله ،اقای الهــام در انتخابات ،88عضو شــورای
نگهبــان بودنــد و ان موقع شــورای نگهبــان ،داور بازی
بــود بنابراین بایــد رعایت می کــرد اما صراحتــا دیدیم که
رئیس جمهور وقت اعالم کرد :احمدی نژاد یعنی مشــایی
و مشــایی یعنی احمدی نژاد و در دولت های قبلی هم مثل
دولت اصالحات برخی از وزرا ،حزبی بودند و همینطور در
دولت اقای هاشمی.
ایا برنامه ای هســت که مثال اقای واعظی در یک
اســتان برای تشــکیالت و فهرســت اعتدال و
توسعه سخنرانی کند؟
نه .االن که مقدمــات ســازوکار انتخاباتی مان را
فراهم کردیم ،چنین چیزی پیش بینی نشده است هرچند که
هنوز وارد مصادیق نش ده ایم و بیشتر مظنه با اصالح طلبان و
اصولگرایان است که در هر شهر چند کانون هست .حرف
اخر را شورای نگهبان می زند اما اگر از من می پرسید خودم
کامال مخالف این هستم چراکه باید نشان دهیم نه تنها این
دولت بلکه همه انتخابات ما مورد تائید مقام معظم رهبری
بوده است و دولت ها تالش کرده اند که شبهه ای به وجود
نیاید و اگر همزمان شبهه ای به وجود امد باید درسی باشد
که دیگر تکرار نکنیم.
شــما می گویید اقــای روحانــی نه عضــو هیات
موســس بوده اند و نه نســبت تشــکیالتی روی
کاغذ داشته است ،اما به هر حال این تشکیالت،
حزب اقای روحانی به شمار می اید ؛الاقل از دید
ما! چه اینکه بخش قابل توجهی از حزب به کابینه
منتقل شده است .شــاید اینطور تفسیر شود که
فهرست اعتدال و توسعه برای انتخابات مجلس،
فهرست مدنظر اقای روحانی است .یعنی لیست
اقای روحانی در انتخابات اســت .همان طور که
مثال گفته می شد «رایحه خوش خدمت» لیست
اقای احمدی نژاد است .یا مثال لیست کارگزاران،
لیست اقای هاشمی است .ایا فهرست اعتدال و
توسعه لیست اقای روحانی است؟
ببینید! یا ما باید نیت خوانــی کنیم که ببینیم اقای
روحانی واقعا اینگونه فکر می کند؟ که بنــده این کار را بلد
نیستم و فکر می کنم کار درستی هم نیست .اما برای اینکه
به این ســوال پاســخ دهم باید تاریخ را کالبدشکافی کنم.
از جهت سیاســی ،اقای روحانی در کجای بازی سیاســی
ایران قرار دارد؟ نظرش راجع به جناح ها چیست؟ به نظرم
باید به دهــه 60و مجلس دوم و مجمع عقــا برگردیم که
ت که مجلس عقال هم چپ ان موقع
بارها اقای روحانی گف
بود و هم راســت ان موقع .کابینه ایشــان هم متشکل از
اصالح طلبانی نظیر خانم ابتکار ،اقای ربیعی ،اقای حجتی
و اصولگرایانــی نظیر اقای رحمانی فضلــی ،پورمحمدی
و اخوندی اســت و ایــن طیفی که بــه ان میانــه و معتدل
می گوییم مثل اقایان نوبخت ،واعظی ،جنتی و نعمت زاده.
شم سیاسی اقای روحانی اینگونه نشان می دهد که همیشه
خواسته اســت فراتر از یک جناح و حزب عمل کند و دلیل
موفقیتش در انتخابات 92هم همین بود که برچسب حزبی
و جناحی نخورده بــود .اقای روحانی ،نــگاه عامی گری و
طرفداری از یک حزب ندارد و می خواهد فراتر از یک حزب
و جریان حرکت کنــد درحالی که یار گیری شــان در کابینه
هم نشان دهنده همین است.فکر می کنم ایشان مجلسی
می خواهد که رادیکال هایش به حداقل برسند.
اقای روحانــی چه تالشــی می کند که بــه اینجا
برسد؟ یعنی از طریق تقویت بال اعتدال و توسعه
می خواهد به این خواسته خود برسد؟
زمانی فردی خواسته ای دارد و تالش می کند که
ان خواسته را عملیاتی کند و زمانی هم فردی خواسته ای
دارد ولــی شــرایط اجتماعــی بــه او کمک می کنــد تا به
خواسته اش برسد .فکر می کنم در مورد اقای روحانی شرط
دوم اســت .یعنی اقای الریجانی هم به نظــرم به اعتدال
رسیده است.
شاید هم فکر می کند لیســت اعتدال و توسعه،
شبیه ان چیزی اســت که او می خواهد .یعنی از
احزاب و شخصیت ها
مثلث | شماره 291
علی جنتی یکی از کسانی است
که در بنیانگذاری حزب نقش
فراوانی داشته است
سیاست
عارف تا الریجانی را در بــر می گیرد .حمایتش از
این لیست و اینکه برداشت شود اعتدال و توسعه
لیســت اقای روحانی اســت تا رای بیاورد شاید
چندان هم مخالــف نظر رئیس جمهور نباشــد.
می خواهم بگویم شاید دو طرف هم بدشان نیاید
که این لیست به لیست اقای روحانی شهره شود!
خب بلــه ،به هر حال ما منســوب به حــزب اقای
روحانی هستیم ،درست یا نادرســت و تالش هم می کنیم
که دولت با لیست ما تقویت شود.
ایا اقای روحانی هم این اتفاق را دوست دارد؟
با توجه به برداشتی که از اقای روحانی دارم ،فکر
می کنم ایشــان اوال یکی از خواسته هایش می تواند این
باشد که تندروی ها به حداقل برســند تا کار کشور بیشتر
به سامان برسد و مانند مجلســی که ظرف دوسال نسبت
به مجالس قبلی رکورددار شد ،نشود .وزرا وقت بیشتری
برای کارهای ایجابی کشــور داشته باشــند و دوما اینکه
توان کارشناسی مجلس باال باشد .این از انجا مشخص
اســت که در صحبت های چندی پیش شــان به مجلس
اول اشــاره کرد در حالی که به هیچ مجلسی اشاره نکرد.
به نظر می رسد ایشان نه اینکه نوســتالوژی مجلس اول
را داشته باشــد اما این مجلس در بحبوحه اوایل انقالب
شکل گرفت و متشکل از نیروهای کار ا بود .جالب اینکه
از همه طیف های انقــاب هم بودنــد .ان زمان اقایان
بازرگان ،ابراهیم یزدی که از نهضــت ازادی ها که امروز
ملی -مذهبی خوانده می شوند ،اقای ایت از طیف نزدیک
به مظفر بقایی و حزب جمهوری اسالمی ،احمد کاشانی
پسر ایت الله کاشانی ،اقایان هاشــمی و روحانی .احمد
توکلــی ،عطاءالله مهاجرانــی و از طیف های مختلف در
ان مجلس حضور داشتند .اگر اشتباه نکنم اقای موسوی
خوئینی ها و اقای مصطفی معین حضور داشــتند که نفر
اول هم فخرالدین حجازی شد .مجلس پروپیمانی بود و
سر بزنگاه ها هم در کنار انقالب بودند .می خواهم بگویم
مجلس اول که اقای روحانی نامش را بردند ،به این دلیل
است که می خواهند مجلســی باشد که تنها یک جناح در
انجا غالب نباشد.
از نظر شما اقای روحانی همان اقای روحانی است
که شما از قبل می شناسید یا تغییر کرده اند؟
اخیرا در جایی خواندم کــه احتماال اقای معین فر
یا صباغیــان (نیروهای ملــی -مذهبی) گفتــه بودند واقعا
اقای روحانی هم در همان مجلس اول نشــان می داد که
ی ازادیخوا ه و باانصاف نســبت به جناح سیاسی
شــخصیت
است .کارنامه شان در مجلس دوم هم تشکیل مجمع عقال
بود .اتفاقا فکر می کنم اقای روحانی ،رئیس جمهور همان
اقای روحانی است منتها بنا به دالیلی تفکرشان در دهه 70
و 80کمتر اجازه ظهور و بروز داشــت و در حاشیه سیاست
بود .حتی در همین انتخابات هم دیدیم که اول در حاشیه
بود و بعد از عدم احراز صالحیت اقای هاشمی بود که موجی
درست شد .فکر می کنم اقای روحانی خودش است و هیچ
تغییری نکرده است.
دلیل اینکه این سوال را پرسیدم این بود که برخی
افراد برخالف شــما فکر می کنند .البته همیشــه
می گویند که این خاصیت قدرت است که وقتی به
انسان می رسد با تغییراتی مواجه می شود .اجازه
دهید مصداقی صحبت کنیم .مثال اقای روحانی
انتقادی به اقای احمدی نژاد داشــت و ان اینکه
چرا مجمع را به رســمیت نمی شناســد .اما االن
اقای روحانی هم به مجمع نمی رود و ظاهرا بر سر
یکی ،دو موضوع در مجمع ناراحت است .یکی،
دوبار دیگر هم این اتفاق و رفتار را از ابتدای دولت
تا االن دیده ایم .ایا این را باید به مثابه یک تغییر
در اقای روحانی ببینیم؟
یعنی االن به گونه ای اســت که غیبت ایشــان به
چشم امده اســت؟ ایا با سفرهای اســتانی تداخل نداشته
است؟
حتی یکی ،دو نفر از اعضا در مصاحبه هایشــان
عنوان کرده اند که اقای روحانی از ســر دلخوری
در جلسات شــرکت نمی کند و این درحالی است
که ایشــان به این مصاحبه ها هم واکنش نشان
نداده اند.
شــاید ســخنگوی دولت خیلی بهتر از سخنگوی
حزب اعتدال و توسعه...
ایشان محدودیت دارد ولی شما ندارید.
اتفاقــا من بــه صراحت لهجــه معروفــم .به نظر
می رسد این سوال را با توجه به نزدیکی سخنگوی دولت در
کابینه به رئیس جمهور بهتر بتواند پاسخ دهد.
نظر شما چیست؟
جســته و گریخته شــنیده بودم که مواردی بوده
اســت اما اگر بخواهیم براساس منطق اســتقرا از این کار
نتیجه گیری کنیم که البد چیزی بوده! را مطمئن نیستم.
رئیس مجمع و اقای روحانی شخصیت های خیلی نزدیکی
به هم هســتند .دقیقا نمی دانم و نمی توانــم ارزیابی کنم
ضمن اینکه ســخن شــما را هم رد نمی کنم .نمی خواهم
فرافکنــی کنم و شــخصیتم طوری نیســت کــه بخواهم
ماست مالی کنم.
بحث دیگری که راجع به حزب اعتدال و توسعه
مطرح است اینکه قبل از ریاست جمهوری اقای
روحانی می گفتند اگر کارگــزاران بال چپ اقای
هاشمی است ،اعتدال و توسعه هم بال راست او
است .یعنی درواقع یک پله باالتر از اینکه حزب
اعتدال و توســعه را حزب اقای روحانی ببینند،
حزب اقای هاشــمی می دانســتند .چــون اقای
روحانی درواقع تا قبل از انتخابات و شــاید هنوز
هم این طور باشد ،فرد منتسب به اقای هاشمی
به حســاب می امد .ایا این تعبیر در مورد نسبت
اعتدال و توسعه و اقای هاشمی درست است؟
این را اولین بار بعد از تشــکیل اعتدال و توســعه
اقای قوچانی در ارایش سیاسی 1378اعالم کرد .دلیلش
این بود که فائزه هاشــمی در جبهــه اصالحات می گنجد
و فاطمه هاشمی جزو موسسین ماســت .تحلیل این بود
که موضع این دو خواهر دقیقا یکی نیست و اعضایی هم
که در کارگزاران هســتند گرایش به اصالحات داشتند اما
اعضایی که در اعتدال و توســعه بودند ،مثــل ِ
خود اقای
نوبخت که هیات رئیسه بود و اقای ناطق نوری که به حسن
روحانی نزدیک بودند می شــد جنس دو شورای مرکزی را
خیلی یکسان ندید .هرچند اقایان ترکان و نعمت زاده جزو
بنیانگذاران اولیه کارگزاران بودند منتها بعد از اینکه مقام
معظم رهبری تاکیــد فرمودند که وزرای دولت هاشــمی
جزو شــورای حــزب مرکزی نباشــند با اینکــه گروهی 16
نفره کارگزاران را تشــکیل می دادند اما همان شــش نفر
باقــی ماندند؛ اقای محمد هاشــمی ،مرحــوم نوربخش،
مهاجرانی ،هاشمی طبا ،شهردار تهران و به نظرم یک نفر
دیگر که البته اینها هم بعد از دوم خرداد به سمت مجموعه
اعتدال و بنیانگذاران ما نزدیک شدند .باید قبول کنیم که
باالخره یک اختالفی بین این دو شورای مرکزی از جهت
ســابقه تاریخی شــان ،در اغاز بود .نیروهایی که شورای
مرکزی اعتدال را تشکیل می دادند ،گرایش اصولگرایی
یا محافظه کاری شــان در ان مقطع نمود بیشتری داشت.
مثل اقایان واعظی و نوبخت.
گفتید باتوجه به اینکه اقــای روحانی اصال هیچ
نسبت تشکیالتی با شــما نداشت اما در جلسات
به عنوان پــدر معنوی یــا معتمد می امــد .اقای
هاشمی چطور ،شرکت می کرد؟ ایا شورای مرکزی
جهت مشــورت و نه فقط صرف دیــدار نزد اقای
هاشمی رفته است؟
با اقای هاشــمی هم دیدارهای سالیانه داشتیم.
در سال های 81 ،80و .82شــورای مرکزی جهت کسب
رهنمــود مراجعه می کــرد ،درحالی که محرمانــه نبود و به
صورت علنی در مطبوعات منعکس می شد.
یعنی همان نســبت پدر معنوی که راجع به اقای
روحانی می گویید ،اقای هاشــمی هم برای شما
نسبت پدر معنوی داشته و دارد؟
واقعیت این اســت اگر قرار باشــد جریانــات را به
جریان اصولگرا ،میانه یا اصالح طلب تقسیم بندی کنیم،
این دو شخصیت ،همیشه شخصیت های محوری جریان
میانه محســوب می شــدند .یعنی ارتباط حــزب اعتدال و
ی ترجیح دهد و همه
توسعه این گونه نبود که یکی را بر دیگر
را در یک راستا می دیدیم؛ افکار و اندیشه هایشان را .اما از
جهت تشکیالتی تیم اعتدال و توســعه در همان سازوکار
اقای روحانی بودند.
یعنی بیشــتر به ســمت اقای روحانــی بودید تا
اقای هاشمی.
نه .اقای روحانی ،رئیس مطالعات اســتراتژیک
مجمــع بودند و معــاون اقتصادی شــان اقــای نوبخت و
معاون سیاســت خارجی شــان اقای واعظی و در مقطعی
معاونت اجرایی شان اقای بانک بود .جالب اینجاست که
معاونت های دیگری هم بودند مثل اقای یونســی و اینکه
می گویم اقــای روحانی فراتــر از حزب اعتدال و توســعه
است ،ناظر به همین مطلب است .حزب تالش می کرد که
هم ارتباط حزبی را حفظ کند یعنی رهنمود بگیرد و رهنمود
ارائه دهد و در یک تعامل دوسویه بتواند هویت یک جریانی
را حفظ کند که در 92ســال ایــن جریان توانســت اقبالی
داشته باشد.
اکنون ســتاد انتخابــات را تشــکیل داده اید.ایا
رئیس ستاد انتخاب شده است؟
چارت را ترسیم کرده ایم اما هنوز مشخص نیست
چه کسی در راس قرار بگیرد.
احتماال از اعضای دولت که نیستند.
نه.
شــما یــک جلســه در شــورای سیاســتگذاری
اصالح طلبان به عنوان نماینده شرکت کردید .اما
بعد گفتید دیگر نمی روید.ایا قهر کردید؟
واقعیت این اســت که موضــوع اصال هماهنگی
نشــده بود و ما یکبــاره در روزنامه هــا خواندیم .شــورای
هماهنگی که متشکل از 22حزب است ،شورای راهبردی
که اقای موسوی الری بود و نامه معروف را به رئیس دولت
اصالحات نوشتند و ایشان به اقای عارف پیشنهاد داد که
43
احزاب و شخصیت ها
اقای روحانی در انتخابات قبلــی در بازی قرار بگیرد .اقای
صوفی ،مرعشی ،موسوی الری و خانم اذر منصوری و چند
نفر دیگر که در ان جلســه نبودند پیشــنهاد ایشان این بود
که حزب اعتدال و توسعه ،ندای ایرانیان ،اتحاد ملت هم
دعوت شوند که دوستان به ما پیغام دادند و ما هم در اولین
جلسه البته نه به عنوان عضو ،شرکت کردیم .جلسه خوبی
هم بود ،محور بحث هم این بود کــه ا یین نامه ای در اینده
تصویب و ســازوکاری ایجاد شود که در اســت ان ها محور با
استان باشد و انها خودشان کاندیداها را معرفی کنند و نهایتا
تهران داوری کند .جلسه اول را شرکت کردیم منتها چون
از قبل این موضوع در شــورای مرکزی مطرح نشــده بود،
بین این جلسه تا جلسه بعد سه هفته به طول انجامید و در
جلسه دفتر سیاسی که االن عمال به جای شورای مرکزی
تصمیمات را می گیرد ،این موضوع مطرح شد.
در دفتر سیاسی که مطرح شــد ،جمع بندی دوستان
این بود که ما حضور رســمی نداشته باشــیم و از دوستان
اصالح طلب هم به خاطر حسن ظنی که نسبت به ما داشتند
تشــکر کردند .دلیلش هم ایــن بود که مــا هیچ وقت جزو
شــورای هماهنگی جبهه اصالحات نبودیم .اصال در ان
نامه هم بود که اتحاد ملت و ندای ایرانیان ،جدید اســت.
دوستان لطف کردند و ما هم به دلیل اینکه احساس کدورت
و انشقاق ایجاد نشود در جلسه اول حضور داشتیم .منتها از
یک طرف هم هر جریانی یک سازوکار و تشکیالتی دارد.
در دفتر سیاسی ،جمع بندی و اجماع شد که اگر برویم عضو
رسمی محسوب می شویم و به این دلیل بود هم که در جلسه
دوم حضور پیدا نکردیم و من مصاحبه کردم .ان مصاحبه
سوءتعبیرهای زیادی داشت.
ما در همین مصاحبه به این نتیجه رســیدیم که
حزب اعتــدال و توســعه بدش نمی اید لیســت
انتخاباتی اش به عنوان فهرســت اقای روحانی
مطرح شــود .ایا به همین دلیل است که دوست
ندارید لیســت اقــای روحانی بــه اصالح طلبان
بچسبد؟ ساده تربگویمبعد از مصاحبه شماگفتند
که راه اعتدال از اصالحات جدا شد .اصالح طلبان
همــه به مــا می گوینــد کــه در روزگار غربت
اقای روحانی این اعتدال و توســعه بود که از او
دعوت کرد
ما منســوب به حزب اقای روحانی هستیم،
درست یا نادرست و تالش هم می کنیم که دولت
با لیست ما تقویت شود
اگــر عــارف کاندیــدا شــود حتمــا یکــی از
گزینه های ما خواهد بود
سیاست
44
مثلث | شماره 291
از نامزدی الریجانی در قم حمایت می کنیم
معتقــدم روش اقای عــارف در ایران جواب
می دهد و ایــن را باتوجه به بافت قــدرت و نظام
عرض می کنم .برای همین هم مانده است
کارگــزاران یکدســت نیســتند بایــد تابــع
تشکیالت باشند
تنها ماندند و اقای عارف هــم مصاحبه کرد که ما
به جریان اعتدال هشــدار می دهیم که راهش را
از اصالحات جدا نکند .اقای دهقان جلســه دوم
نمی روند و اقای عارف هم این مصاحبه را می کنند
و نمی توان به سادگی از کنار اینها گذشت.
همین که می گویم ســوءتعبیر اســت .یک موقع
شما 15 ،10یا 20ســال با یک جریان هســتید .این را از
جهت تشــکیالتی و ســازوکار انتخاباتی عرض می کنم.
شورای راهبردی ،شــورای عالی سیاستگذاری انتخاباتی
اصالح طلبان است وگرنه انها خودشــان 22حزب دارند و
شخص حقیقی در شورای راهبردی چه کار می کند؟ بنابراین
سازوکاری که تعبیه کردند برای انتخابات است .اگر حزبی
بعد از 18سال خارج می شد مثل مجمع مدرسین یا یکباره
مردم ســاالری که االن 5 ،4اســت عضو رسمی انهاست،
ســوال برانگیز بود ولی ما جزو این مجموعــه نبودیم .تنها
از ما دعوت شــد و رفتیم و بعد هم تشــکر کردیم .جدایی
فکری و گفتمانی نبود .متاسفانه در شیطنت های رسانه ای
و بزرگنمایی ها این گونه القاء شــد کــه جریان حامی دولت
که مصداق و یکی از سمبل هایش حزب اعتدال و توسعه
اســت ،ماهیتا با جریان اصالحات اختالف دارند .همین
جا عــرض می کنم در ســال ،84مرحلــه دوم ،یک اتحاد
موقتی شکل گرفت که د ر ترمولوژی سیاسی به ان ائتالف
می گویند .بین مــا و جبهه اصالحــات در حمایت از اقای
هاشــمی در مقابل احمدی نژاد .از ســال 84تا ســال 92
این دو جریان خیلی به هم نزدیک شــدند که اوج ان را در
انصراف اقای عــارف دیدیم .به نظرم نــه تنها طی این دو
ســال این ارتباط وثیق و تنگاتنگ کمتر نشده ،بلکه خیلی
از کدورت هــا و بحث هــای گذشــته که به وجــود می امد
به خصوص بحث های دهه ،70بین ما کــه با هم برخورد
می کنیم ،اصال مطرح نیست.
شــما می گوییــد راه مــا از اینهــا جداســت و ما
اصالح طلب نیســتیم و از طرف دیگر می گویید
نمی خواهیــد بین تــان شــکاف بیفتــد .وقتی
همچســبی وجــود نــدارد ،چــه شــکافی ایجاد
می شود؟ مثل این می ماند که ما نمی خواهیم بین
موتلفه و مشارکت شکاف بیفت د .خب معلوم است
که موتلفه و مشــارکت اصال با همدیگر نیستند.
انها راست هســتند و اینها چپ .البته نمی گویم
که شما راســت هســتید ولی چپ هم نیستید و
همچســبی به ان معنا با اصالحات ندارید .این را
چگونه تفسیر می کنید؟
ببینید! در ســال 92همان طور که در ســوال اول
پاسخ دادم در یک ســاختمان در طبقه چهارم ما و در طبقه
پنجم اقای روحانی بود .برخی از افراد ما در ان ستاد بودند
و برخی از افرادی که در ســتاد اقای روحانی بودند ،جزو ما
نبودند .اصالحات هم ستاد خود را داشت .دقیقه 90و سه
روز اخر همه به هم پیوستیم .داستان گفتمانی با بحث های
انتخاباتی فــرق دارد .همه جای دنیــا در بحث انتخابات،
بحث ائتالف است .ائتالف هایی شکل می گیرد چون یک
رقیب دارند .از این منظر نگاه کنید و به نظرم این نکته باید
در سوال ملحوظ شود .ما االن رفتار گفتمانی و سیاسی مان
با اصالحات از نظر فکری و اندیشه ای خیلی نزدیک به هم
اســت .از منظر دیگر توضیح می دهم؛ اختالفات از کجا
شــروع می شــود؟ اول ،اختالف فکری بعد جنبه سیاسی
به خود می گیرد و بعد جنبه تشــکیالتی .مشکلی که االن
بین معتدلین و اصولگرایان و مشــکلی کــه امروز اعتدال
و اصالح طلبان دارند ،همین اســت .یعنی یک ســازوکار
تشکیالتی از دهه 70به بعد برای خود پیش بینی کرده اند
و خروج از این سازوکار خیلی سخت شــده است .درحالی
که باید بپذیریم بحث انتخابات ،بحث گفتمانی ،نظری و
تئوریک نیســت بلکه بحث تصمیم گیری برای یک ملت
است .چند سال پیش وقتی ژان ماری لوپن به مرحله دوم
رسید ،راست افراطی در فرانسه ،احزابی که انجا هستند اعم
از سوریست ها ،گدسیالیست ها همه در مرحله دوم متحد
شدند که این اقای راست افراطی رای نیاورد .یعنی سازوکار
و تفکر گفتمانی خودشان را داشتند.
همان طــور کــه خودتــان هــم اشــاره کردید در
انتخابات سال 92به هم نزدیک شدید ،سال 92
با هم ائتالف کردید ،انتظار هم این بود که سال94
هم لیست مشترک بدهید .حاال سوالم این است
که اوال چرا این انتظار براورده نشــد و دوما شــما
که می گویید بــه هم نزدیک هســتید و اختالفی
به ان معنا ندارید ،چرا حاضر نیســتید با انها یک
لیست بدهید؟
مگر هنوز لیستی داده شده است؟!
خب بیرون امدید که لیست ندهید.
نه ،اتفاقا این طوری نیست بلکه این گونه به جامعه
القاء شــد .عین همان اتفاقی که در 92افتاد .ســتادها،
ســه ســازوکار انتخاباتی بود ولی در دقیقه 90همه به هم
پیوستند.
یعنی ما با این پدیده مواجه می شویم که هر کدام
یک لیســت می دهند و بعــد اخریــن دقیقه یک
لیست مشترک بیرون می اید؟
االن بحث لیست نیست و بحث سازوکار تشکیالتی
است.
در اخرین لحظه ســازوکار تشــکیالتی تان یکی
می شود؟
ما سازوکار تشکیالتی خودمان را داریم.
یعنــی می خواهیــد از ســه جبهه وارد انتخابات
شوید؟
می خواهم بگویــم االن می توانیــد کاندیداهای
تهران را نام ببرید؟ مطمئن هســتید و ایا شــورای نگهبان
همه را تائید می کند؟
پس االن مساله تان شورای نگهبان است.
خب شــک نکنید این یکی از مســائل مان است.
می خواهم بگویم تصمیم شــورای نگهبان انتخابات را از
این رو به ان رو می کند.
پــس در واقــع از تاکتیکــی اســتفاده می کنید
برای عبور از این فضایی که ممکن اســت شوک
بخورید .در واقع االن ترجیــح می دهید هرکس
کار خود را بکنــد و بعد از اینکه شــورای نگهبان
تصمیمش را گرفت ان وقت یک لیست و سازوکار
مشترک خواهید داشت .ایا ممکن است به اینجا
برسد؟
ممکن است عملکرد شورای نگهبان در لیست ها
اثر بگذارد به این نحو که اگر رد صالحیت ها گسترده باشد،
خودبه خود معتدل ،اصولگرا و اصالح طلب کسی برایشان
نمی ماند ،حتی اگر یک لیست برایشان درست شود .اما اگر
رد صالحیت ها گسترده نباشد ،اصالحات به اندازه کافی و
اصولگرای معتدل هم به اندازه کافی نیرو دارد.
یعنی یک بازی دوسر برد را طراحی کرده اید؟
احسنت! می دانید چه اتفاقی می افتد؟ می خواهم
بگویم طی چهــار هفته اخیــر اتفاقی نیفتــاده و تنها یک
بازی رســانه ای بود که البته اگر ما هم بودیم ،همین کار را
می کردیم! یعنی همان کاری که رسانه ها با ما کردند را در
دولت قبل انجام می دادیم .ما هم شکاف جریان انحرافی
را بزرگ کردیم .اختالفات رئیس جمهور وقت با مجموعه
اصولگرایان را بولد کردیم .من به کسی انتقاد ندارم و خودم
سیاستمدار هســتم و تاریخ هم خوانده ام .همه جای دنیا
همین طور است .منتها ما باید خودمان را گول نز ذیم .مثل
داستان معروف نصرالدین نباشد که بخواهیم مردم را اذیت
کنیم که اش می دهند ،خودمان هم ...این جوری نشود که
احزاب و شخصیت ها
مثلث | شماره 291
دهقان می گوید که شخصیت
سیاسی حسن روحانی به نسبت
قبل از انتخابات تغییری
نکرده است
سیاست
طرف در دنیای خودش فکر کند که در ان جلسه چه اتفاقی
افتاده و اعتدال و اصالحات همدیگر را زدند! نه ،این طوری
نیســت .براســاس یک منطق تاریخی ،اختالفی بود که
در ســال 84اولین جرقه های رفع اختالف شروع شد ،بعدا
خیلی به هم نزدیک شدند و سال 92کدام جریان بیشتر از
همه خواهان کاندیداتوری اقای هاشمی بود؟ جو ان هایی
که شعار می دادند ،اصالح طلبان بودند اما فراموش نکنید
که روزی هم در مجلس ششــم در همان بازی رســانه ای
اختالف بود .به نظر می رسد سازوکارها االن با هم اختالف
دارد و احتمال اینکه لیست مشترک حتی برخالف دیدگاهی
که همین روزها برخی از دوستان اصالح طلب مطرح کردند
که معتدلین اصولگرا با اعتدال و اصالحات ممکن است به
یک لیست هم نرسند ،این احتمال را هم بدهیم که بستگی
به کارکرد شــورای نگهبان دارد .یعنی همه این فرضیه ها
را بررســی کنیم .درهر حال ،ارایش سیاسی 92همچنان
حفظ شده با این تفاوت که طرفداران اعتدال نه تنها ریزش
نداشتند بلکه بخشی از اصولگرایان که نوعی نگاه عقالنی،
منطقی نسبت به سیاســت خارجی و کارشناسی اقتصادی
دارند و تبلورش همیــن جمعیت رهروان اســت ،به نظرما
رویکرد اعتدالی دارند .االن یک ســه ضلعی شکل گرفته
اســت .یعنی ســه ضلع اعتدالی؛ جریان نزدیک به اقای
روحانی ،جریان نزدیک به اقای عارف و جریان نزدیک به
اقای علی الریجانی که فقط همان سازوکارهای تشکیالتی
و کدورت های گذشته باعث می شود که اینها به هم نزدیک
نشوند وگرنه با هم هم افق و همسو هستند .
این سه ضلعی ممکن است به لیست مشترک در
دقیقه نود برسد؟
بستگی به شورای نگهبان دارد .یعنی اصال ممکن
است ان قدر ردصالحیت ها گسترده باشد که اگر بخواهید
یک اعتدالی پیدا کنید بایــد در میان اصولگرایان دنبالش
بگردید .به هر حال به نظر می رســد اختالفات تشکیالتی
مانع است وگرنه االن افق ها خیلی به هم نزدیک شده است ،
یعنی سه ضلع؛ اصالحات ،اعتدال و اقای علی الریجانی
بود که برجام را به پیروزی رساند .فراموش نکنیم که جبهه
پایداری در این قضیه 100رای منفی داشت .یعنی اگر 20
رای پایداری باال می رفت انها 120می شــدند و این طرف
ی که اقای اوباما با تالش توانسته حزب
119تا .حاال برجام
دموکرات و سنا و کنگره را مجاب کند ،همه چیز در ایران هوا
می رفت .بنابراین به عنوان شخص حقیقی فکر می کنم اگر
یک مقدار حصارهای تشکیالتی درنوردیده شود و اجماعی
که شکل گرفته ،تشکیالتی شود ،حل خواهد شد .مشکل
همان تشکیالتی شــدن در بستن لیست هاست که هر سه
جریان به شکلی می خواهند ان سازوکارها را حفظ کنند .ما
االن با اصالحات بهتر می توانیم کار کنیم چون سال 92با
هم در کناره گیری عارف کار کردیم .فکر می کنم سازوکار
انتخاباتی دوستی ها و ارتباطات عاطفی مان بیش از گذشته
است .اینکه به لیست خیلی شبیه اصالحات برسیم ،خیلی
بیشــتر اســت تا با اصولگرایان معتدل .امــا اصولگرایان
معتدل هم این پتانســیل را دارند .به خاطر اینکه با این دو
مجموعه هم افق شــده اند تا اجماعی شکل بگیرد و انچه
همیشه طی این دو سال عنوان کرده ام «ائتالف نانوشته»،
ائتالف مکتوب و نوشته شــده شــود در مقابل جریانی که
دنبال تنش زایی و رادیکالیســم اســت و برای اداره کشور
نسبت به طرح های کارشناسی بی توجه است و تجربه اش
را در هشت سال دولت احمدی نژاد کم و بیش دیده ایم.
شما برای ائتالف با اقای الریجانی و تشکیالتی
که راه انداخته اند کاری کرده اید؟
از شنیدن این خبر خوشحال شــدیم و از تشکیل
ان استقبال می کنیم .جالب اینجاست که یکی از دوستان
قدیم ما اقای کاظم جاللی در ایــن مجموعه نقش خیلی
فعالی دارد .کاظم جاللی تا سال 86عضو شورای مرکزی ما
بود .این دوستان با خودمان بودند و به هر دلیلی در دهه 80
نسبت به ما نقد داشتند .به خصوص در دولت احمدی نژاد
نظرشــان این بود که نقدهای ما تند و نیش گزنده دارد و از
ما جدا شدند.
برای پیوستن انها به مجموعه خودتان برنامه ای
دارید؟
ما که همیشــه به عنوان شــاقول بوده ایم .اصال
اعتدال یعنی شاقول .انها دوباره دور شــدند و ما دوباره به
انها نزدیک شدیم!
یعنی پیامی ردوبدل شــده و برنامــه ای برای این
ماجرا دارید؟
فکر می کنم بــا دوســتانی که در ایــن مجموعه
هستند ،پیوندهای عاطفی خیلی خوبی داریم و فکر می کنم
باید جلوتر برویــم و بازهم باید منتظــر ثبت نام ها بمانیم تا
ببینیم چه کسانی وارد صحنه می شــوند ولی فکر می کنم
به مجموعه دوســتانی که تحت عنوان معتدلین اصولگرا
هستند ،خیلی نزدیک هستیم.
نکته ای کــه از انتخابات دور قبــل تاکنون وجود
دارد بحــث اقــای عــارف اســت .در انتخابــات
قبلی برای کناره گیــری اقای عارف با دوســتان
اصالح طلب تان به تفاهمی رســیدید .استدالل
شــما ان زمان جدا از اینکه نســبت تشکیالتی با
اقای روحانی داشــتید ،برای اینکــه اقای عارف
نباشــد ،چه بود؟ یعنی در اقای عارف چه چیز را
کمتر از اقای روحانی دیدید؟
ما از اول با اقای روحانی بودیم.
اقای عارف را هم نظــام تائید می کــرد ولی باالخره
ســابقه اصالح طلبی داشــت ولی اقای روحانی نداشــت
که این یک نــوع برتری بــود .خلقیات و روحیــات فردی
اقای روحانــی بــرای اجماع ســازی بین نیروهــا و همان
تشــکیل مجلس عقال نکتــه مثبتی بود که می توانســت
هــم اصالح طلبان و هــم اصولگرایان را داشــته باشــد و
هــم شــخصیت های حدفاصل بیــن دو جنــاح را .اگر به
مصاحبه های ان روزها برگردیم ،می بینیم که بیشــتر روی
این مسائل تکیه می کردم و سیاســت خارجی .مشکل ما
همان مشــکل اتمی بود که االن درحال حل شــدن است
اما ان زمان یازده ســالگی این مشکل را پشت سر گذاشته
بودیم .این مســاله هســته ای باید به نحوی حل می شد و
مقام معظم رهبری در دیدار با هیات دولت امســال خیلی
خوشــبین بودند .باتوجه به اینکه اقای روحانی معروف به
شیخ دیپلمات و یک سیاســتمدار بانفوذ در ساخت قدرت
جمهوری اسالمی است و معادالت و قدرت های جهانی را
هم خوب می شناسد ان روزها به این دالیل و شخص حقیقی
بند ه ایشان را ترجیح می داد م نه تنها به اقای عارف بلکه به
اقای قالیباف ،محســن رضایی و حتــی والیتی .عالوه بر
این ،قدرت نطق هم یکی از برتری های اقای روحانی بود.
حتی فکر می کنم در مناظره 88اگــر اقای روحانی یکی از
قطب های انتخاباتی ان سال بود ،شاید رئیس دولت نهم
و دهم ،اینقدر برندگی نداشت .چون باالخره مردم می بینند
که طرف چقدر محکم وارد شود.
در پکیج و مجمموعه ای که این نظر را داشــتند
که اقــای روحانی نســبت به اقای عــارف برتری
دارد ،کارگزاران هنــوز این نظرش را حفظ کرده و
معتقد اســت برای مجلس هم نظرش نسبت به
اقای عارف درست است و ایشان نهایتا می تواند
به عنوان رئیس فراکسیون اصالح طلبان باشد.
شــما به عنوان حزب اعتدال و توســعه هم هنوز
نظرتان را نســبت به اقای عارف حفظ کرده اید؟
مثال فکر می کنید اقای الریجانی بهتر می تواند
مجلس را ریاســت کنــد یا فــردی شــبیه اقای
الریجانی؟
به نظرم هرکدام محاســنی دارنــد و البته هر کدام
نسبت به دیگری برتری ها و مزایایی دارند.
ایا اقــای عارف می تواند میــان نیروهای مختلف
در مجلس اینده اجماع ایجاد کــرده و با کنترل و
هدایت مجلس رابطه با دولت را برای پیشــرفت
امور مدیریــت کند یا اقــای الریجانــی راحت تر
می تواند این کار را انجام دهد؟
اگر بخواهیم واقع بینانه نــگاه کنیم ،فکر می کنم
شانس معتدلین اصولگرا در مجلس اینده باتوجه به اینکه
احتمال تائیدشان هم زیاده است ،بیشت ر است.
ت ترجیح می دهیــد از اقای عارف
در مقــام حمای
برای ریاست حمایت کنید یا از اقای الریجانی؟
خیلی سخت اســت چون باالخره اقای عارف یک
ازخودگذشتگی کرد که به نظرم یک بدهی به ایشان داریم.
امــا اقــای عطریانفــر معتقد اســت کــه پرونده
انتخابات 92بسته شده است.
همین جاست که کار سیاست ورزی به خصوص در
ایران مشکل می شود .یک موقع عقل چیز دیگری می گوید
و یک موقع هم احساس چیزی دیگر.
شما از عقل پیروی می کنید یا از احساس تان؟
کنشگر سیاسی باید معموال بین این دو یک توازن
ایجاد کند .ما نمی توانیم نادیده بگیریم.
مثال از حد رئیس فراکسیون عبور می کنید ،یعنی
حقی هم به ایشان داده اید ؟
البته ســوال خیلی زودهنگام اســت و باید جلوتر
برویم و باید دید رای مردم به ســمت کدام شــخصیت ها و
جریان است.
این طور از شــما بپرســم کــه مشــکل کارگزاران
با اقای عــارف چیســت؟ عارف یک شــخصیت
سیاســی اســت ،معاون دولت اصالحات بوده و
تنها کاندیدای اصالح طلب بوده که مجوز حضور
در انتخابات را داشته است ،یعنی نظام او را تایید
کرده است.
کارگــزاران االن عضو رســمی جبهــه اصالحات
است .همان طور که اقای عارف گفت امیدواریم با اعتدال
و توسعه به لیست برســیم ولی با کارگزاران قطعا می رسیم.
یعنی چون عضو شورای عالی سیاستگذاری است باید تابع
تصمیمات ان مجموعه باشــند .ما چون اعتقاد داشــتیم
که پرچمدار جریان میانه هســتیم ،این ادعا را داشتیم که
چون هیچ وقت عضو ایــن مجموعه نبودیــم ،برای حفظ
برند و هویت میانه و اعتدال در ان جمع قرار نگیریم .دلیل
عدم حضور مــا ضمــن نزدیکی هایی که با ایــن مجموعه
داشتیم ،همین بود .در گفت وگوی شما با اقای عطریانفر
تیتر خوب «نقد الریجانی از نســیه عارف بهتر اســت» را
45
احزاب و شخصیت ها
سیاست
46
مثلث | شماره 291
دیدم .کارگزاران یکدســت نیســتند و اگر بخواهیم موض ع
رسمی شــان را بدانیم باید تابع تشکیالت باشــند .اما اگر
بخواهیم فردی نظر دهیم می شــود مثل همین .بنده یک
زمان به عنوان سخنگوی مجموعه و یک زمان هم به عنوان
نظر شخصی خودم نظر می دهم .پاسخ به این سوال برایم
ســخت اســت .چون هر کدام را بخواهیم ترجیح دهیم،
نکات مثبتی داشته و قطعا بحث عقل و احساس اینجا خیلی
مهم است.
برخــی می گویند انچه میان اصالحــات می گذرد
در واقع نزاع فکری اقای هاشمی با رئیس دولت
اصالحات اســت .درواقع بنیاد باران و کارگزاران
االن با هم وزن کشــی می کنند .این تعبیر چقدر
درست است؟
به هر حــال در جلســه اول شــورای عالــی
سیاستگذاری ،اقای عارف نیامد.
مگر رئیس نبود؟
در جلسه اول مشخص نبود.
ولی از قبل گفته بودند که قرار اســت اقای عارف
رئیس شوند.
بله از دو ،ســه روز قبل عنوان شده بود ولی ایشان
نیامد .در جلسه دوم که ما نبودیم بعدا مطرح شد که چند نفر
از نزدیکان عارف به این مجموعه پیوستند .اقایان توفیقی،
نادری و رســولی و خانم کوالیی .معلوم شد که عدم حضور
ایشان هم در جلســه اول چندان تصادفی نبوده و باالخره
خواسته هایی داشته اند که در جلسه دوم شرکت کردند .من
این را در بافت قدرت ایران طبیعی می دانم.
پس حرف من را تایید می کنید؟
فراموش نکنیم کارگزاران در زمان تشکیل از شورای
مرکزی فوق العاده قوی ،نیروهای کارامــد و مدیری که در
دهه 60در سمت های مختلف و مناسب دیگر فعال بودند،
برخوردار بود .باتوجــه به اینکه کارگزاران خــود را میراثدار
یک جریان می دانند و هزینه هم داده اند (مســائل مربوط
به کرباســچی) نمی توانیم کارگزاران را نادیده بگیریم .اما
منطق تاریخی به ما می گوید که چقــدر باید از تاریخ گزیده
شویم؟ در شورای دوم همین اتفاق افتاد .در شورای دوم،
ازادترین انتخابات بعد از مجلس اول بود .همه بودند ،اقای
محسن سازگارا که بعدا به خارج از کشور رفت کل این خیابان
ولیعصر(عج) را عکس زده بود! ملی -مذهبی ها دو لیســت
داده بودند و ان زمان مرحوم سحابی زنده بودند .خانم اعظم
طالقانی هم یک لیست داده بود .مشارکت و اقای تاج زاده
یک لیست دادند .اصغرزاده و مهندس عاشوری هم لیست
دادند .ابادگران با رای 200هزار نفر توانست شورای شهر را
بگیرد و احمدی نژاد از دلشان بیرون امد .نفر سوم شان فقط
شورای انقالب هزار رای داشت؛ اقای زریبافان .می خواهم
بگویم وزن کشی ها به جای خود اما واقعیت های تاریخی را
مشی اقای عارف نوعی
اصالح طلبی ارام و بدیع یزدی
است
هم ببینیم که بعضی وقت ها همین وزن کشی ها و منیت ها و
اینکه او بگوید کارگزاران و دیگری بگوید اعتدال و توسعه،
حتی باید اضافه کنم که بگوییم ما معتدلین اصولگرا هستیم
باید واقعیت های جامعه را ببینیم .باالخره گسست جامعه ما
امروز چیســت؟ اصولگرا -اصالح طلب است یا نه اعتدال-
افراط است؟
در دو ،سه اوردگاه که این دو با هم رقابت کردند،
طیف اقای هاشمی پیروز شــده است .یعنی 92
نظراقایهاشمیغالبمی شودودرانتخابنامزد
برای شهرداری تهران کاندیدای موردنظر اقای
هاشمی انتخاب می شود .االن هم زور کارگزاران
بر اقای خاتمی و بنیاد باران می چربد؟ تجربه شما
به عنوان یک فرد سیاسی می گوید که در نهایت
این اتفاق می افتد یا نه؟
به هر جهت انجا سازوکار رای است.
قبــل از ایــن اصالح طلبان یــک ســازوکار دیگر
داشتند .یک شــورای صدنفره درســت کردند و
یک شورای 12نفره که همه ســر این اختالفات
از میان رفت .انجا اقای موســوی الری نتوانست
و االن هم در همین شورای سیاستگذاری اخبار
غیررســمی که حکایت از دلخوری اقــای عارف
داشت را می شــنیدیم .اکنون چهره های مهمی
از کارگــزاران مثــل اقایان عطریانفر ،مرعشــی،
قوچانیولیالزدرمصاحبه هایشانتالشمی کنند
که سطح اقای عارف را به او یاداوری کنند .باز هم
ســوالم را تکرار می کنم که این طیــف دقیقا چه
برها نی برای این ایده خود دارند؟
فکر می کنم حرکــت حز بی در جنــاح را کارگزاران
شــروع کرده اند .حرکتی متفــاوت در جناح بندی های دهه
70را اســتارت زدند و بعــد البته جبهه مشــارکت نواوری ها
و خالقیت هایی داشــت کــه باز هــم اقای عــارف در این
مجموعه نبود.
یعنی مشکل این است که اقای عارف اصال سبقه
اصالح طلبی ندارد؟
اتفاقا در صنعتی شریف هم همین سوال را کرده اند
که چــرا تند نیســتید؟ و پاســخ داده کــه دیدگاه هایی دارد
که رســانه ای نمی کند .باالخره مشــی اقای عارف نوعی
اصالح طلبی ارام و بدیع یزدی اســت .این طوری بگوییم
که بخشــی از روحیه یزدی هم در این ماجرا دخیل است،
همان طور که رئیــس دولت اصالحات هــم چنین حالتی
داشت(.با خنده)
یعنی می خواهید بگویید که مشــکل اقای عارف
این است که در نهایت ممکن است پای اصالحات
نایستد؟
نه ،اتفاقا معتقدم روش اقای عارف در ایران جواب
می دهد و این را باتوجه به بافت قدرت و نظام عرض می کنم.
برای همین هم مانده است .عارف االن را با عارف دهه 70
مقایسه کنی د و با عارف دهه .80اعتدال و توسعه هم همین
بوده است .مشی سیاسی اقای عارف خیلی بی شباهت به
اعتدال و توسعه نیســت .انجا که میان الریجانی یا عارف
سکوت کردم ،یکی از دالیلش همین بود .یعنی خیلی هم بد
عملنمی کندوخوبعملمی کند.شمابایدیکنگاهکالن
داشته باشید .محمدرضا خاتمی چندبار صراحتا اعالم کرده
که ما اصالح طلب 18سال پیش نیستیم .سعید حجاریان
هم همین طور و علی شکوری راد هم انتقاد جدی نسبت به
برخوردهایشان با اقای هاشــمی در مجلس ششم داشت.
حاالمی گویندمانمی خواستیموازدستماندررفتوفضای
رسانه ای بود .دو دهه گذشته بود که این اتفاق دوم خرداد
افتاد و باید اینها را قبول کنیم .حــاال می فهمند که کجای
جغرافیای سیاســی قرار دارند و در کدام جامعه کار سیاسی
انجام می دهند .ظرفیت های جامعه و تحوالت پیرامونی ما
چقدر است ؟ فکر می کنم اقای عارف از ان دسته افراد است
که همیشه تالش داشته کار سیاسی به شکل اصالح طلبی
انجام دهد منتها با کمترین هزینه .من فکر می کنم حداقل
ما اقای عارف را از این جهت خیلی درک می کنیم.
اجــازه بدهیــد بحــث را این گونه ادامــه بدهیم ،
کارگــزاران وقتی مــدل مجلس پنجــم را مطرح
می کند منظورش این اســت که یک اصالح طلب
رئیس مجلس نباشد .انها این حرف را در فاصله
کمی مانده به انتخابات می گویند.
انچه من از کارگزاران شــنیده ام یک صحبت بوده
که بعد از عید اقای کرباسچی صحبتی مبنی بر اینکه «اگر
اقای ناطق نوری وارد شوند ،خوب است» را داشته است.
می خواهم بپرســم چگونــه یک جنــاح یا حزب
خواستار صندلی اول نیســت؟ ایا این یک پالس
برای حاکمیت است یا براساس توانایی خود حزب
و جناح است؟
تعبیر شــخصی من نه به عنوان ســخنگوی حزب
اعتدال و توســعه این اســت که انها تجربــه دوم خرداد را
می بینند .یعنی بعضا بعضی از کسانی که ان موقع به اقای
خاتمی رای دادند گفتند که چه می شــد اگــر به ناطق رای
می دادیم؟ شــاید او بهتر می توانســت جمــع کند و بعضی
حوادث بعد از دوم خــرداد رخ نمی داد! فکــر می کنم اگر
جمعــی از کارگزاران به ایــن تعبیر رســیده اند ،دلیلش این
باشــد و نوعی واقع گرایی و تعامل با ســاخت قدرت که در
صحبت های شــما هم بود .ما هم جزو کســانی بودیم که
بحث ناطق نــوری را چندین بار قبل از ایــن مطرح کردیم.
اقای ناطق نوری مقبولیت میان اصالحــات و اصولگراها
دارد و تقریبا می تواند مدل اقای روحانی را در مجلس داشته
باشد .قبول دارم که اختالف بین جناح ها وجود دارد که همه
جایدنیاهمهمین طوراستوکنشگرانسیاسینمی توانند
هویت نداشته باشند .در انگلیس ،ترکیه و امریکا و حتی در
افغانستان ،منتها شرایط جامعه را باید براساس گذشته اش
دید .بعضی جاها باید عقب نشــینی کرد .توســعه سیاسی
در ایران پروسه درازمدتی اســت به خاطر اینکه این کشور
سال ها فرهنگ اســتبدادی و فقرگرایی داشته است .فکر
می کنم تجربه بعد از دوم خــرداد ،خیلی ها را به این نتیجه
رساند که دیگر حرف های پرطمطراق نزنیم .بحث هایی که
دوستان مبنی بر اول ،توسعه سیاســی ،مطرح می کردند.
اول ،زیرساخت های اقتصادی محکم شود و رفاهی شکل
بگیرد و خودمــان را تعریف کنیم .به تازگــی اقای تاجیک
نسبت به اصالحات انتقاد کرده که مانیفست چه شد؟ این
سخن درســت اســت و من هم اعالم می کنم که اعتدال
چه شد؟ ما علم هایی کلی را در دست گرفتیم که با اینکه بد
نیســت اما تا پختگی خیلی راه مانده است .به همین دلیل
االن بر ســر اعتدال اختالف اســت .به همین دلیل اقای
تاجیک بعد از 18سال که از اصالح طلبی می گذرد با وجود
اینکه اصالحات در این کشــور دولت تشــکیل داده است
نســبت به ان نقد دارد .می خواهم بگویم همه چیز را اینجا
نسبی ببینیم .برای پخته شــدن و کامل شدن ،نیاز به زمان
داریمودلیلشهمایناستکهانساننسبیاست .حاالاین
بحث را منحرف نمی کنم و فکــر می کنم اگر کارگزاران هم
تحلیلی دارند ،تحلیل شان با استفاده از تجارب قبلی است.
یعنی احساس می کنند شــاید بعد از دوم خرداد ،دوستانی
که قدرت را در دست داشتند ،بهتر می توانستند عمل کنند.
باز هم به حزب برگردیم .نام اعضای دفتر سیاسی
را اعالم نمی کنید؟
هــر مجموعه یــک رازهایی هــم دارد .فقط همه
می دانند که سخنگوی دفتر سیاسی بنده هستم.
از دولتی ها هم کسی عضو هست؟ الیه اولی ها!
بی ارتباط نیستند.
یعنی در دفتر سیاسی می ایند؟
بله ،منتها سیستماتیک نیست.
یعنی عضو دفتر سیاسی نیستند؟
از قبل بوده اند .از سال 78بوده اند و همچنان هم
هستند.
در این تصمیــم که در شــورای سیاســتگذاری
اصالحات نباشید موثر بودند؟
قطعا موثر بوده اند .شــنیدید که ارمان گفت وزیر
مخابرات و فارس هــم بزرگ کرد اما اصال جنبه شــخصی
نداشت .براساس رای گیری کسانی که گفتند در این جلسه
ادامه ندهیم در نهایت با چکش کاری به خاطر اینکه هویت
میانه و برند و پرچم اعتدالگرایی همچنان در دست اعتدال و
توسعه باشد ،انجا نرویم که اگر می رفتیم ،یک رای داشتیم.
نظر الیه اولی ها بر رفتن بود یا نرفتن؟
بر نرفتن.
شــما اعالم کردید که فاطمه هاشمی قصد امدن
دارد.
بله.
هنوز هم فاطمه هاشمی سرلیست شما ست؟
به خاطر حفظ هویت اعتدال.
بقیه خانواده اقای هاشمی هم دسته جمعی قصد
ثبت نام دارند .همه را در لیست می اورید؟
ی شکل نگرفته است.
هنوز که ثبت نام
مثــا محســن هاشــمی را در فهرســت تان
نمی گذارید؟ یا فائزه هاشمی را؟
ن باشــیم که فائزه هاشــمی بعد از مجلس
واقع بی
پنجم در مجلس هفتم گویا رد صالحیت شد!
شما شناخت خوبی نسبت به اقای هاشمی دارید
و خانواده هاشــمی هم شــناخت خوبی نســبت
به شــورای نگهبان دارند و می داننــد چه اتفاقی
می افتد .علت کاندیداشدن شان چیست؟
ما از کجا می دانیم چه اتفاقی می افتد؟
فائزه هاشمی تائید می شود؟!
می توانم بگویم بعید اســت اما درمــورد بقیه بعید
نیست .حتی اقای زیباکالم گفت که خانم فاطمه هاشمی
احتمال دارد ناپلئونی قبول شــود! فکر می کنم به جز فائزه
که به احتمال زیاد می تواند ردصالحیت شود ،هم محسن و
هم فاطمه هاشمی احتمال تائید دارند .یعنی ناامید نیستند
و ما هم ناامید نیستیم.
اگربیایند،محسنهاشمیدرلیستشماهست؟
ان موقع دیگر با دو هاشــمی مواجهیم؛ فاطمه و
محسن.
فاطمه هاشــمی را برای سرلیســتی به محســن
هاشمی ترجیح می دهید؟
متاســفانه سرلیســتی را خیلــی بــزرگ کرده ایم.
می توان سه ردیف داشت و سه نفر را ان باال برد که چندان
مهم نیست و قابل حل است.
با توجه به اینکه می گویید میان جناحی هســتید
از کجا برای فهرست تان یارگیری می کنید؟ قطعا
فقط از اعتدال و توســعه نخواهد بــود .ایا اقای
عارف را در لیست خود می گذارید؟
بله ،اگر بیایند قطعا یکی از گزینه های ماست.
اقای الریجانی چطور؟
اگــر از تهــران بیایــد ،بلــه .ولــی بحــث قــم
اقای الریجانی جدی تر است.
شما در استان های دیگر هم فهرست می دهید؟
ممکن است از قم اقای الریجانی را معرفی کنید؟
شــک نکنید که از قم ایشــان کاندیدای ماست.
اصالح طلبان هم گفته اند که اگر او بیاید ،حمایت می کنیم
و این را اقای مرعشی گفته است .پس خیلی بیراهه و گزاف
نگفته ایم .انها هم به اقای الریجانــی راضی اند اما ظاهرا
در قم.
پاکسازی محله حاشیه ساز
جامعهشناسی
محله هرندی تهران که در نزدیکی میدان شــوش قــرار دارد ،این
روزهادرگیرحاشیه هایبسیاراست؛اینمحلهسال هاستکهبهپاتوق
معتادان و کارتن خواب ها تبدیل شــده و خبرهای بسیاری پیرامون ان
در رسانه ها منتشر می شود .حاال اتفاق مثبتی در این محله رخ داده و
شهرداری تهرانبرای پاکسازی انواردعملشدهاست.
تی
تر
یک
گام اول مبارزه
محلههرندیچگونهپاکسازیشد؟
جامعه شناسی
48
مثلث | شماره 291
1
یک اتفاق مثبت در شــهر افتاده اســت؛ یک نقطه
سیاه پاک شده و حاال بخشی از جامعه به ارامشی با ارزش
دست یافته است .استمرار طرح امنیت اجتماعی در محله
هرندی خبری بود که در واپسین روزهای مردادماه امسال
به نقل از شهردار منطقه 12تهران در رسانه ها منتشر شد،
اما قریب به ســه ماه زمان صرف شد تا این طرح به مرحله
اجرا برســد .حاال شــهرداری تهــران از پاکســازی محله
هرندی ،به عنوان یکی از افتخارات خود یاد می کند.
اتش در چادر معتادان
ماجرا از انجایی اغاز شــد که مرداد ماه امسال علی
محمدنژاد شهردار منطقه ۱۲تهران از استمرار طرح امنیت
اجتماعی و جمع اوری معتادین محله هرندی خبر داد .او
این طرح را در راســتای مصوبات ســتاد ساماندهی محله
هرندی عنوان کرد و چنین گفت« :در راســتای مصوبات
ستاد ســاماندهی محله هرندی ،مرحله دوم طرح امنیت
اجتماعی و جمع اوری معتادین و پاکسازی محله هرندی
توسط نیروی انتظامی اجرایی شد».
شــهردار منطقه 12تهران ،به شناسایی سوله هایی
با همکاری منطقه 18شــهرداری تهران ،بازســازی انها و
ساخت سوله های جدید به عنوان کمپ استقرار معتادین
محله هرندی اشــاره و ابراز امیدواری کرد که این سوله ها
طی دو ماه به بهره برداری برســد .پس از انکه وعده های
مســئوالن در این زمینه بــا تاخیر مواجه شــد ،محلی ها و
ساکنان منطقه هرندی اســتین ها را باال زدند تا پاکسازی
این محله کلید بخورد .ســاعت 11:30صبح روز دوشنبه
هجدهم ابان ماه بــود که مردم محله هرنــدی ،خود را به
میدان پارک اصلی این محله رساندند و با حمله به معتادان،
چادرهای انها را اتش زدند .ماجرا از این قرار بود که وقتی
معتادان و کارتن خواب ها در بوستان حقانی ،طبق روال هر
روزه ،در چادر هایشــان یا بیرون از انها ،مشغول گذراندن
روزشان بودند ،افرادی نا شناس با چوب به انها حمله کرده
و با انداختن کبریت روشــن روی چادر ها و وسایل شــان،
همه چیز را اتــش زدند و بدیــن ترتیب لباس ها ،وســایل
معتادان و چادر هایشان همه در اتش سوخت .این اتفاق
در حالی رخ داد که عده ای از محلی ها ماموران شهرداری
جامعه شناسی
را مســئول این اتفاق می دانند ،اما شــهرداری می گوید:
«محلی ها برای پاکسازی محل این کار را انجام داده اند».
عابد ملکی ،شــهردار منطقه 12در ایــن باره چنین
می گویــد« :حوالی ســاعت 11صبح تعــدادی از اهالی
محله هرندی که حدود ۳۰الی ۴۰نفر می شدند ،با استفاده
از چوب ،به ســمت معتادان پارک هرندی رفتــه و انها را
به ســمت جنوب پارک که کمی دور تر از منازل مســکونی
بود هدایت کردنــد .پس از انتقــال معتادان بــه انتهای
پارک ،برخــی از اهالی محل نســبت به اتــش زدن چادر
و وســایل انها اقدام کردنــد ».او با بیــان اینکه موضوع
کارتن خوابی و حضور معتــادان متجاهر در محله هرندی
بسیار برجسته شــده اســت ،گفت« :مردم محل از اینکه
هویت محله انهــا با این موضوعات گره خــورده ،ناراحت
هســتند و متاسفانه دســت به چنین اقدامی زدند ».ملکی
از «اجاره ای بــودن» چادرهای معتادان ســخن گفت و
ادامه داد« :چند روز پیش از این اتفــاق ،بازدیدی از این
پارک داشــتم و متوجه شــدم که یک زن معتــاد به دلیل
عدم پرداخت اجاره بهای چادرش ،توســط ساقی از چادر
بیرون انداخته شده است و این مســاله نشان می دهد که
موضوع چادرهای اجاره ای در بین معتادان امری طبیعی
است .در جریان این حادثه ،ماموران اتش نشانی و پلیس
در محل حضور داشــتند و ماموران شهرداری سعی کردند
ارامــش را به محلــه بازگردانند ».پــای صحبت محلی ها
اما اگر بنشــینید ،می گویند که کار ما نبوده است .این در
حالی است که عده ای می گویند معتادانی که در ان منطقه
ساکن بوده اند باعث سلب ارامش مردم محلی شده بودند
و انها برای حفظ امنیت خود دســت به این اقدام زده اند.
اما هنوز مشخص نیست چرا هیچ یک از نهادهای دولتی
و شــهری که وظیفه ســاماندهی این معتادان را در سطح
شهر دارند تاکنون واکنشی نســبت به تجمع این معتادان
در چندماه اخیر در پارک منطقه هرندی تهران نداشــتند تا
مردم محلی مجبور شوند خودشان وارد عمل شوند .دو روز
بعد ،هشــت اتوبوس برای انتقال معتادان به کمپ های
ترک اعتیاد به محله هرندی می روند .این در حالی اســت
که عده ای از ساکنان محله هرندی ،وسایلی همچون پتو،
زیرانداز ،لباس ،چادر و مواد غذایی به معتادان می رسانند
تا در هوای سرد پاییزی مشکلی برای شان پیش نیاید!...
سرهنگ موقوفه ای ،سرکالنتر هفتم پلیس تهران بزرگ
در خصوص اقــدام اهالــی منطقه هرنــدی در اتش زدن
چادرها و محل اقامت معتادان و کارتن خواب های بوستان
حقانی چنین می گوید« :ناجا هیچ نقشــی در شکل گیری
این حرکت خودجوش نداشته و به محض اطالع از وقوع
ایــن حادثه مامــوران پلیس بــا حضور در محــل ،ضمن
برقراری نظم ،اقدام به پاکسازی محل با همکاری عوامل
شهرداری کردند».
حال و هوای یک محله حاشیه ساز
21مهرماه امســال بود کــه محمدباقــر قالیباف ،با
حضور در شورای شــهر تهــران ،از طرح ارتقــای کیفیت
زندگی در محله هرندی ســخن گفت .پس از اجرای این
طرح ،برخی از اعضای شورای شــهر و مدیران شهرداری
در این رابطه به اظهارنظر پرداختند.
حجت االسالم میثم امرودی ،معاون امور اجتماعی
و فرهنگی شهرداری تهران پس از بازدید میدانی از محله
هرندی ،از ضرورت سه اقدام اساسی در این محله خبر داد
و با بیان اینکه جلسه شورای شهر تهران در محله هرندی
و بازدید میدانی از این محله برگزار شــده ،از اســیب های
جدی شب های تهران سخن گفت .مهدی چمران رئیس
شورای شهر تهران نیز به همراه رضا تقی پور ،رحمت الله
حافظــی ،غالمرضا انصــاری ،احمد دنیامالــی ،ولی الله
شجاع پوریان ،محسن پیرهادی و پرویز سروری از اعضای
شورای شهر تهران ،حجت االسالم میثم امرودی معاون
امور فرهنگی شهرداری تهران ،مجتبی عبداللهی معاون
خدمات شهری شهرداری تهران ،فرزاد هوشیار پارسیان
رئیس سازمان رفاه خدمات و مشارکت های اجتماعی شهر
تهران ،ناصر امانی معاون برنامه ریزی و توســعه شــهری
شهرداری تهران ،عابد ملکی شهردار منطقه 12و علی اکبر
انجمنی شــهردار منطقــه 15برخی معاونان شــهرداری
تهران در بازدید از منطقه هرندی و شوش و مددسراهای
منطقــه 15از امادگی شــهرداری برای پاکســازی تهران
از معتادان و کارتن خواب ها در شــش ماه اینده به شــرط
همکاری دســتگاه های مختلف خبــر داد .چمران با بیان
اینکه تا زمانی کــه هماهنگی هــا بین دســتگاه ها انجام
نگیرد ،نمی توانیم امیدوار باشیم که اقدام موثری در شهر
تهران صورت بگیرد ،گفت« :بخشــی از هماهنگی ها به
کل جامعه برمی گردد که در این بخش بایستی با تعامل و
همکاری بین بخشی و سایر افراد جامعه بتوانیم مشکالت
شــهر تهران را برطرف کنیم ».رئیس شورای شهر تهران
با اشاره به حضور 60الی 70درصد از افراد معتاد در محله
هرندی و بوستان حقانی ،گفت« :طبق گفت وگویی که با
این افراد انجام شــد ،اکثر انها از شهرستا ن های مختلف
به خاطر عدم اشتغال به شــهر تهران مراجعه کرده اند که
بایستی تمهیداتی برای بازگشــت انها به شهرهای شان و
همچنین اشتغال انها فراهم شــود ».رحمت الله حافظی
رئیس کمیسیون سالمت ،محیط زیست و خدمات شهری
شورای شهر تهران نیز با اشاره به بازدید قبلی خود از محله
هرندی و بوستان حقانی در این محله این گونه اظهارنظر
کرد« :این بازدید ســبب شــد کــه اعضای شورای شــهر
نگرانی هایی را نسبت به این محله داشته باشند .برای رفع
معضالت محله هرندی بایستی تمامی دستگاه های دولتی
با یکدیگر همکاری داشته باشند ».همچنین اقبال شاکری
عضو شورای شهر تهران ،پاکسازی پایتخت از معتادان و
کارتن خواب ها را یک پروسه طوالنی و پیچیده دانست.
در این میان مدیر محله هرندی ،اظهارات متفاوتی
نسبت به این موضوع بیان کرد .احمد هاشمی اعالم کرد
که برخی معتادان این محله به ســایر محله های همجوار
مانند بازار ،کوثر و تختی کوچ کرده اند .او در عین حال از
فضای امنیتی مناسب در این منطقه سخن گفت و از روند
پاکسازی این منطقه ابراز رضایت کرد.
مثلث | شماره 291
و از حضــور غریبه ها در جمع نیز ابایی ندارند .بســیاری از
افراد سالمی که در این محله زندگی می کردند امالک خود
را فروخته اند و از ایــن محله نقل مــکان کرده اند؛ چراکه
کوچه های محل سکونت مردم به محلی برای جوالن دهی
شبانه معتادان تبدیل شــده بود .این تمام توصیفی است
کــه می توان از محلــه هرنــدی و پارک شناخته شــده ان
در منطقه 12تهــران پیش از پاکســازی ارائه کرد :محله
شهید هرندی؛ بوستان خواجوی کرمانی معروف به پارک
هرندی .این پارک در محل یکی از 13گود قدیمی تهران
بنا شده و در ســال 76مورد بهره برداری قرار گرفته است.
پیش از احداث پارک هرندی ،گود ســابق موسوم به گود
انوری در این نقطه محل تجمع اوبــاش و معتادان بود تا
اینکه شهرداری وقت تهران گود را پر کرده و روی ان پارک
وسیعی با 35هزار متر مربع فضای سبز و 12هزار متر مربع
پیاده رو احداث می کند .راه اندازی خانه فرهنگ خواجوی
کرمانــی ،ســالن امفی تئاتــر و زمین چمن ،ســنگ تمام
مدیریت شــهری برای پاکســازی این محل از معتادان و
اســیب دیدگان اجتماعی اســت .حاال نام محله هرندی
به عنوان یکــی از محدوده هــای پایلوت طــرح انضباط
شهری بر سر زب ان هاست .هرندی یکی از 13محله منطقه
12تهران با جمعیت ســاکن کم تر از ســی هزار نفر است
که این روزها محلی بــرای اجرای طرح انضباط شــهری
شده اســت؛ طرحی چنان گســترده که هر مقام مسئولی
متناسب با وظایف خود در اجرای ان مداخله دارد و به تعداد
حوزه های مســئولیت در مجموعه مدیریت شهری ،از ان
تعاریف متفاوتی ارائه شده است.
اخبار منتشرشــده پیرامــون این طــرح از اقدامات
کم هزینه و کم اهمیت تری همچون شناسنامه دارشــدن
چرخی ها و ساماندهی دستفروشان تا رسیدگی به مسائل
پیچیده تــری ماننــد خانه هــای مجــردی و جمــع اوری
بی خانما ن هــا را دربرمی گیــرد .البتــه معضــات محله
هرندی برای نخســتین بار تابستان سه ســال قبل خبری
شــد؛ انجایی که ارائــه گــزارش شــورایاران محالت در
سومین دوره شــورای اسالمی شــهر تهران ،برنامه ثابت
هر هفته بود ،پرویز اکبری ،عضو شورایاری محله هرندی
پشــت تریبون شــورا قرار گرفت و از معضالت جدی این
محله و گالیه مندی خانواده های شــهدا به خاطر حضور
معتادان و اوباش در سطح محله سخن گفت .اندکی پس
از ان ،ساماندهی این محله در دستورکار شهرداری تهران
قرار گرفت و در دی ماه سال ،91قائم مقام شهردار منطقه
12از تشکیل ستاد ساماندهی محله هرندی خبر داد که در
گام اول موظف بود نســبت به شناسایی اسیب ها و تعیین
الگوهای مداخله اقدام کند.
بر این اســاس ،از ســه ســال پیش تا کنون ،محله
هرندی محــل رفت وامــد و بازدیدهای مدیران شــهری
تهران بوده اســت؛ بازدیدهایی که سرانجام در خرداد 94
به اغاز اجــرای پایلوت طــرح انضباط شــهری در منطقه
12منجــر و هرنــدی اولویت نخســت این طــرح عنوان
شــد .به گفته گیل ابــادی ،رئیس مرکز ارتباطــات و امور
بین الملــل شــهرداری تهران ،ایــن طرح در ســه محور
مسئوالن مدیریت شهری چه می گویند؟
جامعه شناسی
پارک هرندی تا پیش از پاکسازی به قدری خطرساز و
پرحاشیه بود که هیچ مادری فرزندش را برای بازی به انجا
نمی برد .از کنار پارک که رد می شــدید ،تاب و سرسره ها و
زمین بازی کــودکان ،بدون هیچ کودکی در گوشــه ای از
پارک جلب توجه می کردند .در سوی دیگر اما فضای سبز
مملو از افرادی بود که گویی برای پیک نیک زیر درخت ها
نشسته بودند و در جمع هایی چندنفره ،بدون هیچ نگرانی و
احساس خطر مشغول مصرف مواد مخدر بودند؛ غریبه ها
را که می دیدند ،کمی خودشــان را جمع می کردند تا مبادا
مزاحمتی برای شــان ایجاد کند .در گوشــه و کنار پارک،
باقیمانده های ســرنگ های معتادان روی زمین ریخته و
توجه هر رهگذری را بــه خود جلب می کنــد .در کوچه ها
پس کوچه ها شــرایط به مراتب ناگوارتر است .بسته های
حاوی موادمخدر در روز روشن میان افراد رد و بدل می شود
معضــات محلــه هرنــدی نخســتین بار
تابســتان ســه ســال قبــل خبری شــد؛
انجایی که ارائه گزارش شورایاران محالت
در سومین دوره شورای شهر ،برنامه ثابت
هر هفته بود ،اکبری ،عضو شورایاری این
محله پشت تریبون شــورا قرار گرفت و از
معضالت جــدی این محلــه و گالیه مندی
خانواده هــا به خاطــر حضــور معتــادان و
اوباش در سطح محله سخن گفت
انضباط اجتماعی و برخورد با پدیده اعتیاد و تکدی گری،
ت اما
انضباط کالبدی و نیز انضباط ترافیکی در حال اجراس
بی شک مهم ترین محور این طرح ،محور اجتماعی ان و
مواجهه با اسیب های اجتماعی محله هرندی است که در
اقدامی مشترک از سوی شهرداری و نیروی انتظامی دنبال
می شود؛ طرحی که با هزینه 250میلیارد تومان به انجام
رسیده است.
49
جامعه شناسی
یک استکان چای تلخ
گزارش میدانی از انچه در محله هرندی می گذرد
علی حاجی ناصری
دبیر گروه جامعه شناسی
2
50
روزها؛ اتش زیرخاکستر
مثلث | شماره 291
جامعه شناسی
بوی دود و اتش ،کوچه های تنگ و باریک ،مادران
و کودکانی با چشم های نگران و مردان و زنانی که بی توجه
به حضور پلیــس و غریبه هایی که از محــل می گذرند ،به
مصرف مواد مخدر مشغول هســتند ،تنها بخش کوچکی
است از انچه در محل هرندی می گذرد .پاکسازی این محله
پرحاشــیه در تهران خبری بود که از چنــدی پیش مطالب
بسیاری درباره ان در رسانه ها منتشر شد اما اگر سری به این
محله بزنید ،خواهید دید که هنوز راه درازی در پیش است
تا این محله به محلی امن و بی حاشــیه تبدیل شود .انچه
در این گزارش پیش روی شماســت ،توصیفی از وضعیت
محله هرندی در دو زمان متفاوت یعنی روزها و شــب های
این محله است.
عصر یک روز ســرد پاییزی به همراه یک دانشجوی
رشته علوم ارتباطات ،از میدان بهارستان به سمت جنوب
ســرازیر می شــویم تا خود را به محله هرندی برسانیم و از
حال و هوای این محله که به تازگی پاکسازی شده است،
گزارشــی تهیه کنیم .راه خود را در خیابان شهید مصطفی
خمینی ادامه می دهیــم و بعد از گذر از چهارراه ســیروس
و چهارراه مولوی ،به امامزاده سید اســماعیل می رســیم؛
تغییر فضای اجتماعی به تدریج مشــاهده می شود و برای
هر رهگذر غریبه و اشــنایی کامال محسوس است .قبل از
رسیدن به کوچه ،با دســتفروش هایی مواجه می شویم که
جنس های بنجل و بی ارزشــی را مقابل خود گذاشته اند و
از رهگذران می خواهند که این اجناس را از انها خریداری
کنند اما از میان مردم عادی نیز کمتر کسی به تماشای این
اجناس می ایستد؛ تا چه رســد به انکه بخواهد پولی بابت
انها بپردازد .از کنار گنبد امامزاده سید اســماعیل و کوچه
سرقبر ،قبل از انکه به میدان شوش برسیم ،به سمت راست
می پیچیم تا وارد محله هرندی بشویم .از ابتدای خیابان،
با تیپ خاصی از افراد مواجه می شویم که شاید تا چند صد
متر قبل از رسیدن به این محله ،خبری از انها نبود اما حاال
به راحتی در اینجا جــوالن می دهند؛ افرادی ژنده پوش که
چهره شــان اعتیاد را فریاد می زند .به مسیر خود در خیابان
که ادامه می دهیم ،از مقابل خانه هایی قدیمی رد می شویم
که می تــوان از درهــای نیمه باز ،حیــاط خانه هــا را دید؛
خانه هایی قدیمی با حیاط هایی نسبتا کثیف و زنگار گرفته
که اتاق های اجری رو به خرابی اطراف انها را گرفته است.
گاهی یکی از ساکنان این خانه ها ،از درب حیاط به خیابان
سرک می کشــد تا از اوضاع و احوال محله با خبر شود .از
مقابل کوچه های فرعی عبور می کنیــم تا به پارک هرندی
برسیم .موتورســوارانی از کنارم رد می شوند که سر و وضع
ما برای شان غریب اســت و گویی که وصله ناجوری را در
محله شان دیده اند ،با تعجب نگاه مان می کنند؛ نگاه هایی
سنگین که حتی ما را به بازگشتن ترغیب می کند اما باز هم
به مســیرمان ادامه می دهیم .به نزدیکی پارک هرندی که
می رسیم کالنتری محله را می بینیم که البته در این ساعت
به گشت های ســاده و عبور از کوچه و پس کوچه ها اکتفا
می کند؛ چراکه باید انرژی و نیروی خــود را برای اتفاقاتی
که قرار اســت در شــب بیفتد ،ذخیره کنند .دقایقی بعد در
مقابل پارک خواجوی کرمانی یا همان پارک هرندی معروف
ایستاده ایم .ذهنیت من ،همانی است که چند شب پیش
در یکی از گزارش های صداوسیما دیده ام و انتظار دارم که
در گوشه هایی از پارک ،افرادی را ببینم که در حال خرید و
فروش یا مصرف مواد مخدر هستند اما انچه پیش روی ما
قرار دارد ،فضایی ارام و بی سروصداست که البته به اتش
زیر خاکستر می ماند .به تدریج تعداد معتادانی که در کوچه
و خیابان در حال گذر هستند ،رو به افزایش است و وقتی به
ابتدای کوچه های فرعی می رســیم ،این تعداد بیشتر هم
می شــود .حاال در کنار محلی هایی که از محل کار به خانه
بازمی گردند یا کودکانی که در کوچه ها سرگرم بازی هستند،
زنان و مردانی در حال گذرند که در تکاپو هســتند تا بساط
شب خود را تدارک ببینند .اگرچه ســاعتی تا غروب افتاب
باقی مانده امــا به دلیل ابری بودن اســمان ،هوا تاریک تر
از روزهای عادی اســت؛ کم کم تکاپو در کوچه ها بیشــتر
می شود .وارد کوچه معروفخانی می شویم تا خانه هایی را
که پاتوق معتادان اســت ،از نزدیک مشاهده کنیم .مدل
کلی خانه ها ،تفاوت چندانی با خانه هــای ابتدای خیابان
سر قبر ندارد اما تراکم خانه ها بیشــتر از ان نقطه است و از
مقابل اغلب انها که عبــور می کنیم ،با درهــای باز مواجه
می شــویم .کودکی از درب خانه ای بیــرون می اید تا خود
را به مغازه ســر کوچه برســاند اما برادر بزرگترش که او هم
تفاوت ســنی زیادی با او نــدارد ،به دنبالش می ایــد و او را
جامعه شناسی
بــه کوچــه معروفخانــی می رویــم و
می بینیم کــه هرچه محلــه و کوچه و
پس کوچه ها خلوت تر باشد ،بساط ها
پررونق تــر و تعــداد معتادان بیشــتر
اســت .نور کم ســوی منقــل و وافور
معتــادان ،از دور توجــه مــا را به خود
جلــب می کند و بــه ســوی خرابه ها و
زمین های در حال ساختی می رویم که
نسبت به روز ،معتادان بیشتری در انها
نشسته اند
شب ها؛ غوغای نشئگان
مثلث | شماره 291
عقربه های ساعت نشــان می دهد که دقایقی بیشتر
تا نیمه شب نمانده است .این بار به همراه یکی از دوستانم
که دانشجوی رشته پژوهشگری اجتماعی است ،خودمان
را به محله هرندی می رسانیم .ناســالم بودن محله این بار
خود را فریاد می زند و ان را به رخ ما می کشد؛ در گوشه و کنار
کوچه و پس کوچه ها ،افراد زیــادی را می بینیم که ُگله به
جامعه شناسی
به یاد تنبیه پــدر می اندازد تــا متقاعدش کند کــه به خانه
بازگردد؛ کودک با حالتی مضطرب بــه کوچه نگاه می کند
و به داخل خانه می رود .به راهمــان در کوچه معروفخانی
که ادامه می دهیم ،در طرف راست و چپ خود کوچه های
تنگ و باریکی را می بینیــم که ســوت وکور ،ارام و خلوت
هســتند .از درون برخی از خانه ها صداهایی می شنویم و
کنجکاو می شــویم که از این کوچه ها عبور کنیم .خرید و
فروش و تبــادل مواد مخدر در کوچه ها پررونق تر اســت و
در خرابه ها و زمین هایی که قرار اســت در انها خانه ساخته
شود ،پاتوق هایی برای خود درست کرده اند که بتوانند دور
از چشــم ماموران پلیس و عابران و رهگذران ،بساط خود
را برپا کنند .تقریبا در تمام کوچه ها ،بنرهایی روی خانه ها
نصب شده اســت که بازگشــت زائران اربعینی را از کربال
خوش امد می گوید .این یکی از نکاتی است که بر سکونت
افراد مذهبــی در محله هرندی صحه می گــذارد .در عین
حال این را هم از برخی ساکنان محله های اطراف شنیده ام
که فضای سابق این محله ،بسیار مذهبی تر و سالم تر بوده
اما بسیاری از ساکنان به دلیل جو ناســالم و فاسدی که به
واسطه ســکونت معتادان ایجاد شــده ،ترجیح داده اند به
محله های دیگری نقل مکان کنند .کمی از تاریک شــدن
هوا گذشته است که ترجیح می دهیم محله هرندی را ترک
کنیم اما امیدوارم که بتوانم در ساعتی مناسبی از شب ،باز
هم به اینجا بیایم.
ُگله نشســته اند و مصرف مواد مخدر انها را سرمست کرده
اســت .جوانانی که روزگاری امید خانواده های شان بودند
حاال اتش بر خرمن زندگی شان زده اند و لبخندی از رضایت
بر لب دارند که برای هــر رهگذری تلخ و دردناک اســت.
اگرچه ماشین ها و موتورسیکلت ها همچنان در حال تردد
در خیابان هستند اما تعداد معتادانی که به پاتوق های خود
امد ه و بساط خود را برپا کرده اند ،قابل توجه است .البته در
مقابل چنین وضعیتی ،نیروهای گشــتی پلیس با خودرو و
موتورسیکلت ،در حال تردد در خیابان ها و کوچه ها هستند.
در گوشه وکنار پارک هرندی هم عده ای بساط کرده اند اما
محلی ها می گویند که این بســاط ها از ســاعتی دیگر که
کوچه و خیابان خلوت تر شــود ،افزایش می یابد .بار دیگر
به کوچه معروفخانی می رویــم و می بینیم که هرچه محله
و کوچه و پس کوچه ها خلوت تر باشــد ،بساط ها پررونق تر
و تعداد معتادان بیشــتر است .نورکم ســوی منقل و وافور
معتادان ،از دور توجه ما را به خود جلب می کند و به ســوی
خرابه ها و زمین های در حال ســاختی می رویم که نســبت
به روز ،معتادان بیشــتری در انها نشســته اند .برخی دیگر
که در کنارکوچه ها نشسته اند ،اتشــی روشن کرده اند که
سرمای شب پاییز کمتر ازارشان دهد؛ علی الخصوص که
وضعیت مالی مناســبی نیز ندارند و نمی توانند لباس گرم و
مناســب فصل ســرما را برای خود تهیه کنند .مرد معتادی
که سن و سال بیشتری از بقیه دارد ،با یک چرخ دستی در
حال عبور از کنار ماست؛ به وســایل درون چرخ دستی که
نگاه می کنیم ،هیچ چیز به دردبخور و باارزشی در میان انها
نمی بینیم .شاید برخی از انها را برای اتش زدن و گرم کردن
به همراه می برد و تعــدادی دیگر از ان چیزهایی که همراه
اوست ،استفاده دیگری برایش دارد .زن و مرد جاافتاده ای
که موهای شان سفید شده است ،توجه مان را به خود جلب
می کنند .برخالف اغلب افــرادی که در این محله دیدیم،
لباس هایی اراســته به تن دارند و با ســام و علیکی گرم و
مودبانه از کنارمان عبور می کنند .این زوج جاافتاده ،گویا از
معدود ساکنان سالم و بااصل ونسب محله هرندی هستند
و قصدی هم برای ترک ایــن محله ندارند .خودروی حمل
زباله شــهرداری توقف کرده اســت تا زباله های جمع شده
در گوشه ای از خیابان را جمع اوری کند؛ در میان زباله ها،
کیسه های کوچک ،سرنگ و بقایای کارتن ها و چوب های
ســوخته به وضوح دیــده می شــود .درحالی کــه کارگران
شهرداری زباله ها را جمع اوری می کنند ،تعدادی از معتادان
در کنار انها بســاط خود را پهن کرده اند و مشغول مصرف
مواد مخدر هستند؛ اتشی هم روشــن کرده اند که سرمای
هوا کمتر اذیت شان کند .حالت شــان به اسیرانی می ماند
که نمی توانند خود را از بندی که در ان گرفتار شده اند ،رها
کنند اما جمع شان که جمع باشــد ،غوغایی در میان شان
برپاســت؛ غوغای نشئگان .در گوشــه ای دیگر ،چند زن
ی شان
نشسته اند و بساطی پهن کرده اند اما صدا و چهره ها
بیشتر همچون مردان اســت؛ انگار احساس مادرانه شان
و زن بودن شان را سال هاســت گم کرده اند و حاال در این
کوچه و پس کوچه ها عمرشان را می گذرانند تا به اخر خط
برسند ...کمتر کسی است که معتاد نباشد و در این ساعت
از شبانه روز درکوچ ه و خیابان های محله هرندی تردد کند،
مگر انکه ناچار باشــد و وضعیت اضطراری او را به این کار
واداشته باشــد .کمی دیگر که درکوچه و پس کوچه های
محلــه هرندی قدم می زنیــم ،به این نتیجه می رســیم که
قرار نیست چیز بیشتری از زندگی اســف بار و دردناک این
معتادان دستگیرمان شود؛ از این رو به سمت خودروی مان
می رویم تا به خانه بازگردیم .در مســیر بازگشت ،از خیابان
مولوی عبور می کنیم .دوستی که به همراه من امده است،
می گوید که تا چند ماه پیش در کوچه های فرعی این محله
نیز پاتوق هایی را دیده است که معتادان شب ها در انجا دور
هم جمع می شدند .به او پیشنهاد می کنم که به این کوچه ها
برویم اما قبل از رســیدن بــه این محله هــا ،صحنه هایی
می بینیم که برای مان تعجب اور است :معتادان گله به گله
در پیاده روهای خیابان اصلی نشســته اند و این پاتوق ،از
تقاطع خیابان شــهید مصطفی خمینی به ســمت غرب تا
نزدیکی میدان رازی (گمرک سابق) دیده می شود .دیدن
این صحنه ها ما را از رفتن به کوچه های فرعی بازنمی دارد
اما جالب انجاســت که کوچه ها ،بسیار خلوت تر از خیابان
اصلی هستند؛ شاید معتادان در خیابان بیشتر از کوچه های
فرعی احســاس امنیت می کننــد .تصمیــم می گیریم به
خیابان گردی شــبانه در شب ســرد پاییزی با نوشیدن یک
چای پایان بدهیم اما تلخی دیدن این صحنه ها از ذهنمان
پاک نمی شود...
51
جامعه شناسی
اصالح زیرساخت ها ،تنها راه حل است
جامعه شناسی
52
مثلث | شماره 291
گفت وگو با رئیس انجمن علمی مددکاران اجتماعی ایران
ارزیابی شما از پاکســازی نقاط فاسد شهری از
معتادان چیست؟
این گونــه مســائل در حیطــه اسیب شناســی
اجتماعــی اســت و مــن از همین منظــر به بررســی این
موضوع می پــردازم .ما بایــد بدانیم که هیــچ گاه در هیچ
نقطــه ای از جهان با پاک کردن صورت مســاله ،مســاله
حل نشــده اســت .اگر بخواهیم با معتــادان مقابله کنیم
باید زیرســاخت ها را بشناســیم و انها را اصــاح کنیم .ما
می توانیم مانند خاک ســفید ،این گونــه محله ها را جمع
کنیم امــا تمام تهران را به خاک ســفید تبدیــل می کنیم.
زمانی که ما اقدام به پاکســازی اسیبی از محلی مشخص
می کنیم کــه چارچوب های معینــی دارد کــه می توانیم
ان را تحت کنتــرل داشــته و دقت کنیم کــه می توانیم به
تدریــج ان را کاهش دهیــم ،در واقع ان را بــه تمام نقاط
شــهری ســرایت داده ایم .ما انســان ها را از یــک محله
مشخص به نقاط نامشخصی منتقل کرده ایم و در واقع با
این اقدام ،موجبات غیرقابل کنترل بودن این مساله را به
دســت خود فراهم کرده ایم؛ یعنی هر معتاد در محله های
دیگر ،یک خاک ســفید جدید ایجــاد کرده اســت .ما با
جمع کردن 50معتاد در یک محله حاشیه نشین ،مشکلی
را حل نمی کنیــم .در اسیب شناســی اجتماعی می گوییم
که باید علــت و عوامل تولید فســاد را بایــد برطرف کرد؛
یعنی چرا معتاد به وجود می اید و چرا محله ای فقیرنشــین
می شــود که معتاد بــه انجا برود؟ تــا زمانی که مــا علل و
عواملی را که سبب اعتیاد می شود برطرف نکنیم ،مشکل
به طور ریشه ای حل نمی شــود .امروز شما چند محله را از
معتادان پاکســازی می کنید و می گوییــد که این محله ها
را به وضعیت عــادی بازگرداندیــم اما انها را به گوشــه و
کنارهای دیگری فرســتاده ایم که این مساله موجب شده
است محله های دیگری خراب شود .اما باتوجه به مسائلی
که در جامعه وجــود دارد ،افراد معتاد بیشــتری در جامعه
3
دکتــر مصطفــی اقلیما رئیــس انجمــن علمی
مــددکاران اجتماعــی ایران معتقد اســت کــه برای
کاهــش اســیب های اجتماعــی و کنترل انهــا باید
زیرســاخت ها اصالح شــود .با او پیرامون پاکسازی
محله هرندی تهران گفت وگو کرده ایم.
تربیت و تولید شده و در محله های مختلف جمع می شوند؛
عالوه بر معتادان ســابق ،افراد جدیدی نیــز به جمعیت
معتادان افزوده می شــود .ما در تهران چــه کار کردیم؟
چادر کارتن خواب ها را در پارک اتش زدیم .براساس امار
رسمی ،ما 13هزار کارتن خواب داریم اما شهرداری فقط
می تواند برای سه هزار نفر امکان اسکان فراهم کند .هر
سال سروصدایی در این منطقه ایجاد می شود .به معتادان
حمله کردند که به وحشــت بیفتند و از داخل پارک ،بیرون
بروند .کجا بروند؟ باید به حاشیه های شهر بروند که کسی
انها را نبیند .بنابراین ما موضوع را حل نکرده ایم ،بلکه ان
را به جای دیگــری منتقل کرده ایم که موجب مشــکالت
جدیدتری می شود .ما امروز انها را نمی بینیم اما فردا فاجعه
عظیمی ایجاد می شود که ما را به خودمان می اورد؛ مانند
اعتیاد که ان را مدت زیادی انکار کردیم اما امروز به جایی
رسیده ایم که 32میلیون نفر به طور مستقیم و غیرمستقیم
با اعتیاد درگیر هستند .براساس اخرین امار ،گفته می شود
که ما حدود دو میلیون نفر معتاد داریــم اما هر جرمی که
در هر جامعه ای اعم از ایران ،امریکا و اروپا وجود داشته
باشــد ،نیمی دیگری از ان مخفی اســت که از چشــم ما
پنهان مانده؛ براســاس این دیدگاه ما حدود چهار میلیون
نفر معتاد داریم .اگر هر یک از این افــراد در خانواده ای
با میانگین چهار عضو زندگی کننــد ،یعنی 16میلیون نفر
به طور مستقیم با مســاله اعتیاد درگیر هستند؛ خود فرد،
همســر و فرزندان .اگر در هر خانواده ای به طور میانگین
دو کودک زندگی کند ،می توان گفت که از این 16میلیون
نفر ،هشت میلیون نفر ،کودکان خانواده های درگیر اعتیاد
هســتند؛ هر یک از این کودکان یا خود اعتیاد دارند ،یا به
پدرشــان کمک می کنند یا ناراحتی هــای روحی و عصبی
دارند .اگر اقــوام درجه یک این خانواده هــا را نیز در نظر
بگیریم ،تعداد افرادی که با اعتیاد درگیر هســتند ،به 32
میلیون نفر می رسد .این 32میلیون نفر باز هم تعداد زیادی
از افــراد جامعه را درگیــر می کنند؛ یعنی اگــر من با حالت
عصبی به محل کار بروم ،ارباب رجــوع را عصبی می کنم
و اگر فرزندم درگیر اعتیاد باشــد در رانندگی تمرکز ندارم و
تصادف می کنم .بنابراین احتیاجی نیست که ما معتادان
را جمع کنیم ،محله را به هم بریزیم و بگوییم چنین جایی
وجود ندارد؛ اعتیاد در دل جامعه است .اگر شما نخواهید
اعتیاد در یک محله نمــود یابد ،معتــادان را از انجا جمع
کنید ،انها را از خانه های شان بیرون برانید و این خانه ها را
خراب کنید ،انها را به کجا فرستاده اید؟ این انسان ها که از
بین نمی روند بلکه به محله های دیگری نقل مکان می کنند
و جوانــان ان محله ها را نیز بــه دام اعتیاد می کشــانند.
بنابراین ،ما با جمع کردن محله ها ،مشکل را حل نمی کنیم
بلکه اسیب را به بخش های دیگر جامعه سرایت می دهیم.
اگر فکر می کنیم که محله های زندگی معتادان را پاکسازی
و جمع کرده ایم ،باید بدانیم که مشکل را چند برابر اضافه
کرده ایم؛ باید به علل بپردازیم و این مساله را بررسی کنیم
که چرا معتاد به وجود می اید و چه عواملی انســان ها را به
سوی اعتیاد ســوق می دهد؟ ما در استانداردها می گوییم
که اگر جوانی از 20سالگی درگیر مصرف مواد مخدر شود
و سه سال درگیر این مساله باشد ،ما نمی گوییم که از سه
ســال پیش درگیر اعتیاد اســت بلکه می گوییم 23ســال
اســت که با اعتیاد درگیر اســت چراکه این زیرســاخت ها
طی مدت 20ســال در شــخصیت و ذهن او ایجاد شــده
اســت؛ فشــارهای اجتماعــی ،فشــارهای خانوادگی و
مسائل شخصی ،او را به جایی رسانده که برای فرار از این
مشکالت به سوی اعتیاد رفته است .ما نمی توانیم در دو
روز ،برای درمان فردی که 23ســال زمینه های اعتیاد در
وجود او ایجاد شده است ،اقدامی انجام دهیم .به همین
دلیل در تمــام دنیا ،معتــاد را دور نمی اندازند و نمی گویند
معتاد را درمــان می کنیم ،بلکــه می گویند بــا معتاد بازی
کرده و او را ارام می کنیم تا زندگی اش ســپری شــود و به
پایان برسد .ما باید علل و عواملی که باعث تربیت و تولید
معتادان شده اســت را بررســی کنیم؛ خانواده ،مدرسه،
محل کار و ...را کنترل می کنیم تا پس از ســی سال ،فرد
جدیدی درگیر اعتیاد نشــود .اعتیاد یک روزه نیامده است
که یک روزه هم برود بلکه یک ســیر 50ساله را طی کرده
اســت تا به اینجا برســد و برای حل ان هم حداقل همین
مقدار زمان الزم اســت .اگر همه ارگان ها همکاری کنند،
برنامه ریزی صحیحی داشــته باشــند ،فضای خانواده ها
سالم باشد ،وضعیت کار مناسب باشد ،فرزندان خانواده ها
اموزش صحیح ببینند و چشــم اندازی بــرای زندگی اینده
انها ترســیم شــود ،ما معتاد جدیدی نخواهیم یافت مگر
اینکه بیمار باشد .مساله اسیب های اجتماعی ،از مسائلی
است که قابل تبدیل به یکدیگر هستند؛ یعنی وقتی طالق
افزایش می یابد برخی از زنان اسیب دیده از طالق ،به راه
روسپیگری کشیده می شوند ،خانواده برخی از افرادی که
به زندان می روند ،به راه خالف می روند و وضعیت عده ای
از افرادی که با شکست های اجتماعی مواجه می شوند،
اعتیاد را انتخاب می کنند؛ از همیــن رو تاکید می کنم که
اســیب های اجتماعی قابل تبدیل به یکدیگر و خطرناک
هستند چراکه باعث اسیب های بعدی خواهند شد.
شما اشاره کردید که وقتی یک محله از معتادان
پاکســازی می شــود ،انها بــه محله هــای دیگر
جامعه شناسی
نیز محکومان مادام العمر هســتند و کسی با انها وصلت
نیز نمی کند .در واقع دولت با قوانینی که وضع کرده این
افراد را محکــوم کرده و اگر دولت به درســتی رفتار کند،
مردم هم به این مسائل توجه نخواهند کرد .ما باید حقوق
انســانی این افراد را ادا کنیم تا بخشــی از این مشــکل
حل شود .اگر به قواعد اســام دقت کنیم ،می بینیم که
گذشــت در ان جایگاه ویژه ای دارد و باعث ساخته شدن
انسان ها و جامعه می شود اما ما نه تنها به این مساله توجه
نمی کنیــم ،بلکه حق اولیه حیات در جامعــه را نیز از این
افراد می گیریم.
شــما تا چه حدی با فضــای محله هرندی اشــنا
هستید؟
من ســالیان ســال در انجا زندگی و کار کرده ام.
شما اگر عصرها به دروازه غار بروید ،صحنه های فجیعی
می بینید که شــرم می کنــم بگویم .اگر بــه خانه های ان
محله سر بزنید ،می بینید که چند زن بدون شوهر یک اتاق
اجاره کرده اند تا فرزندان شــان ســرپناهی داشته باشند.
اینها باید کجا بروند؟ اجاره خانه را از کجا باید تامین کنند؟
کمکی که دولت به یک خانواده معتاد می کند ،ماهی 40
هزار تومان است؛ ان هم اگر ســازمان بهزیستی و کمیته
امداد تاییدش کنند .ایا یک خانــواده می تواند با 40هزار
تومان زندگی کند؟ طبیعی اســت که فرزنــد این خانواده
به ســمت اعتیاد برود و جنس خرید و فروش کند؛ چراکه
می خواهد هزینه زندگی خانواده اش را تامین کند .فرزندان
خانواده های ثروتمند که مادران و پدران شــان شبانه روز
درگیر کار هســتند ،به ســمت اعتیاد می روند؛ چه رسد به
فرزندان خانواده های نیازمند .واحدهای 40متری مسکن
که دولت به مردم فروخته است ،مرکز الودگی و اسیب در
کشور شده است؛ موادمخدر ،سرقت و ...در این مناطق
بیداد می کند .شــما چند ســال دیگر به این خانه ها سری
بزنید و ببینید چه اتفاقی رخ داده است .نمونه تجربه شده
مثلث | شماره 291
اعتیاد یک روزه نیامده است که یک روزه
هم برود بلکه یک ســیر 50ســاله را طی
کرده است تا به اینجا برسد و برای حل ان
هم حداقل همین مقدار زمان الزم است
جامعه شناسی
نقل مکان کرده و ان نقاط را الــوده می کنند .چه
راهکاری می توان برای این مساله در نظر گرفت؟
ســازمان های دولتی و نهادهای مسئول ،هیچ
اقدامی برای ایــن افراد انجام نمی دهنــد بلکه فقط انها
را از نقطه ای بــه نقاط دیگر منتقل می کنند .ما از شــش
ســال پیش ،یعنی در چهار ســال دوره دوم دولت اقای
احمدی نــژاد و دو ســال از عمر دولت اقــای روحانی ،با
مشکالتی مانند جلوگیری از استخدام و تمدید قراردادها
مواجه بوده ایم .دستگاه های دولتی ما در این چند سال،
هیچ گونه استخدام رسمی نداشــته اند؛ حتی روزمزد .از
ســوی دیگر ،کارخانه های ما روندی نزولی را طی کرده
و کارگران خود را اخــراج کردند .هر ســال ،یک میلیون
و دویســت هزار نفر لیسانســیه به جامعه اضافه می شود
که یک میلیون نفر از انها بیکار هســتند؛ یعنی در شــش
ســال اخیر ،شــش میلیون نفر به خیل جمعیت بیکاران
کشور افزوده شده اســت .این افراد بیکار باید چه کنند؟
فشارهای وارد بر خود را چگونه باید جبران کنند؟ براساس
امار رســمی از مجمــوع زنانی کــه در جامعه مــا زندگی
می کنند ،تنها 11درصد شاغل هستند؛ بقیه این زنان باید
چه کار کنند؟ بســیاری از این زنان تحصیلکرده هستند و
مدرک رســمی دانشــگاهی دارند اما وقتی نمی توانند از
مدرک تحصیلــی و تخصص خود اســتفاده کننــد به راه
خالف کشیده می شوند .انســان بیکار ،ناخواسته به راه
خالف می رود؛ فشــارهایی که بر او وارد می شــود ،او را
عصبی می کند ،مجبور اســت قــرص ارام بخش مصرف
کند و در نهایت به مصرف موادمخدر روی می اورد .اگر
می خواهیم این مســائل برطرف شود ،باید زیرساخت ها
را بســازیم و نمی توانیــم با پراکنــده کردن ایــن افراد،
امیدی به حل موضوع داشــته باشیم .این افراد ،بخشی
از واقعیت اجتماعی جامعه ما هســتند و بایــد ببینیم چه
اقدامی می توانیم برای انها انجــام دهیم؛ ایا می توانیم
برای انها اشتغال ایجاد کنیم؟ در جامعه ای که هر کس
خالف می کند به عنوان گناهــکار و محکوم مادام العمر
شناخته می شود ،مادام العمر خالفکار می ماند و چاره ای
جز این نــدارد؛ یعنی اگر فــردی خالفی انجــام داد و به
شــش ماه حبس محکوم شــد ،دارای سوءسابقه است و
نمی تواند شغل ازاد داشته باشد یا استخدام شود .در تمام
کشــورها و جوامع ،وقتی فردی جرمی مرتکب می شــود
و به زندان می رود ،بی حساب می شــود و سوءسابقه ای
برای او در نظر نمی گیرند امــا اگر در اینده جرمی مرتکب
شود ،مجازات سنگین تری برایش در نظر گرفته خواهد
شد .ما چندین بار با مسئوالن قضایی در این باره صحبت
کرده ایم و انها تاکید کرده اند که انچه اجرا می شــود در
قانون به شکل دیگری است و در سال های اینده اصالح
می شــود اما تاکنون هیــچ اتفاقی نیفتاده اســت .حتی
اگر کودکــی مرتکب خالفی شــود ،باید تــا پایان عمر،
خالفکار بمانــد؛ به همین دلیل اســت کــه زندان های
مــا ظرفیتی برای مجرمــان و خالفکاران جدیــد ندارد و
جرم ها روز به روز در حال افزایش اســت .افراد بیکار هم
با این مشــکل مواجه هســتند که برای اشــتغال به کجا
مراجعه کنیم؟ اینگونه اســت که هــر روز تعداد معتادان
را افزایش می دهیم .درمان چهار نفر معتاد اســان است
و ما انهــا را درمان می کنیم اما جامعــه 10برابر ان معتاد
می ســازد .ما می گوییم که پنج درصــد از معتادان ترک
می کنند اما برای انها کاری وجود ندارد .ایا کسی هست
که به معتــاد کار بدهد؟ با سوءســابقه ای که معتاد دارد،
هیچ کــس او را بــرای کار نمی پذیــرد و همــه او را طرد
می کنند .یکی از راهکارها این است که دولت این افراد
را جذب کند و به انها کار بدهد اما متاسفانه حتی اگر پدر
معتاد باشــد ،به فرزند هم کار نمی دهنــد؛ بنابراین حتی
فرزندان خانواده های معتاد ،ســارق و دارای سوءسابقه
این اتفاق ،کوی نه ابان قدیم است که اسیب های بسیاری
در انها ایجاد شد.
افراد ســالمی که در این محله ها زندگی می کنند
و بــه خانــواده توجــه ویــژه ای دارند ،چــه باید
می کردنــد؟ انها نمی توانســتند چنین وضعیتی
را تحمل کنند...
محله هایی کــه جمعیت زیادی دارند ،اســیب زا
هســتند؛ ممکن اســت زن و مردی که چنین خانواده ای
دارند بتوانند خــود را کنترل کنند اما فرزنــد انها با فرزندان
خانواده های ناســالم بزرگ می شــود .در میــان کودکان
هر کســی که خالف بزرگ تــری انجام دهــد ،معروف تر
می شــود و این کودک می خواهــد خود را بــا ان کودکان
تطبیق دهد .یک کودک چگونه می تواند در یک خانه 60
متری که فقط یک اتاق دارد زندگی کند و با پدر و مادرش
همراهی کند؟ ایــن نوع خانه ها ســبب از هم پاشــیدگی
خانواده شــده اند .وقتی افراد بزهکار در محله ای سکنی
می گزیننــد و در مجتمع های مســکونی زندگی می کنند،
هیچ پلیســی نمی تواند در ان مناطق اقدامی انجام دهد.
اگر هم پدران و مادران این خانواده های با اصالت و سالم
از دنیا بروند ،خانواده های خالفکار جایگزین انها خواهند
شد؛ چراکه کسی برای خرید خانه به این محله ها نمی رود.
رهبر انقالب دو رهنمود دارند کــه در همه دنیا به ان عمل
می شود؛ اول شایسته ساالری و دوم پاسخگویی دولت ها.
متاسفانه برخی مسئوالن اجرایی ما براساس شایستگی بر
سر کار نیامده اند چراکه اگر این گونه بود ،اسیب ها تا این
حد افزایش نمی یافت و هیچ مسئولی نیز در قبال عملکرد
خود پاسخگو نبوده اســت .تا زمانی که شایسته ساالری و
پاسخگویی در این کشور اجرا نشود ،همین وضعیت جاری
خواهد بود و مــا نمی توانیم اســیب های اجتماعی را حل
کنیم اما همه اسیب ها و مشکالت باید همراه یکدیگر حل
بشوند؛ اشــتغال ،اعتیاد ،فقر ،تورم و ...همه به یکدیگر
مرتبط هستند.
در پاکســازی محله هرندی ،سیاســت جدیدی
که اجرا شده ،توجه به وضعیت گرمخانه ها بوده
است .ایا گرمخانه این محله می تواند جوابگوی
نیاز معتادان کارتن خواب باشد؟
ما دو گرمخانه داریم که یکی در غسالخانه سابق
تهران و دیگری نزدیک میدان خراســان است اما ما این
مساله را مطرح کردیم که این گرمخانه ها ،استانداردهای
الزم را ندارنــد .معموال در هیــچ جای دنیا ،کســی به زور
دیگران را به گرمخانه نمی برد بلکه باید گرمخانه ها فضای
زندگی باشد تا این افراد خودشان ترغیب شوند که به انجا
بروند؛ چنین استانداردی به هیچ وجه وجود ندارد که یک
انســان بخواهد برای زندگی به ایــن گرمخانه ها برود .از
ســوی دیگر ،ظرفیت گرمخانه های تهران بین دو تا سه
هزار نفر است درحالی که ما حدود 13هزار نفر کارتن خواب
در تهران داریم؛ بقیه کجا باید بروند؟ پاکسازی این محله
فقط برای این بود که زشتی شهر زدوده شود اما برای انها
کاری نکردیم .شهرداری در این رابطه وظیفه و مسئولیتی
ندارد بلکه باید علل و عواملی که باعث شکل گیری اعتیاد
و کارتن خوابی شــده است ،برطرف شــود .شهرداری در
واقع لطف می کند و چنین اقدامی انجام می دهد اما باعث
می شــود که صدای این افراد شــنیده نشــود و نهادهای
مســئول اقدامی انجام ندهند .براســاس قانون ،مسئول
رســیدگی به اســیب های اجتماعی ،ســازمان بهزیستی
اســت و اگر دولت به این ســازمان بودجه نمی دهد ،باید
پیگیری کند و به حل مساله بپردازد؛ بهزیستی باید به زنان
بی سرپرست و خانواده هایی که توانایی پرداخت اجاره خانه
ندارند ،اسکان بدهد تا به خیابان نیایند و باید زیرساخت ها
اصالح شود تا از افزایش اسیب های اجتماعی جلوگیری
به عمل بیاید.
53
پیروزی غیر منتظره
بین الملل
تراژدی 13نوامبر اولیــن بازتاب های خود را در انتخابات منطقه ای پاریس نشــان داد .نتایج
انتخابات نشان می دهد که از 13ناحیه در انتخابات منطقه ای راستگرایانجبههملیدر 6ناحیهبه
پیروزیرسیده اند.ایندرحالی است کهسوسیالیست هادربرخیمناطقفقیرنشینکهدرگذشته
جزئی از پایگاه دائمی انها در انتخابات های گوناگون بود رقابت را به راســتگرایان جبهه ملی واگذار
کرده اند .به نظر می رسد حزب مارین لوپن با این نتایج خود را برای انتخابات ریاست جمهوری سال
2017درفرانسهامادهمی کند.
تی
تر
یک
فرانسهپسازتراژدی 13نوامبرازسوسیالیست هافاصلهگرفت
بین الملل
54
مثلث | شماره 291
بهار پاریس!
دورخیز برای الیزه
چرا راستگرایان افراطی در فرانسه
خوش اقبال شده اند؟
شوک لوپن
نتایج انتخابات منطقه ای بر ارایش
نیروهای سیاسی در فرانسه
تاثیر می گذارد
بخت بلند محافظه کاری
اوباما پس از حادثه سن برناردینو
درالک دفاعی فرو رفته است
مثلث | شماره 291
بین الملل
55
بین الملل
دورخیز برای الیزه
چرا راستگرایان افراطی در فرانسه خوش اقبال شده اند؟
مرتضی مکی
1
کارشناس مسائل فرانسه
با پایان شــمارش ارای مرحله اول انتخابات محلی
فرانسه حزب مهاجر ستیز و ضد اتحادیه اروپای جبهه ملی
به پیروزی تاریخی دســت یافته اســت .این حزب راست
افراطی فرانســه با کســب حدود ســی درصد ارا در صدر
احزاب فرانسه قرار گرفت .حزب راست میانه جمهوریخواه
تحت رهبــری نیکوال ســارکوزی ،رئیس جمهور ســابق با
کســب حدود 27درصد ارا در جایــگاه دوم و حزب حاکم
سوسیالیست با به دست اوردن نزدیک به 23درصد ارا در
جایگاه سوم است.
جبهــه ملی فرانســه تحت رهبــری ماریــن لوپن در
انتخابات محلی ســال 2010حدود 11درصد ارا را کسب
کرده بود .جهش دو برابــری در ارای این حزب در فاصله
پنج ســال یک پیروزی تاریخــی برای این حزب راســت
مهاجر ســتیز و ضد اتحادیه اروپا ســت .مارین لوپن این
پیروزی را یک پیروزی با شــکوه ارزیابی کــرد و گفت این
حزب به دنبال ایجاد وحدت ملی فرانســه اســت .باتوجه
به اختالف میان رای کنونی با سال 2010پیروزی مارین
لوپن و جبهه ملی فرانسه در انتخابات محلی به چند عامل
مهم بستگی دارد .نخست انکه ،بحث بحران اقتصادی
بین الملل
56
مثلث | شماره 291
رونــد نزولی حزب سوسیالیســت و اقای
اوالند از انجا شروع شــد که دولت وی با کمک
بعضی از کشــورها بــه فکــر برانــدازی دولت
اقای بشار اســد افتادند و اقداماتی را نیز علیه
ایشــان انجام دادند و در این حین یکباره علیه
داعش هــم اقدامات دیگــری را انجــام داد و
گروهک تروریســتی داعش نیــز در چند عمل
تالفی جویانه دست به چندین اقدام تروریستی
در فرانسه زد
و ناکارامدی دولت کنونی فرانسه در مدیریت بحران یکی
از عامل های مهمی بود کــه خانم مارین لوپــن به خوبی
از ان اســتفاده کرد و توانســت موقعیت خود را در طبقات
متوســط و پایین جامعه فرانســه بهبود ببخشد .ایشان در
منطقه ای پیروز شده است که حدود شش میلیون جمعیت
دارد و اکثرا طبقات پایین فرانســه در انجا سکونت دارند و
همچنین محل اجتماع تروریست ها هم به حساب می اید،
بدین صورت توانسته حدود 40درصد ارا را به دست بیاورد
که امری موفقیت امیز است.
عامل دیگری کــه وجــود دارد ،ورود پناهجویان به
اروپاســت که فرانســه نیز در اســتقبال از انها سهیم شد.
در این میان الزم به ذکر اســت که جبهه ملــی باتوجه به
دیدگاه های مهاجر ســتیزی که دارد توانســت از این فضا
و موقعیــت پیش امده بهترین اســتفاده ممکــن را ببرد و
محدودیت ها و قوانین ســختی را برای پناهجویان به کار
گیرد .ورود پناهجویان نقش بسزایی در رویکردهای جبهه
ملی و خانم لوپن به دنبال داشــت .عامل ســوم که کمک
زیادی نیز به خانم لوپن کرد ،این است که با اغاز حوادث
تروریســتی 13نوامبــر رویکردهای خانم لوپن بیشــتر از
قبل به چشــم امد و باعــث تقویت حزب جبهه ملی شــد.
البته الزم به ذکر اســت که حوادث تروریستی اخیر تاثیر
خوبی هم بر روند رویکردهای اقای اوالند نیز داشــت و به
اوضاع شــخص اقای اوالند کمک کرد .اما اقای اوالند و
حزب سوسیالیست فرانسه نتوانستند از این موقعیت پیش
امده بیشترین بهره ممکن را ببرند و در عوض خانم لوپن و
جبهه راست افراطی فرانسه بیشتر از سایرین از این بحران
استفاده کرد و توانست ارای بیشــتری را به دست بیاورد.
جبهه راســت افراطی از ان فضا اســتفاده کرد و توانست
دیدگاه های ملی گرایانــه و مهاجر ســتیزانه و ناکارامدی
دولت فرانسه در تامین امنیت کشــور فرانسه را زیر سوال
ببرد و خودش را به حزب اول فرانسه تبدیل کند.
اما روند نزولی حزب سوسیالیســت و اقای اوالند از
انجا شروع شد که دولت وی با کمک بعضی از کشورها به
فکر براندازی دولت اقای بشار اسد افتادند و اقداماتی را نیز
علیه ایشان انجام دادند و در این حین یکباره علیه داعش
هم اقدامات دیگــری را انجام داد و گروهک تروریســتی
داعش نیز در چند عمــل تالفی جویانه دســت به چندین
اقدام تروریســتی در فرانســه زد و با این اقدام بسیاری از
تعامالت و رویکردهــای بین المللی حزب سوسیالیســت
فرانســه زیر ســوال رفت .خانم لوپن و جبهه ملــی از این
فرصت طالیی بیشترین استفاده را بردند.
معموال زمانی کــه حوادثی همچــون 13نوامبر در
کشــورهای اروپایــی اتفــاق می افتد حــس ملی گرایی و
ناسیونالیســتی بین مردم تقویت می شــود .به طور مثال،
در حوادث یازده ســپتامبر امریکا محبوبیت اقای بوش به
70درصد افزایش پیدا کرد .این گونه حوادث تروریستی از
لحاظ احساسی باعث تحریک عوام می شود و زمامداران
ان کشــور محبوبیت بیشــتری بین مردم پیــدا می کنند.
همچنین حوادث 13نوامبر موقعیت و حزب اقای اوالند را
تا حدی باال برد .اما حزب سیستمی او در انتخابات محلی و
منطقه ای فرانسه نتوانست از این وضعیت پیش امده بهره
ببرد و در عوض حزب راست افراطی توانست از ضعف های
حزب سوسیالیست استفاده کند و موقعیت خود را باال ببرد.
جالب توجه اســت که خانم مارین لوپن معتقد است
که اقای بشار اسد تنها کسی است که در سوریه می تواند
با تروریسم مبارزه کند و کشور فرانسه باید سیاست خارجی
خود را نسبت به اقای اسد تغییر بدهد .این نظریه ها نشان
می دهد که سیاســت خانم لوپن در جهت عکس سیاست
خارجی دولت کنونی فرانسه ایســتاده است و کسب ارای
بیشتر این حزب زنگ خطری بود برای دولت اقای اوالند
و سیاست های خارجی او .این امر نشان دهنده این است
که جبهه ملی توانسته است افکار عمومی را به سمت خود
جلب کند.
این نکته نیز قابل توجه اســت؛ سیاســتی که حزب
سوسیالیســت پیــش گرفته این اســت کــه بتواند حزب
میانه رو را با خود همراه ســازد و توان خود را در برابر جبهه
ملی بــاال ببرد و جبهــه ای را در مقابل انها بســیج ســازد.
یعنی همان سیاستی که در سال 2002موجب شد تا ژان
ماری لوپن پدر خانم ماریــن لوپن بــه دور دوم انتخابات
ریاســت جمهوری فرانســه راه پیدا کند و در نهایت اقای
ژاک شــیراک با 82درصد ارا پیروز شــد .در زمان کنونی
حزب سوسیالیســت بایــد در ان مناطقی که حــزب میانه
طرفدار دارد فعالیت کند تا انها به نفع یکدیگر کنار بروند.
این ایده ای بود که ســه ســال پیش هم مطــرح کردند.
نیکوالی سارکوزی که در انتخابات با کسب 37درصد ارا در
جایگاه دوم قرار گرفت اعالم کرد که من به نفع هیچ کس
کنار نخواهم رفــت .به نظر من رویکردهایــی که نامزدها
در مقابل جبهه ملــی در پیش گرفتند به شکســت خواهد
انجامید .این میزان رای به جبهه ملی هشــداری است از
سوی مردم به مسئوالن بر سر قدرت .الزم به ذکر است که
میزان رای مردم به جبهه افراطی ملــی در اکثر انتخابات
گذشته از نوسان باالیی برخوردار بوده و مردم در اخر اندکی
محتاطانه برخورد می کنند و این امر نشانگر این است که
مردم در مواقعی با رای دادن به جبهه افراطی قصد دارند
تلنگری به مسئوالن بر سر قدرت بزنند.
در هر صورت مارین لوپن توانســت از مســائل روز
اجتماعی و سیاسی به نفع خود عمل کند و پیروز انتخابات
شود .انتخابات محلی یکشنبه فرانســه نشان داد صحنه
سیاسی این کشور در حال تغییر از دو ضلعی به سه ضلعی
اســت .تاکنون رقابت جدی میان دو جریان راست و چپ
میانه فرانســه برای کســب قدرت بود اکنون راست های
افراطی فرانســه نیز مدعی کســب قدرت هســتند .البته
این پیروزی هنوز تکمیل نشــده است .دور دوم انتخابات
محلی فرانسه در یکشنبه اینده چشم انداز صحنه سیاسی
فرانسه را 18ماه پیش از انتخابات ریاست جمهوری سال
2017ترســیم خواهد کــرد .حزب سوسیالیســت اکنون
از راســت میانه فرانســه انتظار دارد در دور دوم انتخابات
برای جلوگیری از کنترل شوراهای شهر و شهرداری ها به
دســت جبهه ملی جبهه متحدی را علیه نامزدهای جبهه
ملی تشــکیل بدهند .ولی نیکــوال ســارکوزی رهبر حزب
جمهوریخواه بزرگترین حزب راست میانه فرانسه تشکیل
چنین جبهه ای را رد کرده اســت .بدیــن ترتیب در مرحله
دوم انتخابات محلی در 13دســامبر رقابت سختی میان
کاندیداهای چپ و راست میانه و راست افراطی فرانسه در
جریان خواهد بود .حزب حاکم سوسیالیست در پی پیروزی
جبهه ملی حمالت علیه جبهه ملی را تشدید کرده و درباره
پیروزی این جبهه در انتخابات محلی هفته اینده هشــدار
داده است .حتی «ان هیدالگو» شــهردار پاریس از همه
دموکرات ها و جمهوریخواهان درخواست کرد از رای دادن
به حزب جبهه ملی فرانسه خودداری کنند.
حزب سارکوزی در انتخابات
منطقه ای سوسیالیست ها را
پشت سرگذاشت
بین الملل
شوک لوپن
نتایجانتخاباتمنطقه ایبرارایشنیروهایسیاسیدرفرانسهتاثیرمیگذارد
عبدالرضا فرجی راد
2
استاد ژئوپلتیک دانشگاه
حزب جبهه ملی 30درصد
حزب جنبش برای اتحاد مردمی 27درصد
حزب سوسیالیست 22درصد
مثلث | شماره 291
نتایج انتخابات منطقه ای در پاریس
بین الملل
حزب راســت افراطی «جبهه ملی» ،به رهبری مارین
لوپن ،در دور اول انتخابات محلی که در 13منطقه برگزار شد
با پیروزی در شــش منطقه ،دو حزب بزرگ سوسیالیست ها
و جمهوریخواهان (اتحاد برای جنبش مردمی ســابق) را به
حاشیه سیاست راند؛ بنابراین پیش بینی می شود در مناطق
دیگر که قرار اســت ،انتخابات برگزار شــود ایــن حزب رای
قابل توجهی به دست بیاورد .باید توجه داشت که این ارا در
انتخابات بعدی فرانســه اثرگذار اســت .در واقع نتیجه این
انتخابات در انتخابات منطقه ای و سپس شوراها و انتخابات
پارلمانی تاثیرگذار است و باعث می شــود هر کاندیدایی که
در هر منطقه ای فعال شده اســت ،در انتخابات بزرگ تر نیز
شانس بیشتری داشــته باشــد .بنابراین این انتخابات مهم
اســت .رای گیری یکشنبه نخســتین انتخاباتی است که از
زمان حمالت ماه گذشته در پاریس که به کشته شدن ۱۳۰
نفر منجر شد ،در فرانسه برگزار می شود .این انتخابات تحت
تدابیر شــدید امنیتی و در شرایطی برگزار شــد که در جریان
تبلیغات انتخاباتــی ،مارین لوپن از مردم خواســته بود برای
افزایشامنیتخود،بهحزباو،رایبدهند.محبوبیتجبهه
ملی ،از زمان حمالت پاریس افزایش یافته است حال انکه
جبهه ملی در سال های قبل موفق نشــده بود در هیچ یک از
انتخاباتمنطقه ایفرانسهبهپیروزیدستپیداکند .پیروزی
مارینلوپنیابهتعبیریدیگرحزبراستافراطیدرانتخابات
منطقه ایفرانسهدرشرایطیصورتمی گیردکهحزبحاکم
(سوسیالیست) در فرانســه برای جلوگیری از پیروزی حزب
راستگرایافراطیجبههملیدردوردومانتخاباتمنطقه ای
خواهان تشــکیل ائتالفی بزرگ با جمهوریخواهان شد اما
جمهوریخواهان محافظه کار پیشــنهاد سوسیالیست ها را
نپذیرفتهوگفتنددرتماممناطقنامزدمعرفیمی کنند.برخی
ازکارشناسانپیروزیخانممارینلوپنرانتیجهرددرخواست
اوالند برای ائتالف با سارکوزی دانستند .حال انکه این عامل
در پیروزی اخیر حزب جبهه ملی تاثیر چندانی نداشته است.
پیروزی خانم لوپــن در انتخابات محلی از دو عامل نشــات
می گیرد .یک عامل بحث حوادث تروریســتی 13نوامبر در
پاریس است که به شدت افکار عمومی فرانسه را تحت تاثیر
قرار داد .طبیعی است مردم فرانسه از شوک این حمله هنوز
خارج نشده اندو هنوز احساسات انها بر منطق غلبه دارد .یک
مسالهدیگرنگرانی هاییاستکههنوزوجودداردوهرلحظه
تصورمی کنندعملیاتیدرفرانسهانجاممی شودوجانانهارا
به خطر می اندازد .این موضوع در شرایطی برجسته می شود
که به دنبال جمعه سیاه پاریس ،دولت فرانسه همکاری های
خودرادرخاورمیانهازنظرنظامیافزایشدادهاست،یعنیدر
حالحاضربهمقرگروه هایتروریستیداعشحملهمی کندو
ازسویدیگرتوجهیبهلیبینیزدارد.باتوجهبهاینکهلیبیهم
بهاروپاومرزهایجنوبیاروپانزدیکاستایناحتمالوجود
داردکهشهرسرتبهپایگاهیاصلیبرایداعشتبدیلشود
و داعش بخشی از نیروهایش را به انجا ارسال کند .بنابراین با
افزایش فعالیت های نظامی فرانسه نگرانی مردم این کشور
طبیعی به نظر می رسد زیرا انها در ماه های گذشته چندین بار
ازحمالتتروریستیبعدازحادثهشارلیابدووحوادثکنونی
13نوامبر ضرباتی را متحمل شــدند .در عین حال ،تهدید
گروه های افراطی و بنیادگرا همچنان بــه صورت مجازی و
رســانه ای وجود دارد؛ به طــوری که گروه های تروریســتی
تهدیدات خود را علیه اروپا و به ویژه فرانسه به عمل می اوردند
بنابراین در اوضاع کنونی تصور نگارنده بر این است که رای
خانم لوپن ارتباط کاملی به حوادث امنیتی در فرانســه دارد و
ارتباطچندانیبااینکهاقایسارکوزیرهبرحزبمحافظه کار
درخواســت اقای اوالند را رد کرده ،ندارد .عامل دوم در این
میان ،بحث مهاجرین بعد از حوادث تروریستی اخیر است؛
به طوری که نگرش و رویکرد مردم نســبت بــه مهاجرین تا
حدودی منفی شده اســت؛ مردم فرانسه به دو دسته تقسیم
می شوند ،یک سری که بسیار ملی گرا هستند و دسته دیگر
که لیبرال و ازادیخواه هستند و عالقه مند به تعامل با جامعه
جهانی هستند .یک دسته دیگر در این میان وجود دارند که
حد وسط محسوب می شوند و عملکرد انها بستگی به شرایط
دارد ،بنابراین در صورتی که شــرایط سخت شود ،این گروه
باتوجه به ضرباتی تروریستی که فرانسه متحمل شد به گروه
راست افراطی گرایش پیدا می کنند .بنابراین به نظر می رسد
مسالهمهاجرانجدیاست.هرچنداقایاوالندنیزیکسری
محدودیت ها برای مهاجران ایجاد کرده است .که بخشی از
ایناقداممربوطبهانتخاباتبودهاستتاحزبراستافراطی
نتواند رشد کند اما مشخص است که این اقدامات موثر نبوده
است.به طوریکهبراساسنتایجنظرسنجی هاجبههملیکه
مواضعتندیعلیهمهاجراندارد 30/8درصدارا،حزبراست
میانه جمهوریخواهان به رهبری نیکوال سارکوزی و ائتالفی
که با شــماری از احزاب کوچک محافظه کار تشــکیل داده
27/2درصد و حزب سوسیالیست وابسته به فرانسوا اوالند،
رئیس جمهوری فرانسه 22/7درصد ارا را کسب کردند .این
بهترین نتیجه ای است که جبهه ملی در تاریخ خود توانسته
اســت در چارچوب انتخاباتی سراســری در فرانسه به دست
اورد .شوراهای منطقه ای در فرانســه از قدرت نسبتا زیادی
لو نقلمحلیومسائلاموزشی
برایتصمیم گیریدربارهحم
واقتصادیبرخوردارهستند.
بنابرایندرنهایتمهاجرانتاثیرخودرابراینگذاشتند،
به ویژه اینکه بخشی از تروریســت های داعش که عملیات
انجام دادند خارج از فرانســه وارد این کشور شدند و دست به
چنین عملیاتی زدند .بنابراین در حال حاضر نظر مردم اروپا و
بهویژهفرانسهنسبتبهمهاجریندرحالمنفی ترشدناستو
بایدیکاقدامجدیازسویکشورهایاروپاییصورتگیرد،
به ویژه در مقطعی که در ســوریه و عراق بحران وجود دارد،
مگر اینکه بحران ها کاهش یابد و به یک ارامش نسبی برسد
و حساسیت ها نســبت به مهاجرین کمتر شود .مارین لوپن
در انتخابات محلی در حالی به پیروزی رسید که این موفقیت
ممکناستدرایندهنزدیکادامه دارباشدومنجربهپیروزیاو
درانتخاباتپیشرویدرسطحملیشود.هر چنداینموضوع
بهشرایطسیاسیارتباطدارد،بنابرایندرصورتیکهوضعیت
اجتماعی و سیاسی در فرانسه و اروپا در خصوص مهاجرین و
مسائل امنیتی به شکل کنونی پیش برود طبیعتا جناح راست
در فرانسه و اروپا پیروز خواهد شــد .اما تاثیر دیگری که این
موضوعدارد،اثردومینوییاینقضیهدراتحادیهاروپاستکه
ح راست در کشورهای دیگر خواهد شد.
منجر به پیروزی جنا
بنابراینجناحراستدراروپاحاکمخواهدشد.اگرنشستوین
2و 3که قرار است در نیویورک برگزار شود به دستاورد مهمی
دستیابدازجملهبهسرکوبتروریسم،شکل گیریحاکمیت
یشود.
دوبارهکشورهاییمثلسوریهوبعدازانعراقمنجرم
طبیعی است که جناح راست در اینده نباید خیلی امیدوار باشد
کهپستریاست جمهوریرادراختیاربگیرد.امااگرعملیات
تروریستی دیگری انجام شــود که احتمال عدم بروز ان کم
نیست ،شــانس خانم لوپن و گروهای راست افراطی بسیار
زیادخواهد بود.
57
تراژدی دموکرات ها
بین الملل
پس از حادثه سن برناردینو امریکایی ها بار دیگر در وضعیت امنیتی قرار گرفتند .همین مساله
باعثشدهکهدرارایشنیروهایسیاسیدرامریکاکفهترازوبه سمتجمهوریخواهانسنگینیکند.
به طورکلیتجربهحوادثتروریستیدرغربنشانمی دهدکهنیروهایاجتماعیباسمت گیریبه
تراستیبه دنبالتامینامنیتهستندچراکهپسازاینحوادثدرلیستاولویت هایانها
احزابدس
جابه جایی هایی انجام می شود و در همین جاست که احزاب محافظه کار و راستگرا دست باال را پیدا
می کنند.ایناتفاقدرامریکاپسازحادثه11سپتامبردرسال 2001نیزرخدادهبود.
بخت بلند محافظه کاری
اوباما پس از حادثه سن برناردینو درالک دفاعی فرو رفته است
ابراهیم متقی
استاد دانشگاه تهران
بین الملل
58
مثلث | شماره 291
1
تاریخ امریکا همواره بــا حوادثی خونین همانند انچه در
سن برناردینو شــکل گرفت ،پیوند یافته است .در روند حادثه
سن برناردینو دو جوان مســلمان امریکایی به سمت گروهی
اجتماعی شــلیک کرده که در نتیجه ان 14نفر از جمله یک
زن ایرانی کشته شده اســت .این موضوع در رسانه ها و افکار
عمومی امریکا انعکاس قابل توجهی داشته است .گروه های
محافظه کار به ویژه افرادی که تالش دارند تا در سال اینده و در
روند رقابت های انتخابات ریاســت جمهوری امریکا مشارکت
نمایند ،مواضع تند و افراطی علیه گروه های اســامی اتخاذ
کرده و حادثه ســن برناردینو را نشــانه ای از اقدام تروریستی
اعالم داشته اند.
در این فرایند ،باراک اوباما رئیس جمهور امریکا مواضع
همراه با احتیاط اتخاذ کرده و تالش داشــت تا موضوع را در
فرایندهایبوروکراتیکپیگیریکند.اوباماهیچگروه،مذهب
یا فردی را متهم به اقدام ســازمان یافته درباره شــلیک و قتل
گروهی نکرد .اوباما به FBIکه مسئولیت امنیت داخلی امریکا
را عهده دار است ،مســئولیت داد که روند و علل شکل گیری
این حادثه را براساس اطالعات ،شــواهد و ادبیات کاربردی
افراد درگیر در حادثه مشــخص نمایــد .در حالی که «دونالد
ترامپ» و «هیالری کلینتون» که هــر دو در زمره کاندیدای
ریاست جمهوری سال 2016هســتند ،مواضع تندی را علیه
اســامگرایان اتخاذ کرده و چنین اقدامی را در زمره اقدامات
تروریستیدانسته اند.
بیان چنین ادبیاتی نشــان می دهد که هرگاه در جریان
و روند اقدامات خشونت امیز ،مسلمانان ایفای نقش نمایند،
موضوع ماهیت تروریستی پیدا می کند ،در حالی که اگر محور
اصلی خشونت را افراد غیرمســلمان تشکیل دهند ،به عنوان
حادثه اسفبار از ان نام برده می شود .باراک اوباما شکل گیری
چنین حوادثی را ناشــی از ازاد بودن معامله اسلحه در امریکا
می داند .به همین دلیل تالش دارد تا زمینه ایجاد محدودیت
برایخریدتسلیحاتدرامریکارابه وجوداورد.مواضعبسیاری
از دموکرات ها معطوف بــه تنظیم قواعد ســختگیرانه برای
بهره گیری از اســلحه توسط شــهروندان و خرید ان از مراکز
تجاری و اجتماعی بوده است.
-1گفتمانتروریسمدرادبیاتسیاسیوراهبردیامریکا
اگرچهدموکراسیبخشیازفرهنگسیاسیوایدئولوژی
جهانغربمحسوبمی شود،اماهموارهچنینمفهومی تابعی
ازضرورت هایراهبردیوامنیتیبودهاست.کشورهایجهان
غرب تالش دارند تا رابطه ای بین قدرت ،دموکراسی ،امنیت و
حقوقشهروندیرابه گونه ایتنظیمنمایندکهساختارسیاسی
باچالشومحدودیت هایامنیتیروبه رونشود.امنیت سازیرا
می توان در زمره اصلی ترین ضرورت های ساختاری در جهان
غرب دانست.
به همین دلیل است که بعد از حادثه 11سپتامبر 2001
زمینه برای تصویب «قانون میهن پرســتی» فراهم می شود.
قانون میهن پرســتی معطوف بــه اعطای حقوق بیشــتر به
سازما ن های امنیتی و اطالعاتی ایاالت متحده برای کنترل
حوزه خصوصی ،مکالمات و تحرک اجتماعی شهروندان بوده
است .کنترل زندگی شهروندی در امریکای بعد از 11سپتامبر
ی محوری امنیت ملی محسوب
به عنوان یکی از شاخص ها
گردیده که در اندیشه شهروندان تاثیر چندانی نسبت به نظام
سیاسی به جا نگذاشــت .فرهنگ سیاسی امریکا نشانه هایی
از تضاد و تعارض ســاختاری و کارکردی را منعکس می سازد.
ریشه های این تناقض را می توان در سبک ملی امریکا یافت.
به معنای دیگر در طول تاریخ ،این کشور تاثیرات فرهنگی را
پذیرفته که منجر به رویکرد ان به روابط بین الملل شده است.
گرچه سبک ملی یک مفهوم مبهم اســت و نمی توان به طور
دقیق این تاثیرات فرهنگی را شناسایی کرد اما رفتار هر کشور
در سیاست خارجی بازتابی از حس متمایزش در مورد جایگاهی
اســت که در نظام بین الملل دارد .این مفهومِ جایگاه به نوبه
خود تابعی از عوامل محسوســی مثل موقعیــت جغرافیایی،
ی و انــدازه و ویژگی هــای جمعیتی
دسترســی به منابع طبیع
اســت .عوامل دیگر مانند تجربه تاریخی یک کشــور هم بر
سبک ملی تاثیر دارد .درک اسیب شناسانه امنیت ملی امریکا
در شرایطی از اهمیت بیشــتری برخوردار است که سازوکارها
و نشانه های قدرت ملی امریکا در حوزه های سخت افزاری و
نرم افزاریبایکدیگرمقایسهشود.بهدنبالجنگسرد،دردوره
ریاست جمهوری بوش پدر شاهد راهبردی بودیم که «رقیبان
بالقوه ر ا ترغیب می کرد تا نیاز نداشــته باشــند سودای نقش
مهمتری را در معادالت جهانی در سر بپرورانند» .بیل کلینتون
که ریاست جمهوری امریکا را از 1993تا 2001برعهده داشت
بر این باور بود که امریکا باید «ملتی با اندیشه های راهبردی»
باشد.جانشیناوجرجدبلیوبوشبعدازحادثه11سپتامبرقول
داد که نیروهای نظامی امریکا را به اندازه کافی مقاوم خواهد
کردتاهیچرقیببالقوه ایبه خودجراتندهدنیروینظامیبرتر
یاهم سنگایاالت متحدهتشکیلدهد .اخیرااوبامامدعیشده
که امنیت جهانی را همچنان تضمین خواهد کرد در حالی که
او از محدودیت هــای داخلی کــه امریکا بــرای حفظ قدرت
بین الملل
از نافرمانی مدنی منعکس ســازد .اگر در دور ان های تاریخی
گذشــته ،منازعات بین المللــی عامل اصلــی تقویت هویت
محسوب می شــد ،در دوران موجود امریکایی ها با روندهای
وارونه ای همراه شد ه اســت .واقعیت های موجود بیانگر ان
استکهمردمدرشرایطبحراناجتماعیواقتصادیمی توانند
با سهولت ایدئولوژی سیاسی خود را تغییر دهند .به طور مثال
می توان به الگوی رفتاری مردم شهر «درسدن» واقع در شرق
المان اشــاره داشــت .این افراد در دوران جنگ جهانی دوم
دارای گرایشات نازی بودند .در دوران بعد از جنگ دوم جهانی
بهایدئولوژیکمونیستیگرایشپیداکردندودرسال 1989بعد
از تحوالت اروپای شرقی ،مردم این منطقه دموکراتیک شدند.
به همین دلیل است که می توان منشا برخی از خشونت های
اجتماعی را گروه های مختلفی دانست که به اراء ،گفتمان ها و
ایدئولوژی های متنوع توجه دارند.
جهانی اش با ان روبه روست به خوبی اگاه است.
یکی از چالش هــای بنیادین امریکا در قــرن 21را باید
براساس سازوکارهای کنش گروه های تروریستی تحلیل کرد.
اگرچه در اغاز قرن 21این موضوع مطرح شــد که تروریسم
مربوط به جهان اســام اســت ،اما هم اکنون نظام جهانی با
چالش های ناشــی از «تروریسم چشــم ابی» روبه رو گردیده
گ نامتعارف
است .تروریســم را می توان شــیوه ای برای جن
دانستکهازتهدیداتواقداماتخشونت امیزمی اید،تا ترس
عمومی را به عنوان شیوه ای برای دستیابی به اهداف سیاسی
برانگیزد.درمیانانگیزه هایحمالت 11سپتامبر،نفوذفرا گیر
امریکا بر خاورمیانه انگیزه اصلی القاعده بود.
مثلث | شماره 291
بین الملل
.2تروریســم به مثابه پادگفتمان اسالمگرایی در ادبیات
سیاسیگروه هایمحافظه کارامریکا
نگرانی افرادی همانند دونالد ترامپ را می توان ناشــی
از رشد اســامگرایی در امریکا و جهان غرب دانست .اگرچه
مســلمانان امریکا صرفا 2درصد جمعیــت ایاالت متحده را
تشــکیل می دهند ،اما در ادبیات سیاســی بیــش از هر گروه
و مجموعــه دیگری در معــرض اتهام سیاســی ،اجتماعی و
کنشی بوده اند .این گروه از جامعه و جمعیت امریکا در برخی
از دوران ها که نقطه عطف تاریخی محسوب می شود ،مورد
تهاجم خبری ،هویتی ،سیاسی و امنیتی قرار می گیرند .چنین
فرایندی نشان می دهد که گفتمان های اسالمی و فرایندهای
مبتنی بر اســامگرایی رشــد قابل توجهی در سال های اخیر
امریکا داشته است.
گفتمان سازی را می توان در زمره ســازوکارهای قدرت
نــرم ایدئولوژیک و راهبــردی برای اثربخشــی در حوزه های
مختلف جغرافیایی دانست .یکی از نشانه های گفتمان سازی
را می توان مخاطب یابی برای کنش سیاســی و هویت گرایی
دانست .چنین نشــانه هایی را می توان در ســال های پایانی
دهه 1990مشاهده کرد .هرگاه هویت گرایی ظهور یابد ،زمینه
برای گرایش به ایدئولوژی های انقالبی اجتناب ناپذیر خواهد
بود .هر هویت براساس «پیام» در فضای تکثیر اجتماعی و
ساختاری قرار می گیرد .نشــانه های مختلف هویت گرایی را
می توان در ادبیات سیاســی مقام معظم رهبری و نامه ایشان
خطاب به جوانان امریکا مشاهده کرد.
اگــر هویــت ،ایدئولــوژی و رویارویی هــای امریکا در
ســال های قرن 20براســاس کنش بازیگران خــارج از حوزه
جغرافیایی و سیاســی با چالــش روبه رو می شــد ،هم اکنون
چالش های درون ســاختاری امریکا محــور اصلی «مصائب
امپراتوری» محسوب می شود .حادثه 11سپتامبر نشان داد
که این کشور بیش از هر زمان دیگری در 200سال گذشته،
در مقابل شکل بندی های گفتمانی و قالب های هویتی دارای
اسیب پذیری اســت .منازعات امریکا در قرن بیستم هزاران
کیلومتر دورتر از حوزه جغرافیایی و سرزمینی شکل گرفته ،در
حالی که هم اکنون مفاهیم ،نیروها و هویت های جدیدی پیدا
شد ه که هویت امریکایی را براساس برتری انگلو ـ پروتستانی
با چالش روبه رو کرده اســت .واقعیت ان اســت که گفتمان
هویت ،عدالت ،برابری و ازادیخواهی گروه های حاشــیه ای
می تواند اثــار خود را در اینــده امنیت اجتماعــی امریکا به جا
گذارد.پیام هایانقالبیمی تواندزمینهشکل گیرینشانه های
جدیدیازهویتوگفتمانیرادرامریکابه وجوداوردکهدربرابر
یکپارچگی ساختاری ،چالشــگر بوده و نشانه های جدیدی از
ابهام ایدئولوژیک و مشروعیت سیاسی را برای کشورها ایجاد
می کند.شکل بندی هاینژادی،قومی وهویتیمی تواندتحت
تاثیر پیام های انقالبی قرار گرفته و اثار خود را در نشانه هایی
.3تبارشناسی امنیتی و راهبردی تروریسم
گروه هــای محافظــه کار امریکا بــر ایــن اعتقادند که
ایاالت متحده در زمره کشورهای دموکراتیک محسوب شده
و در چنین کشــورهایی ،مطالبات ،ماهیت حقوقی ،قانونی و
مسالمت امیز خواهد داشــت .در حالی که برخی دیگر بر این
اعتقادند که سیاست خارجی امریکا عامل اصلی شکل گیری
چنین خشونت هایی محسوب می شود .واقعیت های سیاست
بین الملل نشان می دهد که ظهور طالبان ،القاعده و داعش
ریشه در حوزه سیاست خارجی امریکا داشته است.
امریکایی ها از الگوهای گفتمانی برای مقابله با اتحاد
شــوروی در دهه 1980اســتفاده کردند .این اقــدام ،زمینه
شکل گیری طالبان و القاعده را به وجود اورد .حمایت امریکا
و جهان غرب از گروه های بنیادگرای سلفی در مقابله با ایران
نیز در اولین سال های قرن 21انجام گرفت .چنین فرایندی
را می توان محور اصلی شکل گیری داعش دانست .به همین
دلیل است که بحران سوریه تا سال 2016یعنی زمان برگزاری
انتخابات ریاست جمهوری ایاالت متحده یکی از موضوعات و
سوژه هایاصلیرقابتکاندیدایریاست جمهوریخواهدبود.
گروه های محافظه کار امریکا بر این اعتقادند که جایگاه یابی
داعش،ناشیازمحدودبودنارادهراهبردیوامنیتیامریکادر
عراق بوده است .در نگرش گروه های محافظه کار ،تروریسم
حاصل چنین فضایی در محیط اجتماعی جهان غرب تفسیر
می شود.
در نگرش گروه های محافظه کار ،فرایندهای سیاسی
و امنیتی ســوریه به عنوان ابهام امنیتی برای اینده سیاســت
خارجی و الگوی کنش راهبردی امریکا خواهد بود .در اوریل
2015کنگره امریکا امــوزش نیروهای نظامی مقابله کننده با
داعش در ســوریه را تصویب کرد .این نیروها فعالیت خود را
از می 2015در ترکیه اغــاز کردند .روندهای همکاری امریکا
و ترکیه بحران های امنیتی جدیــدی را برای اینده امنیتی این
کشورها ایجاد خواهد کرد.
جنگ های منطقه ای چالش های سیاســی کشورها را
افزایش می دهد .ظهور داعش را می توان انعکاس سیاست
امنیتی امریــکا در خاورمیانه دانســت .هم اکنون بســیاری
از شــهروندان امریکایی این پرســش را مطــرح می کنند که
شــکل گیری جنگ های هویتی ،نژادی و امنیتــی امریکا در
خاورمیانه تحــت تاثیر چه شــاخص هایی قرار داشــته و چه
نتایجی را برای مردم امریکا به وجود اورده اســت؟ گسترش
منازعات در محیط منطقه ای و بین المللــی همواره می تواند
زمینه شکل گیری گسســت های اجتماعی در محیط داخلی
را به وجود اورد.
چالش های راهبردی امریکا زمینه های الزم برای تغییر
در ســازوکارهای امنیت منطقــه ای را به وجــود اورد .گزارش
راهبردی امریکا برای ســال 2014در شرایطی منتشر شد که
زمینه برای گســترش تضادهای امنیتی امریکا به گونه قابل
توجهی فراهم شده بود .باراک اوباما توانست شکل جدیدی
59
بین الملل
از راهبرد امنیتی را سازماندهی کند که نقش نیروهای نیابتی از
اهمیت بیشتری برخوردار خواهد بود .نقش یابی عربستان در
جنگ یمن و سازماندهی نیروهای سیاسی جدید در عربستان
را می توان انعکاس بازافرینی سیاست راهبردی ایاالت متحده
در دوران باراک اوباما دانست.
ورود عربستان به موضوعات امنیت منطقه ای ،معادله
قدرتوبحراندرخاورمیانهرابادشواریبیشتریهمراهساخته
است .شکل گیری داعش را باید ادامه سیاست های هویتی،
امنیتی و راهبردی عربســتان برای مقابله با نیروهایی دانست
که از سوی ایران حمایت می شوند .تحرک عملیاتی داعش در
عراق دارای زمینه های تاریخی است .عربستان تالش دار د از
سازوکارهایی استفاده کند تا زمینه برای تجزیه عراق به وجود
اید .هرگونه اقدامی که منجر به تغییر در شکل بندی ساختاری
کشورهای خاورمیانه شود ،اثار خود را در تروریسم و مهاجرت
به اروپا به جا خواهد گذاشت.
حمایت جهان غرب از گروه های سلفی اثار و پیامدهای
پردامنه ای را ایجــاد خواهد کرد .اگرچه هــدف اولیه جهان
غــرب در حمایــت از داعش مقابله بــا ایــران و موازنه گرایی
منطقه ای بوده اســت ،اما چنین فرایندی اثار و پیامدهایی در
حوزه اجتماعی و ساختاری جهان غرب به جا خواهد گذاشت.
در شــرایط موجود ،داعش به عنوان نیــروی هویتی جدیدی
محسوبمی شودکهدرایندهسیاسیکشورهایاروپاییوحتی
ایاالت متحده ایفای نقش خواهد کرد.
بین الملل
60
مثلث | شماره 291
نتیجه گیری
حادثهسنبرناردینودارایزمینه هایاجتماعیدرساختار
سیاسیامریکااست.درشرایطیکهدوجوانمسلمانمبادرت
به شلیک علیه گروه های شــهروندی کردند ،این گفتمان در
ادبیات سیاسی و تفکر اجتماعی امریکا بارور شد که بار دیگر
اسالمگرایان از انگیزه الزم برای گسترش اقدامات تروریستی
برخوردار شــده اند .انان ادبیاتی را تولید کردند که زمینه الزم
برای متهم ســازی باراک اوباما در جهت عدم انجام اقدامات
موثر علیه گروه های بنیادگرا را منعکس می ساخت.
باراک اوباما رویکرد بوروکراتیک و بی طرفانه را در برابر
چنین اظهاراتی در پیش گرفت .رئیس جمهور امریکا« ،دفتر
بررسی های امنیتی فدرال» را مســئولیت داد تا درباره حادثه
اقدامات الزم را به انجام رســاند .در چنین شــرایطی برخی از
کاندید های ریاســت جمهوری امریکا به ویژه دونالد ترامپ و
هیالری کلینتون از ادبیات تند علیه باراک اوباما بهره گرفته و
ت ان
ی را متوجه گروه های اسالمگرا کردند .واقعی
چنین اقدام
استکهاسالمگرایاندرامریکابرخالفاسالمگرایاناروپایی
دارای رویکرد سیاسی و هویتی نیستند.
مسلمانان و گروه های اســامی امریکا از سازوکارهای
مشارکتاجتماعیبرخورداربودهوازسویدیگردارایجمعیت
ی هستند که زمینه شکل گیری هویت مذهبی را
بسیار محدود
برایانانبه وجودنمی اورد.بیانچنینمفهومی به معنایتبرئه
دو جوان امریکایی در اقدام خشونت امیز محسوب نمی شود.
واقعیت ان است که انجام چنین اقداماتی را می توان انعکاس
زمینه هایاجتماعیناشیازتبعیضوفقدانعدالتدرجامعه
چندهویتی امریکا دانســت .در عین حال ،این گونه حوادث
می تواند زمینه اعمال فشــارهای اجتماعی علیه مســلمانان
را به وجــود اورده و از ســوی دیگر به عنوان چاشــنی ادبیات
تهاجمی گروه هــای محافظــه کار امریکا در رونــد انتخابات
ریاســت جمهوری ایاالت متحده در ســال 2016محســوب
شود .واقعیت ان است که چنین اقدامات خشونت امیزی در
فضای اجتماعی امریکا دارای ریشــه های تاریخی بوده ،اما
هرگاه سوژه عملیاتی چنین اقداماتی را مسلمانان از هر گرایش
و تباری تشــکیل دهند ،مفهوم تروریسم برای انعکاس اقدام
خشونت امیز به کار گرفته خواهد شــد .طبعا چنین اقداماتی
موقعیت گروه های محافظــه کار در اینده سیاســی امریکا را
به ویژه در روند انتخابات 2016افزایش خواهد داد.
وزنهانتخابات
به سمت جمهوریخواهان سنگینی می کند
گفت وگوی مثلث با امیرعلی ابوالفتح
حادثه تروریستی در شهر سن برناردینوی ایالت
کالیفرنیا که به مرگ 14تن انجامید ،دور جدیدی
از اقدامــات اسالم ســتیزانه را در امریــکا به راه
انداخته است .ارزیابی شما از این حادثه چیست
و ایا بایــد از این پــس منتظر حوادث شــدیدتر
همچون 11سپتامبر در این کشور باشیم؟
تیرانــدازی در مرکــز خدمــات اجتماعــی شــهر
سن برناردینوی ایالت کالیفرنیای امریکا در ابتدا به عنوان یک
حادثه تیراندازی قلمداد شد .زیرا چنین حوادثی به کرات در
گوشــه و کنار امریکا رخ داده اســت و فرد یا افرادی بی دلیل
به ســمت جمعیتی تیراندازی کرده و افراد بی گنــاه را به قتل
رســانده اند .از انجایی که این گونه حوادث در جامعه امریکا
دائم تکرار شده ،هنگامی که رسانه ها خبر تیراندازی در شهر
سن برناردینو را منتشــر کردند حدس و گمان به سمت حادثه
کشتارهای کور سوق پیدا کرد .اما پس از انکه هویت ضاربین
مشخص شد ،موضوع تیراندازی های روزمره تبدیل به یک
موضوع تروریستی شد .تحقیقات پلیس نشان داد که زوجی
به نام های رضوان فاروق و خانم مالک که پشــت این حادثه
بودند و تیراندازی مرگبار را انجام دادنــد یک مرد امریکایی،
پاکستانی تبارویکزنپاکستانیبودند.اینزوجسالهاپیش
با یکدیگر ازدواج کرده و سوابق این دو نفر نشان داد که این
خانم متولد پاکستان بوده ،برای سالیان متوالی در عربستان
زندگی کرده و پس از انکه با فاروق که امریکایی-پاکســتانی
تبار بوده اشنا می شود با ویزای نامزدی وارد امریکا میشود.
اخبار بعدی حکایت از ان داشت که خانم مالک در شبکه های
اجتماعی با ابوبکر البغدادی ،فردی که خود را خلیفه داعش
خوانده ،اعالم بیعت کرده اســت .بعد از انتشــار این اخبار،
ماجرای ســن برناردینو به یک ماجرای تروریستی تبدیل شد
و اف بی ای اعــام کرد که این حادثــه را به عنوان یک مورد
تروریستی ارزیابی می کند .باتوجه به مجموعه این اتفاقات
اگر حدس و گمان اف بی ای صحیح و این حادثه تروریستی
باشــد ،این رویداد بزرگترین حادثه تروریســتی امریکا بعد از
حادثه 11سپتامبر قلمداد میشــود که به لحاظ تعداد تلفات
از دیگر حوادث پــس از ان دوران پرتلفات تر بوده و مانند ان
حادثه ،افرادی مســبب ان بودند که به کشورهای خاورمیانه
تعلقداشتندوخودشانرااسالمگرامعرفیمی کردند.بنابراین
با اهداف خاصی که گروه داعش یا القاعده مدنظرشان است
اقداماتی را علیه شــهروندان امریکایی انجــام دادند .از این
جهت این موضوع یک رویداد جدید است که بعد از حدود 15
سال دوباره یک حادثه تروریستی در وسعت زیاد و تعداد تلفات
باال در امریکا رخ می دهد.
ایا اکنون باتوجه به اقداماتی که واشنگتن برای
مقابله با تروریســم در دســتورکار قرار داده بود و
لشکرکشــی هایی به عراق و افغانستان داشت،
این اتهام به دولت این کشور وارد نمی شود که به
نوعی ناکارامد عمل کرده است؟
امریکاطیاینسال هاهزینه هایبسیارسرسام اوری
برای تامین امنیت و مقابله با تروریسم انجام داد ه و برنامه های
گسترده ای را در پیش گرفته بود .این کشورا دعا می کرد که
حداقل طی این سال ها از انجام اقدامات تروریستی در خاک
ایاالت متحده امریکا جلوگیری کرده است .این نشان دهنده
نوعی ضعف در جامعه اطالعاتی امریکاســت که نســبت به
فعالیت یک زوج که مرتبط به پاکستان و عربستان بودند ،یا
بی خبر بودند یا سهل انگاری کردند و نتوانستند از وقوع چنین
حادثه ایپیشگیریکنند.
اکنون می توان گفت کــه داعش امریــکا را نیز
به عنــوان یکی از اهــداف اصلی خود قــرار داده
اســت .چه زمینه هایی در امریکا یا کشــورهای
اروپایی وجــود دارد که داعــش در انها عملیات
انجام می دهد؟
انچه که مشخص اســت داعش یک جهت گیری
کامــا ضد غربــی دارد و جنگ تمــام عیاری بیــن داعش و
کشــورهای غربی در جریان اســت .فــارغ از اینکه داعش
محصول چه فرایندی اســت یعنی ایا امریکا به طور مستقیم
در شــکل گیری داعش نقش داشــته و یا از روی بی تدبیری
زمینه ساز ظهور داعش شــده اند ،انچه که مسلم است گروه
داعش عزم خود را جزم کرده اســت که به هر شــکل ممکن
علیه کشــورهای غربی اقداماتی را انجام دهــد .این هدف
داعش صرفا محدود به ایاالت متحده امریکا نیست و اتفاقا
فعالیت های این گروه در اروپا بیشتر از امریکاست .ظرفیت
بزرگی در اختیار داعش قــرار دارد مبنی بر اینکه از میان اتباع
کشــورهای غربی به راحتی عضوگیری می کند ،این افراد را
اموزش می دهد ،انها در صحنه جنگ ســوریه جنگ ازموده
می شوند و سپس به کشورهایشــان باز می گردند و دست به
اقدامات تروریستی می زنند .اخیرا شاهد بودیم که در فرانسه،
بلژیک و ترکیه اتفاقاتی از این دست رخ داد و تعداد زیادی از
اقدامات تروریستی توسط همین افراطیونی که از کشورهای
غربی به ســوریه رفته اند صــورت گرفت ه یا حتی بســیاری از
طرح های این تروریســت ها خنثی شده اســت .این مساله
این تــرس را در جوامع غربی ایجاد کرده اســت که چند هزار
نفری که به داعش پیوســته اند به عنوان بمب های ســاعتی
عمل خواهند کرد و هر لحظه ممکن است دست به اقداماتی
بزنند که جلوگیری از ان سخت و دشوار است .به نظر نمی رسد
اقداماتی که طی سال های گذشــته با هدف مبارزه با داعش
صورت گرفته کار ساز بوده باشد و با گذشت زمان داعش نشان
داده از توانایی بیشتری برخوردار اســت و می تواند اقدامات
تاثیرگذارتری را چــه در اروپا و چه در امریــکا عملیاتی کند.
بنابراین بعید به نظر میرسد که در اینده نزدیک این توانایی و
پتانسیلازداعشگرفتهشودکهحوادثیمانندحوادثپاریس
یا سن برناردینو دیگر در کشورهای غربی رخ ندهد.
پس از این اتفاق ،این احتمال می رود که امریکا
روند جدی تری را در مبارزه با گروه های تروریستی
چون داعش در دستورکار قرار دهد؟ چه تغییراتی
را در صف بندی هــا در خصوص ســوریه شــاهد
خواهیم بود؟
اقداماتی که داعــش علیه غرب انجام داده اســت
باعث شده که کشورهای غربی از سر الزام و نه از روی تحلیل
صحیح ،صف بندی هایشــان را تغییر دهند .تا چند ماه پیش
چنین به نظر می رســید که غرب شــامل امریکا و اروپا نسبت
به کنار رفتن نظام سیاسی سوریه به رهبری بشار اسد مصمم
هســتند و الترناتیــو جایگزیــن ان را جریان های ســکوالر و
الئیک سوری قلمداد می کردند .همچنین این گروه ائتالفی
با کشــورهای منطقه شامل ترکیه ،عربســتان ،قطر و برخی
کشورهای دنباله ر و عربستان ایجاد کرده بود و در صف مقابل
نیز دولت سوریه ،حزب الله لبنان ،ایران ،روسیه و تاحدودی
کشور عراق قرار داشتند .تا چند ماه پیش این جبهه بندی ها
وجود داشت حتی تالش هایی که روســیه برای حل بحران
انجام می داد مورد توجه قرار نمی گرفت و اجازه نمی دادند که
بین الملل
2
امیرعلــی ابوالفتح ،کارشــناس مســائل امریکا
در گفت وگویی تفصیلی با هفته نامه مثلث به بررســی
اقــدام تروریســتی اخیر در شــهر ســن برناردینوی
ایالت کالیفرنیای امریکا پرداخــت و گفت« :باتوجه
به تحرکات اخیر داعش به نظر نمیرسد اقداماتی که
طی سال های گذشته با هدف مبارزه با داعش صورت
گرفته کار ســاز بوده باشد و با گذشــت زمان داعش
نشــان داده از توانایــی بیشــتری برخوردار اســت و
می تواند اقدامات تاثیرگذارتری را چه در اروپا و چه در
امریکا عملیاتی کند».
ابوالفتح پیش بینی کرد کــه به موازات اقدامات
داعش در کشورهای غربی ،اتحاد طبیعی میان غرب
با متحدان بشــار اسد شــامل نظام سیاسی سوریه،
ایران ،حزب الله لبنان و روســیه تقویت شود ،زیرا در
حال حاضر بحث امنیت و حیات و ممات غرب مطرح
اســت و برای کشــورها ،دولتمــردان و شــهروندان
غربی ،حفظ امنیت جان شــهروندان غربی نسبت به
تحوالت خاورمیانه در اولویت قرار دارد .این کارشناس
همچنین معتقد اســت که اگر مجددا چنین اتفاقی را
در امریکا شاهد باشیم بسیار احتمال می رود که وزنه
انتخابات به سمت حزب جمهوریخواه سنگینی کند و
این حزب بتواند با استفاده از فضای ناامنی در جامعه
خود را ناجی امریکا معرفی کند.
مثلث | شماره 291
بدل شد.
چه شد که با وجود حمایت های امریکا از جریان
افراطی القاعــده ،این جریان به یکباره در ســال
2001به دشمن امریکا بدل شد و علیه امنیت ملی
این کشور اقدام کرد؟
تقابل دیدگاه بین نگرش ســلفی گری با ارمانهای
مورد تاکید امریکا و متحدانش در منطقه یک جنگ تمام عیار
را بین بنیادگرایانی که بعدها به روش های تروریستی متوسل
شدندباجهانغرببهوجوداورد.اینگروهبهلحاظاعتقادی،
خواهان برقراری شریعت در سرزمین های اسالمی ،مقابله با
فرهنگ غربی و از بین بردن وابستگی کشورهای اسالمی به
غرب بود .البته برای رسیدن به این اهداف به جای تاکید بر
اصالحات اجتماعی و زمینه سازی برای قیام های مردمی ،به
بین الملل
ایران در روند حل بحران سوریه حضور داشته باشد .اما زمانی
که داعش رسما وارد جنگ درون کشورهای غربی شد و جنگ
را از سوریه و عراق به پاریس ،لندن ،مادرید و کالیفرنیا کشاند،
در حقیقت زنگ خطر برای غرب به صــدا درامد و بنابراین در
اولویت بندی کشورهای غربی تغییراتی صورت گرفت و خطر
داعش نسبت به خطر اسد و متحدانش اولویت پیدا کرد .طی
هفته های اخیر به کــرات اظهارنظرهایی بوده مبنی بر اینکه
فعال غرب نســبت به کنار رفتن بشار اســد حساسیتی ندارد و
می تواند کارکردن با اسد را با هدف نابودی داعش یا از دست
دادنتوانجنگیاینگروهبپذیرد.بهتدریجصف بندیباالدر
حال تغییر است و ائتالف نانوشته ای میان کشورهای غربی و
حامیان بشار اسد شامل نظام سیاسی سوریه ،ایران و روسیه
در حال شکل گرفتن است .در مقابل کشورهایی هستند که
بیش از قبل به دنبال سرنگونی نظام سیاسی سوریه و تغییر در
این کشور هستند .این کشورها شامل ترکیه ،قطر و عربستان
هستند و تالش دارند حداقل خطر اسد را معادل خطر داعش
معرفی کنند در حالی که غرب به این نتیجه رســیده که خطر
داعش بسیار پررنگ تر از خطر اسد است.
بنابراین پیش بینی می شود به موازات اقدامات داعش
درکشورهایغربی،اتحادطبیعیمیانغرببامتحدانبشار
اسد تقویت شود و شاید حتی یک ائتالف رسمی به وجود اید.
درنهایتمی تواناین طورمتصوربودکهمخالفانقسمخورده
ومتعصبنظامسیاسیسوریهشاملترکیه،عربستانوقطردر
نهایتمجبورمی شون دبهخواستهائتالفغربواسدتندهند
و ان را بپذیرند چرا که فعال بحث حیات و ممات غرب مطرح
است و برای کشورها ،دولتمردان و شهروندان غربی ،حفظ
امنیت جان شهروندان غربی نسبت به تحوالت خاورمیانه در
اولویت است .در نهایت شاید یک اجماع جهانی و چیزی که
والدیمیر پوتین از ان با عنوان جنگ جهانی علیه داعش یاد
می کند ،شکل بگیرد که در این صورت قطعا ایران و روسیه از
جایگاه برتری در این ائتالف برخوردار خواهند بود.
کمی بــه عقــب برگردیــم؛ از زمانــی کــه بحث
بنیادگرایــی بــه صــورت جــدی در خاورمیانــه
مطرح شــد ،همواره نام امریکا نیــز همراه با ان
بوده اســت .به نظر می رســد که ایاالت متحده
امریکا و گروه هــای بنیادگرا از طالبــان گرفته تا
القاعده و داعش روابط پرفرازونشــیبی را پشت
سرگذاشته اند .کمی در این رابطه بگویید.
رابطه امریکا و بنیادگرایی در جهان اســام به اواخر
یکردند
یها تصور م
دوران جنگ سرد برمی گردد که امریکای
برای جلوگیری از نفوذ کمونیسم در کشورهای اسالمی قادر
هستند با تقویت جریانهای اسالمی ،ادامه حضور سیاسی
و اقتصادی خود را در این کشــورها تداوم بخشند .بارزترین
اقدام در ایــن موضوع به کمکهای امریــکا به جریانهای
جهادی در سال های نخست اشغال افغانستان توسط اتحاد
جماهیر شــوروی باز می گــردد .در ان زمان امریــکا امیدوار
بود با تجهیز و تسلیح مجاهدان افغان ،شکستی را متحمل
رقیب ایدئولوژیک خود کند .البته از انجایی که امریکاییها
امکان کنترل جریانهای بنیادگرا را نداشتند با گذشت زمان
یک شــاخه انحرافی از جبهه مجاهدان افغــان به وجود امد
که با قطع روابط دوجانبه با حامیان مالی خود عمال رودرروی
امریکاقرارگرفتند.
عامل اصلی در این قضیــه ،حمله صدام بــه کویت و
در خواست ملک فهد پادشاه وقت عربســتان برای دریافت
کمک نظامی از امریکا بود .گفته می شــود بــن الدن که تا
ان زمان متحد امریکا و عربستان در افغانستان بود پیامی به
پادشــاه عربســتان داد مبنی بر اینکه از نیروهــای جهادی
برای عقب رانــدن ارتش عــراق از کویت اســتفاده کند .در
حالی که درخواست فهد از امریکا و ورود سربازان امریکایی به
عربستان ،اولین جرقه خصومت بن الدن و یارانش با امریکا و
عربســتان را زد که تا اواخر دهه 1990به یک دشمنی اشکار
سمت مبارزه خشونت امیز از نوع تروریستی سوق پیدا کردند.
نمونه هایبارزاینقضیه،حملهبهکنسولگریهایامریکادر
دو کشور افریقایی و سپس انفجار ناو جنگی امریکا در خلیج
عدن بود .از انجایی که سیاست های دولت امریکا در مبارزه با
تروریسم و شاخه به انحراف کشیده شده ،بنیادگرایی در دهه
1990به سرانجام نرســید ،القاعده در اقدامی جسارت امیز،
حمالت خود به منافع امریکا را از خاورمیانه و شــاخ افریقا به
درون خاک امریکا گسترش داد و به این ترتیب بود که حادثه
11سپتامبر به وجود امد.
در رابطه با داعش نیــز اتهام هایی به امریکا وارد
اســت که در تقویت ایــن گروه نقــش ایفا کرده
است .نظر شما راجع به این مساله چیست؟
ماجرایشکلگرفتنداعشبسیارنزدیکبهماجرای
شکل گرفتن القاعده در افغانستان است .اگر در افغانستان،
امریکا به دنبال مغلوب کردن قدرت اتحاد جماهیر شــوروی
بود که از دل ان القاعده به وجود امد این بار در سوریه ،ایاالت
متحده با هدف ساقط کردن دولت بشار اسد ،از جریانهای
بنیادگرا حمایت کرد که حاصل ان گروه داعش بود .حتی اگر
شــواهد قاطعی مبنی بر حمایت علنی امریکا از گروه داعش
وجود نداشــته باشــد بی تردید می توان اطمینان داشت که
جانبداری امریکا و متحدان غربی-عربی از طیف ناهمگون
و وسیع ائتالف دشــمنان اســد این زمینه را فراهم ساخت تا
خشــن ترین و افراطی ترین مخالفان اســد ،صحنه گردان
تحوالت سوریه شوند و با بهره گیری از کمک های سیاسی،
مالی ،تسلیحاتی غرب به گروهی بدل شوند که اکنون بخش
وسیعی از خاک سوریه و عراق را تحت کنترل دارد و رودرروی
حامیان گذشته خود قرار گرفته اند.
در نهایت این دســت اتفاقات که امنیت کشــور
امریکا را در معــرض تهدید قرار داده اســت چه
تاثیراتی در مبارزات انتخاب ریاســت جمهوری
سال 2016برجای خواهد گذاشت؟
بــدون شــک در فضــای تهدیــد ،حــزب رقیب و
اپوزیسیون می تواند ارای بیشتری کسب کند زیرا به هر حال
حزب حاکم مســئول تمام حــوادث و رویدادها اســت و اگر
برای رای دهندگان امریکایی چنین جا بیفتد که دستگاه های
اطالعاتی ،قوه مجریه یا حزب دموکرات عملکرد قابل قبولی
نداشتند و نتوانستند جان مردم را حفظ کنند ،ارا از سوی حزب
دموکرات به ســمت جمهوریخواهان یا همان اپوزیســیون
حرکت خواهد کرد .نمونه ان اتفاقات تروریســتی در پاریس
و در ادامه پیروزی جبهه ملی در انتخابات محلی فرانسه بود.
رای دهندگان ترجیح دادند که میان حزب حاکم یعنی حزبی
که ادعای مقابله با تروریســم دارد و حزب بیگانه ستیز که در
شعارهایش مبارزه با اســام رادیکال را مطرح می کند ،حزب
افراطی تر را انتخاب کنند .همین اتفاقات ممکن اســت در
ایاالت متحده امریکا نیز رخ دهد و اگر این حوادث در امریکا
مجدد تکرار شود و دولت دموکرات اوباما نتواند امنیت را تامین
کند ،میدان دار فضای سیاســی امریکا حزب جمهوریخواه
با مواضع به شــدت جنگ ســاالرانه خواهد بود .در این فضا
افرادی چون دونالد ترامپ و بن کارسون که هیچ ابایی ندارند
مســلمانان و مهاجران را به عنوان خطر اصلی معرفی کنند،
در فضای بیگانه ستیزی و بیگانه هراسی که در امریکا شکل
گرفته ،پیشــتاز رقابت هــای انتخاباتی خواهند بــود .البته
مسائل اقتصادی و دیگر موضوعات اجتماعی نیز در تعیین
رئیس جمهور اتی امریکا موثر است که فعال در خصوص این
موارد دست باال را دموکرات ها دارند .اما اگر مانند سال های
2002و 2004مباحث امنیتی نســبت به مسائل اقتصادی و
اجتماعی اولویت پیدا کند می توان پیش بینی کرد که در سال
2016نیز مانند سال های 2002و 2004که جمهوریخواهان
بهدلیلفضایروانیپسازحادثه 11سپتامبرپیروزانتخابات
بودند باز بتوانند در انتخابات ریاســت جمهوری پیروز شوند یا
حتیاکثریتکنگرهراهمچنانحفظکنند.
61
توازن به سبک ترکیه
بین الملل
ترکیه از طریق داعش و سایر گروه های تروریستی می خواهد در برابر اسد ،روسیه و ایران توازن
برقرارکند؛نگاهاردوغانودستیارانشبهخالفتخودخواندهاسالمیابزاریوتاکتیکیاست،باوجود
این پشتحمایت هایلجستیکومالیترکیهبایدپیامدهایخطرناکیراهممدنظرداشت.چنین
نگاه ابزاری ای می تواند به تنش های قومی و مذهبی در سوریه ،عراق و حتی کل منطقه خاورمیانه
دامن بزند .به نظر می رسد پشت پرده خرید نفت از داعش چنین سیاست خطرناکی از جانب دولت
مستقردرانکاراپیگیریمی شود.
اتحاد نامقدس
ترکیه با اهرم داعش از جان سوریه چه می خواهد؟
حسن اشرفی
بین الملل
62
مثلث | شماره 291
1
کارشناس مسائل ترکیه
روابط ترکیه با داعش در ســوریه از ابعاد پیچیده ای
برخوردار است .ترکی ه از اغاز سال 2011و همزمان با شروع
بحران ســوریه تالش زیادی مصروف داشــت تا بتواند از
طریق حمایت از گروه های تروریستی به اصطالح میانه رو
نظیر جبهه النصره و احرارالشام در سوریه سیاست های خود
را در قبال این کشــور پیاده ســازی کند .اما ورود نیروهای
دولت اســامی عراق و شــام(داعش) از صحنه عراق به
سوریه در بحبوحه بحران سوریه و اقداماتی که داعش علیه
گروه های تروریستی مورد حمایت انکارا انجام داد سبب شد
تا اختالفاتی میان ترکیه و داعش پدیدار شود .با این حال
ترکیه قصد نداشت تا زمینه روابط با این گروه تروریستی به
کلی از بین رود چرا که تصور می کرد داعش به عنوان یک
نیروی متشکل از شــبه نظامیان ازموده و زبده می تواند در
اینده حلقه محاصره علیه بشار اسد را تنگ تر کرده و زمینه
برکناری او از صحنه قدرت را تسهیل کند .با این رویکرد انکار
این امکان را برای داعش فراهم کرد تا بتواند دفاتر خود را
در استانبول و چند شهر دیگر ترکیه برپا ساخته و نسبت به
انتقال نیرو از مرز قامشلی به الذقیه مبادرت ورزد .در چنین
فضایی بود کــه دوره همکاری های ترکیــه و داعش نضج
یافته و سبب می شود تا ترکیه تمام سرمایه گذاری های خود
را در سوریه معطوف به همکاری با تروریست های متنوع در
این کشور نماید .اما این همکاری ها مخالفت های زیادی
را در صحنه داخلی ترکیه و به ویــژه در میان افکار عمومی
این کشــور به وجود اورد .این مخالفت ها تــا جایی ادامه
می یابد که انتخابات پارلمانــی ترکیه در هفدهم خردادماه
برگزار می شــود و حزب اردوغان بعد از ســیزده سال برای
نخستین بار در کسب اکثریت مطلق ارا در پارلمان و درپی
ان تشکیل دولت تک حزبی ناکام می ماند .از سمت دیگر
ترکیه از سوی جامعه بین الملل تحت فشار قرار می گیرد تا
از حمایت تروریست ها دست کشیده و به ائتالف بین المللی
ضد داعش به رهبری امریکا بپیوندد .این تحوالت در صحنه
داخلی و خارجی ســبب می شود تا ترکیه شــیوه جدیدی از
همکاری با داعش در سوریه را در پیش گیرد .انفجاری که
در شهر کردنشین ســوروچ ترکیه به وقوع پیوست فضای
یک مانور سیاســی برای دولت اک پارتی را پدید اورد تا با
مقصر جلوه دادن داعــش در این حادثــه زمینه های یک
برخورد نمایشــی با داعش را با چند هدف پی ریزی کند .در
این راستا اردوغان تصمیم می گیرد تا با پیوستن به ائتالف
ضد داعش اندکــی از فشــارهای بین المللی بــر ضد خود
کاســته و افکار عمومی ترکیه را به بهانه مبارزه با تروریسم
با خود همسو ســازد تا زمینه بازگشــت مقتدرانه حزبش به
عرصه سیاسی ترکیه را در انتخابات زودهنگام دهم ابان ماه
فراهم اورد .از سوی دیگر اردوغان با این اقدام قصد داشت
ضمن خارج ساختن ترکیه از موقعیت منفعالنه منطقه ای و
بین المللی که در پی حمایت از گروه های تروریستی در ان
گرفتار شده بود ،نقش فعاالنه تری در صحنه سوریه برعهده
گیرد تا بلکه از این رهگذر بتواند مسیرهای پیوستن ترکیه به
اتحادیه اروپا که ارزوی دیرین ترک ها ست را محقق سازد.
از ســمت دیگر ترکیه در پی ان بود تا با پیوستن به ائتالف
ضد داعش و قرار دادن پایگاه هوایی اینجرلیک در اختیار
ایاالت متحده امریکا ،در مقابل از واشنگتن برای مقابله با
کردهای حزب دموکراتیک ســوریه که در استانه تشکیل
یک مرکزیت قوی در شــمال ســوریه بودند امتیاز کســب
کند .البته پیوستن انکارا به ائتالف ضد داعش تهدیداتی
را از سوی این گروه تروریستی متوجه ترکیه ساخت با این
حال انکارا سعی نداشت تا ارتباط خود را با داعش قطع کند
چرا که در این مقطع ،قطع همکاری با داعش می توانست
تبعات جدی امنیتی در صحنه داخلــی ترکیه به وجود اورد
از این رو ترکیه می کوشد تا با وجود برخی محدودسازی ها
در تردد عناصر داعش از خاک این کشور به سوریه ،روابط
اقتصادی خــود با این گــروه را حفظ کــرده و داعش را در
پیوندهای پیچیده با انکارا نگاه دارد .از این رو ترکیه تجارت
نفتی با داعش را که از چهار ســال قبل اغاز شده بود تداوم
ت ترانزیتی خود را به عنوان یک کشــور
بخشــیده و موقعی
مبارزه ترکیه با د اعش ،تبلیغات سیاسی است
علی قائم مقامی
2
کارشناس مسائل ترکیه
مثلث | شماره 291
ترکیه به طور کلی برخی گروه های تروریستی در سوریه را
مانند احرار الشام ،جبهه الشام و جبهه النصره و غیره را مجاهد
می داند .همچنین برخی مقامات ترکیه مانند احمد داووداوغلو
در ابتدای ظهور داعش در اظهارات خود از این گروه تروریستی
حمایت کردند ،به طوری که در همــان زمان که موصل تحت
اشــغال داعش قرار گرفت ،داووداوغلو نخســت وزیر کنونی
ترکیه اعالم کرد که این اتفاق ناشــی از خشــم اهل ســنت به
شیعیان است .از سوی دیگر ترکیه که چند روز پیش به موصل
لشکر کشــی کرده بود و این اقدام این کشور مورد انتقاد شدید
دولت مرکزی عراق قرار گرفت ،نیروهایــی را در انجا اموزش
می دهد .این کشــور می خواهــد موصل هنوز تحت اشــغال
داعش باشــد زیرا ترکیه این منطقه را جزو مرز میثاق ملی خود
می داند و هنوز مدعی است که ســرزمین اجدادی این کشور
اســت .این روزها بار دیگر مســاله خرید نفت داعش از سوی
ترکیهوصادراتاندررسانه هایمنطقه ایوبین المللیمطرح
شده است .این بار روسیه با انتشار مستنداتی پس از تیره شدن
روابط مســکو -انکارا برای اثبات تجارت نفتی ترکیه با داعش
این مساله را پر رنگ تر از گذشته مطرح کرده است .در این باره
باید گفت که داعش از طریق ترکیه نفت های عراق و سوریه را
غارت کرده و وارد این کشــور می کند و ان گونه گفته می شود
این بشکه های نفت از بندر جیحان به اسرائیل صادر می شود.
داعشبشکه هاینفترا 10تا 15دالربهمقاماتترکیهمی دهد
و انها این نفت را صادر می کنند .اما باید به این نکته اشاره کرد
که چند ماه پیش از افشــاگری مقامات روسیه ،هم نمایندگان
پارلمان حزب مردم جمهوریخواه و دموکراتیک خلق افشا کرده
بودند که ترکیه نفت داعش را می خرد .در همین راســتا یکی
از نمایندگان اپوزیســیون در پارلمان اعالم کرد که در استان
ادی یامانچندیندفترارتباط گیریداعشوجودداردکهدراین
تو شوی مغزی
دفاتر نیروهای جدید جذب شده و پس از شس
به عراق و سوریه اعزام می شوند .دو نفر از افراد جذب شده در
دفاتر ادی یامان در سوروچ و در انکارا عملیات تروریستی انجام
دادند .اما این روابط در حالی اســت که ترکیه پس از عملیات
تروریستی در این کشور در تابســتان به طور رسمی اعالم کرد
که حمالت خود را علیه داعش اغاز می کند و در همین راســتا
به ائتالف ضد داعش می پیوندد اما این عملیات تنها در ظاهر
انجام گرفت .از جرابلس تا اعزاز در طرف سوریه تحت کنترل
داعش اســت و این منطقه نزدیک به 92کیلومتر طول دارد و
در نزدیکی مرز با ترکیه است .بر همین اساس می توان گفت
که داعش بــا ترکیه هم مرز اســت و ارتباطات گســترده ای از
لحاظ لجســتیکی ،نظامی و اطالعاتی هم با این کشور دارد.
در این منطقه ترکیه از زمان اعالم عملیات ضد داعش تنها به
چند اقدام نظامی محدود بسنده کرده است .هم چنین باید به
این نکته اشاره کرد که در هر دو عملیات تروریستی در سوروچ
و انکارا تنها مخالفــان اردوغان یعنی طرفــداران حزب مردم
جمهوریخواهودموکراتیککشتهشدندوطرفدارانحزبحاکم
در این گردهمایی های بمب گذاری شــده حضور نداشتند .در
واقع می توان گفت که ترکیه از تابستان امسال تاکنون به اسم
شرکتدرائتالفبین المللیضدداعشبهرهبریامریکابیشتر
از حمله به نیروهای داعش ،مواضع حزب کارگران کردستان
(پ.ک.ک) را به خصوص درشمال عراق موردهدفقرار داده
است .تاکنون عملیات چشمگیری علیه داعش مشاهده نشده
است .از ان زمان تا کنون بیش از 10هزار نفر از نیروهای کرد
مانند طرفداران کردها و ضد جنگ ها را بازداشت کرده اند .این
در حالی است که نیروهای داعش به راحتی می توانند به ترکیه
رفت و امد کنند و مهمات و سالح خارج کنند .در همین راستا در
گذشتهطغرلتورکشمعاوننخست وزیرترکیهقبلازپیوستن
بهحزبعدالتوتوسعه،زمانی کهعضوحزبملی گرابود،قسم
خورده و اعالم کرده بود که حتی یک ســاح از سوی ترکیه به
ترکمن داده نشده است و تمام این سالح ها به گروه های دیگر
در سوریه داده شده است .همچنین برخی از این فرمانده های
ترکمن زمانی که به ترکیه امدند ،اعالم کردند سالح های خود را
به گروه های تکفیری داده اند .همه این شواهد نشان می دهد
کهترکیهدرارتباطنزدیکباداعشودیگرگروه هایتروریستی
استونمی توانگفتکهتنهاروسیهدراینبارهافشاگریکرده
است .ترکیه به محل عبور و مرور تکفیری ها تبدیل شده است.
اکنون سوال این است پس از حمالت تروریستی در ٢٤نوامبر
در پاریس در قلب اروپا ،احســاس می شــد که فرانسه و دیگر
قدرت هایجهانبا عزمراسخوارد عملیاتنظامی علیه داعش
شون د تا مواضع این گروه تروریســتی را در منطقه از بین برند یا
دست کم کانال های ارتباطی و حمایتی داعش در ترکیه را قطع
کنند .در این باره باید به این نکته اشاره کرد که ناتو از اقدامات
ترکیه در منطقه به خصــوص در قبال عراق و ســوریه حمایت
می کند .رهبری ناتو در دستان سه کشور اصلی یعنی امریکا،
انگلیس و فرانسه است که قدرت هســته ای دارند .به عبارت
دیگر می توان گفت که غرب به سرکردگی امریکا تنها مدعی
مبارزهباداعشاست.روسیهاززماناغازعملیاتهواییخوددر
سوریهچندبرابرائتالفبین المللیضدداعشمواضعاینگروه
تروریستی و برخی گروه های دیگر مانند جبهه النصره را بمباران
کرده اســت .اما ترکیه و ناتو اعالم می کنند که روسیه تنها باید
مواضع داعش را مورد هدف قرار دهد و دیگر گروه ها را به عنوان
گروه های میانه رو مخالف در سوریه محسوب کند .این مساله
نشانمی دهدکهاگرچهفرانسهوبرخیکشورهایدیگرپساز
حمالت تروریستی در پاریس و قتل عام صورت گرفته در این
کشور در ظاهر اعالم کرده اند که عملیات خود را علیه داعش
تشدید می کنند اما در عمل مشاهده می شــود که انها چندان
خواهان نابودی این گروه تروریســتی نیستند زیرا داعش یک
ابزار سیاسی برای دستیابی به اهداف و منافع منطقه ای شان
است ،به طور نمونه چه ترکیه ،چه عربستان سعودی و چه قطر
با حمایت از داعش توانســتند بافت جمعیتی شمال عراق را بر
هم زنند و باعث خروج شــیعیان از این منطقه به سمت نجف و
کربال شدند .همچنین اکنون در شمال عراق کمربندی ایجاد
شده است که نصف ان کردهای سنی و بخش دیگر را اعراب
تشــکیل می دهند .ترکیه اکنون با ورود خود به موصل تالش
می کند که بتواند کمربند عرب -ســنی را تقویت کنــد .درباره
اینده روابط ترکیه و داعش می تــوان به اظهارات تناقض امیز
برخی مقامات ترکیه درباره داعش و گروه های دیگر تروریستی
مستقر در سوریه اشاره کرد .به طور مثال اگر چه رئیس دیانت
این کشور در سخنرانی خود نطق بلندباالیی علیه داعش انجام
داد اما از سوی دیگر به تازگی یکی از تهیه کنندگان برنامه ای در
کانال تی،ار،تی شــبکه دولتی ترکیه از جنگ اهل سنت علیه
صفویان یعنی شیعیان حمایت کرده اســت .درکل درکانال ها
و روزنامه های وابسته به نوعی حمایت از داعش و تکفیری ها
احساس می شــود که این مساله نشــان می دهد که نیروهای
وابســته به داعش و جبهه النصره داخل رسانه های ترکیه نفوذ
کرده اند .این روابط ممکن است به جنگی میان شیعیان و اهل
سنت در سراسر منطقه بد ل شود .در همین راستا برخی اهالی
رسانه وابسته به دولتترکیهیک جنگروانی علیهتشیع و ایران
در برابر اهل سنت ایجاد کرده اند که احتمال وقوع این جنگ در
اینده را بیشتر محتمل می سازد.
بین الملل
صادر کننده نفت در منطقه تثبیت می کند .از ســمت دیگر
باتوجه به اینکه بخش عمده ای از این نفت در اختیار رژیم
اســرائیل قرار می گیرد ،می تواند زمینه همــکاری ترکیه و
ی که در
اســرائیل را نیز تقویت کنــد .این طراحــی هنگام
هفته های اخیر روسیه به شــکل جدی وارد صحنه سوریه
شده و تمرکز ژئوپلتیک ترکیه در این کشور را برهم می زند،
برهم خورده است .اقدام جت های روسی در بمباران مواضع
گروه های مسلح ضد بشار در شمال سوریه و همچنین هدف
ط ترانزیت نفت داعش به ترکیه تعبیری جز
قرار دادن خطو
بمباران مســتقیم منافع ترکیه نزد مقامات انــکارا ندارد .از
ســمت دیگر برای روس ها که به منظور یک مقابله جدی
با تروریسم وارد خاک سوریه شده اند ،ترکیه کشوری است
که در پازل ناامنی و بی ثبات سازی سوریه قرار دارد و از این
رو در مرتبه ای که جت روســی به بهانه حضور در اســمان
ترکیه مورد هــدف جنگنده های این کشــور قرارمی گیرد،
روابط روسیه وترکیه با چالشــی کم سابقه مواجه می شود.
هم واکنش ترکیه به اقدام جت روسی در نقض احتمالی و
چند ثانیه ای حریم هوایی ترکیه و هم پاسخ شدید روسیه در
تحریم تمام عیار اقتصادی تجاری ترکیه به نظر موضوعاتی
هستند که می توان فراتر از یک تنش موسمی سیاسی به ان
نگریست .تنشــی که می تواند روایت گر یک تغییر نگرش
راهبردی در سیاســت های انکارا و مسکو در قبال یکدیگر
بوده و صــف بندی های جدیــد منطقــه ای و بین المللی را
داللت کند .در این تحول به خوبی مشــاهده می شــود که
کشوری مانند فرانســه در کنار روســیه قرار می گیرد و ناتو
حمایت مورد نظــر انــکارا را محقق نمی ســازد .در چنین
ســاخت نوینی از روابط می توان انتظار داشــت ان چه که
اردوغان تصور می کرد می تواند با ساقط کردن جت روسی
تقابل روســیه و ناتو را در صحنه سوریه رقم زده و توازن قوا
به ســود جبهه ترکی -ســعودی را برگرداند ،محقق نشده و
پیوندهای جدیدی مبتنی بر یک نظــام راهبردی جدید در
میدان ســوریه به وقوع پیوندد .به بیانــی می توان حضور
موثر روسیه در صحنه سوریه و نوع تقابل این کشور با ترکیه
و همکاری مســکو با تهران در شــکل دادن به یک توازن
جدید منطقــه ای را در همیــن چارچوب ارزیابــی کرد .در
چنین نظام تحول یافته راهبردی که مبتنی بر پیشرانه های
ژئوپلیتیک و رقابت های ایدئولوژیک بنیان گذارده می شود،
شــیوه عمل میدانی و سیاســی بازیگران براســاس اندازه
قدرت و توان اثرگذاری شــان در صحنه تعیین می شــود.
اینجاست که وقتی ترکیه در حالی که از اندازه های واقعی
قدرت بی بهره بــوده و در عین حال درصــدد تقابل با یک
قدرت بین المللی برمی اید ،ناچار اســت تا به سبب کاستی
در توان مدیریت ،صحنه مداخالت بین المللی ســوریه را
ترک گفته و میدان جدیدی در عــراق برای خود باز نماید.
در بعد داخلی نیــز ترکیه به جهت تحریم هــای اقتصادی
روسیه با مشکالت زیاد روبه رو اســت .پیش بینی می شود
این کشور در کوتاه مدت با یک ضرر 9میلیارد دالری به ویژه
در بخش گردشــگری مواجه شود .از ســمت دیگر روسیه
محدودیت های فراوانی پیش روی تجار و بازرگانان ترکیه
قرار داده که می تواند تجارت 44میلیارد دالری دو کشــور
را با چالش جدی مواجه ســازد .در بخش انرژی نیز ترکیه
به دنبال کسب سایر منابع جهت تامین گاز مورد نیاز خود در
استانه فصل سرما است .این در شــرایطی است که ترکیه
هرگز تمایل ندارد تا تنش سیاسی با روسیه به ایجاد بحران
در روابط اقتصادی دو طرف منجر شود .از این رو مقامات
انکارا تا کنون تالش کرده اند تا مسکو را از اتخاذ تصمیمات
شدید در بخش اقتصادی منصرف کنند .با این حال به نظر
می رسد روابط ترکیه و روسیه درحال یک دگردیسی عمیق
است .تحولی که می بایست ریشه های ان را در شکل گیری
رقابت های ژئوپلیتیک جدید و نظام راهبردهای تحول یافته
در سطح منطقه ای و بین المللی جستجو کرد.
جنگ انکارا با کردها
بین الملل
63
بین الملل
نوعثمانی گری اردوغان به داعش رسیده است
گفت وگوی مثلث با فالحت پیشه ،عضو سابق کمیسیون امنیت ملی مجلس
بین الملل
64
مثلث | شماره 291
3
پس از انهــدام جنگنــده روســی در 24نوامبر
توســط نیروهای هوایی ترکیه در مرز سوریه و
اوج گیری تنش ها میان مسکو و انکارا ،مقامات
و رســانه های روســیه در روزهای اخیر اسناد و
مدارکی مبنی بر خرید نفت داعش توسط ترکیه
منتشر کردند .ایا این ادعاها صحت دارد؟
روســیه از جمله کشــورهایی اســت که در درون
مرزش از پتانسیل و ظرفیت شکل گیری تروریسم برخوردار
اســت .بخش عمده ای از فرمانده های گروه تروریستی
داعش از مناطق روسیه مانند چچن و تاتارستان هستند .بر
همین اساس در درازمدت مسکو نگران گسترش عملیات
تروریستی در کشورش است .از سوی دیگر روس ها این
تلقی را دارند که امریکایی ها به اســم مقابله با تروریســم
در صدد تسخیر مناطقی هستند که روســیه اگر چه انها را
بلوک خود به شــمار نمی اورد اما تهدیدی نیز از جانب انها
احســاس نمی کند .به همین دلیل روس ها وارد عملیات
در صحنه نبرد ســوریه شــدند .هم چنین مسکو احساس
می کند که یک جنگ نیابتی از ســوی ترکیه به نمایندگی
از ناتو علیه این کشــور در سوریه شــکل گرفته است .بر
همین اساس هدف ترکیه از سرنگونی جنگنده این کشور
در مرز سوریه تنها در راســتای تحقیر روسیه بوده است نه
شکست این کشور.
همچنین باید بــر این نکتــه تاکید کرد کــه پس از
فروپاشی دیوار برلین در سال 1989برای اولین بار روسیه
فراتر از مرز خود ،در ســوریه اقدام نظامی انجام می دهد
وناتو با چهره ای که اکنون روسیه از خود در خاک سوریه
نشان می دهد مخالف است .چالش دیگر روسیه و ترکیه
ریشــه در رویکــرد نوعثمانی گری اتخاذ شــده از ســوی
رجب طیب اردوغان رئیس جمهــور ترکیه دارد .اردوغان
با اتخاذ رویکرد پان ترکیســم تالش می کند ترک تبارها را
در کشورهای مختلف به ســمت خود جلب کند که پوتین
مخالف این رویکرد است و این مســاله نگرانی بلندمدتی
را برای روسیه ایجاد کرده است .ترکیه به دنبال همگرایی
در دوره جنگ سرد اینده اســت و تالش می کند با رویکرد
اسالم گرایی الئیک خود مسلمانان را در حاشیه روسیه و
در دورن منطقه تحت تاثیر خود قرار دهد.
همــواره زمزمه هایــی مبنی بر همــکاری داعش
ایــن روزهــا این ســوال
نقــل هــر محفــل خبــری و
بین المللــی شــده کــه ترکیه
با داعــش دوســت اســت یا
دشــمن؟ به خصوص پس از
انتشــار مســتنداتی از سوی
مقامات روسی و دســتگیری دو روزنامه نگار افشاگر
بازداشت شــده روزنامه «جمهوریت» ترکیه توســط
نیروی امنیتی این کشور به اتهام انتشار عکس هایی
در اثبات ارتباط داعش و انکارا که بــازار گمانه زنی ها
را بیــش از پیــش داغ کــرده اســت .حشــمت الله
فالحت پیشه ،کارشناس مسائل منطقه در گفت وگو با
مجله مثلث در این باره معتقد است که ارتباط انکارا با
داعش یک مساله غیرقابل انکار است و مقامات ترکیه
از ابتدا در جریان عملیات داعش در عراق و ســوریه
بوده اند .مشروح این گفت وگو را در ادامه می خوانید.
و ترکیه شــنیده شــده اســت .در همین راســتا
می تــوان بــه اخبــار منتشر شــده در روزنامــه
جمهوریت این کشور درباره انتقال کامیون های
حامل ســاح به نیروهــای داعش اشــاره کرد.
ارزیابی شما دراین باره چیست؟
ارتباط ترکیه با داعش یک مســاله غیرقابل انکار
اســت .ترکیه مرکز فرماندهی عملیاتی داعش محسوب
می شود .به عبارت دیگر مرکز فرماندهی سیاسی و افراطی
داعش در فرانسه و بروکسل است اما فرماندهی عملیاتی
این گروه تروریستی در ترکیه مستقر است .همچنین ترکیه
به معبری برای رفت و امدها تروریست ها به عراق و سوریه
تبدیل شده اســت و یکی از مســائل تنش زا میان روسیه
و ترکیه این بود که این معابر توســط روسیه بمباران شد.
ترک ها پشتیبانی لجستیکی از نیروهای داعش داشته اند
و حتی پول و ســاح هایی از خاندان های عربی از کانال
ترکیه به این گروه داده می شود.
برخی بر این باورند کــه از زمان ظهور داعش در
عراق و ســوریه ،عملیات این گروه تروریستی
علیه کردهای ســوری تــا حدودی بــرای انکارا
منفعت زا بــوده اســت .برهمین اســاس ترکیه
ارتباط خــود را بــا نیروهای داعــش حفظ کرده
است ،این تحلیل تاچه حد صحت دارد؟
در این باره باید گفت که ترک ها از ابتدا در جریان
عملیات داعش بودند و به طور کلی از هر گونه اقدامی که
منجر به تضعیف موضــع کردهــا و اختالف افکنی میان
انها بشــود ،حمایت می کنند و زمانی که عملیات داعش با
مقاومت کردها مواجه شد و عملیات این گروه محدود شد،
عمال مقامات ترکیه از جمله کسانی بودند که از وضعیت به
وجود امده در این مناطق ناخشنود بودند.
همچنین اگر بخواهیم نگاهی بر شرایط کنونی ترکیه
بیندازیم ،چند ماه گذشته روند مذاکرات صلح و اتش بسی
که برای اولین بار پس از ســه دهه درگیــری و تنش میان
کردها و دولت انکارا ایجاد شده بود ،شکسته شد و این یک
تحول بزرگی علیه کردها بود .ترکیه 12استان کردنشین
دارد و جمعیت کرد این کشــور بســیار بیشــتر از امارهای
رسمی اعالم شــده ،اســت .من معتقدم از یک سو ترکیه
تالش می کند بــا رویکرد نوعثمانی گرایی و پان ترکیســم
حوزه های مورد اعتنای روسیه در منطقه را سمت خود جذب
کند و از ســوی دیگر روس ها به سمتی حرکت می کنند که
بتوانند کردها را به ســوی خود جذب کنند و نفوذ خود را در
مناطق کردنشین ترکیه گسترش دهند.
بعد از عملیات تروریســتی در ســوروچ ترکیه و
کشته شــدن برخی از شــهروندان این کشور،
مقامــات انکارا اعــام کردند که به طور رســمی
به ائتــاف بین المللی ضد داعــش می پیوندند و
حمالت خود را علیه داعش اغاز می کنن د اما برخی
از تحلیلگران منطقه ای و بین المللی از همان ابتدا
نگاه محتاطانه ای نســبت به تغییر رویکرد 180
درجه ای انکارا در قبال داعش داشتند .ارزیابی
شما در این باره چیست؟
باید به این نکته اشــاره کرد که در کل در عملیات
ضد داعش ترکیه ،جدیتی احساس نمی شود .هیچ کشوری
حتی بازیگران منطقه ای مانند عراق این عملیات را جدی
نگرفتند .همچنیــن باتوجه به تحــوالت رخ داده از زمان
تصمیم انکارا بــرای مبارزه با داعش تاکنون ،این کشــور
دوگانه عمل کرده است .داعش یک گروه تروریستی بوده
و اگر چه بسیاری از کشورها این گروه را تروریستی می دانند
و در صدد مبارزه و ریشه کن کردن ان هستند اما این گروه
تنها جنبه ابزاری دارد و کشورهایی مانند ترکیه همچنان از
این گروه برای اخذ امتیاز از کشــورهای دیگر منطقه ای و
فرامنطقه ای استفاده می کنند.
بعــد از حمــات تروریســتی در پاریــس و
کشته شدن 130نفر در این حمالت ،بر همگان
ثابت شــد که داعــش فراتر از مرزهــای خود در
منطقه حتی در قلــب اروپا گام برمــی دارد ،این
مســاله نگرانی بزرگی را در میان همه کشــورها
به خصوص قدرت های بــزرگ جهان ایجاد کرد.
باتوجه به اظهارات اخیر مقامات جهان مبنی بر
لزوم افزایش عملیات علیه داعش و لزوم جدیت
در این باره ،ایا می توان شاهد این مساله بود که
قدرت های جهان ترکیه را تحت فشار قرار دهند
تا یــک رویکرد جــدی و تاثیرگــذار علیه داعش
اتخاذ کند؟
غرب نیز همانند ترکیه در مبارزه و نابودی داعش
راهبردی ندارد و تنها با اعمال سیاست های دوگانه درصدد
است که اهداف خود را در منطقه مانند سرنگونی بشار اسد
پیش ببرد و تا زمانی که این دوگانگی حل نشده و سیاست
درستی اتخاذ نشود و غربی ها حسن نیتی در مبارزه با داعش
از خود نشــان ندهند ،ترکیه از خالء موجود در این دوگانه
راهبردی به نفع خود استفاده خواهد کرد.
ثبات بیشتر در بیروت
لبنان پس از کش و قوس های سیاســی به نظر می رســد به تدریج به مرحله ثبات بیشــتر نزدیک
می شود .انتخاب سلیمان طونی فرنجیه می تواند به واگرایی سیاسی در بیروت پایان دهد و نوعی اجماع
نظر میان احزاب و گروه های سیاسی فراهم کند .باوجود این حرکت چالش برانگیز سمیر جعجع در درون
ائتالف سیاسی به رهبری سعد حریری می تواند در کوتاه مدت خطرات زودگذری را در فرایند اجماع سیاسی
ایجاد کند .البته جنگ سوریه نیز بازتاب های خود را در حیات سیاسی لبنان خواهد داشت.
بین الملل
میراث دار پدربزرگ
ایا فرنجینه می تواند سکان هدایت لبنان را برعهده گیرد؟
سیدعبدالعظیم موسوی
1
کارشناس مسائل خاورمیانه
مثلث | شماره 291
بین الملل
ســلیمان طونی فرنجیــه ،نوه رئیس جمهور اســبق
لبنان و رئیــس جریان المــرده ،امــروز در مرکــز توجه و
اهتمام محافل منطقه ای و بین المللــی و به نقطه تالقی
دیدگاه هــای سیاســی جریان هــای لبنانی تبدیل شــده
اســت .تشــخیص اینکه او بتوانــد میراثــدار پدربزرگش
سلیمان فرنجیه در لبنان باشــد و سکان کشور دموکراسی
دارودســته های لبنانی را بر عهده بگیرد یا خیر ،موضوعی
پیچیده اســت امــا قطعا پــس از 18ماه بحــران انتخاب
رئیس جمهــور لبنــان ،نــام فرنجیــه می توانــد به عنوان
شخصیتی محوری در تاریخ سیاسی این کشور ثبت شود.
«من افتخارکنان به نظام جمهــوری لبنان ،حریص
بر امنیت و اصول ان ،که ثبات و شکوفایی ان را تضمین
می کند( .سوگند یاد می کنم) از اقتصاد ازاد لبنان محافظت
و میان تمام فرزندان ان عادل باشم ...بر تامین نیازهای
مردمانش ،شادی و رفاه انان شب زنده دار باشم ...ایمان
دارم مســجد االقصی و کلیســای القیامه ،فلسطین را به
ســرزمینی مقدس برای تمام لبنانی ها و ملل عرب تبدیل
کردند و من بر مقــدس بودن کار استشــهادی باور دارم.
لبنان در همــه حال و شــرایطی با تمام توان در راســتای
بازگردانــدن حقوق فلســطین عمل خواهد کرد .ســوگند
یاد می کنم که به تنهایی مســئولیت ریاست جمهوری را با
هوشــیاری و اگاهی و اراده بر دوش کشــم .در اداره امور
کشــور مبنا را بر مشــورت و همکاری خالصانه قرار دهم،
هیچ مصلحتی را بر مصالح مردم لبنــان ترجیح ندهم...
با اهانت کنندگان ســازش نکنم ...دوگانه ظالم و مظلوم
نخواهیم داشت و روابط دوســتی و پیوندهای خونی را بر
وظایــف ترجیح نداده و هیــچ لبنانی را بــر دیگری ترجیح
ندهم و برتری افراد به میزان وفاداری انها به لبنان باشد...
هیچ چیز ما را از رسیدگی به امور مردم باز ندارد و قسم یاد
می کنم که به اصول و قوانین احترام گذاشته و استقالل
کشورم لبنان را با امنیت زمینش حفظ کنم».
با این ســوگند ،خانــواده فرنجیه بــرای اولین بار در
تاریخ لبنان ،باالترین ســمت سیاســی در تاریــخ لبنان را
به خود اختصــاص داد .اتفاقی که می رود تا در واپســین
روزهای سال 2015تکرار شود .سلیمان طونی فرنجیه،
نامزدی که گفته می شــود پس از مذاکره با سعد حریری،
رئیس جریان المستقبل مجوز نامزدی گرفته ،نوه سلیمان
فرنجیه ،رئیس جمهور اسبق است .ســلیمان فرنجیه در
سال 1960به عنوان نماینده دستگاه قضای لبنان در شهر
زغرتا انتخاب و تا سال 1968برای دو دوره متوالی در این
ســمت ماند .او در کمیته های مجلس نیــز انجام وظیفه
کرد .در ســال 1960او به طور همزمــان در دولت صائب
سالم در ســمت وزیر پســت ،برق و تلفن مشغول بود .در
دولت عبدالله الیافی ســمت وزارت کشــور لبنان را نیز به
سوابق کاری خود افزود .او در سال 1968م به عنوان وزیر
مشاغل عمومی ،حمل و نقل و اموزش عالی سمت گرفت.
در ســال 1969در دولت رشــید کرامی ،مدیریت اقتصاد
لبنان را در ســمت وزیر اقتصاد پذیرفت تا اینکه در ســال
1970به عنوان رئیس جمهور لبنان انتخاب و تا سال 1978
این مسئولیت را برعهده داشت.
ریشــه های تاریخی سیاســی مارونی هــا و جریان
المرده به محل حضور تاریخی انها در زغرتا در زمان قبالن
فرنجیه حــدود یک قرن پیــش باز می گــردد .ال فرنجیه
در جهان سیاست توانســتند به تدریج خودی نشان داده
و بــا خانواده هــای ال جمیــل و کمیل شــمعون ،مثلث
مارونی تشکیل دهند .ورود سوریه به لبنان در دهه هفتاد
و جنگ های داخلــی در تغییر بــازی سیاســی مارونی ها
نقش افرینی کرد .از سلیمان فرنجیه پدر ،به عنوان کسی
که مسئولیت دعوت از نیروهای سوری برای ورود به لبنان
را برعهده داشت ،یاد می شود.
با پایان دوره ریاست سلیمان فرنجیه ،ریاست جریان
به طونی فرنجیه رسید که اولین بار در سال 1970با حمایت
پدر به پارلمان راه یافت .اما این سیاستمدار جوان که تا ان
روز تنها 31 ،سال سن داشت پس از دو سال نمایندگی به
65
بین الملل
همراه همسر و دخترش کشته شد .سلیمان طونی سلیمان
فرنجیه ،بعد از اینکه پدر و مادرش کشــته شــدند ،به فکر
تاسیس تشکلی برای مسیحیان مارونی با نام المرده افتاد.
در زمان تاسیس ،جریان المرده 4300عضو داشت .اولین
رهبر حزب ،عموی او «رابر فرنجیه» بود اما پس از مدتی
کناره گیری کرده و ریاست حزب به سلیمان طونی فرنجیه
رسید .سلیمان طونی ،در مرحله اول تالش کرد چیدمانی
دقیق از ورق های بازی سیاسی داشــته باشد .او از ابتدا،
مواضع یکپارچه ای را نســبت به برخی از شــاخصیت ها،
عوامــل و بازیگرانی که فکــر می کرد خانــواده فرنجیه و
مارونی ها برای همیشه با انها ســروکار دارند تعریف کند.
یکی از این موارد ایجاد شبکه ای از روابط با خاندان های
سنتی طرابلس بود که زغرتا در همین محدوده جغرافیایی
قرار داشــت .برخــی از خاندان های حاکــم در طرابلس،
خانواده های معروف کرامی ،میقاتی و ال الصفدی هستند
که همگی از اهل سنت بودند.
بین الملل
66
مثلث | شماره 291
خط مشی سیاسی فرنجیه ،حزب اهلل و بشار اسد
همان گونه که سلیمان جد ،روابط تنگاتنگی با سوریه
داشت سلیمان فرنجیه نوه نیز بر همان مسیر گام برداشته
و اتحاد خوبی با حزب الله و جنبش شــیعی امل برقرار کرد
همان طور که با جریان ملی ازاد به رهبری میشــیل عون
نیز روابطی براساس احترام تشکیل داد .گروه هایی که نام
برده شد تحت عنوان جریان هشت مارس شناخته می شوند
اما کمتر کسی را به جریان هشت مارس منتسب می داند،
به خصوص که نامزد مورد حمایت حزب الله میشــل عون
مسیحی است.
رویکرد سیاســی جریان المرده و رئیس این جریان
یعنی فرنجیه ،تاکید بر هویت ملی لبنانی است اما واقعیت
امر ،این جریان به حضور سوریه به عنوان حامی اصلی خود
در برابر دیگر جریان ها از جمله مسیحیان نگاه می کند .به
همین دلیل نیز مخالفان ،مرحله حضور سوریه در لبنان را
دوره ایده ال برای جریان المرده می دانند.
روابط فرنجبه با خانواده اســد به دوران کودکی او
باز می گردد؛ زمانی که به همراه پدربزرگش برای دیدار
با دوست صمیمی خود حافظ اسد می رفت .همین امر،
ســنگ پایه روابط بعدی ســلیمان فرنجیه با باســل اسد
شــد .او برادر بزرگتر رئیس جمهور کنونی سوریه ،بشار
اســد بوده و همراه اصلــی فرنجیه در شــکار بود .پس
از فوت باســل در حادثه رانندگی در مســیر فرودگاه در
سال 1994م روابط فرنجیه و بشــار جای رابطه با برادر
بزرگتر را گرفت.
در سال 1978م منزل خانواده فرنجیه در شمال لبنان
توسط یک گروه مسیحی مورد حمله واقع شد که طی ان
پدر ،مادر و خواهر او کشته شدند .در ان زمان سمیر جعجع
متهم به دست داشتن در حمله شد اما شواهد و اسناد کافی
علیه او وجود نداشته و او اتهامات را رد می کند.
مخالفان فرنجیــه بر این باور هســتند که نامزدی او
نه یک گام به جلو بلکه عقب نشینی و ســقوط برای لبنان
به حســاب می اید زیرا او زبان حال رهبری سوریه و حافظ
اسرار بشار و تنها فردی است که در کنار سیدحسن نصرالله
می تواند با مستقیما با بشار ارتباط داشته باشد .فرنجیه در
حاضر نامزد جریان المســتقبل است که رهبری ان را سعد
الحریری برعهــده دارد .فرنجیه زمان ترور رفیق حریری،
ســمت وزارت کشــور لبنان را برعهده داشــت؛ عملیات
تروریســتی که بر صحنه سیاســی لبنان نیز تاثیر گذاشته
و جریان المســتقبل را به ســمت اتحاد با گروه 14مارس
هدایت کرد .شــعار اصلی این گروه ،بازگشــت حاکمیت
(پس از خروج ســوریه) و تحقق عدالت (از طریق پیگرد
قانونی متهمان به ترور حریری) بود.
انها مدعی هســتند که نامزدی فرنجیــه ،لبنان را به
دوره پیش از ترور رفیق حریری باز خواهــد گرداند .دفتر
جریان های 8و 14مارس و معادالتی کــه این دو جریان
بر اساس انها شــکل گرفته اند تا ابد بسته خواهد شد .انها
بر این باور هستند که شکاف موجود میان فرنجیه و عون
بسیار گسترده تر از شــکاف میان او و حریری است و این
امر در مورد سعد حریری و سمیر جعجع نیز صدق می کند.
هر یک از رقبــا ،وقتی در خلوت خود به ســمت و ســوی
معادالت فکر می کنند حس می کننــد از دیگری خنجر از
پشت خورده اند و این ماهیت ائتالف ها و اتحادها در لبنان
است .انچه توانسته در ســال های اخیر متحدی صادق
نشان دهد و به اصطالحی پشت متحد خود را خالی نکرده،
حزب الله لبنان است.
نامزدی فرنجیه ،عربستان و رقابت نفوذ با ایران
رسانه های عرب مدعی هستند که ایران و عربستان
دو ســوی بحران انتخاب رئیس جمهور لبنان هستند و به
بن بســت رســیدن این موضوع طی 18ماه گذشته تابعی
از معادالت منطقــه ای بوده کــه مهم ترین انهــا بحران
سوریه اســت که گروه 14مارس با چهره هایی چون سعد
الحریری مخالف بشار اســد و طرفدار فروپاشی حکومت
او بوده و عربســتان و چند کشــور غربــی حامی این گروه
هستند و گروه هشت مارس که از حزب الله لبنان تشکیل
می شود ،طرفدار بشار اسد بوده و حامی منطقه ای انها نیز
ایران است.
االخبار می نویســد« :دیوید هیل سفیر سابق امریکا
در لبنان در حقیقت صاحب ابتکار معرفی سلیمان فرنجیه
به عنوان نامــزد در انتخابات ریاســت جمهوری و مالقات
الحریری با او در پاریس بوده اســت که چندی پیش روی
داد .گویا هیل ابتدا بر نامزدی ژنرال عون تاکید داشت و به
همین دلیل قبل از درگذشت ملک عبدالله به ریاض رفت
و در این باره با سعودی ها گفت وگو کرد و نتیجه ان نشست
پاریس با حضور ژنرال عون و حریری و ادامه ان مذاکرات
چندماهه جبران باسیل و حریری بود».
مانع اصلی پیش روی دســتیابی بــه توافق در مورد
انتخاب رئیس جمهور اینده لبنان به اعتقاد این رسانه ها،
عــدم اتفاق نظــر روســای جریان های مختلــف در مورد
انتخاب یک نامزد اســت .امروز ســمیر جعجــع که نامزد
گروه 14مارس بوده و میشل عون که متحد حزب الله است
دو ســوی یک رقابت اساســی قرار دارند ،رقابتی که طبق
دموکراســی انجمنی لبنان و قانون اساسی ان بر ضرورت
مسیحی بودن رئیس جمهور تاکید دارد.
ســفیر عربســتان در بیروت ،علی عواض عسیری،
طی حضور در کنفرانس خبری سامی الجمیل ،رئیس حزب
مسیحی الکتائب ضمن ابراز خرسندی از نامزدی فرنجیه
ابراز امیدواری کرده که تا سال جدید میالدی یا حتی پیش
از ان شــکاف موجود در لبنان به یمــن تالش های افراد
خیرخواه پر شده و شاهد خارج شدن لبنان از شرایط کنونی
باشیم .او ادامه می دهد« :ما این ابتکار را تبریک گفته و بر
اجرای ان تاکید می کنیم زیرا کشور ،نهادهای ان و اوضاع
اقتصادی لبنان نیازمند این هستند».
مخالفان فرنجیه بر این باور هســتند که
نامزدی او نه یک گام به جلو بلکه عقب نشینی
و سقوط برای لبنان به حســاب می اید زیرا او
زبان حال رهبری ســوریه و حافظ اسرار بشار
و تنهــا فردی اســت کــه در کنار سیدحســن
نصرالله می تواند مستقیما با بشار اسد ارتباط
داشته باشد
علی اکبر والیتی ،مشاور مقام معظم رهبری و رئیس
مرکز مطالعات اســتراتژیک مجمع تشــخیص نظام طی
سفرش به بیروت نیز نسبت به انتخاب رئیس جمهور لبنان
در اینده ای نزدیک ابراز امیدواری کرد .رسانه های عرب،
این صحبت هــای والیتی را چراغ ســبز ایران بــه فرنجیه
تلقی کرده اند.
فرنجیه و روابط با حزب اهلل
روابط سلیمان طونی فرنجیه با حزب الله و جنبش امل
موجب شد از او به عنوان تائیدکنندگان و حامیان مقاومت
اســم برده شــود .به خصوص که در برنامه پیشنهادی او،
شــعار وطن ،ارتش ،و مقاومت وجــود دارد و برخی ان را
مخالفت با خلع ســاح حزب اللــه لبنان تلقــی می کنند.
ســلیمان طونی فرنجیه همیشه از سیدحســن نصرالله به
دالیل مواضــع حکیمانه اش تمجید کرده اســت .او پس
از پیروزی حزب الله بر اســرائیل در ســال 2006م گفت:
نسل های اینده به ما حسادت خواهند که در دوره نصرالله
زندگی می کردیم.
بر همین اســاس ،مواضــع او در خصــوص بحران
ســوریه تفاوت چندانی بــا مواضع حزب الله نداشــته و از
حضور نیروهای حزب الله در سوریه دفاع می کند .او بحران
ســوریه را توطئه ای بین المللی می داند که در راستای ان
قدرت های بین المللی ســاح در اختیار تروریست ها قرار
داده اند .لذا ،در شــرایط کنونی باید از بشار اسد در مقابل
جریان های تروریستی حمایت به عمل اورد.
فرنجیه و شخصیت میانجی
ســلیمان فرنجیه همزمان با انتشار خبر نامزدی اش
بــرای انتخابات ریاســت جمهوری لبنان با بیــان اینکه او
تاکنون رســما اعالم نامزدی نکرده و منتظــر تائید رئیس
گروه 14مارس اســت ،خاطر نشــان کرد؛ امروز همه در
برابر یک فرصت تاریخی قرار گرفته ایم و اگر کسی ابتکار
بهتــری دارد ان را ارائه دهد اما اگر این فرصت از دســت
برود وارد مرحله ای خواهیم شد که از شــرایط امروزی به
کرات بدتر است.
مخالفان فرنجیه که عمدتا مسیحیان هستند دلیل
مخالفت بــا او را فقدان شــخصیت میانجــی در فرنجیه
ذکر می کنند و معتقدند فاصلــه او با جریان های مختلف
یکسان نیست و راحت می توان او را به این یا ان جریان
سیاسی نسبت داد کمااینکه حفظ حاکمیت لبنان به دلیل
روابط نزدیک او با بشــار اسد و ســابقه ذهنی تاریخی که
لبنانی ها از حضور ســوریه در کشورشــان دارند ،همگی
موجب می شــود مخالفان فرنجیه ادعا کنند که او ممکن
اســت نتواند حاکمیت لبنان را تضمیــن کند .انها مدعی
اســت تا پرونده بحران ســوریه باز اســت و تا وقتی بشار
اســد در کاخ ریاســت جمهوری در دمشــق حضور دارد
نامزدی فرنجیه می تواند با تهدیداتی همراه باشــد .انها
به دوره امیــل لحود اســتناد می کننــد و ارزو می کنند که
ضعف حافظه به کمــک انها بیاید تا شــرایط ان روز را به
فراموشی بسپارند.
واقعیــت امر ایــن بوده که ممکن اســت کــه امروز
جریان هــای سیاســی لبنــان خواســتار «رئیس جمهور
توافقــی» نباشــند؛ رئیس جمهــور توافقی یعنــی اینکه،
هیچ یک از دو گروه احســاس نکند بر دیگری پیروز شده
اســت .در مقابل این نــوع خواســته ،درخواســت برای
داشــتن رئیس جمهور تســویه سیاســی مطرح می شود.
این مطالبه ای بوده که توســط ولید جنبالط مطرح شــد.
رئیس جمهور تسویه می بایست شــخصیتی میانه رو بوده
و فاصلــه اش از جریان های مختلف مشــخص باشــد نه
اینکه خود بخشی از اختالفات باشد .حال باید دید ایا این
ویژگی ها در مورد فرنجیه صدق می کند.
لحظهاجماع
بین الملل
بحران ریاست جمهوری در لبنان به ایستگاه پایانی رسید
ن هانی زاده
حس
2
کارشناس مسائل خاورمیانه
اما امروز باتوجه به شــرایط موجــود لبنان و ضرورت
دستیابی به یک راه حل توافقی این طیف های سیاسی به
ویژه دو جریان ۱۴مارس و ۸مارس به این نتیجه رســیدند
که باید برای انتخاب یک رئیس جمهور توافقی اختالفات
مثلث | شماره 291
خود را کنار بگذارند .به نظر می رسد باتوجه به اینکه جریان
۱۴مارس و ۸مارس بر ســر انتخاب سمیر جعجع و میشل
عون به نتیجــه نهایی نرســیدند ،بنابراین گزینه ســومی
مطرح شــده و ان ســلیمان فرنجیه ،رئیس حزب جریان
المرده است .در این شرایط در صورتی که موضوع انتخاب
سلیمان فرنجیه به صورت جدی مطرح شود می تواند گزینه
مناسبی برای خارج ســاختن لبنان از این بن بست سیاسی
تلقی شــود .فرنجیه نوه رئیس جمهور ســابق لبنان است
که خانواده وی مورد احترام همه طوایف مارونی ،شیعه و
سنی قرار دارند .هرچند سلیمان فرنجیه به لحاظ سیاسی
و اجرایی گزینه مناسبی در این فرایند به شمار نمی رود اما
می تواند بــه همگرایی میان همه طیف های سیاســی در
لبنان کمک کند .فرنجیه در گذشته در پست های مختلف
وزارتی حضور داشته و همچنین عضو پارلمان بوده است.
او دارای رویکردهــای اعتدال گرایانه اســت .فرنجیه در
دوران کودکی با خانواده بشار اسد ارتباطاتی داشته است.
«ســلیمان فرنجیه پدر بزرگ» در دوران جنگ ۱۵ســاله
لبنان مدتی ریاست جمهوری این کشور را به عهده داشت
بین الملل
پس از پایان ریاست میشل سلیمان ،رئیس جمهور
ســابق لبنان به دلیــل اختالف میــان فراکســیون های
پارلمــان لبنــان ،اکنــون حــدود ۱۸ماه اســت کــه این
کشــور فاقد رئیس جمهور اســت و در کاخ بعبــدا صندلی
ریاســت جمهوری خالی اســت.
دلیل ایــن امر این اســت که دو
طیــف قدرتمنــد ۱۴مــارس و ۸
مارس نتوانســتند برای انتخاب
یک رئیس جمهور توافقی به یک
جمع بندی مشــترک برسند .این
امر و تشدید اختالفات دو طیف
قدرتمند به بروز خالء سیاسی در
لبنان منجر شد که این مساله به
ورود گروهک های تروریســتی
به خاک لبنان انجامید .در واقع
یک سری جریانات و طیف های
سیاســی پشــت ایــن اتفاقــات
هستند و گروه 14مارس به دنبال
بحرانی تــر کردن اوضــاع لبنان
اســت تا بتوانند راه را برای ورود
گروهک های تروریســتی مانند
داعــش و جبهه النصــره فراهم
کننــد .زیــرا ارتش لبنــان وقتی
درگیر مســائل داخلی شــد و در
مقابل مردم ایستاد ،قطعا مرزها
بازخواهد مانــد و ارتش نخواهد
توانســت مرزها را کنتــرل کند و
در نتیجــه نیروهــای داعــش و
جبهه النصره برای ضربه زدن به
مقاومت وارد لبنان خواهند شد،
همان طور که اکنون در نزدیکی
مرزهای سوریه و لبنان قرار دارند
و این احتمال وجــود دارد که اگر این بحــران طوالنی تر
شــود قطعا وضعیت مرزهای ســوریه و لبنان دچار بحران
بیشتری خواهد شد .البته امروز بحران ریاست جمهوری در
لبنان تا حدودی در مرحله پایانی قرار دارد و اگر دو جریان
اصلــی ۱۴مارس و ۸مــارس بتواننــد در نهایت روی یک
گزینه به توافق برسند بحران ۱۸ماهه لبنان پایان خواهد
پذیرفت .پیش از این بحران فقدان رئیس جمهور در لبنان
حتی با سلســله نشســت های حزب الله و المستقبل برای
پایان دادن به ان کارگر نبوده اســت .از زمان اغاز بحران
خالء ریاســت جمهوری در لبنان ،نمایندگان پارلمان این
کشور جلســات متعددی را برای انتخاب رئیس جمهوری
تشــکیل داده اند اما تمامی این جلســات یا به دلیل عدم
توافق گروه های سیاسی بر ســر نام رئیس جمهوری یا به
دلیل به حد نصاب نرســیدن تعداد نماینــدگان با ناکامی
مواجه شــده اند .البته خــاء وجود ریاســت جمهوری در
تاریخ سیاسی لبنان مسبوق به سابقه است .از پایان دوره
ریاســت جمهوری «امین الجمیــل» تا انتخــاب «رینیه
معوض»؛ یعنی از سپتامبر ۱۹۸۸تا نوامبر ۱۹۸۹و همین
طور از پایــان دوره ریاســت جمهوری «امیــل لحود» تا
انتخاب «میشــل ســلیمان»؛ یعنی از نوامبر ۲۰۰۷تا مه
،۲۰۰۸کاخ ریاســت جمهوری لبنــان در «بعبــدا» فاقد
رئیس بود.
که سخت ترین دوره حیات سیاســی لبنان تلقی می شود.
ســلیمان فرنجیه نوه نیــز اکنون باتوجه بــه گرایش های
اعتدال امیزی کــه دارد می تواند همه طیف هــا را به هم
پیوند دهد.
در خصوص گرایشات رئیس جمهور احتمالی لبنان
باید گفت که ســلیمان فرنجیه به سمت مقاومت اسالمی
تمایــل دارد ولی ســوال اینجاســت که ایــا او در صورت
ریاست جمهوری این شیوه را ادامه خواهد داد یا موضع اش
را تغییر می دهد؟ باید در این زمینه با احتیاط داوری کرد.
عربســتان ســعودی با انتخاب
فرنجیه مخالفتی ندارد او گزینه
دلخواه مقاومت اسالمی نیست
زیــرا مقاومت اســامی در پی
انتخاب میشل عون است که با
مخالفت ۱۴مارس مواجه شده
است .همچنین ســمیر جعجع
گزینه مورد نظر ۱۴مارس است
که بــا مخالفت هشــت مارس
روبه رو شده است.
از جملــه دالیلــی کــه
عربســتان با انتخــاب فرنجیه
مخالفــت نکــرده ایــن اســت
کــه او گرایش های مســتقلی
نســبت بــه ســایر گزینه هــای
ریاســت جمهوری دارد؛ یعنــی
شیوه مستقل ر ا ترجیح می دهد.
به هر حال عربستان سعودی در
پی انتخاب سمیر جعجع بود که
با شکست مواجه شد .در نتیجه
انتخــاب فرنجیــه بــا مخالفت
عربســتان مواجه نشده است،
گرچــه او خیلی مــورد رضایت
مقاومت اســامی نیســت ولی
حزب اللــه و مقاومت اســامی
ایــن گزینــه را قبــول کرده اند
زیرا فرنجیه معتدل تر از ســمیر
جعجع اســت .از ســوی دیگر
امریکایی ها نظر مساعدی نســبت به فرنجیه ندارند حتی
دولت فرانســه هم نظر مســاعدی ندارد زیــرا پدربزرگ او
ارتباطات گسترده ای با خانواده اسد داشت ولی در نهایت
این کشــورها ناچار هســتند به این انتخاب رضایت دهند
زیرا در برهه فعلی برای ان کشــورها نیــز گزینه بهتری از
فرنجیه وجود نــدارد .در خصوص تاثیــر انتخاب فرنجیه
بر بحران سوریه باید یاداور شــوم که فرنجیه اعتقاد دارد
لبنان نباید دخالت تخریبی در مسائل سوریه داشته باشد و
این همان چیزی است که حزب الله ان را جزو ویژگی های
مثبت فرنجیه برمی شــمارد؛ زیرا ســمیر جعجع برخالف
میشــل عون خواهان ایفای نقش تخریبی در رخدادهای
سوریه است .در نهایت اگر فردی چون فرنجیه که تقریبا
گرایشات مستقلی دارد و تمامی طیف ها نیز روی او اتفاق
نظر دارند به ریاست جمهوری برسد ،برای لبنان گام مثبتی
خواهد بود ،زیرا به هر حــال حزب الله ،فرنجیه را به گزینه
مورد نظر ۱۴مارس ترجیح می دهــد و امید می رود که در
صورت انتخــاب او ،رئیس جمهور جدید سیاســت هایی
خالف مقاومت اسالمی و حزب الله در پیش نگیرد.
67
ماموریت سخت
علی کفاشــیان باوجــود همه فشــارهایی که از ســوی فوتبالی هــا و غیر
فوتبالی ها این روزها متوجه اوســت ،تاکید می کند در انتخابات اسفندماه
فدراسیون فوتبال شرکت می کند .اما او برای اینکه بتواند باردیگر رئیس
فدراسیون فوتبال شود کار دشواری پیش رو دارد.
ورزش
تی
تر
یک
ماجرایبردناسناددفتررئیس
فدراسیونچیست
کارکفاشیانتماماست؟
ورزش
68
مثلث | شماره 291
1
هرگــز تصور نمی کردیــم یک قهرمــان دوومیدانی
بتواند تالش خیلی ها را برای رســیدن به صندلی ریاســت
فدراســیون فوتبال بی فرجام کند و بــرای دو دوره متوالی
عنان تشــکیالت فوتبال را به دســت بگیرد .خودش هم
چنین تصوری نداشت اما رئیس اشــتباهی ان روزها حاال
جای پایش را ان قدر محکم کرده که در گفت وگو با رسانه ها
بی رقیب بودنش را به رخ رقبایش می کشد.علی کفاشیان؛
مردی که ر یاست فدراسیون دوومیدانی را در کارنامه اش
داشت و حتی در باالترین مقام های تصمیم گیری ورزش
در سازمان تربیت بدنی و کمیته ملی المپیک فعالیت کرده
بود ،وقتــی به فوتبال رســید که قرار دولت عــدم برگزاری
انتخاباتی ازاد در فدراســیون فوتبال بود .دســت کم اگر
چنین قصدی هم نداشت عملکرد مسئوالن وقت سازمان
تربیت بدنی که به طور مســتقیم از دولــت خط می گرفتند
به سمت و ســویی رفت که علی کفاشیان بدون حتی یک
رقیب به پست ریاست فدراســیون فوتبال رسید .بنابراین
حضور علی کفاشیان در راس مدیریت فوتبال را باید یکی
از عجیب ترین رویدادهای تاریــخ ورزش خواند .پیش از
رسیدن علی کفاشــیان به ریاســت فوتبال اما سبک های
مختلف مدیریت در فدراســیون دیده شده بود؛ از مدیران
با نفوذ کــه حرف رئیــس ســازمان را بر نمی تابیدند گرفته
تا کســانی که بدون اجازه رئیــس اجازه اب خــوردن هم
نداشــتند .از مدیــران ناوارد بــه فوتبال گرفته تا کســانی
که حتی بــرای حضــور در تیم ملی خــود را واجد شــرایط
می دانســتند .هر کدام از این مدیران نیز بســته به شرایط
دچار مشکالتی شدند .کفاشیان در این فضا گوش کردن
به اوامر روسا و نیز چاشــنی لبخند را سرلوحه برنامه هایش
قرار داد و بدون ترس و واهمه این روش را بهترین راه برای
به سامان رسیدن فوتبال معرفی کرد.لیوان ریاست او اما
دو نیمه داشت ؛ در نیمه پر لیوان جدال ها که در دوره پیش
از او بارها فوتبال را به چالش کشــیده بود تا حدود زیادی
رنگ باخت اما نیمه خالی لیوان عدم استقالل فدراسیون
بود .چندگانگی در تصمیم گیری ها به چشم می خورد و البته
در مقطعی اختالفات درون سازمانی به اوج خودش رسید.
ایــن در حالی بــود که کفا شــیان تــاش می کرد با
خونسردی خاصی که داشت به مدیریتش ادامه داد .بدین
ترتیب برخی از همراهان نزدیکش ارام ارام احساس کردند
می توانند او را کنار بزنند و شانس خودشان را برای رسیدن به
پست ریاست امتحان کنند .این افراد در دوره دوم انتخابات
فدراسیون حتی رو در روی رئیس صف ارایی کردند که در
نهایت اشــتباهات استراتژیک شــان باعث حذف شان از
فدراسیون شد.
دومین دوره انتخاب کفاشیان حتی عجیب تر از دوره
اول بود .اهالی فوتبال ناخواسته به حمایت از او پرداختند.
جایی که رقیب او یعنی دکتر قریب به شدت از موضع پایین
با مســاله ریاســت بر تشــکیالت فوتبال برخورد می کرد و
بیشتر ژست یک کارشــناس علم گرا را به خود گرفته بود تا
خواهانی جدی برای پست ریاست فدراسیون.
پس از دومیــن تجربه ریاســت اما علی کفاشــیان
بارها تحت فشــار قرار گرفت .مخالفانش اعتقاد داشــتند
او با وجــود عالقه مندی به ادامه مســیرش ر فتــه رفته به
ادمی خســته و بی انگیزه تبدیل شــده اســت امــا او این
ذهنیت را به هم می ریخت و هنوز هم این ذهنیت را به هم
می ریزد .نوع حمله ها به فدراســیون به ویژه در تلویزیون
شکل زننده ای به خود گرفته اســت.ضمن اینکه ادعای
اولیه مرد همیشــه خنــدان در خصــوص همراهی اش با
وزارت ورزش برای ارامش بیشتر فوتبال رنگ باخته است.
فوتبالی که ده ها دســت پیدا و پنهان به دنبال دستیابی به
میز مدیریتش هستند بارها شــایعه کناره گیری یا برکناری
کفاشیان را به خود دیده اما این اتفاق هنوز رنگ واقعیت
به خود نگرفته است.
انتخابات فدراسیون فوتبال در حالی اسفندماه برگزار
می شود که علی کفاشیان پس از هشــت سال حضور در
این فدراسیون با اتکا به انچه ان را «حمایت اسیایی ها از
خود» خوانده ،به دنبال ادامه فعالیت در این پست است.
چه کســی اســت که از اختــاف علی کفاشــیان و
محمود گودرزی بی خبر باشــد؟ کفاشــیانی که ریاســت
مهم ترین فدراسیون کشــور را به عهده دارد و این مساله
باعث شده حساسیت های زیادی هم روی او وجود داشته
باشد .این حساسیت ها به صورت ناخوداگاه از سوی وزیر
ورزش وجوانان هم صورت گرفته و در نهایت باعث شد نفر
اول ورزش مخالف نفر اول فوتبال شود.
انتخاباتی که اسفندماه سال 94برگزار می شود حاال
پیچیدگی های خاص خودش را دارد و از همین حاال حرف
و حدیث زیادی در این خصوص مطرح می شود .کفاشیان
می ماند؟ علیرضا اسدی ،گزینه وزارت ورزش و جوانان،
رئیس خواهد شــد؟ محمود اســامیان برای ریاست در
فوتبال نایب رئیس کفاشیان شــده است؟ محمد دادکان
قصد بازگشت دارد؟ این سوال ها حاال جدی تر از قبل هم
مطرح می شود.
اما واکنش کفاشیان به این بحث جالب توجه است:
«اســیایی ها عالقه دارند که من همچنان باشم ،چون در
سطح قاره فعالیت های زیادی داریم ،اما مهم این است که
مجمع فدراسیون فوتبال ما را بخواهد .این مهم است که
ما را در ایران قبول داشته باشند و رای بدهند که باید ببینیم
در انتخابات این اتفاق رخ خواهد داد یا نه».
کفاشیان حمایت اسیایی ها را با خود دار د اما حمایت
کفاشیان شانس باالیی دارد
هیات فوتبال استان ها
توصیه پذیر نیستند
بین المللی چه ارتباطــی به انتخابات داخلی فدراســیون
فوتبال دارد؟
شیخ احمد ال فهد الصباح ،رئیس شورای المپیک
اسیا اردیبهشت ماه سال جاری به ایران امد .او در دیداری
که پنجشنبه 31 ،اردیبهشت با محمود گودرزی داشت ،در
خصوص برخی مسائل ورزش ایران و اسیا صحبت کرد ،اما
یک صحبت مهم بین شیخ احمد و گودرزی رد و بدل شد.
صحبتی که شاید مواضع وزیری که همیشه منتقد فوتبال
بود را تغییر داد« :علی کفاشیان خط قرمز ماست» .رئیس
شورای المپیک اسیا که نفوذ زیادی در AFCو فیفا دارد،
در دیدار با وزیر ورزش ایــران از حمایت قاطعش از رئیس
فدراســیون فوتبال گفت و خواســتار این شد که گودرزی
دست از مخالفت با کفاشیان بردارد.
حاال باید دید محمود گودرزی با تمام انتقادهایی که
نسبت به عملکرد هشت ساله کفاشیان در فوتبال داشته ،با
این توصیه یا بهتر بگوییم فشار بین المللی به حامی رئیس
فدراسیون تبدیل خواهد شد یا اینکه گزینه ای را با حمایتی
قاطع راهی انتخابات خواهد کرد؟ باتوجه به شرایطی که
کفاشیان در فوتبال اســیا دارد و یکی از نایب رئیس های
AFCمحســوب می شــود ،این گمانه وجود دارد که وزیر
ورزش و جوانان هــم تغییر موضــع داده و بــه حمایت از
کفاشیان بپردازد .کفاشیانی که شاید به زودی سمتی مهم
انتخاباتی که اســفندماه ســال 94برگزار
می شــود پیچیدگی های خاص خودش را دارد
و از همین حاال حــرف و حدیث زیــادی در این
خصوص مطرح می شــود .کفاشیان می ماند؟
علیرضا اسدی ،گزینه وزارت ورزش و جوانان،
رئیــس خواهد شــد؟ محمود اســامیان برای
ریاســت در فوتبال نایب رئیس کفاشیان شده
است؟ محمد دادکان قصد بازگشت دارد؟
گفته می شود کفاشــیان این ظرفیت را دارد که در صورت
تغییــرات در AFCبتواند با حمایت شــیخ احمد به نفر دوم
فوتبال اسیا تبدیل شــود که اگر چنین شــود به طور قطع
اتفاقات مهمی هــم در فوتبال ایران رقــم خواهد خورد.
حاال باید دید در چنین شرایطی ،گودرزی و اعضای مجمع
فدراسیون فوتبال حامی کفاشیان خواهند بود یا از گزینه
دیگری حمایت می کنند؟ راه ســومی هم وجود دارد و ان
اینکه منتظر انتخابــات فیفا و اتفاقات بعد از ان باشــند تا
نتیجه کار را مورد تحلیل قرار دهند.
کفاشــیان قصد دارد در انتخابات روز 15اسفندماه
امسال ،با تمام قدرت و برای سومین بار کاندیدای ریاست
شود .دوره دوم ریاست او که هشت ساله بود ،در اسفند به
پایان می رسد.
علی کفاشــیان تا پیش از به دســت اوردن کرســی
بین المللی نایب رئیســی در ســطح قاره ،با شــک و تردید
درباره حضور در انتخابات حرف می زد اما به محض اینکه
در AFCپســت گرفت ،از حضور قطعی اش در فدراسیون
گفت و اینکه «اسیایی ها هم دوســت دارند من بمانم».
حاصل هشت ســال رفت و امد به جلسات کنفدراسیون،
سرانجام باعث شد تا او به چهره ای اشنا تبدیل شود و حاال
با بهتر کردن زبان انگلیســی خود ،توانسته این ارتباطات
را گسترش دهد .رئیس فدراسیون که نایب رئیس AFCبه
حساب می اید ،حتی با کاندیداتوری شیخ سلمان ،رئیس
کنفدراسیون فوتبال اسیا برای انتخابات فیفا ،نقشه های
بزرگتری را در سر می پروراند.
جدایی از فدراســیون می تواند نقشه های کفاشیان
را به باد دهد .به همیــن دلیل او باتوجه بــه قدرتی که در
مجمع فدراســیون فوتبال دارد ،می خواهــد در انتخابات
اتی کاندیدا شود و رای بیاورد .سفرهای استانی کفاشیان و
کمک مالی به اکثر باشگاه ها توانسته او را در مجمع تبدیل
به مرد شــماره یک کنــد .نزدیکانش می گوینــد او همین
حاال نزدیک به 40رای در مجمع دارد و این یعنی او حتی
بیشتر از نصف مجمع ،رای دارد .کفاشیان حتی اخیرا به
کی روش این قول را داد که رئیس فدراســیون باقی بماند
و همکاری شــان ادامه پیدا کند .وقتی کارلوس با نگرانی
پرسیده بود چه کسی رئیس بعدی می شــود ،کفاشیان با
لبخندی گفته بود« :من به شما قول می دهم می مانم».
او حاال هم این موضوع را تائیــد می کند و می گوید« :بله
من به کی روش این حــرف را زدم ».تائید چنین جمله ای
از سوی کفاشیان که همیشه در چنین مواقعی تا دقیقه 90
بیرون گود می نشیند و ناگهان وارد می شود ،تنها یک معنا
دارد؛ خط و نشان برای رقبا.
او در شــرایطی برای ســومین بار کاندیدای ریاست
می شــود که وزارت ورزش همچنان مخالف سرســختش
به شــمار می اید .او در مجمع قبلی هــم با وجود مخالفت
وزیر قبلی(محمد عباســی) در انتخابــات رای اورد .حاال
هم با وجود مخالفت وزیر و وزارتخانــه ،می خواهد برای
سومین بار بر مسند فدراسیون فوتبال تکیه بزند .کفاشیان
در اخرین مصاحبه اش این موضوع را تائید کرده و گفته:
«در ابتدا خیلی تصمیمی برای امدن نداشــتم اما االن با
قدرت می گویم که من هم هستم .البته اگر کسی قوی تر
از من بیاید این امانت را به او واگــذار خواهم کرد اما بعید
می دانم که رقیب جدی در انتخابات فدراســیون فوتبال
داشته باشم».
این جمله ای اشناســت ،جمله ای که علی کفاشیان
پیش از انتخابــات دوره دوم هم به زبــان اورد .او اعتقاد
داشت حسین قریب مدیرعامل سابق استقالل و فردی که
برای ریاست کاندیدا شــده بود ،فردی قدرتمند در فوتبال
به حســاب می اید .کفاشــیان حتی در مجمــع انتخاباتی
از اعضا خواســت به قریب رای بدهند امــا در نهایت این
خودش بود که رای ها را جمع کرد و رئیس ماند .کفاشیان
گفت« :امیــدوارم ورزشــی ها و به خصــوص فوتبالی ها
بیایند تا فوتبال به دست فوتبالی ها بیفتد چون ما که برای
دوومیدانی هستیم!» اما کیســت که نداند حاال قدرت در
اختیار اوست .او که مجمع را در کنار خود دارد و یکه تازی
می کند .با این حال مخالفانش تاکید می کنند او باید کنار
برود تا رئیســی جدید فوتبال ایران را به مراتبــی باالتر از
شرایط فعلی برساند.
گودرزی از
مخالفان جدی
کفاشیان است .ایا
او می تواند تغییری
در فدراسیون
فوتبال ایجاد کند؟
مثلث | شماره 291
ورزش
هم در کنفدراســیون فوتبال اسیا بگیرد و این موضوع هم
بی ارتباط با حمایت های بین المللی نیست.
در انتخابــات فیفا اتفاقات عجیبی رخ داده اســت.
ســپ بالتر به دلیل مشــکالتی که وجود داشت ،پس از
انتخــاب دوباره اش به عنــوان رئیس فدراســیون جهانی
فوتبال ،استعفا کرد .پس از این استعفا قرار شد انتخابات
جدیدی در اسفندماه سال جاری برگزار شود و کاندیداها نیز
در این انتخابات ثبت نام کردند .میشل پالتینی ،شاهزاده
علی بن حسین اردنی و شیخ سلمان جزو نفراتی هستند که
شانس زیادی برای کســب کرسی پراهمیت فیفا داشتند.
باتوجه به حمایــت اســیایی ها و اروپایی هــا از پالتینی،
رئیس یوفا شانس زیادی برای ریاست در فیفا داشت ،اما
فسادهای مالی این گزینه را از بین کاندیداها حذف کرد.
حاال گزینه ای که اســیایی ها پیش رو دارند ،شیخ سلمان
است .رئیس کنفدراسیون فوتبال اســیا ارتباط خوبی هم
با شــیخ احمد دارد و گفته می شــود بعید نیست که رئیس
اینده فیفا شود.
بــا توجه بــه اتفاقاتــی کــه پیش بینی می شــود در
انتخابــات فیفا رقم بخورد ،شــانس شــیخ ســلمان برای
ریاســت فیفا افزایش خواهد یافت .در این صورت رئیس
کنفدراســیون فوتبال اســیا نیز تغییر خواهد کرد و گزینه
دیگری جای شــیخ ســلمان را می گیــرد .در ایــن زمینه
رئیس جدید نباید فوتبالی باشد
گفت وگوی مثلث
با مسعود رضائیان
شانس به دونده لبخند می زند؟
کفاشیان منعی برای
نامزد شدن ندارد
69
ورزش
70
مثلث | شماره 291
ورزش
در حالی کــه کفاشــیان در مصاحبه هایش بی رقیب
بودنش در انتخابات را گوشزد می کرد اتفاق هفته گذشته
شاید نشانه ای غیر مستقیم برای رئیس فدراسیون فوتبال
باشد .اینکه او به پایان عمر مدیریتی اش در فوتبال رسیده
اســت .هفته گذشــته ســایت خبری تابناک در گزارشی
نوشت :یک نهاد امنیتی با حضور ناگهانی در دفتر رئیس
فدراســیون فوتبال ،نامه ها و مدارک موجود در میز کار و
کارتابل های اتاق کار علی کفاشیان را جمع اوری و ضبط
کردند .ماموران مذکور وجه نقد و ارز موجود در اتاق علی
کفاشیان را نیز صورت جلســه کرده و ان را ضبط کردند تا
بررسی های الزم انجام شود.
حراســت وزارت ورزش و جوانان نیــز تایید کرد که
نهادهای مســئول به فدراســیون فوتبال مراجعه کرده و
تحقیقاتی را درباره برخی موارد به انجام رسانده اند .حوالی
ظهر روز یک شــنبه 15اذر نهادهای مســئول بــا ورود به
فدراســیون فوتبال و دفتر علی کفاشــیان پــس از انجام
تحقیقات اولیه صورتجلســه ای را تنظیم کرده و به گفته
برخی منابع خبری اســنادی را با خود برده اند که گویا این
اقدام به دلیل گزارش یا گزارشاتی علیه عملکرد فدراسیون
فوتبال صورت گرفته است.
رضا حســنی خو ،مدیرکل حراســت وزارت ورزش با
تایید این اقدام توسط نهادهای مسئول ،اظهارکرد« :این
اتفاق توســط نهادهای مســئول رخ داده و این پرونده در
مرحله تحقیقات مقدماتی است .اطالعات دقیق تری از
این موضوع در حال حاضر وجود ندارد .نفیا یا اثباتا چیزی
در این باره تایید یا رد نمی شود ،در حال حاضر نیز نمی توان
جزئیات بیشتری را در این رابطه بیان کرد .اگر الزم باشد در
اینده در این باره توضیحاتی داده خواهد شد».
این ماجرا وقتی پیچیده تر می شــود که بدانیم علی
کفاشیان سه سال پیش نیز بر سر رسیدگی به یک پرونده،
برای چند ساعت در حالت بازداشت به سر برد که با ضمانت
افراد معتبر و قید کفالت الزم در ان مقطع ازاد شــد اما ان
ماجراها تمام شــده بود و شــخص رئیس فدراسیون هم
درباره ان موضوع در چند مصاحبه مختلف توضیح داد که
در رسانه ها نیز منتشر شد اما در استانه انتخابات اسفندماه
فدراســیون فوتبال ،رســیدگی به مســائل مختلف حوزه
مدیریتی فدراسیون یکی از ضرورت های موجود به حساب
می امد که به نظر می رســد مورد توجه ارگان های ذی ربط
قرار گرفته است.
این گونه بررسی ها و تحقیقات نهادهای بازرسی در
کشورهای صاحب فوتبال نظیر ایتالیا ،فرانسه ،ارژانتین و
المان نیز طی سال های اخیر بارها دیده شده و حتی پلیس
با دخالــت و ورود ضربتــی اقداماتــی را در جهت تضمین
فضای پاک و ســامت فوتبال انجام داده است که حتی
منجر به دســتگیری بزرگترین چهره های فوتبالی دنیا هم
شد و مورد استقبال جامعه جهانی ورزش هم قرار گرفت.
در حــال حاضــر نیــز در صــورت صحــت عملکرد
فدراســیون فوتبال با ریاســت علی کفاشــیان و مدیران
زیرمجموعه اش ،او می تواند با خیالی اسوده به استقبال
انتخابات اتی فدراســیون فوتبال ایران بــرود .در همین
حال گزارش مفصل کمیســیون اصل نــود مجلس نیز به
سرانجام رسیده و گفته می شود در فرصت کوتاه باقیمانده
تا انتخابات اتی مجلس شورای اسالمی ،این گزارش نیز
در صحن علنی خوانده می شود.
با همه این اتفاقات اما علی کفاشیان همچنان لبخند
می زنــد ،می گوید که جوســازی ها علیــه او توهمی بیش
نیســت و امدنش به انتخابات فدراســیون فوتبال را مورد
تاکید قرار می دهد .کفاشیان رئیس می ماند؟ کفاشیان؛
رئیسی که دو وزیر و یک رئیس جمهور نتوانستند او را کنار
بزنند انتخابات اسفندماه را به رقیب واگذار می کند؟ شاید
پاسخ این سوال خیلی بستگی به رقیب کفاشیان دارد.
کفاشیان شانس باالیی دارد
هیات فوتبال استان ها توصیه پذیر نیستند
قربانعلی الماس خاله
2
رئیس هیات فوتبال گیالن
انتخابات فدراسیون فوتبال که قرار است اسفندماه
برگزار شــود به نظر من انتخابات پیچیده ای نیست .چون
به اعتقاد من علی کفاشــیان شــانس باالیی دارد تا برای
سومین بار رئیس فدراســیون فوتبال شود .کفاشیان اهل
تعامل است و با وجود مشکالت اقتصادی و تغییرات دولت
توانسته فدراســیون فوتبال را در مسیر مناسبی پیش ببرد.
نباید در مورد نقد کفاشیان دچار افراط و تفریط شویم .اگر
بخواهیم ارزیابی درســتی از دوره ریاست کفاشیان داشته
باشیم باید ببینیم چه امکانات و ابزارهایی در اختیار او قرار
گرفته و به همان اندازه از او انتظار داشــته باشیم .با وجود
مشــکالت و تنگناهای بودجه ای و مشــکالت اقتصادی
که کشور در ان قرار دارد و البته تعاملی که او با دولت های
مختلف داشــته باید گفت کفاشــیان عملکرد نسبتا خوبی
داشــته و به نظر من کار کردن در این جایگاه بسیار دشوار
و فرسایشــی است .شــاید خیلی ها درباره برخی رفتارهای
او دست به انتقاد بزنند .به عنوان مثال بگویند او چرا تحت
هر شــرایطی لبخند می زند یا می خندد .به نظرم کفاشیان
در جایگاه ریاست فدراسیون با انواع انتقادها ،تهمت ها و
فشارهای سیاســی ،قرار دارد و باید همه را راضی نگه دارد
و با این همه فشــار طبیعی اســت که او بخواهد با خنده و
طنز از کنار برخی مســائل عبور کند .واقعیت این است که
فدراسیون فوتبال با داشتن 17تیم ملی در مقاطع مختلف
نیاز بــه منابع مالــی و امکانات ویــژه ای دارد کــه تاکنون
کفاشیان با وجود تمامی محدودیت ها در تامین بخشی از
این امکانات موفق بوده و اجازه نــداده تا کارها روی زمین
بماند .بــه اعتقاد من کفاشــیان تاکنون فراتــر از انچه در
توانش بوده از حیثیت و اعتبــار خودش برای حفظ فوتبال
هزینه کرده است .هنوز تا انتخابات زمان قابل توجهی باقی
مانده .نمی توان از همین حاال درباره انتخابات اظهارنظر
مشخصی داشــت .به خصوص اینکه تاکنون کسی رسما
وارد صحنه انتخابات نشــده که بتــوان کفاشــیان را با او
مقایسه کرد و دید ایا بهتر از کفاشیان هم وجود دارد یا نه.
اما کفاشیان ویژگی های منحصر به فردی نظیر صداقت،
کاری بودن و مشــورت در تصمیمات را داشــته که او را از
سایر مدیران متمایز می کند .البته تا جایی که من خبر دارم
دادکان نیز اعالم امادگی کرده که وارد انتخابات ریاســت
فدراسیون خواهد شــد .من باز هم در چنین شرایطی فکر
می کنم کفاشیان شــانس بیشــتری دارد .کفاشیان مثل
دادکان اهــل درگیری نیســت و دیدید کــه در اختالفات
متعددی هم که طی سال های اخیر با وزرای ورزش داشته
سعی کرده با تعامل این مشکالت را حل کند ،در حالی که
رئیس جدید نباید فوتبالی باشد
گفت وگوی مثلث با مسعود رضاییان
4
مسعود رضاییان ،مدیرعامل باشگاه ملوان معتقد
است عملکرد علی کفاشیان در فدراسیون فوتبال قابل
نقد است اما او همواره در عملکردش سالم بوده است.
متن گفت وگوی مثلث با وی را می خوانید.
شما چه مقدار از اقای کفاشیان شناخت دارید؟
راســتش شــناخت من از ایشــان در حد همین
جریانات فوتبالی اســت ولی در کل طبق شــناختی که از
ایشان دارم به اقای کفاشیان نمره قبولی می دهم.
دلیل اینکه شما به کفاشیان نمره قبولی می دهید
چیست؟
طبیعتا ایشان هم مانند هر فرد دیگری یک سری
ویژگی هــای مثبــت و منفــی دارد ،ضمن اینکــه در حد
خودشان مهارت های خاصی هم دارند که شاید نیاز نباشد
من به انها بپردازم ولــی یکی از مهمتریــن صفات مثبت
کفاشیان پاسخگو بودن اوســت که در قبال کارهای خود
و مجموعه اش پاســخگو اســت و با روی خــوش به همه
جواب می دهد ،حتی در مواجهه با منتقدان سرســختش
نیز ترشرویی نمی کند و از نظر من ایشان در این مورد نمره
قبولی باالیی می گیرد.
در مورد انجام امور فدراسیون چطور؟
این بحث متفاوتی اســت؛ در مورد لیگ به رغم
اینکه وقفه های زیــاد در لیگ داریم ولی بــه نظرم کار با
برنامه پیش می رود و این وقفه ها برای تیم ملی اســت که
تقریبا اجتناب ناپذیر است .درست است که این تعطیالت
خیلی عذ اب اور است ولی در عین حال چون برای موفقیت
تیم های ملی است قابل تحمل است چون همه ما خواهان
موفقیت تیم ملی و تیم امید هســتیم .یک سری جاها به
نظرم به خاطر خوشــرویی شــاید زیاد از حد کفاشیان وارد
دعواهایی که بر ســر حق و حقوق فوتبال و باشگاه هاست
نمی شــود و این اصــا خوب نیســت به عنــوان مثال در
مورد حــق پخــش تلویزیونی کــه جزو مهمتریــن اصول
باشگاهداری است و حق باشگاه هاست که پول حق پخش
بگیرند ایشان مدارا کردند و ان طور که نیاز بود عمل نکردند
و این یک نقطه ضعف بزرگ برای فدراســیون و ســازمان
لیگ محسوب می شود.
در دوره اولی که اقای کفاشیان به عنوان رئیس
انتخاب شــدند هیچ رقیب جدی برای ایشــان
وجود نداشت و ایشــان حتی می شــود گفت با
یک کار از پیش برنامه ریزی شــده به این سمت
رسیدند ولی در انتخابات پیش رو به نظر می رسد
با ورود برخی رقبا کار برای کفاشــیان سخت تر
شود .نظر شما در این باره چیست؟
دقیقا وضعیت ایشــان در رای گیری و انتخابات
اتی بســتگی به حضور رقبا برای اقای کفاشــیان خواهد
داشت .قطعا اگر کسانی باشــند که افرادی قوی و مقتدر
نباشــند باز هم کفاشــیان برنده خواهد بود ولی اگر افراد
رزومه دار و شناخته شــده ای مانند دادکان وارد انتخابات
شوند ،به طور حتم کفاشــیان کار سختی را خواهد داشت
اگر دادکان جای کفاشــیان بود شــاید مقابل وزیر ورزش
می ایستاد و به حرف و خواسته او اعتنایی نمی کرد و همان
مشکالتی که بین دادکان و علی ابادی به وجود امد دوباره
تکرار می شد.
دادکان ارامــش کفاشــیان را نــدارد و بارهــا در
موضع گیری های خود نشــان داده این پتانســیل را دارد
تا یکباره همه چیــز را به هم بریزد .در حالی که کفاشــیان
اهل تعامل است .شاید خیلی ها فکر کنند ما از همین
االن حمایــت بی دریغــی در خصوص نامزد شــدن
کفاشیان داریم .یا از فرد دیگری صحبت کنند .باید
تاکید کنم که ما به برنامه نامزدها برای فوتبال توجه
داریــم و امیدواریم انتخابات
اینــده شــاهد حضــور
افــرادی باشــد که
برای ســاماندهی
فوتبال برنامه های
کاربردی دارند .ما
با هیچ کــس عقد
اخــوت نبســته ایم
و هرگــز کلیشــه ای تصمیــم
نمی گیریم .رای تمام هیات ها
مستقل است چرا که اعتقاد دارم
اگر مستقل نباشیم به مملکت
خیانــت کرده ایــم .مــا بایــد
خودمان به این نتیجه برسیم
که گزینه مناسب کدام است
و هرگز در این زمینه دستوری
عمل نخواهیم کرد.
3
کفاشیان منعی برای نامزد شدن ندارد
موضوعی که این روزها به شــدت مورد توجه برخی
رسانه ها قرار گرفته و البته در این زمینه سازمان بازرسی
کل کشور نیز حساسیت های خود را گوشزد کرده
این اســت که افــراد بازنشســته نمی توانند در
فوتبال مامور شوند .بازنشســته ها و دو شغله ها
اما همچنــان در فوتبــال حضور دارنــد .بدون
انکه مانعی برای ادامه فعالیت انها وجود داشته
باشد .چه وزارت ورزش در این زمینه خود دچار
برخی اشتباهات شده است .اما دوره دوم
ریاست کفاشــیان در 16اسفندماه
امســال بــه پایــان می رســد.
کفاشــیان از حاال بــرای انتخابات
اتی برنامه ریزی کــرده و قصد دارد
به طور قطع در این انتخابات حاضر
شود .البته او بازنشسته بانک مرکزی
اســت و دنبــال راه حلی می گــردد تا
این مشــکل را حل کند .طبــق قانون،
بازنشســته ها نمی توانند بــرای فعالیت در
ســازمانی ماموریت بگیرند ،به همین دلیل
کفاشیان هم شاید با مشکالتی برای حضور
دوباره در ریاســت فدراســیون مواجه باشد.
البته کفاشیان پیش از انتخابات چهار سال
قبل هــم دقیقا با همین مشــکل روبه رو بود
ولی همه دیدند کــه در انتخابات شــرکت
کــرد و رای هــم اورد .او در اخرین بررســی های خود به
این نتیجه رســیده که نزدیک بــه 40رای در مجمع دارد.
این یک امــار فوق العاده بــرای رئیس اســت ،ان هم در
مجمعی که 64رای دارد .کفاشیان حاکم بالمنازع قدرت
در مجمع فدراسیون فوتبال اســت .با اینکه وزیر ورزش،
رئیس مجمع به حساب می اید ولی کفاشیان در سال های
گذشته توانسته با مدیران باشگاه ها و همین طور روسای
هیات های فوتبال ارتباط بســیار نزدیکی برقــرار کند .او
مطمئن اســت که در انتخابات رای می اورد .کفاشــیان
اعالم کرد با اغاز ثبت نام نامزدها ،به صورت رســمی برای
ســومین دوره پیاپی برای حضور در انتخابات فدراسیون
فوتبال ایران نامزد خواهد شد تا به این ترتیب این احتمال
وجود داشته باشــد که دوران ریاســت اقای خوش خنده
فوتبال ایران از هشت سال به 12سال افزایش پیدا کند.
همچنین هفته گذشته اخباری مبنی برای بازنشسته بودن
کفاشــیان و اینکه این موضوع مانعی برای حضور وی در
دور جدید انتخابات خواهد بود ،مطرح شد که این بحث نیز
باتوجه به غیردولتی بودن و البته مستقل بودن فدراسیون
فوتبال از اساس اشتباه بوده و علی کفاشیان که در دو دوره
گذشته نیز بازنشســته بود و در انتخابات شرکت کرده بود،
در دور جدید نیز می تواند بدون توجه به این موضوع برای
سومین بار پیاپی کاندیدای ریاست فدراسیون فوتبال شده
و حتی بدون گرفتن مجوز از نهادهای باالتر رای مجمع را
نیز به خود اختصاص دهد.
فوتبال جاری شود؟ ایا شما به طور کلی با تغییرات در
فوتبال موافق هستید؟
من تغییرات را کامال قبول دارم ،به عنوان مثال
چهار سال اول اقای کفاشــیان ما روزگار خوبی در فوتبال
نداشتیم و خیلی هزینه ها دادیم تا ایشان کار را یاد گرفتند
ولی قطعا اگر فرد بهتری بیاید که حتی یک مقدار در همه
زمینه ها از اقای کفاشــیان بهتر باشد مســلما می تواند به
پیشــرفت فوتبال کمک کند .ولی اگر حتــی ان فرد یک
ذره نســبت به فرد فعلی عقب تر باشــد نمی تواند دردی از
فوتبال دعوا کند.
به نظر شــما فردی که باید ریاســت فدراسیون
را برعهده بگیرد حتما باید از بدنه فوتبال باشد؟
من ترجیح می دهم کسی که قرار است به عنوان
رئیس انتخاب شــود ،اصــا فوتبالی نباشــد ولی مهارت
باالیی در زمینه اقتصاد و بازاریابی داشــته باشــد تا بتواند
مشــکالت مالی فوتبال را برطــرف کند .چــون کارهای
مدیریت فوتبالی کار پیچیده ای نیست و اگر کسی مسلط
به امور اقتصاد باشــد مســلما می تواند مدیریت فوتبال را
هم یاد بگیرد اما قطعا مدیــران فوتبالی به راحتی راه های
حسابداری و بازاریابی را فرانخواهد گرفت.
مثلث | شماره 291
ورزش
و در ان صورت دیگر نمی شــود گفت که ایشان از شانس
باالیی بــرای انتخاب شــدن برخوردار اســت ،البته فقط
عوامل ورزشی در انتخابات دخیل نیست و عوامل دیگری
هم در ان تاثیر گذار است ولی در صورت حضور افرادی که
می توانند فوتبال را به شرایط بهتری برسانند ،مطمئنم که
کار کفاشیان سخت خواهد شد.
در دوره اول اقای کفاشیان انتقاد زیادی در مورد
مستقل نبودن فدراسیون به ایشان وارد بود اما
در دوره اخیر شرایط کمی بهتر شد ولی هنوز هم
انتقاداتی وجود دارد ،به عنــوان مثال در همین
بحث حق پخش ایا به نظر شــما فدراسیون در
حال حاضر از استقالل کافی برخوردار است؟
اول در مورد حق پخش باید بگویم که فقط اقای
کفاشــیان در این مورد مقصر نیســتند .این فشار در زمان
اقای دادکان هم وجود داشت و ایشــان هم نتوانستند در
برابر فشارهایی که از بیرون به فدراسیون می امد مقاومت
کنند و در اخ ر ترجیح دادند که بروند .به طور کلی می خواهم
بگویم که این مســاله برای همه هســت و تــا یک جایی
می توانیم در برابر عوامل بیرونــی مقاومت کنیم و بعضی
جاها مجبور به تمکین کردن هستیم .مثالی می زنم برای
شما که اگر هر کسی رئیس فدراسیون باشد و فدراسیون
درحال تعلیق باشد ،دو راه بیشــتر ندارد؛ یا اینکه خودش
برود یا اینکــه بماند و بله قربان گو باشــد .در مــورد اقای
دادکان ایشــان خودش فــداکاری کرد چــون منافع ملی
در خطر بود .یک ســری جاها شــرایط از اختیــار مدیران
خارج می شود و این مربوط به همه می شود ،نه فقط اقای
کفاشــیان ولی به نظر مــن در حال حاضر فدراســیون از
استقالل خوبی برخوردار است و اغلب تصمیمات توسط
خود اعضای فدراسیون گرفته می شود.
به نظر شما وقت ان نرسیده است با تغییر اقای
کفاشــیان و امدن یک فــرد جدید جریان تــازه ای در
شانس به دونده لبخند می زند؟
ورزش
71
گزار
ش
و
ی
ژ
ه
جدال بزرگ
نزاع میان وزارت ورزش و کمیته ملی المپیک اشکار شد
اختــاف میــان وزارت ورزش و کمیته ملی المپیک
حاال شکل جدی تری به خود گرفته و موارد اختالف نسبت
به سال گذشته حاال تنوع بیشتری هم دارد .تعدد اختالف ها
در حالــی تعجب اور اســت کــه وزارت ورزش به خصوص
در مقطعی که عــده ای از احتمال دخالــت وزیر ورزش در
انتخابــات ریاســت کمیته ملی المپیک ســخن می گفتند
موضعی بی طرف اتخاذ کرده بــود .وزیر ورزش نیز به طور
مرتب در مصاحبه هایش از عــدم دخالت در امور مربوط به
کمیته ملی المپیک خبر می داد و تاکید می کرد که انها باید
در حوزه ای مســتقل کارشــان را انجام بدهند .اما به مرور
شــکاف ها عیان شد .اختالف ها ســر بازکرد و حاال کار به
جایی رســیده که معاون پرنفوذ وزارت ورزش به طور علنی
تصمیم گیری های کمیته ملی المپیک را کند برمی شــمرد
و از رویه حاکم بر امور مدیریتی کمیته ملی المپیک انتقاد
می کند.
این در حالی است که از تشکیل ستاد عالی ورزش از
سوی وزیر ورزش به عنوان اصلی ترین محل دعوا نام برده
می شود .جایی که وزیر ورزش این ستاد را اینگونه تعریف
می کند« :ستاد عالی بازی های المپیک حدود 6ماه است
که فعالیت خود را اغاز کرده و بر عملکرد فدراســیون های
المپییکی نظارت دارد و اعتبارات خاص و بیشــتری برای
این فدراسیون ها لحاظ شده و میزان پاداش قهرمانان برای
المپیک و پارالمپیک نسبت به دوره قبل افزایش قابل توجه
و چشمگیری داشته است.
البته معتقدم فضای جامعه هنوز المپیکی نیســت و
رسانه ها چندان به ان نمی پردازند ».اما این ستاد احتماال
محلی برای بروز اختالفــات وزارت ورزش بــا کمیته ملی
المپیک اســت .وقتی وزیر ورزش عالقه دارد باال دســت
کیومرث هاشــمی قرار بگیرد اما از قرار معلوم هاشمی نیز
این موضوع را برنمی تابد.
ورزش
72
مثلث | شماره 291
موضوع اقای خزانه دار
اســتعفای محمدعلــی شــجاعی از خزانــه داری
کمیته ملی المپیک تنها به دلیل حضور وی در فدراسیون
تیراندازی با کمان بود اما این استعفا امروز به یک مشکل
بین کمیت ه ملی المپیک و وزارت ورزش تبدیل شــده است
که از ان به عنوان «اختالف» در برخی از رسانه ها نام برده
می شود؛ اختالفی که شــاید به برگزار نشدن یک نشست
ســاده بین مســئوالن کمیته ملی المپیک و وزارت ورزش
بر می گردد.
اینکه واقعــا اختالفی بین این دو بخــش وجود دارد
موضوعی نیست که بتوان در فاصله 8ماه مانده تا المپیک
چندان به ان دامن زد اما این موضــوع خواه ناخواه به تیتر
برخی از رسانه ها تبدیل شده است.
موضوع از انجا اغاز شد که پس از استعفای شجاعی
همه انتظار داشتند تا در نخستین نشســت هیات اجرایی
این استعفا مورد بررسی قرار گیرد اما در پایان ان شهنازی،
دبیرکل کمیته ملی المپیــک گفت« :در مورد اســتعفای
شجاعی از خزانه داری کمیته ملی المپیک قرار نبود در این
جلسه تصمیم گیری شود اما باتوجه به اینکه این موضوع
به صورت ناگهانی اتفاق افتاد در دستور جلسه قرار گرفت
و قرار شد نظر وزیر ورزش و جوانان هم در این مورد گرفته
شود و با نظر مساعد در جلسه بعدی هیات اجرایی در مورد
استعفای شجاعی تصمیم گیری شود».
بعد از ایــن اظهارنظر همــه در انتظار نشســت بین
مسئوالن ورزش کشــور بودند اما با گذشت بیش از 50روز
هنوز این نشست برگزار نشده است و گفته می شود وزارت
ورزش و جوانان پاســخ نامه درخواســت دیــدار کیومرث
هاشمی و وزیر ورزش را نداده است.
در ابتدا دلیل تاخیر در برگزاری نشست ،سفر شجاعی
به تایلند و همراهــی وی با تیم ملی تیرانــدازی با کمان در
مسابقات قهرمانی اسیا بود اما با بازگشت شجاعی و در حالی
که قرار بود با حضور وی نشســتی بین وزیر ورزش و رئیس
کمیته ملی برگزار شــود ،این نشست انجام نشد تا به دملی
چرکین تبدیل شود.
در زمانی که وزیر ورزش از عدم وجود فضای المپیکی
در رسانه ها صحبت می کند ،عدم برگزاری یک نشست بین
گودرزی و کیومرث هاشــمی و عدم پاســخ وزارت ورزش
به درخواســت کمیته ملــی المپیک کلیــد واژه اختالف را
به رسانه ها کشــانده اســت .وزارت ورزش می توانست با
برگزاری این جلســه بهانه را از کمیته ملی المپیک بگیرد و
به سرعت تکلیف استعفای شجاعی از خرانه داری کمیته
را مشخص کند.
انتقاد سجادی از کمیته ملی المپیک
معــاون توســعه ورزش قهرمانی و حرفــه ای وزارت
ورزش می گوید«:محمدعلی شجاعی از خزانه داری کمیته
المپیک استعفا داده و دیگر به این کمیته نرفته است».
نصرالله ســجادی در پاســخ به این ســوال که گفته
می شود؛ محمدعلی شــجاعی با وجود اســتعفا از کمیته
المپیک همچنــان در این کمیته حضــور می یابد ،گفت:
«من هم هفته قبل و هم دیروز با شــجاعی جلسه داشتم.
او این خبر را تکذیب کرد و گفت استعفا داده و دیگر کمیته
المپیک نمی رود .البته جایی در اساســنامه ننوشته اند که
کمیته المپیک باید این استعفا را بپذیرد یا نه».
او با بیان اینکه شــجاعی حتی بــه وزارت دارایی هم
نامه استعفایش را داده است ،ادامه داد« :بنده به شجاعی
گفتم فضای بیرون چیز دیگری می گوید و عده ای به خاطر
مســائلی که در این مدت بوده اســت ،خواســتار برگزاری
مجمع تیر و کمان شده اند .شجاعی به من گفت که دیگر در
کمیته المپیک نیست و به انجا نمی رود .شجاعی باید پاسخ
افرادی که نامه نوشته اند و خواستار برگزاری مجمع شده اند
را بدهد .این را به خودش هم اعالم کردیم .حاال منتظریم
ببینیم چه پیش می اید».
ســجادی با انتقاد از رویــه کمیتــه المپیک ،گفت:
«متاســفانه تصمیم گیری هــا در کمیتــه المپیــک طول
می کشد .حداقل برای خزانه دار می توانند این کار را سریع
انجام بدهند تا کارهای خودشــان روی روال عادی بیفتد.
امیــدوارم زودتــر از طرف کمیتــه المپیک ایــن موضوع
رسیدگی شود».
معاون وزیر ورزش گفت« :شــجاعی به من دو نامه
نشــان داد ؛ یکی خطاب به خزانه دار کل کشــور و دیگری
نامه اســتعفا خطاب به رئیس کمیته المپیــک و اعضای
هیات رئیسه .به هر حال شجاعی تاکید کرد که دیگر کمیته
نمی رود و از زمانی که استعفا داده اقدامی نکرده است».
این اظهارات نشــان می دهد که وزارت ورزش حاال
جدی تر از قبل به منتقد کمیته المپیک تبدیل شده است.
البته مهم ترین اختالف نظر دو رئیس در مورد سرپرســتی
کاروان ایران در مسابقات المپیک 2016ریو است .پستی
که بسیار تعیین کننده به نظر می رسد .سرپرست کاروان در
اصل محل استقرار ایران در دهکده مسابقات را در اختیار
خواهد داشت و همین مســاله اختالف نظر هایی در مورد
شیوه تعیین این سرپرســت ایجاد کرده است .کمیته ملی
المپیک معتقد است که سرپرســت کاروان مسابقات باید
توســط کمیته اجرایی این نهــاد انتخاب شــود .انتخاب
سرپرســت کاروان توســط کمیته اجرایی عمــا انتخاب
رئیس را به عهده کمیته ملی المپیک خواهد گذاشت .اما
وزارت ورزش انتخاب سرپرست کاروان را به عهده شورای
عالی بازی های المپیک می داند ؛ شــورایی که کمیته ملی
المپیک؟ ذیل ان است و قدرت وزارت ورزش برای انتخاب
سرپرســت را باال خواهد برد .کل ماجرا به این شکل ساده
می شود که اختالف نظر بر سر انتخاب سرپرست است که
چه کسی را انتخاب کند و دهکده مسابقات در اختیار وزارت
ورزش باشد یا کمیته ملی المپیک.شاید اختالف در مورد
سرپرستی کاروان المپیک نمود زیادی نداشته اما اختالف
برسر ریاست محمدعلی شجاعی بر فدراسیون تیراندازی
با کمان بســیار علنی شده اســت؛این قدر علنی که رئیس
کمیته ملی المپیک نتوانسته حتی یک وقت مالقات از وزیر
ورزش بگیرد تا مشکل را حل کند.
محمدعلی شــجاعی خزانه دار کمیته ملی المپیک
است .او در انتخابات فدراسیون تیراندازی با کمان شرکت
کرده و رای هم اورد ه اما وزارت ورزش اعالم کرده که او باید
یکی از دو شغلش را انتخاب کند .شجاعی هم استعفایش
از خزانه داری را نوشته و ریاست فدراسیون را انتخاب کرده
ت اما همین پروسه کمیته ملی المپیک را با مشکل بزرگی
اس
مواجه کرده است.
خزانه داری کمیته ملی المپیک در همه مراودات مالی
کمیته حق امضا دارد و جایگزینی اش به دلیل اهمیت پست
و تاییدهایی که باید انجام شــود پروسه ای دوماهه خواهد
بود .اما کمیته ملی المپیک در ماه های منتهی به مسابقات
المپیک به هیچ وجه این فرصت دوماهه را ندارد .نکته مهم
اینجاست که اختالف نظر دو رئیس کار را به اینجا رسانده
که درخواست های رئیس کمیته ملی المپیک برای مالقات
با وزیر فعال بدون پاسخ مانده است.
به نظر می رسد در روزهای اینده اختالف میان وزارت
ورزش و کمیته ملــی المپیــک جدی تر هم خواهد شــد؛
اختالفی که شــاید دالیل متنوع تری هم پیدا کند .تبعات
این اختالف اما قطعا به موفقیــت کاروان ورزش ایران در
المپیک ریو منتهی نخواهد شد.
ورزش
س هفته
عک
چالش امیر
وقتی لیگ پانزدهم شروع شد خیلی ها تراکتورسازی
را هم جزو مدعیان قهرمانی می دانســتند اما انها با مربی
پرتغالی خــود هرگر نتوانســتند شــمایل یــک قهرمان را
داشــته باشــند و تونی الیویرا نتوانســت انتظار هواداران
تراکتورسازی را براورده کند اگرچه او حتی به هنگام جدایی
از این تیم نیز مورد عالقه هواداران تبریزی بود .هرچقدر
که جدایــی تونــی از تراکتورســازی قابــل پیش بینی بود
جانشــینی امیر قلعه نوعی به جای این مربی پرتغالی کمی
بعید به نظر می رســید .به خصوص اینکــه امیر قلعه نوعی
دفعه قبل با خاطره خوشــی تبریز را ترک نکــرد و بعد از ان
بارها هــواداران تراکتور بــه این مربی اعتــراض کردند.
حضور امیر در تبریــز در همان روز اول با حاشــیه هایی از
ســوی ســکوهای تراکتور همراه بود و جمعی با در دست
گرفتن دست نوشــته هایی که روی ان جملــه «قلعه نویی
هرگز » خودنمایی می کرد ،به صورت خودجوش اعتراض
خود را علنــی کردند .ایا عملکــرد قلعه نویی بــه گونه ای
خواهد بود که این سکوها دست از اعتراض بردارند .این
اصلی ترین چالش امیر است.
تاریخ تکرار می شود؟
مهدی ربوشه
دبیر گروه ورزش
مثلث | شماره 291
تراکتورسازی باشد .امیر قلعه نویی وقتی در استقالل بود
با گذشته اش متفاوت بود و به اندازه سال های نخست دوره
مربیگری اش جنگنده نشان نمی داد .حرف هایی به زبان
می اورد که پیش تر از اینها هرگز از زبان او نشنیده بودیم.
نمونه اش حرف هایی که بعد از شکســت در دربی به زبان
اورد .او گفت« :استقالل را قهرمان می کنم تا مخالفانم
شرمنده شوند و پاسخ سختی بگیرند ».اما قهرمان نشد و
نتوانست به وعده اش عمل کند .حاال در تبریز انگار تاریخ
یک بار دیگر در حال تکرار شدن است .او با توپ پر امده و
می گوید؛ در انتهای فصل مخالفانش را شرمنده می کند.
ایا او می تواند ماموریت ســختش در تبریز را با موفقیت به
پایان برساند؟ باید صبر کرد.
ورزش
امیر قلعه نویی به لیگ برتر بازگشت .مربی ای که در
استقالل فصل های بدی را پشت ســر گذاشت و باالخره
از استقالل جدا شــد .بعد از اســتقالل به ملوان رفت اما
خیلی زود انزلــی را هم ترک کرد و تا چند ماه خانه نشــینی
را بــه هیاهوی لیــگ ترجیح داد .حــاال که بعــد از ماه ها
خانه نشــینی به تبریــز رفته ،کار ســختی در پیــش دارد.
هواداران تراکتورســازی نه اینکه به او بی عالقه باشند اما
چه کسی اســت که نداند او امیر پاشــایی نیست که اولین
بار در تراکتورسازی برایش سر و دســت می شکستند و او
را ناجی تیم محبوب خود می دانستند .او از تراکتورسازی
در مقطعی جدا شد که هواداران این تیم عالقه داشتند او
بماند و تیم شان را قهرمان کند .بعد از وقفه ای چند ساله اما
امیر به تبریز برگشته البته با توپ پر .بنابراین در نخستین
واکنش خود باز هم شمشــیر را برای منتقدانش از رو بسته
و می گوید« :ما باید هوشــیارتر باشــیم تا در پایان فصل
برخی ها بابت رفتارشــان شرمنده شــوند .من از موافقان
و مخالفانــم می خواهم که به مــن نه ،به تراکتورســازی
کمک کنند».
او در اســتقالل نیز این حرف ها را بــه زبان می اورد
و تاکید داشــت که منتقدانش اگر از او دل خوشی ندارند
الاقل به خاطر اســتقالل کمی مدارا پیشــه کننــد اما او
نتوانســت از عهده ماموریتش در جمع ابی پوشان براید.
به خصــوص اینکه دربی را هــم واگذار کرد تــا هواداران
دو اتشــه اش نیز از خود بپرســند ایا این قلعه نویی همان
ژنرال سال های گذشــته اســت؟ امیر قلعه نویی در تبریز
کار بسیار دشــواری دارد .می خواهد برنده باشد اما کار به
این سادگی ها نیســت .او به جای تونی نشسته؛ مربی ای
که هواداران تبریزی به شــدت به او عالقه داشتند و حتی
وقتی امیر برای ثبت قراردادش به هیات فوتبال تبریز رفت
در مقابل ســاختمانش تجمع کردند و علیه او و مدیرعامل
باشگاه شــعار دادند .با همه اینها اما امیر می گوید که این
شعارها چندان مهم و دلیل دو دســتگی نیست .خود شما
هم می دانید کــه این یک خط کوچک اســت که برطرف
می شــود .قلعه نویی در نخســتین رویارویی اش در لیگ
پانزدهــم به عنــوان سرمربی تراکتورســازی بایــد مقابل
مظلومی قرار بگیرد .مربی ای کــه تیمش در صدر جدول
قــرار دارد .در فاصله کمتــر از 10روز او باید یک بار دیگر
با اســتقالل روبه رو شــود .اما در جام حذفی .دو دیداری
که می تواند بــرای او فرصت یا تهدید محســوب شــود.
دیدارهایــی که اگر از ان برنــده بیرون بیایــد به طور حتم
هواداران مخالف را هم تا حد زیادی با خود همراه خواهد
کرد و اگــر از این بازی های ســخت ،بازنده بیــرون بیاید
می بایست منتظر شــعارهای تندتری از ســوی هواداران
73
بخیه بر وجدان
دیدار
74
مثلث | شماره 291
صدرا؛ کودکی که خبر ساز شد
وجدان هایمان بخیه می خواهند ،نه به یک دلیل که
اتفاقا به چند دلیل ...زخم گرفتــه وجدان های ما را ،باید
ان را رفو کرد ،اما این بخیه باید ان طور باشــد که جایش
بماند ،جایش ان چنان بماند که همیشــه به چشم بیاید تا
یادمان بماند ،یاد همه ما ،یاد انهایی که سوگند خورده اند
که دردها را کم کنند و یاد مایی که عادت کرده ایم هر چیزی
که به گوشی موبایلمان می رســد را باور کنیم و ان را بدون
لحظه ای تحقیق و تردید بین دیگران پخش کنیم .هر دو
مقصریم؛ حاال شاید نه به یک اندازه.
یک روز وجدان همه درد گرفت که در گوشــه ای از
این مرز وبوم ،بی پولی بهانه ای شــده اســت تا بخیه های
کودکی کشــیده شــود .همه ما ایــن خبــر را خواندیم که
اوایل هفته گذشته پســر بچه ای به نام «صدرا زاهدپور»
به دلیل جراحــت چانه به بیمارســتان اشــرفی اصفهانی
واقع در خمینی شــهر در حالــی مراجعه می کنــد که کادر
بیمارســتان صرفا به این دلیل که خانواده بیمار خردسال
قادر به پرداخت 150هزار تومان هزینه عمل جراحی وی
نبودند با خشونت و خشــم تمام بخیه بیمار را کنده و او را با
صورتی خونیــن و اوضاع روحی خطرنــاک بیرون کردند.
این خبر در روزهای بعد به نوعی تایید شــد و حتی صحبت
از برخورد قانونی شد .برخوردی که حتی صورت عملی هم
به خودگرفت و با شــکایت مادر کودک پنج ساله ،پزشک
و پرستار متخلف بیمارستان اشــرفی این شهرستان برای
انجام تحقیقات تکمیلی با دستور مرجع قضایی ،بازداشت
شدند .متهمان که یک پزشک و یک پرستار بودند ،پس از
تفهیم اتهام بنا به دستور مقام قضایی برای انجام تحقیقات
تکمیلی ،روانه بازداشتگاه نیروی انتظامی شدند.
معــاون انتظامی ســازمان نظام پزشــکی اتفاق رخ
داده در بیمارستان خمینی شــهر اصفهان را فاجعه خواند
و از تعلیق پزشک و پرســتار متخلف این پرونده خبر داد.
دکتر علــی فتاحی دربــاره حادثــه پزشــکی اصفهان که
بخیه های چانه کودکی به دلیل عدم تمکن مالی خانواده
در پرداخت هزینه بخیه ،کشیده شد ،گفت« :این موضوع
حادثه نیســت ،فاجعه ای اســت که فکر می کنم به دلیل
کم اندیشــی و بی خردی کادر درمان اتفاق افتاده است؛
ان هم در بیمارستان دولتی .حتی در بیمارستان خصوصی
هم پزشــک در درمانــگاه و اورژانس هیچ رابطــه مالی با
بیمار ندارد .در این فاجعه نیز این موضــوع جزو ابهامات
قضیه اســت .از طرف دیگر این موضوع درسی می شود
تا به ســمتی حرکت کنیم که رابطه مالی بیمار با موسسات
پزشــکی ،مطب ها و پزشــک قطع شــود .باید به ســمت
بیمه هایی رویم که ان چنان قوی باشند تا رابطه مالی بیمار
با موسســات پزشــکی را قطع کنند .هیچ موسسه ای حق
ندارد بیمار اورژانســی را به دلیل نداشــتن پول نپذیرفته و
خدمتی به وی ارائه ندهد؛ هرچند اورژانس تعریف خاص
خود را دارد اما از دید خانواده بیمار ،شــکاف چانه کودک
اورژانس تلقی می شود».
احمد خســروی وفا رئیس کل دادگستری اصفهان
نیز با بیان اینکه پزشــکی قانونی جراحت زخم پســربچه
خمینی شــهری را تایید کرده و پزشــک و پرســتار مقصر
شــناخته شــده اند ،گفت« :بر اســاس قانــون مجازات
خــودداری از کمک به مصــدوم و بند 2مــاده واحده این
قانون ،متخلفان به حبس از شــش ماه تا دو سال محکوم
می شــوند.البته دو متهم اصلی این پرونده یعنی پزشک و
پرستار اورژانس که دوشنبه شــب هفته گذشته به دستور
مقامات قضایی بازداشت شدند ،هم اکنون در حالت تعلیق
به سر برده و با قرار وثیقه متناسب ازاد شده اند».
صدرا ی کوچک هم که به خاطــر بخیه چانه اش و
برخورد غیر اخالقی در بیمارستان خمینی شهر خبر ساز شد،
از سوی مسئوالن وزارت بهداشت و درمان مورد دلجویی
قرار گرفت و یک گوشی پزشکی به او هدیه داد.
در ادامــه ماجــرا معلوم شــد کــه ماجرا بــا انچه در
شبکه های اجتماعی منتشر شــده ،کمی متفاوت است.
یعنی الاقل در ان ،قدری بزرگنمایی صورت گرفته است.
به گونه ای که وزیر بهداشــت در مطلبی نوشــت« :درباره
حادثه تلخ بیمارستان خمینی شهر اصفهان ،دو نکته دارم؛
یکی با مــردم و دیگری با همکارانم .به مــردم مهربانمان
می گویم کــه بعــد از تحقیقات مفصــل دو تیم بازرســی
از وزارت بهداشــت ،روشــن شــده روایت هایی که برخی
شــبکه های اجتماعی و خبری ،از رفتاری غیرانســانی در
اورژانس بیمارســتان ارائه کردند ،صحیــح و کامل نبوده
اســت .جزئیات حادثه را همکارانم بیان کرده اند و اکنون
روشــن اســت .تکرار نمی کنم .اما نمی توانم شگفتی ام
را از ترویج ناشایســت بی اعتمادی میان اقشــار مختلف
جامعه ابراز نکنــم؛ ان هم میان بیمار و کادر پزشــکی .به
مردم عزیــز اطمینان می دهم که مهم تــر از حقوق انان،
هیــچ مصلحت و مالحظــه ای در کار ما نیســت و برخورد
شدیدی که با دست اندرکاران و مقصرین این حادثه صورت
گرفته ،نه به دلیل بزرگی جرم ،کــه حاکی از اهتمام همه
خدمتگزاران شــما در عرصه بهداشــت و درمان است؛ بر
اینکه تضییع عامدانه اندکی از حقوق بیماران نیز در نظام
سالمت ،قابل اغماض نیست .اما سخنی نیز با همکاران
پزشک و پرستاران شریف و خدوم .حق می دهم دلشکسته
و ازرده باشید از اینکه قصور یا اشــتباه فردی ،سبب شده
خدمــات فداکارانــه شــما در دورافتاده ترین نقــاط و در
سخت ترین شرایط زیر سوال برود .برای صدرای عزیز و
پر جنب و جوش هم ارزوی سالمتی می کنم .امید که خود
روزی در لباس مقدس پزشکی به مردم خدمت کند».
در این جمالت یک نکته مهم نهفته اســت ،صدرا
یک نمونه است برای همه انهایی که می توانند به هر سن
و هر بیماری ممکن به بیمارســتان بروند و به اندازه درمان
بیماری خود توان مالی نداشته باشــند .این همان چیزی
است که بارها در مکالمات عامه شنیده ایم که می گویند که
رفتیم برای درمان به یک مرکز درمانی و انجا شــنیدیم که
اول مبلغی را به صندوق واریز کنید بعد بیمار شــما بستری
می شود .این همان چیزی است که با باورهای عمومی ما
همخوانی دارد .چانه صدرا این بغض قدیمی را به یاد همه
اورد و خیلی ها را با ان هم داستان کرد .باید فکری به حال
این موضوع کرد .قدرت نظام پزشــکی ما باید به گونه ای
باشد که هیچ بیماری برای درمان منتظر نماند.
اندکی درنگ
این ماجرا یک قســمت دیگر هم دارد ،همه ما باور
داریم که هیچ کودکی در هیچ جای دنیا مستحق این نیست
که حتی ذره ای درد تحمل کنند و همه موظف هســتند که
برای التیام زخم های همــه ادم ها گام بردارند ،به هر حال
همیشه این پیام استاد ســعدی در کالبد فرهنگ ما نقش
بســته اســت که بنی ادم اعضای یک پیکرند و هرگاه اگر
عضوی از این پیکــر درد امد ،دیگر عضوهــا را نباید قرار
بماند اما خب ایــن روزها ،ما در جیب ها و دســت هایمان
دســتگاه هایی را در اختیار داریم که ناخود اگاه می تواند
جهت فکری مــا را هدایت کند .گوشــی های تلفن همراه
هوشمندی که با نرم افزارهای متعدد ارتباط جمعی مسلح
می شوند ،باعث می شود که حادثه ای با بزرگنمایی بیشتر
به دیگران برسد.
واقعیت امر این اســت که اتفاقی که در بیمارستانی
در خمینی شــهر اصفهان رخ داد ،به خــودی خود ان قدر
زشــت و محکوم اســت که نیاز به بزرگنمایی نداشت ،اما
حادثه فقط این نیست .در این مدت بارها و بارها این اتفاق
افتاده که یک حادثه ،به شــکلی در شبکه های اجتماعی
مطرح می شود که نیست و یکسویه نگاه کردن در این نوع
اطالع رســانی می تواند تبعاتی از ســوی دیگر را به همراه
داشــته باشــد .کاش در مواجهه با خبرهایی که در روز به
ما می رســد ،قبل از انکه قضاوت کنیم ،حکم صادر کنیم
و محکــوم کنیم ،لحظه ای درنگ کنیم و حتی مشــکوک
شویم ،شاید خبری تکمیلی در راه باشد.
اروند خون
نمایشی با محوریت ادای دین به 175غواص شهید
کوروش زارعی ،کارگــردان نمایش «اروند خون» در
رابطه با اجرای این نمایش گفت« :روزی که تشییع شهدای
غواص در تهران برگزار شــد ،حس و حال عجیبی داشتم.
احساس کردم حال و هوای روزهای جنگ و همدلی های
از خود گذشتند».
او ویژگی های تئاتر را این گونه تشــریح کرد« .این
نمایش روایتی جامع از مســاله پیاده روی اربعین و به طور
ویژه شهدای غواص دارد .ما در این نمایش دکور حجیمی
داریم و برای انکه تصویری از اروند را در قاب خود داشــته
باشــیم از ۳۵هزار لیتر اب روی صحنه استفاده می کنیم.
همچنین طراحی حرکت در این نمایــش نیز از حالت های
حرکات موزون درامده و علــی براتی به عنوان طراح حرکت
ویک فضاســازی خاص برای القای بهتر مفاهیم نمایشی
ایجاد کرده است و گروه حرکت نیز در واقع مکمل بازیگران
ما هستند».
زارعی در بخشی از حرف هایش حضور ایوب اقاخانی
به عنوان نویسنده نمایشــنامه را یکی از نقاط قوت نمایش
دانست« :او بیش از دو ماه شبانه روز روی این اثر تحقیق
کرد و در نهایــت نمایشــنامه «اروند خــون» را به نگارش
دراورد ،البته در طول تمرینات نیز ایوب اقاخانی به عنوان
بازیگر حضور دارد و متن کار با هماهنگی یکدیگر تغییراتی
پیدا می کند».
روایت نویسنده
اروند خون ،سومین نمایشنامه از سه گانه جنگ ایوب
قاســم زارع را بــا فیلم های
ابراهیم حاتمی کیا می شناســیم،
بــازی در «اژانــس شیشــه ای»
و «بــوی پیراهــن یوســف» و
«اخراجی هــا» ازجمله بازی های
به یادماندنــی این بازیگر اســت.
او این روزهــا در نقشــی متفاوت
در روی صحنــه دیده می شــود و
یکی از بازیگران نمایش «اروند خون» است .زارع درباره
تجربه این نمایش گفته است« :با پیشنهاد کوروش زارعی
کارگردان نمایش برای حضور در این اثر هنری مواجه شدم
که در مرحله اول نمایشــنامه کار را خواندم و متوجه شدم
ایوب اقاخانی با نگاهی متفاوت به مســاله جنگ تحمیلی
و به ویژه شهدای غواص و مساله اربعین حسینی پرداخته
است .نگاه متفاوت ایوب اقاخانی ،نمایشنامه نویس این
کار واقعا متفاوت و زیباست .او ان قدر زیبا شخصیت ها را
روایت کرده که دوست داشتم در این نمایش بازی کنم .در
ضمن به نظرم می توان این نمایش را ناگفته های جنگ یا
بخش پنهان جنگ دانست .پرداختن به شهدای غواصی
که مظلومانه شهید شــدند و از همه چیز خودشان گذشتند
تا ایران بماند هم اتفاق ارزشــمندی اســت .مــن در اروند
خون نقش اســفندیار را که به عنوان یــک فرمانده ارتش
وارد عملیات شــده و با پایان تلخی هم روبه رو می شــود را
بازی می کنم».
قاسم زارع همچنین گفت« :این سوالی که چرا من
فقط کار دفاع مقدسی می کنم را همیشه از من می پرسند و
ی بتوانم در این گونه کار ها
من هم همیشه گفته ام که تا وقت
بازی می کنم .هشت سال جنگیدیم و یک وجب از خاکمان
را ندادیم و هیچ وقت نباید این روز ها را فراموش کرد».
مثلث | شماره 291
روایت کارگردان
روایت بازیگر
دیدار
دینی بر گردن ما دارند که هرکار کنیم نمی توانیم ان
را ادا کنیم اما حداقل کاری که می توانیم بکنیم این است
که نگذاریم یادشان کهنه شــود .صحبت از 175غواص
شهیدی اســت که در اخرین ســفر خود ،دریای معرفت و
عشق را تا انتهای انتها طی کردند و به دیدار دوست رسیدند.
این مردان عاشق ،همان ها هســتند که با دستان بسته تا
اســمان پرواز کردند و هر روایتی از انهــا می تواند دل ها را
با عشق اشــنا تر کند .وظیفه هنر متعهد ان است که تا حد
توان یاد این همیشه زندگان را زنده نگه دارند .خوشبختانه
از ان روزها تاکنون مردم این اتفــاق را فراموش نکرده اند
و هنرمنــدان زیادی هم بــرای ادای احترام به این شــهدا
دســت به خلق اثار هنری زده اند .اثاری هنری که در قالب
پوسترها ،شعرها و قطعات موسیقی ،فیلم و تئاتر خلق شده
یا در دست تولید است .یکی از این
اثار هنری نمایــش «اروند خون»
به کارگردانی کورش زارعی اســت
که روی صحنه رفته تا ادای دینی
به این شــهدا و رزمنــدگان حاضر
در عملیات کربالی 4باشــد .این
نمایش تلفیقی از نور ،صدا و تصویر
است .قاسم زارع ،ایوب اقاخانی،
وحید اقاپــور ،ســروش طاهری،
حســین پورکریمــی و وفــا طرفه
بازیگران این اثر نمایشــی هستند
که اکنون با اســتقبال تماشاگران
روبه روست.
اروند خون روایتــی تراژیک
از نبــرد رزمند ه هــای عملیــات
کربالی 4اســت کــه در رودخانه
اروند گرفتار شده و شهادت غمبار
انها بســتر خلق چهار شــخصیت
رزمنده شده که در برابر شخصیتی
به نام «ســبور» واقعیــت و رویای
انها تجســم می شــود .داســتان
اروند خون از زبان شــخصیتی به
نام «سبور» که نوعی ماهی است
پیش می رود؛ او شــاهد دردناک ترین اتفاقاتی اســت که
تقریبا شــاهدی جز همان ماهیان اروند ندارد .سبور چشم
ی ناسور به سر برده و حاال با بازگشت
ناظر ان سال ها با زخم
غمگنانه پیکر شهدا همه ان لحظات برایش تداعی می شود
و چاره ای جز بیــان انها نمی بیند؛ چرا کــه به قول خودش
انگشتی برای باز کردن گره زخم هایش ندارد.
سبور داســتان شــهادت غواصان را برای چه کسی
روایت می کند؟ برای مخاطب؛ برای همان شــهدایی که
شاهد قربانی شدنشــان بود؛ برای خودش یا برای مریمی
که عاشق اسمش بوده؟ زوایه دید روایی نویسنده در ساختار
نمایشنامه نوعی کنکاش درونی برای شخصیت هایی است
که مخاطب با روایت اشخاص و خواســته و ارزوهای انها
اشنا می شود .در پرداخت نمایشــنامه ایوب اقاخانی سعی
دارد با استفاده از جنبه های واقعی زندگی اشخاص نمایش
را شکل دهد.
ان زمان در بین مردم جاری است .این اتفاقات قلب همه
ما را به درد اورد و احساسات همه جریحه دار شد .هنرمندان
هم به نوبه خود نســبت به این اتفاق واکنش نشان دادند،
یکی ترانه نوشــت ،دیگری یک قطعه موسیقی اجرا کرد.
تئاتر خیابانی اجرا شد و هرکس به نوعی به این واقعه ادای
دین کرد .این نمایش اثری است که هر چند همه اتفاقاتش
براســاس مســتند پیش می رود ،اما بیانی شــاعرانه دارد و
واقعیت های جنــگ ،زندگی رزمندگان و دغدغه هایشــان
را به خوبی نشــان می دهد .انها که رفتند از همه چیزشــان
گذشتند ،انها زن و بچه و پدر و مادر داشتند ،عشق داشتند
اما دنیا را پشــت سرشــان جا گذاشــتند ،از خواسته های
خودشان گذشــتند و کار بزرگی را رقم زدند .امیدوارم نسل
اینده قدر انها را بداند؛ انها یی که دالورانه و شــرافتمندانه
اقاخانی اســت که بر اساس مســتندات جنگ نوشته شده
اســت .اولین نمایش از این مجموعه « کابوس نیمه شب
اذر» درباره زندگی شهید کشوری است و دومین نمایشنامه
ب » است که به بیان بخش هایی از
« تکه های سنگین سر
زندگی شهید چمران می پردازد.
نمایشنامه اروند خون که با نگاهی متفاوت به روایت
عملیات کربالی چهار و 175شــهید غــواص می پردازد،
ســومین اثر از این تریلوژی اســت .ایوب اقا خانی درباره
این نمایشــنامه گفته است« :احســاس می کنم روح این
شــهدا من را به جلــو هل دادنــد و چالــش منطقی حس،
زیبا شناســی و منظره ترکیب متن «اروند خون» را به وجود
اورد .اصلی تریــن زاویه دید من در این نمایش شــجاعت
شهداست که اگر امروز جنگی شود،من خودم جرات جلو
رفتن ندارم؛ اما جوانان ۱۴ســاله حتی پیرمرد هایی در ان
دوران ،شجاعانه حضور داشــتند .خبر کشف اجساد 175
غواص که احتمال زیاد می رود زنده به گور شــده باشــند،
من را بسیار منقلب کرد و کمتر کسی را می شناسم که حتی
با ســویه های فکری مختلف ،از
شنیدن این خبر ازرده نشده باشد.
من سعی کردم این تاثر را با برخی
پژوهش هــای علمی و امــاری در
مورد عملیات کربالی 4و طراحی
یک فضا و فراز ادبــی برای طرح
موضوع ترکیب کنم و این تریلوژی
را به پایان رساندم و معتقدم تجربه
عجیب و غریبی بود؛ زیرا نوشتن و
تحقیق و فکر به این موضوعات،
نگاه من را به جنگی کــه در زمان
رخداد ،پیشــرفت و حتی توقفش
نوجوان بودم ،کامال عوض کرد».
75
چریشف گیت
دیدار
76
مثلث | شماره 291
رئال مادرید به دلیل استفاده از بازیکن محروم
از جام حذفی کنارگذاشته شد
همه چیز به یک شــوخی شــبیه بود ،نه ،شــاید یک
کابوس ...مگر می شود در باشگاهی مثل رئال مادرید هم
این اتفــاق رخ دهد؟ اینجا یکی از بزرگترین باشــگاه های
جهان اســت ،جایی برای قهرمان شــدن ،برای ستاره ها،
بــرای هزینه هــای کالن و درامدهــای کالن ...چطور
می شود در این باشگاه هم اتفاقی رخ دهد که در اماتورترین
تیم های جهان رخ دادن ان نامی جز فاجعه ندارد« .وای
اگر برنابئو سر از خاک بیرون می اورد »...این تیتر اصلی
روزنامه مارکا بود و نشــان از یک فاجعــه می داد .مضمون
این تیتر ان است که اگر محبوب ترین مدیر تاریخ باشگاه
رئال مادرید ،اکنون زنده می شــد و می فهمیــد این تیم به
خاطر یک اشتباه بچگانه ،برد در جام حذفی را با حذف شدن
عوض می کرد ،چه واکنشی نشان می داد؟
هیچ کس باورش نمی شد .دنیا برای رئالی ها شیرین
بود ،انها در مرحله یک شانزدهم نهایی در زمین کادیس به
برتری ۳بر صفر دســت پیدا کردند .برای رئال در این بازی
دنیس چریشف در دقیقه ۳و ایسکو در دقایق ۶۶و ۷۴گل
زدند .کیکه مارکز در واپسین لحظات بازی ،یکی از گل های
خورده را جبران کرد .زننده گل نخست رئال چریشف بود که
به طور قرضی از و یارئال به رئال مادرید پیوسته است؛ همین
کار را مشــکل می کند .وی در اخرین بازی خود با پیراهن
ویارئال ســه اخطاره شــد و نباید برای رئال در این بازی به
میدان می رفت و این مساله مانند کابوسی بر سر رئال مادرید
ســایه افکند .او که فصل گذشــته قرضی در ویارئال توپ
می زد ،در جریان بازی تیمش مقابل بارسا در جام حذفی در
پی خطا رویس وارس از داور کارت زرد گرفته بود و به دلیل
تکمیل تعداد کارت های زردش ،یک جلســه محروم بود.
با شــروع نیمه دوم بازی بود که رافا بنیتس ســرمربی رئال
متوجه شد که دنیس چریشف از حضور در این بازی محروم
است و به دلیل دریافت سومین کارت زردش در اخرین بازی
فصل گذشته اش در جام حذفی با پیراهن ویارئال ،قادر به
همراهی رئال در این بازی نبوده و بالفاصله بعد از اطالع از
این موضوع ،او را از زمین بیرون کشید .اندکی بعد از انتشار
این خبــر بود که هواداران حاضر در ورزشــگاه کاررانســا،
شــعارهایی را در این رابطه ســر دادند .طرفداران کادیس
یکصدا می گفتند« :چریشف دوستت داریم ! »
چریشــف که نقش اول را در این بی تدبیری دارد ،از
کل ماجرا اظهار بی اطالعی کرد و گفت« :مسئوالن باشگاه
ویارئال به من هیچ اطالعی درخصوص محرومیتم نداده
بودند .نمی دانســتم که اجازه ندارم در جام حذفی اسپانیا
برای رئال مادرید بازی کنم».
فقط چریشف نبود که ادعا داشت از محرومیت خود
بی ا طالع بوده ،در پایان بازی امیلیو بواتراگنیو اعالم کرد
که ســران این باشــگاه در جریان محرومیت چریشف که
از فصل گذشــته باقی مانده بود ،نبوده اند و حتی خود این
بازیکن هم از این قضیه اطالع نداشــته اســت .بنیتس،
سرمربی تیم رئال مادرید هم در این رابطه گفت « :باشگاه
از این موضوع اطالع نداشته است .نه ویارئال و نه کمیته
داوران چیزی به ما نگفتند .هیچ چیز راجع به او نمی دانستیم
و وقتی متوجه این موضوع شدیم ،تعویضش کردیم».
فلورنتینو پرس ،مدیر باشگاه رئال مادرید در این باره
گفت« :ما از محرومیت این بازیکن هیچ اطالعی نداشتیم.
اگر ایــن محرومیت وجود داشــته اســت ،ایــن امر طبق
پاراگــراف دوم مــاده 112مقررات انضباطی فدراســیون
فوتبال اسپانیا باطل می شــد .ما شایسته مجازات نیستیم
زیرا بازیکن خودش از این محرومیت خبر نداشت ،در نتیجه
باشگاه در قبال این موضوع مســئول نیست .زیرا حکمی
مبنی بر محرومیت این بازیکن به ما ابالغ نشده است .اگر
به ما از سوی فدراسیون حکمی ابالغ می شد در این صورت
ما قبول می کردیم ،اما در شــرایط کنونی به هیچ وجه نباید
مجازات شویم».
اما رسانه های اســپانیایی مدرکی را منتشر کردند که
خالف این را ثابت می کند .این مدرک صفحه ای از فکس
فدراسیون فوتبال اسپانیا برای باشگاه رئال مادرید است که
برای تمام باشگاه ها فرستاده شــده و در ان به وضوح یک
جلسه محرومیت چریشف درج شده .این فکس مربوط به
تاریخ 27جوالی سال 2015است.
حذف و دیگر هیچ
کمیته انضباطی فدراسیون فوتبال اسپانیا به ریاست
فرانسیسکو روبیو ،استدالل های رئال مادرید در این مورد
را رد کرد و حکم به حذف این تیم از رقابت های کوپا دل ری
داد .رئالی ها در واکنش به شکایت کادیس ،دو دلیل برای
استفاده از چریشف اورده بودند.
اولی اینکه نه از جانب فدراسیون فوتبال اسپانیا و نه
از جانب باشگاه سا بق چریشف (ویارئال) ،در زمینه محروم
بودن این بازیکن به انها اطالعی داده نشــده بود و دومی
اینکه طبــق قوانین می بای د تمام کارت هــای یک بازیکن
پس از انجام ســه دور از رقابت ها حذف می شــده است.
کمیته انضباطی هر دو دلیل رئالی هــا را رد کرد و در نتیجه
با وارد دانستن شــکایت کادیس ،حکم به صعود این تیم
به دور بعد داد.
باشــگاه رئال مادرید حال به دادگاه حکمیت ورزشی
متوســل شــد تا از این طریق احقاق حق کند .دلخوشــی
رئالی ها به مورد مشابهی است که برای تیم بانوان لورکا رخ
داد .این تیم مدعی شد که فدراسیون شماره فکس باشگاه
را نداشته و لیست محرومیت را به اشتباه برای یک شماره
دیگر ارسال کرده است .دفاع انها مورد قبول قاضی دادگاه
حکمیت ورزشــی قرار گرفت و رای به باقی ماندن انها در
جام داده شد.
واکنش ها
این اولین بار نیست که رافا بنیتس به خاطر استفاده از
بازیکن غیرقانونی کوپا دل ری را از دست می دهد .درست
۱۴ســال قبل ،رافا روی نیمکت والنســیا نیز یک بازیکن
محروم را به زمین فرستاد تا از تورنمنت کنار گذاشته شود.
او که تجربه این ماجرا را داشــته ،پس از انکه حکم کمیته
انضباطی فدراسیون فوتبال اسپانیا قطعی شد ،از هواداران
رئال خواســت که متحد بمانند .او در یک نشســت خبری
گفت «:تمام هواداران رئال االن نقش سرنوشت ســازی
برای ما دارند .امیدوارم که انها به حمایت شان از تیم ادامه
دهند .انها بارها نشان داده اند که در بازگشت تیم به روزهای
اوج ،چقدر می توانند نقش تعیین کننده ای را ایفا کنند و کلید
رهایی از این روزها ،ادامه پیروزی در بازی هایمان اســت.
رئیس باشگاه رئال خیلی شــفاف در این باره صحبت کرده
و همه چیز را مو به مو توضیــح داده .ما گام های قاطعانه و
محکمی برمی داریم.
االن اینجا هســتیم تــا در مورد بازی بــا ختافه حرف
بزنیم و نمی خواهم دیگر در مورد این ماجرا صحبت کنم .با
امدن به بزرگترین باشگاه دنیا ،می دانی که در اینجا به همه
جزئیات توجه می شود .من تمرکزم را روی این گذاشته ام تا
بهترین عملکرد ممکن را داشته باشم».
در این میان واکنش باشگاهی که از این حکم منتفع
شد هم جالب است .در بیانیه منتشره در وب سایت رسمی
باشــگاه کادیس می خوانیــم« :ما از انچــه رخ داده واقعا
متاسفیم و ابراز حســرت می کنیم .در هیچ زمان باشگاه ما
قصد نداشته تا مشکل ساز شود.
ما در این تورنمنت میزبان دیداری در شهرمان شدیم
که در ان یکی از مهمترین تیم های دنیای فوتبال به شهر ما
امد .تیم ما حاال هم تنها روی برد در بازی بعدی مان تمرکز
دارد که بازی مهمی در مسیر دست یابی به هدفمان دراین
فصل که صعود به دسته باالتر است ،خواهد بود به همین
دلیل تصمیم گرفتیم تا بعد از انتشار این بیانیه ،اظهارات
دیگری درمورد این پرونده انجام ندهیم».
داســتان چریشــف و رئال مادرید یکــی از تلخ ترین
اتفاق های تاریخ باشــگاه رئال مادرید باقی می ماند .شاید
باخت در ال کالسیکو حتی با ان نتیجه تحقیر امیز می تواند
فراموش شود یا حتی زخم ان کهنه شود ،اما خب هیچ وقت
داستان چریشــف و زخمی که به تیم رئال مادرید زد ،از یاد
رئالی ها نمی رود.
یک روز در زمان مدیریت پــرس و مربیگری بنیتس
بازیکنی به میدان رفت که هیچ کس نمی دانست که محروم
است .درست مثل اتفاقاتی مشابه در فوتبال ایران ،زمانی
تیم امید ایران در زمان ســرمربیگری علیرضا منصوریان،
به دلیل استفاده از کمال الدین کامیابی نیا و زمانی در تیم
سپاهان و در لیگ قهرمانان اسیا رحمان احمدی به دلیلی
مشابه ،باعث حذف تیم های خود شدند.
چند قطر ه باران
داستان هایی درباره زندگی امام خمینی(ره)
کتاب «چند قطره باران» نوشته مجید توالیی منتشر شد .این کتاب به داستان های
کوتاهی درباره زندگی امام خمینی(ره) می پردازد« .چند قطره باران» نوشته مجید توالیی
به نکات اخالقی و ســلوکی امام خمینی(ره) در قالب داســتان کوتاه می پردازد .در مقدمه
این کتاب می خوانیم« :زمین که تشنه می شود؛ لب هایش ترک می خورد ،به امید قطره ای
باران و ما نسل روح الله ندیده ،سال هاست که زالل نگاه و کالمش را تنها از پس تصویر ها
و صدا ها نظاره می کنیم و می شنویم« ».چند قطره باران» 61داستان کوتاه برای جوانان
از رهبرانقالب اسالمی گفته است تا با مرام و مسلک ایشان بیشتر اشنا شوند .تصویرگری
و طراحی گرافیک این اثر را مجید زارع بر عهده داشته اســت .وی در این کتاب سخنانی
را که به صورت نقل قول مستقیم از حضرت امام خمینی (ره) هستند ،ابی رنگ کرده است
تا مشخص باشند .مجید توالیی ،نویســنده این کتاب می گوید« :تا کنون به همین سبک
نگارش ،کتاب هایی با محوریت زندگی شهیدان باهنر ،بهشتی ،رجایی و الجوردی چاپ شده
است .در تحریر کتب مذکور نیز سعی کردم شیوایی و البته زیبایی داستان ها محفوظ بماند».
در صفحه « 23چند قطره باران» می خوانیم« :لباس های نشُ سته توی تشت جا خوش
کرده بود .همسر یکی از مسئوالن ،کنار لباس ها می نشیند و به همسر امام می گوید« :کارتان
زیاد است .بگذارید کمکتان کنم» ،همسر امام دست خانم را می گیرد و بلند می کند« :کار
زیاد نیست .پودر لباسشــویی نداریم .منتظرکوپن دوره بعد هســتیم ».خانم تعجب کرد:
«یعنی شما فقط با کوپن زندگی می کنید؟»
دروس معرفت نفس
تجمیع سه دفتر عالمه حسن زاده املی در یک کتاب
کتاب «دروس معرفت نفس» نوشــته عالمه حسن حســن زاده املی برای نخستین
بار با تجمیع ســه دفتر در یک کتاب به همراه مقدمه ای تازه و دروس جدید عالمه از سوی
انتشارات علمی و فرهنگی منتشر شد .عالمه حسن زاده املی در مقدمه این کتاب اورده اند:
دروس معرفت نفس حاوی بیش از یکصد و پنجاه درس اســت که سالیانی برای عزیزانی
طالب کمال تحریر و در محضر انس و قدس انان تقریر و تدریس می شد و اینک قلم تقدیر
رقم زد که ان پرده نشین شاهد هر جایی شود .این صد و پنجاه درس در سیر مراحل ابتدایی
معرفت نفس است ».در بخش دیگری از این مقدمه امده است« :انسان بزرگترین جدول
بحر وجود و جامع ترین دفتر غیب و شهود و کاملترین مظهر واجب الوجود است .این جدول
اگر درست تصفیه و الی روبی شود مجرای اب حیات و مجالی ذات و صفات می گردد .این
دفتر شایستگی لوح محفوظ شدن کلمات نوریه شجون حقا یق اسما و شئون رقا یق ظلیه
انها را داراست ».دروس معرفت نفس شامل ۱۵۰درس گفتار در شناخت گوهر ادمی است.
سخن نخست این کتاب با موضوع شــناخت موجود و وجود شروع شده و در ادامه موضوع
واقعیت داشتن یا نداشتن مشــهودات خارجی؛ غایت داشــتن و نداشتن هستی و حرکت
جوهری و تکامل ذاتی مطرح می شود .موضوع زمینه خیر و شر هستی ،مفارق بودن نفس
و قوا و تجلیات انها ،حدوث جسمانی نفس ،بقای روحانی ان ،کیفیت سیر ادمی در مر اب
و مدارج روحانی ،علم و وعاء ان در ادمی ،نحوه تدبیر نفس در بدن و احوال نفس در حیات
پس از مرگ از مهمترین موضوعات مطرح شده در این کتاب است.
صدراعظم روی جلد
مرکل چهره سال تایم شد
مجله تایم «انگال مرکل» صدراعظم المان را به دلیل
رهبری بحران پناهندگان در اروپا و کنترل بحران اقتصادی
یونان ،به عنوان شــخصیت برجسته ســال 2015برگزید.
در فهرســت نهایی تایم ،افــرادی چــون ابوبکر البغدادی
رهبر داعــش ،والدیمیــر پوتین رئیس جمهوری روســیه،
تراویس کاالنیک مدیرعامل شــرکت اوبر و حسن روحانی
رئیس جمهــوری ایــران بودند امــا در نهایــت خانم مرکل
انتخاب شد.
هرچند کــه ۴۷درصد از المانی ها دیــدگاه او در مورد
مســاله بحران پناهندگان به المان را اشتباه می دانند اما به
نظر می رســد ماجرای مانور تبلیغاتی بر جــذب پناهندگان
ســوری در اروپــا ،اصلی تریــن دلیــل انتخــاب مــرکل
به عنوان چهره سال ۲۰۱۵بوده اســت .مدیرعامل مجله
تایم،نانســی گیبز اعالم کرد؛ زنی که با گشایش مرزهای
کشــورش به روی صدها هزار پناهنده اقدامی جنجالی کرد
و بحران بدهی مالی اروپــا را مدیریت کرد ،به عنوان چهره
برگزیده ســال ۲۰۱۵این مجله انتخاب شده است .دلیل
انتخــاب صدراعظم ۶۱ســاله المان اینگونه اعالم شــده
است که «او بیش از چیزی که اغلب سیاستمداران جرات
می کنند از مــردم خود بخواهنــد ،خواســت ،در برابر ظلم
پافشاری کرد و رهبری اخالق مدار از خود نشان داد».
مرکل در اوایل سال جاری میالدی بحران مالی یونان
را که دامنگیر اتحادیه اروپا شــده بود با تحکم و پافشاری
مدیریت کرد و طی چند ماه اخیر با بروز بحران پناهندگانی که
از سوریه و سایر مناطق جنگ زده به سمت اروپا رفته بودند،
اولین کشــوری بود که مرزهای خود را به روی انان گشود و
باب جدیدی را در مدیریت این بحران باز کرد.
مجله تایم «رهبری اخالقی و اراده استوار»مرکل را
ستایش می کند و در گزارشی زیر عنوان «صدراعظم دنیای
ازاد» به مقاطع حساس زندگی او پرداخته است .این مجله
همچنین در وب ســایت خود در مطلبی تحت عنوان مرکل
چگونه شــما را شــگفت زده می کند ،به حمایت از انتخاب
خود پرداخته است.
در نظرسنجی های مجازی ابوبکر البغدادی سرکرده
گروهک داعش با ۶۴درصد پیشــتاز بود و مرکل تنها یک
درصد رای کسب کرده بود.
مجله تایم از ســال ١٩٢٧موثرترین چهــره ،گروه یا
ایده را به عنوان «شخصیت ســال» انتخاب می کند .این
اولین بار در ۲۹سال گذشته است که یک زن از سوی مجله
معتبر تایم به عنوان شخصیت اول سال برگزیده می شود.
مرکل چهارمین زنی است که در طول تاریخ انتخاب چهره
سال ،به طور مستقل روی جلد این مجله قرار گرفته است.
اولین بار والیس وارفیلد سیمپســون در سال ،۱۹۳۶ملکه
الیزابــت دوم در ســال ۱۹۵۲و کورازون اکوئینو در ســال
۱۹۸۶به عنوان زنان سال انتخاب شده بودند .سال گذشته
مبارزه کنندگان با بیماری مرگبار ابوال به عنوان «شخصیت
سال» تایم انتخاب شده بودند.
در ســال های گذشــته ســه المانی این عنوان را به
دست اورده بودند ،اولی ادولف هیتلر بود که در سال 1938
عکسش روی جلد تایم رفت ،کنراد ادناور درسال 1953و
ویلی برانت در سال 1970دیگر سیاستمداران المانی این
فهرست بودند.
پیشخوان جهانی
سرعت
اینترنت از نگاه
اکونومیست
جنگ بدون
کمک چین
سوژه نیوزویک
نبوغ در جنگ
ستارگان ،تیتر
اصلی تایم
مثلث | شماره 291
دیدار
77
بازار
به مناسبت ابالغ سیاست های کلی محیط زیست
از سوی مقام معظم رهبری
یحیی فروتن
قائم مقام بانک انصار
78
مسائل شهری
مثلث | شماره 291
بازار
حضــرت ایت اللــه خامنــه ای رهبر معظــم انقالب
اسالمی ،در اجرای بند یک اصل ۱۱۰قانون اساسی ،در
نامه ای به روسای قوا ،سیاســت های کلی محیط زیست
را مبتنــی برایجــاد نظــام یکپارچــه ملی محیط زیســت،
مدیریت هماهنگ و نظام مند منابــع حیاتی ،جرم انگاری
تخریب محیط زیســت ،تهیه اطلس زیســت بوم کشور،
تقویت دیپلماســی محیط زیست ،گســترش اقتصاد سبز
و نهادینه ســازی فرهنگ و اخالق زیســت محیطی ابالغ
فرمودند.
با ابالغ این سیاســت ها دیگر بهانــه ای برای عدم
انجام تعهدات و مسئولیت های افراد ،گروه ها ،سازم ان ها
و مقامات مسئول در کشــور برای اقدامات موثر در حفظ
محیط زیست کشور وجود ندارد .در واقع ،بهبود رفتار فردی
وجمعی نسبت به محیط طبیعی و حفاظت از محیط زیست،
یک مسئولیت خطیر اجتماعی است که باید به خط مشی
اصلی و کلیــدی همه ســازمان ها و موسســات بــه ویژه
بانک های دولتی و خصوصی تبدیل شود.
افزایش اگاهی مردم در زمینــه اهمیت نقش انها در
حفظ محیط زیست ،سوق دهی سرمایه گذاری ها به سمت
حمایت از صنایع و کســب و کارهایی در زمینه حفاظت از
محیط زیست و از همه مهم تر ،ذخیره سازی منابع طبیعی
برای نسل های اینده ،مردم و دولت ها را به سمت ایجاد و
ارائه خدمات ،محصوالت و استراتژی های سبز برده است.
شــکی نیســت که بانک ها از جمله صنایع پیشرو و
زمینه ســاز فعالیت های تولیدی به شــمارامده و می توانند
با اگاهی از نقش خود نســبت به حفظ محیط زیســت ،به
ایجاد تمهیداتی یاری رسانند که ضرورت دارد در راستای
بانکداری سبز درنظرگرفته شوند.
توسعه شهری و استفاده روزافزون از وسایل صنعتی
در زندگی مدرن ،که با مصرف سوخت های فسیلی عجین
وبا زیا ن های زیست محیطی همراه اســت ،بشر امروزی
را چنان از مســائل زیســت محیطی غافل کرده که ترسیم
اینده ای روشن نسبت به حفظ ان ،تقریبا غیرممکن است.
تمحیط زیست
بهداش
تجلیمسئولیت اجتماعی
وحرفه ای گراییبانک ها
این گسترش دردسرســاز درهمه عرصه های زندگی
اجتماعی وجــود دارد و دنیای حمل ونقــل ،صنایع نفتی و
شیمیایی ،ســهم بیشــتری از تولید موادســمی و گازهای
گلخانه ای را که تخریب محیط زیســت بشــر و موجودات
دیگــر را باعث می شــوند ،به خود اختصاص داده اســت.
مشکالت گوناگون بهداشتی ،انواع نارسایی های جسمی و
روحی و اتالف وقت و هزینه های ســنگین ترافیک و ده ها
عارضه دیگر ،هر انسان اندیشمند و نگران اینده را به اندیشه
فرومی برد تا برای رفع این مشکالت و حل مسائل پیچیده
ی تدبیری بیندیشد.
شهر
نقش نهادها و سازمان ها
باتوجه به ابعاد گسترده تخریب محیط زیست و ارقام
و اعداد مبین زیان های جسمی و روحی ناشی از ان ،تعبیر
«فاجعه یا سونامی زیست محیطی» چندان اغراق امیز به
نظر نمی رســد .این امر مســئولیت نهادها و سازمان های
گوناگون در جامعه را افزایش داده و لزوم همکاری و همدلی
همه انها را در بهبود واصالح موارد ومشکالت مبتالبه را که
در ابعاد و سطوح مختلف و در عرصه های متنوع جامعه رخ
داده اند ،ایجاب می کند.
چشم انداز اینده
بدون تدوین راهبردهای اساسی و سیاستگذاری های
متین و واقع بینانه و تهیه نقشــه راهی شفاف و روشن برای
جلوگیری از روندهای تخریب و برنامه ریزی برای محافظت
ســامانمند از محیط زیســت نمی توانیم به مسئولیت های
خود در قبال جامعــه عزیزمان عمل کنیــم .ایده پردازی،
اطالع رســانی ،برنامه ریزی و حتی انجام کارهای نمادین
می تواند گرهی ولو کوچک ،از مشکالت و مسائل پیچیده
را حــل و افکارعمومی را برای تحقــق ارمان های انقالبی
نسبت به محیط زیست بیدارکند.
بانکداری سبز
بانکداری ســبز ،بانک هــا را بــه ارائــه خدمــات و
محصوالت به شــیوه های متناســب با حفظ محیط زیست
از طریق به کارگیــری ســامانه های الکترونیکی و کاهش
ترددهای شهری و نیز همکاری با موسسات وشرکت های
تولیدی و تجاری متعهد به موازین محیط زیســت تشویق
می کند .بانک ها و دیگر موسسات اقتصادی و تجاری باید
در این زمینه به اقداماتی به شرح زیر مبادرت ورزند:
-۱تدوین و اجرای راهبردها ،سیاست ها ،برنامه ها و
فرایند ها ،ارائه خدمات ،محصوالت و تولیدات ســبز که با
به کارگیری ابزارها و توجه به شــرایط مناسب و سازگاری با
محیط زیست میسرمی شود.
-۲ایجاد و مدیریت سازمان سبز که براساس استفاده
گسترده از فناوری های روز ،مدیریت بهینه مصرف ،توجه
به فضای سبز و اموزش منابع انسانی و ...انجام می شود.
-۳اقدامات ترویجی و تبلیغــی وجهت دهی به همه
اقدامــات تخصصــی وماموریتی بــه ســمت حفاظت از
محیط زیست
-۴تشویق ذی نفعان ،گیرندگان تسهیالت و شرکای
بانک به رعایت موازین و سیاست های ابالغی محیط زیست
پرداخت تسهیالت به طرح های سبز وموافق سالمت
محیط زیست ،یکی از اساسی ترین راهبردهای بانکداری
سبز و حمایت از محیط زیست است .امارهای جهانی نشان
می دهند که کشورهای چین ،امریکا و روسیه سه ابرقدرت
جهانی و عمــده تولیدکننده گازهای گلخانه ای هســتند و
ایران نیز بافاصله ای زیاد در رده دهم فهرست الوده کنندگان
محیط زیست قرار گرفته است .این امر بیش از پیش ،برلزوم
تالش مضاعف نسبت به اصالح رویه های کنونی درعرصه
اقتصاد کشــور می افزایــد .اکنون با ابالغ سیاســت های
کلی محیط زیســت از ســوی مقام معظم رهبری ،بانک ها
دو راهبرداساســی را بایــد در راســتای انجام وظایفشــان
درحوزه تامین مالی و پرداخت تسهیالت مدنظر قرار دهند.
نخست ،تحکیم مبانی اقتصاد مقاومتی و دوم حفاظت از
محیط زیست .تردید نمی توان داشت که این راهبردهای
کالن در کشور ،زمینه ساز بســیاری از پیشرفت ها و بهبود
رویه های جاری در تولید ومصرف اقتصادی خواهند بود.
افزایش سالمت عمومی و کاهش هزینه های بهداشتی،
افزایش جاذبه های گردشگری ،رشد بهره وری ،اشتغالزایی،
بهبود الگوهای مصرف ،صرفه جویی های ارزی ،اصالح
وتوسعه ساختارهای تولیدی ،رشد اقتدار ملی و ده ها امتیاز
دیگر ،اهمیت اجــرای هماهنگ این دو راهبرد را نشــان
می دهد و باعث می شــود که بانک های کشور و همچنین
نهادها و ســازمان های اقتصادی جایگاه مطلوب تری نزد
افکارعمومی پید ا کنند.
بازار
طراحی فرایند های سبز
ارائــه هرخدمــت ومحصولــی در بانک ،مســتلزم
طی کردن فرایندهای مشــخص جهت رســیدن به دست
مشتری است .از جمله مواردی که در راستای این امر ،باید
به انها توجه کرد ،عبارتند از:
مدیریت زنجیــره تامین :اســتفاده از تکنیک ها و
ی که
روش های مربوط به کاهــش هزینه ها و حذف اقالم
تهیه انها موجب واردشدن اسیب به محیط زیست می شود.
مدیریت تجهیز منابع :تجهیــز و تخصیص انواع
منابع به صورت الکترونیکی
مدیریت ارتباط با مشتریان :استفاده از روش های
الکترونیکی در برقراری تماس با مشتریان
مدیریت تولید محصول :طراحی محصوالتی که از
طریق سامانه های الکترونیکی به دست مشتریان می رسد
و استفاده از ان به حضور فیزیکی نیاز ندارد.
مراسم استقبال
از
زائران اربعین حسینی در موسسه اعتباری
کوثر برگزار شد
خدمات و محصوالت سبز
خدمات و محصوالت بانک ها باید در قالب های زیر
ارائه شود:
بانکداری موبایلی و الکترونیکی
دریافت هــا وپرداخت هــای خــودکار و ارســال و
مراسالت الکترونیکی در بسترهای مجازی
صورتحساب هاوگزارش هایالکترونیکیواینترنتی
تامینمالیواعطایتسهیالتدربسترهایالکترونیکی
تبدیل شعب به سوپرمارکت های مالی
صــدور انــواع کارت هــای اعتبــاری و کارت های
شهروندی و مدیریت پول خرد
ایجاد بانک های اطالعاتی ،ارتقای ســامانه های
الکترونیکی و به حداکثررسانی امنیت شبکه ها برای ارائه
خدمات از راه دور
راهبردهای بانکداری سبز
توسعه زیرساخت ها و سامانه های الکترونیکی مانند
موبایل بانک ،انی بانک ،اینترنت بانک و سوپرمارکت مالی
تربیت کارشناسان و کارکنان الکترونیکی
تربیت مشتریان الکترونیکی
نواوری و خالقیت الکترونیکی
استفاده از تجربیات بانک های سبز
حرکت های نمادین
بانــک انصــار در راســتای انجــام مســئولیت های
اجتماعی خــود ،صیانت از محیط زیســت را برخود فرض
دانسته و کوشیده است تا با پشــتیبانی از اقدامات اساسی
و اگاهی بخش ،سهم خویش را نســبت به جامعه با ایمان
و پرافتخار ایران اســامی ادا کند .بانک انصار با حمایت
مکرر خود از ورزشکاران ،دوچرخه سواران ،موتورسواران و
انعقاد تفاهم نامه با برخی ادارات کل حفاظت محیط زیست
در فرهنگ سازی و مساعدت به اقدامات حفاظتی نسبت به
محیط زیست مشارکت جسته است و با ابالغ سیاست های
کلی محیط زیست از سوی مقام معظم رهبری بر شدت این
اقدامات و تصمیمات می افزاید.
حمل ونقل ایمن ،هوای پاک و جسم و جان سالم
موسسه اعتباری کوثر
صاحب نشریه شد
مثلث | شماره 291
به گــزارش روابــط عمومی
موسســه اعتبــاری کوثــر اولین
شــماره ماهنامــه داخلی شــمیم
کوثــر ،نشــریه داخلی موسســه
اعتباری کوثر مرکزی اوایل هفته
جاری منتشر شد.
بنــا بــه ایــن گــزارش؛
ماهنامه شــمیم کوثر نشــریه 50
صفحه ای اســت که موضوعات
درون ســازمانی از قبیــل اخبــار،
رونمایــی از فناوری هــای جدید،
همایش های سراســری مدیران
و اخبــار دیگــر اســتان های این
موسسه را در سراسر کشور پوشش
می دهد .ماهنامه شــمیم کوثر موضوعاتــی از قبیل اخبار
داخلی موسسه و مسائل مالی و بانکی را تحت پوشش قرار
می دهد .خاطرنشــان می سازد از
ویژگی های ماهنامه شــمیم کوثر
اخبار و گزارش های متنوعی است
که بیشــتر اقتصاد و سیستم مالی
و بانکی کشــور را مــورد تحلیل و
بررسی قرار می دهد.
شــایان ذکــر اســت اخبار
کوتاه ،فن اوری های مدرن بانکی
در جهــان ،راه هــای موثــر برای
پس انداز کردن حقوق دریافتی،
گفت وگو بــا برخــی مدیــران در
رابطــه بــا ابزار هــای جدیــد این
موسســه در فرایندهــای بانکی و
پیشــنهاد ســفر و گردشــگری،
از دیگــر مطالبــی اســت کــه در ایــن نشــریه ســازمانی
منتشر شده است.
بازار
بانک انصار از همه هموطنان ،همشهریان و رقبای
عزیز انتظار دارد کــه به جنبش حفاظت از محیط زیســت
بپیوندند و با حمایت از حرکت های ایمن ســاز و بازدارندگی
از تخریب محیط زیست ،تشویق ســازمان های ذی ربط و
حمایت از تالش های بی وقفه جمعی و تشویق ورزشکاران
دوچرخه ســوار و حرکت های نمادین در حمایت از وسایل
پــاک در ترددهــای شــهری ،نقــش و مســئولیت های
اجتماعی خود را نســبت به پاســداری از محیط زیست در
حوزه حمل ونقل عمومی ایفا کنند.
مدیرعامل موسســه به همراه 40نفــر از کارکنان که
مسیر نجف تا کربالی معلی را با پای پیاده طی کرده بودند
با استقبال پرشور مســئوالن ،معاونین ،مدیران و کارکنان
موسسه وارد مجموعه شدند.
به گزارش روابط عمومی موسســه اعتباری کوثر؛ در
ی که به همین منظور در نمازخانه برگزار گردید ،دکتر
مراسم
رضایی مدیرعامل ضمن ابراز خرسندی از این سفر معنوی
اظهار داشت« :دلدادگان خاندان عصمت و طهارت(ع)
با وجود سختی های فراوان از این ســفر معنوی استقبال
فراوان می کنند و هرسال این اشتیاق روز افزون می شود».
مدیرعامل موسســه اعتبــاری کوثر اظهار داشــت:
«اربعین حســینی مظهر عزت ،اقتدار ،شــکوه و عظمت
حسینی و همچنین پیام اور ایستادگی و مقاومت در راه حق
و در مقابل ستمگران و حاکمان فاسد است».
دکتــر رضایــی در ایــن مراســم گفــت« :زیــارت
عتبات عالیات عــراق و به خصــوص مر قد مطهر حضرت
سیدالشهدا(ع) در تمام روزهای سال فضیلت بسیار زیادی
دارد ،اما زیارت اربعین ســاالر شــهیدان به دلیل فرمایش
امام حسن عسکری (ع) که این زیارت را یکی از نشانه های
پنــج گانه انســان مومن دانســته اند ،از اهمیــت ویژه ای
برخوردار است .هرچند این سنت در سال های دور نیز انجام
می شــده ،اما در سال های اخیر با شــور و شکوه استثنایی
برگزار می شود ».وی افزود« :راهپیمایی اربعین حسینی را
می توان قدرت نمایی بنی هاشم در مقابل بنی امیه دانست
و به خوبی دریافت حرکتی که در مسیر رضای خداوند متعال
باشد ماندگار و نقطه مقابلش حرکت در مسیر خالف رضایت
پروردگار ،فانی است».
دکتر رضایی در پایان گفت« :از مشــخصه های این
سفر برقراری امنیت کامل ،اکرام و پذیرایی بی دریغ مردم و
شیعیان از زائران سید الشهدا(علیه السالم) بود».
79
بازار
سامانه اینترنت بانک دی
به روزرسانی شد
سامانه اینترنت بانک دی در راستای توسعه خدمات
بانکداری الکترونیکی ،ایجاد جذابیت بیشتر و جلب رضایت
مشــتریان به روزرســانی شــد .به گزارش اداره کل روابط
عمومی بانک دی ،معاونت فناوری اطالعات و بانکداری
الکترونیک بانک دی اعالم کرد :سامانه اینترنت
بانک دی با بررســی های انجام شــده و برطرف
کردن نواقص ،به روز رسانی شده و در نسخه فعلی
14تغییر عمده ایجاد شده است.
بر این اســاس انتقال وجه عادی مستمر،
گــزارش انتقــال وجــه مســتمر بــا امــکان لغو
درخواســت ها و پرداخت اقساط تسهیالت سایر
مشتریان بانک دی فراهم شده است .عالوه بر
این امکان تنظیم گزارش های دوره ای و ارسال
به شماره تلفن همراه و پست الکترونیکی دلخواه
و دریافت دوباره رسید تراکنش از امکانات جدید
اینترنت بانک است.
همچنیــن می توان بــه امکان افــزودن و
حذف ســپرده فرعی به /از کارت ،اصالح رسید
انتقال وجه پایا ،حذف ســپرده های غیرجــاری در صفحه
چک و دســته چک و امکان Unlockکــردن توکن های
سخت افزاری قفل شده در سامانه جدید اینترنت بانک دی
اشــاره کرد .درادامه لیســت کامل خدمات جدید سامانه
اینترنت بانک دی ارائه شده است:
1ـ انتقال وجه عادی مستمر
2ـ گــزارش انتقــال وجــه مســتمر بــا امــکان لغو
درخواست ها
3ـ پرداخت اقســاط تســهیالت ســایر مشــتریان
بانک دی
4ـ تنظیم و ارســال گزارش های دوره ای (موجودی
و صورتحساب) به شماره تلفن همراه و پست الکترونیکی
دلخواه
5ـ دریافــت دوبــاره رســید تراکنش (انتقــال وجه،
پرداخت قبض ،خرید شارژ تلفن همراه و)...
6ـ امکان افزودن و حذف ســپرده فرعی به/از کارت
(از طریق گزینه جزئیات کارت در منوی کارت)
7ـ اصالح رسید انتقال وجه پایا
8ـ ارتقای کارپوشــه با امکان ثبت درخواست توسط
هر یک از امضاداران سپرده مشترک
9ـ نمایــش تمام امضــاداران هنــگام ثبت
درخواست در کارپوشــه و اعالم اشخاصی که نام
کاربری ندارند
10ـ تغییر فرمت زمان مندرج در صورتحساب
کارت
11ـ اصــاح روش پرداخت در خرید شــارژ
تلفن همراه و پرداخت قبض جریمه رانندگی
12ـ حذف سپرده های غیرجاری در صفحه
چک و دسته چک
13ـ بهبود شیوه لغو دستور پرداخت های ثبت
شده در گزارش پایا
14ـ امکان Unlockکردن توکن های سخت
افزاری قفل شده
عالوه بر ســامانه اینترنــت بانک ،مشــتریان نظام
بانکــی می توانند بــا بهره گیــری از قابلیت های ســامانه
www.766.irانواع خدمات بانکی خود را انجام دهند.
مدیرکل روابط عمومی بانک دی خبر داد:
بازار
80
مثلث | شماره 291
برگزاری مسابقه عکس ویژه اربعین در بانک دی
بانک دی با هدف بزرگداشت کنگره عظیم اربعین سال 94
یک دوره مسابقه عکاسی با عنوان «در وادی عشق» برگزار کرده
و به اثار برتر جوایز نفیسی اهدا می کند .به گزارش اداره کل روابط
عمومی بانک دی ،ابراهیم صفرلکی با اشــاره به برگزاری مراسم
باشکوه اربعین طی ســال های اخیر و حضور 25میلیونی زائران
حسینی در مراســم امسال که نشانه عشــق و عالقه مردم نسبت
به حضرت سیدالشــهدا(ع) اســت ،از برگزاری یک دوره مسابقه
عکاسی به همین مناسبت خبر داد .مدیرکل روابط عمومی بانک
دی اظهار کــرد« :انچــه در راهپیمایی اربعین امســال در نقاط
مرزی ایران بــه ویژه مهران ،چزابه و شــلمچه بــه نمایش درامد
نشــانه اوج محبت به اهل بیــت(ع) ،خلوص ،پاکــی ،نجابت،
عزت ،احترام ،شــخصیت ،اخالق حســنه ،وحــدت ،همدلی،
همزبانی ،خدمت صادقانه و در کل تبلور صفات فاضله هموطنان
به خصوص مرزداران بود ».وی با بیان اینکه با وجود مشــکالت
زیرساختی در شهرهای مرزی ،از یک و نیم میلیون زائر به خوبی
پذیرایی شد ،افزود« :در ان ســوی مرز نیز شیعیان مخلص موال
امیرالمومنین(ع) در پذیرایــی بی نظیری اغوش روی بیش از 25
میلیون زائر حسینی گشــودند و صحنه هایی سرشــار از عشق و
همدلی را به نمایش گذاشــتند؛ صحنه هایی که نه در قالب بیان
و کالم قابل وصف اســت و نه هیــچ لنز و تصویری قــادر به ثبت
همه ان خوبی هاســت .صفرلکــی ادامه داد :انچــه اتفاق افتاد
قطعا حماسه ای حسینی در ادامه حماسه سرور و ساالر شهیدان
اباعبدالله(ع) بود که ان شاءالله هم مورد پذیرش حضرت حق قرار
گیرد و هم هر یک از ما به نوبه خود در نشر و وصف ان کوشا باشیم.
امید اســت صاحبان قلم و بیان همانند خلوص صداقت مردم در
معرفی و یادگار گذاشــتن این واقعه عظیم ،پیشــقدم باشــند».
مدیرکل روابط عمومی بانک دی با اشــاره به اینکه کارکنان بانک
دی برای ادای احترام و پاسداشت زائران در مرز مهران با برپایی
ایســتگاه صلواتی خدمت رســان انها بودند ،از برگزاری مسابقه
عکسی در این زمینه خبر داد و گفت« :با هدف به یادگار گذاشتن
صحنه های عشق به اهل بیت پیامبر(ص) و حادثه عاشورا مسابقه
عکسی با عنوان «در وادی عشــق» در دو بخش ازاد و ویژه برای
عموم مردم برگزار شــد ».وی با بیان اینکه شرایط شرکت در این
مسابقه در سایت بانک دی به نشانی www.day24.irاعالم شده
اســت ،انعکاس جلوه های ایثار و همدلــی در راهپیمایی اربعین
حسینی ،معرفی جلوه های هنری عشق و ارادت مردمی به ساالر
شهیدان و ثبت لحظه های ماندگار این راهپیمایی عظیم و پر شور
را از اهداف برگزاری این مسابقه دانست .به گفته وی موضوعات
بخش ویژه شامل جوانان و اربعین ،نماز و اربعین و خدمت رسانی و
همدلی بود ه و در بخش ازاد نیز هموطنان اثار ارزشمند خود را برای
حضور در مسابقه ارســال کردند .پس از داوری ،نتایج مسابقه و
برندگان ان در هفته های اینده اعالم می شود.
برای تصمیم گیری درباره
افزایش سرمایه
مجمع عمومی
فوق العاده
بانک دی 30اذر
برگزار می شود
مجمع عمومی فوق العاده بانک دی با دستور
جلســه اتخاذ تصمیم در زمینه افزایش سرمایه 30
اذر ماه برگزار می شود.
به گزارش اداره کل روابط عمومی بانک دی
در اطالعیه ای که به همین منظور منتشــر شده از
تمامی سهامداران یا نمایندگان قانونی و تام االختیار
انان دعوت شده است در این جلسه حضور یابند.
این جلســه ساعت 10صبح دوشــنبه 30اذر
مــاه 1394در محــل مجموعه فرهنگی ورزشــی
تالش واقــع در تهران ،خیابــان ولی عصر(عج)،
نرسیده به چهارراه پارک وی ،شماره 2672تشکیل
خواهد شد.
کارت ورود به مجمع نیز از ســاعت 8الی 15
روزهــای 28و 29اذر در محل ســاختمان مرکزی
بانک واقــع در خیابان ولی عصر(عــج) ،روبه روی
جام جــم ،نبش کوچــه پروین ،پــاک ،45اداره
امور سهامداران یا یک ساعت قبل از شروع جلسه
در محل برگــزاری مجمع با ارائه کارت شناســایی
معتبر ،وکالتنامه رسمی (برای نمایندگان اشخاص
حقیقی) و معرفی نامه (برای نمایندگان اشــخاص
حقوقی) توزیع خواهد شد.