روزنامه صمت شماره 297

‫معامله شیرین‬ ‫هفتهنامهخبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال ششم‪ /‬شماره دویست و نود وهفت‪ 3/‬بهمن ‪ 88 /1394‬صفحه‪5000/‬تومان‬ ‫رهبر انقالب در پاسخ به نامه رئیسجمهور‬ ‫ایستادگی و مقاومت را موجب دستاوردهای‬ ‫برجام عنوانکردند‬ ‫روحانی از اصالحطلبان دور میشود؟‬ ‫اجرای برجام‪ ،‬حسن روحانی را درکجای‬ ‫سیاست ایران قرار میدهد‬ ‫توپ در زمین دولت‬ ‫اجرای برجام چه تاثیری‬ ‫در زندگی مردم میگذارد؟‬ ‫زلزله بزرگ درخاورمیانه‬ ‫پس از برجام‪ ،‬ایران چه نقشی‬ ‫در منطقه خواهد داشت؟‬ ‫تاثیر اعالم نظر هیات نظات‬ ‫برارایشنیروهایسیاسی‬ ‫اصالحطلبان؛ فشار به روحانی‬ ‫رهروان درشوک‬ ‫اصولگرایان؛ اماده رقابت‬ ‫‪92‬سازی از ‪94‬‬ ‫حاشیهعلیهمتن‬ ‫هاتفعلیمردانی‬ ‫محمودگبرلو و مهدیگلستانه‬ ‫ازجشنوارهفجرمیگویند‬ ‫عصرتلگرام‬ ‫نقششبکههایاجتماعی‬ ‫در انتخابات‪94‬‬ ‫چگونهخواهدبود؟‬ ‫ایران از ازادی‬ ‫جاسوسان امریکایی‬ ‫امتیازهایخوبیگرفت‬ ‫پیام ایران‬ ‫به ریاض و واشنگتن‬ ‫حاشیهنگاری درباره دو عکس‬ ‫از دو دستگیری‬ ‫جلد‬ ‫د‬ ‫و‬ ‫م‬ ‫فشار به روحانی‬ ‫واکنشاصالح طلبانبهاعالمنظرهیاتنظارتچهبود؟‬ ‫لزومتحولدرجامعه‬ ‫هفته نامه سیاسی‪ ،‬فرهنگی با رویکرد خبری‪ ،‬تحلیلی‬ ‫صاحب امتیاز و مدیر مسئول‪ :‬مصطفی اجورلو‬ ‫سردبیر‪ :‬سعید اجورلو‬ ‫نقش استعمار در جدایی میان توده‏ها‬ ‫من از همۀ اقایان که تشریف اوردید و از‬ ‫نزدیک با هم مواجه شدیم تشکر می‏کنم‪ .‬ما‬ ‫باید سابق ًا هم روابط با هم داشته باشیم‪ .‬ملت‬ ‫باید اقشارش با هم مربوط باشند‪ .‬این جدایی‬ ‫که در این طــول زمان بین اقشــار ملت بود‪،‬‬ ‫این یک امری بود که اســتعمارگران این امر‬ ‫را درســت کرده‏اند؛ یعنی عمال انها در اینجا‬ ‫و خود انها با تبلیغات‪ ،‬بین اقشار ملت جدایی‬ ‫انداختند‪.‬‬ ‫باید مــا همه با هم‪ ،‬همان طــوری که تا‬ ‫اینجا با هم پیروز شــدیم و همــه یک مطلب‬ ‫می‏خواستیم و ان اسالم و جمهوری اسالمی‪ ،‬از این به بعد‬ ‫هم باید همه با هم؛ تا اخر نقطه‏ای که جریان احکام اسالم‬ ‫در کشور باشد همه با هم باشیم‪ ،‬جدایی نداشته باشیم‪.‬‬ ‫بانک اسالمی‪ ،‬همراه با تحولی اسالمی‬ ‫باید این مملکت‪ ،‬که طاغوت در ان ســالهای طوالنی‬ ‫زندگی کرده اســت و مردم را متحول کرده بود به یک مردم‬ ‫غیر صحیح‪ ،‬بایــد ـ با زحمت ـ همه متحول بشــوند به یک‬ ‫انسانهای اســامی ـ الهی؛ که در اسالم‪ ،‬انسان اسالمی‬ ‫خیانت نخواهد کرد‪ ،‬به شــرق و غرب توجه نخواهد کرد‪.‬‬ ‫باید ایــن بانکهایی که در ایران هســت متحول بشــوند از‬ ‫صورت طاغوتی‪ ،‬که رباگیری و رباخواری است به صورت‬ ‫اسالمی ان‏شاءال ّله‏‪.‬‬ ‫من از اینکه شما بنای بر این مطلب گذاشتید که متحول‬ ‫‪10- 17‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫میانجیتهران‪-‬ریاض‬ ‫راحیلشریفمبتکرطرحمیانجی گری‬ ‫هواپیماهایتازهرویباندهایایران‬ ‫دیگرسمتاحمدی نژادهمنمی روم‬ ‫‪18- 25‬‬ ‫گفتارها‬ ‫توقفدرزمانحالممنوع!‬ ‫وزیرجنجالیدست بردارنیست‬ ‫پیامبهریاضوواشنگتن‬ ‫دیپلماسی برد‪-‬باخت‬ ‫‪26- 55‬‬ ‫سیاست‬ ‫مقاومت‬ ‫توپدرزمیندولت‬ ‫ پیشبهسویشعار«نهشرقی‪ ،‬نه غربی»‬ ‫معاملهشیرین‬ ‫تحریریه‪:‬‬ ‫مثلث؛هفتهنامه ایخبری‪،‬تحلیلیاستکهسعیداردروایتیمنصفانهوعادالنه‬ ‫از واقعیت ها ارائه دهد‪ .‬نامش تمثیل و اشــاره ای است به سه ضلع استقالل‪،‬‬ ‫ازادی و جمهوری اسالمی‪ .‬مرامش تقویت گفتمان انقالب اسالمی‪ ،‬چارچوبش‬ ‫اسالم‪ ،‬انقالب‪ ،‬امام و رهبری‪ ،‬ارمانش گســترش و سیادت اسالم خواهی در‬ ‫سراسر جهان و عزت مسلمانان‪ ،‬توسعه و پیشرفت ایران اسالمی و رفاه مردم‬ ‫شریف ایران و رونق گرفتن عدالت‪ .‬مرزش رواداری و تالیف قلوب اهالی انقالب‬ ‫و ایستادگی در برابر مقابالن گفتمانی و عملی نظام و سیاق و مشرب مان نجابت‬ ‫قلم و روزنامه نگاری مومنانه و تالش در جهت رونق گرفتن سنت گفت وگو میان‬ ‫فرهیختگانونخبگانکشوراست‪.‬امیدواریمکهدرروایت مانصادق‪،‬برمرام مان‬ ‫مستمر و دائم‪ ،‬بر چارچوب مان مستقر‪ ،‬بر ارمان مان مومن‪ ،‬بر مرزهایمان مراقب‬ ‫و هوشیار و بر سیاق مان استوار بمانیم‪.‬‬ ‫دبیرتحریریه‪ :‬مصطفیصادقی‬ ‫سیاست‪ :‬مصطفی صادقی(دبیر)‪ -‬علی حاجی ناصری‪ -‬امیدکرمانی ها‬ ‫حنیف غفاری‪ -‬داوود حشمتی‬ ‫فرهنگ و اقتصاد‪ :‬علیرضا بهرامی(دبیر) ‪ -‬فاطمه کریمخان‬ ‫سارا میرشجاعی ‪ -‬شیما غفاری ‪ -‬مسعود نجفی ‪ -‬محمدصادق لواسانی‬ ‫تاریخ و گفتارها‪ :‬مصطفی شوقی(دبیر)‪ -‬زهیر توکلی ‪ -‬حمید عزیزی‬ ‫بین الملل ‪ :‬سعیده سادات فهری (دبیر)‬ ‫دیدار‪ :‬افشین خماند(دبیر)‬ ‫ورزش‪ :‬مهدی ربوشه (دبیر)‬ ‫جامعه شناسی‪ :‬علی حاجی ناصری (دبیر)‬ ‫بازار‪ :‬محمد شکراللهی (دبیر)‬ ‫مشاور هنری ‪ :‬نیما ملک نیازی ‬ ‫کنید صورت طاغوتی را به صورت اسالمی و بانک اسالمی‬ ‫در سراسر کشور تاسیس کنید متشــکرم؛ لکن منتظرم که‬ ‫ببینم عمل چیست‪.‬‬ ‫ایا در عمل هم همین طور است؟ باز اموری که سابق‬ ‫انجام می‏گرفت انجام می‏گیرد یا خیــر؟ تحول در محتوا‬ ‫هست؛ ما با اسم خیلی کار نداریم‪ ،‬با محتوا کار داریم‪.‬‬ ‫محتوا باید اسالمی بشود‪ .‬شما دیدید که در این مدت‬ ‫در تبلیغات این بود که عدالت اجتماعی‪ ،‬اسالم‪ ،‬قران‪ ،‬این‬ ‫حرفها بود لکن محتوا نداشت‪ ،‬واقعیت نداشت‪]1[.‬حاال‬ ‫هم همین طور است؛ اگر محتوا اسالمی باشد[و]واقعیت‬ ‫پیدا بکند ـ این مطلبی که اقایان امده‏اند و می‏فرمایند ـ ان‬ ‫وقت مطلب صحیح است و تحول اسالمی پیدا شده است؛‬ ‫اما اگر فقط لفظ باشد ـ که ســابق ًا[هم]این لفظها بود ـ ان‬ ‫وقت وضع دیگر پیش خواهد امد‪.‬‬ ‫من از شما اقایان متشــکرم و امیدوارم که همه‬ ‫با هم به سعادت برسید‪ ،‬و همه با هم ایران را اصالح‬ ‫کنید‪ ،‬متحول کنید‪.‬‬ ‫هرکــس در هــر مقامــی کــه هســت از دولت‬ ‫پشــتیبانی کند و بــا ملــت همراه باشــد؛ تــا اینکه‬ ‫ان‏شــاءال ّله‏ تمام مقاصد اســامی‪ ،‬که به سعادت‬ ‫همۀ شــماها و به سعادت بشــر است‪ ،‬ان‏شــاءال ّله‏‬ ‫پیاده بشود‪.‬‬ ‫والسالم علیکم و رحمه‏ال ّل ‏ه و برکاته‬ ‫تاریخ‪1358/01/23 :‬‬ ‫محل‪ :‬قم‬ ‫حضار‪ :‬گروهــی از نماینــدگان کارکنان بانک‬ ‫صادرات ایران‬ ‫‪56- 61‬‬ ‫جامعه شناسی‬ ‫مدرنیته انتخاباتی‬ ‫بازاندیشی انتقادی‬ ‫انتخابات تلگرامی‬ ‫پیشواز حاشیه ها‬ ‫موضوع ما خیانت نیست‪ ،‬بی اعتمادی است‬ ‫عیارسنجان زیر ذره بین‬ ‫‪62-69‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫به دل بحران رفته ام‬ ‫بجنگ تا بجنگیم‬ ‫ریشه اختالف میان ما و مربیان خارجی چیست؟‬ ‫خیز وزارت ورزش برای تعیین سرپرست‬ ‫‪70-75‬‬ ‫ورزش‬ ‫مدت مدیریت کفاشیان خود به خود تمدید شده‬ ‫گرافیک و صفحه ارایی‪ :‬فاطمه قنائی ‪ -‬علی اجورلو‬ ‫و افشین جم‬ ‫پردازش تصاویر‪ :‬هومن سلیمیان‬ ‫عکس‪ :‬امیر طالیی کیوان‪ -‬عدنان جعفری و محمد برنو‬ ‫ویرایش‪ :‬ژیال شاکری ‪ -‬امیر عزیزی و نرگس حاجیلو‬ ‫حروفچینی‪ :‬داود حشمتی‬ ‫مدیر مالی‪ :‬محمد پالیزدار‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬محمد شکراللهی‬ ‫بازرگانی و بازاریابی‪ :‬محمدعلیاجورلو‬ ‫امور اداری‪ :‬علیرضا اسدالهی‬ ‫انفورماتیک‪ :‬شهرام زحمتی‬ ‫ناظر چاپ‪ :‬بابک اسکندرنیا‬ ‫با تشکر از‪ :‬دکتراسماعیل تبار ‪-‬دکترایت الهابراهیمی‪-‬سیدضیاءایمانی‬ ‫حسین زندی ‪ -‬احمد طالیی ‪ -‬مهندس صدوقی ‪ -‬حسین مجاهدی ‪ -‬حاج اقاتوکلی‬ ‫هادیانباردار‪ -‬منصور شیخ االسالمی‪ -‬دکتر زارعیان ‪ -‬علیرضا حسن زاده‬ ‫سیدحمیدخالقی‬ ‫طراح جلد‪ :‬مصطفی مرادی‬ ‫عکس جلد‪Leader.ir :‬‬ ‫معامله شیرین‬ ‫هفتهنامهخبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال ششم‪ /‬شماره دویست و نود وهفت‪ 3/‬بهمن ‪ 88 /1394‬صفحه‪5000/‬تومان‬ ‫ایران از ازادی‬ ‫جاسوسان امریکایی‬ ‫امتیازهایخوبیگرفت‬ ‫پیام ایران‬ ‫به ریاض و واشنگتن‬ ‫حاشیهنگاری درباره دو عکس‬ ‫از دو دستگیری‬ ‫رهبر انقالب در پاسخ به نامه رئیسجمهور‬ ‫ایستادگی و مقاومت را موجب دستاوردهای‬ ‫برجام عنوانکردند‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬تلفن‪0919 - 2341774 :‬‬ ‫چاپ‪ :‬هنر سرزمین سبز ‪ -‬پردازش تصویر رایان‬ ‫توزیع‪ :‬نشر گستر امروز‬ ‫نشانی ‪ :‬تهران‪ ،‬خیابان شهید عباسپور(توانیر)‪ ،‬خیابان نظامی گنجوی‪ ،‬کوچه پناه‪،‬‬ ‫پالک ‪19‬‬ ‫تلفن ‪88198280 :‬‬ ‫روحانی از اصالحطلبان دور میشود؟‬ ‫اجرای برجام‪ ،‬حسن روحانی را درکجای‬ ‫سیاست ایران قرار میدهد‬ ‫توپ در زمین دولت‬ ‫اجرای برجام چه تاثیری‬ ‫در زندگی مردم میگذارد؟‬ ‫زلزله بزرگ درخاورمیانه‬ ‫پس از برجام‪ ،‬ایران چه نقشی‬ ‫در منطقه خواهد داشت؟‬ ‫تاثیر اعالم نظر هیات نظات‬ ‫برارایشنیروهایسیاسی‬ ‫اصالحطلبان؛ فشار به روحانی‬ ‫رهروان درشوک‬ ‫اصولگرایان؛ اماده رقابت‬ ‫‪92‬سازی از ‪94‬‬ ‫حاشیهعلیهمتن‬ ‫هاتفعلیمردانی‬ ‫محمودگبرلو و مهدیگلستانه‬ ‫ازجشنوارهفجرمیگویند‬ ‫عصرتلگرام‬ ‫نقششبکههایاجتماعی‬ ‫در انتخابات‪94‬‬ ‫چگونهخواهدبود؟‬ ‫شماره پیامک‪3000411711 :‬‬ ‫انتخابات پر شور‬ ‫خبرنامه‬ ‫در حالی که زمان زیادی تا برگــزاری انتخابات مجلس و‬ ‫خبرگان باقی نمانده اســت‪ ،‬رهبر معظم انقالب در سخنان‬ ‫بســیار مهمی به این مســاله پرداخته و به صورت شفاف در‬ ‫مورد کسانی که برای انتخابات پیش رو شبهه افکنی می کنند‬ ‫سخن گفته اند‪.‬‬ ‫ت‬ ‫یتر‬ ‫ی‬ ‫ک‬ ‫رهبرمعظمانقالب‪:‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪10‬‬ ‫مثلث | شماره ‪297‬‬ ‫نمی توان افرادی که اصل نظام را‬ ‫قبولندارندبهمجلسفرستاد‬ ‫حضرت ایت اللــه خامنــه ای‪ ،‬رهبر معظــم انقالب‬ ‫اسالمی در دیدار دســت اندرکاران انتخابات دهمین دوره‬ ‫مجلس شورای اســامی و پنجمین دوره مجلس خبرگان‬ ‫با تشــریح اداب و عناصر تضمین کننده «رقابت ســالم در‬ ‫انتخابات»‪ ،‬ملت و جمهوری اسالمی ایران را برنده پرافتخار‬ ‫برگزاری یک «مســابقه ملی و قــوی» در عرصه انتخابات‬ ‫خواندند و با بیان نکات مهمی درباره اجرای برجام خطاب‬ ‫به مســئوالن افزودند‪« :‬امریکا‪ ،‬همــان امریکای قدیمی‬ ‫ است‪ ،‬مراقب خدعه هایش در اجرای همین نتایج مذاکرات‬ ‫هسته ای باشید‪».‬‬ ‫بخش هایی از فرمایشات ایشان به این شرح است‪:‬‬ ‫ممکن است افرادی نسبت به نظام مساله داشته‬ ‫باشند اما این افراد قاعدتا نسبت به امنیت‪ ،‬پیشرفت و عزت‬ ‫کشــور مســاله ای ندارند و بر همین اســاس اگر خواهان‬ ‫استمرارامنیتملی‪،‬افزایشعزتملیوتضمینپیشرفتو‬ ‫حرکت روبه رشد کشور هستند‪ ،‬باید در انتخابات شرکت کنند‪.‬‬ ‫عده ای کمین کرده اند که بــا حضور نیافتن مردم‬ ‫در انتخابات‪ ،‬با تحریم یا سســت کردن انتخابات‪ ،‬از نظام‬ ‫جمهوری اســامی مچ گیری کنند‪ ،‬اما ملت در مقابل این‬ ‫کمین کرده های نابکار‪ ،‬کارامدی خود را نشان داده و در این‬ ‫انتخابات هم نشان خواهد داد‪.‬‬ ‫رهبر انقالب اســامی بــار دیگر با اشــاره به این‬ ‫سخنان خود که گفته بودند «حتی کســانی هم که با نظام‬ ‫مساله دارند در انتخابات شرکت کنند» خاطرنشان کردند‪:‬‬ ‫«اینسخنبهمعنایاننیستکهبخواهندکسانیکهنظام‬ ‫را قبول ندارند به مجلس بفرستند‪».‬‬ ‫در هیچ جای دنیــا‪ ،‬افرادی را کــه اصل نظام ان‬ ‫کشور را قبول ندارند‪ ،‬به مراکز تصمیم گیری راه نمی دهند‬ ‫و حتی در کشــوری همچون امریکا که خود را نماد ازادی‬ ‫معرفی می کند و عده ای ســاده لوح هم ان را قبول و ترویج‬ ‫می کنند‪ ،‬در دوران رقابت بلوک شرق و غرب‪ ،‬افراد را با اندک‬ ‫اتهام گرایش سوسیالیستی‪ ،‬کنار می گذاشتند‪.‬‬ ‫«تمکین همه دستگاه های دست اندرکار انتخابات‬ ‫به قانون و رعایت ُم ّر قانون»‪« ،‬اهانت نکردن به نهادهای‬ ‫قانونی»‪« ،‬مشــوش نکردن اذهان عمومــی»‪« ،‬اهانت‬ ‫نکردن نامزدهــای انتخاباتی به یکدیگر و حتــی پرهیز از‬ ‫غیبت»‪« ،‬ندادن وعده هــای غیرعملــی و غیرقانونی» و‬ ‫«برخورد صادقانه با مردم» از جمله معیارها و اداب الزم برای‬ ‫یک رقابت سالم انتخاباتی است‪.‬‬ ‫برخی دائما کلمه «تندروها» را تکرار می کنند که‬ ‫منظور انها جریان مومن و حزب اللهی اســت‪ ،‬در حالی که‬ ‫نباید جوانان انقالبی و حزب اللهــی را متهم به تندروی کرد‬ ‫ِ‬ ‫اخالص تمام و با همــه وجود در میدان‬ ‫زیرا این جوانان با‬ ‫حاضرند و هرگاه که دفاع از مرزها و دفاع از هویت ملی الزم‬ ‫باشد‪ ،‬وسط میدان هستند‪.‬‬ ‫نباید به صرف یک اتفاق بسیار بد و غلط همچون‬ ‫حمله به ســفارت عربســتان‪ ،‬پای حزب اللهی ها و جوانان‬ ‫مومن و انقالبی را وسط بکشند‪.‬‬ ‫عقل و فهم همین جوانــان انقالبی و حزب اللهی‬ ‫و تحلیــل انان در مورد مســائل در موارد زیــادی‪ ،‬از برخی‬ ‫بزرگ ترها بهتر اســت و نباید این جوانانی که ســینه چاک‬ ‫انقالب و اسالم هستند به بهانه حمله به سفارت عربستان‬ ‫یا قبل تر‪ ،‬حمله به سفارت انگلیس که هر دو به ضرر کشور و‬ ‫اسالم است و بنده هم بدم امد‪ ،‬تضعیف شوند و مورد تهاجم‬ ‫قرار گیرند‪.‬‬ ‫رهبــر انقــاب اســامی بــا تشــکر از زحمــات‬ ‫رئیس جمهــور‪ ،‬وزیر امــور خارجــه و دیگر اعضــای تیم‬ ‫هســته ای افزودند‪« :‬البته همه خواســت های جمهوری‬ ‫اسالمی براورده نشده است اما مسئوالن در این قضیه انصافا‬ ‫زحمت کشیدند که ان شاءالله خداوند اجر می دهد‪».‬‬ ‫حضرت ایت الله خامنه ای با انتقاد از کســانی که‬ ‫همین حد از نتایج اجرای برجام را نیز ناشی از لطف امریکا‬ ‫وانمود می کننــد افزودند‪« :‬عــده ای می خواهنــد در این‬ ‫فرصت‪،‬چهرهمنحوساستکباررابزککنند!کهاینحرکت‪،‬‬ ‫خیلی زشت و خطرناک است‪».‬‬ ‫اگر قلدر محله‪ ،‬خانه و اموال شما را به زور غصب‬ ‫کند و شــما نهایتابا تــاش و زحمــت او را مجبــور کنید از‬ ‫بخش هایی از خانه تان بیرون برود‪ ،‬ایا این‪ ،‬نتیجه لطف ان‬ ‫زورگو بوده یا ثمره قدرت و تالش شما؟‬ ‫دســتاوردهای هســته ای‪ ،‬حاصل تالش و نبوغ‬ ‫دانشمندان ایران‪ ،‬از جمله چهار شهید ارزشمند هسته ای و‬ ‫حمایت و ایستادگی ملت بوده و این واقعیات همراه با تالش‬ ‫مسئوالن‪ ،‬دشــمن را وادار به برخی عقب نشــینی ها کرده‬ ‫است‪ ،‬بنابراین کمال بی انصافی است که برخی‪ ،‬این نتایج‬ ‫را «لطف امریکایی ها» تبلیغ کنند!‬ ‫البته معتقدم از این بهتر هم می شد کار را انجام داد‬ ‫اما به هر حال توانایی‪ ،‬فرصت و امکانات‪ ،‬همین نتایج را به‬ ‫همراه اورد که کار مهم و قابل توجهی هم هست‪.‬‬ ‫حضــرت ایت الله خامنــه ای‪ ،‬مســئوالن دولت‬ ‫و اعضــای هیات نظارت بر برجــام را به مراقبــت در مقابل‬ ‫خدعه های امریکا فراخواندند و خاطرنشان کردند‪« :‬طرف‪،‬‬ ‫اهل خدعه است‪ ،‬به لبخند و ماسک او اعتماد نکنند‪».‬‬ ‫مســئوالن مراقب باشــند امریکایی ها در اجرای‬ ‫برجامبهتعهداتشانواقعاعملکنندودرغیراینصورتحتما‬ ‫مقابله ب ه مثل کنند‪.‬‬ ‫رهبر انقالب با قدردانی عمیق از حرکت پاسداران‬ ‫عزیز انقالب‪ ،‬در ماجرای تجاوز تفنگــداران امریکایی به‬ ‫اب های ایران گفتند‪« :‬انها در مقابل تجاوز دشمن‪ ،‬هویت‬ ‫و قدرت ایران را نشــان دادند و مســئوالن نیز باید در همه‬ ‫عرصه ها همین گونه عمل کنند و هر جا دشــمن از خطوط‬ ‫منافع ملی ایران تجاوز کرد با قدرت جلوی او را بگیرند‪».‬‬ ‫حضرت ایت الله خامنه ای در ادامه با رد این سخن‬ ‫که رفع تحریم ها به معنای پایان مشکالت معیشتی مردم و‬ ‫حل معضالت اقتصادی است‪ ،‬افزودند‪« :‬بهبود سفره های‬ ‫مردم و پیشرفت اقتصادی‪ ،‬برنامه و مدیریت می خواهد که‬ ‫این را بنده به همه دولت ها گفته ام‪».‬‬ ‫میانجی تهران ‪ -‬ریاض‬ ‫چرا نواز شریف به ایران‬ ‫امد؟‬ ‫گزار‬ ‫ش‬ ‫ا‬ ‫ول‬ ‫‪1‬‬ ‫اقای وزیر و انتخابات‬ ‫رحمانی فضلی تالش هایی را درمورد ‬ ‫ماجرایبررسیصالحیت هااغاز کردهاست‬ ‫عبدالرضا رحمانی فضلی این روزها زیر ذره بین است‪.‬‬ ‫او که قرار است مجری دو انتخابات مهم در اسفند ماه باشد‬ ‫حاال قبل از فرا رسیدن موعد برگزاری انتخابات با یک مساله‬ ‫مهم مواجه شده اســت‪ .‬هیات های نظارت فهرست اولیه‬ ‫خود را اعالم کرده اند و بر اســاس اخبــار موجود افرادی از‬ ‫جناح ها و طیف های سیاسی فعال مجوز حضور در انتخابات‬ ‫را نگرفته انــد و ایــن موجب شــده انها بــه رحمانی فضلی‬ ‫رجوع کنند‪ .‬این اما تنها مســاله موجود نیســت‪ .‬در طول‬ ‫هفته گذشته ســخنانی از برخی افراد زیر مجموعه وزارت‬ ‫کشور مانند استانداران و فرمانداران منتشر شده که به این‬ ‫فهرست ها اعتراض دارند‪ .‬حتی هفته گذشته خبر امد که‬ ‫رحمانی فضلی در جلسه هیات دولت گفته نمی تواند بیش‬ ‫از این مقابل اظهــارات زیر مجموعــه اش مقاومت کند‪.‬‬ ‫این خبر البته بالفاصله توســط وزارت کشور تکذیب شد‪.‬‬ ‫اما رحمانی فضلی هفته گذشــته در همایش استانداران و‬ ‫فرمانداران حرف های مهمی در این مورد زد‪ .‬وزیر کشــور‬ ‫با اشاره به اینکه در مقطع فعلی بحث تایید صالحیت ها در‬ ‫هیات های نظارت و اعتراض به این نتایج مطرح اســت‪،‬‬ ‫گفت‪« :‬من خودم شاید ‪ 20‬مالقات در این باره داشته ام‪.‬‬ ‫شخصا خدمت رهبری رسیدم و گزارش های الزم را به ایشان‬ ‫داده و با ایشان مشورت کرده ام‪ .‬ما همچنین گزارش های‬ ‫الزم را به شــورای نگهبان و دفتر رهبــری داده ایم تا حق‬ ‫کسی ضایع نشــود‪ 12.‬هزار نفری که در انتخابات ثبت نام‬ ‫کرده اند از نخبگان کشــور محســوب می شــوند و باید در‬ ‫فضای سیاسی کشور اثبات کنند که حقوق شان در چارچوب‬ ‫قانون محقق شده است‪ .‬رهبری هم بر قانون مداری تاکید‬ ‫دارند‪ .‬ما تالش مان را در وزارت کشور ادامه داده و رایزنی‬ ‫و مذاکرات خود را پیش می بریم‪ .‬رئیس جمهور هم اظهار‬ ‫کردند پیگیری های الزم را انجام می دهند‪ .‬اما وزیر کشور‬ ‫یک نکته بسیار مهم دیگر هم گفته است‪ ».‬او درباره موضع‬ ‫شورای نگهبان در مورد رد صالحیت ها صحبت کرده و ان را‬ ‫اینگونه شرح داده است‪« :‬گرایش عمومی شورای نگهبان‬ ‫و اقای جنتی در رابطه با رد صالحیت ها مثبت است‪ .‬اقای‬ ‫جنتی معتقد است باید این مسائل در یک فضای منطقی و با‬ ‫رایزنی مشترک حل شود و یک فضای اقناعی ایجاد شود تا‬ ‫همه اطمینان داشته باشند که حق شان ضایع نشده است‪».‬‬ ‫رحمانی فضلی البته تالش کرده تا افراد زیر مجموعه اش‬ ‫را به بردبــاری در برابر فضا ســازی ها متمایل ســازد‪ .‬او در‬ ‫همین راســتا خطاب به اســتانداران و فرمانداران‬ ‫گفته است‪« :‬شما باید نظام را‬ ‫حفظ و تقویت کنید‪ ،‬بنابراین‬ ‫از اظهارنظرهــای فراقانونی‬ ‫خــودداری کنید و همــه را به‬ ‫پیگیــری قانونــی ارجــاع‬ ‫دهید‪».‬‬ ‫وزیر جمهوری اسالمی‬ ‫رحمانی فضلی چگونه باید با انتظارات فراقانونی مواجه شود؟‬ ‫علی گنجی‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫‪2‬‬ ‫لث‬ ‫‪ l‬باز هم تقلب؟!‬ ‫یکــی از اســتانداران گفتــه اســت‪:‬‬ ‫«ردصالحیت های غیرموجه داوطلبان تفاوتی‬ ‫با تقلب ندارد‪ » .‬چه کســی باورش می شود این‬ ‫حرف را یکی از مسئوالن دولتی زده باشد؟ یک‬ ‫مســئول دولتی یک نهاد قانونــی و نظارتی را با‬ ‫اتهام تقلب کردن در انتخابات مواجه ســاخته‬ ‫اســت‪ .‬البته موضع وزیر کشــور کــه خطاب به‬ ‫استانداران گفته حرف های فراقانونی نزنید قابل‬ ‫تقدیر است اما حتما کافی نیست‪ .‬به نظر می رسد‬ ‫با حرف های اینچنینی ان هــم قبل از انتخابات‬ ‫باید به گونه ای دیگر مواجه شد!‬ ‫‪ l‬زمانی برای استعفا!‬ ‫درســت زمانی که همــه در انتظــار اعالم‬ ‫نتایج بررسی صالحیت های داوطلبان نامزدی‬ ‫در انتخابــات مجلس بودنــد ناگهــان خبر امد‬ ‫که ســخنگوی شــورای نگهبان اســتعفا کرده‬ ‫است‪ .‬استعفایی که البته از سوی ایت الله جنتی‬ ‫پذیرفته نشــد‪ .‬واقعیت این است که اقای دکتر‬ ‫نجات الله ابراهمیان از شخصیت های مومن‪،‬‬ ‫تحصیلکرده و مورد وثوق شورای محترم نگهبان‬ ‫اســت‪ .‬دلیل این اســتعفا که البته هنوز اعالم‬ ‫نشده هر چه باشــد به نظر می رسد وقت مناسبی‬ ‫برای طرح ان از سوی اقای ابراهمیان انتخاب‬ ‫نشده است‪ .‬حتما ایشان دیده اند که از این خبر‬ ‫چه سوءاستفاده هایی شد‪ ،‬از جمله اینکه گفتند‬ ‫میان حقوقدان ها و فقها اختالف افتاده است‪.‬‬ ‫البته ســخنان بعدی ایشــان در تاییــد عملکرد‬ ‫شورای نگهبان جلوی شــیطنت ها را گرفت اما‬ ‫ای کاش ایشان با بردباری بیشــتری این خبر را‬ ‫رسانه ای نمی کردند‪.‬‬ ‫‪ l‬رودربایستی ممنوع!‬ ‫حاال که برجام اجرایی شــده اســت حتما‬ ‫مهمترین مســاله در این مــورد همان گونه که‬ ‫رهبر معظــم انقالب فرموده انــد مراقبت از ان‬ ‫مقابــل خدعه هــای امریکایی هاســت‪ .‬اگر تا‬ ‫پیش از این برای رسیدن به نتیجه در مذاکرات‬ ‫مالحظــه کاری و محافظه کاری هایــی در‬ ‫مواجهه با اظهارات خالف برجام امریکایی ها‬ ‫می شــد حاال از این بعــد بایــد محافظه کاری‬ ‫را کنار گذاشــت و بــا امریکایی ها بــدون هیچ‬ ‫رودربایستی روبه رو شد‪ .‬امریکایی ها از همان‬ ‫روز اجرایــی شــدن برجــام در اظهاراتشــان‬ ‫عهدشکنی را اغاز کرده اند که اگر پاسخ مناسبی‬ ‫به ان داده نشود ممکن است انها حرفهایشان‬ ‫را عملی کنند‪ .‬این دشــمن با ماســک و نقاب‬ ‫خدعه هایش را پیش می برد‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪297‬‬ ‫وقتی رحمانی فضلی از ســوی حســن روحانی برای‬ ‫تصدی وزارت کشــور به مجلس معرفی شــد‪ ،‬مهمترین‬ ‫مخالفان ایــن گزینه اصالح طلبان بودنــد‪ .‬این مخالفت‬ ‫البته تنها به زمان معرفی کابینه محدود نشــد انها در تمام‬ ‫ماه هایی که دولت روحانی مشغول کار بوده اصرار ب ه ترمیم‬ ‫کابینه داشــتند؛ اولین تغییر مدنظرشــان هم کسی نبوده‬ ‫جزعبدالرضا رحمانی فضلی! اکنون اما در زمانی اندک به‬ ‫برگزاری انتخابات به او به چشم یک منجی نگاه می کنند‪.‬‬ ‫فردی که باید حاال همه تالشش را بکند تا انها را وارد کارزار‬ ‫انتخابات کند‪ .‬این یک مساله و یک مساله دیگر هم اینکه‬ ‫چند روزی است برخی استانداران و فرمانداران حرف های‬ ‫تندی می زنند‪ .‬یک نفر از انان گفتــه «ردصالحیت های‬ ‫غیرموجه داوطلبــان تفاوتی با تقلب ندارد»‪ .‬ســوال این‬ ‫اســت که عبدالرضا رحمانی فضلی چگونــه می خواهد با‬ ‫این مسائل مواجه شــود؟ انچه تا امروز از او دیده ایم یک‬ ‫موضع همراه با بردباری و ارامش بوده اســت‪ .‬انچنان که‬ ‫خودش می گوید تا کنون جلسات مهمی را در سطح بسیار‬ ‫باال برای عبور از شرایط فعلی انجام داده و تالشش را کرده‬ ‫تا بدون ایجاد بحران کاذب و ورود به بازی پر از هیاهوی‬ ‫اصالح طلبــان تنهــا انچه را کــه مصلحت اســت از راه و‬ ‫سازو کار قانونی انجام دهد‪ .‬رحمانی فضلی تا اینجای کار‬ ‫را خوب عمل کرده است‪ .‬از امروز تا انتخابات ممکن است‬ ‫مسائل مهمتری هم پدیدار شود‪ .‬او حتما این را می داند که‬ ‫غیر از اینکه وزیر کشور دولت یازدهم است مجری برگزاری‬ ‫یک انتخابات در جمهوری اســامی است! او حتما اجازه‬ ‫نخواهد داد بــاز بر طبل خواســت های فراقانونی و ایجاد‬ ‫شبهه در انتخابات کوبیده شود‪.‬‬ ‫ن‬ ‫ظ‬ ‫ر مث‬ ‫خبرنامه‬ ‫هواپیماهای تازه روی باندهای ایران‬ ‫تحریم صنایع هواپیمایی ایران‬ ‫حذف شد‬ ‫فتوای تحریم‬ ‫«کلش اف کلنز»‬ ‫‪11‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫میانجی تهران ‪ -‬ریاض‬ ‫چه‬ ‫ر‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫فته‬ ‫چرا نواز شریف به ایران امد؟‬ ‫‪1‬‬ ‫نخست وزیر و فرمانده ارتش پاکستان به منظور توسعه‬ ‫همکاری های اســام اباد ‪ -‬تهران هفته گذشــته به ایران‬ ‫سفر کرد‪ .‬نخســت وزیر پاکســتان که در فرودگاه مهراباد‬ ‫تهران مورد استقبال سردار سرتیپ پاسدار حسین دهقان‬ ‫قرار گرفت با حجت االســام و المسلمین حسن روحانی‪،‬‬ ‫رئیس جمهوری اســامی ایــران و اســحاق جهانگیری‪،‬‬ ‫معاون اول رئیس جمهوری دیدار کرد‪ .‬در این ســفر طارق‬ ‫ی دستیار ویژه نخست وزیر در امور خارجی‪ ،‬ناصرخان‬ ‫فاطم ‬ ‫جنجوعا مشــاور نخســت وزیر در امور امنیت ملــی‪ ،‬نواز‬ ‫شــریف و راحیل شــریف را همراهی می کنند‪ .‬نواز شریف‬ ‫ابتــدا به ریاض ســفر کرد و ســپس در ادامه ســفر منطقه‬ ‫ایاش به تهران امد‪ .‬بســیاری بر این اســاس بــود که از‬ ‫میانجی گری پاکستان در ارتباط با ایران و عربستان سخن‬ ‫گفتند‪ .‬نخست وزیر پاکســتان و شاه سعودی پس از دیدار‬ ‫و مذاکرات در مورد وضعیــت خاورمیانــه و منطقه به ویژه‬ ‫تنش اخیر ایران‪ -‬عربســتان‪ ،‬بیانیه مشترک صادر کردند‪.‬‬ ‫در این بیانیه «نواز شریف» نخست وزیر پاکستان‪ ،‬ضمن‬ ‫اظهار نگرانی از تنش ایران و عربستان بیان داشت که تمام‬ ‫تالش خود را برای حل مســاله به وجود امده بین دو کشور‬ ‫اسالمی که مساله امت اسالم است انجام خواهد داد‪.‬در‬ ‫همین رابطه خبرگزاری اناتولی ترکیه‪ ،‬گزارش داد که نواز‬ ‫شریف از مقام های ایرانی خواسته است نماینده ای برای‬ ‫خود به منظور اجرای گفت و گو با طرف ســعودی انتخاب‬ ‫کند‪ .‬وی همچنین اعالم کرد بــه زودی موضوع این دیدار‬ ‫را برای مقامات سعودی مطرح خواهد‪ .‬نواز شریف تصریح‬ ‫کرد‪« :‬مقامات هر دو طرف بــه من گفته اند که هیچ گونه‬ ‫دشمنی بین انها نیست ولی سعودی ها از ایران نگرانی هایی‬ ‫دارند و من این نگرانی های طرف سعودی را به طرف ایرانی‬ ‫ابالغ کرده ام و همچنین طی سفرم به تهران به نگرانی های‬ ‫ایرانی ها گوش دادم و این نگرانی ها را به طرف ســعودی‬ ‫خواهم رساند‪».‬نخست وزیر پاکستان که پس از درخواست‬ ‫احزاب سیاســی و مذهبی این کشــور برای برقراری صلح‬ ‫و اشــتی بین ایران و عربســتان پس از تنش به وجود امده‬ ‫بین این دو کشور‪ ،‬به ریاض سفر کرده بود‪ ،‬از تهران نیز به‬ ‫سوئیس رفت‪ .‬در همین حال سید عباس عراقچی‪ ،‬معاون‬ ‫امور حقوقی و بین المللی وزارت امور خارجه ایران چهارشنبه‬ ‫گذشته به منظور شــرکت در نشســت فوق العاده سازمان‬ ‫همکاری های اسالمی راهی جده در عربستان شده بود‪.‬‬ ‫راحیل شریف مبتکر طرح میانجی گری‬ ‫ماشاءاهلل شاکری‬ ‫سفیر اسبق ایران در پاکستان‬ ‫‪2‬‬ ‫عربستان طی دهه های گذشته حامی و تامین کننده‬ ‫مالی بــرای برون رفــت پاکســتان از بحران ها و شــرایط‬ ‫حســاس بوده اســت‪ .‬هرجا پاکســتان با تنگنایی مواجه‬ ‫شده‪ ،‬عربســتان به کمکش امده اســت‪ .‬امروز نیز انتظار‬ ‫دارد وقتی عربســتان در تنگنایی قرار می گیرد‪ ،‬پاکستان‬ ‫به تقاضای او پاســخ دهد‪ .‬اما جنس تقاضاهای عربستان‬ ‫از پاکستان‪ ،‬متفاوت است و وقتی در محاسبات پاکستان‬ ‫قرار می گیرد‪ ،‬نمی تواند ما به ازای دالرهای نفتی عربستان‬ ‫باشــد‪ .‬عربســتان ظرفیت های نظامی پاکســتان را برای‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪12‬‬ ‫مثلث | شماره ‪297‬‬ ‫پیشنهادهاشمی ‬ ‫برایسرعتماشین ها!‬ ‫اکبر هاشمی رفســنجانی‪ ،‬رئیس مجمع تشــخیص‬ ‫مصلحت نظام در جشنواره علوم پزشکی رازی صحبت هایی‬ ‫درموردکرسی هایازاداندیشی‪،‬لزومازادیفکریدرکشور‪،‬‬ ‫اخالقپزشکیورفعتحریم هاداشت‪.‬بهگزارشایسنارئیس‬ ‫مجمعتشخیصمصلحتنظامدرجشنوارهعلومپزشکیرازی‬ ‫با اشاره به الودگی هوای شهرهای بزرگ پیشنهاد جدیدی را‬ ‫درباره کاستن از الودگی هوا ابزار‬ ‫کرد و گفت‪« :‬یکــی از راه های‬ ‫اسان مبارزه با الودگی هوا تبدیل‬ ‫خودروهــای بنزینــی بــه برقی‬ ‫است‪ .‬چه لزومی دارد‪۱۷۰-۱۸۰‬‬ ‫کیلومتر ســرعت بروند؛‪۴۰-۵۰‬‬ ‫کیلومترکافیاست‪».‬‬ ‫اهدافی که خــودش طراحی کرده_ اهدافی که ناشــی از‬ ‫محاسبات اشتباه است_ می خواهد‪ .‬اهدافی که حتی مورد‬ ‫تایید هیچ کشور بزرگ اسالمی قرار نگرفته است‪ .‬عربستان‬ ‫خواهان ورود پاکستان به این مهلکه است اما اسالم اباد نیز‬ ‫محاسبات خود را دارد‪.‬‬ ‫با وجود اینکه در مطبوعات نواز شریف را مبتکر طرح‬ ‫میانجی می دانند جدای از فراهم بودن اشتیاق در رگه ها و‬ ‫الیه های مختلف حاکمیت این کشور اما معمار اصلی برای‬ ‫تشکیل هیات عالی رتبه برای سفر به ایران‪ ،‬ژنرال راحیل‬ ‫شریف است‪ .‬اســام اباد خود را به نوعی وامدار عربستان‬ ‫می داند‪ .‬اما در عین حال ژنرال راحیل می داند که پاکستان‬ ‫در گردابی از مشکالت و مسائل در حال غرق شدن است‪.‬‬ ‫مشــکل مرزی دیرینه و ســنتی با هند و به تازگی انفجار در‬ ‫پتانکوت هند که دولت هند‪ ،‬پاکستان را به کفایت نداشتن‬ ‫برای کنترل کنشــگران غیردولتی و غیرسرزمینی محکوم‬ ‫کــرد‪ ،‬انتظار افغانســتان از پاکســتان بــرای جلوگیری از‬ ‫رفت وامد ســتیزه گران طالبان و همچنیــن پدیده داعش‬ ‫هرچند کوچک و غیرقابل محاسبه اما به عنوان یک واقعیت‬ ‫درون پاکستان و نیز مســائل کراچی و پیشاور‪ ،‬همه اینها‬ ‫مشکالت امنیتی است که پاکســتان را دچار کرده است‪.‬‬ ‫حال می توان گفت ورود به پرونده ای که اوال با سیاســت‬ ‫خارجی اش هیــچ موافقتی نــدارد‪ ،‬ثانیا تنش پاکســتان‬ ‫نیست و اسالم اباد با ماهیت ان مخالفت دارد‪ ،‬فقط نوعی‬ ‫رودربایستی با عربســتان اســت که باید تحرکاتی از خود‬ ‫نشان دهد تا بگوید نسبت به این مساله بی تفاوت نیست تا‬ ‫رودربایستی را پوشش دهد‪.‬‬ ‫فتوای تحریم «کلش اف کلنز»‬ ‫هاشمی سرلیستائتالف‬ ‫اصالح طلبانواعتدالگرایانشد‬ ‫ایت الله سیستانی در مورد‬ ‫اصل بازی «کلــش اف کلنز»‬ ‫(‪ )clash of clans‬حکــم جــواز‬ ‫نداده اند و از این رو مومن مکلف‬ ‫باید از این بــازی اجتناب کند یا‬ ‫اینکه به حکم فقیــه دیگری به‬ ‫صورتاالعلمفاالعلمرجوعکند‪،‬‬ ‫اما خرید و فــروش مراحل بازی‬ ‫حرام است‪ .‬به گزارش خبرگزاری ها دفتر ایت الله سیستانی‪،‬‬ ‫نظر معظم له را درباره بازی کلش اف کلنز» (‪)clash of clans‬‬ ‫و خرید و فروش مراحل بازی اعالم کرد‪ .‬در این استفتا امده‪:‬‬ ‫«ایت اللهسیستانیدرموردجوازاینبازیاظهارنظرنکرده اند‬ ‫وازاینرومکلفمی تواندبهحکمفقیهدیگریمراجعهکند‪،‬اما‬ ‫خریدوفروشمراحلبازیجایزنیست‪».‬‬ ‫ســایت خبری رویداد ‪ ۲۴‬نوشــت‪« :‬پس از برگزاری‬ ‫جلسات و رایزنی های مختلف سرانجام فهرست اولیه مورد‬ ‫حمایت جریــان اصالح طلب و اعتدالگرا بــرای پنجمین‬ ‫دوره انتخابــات مجلس خبرگان در حــوزه انتخابیه تهران‬ ‫مشخص شد‪ ».‬به گفته یک منبع مطلع فهرست اولیه مورد‬ ‫حمایت جریــان اصالح طلب‬ ‫و اعتدالگــرا روی ‪ ۱۶‬نامــزد‬ ‫بسته شــده اســت‪ .‬او افزود‪:‬‬ ‫«بر اساس توافقی که صورت‬ ‫گرفتــه اســت ایت اللــه اکبر‬ ‫هاشمی رفســنجانی به عنوان‬ ‫نفر نخســت یا سر لیســت این‬ ‫فهرست تعیین شد‪».‬‬ ‫گزار‬ ‫ش‬ ‫دوم‬ ‫تحریم صنایع هواپیمایی ایران حذف شد‬ ‫یکی از مهمترین و موثرترین تحریم ها در سال های‬ ‫گذشته تحریم صنایع هواپیمایی ایران بود‪ .‬با برداشته شدن‬ ‫تحریم ها اولین اقدام ایران‪ ،‬خرید یک سری از هواپیما ها‬ ‫برای ناوگان هوایی بود‪ .‬با اجرایی شدن برجام این تحریم‬ ‫برداشته شد و اوباما نیز تحریم های مربوط به خرید هواپیما‬ ‫را برداشت‪ .‬در همین راســتا خبرگزاری بلومبرگ در خبری‬ ‫مدعی شــد که ایــران ‪ 114‬هواپیمای ایربــاس خریداری‬ ‫کرده که تا تیرماه ‪ 95‬قرار اســت به ایران وارد شود‪ .‬ایران‬ ‫در دوران تحریم می توانســت هواپیماهای دســت دوم با‬ ‫سن زیاد را خریداری کند‪ .‬به گفته برخی هواپیماهایی که‬ ‫ایران خریده نیز از هواپیماهای دسته دوم است اما با سن‬ ‫پایین تر‪ .‬در این رابطه عباس اخوندی گفته بود‪« :‬در زمینه‬ ‫ســفرهای هوایی در دو بخش بحث کرده ایم‪ .‬یکی اینکه‬ ‫ساختار هواپیمایی جمهوری اسالمی ایران را بازسازی کنیم‬ ‫که در این زمینه در گام نخست برای ‪ ۱۱۴‬فروند هواپیما با‬ ‫ایرباس فرانســه توافق کرده ایم‪ .‬بحث دیگر این است که‬ ‫تمام شــرکت های هواپیمایی داخلی را نیز بازسازی کنیم‪.‬‬ ‫در این زمینــه نیز به دنبال اســتفاده از لیزینــگ هواپیما با‬ ‫شــرکت هایی که هواپیما عرضه می کنند هستیم‪ ».‬بحث‬ ‫تامیــن زیرســاخت ها بــرای ورود هواپیماهــا و همچنین‬ ‫تجهیز شــرکت های هواپیماســازی اهمیت زیادی دارد‪.‬‬ ‫برای مثال بایــد نیروهای مورد نیاز شــامل خدمه پروازی و‬ ‫نیروهای فنی ‪ -‬مهندسی مورد نیاز هر هواپیما تامین شوند و‬ ‫اموزش های الزم به انها داده شود که این امر خود به تنهایی‬ ‫به ماه ها زمان نیاز دارد و نمی شود طی مدت چندماه‪ ،‬صدها‬ ‫نیرو را بــرای کار روی هواپیماهای جدیــد اموزش داد‪ .‬اما‬ ‫به اعتقــاد برخی برخالف انچــه گزارش بلومبــرگ معتقد‬ ‫اســت‪ ،‬پیش خرید این تعداد هواپیمــا و ورود ان به ایران‬ ‫امری زمان بر است‪ .‬کارشناســان در این زمینه معتقدند که‬ ‫اگر نگاهی به برنامه توسعه شــرکت های هواپیمایی بزرگ‬ ‫در دنیا داشــته باشیم به وضوح مشــاهده می کنیم که این‬ ‫شــرکت ها برنامه چندین ساله را برای توســعه خود و خرید‬ ‫هواپیما پیاده کردند‪ ،‬برای مثال شرکت هواپیمایی ترکیش‬ ‫که در فهرست برترین شــرکت های هواپیمایی جهان قرار‬ ‫دارد‪ ،‬از ســال ‪ 2005‬تاکنون تنها ‪ 29‬فروند ایرباس ‪ 320‬را‬ ‫تحویل گرفته یا از ســال ‪ 2006‬فقط ‪ 56‬فروند هواپیمای‬ ‫میان برد ایرباس ‪ 321‬را به ناوگان خود اضافه کرده که این‬ ‫مثال به وضوح نشان می دهد خرید هواپیما ان هم در این‬ ‫مقیاس و با ایــن تعداد (‪ 114‬فروند) امری زمان بر اســت‪.‬‬ ‫با این حال اولین هواپیمای خریداری شــده هفته گذشته‬ ‫به تهران رســید‪ .‬اولین هواپیما یک ایربــاس ‪ 319‬متعلق‬ ‫به خطوط هوایی زاگرس بود که به ایران وارد شــد‪ .‬رئیس‬ ‫هیات مدیره هواپیمایی زاگرس نیز با بیــان اینکه تا پایان‬ ‫سال ‪ 5‬فروند هواپیمای دیگر که تولید سال های ‪ 2003‬تا‬ ‫‪ 2007‬میالدی هستند وارد کشور می شوند‪ ،‬گفت‪« :‬البته‬ ‫ورود این هواپیماها به تامین مالی از سوی بانک ها بستگی‬ ‫دارد‪ .‬یکــی از گالیه های ما در بخــش حمل ونقل هوایی‬ ‫مسافری کشور این است که ایرالین ها برای خرید هواپیما‬ ‫با چالش های داخلی مواجه هستند‪ ».‬موسوی با اشاره به‬ ‫اینکه بانک ها هواپیما را به عنــوان وثیقه قبول نمی کنند‪،‬‬ ‫بیان کرد‪« :‬شرکت های هواپیمایی باید برای خرید هواپیما‬ ‫سرمایه ای داشته باشند و با ان ملکی را خریداری کنند و ان را‬ ‫به عنوان تضمین در اختیار بانک قرار داده تا بتوانند هواپیما‬ ‫خریداری کنند‪ ».‬وی با اشــاره به اینکــه در حرف خیلی از‬ ‫ایرالین ها حمایت می شود اما در عمل چیزی دیده نمی شود‪،‬‬ ‫تاکید کرد‪« :‬تا پیش از این شرایط کشور غیرعادی بود که‬ ‫خوشبختانه این شرایط عادی شده است‪ ،‬در این وضعیت‬ ‫شرکت های هواپیمایی با سرعت بیشتری در مسیر ارتقای‬ ‫اســتانداردها و کارهای حرفه ای حمل ونقل هوایی حرکت‬ ‫می کنند‪ ».‬رئیس هیات مدیره هواپیمایی زاگرس در ادامه‬ ‫با اشاره به اینکه خرید شش فروند هواپیما به تایید سازمان‬ ‫هواپیمایی کشــوری رســیده اســت‪ ،‬توضیح داد‪« :‬شب‬ ‫گذشــته یکی از این هواپیماهایی که ایربــاس مدل ‪319‬‬ ‫تولید ‪ 1996‬میالدی بود وارد کشــور شــد‪ .‬در صورتی که‬ ‫بحث منابع مالی ‪ 5‬فروند دیگر نیز حل شود تا پایان سال این‬ ‫هواپیماها نیز وارد کشــور خواهد شد‪ ».‬همچنین اخباری‬ ‫مربوط به مذاکره شــرکت های ایران با شرکت های روسی‬ ‫برای خرید هواپیما به گوش می رسد‪ .‬این موضوع را یکی از‬ ‫مقامات روسی عنوان کرده بود که با وجود مذاکرات ایران‬ ‫با شرکت های اروپایی اما با شــرکت های روسی نیز در این‬ ‫زمینه گفت وگوهایی صورت گرفته شــده است‪ .‬موسوی‬ ‫یاداور شد‪« :‬پیش از این‪ ،‬این نوع هواپیما در کشور نبوده و‬ ‫دارای ‪ 142‬صندلی است که از ان برای مسیرهای کوتاه و‬ ‫فرودگاه های دشوار استفاده می کنیم‪».‬‬ ‫واکنش کری به بلوف عربستان‬ ‫روحانی به اصالح طلبان قولی نداده‬ ‫ســیدمهدی هاشــمی‪،‬‬ ‫نماینــده تهــران و رئیــس‬ ‫کمیســیون عمــران مجلس‪ ،‬‬ ‫به دنبال اظهارات رئیس جمهور‬ ‫مبنــی بر گشــایش هــزار ال‬ ‫ســی در ســاعات اولیــه لغــو‬ ‫تحریم هــای بانکــی گفتــه‪:‬‬ ‫«اگر طبق گفته رئیس جمهور‬ ‫این مســاله صحت داشــته و واقعا هزار ال سی گشایش‬ ‫پیدا کرده اســت‪ ،‬باید بگوییم که وزارتخانه های دســت‬ ‫اندرکار و بانک های مرکزی باید به سبب این همه معطلی‬ ‫و تاخیر در اقدامات گذشــته عذرخواهی کرده و پاســخ‬ ‫دهند‪ .‬چگونــه در روز تعطیل یکشــنبه هزار ال ســی باز‬ ‫می شــود ولی در طول ســال می بینیم که حتی برای ‪10‬‬ ‫درصد انها نیز گشایشــی ایجــاد نمی شــود؟ امیدواریم‬ ‫اظهــارات اخیــر رئیس جمهور حقیقت داشــته باشــد‪،‬‬ ‫وگرنه وزارتخانه های مربوطه بایــد بابت تاخیرات در لغو‬ ‫تحریم های بانکی عذرخواهی کنند‪».‬‬ ‫عربستان از روسیه سالح می خرد‬ ‫روزنامــــــه روســـــــی‬ ‫«کامرســانت»‪ ،‬نوشــت‪،‬‬ ‫عربســتان ســعودی درصــدد‬ ‫اســت تســلیحاتی از روســیه‬ ‫بــه ارزش ‪ 10‬میلیــارد دالری‬ ‫خریــداری کنــد کــه شــامل‬ ‫سامانه‪‎‬های مدرن پدافندی و‬ ‫تجهیزات هواپیمایی اســت‪.‬‬ ‫این روزنامه به نقل از یک منبع نوشت‪ ،‬عربستان سعودی‬ ‫به شــدت در تالش است سامانه موشــکی «اسکندر» و‬ ‫ســامانه پدافند هوایی «اس ‪ »400-‬از روسیه خریداری‬ ‫کند‪ .‬این روزنامه روســی تصریح کرد‪ ،‬رایزنی برای خرید‬ ‫این تســلیحات قرار است در جریان ســفر قریب الوقوع‬ ‫«ســلمان بن عبدالعزیز» شاه ســعودی به مسکو انجام‬ ‫شود‪ .‬بر اســاس تحقیقاتی که مرکز مطالعات بین المللی‬ ‫صلح «اســتکهلم» انجام داده‪ ،‬عربســتان سعودی در‬ ‫منطقه خاورمیانه مقام نخست خرید تسلیحاتی را به خود‬ ‫اختصاص داده است‪.‬‬ ‫روحانیچونرئیس نیست ‬ ‫به مجمع نرفت‬ ‫ســعید لیــاز گفتــه‪:‬‬ ‫«قانون اساســی می گوید که‬ ‫بعد از رهبــری‪ ،‬رئیس جمهور‬ ‫شخص دوم کشــور است و از‬ ‫این رو نمی تواند در جلســاتی‬ ‫حضور یابد که خــود رئیس ان‬ ‫نیســت و اگــر چنیــن اقدامی ‬ ‫کند به جایگاهــش لطمه وارد‬ ‫می شــود‪ .‬این موضوع در زمان دولــت اصالحات مطرح‬ ‫بود‪ .‬اما مطرح می کردیم که ایشان حضور حداکثری داشته‬ ‫باشــد تا میان اعضای حاکمیت اجماع حداکثری به وجود‬ ‫اید‪ .‬رئیس دولت نهم و دهــم اگرچه بنا به نیات دیگری در‬ ‫جلسات حضور نمی یافت اما بنده از این عدم حضور دفاع‬ ‫می کردم چون معتقدم رئیس جمهور نباید در جلسه ای باشد‬ ‫که خودش رئیس نیست چراکه این اقدام بوی نقض قانون‬ ‫اساسی را می دهد‪».‬‬ ‫مثلث | شماره ‪297‬‬ ‫جان کری‪ ،‬احتمال اینکه‬ ‫عربستانبرایحفظتوازنقدرت‬ ‫یبخردراردکرده‬ ‫باایرانسالحاتم ‬ ‫وگفتهاست‪،‬درصورتیکهریاض‬ ‫پیگیر چنین اقدا می باشد‪ .‬همان‬ ‫اتفاقاتیکه برای ایــران رخ داد را‬ ‫تجربهخواهدکرد‪.‬کریدربارهاین‬ ‫امکان که عربســتان ازپاکستان‬ ‫بمببخردگفت‪«:‬شمانمی توانیدهمینطوریبمببخریدوان‬ ‫رابهداخلمنتقلکنید‪».‬خبرنگار«سیانان»بهتواناییمالیو‬ ‫ثروتعربستانبرایخریدبمباتمی اشارهکردووزیرامورخارجه‬ ‫امریکادرپاسخگفت‪«:‬عواقبوتنبیه هایبسیارمتنوع(منعتکثیر‬ ‫یوجوددارد‪.‬‬ ‫سالح هایهسته ای)برایدستزدنبهچنیناقدام ‬ ‫یخواهدداشت‪».‬‬ ‫منظورمایناستکهپیامدهایعظیم ‬ ‫محمدرضا خباز‪ ،‬نماینده ســابق اصالح طلب مجلس‬ ‫در گفت وگویــی در خصــوص درخواســت اصالح طلبان از‬ ‫رئیس جمهور بــرای ورود به موضــوع رد صالحیت ها گفت‪:‬‬ ‫«خبرندارماقایرئیس جمهورچنینقولیرابهاصالح طلبان‬ ‫در مجامع عمومی داده باشند چون اگر در مجامع بود طبیعتا‬ ‫رسانه هامی نوشتندوهمهمطلعبودند‪.‬رئیس جمهوربه عنوان‬ ‫یتالشخود‬ ‫دومینمقامنظامبرایپاسداریازقوانینتمام ‬ ‫را برای احقاق حــق همه به کار‬ ‫می گیرد‪.‬البتهدرقانوناساسیما‬ ‫قدرتتقسیمشدهاست‪،‬شورای‬ ‫نگهبان و هیات نظــارت جدا از‬ ‫رئیس جمهور عمــل می کنند‪،‬‬ ‫بنابرایــن تمــام تالش خــود را‬ ‫می کنندوبایدمنتظرنتیجهبود‪».‬‬ ‫درخواستعذرخواهیدولت‬ ‫خبرنامه‬ ‫هواپیماهای تازه روی باندهای ایران‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪13‬‬ ‫تصویرنگاری‬ ‫روزانه حجم بســیاری از عکس های خبری به ما می رســد‪ .‬تعداد این عکس ها‬ ‫انقدر زیاد اســت که گاهی به راحتی از کنار ان عبور می کنیم اما شاید بهتر باشد روی‬ ‫بعضی از عکس ها تامل بیشتری داشته باشیم‪ .‬مثلث در این صفحات‪ ،‬هفته را با مرور‬ ‫عکس ها از نو یاداوری می کند‪.‬‬ ‫استقبال از ظریف و روحانی در مجلس‬ ‫همسران شهدای هسته ای در کنفرانس خبری روحانی‬ ‫بازدید امانو از موزه جواهرات ملی‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪14‬‬ ‫مثلث | شماره ‪297‬‬ ‫صالحی و جنتی در مترو‬ ‫عکس یادگاری ابوعزرائیل با سردار سلیمانی‬ ‫ششمین همایش غزه نماد مقاومت‬ ‫یادواره شهید نواب صفوی و یارانش‬ ‫تقدیر از رسانه ای های ایثارگر‬ ‫مثلث | شماره ‪297‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫عشق عجب کودک عراقی به مسی‬ ‫کنگره شهدای فیلم و سینما‬ ‫‪15‬‬ ‫شبکه اجتماعی‬ ‫به ما پیامک بزنید‪:‬‬ ‫‪3000411711‬‬ ‫‪ l‬به خدا قســم همیــن ادم هایی کــه از وضعیت‬ ‫مملکت ناراضی اند و همیشــه شــکایت از گرانی‬ ‫و مشــکالت دارند‪ ،‬اگر قدر امنیت را بدانند شاکر‬ ‫و سپاسگزار این نعمت خواهند شــد‪ .‬کسی معنی‬ ‫این حرف را درک می کند که مزه جنگ و ناامنی را‬ ‫چشیده باشد‪ .‬خداوند به مسئوالن و دولتمردان و‬ ‫نیروهای نظامی و انتظامی طول عمر با برکت عطا‬ ‫فرماید‪ .‬امین‪.‬‬ ‫‪ l‬در روز اجــرای برجــام‪ ،‬اوباما باز هــم ایران را‬ ‫تحریم کرد اما انگار نه انگار‪ .‬دریغ از یک پاسخ‪.‬‬ ‫‪ l‬این توافق هســته ای چه دســتاوردی برای ما‬ ‫داشــته‪ ،‬چرا قیمت ارز و طال همچنان باالســت!‬ ‫مسئوالن چرا گرانی را برای مردم می پسندند؟‬ ‫‪ l‬برجام به فرجام رسید این قبول‪ ،‬بسیار کار بزرگی‬ ‫کردند مســئوالن و جــای تشــکر و قدردانی دارد‬ ‫واقعا خسته نباشــند اما هنوز هم دلواپسیم‪ .‬چرا؟‬ ‫اگر کارها بر وفق مراد شــد و مشــکالت کمتر شد‬ ‫از تمام دست اندرکاران عاجزانه خواهش می کنم‬ ‫فکر اساســی برای تورم‪ ،‬بیکاری و مســکن قشر‬ ‫اســیب پذیر جامعه کنند‪ .‬مردم ما مردم خوبی اند و‬ ‫استحقاق بهترین ها را دارند‪.‬‬ ‫‪ l‬خــدا را شــکر تحریم ها برداشــته شــد و دکان‬ ‫خیلی ها تخته شــد‪ .‬فقط خــدا کند یــک عده در‬ ‫شرایط جدید سوپرمارکت باز نکنند!‬ ‫‪ l‬به مسئوالن دیپلماسی کشور عرض می کنم اگر‬ ‫برجام نتیجه مثبتی هم در پی داشــته باشــد قطعا‬ ‫به خاطر تدابیر رهبر معظم انقالب و دادن نقشــه‬ ‫راه به انها بوده اســت و اال به تخریب کامل برنامه‬ ‫هسته ای تن می دادند‪.‬‬ ‫‪ l‬در این بحبوحه انتخابات اســتعفای سخنگوی‬ ‫شورای نگهبان اصال کار درســتی نبود و می تواند‬ ‫به جایگاه این نهاد در ایــن برهه زمانی مهم ضربه‬ ‫بزند‪.‬‬ ‫خبرنامه‬ ‫‪16‬‬ ‫مثلث | شماره ‪297‬‬ ‫‪ l‬باعث تاسف است که در دنیایی زندگی می کنیم‬ ‫که انسان ها به هم رحم و شفقتی ندارند‪ .‬نمونه اش‬ ‫سربریدن سیصد انســان به دست وحشی صفتان‬ ‫داعش‪.‬‬ ‫عضو کانال تلگرامی مثلث انالین شوید‬ ‫کانال تلگرامی مثلث انالین جدیدترین اخبار و تحلیل ها را در حوزه های‬ ‫مختلف به صورت لحظه به لحظه منتشر می کند‪ .‬از ادرس زیر می توانید عضو‬ ‫این کانال تلگرامی شوید‪:‬‬ ‫دیگرسمتاحمدی نژادهم‬ ‫نمی روم‬ ‫ماجرای بغل کردن علیرضا افتخــاری و احمدی نژاد‬ ‫حتی سال ها بعد نیز ادامه دارد‪ .‬افتخاری که ان روزها توسط‬ ‫هواداران موســوی مورد توهین قرارگرفته بود معتقد است‬ ‫که احمدی نژاد انســان قدرنشناسی اســت‪ .‬این اظهارات‬ ‫هفته گذشته در فضای مجازی به طور بی سابقه ای باز نشر‬ ‫می شد‪ .‬افتخاری که پس از انتشــار ویدئویی از کنسرتش‬ ‫در فضای مجازی به گفت وگــو پرداخته بود در این باره گفته‬ ‫بود پایکوبی اش در کنسرت ‪ 24‬دی در شهرستان بناب برای‬ ‫شاد کردن کودکان ســرطانی بوده و می خواسته لبخند این‬ ‫کودکان را ببینــد‪ .‬افتخاری درباره اتفاقــات رخ داده در این‬ ‫کنسرت به وب سایت موسیقی ما گفته بود‪« :‬ب ه همان خدا‬ ‫قســم که به خودم قول داده بودم که تا لبخنــد انها را نبینم‪،‬‬ ‫حرکاتم را ادامه خواهم داد و همین موضوع هم اتفاق افتاد‪.‬‬ ‫اقایان دلواپس! گناه من چیست؟ لبخند ان کودکان برای‬ ‫من دنیایی بود و کمال احتــرام را هم مردم ان منطقه به من‬ ‫گذاشتند» «چند سال پیش بود که در برنامه ای به مناسبت‬ ‫بزرگداشت شــهدای خبرنگار حاضر شــدم و روحم هم خبر‬ ‫نداشت که اقای «ایکس» هم در این برنامه حضور دارند!‬ ‫اگر تاریخ به عقب برگردد‪ ،‬من غلط بکنم بخواهم ایشان را‬ ‫در اغوش بگیرم‪ .‬من امروز با بانگ بلند این حرف را می زنم و‬ ‫هیچ واهمه ای هم ندارم که اگر زمان به عقب برگردد‪ ،‬حتی‬ ‫سمتاقایاحمدی نژادهمنمی روم‪».‬خواننده«یاداستاد»‬ ‫به فشار خردکننده افکار عمومی در ان زمان اشاره کرد و ادامه‬ ‫داد‪« :‬ان هجمه ها در همه این ســال ها بــرای من تبعات‬ ‫زیادی داشت‪ .‬اقای احمدی نژاد در این مدت حتی یک بار‬ ‫پیگیر احوال من نشدند‪ .‬با صدای بلند به ایشان می گویم در‬ ‫مورد من بسیار انسان قدرنشناسی بودند‪ .‬با صدای بلند این‬ ‫جمالت را بر زبان می اورم و امیدوارم به گوش شــان برسد‪.‬‬ ‫شما را به جان مادرتان قسم می دهم که به من کمک کنید تا‬ ‫این حرف ها به گوش همه برسد‪» .‬‬ ‫‪@mosalasonline‬‬ ‫برجامازنگاهاقایوزیر‬ ‫صفحه اینستاگرام وزیربهداشت از صفحات منظم و‬ ‫درعین حال فعال این شبکه اجتماعی است که مخاطبان‬ ‫زیادی نیز دارد‪ .‬وزیربهداشت بعد از اجرایی شدن برجام در‬ ‫هفتهگذشتهدرپستیکهدرصفحهشخصی اشمنتشرکرد‬ ‫پیشنهاد اجرایی کردن برجام دو را داد و نوشت‪« :‬حریم ها‬ ‫ظلم بزرگی به ملت بود‪ ،‬اما فقط بــه اقتصاد ملی ما صدمه‬ ‫نزد‪ .‬نباید از لطمه های بزرگ اجتماعی تحریم ها غافل شد‪.‬‬ ‫ســامت ملت ما هم اماج ظلم بود‪ .‬دسترسی دانشمندان‬ ‫پر استعداد ما نیز به منابع علمی محدود بود‪ ،‬دارو و تجهیزات‬ ‫پزشکی و‪ ...‬هم تحریم بود‪ .‬تحریم مانعی بزرگ در مسیر‬ ‫توســعه و بهانه ای برای فشــار و توطئه علیه کشــور بود‪.‬‬ ‫رئیس جمهور با درک درست این مطلب؛ تحت هدایت های‬ ‫رهبر انقالب و با به کار گیری تیم توانمند مذاکراتی شامل‬ ‫دکتر ظریف‪ ،‬دکتر صالحی و همکاران ارجمندشان‪ ،‬موفق‬ ‫شدند با کار فشرده ‪ 2/5‬ساله‪ ،‬و در برابر قدرت های جهانی‪،‬‬ ‫هم حقوق هســته ای را حفظ کننــد و هم زنــگار نا میمون‬ ‫تحریم را از چرخ دنده های قطار پیشرفت کشور بزدایند‪».‬‬ ‫پیــروزی افریدنــد و تاریخ و ملــت ما به انهــا افتخار‬ ‫می کند‪ .‬اما حفظ این پیروزی از کســب ان مهمتر است‪.‬‬ ‫نوبت «برجام دو» اســت‪ .‬رئیس جمهور هــم دیروز گفت‬ ‫که شــرط الزم برای پیشرفت سریعتر کشــور‪ ،‬رفع تحریم‬ ‫ظالمانه بود اما شــرط کافی؛ با هم بودن و برای هم بودن‬ ‫اســت‪ .‬منافع ملت ما خیلی اوقــات در داخل و به دســت‬ ‫خودمان لطمه می خورد‪ .‬تجربه هــای تلخی از دهه های‬ ‫گذشته داریم‪ .‬چرا نتوانیم «برجام دو» را در داخل سامان‬ ‫دهیم؟ از محیط زیســت و الودگی هوا گرفته تــا اعتیاد و‬ ‫اشتغال و‪ ...‬مردم ما را دل نگران کرده است‪ .‬چرا نتوانیم‬ ‫انجا که موضوع‪ ،‬منافع جامعه است؛ دور جناح و سیاست‬ ‫دیوار بکشیم‪ ،‬دور هم بنشینیم‪ ،‬موضوع را حل کنیم و همه‬ ‫با هم لبخند بزنیم؟»‬ ‫والیتی در کنار ظریف‬ ‫‪ l‬از فیلم کیمیا فهمیــدم ما دو ماه قبض هامان را‬ ‫پرداخت نکنیم کال اب و بــرق و گاز و تلفن را قطع‬ ‫می کنند‪ .‬در فرنگ بعد از ‪ 20‬ســال طرف از زندان‬ ‫ازاد می شود‪ ،‬خانه اش ان قدر خالی است که کفتر‬ ‫تخم گذاشته ولی اب و برقش هنوز وصل است‪.‬‬ ‫روحانی در همایش برجام‬ ‫دو هفته پیش از شــهادت جهاد مغنیه‪ ،‬نوه ســردار‬ ‫باقرزاده با لحن کودکانــه اش از فرمانده جــوان مقاومت‬ ‫درخواســت جالبی را عنــوان می کنــد‪ .‬کمیل باقــرزاده‪،‬‬ ‫فرزند سردار محمد باقرزاده مســئول کمیته جست وجوی‬ ‫مفقودین ســتاد کل نیروهای مسلح با انتشــار تصویری از‬ ‫شــهید جهاد مغنیه خاطره ای از این شهید مقاومت منتشر‬ ‫کرد‪ .‬ســردارباقرزاده در صفحه شــخصی اینستاگرامش‬ ‫نوشــت ‪« :‬اخرین بار‪ ،‬دو هفته قبل از شــهادتت بود که به‬ ‫عشق دیدنت خودم را از قم به فرودگاه امام خمینی رساندم‬ ‫تا پیش از پروازت به بیــروت دقایقی در کنارت باشــم‪...‬‬ ‫پسرم سیدعلی هم به شوق دیدارت همراه من امده بود‪..‬‬ ‫موقع خداحافظی‪ ،‬سیدعلی با همان لحن کودکانه اش به‬ ‫تو گفت‪ :‬عمو‪ ،‬اگه رفتی روضه الشهداء برای من هم دعا‬ ‫کن! و تو گفتی‪ :‬حتما! با همان لبخنــد زیبایت‪ ..‬حاال که‬ ‫جســم مطهرت در روضه الشــهداء به ارامش ابدی رسیده‬ ‫است‪ ،‬مطمئنم که نزد شهدا و سیدالشهدا ما را یاد میکنی‬ ‫و برای پسرکم دعا میکنی‪ ..‬جهاد عزیز‪ ،‬تولدت مبارک»‪.‬‬ ‫کوچ داعشی ها‬ ‫از تلگرام به سیگنال‬ ‫پــس از بلوکه شــدن کانال های داعشــی توســط‬ ‫تلگرام‪ ،‬این گروهک تروریســتی به ســیگنال کوچ کرد‪.‬‬ ‫تروریست های داعشی بار دیگر با انتشار بیانیه ای در صفحه‬ ‫تلگرامی شان از اعضای خویش خواســتند تا از تلگرام به‬ ‫ســمت نرم افزار ســیگنال کوچ کنند؛ نرم افزاری که طبق‬ ‫ادعای داعشــی ها برای اعضای این گروهک تروریستی‬ ‫امن تر است‪ .‬پیش از این تروریست های داعشی با انتشار‬ ‫بیانیه هایی از اعضای خویش درخواست کرده بودند تا به‬ ‫جای اســتفاده از توییتر و فیس بوک به استفاده از تلگرام‬ ‫روی اورند اما با حذف گســترده صفحاتشان در تلگرام و لو‬ ‫رفتن برخی از اطالعاتش روبه رو شــدند‪ .‬ناگفته نماند که‬ ‫سیگنال یک نرم افزار ازاد و متن باز برای پیام رسانی فوری‬ ‫اســت که در ‪ ios‬و اندروید قابل اجرا اســت‪ .‬این نرم افزار‬ ‫توسط‪ Open Whisper Systems‬ساخته شده است‪.‬‬ ‫طلبه گرام‬ ‫روزنامه کیهان در گزارشــی با تیتر «‪ 16‬نامزد برای هر کرســی‬ ‫افراطیون به قانون تن می دهند؟!» می نویسد‪« :‬به دنبال اعالم نظر‬ ‫هیات های نظارت شورای نگهبان و رد و عدم احراز صالحیت عده ای‬ ‫از نامزدهای انتخابات مجلس شــورای اســامی چنانچه پیش بینی‬ ‫می شــد مدعیان اصالحات که تاکنــون دم از قانون گرایی می زدند‬ ‫جوسازی علیه شورای نگهبان را تشدید کرده و شان نظارتی این شورا‬ ‫را زیر سوال بردند‪ .‬رسانه های زنجیره ای و شخصیت های اصالح طلب‬ ‫در این راستا با حمله به شورای نگهبان تعداد زیاد افراد رد و یا عدم احراز‬ ‫صالحیت شده را مبنایی بر حمله به این نهاد ساخته و عدم تمکین خود از قانون را اثبات کردند‪ .‬حق الناس یعنی جلوگیری‬ ‫از ورود افراد ناصالح‪ .‬سوءاستفاده مدعیان اصالحات با واژه حق الناس که از سوی رهبر معظم انقالب به کار رفته در حالی‬ ‫است که ایشان در سخنرانی های اخیر خود بارها این اصطالح را تبیین کرده و فرموده اند جلوگیری از ورود افراد ناصالح‬ ‫به مجلس و دیگر نهادها یکی از مصادیق حق الناس است‪ .‬رهبر معظم انقالب ‪ 14‬دی ماه سال جاری نیز در جمع ائمه‬ ‫جمعه سراسر کشور اظهار داشتند «اگرچنانچه در این مجلس ‪ -‬حاال چه مجلس خبرگان‪ ،‬چه مجلس شورای اسالمی‪،‬‬ ‫چه در هرجایی که انتخابات هســت‪ -‬ادمی باشد که صالحیت قانونی ورود در اینجا را نداشــته باشد و ما از این اغماض‬ ‫حق‬ ‫حق مردم است‪ ،‬خراب کردن ّ‬ ‫کنیم‪ ،‬صرف نظر کنیم‪ ،‬رعایت نکنیم‪ ،‬د ّقت نکنیم و او وارد بشود‪ ،‬این هم باطل کردن ّ‬ ‫ضد حقّ ال ّناس است‪ ».‬کیهان در ادامه می نویسد‪« :‬اصرار مدعیان اصالحات برای مقابله با شورای‬ ‫مردم است؛ این هم ّ‬ ‫نگهبان و تعریض و هجمه به این نهاد قانونی در حالی است که بررسی تاریخ پرفراز و نشیب انقالب نشان از ان دارد که در‬ ‫طول نزدیک به چهار دهه گذشته شخصیت ها و گروه های زیادی این راه را پیموده اند که با واکنش قاطع امام و رهبر معظم‬ ‫انقالب مواجه شده اند‪ .‬از گردن کلفتی مدعیان اصالحات در مجلس ششم که می خواستند با تحصن و استعفا شورای‬ ‫نگهبان را زیر فشار قرار داده و وارد مجلس هفتم شــوند اگر بگذریم به ابتدای انقالب می رسیم که ابوالحسن بنی صدر‬ ‫رئیس جمهور وقت در مقابل نهادهای قانونی کشور از جمله شورای نگهبان و مجلس شورای اسالمی قرار گرفته بود»‪.‬‬ ‫ان شاءالله پول را می دهیم‬ ‫«روزنامه شــرق» در گفت وگو با وکیــل بابک زنجانــی با عنوان‬ ‫«ان شاءالله پول را می دهیم» می نویسد‪« :‬ببینید روند پرداخت‪ ،‬زمان بر‬ ‫ن دلیل دادگاه بــا تقاضای ما مبنی بر تمدید مهلت‬ ‫خواهد بود و ب ه همی ‬ ‫یک ماهه موافقت کرد‪ .‬جلسه اخیر ما با وکالی شاکیان و قاضی پرونده‬ ‫از این حیث بسیار مهم بود که دادگاه قصد داشت در ارتباط با اتفاقات‬ ‫به وقوع پیوســته در یک ماه اخیر به جمع بندی برسد و درهمین راستا‪،‬‬ ‫موکلم در ابتدای جلسه یک گزارش کامل روزبه روز از کارهایی که برای‬ ‫پرداخت بدهی انجام داده‪ ،‬ارائه کرد‪ .‬زنجانی افزون بر ‪ ٢٠‬روز پیش‪،‬‬ ‫فهرستی مشتمل بر ‪ ١٧‬بانک را ارائه کرد تا بانک مرکزی بررسی و اعالم کند برای تبادالت بانکی و صدور ضمانت نامه‪،‬‬ ‫با کدام یک از بانک های موجود در این فهرســت راحت تر اســت اما تاکنون بانک مرکزی به نامه ‪ ٢٠‬روز پیش موکلم‪،‬‬ ‫پاسخ رسمی ارائه نکرده است‪ .‬البته در ان جلسه‪ ،‬کارشناسان بانک مرکزی به طور شفاهی مدعی شدند که بانک مرکزی‬ ‫نتوانســته صالحیت مالی و اعتباری این بانک ها را احراز کند درحالی که خیلی زودتر از اینها می توانستند این موضوع را‬ ‫اعالم کنند‪ .‬در پاسخ به این اظهارنظر کارشناسان بانک مرکزی‪ ،‬باید گفت به طور قطع در شرایط تحریم‪ ،‬نمی توان توقع‬ ‫داشت بانک های تراز اول و مطرح بین المللی با ما همکاری کنند؛ ضمن اینکه قرار نبود مبلغ ضمانت نامه فقط از سوی یک‬ ‫بانک صادر شود بلکه می شد این مبلغ را بین چند بانک تقسیم و بدهی را پرداخت کرد‪ .‬من پس از اعالم رفع تحریم ها با‬ ‫وکالی خارجی متهم در ترکیه و مالزی و چند کشور دیگر صحبت کردم‪ .‬انها گفتند هنوز برای فعالیت بدون تحریم هیچ‬ ‫اتفاقی رخ نداده است و شرایط مهیا نیست؛ درحالی که وزارت خزانه داری امریکا اعالم کرده باوجود خروج ‪ ۴۰۰‬شرکت‬ ‫و فرد ایرانی از لیست تحریم ها‪ ،‬کماکان ‪ ۲۰۰‬نفر دیگر در لیست سیاه باقی خواهند ماند؛ وکیل بابک زنجانی می گوید‬ ‫تا زمانی که موکلش از لیست تحریم خارج نشود امکان پرداخت بدهی نفت وجود ندارد‪ .‬انچه لسانی اعالم می شود و یا‬ ‫حتی دستورالعملی که صادر می شود تا به مرحله اجرا دراید‪ ،‬زمان می برد‪».‬‬ ‫الله کرم‪ :‬لیبرال ها حذف نیروهای ارزشی را دنبال می کنند‬ ‫رئیس شــورای هماهنگی انصار حزب الله گفته‪« :‬لیبرال ها حذف نیروهای ارزشی را دنبال می کنند‪ ».‬به گزارش‬ ‫روزنامه رسالت از جنوب استان تهران‪ ،‬حسین الله کرم در یادواره سرداران شهید عاشورای پاوه و سالگرد شهیدان رضا‬ ‫مرادی و عباس داورزنی با اشاره به اهداف و توطئه های لیبرال ها از همان روزهای نخستین پیروزی شکوهمند انقالب‬ ‫اســامی ایران اظهار داشــت‪« :‬لیبرال ها در ابتدای پیروزی شکوهمند انقالب اســامی همواره به دنبال از بین بردن‬ ‫انقالب و امام راحل بودند‪ ».‬وی از فتنه اکبر لیبرال ها خبر داد و گفت‪« :‬فتنه اکبر لیبرال ها این است که در حال حاضر‬ ‫به دنبال برگرداندن حالت استکباری و به زاویه کشیدن والیت فقیه هستند‪ ».‬وی افزود‪« :‬انها طی ماه های اخیر توانستند‬ ‫تنش زدایی با امریکا را اجرا کنند و در انتخابات اینده به دنبال تنش زدایی با رژیم صهیونیستی هستند‪ ».‬وی با تاکید بر اینکه‬ ‫لیبرال ها در پنجمین دوره انتخابات مجلس خبرگان رهبری و دهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسالمی به دنبال حذف‬ ‫نیروهای ارزشی هستند‪ ،‬عنوان کرد‪« :‬نیروهای ارزشی نیز باید در انتخابات پیش رو محکم بایستند و برای حذف لیبرال ها‬ ‫تالش کنند‪ ».‬الله کرم گفت‪« :‬در حال حاضر دشمن با هجمه عظیم خارجی و با کمک گرفتن از ترکیه‪ ،‬عربستان‪ ،‬داعش‬ ‫و‪ ...‬به دنبال ایجاد فتنه جدید است و حضور پرشور در انتخابات این فتنه ها را دفع می کند‪».‬‬ ‫مثلث | شماره ‪297‬‬ ‫«مصطفا» نام مجازی طلبه ای اســت که سعی دارد با‬ ‫«طلبه گرام» نماهایی از این زندگــی را به مخاطبان فضای‬ ‫مجازی خود نشان دهد‪ .‬مصطفی اســماعیلی طلبه جوانی‬ ‫استکهبانگاههنریواردفضایمجازیورسانهشدهتاعالوه‬ ‫برتبلیغ‪،‬نگاهمردمبهقشرروحانیراتغییردهد‪.‬طلبه گرامکه‬ ‫به دنبالتغییر نگاه مردم به طالب و در اینتغییر نگاه به دنبال‬ ‫یک تعامل با مخاطبان خود است؛ برای همین انها را هم به‬ ‫قاب بندیوارسالاینقاب هایطلبگیهمتشویقمی کند‪.‬‬ ‫غلط می کنی قانون را قبول نداری‬ ‫خبرنامه‬ ‫درخواست نوه‬ ‫سردار باقرزاده از جهاد مغنیه‬ ‫بررسی رسانه ای هفته‬ ‫‪17‬‬ ‫دو عکس‪ ،‬دو برداشت‬ ‫گفتارها‬ ‫انتشار تصویر تسلیم شدن تفنگداران نیروی دریایی ارتش امریکا بازتاب های‬ ‫زیادی در رسانه ها و محافل بین الملل داشــت‪ .‬نکته مهم این ماجرا این بود که این‬ ‫تصویر در فاصله بسیار کمی با اعالم اجرای برجام منتشــر شد ‪ .‬همزمان در فضای‬ ‫مجازی و رسانه ها تصویر ازادسازی ملوانان انگلیسی توسط محمود احمدی نژاد نیز‬ ‫بازنشر شد‪ .‬مقایسه این دو عکس یکی از مباحث هفته گذشته بود‪.‬‬ ‫چگونههدایت گردورانپسابرجامباشیم؟‬ ‫توقف در زمان حال ممنوع!‬ ‫حنیف غفاری‬ ‫گفتارها‬ ‫‪18‬‬ ‫مثلث | شماره ‪297‬‬ ‫‪1‬‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫سرانجام پس از اجرایی شدن توافق هسته ای میان‬ ‫ایــران و اعضای ‪ ،5+1‬دوران پســابرجام اغاز شــد‪ .‬اغاز‬ ‫دوران پســابرجام مولد برخی امیدواری ها و نگرانی ها در‬ ‫میان تحلیلگــران و رصد گردان ایــن دوران خواهد بود‪.‬‬ ‫امیدواری ها و نگرانی هایی که متاثر و برخاسته از نوع رفتار‬ ‫دستگاه سیاست خارجی ما نســبت به پدیده برجام خواهد‬ ‫بود‪ .‬سوال اصلی اینجاست که چگونه می توان هدایتگر‬ ‫دوران پسابرجام بود؟ ایا در دوران پسابرجام ما باید «تابع»‬ ‫باشیم یا «متغیر»؟ سوال مهم تر اینکه نقش نگاه به اینده‬ ‫در ایــن معادله و برهه زمانی حســاس (که ممکن اســت‬ ‫انتهایی نداشــته باشــد یا انتهایی زودرس داشته باشد) و‬ ‫اسیب های توقف در زمان گذشته و حال در این خصوص‬ ‫چیست؟‬ ‫اینده پژوهی در قبال برجام و توافق هسته ای شکل‬ ‫گرفته بر مبنای ان یک ضرورت غیر قابل انکار محســوب‬ ‫می شــود‪ .‬به طور کلی اینده پژوهی (‪)Futures studies‬‬ ‫شــامل مجموعه تالش هایی اســت که با جســت وجوی‬ ‫منابع‪ ،‬الگوها و عوامل تغییر یا ثبات‪ ،‬به تجســم اینده ای‬ ‫بالقوه و برنامه ریزی بــرای انها می پــردازد‪ .‬اینده پژوهی‬ ‫بازتاب دهنده چگونگی زایش واقعیت «فردا» از دل تغییر‬ ‫و تحوالت «امــروز» اســت‪.‬در اینده پژوهی‪ ،‬مــا با اینده‬ ‫«محتمل»‪ ،‬اینده «ممکن» و اینده «مطلوب» سر و کار‬ ‫خواهیم داشــت و هر یک از انها را با استناد به فاکتورها و‬ ‫مولفه های ثابت و متغیری که امروز با ان مواجه هســتیم‬ ‫خواهیم ســنجید‪ .‬به عبارت بهتر‪ ،‬اینده پژوهی به معنای‬ ‫استفاده از ظرفیت های امروز در جهت ترسیم فرداست ؛‬ ‫فردایی که مواجهه با ان اجتناب ناپذیر است‪.‬‬ ‫در اینده پژوهــی توافــق هســته ای مــا بــا «اینده‬ ‫محتمــل»‪« ،‬اینده ممکــن» و «اینده مطلــوب» مواجه‬ ‫هســتیم‪ .‬در بررســی اینده محتمل‪ ،‬ما با تمامی گزینه ها‬ ‫و احتماالتی مواجه هســتیم که می توانــد در قبال توافق‬ ‫هســته ای رخ دهد‪.‬در این خصوص عدم پایبندی امریکا‬ ‫و دیگر اعضای ‪ 5+1‬نسبت به توافق هسته ای حکم یک‬ ‫«احتمــال» را دارد که باید حول ان مصلحت اندیشــی و‬ ‫دوراندیشی شود‪ .‬در اینده ممکن‪ ،‬ما با احتماالتی مواجه‬ ‫هســتیم که بیش از دیگر گزینه ها امــکان تحقق دارند‪.‬‬ ‫باید این حقیقت را مدنظر قرار داد کــه اگر احتمال بر هم‬ ‫خوردن توافق هسته ای میان ایران و اعضای ‪ 5+1‬در اینده‬ ‫زیاد نباشد‪ ،‬کمتر از امکان تحقق مو به موی کامل توافق‬ ‫گفتارها‬ ‫مثلث | شماره ‪297‬‬ ‫جان کری در ماه های اخیر‬ ‫تالش فراوانی کرده است‬ ‫که سطح مذاکره با ایران را از‬ ‫مساله هسته ای فراتر ببرد‬ ‫یوکیو امانو در ماجرای‬ ‫توافق هسته ای هرگز در نقش‬ ‫رئیس اژانس نبود‪ .‬او کشور‬ ‫هفتم مقابل ایران به شمار می امد‬ ‫گفتارها‬ ‫هســته ای نیســت‪ .‬ماهیت ایاالت متحده امریکا و حتی‬ ‫ تروئیکای اروپایی به گونه ای است که نمی توان نسبت به‬ ‫پیش بینی بازی انها در اینده نگاهی مطلق و قطعی داشت‪.‬‬ ‫سرانجام در بررسی اینده مطلوب‪ ،‬ما با مطلوبیت های‬ ‫خود با استناد به منافع ملی کشورمان مواجه هستیم‪ .‬اینده‬ ‫مطلوب مبتنی بر الگوها‪ ،‬اهداف و مولفه هایی اســت که‬ ‫تحقق انها تصویر درخواستی ما در قبال پدیده هایی مانند‬ ‫توافق هسته ای را کامل می کند‪ .‬یکی دیگر از خطاهایی‬ ‫که باید خود را نســبت به ان مصون نماییم‪ ،‬نشاندن اینده‬ ‫مطلوب به جای حال واقعی و پس زدن اینده های محتمل‬ ‫و ممکــن اســت‪ .‬در این صورت‪ ،‬مــا به جــای واقع بینی‬ ‫دوراندیشانه دچار ایده ال گرایی بازدارنده خواهیم شد‪.‬‬ ‫در اینجا نســبت میان گذشــته‪ ،‬حال و اینده کامال‬ ‫قابل ترسیم اســت‪ .‬در اینده پژوهی دوران پسابرجام باید‬ ‫در تعریف داده های اولیه و متعاقبــا در پردازش داده ها و‬ ‫مولفه ها نهایت دقت ممکن را به خرج دهیم زیرا ترســیم‬ ‫اینده‪ ،‬از دل پردازش اطالعات و داده های فعلی ما صورت‬ ‫می گیرد و اگر این اطالعات برامده از احساس و اغراق یا‬ ‫تفریط و خشــم باشــد‪ ،‬اینده پژوهی ما را با مشکل مواجه‬ ‫می ســازد‪ .‬اتفاقا در این نقطه‪ ،‬نیاز مبرمی نسبت به تمرکز‬ ‫در زمان گذشته و حال خواهیم داشت‪ ،‬اما این تمرکز باید‬ ‫در مجرا و مسیری هدایت شــود که از دل ان اینده شفاف‬ ‫و قابل تصور باشــد‪ .‬در پروســه داده پــردازی اطالعات‬ ‫کلیدی‪ ،‬ما باید روی قــدر متیقن ها تکیــه و تامل کنیم‪.‬‬ ‫قدر متیقن هایی کــه موافقان و مخالفان مطلق و نســبی‬ ‫توافق هسته ای و سند برجام جملگی نسبت به انها اذعان‬ ‫دارند‪.‬این قدر متیقن ها به ترتیب عبارتند از‪ - :‬سند برجام و‬ ‫قطعنامه ‪ ۲۲۳۱‬نقاط قوت و ضعفی دارد و نمی توان از ان‬ ‫به عنوان یک سند مطلقا بد یا مطلقا خوب یاد کرد‪.‬‬ ‫ برخی از مفاد‪ ،‬بندها و تبصره های موجود در ســند‬‫برجام و قطعنامه ‪ ۲۲۳۱‬به لحــاظ حقوقی دارای کژتابی و‬ ‫قابلیت تفسیر است‪.‬‬ ‫ انچه متضمن حفظ توافق هســته ای است‪ ،‬اراده‬‫سیاسی کشورهاست نه ســند توافق‪ .‬به عبارت بهتر‪ ،‬اگر‬ ‫اعضای ‪5+1‬قصد بر هم زدن توافق هســته ای را داشته‬ ‫باشند‪ ،‬سند توافق نمی تواند مسیر انها را در رسیدن به این‬ ‫هدف مسدود نماید‪.‬‬ ‫ طرف های مقابل ما (اعضای ‪ )5+1‬و در راس انها‬‫ایاالت متحده امریکا هیچ یک بازیگرانی قابل اعتماد در‬ ‫این معادله محسوب نمی شــوند‪ .‬این بی اعتمادی خود را‬ ‫در جریان مذاکرات بارها به اثبات رســاند‪ .‬از سوی دیگر‪،‬‬ ‫امریکا نیز نشــان داده که در هر مقطعــی از زمان و جهت‬ ‫پیشبرد اهداف خاص سیاست خارجی خود حتی حاضر به‬ ‫دور زدن شورای امنیت و سازمان ملل متحد و قواعد قطعی‬ ‫ان نیز گردیده است ( مانند انچه بوش در قبال جنگ عراق‬ ‫و بر خالف نظر شورای امنیت صورت داد)‪.‬‬ ‫ ســازمان ناظر بــر توافق هســته ای یعنــی اژانس‬‫بین المللی انرژی اتمی نیز به عنوان ناظری قابل اعتماد و‬ ‫مطمئن در این معادله حضور ندارد‪ .‬یوکیو امانو‪ ،‬مدیرکل‬ ‫اژانــس بین المللی انرژی اتمی و به طــور کلی هر مدیری‬ ‫که در راس این ســازمان قرار گیرد‪ ،‬نسبت به جریان های‬ ‫البی گر قوی در شــورای حکام که متاثر از قدرت امریکا و‬ ‫متحدان غربی ان هستند تعهداتی دارد که ملزم به اجرای‬ ‫انهاست‪ .‬این تعهدات نانوشته خود را در خروجی رفتاری‪،‬‬ ‫گفتاری و حقوقی اســناد و گزارش های اژانس و مقامات‬ ‫ان نشان می دهد‪.‬‬ ‫نکته بســیار مهم اینکه توافق هسته ای یک متغیر‬ ‫مســتقل و محتوم نیســت و بالعکس‪ ،‬متغیری وابســته‬ ‫به تحوالت و وقایع جــاری در نظام بین الملل اســت‪ .‬از‬ ‫ســوی دیگر‪ ،‬این توافق به لحاظ ماهوی شناور و لغزنده‬ ‫است‪ .‬خصلت لغزندگی توافق هسته ای به این معناست‬ ‫که نمی توان ان را به عنوان پدیــده ای مطلق و غیر قابل‬ ‫تغییر در نظــام بین الملل مــورد شناســایی و تحلیل قرار‬ ‫داد‪ .‬باید این بــاور را در اذهــان تقویت کــرد که توافق‬ ‫هســته ای می تواند با ســوء رفتار یکی از بازیگران ‪5+1‬‬ ‫تغییر یابد و بــه نقطه صفر یا حتی قبــل از ان باز گردد‪ .‬از‬ ‫ســوی دیگر‪ ،‬جمهوری اســامی مســئول کنش و رفتار‬ ‫اعضای ‪ 5+1‬در ایــن معادله پیچیده نیســت و صرفا در‬ ‫مسند و مقام واکنش دهی نسبت به رفتارهای طرف مقابل‬ ‫بر خواهد امد‪.‬‬ ‫در چنین شــرایطی ســند برجام نــه به تنهایــی نماد‬ ‫پیروزی و نه شکســت ما در عرصه بین المللی اســت‪ .‬این‬ ‫نوع مواجهه و رفتار ما نسبت به برجام است که تعیین کننده‬ ‫پیروزی یا شکســت ما در این معادله خواهد بود‪.‬از این رو‬ ‫برجام می توانــد در اینده به نماد پیروزی یــا خدای ناکرده‬ ‫نماد شکســت ما در معادالت سیاست خارجی و اقتصادی‬ ‫کشور تبدیل شــود‪ .‬نگاه واقع بینانه و اینده نگری محاسبه‬ ‫شده ما نسبت به برجام و امادگی ما برای مواجهه با تمامی‬ ‫ احتماالت از جمله کارشکنی طرف مقابل و ابطال یا نقض‬ ‫برجام توســط امریکا‪ ،‬رمز پیروزی مــا در این بازی خواهد‬ ‫بود‪.‬از سوی دیگر‪ ،‬نگاه احساســی و مقطعی ما نسبت به‬ ‫پدیده توافق هسته ای و غافل شــدن از رصد هوشمندانه‬ ‫رفتار دشــمن منجر به افزایش ضریب اسیب پذیری ما در‬ ‫این معادله خواهد شد‪.‬‬ ‫مطابق انچه ذکر شــد‪ ،‬اگر ما توافق نهایی احتمالی‬ ‫میان ایران و اعضــای ‪5+1‬را به عنــوان واقعه ای قطعی‬ ‫و غیر قابل تغییر در سیاســت خارجی‪ ،‬اقتصاد و سیاســت‬ ‫داخلی خود محســوب کنیم‪ ،‬با هرگونه تغییری در راهبرد‪،‬‬ ‫رفتار و حتی گفتار طرف مقابل دچار اشفتگی خواهیم شد‪.‬‬ ‫در چنین معادله ای ضریب اسیب پذیری ما در برابر امریکا‬ ‫و حتی دیگــر اعضای ‪ ،5+1‬که به صــورت بالقوه توان بر‬ ‫هم زدن توافق نهایی را دارند‪ ،‬افزایش خواهد یافت‪ .‬این‬ ‫دقت باید در حوزه سیاســت خارجی ما بیشتر خود را هویدا‬ ‫ســازد‪ .‬در حوزه راهبرد پردازی‪ ،‬تنها نقاطی می تواند حکم‬ ‫نقطه ثقل راهبردی ما را داشته باشــند که غیر قابل تغییر‬ ‫و بسیار محکم باشــند‪ .‬اگرچه توافق هسته ای با اعضای‬ ‫ ‪5+1‬می توانــد یــک نقطه عطــف تاکتیکی در سیاســت‬ ‫خارجی ما باشــد‪ ،‬اما یاد کــردن از ان به عنوان یک نقطه ‬ ‫گذار راهبردی خطایی سخت و جبران ناپذیر خواهد بود‪.‬‬ ‫در حوزه اقتصاد و سیاست داخلی نیز مالحظاتی در‬ ‫خصوص برجام (با توجه به رویکرد اینده پژوهی) وجود دارد‬ ‫که باید نسبت به ان توجه داشته باشیم‪.‬‬ ‫در حوزه اقتصاد و سیاست داخلی نیز باید این احتمال‬ ‫را در نظر داشت که توافق هسته ای ایران و اعضای ‪5+1‬‬ ‫قابلیت ابطال و نقــض دارد‪ .‬تکیه بر اصــل ابطال پذیری‬ ‫یا نقض توافق صــورت گرفته به ما امــکان خواهد داد تا‬ ‫ان را مبنایی برای ایجاد ســاختارهای جدید قرار ندهیم‪.‬‬ ‫این توافق می تواند حکم ســیمانی خوب یــا نمایی زیبا را‬ ‫برای ساختار اقتصادی ما داشته باشد اما نمی تواند حکم‬ ‫فوندانسیون و شــالوده یک ســاختار جدید را ایفا کند! در‬ ‫حوزه سیاســت داخلی ما نیز دقیقا همین گونه است‪ .‬اگر‬ ‫توافق هسته ای میان ایران و اعضای ‪ 5+1‬به نماد وحدت‬ ‫و پیوستگی ‪۱۲‬ساله ملت ایران در جهت استیفای حقوق‬ ‫حقه هسته ای ما مورد شناسایی و تفسیر قرار گیرد‪ ،‬در ان‬ ‫صورت ملت ایران و جناح های سیاســی کشور در صورت‬ ‫نقض توافق هسته ای از سوی طرف مقابل نیز جملگی در‬ ‫یک جبهه قرار خواهند گرفت‪.‬‬ ‫اما در صورت مصادره به مطلوب توافق هســته ای‬ ‫به ســود یا ضرر جناحی خاص و عدم اتخاذ رویکردی ملی‬ ‫نسبت به توافق هسته ای‪ ،‬نقض احتمالی توافق هسته ای‬ ‫مولد انارشی و ســردرگمی در بخش هایی از جامعه خواهد‬ ‫بود‪ .‬فرامــوش نکنیم که ایــن توافق محصول ســال ها‬ ‫مجاهدت ملت ایران‪ ،‬دانشــمندان هســته ای‪ ،‬شهدای‬ ‫هســته ای‪ ،‬تیم های مختلف مذاکره کننــده در طول ‪۱۲‬‬ ‫ســال و در نهایت تیم مذاکره کننــده زحمتکش و انقالبی‬ ‫موجود بوده است‪ .‬بدیهی اســت که در اینجا باید مراقب‬ ‫سوءاستفاده های سیاسی و جناحی از توافق موجود بود‪.‬‬ ‫انچــه مســلم اســت اینکــه بایــد در اینده پژوهــی‬ ‫شــرایط کشــور پس از اجرایی شــدن توافق هسته ای‪،‬‬ ‫نگاه محتاطانــه و گارد بســته ای را در حوزه های مختلف‬ ‫اقتصادی‪ ،‬سیاســی و راهبردی خود مبنا قرار دهیم‪ .‬این‬ ‫نکته مهم قابل تاکید است که برد یا باخت ما در این معادله‬ ‫را نوع مواجهه ما با توافق هسته ای تعیین خواهد کرد نه‬ ‫صورت توافق هســته ای‪ .‬نگاه فرصت محور‪ ،‬تاکتیکی‪،‬‬ ‫غیر قطعی و محتاطانه نســبت به توافق هسته ای برای ما‬ ‫اثار و تبعات مطلوبی خواهد داشــت اما نگاه احساســی‪،‬‬ ‫اغراق امیز‪ ،‬غیر محتاطانه و قطعی نسبت به پدیده صورت‬ ‫گرفته مولــد بحران های زیــادی برای مــا در حوزه های‬ ‫مختلف خواهد بود‪.‬‬ ‫در نهایــت اینکه توقــف در زمان حال و گذشــته در‬ ‫خصوص برجام ممنوع است‪ .‬در اینجا باید گذشته و حال‬ ‫را در استخدام اینده در اورد‪ .‬بدیهی است که در این معادله‬ ‫باید اینده را به خوبی رصد کــرد و خود را در برابر احتماالت‬ ‫موجود امــاده ســازیم‪ .‬این امادگــی در ســایه اعتماد به‬ ‫طرف مقابــل‪ ،‬اعتماد به اژانس یا قطعی دانســتن ســند‬ ‫برجام امکان پذیر نیســت‪ .‬باید این حقیقت را پذیرفت که‬ ‫حتی در این معادله رفتار یک سیاســتمدار افراطی (مانند‬ ‫رئیس جمهور احتمالی بعدی امریکا) می تواند معادله را به‬ ‫نقطه صفر یا حتی قبل از ان بازگرداند‪.‬‬ ‫‪19‬‬ ‫داعش محصول توافق‬ ‫مشترک صهیونیست ها‪،‬‬ ‫امریکایی ها و وهابیت است‬ ‫پازل شکست ریاض و تل اویو کامل می شود‬ ‫توافق هسته ای ارزوی صهیونیست ها و وهابیت را به باد داد‬ ‫محمد قادری‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫گفتارها‬ ‫‪20‬‬ ‫مثلث | شماره ‪297‬‬ ‫‪2‬‬ ‫مقامات ال سعود همراه و همگام با رژیم صهیونیستی‬ ‫بازی دوجانبه و گسترده ای را در خصوص تاثیرگذاری منفی‬ ‫و معکوس در روند برگزاری مذاکرات هسته ای میان ایران‬ ‫و اعضای ‪ 5+1‬صورت دادنــد‪ .‬این بــازی دارای دو جنبه‬ ‫اقتصادی و روانی بوده است‪ .‬بازی نامتوازنی که در نهایت‬ ‫ثمره ای جز شکست برای ریاض و تل اویو نداشته است‪.‬‬ ‫ریاض در طــول مذاکرات هســته ای بارها در صدد‬ ‫شکســت مذاکرات بر امد‪ .‬البی های ســعودی در اروپا و‬ ‫ایاالت متحده امریکا همگام با البی ایپک در این خصوص‬ ‫فعالیت گسترده ای را برای تاثیرگذاری روی افکار عمومی‬ ‫امریکا و غــرب در تقابل بــا مذاکرات هســته ای با ایران‬ ‫صورت دادند‪ .‬این بازی تبلیغاتی ریاض خود را در نوع رفتار‬ ‫برخی سناتورها و نمایندگان کنگره نیز نشان داد‪ .‬به عبارت‬ ‫بهتر‪ ،‬این تنها ایپک نبود که در خصوص جذب سناتورهای‬ ‫مخالف توافق هسته ای با ایران فعالیت می کرد و در کنار‬ ‫ان البی های ســعودی در امریکا نهایت تالش خود را در‬ ‫مسیر به نتیجه نرسیدن مذاکرات هسته ای به کار بردند‪.‬‬ ‫در جریان برگزاری مذاکرات هســته ای اذرماه سال‬ ‫گذشته تالش ال ســعود در جهت ممانعت از نتیجه بخش‬ ‫بودن مذاکرات به نقطه اوج خود رسید‪ .‬سعود الفیصل‪ ،‬وزیر‬ ‫امور خارجه سابق عربستان ســعودی در جریان مذاکرات‬ ‫هسته ای اذرماه سال گذشته در وین‪ ،‬در حالی که به شدت‬ ‫بیمار بود‪ ،‬بــا هواپیمای اختصاصی خود را به وین رســاند‬ ‫و با جان کری وزیــر امور خارجه ایاالت متحــده امریکا در‬ ‫فرودگاه این شــهر دیدار کرد‪ .‬ثمره ان دیــدار تاخیر در به‬ ‫ثمر رسیدن مذاکرات هســته ای و توافق اولیه طرفین بر‬ ‫سر چارچوب ها بود‪.‬‬ ‫در ان دور از مذاکرات‪ ،‬بنا به درخواســت کاخ سفید‬ ‫مذاکــرات برای هفــت ماه دیگر تمدید شــد‪ .‬پــس از ان‬ ‫عربســتان ســعودی با ایجاد بحران در بازار نفت و کاهش‬ ‫قیمت نفت سعی کرد اثار مخربی را روی اقتصاد کشورهای‬ ‫روســیه و ایران تحمیل کند‪ .‬تالشــی که هدف نهایی ان‬ ‫اشفتگی در اقتصاد و سیاست خارجی کشورهای مذکور و‬ ‫جلوگیری از نتیجه بخش بودن نهایی مذاکرات هسته ای‬ ‫بود‪ .‬با این حــال در نهایت تالش ال ســعود نتیجه نداد و‬ ‫مذاکرات هسته ای در تیرماه امسال و در پایتخت اتریش‬ ‫به نتیجه رسید‪.‬‬ ‫پس از جمع بندی مشــترک مذاکرات هســته ای در‬ ‫وین‪ ،‬عربستان سعودی همگام با ال سعود در تالش برای‬ ‫عدم تصویب جمع بندی مشــترک مذاکرات هســته ای و‬ ‫سند برجام در مجلس نمایندگان و سنای امریکا بر امد‪ .‬در‬ ‫این خصوص بازی هماهنگی میان دستگاه های امنیتی و‬ ‫سیاسی ریاض و تل اویو شــکل گرفت‪ .‬بنیامین نتانیاهو و‬ ‫ملک سلمان پادشاه عربستان سعودی هر دو در این مجال‬ ‫یک هدف را دنبــال می کردند‪ .‬این هدف گــذاری نیز در‬ ‫نهایت پس از استفاده سنا ا ز ترفند فیلی باستر و جذب ارای‬ ‫‪ 42‬سناتور امریکایی به سود برجام ناکام ماند‪.‬‬ ‫پس از ان عربســتان ســعودی بــار دیگــر در صدد‬ ‫ناارام ســازی جو ایجاد شــده از طریق تنش زایــی را ایران‬ ‫بر امده است‪ .‬بخشی از این تنش زایی خود را در بازار نفت‬ ‫نشان داده است‪.‬‬ ‫چنانچــه اخیــرا رئیــس مجلس شــورای اســامی‬ ‫کشورمان نیز اشاره کرده عربستان سعودی در صدد برامده‬ ‫ تا با کاهــش قیمت نفت اوپــک مانع از تحقــق اثار مثبت‬ ‫اقتصادی برجام برای کشورمان شود‪ .‬تالشی که برای ان‬ ‫تاریخ مصرف معینی وجود دارد و نمی تواند استمرار داشته‬ ‫باشد زیرا عربستان سعودی خود نیز با کاهش شدید بودجه‬ ‫عمومی کشــورش در ســال جدید میالدی رو به روست و‬ ‫جنگ یمن و شکست در این جنگ فرسایشی بر هزینه های‬ ‫ال سعود در این مجال به شدت افزوده است‪.‬‬ ‫همچنین اعــدام روحانــی مجاهد و رهبر شــیعیان‬ ‫عربستان ســعودی شــهید شــیخ نمر در اســتانه اجرایی‬ ‫شدن برجام نیز با هدف ایجاد تنش با ایران صورت گرفته‬ ‫است‪ .‬هم اکنون عربستان سعودی در کنار رویکرد مخرب‬ ‫اقتصادی خود (که به ضرر این کشــور نیز اســت) جنگ‬ ‫روانی با تهــران را نیز در دســتورکار قرار داده اســت‪ .‬این‬ ‫در حالی اســت که در بار اشفته ال ســعود هر روز که سپری‬ ‫می شود‪ ،‬هزینه تصاعدی بیشتری بابت ماجراجویی خود در‬ ‫این بازی محکوم به شکست پرداخت خواهد کرد‪ .‬بدیهی‬ ‫است که عربســتان ســعودی نیز مانند رژیم صهیونیستی‬ ‫بازنده مطلق تقابل با ایران قدرتمنــد خواهد بود‪ .‬حقیقتی‬ ‫که اکثر تحلیلگــران مســائل بین الملــل روی ان صحه‬ ‫گذاشته اند‪ .‬عالوه بر عربستان سعودی‪ ،‬نتانیاهو نیز این‬ ‫روزها به عنوان بازنده بزرگ برجام احساس تحقیر می کند‪.‬‬ ‫رژیم صهیونیســتی تالش های خــود بــرای جلوگیری از‬ ‫اجرایی شدن برجام را بر باد رفته می بیند‪ .‬بنیامین نتانیاهو‬ ‫نخست وزیر رژیم اشــغالگر قدس که این روزها به عنوان‬ ‫بازنده بزرگ اجرایی شــدن برجــام مورد شناســایی نظام‬ ‫بین الملل قرار گرفتــه و بیش از پیش بــر ضریب انزوای‬ ‫وی افزوده شده است‪ ،‬در بیانیه ای توهم الود که نشان از‬ ‫نارضایتی و خشم شــدید وی از اجرایی شدن برجام است‬ ‫اعالم کرده است‪ « :‬اسرائیل اجرای این توافقنامه را زیر‬ ‫نظر خواهد داشــت‪ .‬ایران حتی بعد از امضای توافقنامه‬ ‫هســته ای جاه طلبی های خود را برای دستیابی به سالح‬ ‫هســته ای کنار نگذاشته اســت و به تالش برای بی ثبات‬ ‫کردن خاورمیانه و گسترش ترور در جهان با نقض تعهدات‬ ‫بین المللی خود ادامــه می دهد‪ .‬قدرت هــای جهان باید‬ ‫فعالیت در تاسیسات هســته ای و دیگر سایت های ایران‬ ‫را از نزدیک زیر نظر داشــته باشــند تا این کشور به تالش‬ ‫مخفیانه برای ساخت سالح هسته ای ادامه ندهد‪».‬‬ ‫پس از شکســت البی های عربی و صهیونیستی در‬ ‫جلوگیری از به ثمر رسیدن برجام‪ ،‬انها در صدد یارگیری در‬ ‫سنای امریکا جهت عدم تصویب توافق هسته ای بر امدند‬ ‫و جمع بندی مشترک مذاکرات هســته ای در تیرماه سال‬ ‫‪ 1394‬بدترین خبر ممکن برای نتانیاهو و همراهانش بود‪.‬‬ ‫پس از ان بود که تل اویو در صدد جذب ارای سناتورهای‬ ‫دموکــرات و جمهوریخواه جهــت جلوگیــری از تصویب‬ ‫نهایی ان بر امد اما در دستیابی به این هدف خود نیز ناکام‬ ‫ماند‪ .‬هم اکنون‪ ،‬اعالم اجرایی شدن برجام با قرائت بیانیه‬ ‫مشترک اقای ظریف وزیر امور خارجه کشورمان و فدریکا‬ ‫موگرینی مسئول سیاســت خارجی اتحادیه اروپا به مثابه‬ ‫نقش بر اب شــدن ارزوهای نتانیاهو برای جلوگیری از به‬ ‫فعلیت رســیدن توافق هســته ای میان ایــران و اعضای‬ ‫‪ 5+1‬بود‪.‬‬ ‫وزیر جنجالی دست بردار نیست‬ ‫گفتارها‬ ‫فابیوس؛ پیام اور تحریم های جدید اروپا‬ ‫محمد علیزاده‬ ‫دانشجوی دکترای روابط بین الملل‬ ‫‪3‬‬ ‫مثلث | شماره ‪297‬‬ ‫و تروریســتی در منطقــه نقش صریحــی در ایجاد رعب و‬ ‫وحشــت و خشــونت در منطقه ایفا کرده اســت‪ .‬هر ساله‬ ‫بر میزان صادرات ســاح فرانســه به منطقــه به صورت‬ ‫تصاعدی افزوده می شود‪.‬‬ ‫اخیرا فابیوس از تحریم های جدید ســخن به میان‬ ‫اورده اســت‪ .‬وزیر امور خارجه فرانســه همگام با مقامات‬ ‫امریکایی در صدد وضــع تحریم های بیشــتر علیه ایران‬ ‫گفتارها‬ ‫تــاش وزیــر امــور خارجــه فرانســه بــرای وضع‬ ‫تحریم های موشــکی علیه ایران از یک ســو و اســتقبال‬ ‫محتاطانــه وی در خصوص اجرای برجام‪ ،‬نشــان دهنده‬ ‫استمرار مواضع خصمانه لوران فابیوس نسبت به جمهوری‬ ‫اسالمی ایران است‪.‬‬ ‫مواضــع خصمانه ای کــه الزم اســت بــه صورتــی‬ ‫دقیق تری از سوی دســتگاه سیاســت خارجی کشورمان‬ ‫رصد شود‪« .‬لوران فابیوس» اخیرا مدعی شد که فرانسه‬ ‫از اغاز اجــرای برجام اســتقبال می کند امــا در عین حال‬ ‫عنوان داشت که پاریس با دقت اقدامات ایران را در مورد‬ ‫اجرای برجام زیر نظر خواهد داشــت! وزیر خارجه فرانسه‬ ‫ی مهم در راستای تالش های‬ ‫در ادامه اجرای برجام را گام ‬ ‫بین المللی برای کنترل اشــاعه هســته ای عنــوان کرد‪.‬‬ ‫همچنیــن فابیوس نقش فرانســه را در به نتیجه رســیدن‬ ‫مذاکرات هسته ای و اجرای برجام مهم دانست‪.‬‬ ‫این ادعای فابیــوس در حالی صــورت می گیرد که‬ ‫وزیر امور خارجه فرانســه در سلســله مذاکرت هســته ای‬ ‫صورت گرفته میان ایران و اعضای ‪ 5+1‬نقش بازدارنده ای‬ ‫ایفا کرده است‪ .‬به طور کلی نام‬ ‫لــوران فابیوس برای کســانی‬ ‫که مذاکرات هسته ای ایران و‬ ‫اعضای ‪ 5+1‬را رصــد می کنند‬ ‫نامی اشناســت‪ .‬فابیوس پس‬ ‫از راهیابــی فرانســوا اوالنــد و‬ ‫سوسیالیســت های پاریــس به‬ ‫کاخ الیزه‪ ،‬ســکاندار دســتگاه‬ ‫سیاســت خارجی فرانســه شد‪.‬‬ ‫او متولد ســال ‪ 1946‬میالدی‬ ‫در فرانسه است‪ .‬این دیپلمات‬ ‫یهــود ی زاده ‪ 68‬ســاله‪ ،‬از‬ ‫اصلی ترین طرفــداران تل اویو‬ ‫در نظــام بین الملل محســوب‬ ‫می شــود‪ .‬وی همچنیــن از‬ ‫اصلی تریــن اید ه پــردازان و‬ ‫مجریــان افزایــش مبــاالت‬ ‫تسلیحاتی پاریس و کشورهای‬ ‫عربــی حــوزه خلیــج فــارس‬ ‫محسوب می شود‪.‬‬ ‫رویکرد فابیــوس در نظام‬ ‫بین الملل نئورئالیستی و اغشته‬ ‫به نوعی نومحافظه کاری است‪.‬‬ ‫از ایــن رو برخــی شــخصیت‬ ‫سیاسی فابیوس را با شخصیت‬ ‫نیکوال سارکوزی رئیس جمهور‬ ‫سابق فرانسه مقایسه می کنند‪.‬‬ ‫در سال ‪ 1392‬و در جریان‬ ‫مذاکرات جمهوری اســامی ایران و اعضای ‪ 5+1‬جهت‬ ‫انعقــاد توافقنامه موقت ژنــو‪ ،‬لوران فابیوس بــه ناگهان‬ ‫در کســوت سیاســتمداری جنجالی مورد شناسایی نظام‬ ‫بین الملل قرار گرفت‪.‬‬ ‫فابیوس بــه بهانه هایی واهی ماننــد «لزوم تعطیلی‬ ‫کامل نیروگاه اراک» و «عدم مشــخص بــودن دورنمای‬ ‫توافقنامه ژنو»‪ ،‬یکبــاره با وجود حضور همــه وزرای امور‬ ‫خارجه اعضای ‪ 5+1‬پازل های بازی را بــر هم زد و مانع از‬ ‫امضای توافق شــد‪ .‬این اقدام فابیوس و دولت فرانســوا‬ ‫اوالند مورد استقبال شــدید بنیامین نتانیاهو نخست وزیر‬ ‫رژیم صهیونیســتی و اویگدور لیبرمن‪ ،‬وزیــر امور خارجه‬ ‫وی قرار گرفــت‪ .‬همچنین البی صهیونیســتی ایپک نیز‬ ‫از فابیوس به عنــوان موثر ترین فــرد در عرصه مذاکرات‬ ‫هسته ای با ایران نام برد!‬ ‫نکته دیگر اینکه لوران فابیوس در جریان مذاکرات‬ ‫هســته ای به عنوان مهــره صهیونیســت ها و البی ایپک‬ ‫وارد عمل شــد‪ .‬چنانچه ســناتورهای امریکایــی اذعان‬ ‫می کردند‪ ،‬بعضا حســاب انها روی فابیوس بیشتر از جان‬ ‫کری بوده است‪.‬‬ ‫در چنین شــرایطی ادعــای فابیوس مبنــی بر نقش‬ ‫سازنده این کشور در مذاکرات هسته ای جای بسی سوال‬ ‫دارد‪ .‬از سوی دیگر‪ ،‬فرانسه به عنوان یکی از اصلی ترین‬ ‫مولدین ترور و بحران در منطقه و جهان از رصد دقیق رفتار‬ ‫ایران سخن به میان می اورد! این ســخنان از سوی وزیر‬ ‫امور خارجه کشــوری مطرح می شود که یکی از نمادهای‬ ‫ترور و خشــونت در نظام بین الملل محســوب می شــود‪.‬‬ ‫فرانسه طی ســال های اخیر به عنوان یکی از اصلی ترین‬ ‫تا مین کنندگان غیر مستقیم سالح برای گروه های تکفیری‬ ‫برامده اســت‪ .‬این خیز فابیوس به عنوان نخســتین مقا م‬ ‫اروپایی که از بررسی تحریم های موشکی علیه ایران خبر‬ ‫داده است‪ ،‬نشان دهنده استمرار رویکرد خصمانه پاریس‬ ‫نسبت به تهران است‪ .‬موضوعی که باید از سوی دستگاه‬ ‫دیپلماسی ما به خوبی مورد رصد و تحلیل قرار گیرد‪ .‬نتیجه‬ ‫این رصد هوشمندانه می تواند اتخاذ تصمیم های متقابل‬ ‫در مقابل پاریس باشد‪.‬‬ ‫اخیرا «لــوران فابیوس» وزیــر خارجه فرانســه در‬ ‫گفت وگو با «اسکای نیوز» تاکید کرده است که اتحادیه‬ ‫اروپا هفته اینده امــکان اعمال تحریم هــای جدید علیه‬ ‫ایران را بررسی خواهد کرد‪ .‬این اقدام در پاسخ به ازمایش‬ ‫اخیر موشک های بالستیک از سوی ایران صورت خواهد‬ ‫گرفت‪ .‬ایران دو ماه قبل موشک بالستیک میان برد عماد‬ ‫را با موفقیت تست کرد‪.‬‬ ‫اخیرا واشــنگتن به همیــن بهانه ‪ 11‬فرد و شــرکت‬ ‫جدید را در فهرســت تحریم هــای خود قــرار داد‪ .‬امریکا‬ ‫و کشــورهای غربی می گویند تســت این موشــک نقض‬ ‫قطعنامه ‪ 1929‬شــورای امنیت ســازمان ملل بوده است‪.‬‬ ‫فابیوس هم اکنون با ردیگر در کســوت یکی از پیشتازان‬ ‫تحریم وارد عمل شده است‪.‬‬ ‫نکته نهایی اینکه بســیاری از تحلیلگــران معتقدند‬ ‫فابیوس بــا همه این موارد ســعی دارد‬ ‫بازی دوگانه ای را در برهه فعلی صورت‬ ‫دهد‪ .‬او از یک ســو ســعی دارد خود را‬ ‫نســبت به ارتباط با ایران مشتاق جلوه‬ ‫دهد و از ســوی دیگر‪ ،‬گارد بسته خود‬ ‫را در مقابــل کشــورمان حفــظ کنــد‪.‬‬ ‫این دوگانگی پاســخ مناســبی از سوی‬ ‫دستگاه دیپلماسی ما می طلبد‪.‬‬ ‫ضمن اینکه بر هیچ کس پوشیده‬ ‫نیست که رویکرد اصلی فابیوس نسبت‬ ‫به تهران رویکردی خصمانه است‪ .‬به‬ ‫نظر می رســد حقایق جاری در سیاست‬ ‫خارجی فرانسه‪ ،‬شــرایط پیچیده نظام‬ ‫بین الملل‪ ،‬کاهــش محبوبیت داخلی‬ ‫اوالند و حزب سوسیالیست‪ ،‬نارضایتی‬ ‫کمپانی هــا و شــرکت های اقتصادی‬ ‫و صنعتی از ســنگ اندازی فرانســه در‬ ‫مذاکرات و فــارغ از همه ایــن موارد‪،‬‬ ‫اقناع افکار عمومی جهان در خصوص‬ ‫منطقی بــودن درخواســت ها و حقوق‬ ‫مطروحه جمهوری اســامی ایران در‬ ‫مذاکرات هســته ای ســبب شده است‬ ‫تا لوران فابیوس نتواند مانند گذشــته‬ ‫در کسوت یک تخریب گر ظاهر شود‪.‬‬ ‫مســاله ای که بســیاری از تحلیلگران‬ ‫فرانسوی نیز نسبت به ان اذعان دارند‪.‬‬ ‫با این حال ایــن رویکرد ظاهری‬ ‫نمی تواند مانع از دیــدن تصویر واقعی‬ ‫فابیوس و رصد ان توســط کشــورمان شــود‪ .‬فابیوس با‬ ‫اظهارات اخیر خود در خصــوص وضع تحریم های جدید‬ ‫علیه ایران نشــان داده اســت که بازی وی در هماهنگی‬ ‫کامل بــا البی هــای صهیونیســتی و امریکایــی صورت‬ ‫می گیرد‪ .‬از این رو هرگونه نگاه خوشبینانه نسبت به فرانسه‬ ‫و وزیــر امور خارجــه این کشــور در قبال ایــران توجیهی‬ ‫عقالنی ندارد‪.‬‬ ‫‪21‬‬ ‫گفتارها‬ ‫پیام به ریاض و‬ ‫واشنگتن‬ ‫تصویر تسلیم شدن امریکایی ها‬ ‫بسیار با اهمیت بود‬ ‫محمدحسن اصفری‬ ‫گفتارها‬ ‫‪22‬‬ ‫مثلث | شماره ‪297‬‬ ‫‪1‬‬ ‫عضو کمیسیون امنیت‬ ‫ملی و سیاست خارجی‬ ‫تصویری از ملوانان امریکایی در رســانه های کشور‬ ‫منتشر شد که انها دست هایشــان را روی سرگذاشته بودند‬ ‫و تسلیم نیروهای سپاه پاسداران انقالب اسالمی شدند‪.‬‬ ‫وقتی من این عکس را دیدم ارزیابی ام ان بود که این عکس‬ ‫حاوی پیام روشــنی به منطقه و جهان بــود‪ .‬البته از ازادی‬ ‫ملوانان امریکایی گالیه مندم‪ ،‬معتقدم چون انها به اب های‬ ‫جمهوری اسالمی ایران تجاوز کرده بودند باید برای ثبت در‬ ‫تاریخ محاکمه می شدند تا همواره در اذهان افکار عمومی‬ ‫جهان باقــی بماند که ملوانــان امریکایی بــه لحاظ عرف‬ ‫بین الملل متجاوز محسوب می شدند و تاوان این کار را نیز‬ ‫باید می پرداختند و اگر قرار بــه صدور حکم ازادی ملوانان‬ ‫امریکایی بود این کار براساس رافت اسالمی انجام می شد‪.‬‬ ‫وقتــی همگان عکس زانــو زدن ملوانــان امریکایی‬ ‫مقابل نیروهای مقتدر سپاه پاســداران انقالب اسالمی را‬ ‫دیدند متوجه شــدند که این قدر که می گویند امریکایی ها‬ ‫مانور می دهند و نیروهای قدر و جنگنده و شجاعی هستند‪،‬‬ ‫این طور هم نیست و انها فقط اسم هایی مانند موش صحرا‪،‬‬ ‫عقاب ســیاه و قورباغه های تکاور را یدک می کشــند‪ .‬در‬ ‫واقع این القاب فقط یک ژســت نظامی است وگرنه از نظر‬ ‫توانمندی نظامــی نه تنها دارای توانمندی نیســتند‪ ،‬بلکه‬ ‫باربرهای نظامی خوبی هستند‪.‬‬ ‫این عکس به خوبی نشان داد که نظامیان امریکایی‬ ‫ان توانایی الزم را برای جنگیدن مقابــل نیروهای ایثارگر‬ ‫و جان بر کف و شــجاع و مقتدر جمهوری اســامی ایران‬ ‫ندارند و به رغم اینکه ناوهای جنگنده‪ ،‬هواپیماهای اپاچی‬ ‫و خیلی از تجهیزات نظامی امریکایی در کنار انها بودند اما‬ ‫نظامیــان امریکایی جرات عکس العمــل مقابل نیروهای‬ ‫مقتدر جمهوری اسالمی ایران را نداشتند‪ .‬این از توانمندی‬ ‫جمهوری اسالمی ایران در عرصه نظامی حکایت می کند‪.‬‬ ‫البته این موضوع یک پیام هم برای بعضی کشورهای‬ ‫منطقه به ویژه عربستان سعودی دارد که این قدر رجزخوانی‬ ‫نکند‪ .‬بعضی از مســئوالن نادان ســعودی صحبت از این‬ ‫می کنند کــه امریکایی هــا در عملیات نظامــی از ریاض‬ ‫پشــتیبانی خواهند کرد‪ ،‬حاال ببینند ایــن همان امریکایی‬ ‫است که خود را پشت او پنهان می کنند و می گویند از یک‬ ‫حامی قوی نظامی برخوردارند‪.‬‬ ‫عربســتان ســعودی هر چند بی عقل تر از ان بود که‬ ‫واقعیت های صحنــه را درک کند و متوجه شــود که امروز‬ ‫کشــوری یارای مقابله با جمهوری اســامی ایران را ندارد‬ ‫ولی امروز فهمید‪ ،‬این ایران توانمند در عرصه نظامی دیگر‬ ‫قابل قیاس با گذشته نیست‪ .‬جالب است عربستان سعودی‬ ‫تا قبل از دستگیری ملوانان نظامی ارتش امریکا به دست‬ ‫سپاه پاسداران خیلی رجزخوانی می کرد و به بهانه اتفاقی‬ ‫که برای سفارتش در تهران افتاد ســعی در تحریک سایر‬ ‫کشورها و تشدید مواضع ضد ایرانی داشت امابعد از دیدن‬ ‫این عکس ها دیگر از حرارت افتاد‪ .‬البته عربستان فهمید‬ ‫جمهوری اسالمی ایران به هیچ کشــوری باج نمی دهد و‬ ‫امریکا نیز کشوری نیست که عربستان فکر کند می تواند در‬ ‫عملیاتی از همراهی اش بهره مند شود‪ .‬امریکایی ها خیلی‬ ‫عاقل تر از این هستند که رو در رو با جمهوری اسالمی ایران‬ ‫وارد جنگ و اقدام نظامی شوند‪.‬‬ ‫معتقــدم بازدارندگــی نظامی بــر معــادالت صحنه‬ ‫دیپلماتیک هــم موثر اســت‪ .‬چون از یک طــرف دیدیم‬ ‫نظامیان امریکایی دســت بر ســر مقابل نیروهای نظامی‬ ‫ایران زانو زدند اما ساعاتی بعد‪ ،‬اجرای برجام به طور رسمی‬ ‫بعد از مذاکرات وزرای خارجه ایران و امریکا اغاز شــد‪ .‬به‬ ‫عبارت دیگر اگر امروز مذاکرات توانست به نتیجه برسد و‬ ‫نتیجه بخش باشد و طرف مقابل را ناچار به حضور پای میز‬ ‫مذاکره کرد‪ ،‬به علت توانمندی و اقتدار و شجاعت نیروهای‬ ‫مسلح ایران بود‪ .‬اگر این اقتدار نیروهای مسلح جمهوری‬ ‫اســامی نبود به هیچ وجه امریکایی ها حاضر به مذاکره با‬ ‫دیپلمات های ما نبودند‪.‬‬ ‫شاید حاال سوال این باشــد که اجرای برجام موجب‬ ‫نزدیکی دو کشــور ایران و امریکا می شــود یــا انکه اتفاق‬ ‫دستگیری ملوانان نظامی امریکا فاصله تهران و واشنگتن‬ ‫را از هم دور تر می کند؟ در جواب می گویم رهبری دســتور‬ ‫فرمودنــد در هیچ موضوعی جــز موضوع هســته ای ما با‬ ‫امریکایی ها نباید مذاکره ای داشــته باشیم‪ .‬اجرای برجام‬ ‫یک میدان محک برای غــرب خواهد بود‪ .‬بــه ویژه انکه‬ ‫میزان تعهد و پایبندی امریکایی ها را بــه برجام در صحنه‬ ‫عمل نشان خواهد داد‪.‬‬ ‫در واقع این سنگ محکی برای اقدامات اینده خواهد‬ ‫بود‪ .‬اگر امریکایی ها پایبند به تعهدات خود در برجام باشند‬ ‫بعدا می شود روی مسائل دیگر صحبت کرد‪ ،‬بنابراین امروز‬ ‫صحبت از برقراری رابطه با امریــکا کردن خالف اصول و‬ ‫دستوراتی است که مقام معظم رهبری بر رعایت انها تاکید‬ ‫دارند‪ .‬در واقع باید دید امریکایی ها در قضیه اجرای برجام‬ ‫به رغم امتیازات بسیار زیادی که دریافت کردند چطور عمل‬ ‫می کنند؛ این یک محک برای اینده است‪.‬‬ ‫بعــد از دســتگیری و ازادی ملوانان نظامــی امریکا‬ ‫معتقدم حضور نظامیان امریکا در اب های ازاد بین المللی‬ ‫خلیج فارس و دریای عمان دستخوش تغییر می شود چون‬ ‫همه کشورهای منطقه دریافتند که برقراری امنیت در منطقه‬ ‫جز با همکاری فی مابین همســایگان امکان پذیر نیســت‬ ‫و بیگانگان نمی توانند چنین امکانــی را فراهم بیاورند‪ .‬در‬ ‫واقع خود کشــورهای منطقه از این توانمندی برخوردارند‬ ‫که امنیت را تامین کنند بدون انکه نیازی به کمک گرفتن از‬ ‫کشورهای غربی به ویژه امریکا باشد‪.‬‬ ‫اگر کشوری بخواهد به واسطه حضور در خلیج فارس‬ ‫ناامنی ایجاد کند‪ ،‬جمهوری اســامی ایران به سهم خود ‬ ‫جلوی ان کشــور را خواهد گرفت و اجازه ناامنی در منطقه‬ ‫را به هیچ کشــور فرامنطقه ای نخواهیم داد‪ .‬بهتر اســت‬ ‫کشــورهای حاشــیه خلیج فارس این را بفهمند که هدف‬ ‫امریکایی ها از حضور در این منطقه ایجاد امنیت نیست انها‬ ‫دنبال ناامنی در منطقه خلیج فارس هستند به لحاظ اهمیت‬ ‫استراتژیکی که این منطقه دارد‪.‬‬ ‫یاداور می شــوم که زمــان دیگری نیز دســت های‬ ‫امریکایی ها همچون ملوانان نظامی روی سرشان به نشان‬ ‫تســلیم قرار گرفت و ان زمان تســخیر النه جاسوســی در‬ ‫تهران ‪ 13‬ابان ‪ 57‬بود‪.‬‬ ‫از کنــار هــم گذاشــتن ایــن دو تصویــر یعنــی‬ ‫تسلیم شــدن دیپلمات هــای امریکایــی و تسلیم شــدن‬ ‫ملوانان نظامی امریکا این برداشــت حاصل می شــود که‬ ‫جمهوری اســامی ایران با اقداماتش ســبب شد امریکا‬ ‫‪ 36‬سال مقابلش زانو بزند‪ .‬این نشان از توانمندی جمهوری‬ ‫اسالمی و مقاومت‪ ،‬شجاعت و ایستادگی ملت ایران مقابل‬ ‫زیاده خواهی های امریکا دارد‪.‬‬ ‫گفتارها‬ ‫شوک‬ ‫هشداردهنده‬ ‫معنای انتشار تصویر تسلیم شدن‬ ‫امریکایی ها چه بود؟‬ ‫محمد اسماعیلی‬ ‫عضو کمیسیون‬ ‫امنیت ملی و سیاست‬ ‫خارجی مجلس‬ ‫‪2‬‬ ‫مثلث | شماره ‪297‬‬ ‫گفتارها‬ ‫پس از دستگیری ملوانان نظامی امریکایی در داخل‬ ‫اب های سرزمینی ایران‪ ،‬عکسی از انها منتشر و بالفاصله‬ ‫در رسانه های سراسر جهان منعکس شد که انها دست بر‬ ‫ســر مقابل نیروهای نظامی جمهوری اسالمی ایران زانو‬ ‫زده بودند‪.‬‬ ‫معتقدم این عکس نشان داد نظام جمهوری اسالمی‬ ‫به برکت خون شــهدا و هشت ســال دفاع مقدس صاحب‬ ‫اقتدار و قدرت بازدارندگی مثال زدنی اســت و جهانیان در‬ ‫صحنه عمل کامال ایــن اقتدار را مشــاهده کردند و به ان‬ ‫اذعان داشتند که جمهوری اســامی ایران نظامی است‬ ‫که در منطقه حرف اول را می زند و اقدام هیچ متجاوزی را‬ ‫هم بی پاسخ نمی گذارد‪.‬‬ ‫امــروز جمهــوری اســامی ایــران قادر اســت هر‬ ‫متجاوزی را سر جای خود بنشاند و از اب و خاک سرزمین‬ ‫خود دفاع کند‪ .‬عکس تسلیم شدن ملوانان امریکایی نشان‬ ‫داد که امریکایی ها باید از این به بعد خیلی حواس شــان‬ ‫باشــد که دیگر به عنوان قلدر و ابرقدرت در منطقه حضور‬ ‫پیدا نکنند‪ .‬فقط مجازند در اب های بین المللی تردد کنند‬ ‫واال هر نظامی‪ ،‬نــاو و ناوچــه امریکایی اگــر بخواهد به‬ ‫اب های ســرزمینی ما تجاوز کند تبعاتش همین می شود‬ ‫که اتفاق افتاد‪.‬‬ ‫دستگیری تفنگداران امریکایی در اب های سرزمینی‬ ‫ایران مهر حقارتی بر پیشانی ســردمداران کاخ سفید بود‬ ‫و ابرو و اعتبار ارتش امریکا زیر ســوال رفــت‪ .‬این اتفاق‬ ‫نه تنها پیام روشــنی برای امریکا داشــت‪ ،‬بلکــه برای هر‬ ‫قدرتی که افکار ماجراجویانه در سر می پروراند نیز شوکی‬ ‫هوشیار کننده بود‪.‬‬ ‫انتشــار این عکس در اســتانه اجرای برجام نشــان‬ ‫داد که روی منافــع ملی خودمان با هیچ کشــوری معامله‬ ‫نمی کنیــم‪ .‬معتقدم برجــام حاصل یک مذاکــره ای بین‬ ‫ایران و ‪ 5+1‬بود و هر دو طــرف منافع خود را در این برنامه‬ ‫اقدام مشترک دنبال می کنند اما این دلیل نمی شود که انها‬ ‫یک طرفه بخواهند هر فشاری را به جمهوری اسالمی ایران‬ ‫تحمیل کنند و انتظار داشته باشــند ما برای خارج شدن از‬ ‫این فشــار جلوی انها کوتاه بیاییم‪ .‬به نظر من دستگیری‬ ‫تفنگــداران امریکایی در اب هــای ایران قبــل از اجرای‬ ‫برجام اقدام به موقعی بود و طرف مقابل را با واقعیت های‬ ‫صحنه اشنا کرد‪ .‬امریکایی ها فهمیدند اجرای برجام و لغو‬ ‫تحریم ها نمی تواند روی تصمیمات مســئوالن جمهوری‬ ‫اســامی تاثیر بگذارد‪ ،‬به طوری که انها منافع ملی کشور‬ ‫را نادیده بگیرنــد‪ ،‬بلکه برعکس حفــظ منافع و عزت ملی‬ ‫همواره سرلوحه تصمیم گیری های ما خواهد بود‪.‬‬ ‫البته شــاید برخی بپرسند که چطور ســاعاتی پس از‬ ‫ازادی ملوانان نظامی امریکا‪ ،‬وزرای خارجه ایران و امریکا‬ ‫پیش از اجرای برجام با یکدیگر مالقات می کنند و به هم‬ ‫دســت می دهند؟ در جواب می گویم مباحث دیپلماتیک‬ ‫شــرایط متفاوت از تصمیمــات و اقدامــات نظامی دارد‪.‬‬ ‫البته خیلی جاها مباحث دیپلماتیک هم با پشتوانه اقتدار‬ ‫و قدرت نظامی پیش می روند و می تواند موثر واقع شــود‪.‬‬ ‫در همین قضیه اجرایی شدن برجام اگر شاهد هستیم که‬ ‫مذاکرات به نتیجه رســید و تا حدودی حق و حقوق ایران‬ ‫در خیلی جاها به رســمیت شــناخته شــد‪ ،‬به دلیل قدرت‬ ‫بازدارندگی و اقتدار جمهوری اسالمی ایران در حوزه نظامی‬ ‫بود واال صرف مباحث دیپلماتیک اگر پشــتوانه و قدرت‬ ‫نظامی یا اقتدار و قدرت ملی در ان نباشد‪ ،‬هیچ نتیجه ای‬ ‫ندارد و اصال دشــمن حتی یک امتیاز به ما نمی دهد‪ .‬در‬ ‫مجموع معتقدم پیشــرفت مباحث دیپلماتیک با پشتوانه‬ ‫اقتدار ملی اســت؛ اقتــداری که مردم ایران اســامی به‬ ‫وضــوح مشــاهده کردند و دیدنــد به همین دشــمن پای‬ ‫میز مذاکره بازگشــت و حاضر شــد حق و حقوق ملت را به‬ ‫رسمیت بشناسد‪.‬‬ ‫در ســایه صالبــت نیروهــای مســلح اســت کــه‬ ‫دیپلمات های ایران هم اکنون در صحنه بین الملل خیلی‬ ‫مشــکل خاصی ندارند و از حق و حقوق ملــت خود دفاع‬ ‫می کنند‪.‬‬ ‫بعد از انتشار این عکس های تفنگداران امریکایی‪،‬‬ ‫به نظر من قطعا دولتمردان کاخ سفید به این موضوع توجه‬ ‫پیدا کردند که نظام جمهوری اســامی ایــران در دفاع از‬ ‫حریمش با کسی تعارف ندارد‪.‬‬ ‫بنابراین خود امریکایی ها فهمیدند که از این به بعد‬ ‫باید منطقی برخورد کنند یعنی اگــر می خواهند در منطقه‬ ‫حاضر باشند حتما باید با نظام جمهوری اسالمی محترمانه‬ ‫رفتار کنند و حقوق جمهوری اســامی ایران را به رسمیت‬ ‫بشناســند و به خودشــان اجازه دخالت های بی مورد را چه‬ ‫در جمهوری اســامی و چه سایر کشــورها ندهند‪ .‬قطعا‬ ‫امریکایی ها از این به بعد مثل گذشته نمی توانند در منطقه‬ ‫حضور داشــته باشــند و منافع ملت هــا را به غــارت ببرند‪.‬‬ ‫امریکایی ها بعــد از این موضــوع باید محترمانــه با ملت‬ ‫ایران برخورد کنند و مثل ســایر کشــورها ارتباطات عادی‬ ‫و معمولی خود را در منطقه داشــته باشند و از زورگویی هم‬ ‫دست بکشند‪.‬‬ ‫گرچه جان کری و باراک اوبامــا خیلی در نطق های‬ ‫خود ابراز عالقه شدید داشــتند که به سمت ایران نزدیک‬ ‫شوند اما ما می دانیم که امریکایی ها هیچ وقت قابل اعتماد‬ ‫نیســتند‪ .‬امریکا دشــمن درجه یک ملت ایران محسوب‬ ‫می شود‪ ،‬بنابراین این موضوعات به این سادگی قابل حل‬ ‫و فصل نیست‪ .‬حتی دولت واشــنگتن نیز بارها اعالم کرد‬ ‫که ما با ایرانی ها مشــکالت بســیار زیادی داریم و به این‬ ‫راحتی و زودی مشــکالتمان قابل حل نیســت‪ ،‬بله‪ ،‬این‬ ‫حرف درستی است‪.‬‬ ‫تنهــا در شــرایطی امکان نزدیک شــدن بیشــتر دو‬ ‫کشور به یکدیگر وجود دارد که امریکایی ها از موضع خود‬ ‫عقب نشینی کنند‪ ،‬البته امروز هم دیگر توان ان را ندارند که‬ ‫بخواهند با قلدری حرف خود را در منطقه پیش ببرند و دیر یا‬ ‫زود متوجه خواهند شد که دیگر گذشته ها را باید فراموش‬ ‫کنند و روابط جدیدی را با ملت های منطقه به ویژه با ایران‬ ‫اسالمی تعریف کنند‪.‬‬ ‫حداکثر روابط ایران و امریکا در همین ســطح فعال‬ ‫باقی می ماند و بیش از این نزدیک شــدن دو کشــور بعید‬ ‫است‪ .‬خود مقامات جمهوری اســامی نیز غیر از مباحث‬ ‫هســته ای مجوز مذاکره دیگری را با امریکایی ها ندارند‪.‬‬ ‫در همین سطح برجام و اجرای برجام موضوعات می تواند‬ ‫ادامه داشته باشد‪ ،‬مگر اینکه شرایط خاصی پیش بیاید و‬ ‫مجددا مقام معظم رهبری بخواهند اجازه دهند و موضوع‬ ‫جدیدی در دســتورکار بــرای مذاکره با دولت واشــنگتن‬ ‫قرارگیرد‪.‬‬ ‫‪23‬‬ ‫گفتارها‬ ‫دیپلماسی برد‪-‬باخت‬ ‫همکاری وزارت خارجه و سپاه به شکست امریکا منجر شد‬ ‫احسان رستگار‬ ‫گفتارها‬ ‫‪24‬‬ ‫مثلث | شماره ‪297‬‬ ‫‪1‬‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫برخی از بدیهیات‪ ،‬صرف روایاتش‪ ،‬در مقام تصدیق‬ ‫واقع می شــود‪ .‬یکــی از این بدیهیــات غیرقابــل انکار‪،‬‬ ‫وضعیت بسیاری از وجوه دیپلماسی عمومی در دولت نهم‬ ‫و دهم اســت‪ .‬یکی از ان جنبه ها‪ ،‬امور تشــریفات دولت‬ ‫نهم و دهم است‪ .‬وقتی قطعات مختلف رفتارهای دولت‬ ‫سابق‪ ،‬در این باب بررسی می شو د‪ ،‬مشخص می شود که‬ ‫این رفتارها‪ ،‬نه در موارد اســتثنائی‪ ،‬بلکــه به عنوان یک‬ ‫ضلع از اضالع منشور دولت احمدی نژاد به شمار می رود‪.‬‬ ‫در ‪ ۲۲‬اذر ‪ ۸۹‬منوچهــر متکــی ‪ -‬کــه بــه دلیــل‬ ‫تصدی گــری پنــج ســال و دو ماهه به «شــیخ الــوزرا»‬ ‫ملقب شــده بود ‪ -‬به سنگال می رود‪ ،‬بناســت پیام محمود‬ ‫احمدی نژاد را به عبدالله واده‪ ،‬رئیس جمهور وقت سنگال‬ ‫منتقل کند‪ .‬متکی وارد اتاق محل دیدار می شود‪ .‬واده به‬ ‫متکی اطالع می دهد که اقای متکی شما دیگر وزیر خارجه‬ ‫نیستید و دیدار بالموضوع است‪ .‬رئیس جمهور سنگال این‬ ‫اقدام را توهین امیز تلقی کرده و ســفیر خــود را از تهران‬ ‫فرامی خواند‪ .‬رئیس جمهور کشــوری که ایرانیان اسمش‬ ‫را هم نشنیده بودند؛ جز ان فوتبال دوستانی که به واسطه‬ ‫بازیکن معروف تیم ملی فوتبال ســنگال کــه در لیگ برتر‬ ‫انگلســتان بازی می کرد‪ ،‬چند ســالی بود که خبردار شده‬ ‫بودند کشوری به نام سنگال وجود دارد که الحاجی دیوف‬ ‫متولد انجاست‪.‬‬ ‫حیثیت دیپلماسی ما زیر ســوال می رود‪ ...‬اما هیچ‬ ‫چیز از ارزش های ما کم نمی شود‪.‬‬ ‫ سوم تیر ‪ ،۹۱‬هنگام بازگشت احمدی نژاد از برزیل‪،‬‬ ‫حماسه ای دیگر رقم می خورد‪ .‬هنگام ورود رئیس جمهور‬ ‫ ایران به ریودوژانیرو‪ ،‬خبری از دیلما روسف‪ ،‬مقام هم پایه‬ ‫برزیلــی احمدی نژاد نیســت‪ .‬رئیس جمهــور برزیل برای‬ ‫اســتقبال به فرودگاه نیامــده و مقامــات عالی رتبه برزیلی‬ ‫هم غایبند‪ .‬برخی بر این باورند همین اســتقبال باید پایان‬ ‫ســفر رئیس جمهور ایران به برزیل باشــد‪ .‬اما سفر ادامه‬ ‫می یابد‪ .‬هنگام بازگشــت احمدی نژاد به کشــور‪ ،‬باز هم‬ ‫خبری از بدرقه رئیس جمهور یا هیــات بلندپایه برزیلی در‬ ‫فرودگاه ریودوژانیرو نیســت‪ .‬رئیس جمهور در فرودگاه با‬ ‫ماموران امنیتــی برزیلی عکس یــادگاری می اندازد‪ .‬اخر‬ ‫نه رئیس جمهور امده به بدرقه و نــه حتی وزیر امور خارجه‬ ‫برزیل ؛ مجبور است‪.‬‬ ‫و عکس می گیرند و عکس دست به دست می شو د‪.‬‬ ‫حیثیت تیم تشریفات ریاست جمهوری می رود‪ .‬بی توجهی‬ ‫به دیپلماسی عمومی باز هم خودنمایی می کند‪ ...‬اما‪...‬‬ ‫نه‪ ...‬شک نکنید که باز هم هیچ چیز از ارزش های ما کم‬ ‫نشده است‪.‬‬ ‫و اما می رســیم به قدیمی ترین حماســه تشریفاتی ‪-‬‬ ‫دیپلماتیک دولت سابق‪ .‬جمعه‪ ،‬سوم شهریور ‪ ۸۹‬است‪.‬‬ ‫یازده ملوان انگلیسی به اب های جمهوری اسالمی ایران‬ ‫تجاوز می کنند و توســط مرزبان های نیروی دریایی سپاه‬ ‫دستگیر می شوند‪ .‬دولت سابق خیلی مفتخرانه و متکبرانه‪،‬‬ ‫روی ‪ ۱۱‬روز بازداشت این ملوانان‪ ،‬در حد یک فتح الفتوح‬ ‫بین المللی‪ ،‬مانور تبلیغاتی می دهد‪ .‬همه منتظرند تا ببینند‬ ‫سرانجام این دســتگیری چه می شــود‪ .‬گوردون براون‪،‬‬ ‫نخست وزیر انگلستان‪ ،‬نامه ای تهدیدامیز به رئیس جمهور‬ ‫ما می فرستد‪ .‬احمدی نژاد با نهایت افتخار‪ ،‬درنگ نمی کند‬ ‫و در اقدامی پیش دستانه و تحسین برانگیز‪ ،‬ملوانان را به‬ ‫نهاد ریاست جمهوری دعوت می کند‪ .‬سوغاتی همراهشان‬ ‫و کت و شلوار هاکوپیان بر تنشان می کند‪ .‬این خیلی مهم‬ ‫است که دنیا بداند صنعت پوشــاک ما تا چه حد پیشرفت‬ ‫کرده اســت‪ .‬یک روسری ابی رنگ گل نشــان زیبا هم بر‬ ‫سر ملوان زن انگلیسی می کنند‪ .‬عالی ترین مقام اجرایی‬ ‫کشور‪ ،‬بدرقه شان می کند و انها تشریف می برند‪.‬‬ ‫کارشناسان از همان ابتدا تشــخیص داده بودند که‬ ‫تجاوز ملوانان انگلیسی به اب های ایران‪ ،‬عامدانه بوده و‬ ‫اختاللی در سیستم ناوبری انها نبوده است‪ .‬یازده روز انها‬ ‫را نگه می داریم‪ .‬تهدید می شویم‪ .‬بالفاصله انها را دعوت‬ ‫می کنیم به نهاد ریاســت جمهوری تا مبــادا بدون عکس‬ ‫یادگاری با شخص دوم کشور تشــریف ببرند‪ .‬سوغاتی و‬ ‫کت و شلوار فراموش نمی شود‪ .‬انها می روند به کشورشان‪.‬‬ ‫بدرقه ای که دولت ایران از ان متجاوزان می کند‪ ،‬به مراتب‬ ‫از اســتقبال و بدرقه ای که دولت برزیــل از رئیس جمهور‬ ‫ایران در پنج سال بعد می کند‪ ،‬شکوه مندانه تر است‪.‬‬ ‫دو هفته پیــش‪ ،‬ملوانــان امریکایــی وارد اب های‬ ‫ســرزمین مان شــدند‪ .‬این بار پای امریکا وســط است نه‬ ‫روباه پیر؛ دشــمن درجه یــک جمهوری اســامی ایران‬ ‫که حاضر شــده ایم با رعایت منافــع ملی‪ ،‬بــا او پای میز‬ ‫مذاکره بنشینیم‪ .‬مرزبانان ســپاه وارد دو شناور امریکایی‬ ‫می شوند‪ .‬همه را خلع سالح می کنند‪ ۱۰ .‬ملوان امریکایی‬ ‫زانو می زنند و دست ها را پشت ســر قالب می کنند‪ .‬از ان‬ ‫صحنه عکس برداری می کنیم‪ .‬کارشناسان سیستم ناوبری‬ ‫شناورها را دقیقا بررسی می کنند‪ .‬مشخص می شود که این‬ ‫بار برخالف ســال ‪ ، ۸۶‬سیســتم ناوبری اختالل داشته و‬ ‫غیرعامدانه شناورهای امریکایی وارد مرزهای ایران شده‬ ‫است‪ .‬خبر منتشر می شــود‪ .‬جان کری فورا با محمدجواد‬ ‫ظریف تماس می گیرد‪ .‬از او خواهــش می کند که از این‬ ‫اشــتباه بگذریم و ‪ ۱۰‬ملوان را ازاد کنیم‪ .‬ظریف می گوید‬ ‫که با مســئوالن نظام این موضوع را در میــان می گذارد و‬ ‫تصمیم نهایی را اعالم می کند‪ .‬سفره پهن می کنند و روی‬ ‫زمین با خورش قیمه و چند عدد ســیب‪ ،‬خیلی ســاده ولی‬ ‫محترمانه از انها پذیرا یی می شــود‪ .‬ســر ســفره دوغ قرار‬ ‫داده می شــود و خبری از نوشابه هم نیســت‪ .‬سفره کامال‬ ‫ایرانی اســت‪ .‬انها هم میهمانــان ناخوانده انــد و رعایت‬ ‫تشریفات خاص برایشان لزومی ندارد‪ .‬از ملوان ها پرسیده‬ ‫می شود که وضعیت شان چطور است؟ می گویند پذیرایی‬ ‫رضایت بخش اســت و راحتند و می گویند که اشتباها وارد‬ ‫مرزهای ایران شــده اند و این قصور غیرعامدانه‪ ،‬به علت‬ ‫راهنمایی غلط سیســتم ناوبری بوده است‪ .‬سه شنبه (روز‬ ‫دستگیری) ســخنگوی کاخ ســفید نه تهدید می کند و نه‬ ‫بدزبانی؛ می گوید نحوه رفتار ایران با ملوان های امریکایی ‬ ‫خوب اســت‪ .‬صبــح چهارشــنبه ملوان هــای امریکایی‬ ‫ازاد می شــوند‪ .‬کمتر از ‪۲۰‬ساعت بازداشــت بودند‪.‬سپاه‬ ‫پاسداران انقالب اسالمی با صدور بیانیه ای رسمی اعالم‬ ‫می کند که نتیجه تحقیقات نشان داده که دو شناور رزمی‬ ‫ انها غیر عامدانه و به طور سهوی وارد اب های ایران شده اند‬ ‫و از این رو ایــن ملوانان پــس از تعهد بــه عدم تکرار این‬ ‫اشتباه‪ ،‬از سوی نیروی دریایی سپاه در اب های بین المللی‬ ‫منطقه رها شده اند‪ .‬‬ ‫جمهوری اســامی ایــران راضــی اســت‪ ،‬امریکا‬ ‫راضی اســت و جان کری از ایران تشکر می کند‪ ،‬مردم ما‬ ‫راضی اند‪ ،‬مردم انها و ملوان هایشــان هم راضی اند‪ .‬چه‬ ‫منتقد دولت یازدهم باشی و چه طرفدار دولت یازدهم‪ ،‬این‬ ‫رفتار‪ ،‬مصداق بارزی است از تدبیر‪.‬‬ ‫شــاید برخی در مقام توجیــه‪ ،‬بگویند کــه ماجرای‬ ‫ســال ‪ 86‬فقط مربوط به دولت نیست‪ .‬حال انکه در چنین‬ ‫مواقعی‪ ،‬ســپاه با وزارت امور خارجه‪ ،‬تصمیمی مشــترک‬ ‫می گیرند؛ برای مثال در سال ‪ ،۸۶‬احمدی نژاد که شخصا‬ ‫چنین تصمیماتی را اتخاذ می کرد‪ ،‬اصرار بر نگه داشــتن‬ ‫ملوان های انگلیسی داشت‪.‬‬ ‫وقتی رئیس جمهور اصرار بر تحقق تصمیمی دارد‪،‬‬ ‫طبیعتا ارگان های نظامی ســعی می کنند تــا نظر او تامین‬ ‫شــود‪ .‬در نتیجه تصمیم رئیس جمهور محقق می شود اما‬ ‫در مورد ملوان هــای امریکایــی‪ ،‬اوال رئیس جمهور ورود‬ ‫نکرد و مطابق سلسله مراتب درست و منطقی‪ ،‬کار محول‬ ‫شــده بود به وزیر امور خارجه و ظریف با سپاه به تصمیمی ‬ ‫مشترک و منطقی رســیدند مبنی بر اینکه اگر ملوان ها به‬ ‫سرعت و بدون هیچ گونه تشــریفات و بدرقه‪ ،‬در اب های‬ ‫ازاد رها شوند‪ ،‬نشان از دیپلماســی هوشمندانه جمهوری‬ ‫اسالمی ایران دارد‪.‬‬ ‫عبــارت «رهــا شــدن» مشــخصا از ابتــکارات‬ ‫تحســین برانگیز دیپلماســی ما بود که عالوه بــر طنازانه‬ ‫بودن‪ ،‬معنای دقیــق انچه رخ داده را نیــز تبیین می کرد‪.‬‬ ‫دولت یازدهم به خوبی فهمید که وقتی نقشــه ای تدارک‬ ‫ندیده است‪ ،‬تقال کردن و کش دادن زمان‪ ،‬بیش از انچه‬ ‫به نفع او باشد‪ ،‬به نفع دشمن است؛ پس تا زمانی که دست‬ ‫غالب و دســت باال را در اختیار دارد‪ ،‬بهتر است که دست‬ ‫رقیبش را رها کند و بیش از حد با فشردن دست او‪ ،‬کم کم‬ ‫دست غالب‪ ،‬خسته نشده و به دست مغلوب تبدیل نشود‪.‬‬ ‫در حالی که تاریخ شــروع برجام نزدیک بود و حدود چهار‬ ‫گفتارها‬ ‫انگلیسی ها از ما عذر خواهیکردند‬ ‫عبدالرضا داوری‬ ‫فعال سیاسی نزدیک به احمدی نژاد‬ ‫‪2‬‬ ‫مثلث | شماره ‪297‬‬ ‫گفتارها‬ ‫روز تــا فرجام برجام باقــی مانده بود‪ ،‬این اتفــاق رخ داد‪،‬‬ ‫لحظه ای می توان به این اندیشــید که اگــر این بحران‪،‬‬ ‫به درستی با مدیریت بحران مدبرانه‪ ،‬به یک فرصت بدل‬ ‫نمی شد‪ ،‬چقدر می توانست مصالح نظام و منافع ملی را در‬ ‫مخاطره قرار دهد!‬ ‫دیوار حاشا بلند است‪ .‬تفکری که از تسخیر سفارت‬ ‫عربســتان دفاع می کند و ان را انقالبی می نامد‪ ،‬می توان‬ ‫توقع داشــت که با روایــت وارونه‪ ،‬به قضاوتــی بالعکس‬ ‫نســبت به ماجرای ملوان هــای انگلیســی و ملوان های‬ ‫امریکایی دست یابد اما ناگفته پیداست که «الناس علی‬ ‫دین ملوکهم»‪ ،‬در فضای دیپلماتیک بســیار موضوعیت‬ ‫می یابد؛ اگر روند دیپلماسی دولت سابق ادامه می یافت‪،‬‬ ‫سلسله تسخیرهای سفارت ها ممکن بود تا اطالع ثانوی‬ ‫ادامه یابــد اما همین که معنــای انقالبی بــودن‪ ،‬دیگر با‬ ‫تسخیر و شورش گره نخورده اســت‪ ،‬جای شکرش باقی‬ ‫است‪ .‬حتی اگر نقدهایی به دیپلماسی دولت یازدهم وارد‬ ‫باشــد ‪ -‬که هســت ‪ -‬اما در برخی جاها از دیپلماسی دولت‬ ‫قبل‪ ،‬فعاالنه تر و هوشمندانه تر پیش رفته است‪ .‬ماجرای‬ ‫ملوان های انگلیسی با ملوان های امریکایی‪ ،‬همان قدر‬ ‫توفیر می کند که تفاوت رفتارهــای هیجانی ومنفعالنه و‬ ‫از دیگر سو دیپلماســی فعال‪ ،‬هوشمندانه و به موقع با هم‬ ‫توفیر می کنند‪.‬‬ ‫از مثال هــای عینی بــازی بــدون تــوپ در عرصه‬ ‫دیپلماســی‪ ،‬همین ماجرای ملوان های امریکایی است‬ ‫که می توان از ان درس گرفت‪ .‬اگرچه این دولت همواره‬ ‫شــعار برد ‪ -‬برد در عرصه دیپلماســی می دهد‪ ،‬اما اتفاقی‬ ‫که دو هفته پیش رخ داد‪ ،‬از مثال های درست دیپلماسی‬ ‫برد ‪ -‬باخت بود‪ .‬می شــود امریکا را هم مغلوب کرد‪ ،‬اما با‬ ‫دیپلماسی سریع و حساب شده‪.‬‬ ‫در چند روز اخیر در رســانه ها بحثی مطرح شده که مبنا‬ ‫و موضع ان مقایسه ماجرای ازاد ســازی ملوانان انگلیسی در‬ ‫دوراناقایاحمدی نژادوازادسازیتفنگداراننیرویدریایی‬ ‫ارتشامریــکادردولتفعلیاســت‪.‬منمعتقــدمدرایندو‬ ‫تطیشد‪.‬درموضوع‬ ‫موضوعبهنظرمدوفرایندکامالمتفاو ‬ ‫ملوانان انگلیسی انها به مرز ابی ایران تجاوز کردند و از سوی‬ ‫نیرویدریاییسپاهبازداشتشــدند‪.‬اتفاقیکهافتاداینبود‬ ‫کهبالفاصلهرئیس جمهوربه عنوانرئیسشورایعالیامنیت‬ ‫ملیازسپاهخواستندکهملوانانراتاتعیینتکلیفبهصورت‬ ‫زندانی نگه دارند‪ .‬از دولت انگلستان هم خواسته شد که اگر‬ ‫ازادیملوانانشرامطالبهمی کندبایددرقالبرسمیعذرخواهی‬ ‫صورتبگیرد‪.‬طیمکاتبه ایکهوزیرخارجهوقتانگلستان‬ ‫با وزارت خارجه ایــران انجام داد‪ ،‬عبــارت «عذرخواهی» در‬ ‫متننامهبهزبانانگلیسیموجوداستکهدرهمانزمانهم‬ ‫اعالمشد‪.‬بعدازان‪،‬اینافرادبهنهادریاست جمهوریمنتقل‬ ‫شدند‪.‬درگاماولبهفرماندهگروهسپاهکهملوانانانگلیسیرا‬ ‫بازداشت کرده بود‪ ،‬مدال شجاعت داده شد و بعد هم به دلیل‬ ‫اینکه روز ازادی ملوانان با میالد پیامبر اسالم(ص) همزمان‬ ‫شدهبود‪،‬اقایاحمدی نژادطییکسخنرانی‪،‬کهحاوییکی‬ ‫ازمتونبهیادماندنیارزش هایاسالمیوانسانیاست‪،‬یک‬ ‫پیاماشکارانسان دوستانهرابهجهانیانداد‪.‬بهنظرماینیک‬ ‫فراینددیپلماتیک‪-‬انقالبیدربازداشتملوانانبود‪.‬قصدندارم‬ ‫خیلیواردبحثملوانانامریکاییشومامابهنظرمقیاساین‬ ‫دو‪ ،‬قیاس مع الفارق اســت و در ان فرایند هم عزت نیروهای‬ ‫مسلحوهمعزتدولتوهمپیاماخالقیوانسانیکهبایدبه‬ ‫دنیامی داد‪،‬طیشد‪.‬انموقعوحتیهمینحاالبرخیمطرح‬ ‫می کنند که انگلیسی ها به ایران اولتیماتوم داده بودند‪ .‬اخیرا‬ ‫دوبارهسردارافشارراجعبهانماجرامصاحبهکردهومستندات‬ ‫را بیان کر ده اند‪ .‬اصرار دارم که ان ماجرا فقط یک فضاسازی‬ ‫رســانه ایبودوهیــچاولتیماتومی نبود‪.‬ضمــناینکهاقای‬ ‫علی نقیخاموشیهمکهرئیساتاقبازرگانیایرانوانگلیس‬ ‫است‪،‬راجعبهاینماجرامفصالصحبتکرد‪.‬اگربهمصاحبه‬ ‫ایشان مراجعه کنید‪ ،‬یکی از کانال های ارتباطی در ان مقطع‬ ‫بوده است‪ .‬لوموند‪ ،‬رئیس اتاق بازرگانی انگلیس در ایران و از‬ ‫این طرف هم اقای خاموشی به عنوان یک کانال غیررسمی‬ ‫پیام هاییرامنتقلکردند‪.‬اتفاقاایشانهمتائیدمی کندکهدولت‬ ‫انگلستانازدولتایرانعذرخواهیکرد‪.‬واقعیتایناستکه‬ ‫انچهدرفضایرسانه هامطرحشدباانچهدرمستنداتاست‪،‬‬ ‫انطباقندارد‪.‬یکنگاهایناســتکهمخاطبعادیومردم‬ ‫کهازبیرونماجرارانگاهمی کنند‪،‬فکرمی کننداحمدی نژادتن‬ ‫ملوانانکتوشلوارکرد‪ ،‬درحالیکهبحثاولتیماتوممطرح‬ ‫بود اما االن ملوانان امریکایی ها دســت ها را به نشانه تسلیم‬ ‫پشت سر خود قرار داده اند و با همان لباس نظامی هستند‪ .‬در‬ ‫اینموردبایدبگویمدرموردملوانان‪،‬انگلیسی هاهم زمانیکه‬ ‫درعرشهقایق شانبودند‪،‬همیناتفاقافتادوعکس هایشان‬ ‫موجوداست‪.‬درانمقطعدولتاحمدی نژادبنانداشتکهان‬ ‫تصویررا منتشرکند‪.‬نکتهجالباینکهملوانانانگلیسیچون‬ ‫دربایکوتوقرنطینهخبریبودند‪،‬اصالنمی دانستندچهاتفاقی‬ ‫می افتد‪.‬زمانیکهاینهارابهنهادریاست جمهوریوسالنیکه‬ ‫حضور داشــتند‪،‬منتقلکردهبودندو لباس هاراتنشانکردند‬ ‫همنمی دانستندکهدولتایرانچهتصمیمی برایشانگرفته‬ ‫ت ترسیده‬ ‫است‪ .‬حتی یکی از دوستان نقل می کرد که به شد ‬ ‫بودندوفکرمی کردندکهقراراستاینجابرایشاناتفاقخوبی‬ ‫نیفتد‪.‬ولیدرعملپیامدوستیوصلح طلبیایرانمنتقلشد‪.‬‬ ‫نکته ایکهحائزاهمیتاستاینکهدولت هاینهمودهمجایی‬ ‫کهبایدبرسرمنافعمردممی ایستاد‪،‬ایستادگیمی کرد؛مثل‬ ‫بحث هسته ای‪ .‬بعضا با شو و عکس نمی خواست اقداماتی‬ ‫کهبهنوعیوادادگیبودهاسترانمایشدهد‪.‬معتقدمدولت‬ ‫یازدهمان قدردربعضیحوزه هادچاروادادگیاستکهاحتیاج‬ ‫بهانتشارایننوعتصاویردارد‪.‬وقتیامامجمعهتهرانمی گوید‬ ‫«باپدیده هایدیپلماتیکباروحظریفبرخوردنکنید»‪،‬کامال‬ ‫مشخص اســت که در د رون و محتوای خو د پیامی را منتقل‬ ‫می کند که دولت یازدهم نتوانســته در عرصه دیپلماتیک در‬ ‫ تراز انقالب اســامی رفتار کند‪ .‬رفتار دولت های نهم و دهم‬ ‫چهانجاکهدرعرصههسته ایپافشاریمی کردوچهانجاکه‬ ‫مانندگفتمانحضرتامام(ره)‪،‬قطعنامه هایظالمانهشورای‬ ‫امنیتراورقپارهخواند‪-‬حضرتامامدرپیامروزقدسســال‬ ‫‪،61‬برایاولین باراعالمکردندکهقطعنامه هاورق پارهاستوما‬ ‫اعتنایینخواهیمکرد‪-‬دولتاحمدی نژاداینگفتمانرادرواقع‬ ‫بازتولیدکرد‪.‬درعینحالانجاییهمکهالزمبوددرچارچوب‬ ‫رفتارهای دیپلماتیک در بعد انسانی با شهروندان و نیروهای‬ ‫سایرکشورهابرخوردمی کرد‪.‬درعینحالاقایاحمدی نژادبا‬ ‫اعطایمدالشجاعتبهفرماندهنیروهاییکهملوانانانگلیسی‬ ‫رابازداشتکردهبود‪ ،‬عزت افرینیکرد‪.‬اوبهانهااینپیامراداد‬ ‫که ما در روز میالد پیامبر رحمت شما را ازاد می کنیم‪ ،‬در ازای‬ ‫انکه دولت متبوع تان هم عذرخواهی کرده است‪ .‬اینها را باید‬ ‫در پازل کالن دید‪ .‬مثال در ایام مذاکرات در هتل کوبورگ در‬ ‫تیرماهامسالکهروندمذاکراترادنبالمی کردیمازانطرف‬ ‫می دیدیمکهرسانه هایطرفداردولت‪،‬کوباندنخودکاراقای‬ ‫عراقچیرانشانهاقتدارتیممذاکره کنندهمی دیدندیااخماقای‬ ‫ظریفدریکلحظهباخانمموگرینیرانشانهاقتدارمی دانند‪.‬‬ ‫بهنظرمدولتیازدهمبیشترشویاقتداررااجرامی کندومطلقا‬ ‫دیپلماسیایندولتوخروجی هاییکهتاکنونداشتهدر تراز‬ ‫انقالباسالمینبودهاست‪.‬اصوالنگاهشانبهدیپلماسیبه‬ ‫اعتقادمنیکنگاهخوشبینانهایده الگراستوتصورمی کنند‬ ‫کهبدونتوجهبهماهیتامپریالیســتیواستکباریامریکاو‬ ‫غربمی توانندازمسیرلبخندوقدم زدنخیابانی‪،‬سیاست های‬ ‫انقالب را در حوزه سیاست خارجی پیش ببرند‪ .‬به نظرم دولت‬ ‫تنهمو‬ ‫یازدهم‪،‬دچاراختالالتدرمبانیتئوریکاستامادول ‬ ‫دهماین طورنبودوهمهرفتارهایدیپلماتیکشچهانروزیکه‬ ‫اقایاحمدی نژادپرسش هاییدربابهولوکاستمطرحکردو‬ ‫چهانروزیکهبرحقوقهسته ایمردمپافشاریکردوچهان‬ ‫روزیکهملوانانانگلیسیراازادکرد‪،‬حلقه هایبههمپیوسته‬ ‫ودرکنارهمکامالمعناداراست‪.‬دردولتیازدهمهمهمین طور‬ ‫استووقتینگاهمی کنیدایننوعرفتارهاکامالمعناداراستو‬ ‫درکنارهممعنامی دهد‪.‬اوالعکسیهمکهگرفتهشدهبهاقتدار‬ ‫دولتهیچربطینداردواقتدارنیروهایازجانگذشتهوجان‬ ‫برکف نیروی دریایی سپاه است که مقابل نیروهای امریکایی‬ ‫سینه سپر و انها را خلع ســاح کرده اند‪ .‬این به اقای ظریف و‬ ‫دولتیازدهمارتباطینداردوانجاهماگراقتداریتولیدشده‪،‬‬ ‫ناشی از عملکرد سپاه است‪ .‬در همین حوزه اخیری که ازادی‬ ‫ چهارزندانیامریکاییصورتگرفت‪،‬درواقعتالشوزحمات‬ ‫نیروهایامنیتیمادرسپاهاستوبهفعالیت هایضدجاسوسی‬ ‫برمی گردد‪ .‬مطلع هستم که دولت از همان روز اول جیسون‬ ‫رضائیانراخبرنگارسادهمعرفی کرد و متقاضی ازادی او بود‪.‬‬ ‫درحالیکهشمادیدیدجیسونرضائیانچقدربرایدولتامریکا‬ ‫اهمیتداشتهاست‪،‬بنابراینیکخبرنگارسادهنبودهاست‪.‬به‬ ‫نظرمبانگاهبهماجرامی بینیمرفتارهایدولتیازدهمدرحوزه‬ ‫دیپلماسیبیشترازجنسچانه زدن هاوجهت گیری هاییاست‬ ‫کهازمنظردیپلماسیبه دنبالمنافعمحدوداقتصادیهستند‬ ‫کهانهممعلومنیستچقدرمیسرباشد‪.‬‬ ‫‪25‬‬ ‫سیاست‬ ‫روحانی جدید‬ ‫حســن روحانی حاال که برجام اجرایی شــده است شــرایط تازه ای را‬ ‫به عنوان رئیس جمهور مقابل خود دارد‪ .‬او اکنون در اقتصاد دســتش بازتر‬ ‫شده و در سیاست خارجی به شکل جدیدی از روابط رسیده است‪ .‬حاال باید‬ ‫دید این مساله چه تاثیری بر شخصیت سیاســی او‪ ،‬نسبتش با گروه های‬ ‫سیاسی و البته سرنوشت سیاست ورزی اش در اینده خواهد داشت‪.‬‬ ‫مقاومت‬ ‫رهبرانقالبدرپاسخبهنامهرئیسجمهور‪،‬ایستادگیو‬ ‫مقاومتراموجبدستاوردهایبرجامعنوانکردند‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث | شماره ‪279‬‬ ‫ریسکسرمایه گذاری‬ ‫کاهشمی یابد‬ ‫‪26‬‬ ‫از حاال به بعد روحانی از‬ ‫اصالح طلبان دور تر می شود‬ ‫ایرج ندیمی‬ ‫محمدسعید احدیان‬ ‫مصطفی صادقی‬ ‫دبیر تحریریه‬ ‫‪1‬‬ ‫وقتــی شــب ‪ 24‬خــرداد فهمیــد کــه می توانــد‬ ‫رئیس جمهور ایران باشد‪ ،‬ان هم بعد از محمود احمدی نژاد‬ ‫این را هم می دانست که کار بسیار سختی در پیش دارد‪ .‬او‬ ‫وارث قوه ای می شد که به جهت چالش های رئیس جمهور‬ ‫ســابق در وضعیتی عجیب به ســر می برد‪ .‬از نگاه او حاال‬ ‫همه چیــز باید تغییــر می کرد‪ .‬ایــن تغییر بــرای او اما از‬ ‫سیاست خارجی شروع می شــد‪ .‬دقیقا همان حوزه ای که‬ ‫نردبان او شــد برای صعــود به باالترین ســطح قدرت‪ .‬او‬ ‫در مناظره هــا از مذاکره ســخن گفته بود‪ .‬بر ســر همین‬ ‫مذاکرات هم چالش کرد و مســاله را از اقتصاد و سیاست‬ ‫داخلی و فرهنــگ به اهمیــت توافق با غرب کشــاند‪ .‬او‬ ‫خوب می دانســت که تنها راه بردن این بــازی تغییر زمین‬ ‫بازی است‪ .‬خوب می دانست که علی اکبر والیتی دل پری‬ ‫دارد از برخی اتفاقات دوره جدید مذاکرات‪ .‬او می دانست‬ ‫که دلخوری ایــن دیپلمــات از رفتارهــای احمدی نژاد و‬ ‫وزارت خارجه اش تا این اندازه هســت که ان را به وقتش‬ ‫برای مردم بازگــو کند؛ چه زمانی بهتــر از انتخابات‪ .‬فقط‬ ‫یکی باید ســر ایــن حرف ها را بــاز می کرد‪ .‬یکــی باید از‬ ‫علت به نتیجه نرسیدن جلســات با غرب سخن می گفت‪،‬‬ ‫تا حریف‪ ،‬مدافع وضــع موجود باشــد و او منتقد و مدعی‬ ‫تغییر وضع‪ .‬همین هم شــد؛ در گیر و دار سر برون اوردن‬ ‫این شــعار که «هم چرخ ســانتریفیوژ ها باید بچرخد و هم‬ ‫چــرخ کارخانه هــا» علی اکبر والیتــی چالش را با ســعید‬ ‫دنیــای جدیــد بــرای حســن روحانــی‬ ‫نگرانی هایزیادیدارد‪.‬حاالاوماندهویک‬ ‫اقتصادپرازچالشبانفتبشکه ایبیست‬ ‫و چنــد دالر؛ حاال او مانده و یک سیاســت‬ ‫داخلیکهاصالشبیهسه ماههاولسال‪92‬‬ ‫نیست؛ حاال او مانده با مردمی با انتظارات‬ ‫بسیارباال‪.‬دنیایجدیدبرایحسنروحانی‬ ‫سختوپرازچالشاست‬ ‫جلیلی اغــاز کرد‪ .‬دیگر کســی نه حواســش بــه ائتالف‬ ‫ســه گانه بود و محمد باقر قالیباف با ان همــه رای که در‬ ‫نظرسنجی ها داشت و نه کسی محمد رضا عارف را به عنوان‬ ‫تنها نامزد اصالح طلبــان نگاه می کرد‪ .‬محســن رضایی‬ ‫هم با همه برنامه هایــش از ویکی رضایی گرفته تا تز های‬ ‫اقتصادی اش به حاشیه رفت‪ .‬یک دوگانه پدید امد؛ میان‬ ‫سعید جلیلی و حسن روحانی‪ .‬دو گانه ای که عنوانش برای‬ ‫تحلیلگران شــد (مصالحه – مقاومت) و بعد از ان هم در‬ ‫قالب (دالور – دلواپس) باز تولید شد‪.‬‬ ‫روحانی پس از‬ ‫برجام‬ ‫حســن روحانــی‬ ‫از امــروز تــا‬ ‫پایــان دولتش‬ ‫زمــان زیادی‬ ‫نــدارد تــا به‬ ‫وعده هایش‬ ‫عمل کند‬ ‫ارزش های انقالب و ارزش های اسالم دل نگران باشند‪».‬‬ ‫حاال دیگر ان گونه حرف نمی زند‪ .‬تو گویی خیالش راحت‬ ‫شده است‪ .‬شــاید از اینکه مخالفانش نتواستند از توافق‬ ‫با غرب جلوگیری کنند‪ .‬شــاید از اینکه گمان می کند حاال‬ ‫هوادارانش به او به چشم یک منجی نگاه می کنند‪ .‬شاید‬ ‫از اینکه پایه های دولتش را مستحکم تر دیده است‪ .‬شاید‬ ‫از اینکــه گمان می کنــد دیگر نه نیازی بــه اصالح طلبان‬ ‫دارد و نه اصولگرایان توانایی رقابت بــا او را دارند‪ .‬اما نه؛‬ ‫ماجرا به این ســادگی ها نیست چون حســن روحانی هم‬ ‫چندان ارام نیســت! اقای رئیس جمهور بیم های فراوانی‬ ‫دارد‪ .‬او چندان خیالش راحت نشــده؛ دنیای جدید برای‬ ‫او نگرانی های زیادی دارد‪ .‬حــاال او مانده و یک اقتصاد‬ ‫پــر از چالش با نفت بشــکه ای بیســت و چنــد دالر؛ حاال‬ ‫او مانده و یک سیاســت داخلی که اصال شــبیه سه ماهه‬ ‫اول سال ‪ 92‬نیســت؛ حاال او مانده با مردمی با انتظارات‬ ‫بســیار باال‪ .‬دنیای جدید برای حســن روحانی سخت و پر‬ ‫از چالش است‪.‬‬ ‫باالخره برجام‬ ‫محمود احمدی نژاد ان چنان ساختار رسمی امور را در‬ ‫دوران خود به چالش کشیده بود که اگر یک رئیس جمهور‬ ‫بعد از او مانند او رفتار می کرد شاید دیگر چندان تعجب اور‬ ‫نبود‪ .‬اما حسن روحانی هم مثل او رئیس جمهوری متفاوت‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫اســت‪ .‬او هم در این مدت تابو شکنی های فراوانی کرده‪،‬‬ ‫از تماس تلفنی اش با باراک اوبامــا رئیس جمهور ایاالت‬ ‫متحده گرفته تا همنشــین کردن وزیر امور خارجه اش با‬ ‫جان کری وزیر خارجه امریکا‪.‬‬ ‫ماه ها مذاکــره کرد از ســوئیس گرفته تــا اتریش و‬ ‫المان و نیویورک تا باالخره یک شــب از ویــن خبر امد که‬ ‫محمد جواد ظریــف و موگرینی متن بیانیه اجرایی شــدن‬ ‫برجام را خوانده اند‪.‬‬ ‫هشدارهای مهم‬ ‫«مراقبت شــود که طرف مقابــل تعهــدات خود را‬ ‫به طور کامل انجام دهد‪ .‬اظهارات برخی از سیاستمداران‬ ‫امریکایی در این دو سه روز کامال موجب بدگمانی است‪.‬‬ ‫به همه مسئوالن دولتی تذکر داده شود که حل مشکالت‬ ‫اقتصادی کشور در گرو تالش بی وقفه و خردمندانه در همه‬ ‫بخش ها در جهت اقتصاد مقاومتی است و رفع تحریم ها‬ ‫به تنهایی برای گشایش در اقتصاد کشور و معیشت مردم‬ ‫کافی نیست‪ .‬در تبلیغات توجه شود که در برابر انچه در این‬ ‫معامله به دســت امده‪ ،‬هزینه های سنگینی پرداخت شده‬ ‫است‪ .‬نوشته ها و گفته هایی که سعی می کنند این حقیقت‬ ‫را نادیده گرفته و خود را ممنون طرف غربی وانمود کنند با‬ ‫افکار عمومی ملت‪ ،‬صادقانه رفتار نمی کنند‪ .‬همین اندازه‬ ‫دستاورد نیز در برابر جبهه استکبار و زورگو‪ ،‬بر اثر مقاومت‬ ‫و ایستادگی به دست امده است‪ .‬این را باید همه ما درسی‬ ‫بزرگ برای همــه قضایا و حوادث در جمهوری اســامی‬ ‫بدانیم‪ .‬بار دیگر تاکید می کنم کــه از خدعه و نقض عهد‬ ‫دولت های مســتکبر به ویژه امریکا در این مســاله و دیگر‬ ‫مســائل غفلت نشــود‪ ».‬این بخش هایی اســت از پاسخ‬ ‫رهبرمعظم انقالب به اخرین نامه حسن روحانی‪.‬‬ ‫نامه ای که حسن روحانی در بخشی از ان نوشته بود‪:‬‬ ‫«حل وفصل موضوع هســته ای و توانایی تعامل موفق با‬ ‫شــش قدرت بزرگ جهان‪ ،‬اقتدار منطقه ای و بین المللی‬ ‫جمهوری اسالمی ایران را تثبیت کرد‪ .‬جای تاسف است‬ ‫که انها که با صرف میلیارد ها‪ ،‬تمامی سعی خود را به عمل‬ ‫اوردند تا مذاکرات را به شکست بکشانند یا مانع تصویب و‬ ‫اجرای ان شوند‪ ،‬اکنون نیز سراسیمه دست به هر اقدامی ‬ ‫می زنند تا مانع فرو ریختن کامل دیوار ایران هراسی شوند‪.‬‬ ‫اکنون با رفــع تحریم هــای ظالمانه راه برای شــکوفایی‬ ‫اقتصادی ایران از طریق اجرای جدی و موثر سیاست های‬ ‫اقتصاد مقاومتی باز شده است‪ .‬دولت اعتقاد راسخ دارد که‬ ‫اگرچه رفع تحریم ها از باب رفع ظلم و احقاق حقوق ملت‬ ‫ایران کاری الزم و ضروری بود که صــورت گرفت‪ ،‬لیکن‬ ‫الزمه قطعی گشایش اقتصادی و بهبود معیشت و اشتغال‪،‬‬ ‫دنیای جدید‬ ‫مثلث | شماره ‪279‬‬ ‫علی اکبر والیتی و سعید جلیلی در جریان مناظره های‬ ‫انتخاباتی سال‪ 92‬در مورد مذاکرات هسته ای با یکدیگر وارد‬ ‫یک مباحثه تعیین کننده شدند‬ ‫سیاست‬ ‫برای حســن روحانی از یکشــنبه ‪ 27‬دی ‪ 94‬دنیای‬ ‫جدیدی اغاز شده است؛ جهانی پر از بیم و امید‪ .‬خوب که‬ ‫رصدش کنی می بینی او تغییرات ملموسی کرده؛ ظاهر و‬ ‫حرف هایش نشــان می دهد ارام تر از همیشه است‪ .‬هم‬ ‫اویی که روزگاری خطاب بــه مخالفانش می گفت‪« :‬یک‬ ‫عده به ظاهر شــعار می دهند ولی بزدل سیاســی هستند و‬ ‫تا حرف مذاکره پیــش می اید می گویند مــا می لرزیم‪ .‬به‬ ‫جهنم؛ بروید یک جای گرم بــرای خود پیدا کنید‪ .‬خداوند‬ ‫شما را ترسو و لرزان افریده است‪ ».‬و روزی هم می گفت‪:‬‬ ‫«یک عده تازه بــه دوران رســیده که البته ما بــه انها هم‬ ‫احترام می گذاریم‪ ،‬نمی خواهد این قدر نســبت به اینده و‬ ‫‪27‬‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫سیاست‬ ‫‪28‬‬ ‫مثلث | شماره ‪279‬‬ ‫پیگیری همه جانبه اقتصاد مقاومتــی و حضور فعال همه‬ ‫مردم در صحنه سرمایه گذاری و کار و ابتکار است‪ .‬دولت‬ ‫مصمم اســت باتوجه کامل به رهنمودهــای حضرتعالی‪،‬‬ ‫اجرای تعهدات طرف مقابل را با دقت و جدیت رصد کرده‬ ‫و با واقع بینی هوشــمندانه و به دور از هر گونه خوش بینی‬ ‫افراطی‪ ،‬در برابر هر خُ لف وعده‪ ،‬اقدام متناســب متقابل‬ ‫به عمل اورده و با برنامه ریزی دقیق و اصرار بر خواسته ها‪،‬‬ ‫منافــع و نیازهــای واقعی کشــور‪ ،‬ابتکار عمــل در روابط‬ ‫سیاســی‪ ،‬فرهنگی و اقتصــادی پســاتحریم را در اختیار‬ ‫گرفته و هر گونه تالش دشمنان برای سوءاستفاده جهت‬ ‫نفوذ را ناکام گذارد‪».‬‬ ‫البته رهبر معظم انقالب چهارشــنبه هفته گذشــته‬ ‫ســخنان مهمی در مورد برجام مطرح فرمودند‪ .‬ایشان در‬ ‫بخشــی از سخنانشــان گفتند‪« :‬البته همه خواست های‬ ‫جمهوری اسالمی براورده نشده است اما مسئوالن در این‬ ‫قضیه انصافا زحمت کشیدند که ان شــاءالله خداوند اجر‬ ‫می دهد‪ ».‬حضرت ایت الله خامنه ای با انتقاد از کسانی که‬ ‫همین حــد از نتایج اجــرای برجــام را نیز ناشــی از لطف‬ ‫امریکا‪ ،‬وانمود می کنند افزودند‪« :‬عده ای می خواهند در‬ ‫این فرصت‪ ،‬چهره منحوس استکبار را بزک کنند! که این‬ ‫حرکت‪ ،‬خیلی زشت و خطرناک اســت‪ ».‬رهبر انقالب در‬ ‫تبیین بی منطق بودن این حرکت خاطرنشان کردند‪« :‬اگر‬ ‫قلدر محله‪ ،‬خانه و اموال شــما را به زور غصب کند و شما‬ ‫نهایتا با تالش و زحمت او را مجبور کنید از بخش هایی از‬ ‫خانه تان بیرون برود‪ ،‬ایا این‪ ،‬نتیجه لطف ان زورگو بوده یا‬ ‫ثمره قدرت و تالش شما؟»‬ ‫حضــرت ایت اللــه خامنــه ای تاکیــد کردنــد‪:‬‬ ‫«دستاوردهای هسته ای‪ ،‬حاصل تالش و نبوغ دانشمندان‬ ‫ایران‪ ،‬از جمله چهار شهید ارزشــمند هسته ای و حمایت‬ ‫و ایســتادگی ملت بوده و ایــن واقعیات همــراه با تالش‬ ‫مســئوالن‪ ،‬دشــمن را وادار به برخی عقب نشینی ها کرده‬ ‫است‪ ،‬بنابراین کمال بی انصافی است که برخی‪ ،‬این نتایج‬ ‫را «لطف امریکایی ها» تبلیغ کنند!»‬ ‫رهبر انقــاب افزودند‪« :‬البته معتقــدم از این بهتر‬ ‫هم می شد کار را انجام داد اما به هر حال توانایی‪ ،‬فرصت‬ ‫و امکانات‪ ،‬همین نتایــج را به همراه اورد کــه کار مهم و‬ ‫قابل توجهی هم هست‪».‬‬ ‫حضرت ایت الله خامنه ای در ادامه با رد این ســخن‬ ‫که رفع تحریم هــا به معنای پایان مشــکالت معیشــتی‬ ‫مردم و حل معضالت اقتصادی اســت‪ ،‬افزودند‪« :‬بهبود‬ ‫سفره های مردم و پیشــرفت اقتصادی‪ ،‬برنامه و مدیریت‬ ‫می خواهــد که ایــن را بنده بــه همه دولت هــا گفته ام‪».‬‬ ‫ایشــان اقتصاد مقاومتی را راهبرد اصلی حل مشــکالت‬ ‫اقتصادی برشمردند و با تاکید بر پیگیری جدی مسئوالن‬ ‫حسن روحانی از‬ ‫اصالح طلبان دور می شود‬ ‫و اصالح طلبان به روحانی‬ ‫نزدیک تر!‬ ‫روحانی اگر چه تالش خواهد کرد خود را‬ ‫به ساختارهای حکومتی نزدیک تر کرده‬ ‫و وارد چالش های پرهزینه نشود اما حتما‬ ‫احتیاج به یک قطب مخالف برای تولید‬ ‫سرمایه اجتماعی جدید دارد‪ .‬این قطب‬ ‫مخالف برای حسن روحانی اصولگرایان‬ ‫هستند؛ البته نه همه انها‬ ‫برای اجرای برنامه های تنظیم شــده دستگاه ها افزودند‪:‬‬ ‫«دوختن چشم به دست دشمن‪ ،‬مشکلی را حل نمی کند‪،‬‬ ‫باید اقتصاد ایران را به گونه ای تقویت و مستحکم کنیم که‬ ‫در مقابل تکانه های خارجی بایستد و تاثیر نپذیرد‪ ».‬رهبر‬ ‫انقــاب در نکته مهم دیگری افزودنــد‪« :‬رفت وامدهای‬ ‫کنونی هیات های خارجی و بسته شــدن قراردادها‪ ،‬نباید‬ ‫به هیچ وجه به صنعت و تولید و کشاورزی داخل لطمه بزند‪،‬‬ ‫مسئوالن مراقب باشند‪».‬‬ ‫این فرمایشات حاال تذکراتی مهم به دولت و حسن‬ ‫روحانی به شــمار می رود‪ .‬شــاید اینگونه بتــوان ماجرا را‬ ‫صورت بندی کرد‪:‬‬ ‫‪ -1‬از ایــن پــس این خــط تبلیغــی که ممکــن بود‬ ‫توســط برخی دنبال شود که برجام نشــان داد می توان به‬ ‫امریکایی ها اعتماد کرد پس دوران مبارزه و انقالبی گری‬ ‫ســر امده و باید به شــکل دیگری با امریکا مواجه شــویم‬ ‫نمی تواند دنبال شود‪ .‬رک و صریح باید گفت چنین نگرشی‬ ‫را می شــد در این چند وقت اخیــر از گفتــار و رفتار برخی‬ ‫مسئوالن دید‪.‬‬ ‫‪ -2‬راه تجارت باز شده اســت‪ .‬این یکی از مهمترین‬ ‫امتیازات برجام اســت‪ .‬اما این راه از کجا شروع شده و به‬ ‫کجا باید ختم شــود؟ ایا بناست حاال شــرکت های غربی و‬ ‫امریکایی جشن گرفته که بازار ایران را تصرف را خواهند‬ ‫کرد یا باید معبری باز شود برای تولید داخلی و اغاز صادرات‬ ‫ســنگین محصوالت ایرانی! این نامه و ان سخنرانی راه را‬ ‫نشان داده است‪.‬‬ ‫‪ -3‬بی شــک برخی ممکن اســت بگوینــد نتیجه ان‬ ‫جدال دالور – دلواپس پیــروزی دالوران بوده و این برجام‬ ‫هم حاصل کار و ایده دالوران است‪ .‬اما سوال این است که‬ ‫اگر ان همه مقاومت نبود این مصالحه امکان پذیر می شد؟‬ ‫ایا این مقاومت نبود که غرب و امریکا را به این نتیجه رساند‬ ‫که باید با ایران از در مصالحه وارد شوند که تحریم و ظلم ها‬ ‫نتوانسته است انها را متوقف و منصرف کند؟‬ ‫‪ -4‬اینکــه برخی مســئوالن از کنــار جــدال دالور و‬ ‫دلواپس‪ ،‬این تصویر را ایجاد کردند که اقتصاد مملکت را‬ ‫حسن روحانی و طیفی از اصولگرایان متمایل به علی‬ ‫الریجانی به یکدیگر نزدیک شده اند‬ ‫همین تحریم متوقف کرده و بدون برجام نمی توان از رکود‬ ‫خارج شد حاال دنیایی جدید برای طیفی از مردم ساخته که‬ ‫اکنون که به برجام رسیده ایم همه چیز حل شده و اقتصاد‬ ‫به گلستانی تبدیل شده اســت‪ .‬این نامه و ان سخنرانی به‬ ‫دولت متذکر می شود که برای رســیدن به اقتصاد خوب‪،‬‬ ‫راهی جز اقتصاد مقاومتی نیســت و برجام تنها بخشی از‬ ‫چالش ها را حل خواهد کرد‪.‬‬ ‫‪ -5‬ایــن ســخنرانی تاکید ویژه ای بــه دولت دارد‬ ‫که قطار ورود و خــروج هیا ت های بــزرگ تجار غربی‬ ‫از روی تولید کنندگان و صنعت داخلی رد نشــده و انها‬ ‫را له نکند‪.‬‬ ‫روحانی و سیاسیون‬ ‫حاال اما مهمترین سوال این است که در دوران جدید‬ ‫نسبت سیاسیون با حسن روحانی چگونه است؟‬ ‫واقعیت این است که حاال اقای رئیس جمهور حتما‬ ‫خود را از همیشه بی نیاز تر به اصالح طلبان خواهد دانست‪.‬‬ ‫او به انچه می خواسته رســیده و برجام را کاتالیزوری برای‬ ‫رســیدن زودتر از موعد به برخی خواسته هایش می داند‪.‬‬ ‫پس با چنین دیدگاهی او حتما جایگاه خود را مستحکم تر‬ ‫از ان می داند که نیازی به حمایــت اصالح طلبان در برابر‬ ‫سرمایه اجتماعی شان داشته باشد‪.‬‬ ‫ان هم اصالح طلبانی کــه در اخرین تحوالت هفته‬ ‫گذشته فعال نتوانســته اند انچنان مجوزی برای بازگشت‬ ‫به ساختار رســمی قدرت بگیرند‪ .‬اصالح طلبان از همیشه‬ ‫ضعیف ترند این همان چیزی اســت که حسن روحانی به‬ ‫خوبی می داند‪ .‬شــاید دور از ذهن نباشــد کــه بگوییم در‬ ‫ماه های پیش رو‪«:‬روحانی از اصالح طلبان دور می شود و‬ ‫اصالح طلبان به روحانی نزدیک تر!»‬ ‫اما روحانی اگــر چه تــاش خواهد کرد خــود را به‬ ‫ســاختارهای حکومتی نزدیک تر کرده و وارد چالش های‬ ‫پرهزینه نشود اما حتما احتیاج به یک قطب مخالف برای‬ ‫تولید ســرمایه اجتماعی جدید دارد‪ .‬ایــن قطب مخالف‬ ‫برای حســن روحانی اصولگرایان هســتند؛ البته نه همه‬ ‫انها‪ .‬برای او وضعیت مطلوب این اســت که اصولگرایان‬ ‫را تجزیه کرده و به مخالفت با یک پاره از انها بپردازد‪ .‬این‬ ‫شاید نقشه راه حسن روحانی در حوزه سیاست داخلی باشد‪.‬‬ ‫او حتما تمام تالشــش را می کند که جریان سیاسی حامی ‬ ‫خود را فربه تر کرده و هویت سیاسی برایش ایجاد کند‪ .‬او‬ ‫البته این را هم می داند که تا کنون جریان ســوم در ایران‬ ‫چندان عاقبت خوشی نداشته و خیلی زودتر از انچه تصور‬ ‫می شد عمرش تمام شده است‪ ،‬پس او به بازی در میانه دو‬ ‫جناح ادامه می دهد‪.‬‬ ‫دنیای جدید حسن روحانی اغاز شده است‪.‬‬ ‫مرعشی گفته است که ماجرای رد‬ ‫صالحیت ها ازمونی برای حسن‬ ‫روحانی به عنوان رئیس جمهور‬ ‫است‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫نیمه شب ‪16‬ژانویه‬ ‫برجامچگونهاجراییشد؟‬ ‫‪2‬‬ ‫فرمان های اوباما‬ ‫مثلث | شماره ‪279‬‬ ‫پــس از اغــاز رســمی روز اجــرا بــاراک اوبامــا‪،‬‬ ‫رئیس جمهور امریکا روســای دو مجلس را در جریان لغو‬ ‫تحریم های ایران قرار داد‪ .‬رئیس جمهــور امریکا در این‬ ‫نامه نوشت‪« :‬اقدامات هسته ای ایران نشان دهنده تغییر‬ ‫اساســی در اوضاعی اســت که با برنامه هســته ای ایران‬ ‫مرتبط است‪».‬‬ ‫در متن نامــه باراک اوباما‪ ،‬رئیس جمهــور امریکا به‬ ‫رئیس مجلس و ســنای امریــکا امده اســت‪« :‬باتوجه به‬ ‫قانون اختیارات اقتصادی اضطراری بین المللی من اعالم‬ ‫می کنم فرمــان اجرایی را بــرای لغو فرمان هــای اجرایی‬ ‫‪ ١٣٦٢٢ ،١٣٥٩٠ ،١٣٥٧٤‬و ‪ ١٣٦٤٥‬دربــاره ایــران و‬ ‫اصالح فرمان اجرایی ‪ ١٣٦٢٨‬درخصوص این کشور برای‬ ‫اجرایی شــدن تعهدات امریکا درباره تحریم های مندرج‬ ‫در بخش چهار ضمیمه و بخش ‪١٧/٤‬ضمیمه چهار برنامه‬ ‫جامع اقدام مشــترک بین پنج بعالوه یــک و ایران صادر‬ ‫کرده ام‪» .‬عالوه بر ان‪ ،‬فرمان شامل گام هایی برای ایجاد‬ ‫اختیارات در زمینــه اجرا برای ابعــاد مختلف تحریم های‬ ‫قانونی خاص می شــود که خارج از حوزه تعهدات امریکا‬ ‫در زمینه لغو تحریم های هسته ای بر اساس برجام هستند‪.‬‬ ‫رئیس جمهــور امریکا در ادامه نوشــت‪« :‬اکنون به‬ ‫سیاست‬ ‫وقتــی صبح شــنبه ‪ 26‬دی ماه محمد جــواد ظریف‬ ‫به همراه تیم مذاکره کننده اش راهی وین شــد‪ ،‬از همان‬ ‫لبخندهای علی اکبر صالحی و شوخی هایش با خبرنگاران‬ ‫در هوا‍پیمایی کــه عازم وین پایتخت اتریش بود می شــد‬ ‫اطمینان یافت کــه کار اجرای برجام بدون مشــکل قابل‬ ‫توجهی رو به تمام شدن است و در همین روز مساله یکسره‬ ‫خواهد شد‪ .‬بر اســاس برنامه های تعیین شــده بنا بر این‬ ‫بود که بعد از چند دیدار دو جانبه یوکیا امانو گزارش نهایی‬ ‫را اماده کرده و پــس از ان ظریف و موگرینــی متن بیانیه‬ ‫اجرایی شدن برجام را برای خبرنگاران قرائت کنند‪.‬‬ ‫از وزرای امور خارجه گروه ‪ 5+1‬فقط جان کری خود را‬ ‫به اتریش رسانده بود‪ .‬افتاب در وین غروب می کرد اما هنوز‬ ‫خبری از بیانیه اژانس نبــود‪ .‬در این میان یک خبر فضای‬ ‫محل مذاکرات را تحت تاثیر قرار داد‪ .‬از تهران خبر امد که‬ ‫چند زندانی امریکایی ازاد خواهند شد‪ .‬گمانه زنی ها به این‬ ‫سمت رفت که تاخیر در اعالم برجام برای اطمینان یافتن‬ ‫از ازادی این زندانیان بوده اســت‪ .‬اما در ادامه این مساله‬ ‫رنگ دیگری به خود گرفت‪ .‬ان گونه که دیپلمات ها گفتند‬ ‫ عامل این تاخیر چانه زنی بر سر چند واژه در متن بوده است‪.‬‬ ‫محمدجواد ظریف‪ ،‬وزیر امور خارجــه ایران و جان‬ ‫کری‪ ،‬رئیس دستگاه دیپلماســی امریکا برای دومین بار‬ ‫در یک روز دیــداری دوجانبه انجام دادنــد‪ .‬اتحادیه اروپا‬ ‫هم دقایقــی پس از اغاز ایــن دیدار با ارســال یک ایمیل‬ ‫به خبرنگاران اطالع داد که جلســه قرائت بیانیه مشترک‬ ‫توسط فدریکا موگرینی‪ ،‬مسئول سیاست خارجی اتحادیه‬ ‫اروپا و وزیر امور خارجه ایران ساعت ‪ ٢٢‬به وقت پایتخت‬ ‫اتریش خواهد بود‪ .‬ســرانجام پس از قریب به ‪ ٢٠‬ساعت‬ ‫انتظار‪ ،‬هیاهو به محل استقرار خبرنگاران در مقر سازمان‬ ‫ملل بازگشت‪ .‬دقایقی پس از اعالم خبرهای فوق بود که‬ ‫ســرانجام یوکیا امانو‪ ،‬مدیرکل اژانــس بین المللی انرژی‬ ‫اتمی هم گزارش راستی ازمایی نهایی خود را اعالم کرد‪ .‬در‬ ‫این گزارش تاکید شده است که ایران مراحل اماده سازی‬ ‫برای ورود به روز اجرا را بی اندک کم و کاستی تکمیل کرده‬ ‫اســت‪ .‬متن این گزارش برای لغو قطعنامه های شــورای‬ ‫حکام در اختیار این شورا و برای لغو قطعنامه های تحریمی ‬ ‫شــورای امنیت و اغاز به کار قطعنامه ‪ ٢٢٣١‬هم در اختیار‬ ‫اعضای شــورای امنیت قرار گرفت‪.‬حــاال دوباره نوبت به‬ ‫محمد جــواد ظریف و فدریــکا موگرینی رســیده بود‪ .‬انها‬ ‫می بایست مقابل دوربین رســانه ها قرار گرفته و متن یک‬ ‫بیانیه را می خواندند‪ .‬این بار نه خبر از تمدید مذاکرات بود‬ ‫و نه انتقال ان از یک پایتخت به یک پایتخت دیگر‪ .‬حاال‬ ‫بنا بر این گذاشته شده بود که این اخرین نشست مشترک‬ ‫موگرینی و محمد جــواد ظریف با موضــوع برجام ان هم‬ ‫مقابل رسانه ها باشد‪ .‬مطابق سنت همیشگی ابتدا موگرینی‬ ‫متن بیانیه را به انگلیســی خواند و بعــد از ان محمد جواد‬ ‫ظریف رو به رســانه ها متنی را قرائت کــرد‪ .‬او البته پیش‬ ‫از ان گفت‪ :‬مــن االن همــان کاری را می کنم که همواره‬ ‫در چنین موقعیت هایی کرده ام‪ .‬من دقیقا ترجمه فارســی‬ ‫ســخنان خانم موگرینی را قرائت خواهم کرد‪ ،‬پس نگران‬ ‫صحت ترجمه نباشید‪ .‬ظریف این جمله اش را به انگلیسی‬ ‫مطرح کرد‪.‬‬ ‫اما در متن این بیانیه امده بود‪ :‬تحریم های سازمان‬ ‫ملل مربوط به برنامه هسته ای ایران برداشته شد‪ .‬قطعنامه‬ ‫‪ )٢٠١٥( ٢٢٣١‬شورای امنیت که برجام را مورد تایید قرار‬ ‫داد‪ ،‬از این پس در کنار پیمان منع گســترش سالح های‬ ‫هســته ای (ان پی تی)‪ ،‬تنها چارچوب حقوقی مربوط به‬ ‫فعالیت های هســته ای ایــران خواهد بــود و تمامی مفاد‬ ‫قطعنامه هــای ‪١٧٤٧ ،)٢٠٠٧( ١٧٣٧ ،)٢٠٠٦( ١٦٩٦‬‬ ‫(‪١٩٢٩ ،)٢٠٠٨( ١٨٣٥ ،)٢٠٠٨( ١٨٠٣ ،)٢٠٠٧‬‬ ‫(‪ )٢٠١٠‬و ‪ )٢٠١٥( ٢٢٢٤‬خاتمه می یابند‪.‬‬ ‫اتحادیه اروپایی تایید کرده است که چارچوب های‬ ‫قانونی الزم برای برداشــتن تحریم های مالی و اقتصادی‬ ‫اتحادیه درباره برنامه هسته ای ایران اجرایی شد‪ .‬ایاالت‬ ‫متحــده اعمــال تحریم هــای مصــوب مرتبط بــا برنامه‬ ‫هســته ای ایران را امروز متوقــف می کند کــه همچنین‬ ‫شامل لغو فرمان های اجرایی مربوطه و صدور مجوز برخی‬ ‫فعالیت ها‪ ،‬ان گونه که در برجام مشــخص شــده ‪ ،‬است‪.‬‬ ‫اتحادیه اروپایی و ایاالت متحــده ایین نامه های مربوطه‬ ‫در خصوص جز ئیات تحریم هایی که برداشــته می شوند‬ ‫را صادر و از این طریق مشــارکت بین المللی در پیشــرفت‬ ‫اقتصادی ایران را تسهیل کردند‪.‬‬ ‫‪29‬‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫این نتیجه رســیده ام که اجرای اقدامات هسته ای ایران‬ ‫که در بندهای ‪ ١١/١٥ - ١/١٥‬الحاقیه پنجم برجام تعیین‬ ‫شــده که اژانس هم ان را تایید کرده اســت نشان دهنده‬ ‫تغییر اساســی در اوضاعی اســت که با برنامه هســته ای‬ ‫ایران مرتبط هستند‪ .‬رئیس جمهور امریکا در پایان تاکید‬ ‫کرده است اختیار الزم را به وزیر خزانه داری داده است تا با‬ ‫مشورت با وزیر امور خارجه‪ ،‬اقدامات الزم را از جمله اعالم‬ ‫قوانین و مقررات انجام دهد و در صورت لزوم از تمام قدرتی‬ ‫که براساس قانون قدرت اقتصادی اضطراری بین المللی‬ ‫(‪ )IEEPA‬به رئیس جمهور داده شده است‪ ،‬استفاده کند‪.‬‬ ‫وی افزوده اســت به تمام نهادهای دولت ایاالت متحده‬ ‫دستور داده شــده اســت در محدوده اختیارات خود تمام‬ ‫اقدامات مقتضی جهت اجرای این فرمان را انجام دهند‪.‬‬ ‫بیانیه سوئیفت‬ ‫همزمان با اجرای برجام‪ ،‬ســوئیفت یا همان جامعه‬ ‫جهانی ارتباطــات مالی بیــن بانکی‪ ،‬با صــدور بیانیه ای‬ ‫اعالم کــرد تمامــی بانک هــای ایرانــی که از فهرســت‬ ‫تحریم هــای اتحادیه اروپا خــارج شــده اند‪ ،‬می توانند با‬ ‫طی کردن روند معمول‪ ،‬مجددا به ســوئیفت متصل شده‬ ‫و از خدمات پیام رسانی مالی این شــرکت بهره مند شوند‪.‬‬ ‫در بیانیه ســوئیفت همچنین به مصوبه شــورای اتحادیه‬ ‫اروپا درخصوص اجرای چارچوب های قانونی برداشــتن‬ ‫تحریم های مالی و اقتصادی ان اتحادیه علیه کشورمان‬ ‫از روز ‪ ٢٦‬دی ماه ‪ ٩٤‬اشاره شده است‪.‬‬ ‫دریافت ‪ ١/٧‬میلیارد دالر بابت شکایت از امریکا‬ ‫یک روز پس از اعالم رســمی اجــرای توافق میان‬ ‫ایــران و ‪ ٥+١‬در وین‪ ،‬از خبرهای پشــت پرده یک به یک‬ ‫رونمایی می شود‪ .‬در تازه ترین خبرهای رسیده‪ ،‬جان کری‪،‬‬ ‫وزیر خارجه امریکا اعالم کرد که ایران در پرونده شکایت‬ ‫از واشنگتن به دادگاه الهه ‪ ١/٧‬میلیارد دالر دریافت خواهد‬ ‫کرد‪ .‬رئیس دستگاه دیپلماسی امریکا در این بیانیه تاکید‬ ‫کرده اســت که امریکا و ایران در مورد پرونــده مربوط به‬ ‫خرید تسلیحات در دهه ‪ ۱۹۷۰‬میالدی (زمان شاه مخلوع)‬ ‫از امریکا و عــدم تحویل انها به ایران پــس از انقالب‪ ،‬به‬ ‫توافق رســیدند‪ .‬این پرونده به ســال ‪ ١٩٨١‬برمی گردد؛‬ ‫زمانی که امریکا بعد از انقالب حاضــر به بازگرداندن پول‬ ‫پرداخت شده از ســوی تهران برای خرید تسلیحات نشد‬ ‫و جنگ افزارهــای موردنظر را نیز تحویل نداد‪ .‬بر اســاس‬ ‫توافق صورت گرفته‪ ،‬قرار است ایران عالوه بر دسترسی‬ ‫به ‪ ٤٠٠‬میلیون دالر از پول بلوکه شــده خود‪ ١/٣ ،‬میلیارد‬ ‫دالر بابت بهره این پــول دریافت کند‪ .‬ایــن حکم یکی از‬ ‫مهم ترین و جنجالی ترین حکم هایی است که در ‪ ٣٥‬سال‬ ‫گذشته از جانب دادگاه الهه در مورد منازعه مالی دو کشور‬ ‫صادر شده اســت‪ .‬بر اساس اســناد موجود در الهه‪ ،‬هنوز‬ ‫شکایت های بسیاری از طرف ایران علیه امریکا در دادگاه‬ ‫الهه موجود و در جریان است که گفته می شود به تمام انها‬ ‫رسیدگی و حکم های مقتضی صادر خواهد شد‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪30‬‬ ‫مثلث | شماره ‪279‬‬ ‫روز شلوغ روحانی‬ ‫اما در تهران حســن روحانــی که به دلیــل تاخیر در‬ ‫اعالم اجــرای برجام نتوانســته بــود روز شــنبه کنفرانس‬ ‫خبری اش را برگزار کند روز یکشنبه بسیار شلوغی را سپری‬ ‫کرد‪ .‬او صبح یکشنبه به مجلس رفت و اولین نطقش را در‬ ‫مورد برجام همزمان با ارائه الیحه بودجه همان جا انجام‬ ‫ن نامه ای به رهبر معظم انقالب نوشت و عصر‬ ‫داد‪ .‬بعد از ا ‬ ‫همان روز هم یک نشست خبری البته با حضور خبرنگاران‬ ‫برگزار کرد‪.‬‬ ‫او در بخشی از نامه اش به رهبر معظم انقالب نوشته‬ ‫بود‪« :‬دولت مصمم اســت باتوجه کامــل به رهنمو دهای‬ ‫حضرت عالی‪ ،‬اجــرای تعهدات طرف مقابــل را با دقت و‬ ‫جدیت رصد کــرده و بــا واقع بینی هوشــمندانه و به دور از‬ ‫هر گونه خوش بینی افراطی‪ ،‬در برابر هر خُ لف وعده‪ ،‬اقدام‬ ‫متناسب متقابل به عمل اورده و با برنامه ریزی دقیق و اصرار‬ ‫بر خواسته ها‪ ،‬منافع و نیازهای واقعی کشور‪ ،‬ابتکار عمل در‬ ‫روابط سیاسی‪ ،‬فرهنگی و اقتصادی پساتحریم را در اختیار‬ ‫گرفته و هر گونه تالش دشمنان برای سوء استفاده جهت‬ ‫نفوذ را ناکام گذارد‪».‬‬ ‫او در بخشی از نشســت خبری اش هم به خبرنگاران‬ ‫گفــت‪ « :‬اگــر هدایت هــا و حمایت هــای مقــام معظم‬ ‫رهبری نبود و چتر والیت فقیه بر ســر این ملــت نبود و اگر‬ ‫چارچوب هایی که ایشان برای این مذاکرات تعیین کردند‬ ‫و تذکرات به موقعی که هر زمــان الزم بود بدهند می دادند‬ ‫و حمایــت کامــل ایشــان از مذاکــره و مذاکره کنندگان‬ ‫نبود‪ ،‬امروز در این نقطه موفقیت نبودیــم‪ .‬اگر علم و هنر‬ ‫دیپلماســی نبود ما این موفقیت را به دســت نمی اوردیم‪.‬‬ ‫ما بهترین افراد ســرامد دیپلمــات خود را بــه این عرصه‬ ‫فرســتادیم و دیدیم که موفقیت را برای مردم ما به ارمغان‬ ‫اوردند‪».‬‬ ‫اوباما امیدوار به ایجاد رابطه‬ ‫اما در میان اظهارنظرها‪ ،‬ســخنان باراک اوباما هم‬ ‫محل توجه و با اهمیت اســت‪ .‬رئیس جمهور اوباما با بیان‬ ‫اینکه اکنــون که اقدامات ایران مورد راســتی ازمایی قرار‬ ‫گرفته می تواند به پول های خود دســت یابد تصریح کرد‪:‬‬ ‫ما توانستیم بدون توسل به جنگ در خاورمیانه‪ ،‬از طریق‬ ‫دیپلماسی به پیشرفتی تاریخی دست یابیم‪ .‬باراک اوباما‬ ‫در جمع خبرنــگاران گفت‪ :‬امروز روز خوبی اســت چراکه‬ ‫بــار دیگر دیدیم کــه دیپلماســی قدرتمنــد امریکایی چه‬ ‫چیزهایی را ممکن می کند‪ .‬همان طور که در نطق سالیانه‬ ‫هم گفتم‪ ،‬تامین امنیت ایاالت متحده‪ ،‬نیازمند رویکردی‬ ‫هوشــمندانه‪ ،‬صبورانه و منظم در قبال جهان است و این‬ ‫شامل دیپلماســی با جمهوری اســامی ایران است‪.‬وی‬ ‫ادامه داده بود‪« :‬اختالفات ما موجب شده بود تا ما برای‬ ‫چند دهه تقریبا با هم صحبتی نداشته باشیم‪ ،‬که این منافع‬ ‫ایاالت متحده را پیش نبرد‪ ».‬رئیس جمهور امریکا با طرح‬ ‫این ادعا که بر اســاس توافق امریکا و متحدان ما‪ ،‬ایران‬ ‫نمی تواند به سالح هسته ای دسترســی پیدا کند‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫«با این توافق امریکا و منطقه امن تر می شود البته هدف‬ ‫ما تعامل نیست ولی با ارتباطات ایجادشده موجب می شود‬ ‫که ما اختالفات مان را حل کنیم‪ .‬اوباما با بیان اینکه اکنون‬ ‫که اقدامات ایران مورد راستی ازمایی قرار گرفته می تواند‬ ‫به پول های خود دســت یابد‪ ،‬تصریح کرد‪ :‬ما توانســتیم‬ ‫بدون توسل به جنگ در خاورمیانه‪ ،‬از طریق دیپلماسی به‬ ‫پیشرفتی تاریخی دست یابیم‪ .‬ما از این طریق توانستیم به‬ ‫مسائل دیگر ارتباط یابیم وقتی ملوانان ما به اشتباه داخل‬ ‫ایران رفتنــد ممکن بود ما به بحرانی دیگر درگیر شــویم و‬ ‫برخی در واشنگتن از ایجاد یک بحران جدید سخن گفتند‬ ‫ولی این مساله ‪ ٢٤‬ساعته حل شد‪ .‬چندین امریکایی دیگر‬ ‫حاال به خانه بازمی گردند در حالی که ممکن بود انها سال ها‬ ‫در زندان باشند‪ .‬وی مدعی شد‪ :‬در مذاکرات مقامات ما از‬ ‫هر طریق در این باره تالش کردند‪ .‬من در صحبت هایم با‬ ‫رئیس جمهور روحانی این مساله را مورد اشاره قرار دادم‪.‬‬ ‫پس از دســتیابی به توافق تالش ها در ایــن باره افزایش‬ ‫یافت و جیســون رضاییان و چند امریکایــی دیگر به خانه‬ ‫بازمی گردند‪ .‬اوباما با بیان اینکه مــا در حال تالش برای‬ ‫لو فصل اختالفات ‪ ٣٠‬ساله خود میان تهران و واشنگتن‬ ‫ح ‬ ‫هستیم ابراز داشــت‪« :‬ما از طریق یک مرجع بین المللی‬ ‫ســعی کردیم اختالفات مالی مان را حل کنیم و اکنون که‬ ‫مساله هسته ای و زندانی ها حل شده مقرون نیست که این‬ ‫اختالف ادامه یابد‪».‬‬ ‫از حاال به بعد‬ ‫روحانی از‬ ‫اصالح طلبان‬ ‫دور تر می شود‬ ‫گفت وگوی مثلث با‬ ‫محمد سعیداحدیان‬ ‫اقای احدیان! ایران و گــروه ‪ 5+1‬بعد از مدت ها‬ ‫مذاکره باالخره هفته گذشته توافق هسته ای را‬ ‫اجرا کردند‪ .‬برای شروع گفت و گو بفرمایی د انچه‬ ‫اکنون درباره برجام به دست امده‪ ،‬همان چیزی‬ ‫است که ما می خواستیم یا اینکه فراتر از ان است ‬ ‫یا کمتر از ان؟‬ ‫باید این سوال را به نسبت زمان صحبت کنیم‪ .‬اگر‬ ‫در مقایسه با ســال ‪ 82‬که این پرونده شروع شد‪ ،‬صحبت‬ ‫کنیم یا در مقایســه با انچه از ابتدا شروع شده یا مقایسه با‬ ‫انچه می خواهیم یا مقایسه با انچه می توانستیم به دست‬ ‫بیاوریم یا اینکه خودش را بررسی کنیم که خوب یا بد است‪،‬‬ ‫هر کدام یک تحلیل دارد‪ .‬اگر مقایسه با انچه می خواستیم‬ ‫بکنیم‪ ،‬قطعا انچه ما می خواستیم نیست‪ .‬اشکال و نقطه ‬ ‫ضعف دارد و طبیعتا حق ما این نبوده که تحریم شــویم و‬ ‫حاال محرومیت بپذیریم تا تحریم هایمان برطرف شــود‪.‬‬ ‫امتیازاتی دادیم و چیزی که می خواستیم این نیست‪ .‬اگر‬ ‫نگاه ارمان گرایانه به موضوع داشته باشیم‪ ،‬طبیعتا خیلی‬ ‫موارد مبتنی بر ارمان های ما نیست‪ .‬اگر مقایسه ما درباره‬ ‫انچه می توانســتیم بگیریم باشــد باید بگویم مخصوصا‬ ‫اگر دولت اقای دکتــر روحانی به کمک اقــای ظریف در‬ ‫حــوزه اقتصاد می امــد و اقتصاد مقاومتــی را جدی پیش‬ ‫می برد یا دولت احمدی نژاد می توانســت در حوزه اقتصاد‬ ‫درست عمل کند که فشار تحریم ها بر ما کمتر بود‪ ،‬طرف‬ ‫مقابل مان بیشتر ناامید می شد که به ما فشار بیاورد‪ .‬دست‬ ‫مذاکره کنندگان برای نتیجه گرفتن می توانست بیشتر باز‬ ‫باشــد‪ .‬ضمن اینکه خو د اقای ظریف هم می توانست در‬ ‫مذاکرات بهتر نتیجه بگیرد‪ .‬به نســبت انچــه هم در نگاه‬ ‫کالن می توانستیم به دســت بیاوریم‪ ،‬می توانیم بگوییم‬ ‫همچنان بیشتر از این هم می توانستیم به دست بیاوریم‪.‬‬ ‫خود برجام را با ِ‬ ‫اما اگر ِ‬ ‫خود برجام مقایسه کنیم مخصوصا با‬ ‫شروع پرونده که سال ‪ 82‬است‪ ،‬همان طور که اقای ظریف‬ ‫هم در بیانیه خواندند که مذاکرات ما در اصل از ســال ‪82‬‬ ‫شروع شــده‪ ،‬باید گفت که ما خواســته های اصلی مان را‬ ‫از برجام گرفته ایم‪ .‬چرخش ســانتریفیوژها و مشــروعیت‬ ‫پیدا کردن غنی ســازی مان را گرفته ایم ‪ ،‬لغــو قطعنامه ها‬ ‫بدون اجراشــدن را بــه دســت اورده ایم‪ .‬ادامــه صنعت‬ ‫هســته ای مخصوصا با تمرکز بر تحقیق و توسعه بوده که‬ ‫لطمه نخورد کــه این را نیز گرفتیــم‪ .‬حداقل تحریم های‬ ‫موثر برداشــته شــده و در عین حال امتیازهایی داده ایم‪.‬‬ ‫برجام ضعف هایی دارد که تداومش را دچار چالش می کند‪.‬‬ ‫مانــدگاری و مانایــی اش را همچنان در طول ســال های‬ ‫اینده قطعــا در ابهام نگه مــی دارد‪ .‬با این نــگاه می توان‬ ‫گفت که برجــام با نگاه ‪ 12‬ســاله‪ ،‬دســتاورد خیلی خوبی‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫‪3‬‬ ‫دکتر محمد سعید احدیان‪ ،‬مدیر مسئول‬ ‫روزنامــه خراســان از جملــه افرادی اســت که‬ ‫اطالعــات خوبــی در مــورد برجــام و تحوالت‬ ‫پیرامونــی ان دارد‪ .‬با او در مــورد برجام و تاثیر‬ ‫ان بر دولت حسن روحانی گفت وگو کرده ایم‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪279‬‬ ‫سیاست‬ ‫است‪ .‬البته نتیجه ‪ 12‬سال تالش است و نه فقط دو سال‬ ‫و نه فقط نتیجه تعامل بلکه نتیجه این است که ظرفیت ها‬ ‫و اورده های کافی را بــرای مذاکره کنندگان مان در طول‬ ‫حدود هشت الی ‪ 10‬سال ایجاد کردیم و بعد انها توانستند‬ ‫این اورده ها را در فضای دیپلماســی برده و نتیجه کافی را‬ ‫به دست اورند‪.‬‬ ‫به هر حــال حاال می توانیــم بگوییم که شــرایط‬ ‫اقای روحانی با دو هفته قبل تفاوت های زیادی‬ ‫دارد‪ .‬در یک مثال جز ئی می توا نیم بگوییم که او‬ ‫حاال می تواند نفت بفروشد و حتی در حوزه های‬ ‫مختلف راحت تر تجارت کند‪ .‬مشــکالت بانکی‬ ‫در عرصــه جهانی برایش حل شــده و دســتش‬ ‫باز تر شده است‪ .‬سوالم این است که برای اقای‬ ‫روحانی در حوزه اقتصاد چه اتفاقی افتاده است؟‬ ‫به نظر می رســد اقای روحانی به چنــد دلیل یک‬ ‫چالش بســیار اساســی از این به بعد خواهد داشت‪ .‬دلیل‬ ‫اول اینکه ماهیتــا رفع تحریم هــای موجود تــا به نتیجه‬ ‫برسد‪ ،‬زمان بر اســت‪ .‬یعنی ماهیتا هر دولتی هم که باشد‬ ‫از زمانی که تحریم هــا برطرف می شــود و می خواهد در‬ ‫چرخه اقتصادی تبدیل به شــغل و درامد و رشد اقتصادی‬ ‫شــود‪ ،‬نیازمند زمان اســت که کم هم نخواهــد بود‪ِ .‬‬ ‫خود‬ ‫اقای روحانی با همان شعار معروف «هم چرخ سانتریفیوژ‬ ‫بچرخد و هم چرخ زندگی مردم» در طول این دو سال چنان‬ ‫سطح توقعات مردم را باال برده است که مردم انتظار نتایج‬ ‫زودهنگام را دارند‪ .‬پس این انتظار به سادگی نمی تواند به‬ ‫سر برســد‪ .‬اشــکال و نقطه ضعف دوم که در دولت جدی‬ ‫اســت اینکه دولت ســاختارهای داخلی خودش به همراه‬ ‫نیروهای انسانی که برای این مسئولیت ها و ساختارهای‬ ‫موجود در نظر گرفته است‪ ،‬ناکارامد هستند که هم به دلیل‬ ‫عدم توان مدیران ارشــد و هم به دلیل تعارضات متعدد و‬ ‫متکثری که در درون دولت مخصوصــا در حوزه اقتصاده‬ ‫اســت‪ ،‬مشــکالت این فرایند طبیعی که به طــور طبیعی‬ ‫زمان بر اســت را برای ایــن دولت خاص بیشــتر می کند‪.‬‬ ‫این دولت خاص از حیث اجرایی‪ ،‬توان پائینی دارد و این‬ ‫توان پا یین اجازه نمی دهد بتواند با چابکی و مدیریت قوی‬ ‫و با هماهنگی حساب شــده و تمرکز دقیــق‪ ،‬زمان طبیعی‬ ‫مدت نتیجه گیری اثار تحریم ها را کوتاه کند‪ .‬بنابراین فکر‬ ‫می کنم اقای روحانی چالش اساسی با توقعات فزاینده ای‬ ‫که ِ‬ ‫خود دولت برای مردم ایجاد کرده است‪ ،‬دارد‪.‬‬ ‫در بســتر سیاســی اگر بخواهیم بحــث کنیم؛‬ ‫اقای روحانی االن یک رئیس جمهوری است که‬ ‫هرچند یک سال دیرتر ولی توافق هسته ای را به‬ ‫دســت اورده و البد دارای یک سرمایه اجتماعی‬ ‫هم شده اســت‪ .‬یعنی رئیس جمهوری است که‬ ‫احساس می کند به جهت رسیدن به برجام دارای‬ ‫یک ســرمایه و بدنه اجتماعی بهتری نســبت به‬ ‫قبل شده اســت‪ .‬کمااینکه شــاید پیش تر فکر‬ ‫می کرده که مقداری از بدنــه اجتماعی اش افت‬ ‫کرده است‪ .‬االن از این سرمایه اجتماعی اش در‬ ‫عرصه سیاست چقدر می تواند خرج کند و چقدر‬ ‫خودش را رئیس جمهوری بداند که یک سرمایه‬ ‫اجتماعی باالیی دارد‪.‬‬ ‫اوال ِ‬ ‫خود سرمایه اجتماعی باید کمی دقیق تر مورد‬ ‫توجه قرار گیــرد‪ .‬از نظر مردم واقعا چقــدر از این خروجی‬ ‫نتیجــه اقای روحانی اســت؟ بــه واقعیت کار نــدارم ولی‬ ‫برداشت مردم سوال است‪ .‬من برداشت نمی کنم که همه‬ ‫سرمایه اجتماعی ایجادشده در ســبد اقای روحانی ریخته‬ ‫شود‪ .‬به نظرم بیشترین ســهم را از این سرمایه اجتماعی‪،‬‬ ‫رهبری و نظام می برند و شخص اقای ظریف‪ .‬از نظر افکار‬ ‫عمومی بخش کمتری از این ماجرا در ســبد اقای روحانی‬ ‫ریخته می شود‪.‬‬ ‫یعنی به نظرم فاصله بین اقای ظریف و دولت از نظر‬ ‫افــکار عمومی جدی اســت‪ .‬در عین حــال بی تردید یک‬ ‫ســرمایه اجتماعی برای دولت و اقای روحانی ایجاد شده‬ ‫اســت‪ .‬برداشتم این اســت که این ســرمایه اجتماعی در‬ ‫انتخابات مجلس می تواند تاثیرگذار باشد و خودش را نشان‬ ‫دهد‪ .‬چون فاصله کمی بین نهایی شدن برجام و انتخابات‬ ‫مجلس وجــود دارد‪ .‬به طــور طبیعی‪ ،‬مــردم می پذیرند و‬ ‫توقع نخواهند داشــت که در عرض یک مــاه نتیجه ان را‬ ‫در زندگی شان ببینند‪ .‬اما با گذشــت زمان اگر دولت نتواند‬ ‫در یک ســال و نیم اینده ایــن را به خروجی هــای عینی و‬ ‫ملموس برای مردم برســاند‪ ،‬باتوجه به ان نکته ای که در‬ ‫مورد ناکارامدی ِ‬ ‫خود دولت به ذهن من می رسد و برداشت‬ ‫من اســت‪ ،‬فکر می کنم این ســرمایه اجتماعی خیلی زود‬ ‫فروکش کرده و کم شــود و اتفاقا چالــش جدی تری برای‬ ‫دولت ایجاد کند‪.‬‬ ‫اقای روحانــی از این به بعد نســبت خــودش با‬ ‫اصولگرایــان و اصالح طلبــان را چگونه تعریف‬ ‫می کند؟ یعنی تالش می کند خود را به ساختارهای‬ ‫حاکمیــت و اصولگرایــان نزدیکتــر کنــد یــا‬ ‫اصالح طلبان؟‬ ‫فکرمی کنماقایروحانیتالشمی کندیکهویت‬ ‫ل را برای جریان اعتدال بیش از پیش تعریف کند‪.‬‬ ‫مســتق ‬ ‫یعنیبهجایاینکهسمتجریاناصولگرایییااصالح طلبی‬ ‫برود‪ ،‬مرزبندی خودش را با جریان اصولگرایی که داشته‪،‬‬ ‫با جریــان اصالح طلبی کــه جاهایی کمرنــگ می کرده و‬ ‫اجازه می داده اصالح طلبان خودشان را به او نزدیک کنند‪،‬‬ ‫اتفاقا برداشــتش مبتنی بر ان برداشت ســرمایه اجتماعی‬ ‫اســت که از خودش دارد و تالش می کند مرزبندی اش را با‬ ‫اصالحات بیشــتر کند‪ .‬ضمن اینکه حتما خودش را درون‬ ‫نظام و زیرمجموعه و همراه رهبری بیشــتر از پیش تعریف‬ ‫می کند‪ ،‬چون خودش می داند برجام‪ ،‬نتیجه حمایت‪ ،‬نگاه‬ ‫مثبت و همراهی رهبری است‪ .‬می داند از این به بعد هم نیاز‬ ‫به این حمایت دارد‪ .‬از رفتار سیاســی و فهم سیاسی هم به‬ ‫این جمع بندی می رسد که بیشتر باید خودش را همراه کند‪.‬‬ ‫اما به نظرم قطعا تالش می کند یک هویت مستقل را بیش ‬ ‫از پیش برای اعتدال ایجاد کند که فکــر می کنم اثار ان را‬ ‫باید در انتخابات مجلس ببینیم‪ .‬یعنــی چانه زنی و تالش و‬ ‫رایزنی که ایشان برای لیست اعتدال خواهد کرد برای لیست‬ ‫اصالح طلبان نخواهد کرد و اگر لیست اعتدال در انتخابات‬ ‫بتواند نامزدهای کافی را برای رقابت داشــته باشد که فکر‬ ‫می کنم این اتفاق بیفتــد‪ ،‬اقای روحانی بــدون نگرانی از‬ ‫کسانی که صالحیت شان از میان اصالح طلبان تایید نشده‬ ‫مسیر انتخابات و رقابت را جدی پیش خواهد برد و این تالش‬ ‫اقای روحانی که برای ایجاد یک هویت جدید و مستقل برای‬ ‫اعتدال است را بیشتر نشان خواهد داد‪.‬‬ ‫ فکــر می کنید شکســت دادن اقــای روحانی در‬ ‫انتخابات ســال ‪ 96‬با این اتفاق برجام سخت تر‬ ‫شده است؟‬ ‫به نظرم سخت تر شده است‪.‬‬ ‫و فکر می کنید اصولگرایــان ترجیح می دهند به‬ ‫شــکل جریانی با عنوان رقیب اقای روحانی وارد‬ ‫شوند یا مثال ممکن اســت فردی از اصولگرایان‬ ‫احساس تکلیف کند و بیاید؟‬ ‫به نظرم اصولگرایــان یا به صــورت جریانی وارد‬ ‫می شــوند یا حداقل به صورت فــرد مهم شــان قطعا وارد‬ ‫نمی شوند‪ .‬فکر می کنم حتما جریان اصولگرایی به عنوان‬ ‫رقیب جدی وارد می شو د‪ .‬اما افراد مطرح به صورت فردی‬ ‫نخواهند امد‪ .‬ولی براســاس پیش بینی که می کنم دولت‬ ‫دچار چالش های جدی در افکار عمومی می شود و به دلیل‬ ‫زاویه های جدی که جریان اصولگرایی با دولت می شناسد‬ ‫و می داند‪ ،‬حتما ورود می کند‪ .‬حتی به نظرم باید به این فکر‬ ‫کنیم که شــاید جریان اصالحات هم کاندیــدای جدی را‬ ‫کنار اقای روحانی ارائه کند و به این احتمال هم فکر کنید!‬ ‫حتی با اینکه رد صالحیت ها نشان داد که نسبت‬ ‫ کنید‬ ‫حاکمیت با انها چگونه است‪ ،‬باز هم فکر می ‬ ‫انها نامزد می دهند؟‬ ‫من فکر می کنم کــه نامزد می دهنــد‪ .‬اصالحات‬ ‫نمی خواهد حاشیه نشین باشد و حذف شود‪ .‬فکر نمی کنم‬ ‫اصالحــات حتی بــا ایــن رد صالحیت هــا هم حتــی اگر‬ ‫خواسته های خودش را به نتیجه نرساند باز هم کنار بنشیند‪.‬‬ ‫در انتخابات ریاست جمهوری می تواند نامزد تائید شد ه ای‬ ‫مثل اقای عارف را حتما ارائه کند و تائید بگیرد‪ .‬بنابراین از‬ ‫ماجرا عقب نشینی نخواهد کرد‪ .‬این به رفتار سیاسی اقای‬ ‫روحانی برمی گردد که اگر غیریت ســازی خــود را با جریان‬ ‫اصالحــات همان طور کــه پیش بینی کردم‪ ،‬جــدی کند‪،‬‬ ‫جریان اصالحات دلیلی برای حمایت بیشتر از اقای روحانی‬ ‫در انتخابات ‪ 9 6‬پیدا نخواهد کرد و به سمت رقابت با اقای‬ ‫روحانی خواهد رفت‪ .‬البته اگر پیش بینی من در مورد زاویه‬ ‫پیداکردن اقای روحانی با جریان اصالحات درست باشد‪.‬‬ ‫‪31‬‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫برجام را نمی شود در‬ ‫سیاست داخلی اجرا کرد‬ ‫سیاست‬ ‫‪32‬‬ ‫مثلث | شماره ‪279‬‬ ‫گفت وگویمثلثباناصرایمانی‬ ‫اقای ایمانی! برای شروع گفت وگو بفرمایید که‬ ‫از نظر شما اقای روحانی بعد از اجرای برجام در‬ ‫حوزه سیاست داخلی چه رفتاری خواهد داشت؛‬ ‫به اصالح طلبان نزدیک می شود یا اصولگرایان یا‬ ‫به جریان خودش یعنی اعتدال پر و بال می دهد؟‬ ‫تصورم بــر این اســت که ایشــان بعد از مســاله‬ ‫انتخابات مجلس عمدتا باز هم بیشــتر به ســمت جریان‬ ‫اصالح طلبی خواهد رفت‪.‬‬ ‫یعنی مثال همین االن که نامزدهای اصالح طلب‬ ‫ردصالحیت شده اند حاضر است برایشان هزینه‬ ‫بدهد و چانه زنی کند؟‬ ‫البته این موضوع را شروع کرده اند‪.‬‬ ‫ایا حدش از این برون دادی که ما می بینیم بیشتر‬ ‫می شود؟‬ ‫اقای روحانی از انجا که جزو سیاستمداران خبره‬ ‫کشور است‪ ،‬این موضوع را می داند که برای اصالح طلبان‬ ‫نباید هزینه کند چون دیگرانی که کردند‪ ،‬خیلی نتیجه ای‬ ‫نگرفتند و ِ‬ ‫خود ایشان هم تجربه خوبی ندارد‪.‬‬ ‫این هزینه نکردن باعث نمی شود اصالح طلبان‬ ‫از او دورتر شوند؟‬ ‫اصالح طلبان از ایشــان دورنــد‪ .‬اصالح طلبان‬ ‫هیچ گونه نزدیکی با اقای روحانی ندارند و عمدتا از فرصت‬ ‫اقای روحانی برای خودشان استفاده می کنند‪.‬‬ ‫این دوری شــان انقدر هســت که ‪ 96‬یک نامزد‬ ‫بدهند؟‬ ‫حتما همینطور است‪ .‬اصالح طلبان اگر ببینند که‬ ‫فضایی اماده است و می توانند کاندیدایی مشخص کنند که‬ ‫در مقابل اقای روحانی بتوانــد رای بیاورد و به انها یک پله‬ ‫نزدیکتر باشد‪ ،‬شک نکنید که این کار را می کنند‪.‬‬ ‫مثال اقای عارف!‬ ‫مثال عارف‪.‬‬ ‫فکر می کنیــد انها از بعــد ســرمایه اجتماعی به‬ ‫این نتیجه رســیده اند که می توانند با محمد رضا‬ ‫عارف‪ ،‬حسن روحانی را شکست دهند؟‬ ‫این حرف دیگری است‪ .‬من گفتم اگر ببینند گزینه‬ ‫دیگری می توانند بیاورند که یک پله انها را باال ببرد و به انها‬ ‫نزدیکتر باشــد‪ ،‬شــک نکنید که این کار را می کنند‪ .‬اقای‬ ‫روحانی اصال گزینه مطلوب انها نیست و از اول هم نبوده‬ ‫است‪ .‬اقای روحانی یک معبر عبور بود و االن هم همینطور‬ ‫است و تغییری نکرده است‪ .‬بهترین کسی که می توانسته‬ ‫‪4‬‬ ‫ناصر ایمانی اگر چه معتقد اســت حسن روحانی‬ ‫در دوران پسا برجام به اصالح طلبان نزدیک تر خواهد‬ ‫شد اما این را هم می گوید که اصالح طلبان اگر گزینه‬ ‫بهتری داشــته باشــند حتما از حســن روحانی عبور‬ ‫خواهند کرد‪.‬‬ ‫در مقابل گزینه هایی مانند قالیباف و محسن رضایی باشد‪،‬‬ ‫طبیعتا روحانی بود‪ .‬اما اگر قرار باشد دوباره یک میز دیگری‬ ‫چیده شــود که یک طرف ان اقای روحانی و طرف دیگر‬ ‫اقای عارف نشسته باشد و یک طرف هم مثال اقای مجید‬ ‫انصاری نشسته باشد با فرض اینکه بدانند امکان بهره وری‬ ‫وجود دارد مسلما از اقای روحانی عبور می کنند‪.‬‬ ‫اقای ایمانی! برجام در صحنه سیاســت داخلی‬ ‫چــه تاثیراتــی خواهــد داشــت‪ .‬یعنــی در بعد‬ ‫داخلی نگاه بــه روحانی و نگاه بــه اصولگرایان و‬ ‫اصالح طلبان در میان مردم چگونه شده است؟‬ ‫اگر از منظر مردم بخواهید نگاه کنید واقعیت این‬ ‫است که بخشی از اصولگرایان نتوانستد در دو سال گذشته‬ ‫مدیریت خوبــی در میز مذاکرات داشــته باشــند و طوری‬ ‫رفتار کنند که وجه انتقادی خودشان باقی بماند‪ ،‬احساس‬ ‫نگرانی شان نســبت به حفره هایی که در برجام هست‪ ،‬سر‬ ‫جای خود بماند اما در عین حال جامعه هم احســاس کند‬ ‫نگاه انها‪ ،‬نگاه ملی اســت و نه نگاه یک منتقد که نگذارد‬ ‫این دولت سر این موضوع پیروز شود‪ .‬نتوانستند این را به‬ ‫خوبی در افکار عمومی مدیریت کنند‪ .‬این جوابی است که‬ ‫می توانم به سوال شما بدهم‪.‬‬ ‫از لحــاظ اقتصادی چطــور؟ برجام چــه تاثیری‬ ‫بر سرنوشــت دولت و شــخص روحانی خواهد‬ ‫داشت؟‬ ‫باید دو بحث در این باره داشــته باشــیم؛ نخست‬ ‫اینکه ببینیم پســابرجام چه تاثیری بر اقتصاد کشور دارد و‬ ‫بحث دیگر اینکه پسابرجام چه تاثیری در صحنه سیاست‬ ‫داخلی کشور دارد‪ .‬متاســفانه روی این زمینه هرکسی که‬ ‫طی دو سال گذشــته صحبت کرده‪ ،‬برجام را از جنبه های‬ ‫سیاســت خارجی کشــور دیده اســت‪ .‬ولــی هیچ کس به‬ ‫این موضوع نپرداختــه که برجام چه تاثیری در سیاســت‬ ‫داخلی کشــور خواهد داشــت‪ .‬اقای روحانی به تازگی در‬ ‫مصاحبه شان جمله بســیار مهمی را بیان کردند که از این‬ ‫جهت مهم بود که ایشان روی این مساله زوم کرد‪ .‬ایشان‬ ‫گفتند که ما مدل برجــام را در داخل هــم می توانیم اجرا‬ ‫کنیم‪ .‬این خیلی نکته مهمی اســت و البته نه از این جهت‬ ‫که ایشان می خواهد این کار را بکند یا اصال می تواند بکند‬ ‫یا اصــا اراده اش را دارد‪ .‬می خواهم بگویــم این خیلی‬ ‫مطلب مهمی است که ما یک مدل برجام را در این دو سال‬ ‫گذشته با غرب اجرا کردیم و حاال مدل برجام را می توانیم‬ ‫در داخل اجرا کنیــم‪ .‬البته با جان کری و لــوران فابیوس‬ ‫می شود اما با برخی افراد نمی شود!‬ ‫در ابتــدا وارد بحــث اقتصادی شــویم‪ .‬این مســاله‬ ‫تحریم هایی به این شدت و به این شکل از حدود ‪ 4‬یا ‪ 5‬سال‬ ‫پیش گذاشته شد واال ما از اول انقالب به نوع های دیگری‬ ‫تحریم بوده ایــم‪ .‬تحریم های بانکی‪ ،‬نفتی‪ ،‬کشــتیرانی و‬ ‫بیمه از سال‪ 90‬گذاشته شد‪ .‬ما تا سال‪ 89‬به سوئیفت وصل‬ ‫بودیم‪ ،‬کشتیرانی مان تحریم نبود و نفت مان هم به فروش‬ ‫می رسید‪ .‬این داســتان ها متعلق به چهار سال است‪ .‬باید‬ ‫ببینیم این تحریم ها که از چهار سال پیش به ایران تحمیل‬ ‫شد و ربطی هم به دولت روحانی ندارد‪ ،‬چقدر در اقتصاد ایران‬ ‫تاثیر می گذاشت و االن که رفع شده‪ ،‬چقدر تاثیر می گذارد؟‬ ‫صرفنظرازاینکهچهارسالپیشقیمتنفتچقدربودواالن‬ ‫چقدر است‪ .‬چون قیمت نفت بسیار برای اقتصاد ایران مهم‬ ‫است‪ .‬در همان زمان هم معتقد بودم و در جراید هم عنوان‬ ‫کرده بودم که واقعا مساله تحریم ها‪ ،‬شاید به صورت تقریب‬ ‫ذهنی‪ 20‬تا‪ 30‬درصد حداکثر تاثیر تخریبی در اقتصاد کشور‬ ‫داشته باشد‪( .‬هرچند که ارائه امار به صورت درصدی اشتباه‬ ‫اســت)‪ ،‬االن هم بر همیــن نکته معتقدم‪ .‬بازگشــت ما در‬ ‫پسابرجام شاید حداکثر صرفنظر از قیمت نفت که ان موقع‬ ‫بین ‪ 80‬تا ‪ 100‬دالر بود و االن حدود ‪ 30‬دالر اســت‪ ،‬شاید‬ ‫تاثیر ان در اقتصاد کشــور ‪ 20‬تا ‪ 30‬درصد باشد مثل همان‬ ‫موقع‪ .‬همه این را می دانند که عمده مشکالت اقتصادی ما‪،‬‬ ‫مشکالت داخلی است و نه خارجی‪ .‬تاثیر مشکالت خارجی‬ ‫یعنی تحریم ها‪ ،‬در اقتصاد ما بسیار محدودتر از مشکالتی‬ ‫است که در داخل روی اقتصادمان داریم‪ .‬فرض کنید ما در‬ ‫اقتصادمان از نفت خالصی پیــدا کنیم‪ ،‬دولت مان‪ ،‬دولت‬ ‫کوچکی شــود و بخش زیــادی از کارها به مــردم و بخش‬ ‫خصوصی محول شود و خصوصی سازی واقعی انجام شود‬ ‫واقتصادشبه دولتی مانبرداشتهشودکهازبخشخصوصی‬ ‫به مراتب بزرگتر اســت و حتی به اقتصــاد دولتی هم ضربه‬ ‫می زند و یک اقتصاد عظیم زیرزمینی است‪ ،‬مساله مدیریت‬ ‫اقتصادمــان را حل کنیــم‪ ،‬هماهنگی بین دســتگاه های‬ ‫مختلف نظام را در صحنــه اقتصادی هماهنگ کنیم چون‬ ‫اقتصاد ما به شدت از ناهماهنگی بین دستگاه های مختلف‬ ‫که عمدتا هم متعلق به خود قوه مجریه است‪ ،‬رنج می برد و‬ ‫تاثیر تخریبی که اینها می گذارند حتی شاید معادل تحریم ها‬ ‫باشد‪ .‬اگر همین امروز تمام بانک های کشور تعطیل شوند‪،‬‬ ‫صرفا مســاله دریافت و پرداخت جاری را داشــته باشــند و‬ ‫هیچ گونه فعالیتی در اقتصاد کشور نداشته باشند‪ ،‬یعنی نه‬ ‫تسهیالت و نه سود بانکی بدهند و هیچ کار دیگری نکنند‪،‬‬ ‫به مراتب اقتصاد کشورمان بهتر خواهد شد‪ .‬یعنی بانک ها‬ ‫در اقتصاد نقش تخریبی دارند تا نقش توسعه ای‪ .‬بنابراین‬ ‫تمام ایتم هایی که برای شما در اقتصاد شمردم نشان دهنده‬ ‫این اســت که مســاله‪ ،‬مســاله فروش نفت و تحریم شدن‬ ‫نیست‪ .‬تحریم ها توانست حدود ‪ 10‬درصد قیمت تمام شده‬ ‫هزینــه واردات کاالهایمان را افزایش دهــد‪ .‬ولی ما چنان‬ ‫هزینه هایی از ســوی دولت می دهیم کــه ‪ 10‬درصد پیش‬ ‫ان هیچ است‪ .‬بنابراین ما مشکالت اقتصادی مان عمدتا‬ ‫مشکالت داخلی است‪ .‬کار زشت و اشتباهی که در دو سال‬ ‫گذشته متاسفانه در دولت یازدهم انجام شد باالبردن سطح‬ ‫توقعات مردم درخصوص مساله برجام بود و اینکه با انجام‬ ‫این توافق چه اتفاقی می افتد و بخشی هم به خاطر نوعی‬ ‫ژست و منافع سیاسی بود و متاسفانه اقتصاد ما را بدتر کرد‪.‬‬ ‫یعنی یک حالت انتظار در مردم ایجــاد کرد‪ .‬یکی از دالیل‬ ‫رکود ســنگین و بی ســابقه ای که در تاریخ ایران بی سابقه‬ ‫است‪ ،‬سطح انتظار مردم اســت‪ .‬مردم به لحاظ اقتصادی‬ ‫انتظار یک معجزه دارند و االن هم که اجرا شده‪ ،‬یک انتظار‬ ‫ویژه ای دارند که فردا صبح کــه می خواهند یک قالب کره‬ ‫برای صبحانه بخرند‪ ،‬قیمتش نصف شده باشد‪.‬‬ ‫ما در سیاســت داخلی‪ ،‬اصال و ابدا ظرفیت ســازی‬ ‫برای اینکه در داخل هم نوعی برجام را اجرا کنیم‪ ،‬نکردیم‬ ‫بلکه برعکس‪ .‬یعنی دولت فعلــی در زمینه اینکه بخواهد‬ ‫برای اجرای برجام زمینه ســازی کند‪ ،‬فعالیت های بســیار‬ ‫زیادی کرد که خوب و قابل تقدیر اســت که فضا را طوری‬ ‫در سیاســت خارجی با مدیریت خــوب دیپلماتیک اقای‬ ‫ظریف تلطیف کرد که فضای جامعه جهانی را اماده کرد که‬ ‫بنشینند یک قرارداد به این سنگینی و مهمی در تاریخ کشور‬ ‫را امضا کنند‪ .‬نگاه کنید در داخل کشور مطلقا چنین کاری را‬ ‫نمی بینید‪ .‬مسئوالن ذی ربط دولتی با جریان های سیاسی‬ ‫داخل کشور چند جلسه داشته اند؟ این را اصال نمی بینیم‪.‬‬ ‫یعنی ظرفیت ســازی نه تنها این طور نبوده بلکه به شــدت‬ ‫حالت تخریبی بوده است‪ .‬یعنی باالخص اقای روحانی با‬ ‫یک حالت عصبانیت عجیب در طول دو سال گذشته نسبت‬ ‫به منتقدین خودشان اعم از منتقدین منصف یا غیرمنصف‬ ‫موضع داشته اند‪ .‬اصال تفکیک بین منصف و غیرمنصف‬ ‫هم هیچ وقت نبوده است‪ .‬ایشان با منتقدین شان با حالت‬ ‫تند برخورد می کردند‪ .‬این یعنی اینکــه اصال در داخل بنا‬ ‫نیست ظرفیت سازی شود که البته به نظرم دالیل تاریخی‬ ‫دارد‪ .‬اتفاقا منتقدین ایشــان عمدتا از هم جناحی های دو‬ ‫ســال پیش خود ایشان هســتند‪ .‬اقای روحانی تا دو سال‬ ‫پیش تکلیفش در جناح بندی های سیاســی معلوم بود که‬ ‫کجاســت‪ .‬ایشــان از زمان ریاســت جمهوری ناگهان به‬ ‫تعبیری یک تغییر جهت داد‪ .‬اقای روحانی برخالف انچه‬ ‫در سیاست خارجی ظرفیت سازی کرد‪ ،‬در داخل اصال نکرد‬ ‫و اعتقادی به این نداشتند و این موضوع همین طوری در‬ ‫داخل کشــور ماند‪ .‬االن هم به نظــرم هیچ گونه ظرفیتی‬ ‫برای اینکه در داخــل بخواهیم به یک تفاهم سیاســی و‬ ‫وحدت نظر برسیم و یک مقدار بتوانیم در جهت منافع ملی‬ ‫کشــورمان افکار و ســایق و البی های مختلف و احزاب‬ ‫مختلف را با هم حداقل در مسائل ملی هم نظر کنیم‪ ،‬اصال‬ ‫نداریم‪ .‬بعید می دانم و هیچ عالمتــی نمی بینم که دولت‬ ‫در طول دو ســال اینده بخواهد در این زمینه جهت گیری‬ ‫داشته باشد‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫پایان عصر تحریم‬ ‫برجام به ایستگاه اخر رسید و هم اکنون همه منتظرند تا وعده های اقتصادی و‬ ‫سیاست خارجی دولت یازدهم محقق شود‪ .‬روحانی در انتخابات سال ‪ 92‬وعده داده‬ ‫بود که از طریق توافق با دولت های بزرگ به تحریم هــای ظالمانه علیه ایران پایان‬ ‫دهد‪ .‬این وعده سرانجام در ‪ 26‬دی ماه عملی شد‪ .‬حال مردم در انتظارند که تاثیر لغو‬ ‫تحریم ها را بر روی سفره های خود احساس کند‪.‬‬ ‫توپ در زمین دولت‬ ‫تاثیربرجامبرسفره هایمردمچیست؟‬ ‫محمد صالحی‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫سیاست‬ ‫‪34‬‬ ‫مثلث | شماره ‪279‬‬ ‫‪1‬‬ ‫«برجام به فرجام رسید»؛ این جمله را حسن روحانی‪،‬‬ ‫رئیس جمهور‪ ،‬لحظاتی بعد از اعالم رسمی اجرای برجام‬ ‫توسط ظریف و موگرینی‪ ،‬در صفحه توئیتر خود منتشر کرد‪.‬‬ ‫باالخره بعد از دو ســال و نیم مذاکرات فشــرده بین ایران‬ ‫و گروه ‪ ،5+1‬پرونده هســته ای ایران به ســرانجام رسید‪.‬‬ ‫بعد از انتشــار گزارش اژانس بین المللی انرژی اتمی مبنی‬ ‫بر اینکه جمهوری اســامی ایران به تعهداتش بر اساس‬ ‫برجام عمل کرده اســت‪ ،‬محمد جواد ظریــف‪ ،‬وزیر امور‬ ‫خارجه ایران به نمایندگی از سوی ایران به همراه موگرینی‪،‬‬ ‫مســئول سیاســت خارجی اتحادیه اروپــا و نماینده گروه‬ ‫ ‪5+1‬در کنفرانس خبری مشترکی شرکت کرد ه و اغاز برجام‬ ‫را اعالم کردند‪.‬‬ ‫با اجرایی شــدن برجــام تحریم های اعمال شــده‬ ‫توســط ایاالت متحده امریکا و اتحادیه اروپــا بر اقتصاد‬ ‫ایران برداشته شد‪ .‬بر اساس توافق صورت گرفته اتحادیه‬ ‫اروپا در روز اجرا‪ ،‬تحریم های مالــی و اقتصادی مرتبط با‬ ‫برنامه هسته ای ایران را لغو خواهد کرد‪ .‬این تحریم ها که‬ ‫در ســال های ‪ 2010‬و ‪ 2012‬علیه برنامه هسته ای ایران‬ ‫وضع شــده اند برای تمام کشــورهای عضو این اتحادیه‬ ‫الزم االجرا بود و در روز اجرای برجام لغو شد‪ .‬همچنین در‬ ‫کنار لغو تحریم های اتحادیه اروپــا‪ ،‬برخی از تحریم های‬ ‫اولیه و تمام تحریم های ثانویه ای که توسط ایاالت متحده‬ ‫امریــکا علیه برنامه هســته ای ایران وضع شــده بود‪ ،‬لغو‬ ‫ شد‪ .‬ایاالت متحده امریکا‪ ،‬دو نوع تحریم علیه جمهوری‬ ‫اســامی ایران دارد‪ .‬تحریم های اولیه‪ ،‬به ان دســته از‬ ‫تحریم ها گفته می شــود که در ارتباط با برنامه هســته ای‬ ‫ایران نیستند‪ .‬طی این تحریم ها شهروندان و شرکت های‬ ‫امریکایی را از هر گونه مبادله تجاری با ایران منع می کند‪.‬‬ ‫منظور از تحریم های ثانویه ان تحریم هایی هستند که در‬ ‫ارتباط با برنامه هســته ای ایران وضع شــده اند‪ ،‬مخاطب‬ ‫انها اشخاص غیرامریکایی هســتند و امریکا با وضع انها‬ ‫اشخاص و شرکت های غیرامریکایی را از هر گونه مبادله‬ ‫تجاری با ایران منع کرده بود‪.‬‬ ‫بر اســاس برجام‪ ،‬ایاالت متحده امریکا در سه مورد‬ ‫از تحریم های اولیه خود علیــه اقتصاد ایران عدول کرده‬ ‫است‪ ،‬این سه مورد عبارتند از‪ :‬صادرات‪ ،‬فروش‪ ،‬اجاره و‬ ‫انتقال هواپیمای غیرنظامی و قطعات و خدمات مرتبط با‬ ‫ان به ایران؛ مبادالت و روابط تجاری و مالی شــرکت های‬ ‫تابعه شــرکت های امریکایی در خارج از امریکا با ایران و‬ ‫واردات فرش و محصوالت غذایی ایرانی از جمله پسته و‬ ‫خاویار به امریکا‪.‬‬ ‫حــال این ســوال مطــرح اســت کــه تحریم های‬ ‫اقتصادی که توســط اتحادیه اروپــا و تحریم های ثانویه‬ ‫ایاالت متحده امریکا برای برنامه هســته ای ایران وضع‬ ‫شده در چه حوزه هایی بوده و برداشته شدن این تحریم ها‬ ‫چه تاثیری بر اقتصاد کشور و همچنین روی دولت روحانی‬ ‫خواهد گذاشت‪ .‬این تحریم ها در ‪ 7‬حوزه اقتصادی کشور‬ ‫اعمال شده بود‪ .‬این ‪ 7‬حوزه عبارتند از‪:‬‬ ‫حوزه انرژی و پتروشیمی‪ ،‬امور مالی و بانکی‪ ،‬صنعت‬ ‫بیمه‪ ،‬کشــتیرانی و خدمــات بندری‪ ،‬طال و ســایر فلزات‬ ‫گرانبها‪ ،‬نرم افزارها و صنعت خودرو‪.‬‬ ‫انرژی و پتروشیمی‬ ‫ایاالت متحده امریکا از ‪ 20‬سال پیش تحریم هایی‬ ‫در حوزه انــرژی و پتروشــیمی ایران اعمال کــرد و به این‬ ‫تحرکات تا سال ‪ 2013‬ادامه داد‪ .‬بر اساس توافق صورت‬ ‫گرفتــه از روز اجــرای برجــام‪ ،‬ایاالت متحــده امریکا به‬ ‫تالش های خود بــرای کاهش فروش نفــت ایران خاتمه‬ ‫خواهد داد‪ .‬تحریم های اعمال شده توسط ایاالت متحده‬ ‫امریکا و اتحادیــه اروپا‪ ،‬خریــد نفت ایران و اســتفاده از‬ ‫عواید ان را با محدودیت های جدی روبه رو کرد‪ .‬با اجرای‬ ‫برجام‪ ،‬ایــران می تواند عوایــد حاصل از فــروش نفت و‬ ‫فراورده های نفتی خود را به هر جا که تمایل دارد‪ ،‬انتقال‬ ‫دهد و محدودیت هایی که بر ‪ 20‬کشور خریدار نفت ایران‬ ‫تحمیل شده بود و انها را وادار به کاهش جدی خرید نفت‬ ‫خود از ایران می کرد‪ ،‬خاتمه خواهند یافت‪ .‬از روز اجرای‬ ‫برجام‪ ،‬اعضای اتحادیه اروپا می توانند از ایران نفت بخرند‬ ‫همچنین هیچ شخص غیرامریکایی به دلیل خرید‪ ،‬فروش‬ ‫یا نقل و انتقال نفت ایران تحریم نخواهد شد‪.‬‬ ‫البته در این مــورد این قید وجــود دارد که معامالت‬ ‫مزبور نبایــد متضمن اشــخاص باقی مانده در فهرســت‬ ‫تحریم هــای امریکایــی یــا اشــخاص و نهادهــای‬ ‫امریکایی باشــد؛ چراکــه تحریم هــای اولیــه امریکا به‬ ‫قوت خود باقــی خواهد بــود‪ .‬بعد از اعمــال تحریم ها بر‬ ‫حــوزه انرژی و پتروشــیمی ایــران‪ ،‬فروش نفــت ایران با‬ ‫کاهش مواجه شــد و به حدود یک میلیون بشــکه رسید‪.‬‬ ‫با اجرایی شــدن برجــام‪ ،‬در شــرایط عادی ایــن مقدار با‬ ‫افزایــش ‪ 500‬هزار بشــکه مواجــه خواهد شــد و به رقم‬ ‫ ‪ 1/5‬میلیون بشــکه خواهد رســید‪ .‬این امر سبب می شود‬ ‫که درامدهــای حاصل از فــروش نفت ایران بــا افزایش‬ ‫‪ 50‬درصدی روبه رو شود‪ .‬افزایش درامد دست دولت را در‬ ‫ســرمایه گذاری در صنعت نفت و گاز کشور به خصوص در‬ ‫حوزه میادین مشترک باز خواهد گذاشت و این امر در کنار‬ ‫ورود سرمایه گذاری های خارجی این امکان را برای کشور‬ ‫و دولت روحانی فراهم خواهد اورد تا ایران را به جایگاه قبل‬ ‫ی برساند‪.‬‬ ‫از اعمال تحریم ها در عرصه انرژی و پتروشیم ‬ ‫امور مالی و بانکی‬ ‫بخش دوم کــه با اجــرای برجــام‪ ،‬تحریم های ان‬ ‫لغو گردیــد‪ ،‬امور مالــی و بانکــی اســت‪ .‬ایاالت متحده‬ ‫امریکا تقریبا تمامی بانک های ایران را مشــمول فهرست‬ ‫تحریم های خــود قرار داده بــود و این بــه ان معنا بود که‬ ‫اشــخاص غیرامریکایی حــق برقراری روابــط اقتصادی‬ ‫اقتصاد سیاسی‬ ‫بــا بانک هــای ایرانــی را نداشــتند؛ چنانچــه شــخصی‬ ‫غیر امریکایی با سیستم بانکی ایران ارتباط برقرار می کرد‪،‬‬ ‫این امکان که با نظام مالی امریکا ارتباط برقرار کند‪ ،‬برای‬ ‫وی ممنوع می شد‪ .‬اشخاص و شرکت های امریکایی هم‬ ‫بر اساس تحریم های اولیه و غیر مرتبط با پرونده هسته ای‬ ‫ایران از هرگونه رابطه ای با تمامی اشخاص ایرانی و از ان‬ ‫جمله بانک های ایرانی منع شــده بودند‪ .‬با اجرای برجام‪،‬‬ ‫اکثر بانک های ایرانی از فهرست تحریم ها خارج شدند‪ .‬از‬ ‫این رو‪ ،‬اشخاص‪ ،‬نهادها و شرکت های غیرامریکایی که‬ ‫تا پیش از این نمی توانستند با سیستم بانکی ایران ارتباط‬ ‫برقرار کنند‪ ،‬می توانند با بانک هــای ایرانی تعامل و روابط‬ ‫اقتصادی داشته باشند‪.‬‬ ‫عالوه بر این‪ ،‬تحریم های امریکا علیه فعالیت های‬ ‫مرتبط بــا واحد پــول ایــران برچیــده خواهد شــد؛ ارائه‬ ‫اســکناس دالر امریکا به دولــت ایران ازاد خواهد شــد؛‬ ‫خرید‪ ،‬پذیره نویســی و تســهیل انتشــار دیون حاکمیتی‬ ‫ایران مثل اوراق قرضه دولت ایران مشمول تحریم های‬ ‫ثانویــه ایاالت متحده امریــکا نخواهد بــود و در نهایت‪،‬‬ ‫ارائــه خدمات پیام رســانی مالی به بانک مرکــزی ایران و‬ ‫ان دسته از بانک های ایرانی که از فهرست تحریم ها خارج‬ ‫می شوند ازاد خواهد شد‪ .‬در نتیجه رفع تحریم های مالی‬ ‫و بانکی از روز اجرا‪ ،‬بانک مرکزی ایران خواهد توانســت‬ ‫وجوه محدود شــده یا توقیف شــده خود در خارج از کشور‬ ‫را به محل هایی که تمایل دارد‪ ،‬منتقل کند یا اینکه از انها‬ ‫به هر نحو که تمایل دارد‪ ،‬اســتفاده کند‪ .‬این مســاله در‬ ‫دو بعد قابل بررسی اســت ؛ اول‪ ،‬با اجرای برجام حدود ‪4‬‬ ‫میلیارد دال ر از دارایی های بلوکه شده ایران در زمان تحریم‬ ‫ازاد خواهد شــد و این رقم را حتی اگر با نرخ ارز مبادله ای‬ ‫محاســبه بکنیم‪ ،‬رقمی حدود ‪ 12‬هزار میلیــارد تومان در‬ ‫اختیار دولت قــرار خواهد گرفــت و دولت ایــن امکان را‬ ‫پیدا خواهد کرد تا این پول را در جاهــای مورد نیاز هزینه‬ ‫کنــد‪ .‬دوم‪ ،‬حدود ‪ 28‬میلیارد دالر از ســرمایه بلوکه شــده‬ ‫ایران به تدریج در اختیار بانک مرکزی قرار خواهد گرفت‬ ‫و همین مساله امکان پویایی بیشتر اقتصادی را به دولت‬ ‫روحانی خواهد داد‪ .‬البته همچنان باتوجه به باقی ماندن‬ ‫تحریم های اولیه امریکا‪ ،‬چنانچه وجوهی نزد اشــخاص‬ ‫امریکایی وجود داشته باشــند یا در امریکا باشد‪ ،‬مشمول‬ ‫این توافق نخواهد بود‪.‬‬ ‫صنعت بیمه‬ ‫از روز اجرای برجام‪ ،‬تحریم هــای مربوط به صنعت‬ ‫بیمه که ایاالت متحده امریکا علیه اشــخاص و نهادهای‬ ‫غیرامریکایی برقرار کرده بود از میان برداشته خواهند شد‪.‬‬ ‫اشخاص و شرکت های غیر امریکایی فعال در صنعت بیمه‬ ‫می توانند به اشخاص و نهادهای ایرانی خدمات بیمه ای‬ ‫ارائه کنند‪ .‬برداشتن محدودیت ها بر سر صنعت بیمه سبب‬ ‫می شود که ایران به راحتی بتواند محموله های خود به ویژه‬ ‫محموله های نفتی خود را بیمه کنــد و دیگر هزینه ای که‬ ‫بابت وجــود محدودیت های اعمال شــده بیمه ای وجود‬ ‫داشت را نپردازد‪ .‬حتی بعد از رفع تحریم ها از صنعت بیمه‬ ‫این امــکان در اختیار ایران قرار گرفت تــا بتواند پیگیری‬ ‫خســارت هایی را که قبل از اجرایی شدن تحریم ها اتفاق‬ ‫افتاده بود را انجام دهد‪.‬‬ ‫ایاالت متحده امریکا و اتحادیه اروپا متعهد شــدند‬ ‫تا بر اساس برجام تحریم های مربوط به فروش‪ ،‬صادرات‬ ‫یــا نقل و انتقال طال و فلــزات گرانبها از ایران یــا به ایران‬ ‫را لغو کنند‪ .‬این اقدام سبب خواهد شــد تا ایران بتواند به‬ ‫راحتی طال و ســایر فلزات گرانبها را که به عنوان بخشــی‬ ‫از دارایی اش محســوب می شــود‪ ،‬صادر کند‪ ،‬البته رفع‬ ‫این تحریم نیز شامل اشــخاص غیرامریکایی می شود و‬ ‫اشــخاص امریکایی نمی توانند این معامــات را با ایران‬ ‫انجام دهند‪ .‬عالوه بر این‪ ،‬معامالت طال و فلزات گرانبها‬ ‫نباید متضمن اشــخاص و نهادهای موجود در فهرســت‬ ‫تحریم ها باشــد‪ ،‬وگرنه مشــمول تحریم ها باقی خواهند‬ ‫ماند‪.‬‬ ‫نرم افزار و فلزات‬ ‫ایاالت متحده امریــکا و اتحا دیه اروپــا از روز اجرا‪،‬‬ ‫تحریم های مربــوط به فروش‪ ،‬عرضه و انتقال مســتقیم‬ ‫و غیرمســتقیم گرافیت‪ ،‬فلــزات خام و نیمه ســاخته مثل‬ ‫الومینیوم‪ ،‬فوالد‪ ،‬زغال ســنگ و نرم افزارهای فرایندهای‬ ‫صنعتی را لغو کرد‪.‬‬ ‫البتــه این محدودیت هــا در فهرســت تحریم های‬ ‫ثانویه ایاالت متحــده امریکا قرار داشــت و به این ترتیب‬ ‫دیگر هیچ مجازاتی اشخاص و شرکت های غیر امریکایی‬ ‫را در این زمینه تهدید نخواهد کرد‪ .‬این مساله سبب خواهد‬ ‫شد تا نیازهای صنعتی و معدنی کشور در بخش مواد اولیه‬ ‫به راحتی تامین شــود و همچنین صادرات در این بخش‬ ‫تسهیل شود و پول حاصل از صادرات محصوالت معدنی‬ ‫بدون مشکل به کشور برگردد‪.‬‬ ‫صنعت خودرو‬ ‫هفتمیــن و اخریــن بخــش تحریم هــا کــه بعد از‬ ‫اجرایی شدن برجام لغو شــد‪ ،‬مربوط به حوزه خودرو ست‪.‬‬ ‫تحریم ها در این بخش در رابطه با فروش‪ ،‬عرضه یا انتقال‬ ‫کاالها و خدماتی است که مرتبط با صنعت خودرو ایران و‬ ‫از روز اجرای برجام لغو می شوند‪.‬‬ ‫البته ایــن بخــش از تحریم ها براســاس توافق ژنو‬ ‫یا به ســخن دیگر برنامه جامــع اقدام مشــترک به حالت‬ ‫تعلیق درامده بودند‪ .‬از این رو اشــخاص و شــرکت های‬ ‫غیرامریکایی از روز اجرای برجــام به دلیل ارائه خدمات و‬ ‫کاالهای مزبور به ایران و صنعت خودرو ان با محدودیت و‬ ‫تنبیهی از سوی امریکا مواجه نخواهند شد‪ .‬البته تحریم ها‬ ‫در این بخش برای شرکت ها و اشخاص امریکایی به قوت‬ ‫خود باقی خواهد بود‪.‬‬ ‫لغو تحریم ها در این بخش سبب خواهد شد تا صنعت‬ ‫خودرو از شرایط فعلی و مشکالتی که با ان دست به گریبان‬ ‫است تا حدود زیادی خالص شود‪.‬‬ ‫در حال حاضر دو شــرکت بزرگ خودرو سازی کشور‬ ‫و همچنیــن شــرکت های کوچک فعال در ایــن بخش به‬ ‫دلیل این تحریم ها عالوه بر کاهش نســبتا شدید تیراژ با‬ ‫با اجرای برجام زمینه برای‬ ‫عمل روحانی به وعده هایش‬ ‫مهیا شده است‬ ‫مثلث | شماره ‪279‬‬ ‫با اجرایی شــدن برجــام تحریم هایی کــه در ارتباط‬ ‫با حوزه کشــتیرانی‪ ،‬کشتی ســازی و خدمات بندری علیه‬ ‫اقتصاد کشــور اعمال شــده بود‪ ،‬برداشــته خواهد شد‪.‬‬ ‫از این پس‪ ،‬شــرکت ها و اشــخاص غیر امریکایی که در‬ ‫حوزه کشــتیرانی و خدمات بندری فعالیت دارند به راحتی‬ ‫می توانند با اشخاص و شرکت های ایرانی همکاری داشته‬ ‫طال و سایر فلزات گرانبها‬ ‫سیاست‬ ‫کشتیرانی و خدمات بندری‬ ‫باشــند‪ .‬عالوه بر این‪ ،‬اشــخاص غیرامریکایی می توانند‬ ‫مالک‪ ،‬بهره بــردار و بیمه کننده کشــتی هایی باشــند که‬ ‫نفت خام‪ ،‬فراورده های نفتی‪ ،‬تولیدات پتروشــیمی یا گاز‬ ‫طبیعی ایران را حمــل می کنند‪.‬ارائه خدمات در این حوزه‬ ‫می تواند به رشــد هر چه ســریع تر صنعت دریایی ایران‪،‬‬ ‫به عنــوان یکی از بخش های زیر ســاختی کشــور کمک‬ ‫فراوانی‪ ،‬چه در بخش ساخت کشتی و چه در بخش ارائه‬ ‫خدمات بندری بکند‪.‬البته باید به این نکته توجه داشت که‬ ‫اشخاص امریکایی و همچنین اشخاصی که در فهرست‬ ‫تحریم های امریکا حضور دارند نمی توانند فعالیتی در این‬ ‫زمینه داشته باشند‪.‬‬ ‫مشکل بزرگتری به نام از دست دادن شرکای تجاری خود‬ ‫روبه رو شــدند و همین مساله باعث شــد تا صنعت خودرو‬ ‫عالوه بر اینکه تا حدودی بازار صادراتی خود را از دســت‬ ‫بدهد‪ ،‬در تامین بازار داخل هم با مشــکالت جدی مواجه‬ ‫بشود که این مســاله را در افزایش قیمت بی سابقه خودرو‬ ‫می توان مشاهده کرد‪ .‬شــرایط بعد از تحریم سبب شد تا‬ ‫شــرکت های خودروســاز به ناچار برای یافتن شرکای تازه‬ ‫تن به مذاکره با شــرکای چینی خود بدهند‪ ،‬فضایی ایجاد‬ ‫شــد تا بازار خودروی کشور زیر ســایه خودروسازان چینی‬ ‫قرار بگیرد‪ .‬بعد از نهایی شدن برجام‪ ،‬زمزمه هایی در مورد‬ ‫بازگشت شرکای قبلی خودروسازی و همچنین خودروسازان‬ ‫بنام دنیا برای همکاری با صنعت خودرو کشــور در ســطح‬ ‫رســانه ها منعکس شــد‪ .‬این اتفاق سبب ســاز این مساله‬ ‫شــد تا امیدواری در بین تولید کنندگان و مصرف کنندگان‬ ‫خودرو به وجود بیاید که از روز اجرایی شدن برجام‪ ،‬شاهد‬ ‫بازگشت خودروسازان بزرگ دنیا به کشور و همکاری مجدد‬ ‫غول های خودروسازی با شرکت های خودروسازی داخلی‬ ‫باشــیم‪ .‬اتفاقی که بالفاصله بعد از اعــام اجرای برجام‬ ‫افتاد و شرکت مرسدس بنز المان و شرکت ایران خودروی‬ ‫ایران مذاکراتی را در رابطه با ایجاد دو شــرکت مشــترک‬ ‫اغاز کردند‪.‬‬ ‫در مجموع می توان گفت که با اجرایی شدن برجام‪،‬‬ ‫بندهایی که به ســبب تحریم ها بــر بخش های اقتصادی‬ ‫کشور بسته شده بود و تا حدودی جلوی تحرک بخش های‬ ‫اقتصادی کشور را گرفته بود‪ ،‬رفع شده و فضای جدیدی‬ ‫در بخش اقتصادی کشور و به تبع ان کل کشور ایجاد کرده‬ ‫است؛ فضایی که به ســبب تالش های تیم مذاکره کننده‬ ‫و همچنین حمایت های رهبری انقالب و شــخص حسن‬ ‫روحانی به عنوان رئیس جمهور ‪ ،‬کشورمان از این مذاکرات‬ ‫ایجاد شده است‪.‬‬ ‫حال که ایــن مذاکرات به ثمــر نشســته نوبت تیم‬ ‫اقتصادی دولت یازدهم اســت تا بر اساس شرایط جدید‪،‬‬ ‫نقشــه راه را برای برون رفت کشــور از شــرایط رکودی که‬ ‫بخشی از ان به ســبب تحریم ها ایجاد شده بود‪ ،‬طراحی‬ ‫کنند‪.‬‬ ‫ بی شــک رونق اقتصادی در کشــور سبب ساز رونق‬ ‫در سایر بخش های کشــور خواهد شــد‪ .‬همچنین رونق‬ ‫اقتصادی ســبب درمان یکــی از دردهای کهنه کشــور‪،‬‬ ‫یعنی بیکاری خواهد شد‪ .‬بعد از اجرایی شدن برجام فصل‬ ‫جدیدی در دولت روحانی گشوده شد‪.‬‬ ‫حسن روحانی توانســت به یکی از وعده هایی که به‬ ‫گمان برخی کارشناسان مهمترین وعده انتخاباتی روحانی‬ ‫در زمان انتخابات ریاست جمهوری در سال ‪ 92‬بوده‪ ،‬عمل‬ ‫کند‪ .‬حال تمام ایرانیان منتظر هستند تا تاثیر به ثمر رسیدن‬ ‫این مذاکرات را بر ســفره های خود ببینند ؛ انتظاری که به‬ ‫گفته دولتمردان چندان دور از دسترس نخواهد بود‪.‬‬ ‫‪35‬‬ ‫اقتصاد سیاسی‬ ‫ریسک سرمایه گذاری کاهش می یابد‬ ‫گفت وگوی مثلث با ایرج ندیمی‪ ،‬عضو کمیسیون اقتصادی مجلس‬ ‫سیاست‬ ‫‪36‬‬ ‫مثلث | شماره ‪279‬‬ ‫محمد صالحی‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫بسیاری از کارشناسان در خالل مذاکرات ایران با‬ ‫گروه ‪ 5+1‬در ارتباط با پرونده هسته ای ایران‪ ،‬بارها‬ ‫از تغییر در شــرایط اقتصادی کشور در صورت به‬ ‫سرانجامرسیدنمذاکرات‪،‬سخنگفتند‪.‬حالکه‬ ‫این مذاکرات به ثمر نشسته و از هفته گذشته وارد‬ ‫فاز اجرایی شده است‪ ،‬به نظر شما چه تاثیر واقعی‬ ‫براقتصادکشورخواهدگذاشت؟‬ ‫در باب تاثیر اجرایی شدن برجام بر اقتصاد کشور‬ ‫باید به سه نکته اشاره کنم ؛ نکته اول اینکه‪ ،‬با اجرایی شدن‬ ‫برجام ریسک سرمایه گذاری تا حدود زیادی از بین رفت‪ .‬تا‬ ‫پیش از به ثمر رسیدن مذاکرات چهار تهدید سرمایه گذار‪،‬‬ ‫چه داخلــی و چه خارجــی و ســرمایه گذاری را در کشــور‬ ‫تهدید می کرد‪ .‬ایــن تهدیدات عبارتنــد از تهدید نظامی‪،‬‬ ‫تهدید سیاســی‪ ،‬تهدید اجتماعــی و تهدیــد اقتصادی‪.‬‬ ‫ســرمایه گذاری و ریســک همواره دو واژه مترادف هستند‬ ‫و هر جا که ســرمایه گذاری از ســوی ســرمایه گذار انجام‬ ‫بگیرد‪ ،‬ریســک بازگشت ســرمایه هم برای ســرمایه گذار‬ ‫وجود خواهد داشت‪ .‬متاسفانه شــرایط تحریم سبب شده‬ ‫بود تا این ریســک در اقتصاد کشور به میزان قابل توجهی‬ ‫ی سرمایه گذاران در‬ ‫باال برود و همین امر مانع سرمایه گذار ‬ ‫بخش های مختلف اقتصادی کشور می شد‪ .‬خوشبختانه‬ ‫با اجرایی شــدن برجام‪ ،‬تهدیدات فوق بر طرف شد و این‬ ‫امکان برای کشور ایجاد شد تا سرمایه گذاران‪ ،‬چه داخلی‬ ‫و چه خارجــی‪ ،‬با خیالی اســوده اقدام به ســرمایه گذاری‬ ‫در بخش های مختلف اقتصادی کشــور کنند‪ .‬نکته دوم ‬ ‫اینکه بعد از اجرایی شــدن برجام اتفاق مبارکی برای دولت‬ ‫در بعد اقتصادی افتاد و ان باز شــدن دســت دولت برای‬ ‫ســرمایه گذاری بود‪ .‬چند ده میلیارد دالر از پول های کشور‬ ‫به ســبب تحریم ها در خارج از کشــور بلوکه شده بود و این‬ ‫امکان در اختیار دولت نبود تا به این پول ها دسترسی داشته‬ ‫باشد‪ .‬با اجرایی شدن برجام این ســرمایه در اختیار دولت‬ ‫قرار گرفت‪ .‬پول های بلوکه شــده در کنار ســرمایه گذاری‬ ‫ســرمایه گذاران بخش خصوصی این امــکان را به دولت‬ ‫می دهد تا در زمینه اقتصادی با پویایی بیشتری عمل کند‪.‬‬ ‫نکته پایانی اینکه ســرمایه گذارهای بلند مــدت در داخل‬ ‫کشور به خصوص از سوی شرکت ها و اشخاص خارجی این‬ ‫‪2‬‬ ‫از هفتــه گذشــته‬ ‫برجام اجرایی شــد ‪ .‬این‬ ‫مســاله ســبب شــد تــا‬ ‫بســیاری از کارشناسان‬ ‫در باب افق های باز پیش‬ ‫روی اقتصــاد کشــور‪،‬‬ ‫صحبت کننــد‪ .‬در بــاب تاثیر اجرایی شــدن‬ ‫برجام بر اقتصاد کشور‪ ،‬با ایرج ندیمی‪ ،‬نماینده‬ ‫مجلس و عضو کمیسیون اقتصادی‪ ،‬گفت وگو‬ ‫کردیم‪ .‬در این گفت وگو ندیمی به تاثیر برجام‬ ‫بر کاهش رشد اقتصادی اشاره کرد‪.‬‬ ‫امکان را فراهم می اورد تا ریسک بر هم زدن این توافق از‬ ‫سوی کشور عضو ‪ 5+1‬باال برود و همین مساله زمینه ثبات‬ ‫در اقتصاد کشور خواهد شد‪ .‬بنابراین به نظر من تاثیر واقعی‬ ‫و ملموس اجرایی شــدن برجام را باید در کاهش ریســک‬ ‫سرمایه گذاری‪ ،‬ازاد شدن پول های بلوکه شده و همچنین‬ ‫ایجاد ثبات در اقتصاد کشــور به وســیله ســرمایه گذاری‬ ‫بلند مدت کشورهای خارجی دانست‪.‬‬ ‫به نظر شــما کــدام بخش های اقتصادی کشــور‬ ‫بیشتریننفعراازاجرایی شدنبرجامخواهندبرد؟‬ ‫در مجموع کل اقتصاد کشور از اجرایی شدن برجام‬ ‫منتفع خواهد شد‪ .‬بخش ارتباط با نظام مالی بین المللی‪ ،‬در‬ ‫زمینه نقل وانتقال پول و گشوده شدن قفل مراودات نظام‬ ‫بانکی کشــور با نظام بانکی بین المللی تاثیر مستقیمی بر‬ ‫تمام بخش های اقتصادی کشــور خواهد داشت‪ .‬اما اگر‬ ‫بخواهیم به بخش های مختلــف اقتصادی به طور خاص‬ ‫اشاره کنیم‪ ،‬که با برداشته شدن تحریم ها از حالت انفعالی‬ ‫خارج شــده اند می توان به بخش انرژی اشاره کرد‪ .‬بخش‬ ‫انرژی به ســبب محدودیت ها در فروش نفت و همچنین از‬ ‫دست دادن جایگاه ایران در عرصه بین المللی و نیز کمبود‬ ‫ســرمایه گذاری در این بخش‪ ،‬فشار بیشــتری را متحمل‬ ‫شــد‪ .‬از دیگر بخش هایی کــه در این زمینه با مشــکالت‬ ‫عدیده ای روبه رو شــد‪ ،‬می تــوان به صنعت خودرو اشــاره‬ ‫کرد ‪ .‬این صنعــت در مقاطعی با کاهش تیــراژ در مدیریت‬ ‫بازار داخلی با مشــکالتی روبه رو شــده بــود‪ ،‬در حالی که‬ ‫هنگامی که مذاکرات در جریان بود شاهد بودیم که بسیاری‬ ‫از شــرکت های بنام و مطرح در عرصه تولید خودرو اعالم‬ ‫امادگی می کردند تا در صورت به ثمر نشستن مذا کرات باب‬ ‫گفت وگو را با تولید کنندگان داخلی در ایران باز کنند‪ .‬در بعد‬ ‫ورود تکنولوژی های روز هم بعد از اجرای شدن برجام شاهد‬ ‫تحوالتی خواهیم بود‪.‬‬ ‫با توجه به اینکه اقتصاد کشــور در شــرایط رکود‬ ‫تورمی قرار دارد‪ ،‬به نظر شما اجرایی شدن برجام‬ ‫چه تاثیری روی این شــرایط رکود تورمی خواهد‬ ‫گذاشت؟‬ ‫من چندان با این نظر موافق نیســتم که شــرایط‬ ‫اقتصادی کشور در حال حاضر در شرایط رکود تورمی قرار‬ ‫دارد‪ .‬زیــرا همان طور که امار به مــا می گوید‪ ،‬دولت اقای‬ ‫روحانی توانســته در بخش مهار تورم به خوبی عمل کند‪.‬‬ ‫هر چند در حال حاضر تورم در کشور تک رقمی نشده است‬ ‫اما در اقتصاد کشــور دیگر خبــری از تورم هــای ‪ 30‬و ‪40‬‬ ‫درصدی هم مشاهده نمی شود‪ ،‬بنابراین به نظر من در حال‬ ‫حاضر اقتصاد کشور در شرایط رکودی قرار دارد نه در شرایط‬ ‫رکود تورمی‪ .‬بی شک اجرایی شدن برجام می تواند بخشی‬ ‫از این شرایط رکودی را مرتفع کند‪ ،‬زیرا همان طور که اشاره‬ ‫کردم اجرایی شــدن برجام سبب ورود ســرمایه به اقتصاد‬ ‫کشور خواهد شد و همین مساله به رفع رکود کمک شایانی‬ ‫خواهد کرد‪ .‬اما این مساله بی تردید زمان بر خواهد بود‪.‬‬ ‫با توجه به اجرایی شــدن برجام بر سر طر ح ها و‬ ‫برنامه هایی مانند اقتصاد مقاومتی که برای مقابله‬ ‫اقتصاد کشور در شرایط تحریم تهیه شده بود‪،‬‬ ‫چه می اید؟‬ ‫همان طور که می دانید اقتصاد مقاومتی از مقوالتی‬ ‫اســت که مورد توجه مقام معظم رهبری قرار د ارد و توسط‬ ‫ایشان مطرح شده است‪ .‬از این رو باید بیش از پیش به این‬ ‫مقوله توجه شــود‪ .‬واقعیت این است که اقتصاد مقاومتی‬ ‫طرح و برنامه ای نیست که فقط برای شرایط تحریم تهیه‬ ‫شده بود‪ ،‬این برنامه برای کالن اقتصاد کشور همواره باید‬ ‫مورد توجه قرار بگیرد‪ .‬اقتصاد مقاومتی به این معنا ست که‬ ‫ابتدا باید به توانمندی های داخلی توجه شود‪ .‬یعنی دولت‬ ‫در هر کاری که می خواهد انجام دهد ابتدا به توانمندی های‬ ‫داخلی کشــور توجه کند و از تمام ظرفیت های موجود در‬ ‫داخل استفاده کند‪ .‬اقتصاد مقاومتی به این معنا نیست که‬ ‫ارتباط کشور با خارج قطع شــود‪ ،‬بلکه به این معناست که‬ ‫ابتدا نیازهای خود را از داخل تامین کنیم و چنانچه در داخل‬ ‫مشکلی برای تامین نیازهای خود داشته باشیم‪ ،‬می توانیم‬ ‫ان نیاز ها را از خارج تامین کنیم‪ .‬بنابراین اقتصاد مقاومتی‬ ‫مبحثی نیست که با اجرایی شدن برجام نسبت به ان بی توجه‬ ‫باشــیم‪ .‬دولتمردان چه در این دولت و چــه در دولت های‬ ‫دیگر باید به این نکته توجه ویژه داشته باشند‪.‬‬ ‫شفافیت وکاهش فساد‬ ‫اثار اقتصادی برجام چیست؟‬ ‫رضا مجیدزاده‬ ‫عضو شورای مدیران اندیشگاه‬ ‫طرح هزاره پاسارگاد‬ ‫‪3‬‬ ‫در بامداد روز یکشنبه ‪ 27‬دی ماه سال جاری‪ ،‬اجرای‬ ‫برجام رسما اعالم شد‪ .‬لغو تحریم های شدید بین‪‎‬المللی‪،‬‬ ‫مهمتریــن جنبه اجــرای برجام اســت کــه پیامدهای ان‬ ‫در قالب اجــازه فروش‪ ،‬دسترســی بانک هــای ایرانی به‬ ‫سوئیفت برای بازگشــایی اعتبارنامه (‪ ،)LC‬ایجاد امکان‬ ‫سرمایه‪‎‬گذاری خارجی و انتقال تکنولوژی‪ ،‬در کنار امکان‬ ‫صادرات و واردات با کشــورهای اروپایی و امریکایی رخ‬ ‫می‪‎‬نماید‪.‬‬ ‫همچنین امکان استفاده از فایننس در نتیجه استقرار‬ ‫دوباره روابط با بانک های اروپایی و شرق اسیا نیز از تبعات‬ ‫اجرای برجام به شمار می‪‎‬رود‪ .‬البته درباره این پیامدهای‬ ‫اقتصادی‪ ،‬به تفصیل سخن به میان امده است و از این رو‬ ‫در یادداشــت حاضر‪ ،‬تالش بر این اســت تــا پیامدهای‬ ‫ان بر فضــای اقتصادی ایــران‪ ،‬از چشــم‪‎‬اندازی ژرف تر‬ ‫ارزیابی شود‪.‬‬ ‫اقتصاد پسابرجام‬ ‫تخصص و فناوری‬ ‫پتانســیل تحوالت‪ :‬اقتصاد ایــران از این فرصت‬ ‫بهره‪‎‬مند شــده تا بــه جدیدترین پیشــرفت های فناوری و‬ ‫تخصصی در زمینه علمی‪ ،‬کسب و کار و مدیریت‪ ،‬متصل‬ ‫شود‪ .‬امکان برخورداری از سرمایه‪‎‬گذاری خارجی در زمینه‬ ‫کاالهای غیرمصرفی و تولید مولد‪ ،‬یک مزیت بالقوه برای‬ ‫اسانکرد گذار به سمت یک اقتصاد دانایی است که امکان‬ ‫سنجش دقیق حق مالکیت و اصالح ساختار قراردادهای‬ ‫اجتماعی‪-‬سیاسی‪ -‬اقتصادی را فراهم می‪‎‬سازد‪.‬‬ ‫الزامات راهبردی‪ :‬الزم است تا چند رویکرد بنیادین‬ ‫در دستورکار دولت باشــد؛ نخســت اینکه کوچک سازی‬ ‫دولت یا کارامدســازی ان به معنای کوچک سازی بخش‬ ‫پژوهش به عنوان بازوی اصلی وظایف حکمرانی نیست‪.‬‬ ‫بنابراین دولت باید پژوهش بنیادین در عرصه‪‎‬های مختلف‬ ‫را حمایت کند‪.‬‬ ‫الزم است تا تقسیم کار تخصصی بین سازمان های‬ ‫حاکمیتی نیز رعایت شــود‪ ،‬به طوری کــه به عنوان مثال‬ ‫نهادهای غیر مسئول در تعادل های اقتصادی یا سیاسی ‬ ‫دخالت نکنند و روابط بین اجزای حاکمیت بر اساس کالبد‬ ‫شراکتی یا مقام حقوقی انها باشد تا هویت شخصی‪ .‬ضمن‬ ‫اینکه تقویت شبکه علمی برای ارتباط با مغزهای مهاجر و‬ ‫انتقال دانش‪ ،‬تقویت پیوند دانشگاه و صنعت انجام گیرد‪.‬‬ ‫سازه ذهنی و امنیت‬ ‫پتانسیل تحوالت‪ :‬احساس رهایی از احتمال تعدی‬ ‫به مالکیت و سرزمین به شدت کاهش یافته و موجی از امید‬ ‫در میان مردم ایجاد شــده اســت‪ .‬چنین موجی می‪‎‬تواند‬ ‫بستری برای تقویت مشــارکت اجتماعی‪-‬اقتصادی باشد‬ ‫تا اقتصاد پساتحریم‪ ،‬اقتصادی مردم‪ ‎‬محورتر و شکوفاتر‬ ‫باشد‪.‬‬ ‫الزامات راهبردی‪ :‬تنش‪‎‬های منطقه‪‎‬ای زدوده شده‬ ‫و با طرح یک استراتژی تعامل فعال و سازنده با کشورهای‬ ‫جهان در قالب جلوگیری از ارســال عال ئم تنش‪‎‬زا توســط‬ ‫افراد غیرمســئول‪ ،‬زمینه احساس امنیت بیشــتر‪ ،‬ایجاد‬ ‫شود‪.‬‬ ‫حکمرانی و کنترل زور‬ ‫سازمان و بازار‬ ‫پتانســیل تحوالت‪ :‬امکان دسترســی گسترده به‬ ‫بازارهای جهانی برای احیای بنیه تولیــدی و صادرات از‬ ‫مهمترین پتانسیل‪‎‬های بازار است که در کنار ان‪ ،‬امکان‬ ‫اصالح ساختار سازمانی اقتصاد کشور و بنگاه های ان نیز‬ ‫به وجود می‪‎‬اید‪.‬‬ ‫الزامــات راهبــردی‪ :‬کاهــش هزینــه معامالتی و‬ ‫مساعدسازی فضای کسب و کار برای بخش بازار و امکان‬ ‫مشارکت انتقادی به خصوص برای سازمان های غیردولتی‬ ‫نه بر اساس حمایت مالی بلکه حمایت از رویکرد انتقادی‬ ‫و ازادی انتقاد این ســازمان ها برای انعکاس مشــکالت‬ ‫اجرایی در کشور و راهکارهای مبتنی بر سرمایه اجتماعی‬ ‫و مشــارکت مردمی از جملــه اولویت های ایــن بخش ها‬ ‫هستند‪.‬‬ ‫اگرچه در این زمینه‪‎‬ها مقاومت گروه های همســوی‬ ‫فرادولتی و شــبه‪‎‬دولتی در تخصیص پول نفــت به موارد‬ ‫غیرمصرفی و عمومی به احتمال زیاد روی می‪‎‬دهد اما اگر‬ ‫دولت با به میان کشیدن پای قوای دیگر و همکاری ملی‬ ‫بتواند این مهم را به انجام برساند‪ ،‬گام خوبی در نهادسازی‬ ‫اقتصاد بدون نفت برداشــته است‪ .‬البته اســتقرار چنین‬ ‫نهادی که هزینــه (غیرمالی) زیادی می‪‎‬طلبــد به اهتمام‬ ‫دولت به شفاف‪‎‬سازی نیز وابستگی دارد که اتکای دولت‬ ‫به رسانه‪‎‬ها یک مزیت برای تقویت شفاف‪‎‬سازی و افزایش‬ ‫اعتماد عمومی به دولت می‪‎‬تواند این جنبه را تقویت کند؛ با‬ ‫افزایش شفافیت و به دنبال ان کاهش فساد‪ ،‬اینده اقتصاد‬ ‫ایران پس از توافق کــه امکان جذب ســرمایه خارجی و‬ ‫تعامالت بین‪‎‬المللی را دارد به ســمت افق روشــنی پیش‬ ‫خواهد رفت‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪279‬‬ ‫پتانســیل تحوالت‪ :‬لغو تحریم ها باعث می‪‎‬شــود‬ ‫ نیازی به اقداماتــی به ظاهر معطوف بــه دور زدن تحریم‬ ‫نباشــد و از ایــن روی می تــوان انتظار داشــت که عرصه‬ ‫اجرای قراردادها و نظارت بر انها توسط سه قوه‪ ،‬کار امدتر‬ ‫و شفاف تر و بی طرفانه‪‎‬تر شود‪.‬‬ ‫الزامــات راهبــردی‪ :‬مهمترین اقدام ضــروری و‬ ‫بی درنگ به تعهد به وظایف کالسیک دولت یعنی تامین‬ ‫امنیت به ویژه برای فعاالن اقتصادی‪ ،‬مساعدکردن فضای‬ ‫کســب و کار با اتکا به بنیه و پتانســیل بخش خصوصی‪،‬‬ ‫اصالح دادگستری با مشخصات ارزان بودن‪ ،‬فراگیری‪،‬‬ ‫ســهولت‪ ،‬همه فهمی و روزامــد بودن با تحوالت شــیوه‬ ‫تولید‪ ،‬توجه به کاالهای عمومی بر اساس امایش سرزمین‬ ‫و نه چانه‪‎‬زنی و توزیع رانت اطالعاتی‪ ،‬جلوگیری و افزایش‬ ‫هزینه رانت اطالعاتی توســط دولتمــردان و افراد دارای‬ ‫اطالعات حســاس‪ ،‬شفاف‪‎‬ســازی فعالیت‪‎‬هــای دولت‪،‬‬ ‫کنترل فســاد‪ ،‬پایبندی بــه قانون‪ ،‬کاهش هزینــه اجرا و‬ ‫کنترل اقتصادی ســازمان های نظامی مربوط می‪‎‬شــود‪.‬‬ ‫ضمن اینکه الزم اســت تــا رویکردهای تعامل ســازنده با‬ ‫فرادســتان به ســمت همگرایی و توســعه‪ ،‬اعتمادسازی‬ ‫بین دولت و ملت به ویژه از بعد بازداری نوسان متغیرهای‬ ‫کلیدی و پیش‪‎‬بینی ناپذیری فضــای اقتصادی‪ ،‬تضمین‬ ‫امنیت ســرمایه گذاری‪ ،‬ثبات اقتصادی به همراه تقویت‬ ‫بنیه تولید‪ ،‬رویکرد فقرزدایی پایدار بر اساس توانمندسازی‬ ‫و نه ایجاد وابســتگی دا ئمی به یارانه نقدی‪ ،‬شفاف سازی‬ ‫و به روزبودن امار و اطالعات به ویژه فعالیت های دولت‪،‬‬ ‫بسترســازی فضای نقد علمی و دور از هیاهوی سیاسی با‬ ‫اقتصاددانان طیف های فکری مختلف‪ ،‬گرایش به سمت‬ ‫هوشمندی بازار و انحصار ســتیزی به همراه ایجاد فضای‬ ‫رقابت و بستر مشارکت بخش خصوصی‪ ،‬مدیریت انتظارات‬ ‫اجتماعی و جلوگیری از سواری مجانی گروه های فرادست‬ ‫از تهییج حافظه موقت مردم‪ ،‬خروج کشور از نگاه امنیتی و‬ ‫قیم مابانه‪ ،‬تقویت سیستم حزبی و رقابت در بازار سیاسی‬ ‫نیز در دستورکار قرار گیرند‪.‬‬ ‫اگر انتخاب موارد سرمایه‪‎‬گذاری زیرساختی براساس‬ ‫اولویت بندی معقول و بر اســاس ســه رکن توسعه پایدار‪،‬‬ ‫حکمرانی خوب و امایش ســرزمین باشد‪ ،‬انگاه در صورت‬ ‫تخصیص منابع به توسعه نوار مرزی ایران در کوتاه مدت‬ ‫ممکن اســت تغییر اقتصادی چندانی مشــاهده نشــود‪،‬‬ ‫اما این راهبــرد برای غلبه بــر پیامدهــای منفی تحوالت‬ ‫ژئواستراتژیک منطقه و جبران خسران راهبردهای توسعه‬ ‫نامتوازن در بلندمدت می‪‎‬تواند جلوی اتالف منابع انسانی‬ ‫و مادی این مناطق را گرفته و به مثابه یک چسب اجتماعی‬ ‫خوب عمل کند‪.‬‬ ‫البته اگر این طرح های زیرساختی یا سرمایه‪‎‬گذاری‬ ‫در راســتای افزایش نقش تصدیگرانه دولت‪ ،‬جلب رای و‬ ‫حامی‪‎‬پروری یا انتخاب پروژه‪‎‬های بدون توجیه اقتصادی‪-‬‬ ‫اجتماعی بلندمدت باشــد‪ ،‬در بلندمدت هم اتفاق خاصی‬ ‫نمی‪‎‬افتد‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫در نتیجه اجرای برجام‪ ،‬اقتصاد ایران شاهد لغو کامل‬ ‫تحریم های تحت چهار ســرفصل تجــارت‪ ،‬تکنولوژی‪،‬‬ ‫مالی و انرژی اســت‪ .‬اما طی یــک دهه‪ ،‬اقتصــاد ایران‬ ‫به واســطه تحریم هــای بین‪‎‬المللی در حالتی شبه بســته‬ ‫گرفتار شــد؛ در نتیجه این گرفتــاری‪ ،‬تالش هایی برای‬ ‫دور زدن تحریم ها صورت پذیرفت که بستر مساعد فساد‬ ‫و عدم شفافیت بسیار شدید‪ ،‬موجب شــد تا این تالش ها‬ ‫به بروز فســادها در اقتصاد ایــران بینجامــد و زمینه بروز‬ ‫فســادهای دیگری نیز فراهم شــود‪ .‬پدیده‪‎‬های فساد در‬ ‫طی این دهه به حدی چشــمگیر بود کــه باالترین درامد‬ ‫نفتی طی کل دوران تاریخی اکتشــاف و استخراج ان را‬ ‫به باد داد‪.‬‬ ‫افزون بر نفت‪ ،‬راهبردهای ناســازگار و نادرست نیز‬ ‫موجب شد تا سرمایه‪‎‬های انسانی و مالی هم بخت خویش‬ ‫را در دیاری دیگر جســته و از ایران برونــد‪ .‬در کنار چنین‬ ‫فضایی‪ ،‬ناامیدی و ســرخوردگی ناشــی از بیکاری‪ ،‬فساد‬ ‫گسترده‪ ،‬سیاســت های اقتصادی نامناســب و اصرار بر‬ ‫راهبردهای تنش‪‎‬زا‪ ،‬فضای اقتصاد داخل را فرسوده‪‎‬تر کرد‬ ‫و تیشه بر ریشه بنیه تولیدی کشور زد‪.‬‬ ‫یاداوری فضای پیشــابرجام‪ ،‬نه به منظــور تاکید بر‬ ‫اهمیت ان‪ ،‬بلکه برای تذکری اســت بر سیاســتگذاران و‬ ‫مدیران کشور که اگر تمهیدی برای این چیدمان نامیمون‬ ‫از ساختار نهادی و رفتاری اندیشیده نشود‪ ،‬اجرای برجام‪،‬‬ ‫تنها می‪‎‬تواند به مانند تنفســی مصنوعی باشد و اقتصاد به‬ ‫خودی خود‪ ،‬سر پا نخواهد شد‪.‬‬ ‫بنابراین تصویر اقتصاد ایران پســابرجام‪ ،‬تصویری‬ ‫مشروط و ســناریویی اســت به این صورت که اگر ساختار‬ ‫نهادی (قوانین و اجرای انها) به سمت گشایش دسترسی‬ ‫به حق مالکیــت‪ ،‬بدون توجــه به مشــخصات فیزیکی‪،‬‬ ‫قومیتی‪ ،‬مذهبی‪ ،‬پیوند خانوادگی و سیاســی پیش نرود‪،‬‬ ‫انگاه فرصت پیش امده نیز به صورت برابر توزیع نشــده و‬ ‫در یک بافت فاسد‪ ،‬فاسدان ســودهای هنگفتی خواهند‬ ‫برد‪ .‬اما بر اساس مدل فرابازی توسعه‪ ،‬در صورت همکاری‬ ‫تمامی مدیران از هر ســه قوه برای اصــاح قواعد بازی و‬ ‫ســاختار نهادی محیط فعالیت اقتصادی‪ ،‬پتانسیل‪‎‬های‬ ‫زیر‪ ،‬شکوفا خواهد شد‪:‬‬ ‫اقتصاد سیاسی‬ ‫‪37‬‬ ‫سیاست‬ ‫دوران جدید‬ ‫هفته گذشته با اعالم رسمی اجرای برجام با انتشار گزارش یوکیا امانو‪ ،‬مدیرکل‬ ‫ی و قرائت بیانیه پایانی توسط محمدجواد ظریف‪ ،‬وزیر‬ ‫اژانس بین المللی انرژی اتم ‬ ‫امور خارجه کشــورمان به همراه فدریکا موگرینی‪ ،‬رئیس سیاست خارجی اتحادیه‬ ‫اروپا‪ ،‬پرونده هسته ای ایران پس از ‪ 12‬ســال مذاکرات طاقت فرسا و پر پیچ و خم‪،‬‬ ‫بسته شد‪ .‬این توافق تاثیراتی بر روابط ایران در حوزه بین الملل خواهد داشت‪.‬‬ ‫درگفت وگوی مثلث با نصرت الله تاجیک مطرح شد؛‬ ‫سیاست‬ ‫‪38‬‬ ‫مثلث | شماره ‪279‬‬ ‫نگاه به درون‬ ‫با توجه بــه اجرای برجام‪ ،‬اکنون ایــران با اتخاذ‬ ‫چه رویکــردی می تواند حداکثر بهــره وری را از‬ ‫فرصت هــای به وجود امــده با لغــو تحریم های‬ ‫بین المللی و غیر هسته ای داشته باشد؟‬ ‫به اعتقاد من اگرچــه دوران پســابرجام به دلیل‬ ‫تحوالت در سیاســت خارجی در حال شکل گرفتن است‪،‬‬ ‫اما پسا برجام به واقع بیش از اینکه مرتبط با مسائل خارجی‬ ‫باشد‪ ،‬با مسائل داخلی پیوند خورده است‪ ،‬به عبارت دیگر‬ ‫اگرچه پیشــابرجام با مســائل حوزه خارجی همراه بود اما‬ ‫پسابرجام با مسائل داخل کشور همراه است‪ .‬این مسائل‬ ‫داخلی می تواند سیاسی‪ ،‬اقتصادی‪ ،‬فرهنگی و اجتماعی‬ ‫باشد‪ .‬بنابراین در دوران پسا برجام بیش از انکه نگاهمان‬ ‫به خارج از کشور باشــد باید توجه خود را به مسائل داخلی‬ ‫متمرکز کنیم‪ .‬در همین راســتا‪ ،‬تحریم هــای ظالمانه ای‬ ‫که در طول سال های گذشته علیه ایران اعمال شده بود‪،‬‬ ‫اکنون این تحریم ها برداشته شده و به جمهوری اسالمی‬ ‫ایران اجازه تنفس در سیستم بین المللی داده شده است‪ ،‬بر‬ ‫همین اساس می توان گفت که در دوره پسابرجام سیاست‬ ‫خارجــی کشــورمان در عرصــه منطقــه ای و بین المللی‬ ‫می تواند با دو ریه نفس بکشد‪.‬‬ ‫زیرا تا به حال به دلیل اعمال تحریم ها و فشــارهای‬ ‫بین المللــی علیه کشــورمان‪ ،‬فضای تنفــس از ما گرفته‬ ‫شده و حوزه سیاست خارجی کشورمان دچار گاز گرفتگی‬ ‫شــده بود‪ .‬االن این شــراط اضطراری برطرف شــده و ما‬ ‫می توانیــم در دنیای خــارج تعامالت صحیح سیاســی‪،‬‬ ‫اجتماعی‪ ،‬فرهنگی و اقتصادی داشــته باشیم‪ .‬در دوران‬ ‫پیشــین دولتمردان کشــورمان تنها تالش می کردند که‬ ‫فضای امنیتی حاکم بر کشــورمان در عرصــه بین المللی‬ ‫را کاهــش دهند اما اکنــون پــس از اجرای برجــام و لغو‬ ‫تحریم ها با سلســله اقداماتی که باید در ایــن دوره جدید‬ ‫‪1‬‬ ‫در دوره جدید پســا برجام بسیاری از تحلیلگران‬ ‫این ســوال را مطرح می کننــد که «ایــران در عرصه‬ ‫منطقه ای و بین المللی به کدام سو باید حرکت کند؟»‬ ‫در این میان برخی شرق به خصوص روسیه را به عنوان‬ ‫گزینه اصلی معرفی می کنند و برخی غرب به خصوص‬ ‫اروپای تشنه بازار بکر ایران را‪ ،‬اما در این میان برخی‬ ‫ماننــد نصرت الله تاجیک بــر این باورند کــه ایران در‬ ‫دوره پسا برجام پیش از اتخاذ هر گونه رویکردی‪ ،‬باید‬ ‫نگاه به درون کشور داشته باشد‪.‬‬ ‫انجام گیرد می توانیم این اطمینــان را بدهیم که فضای‬ ‫امنیتی ایران هراسی برداشته شده و ما می توانیم تعامالت‬ ‫صحیحی در سطوح مختلف با کشــورهای جهان داشته‬ ‫باشیم‪.‬‬ ‫از این به بعــد در دوره جدید پســابرجام‪ ،‬مولفه های‬ ‫مهمی در داخل کشــور ماننــد مدیریت صحیــح‪ ،‬حقوق‬ ‫شــهروندی‪ ،‬اجرای سیاســت داخلی‪ ،‬برقــراری ارامش‬ ‫وامنیت مطرح می شــود که باید توسط مســئوالن کشور‬ ‫مورد توجه قرار گرفته و برنامه ریزی الزم در این باره انجام‬ ‫گیرد تا بتوانیم از فضای تنفسی حاصل از اجرای برجام به‬ ‫نحو احسن در راستای منافع ملی کشورمان استفاده کنیم‪.‬‬ ‫پس از اجرای برجام‪ ،‬اکنون همگان بر این مساله‬ ‫متمرکز شــده اند که از این پس حرکت ایران در‬ ‫حوزه سیاســت خارجی به چه ســمت و ســویی‬ ‫خواهد بود؟ ایا ایران همانند گذشــته به ارتقای‬ ‫روابط با روس ها متمایل خواهد ش د یا برای احیا و‬ ‫گسترش هر چه بیشتر روابط با غرب به خصوص‬ ‫کشــورهای اروپایی مانند المان‪ ،‬فرانســه و‪...‬‬ ‫تالش خواهد کرد؟‬ ‫پیش از هر گونه اتخاذ رویکردی در حوزه سیاست‬ ‫خارجی پس از اجرای برجام باید یک نگاه به درون داشته‬ ‫باشــیم‪ .‬از ســوی دیگر باتوجه بــه موقعیــت ژئوپلتیکی‬ ‫کشــورمان و قرار گرفتن در چهــار راه انــرژی و تبا دالت‬ ‫اقتصادی و نقش ایران در عرصه منطقه ای و خلیج فارس‪،‬‬ ‫تعامل ایران نباید تنها به سمت یک سو باشد‪ ،‬ما در سیاست‬ ‫خارجی می توانیم تعامالت گسترده ای با جهان چه شرق‬ ‫و غرب داشته باشیم‪.‬‬ ‫در واقع ما از نظر موقعیت جغرافیایی در بن بســت‬ ‫قرار نداریم که تنها بخواهیم با یک ســری از کشورهای‬ ‫محدود ارتباط داشــته باشــیم‪ .‬همچنین اینگونه دسته‬ ‫بندی ها مانند اردوگاه شــرق یــا اردوگاه غــرب در حوزه‬ ‫سیاست خارجی باتوجه به واقعیت های موجود در عرصه‬ ‫روابط بین الملل چندان مفهومی ندارد‪ .‬بر همین اساس‬ ‫از یک ســو باید بــا روس ها به عنــوان همســایه بزرگ و‬ ‫قدرتمند خود مراو دات را به خصوص در حوزه اقتصادی‬ ‫و تجاری گسترش دهیم و از سوی دیگر به دنبال ارتقای‬ ‫روابط با قدرت های بزرگ اســیا مانند چین‪ ،‬ژاپن و حتی‬ ‫هند باشــیم‪ ،‬همچنین باید واقع بین باشــیم و این مساله‬ ‫را درک کنیم که برای دستیابی به فناوری ها و تکنولوژی‬ ‫مدرن نیاز به غرب داریم و نمی توانیم خود را از سلســله‬ ‫تحوالت در غرب محروم کنیم‪.‬‬ ‫پس از اجرای برجام‪ ،‬شــاهد تبــادل تعدادی از‬ ‫زندانیان میان ایران و امریــکا بودیم اما امریکا‬ ‫پس از حصول از ازادی شهروندان زندانی خود‪،‬‬ ‫تحریم های جدیدی را به بهانه ازمایش موشکی‬ ‫علیه کشــورمان اعمال کرد‪ ،‬ارزیابی شما در این‬ ‫باره چیست؟‬ ‫در ســال های اخیر روند خوبی را با کشــورهای‬ ‫غربی از جمله امریکا طی کرده ایم‪ .‬این سیاســت از ان‬ ‫جهت صحیح بود ه که تالش کرد ه ایم حساســیت های‬ ‫امنیتــی را به صــورت دو طرفه کاهش بدهیــم‪ .‬اما این‬ ‫مساله بدین معنا نیست که تمام مســائل چالش برانگیز‬ ‫ما بــا دنیای غــرب به خصــوص واشــنگتن حل و فصل‬ ‫شــده اســت‪ .‬طبیعتا امریکایی ها بر اســاس منافع ملی‬ ‫خود و سیاســت های اعمالی شــان در منطقــه و جهان‬ ‫دغدغه هایی دارنــد و در مقابل نیز جمهوری اســامی‬ ‫ایران بر پایه سیاســت های خود نیازهای امنیتی دارد‪،‬‬ ‫بنابراین نمی توانیم انتظار داشــته باشیم که پس از حل‬ ‫مساله هسته ای کشورمان‪ ،‬امریکایی ها تمام اقدامات‬ ‫ما را تایید کنند یا ما بر اســاس خواســته های انها رفتار‬ ‫کنیم‪ ،‬چنین تلقی ای اشتباه است‪ .‬همچنین ما باید این‬ ‫نکته را مورد توجــه قرار دهیم که در ایــن روند در نقطه‬ ‫اغازین قــرار داریم و راه پر ســنگالخی در پیش اســت‬ ‫اما همه مســائل از طریــق گفت وگو و دیپلماســی قابل‬ ‫حل اســت‪ .‬در واقع برجام نشــان داد که دیپلماســی و‬ ‫گفتمان سازی دارای قدرت موثری است‪ .‬این واقعیت‬ ‫اســت که امریکایی ها بــه هر نیــاز امنیتی کشــورمان‬ ‫حساسیت نشان می دهند و به دنبال اعمال تحریم علیه‬ ‫کشــورمان هســتند‪ .‬این رویکرد انها با انتقاد از ســوی‬ ‫کشور و مردم مان مواجه است اما می توان در چارچوب‬ ‫دیپلماســی و گفت وگو همه مســائل حتی این مساله را‬ ‫هم حل کرد‪ .‬بر همین اســاس باید به تدریج این مساله‬ ‫را در محــور گفت وگوهای خود با غــرب از جمله امریکا‬ ‫قرار دهیم‪.‬‬ ‫ پیشبهسویشعار«نهشرقی‪ ،‬نه غربی»‬ ‫تحریم علیه ایران دیگر مشروعیت بین المللی ندارد‬ ‫علی خرم‬ ‫کارشناس مسائل بین الملل‬ ‫‪2‬‬ ‫مثلث | شماره ‪279‬‬ ‫وبااحتراماینمعضلراحلوفصلکرد‪.‬درنتیجهدستاورددوم‬ ‫ایران دستیابی به تکنولوژی هســته ای و نمایان کردن ایران‬ ‫در عرصه جهانی در قامت یک کشور توانمند است‪ .‬دستاورد‬ ‫دیگر برجام برای ملت و دولت روحانی بحث اقتصادی است‪.‬‬ ‫مذاکره کنندگانتوانستندشرایطتحریمی رارفعکنندبهترتیبی‬ ‫که نفت ایران که جیره بندی شده بود از این شرایط خارج شد‪.‬‬ ‫من و همکارانم که در سازمان ملل کار کرده ایم‪ ،‬می دیدیم که‬ ‫ایران به چه سمتی در حال حرکت است‪ .‬اکنون این وضعیت‬ ‫برطرف شــده و ایران می تواند اگر خواست حتی ‪ 10‬میلیون‬ ‫بشکه نفت صادر کند‪ .‬بنابراین گام ســوم ایران در برجام این‬ ‫بود که تحریم های اقتصادی و نفتی لغو و در پرتو ان می توانیم‬ ‫هرچقدر که می خواهیم نفت بفروشیم و پول های بلوکه شده‬ ‫ایران نیز ازاد خواهد شــد‪ .‬همزمان در نتیجه مذاکراتی که با‬ ‫طرف امریکایی داشــتیم پول های بلوکه شده ایران در پیش‬ ‫از انقالب نیز در حال ازادسازی اســت‪ .‬همچنین صادرات و‬ ‫واردات ایران نیز پس از برجام شاهد رونق خواهد بود‪ .‬در حال‬ ‫حاضر تکنولوژی های پیشرفته جهان اعم از بنز‪ ،‬فورد‪ ،‬جنرال‬ ‫موتوروسایربرندهایموردتاییدجهانیانواردایرانشدهاست‪.‬‬ ‫بنابراین یک تغییر ماهوی در ایران در حال انجام است و مردم‬ ‫و مســئوالن باید با علم به این موضوع خود را برای یک اقدام‬ ‫همه جانبه اماده کنند‪ .‬یعنی در این برهه ایران باید در سیاست‬ ‫داخلی‪ ،‬منطقه‪‎‬ای و فرامنطقه‪‎‬ای خود تغییراتی ایجاد کند تا‬ ‫موفق عمل کند‪ .‬در حال حاضر شاهد هستیم که امریکا یک‬ ‫ی برایافراداعمال کرده است‪.‬‬ ‫سریتحریم هابهبهانهموشک ‬ ‫باید در خصــوص اثرگذاری این تحریم ها یا مســائل دیگر بر‬ ‫برجامتوجهداشتکههیچکدامازاینمسائلتازمانیکهایران‬ ‫نخواهد نمی تواند برجام را تحت تاثیــر قرار دهد‪ .‬طرف‪‎‬های‬ ‫مقابل برجام را به طور دقیق پیش خواهند برد اما در زمینه های‬ ‫ت شاهدبرخیاقداماتضد ایرانیازسویانها‬ ‫دیگرممکناس ‬ ‫باشیم‪ .‬اما در زمینه هسته ای تا زمانی که ایران نیز به تعهدات‬ ‫خود عمل می کند انهــا هیچ قدم منفی جدیــدی برنخواهند‬ ‫داشــت و عینا برجام را اجرا خواهند کــرد‪ .‬در خصوص بحث‬ ‫تحریم‪‎‬های موشــکی‪ ،‬قطعنامه های جداگانه ای در شورای‬ ‫امنیتعلیهایرانصادرشدهاستکهربطیبهمسالههسته ای‬ ‫ندارد‪.‬برایبررسیعملکردامریکاوسایرکشورهایغربیباید‬ ‫ان قطعنامه‪‎‬ها را مدنظر قرار داد‪ .‬همچنین اگر شــاهد برخی‬ ‫اقدامات از سوی امریکا علیه ایران هستیم باید توجه داشت‬ ‫کهباراکاوبامابرسرمذاکراتباایرانبهتمامجمهوریخواهان‬ ‫دســت رد زد و اکنون برای انکه این جناح نیز به نوعی راضی‬ ‫شود و احساس پیروزی کنند قطعنامه‪‎‬ای را علیه ایران تصویب‬ ‫کرده‪‎‬اند‪ .‬این اقــدام را از این جهت می‪‎‬توان بررســی کرد که‬ ‫تندروهای امریکایی در مورد ایران احساس شکست نکنند و در‬ ‫پی ان بخواهند اجرای برجام را با مانع روبه رو سازند‪.‬‬ ‫اکنون که برجام در مرحله اجرا قرار دارد و دستاوردهای‬ ‫ان نیز بــرای ایران و ســایر کشــورهای جهان‬ ‫مشخص شــده ‪ ،‬بحث سیاســت خارجی ایران‬ ‫بســیار مورد توجه و اهمیت اســت‪ .‬به نظر من‬ ‫ایران باید سیاست نه شرقی و نه غربی را در دوره‬ ‫جدید در دســتور کار خود قرار دهــد‪ .‬این بدان‬ ‫معناست که جمهوری اسالمی نباید به هیچ کدام‬ ‫از این کشورهای شرق و غرب وابسته شود‪ .‬این‬ ‫سیاســت که ایران بخواهد به ســمت روسیه و‬ ‫چین حرکت کند یک اقدام اشتباه است یا اینکه‬ ‫مانند زمان شاه کامال به ســمت امریکا متمایل‬ ‫شویم نیز گام درستی نیست‪ .‬در این مقطع ایران‬ ‫باید با شــرق و غرب همزمان گسترش روابط را‬ ‫دنبال کنند‪ .‬نباید گمان کرد که در غیاب امریکا‬ ‫می تــوان برای ایران یک اســتقالل سیاســی‬ ‫تامین کرد‪ .‬در واقع چین و روســیه در شرایطی‬ ‫که ایران روابط نامطلوبی با امریکا داشته باشد‬ ‫از این شــرایط سوءاســتفاده کــرده و هر انچه ‬ ‫بخواهند را به ایران تحمیل می کننــد‪ .‬در روابط بین الملل با‬ ‫حساب دو دو تا چهارتا باید حرکت کرد‪ .‬چین و روسیه باید در‬ ‫براوردهایشان این گونه حساب کنند که ایران کارت امریکا و‬ ‫اروپا را در اختیار دارد‪ ،‬در غیر این صورت این کشورها مانند‬ ‫زمان تحریم در راســتای منافع خودشــان برخــی کاالهای ‬ ‫درجه دوم شان را تحمیل ایران خواهند کرد یا در مورد ساخت‬ ‫نیروگاه بوشهر سال ها ان را طول می دهند‪ .‬بنابراین در پرتو‬ ‫روابط خوب با غرب است که شرق نیز روابط بهتری را با ایران‬ ‫در پیش می گیرد‪ .‬از سوی دیگر ایران نباید چین و روسیه را‬ ‫نیز فراموش کند زیرا در این شرایط هم غرب دیگر برای ایران ‬ ‫تره خرد نخواهد کرد‪.‬‬ ‫در نتیجه استقالل سیاسی و گسترش روابط همزمان با‬ ‫شرق و غرب رمز موفقیت ایران در برهه فعلی است‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫اجرایی شدن برجام(برنامه جامع اقدام مشترک) از وجوه‬ ‫مختلفقابلبررسیاستامابحثیکهبرایمردم وایرانخیلی‬ ‫حیاتی است رفع یک اشتباه اســتراتژیک است که در گذشته‬ ‫رخ داده بود‪ .‬در سال ‪ 1384‬تمام متخصصان و انهایی که در‬ ‫ی یا شورای امنیت و سازمان ملل تخصص‬ ‫امر سیاست خارج ‬ ‫داشتند و کار کرده بودند به دولت توصیه کردند نباید وارد پروسه‬ ‫رفتن به شورای امنیت شــود‪ .‬اما در ان زمان افکا ر بین المللی‬ ‫یک نوزادی را در دامن ملت ایران گذاشــتند که در سال های‬ ‫بعد دولت و ملت را واداشت سختی ها یی را تحمل کنند که در‬ ‫حد و شان ایران نبود‪ .‬تمام این مشــقت ها فقط به این خاطر‬ ‫ن افتاده‬ ‫بود که بتوانیم اشتباه استراتژیکی که در دولت پیشی ‬ ‫بود را جبران کنیم‪ .‬در ان زمان متخصصان امر هشــدار دادند‬ ‫که تا سال ها این قطعنامه های شورای امنیت پشت قباله ایران‬ ‫باقی خواهد ماند‪ .‬علیه ایران‪ 6‬قطعنامه در شورای امنیت و‪12‬‬ ‫قطعنامه نیز در شورای حکام صادر شد‪ .‬تمام این قطعنامه ها‬ ‫برای ایران بســیار خطرناک بود و پرونده جمهوری اسالمی را‬ ‫تبدیل به یک پرونده امنیتی کرده بود‪ .‬ما در پرتو قطعنامه های‬ ‫شــورای امنیت پیش از انکه تحریم اقتصادی شویم‪ ،‬تحریم‬ ‫سیاسی شده بودیم؛ مقوله ای که شاید کسی در ایران راجع به‬ ‫ان صحبت نکرده باشد‪ .‬این تحریم سیاسی است که دست و‬ ‫پای یک کشور را می بندد زیرا تحریم اقتصادی را می توان از‬ ‫راه های دیگر جبران کرد ولی تحریم سیاسی‪ ،‬امری است که‬ ‫دشمنان ایران را واقعا خوشــنود کرده بود‪ .‬امروز‬ ‫که این تحریم های سیاسی علیه ایران لغو شده ‬ ‫رژیم صهیونیستی‪ ،‬عربستان و باقی کشورهای‬ ‫عربی و ترکیه هم داستان شــده اند تا جلوی این‬ ‫امر گرفته شــود‪ .‬حتی از این داســتان می توان‬ ‫متوجه شــد که واقعا چه بالیی بر سر ایران امده‬ ‫بود و رفع این بال با مذاکرات اخیر واقعا در حد یک ‬ ‫دستاورد بزرگ اســت‪ .‬زیرا به دنبال توافق برجام‬ ‫هم قطعنامه های شورای امنیت‪ ،‬هم تحریم ها و‬ ‫هم قطعنامه های شورای حکام رفع شدند‪ .‬از این‬ ‫ی جدیدی علیــه ایران به هر‬ ‫پس اگر تحریم ها ‬ ‫بهانه ای وضع شود دیگر مشروعیت بین المللی‬ ‫نخواهد داشت ‪ ،‬در حالی که تحریم های پیشین‬ ‫از‪ 37‬سالقبلرویهمانباشتهشدهبودویکبعد‬ ‫بین المللیبهخودگرفتهبود‪.‬بنابراینازاینمنظر‬ ‫مهمترین دستاوردی که برای کشور و مردم ایران‬ ‫به دست امد‪ ،‬برطرف شدن شرایط گذشته بود‪.‬‬ ‫شرایطی که از نظر سیاسی و بین المللی بسیار وخیم بود و مانند‬ ‫انبرایکشورهاییچونعراقولیبیاتفاقافتادهبود‪.‬بنابراین‬ ‫اگرسیاستوکیاستدست اندرکارانطیایندوسالونیمنبود‬ ‫ممکن بود ایران نیز به سرنوشت برخی از کشورها دچار شود‪.‬‬ ‫بنابراینمهمترینامتیازهمینمسالهاست‪.‬البتهمسائلیچون‬ ‫فروش نفت و دیگر مسائل نیز دستاوردهای برجام محسوب‬ ‫می شود؛اماقابلقیاسباایندستاوردنیست‪.‬درواقعباتوافق‬ ‫اخیر‪ ،‬گذشــته ایران با تحریم ها و پرونده امنیتی پاک شــد و‬ ‫اکنوندیگرپشت سرایرانهیچقطعنامهتحریمسیاسیوجود‬ ‫ندارد‪ .‬ظرف ‪ 10‬سال گذشته رهبر هیچ کشور مهم و اثرگذاری‬ ‫به ایران سفر نمی کرد و از سوی دیگر نیز مقامات کشورمان نیز‬ ‫به کشورهای مهم اروپایی دعوت نمی شدند‪ .‬اگر در ان زمان‬ ‫رئیس جمهور به چین ســفر می کرد این سفر به بهانه اجالس‬ ‫شانگهای بود اما امروز اگر سفری انجام می گیرد در قالب یک‬ ‫دیداررسمیدوجانبهاست‪ .‬اینمسائلتمامابرایمتخصصان‬ ‫معنادار بود‪ .‬در نتیجه بزرگترین امتیاز به برطرف شدن شرایط‬ ‫گذشته مربوط می شود‪ .‬این توافق یک سری امتیازهای دیگر‬ ‫نیزداردازجملهاینکهایرانکامالبهتکنولوژیهسته ایمسلط‬ ‫شدوجهاننیزاینموضوعرافهمید‪ .‬امروزایرانتواناییتولید‬ ‫اب سنگین و اورانیوم غنی شده را دارد ان هم در حدی که انها‬ ‫را به کشــورهای بزرگ دیگر صادر کرده ایــم‪ .‬بنابراین اکنون‬ ‫ایران را به دلیل کیفیتی که دارد در جهان می پذیرن د در جریان‬ ‫قضیه عربستان و اتش زدن سفارت این کشو ر مشاهده کردیم‬ ‫که غرب مانند گذشته به طور یکجانبه به حمایت از عربستان‬ ‫برنخاســت بلکه ندای میانجیگری و خویشــتنداری سر داد و‬ ‫اظها ر امیدواری کرد که تهران و ریاض بتوانند موضوعی که‬ ‫لو فصل کنند‪ .‬این نشان از ان دارد که در کل‬ ‫پیش امده را ح ‬ ‫دیدگاه جهان نســبت به ایران تغییر کــرد ه و امروز دیگر مانند‬ ‫گذشته به کشور نگاه نمی کنند‪ .‬بنابراین در قسمت بعدی‪ ،‬ما‬ ‫توانســتیم با تکنولوژی هســته ای مان جایگاه مان در جهان‬ ‫را تامین کنیم‪ .‬بعضا در رســانه ها این گونه مطرح می شود که‬ ‫تکنولوژی هسته ای‪ ،‬دستاورد ‪ 12‬سال گذشته است‪ .‬در این‬ ‫خصوص باید توجه داشــت که تکنولوژی هسته ای دستاورد‬ ‫هیچ دولتی نیست و دستاورد جمهوری اسالمی ایران است اما‬ ‫برطرف کردن شرایط گذشته یقینا دستاورد دولت دکتر حسن‬ ‫روحانی است ‪ ،‬دولت یازدهم نشان داد که با سیاست خارجی‬ ‫تعامل سازنده و تشنج زدایی می توان به گونه‪‎‬ای پیش رفت تا‬ ‫گره ایکهبادستبازمی شودرامجبورنشویمبادندانبازکنیم‪.‬‬ ‫ایرانبدونانکهواردنبردنظامیشوددریکفضایدیپلماسی‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫‪39‬‬ ‫زلزله بزرگ در خاورمیانه‬ ‫سیاست‬ ‫‪40‬‬ ‫مثلث | شماره ‪279‬‬ ‫گفت وگوی مثلث با عبدالرضا فرجی راد‪ ،‬استاد دانشگاه‬ ‫دکترفرجی راد!هفتهگذشتهبر اساسانچه ازقبل‬ ‫برنامه ریزیوپیش بینیشدهبودایرانوطرف های‬ ‫‪ 5+1‬وارد فاز اجرایی برجام شدند‪ .‬در ابتدا باتوجه‬ ‫به این تحــوالت راجع به اهمیت و دســتاوردهای‬ ‫برجامبگویید‪.‬‬ ‫برجام (برنامه جامع اقدام مشــترک) نتیجه تالش‬ ‫چند ساله جمهوری اســامی ایران بود تا به دنیا نشان دهیم‬ ‫کهبه دنبالسالحهسته‪‎‬اینیستیم‪.‬طیاینتالش هاشاهد‬ ‫بودیم که در برخی مقاطع ایران و طرف مقابل درک بهتری از‬ ‫مسائل داشتند‪ .‬در دوره‪‎‬ای که ایران و اتحادیه اروپا مذاکره‬ ‫داشتند تا حدودی مذاکرات پیش رفت اما امریکا اجازه نداد‬ ‫که این توافق به ســرانجامی برســد‪ .‬این مذاکرات را وزرای‬ ‫خارجه کشــورهای مهم اروپایی و وزیر خارجه ایران در زمان‬ ‫اصالحات دنبال می‪‎‬کردند‪ .‬پس از این مذاکرات وزیر خارجه‬ ‫انگلیسرسمااعالمکردکهگفت وگوهابهدلیلفشارامریکابه‬ ‫نتیجهنرسید‪.‬بنابرایناینتوافقزمانزیادیراازنظرفعالیت‬ ‫و تالش بر خود دیده اســت‪ .‬پس از اصالحات و دولت نهم‬ ‫و دهم در داخل و خارج از کشــور با شعارهایی در مورد مساله‬ ‫هسته‪‎‬ای مواجه شدیم که باعث تعجب همگان شد‪ .‬دنیا در‬ ‫این رابطه موضع گیری کرد و باتوجه به تداوم شعارها از سوی‬ ‫رئیسدولتشرایطبرایایرانقدمبهقدمسخت ترمی‪‎‬شد‪.‬‬ ‫در نهایــت این سیاســت ها بــه اعمــال تحریم های‬ ‫سختگیرانه علیه ایران منتهی شد؛ به اذعان غرب تحریم ها‬ ‫علیهایرانیکیازبزرگترینتحریم هایقرناست‪.‬‬ ‫هم تحریم‪‎‬های اروپا‪ ،‬هــم امریکا و بدتــر از این دو‪،‬‬ ‫قطعنامه‪‎‬های سازمان ملل بود‪ .‬این قطعنامه ها منجر به ان‬ ‫شدکهایراننتواندمعامالتنفتیانجامدهد‪،‬سوئیفتبسته‬ ‫شودودرکلمعامالتایرانباجهانقطعشود‪.‬اینتحریم‪‎‬ها‬ ‫صدمات زیادی به کشور وارد اورد‪ .‬اما با روی کار امدن دولت‬ ‫حســن روحانی فضا تغییر کرد زیرا یکی از شعارهای دولت‬ ‫یازدهماینبودکهمسالههسته ایراحلوفصلکند‪.‬بنابراین‬ ‫در مقطعی قرار گرفتیم که از یک سو ایران تحت فشارهای‬ ‫اقتصادی ناشــی از تحریم ها بود و از سوی دیگر دنیا به این‬ ‫مرحله رســیده بود که اگر تحریم ها علیه ایران را ادامه دهند‬ ‫چهدستاوردیخواهندداشت‪.‬برایغرببه خصوصامریکا‬ ‫کهسخت ترینتحریم‪‎‬هاراعلیهایراناعمالکردهبودنداین‬ ‫پرسش پیش امده بود که بعد از این باید چه کنند‪ ،‬ایا باید وارد‬ ‫فازنظامی باایرانشوند‪ .‬درنتیجهشرایطیپیشامدکهالزم‬ ‫بود یک انعطافی صورت بگیرد در نتیجه هم غرب به رهبری‬ ‫امریکا و هم ایران گام هایی را در جهت پیشــرفت مذاکرات‬ ‫‪3‬‬ ‫عبدالرضا فرجی راد‪ ،‬اســتاد‬ ‫ژئوپلتیک دانشــگاه در گفت وگو‬ ‫بــا هفته نامــه مثلــث به بررســی‬ ‫دســتاوردهای برجــام پرداخت و‬ ‫گفتطیایندوسالوحتیپیش‬ ‫از انکه توافق امضا شــود فضای‬ ‫ژئوپلتیک برای ایران باز شــد و به‬ ‫لحاظسیاسیشاهداثراتونتایجمذاکراتایرانبودیم‪.‬‬ ‫او در این خصوص به تمایل کشورهای بزرگ جهان برای‬ ‫ایجاد مناسبات با ایران اشــاره کرد‪ .‬فرجی راد همچنین‬ ‫دو سال مذاکرات و رسیدن به توافق را یک زلزله بزرگ در‬ ‫منطقهتوصیفکرد‪.‬‬ ‫برداشتند‪ .‬مذاکرات از عمان و مسقط اغاز شد و در نهایت در‬ ‫وینبهمرحلهاجرایبرجامختمشد‪.‬اینمذاکراتباانعطافی‬ ‫که دو طرف نشــان دادند و همچنین حضور دیپلمات های‬ ‫کارازموده از سوی ایران‪ ،‬غرب و به خصوص امریکا به نتیجه‬ ‫منجرشد‪.‬ارادهطرفیندرگفت وگوهایهسته ایطیبیش‬ ‫ازدوسالگذشتهبراینموضوعاستواربودکهبایداینمساله‬ ‫حل و فصل شود و نتیجه این مذاکرات طوالنی همان شد که‬ ‫در وین به توافقی دست یابند‪ .‬این توافق نه تنها از نظر ایران‬ ‫بلکه تمام دنیا به یک توافق برد‪-‬برد مشهور شد‪ .‬یعنی هیچ‬ ‫کدام از طرفین مدعی نبودند که برنده شده اند و طرف مقابل‬ ‫شکست خورده اســت‪ .‬در نتیجه این مذاکرات‪ ،‬هم از یک‬ ‫درگیرینظامیبیهودهجلوگیریشدوهمادعاهاییکهطرف‬ ‫غربی در خصوص گام برداشتن ایران به سمت ساخت بمب‬ ‫هسته ایداشترفعوپاسخ دادهشد‪.‬‬ ‫درواقعهردوطرفتعهداتیراانجامدادندتاتوافقوارد‬ ‫مرحله اجرایی شود و تحریم ها نیز لغو شود‪ .‬در مرحله دوم که‬ ‫مرحله بعد از توافق بود هر دو طرف خیلی خوب عمل کردند‪،‬‬ ‫هم طرف ایرانی تعهداتش را به موقع به انجام رساند و طرف‬ ‫مقابل نیز اقداماتی که برعهده اش بود عملی کرد‪ .‬بنابراین‬ ‫به طور نسبی اعتمادی حاصل شد که طرفین به این نتیجه‬ ‫رسیدندکهمی تواننداقداماتیراانجامدهند‪.‬‬ ‫عــاوه بر بهبــود فضــای اقتصادی‪ ،‬بــه لحاظ‬ ‫سیاسی و بهبود و ارتقای جایگاه ایران در منطقه‬ ‫و فضــای بین الملل برجام چه دســتاوردهایی را‬ ‫عاید کشورمان کرد؟‬ ‫به نظر من طی این دو ســال و حتی پیــش از انکه‬ ‫توافق امضا شــود فضای ژئوپلتیک برای ایران باز شد و به‬ ‫لحاظ سیاسی شــاهد اثرات مذاکرات ایران بودیم‪ .‬در واقع‬ ‫استقبال بسیار زیادی از سوی جهانیان به ویژه دنیای غرب‬ ‫از مذاکرات با ایــران صورت گرفت و همزمــان با مذاکرات‬ ‫کشورهایمختلفباهدفشروعیکفعالیتسیاسیوپس‬ ‫ازاننیزتوسعهمناسباتاقتصادیسفرهاییبهایرانداشتند‪.‬‬ ‫انها به دنبال بررسی بازار و موقعیت ایران بودند و می‪‎‬خواستند‬ ‫دریابند کــه در اینده به چه صــورت باید با ایــران وارد تعامل‬ ‫شوند‪ .‬این رفت و امدها زمینه را برای روزی که برجام عملی و‬ ‫تحریم هالغوشود‪،‬فراهمکرد‪.‬ایرانبرایشروعیکبرنامهو‬ ‫فازجدیدواغازیکبرنامهدراز مدتدرنقطهخوبیقراردارد‪.‬‬ ‫در ایــن برهه و برای اســتفاده مطلــوب از فضای‬ ‫ایجاد شده ایران باید چه سیاستی را پس از برجام‬ ‫در دستورکارقراردهد؟‬ ‫اگر نتوانیم با تمام خســارت هایی که به ایران وارد‬ ‫شده است یک برنامه اســتراتژیک میان مدت و بلند مدت‬ ‫را در دســتورکار قرار دهیم‪ ،‬نتیجه مطلوبی که کشــور را به‬ ‫سمت توســعه پایدار ببرد‪ ،‬حاصل نخواهد شــد‪ .‬ما باید از‬ ‫استقبالی که برای توسعه روابط اقتصادی و سیاسی با ایران‬ ‫شده است اســتفاده بهینه کنیم‪ .‬ما باید در زمینه فرهنگی‪،‬‬ ‫اقتصادیوسیاسیبرایکشوریکبرنامه ریزیاستراتژیک‬ ‫داشته باشیم‪ .‬باید توجه داشت برخی کشورها چون ترکیه‪،‬‬ ‫کشورهای قفقاز و اسیای مرکزی و شرق دور چون مالزی‪،‬‬ ‫سنگاپور‪ ،‬کره و چین در شرایطی که گرفتاری ها و مشکالتی‬ ‫داشتند اما با برنامه ریزی پیش رفتند و توانستند نسبتا موفق‬ ‫عمل کننــد‪ .‬چین یک کشــور کامال منزوی بــود اما وقتی‬ ‫که اراده کردند یک برنامه ‪ 50‬ســاله برای خودشان تدوین‬ ‫کردند‪ .‬کره جنوبی از جنگ کره سر بلند کرد و دوباره اغاز کرد‪.‬‬ ‫کشورهایی مانند مالزی و ســنگاپور نیز اختالفاتی داشتند‬ ‫که با پشت سر گذاشتن ان توانستند در عرصه های داخلی‬ ‫و خارجی موفق باشــند‪ .‬همچنین کشــورهای شیخ نشین‬ ‫خلیج فارس که تحت قیمومیت انگلســتان بودنــد نیز در‬ ‫سال‪‎‬های اخیر پیشــرفت های نسبی داشــتند‪ .‬ایران باید‬ ‫یک استراتژی مشــخص را مدنظر قرار دهد و بررسی کند‬ ‫که کدام دستاوردهای بلندمدت در کدام مناطق ایران باید‬ ‫هدف قرار گیرد‪.‬‬ ‫با توجه به حساســیت و واکنش برخی کشورهای‬ ‫منطقه ای در مورد ایران می توانید تشریح کنید که‬ ‫در حوزه منطقه ای توافق هسته ای ایران چه اثاری‬ ‫برجایگذاشتهیاخواهدگذاشت؟‬ ‫دو سال مذاکرات و رسیدن به توافق یک زلزله بزرگ‬ ‫در منطقه بود زیرا اگــر برجام و توافق انجــام نگرفته بود دو‬ ‫توافق وین‪ 1‬و‪ 2‬و قطعنامه شورای امنیت در مورد سوریه نیز‬ ‫عملی نمی‪‎‬شد‪ .‬این مساله که ایران توانست با امریکا بر سر‬ ‫میز مذاکرات بنشیند و تابوی مذاکرات شکست‪ ،‬منجر به ان‬ ‫شد که نقش اصلی را در مذاکرات وین ‪ 1‬و ‪ 2‬در مورد سوریه‪،‬‬ ‫ایرانوامریکاوتاحدودینیزسوریهایفاکنند‪.‬طیاینمدت‬ ‫شاهدبودیمکشورهاییکهمخالفتضعیفتروریست هابودند‬ ‫مانندعربستان‪،‬قطرواماراتتاچهحدازاینمسالهناراحتو‬ ‫عصبی شدند‪ .‬البته مسائلی که در مورد ایران و عربستان رخ‬ ‫داده نیز ناشی از برجام و عصبانیت ریاض از موقعیت ایران‬ ‫در منطقه و جهان اســت‪ .‬تمام این تحوالت از جمله اعدام‬ ‫شیخ نمر‪ ،‬حمله به شــیعیان نیجریه و در نهایت قطع روابط‬ ‫عربستانوچندکشوردنباله روریاض‪،‬نتیجهتوافقهسته ای‬ ‫است‪ .‬درواقع این توافق برخی کشورهای منطقه ای را‪ ،‬که‬ ‫خود را رقیب ژئوپلتیک ایران می دانند حســاس کرده است‬ ‫و این کشــورها می خواهند به نوعی این بازی را بر هم زنند‪.‬‬ ‫کشورهاییچونعربستان‪،‬قطرواماراتنگرانایندههستند‬ ‫زیراامنیتاینکشورهاوابستهبهامنیتامریکاست‪.‬درعین‬ ‫حالترکیهکشوریاستکهعضوناتوستودرگیریروسیهو‬ ‫ایران پس از برجام با شرق باشد یا غرب؟‬ ‫محمود شوری‬ ‫‪4‬‬ ‫کارشناس مسائل روسیه‬ ‫مثلث | شماره ‪279‬‬ ‫اجرای برجام یکی از اتفاقات بــزرگ پس از انقالب‬ ‫اســامی ایران بوده کــه می تواند یکــی از نقاط چرخش‬ ‫سیاســت ها و جهت گیری هــا در حوزه سیاســت خارجی‬ ‫کشــورمان در عرصه جدید نیز باشــد‪ .‬برجام بــرای ایران‬ ‫پس از تحریم شرایطی ایجاد کرده که بر اساس ان تهران‬ ‫هم می تواند در حوزه سیاســت خارجی به بازسازی روابط با‬ ‫کشــورهای دیگر در سراســر جهان بپردازد و هم در حوزه‬ ‫اقتصاد باعث احیای همکاری ها در حوزه سرمایه گذاری و‬ ‫تجاری باشد‪ .‬البته این فرصت می تواند چالش هایی را نیز به‬ ‫همراه داشته باشد‪ .‬بر همین اساس اگر از فرصت به وجود‬ ‫امده پس از برجام به خوبی استفاد ه نشود و در درگیری های‬ ‫جناحی هر طرف تالش کند تا از این فرصت به نفع خو د یا در‬ ‫تخریب جناح طرف مقابل بهره برداری کند‪ ،‬در این صورت‬ ‫این فرصت به سرعت از دست رفته و امکان پیشرفت کشور‬ ‫در حوزه های مختلف به خصوص در حوزه اقتصادی از بین‬ ‫خواهد رفت‪.‬‬ ‫بنابراین می توان را نتیجه گرفت که فرصت به وجود‬ ‫امده از اجــرای برجام این پتانســیل را دارد که به ســرعت‬ ‫به تهدید تبدیل شــود و هم اختالفات جناحی را در داخل‬ ‫کشــور افزایش دهد‪ .‬اکنون برجام بهانه هــا را از فعاالن و‬ ‫سرمایه گذاران خارجی گرفته اســت که در گذشته اعالم‬ ‫می کردند‪ ،‬به رغم تمایل شــدید به گســترش مناسبات با‬ ‫ایران‪ ،‬تحریم ها مانع از همکاری انها در بازارهای این کشور‬ ‫می شو د‪ .‬انتظار می رفت که شاهد سرازیر شدن هیات های‬ ‫تجاری و اقتصادی از سراسر جهان باشیم‪ ،‬در همین راستا‬ ‫اکنون باتوجه به شنیده ها به نظر می رسد که این تحریک‬ ‫از همان روزهای شروع اجرای برجام احساس می شود‪.‬‬ ‫یکی از نکاتی که می تواند این فرصت به وجود امده‬ ‫در دوره پســابرجام را بــه تهدید تبدیل کند‪ ،‬این اســت که‬ ‫برخی تصور می کنند در حوزه سیاســت خارجی‪ ،‬پس از لغو‬ ‫تحریم های بین المللی و اغاز دور جدید در عرصه منطقه ای‬ ‫و بین المللی تنها باید گرایش به غرب مورد توجه قرار گیرد‪.‬‬ ‫این مساله به طور حتم از سوی مســئوالن سیاست خارجه‬ ‫کشورمان مورد بررسی و توجه قرار خواهد گرفت‪ ،‬زیرا اتخاذ‬ ‫سیاستی تنها مبتنی بر نگاه به غرب می تواند مشکالتی را‬ ‫برای کشور به همراه داشته باشــد‪ .‬درست است که از این‬ ‫پس می توانیم روابط خود را با کشورهای غربی به خصوص‬ ‫اروپا احیا کنیم اما این مساله به معنای حرکت تنها به سوی‬ ‫قدرت هــای غربی نیســت‪ .‬زیــرا اتخاذ چنیــن رویکردی‬ ‫می تواند کشور را با چالش هایی روبه رو کند‪ .‬بنابراین شاهد‬ ‫تغییر کلی و ماهوی در روابط خارجــی خود نخواهیم بود‪،‬‬ ‫البته ما باید در تاکتیک های سیاست خارجی خود تغییراتی‬ ‫اعمال کنی م تا بتوانیم توازنی در روابط خود هم با غرب و هم‬ ‫با شرق به خصوص روسیه ایجاد کنیم‪.‬‬ ‫یکی از نکات قابل توجه در دوران پسابرجام‪ ،‬تصویب‬ ‫تحریم های جدید از ســوی امریکا بالفاصله بعد از اجرای‬ ‫برجام و لغو تحریم های هســته ای علیه ایران بود ‪ .‬اکنون‬ ‫ســوال این اســت که امریکا چه هدفــی را از اعمال این‬ ‫تحریم های جدید دنبال می کند‪ ،‬در پاســخ به این ســوال‬ ‫باید خاطر نشان کرد که امریکایی ها از همان زمان پیروزی‬ ‫انقالب اسالمی ایران تحریم های خود را علیه دولت و مردم‬ ‫کشورمان داشته اند و پس از این نیز هر از گاهی به بهانه ای‬ ‫تحریم هایــی را اعمال خواهنــد کرد‪ .‬همچنیــن همواره‬ ‫تحریم های امریکا تاثیر چندانی بر اقتصاد و زندگی مردم‬ ‫کشورمان نداشــت ه که ما را با مشکالتی هم در داخل و هم‬ ‫در خارج از کشور چه در عرصه منطقه ای و چه بین المللی‬ ‫مواجه نکرده است‪ ،‬بلکه تحریم های اعمال شده از سوی‬ ‫شورای امنیت ســازمان ملل علیه کشورمان روابط تجاری‬ ‫ایران را با بسیاری از کشــورها از جمله روسیه مختل کرده‬ ‫بود‪ .‬بر همین اســاس این تحریم های اخیر چندان اثری‬ ‫نداشــته و نمی تواند بــر روابط ایران با ســایر کشــورها در‬ ‫سراســر جهان ســایه افکند‪ .‬اکنون یکی از سواالت مهم‬ ‫درباره دوره پسابرجام این است که اکنون تهران پس از باز‬ ‫شــدن زنجیرهای اقتصادی از پایش به کدام سو متمایل‬ ‫خواهد شــد‪ ،‬ایا همکاری خود را با شرق بیشتر خواهد کرد‬ ‫یا غرب‪ ،‬در پاسخ به این ســوال می توانیم بگوییم که پس‬ ‫از لغو تحریم های اعمالی از ســوی غرب‪ ،‬مــا می توانیم‬ ‫روابط بهتری با روس ها داشته باشــیم در واقع بسیاری از‬ ‫همکاری های اقتصادی و تجاری که در گذشته می توانست‬ ‫میان تهران و مسکو شکل بگیرد به خاطر برخی موانع عمال‬ ‫امکان ناپذیر می شد اما اکنون شرایط الزم فراهم شده و ما‬ ‫می توانیم از فرصت به دســت امده کمال استفاده را ببریم‬ ‫و در همین راســتا برخی از ظرفیت های استراتژیک را که‬ ‫می توانیم از طریق روسیه به دست بیاوریم‪ ،‬کسب کنیم‪.‬‬ ‫قطعا پس از اجرای برجــام‪ ،‬غربی ها تا مدت های طوالنی‬ ‫برای عادی سازی روابط و انتقال سرمایه و گسترش روابط‬ ‫اقتصادی و تجاری با احتیاط بسیاری وارد بازارهای ایران‬ ‫خواهند شد‪ ،‬این در حالی اســت که روس ها این احتیاط و ‬ ‫تردید را نداشــته و از امادگی و اشتیاق الزم برای همکاری‬ ‫جدی تری با ایران برخوردار هستند که همکاری دو کشور‬ ‫در سال های اخیر گواه این مساله اســت‪ .‬به عبارت دیگر‬ ‫این اراده میان مقامات دو کشــور وجود دارد تا روابط خود‬ ‫را به بهترین سطح ممکن و دلخواه هر دو طرف برسانند‪.‬‬ ‫برخی تحلیلگران بر این باورند کــه تنش اخیر میان‬ ‫روسیه و ترکیه بر سر ســقوط یک جنگنده روسی در سوریه‬ ‫توسط نیروی هوایی ترکیه و کاهش قابل توجه گردشگران‬ ‫روسی در این کشــور‪ ،‬باتوجه به باز شــدن درهای ایران‪،‬‬ ‫ی میان دو کشــور افزایش یافته‬ ‫همکاری های گردشــگر ‬ ‫و این مســاله باعث نزدیک شدن هر چه بیشــتر دو کشور‬ ‫می شــود‪ ،‬در این باره باید گفت که حتی اگر روابط انکارا و‬ ‫مسکو دچار تنش نمی شد‪ ،‬ظرفیت های معطل مانده میان‬ ‫روســیه و ایران در حوزه های مختلــف اقتصادی‪ ،‬تجاری‬ ‫و سرمایه گذاری تا حدی اســت که ما می توانستیم روابط‬ ‫تجاری و اقتصادی خود را با مســکو گســترش دهیم‪ .‬به‬ ‫اعتقاد من‪ ،‬در مناسبات خود با روسیه‪ ،‬نباید روی این نکته‬ ‫تمرکز کنیم که هر گاه روابط مســکو با کشوری دچار تنش‬ ‫شــد و ما تالش کنیم که خود را جایگزین ان کشــور کنیم ‬ ‫این نگاه غلطی است‪ .‬همچنین این نکته را باید یاداور شد‬ ‫که ما نمی توانیم در زمینه گردشگری جایگزین ترکیه برای‬ ‫توریست های روسی باشیم و نمی توانیم تمام گردشگران‬ ‫روسی را جذب کنیم‪.‬‬ ‫با این حال ایران می تواند ان بخش از گردشــگران‬ ‫روســی را به خود جذب کند که عالقه مند به اکو توریســم‬ ‫و‪ ...‬هستند‪ .‬در پایان امیدوارم که روابط با روسیه گسترش‬ ‫یابد‪ .‬البته نباید روابط با روسیه را در تقابل با امریکا مد نظر‬ ‫قرار دهیم‪ ،‬بلکه به عنوان یک کشــور همسایه که دارای‬ ‫ظرفیت های بالقوه اقتصادی اســت باید روابــط خود را با‬ ‫مسکو گسترش دهیم‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫ترکیهرانیزبایدنتیجهبرجامدانست‪.‬ترکیهازبهنتیجهرسیدن‬ ‫گفت وگوهای هسته ای و در پی ان توافق در مورد سوریه در‬ ‫سطح بین المللی عصبانی است‪ .‬زیرا ترکیه طی چهار سال‬ ‫گذشته سرمایه گذاری‪‎‬های زیادی در منطقه انجام داد و این‬ ‫تحوالتاصالمطلوباینکشورنیست‪.‬‬ ‫اکنوناینسوالمطرحمی شودکهبرجامچقدراهمیت‬ ‫داشتهکهکلقدرت هایمنطقه‪‎‬ایکهباایرانرقابتداشتند‬ ‫را به تالطم انداخته است‪ .‬با توجه به رویکرد این کشورها در‬ ‫قبال ایران‪ ،‬شما سیاســت خارجی ایران و دیپلماسی ای که‬ ‫درپیشگرفتهاستراچطورارزیابیمی کنید؟‬ ‫همان طور که اشــاره کردم از مهمترین دستاوردهای‬ ‫برجام این است که وزن ژئوپلتیکی ایران در منطقه افزایش‬ ‫یافتهاست‪.‬دستوپازدنرقبایایراننشان دهندهاضطراب‬ ‫ی این کشــورها را اشکار می کند‪ .‬در این‬ ‫انهاست و سردرگم ‬ ‫میان طرف ایــران با طمانینه و صبر با ایــن تحرکات مواجه‬ ‫شــده اســت‪ ،‬زیرا هدف کشــورهای رقیب این است که به‬ ‫نحوی یک درگیری در منطقه ایجــاد کنند یا تنش را تا جایی‬ ‫افزایش دهند تا قدرت های خارجی مجبور به دخالت شوند‪.‬‬ ‫در نهایت نیز رابطه ایران و غرب تحت الشعاع قرار گیرد‪ .‬در‬ ‫حالحاضروپسازبرجام‪،‬ایندهامیدوار کننده ایبرایایران‬ ‫چه به لحاظ اقتصادی و چه سیاســی می توان متصور بود‪.‬‬ ‫اگردراینشرایطمادرستحرکتکنیممی توانیماینقضیه‬ ‫را برای دیگر کشــورها نیز جا بیندازیم که ایران یک قدرت‬ ‫منطقه ایاست‪.‬‬ ‫رژیم اسرائیل نیز از جمله مخالفان ایران و توافق‬ ‫هسته ای اســت اما به نظر می رســد که این رژیم‬ ‫بیشترفعالیت هایشرابرایتحتفشارقراردادن‬ ‫ایران درون امریکا متمرکز کرده اســت‪ .‬نظر شما‬ ‫چیست؟‬ ‫رژیم صهیونیســتی در محدودیت بیشــتری قرار‬ ‫گرفته و از درون ایاالت متحده امریکا و با البی گری هایی‬ ‫که دارد تالش می کند که ایران را تحت فشــار قرار دهد‪.‬‬ ‫اســرائیل تمرکز خود را بر کنگره امریکا قرار داده اســت و‬ ‫حتی من معتقدم تحریمی که اخیرا درباره برنامه موشکی‬ ‫ایران اعمال شــد نیز بی ارتباط با البی گری و تالش‪‎‬های‬ ‫ضد ایرانی رژیم صهیونیســتی نیســت‪ .‬این نگرانی های‬ ‫رژیم صهیونیســتی‪ ،‬نمایندگان کنگــره و در نهایت دولت‬ ‫امریکا را به اقدامی واداشــت تا به نوعــی عصبانیت این‬ ‫رژیم کاهش یابد‪ .‬یعنی به دنبال وضع این تحریم ها امریکا‬ ‫به رژیم صهیونیســتی یک امتیاز داد و این مساله را تبیین‬ ‫کرد که اگرچه توافقی بــا ایران صورت گرفته اســت اما‬ ‫این رژیم نباید نگران باشد زیرا یکی از نگرانی‪‎‬های اصلی‬ ‫رژیم صهیونیستی توسعه صنایع موشکی ایران است‪.‬‬ ‫درنهایتایراندرشرایطفعلیدرحوزهتعامالتبا‬ ‫کشورهایخارجیچهسیاستیرابایددردستورکار‬ ‫قراردهد؟‬ ‫ایران باید سیاســت نه شــرقی و نه غربــی با همان‬ ‫مفهوم درست و واقعی را ادامه دهد‪ .‬اگر ایران به سمت شرق‬ ‫یا غرب حرکت کند هم اســتقالل خود را از دست می دهد و‬ ‫هم تحت تاثیر سیاست ها و تفکرات انها قرار خواهد گرفت‪.‬‬ ‫سیاست هاییکجانبه گرایانهدرداخلکشورنیزباعثافزایش‬ ‫اختالفات خواهد شد‪ .‬ایران یک روابط سنتی قدیمی با اروپا‬ ‫دارد و باید این روابط را ادامه دهد و عمق ببخشد‪ .‬همچنین‬ ‫باید تعامالت با اروپا در زمینه نفت و گاز را نیز مدنظر داشــته‬ ‫باشیم‪ .‬همچنین با کشورهای شرقی و منطقه ای نیز در هر‬ ‫حوزه ای که ایجاب می کند باید تعامالت را گسترش دهیم تا‬ ‫منافع حداکثری عایدکشور شود‪ .‬ضمن اینکه ما باید رابطه با‬ ‫روسیه و دیگر کشورهای همسایه را در اولویت قرار دهیم‪ .‬در‬ ‫نهایتایرانبایدتالطموعصبانیتکشورهایرقیبدرمنطقه‬ ‫رانیزتحملکندوبهسمتتنشنرودزیرادرنهایتازاینفضا‬ ‫عبورخواهدکرد‪.‬‬ ‫عزم روسی‪ ،‬احتیاط غربی‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫‪41‬‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫اشتباهمحض‬ ‫ناسیونالیست امریکایی نیازی به دشمنی با ایران ندارد‬ ‫سیاست‬ ‫‪42‬‬ ‫مثلث | شماره ‪279‬‬ ‫‪5‬‬ ‫استفان کینزر ‪-‬مهدی نیکو یی‬ ‫نویسنده ‪ -‬مترجم‬ ‫«پولتیکــو»‪ ،‬وبســایت و نشــریه نماینــده‬ ‫جمهوریخواهان که همواره از روند مذاکرات هسته ای‬ ‫ایران ابراز نارضایتی کرده بود‪ ،‬در جدیدترین گزارش‬ ‫خود‪ ،‬رفع تحریم ها را مثبت دانسته و ان را نشانه ای‬ ‫از حرکت به ســمت جهان سرشــار از صلح و پر نقش‬ ‫ایران معرفی کرد‪ .‬این تغییر دیدگاه پولتیکو را می توان‬ ‫نشــانه ای از تالش ایران برای اثبات صلح امیز بودن‬ ‫برنامه های تحقیقاتــی اش دانســت؛ هر چند باز هم‬ ‫به طور کامل به حقانیت ایران اذعان نشده و در مواردی‬ ‫حق را به مخالفان ایران و حتی رژیم صهیونیستی داده‬ ‫است‪ .‬این گزارش را که به قلم استفان کینزر‪ ،‬خبرنگار‬ ‫امریکایی و نویسنده کتاب «همه مردان شاه» نگاشته‬ ‫شده‪ ،‬می خوانیم‪:‬‬ ‫«دشمن ســازی» از ایــران را بــه جــر ات می توان‬ ‫عجیب ترین و محکوم به شکســت ترین سیاست خارجی‬ ‫امریکا دانســت‪ .‬شــهروندان امریکا به ایران نه به چشم‬ ‫یک کشور نگاه می کنند که منافعشــان گاهی در تناقض‬ ‫با منافع ایاالت متحده است‪ ،‬بلکه به طور کامل ان را یک‬ ‫«دشمن» می بینند‪ .‬دلیل این موضوع هم تبلیغات وسیع‬ ‫و پروپاگاندای دولت های مختلــف امریکا در ‪ 3‬دهه اخیر‬ ‫است‪ .‬با این حال‪ ،‬بین سیاستمداران امریکایی هم تفاوت‬ ‫عقاید زیادی وجــود دارد‪ .‬فردی ماننــد هیالری کلینتون‬ ‫در ســال ‪ 2008‬عنــوان می کند کــه قصــد دارد «به طور‬ ‫کامــل از چهره ایــران‪ ،‬دشــمن زدایی‬ ‫کند‪ ».‬در طرف دیگر این طیف‪ ،‬تد کروز‬ ‫ایرانیان را مردمــی معرفی می کند «که‬ ‫می خواهند ما را بکشند»‪ .‬سیاستمداران‬ ‫امریکایی به ندرت می شــود که درباره‬ ‫دیگر کشــورها این گونه سخن بگویند‪.‬‬ ‫اما ایران‪ ،‬جایگاه ویژه ای در معبد تمام‬ ‫دشمنان ما دارد‪.‬‬ ‫به همین دلیل اســت کــه تحلیل‬ ‫انچــه بیــن ایــران و امریــکا اتفــاق‬ ‫می افتد‪ ،‬برای بســیاری از شــهروندان‬ ‫ایاالت متحده دشوار است‪ .‬در هفته ای‬ ‫که گذشــت و در شــب تعلیق بخشی از‬ ‫تحریم ها که به تایید اژانس انرژی اتمی ‬ ‫رســیده بود‪ ،‬دو اتفاق عجیب افتاد که‬ ‫در تاریخ بی ســابقه بــود؛ دو اتفاقی که‬ ‫حتی اگر از دوکشــور دوســت انتظار ان را داشته باشیم‪،‬‬ ‫روی دادن ان در روابــط دودشــمن امکان پذیر نیســت‪.‬‬ ‫نخســت انکه ‪ 10‬ملوان امریکایی دستگیر شده به دست‬ ‫نیروی دریایی ایران کمتر از ‪ 24‬ساعت ازاد شدند‪ .‬پس از‬ ‫ان هم جیســون رضائیان‪ ،‬خبرنگار واشنگتن پست که از‬ ‫ژوئیه ‪ 2014‬در زندان ایران بود‪ ،‬به عنوان بخشی از تهاتر‬ ‫زندانیان‪ ،‬ازاد شــد؛ در این میان ســه امریکایی دیگر هم‬ ‫ازاد شدند‪( .‬با این حال‪ ،‬صبح یکشنبه و پس از ازاد شدن‬ ‫زندانیان‪ ،‬تحریم های جدید ایاالت متحــده امریکا علیه‬ ‫ایران اعمال شــد؛ تحریم هایی که دلیل ان تخلف ایران‬ ‫از قوانین ســازمان ملــل متحد در ازمایش موشــک های‬ ‫بالستیک عنوان شد‪).‬‬ ‫این موارد‪ ،‬پیروزی های قابل توجهی برای دیپلماسی‬ ‫امریکا و وزیر خارجه این کشور‪ ،‬جان کری بوده است‪ .‬او‬ ‫نقش قابل توجهی در این میان بر عهده داشته است‪ .‬با این‬ ‫حال‪ ،‬تالش های انها بدون وجود نیروهای اعتدالگرای‬ ‫ایرانی که به دنبــال افزایش روابط خود با غرب هســتند‪،‬‬ ‫حاصل نمی شد‪ .‬به نظر می رســد که توافق هسته ای‪ ،‬در‬ ‫حال تغییر توازن قدرت در ایران است؛ هر چند این اتفاق‬ ‫به تدریج صورت می پذیرد‪ .‬حســن روحانی رئیس جمهور‬ ‫ایران و وزیر خارجه او‪ ،‬محمدجواد ظریف که تحصیلکرده‬ ‫امریکا ســت با مشــکالت زیادی برای افزایش نفوذ خود‬ ‫در ایران مواجه بوده اند اما کم کــم قدرت رقبای داخلی را‬ ‫کاهش می دهند‪ .‬این جنگ قدرت همچنــان ادامه دارد‬ ‫اما واضح است که دخیل شدن واشنگتن و تهران در امور‬ ‫مشترک نه تنها موجب تغییر روابط ایران و امریکا می شود‬ ‫بلکه سیاســت های داخلی دوکشــور را هم متاثر می کند‪.‬‬ ‫انچه که به نظر می رســد هیچ گاه تمام نشود‪ ،‬قیل و قال و‬ ‫جوسازی در جامعه امریکا است‪ .‬هفته قبل و پس از انکه‬ ‫ملوان های امریکایی در اب های ایران دســتگیر شدند‪،‬‬ ‫مارکو روبیو خودش را وســط انداخت و رفتــار ایرانی ها را‬ ‫«واقعا وحشــتناک» نامید‪ .‬یکی از ژنرال های بازنشسته‬ ‫ارتش امریکا با نام بــری مک کافری هم که به عنوان یک‬ ‫کارشــناس نظامی در تلویزیون امریکا حضور دارد‪ ،‬ایران‬ ‫را یک «قدرت خارجی متخاصم» نامید و گفت دستگیری‬ ‫ملوانان امریکایــی «هتاکی به حضور نظامــی امریکا در‬ ‫خلیج فارس بوده اســت»‪ .‬انها در حالی به خودشان اجازه‬ ‫اظهارنظــر می دهند که ملوانان ما در فاصلــه هزار مایلی‬ ‫امریکا بــه فعالیت نظامی مشــغول بــوده و وارد اب های‬ ‫ســرزمینی ایران شــده بودند‪ .‬ایران را برای این مواجهه‬ ‫مســتقیم با امریکا نمی توان به هیچ وجه مورد انتقاد قرار‬ ‫داد‪ .‬هر چند امریکا و ایران سالیان طوالنی است در مسائل‬ ‫مختلف با هم اختالف دارند و امکان فراموش کردن این‬ ‫موارد هم وجود ندارد‪ .‬به عنــوان مثال‪ ،‬موضوعاتی مانند‬ ‫حقوق بشر و اسرائیل همواره از موارد مورد اختالف ایران‬ ‫و امریکا بوده است‪ .‬ایران همواره سرشار از نفرت اسرائیل‬ ‫بوده و این موضوع بــرای امریکا قابل هضم نیســت‪ .‬در‬ ‫دهه هــای ‪ 1980‬و ‪ 90‬میــادی هم گروه هایــی در این‬ ‫کشور حضور داشــتند که از حمالت به اهداف امریکایی‬ ‫حمایت می کردند‪ .‬با این حال‪ ،‬واضح است که درک ما از‬ ‫ایران به عنوان یک خطر بزرگ بــرای منافع امریکا روز به‬ ‫روز ارتباط خود را با واقعیت از دســت می دهد‪ .‬ایران تنها‬ ‫کشور خاورمیانه است که کامال مخالف داعش‪ ،‬القاعده‬ ‫و دیگر گروه های تروریســتی اســت‪ .‬ایــران در بهترین‬ ‫حالت یک قدرت منطقه ای است که از مشکالت داخلی‬ ‫و ســخت ترین تحریم های تاریــخ تاکنــون لطمه هایی‬ ‫دیده اســت‪ .‬ممکن اســت تعداد معــدودی از ادعاهای‬ ‫امریکایی هــا در خصوص حمله ســایبری ایــران به انها‬ ‫واقعیت داشته باشد‪ ،‬اما ایاالت متحده هم همین حمالت‬ ‫را به ایران مرتکب شده است‪ .‬در سال ‪ ،2010‬ایران طعمه‬ ‫ســخت ترین حمالت جنگ ســایبری در طول تاریخ بوده‬ ‫است؛ حمالتی که هدف انها نفوذ به برنامه های محرمانه‬ ‫هسته ای بود و به رهبری امریکا انجام می شد‪.‬‬ ‫تاریخ بخشی از دلیلی بوده که امریکایی ها با ترس و‬ ‫هراسی غیر منطقی به ایران نگاه می کردند‪ .‬سقوط شاه در‬ ‫سال ‪ 1979‬یک شوک اساســی به امریکا بود که منافعش‬ ‫را به خطــر انداخت‪ .‬پــس از ان هم واقعــه گروگانگیری‬ ‫کارکنان ســفارت امریکا در ایران اتفاق افتاد که هنوز هم‬ ‫در خاطر بسیاری از شهروندان واشنگتن باقی مانده است‪.‬‬ ‫در کنار ایــن اتفاقات که باعث شــد امریــکا از ایران دور‬ ‫شود نقش گروه های فشار و کشــورهایی مانند عربستان‬ ‫و اسرائیل در منطقه بوده اســت‪ .‬این کشورها و حاکمان‬ ‫انها بودند که برای حفظ منافع خود‪ ،‬باعث شــدند امریکا‬ ‫از ایران دورتر از پیش شــود‪ .‬در هر صورت‪ ،‬احساســات‬ ‫ضد ایرانــی در ایاالت متحده تنها بر بخشــی از رفتارهای‬ ‫واقعی ایران در مقابل امریکا مبتنی بوده است‪ .‬بیشتر ان‬ ‫ناشــی از ایجاد شرایط در داخل اســت‪ 35« :‬سال تمام‪،‬‬ ‫طیف های سیاســی مختلف در امریکا (از هــر دو جناح)‬ ‫اقدام به جنجال ســازی بی رحمانه و ضد ایرانی کرده اند‪،‬‬ ‫بیشتر اخبار رسانه ها نه تنها به بدگویی از ایران پرداخته اند‪،‬‬ ‫بلکه هر گروه و کشــوری را که عقایــدی برخالف امریکا‬ ‫داشــته اســت‪ ،‬محکوم کرده اند‪ .‬از طرفی‪ ،‬مشکل ما در‬ ‫مراوده با کشــورهایی بوده که منافع انها در تضاد با منافع‬ ‫ما بوده اســت‪ .‬خودمان دوست داشته ایم که یک دشمن‬ ‫داشــته باشــیم و ایران برای ما ان جای خالی را پر کرده‬ ‫اســت‪ ».‬امســال هم مانند امریکا در‬ ‫ایــران انتخابات برگزار می شــود و این‬ ‫افراد ماننــد همتایــان امریکایی خود‪،‬‬ ‫هرگونه مذاکره با امریکا را فروش منافع‬ ‫ملی و از دســت دادن حیثیــت و ابروی‬ ‫خود معرفی کرده اند‪ .‬اما اعتدالگرایان‬ ‫و واقعگرایان ایرانی به ســختی تالش‬ ‫می کنند جلوی این جوســازی بایستند؛‬ ‫کاری که اعتدالگرایــان امریکا هم به‬ ‫دلیل نفــع بــردن از اوضــاع صلح امیز‬ ‫خاورمیانــه از ان حمایــت می کنند‪ .‬اما‬ ‫همچنان تصــور شــهروندان امریکا از‬ ‫ایران‪ ،‬اشتباه محض است‪ .‬چند هفته‬ ‫قبل‪ ،‬تجربه مستقیم من این موضوع را‬ ‫باز هم یاداوری کرد؛ زمانی که در حال‬ ‫سفر به یکی از شهرهای غربی کشورم‬ ‫بودم و مانند هر مسافر دیگری‪ ،‬برچسبی روی چمدان من‬ ‫نقش بسته بود‪« :‬ایران‪ ،‬تهران‪ ،‬هتل ازادی»‪ .‬زمانی که‬ ‫در گیت خروجی دنبال ان می گشتم‪ ،‬چیزی نمی یافتم تا‬ ‫انکه دیدم چمدان پاره من در گوشه ای از فرودگاه افتاده‪،‬‬ ‫تنها یک پلیور در ان قرار دارد و نوشته ای مبنی بر «تجسس‬ ‫شده توسط ماموران امنیتی» روی ان درج شده بود‪ .‬حتی‬ ‫از ساعت رومیزی من هم خبری نبود‪ .‬نمی دانم باید ان را‬ ‫به حســاب یک دله دزدی بگذارم یا اینکــه واقعا ماموران‬ ‫امنیتی امریکا ان ساعت را برای جست وجو و بررسی های‬ ‫بیشــتر با خود برده بودند؛ ان هم فقط به این دلیل که نام‬ ‫«ایران» بر چمدان من نقش بسته بود‪.‬در هر صورت‪ ،‬به‬ ‫احتمال زیاد‪ ،‬اتفاقات هفته اینده به تدریج به جامعه امریکا‬ ‫می اموزد که برای یک امریکایی وطن پرست بودن‪ ،‬نیازی‬ ‫نیست که با ایران خصومت داشته باشد‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫تصمیم تهران و واشنگتن‬ ‫همزمان با اعالم اجرایی شــدن برجام یک اتفاق دیگر هم میان ایران‬ ‫و امریکا رخ داد‪ .‬ناگهان اعالم شد که تهران و و اشنگتن بر ان شده اند که‬ ‫به صورت متقابل چند زندانی را ازاد کنند‪ .‬مشهورترین این افراد که از سوی‬ ‫تهران ازاد شد جیسون رضاییان خبرنگار دورگه بود‪.‬‬ ‫معامله شیرین‬ ‫کارشناسان معتقدند که ایران در ازای ازادی‬ ‫جاسوسان امریکایی امتیازهای خوبیگرفته است‬ ‫‪1‬‬ ‫درستدرهمانلحظاتیکههمهرسانه هامنتظراعالم‬ ‫خبراجراییشدنبرجامازوین‍ پایتختاتریشبودندازهمین‬ ‫جایعنیتهرانیکخبرمهم تربهسراسردنیامخابرهشد‪.‬یک‬ ‫مقام قضایی اعالم کرد که چند زندانی امریکایی قرار است‬ ‫ازاد شــوند‪ .‬بالفاصله همه نگاه ها به زندان اوین و جیسون‬ ‫رضاییان دوخته شــد‪ .‬زندانی دو رگه که ماه ها بود به محل‬ ‫جداللفظیایرانوامریکابدل شد هبود‪.‬حاالدیگرخبرمهم‬ ‫فقط اعالم برجام نبود همه به دنبال ایــن بودند که ایران در‬ ‫قبال این معامله بزرگ چه چیزی دریافت کرده و اسامی سایر‬ ‫افرادیکهقراراستازایرانخارجشوندچیست؟یکتوافق‬ ‫مهم میان ایران و امریکا که ان لحظه محرمانه مانده بود‪.‬‬ ‫داستان یک توافق غیر منتظره‬ ‫ان ‪ 5‬نفر!‬ ‫زندانی پنجم که بود؟‬ ‫مقام های امریکایی مدعی شــدند در عملیات تبادل‬ ‫مثلث | شماره ‪279‬‬ ‫سه نفر از زندانیان به نام های جیسون رضاییان‪ ،‬سعید‬ ‫ی و امیر میرزایی حکمتی چهره های شناخته شده ای‬ ‫عابدین ‬ ‫در سطح جهانی هستند‪ .‬اما نفر چهارم‪ ،‬نصرت الله خسروی‬ ‫ت و معلوم نیست که این‬ ‫ی کامال ناشناخته اس ‬ ‫رودسری‪ ،‬نام ‬ ‫فردکیستوچهزمانیدرایرانبهزندانافتادهاست‪.‬درتمام‬ ‫عکس هایی که مقامات ایرانی از چهار امریکایی ازاد شــده‬ ‫منتشر کرده اند‪ ،‬جای عکس نصرت الله خسروی رودسری‬ ‫خالی است‪ .‬رســانه های غربی هم فقط از او با عنوان یک‬ ‫تاجر یاد کرده اند‪ .‬خسروی در هواپیمایی که روز یکشنبه ‪17‬‬ ‫ژانویه سه امریکایی دیگر را به اروپا برد حضور نداشت‪ .‬برخی‬ ‫رسانه ها این سوال را مطرح کرده اند که نصرت الله خسروی‬ ‫رودسری کیست و چرا هویت او فاش نشده است؟‬ ‫سیاست‬ ‫دو طرف همچنان ســعی می کنند ماجــرای مذاکره‬ ‫طوالنی برای ازادی زندانیان را به صورت دقیق رســانه ای‬ ‫نکنند اما از گوشه و کنار خبرهای مهمی در این مورد رسیده‬ ‫است‪.‬داستانگویاازاینقراراستکه ‪14‬ماهپیش‪«،‬باراک‬ ‫اوباما»‪ ،‬رئیس جمهوری امریکا مجوز راه اندازی یک کانال‬ ‫دیپلماتیک فوق سری برای مذاکره در خصوص ازادی اتباع‬ ‫ح در واقع از‬ ‫امریکایی زندانی در ایران را صادر کرد‪ .‬این طر ‬ ‫زماناغازمذاکراتهسته ایدرپاییزسال‪ 2013‬مطرحشد‪.‬‬ ‫«وندی شــرمن»‪ ،‬مذاکره کننده ارشــد امریکا تقریبا‬ ‫در حاشیه «همه جلســات» مذاکرات هسته ای با همتایان‬ ‫ایرانی خود درباره اتبــاع امریکایی زندانــی در ایران رایزنی‬ ‫می کرد‪ .‬ایرانی ها در مقابل‪ ،‬مطالبات شــان را برای ازادی‬ ‫شهروندان زندانی شده در امریکا به جرم دور زدن تحریم ها‬ ‫مطرح می کردند‪ .‬پس از یک ســال رایزنی های غیررسمی‬ ‫بین «شرمن» و همتای ایرانی او «مجید تخت روانچی»‪،‬‬ ‫انها در اواخر ســال ‪ 2014‬به توافقی رسیدند مبنی بر اینکه‬ ‫این موضوع باید به طور جداگانه ‪ -‬اما رسمی ‪ -‬و از طریق یک‬ ‫کانال دیگ ر پیگیری شود‪ .‬بعد از بحث هایی در بین دولت‪،‬‬ ‫اوباما‪ ،‬این طرح را تایید کرد‪ .‬جلسات مربوط به این موضوع‬ ‫در شرایط چنان محرمانه ای برگزار می شده که اکثر اعضای‬ ‫تیم های شرکت کننده در مذاکرات هسته ای‪ ،‬از ان بی خبر‬ ‫بوده اند‪ .‬بنا بر برخی خبرها ریاســت تیم امریکایی را «برت‬ ‫مک گورک»‪ ،‬از مقام های ارشد وزارت خارجه امریکا بر عهده‬ ‫داشــته‪ ،‬اما مقام هایی از وزارت دادگستری‪« ،‬اف بی ای»‬ ‫و جامعــه اطالعاتی امریکا هم در ایــن تیم کوچک حضور‬ ‫داشته اند‪ .‬ریاست تیم ایرانی را نیز یک مقام ارشد اطالعاتی‬ ‫ایران به عهده داشته است‪ .‬مذاکرات انها سه بار‪ ،‬طی یک‬ ‫سال از نشست های مخفیانه در استانه شکست قرار گرفته‬ ‫است‪ .‬از قرار معلوم سرعت اقدامات کانال دیپلماتیک دوم‪،‬‬ ‫بعد از اعالم توافق هسته ای در اواخر جوالی (تیرماه) بیشتر‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫هر دو طرف می گویند همزمانی این ازادی ها با برجام‬ ‫به صورت اتفاقی بوده است‪.‬‬ ‫‪43‬‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫زندانیان میان ایران و امریکا‪ ،‬تهران اقدام به ازادی زندانی‬ ‫پنجمی کرده که پیش تر در توافق تبــادل زندانیان طرفین‬ ‫وجودنداشتهاست‪.‬برهمیناساس‪،‬اینزندانی‪،‬دانشجویی‬ ‫به نام مت ترویتیک اســت کــه در ماه های اخیــر در ایران‬ ‫بازداشــت شــده بود‪ .‬مقامات تهران ‪ ،‬ترویتیک را به همراه‬ ‫چهار زندانی دیگر ازاد کردند‪ .‬یکی از مقامات ارشد امریکایی‬ ‫که نخواست نامش فاش شود به سی ان ان در این باره گفته‬ ‫است‪« :‬ازادی این دانشجوی امریکایی در چارچوب توافق‬ ‫تهران و واشنگتن نبود اما محمد جواد ظریف‪ ،‬وزیر خارجه‬ ‫ایران عالقه داشت تا پرونده های دیگری که در این رابطه در‬ ‫ایران مطرح است حل شود‪».‬‬ ‫جیسون جنجالی!‬ ‫بی تردید در میــان زندانیانی که میان ایــران و امریکا‬ ‫تبادل شــدند نام اشــنا ترین فرد‪ ،‬جیســون رضاییان بوده‬ ‫است‪ .‬اواخر تیرماه ســال ‪« 93‬جیسون رضاییان» خبرنگار‬ ‫«واشنگتن پست» به همراه همســرش «یگانه صالحی»‬ ‫و یک عکاس خبری و همســر این عکاس کــه با رضاییان‬ ‫همکاری می کردند‪ ،‬توسط ماموران امنیتی در تهران به جرم‬ ‫جاسوسی بازداشت شــدند‪ .‬زوج دوم مدتی بعد ازاد شدند و‬ ‫همسر جیسون رضاییان که خبرنگار روزنامه انگلیسی زبان‬ ‫«نشنال» مستقر در امارات متحده عربی نیز بود‪ ،‬در اوایل‬ ‫مهرماه همان ســال به قید وثیقه ازاد شد‪ .‬خبرنگار ‪ ۳۸‬ساله‬ ‫«واشنگتن پســت»‪ ،‬که از ســال ‪ ۲۰۱۲‬به عنوان خبرنگار‬ ‫در ایران فعالیت می کرد‪ ،‬تابعیت دوگانه ایرانی و امریکایی‬ ‫دارد و همســرش یگانه صالحی نیز بــرای اقامت در امریکا‬ ‫اقدام کرده بــود‪ .‬البته رضاییان با گذرنامــه ایرانی خود وارد‬ ‫خاک ایران شده بود‪« .‬نفوذ در اماکن مهم دولتی و افشای‬ ‫برنامه های ضدتحریمی ایران» بخشی از اتهامات جیسون‬ ‫رضاییان بود‪ .‬به رغم جوســازی شــدید رســانه های غربی‬ ‫به خصوص مقامات امریکایی مبنی بر بی گناهی جیســون‬ ‫رضاییان‪ ،‬اتهامات سنگین امنیتی متوجه وی شده بود‪ .‬از‬ ‫جملهمهم تریناتهاماتضدامنیتیرضاییان‪،‬نفوذدراماکن‬ ‫مهم دولتی و افشــای برنامه هــای «ضدتحریمی ایران»‬ ‫از جمله هویت واســطه های تجاری و ماهیت شرکت های‬ ‫همــکار ایــران در پروســه دور زدن تحریم ها و جاسوســی‬ ‫از برنامه هسته ای کشــورمان اســت‪ .‬رضاییان در ایران و‬ ‫امریکا ارتباطات وســیعی با افراد مختلف دارد که می توان‬ ‫به دوســتی با «توماس اردبرینک» خبرنگار نیویورک تایمز‬ ‫مقیم ایــران که با یــک خانم ایرانــی ازدواج کــرده تا البی‬ ‫«نایاک» که مرتبط با وزارت دفاع امریکا است و‪ ....‬اشاره‬ ‫کرد‪ .‬کیفرخواست رضاییان در اخر فروردین امسال از سوی‬ ‫دادستانی تهران صادر شــد که وی را به جاسوسی از طریق‬ ‫جمع اوری تصمیمات کشــور در خصوص مسائل سیاست‬ ‫داخلی و خارجی و قــراردادن ان در اختیــار افراد غیر صالح‬ ‫متهمکردهاست‪.‬بر اساسکیفرخواستصادره‪«،‬دسترسی‬ ‫و جمع اوری اطالعات طبقه بندی شــده‪ ،‬همــکاری با دول‬ ‫متخاصم و نوشتن نامه به اوباما رئیس جمهور امریکا و تبلیغ‬ ‫علیهنظامجمهوریاسالمیایران»ازدیگراتهاماتجیسون‬ ‫رضاییانبود‪.‬استفادهاوبامادرضیافتشامساالنهبااتحادیه‬ ‫خبرنگاران کاخ ســفید از کلماتی نظیر «تمام توانم را به کار‬ ‫خواهم بست»‪« ،‬تا ازادی او از پا نخواهم نشست» و «ارام‬ ‫نمی گیرم»برایجیسونرضاییان‪،‬نشانازاهمیتیاستکه‬ ‫اینفردبرایدولتامریکاودستگاه هایاطالعاتیوامنیتی‬ ‫این کشور داشت‪.‬‬ ‫در‪ ۱۲‬مهر ماهسازماناطالعاتسپاهازپروندهجیسون‬ ‫رضاییان به اعضای کمیسیون امنیت ملی مجلس گزارش‬ ‫داد و در بخش دیگری از جلســه این کمیســیون‪ ،‬گزارش‬ ‫سازمان اطالعات سپاه پاســداران انقالب اسالمی درباره‬ ‫شیوه هاینفوذدشمنبرایاسیبزدنبهبنیان هایانقالب‬ ‫و نظام از جمله پیگیری امریکا برای ازادی جیسون رضاییان‬ ‫مورد بررسی قرار گرفت‪.‬سخنگوی کمیسیون امنیت ملی در‬ ‫این زمینه گفته بود‪« :‬براســاس گزارش سازمان اطالعات‬ ‫سپاه‪ ،‬جیسون رضاییان یک ایرانی امریکایی االصل است و‬ ‫یکعنصرحائزاهمیتبرایامریکایی هامحسوبمی شود‪،‬‬ ‫به گونه ای کــه امریکایی ها برای ازادی وی بســیار تالش‬ ‫می کنند‪ .‬جیســون رضاییان مامور اجرای تفکر ان دسته از‬ ‫سنایامریکاستکهمعتقدنداگراینکشوربتواندروابطخود‬ ‫را با ایران به سطح قبل از انقالب برگرداند‪ ،‬حکومت ایران را‬ ‫می توان به اسانی ساقط کرد‪».‬‬ ‫خبرنگاران جاسوس‬ ‫اما جیسون ضاییان تنها جاسوسی نبوده که در پوشش‬ ‫یکخبرنگاردرایرانبهجاسوسیمشغولبودهاست‪.‬پیش تر‬ ‫نیز چنین مواردی با سرنوشــت جیســون رضاییان در ایران‬ ‫تجربه شده بود‪.‬‬ ‫چالش رکسانا‬ ‫بازداشت رکســانا صابری در بهمن ماه سال ‪ ۱۳۸۷‬نیز‬ ‫یکی از پر سر و صداترین پرونده های جاسوسی در ایران به‬ ‫شــمار می رفت‪ .‬صابری که تابعیت ایرانی‪ -‬امریکایی دارد‪،‬‬ ‫از پدری ایرانی و مــادری ژاپنی در داکوتای شــمالی متولد‬ ‫شده است و از سال ‪ 83‬حدود شش سال قبل از دستگیری‪،‬‬ ‫در ایران و با مجوز دولت برای رســانه هایی چون «رادیوی‬ ‫عمومی امریکا» (ان پی ار) و بی بی سی مشغول به کار بود‪.‬‬ ‫مجوز فعالیت وی از یک سال قبل از بازداشت توسط دولت‬ ‫تمدید نشده بود‪ ،‬اما وی فعالیت خود را ادامه داد‪.‬‬ ‫رسانه های غربی ادعا کردند که صابری در حال مطالعه‬ ‫برایتکمیلتحصیالتخوددررشتهمطالعاتایرانوروابط‬ ‫بین الملل در سطح فوق لیسانس و همچنین نوشتن کتابی‬ ‫درباره ایران بوده‪ ،‬اما این درحالی اســت کــه وی به عنوان‬ ‫«مترجم» در مجمع تشخیص مصلحت نظام کار می کرده‬ ‫و در پی جمع اوری «اســناد محرمانه» درباره حمله عراق به‬ ‫امریکا بوده است‪.‬‬ ‫رکسانا صابری برای جاسوسی به نفع ایاالت متحده‪،‬‬ ‫توسطدادگاهبههشتسالزندانوپنجسالتعلیقازفعالیت‬ ‫خبرنگاری محکوم شــد اما این مجــازات در دادگاه تجدید‬ ‫نظر به دو سال حبس تعلیقی تخفیف داده شد‪ .‬وی پس از‬ ‫گذراندن چهار ماه در زندان به اتهام جاسوسی در اردیبهشت‬ ‫ســال ‪ 88‬از زندان ازاد و به همراه پدر و مادر خود ایران را به‬ ‫سمت امریکا ترک کرد‪ .‬رکسانا صابری بعد از ازادی همچنان‬ ‫فعالیت خود علیه جمهوری اسالمی ایران را ادامه می دهد و‬ ‫به عنوان نمونه در کنسرتی که در استانه انتخابات سال ‪92‬‬ ‫ن اطالعاتی المان برای «حمایت از‬ ‫در برلین توسط سازما ‬ ‫سران فتنه و اغتشاشات» برگزار شد‪ ،‬به عنوان مجری ایفای‬ ‫نقش کرده بود‪.‬‬ ‫ کلوتید ریس‬ ‫کلوتیــد ریس قبــل از انتخابــات ســال ‪ 88‬به عنوان‬ ‫دانشجوی جغرافیای سیاســی و همچنین یک استاد زبان‬ ‫فرانســه برای یک فرصــت ‪ ۶‬ماهه مطالعاتی در دانشــگاه‬ ‫اصفهان به ایران سفر کرده بود‪ .‬اما یکی از اهداف سفر وی‬ ‫«جمع اوری اطالعات» در رابطه با برنامه هســته ای ایران‬ ‫بود که در این رابطــه در فواصل ماه های ژوئن تا ســپتامبر‬ ‫‪ 2007‬یک دوره «کارورزی» را درباره فن اوری هسته ای در‬ ‫«کمیساریایانرژیاتمی»فرانسه گذراندتابابتماموریتش‬ ‫با اشنایی بیشتری اقدام کند‪.‬‬ ‫ریس از جمله مهره های سفارتخانه فرانسه بود که به‬ ‫اتهام اقدام علیه امنیت ملی از طریق حضور در تجمعات و‬ ‫اغتشاشات‪ 25‬و‪ 27‬خردادماهسال‪ 88‬وهمچنینجمع اوری‬ ‫اخبار‪،‬اطالعاتوتهیهتصاویرازایناغتشاشاتوارائهانبه‬ ‫وابستهعلمی سفارتفرانسهتوسطنیروهایامنیتیدستگیر‬ ‫شد‪ .‬بر اســاس حکم اولیه دادگاه ریس به تحمل ‪ ۱۰‬سال‬ ‫حبس در ایران محکوم شــد که در جلسات تجدیدنظر این‬ ‫حکم به پرداخت جریمه نقدی معادل‪ ۲۸۵‬هزار دالر کاهش‬ ‫یافت‪ .‬وی بعد از پرداخت جریمه نقدی و پس از قریب به ده‬ ‫ماه بازداشت در اواخر اردیبهشت ماه‪ ۱۳۸۹‬ایران را به مقصد‬ ‫فرانسه ترک کرد‪ .‬چند روز پس از ازادی ریس‪ ،‬نشریه های‬ ‫فیگارو و لیبراسیون فرانســه اعالم کردند که کلوتید ریس‬ ‫دارای «کد امنیتی» و درخدمت دستگاه اطالعاتی فرانسه‬ ‫بوده و به این دلیل تاکنون صحبتی از این مســاله نشده که‬ ‫نگر ان جان او در ایران بودند‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪44‬‬ ‫مثلث | شماره ‪279‬‬ ‫خبرنگاران المانی‬ ‫خسرو افقهی ‪ ۷۲‬ساله و ساکن‬ ‫لس انجلس امریکا‪ ،‬دیگر مالک‬ ‫شرکت های فاراتل و اسمارت‬ ‫پاور سیستمز است‬ ‫اواخر تیرماه سال ‪« 93‬جیسون‬ ‫رضاییان» خبرنگار «واشنگتن‬ ‫پست» به همراه همسرش‬ ‫«یگانه صالحی» به جرم‬ ‫جاسوسی بازداشت شدند‬ ‫دو خبرنگار المانی در مهرماه سال‪ 89‬برای راه انداختن‬ ‫یک کمپین بین المللی علیه جمهوری اســامی ایران‪ ،‬به‬ ‫خانواده یک زن ایرانی در تبریز که بــه اتهام قتل و ارتکاب‬ ‫زنا محکوم به مرگ شــده بود‪ ،‬نزدیک شــده بودند تا از انها‬ ‫برای اهداف خود اســتفاده کنند؛ اما با هوشمندی ماموران‬ ‫امنیتی قبل از هرکاری دســتگیر شــدند‪ .‬این دو فرد که در‬ ‫نشری ه «بیلد ام زونتاگ» المانی فعالیت می کردند‪ ،‬با ویزای‬ ‫توریستی وارد ایران شده بودند و نه به عنوان خبرنگار‪ ،‬اما در‬ ‫این پوشش با شبکه های ضد انقالب خارجی در ارتباط بودند‬ ‫و همکاری می کردند‪.‬‬ ‫این دو فرد در دادگاه برای جرم «اجتماع و تبانی برای‬ ‫ارتکاب جرم علیه امنیت کشــور جمهوری اسالمی ایران»‬ ‫ابتدا به‪ ۲۰‬ماه حبس تعزیری محکوم شدند که در نهایت این‬ ‫حکم به جزای نقدی تبدیل شــد و این دو المانی با پرداخت‬ ‫جریمه و پس از ‪ 4‬ماه بازداشت در ابتدای اسفند ‪ 89‬به همراه‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫وزیر خارج ه وقت المان (گیدو وســتروله)‪ ،‬به کشورشــان‬ ‫بازگشتند‪.‬‬ ‫کوهنوردان امریکایی‬ ‫اوایل مرداد ‪ 1388‬سه کوهنورد امریکایی که یکی از‬ ‫انان خبرنگار نیز بود‪ ،‬در حالی که از عــراق وارد خاک ایران‬ ‫شــده بودند‪ ،‬به اتهام جاسوســی توســط نیروهای امنیتی‬ ‫دستگیرشدند‪.‬اینافرادشامل ِ‬ ‫«شینبائر»کهدررسانه های‬ ‫غربی خبرنگار ازاد معرفی شــد‪ ،‬به همراه «سارا شورد» که‬ ‫دانش اموخته رشته ادبیات انگلیسی بود‪ ،‬در دمشق زندگی‬ ‫می کرد‪ .‬شورد در انجا به تدریس زبان انگلیسی و یادگیری‬ ‫زبان عربی مشغول بود‪ .‬همچنین به همراه این دو نفر جاش‬ ‫َفتال که فعال محیط زیست معرفی شد نیز جزو بازداشتی ها‬ ‫بود‪.‬‬ ‫ایران سارا شورد را در شهریور ‪ ۱۳۸۹‬و پس از چهارده‬ ‫ماه‪ ،‬قبل از صدور حکم دادگاه‪ ،‬به دالیل پزشکی با قرار وثیقه‬ ‫‪ 500‬هزار دالری که از طرف شاه عمان تامین شد‪ ،‬ازاد شد و‬ ‫به امریکا رفت‪ .‬یک سال بعد دادگاه ِشین بائر و جاش َفتال را‬ ‫بهاتهامجاسوسیمجموعابهتحمل‪ 16‬سالحبسمحکوم‬ ‫کرد؛ ســپس دادگاه تجدید نظر برای هریــک از این دو نفر‬ ‫قرار وثیقه ‪ 500‬هزار دالری تعیین کرد که باز پادشاه عمان با‬ ‫پرداخت این هزینه زمینه ازادی این دو نفر را فراهم کرد و انان‬ ‫نیز ایران را ترک کردند‪ .‬این افراد بعد از خارج شدن از ایران به‬ ‫اتهام زنی علیه جمهوری اسالمی ایران پرداختند‪.‬‬ ‫رضا رفیعی فروشانی‬ ‫رضا رفیعی‪ ،‬روزنامه نگار و نماینده سابق «مجله تایم»‬ ‫در ایران بود ک ه اوایل تیرماه سال‪ 88‬توسط نیروهای امنیتی‬ ‫بهاتهامجاسوسیدستگیرشد‪.‬ویبهاقدامعلیهامنیتملی‬ ‫کشورازطریقجاسوسیبهنفعبیگانگانواجانب‪،‬تالشدر‬ ‫جهتراه اندازیشبکه هایغیرقانونیماهواره ایخصوصی‬ ‫برای «حزب اعتماد ملی» و برقراری ارتباط با عناصر وابسته‬ ‫به ســرویس های اطالعاتی امریکا و امارات متحده عربی‬ ‫متهم شده بود‪.‬‬ ‫رفیعی بعد از انتخابات با حضور مستقیم در اغتشاشات‬ ‫‪ ،88‬گزارش لحظه به لحظه حوادث و شلوغی های تهران‬ ‫را از طریق عکس بــرداری و تصویربرداری به وســیله تلفن‬ ‫ماهواره ای‪ ،‬ایمیل و ســایت فیس بوک به خارج از کشور و‬ ‫به عناصر و عوامل سرویس های جاسوسی امریکا و امارات‬ ‫متحده عربیمنتقلمی کرد‪.‬‬ ‫همچنین وظایفی از جمله جمــع اوری اطالعات اثار‬ ‫اجتماعی و اقتصادی ناشــی از تحریم های امریکا درایران‬ ‫و انتخابات برای شــبکه های ماهواره ای و نفــوذ دراحزاب‬ ‫سیاســی و تاســیس ‪ NGO‬با هدف تاثیرگذاری چهره های‬ ‫سیاسی در راستای براندازی نرم را به عهده داشت‪.‬‬ ‫این جاسوس به مدت دوسال به عنوان «منبع کد دار»‬ ‫بااخذحقوقماهیانهبرایسرویساماراتکهبه طورمستقیم‬ ‫با سرویس اطالعات امریکا و انگلیس مبادالت اطالعاتی‬ ‫دارند‪ ،‬فعالیت می کرد که دادگاه بدوی برای این اتهامات‪،‬‬ ‫او را به هفت سال زندان محکوم کرد که این حکم در دادگاه‬ ‫تجدیدنظر به ‪3/5‬سال حبس قطعی تعزیری کاهش یافت‪.‬‬ ‫وی پس از حدود دو ســال حبس در خرداد سال ‪ 90‬از زندان‬ ‫ازاد شد‪.‬‬ ‫نادر مدانلو‬ ‫بر اســاس اطالعات منتشــر شــده از ســوی وزارت‬ ‫فردی که با عنوان بهرام مکانیک معرفی شده‪ ،‬ساکن‬ ‫هیوســتون تگزاس بوده و ســال گذشــته میالدی به جرم‬ ‫صادرات چند میلیون دالری فناوری امریکا به ایران محکوم‬ ‫شناخته شد‪ .‬این شهروند امریکایی ایرانی تبار‪ ۶۹‬ساله‪ ،‬یکی‬ ‫از مالکان شرکت «فاراتل» که مقر ان در ایران است بوده و‬ ‫یک شرکت وابسته به فاراتل با نام «اسمارت پاور سیستمز»‬ ‫را در هیوستون اداره می کرد‪.‬‬ ‫فاراتل که ســازنده تجهیزات تامین برق برای ارسال‬ ‫بی وقفه انرژی به کامپیوتر و دیگر دســتگاه های حســاس‬ ‫الکترونیک است‪ ،‬با چندین شرکت و نهاد ایرانی مانند وزارت‬ ‫ی و شــرکت فناوری ســانتریفیوژ‬ ‫دفاع‪ ،‬ســازمان انرژی اتم ‬ ‫ایران همکاری کرده است‪ .‬فناوری که مکانیک متهم است‬ ‫به ایران فروخته‪ ،‬می تواند در طیف وســیعی از سامانه ها و‬ ‫تجهیزات نظامی‪ ،‬از جمله موشک های زمین به هوا و کروز‬ ‫مورد استفاده بگیرد‪.‬‬ ‫خسرو افقهی‬ ‫خسرو افقهی ‪ ۷۲‬ساله و ســاکن لس انجلس امریکا‪،‬‬ ‫دیگر مالک شــرکت های فاراتل و اســمارت پاور سیستمز‬ ‫است که بنا بر اعالم دادستانی امریکا با شریک خود‪ ،‬بهرام‬ ‫مکانیک‪ ،‬در ارسال فناوری های پیشرفته به ایران همکاری‬ ‫داشته است‪.‬‬ ‫تورج فریدی‬ ‫تورج فریدی‪ ،‬شــهروند ‪ ۴۶‬ســاله ایرانی تبار امریکا‪،‬‬ ‫نایب رئیس شرکت اسمارت پاور سیستمز است که بر اساس‬ ‫اتهامات امریکایی ها شریک بهرام مکانیک و خسرو افقهی‬ ‫در ارســال فناوری های ممنوعــه به ایران و نقــض قوانین‬ ‫تحریمی ایاالت متحده بوده است‪.‬وی نیز ساکن هیوستون‬ ‫تگزاس است‪.‬‬ ‫ارش قهرمانی‬ ‫ارش قهرمانــی به جــرم نقض تحریم تجــاری ایران‬ ‫از طریق شــرکت در عملیات تامین و صــادرات غیرقانونی‬ ‫تجهیزات راهبری نیروی دریایی و دیگر وسایل الکترونیکی‬ ‫پیشرفته نظامی‪ ،‬ســال گذشــته به بیش از ‪ ۱۱‬سال حبس‬ ‫محکوم شد‪ .‬این شهروند ‪ ۴۶‬ساله امریکایی ایرانی تبار یکی‬ ‫از افرادی بود که از طریق شــرکتی در دوبی اقدام به تامین‬ ‫کاالها و فناوری پیشرفته امریکایی مورد نیاز ایران می کرد‪.‬‬ ‫از بانک سپه تا غرامت نظامی‬ ‫گفته می شــود خروج بانک ســپه از تحریــم ها و نیز‬ ‫ازاد ســازی یک میلیارد و ‪ 700‬میلیــون دالر از اموال ایران‬ ‫در روز ازادی زندانیــان امریکایی جزو معامله ایران و امریکا‬ ‫بوده است ‪.‬‬ ‫محمد جواد ظریف در این مورد و با اشاره به چگونگی‬ ‫روند خارج شدن دو بانک ســپه و صادرات از لیست تحریم‬ ‫گفته است‪« :‬تحریم بانک های ســپه و صادرات به دالیل‬ ‫غیر هسته ای بود و ما در مذاکراتی به این نتیجه رسیدیم که‬ ‫طرف مقابل از طریق شورای امنیت سازمان ملل‪ ،‬بانک سپه‬ ‫را قبل از اجرایی شدن برجام از لیست تحریم ها خارج کند‪.‬‬ ‫کمیته‪1737‬اولینقطعنامهتحریمیعلیهایرانودرحقیقت‬ ‫کمیتهناظربرتحریمهابودکهبایستیبهخروج بانکسپهاز‬ ‫لیستتحریمهاتصمیممیگرفت‪.‬‬ ‫اینکمیتهاز‪2‬روزقبل‪،‬یادداشتیرامیاناعضایخود‬ ‫مبنی بر خروج بانک سپه از لیست تحریم ها پخش کرده بود‬ ‫که چنانچه با این یادداشــت در روز شنبه مخالفت نمی شد‪،‬‬ ‫این اتفاق عملیاتی می شد‪ .‬ما همه برنامه های خود را طوری‬ ‫تنظیم کرده بودیم که ســاعت ‪ 12:30‬کارها تمام شود و به‬ ‫محض قرائت گزارش از سوی امانو‪ ،‬کلیه تحریم های قبلی‬ ‫علیه ایران لغو می شد‪».‬‬ ‫اوباتشریحسازوکارلغوتحریمبانکسپهگفت‪«:‬یک‬ ‫مسیر در پروســه مذاکرات برجام بود که در ساعت ده شب‬ ‫به وقت وین قرار بود اجرایی شــود و اژانس ان را تایید کرد و‬ ‫تعهدات فورا عملی شد‪.‬‬ ‫مســیر دیگر بانک ســپه بود که به عنــوان یک پروژه‬ ‫جداگانه دنبال کردیــم و با تاکتیک مذاکره و سیاســت لغو‬ ‫تحریم بانک سپه صورت گرفت و مشکلبانکصادراتهم‬ ‫در اینده ای نزدیک حل خواهد شد که البته الزم به توضیح‬ ‫است برجام مشتمل بر این دو بانک نمی شود‪ .‬او همچنین‬ ‫با اشاره به اینکه بخش اموال نظامی ایران با مذاکره حل شد‬ ‫گفت‪ :‬ما با گرفتن مبلغ یک میلیارد و ‪ 700‬میلیون دالر این‬ ‫موضوع را حل و فصل کردیم و بخش دوم تعهدات امریکا‬ ‫درباره ادوات نظامی نیز قرار اســت به زودی بررسی و حل و‬ ‫فصل شود‪».‬‬ ‫نیما گلستانه‬ ‫نیماگلستانهیکشهروندایرانیاستکهبهاتهامهک‬ ‫کردن سیستم های کامپیوتری شرکت « َارو تک» (‪Arrow‬‬ ‫‪ )Tech‬دستگیر و به جرم سرقت نرم افزار کامپیوتری زندانی‬ ‫شد‪ .‬شــرکت « َارو تک» از پیمانکاران وزارت دفاع ایاالت‬ ‫متحده اســت و مقر ان در ایالت ورمانت امریــکا قرار دارد‪.‬‬ ‫این هکر ‪ ۳۰‬ساله پس از بازداشــت در ترکیه در سال ‪۲۰۱۳‬‬ ‫میالدی‪،‬سالگذشتهمیالدیبهایاالت متحدهمستردشد‪.‬‬ ‫وی تنها زندانی ازاد شده ایرانی تباری است که تابعیت دوگانه‬ ‫ایران و امریکا را ندارد‪.‬‬ ‫بهرام مکانیک معرفی شده‪ ،‬ساکن‬ ‫هیوستون تگزاس بوده و سال‬ ‫گذشته میالدی به جرم صادرات‬ ‫چند میلیون دالری فناوری امریکا به‬ ‫ایران محکوم شناخته شد‬ ‫مثلث | شماره ‪279‬‬ ‫در مقابل ازادی زندانــی امریکایی‪ ،‬ایاالت متحده نیز‬ ‫هفت زندانی ایرانی را ازاد کرد که شــش نفــر از انها تابعیت‬ ‫امریکاداشتند‪.‬‬ ‫بهرام مکانیک‬ ‫علــی صابونچی‪ ۳۵ ،‬ســاله‪ ،‬ســال ‪ ۲۰۱۴‬میالدی‬ ‫به جرم صــادرات کاالهای صنعتــی به ایــران‪ ،‬از طریق‬ ‫شــرکت هایی در چین و امارات متحده عربــی و دور زدن‬ ‫قوانین تحریم های اقتصــادی بین المللی علیه ایران‪ ،‬به‬ ‫زندان محکوم شــد‪ .‬صابونچی تابعیت امریــکا را نیز دارد‬ ‫و در زمان بازداشت‪ ،‬ساکن شــهر «پارک ویل» در ایالت‬ ‫مریلند بوده است‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫امریکا چه کسانی را ازاد کرد؟‬ ‫دادگســتری امریــکا‪ ،‬نــادر مدانلــو یکــی از ایــن ایرانی ‪-‬‬ ‫امریکایی هاست که به جرم نقض قوانین تحریم ها و کمک‬ ‫به پروژه پرتاب نخســتین ماهواره ایرانی به مــدار زمین‪ ،‬به‬ ‫هشت سال حبس محکوم شد‪.‬وی که دانش اموخته رشته‬ ‫مهندسی مکانیک از دانشگاه جرج واشنگتن امریکا است‪،‬‬ ‫در دفاع از خود در دادگاه گفته بود که متخصصی شــناخته‬ ‫تخصوصی‪،‬‬ ‫شدهدرعرصهجهانیاستوعالوهبرچندشرک ‬ ‫با وزارت دفاع ایاالت متحده و سازمان فضایی امریک ا« ناسا »‬ ‫نیز همکاری داشته است‪.‬‬ ‫علی صابونچی‬ ‫‪45‬‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫این تبادل یک ماجرای کامال محرمانه بود‬ ‫گفت وگوی مثلث با عضو کمیسیون امنیت ملی ‬ ‫اقــای دواتگــری! شــما ازادی زندانیــان ایرانــی و‬ ‫امریکاییراچگونهتحلیلمی کنید؟‬ ‫البته این ماجرا را می تــوان از دو منظر مورد توجه قرار‬ ‫داد ؛ یک منظر حقوقی و قضایی و یک منظر سیاســی‪ .‬از منظر‬ ‫حقوقی باید گفت بین جمهوری اسالمی ایران و دولت امریکا‪،‬‬ ‫موافقت نامه اســترداد مجرمین نداریم‪ .‬شــاید بتوان گفت در‬ ‫تاریخ دو کشور‪ ،‬اولین مورد است که شاهدیم بدون اینکه قرارداد‬ ‫اســترداد مجرمین وجود داشته باشــد‪ ،‬یک اقدام برای مبادله‬ ‫محکومینمحاکمدوکشورانجاممی شود‪.‬معتقدماینموضوع‬ ‫قطعا هیچ گونه توجیه حقوقی نمی تواند داشته باشد ‪ ،‬همان طور‬ ‫که استناد دادستان تهران هم اینطور بوده که براساس تصمیم‬ ‫شورایعالی امنیت ملی صورت گرفته اســت‪ .‬از نظر سیاسی به‬ ‫یکهصورتگرفته‪،‬جداازمسائلحقوقیوخالءهای‬ ‫نظرماقدام ‬ ‫قانونی که وجود دارد‪ ،‬این اقدام را یک اقدام سیاســی می توان‬ ‫ی که صورت گرفته برای استرداد‬ ‫تلقی کرد‪ .‬من معتقدم اقدام ‬ ‫جاسوسان امریکایی‪ ،‬قطعا برای مردم هیچ گونه توجیهی ندارد‪.‬‬ ‫امیدواریم مسئوالن دستگاه قضایی و سیاسی و امنیتی بتوانند‬ ‫پاسخ قانع کننده ای به افکار عمومی و مجلس ارائه دهند‪.‬‬ ‫همان طور کــه خودتان گفتید این مســاله یک جور‬ ‫تبادل بوده و دو طرفه است‪ .‬انها هم زندانیانی از ما که‬ ‫نزد شانبودهراازادکرده اند‪.‬بااینحساببهنظرشما‬ ‫هیچتوجیهیندارد؟‬ ‫بحثمجنبهحقوقیماجراستوبهدونکتهاشارهکردمو‬ ‫گفتمیک بحث حقوقی ویک بحثسیاسی داریم‪.‬‬ ‫گفتید از لحاظ حقوقــی جایگاهی ندارد چون چنین‬ ‫قراردادی نداریم و از لحاظ سیاسی هم می فرمایید‬ ‫باز هم جایگاهی ندارد؟‬ ‫نه‪،‬قسمتدومرااصالحمی کنموتاکیدمبرایناست‬ ‫که قسمت دوم یک اقدا م سیاسی بوده که صورت گرفته است‪.‬‬ ‫ما موافقتنامه اســترداد مجرمین نداریم اما درواقع یک توافق‬ ‫سیاسی بوده که این مبادله صورت گرفته است‪.‬‬ ‫ایــن موضــوع را چقدر بــا ماجــرای برجــام مرتبط‬ ‫می دانید؟‬ ‫ن تردیــد این اقــدام و تبــادل بــدون مذاکرات‬ ‫بدو ‬ ‫پشــت پرده نبوده و برای خودم هم این ســوال برانگیز اســت‬ ‫که مقامات عالی ما همواره تاکید داشــتند که بــه غیر از حوزه‬ ‫هسته ای هیچ مذاکره ای با دولت امریکا صورت نگیرد اما این‬ ‫یکهصورتگرفتهبدون تردیدیکعقبهمذاکراتپنهانی‬ ‫اقدام ‬ ‫دارد‪ .‬باید ببینیم چه کسانی با امریکا راجع به این مبادله مذاکره‬ ‫داشــت ه و چه اختیاری برای این کار و اتخــاذ چنین تصمیمی‬ ‫ داشته اند‪.‬‬ ‫شــما خودتان هم فرمودید که این بحث همان طور‬ ‫تبادل زندانیان ایران و امریکا ربطی به برجام نداشت‬ ‫سیاست‬ ‫‪46‬‬ ‫مثلث | شماره ‪279‬‬ ‫گفت وگوی مثلث با عضو کمیسیون امنیت ملی‬ ‫اقای حیدر پور! شما مســاله تبادل زندانیان میان‬ ‫ایران و امریــکا را ان هم در فضا و شــرایطی که دو‬ ‫کشــور در حال مذاکره برای اجرایی شــدن برجام‬ ‫بودند را چگونه ارزیابی می کنید؟‬ ‫واقعیت این اســت کــه از مدت ها قبــل جمهوری‬ ‫اسالمیایراندنبالمبادلهزندانیان بودهاست‪.‬درواقعتالش‬ ‫بر این بوده اســت ما اتباع خود را هر جا کــه زند انی یا گرفتار‬ ‫هستند کمک کنیم و انها را به کشور بازگردانیم‪ .‬فکر می کنم‬ ‫این ماجرا هم در همین راستا بوده است و جزو همان سیاستی‬ ‫است که نظام دنبال می کرده است‪.‬‬ ‫اما سوال این است که این زندانیانی که از سمت ما‬ ‫ازاد شدند با زندانیان معمولی فرق دارند ‪ ،‬خصوصا‬ ‫اگر بخواهیم بیشتر روی جیسون رضائیان بحث‬ ‫کنیممقداریاینکیسمتفاوت ترازتبادلزندانیان‬ ‫بینکشورهاییمختلفیاستکهماهمنمونه اشرا‬ ‫داشتیم‪.‬نکتهمهم تراینکهایرانوامریکایکجور‬ ‫لچیزیکهایران‬ ‫تفاهمردوبدلکردنزندانیانرامث ‬ ‫با بعضی کشــورهای دیگر به لحاظ حقوقی دارد را‬ ‫نداشتهاست‪.‬اگربخواهیمازاینزاویهبهماجرانگاه‬ ‫کنیمشمامسالهراچگونهارزیابیمی کنید؟‬ ‫نکته مهمی ست‪ .‬این مســاله همان گونه که گفتم‬ ‫در راستای سیاست نزدیک شدن جمهوری اسالمی ایران به‬ ‫دیگرکشورهاست‪.‬درواقعمی توانماین طوراظهارنظرکنمکه‬ ‫این رویدادی که هفته گذشته تجربه اش کردیم گامی فراتر از‬ ‫موضوعات هسته ای بود که مقام معظم رهبری اجازه فرموده‬ ‫بودند بین ایران و امریکا مذاکره صورت بگیرد فقط در راستای‬ ‫همین پرونده هسته ای‪ .‬اگر بخواهم شفاف تر صحبت کنم‬ ‫ی فراتر بود که درواقع مستند به‬ ‫باید بگویم که این به نظرم گام ‬ ‫ان قاعده که دنبال مبادله مجرمین بین کشورها بوده اند این‬ ‫کار را نیز انجام داده اند‪.‬‬ ‫در این چند روز برخی تحلیل کرده اند که این تبادل‬ ‫‪3‬‬ ‫حید ر پــور‪ ،‬در مــورد تبادل‬ ‫زندانیان ایران و امریکا که هفته‬ ‫گذشــته صــورت گرفتــه معتقد‬ ‫اســت که ایــن مســاله ربطی به‬ ‫برجام نداشته و از کانال دیگری‬ ‫دنبال شده است‪.‬‬ ‫زندانیان ذیــل و جزئی از مذاکرات هســته ای بوده‬ ‫است‪ .‬ســوال این اســت که این موضوع چقدر به‬ ‫برجام ربط دارد؟‬ ‫من فکــر می کنم کــه این مســاله به برجــام ربطی‬ ‫ندارد‪ .‬در واقع شــاید بتوان این ماجرا را یک نوع تالش برای‬ ‫عادی ســازی روابط ارزیابی کرد‪ .‬دســتگاه دیپلماســی ما با‬ ‫هماهنگی هاییکهباقوهقضائیهانجامدادهدرراستایمبادله‬ ‫مجرمین و البته عادی سازی روابط عمل کرده است‪.‬‬ ‫یعنی شــما می خواهید بگویید این رویداد یک گام‬ ‫برای بهترشــدن روابط ایران و امریکاســت که از‬ ‫سوی طرفین برداشته شده است؟‬ ‫بله! شاید بتوان اینطور اظهارنظر کرد‪.‬‬ ‫از وقتی دولت اقای روحانی امده‪ ،‬یک برداشت در‬ ‫میان سیاســیون این بوده که رئیس جمهور برای‬ ‫عادی ســازی روابط با امریکا ایده هایی دارد‪ .‬شما‬ ‫این مساله را به این نوع از تحلیل تعمیم می دهید؟‬ ‫برداشتخودمایناستکهدرجلسهاولاینموضوع‬ ‫در فرایندهای تبادل مجرمین و زندانیان انجام می گیرد و در‬ ‫عین حال یک مقدار هم به عادی سازی روابط کمک می کند‪.‬‬ ‫اینکه این اتفاق دقیقا در همان روز اجرایی شــدن‬ ‫برجام می افتد را چطور می بینید؟‬ ‫به هر حال در جمهوری اسالمی و دنیا در تاریخ بیست‬ ‫و ششــم دی ماه شــاید یک میلیون اتفاق افتاده اســت و به‬ ‫نظرم می رسد خیلی به برجام ربطی ندارد و این فرایندها جزو‬ ‫‪2‬‬ ‫مهــدی دواتگــری‪ ،‬عضو‬ ‫کمیسیون امنیت ملی بر این باور‬ ‫اســت که تبادل زندانیان میان‬ ‫ایران و امریــکا نمی تواند تاثیر‬ ‫چندانی در بهبود رابطه دو طرف‬ ‫داشته باشد‪.‬‬ ‫که دادستان گفتند از جانب شورای عالی امنیت ملی‬ ‫اعالم شده و شاید از طرف ان نهاد بوده است‪.‬‬ ‫به هر حال مسائل پشت پرده هنوز پنهان است و به نظر ‬ ‫می رسد که باید برای افکار عمومی روشن شود‪.‬‬ ‫فکر می کنید این اتفاق نشــانه هایی از بهترشــدن‬ ‫روابط ایران و امریکاست؟‬ ‫به نظرم می رســد بی تاثیر نیســت اما اختالفاتی که‬ ‫در روابط فیمابین دو کشــور داریم‪ ،‬عمیق تر از اینهاســت که‬ ‫بخواهیم با این مبادله سوابق به ســمت و سوی عادی سازی‬ ‫پیش برود‪.‬‬ ‫برخی از منابع گفته بودند که ازادسازی این زندانیان‬ ‫به نوعی شــرط اجرای برجام بــود ه و این همزمانی‬ ‫هم به همین دلیل بوده است‪ .‬ایا این تحلیل را قبول‬ ‫دارید؟‬ ‫به هر حال اینها گمانه زنی اســت و اگــر چنین ادعا و‬ ‫مساله ای صحت داشته باشــد‪ -‬همان نکته ای که اشاره کردم‬ ‫حضرت اقا به غیر از مساله هســته ای هیچ اذن دیگری نداده‬ ‫بودند‪ -‬مذاکره کنندگان باید مجوز این مذاکره و مفاد این مذاکره‬ ‫را برای افکار عمومی و حداقل برای مجلس روشن کنند‪.‬‬ ‫اتفاقات عادی است که می تواند در روابط بین کشورها و امور ‬ ‫مختلفبیفتد‪.‬‬ ‫اقای ظریف را در این قضیه چقدر موثر می دانید؟‬ ‫برخی رســانه ها خبری را منتشــر کرده اند که این‬ ‫موضوعاصالدرفراینداتفاقاتبرجامنبودهوخارج‬ ‫از ان انجام شده و مقامات امنیتی دو کشور این را‬ ‫انجام داده اند‪ .‬این ماجرا را چطور می بینید؟‬ ‫برداشت من هم این اســت که این ربطی به قضیه‬ ‫هسته ای و اقای ظریف و تیم مذاکره کننده ندارد‪ .‬باتوجه به‬ ‫خبری که از قوه قضائیه امد و استقالل قوه قضائیه ما باید به‬ ‫موضوع اینطور نگاه کنیم که به احتمــال قریب به یقین باید‬ ‫در فرایندهــای مربوط به قوه قضائیه و مســائل امنیتی قابل‬ ‫ارزیابی باشد و خودم بر این باورم که قوه قضائیه ما با هیچ جا‬ ‫رودربایستی ندارند و چنانچه به موضوعی برسند که باید انجام‬ ‫شود‪ ،‬خودشان قرص و محکم خواهند ایستاد‪ .‬برداشتم این‬ ‫استکهاینموضوعبیشتردرحوزهقضاییبررسیشدوربطی‬ ‫به اقای ظریف و تیم مذاکره کننده و مساله هسته ای ندارد‪.‬‬ ‫اکنون یکــی‪ ،‬دو مــورد از مســائل چالش برانگیز‬ ‫بین ایــران و ایاالت متحده رفع شــده اســت‪ .‬از‬ ‫جمله برجام و موضوع ماجرای زندانیان دو کشور ‪،‬‬ ‫خصوصا ماجرای جیسون رضائیان که چند ماهی‬ ‫به مساله تنش بین ایران و امریکا تبدیل شده بود‪.‬‬ ‫االن در دی ماه ‪ ،94‬رابطه ایــران و امریکا را چطور‬ ‫ارزیابی می کنید؟‬ ‫البته برداشتم این نیست که شرایطی داشته باشیم‬ ‫که رابطه با امریــکا را بتوانیم به صورت عــادی برقرار کنیم‪.‬‬ ‫باتوجه به تاثیراتی که هم از رهنمودهای حضرت اما م و هم‬ ‫فرمایشات مقام معظم رهبری می فهمیم‪ ،‬فعال مرز بحث ما‬ ‫فقط موضوع هسته ای بوده است و این تبادل مجرمین هم‬ ‫تصمیم جداگانه ای بوده که بنا بر مصالح و به صورت استثنا‬ ‫به نتیجه رسیده است و قوه قضائیه براساس مصوباتی که به‬ ‫صورتمدونازقبلدارنداینکارراانجاممی دهند‪.‬پیش بینی‬ ‫منایناستکهبههمینجاختمشدهوعلی القاعدهدوستان‬ ‫مذاکره کننده دیگر اجازه ندارند که بیــش از این به این گونه‬ ‫اقدامات و مذاکرات ادامه دهند‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫قانون گرا بودن‬ ‫اکنون که هیات های نظارت نظر اولیه شان را در مورد صالحیت نامزدها‬ ‫اعالم کرده اند‪ ،‬نگاه مردم باز به اهالی سیاســت دوخته شده‪ ،‬به اینکه چه‬ ‫واکنشی به این روند قانونی نشــان خواهند داد‪ .‬انها به این فکر می کنند که‬ ‫ایا این سیاسیون قانون را پذیرا می شــوند یا اینکه ممکن است برخی افراد‬ ‫اظهارات فراقانونی داشته باشند‪ .‬بدون شک همه باید قانون را بپذیریم‪.‬‬ ‫‪92‬سازی از‪94‬‬ ‫تصمیم هیات نظارت چه تاثیری‬ ‫در ارایش نیروها ایجاد کرد؟‬ ‫مثلث | شماره ‪279‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪47‬‬ ‫احزاب و شخصیت ها‬ ‫‪1‬‬ ‫فعال در هفته اول بهمن ماه ‪ 94‬پیش بینی شــرایط و‬ ‫ارایش سیاسی انتخابات هفته اول اسفند ماه بسیار سخت‬ ‫به نظر می رسد‪ .‬این سختی در تحلیل از نامشخص بودن‬ ‫وضعیت صالحیت نامزدها حاصل شده است‪ .‬میان کسانی‬ ‫که تایید یا احراز صالحیت نشده اند از همه طیف ها حضور‬ ‫دارند اما این وضعیت میان اصالح طلبان و حامیان دولت و‬ ‫اندکی هم رهروان والیت نمایان تر است‪ .‬کار برای این سه‬ ‫طیف تغییر کرده است‪ .‬انچه فعال از صورت ماجرا می توان‬ ‫فهمید این است‪:‬‬ ‫‪ -1‬در تهران از میان چهره های شاخص اصالح طلب‬ ‫چهار شــخصیت اصلــی فعال مجــوز حضــور گرفته اند؛‬ ‫محمد رضا عارف‪ ،‬مصطفی کواکبیان‪ ،‬سهیال جلودار زاده‬ ‫و علیرضا محجوب‪ .‬در شهرستان ها هم ان گونه که برخی‬ ‫اصالح طلبان ادعا می کنند افراد کارگزاران و اعتماد ملی‬ ‫و اتحاد ملت شانس چندانی برای تایید پیدا نکرده اند‪.‬‬ ‫‪ -2‬در مورد حامیان دولت اخبار متناقضی وجود دارد‪.‬‬ ‫فعال اعضای این طیف سکوت پیشه کرده اند اما از میان‬ ‫اسامی افراد ردصالحیت شــده که تا کنون رسانه ای شده‬ ‫است می توان برخی از این چهره ها را رصد کرد‪.‬‬ ‫‪ -3‬در مورد فراکســیون رهروان والیــت البته اندکی‬ ‫ماجرا شفاف تر است‪ .‬اعضای این فراکسیون که جملگی‬ ‫از نمایندگان مجلس هســتند در مورد وضعیت صالحیت‬ ‫خــود اطالع رســانی کرده اند‪ .‬فهرســت نشــان می دهد‬ ‫چهره های مهمــی از انان فعال مجو از حضــور نیافته اند‪.‬‬ ‫البته در این مورد می توان به چهره های دیگر نزدیک به این‬ ‫طیف هم اشــاره کرد که تایید صالحیت نشده اند از جمله‬ ‫افراشته‪ -4.‬از میان چهره های اصولگرا هم برخی افراد رد‬ ‫صالحیت شده اند که از میان انها می توان به برخی از جمله‬ ‫حمید رسایی‪ ،‬شهاب الدین صدر‪ ،‬مهدی موسوی نژاد و‪...‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪48‬‬ ‫مثلث | شماره ‪279‬‬ ‫برخی از اهل سیاســت می گویند در حالتی غیر‬ ‫از ائتالف علی الریجانی سخت است که رئیس‬ ‫مجلس دهم هم باشد‪ .‬شرایط برای پیش بینی‬ ‫نهاییچندانمهیانیست‪.‬بایدبازبهفاکتورزمان‬ ‫توجهکنیم‬ ‫اشاره کرد‪ .‬حاال اگر بنا بر پیش بینی شرایط انتخابات هفتم‬ ‫اسفند باشد ما می توانیم یک تحلیل چند وجهی بر مبنای‬ ‫برخی مفروضات داشته باشیم‪.‬‬ ‫الف‪ :‬یک وجه تحلیل می تواند بر این فرض استوار‬ ‫باشد که در مرحله اعتراض‪ ،‬بررســی مجدد صالحیت ها‬ ‫منجر به تایید گســترده نامزدهای هر سه جریانی شود که‬ ‫بیشترین ریزش را داشته اند‪ .‬اگر صورت ماجرا چنین باشد‬ ‫می توانیم به این شکل از پیش بینی برسیم‪:‬‬ ‫اصالح طلبان حتما فهرســت مســتقلی در سراســر‬ ‫کشور یا در حوزه هایی که توانایی ان را داشته باشند منتشر‬ ‫خواهند کــرد‪ .‬محمد رضا عــارف قبل از اعالم فهرســت‬ ‫صالحیت ها گفته بود‪« :‬از یک ســال پیش بحث ائتالف‬ ‫نسبی با رقیب را مطرح کردم و دست همکاری به سوی انها‬ ‫دراز کردم ولی استقبال نشــد‪ ،‬برای همین اعالم می کنم‬ ‫لیســت اصالح طلبان فقط لیســت اصالح طلبانه خواهد‬ ‫بود‪ ».‬کلمه رقیب در این جمله نشــان مــی داد که منظور‬ ‫محمد رضا عارف حامیان علی الریجانی بوده است‪ .‬البته‬ ‫همزمان با این اظهارنظر یــک اظهارنظر دیگر هم مطرح‬ ‫بود‪ .‬محمد رضا تاجیک روایتی داشت از دست رد حامیان‬ ‫دولت به سینه اصالح طلبان‪ .‬او گفته بود‪« :‬اقای روحانی‬ ‫تالش می کند نسبت به اجماع جریان اصالحات در حمایت‬ ‫از خود خدشه وارد نکند و بازی «دگری» درنیندازد‪ .‬با این‬ ‫وجود مشکل اصلی اقای روحانی نیســت‪ ،‬بلکه افرادی‬ ‫هستند که در تیم و دولت ایشان قرار دارند و تالش می کنند‬ ‫صدای متفاوتی داشته باشند و در اجماع حول محور اقای‬ ‫روحانی انشــقاق ایجاد کنند‪ .‬این عده بــه تازگی مطالب‬ ‫جدیدی را در محافل خصوصی عنوان می کنند که به گوش‬ ‫ما نیز رسیده و ما از ان بی اطالع نیستیم‪ .‬من از این مساله‬ ‫هراس دارم که همین افراد پــروژه «عبور از روحانی» را از‬ ‫درون دولت اغاز کنند و برای رسیدن به منفعت و قدرت از‬ ‫گفتمان اعتدال عدول کنند‪».‬‬ ‫پس در شــرایط مطلوب که البته اکنون وجود ندارد‬ ‫اصالح طلبان حتما لیست مستقل منتشر خواهند کرد‪.‬‬ ‫حامیان دولت البته داســتان دیگری دارند‪ .‬بررسی‬ ‫وضعیت انها در شــرایط مطلــوب به ما می گویــد انها نیز‬ ‫بنا دارند حضور مســتقلی داشــته باشــند‪ .‬به این معنا که‬ ‫اگــر نامزدهــای انها بــه صــورت حداکثری تایید شــوند‬ ‫مطلوب شان این است که لیســت مجزایی بدهند‪ .‬نشانه‬ ‫ان هم می تواند نوع رفتار سیاســی حزب اعتدال و توسعه‬ ‫باشــد که نمادی از حامیان دولت اســت‪ .‬انهــا فقط یک‬ ‫جلسه در شورای عالی سیاستگذاری اصالح طلبان شرکت‬ ‫کردند و علی ر غم دعوت رســمی ترجیح دادند که از ادامه‬ ‫حضور در این جمــع خودداری کنند‪ .‬انگونــه که دهقان‪،‬‬ ‫ســخنگوی اعتدال و توســعه بــه هفته نامه مثلــث گفته‬ ‫اســت در جلســه رای گیری در این مورد اکثریت اعضا بر‬ ‫این باور بوده اند که نباید با شــرکت در جلسه شورای عالی‬ ‫سیاستگذاری جزئی از انها به شــمار امد‪ .‬رهروان والیت‬ ‫که بدنه سیاسی علی الریجانی به شمار می اید از چند هفته‬ ‫پیش اعالم کرده است که بنا ندارد در ائتالف اصولگرایان‬ ‫حاضر باشــد‪ .‬همزمان چهره های ارشــد ایــن جریان به‬ ‫هفته نامه مثلث خبر داده بودند که تالش هایی برای ارائه‬ ‫فهرست مستقل توسط رهروان در حال انجام است‪ .‬انها‬ ‫گفته بودند که رهروان یک جریان جداگانه از اصولگرایان‬ ‫است و در واقع همان چیزی است که مردم در شرایط فعلی‬ ‫می خواهند‪ .‬این را شجاعی کیاســری به هفته نامه مثلث‬ ‫گفته بود‪ .‬قبل از ان هم البته هــم از جانب دولت و هم از‬ ‫جانب الریجانی هر گونه دیدار و رایزنی برای ائتالف این‬ ‫دو طیف رد و تکذیب شــده بود‪ .‬علی الریجانی ضمن رد‬ ‫شایعه برگزاری جلسات انتخاباتی با دولت و اقای روحانی‬ ‫گفته بود‪« :‬بنده اساســا این کار را نادرســت می دانم و با‬ ‫مجلس مولود دولت مخالفم‪ ».‬محمد باقر نوبخت هم در‬ ‫مورد شایعات متعدد گفته بود‪« :‬با ناطق نوری و الریجانی‬ ‫جلسه نداشتم‪».‬‬ ‫پس تا اینجــای کار‪ ،‬ائتالف اصولگرایــان که چند‬ ‫هفته ای اســت روندی را برای رســیدن به وحــدت ادامه‬ ‫می دهد ضلعی از انتخابات اســت که ســاز و کار و تصمیم‬ ‫مشخصی برای هفتم اسفند ماه دارد‪ .‬ب‪ :‬اما اگر وجه دیگر‬ ‫تحلیل را بر این پایه اســتوار کنیم که پس از دوره بررسی‬ ‫مجدد صالحیت ها تغییر چندانی در لیست فعلی رخ ندهد‪،‬‬ ‫می توانیم این پیش بینی ها را داشته باشیم‪:‬‬ ‫اصالح طلبان با شرایط فعلی حتما نمی توانند فهرست‬ ‫مســتقلی بدهند‪ .‬خصوصا در تهران که تنهــا چهار نامزد‬ ‫دارند‪ .‬اما درست همین جاست که یک گمانه دیگر مطرح‬ ‫می شــود‪ .‬برخی می گویند اصالح طلبان با پیش بینی این‬ ‫شــرایط چهره های ســفید متعددی را ثبت نام کرده بودند‬ ‫که اکنــون از فیلتر شــورای نگهبان عبــور کرده اند‪ .‬این‬ ‫فرضیــه می گوید اصالح طلبــان تا پایــان دوره اعتراض‬ ‫به رد صالحیت ها از این افرادرونمایــی نخواهند کرد‪ .‬اما‬ ‫اگر فکر کنیــم ماجرا اینگونه نیســت دو راه بیشــتر پیش‬ ‫روی انها نخواهد بود ؛ یا باید در انتخابات شــرکت نکنند یا‬ ‫اینکه ائتالف کنند‪ .‬انها حتما انتخابات را تحریم نخواهند‬ ‫کرد‪ .‬این را می توان هم از حرف های شان فهمید و هم از‬ ‫نگاهشان به انتخابات ریاست جمهوری اینده‪ .‬انها ترجیح‬ ‫می دهند به تشکیل مجلسی متفاوت از مجلس نهم کمک‬ ‫کنند تا اینکه گوشه نشینی پیشه کنند‪ .‬انها نمی خواهند به‬ ‫سرنوشت نهضت ازادی دچار شوند‪.‬‬ ‫اما اگر بنا بر ائتالف باشــد انها چگونه رفتار خواهند‬ ‫کرد؟ در سطور بعد به این مساله می پردازیم‪.‬‬ ‫حاال باید در مورد فراکسیون رهروان والیت صحبت‬ ‫کنیم‪ .‬انها با این رد صالحیت ها ضربه چندانی نخورده اند‬ ‫هر چن د چهره هایی از میان شان مجوز حضور پیدا نکرده اند‬ ‫اما رهروانی ها می توانند یک لیست سراسری منتشر کنند‬ ‫که البته ممکن است همپوشانی هایی با لیست اصولگرایان‬ ‫هم در برخی حوزه ها و حتی تهران داشته باشد‪ .‬اینجا هم‬ ‫البته باز نام ائتالف به میان می اید‪.‬‬ ‫حامیان دولت هم شــرایطی شــبیه رهــروان والیت‬ ‫دارند‪ ،‬و گرنه همین جاســت که باید این ســوال را مطرح‬ ‫کنیم که چــه دلیلی برای عــدم ائتالف رهــروان والیت‪،‬‬ ‫حامیــان دولــت و اصالح طلبــان وجــود دارد؟ شــاید‬ ‫یک فرضیه هم این باشــد که ممکن اســت یــک مثلث‬ ‫انتخاباتی شــکل گرفته و تالش شــود نوعی شبیه سازی‬ ‫به انتخابات ســال ‪ 92‬به وجود اید‪ .‬به این شــکل که یک‬ ‫فهرست با حمایت علی الریجانی‪ ،‬دولتی ها و چهره های‬ ‫اصالح طلب به وجود ایــد‪ .‬ان وقت می تــوان صورتی از‬ ‫رقابت اصولگرایان با این مثلث انتخاباتی را متصور شــد‪.‬‬ ‫البته این ماجرا به همین ســادگی ها هم نیســت‪ .‬ایا علی‬ ‫الریجانی حاضر خواهد بود هزینه ائتالف با اصالح طلبان‬ ‫را بپردازد؟ ایا روحانی نگاه های ســنگین اهل سیاست به‬ ‫جهت اتهام دخالت در رقابت هفتم اسفند را تحمل می کند؟‬ ‫ایا اصالح طلبان به این نتیجه می رســند کــه چاره ای جز‬ ‫ائتالف ندارند؟ برخی از اهل سیاست می گویند در غیر از‬ ‫این ائتالف علی الریجانی سخت است که رئیس مجلس‬ ‫دهم هم باشد‪ .‬شرایط برای پیش بینی نهایی چندان مهیا‬ ‫نیست‪ .‬باید باز به فاکتور زمان توجه کنیم‪.‬‬ ‫احزاب و شخصیت ها‬ ‫اصالح طلبانپسازاعالمنتایجتوسطهیات نظارتچه کردند؟‬ ‫فشار به روحانی‬ ‫‪2‬‬ ‫حزب اعتماد ملی‬ ‫رسول منتجب نیا‪ ،‬قائم مقام دبیرکل حزب اعتماد ملی‬ ‫با اشاره به اینکه در سراسر کشــور ‪ 54‬نفر از اعتماد ملی در‬ ‫انتخابات ثبت نام کرده اند‪ ،‬گفــت‪ :‬صالحیت اکثریت این‬ ‫افراد تایید نشده است‪ .‬در تهران ‪ 14‬نفر ثبت نام کرده اند که‬ ‫صالحیت فقط یک نفر تایید شد‪.‬‬ ‫حزب مردم ساالری‬ ‫کارگزاران سازندگی‬ ‫اما یک نگاه دیگر هم در این مورد وجود دارد‪ .‬برخی بر‬ ‫این باورند که اصالح طلبان با موج گسترده ثبت نام عناصری‬ ‫که می دانســتند با مســاله رد صالحیت مواجه می شــوند‬ ‫اهدافی از پیش تعیین شده داشته اند‪ .‬به این معنا که انها از‬ ‫ ابتدا می دانستند به دلیل برخی مسائل مرتبط با وقایع سال‬ ‫‪ 88‬همچنان با مشکالتی برای ورود به ساختارهای رسمی‬ ‫قدرت مواجه هســتند اما تالش کردنــد از انتخابات هفتم‬ ‫اسفند یک بازی دو سر برد پدید اورند‪ .‬به این شکل که اگر‬ ‫حجم گسترده نامزدهای نشان دار انها بتواند از فیلتر شورای‬ ‫نگهبان رد شود که در واقع با حضوری حداکثری تالش شان‬ ‫را برای کسب کرســی های پارلمان به کار خواهند بست اما‬ ‫اگر ان نامزدها نتوانستند از شــورای نگهبان مجوز حضور‬ ‫بگیرندمی توانند درسطحاجتماعیباقرارگرفتندرپوزیشن‬ ‫مظلومیت کارهای تبلیغاتی خود را پیش برده و با پیوستن به‬ ‫ائتالف های نزدیک به انتخابات دامنه رای اجتماعی خود‬ ‫را بیشتر کنند‪.‬‬ ‫روزنامه کیهان در این مورد نوشــته اســت‪« :‬ثبت نام‬ ‫فله ای و بی ســابقه و تالش گســترده مدعیان اصالحات‬ ‫مثلث | شماره ‪279‬‬ ‫میرزابابــا مطهری نــژاد‪ ،‬عضــو شــورای مرکــزی‬ ‫ی گفت‪ :‬در تهران از حزب مردم ســاالری ‪60‬‬ ‫مردم ســاالر ‬ ‫نفر در انتخابات ثبت نام کردند‪ .‬البته از این ‪ 60‬نفر تعدادی‬ ‫هســتند که عضو این حــزب نبــوده اما تقاضا داشــتند که‬ ‫مردم ســاالری از انها حمایت کند‪ .‬از این تعداد کمتر از ‪10‬‬ ‫نفر تایید صالحیت شدند‪.‬‬ ‫نهضت شکایت‬ ‫سیاست‬ ‫یک روز قبــل از انکه هیات های نظارت نظرشــان را‬ ‫در مورد صالحیت داوطلبــان نامزدی در انتخابات مجلس‬ ‫شورای اســامی اعالم کنند‪ ،‬علی شــکوری راد گفت که‬ ‫خبرهادراینموردبرایاصالح طلبانچندانمناسبنیست‪.‬‬ ‫پیش بینی او چنــدان دور از واقعیت نبود‪ .‬با انتشــار خبرها‬ ‫از روز شنبه مشخص شــد که چهر ه هایی از اصالح طلبان‬ ‫الاقــل در این مرحلــه نتوانســته اند مجوز حضــور در این‬ ‫رقابت را دریافت کنند‪ .‬انها اکنون در شرایط متفاوتی به سر‬ ‫می برند‪ .‬جلسات فشرده انها در طول هفته گذشته برگزار شد‬ ‫و اکنون می بایســت در مورد نحوه حضور در این انتخابات‬ ‫ان هم با احتساب شــرایطی که ممکن است در ادامه روند‬ ‫اداری بررسی شکایت های مربوط به این ماجرا به وجود اید‬ ‫گزینه هایی داشته باشند‪.‬‬ ‫اکنون دو دیدگاه در مورد وضعیت نامزدهای این جناح‬ ‫وجود دارد‪ .‬یک دیدگاه این اســت که وضعیت ان گونه که‬ ‫اصالح طلبان می گویند نیســت‪ .‬به ایــن معنا که جمعیت‬ ‫زیادی از افرادی که مجوز حضور یافته اند حتما در میان شان‬ ‫کسانیهستندکهتواناییرقابتباپرچماصالح طلبیداشته‬ ‫باشند‪ .‬افرادی که از انها به عنوان چهره سفید یاد می شود‪.‬‬ ‫گفته می شــود اصالح طلبان با پیش بینی چنین رخدادی‬ ‫در مورد تایید صالحیت ها از این افراد درخواســت ثبت نام‬ ‫داشتند‪ .‬یکی از افرادی که این گونه فکر می کند محمد نبی‬ ‫حبیبی است‪ .‬د بیر کل موتلفه بر این باور است که «تا انجا‬ ‫که ما اطالع داریم اصالح طلبان خود را به اندازه کافی برای‬ ‫یک رقابت جدی با اصولگرایان اماده کرده اند و ردصالحیت‬ ‫برخی از انها مانع رقابت شان با اصولگرایان نخواهد شد‪».‬‬ ‫در ایــن میان امــا یک دیــدگاه دیگر این اســت که‬ ‫اصالح طلبان چهره هــای مهم خود را از دســت داده اند و‬ ‫این گونه نیست که روی چهره های سفید برنامه ریزی کرده‬ ‫باشند‪ .‬این حرف را بیشتر خود اصالح طلبان می زنند‪ .‬انها‬ ‫این امار را در مورد سه حزب اصالح طلب منتشر کرده اند‪:‬‬ ‫حسین مرعشی‪ ،‬ســخنگوی کارگزاران سازندگی نیز‬ ‫با بیان اینکــه «از این حزب ‪ 100‬نفــر در انتخابات ثبت نام‬ ‫کرده اند»‪ ،‬اظهار کرد که هیچ یک از اعضای این حزب تایید‬ ‫صالحیت نشدند‪.‬‬ ‫‪49‬‬ ‫احزاب و شخصیت ها‬ ‫برای ورود به بهارســتان در نشــریات زنجیــره ای نیز نمود‬ ‫داشت‪ .‬زنجیره ای ها در تحلیل های خود تاکید داشتند که‬ ‫اصالح طلبان سیاست سه الیه ای را برای ورود به مجلس‬ ‫ازمایشمی کنند‪.‬براساساینسیاستگزینه هایمتعددی‬ ‫از الیه های اول‪ ،‬دوم و ســوم اصالحات بــرای انتخابات‬ ‫ثبت نام خواهند کرد که در صــورت رد صالحیت احتمالی‬ ‫الیه های اول و دوم انان با نامزدهای تائید شــده الیه سوم‬ ‫بهارســتان را از ان خود خواهند کرد‪ .‬انان گمان می کردند‬ ‫که شورای نگهبان قادر نخواهد بود با الیه سوم نامزدهای‬ ‫مدعیان اصالحات که ســوابقی نیز در فتنه و‪ ...‬داشته اند‬ ‫برخورد کرده و این افراد را رد صالحیت کند و از این رو است‬ ‫که پس از ر د یا عدم احراز صالحیت انان براشفته شده و بر‬ ‫ادعاهای قانون گرایی خود پشت پا‬ ‫زده و شورای نگهبان را مورد هجمه‬ ‫قرار داده اند ‪».‬‬ ‫امــا خبرگــزاری فــارس هم‬ ‫در تحلیلــی از ایــن ماجــرا چنین‬ ‫نوشــت‪« :‬اصالح طلبان پیش از‬ ‫برگزاری انتخابــات به چهره های‬ ‫نزدیک به خود در تهران و ســایر‬ ‫اســتان های کشــور تاکید کرده‬ ‫بودنــد کــه همگــی در انتخابات‬ ‫دهمیــن دوره مجلــس شــورای‬ ‫اسالمی ثبت نام کنند؛ چهره هایی‬ ‫که در میان انها افرادی با ســابقه‬ ‫محکومیت‪ ،‬دخالــت در فتنه نیز‬ ‫وجود داشت‪ .‬این اقدام که برخی‬ ‫تحلیلگران سیاسی ان را «ثبت نام‬ ‫فلــه ای» نامگــذاری کردنــد‪ ،‬با‬ ‫هدف فشــار بر شــورای نگهبان‬ ‫در صــورت ردصالحیــت بخش‬ ‫عمــده ای از این افــراد‪ ،‬صورت‬ ‫گرفت‪ .‬البتــه هیات های اجرایی‬ ‫کــه در مرحلــه اول مســئولیت‬ ‫بررسی صالحیت های داوطلبان‬ ‫را با استعالم از مراجع چهارگانه بر عهده داشتند‪ ،‬بیش از‬ ‫‪ ۱۰‬هزار نفر یعنی ‪ ۹۰‬درصد داوطلبان که برخی ســوابقی‬ ‫نظیر قاچاق مواد مخدر نیز در کارنامه شان وجود داشت‪،‬‬ ‫تاییــد کردند‪ .‬ایــن اقدام هیات هــای اجرایی کــه از ان‬ ‫به عنــوان تائید صالحیت های فله یاد شــد‪ ،‬مــورد انتقاد‬ ‫برخی صاحب نظــران قرار گرفــت و حتی عــده ای ان را‬ ‫اقدامــی برای فشــار به شــورای نگهبان عنــوان کردند‪.‬‬ ‫در این میان طی ‪ ۲‬روز گذشــته و با مشــخص شدن امار‬ ‫غیررسمی بررسی صالحیت ها و رد صالحیت شدن برخی‬ ‫چهره هــای منســوب به جریــان اصالحات ایــن جریان‬ ‫برنامه ریزی گســترده ای را برای زیر سوال بردن عملکرد‬ ‫هیات های نظارت و شــورای نگهبان اغاز کرده اســت‪.‬‬ ‫بر اســاس اخبار رســیده اصالح طلبان پس از مشــخص‬ ‫شــدن ردصالحیت چهره های منسوب به خود‪« ،‬نهضت‬ ‫شکایت» از هیات های نظارت و شــورای نگهبان را کلید‬ ‫زده اند‪».‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪50‬‬ ‫مثلث | شماره ‪279‬‬ ‫انتخابات رقابتی نیست!‬ ‫انچه اکنون توســط رســانه های اصالح طلب برای‬ ‫تصویر ســازی از شرایط موجود انجام می شــود القای این‬ ‫مساله به جامعه است که انتخابات پیش رو تک حزبی است‬ ‫و اساسا رقابتی در این مورد نمی توان متصور بود‪ .‬حال انکه‬ ‫از میان ‪ 12‬هزار نامزدی که طبق اعالم سخنگوی شورای‬ ‫نگهبان ‪ 55‬درصد انها رد صالحیت یا عدم احراز صالحیت‬ ‫انها اعالم شده در مقایسه با اماری که اصالح طلبان اعالم‬ ‫می کنند قسمت اعظم انها کسانی هســتند که یا اصولگرا‬ ‫هســتند یا اینکه وضعیت فکری شــان مشــخص نیست‪.‬‬ ‫روزنامه اصولگرای جوان در این مورد نوشته است‪« :‬از میان‬ ‫‪ 150‬نفر عناصر شاخصی که به عنوان رد صالحیت شده یا‬ ‫عدم احراز صالحیت در رسانه های این جریان از انها نام برده‬ ‫شده‪ ،‬ضمن اینکه همه انها اصالح طلب نیستند‪ ،‬اما بخش‬ ‫عمده انها کسانی هستند که در جریان فتنه گذشته محکوم‬ ‫شده و نقش انها در افراطی گری های مجلس ششم و فتنه‬ ‫‪ 88‬غیر قابل انکار و کتمان است‪ ،‬بدون انکه از هزینه هایی‬ ‫کهبرنظامتحمیلکرده اند‪،‬اندکیندامتداشتهباشندواین‬ ‫نشان می دهد که انها صرفا با اگاهی از رد صالحیت برای‬ ‫فضاسازی ثبت نام کرده بودند‪ ».‬البته این فقط اصولگرایان‬ ‫نیستند که اینگونه ماجرا را تحلیل می کنند‪ .‬تابش‪ ،‬نماینده‬ ‫اصالح طلب مجلس در واکنش به مســائل مطرح شــده‬ ‫در این مورد گفته اســت‪« :‬رابطه معناداری بین نمایندگان‬ ‫فعلی ردصالحیت شده از گرایش های مختلف وجود ندارد‪.‬‬ ‫اطالعات بنده در مورد رد صالحیت ها مربوط به نمایندگان‬ ‫فعلی مجلس از گرایش های مختلف است‪ ،‬به همین دلیل‬ ‫معتقدم که نگاه معناداری در مورد ردصالحیت ها در داخل‬ ‫گرایشمجلسوجودنداشتهاست‪.‬تاییدویاردصالحیت ها‬ ‫مربوط به نمایندگان فعلی با نگاه جناحی و گروهی نبوده و‬ ‫تقریبا رد و تایید صالحیت ها به یک میزان بوده است‪ ،‬البته‬ ‫بیشتر بحث عدم احراز و نه رد صالحیت بوده است‪ .‬تایی د یا‬ ‫رد صالحیت در بین جناح های اصولگرا‪ ،‬اصالح طلب و یا‬ ‫اعتدالیون معنادار نیست به طوری که خیلی از دوستان ما‬ ‫تایید شدند‪ .‬یعنی بنده‪ ،‬اقای پزشکیان‪ ،‬امیری‪ ،‬محجوب‬ ‫و تاج گردون از اصالح طلبــان و اعتدالیون مجلس تایید‬ ‫شده ایم‪».‬‬ ‫به نظر می رسد اکنون اصالح طلبان یک‬ ‫تاکتیک ویژه بــرای روزهای پیــش رو دارند‪.‬‬ ‫انها مهمترین راهکارشان این است که حسن‬ ‫روحانی را مقابل نهادهای حکومتی قرار دهند‪.‬‬ ‫به یک معنا انها با ایجاد این تصویر که شورای‬ ‫نگهبان عقبه سیاســی رئیس جمهور را هدف‬ ‫گرفته‪ ،‬می خواهنــد او را تحریک کــرده تا با‬ ‫موضع گیری های تند و شــاید اغاز البی های‬ ‫سنگین سیاسی از ســوی او یک بازی دو سر‬ ‫برد را شکل دهند‬ ‫واکنش های اصالح طلبان‬ ‫ان چه تا این لحظه از اصالح طلبان در حوزه عملی‬ ‫در ماجرای رد صالحیت ها مشــاهده شــده این است که‬ ‫انها تالش کرده انــد البی هایــی را بــرای متقاعد کردن‬ ‫حســن روحانی جهت خــارج کــردن انها از این شــرایط‬ ‫شــکل دهند‪ .‬البته انها واکنش هایی را در قالب شــورای‬ ‫عالی سیاســت گذاری اصالح طلبان هم به شکل صدور‬ ‫بیانیه داشــته اند‪ .‬در زاویه ای دیگر انها بــه حمایت علی‬ ‫الریجانی هم فکر می کنند‪ .‬فعال در مقطع کنونی امیدشان‬ ‫به اعتراضاتی اســت که توســط نامزد های رد صالحیت‬ ‫شده به صورت مکتوب ثبت شده اســت‪ .‬به نظر می رسد‬ ‫اصالح طلبــان کــه البتــه رک و‬ ‫صریح گفته اند در هر شرایطی در‬ ‫انتخابات حضــور خواهند یافت‬ ‫باید برنامه تازه ای داشته باشند‪.‬‬ ‫انها با این شــرایط حتما دیگر به‬ ‫کسب حداکثر مجلس دهم فکر‬ ‫نخواهند کرد‪ .‬ساده ترین تحلیل‬ ‫شاید این باشــد که بگو ییم انها‬ ‫خود را برای یــک ائتالف اماده‬ ‫می کنند‪.‬‬ ‫به نظــر می رســد اکنــون‬ ‫اصالح طلبان یک تاکتیک ویژه‬ ‫برای روزهــای پیــش رو دارند‪.‬‬ ‫انها مهمترین راهکارشــان این‬ ‫است که حسن روحانی را مقابل‬ ‫نهادهای حکومتی قرار دهند‪ .‬به‬ ‫یک معنا انها با ایجاد این تصویر‬ ‫که شورای نگهبان عقبه سیاسی‬ ‫رئیس جمهــور را هــدف گرفته‪،‬‬ ‫می خواهنــد او را تحریک کرده‬ ‫تا با موضع گیری های تند و شاید‬ ‫اغاز البی های ســنگین سیاسی‬ ‫از سوی او یک بازی دو سر برد را‬ ‫شکل دهند‪ .‬در این بازی اگر افراد اصالح طلب بتوانند با‬ ‫فشار حسن روحانی وارد رقابت مجلس دهم شوند‪ ،‬شانس‬ ‫انها برای تصاحب کرسی های مجلس بیشتر می شود و اگر‬ ‫هم این گونه نشــود با موضع گیری های روحانی‪ ،‬شکافی‬ ‫میــان رئیس جمهور و برخــی نهادهــای حکومتی ایجاد‬ ‫می کنند تا روحانی را به خودشان نزدیک تر کنند‪ .‬نگاهی به‬ ‫سخنان حسین مرعشی شاید این مساله را نمایان تر کند‪:‬‬ ‫«اصالح طلبان و حامیان دولت در حال حاضر ‪ 30‬داوطلب‬ ‫در مجلس خواهند داشت‪ .‬از شورای نگهبان انتظار داریم‬ ‫که به طور قانونی به وضعیت داوطلبان رسیدگی کند و اجازه‬ ‫ندهد تبلیغات سیاسی در تصمیم گیری هیات های نظارت‬ ‫اثر بگذارد‪ .‬از رئیس جمهوری و مجری قانون اساسی این‬ ‫تقاضا را داریم که با اقدامات خــود و جلب نظر رهبری به‬ ‫این ظلم فاحش که در حق نیمی از سیاســت کشــور وارد‬ ‫شــده اســت‪ ،‬خاتمه دهند‪ ».‬او همچنین در پاسخ به این‬ ‫سوال که رئیس جمهوری در نشست خبری خود به مناسبت‬ ‫اجرایی شدن برجام گفته بود از اختیارات قانونی اش برای‬ ‫رسیدگی به این اتفاق اســتفاده خواهد کرد‪ ،‬ایا می تواند‬ ‫کاری انجام دهد یا نه؟ گفت‪« :‬این اتفاق برای دولت اقای‬ ‫روحانی محک بزرگی است‪ .‬هیچ دولتی نبوده که یارانش‬ ‫در یک حرکت هماهنگ توسط هیات های اجرایی شورای‬ ‫نگهبان در سراسر کشور قلع و قمع شوند‪».‬‬ ‫به نظر می رسد حســن روحانی باید دقت ویژه ای در‬ ‫این مورد داشته باشــد‪ .‬او یک حقوقدان است و می داند‬ ‫در این مورد قانــون حرف اخر را می زند نه خواســت های‬ ‫فراقانونی!‬ ‫احزاب و شخصیت ها‬ ‫شوک به رهروان‬ ‫برخیازشخصیت هایمهمفراکسیون‬ ‫نز دیکبهالریجانیتاییدصالحیتنشدند‬ ‫‪3‬‬ ‫علی الریجانی برای ورود به معادالت ریاست مجلس‬ ‫نهم چــاره کار را در این دید کــه یک فراکســیون تازه در‬ ‫مجلس تاســیس کند‪ .‬او قرار بود برخــاف پارلمان قبلی‬ ‫وقتی فراکسیون رهروان والیت اعالم کرد بنا ندارد‬ ‫وارد ائتالف اصولگرایان شــود تحلیل های متعددی در‬ ‫این مورد در رسانه ها مطرح شد‪ .‬برخی گفتند رهروانی ها‬ ‫با دولتی هــا بســته اند و بایــد منتظر اعالم یک لیســت‬ ‫مشــترک باشــیم‪ .‬نشــانه اش را هم این می دانستند که‬ ‫کاظم جاللی‪ ،‬رئیس فراکســیون رهروان که از اعضای‬ ‫ســابق اعتدال و توســعه یعنــی حزب نزدیک به حســن‬ ‫روحانی بوده زمینه این ائتــاف را پدید اورده و بر همین‬ ‫اســاس می گفتند که لیســتی تحت عنــوان اعتدالیون‬ ‫منتشر خواهد شــد‪ .‬برخی دیگر هم می گفتند الریجانی‬ ‫با اصالح طلبان هم قسم شده و باید مانند رهروان والیت‬ ‫منتظر یــک ائتالف اینچنینی باشــیم‪ .‬در ایــن میان اما‬ ‫یک حرف دیگر هم بــه میان امد‪ .‬اعضای شــاخص از‬ ‫رهروان والیــت گفتند که علــی الریجانی بنــا دارد لیدر‬ ‫جریان سوم باشد و بر همین اســاس انها باور داشتند که‬ ‫برای شکل گیری یک جریان جدید تالش هایی در جریان‬ ‫است‪ .‬حاال اما اینکه کدام گزینه در نهایت درست خواهد‬ ‫بود شاید از همین حاال نمی تواند قابل پیش بینی باشد اما‬ ‫در همین جا می توان گفت که کار برای رهروانی ها سخت‬ ‫شده اســت‪ .‬حاال که اصالح طلبان چندان مجوزی برای‬ ‫حضور در انتخابات نگرفته اند بخشی از اعضای فراکسیون‬ ‫رهروان ریــزش کــرده و البته نبــودن برخــی چهره های‬ ‫اصولگرای فر اکسیون رهروان هم وزن سیاسی این طیف‬ ‫را کمتر خواهد کرد‪ .‬این خبر خوبی بــرای علی الریجانی‬ ‫نیست‪ .‬او چند روزی فرصت دارد تا برای بازگشت یاران و‬ ‫متحدان سیاسی اش تالش کند‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪279‬‬ ‫شوک به رهروان‬ ‫جریان سوم؟‬ ‫سیاست‬ ‫ســال ‪ 94‬برای علــی الریجانی بســیار تعیین کننده‬ ‫اســت‪ .‬او در این چند سال از سیاســت ورزی اش روزهای‬ ‫پرفراز و نشیبی را پشت سر گذاشته است‪ .‬او که از نامزدی‬ ‫ریاست جمهوری به شــورای عالی امنیت ملی رسیده بود‪،‬‬ ‫ناگهان پس از اختالفاتش با محمود احمدی نژاد تصمیم‬ ‫گرفت پارلمانتاریست شود و تحوالت سیاسی انچنان شد‬ ‫که او بر بلند ترین صندلی مجلس نشست و رئیس مجلس‬ ‫هشتم شد‪ .‬ریاســت مجلســی که محمود احمدی نژاد را‬ ‫به عنوان رئیس قــوه مجریه مقابل خود داشــت‪ .‬اب این‬ ‫دو شــخصیت سیاســی البته هرگز به یک جوی نرفت و تا‬ ‫همان روزهای اخر صدارت محمود احمدی نژاد جدال ها‬ ‫ادامه داشــت‪ .‬روحانی که رئیس جمهور شد شرایط برای‬ ‫علی الریجانی بهتر شد‪ .‬او خود را به رئیس جمهور مستقر‬ ‫نزدیک تر از همیشه کرد و حتی تدبیر سیاست ورزی اش را‬ ‫بر این پایه استوار کرد که نه خودش و نه فراکسیون حامی‬ ‫ او از حضور در ائتــاف اصولگرایان خودداری کردند‪ .‬اما‬ ‫در عرصه سیاســی همیشه این طور نیســت که باد شرطه‬ ‫بوزد‪ .‬بادهای ناموافق اوضــاع الریجانی را متفاوت کرده‬ ‫اســت‪ .‬شــرایط او البته از همین یک هفته پیش تا کنون‬ ‫با تغییراتی مواجه شده اســت‪ .‬تعدادی از افراد نزدیک به‬ ‫علی الریجانی فعال مجوز ورود به انتخابات را از شــورای‬ ‫نگهبان نگرفته اند کــه البته در میان انهــا چهره های نام‬ ‫اشنایی هم وجود دارد‪.‬‬ ‫حاال علی الریجانی تصویر دیگری از عرصه سیاسی‬ ‫را پیــش روی خــود دارد؛ او بایــد با مختصــات جدیدی‬ ‫تصمیم گیری کند‪.‬‬ ‫برای ریاســت مجلس رقابت کند‪ .‬طیفــی از اصولگرایان‬ ‫بنا داشــتند غالمعلی حدادعــادل را بار دیگر به ریاســت‬ ‫مجلس برســانند و او البته می خواســت همچون مجلس‬ ‫هشتم همچنان رئیس بماند‪ .‬چنین شد که پای فراکسیون‬ ‫رهروان والیت به دنیای سیاست ایران باز شد‪ .‬او البته یک‬ ‫فراکســیون اصولگرا به وجود نیاورده بــود‪ .‬او حامیانش‬ ‫را در یــک اردوگاه ســامان داده بود که البته در میانشــان‬ ‫می شد چهره هایی از اصالح طلبان را هم دید‪ .‬رهروان در‬ ‫موارد متعددی به دولت جدید نزدیک بود و از فراکســیون‬ ‫اصولگرایــان دور تر‪ .‬این را می شــد هم در نــوع مواجهه‬ ‫با دولت دید و هم در ماجــرای مهم برجــام از همان اغاز‬ ‫مذاکرات و حتی تا همین امروز‪ .‬ماه های اخر عمر مجلس‬ ‫نهم نباید پایــان کار رهروان والیت باشــد این البته چیزی‬ ‫اســت که علی الریجانی می خواهد و البتــه همان چیزی‬ ‫اســت که مردان مهــم او در این فراکســیون ان را به جد‬ ‫دنبــال می کنند‪ .‬همیــن اواخر بــود که اعالم شــد حزب‬ ‫رهروان تشــکیل خواهد شــد و علی الریجانی تایید کرد‬ ‫کــه دیدارهایی با برخــی چهره هــای مهم در ایــن زمینه‬ ‫داشته است‪ .‬ان تالش ها به یک باره ایستاد و همه گمان‬ ‫بردند این نشانه ای از پیوســتن رهروان والیت به ائتالف‬ ‫اصولگرایان اســت‪ .‬انها به ائتالف نرفتنــد اما یک اتفاق‬ ‫مهم دیگر افتاد؛ چهره هایی مهم از رهروان رد صالحیت‬ ‫شــدند و مجوز حضور در انتخابات نیافتنــد‪ .‬جواد هروی‬ ‫نماینده قائنــات‪ ،‬محمدباقر شــریعتی نماینــده بهبهان‪،‬‬ ‫رمضان شجاعی کیاســری‪ ،‬ارســان فتحی پــور نماینده‬ ‫کلیبر‪ ،‬علــی مطهــری نماینده تهــران‪ ،‬احمد شــوهانی‬ ‫نماینده ایــام‪ ،‬محمد دامادی نماینده ســاری‪ ،‬غالمعلی‬ ‫جعفرزاده نماینده رشــت‪ ،‬صفر نعیمی رز نماینده اســتارا‪،‬‬ ‫پیرموذن نماینده اردبیــل‪ ،‬محمدانصاری نماینده ابادان‪،‬‬ ‫جواد ســعدون زاده نماینده ابادان از چهره هایی هســتند‬ ‫که به علی الریجانی نزدیک هستند‪ ،‬اما نتوانسته اند فعال‬ ‫مجوز حضــور در انتخابات را بگیرند‪ .‬از علی افراشــته که‬ ‫از نزدیکترین افــراد به الریجانی اســت به عنوان یکی از‬ ‫افرادی نام می برند که احراز صالحیت نشده است‪.‬‬ ‫‪51‬‬ ‫احزاب و شخصیت ها‬ ‫غیرمعمولی‬ ‫چرا سخنگوی شورای نگهبان استعفا داد؟‬ ‫‪4‬‬ ‫دقیقا زمانی که شورای نگهبان محل توجه رسانه ها‬ ‫و اهل سیاست بود تا از نتایج تایید صالحیت ها اگاه شوند‪،‬‬ ‫ناگهان خبر امد که سخنگوی این شورا استعفا داده است‪.‬‬ ‫نجات الله ابراهیمیان حاال یک موضع مهم برای همه شده‬ ‫بود‪ .‬اما او کیست‪ ،‬مواضع سیاسی اش به چه شکل است و‬ ‫چرا چنین تصمیمی ان هم در چنین موقعیتی گرفته است؟‬ ‫از قوه قضا ئیه تا شورای نگهبان‬ ‫نجات الله ابراهیمیان در ســال ‪ 1344‬در شهرستان‬ ‫«تنکابن» واقع در استان مازندران متولد شد‪ .‬ابراهیمیان‪،‬‬ ‫در سال ‪ 1363‬وارد دانشــکده علوم قضایی شد و به عنوان‬ ‫کارامــوز قضایی بــه اســتخدام قوه قضا ئیه درامــد‪ .‬دوره‬ ‫کارشناسی را در مدت سه ســال و نیم به پایان برد و سپس‬ ‫تحصیل خود را در مقطع کارشناسی ارشد و در رشته حقوق‬ ‫خصوصی در دانشگاه تهران اغاز کرد‪.‬‬ ‫ی در پنجمین سال خدمت‪ ،‬در ازمون اعزام دانشجو‬ ‫و ‬ ‫به خارج در مقطع دکترای حقوق پذیرفته شد و پس از حدود‬ ‫‪ 5‬ســال تحصیل‪ ،‬موفق به اخذ دیپلم عالی زبان فرانسه‪،‬‬ ‫کارشناسی ارشــد «حقوق خصوصی» و دکترای «حقوق‬ ‫تعهدات» ا ز فرانسه شد‪.‬‬ ‫ابراهیمیان کار قضایــی را در ســال ‪ 1370‬اغاز کرد‬ ‫و مراحل مختلف ارتقای شــغلی را به ترتیب از دادیاری تا‬ ‫ریاست شــعب دادگاه عمومی‪ ،‬مستشاری و ریاست شعب‬ ‫دادگاه تجدید نظر استان تهران گذراند‪.‬‬ ‫وی همچنین مدتــی مدیرکل امــور پارلمانی وزارت‬ ‫دادگســتری بود و معاونت دادســتان انتظامــی قضات را‬ ‫به عنوان اخرین شغل قضایی در کارنامه خود دارد‪.‬‬ ‫در ‪ 23‬تیرماه سال ‪ 1392‬و دور ششم شورای نگهبان‪،‬‬ ‫نجات الله ابراهیمیان با ‪ 130‬رای موافق توسط نمایندگان‬ ‫مجلس شــورای اســامی به عنوان حقوقدانان شــورای‬ ‫نگهبان انتخاب شد‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪52‬‬ ‫مثلث | شماره ‪279‬‬ ‫سخنگوی متفاوت‬ ‫این اولین بار است که در استانه برگزاری یک انتخابات‬ ‫یکی از مســئوالن نظارتی انتخابات اســتعفا می دهد‪ .‬اما‬ ‫این اولین بار نیست که ابراهیمیان تصمیم می گیرد دیگر‬ ‫سخنگوی شورای نگهبان نباشد‪ .‬او که در سال ‪ 93‬به عنوان‬ ‫ســخنگوی این نهاد نظارتی انتخاب شــد‪ ،‬در تیرماه سال‬ ‫‪ 94‬وقتی دوره یک ساله مســئولیتش به پایان رسیده بود‪،‬‬ ‫به جمع خبرنگاران امد و با انها خداحافظی کرد‪ .‬نجات الله‬ ‫ابراهیمیان گفت که دیگر قصد ندارد ســخنگوی شورای‬ ‫نگهبان باشد چراکه می خواهد به جای اینکه از جانب بقیه‬ ‫سخن بگوید‪ ،‬سخنگوی خودش باشــد و بتواند اظهارنظر‬ ‫کند‪ .‬حدود هشــت هفته شــورای نگهبان نشست خبری‬ ‫برگزار نکرد و پــس از ان ابراهیمیان باز هم ســخنگو باقی‬ ‫مانده بود‪ .‬او البته در نشســت های خبری و گفت وگوهای‬ ‫رسانه ای هم عادت داشت با تاکید بر اینکه دیگر به عنوان‬ ‫«سخنگوی شورای نگهبان» سخن نمی گوید‪« ،‬اظهارنظر‬ ‫کارشناســی» خودش را مطرح کند‪ .‬ســخنانی کــه گاه در‬ ‫تعارض با تصمیمات و عملکرد ســایر اعضای شوراست‪.‬‬ ‫به عنــوان مثــال ابراهیمیان پیش تــر بــه اظهارنظرهای‬ ‫انتخاباتی برخی فقهای شــورای نگهبــان اعتراض کرده‬ ‫و گفته بــود‪« :‬بهتر اســت اعضای شــورای نگهبان مثل‬ ‫مقام معظم رهبــری انتخاب های سیاســی خــود را مخفی‬ ‫کنند و فقط در ورق رای ان را نشــان دهند و در تریبون ها‪،‬‬ ‫انتخاب های سیاسی خود را فریاد نزنند»‪ .‬او این وضعیت را‬ ‫برای نمایش عدالت کافی ندانست‪.‬‬ ‫یک استعفای عجیب‬ ‫ماجــرا از این قــرار اســت کــه درســت در هنگامه‬ ‫اعالم نتایج بررســی صالحیت ها ناگهان یــک مصاحبه‬ ‫از ســخنگوی شــورای نگهبان با ایــن مضمون منتشــر‬ ‫شــد‪« :‬صبح امروز اســتعفای خود را از سمت سخنگویی‬ ‫شــورای نگهبان ارائه کردم‪ .‬در حال حاضر وقت مناسبی‬ ‫نیســت که دلیل اســتعفای خود را بیان کنم‪ .‬اســتعفای‬ ‫من نیازی به قبولی از سوی دبیر شــورای نگهبان ندارد‪».‬‬ ‫بالفاصله بعد از این مصاحبه اما یک خبر دیگر امد؛ ایت الله‬ ‫احمد جنتی‪ ،‬دبیر شــورای نگهبان با استعفای نجات الله‬ ‫ابراهیمیان ســخنگوی این شــورا موافقت نکرده است‪.‬‬ ‫این خبر غیرمترقبــه درباره اســتعفای ابراهیمیان درحالی‬ ‫بود که رسانه ها امســال انتظار داشــتند تصمیمات جدید‬ ‫شورای نگهبان را بعد از انتخابات‪ ،‬از زبان سخنگو بشنوند؛‬ ‫ی مانند اعالم فهرستی از دالیل ردصالحیت ها‬ ‫تصمیم ‬ ‫برای نخستین بار‪ .‬نجات الله ابراهیمیان اخیرا گفته‬ ‫بود‪« :‬امســال قصد داریم امار تفصیلی از علت‬ ‫احراز نشدن صالحیت ها ارائه دهیم تا مشخص‬ ‫شــود چه تعدادی فقط به خاطر التــزام عملی‬ ‫ نداشتن به قانون اساســی و نظام و والیت فقیه‪،‬‬ ‫صالحیتشان احراز نمی شود‪».‬‬ ‫اما او در تازه ترین اظهارنظرش‬ ‫درباره اســتعفای خود از شورای‬ ‫نگهبان گفته اســت‪« :‬شنیده‬ ‫شده که دلیل استعفای من از‬ ‫شورای نگهبان را به نظارت‬ ‫استصوابی نسبت داده اند‪،‬‬ ‫این مطلــب بــه هیچ وجه‬ ‫صحیح نیست‪ .‬من طرفدار‬ ‫نظارت استصوابی هستم و‬ ‫حتــی از ایت الله جنتی هم‬ ‫بیشتر به این موضوع معتقدم‬ ‫اما ممکن است سالیق اداری‬ ‫ما یکی نباشد‪».‬‬ ‫او افزوده اســت‪« :‬استعفای‬ ‫من صرفا بر اثر یک اختالف سلیقه‬ ‫اداری است‪ .‬بررسی صالحیت ها‬ ‫جزو وظایــف قانونی اســت و در‬ ‫اصل رعایــت قانــون اختالفی‬ ‫میــان اعضای شــورای نگهبان‬ ‫وجود ندارد‪ ،‬اگرچه ممکن است در‬ ‫سلیقه ها تفاوت هایی وجود داشته‬ ‫باشد‪ ،‬بنابراین اقدام اخیر من صرفا‬ ‫در جهت روان تر سازی مسائل اداری‬ ‫بود‪».‬‬ ‫موضع تعیین کننده‬ ‫ برخــی رســانه ها خصوصــا‬ ‫رسانه های اصالح طلب عنوان کرده‬ ‫بودند که علت اســتعفای سخنگوی‬ ‫شــورای نگهبان نوعــی اعتراض به‬ ‫ماجرای رد صالحیت ها بــوده و البته‬ ‫ان را تعمیم می دادند به اعتراض همه حقوقدان ها به فقها‪.‬‬ ‫به عنوان مثال سایت اصالح طلب پایش نوشته بود‪« :‬در‬ ‫روزهای گذشته اختالف نظرها در شــورای نگهبان درباره‬ ‫بررســی صالحیت نامزدهای انتخابات خبرگان و مجلس‬ ‫شورای اســامی باال گرفته و برخی تنش های رخ داده به‬ ‫استعفای اقای ابراهیمیان منجر شده است‪».‬‬ ‫ابراهیمیــان از حقوقدان هــای میانــه رو شــورای‬ ‫نگهبان اســت و احتماال قادر نبوده با وجود مخالفت خود‬ ‫با رد صالحیت های گســترده‪ ،‬از مواضع شــورای نگهبان‬ ‫در این زمینه دفاع کند‪.‬در همین حال برخی منابع خبری از‬ ‫اختالف نظر حقوقدان هایشوراینگهبانباایت اللهجنتی‬ ‫و ایت الله یزدی در زمینه رد صالحیت ها خبر می دهند‪ .‬به‬ ‫نظر می رسد ابراهیمیان از جمله این حقوقدان هاست که‬ ‫نسبت به چگونگی بررسی صالحیت نامزدها اختالف نظر‬ ‫جدی با دبیر شورای نگهبان دارند‪ .‬ابراهیمیان اما در یک‬ ‫اظهارنظر جدید این شــائبه ها را رفع کرد‪ .‬عضو شــورای‬ ‫نگهبان در پاســخ به اینکه فکر نمی کنید عملکرد شورای‬ ‫نگهبان در راســتای فرمایش های رهبــری مبنی بر اینکه‬ ‫حتی کســانی که نظــام را نیز قبــول ندارنــد در انتخابات‬ ‫شرکت کنند نیست‪ ،‬گفته اســت‪« :‬اینکه عملکرد شورای‬ ‫نگهبــان مطابق قانــون بوده یــا خیر بحــث جداگانه ای‬ ‫اســت‪ .‬در مورد فرمایش های رهبری نبایــد مغالطه کرد‪.‬‬ ‫رهبری فرمودند حتی کسانی که نظام را قبول ندارند بیایند‬ ‫در انتخابات شرکت کنند‪ .‬ایشــان نفرمودند ماده ‪۲۸‬‬ ‫نادیده گرفته شود‪ .‬کسانی که نظام را قبول نداشته‬ ‫باشــند می توانند به عنوان رای دهنده در انتخابات‬ ‫شرکت کنند‪ .‬به نظر می رسد مراد رهبری این است‬ ‫که این عده می توانند به عنوان رای دهنده شرکت‬ ‫کنند‪ ،‬اما به عنوان یک داوطلب باید شرایط قانونی‬ ‫برای انها احراز شــود‪ .‬چطور ممکن است‬ ‫ما اجازه بدهیم کســانی کــه نظام را‬ ‫قبول ندارند بیایند در مجلس حاضر‬ ‫شــوند‪ .‬چنین مســاله ای منطقی‬ ‫نیست‪ ».‬ابراهیمیان در مورد ماده‬ ‫‪ ۲۸‬که برخی داوطلبان به استناد‬ ‫ان رد صالحیت می شوند‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫«این مــاده چند بنــد دارد که بند‬ ‫یک ان گفته انتخاب شــوندگان‬ ‫هنگام ثبت نام باید دارای شرایطی‬ ‫از جمله اعتقــاد و التــزام عملی به‬ ‫اسالم و نظام جمهوری اسالمی ایران‬ ‫باشند‪ .‬در واقع همه اینها چند شرط است‬ ‫که در یک بند امده‪ .‬ممکن است برخی‬ ‫اعتقاد به اسالم داشته باشند اما التزام‬ ‫عملی نداشته باشــند یا به نظام اعتقاد‬ ‫داشته باشند‪ ،‬اما در عمل این موضوع‬ ‫احراز نشود‪ .‬ضمنا عدم احراز صالحیت‬ ‫یک فرد به استناد این بند با رد صالحیت‬ ‫او متفاوت اســت‪ .‬عدم احراز صالحیت‬ ‫یعنی شــورای نگهبان در مورد اینکه فرد‬ ‫دارای شــرایط مربوط به این بند است به‬ ‫دالیل قانونی نرسیده‪.‬برخی هنگام دیدن‬ ‫ماده ‪ ۲۸‬در دلیل رد صالحیت یا عدم احراز‬ ‫صالحیت خود شوکه می شوند‪ .‬نمی توان‬ ‫گفت فردی که معتقد است‪ ،‬صرفا ملتزم‬ ‫هم هست‪ .‬ممکن است برخی در عمل‬ ‫ســهل انگاری داشته باشــند‪ ».‬به نظر‬ ‫می رسد ماجرای استعفای ابراهیمیان‬ ‫از ســخنگویی را باید خاتمه یافته تلقی‬ ‫کنیم ‪.‬‬ ‫‪5‬‬ ‫احزاب و شخصیت ها‬ ‫حســین ســبحانی نیا معتقــد اســت‪« :‬نحوه‬ ‫ردصالحیــت نامزدهــای دهمیــن دوره انتخابات‬ ‫مجلس شورای اسالمی براساس مستندات و مدارک‬ ‫انجام شــده و این تصمیم شــورای نگهبــان جنبه‬ ‫سیاســی و جناحی ندارد‪ ».‬نایب رئیس فراکسیون‬ ‫اصولگرایان رهروان والیت می گوید‪« :‬روحانی برای‬ ‫تایید صالحیت شدن نامزدهای اصالح طلب پا پیش‬ ‫نمی گذارد و اگر هم ورودی کند با نگاهی باز به این‬ ‫موضوع خواهد بود‪».‬‬ ‫هیچ حوزه ای خالی از رقابت نخواهد بود‬ ‫ن سبحانی نیا‬ ‫گفت وگوی مثلث با حسی ‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫مثلث | شماره ‪279‬‬ ‫سیاست‬ ‫هیات نظارت بر دهمیــن دوره انتخابات مجلس‬ ‫شورایاسالمینظرخودرادربارهبررسیصالحیت‬ ‫نامزدها اعالم کرد‪ .‬ارزیابی شما از نتیجه اعالمی‬ ‫ چیست؟‬ ‫من فکر می کنم شــورای نگهبان بنا به وظیفه ای‬ ‫که داشــت کار خود را انجام داد‪ .‬ما در مجلس با دوســتانی‬ ‫از گرایش های مختلــف اعم از اصولگــرا‪ ،‬اصالح طلب و‬ ‫اعتدالی مرتبط هستیم و از همه انها افرادی تایید و افرادی‬ ‫رد شدند‪ .‬برخی اقایان همچون اقای تابش گفته بودند که‬ ‫ردصالحیت ها براســاس اصولی بوده که شــورای نگهبان‬ ‫انجام داده و نگاه شورای نگهبان جناحی و خطی نبوده است‬ ‫یعنی بنا به مدارک و مســتنداتی که اعضــای هیات نظارت‬ ‫داشتندایننظررااعالمکردندبنابراینجنبهسیاسیوجناحی‬ ‫ندارد‪ .‬برداشت شخص خودم این است که شورای نگهبان‬ ‫به عنوان فیلتری که باید موضوع را بررسی کند‪ ،‬کار را انجام‬ ‫داد و انچه انجام گرفته براســاس اصول و مستنداتی بوده‬ ‫اســت‪ .‬خیلی خیلی بعید می دانم خدایی نکــرده نگاه های‬ ‫جریانی و جناحــی در کار یک مجموعه ای که منســوب به‬ ‫رهبری است دخیل باشد‪ .‬کارکردها و عملکردهای اعضای‬ ‫شورای نگهبان در طول دوره های مختلف نشان داده شده‬ ‫اســت‪ .‬از این جهت انچ ه پیش امد را در چارچوب وظایف‬ ‫شــورای نگهبان می دانم‪ .‬البته این حق برای انهایی که رد‬ ‫شدندمحفوظاستکهاگراعتراضیدارندمطرحکنند‪،‬حتما‬ ‫شورای نگهبان اعتراض های واصل شده را بررسی خواهد‬ ‫کرد‪ .‬اگر از افرادی تضییع حقی شده باشد مطمئنا نظر بدوی‬ ‫را اصالح خواهد کرد و مشکل رفع خواهد شد‪.‬‬ ‫شــما در ادوار مختلف مجلس حضور داشــتید‪.‬‬ ‫معمــوال وقتــی ردصالحیت هــا و عــدم احــراز‬ ‫صالحیت هااعالممی شوددرواقعبهاینمعنا ست‬ ‫که تمامی هر دو گروه از ورود به انتخابات و رقابت‬ ‫سیاسیپیشرومحرومند‪.‬باتوجهبهتجربه ایکه‬ ‫دارید معموال چند درصد این افراد در بررسی مجدد‬ ‫کارت ورود به انتخابــات را می توانند از شــورای‬ ‫نگهباناخذکنند؟‬ ‫معموال ‪ 15‬تا ‪ 20‬درصد افراد ردصالحیت شــده یا‬ ‫عدم احرازصالحیتشدهامکانبرگشتبهگردونهانتخابات‬ ‫را دارند‪ .‬کسانی که با مشــکل عدم احراز صالحیت مواجه‬ ‫شدند‪ ،‬مستندات و مدارکی ارائه می کنند یا تاییدیه هایی از‬ ‫بخش ها یا مجموعه هایی می برند که برای حضورشــان در‬ ‫انتخابات بر ای هیات مرکزی نظارت شورای محترم نگهبان‬ ‫اطمینان بخش می شــود‪ ،‬انهــا هم که براســاس مدارکی‬ ‫رد صالحیت شــدند ممکن اســت نقض ان مدارک را ببرند‬ ‫مشکل شــان مرتفع و از انها رفع سوءاثر شــود‪ .‬در مجموع‬ ‫تجربه نشان می دهد که ‪ 20 -15‬درصد ردصالحیت شدگان‬ ‫یا عدم احراز صالحیت شدگان در بررسی های مجدد شورای‬ ‫نگهبانمشکل شانبرطرفخواهدشد‪.‬‬ ‫ردصالحیت و عدم احــراز صالحیت یک خروجی‬ ‫دارد و ان محروم شــدن از ورود بــه عرصه رقابت‬ ‫است‪ ،‬به نظر شما کسانی که با مشکل عدم احراز‬ ‫صالحیت مواجه هســتند این مشــکل به شورای‬ ‫نگهبان بر می گردد یا به خــود نامزدها؟ به عبارت‬ ‫دیگر شورای نگهبان باید بیشتر تالش کند که به‬ ‫یقین برسد و نامزد را در یکی از دو گروه ردشده ها‬ ‫یا تایید شده ها قرار دهد یا انکه نامزد باید بکوشد تا‬ ‫صالحیت خود را اثبات کند؟‬ ‫خیر‪ ،‬طرفینی می تواند باشد‪ .‬البته شورای نگهبان‬ ‫ممکن است بررســی هایی کرده باشــد و معموال هم در هر‬ ‫استانانجاممی دهدچونگروه هایاستانیهستندوبررسی‬ ‫می کنند‪ .‬منتها اینکه فرد به لحاظ سوابق خدمت قبلی از نظر‬ ‫شورای نگهبان احراز صالحیت نشده یا تازه برای اولین بار‬ ‫نامزدانتخاباتمجلسشدهباشدیامسئولیت هاییکهداشته‬ ‫جایی که بشود به ان اطمینان کرد یا حداقل از فرد شناختی‬ ‫پیدا کرد در واقع این مسائل برای شورای نگهبان مشخص‬ ‫نشده است‪ ،‬نتیجه و ثمره اش اینجاست که انها عدم احراز‬ ‫صالحیت هستند پس باید در جهت اثبات احراز صالحیت‬ ‫خود تالش کنند یا تاییدیه ها یا مدارکی ببرند‪ .‬در مجموع رفع‬ ‫مشکل مصدایق عدم احراز صالحیت به نظر من روان تر و‬ ‫ساده تر خواهد بود تا انها که رد صالحیت شده باشند‪.‬‬ ‫طبق اعالم شــورای نگهبان ‪ 42‬درصد نامزدهای‬ ‫ثبت نامی تایید صالحیت شدند و بقیه نتوانستند‬ ‫مجوز حضور در عرصه رقابت را کسب کنند ‪ .‬اقای‬ ‫مرعشی گفته از‪ 3‬هزار نفر نامزد اصالح طلب فقط‬ ‫‪ 30‬نفر تایید صالحیت شــدند‪ .‬سوال اینجا ست‬ ‫که با این شــرایط و فارغ از احتمال بازگشت ‪ 15‬تا‬ ‫‪ 20‬درصد نامزدهــای ردصالحیت یــا عدم احراز‬ ‫صالحیت شده به گردونه انتخابات‪ ،‬بفرمایید که‬ ‫فضای دهمیــن دوره انتخابات مجلس شــورای‬ ‫اسالمیراچند قطبیمی بینید؟‬ ‫اینکه چنین ادعایی می شــود خیلی با واقع منطبق‬ ‫نیست‪ .‬در واقع بیشــتر ایجاد یک جو و فضای سازی علیه‬ ‫شورای نگهبان است و همان ذهنیت زمان ثبت نام نامزدها‬ ‫را تداعی می کند که برخی با هر انگیزه ای افراد را به ثبت نام‬ ‫در انتخابات تشــویق کردند تا شورای نگهبان را مقابل یک‬ ‫موج عظیم نامزدهای ثبت نامی قرار دهند و بعد بتوانند هزینه‬ ‫ردصالحیت ها را برای شورای نگهبان باال ببرند‪ .‬نمی خواهم‬ ‫بگویم چنین ذهنیتی درست است‪ ،‬اما اینکه بگوییم شورای‬ ‫نگهبان همه کاندیداهایی که مورد نظــر یک جناح بود را رد‬ ‫کرد‪ ،‬این واقعیت نــدارد‪ .‬االن در مجلس عمده دوســتان‬ ‫اصالح طلبتاییدشدندمشکلیهمندارندبااینکهمنتسببه‬ ‫جریان اصالح طلب هستند‪ ،‬در مقابل افرادی هم رد شدند‪.‬‬ ‫به عبارت دیگر حدود ‪ 50‬نماینده ردصالحیت شــدند‪ .‬همه‬ ‫این ‪ 50‬نفر اصالح طلب یا اصولگرا نبودند از همه ســایق‬ ‫مختلف سیاسی هستند‪ .‬اینکه شورای نگهبان متهم شود‬ ‫که قصدش از نوع بررســی ها حذف نامزدهــای یک جناح‬ ‫سیاسی بوده چنین چیزی واقعیت ندارد و به هر صورت هنوز‬ ‫فرصت باقی است و باید تعدادی به عنوان عدم احراز مدارک‬ ‫یا تاییدیه هایی ببرند تا احراز صالحیت شوند‪ ،‬حتی ممکن‬ ‫است کسانی که رد شدند مدارکی به شورای نگهبان بدهند‬ ‫که برای شــورای نگهبان اطمینان حاصل کند‪ .‬پس االن‬ ‫نمی توان چنین قضاوتی کرد و یک فضایی را علیه شورای‬ ‫نگهبانبهوجوداورد‪.‬بیشاز‪ 12‬هزارنفربرایرقابتسیاسی‬ ‫پیش رو ثبت نام کردند‪ ،‬دوره گذشته برای انتخابات نهمین‬ ‫دوره مجلس شورای اسالمی حدود‪ 5‬هزار و‪ 500‬نفر ثبت نام‬ ‫کرده بودند‪ .‬االن تعداد نامزدها بیش از دوبرابر دوره گذشته‬ ‫است یعنی فرصت برای بررسی صالحیت ها کم بوده‪ .‬حاال‬ ‫اینها با ارائه مدارک و مســتنداتی می توانند احراز صالحیت‬ ‫شوندوان ‪ 20‬درصدیکهگفتهشدکارتورودبهرقابتهفتم‬ ‫اسفندراازشوراینگهبانبگیرند‪.‬بااینتفاسیرمعتقدمهمان‬ ‫قطب هاییکههموارهدرانتخاباتمجلسحضورداشتنددر‬ ‫عرصه رقابت سیاسی پیش رو نقش افرین خواهند بود‪ ،‬یعنی‬ ‫اصالح طلبانواصولگرایانباهمرقابتمی کنند‪.‬البتهدرون‬ ‫این دو جریان هم گروه های کوچک تر وجود دارد و هر کدام‬ ‫ادعاهایی دارند‪ .‬مجموعه اینها می توانددربینکاندیداهادر‬ ‫همه شهرستان ها رقابت ایجاد کند و هیچ شهرستانی خالی‬ ‫از رقابت نخواهد بود‪.‬‬ ‫یعنی شــما انتخابات را هنوز بیــن اصولگرایان و‬ ‫اصالح طلبان دو قطبی می دانید؟‬ ‫البتــه رقابــت اصلــی بیــن دو جریــان اصولگرا و‬ ‫ی در دل هر گروهی گرایش هایی هم‬ ‫اصالح طلب است ول ‬ ‫وجود دارد‪ .‬اینجا یاداور می شوم که نقش افرینی نامزدهای‬ ‫مستقل را نیز نباید نادیده گرفت‪.‬‬ ‫فراکسیون اصولگرایان رهروان والیت حدود‪180‬‬ ‫عضو در مجلس نهــم دارد‪ ،‬چند نفر از نمایندگان‬ ‫ردصالحیت شــده در انتخابات مجلس شــورای‬ ‫‪53‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪54‬‬ ‫مثلث | شماره ‪279‬‬ ‫احزاب و شخصیت ها‬ ‫اسالمی از فراکسیون رهروان هستند؟‬ ‫بــراورد عددی نکــردم ولی همان طور که یاد شــد‬ ‫تعدادی از دوستان عضو فراکسیون رهروان والیت نیز جز و‬ ‫ردصالحیتشدگانهستند‪.‬‬ ‫این طور به نظر می رسد که از ‪ 50‬نماینده مجلس‬ ‫نهمکهردصالحیتشدندبیشترعضوفراکسیون‬ ‫رهروان والیت هستند‪ .‬همین طور است؟‬ ‫عرض کردم از اعضای فراکسیون رهروان والیت‬ ‫هم در این جمع حضور دارند‪.‬‬ ‫فراکســیون رهــروان والیت خود یــک چارچوبی‬ ‫برای ورود به انتخابات مجلس شــورای اسالمی‬ ‫طراحیکردهبود‪.‬باتوجهبهاینکهاز‪ 50‬نفرنماینده‬ ‫ردصالحیت شده‪ ،‬بیش از‪ 30‬نفر جز و فراکسیون‬ ‫رهروان والیت هستند ان برنامه انتخاباتی رهروان‬ ‫ به چالش کشیده نشده است؟‬ ‫خیر‪ .‬رهروان در چارچوب منشــور جامعتین عمل‬ ‫می کند‪،‬بنابرایندنبالحرکتجداگانهنیست‪.‬دکترالریجانی‬ ‫و اقای جاللی اعالم کردند رهروان سازوکار کلی اصولگرایی‬ ‫را در چارچوب منشور جامعتین قبول دارد و در همان چارچوب‬ ‫حرکتمی کند‪.‬‬ ‫اقای علی الریجانی برای حل مشــکل نامزد های‬ ‫اصولگرایی کــه احــراز صالحیت نشــدند کاری‬ ‫خواهد کرد؟‬ ‫حتمابرایاحقاقحقوانکهتضییعحقنشودازاین‬ ‫ظرفیت هااستفادهمی شودمنتهابایدهمراهبامستنداتیباشد‬ ‫که شورای نگهبان را متقاعد کند‪.‬‬ ‫اقای روحانی چطــور؟ ایا برای رایزنی با شــورای‬ ‫نگهبان ورودی خواهد داشت؟‬ ‫نمی دانم اقای دکتــر روحانی چنین تصمیمی دارد‬ ‫یاخیر‪.‬‬ ‫با توجــه به شــناختی که از اقــای روحانــی دارید‬ ‫ایا او حاضر اســت بــرای رفع مشــکل نامزدهای‬ ‫ردصالحیت شــده اصالح طلب با شورای نگهبان‬ ‫رایزنیکندیافقطبرایتاییدشدننامزدهایطیف‬ ‫اعتدال و حامی دولت اقدام به رایزنی خواهد کرد؟‬ ‫به شکل کلی ممکن است برای انکه تضییع حقی‬ ‫از کسی نشود صحبتی انجام دهد اما اینکه با تمام وجود وارد‬ ‫شود برای صرف اصالح طلبان خیر به نظر نمی رسد این کار‬ ‫را بکند ولی با نگاه بازتر و برای کسانی که مشکل شان قابل‬ ‫حل است و مســاله ای ندارند حتما چنین رویکردی را دنبال‬ ‫خواهد کرد چون در مشی اعتدالی او هم می گنجد که چنین‬ ‫نگاهی را داشته باشند‪.‬‬ ‫با توجه به شرایط موجود امکان ائتالف میان اقای‬ ‫الریجانی و طیف حامــی دولــت در دهمین دوره‬ ‫انتخابات مجلس شورای اسالمی وجود دارد؟‬ ‫فکر نمی کنم‪ .‬اقای دکتــر الریجانی اعالم کرد در‬ ‫چارچوب ائتالف اصولگرایان با محوریــت جامعتین کار را‬ ‫دنبال می کنیم و حرکت را قبول داریم‪ ،‬بنابراین وقتی چنین‬ ‫نگاهی وجود دارد دیگر بحث متفاوتی مطرح نخواهد شد‪.‬‬ ‫به هر صورت پایــگاه رهــروان والیت اصولگرایی اســت و‬ ‫نیروهایشرویکردمنطقی‪،‬عقالنیواعتدالیدارند؛انهااین‬ ‫رویکرد اعتدالی‪ ،‬منطقی و عقالنی را از مجلس هفتم دنبال‬ ‫کردند و از همان زمان سعی داشتند که با همین نگاه و به دور‬ ‫از افراط و تفریط مسائل کالن کشور را بنگرند‪.‬‬ ‫ایا احتمال دارد با وضعیت کنونی که اصالح طلبان‬ ‫در گرفتن کارت ورود به انتخابات مجلس شورای‬ ‫اسالمیبهمشکلبرخوردندبهسمتائتالفدوباره‬ ‫با جریان اعتدال بروند‪ ،‬چون تا چندی پیش انها‬ ‫و اعتدالیون به علت عمیق شدن اختالفات شان‬ ‫داشتند با هم مرزبندی می کردند؟ شما شرایط را‬ ‫چگونهمی بینید؟‬ ‫یندارندچونجامعه‬ ‫برداشتمی شودکهچنیننگاه ‬ ‫هنوز با نگا ه تردیــدی به اصالح طلبان می نگــرد‪ ،‬بنابراین‬ ‫جریان اعتدالی که اعتبار نسبی در اجتماع دارد بعید می دانم‬ ‫شــانس خو د را به جریان اصالح طلبی گره بزند که هنوز زیر‬ ‫عالمت سوال است‪.‬‬ ‫برخــی ایــن تحلیــل را مطــرح می کننــد کــه‬ ‫اصالح طلبان با چهره های ســفید وارد انتخابات‬ ‫مجلس شورای اسالمی خواهند شد‪ ،‬یعنی مدل‬ ‫انتخابات ریاســت جمهوری ‪ 92‬را پیاده می کنند‬ ‫ان زمان اقای هاشمی رفسنجانی به میدان امد و‬ ‫رد صالحیت شــد این اتفاق یک شوک و ظرفیت‬ ‫اجتماعی ایجاد کرد و اقای روحانی با بهره مندی از‬ ‫چنینظرفیتیتوانستبرکرسیریاست جمهوری‬ ‫تکیه بزند‪ ،‬حاال به نظر شــما تکرار همین مدل در‬ ‫انتخابات مجلس وجود دارد؟ یعنی اصالح طلبان‬ ‫می توانند از ردصالحیت ها یک ظرفیت اجتماعی‬ ‫برای نامزدهای سفید خود ایجاد کنند؟‬ ‫بعیدمی دانمچنینجوابیرابتوانندازجامعهبگیرند‪.‬‬ ‫درمراکزسیاسیهمچونتهرانممکناستبخواهندچنین‬ ‫موجی ایجاد کنند که گرچه کامل موفق نخواهد بود ولی در‬ ‫شهرستان هافضابرایچنینکارهاییجوابنمی دهد‪،‬چون‬ ‫معادالت انتخاباتی انجا متاثر از مواضع سیاسی نیست بلکه‬ ‫گرایش های محلی‪ ،‬عملکردی و شناختی وجه غالب را دارد‬ ‫بنابراین مســائل جریانی و جناحی خیلی در شهرستان های‬ ‫تک نماینده جواب نمی دهد‪.‬‬ ‫ایــن احتمــال هســت کــه اصولگرایــان حجــم‬ ‫ردصالحیت هــا را ببینند و رقیــب را ضعیف فرض‬ ‫کنندوهمچوندورهگذشته ترغیببهرقابتدرون‬ ‫گفتمانیشوند؟‬ ‫فکــر می کنم دیگــر وقت چنیــن ریســکی برای‬ ‫اصولگراها وجود ندارد‪ .‬یــک حرکتی را شــروع کردند و به‬ ‫نقطه ای رســیدند و خیلی بعید می دانم که عقبگرد داشــته‬ ‫باشــند‪ .‬باید این راه را ادامه دهند و تکرار ان غفلت یا اشتباه‬ ‫گذشتهرانکنند‪.‬‬ ‫جبهه متحــد اصولگرایــان در انتخابات مجلس‬ ‫شورای اسالمی گذشته تشــکیل شد اما پایداری‬ ‫ورود بــه چنین مکانیــزم انتخاباتــی را نپذیرفت‬ ‫و موضــع رقابت قــرار گرفــت‪ ،‬پــس از برگزاری‬ ‫انتخابات شــکل ائتالف ها برای تعیین ریاست و‬ ‫ترکیب هیات رئیسه مجلس تغییر کرد‪ ،‬ایثارگران‬ ‫و رهپویان از جبهه متحد جدا شــدند و با پایداری‬ ‫پیمان بستند تا از ریاست اقای حدادعادل حمایت‬ ‫کنند‪ .‬در مقابل اصولگرایان ســنتی‪ ،‬مستقل ها و‬ ‫اصالح طلبان در قالب فراکسیون رهروان والیت‬ ‫جمع شــدند که نظرشــان بر تداوم ریاست اقای‬ ‫دکتر الریجانی بود‪ ،‬به نظر شما مدل ائتالف های‬ ‫پس از برگزاری انتخابات به چه صورت می شود؟‬ ‫االن نمی شود برای بعد از انتخابات مجلس شورای‬ ‫اسالمی اظهارنظر کرد چون تصویر روشنی از وضعیت اینده‬ ‫نداریم‪ .‬حداقل یک مــاه دیگر تا زمــان انتخابات مجلس‬ ‫شورایاسالمیباقیاست‪،‬بنابرایندرهمینزمانباقیمانده‬ ‫شــاید خیلی از معادالت تغییر کند‪ ،‬از این جهت نمی شــود‬ ‫شــرایط مجلس اینده را از االن تحلیل کرد‪ .‬در مجموع این‬ ‫مســائل بســتگی به نتیجه ائتالف های قبــل از انتخابات‬ ‫دارد‪ .‬اگر خوب بتواند جواب دهد ممکن است برای مدتی‬ ‫حداقلدریکچنینچارچوبیکارهادنبالشودگرچهممکن‬ ‫اســت انجا بعد از شــکل گیری مجلس وزن کشــی ها بین‬ ‫مجموعه های حاضر مطرح باشد که خب طبیعتا هر سلیقه‬ ‫سیاسی براساس وزنی که خواهد داشــت می تواند کارها و‬ ‫اهدافی را دنبال کند‪.‬‬ ‫به نظر شما ترکیب مجلس اینده شبیه کدامیک از‬ ‫ادوار مجلس می شود؟‬ ‫معتقدم همه گرایش های سیاسی در مجلس اینده‬ ‫نمایندهدارند‪،‬ازاینجهتترکیبمجلسدهمشبیهمجلس‬ ‫هشتم خواهد بود‪ .‬نوساناتی که امروز وجود دارد اینکه به هر‬ ‫صورت ترکیب مجلس خیلی تغییر کند این االن برداشــت‬ ‫نمی شود‪.‬‬ ‫پسبهنظرشمااصولگرایاناکثریتمجلساینده‬ ‫را در اختیار خواهند داشت؟‬ ‫اگر ائتــاف اصولگرایان خوب پیــش برود چنین‬ ‫تصویری را می توانیم در اینده داشته باشیم‪.‬‬ ‫اصالح طلبــان همچنــان معتقدند اقــای عارف‬ ‫نامزد انها برای ریاســت مجلس دهم اســت‪ .‬ایا‬ ‫اصولگرایان نیز قبل از انتخابات تکلیف نامزد خود‬ ‫را برای ریاست مجلس اینده مشخص می کنند؟‬ ‫باید انتخابات برگزار و ترکیب مجلس مشخص شود‬ ‫بعد از ان می توان روی این موضوع بحث کرد‪ .‬فکر نمی کنم‬ ‫قبلازانتخابات چنینبحث هاییخیلیجاداشتهباشد‪.‬‬ ‫اینکه اقــای الریجانی تغییر رویکــرد داد و اعالم‬ ‫کرد که طبق نظــر جامعه روحانیــت عمل می کند‬ ‫ایا علتش این نبود که وعده حمایت شــدن برای‬ ‫ریاســت مجلس از جانب اصولگرایان را دریافت‬ ‫کرده است؟‬ ‫چنین بحث هایی مطرح نشــده است‪ .‬اینکه اقای‬ ‫الریجانی چهره موثری اســت و حتما اگر غالب نمایندگان‬ ‫مجلس از نیروهای عقالنی و منطقی باشند باز هم کشش به‬ ‫سمت ریاســت اقای الریجانی است یک واقعیتی است اما‬ ‫االناینرانمی توانبحثکرد‪.‬بایددیدترکیبمجلساینده‬ ‫چه می شود و براساس ان درباره این موضوع اظهارنظر کرد‪.‬‬ ‫یک سری رســانه های اصولگرا گفتند که دهمین‬ ‫دوره انتخابات مجلس رقابتی ترین نسبت به ادوار‬ ‫گذشتهاست‪.‬نظرشماچیست؟‬ ‫رقابتخیلیحساساستهمینکهمیزانثبت نام ها‬ ‫در حد باال و بی ســابقه بود ممکن است در صحنه انتخابات‬ ‫هم چنین وضعیتــی پیش بیاید چون رشــد اگاهــی و نگاه‬ ‫سیاسی‪-‬اجتماعی مردم شــرایط داخلی و بین المللی کشور‬ ‫همه متفاوت از گذشته بوده است و بعید هم نیست که چنین‬ ‫وضعیتی را پیش رو داشته باشیم‪.‬‬ ‫به نظر شما اجرای برجام روی معادالت انتخابات‬ ‫مجلس شورای اسالمی تاثیر می گذارد؟‬ ‫البته چنین امکانی وجود دارد ولی تاثیرش را خیلی‬ ‫زیاد نمی بینم چون تاثیر زمانی اســت که اثار عملی اجرای‬ ‫برجام در جامعه مشاهده شود‪ .‬بنابراین بعید می دانم ظرف‬ ‫یک مــاه اینده اثــار عملی اجــرای برجام طــوری به لحاظ‬ ‫اقتصادی‪،‬معیشتی‪،‬صنعتی‪،‬تولیدیواشتغالبرایجامعه‬ ‫ملموس شــود که روی معادالت انتخاباتــی مجلس تاثیر‬ ‫معنا دار بگذارد‪ .‬در کل اجرای برجام یک فضای روانی مثبتی‬ ‫در جامعه به وجود اورد ولی در حدی که بتواند یک موج بلند‬ ‫انتخاباتی ایجاد کند در این حد نیست‪.‬‬ ‫اقای الریجانی اعالم کرد که مســتقل به صحنه‬ ‫انتخابــات مجلــس امــده اســت و وارد هیــچ‬ ‫مجموعه ای نمی شود‪ ،‬اما چطور رهروان را توصیه‬ ‫ن کرد؟‬ ‫به قرار گرفتن در چارچوب منشور جامعتی ‬ ‫خود اقای الریجانیمستقلنامزدانتخاباتمجلس‬ ‫شورای اسالمی شــد اما قطعا جریانات اصولگرا را حمایت‬ ‫خواهد کرد‪.‬‬ ‫پسدرمجموعرهروانوالیتباتابلویاختصاصی‬ ‫در دهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسالمی‬ ‫شرکت نخواهد کرد؟‬ ‫فکرنمی کنم‪.‬تااالنهمچنینتصمیمی نگرفته ایم‬ ‫و از این به بعد هم بعید می دانم که به شکل جداگانه از حرکت‬ ‫کلی اصولگراها اقدامی صورت گیرد‪.‬‬ ‫احزاب و شخصیت ها‬ ‫حتما لیست خواهیم داد‬ ‫گفت وگویمثلثباعضوشورایسیاستگذاریاصالح طلبان‬ ‫مثلث | شماره ‪279‬‬ ‫خیلی اوقات سیاست ها و جهت گیری هایش را غیر همراه با‬ ‫مصالح عمومی کشور می دانستیم‪ .‬حتی رئیس مجلس که‬ ‫یک اصولگرای بسیار شاخص هم هست‪ ،‬داد و فریادش‬ ‫بلند می شد‪ .‬بنابراین حتما این پیش بینی را می کنیم و این‬ ‫انتظار را داریم که مجلس حداقلی بــا کمک اصولگرایان‬ ‫معتدل و عاقل شــکل خواهد گرفت‪ .‬به هر صورت تالش‬ ‫خواهد شد و عموم کسانی که رد صالحیت شان اعالم شده‪،‬‬ ‫پیگیر هستند و شــکایت کرده اند و بررسی مجدد و بازبینی‬ ‫مجدد خواهند کرد‪.‬‬ ‫ایا منظور شما این است که اگر وضعیت به همین‬ ‫شــکل باقی بماند‪ ،‬اصالح طلبان به دنبال ائتالف‬ ‫می روند؟‬ ‫این واژه اگرچــه یک واژه جاافتــاده ای در دنیای‬ ‫توسعه یافته و پیشرفته است اما شاید در داخل ایران خیلی‬ ‫معنای منطقی نداشــته باشد‪ .‬شاید بخشــی از جامعه رای‬ ‫اصالح طلبان انتظار کاربرد چنین واژه ای را نداشته باشند‪ .‬با‬ ‫اینکه تاکید می کنم پدیده مدرنی در کشورهای توسعه یافته‬ ‫است و بعضا در کشورهای قابل توسعه مشهود است اما تا‬ ‫این لحظه بنا بر همین اســت که اصالح طلبان سعی کنند‬ ‫که با یک هویت مستقل در انتخابات شرکت کرده و لیست‬ ‫خودشان را ارائه دهند‪ .‬اما اینکه چه وضعیتی تا روز نهایی‬ ‫و اغاز تبلیغات صورت خواهد گرفت چیزی اســت که باید‬ ‫جلو برویم و مــا امیدواریم به اینکه برگشــتی از این ریزش‬ ‫صورت بگیرد‪.‬‬ ‫پس ما چیزی بــه نام چهره ســفید اصالح طلب‬ ‫نداریم‪ ،‬پدیده ای شبیه شورای شهر تهران؟‬ ‫اقای دکتر عــارف کــه تائید صالحیت شــده اند‬ ‫از معــدود چهره های ســفید اصالحات هســتند یــا خانم‬ ‫سیاست‬ ‫اقای ناصری! باتوجه به اعالم اســامی از سوی‬ ‫شــورای نگهبــان در مــورد وضعیــت صالحیت‬ ‫داوطلبان نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری‪،‬‬ ‫ایا شما وضعیت فعلی را پیش بینی می کردید؟‬ ‫با توجه به سوابق گذشته خیلی پدیده غیرعادی و‬ ‫متفاوت از انچه در انتخابات گذشته صورت گرفت‪ ،‬نبوده‬ ‫اســت‪ .‬ولی باالخره در این شــرایط و ایــن دوره باتوجه به‬ ‫صحبت های مقام معظم رهبری‪ ،‬طبیعتــا فکر می کردیم‬ ‫که نگاه متفاوت خواهد شــد ولی چــون خبرهایی مبنی بر‬ ‫دخالت های فرا شــورای نگهبانی داشــتیم‪ ،‬ظاهرا حسب‬ ‫اطالع به وقوع پیوســت‪ .‬حتی در خبرهــا خوانده بودم که‬ ‫اقای دری نجف ابادی هم به عدم احرازها اعتراض کرده اند‬ ‫که معنایی ندارد و بروید احراز کنید‪ .‬باالخره در این انتخابات‬ ‫هم از نمایندگان فعلی حدود ‪ 50‬نفر رد صالحیت شده اند‪.‬‬ ‫شاید یک نشانه ای برای اقای الریجانی بوده که نیروهای‬ ‫متمایل به ایشان هم رد صالحیت شدند‪ .‬اینها پدیده های‬ ‫تازه ای است که در این دوره می بینیم ولی رئیس جمهور و‬ ‫وزیر کشور و همه دســت اندرکاران و حتی اقای الریجانی‬ ‫قول مساعد درجهت پیگیری موضوع داده اند‪ .‬امیدواریم‬ ‫این اتفاق بیفتد‪.‬‬ ‫حاال با این تفاســیر اصالح طلبان چــه برنامه ای‬ ‫برای انتخابات پیش رو خواهد داشت؟‬ ‫انچه مسلم است اینکه اصالح طلبان در انتخابات‬ ‫حضور خواهند داشت و لیســت خواهند داد و حتی اگر هیچ‬ ‫اتفاقی هم نیفتد یعنی همین که هست باشد‪ ،‬اصالح طلبان‬ ‫درانتخاباتحضورخواهندداشتوحتمالیستخواهندداد‪.‬‬ ‫یعنی باید بــه این فکــر کنیم کــه اصالح طلبان‬ ‫چهره های ســفیدی دارند که ممکن است با انها‬ ‫لیست بدهند؟‬ ‫نه‪ ،‬همین اســت‪ .‬ممکن اســت بعضی جاها که‬ ‫لیســت ‪ 30‬اســم می خواهد‪ ،‬لیســت با ‪ 30‬نفر پر نشود‪.‬‬ ‫همیشه در مصاحبه ها گفته شده که اصالح طلبان سقفی‬ ‫درنظر داشــتند و یک کف‪ .‬حداکثر سقف شان این بود که‬ ‫مجلس‪ ،‬مجلس اصالح طلبانه باشــد و بــا گفتمان دولت‬ ‫هماهنگ و همراه باشــد اما کفش هم این بود که مجلسی‬ ‫متفاوت با این مجلس باشد که واقعا در سال های ‪ 92‬تا ‪،94‬‬ ‫‪6‬‬ ‫عبدالله ناصــری می گوید‬ ‫ممکن اســت بــرای انتخابات‬ ‫اســفند ماه یــک فهرســت از‬ ‫سوی سه ضلع حامیان دولت‪،‬‬ ‫اصالح طلبــان و رهروان والیت‬ ‫منتشر شود‪.‬‬ ‫جلودارزاده و غیر از این چند نفر کسی در تهران از چهره های‬ ‫شاخص وجود ندارد‪.‬‬ ‫ایا ممکن اســت از کســانی حمایت کنید که جزو‬ ‫چهره های شاخص نباشند؟‬ ‫اگر رای اوری داشته باشند‪ ،‬بله‪.‬‬ ‫اگر بنا بر ائتالف باشد ‪ ،‬ترجیح می دهید با حامیان‬ ‫اقای الریجانی ائتالف کنید یــا حامیان دولت یا‬ ‫هر دو؟‬ ‫در این ریزش رد صالحیت ها و ریزش نیروها در روند‬ ‫هیات اجرایی نظارت‪ ،‬تفاوتی بین نیروهای حامی دولت و‬ ‫اصالح طلبان ندیدیم و نمی بینیم‪ .‬یعنی همان پیش بینی‬ ‫که از ابتدا می شد که نهایتا این دو جریان در انتخابات یکی‬ ‫خواهد شــد و روند رد صالحیت ها هم این را تائید کرده که‬ ‫این اتفاق خواهد افتــاد‪ .‬بنابراین نیروهــای حامی دولت‬ ‫که شاخص ان حزب اعتدال و توسعه به عنوان یک حزب‬ ‫سیاسی مشخص است‪ ،‬با اصالح طلبان خودشان را دیدند‬ ‫و طبیعتــا از انها هم چون ریزش صــورت گرفته نمی توان‬ ‫االن تفکیکی کرد‪ .‬اما ممکن است بعضی جاها همچنان‬ ‫که قبال هم گفته شد اگر جریانی بخواهد مثال در قم فضایی‬ ‫ایجاد کند که اقای الریجانی شرایط غیر قابل تصوری پیدا‬ ‫کند‪ ،‬اصالح طلبان انجــا نامزد معرفی نخواهنــد کرد و از‬ ‫اقای الریجانی حمایت خواهند کرد که این اتفاق نیفتد یا‬ ‫کسانی از جبهه پایداری به منظور مقابله با اقای الریجانی‬ ‫بیایند‪ ،‬حتما در الیه دوم نگاه برای اصالح طلبان‪ ،‬بخشی‬ ‫از نیروهــای نزدیک به اقای الریجانی در ســطح کشــور‬ ‫خواهد بود‪.‬‬ ‫ایــا می توانیم این پیش بینی را داشــته باشــیم‬ ‫که احتماال ائتالفی از ســه ضلــع حامیان دولت‪،‬‬ ‫رهروان والیت و اصالح طلبان شــکل گرفته و با‬ ‫اصولگرایان رقابت کند؟‬ ‫بله‪ ،‬ایــن اســتنباط می تواند صــورت بگیرد‪ .‬من‬ ‫معتقدم ممکن اســت این اتفاق بیفتد ولی اصالح طلبان‬ ‫خیلی امیدوارند که دولت از حق قانونی اش اســتفاده کند‬ ‫و مجری انتخابات و قانون اساســی از حق قانونی خودش‬ ‫اســتفاده کند و حقوق از دست رفته بســیاری از نامزدها را‬ ‫پیگیری کند‪.‬‬ ‫‪55‬‬ ‫عصر تلگرام‬ ‫جامعهشناسی‬ ‫حاال کــه شــبکه های اجتماعی همچون تلگــرام نقش خــود را در‬ ‫خبرسانیاثباتکرده اند‪،‬اکنونبسیاریدرانتظارندتاتاثیراینشبکه ها‬ ‫رادر انتخابات اسفند‪ 94‬به نظاره بنشینند‪.‬اینروزهادیگرنمی توانبر‬ ‫تبلیغاتمیدانیوکاغذیتکیهکردبلکهشبکه هایاجتماعیباعضویت‬ ‫جمعیتقابل توجهیازجامعهایران‪،‬نتیجهانتخاباترا رقممی زنند‪.‬‬ ‫تی‬ ‫تر‬ ‫یک‬ ‫مدرنیتهانتخاباتی‬ ‫شبکههایاجتماعیدرانتخابات‪ 94‬چهنقشیدارند؟‬ ‫علی حاجی ناصری‬ ‫دبیرگروه جامعه شناسی‬ ‫جامعه شناسی‬ ‫‪56‬‬ ‫مثلث | شماره ‪297‬‬ ‫‪1‬‬ ‫شبکه های اجتماعی هر نقشــی که در جامعه امروز‬ ‫داشته باشند و هر قدر از اسیب های انها سخن گفته شود‪،‬‬ ‫اما نمی توان از تاثیرات موثر و مثبت انها در اطالع رسانی‬ ‫به سادگی گذشــت‪ .‬حاال هر شــهروند خود به عنوان یک‬ ‫رســانه عمل می کند و خبرهایی را که برایش جذابیت دارد‬ ‫و برای دیگر شــهروندان مفیــد می داند‪ ،‬در شــبکه های‬ ‫اجتماعی به اشتراک می گذارد‪ .‬تمام شبکه های اجتماعی‬ ‫از جمله شــبکه اجتماعی موبایلی تلگرام گروه هایی را در‬ ‫دل خود دارند که محل تبادل نظر و به اشــتراک گذاشتن‬ ‫اخبار حوزه های مختلف سیاســی‪ ،‬اجتماعی‪ ،‬فرهنگی‪،‬‬ ‫اقتصادی و ورزشی هستند‪ .‬نقش شــبکه های اجتماعی‬ ‫در جامعه ایران اکنون به گونه ای اســت کــه قاعده بازی‬ ‫رســانه ای را در جامعه تغییر داده و زمینه رســانه ای شدن‬ ‫شــهروندان را هم فراهم اورده اســت؛ اکنون شبکه های‬ ‫اجتماعی رسانه هایی شهروندمدار هستند‪.‬‬ ‫اهمیت و نقش شــبکه های اجتماعــی در اتفاقات‬ ‫مهم سیاســی همچون انتخابــات نیز خــود را به نمایش‬ ‫می گذارد‪ .‬اگر به گذشــته نه چنــدان دور بازگردیم‪ ،‬نقش‬ ‫موثــر شــبکه های اجتماعــی را در ادوار اخیــر انتخابات‬ ‫به روشــنی مشــاهده می کنیم‪ .‬برای مثــال در انتخابات‬ ‫ریاســت جمهوری دهــم در ســال ‪ ،88‬شــبکه اجتماعی‬ ‫فیس بوک و شــبکه توییتــر‪ ،‬نقــش موثــری در برقراری‬ ‫ارتباط اجتماعی میان مشــارکت کنندگان و رای دهندگان‬ ‫در انتخابات داشــت‪ .‬این تاثیر به گونه ای بود که حتی در‬ ‫اتفاقات پس از انتخابات نیز ادامه یافــت و به فیلترینگ‬ ‫انها انجامیــد‪ .‬در انتخابات ریاســت جمهوری یازدهم در‬ ‫ســال ‪ 92‬با وجود فیلترینگ این شــبکه های اجتماعی‪،‬‬ ‫مردم برای تبادل نظر پیرامون تحوالت مرتبط با انتخابات‪،‬‬ ‫باز هم از ســایت های فیس بوک و توییتر استفاده کردند‪.‬‬ ‫این در حالی بود که در این ســال ها‪ ،‬شبکه های ارتباطی‬ ‫موبایلی همچون وی چت‪ ،‬تانگو‪ ،‬واتس اپ و وایبر‪ ،‬خود‬ ‫را به عنو ان جایگزینی برای این ســایت ها معرفی کردند و‬ ‫ن به عنوان یک‬ ‫بدین ترتیب‪ ،‬گوشی های موبایل شهروندا ‬ ‫رســانه جدی و موثر مطرح شــدند‪ .‬هر چه زمان گذشت‪،‬‬ ‫شبکه های اجتماعی موبایلی‪ ،‬تاثیرگذاری خود در جامعه‬ ‫را بیشتر به رخ کشیدند و از قابلیت های بیشتری برخوردار‬ ‫شدند‪ .‬از موثرترین شبکه های اجتماعی موبایلی که اکنون‬ ‫بیشــترین کاربرد را در جامعه ایران دارند‪ ،‬می توان به طور‬ ‫مشخص از تلگرام و اینســتاگرام نام برد؛ شبکه هایی که‬ ‫مبتنی بر ارائــه مجموعه ای از متن‪ ،‬تصویــر و فایل های‬ ‫تصویری هستند‪ .‬این شــبکه ها در به روزرسانی های خود‬ ‫قابلیت هــای جدیدتر و مدرن تــری را در اختیــار کاربران‬ ‫گذاشتند تا انها را به استفاده مفیدتر از خود ترغیب کنند‪.‬‬ ‫برای مثال شبکه اجتماعی تلگرام که در ابتدا تنها قابلیت‬ ‫گفت وگوی شخصی و ایجاد گروه های ‪ 200‬نفره را داشت‪،‬‬ ‫در به روزرســانی های جدید خود قابلیت ایجاد کانال های‬ ‫شخصی و سوپرگروه ها با حضور هزار عضو را فراهم کرد‪.‬‬ ‫براســاس اماری که از ســوی وزارت ارتباطــات و فناوری‬ ‫اطالعات دولت یازدهم ارائه شده است‪ ،‬هم اکنون شبکه‬ ‫اجتماعی تلگــرام بیش از ‪ 22‬میلیون کاربــر ایرانی دارد و‬ ‫این بدین معناســت که تلگرام اکنــون بزرگ ترین جامعه‬ ‫جامعه شناسی‬ ‫امروزه گوشی موبایل هر‬ ‫شهروند‪ ،‬به عنوان یک رسانه‬ ‫کاربردی شناخته می شود‬ ‫شبکه های اجتماعی به محلی برای‬ ‫تمرین گفت وگوهای اجتماعی و‬ ‫سیاسی تبدیل شده اند‬ ‫مثلث | شماره ‪297‬‬ ‫سبز است‪ ،‬استقبال چندانی نکردند؛ چراکه به دنبال ایجاد‬ ‫فضای تهییجی است و نظرات را به صورت یکسویه بازتاب‬ ‫می دهد‪ .‬کانال هایی که قضاوت را برعهده مردم می گذارند‬ ‫و مردم از خواندن خبرهای انها نترسند‪ ،‬برنده خواهند بود‪.‬‬ ‫مردم از داشتن خبرهای تند در موبایل هایشان هراس دارند‬ ‫و از این کانال ها انتظار دارند که خطوط قرمز حاکمیت را‬ ‫رعایت کنند تا بتوانند در انتخابات تاثیرگذار باشند‪».‬‬ ‫تلگرام به عنوان رسانه ای ســهل الوصول که تعداد‬ ‫قابل توجهی از جمعیت جامعه ایران در ان عضویت دارند‪،‬‬ ‫اکنون به محلی برای تبادل افکار متفاوت در جامعه تبدیل‬ ‫شده است‪ .‬هر شهروندی به تناسب ذائقه سیاسی که دارد‪،‬‬ ‫به گروه ها یا کانال های تلگرامی می پیوندد یا صفحه های‬ ‫سیاسی در اینســتاگرام را دنبال می کند تا از یکسو از سیر‬ ‫تحوالت انتخاباتی دور نماند و از ســوی دیگر در انتشــار‬ ‫خبرها و ارائه تحلیل های سیاســی مشــارکت کند‪ .‬یزدی‬ ‫در این خصوص می گوید‪« :‬تا پیــش از این‪ ،‬مطبوعات‪،‬‬ ‫سایت ها و صداوســیما مرجع خبری مردم بودند اما اکنون‬ ‫بســیاری از کانال های تلگرامی برای انها به منبع و مرجع‬ ‫خبری تبدیل شده اند‪ .‬مردم به سوی کانال هایی که اخبار‬ ‫را به طور صحیح منتشر کنند گرایش دارند و به رسانه هایی‬ ‫کــه می خواهند فضــا را به ســوی نوعی دوقطبــی ببرند‪،‬‬ ‫عالقه ای نشــان نمی دهند‪ .‬مردم به دنبــال اخبار صحیح‬ ‫هســتند و کانال هایی که اخبار صحیح و بیطرفانه منتشر‬ ‫می کنند‪ ،‬وظیفــه دارند که اخبار انتخابــات را ان گونه که‬ ‫هست‪ ،‬منتشر کنند‪».‬‬ ‫می تــوان گفت کــه تغییر نســل ها‪ ،‬فراگیر شــدن‬ ‫موبایل ها‪ ،‬تکثر رســانه ای و تحوالت رفتــاری در جامعه‪،‬‬ ‫انتخابات مجلس را بــه انتخاباتی متفــاوت از دوره های‬ ‫گذشــته تبدیل می کند‪ .‬ایــن روزها هرچند در شــهرهای‬ ‫کوچک و روســتاها کماکان شــبکه های اجتماعی سنتی‬ ‫همچون منبرها و گپ وگعده های حقیقی برپاســت اما در‬ ‫شــبکه اجتماعی مجــازی تلگرام‬ ‫به عنوان رســانه ای سهل الوصول‬ ‫که تعداد قابل توجهــی از جمعیت‬ ‫جامعه ایران در ان عضویت دارند‪،‬‬ ‫اکنون به محلی بــرای تبادل افکار‬ ‫متفــاوت در جامعــه تبدیل شــده‬ ‫است‬ ‫جامعه شناسی‬ ‫مجازی اســت که ایرانی ها در ان حضور دارند‪ .‬به عبارت‬ ‫دیگر‪ ،‬جامعه ایران در فقدان رسانه های اجتماعی مطرح‬ ‫با یک تغییر کاربری‪ ،‬از تلگرام که یک پیام رســان اســت‬ ‫به جای رســانه اجتماعی خبری اســتفاده کــرد‪ .‬در چنین‬ ‫شــرایطی‪ ،‬تلگرام می تواند بســتر مناســبی برای معرفی‬ ‫کاندیداهــای انتخاباتــی و تبیین دیدگاه هــای انها برای‬ ‫جامعه باشــد‪ .‬نامزدهای انتخاباتی در تهران و شهرهای‬ ‫بزرگ با ایجاد کانال های شــخصی و تشکیالتی‪ ،‬نظرات‬ ‫خود را با هوادارانشان در میان می گذارند و این امکان را به‬ ‫رای دهندگان می دهند که از نظرات سیاسی و برنامه های‬ ‫انتخاباتی انها اگاه شــوند‪ .‬حســین یزدی از ادمین های‬ ‫کانال پرطرفدار کانال ایران تایمز درخصوص نقش افرینی‬ ‫و تاثیر شــبکه های اجتماعــی در انتخابات بــه هفته نامه‬ ‫مثلث می گوید‪« :‬شبکه تلگرام یک شبکه ایرانی در درون‬ ‫ی که حاکمیت نیز کانال های‬ ‫اینترنت ایجاد کرده و از انجای ‬ ‫رسمی در این شبکه ساخته‪ ،‬به ان رسمیت بخشیده است؛‬ ‫همین مساله موجب شــده که تعداد زیادی از مردم عضو‬ ‫این شبکه شوند‪ .‬درحالی که روزنامه ها چند هزار نسخه تیراژ‬ ‫دارند‪ ،‬کانال های خبری در تلگرام بین ‪ 20‬تا ‪ 50‬هزار عضو‬ ‫دارند‪ .‬برای مثال میانگین خواننــدگان اخبار ما در کانال‬ ‫ایران تایمز‪ ،‬حدود ‪9‬هزار نفر اســت که این مســاله نقش‬ ‫گسترده و ویژه ای به این شــبکه های اجتماعی می دهد و‬ ‫نشان می دهد که این شبکه های اجتماعی در جامعه ایران‬ ‫تاثیرگذار هستند‪ .‬به همین دلیل در انتخابات نیز تاثیرگذار‬ ‫خواهند بود‪».‬‬ ‫در حقیقت‪ ،‬شــبکه های اجتماعی عــاوه بر نقش‬ ‫اطالع رسان و کارکرد تاثیرگذار در انتشار اخبار در اتفاقات‬ ‫مهم و حساس سیاســی همچون انتخابات‪ ،‬نقش موثری‬ ‫می یابند‪ .‬حاال به جای جلسات انتخاباتی که تعداد زیادی‬ ‫از مردم در انها اجتماع می کردند کانال ها و سوپرگروه های‬ ‫تلگرامــی‪ ،‬در انتخابات ایفــای نقش می کننــد و در رای‬ ‫مردم تاثیــر می گذارند و به جای انکه مــردم در خیابان ها‬ ‫جمع شــوند و به بیان متقابل نظرات شان درباره انتخابات‬ ‫بپردازند‪ ،‬این صحبت ها را به فضای مجازی و شبکه های‬ ‫اجتماعــی موبایلــی منتقــل می کنند‪ .‬کمتر کســی منکر‬ ‫این موضوع اســت که دیگر دوره تبلیغات کاغذی و حتی‬ ‫فیلم های بلنــد انتخاباتی گذشــته و اکنون شــبکه های‬ ‫مجازی هســتند که حــرف اول را در تبلیغــات انتخاباتی‬ ‫می زنند‪ .‬البتــه ناگفته نماند که با وجود گســترده شــدن‬ ‫نقش تلگرام و اینســتاگرام در جامعه و به تبع ان تاثیر این‬ ‫شبکه های ارتباطی در انتخابات‪ ،‬برخی شهروندان ایرانی‬ ‫همچنان به شــبکه های اجتماعی همچــون فیس بوک و‬ ‫توییتر مراجعه می کنند و در این شبکه ها به انتشار اخبار و‬ ‫تبادل نظر می پردازند‪ .‬ادمین کانال ایران تایمز در این باره‬ ‫معتقد است‪« :‬کاندیداهای انتخابات می توانند از طریق‬ ‫این کانال ها دیدگاه های خود را با مردم در میان بگذارند و‬ ‫این کانال ها به رسانه ای برای نامزدهای انتخاباتی تبدیل‬ ‫شود‪ .‬البته من معتقدم که کانال های تلگرامی نباید فقط‬ ‫ارگان یک جناح باشــند بلکــه باید هر دو طــرف را ببینند؛‬ ‫یعنی خبرهای مرتبط با جناح های مختلف کشور و نظرات‬ ‫مختلف را انعکاس دهنــد‪ .‬کانال های تلگرامــی نباید به‬ ‫ابزاری برای قدرت نمایی یک جریان خاص تبدیل شــود‬ ‫بلکه باید نظــرات همه جناح ها را بازتــاب دهند و قضاوت‬ ‫نهایی را برعهده مردم بگذارند‪ .‬در چنین شــرایطی مردم‬ ‫می توانند دست به انتخاب درســت بزنند و تصمیم بگیرند‬ ‫که تفکرات شان به کدام جریان فکری و سیاسی نزدیک تر‬ ‫اســت‪ .‬این مســاله برگ برنده خاصی در ایــن انتخابات‬ ‫است و حتی رسانه های بیگانه نیز از این کانال ها استفاده‬ ‫ی که به مخاطبان انها دقت کنید‪ ،‬می بینید‬ ‫می کنند‪ ،‬اما زمان ‬ ‫که کمتر از مخاطبان کانال های داخلی است‪ .‬برای مثال‬ ‫مردم از کانال کلمه که منتسب به جریان موسوم به جنبش‬ ‫شــهرهای بزرگ‪ ،‬این شــبکه های اجتماعی هســتند که‬ ‫نظرات مردم را بازتاب می دهنــد و می توان بر ایند نظرات‬ ‫جامعه را در انها مشــاهده کرد‪ .‬البته در کنار تمام مزایایی‬ ‫که بــرای تلگرام گفته شــد‪ ،‬این شــبکه اجتماعی دارای‬ ‫معایبی در خبررسانی هم هست که باید به انها توجه کرد‪.‬‬ ‫تلگرام رسانه ای رسمی نیســت بلکه یک پیام رسان است‬ ‫که برای ارتباطات خصوصی و محدود طراحی شده است‪.‬‬ ‫از این رو‪ ،‬تلگــرام هرچند می تواند بــرای چت و گفت وگو‬ ‫ابزار مناســبی باشــد‪ ،‬اما در انتشار گســترده اخبار موثق‪،‬‬ ‫ابزار چندان مطمئن و موثری نیســت‪ .‬دلیل این گفته ان‬ ‫است که محتوا در کانال های فاقد نظردهی یا گروه های‬ ‫بسته منتشــر می شود و همین مســاله موجب می شود که‬ ‫امکان راستی ازمایی اطالعات و اخبار در ان بسیار محدود‬ ‫باشــد و زمینه انتشــار شــایعات را فراهــم اورد‪ .‬برخالف‬ ‫توییتر‪ ،‬فیس بوک و اغلب شبکه های اجتماعی که کاربر با‬ ‫نگاهی به فید اخبار و تایم الین خود به محتوای صفحات‬ ‫موردعالقه اش دسترســی پیدا می کنــد‪ ،‬در تلگرام کاربر‬ ‫برای چک کردن همه پســت های گروه هــا و کانال هایی‬ ‫که در انها عضویــت دارد‪ ،‬باید از یکی بــه دیگری برود و‬ ‫این مســاله باعث می شــود که اغلب کاربــران هرچند در‬ ‫کانال های زیادی عضو باشند‪ ،‬اما هیچ گاه نتوانند محتوای‬ ‫کامل کانال ها و گروه هایی را کــه در انها عضویت دارند‪،‬‬ ‫دنبال کنند و چه بســا تاثیرگــذاری گروه هــا و کانال های‬ ‫تلگرام به نســبت تعداد اعضایی که دارند‪ ،‬محدود است‪.‬‬ ‫به بیان دیگر باید گفت از انجایی که شبکه های اجتماعی‬ ‫می توانند به محلی برای انتشار شایعات و عدم تاثیرگذاری‬ ‫کافــی در انتخابــات تبدیــل شــوند‪ ،‬راه مطمئن تر برای‬ ‫کاندیداها این است که از طریق سایت شخصی یا وبالگ‪،‬‬ ‫به بیان نظرات خود بپردازند؛ چراکه انتشــار یک شــایعه‬ ‫در دوره انتخابات می تواند عواقــب جبران ناپذیری برای‬ ‫کاندیداها داشته و زمان به انها مجال ندهد که این شایعات‬ ‫را تکذیب کنند‪ .‬اکنون راهی نسبتا طوالنی در پیش است‬ ‫تا شــبکه های اجتماعی و فضای مجــازی بتواند همه بار‬ ‫رخدادهای سیاســی و ایفای نقش در ایــن رخدادها را به‬ ‫دوش بکشــد اما انچه می تواند در ایــن دوره از انتخابات‬ ‫خود را به رخ بکشــد‪ ،‬تمرین گفت وگــو در فضای مجازی‬ ‫و گســترش ارتباط میان طیف های مختلف جامعه است؛‬ ‫به گونه ای که همه گروه ها و طیف های سیاسی و اجتماعی‬ ‫فارغ از دیدگاه های مبنایی خود‪ ،‬گفت وگوی اجتماعی را‬ ‫نهادینه کنند و فارغ از فضای تنــد و هیجانی‪ ،‬به تحلیل و‬ ‫بررسی رخدادهای سیاسی و اجتماعی بنشینند‪ .‬انتخابات‬ ‫اسفند ‪ ،94‬نخستین گام در مسیر نقش افرینی شبکه های‬ ‫مجازی در وقایع مهم سیاسی ‪ -‬اجتماعی در ایران است‪.‬‬ ‫‪57‬‬ ‫جامعه شناسی‬ ‫بازاندیشیانتقادی‬ ‫ایا شبکه های اجتماعی به تکثر سالیق سیاسی منجر شده اند؟‬ ‫دکتر نعمت اهلل فاضلی‬ ‫‪2‬‬ ‫رییس پژوهشکده مطالعات اجتماعی‬ ‫جامعه شناسی‬ ‫‪58‬‬ ‫مثلث | شماره ‪297‬‬ ‫من در سخنرانی ای که در نمایشگاه مطبوعات سال‬ ‫‪ 1394‬درباره کارکردهــای مختلف شــبکه های ارتباطی‬ ‫موبایلی با تاکیــد بر تلگرام ارائه کــردم‪ ،‬توضیح دادم که‬ ‫این شــبکه ها کارکردهای بســیار موثر و عمیقی در تمام‬ ‫زمینه هــای اجتماعی‪ ،‬اقتصــادی‪ ،‬سیاســی و فرهنگی‬ ‫به جای می گذارند‪ .‬من در ان سخنرانی‪ ،‬کم وبیش تاکید‬ ‫یک سویه ای بر جنبه های سازنده شــبکه های اجتماعی‬ ‫موبایلی داشــتم‪ .‬دلیل اینکه من بر کارکردهای ســازنده‬ ‫این شبکه ها تاکید داشتم این واقعیت بود و هست که در‬ ‫فضای عمومی جامعه ایران‪ ،‬درباره جنبه های مخرب این‬ ‫ت می شود‪ .‬احساس من‬ ‫شبکه ها به طور گسترده ای صحب ‬ ‫این بود و هست که به نحو واقع بینانه ای درباره این شبکه ها‬ ‫ســخن نمی گوییم‪ .‬من در ان ســخنرانی بر این مســاله‬ ‫تاکید کردم که بــرای مثال شــبکه های ارتباطی موبایلی‬ ‫مانند تلگرام نقش گســترده ای در تحول الگوی ارتباطی‬ ‫ایرانیان داشــته اند‪ .‬برای مثال‪ ،‬مردم بیــش از هر زمانی‬ ‫در گذشته‪ ،‬اکنون از سواد خواندن و نوشتن خود استفاده‬ ‫می کنند‪ .‬تلگرام و شبکه هایی مانند ان‪ ،‬ما را وادار می کنند‬ ‫که بنویســیم‪ ،‬بخوانیم و دیگر مانند ســابق تنها به قدرت‬ ‫کالم و ارتباط شــفاهی بســنده نکنیم‪ .‬همچنین تصویر و‬ ‫ارتباط بصری به کمک شبکه های ارتباطی موبایلی اهمیت‬ ‫چشمگیری در روابط ما پیدا کرده است‪ .‬شبکه هایی مانند‬ ‫اینستاگرام و حتی تلگرام و سایر شبکه ها‪ ،‬به دلیل امکانات‬ ‫فناورانه اســان و ارزانی که بــرای تولید و تکثیــر ایمیج و‬ ‫تصویر در اختیار مــا قرار می دهند این کارکــرد را به وجود‬ ‫اورده اند که هر روز میلیون ها عکس و فیلم تولید و تکثیر‬ ‫شود و در نتیجه مردم از تصویر به طور همگانی بیش از هر‬ ‫زمانی در گذشته اســتفاده می کنند‪ .‬همچنین شبکه های‬ ‫ارتباطی موبایلی مانند تلگرام به شیوه بسیار شگفت انگیزی‬ ‫موجب گســترش و فراوانی ارتبــاط شــده اند‪ .‬اگرچه در‬ ‫تاریخ صدساله گذشته روزنامه ها‪ ،‬صنعت نشر‪ ،‬رادیوها‪،‬‬ ‫تلویزیون ها و شــبکه های مجازی هرکــدام به تدریج و در‬ ‫طی تاریخ متوالــی‪ ،‬ارتباطــات میان افراد‪ ،‬ســازمان ها‬ ‫و جامعه انســانی را به شــدت گســترش دادند اما فضایی‬ ‫که اکنون در جامعه ما ایجاد شــده‪ ،‬بر این اصل اســتوار‬ ‫اســت که هر لحظه شاهد شــکل گیری انواع رابطه های‬ ‫چند سویه هستیم‪ .‬برای مثال فردی که اکنون در جلسه ای‬ ‫همچــون کالس درس‪ ،‬ســخنرانی‪ ،‬یک جلســه اداری‬ ‫یا حتی میهمانــی خانوادگی نشســته ‪ ،‬در حال ارتباط‬ ‫برقرار کــردن با عده‬ ‫پرشماری از افراد و سازمان ها و گروه های مختلف است‪.‬‬ ‫این امر یعنی شکل دادن و برقراری مجموعه ای همزمان‬ ‫از ارتباطــات‪ ،‬تنهــا به یمن وجــود و حضور شــبکه های‬ ‫ارتباطی موبایلی مانند تلگرام امکان پذیر شده است‪.‬‬ ‫شبکه های اجتماعی و بازاندیشی انتقادی‬ ‫من معتقدم که شــبکه های ارتباطی موبایلی امکان‬ ‫بازاندیشــی انتقادی در جامعه ایران را فراهــم کرده اند‪.‬‬ ‫منظــور مــن از بازاندیشــی انتقادی این اســت کــه اگر‬ ‫محتوای این ارتباطات موبایلی را با دقت جست وجو کنیم‬ ‫می بینیم که مردم در حال بازنمایی وضعیت خود و دیگران‬ ‫هســتند که در این بازنمایی ها هم جنبه های فردی و هم‬ ‫جنبه های فکری و فرهنگی دائما ارزیابی‪ ،‬تحلیل و بحث‬ ‫می شود‪ .‬از این رو فرصتی استثنایی در جامعه ایران برای‬ ‫گفت وگو درباره خود و دیگری شکل گرفته است که در این‬ ‫گفت وگوها ما فرصت تازه ای بــرای ارزیابی نقاط قوت و‬ ‫ضعف خود و برای رسیدن به چشم اندازهای تازه به دست‬ ‫اورده ایم‪ .‬عالوه بر این‪ ،‬شبکه های ارتباطی موبایلی این‬ ‫فرصت را برای ما فراهم کرده اند کــه بتوانیم دانش انبوه‬ ‫تولید کنیم‪ .‬برای اولین بار گروه های وسیعی از مردم که‬ ‫در تمام طول تاریــخ به عنوان «عامه» تلقی می شــدند و‬ ‫نقش جدی و موثری در تولید دانش نداشتند‪ ،‬اکنون انها‬ ‫یعنی کارگران‪ ،‬دهقانان‪ ،‬زنان‪ ،‬کودکان‪ ،‬نوجوانان و همه‬ ‫کسانی که با هر ویژگی سیاســی‪ ،‬اقتصادی‪ ،‬اجتماعی و‬ ‫فرهنگی به عنوان عامه مردم تلقی می شدند می توانند به‬ ‫کمک شبکه های ارتباطی موبایلی خود‪ ،‬شکلی از دانش‬ ‫یا نوعی چشم انداز یا رویکرد‪ ،‬درباره زندگی و انواع مختلف‬ ‫ان را تولید و ارائه کنند‪.‬‬ ‫به بیان دیگر‪ ،‬فرایند تولید دانش در ایران دیگر تنها‬ ‫در اختیار نخبــگان علمی‪ ،‬هنری‪ ،‬سیاســی یا گروه های‬ ‫خاص نیســت‪ .‬به همین دلیل ما شــاهد فضای جدیدی‬ ‫هســتیم کــه در ان‪ ،‬تولیــد دانــش نقش جدی تــری در‬ ‫شــکل گیری و تحول قدرت در اشــکال گوناگون ان ایفا‬ ‫می کند‪ .‬همچنین شبکه های ارتباطی به ویژه شبکه های‬ ‫ارتباطی جدید موجب شــده اند که مردم از اشــکال جدید‬ ‫سواد برخوردار شــوند؛ سواد رسانه ای‪ ،‬ســواد ارتباطی و‬ ‫سواد فناورانه هر لحظه رو به گسترش است‪ .‬به هر حال‪،‬‬ ‫مردم برای اینکه بتوانند با موبایل ها و‬ ‫نرم افزارهای ارتباطی جدیــد کار کنند‪ ،‬الجرم قابلیت ها و‬ ‫مهارت های جدید ارتباطی جدید را می اموزند‪.‬‬ ‫این شــبکه ها نقش مهمــی در امــوزش همگانی و‬ ‫توسعه قابلیت های ارتباطی مردم ایفا می کنند‪ .‬به همین‬ ‫دلیل‪ ،‬شاهد این واقعیت هستیم که شبکه های ارتباطی به‬ ‫شیوه های مختلف موجب توانمندسازی ارتباطی‪ ،‬فکری و‬ ‫شخصی گروه های مختلف جامعه شده اند‪ .‬عالوه بر این‪،‬‬ ‫شــبکه های ارتباطی به ویژه موبایلی و شبکه های مجازی‬ ‫چندســویه‪ ،‬این امکان را فراهم کرده اند که نوعی تعامل‬ ‫مشترک‪ ،‬موثر و چندســویه را به وجود اورند‪ .‬اگرچه رادیو‬ ‫و تلویزیون هم در گذشــته در زمینه تولید پیام و گسترش‬ ‫ارتباط نقش داشــت‪ ،‬امــا رادیوهــا‪ ،‬تلویزیون ها و حتی‬ ‫روزنامه ها نمی توانستند تعامل موثر و مشارکت چندجانبه‬ ‫میان رســانه ها و مردم را ایجاد کنند‪ .‬شبکه های ارتباطی‬ ‫موبایلی جدیــد این امــکان را فراهم کرده انــد که ارتباط‬ ‫رســانه ای در جامعه ایران به ارتباطی مشارکتی‪ ،‬فعاالنه‪،‬‬ ‫خالقانه‪ ،‬چندسویه و موثرتر تبدیل شود‪.‬‬ ‫شبکه های اجتماعی و استیضاح اجتماعی‬ ‫عالوه بر این‪ ،‬شــبکه های ارتباطی موبایلی به ویژه‬ ‫تلگرام و نرم افزارهای مشــابه ان‪ ،‬این امــکان را فراهم‬ ‫کرده اند تا نوعی رابطــه جدید میان حکومــت‪ ،‬نخبگان‬ ‫سیاسی‪ ،‬گروه های سیاسی و نظم سیاســی با احاد مردم‬ ‫شــکل گیرد‪ .‬در این فضای جدید ارتباطی‪ ،‬اتفاقی که در‬ ‫حال وقوع اســت این اســت که گروه های مختلف عامه‬ ‫مردم قدرت استیضاح کردن دولت ‪ ،‬سیاست‪ ،‬گروه های‬ ‫سیاســی‪ ،‬سیاســتمداران و جامعــه را پیــدا کرده اند‪ .‬ما‬ ‫برای اینکه بتوانیم ایــن قدرت جدیدی را کــه مردم پیدا‬ ‫کرده اند بشناسیم‪ ،‬کافی است به برخی از رخدادهایی که‬ ‫در ســال های اخیر افتاده اســت‪ ،‬نگاهی بیندازیم‪ .‬برای‬ ‫مثال‪ ،‬اســتیضاح پزشــکان و امپراتوری بزرگ پزشــکی‬ ‫یکی از انهاســت‪ .‬امروزه هر خطایی که پزشکان مرتکب‬ ‫می شوند‪ ،‬به ســرعت در شــبکه های ارتباطی موبایلی به‬ ‫گفت وگو گذاشــته می شــود‪ .‬حوادثی که به طور تاریخی‬ ‫در نتیجه خطاهای پزشــکی رخ می داد‪ ،‬دیگر مســکوت‬ ‫نمی ماند‪ .‬همچنین درامدهای سرشــار‪ ،‬لجام گســیخته‬ ‫و بی حســاب وکتاب جامعه پزشــکی دیگر از چشم مردم‬ ‫پنهان نیست‪ .‬افزایش بی حساب وکتاب دستمزد پزشکان‬ ‫و تعرفه های پزشکی در سال های اخیر‪ ،‬که عمیقا وجد ان‬ ‫جامعه ایران را ازرده کرده است‪ ،‬و گسترش ساختمان های‬ ‫پزشــکان و برج های سربه فلک کشــیده امــروزه یکی از‬ ‫دســتورکارهای شــبکه های ارتباطی موبایلی شده است‪.‬‬ ‫جامعه شناسی‬ ‫به همین ترتیب‪ ،‬بحث درباره جامعه اســتادان و عملکرد‬ ‫انها در اموزش و دانشــگاه ها‪ ،‬به یکی از دســتورکارهای‬ ‫گفت وگوهای اجتماعی مردم تبدیل شــده است‪ .‬امروزه‬ ‫دانشــجویان به عنــوان گروه هــای فرودســت مطالبات‬ ‫اموزشــی و دانشــگاهی خود را در فضاهــای ارتباطی به‬ ‫نمایش می گذارند‪.‬‬ ‫تولید انیمیشن های موثر درباره عملکرد استادان و‬ ‫ارائه طنزامیز از رفتارهــای نابهنجاری که در کالس های‬ ‫درس و محیط هــای دانشــگاهی رخ می دهــد به کمک‬ ‫شــبکه های ارتباطــی موبایلی به صورت امــری همگانی‬ ‫درامده است‪.‬‬ ‫در واقع استادان دانشگاه به عنوان یکی از گروه های‬ ‫در قدرت و فرادســت جامعه با نوعی استیضاح اجتماعی‬ ‫توســط شــبکه های ارتباطــی موبایلی مواجه شــده اند‪.‬‬ ‫به همین ترتیب‪ ،‬زنان ایــن قدرت را پیــدا کرده اند که به‬ ‫کمک شبکه های ارتباطی موبایلی و تلگرام‪ ،‬از مردان به‬ ‫شیوه های مختلفی پرسش کنند و نوعی استیضاح جنسیتی‬ ‫به صــورت همگانی در شــبکه های ارتباطــی موبایلی در‬ ‫حال شکل گیری است‪ .‬در این استیضاح جنسیتی‪ ،‬زنان‬ ‫دیگر نه فقط به کمک گروه های فمینیست یا انچه به طور‬ ‫کالســیک از ان تحت عنوان جنبش اجتماعــی زنان یاد‬ ‫می شــود بلکه به عنوان امری خودجوش و درون زا که از‬ ‫درون تجربه های زیســتی زنان جامعه برمی خیزد‪ ،‬اکنون‬ ‫رفتارهای روزمره شوهران و مردان را به چالش می کشند‬ ‫و جزءجزء رفتارهایی را که به اشکال مختلف سلطه جویانه‬ ‫است‪ ،‬به باد انتقاد می گیرند‪.‬‬ ‫بنابراین ما می توانیــم انبوهی از مثال هــا از نوعی‬ ‫اســتیضاح اجتماعی به منظــور رفع تبعیض و گســترش‬ ‫عدالت اجتماعی را توســط شــبکه های ارتباطی موبایلی‬ ‫مشاهده کنیم‪.‬‬ ‫شبکه های اجتماعی وگفت وگوی جمعی‬ ‫عالوه بر نکاتی که عرض کردم‪ ،‬شبکه های ارتباطی‬ ‫موبایلی در حال گسترش شــکل تازه ای از زیبایی شناسی‬ ‫همگانی هستند‪ .‬مناسبات انســانی و اجتماعی که توسط‬ ‫فیلم هــا‪ ،‬عکس هــا‪ ،‬طرح ها‪ ،‬موســیقی ها‪ ،‬شــعرها و‬ ‫داســتان ها از طریق شــبکه های ارتباطی موبایلی تولید‬ ‫و گســترش می یابد شــکل های تازه ای از زیبایی شناسی‬ ‫همگانی را امکان پذیر کرده‬ ‫اســت‪ .‬امروزه اســتفاده از‬ ‫زیبایی شناســی سیاســت در اینــده‬ ‫تحت تاثیــر شــبکه های اجتماعــی‬ ‫موبایلی‪ ،‬جامعه ما را با تصویر رنگی تر‪،‬‬ ‫بصری تر‪ ،‬موســیقایی تر و هنری تری‬ ‫روبه رو خواهد ساخت‬ ‫هنــر‪ ،‬دیگر صرفا بــه ســینماها‪ ،‬نگارخانه هــا‪ ،‬موزه ها و‬ ‫نمایشگاه ها اختصاص ندارد؛ هر موبایلی خود نگارخانه‪،‬‬ ‫موزه‪ ،‬سینما و استودیوی موسیقی است که در ان انبوهی‬ ‫از اثار زیبایی شناســانه که توسط گروه های مختلف مردم‬ ‫تولید و تکثیر شده‪ ،‬ذخیره شــده است‪ .‬از این رو به گمان‬ ‫من‪ ،‬ما در حال ورود بــه دنیای زیبایی شناســی همگانی‬ ‫تازه ای هســتیم که در ان اثــار هنری و هنرهــا‪ ،‬دیگر نه‬ ‫فقط با ذائقه نخبه گرایانه بلکه با ذائقــه همگانی در حال‬ ‫شکل گیری است‪.‬‬ ‫گذشته از اینها‪ ،‬شــبکه های ارتباطی موبایلی مانند‬ ‫تلگرام نقش گســترده ای در شــکل گیری دستورکارهای‬ ‫اجتماعی‪ ،‬سیاسی‪ ،‬اقتصادی و فرهنگی دارند‪ .‬به اعتقاد‬ ‫من‪ ،‬این شــبکه های ارتباطــی زمینه نوعــی گفت وگوی‬ ‫اجتماعی را فراهم کرده اند‪ .‬در این گفت وگوی اجتماعی‬ ‫ما شــاهد هســتیم که مســاله های اجتماعــی دیگر تنها‬ ‫چیزهایی نیست که حکومت یا دانشگاهیان یا رسانه های‬ ‫بزرگ ان را شــکل می دهند‪ .‬برای مثال ما دو سال پیش‬ ‫شاهد ان بودیم که درگذشت مرتضی پاشایی از خوانندگان‬ ‫موسیقی‪ ،‬به یک پدیده ملی تبدیل شد و یا شاهد این مساله‬ ‫بودیم که چگونه برخی از قتل ها بــه حادثه ای بزرگ بدل‬ ‫شد‪ .‬حادثه محیط زیســت‪ ،‬شــکار غیرقانونی حیوانات‪،‬‬ ‫خشکیدن دریاچه ارومیه و برخی دیگر از نابهنجاری های‬ ‫زیســت محیطی‪ ،‬امروزه به عنوان دستورکارهای عمومی‬ ‫پذیرفته شــده تلقی می شوند‪ .‬این مســاله که رسانه های‬ ‫خرد مانند شــبکه های ارتباطــی موبایلی ایــن توانایی را‬ ‫پیدا کرده انــد که دســتورکار بــرای گفت وگــوی جمعی‬ ‫فراهم کننــد‪ ،‬در اینــده نزدیک اهمیتی بیش از گذشــته‬ ‫می یابند و باعث می شــوند کــه برخی از دســتورکارهای‬ ‫کالن به تدریج به حاشــیه رانده شوند و دســتورکارهایی‬ ‫همچون محیط زیست‪ ،‬مسائل مربوط به اشکال مختلف‬ ‫تبعیض های جنســیتی‪ ،‬کودکان کار‪ ،‬حقــوق کودکان و‬ ‫نوجوانان‪ ،‬اموزش و پــرورش و‪ ...‬که بــا زندگی مادی و‬ ‫عینی مردم سروکار بیشتری دارد اهمیت چشمگیرتری پیدا‬ ‫کند‪ .‬به بیان دیگر‪ ،‬کم کــم در حال ورود به حوزه جدیدی‬ ‫از سیاست هستیم که در ان موضوعات اجتماعی اهمیت‬ ‫سیاســی بیشــتری می یابند‪ .‬این مســاله یعنی اهمیت‬ ‫یافتن موضوعــات اجتماعــی به عنوان دســتورکارهای‬ ‫سیاســی بزرگ را می توان یکی از دستاوردهای گسترش‬ ‫ارتباطات به ویژه ارتباطات موبایلی دانســت؛ چراکه این‬ ‫ارتباطات‪ ،‬زمینه را برای فعال شدن رسانه های بزرگ مانند‬ ‫تلویزیون ها‪ ،‬مطبوعات و خبرگزاری ها فراهم کرده اند‪ .‬ما‬ ‫می توانیم مجموعه وسیعی از فرایندهای تحول فرهنگی‪،‬‬ ‫سیاســی و اجتماعی را رصد کنیم که در ایــن فرایندهای‬ ‫تحول‪ ،‬شبکه های ارتباطی موبایلی‪ ،‬اهمیت چشمگیری‬ ‫داشــته اند‪ .‬ما البته ممکن اســت از منظر اسیب شناسانه‬ ‫بخواهیم نوعی هوشیاری اجتماعی برای مصرف کنندگان‬ ‫شبکه های ارتباطی موبایلی فراهم کنیم‪ .‬من با این رویکرد‬ ‫مخالفتی ندارم چراکه معتقدم شبکه های ارتباطی موبایلی‬ ‫می توانند پیامدهای مخرب هم داشــته باشند؛ اگرچه با‬ ‫بیان کارکردهای مخــرب‪ ،‬دیگر نمی توانیــم جامعه را به‬ ‫پس زدن یا کنار گذاشــتن این نوع شــبکه های ارتباطی‬ ‫متقاعد سازیم‪ .‬طی سال های اخیر‪ ،‬انبوهی از گفت وگوها‬ ‫درباره این اسیب ها شکل گرفته اســت اما همواره شاهد‬ ‫بوده ایم که به تعداد کاربران شبکه های ارتباطی موبایلی‬ ‫افزوده می شــود؛ تا جایی که اخیرا اعالم شد ‪ 20‬میلیون‬ ‫ایرانی عضو شــبکه تلگرام هســتند و به نوعــی باالترین‬ ‫میزان کاربران تلگرام متعلق به ایرانیان است‪ .‬می خواهم‬ ‫عرض کنم که با بیان نکات انتقادی می توانیم تا حدودی‬ ‫جامعه را نسبت به جنبه های مخرب این شبکه ها حساس‬ ‫کنیم و جامعه نیز می باید گوش شــنوا برای این جنبه ها را‬ ‫داشته باشد اما قادر نیستیم این شبکه ها را از چشم مردم‬ ‫بیندازیم؛ چراکه این شــبکه ها باتوجه به اســان و ارزان‬ ‫بودن هزینه های انها و باتوجه به کارکردهای گسترده ای‬ ‫که در پاســخگویی بــه نیازهای مــردم دارند‪ ،‬گســترش‬ ‫خواهند یافت‪ .‬ما در این شــرایط ناگزیر هســتیم تالش‬ ‫کنیم تا جنبه های سازنده و ســودمند این شبکه ها را رصد‬ ‫کرده و به مــردم معرفی کنیم تا مردم بتواننــد به تدریج از‬ ‫جنبه های سازنده و کارکردهای مفید ان‪ ،‬اگاهی بیشتری‬ ‫کســب کنند و رفتارهای ارتباطی خود را متناســب با این‬ ‫جهت گیری های مفید و سازنده هدایت کنند‪.‬‬ ‫شبکه های اجتماعی و انتخابات مجلس‬ ‫با توجه بــه مجموعه کارکردهای مثبت و ســازنده و‬ ‫همچنین جنبه های منفی و مخربی که درباره شــبکه های‬ ‫ارتباطی موبایلی اشــاره کردیم‪ ،‬طبیعتــا همه رخدادهای‬ ‫جامعه به اشکال مختلفی تحت تاثیر این شبکه ها هستند‪.‬‬ ‫انتخابات مجلس شــورای اســامی که در اینده نزدیک‬ ‫برگزار می شود‪ ،‬طبیعتا نمی تواند به دور از تاثیرات گسترده‬ ‫این شــبکه ها باشــد‪ .‬از هم اکنون و حتی از ماه ها پیش‪،‬‬ ‫تلگرام وارد فضای انتخاباتی ایران شده است‪ .‬کانال های‬ ‫گوناگونی احــزاب‪ ،‬گروه هــا و کاندیداهــای انتخاباتی‬ ‫ایجاد کرده اند‪ ،‬مجموعه وسیعی از اطالعات‪ ،‬دانش ها‪،‬‬ ‫تصاویر و گفت وگوهایی که فعاالن سیاسی و اجتماعی در‬ ‫زمینه های مختلف انتخابات به وجود‬ ‫اورده انــد‪ ،‬گواهی بر این‬ ‫واقعیت اســت که‬ ‫مثلث | شماره ‪297‬‬ ‫‪59‬‬ ‫جامعه شناسی‬ ‫‪60‬‬ ‫مثلث | شماره ‪297‬‬ ‫جامعه شناسی‬ ‫ما بیش از هر زمان دیگری با نوعی انتخابات سیاسی جدید‬ ‫روبه رو هستیم؛ انتخاباتی که از جهات زیر با ادوار گذشته‬ ‫انتخابات تفاوت دارد‪:‬‬ ‫‪ .1‬در انتخابــات پیــش رو‪ ،‬طبیعتا ســهم ارتباطات‬ ‫مجــازی و موبایلی در شــکل دادن فضــای انتخاباتی به‬ ‫مراتب گســترده تر از هر زمانــی در گذشــته خواهد بود‪.‬‬ ‫در دوره های گذشته‪ ،‬سیســتم پیامک و سایت ها و سایر‬ ‫فضاهای مجازی نقش و حضور داشــتند اما انچه اکنون‬ ‫در حال شکل گیری است از جهات مختلف‪ ،‬با دوره های‬ ‫گذشــته تفاوت دارد‪ .‬برای مثال در شــرایط امروز‪ ،‬حجم‬ ‫اطالعات و قلمرو ارتباطــات به مراتب گســترده تر از هر‬ ‫زمانی در گذشته است‪ .‬این امر یعنی گسترش اطالعاتی و‬ ‫قلمرو ارتباطاتی‪ ،‬طبیعتا ذهنیت اجتماعی و سیاسی جامعه‬ ‫را تحت الشعاع قرار می دهد که در ادامه صحبت ها به این‬ ‫موضوع اشاره خواهم کرد‪.‬‬ ‫‪ .2‬به تدریج با گسترش شبکه های ارتباطی موبایلی‪،‬‬ ‫شــکل های جدیدی از فعالیت سیاســی‪ ،‬امر سیاســی و‬ ‫کنشــگری سیاســی در حال ظهور اســت‪ .‬در این شکل‬ ‫جدید‪ ،‬مردم دیگر برای کنشــگری سیاســی نیاز جدی و‬ ‫چندانی به احــزاب و گروه ها ندارند‪ .‬به بیــان دیگر‪ ،‬برای‬ ‫فعالیت سیاســی‪ ،‬الزم نیســت که ما لزوما خود را به یک‬ ‫گروه یا حزب سیاسی وابســته کنیم بلکه می توانیم بدون‬ ‫عضویت در احزاب و تشــکل های سیاســی‪ ،‬در سیاست‬ ‫و انتخابات مشــارکت فعال داشته باشــیم‪ .‬به بیان دیگر‪،‬‬ ‫بحث کردن شــاید اهمیتــی بیش از رای دادن به دســت‬ ‫اورده است‪ .‬امروزه بسیاری از کسانی که ممکن است در‬ ‫انتخابات به عنوان کاندیدا شرکت نکنند یا حتی برای رای‬ ‫دادن به پای صندوق های رای نروند‪« ،‬در» و «از طریق»‬ ‫شــبکه های اجتماعی موبایلی در حال بحث کردن درباره‬ ‫سیاست هستند‪ .‬بحث کردن‪ ،‬پدیده مهمی برای فضای‬ ‫سیاســی هر جامعه است‪ .‬هر ســخن و روایتی از سیاست‬ ‫می تواند بیش از یک رای نقش تعیین کننده ای در اشکال‬ ‫مختلف جامعه سیاسی امروز ما ایفا کند‪ .‬به همین دلیل‪،‬‬ ‫من معتقدم که شبکه های ارتباطی موبایلی به شیوه های‬ ‫مختلفی‪ ،‬امکان مشارکت بیشتر سیاســی مردم را فراهم‬ ‫کرده اند‪ .‬بحث کردن که از شــروط ضروری شکل گیری‬ ‫سیاست است‪ ،‬امروزه امری اســان‪ ،‬ارزان‪ ،‬همگانی و به‬ ‫اشــکال مختلفی‪ ،‬موثر تبدیل شده اســت‪ .‬میل گسترده‬ ‫افراد بــرای تولید اگاهــی‪ ،‬دانش‪ ،‬اطالعــات‪ ،‬تصویر و‬ ‫اشکال مختلف داده های سیاســی‪ ،‬ناشی از این واقعیت‬ ‫است که عده پرشمارتری از مردم ایران در حال بحث کردن‬ ‫درباره سیاست هســتند‪ .‬شــبکه های ارتباطی موبایلی در‬ ‫حال رونق بخشیدن به اهمیت بحث های سیاسی است؛‬ ‫بحث هایی که ممکن اســت لزوما به پیروزی یا شکســت‬ ‫کاندیدای مشخصی منجر نشــود و یا ممکن است منتهی‬ ‫به افزایش تعداد شرکت کنندگان در انتخابات هم نشود اما‬ ‫بحث های سیاســی می توانند ذهنیت سیاسی و اجتماعی‬ ‫جدیدی را شــکل دهند؛ ذهنیت هایی که الجــرم در این‬ ‫انتخابات‪ ،‬بعد از انتخابات یا دوره هــای اینده انتخابات‪،‬‬ ‫خود را اشــکار ســازد‪ .‬نکته دیگر این اســت که تلگرام و‬ ‫شــبکه های اجتماعی موبایلــی فرصت جدیــدی فراهم‬ ‫کرده اند تا مردم بتوانند مطالبات و خواست های سیاسی‪،‬‬ ‫اقتصــادی‪ ،‬اجتماعی و فرهنگی خود را بــا صدای بلندتر‬ ‫ابراز کنند‪ .‬این امر‪ ،‬یعنی تبدیل شدن شبکه های اجتماعی‬ ‫موبایلــی به صداهای سیاســی‪ ،‬اجتماعــی‪ ،‬اقتصادی و‬ ‫فرهنگــی‪ ،‬پدیده جدیدی اســت که می تواند به اشــکال‬ ‫گوناگونی کلیت ماهیت امر سیاسی را در امروز و اینده ایران‬ ‫تحت تاثیر قرار دهد‪ .‬ما در گذشته برای شکل دادن صدای‬ ‫سیاســی ناگزیر باید به خیابان ها می امدیم‪ ،‬در انتخابات‬ ‫شــرکت می کردیم یا بــا هزینه های اجتماعی و سیاســی‬ ‫سنگینی صدایی را تولید می کردیم اما امروزه‪ ،‬صداها بدون‬ ‫ان هزینه های سنگین در حال شکل گیری و شنیده شدن‬ ‫هستند‪ .‬این امر موجب شده اســت که نوعی تکثر و تنوع‬ ‫صداها در حوزه سیاست شــکل گیرد‪ .‬به همین دلیل هر‬ ‫دو جریــان عمده سیاســی در ایران یعنــی اصولگرایان و‬ ‫اصالح طلبان دائمــا ناگزیرند برای رقابــت و ادامه حیات‬ ‫خود‪ ،‬رنگ ها‪ ،‬بوهــا و طعم های تازه ای بــه صدای خود‬ ‫دهند‪ .‬به همین دلیل مــن معتقدم که ما امــروزه با انواع‬ ‫اصولگرایی ها و انــواع اصالح طلبی ها مواجه هســتیم‪.‬‬ ‫ممکن است کسی که از بیرون فضای سیاسی را به تماشا‬ ‫می نشیند‪ ،‬جامعه را به اصولگرا و اصالح طلب تقسیم کند‬ ‫اما اگر از درون نــگاه کنیم‪ ،‬به این نتیجه خواهیم رســید‬ ‫که اصولگرایــی و اصالح طلبــی اگرچه نام هــای بزرگی‬ ‫هستند که به اشکال مختلفی همگن شده اند اما در درون‬ ‫انها ناهمگنی های فراوانی وجــود دارد‪ .‬این ناهمگنی ها‬ ‫در نتیجه نفوذ صداهایی است که شــبکه های اجتماعی‬ ‫موبایلی به طور مویرگــی تولید و توزیع می کننــد و امروز‪،‬‬ ‫فردا و فرداهای دیگر ما شــاهد تحوالت گسترده تری در‬ ‫رویکردهای اصولگرا و اصالح طلب خواهیم بود‪ .‬عالوه بر‬ ‫این‪ ،‬انتخابات مجلس شورای اسالمی به شدت تحت تاثیر‬ ‫شــبکه های اجتماعی موبایلی در حال نوعی تجربه جدید‬ ‫سرزمین زدایی هستند‪.‬‬ ‫ارتباطی موبایلی به عنوان امر سیاســی شــکل می گیرد‪،‬‬ ‫به ســرعت و بدون درنظر گرفتن ســرزمین ها و مرزها در‬ ‫ذهنیت همه شهروندان نفوذ می کند‪ .‬این نفوذ بی سرزمین‬ ‫داده ها‪ ،‬اطالعــات‪ ،‬اگاهی هــا و رویکردهای سیاســی‬ ‫می تواند به اشکال پیچیده ای مناسبات محلی شده قدرت‬ ‫و انتخابات را تحت تاثیر و تحت الشــعاع خــود قرار دهد‪.‬‬ ‫یکی دیگر از تحوالتی که احتماال شــبکه های اجتماعی‬ ‫موبایلی به جای خواهند گذاشــت‪ ،‬تاثیری اســت که این‬ ‫شــبکه ها در شــیوه های انتخابــات و رقابــت کاندیداها‬ ‫به جــای می گذارند‪ .‬امروزه کاندیداهــا و فعاالن تبلیغاتی‬ ‫انها دسترسی گسترده ای به ترفندها و روش های تبلیغاتی‬ ‫جدید پیدا کرده اند‪ .‬انها به شدت تحت تاثیر یکدیگر هستند‬ ‫و از ابزارهای کم وبیش واحد و همگنــی برای تحت تاثیر‬ ‫قرار دادن جامعه استفاده می کنند‪ .‬به همین دلیل من فکر‬ ‫می کنم که امروز و در اینده نزدیک‪ ،‬ما شــاهد روش های‬ ‫فناورانه و موبایلی شده انتخاباتی خواهیم بود؛ روش هایی‬ ‫که همه تحت تاثیر یکدیگرند‪ .‬خالقیت ها برای تبلیغات‪،‬‬ ‫به طور همگانی توزیع و زیبایی شناسی تبلیغات انتخاباتی‬ ‫تحت تاثیر شبکه های اجتماعی موبایلی شکل های جالب‬ ‫و موثر و دیدنی همگانی پیدا خواهند کرد‪ .‬من معتقدم که‬ ‫به طور کلی‪ ،‬زیبایی شناسی سیاســت در اینده تحت تاثیر‬ ‫شــبکه های اجتماعــی موبایلی‪ ،‬جامعــه ما را بــا تصویر‬ ‫رنگی تــر‪ ،‬بصری تر‪ ،‬موســیقایی تر و هنری تــری روبه رو‬ ‫خواهد ساخت‪ .‬عالوه بر نکاتی که عرض کردم‪ ،‬به اعتقاد‬ ‫من‪ ،‬شــبکه های ارتباطی موبایلی این امــکان را می دهد‬ ‫تا عده بیشــتری از نخبگان خود را در دسترس توده های‬ ‫مردم قرار دهند‪ .‬امروزه استادان دانشگاه‪ ،‬روزنامه نگاران‬ ‫برجسته‪ ،‬هنرمندان بزرگ و سایر نخبگان فکری‪ ،‬فرهنگی‬ ‫و سیاسی می توانند به کمک شبکه های ارتباطی موبایلی‬ ‫عده پرشماری از مردم را مخاطب خود قرار دهند و دانش‪،‬‬ ‫اگاهی و هنر خود را در دســترس همگان قرار دهند‪ .‬این‬ ‫امر‪ ،‬پدیده جدیدی اســت؛ چراکه تا حدود دو دهه پیش‪،‬‬ ‫حضور نخبگان تابع میزان دسترســی انها به تریبون های‬ ‫عمومی یعنی روزنامه هــا‪ ،‬تلویزیون هــا و رادیوها بود اما‬ ‫امروزه دیگر انحصــار دسترســی به تریبون های عمومی‬ ‫شکسته شده است‪ .‬یکی از پیامدهای این امر‪ ،‬این است‬ ‫که نخبگان بیشــتری می توانند با توده های مردم‪ ،‬ارتباط‬ ‫موثرتری برقرار کنند‪.‬‬ ‫بــه همین دلیــل مشــارکت نخبگان دانشــگاهی و‬ ‫رســانه ای در فراینــد انتخاباتــی اینده به مراتــب بیش از‬ ‫گذشــته خواهد بود؛ اگرچه ممکن اســت این مشــارکت‬ ‫نخبگان به صورت امر رویت پذیر یا به عنوان پدیده سیاسی‬ ‫مساله برانگیز جلوه نکند اما واقعیت این است که از چند ماه‬ ‫پیش‪ ،‬این جریان گفت وگوی میان عامه مردم و نخبگان‬ ‫شکل گرفته است و با نزدیک شدن به فضای انتخاباتی‪،‬‬ ‫این گفت وگوها بیشتر خواهد شد‪ .‬به اعتقاد من‪ ،‬دسترسی‬ ‫بیشتر نخبگان به تریبون های عمومی و فضاهای موبایلی‪،‬‬ ‫باعث شده است که رسانه های تصویری و تلویزیون های‬ ‫رسمی نیز الجرم بیش از گذشــته از کارشناسان ورزیده تر‬ ‫و نخبگان اگاه تری اســتفاده کنند؛ در غیــر این صورت‪،‬‬ ‫این رسانه های ملی و عمومی هســتند که به حاشیه رانده‬ ‫خواهند شد‪.‬‬ ‫پس از درگذشت مرتضی پاشایی خواننده‬ ‫موسیقی پاپ شبکه های اجتماعی به‬ ‫پیام رسانی برای این موضوع تبدیل شدند‬ ‫شکار غیر قانونی حیوانات و بحران های‬ ‫محیط زیستی یکی از موضوعات گفت وگو در‬ ‫شبکه های اجتماعی است‬ ‫شبکه های اجتماعی و تبلیغات خالقانه‬ ‫مــا می دانیــم کــه به طــور تاریخــی‪ ،‬انتخابــات‬ ‫مجلس در ایران ماهیتــی محلــی دارد؛ بدین معنا که در‬ ‫شهرســتان ها‪ ،‬شــهرهای کوچک‪ ،‬محله ها و منطقه ها‬ ‫نمایندگان نقــش محلی مهمــی را ایفا می کننــد‪ .‬انها از‬ ‫درون ســازوکارهای اقتصــادی‪ ،‬اجتماعــی‪ ،‬سیاســی و‬ ‫فرهنگی محله و مکان خود سربرمی اورند‪ .‬از این رو به طور‬ ‫تاریخی انتخابات مجلس شــورای اســامی با انتخابات‬ ‫ریاســت جمهوری متفاوت بوده اســت؛ بدین معنا که در‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری عمدتا بحث های ملی و فراگیر‬ ‫کلی جامعه ایران نقش تعیین کننده ای دارد اما در انتخابات‬ ‫مجلس شــورای اســامی عمدتا ارزش ها‪ ،‬خواســت ها‬ ‫و صداهای محلــی نقش اصلی تــری ایفــا می کرده اند‪.‬‬ ‫من معتقدم که این روند در انتخابات اینــده نیز با تغییری‬ ‫جزئی و ظریــف‪ ،‬امتداد خواهــد یافت‪ .‬اینکــه در نتیجه‬ ‫شکل گیری گفت وگوهای سیاسی و بحث های موبایلی‪،‬‬ ‫نوعی ســپهر معنایی ملی تر و همگانی تر بر خواســت ها و‬ ‫صداهای کاندیداها و رای دهندگان به وجود خواهد امد‪.‬‬ ‫در این ســپهر معنایی ملی شــده تر‪ ،‬ما می توانیم شــاهد‬ ‫این واقعیت باشــیم که برای مثال مردم بناب‪ ،‬بستان اباد‬ ‫یا مرنــد در اســتان اذربایجان شــرقی و مردم شــهرهای‬ ‫کوچک استان مرکزی یا خراسان‪ ،‬کم وبیش در بسیاری از‬ ‫زمینه ها‪ ،‬تحت تاثیر نوع دانش و اگاهی که از شبکه های‬ ‫ارتباطی موبایلی به دســت اورده اند‪ ،‬خواســت ها‪ ،‬ارزوها‬ ‫و انتظاراتی را مطرح کنند که لزوما از ســازوکارهای تولید‬ ‫قدرت در محلــه و مکان خــود تبعیت نمی کنــد‪ .‬به دلیل‬ ‫مشــارکت مردم در فضای مجازی و شــبکه های ارتباطی‬ ‫موبایلی سرزمین زدایی شده‪ ،‬خواســت ها‪ ،‬ارزوها و زبان‬ ‫سیاسی جامعه نیز به اشــکال مختلفی در حال ملی شدن‬ ‫یا فراگیرتر شدن است‪ .‬به بیان بهتر‪ ،‬انچه در شبکه های‬ ‫جامعه شناسی‬ ‫انتخاباتتلگرامی‬ ‫ایا دوره انتخابات کاغذی به پایان رسیده است؟‬ ‫محمد نسیمی‬ ‫فعال رسانه ای اصولگرا‬ ‫‪3‬‬ ‫ستادهای انتخاباتی نامزدها یا هوادارانی‬ ‫که در شــب های انتخابات پوســترهای‬ ‫کاندیدای محبوب خود را به در و دیوارها‬ ‫‏می چسباندند اکنون با گذاشتن پست و‬ ‫اشتراک گذاری عکس ها و سخنان انان‬ ‫در شبکه های اجتماعی یا ایجاد وبالگ‪،‬‬ ‫سایت و کانال به اسم نامزدها‪ ،‬مشغول به‬ ‫فعالیت‏تبلیغاتی هستند‬ ‫مثلث | شماره ‪297‬‬ ‫امروزه فراگیری اینترنت و فناوری های جدید ارتباطی و‬ ‫اطالعاتی‪،‬موجبظهورفضایمجازیدرکنارجهانواقعی‬ ‫شده‏اســت‪ .‬این امر معادالت و الگوهای ارتباطات سنتی‪،‬‬ ‫تولید‪ ،‬انتقال و مصرف اطالعات را به هم زده و موجب تغییر‬ ‫در ان شده‏است‪ .‬چنین فضایی که به عنوان واقعیت مجازی‬ ‫یکپارچ ه در نظرگرفته می شود‪ ،‬دارای ویژگی هاییهمچون‬ ‫ بی مکانی‪ ،‬ف را‏زمان بودن‪ ،‬عدم محدودیت به قوانین مدنی‬ ‫متکی بر دولت ‪ -‬ملت‪ ،‬قابل دســترس بودن و برخورداری از‬ ‫فضاهایفرهنگی‪،‬‏اعتقادی‪،‬اقتصادیوسیاسیاست ‏‪.‬شبکه‬ ‫اجتماعی مجازی یا شــبکه اجتماعی اینترنتی‪ ،‬سایت هایی‬ ‫هستند که به کاربران امکان می دهن د عالقه مندی ها‪ ،‬افکار‬ ‫‏وفعالیت هایخودرابایکدیگربهاشتراکبگذارند؛به عبارت‬ ‫دیگر‪،‬شبکه هایاجتماعیپایگاه هاییهستندکهبااستفاده‬ ‫از‏یک موتور جســت وجوگر و افزودن امکاناتی مانند‪ :‬چت‪،‬‬ ‫پیام رســانی الکترونیک‪ ،‬انتقال تصویر و صدا و‪ ،...‬امکان‬ ‫ارتباط بیشــتر‏کاربران را در قالب شــبکه ای از روابط فردی و‬ ‫گروهیفراهممی اورند ‏‪.‬‬ ‫امسال نسبت به ســال های گذشته‪ ،‬نقش شبکه های‬ ‫اجتماعیباتوجهبهفراگیرشدناستفادهازانهادرعرصه های‬ ‫مختلف‏بسیار گسترده شــده‪ ،‬به گونه ای که این شبکه ها در‬ ‫عرصه سیاست‪ ،‬زودتر از زمان رسمی اغاز تبلیغات کاندیداها‬ ‫بهپیشواز‏انتخاباترفته اند‪.‬مسلمافردیهمکهازقدرتنفوذ‬ ‫شبکه هایاجتماعیدرجامعهاگاهباشد‪،‬پیروزانتخاباتاست ‏‪.‬‬ ‫ســتادهای انتخاباتی نامزدها یا هوادارانی که در شب های‬ ‫انتخاباتپوسترهایکاندیدایمحبوبخودرابهدرودیوارها‬ ‫‏می چســباندند اکنون با گذاشــتن پست و اشــتراک گذاری‬ ‫عکس ها و سخنان انان در شــبکه های اجتماعی همچون‬ ‫توییتر‪،‬‏تلگرام‪،‬وایبر‪،‬واتس اپ‪،‬فیس بوک‪،‬اینستاگرام‪،‬الین‬ ‫و یا ایجاد وبالگ‪ ،‬سایت و کانال به اسم نامزدها‪ ،‬مشغول به‬ ‫فعالیت‏تبلیغاتیهستند ‏‪.‬ایندرحالیاستکهبراساسقانون‬ ‫بازهیکهفته ایپیشازانتخاباتبرایتبلیغاتدرنظرگرفته‬ ‫ومقررشده‪«:‬فعالیت‏تبلیغاتانتخاباتینامزدهاینمایندگی‬ ‫هشــت روز قبل از روز اخذ رای (مرحلــه اول و دوم) اغاز و تا‬ ‫ ‪24‬ساعت قبل‏از اخذ رای ادامه خواهد داشت‪ ».‬از همین رو‬ ‫تبلیغدرخارجازاینچارچوبزمانیبه عنوانتخلفانتخاباتی‬ ‫تلقی می شود‪.‬‏هرچند که مقنن‪ ،‬برای ان مجازاتی مشخص‬ ‫نکردهاست ‏‪.‬شبکه هایاجتماعی‪،‬امکاناتتعاملیبسیاری‬ ‫برای کاربــران اینترنتی فراهم و عرصه ارتباطات سیاســی را‬ ‫نیز متحول کرده اند‪.‬‏بی شــک این شبکه ها یکی از بهترین‬ ‫ابزاریهستندکهنامزدهایانتخاباتیمی توانندبرایرساندن‬ ‫پیام شان به مردم به‏ویژه جوانان از ان استفاده کنند اما انچه‬ ‫مهم اســت وجود اسیب پذیری این شــبکه ها در این عرصه‬ ‫است‪.‬مهم ترینپیامدان‏نیزتضعیفکاندیداهایرقیباست‬ ‫و این امر شانس کنترل عرصه سیاســت و مردم فریبی را باال‬ ‫ می برد ‏‪.‬نقششبکه هایاجتماعیدرعرصهارتباطاتسیاسی‬ ‫بهویژهانتخاباتبی بدیلاستوبهنظرمی رسدتاثیراینفضا‬ ‫بسیار‏کار اتروقدرتمندترازرسانه هایعمومینظیرتلویزیون‬ ‫کهسمتوسوییکبعدی‏بدونایجادفضایمشارکتیدارند‪،‬‬ ‫‏است‪.‬‏انتخاباتدورهدهمریاست جمهورینیزنمونهاولینو‬ ‫گسترده ترینحضورفضایمجازیوشبکه هایاجتماعی‏در‬ ‫عرصهسیاستدرایرانبود ‏‪ .‬زیرسوالبردنانتخاباتوتکرار‬ ‫دروغ بزرگ تقلــب در انتخابات‪ ،‬پوشــش غیرواقعی خبری‪،‬‬ ‫اغتشاشاتودعوتبهتجمعات‏غیرقانونی‪،‬توهینوفحاشی‪،‬‬ ‫دخالتاشکاربعضیسیاستمدارانودولتمردانغربیدرامور‬ ‫داخلیایرانودامنزدنبه‏ناارامی هایموجود‪،‬بیانیه نویسی‪،‬‬ ‫نامه نــگاری‪ ،‬راه اندازی کمپیــن علیه انقالب اســامی به‬ ‫بهانه هایمختلف‪،‬هدایت‪،‬‏اموزشوتشویقاغتشاش گران‬ ‫برای ایجاد ناامنی و اشوب‪ ،‬هدایت‪ ،‬اموزش و تشویق اندک‬ ‫هواداران داخلی به‏هنجارشــکنی و ایجاد ناامنی در جامعه‪،‬‬ ‫هتکحرمتبهمسئوالنوتوده هایمختلفمردمواموزشو‬ ‫تشویق اغتشاش‏گرانبرایانجامعملیاتتروریستیبهمنظور‬ ‫ایجاد ناامنی در کشور از جمله نمونه های کاربرد شبکه های‬ ‫اجتماعیمجازی‏علیهکشورماندرانتخاباتریاست جمهوری‬ ‫‪ 1388‬است ‏‪ .‬طبق گزارش پژوهشی‪ ،‬در ایران به طور تقریبی‬ ‫‪ 700‬هزار وبالگر وجود دارد و شــبکه هایی مانند فیس بوک‪،‬‬ ‫توییتر و یوتیوب‪،‬‏نقش کلیدی را در گسترش اخبار مخالفان‬ ‫بازیمی کنند ‏‪.‬دردورانانتخاباتی‪ ،88‬گفتوگوهاومناظره ها‬ ‫بین هــو اداران انتخابانی غالبا از فیس بــوک و گوگل پالس‬ ‫بود ولی در دوره‏کنونی شبکه اجتماعی تلگرام محبوب ترین‬ ‫نرم افزار پیام رسان در میان کاربران ایرانی است و بیش از‪70‬‬ ‫درصد کاربران این‏شبکه‪ ،‬ایرانی ها هستند ‏‪ .‬دسترسی سریع‬ ‫و اسان و بدون هزینه به این شبک ه اجتماعی‪ ،‬فیلتر نبودن در‬ ‫این مقطع زمانی‪ ،‬کنترل کمتر این رسانه‪،‬‏امکان درج نظر و‬ ‫اخباردرهرلحظهوبرقراریچتگروهی‪،‬نداشتنمخاطرات‬ ‫وهزینه هایبحث هایرودرروازجمله‏دالیلیاستکهموجب‬ ‫گرایشکاربرانایرانیدرتلگرامشدهاست ‏‪.‬تلگرامی کهحاال‬ ‫جایگاهویژه ایدربینایرانی هاپیداکردهوباقابلیت هایینظیر‬ ‫مخفیکردنشمارهتلفنوتشکیلگروه‏وکانالتوانستهجای‬ ‫خود را در بین جوانان ایرانی باز کند‪ ،‬می تواند مانند هر پدیده‬ ‫نوظهور دیگر در هر عرصه ای به خصوص‏سیاسی فرصت یا‬ ‫تهدید باشــد‪ .‬از این باب فرصت است که می توان به عنوان‬ ‫یکنرم افزاراطالع رسانیدراینعرصه‪،‬ازاناستفادهکردو‬ ‫بهتبادلاخبارو‏اطالعاتحوزهانتخاباتپرداختاماازجهت‬ ‫اینکه افکار عمومی مردم را تحت ســیطره خود قرار می دهد‬ ‫و عده ای ســودجو‏در این فضا اقدام به تخریب و فحاشــی و‬ ‫تهمتبهرقبایکاندیدایانتخابیخودمی کنند‪،‬تهدیداست ‏‪.‬‬ ‫انتخابات این دوره هم بیش از هر انتخابات دیگری متاثر از‬ ‫اینترنت و رسانه های اجتماعی است که مزایا و فرصت های‬ ‫‏فراوانی را برای کاندیداها و همچنین رای دهندگان به همراه‬ ‫خواهدداشت‪.‬لیکنکاندیداهابهتراستاخباررسمیخودرا‬ ‫ترسمیخودمنتشرکنندوبامخاطبان‬ ‫در‏سایرشبکه هاوسای ‬ ‫در شبکه های مختلف ارتباط برقرار کنند تا در مقابل شایعات‬ ‫‏مصونیتبیشتریبه دستاورند ‏‪.‬اگرکاندیدایمجلستمایل‬ ‫به استفاده از فضای مجازی به صورت قانونی و قبل از زمان‬ ‫رسمی تبلیغات داشــت‪ ،‬می تواند مانند‏همه مردم در تلگرام‬ ‫کانال شخصی داشته باشــد و یا در اینستاگرام فعالیت کند‪،‬‬ ‫وبالگبنویسدوبااینابزارهادرخصوص‏مسائلکشور‪،‬شهر‬ ‫ومنطقهخوداظهارنظرکند‪.‬هیچکسنمی تواندویراازاین‬ ‫حق محروم کند اما انچه قانون منع کرده‪ ،‬ان اســت که این‬ ‫فعالیت هاجنبهتبلیغ‏انتخاباتینداشتهباشد‪.‬یعنیمحتوایی‬ ‫کهدرکانال هاوشبکه هایاجتماعیمنتشرمی شودتاپیش‬ ‫از موعد تبلیغات نباید‏ظاهر و شکل پوستر و تبلیغاتی به خود‬ ‫بگیرد‪،‬بلکهبایدصفحهفردیباشدکهرزومهوعقایدوبرنامه ها‬ ‫و ایده های فرد در‏خصوص مسائل مختلف را داشته باشد‪ .‬از‬ ‫همینرواگراینکانال هاوصفحه هاحاویمعرفیجاذبه های‬ ‫گردشگری‪،‬‏اقلیمی ومعرفیصنایعمنطقهیاپوششگیاهی‬ ‫و کشاورزی معضالت منطقه جوانان و‪ ...‬باشد و همین طور‬ ‫اخبار کشور‪،‬‏منطقه و حتی ســایر کاندیداها را پوشش دهد‪،‬‬ ‫همبرجذابیتانصفحهافزودهمی شودوهمازحالتتبلیغی‬ ‫خارجمی شود ‏‪.‬‬ ‫‪61‬‬ ‫جشنواره ‪34‬‬ ‫تا چند روز دیگر بزرگترین همنشــینی هنری سال اغاز‬ ‫می شود‪.‬فیلم سازان مطرح اثارشان را به جشنواره می اورندتا‬ ‫برگزید گانشان انتخاب شود‪ .‬این جشــنواره در واقع نمادی‬ ‫است از انچه در ســال ‪ 95‬ســینمای ایران به خود اختصاص‬ ‫خواهد داد‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫ت‬ ‫یتر‬ ‫اول‬ ‫حاشیه علیه متن‬ ‫نگاهیبهجشنوارهفیلمفجر‪ 34‬وحاشیه هایپیشازاغازش‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪62‬‬ ‫مثلث | شماره ‪296‬‬ ‫‪1‬‬ ‫یو چهارمین دوره جشنواره‬ ‫کمتر از دو هفته به اغاز س ‬ ‫فیلم فجر باقــی مانده و هرچه بــه این بزرگتریــن رویداد‬ ‫فرهنگــی هنری کشــور نزدیک می شــویم‪ ،‬تب و تاب ان‬ ‫در بین اهالی ســینما و عالقه مندان این جشــنواره بیشتر‬ ‫می شود‪.‬‬ ‫جشنواره فیلم فجر امسال مثل بسیاری از دوره های‬ ‫قبل‪ ،‬حاشــیه های مخصوص به خود را داشــته و هر روز‬ ‫هم که می گذرد صدایی از گوشه ای در باب این جشنواره‬ ‫بلند می شود‪.‬‬ ‫در بین تمام حرف و حدیث ها‪ ،‬شاید بیراه نباشد اگر‬ ‫اولین و یکی از مهم ترین بحث های پیرامون جشــنواره را‬ ‫انتصاب محمد حیدری به عنوان دبیر جشنواره بدانیم‪.‬‬ ‫حیدری کــه تا پیــش از ورود بــه عرصــه مدیریتی‬ ‫سینما بیشتر به واســطه فعالیت در تئاتر شناخته می شد‪،‬‬ ‫یک روز پس از پایان بخش بین الملل جشــنواره فجر در‬ ‫اردیبهشت ماه سال ‪ ،94‬جایگزین علیرضا رضاداد شد که‬ ‫دو سال عهده دار این مســئولیت بود‪ .‬او که سابقه دبیری‬ ‫جشــنواره تئاتر فجر را هم در کارنامه کاری خود دارد‪ ،‬در‬ ‫همان روزهای نخســت کارش در نامــه ای اعالم کرد که‬ ‫ بخش بین الملل جشــنواره را بــه همان زمــان قبلی خود‬ ‫برمی گرداند تا همزمان با بخش ملی برگزار شود‪ ،‬اما حکم‬ ‫رئیس سازمان سینمایی برای سیدرضا میرکریمی به عنوان‬ ‫دبیر بخش بین الملل تمام نقشه ها و وعده های حیدری را‬ ‫نقش براب و او را برای مدتی به سکوتی معنادار وادار کرد‪.‬‬ ‫با این حال حیدری با وجود تغییر در اولین برنامه ای‬ ‫که اعالم کرده بود‪ ،‬پس از مدتی دبیرخانه جشــنواره را با‬ ‫صدور احکام مختلف فعال کرد کــه البته این حکم ها هم‬ ‫کم سروصدا نبودند‪ .‬از حکم صادر شده برای مدیر روابط‬ ‫عمومی و اطالع رسانی جشنواره به نام سید صادق موسوی‬ ‫که همزمان مسئول دفتر حجت الله ایوبی بود و نیز حکم‬ ‫مدیر تشــریفات که بگذریم‪ ،‬چند حکم دیگر سوال هایی‬ ‫را میان اهالی رســانه و ســینما به وجود اورد؛ یکی از این‬ ‫حکم ها دستیاری دبیر جشنواره برای سونیا پوریامین بود‬ ‫که چنین سمتی تا پیش از این مرســوم نبود و دیگری هم‬ ‫دو حکم مشــاوره برای شهاب حســینی و مهتاب کرامتی‬ ‫به عنوان مشاوران دبیر جشنواره‪.‬‬ ‫انچه در انتصاب این دو بازیگر مطرح ســینما بیشتر‬ ‫مورد توجه قرار گرفت چرایی حضور انها در سمت مشاوران‬ ‫دبیر بود و اینکه اصال قرار است چه کاری انجام دهند‪.‬‬ ‫در این مدت اگرچــه مهتاب کرامتــی اظهارنظری‬ ‫رسمی نداشت‪ ،‬اما شهاب حسینی در مصاحبه ای با اشاره‬ ‫به اینکه قرار اســت در ایــن رویداد فرهنگی یاری رســان‬ ‫باشد‪ ،‬اعالم کرد که « معموال سال های گذشته جشنواره‬ ‫فیلم فجر کــه قاعدتا بایــد یک فضای ســاده و صمیمی‬ ‫باشــدتا ســینمای ایران را مرور کند‪ ،‬عمال بــه اوردگاهی‬ ‫موضوع ما خیانت نیست‬ ‫بی اعتمادی است‬ ‫گفت وگو با کارگردان «نقطه کور»‬ ‫از فیلم های بخش مسابقه جشنواره‬ ‫تشکر اعضای هیات از دبیر جشنواره برای ایجاد فضایی‬ ‫ارام همراه شد؛ اعضایی که تقریبا نام اکثر انها ابتدا توسط‬ ‫یکی دو رسانه لو رفته بود‪.‬‬ ‫لو رفتن برخی خبرها پیش از اعالم رســمی از جمله‬ ‫نام اعضای هیات انتخاب و نیز تعداد زیادی از فیلم های‬ ‫نگاه نو که باعث اعتراض رســمی برخی رسانه ها هم شده‬ ‫بود‪ ،‬ســبب شــد که دبیر جشــنواره برای جلوگیری از هر‬ ‫رودست خوردن دیگری‪ ،‬بالفاصله پس از جلسه چند ساعته‬ ‫خود با هیات انتخاب‪ ،‬فهرســت فیلم های بخش سودای‬ ‫ســیمرغ را دقایقی مانده به بامداد ‪ 14‬دی ماه اعالم کند و‬ ‫این اتفاق درست همزمان شد با شبی که عربستان و سپس‬ ‫چند کشور کوچک‪ ،‬قطع رابطه خود با ایران را اعالم کردند‬ ‫و این طورشد که هیجان انگیزترین خبر جشنواره فیلم فجر‬ ‫پیش از شروع‪ ،‬تا حدودی زیر ســایه حاشیه های این خبر‬ ‫سیاسی قرار گرفت‪.‬‬ ‫به ایــن ترتیب بــا اعــام اخرین بخش کــه همان‬ ‫ســودای ســیمرغ بــود فهرســت فیلم هــای راه یافته به‬ ‫بخش های مختلف جشنواره این گونه تکمیل شد‪:‬‬ ‫‪ 11‬فیلم در بخش نگاه نو‪:‬‬ ‫«ابد و یــک روز» به کارگردانی ســعید روســتایی‪،‬‬ ‫«ایستاده در غبار» به کارگردانی محمد حسین مهدویان‪،‬‬ ‫«برادرم خســرو» به کارگردانی احســان بیگلــری‪« ،‬پل‬ ‫خواب» بــه کارگردانی اکتای براهنی‪« ،‬جشــن تولد» به‬ ‫کارگردانی عباس الجوردی‪« ،‬خانــه ای در خیابان چهل‬ ‫و یکــم» بــه کارگردانی حمیدرضــا قربانــی‪« ،‬خماری»‬ ‫به کارگردانــی داریوش غذبانــی‪« ،‬گیتا» بــه کارگردانی‬ ‫مســعود مددی‪« ،‬الک قرمز» به کارگردانی ســیدجمال‬ ‫ســیدحاتمی‪« ،‬متولد ‪ »65‬بــه کارگردانی مجیــد توکلی‬ ‫و«من» به کارگردانی سهیل بیرقی‪.‬‬ ‫‪ 11‬فیلم در بخش هنر و تجربه‪:‬‬ ‫«اینجــا کســی نمی میرد» بــه کارگردانی حســین‬ ‫کندری‪« ،‬برداشت دوم از قضیه اول» به کارگردانی پویان‬ ‫باقرزاده‪« ،‬تمرینی برای اجرا» بــه کارگردانی محمدعلی‬ ‫سجادی‪« ،‬چهارشنبه» به کارگردانی سروش محمدزاده‪،‬‬ ‫«سینما نیمکت» به کارگردانی محمد رحمانیان‪« ،‬سگ‬ ‫‪ 22‬فیلم بخش سودای سیمرغ‪:‬‬ ‫«ابنبات چوبــی» به کارگردانی حســین فرحبخش‪،‬‬ ‫«امکان مینا» به کارگردانی کمــال تبریزی‪« ،‬اخرین بار‬ ‫کی ســحر را دیدی» به کارگردانی فرزاد موتمن‪« ،‬اژدها‬ ‫وارد می شــود» به کارگردانی مانی حقیقــی‪« ،‬بادیگارد»‬ ‫به کارگردانــی ابراهیم حاتمی کیــا‪« ،‬به دنیــا امدن» به‬ ‫کارگردانی محســن عبدالوهاب‪« ،‬بارکد» بــه کارگردانی‬ ‫مصطفی کیایی‪« ،‬خشــم و هیاهو» به کارگردانی هومن‬ ‫ســیدی‪« ،‬دختر» بــه کارگردانــی ســید رضا میرکریمی‪،‬‬ ‫«دلبری» به کارگردانی ســید جالل دهقانی اشــکذری‪،‬‬ ‫«رسوایی‪ » 2‬به کارگردانی مســعود ده نمکی‪« ،‬زاپاس»‬ ‫به کارگردانی بــرزو نیک نژاد‪« ،‬ســیانور» بــه کارگردانی‬ ‫بهروز شــعیبی‪« ،‬عادت نمی کنیم» به کارگردانی ابراهیم‬ ‫ابراهیمیان‪« ،‬کفشــهایم کو» بــه کارگردانــی کیومرث‬ ‫پوراحمد‪« ،‬النتــوری» بــه کارگردانی رضا درمیشــیان‪،‬‬ ‫«ماالریــا» بــه کارگردانی پرویــز شــهبازی‪« ،‬نفس» به‬ ‫کارگردانی نرگس ابیار‪« ،‬نقطه کور» به کارگردانی مهدی‬ ‫گلســتانه‪« ،‬نیمه شــب اتفاق افتاد» بــه کارگردانی تینا‬ ‫پاکروان‪« ،‬وارونگی» به کارگردانی بهنام بهزادی و «هفت‬ ‫ماهگی» به کارگردانی هاتف علیمردانی‪.‬‬ ‫البته بعدا ســه فیلم «ابد و یک روز»‪« ،‬ایســتاده در‬ ‫غبار» و «من» هم از بخش نگاه نو به فهرســت ســودای‬ ‫سیمرغ اضافه شدند‪.‬‬ ‫اعالم این اســامی مانند همیشــه واکنش های خود‬ ‫را به همراه داشــت و عده ای از کارگردانان سینما از اینکه‬ ‫فیلم شان به جشنواره راه نیافته یا در بخشی که عالقه مند‬ ‫بودند پذیرفته نشــده اســت‪ ،‬گله داشــتند‪ .‬بــه جز جواد‬ ‫نوروزبیگی که پرکارترین تهیه کننده جشــنواره ســال قبل‬ ‫بود و امســال هم با ‪ 6‬فیلم متقاضی حضور در این رویداد‬ ‫بود‪ ،‬واکنش محمد رحمانیان بعد از اعالم اسامی فیلم ها‬ ‫شهاب حسینی از سمتش‬ ‫در جشنواره فیلم فجر استعفا‬ ‫داده است‬ ‫مثلث | شماره ‪296‬‬ ‫حیدری که تا پیش از ورود به‬ ‫عرص ه مدیریتی سینما بیشتر‬ ‫به واسط ه فعالیت در تئاتر‬ ‫شناخته می شد در اردیبهشت ماه‬ ‫سال ‪ ،94‬جایگزین علیرضا‬ ‫رضاداد شد‬ ‫و دیوانه عاشــق» بــه کارگردانــی علی محمد قاســمی‪،‬‬ ‫«قیچی» بــه کارگردانــی کریم لــک زاده‪« ،‬گاهی» کار‬ ‫گروهی بــه هدایــت محمدرضــا رحمانی‪« ،‬ممیــرو» به‬ ‫کارگردانی هادی محقق‪« ،‬نیم رخ ها» به کارگردانی ایرج‬ ‫کریمی و «یک شــهروند کامال معمولی » بــه کارگردانی‬ ‫مجید برزگر‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫تبدیل می شــد که اتفاقات دل انگیزی در ان رخ نمی داد‬ ‫و این بار تالش خواهد شــد تا یک نگاه اسیب شناسانه به‬ ‫این جریان وجود داشته باشــد‪ ».‬او همچنین تاکید کرده‬ ‫بود که «هدف از این حکم و مشاوره دادن چیزی جز بهتر‬ ‫و کم نقص تر برگزار کردن جشــنواره با کمترین حواشــی‬ ‫نیست»؛ البته شهاب حسینی خودش مدتی بعد به یکی از‬ ‫اتفاقات حاشیه ای جشنواره فیلم فجر تبدیل شد‪.‬‬ ‫ماجرا هم از این قرار بود که محسن امیریوسفی برای‬ ‫سومین سال متوالی فیلم «اشغال های دوست داشتنی»‬ ‫را به دفتر جشــنواره ارائه کرد که طبق گفته دبیر‪ ،‬به دلیل‬ ‫نداشتن پروانه نمایش به هیات انتخاب داده نشد‪ .‬همین‬ ‫اتفــاق و پیگیری های امیریوســفی باعث شــد که محمد‬ ‫حیدری در دومین نشســت خبری خود با ســوالی از سوی‬ ‫یک خبرنگار مواجه شود که در پاسخ به ان‪« ،‬اشغال های‬ ‫دوست داشتنی» را معضل هرساله جشنواره عنوان کرد‪.‬‬ ‫این حرف اگرچه به گفته حیدری با شوخی گفته شده‬ ‫بود‪ ،‬اما استعفای شــهاب حســینی را در پی داشت چون‬ ‫معتقد بود‪ ،‬اوهم بازیگر همین فیلم است و با کناره گیری‬ ‫خود از سمت مشاوره‪ ،‬معضالت دبیر را کم می کند‪.‬‬ ‫به این ترتیب همکاری شــهاب حســینی که امسال‬ ‫در چند فیلم به عنوان تهیه کننده و بازیگر هم در جشنواره‬ ‫حضور دارد‪ ،‬با حیدری زیاد دوام نیاورد و عذرخواهی دبیر‬ ‫جشــنواره از امیریوســفی بابت لفظ «معضل» و تاکید بر‬ ‫اینکه استعفای شهاب حسینی به دلیل صرفا اعالم عمومی‬ ‫شدن پذیرفته نیست‪ ،‬این بازیگر را از تصمیمش منصرف‬ ‫نکــرد و او برای اینکه نشــان دهد چقــدر در تصمیم خود‬ ‫مصر اســت اســتعفای خود را به صورت کتبی هم به دفتر‬ ‫جشنواره فرستاد‪.‬‬ ‫باتوجه به اینکه جشــنواره فیلم در فاصله زمانی بین‬ ‫دو جشــنواره تئاتر و موسیقی برگزار می شــود‪ ،‬همیشه از‬ ‫نظر برد رســانه ای و میزان عالقه مندی مخاطبان‪ ،‬باالتر‬ ‫از دو جشنواره دیگر بود‪ ،‬اما امسال تبلیغات جشنواره فیلم‬ ‫تاکنون به گونــه ای بوده که به جز اخبار مهم‪ ،‬بیشــتر زیر‬ ‫سایه دو جشنواره فجر دیگر قرار گرفته است‪.‬‬ ‫ســال گذشــته از اواخر دی ماه بود که برنامه «یک‬ ‫فیلم یک ســام» با حضورعوامل فیلم های شرکت کننده‬ ‫در جشنواره در پردیس سینمایی ملت برگزار می شد و تنور‬ ‫جشنواره هم از همان زمان داغ شــد‪ ،‬اما االن ان طور که‬ ‫باید‪ ،‬هنوز این تنور داغ نشده است‪.‬‬ ‫از اینهــا کــه بگذریــم‪ ،‬هیــات انتخاب جشــنواره‬ ‫ســی و چهارم فجر هم بــرای خود داســتانی داشــت که‬ ‫گله هایی را به دنبــال اورد‪ .‬دبیر این دوره از جشــنواره در‬ ‫اقدامی که تا پیش از مرسوم نبود تصمیم گرفت نام اعضای‬ ‫هیات انتخاب را تا پایان بررسی فیلم ها و مشخص شدن‬ ‫نام اثار هرکدام از بخش های جشنواره اعالم نکند که این‬ ‫مســاله با انتقاداتی همراه بود‪ ،‬اما با وجود گمانه زنی های‬ ‫متعدد برخی رســانه ها و اصرار و پافشــاری انها بر انتشار‬ ‫رسمی نام اعضا ‪ ،‬با حمایت مدیران باالدستی این اتفاق به‬ ‫زمان اعالم اخرین بخش از فیلم های راه یافته به جشنواره‬ ‫یعنی «سودای سیمرغ» که بخش مسابقه سینمای ملی‬ ‫است‪ ،‬موکول شد‪.‬‬ ‫این حمایت و اعالم نکردن اســامی هیات انتخاب‬ ‫که در بخش سودای سیمرغ متشکل از محمد احسانی‪،‬‬ ‫شــهرام اســدی‪ ،‬فریدون جیرانی‪ ،‬محمد باقر قهرمانی‪،‬‬ ‫حسین کرمی‪ ،‬علیرضا شجاع نوری و رضا مقصودی بود با‬ ‫عیارسنجان زیر ذره بین‬ ‫نگاهی به فهرست داوران‬ ‫جشنواره فیلم فجر‬ ‫به دل بحران رفته ام‬ ‫گفت وگو ب ا هاتف علیمردانی‬ ‫کارگردان فیلم «هفت‬ ‫ماهگی»‬ ‫‪63‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪64‬‬ ‫مثلث | شماره ‪296‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫از تندتریــن اعتراضات بــود‪ .‬او با تاکیــد براینکه اصال از‬ ‫انتخاب نشدن فیلمش در بخش سودای سیمرغ ناراحت‬ ‫نیست‪ ،‬گفت‪« :‬نبودن فیلم من در بخش سودای سیمرغ‪،‬‬ ‫قدری هم به بدشانسی ام بر می گردد‪ ،‬چون درست همان‬ ‫مدیرانی که سال ‪ 88‬در تئاتر برای من مشکل افرینی و مرا‬ ‫حذف کردند‪ ،‬حاال به عنوان مدیران جشــنواره فیلم فجر‬ ‫تصمیم گیرنده هســتند و ظاهرا همه چیز برای من دوباره‬ ‫از نقطه صفر شــروع می شــود و همچنان در مورد حذف و‬ ‫ممیزی همان داستان های پیشین وجود دارد‪».‬‬ ‫او همچنیــن در مصاحبه ای گفــت؛ «هیاتی که در‬ ‫تئاتر به هر نوع حذفی دســت می زدند‪ ،‬در جشــنواره فیلم‬ ‫فجر هم بــا کمال دقــت و امانت ایــن کارشــان را انجام‬ ‫می دهند! از ســوی دیگر در هیات انتخاب هم دوستانی‬ ‫داریم که پیدا بود با حضور انها فیلم من نمی تواند جایی در‬ ‫جشنواره داشته باشد‪».‬‬ ‫اما اینها هیچ کدام اخرین حاشیه جشنواره فیلم فجر‬ ‫تا پیش از زمان شــروع نیســت‪ ،‬چرا که رونمایی از پوستر‬ ‫جشــنواره در نشســت خبری محمد حیدری نقطه شــروع‬ ‫یکسری بحث و جدل هایی بود که مشابه ان سال قبل پس‬ ‫از رونمایی از پوســتر جشــنواره تئاتر فجر رخ داد؛ هرچند‬ ‫این بحث ها ان قدر حاشــیه ای نبود که بتواند پوستری را‬ ‫که به تصویر خسرو شکیبایی منقش شــده بود تغییر دهد‬ ‫تا دست اندرکاران جشنواره مجبور شوند مثل پوستر تئاتر‬ ‫فجر ‪ 93‬طرح دیگری را سفارش دهند‪.‬‬ ‫بحث اصلی بر سر این پوســتر که براساس عکسی‬ ‫از زنده یــاد خســرو شــکیبایی و در راســتای پیــروی از‬ ‫جشــنواره های مطرحی همچون «کن» اماده شده بود‪ ،‬‬ ‫به طــراح ان مربوط می شــد‪ .‬ماجرای این پوســتر هم از‬ ‫این قرار بود کــه محمد حیــدری در نشســت خبری خود‬ ‫عالوه بر رونمایــی از پوســتر‪ ،‬اعالم کرد که طــراح این‬ ‫اثر مجید برزگر اســت و همین جمله بــا واکنش بزرگمهر‬ ‫حسین پور(گرافیســت مطرح) همراه شد که «نخیر‪ .‬من‬ ‫طراح پوســتر هســتم و معرفی نام برزگر به عنوان طراح‪،‬‬ ‫اشتباه فاحش دبیر جشــنواره فیلم فجر بوده است»‪ .‬وی‬ ‫که از دبیر جشنواره فیلم شــاکی بود‪ ،‬تاکید کرد که برزگر‬ ‫ایده پرداز طرح بــوده و او با الهام از عکــس امیر عابدی‪،‬‬ ‫نقاشی و طراحی این پوستر را انجام داده است‪.‬‬ ‫این واکنش ها که به رســانه ها هم کشیده شد با این‬ ‫توضیح روابط عمومی جشــنواره ادامه پیدا کرد که« ایده‬ ‫اصلی طراحی پوســتر جشــنواره امســال از سوی محمد‬ ‫حیدری دبیر جشنواره و مجید برزگر مطرح شد و جشنواره‬ ‫مسئولیت به سرانجام رساندن پوستر این رویداد سینمایی‬ ‫را به شــخص مجید برزگر واگذار و در نهایت پوستر نهایی‬ ‫از سوی وی به جشنواره ارائه شــد‪ ،‬بنابراین جشنواره فیلم‬ ‫فجر بر اساس قرارداد منعقد شده با مجید برزگر و در مراسم‬ ‫رونمایی از پوستر جشنواره این سینماگر را به عنوان طراح‬ ‫پوستر معرفی کرده است‪ ».‬البته این بحث ها به همین جا‬ ‫ختم نشد و اظهارنظرها و گمانه زنی هایی درباره شیوه کار‬ ‫حســین پور مطرح شــد که در نهایت با انتشــار توضیحی‬ ‫کوتاه از سوی مجید برزگر و اشاره به اینکه سوءتفاهم پیش‬ ‫امده‪ ،‬ماجرای پوستر و اینکه چه کسی ایده پرداز ان است‪،‬‬ ‫به نوعی فیصله یافت‪.‬‬ ‫البته انتقادها از پوستر جشــنواره فیلم فجر تا جایی‬ ‫باال گرفت که پرویز پرستویی در مصاحبه ای با بیان اینکه‬ ‫حاضر نشــده برای بیلبوردهای جشــنواره عکس بگیرد‪،‬‬ ‫گفت‪ « :‬اگر خسرو زنده بود‪ ،‬چنین لباسی تن اش نمی کرد‪.‬‬ ‫روحیات و خصوصیات او را خوب می شناختم‪ .‬در کویر با‬ ‫او زندگی کردم و در کنار هم شب و روز گذراندیم و مطمئن‬ ‫بودم اگر امروز بود‪ ،‬اجازه نمی داد در چنین ُپزی او را نشان‬ ‫دهند‪ » .‬این بازیگر که با فیلم «بادیگار د» حاتمی کیا در‬ ‫جشنواره فجر امســال حضور دارد از نحوه رونمایی پوستر‬ ‫هم انتقاد کرد که وقتی پوستر مربوط به شخصی همچون‬ ‫شکیبایی است باید حداقل فردی از دوستان یا هم نسالن‬ ‫او از ان رونمایی کند نه خود دبیر جشنواره ‪.‬‬ ‫در همان نشست خبری دبیر جشنواره‪ ،‬یکی دیگر از‬ ‫مسائلی که مطرح شد‪ ،‬ایده برگزاری نشست های پرسش‬ ‫ و پاسخ فیلم ها بود که هر ســال پس از نمایش هر فیلم در‬ ‫کاخ جشنواره با حضور عوامل ان فیلم و خبرنگاران برگزار‬ ‫می شد‪ ،‬اما امسال قرار است این نشست ها به صبح موکول‬ ‫شود تا اهالی رسانه با ارامش بیشتری به تماشای فیلم ها‬ ‫بنشینند‪ .‬ایده ای که مشخص نیست چقدر در عمل موفق‬ ‫خواهد بود و ایا در صــورت بروز هر حاشــیه ای در هنگام‬ ‫نمایش فیلم ها مثل مواقعی که منتقــدان و خبرنگاران از‬ ‫کیفیت یک فیلم شاکی می شوند و ترجیح می دهند هرچه‬ ‫زودتر با ســازندگان فیلم صحبت کننــد‪ ،‬کارکردی خوهد‬ ‫داشت یا خیر؟!‬ ‫یکی دیگــر از اتفاقات حاشــیه ای ســی و چهارمین‬ ‫جشــنواره فیلم فجر اعالم حکمی از سوی محمد حیدری‬ ‫بود که طی ان بهروز غریب پور به عنوان مدیر کاخ جشنواره‬ ‫معرفی شد‪ .‬غریب پور که در سال های اخیر بیشتر به خاطر‬ ‫فعالیت در تئاتر شــناخته می شــود‪ ،‬به ناگاه تمام ســابقه‬ ‫ســینمایی و مدیریتی اش به ویژه در مســند ریاســت خانه‬ ‫هنرمنــدان ایــران را از ســوی اهالی مطبوعات و ســینما‬ ‫فراموش شــده دید و شــبکه های اجتماعی و رسانه ها پر‬ ‫شدند از شوخی هایی که «خدا کند امسال در جشنواره به‬ ‫جای فیلم‪ ،‬تئاتر نبینیم!»‬ ‫این واکنش هــا در نهایت با پاســخ غریب پور همراه‬ ‫بــود که تاکیــد کرد خانواده تئاتر ســه هزار ســال اســت‬ ‫جشنواره برگزار می کند و بهتر است او را فقط به عنوان یک‬ ‫مدیر ببینند تا یک ســینمایی یا تئاتری‪ .‬او البته به ســابقه‬ ‫فعالیت خود در سینما هم اشــاره کرد که نگارش فیلمنامه‬ ‫«دونده» و تهیه کنندگی فیلم «زینت» از جمله انها ست‪.‬‬ ‫از تمام این اتفاقات که بگذریم بخش مردمی جشــنواره‬ ‫فیلم فجــر و انجایی کــه به فــروش بلیت و ســینماهای‬ ‫مردمی مربــوط می شــود هم از نــکات جالب جشــنواره‬ ‫است‪ .‬مســئوالن برگزارکننده جشــنواره‪ ،‬تصمیم گرفتند‬ ‫امســال پردیس ســینمایی ملت را به عنــوان کاخ مردمی ‬ ‫جشــنواره درنظر بگیرند و باتوجه به پذیرایی و مراسم ویژه ‬ ‫و فرش قرمزی که برای حضور هنرمندان تدارک دیده اند‪،‬‬ ‫مــردم عالقه مند به تماشــای فیلــم در ایــن پردیس باید‬ ‫‪ 200‬هزار تومان برای هر سری بلیت بپردازند‪.‬‬ ‫با وجود تمام حاشیه ها که جزء الینفک هنری همچون‬ ‫سینماست‪ ،‬باید ببینیم سی و چهارمین جشنواره فیلم فجر‬ ‫با چه کیفیتی برگزار می شــود و در کنار اظهارنظر و ارزیابی‬ ‫ســینماگران‪ ،‬اهالی رســانه که همانند چند ســال قبل در‬ ‫کاخ جشنواره (برج میالد) مستقر خواهند بود چه دیدگاهی‬ ‫به عملکرد محمد حیدری و نیز ســازمان سینمایی خواهند‬ ‫داشت‪.‬‬ ‫مردم و جشنواره‬ ‫جشــنواره فیلــم فجر در کنــار بحث رقابــت عوامل‬ ‫فیلم ها و نــگاه منتقدان‪ ،‬همواره فرصتی هم بوده اســت‬ ‫برای عالقه مندان جدی ســینما که یا دوست دارند زودتر‬ ‫از دیگــران فیلم های اکــران یک ســال بعــد را ببینند یا‬ ‫می خواهند از فرصت یــک بار دیــدن فیلم هایی که بعدا‬ ‫هیچ گاه امکان اکران را نخواهند داشــت‪ ،‬استفاده کنند‪.‬‬ ‫سی و چهارمین جشــنواره فیلم فجر اما تا انجا پیش رفته‬ ‫که اعالم کرده به منظور تکریم مخاطبان ســینما و ایجاد‬ ‫فضایی مناســب‪ ،‬در راســتای تعامل هرچه بیشتر با مردم‬ ‫به عنوان ســرمایه های اصلی ســینما برای نخســتین بار‬ ‫اقدام به ایجــاد کاخ مردمی کرده اســت‪ .‬در این راســتا‬ ‫ستاد برگزاری جشنواره فیلم فجر اعالم کرده که به منظور‬ ‫میزبانی هرچه بهتر از مخاطبان در کاخ مردمی جشــنواره‬ ‫برنامه هایی را درنظر گرفته است‪ .‬در این راستا‪ ،‬عالوه بر‬ ‫حضور اهالی ســینما در زمان برپایی جشنواره در پردیس‬ ‫ملت‪ ،‬نمایشگاهی برای اثار منتخب بخش مسابقه تبلیغات‬ ‫سینما در این سینما برپا خواهد شد‪.‬‬ ‫برنامه نمایش فیلم ها در پردیس ســینمایی ملت به‬ ‫مدت ‪ 11‬روز در این سینما برپاست و شاهد مراسم معرفی‬ ‫اثار حاضــر در بخش های مختلف جشــنواره خواهد بود‪.‬‬ ‫طبق این اعالن‪ ،‬مراســم رونمایی از اثــار بخش نگاه نو‬ ‫در کاخ مردمی هر روز ســاعت ‪ 16:30‬تــا ‪ 17:30‬برگزار‬ ‫می شود؛ همچنین نمایش فیلم های حاضر در این بخش‬ ‫از ساعت ‪ 17:30‬تا ‪ 19:30‬خواهد بود‪.‬‬ ‫مراسم رونمایی از اثار بخش سودای سیمرغ (‪ )1‬نیز‬ ‫هر روز ساعت ‪ 19‬تا ‪ 20‬برگزار می شود‪ ،‬همچنین نمایش‬ ‫فیلم های حاضر در این بخش از ســاعت ‪ 20‬تا ‪ 22‬خواهد‬ ‫بود‪ .‬مراســم رونمایی از اثار بخش ســودای سیمرغ (‪)2‬‬ ‫هر روز ســاعت ‪ 21:30‬تا ‪ 22:30‬برگزار می شود و نمایش‬ ‫فیلم های حاضر در ایــن بخش از ســاعت ‪ 22:30‬تا ‪24‬‬ ‫خواهد بود‪.‬‬ ‫اما مبلغ بلیت باتوجه به برنامه های پیش بینی شــده‬ ‫برای هر ســری ‪ 11‬تایی فیلم ها‪ 200 ،‬هزارتومان خواهد‬ ‫بود‪ ،‬یعنی دو و نیم برابر قیمت معمول!‬ ‫با این اوصاف‪ ،‬پیش فــروش بلیت های مردمی که‬ ‫از ساعت ‪ 12‬ظهر سه شنبه‪ 29 ،‬دی ماه اغاز شد‪ ،‬به دلیل‬ ‫انچه اســتقبال مردم از کاخ مردمی جشــنواره اعالم شد‪،‬‬ ‫ظرفیت پیش فــروش بلیت های ایــن کاخ را تا ‪ 30‬درصد‬ ‫افزایش داد‪.‬‬ ‫یکــی از وجوه حضور مــردم در ایام جشــنواره که در‬ ‫ســال های اخیر اهمیت و اعتبار ویژه ای پیدا کرده‪ ،‬بحث‬ ‫ســیمرغ مردمی اســت‪ .‬این ســیمرغ گاهــی ان چنان با‬ ‫استقبال مواجه شده که حاشیه هایی هم در پی داشته است‪.‬‬ ‫امســال اما رضا میرکریمی اعالم کرد کــه فیلم جدیدش‬ ‫«دختر» را برای جلوگیری از هرگونه شائبه ای از رقابت ارای‬ ‫مردمی جشنواره فیلم فجر خارج می کند‪.‬‬ ‫ی جشنواره‬ ‫در حالی که مســئولیت ســتاد ارای مردم ‬ ‫فیلم فجر برای اهدای سیمرغ مردمی به روال سال گذشته‬ ‫بر عهده خانه سینماست‪ ،‬رضا میرکریمی‪ ،‬مدیرعامل خانه‬ ‫ســینما فیلم جدیدش «دختــر» را از رقابــت ارای مردمی‬ ‫ جشنواره فیلم فجر خارج کرد‪.‬‬ ‫ی جشنواره‬ ‫علی اشتیانی پور‪ ،‬مسئول ستاد ارای مردم ‬ ‫فیلم فجر‪ ،‬با تاییــد این خبر به خبرنگار ســینمایی ایســنا‬ ‫توضیــح داد‪« :‬رضا میرکریمــی‪ ،‬مدیرعامل خانه ســینما‬ ‫که فیلم «دختر» را در جشــنواره فیلم فجر پیش رو دارد به‬ ‫ما اعالم کرده که به دلیل مســئولیت اش در خانه سینما‪،‬‬ ‫ ترجیح می دهد برای جلوگیری از هر گونه شائبه ای فیلمش‬ ‫ی خارج کند‪ ،‬بنابراین این فیلم‬ ‫را از رقابت بخش ارای مردم ‬ ‫شمارش ارای مردمی نخواهد داشت‪».‬‬ ‫او ضمن تشــکر از رضا میرکریمی که برای شفاف تر‬ ‫شدن و جلوگیری از هرگونه شائبه ای این کار را انجام داده‬ ‫اســت‪ ،‬تاکید کرد‪« :‬البته اگر این اتفاق هم نمی افتاد‪ ،‬ما‬ ‫همه تالش خود را انجام می دادیم که این ســیمرغ بدون‬ ‫حاشیه اهدا شود اما باید از اقای میرکریمی تشکر کنیم که‬ ‫این فرصت را با کناره گیری فیلم شــان به فیلم های دیگر‬ ‫جشنواره داده اند‪ ».‬او در عین حال گفت‪« :‬سال گذشته‪،‬‬ ‫ســه نفر از نمایندگان فیلم هــا به انتخــاب تهیه کنندگان‬ ‫فیلم هــای حاضر در جشــنواره فیلم فجر بــرای نظارت بر‬ ‫نحوه شــمارش ارای مردمی حاضر می شــدند اما امسال‬ ‫باتوجه به وفاقی کــه در بیــن تهیه کنندگان ایجاد شــده‬ ‫ی در‬ ‫است‪ ،‬نمایندگانی از شورایعالی تهیه کنندگان که فیلم ‬ ‫جشنواره ندارند به ســتاد ارای مردمی معرفی می شوند تا با‬ ‫این شیوه از هرگونه اتهام و شائبه ای جلوگیری شود‪».‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫موضوع ما خیانت نیست‪ ،‬بی اعتمادی است‬ ‫گفت وگو با کارگردان «نقطه کور»‪ ،‬از فیلم های بخش مسابقه جشنواره‬ ‫پرستو فرهادی‬ ‫خبرنگار‬ ‫مثلث | شماره ‪296‬‬ ‫دورخوانی های زیاد فیلمنامه به همراه بازیگران فیلم‬ ‫که محمدرضا فروتن‪ ،‬هانیه توســلی‪ ،‬شــقایق فراهانی‪،‬‬ ‫محسن کیایی‪ ،‬مریم بوبانی‪ ،‬خاطره اسدی و نیکی مظفری‬ ‫تعدادی از انها هستند‪ ،‬باعث شد اهنگ مورد نظر فیلم به‬ ‫دســت اید و کار با فیلمبرداری در تهران و عسلویه به پایان‬ ‫برسد‪.‬‬ ‫ایا شرایط اقتصادی و معیشتی جامعه امروز را در‬ ‫بروز اتفاقات و ناهنجاری که در داستان فیلمتان‬ ‫مطرح کرده اید موثر می دانید؟‬ ‫صــد درصــد شــرایط اقتصــادی در بــروز چنین‬ ‫بحران هایی تاثیرگذار است‪ .‬در فیلم «نقطه کور» دغدغه‬ ‫شخصیت اصلی داستان این اســت که روزهای متمادی‬ ‫نمی تواند در تهران باشد‪ ،‬چون برای تعیین رفاه اقتصادی‬ ‫فرهنگ‬ ‫باتوجه به برخی فیلم هایی که با موضوع خیانت در‬ ‫سینمای ایران ساخته شده اند‪ ،‬ایا «نقطه کور» را‬ ‫در تقبیح این اتفاق ســاخته و اصال پیش فرضی‬ ‫نسبت به این موضوع داشتید؟‬ ‫واقعیت این اســت که فیلم ما ارتباطی به خیانت‬ ‫ندارد و تشکر می کنم از رســانه های اصولگرایی که باعث‬ ‫شــدند «نقطه کور» از یک حالت خنثی به ســرتیتر خبرها‬ ‫تبدیل شــود‪ ،‬چون ما فیلمی با تم بی اعتمادی ساختیم و‬ ‫دو ادمی را نشــان دادیم که از مرز دوست داشتن معمول‬ ‫گذشته اند و از فرط دوست داشتن زیاد به هم شک می کنند‬ ‫و اصطالحا به هم گیر می دهند‪ .‬حاال نمی دانم چطور این‬ ‫موضوع را به خیانت تعبیر کردند‪.‬‬ ‫از ابتدا قصد داشــتم یک ملودرام اجتماعی در بستر‬ ‫خانواده تولید کنم و براســاس ‪ 19‬متنی کــه مطالعه کردم‬ ‫در نهایت به «نقطه کور» رســیدم و برای ان پروانه ساخت‬ ‫درخواست کردم‪.‬‬ ‫ان زمان شــرایطی وجود داشــت که اساسا شورای‬ ‫پروانه ســاخت و وزارت فرهنگ و ارشــاد اســامی نسبت‬ ‫به ســاخت فیلم هایی که تم خیانت داشتند واکنش نشان‬ ‫می دادند و از انجا که در برابر ان گارد داشتند نمی دانم چند‬ ‫فیلم با این موضوع ساخته شده است‪.‬‬ ‫زمان ساخت «نقطه کور» کی بوده است؟‬ ‫اذرماه ســال ‪ 93‬بود که پروانه ساخت فیلم صادر‬ ‫شد و از انجا که فصل خوبی برای تولید نبود و می خواستم‬ ‫حتما به جشنواره فجر برســد که ان زمان نمی رسید‪ ،‬ان را‬ ‫یو چهارم اماده کردیم‪ .‬در این مدت یعنی‬ ‫برای جشنواره س ‬ ‫از اذرماه سال ‪ 93‬تا اردیبهشت ‪ 94‬بیش از ‪ 9‬ورژن فیلمنامه‬ ‫را بازنویسی کردیم که در نهایت خرداد ماه پیش تولید شروع‬ ‫شد و فیلمبرداری را در مرداد اغاز کردیم‪.‬‬ ‫‪2‬‬ ‫مهدی گلســتانه که همیشــه مخاطب جشنواره‬ ‫فیلم فجر بوده امسال برای اولین بار به عنوان صاحب‬ ‫اثر در این فستیوال حضور دارد و «نقطه کور»اش در‬ ‫بخش ســودای سیمرغ پذیرفته شــده است؛ «نقطه‬ ‫کور» داستان خســرو با بازی محمدرضا فروتن است‬ ‫که ‪ ۲۳‬روز را بر پهنه دریا و بــه دور از خانواده گذرانده‪،‬‬ ‫با دنیایی از ابهامات فکری که تمــام مدت مثل خوره‪،‬‬ ‫ذهنش را اشغال کرده‪ ،‬وارد خانه اش در تهران می شود‬ ‫و پس از ورود به خانه می بیند کــه تمام ذهنیت هایش‬ ‫عینیت یافته اند‪ .‬نکته قابــل توجه درباره «نقطه کور»‬ ‫این است که در برخی سایت ها و رسانه ها به عنوان یکی‬ ‫از حاشیه های امسال جشنواره مطرح شده و ان را جزو‬ ‫اثاری دانســته اند که بوی خیانت می دهد‪ .‬در این باره‬ ‫گپ و گفت کوتاهی داشــتیم با کارگردان «نقطه کور»‬ ‫که سومین اثر سینمایی خود را ساخته و تاکید دارد که‬ ‫موضوع فیلمش به خیانت هیچ ارتباطی ندارد‪.‬‬ ‫تمام روزهای هفته را دور از خانواده اش مجبور است کار و‬ ‫زندگی کند و اگر کوتاهی کند کار خود را از دست می دهد‪،‬‬ ‫بنابراین قطعا مسائل اقتصادی و تاثیری که در خانواده دارد‬ ‫در ماجرای فیلم تاثیرگذار بوده اند‪.‬‬ ‫«نقطه کور» اولین فیلم شماست که در جشنواره‬ ‫فجر شرکت دارد‪ ،‬ا حساس تان چیست؟‬ ‫سال هاست که فقط مخاطب جشنواره بوده ام ولی‬ ‫امسال هیچ چشم اندازی نسبت به ان ندارم و از انجا که بقیه‬ ‫فیلم ها را هم ندیده ام نمی توانم درباره جایگاه فیلم خودم‬ ‫صحبت کنم اما تنها چیزی که می توانم بگویم این اســت‬ ‫که در هیچ بخش از پروسه تولید فیلم‪ ،‬کم فروشی نکردیم و‬ ‫توقع دیده شدن این زحمات را دارم‪.‬‬ ‫در جشــنواره فیلم فجر با وجــود جوایزی که به‬ ‫بخش های مختلف فنی تعلق می گیرد اما باز هم‬ ‫بازیگری و کارگردانی بیشتر مورد توجه رسانه ها و‬ ‫منتقدان است‪ ،‬نظر شما چیست؟‬ ‫معتقــدم طراحــی صحنــه و لبــاس ‪ ،‬تدویــن‪،‬‬ ‫فیلمبرداری ‪ ،‬نورپردازی و موســیقی فیلم «نقطه کور» در‬ ‫کنار بخش بازیگری جزو کارهای شــاخص این اثر هستند‬ ‫و فکر می کنم فیلم خودم هم در تمام این بخش ها به ویژه‬ ‫فنی‪ ،‬حرفی برای گفتن داشته باشد‪.‬‬ ‫برای نمایــش «نقطه کــور» در جشــنواره های‬ ‫خارجی با پخش کننده خارجی مذاکره کرده اید؟‬ ‫با چند پخش کننده مذاکره کرده ایم که احتماال تا‬ ‫قبل از جشنواره ان را به نتیجه می رسانیم‪.‬‬ ‫پروژه جدیدی در دست دارید؟‬ ‫در حال تحقیق و نگارش فیلم جدیدی با نام موقت‬ ‫«نیمه تاریک» هســتم که فکر می کنم تا اواسط جشنواره‬ ‫فیلم فجر در خواست پروانه ســاخت ان را ارائه دهم‪ .‬این‬ ‫فیلم یک اثر اجتماعی و چالشــی میان جامعــه و خانواده‬ ‫اســت که البته این بار جامعــه را در قیاس با خانــواده قرار‬ ‫خواهم داد‪.‬‬ ‫‪65‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪3‬‬ ‫عیارسنجان زیر ذره بین‬ ‫نگاهی به فهرست داوران جشنواره فیلم فجر‬ ‫یکی از وجوه جشــنواره فیلم فجر که هم در روند این‬ ‫رویداد تاثیر زیادی داشته و هم بسیار حاشیه ساز بوده است‪،‬‬ ‫بخش داوری جشنواره است‪ .‬امسال با اعالم هیات داوران‬ ‫بخش اصلی جشــنواره ‪ 34‬فیلم فجر‪ ،‬مشــخص شــد که‬ ‫مجتبی راعی و محمد داوودی چهارمین داوری شــان را در‬ ‫این جشنواره تجربه می کنند‪ .‬منوچهر شاهسواری‪ ،‬مهدی‬ ‫فخیم زادهوابوالحسنداوودیبرایدومینبارونیکیکریمی‬ ‫ و سیدجمال ساداتیان برای اولین بار در جمع داوران سودای‬ ‫سیمرغ قرار می گیرند‪ .‬مجید مجیدی با داوری در شش دوره‬ ‫همچنان رکورددار داوری در این رویداد ســینمایی اســت و‬ ‫محمد علی نجفی (کارگردان) با پنج بار حضور در جمع هیات‬ ‫داورانبخشاصلیدررتبهدومقراردارد‪.‬رسولصدرعاملی‪،‬‬ ‫منوچهر عسگری نســب ‪ ،‬محمد خزاعی (از مدیران ســابق‬ ‫سینمایی)‪ ،‬منوچهر محمدی‪ ،‬سید مهدی شجاعی ‪ ،‬محمد‬ ‫رضا بزرگ نیا‪ ،‬محمدباقــر کریمیان و فرهاد صبــا با داوری‬ ‫در چهــار دوره در رتبه بعــدی قرار دارند که محمــد داودی و‬ ‫مجتبی راعی از داوران این دوره به جمع انها اضافه شــدند‪.‬‬ ‫از ســینماگرانی هم که در ســه دوره داور بوده اند‪ ،‬به زنده یاد‬ ‫سیف الله داد ‪ ،‬ابراهیم فروزش ‪ ،‬ابراهیم حاتمی کیا ‪ ،‬زنده یاد‬ ‫رسول مالقلی پور‪ ،‬جواد شــمقدری ‪ ،‬محمد رجبی ‪ ،‬مسعود‬ ‫جعفری جوزانی ‪ ،‬کیومــرث پوراحمــد‪ ،‬احمدرضا درویش ‪،‬‬ ‫یدالله صمدی‪ ،‬محمدرضا هنرمند‪ ،‬داوود میرباقری‪ ،‬خسرو‬ ‫سینایی ‪،‬اسفندیارشهیدی‪،‬جمالشورجه ‪،‬ابوالقاسمطالبی‪،‬‬ ‫جواد طوسی و فرامرز قریبیان می توان اشاره کرد‪ .‬عزت الله‬ ‫انتظامی‪،‬مهدیحجت ‪،‬محمدبهشتی‪،‬اکبرعالمی ‪،‬خسرو‬ ‫ی‪ ،‬داوود رشیدی ‪ ،‬احمدرضا معتمدی ‪،‬بهروز افخمی‪،‬‬ ‫سینای ‬ ‫ی ‪،‬زنده یادنعمتحقیقی‪ ،‬نادرطالب زاده ‪،‬اکبر‬ ‫جهانگیرالماس ‬ ‫نبوی ‪ ،‬امین تارخ ‪ ،‬مجید انتظامی‪ ،‬علی نصیریان‪ ،‬کیانوش‬ ‫عیاری ‪ ،‬علیرضا شجاع نوری و عزیز ساعتی هم تاکنون دو بار‬ ‫داور بخش اصلی جشنواره بوده اند که منوچهر شاهسواری‪،‬‬ ‫ابوالحســن داودی و مهدی فخیم زاده بــه این جمع اضافه‬ ‫می شــوند‪ .‬از هنرمندانی هم کــه یک بار این مســئولیت را‬ ‫داشته اند‪،‬می توانبهفرهادفخرالدینی‪،‬عزیزاللهحمیدنژاد ‪،‬‬ ‫ی ‪ ،‬فرشته طائرپور‪ ،‬شــهرام اسدی ‪ ،‬کمال‬ ‫عباس کیارستم ‬ ‫تبریزی ‪،‬شهیدسیدمرتضیاوینی ‪،‬زنده یادبابکبیات ‪ ،‬هارون‬ ‫یشایایی ‪ ،‬سید ضیا هاشــمی ‪ ،‬کامبوزیا پرتوی ‪ ،‬محمدرضا‬ ‫جعفری جلوه‪ ،‬زنده یاد مهرداد فخیمی ‪ ،‬داریوش مهرجویی ‪،‬‬ ‫پرویزپورحسینی ‪،‬شهریاربحرانی ‪،‬علیمعلم ‪،‬جابرقاسمعلی ‪،‬‬ ‫مینو فرشچی‪ ،‬علیرضا رئیسیان‪ ،‬عبدالله اسکندری‪ ،‬مهتاب‬ ‫نصیرپور‪ ،‬ســید ضیاءالدین دری‪ ،‬مصطفی شایسته و پرویز‬ ‫پرستوییاشارهکرد‪.‬درایندورههمنیکیکریمی وسید جمال‬ ‫ساداتیانبرایاولینبارداوریدرجشنوارهفیلمفجرراتجربه‬ ‫می کنند‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪66‬‬ ‫مثلث | شماره ‪296‬‬ ‫داوران امسال چه کسانی هستند؟‬ ‫ابوالحســن داوودی‪ ،‬کارگــردان‪ ،‬فیلمنامه نویــس و‬ ‫تهیه کننده ســینمای ایران که تاکنون فیلم هایی همچون‬ ‫«تقاطع»‪« ،‬رخ دیوانــه» و «من زمین را دوســت دارم» را‬ ‫کارگردانی کرده است‪ .‬محمد داوودی از مدیران فیلمبرداری‬ ‫سینمایایرانکهتاکنونفیلم هاییهمچون«اشکسرما»‪،‬‬ ‫«رنــگ خدا»‪« ،‬ســفر به فردا» و «بهشــت جــای دیگری‬ ‫است» را فیلمبرداری کرده است‪ .‬مجتبی راعی‪ ،‬کارگردان‪،‬‬ ‫نویسنده و مدرس فیلمسازی که در سال های ‪۱۳۸۲ ،۱۳۷۹‬‬ ‫و ‪ ۱۳۹۲‬عضو هیات داوران جشــنواره فیلــم فجر در بخش‬ ‫مسابقه ســینمای ایران بوده و تاکنون فیلم هایی همچون‬ ‫«عصر روز دهم»‪« ،‬ترنج» و «تولد یک پروانه» را کارگردانی‬ ‫کرده است‪ .‬سیدجمال ساداتیان‪ ،‬از تهیه کنندگان سینمای‬ ‫ایران که فیلم هایــی همچون «جامــه دران»‪« ،‬برف روی‬ ‫کاج ها»‪« ،‬چهارشنبه سوری» و «دایره زنگی» را تهیه کرده‬ ‫است‪ .‬منوچهر شاهسواری‪ ،‬از تهیه کنندگان سینمای ایران‬ ‫که تاکنون تهیه کنندگی فیلم هایی همچون «مخمصه»‪،‬‬ ‫«یک گزارش واقعی»‪« ،‬فصل باران های موسمی» و «مزار‬ ‫شــریف» را تهیه کنندگی کرده اســت‪ .‬مهدی فخیم زاده‪،‬‬ ‫بازیگر‪ ،‬کارگردان‪ ،‬تهیه کننــده و فیلمنامه نویس که عالوه‬ ‫بــر کارگردانی تاکنــون در فیلم هایی همچون «مســافران‬ ‫مهتــاب»‪« ،‬تشــریفات»‪« ،‬تاواریــش» و «همنفس» به‬ ‫ایفای نقشپرداخته است‪ .‬نیکیکریمی‪ ،‬بازیگر‪،‬کارگردان‬ ‫و مترجم با کســب جوایز متعدد از جشــنواره های گوناگون‬ ‫بین المللی یکــی از موفق ترین هنرمندان ســینمای ایران‬ ‫از نظر تعداد جوایــز جهانی بوده اســت‪ .‬کریمی همچنین‬ ‫تاکنون در چندین جشنواره جهانی فیلم به عنوان داور حضور‬ ‫داشته است‪« .‬شیفت شب» اخرین فیلمی است که کریمی‬ ‫ی در فیلم هایی همچون‬ ‫ کارگردانی کرده است‪ .‬نیکی کریم ‬ ‫«دو زن» و «عروس» به ایفای نقش پرداختهاست‪.‬‬ ‫داوران فیلم های مستند‬ ‫همچنیــن محمدرضــا اصالنــی‪ ،‬دکتــر احمــد‬ ‫ضابطی جهرمی‪،‬مهوششیخ االسالمی‪،‬معینکریم الدینی‬ ‫و امیر تاجیک به عنوان اعضای هیات داوران بخش مستند‬ ‫سیوچهارمینجشنوارهبین المللیفیلمفجرانتخابشدند‪.‬‬ ‫از این میان‪ ،‬معین کریم الدینی متولد‪ ۱۳۵۸‬فارغ التحصیل‬ ‫دانشــکده صدا و ســیما در رشــته کارگردانی سینماســت‪.‬‬ ‫وی ســینمای حرفه ای را با مونتــاژ اغاز کرده و ســپس وارد‬ ‫عرصه فیلمسازی شــده اســت‪ .‬اولین فیلم او (وقتی ابرها‬ ‫پایین می ایند) در جشــنواره ســینما حقیقت جایزه بهترین‬ ‫کارگردانیراازانخودکردودرجشنوارهفجرنیزجایزهبهترین‬ ‫تصویربرداریراگرفتونامزدبهترینتدوینهمشد‪ .‬دومین‬ ‫فیلم این مستندســاز «اتالن» اســت که در سی و سومین‬ ‫جشنواره فیلم فجر در بخش مسابقه سینمای مستند‪ ،‬برنده‬ ‫سیمرغ بهترین فیلم مستند شد‪ .‬این فیلم در جشنواره سینما‬ ‫حقیقت چهار جایزه بهترین فیلم بخش بین الملل‪ ،‬بهترین‬ ‫کارگردانی‪ ،‬بهترین تصویر‪ ،‬بهترین تدوین و در جشن خانه‬ ‫سینما نیز جایزه بهترین کارگردانی‪ ،‬بهترین تدوین‪ ،‬بهترین‬ ‫موسیقی‪ ،‬بهترین صدا و بهترین موســیقی را دریافت کرد‪.‬‬ ‫فیلم«اتالن» همچنین در جشنواره های خارجی همچون‬ ‫زوریخ‪ ،‬ایتفا و اسیاپاسفیک نیز حضور داشت‪ .‬امیر تاجیک‬ ‫متولد‪ 1360‬در تهران است‪ .‬وی مستندساز‪ ،‬دارای لیسانس‬ ‫ادبیات انگلیسی و تهیه کننده مستندهای بین المللی است‪.‬‬ ‫داوری جشنواره های تلویزیونی داخلی و بین المللی‪ ،‬عضو‬ ‫شبکه مستندسازان اروپا‪ ،‬کارشــناس جشنواره فیلم مستند‬ ‫گوانجوی چین و مدیریت تولید و مســتند شبکه تلویزیونی‬ ‫پرس تی وی از جمله فعالیت هایی است که در کارنامه هنری‬ ‫وی دیده می شود‪ .‬انحراف در جهاد‪ ،‬اشتباه‪ ،‬در اغوش یاران‬ ‫و روزی روزگاری از جمله اثار او هســتند که در جشنواره های‬ ‫داخلیوبین المللیجوایزیراازانخودکرده اند‪.‬اوهم اکنون‬ ‫به عنوانمدیرشبکهمستندسیمامشغولبهکاراست‪.‬‬ ‫داوران بخش تبلیغات‬ ‫هیات داوران بخش مســابقه تبلیغات و اطالع رسانی‬ ‫سی وچهارمین جشنواره فیلم فجر نیز به این ترتیب معرفی‬ ‫شــدند‪ :‬غوغا بیات‪ ،‬مصطفی خرقه پوش‪ ،‬رضا حداد‪ ،‬علی‬ ‫وزیریانوبهرامعظیمی‪.‬‬ ‫هیاتانتخاب‬ ‫باید دالیل‬ ‫رد فیلم ها را بگوید‬ ‫نظر محمود گبرلو درباره فیلم های‬ ‫بخش مسابقه جشنواره فجر‬ ‫‪4‬‬ ‫نظر کلی تان درباره فیلم های انتخاب شده برای‬ ‫بخش مسابقه جشنواره چیست؟‬ ‫دربــاره انها فعال نظــری نمی توانــم بدهم‪ .‬باید‬ ‫فیلم ها را ببینم و ترکیب هیات داوران هم مشــخص شود‬ ‫بعدا‪.‬‬ ‫دربــاره حاشــیه های انتخــاب فیلم هــا و هیات‬ ‫انتخاب چطور؟‬ ‫کدام حاشیه ها؟‬ ‫همیــن رد کــردن فیلم هایــی کــه ایــن روزهــا‬ ‫کارگردانان شــان اعتراض کرده اند‪ ،‬مثل محمد‬ ‫رحمانیان یا ماجرای استعفای شهاب حسینی بر‬ ‫سر فیلم اشغال های دوست داشتنی‪.‬‬ ‫خب این اتفاقات خیلی حاشــیه نیست‪ .‬هر سال‬ ‫از این رخدادها پیــش می اید‪ .‬دلیلش هم این اســت که‬ ‫ساختار جشــنواره یک ســاختار کهنه و قدیمی است‪ .‬هر‬ ‫بار که از این برخوردها و رد شــدن یک سری از فیلم ها به‬ ‫وجود می اید این مخالفت ها هم هســت‪ .‬دبیر جشــنواره‬ ‫دقیقا مطابــق قوانین عمل می کند ولــی قوانین حاکم بر‬ ‫سیاســت گذاری های جشــنواره از نظر من باید تغییرات‬ ‫به دل بحران رفته ام‬ ‫‪5‬‬ ‫گفت وگو ب ا هاتف علیمردانی‬ ‫کارگردان فیلم «هفت ماهگی»‬ ‫هاتف علیمردانی که سال گذشته با فیلم «کوچه‬ ‫بی نام» نامزد دریافت ســیمرغ بلورین در ســه رشته‬ ‫بود و در نهایت جایزه بهترین بازیگر نقش اول زن به‬ ‫فیلمش اهدا شد‪ ،‬امسال با «هفت ماهگی» در بخش‬ ‫ســودای ســیمرغ جشــنواره فیلم فجر حضور دارد‪.‬‬ ‫«هفت ماهگی» داستان زن و شوهری را با بازی باران‬ ‫کوثری و حامد بهداد روایت می کند که در انتظار متولد‬ ‫شدن فرزند خود هســتند ولی رابطه هایی غیرمتعارف‬ ‫با چاشــنی حســادت و دشــمنی باعث به وجود امدن‬ ‫اتفاقاتی ناگوار برای این خانواده می شــود‪ .‬این فیلم‬ ‫د ر برخی صحنه هــا‪« ،‬کوچه بی نام» را بــه یاد بیننده‬ ‫می اور د اما علیمردانی تاکید دارد که شــباهت ها کامال‬ ‫تعمدی هستند‪ .‬او که خیلی از شــرایط و زمان اکران‬ ‫«کوچه بی نام» (در ر وزهای منتهی به شروع جشنواره‬ ‫فجر) رضایت ندارد‪ ،‬می گوید به دنبال پیدا کردن زبان‬ ‫محکم تری برای فیلم هایش است و «هفت ماهگی»‬ ‫را نســبت به کار قبلی خود بهتر می داند‪ .‬این فیلمساز‬ ‫تو گویی با مثلث اشاره می کند که پس از ساخت‬ ‫در گف ‬ ‫شش فیلم به زبانی رسیده که در فیلم هایش مشخص‬ ‫است و تغییر نمی کند و در «هفت ماهگی» داستانی از‬ ‫یک طبقه اجتماعی متفاوت را در مقایسه با دیگر اثارش‬ ‫نشان داده است‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫باز هم در فیلمتان به ســراغ موضوعی اجتماعی‬ ‫رفته اید‪ ،‬چرا؟‬ ‫من از سینمای تجربی امده ام و پس از ساخت چند‬ ‫ فیلم هنوز بر سر دکوپاژ و میزانسن دچار اضطراب می شوم‪.‬‬ ‫در فیلم های اجتماعی‪ ،‬فضا و ادم هایی که در قصه روایت‬ ‫می شوند بسیار مهم هستند‪ ،‬چون در این گونه فیلم ها‪ ،‬بار‬ ‫دراماتیک شخصیت ها فیلم را از یک حالت تصنعی خارج‬ ‫می کند و بیشتر به واقعیت نزدیک می شود‪.‬‬ ‫کار در این حوزه سخت نیست؟‬ ‫بومی بودن جزو ملزومات یک فیلمساز اجتماعی‬ ‫است و کسی که می خواهد در این گونه سینما فیلم بسازد‬ ‫باید به شاخصه ها و شباهت های ادم های قصه اش با جامعه‬ ‫وفادار باشــد و در این صورت اســت که فیلمساز می تواند‬ ‫حرف جامعه و مردم را در اثر خود ثبت کند‪.‬‬ ‫یکی از معضالتــی کــه در فیلم هــای اجتماعی ما‬ ‫وجود دارد این است که به بومی بودن فیلم هایمان وفادار‬ ‫نبوده ایم؛ درحالی کــه گاهی پیش امده به طــور کامل از‬ ‫فیلم های هالیوودی کپی کرده ایم‪ .‬البته این بد نیست که‬ ‫ی هالیوودی گرته برداری کنیم ‪ ،‬اما‬ ‫از میزانسن و دکوپاژها ‬ ‫اشکال کار انجاست که ادم های فیلم کسانی نیستند که ما‬ ‫در جامعه می بینیم و همین می شود که فیلم های اجتماعی‬ ‫نمی توانند به اندازه فیلم های کمدی فروش داشته باشند‪.‬‬ ‫ســینمای اجتماعــی بــه هرحــال معضــات و‬ ‫موضوعاتی ســیاه را هم دربر می گیرد که ممکن‬ ‫اســت نمایش فیلم را با مشــکالتی روبــه رو کند‬ ‫ ایا این مســاله برای فیلمســاز دردســری ایجاد‬ ‫نمی کند؟‬ ‫هیچ وقت به دنبال سیاه نمایی در فیلم هایم نبودم‪،‬‬ ‫هرچند به دل بحران رفته ام تا حرفم را بزنم‪.‬‬ ‫من با اثاری که در برخی جشنواره های خارجی نشان‬ ‫داده می شــود و جامعه ایران را عقب افتاده نشان می دهد‬ ‫به شــدت مخالفم‪ ،‬چون ایران کشــوری در حال توسعه و‬ ‫پیشرفت است و من هم به عنوان فیلمساز باید همواره خود‬ ‫را در این مســیر به روز کنم؛ بنابراین باتوجه به ساختارهای‬ ‫جامعه فیلم می ســازم و نگاهم را بر اتفاقات ان روز جامعه‬ ‫متمرکز می کنم‪.‬‬ ‫درباره رقابت در جشــنواره فیلم فجر چه نگاهی‬ ‫دارید؟‬ ‫این جشنواره مثل یک مسابقه دو است که تعدادی‬ ‫فیلمساز در ان با هم رقابت می کنند و باید در این رقابت به‬ ‫نظر داوران اعتماد داشته باشیم و خود ما هنرمندان پیش‬ ‫از دیگران‪ ،‬دموکراسی را تمرین کنیم‪.‬‬ ‫فیلم امسال تان را چقدر دارای شانس می دانید؟‬ ‫منتقدانی که «هفت ماهگی» را پیش از شــروع‬ ‫جشنواره دیده اند‪ ،‬ان را یک گام جلوتر از کارهای قبلی ام‬ ‫می داننــد‪ .‬از انجایــی که یک فیلمســاز تجربی هســتم‬ ‫دانسته هایم کافی نیســت و تالش می کنم در هر کاری به‬ ‫اطالعات و تجربیاتــم اضافه کنم‪ .‬با این حــال امیدوارم‬ ‫جشــنواره خوبی پیش رو داشته باشــیم هرچند تعدادی از‬ ‫فیلمسازان درجه یک ســینما طبق قوانین جشنواره برای‬ ‫پذیرش تعداد مشخصی فیلم ‪ ،‬بیرون از جشنواره ماندند که‬ ‫دوست داشتم انها هم حضور داشتند‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪296‬‬ ‫که ســال ها مدیر دولتی یــا اجرایی بوده انــد‪ .‬مثل اقای‬ ‫شجاع نوری یا احسانی و جیرانی‪ .‬اینها هر طوری هم نگاه‬ ‫کنند بازهم مالحظات کلی و سیا ستگذاری های دولتی را‬ ‫مد نظر قرار می دهند‪.‬‬ ‫یعنی مشکالت فیلم های رد شده سیاسی است؟‬ ‫نه لزوما‪ .‬من چون فیلم هــا را ندیدم‪ .‬نمی توانم‬ ‫ادعا کنم مثال فیلم جناب رحمانیان را چون سیاســی بوده‬ ‫گذاشــته اند کنار‪ .‬شــاید واقعا فیلم خوبی نبــوده‪ .‬کاش‬ ‫هیات انتخــاب توضیح می داد چرا فیلم هــا را رد می کند‪.‬‬ ‫من خودم بارها در برنامه هفت تالش کردم متوجه شــوم‬ ‫چرا واقعا یک ســری فیلم ها رد می شــود‪ ،‬ولی متاســفانه‬ ‫دوستان شــفاف نیســتند‪ .‬شــاید هم به خاطر مالحظات‬ ‫چیزی نمی گویند‪ .‬من این برخوردها را هم ناشی از همان‬ ‫سیاســت های غلطی که در ابتدا گفتــم می دانم‪ .‬هیات‬ ‫انتخاب نباید از گفتن دالیلش برای رد فیلم ابایی داشــته‬ ‫باشد‪ .‬ترکیب هیات انتخاب نباید این قدر با سیاست های‬ ‫دولتی تطابق داشــته باشد‪ .‬ســینماگران تخصصی تر را‬ ‫هــم وارد میدان کنند‪ .‬هیــات انتخــاب در مصاحبه های‬ ‫مطبوعاتی باید شرکت کنند و دالیل علمی برای رد فیلم ها‬ ‫را توضیح بدهند‪ .‬اینطوری شاید حواشی هم پیش نیاید‪.‬‬ ‫در قوانین جشــنواره شــرایط رد یا قبول فیلم ها‬ ‫لحاظ نشده؟‬ ‫متاســفانه ایین نامه جشــنواره خیلی کلی است‪.‬‬ ‫دالیــل رد یا قبــول فیلم هــا در جلســات خصوصی طرح‬ ‫می شــود و همین‪ ،‬یک طــور پنهان کاری اســت که این‬ ‫شبهات و حواشی را ایجاد می کند‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫اساســی بکنند‪ .‬چــون واقعا برخــی فیلم هــای خوب رد‬ ‫می شوند‪ .‬منظور البته فیلم خاصی هم نیست‪ .‬به طور کلی‬ ‫با نحوه سیاســت های فعلی قطعا خیلی فیلم ها به چشــم‬ ‫نمی ایند‪ .‬به نظر من «شهاب حسینی» جمله خیلی خوبی‬ ‫در متن استعفایش نوشــته بود‪ .‬اینکه واقعا فکر می کرده‬ ‫امسال رویکرد جشنواره متفاوت با سال های پیش است‪.‬‬ ‫ولی خب اینطور نیست‪ .‬در واقع نگاه نو به مسائل سینمای‬ ‫ایران و بخش جشنواره نیاز است‪ .‬در شرایط فعلی هر سال‬ ‫ما در جشنواره فقط می بینیم ظاهر تغییر کرده ولی قوانین‬ ‫اصلی که عامل مشــکالت می شــوند ســر جایشان باقی‬ ‫مانده اند‪ .‬این قوانین با فضای امروز ســینما و ســینمای‬ ‫جوان تطابق نــدارد‪ .‬جلوی خالقیت جوانــان را می گیرد‬ ‫و چون همیشــه ترکیب هیات انتخاب مشــابه هم اســت‬ ‫اعتراضات هر سال وجود دارد‪.‬‬ ‫یعنی شما کل این مشــکالت را از ترکیب هیات‬ ‫انتخاب می دانید؟‬ ‫نه فقط از ترکیب اشخاص‪ ،‬بلکه از اندیشه هایی‬ ‫که مدت هاست تغییری نکرده اند‪ .‬متاسفانه فاصله دیدگاه‬ ‫کســانی که فیلم ها را انتخاب می کنند با کسانی که فیلم‬ ‫می سازند خیلی زیاد است‪ .‬جشــنواره واقعا در این مساله‬ ‫بالتکلیف اســت‪ .‬در واقع‪ ،‬راهی که فیلمســازان جوان‬ ‫می روند و پر از خالقیت اســت با راه هیات انتخاب بسیار‬ ‫متفاوت است‪ .‬فرمول های سیاســتگذاری واقعا مشکل‬ ‫دارند‪.‬‬ ‫پیشــنهاد شــما برای حل این مشــکالت دقیقا‬ ‫چیست؟‬ ‫باید شکل هیات انتخاب تغییر کند‪ .‬به جای اینکه‬ ‫از مدیران ارشاد و یا کسانی که سیاستگذاری های خاصی‬ ‫را مد نظر دارند استفاده کنیم‪ .‬باید از کارشناسانی استفاده‬ ‫کرد که نگاه حرفه ای تری به بخش سینما و انتخاب فیلم‬ ‫دارند‪ .‬االن هیات انتخاب متشــکل از فیلمسازانی است‬ ‫‪67‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫گزار‬ ‫ش ویژه‬ ‫دعوی واژه ها‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪68‬‬ ‫مثلث | شماره ‪296‬‬ ‫نگاهی به حاشیه های اخیر درباره ممیزی کتاب و یک اظهارنظر‬ ‫امرممیزیکتابدرحوزهفرهنگوهنروحتیسیاست‬ ‫کشور همیشه محل چالش بوده و موافقان و بیشتر مخالفان‬ ‫ی که حتــی یکی از شــعارها و وعده های‬ ‫جدی دارد؛ تا جای ‬ ‫تبلیغاتیحسنروحانیدرانتخاباتریاست جمهوری‪،‬براین‬ ‫موضوعوبی اعتقادی اشبهممیزیپیشازچاپکتاباستوار‬ ‫شد؛وعده ایکههیچ گاهعملینشدوبهنظرهمنمی رسدکه‬ ‫عملیشود؛امامانندهم هدوره هاهموارهابستنحاشیه هایی‬ ‫است که گاه با یک اظهارنظر شــکل می گیرند‪ .‬در گذشته‪،‬‬ ‫بیشتر اظهارات مولفان کتاب ها درباره موارد ممیزی اجباری‬ ‫اثارشانبودهکهزمینه سازبرخیواکنش هاازجملهواکنش های‬ ‫طنز بوده است‪ .‬اما در اخرین مورد‪ ،‬اظهارنظری از مدیر اداره‬ ‫توسعه کتاب و کتابخوانی معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و‬ ‫ارشاداسالمیدریکمصاحبه‪،‬چندروزیرسانه هایکشورو‬ ‫طنزپردازانفعالدرشبکه هایمجازیرابهواکنشواداشت‪.‬‬ ‫در گفت وگوی محمد سلگی با شــماره اذر و دی ‪ ۹۴‬ماهنامه‬ ‫«شیرازه کتاب»‪ ،‬جمله ای بود که در بازنشر ان در خبرگزاری‬ ‫مهر‪،‬تیترشدوجرقهماجراازهمانجازدهشد‪.‬اینخبرگزاری‬ ‫نوشت که مدیر اداره کتاب با بیان اینکه ذکر کلمه «شراب»‬ ‫در کتاب ها حتی در تقبیح شــراب ممنوع است‪ ،‬گفته است‪:‬‬ ‫ی حیوانات و اسامی خارجی و‪ ...‬هم‬ ‫«در خصوص ذکر اسام ‬ ‫سختگیری های الزم ِاعمال می شود‪ ».‬او گفته بود‪« :‬وقتی‬ ‫که کتابی برای ارزیابی ثبت می شود‪ ،‬در گام اول همکاران ما‬ ‫کتابراتورقمی کنندکهببیننداصالایااینکتابنیازبهبررسی‬ ‫دارد یا نه‪ .‬ما حوزه های مختلفی در کتاب داریم‪ .‬یک سری از‬ ‫ی و‪ ...‬اینها باید‬ ‫کتاب ها علمی هستند‪ ،‬مانند فیزیک ‪ ،‬شیم ‬ ‫مجوزبگیرندکهالبتهاینمجوزگرفتنبرایثبتوگرفتنامار‬ ‫کتاب هاهمهستکهاینامار‪،‬بعدها‪،‬درزماننمایشگاه های‬ ‫کتاب‪ ،‬در انتخاب ناشران نمونۀ کشوری و‪ ،...‬مورد استفاده‬ ‫قرارمی گیرد‪.‬درواقعبعضیازکتاب ها‪،‬ازهمانلحظۀثبت‬ ‫و ورود به چرخۀ بررسی‪ ،‬بالمانع اعالم می شوند‪ ،‬مانند کتب‬ ‫فیزیک و شیمی و‪ ...‬و مابقی کتاب ها می روند برای بررسی‪.‬‬ ‫در مرحلۀ بعدی‪ ،‬دبیران علمی‪ ،‬کتاب ها را به صورت مروری‬ ‫مالحظه و تورق می کنند و بعضی اثار را باتوجه به اشرافی که‬ ‫دارند‪،‬بی نیازازبررسیمی بینندوبالمانعاعالممی کنندوکتاب‬ ‫می رودبرایاخذمجوز‪.‬یک سریکتاب هانیازبهبررسیدارند‬ ‫کهبهگر وه هایبررسیمی روند‪.‬درادارۀکتاب‪،‬حدودا‪ ۱۰‬گروه‬ ‫بررسیفعالیتداردکهبر اساسکثرتاثارواردهبهادارۀکتاب‪،‬‬ ‫اینتقسیم بندیانجامشدهاست‪.‬هرکدامازاینگروه هایک‬ ‫سرگروهدارد‪.‬تعدادافرادگروه هاهمبستگیبهکثرتاثاردارد‪.‬‬ ‫درگروه هابعدازبررسیاعالممی شودکهاثرغیرمجاز‪،‬بالمانع‬ ‫یا مشروط است و نتیجه به ناشــر اعالم می شود‪ .‬در صورت‬ ‫اعتراضناشر‪،‬کتابدریککمیته‪،‬بهنامتجدید نظر‪،‬مجددا‬ ‫بررسیمی شود‪.‬اگرناشررایاینکمیتهراهمنپذیرد‪،‬موضوع‬ ‫اعتراض‪ ،‬به شورای کتاب‪ ،‬مرکب از سرگروه ها و کارشناسان‬ ‫ارشدارجاعمی شود‪.‬اگراعتراضتداومیابد‪،‬به عنواناخرین‬ ‫مرجع‪ ،‬موضوع در کمیتۀ تخصصی هیــات نظارت مطرح و‬ ‫دربارۀاثربحثوتصمیم گیریمی شود‪» .‬اوسپسدرپاسخبه‬ ‫اینسخنکهبعضیازناشرانمعتقدندکهبعضیازممیزی ها‪،‬‬ ‫بر اساساعمالسلیقهانجاممی شودوشاخصیدراینزمینه‬ ‫وجودندارد‪،‬گفتهبود‪«:‬شاخص هایماهماناصولوقواعد‬ ‫مندرج در مجموعه ضوابط نشر کتاب تحت عنوان «مصوبۀ‬ ‫اصالحی اهداف‪ ،‬سیاســت ها و ضوابط نشر کتاب» است‪.‬‬ ‫درواقع‪،‬مایکمجموعهضوابطوحدودیداریمکهمصوب‬ ‫شورایعالیانقالبفرهنگیاست‪.‬یکقانونداشتیمکهبرای‬ ‫دهۀ ‪ 60‬بود و در سال ‪ ۸۹‬اصالح شد‪ .‬در حال حاضر‪ ،‬مبنای‬ ‫ما همان قانون سال ‪ ۸۹‬است که مصوبۀ جلسۀ ‪ ۶۶۰‬شورای‬ ‫عالی انقالب فرهنگی در فروردین‪ ۸۹‬اســت‪ .‬در این قانون‪،‬‬ ‫ضوابط و اصول چاپ و نشر امده است؛ مثال کتاب در جهت ‬ ‫ترویج اصول انقالب‪ ،‬احیای میراث مکتوب‪ ،‬مقابلۀ موثر با‬ ‫تهاجم سیاسی و فرهنگی باشــد‪ ،‬توهین به ادیان اسمانی و‬ ‫پیامبراننباشد‪،‬تمسخروتوهینبهفرهنگاقوامنباشد‪،‬تبلیغ‬ ‫علیه نهاد خانواده نباشد و‪ ...‬اینها پاره ای از مواردی است که‬ ‫تا حدی مصادیق را مشخص کرده است‪ .‬ما خودمان هم در‬ ‫بعضی از موضوعات‪ ،‬به صورت جزئی تر کار کرده و نتایج را به‬ ‫صورتکاربرگ هاییتدوینکردهودرهیاتنظارت‪،‬تصویب‬ ‫می کنیم‪...‬‬ ‫‪ ...‬تعدادی از مــوارد وجود دارد که ناشــی از اختالف‬ ‫برداشت اســت‪ .‬برای مثال‪ ،‬بنده می گویم این قسمت باید‬ ‫حذفشودوشمامی گوییدنه‪ ،‬نبایدحذفشودکه مرجعحل‬ ‫این اختالف در قانون دیده شده اســت‪ .‬موارد معدودی هم‬ ‫می تواند حاصل اشتباهات و خطاهای بررسی باشد که تعداد‬ ‫این دسته خیلی اندک است و به لحاظ اماری‪ ،‬درصد این نوع‬ ‫خطاها به قدری کم است که قابل ا غماض و به لحاظ اماری‬ ‫قابلپذیرشاست‪...‬‬ ‫‪...‬کتاب های زیادی داشــته ایم که ‪ ۱۰‬بار‪ ،‬بیست بار‬ ‫و ســی بار چاپ شــده اند و بعد به ان مجوز داده نشده است‪.‬‬ ‫یا سخت گیری هایی داشــته ایم‪ .‬دربارۀ کلماتی مانند شراب‬ ‫که می گوین د نباید در کتاب بیاید‪ .‬جایی متن در تقبیح شراب‬ ‫بوده اســت‪ ،‬اما گفته ایم کلمه شــراب اصال نبایــد بیاید‪ .‬یا‬ ‫درخصوص ذکر اسامی حیوانات و اسامی خارجی‪ ،‬ذکر اسم‬ ‫رئیس جمهور فالن کشور و‪ ...‬سختگیری هایی بوده است‪.‬‬ ‫می خواهم بگویم از این طرف هم با سختگیری زیاد ممکن‬ ‫اســت کتاب های خوب از دست برود و ناشــر متضرر شود‪.‬‬ ‫چگونه باید به یک حدی از تعادل برسیم؟ از یک طرف اجازه‬ ‫بدهیمکهدربحثخانوادهمطالبجدیدبیایدوازطرفدیگر‬ ‫کنترلبشود‪،‬نقایصشهمرفعشود‪.‬درواقع‪،‬یکحجمباالی‬ ‫ســختگیری هم موجود است و مســاله این است که چگونه‬ ‫تعادلایجادکنیمکههماقتصادنشراسیبنبیندوهمفرهنگ‬ ‫خانوادهوهمدینوهممسائلقومیتی‪.‬‬ ‫در برخی از مــوارد‪ ،‬می توانیم اغمــاض کنیم که البته‬ ‫بعضی اشتباهاتمان از همین اغماض ها شروع می شود‪ .‬به‬ ‫ارزیاب می گوییم چرا ایــن را اغماض کردید؟ می گوید‪« :‬به‬ ‫نظر من چیز خاصی نبود» و نفر بعــدی می گوید‪« :‬نه‪ ،‬نباید‬ ‫اینگونهمی شد»ومااینرادرچاپبعدیاصالحمی کنیم‪.‬ما‬ ‫موظفیمموازنه ایبینجامعۀنشر‪،‬دانشجهانیوارزش های‬ ‫فرهنگی و باورهایمان برقرار کنیم‪ .‬کار ســختی هم هست‪.‬‬ ‫در کنار تمامی دغدغه هایی که شــما در سواالت خود به انها‬ ‫اشاره کردید‪ ،‬جا دارد که به مسائل و مضیقه های نشر کشور‬ ‫هم توجه کنیم‪ .‬این صنعت یکی از ابزارهای توسع ه فرهنگی‬ ‫کشور است‪ ».‬انتشار این سخنان کافی بود تا پس از واکنش‬ ‫رسانه های داخلی و فارسی زبان خارجی همچون بی بی سی‪،‬‬ ‫عالوهبرطنزنویسانمطبوعاتورسانه ها‪،‬شهرونداندارای‬ ‫ذوقطنزینیزدرشبکه هایاجتماعیفعالشوندوبادستاویز‬ ‫قراردادنممنوعیتاستفادهازواژ ه«شراب»‪،‬ازقولمشاهیر‬ ‫شعروادبفارسیبنویسند‪:‬‬ ‫حافظ‪:‬کبابیچربمی خواهمکهمردافکنبودزورش‪،‬‬‫کهتایک دمبیاسایمزدنیاوشروشورش‬ ‫موالنا‪:‬بویکبابمی زندخربزهدردهانمکن‬‫خیام‪:‬برخیزتاکبابیبزنیمو‪...‬‬‫وقتی جو روانی این موضوع شــدت گرفــت‪ ،‬از روابط‬ ‫عمومیمعاونتامورفرهنگیوزارتفرهنگوارشاداسالمی‪،‬‬ ‫متنیبرایرسانه هافرستادکهدران‪،‬مدیرکلادارهتوسعهکتاب‬ ‫وکتابخوانیوزارتفرهنگوارشاداسالمیدربارهخبرممیزی‬ ‫کلمه«شراب»درکتاب هاتوضیحداد‪.‬درایناطالعیهامده‬ ‫بودکهمحمدسلگیباانتقادازتیتربرخیرسانه هاازمصاحبه‬ ‫ویبامجله«شیرازه»عنوانکرد‪«:‬مقصوداینجانباینبوده‬ ‫که سیاست ما در بررسی کتاب توجه صرف به واژگان نیست‬ ‫بلکهبهنقشکلمهدرجملهتوجهمی شود‪.‬‬ ‫‪...‬الزممی دانمتوضیحدهمکهخبرنگارمحترممنظور‬ ‫اینجانبرادرمتن‪،‬باابهاممنعکسکرده ومتاسفانهایناشتباه‬ ‫برداشت در تیتر هم به صورت کامال معکوس برجسته شده‬ ‫است‪.‬درمصاحبهمذکورعنوانکردمکهگرچهگفتهمی شود‬ ‫در دوره هایی در گذشته چنین رویه ای وجود داشته اما موضع‬ ‫فعلی دفتر توسعه کتاب و کتابخوانی خالف این رویه است‪.‬‬ ‫درشرایطفعلیودربررسیمفاداثاربهنقشوجایگاهکلمهدر‬ ‫جملهتوجهمی شود‪،‬زیراکلماتباتوجهبهنقشوجایگاهشان‬ ‫درجملهمعنامی یابند‪.‬‬ ‫اینجانب مثــال زدم و بیــان کردم اگر کلمه شــراب در‬ ‫جاییاستفادهشودکهمرادومعنایجملهتقبیحشراباست‪،‬‬ ‫غیرعقالنی است که کســی ان را حذف کند‪ .‬بنابراین کلمه‬ ‫شراب را در تشریح و توضیح مفهوم جمالت به عنوان شاهد‬ ‫مثال اســتفاده کردم‪ .‬در هیچ یک از جمالتی که تیتر از انها‬ ‫استخراج شده از فعل زمان حال اســتفاده نشده است و ذکر‬ ‫نشده که اینها رویه ماســت بلکه ما در مقام تقبیح و طرد این‬ ‫رویکردصحبتکرده ایم‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫س هفته‬ ‫اغاز «غیرعلنی»‬ ‫عک‬ ‫تصویربرداری ســریال «غیرعلنی» بــا حضور مدیر‬ ‫شبکه دو و مدیر مرکز گسترش فیلمنامه نویسی صداوسیما‬ ‫اغاز شــد‪ .‬ســاخت این ســریال با ضبط ســکانس هایی‬ ‫مربوط به بازی بهاره رهنما‪ ،‬بروز ارجمند و متین ستوده در‬ ‫سراشیبی راه است‪.‬‬ ‫جعفری جلــوه و امین صدیقی‪ ،‬با حضــور در یکی از‬ ‫لوکیشن های اصلی سریال «غیرعلنی» در منطقه طرشت‬ ‫که مربوط به ســتاد انتخاباتی یکی از کاندیداهاســت‪ ،‬از‬ ‫نزدیک در جریان ســاخت این مجموعه مناسبتی که قرار‬ ‫است قبل از انتخابات روی انتن برود قرار گرفتند‪.‬‬ ‫قصه «غیرعلنی» در شهرســتانی به اســم چشــمه‬ ‫می گذرد کــه وجــود خارجی نــدارد و به گفتــه کارگردان‬ ‫ان «ال مکان» اســت‪ .‬قصه این ســریال مربوط به هیچ‬ ‫شهرستانی نیست و از هیچ لهجه ای استفاده نشده است‪.‬‬ ‫بخشی از قصه هم مربوط به سکانس های تهران است که‬ ‫کاراکتر اصلی ان را بهاره رهنما ایفا می کند‪.‬‬ ‫به گفته مدیر شبکه دو سیما‪ ،‬مجموعه «غیرعلنی»‬ ‫قرار است پس از اتمام سریال «کیمیا»‪ ،‬به عنوان سریال‬ ‫مناسبتی ویژه انتخابات از ‪ 24‬بهمن ماه روی انتن برود‪.‬‬ ‫ی و فرهنگ‬ ‫مشکل فناور ‬ ‫درباره یک نگرانی عصر نو‬ ‫امین جابری‬ ‫کارشناس‬ ‫مثلث | شماره ‪296‬‬ ‫بنابرایــن امــوزش و توســعه فرهنــگ‬ ‫استفاده از فن اوری های جدید یکی از مسائل‬ ‫مهم در توسعه فن اوری اطالعات ‪ -‬ارتباطات‬ ‫است که باید مشکالت مرتبط با ان شناخته و‬ ‫حل شود‪ .‬در کشورهای توســعه یافته‪ ،‬افراد‬ ‫سالخورده و مسئوالن سابقه داری هستند که‬ ‫تجربیات سنتی خود را دارند‬ ‫فرهنگ‬ ‫امروزه فن اوری اطالعات به مدد فن اوری ارتباطات‬ ‫فراگیرشــده و جهان را دگرگون ساخته اســت‪ .‬مهمترین‬ ‫تغییراتی که این فن اوری در جهان به وجود اورده‪ ،‬به وسیله‬ ‫«مارشــال مک لوهان» در عبارت دهکده جهانی خالصه‬ ‫شــده اســت که در ان مردم نقاط مختلف در کشــورهای‬ ‫سراسر کره زمین مانند ساکنان یک دهکده امکان برقراری‬ ‫ارتباط با یکدیگر و اطالع از اخبــار و رویدادهای جهانی را‬ ‫دارند‪ .‬امروزه نقــش تکنولوژی های نو در زندگی اجتماعی‬ ‫و در عرصه های مختلف زندگی بشــر انکار ناپذیر بوده و در‬ ‫برنامه ریزی های توســعه اجتماعی‪ ،‬فرهنگی و اقتصادی‬ ‫جایــگاه ویژه ای به فــن اوری اطالعــات و ارتباطات داده‬ ‫می شود‪ .‬عنصر مهم دیگری که در این زمینه باید مورد توجه‬ ‫قرار گیرد‪« ،‬فرهنگ» و ارتباط ان بــا فن اوری های نوین‬ ‫ارتباطی است‪ .‬موسسات فرهنگی مانند موزه ها‪ ،‬گالری ها‬ ‫و تئاتر که در اصل عرصه های ارائه و نمایش فرهنگ جامعه‬ ‫هســتند‪ ،‬تعاریف ناسیونالیســتی از فرهنگ را که ویژه ان‬ ‫جامعه اســت ارائه می دهند و فن اوری های نوین را شامل‬ ‫تهدیداتی در عرصه فرهنگ جامعه می دانند‪.‬‬ ‫فن اوری های جدید می تواننــد بر فرهنگ ان جامعه‬ ‫تاثیر بگذارند و حتی باعث تغییرات فرهنگی شوند‪ ،‬اما اغلب‬ ‫چون فرهنگ جوامع ثابت بوده و به تدریج تغییر می کند پس‬ ‫می توان گفت که معموال تکنولوژی جدید با فرهنگ جامعه‬ ‫سازگار شده و حتی به عنوان پشتیبان الگوهای رفتاری ان‬ ‫جامعه استفاده می شوند‪.‬‬ ‫از سوی دیگر می توان به تاثیر تکنولوژی بر فرهنگ‬ ‫نیز اشاره کرد که حالت افراطی ان در نوشته های فیلسوف‬ ‫ن هایدگر» دیده می شود که به اثرات مخرب‬ ‫المانی «مارتی ‬ ‫ی از مشکالت اساسی موجود‬ ‫تکنولوژی اشاره می کند‪ .‬یک ‬ ‫در بسیاری از کشورهای در حال توسعه‪ ،‬مشکل فرهنگی و‬ ‫روانی برخورد با فن اوری های نوین است که معموال بخشی‬ ‫از مردم در مقابل تغییرات عموما واکنش نشان می دهند که‬ ‫این مساله باعث تاخیر در استفاده مناسب از انها می شود‪.‬‬ ‫شاید این مشکل تنها به کشورهای توســعه نیافته مربوط‬ ‫نباشد و کم و بیش در کشورهای توســعه یافته و خالق این‬ ‫فن اوری ها نی ز این واکنش ها معمول باشد‪.‬‬ ‫در هر صورت طبق نظریه اشاعه نواوری در مقابل یک‬ ‫تکنولوژی جدید برخوردهای متفاوتی دیده می شود و افراد‬ ‫باتوجه به ویژگی های مختلفی که می توانند از خود نشان‬ ‫دهند‪ ،‬برخوردهای متفاوت و گاهی متضاد از خود نشــان‬ ‫می دهند‪ .‬ایــن واکنش ها در حال حاض ر مشــکالتی را در‬ ‫جهان به وجود اورده است که باعث کاهش سرعت بعضی‬ ‫از فن اوری ها شده است‪ .‬البته این گونه مشکالت ممکن‬ ‫است به کشورهای خاصی مربوط نباشد‪.‬‬ ‫بنابرایــن امــوزش و توســعه فرهنــگ اســتفاده از‬ ‫فن اوری های جدید یکی از مسائل مهم در توسعه فن اوری‬ ‫اطالعات ‪ -‬ارتباطات اســت کــه باید مشــکالت مرتبط با‬ ‫ان شناخته و حل شود‪ .‬در کشــورهای توسعه یافته‪ ،‬افراد‬ ‫سالخورده و مسئوالن ســابقه داری هســتند که تجربیات‬ ‫سنتی خود را دارند و تسلیم فن اوری های نوین نمی شوند‪،‬‬ ‫حتی در مقابل تغییر می ایســتند و به همیــن دلیل مراحل‬ ‫توسعه را با تاخیر مواجه می سازند‪.‬‬ ‫در جوامع سنتی این وضع به مراتب بدتر است و عدم‬ ‫اطالع حاکمــان و دولت ها از مزایای این پدیده ها ســبب‬ ‫تاخیر در اســتفاده از فن اوری های جدید و توسعه دانش و‬ ‫رشد اقتصادی در ان جوامع می شود‪ .‬از اینگونه اشکاالت و‬ ‫مسائل در طول تاریخ بشر فراوان دیده شد ه و این مشکالت‬ ‫در اینده نیز ادامه خواهد داشت‪.‬‬ ‫توجه بــه این مشــکل در جای خود مهم اســت و در‬ ‫صورتی که به ان توجه نشــود و این فاصله بیشــتر شــود‬ ‫مشکالت بزرگی را برای جوامع اطالعاتی در جهان به وجود‬ ‫خواهد اورد و از شــتاب سریع توســعه فن اوری اطالعات‬ ‫خواهــد کاســت‪ .‬ورشکســتگی شــرکت های رایانه ای ‪-‬‬ ‫مخابراتی در سال های ‪ 97‬و ‪ 98‬در واقع از نشانه های ضعف‬ ‫فرهنگی و عدم شناخت علمی از پدیده های جدیدی مانند‬ ‫فن اوری اطالعات و ارتباطات بوده است‪.‬‬ ‫‪69‬‬ ‫تی‬ ‫ورزش‬ ‫تر‬ ‫یک‬ ‫نزاع بی پایان‬ ‫مرزبندی میان مربی داخلی و خارجی انگار پایان ندارد‪ .‬موضوعی که همواره‬ ‫در فوتبال ایران چالش های فراوانی را باعث شده است‪ .‬در این بین برخی‬ ‫معتقدند دامن زدن به این اختالف و عدم ارائــه راهکارهایی برای نزدیک‬ ‫شدن این دو طیف به یکدیگر تنها به منزوی تر شدن فوتبال می انجامد‪.‬‬ ‫بجنگ تا بجنگیم‬ ‫اختالف میان مربیان داخلی و خارجی‬ ‫وارد فاز تازه ای شده است‪ .‬جدال‬ ‫کی روش‪ -‬مایلی کهن شاهد این ادعاست‬ ‫مربیان ایرانی می گوینــد مدیران فوتبال‬ ‫در دهه هــای مختلــف پــول‪ ،‬امکانــات‬ ‫و مهم تــر از اینهــا حمایــت را صرفــا‬ ‫متوجه مربیــان خارجی کرده انــد و هرگز‬ ‫مربیان ایرانــی را مورد حمایــت خود قرار‬ ‫نداده انــد‪ .‬اما در ســوی مقابــل عده ای‬ ‫هــم معتقدند مربیــان ایرانی خودشــان‬ ‫هرگــز موفق نشــده اند در کنــار یکدیگر‬ ‫همبســتگی قابــل اعتنایی ایجــاد کنند‪.‬‬ ‫‪1‬‬ ‫مرزبندی میــان مربیان ایرانی و خارجــی حاال دیگر‬ ‫در فوتبــال ایــران موضــوع عجیبــی نیســت‪ .‬زورازمایی‬ ‫میــان داخلی ها و خارجی هــا همواره یکــی از موضوعات‬ ‫بحث برانگیــز فوتبال ایران بوده اســت ؛ انجــا که مربیان‬ ‫ایرانی می گویند مدیران فوتبال در دهه های مختلف پول‪،‬‬ ‫امکانات و مهم تر از اینها حمایــت را صرفا متوجه مربیان‬ ‫خارجی کرده اند و هرگز مربیان ایرانی را مورد حمایت خود‬ ‫قرار نداده اند‪ .‬با این وجود تجهیز تیم ملی امید با کادر تمام‬ ‫ایرانی اش این روزها باعث شده تا خیلی ها از مخالفان درجه‬ ‫یک خارجی ها بپرسند ایا تیم ملی امید نیز مورد حمایت قرار‬ ‫نگرفت؟ ایا امکانات کافی در اختیار خاکپور و همراهانش‬ ‫قرار نگرفت و ایا با وجــود مخالف خوانی های متعدد کادر‬ ‫فنی این تیم علیه سرمربی تیم ملی بزرگساالن‪ ،‬فدراسیون‬ ‫فوتبال از امیدها و مسئوالنش حمایت نکرد؟‬ ‫ورزش‬ ‫‪70‬‬ ‫مثلث | شماره ‪297‬‬ ‫مخالف خوانی داخلی ها علیه کی روش‬ ‫ی جز تعداد محدودی که سعی دارند‬ ‫اکثر مربیان ایران ‬ ‫خود را از مرزبندی های مرسوم در فوتبال ایران کنار بکشند‬ ‫حاال منتقد کی روش هســتند‪ .‬انها نه در شرایط کنونی که‬ ‫مدت ها ســت به منتقد ســرمربی تیم ملی تبدیل شده اند و‬ ‫به بهانه های مختلف کــی روش و رفتارهایش را به چالش‬ ‫می کشــند‪ .‬هر چند کی روش نیز در طول ایــن مدت بارها‬ ‫مقابل مخالفانش ایستاده است‪ .‬گاهی ان قدر تند اظهارنظر‬ ‫کرده که علی کفاشیان مجبور شــده به او درباره ادبیاتش‬ ‫تذکر بدهد؛ ان قدر تند که حتــی اصلی ترین حامیانش نیز‬ ‫از برخی رفتارهایش انتقاد کرده انــد و گفته اند ادبیاتی که‬ ‫به کار می برد با چاشنی تحقیر مربیان ایرانی همراه است ‪.‬‬ ‫عالقه شدید مردم به کی روش‬ ‫کی روش نزد مرد م و رسانه ها محبوب است‪ .‬شاید بهتر‬ ‫باشد کمی به عقب برگردیم‪ .‬به روزهای پایانی سال گذشته؛‬ ‫ش از تصمیم قطعی اش برای جدایی از‬ ‫روزهایی که کی رو ‬ ‫تیم ملی ایران سخن می گفت‪ .‬اما رسانه ها همزمان با تحت‬ ‫فشــار قرار دادن مخالفان کی روش‪ ،‬از این مربی حمایت‬ ‫می کردند‪ .‬مردم نیز به حمایت از او در شبکه های اجتماعی‬ ‫فعال شدند‪ .‬این پیام روشــنی بود برای بسیاری از مربیان‬ ‫داخلی؛ انهایی که برای جدا شدن کی روش از فوتبال ایران‬ ‫لحظه شــماری می کردند‪ .‬مرزبندی میان مربیان ایرانی و‬ ‫خارجی به اوج خود رسیده بود‪ .‬بیانیه عجیب کانون مربیان‬ ‫ایران نیز در تشدید این مرزبندی کم تاثیر نبود‪ .‬هر چند مجید‬ ‫جاللی سعی کرده بود سوال هایی را از کی روش بپرسد و از‬ ‫او بخواهد که در فوتبال ایران به سمت معماری پیش برود‬ ‫نه نتیجه گرایی‪ .‬اما شرایط به طور کلی به هم ریخته بود‪ .‬در‬ ‫حالی که وزارت ورزش نیز سعی داشت کی روش را کنار بزند‬ ‫به نظر می رسید که عالقه مردم به کی روش یکی از موانع‬ ‫اصلی فدراســیون برای قطع همکاری با ایــن مربی بود‪.‬‬ ‫طرفداران کی روش در ایام نوروز ‪ 94‬بیکار ننشســتند و در‬ ‫صفحه اینستاگرام رئیس جمهوری زیر هر پستی که منتشر‬ ‫می شد‪ ،‬از دکتر روحانی درخواست می کردند که کی روش را‬ ‫نگه دارد و حتی اگر وزیر ورزش با حضور این مربی مخالف‬ ‫ش را‪.‬‬ ‫است‪ ،‬وزیر را برکنار کند‪ ،‬نه کی رو ‬ ‫کی روش اما ماندنی شــد‪ .‬به نظر می رســید مربیان‬ ‫ایرانی باید جبهــه خود را تغییــر می دادند‪ .‬ایــن جبهه در‬ ‫تیم ملی امید شکل گرفت و به مرور تکمیل شد‪.‬‬ ‫اعالن جنگ به کی روش‬ ‫باید خط بــه خط اظهارات حبیب کاشــانی را خواند‪.‬‬ ‫بعدتر به پیام تبریکش به کی روش نگاه کرد‪ .‬مدیر تیم ملی‬ ‫امید در روزهای پایانی ســال ‪ 93‬گمان می کرد کی روش‬ ‫به طور حتم از تیم ملی جدا می شــود‪ .‬شاید به همین دلیل‬ ‫در مصاحبه ای محافظه کاری اش را کنار زد و به شدت علیه‬ ‫کی روش موضع گرفت؛ «من از کی روش تعجب می کنم‬ ‫که هر روز با یک دشــمن فرضی جنگ بــه راه می اندازد‪.‬‬ ‫یک روز درخشــان‪ ،‬یک روز قلعه نویی‪ ،‬یک روز خاکپور‪،‬‬ ‫یک روز مایلی کهن‪ ،‬یک روز ســازمان لیگ و یک روز هم‬ ‫من دشمنان فرضی کی روش شــده ایم‪ .‬او می گوید مربی‬ ‫ریشه اختالف ما و مربیان خارجی‬ ‫مردم به مربیانی که کمتر می شناسند‬ ‫بیشتر اعتماد می کنند‬ ‫حرفه ای اســت در حالی که اظهارنظرهــای غیرحرفه ای‬ ‫می کند‪ .‬مربی باید روی تیمش تمرکــز کند اما کی روش از‬ ‫انتقال پورعلی گنجی به لیگ چین صحبت می کند و هنوز‬ ‫از راه نرسیده درباره ازمون و جهانبخش و سایر مواردی که‬ ‫به او ارتباطی ندارد حرف می زند‪ .‬به نظرم او در تعطیالتی‬ ‫که دارد نقشه می ریزد که به چه کسی حمله کند و حاال این‬ ‫دفعه نوبت من شده است‪ .‬من فرصت پاسخگویی ندارم و‬ ‫تالش می کنم شرایط مناسب را برای تیم امید فراهم کنم‪».‬‬ ‫اما دکترین حبیب کاشــانی انجایی فاش شــد که او‬ ‫به طور روشن در ان مصاحبه مرزبندی میان مربیان ایرانی‬ ‫و خارجی را پررنگ کــرد و گفت‪« :‬تجربه نشــان داده که‬ ‫مربیان خارجی به فکر منافع ایران نیســتند‪ .‬ســکوت من‬ ‫هم نشانگر این نیســت که جوابی ندارم و کی روش هر چه ‬ ‫شایسته خودش اســت را به ما بگوید‪ .‬من سکوت می کنم‬ ‫تا به تیم امیــد و منافع ملــی ایران کمک کنــم‪ .‬امیدوارم‬ ‫کی روش و عوامــل اطراف او مانع پیشــرفت عملکرد تیم‬ ‫امید نشوند و بهتر اســت هر فردی کار خودش را پیگیری‬ ‫کند‪ .‬کی روش به وظیفه و کارش بپردازد و ما هم کارمان را‬ ‫دنبال می کنیم‪ .‬من در موقع الزم حرف های دیگری دارم‬ ‫که بر زبان می اورم‪ .‬فعال به خواست مردم سکوت می کنم‬ ‫و امیدوارم دیگر در کار تیم امید دخالت نشــود‪ .‬تصور من‬ ‫این اســت که مربیان خارجی که در ایران فعالیت می کنند‬ ‫به منافع ملی ما نمی اندیشــند‪ .‬پس از سال ها یک بازیکن‬ ‫از تیم صنعت نفت ابادان به تیم امید دعوت شده اما مربی‬ ‫خارجی این تیم برای ما مشکالتی را ایجاد کرد‪ .‬اسکوچیج‬ ‫سرمربی فوالد نیز با تیم امید همکاری نکرد‪ .‬مربیان خارجی‬ ‫شاغل در ایران احســاس خطر می کنند که یک تیم کامال‬ ‫ایرانی نتیجه بگیرد‪ .‬بــا این حال امیــدوارم تیم امید فعل‬ ‫خواستن را صرف کند و اگر دوستانی مانند کی روش اجازه‬ ‫بدهند نتیجه بگیرد‪».‬‬ ‫بعدها محمد مایلی کهن همین خــط را پیش گرفت‬ ‫و بارهــا طی هفته هــای اخیر بــا کنایه هایی کــی روش را‬ ‫حریف داخلی تیم ملی امید برشــمرد‪ .‬خاکپور اگر چه مثل‬ ‫حاجی مایلی و حبیب کاشــانی به طور مستقیم وارد دعوا با‬ ‫کی روش نشد اما چه کسی است که نداند او نیز دل خوشی‬ ‫از کی روش ندارد‪ .‬با همه اینها اما پیام تبریک کاشــانی به‬ ‫کی روش و ابراز خوشــحالی اش برای مالقات با سرمربی‬ ‫تیم ملی در قطر نیز چندان قابل باور نبود ‪ ،‬چه خیلی ها با خود‬ ‫واکنش های گذشته او و همراهانش در تیم ملی امید علیه‬ ‫کی روش را مرور می کردند و چاره ای جز این نمی دیدند که‬ ‫عالقه کادر فنی تیم امید به همکاری با کی روش را ساختگی‬ ‫و تصنعی بدانند‪.‬‬ ‫علت مخالفت ها چیست؟‬ ‫مرزبندی بی سرانجام‬ ‫در تاریخ ورزش کشــورمان به ویــژه در فوتبال ایران‬ ‫جدال خارجی – ایرانی ادامه دارد‬ ‫فعال نمادش کــی روش – مایلی کهن اســت‪ .‬مربی‬ ‫تیم ملی بزرگساالن که چندان رغبتی به برد تیم امید نشان‬ ‫نمی دهد و ا لبته برعکس اش‪ .‬انچه در قطر دیدیم مشــتی‬ ‫از خروار بود‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪297‬‬ ‫نداشته اســت‪ .‬این در حالی اســت که کی روش دستمزد‬ ‫باالیــی دارد‪ .‬از ایــن نظر او هــم در جام جهانــی و هم در‬ ‫جام ملت هــا در زمــره مربیان گــران به حســاب می اید‪.‬‬ ‫بنابراین مربیان داخلی‪ ،‬چنین رقم و مبلغی را در برابر نتایج‬ ‫کسب شده‪ ،‬بسیار زیاد می دانند‪.‬‬ ‫‪ .2‬در حقیقت تقابل اصلی مربــی داخلی‪ -‬خارجی را‬ ‫باید در ادامه کشاکش تاریخی سنت ‪ -‬مدرنیته در کشورمان‬ ‫به حســاب اورد‪ .‬مثال های فراوانی از چنیــن تقابل هایی‬ ‫می توان ذکــر کرد‪ .‬کــی روش نیــز به عنوان یــک مربی‬ ‫برجســته خارجی غربی روبه روی مربیانی قــرار گرفته که‬ ‫ســنت را نمایندگی می کنند و البته امروز روزگار ســختی را‬ ‫می گذرانند‪ .‬حمید درخشان و قلعه نویی مخالفان سرسخت‬ ‫کی روش اند‪ .‬انها در شرایطی بر طبل مخالفت می کوبند‪ ،‬که‬ ‫سال گذشته در لیگ برتر و جام حذفی هرگز موفق نبودند‪.‬‬ ‫از همین رو به نظر می رسد‪ ،‬عمده مخالفت جریان سنتی‪،‬‬ ‫ناشی از نوعی ترس است؛ ترس از به حاشیه رانده شدن و‬ ‫از دست دادن جایگاه خود‪ .‬تجربه تلخی که سال ها قبل تر‬ ‫برای علی پروین رخ داد‪ ،‬پیش چشم انها ست‪ .‬بنابراین انها‬ ‫نمی خواهند درباره شان این گونه قضاوت کنند؛ «انها دیگر‬ ‫تمام شده اند»‪.‬‬ ‫‪ .3‬عامل مهم دیگــری که در این تقابــل مهم جلوه‬ ‫می کند‪ ،‬حمایت مردم و افکار عمومی اســت‪ .‬کی روش و‬ ‫تیمش‪ ،‬به دل مردم نشســته اند‪ .‬اگرچه او در جام جهانی‬ ‫و جام ملت هــا از نظر نتیجه گیــری موفق نبــود‪ ،‬اما مهم‬ ‫این است که در نظر مردم شکســت خورده نیست‪ .‬حاال از‬ ‫کی روش به عنوان «فاتح مغلوب» یاد می شــود و برایش‬ ‫به کنایه می نویســند؛ تو ایرانی تر از خیلی ها هســتی‪ .‬این‬ ‫میزان محبوبیت و اقبال گســترده‪ ،‬البته از ســوی مربیان‬ ‫وطنی «اجنبی پرســتی» قلمداد می شود؛ نوعی شیفتگی‬ ‫به یک ادم خارجی که فرگوسن با افسوس درباره نیامدنش‬ ‫به اولدترافورد ســخن می گوید‪ .‬در مقابل‪ ،‬حامیان مربی‬ ‫خارجــی‪ ،‬مربیــان وطنــی را نه تنهــا از حیث فنــی در رده‬ ‫پایین تری قرار می دهند بلکه ادبیات و عدم توانایی ارتباط‬ ‫با هوادار را نقطه ضعف عمده انها به حساب می اورند‪.‬‬ ‫مجموع عوامل فوق به عالوه برخــی رفتارها و البته‬ ‫برخوردهــای افراطــی و تبعیض امیز مدیــران فوتبال در‬ ‫اهمیت دادن به مربیان خارجی‪ ،‬ســبب می شود که مربی‬ ‫داخلی همواره به مربی خارجی به چشم دشمن نگاه کند که‬ ‫امده او را از میدان به در کند‪ .‬طبیعی است در چنین فضای‬ ‫پر از ســوءتفاهمی‪ ،‬نمی توان به درســتی از فرصت های‬ ‫حضور این مربیان به بهترین شــکل ممکن استفاده کرد‪.‬‬ ‫چون اساســا بنای کار بر تقابل اســت نه هم افزایی دانش‬ ‫و تجربه‪ .‬نحوه برخورد برخی مربیــان وطنی پس از خروج‬ ‫والسکو از ایران موید چنین مطلبی است‪ .‬انها که به علت‬ ‫کسب نتایج خیره کننده و محبوبیت چشمگیر والسکو‪ ،‬در‬ ‫زمان حضورش ســکوت اختیار کرده بودند‪ ،‬با خروجش از‬ ‫کشور‪ ،‬اتهام ها و نقدهای بی رحمانه ای حواله اش کردند‬ ‫و دستاوردهای او را هیچ انگاشتند‪ .‬بنابراین به نظر می رسد‬ ‫به جای ساخت دوگانه هایی نظیر کی روش‪ -‬قلعه نویی یا هر‬ ‫مربی دیگری‪ ،‬بهتر است مساله را در یک چارچوب کالن تر‬ ‫بررســی کرد تا از این طریق بتوان توجیه بهتری برای این‬ ‫دعوای تاریخی و بی فرجام پیدا کرد‪.‬‬ ‫مربیان خارجــی متعددی رفــت و امد داشــته اند‪ ،‬انهایی‬ ‫که خارج از مرزها وارد کشورمان شــدند و عده ای با نتایج‬ ‫درخشان و عده ای هم با ناکامی و کسب نتایجی نه چندان‬ ‫مطلوب به سرزمین مادری شان برگشتند‪.‬‬ ‫سال هاست که از رفت و امد مربیان خارجی در فوتبال‬ ‫ایران می گذرد و همواره مقایسه بین مربیان وطنی و خارجی‬ ‫از ســوی افکار عمومی و رســانه ها وجود داشته است‪ .‬در‬ ‫همیــن تقابل مخالفــان و موافقان اســت که عــده ای به‬ ‫اجنبی پرســتی و عده ای هم به وطن پرســتی در خصوص‬ ‫مربیان بومی متهم می شوند‪.‬‬ ‫در این مقایســه ها باید به یک واقعیــت اعتراف کرد‬ ‫که مربیان خارجــی با وجود انکه کاســتی های زیادی هم‬ ‫در فوتبال ایران داشته اند و در بسیاری از موارد دست شان‬ ‫از رســیدن به جــام قهرمانــی محروم بــوده ‪ ،‬امــا در نظر‬ ‫افکارعمومی و در نگاه اهالی رســانه ای محبوب تر بوده و‬ ‫تیغ شان در تقابل با مربیان وطنی برنده تر بوده است‪.‬‬ ‫اما چطــور می شــود یک مربــی خارجی کــه نتیجه‬ ‫نمی گیرد‪ ،‬جام نمی اورد‪ ،‬شکست هایش بیشتر از مربیان‬ ‫وطنی است‪ ،‬اما همچنان محبوب تر از داخلی ها ست؟‬ ‫شــاید بد نیســت نام هایی را مرور کنیم‪ .‬به گذشــته‬ ‫برگردیم و شــرایط مربیــان خارجــی بزرگــی از جمله الن‬ ‫راجرز‪،‬رایکــوف‪ ،‬تومیســاو ایو یچ‪ ،‬بالژویــچ‪ ،‬دنیزلی‪،‬‬ ‫اری هان‪ ،‬کخ‪ ،‬ســوکوموروخوف‪ ،‬برانکو و کی روش را در‬ ‫نظر بگیریم‪ .‬این مربیان به ایران امدند و در قلب میلیون ها‬ ‫هوادار فوتبالی کشورمان جا باز کردند‪ .‬برای یک ارزیابی‬ ‫عینی تر می تــوان از دربــی ‪ 81‬که با تســاوی یک بر یک‬ ‫ســرخابی ها به پایان رســید وام گرفت و مقایسه ای را بین‬ ‫نیمکت های دو تیم انجــام داد؛ جایی که در یک ســوی‬ ‫نیمکت برانکو‪ ،‬مربی کروات نشســته بود و در سوی دیگر‬ ‫پرویز مظلومی‪.‬‬ ‫ان دربی را نه مظلومی برد و نه برانکــو‪ .‬اما برنده ان‬ ‫دوئل برانکو نام گرفت‪ .‬انجا که خیلی ها از مظلومی انتقاد‬ ‫می کردند که نتوانسته پیروزی را نگه دارد‪.‬‬ ‫بعد از ان تســاوی اما خیلی ها رفتارهــای انضباطی‬ ‫ی را مورد مقایسه قرار دادند‪ .‬انجا که تجربه‬ ‫برانکو و مظلوم ‬ ‫نشان داده مربیان ایرانی برای انکه ستاره تیم شان را حفظ‬ ‫کنند به راحتی بی نظمی ها را نمی بینند و اگر هم دیده باشند‬ ‫به راحتی اب خوردن از کنارشــان می گذرند‪ ،‬اما در مقابل‪،‬‬ ‫ی را به هیــچ عنــوان برنمی تابند و خط‬ ‫خارجی هــا بی نظم ‬ ‫قرمزها را به راحتی اب خوردن روی هر ستاره ای که باشند‬ ‫می کشند‪.‬‬ ‫مقایســه برخورد مظلومی بــا کرار و برانکــو با مهدی‬ ‫ی در این زمینه کامال گواهی دهنــده دیدگاه انها بود‪.‬‬ ‫طارم ‬ ‫طارمی که برای اقای گلی در لیگ برتر می جنگید به دلیل‬ ‫‪ 15‬دقیقه تاخیر برای حضور در تمرین پرسپولیس از بازی‬ ‫این تیم مقابل ملوان محروم شــد اما در مقابــل دعواها و‬ ‫جنگ های روانی جاسم کرار ادامه پیدا می کرد و کادر ایرانی‬ ‫استقالل هرگز با این بازیکن برخورد نمی کرد‪ .‬در نهایت کرار‬ ‫ان قدر بی انضباطی هایش را ادامه داد تا اخراج شد‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫چرا مربیان ایرانی هرگز نتوانســته اند با خارجی های‬ ‫فوتبال ایران کنار بیایند‪ .‬البته عکس این ماجرا نیز صادق‬ ‫اســت‪ .‬مربیان خارجی نیز بارها از خجالــت مربیان وطنی‬ ‫درامده اند‪ .‬امــا عده ای می گویند عمــده مخالفت مربیان‬ ‫داخلی با کی روش را باید در سه عامل جست وجو کرد؛‬ ‫‪ .1‬شــاید کی روش در مقاطعی روی کاغذ‪ ،‬عملکرد‬ ‫چندان موفقی نداشــته اســت‪ .‬به عنوان مثال منتقدان از‬ ‫نظر نتیجه تیم او در برزیل را با تیم برانکو در المان مقایسه‬ ‫می کردند‪ .‬در جام ملت ها هم ایران در مرحله ای حذف شد‬ ‫که پیش تر قطبی و قلعه نویی حذف شده بودند‪ .‬به باور انها‪،‬‬ ‫فوتبال ایران با حضور کی روش پیشرفت قابل مالحظه ای‬ ‫انگلیس و المان هم مربی خارجی‬ ‫استخدام می کنند‬ ‫دعوای مربیان ایرانی و خارجی‬ ‫تمام نشدنی است‬ ‫خیز وزارت ورزش برای تعیین‬ ‫سرپرست‬ ‫ایا اسفندماه‪ ،‬کفاشیان از بازی‬ ‫ریاست اخراج می شود؟‬ ‫‪71‬‬ ‫ورزش‬ ‫ریشه اختالف ما و مربیان خارجی‬ ‫مردم به مربیانی که کمتر می شناسند بیشتر اعتماد می کنند‬ ‫مجید جاللی‬ ‫مربی فوتبال‬ ‫ورزش‬ ‫‪72‬‬ ‫مثلث | شماره ‪297‬‬ ‫‪2‬‬ ‫برای رســیدن به ریشــه این مرزبندی باید مواردی‬ ‫را مورد بررســی قرار بدهیم‪ .‬ســرنخ این ماجرا کجاست؟‬ ‫تعدادی از افراد در فوتبال ایران هســتند که تعدادشــان‬ ‫زیاد نیســت اما منافع خاصی دارند‪ .‬نفوذ دارند و می دانند‬ ‫ چگونه باید در راستای منافع شان حرکت کنند‪ .‬باید بپذیریم‬ ‫که این افراد رســیدن به منافع خــود را در ســایه توجه به‬ ‫توانمندی های مربی ایرانی نمی بینند‪ .‬در واقع نمی خواهند‬ ‫با مربی ایرانــی کنار بیایند چون در ایــن صورت نمی تواند‬ ‫منافع گسترده ای داشته باشــند‪ .‬در سال های اخیر شاهد‬ ‫این بوده ایم که همین عده سعی کرده اند مربیان خارجی را‬ ‫به باشگاه ها بیاورند‪ .‬مربیانی متوسط که هرگز باعث رشد‬ ‫فوتبال ما نمی شوند‪ .‬اتفاقا ‪ 10‬بازیکن هم همزمان با ورود‬ ‫این مربیان متوسط به فوتبال ایران وارد لیگ ما می شوند‪.‬‬ ‫بازیکنانی که حضورشــان باعث می شــود ما سرمایه های‬ ‫فوتبال خودمان را نبینیــم‪ .‬این مربیــان اتفاقا نتیجه هم‬ ‫نمی گیرند‪ .‬تیم های شان فوتبال خوبی هم بازی نمی کند‬ ‫اما همواره مورد بازاریابی قرار می گیرند که به باشگاه های‬ ‫بهتری راه پیدا کنند‪ .‬شــاید این پــروژه نتواند با یک مربی‬ ‫ایرانی به خوبی پیش برود یا اگر هم پیش برود احتمال دارد‬ ‫که بعدها اشکار شود‪.‬‬ ‫اما دلیل دیگری هم وجود دارد‪ .‬عده ای هســتند که‬ ‫منافع خاصی ندارند اما به لحاظ روانشــناختی خارجی باور‬ ‫هستند‪ .‬از هر لحاظی که شما فکرش را می کنید این افراد‬ ‫طرز تفکرشان به ســمت خارجی ها ســت‪ .‬جنس خارجی‬ ‫را بیشتر از جنس ایرانی دوســت دارند ‪ ،‬محصوالت غربی‬ ‫را می پســندند ‪ ،‬حتی از لحاظ فرهنگی ســعی می کنند از‬ ‫خارجی ها الگو بگیرند‪ .‬این مرزبندی ان قدر گسترده است‬ ‫که دامنه اش از ورزش شــروع می شــود و حتی به هنر هم‬ ‫می رســد‪ .‬به عنوان مثال ما نویسنده های بزرگی داریم که‬ ‫ایرانی هســتند اما وقتی پای قضاوت های هنری به میان‬ ‫می اید عــده ای فقط به متــون خارجی اســتناد می کنند‪.‬‬ ‫مثال در عرصه نمایشنامه نویســی ما اکبــر رادی‪ ،‬محمد‬ ‫چرم شیر و بهرام بیضایی را داریم اما یک عده با کنار زدن‬ ‫قابلیت های این بزرگان به طور مرتب نمایشنامه نویس های‬ ‫خارجــی را پررنــگ می کنند‪ .‬گویــی هنر نمایــش را فقط‬ ‫خارجی ها می دانند و بس‪ .‬این طور نیست‪ .‬در مورد خیلی از‬ ‫محصوالت ایرانی هم باید بگویم که این قضاوت منصفانه‬ ‫نیســت‪ .‬در هر عرصه ای که بخواهیم بحث کنیم عده ای‬ ‫هستند که خارجی اش را بیشتر می پســندند‪ .‬گاهی واقعا‬ ‫استداللی هم ندارند اما خارجی باور هستند‪.‬‬ ‫اما دلیل دیگری هم وجود دارد‪ .‬دلیل ســوم به خود‬ ‫ما برمی گــردد‪ .‬ما مربیــان ایرانــی خودمان هــم مقصر‬ ‫هستیم‪ .‬غیر از این اســت که ما هیچ وقت نتوانسته ایم با‬ ‫هم رابطه صمیمانه ای داشته باشیم؟ غیر از این است که‬ ‫هر جا نشســته ایم همدیگر را تقبیــح و تکذیب کرده ایم؟‬ ‫فراتر از اینها اینکه ما مربیان ایرانی گاهی ان قدر نســبت‬ ‫به یکدیگر بیرحم بوده ایم که دســت به شــاق برده ایم‪.‬‬ ‫همدیگر را به زندان انداخته ایم و از حقیر شمردن یکدیگر‬ ‫هرگز واهمه ای نداشته ایم‪ .‬هیچ وقت با هم تعامل سازنده‬ ‫نداشته ایم‪ .‬همیشه از هم شکایت کردیم‪ .‬به زبان کنایه با‬ ‫هم سخن گفته ایم‪ .‬این رفتارها مجموعه ای از ازردگی ها‬ ‫نزد مربیان ایرانی را تشدید کرده که اثرات منفی ان را هر‬ ‫روز می بینیم‪ .‬عده ای هم در جمع همیــن مربیان ایرانی‬ ‫هســتند که با اخالق هستند‪ .‬منصف هســتند‪ .‬اما از بقیه‬ ‫دلخورند ‪ ،‬ازرده شده اند‪ .‬دلسرد شــده اند‪ .‬به همین دلیل ‬ ‫ترجیح می دهند که از معادالت فوتبال دور باشند‪.‬‬ ‫حاال بد نیست به مســاله افکار عمومی بپردازیم‪ .‬به‬ ‫محض اینکــه از یک مربی خارجی انتقاد می شــود برخی‬ ‫می گویند خــود مربیــان ایرانی چه ســابقه ای دارند؟ این‬ ‫بار روانی را ان قدر تشــدید می کنند کــه نقطه ضعف های‬ ‫مربیان خارجی اصال دیده نمی شــود‪ .‬می خواهم بگویم‬ ‫افکار عمومی تقصیری ندارد‪ .‬چون افکار عمومی یا بهتر‬ ‫بگویم مردم ما دل خوشــی از رفتار مربیان ایرانی ندارند‪.‬‬ ‫انها دعواهای متعــدد و موضع گیری های تنــد را بارها از‬ ‫سوی مربیان ایرانی دیده اند‪ .‬از مربیان ایرانی این شناخت‬ ‫برای شــان به وجود امده که مربی ایرانی فردی است که‬ ‫به دنبال تحقیر دیگری اســت‪ .‬فکر می کنند مربی ایرانی‬ ‫فردی است که نمی خواهد پیشرفت فوتبال را ببیند چون‬ ‫فقط به دنبال دعوا در رسانه ها ســت‪ .‬ایــن موضوعات بر‬ ‫ذهن مردم اثر منفی گذاشــته اســت‪ .‬در چنین شرایطی‬ ‫یک بار روانی روی دوش افکار عمومی گذاشته می شود‪.‬‬ ‫مردم به طور ناخوداگاه به ســمت و سویی می روند که این‬ ‫خالء را برطرف کنند‪ .‬بنابراین به ســمت مربیانی می روند‬ ‫که شــناخت زیادی از انها ندارند‪ .‬این مربیان را جایگزین‬ ‫مربیانی می کنند که قدر خودشان را ندانسته اند‪.‬‬ ‫در واقــع مرزبندی ها میــان مربی ایرانــی و خارجی‬ ‫انجایی دامنه اش پای افکار عمومی را به میان می کشــد‬ ‫که مردم دچار بحران شناخت می شوند‪ .‬یک طرف ماجرا‬ ‫را به خوبی می شناســند و یــک طرف دیگــر را خیلی کم‬ ‫می شناســند اما به این جابه جایی تن می دهند تا همچنان‬ ‫عاشق فوتبال باقی بمانند‪ .‬در صورتی که شاید ان مربی که‬ ‫جامعه به سمتش سوق پیدا کرده از لحاظ فنی و اخالقی به‬ ‫مراتب اوضاع بدتری نسبت ب ه مربیان ایرانی داشته باشد‪.‬‬ ‫در چنین شرایطی دسته اولی که درباره شان توضیح دادم‬ ‫و گفتم منافع گسترده ای در حمایت از این مرزبندی دارند‬ ‫به افکار عمومی خط می دهند‪ .‬در شبکه های اجتماعی و‬ ‫رسانه ها فعال می شــوند و جامعه ای که با بحران شناخت‬ ‫مواجه اســت را بــه همان ســمتی می برند که خودشــان‬ ‫می خواهند‪.‬‬ ‫ما در کانون مربیان جلسات متعددی برگزار می کنیم‬ ‫اما خیلی ها نمی ایند‪ .‬ما باید کنار یکدیگر بنشینیم و با هم‬ ‫حرف بزنیم‪ .‬در مورد منافع فوتبال ملی مان با هم به تبادل‬ ‫نظر بپردازیم و بیاموزیم که در کانــون همه ما می توانیم‬ ‫برای رشــد ســطح فرهنگی و فنــی فوتبــال تالش های‬ ‫گسترده ای داشــته باشــیم‪ .‬من ‪ 20‬نفر را دعوت می کنم‬ ‫اما متاســفانه بعضی ها از من می پرســند که چه کســانی‬ ‫هســتند و چه کســانی نیســتند؟ من به انها می گویم که‬ ‫چه کسانی هستند‪ .‬بعد با پاســخ خوبی مواجه نمی شوم‪.‬‬ ‫می گویند چون فالن مربی می اید من نمی ایم‪ .‬این خیلی‬ ‫اتفاق ناخوشایندی اســت‪ .‬این معنی بدی دارد‪ .‬یعنی ما‬ ‫نمی توانیم با هم حرف بزنیم‪ .‬نمی توانیم حتی برای یک‬ ‫ساعت کنار هم بنشــینیم‪ .‬فارغ از اینکه من نظرم با مربی‬ ‫دیگری که در ان جلسه نشسته متفاوت باشد‪ .‬درست است‬ ‫که فوتبال یک فضای رقابتی است‪ .‬در این فوتبال مربیان‬ ‫به نتایج یکدیگر چشم دوخته اند‪ .‬این واقعیت دارد که اگر‬ ‫یک مربی خوب نتیجه بگیرد دیگری نمی تواند جایش را‬ ‫بگیرد‪ .‬بنابراین همه ما قبول داریم کــه میان مربیان چه‬ ‫رقابت ســختی وجود دارد‪ .‬اما ایا ما مربیــان ایرانی هدف‬ ‫مشــترک نداریم؟ ایا هموطن نیســتیم؟ ایا نمی خواهیم‬ ‫فوتبال ملی مان پیشــرفت کنــد؟ ایا از تحقیر خوشــمان‬ ‫می اید؟ ایا دوست داریم جامعه ما را طرد کند؟ این فوتبال‬ ‫ان قدر فضا بــرای کار دارد که من جــای دیگری را تنگ‬ ‫نمی کنــم‪ .‬بودن من به معنــای نابودی یــک مربی دیگر‬ ‫نیست‪ .‬می توانیم سازنده باشیم‪ .‬می توانیم با هم باشیم‪.‬‬ ‫حداقل باید تمرین کنیم که چگونه می توانیم کنار هم یک‬ ‫ســاعت در مورد فوتبال حرف بزنیــم‪ .‬از ‪ 50‬نفر دعوت به‬ ‫عمل می اورم اما وقتی پا به جلســه می گذارم با یک جمع‬ ‫‪ 5‬یا ‪ 6‬نفری روبه رو می شــوم‪ .‬اقایان! دوســتان! مربیان‬ ‫گرانقدر ایرانی! مردم ما را می بینند‪ .‬به خوبی رفتارهای ما‬ ‫را رصد می کنند‪ .‬وقتی می بینند که ما حتی برای یک ساعت‬ ‫هم تحمل یکدیگر را نداریم از ما دور می شوند‪ .‬من بارها‬ ‫راجع به این مســائل با همکارانم حــرف زده ام اما تا کنون‬ ‫نتیجه خاصی از تالشــم نگرفته ام‪ .‬اما ایــن را هم بگویم‬ ‫که نا امید نیستم‪.‬‬ ‫حتی در این باره بارها با عادل فردوســی پور صحبت‬ ‫کرده ام‪ .‬یک بار به او گفتــم عادل! یک روز به این نتیجه‬ ‫می رسی که می توانستی کارهای به مراتب بزرگتری برای‬ ‫ارتقا ی فوتبال ایران انجام دهی‪ .‬شــاید ان روز حســرت‬ ‫انجام نــدادن این کارهــا را بخوری‪ .‬اما با همــه اینها من‬ ‫پذیرفته ام که عادل چهره ای رســانه ای اســت‪ .‬او برنامه‬ ‫پر مخاطبــی دارد و بایــد برنامــه ای را روی انتــن ببرد که‬ ‫عامه پسند باشد‪.‬‬ ‫بیش از ‪10‬ســال اســت که تالش می کنــم کانون‬ ‫مربیان فوتبال ایران به محلی برای تبادل ارا تبدیل شود ؛‬ ‫جایی برای همدلی‪ .‬جایی که خودم ان را تاسیس کردم اما‬ ‫این امادگی را دارم که اگر مربیان عزیز ایرانی من را قبول‬ ‫ندارند کنار بروم و فرد دیگری که انگیزه و دانش بیشــتری‬ ‫دارد این کانون را اداره کند‪ .‬می خواهم به مرحله ای برسیم‬ ‫که بتوانیم رقیب باشیم اما رفاقت مان را فراموش نکنیم و‬ ‫یادمان نرود که این فوتبال جز در ســایه همدلی پیشرفت‬ ‫نمی کند‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫انگلیس و المان هم مربی خارجی استخدام می کنند‬ ‫دعوای مربیان ایرانی و خارجی تمام نشدنی است‬ ‫بهتاش فریبا‬ ‫‪3‬‬ ‫کارشناس فوتبال‬ ‫مثلث | شماره ‪297‬‬ ‫ورزش‬ ‫مشــکل مربیان داخلی با مربیان خارجی در فوتبال‬ ‫ایران موضوع تازه ای نیســت‪ .‬ایــن مرزبندی خیلی وقت‬ ‫اســت که وجود دارد و به این زودی ها هم تمام نمی شود‪.‬‬ ‫این اختالف ها فقط مختص کشور ما نیست‪ .‬در همه جای‬ ‫دنیا وجود دارد اما در کشــورهایی که ترجیح داده اند طور‬ ‫دیگری فوتبال شــان را ارتقــا دهند ماجرا فــرق می کند‪.‬‬ ‫اما چگونه؟ بهتر اســت با یک مثال شــروع کنم‪ .‬شما به‬ ‫انگلســتان نگاه کنید‪ .‬این کشــور بود که فوتبال را ابداع‬ ‫کرد‪ .‬این همه مربی در سطح اول فوتبال جهان دارد و به‬ ‫همه کشورها مربی صادر می کند اما همین انگلیس برای‬ ‫تیم های ملی خود از مربیان خارجی استفاده کرده است‪.‬‬ ‫یعنی انهــا حس وطن پرســتی ندارند؟ یعنی انهــا مربیان‬ ‫داخلی شــان را قبول ندارند؟ نــه‪ .‬این طور نیســت‪ .‬انها‬ ‫می دانند که چه کارهایی در دراز مدت به سود فوتبال شان‬ ‫خواهد بود‪ .‬به همین دلیل به مســائل به شکلی حرفه ای‬ ‫نگاه می کنند‪ .‬برای تیم ملی شان مربی خارجی می اورند و‬ ‫به بهترین شکل ممکن از ان مربی بهره می برند‪ .‬انها شاید‬ ‫به این نتیجه رســیده اند که مربیان خودشــان نمی توانند‬ ‫خواسته های فوتبال ملی شان را براورده کنند‪ .‬می توانیم‬ ‫مثال های دیگری هم بزنیم‪ .‬شــما به فوتبــال المان نگاه‬ ‫کنید‪ .‬انها برای مهم ترین تیم باشــگاهی خود از اســپانیا‬ ‫مربی اوردند‪ .‬گواردیوال را به بایرن اوردند تا از او در تیم ملی‬ ‫و تغییر ســبک فوتبال ملی شــان بهره ببرند‪ .‬امــا در اینجا‬ ‫نکته ظریفی وجود دارد‪ .‬چطور می شــود که گواردیوال از‬ ‫بایرن مونیخ سر در می اورد؟ روشن است‪ .‬مربیان فوتبال‬ ‫المان می توانند با هم دور یک میز بنشــینند‪ ،‬با هم تعامل‬ ‫کنند و بعد به نتایج خوبی برسند‪ .‬مثال به این نتیجه برسند‬ ‫که بهترین تصمیم برای ارتقای ســطح فوتبال ملی شان‬ ‫چیســت؟ ایا باید مربی را از درون خودشان انتخاب کنند؟‬ ‫ایا باید یک مربی خارجی استخدام کنند؟ اینها موضوعاتی‬ ‫است که در اتاق های فکرشان مورد بررسی قرار می گیرد‪.‬‬ ‫فوتبال المان نمونه خوبی است‪ .‬بد نیست این را هم بدانیم‬ ‫که انها می دانند که در چه نقاطی دچار ضعف هستند و در‬ ‫چه زمینه هایی مشکل دارند‪ .‬می دانند که نظم تیمی خوبی‬ ‫دارند‪ .‬فوتبال شــان دیســیپلین خاصی دارد اما در بخش‬ ‫مهارت های فردی چندان موفق نیســتند‪ .‬بنابراین سراغ‬ ‫گواردیوال می روند تا به المان بیایــد و این مهارت فردی و‬ ‫فنی را ارتقا بدهد‪ .‬مربی که تیم سابقش بارسلونا هنوز هم‬ ‫می تواند در دو متر جــا قابلیت های باالیی از خود نشــان‬ ‫دهد‪ .‬در مورد انگلیس مثــال دیگری بزنم‪ .‬همه می دانیم‬ ‫که انگلیس ها روی بازی هوایی تمرکز خاصی دارند‪ .‬دلیل‬ ‫دارد؛ انجا معموال اب و هوای بارانی وجود دارد و تا همین‬ ‫چند سال پیش انها فقط روی هوا خوب کار می کردند‪ .‬توپ‬ ‫را به کناره ها می بردند و سانتر می کردند‪ .‬اما این سبک بازی‬ ‫تا یک جایی جواب داد‪.‬‬ ‫از یک زمانی بــه بعد تصمیم گرفتند بــا مربیانی کار‬ ‫کنند که بازی روی زمین را هم در فوتبال شان تقویت کنند‪.‬‬ ‫بنابراین در همه کشــورهای دنیا با اهداف مشــخصی به‬ ‫سراغ مربیان خارجی می روند‪ .‬در درجه اول میان مربیان‬ ‫داخلی شــان تعامــل وجــود دارد و در درجه بعدی ســعی‬ ‫می کنند که با مربــی خارجی که به فوتبال شــان می اورند‬ ‫تعامل برقرار کنند‪ .‬اما در اینجا چنین نیست‪ .‬اقای جاللی‬ ‫زحمت کشیده اند وکانون مربیان فوتبال ایران را تشکیل‬ ‫داده اند اما واقعا چقدر از این حرکت سیستماتیک استقبال‬ ‫کردیم؟ چقدر سعی کردیم دور هم جمع شویم و اتاق های‬ ‫فکر برای فوتبال مان درست کنیم؟ این کارها را نکردیم‪.‬‬ ‫در بدترین زمان ممکــن در مورد مربیــان ملی مان حرف‬ ‫زدیم و موضع گیری کردیم و قبل از ان نیز هرگز نتوانستیم‬ ‫خودمــان را قانع کنیــم که اتحادیــه ای ایجاد شــده که‬ ‫می توانیم از طریق ان به نقد ســازنده بپردازیم‪ .‬االن این‬ ‫طور نیست‪ .‬تنها ‪ 30‬درصد مربیان فعال فوتبال ما در انجا‬ ‫جمع می شوند و با هم تبادل نظر می کنند‪.‬‬ ‫ما در دو حوزه باید مربیان خارجی که به ایران امدند‬ ‫را مورد نقد قرار دهیم‪ .‬یکی مربیان باشــگاهی و دیگری‬ ‫مربیان تیم های ملــی‪ .‬در رده های پایــه باید عرض کنم‬ ‫که مربــی خارجی خــوب و درجه یک در ســال های اخیر‬ ‫نداشــته ایم‪ .‬البته من به طور مشــخص در مورد تیم امید‬ ‫حرف می زنم‪ .‬تیمی که چهار دهه اســت حسرت نرفتنش‬ ‫به المپیک را می خوریم‪ .‬اما در این دوره شــرایط به گونه‬ ‫دیگری پیش رفت‪ .‬امکانات خوبی فراهم شــد و فرصتی‬ ‫تاریخی به وجود امد که این بار تیم امید ما با کادری ایرانی‬ ‫به موفقیت برسد‪ .‬حاال همین تیم ایرادهایی دارد که فعال‬ ‫زمان خوبــی برای مطرح کــردن این ایرادها نیســت‪ .‬اما‬ ‫خیلی ها مثل من فکر نمی کنند‪ .‬تصورشان این است که در‬ ‫هر زمانی می توانند به یک تیم و یک مربی انتقاد کنند‪ .‬در‬ ‫حالی که همین موضوع سال هاست که به فوتبال ما لطمه‬ ‫زده است‪ .‬اما ما نمی خواهیم بپذیریم‪ .‬در مورد کی روش‬ ‫هم همین طور اســت‪ .‬معموال زمان هایی را بــرای انتقاد‬ ‫انتخاب کرده ایم که مناســب نبوده است‪ .‬معلوم است که‬ ‫او هم به عنوان یــک مربی پرتغالی کــه از لحاظ فرهنگی‬ ‫شباهت های زیادی به ما دارد فورا موضع می گیرد‪ .‬معلوم‬ ‫است که او هم از لحاظ روحی به هم می ریزد‪ .‬اما بعضی از‬ ‫انتقادها اگر در زمان درست مطرح شود قطعا هر مربی به‬ ‫ان انتقاد به چشم یک فرصت نگاه می کند‪ .‬البته این را هم‬ ‫بگویم که بخشی از این مرزبندی ها به این دلیل است که‬ ‫مدیران فوتبال ما نمی توانند گاهی اوقات رفتار عادالنه ای‬ ‫نســبت به مربیان داخلی و خارجی داشته باشند‪ .‬به عنوان‬ ‫مثال به یک مربی پنج ســال فرصت می دهند اما به مربی‬ ‫دیگر که احتماال داخلی هم هست فرصت نمی دهند‪ .‬من‬ ‫از بازی اول تیم امید هم سعی کردم با همین رویه برخورد‬ ‫کنم‪ .‬یعنی اگر تیم ملی امید ما برابر قطر و چین ایرادهایی‬ ‫داشت که حتما داشت سعی کردم درباره این مشکالت در‬ ‫ان مقطع حرف نزنم‪ .‬چون می دانم که بازیکنان تیم ملی‬ ‫و کادر فنی ایــن تیم در شــرایط مســابقه از لحاظ روحی‬ ‫تحت فشار قرار می گرفتند‪ .‬بنابراین وقتی یک تیم صعود‬ ‫می کند یا وقتی از صعود باز می ماند فرصتی پیش می اید که‬ ‫در فضایی توام با ارامش و انصاف حرف های مان را بزنیم‪.‬‬ ‫مربی ایرانی باید به مربی خارجی فعال در فوتبال ایران این‬ ‫طوری نگاه کند‪ .‬یعنی خودش را به جای ان مربی بگذارد‪.‬‬ ‫با خودش بگوید اگر من به جای ایــن مربی خارجی بودم‬ ‫قبل از هر چیز عالقه مند بــودم که به من اعتماد شــود و‬ ‫کسی به خودش اجازه ندهد به من توهین کند‪ .‬همین طور‬ ‫مربی خارجی نیز باید در مورد مربیان داخلی که همه شان‬ ‫برای من عزیز هستند این طور فکر کند‪ .‬می خواهم بگویم‬ ‫اگر این مرزبندی ها میان مربیان ایرانی و خارجی تشــدید‬ ‫شده باید قبل از صدور هر حکمی به نقطه نظرات فرهنگی‬ ‫فکر کنیم‪.‬‬ ‫به این فکر کنیم که چطور می شود این فاصله را کمتر‬ ‫کنیم‪ .‬اما در فوتبال ما نه تنهــا چنین اراده ای وجود ندارد‪،‬‬ ‫بلکه باید تاکید کنم که این مرزبندی همیشه بوده و از این‬ ‫به بعد هم شدیدتر خواهد شد‪ .‬البته بابت این موضوع باید‬ ‫متاسف باشیم‪ .‬اما واقعیت است‪ .‬ما نقدهای مان را همیشه‬ ‫وقتــی می گوییم و البته طــوری می گوییم کــه جز ایجاد‬ ‫مشکل بیشتر‪ ،‬فایده دیگری ندارد‪.‬‬ ‫‪73‬‬ ‫گزار‬ ‫ش‬ ‫و‬ ‫ی‬ ‫ژ‬ ‫ه‬ ‫خیز وزارت ورزش‬ ‫برای تعیین سرپرست‬ ‫ورزش‬ ‫‪74‬‬ ‫مثلث | شماره ‪297‬‬ ‫ایا اسفندماه‪ ،‬کفاشیان از بازی ریاست اخراج می شود؟‬ ‫وزارت ورزش عالقه ای به ادامه فعالیت علی کفاشیان‬ ‫به عنوان رئیــس فدراســیون فوتبال نــدارد‪ .‬این موضوع‬ ‫تازه ای نیســت‪ .‬حاال همه از مجمعی سخن می گویند که‬ ‫هفته گذشته تشکیل شــد و اتفاقا علی کفاشیان و محمود‬ ‫گودرزی دوئل ســختی را با هم پشت سر گذاشتند‪ .‬نزاعی‬ ‫که برنده نداشت‪ .‬دو اتفاق مهم در مجمع فدراسیون فوتبال‬ ‫رخ داد ؛ اصالح اساسنامه فدراســیون از دستورکار مجمع‬ ‫خارج شــد و دومین اتفاق به تاخیر افتادن زمان انتخابات‬ ‫فدراسیون فوتبال بود‪.‬‬ ‫اما ‪ 15‬اسفندماه دوره ریاست علی کفاشیان به پایان‬ ‫می رســد‪ .‬بعد از این تاریخ اما فوتبال توسط چه کسی باید‬ ‫اداره شــود؟ در این باره هیات رئیســه تصمیم می گیرد یا‬ ‫وزارت ورزش؟‬ ‫معاون توسعه ورزش قهرمانی و حرفه ای وزارت ورزش‬ ‫و جوانان می گوید‪« :‬باتوجه به وقفه به وجود امده از پایان‬ ‫دوره ریاست کفاشیان تا زمان برگزاری انتخابات فدراسیون‬ ‫فوتبال‪ ،‬بهتر است سرپرست تعیین شود‪».‬‬ ‫نصرالله ســجادی اما حرف هایش را ابتــدا به نحوه‬ ‫برگــزاری مجمع اختصــاص می دهد‪ .‬او در پاســخ به این‬ ‫ســوال که ایا از برگزاری مجمع فدراســیون فوتبال راضی‬ ‫بوده است؟ می گوید‪« :‬نسبت به دو مجمع قبلی در مجموع‬ ‫این بار کمی برابر دستور جلسه پیش رفت و تعداد بیشتری‬ ‫از اعضا در مباحث شرکت کردند‪ .‬در مجامع فدراسیون های‬ ‫دیگر تالشم این است که مجمع جدی باشد و هیات رئیسه‬ ‫و رئیس فدراسیون احساس پاسخگو بودن داشته باشند و‬ ‫گزارش ها و سایر مسائل جدی تر مطرح شود‪».‬‬ ‫وی ادامه می دهد‪« :‬نه فقط فدراسیون فوتبال‪ ،‬بلکه‬ ‫ما تا االن ‪ 44‬مجمع دیگر را نیز برگزار کردیم و تا ‪ 20‬اسفند‬ ‫مجامع عمومی فدراسیون ها را پیش رو داریم که برخی از‬ ‫انها حتی دو‪ ،‬سه سال این مجمع را نداشتند‪ .‬برگزاری این‬ ‫مجامع بخشی از وقتم را می گیرد اما تاکید دارم که در همه‬ ‫انها حضور داشته باشم‪ .‬فدراســیون فقط یک ساختمان‬ ‫در تهران نیســت و باید به اندازه گســتردگی ان ورزش در‬ ‫کشور باشد‪».‬‬ ‫معــاون توســعه ورزش قهرمانی و حرفــه ای وزارت‬ ‫ورزش و جوانان در پاسخ به این سوال که ایا وزارت ورزش‬ ‫با تعویق زمان برگزاری انتخابات فدراسیون فوتبال موافق‬ ‫بود ‪ ،‬می گوید‪« :‬من از کفاشــیان پرســیدم و استدالل او‬ ‫این بــود که اگر بخواهیم ‪ 26‬اســفند را اعــام کنیم‪ ،‬این‬ ‫تاریخ تقریبا در تعطیالت پایان ســال اســت‪ .‬مجمع این‬ ‫اســتدالل را کرد که شــنبه اگهی بدهیم و دوماه بعد از ان‬ ‫تاریخ ‪ 26‬اسفند ماه می شود‪ ،‬اگر اجازه بدهید این انتخابات‬ ‫در ابتدای اردیبهشــت ماه برگزار شــود که این موضوع در‬ ‫مجمع رای اورد‪».‬‬ ‫ســجادی درخصــوص اداره شــدن فدراســیون با‬ ‫سرپرست عنوان می کند‪« :‬این مساله معلوم نشده و باید به‬ ‫دستورالعمل ها یا تفسیرها برگردیم‪ .‬به نظرم فدراسیون های‬ ‫دیگر زمانی که زمان ریاست شان تمام می شود‪ ،‬با سرپرست‬ ‫اداره می شــوند‪ .‬باتوجه به اینکــه از زمان پایان ریاســت‬ ‫فدراســیون فوتبال تا برگزاری انتخابات وقفه دوماه وجود‬ ‫دارد‪ ،‬بهتر است که با سرپرست اداره شود تا شبهه ای وجود‬ ‫نداشته باشد‪».‬‬ ‫وی در پاســخ به این ســوال کــه ایــا وزارت ورزش‬ ‫می تواند سرپرســت را معرفــی کند‪ ،‬می گویــد‪« :‬در همه‬ ‫فدراسیون ها شــرایط این اســت که باتوجه به پایان زمان‬ ‫ریاست و فراهم نشدن فرصت برگزاری انتخابات‪ ،‬سرپرست‬ ‫تعیین می شــود‪ .‬این کار به نظرم می تواند با کمی تعامل و‬ ‫هماهنگی با وزارت ورزش و از این نظر که وزارت ورزش یک‬ ‫نهاد باالتر است‪ ،‬انجام شود‪ .‬‬ ‫ امــا فدراســیون فوتبال عنــوان کرده که یــک نهاد‬ ‫مستقل دارای شــخصیت حقوقی اســت که مشمول این‬ ‫قانون نمی شــود که زیــر نظــر وزارت ورزش باشــد‪ .‬اگر‬ ‫این مســاله واقعا صحت داشته باشــد‪ ،‬وزارت ورزش نهاد‬ ‫باالدستی برای فدراســیون فوتبال محسوب نمی شود‪».‬‬ ‫معاون توســعه ورزش قهرمانی و حرفــه ای وزارت ورزش‬ ‫وجوانــان در این باره خاطرنشــان می کنــد‪« :‬این یکی از‬ ‫مشکالت اساسنامه اســت‪ .‬ما نهاد غیر دولتی نداریم‪ .‬در‬ ‫واقع فدراســیون باید یک نهاد عمومی غیر دولتی باشــد‪.‬‬ ‫عنوان شــده که فدراسیون به ثبت رســیده ‪ ،‬اما مستنداتی‬ ‫در این باره وجود ندارد‪ .‬خو د این اساسنامه چنین ایراداتی‬ ‫دارد اما روی انها دست گذاشته نشده که درست شود و روی‬ ‫مسائل دیگر دست گذاشــته اند که اصالح صورت بگیرد‪.‬‬ ‫زمانی که فدراسیون از دولت کمک می گیرد‪ ،‬نمی شود که‬ ‫غیر دولتی باشد‪».‬‬ ‫به نظر می رسد مهم ترین بخش حرف های سجادی‬ ‫انجایی اســت که تاکید می کنــد وزارت ورزش می با ید در‬ ‫اسفندماه برای فوتبال سرپرست تعیین کند‪ .‬اما این خواسته‬ ‫وزارت ورزش تا چه حد تحقق پیدا می کند؟ به نظر می رسد‬ ‫در فدراسیون فوتبال جبهه گیری ها از همین حاال اغاز شده‬ ‫اســت‪ .‬تاج با اشاره به وظایف هیات رئیســه سازمان لیگ‬ ‫عنوان می کند‪« :‬به این هیات رئیســه ماموریت داده شده‬ ‫که با چند نفر از افراد حقوقی‪ ،‬قوانین ‪ AFC‬را مطالعه کرده‬ ‫و یک اساسنامه کامل و بدون ایراد تهیه کنند و همه در دل‬ ‫یک اساســنامه قرار بگیرند‪ .‬این اساســنامه کامل خواهد‬ ‫شد و همین که تغییرات اساسنامه هم عقب افتاد بهتر شد‬ ‫چون می توانست اساسنامه کامل تر شود و دیگر شبهه ای‬ ‫ایجاد نشود‪».‬‬ ‫وی در پاســخ به این ســوال کــه ایا علی کفاشــیان‬ ‫یا هیات رئیســه خواســتار عدم تغییر اساســنامه شده اند‪،‬‬ ‫می گویــد‪« :‬وزارت ورزش و جوانان نظــرش این بوده که‬ ‫عقب بیفتد‪ ،‬در مجمع هم ندیدم که اعضای هیات رئیسه‬ ‫مخالفتی داشته باشند‪ .‬وقتی کفاشیان این پیشنهاد را داد‪،‬‬ ‫همه استقبال کردند‪ .‬در اساســنامه‪ ،‬مجمع باید اختیارات‬ ‫کامل داشته باشد‪ ،‬اما اگر هویت کمرنگ شود اختیارات به‬ ‫هیات رئیسه می اید‪ .‬نباید هیات رئیسه تشریفاتی باشد اما از‬ ‫سوی دیگر نیز نباید جای مجمع بنشیند‪».‬‬ ‫رئیــس ســازمان لیــگ در مــورد اینکــه انتخابات‬ ‫فدراســیون فوتبــال به ســال اینده موکول شــده اســت‪،‬‬ ‫می گوید‪« :‬باتوجه به اینکه قرار بود انتخابات ‪ 27‬اســفند‬ ‫برگزار شــود‪ ،‬گفتیم که نزدیک ســال جدید اســت و زمان‬ ‫مناسبی برای انتخابات نیست‪ .‬به همین دلیل به اردیبهشت‬ ‫ماه موکول شد‪».‬‬ ‫تاج درباره اینکه با تغییر زمان انتخابات فدراســیون‬ ‫بحــث وضعیت سرپرســتی فدارســیون چه خواهد شــد‪،‬‬ ‫خاطرنشــان می کنــد‪« :‬از نظــر مــن هیات رئیســه باید‬ ‫انتخابات فدراسیون را برگزار کند‪ .‬این اختیاری بوده که به‬ ‫هیات رئیسه داده شده است‪ .‬تصورم این بود که در مجمع‬ ‫فدراسیون فوتبال نیز این اختیار را به هیات رئیسه داده اند‪.‬‬ ‫با این وجود نباید مشــکلی باشــد و بــرای ان دوره نیز باید‬ ‫تصمیماتی گرفت و مثال مجموعه ‪ 10‬نفری تشکیل داده و‬ ‫در این باره تصمیم بگیرند‪».‬‬ ‫وی در پاســخ به این ســوال کــه ایــا وزارت ورزش‬ ‫نمی تواند سرپرســت فدراســیون را تعیین کند‪ ،‬می گوید‪:‬‬ ‫«نه‪ ،‬هیات رئیسه سرپرست را انتخاب می کند‪».‬‬ ‫با همه اینها اما به نظر می رســد طــی روزهای اینده‬ ‫موضوع انتخاب سرپرســت بــه جدی تریــن چالش میان‬ ‫وزارت ورزش و فدراســیون فوتبال تبدیل شــود‪ .‬انجا که‬ ‫علی کفاشیان با به تاخیر انداختن زمان انتخابات احتماال‬ ‫خودزنی کرده اســت‪ .‬چون باید برود و در ایــن بین وزارت‬ ‫ورزش خود را برای تعیین سرپرست مختار خواهد دید‪.‬‬ ‫نصرالله سجادی می گوید‬ ‫وزارت ورزش باید برای فوتبال‬ ‫سرپرست تعیین کند‬ ‫ورزش‬ ‫رضا احدی درکنار‬ ‫حجازی ارامگرفت‬ ‫س هفته‬ ‫عک‬ ‫مراسم تشییع پیکر رضا احدی‪ ،‬پیشکسوت باشگاه‬ ‫استقالل که دوشنبه هفته گذشته به علت نارسایی کبد در‬ ‫بیمارستان ایران مهر درگذشت‪ ،‬در ورزشگاه شهید شیرودی‬ ‫برگزار شد‪.‬‬ ‫در این مراســم علی پرویــن‪ ،‬احمدرضــا عابدزاده‪،‬‬ ‫ســید مهدی رحمتی‪ ،‬محمود خوردبین‪ ،‬محمد پنجعلی‪،‬‬ ‫حســین فرکی‪ ،‬پرویــز مظلومــی‪ ،‬محمود فکــری‪ ،‬علی‬ ‫کریمی‪،‬عادل فردوسی پور و بسیاری از اهالی ورزش حضور‬ ‫داشتند‪ .‬مرحوم رضا احدی در بهشت زهرا(س) تهران به‬ ‫خاک سپرده شد‪ .‬او در قطعه نام اوران تهران به خاک سپرده‬ ‫شــد‪ .‬وی دقیقا در کنار قبر مرحوم ناصر حجازی دفن شده‬ ‫است‪ .‬مرحوم احدی چند روز پیش از درگذشتش از خوابی‬ ‫تعریف کرده بود که در ان مرحوم حجازی به او گفته بود به‬ ‫زودی به او می پیوندد‪ .‬احدی یکی از با اخالق ترین مربیان‬ ‫فوتبال کشورمان بود که بازیکنان زیادی را در فوتبال پایه‬ ‫اموزش و به جامعه فوتبال تحویل داد‪ .‬در روز تشییع پیکر‬ ‫احدی بســیاری از پرسپولیسی ها و اســتقاللی ها برای او‬ ‫اشک می ریختند و تاکید داشتند که او یکی از نجیب ترین‬ ‫مردان فوتبال ایران بود ؛ مربی که هرگز وارد بازی های زشت‬ ‫فوتبال نشد‪ .‬خانواده احدی هفته گذشته از جامعه ورزش‬ ‫به خاطر همدردی اش قدردانی کــرد‪ .‬هفته نامه مثلث نیز‬ ‫این مصیبت وارده را به خانواده رضا احدی و جامعه ورزش‬ ‫تسلیت می گوید‪ .‬روحش شاد و یادش گرامی‪.‬‬ ‫مدت مدیریتکفاشیان خود به خود تمدید شده‬ ‫وزارت ورزش نمی تواند برای فوتبال سرپرست تعیینکند‬ ‫احمدرضا براتی‬ ‫کارشناس حقوقی فوتبال‬ ‫مثلث | شماره ‪297‬‬ ‫کفاشــیان می تواند به عنــوان رئیس قانونی فدراســیون‬ ‫فوتبال تا اردیبهشت سال ‪ 95‬یا هر زمان دیگری که مجمع‬ ‫انتخاباتی برگزار می شود به کارش ادامه دهد‪.‬‬ ‫نقطه قوت مجمع عمومی فدراسیون فوتبال این بود‬ ‫که تصویب اساسنامه جدید را از دستورکار خود خارج کرد‪.‬‬ ‫در واقع کفاشیان با این کار خود یک تصمیم دموکراتیک‬ ‫گرفت و به نظــر رســانه ها و کارشناســان منتقــد خود در‬ ‫خصوص اساسنامه احترام گذاشت‪.‬‬ ‫اما وزارت ورزش مدعی اســت که بعد از پایان مهلت‬ ‫ریاســت علی کفاشــیان‪ ،‬همانند دیگر فدراســیون های‬ ‫ورزشــی‪ ،‬از ســوی وزارت‪ ،‬فــردی به عنــوان سرپرســت‬ ‫فدراسیون فوتبال انتخاب شــود؛ خواسته بجایی نیست‪.‬‬ ‫اساسا بحث سرپرســت در اساســنامه فدراســیون وجود‬ ‫ندارد‪ .‬ضمــن اینکه وزارت هم به عنوان یــک نهاد دولتی‬ ‫نمی تواند در امور فدراسیون فوتبال دخالتی داشته باشد‪.‬‬ ‫من اطالعی از اساســنامه بقیه فدراســیون ها نــدارم‪ ،‬اما‬ ‫اساسنامه فدراسیون فوتبال با تمام فدراسیون های دیگر‬ ‫متفاوت است و باتوجه به قوانین فیفا و حساسیت انها روی‬ ‫استقالل فدراســیون‪ ،‬وزارت ورزش نمی تواند دخالتی در‬ ‫عزل و نصب های فدراسیون فوتبال داشته باشد‪.‬‬ ‫منبع‪ :‬ایلنا‬ ‫ورزش‬ ‫باید یک موضوع را تا همیشــه در ذهن مان داشــته‬ ‫باشــیم‪ .‬این مجمع اســت که در فوتبال ایــران حق عزل‬ ‫و نصــب دارد‪ .‬این مجمع اســت که می توانــد به اصالح‬ ‫اساسنامه رای بدهد یا رای ندهد‪ .‬موضوعاتی از این دست‬ ‫همگی از مجرای رای اعضای مجمع باید بگذرد‪ .‬به عنوان‬ ‫مثال در مورد بررسی ویرایش هشتم اساسنامه بنده عرض‬ ‫کردم که در مجمع دی ماه ایــن ویرایش قانونا امکان پذیر‬ ‫نیســت‪ ،‬چراکه دســتورکار مجمع بــا ضمایم‪ ،‬مــدارک و‬ ‫مســتنداتی اســت که طبق قوانین مندرج در اساســنامه‬ ‫برای اعضای مجمع ارسال می شــود‪ .‬اینکه قصد داشتند‬ ‫ویرایش جدیدی از اساسنامه را تنها چند روز مانده به مجمع‬ ‫به اعضا بدهند‪ ،‬نقض اشــکار مقررات بــود و به هیچ وجه‬ ‫قابل قبول نبود‪.‬‬ ‫البته دوســتان استدالل شــان این بــود که اصالح‬ ‫اساســنامه ویرایش هفتم بــه تایید کتبــی ‪ 10‬عضو دیگر‬ ‫مجمع نرسیده و به همین دلیل از دســتورکار مجمع خارج‬ ‫می شــود‪ .‬باید عرض کنم با فرض اینکه امضای ‪ 10‬نفر از‬ ‫اعضای مجمع قبل از ارسال اساســنامه جدید به اعضای‬ ‫مجمع و در زمان قانونی اخذ شده باشد‪ ،‬بازهم صرفا همان‬ ‫ویرایش هفتم اســت کــه در مجمع پیــش رو قابل طرح و‬ ‫بررسی است‪ .‬حال در خصوص این اساسنامه هم اعضای‬ ‫مجمع می تواننــد اصالحــات را پذیرفته یا مــردود اعالم‬ ‫نمایند‪.‬اما بعــد از مجمعی که اتفاقا دو اتفــاق مهم در ان‬ ‫رخ داد حرف و حدیث به ســمت و ســوی تعیین سرپرست‬ ‫برای فوتبال رفت‪ .‬در مجمع دو اتفــاق رخ داد‪ .‬انتخابات‬ ‫به تعویق افتاد و البته اصالح اساسنامه به تاخیر افتاد‪ .‬اما‬ ‫اســتدالل ها در مورد تعیین سرپرســت چیست؟ دوستان‬ ‫می گویند ‪ 15‬اســفند ماه ســال جاری‪ ،‬مهلت ریاست علی‬ ‫کفاشیان در فدراســیون فوتبال به پایان می رسد و وزارت‬ ‫ورزش بعد از ایــن تاریخ‪ ،‬باید تــا زمان برگــزاری مجمع و‬ ‫انتخابات‪ ،‬فدراسیون را با سرپرســت اداره کند‪ .‬خبر دارم‬ ‫که این موضوع با مخالفت هیات رئیسه فدراسیون فوتبال‬ ‫مواجه شــده اســت‪ .‬مخالفتی که به نظرم درســت است‪.‬‬ ‫باید تاکید کنم کــه در واقع چیزی به عنوان سرپرســت در‬ ‫فدراسیون فوتبال نداریم که فدراسیون یا وزارت بخواهد‬ ‫کسی را برای این سمت انتخاب کند‪ .‬رئیس و سایر اعضای‬ ‫هیات رئیسه توسط مجمع انتخاب می شوند و کسی به غیر‬ ‫از مجمع نمی تواند در فدارســیون فــردی را عزل و نصب‬ ‫کند‪ .‬نکته مهمی وجود دارد؛ مجمع فدراسیون در اخرین‬ ‫نشست خود تصویب کرده که انتخابات در اردیبهشت ماه‬ ‫سال اینده برگزار شود‪ .‬وقتی مجمع به هیات رئیسه اعالم‬ ‫کرده است انتخابات سال بعد برگزار شود و این اختیار را به‬ ‫هیات رئیسه داده است که با سنجیدن شرایط تاریخ جدید‬ ‫را اعالم کند‪ ،‬یعنی خود به خود مهلت مدیریت انها را تمدید‬ ‫کرده و تا زمان برگزاری انتخابات کفاشــیان و هیات رئیسه‬ ‫همچنان عنان فوتبال را در اختیــار دارند‪ .‬ضمن اینکه در‬ ‫مورد تعیین سرپرست اساسنامه فدراسیون فوتبال سکوت‬ ‫کرده و همه چیز را بر عهده تصمیم مجمع گذاشته است که‬ ‫اعضای این مجمع نیز این وظیفه را برعهده هیات رئیســه‬ ‫فدراسیون گذاشــته اند‪ .‬اگر هیات رئیسه تصمیم بگیرد‪،‬‬ ‫‪75‬‬ ‫اسکاری برای سپیدها‬ ‫دیدار‬ ‫‪76‬‬ ‫مثلث | شماره ‪297‬‬ ‫سیاهپوستان به انتخاب های اکادمی‬ ‫ اعتراض دارند‬ ‫اعتراض به تبعیض میان ســیاهان و سفیدپوســتان‬ ‫بار دیگر ســوژه خبری شــد‪ .‬این بار اعتراض هــا نه در کف‬ ‫خیابان و نه به خاطر مرگ یک سیاهپوســت دیگر به دست‬ ‫یک پلیس سفید پوســت مدعی که به خاطر یک مراســم‬ ‫هنری بود‪ .‬عدم حضور بازیگران و هنرمندان سیاهپوســت‬ ‫در فهرســت نامزدهای اسکار امســال جنجال زیادی به پا‬ ‫کرده تا انجا که برخــی از هالیوودی ها اعــام کرده اند که‬ ‫مراسم امسال را تحریم کرده و در این دوره از جوایز که ‪۲۸‬‬ ‫فوریه برگزار می شــود‪ ،‬حضور نخواهند یافت‪ .‬این دومین‬ ‫سال پیاپی است که در چهار بخش نامزدان اسکار بهترین‬ ‫بازیگرنقشاولو مکملزنو مرد‪،‬هیچ بازیگرسیاهپوستی‬ ‫راه نمی یابد‪ .‬این اعتــراض تا انجا ادامــه دارد که برخی از‬ ‫منتقدان این رویه اسکار حتی این مراسم را «اسکار سپید»‬ ‫خواندند‪ .‬این اعتراض ها از شبکه های مجازی شروع شد‪.‬‬ ‫همچون سال گذشــته بالفاصله پس از اعالم نامزدهای‬ ‫اسکار هشــتگ اعتراضی به این موضوع به روزرسانی و با‬ ‫عنوان ‪ #OscarsStillSoWhite‬در شــبکه های اجتماعی‬ ‫فراگیر شد‪« .‬اســپایک لی» ‪ 58‬ســاله تاکنون دو بار برای‬ ‫فیلم «کار درست را انجام بده» (‪ )1990‬و همچنین ساخت‬ ‫مســتند «چهار دختر کوچک» (‪ )1997‬نامزد جایزه اسکار‬ ‫شــده اســت‪ .‬او از مدت ها قبل خواســتار تنوع نــژادی در‬ ‫مراســم اســکار بود؛ همین چند وقت پیش بود که پس از‬ ‫دریافت جایزه اســکار افتخــاری در جوایز ســران اکادمی‬ ‫ اسکار در لس انجلس گفت‪« :‬به عنوان فردی سیاهپوست‬ ‫رئیس جمهور شــدن امریکا راحت تر از رســیدن به ریاست‬ ‫یک اســتودیوی فیلمســازی یا شــبکه اســت‪ ».‬او در ان‬ ‫مراسم که «دنزل واشــنگتن»‪« ،‬ساموئل ال جکسون» و‬ ‫«وسلی اسنایپ » که بازیگران سیاهپوست هالیوودی جایزه‬ ‫اســکار افتخاری را به او تقدیم کردند‪ ،‬از فرصت سخنرانی‬ ‫خود اســتفاده کرد و به عدم توازن نژادی در صنعت سینما‬ ‫تاکید کرد و گفت‪« :‬تقریبا همه شــما که اینجایید (شامل‬ ‫چهره هایی چون مریل اســتریپ‪ ،‬ادریس البا‪ ،‬هلن میرن‬ ‫و یان مک کلین) به «باراک اوباما» رای داده اید اما وقتی‬ ‫به دفتر هر یک از شما می ایم هیچ فرد سیاهپوستی به جز‬ ‫نگهبان امنیتی در مقابلم نمی بینم که با ورود من به استودیو‬ ‫در کنار نام من یک عالمت می زنــد‪ .‬باید بحث های جدی‬ ‫پیرامون مســاله تنوع نژادی در سینما داشــته باشیم‪ ».‬در‬ ‫همین مراسم بود که وی برای مراسم اصلی اسکار دعوت‬ ‫شد‪ ،‬دعوتی که حاال رد کرده است‪ .‬اســپایک لی با انتشار‬ ‫متنی در اینســتاگرامش نوشــت‪« :‬ما نمی توانیم از چنین‬ ‫چیزی حمایت کنیم‪ ».‬لی در ابتدای نوشــته خود از اسکار‬ ‫افتخاری که ماه نوامبر سال گذشته به او اهدا شد‪ ،‬قدردانی‬ ‫کرده‪ ،‬اما در ادامه به فهرســت اعالم شــده نامزدها تاخته‬ ‫و نوشته اســت‪« :‬چطور ممکن اســت که در دومین سال‬ ‫پیاپی تمامی ‪ ۲۰‬هنرپیش ه نامزد شــده برای دریافت اسکار‬ ‫سفیدپوست هستند؟ بگذارید در مورد دیگر شاخه ها اصال‬ ‫صحبت نکنیم؛ ‪ ۴۰‬هنرپیشه سفید پوست در عرض دو سال‬ ‫گذشته امدند که هیچ کدام شان سیاهپوست نبودند‪ .‬ایا ما‬ ‫سیاهپوستان هنرپیشگی بلد نیســتیم؟ دکتر کینگ گفت‬ ‫زمانی می اید که انسان باید موقعیتی را اتخاذ کند که نه امن‬ ‫است‪ ،‬نه مصلحت امیز و نه محبوب اما باید این کار را بکند‬ ‫چون وجدانش می گوید کار درســتی اســت‪ ».‬لی با تاکید‬ ‫براین که قصد بی احترامی به کســی را ندارد اعالم کرد که‬ ‫از نظر او ریشــه این مشــکل را می تــوان در غفلت صنعت‬ ‫ســینما برای دادن فرصت فیلمســازی به رنگین پوســتان‬ ‫ی خود نوشت‪« :‬ان گونه‬ ‫یافت‪ .‬او در ادامه پیام اینستاگرام ‬ ‫که من می بینم‪ ،‬رقابت برای جوایز اکادمی در محل دفاتر‬ ‫اجرایــی اســتودیوهای هالیــوودی و شــبکه های کابلی‬ ‫شکل می گیرد‪ ».‬در واقع این جیدا پینکت اسمیت همسر‬ ‫ویل اسمیت بود که شنبه ماجرا را شــروع کرد‪ .‬او در توئیتر‬ ‫خود نوشــت‪« :‬در جوایز اســکار رنگین پوست ها همیشه‬ ‫می توانند بــرای اهدای جوایــز بیاینــد‪ ...‬می توانند حتی‬ ‫برای ســرگرم کردن بیایند اما به ندرت پیش می اید که ما را‬ ‫به خاطر دســتاوردهای هنری مان به رسمیت بشناسند‪ .‬ایا‬ ‫رنگین پوستان باید کال از شــرکت کردن خودداری کنند؟»‬ ‫جیدا پینکت اســمیت همچنین در یک پیام ویدئویی گفته‬ ‫اســت که او نیز در مراســم اسکار امسال شــرکت نخواهد‬ ‫کرد و حتی از طریق تلویزیون نیز به تماشــای این مراســم‬ ‫نخواهد نشســت‪ .‬به گفتــه وی «گدایــی و التماس برای‬ ‫دریافت توجه‪ ،‬عزت و قدرت انسان را پایین می اورد‪ ».‬ویل‬ ‫اسمیت‪ ،‬همسر جیدا پینکت اسمیت نقش اصلی در فیلم‬ ‫«ضربه مغزی» را ایفا کرده است‪ .‬ویل اسمیت برای بازی‬ ‫در این فیلم که با اســتقبال خوب منتقدان هم روبه رو شد‪،‬‬ ‫نامزد دریافت اسکار نشده اســت‪ .‬تنها ویل اسمیت نیست‬ ‫که گفته می شــود‪ ،‬لیاقت حضور در جمع نامزدهای نهایی‬ ‫اسکار را دارد‪ ،‬ســاموئل ال‪.‬جکسون در «هشت منفور»‪،‬‬ ‫ادریس البا در «هیوالهای بی وطــن» و مایکل بی‪.‬جردن‬ ‫در «کرید» از جمله بازیگران سیاهپوستی بودند که از سوی‬ ‫اسکار نادیده گرفته شــدند‪ .‬میان کسانی که نسبت به این‬ ‫موضوع اعتراض دارند‪ ،‬نام کریس راک مجری سیاهپوست‬ ‫هشتاد و هشتمین دوره جوایز اسکار هم دیده می شود‪ .‬او در‬ ‫حســاب کاربری خود در توئیتر اسکار را «جایزه شرط بندی‬ ‫روی سفیدها» نامید‪.‬شریل بون ایزاک رئیس سیاهپوست‬ ‫اکادمی علوم و هنرهای ســینمایی هم در بیانیه ای اعالم‬ ‫کرد‪« :‬من نیز از کمبود تنوع نژادی میان نامزدهای اسکار‬ ‫احساس یاس و دلشکستگی دارم‪ .‬این یک بحث دشوار اما‬ ‫مهم است‪ ،‬و اکنون زمان تغییر بزرگ فرارسیده است‪ ».‬او در‬ ‫ی علوم و هنرهای سینمایی در اینده‬ ‫ادامه وعده داد که اکادم ‬ ‫گام هایی چشمگیر برای تغییر ارایش اعضا و شتاب دادن‬ ‫به تالش ها در جهت افزایش تنوع نژادی برخواهد داشت‪.‬‬ ‫دایرهمعترضانبهاینتبعیضازجمعسیاهپوستانعبورکرد‬ ‫و مثل همیشه مایکل مور هم به عنوان همیشگی تبعیض به‬ ‫این جمع پیوست‪ .‬مستندساز جنجالی امریکا‪ ،‬اعالم کرد که‬ ‫در اعتراض به نژادپرستی موجود در هالیوود باالخص مراسم‬ ‫اعطای جوایز اســکار‪ ،‬در مراسم امســال حضور نخواهد‬ ‫یافت‪« .‬مور» در این باره گفت‪« :‬خانه از پای بست ویران‬ ‫است‪ .‬مشکل در سیستم استودیویی هالیوود تثبیت شده‪،‬‬ ‫ان چنان که این همیشه سفیدها هستند که برنده می شوند‪.‬‬ ‫زمانی که شــما در نیویورک کار می کنید‪ ،‬هر روزه در صنعت‬ ‫ســینما‪ ،‬با افراد امریکایی ‪-‬افریقایی ســر و کار دارید ولی‬ ‫زمانی که من برای یک سفر دو سه روزه به لس انجلس سفر‬ ‫می کنم‪ ،‬هیچ گاه با یک امریکایی ‪ -‬افریقایی که در جایگاه‬ ‫مدیریتی نشسته باشد روبه رو نمی شــوم‪ .‬من لس انجلس‬ ‫را دوست دارم ولی متاسفانه مشــکل در اینجا ریشه دوانده‬ ‫است‪ .‬زمانی که مراسم اسکار برای دو ســال پیاپی برگزار‬ ‫می شود و در این میان ‪ 40‬بازیگر نامزد می شوند‪ ،‬حالی که‬ ‫هیچ کدام از انها سیاهپوست نیستند‪ ،‬حقیقتا دیوانه کننده‬ ‫اســت‪ .‬از همین جا می خواهم از نامــم در جهت کمک به‬ ‫«اسپایک» و «جیدا» و کاری که انجام می دهند‪ ،‬استفاده‬ ‫کنم‪ .‬امیدوارم که بتوانم به صورت سمبلیک با این جریان‬ ‫همکاری کنم‪ ».‬از دیگر منتقدان این مســاله می توان به‬ ‫یکی از مشهورترین بازیگران سینمای امریکا یعنی جورج‬ ‫کلونی اشــاره کرد‪ .‬جرج کلونــی اعتقاد دارد که ‪ 10‬ســال‬ ‫پیش از این اکادمی عملکردی بسیار بهتر از امروز داشت و‬ ‫تعداد نامزدهای سیاهپوست اسکار خیلی بیشتر بود‪ .‬البته‬ ‫به نظر این بازیگر مشــکل در نحوه انتخاب نیســت‪ .‬بلکه‬ ‫مشــکل اصلی کمبود فرصت های کاری برای اقلیت ها در‬ ‫صنعت فیلمسازی اســت‪ .‬او اعتراض های امریکایی های‬ ‫افریقایی تبار را کامال برحق می داند‪ .‬ایــن بازیگر در ادامه‬ ‫با اشاره به نامزد شــدن سیاهپوســتانی مانند دان چیدل و‬ ‫مورگان فریمن در ســال های قبل و عدم حضور نامزدهای‬ ‫افریقایــی ‪ -‬امریکایی در میان فهرســت دو ســال اخیر به‬ ‫ت هالیوود اشتباه است‪.‬‬ ‫این نتیجه می رسد که مســیر حرک ‬ ‫کلونی در ادامــه بر ایجاد فرصت های بیشــتر برای حضور‬ ‫افریقایی ‪ -‬امریکایی هــا در فیلم های باکیفیت تاکید کرد و‬ ‫وضع هیسپانیک ها را از ســیاهان بدتر دانست‪ .‬البته میان‬ ‫ایناعتراض ها‪،‬گروهیهمهستندکهتحریممراسماسکار‬ ‫را درست نمی دانند‪ .‬جیل رابرتسون‪ ،‬رئیس انجمن منتقدان‬ ‫فیلم افریقایی‪-‬امریکایی به درخواست های بایکوت واکنش‬ ‫نشان داد و در بیانیه ای گفت‪« :‬به نظرم بایکوت کردن کار‬ ‫اشتباهی است‪ .‬جامعه سیاهپوست باید این را درک کند که‬ ‫دریافت نامزدی جایزه اسکار برای هر کسی دستاورد بزرگی‬ ‫اســت‪ ،‬بدون توجه به نژاد‪ .‬با رهبری شــریل بون ایزکس‪،‬‬ ‫اکادمی اسکار دارد با دنیای واقعی همگام تر می شود‪ .‬تغییر‬ ‫زمان می برد‪».‬‬ ‫رابینسون کروزوئه در مریخ‬ ‫نگاهی به فیلم جدید ریدلی اسکات‬ ‫«جاذبه»‪« ،‬میان سیاره ای» و حاال مریخی‪ ...‬این‬ ‫سومین سال پیاپی اســت که فیلم هایی با لوکیشنی خارج‬ ‫ن در ســینمای جهان خوش درخشــیدند‪،‬‬ ‫از اتمســفر زمی ‬ ‫فیلم هایی با هنرپیشه های معروف و داستانی در بیرون از‬ ‫جایی که انســان ها به عنوان محل زندگی می شناسند‪...‬‬ ‫جاذبه با بازی ســاندرا بــوالک و جــورج کلونی داســتان‬ ‫فضانــوردی بود کــه با گم شــدن همکارانــش در فضای‬ ‫ی به کارگردانی‬ ‫ بیکران تنها می ماند‪« ،‬میان سیاره ای» فیلم ‬ ‫کریســتوفر نوالن فیلمی بود درباره ســفر در میان زمان و‬ ‫مکان ‪ .‬حاال نوبت «مریخی» اســت‪ ،‬فیلمی با کارگردانی‬ ‫ریدلی اســکات و بازی مــت دیمون کــه در انتخاب های‬ ‫اسکار امسال بسیار مورد اســتقبال قرار گرفته است‪ .‬این‬ ‫فیلم در هفت بخش نامزد اسکار است‪ ،‬هرچند خود اسکات‬ ‫در بخش کارگردانی نامزد نشده است‪.‬این سه فیلم‪ ،‬از نگاه‬ ‫سه کارگردان متفاوت با ســبک کاری متفاوت بیرون امده‬ ‫اســت؛ اما گویا از درون ســه نگاه می توان یک خط واحد‬ ‫را پیگیری کرد‪.‬خطی که به تنهایی انســان و امیدی که به‬ ‫رهایی از تنهایی منجر می شود‪ ،‬اشــاره می کند‪ .‬به همین‬ ‫بهانه از اخرین فیلم این مجموعه یعنی «مریخی» نگاهی‬ ‫گذ را خواهیم داشت‪.‬‬ ‫فیلم «مریخی» هستند‪ .‬فیلم مریخی از جهاتی بر مبنای‬ ‫داستان تنهایی انســان و دور افتادن او در جهانی منفصل‬ ‫از دیگران ساخته شده است‪ .‬داستان هایی مثل رابینسون‬ ‫کروزوئه یا حتی شازده کوچولو‪ .‬اما پیام نهایی داستانی مثل‬ ‫مریخی برای انسان امروز چیست؟ شــاید اینکه او در این‬ ‫جهان بیکران تنهاست و خود باید برای رهایی و بازگشت به‬ ‫وطن اصلی تالش کند‪.‬‬ ‫نگاه بازیگر‬ ‫مریخی تا این جای کار بــرای مت دیمون بازیگر ان‬ ‫یک موفقیت یعنی گلدن گلوب را به همراه داشته‪ ،‬هرچند‬ ‫او برای گرفتن اسکار بازیگری رقیب سرسختی چون دی‬ ‫کاپریو در فیلم «بازگشــته» دارد‪ .‬این فیلم فرصت نادری‬ ‫ی هم داشته‪ ،‬گفته اســت‪« :‬اصال! البته هر بازیگری‬ ‫علم ‬ ‫ازاد است تا دلش می خواهد چنین تحقیقاتی انجام دهد‪،‬‬ ‫ولی به نظر من همه چیــز در بازی خالصه می شــود‪ .‬اگر‬ ‫بازیگری به درستی انجام شود‪ ،‬تماشاگر ان را باور می کند‪.‬‬ ‫اگر بازیگر دقیقا بداند درباره چــه چیزی صحبت می کند‪،‬‬ ‫بسیاری از مشکالت حل می شود‪ ،‬ولی اکثر اوقات بازیگرها‬ ‫واقعا نمی دانند چه می گویند‪ .‬حتی در مورد «بین ستاره ای»‬ ‫هم کریس نوالن چیزی درباره فیزیک یاد نگرفته بود و یک‬ ‫مشاور فنی در این زمینه داشت‪».‬‬ ‫رابطه با ناسا‬ ‫این فیلــم بــا همــه تعریف هایی کــه از ان شــده‪،‬‬ ‫ضعف هایی هم دارد‪ .‬ریدلی اســکات اجرای این داستان‬ ‫را بدون کمترین خالقیتی انجام داده است و به جای اینکه‬ ‫ســعی کند فیلمش را اثــری پرجاذبه کند بــرای مخاطبی‬ ‫که به دنبال تماشــای داستانی پرتعلیق اســت‪ ،‬داستان را‬ ‫یکنواخت و بر مدار امور قابل پیش بینی حرکت داده است‪.‬‬ ‫اقتباس موفق‬ ‫مثلث | شماره ‪297‬‬ ‫برای مت دیمون بود تا دامنه اســتعداد خود را نشان دهد‪.‬‬ ‫در این فیلم او نه یک قهرمان اکشن‪ ،‬نه یک نقش مکمل‬ ‫و نه در سایه جورج کلونی است‪ ،‬او در این فیلم بازی در حد‬ ‫و اندازه های بازی اش در «جدامانده»(‪)The Departed‬‬ ‫به عنوان بهترین بازی زندگی اش ارائــه می دهد‪ .‬دیمون‬ ‫در مورد بازی در این فیلم گفته اســت‪« :‬فیلم ما اقتباســی‬ ‫از یک کتاب مشهور است و این دقیقا موضوعی است که‬ ‫در نقد کتاب توســط رسانه ها مطرح شــده است‪ .‬به نظرم‬ ‫فیلم درباره دلتنگی و پریشــانی شــخصیت اصلی نیست‪.‬‬ ‫شاید برخی این برداشت را داشته باشند‪ ،‬ولی او شخصیتی‬ ‫مثبت و خوش بین دارد که به ســادگی امیــدواری اش را از‬ ‫دست نمی دهد‪.‬‬ ‫او فقط تالش می کند مشکل بعدی را تشخیص دهد‬ ‫و ان را حل کند‪ .‬او برای اینکه زنده بماند‪ ،‬باید مشــکالت‬ ‫زیادی را حل کند‪ .‬هر کــدام از این مشــکالت می توانند‬ ‫موجب مرگش شــوند‪ .‬اگر محفظه اکســیژن بشــکند‪ ،‬او‬ ‫می میرد‪ .‬اگر تصفیه کننده اب خراب شود‪ ،‬او می میرد‪ .‬تازه‬ ‫اگر تمام این دستگاه ها به کارشــان ادامه دهند‪ ،‬احتمال‬ ‫مرگش به خاطر گرســنگی وجود دارد‪ .‬اندی ویر نویسنده‬ ‫کتاب اشاره می کند که چطور به این ایده رسیده و چون یک‬ ‫دانشمند است‪ ،‬تنها اجازه می دهد علم و دانش اینده مارک‬ ‫را دیکته کند‪ .‬به نظرم مارک‪ ،‬انسان باهوشی است و تنها به‬ ‫این خاطر می تواند روی مریخ دوام بیاورد‪».‬‬ ‫او در این باره که ایا برای ایفای بهتر نقش تحقیقات‬ ‫از همه بدتر اینکه اســکات تقریبا از ابتــدا تا انتهای‬ ‫«مریخی» تــا می تواند در تبلیغ برای شناســاندن ناســا و‬ ‫فعالیت های جهانشمولی که سازمان فضایی ایاالت متحده‬ ‫برای کمک به نوع بشــر داشــته(!) ســنگ تمام گذاشته‬ ‫است‪ .‬شاید به همین خاطر است که اوباما او را بهترین فیلم‬ ‫سال خوانده است‪.‬‬ ‫این فیلم البته با این حساب مهر تایید ناسا را هم دارد‪.‬‬ ‫جیم گرین‪ ،‬مدیر بخش علوم سیاره ای ناسا که در مراحل‬ ‫ســاخت فیلم به عنوان یک مشــاور حضور داشته است‪،‬‬ ‫درباره فیلم مریخی می گوید‪« :‬ایــن فیلم رفتن به مریخ را‬ ‫از هر داستان علمی‪-‬تخیلی دیگری که دیده ام نزدیک تر‬ ‫به واقعیت نشان داده است‪ ».‬البته این مساله بیشتر از این‬ ‫مساله نشات می گیرد که ریدلی اســکات در تمام مراحل‬ ‫ساخت فیلم مشورت ناسا را به همراه داشته ‪ .‬خود کارگردان‬ ‫در این باره می گوید‪« :‬اندکی پس از اینکه تصمیم گرفتم‬ ‫این فیلم را بسازم‪ ،‬مشاوره گرفتن از ناسا را شروع کردیم‪.‬‬ ‫مشاوره هایی در رابطه با ســاختمان محل قرارگیری‬ ‫فضانوردان روی مریخ‪،‬وسیله ای که فضانوردان با ان مریخ‬ ‫را ترک می کننــد‪ ،‬لباس های فضانــوردی و همه چیزهای‬ ‫دیگر‪ .‬انها به ما عکس ها و تصاویری دادند و ابراز امیدواری‬ ‫کردند که این تصاویر به کار ما بیایند‪ .‬اگر چیزی در فیلم ما‬ ‫به نمایش در می امد که از نظر علمی با انچه ناسا به ما داده‬ ‫بود در تناقض قرار می گرفت‪ ،‬انها بدون رودربایستی این‬ ‫اشتباهات را گوشزد می کردند‪».‬‬ ‫دیدار‬ ‫اندی ویر که در زمان پشــت سر گذاشتن ‪ 30‬سالگی‬ ‫خود به عنوان یــک برنامه نویس در تیــم تولیدکننده بازی‬ ‫ویدئویی وارکرفت حضور داشت‪ ،‬بعد از پشت سر گذاشتن‬ ‫دوره ای کوتاه تصمیم گرفت تبدیل به رمان نویسی حرفه ای‬ ‫شود‪ .‬این نویسنده‪ 40‬ساله هر چند تاکنون متن های زیادی‬ ‫را اماده کرده اما مریخی اولین کار رسمی او شناخته می شود‬ ‫که در سطح جهان منتشر شــده؛ کتابی که با گذشت یک‬ ‫سال از انتشارش تبدیل به موفقیتی جهانی شده و استودیو‬ ‫فاکس حق ســاخت فیلم ســینمایی ان را خریداری کرد‪.‬‬ ‫فیلم «مریخی» که بر اســاس این رمان پرفروش نوشــته‬ ‫«اندی ویر» ســاخته شــده اســت‪ ،‬یکی از شاخص ترین‬ ‫فیلم های ســال بود ه و تا کنون در گیشه جهانی به فروشی‬ ‫بالغ بر ‪ 597‬میلیون دالر رســیده اســت‪ .‬باتوجه به بودجه‬ ‫ حدود ‪ 108‬میلیون دالر این فیلم‪ ،‬همین حاال هم این فیلم‬ ‫در گیشه بسیار موفق بوده‪ .‬این چهارمین فیلم اسکات در‬ ‫ژانر علمی‪ -‬تخیلی پس از «بیگانه» (‪« ،)۱۹۷۹‬بلید رانر»‬ ‫(‪« ،)۱۹۸۲‬پرومتئوس» (‪ )۲۰۱۲‬اســت‪ .‬داستان علمی ‬ ‫تخیلی فیلم «مریخــی» درباره فضانوردی اســت که در‬‫سفر به مریخ‪ ،‬در این سیاره تک و تنها گیر می افتد و در این‬ ‫میان تمام تالش خود را برای زنده ماندن در این ســیاره و‬ ‫یافتن راهی برای بازگشت به خانه به کار می گیرد‪ .‬داستان‬ ‫این فیلم را می توان در گونه داســتان های «انســان علیه‬ ‫طبیعت» رده بندی کرد‪.‬‬ ‫مت دیمون در فیلــم نقش فضانوردی بــه نام مارک‬ ‫واتنی را بازی می کند‪ .‬واتنی یکی از اولین کسانی است که‬ ‫روی مریخ پا گذاشــته ‪ ،‬اما یک توفان شن او را تا مرز مرگ‬ ‫پیش می برد و گروهش را با این تصور که او جان خود را از‬ ‫دســت داده ‪ ،‬وادار به ترک مریخ می کند‪ .‬واتنی اکنون در‬ ‫مریخ سرگردان و کامال تنهاست و هیچ راهی نیست که به‬ ‫زمین عالمت بدهد زنده است‪ .‬حتی اگر هم این کار را بکند‪،‬‬ ‫ذخایرش به قدری نیست که تا رسیدن گروه نجات ناسا برای‬ ‫زنده ماندن او کافی باشد‪ ،‬اما فضانورد حاضر نیست تسلیم‬ ‫شود و‪ ...‬جســیکا چاستین‪ ،‬کریســتن ویگ‪ ،‬کیت مارا‪،‬‬ ‫مایکل پنا‪ ،‬جف دانیلز‪ ،‬چیوتل اجیوفور‪ ،‬مکنزی دیویس‪،‬‬ ‫شــان بین‪ ،‬دانلد گالور و نائومی اســکات دیگر بازیگران‬ ‫‪77‬‬ ‫راکت تردید‬ ‫دیدار‬ ‫‪78‬‬ ‫مثلث | شماره ‪297‬‬ ‫گزارشی که ارامش تنیس را به هم ریخت‬ ‫مثل یک دومینو شــده اســت‪ ،‬اول از فوتبال شروع‬ ‫شــد‪ ،‬از ان جلســه جنجالــی فیفا کــه اعضای بــاال رتبه‬ ‫فدراســیون جهانــی فوتبال یکی پــس از دیگری ســوار‬ ‫ماشین پلیس می شــدند و ســپس کار باالتر گرفت و پای‬ ‫بالتر و پالتینی بــه میان امد‪ .‬پس از ان رشــته دومیدانی‬ ‫بود که فروریخت‪ ،‬دوپینگ ســازمان یافته در این رشــته و‬ ‫پول هایی که برای تغییر نمونه های ورزشکاران این رشته‬ ‫ورزشــی هزینه می شــد‪ ،‬همه و همه باعث شد در صحت‬ ‫مدال های دوومیدانی تردید جدی وارد شــود و در اخرین‬ ‫نمونه کشف شده‪ ،‬نوبت به تنیس رسید که با بحران جدی‬ ‫دست و پنجه نرم کند‪ ،‬بحرانی از جنس تبانی و دخالت مافیا‬ ‫در تعیین نتایج ان‪ .‬ورزش تنیس که همواره به عنوان یکی‬ ‫از پاک ترین رشته های ورزشی در دنیا شناخته می شود‪ ،‬در‬ ‫طول های سال های گذشــته کم وبیش با مشکل تبانی در‬ ‫نتایج بین بازیکنان با رده های پایین تر از ‪ ۲۰۰‬که به ندرت‬ ‫درامدی بیشــتر از ‪ ۴۰‬هزار یورو در سال دارند‪ ،‬مواجه بوده‬ ‫است‪ .‬اما مساله ای که این بار تنیس دوستان را نگران کرده ‪،‬‬ ‫صحبت از حضور بازیکنان رده باال بین افراد متهم است که‬ ‫گفته می شود هشــت نفر از انها نیز هم اکنون در مسابقات‬ ‫تنیس ازاد اســترالیا حضور دارند‪ .‬انتشــار این شــایعات و‬ ‫گمانه زنی ها به شــدت اخبار روز اول مسابقات تنیس گرند‬ ‫اسلم ازاد اســترالیا را به حاشیه راند و ســبب شد که تمامی‬ ‫ توجه ها از زمین های مسابقه به سمت اتاق های کنفرانس‬ ‫خبری برگردانده شود‪.‬‬ ‫همه چیز از یک گزارش شروع شد‪ ،‬سایت ها ی خبری‬ ‫ بی بی سی و بازفید منشا خبر بودند‪ ،‬گزارشی که از اطالعات‬ ‫فاش نشده «ستا د سالمت تنیس» خبر می داد‪ .‬این ستاد‬ ‫نهاد ناظر بر سالمت ورزش تنیس است که در سال ‪۲۰۰۸‬‬ ‫مشترکا توسط فدراســیون جهانی تنیس‪ ،‬اتحادیه تنیس‬ ‫حرفه ای مــردان‪ ،‬اتحادیه تنیــس زنــان و برگزارکنندگان‬ ‫مسابقات جایزه بزرگ تنیس تشکیل شده ‪ .‬طبق این گزارش‬ ‫نام ‪ ۱۶‬بازیکن تنیس که جزو ‪ ۵۰‬نفر اول رده بندی جهانی‬ ‫بوده اند‪ ،‬در یک دهه گذشته بارها به دلیل سوءظن در مورد‬ ‫باختن عمدی بازی ها‪ ،‬به «ستاد سالمت تنیس» گزارش‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫به تمام این بازیکنان از جمله برندگان گرند اسلم ها که‬ ‫در مورد انها تحقیق شده‪ ،‬اجازه ادامه حضور در مسابقات‬ ‫داده شده است‪ .‬رئیس این ستاد در این باره به خبرنگاران‬ ‫گفت که درباره اینکه ایا تنیس بازی حرفه ای تحت بررسی‬ ‫هست یا خیر نظری نمی دهد‪ .‬با این حال باتوجه به قوانین‬ ‫سختگیرانه ای که در بریتانیا در مورد توهین و افترا به افراد‬ ‫وجود دارد‪ ،‬نام هیچ یک از این تنیســورها تاکنون به طور‬ ‫رسمی افشا نشده است‪.‬‬ ‫اســنادی که در اختیــار این ســایت های خبری قرار‬ ‫دارد شامل یافته های تحقیقی توسط اتحادیه تنیس بازان‬ ‫حرفه ای است که در ســال ‪ ۲۰۰۷‬شروع شــد‪ .‬ماموریت‬ ‫محققان بررســی فعالیت های مظنون شــرط بندی پس از‬ ‫بازی نیکالی داویدنکو و مارتین واسالو ارگوئلو بود‪ .‬ان دو‬ ‫بازیکن از نقض مقررات تبرئه شدند اما تحقیقات به بررسی‬ ‫گســترده تر قماربازان اینترنتی مرتبط با بازیکنان تراز اول‬ ‫کشــید‪ .‬در حال حاضر شــرط بندی اینترنتی درباره تنیس‬ ‫یکی از شرط بندی های پرسود و پردرامد است که بسیاری در‬ ‫جهان ان را انجام می دهند‪ .‬تحقیقات نشان می دهد که در‬ ‫ان بررسی معلوم شد که سازمان های شرط بندی در روسیه‪،‬‬ ‫شمال ایتالیا و سیسیلی صدها هزار پوند از بازی هایی که به‬ ‫اعتقاد محققان گاوبندی شده بود به جیب زده اند ‪ .‬مسئوالن‬ ‫اعالم کرده اند که در ســال ‪ 2007‬ســندیکای شرط بندی‬ ‫در روسیه‪ ،‬شمال ایتالیا و سیســیل هزاران پوند را به خاطر‬ ‫شرط بندی روی بازی های تنیس جابه جا کرده اند و بازرسان‬ ‫فکر کرده اند که این پول ها برای تبانی جابه جا شده است‪.‬‬ ‫سه بازی که روی انها شرط بندی شده بود از بازی های‬ ‫ویمبلدون بوده اند‪ .‬گزارش ها نشــان می دهد که در سال‬ ‫‪ 2008‬تصمیم گرفته شده تا ‪ 28‬تنیس باز مورد بازرسی قرار‬ ‫گیرند اما نتیجه این بازرســی ها مشخص نشــد و خبری از‬ ‫انها منتشر نشد‪.‬‬ ‫بر خالف ورزش های تیمی‪ ،‬دســت بــردن در نتایج‬ ‫تنیس کار سختی نیست چراکه تنها دو ورزشکار در ان دخیل‬ ‫هستند و بسیاری از مسابقات نامعتبر و خنثی‪ ،‬در تمام دنیا‬ ‫برگزار می شود‪.‬‬ ‫یک تنیسور با دالیل بسیار ساده ای مانند مصدومیت‬ ‫یا چیزهای دیگــر می تواند خــود را از رقابت خــارج کند و‬ ‫حریفش را به مرحله بعد بفرستد‪ .‬البته باید این نکته را در نظر‬ ‫داشته باشیم ک ه به گفته اتحادیه تنیسورهای حرفه ای دنیا‪،‬‬ ‫ سال گذشته حدود ‪ 900‬میلیون نفر از نزدیک به تماشای‬ ‫رقابت های تنیس رفته اند‪.‬‬ ‫وقتی شما به تنیس فکر می کنید‪ ،‬راجر فدرر و سره نا‬ ‫ویلیامیز اولین کســانی هســتند کــه در تصورتــان متبلور‬ ‫می شود؛ تنیسورهایی که میان مشهورترین و ثروتمندترین‬ ‫ورزشکاران دنیا جای گرفته اند‪.‬‬ ‫ل در تنیس مبالــغ قابل توجهی‬ ‫با وجود انکه هر ســا ‬ ‫به عنــوان جایــزه پرداخت می شــود‪ ،‬اما ناشــناخته ترین‬ ‫تنیســورها نیــز می تواننــد از راه تبانــی در تورنمنت های‬ ‫مختلف‪ ،‬چیزی حدود صدهزار پوند را به جیب بزنند‪ .‬قطعا‬ ‫این کار قابل بخشش نیست‪.‬‬ ‫سایت بازفید در مورد نحوه عملکرد مافیای شرط بندی‬ ‫در بازی های تنیس نوشــته اســت که نمایندگان مافیای‬ ‫شــرط بندی غیرقانونی با بازیکنان قبل از شــروع بازی در‬ ‫هتل محــل اقامت انهــا تمــاس می گرفته انــد و در قبال‬ ‫مبالغی (حداقل ‪۵۰‬هزار دالر) از انها می خواســتند نتیجه‬ ‫بازی را طبق نظر انها واگذار کنند‪.‬‬ ‫واکنش ها‬ ‫مسئوالن تنیس به شدت در مقابل این خبر مقاومت‬ ‫کرده و این اتهامــات را رد کرده اند‪.‬کریس کرمود ‪ ،‬رئیس‬ ‫اتحادیه تنیس بازان حرفه ای در این باره گفت‪« :‬مسئوالن‬ ‫تنیس شدیدا این مســاله را رد می کنند که در تنیس تبانی‬ ‫صورت می گیرد‪ .‬مشــکلی مربوط به تبانی در تنیس مورد‬ ‫بررســی قرار نگرفته اســت‪ .‬این گزارش ها درباره مسائلی‬ ‫مربوط به ‪ 10‬سال پیش است و هیچ اطالعات جدیدی در‬ ‫این باره وجود ندارد‪».‬‬ ‫واکنش تنیس بــازان مطــرح جهــان در مقابل این‬ ‫خبرها کامال متفاوت بود‪ ،‬نــواک جوکوویچ نفر اول تنیس‬ ‫مردان جهان به نوعی این مســاله را تایید کرد‪ .‬او که این‬ ‫روزها برای شرکت در رقابت های گرنداسلم استرالیا در این‬ ‫کشور حضور دارد‪ ،‬در این باره گفت‪« :‬قبال پیشنهاد تبانی‬ ‫را رد کرده ام‪.‬‬ ‫یک بــا ر اوایــل حضــورم در تنیس حرفــه ای‪ ،‬یک‬ ‫پیشنهاد ‪ ۲۰۰‬هزار دالری برای تعیین نتیجه یک بازی را رد‬ ‫کردم‪ .‬از طریق کسانی که با من کار می کردند این پیشنهاد‬ ‫به من رسید اما ان را رد کردم و رابطه ام را با انها قطع کردم‪.‬‬ ‫مدت هاست به این مسائل فکر نمی کنم‪ » .‬اما سره نا ویلیامز‬ ‫نفر اول تنیس بانوان جهان ســعی می کند‪ ،‬خود را نسبت‬ ‫به این ماجرا بی تفاوت نشــان دهــد‪ ،‬او در این باره گفته‪:‬‬ ‫«وقتی من بازی می کنم‪ ،‬تنها می توانم به مســائل خودم‬ ‫جواب دهم‪ ،‬من سخت تالش می کنم و هر تنیس بازی که‬ ‫می شناسم نیز ســخت تالش می کند‪ .‬اگر چنین اتفاقاتی‬ ‫افتاده من اطالعی ندارم‪ .‬می دانید انــگار که من در یک‬ ‫حباب هستم‪».‬‬ ‫ولی واکنش راجر فدرر اســطوره تنیس جهان کمی‬ ‫متفاوت اســت‪ ،‬او می خواهــد باتکیه و اصرار بر شــفاف‬ ‫سازی‪ ،‬چهره رشــته تنیس را از این اتهام مبرا نشان دهد‪.‬‬ ‫قهرمان ‪ 17‬دوره گرنداســلم و یکی از بهترین های تاریخ‬ ‫این رشــته در واکنش به این گزارش ها و در حاشــیه اولین‬ ‫روز رقابت های گرنداسلم استرالیا گفت‪« :‬اسامی نفراتی‬ ‫که در این پرونده دست داشــته اند باید هرچه زودتر منتشر‬ ‫شود‪ .‬دلم می خواهد این اسامی را بشنوم‪ .‬باید با این مساله‬ ‫خیلی جدی و خیلی سریع برخورد کرد‪ .‬سواالت زیادی در‬ ‫این باره وجود دارد‪.‬‬ ‫اینکه متخلفین ایــن پرونده ورزشــکار بوده اند؟ در‬ ‫بخش تک نفره یا دوبل؟ در کدام گرنداسلم تبانی کرده اند؟‬ ‫در حال حاضر به هیچ کــدام از این ســوال ها نمی توانیم‬ ‫جواب بدهیم اما باید خیلی زود این پاسخ ها مشخص شوند‪.‬‬ ‫باید ببینیم این پرونده تا کجا پیش رفته است‪».‬‬ ‫اندی ماری بهترین تنیسور بریتانیا هم واکنش را پند‬ ‫و اندرز همــراه کرد و به تنیس بازان جــوان توصیه کرد که‬ ‫مواظب باشند که در دام گروه های مافیایی تنیس نیفتند‪.‬‬ ‫بلوغ پشت خاکریز‬ ‫انقالبی جنوبی‬ ‫کتاب «بلوغ پشــت خاکریز» شــامل خاطرات ایمان کفایی مهر به کوشش حسین‬ ‫و حسن شیردل از سوی انتشارات ســوره مهر روانه بازار کتاب شــد‪ .‬این اثر خاطرات یک‬ ‫رزمنده مازند رانی را از ســال هایی که در جبهه حضور داشت‪ ،‬روایت می کند‪ .‬کتاب مطابق‬ ‫بسیاری از خاطرات دفاع مقدس با دوران کودکی راوی اغاز می شود؛ از لحظه ای که گمان‬ ‫می رفت که نوزاد به دنیا امده‪ ،‬عمرش به دنی ا نباشد‪ ،‬اما ناگهان معجزه ای رخ می دهد و‪....‬‬ ‫راوی با این بخش از خاطرات‪ ،‬مخاطب را بــه دوران کودکی و خانوادگی خود برده و از این‬ ‫طریق سعی در اشنا کردن مخاطب با فضایی دارد که در ان تربیت شده و رشد کرده است‪.‬‬ ‫کفایی مهر که در زمان روایت خاطراتش ‪ 39‬ســال دارد‪ ،‬با بازگشــت به دوران نوجوانی‪ ،‬به‬ ‫سن ‪ 14‬سالگی خود می رود و سعی دارد هرانچ ه در ذهن دارد‪ ،‬به یاد بیاورد‪ .‬او در بخشی از‬ ‫خاطرات خود می گوید‪« :‬اگر از من بپرسند چه بخشی از عمرت را خوب به خاطر داری؟ به‬ ‫حتم اغاز چهارده سالگی ام تا پایان جنگ خواهد بود؛ روزهایی که به ان افتخار می کنم‪»....‬‬ ‫راوی هدف از روایت خاطراتش را بعد از ‪ 22‬سال‪ ،‬احساس دین به یکی از رزمندگان نوجوان‬ ‫دفاع مقدس و دانستن نسل اینده از زندگی پدرانشــان عنوان می کند‪ .‬کتاب «بلوغ پشت‬ ‫خاکریز» از جمله کتاب هایی است که در ان نویسندگانش تالش کرده اند تا حد امکان و تا‬ ‫زمانی که مخل درک محتوا برای مخاطب نشود‪ ،‬از گویش مازندرانی استفاده کند؛ همین‬ ‫امر گفت وگوهای کتاب را پویا و زنده تر کرده و عالوه بر این‪ ،‬در تصویرسازی وقایع در نظر‬ ‫مخاطب کمک بسیاری می کند‪.‬‬ ‫کتاب «سید حســن نصرالله؛ انقالبی جنوبی» نوشــته دکتر رفعت سید احمد (رئیس‬ ‫مرکز پژوهش‏ های یافای مصر) با ترجمه اسماء خواجه زاده از سوی دفتر نشر معارف منتشر‬ ‫شد‪.‬نویسنده و اندیشمند مصری‪ ،‬دکتر رفعت سید احمد‪ ،‬مدیر مرکز بررسی ها و پژوهش های‬ ‫یافا‪ ،‬در این کتاب زندگینامه مجاهد بزرگ سیدحسن نصرالله‪ ،‬دبیرکل حزب‏ الله لبنان را بیان‬ ‫می کند و پس از ان به داســتان صعود و پیروزی حزب‏ الله و شاخه نظامی ان یعنی مقاومت‬ ‫اسالمی علیه دشمن صهیونیستی‪ ،‬ازادسازی جنوب از چنگال های صهیونیست و مزدوران‬ ‫ان به رهبری ژنرال انتوان لحد می پردازد‪.‬‬ ‫در این کتاب داســتان عبور لبنان از اتش های فتنه و جنگ داخلی به ســوی فضای‬ ‫اتحــاد و یکپارچگی در پناه حــزب پیروز (حزب‏ الله) نقل می شــود‪ .‬حزبی کــه در جنگ با‬ ‫اشغالگران که تحت حمایت قدرتمندترین نیروی نظامی جهان بوده و هست‪ ،‬اولویت ها را‬ ‫به خوبی اموخت و اموزش داد‪ .‬این کتاب به مدارک مرحله بعد از ترور رفیق حریری و ابعاد‬ ‫توطئه های امریکایی اسرائیل علیه ســوریه و لبنان می پردازد و مهر تاییدی بر این مطلب‬ ‫است که حزب‏ الله هنوز ه م نوک پیکان مبارزه عربی و اسالمی علیه ارکان این توطئه ها ست‪.‬‬ ‫نویسنده با ارائه تحلیلی دقیق دیدگاه سید حسن نصرالله را نسبت به فتنه بعد از ترور حریری‬ ‫نشان می دهد و بهانه های مبلغان شکست را بیان می کند؛ سیاستمداران و نویسندگانی که‬ ‫ستون پنجم امت و نمادهای نورانی خود ـ که حســن نصرالله در قلب و پیشاروی همه انان‬ ‫قرار دارد ـ هستند‪.‬‬ ‫داستان یک رزمنده ‪ ۱۴‬ساله‬ ‫یک روز به خصوص‬ ‫اتوره اسکوال کارگردان ایتالیایی در گذشت‬ ‫پیش از این هرگاه از او نامی برده می شــد‪ ،‬همواره‬ ‫صفت تنها غول زنده دوران طالیی سینمای ایتالیا پشت‬ ‫ان می امد‪ .‬او متعلق به دورانی است که سینمای ایتالیا‬ ‫به نام های بزرگــش می بالیــد‪ ،‬نام هایی چــون ویتوریو‬ ‫دسیکا‪ ،‬فدریکو فلینی‪ ،‬مارچلو ماسترویانی و‪...‬هر چند‬ ‫انها بسیار ماندگار تر بودند اما به هرحال اتوره اسکوال هم‬ ‫از همان زمان است و همان شهرت‪ ...‬حاال اسکوال که‬ ‫کارگردان فیلم تحسین شده یک روز به خصوص است‪،‬‬ ‫به روز به خصوص خود رسید؛ روزی که صفت فقید پشت‬ ‫نام او نقش می گیرد‪ .‬اتوره اســکوال متولــد ‪ ۱۹۳۱‬در رم‬ ‫بود‪ .‬او یکی از قهرمانان نیمه دوم عصر طالیی سینمای‬ ‫ایتالیا پــس از جنگ جهانــی دوم بود‪ .‬اســکوال فعالیت‬ ‫در ســینما را در دهه ‪ ۱۹۵۰‬به عنوان فیلمنامه نویس اغاز‬ ‫کرد‪ ،‬اما یک دهه بعد زمانی کــه به کارگردانی روی اورد‪،‬‬ ‫برای خود اسم و رسم به هم زد و درسال ‪ ۱۹۶۲‬فیلمنامه‬ ‫فیلم «زندگی اسان» را با همکاری دینو ریزی کارگردان و‬ ‫روجرو ماکاری نوشت‪ .‬این فیلم با بازی ویتوریو گاسمن‬ ‫و ژان‪-‬لویی ترینتینیان یک فیلم جــاده ای و یکی از اثار‬ ‫کالسیک این ژانر است‪.‬‬ ‫اسکوال احتماال بیش از همه به خاطر درام کمدی‬ ‫«همه ما همدیگر را خیلی دوســت داشــتیم» (‪)۱۹۷۴‬‬ ‫شهرت دارد‪ .‬این فیلم داستان ســه ارمانگراست که در‬ ‫دوران جنگ جهانی دوم زمانی کــه پارتیزان بودند با هم‬ ‫اشــنا شــده و در دوران پس از جنگ با مشکالت زیادی‬ ‫روبه رو می شــوند‪ .‬این فیلــم که از ان به عنــوان یکی از‬ ‫تاثیرگذارتریــن فیلم های کمــدی کامــا ایتالیایی یاد‬ ‫می شود‪ ،‬برنده جوایز مختلفی از جشنواره های سینمایی‬ ‫شد و در ســطح بین المللی بســیار موفق بود و سال پس‬ ‫از ان فیلم «خوب‪ ،‬بد و زشــت» در جشــنواره فیلم کن‬ ‫جایزه بهترین کارگردانی را برای این ســینماگر ایتالیایی‬ ‫به ارمغان اورد‪.‬‬ ‫او بــرای فیلم «یــک روز به خصــوص» محصول‬ ‫ســال ‪ 1977‬با بازی «مارســلو ماســتریانی» و «سوفیا‬ ‫زندگینامه دبیرکل حزب الله‬ ‫لورن» موفق به کســب جایزه گلدن گلوب و نامزدی در‬ ‫جوایز اسکار شد‪ .‬این فیلم یک زوج است که قرار است‬ ‫در روز دیــدار هیتلر از ایتالیای موســولینی بــا هم دیدار‬ ‫داشته باشند‪ .‬این کارگردان ایتالیایی هفت جایزه روبان‬ ‫نقره ای‪ ،‬ســه جایزه دیوید دی دوناتلو (اسکار سینمایی‬ ‫ایتالیا) و ســه جایزه ســزار را نیز در کارنامه سینمایی خود‬ ‫دارد‪« .‬اســکوال» دو بار در بخش رقابتی جشنواره فیلم‬ ‫ونیز حضور داشــته اســت که اولین ان مربوط به ســال‬ ‫‪ 1989‬با فیلم «ســاعت چنده؟» با نقش افرینی «مارسلو‬ ‫ماستریانی» و «ماسیمو تروسی» بازمی گردد و برای بار‬ ‫دوم در سال ‪ 1995‬با فیلم «عاشــقانه یک جوان فقیر»‬ ‫برای کسب شیر طالی جشنواره و نیز به رقابت پرداخت‪.‬‬ ‫دیگر ساخته های اسکوال شامل «یک روز به خصوص»‪،‬‬ ‫«زنده باد ایتالیا» و «خانواده» تا کنون نامزد جوایز اسکار‬ ‫شده اند‪ .‬او اخرین بار ســال ‪ ۲۰۰۳‬کمدی «مردم رم» را‬ ‫روی پرده سینماها داشت‪ .‬اخرین اثر اسکوال فیلم مستند‬ ‫«چه عجیب که نامت فدریکو باشــد» (‪ )۲۰۱۳‬بود‪ .‬این‬ ‫فیلم که درباره ‪ ۵۰‬سال دوستی او با فدریکو فلینی دیگر‬ ‫فیلمساز بزرگ ایتالیایی است‪ ،‬همزمان با بیستمین سال‬ ‫درگذشــت فلینی در هفتادمین دوره جشــنواره فیلم ونیز‬ ‫نمایش داده شد‪ .‬اسکوال همان سال در لیدو جایزه افتخار‬ ‫فیلمساز را دریافت کرد‪« .‬متئو رنزی»‪ ،‬نخست وزیر ایتالیا‬ ‫در واکنش به درگذشت این ســینماگر مطرح گفت‪« :‬او‬ ‫استاد سینما بود و مرگ او خالء بزرگی در فرهنگ ایتالیا بر‬ ‫جای خواهد گذاشت‪».‬‬ ‫پیشخوان جهانی‬ ‫رانندگی در‬ ‫اینده از نگاه‬ ‫نیوزویک‬ ‫جلد انتقادی‬ ‫اشپیگل در‬ ‫مورد پلیس‬ ‫المان‬ ‫عبور از خط‬ ‫عنوان‬ ‫اکونومیست‬ ‫برای حوادث‬ ‫المان‬ ‫مثلث | شماره ‪297‬‬ ‫دیدار‬ ‫‪79‬‬ ‫بازار‬ ‫مدیرعامل بانک دی در گردهمایی بزرگ کارکنان‪:‬‬ ‫تالش ما کسب باالترین استانداردهای‬ ‫مدیریتی در همه حوزه هاست‬ ‫مدیرعامل بانک دی موفقیت های کسب شده طی‬ ‫چند سال اخیر در بانک را مرهون تالش کارکنان و اهتمام‬ ‫انها در جهت افزایش بهره وری ســازمانی و مبدل شدن به‬ ‫سازمانی متعالی عنوان کرد‪.‬‬ ‫به گزارش اداره کل روابــط عمومی بانک دی‪ ،‬دکتر‬ ‫احمد شــفیع زاده در گردهمایی بزرگ خانــواده بانک دی‬ ‫که با حضور حجت االسالم والمسلمین حسنی‪ ،‬قائم مقام‬ ‫نماینده ولی فقیه در بنیاد شهید و امور ایثارگران و کارکنان‬ ‫ستادی برگزار شد‪ ،‬با گرامیداشــت ایام والدت امام حسن‬ ‫عسکری (ع) اظهار کرد‪« :‬بانک ارزش افرین دی رسیدن‬ ‫به ثبــات و جایگاهی خــوب در نظام اقتصادی کشــور را‬ ‫مرهون تالش جمعی و زحمات صادقانه همکاران خود در‬ ‫بخش های ستادی و استانی می داند‪».‬‬ ‫وی در ادامه با ارائه گزارشی از عملکرد و فعالیت های‬ ‫این بانک با اشاره به پیشرفت های حاصل شده در چند سال‬ ‫اخیر تصریح کرد‪« :‬افزایش بهره وری‪ ،‬توسعه فعالیت های‬ ‫ارزی‪ ،‬دریافت نشــان تعالی ســازمانی‪ ،‬ایجــاد صندوق‬ ‫قرض الحسنه مستقل‪ ،‬ایجاد نظام جامع سرمایه انسانی‪،‬‬ ‫ایجاد مرکز مطالعات بانکداری اسالمی و تحوالت گسترده‬ ‫فن اوری در بانک دی از جمله اقداماتی است که به منظور‬ ‫قرار گرفتن بانک در مسیر تعالی انجام شده است‪».‬‬ ‫شفیع زاده با تاکید بر اینکه سازمان ها با مشارکت موثر‬ ‫کارکنان خود به موفقیت دست می یابند‪ ،‬افزود‪« :‬هیچ گاه با‬ ‫تجهیزات مناسب یا تکیه بر دیگران نمی توان به موفقیت‬ ‫دست یافت اما اگر ســازمان و کارکنان یادگیرنده باشند و با‬ ‫تاکید بر اموزش‪ ،‬افزایش دانایی و توانایی را سرلوحه فعالیت‬ ‫خود قرار دهنــد‪ ،‬حتما بهــره وری در ان ســازمان افزایش‬ ‫خواهد یافت‪».‬‬ ‫وی با بیان اینکه باید برای انجــام هر تغییری ابتدا از‬ ‫خود شروع کنیم‪ ،‬بر مزیت رقابتی سرمایه انسانی در بانک‬ ‫دی تاکید کرد و گفت‪« :‬طی یک ســال گذشته اهتمام به‬ ‫مدل تعالی سازمانی با هدف چابکی و یکپارچگی سازمانی‬ ‫در بانک دی مورد توجه قرار گرفته اســت و مفاهیم ان به‬ ‫خوبی از سوی تسهیلگران مدل که همگی از خود کارکنان‬ ‫هستند جاری و ساری شده است‪».‬‬ ‫وی با تقدیــر از اینکــه گفتمان تعالی از ســوی خود‬ ‫کارکنان در حال تعمیق و گســترش اســت‪ ،‬یکپارچگی در‬ ‫فرایندها و چابکی در عملیات که به عنوان شعار تعالی طی‬ ‫امسال و سال اینده انتخاب شده است را الهام بخش حرکت‬ ‫گروهی و وفاداری به سازمان عنوان کرد و گفت‪« :‬تالش‬ ‫ما این است که باالترین استانداردهای مدیریتی را در همه‬ ‫حوزه ها کسب کنیم‪».‬‬ ‫در این مراســم همچنین دکتر عظیــم نوید تهرانی‪،‬‬ ‫معاون طرح و توســعه و مجتبی حیدری‪ ،‬معاون ســرمایه‬ ‫انســانی و توســعه مدیریــت ضمــن ارائــه گزارشــی از‬ ‫پیشــرفت های بانک دی طی ســال جاری توجه کارکنان‬ ‫را به یکپارچگی بیشــتر در فرایندهــا و عملیات کاری جلب‬ ‫کردند‪.‬‬ ‫همچنین در این مراســم کلیپ های مختلفی درباره‬ ‫تعالی ســازمانی و اقداماتی که در این زمینه انجام شده از‬ ‫سوی تسهیلگران تیم تعالی سازمانی بانک دی ارائه شد‪.‬‬ ‫قائم مقام نماینده ولی فقیه در بنیاد شهید و امور ایثارگران‪:‬‬ ‫بازار‬ ‫‪82‬‬ ‫مثلث | شماره ‪279‬‬ ‫برخورد و رفتار کارکنان بانک دی‬ ‫ارامش بخشباشد‬ ‫قائم مقام نماینــده ولی فقیــه در بنیاد شــهید و امور‬ ‫ایثارگران با اشاره به اینکه رعایت دستورات و قواعد نظارتی‬ ‫به منظور ترسیم مسیری مطمئن و روبه پیشرفت از ملزومات‬ ‫کاری بانک دی است‪ ،‬تصریح کرد‪« :‬نحوه برخورد و رفتار‬ ‫کارکنان این بانک باید به گونه ای باشد که احساس امنیت و‬ ‫ارامش در مراجعه کننده ایجاد شود‪ ».‬به گزارش اداره کل‬ ‫روابط عمومی بانک دی در گردهمایی بزرگ خانواده بانک‬ ‫دی که با حضور احمد شــفیع زاده‪ ،‬مدیرعامل بانک‪ ،‬دکتر‬ ‫عرب مازار رئیس هیات مدیره‪ ،‬دکتر مورج عضو هیات مدیره‬ ‫و کارکنان ستادی برگزار شد‪ ،‬وی با گرامیداشت ایام والدت‬ ‫امام حسن عسکری (ع) گفت‪« :‬توجه به دستورات و قواعد‬ ‫نظارتی به منظور ترسیم مسیری مطمئن و روبه پیشرفت از‬ ‫ملزومات کاری بانک دی به حساب می اید‪».‬‬ ‫قائم مقام نماینده ولی فقیه در بنیادشــهید با اشاره به‬ ‫ارزش افرین بودن بانک دی در جامعه و بیان اینکه قوانین‬ ‫حاکم بر جامعه بــر منطق اعتقاد اســتوار اســت و انگیزه‬ ‫هر فــرد برای انجــام فعالیت های محولــه از اعتقادات او‬ ‫نشــات می گیرد‪ ،‬افزود‪« :‬اخالق بایــد در محیط کاری و‬ ‫محدوده مسئولیت هر یک از ما حاکم باشد‪ .‬پیامبر مکرم‬ ‫س از اینکــه قران بر وی نازل شــد‪ ،‬در‬ ‫اســام(ص) نیز پ ‬ ‫نخستین ســخنان خود با مردم‪ ،‬هدف از بعثت را اعتالی‬ ‫اخالق در جامعه عنوان کردند‪».‬‬ ‫وی با تاکید بــر رعایت مشــتری مداری در بانک دی‬ ‫اظهار کرد‪« :‬نحوه برخورد و رفتــار کارکنان این بانک باید‬ ‫به گونه ای باشد که احساس امنیت و ارامش در مراجعه کننده‬ ‫ایجاد شود‪ .‬بانک دی همیشــه مورد توجه مسئوالن بنیاد‬ ‫شــهید و امور ایثارگران بوده و هســت و ما همواره اهمیت‬ ‫ویژه ای برای این بانک قائل هستیم‪».‬‬ ‫حجت االسالم والمسلمین حسنی افزود‪« :‬بانک دی‬ ‫به عنوان یک مجموعه پیشــرفته و تکنولوژیک که از تمام‬ ‫روش های نوین و به روز دنیا برای ارائه خدمت به مشتریان‬ ‫خود استفاده می کند باید از نظر اخالقی و رفتاری از سطح‬ ‫باالیی در جامعه برخوردار باشد‪ ».‬قائم مقام نماینده ولی فقیه‬ ‫در بنیادشــهید با تاکید بر اینکه اســام نظریه افالطون و‬ ‫ارســطو را به تنهایی رد کرده و قانون و مدیر خوب را مکمل‬ ‫یکدیگر معرفی کرده اســت‪ ،‬گفت‪« :‬بــه عقیده عده ای‪،‬‬ ‫اســام در دوران کنونی که علم دائما در حال پیشــرفت و‬ ‫تکامل اســت‪ ،‬دینی کهنه به حســاب می اید ولی در پاسخ‬ ‫به این نظریه باید گفت دین مبین اســام‪ ،‬دینی است که‬ ‫ثبوت و تحرک را در کنار هــم دارد‪ .‬قانون های اصلی دین‬ ‫ما در هیچ نسل و زمانی تغیر نمی پذیرد و همواره با ساختار‬ ‫عقلی و ذهنی انســان ها منطبق اســت‪ ».‬وی خاطرنشان‬ ‫کــرد‪« :‬قوانین فرعــی‪ ،‬هر یــک برخاســته از دل قوانین‬ ‫اصلی هستند‪ ،‬قوانین مجلس شــورای اسالمی ایران نیز‬ ‫برگرفته از قوانین اصل دین هستند و هیچ گاه نباید از مدار‬ ‫اصلی خود خارج شــوند‪ .‬همچنان که اگر نظام هســتی از‬ ‫مدار حرکت خود خارج شــود‪ ،‬تمام عالم از بین می رود‪».‬‬ ‫حجت االسالم والمسلمین حسنی در پایان گفت‪« :‬انسان‬ ‫همواره باید چهار نوع رابطه را در زندگی شخصی و کاری خود‬ ‫در نظر بگیرد که این رابطه ها عبارتند از رابطه انسان با خدا به‬ ‫نام «عبادت»‪ ،‬رابطه انسان با نظام هستی‪ ،‬نعمات و برکات‬ ‫به نام «معرفت»‪ ،‬رابطه انسان با انسان به نام «خدمت» و‬ ‫رابطه انســان با خود به نام «طهارت» که این مورد باید در‬ ‫تمام عرصه های زندگی اقتصــادی‪ ،‬اجتماعی‪ ،‬فرهنگی‪،‬‬ ‫سیاسی و اعتقادی مورد توجه قرار گرفته شود‪ ».‬در ابتدای‬ ‫این مراسم مدیرعامل بانک دی با ارائه گزارشی از عملکرد‬ ‫و فعالیت های این بانک‪ ،‬با اشاره به پیشرفت های حاصل‬ ‫شده در چند ســال اخیر گفت‪« :‬افزایش بهره وری‪ ،‬توسعه‬ ‫فعالیت های ارزی‪ ،‬دریافت نشــان تعالی سازمانی‪ ،‬ایجاد‬ ‫صندوق قرض الحسنه مستقل‪ ،‬ایجاد نظام جامع سرمایه‬ ‫انسانی‪ ،‬ایجاد مرکز مطالعات بانکداری اسالمی و تحوالت‬ ‫گسترده تکنولوژیک در بانک دی از جمله اقداماتی است‬ ‫که به منظور قــرار گرفتن بانک دی در مســیر تعالی انجام‬ ‫شده اســت‪ ».‬شــفیع زاده افزود‪« :‬بانک ارزش افرین دی‬ ‫رسیدن به ثبات و جایگاهی خوب در نظام اقتصادی کشور‬ ‫را مرهون تالش جمعی و زحمات صادقانه همکاران خود در‬ ‫بخش های ستادی و استانی می داند‪».‬‬ ‫بازار‬ ‫غبارروبی از ضریح مطهر‬ ‫سیدالکریم(ع) با حضور‬ ‫مدیرعامل و مدیران موسسه کوثر‬ ‫ضریح مطهر ســیدالکریم(ع)‪ ،‬بامداد روز دوشــنبه ‪ 28‬دی ماه ‪ 94‬باحضور مدیرعامل‪،‬‬ ‫معاونین و مدیران حوزه مرکزی و همچنین مدیریت شعب استان تهران غبارروبی شد‪.‬‬ ‫به گــزارش روابط عمومی موسســه اعتباری کوثــر‪ ،‬ایین غبارروبی حــرم مطهر حضرت‬ ‫عبدالعظیم الحســنی(ع)در روز والدت ایشــان با تالوت ایــات قران اغاز و ســپس همزمان‬ ‫با مدیحه ســرایی یکی از خــدام‪ ،‬حاضریــن بــه غبارروبی مضجع شــریف ســیدالکریم (ع)‬ ‫پرداختند‪.‬‬ ‫دکتر رضایی‪ ،‬مدیرعامل موسسه اعتباری کوثر که به همراه جمعی از معاونین و مدیران‬ ‫حوزه مرکزی‪ ،‬مدیریت شعب اســتان تهران و تعدادی از مدیران اســتان برای زیارت حضرت‬ ‫عبدالعظیم حسنی(ع) به این حرم مطهر مشرف شده بودند‪ ،‬همراه با سایر عاشقان اهل بیت(ع)‬ ‫در مراسم غبارروبی شرکت کردند‪ .‬خاطرنشــان می سازد‪ ،‬مدیحه سرایی و ذکر مصیبت خاندان‬ ‫عصمت و طهارت پایان بخش این مراسم بود‪.‬‬ ‫خدمتی دیگر از موسسه اعتباری کوثر‬ ‫با سلیقه خودتان کارت های هدیه را انتخاب کنید‬ ‫مطابق با سالیق مشتری در ســنین مختلف‪ ،‬قابلیت چاپ‬ ‫کارت با طرح دلخواه مشــتری در فاز اول برای مشــتریان‬ ‫حقوقی‪ ،‬شرکت ها‪ ،‬نهاد ها و سازمان ها به منظور برگزاری‬ ‫همایش ها‪ ،‬سمینار ها و‪ ...‬اشاره کرد‪.‬‬ ‫برای ســهولت انتخــاب از بین کارت هــای هدیه‪،‬‬ ‫البومــی در تمام شــعب وجــود دارد که مشــتریان پس از‬ ‫ت مورد نظر‪ ،‬می توانند کارت‬ ‫مشــاهده و انتخاب طرح کار ‬ ‫هدیه خــود را در کمتریــن زمــان ممکن از همان شــعبه‬ ‫دریافت کنند‪.‬‬ ‫به گزارش روابط عمومی موسســه اعتباری کوثر؛ در‬ ‫راستای پاسخ به نیاز مشتریان گرانقدر‪ ،‬کارت های هدیه‬ ‫در موسســه اعتباری کوثر با دقت و تنوع قابل مالحظه ای‬ ‫تهیه و تولید شد‪.‬‬ ‫این کارت ها‪ ،‬با در نظر گرفتن ســلیقه های متفاوت‬ ‫مشتریان موسسه طراحی شده و در شعب موسسه اعتباری‬ ‫کوثر سراسر کشور در دسترس است‪.‬‬ ‫از قابلیت های این کارت می تــوان به ارائه ‪ 32‬طرح‬ ‫ملی‪ ،‬مذهبــی و عمومی در تمامی مناســبت های ســال‬ ‫اهن و فوالد پس از تحریم‬ ‫سینا ضرغام‬ ‫مدیرعامل فوالد اریا‬ ‫مثلث | شماره ‪279‬‬ ‫دســت به دســت یکدیگر و فعال با صــرف هزینه ای کمی‬ ‫باالتر‪ ،‬محصوالتی در خور شخصیت نام کشورمان را تولید‬ ‫می کنیم‪ .‬اینک وقت ان اســت که از تعدادی شرکت های‬ ‫تولیدی به عنوان برترین و زنده ترین ها در تمامی این شرایط‬ ‫نام برد که نام و نفس صنعت کشورمان را تا کنون و ان شاالله‬ ‫تا ابد زنده نگه می دارند‪ .‬شرکت هایی از قبیل پارس شهاب‪،‬‬ ‫پارس خزر‪ ،‬ایــران رادیاتور‪ ،‬لجــور‪ ،‬هپکو‪ ،‬کــروز‪ ،‬لوله و‬ ‫ماشین سازی ایران‪ ،‬هامون نایزه‪ ،‬ارم و ایران خودرو دیزل‬ ‫و سایپا دیزل و‪ ...‬که خوشــبختانه تعدادشان روز به روز رو‬ ‫به افزایش است‪.‬‬ ‫بازار‬ ‫اصول ریختگری در تمامی قطعات تقریبا یکسان و‬ ‫مشترک است‪ .‬اولین مرحله تولید هر قطعه ای اول به تولد‬ ‫ان در ذهن یک طراح برمی گردد‪ .‬سپس می باید مدل و پنل‬ ‫ان را مهندسی کرد و ان را درون قالب مورد نظر قرار دهیم‪.‬‬ ‫معموال قالب های سنتی از جنس چدن بودند‪ .‬به طور کلی‬ ‫ریختگری عبارت از شــکل دادن فلزات و الیاژها از طریق‬ ‫ذوب‪ ،‬ریختن مذاب در محفظه ای به نام قالب و انگاه سرد‬ ‫کردن و انجماد ان مطابق شکل محفظه قالب است‪ .‬این‬ ‫روش‪ ،‬قدیمی ترین فرایند شناخته شده برای به دست اوردن‬ ‫شکل مطلوب فلزات است‪ .‬اولین کوره های ریختگری از‬ ‫خاک رس ساخته شده که الیه هایی از چوب و مس به تناوب‬ ‫در ان چیده می شد‪ .‬در حقیقت شکل قالب قرینه و معکوس‬ ‫مدل ان است؛ مدل قطعه ای که ما به ان نیاز داریم‪ .‬قالب‬ ‫از مواد نسوز مانند ماسه تهیه می شــود‪ .‬فلز به داخل کوره‬ ‫ذوب ریخته می شود تا ذوب شود‪ .‬سپس فلز مذاب شده در‬ ‫گودی قالب که شکل قطعه مورد نظر است ریخته می شود و‬ ‫تا زمان جامد شدن خنک می گردد‪ .‬نهایتا قطعه فلزی شکل‬ ‫گرفته از قالب جدا می شــود‪ .‬ریختگری در صنعت کاربرد‬ ‫وسیعی دارد که می توان به تولید فوالدهای الیاژی و اهن‬ ‫زنگ نزن اشاره کرد‪.‬‬ ‫ریختگری مداوم شــمش فــوالد به عنــوان یکی از‬ ‫روش های نوین ریختگری در دنیاســت‪ ،‬اینجاست که به‬ ‫ماشــین ریختگری نیاز خواهیم داشت‪ .‬در ریختگری اگر‬ ‫قطعه تولید شده مستقیما به شکل نهایی خود ایجاد شود‪،‬‬ ‫ان قطعه را ریختگــی می گویند‪ .‬به طــور کلی روش های‬ ‫ریختگری متعددی به غیر از روش ایجاد قالب ماســه ای‬ ‫همانند ریختگری دایکاســت (ریختگری تحت فشــار)‪،‬‬ ‫ریختگری گریز از مرکــز و ریختگری دقیــق وجود دارد‪.‬‬ ‫مصرف کنندگان محترم توجه داشــته باشــند که در رابطه‬ ‫با خرید فوالد دقت الزم را لحاظ فرمایند ولی خساســت به‬ ‫خرج ندهند‪ ،‬چرا که قطعات تولیدی از این مواد به عنوان‬ ‫قلب تپنده و هســته مرکزی هر شرکتی به شــمار می رود و‬ ‫صرفه جویی در خرید فوالد در هیچ شــرایطی جایز نیست‬ ‫و اصــل کیفیت حتمــا در خرید فــوالد باید لحــاظ گردد‪.‬‬ ‫حال باتوجه به پایــان دوران تحریم ها به حول و قوه الهی‬ ‫‪83‬‬ ‫بازار‬ ‫امکان مشارکت هموطنان در امور خیریه‬ ‫با همبانک بانک صادرات ایران‬ ‫بانک صادرات ایران در راســتای انجام رسالت های‬ ‫فرهنگی و اجتماعی خود نسبت به راه اندازی خدمت جدید‬ ‫واریز وجوه خیریه به حساب سازمان های خیریه از طریق‬ ‫سامانه همبانک(کد ‪ )*٧١٩#‬اقدام کرد‪.‬‬ ‫به گزارش روابط عمومی بانک صادرات ایران‪ ،‬این‬ ‫بانک به منظور تحقق مسئولیت های اجتماعی خود خدمت‬ ‫جدید واریز وجوه به حساب سازمان بهزیستی‪ ،‬حمایت از‬ ‫کودکان مبتال به سرطان و ستاد بازســازی عتبات عالیات‬ ‫از طریق سامانه همبانک(کد ‪ )*٧١٩#‬را راه اندازی کرد‪.‬‬ ‫بــر ایــن اســاس هموطنــان گرامــی می تواننــد با‬ ‫شماره گیری کد ‪ *٧١٩#‬از خدمات متنوع سامانه همبانک‬ ‫بهره مند شوند‪.‬‬ ‫این گــزارش می افزاید ســامانه همبانــک صادرات‬ ‫ایران(کــد ‪ ) *٧١٩#‬با اســتقبال هموطنان مواجه شــده‬ ‫و هموطنان در اذر ماه ســال جــاری بیــش از ‪٥‬میلیون و‬ ‫‪٩١٣‬هزار تراکنش موفــق را از طریق این ســامانه به ثبت‬ ‫رســانده اند که این امار حاکی از رشــد ‪٦٥‬درصدی میزان‬ ‫ تراکنش ها نسبت به اذر ماه‪ ٩٣‬است و توسعه این خدمات‬ ‫در اولویت برنامه های سال جاری است‪.‬‬ ‫براساس این گزارش مشــتریان این بانک که دارای‬ ‫سیمکارت همراه اول هستند در همه نقاط کشور می توانند‬ ‫با شــماره گیری ‪ *٧١٩#‬از خدمات ‪ ussd‬این بانک شامل‪:‬‬ ‫مانده کارت‪ ،‬سه گردش اخر کارت‪ ،‬خرید شارژ سیمکارت‬ ‫اعتباری‪ ،‬پرداخــت قبوض و مدیریت کارت ها اســان تر و‬ ‫سریع تر از سایر درگاه ها بهره مند شوند‪.‬‬ ‫به نحوی که استفاده از این سامانه عالوه بر سرعت‬ ‫و دقــت باالتر از رفــت و امدهــای غیر ضــروری در وقت‬ ‫صرفه جویی می کند‪.‬‬ ‫گفتنی اســت این بانک به تازگی نسخه جدید همراه‬ ‫بانک را روانه بازار کرده که عالوه بر قابلیت هایی همچون‬ ‫اطالع از مانده حســاب‪ ،‬صورتحساب (سه گردش اخر)‪،‬‬ ‫انتقال وجه بین حســاب های یک مشتری‪ ،‬انتقال وجه به‬ ‫حساب سپهری دیگران با ســقف محدود روزانه‪ ،‬استعالم‬ ‫چک‪ ،‬پرداخــت قبض از طریــق حســاب و کارت‪ ،‬خرید‬ ‫شارژسیمکارت اعتباری از طریق حساب و کارت و‪ ...‬دارای‬ ‫قابلیت های جدید از قبیــل امکان ارتباط از طریق بســتر‬ ‫اینترنت و انتقال وجه به شماره موبایل مشتریانی که دارای‬ ‫سامانه همراه بانک است‪.‬‬ ‫همچنین بانک صادرات ایران با ‪ ٤٦٨‬هزار مشــتری‬ ‫اینترنتی و انجام حدود ‪ ١٢‬میلیون تراکنش در ماه‪ ،‬نصب و‬ ‫راه اندازی تعداد ‪٣٧١‬هزار و ‪٤١٠‬پایانه فروش (کارتخوان)‬ ‫متصل به حساب های بانک صادرات ایران و انجام بیش‬ ‫از‪٤٤‬میلیون تراکنش در ماه و صدور بیــش از ‪٥٤‬میلیون‬ ‫انواع کارت هــای الکترونیکی به عنــوان بزرگترین بانک‬ ‫خصوصی بورس کشور مطرح است‪.‬‬ ‫بازار‬ ‫‪84‬‬ ‫مثلث | شماره ‪279‬‬ ‫تجلیل از مدیرعامل بانک صادرات‬ ‫به عنوان حامی محیط زیست‬ ‫باتوجــه بــه برنامه هــای عملیاتــی و تفصیلــی در‬ ‫راســتای صیانــت از محیط زیســت و اتخــاذ رویکــرد‬ ‫توســعه کیفیــت محیط زیســتی در همایــش حامیــان‬ ‫محیط زیســت از مدیرعامل بانک صادرات ایران تجلیل‬ ‫به عمل امد‪.‬‬ ‫روابط عمومی بانک صادرات ایران‪ ،‬با اعالم این خبر‬ ‫افزود‪« :‬از اولویت ها و سیاست های بانک متبوع به عنوان‬ ‫یکی از بزرگترین و گســترده ترین بانک های کشور رعایت‬ ‫استانداردهای محیط زیســت در همه ابعاد و فعالیت های‬ ‫تجاری و مالی است و این امر در بخش های مختلف تجلی‬ ‫یافته است‪».‬‬ ‫بر پایه این گزارش بانک متبوع با هدف تحقق منویات‬ ‫مقام معظم رهبری اقدامات موثری برای عملیاتی شــدن‬ ‫مباحث اقتصاد سبز و سرمایه گذاری برای فناوری های سبز‬ ‫و نوین به مرحله اجرا در اورده است که در قالب تفاهمنامه با‬ ‫سازمان محیط زیست چارچوب های ان تعیین و به تمامی‬ ‫ شعب و مجموعه های تابعه ابالغ شده است‪.‬‬ ‫پیش از این نیــز مدیرعامل بانک صــادرات ایران‪،‬‬ ‫بانکداری سبز را عامل تلفیق و پیوند اقتصاد و محیط زیست‬ ‫توصیف کرده‪ ،‬ضرورت پیشــگامی بانک مذکــور در نائل‬ ‫امدن به بانکداری سبز را خاطر نشان کرده بود‪.‬‬ ‫لله گانی با تاکید بر ضرورت مشارکت در عرصه اقتصاد‬ ‫سبز متذکر شــده بود‪« :‬باتوجه به مشارکت بانک صادرات‬ ‫در پروژه های مختلف کشاورزی‪ ،‬صنعتی‪ ،‬نفت و انرژی و‬ ‫ساختمانی‪ ،‬بانک توجه ویژه ای برای همکاری با پروژه های‬ ‫تایید شده توسط سازمان حفاظت محیط زیست دارد‪».‬‬ ‫شــایان ذکر اســت؛ بانک صادرات ایران به عنوان‬ ‫بانک پیشــتاز در عرصه بانکــداری نوین نســبت ب ه ترویج‬ ‫خدمات الکترونیکی با رویکرد کاهــش ترافیک‪ ،‬الودگی‬ ‫هوا‪ ،‬صرفه جویی در مصرف کاغــذ و ملزومات اداری را در‬ ‫دستورکار قرار داده و در این راستا این بانک با انجام حدود‬ ‫ن تراکنش الکترونیکی در ماه نقش برجسته ای‬ ‫‪ ٧٠٠‬میلیو ‬ ‫در کاهش مسافرت های درون شــهری‪ ،‬الودگی هوا و‪...‬‬ ‫داشته است‪.‬‬