روزنامه صمت شماره 300
روزنامه صمت شماره 300
باالتر از متوسط
نویسندگانمثلث
اثارجشنواره فیلمفجر
را بررسیکردهاند
هفتهنامهخبری،تحلیلی /سال ششم /شماره سیصد24/بهمن 88/1394صفحه5000/تومان
هم جمهوری
هم اسالمی
•اصولگرایانباشعارمعیشت
•صدای پای جریان سوم
•الهیان:اصولگرایاننبایدفهرست
دیگری بدهند
•تاکتیکاصالحطلبان؛
چهرههایسفید
•ناصری :انتظارمانازروحانی
بیشتر بود
انقالب درایران
وحشت در واشنگتن
•شیخاالسالم :سبد رای ما
اصولگراییاست
سیاستمداران و نظامیان امریکا
چگونهبهانقالباسالمی
مینگریستند؟
شرایط میدانی سوریه را درگفتوگو با
کارشناسان بررسیکردهایم
چرا سندرز و ترامپ
برنده هفته دوم
انتخابات مقدماتی شدند؟
صفحات ویژه مثلث درباره
انتخابات هفتم اسفند
درسالگردسیوهفتم
انقالب اسالمی به ابعاد گوناگون
این انقالب پرداختهایم
ازادیحلب نزدیک است
سوسیالیسم در
برابر سرمایهداری
•جاللی ،سرلیست رهروان ؟
بلوف
ایاعربستانبهسوریه
نیرو میفرستد؟
حلقه محاصره تنگتر میشود
ایاکفاشیان استعفامیدهد؟
ّ
ّّّ
ّّّّ
ﺍ
ﻓ
ﺘ
ﺘ
ﺎ
ﺡ
ﺷ
ﺪ
خوفقدرتهاازگسترشاسالم
هفته نامه سیاسی ،فرهنگی با رویکرد خبری ،تحلیلی
صاحب امتیاز و مدیر مسئول :مصطفی اجورلو
سردبیر :سعید اجورلو
منازاقایانیکهزحمتکشیدندوتشریف
اوردند در این جــا ،چه اقایانی کــه مربوط به
مجلس خبــرگان اســت ،و چه اقایانــی که از
ائمۀ جمعه کشــور ما هســتند ،و چه مهمانان
عزیزی کــه در این دهه داریم ،مــن امیدوارم
که خداوند تبارک و تعالی همۀ ما را هدایت کند
به ان راهی که خود میخواهد.دردها را همه
میدانید ،میدانید که امروز اســام مبتالی
به چه چیزهایی هست که قدرتهای بزرگ و
دستگاههای مربوط به انها و وابستگان به انها
فراهم میاورند .اقایانی که از خارج امدهاند،
باید توجه کنند به این که ایا تطبیق میدهد ان
تبلیغاتیکهدرخارجبهضدجمهوریاسالمیو
در حقیقت به ضد اسالم دارد انجام میگیرد نسبت به ایران و
نسبت به مردم ایران و حکومت ایران و روحانیون ایران؟ ایا
تطبیق میکند یا نه؟ اگر تطبیق میکند ما را نصیحت کنند،
و اگر تطبیق نمیکند ـ که نمیکند ـ اقایان تکلیف شــرعی
دارند به این که هر یک در کشــورهای خودشان ،در حضور
جمعیتهایی که هستند ،مسائل را به ان طوری که مشاهده
کردند ،منعکس کنند .انهایی که این مسائل را پیش اوردند،
ایران مورد نظرشان نیست .انها خوف این را دارند که اسالم
به ان طوری که هست گسترش پیدا کند و همۀ کشورهای
اسالمی را بگیرد ،و به همۀ مستضعفین جهان پرتو بیفکند.
انها خوف این را دارند ،ولهذا از اســام میترسند ،و حقیقت ًا
حمله شان به اســام اســت ،منتها به صورت این که ایران
چطور اســت؛ نمیتوانند بگویند که اســام چطور اســت،
میگویند ایران چطور اســت .لکن واقع مطلب این اســت
8- 15
خبرنامه
رقابتبزرگان
غایبهفتماسفند
استعفایناگهانیفابیوس
خداحافظیپلیسبد
16- 21
گفتارها
فراترازیکانقالب
انقالباسالمی،مقاومتوروابطبین الملل
فروپاشینظامدوقطبی
نرمالیسمسیاسیو«غیرنرمال هایعقیدتی»
22- 27
فکرنو
دولتسیاستاستراتژیکتجاریرادنبالمی کند
رسمپرنده کشیدرمازندران
بحرانمعنایهرمنوتیکی
جذابیتعشق
تحریریه:
مثلث؛هفتهنامه ایخبری،تحلیلیاستکهسعیداردروایتیمنصفانهوعادالنه
از واقعیت ها ارائه دهد .نامش تمثیل و اشــاره ای است به سه ضلع استقالل،
ازادی و جمهوری اسالمی .مرامش تقویت گفتمان انقالب اسالمی ،چارچوبش
اسالم ،انقالب ،امام و رهبری ،ارمانش گســترش و سیادت اسالم خواهی در
سراسر جهان و عزت مسلمانان ،توسعه و پیشرفت ایران اسالمی و رفاه مردم
شریف ایران و رونق گرفتن عدالت .مرزش رواداری و تالیف قلوب اهالی انقالب
و ایستادگی در برابر مقابالن گفتمانی و عملی نظام و سیاق و مشرب مان نجابت
قلم و روزنامه نگاری مومنانه و تالش در جهت رونق گرفتن سنت گفت وگو میان
فرهیختگانونخبگانکشوراست.امیدواریمکهدرروایت مانصادق،برمرام مان
مستمر و دائم ،بر چارچوب مان مستقر ،بر ارمان مان مومن ،بر مرزهایمان مراقب
و هوشیار و بر سیاق مان استوار بمانیم.
دبیرتحریریه :مصطفیصادقی
سیاست :مصطفی صادقی(دبیر) -علی حاجی ناصری -امیدکرمانی ها
حنیف غفاری -داوود حشمتی
فرهنگ و اقتصاد :علیرضا بهرامی(دبیر) -فاطمه کریمخان
سارا میرشجاعی -شیما غفاری -مسعود نجفی -محمدصادق لواسانی
تاریخ و گفتارها :مصطفی شوقی(دبیر) -زهیر توکلی -حمید عزیزی
بین الملل :سعیده سادات فهری (دبیر)
دیدار :افشین خماند(دبیر)
ورزش :مهدی ربوشه (دبیر)
جامعه شناسی :علی حاجی ناصری (دبیر)
بازار :محمد شکراللهی (دبیر)
مشاور هنری :نیما ملک نیازی
که اینها اســام را نمیخواهند .اگر جمهوری اسالمییک
جمهوریدمکراتیکبودانهاحرفینداشتند،لکنجمهوری،
اسالمیاست،کهدستوراتاسالمبرایانهادرغارتگریهاو
در زورگوییها ،مجال نمیخواهد بدهد.
تقدس و ادم را میبینند در صورت فساد .جنبۀ خوبی
خودشانراوجنبۀبدیادمرامالحظهمیکنند.خدای
تبارکوتعالیهمبهشانمیفرمایدکهشمانمیدانید،
شماهمانخودتانرامیبینید،خودبینهستیدوازادم
کماالت را نمیدانید .و بعد هم قصه را تمام میکند که
به ادم «اسما» را که واقعش «اسماءال ّله» است ـ همه
چیز اسماءال ّل ه اســت ـ تعلیم میکند ،و بعد میگوید
عرضه کنید! انها میبینند که عاجزنــد .انها ،خوب!
عقب نشینی میکنند و تمام مفسدههایی که در عالم
پیدا میشــود ،از بیماری خودبینی است .چه در کنج
خانه کسی نشسته باشد و به عبادت مشغول باشد ،اگر
خودبینیبکند،ارثشیطانراداردازاولیکهحکومت
در دنیا تاسیس شده اســت تا حاال ،هر فسادی واقع
شده از این خصیصه است.
گرافیک و صفحه ارایی :فاطمه قنائی -علی اجورلو
و افشین جم
پردازش تصاویر :هومن سلیمیان
عکس :امیر طالیی کیوان -عدنان جعفری و محمد برنو
ویرایش :ژیال شاکری -امیر عزیزی و نرگس حاجیلو
حروفچینی :داود حشمتی
مدیر مالی :محمد پالیزدار
سازمان اگهی ها :محمد شکراللهی
بازرگانی و بازاریابی :محمدعلیاجورلو
امور اداری :علیرضا اسدالهی
انفورماتیک :شهرام زحمتی
ناظر چاپ :بابک اسکندرنیا
با تشکر از :دکتراسماعیل تبار -دکترایت الهابراهیمی-سیدضیاءایمانی
حسین زندی -احمد طالیی -مهندس صدوقی -حسین مجاهدی -حاج اقاتوکلی
هادیانباردار -منصور شیخ االسالمی -دکتر زارعیان -علیرضا حسن زاده
سیدحمیدخالقی
خودبینیمنشاتمامفسادهایعالم
ماانطوریراکهخیالمیکنیم،قرانکریمدرقصۀادم
قصۀ رمزی است ،لکن بسیار اموزنده ـ به
ـ که باید گفت یک ّ
مایکدستوراتی داده است که اگر به ان دستورات بشر عمل
بکند ،حل همۀ مشکالت میشود .قبل از این که ادم را خلق
بکند به مالئکه میفرماید که میخواهم یک همچو کاری
بکنم .مالئکه جنبۀ تقدس خودشــان را نظر میکنند و جنبۀ
فسادادمرا.ازاینجهت،میگویندکهشماچراخلقمیکنی
یک جمعیتی را که در زمین فساد کنند و سفک دماء[]1کنند؟
ما تقدیس تــو را میکنیم .خودشــان را میبینند در صورت
28- 43
سیاست
اصول گرایان با شعار معیشت
جاللی ،سرلیست رهروان
چهره های سفید
سبد رای ما اصول گرایی است
50-62
بینالملل
بلوف
انقضای جنگ
غریبه ها ،پیروز انتخابات ایالت نیو همپشایر
کلینتون در «ابرشهرها» پیروز می شود
64-77
فرهنگ
باالتر از متوسط
ایستاده در غبار
یا عشق یا نفرت
در ستایش بخشش
طراح جلد :مصطفی مرادی
باالتر از متوسط
نویسندگانمثلث
اثارجشنواره فیلمفجر
را بررسیکردهاند
هفتهنامهخبری،تحلیلی /سال ششم /شماره سیصد24/بهمن 88/1394صفحه5000/تومان
هم جمهوری
هم اسالمی
صفحات ویژه مثلث درباره
انتخابات هفتم اسفند
•اصولگرایانباشعارمعیشت
•صدای پای جریان سوم
•الهیان:اصولگرایاننبایدفهرست
دیگری بدهند
درسالگردسیوهفتم
انقالب اسالمی به ابعاد گوناگون
این انقالب پرداختهایم
سازمان اگهی ها :تلفن0919 - 2341774 :
چاپ :هنر سرزمین سبز -پردازش تصویر رایان
توزیع :نشر گستر امروز
نشانی :تهران ،خیابان شهید عباسپور(توانیر) ،خیابان نظامی گنجوی ،کوچه پناه،
پالک 19
تلفن 88198280 :
•تاکتیکاصالحطلبان؛
چهرههایسفید
•ناصری :انتظارمانازروحانی
بیشتر بود
انقالب درایران
وحشت در واشنگتن
•شیخاالسالم :سبد رای ما
اصولگراییاست
سیاستمداران و نظامیان امریکا
چگونهبهانقالباسالمی
مینگریستند؟
ازادیحلب نزدیک است
شرایط میدانی سوریه را درگفتوگو با
کارشناسان بررسیکردهایم
سوسیالیسم در
برابر سرمایهداری
چرا سندرز و ترامپ
برنده هفته دوم
انتخابات مقدماتی شدند؟
•جاللی ،سرلیست رهروان ؟
بلوف
ایاعربستانبهسوریه
نیرو میفرستد؟
حلقه محاصره تنگتر میشود
ایاکفاشیان استعفامیدهد؟
شماره پیامک3000411711 :
شوک دوم
خبرنامه
انتشار تصاویری تازه از دســتگیری تفنگداران امریکایی در ایران
موجی از واکنش ها را به دنبال داشته است .در این تصاویر که در استانه
سالگرد پیروزی انقالب اسالمی از تلویزیون پخش شد این تفنگداران
در حال گریه و اشــک ریختن دیده شــدند .امریکایی ها از انتشار این
تصاویر شوکه شدند.
ت
یتر
ا
و
ل
رقابتبزرگان
اغازتبلیغاتانتخاباتخبرگانبااعالماسامینهایی
با اعالم اسامی نهایی تایید شدگان انتخابات خبرگان
رهبری ،عمال این رقابت از هفته گذشته 22بهمن ماه اغاز
شد .بر اســاس ماده 23ایین نامه اجرایی قانون انتخابات
مجلس خبــرگان رهبری فعالیت هــای تبلیغاتی نامزدهای
انتخابات سراســری پنجمین دوره مجلس خبرگان رهبری
از بامداد پنجشــنبه 22بهمن ماه اغاز و در ســاعت 8صبح
پنجشنبه 6اسفند ماه یعنی 24ساعت قبل از شروع اخذ رای
پایان می یابد.
رقابت 161نفر
اما انچه هفته گذشــته رخ داد این بود کــه در اخرین
مرحله از بررسی صالحیت ها ،سه نفر از کسانی که در مرحله
پیشین صالحیت انها تایید نشــده بود ،در این مرحله احراز
صالحیت شدند و باتوجه به وصول مدارک جدید صالحیت
حدود هشت نفر از تایید صالحیت شدگان قبلی احراز نشد.
بر اساساینفهرستدرسراسرکشور 161نفرتاییدشده اند.
معاونسیاسیفرمانداریتهرانهمدرخصوصلیستتایید
صالحیتشده هاگفتهاست«:صالحیت 33نفرازداوطلبان
انتخابات خبرگان رهبری در حوزه تهران تایید شد» .
خبرنامه
8
مثلث | شماره 300
اظهارنظر مهم ابراهیمیان
اما از نکات قابــل توجه مربوط بــه انتخابات مجلس
خبرگان اظهارنظر سخنگوی شــورای نگهبان در این مورد
بوده است .این عضو حقوقدان شورای نگهبان با بیان اینکه
هنوزشرایطنظارتاستصوابی 12عضواینشورافراهمنشده
است،گفتهاست«:بهایندلیلهیچاطالعیازفرایندتایید
صالحیت های خبرگان ندارم .بنابــر یک تلقی علمی که به
نظر اینجانب موافق با نص صریح اصل 99قانون اساسی،
تفســیر ان و قانون و ایین نامه اجرایــی انتخابات مجلس
خبرگان است ،همان گونه که در انتخابات مجلس شورای
اســامی و تصمیمات هیات اجرایی نظارت اســتصوابی
دارند ،در انتخابات خبرگان نیز باید بر تصمیمات 6فقیه که
جایگاهشان هیات اجرایی انتخابات مجلس خبرگان است،
نظارت استصوابی داشته باشــد ».نجات الله ابراهیمیان با
بیان اینکه در قانون انتخابــات مجلس خبرگان رهبری هم
این موضوع تصریح شده است ،ادامه داده است« :در عمل
زمینه این نظارت توســط دبیر محترم شورای نگهبان هنوز
فراهم نشده است .منتظرم تا زمینه این نظارت فراهم شود
تا پس از اطــاع از فرایند و چگونگی احــراز صالحیت ها،
اظهارنظر کنم ».وی تصریح کرده است «:علتی که تاکنون
درباره انتخابات مجلس خبرگان اظهارنظر نکردم این است
که هنوز این نظارت اســتصوابی توســط دبیر محترم شورا
فراهم نشده اســت و اگر ان شــاء الله در اینده ایشان زمینه
طرح موضوع و بررسی شیوه احراز صالحیت ها را در جمع12
نفره مشخص کردند ،من هم اطالعات به میزانی که بدانم
در اختیار رســانه ها قرار خواهم داد ».ابراهیمیان در پاسخ
به این سوال که شما در گفت وگوی قبلی اعالم کرده بودید
که درباره نظارت اســتصوابی ،از دبیر شــورای نگهبان هم
پایبندترم ،افزود«:تصور می کنم التــزام عملی من در مورد
نظارت اســتصوابی در تمام انتخابات مــن جمله انتخابات
خبرگان بیشتر از سایرین است .گرچه این نظارت باید دارای
ایین ویژه ای باشد که فرصت دفاع برای داوطلبان در ان به
نحو کافی طراحی شــده باشــد و اجرای ان اقناع عمومی را
نیز به دنبال داشته باشد ».وی درباره بررسی 147داوطلبی
که در شــورای نگهبــان رد صالحیت شــده اند ،نیز گفت:
«باتوجه به محدودیت زمانی که برای بررسی اعتراض ها در
اختیار داریم الزم است اوال دالیل رد صالحیت این تعداد از
داوطلبان مجلس شورای اسالمی توسط معاونت انتخابات
شورای نگهبان به انها اعالم شود .ثانیا می بایست فرصت
اســتماع نظرات و اخذ دفاعیات انها فراهم شــود تا بتوانیم
تصمیم گیری کنیم اما هنوز دبیر محترم شورای نگهبان در
این باره جلسه ای تشــکیل نداده اند .حتی گذشت یک روز
هم می تواند فرصت دفاع داوطلبان را از انها سلب کند».
مساله هاشمی
از نکات قابل توجه انتخابات خبــرگان رهبری در این
دوره مساله حضور هاشمی رفسنجانی در لیست جامعتین و
البته احتمال ارائه لیســت جداگانه از سوی او است .به این
معناکهدرحالیکهرسمااعالمشدهجامعهمدرسینموافقت
نکرده تا نام هاشــمی را در لیســت خبرگان قرار دهد جامعه
روحانیت هنوز در این مورد تصمیم قطعی نگرفته و البته در
تحولیدیگردراینموردگفتهمی شودکههاشمی رفسنجانی
بناداردیکلیستمجزادرتهرانوبرخیشهر هامنتشرکند.
حتی بر خی رسانه ها نام هایی هم از افرادی به میان اورده اند
کهاحتماالدرلیستهاشمیرفسنجانیقرارخواهندگرفت.
دبیرکل جامعه روحانیت مبارز در اظهارنظری در این مورد با
اشاره به احتمال حضور ایت الله هاشــمی در لیست جامعه
روحانیت مبارز برای انتخابات خبرگان ،گفته است« :عدم
حضور هاشمی در لیســت جامعه مدرسین قطعی شده ولی
جامعه روحانیــت مالحظات و مصالحی دارد کــه البته این
مصالح شخصی نیســت و حضور ایت الله هاشمی نیز هنوز
در لیست جامعه روحانیت قطعی نشده است .طی روزهای
اینده جلسه ای در این رابطه برگزار خواهد شد و در این زمینه
تصمیم گیری نهایی انجام می شــود ».موحــدی کرمانی
همچنین با اشاره به مواضع هاشمی در روزهای اخیر اظهار
کرد «:من ان بخش از مواضع ایشان که مورد انتقادم بود را
بهاقایهاشمیگفته اموایشاننیزقبولکردند.البتهایشان
سوابق برجســته ای در انقالب دارند و دارای نقاط ضعف و
قوت هستند ».دبیرکل جامعه روحانیت مبارز همچنین گفته
است«:هم ما باید به لیست جامعتین در خبرگان رای دهیم
و هم دیگران را تشویق کنیم که به این لیست رای دهند که
اینیکوظیفهاستواگرچنینشودنزدخداماجورخواهیم
بود».
استعفای ناگهانی فابیوس
وزیرخارجه بعدی فرانسه کیست؟
گزار
ش
اول
انتشار تصاویر تحقیرامیز تفنگداران دریایی
اشک سربازان امریکایی
غایب هفتم اسفند
صالحیت سیدحسن خمینی برای بار دوم احراز نشد
حائری شیرازی
و خانه نشینی احمدی نژاد
ن
ظر
مثل
ث
lتکلیف امروز
علی گنجی
روزنامه نگار
2
خطا در یک محاسبه سیاسی
lمساله درجه یک
بــا اغــاز تبلیغــات انتخاباتــی طبیعــی
اســت که نامزدهای این رقابت مهم سیاســی
تالش می کننــد در ســخنرانی ها ،مناظره ها و
مصاحبه های مختلف عقایدشان را مطرح کرده
و حتی به نقد اظهارات نامزدهای دیگر بپردازند.
نکته مهم این اســت که نامزدهــای انتخابات
نباید نظام را به موضوع درجه دو و پیروزی خود
را به موضوع درجه یک تبدیل کنند .انچه برای
انتخابات هفتم اســفند باید مــورد توجه اصلی
قــرار بگیرد تالش بــرای حفظ نظام اســت که
نباید بــا تبلیغات نابجا و ســیاه نمایــی ان را زیر
سوال برد .این نکته مســلما تعیین کننده ترین
موضوع است.
مثلث | شماره 300
سید حسنخمینیدراولینتالششبرایورودبهعرصه
قدرت رســمی ناکام مانده اســت .این موضوع از چند منظر
قابل بررسی اســت .نکته اول این اســت که چرا سید حسن
خمینی نقطه شروع خود را مجلس خبرگان انتخاب کرد .او
می توانستدراشلیپایین ترازمجلسشروعکند.چهره های
مهمی از سیاست ایران ،نقطه اغاز سیاست ورزی شان همین
پارلمانبودهاست.نکتهبعدایناستکهورودبهعرصهقدرت
لوازم و اداب خاص خود را می طلبد .اینکه فضایی ایجاد شود
که دو قطب در مورد اصل نامزدی یک شخصیت پدید اید و
ان گاه این مساله به موضوعی مجادله برانگیز تبدیل شود،
حتما ماجرا به نفع ان شخصیت تمام نخواهد شد .نکته دیگر
این است که سید حســن خمینی حتما حق داشته خود را در
معرض این نامزدی قرار دهد ،در این هیچ تردیدی نیست.
او در این سال ها تالش کرده در حوزه درس بخواند و مراتب
ی خود را افزایش دهد .اما مساله این است که سید حسن
علم
خمینی را نباید به ماهو سید حسن خمینی دید و تفسیر کرد .او
اکنون متولی بیت حضرت امام است .همین فاکتور ایجاب
می کند که او در نهایت محافظه کاری و احتیاط رفتارهایش
را تنظیم کند .او البته هرگز نباید عاملی شود که اکبر هاشمی
رفســنجانی در روزهای مصادف با پیروزی انقالب اسالمی
به یکی از نهادهای اساســی نظــام ان گونه نقــد وارد کند.
سید حســن خمینی باید برای اینده سیاسی اش تصمیمات
مهمی بگیرد.
lقدرشناسی
رئیس جمهــور هفتــه گذشــته در جریان
تقدیر از تیــم مذاکره کننده ،اظهاراتی داشــت
که از چنــد منظــر می تواند محل توجه باشــد.
مهمترین ان اما بخشــی اســت که او در مورد
نقش دولت های قبلی ،تیم مذاکره کننده پیشین
و مهم تر از همــه نقش رهبر معظــم انقالب در
پیشــبرد مذاکرات صحبت کرده اســت .فارغ
از نقدهایــی کــه بــه برخــی اظهــارات اقای
رئیس جمهور در مورد مذاکرات هســته ای وارد
اســت اما این اظهــارات جدید اقــای روحانی
چیزی است که از او انتظار می رود.
خبرنامه
1
صالحیت سید حســن خمینی احراز نشد؛ این خبری
است که سه شــنبه هفته گذشته از سوی شــورای نگهبان
در اختیار رســانه ها قــرار گرفت .حاال این دومیــن بار بود
که صالحیت سید حسن خمینی برای شرکت در انتخابات
خبرگان مورد بررسی قرار می گرفت اما با مهر تایید شورای
نگهبان مواجه نمی شد .بار اول که شورای نگهبان اعالم
کرد صالحیت سید حسن خمینی برای شرکت در این رقابت
احراز نشده است ،سید حسن خمینی گفته بود «:بر حسب
قانون امکان اعتراض وجود دارد ،ولی جدا معتقدم که در
این میان نکته نامعلوم و مبهمی وجود ندارد و بنده هم فردی
ناشناخته نیستم که اعضای محترم با بررسی مجدد بتوانند
هویت یا سندی را به دست اورند ،بنابراین تلقی اینجانب ان
نیست که شکایت مسیری جدید را بگشاید و بنابراین بر ان
باورم که اگر اقایان نتوانستند از شــهادت مراجع و علما و
درس ها و نوشته ها به احراز برسند ،بعید است بتوانند در اینده
ی دست یابند؛ اما تنها باتوجه به درخواست
نیز به چنین مهم
عمومی مردم و برخــی بزرگان حوزه و سیاســت به این امر
اقدام می کنــم ».در نهایت هفته گذشــته وقتی در برخی
رسانه ها اعالم شــد که صالحیت سید حسن خمینی احراز
نشده اســت یکی از نزدیکان بیت امام (ره) هم رسما عدم
احراز صالحیت سید حسن خمینی از سوی شورای محترم
نگهبان جهت شرکت در پنجمین انتخابات خبرگان رهبری
را اعالم و دالیل عدم احراز صالحیت اعالمی از سوی ان
نهاد را استناد به بند ب ماده 3قانون اعالم کرد؛ «اجتهاد در
حدی که قدرت استنباط بعضی مسائل فقهی را داشته باشد
و بتواند ولی فقیه واجد شرایط رهبری را تشخیص دهد احراز
نگردید ».برخی رســانه ها در مورد جزئیات این عدم احراز
صالحیت نوشــته اند که در هفته اخیر ،دو تــن از فقهای
شورای نگهبان مجددا جزوات و صوت های کالس های
درسی که از ســوی وی ارائه شــده بود را مورد ارزیابی قرار
دادند و گزارش مفصلی از ان به جلسه شــورا ارائه کردند.
نظر هر دو فقیه نیز بر عدم احراز صالحیت علمی وی برای
نامزدی در انتخابات خبرگان بود که فقهای دیگر نیز بر این
موضوع تاکید و خواســتار حضور در امتحان علمی شدند.
گفتنی اســت در مرحله اول نیز دو فقیه دیگر شورا به این
موضوع رسیدگی کرده بودند.
هفته گذشــته بعد از رایزنی هــای فراوان
لیســت ائتالف اصولگرایان منتشــر شد .این
فهرســت در واقعی مجمعی اســت از نیروهای
اصولگرا و البته با گرایش هــای متفاوت .نکته
مهم این اســت که رســیدن به 30نفر از میان
چهره های متعدد ارزشــی ،انقالبی و اصولگرا
حتما کار بســیار ســختی بوده اســت و طبیعی
است که رسیدن به چنین فهرستی حتما موجب
خواهد شــد برخی چهره های مومــن و انقالبی
دیگر فرصت حضور نداشته باشــند .این هرگز
بــه معنای نادیــده گرفتــن خدمات ایــن افراد
نیســت .انچه حاال در این برهــه از زمان مهم
اســت اینکه باید همــه نیروهای ارزشــی با هر
گرایشــی برای رای اوری این فهرســت تالش
کنند؛ تکلیف امــروز اصولگرایان این اســت !
رقیب به رغم برخی رد صالحیت ها با تمام تالش
وارد این رقابت شده اســت؛ اکنون وقت رقابت
درون گروهــی نیســت .تالش عدم تشــکیل
مجلسی شبیه پارلمان ششم باید در دستور کار
اصولگرایان باشد.
9
خبرنامه
استعفایناگهانیفابیوس
گزار
ش
دوم
وزیرخارجه بعدی فرانسه کیست؟
پلیس بد رفت
وزیرخارجه فرانســه که در مذاکرات هسته ای ایران
و غرب نقش پلیس بد را بازی می کرد ،اما بالفاصله بعد از
انجام توافق ژنو به ایران سفر کرد از سمت خود استعفا داد.
فابیوس از جمله دولتمردانی بــود که در جریان مذاکرات
30ماهه اخیر ایران و غرب نقشی به شدت مخرب داشت.
او در دو مرحله توانســته بود توافق را بــه تعویق بیندازد.
همچنین باید به خاطر بیاوریم کــه فابیوس در این مدت
به شدت به البی های صهیونیســت نزدیک شده و تالش
می کرد تا خواســته های انها را در مذاکرات جلــو ببرد .با
این حال او اولین وزیرخارجه ای بود که به ایران سفر کرد؛
سفری که انتقادات زیادی را نیز در تهران به دنبال داشت.
فابیوس در روز اســتعفایش بــه سیاســت های امریکا در
سوریه انتقاد کرده بود .او به همراه عربستان و فرانسه در
دو مقطع زمانی تالش بسیار زیادی کردند تا امریکا را وادار
کنند به سوریه لشکرکشــی کند .اولین بار در ماجرای اتهام
واهی حمله شیمیایی اسد به مخالفان بود که اوباما حاضر
نشد زیربار حمله نظامی به ســوریه برود و دومین بار نیز در
ماجرای حمله اخیر داعش به پاریس .فابیوس هنگام اعالم
اســتعفا این موضوع را صراحتا مطرح می کند و می گوید:
«نکات مبهمی حتی در میــان نقش افرینان ائتالف وجود
دارد .من نمی خواهم انچه را که قبال درباره گرداننده اصلی
ائتالف گفتم ،تکرار کنم ،اما هیچ گاه احساس تعهد جدی
و قوی برای انجام کار وجود نداشته اســت ».به اعتقاد او
در ماه های باقیمانده از ریاســت جمهوری بــاراک اوباما او
ت خود را تغییر نخواهد داد .همچنیــن می توان از
سیاســ
فشــاری که افکارعمومی به دنبال رســوایی مالی فرزندش
در قمارخانه های الس وگاس ایجاد کــرده بودند به عنوان
عنصری برای این استعفا نام برد.
دستاوردهایبادکنکیدولت
پرونده سنگینمایلی کهن
حمید جهان بین
روزنامه نگار
خبرنامه
مثلث | شماره 300
2
10
1
هفته گذشته لوران فابیوس اســتعفایش را از سمت
وزارت خارجه دولت فرانســه اعالم کرد .اگرچه «استفان
لوفول» ســخنگوی دولت فرانســه از تصمیم دولت برای
تغییــر در کابینه خبر داده بود اما به نظر می رســد مشــکل
اصلی که باعث خروج فابیوس از کابینه دولت فرانسه شده
بود مســائل دیگری اســت .فابیوس در مصاحبه با شبکه
«ب اف ام »فرانسه کناره گیری خود را از سمت وزارت خارجه
فرانسه تایید کرد .به هر ترتیب هنوز دالیل این کناره گیری یا
اجبار به استعفا مشخص نشده اما در محافل سیاسی فرانسه
گفته شــده که فرانســوا اوالند رئیس جمهوری این کشور
قصد دارد تعدادی از اعضای کابینه را برای انتخابات اینده
ریاســت جمهوری تغییر دهد .منابع دولتی در فرانســه هم
اعالم کرده اند تغییر لوران فابیوس ،از قبل برنامه ریزی شده
بود .از «سگولن رویال» وزیر محیط زیست و «ژان مارک
ارو» نخست وزیر ســابق دولت اوالند به عنوان گزینه های
مطرح برای جانشــینی فابیوس نام برده می شود .سگولن
رویال ،همسر سابق اوالند و مادر چهار فرزند او است که از
ن گزینه
وی طالق گرفته است .از او به عنوان محتمل تری
برای جانشــینی فابیوس نــام برده می شــود .وی از حزب
حسین شریعتمداری در جشن دهه فجر که در مسجد
چهارمردان قم برگزار شــد ارائه دســتاوردهای بادکنکی را
ابزار جریانی برای ورود به مجلس دانسته و گفته« :اینها با
ارائه دستاوردهای بادکنکی که شیرینی ادامسی دارد در پی
محبوب کردنخودنزدمردمهستند.به عنوانمثالمی گویند
ما سایه شوم جنگ را از سر ملت برداشــتیم یا می گویند ما
به همه وعده هایمان عمل کردیــم ،در حالی که اوضاع در
واقعیت به گونه دیگری است.
این جریان ،با تعریف و تمجید
فــراوان برخــی از کارهایــش
همچــون برجــام را به عنــوان
دســتاورد معرفــی می کند ،در
حالی که این دستاوردها همگی
پوچ و توخالی هستند».
اظهــارات جدیــد محمد
مایلی کهنبدونرعایتمسائل
اخالقــی؛ پرونــده وی را در
کمیته اخالق ســنگین تر کرد.
ت دست از
او که گویا قرار نیســ
مسائل حاشــیه ای بردارد ،این
بار در مصاحبــه ای اعالم کرده
که ظریف و کری هر شب به هم
شب به خیر می گویند ان وقت مصاحبه من با شبکه معاند بد
است؟ حراســت فوتبال بعد از مصاحبه مایلی کهن با شبکه
بی بی سی گزارش ان را برای بررســی و صدور رای به کمیته
اخــاق داد .در همین راســتا وی برای ارائــه توضیحات به
کمیتهاخالقاحضارشد.یکمنبعاگاهاعالمکردکهپرونده
مایلی کهنبهدیوانحکمیتسپردهشدتاحکماوصادرشود.
سوسیالیست و وزیر محیط زیست فرانسه است.
ساعتی بعد از اعالم استعفای فابیوس ،دولت فرانسه
رسما اعالم کرد که وی به ریاست شــورای قانون اساسی
منصوب شــده و از ماه اینده کار خود را در این ســمت اغاز
می کند.
عالوه بر این فابیوس در روز اعالم استعفایش دست
به انتقاد از سیاست های امریکا در سوریه زد .او در حضور
خبرنگاران در کاخ الیزه تعهد امریکا در حل و فصل بحران
سوریه را زیر ســوال برد و گفت که سیاســت واشنگتن در
قبال ســوریه مبهم اســت .فابیوس همچنیــن اظهارات
تحریک کننده ای نیز علیه اوباما به کار برده بود .نکته جالب
دیگر اینکه در همین حین بود که دادگاهی در امریکا حکم
بازداشت پسر فابیوس را به جرم کشیدن چک های بی محل
بــه ارزش 3/2میلیــون دالر در قمارخانه های الس وگاس
صادر کرده بــود .مارین لوپــن ،رهبر حــزب «جبهه ملی
فرانســه» به دنبال این موضوع در بیانیه ای گفت« :جبهه
ملی معتقد است که این حکم بازداشت صادر شده از سوی
امریکا علیه پســر وزیر امور خارجه فرانســه بدان معناست
که ایشان دیگر نمی توانند به عنوان وزیر امور خارجه باقی
بمانند .این حکم بازداشــت ،لوران فابیوس را بی اعتبار و
بدنام کرده چراکه این خطر وجود دارد که مسائل شخصی
بر اقدامات وزیری که مرتبا باید با امریکا درباره مسائل بسیار
مهم مذاکره کند ،تاثیر بگذارد».
اعتراضبههاشمی
پس از انکه برخی اصالح طلبــان نظیر عباس عبدی
نسبتبهسخنانهاشمیدربارهشوراینگهبانواکنشمنفی
نشــان دادند ،احمد توکلی از نمایندگان اصولگرای مجلس
شورای اسالمی در واکنش به سخنان چند روز اخیر هاشمی
در مورد سید حســن گفت« :ســخنان اقای هاشمی مبنای
دینی و منطقی ندارد و از روی احساســات بیان شــده است؛
همهمابهامامراحلبدهکاریمولیبدهیخودرابهنوهایشان
پرداختنمی کنیم،بلکهانرابه
انقالب و مــردم می پردازیم».
تنی چند از سیاســیون از جمله
حدادعادل نیز به این ســخنان
هاشمی واکنش نشــان داده و
معتقد بودند که همه به انقالب
اسالمی دین دارند.
خبرنامه
اشک سربازان امریکایی
ماجرای تحقیر «تفنگداران دریایی امریکا» همچنان
ادامــه دارد .روزی کــه تصاویر انهــا در حالی که دســت
بر سرشان گذاشته بودند ،منتشر شد ،افکارعمومی جهان
را متحیر کرد .سربازانی که امریکا تالش می کند از انها یک
وجهه افسانه ای و بسیار قدرتمند در جهان ارائه کند .این
موضوع دو هفته پیش با تقدیر و تشکر رهبری از فرماندهان
و سربازانی که در این واقعه نقش افرینی کرده بودند ،یک بار
دیگر اهمیت پیدا کرد و حاال تصاویر مربوط به گریه کردن
تنفگداران دریایی امریکا منتشر شــده است .پیش از این
نیز دریادار فدوی ،فرمانده نیروی دریایی ارتش گفته بود:
«ســپاه ،امریکا را در خلیج فارس تحقیر کرد» .همچنین
جانشین فرمانده کل سپاه خبر داده بود که تصاویر مربوط به
گریه کردن این افراد موجود است و فعال منتشر نشده است.
جانشین فرمانده کل ســپاه گفته بود« :امریکایی ها
در ناو هواپیمابر خود که دارای شصت هواپیمای جنگی و
پنج هزار نفر خدمه است ،دچار دستپاچگی شده و سراسیمه
بودند و پی درپی هواپیماهای خود را به پرواز در می اوردند
و صــدای لرزان ایــن ابرقــدرت را می شــنیدیم .در ادامه
واحدهای شناور ما بالفاصله جزیره فارسی را پوشش دادند
و اعالم کردند در صورتی که حرکت کوچکی از شما سربزند
پاسخ کوبنده ای از ایران دریافت خواهند کرد».
ســردار ســامی توضیــح داد« :بعــد از ان صدای
عجز و التماس مقامات سیاسی شــان شــنیده شد که طی
تماس هایی تقاضــای ازادی ایــن تفنگــداران دریایی را
می کردند ،ما نیز طی بررسی هایی که انجام شد فهمیدیم
این تفنگداران بدون قصد وارد اب های ایران شده اند».
جانشــین فرمانــده کل ســپاه همچنیــن از صحنه
گریه کردن انها سخن گفته بود« :این تفنگداران دریایی
پس از دستگیری گریه می کردند اما مهربانی پاسداران ما
باعث احساس ارامش انان شد».
وی با اشاره به عذرخواهی مقامات امریکایی تصریح
کرد« :امریکایی ها متواضعانه به اقتدار ما اقرار کردند و ما
نیز به دلیل اینکه تشخیص دادیم این تفنگداران دریایی
غیر عمد وارد اب های ایران شده بودند انها را رها کردیم و
حتی سالح های انها را هم به انها بازگرداندیم ».همچنین
دریادار فدوی در جای دیگری گفته با اشاره به تصورسازی
امریکا از قدرت خود نزد جهانیان گفته بود« :بســیاری از
حائریشیرازی
وخانه نشینی
احمدی نژاد
افشاگری از ب.ز در راه است
بیست و پنجمین جلســه دادگاه بابک زنجانی برگزار
شــد و در این باره امیرعباس ســلطانی در گفت وگو با خانه
ملت ،با اشــاره به رســیدگی به پرونده متهم نفتی از سوی
دادگاه ،گفت« :تمامی ادعاهای متهم نفتی تاکنون کذب
محض بوده اســت ».وی همچنین از ارائه اسناد مرتبط با
تخلف بابک زنجانی در روزهای اخیر خبر داد و تصریح کرد:
«افشاگری در خصوص پرونده تخلفات این متهم نفتی به
زودی صورت خواهد گرفت».
عضــو کمیته پیگیــری پرونده
متهم نفتی ،یاداور شد« :بابک
زنجانی قصد پرداخت یک ریال
از بدهی هــای خود را نــدارد و
ی دروغ پردازی های وی
تمامــ
برای دور زدن قانون است».
توصیه های ایت اللهوحیدخراسانی
ایت الله وحیدخراسانی
در دیــدار بــا معــاون اول
رئیس جمهــور ،بــا تاکیــد بر
قدر دانســتن فرصــت خدمت
به مــردم و ذکر ایاتــی از قران
مجید ،خواستار توجه بیش از
پیش دولت بــه موضوع دین و
معاش مردم شــد .وی با بیان
اینکه «وزیر امور خارجه در ماجــرای برجام همت زیادی
به خرج داد» بر قدردانی از کســانی که زحمت می کشــند
و کار می کننــد تاکید کــرد و گفت« :همه مســئوالن باید
از ســه ویژگی دانایی ،امانتــداری و درد خدمت برخوردار
باشند» .
وی بــا ارزوی توفیق بــرای دولت ،ایــن مملکت را
مملکت امام زمان (عج) دانســت و همه دولتمردان را به
توجه به خداوند و حضرت ولی عصر (عــج) در همه امور
توصیه کرد .
شریعتمداریدرکنارکمونیست ها!
در هفدهمین قسمت از
سریال شهرزاد تصویر حسین
شــریعتمداری ،مدیرمســئول
روزنامــه کیهــان در کنــار
چهره های وابســته بــه حزب
تــوده و وابســتگان به کشــور
شوروی نمایش داده می شود!
این قسمت فرهاد به شهربانی
فراخوانده شده و زمانی که قصد خروج از شهربانی را دارد به
او تصاویری را نشان می دهند که شاید فرهاد انها را بشناسد
و بتواند این عوامل شوروی را شناسایی کند .در این میان
تصویر مدیرمســئول فعلی روزنامه کیهــان نمایش داده
می شــود .برخی از ان تعبیر به شیطنت سیاسی کرده اند،
اما تهیه کننــده فیلم گفت که شــیطنتی در کارنبوده و این
مساله در پی اشتباه طراح صحنه رخ داده است .از سردار
قلم عذر خواهی می کنم.
مثلث | شماره 300
ایت الله حائری شیرازی،
عضومجلسخبرگانوامامجمعه
سابق شیراز در کنفرانسی خبری
که با حضور نمایندگان مطبوعات مختلف برگزار شد ،در مورد
اختالف و خانه نشینی احمدی نژاد ،توضیحاتی را ارائه کرد.
او که در ان زمان معلم اخالق کابینــه احمدی نژاد بود درباره
مالقاتی در زمان خانه نشینی گفته« :به او نیز گفتم عده ای
می خواهند تو ادامه بدهی تــا رای عدم کفایتت را در مجلس
بگیرندوانگاهبگویندازاولهمکفایتنداشتهوکسیکهاو
راتفویضکردهوپسازانتخاباتتنفیذکردهاومقصراستو
اگردلسوزهستینکنوادامهنده».
کشــورهای دنیا تصور می کنند که امریکا دارای باالترین
قدرت نظامی در جهان اســت؛ چراکه از نــگاه انها امریکا
صدها پایگاه نظامی در سراســر دنیا دارد و بودجه ساالنه
نظامی ان برابر بــا بودجه نظامی تمام کشــورهای جهان
است ».او درباره قدرت نمایی امریکا توضیح داد« :قدرت
نظامی امریکا دریاپایه است؛ یعنی انها برای قدرت نمایی و
عرض اندام ،حضور در دریاها را انتخاب کرده اند .بنابراین
هرچه دارند را پشــت ناوهایشــان قرار داده و با خود حمل
می کنند؛ به همین خاطر است که نیروی دریایی امریکا را
یک ارتش کامل می نامند و از سوی دیگر تجلی یافتن این
قدرت برای امریکایی ها بسیار مهم است».
در اولین روز انتشــار این تصاویر خبرگــزاری فارس
گزارش داد کــه یکی از مقامــات امریکایی اعــام کرده
اســت که ایران از این تصاویر در جهت مســائل تبلیغاتی
اســتفاده کرده و انزجار خود را از انتشار این تصاویر اعالم
کرد .همچنان که در زمان انتشار تصاویر انها در حالی که
دست هایشان را بر سر گذاشته بودند نشان می داد که انها
از این موضوع بسیار خشمگین هستند.
مک کین ،رئیس کمیته نیروهای مسلح سنای امریکا
درباره این موضــوع این گونــه اظهارنظر کــرده بود« :به
امریکایی ها اهانت شد و انها تحقیر شدند ».مک کین ادامه
داده بود« :اینک زمانی است که رئیس جمهور و مقام های
دولت که به طور باور نکردنی رفتار ایران را ســتودند و این
حادثه را بی اهمیت جلوه دادند ،موضع امریکا را مشخص
کنند ،با اطمینان اصول بین المللــی را تصدیق نمایند و از
حقوق زنان و مردان نظامی ما دفاع کنند».
«جان کربی» ســخنگوی وزارتخانه امریــکا نیز در
نشســت خبری خود در پاسخ به ســوال خبرنگاری مبنی بر
اینکه ایا انتشار تصاویر تفنگداران امریکایی باعث نگرانی
یا تحقیر امریکا شده است یا نه؟ ادعا کرد« :منظور شما از
این سوال این است که وقتی ملوانان (تفنگداران) ما زانو
زده اند و تفنگ ها به سوی انان نشانه رفته است باید نگران
باشــیم؟» او جهت پاســخ را به این ســمت برد که امریکا
قدرتمند اســت و با قدرت در منطقه حضور دارد و با تعریف
از نیروی دریایی امریکا تالش کرد بر این مساله سرپوش
بگذارد .باید منتظر واکنش امریکایی ها در خصوص انتشار
تصاویر گریان تفنگداران دریایی شان ماند.
ســردار نقدی در نشست
ســه هزار نفره مسئوالن بسیج
دانشــجویی تحــت عنــوان
حافظان انقــاب بــا انتقاد از
بی توجهی به اقتصاد مقاومتی
گفــت« :اقتصــادی کــه
به دنبال واردات است اقتصاد
شیخ نشینی اســت نه اقتصاد
مقاومتی.
چــرا بــه فرمــان رهبــری و اقتصــاد مقاومتی دل
نمی دهید؟ چرا 15هزار کارخانه کشور تعطیل است؟ چرا
دانشگاه ها از کارخانجات کشــور غافلند؟ تنها برای تایید
صالحیت های افراد رد صالحیت شده باید دلسوزی کرد و
رفت و از رهبری درخواست حکم حکومتی کرد؟! چرا برای
مشکالت صنایع و کارخانجات که حاصل بی تدبیری است
دلسوزی نمی کنید؟!»
وی همچنین به اظهارات روحانی درباره دیپلماسی
نیز واکنش نشان داد.
خبرنامه
گزار
ش
س
وم
انتشار تصاویر تحقیرامیز تفنگداران دریایی
سردارنقدی:روحانیدرخواست
حکمحکومتیکرد
11
تصویرنگاری
روزانه حجم بســیاری از عکس های خبری به ما می رســد .تعداد این عکس ها
انقدر زیاد اســت که گاهی به راحتی از کنار ان عبور می کنیم اما شاید بهتر باشد روی
بعضی از عکس ها تامل بیشتری داشته باشیم .مثلث در این صفحات ،هفته را با مرور
عکس ها از نو یاداوری می کند.
فرزند شهید مدافع حرم در اغوش رهبر انقالب
خبرنامه
12
مثلث | شماره 300
مراسم تقدیر از محمد مرندی
نایب رئیس شورای شهر تهران در لباس رزم بسیج
بوسه سردار جعفری بر تابوت شهید مدافع حرم
هدی ه سردار سلیمانی به حاتمی کیا
مترو سواری رئیس جمهور در مشهد
مثلث | شماره 300
خبرنامه
مهدی طارمی در جشنواره فیلم فجر
کلینتون ها در رستوران
13
شبکه اجتماعی
به ما پیامک بزنید:
3000411711
lباور کنید خسته شــدیم از رکود بازار ،اجاره خانه،
اجاره مغازه و...
lاینکه اقای رئیس جمهور و دولتمردان از یکدیگر
تعریف و تمجید کنند ،در منظر مردم کار پسندیده ای
نیست .چقدر خوب است که دولتمردان به گونه ای
عمل کنند که نمره قبولی خودشان را از مردم بگیرند.
lاقای سرفراز! چرا مصاحبه رئیس جمهور جناب
دکتر روحانی را پخش نکردید .به خاطر اینکه سهم
صدا و ســیما در بودجه طبق نظر شــما نبود .وقتی
جناب روحانی از سیما انتقاد دارد بحق است.
lاوردن برجــام در کتب درســی تاریــخ کار خوبی
است به شرط انکه هزینه های سنگین ان هم برای
عبرت ذکر شود.
lقراردادهای نفتی چرا باید حالت محرمانه داشته
باشــد؟ نمایندگان مجلس در ایــن زمینه باید محرم
تلقی شوند .دولت می تواند از تجربیات و کمک انها
استفاده کند.
lمتاسفانه همیشه در ایران وضع اینطوری است.
یک عده طوری انتقاد می کنند که دولت ها احساس
نمی کنند منتقدان دلســوز هســتند .انتقادها جنبه
مخالفت بــه خودش می گیــرد و این برازنــده نظام
اسالمی نیست.
lدر مورد حمله به سفارت عربستان مجله شما یکی
از مجالتی بود که بدون نگاه خطی به ان پرداخت و
دیدم که به مذاق دیگران هم چندان خوش نیامد،
اما بعد از دستگیری فرد اصلی چرا بیشتر راجع به ان
توضیح نمی دهید؟
lاصالح طلب هــا کار و زندگی را رهــا کرده بودند
این روزها تا فقــط ببینند در نهایت لیســت ائتالف
اصولگرایان با چه ترکیبی خارج می شود.
14
اینســتاگرام هفته نامه مثلث فعال شــده اســت .کاربران این شــبکه
اجتماعی می توانند با پیوستن به اینستاگرام مثلث تصاویر مربوط به هفته نامه
را مشاهده کنند.
پاتکبهضدانقالب
با شــروع ایام اللــه دهه فجــر و نزدیک شــدن به
راهپیمایی 22بهمن ،گروه های ضد انقالب و مخالفین
خارج نشــین با کمک عوامل داخلی خود ،کمپین هایی
در سایت باالترین و شــبکه اجتماعی تلگرام راه اندازی
کرده اند .ایــن کمپین ها با هــدف فرافکنی در خصوص
مشــکالت و کاســتی های داخل کشــور و ارتباط دادن
انها به دشــمنی ملت ایران با اســتکبار جهانی ،خواستار
سر دادن شــعارهای جعلی و هنجار شــکن در 22بهمن
امسال شده اند .این افراد با استفاده از بستر شبکه های
اجتماعی و با انتشــار تصاویر شعارنویسی روی دیوارها و
اسکناس ها ،سایر کاربران را به پیوســتن به این کمپین
تشــویق کرده اند .اما در این میــان واکنش خودجوش
گروهی از کاربران فضای مجازی به این حرکت ضد ملی
و ضد ارزشی قابل توجه اســت .در همین راستا هویت ها
و پویش هایی با عناوینــی مانند « پویش یاران گهواره ای
انقالب « ،» 57ایران واس ماس» و «جنبش عمارها» ،
«حقایــق پهلــوی» و ....بــه مقابله پرداختــه و ضمن
گسترش فضای استکبار ستیزی در استانه راهپیمایی 22
بهمن و بیان نقاط تاریک و سیاه خاندان پهلوی ،کاربران
را به حضور هرچه پرشور تر در راهپیمایی 22بهمن و سر
دادن جدی تر شــعار « مرگ بر امریکا» دعوت کرده اند.
به نظر می رسد در استانه راهپیمایی عظیم مردمی در 22
بهمن راهپیمایی مجازی در حمایت از ارمان های امام و
انقالب شکل گرفته اســت .با مراجعه به این صفحات و
گروه ها با خیل عظیمی از پیام های و پوستر های مردمی
در حمایت از نظام و انقالب روبه رو می شــویم .همچنین
برخی دیگر از جوانان داخل کشــور اقــدام به راه اندازی
کمپین هــای شــرکت در راهپیمایی انقــاب کرده اند.
این کاربران با الصاق عکس هایــی از نمادهای پیروزی
انقالب در پروفایل ها و شــبکه های اجتماعی ،همگان
را به حضــور گســترده در راهپیمایــی 22بهمن دعوت
می کننــد .این در حالی اســت کــه هشــتگ هایی هم با
موضوعات مختلف مرتبط با انقــاب در فضای مجازی
دست به دست می شود.
بهنوشبختیاری :ازکشورمزدهشدم!
بهنوش بختیــاری ،بازیگــر ســینما و تلویزیون در
پســتی انتقادی که در صفحه اینســتاگرامش منتشر کرد
به شدت به برخی اظهارنظرها که در زیرپست های او منتشر
می شد واکنش نشــان داد و مدعی شد که از کشورش زده
شده اســت .او در این پست به شــدت احساسی نوشت:
«اینســتاگرام باعث شــد بفهمم که تا این حد خوشبین و
مثبت نباشــم و در یکــی از مریض ترین و حســود ترین و
بخیل ترین کشورهای جهان دارم زندگی می کنم ...این
همه بیماری و عقده بســیار برای اینده جامعه ما خطرناک
ت و نسل بعدی ما قطعا از این اسیب های زندگی برانداز
اس
در امان نخواهد بود.
اینســتاگرام روح خوب منو دچار تردیدهای فراوان
کرد که باالخره ادم ها اون چیزی که نشون میدن هستن یا
نیستن و این حجم چندرویی و چندرنگی چند گیگا بایته؟؟
و این که در این کشــور انســان ها بابت موفقیت و تالش
صادقانشــون فقط و فقط تنبیه میشن ...من دروغ بزرگی
به شما گفتم عزیزان که عاشقتونم .راستش بودم .عاشق
همه مردمان وطنم .ولی دیگه نه تنها عاشق بعضی از مردم
کوچک و بد قلب و حسود نیستم ،بلکه تقریبا ازشون تنفر
دارم و از کشورم زده شدم .از برخورد با هنرمنداشون گرفته
تا الی ماشالله .اشکال از همکارام ،دولت ،مسئوالن و همه
کسانی که این ســال ها تقصیرو انداختم گردنشون نبود.
اشکال از مردم ماست.
اشکالی اساسی که باعث نابودی ایران شد و بیشتر
هم خواهد شــد ...این حرف کســی اســت که تابه حال
ازارش به مورچــه هم نرســیده ...این عکــس هم برای
هوادارانم که ازم عکس جدید می خوان .کسانی که اندکند
ولی واقعی ان و حامی ...و من هم وجودم را به پایشــان
خواهم ریخت .ببخشــید که گفتم عاشق همتونم .دروغ
گفتم .لیاقت عشق من رو خیلیا ندارن .ببخشید که گفتم
شل و پلتونم .الیق شــنیدن این جمله نبودن خیلیاااا...
فقط خوبان رو دوست دارم و تمام».
نوجوانی حاج قاسم
lصحنه گریه کــردن امریکایی ها جان تازه ای به
ما داد .به همین راحتی خداوند نشــان می دهد که
دشمنان این ملت کوچک هستند.
مثلث | شماره 300
خبرنامه
lرئیس جمهور کــه به 28نفر از دســت اندرکاران
مذاکرات برجام مدال شجاعت و لیاقت اهدا کردند
جا داشت از کسانی هم که در رســاندن غنی سازی
از 5/3درصد به 20درصد ،ســاخت مرکز هسته ای
فردو ،رساندن چند سانتریفیوژ به هزاران سانتریفیوژ
و از ثمره تالش انها دشــمنان حاضر شدند پای میز
مذاکره بیایند هم یادی می کــرد و از انها نیز تقدیر و
تشکر می کرد.
به اینستاگرام مثلث بپیوندید
lانها که به وضع رکود امــروز اعتراض دارند انگار
فراموش کردند که تا حاال در تحریم بودیم و نفت در
چه وضعیتی به سر می برد و فراموش کردند که قرار
نیســت یک بار دیگر نقدینگی به بازار تزریق شود و
موجب تورم خود خواسته شویم.
طلبه شهید مدافع حرم
تعــدادی از بازیکنان اســتقالل بعد از بــازی مقابل
استقالل اهواز از اینستاگرام خداحافظی کردند .زمانی که
استقالل تهران برابر تیم قعرنشین لیگ نتوانست نتیجه ای
بهتر از تساوی یک بر یک کســب کند ،هواداران این تیم
خشمگین شدند .با این نتیجه استقالل خوزستان هم امتیاز
با همنام تهرانی اش در صدر جدول قرار گرفت .کسب یک
امتیاز برابر تیم تــه جدولی باعث نارضایتی هواداران شــد
و برخی از انان با هجوم به صفحات اینســتاگرام بازیکنان
استقالل و استفاده از الفاظ رکیک باعث ناراحتی ابی پوشان
پایتخت شــدند و به همین منظور انان تصمیــم گرفتند در
اقدامی هماهنگ از اینستاگرام خداحافظی کنند .پیش از
اینامینحاج محمدیوبهنامبرزاینیزاینشبکهاجتماعی
خداحافظی کرده بودند.
حمله به کارواش سعادت اباد
هفته گذشــته تصاویری از حمله ماموران شهرداری
به یک کارواش در سعادت اباد تهران منتشر شد که به طور
گسترده در شــبکه های اجتماعی بازتاب داشت .براساس
مطالب منتشر شــده در فضای مجازی شب ۱۷بهمن ماه
«ماموران شهرداری» با چوب و چاقو و قمه به یک کارواش
در ســعادت اباد تهران حمله کرد ه و پــس از ضرب و جرح
کارگران و تخریب امــوال ،محل را تــرک کردند .علت از
زبان رئیس هیات امنای مسجد قدس اینگونه ذکر شد که؛
مسجد ،کارواش را در زمینی که شهرداری بابت عقب نشینی
به ان داده بود ،احداث کرده است اما ظاهرا شهرداری این
زمین را بابت بدهی خود به یکی از ارگان ها فروخته است و
حاال به دنبال تخلیه زمین و تحویل ان به ارگان مذکور است.
محمدباقرقالیباف ،شهردار تهران ،در ارتباط با انتشار فیلم
و عکــس در فضای مجــازی مبنی بر حمله شــبانه به یک
کارواش در سعادت اباد توسط ماموران شهرداری توضیح
داد« :در جریان این موضوع هستم و اصل درگیری تحت
هر شرایطی کار ناپسندی اســت ،ان را محکوم می کنم و
دستور رسیدگی و پیگیری این مساله را صادر کرده ام».
کمپینفرستادنرساییبهسوریه
«روزنامه جوان» از روزنامه هایی اســت که این روزها به مساله فساد
به طور ویژه تری می پردازد .این روزنامه در این گزارش با عنوان «قانون را به
نفع زمین خواران قدیم تغییر دادند!» می نویسد« :به تازگی تصویب طرحی
موسوم به قانون «حفظ اراضی کشاورزی جمهوری اسالمی ایران» از کانال
مجلس گذشته و مراحل پایانی را برای ارسال به شورای نگهبان طی می کند.
به موجب بخش هایی از این قانون قرار اســت برای اراضی ملی که تا ســال
۱۳۸۵به صورت غیرقانونی تبدیل به باغ یا اراضی زراعی شده اند ،مجوز تغییر
کاربری صادر شود! به تعبیر دیگر این قانون پیامی است به کسانی که مستعد تخلفند .پیامی که می گوید بدون نگرانی زحمت «منار»
را بکشید که خادمان شما(!) به وقت «چاه» و «چاله» را خواهند کند! و چراغ سبزی به زمین خواران ،ویژه خواران و زیاده خواهان
است که به انها اطمینان می دهد که به اراضی ملی و انفاق رهبری دست اندازی کنند که فردا دوستان انها با گز و قیچی بی تعهدی ها
قبای قانون را به قواره قناس تخلفات قواره خواهند کرد ! اما نکته عجیب این است که نماینده ای که نامالیمات به تصویب رساندن
این طرح را بر خود هموار کرده ،بازهم برای مجلس اینده کاندیدا شده بود که از سوی شورای نگهبان به خاطر پرونده زمین خواری رد
صالحیتشدهاستکهقصهقانونمذکوریاد اورحکایت«سپردنگوشتبهگربه»است !عجیباستکهدرروزهایپایانیمجلس
نهم قانونی عجیبی در حال شکل گیری است و این اتفاق غم انگیز یاد اور تصویب قانون پروانه دارکردن چاه های غیرمجاز بود که ان
هم در واپسین روزهای عمر مجلس هشتم رقم خورد .قانونی که براساس ان به 6هزار حلقه چاه که به صورت غیر قانونی حفر شده
بودند اجازه بهره برداری داد .تصویب این قانون نه تنها به ضرر منافع ملی بود ،بلکه موجب شد که تتمه ابی که در سفره های زیر زمینی
کشور وجود داشت هم مصرف و تباه شود ،به گونه ای که مردم در سال های اخیر چوب این ندانم کاری را خورده و خواهند خورد!»
کمیته ای برای نشان ها
«روزنامه قانون» در یادداشتی به قلم صادق زیباکالم نسبت به نحوه
اعطاینشان های دولتی بهافراد انتقادکرده است.زیباکالم در اینیادداشت
باعنوان«کمیته ایبراینشان ها»می نویسد«:اعطاینشانلیاقتخد مت
به نظام و به اهد اف یــا ارمان های نظام کم و بیــش د ر همه د ولت های بعد
از جنگ وجود د اشته است،اولین مشــکلی که من با این سیستم د ارم این
است که معموال نشــان لیاقت را باید جمعی مستقل تر که بیرون از حکومت
هستند انجام د هند .اعطای این نشان به تیم هسته ای و اقای ظریف قابل د رک است .زیرا انصافا ایشان برای کشور تالش زیاد ی
کرد ند .شخصا ترجیح می د هم عین همان نشانی که به اقای ظریف اعطا شد به د کتر عباس عراقچی و د کتر مجید تخت روانچی
هم اعطا می شد چون این د و نفر کم زحمت نکشید ه اند و البته نقش د کتر علی اکبر صالحی را هم نمی توان ناد ید ه گرفت.د ر عین
حال همچنان فکر می کنم بد نیست که ما برای اعطای نشان های لیاقت ،روال کشورهای توسعه یافته را انجام د هیم و کمیته ای
که نه خیلی حکومتی و نه خیلی د ولتی و متشکل از چهره ها و شخصیت های فرهیخته از جمله اساتید و سن و سال د ار و بازنشسته اند
برای تصمیم گیری د رخصوص اهد ای این نشان ها تشکیل شود و افراد ی که اقای رئیس جمهور به کمیته پیشنهاد می د هد توسط
این کمیته بررسی و د ر خصوص اهد ای نشان به انها تصمیم گیری شود .فکر می کنم این شیوه پسند ید ه تری است چراکه د ر غیراین
صورت می رسیم به اینکه اقای خاتمی به اقای پروفسور سمیعی نشان لیاقت د اد ند و اقای احمدی نژاد هم به محمد رضا رحیمی و
مشایی نشان لیاقت .حاال ممکن است اقای روحانی به ظریف و سرد ار د هقان از فرد د یگری هم به واسطه خد مات این نشان را اهد ا
کند .فکرمی کنم د ولتیارئیس جمهورپیشنهاد د هند وخد ماتشخصرا بهکمیتهمعرفیکنند وبعد اینکمیتهاعالمکند کهموافق
این پیشنهاد است یا خیر.به هر حال فکر می کنم اگر یک نظرسنجی صورت بگیرد تعد اد قابل توجهی از مرد م ایران با اهد ای نشان
به این اقایان به ویژه شخص ظریف و علی اکبر صالحی قطعا موافق هستند و می گویند رئیس جمهور کار د رستی انجام د اد ».
شوخی رئیس جمهور با بودجه
«روزنامه وطن امروز» در گزارشــی به اظهارات عجیب رئیس جمهور
درباره عدم تاخیر دولت در ارائه بودجه می پردازد .این روزنامه در این گزارش
با عنوان «با صدای بلند می گوییم تاخیر نداشــتیم!» می نویسد« :روحانی
روز گذشــته حرف های عجیب و غریبی درباره بودجه عنــوان کرد که حتی
حامیان وی هم نمی توانند درباره ان توضیح بدهند! روحانی با بیان اینکه در
ارائه الیحه بودجه ســال 95و الیحه برنامه ششم تاخیری نداشتیم ،گفت:
«امیدواریم نمایندگان مجلس که این روزها خیلی سرشان گرم است و ایام
انتخابات بوده ،بعد از اینکه از انتخابات برگردند فرصت کافی داشــته باشند
الیحه بودجه را تصویب کنند ».وی در مراسم بهره برداری همزمان از 138طرح استانی که در سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور
برگزار شد ،طی سخنانی گفت« :باتوجه به اماری که االن ارائه شد خوشحالیم که انچه به مردم استان ها در سفرهای استانی وعده
دادیم 70درصد اعتباراتش اختصاص داده شده و در اختیار قرار گرفته و ان شاءالله حدود 30درصد مابقی هم تخصیص داده خواهد
شد و در اختیار مجریان قرار می گیرد ».اظهارات روحانی درباره بودجه ان قدر عجیب است که حامیان دولت هم نمی توانند از ان
دفاع کنند .بودج ه با 42روز تاخیر و در 27دی 1394تقدیم مجلس شــده و حاال رئیس جمهور می گوید ما حتی یک روز هم تاخیر
نداشتیم اما به خاطر برجام تاخیر داشتیم! این استدالل بیشتر شبیه شوخی است تا یک اظهارنظر منطقی .دولت بودجه وابسته به
برجام را تقدیم مجلس کرده در حالی که می توانسته ان را 42روز زودتر تقدیم کند و اگر قرار بود تغییری نیز حاصل شود در جریان
رسیدگی به بودجه می شد درباره ان بحث کرد .احساس می شود روحانی تمایلی ندارد بی نظمی بودجه ای دولت وی پررنگ شود و با
این سخنان سعی در لوث کردن این اقدام دارد .رئیس جمهوری که 5دوره سابقه نمایندگی مجلس دارد بهتر از هرکسی می داند که
نمی توان بودجه ساالنه را در مدت 20روز بررسی کرد؛ مسئوالن دولت قبل هم همین اعتقاد را داشتند اما هیچ گاه نشد که بشود».
مثلث | شماره 300
برخــی از کاربــران شــبکه های مجازی با ســاختن
تصاویری خواستار فرستادن حمید رسایی به جبهه سوریه
شده بودند .حمید رسایی در پستی که در اینستاگرامش در
هفته گذشته گذاشته بود به این موضوع واکنش نشان داد و
اعالم کرد که شهادت را طلب می کند .او پاسخ مخالفانش
را اینگونه داد« :در چند شــبکه مجازی متعلق به مخالفین
سرسخت بنده «کمپین اعزام رسایی به سوریه»راه انداختند
و در این کمپین ها ارزو شــده که اگر به سوریه رفتم ،شهید
شوم و دیگر برنگردم .وقتی تصاویر این کمپین را برایم تگ
کرده بودند ،با خودم گفتم چقدر دوســت داشــتنی اند این
جنس از مخالفانم... .ای کاش انها هم طعم شیرین دوره
دفاع مقدس را چشــیده بودند و می فهمیدند که راه اندازی
چنین کمپینی ،بهترین هدیه به کسی است که او را دشمن
خود می پندارند .حاال که بحث به اینجا رســید ،بد نیســت
بدانید :یکی از مهم ترین تفاوت هــای دوره دفاع مقدس و
جنگ هشت ساله در کشور ما با تمام جبهه های جنگ های
دنیا در این بود که در تمام جنگ های دنیا برای اینکه سربازی
را جریمه کنند او را به خط مقدم جبهه جنگ اعزام می کنند
اما در نگاه ما اگر بخواهید سربازی را تشویق کنید باید او را
به خط مقدم جبهه های جنگ و دفاع از حرم اهل بیت اعزام
کنید .اللهم الرزقنا توفیق الشهاده فی سبیلک».
قانون را به نفع زمین خواران قدیم تغییر دادند!
خبرنامه
خداحافظی دسته جمعی
استقاللی ها از اینستاگرام
بررسی رسانه ای هفته
15
هم جمهوری ،هم اسالمی
گفتارها
در سالگرد سی وهفتم انقالب اسالمی هســتیم .انقالبی که با شعار استقالل
در عرصه بین الملل ،ازادی در عرصه اندیشه و عمل و جمهوری در عرصه مقبولیت
و اسالمی در عرصه مشروعیت پابه حیات گذاشــت .بی تردید مهمترین شعار این
انقالب که به تاسیس نظام هم منجر شــد همگامی جمهوریت و اسالمیت بود .هم
جمهوریتهماسالمیتبزرگتریندستاوردملتایراناستکهتاکنونهماماموهم
رهبری به بهترین نحو از ان مراقبت کردند .این دستاورد را باید پاس داشت.
عظمتانقالباسالمیرادر یابیم
فراتر از یک انقالب
حنیف غفاری
روزنامه نگار
گفتارها
16
مثلث | شماره 300
1
پیروزی انقالب ،تثبیت انقالب و تکمیل انقالب سه
پروسه ای است که از سال 1357تاکنون هر یک از انها در
سایه هدایت و راهبری حضرت امام خمینی (ه) و رهبری طی
شده و طی می شود .با گذشت 37ســال از پیروزی انقالب
اســامی ایران ،همچنان نظر یه پردازان غربــی در درک و
تحلیل این پدیده عظیم که به جرات می توان از ان به عنوان
عظیم ترین پدیده قرن بیســتم یاد کرد ،ناتــوان مانده اند.
ناتوانی تئوریسین های غربی در ســنجش ،تعریف و حتی
توصیف انقالب اسالمی ایران برگرفته از اصول و عقایدی
اســت که انقالب اســامی بر پایه انها نضج یافته و شکل
گرفتهاست .پویاییذاتیمکتبتشیعوعینیتیافتنتاماین
پویاییدربهثمررسیدنانقالبوطیمراحلتثبیتوتکمیل
ان موضوعی نیست که بتوان به سادگی از کنار ان گذشت.
فرهنگتشیعداراىنوعىپویایىذاتىاستکهانراازدیگر
فرقه ها متمایز مى کند .درک این پویایى از عهده بسیارى از
تئوریسین هاى غربى خارج است .مسلما مردمى که از این
فرهنگالهاممى گیرندنیزبامردمىکهدردیگرنقاطجهانبه
سببفقرودیگرعواملمادىصرفدستبهکودتایاانقالب
مى زنند ،تفاوت دارند .فرهنگ عاشــورا ،شــهادت طلبی،
اعتقاد راسخ به سنت هاى الهی ،اعتقاد به قیام در برابر کفر
و ...جملگى نقش بال انکارى در پیروزى ملت ایران و سقوط
نظام شاهنشاهى داشــتند .روحانیت نیز به عنوان مجراى
انتقال دهنده پیام پویایى تشــیع از حمایت توده هاى مردم
ایران برخوردار شد.از سوى دیگر،تجربه تلخ مشروطه نشان
داد که روشنفکرى غرب زدهدر ایران بههیچ عنوان نمى تواند
قیمومیت ملتى متکى بر فرهنگ اصیل شــیعى را بر عهده
بگیرد .وقوع انقالب اســامی در دو حوزه تئوریک و عملی
بر معادالت جهانی تاثیرگذار بوده اســت .قــدرت از دیدگاه
اندیشــمندان غربى و نظریه پردازان کالســیک بازه کامال
محدود تعریف شده اى دارد .این اندیشمندان همواره سعى
کرده اند با ایجاد پیوستگى میان منابع و ابزارهاى قدرت ،این
پدیده پیچیده را در قالب تفاسیر کلى به جهان بشریت ارائه
نمایند.این در حالی اســت که تعریف اکادمیک موجود در
خصوص قدرت توجیه گر پدیده هایى مانند انقالب اسالمى
ایران نیستند .انقالب اسالمی درســت در عصری به وقوع
پیوستکه در ان به واسطه استقرار نظام دو قطبی وگسترش
نظریاتی مانند وابستگی متقابل و وابستگی متقابل پیچیده،
اساسا برای تئوریسین های غربی و شرقی قابل قبول نبود که
پدیده ای بدون تعلق خاطر به دو اردگاه شرق و غرب در نظام
بین الملل رخ دهــد .یکی از اصلی ترین دالیل ســردرگمی
تئوریســین های غربی و شرقی نســبت به انقالب اسالمی
ایران همین نکته بود .سنجش کیفى انقالب هاى جهان با
استناد به فاکتور قدرت جاى بسى تامل دارد .بر این اساس
مى توان نظریه هاى قدرت و نقش انها در انالیز انقالب هاى
جهان را در دو سطح تئورى و کاربردى مورد بررسى قرار داد.
در عرصه تئورى ،نظریه پردازانى مانند برتراند راسل ،ماکس
وبر،ال پى یر و ...هر یک سعى کرده اند قدرت را از زاویه اى
متفاوت مورد بررســى قرار دهند .اما وجه اشتراک نظریات
انها دخالت مســتقیم عنصر اجبار در قدرت است.به عبارت
دیگر ،میان اجبار و قدرت رابطــه اى خطى و دوطرفه وجود
دارد و مفهوم اجبار در ذات قدرت مســتتر است .این استتار
خود را به عناوین و اشکال محتلف نمایان مى سازد و قدرت
تنبیهــى و ارکان ان را پدیــد مى اورد .بر این اســاس قدرت
تنبیهىنسبتبهانواعدیگرقدرتمانندقدرتاقناعىوقدرت
تشویقىغالببودهومصادیقبیشترىدارد.البتهقرائت هاى
ماتریالیستىوسکوالریستىازقدرتتاحدودىقدرتتبیین
الیه بندی هاىسیاسىواجتماعىغربراداراست.درجوامع
غربى انقالب ه ا به صورتى کامال فرمولــه رخ مى دهند .در
این راستا انحطاط طبقه حاکم و نارضایتى مردم پیش شرط و
معلول وقوع انقالب ها هستند و انقالب نیز محصول همین
نارضایتى هاست.نگاهمکتبمارکسیسمنیزبهمقولهانقالب
نگاهى کامال ماتریالیســتى با تکیه بر نظریه زیر بناوروبنا و
اختالفات طبقاتى کارل مارکس است.
حال بیش از پیش متوجه ناتوانــی نظریات غربی در
توصیف انقالب اســامی ایران و متعلقات ان می شویم.
این سردرگمی با گذشت بیش از چهاردهه از پیروزی انقالب
اســامی ایران همچنــان ادامــه دارد .انقالب اســامى
ایران بدون شــک انقالبى متفاوت با دیگر انقالب هاست.
از ایــن رو تئوری هــاى غربى در هــر دو ســطح کاربردى و
تئوریک قدرت توجیه و تفســیر این انقالب را ندارند .یکى
از اصلى ترین نقاط اسیب غرب در بررسى انقالب اسالمى
ایران اتخاذ نگاهى واحد نســبت به همه انقالب هاست.در
این خصوص اندیشــمندان غرب براى همــه انقالب هاى
جهان ثوابت و متغیراتى را قائل مى شــوند که در خصوص
انقالب اســامى ایران به هیــچ عنوان قابــل تعمیم دهى
نیست.انهاروحانقالب هاراثابتوشکلوقوعانهارامتفاوت
فرض مى کنند.حال انکه روح انقالب اسالمى ایران با دیگر
انقالب هــاى جهان تفاوتــى بنیادین و اشــکار دارد .تکیه
حضرت امام خمینــی (ره) و مقام معظم رهبری بر مفاهیمی
متعالی مانند امت واحده اســامی و نفی ســبیل ،منجر به
تفاوتماهویانقالبنسبتبهدیگرانقالب هایجهانشده
است.بهعبارتبهتر،والیت فقیهدرکشورانقالبیواسالمی
ایران ،مولد مفاهیمی بر گرفته از اصول ناب اســام شیعی
بوده که محاسبه ان اساســا از عهده تئوریسین های غربی
خارج بوده و خواهد بود .امت واحده برگرفته از ایات قران و
از روایات است و از سوی دیگر یک الزام عقلی است به این
معنا که مفهوم امت واحده یک خاستگاه عقلی و نقلی دارد و
حتی تمام ملت های اســامی و امت های اسالمی و حتی
دولت های اسالمی به این مساله واقف هستند و نمی توانند
این مساله را انکار کنند .در تعالیم اسالمی اصل بر وحدت
گفتارها
استمگراینکهخودمانبهکثرتبرسیمیعنیخودمسلمین
رفتاری را صورت دهند که مبنا را تخریب کنند و از وحدت به
کثرت برسند .این در صورتی اســت که در غرب این مساله
بر عکس اســت و اصل بر کثرت اســت مگر اینکه براساس
یک الزام به وحدت برســند .تهدیداتی در جهان اســام به
صورت بالقوه وجود دارد که در مقابــل این تهدیدات نیاز به
وحدت داریم البته وحدت با همگرایی فرق زیادی می کند،
ولی خیلی ها این دو را یکسان می بینند .روایت میشل فوکو
از انقالب اسالمی ایران نشــان می دهد که عامل معنویت
چگونه توانســت منجر به پیوند میان اعضــا و اجزای امت
اسالمی و پیوند نهایی انها با رهبری انقالب شود .معنویت
عاملى است که میشــل فوکو در خصوص انقالب اسالمى
ایران تکیه زیادى روى ان داشــته اســت .واقعیت امر این
است که معنویت و ارزش هاى برخاســته از ان روح انقالب
اسالمى ایران را شــکل مى دهند.از این رو نمى توان بدون
در نظرگرفتن این عامل انقالب اسالمى را مورد بررسى قرار
داد.از دل معنویت و رهبری معنوی انقالب اسالمی ،اگاهی
و بیداری مردمی و جمعی استنباط و استخراج می شود .تدا
اسکاچپول،تئوریسینمعروفغربی کهدربابانقالب های
جهان مطالعات فراوانی داشته در توصیف انقالب اسالمی
ایران و نقش اگاهی در ان می نویســید :اگر بتوان گفت که
یک انقالب در دنیا وجود داشــته که عمدا و اگاهانه توسط
یک نهضت اجتماعى توده اى ساخته شده تا نظام پیشین
را ســرنگون ســازد ،به طور قطع ان انقالب ،انقالب ایران
علیه شــاه اســت .انقالب انها صرفا نیامد ،بلکه به صورت
اگاهانه و منطقى ساخته شد.این انقالب مرا وادار مى سازد
تا به درک خــود درباره نقش بالقوه و محتمل سیســتم هاى
عقاید و ادراکات فرهنگى در شکل بخشیدن به کنش هاى
سیاسى عمق و وسعت بیشترى ببخشم .از این رو معنویت،
رهبری ،پویایی نهفته در تشیع ،شــهادت طلبی ،اعتقاد به
ارزش هــای واالی دینی ،پیوند امام و امــت ،قائل بودن به
وحدت امت واحده اســامی ،اعتقاد به قاعده مترقی دینی
و قرانی نفی سبیل و ...جملگی مولد ارمان ها ،استراتژی ها
و تاکتیک های کشور در دوران شــکوهمند پس از پیروزی
انقالباسالمیایراناست .مفاهیمی مانندسیاستخارجی
انقالبیدردلهمیننگاههمه جانبهتجلیمی یابد.سیاست
خارجی انقالبی به صورت ذاتی «تاثیرگذار» است حال انکه
سیاستخارجیواکنشیوغیر انقالبی«،تاثیرپذیر»ومنفعل
است .در سیاســت خارجی انقالبی اســت که کنشگری ما
معنادار می شود اما در سیاست خارجی غیر انقالبی این حس
اغاز دوران مقاومت سیاسی
انقالب اسالمی ،مقاومت و روابط بین الملل
ابراهیم متقی
2
استاد دانشگاه تهران
.1-1مقاومت در سیاست بین الملل
جهت گیــری سیاســت خارجــی ایــران براســاس
شــاخص های درون ســاختاری ،قالب های ایدئولوژیک،
شــرایط ژئوپلتیکی و همچنین نوع واکنش سایر بازیگران
تاثیرگذار در نظام بین الملل و زیرسیســتم های منطقه ای
شــکل گرفته اســت .پیروزی انقــاب اســامی ایران،
فضای سیاســی منطقــه ای را رادیــکال کــرد و زیرمحیط
منطقه ای و محیط مجاور سیاست خارجی ایران تحت تاثیر
شاخص های رادیکالیسم سیاسی سازمان دهی شدند .این
امر شکل بندی ویژه ای برای جهت گیری سیاست خارجی
ایران ایجاد کرد.
یکــی از شــاخص های سیاســت خارجی ایــران در
دوران بعد از پیروزی انقالب اسالمی ،براساس «مقاومت
سیاســی» قابل توضیح اســت .کشــورهایی کــه دارای
رویکرد و جهت گیری مقاومت هســتند ،با نظام منطقه ای
موجود هماهنگــی و همگونــی نخواهند داشــت .در این
شرایط ،نشــانه های تعارض و جدال بین نیروهای انقالبی
با قدرت های بزرگ و همچنین واحدهای منطقه ای ایجاد
می شــود .دالیل متفاوتی درباره ظهــور نیروهای مقاومت
وجود دارد.
رایج ترین نظریه در این ارتباط را می توان در چارچوب
تحلیلی «کرین برینتــون» مورد توجه قــرار داد .نامبرده در
کتاب «کالبد شکافی چهار انقالب» ،تالش دارد تا تغییرات
ایجادشدهدرساختارداخلی،نخبگانسیاسیوجهت گیری
بازیگران انقالبــی را مورد پــردازش قرار دهــد .برینتون در
مطالعات خود به این جمع بندی می رسد که مقاومت در ذات
انقالب های سیاســی قرار دارد؛ در هر کشــوری که انقالب
سیاسیایجاد شود،نشانه هایمقاومتنیزفعالشده،زمینه
الزم برای تغییر در وضع موجود را فراهــم می کند .این روند
مثلث | شماره 300
.1نشانه های ادراکی انقالب ایران در فضای سیاست
بین الملل
جهت گیری سیاســت خارجی هر کشوری ،انعکاس
شرایط ذهنی و عینی حاکم بر ان کشور ،نظام بین الملل و
زیرسیستم های منطقه ای است .در زمان پیروزی انقالب
اسالمی ،شــرایط ادراکی و ذهنی حاکم بر رهبران انقالب
و نخبگان سیاســی ایران مبتنی بر نشــانه هایی از تعارض
نسبت به غرب بود و باعث رشد زمینه های ستیزش با امریکا
به عنوان حامی رژیم شاه ،عامل سرکوب ضد امپریالیستی
و مجری کودتــای 28مرداد 1332در تفکر سیاســی اکثر
گروه های اجتماعی ایران شد که واکنش هایی را در محیط
منطقه ای و بین المللی به وجود اورد .بنابراین ،برای تبیین
جهت گیری سیاســت خارجی ایران می تــوان از نظریات
میان برد بهره گرفت.
تقسیم بندی نظام های سیاســی به لحاظ چگونگی
شــکل گیری فرایند نهایی عمل سیاســی و توزیع قدرت،
بحث های گوناگونی را بین نظریه پردازان روابط بین الملل
از زاویه رفتار خارجی برانگیخته است .دوران پس از انقالب
اسالمی و نظام سیاسی جدید ،زمینه جالبی برای مطالعه در
این خصوص را فراهم اورده است .به عنوان مثال می توان
به تفاوت بین رفتار سیاســت خارجی کشورهای انقالبی با
دیگر کشورها اشاره کرد .هرگاه تحول انقالبی ایجاد شود،
جهت گیری سیاست خارجی کشورها معطوف به تغییر وضع
موجود خواهد بود.
گفتارها
بررسی انقالب های سیاســی جهان همانند انقالب
امریــکا ،انقالب فرانســه ،انقالب روســیه و انقالب چین
نشــان می دهد که هر انقالبی به موازات ایجــاد تحول در
ساختار داخلی ،نقش موثری در فرایندهای ایجاد دگرگونی
در سیاست جهانی خواهد داشــت .انقالب اسالمی از این
جهت با انقالب های سوسیالیستی و لیبرالی متفاوت است
که مفهوم مقاومت را در حوزه منطقه ای و سیاست بین الملل
گســترش داد .مقاومت به مفهوم تالش ســازمان یافته در
تحول هنجاری است.
به همان گونه ای کــه جنگ های 30ســاله و پیمان
وستفالیا توانست نقطه عطف جدیدی در روابط و سیاست
بین الملل با عنوان «دولــت ملی» ایجــاد نماید ،انقالب
اسالمی ایران نیز توانست زمینه های مقاومت ،هنجارسازی
و هویت را در فضای منطقه ای و بین المللی گسترش دهد.
واقعیت عصر موجود را می توان براساس هویت تبیین کرد.
هویت نشان می دهد که چگونه بازیگران فروملی می توانند
نقش موثری در معادله قدرت ملی ،منطقه ای و بین المللی
ایجاد نمایند.
زمانیکهانقالب هایسیاسیشکلمی گیرند،طبیعی
است که روندهای سیاسی و همچنین جهت گیری حاکم بر
این روندها با تغییر و دگرگونی روبه رو شــود .در دوران رژیم
شاه ،الگوی ائتالف و اتحاد از مطلوبیت بیشتری برخوردار
بود ،و براساس به کارگیری این الگوی رفتاری ،زمینه های
بین المللی و منطقه ای برای تبدیل ایران به کشور هژمون
منطقه ای فراهم امــد این رونــد در دوران بعــد از انقالب
اسالمی با تغییرات مشهودی روبه رو گردید.
انقالب ایران نه تنها ساختار داخلی و نظام شاهنشاهی
را دگرگون کرد ،بلکه زمینه های الزم برای تحول در سیاست
خارجی ایران و همچنین تحول در نشــانه های سیاســت
بین الملل را اجتناب ناپذیر ســاخت .سیاست خارجی ایران
ترکیبــی از تداوم ســاختارهای جغرافیایی ،اســتراتژیک،
اقتصادی و فرهنگــی با تغییرات گســترده در محیط های
داخلی ،منطقه ای و بین المللی است .در این راستا ،باتوجه
به تاریخ تحول سیاست خارجی ایران در سده های گذشته،
در پژوهش ها می توان الگوهــای تکرارپذیر و غالب رفتار
ایران با دیگران و رفتار دیگران با ایران را شناسایی کرد و در
هر شرایطی می توان با شناختی که از منافع خود و راه های
تامین انها می یابیم ،در عرصه عمل کاراتر عمل کنیم.
از انجایی که ماهیت و ذات سیاست خارجی جمهوری
اســامی ایران ناشــی از انقالب ،مقاومــت و فرایندهای
تغییردهنده در محیط داخلی ،منطقه ای و بین المللی است،
طبیعی به نظر می رســد که «موج های مقاومــت» در برابر
الگوهای رفتاری ایران نیز در سطوح مختلفی ایجاد شود.
شکل گیری موج های مقاومت ،زمینه محیطی را برای ایجاد
«زیرسیستم جنگ سرد» در حوزه خلیج فارس و خاورمیانه
به وجود خواهــد اورد .طبعا جهت گیری سیاســت خارجی
ایران در دوران بعد از پیروزی انقالب اسالمی باید بتواند به
این موج ها پاسخ گوید.
کنشگریاقناعنمی شود.بدیهیاستکهاینکنشگریباید
هوشمندانه و محاسبه شده صورت گیرد اما موضوع اصلی
اینجاست که اگر دولت یا مسئولی در حوزه سیاست خارجی
کشور نسبت به سیاست خارجی انقالبی باور نداشته باشد،
چگونه می خواهد این کنشگری را به فعلیت رسانده و چاشنی
هوشمندی و تاثیرگذاری را ضمیمه ان سازد؟
در راهپیمایی 22بهمن امســال بار دیگر شاهد تجلی
پیونداماموامتوتجدیدمیثاقملتهمیشهدرصحنهایران
با ارمان های انقالب بودیم .ارمان هایی که گذشت زمان بر
استحکام و تجلی انها در حوزه های مختلف تصمیم گیری
در کشور افزوده است .دشمن شناسی و تکیه بر ارمان های
انقالبدرمقابلتوطئههمیشگیدشمناندرسبزرگیاست
که ملت ایران از امام راحل (ره) و مقام معظم رهبری اموخته
است .درس بزرگی که روز به روز اهمیت درک همه جانبه ان از
سویدولتمردانوملتایرانبیشترمی شود .درنهایتاینکه
سخن گفتن از انقالب اسالمی ،صرفا روایتی از یک انقالب
نیست ،بلکه روایتی از مکتبی انسان ساز است ؛روایتی گویا
از اموزه هایی که نه تنها در سال 1357انقالب اسالمی ایران
را شکل داد ،بلکه تا به امروز و در اینده نیز نقاط قوت انقالب
اسالمی در مواجهه با انواع توطئه ها خواهد بود.
17
گفتارها
نه تنها در حوزه سیاســت داخلی شکل می گیرد ،بلکه باعث
تعارض با سیاست بین الملل و به کارگیری الگوهای انقالبی
و کنش مبتنی بر مقاومت در حوزه سیاست خارجی می شود.
«جرالد نیومن» نیــز با الهام پذیــری از «برینتون» ،تالش
دارد تا زمینه های ظهور مقاومت را براســاس شاخص های
منحصربه فرد انقالب اسالمی ایران بررســی نماید .وی در
مطالعات خود به این نتیجه رسیده است که انقالب ایران را
بایداززمرهانقالب هایکالسیکدانست؛زیراتوانستهاست
ساختار ،فرایند ،سازمان دهی اجتماعی و الگوهای سیاست
خارجیانقالبیمبتنیبرمقاومتخودرانهادینهنماید.
گفتارها
18
مثلث | شماره 300
.2-1رسالت گرایی و هویت
انقالب اسالمی ایران توانست زمینه های الزم برای
رسالت گرایی و هویت را فراهم اورد .هرگونه کنش مبتنی بر
مقاومت و جهت گیری انقالبی در سیاست خارجی ،بر مبنای
نشانه هایی از تغییر وضع موجود و همچنین رسالت گرایی
کشور انقالبی حاصل می شود .بنیان های فرهنگ سیاسی
ایران دارای جهت گیری رسالت گرا بود و این امر در دوران
بعد از پیروزی انقالب اســامی تشــدید گردید .زمانی که
انقالب شــکل می گیرد ،گرایشــات و رویکردهای کامال
متفاوتی ظهور می یابند که هر گروه ،موجودیت و مطلوبیت
خود را در اجرایی سازی اندیشه های سیاسی و الگوهای رفتار
استراتژیک خود پیگیری می کند.
در دوران بعــد از انقــاب ،جلوه هــای متفاوتــی از
رســالت گرایی توســط گروه های انقالبی منعکس گردید.
طبعا چنین رویکردهایی با الگوی پیــروزی انقالب در یک
کشور مغایرت داشــت .به این ترتیب ،می توان تاکید کرد
که هسته اصلی اختالف ناشــی از دوگانگی ،دقیقا در این
جمله مهندس بازرگان نهفته اســت که می گوید« :هدف
اتخاذی دولت موقت خدمت به ایران از طریق اسالم بود»
درحالی که هدف امام خمینی(ره) خدمت به اسالم از طریق
ایران بود.
رسالت گرایی انقالب اســامی معطوف به فرایندی
است که اهداف و الگوی سیاسی خود را به سایر حوزه های
ی دیگر ،این گونه کشورها
جغرافیایی انتقال دهد .از ســو
برای ساختار و فرایندهای اجرایی خود تقدس قائل هستند
و نظام سیاسی خود را به عنوان «دال برتر» تلقی می کنند.
زمانیکهذهنیت سازیموثریشکلگرفتورهبرانسیاسی
به الگو و مطلوبیت های خود واقف گردیدند ،تالش می کنند
تامطلوبیتایجادشدهرابهسایرحوزه هایجغرافیاییمنتقل
نمایند .اگر تحقق این امر با وقفه روبه رو شود ،در ان شرایط
برخی از زمامداران در حاشیه فرایند سیاسی قرار می گیرند.
.3-1ایدئولوژیک گرایــی انقــاب اســامی ایــران و
سیاست جهانی
نظام هــای سیاســی رســالت گرا دارای ادبیــات و
قالب های ایدئولوژیک هستند و ایدئولوژی انقالب اسالمی
نیز بیش از انکه در حوزه داخلی منعکس شود ،در سیاست
خارجی ان بازتاب یافته اســت .در گفتمان ارزش محور که
به دو خرده گفتمان دیگر ،یعنــی ارمان گرای امت محور و
گفتمان ارمان گرای مرکزمحور تقســیم می شود ،سیاست
خارجی باید براســاس اموزه ها و موازین اسالمی و تحقق
ارمان ها و ارزش های اسالمی تنظیم گردد .در این سال ها،
تلقیوبرداشتتصمیم گیرندگانومجریانسیاستخارجی
تماما ایدئولوژیک بوده است.
ایدئولوژی به عنوان راهنمای رفتار سیاســت خارجی
محســوب می شــود .به هر میزان که باورهــای قوی تری
نســبت به ارمان های سیاســت خارجی ایران وجود داشته
باشد،طبیعیاستکهاحتمالپیگیریوتحققاننیزبیشتر
شود .یکی از دالیل حذف تدریجی اعضای دولت موقت از
ساختار اجرایی دولت و سیاست خارجی ایران ،عدم اعتقاد
انقــاب اســامی ایــران براســاس
نشــانه هایی از هنجارگرایــی انقالبی شــکل
گرفته اســت .هنجارگرایی انقالب اســامی
تابعــی از ضرورت هــای سیاســت بین الملل
برای تغییر در محیط منطقــه ای و بین المللی
اســت .هنجار مقاومت محور اصلی دگرگونی
در فضای راهبــردی و ژئوپلتیکی محســوب
می شود
بنیادین انان نسبت به ارمان ها و اموزه های ایدئولوژیک بود.
به طورکلی رویکرد ارزش محور بر اصول سنتی و انتزاعی و
ارزش های اخالقی مبتنی اســت و دایره و حیطه ان فراتر
از منافع ملی است .به این خاطر ،در محیط بین المللی که
رفتار عمده بازیگران بر واقع گرایی استوار است ،اتکا به این
رهیافت سیاست خارجی ،در صحنه بین المللی با مشکالتی
روبه رو می شود.
«داویشــا ادید» مطالعات خود دربــاره نقش انقالب
اســامی ایران در فرایندهای سیاســت بین الملل را با این
سوال اغاز می کند که ایا الگوهای انقالبی ایران می تواند
جایگزین مناسبی برای ســایر کشورهای انقالبی در جهان
سوممحسوبشود؟وبرایپاسخبهاینسوالبرانگیزه های
درونی رهبران سیاسی ایران تاکید می کند .وی بر این اعتقاد
اســت که ایدئولوژی بــا انگیزش های درونــی پیوند دارد،
بنابراین جهت گیری کاربردی این رهیافت را نه تنها در جهان
واقع گرا ،بلکه در تعقیب سیاست تماس با ملت ها به جای
دولت ها می توان مشاهده کرد.
گفتمان ارزش محور به شــکل رادیــکال ان ،ضمن
ایجاد فرصت هایی برای تامین اهداف فراملی در زمینه های
نفوذ سیاسی ،وحدت ایدئولوژیک و تشکیل حوزه نفوذ در
سطحمنطقه ایوبین المللی،محدودیت هاییرابرایتامین
اهداف ملی ،توسعه صنعتی ایدئولوژیک ،رفاه اقتصادی
و باالخص کســب اعتبــار بین المللی ایجــاد خواهد کرد.
کشــورهایی که دارای رویکرد و جهت گیری ایدئولوژیک
هستند ،نه تنها در برابر این گونه محدودیت ها عقب نشینی
نمی کنند ،بلکــه از انگیزه بیشــتری برای ایفــای نقش در
سیاست بین الملل برخوردار خواهند شد.
به دلیل پویایی های سیاست خارجی و محیطی که در
ان کنش سیاسی شکل می گیرد ،برخی از جهت گیری ها،
رفتارها و الگوهای کنش در سیاســت خارجــی با تغییراتی
همراه می شود .کشورهای ایدئولوژیک گرا ضمن پذیرش
و اجرایی ســازی تغییرات ،اجرای روند جدیــد را با ادبیات
ایدئولوژیک تفســیر می کنند .به طورمثال ،از اواسط دهه
60یعنی اواسط جنگ عراق علیه ایران ،گفتمان امت محور
به تدریج و تحت تاثیر مشکالت داخلی و متاثر از فشارهای
بین المللی به گفتمان مرکزمحور با تاکید بر ضرورت دفاع از
تمامیت ارضی و حفظ ام القرای شیعه تبدیل شد.
.2انقالب اســامی و بازتولید قواعد بازی در سیاست
بین الملل
هر انقالب می توانــد زمینه های کنــش هنجاری در
محیط انقالبــی را به وجــود اورد .انقالب اســامی ایران
نه تنها از این قاعده مستثنی نیســت ،بلکه تالش داشته تا
نشانه های جدیدی از قواعد بازی را بازتولید نماید .بسیاری
از رهیافت های ارائه شده از ســوی رهبران و مدیران عالیه
انقالب اسالمی نشان می دهد که انان تالش دارند تا شکل
جدیــدی از قواعد بازی در سیاســت بین الملــل را بازتولید
نمایند.هرگونهقاعده سازینیازمندبهره گیریازسازوکارهای
قدرت اجتماعی ،ساختاری و هنجاری خواهد بود.
نظام های سیاســی انقالبی که دارای رهیافت های
ایدئولوژیک هستند ،بخشــی از اهداف خود را برای تغییر
در قواعد بــازی تنظیم می کننــد .ادبیــات و رویکردهای
ایدئولوژیــک با تاکید بر تشــکیل جامعه ایــده ال ،تالش
دارد تا فرایندها و قواعد بازی سیاست بین الملل را دگرگون
نمایند .بر این اساس ،هدف اول جمهوری اسالمی ،یعنی
حفظ تمامیت ارضی و تامین حکومت ملی ،عرف جهانی
بوده و هدفی است که هر کشور -ملتی به دنبال ان است.
این هدف حالت طبیعی داشــته و هر نظام سیاســی با هر
مجموعــه از اولویت ها ،بدین گونه مســائل توجه خاصی
خواهد داشت.
می توان از چنین اهدافی ،تعابیر انقالبی و در راستای
تغییر قواعد بــازی نیز به دســت داد .واحدهای سیاســی
که مبادرت به انجام انقالبــات ایدئولوژیک می نمایند ،بر
این اعتقادند که کشــورهای قدرتمند در نظــام بین الملل
موجودیت سیاســی و ســاختاری انان را نادیده گرفته اند.
بنابراین باید شــرایطی را کــه منجر به افزایــش مطلوبیت
برای این کشورها می شــود ،به وجود اورد .براساس چنین
ادراکی اســت که ســطح بعدی اهــداف ،یعنی دفــاع از
مســلمانان و نهضت های ازادی بخش به معنــای دفاع از
منافع یک پنجم جمعیت کره زمین محســوب می شــود.
اگرچه تحقق عملی این فرایند ،مستلزم امکانات ،قدرت و
توانمندی های فوق العاده ای است که کشورهای بزرگ از
ان بهره مندند ،اهداف ایدئولوژیک واحدهای سیاســی به
میزان قابل توجهی تحت تاثیر اهــداف ارمانی و همچنین
اهداف طوالنی مدت قرار می گیرد.
اگرچه جمهوری اســامی ایران از سیاســت «بازی
در متن قواعــد بین المللی» پیروی می کنــد ،درعین حال
تالش دارد تــا قواعد بازی را در جهــت حمایت از نیروهای
حاشیه ای تغییر دهد .تاکنون قاعده بازی در راستای حمایت
از قدرت های بزرگ بین المللی اعمال می شــده ،ولی روند
جدید در صدد تغییر چنین قواعدی است .هدف سوم ،گرچه
ظاهر داخلی دارد ،باتوجه به هدف دوم سیاســت خارجی،
عواقب بیرونی خواهد داشت زیرا ایجاد یک نظم اسالمی
در ایران ،تعامالت ایران را با محیط بیرونی خود به گونه ای
شکل می دهد که ممکن است زمینه های تضاد را با دنیایی
که دین را یــک انتخاب فــردی می داند یا در کشــورهای
مسلمان نشــین که با نظام های ســلطنتی و اقتداری اداره
می شوند ،ایجاد نماید.
هرگاه تــاش برای تغییــر قواعد بازی در دســتورکار
کشورهای انقالبی قرار گیرد ،زمینه برای تحول ژئوپلتیکی
نیز حاصــل خواهد شــد .انچه کشــورهای منطقــه ای و
قدرت های بزرگ از ان به عنوان هالل شــیعی نام می برند
را می توان نشــانه ای از اثربخشــی کنش سیاسی ناشی از
انقالب ایران در محیــط منطقه ای دانســت .قواعد بازی
می توانــد زمینه های الزم بــرای تغییــر و دگرگونی محیط
هنجاری و شــکل بندی های ژئوپلتیکی را به وجــود اورد.
بنابراین مولفه های ژئوپلتیکی موقعیت ویژه ای را برای نقش
و جایگاه سیاسی ایران در خلیج فارس به وجود اورده است.
شــرایط ســاختاری و نیز ویژگی های منطقه ای به گونه ای
شکل گرفته است که هرگونه هژمونیک گرایی کشورهای
منطقه ای یا قدرت های بزرگ در حوزه خلیج فارس با واکنش
ایران روبه رو می شود.
بسیاری از نظریه پردازان امنیت بین الملل معتقدند
که الگوی رفتاری ایران در دوران های تاریخی مختلف،
ارتباط چندانی با نوع نظام سیاسی نداشته است .نخبگان
حکومتی و همچنین ســاختارهای قدرت سیاســی صرفا
نقش جانبی یا کاتالیزور در ارتباط با سیاست های منطقه ای
ایــران ایفا کرده انــد .تاریخ سیاســی و همچنین فرهنگ
سیاســی ایران را می تــوان به عنوان عامل تشــدیدکننده
نقش سیاسی متوازن کننده ایران در خلیج فارس دانست.
اگرچه برخــی از تحلیلگران بر ایــن اعتقادند کــه ایران
درصدد کسب هژمونی منطقه ای است ،اما واقعیت های
گفتارها
سیاســی و الگوهای رفتاری ایران در دوران های مختلف
نشــان می دهد که بازی منطقــه ای و بین المللــی ایران،
بیش از انکه ماهیت تهاجمی و اثباتی داشته باشد ،تابعی
از شــاخص های موازنه دهنده منطقه ای است که ماهیت
انتقادی و متعادل کننده دارد.
در عصر اطالعات و جهانی شدن که ارتباطات ،زمان
و مکان را ســخت فشــرده کرده ،دیدگاهــی تحت عنوان
«ژئوپلتیک انتقادی» مطرح شــده اســت .این دیدگاه به
جای تمرکز بر شناسایی تاثیر عوامل جغرافیایی بر سیاست
خارجی که در گذشــته مورد توجه نظریه پردازان در رشــته
جغرافیا بود ،به نقش دولتمردان و کارشناسان امور سیاسی
و برداشت هایی که انان از جهان سیاسی دارند و اینکه این
بینش چگونه بر تفسیر انها از مکان ها و مناطق گوناگون اثر
می گذارد ،می پردازد.
نتیجه گیری
مثلث | شماره 300
انقالب اســامی ایــران براســاس نشــانه هایی از
هنجارگراییانقالبیشکلگرفتهاست.هنجارگراییانقالب
اسالمیتابعیازضرورت هایسیاستبین المللبرایتغییر
در محیط منطقــه ای و بین المللی اســت .هنجار مقاومت
محور اصلــی دگرگونــی در فضای راهبــردی و ژئوپلتیکی
محسوب می شود .هرگاه نشانه هایی از مقاومت ایجاد شود
طبیعی است که بازیگران موثر در سیاست بین الملل نسبت
به ان واکنش نشــان می دهند .کنــش قدرت های بزرگ و
بازیگران فرادســت سیاســت جهانی برای مقابله با نیروی
الهام بخش منطقه ای ،زمینه شکل گیری نیروهای گریز از
مرکز همانند صدام حسین در دهه 1980و داعش در دومین
دهه قرن 21را به وجود اورده است.
بر اساس قالب های ادراکی و ایدئولوژیک در سیاست
خارجی ایران ،ضــرورت حمایت از کشــورهای رادیکال،
گروه های انقالبی و مجموعه هایی که در تالش برای عبور
از شرایط وابستگی قرار دارند ،امری ضروری و اجتناب ناپذیر
است .اگرچه در ادبیات سیاسی و سیاســت خارجی ایران
واژه های متفاوتی برای تبیین ماهیت نظام امپریالیســتی
به کار گرفته می شود ،هر مجموعه ای که عامل محدودیت
برای تامین منافع جمهوری اسالمی ایران و سایر کشورهای
رادیکال تلقی شود ،در زمره گروه های سلطه گر محسوب
شده ،در نتیجه محور مخالفت سیاسی و امنیتی در سیاست
خارجی ایران قــرار می گیرد .در چنین فرایندی اســت که
موضوع صدور انقالب بــا ضرورت های مقاومت در محیط
منطقه ای پیوند می یابد.
الگوی رفتاری سیاســت خارجی ایران نشان داده که
می توان در شــرایط بین المللی خاص ،نفــوذ فراگیر نظام
بین المللی بر سیاســت خارجی را نادیده گرفت .حتی پس
از جنــگ جهانــی دوم ،زمانی که دولت های جهان ســوم
ارام ارام وزن و اهمیت خود را در صحنه بین الملل به نمایش
گذاشــتند ،جوامع ،سیاســت و فرهنگ انها و نیــز ضرورتا
سیاست خارجی شان شــدیدا زیر نفوذ نظام بین المللی بود
و این ارتباطی با دوقطبی ،چند قطبی یا تک قطبی دانستن
نظام نداشــت .برای نمونه امروزه ایران انقالبی نمی تواند
خود را به طور کامل از روند جهانی شدن دور نگه دارد ،هرچند
ممکن است دســت به گزینش مولفه هایی بزند که انها را با
ارزش های خود سازگارتر می بیند.
وجود چنین شاخص هایی ،مخاطرات قابل توجهی را
برای ایجاد مرزبندی های باثبات در رفتار سیاست خارجی
ایران به وجود می اورد .ضرورت های امنیتی ایران ایجاب
می کند که هرگونه الگوی رفتاری براساس پیامدها و نتایج
ان مورد توجه قرار گیرد .اگر روندی ایجاد شود که براساس
ان ،تغییرپذیری هنجارها و الگوهای رفتاری در سیاســت
خارجی ایران به ناپایداری های سیاســی منجر شود ،در ان
شــرایط نمی توان به تعادل ،همکاری و تفاهم منطقه ای ـ
بین المللی نائل گردید.
به طورکلی ،ســیال بودن فضای سیاســی و سیاست
خارجی زمینه ساز همکاری های ناپایدار و تعارضات غیرموثر
اســت .همان گونه که روح اللــه رمضانی بیــان می دارد،
سرشت سیاست خارجی ایران انقالبی ،نه خطی است و نه
دیالکتیکی،بلکهرنگارنگاست.بنیانگذارانقالببه عنوان
داور نهایی مسائل ایران ،شخصا نه یک ارمان گرای محض
است و نهیک واقع گرای ناب .دلیلاینامررامی توانچنین
ذکر کرد که باتوجه به سیال بودن سیاست گروه های ایرانی،
بنیانگذار انقالب با ایفای نقش متوازن کننده ای که بسته به
شرایط ،وزن خود را به کفه این جناح یا ان جناح می افزود،
منافع کلی کشور را در نظر می گرفت.
روند مقاومت در سیاســت بین الملــل و بهره گیری از
الگوی هنجاری در دوران بعد از امام خمینی نیز تداوم یافته
اســت .تکرارپذیری ان را می توان انعکاس واقعیت های
ساختاری نظام سیاسی دانست .در چنین شرایطی ،الگوی
رفتاری ثابتی در مورد چگونگی همکاری یا تعارض ایران با
سایر بازیگران ایجاد نمی شود .نقش منحصر به فرد رهبری
در سیاســت خارجی ایران را می توان عامــل ایجاد توازن
بین بازیگران مختلف دانســت؛ بازیگرانی که از اهداف و
الگوهای رفتاری کامال متفاوتی برخــوردار بوده ،هر یک
تالش می کنند تا الگوی رفتاری دیگران را برای تامین منافع
و امنیت ملی کشور نقد نمایند.
انقــاب اســامی توانســت زمینه هــای الزم برای
شــکل گیری فرایندی را ایجاد کند کــه ماهیت هنجاری و
انقالبی دارد .در این فرایند زمینه برای نقش یابی بازیگران
جنگ نیابتی در اســیای جنــوب غربــی ،خاورمیانه عربی
و شــمال افریقا به وجود امده اســت .کشــورهایی همانند
عربستان و ترکیه تالش دارند تا زمینه کنترل جبهه مقاومت
را فراهم اورند .چنین بازیگرانی به گونه ای تدریجی از تحرک
ژئوپلتیکی برخوردار شده اند .جبهه مقاومت در فضای کنش
ژئوپلتیکی خود نیروهای متعــارض در فضای اجتماعی را
بازتولید کرده است .چنین فرایندی می تواند شکل جدیدی
از منازعاتی را به وجود اورد که در اوایل قرن 17به وجود امده
و در نهایت منجر به وستفالیا گردید .وستفالیای جدیدی در
حال شکل گیری است .نشانه های ان با میزان اثربخشی
مقاومت و ضدمقاومت در محیط منطقه ای قابل ســنجش
است.
گفتارها
.3انقــاب اســامی و دگرگو ن ســازی ســاختار و
هنجارهای محیط منطقه ای
جهت گیری سیاست خارجی ایران توانسته است خود
را با شرایط تکنولوژیک و فرایندهای بین المللی هماهنگ
نماید .عالوه بر مولفه های ژئوپلتیکی ،شاهد ظهور اشکال
جدیدی از مبارزه سیاســی و استراتژیک در رفتار منطقه ای
ایراننیزهستیم.هم اکنونمحیطبازیبین المللیدگرگون
شده است .این محیط که پیشتر بر ساختارهای جغرافیایی
اســتوار بود و نیروهای ژئوپلتیکی به ان شکل می دادند ،با
تحول در دانش ارتباطات ،دگرگون شده و مفهوم فضا نیز
باتوجه به تحولی که در ســرعت انتقال دانش ،اطالعات و
تصویر به وجود امده ،تغییر کرده است.
فضــای سیاســی و ژئوپلتیکی ایــران بــا تغییرات و
دگرگونی های مشــهودی در محیط منطقه ای روبه رو شده
اســت .رادیکالیســم سیاســی ایران ،موج هــای انقالب
سیاســی ،رســالت گرایی و همچنیــن فرایندهــای کنش
ایدئولوژیــک با نشــانه های تکنولــوژی ارتباطــات پیوند
یافته و این مســاله ،روند تاثیرگذاری در محیط منطقه ای و
بین المللی را ارتقا داده است .بنابراین ،تکنولوژی ارتباطی
و کنش ارتباطی را می توان عامل تغییر در ســاختار محیط
منطقه ای دانست.
جهانی شــدن با کمرنگ کردن حاکمیت های ملی و
کاهش دادن نقش دولت و تبدیل ان به بازیگر جانبی همراه
است .به هر میزان که پویایی های تکنولوژیک تاثیرگذاری
بیشتریبرروندهایسیاستبین المللداشتهباشند،طبیعی
است که نقش نیروهای دگرگون کننده جدید افزایش خواهد
یافت .به همان میزان که نیروهای حاشــیه ای در سیاست
بین الملل و محیط های منطقه ای نقش موثر و تعیین کننده
در ماهیت روابط بین الملل داشته اند ،تکنولوژی ،ابزارهای
ارتبــاط جمعــی ،شــرکت های چند ملیتــی و انقالب های
سیاسی ،همانند انقالب اسالمی ایران نیز می توانند موجب
دگرگونی قابل توجهی در فرایندهای تاثیرگذار بر سیاســت
بین الملل شوند.
جهت گیری سیاست خارجی جمهوری اسالمی ایران
در راستای دگرگون سازی ساختار ارزشی ،فرهنگی و رفتاری
محیط بین الملل قرار گرفته است .به هر میزان که فضای
اقتصــادی ،ارتباطی و هنجــاری برای تعامــل منطقه ای
مساعدتر باشد ،طبیعی است که موج های سیاست خارجی
ایران نیز به همان میزان قادر خواهند بود تا بر روند تحوالت
منطقه ای و دگرگون سازی ساختار نظام منطقه ای تاثیرگذار
باشند .این امر در قالب «گرایش های مرکزگرا ـ¬مرکزگریز»
سیاست بین الملل قابل مشاهده است .در چنین شرایطی،
نیروهای انقالبــی و نوظهور می توانند ســمت گیری های
رفتاری خود را تحقق بخشند و درحالی که اقتدار و مشروعیت
سیاستبین المللدگرگونگردیده،درراستایتغییرساختار
منطقه ای عمل نمایند.
19
گفتارها
فروپاشی نظام دوقطبی
انقالب اسالمی چه تاثیری در حوزه روابط بین الملل داشت؟
حسن رویوران
گفتارها
20
مثلث | شماره 300
3
کارشناس مسائل بین الملل
پیروزی انقالب اسالمی به رهبری امام خمینی(ره) و
دالوری مردم ایران ،تاثیرات بسیاری در زمینه های داخلی و
خارجی داشته است ،به طوری که این اتفاق مهم در منطقه
خاورمیانه ،جامعه بین المللی را متاثر کرد .این موضوع نیز
به دلیل ان بود که ایران یکی از مهم ترین کشورهای جهان
به لحاظ استراتژیکی و ژئوپلیتیکی است و اینکه کشورمان
در همسایگی با کشــورهای متعدد اســت و از سوی دیگر
دومین دارنده ذخایر نفت خام در جهان پس از عربســتان
ســعودی و دومین دارند ه ذخای ر گا ز جهان پس از روســیه
است .بنابراین انقالب اســامی ایران تاثیرات بسیاری بر
سه ســطح نظام داخلی ،نظام بین الملل و نظام منطقه ای
داشته است .پیش از اینکه انقالب اســامی ایران پیروز
شود ،نظام بین الملل دوقطبی بود و دنیا به دو قسمت تقسیم
شده بود .حتی کســانی که تحت عنوان کشورهای عضو
جنبش غیرمتعهد بودند نیز ان گونه که باید رفتار نمی کردند.
ایران نیز جزو انها بود اما در واقع براســاس ان سیاســت ها
پیش نمی رفت .براین اســاس پیروزی انقالب اســامی و
ورود عنصر جدید که سازگاری با سیســتم مستقر بر جهان
نداشت منجر به فروپاشی نظام دوقطبی حاکم بر جهان شد
به خصوص انکــه ایران از هم پیمانی با امریکا خارج شــد.
از سوی دیگر انقالب اسالمی در دوره ای به پیروزی رسید
که دوران جنگ سرد بود و نظام بین الملل به دو دسته بلوک
شرق و غرب تقسیم شده بود که این موضوع داللت بر بسته
بودن نظام بین الملل داشت .شکل گیری یک نظام خارج از
بلوک بندیجهانیمنجربهتغییرنظامبین المللیودرنهایت
تحوالت بعدی شد .فروپاشی بلوک شرق در اواخر دهه 80و
اوایل دهه 90میالدی نتیجه تحوالتی است که در این نظام
اتفاق افتاد .موضع انقالب اسالمی در روابط با ابرقدرت های
دوره جنگ سرد و نفی سلطه انها و پرهیز از فرو رفتن در قالب
یکی از اردوگاه های کالسیک ،باعث ورود نیروی سومی در
صحنه روابط بین المللی شــد .نیرویی که از پتانســیل باال
برای تحول افرینی برخوردار بــود و پیروزی انقالب موجب
شــد تا به رغم انکه قــدرت متوازنی را دارا نبــود اما با خروج
از قطب بندی صــورت گرفته و بی توجهی بــه دو ابرقدرت
ســنتی یعنی امریکا و شوروی توانســت روابط بین الملل را
تحت الشعاع قرار دهد و روابط متقابل یا یکسویه موجود در
اردوگاه های دوگانه را دچار تزلزل کند و دولت های متمایل
به اتخاذ مواضع مســتقل تر را وادار به جدایی از اردوگاه ها
کرد و روحیه اعتراض نسبت به نظام ســلطه دوقطبی را در
انها تقویت کرد .از سوی دیگر ،انقالب اسالمی در دورانی
به وقوع پیوست که حکومت پهلوی به دلیل وابستگی شدید
سیاســی ،اقتصادی و نظامی به امریکا ،کشور را تبدیل به
مستعمره سیاسی این کشــور کرده بود و یکی از حلقه های
موثر استراتژی های سیاسی و امنیتی بلوک غرب در مقابله با
بلوک کمونیسم به حساب می امد .محمدرضا شاه نیز برای
جلب بیشتر امریکا در چارچوب به اصطالح مدرنیزه کردن
کشور اقدام به اجرایی کردن سیاست هایی کرد که موجب
تغییرات بســیار در ارزش ها و هنجارهای ملی و مذهبی شد
و در روابط خارجــی نیز با اطاعت محض از سیاســت های
کاخ سفید ستون فقرات استراتژی ها ،پیمان های سیاسی
و امنیتی واشــنگتن در ان زمان به شــمار می امد .بنابراین
انقالب اســامی ،نظام سیاســی جدیدی را وارد معادالت
نظام بین المللی کرد که عناصر تشــکیل دهنده ان شــامل
عدالت خواهی ،دموکراســی مبتنی بــر ارزش های دینی و
فرهنگی ملت ها و احترام به کرامت انسانی و بشریت است.
این مولفه ها در واقع مطالبات ملت هایی اســت که سال ها
به دنبال رهایی از ظلم قدرت های جهانی و سلطه قدرت های
زورگو بودند .بنابراین انقالب اســامی در منطقه نیز اثرات
بسیاری را ایجاد کرد .حال انکه ایران در دوران رژیم قبل در
سطح منطقه نیز یک نظام کامال وابسته بود و در واقع مجری
ژاندارم امریکا محسوب می شد و به دســتورات این کشور
عمل می کرد .ایجاد یک نظام مستقل در سطح منطقه که
خودش دارای اهداف و اولویت ها و ایجاد یک محور تحت
عنوان محور مقاومت بود موجب شد تا نظام بین الملل اثرات
بسیاری را مشاهده کند .البته مواضع قوی و مستحکم امام
خمینی (ره) و خط مشی ایشان در زمینه مناسبات استعماری
و سلطه گری حاکم بر نظام بین المللی ،به بیداری بسیاری از
کشورها و تقویت خوداگاهی میان کشورهای دیگر منطقه
شد و به تدریج زمینه واگرایی و گسست نظام سلطه دوقطبی
رافراهمکردبنابراینپیروزیانقالباسالمینظاممنطقه ای
را نیز تا حد بسیار زیادی تغییر داد .از سوی دیگر سیاست نه
شرقی و نه غربی موجب شد که ملت های اسالمی برای نیل
به هر هدف مشروع سیاسی ،به اراده جمعی روی بیاورند که
اینارادهنیزنتیجههمبستگیاسالمیاست .درحالحاضر
ایران یک قطب منطقه ای اســت کــه دارای عرصه نفوذ،
قدرت و تاثیرگذاری اســت .امروز پس از گذشت 37سال
از پیروزی انقالب اســامی ،گفتمان انقالب فراگیرشده،
به نحوی که ایران یکی از اصلی ترین پایگاه های مقاومت
شناخته می شود .عدم همســویی ایران با غرب موجب شد
غرب چاره اندیشــی کند تــا در برابر نیــروی عظیم انقالبی
ایران قرار بگیرد .تحمیل جنگ تحمیلی به ایران در اغازین
سال های نظام سیاسی جمهوری اسالمی ایران بوده است.
با این وجود انقالب اسالمی توانست نقش ایران در منطقه
را تغییر دهد و ایران را از کشــور وابسته به کشوری مستقل
مبتنی بر مفهوم دینی تبدیل کند .پیروزی انقالب و تاثیر ان
در نظام بین الملل و منطقه نیز امروز به خوبی اثر خود را نشان
می دهد .به طوری که در شرایط کنونی به دنبال تحقق توافق
هســته ای غرب این جایگاه را به رسمیت شــناخته است.
اظهاراتی که در حال حاضر مسئوالن غربی اعالم می کنند
اینکه برای حل بحران های منطقه باید با ایران مذاکره کرد
به این باور باز می گردد که ایران یکی از قطب های سیاسی
منطقهاستکهبدونگفت وگوباانامکانحلبحرانوجود
ندارد .در سطح داخلی رژیم شــاه ،ایران یک نظام وابسته
بود که هر گاه غــرب اراده می کرد این نظام ماموریت هایی
را انجام دهد و ایران نیز براســاس خواسته واشنگتن عمل
می کرد .به عنــوان مثال اگــر به گذشــته بازگردیم حضور
ایران در عمان برای مبــارزه با چپگرایان ظفــار ماموریتی
بود که از ســوی امریکا به ایران محول شــد .این نشــان
می دهد که ایران در سطح داخلی اختیار چندانی نداشت و
کشوری کامال وابسته بود؛ موضوعی که توانست تغییرات
بسیاری را در ســطوح مختلف ایجاد کند .براساس تعاریف
اکادمیک سیاست خارجی امتداد سیاست داخلی در خارج از
مرزهاست .قطعا پیروزی انقالب به رهبری امام خمینی(ره)
و تالش مردم ایران موجب شــده که سیاست های خارجی
ایران تغییر کند و به این دلیل اســت که امروز در مســائل
مختلف به اســتقالل دســت یافتیم و از همه مهمتر اینکه
به پیشــرفت در ابعاد مختلف پرداختیم از جملــه در برنامه
هسته ای ،موشــکی ،پیشــرفت در علوم نانو و زمینه های
مختلف ایران تبدیل به یک الگو در سطح منطقه شده است.
از سوی دیگر ایران به محور مقاومت تبدیل شده که الگویی
برای کشــورهای بســیاری اســت و این یکی از مهمترین
تاثیرات انقالب اسالمی محسوب می شود که در سه سطح
نمایان شده است.
نرمالیسم سیاسی و «غیرنرمال های عقیدتی»
گفتارها
هدف نهایی یک دولت نرمال چیست؟
فرشاد مهدی پور
کارشناس سیاسی
در گوشــه و کنار عالم سیاســت ،گهگاه حرف هایی
زده می شــود که نه چندان مــورد توجه قرار می گیــرد و نه
بازتاب می یابد اما این بدان معنا نیست که فاقد اهمیت اند
و مهم تر از ان ،گزارشــگر یک گونه ای تحول زیرپوستی؛
تحولی که نشانه نفوذ تحلیل های حاشیه ای یا تئوریزه شدن
تغییراتی است که چون کوه یخی می ماند که تنها دماغه اش
پیداســت .در ایران امــروز ،تمایل به رژیم اســرائیل دال
پنهانی چنین دگردیسی ای است و حرف هایی که در نسبت
با نرمالیزه شدن حاکمیت زده می شود ،تداعی کننده چنین
باوری.این ایده ،پس از روی کار امدن دولت جدید ،در این
سو و ان ســو مطرح شــد که همنوا با گرایش های حاکم بر
دستگاه اداری امریکا و شکست پروژه هایی نظیر استحاله
درونی ،فشــار خارجــی و ...بهتریــن و انی تریــن اقدام،
ســوق دادن انقالب ســرکش و ناهمخوان «اسالمی» به
سمت وضعیتی تعدیل شده است؛ تعدیلی که درون ایران ،با
شعار «اعتدالگرایی» نیز دارای زمینه هایی بود ،به خصوص
انکه در کادر بــاالی دولتی ،افــرادی حضور داشــتند که
به عنوانعاملیامستشار،عمیقابهایننکتهباوریافتهبودند
که همه راه های پیشــرفت ایران از غرب می گذرد .دولت
نرمال ،همان دولت دموکرات مدنظر گروه های تندرو دوران
دوم خرداد نیســت ،بلکه می تواند زمینه ســاز و مقوم چنین
تحولی باشد و از انجا که کشور در شرایط فعالیت یک دولت
ن رهایی یافته ،پس چنین
خاص و استثنایی قرار داشته و از ا
گذاری کامال منطقی و معقول به نظر می رسد.
در اینجا اولین شــکاف چنین نظریه سازی ای سرباز
می کند و عمال دولت کنونی که خــودش را «حقوقدان»
در برابر «ســرهنگ» می داند و بــه درجــه ای پایین تر از
مردم ســاالربودن تنزل داده می شــود و این پیغام ضمنی
تولید می گردد کــه صرفا یک دولت چهارســاله ،میانجی
و مســتعجل اســت و باید از ان بهره برد تا اهــداف بلندتر
و گســترده تر جامه عمل به خود بگیــرد .دومین چالش،
وصل کــردن دولت خــاص به رفتارهــای پوپولیســتی و
ربط دادن دولت نرمال بــه رفتارهای مقابل بــا ان از یک
منظر در ایــران ،چنین دوگانه ای صحیح اســت ،در واقع
دولت کنونی به عنوان یک پیش فرض دستکاری در همه
اقدامات دولت پیشین را مدنظر دارد ،لیکن نکته اینجاست
که خودش تقریبا در همان راهی حرکت می کند که قبلی ها
رفته اند ،بزرگنمایی یک اقدام در عرصه سیاست خارجی و
شــعبده بازی های عجیب و غریب پیامد ان و واکنش های
عصبی به منتقدان و ...در واقع از ایــن منظر (و بر فرض
پذیــرش انتقاد پوپولیســتی بودن) تفاوتی میــان دولتین
مذکور وجود ندارد و ان قدر شباهت ها زیاد است که ادعا را
به راحتی می توان اثبات کرد .سومین گرفتاری نرمالیستی
دانستن دولت کنونی ،بدین نکته بازمی گردد که گویا دولت
اســتثنایی ،خودش را وامدار بحران و دشــمنی می داند و
این دولت امده که نظم را جایگزیــن بی نظمی کند و حال
انکه در فقــدان مالک ،نظم نوپدید هــم نوعی بی نظمی
و دشمن تراشی اســت که مثال به جای روشنگری درباب
دشــمن خارجی ،مدام از مجاملــه و معامله با ان ســخن
می گوید و در عوض نیروهای ناشناخته داخلی را متهم به
دشمن می کند.
نقدها و ابهام ها این نرمال زایی بیش از اینهاست اما
از سومین اشکال می توان نقبی زد به سناریو غیرنرمالیستی
در حال اجرا که برای بقای خود به شکلی کامال توطئه امیز
و سازمان یافته ،در حال محوکردن دشمنی یک «سگ هار
منطقه» اســت؛ در ایــن طراحی ،منطقــا اگر بنــا بود تا
بحران زدایی صورت بگیرد باید گلوگاه شکل گیری بحران
محل خدشه و مناقشــه قرار می گرفت و نه انکه با تغییری
عقیدتــی ،به دنبال تعویــض زمین بــازی بود .بــه بیانی
شفاف تر ،جبهه مقاومت در ستیز با اســرائیل قرار گرفته
و هنگامی کــه نرمالیســت ها از «برجا بودن» ان ســخن
می گویند ،تمامی جبهه هم سوی مقاومت را در جناح مقابل
خود قرار می دهند و دســت به بحران ســازی ای کم نظیر
می زنند .این بحران ســازی جدید ،هم عقبه های حمایت
مردمی را مخدوش می کند و هم اعتبار بین المللی کشــور
را زیر ســوال می برد و غیرنرمال هــای عقیدتی ،مملکتی
بی ریشه و تاریخ و تبار را به وجود می اورند که حاضر است
در قبــال چند قطعه هواپیمــای بوئینــگ و ایرباس ،همه
خطوط کلی اش را محو و نابود کند.
زیر پوشــش جلوه کننده نرمالیست شدن یک پویش
وسیع برای نابودی ملی در جریان است...
مثلث | شماره 300
گفتارها
21
فکـر نـو
از دریچه ای دیگر
ما در این صفحات ســعی خواهیم کرد موضوعــات مختلف را از دریچه
علوم انسانی بنگریم و در عین حال به برخی از حوزه ها مانند محیط زیست،
دانشــگاه ،حوزه های علمیه ،فرهنگ و هنر نگاهی داشــته باشیم .در واقع
این صفحات ،صفحات فکر و ایده و اندیشــه مجله اســت .نوعی عقالنیت
ارزش مدار برعکس علوم انسانی غربی که ابزارمدار هستند.
ف
کر
اول
دولت ،سیاست استراتژیک تجاری را دنبال می کند
جامعه شناسی
22
مثلث | شماره 300
گفت وگو با دکتر سعید میرترابی ،عضو هیات علمی دانشگاه خوارزمی
ارزیابی شــما از قراردادهای اقتصــادی که اخیرا
میان ایران و کشــورهایی نظیر فرانســه و ایتالیا
منعقد شده چیســت؟ ایا می توان گفت که دولت
اقای روحانی در جهت تغییر فضــا از یک جامعه
درحال توســعه به جامعــه توســعه یافته حرکت
می کند؟
یکی از نکاتی که پیرامون قراردادهای امضاشده از
سوی دولت اقای روحانی وجود دارد این است که جزییات
قراردادها روشن نیســت و انتقاداتی در این باره وجود دارد.
رویکرد دولــت اقای روحانی این اســت که ارتباط بیشــتر
نظام سیاسی و اقتصادی ایران با نظام جهانی به نفع ایران
اســت .این نگاه ،پس از پیروزی انقالب اسالمی در برخی
دوره ها حاکــم بــوده و در دولت هایــی نظیر دولــت اقای
هاشمی رفسنجانی نمود داشته است .دولت اقای روحانی
نیز همیــن نوع نــگاه را دارد و معتقد اســت که بخشــی از
مشکالت توســعه ای کشــور می تواند از طریق ارتباطات
بین المللی ،اســتفاده از فرصت ها و امکاناتــی که در این
ارتباطات وجــود دارد ،جذب ســرمایه های خارجی ،جذب
استعدادهاومهارت هاوهمچنینارتباطعلمیوتکنولوژیک
با جهان رفع شود .درعین حال منتقدانی هم هستند که این
اقدامرانقدمی کنندوبایدگفتکهایندیدگاهقابل نقداست.
در واقع پیرامون توســعه ایران ،یکی از رویکردها ،ایده ای
اســت که دولت اقای روحانی دارد و چاره راه را در ارتباطات
بیشتر با جهان خارج می بیند.
شــما می گوییــد که دولــت اقــای روحانــی این
قراردادها را راه چاره ای برای رسیدن به توسعه می بیند.
ایا این دیــدگاه می تواند ثمربخش باشــد و ایران را در
مسیر توسعه قرار دهد؟
توســعه مقوله ای کالن اســت و صرفا نمی توان از
طریق این گونه روابط همه مشــکالت را حل کــرد؛ البته باید
در نظر داشت که چه تعریفی از توسعه ارائه می شود .یکی از
مشــکالتی که ما در ایران پس از انقالب داشته ایم این بوده
که حتی اجماعی نســبی در ارتباط با کلیت مقوله توســعه در
کشور ،ابعاد و راه های دستیابی به ان نرسیده ایم .برای مثال،
ما سند ایران 1404و الگوی اسالمی ایرانی پیشرفت را داریم
اما این ها اهداف کالن اســت اما درخصوص این که چگونه
می توانیم به این اهداف دست یابیم ،اجماع جدی وجود ندارد.
البته لزومی به اجماع درباره جزییات رســیدن به این اهداف
وجود ندارد اما تضاد و تعارض در رسیدن به انها همچنان وجود
دارد .یکی از مشکالت به موضوع کالن تری بازمی گردد و ان
این است که ایا ارتباط ما به کشورهای غربی و اقتصاد جهانی
فرصت اســت یا تهدید؟ مجموعه نخبگان ما در نظام پس از
انقالب هنوز به اجماع نرسیده اند که ما باید از چه الگویی برای
ارتباط با جهان خارج و اقتصاد جهانی پیروی کنیم.
شما می گویید که منتقدان دولت اقای روحانی،
انتقاداتی را نسبت به دیدگاه توسعه گرایانه ایشان
و نوع نگاهی که در ارتباط با جهــان خارج دارند،
مطرح می کنند و در ایــن خصوص با قراردادهای
اخیر اســتناد می کنند .چه استدالالتی برای این
انتقادات وجود دارد؟
یکی از ایده هایــی که وجود دارد این اســت که ما
کشــوری هســتیم که برمبانی درامدهای نفتی و سرمایه ها
و درامدهایــی که از این محل حاصل می شــود ،کشــور را
اداره می کنیم؛ بنابراین با کمبود سرمایه مواجه نیستیم .در
تزهای لیبرالی اقتصاد توسعه بیان می شود یکی از مهمترین
مشکالت کشورهای جهان سوم ،کمبود سرمایه است و باید
این معضل از طریق ارتباط با سرمایه های جهانی رفع شود.
دیدگاه دیگری که من تا حدی به ان اعتقاد دارم ،این است
که ما با کمبود سرمایه مواجه نیستیم بلکه دچار سوء مدیریت
ســرمایه هســتیم .نقد این نوع نــگاه که اگر ما بــا غرب در
ارتباط باشــیم که بخواهیم به ســرمایه های بیرونی دست
یابیم ،شروطی پیش پای ما می گذارد؛ این تجربه ای است
که دولت اقای هاشمی رفسنجانی داشــت؛ یعنی دولت از
نهادهای بین المللی وام های مشروط اخذ کرد یا شرکت های
سرمایه گذاری بین المللی قواعدی برای همکاری داشتند.
بنابراین این ســوال پیش می اید که وقتی ما مشکل کمبود
سرمایه نداریم ،ایا الزم است که در مسیر جذب سرمایه های
خارجی حرکت کنیم؟ نقد دیگری که وجود دارد این است که
مامی توانیمدرموضوعارتباطباشرکت هاوموسساتخارجی
و کشورهایی که دارای منابع سرمایه ای هستند ،دو نوع نگاه
داشته باشیم .اول این که ما از انها جنس و کاالی مصرفی
خریداری کنیم و ما به انها وابستگی داشته باشیم و حالت دوم
این است که قراردادهای سرمایه ای با انها منعقد کنیم و انها
را وارد چرخه اقتصاد و تولید داخلی کنیم تا زمینه های انتقال
فناوری ،مدیریت و تجربیات انها فراهم شود .یکی دیگر از
انتقاداتی که مطرح شده ،این اســت که در این قراردادها،
چنین نگاهی لحاظ نشده است؛ ما برای خرید این هواپیماها
هزینه فراوانــی پرداخته ایــم درحالی که می توانســتیم در
مسیری گام برداریم که برای مثال ،شرکت ایرباس بخشی از
فناوری خود را به ایران منتقل کند .ما به واسطه تحریم ها در
تولید پهپاد ،صنایع موشکی و هوافضا تجربیات خوبی داریم
و در هوانوردی تجاری نیز بخشی از این تجربیات قابل انتقال
اســت .اتفاقی که اکنون رخ داده ،بیشــتر جنبه خرید دارد
و این که انها بــه ما هواپیما داده انــد ،در قالب خرید کاالی
الکساندر دوگین هفته گذشته
به ایران امد
مصرفی قابل ارزیابی است نه جذب سرمایه
یاانتقالفناوری.مامی توانستیممانندبرخی
دیگر از کشورها مانند چین ،تکنولوژی پرواز
را از کشــورهای خارجی بگیریم اما در این
قراردادها این اتفاق نیفتاد.
اما درعین حــال ،می توان مزایایی
نیــز بــرای این گونــه قراردادهــا
برشــمرد .برای مثــال در موضوع
خریــد هواپیما کــه به ان اشــاره
کردید ،ما پیش از این مشــکالت
عدیــد ه ای در امنیــت هوایــی،
نگهداری و تعمیر هواپیماها داشتیم که با خرید
ناوگان جدید هوایی بخشی از این مشکالت حل
می شود.
این سخن درستی است اما باید در این گونه مسائل،
برنامه بلندمدتــی تدوین کنیم و بدانیم کــه ایا می خواهیم
در صنعت هواپیماســازی تجاری وارد شــویم یا نه .ما نباید
پس از ان که در دوره تحریم ها در این گونه صنایع مبادرت
به ســرمایه گذاری کردیم ،مســیر خــود را تغییــر دهیم و
مصرف کننده باشــیم .یــک معنای ایــن قراردادها همین
اســت و این بدین معناســت که ما یک اســتراتژی مدون
نداریم .اگر معتقد باشــیم که فناوری هوایی در اختیار چند
شــرکت بین المللی اســت ،این سخن درست اســت اما ما
بازار جذابی برای کشورهای خارجی هســتیم و انها تمایل
دارند که با ما همکاری کنند؛ بنابراین ما می توانیم بخشــی
از ســاخت قطعات را انجام دهیم .ما بــا توجه به تجربه ای
که داریم و پتانســیل بازار داخلی ،می توانیم در این مسیر
گام برداریم اما رویکرد قراردادها این نبود بلکه شــتابزدگی
مصلحت در فقه سیاسی
شیعه چگونه است
پس از رفع تحریم ها عامل اصلی انعقاد این
قراردادها بوده و نگاه بلندمدت در ان لحاظ
نشده است.
ما ایــن قراردادهــا را در چارچوب
کدام یک از نظریات توسعه می توانیم
بررسی کنیم؟
اگر مــا در نظریات جدیدتــر وارد
شــویم ،نظریه ای تحت عنوان سیاســت
اســتراتژیک تجاری وجود دارد که معتقد
اســت کشــوری کــه بخــش خصوصی و
موسســات اعتباری اش امکانــات مالی و
تجربه کافی رابرای حضــور در بازارهای بین المللی ندارد،
باید دولت از انها حمایت کند ،منابع مالی در اختیار انها قرار
دهد ،میان این موسســات و شرکت ها با شــرکای خارجی
ارتباط برقرار کند و بــرای انها بازار ایجاد کنــد .دولت باید
سیاستیطراحیکندوبگویدکه مامی خواهیمدرچندحوزه،
فناوری های مان را در بخش خصوصی و دولتی شناســایی
کنیم و امکانات موجود را ارزیابی کنیم و ارتباطات بین المللی
را به گونه ای طراحی کنیم کــه توانمندی های داخلی ما را
در این حوزه ها ارتقا بخشــد و شرکت هایی داشته باشیم که
بتوانند در کشــورهای دیگر فعالیت کنند .سیاست خارجی
دولت باید در مسیری باشــد که چنین مسیری را هموار کند
و در فضایی که اکنون به واسطه رفع تحریم ها ایجاد شده،
زمینه مناســبی برای چنین اتفاقی وجــود دارد .عملکرد ما
باید هدفدار باشــد نه این که منفعالنه عمــل کنیم؛ این که
گرفتار برنامه ریزی انها شویم به نفع ما نیست و باید خودمان
طرح داشته باشیم تا موفق شویم .گام اول این است که در
بازارهای منطقه ای حضور فعال داشته باشیم.
حاتمی کیا از خطر داعش
سخن گفت
نک
ت
ه
ها
1
lاولین نشست عصر ترجمان
2
lکالس های برجام در مدارس
پیرو مکتب نوسازی
درنظریاتتوسعه شایدبتوانیمدولتاقایدکترروحانی
را در چارچــوب دولت های توســعه گرا بگنجانیــم .یکی از
ویژگی های این دولت ها این اســت که مناســبات گسترده
بین المللی دارند و به دنبال توســعه مناســبات هســتند .این
دولت ها در این چارچوب ،به چند مورد توجه جدی دارند؛ اول
اینکهبهتنش زداییکمکمی کنندودوماینکهبه دنبالکسب
فرصت های اقتصــادی در چارچوب اقتصاد ملی هســتند.
بنابراین باید تالش های دولت یازدهم در انعقاد قراردادهای
اقتصادی با اروپا و توسعه مناسبات با کشــورهای دیگر را در
این چارچوب مورد بحث و بررســی قــرار داد .البته کم وکیف
این قراردادها می تواند موضوع بررســی دیگری باشد اما اگر
بخواهیم در یک تحلیل کلی صحبت کنیم ،می توان گفت
کهدرچارچوبنظریاتدولتتوسعه گرامعنامی یابد.البتهما
نمونه هایدیگریازایننوعنگاهدردولت هاراپسازپیروزی
عضو هیات علمی
دانشگاه ازاد اسالمی کرج
3
هفته گذشــته اداره اموزش و پرورش
شــهر تهران «کالس های برجام» شــامل
چهار ســاعت مطالعه و تحقیــق با موضوع
برجام با محتوای مشخص به عنوان فعالیت
فوق برنامه یا فعالیت های مکمل درس تاریخ
را به مدارس دوره متوســطه دوم ابالغ کرد
تا پس از تصویب شــورای مدارس ،اجرایی
شود؛ اقدامی که در رســانه ها خبرساز شد.
پس از اجــرای این طرح ،حجت االســام
حســن روحانــی رییس جمهــور بــه همراه
علی اصغر فانــی وزیر امــوزش و پرورش به
دو مدرسه در تهران رفت تا از این کالس ها
بازدید کند.
lدرسگفتارهایی که کتاب شد
کتاب درســگفتارهای «فلســفه حق
و فلســفه حقــوق عمومــی» از مجموعــه
درســگفتارهای دکتر محمد راســخ اســتاد
حقوق دانشگاه شهید بهشتی در 119صفحه
و به بهای هشت هزار تومان توسط انتشارات
خانه اندیشمندان علوم انســانی منتشر شده
اســت .این کتــاب شــامل ده درســگفتار با
عناوین مفهوم حق ،حق شــخصی و عینی،
نظریه هــای معنایی حق ،مبانــی حق ،دفاع
ســلبی از غایت بودن انســان ،هدف فلسفه
حقــوق عمومی ،حقــوق عمومــی و حقوق
شهروندان ،وظایف حکمرانی ،مقام حکومت
و قدرت موســس ،حکمرانی و امر سیاســی
است.
مثلث | شماره 300
دکتر رضا شیرزادی
انقالب اسالمی داشته ایم اما دولت فعلی یکی از این گونه
دولت ها به شــمار می رود که تالش می کند اقتصاد ملی را
در تعامل با اقتصاد بین المللی ،ســرمایه گذاری خارجی،
همکاری های مشترک فنی و تکنولوژیک و پیوند خوردن
اقتصاد داخلی به اقتصاد بین المللی موردتوجه قرار دهد.
از این منظر می توان گفت که امید می رود مدیریت داخلی
توسعه بتواند از این همســازی ها بهره های الزم را بگیرد.
اگر بخواهیم دولت یازدهم را زیرمجموعه یکی از نظریات
توســعه قرار دهیم ،شــاید بتوان گفت که بنیاد ان مکتب
نوسازی اســت اما از انجایی که تاکید ویژه ای بر سیاست
خارجی و گســترش مناســبات اقتصــاد بین المللی وجود
دارد ،می توان گفت که مالحظاتی از مکتب نظام جهانی
نیز در ان دیده شده اســت .البته مکتب نظام جهانی یک
مکتب چپ گراســت درحالی که گرایش های دولت اقای
دکتر روحانی گرایش های چپ گرایانه نیستند؛ اما اتفاقی
که از دهه 1980و 1990میالدی رخ داده ،این اســت که
نظریه پردازان مکتب نوسازی به الزامات بین المللی توجه
بیشتریدارند.بنابراینمی توانیماینمسالهراجزومطالعات
متاخر و جدید مکتب نوسازی بگنجانیم که برخی از وجوه
مکتبنظام جهانیرانیزموردمالحظهقرارمی دهد.
نخستین نشســت «عصر ترجمان» با
موضوع نقد و بررسی کتاب «استعمارزدایی
از روش» سه شنبه گذشــته بیستم بهمن ماه
با حضور احمد نادری مترجم کتاب ،ابراهیم
فیــاض اســتاد دانشــگاه تهــران ،محمــد
توحیدفام عضو کمیته جامعه شناسی سیاسی
انجمــن علوم سیاســی ایــران در موسســه
ترجمان علوم انســانی برگزار شــد .نادری از
چهار نوع اســتعمار سنتی ،کالســیک ،نو و
فرانو نام برد و توحیدفام نیــز ترجمه کتاب را
روان ،دلنشین و قابل فهم خواند.
جامعه شناسی
مرد پشت پرده روس در تهران
تقدم مصلحت نظام
بر احکام شرعی؟
هشدار اقای کارگردان
23
ک ت اب
ناگفته هایدیپلمات
جامعه شناسی
24
مثلث | شماره 300
روایت موسویان از
بحران هسته ای ایران
مراسم رونمایی از کتاب «روایت بحران هسته ای
ایران؛ ناگفته های یک دیپلمات» به قلم سید حسین
موسویان دیپلمات باسابقه جمهوری اسالمی ایران،
هفته گذشته در اندیشگاه کتابخانه ملی برگزار شد .در
این جلسه دکتر کیهان برزگر استاد روابط بین الملل،
رحمان قهرمانپور مترجم کتاب روایت بحران هسته ای
ایران،حجت االسالمسید محموددعاییمدیرموسسه
اطالعات و سید رضا صالحی امیری رئیس مرکز اسناد
و کتابخانه ملی به بیان نظرات خود پیرامون کتاب تازه
انتشاریافتهحسینموسویانودیدگاه هایاوپرداختند.
«روایت بحران هسته ای ،ناگفته های یک دیپلمات»
نوشته سیدحسین موسویان ،معاون پیشین سیاست
خارجیدبیرخانهشورایامنیتملی،عضوپیشینارشد
تیم هسته ای و سفیر اسبق ایران در المان ،تصویری
متفاوت از بحران هســته ای در 12سال گذشته ارائه
می دهد؛ تصویری کمتر دیده شــده از پشــت صحنه
بسیاری از وقایعی که در شکل گیری و مدیریت بحران
هســته ای تاثیرگذار بوده اند .روایت های دســت اول
موسویان از پشت پرده برخی مسائل جنجالی از جمله
در موضوع تبادل سوخت ،پیشنهاد ایجاد کنسرسیوم
بین المللیغنی سازی،سانتریفیوژ،P2استعفاودرواقع
کناره گیریعلیالریجانی،ترکمانچاینامیدنپروتکل
الحاقی از سوی والیتی ،کناره گیری مهندس اقازاده،
مذاکرات پاریــس و ده ها موضوع دیگــر این کتاب را
متمایز می کند .کتاب را نشــر تیســا روانه بــازار کرده
است؛ ناشری که پیش از این کتاب ایران و امریکا را از
موسویان منتشر کرده بود« .ریشه های تاریخی و سیر
توسعه تدریجی برنامه هسته ای ایران»« ،نخستین
بحران وقایــع و اتفاق های پیش از صدور نخســتین
قطعنامه اژانس بین المللی انرژی اتمی (مهر)»« ،از
تهران تا پاریــس»« ،از توافق پاریس تــا انتخابات
ریاست جمهوریسال«،»۸۴دورانالریجانی ؛منافع ،
رویکردها و شعارهای سیاســی متفاوت»« ،به سوی
شــورای امنیت ؛ شــورای حکام اژانس پرونده ایران
را به شــورای امنیت ارجاع می دهــد»« ،ورود مجدد
شــورای امنیت به موضوع و شــرایط جدید داخلی»،
«ایران تنها ؛ دوران جلیلی»« ،ورود امریکا به موضوع
هسته ای»« ،وخیم تر شدن بحران»« ،نتیجه گیری؛
مقایسه سیاست های هسته ای خاتمی و احمدی نژاد»
و «سخن پایانی ؛ از ژنو تا لوزان» عناوین سرفصل های
این کتاب هستند.
کتــاب «روایــت بحــران هســته ای ایــران؛
ناگفته های یــک دیپلمــات» در 685صفحه با قطع
رقعی و جلد گالینگور ،سیزدهمین کتاب از مجموعه
کتاب های گفت وگوی انتشارات تیسا است و با قیمت
پشــت جلد 49هزار تومــان از 12بهمن ماه بــه بازار
عرضه شده است .در نشست رونمایی از کتاب جدید
حسین موسویان ،مدیر انتشارات تیسا خبر داد که این
دیپلمات باسابقه ،در حال نگارش کتابی جدید است که
به زودی منتشر می شود.
فکر روز
مانیفست راست مدرن
ســند مواضع حزب کارگــزاران ســازندگی ایران که
مکمــل مرامنامه و اساســنامه این حزب اســت ،در اولین
کنگره سراسری این حزب که با حضور بیش از 700نفر از
اعضای این حزب از سراســر کشور در سالن همایش های
رایزن برگزار شد ،به تصویب رسید .این سند در هفت گفتار
مشــتمل بر حزب ازادیخواه معتدل ،متدین ،توسعه گرا،
شــهروندمحور ،عدالتخــواه ،اصالح طلــب و صلح طلب
و بــا تاکید بر اصــول جامعه بــاز ،حکومت معتــدل ،دین
رحمانی ،برابری حقوق زنان و مردان ،انتخابات ،احزاب و
رسانه های ازاد و امنیت ملی تدوین شده است .در بخشی
از این سند« ،کارگزاران ســازندگی ایران» حزبی سیاسی،
قانونــی و برامــده از ارمان های انقالب اســامی معرفی
شده که می کوشــد در چارچوب قانون اساســی با فعالیت
تشــکیالتی به بهبود و اصالح مدیریت کشور و حاکمیت
اصول «حکمرانی خوب» کمک کند .در این سند همچنین
عنوان شده که کارگزاران مواضع سیاسی و فکری خود را در
اندیشه سیاسی ،یک حزب ازادیخواه معتدل ،در اندیشه
دینی یک حزب ازادیخواه متدین ،در اندیشــه اقتصادی
یک حزب ازادیخواه توسعه گرا ،در اندیشه اجتماعی یک
حــزب ازادیخواه شــهروندمدار ،در اندیشــه حقوقی یک
حزب ازادیخواه عدالتخواه ،در سیاست داخلی یک حزب
ازادیخــواه اصالح طلب و در سیاســت خارجی یک حزب
ازادیخــواه صلح طلب می داند .بخش هــای مختلف این
سند در ادامه این نشست ،به رای اعضای حزب کارگزاران
گذاشته شد و به تصویب رسید.
در ایــن کنگــره غالمحســین کرباســچی ،دبیرکل
چهره
کارگزاران ،با مروری بر ادوار مختلف فعالیت این حزب که
از سال 74و با اعالمیه شانزده نفر از وزرای دولت هاشمی
رفسنجانی اغاز به کار کرد ،گفت« :برنامه حزب کارگزاران
ســازندگی مبارزه ،جنگیــدن و پنجه در روی رقبا کشــیدن
نبود ،بلکه ما معتقدیم حزب سیاســی باید فعالیت قانونمند
و اخالقی داشته باشد و اصول اساسی یک رقابت سیاسی
را سرلوحه کار خود قرار دهد ».او اغاز دولت حسن روحانی
را موجب ایجاد روحیه امید در جهت گسترش فعالیت های
سیاسی خواند و خاطرنشان کرد« :در این دوران دوستان ما
در سراسر کشور فعال شدند و امروز شرایطی وجود دارد که
می توانیم منطبق با اساسنامه فعالیت کنیم».
در اولیــن کنگــره حــزب کارگــزاران ســازندگی،
اعضای شــورای مرکزی این حــزب نیز انتخاب شــدند.
برایــن اســاس فرزانه تــرکان ،شــهربانو امانــی ،فاطمه
ســادات مقیمی ،اســفندیار عشــوری ،مختار طاهریان،
محسن هاشــمی ،ســعید لیالز ،محمــد عطریانفر ،علی
هاشــمی ،جهانبخش خانجانــی ،ســید محمود علیزاده
طباطبایی و احمد نقیب زاده در کنار تعدادی دیگر از اعضای
شــورای مرکزی که عضویت شان برای یک ســال تمدید
شــده ،تمام 25نفر عضو این شــورا را تشــکیل می دهند.
اسحاق جهانگیری ،غالمحسین کرباسچی ،سیدحسین
مرعشی ،فائزه هاشــمی ،رضا امراللهی ،محمد قوچانی،
عباس اقاعلیخانی ،سیدحســین هاشمی ،غالمرضا پناه،
هدایت اللــه اقایی ،پروانــه مافی و معصومــه کفایتی نیز
دیگر اعضای شــورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی را
تشکیل می دهند.
مرد پشت پرده روس در تهران
الکساندر دوگین هفته گذشته به ایران امد
الکســاندر دوگین هفته گذشــته به تهران امد؛ مرد
روس تباری که نامش در سال های اخیر بسیار مطرح شده
و او را «عقل پوتین» می نامند .او دانشــمند علوم سیاسی
است که ایدئولوگ خالق امپراطوری اوراسیا است .دوگین
بارها به ایران ســفر کرده و با دانشــگاهیان و پژوهشگران
علوم انســانی دیــدار و گفت وگــو کــرده اســت .او را مرد
پشت پرده روسیه می نامند که تاثیر بسیاری بر رئیس جمهور
و و دانشمندان روسیه دارد؛ تا جایی که پوتین از سال 2013
تاکنون مواضعش را در سیاست خارجی و داخلی براساس
ایدئولوژی دوگین پایه گذاری کرده و بــر روی همکاری با
شرق و مقابله با سیاست های غربی متمرکز شده است .تاثیر
نویسنده کتاب تئوری چهارم سیاست بر پوتین تا جایی است
که او در سخنانش بارها از عبارات موردعالقه دوگین یعنی
«محافظه کاری» و «روسیه جدید» استفاده کرده است؛
سیاستی است که فیلسوف 54ساله روسی ان را با عنوان
اوراسیایی گری مطرح کرده است .براساس این ایده ،نگاه
روسیه باید به جای غرب بر گســترش همکاری ها با شرق
و کشورهایی باشد که در گذشــته بخشی از شوروی سابق
بوده اند .دوگین در تئوری خــود جایگاه مهمی برای رابطه
با ایران قائل اســت .فیلســوف ملی گرای روس که زمانی
به عضویــت «کا.گ.ب» درامده بود حــاال از مهم ترین
مهره ها در تعیین سیاست های روسی ه است و عالقه ویژه ای
به همکاری با ایران برای ایســتادگی در مقابل غرب دارد.
او البته مخالفان سرســختی دارد که او را به افراطی گری
متهم می کنند.
او هفته گذشته در نشســت راهبردی «نقش ایران و
روسیه در جهان در حال گذار» در دانشگاه عالمه طباطبایی
حضور یافت؛ مراســمی که به همت انجمــن علمی روابط
بین الملل و با همکاری پژوهشگاه مطالعات جهان در سالن
شهید بهشتی دانشــکده حقوق و علوم سیاسی برگزار شد.
دوگین در این مراســم گفت« :روسیه در سوریه برای یک
جهان چندقطبــی می جنگد ».او در چهارمین شــب علوم
انسانی نیز از لزوم بازگشت به هویت و اصالت مشرق زمینی
سخن گفت و اظهار داشت« :فرهنگ انتظار میان روسیه
و ایران مشترک است».
مصلحت در فقه سیاسی شیعه چگونه است
نشســت علمی «جایگاه مصلحت در فقه شیعه» با
حضور دکتر داود فیرحی عضو هیات علمی دانشگاه تهران،
ایت الله ابوالقاسم علیدوست ،استاد حوزه و دانشگاه و دکتر
سیدعلی میرموسوی ،عضو هیات علمی دانشگاه مفید قم
برگزار شد .در این نشست اساتید مفهومی از مصلحت و فقه
را بیان کردند و به تبادل نظر میان کاربرد و چگونگی استفاده
از مصلحت در نظام سیاسی ،حکومتی و دینی پرداختند.
دکتر فیرحی در این نشست به مفهوم مصلحت اشاره
کرد و گفت« :در ادبیات سیاســی واژه ای وجود دارد به نام
«مصلحت دولت و حکومت» که البتــه مفهوم مصلحت
در فقه اسالمی اعم از شیعه و سنی این نیست؛ بنابراین از
بحث مصلحت خیلی نباید معتقد به مصلحت نظام سیاسی
و دولت شــویم ».او در ادامه گفت« :مبنای تولید شرعی
مصلحت به عنوان مالک کشف؛ احکام مصالح و مفاسد
شــرعی به عنوان یک دلیــل عقلی؛ مصلحــت به عنوان
ح ترخیص
معیاری برای تعدیل حکم شــرعی ماننــد مصال
و ازادی و چهــارم مصلحت در حــوزه احکامی مثل صدور
حکم قضایی و حکومتی؛ بحث هایی هســتند که همیشه
روی انها مناقشه بوده اســت ».ایت الله علیدوست نیز در
این نشست ابتدا واژه ها و مفاهیم مصلحت و فقه را به طور
جداگانه توضیح داد و گفت« :ما به راحتی می توانیم بدون
انکه فقیهی از انضباط فقهی خارج شود به تعبیر امام راحل،
فقه سنتی و حوزوی را با جان و دل حفظ کنیم و در عین حال
مصلحت را به عنوان یک نهاد تعریف شده در فقه تعبیه کرد
ولی باید برای این کار بومی سازی شود و ان را در حقوق نیز
بیاوریم .ما معتقدیم از مصلحت می شود در کشف حکم،
در تزاحم دو مصلحت یا دو مفسده یا مصلحت و مفسده ،در
تطبیقات ،اصرار احــکام قضایی یا غیرقضایی و همچنین
در تفسیر نصوص استفاده کرد که نام ان را کار ایی ابزاری
و تفسیری می نامم که در بســیاری از مواقع تفسیر ایات و
روایات در ســایه مصلحت موجب می شــود یک نص عام
خاص و یک نص خاص عام معنا شود».
در ادامــه این نشســت ،حجت االســام ســیدعلی
میرموســوی با بیان اینکه موضوع مصحلت یک موضوع
مناقشــه برانگیز در فقه سیاســی در دوران معاصر است،
گفــت« :یکــی از کاربردهــای مصلحــت تحت عنــوان
مصلحت نظام اســت که با کاربرد مطلق ان متفاوت است
و همین مناقشه برانگیز شده است».
او با اشــاره بــه اینکه در جمهــوری اســامی ایران
مصلحت نظام مقدم بر احکام شــرعی دانســته شد و چند
مقدمه داشت ،اظهار کرد« :ما نظامی داریم که می توانیم
به این نظام ،مستقل از شریعت توجه کنیم؛ دوم اینکه این
نظام مصلحت و مفسده ای دارد؛ ســوم اینکه مصلحت و
مفسده این نظام ممکن است در تعارض با شریعت قرار گیرد
و چهارم اینکه اگر در جایی مصلحت این نظام در تعارض با
شریعت قرار گرفت ان زمان مقدم بر احکام شرع می شود».
هشدار اقایکارگردان
حاتمی کیا از خطر داعش سخن گفت
دارند برای جلوگیری از خطرات و احتماال بمب گذاری این
کار را می کنند ولی سوال اینجاست که بمب گذاری از جانب
چه کسی؟ اتفاقی رخ داده و فیلمسازان ما باید این موضوع
را درک کنند ».او با بیان اینکه امروز مدافعان حرم به خارج
از کشور می روند تا جنگ به مرزهای ما کشیده نشود ،گفت:
«با این حال سینمای ما به این مســاله کاری ندارد و هنوز
فیلمســازان ما از کریدورهای امنیتــی می گذرند و خطر را
ی که تا موشک های صدام به
احساس نمی کنند؛ مانند روز
تهران نرسید ،برخی متوجه جنگ نشدند ».این کارگردان
باسابقه ســینما اضافه کرد« :فیلمســازانی که فرزندان ما
هستند و قصد و غرضی هم ندارند ،هنوز با وضعیت موجود
و شرایط حســاس فعلی اشنا نشــده اند و دلیل این امر هم
ان است که به انها نمی گویند چه چیزی در حال رخ دادن
است؛ الزم است فیلمسازان ما شــرایط را ببینند و بفهمند؛
انگاه متوجه می شوند وظیفه شان چیست».
حاتمی کیــا با بیان اینکــه هنوز ناگفته هــای زیادی
وجــود دارد گفت« :مــا به فیلمســازان جــوان نگفته ایم
شرایط چیســت ،انها هم فقط دغدغه های اطراف خود را
می بینند و به ان می پردازند؛ انها هنــوز درک نکرده اند که
داعش چیســت و چرا با همه ادیان و مذاهب و همه عقاید
مخالف است».
او از لزوم تدارک ســفرهایی برای متولیان فرهنگ و
ســینما برای حضور در جبهه های نبرد با تکفیری ها سخن
گفت و ان را دغدغه ای اساســی خواند که مربوط به امروز
نیست بلکه همواره این مشکل وجود داشته که اگر فیلمساز
دردی دارد ،گویی مربوط به عالم دیگری است.
در روزهــای ابتدایی هفته گذشــته ســایت اتاق
بازرگانی تهران اخباری مبنی بر اینکه یکی از معتبرترین
موسســه های بین المللی دنیــا قصد دارد با «مســتر
کارت» وارد بازار ایران شــود ،منتشــر کرد؛ خبری که
زمزمه های حضور این کارت اعتباری را که خریدهای
خارجی را برای عموم مردم ممکن می ســازد ،بر ســر
زبان ها انداخت .مســترکارت ،شــرکت خدمات مالی
امریکایــی و چندملیتی اســت که از طریــق پردازش
پرداخت های بین بانکــی بازرگانــان و همچنین از راه
صدور کارت های اعتباری به بانک ها یا اتحادیه های
اعتباری کــه از خریداران یــا اســتفاده کنندگان از نام
تجاری مســتر کارت برای خرید انواع کاال یا خدمات،
به صورت کارت اعتباری استفاده می کنند ،درامد کسب
می کند .بر این اساس عموم مردم می توانند از ان برای
پرداخت های خرد در فروشــگاه های اینترنتی جهانی
نظیر رزرو هتل ها و بلیت های شبکه حمل ونقل و ...در
سراسر جهان استفاده کنند .مستر کارت از سال ۲۰۰۶
میالدی به یک شرکت عمومی چندملیتی تبدیل شد.
قبل از ارائه عمومی ان در سراســر جهان ،مستر کارت
به صورت یک شرکت تعاونی فعالیت می کرد که متعلق
به بیش از ۲۵هزار موسسه مالی بود که برند مستر کارت
روی کارت های اعتباری این موسســات درج می شد.
اتــاق بازرگانی تهــران دربــاره حضور مســتر کارت در
فضای اقتصادی ایران اعالم کرده اســت که شرکت
ترنس فارکس یکی از شرکت های زیرشاخه بانکHSBC
انگلیس که بزرگترین شرکت صدور کارت ها و خدمات
مالی موسســه مســتر کارت اســت به زودی به صورت
رســمی با اخذ مجوزهــای الزم وارد ایران می شــود و
در اینــده ای نزدیک بــا توافقاتی که با ســازمان های
دولتی و بانک ها انجــام داده و خواهد داد ،شــروع به
تجهیز زیرســاخت های الزم برای ایجــاد ارتباط مالی
بین المللی خواهد کرد که می تواند یکی از بزرگ ترین
مشــکالت بین المللی ایران را رفع کند .این مساله در
حالی مطرح می شود که معاون سازمان توسعه تجارت
ایران ،به عنوان نهاد مستقیم امر تجارت خارجی کشور
درباره هر گونه ورود و عرضه کارت های اعتباری و مالی
بین المللی و طرح هایی مشابه ان به محیط اقتصادی
کشــور اظهار بی اطالعی کرده و چنین گفته اســت:
«مستر کارت به عنوان یک کارت اعتباری برای عموم
مردم صادر می شود تا بتوانند خریدهای خرد خود را از
سایت های اینترنتی و با استفاده از خدمات بین المللی
انجام دهند .البته این موضوع چندان مورد حساسیت
جهت پیگیری این ســازمان در خصــوص عرضه این
کارت در کشور نیست ».معاون سازمان توسعه تجارت
ایران گفت« :تمرکز این سازمان بیشتر روی ال سی ها
و تجارت های عمده است اما با این حال هنوز هیچ گونه
ابالغ یا طرحی در این باره به دست ما نرسیده است .این
احتمال وجود دارد که اتاق بازرگانی در رایزنی مستقیم
با بانک مرکــزی اقدام بــه فراهم کردن شــرایط ورود
مستر کارت در ایران کرده باشد».
مثلث | شماره 300
ابراهیــم حاتمی کیا کارگردان باســابقه کــه با فیلم
سیاسی «بادیگارد» در جشنواره فجر امسال حضور داشت،
هفته گذشته از انتقاد خود نســبت به سینمایی که به دنبال
حضور در جشــنواره های خارجی اســت ســخن گفت .او
معتقد است که سینمای سال ،۹۴با فضایی که در جامعه
نفس می کشــیم هماهنگ نیســت .او که برای حضور در
برنامه سینما ملت در شبکه تلویزیونی افق حاضر شده بود،
با اشاره به تفاوت های دو فیلم سینمایی «چ» و «بادیگارد»
چنین گفت« :چ فیلمی تاریخی بود و برخی گمان می کنند
فیلم های تاریخی سخت تر هستند ولی حقیقت ان است
که بادیگارد ســختی بیشتری داشــت ».او از ایده ای که
منجر به ســاخت بادیگارد شــد نیز ســخن به میان اورد؛
انجا که گفت« :ایده ســاخت فیلم بادیگارد را از گفت وگو
با ماموران حفاظت گرفتم .چند ســال پیــش وقتی با انها
صحبت می کردم در مورد تفاوتشان با بادیگاردهای خارجی
پرسیدم و انها گفتند ما براســاس اعتقادمان کار می کنیم
ولی انها استخدام شده اند و پول می گیرند تا از شخصیتی
محافظــت کننــد و هیچ احساســی هم
نسبت به او ندارند ».حاتمی کیا از
شکل گیری نگاهی امیدوارانه در
فیلم ها سخن گفت و سخنانش
را این گونه ادامه داد« :امســال
دســتگاه ایکس ری برای ورود
به کاخ جشنواره مورداستفاده
قرار می گیرد و دوستان
امنیتــی عقیــده
سینما /ائترت
مسترکارت در ایران؟
جامعه شناسی
دااگشنه
تقدممصلحتنظامبراحکامشرعی؟
اقتصاد سیاسی
25
گردشگری
مح
زیسیطت
26
کشتار پرندگان مهاجر در فریدون کنار
صید غیرمجاز پرندگان مهاجــر به ویژه غازهای
وحشی در فریدونکنار و سرخ رود که از نیمه دوم ابان ماه
به اوج خود رسیده و همچنان ادامه دارد ،هفته گذشته
دستمایه کاریکاتوری در روزنامه دولتی شهروند شد.
داستان از این قرار است که هر شب صدها غاز مهاجر
از انواع گونه ها در فریدون کنار صید شــده و صبح روز
بعد در بازار این شهر به فروش می رسند .همزمان با از
راه رسیدن پرندگان مهاجر اوج صید و کشتار پرندگان
به ویژه به و ســیله تورهاى هوایى انجام می شــود .از
اصلی ترین تورهاى هوایى بزرگ ویژه صید غاز درست
در داخل پناهگاه حیات وحش فریدونکنار برپا شــده
که یک عرصــه حفاظت شــده ملى و به ثبت رســیده
به عنوان بیست ودومین تاالب در کنوانسیون حفاظت
از تاالب هاى رامسر است .این تور هوایى بزرگ صید
غاز شامل دو تور موازى با فاصله دو مترى از یکدیگر
و مشــابه دو تور والیبال اســت که ارتفاع هــر یک از
پایه هاى تورها ۲۴متر و هر پایه از پایه مقابل ۷۰متر
فاصله دارد .این در حالی اســت که اقــدام حفاظتى
خاصی جهت اعالم ممنوعیت خریــد و فروش برخى
گونه ها در فریدونکنار انجام نشــده اســت؛ گرچه در
روش هاى متداول و غیرقانونی صید پرندگان شــامل
تور هوایى و دام کرِس نیز در صید پرندگان وجود ندارد.
از شهرستان بهنمیر ،بابلســر ،محموداباد و نور روزانه
تعداد قابل توجهى از انواع پرندگان وحشــی و صدها
چنگر براى فروش به بــازار پرنــده فریدونکنار منتقل
می شوند .براســاس تصاویری که از بازار سیاه فروش
پرندگان در فریدونکنار منتشــر شــده اســت ،بوتیمار
بزرگ ،کشــیم بزرگ ،کشیم گردن ســیاه ،حواصیل
ارغوانى ،اسکو و گیالنشاه بزرگ از پرندگان مهاجری
هستند که این روزها قربانی صیادان می شوند .عالوه
بر این گونه ها ،غاز پیشانى ســفید بــزرگ و کوچک،
غاز پازرد ،عروس غاز ،غاز بارناکل ،غاز خاکســترى و
اردک بلوطى همگى با یــک روش و در داخل عرصه
ملى ثبت شده پناهگاه حیات وحش فریدونکنار قربانى
می شوند .مرگوس کاکلى ،اردک سیاه کاکل ،باکالن
و ترمتاى کوچکترین شاهین ایران گونه هایی هستند
که توسط تورهای هوایی صید شده و در بازار سیاه به
حراج گذاشته می شوند .فروشندگان ،الشه پرنده های
شکارشده را زیر تخت هایی پنهان می کنند و انها را به
مشتریان عرضه می دارند؛ به گونه ای که تعداد پرندگان
شکارشده ،کمتر از میزان واقعی به نظر می اید .هر روز
حداقل دو هزار و پانصد بال انواع پرندگان در این بازار
معامله می شــود اما ماجرا انجایی دردناک تر می شود
که برخی رســتوران های محلی به صیادان ســفارش
صید می دهند.
مثلث | شماره 300
جامعه شناسی
رسم پرنده کشی در مازندران
حوزه
بحرانمعنایهرمنوتیکی
ایا «تاویل» معنای هرمنوتیک است؟
حجت االســام محمدحســین مختــاری ،رئیــس
پژوهشگاه مطالعات تقریبی مجمع جهانی تقریب مذاهب
اسالمی در نشست علمی « ،بررســی تطبیقی هرمنوتیک
هرش و روش تفســیری مفســران» که از ســوی انجمن
کالم اسالمی حوزه علمیه و موسســه اموزشی و پژوهشی
امام خمینی(ره) برگزار شد ،با اشــاره به شخصیت اریک د
هرش ،متفکــر امریکایی و اثار او گفــت« :به نظر هرش،
در هر متن چهار مســاله مجــزا باید لحاظ شــود؛ «فهم و
تفسیر» که ناظر بر معناست و در قلمرو هرمنوتیک هستند
و «قضاوت و نقد» که ناظر بر داللت بوده و ارتباطی به معنا
ندارند ».او به مفهوم هرمنوتیک اشاره کرد و اظهار داشت:
«از بزرگترین مشکالت بحث هرمنوتیک در زبان فارسی،
یافتن واژه یا واژگانی اســت که بتواند بار معنایی اصطالح
هرمنوتیک را به همان گونه ای که در غرب مطرح اســت
دارا باشــد به طوری که گروهی از نویســندگان ،تفســیر را
واژه مناسبی برای نشان دادن بار معنایی هرمنوتیک نشان
می دهند».
در ادامه این نشست ،حجت االسالم هادی صادقی
گفت« :پیرامون واژه شناسی هرمنوتیک ،عده ای اصطالح
تاویل را مترادف خوبی برای هرمنوتیک معرفی می کنند؛
برخــی هرمنوتیک را بــه نظریه تفســیر معنــی می کنند و
بعضی هرمنوتیــک را روش تاویل و تفســیر و علم تاویل و
تفسیر می دانند ».صادقی با اشــاره به اینکه باید مخاطب
و منتقد ذهنیت نویســنده و مولف کتاب را بداند و برداشت
شــخص نداشته باشــد ،گفت« :نویسنده ســاختار تاویل
متــن ،هرمنوتیــک را روش تاویل می دانــد؛ به طوری که
تلوزییون
«هرمنوتیک» را می توان «ایینی» باســابقه بســیار کهن
دانست ،روش تاویل ریشه در باور به «تقدس متن» دارد.
گونه ای محدود کردن دو جهان بیرونی و درونی اســت به
متن ».او به ناســازگاری دیدگاه هــا در مفهوم هرمنوتیک
پرداخت و گفت« :این ناسازگاری نشــان از چند خاستگاه
متفاوت دارد که نخســتین خاســتگاه ،اختالف دیدگاه ها
در مفهوم هرمنوتیک ،ناســازگاری دیدگاه های مفســران
و قران پژوهان در مفهوم تاویل و تفســیر است .باتوجه به
اختالفی که قران پژوهان در تعریف تاویل و تفســیر دارند
برخی هرمنوتیک را تاویــل می دانند و عــده ای که تاویل
را به گونه ای دیگــر تعریف می کننــد ان را برابر مناســبی
برای هرمنوتیک نمی دانند .برای نمونــه قران پژوهی که
تاویــل را مترادف تفســیر می داند نمی توانــد هرمنوتیک
گادامر را به تاویل ترجمه کند ،امــا قران پژوهی که تاویل
را خالف ظاهر معرفی می کند می تواند بگوید هرمنوتیک
گادامر همان تاویل اســت ».او به خاســتگاه دوم اشــاره
کرد و افزود« :ناســازگاری تعاریف هرمنوتیک؛ در مراحل
و دوره های مختلــف هرمنوتیک معانــی گوناگونی یافته
اســت؛ ریچارد پالمر شــش تعریف متمایز از هرمنوتیک
را به ترتیب زمانی این گونه شــمارش می کنــد که عبارتند
از .1نظریه تفســیر کتــاب مقدس .2روش شناســی عام
لغوی .3علم هرگونه فهم زبانی .4مبنای روش شــناختی
علوم انسانی .5پدیدارشناسی وجود و پدیدارشناسی فهم
وجودی .6نظام های تاویل هم متذکرانه و هم بت شکنانه
که برای رسیدن به معنای نهفته در زیر اسطوره ها و نمادها
مورداستفاده انسان قرار می گیرند».
پشت پرده ساواک
مستندی درباره پرویز ثابتی از تلویزیون پخش شد
پخش مســتند «پرویز ثابتی» از شــبکه مســتند که
زندگی پرویز ثابتی شکنجه گر مخوف ساواک را به تصویر
می کشــد ،توجه مخاطبان رســانه را به خــود جلب کرد.
«پرویز ثابتی» ،مســتندی ترکیبی است که از صحنه های
بازسازی شده ســود می برد و سعی
دارد با نگاهــی واقع گرایانه زندگی
و اعمال پرویز ثابتی را که ریاســت
اداره سوم ساواک را بر عهده داشت
تصویر کند .همچنین کتابی که او
اخیرا با عنوان «در دامگه حادثه»
نوشــته و طی ان خــود را از اعمال
این شکنجه ها مبری دانسته در این
مستند و از زبان افراد مختلف حتی
مخالفان انقالب اسالمی بررسی می شود.
پرویز ثابتی که در یک خانواده بهایی متولد شــد ،از
جمله کسانی بود که در راس یک گروه از ماموران ساواک به
اسرائیل اعزام شد و گفته می شود که در همان ماموریت به
استخدام موساد درامد .او که در اوایل دهه 1350به عنوان
سخنگوی ســاواک و مقام امنیتی شهرت یافت ،گرداننده
اصلی سازمان ساواک به شمار می امد و با ارتباطاتی که با
موساد و عوامل این ســازمان در ایران داشت حتی در امور
مربوط به نمایندگی های ساواک در خارج از کشور نیز ،که
خارج از حدود اختیارات او بود مداخله می کرد .پرویز ثابتی
با نام رمز بامداد ،در همه عملیات پر ســروصدای ساواک
در ســال های 52تا 56شمســی
نقش اصلــی را برعهده داشــت.
ماموران ســاواک در وزارتخانه ها
و ســازمان های دولتــی و حتــی
خصوصــی تحت نظــر او عمــل
می کردنــد و کار امنیــت داخلــی
یکســره در اختیار وی بود .ثابتی
در اواخر حکومت ازهاری ،ده روز
پیش از پیروزی انقالب اســامی
به ژنو گریخت و از انجا به اتفاق همسرش به سرزمین های
اشغالی رفت .او در شهر سانفرانسیسکو در خانه ای مجلل
مسکن گزید و تنها وابسته رژیم سابق بود که یک ماه پیش
از فرار خود ،خانه اش را به ســفیر یکی از کشورهای عربی
فروخت.
مستند «پرویز ثابتی» یکشنبه گذشــته به مدت 60
دقیقه از شبکه مستند سیما روی انتن رفت.
از انجایی کــه سال هاســت در
حوزه مطبوعــات فعالیــت می کنم و
سردبیر رسانه های مختلفی از جمله
هفته نامه پنجــره بــوده ام ،تصمیم
گرفتیم یک مجلــه واقعی به صورت
تصویری طراحی کنیم؛ یعنی از ابتدا تا
انتهای ان را به صورت ورق خوردن از
صفحه سرمقاله به صفحه گفت وگو،
از نوســتالژی به تاریــخ و بخش های مختلــف می توانید
به صورت تصویری و شنیداری مشاهده کنید .درست است
که مجله تلویزیونی تعریف مشخصی در رسانه دارد ،اما ما
فارغ از ان تعریف ،ابتکار تازه ای به خرج دادیم و یک مجله
مکتوب را به مجله ای تصویری تبدیل کردیم180 .درجه
بیش از هشت ماه اســت که وارد مرحله پیش تولید شده و
قرار بود از ابان مــاه روی انتن برود .قرار اســت این برنامه
تا اواسط ســال اینده با مناظره های مختلفی که به مسائل
مهــم اجتماعی می پــردازد ،ادامــه یابد .علــت اینکه نام
180درجه را برای ایــن برنامه انتخاب کردیم این اســت
که ما در این برنامه تالش داریــم افرادی را برای گفت وگو
سی د مرتضی فاطمی
تهی ه کننده برنامه 180درجه
ادبیات
انتخاب کنیم کــه حتی المقدور 180
درجه با یکدیگر اختالف فکری داشته
باشــند اما درعین حال با رعایت اداب
گفت وگــو و در فضایــی دوســتانه به
تبادل ارا مشغول باشــند .کارشناسان
ســعی می کنند حرف های خــود را با
نگاه های متفــاوت و با ادبیات و لحن
مناســب درباره یکدیگر بیــان کنند.
این برنامه برای هیچ قشــر خاصی ســاخته نشده و جامعه
هدف ما محدود نیســت اما فکر می کنم بیشــتر جوانان و
قشر دانشــگاهی مخاطب برنامه ما قرار بگیرند .هدف ما
از ساده سازی مفاهیم این اســت که تا حد امکان با وجود
اینکه کارشناسان برنامه از اندیشمندان حوزه های مختلف
هستند ،ادبیات مورداســتفاده برای عامه جامعه قابل فهم
باشد .قرار نیست با ادبیات کلیشه ای با مردم صحبت کنیم
بلکه سعی می کنیم حرف هایی بزنیم که مردم درک می کنند
و از جنس حرف های خودشان است .در برنامه 180درجه
صداهای مختلفی شــنیده خواهد شــد و قضاوت برعهده
مردم اســت .ما ابتکاری در استودیو به کار بردیم که تقریبا
در هر برنامه صد نفر از مردم حضور دارند .این افراد از سوی
یک شبکه اجتماعی با یکدیگر و با میهمانان برنامه در ارتباط
هســتند .بنابراین قرار نیســت حضار داخل استودیو نقش
اکسســوار صحنه را ایفا کنند بلکه به طور مستقیم با برنامه
ارتباط برقرار کرده و سواالت خود را مطرح خواهند کرد.
جذابیتعشق
چالش زاهدی با روشنفکران
تفسیرصحیفهسجادیه
بخش سوم /استاد مهدی قاسمی
ســوالی کــه در ذهــن
انســان ایجاد می شــود این
اســت کــه چــرا حضــرت
موســی(ع) به خداوند گفت
که خــودت را به من نشــان
بــده؟ در ایــه 143از ســوره
مبارکــه اعــراف می خوانیم:
ِ
میقاتنا َو
« َو َل َّما جا َء ُموســی ِل
َ
قــال َر ِّب َا ِرنی َان ُْظ ْر
ک َّل َمهُ َر ُّبهُ
ِا َلیک»؛ زمانی که موســی به میقات امد ،پروردگارش
با او صحبت کرد .گفت :خدایا خودت را به من نشــان
بده که تو را ببینم.
ال َلن ِ
ـکن ُ
« َق َ
ترانی َو َل ِ
اس َتق ََّر
انظ ْر ِا َلى ا ْل َج َب ِل َف ِا ِن ْ
َمکانَهُ َف َس ْو َف ِ
ترانی»؛ خداوند فرمود تو هرگز نمی توانی
مرا ببینی اما نگاهی به ان کوه بینداز؛ اگر توانست ارام
و قرار داشته باشد ،تو می توانی مرا ببینی.
موســى
« َف َل َّمــا ت ََج َّلى َر ُّبــهُ ِل ْل َج َب ِل َج َع َلهُ َدکا َوخَ َّر َ
َص ِعقــا»؛ هنگامی کــه خداوند در کوه تجلــی فرمود،
کوه جابجا شده و موســی بیهوش به روی زمین افتاد.
برخی می گویند که حضرت موسی(ع) می دانست که
خداوند با چشم ظاهر دیده نمی شود اما می خواست که
به قومش این مطلب را انتقال بدهد که خداوند با چشم
دیده نمی شود؛ بنابراین از لســان قوم ،این حرف را به
خداوند زد و چنین جوابی شنید .اما با چشم عقل و چشم
دل می توان خداوند را دید.
در نهج البالغه امده است که ذعبل یمانی خدمت
امیرالمومنین(ع) شرفیاب شد و عرضه داشت« :هل
رایت ربک یــا امیرالمومنین»؛ یــا امیرالمومنین(ع)!
ایا خدایت را دیده ای؟ فرمــود« :بله؛ من خدایی را که
نبینم پرستش نمی کنم اما من خداوند را نه با چشم سر
که با ایمان و چشم قلب می بینم ».معنای این سخن،
شهود قلبی است.
بنابراین نخستین توصیف امام سجاد(ع) در این
دعا ،ازلی و ابدی بودن پروردگار است و دوم این است
که هیچ چشــمی نمی تواند او را ببینــد و عاجز از رویت
خداوند است.
موضوع «لقاءاللــه» که خداونــد ان را در قران
مطــرح می فرمایــد ،در روایات به اخرت و رســیدن به
پاداش الهی تعبیر شده است .در کتاب معانی االخبار
شــیخ صدوق -که معانــی ایــات و روایات بــر مبنای
روایات اســت – امده که معنای «لقاءالله» این نیست
که خداوند دیده می شــود بلکه رســیدن بــه پاداش و
رحمت الهی است .نکته سوم این است که می فرماید:
«و عجزت عن نعته اوهام الواصفین» .تخیل انسان
قوه قدرتمندی است که به او این امکان را می دهد که
ناممکن را به ممکن تبدیل کنــد .در این عصر ،تصور
اینکه ماشینی پرنده تولید شود که بتواند مانند هواپیما
و هلی کوپتر پرواز کنــد ،چندان دور از ذهن نیســت.
به تعبیر ادبیات فارســی ،این صور خیال به قدری قوی
است که تشبیهات ،استعارات و کنایه های ان به ذهن
کسی نمی اید .این قوه وهم و خیال ،عالی ترین قوه در
تصور و صورت سازی است .امام سجاد(ع) می فرماید:
«حتی انسان هایی که اهل وصف کردن هستند ،پرنده
وهم و خیال شان عاجز اســت از اینکه صفات خداوند
تبارک و تعالی را بیان کند».
مثلث | شماره 300
کتاب نیستان به تازگی رمان «جذابیت عشق» زاهدی
ج زاهدی به
را منتشــر کرده اســت؛ رمانی کــه در ان تــور
سرنوشت روشنفکران ایرانی پس از انقالب می پردازد .شاید
زمانی که تورج زاهدی از وادی موسیقی قدم به راه ادبیات
می گذاشت ،کمتر کسی تصور می کرد که
از قلم او ادبیات خالقانه ای حاصل شود یا
بخش هایــی از فضای نامکشــوف ادبیات
و اندیشــه ایرانی از دل ان تراوش کند ،اما
او نشــان داد که در وادی ادبیات و در هر دو
بخش یادشده از ان می تواند بیانگر اتفاقاتی
تازه باشد .زمانی که «تصرف» را نوشت برای
اولین بار در ادبیات داســتانی معاصر ایران
به مخاطبش روایتی از تسخیر ادمی توسط
اجنه و چگونگی رهایی انسان مومن از ان را
ی که رمان «جذابیت عشق»
بیان کرد و زمان
را نوشت برای نخستین بار به زیر و روی زندگی روشنفکران
ایرانی پس از پیروزی انقالب اسالمی وارد شد« .جذابیت
عشق» رمانی است درباره سرنوشت دگراندیشیدن در ایران
چهار دهه گذشــته ،سرنوشت دگراندیشــی در کشوری که
مردمش تصمیم گرفتند حول رهبری امامشان به یک شیوه
بیندیشند و در این میان البته دگراندیشی و ساز مخالف کوک
کردن داســتانی دارد که در این رمان می توان سرنوشــت
عبرت اموز و پرفراز و نشیبش را خواند.
تورج زاهدی داســتانش را از قلب روشنفکری ایران
معاصر شروع می کند؛ از مطبوعات و با روایتی از زبان یک
روزنامه نگار ،سردبیر یک نشریه ادبی فرهنگی که در تالطم
و شلوغی تهران با داستانی مواجه شــده که بسیار جذبش
کرده و برای انتشارش در نشریه در حال فکر
کردن اســت« .جذابیت عشــق» شرحی از
چندین قتل است و فردی که ناگهان خود را با
چنینرویدادیمواجهمی بیند.زاهدیباوجود
اینکه در رمانش از تکنیــک روایت در روایت
برای افزایش تعلیق داستانی بهره برده اما از
همان ابتدا چه در دل داستان ها و چه در بطن
اصلی روایت با زیرکی مولفه های روشنفکری
را گنجانده تا مخاطبش را بدون انکه بداند به
فضایی وارد کند که قصــد نمایش و نقد ان را
دارد و در ادامه ،پیچیدگی هــای افکار راوی
و اتفاقاتی که در این فضا برای او رخ می دهد ،داســتان را
می سازد .داستان های زاهدی از زبانی به غایت ساده بهره
می برند؛ زبانی که نویسنده با ان به دنبال خودنمایی تکنیکی
و زبانی نیست.
ادبیات و زبــان زاهدی بیــش از هر چیــز در خدمت
مفهومی است که او درصدد روایت ان است و از قرار معلوم
نیز نویسنده در این رمان اصرار دارد بدون هرگونه لفاظی به
انجام این کار بپردازد.
مفهوملقاء الله
جامعه شناسی
تمرینگفت وگو
رساهن
تفسیر ح یدث
27
سیاست
رقابت لیست ها
با اعالم اسامی نهایی تایید صالحیت شدگان حاال رقابت انتخابات مجلس
وارد مهمترین فاز خود شده اســت .لیست های مختلفی از ســوی جریان های
سیاسی منتشر شده و اکنون باید منتظر رقابت داغ اهالی سیاست باشیم .هفتم
اسفندروزمهمیبرایایراناست.حاالسوالاساسیایناستکهارایشسیاسی
پارلمان دهم چه تفاوت هایی با مجلس نهم خواهد داشت.
اصول گرایان
با شعار معیشت
ائتالفاصولگرایانباشعار
«معیشتامنیت،پیشرفت»
واردرقابتانتخاباتیشد
سیاست
28
مثلث | شماره 300
اصولگرایان نباید فهرست
دیگری بدهند
زهره الهیان
سبد رای ما
اصولگرایی است
حسین شیخ االسالم
1
انچه اکنون به عنوان لیست واحد اصولگرایان منتشر
شــده ،حاصل چند ماه رایزنی فشــرده و گعده نشینی های
فشرده چهره های ارشد اصولگرا ست .انها با این 30نفر در
تهران و فهرست واحدشان در سراسر کشور تالش می کنند
همچنان اکثریت پارلمان را در اختیار داشته باشند .رسیدن
به این فهرست در تهران البته با حاشیه ها و نکاتی همراه
بود .چگونگی انتخاب این فهرست ،ترکیب ان و نیز برخی
مســائل در مورد مجلس اینده از نکات مورد بحث در این
خصوص بوده است.
لیست واحد
ترکیب این لیست چند نکته داشت ؛ اول
اینکهخبریازحضورمهدیکوچک زاده
و حمید رسایی در ان نبود .البته چند روز
بعد از ان اعالم شــد که گویا صالحیت
حمید رســایی مورد تایید قــرار نگرفته
اســت .اما در مورد مهــدی کوچک زاده
نه از جانــب او و نه از جانــب چهره های
عضو شورای تصمیم گیری اظهارنظری
صورتنگرفت
علت قرار نگرفتن نام
کاظم جاللی در فهرست ائتالف
عدم شرکت او در جلسات
بوده است
غالمعلی حداد عادل که
سخنگوی ائتالف است
احتماال به عنوان سرلیست
فهرست انتخاب خواهد شد
مثلث | شماره 300
می خواهنــد شــورا را در عمل انجام شــده قــرار دهند که
لیســت را تایید یا رد کنند که هر دو کار چالش جدی ایجاد
می کند» .
ترکیــب این لیســت چند نکتــه داشــت ؛ اول اینکه
خبری از حضور مهدی کوچک زاده و حمید رســایی در ان
نبود .البته چند روز بعد از ان اعالم شــد که گویا صالحیت
حمید رســایی مورد تایید قرار نگرفته اســت .امــا در مورد
مهدی کوچک زاده نه از جانب او و نه از جانب چهره های
عضو شورای تصمیم گیری اظهارنظری صورت نگرفت.
نکته دیگر این فهرست غیبت کاظم جاللی بود .این یعنی
اینکه نماینده ارشــد علی الریجانی در تهران در فهرست
اصولگرایان قرار نگرفته اســت .البته حضور برخی افراد
دیگر در فهرســت که از افراد نزدیک به الریجانی به شمار
می امدند ،اندکی از بار سیاسی این تصمیم می کاست.
مســاله مورد توجه این فهرســت اولیــه حضور چند
چهره جدید بود ؛ افرادی که بیشتر به عنوان استاد دانشگاه
شناخته می شــدند .به عنوان مثال یکی از این افراد بیژن
رنجبر بود .او جزو بســیج اســاتید اســت وقتی که رئیس
دانشگاه تربیت مدرس بود مشایی می خواست برود انجا اما
رنجبر ،مشایی را راه نداد و احمدی نژاد از ریاست دانشگاه
برکنارش کرد .از نکات دیگر این لیست حضور شش زن در
فهرست بود .البته رنجبر در نهایت از فهرست اصولگرایان
کنار گذاشته شد.
ائتــاف اصولگرایــان پــس از
رایزنی هــای طوالنی ،فهرســت
انتخاباتی خود را منتشر
کرده است
سیاست
«اول انکه انها در جلسات ائتالف حاضر نشدند ثانیا اقایان
مصباحی مقــدم ،ابوترابی فرد و خانم ها رهبــر و افتخاری
کسانی بودند که در مجلس نهم عضو فراکسیون رهروان
بودند بنابراین نمی توان گفت از فراکسیون رهروان مجلس
کسی در لیســت تهران قرار ندارد ».وی درباره علت نبود
خودش در فهرســت تهران افزود« :من این دوره از حوزه
انتخابیه شیراز اسم نوشتم».
اما در اظهارنظری متفــاوت حمید رضا ترقی ،عضو
ارشد موتلفه در گفت وگو با مثلث درباره لیست منتشر شده
از ائتــاف اصولگرایان در تهــران گفت« :این لیســت
نهایی نیســت و تصمیم نهایی را شــورای 22نفره ائتالف
اصولگرایــان می گیــر د ».وی افزود« :اعالم لیســت را
تخلف تشکیالتی می دانم تا وقتی که لیست نهایی نشده
نباید اعالم می شــد ،چه کسی حق داشــت که این کار را
انجام دهد ».عضو شــورای مرکزی حــزب موتلفه تاکید
کرد« :خبر خصوصی را شب گذشته به کسی دادند که او
نباید جایی نقل کند .قرار تشــکیالتی این بود که تا وقتی
لیســت نهایی نشــده هیچ اعالمی نشــود چون مشکل و
توقعاتی ایجاد می کند چون وقتــی هنوز تصمیم نهایی را
شورای ائتالف اصولگرایی نگرفته اعالم لیست ،شورا را
در عمل انجام شده قرار می دهد .اینها با این خبر پراکنی ها
حاشیه های یک لیست
انتشــار این فهرســت اما با واکنش برخی چهره ها و
طیف هایی از اصولگرایان مواجه شــد .انها معتقد بودند
در چینش این فهرست نگاه به انها کمرنگ بوده است.
در اظهارنظری در این مورد حسن بیادی در گفت وگو
با مثلث درباره لیست منتشر شــده از ائتالف اصولگرایان
در تهــران گفت« :هیچ یــک از نامزدهای معرفی شــده
جبهه ایستادگی در فهرســت نهایی تهران قرار نگرفت».
وی دربــاره تصمیــم نامزدهای جبهــه ایســتادگی برای
انصراف یا ماندن در گردونه انتخابات گفت« :هنوز هیچ
تصمیمی نگرفته ایم و باید دید خــدا چه می خواهد ».در
واکنشی دیگر کنعانی مقدم هم گفت« :بیادی ،یوسفی،
چیت ســازیان و عابدی از جمله هفت نامــزدی بودند که
جبهه ایستادگی به ائتالف اصولگرایان معرفی کرد».
یکی دیگر از افراد منتقد این فهرســت ابوالقاسم
رئوفیان بود .او در گفت وگو با مثلث درباره لیست تهران
ائتالف اصولگرایان گفت« :از این لیســت پایداری ها
با 50درصد ســهم و تحول خواهان با 80درصد ســهم
خیلی خوشــحالند .جبهه ایســتادگی یــک هفته پیش
اقــای روح االمینــی را نماینده خود در شــورای ائتالف
اصولگرایان معرفی کرد ،حــال انکه اقای روح االمینی
نماینده جبهه ایستادگی نبود بلکه نماینده اقای رضایی
در شورای ائتالف بود؛ در واقع روغن ریخته ای بود که
نذر امام زاده شد .شــورای عالی جبهه ایستادگی قبل از
اعالم یک هفته پیــش خود مصوبه ای داشــت مبنی بر
اینکه اگر از ایستادگی نامزدی در فهرست اصولگرایان
قرار بگیرد از فهرســت حمایت خواهد کرد و گرنه لیست
مســتقل می دهد .از 11نفــر عضو شــورای عالی 9نفر
به این مصوبــه رای مثبت دادنــد .بنابرایــن وقتی یکتا
یک شــبه ایجاد شــد و نامزدی هــم در لیســت تهران
اصولگرایان دارد جبهه ایســتادگی که پیاده نظام کسی
نیســت که بخواهد فقط ائتالف اصولگرایان را تقویت
کند الاقل باید یک نامزد از جبهه ایستادگی در فهرست
نهایی قــرار می گرفت .الریجانی خوب تشــخیص داد
که وارد این بازی نشد .او می دانســت پایداری ها قابل
اعتماد نیستند همین هم ثابت شد » .حسن غفوری فرد
هم اظهاراتی شبیه این چهره ها داشت .او در گفت وگو
با مثلــث اظهار داشــت« :بــرای انتخــاب نامزدهای
لیســت اصولگرایان در تهران باید براساس شاخص ها
عمل می شد که از شــاخص های مطرح و اصلی قدرت
را ی اوری نامزد بود .من در تمام نظرسنجی های انجام
شده جز و 10نفر نخست بودم .نایب رئیس جبهه پیروان
خط امام و رهبری و رئیس خانه احزاب هســتم اما هیچ
یک از اینها مدنظر قــرار نگرفت بنابرایــن اگر میثاق و
این 30نفر
ابتــدای هفتــه گذشــته یک لیســت منســوب به
اصولگرایــان روی خروجی رســانه ها قــرار گرفت .این
لیســت اگر چه مورد تایید رســمی قرار نگرفت ،اما مورد
تایید برخی چهره هــای اصولگرا قرار گرفت .گفته شــد
که ایــن لیســت تقریبا قطعی اســت اما ممکن اســت با
تغییرات اندکی مواجه شود .در همان روز حسین نجابت
در گفت وگو بــا مثلــث ضمن تاییــد خبر این لیســت در
تهران گفت« :در جلســه 22نفره شــورای ائتالف همه
این افراد حاضر می شــوند تا اگر اختالفی نباشــد اعالم
رســمی شــود .معموال اختالفی به وجود نمی اید و همه
این افراد در لیســت نهایی قرار می گیرنــد ».وی درباره
حذف کوچک زاده و رسایی از لیست تهران اصولگرایان
یاداور شد« :اقای رسایی جز و 45نفر نهایی بود اما گویا
در بررسی های بیشتر حذف شد».
وی درباره نبود اسم کاظم جاللی ،رئیس فراکسیون
رهروان والیت در لیست تهران اصولگرایان به مثلث گفت:
پارلمان
29
پارلمان
تعهدی بود دو طرفه اســت یعنی هم شــورای ائتالف و
هم نامزدهــا به طور متقابل بــه یکدیگر متعهد هســتند
بنابراین انصراف نخواهم داد چون در انتخاب نامزدها،
شــاخص ها رعایت نشــد .معتقدم در حق جبهه پیروان
خط امام و رهبری اجحاف شد».
اما در واکنش به این انتقادها حمیدرضا ترقی با اشاره
به قبول ترکیب نهایی لیست تهران اصولگرایان از طرف
موتلفه و جبهه پیروان خط امام و رهبــری به مثلث گفت:
« اینکه گفته می شــود 50درصد لیســت در اختیار جبهه
پایداری است تحلیل بی پایه و اساسی است .دسته بندی
اصولگرایان براساس موضع شــان در قبال برجام درست
نیست .لیست تهران اصولگرایان 30نفر است و هر سلیقه
سیاسی طبق نظرسنجی ها متناســب با وزنی در جامعه که
داشــته نماینده در فهرســت دارد بنابرایــن هیچ اجحافی
به موتلفه و جبهه پیروان خط امام و رهبری نشــده است.
ضمن انکه ترکیب اصولگرایان در کل کشــور را باید دید و
فقط به حوزه انتخابیه تهران محدود نشد ».عضو شورای
مرکزی حزب موتلفه اسالمی افزود« :موتلفه در قبال شرط
انصراف کاندیداهای خارج از لیست مانده متعهد است و بر
این تعهد باقی می ماند».
تغییرات تازه
ائتالف اصولگرایان بــرای انتخابات
هفتم اســفند اما شــعار «معیشت ،امنیت
،پیشــرفت را انتخاب کرده.شــعاری که
معیشت اش اشاره به توقع جامعه از حسن
روحانی برای بهبود وضعیت اقتصادی پس
از برجام دارد .امنیت اش معطوف به فضای
منطقــه و ارامش ایران در ســایه نیروهای
نظامی قدرتمند اســت و پیشرفت اش هم
معطوف به فرمایشــات رهبــر انقالب که از
دهه پیشرفت و عدالت سخن گفتند.
نوباوه به فهرســت اضافه و چهار نفر از این لیســت خارج
شدند .حدادعادل در مورد روند تصویب این لیست نهایی
گفت« :نهمین جلسه شورای ائتالف به ریاست ایت الله
موحدی برگزار شــد و در این جلسه گزارش نهایی کارگروه
نامزدهای اصولگرای تهران برای مجلس دهم به اطالع
اعضا رسید و اعضا با در نظر گرفتن مالحظات مختلف با
اجماع پیشنهاد کار گروه را تایید کردند».
انالیز یک لیست انتخاباتی
همزمان با این اظهارنظرهــا محمد رضا باهنر اعالم
کرد که این فهرســت قطعی است و دســت کم یک تغییر
خواهد داشت .او در این مورد گفت« :وحدت اصولگرایان
در تهران نســبت به دوره های گذشــته بســیار خوب جلو
رفته است .شــاید در لیســت اصولگرایان تهران یک نفر
تغییــر و جابه جایی داشــته باشــیم .ما به عنــوان جامعه
اســامی مهندســین در حوزه های انتخابیــه در صورتی
کــه اصولگرایان اســتان به جمع بندی رســیده باشــند از
کاندیدای مورد تایید اصولگرایان استان حمایت می کنیم
و از کاندیداهای منتســب به خودمان نیز می خواهیم که
انصراف دهنــد ».اظهارنظر باهنر در مــورد تغییر ،عملی
شد اما میزان این تغییرات از یک نفر به چهار نفر افزایش
یافت.
غالمعلی حدادعادل لیســت جدید را بــا چهار تغییر
اعالم کرد .بر این اســاس نبی حبیبی ،عامــری ،مظفر و
اما فهرســتی کــه حدادعــادل ان را رونمایی کرد
ترکیب قابل توجهی دارد .او در مــورد این ترکیب چنین
می گوید« :در بین ایــن 30نفر 9نفــر گرایش عمومی
داشــته و در واقع در تشــکل خاصی عضویــت ندارند،
هفت نفر پایداری ،شــش نفر جبهه پیروان ،شــش نفر
جمعیــت ایثارگــران و دونفــر متعلــق به ســایر گروه ها
هستند».
این فهرست را می توان این گونه دید:
از جبهه پایداری هفت عضو رســمی وجود دارد و از
علی قریشی به عنوان فرد نزدیک به پایداری نام می برند.
همچنیــن حجت الله عبدالملکی ،اســتاد دانشــگاه امام
صادق(ع) را نیز متمایل به پایداری می دانند.
حجت االســام مرتضی اقاتهرانــی /فاطمــه الیا /
مهرداد بذرپاش /علی قریشــی /زهــره طیب زاده نوری/
مســعود میرکاظمی /محمود نبویان /بیــژن نوباوه وطن /
حجت الله عبدالملکی (استاد دانشگاه امام صادق-متمایل
به پایداری)
از سنتی ها هم هفت نفر حضور دارند .نکته مهم در
این مورد این است که محمد نبی حبیبی گویا راضی نبوده
جایگزین چهره جوان تر موتلفه در فهرســت باشــد اما در
نهایت اصرار برخی چهره های ارشد ائتالف منجر به این
تغییر شده است.
یحیــی ال اســحاق /اللــه افتخــاری /محمد نبی
حبیبی /فاطمه رهبر /مرضیه وحید دستجردی /غالمرضا
مصباحی مقدم /حجت االسالم سید محمد حسن ابوترابی
فرد
در این فهرســت از مجموع گزینه های تحولخواه،
هشت نفر برگزیده شده اند:
زهره الهیــان /احمد توکلی /غالمعلــی حدادعادل
/مجتبــی رحماندوســت /محمد جواد عامری شــهرابی /
علیرضا زاکانی /اسماعیل کوثری /الیاس نادران
از نکات قابل توجه این لیست ،حضور برخی وزرای
سابق محمود احمدی نژاد اســت که البته از انها به عنوان
یکتا نام می برند .در این بین البته تحلیلگران دستجردی
را بیشتر یک چهره سنتی می دانند تا عضو یکتا.
پرویز داوودی /محمد سلیمانی /لطف الله فروزنده/
محمد ناظمی اردکانی
در این فهرســت از حســین مظفر به عنوان نماینده
طیف قالیباف یاد می کنند و از مهدی وکیل پور هم به عنوان
نماینده طیف محسن رضایی.
یک حاشیه عجیب
در این میان یکی از ســایت های خبری که گویا از
ترکیب این فهرست نارضایتی داشت خبری را منتشر کرد
که مورد بحث قرار گرفت .این سایت نوشت« :شنیده ها
حکایــت از ان دارد کــه اعضای ائتــاف اصولگرایان
تعهد داد ه اند تــا در انتخابات ریاســت مجلس دهم به
غالمعلی حدا د عادل رای دهند .ایــن موضوع تا جایی
پیش رفتــه که عمال ائتــاف مذکــور را از یک ائتالف
همه گیر اصولگرایی خارج کرده و صرفا بخش کوچکی
از نیروهای سیاســی اصولگرا را در بر می گیرد .اشتراک
افرادی که در فهرســت نهایی قرار می گیرند ،عزم انها
فهرست تفکیکی لیست ائتالف اصولگرایان
جبهه پایداری
سیاست
30
مثلث | شماره 300
حجت االسالم مرتضی اقاتهرانی
فاطمه الیا
مهرداد بذرپاش
علی قریشی
زهره طیب زاده نوری
مسعود میرکاظمی
محمود نبویان
بیژن نوباوه وطن
حجت الله عبدالملکی (متمایل به پایداری)
یکتا
پرویز داوودی
محمد سلیمانی
لطف الله فروزنده
محمد ناظمی اردکانی
سنتی ها
یحیی ال اسحاق
الله افتخاری
محمد نبی حبیبی
فاطمه رهبر
مرضیه وحید دستجردی
غالمرضا مصباحی مقدم
سید محمد حسن ابوترابی فرد
طیف محمدباقر قالیباف
حسین مظفر
تحولخواه
زهره الهیان
احمد توکلی
غالمعلی حدادعادل
مجتبی رحماندوست
محمد جواد عامری شهرابی
علیرضا زاکانی
اسماعیل کوثری
الیاس نادران
طیف محسن رضایی
مهدی وکیل پور
پارلمان
برای ریاست حدادعادل است و گفته می شود برای این
کار ،اعضای این ائتالف ،به صورت جداگانه« ،تعهد»
داده اند .لیست ائتالف اصولگرایان ،در نهایت با فشار
و میدا ن داری عــده محــدودی از اصولگرایان بســته
شده و به همین دلیل در اسامی منتشرشده در رسانه ها،
جای خالی بســیاری از چهره های سرشناس اصولگرا به
چشــم می خورد .گفته می شود این افراد با واسطه گری
زاکانــی و نزدیکانــش بــرای انتخــاب حدادعــادل به
ریاســت مجلس هم قســم شــد ه اند ».حدادعادل اما
این خبــر را کذب برشــمرد و گفــت« :به نظر می رســد
وحدت اصولگرایان بعضی را چنــان نگران کرده که به
دروغ پراکنی روی اورد ه اند و این نشان از درستی مسیر
وحدت اســت ».وی روز سه شــنبه هفته گذشته هم در
این مورد گفت« :در مورد ریاســت مجلــس اخباری که
منتشر می شود یکی از اقدامات تخریبی و تفرقه انگیزی
بود که کذب بوده و ظاهرا ما باید همچنان این موضوع
را تکذیــب کنیم .ســایتی مدعی شــده بود شــرط قرار
گرفتن نامزدها در لیســت ،امضا دادن درباره ریاســت
من بوده که ایــن موضــوع را تکذیب کردم و شــاید در
ادامه هم طرح چنین موضوعاتی ادامه داشــته باشــد.
برای ریاســت خود مجلس تصمیم می گیرد و این بحث
زودهنــگام اســت ،چرا که رئیــس مجلــس را اکثریت
مجلس تعییــن می کند و زمانــی که نمی دانیــم ترکیب
مجلس اینده چطور اســت نمی توانیم چیــزی بگوییم.
من از 16ســال پیش با نیت کســب قدرت ،شــهرت و
ریاســت وارد صحنه سیاست نشــد ه ام .انچه احساس
کردم تکلیف اســت به ان عمل کردم و در مجلس اینده
هــم همیــن کار را خواهم کــرد و اصولگرایــی را مورد
حمایــت قــرار می دهم ».همزمــان محمدنبــی حبیبی
عضو شــورای مرکزی ائتــاف اصولگرایــان و دبیرکل
حزب موتلفه اســامی نیزطرح موضوع گرفتن تعهد از
اعضای ائتالف برای ریاســت حدادعادل را خبرسازی
رســانه ای و یک اقدام شــیطنت امیز بیان کرد و افزود:
«انهایی که دســت بــه شــایعه پراکنی و اخبــار دروغ و
کذب می زنند با ائتالف اصولگرایان مخالف هســتند».
در واکنشــی دیگر در این مورد حســین ابراهیمی عضو
شــورای مرکزی ائتــاف اصولگرایان بــه مثلث گفت:
«اینکه در برخی رسانه ها عنوان شده «اعضای ائتالف
اصولگرایان برای حضور در لیست تهران تعهد داده اند
تا در صورت ورود به مجلس دهم ،به ریاست حدادعادل
رای بدهنــد» صحت نــدارد .شــورای ائتــاف چنین
شــاخصه ای را برای انتخاب افراد مالک قرار نداد مگر
انکه برخی افــراد توافقی با هم کرده باشــند واال جلوی
فکر و ذهن افراد را که نمی تــوان گرفت و انها را مجبور
به کاری کــرد ».وی افــزود« :ما به تعهــدات روز اول
شکل گیری این ائتالف پایبندیم و فقط از این فهرست
حمایت می کنیم».
اولین نشست بعد از ارائه لیست
نیستیم و در اختیار ما نیســت که از انها جلوگیری کنیم.
عده ای با معیارهای دیگر فهرســت هایی از سلیقه های
مختلف را ارائه می کنند اما در نهایت این مردم هســتند
که انتخاب گر هســتند و ما برنامه ای برای تخریب سایر
گروه ها نداریم».
سخنگوی ائتالف اصولگرایان در پاسخ به سوالی
مبنی بر اینکه افرادی که در لیست 30نفره قرار گرفتند ایا
می توانند در سایر لیســت های اصولگرایی قرار بگیرند،
گفــت« :فهرســت های انتخاباتی دو نوع اســت؛ یک
نوع از این لیســت ها به جریان های سیاســی مشــخص
تعلق دارد که نظر شــورای ائتالف بر این است که افراد
لیســت 30نفره در انها نباشــند و نوع دیگر لیســت های
انتخاباتی لیســت هایی اســت که انجمن های صنفی و
تشــکل های غیرسیاســی منتشــر می کنند که نظارت بر
این نوع فهرست ها در اختیار ما نیست و حضور اعضا در
این لیست ها مانعی ندارد .تعداد زیادی جای خالی برای
نمایندگان جدید نداشــتیم چون در تهــران و در مجلس
فعلی عموم نمایندگان اصولگرا هســتند و نمی توانستیم
از تجربه اعضــای فعلی اصولگــرای مجلس صرف نظر
کنیم .ناچار شــدیم تعدادی از نماینــدگان فعلی مجلس
و نامزدهایی را که قطعا از نظر ما صالحیت داشــتند کنار
بگذاریــم ،کنار گذاشــتن بعضی از نماینــدگان فعلی در
لیست نهایی به این معنا نیســت که انها ضعف داشتند و
یا اصولگرا نیســتند ،واقعیت این است که فضا و ظرفیت
محدود بود و در نهایت این فهرست درامد».
حدادعــادل در پاســخ بــه ســوال دیگــری درباره
حضور طیف نزدیک به علی الریجانی در لیست ائتالف
اصولگرایان اینکه ایا پیش بینی می کند الریجانی لیست
جداگانه ای بدهد ،گفــت« :از ابتدا از همه اصولگرایان
و همچنین طیف اقای الریجانی دعــوت کردیم ،طیف
متمایل به ایشان در مجلس هم چون صحبت از تمایل به
سایر جریانات مانند اعتدال و دولت می کردند خودشان
اســتقبالی نکردند ولی اگر می خواســتند که نماینده ای
داشــته باشــند از نظر ما منعی وجود نداشــت.در لیست
نهایی عده ای عضو رهروان هستند که به اقای الریجانی
گرایش بیشــتری دارند ،بنای ما حذف افراد فراکسیون
رهروان نبوده چرا که ســعی ما ایجاد وحدت فراگیر بوده
است .بعضی از اشخاص دیگر هم در میدان انتخاب ما
بودند که در مراحل نهایی رای نیاوردند؛ نبودن نماینده از
طیف اقای الریجانی به معنــی نفی نمایندگانی که به وی
گرایش دارند ،نیست».
وی همچنیــن در مورد سرلیســت اصولگرایان ابراز
داشت« :در مورد سرلیســت فکر نمی کنم این قدرها هم
موضوع مهم با شــد که این همه سوال مطرح شود ،فرقی
بین سرلیســت و دیگران وجود ندارد و تقاضای ما از مردم
این اســت که به همه 30نفــر رای بدهند ».ســخنگوی
شورای ائتالف اصولگرایان درباره اینکه برخی ها گفته اند
که دور خورده اند ،گفت« :هروقــت بخواهید از 190نفر
به 30نفر برســید طبیعتا عده ای ناراضی می شــوند و این
موضوع طبیعی است».
خصوصیات فهرست اصولگرایان
مثلث | شماره 300
امــا حدادعــادل در این نشســت خبــری با اشــاره
به خصوصیات فهرســت 30نفره بــرای انتخابات مجلس
گفــت« :در این فهرســت 12نفر متخصــص اقتصاد6 ،
نفر در حوزه اجتماعی و 10نفر نیز تجربه فرهنگی دارند و
اشخاصی نیز در حوزه های علم و فناوری و دفاعی و برخی
در این مولفه ها مشترک هستند ،وجود دارند».
سخنگوی ائتالف اصولگرایان با اشاره به تحصیالت
اعضای لیست 30نفره اظهار داشــت 25 :نفر از اعضای
این لیســت دارای درجه دکترای تخصصــی و پنج نفر نیز
کارشناســی ارشــد یا تحصیالت حوزوی دارنــد و در این
لیســت چهار نفر روحانی و شــش خانم حضور دارند و 12
نفر نیز ســابقه نمایندگی نداشــته اند و در این لیست سعی
شده ترکیب متوازنی از صاحبان تجربه و چهره های جدید
را ایجاد کنیم.
وی با اشــاره به رده ســنی اعضای لیســت 30نفره
گفت« :چهار نفر از این افراد بین 30تا 40ســال 4 ،نفر
بین 40تا 50ســال 12 ،نفر بین 50تا 60ســال 8 ،نفر
بین 60تا 70ســال و دو نفر هم باالتر از 70ســال ســن
دارند و متوســط ســنی نامزدهــای اصولگرا 54ســال و
شش دهم سال است .در فهرست ارائه شده تعداد قابل
توجهی استاد دانشــگاه وجود دارد و در این لیست تاکید
بر اقتصاد است».
15نفر از این فهرســت ارائه شــده ســابقه مدیریت
ارشد در نظام جمهوری اسالمی را دارند که از ریاست قوه
تا معاونت رئیس جمهور تا وزیر و عضویت در هیات رئیسه
مجلس را شــامل می شــود و باقی نفرات این لیســت در
ســمت های مختلف به نظام جمهوری اســامی خدمت
کرده اند.
ائتالف اصولگرایان برای انتخابات هفتم اسفند
اما شــعار «معیشــت ،امنیت ،پیشــرفت» را انتخاب
کرده.شــعاری که معیشــت اش اشــاره به توقع جامعه
از حســن روحانی برای بهبود وضعیت اقتصادی پس
از برجام دارد .امنیــت اش معطوف به فضــای منطقه
و ارامــش ایران در ســایه نیروهــای نظامــی قدرتمند
اســت و پیشــرفت اش هم معطوف به فرمایشات رهبر
انقالب کــه از دهه پیشــرفت و عدالت ســخن گفتند.
اصولگرایــان در نهایــت منهــای الریجانی بــه تفاهم
رسیدند.
سیاست
امــا غالمعلی حدادعــادل که ســخنگوی ائتالف
است هفته گذشــته اولین نشســت خبری خود را بعد از
اعالم فهرســت برگزار کرد .او دراین نشســت در پاسخ
بــه ســوال «در جریــان اصولگرایــی بــرای انتخابات
مجلس دهــم احتمــال اینکــه فهرســت هایی مجزا از
فهرست 30نفره ارائه شود و پیغام شما برای حامیانتان
چیســت؟» گفــت« :مخاطب هــای ما همان کســانی
هســتند که در دوره های گذشــته بــه اصولگرایان رای
داده اند .به طور مشــخص مخاطبان مــا همان مردمی
هســتند که در روز 9دی در سراســر کشــور بــه صحنه
امدند و ما مدافع ارزش هایی هســتیم کــه همان مردم
مطالبه می کردند .ما مخالف ارائه لیســت های دیگری
محمد نبی حبیبی دبیرکل موتلفه
در اخرین مرحله به فهرست
اصولگرایان اضافه شد
نام حسین مظفر نماینده
محمدباقر قالیباف در
فهرست نهایی قرار
گرفت
31
پارلمان
گزا
رش
جاللی ،سرلیست رهروان؟
ایاطرفدارانالریجانی
لیستمنتشرمی کنند
2
اینکه علــی الریجانــی و حامیــان او در نهایت چه
تصمیمی برای انتخابــات هفتم اســفند خواهند گرفت،
همچنان یکی از معادالت موثر در این رقابت مهم سیاسی
است .فعال انچه مشخص است اینکه انها درنهایت حاضر
نشــدند به صــورت تشــکیالتی در ائتــاف اصولگرایان
حضور داشته باشند .هر چن د چهره همسو با انها در فهرست
نهایی اصولگرایان حضور دارنــد .این حضور اما به معنای
سهم بردن رهروان از ائتالف معنا نشده است.
سیاست
32
مثلث | شماره 300
اغاز و پایان رهروان
علی الریجانــی از وقتی از رســانه ملی خارج شــد و
سیاســت ورزی اش را به صورت جدی اغاز کرد ،همیشــه
به عنوان یک چهره محافظه کار و راســت ســنتی به شمار
امده .چه ان زمان که او نامزد منتخب علی اکبر ناطق نوری
در شــورای هماهنگی نیروهای انقالب شد و چه ان زمان
که او از قم کاندیدای مجلس شد .این هویت حتی در طول
مجلس هشتم و همزمان با ریاست او در این پارلمان برای
او حفظ شد.
اما گذشت زمان کار را برای الریجانی متفاوت کرد .او
حاال با یک رقابت در ون جناحی مواجه بود که حتی احتمال
رقابت در مورد ریاســت مجلس را هم برایش بســیار جدی
کرده بــود .علی الریجانی برای ورود به معادالت ریاســت
مجلس نهم چاره کار را در این دید که یک فراکسیون تازه در
مجلس تاسیس کند .او قرار بود برخالف پارلمان قبلی برای
ریاست مجلس رقابت کند .طیفی از اصولگرایان بنا داشتند
غالمعلی حدادعادل را بار دیگر به ریاست مجلس برسانند و
او البته می خواست همچون مجلس هشتم همچنان رئیس
بماند .چنین شد که پای فراکسیون رهروان والیت به دنیای
سیاست ایران باز شــد .او البته یک فراکســیون اصولگرا
به وجود نیاورده بود .حامیانش را در یک اردوگاه سامان داده
بود که البته در میانشان می شد چهره هایی از اصالح طلبان
را هم دید .رهروان در موارد متعددی به دولت جدید نزدیک
بود و از فراکســیون اصولگرایان دور تر .این را می شد هم
در نوع مواجهه با دولت دید و هــم در ماجرای مهم برجام
از همان اغاز مذاکــرات و حتی تا همین امــروز .ماه های
اخر عمر مجلس نهم نباید پایان کار رهروان والیت باشــد
این البته چیزی است که علی الریجانی می خواهد و البته
همان چیزی اســت که مردان مهم او در این فراکســیون
ان دنبال می کننــد .همین اواخر بود که اعالم شــد حزب
رهروان تشکیل خواهد شــد و علی الریجانی تایید کرد که
دیدارهایی با برخــی چهره های مهم در این زمینه داشــته
است .ان تالش ها یکباره ایســتاد و همه گمان بردند این
نشانه ای از پیوستن رهروان والیت به ائتالف اصولگرایان
است .انها به ائتالف نرفتند اما یک اتفاق مهم دیگر افتاد؛
چهره هایی مهم از رهروان رد صالحیت شدند و مجوز حضور
در انتخابات نیافتند .جواد هروی نماینده قائنات ،محمدباقر
شــریعتی نماینده بهبهــان ،رمضان شجاعی کیاســری،
ارســان فتحی پور نماینده کلیبر ،صفر نعیمی رز نماینده
اســتارا ،پیرموذن نماینده اردبیل ،محمد انصاری نماینده
ن و جواد ســعدون زاده نماینده ابــادان از چهره هایی
ابادا
هستند که به علی الریجانی نزدیک هستند ،اما نتوانسته اند
تا هفته گذشته مجوز حضور در انتخابات را بگیرند.
ائتالف؟
وقتی فراکســیون رهروان والیت اعالم کر د بنا ندارد
وارد ائتالف اصولگرایان شــود تحلیل هــای متعددی در
این مورد در رسانه ها مطرح شــد .برخی گفتند رهروانی ها
با دولتی ها بسته اند و باید منتظ ر اعالم یک لیست مشترک
باشیم .نشانه اش را هم این می دانستند که کاظم جاللی،
رئیس فراکســیون رهروان که از اعضای سابق اعتدال و
توسعه یعنی حزب نزدیک به حسن روحانی بوده زمینه این
ائتالف را پدید اورده و بر همین اساس می گفتند که لیستی
تحت عنوان اعتدالیون منتشر خواهد شد .برخی دیگر هم
می گفتند الریجانی با اصالح طلبان هم قســم شده و باید
مانند رهروان والیت منتظر یک ائتالف این چنینی باشیم.
در این میان اما یک حرف دیگر هم به میان امد .اعضای
شاخص از رهروان والیت گفتند که علی الریجانی بنا دارد
لیدر جریان سوم باشد و بر همین اساس انها باور داشتند که
برای شکل گیری یک جریان جدید تالش هایی در جریان
اســت .حاال اما اینکه کدام گزینه در نهایت درست خواهد
بود شاید از همین حاال نمی تواند قابل پیش بینی باشد اما در
همین جا می توان گفت که کار برای رهروانی ها سخت شده
است .حاال که اصالح طلبان چندان مجوزی برای حضور در
انتخابات نگرفته اند ،بخشی از اعضای فراکسیون رهروان
ریزش کرده و البتــه نبودن برخی چهره هــای اصولگرای
فر اکســیون رهروان هم وزن سیاســی این طیف را کمتر
خواهد کرد .این خبر خوبی برای علی الریجانی نیســت.
او چند روزی فرصت دارد تا برای بازگشت یاران و متحدان
سیاسی اش تالش کند.
اسباب کشی به تهران؟
از اواسط هفته گذشته یک شایعه در رسانه ها بسیار
پررنگ شد .ماجرا از این قرار است که برخی خبرها حکایت
از ان دارد که ممکن اســت علی الریجانی به تهران تغییر
حــوزه داده و حضور حامیــان اش یک لیســت انتخاباتی
مجزا از اصولگرایان منتشــر کنند .اخبــاری که همچنین
از تصمیمات جامعه مدرســین حوزه علمیه قــم برای ارائه
فهرســت انتخاباتی با حضور اقایان علــی الریجانی ،رضا
اشــتیانی و احمد امیرابادی فراهانی روایت کرده که البته
دلیل عدم اعــام این خبر از مبانی رســمی ،فشــار برخی
عناصر فراکســیون رهــروان بــرای تغییر حــوزه انتخابیه
الریجانی از قم به تهران عنوان شده است.
همچنین ،در این خبر امده بود« :در حال حاضر برخی
پارلمان
اطرافیان رئیس مجلــس از جمله اقایــان کاظم جاللی،
زمانی ،بهروز نعمتی و عوض حیدرپور به دلیل اینکه چهره
شاخصی در فهرست خود ندارند و با دولت و فهرست علی
مطهری دچار اختالف شده و همچنین نمی توانند فهرست
برجسته ای ارائه دهند ،به دنبال تغییر حوزه الریجانی از قم
به تهران هســتند ».این خبر البته با واکنش کاظم جاللی
مواجه شد .رئیس فراکسیون اصولگرایان رهروان گفت:
«تغییر حــوزه انتخابیه الریجانــی از قم به تهــران کذب
محض اســت .به هیچ وجه خبر مذکور صحت نداشــته و
الریجانی از حوزه انتخابیه قم بــه فعالیت های انتخاباتی
خود می پردازد».
در میانه بودن و نبودن!
هفته گذشته چند صدای متفاوت از سوی رهروانی ها
به گوش رسید .برخی از انها اصرار داشتند که شاهد انتشار
لیست از تهران و سایر استان ها از ســوی این فراکسیون
خواهیم بود و برخی چهره هــای دیگر رهروان کار رهروان
را تمام شده دانســته و ماجرای ارائه لیست را یک موضوع
غیر قابل بحث عنوان می کردند.
چنین اســت که صفــر نعیمــی رز ،ســخنگوی این
فراکسیون به مثلث می گوید« :وقتی یک چهارم اعضای
فراکسیون رهروان ردصالحیت شدند می توان گفت عمال
تشکیالت رهروان را در انتخابات مجلس شورای اسالمی
متالشــی کردند و معتقدم رهروان در مجلس اینده حضور
کمرنگی خواهد داشــت .در تهران هم اگر قرار بر ائتالف
با حامیان دولت بود باید تا حاال مشخص می شد که چون
خبری نیســت بنابراین ائتالفــی هم بعید اســت در پیش
باشــد ».اما در خبری دیگر جواد هــروی چنین اظهارنظر
می کند« :قرار بر این شــد که رهروان از اعضا و نیروهای
خود حمایت کند و با طیفی مســتقل و اعتدالی وارد میدان
رقابت شود ».وی در پاســخ به این ســوال که ایا رهروان
لیست مجزایی از سایر گروه ها منتشــر خواهد کرد ،گفته
است« :احتمال اینکه بخواهد لیســتی ارائه کند ضعیف
است اما اینکه یک حرکت حساب شد ه بین مناطق مختلف
داشته باشــد و برای اعضای خود چتر حمایتی ایجاد کند،
بسیار زیاد است ».اما در خبری دیگر در این مورد یک عضو
هیات رئیسه فراکسیون اصولگرایان رهروان والیت گفته
است که لیســت رهروان والیت قبل از اغاز زمان تبلیغات
انتخاباتی نهایی و منتشر می شود .ایرج عبدی گفته است:
«فراکسیون اصولگرایان رهروان والیت طبق وعده قبلی
در تهران ،کالنشــهرها و مراکز استان لیســت انتخاباتی
می دهد و در حوزه های انتخابیه کوچک نیز از افراد خاصی
حمایت خواهد کرد».
وی با تاکید بــر اینکه رهروان والیت حتما با لیســت
در انتخابات حضور خواهد داشــت ،گفته اســت« :قطعا
همزمان با اغاز تبلیغات انتخاباتی این لیســت ها منتشــر
می شود و ما برای تمامی حوزه های انتخابیه کاندیدا و فردی
را برای معرفی به مــردم مدنظر داریــم ».در اظهارنظری
همسو با این ســخنان ،نماینده مردم اســداباد در مجلس
از نهایی شدن لیست انتخاباتی فراکســیون اصولگرایان
رهروان والیت در تهران و شهرســتان ها خبر داده و تاکید
کرده اســت« :به طور حتم بــا افراد معتــدل جریان های
سیاسی ائتالف خواهیم کرد.انچه تا این لحظه از لیست
مشترک رهروان والیت با سایر جریان های سیاسی مطرح
شــد ه صرفا گمانه زنی اســت .مذاکرات متعددی توســط
رئیس فراکسیون با ســایر جریان های سیاسی در جریان
اســت اما هنوز لیســت مشــترک 30نفره تهران و لیست
مشترک شهرستان ها نهایی نشده اســت .رهروان والیت
به طور حتم با جریان هــا و چهره های سیاســی معتدل در
دو جریان سیاســی کشــور به توافق خواهد رسید و لیست
مشــترک در تهران و شهرســتان ها می دهد .جریان های
معتدل و افراد بی رغبت به تندروی از جمله افرادی هستند
که در لیســت مشترک رهروان والیت و ســایر جریان های
سیاسی قرار خواهند گرفت اما باید تا پایان هفته صبر کرد
تا نتایج مذاکرات مشخص شود .انتخاب کردن 30نفر در
یک لیست کار مشکلی است به همین دلیل باید همفکری و
رایزنی بیشتر بین طرف های مذاکره انجام شود».
تصمیم اخر
مســلم اســت کــه تصمیــم اخــر در مــورد اینــده
سیاســت ورزی رهروان در ســطحی بــاال از ســوی علی
الریجانی و کاظم جاللی اتخاذ خواهد شد .اکنون چند راه
پیش روی این طیف سیاسی اســت .یک راه این است که
انها همچنان که برخی اعضا گفته اند عمر سیاسی رهروان
را پایان یافته تلقی کرده و به گونه ای دیگر وارد رقابت هفتم
اسفند شوند .راه دیگر این است که انها مانند اصالح طلبان
در حوزه هایی که دارای نامزد هستند لیست منتشر کنند و راه
اخر اینکه انها باب یک ائتالف را باز کنند .به نظر می رسد
که ســران رهروان تصمیم در این خصــوص را به روزهای
اخر واگذار کرده اند ؛ تصمیمی که البته می تواند سرنوشت
رئیس مجلس اینده را نیز تعیین کند .فهرست علی مطهری
اما در این میان می تواند بیشترین همپوشان را با رهروانی ها
داشته باشد .فهرستی که حامیان دولت در دو جناح چپ و
راست را دربرمی گیرد.
خط سوم
تا پیــش از اعالم نتایــج تاییــد صالحیت ها ،برخی
چهره های رده باالی این فراکســیون بر این عقیده بودند
که علی الریجانــی درواقع به نوعی لیدر جریان ســوم در
اینده خواهد بود .شجاعی کیاسری از نمایندگان عضو این
فراکسیون با تایید این موضوع به هفته نامه مثلث گفته بود
الریجانی لیدر این جریان خواهد شد و در چنین کانتکسی
مــردم علی الریجانــی را حتی بــه حســن روحانی ترجیح
خواهند داد .گفته می شــد که این جریان ســوم بنا دارد تا
مجمعی از نیروهای خــاص اصالح طلبان و اصولگرایان
باشــد .مجموعه ای کــه کیاســری از ان به عنــوان خط
اعتدال نام می برد .اینکه فر اکســیون رهروان چگونه در
انتخابات مجلس دهم مشــارکت کند از ماه ها پیش محل
بحث چهره های ارشد ان بوده است .بحثی که حتی دامنه
ان به انصراف کاظم جاللی از ثبت نــام در انتخابات هم
رســید .ماجرایی که موجب شــد علی الریجانی در اندک
زمان باقی مانده تا پایــان زمان ثبت نام بــا کاظم جاللی
دیدار کند و او را راضی به نامزدی نماید .بحثی که موجب
شده کاظم جاللی این بار به جای شاهرود از تهران نامزد
انتخابات شود .نتیجه ان بحث که ممکن بود به تشکیل
حزب رهروان با ان هیات امنا منجر شود اکنون با انصراف
و برای علی الریجانی از ادامــه تصمیمات انتخاباتی اش
شــکل دیگری گرفته اســت .حاال باید تا زمان انتخابات
منتظر ماند و سرنوشــت رهروان والیت را نظــاره کرد .ایا
رهروان که می خواست خط سوم باشد حاال به انتهای خط
رسیده است؟
اصولگرایان نباید فهرست دیگری بدهند
تو گوی مثلث با زهره الهیان
گف
مثلث | شماره 300
اهمیت مباحث زنان و خانواده و ضرورت هایی که د ر ارتباط
ب ا حوزه قانونگذاری است شش نامزد خانم در لیست ائتالف
بزرگ اصولگرایان حضــور دارند تا مقولــه زن و خانواده در
قانونگذاری مدنظر قرار گیرد و هنگام بررسی همه طرح ها و
لوایح به بحث خانواده و زنان توجه الزم صورت گیرد و محل
تاثیرگذاری باشــند .درباره نقدهایی هم که به لیســت وارد
می شود باید بگویم قاعدتا هر لیســتی که از سوی شورای
ائتالف معرفی می شــد ممکن بود که نقدهایی به ان باشد
و این تفاوت سالیق طبیعی است ،اما بدنه ای که خود را به
لحاظ فکری در طیف اصولگرایــان می بیند باید به وحدت
سیاست
لیســت ائتالف اصولگرایان در حــوزه انتخابیه
تهران ،ری ،اسالمشــهر و شــمیرانات بــا رایزنی ها و
جلسات متعدد و مســتمر نهایی و اعالم شد .نظر شما
درباره ترکیب این لیست چیست؟
لیســت اصولگرایان براســاس وحــدت و اجماع
قشــرهای مختلف اصولگرایی ،احزاب و گروه های عمده
نهایتا بیرون امــد و محل وفاق و وحدت این گروه ها شــد.
تالش ان بود کــه در تدوین این لیســت از تخصص های
مورد نیاز در کمیســیون های مجلس استفاده شود ،ضمن
انکه معرفی چهره های جوان و جدید بــه مردم در قیاس با
گذشــته مدنظر بود تا در صــورت رای اوری منتخبان ملت
بتوانند در مجلس محل تاثیرگذاری و تحول باشند .باتوجه
به اینکه مهمترین شــعارهای ائتالف بــزرگ اصولگرایان
مباحث اقتصادی و بهبود معیشت مردم است در این لیست
تعدادی اقتصاددان حضور دارند ،همچنین از انجا که مقوله
سالمت و بهداشــت جامعه مورد توجه بود چندین پزشک
متخصص نیز در جمــع 30نامزد اصولگرا هســتند .از ُبعد
3
زهــره الهیــان ،عضو شــورای مرکــزی جمعیت
رهپویان انقالب اسالمی معتقد است« :ائتالف بزرگ
اصولگرایان می تواند مالک انتخاب برای طیف زیادی
از مردم قرار گیرد و انتظار می رود در مجلس اینده ذیل
این تابلو ما اکثریتی از اصولگرایان داشته باشیم».
احترام بگذارند،چون تالشی که در یک سال گذشته درباره
وحدت و همگرایی بین گروه ه ا و طیف ها و احزاب اصولگرا
صورت گرفت تالش مستمری بود که قطعا مردم به این نظر
جمعی و تالش های صورت گرفته احترام خواهند گذاشت
و به ان اقبال نشان می دهند .هرچند ممکن است به اجز ا و
برخی کاندیداها نقدهایی داشته باشند اما مالک شان همان
خروجی است که حاصل وحدت بزرگان اصولگرایی است.
یک نقد ان است که 50درصد لیست پایداری ها،
30درصــد تحول خواهــان و فقــط 20درصــد
اصولگرایان ســنتی اعــم از جامعــه روحانیت و
موتلفههستندودیگرسالیقاصولگرادراینجمع
کاندیدا ندارند ،این نقد را چقدر وارد می دانید؟
انچه مسلم است تالش زیادی در طول مذاکرات
و صحبت ها و جلسات متعدد صورت گرفت تا مالک برای
انتخاب افراد و تعیین لیست سهم خواهی گروه ها و احزاب
اصولگرا نباشد ،بلکه مالک شایسته ساالری قرار گیرد ،از
این نظر توجه به معیارها و شــاخص ها بیشتر مدنظر بود تا
33
سیاست
34
مثلث | شماره 300
پارلمان
اینکه کدام گروه چند درصد از لیست را داشته باشند .بنابراین
به نظرم این نقد نمی تواند به این شکل مطرح باشد.
اقای غفوری فــرد در مصاحبه ای گفــت؛ یکی از
شــاخص های اصلی انتخاب نامزدها این بود که
چقدر انها قدرت رای اوری داشته باشند .بر همین
اســاس معتقد بود از انجا که در نظرسنجی های
متعــدد ائتالف اصولگرایــان او همــواره جز و 10
نامزد رای اورتر قرار داشته ،باید در فهرست نهایی
نامش می امد ،چرا این طور نشد؟
مقبولیــت و رای اوری در انتخــاب افــراد یکی از
شاخص هایموثرمی تواندباشدولینهاینکهسایرمالک ها
در نظر گرفته نشود .به عبارت دیگر این طور نیست که صرفا
مقبولیت و رای اوری مالک باشد و ســایر مالک ها نادیده
گرفته شود .در واقع شاید فردی رای اوری و مقبولیت را طبق
نظرسنجی ها داشته باشد ،اما سایر شاخص ها و مالک ها
درباره او ضعیف باشد یا سایر شــاخص ها را حائز نباشد که
بتواند در این لیست حضور پیدا کند.
از میان 188نامزد اصولگرای تا ئید صالحیت شده
در تهران 30نامزد برای حضور در لیست ائتالف
بزرگ اصولگرایان انتخاب شد .انتظارتان از 158
نامزد دیگر اصولگرا چیست؟
قاعدتا اگــر نامزدهایی که از طیــف اصولگرایان
ثبت نام کردند این توجه را به تالش های صورت گرفته برای
تحقق وحدت داشته باشند باید این تالش ها را ارج نهند ،به
وحدت جمعی احترام بگذارند و ظرفیت خود را معطوف به
حمایت از این لیست کنند.یعنی براساس میثاق نامه ای که
امضا شده انصراف دهند و ظرفیت خود را به کمک بیاورند
تا انشاءالله یک لیست واحد از سوی اصولگرایان پیروز این
عرصه باشد.
جبهه ایستادگی همسو با محسن رضایی می گوید
سابقه تشکیلش به سال های گذشته بر می گردد،
حال انکه جبهه یکتــا کمتر از 6ماه اســت اعالم
موجودیت کرده ،اعضای این جبهه انتظار و توقع
داشــتند که یکی از نامزدهای شــان در فهرست
نهایی قــرار بگیرد نــه انکه صرفــا تقویت کننده
ائتالف باشند ،چه پاسخی برای انها دارید؟
قاعدتا در شورای ائتالف از نظرات گروه ها و احزاب
و شخصیت های متعددی استفاده و کمک گرفته شد.منتها
این به معنا ان نیســت که هر طیف و گروهی نماینده ای در
این لیست داشته باشــند چون این اتفاق معنا و مفهومش
سهم خواهی است .براســاس نظر جمعی این ترکیب ارائه
شــد .قاعدتا جبهه ایســتادگی هم نظیر ســایر طیف ها و
گروه های سیاسی به این تصمیم جمعی باید احترام بگذارد
و ان را مالک فعالیت انتخاباتی خودش قرار دهد.
اگر یک ســری از منتقدان به نحوه بســته شدن
لیســت ائتالف اصولگرایــان در تهــران بیایند و
لیســت های موازی بدهند ،چقدر این اتفاق روی
قدرت رای اوری لیست ائتالف اصولگرایان تاثیر
می گذارد؟
البتــه گروه هــای عمده کــه در عرصه سیاســت
ظرفیت های اجتماعی دارند و مطرح هســتند در مباحث و
نظرســنجی های تدوین این فهرست مشارکت داده شدند.
قاعدتا از بیــن گروه های تاثیرگذار نباید لیســت دیگری به
صورت موازی ارائه شود،اما ممکن است گروه های فرعی و
حرکت های کوچکی هم در این ارتباط شکل گیرد که قاعدتا
خیلی نمی تواند تاثیرگذار در صحنه سیاســی درباره ترکیب
مجلس اینده باشد.
یعنــی روی قــدرت رای اوری لیســت ائتــاف
اصولگرایان تاثیر نخواهد داشت؟
البتــه به هر میزان که لیســت های فرعی باشــند
ممکن است منجر به تشتت ارا شود ،اما از انجا که گروه ها
و احزاب عمده اصولگرایی در تدوین لیست ائتالف بزرگ
اصولگرایان مشارکت داده شدند و مورد مشورت قرار گرفتند
قاعدتا احزاب عمده اصولگرا لیستی نخواهند داد.
با توجه به اینکه شما می گویید لیست های موازی
اگــر بیایند بــر قــدرت رای اوری لیســت ائتالف
اصولگرایان تاثیرگــذار نخواهند بــود و تغییری
در ترکیب مجلس اینده ایجــاد نمی کنند ،قدرت
رای اوری این تابلو را در سراســر کشــور چگونه
ارزیابیمی کنید؟ فکرمی کنیداین تابلوچنددرصد
کرسی های مجلس اینده را در اختیار بگیرد؟
درصد نمی توانم بگویم ،ولی قاعدتا این ائتالف
بزرگ اصولگرایــان می تواند مالک انتخــاب برای طیف
زیادی از مردم قرار گیرد و انتظار می رود در مجلس اینده ما
اکثریتی از اصولگرایان داشته باشیم.
معتقدید اکثریــت اصولگرا ذیــل تابلوی ائتالف
بزرگ اصولگرایان در مجلس اینده خواهد بود؟
بله ،چــون ائتالف بــزرگ اصولگرایان در ســایر
حوزه هایانتخابیههمعملکردومقبولیتخودراداردومحل
اجماع و وحدت است.
اینکــه طیف اقــای احمدی نــژاد و یک ســری از
اصولگرایان منتقد به نحوه بســته شدن لیست
ائتــاف بــزرگ اصولگرایــان معتقدنــد قــدرت
رای اوری این لیســت فقط 20درصد است ،شما
این نگاه و تحلیل را رد می کنید؟
انها نظر شخصی شان را گفتند .قاعدتا این مردم
هستند که تعیین کننده هســتند و رای مردم مالک است.
حتی اگر ان طور که انتظار می رود ارا متوجه ائتالف بزرگ
اصولگرایان نشود همین میزان وحدت تاثیر خود را خواهد
داشــت و قاعدتا اقدام موثر و موفقی در عرصه سیاسی به
حســاب می اید که در طول دوره های گذشــته این میزان
وحدت و همدلی سابقه نداشــت بنابراین نفس این میزان
همدلی و همگرایی بسیار ارزشمند اســت و به عنوان نقطه
مثبت و امتیاز برای جریان اصولگرایی می تواند در تاریخ ثبت
شود .البته فاکتور تعیین کننده رای مردم است ،این بستگی
به گفتمان جریان اصولگرا دارد که چقدر نفوذ و برد در افراد
جامعه داشته باشد و ارای انها را به سمت خودش جلب کند
کهالبتهپیش بینیایناستکهاینوفاقیکهدربینخواص
و بزرگان اصولگرا شکل گرفته در بدنه جامعه و میان مردم
هم تاثیرات خودش را در جهت همدلی و رویکرد به سمت
ائتالف بزرگ اصولگرایان داشته باشــد .همه طیف های
اصولگرا و احزاب عمده این واقعیت را متوجه هســتند که
در تدوین لیســت به چه میزان مورد مشــاوره قرار گرفتند.
قاعدتا تالش دکتر حدادعــادل معطوف به این بود که نظر
جمع را براساس نظرسنجی ها و نظر جمع نخبگان و بزرگان
اصولگرایی بگیرد و این لیست تهیه شــود ،بنابراین از این
بابت نقدی به اقای حدادعادل نمی تواند وجود داشته باشد.
اقای مطهری گفته مثــل دوره انتخابات مجلس
نهم می خواهد لیست صدای ملت را منتشر کند،
این لیست از سبد ارای اصولگرایان بهره می برد
یا اصالح طلبان؟
قاعدتا باتوجه به مواضعی که اقای مطهری داشت
جایگاه و پایگاه سیاسی شان در طیف و اردوگاه مقابل جریان
اصولگرا خواهد بود.
پارلمان
معیار ما سهمیه بندی نبود
گفت وگویمثلثبامحمدناظمی اردکانی
امید کرمانی ها
خبر نگار
4
محمدناظمی اردکانی معتقد است«:لیســت
ائتالف اصولگرایــان بــری از تندروی اســت و اگر
نســبت به وضع موجود نقدی دارند نقــد عالمانه
اســت ».عضو ائتالف اصولگرایان در دهمین دوره
انتخابات مجلس شورای اسالمی می گوید« :پیروزی
این لیست را در رقابت سیاسی هفتم اسفند قطعی
می دانم».
مثلث | شماره 300
اقــای مطهــری دیگــر از چارچــوب اصولگرایی
عدول کرد و خارج شده اســت 190 .چهره اصولگرا که در
ان نشســت بودند ،انجا میثاق نامه ای امضا کردند که اگر
در لیســت 30نفر نهایــی نبودند انصراف دهنــد ،بنابراین
اصولگرایانی که ان روز جمع شدند برحسب تعهد و میثاق
خود در هیچ یک از لیست های سیاسی نخواهند رفت.
صدای ملت پایگاه اجتماعی اش را از اصولگرایان
می گیرد یا از اصالح طلبان؟
از اصالح طلبان خواهد بود.
فــارغ از هر نتیجه ای کــه در هفتم اســفند رقم
بخورد ،مسئولیت این لیست با چه کسی است؟
مسئولیت این لیســت با همه اصولگرایان است،
همه جریان هــای اصولگرا بــا هم ائتــاف کردند و یک
خردجمعی بر این لیست حاکم شده است ،مطلقا تصمیم
فردی وجود نداشــته و برای اولین بار است که این اقدام
اساســی در فضای سیاســی کشــور صورت گرفته و اگر
بخواهیم برویم به ســمت انکه حزب گرایی و تشکل های
سیاســی در جریان انتخابــات بتواند تصمیم گیر باشــد و
پراکندگی ها موجب مخدوش شــدن فضا نشــود راهش
این اســت که جریــان اصولگرایی متشــکل عمل کند.
در این صــورت می تواند همگرایی ،وحــدت و ائتالف تا
انتخابــات ریاســت جمهوری ادامه پیدا کنــد ضمن انکه
جریان رقیب هم متشکل شده و دارند به سمت یک لیست
پیش می روند.
جریان اصالح طلب خیلی می کوشد که جا بیندازد
لیســت ائتــاف اصولگرایان ،لیســت منتقدان
دولت است پاســخ شما به این شــائبه افکنی ها
چیست؟
اصال این طور نیســت .افرادی که در این لیست
قرار گرفتند تا انجا که می شناسم این طورند که اگر نسبت به
وضع موجود نقدی دارند نقد عالمانه است ،مطلقا چهره ای
را نمی شناســم که جنبه تخریبی نســبت به سیاســت های
اعالمی و اجرای سیاست ها داشته باشــد بلکه اگر نقدی
دارند نقدشــان عالمانه اســت و رویکرد تنــدروی را دنبال
نمی کنند .این لیستی اســت که عالمانه به عرصه سیاسی
ورود دارد.
سیاست
لیســت ائتــاف اصولگرایــان بعــد از جلســات
مســمتر و متعدد باالخره در هفته گذشته اعالم
شــد.بفرمایید ترکیب نامزدهای این فهرست را
چگونه ارزیابی می کنید؟
درباره تهیه و بستن لیست یک فرایند پیچیده ای
طی شد .ظرف دو ســال گذشــته با محوریت اقای تقوی
نشســت های همگرایی اصولگرایــان هــر دو هفته یک
بار تشکیل می شــد ،در واقع این جلســات گام های اولیه
برای وحدت اصولگرایــان بود که موجش به اســتان ها و
شهرســتان ها نیز رفت و در انجا هم شــوراهای همگرایی
تشکیل شد .بعد از تحقق وحدت و همگرایی اصولگرایان
موضوع تنظیم فهرســت کاندیداهای اصولگرا در تهران
و شهرســتان ها مطرح شد و بر همین اســاس تشکل ها و
احزاب اصولگرا شورای ائتالف اصولگرایان را شکل دادند
و 22نفر از همه تشکل های اصولگرا در ان عضویت یافتند.
بعد از تشکیل این شورا یک گروه هفت نفره مسئولیت تهیه
لیست تهران را عهده دار شد که از این هفت نفر فقط یک
نفر کاندیدای تهران بود؛یعنی بقیــه ذی نفع نبودند .این
گروه بعد از ثبت نام نامزدهای انتخابات مجلس شــورای
اسالمی نشستی تشکیل دادند و همه نامزدهای اصولگرا
قریب به 190نفر به ان جلسه امدند و بیوگرافی و برنامه خود
را به کمیته هفت نفره دادند .در گام نخست بعد از رای گیری
و امتیاز دادن 53نفر به مرحله دوم راه یافتند سپس 45نفر
به مرحله سوم رفتند و در مرحله نهایی تعداد نامزدها به 30
نفر رسید و ترکیب فهرست ائتالف اصولگرایان مشخص
شــد .باتوجه به اینکه االن مســائل اقتصادی در کشــور
برجسته است و مشکل اصلی جامعه بحث رکود اقتصادی،
بیکاری و چالش های معیشتی است 12 ،نامزد صاحب نظر
در مســائل اقتصادی هســتند یا تجربه کار در عرصه های
اجرایی اقتصادی را داشتند .هفت نفر در مسائل اجتماعی
به لحاظ دانشــگاهی یا کارشناســی مطرح هســتند .چند
نفری هم مستقلند یعنی گفتند که به گرایش های سیاسی
وابسته نیستند .تا انجا که اطالع دارم متخصص ،متدین،
متعهد ،مخلص ،کارامد ،مجرب ،موفق و نواور معیارهای
شخصی در انتخاب نامزدها بود که مورد بررسی قرار گرفت
و در کنارش سه معیار کلی ترکیب سنی ،گرایش سیاسی و
تخصص نیز مدنظر بود .از لحاظ ترکیب ســنی ســعی شد
گروه های سنی 30تا 40سال 40 ،تا 60،60تا 70و 70تا
75هر کدام دارای تعدادی نامزد باشند .اینکه برخی اعضا
حذف شدند در کنار معیارهای یادشده رای گیری در گروه
هفت نفره و سپس شورای 22نفره موثر بود .در کل جلسات
متعدد گذاشته شد تا لیستی تدوین شود که مقبول جامعه
باشد و در مجلس هم موفق عمل کند.
االن جبهــه ایســتادگی می گوید مــا نماینده
نداریــم ،اقایان غفــوری فرد و ســجادی اعالم
کردند جبهه پیروان هم در لیست نماینده ندارد.
نکته ان اســت که می گویند 80درصد لیست در
اختیــار پایداری ها و تحولخواهــان (ایثارگران و
رهپویان) است واقعا این طور است؟
معیار گرایش سیاسی در انتخاب نامزدها مطرح بود
ولی سهمیه بندی و سهمیه دادن از ابتدا مطرح نبود .اقای
حداد ،سخنگوی شورای ائتالف نیز توضیح داد که از هر
یک از ســلیقه ها در فهرســت نامزد حضور دارد و از جبهه
پیروان نیز 7نامزد در بین 30نامزد نهایی هستند.
فقط چهــار نفــر از موتلفه شــامل خانم ها رهبر،
افتخاری و اقایان ال اسحاق و محمدنبی حبیبی
هســتند و خانم دســتجری نیز که اعــام کرده
مستقل است؟
موتلفه جزو جبهه پیروان اســت ،وقتی نامزدهای
این حزب در لیست حضور داشته باشند یعنی جبهه پیروان
در این لیست نماینده دارد .ممکن است در جبهه پایداری
هم ســلیقه افراد با هم متفاوت باشــد بنابراین کسانی که
گرایش سیاســی انها جبهه پیروان است در لیست ائتالف
اصولگرایان 7نفرند.
دو نفر دیگر چه کسانی هستند؟
مصباحی مقدم و ابو ترابی فرد.
اما این دو نفر از جامعه روحانیت هســتند ،یعنی
شما اینها را جزو جبهه پیروان خط امام و رهبری
می دانید؟
گرایش سیاسی شــان جبهــه پیــروان خط امام و
رهبری است.
کل سنتی ها به عالوه خانم دستجردی می شوند
هفت نفر ؛ یعنی کمتر از 23درصد لیســت را در
اختیار دارند ،قبول ندارید؟
اقای مظفر همسو با پایداری نیست.
او چون طیف اقای قالیباف محســوب می شــود
پس به تحولخواهان نزدیک است.
چون سهمیه بندی نبوده بر حسب گرایش سیاسی
باید پذیرفت که ترکیب لیست اینچنین رقم خورده است.
شــانس این فهرســت را برای رای اوری چه قدر
می دانید؟
ما اعتقاد داریم شخصیت های حاضر در لیست به
حمدالله ممتاز و شناخته شده هســتند و کارامدی شان در
بوته عمل اثبات شده است .باتوجه به تجربیاتی که پشت
سر گذاشتند از لحاظ تعهد ازمایش خود را پس دادند و تمام
نامزدهای این لیست انشاءالله رای باالیی خواهند اورد .در
مجموع معتقدم در شرایط رقابت سیاسی که در کشور وجود
دارد پیروزی این لیست قطعی است.
قدرت رای اوری لیست چقدر است؟
زیــاد می دانم ،یعنــی در فضای سیاســی کنونی
اصولگرایان یک لیســت دادند که قدرت رای اوری اش را
باال می بینم.
یعنی بیش از 80درصد نامزدهای ان به مجلس
اینده راه می یابند؟
پیروزی این لیســت را قطعی می دانم چون لیست
که منتشر شد درست اســت که برخی دوستان و جریاناتی
که در لیســت قرار نگرفتند مقداری گله منــد بودند و انتقاد
داشتند ،اما در چند روز گذشته دیدم که گله گزاری ها را کنار
گذاشتند و لیست را تایید کردند .از انجا که اعتقاد به وحدت
و همگرایی از اول بوده و االن هم هست بنابراین این لیست
را پیروز می دانم ،مگر انکه در فضای تبلیغاتی شرایط طور
دیگری رقم بخورد یعنی طیف هایی که می ایند در فضای
التهابات سیاسی و تبلیغاتی قشرهایی را جذب کنند ،در این
صورت ممکن است یک اتفاق دیگری بیفتد اما تا االن این
لیست موفق پیش بینی می شود.
اقای مطهری لیســتی تحت عنوان صدای ملت
می خواهد منتشــر کند و می کوشــد چهره های
سیاسی که در فهرست ائتالف بزرگ اصولگرایان
قرار نگرفتند را جذب کند.صدای ملت را رقیب به
حساب می اورید یا خیر؟
35
سیاست
ائتالف تاکتیکی
اصالح طلبان هفته گذشــته لیســت انتخاباتی خود را منتشر کردند.
انها در حالی وارد رقابت انتخاباتی هفتم اسفند شده اند که برخی چهره های
مشهور انها نتوانستند مجوز حضور در انتخابات را از سوی شورای نگهبان
دریافــت کنند با این حــال در اخرین مرحلــه از بررســی صالحیت ها برخی
چهره های اصالح طلب به عرصه رقابت بازگشتند.
تاکتیکاصالح طلبانبرایانتخاباتهفتماسفندچیست؟
چهره هایسفید
1
شــاید درســت ترین تعبیــر در مــورد اصالح طلبان
این باشــد که انها در انتخاباتی سرنوشت ســاز برای اینده
سیاست ورزی شــان شــرکت خواهند کرد ،سرنوشت ساز
نه فقط از زاویه میزان موفقیت شان در تصاحب کرسی های
پارلمان بلکه از ایــن زاویه که انها چگونــه تالش خواهند
کرد تــا از همین انتخابــات برای ترمیم همبســتگی های
اسیب دیده خود با هم جناحی هایشان و البته مهمتر از ان
ایجاد نسبتی تازه با حاکمیت استفاده کنند.
سیاست
36
مثلث | شماره 300
بازگشت به قدرت رسمی
حســن روحانی برای اصالح طلبان یــک امتیاز ویژه
بود و شاید یک معجزه .درست در شــرایطی که انها سایه
سنگین رویدادهای سال 88روی سرشان بود و هزینه های
تصمیمات اشتباه خود وتصمیم سازانشان را می پرداختند
با شیفت تشــکیالتی از محمد رضا عارف به حسن روحانی
شــکل بازی را تغییر داده و اکنون پس از 2سال به سختی
تالش می کنند راه هایی را برای بازگشــت به قدرت رسمی
باز کنند.
این راه البته برای انها چندان سهل و در دسترس نبوده
اســت .اصالح طلبان که در یک فراخوان دسته جمعی با
تمام نیروهایشان برای شرکت در انتخابات ثبت نام کردند
اکنون با فهرســت بلنــدی از عدم تائیــد صالحیت مواجه
شده اند که شرایط را برای شان پیچیده کرده است و درست
همین جاســت که تحلیلگــران شــکل های مختلفی را از
احتماالت پیش رو ترســیم می کنند؛ اینکه انها چگونه در
این رقابت مهم سیاســی حاضر خواهند شد .ایا به ائتالف
روی خواهند اورد؟ اگر بنا بر ائتالف باشد؛ این ائتالف چه
مختصاتی خواهد داشت و با کدام طیف ها این همنشینی
تاکتیک انجام خواهد شد؟ یا اینکه اصالح طلبان ترجیح
می دهند به حضور مســتقل روی اورده و لیســت شان را با
تمام داشته هایشان و حتی قبول حضور چهره های سفید و
نه چندان معروف ببندند؟
شــاید این تحلیل چندان دور از ذهن نباشد که برای
اصالح طلبــان قبل از انکــه نتیجه انتخابات مهم باشــد،
حضور در انتخابات و رسمیت بخشیدن به این سهیم بودن
از قدرت مهم است.
چنین است که محمد رضا عارف می گوید« :انتخابات
اســفند اخرین انتخابــات نیســت و خــرداد 96انتخابات
ریاســت جمهوری و شــوراها را در پیش داریم .مــا باید در
انتخابات حضور داشته و توان و تالش مان را به کار ببریم
و هر اتفاقی بیفتد پیروزیم .برنامه ریزی ما به دست اوردن
اکثرت مجلس دهم است و تحت هر شرایطی حضور جدی
خواهیم داشــت .بدانید خرداد 96از اسفند 94می گذرد و
اگر بخواهیم این مسیر و حاکمیت تدبیر و امید ادامه یابد و
ظرفیتی که برای برجام و لغو تحریم ها استفاده شد و برجام
دیگری در بحث اقتصادی محقق شود ،باید در انتخابات
حضور پیدا کنیم».
طرح اول
در این میان اما یک نکته قابل توجه است و ان اینکه
اصالح طلبــان در مرحله اولی که اعالم شــد چه میزان از
افراد انها رد صالحیت شده اند تمام تالش شان را کردند که
از ظرفیت حسن روحانی ،استفاده کرده و هم قطارانشان را
به عرصه انتخابات بازگرداند .حسن روحانی ان گونه که از
پارلمان
اخبار رسمی و غیررسمی و حتی از سخنان خودش می شد
برداشت کرد تالش ها و اقداماتی را در این راستا انجام داد
اما برای این تالش هایش سقفی قائل شد و از ادامه راه در
این مسیر باز ایستاد .او البته دغدغه هایی را برای استنکاف
از انجام خواســته اصالح طلبان به میان کشید و گفت که
نمی تواند بیش از این کاری انجام دهد.
حسن روحانی هفته گذشته در یک همایش سخنانی
به زبان اورد کــه از محتوای ان می توان حــدس زد که او
خواسته پیامی را منتقل کند .روحانی که می گفت در استانه
انتخابات باید خیلی مراقب باشیم ،از نامه ها و پیغام هایی
خبر داد که به دستش می رسد و حتی خیلی ها حضوری به
او می گویند چرا این جور شــد و انجور نشد و چرا شما کاری
نمی کنید؟ روحانی گفت« :من همه مشکالت را می دانم و
می فهمم که انچه خیلی ها می خواستند و مطلوبشان بود،
امروز پیش چشم انها نیســت .اما ما یک هدف بلند داریم
و تدبیر یعنی عاقبت اندیشــی و دیدن پایان کار .می توان
بلندتر حرف زد و اعالمیه داد؛ اما هدف مهم اســت و نباید
ان را فراموش کنیم».
رئیس دولت یازدهم با بیان اینکه من هر کجا مشکلی
دیدم سکوت نکردم ،گفت« :هیچ مشکلی برای بیان مساله
از نظر خودم نداشته و من هزینه ای را که مربوط به شخص
من اســت پرداخت می کنم ،اما خیلی مهم است که پایان
کار را ببینیم و بدانیم که می توان با تدبیر و صبر و حوصله و با
بسیج عمومی پای صندوق اراء برویم .من احساس می کنم
در برخی ازامور اگر درست نیندیشیم ،ممکن است جامعه
را مایوس کنیم و عده ای بگویند برای چه پای صندوق ارا
بیاییم و چه کسی را انتخاب کنیم؟»
روحانی سخنانش در این مراسم را با موضوع انتخابات
هم به پایان رساند و در میان تشویق حاضران گفت« :وعده
همه ما هفتم اســفند ماه پای صنــدوق رای برای انتخاب
بهترین هاست».
به نظر می رسد حســن روحانی در واقع این پیام را به
اصالح طلبان داده اســت که نباید بیش از این از او انتظار
داشته باشــند .او خبر از ارســال نامه و پیام داده است .او
اما گفته که باید صبر و حوصله داشت و بیش از این هزینه
نداد .او انها را امیدوار کرده به اینده و به قول خودش پایان
کار .روحانــی که در واقــع به لحاظ رفتارشناســی هم یک
سیاستمدار محافظه کار به شمار می رود،به اصالح طلبان
این نکته را یاداوری کرده که او هر انچه می توانسته انجام
داده و انها باید به همین نتیجه بسنده کنند.
فرستادگان اقای رئیس جمهور
درست در شــرایطی که بحث های مختلفی در مورد
چگونگی حضور اصالح طلبان در انتخابات مطرح است،
صادق خرازی گفته اســت که ندا در سراســر کشور لیست
خواهد داد.
محمدصادق خــرازی گفته اســت« :حــزب ندای
ایرانیان در سراســر کشــور لیســت انتخاباتی خود را ارائه
خواهد کرد .مجید فراهانی دبیرکل حــزب ندای ایرانیان
امروز احراز صالحیت شــده و سر لیست حزب ندا از تهران
خواهــد بود و بــا هماهنگی قاطبــه اصالح طلبــان در پی
برگزاری انتخاباتی پرشــور خواهیم بود .مــا در این مقطع
نیازمند فضای باز و مثبت و پر نشاطی هستیم تا انتخاباتی
شایسته برای مردم رقم بزنیم ».اما خرازی در حالی از ارائه
لیست مستقل صحبت کرده است که این حزب از اعضای
«ائتالف انتخاباتی اصالح طلبان» بوده و طبق میثاق نامه
امضاشــده در این ائتالف ،همه احزاب حاضر در ان ،باید
ذیل ائتالف باشــند .درعین حال «مجید فراهانی» درباره
فهرست مستقل حزب ندا هم گفت« :ما به عنوان عضوی
از ائتالف اصالح طلبان فهرســت جداگانه نخواهیم داد
و در راســتای ائتالف عمــل خواهیم کرد ».در واکنشــی
دیگر جالیی پور درباره صحبت صادق خرازی مبنی بر ارائه
لیست مستقل در انتخابات از ســوی حزب ندای ایرانیان
گفته است« :مکانیزم عمل اصالح طلبان مشخص است
و ان اجمــاع اصالح طلبــان در هر حوزه انتخابیه اســت و
این مکانیزم اســت که تعییــن کننده اســت .بنابراین هر
نیروی سیاســی که نتواند خود را با این مکانیزم هماهنگ
کند خطا خواهد کــرد .اما من مطمئنــم اصالح طلبان در
تمام حوزه های انتخابیــه با اجمــاع وارد عرصه انتخابات
خواهند شد».
اصالح طلبان چه خواهند کرد؟
حسین مرعشی ،عضو شورای عالی سیاست گذاری
اصالح طلبان در مورد ســاز و کار انتخاباتی اصالح طلبان
می گوید« :جریــان اصالحــات در تهران لیســت کامل
خواهد داد و از این بابت مشکلی نداریم .لیست ما هم برای
انتخابات خبرگان و هم بــرای انتخابات مجلس در تهران
کامل خواهد بود .در تعدادی از استان ها نیز امکان معرفی
کاندیداهای دولت و اصالح طلبان وجــود دارد .در برخی
از حوزه های انتخابیه نیز بنا بر این اســت که از کاندیدای
اصولگرای میانــه رو حمایت کنیم تــا از ورود افراطیون به
مجلس جلوگیری کرده باشیم».
مرعشــی با اشــاره به اینکــه ناچاریم در تعــدادی از
حوزه های انتخابیه سکوت کنیم ،گفته است« :در این حوزه
انتخاب را برعهده خود اصالح طلبان خواهیم گذاشــت،
چون اساســا امکان معرفی و حمایت از کاندیدای خاصی
وجود ندارد .این وضعیت در حوزه هایی همچون سیرجان،
کرمان و قزوین وجود دارد».
حسن روحانی هفته
گذشته در سخنانی
درواقع این پیام را به
اصالح طلبان مخابره
کرد که نباید بیش از
این از او در مورد تایید
صالحیت ها انتظار
داشته باشند
اعتماد به چهره های سفید؟
مثلث | شماره 300
یکی از نکات مهم در مورد فهرست اصالح طلبان این
است که طیفی از ســران این جناح بر خالف کارگزارانی ها
اصرار دارند تا یک لیســت مستقل منتشــر کنند .اصرار بر
انتشار چنین فهرســتی در شــرایطی که چهره های مهم و
شــاخصی از انان تایید صالحیت نشده اند ،نشان می دهد
که انها بنا دارند کار را با چهره های ناشــناخته ادامه دهند.
در همین راستا هم بوده که انها در طول هفته گذشته برای
ارسال رزومه فراخوان داده و جلســاتی در این مورد برگزار
کرده اند .اما این پدیده سیاسی را چگونه می توان تحلیل
کرد .ابرهیم اصغر زاده در این خصــوص می گوید« :اگر
اصالح طلبان در این شــرایط گرفتار نمی شــدند بازهم به
خاطر تعداد زیاد کاندیداهــا در هر حوزه ناگزیــر از مبارزه
سیاست
اگر بنا باشــد در مورد تحرکات دولت در مورد مســاله
رد صالحیت ها بحــث کنیم حتمــا باید به نقش اســحاق
جهانگیری پرداخــت .او که گویا از طــرف رئیس جمهور
ماموریت هایی در این مورد داشت و گویا فهرستی بلند باال
از رد صالحیت شــدگان را بــرای گرفتن مجــوز حضور در
انتخابــات به حضور مقامــات عالی رتبه برده کــه با ارجاع
ان نامه به مقامــات و مســئوالن مربوطه ،این فرســتاده
رئیس جمهور چندان توفیقی نداشته است.
حتی در مورد رحمانی فضلــی ،رئیس جمهور هم که
گفته می شد دیداری بسیار مهم با یکی از مقامات عالی رتبه
در مورد انتخابات داشته ،یکی از مســئوالن وزارت کشور
اعالم کرد که این دیدار ،مالقاتی ویژه نبوده و در راستای
گزارش های معمول و مرســوم و روتین بوده اســت .البته
رحمانی فضلی ،وزیر کشــور دولت اقای روحانی با اظهار
رضایت از نتایج تعامل با شــورای نگهبان گفته است«:بر
اســاس نتایجی که تاکنون در تعداد تایید صالحیت ها به
دست امده ،حجم قبول شدگان به گونه ای است که شاهد
رقابت خوبی بین داوطلبان خواهیم بود».
لیست جداگانه ندا؟
درون حزبی طاقت فرسایی می شدند که باید براساس قرارداد
اساسنامه ای با مکانیسم روشــن و مشخصی به گزینش،
حذف و جایگزینی اندکی به جای ان همه مشتاق مسئولیت
می پرداختند .رسیدن به اجماع و بستن فهرست نهایی در
هر حوزه تــا حدی منجر به واگرایی درونی می شــود .حاال
باید از همان مکانیسم برای عده محدودتر استفاده کنیم.
گزینش و جایگزینی میان کاندیداهای متعدد درون حزبی
امریکا هم همیشه با مشــقت و هیجان فراوان توام است
منتها در انجا برای گزینش درون حزبی هم از ارای عمومی
کمک گرفته می شود .انچه در امریکا می گذرد در نوع خود
خوب است ،چون می تواند منجر به جلب مشارکت بیشتر
مردم و دقت در برنامه های اعالمی کاندیداها شــود .نکته
مهم انجا این اســت که کاندیداهای دو حزب دموکرات و
جمهوریخواه میان خودشان به توافق رسیده اند هر کدام
رای بیشتری را کســب کردند کاندیدای نهایی حزب خود
خواهند شد و سپس مجموعه حزب یکپارچه از کاندیدای
واحد برای پیروزی در برابــر کاندیدای حزب رقیب حمایت
می کند .خب ،شــرایط فعلــی ،تکلیف را به شــکلی دیگر
روشن کرد .بیاییم همین را به فرصت تبدیل کنیم .باوجود
حذف بسیاری چهره های اصالح طلب ،ما هم در چارچوب
هویت اصالح طلبانه خود به رقابــت درون حزبی بپردازیم
و هر کاندیدایی را که دارای اهداف اصالح طلبانه اســت
با اغوش باز پذیرا شــویم و به او فرصت عرض اندام دهیم
تا با گردش نخبگان به دایره اصالح طلبی وسعت منطقی
ببخشیم ».وی با چنین استداللی ادامه داده است« :طبعا
اولویت در این مکانیسم کشف چهره های مصمم جوان و
تحصیلکرده ای استکهخودرا حاملگفتماناصالح طلبی
و ازادی خواهی بدانند و به طور دائم فاصله معنادار خود را از
گفتمان رقیب حفظ کنند».
اصالح طلبان برای رقابت انتخاباتی هفتم اسفندماه
از سویی به چهره های سفید خود روی می اورند ،در برخی
حوزه ها به سراغ نامزد اعتدالیون می روند و در برخی دیگر از
حوزه ها از نامزد اصولگرایان حامی الریجانی دفاع خواهند
کرد .تاکتیک اصالح طلبــان در این انتخابات یک راهبرد
سه وجهی است با محوریت مشارکت.
37
پارلمان
انتظارمانازروحانیبیشتربود
تو گوی مثلث با عبدالله ناصری
گف
سیاست
38
مثلث | شماره 300
امید کرمانی ها
خبرنگار
بــا توجه به اینکه شــورای نگهبــان نظر نهایی
خــود را درباره بررســی صالحیت نامزدهــای دهمین
دوره انتخابات مجلس شــورای اســامی اعالم کرد
بفرمایید االن وضعیت در اردوگاه اصالح طلبان به چه
صورت است؟
ما در کمی بیش از 50درصد حوزه های انتخابیه
امکان رقابت داریم ،البته از بین نیروهای شاخص و درجه
اول و رای اور مطلق تا تقریبا بیش از 90درصد ردصالحیت
شدند و حدود کمتر از 10درصد معادل 30نامزد در میدان
رقابت هستند؛ بر همین اساس اصالح طلبان به نیروهای
دیگری که تا به حال در جبهــه اصالحات مطرح نبودند یا
کنشگری نداشتند پناه بردند ،چون قرار است در انتخابات
حضور داشته باشند ،فهرســت خودشان را تنظیم خواهند
کرد اما به هر صورت این دفعه برای ما هم نتیجه بررســی
صالحیت نامزدها غیر منتظره و غیر مترقبه بود.
یعنی شما برای نصف کرسی های مجلس نامزد
اصالح طلب دارید؟
نامزد اصالح طلب شناخته شــده ای که رای اور
باشــد و بتوان از االن رای اوری اش را تضمین کرد همان
تعدادی است که اعالم شد یعنی حدود 10درصد کرسی ها
را دارند ولــی در مجمــوع بیش از نیمــی از حوزه هــا را با
بررسی هایی که انجام دادیم ســعی می کنیم لیست ارائه
دهیم و طبیعتا جایی که نتوانیم و نامزد اصالح طلب نباشد،
لیست نخواهیم داد.
یعنی تالش تان این اســت که حتمــا نامزدهای
مورد حمایت اصالح طلب باشند؟
خیر ،ما خیلی جاهــا از ســقف مطالبات مان
مثل انتخابات ریاست جمهوری ســال 92پایین امدیم
و چشم پوشــی کردیم .ما نامــزد اختصاصی خودمان را
سال 92کنار گذاشــتیم و از نامزد عضو جامعه روحانیت
مبارز که گفتمان اصالح طلبی داشــت حمایت کردیم.
اینجا هم در انتخابــات مجلس در خیلــی از حوزه های
انتخاباتی در نگاه کلــی خیلی از ســقف ارزوهایمان را
صرف نظر و به حداقل ها قناعــت کردیم چون معتقدیم
باید مجلسی شکل گیرد که خالی از جریان تندرو باشد.
در شــرایط کنونی کشــور باید مصالح کشــور را سنجید
همچنان که این دفعه اقای الریجانی سعی کرد خرجش
را از این جریان جدا کند .شرایط کشور ،شرایط خطیری
اســت بنابراین عقل ســلیم حکم می کند منافــع ملی را
بر منافع حزبــی و جریانی اولویت دهیم و کشــور بعد از
برجام در اســتانه یک شــتاب گیری و گام برداری بزرگ
برای رونق اقتصادی و توســعه اقتصادی است ،طبیعتا
امیدواریم مجلسی بتواند شکل گیرد که دولت را در این
راستا کمک کند.
االن با این تفاســیر که شــما می گویید به اندازه
بیــش از نیمــی از کرســی های مجلــس نامزد
اصالح طلــب دارید برای ســایر کرســی ها اگر
بخواهید از سقف انتظارات خودتان هم پایین تر
بیایید ایا می توانید 290نامزد را پر کنید؟
در جاهایــی که امــکان دادن فهرســت نداریم
ســعی مان اســت کــه در رقابــت اصولگــرای معتدل و
اصولگرای رادیکال موقعیــت اصولگرای معتدل تقویت
شود یعنی هواداران اصالح طلب را ترغیب می کنیم تا به
نامزد اصولگرای معتدل رای دهند ولی طبیعتا فهرســتی
نخواهیم داد ،چون باید فهرســتی با هویت اصالح طلبی
را ارائه کنیم.
این حمایت اصالح طلبــان از اصولگرای معتدل
اعالم رسمی می شود یا ائتالف نانوشته خواهد
بود؟
خیــر ،هنوز دربــاره این موضوع به طور رســمی
تصمیم گیری نشده است ولی به طور طبیعی ممکن است
ســتاد به این جمع بندی برسد که یا رســما اعالم کند ولی
من خودم برداشتم این اســت که باتوجه به گفت وگوها و
مصاحبه ها و جلســات و گفت وگویی که در سراسر کشور
بوده اصالح طلبان در سراســر کشــور این فهــم و درک و
دریافت را از جمع بندی ها داشتند و خودشان به این سمت
خواهند رفت .بنابراین نیازی به توصیه نامه نخواهد بود.
با جریان حامی دولت چطور؟ وارد ائتالف با انها
خواهید شد؟
اگر بخواهیم حزب رسمی دولت را حزب اعتدال
و توسعه در نظر بگیریم ،انها هم به طور عمده نیروهایشان
ردصالحیت شدند ولی فکر می کنم که انها هم در مجموع
هواداران شــان پای فهرســت انتخاباتــی اصالح طلبان
بیایند.
اگــر بخواهیــم جمــع بزنیــد ظرفیتــی کــه
اصالح طلبان و حامیان دولت دارند اینها به چند
کاندیدا در سراسر کشور می رسند؟
االن امار مشــخصی نــدارم چــون معتقدم این
انتخابات متفاوت از ادوار گذشــته است .شکاف عمیقی
بین نیروهای اصولگرایی رخ داده اســت و چهره پرنفوذ و
اثرگــذار اصولگرایی مثل اقای الریجانی کال خرج شــان
را از این فهرســت جدا کرده اند .به طور طبیعی انتخابات
متفاوتی خواهد بود و تاحدودی می شــود گفت غیر قابل
پیش بینی اســت که چه میزان کرســی به اصالح طلبان
تعلق خواهد گرفت و چه میزان به اصولگرایان معتدل ،اما
من فکر می کنم تا این لحظه در فضای اجتماعی حســب
گزارشاتی که داریم ،جریان رادیکال که هم اصولگرایان
2
عبدالله ناصری می گوید«:کاظم
جاللی و علی مطهری در چشم
اصالح طلبان یکی نیستند».
اقای عارف به عنوان نامزد
ریاست مجلس از جانب
اصالح طلبان انتخاب شده است
فراگیــر اصالح طلبــان بــه بیــش از 200نامزد
می رسد؟
حتما برای بیش از دو سوم کرسی ها می توانیم
نامزد بدهیم امــا تاکید می کنم نامزدهــای اصالح طلب
شاخص و رای اور که می توانستند میدان انتخاباتی جدی
ایجاد کنند و فضای مشارکت حداکثری را با نام خودشان
به وجود اورند بــا وضعیت ردصالحیت هــا چنین فضایی
به طور طبیعی متوقف شــده اســت اما از انجــا که راهبرد
اصالح طلبان مشــارکت در انتخابات بود ،طبیعتا به امید
حداقل ها در بسیاری از حوزه ها حضور یافتند.
اقای مطهری و اقای کاظم جاللی در فهرســت
ائتــاف اصولگرایــان قــرار نگرفتنــد ،ایــا
اصالح طلبان حاضرند این دو نامزد را در فهرست
خود قرار دهند؟
قصه این دو نامزد با هم متفاوت است .در واقع
اقای مطهری را با اقای جاللی نمی توان یکسان ارزیابی
کرد .در مــورد اقای مطهری فکر می کنــم اصالح طلبان
به جمع بندی نهایی برســند اما درباره اقــای جاللی هنوز
نمی شــود به قاطعیت اعــام کرد و حتــی می توان گفت
حضور نام او در فهرســت ائتالف فراگیــر اصالح طلبان
ضعیف اســت .ما تاثیر گذاری اقای مطهــری در پارلمان
به عنوان یک شــخصیتی که خودش مرجعیتی پیدا کرده
گرچه به قول خودش به لحاظ فرهنگی گفتمانش متفاوت
است اما از لحاظ سیاســی بارها اعالم کرده که گفتمانم
گفتمان اصالح طلبانه اســت و با شجاعت و حریتی که از
مرحوم پدر به ارث برده توانســته نقش یک نماینده بسیار
قابل اعتبار را ایفا کند ،بنابراین از جنس همان نمایندگانی
مثلث | شماره 300
عبداللهناصریمی گوید:
اصالح طلبان حتما برای بیش
از دو سوم کرسی های مجلس
نامزد می دهند .وی می افزاید:
«در جاهایــی که امــکان دادن
فهرستنداریمسعی ماناست
که در رقابــت اصولگرای معتــدل و اصولگرای تندرو
موقعیتاصولگرایمعتدلتقویتشودامااینمشی
و رویکرد به طور رسمی اعالم نمی شود ».عضو شورای
مشورتی اصالح طلبان منتفی شدن ریاست عارف بر
مجلسایندهراردمی کندومعتقداست«:تااینلحظه
اصالح طلبان اقای دکتر عارف را به عنوان سرلیست
و گزینه ریاست مجلس مورد توجه قرار داده اند و نفر
دومی تااینلحظهندارند».
است که برای منافع ملی نسبت به منافع جناحی و جبهه ای
خودش اولویت قائل می شود .اقای جاللی زحمات زیادی
کشید و دوشادوش اقای الریجانی برای کنترل یک جریان
منتقد دولت در مجلس و کمک به دولت حرکت کرد اما مهم
اثرگذاری اجتماعی یک نماینده است یک نماینده عالوه
بر انکه کار تخصصی پارلمانی خودش را در قوه مقننه باید
در حیطه قانونگــذاری انجام دهد ،بایــد بتواند در عرصه
اجتماعی ،سیاســی و فرهنگی هم در جامعــه فضا ایجاد
کند و به عبارتی مخاطب داشته باشــد ،از این نظر اقایان
مطهری و جاللی با هم قابل مقایسه نیستند.
در حــوزه تهــران اصالح طلبــان لیســت کامل
می دهند؟
حتما لیست کامل می دهیم.
فکر می کنید قدرت رای اوری لیست شما چقدر
خواهد بود؟
بســتگی به انتخاب مردم و فضــای انتخاباتی
دارد .ما انتظارمان این اســت که صدا و سیما این فضا را
تقویت کند اما با وجودی که کمتر از سه هفته به انتخابات
مانده است ،هنوز این فضا خیلی در شهرهای بزرگ شکل
نگرفته است که امیدواریم این فضا شکل بگیرد .طبیعی
اســت .اصالح طلبان در مشــارکت حداکثری بیشــتر به
اهداف انتخاباتی و کرسی های مجلس خواهند رسید.
اقای مطهــری اعالم کــرده که لیســتی تحت
عنوان صدای ملت خواهد داد ،ایا این فهرست
رقیب فهرســت ائتــاف فراگیــر اصالح طلبان
خواهد بود یا خیر؟
فکــر نمی کنــم اقای مطهــری چنیــن منظوری
داشته باشد که رقابت کند .اقای مطهری امروز به عنوان
چهره تاثیرگــذار اجتماعی مطرح اســت .او گرچه ماهیتا
اصولگراســت اما برای ما اصالح طلبان خیلی ارزشــمند
اســت .او توانســت نقش خودش را در مجلس ایفا کند و
اتفاقا برای اصالح طلبان مهم این است که نماینده فارغ
از انکــه اصالح طلب یا اصولگرا باشــد نقــش اجتماعی
خودش را عالوه بر اینکه در کمیسیون های تخصصی کار
حرفه ای خودش را انجام می دهد ،در افکارســازی بتواند
تاثیر بگذارد.
اما اقای مطهری می خواهد لیستی تحت عنوان
صدای ملت بدهد.
اشــکال نــدارد .او می توانــد به عنــوان یــک
شــخصیت تاثیرگذار اجتماعی به عنوان یک نامزدی که
صدایش شنیده می شود ،اقدام به انتشار یک لیست کند
اما من خبر ندارم چه لیستی را با چه کیفیتی خواهد بست.
به هر حال مطهری امروز نماینده ای است که صدایش در
سیاست
معتدل و هم اصالح طلبان نگرانش بودند تا االن که هنوز
انتخابات برگزار نشــده از صحنــه انتخابات کنــار مانده و
خواهند ماند.
اقــای صوفی گفته بود ســعی می کنیــم در یک
حوزه انتخابیه که نامزدهــای اصالح طلب بیش
از ظرفیت ان حوزه هســتند به ســایر حوزه های
انتخابیه بروند؟
این اتفــاق منطقــی و طبیعی اســت و برای هر
دو جبهه صــورت خواهد گرفــت .در حوزه هایی که تعداد
نامزدهای اصالح طلبان بیش از ظرفیت اســت تشــویق
می شــوند اگر زمینه رای اوری دارند به حوزه های انتخابیه
دیگر منتقل شــوند .این یک سیاست است و در انتخابات
گذشــته هم بود اما این کار چقدر بتواند نتیجه بخش باشد
بحث دیگری است چون باید نامزد رای اور باشد و خودش
هم توانمندی و امادگی داشته باشد.
ظرفیت اســتفاده از نامزدهای مستقل را چقدر
پیش بینی می کنید؟
حتمــا اســتفاده از ایــن ظرفیــت مــورد توجه
اصالح طلبان خواهد بود ،حتما در حوزه های انتخابیه ای
که نامــزد اصالح طلــب وجود نداشــته باشــد حمایت از
نامزدهای مســتقل مورد توجه اصالح طلبان قرار خواهد
گرفت .ولی فعال در گام نخســت دغدغه بر این است که
فهرســت اصالح طلبان در سراســر کشــور در حوزه هایی
که نامزد موجود است نهایی شود ســپس گام های بعدی
برداشته شود.
یک سری فراخوان در حوزه های انتخابیه ای که
نامزد اصالح طلب احراز صالحیت نشده بود برای
جذب نامزد مستقل داده شد ،چقدر ان بررسی ها
پیش رفته است؟
تا حــدودی تقریبا در شــرف اتمام اســت چون
حوزه هــای انتخابیــه مســتقل عمــل کردند ،مــا از اول
اعالم کردیم که شــورای ائتــاف مرکزی فقــط در مقام
داوری و حکمیــت اســت بنابرایــن حوزه های اســتانی و
حوزه های انتخابیه شهرســتان خودشــان بــا هماهنگی
حوزه استانی شــان در تدوین و تنظیم لیست عمل کردند
و شورای عالی ائتالف هیچ دخالتی ندارد .در حال حاضر
کارها به طور موازی در همه استان ها پیش رفته و تقریبا در
شرف اتمام است و می توان گفت اصالح طلبان بیش از 90
درصد مراحل را پشت سر گذاشتند.
ائتالف اصالح طلبان با جریان حامی دولت رسمی
خواهد بود یا هــر کدام ذیل تابلــوی اختصاصی
می ایند اما فهرست شان مشترک است؟
اصالح طلبان که تحت عنــوان ائتالف فراگیر
اصالح طلبــان می ایند و حامیــان دولت هم در بســیاری
از مناطق اعالم کردند به این شناســه و امضا پیوســتند و
ملحق شــدند .اصالح طلبان امضا و شناســه دیگری جز
انکه رسما اعالم شده و لوگو و پوســترش هم پخش شده
نخواهند داشت.
حامیان دولت هم اگر بخواهند ذیل همین عنوان
خواهند امد؟
در اکثر حوزه هــای انتخابیه این اتفــاق افتاده
است ،مگر اینکه حاال بعضی جاها بخواهند کار جداگانه ای
کنند بعید می دانم باتوجه به ردصالحیت ها چنین امکانی
وجود داشــته باشــد .خــب طبیعتــا نارضایتی هایی برای
دولتمــردان و اعضــای دولت و شــخص رئیس جمهور و
حتی وزیر کشــور بود .در مجموع فکــر نمی کنم حامیان
دولت تشــکیالت جداگانه یا لوگو و ارم و نشــان جدایی را
اعالم کنند.
با در نظر گرفتن تمام ظرفیت های اصالح طلبان،
جریــان حامــی دولــت و مســتقل ها تعــداد
کاندیداهای این ســه ظرفیت ذیل نــام ائتالف
پارلمان
39
سیاست
40
مثلث | شماره 300
پارلمان
جامعه شنیده و پذیرفته شــده است اگرچه متعلق به جبهه
اصولگرایی است.
ایا لیست صدای ملت در کسب پایگاه اجتماعی
با اصالح طلبان رقابت می کند یا سهمی از پایگاه
اجتماعی اصولگراها خواهد برد؟
چــون از ماهیــت نامزدهایی که قرار اســت در
فهرســت صدای ملت قرار بگیرنــد خبر نــدارم ،بنابراین
نمی توانم اظهارنظر کنم.
ایا اصالح طلبان رقیب خودشان را لیست ائتالف
اصولگرایان می دانند؟
تا این لحظه رقیب اصالح طلبان همین لیستی
است که منتشــر شــده اســت ،حاال باید دید لیست های
دیگری هم منتشر خواهد شد یا خیر.
شما که معتقدید بیش از دو سوم لیست ائتالف
اصولگرایــان از ورود به مجلس بــاز می مانند ایا
می توان گفت جای انها را نامزدهای اصالح طلب
می گیرند؟
این پیش بینی را نمی توان االن بیان کرد بستگی به
شکل گیری فضای مشارکت حداکثری دارد .اگر در تهران
مشــارکت معناداری باشــد حتما فهرســت اصالح طلبان
کرسی های بیشــتری را در پایتخت خواهد گرفت اما اگر
مشارکت پایین باشد شاید شرایط تغییر کند.
با توجه بــه شــرایط نا امید کننده ای که شــما از
وضعیت نامزدهــای اصالح طلــب در انتخابات
دهمین دوره مجلس شــورای اســامی گفتید،
این برداشــت حاصل می شــود که ریاست اقای
عارف در مجلــس اینده منتفی اســت ایا همین
طور است؟
خیــر ،االن نمی تــوان چنین چیــزی را گفت.
شرایط مجلس را نمی توان پیش بینی کرد چون فقط تهران
نیســت 290 .نماینده باید به طور طبیعی مشــخص شوند
بعد فضای عمومی مجلس را ببینیم چه خواهد بود .تا این
لحظه فکر می کنم در جمع بندی اولیه ای که اقای عارف
به عنــوان نامزد ریاســت مجلس از جانــب اصالح طلبان
انتخاب شده ،هنوز هیچ تغییری اتفاق نیفتاده و او از نظر
اصالح طلبــان به عنوان یکی از نامزدهای جدی کرســی
ریاست مجلس مورد توجه است.
اقای الریجانی گزینه دوم اصالح طلبان است؟
بــرای ریاســت مجلــس و همین طور ریاســت
کمیسیون ها اساســا جریانات سیاســی یک فرد را بیشتر
معرفی نمی کنند .تا این لحظــه اصالح طلبان اقای دکتر
عارف را به عنوان سرلیســت و گزینه ریاست مجلس مورد
توجه قرار دادند و نفر دومی تا این لحظه ندارند.
اما کارگزاران و حتی دولت بیشــتر نظرشــان بر
تداوم ریاســت اقای الریجانی در مجلس است
تا انکه اقای عارف رئیس مجلس شود.
کارگزاران براساس ظواهر امر و اظهارنظرهای
رسمی سخنگوی حزب اعالم کرده که در چارچوب ائتالف
اصالح طلبان و ائتالف فراگیر اصالح طلبان عمل می کند
اما اینکه بعد از هفتم اســفند تغییر مواضع دهند احتمالی
اســت که باالخره هیچ فعال و کنشــگر سیاسی نمی تواند
پیش بینی کند.
انتظارات تان از رئیس جمهور براورده شد ،این
مواضعی کــه اقای دکتــر روحانــی گرفت توقع
اصالح طلبان را در دفاع از تایید صالحیت شدن
بیشتر نامزدها براورده کرد؟
خیــر ،بــرای اصالح طلبــان مهم این بــود که
چهره های شــاخص و رای اور را بتوانند مــورد توجه قرار
دهند و جز ان چند نفر افراد محــدود چنین اتفاقی نیفتاد.
خیر ،انتظار اصالح طلبان از رئیس جمهور برای پیگیری
موضوع بیشتر از این بود.
صدایپایجریانسوم
علی مطهری چگونه لیستی منتشر می کند؟
3
اگر قرار باشد لیســتی از نمایندگان متفاوت مجلس
تهیه شــود حتما می توان علی مطهــری را در صدر چنین
فهرستی قرار داد .او اگر چه در انتخابات مجلس هشتم با
حمایت محمود احمدی نژاد پارلمانتاریست شد اما در ادامه
راه او به منتقد درجه یک احمدی نژاد تبدیل شد و حتی برای
اولین بار در تاریخ جمهوری اسالمی او رئیس جمهور را برای
سوال به مجلس اورد.
ایــن راه متفــاوت او اگــر چه علــی مطهــری را به
اصالح طلبان نزدیک تر از همیشــه کرد ،اما تفاوت هایی
هم با اصالح طلبان داشته اســت .مطهری هر چه قدر که
در سیاست حرف های انها را حتی تندتر از خودشان تکرار
می کند اما در فرهنگ اصال شباهتی به انها ندارد .او بارها
برای علی جنتی دردسر درست کرده است !
علی مطهری که بــا اصولگرایان مجلس هشــتم و
نهم در بســیاری از مواقع هم صدا نبوده اما ششدانگ هم
در اختیار معدود اصالح طلبان این مجالس نبوده است.
همین ویژگی مطهری بوده که در برخی مواقع زمزمه
تشکیل یک فراکسیون متفاوت در پارلمان با هدایت او را
به راه انداخته است؛ فراکسیونی که او دلش می خواست نام
صدای ملت را روی ان بگذراد.
داستان صدای ملت
وقتی قرار شد اصولگرایان لیســت انتخاباتی خود را
برای انتخابات مجلس نهم ارائه کنند نقدهای علی مطهری
و البته مواضع خاص او موجب شد تا نام این نماینده تهران
در این فهرســت قرار نگیرد .علی مطهری که از منتقدین
سر ســخت احمدی نژاد بــود در چنین شــرایطی تصمیم
می گیرد خودش یک لیست انتخاباتی تهیه کند .فهرستی
که ابتدا نام جبهه منتقدین دولت را داشت اما یک روز پس
از اعــام موجودیت ،عنوان خود را بــه جبهه صدای ملت
تغییر داد .این جبهه شاخصه اساسی اعضای خود را انتقاد
به عملکرد و برنامه های دولت دهم در حوزه های مختلف
اعالم کرده بود.
در این فهرســت 17نفره این افراد حضور داشتند:
علی مطهری /علی عباسپور تهرانی /حمیدرضا کاتوزیان
/مهندس رضا حســینی قطــب ابادی /علی عســگری
/حســن غفوری فــرد /فیاض /حســین شیخ االســام
/علیرضــا محجــوب /سید حســین هاشــمی /حســن
زمانــی /ســهیال جلــودار زاده /ابوالمعالــی /علیرضــا
دهقانی(دهقــان) /ولــی زاده /سید ابوالحســن نواب /
امیدوار رضایی .اما انچه در نهایت رخ ورود تنها یک نفر
از این فهرســت به مجلس نهم بود .علی مطهری وقتی
به مجلس رسید هنوز هم به این فکر می کرد که می تواند
گروهی که مثــل خودش فکر می کننــد را ایجاد کند .او
به فکر تاسیس فراکســیون صدای ملت افتاد .این فکر
او که در دوران ریاست جمهوری حسن روحانی جدی تر
از همیشه شده بود پیشــنهادی ویژه بود که برخی ان را
اعالم موجودیت فراکســیون حامیان دولت در مجلس
ارزیابی کردند و برخی دیگر ان را نشانه ای از انشعاب در
فراکسیون رهروان والیت دانســتند .در میانه مجادالت
پارلمان
در راه تشــکیل چنین فراکســیونی این شــخصیت های
ســطح اول فراکســیون رهروان والیت بودنــد که برای
ایجاد این فراکســیون مانع ایجاد کردنــد .عابد فتاحی
از اعضای این فراکســیون ماجرا را اینگونه روایت کرده
بود« :این فراکسیون اگر تشــکیل می شد در حدود 70
عضو داشــت .ما تنها بــه خاطر رئیس مجلس تشــکیل
این فراکســیون را به تاخیر انداختیم؛ چرا که با تشکیل
فراکســیون صدای ملت بیشــترین ریزش را فراکسیون
رهروان خواهد داشت .با تشکیل این فراکسیون ارایش
سیاســی مجلس تغییر کــرده و با حضور دو فراکســیون
دیگر یک مثلث شــکل خواهد گرفــت ».علی مطهری
هم درباره انصرافش از تشــکیل فراکسیون رهروان در
مجلس نهم گفته اســت« :در مجلس نهم چندبار اراده
کردیم که فراکســیون «صدای ملت» را تاســیس کنیم
ولی چون ایــن کار موجب تضعیف فراکســیون رهروان
می شــد و ممکن بود «اکثریت» بودن این فراکســیون
را مخدوش کند و به نفع تندروها تمام شــود ،از تاسیس
این فراکســیون منصرف شــدیم ولی همیشه پیگیر این
موضوع بوده ایم».
ان فراکســیون که البته اعتراضاتی قابــل توجه به
عملکرد و تفکر فراکســیون رهــروان در مواجهه با دولت
خصوصا در اســتیضاح و ســوال از وزرا داشــت در نهایت
تشکیل نشد.
علی مطهری در مجلس نهم
نتوانست در نهایت فراکسیون
صدای ملت را تشکیل دهد
در پوستر جدید صدای ملت
عبارت منتقد دولت حذف
شده است
جبهه مستقلین
مثلث | شماره 300
حاال در استانه یک انتخابات دیگر باز علی مطهری
نامش در فهرست اصولگرایان نیســت و او نیز تالش دارد
تا خود با یک فهرســت اختصاصی به انتخابــات بازگردد؛
فهرستی که بار دیگر عنوان صدای ملت را دربرگرفته است.
علی مطهری در این مورد گفته اســت« :فهرســتی
اما از دیگر فهرست هایی که در هفته گذشته تبلیغات
زیادی در مورد ان صــورت گرفت و محــل بحث بود یک
لیســت اســت با عنوان جبهه مســتقلین و اعتدالگرایان؛
فهرستی که ســامان دهندگان ان می گویند بنا دارند علی
مطهری را سرلیست خود کنند.
رئیس جبهه مســتقلین و اعتدالگرایان گفته است:
«به دنبال ان خواهیم بود که بــا کاندیداهای موجود تایید
شده از هر ســه جریان اصولگرا ،اصالح طلب و مستقلین
و اعتدالگرایان که با تفکر ما نزدیکی دارند لیســت خود را
منتشر و برای تشکیل مجلسی متفاوت از 9مجلس دیگر
که «نه افراط و نــه تفریط ،پیروی از خط امــام و رهبری»
باشــد اقدام کنیم ».او در عیــن حال افزوده اســت« :با
اقای الریجانی گفت وگو داشته و با اقای عارف مذاکراتی
کرده ایم و ســعی می کنیم تیمی را اماده کنیم که بتواند از
حضور تندروها در مجلس جلوگیری کند تا مجلسی معتدل
و مستقل داشته باشیم».
صدای ملت البته در انتخابات قبل نتوانست توفیقی
داشته باشد و فقط علی مطهری از این لیست به بهارستان
رسید .حاال اما در استانه انتخاباتی دیگر مهمترین سوال
این است که فهرست صدای ملت این بار چه میزان موفق
خواهد بود .صادق زیباکالم در این مورد و در پاسخ به این
سوال که لیســت صدای ملت چه جایگاهی در انتخابات
خواهد داشت و ایا می تواند در مجلس کرسی هایی داشته
باشد؟ گفت« :در تهران به جز شخص اقای مطهری فکر
نمی کنم لیست صدای ملت ،لیست جدی باشد که بتوانند
پنج نفر به مجلس بفرستند ».وی ادامه داده است« :به نظر
من لیست صدای ملت عمدتا شــامل خود اقای مطهری
خواهد شد و اقای مطهری بدون این لیست یا با این لیست
به مجلس خواهد رفت؛ اما هنوز صدای ملت نتوانسته بدل
به یک جریان نیرومند سیاسی در کشور شــود تا بتواند در
شهرســتان ها نامزدهایی معرفی کند ».وی افزوده است:
«بنابراین من فکر می کنم لیست صدای ملت نهایت کاری
که خواهد کرد این است که از یکسو نام برخی چهره های
اصالح طلب و میانــه رو که تایید صالحیت می شــوند و از
ســوی دیگر نام اصولگرایان میانه رو کــه نزدیک به تفکر
اقای مطهری هستند را در لیست خود قرار دهد .یعنی این
حداکثر کار سازمان یافته ای است که اقای علی مطهری
می تواند انجام دهد».
سیاست
بازگشت با صدای ملت
تحت عنوان صدای ملت ارائه خواهد شد که با نظارت بنده
و دوستان دیگر این لیست تهیه شده است».
همزمان تبلیغات صدای ملت هم از هفته گذشته اغاز
شده اســت .نکته قابل توجه در این مورد این است که در
پوستر انتخاباتی منتشر شده ،عبارت منتقد دولت از صدای
ملت حذف شده و این در حالی است که علی مطهری چهار
سال پیش با عنوان «صدای ملت ،منتقد دولت» نامزد شده
بود .پوستر تبلیغاتی جدید این فهرست با تصویری از مرحوم
ایت الله مدرس و شــعار «مجلس بهتر با مشارکت بیشتر»
و دو برنامه اساســی رونق اقتصادی و حقوق شــهروندی،
طراحی شده است.
علی مطهری در مورد تشکیل فهرست صدای ملت
و گرایش های سیاســی ان گفته اســت« :صــدای ملت
مثل انتخابات پیشــین مســتقل از ائتــاف اصولگرایی
و اصالح طلبــان وارد میــدان رقابــت خواهد شــد ،چون
معتقدیم که اصولگراها کاستی هایی دارند از جمله اینکه
به ازادی های اساســی ملــت و حقوق شــهروندی توجه
کافی ندارند و بســیاری از بی قانونی ها و ظلم ها را به بهانه
حفظ نظام توجیه می کنند .اصالح طلبان هم حساسیت و
توجه کافی به مسائل فرهنگی ندارند و در برخی حوزه های
فرهنگی ســهل انگارند .از این رو نیاز به راه و گروه سومی
هست که این نقص ها را نداشته باشد؛ هم به ازادی بیان،
حقوق شــهروندی و فصل ســوم قانون اساســی اهمیت
بدهد و هم به مســائل فرهنگی و اجرای احکام اســام.
صدای ملت چنین گروهی است که به عنوان راه سوم باید
در فضای سیاسی کشــور مطرح شود .مصمم هستیم که
فهرســت انتخاباتی شــامل چهره هایی که الاقل به طور
نســبی پایبند به موارد فوق هســتند ،ارائــه کنیم .تالش
میکنیم کــه کرســی هایی را در مجلس اینــده تصاحب
کنیم».
او در مورد تصمیمات صدای ملت هم گفته اســت:
«تصمیم ما این است که در درجه اول برای تهران فهرست
ارائه کنیــم و در درجــه دوم بــرای مراکز اســتان ها و اگر
توانستیم نامزدهای اصلح را بیابیم ،برای سایر شهرها نیز
فهرست ارائه کنیم».
مطهری در مورد معیارهای قــرار گرفتن افراد در این
لیست گفته اســت« :برای قرار دادن اشخاص در لیست
یک سری معیارهایی داریم که این معیارها شامل مستقل
بــودن ،وامدار افــراد و گروه ها نبودن ،حریــت و ازادگی،
توجه به حقوق مردم و حساسیت نسبت به مسائل فرهنگی
و احکام اسالم است .کسانی که به طور نسبی این معیارها
را داشته باشند ،در لیست قرار می گیرند».
سرنوشت یک لیست
41
پارلمان
گفتوگویمثلثباحسینشیخاالسالمدربارهفهرستصدایملت
سبد رای ما اصولگرایی است
سیاست
42
مثلث | شماره 300
امید کرمانی ها
خبرنگار
اقای علی مطهــری اعالم کرد کــه همچون دوره
گذشتهانتخاباتمجلسشورایاسالمیفهرستیتحت
نام«صدایملت»منتشرخواهدشد.بفرماییداینلیست
چهزمانیبستهمی شود؟
در حــال مذاکره و بررســی هســتیم .فعــا برخی
نامزدها تردیددارندونحوهورودشانرامی سنجندکهتحتچه
ناموعنوانیباشد.مثالاقایمظفرمی خواستدرذیلهمین
نام وارد انتخابات مجلس شورای اســامی شود اما چون در
فهرستائتالفبزرگاصولگرایانقرارگرفتطبعاتعهددارد
کهدرفهرستدیگرینامشنیاید.
دوره گذشته صدای ملت لیستی 15نفره داد که ایا
هماننامزدهادرلیستایندورههمحضوردارند؟
برخی ها همچون اقایان دکتر علی عباسپور تهرانی
فرد این دوره ثبت نام نکردند برخی نیز همچون اقای علیرضا
محجوب و خانم ســهیال جلودارزاده شــاید وقتی در لیست
اصالح طلبانیاحامیاندولتقراربگیرنددیگرمتمایلنباشند
کهنام شاندرفهرستصدایملتنیزقرارگیردامادرکلبرای
کسانی که این دوره نیز همچون دوره گذشته نامزد انتخابات
مجلس شورای اسالمی شدند و نام شان ان دوره در فهرست
صدایملتبوداینحقبرایانهامحفوظاستکهبخواهند
درفهرستصدایملتباشندامامننمی توانمقاطعنامکسی
راببرمچونممکناستفرداتکذیبکند.
ایا لیســت صدای ملت در دهمین دوره انتخابات
مجلسشورایاسالمی 30نفرهمی شود؟
یکیازاختالفنظرهاهمیناست.شخصامعتقدم
نباید به دنبال ان بود که حتما فهرست 30نفره داد ،بهتر است
لیست طوری تدوین شود که اگر کسانی در جامعه نخواستند
بهچندنفرازفهرستائتالفاصولگرایانرایدهندبهجایش
نامنامزدهایفهرستصدایملترابنویسند.
یعنی شما معتقد به بستن یک لیست جمع و جور
برایصدایملتهستید؟
4
حســین شیخ االســام عضــو فهرســت صدای
ملت معتقد اســت« :قدرت رای اوری این فهرست در
انتخابات دهمین دوره مجلس شورای اسالمی بیشتر
از دوره گذشته است که دو نامزد را راهی مجلس کرد».
وی می گوید« :خاستگاه رای و پایگاه اجتماعی صدای
ملت اصولگرایی است و برای کمک امده تا اگر کسانی
در جامعه نخواســتند به چنــد نامزد فهرســت ائتالف
اصولگرایــان رای دهنــد از میان نامزدهای فهرســت
صدای ملــت انتخاب کنند تــا این ظرفیــت رای برای
اصولگرایان حفظ شود».
بله،معتقدمنبایدصدایملتلیست 30نفرهدرمقابل
لیست 30نفرهائتالفاصولگرایانبدهد،البتهبرخیدوستان
همهستندکهنظردیگریدارند.
دورهگذشتهناماقایغفوری فردنایبرئیسجبهه
پیروان خط امام و رهبری در فهرست صدای ملت
بود.ایندورهچهخواهدکرد؟
نظر شخص من ان اســت که اگر نام او در فهرست
باشد خوب است .البته دوره گذشته وقتی لیست جبهه متحد
اصولگرایان را می بستند ازهیچ نامزدی تعهد نگرفتند که اگر
نامش در فهرست نهایی نبود او باید انصراف دهد اما این دوره
چنینتعهدیگرفتند؛بهخودمنبرگهتعهدنامهرادادنداماامضا
نکردم.معتقدمتمامکسانیکهانتعهدنامهراامضاکردندباید
برونداستعفادهندوبهتعهدشانپایبندباشند.
دوره گذشــته اقایــان کاتوزیان ،علی عباســپور
تهرانــی فــرد ،علــی مطهــری و خانــم ســهیال
جلودارزاده از فهرســت صــدای ملت بــه دور دوم
انتخابــات راه یافتنــد و از جمــع انهــا نیــز اقایان
مطهــری و محجــوب جز و ســی منتخــب مردم
تهــران قــرار گرفتنــد ،البته خانــم جلــودارزاده ،
سیویکمشد .درواقعلیستصدایملتتوانست
شش درصد کرسی های نمایندگی حوزه انتخابیه
تهرانرابهدستاورد.حاالبفرماییدباتوجهبهاینکه
یجدیواردعرصه
درایندورهاصالح طلبانباعزم
رقابت شــدند و اصولگرایان به یک فهرست واحد
رسیدند .قدرت رای اوری لیست صدای ملت را در
انتخابات دهمین دوره مجلس شورای اسالمی را
چگونهارزیابیمی کنید؟
من فکر می کنم که قدرت رای اوری لیست صدای
ملتدردهمیندورهانتخاباتمجلسشورایاسالمیبیشتر
ازدورهگذشتهشود.
دوره گذشته شانســی که صدای ملت داشت این
بودکهاصالح طلبانحضورنداشتندورقابتاصلی
میان لیســت پایداری و جبهه متحد اصولگرایان
شکلگرفت.درواقعصدایملت،ضلعسومرقابت
تعریفشداماایندورهاصالح طلبانواعتدالگرایان
نیز جدی به صحنه رقابت امدند با این وجود شــما
می فرمایید قــدرت رای اوری لیســت صدای ملت
بیشترمی شود؟
با همه این تفاســیر می گویم و اعتقــاد دارم تعداد
بیشتریازنامزدهایاینفهرستبهمجلسایندهراهمی یابند.
بــه نظــر شــما قــدرت رای اوری لیســت ائتالف
اصولگرایانچقدراست؟
مننمی توانمراجعبهقدرترای اوریلیستائتالف
اصولگرایانصحبتکنم.
شما می گوییدقدرترای اوری لیستصدای ملت
این دوره بیشــتر اســت .از جایگاه و کرسی های
اصولگراهاسهممی بردیاازاصالح طلبان؟
حتما باید از اصولگراها باشــد و البته کسانی هم که
وسطومیانههستنداینلیسترادرنظرخواهندگرفت.
یعنی پایگاه اجتماعی صدای ملت را از اصولگراها
می دانید؟
بله،ازاصولگراهامی دانمچونمااصولگراییم.
باطیفحامیاندولتائتالفخواهیدکرد.یعنیاز
نامزدهایانهاکسیرادرلیستخودقرارمی دهید؟
مافقطائتالفوفهرست مانبااصولگراهاست.
درواقعشمامی خواهیدریزشارایپایگاهاجتماعی
اصولگرایــان که مطلوب شــان فهرســت ائتالف
اصولگرایاننیسترابهسمتخودجذبکنیدتااین
ظرفیترایبهسمتلیستاصالح طلباننرود؟
بله،ممکناسترایدهندهفقط 16نفرازنامزدهای
لیســت ائتالف اصولگرایان را انتخاب کند 14 ،نفر دیگر را
می تواندازمیاننامزدهایلیستصدایملتبرگزیند.
فکر می کنید رقیب جدی فهرســت صدای ملت،
ائتالفاصالح طلباناستیاائتالفاصولگرایان؟
ما برای کمک امدیم و نمی خواهیم با کسی رقابت
کنیم .در واقع کسانی که نمی خواهند به همه لیست ائتالف
اصولگرایانرایبدهندمی توانندازمیاننامزدهایموجوددر
لیستصدایملتنیزانتخابکنند.
اقایکاظمجاللیدرحوزهانتخابیهتهرانمی ماند
وذیلنامفهرستصدایملتپابهعرصهانتخابات
مجلس شــورای اســامی می گذارد یا انکه حوزه
انتخابیهخودرابهشاهرودمنتقلمی کند؟
نمی خواهمبگویم.خودشبایدبگوید.
ایا با اقای الریجانی هم راجع به فهرســت صدای
ملتهماهنگیشدهاست؟
خوداوبایدبگوید.
مشورتیازاقایالریجانیگرفتید؟
خوداوبایدبگوید.االنوقتشنیستکهمنبگویم.
اقای الریجانــی گفته اســت من نامزد مســتقل
انتخابات مجلس شورای اســامی هستم ،پس
لیســت صدای ملت ،لیســت اقای الریجانی که
نیست؟
خیر،لیستاقایالریجانینیست.
با توجهبهاینکهزمانکمیبهروزهفتماسفندباقی
اســت و اصالح طلبــان و اصولگرایــان از مدت ها
پیشخودرابرایورودبهانتخاباتمجلسشورای
اســامی اماده کردند ،فکر نمی کنیــد کمی برای
تدوینلیستصدایملتدیرشدهباشد؟
این حرف درســت اســت اما ما نمی دانستیم اقای
مطهری تایید صالحیت می شود یا نمی شود ،اقای مطهری
خیلیدیرتاییدصالحیتشد.
یعنی اگر اقای مطهری تایید صالحیت نمی شــد
شاید اصال چنین لیستی تحت عنوان صدای ملت
در انتخابات دهمین دوره مجلس شورای اسالمی
اعالمموجودیتنمی کرد؟
خب مطهری این را حــق خودش می دانــد اما اگر
تایید نمی شد ان موقع بحث می کردیم و تصمیم می گرفتیم
بیاییمیانیاییم.
لیست صدای ملت قائم به شخص اقای مطهری
نیست؟
حاال باید صبر کرد تا نام نامزدهای این فهرست هم
منتشرشود.
یعنی شــاید برخی از نامزدهــای اصولگــرا که در
فهرســت ائتالف اصولگرایــان قــرار نگرفتند در
فهرستصدایملتبیایند؟
بله،همینطوراست.
ایانامزدهایجبههایستادگیرادرفهرستصدای
ملتقرارمی دهید؟
هنوزمعلومنیست.
یــک انتقــادی که بــه لیســت فهرســت ائتالف
اصولگرایان می شــود ان اســت کــه 50درصد در
اختیارپایداری ها 30،درصددراختیارتحول خواهان
(رهپویان و ایثارگران) و 20درصد در اختیار موتلفه
و جامعه روحانیت مبارز است ،به عبارت دیگر تنوع
سلیقهدراننیست،لیستصدایملتچقدرتنوع
سلیقهخواهدداشت؟
بالشکمتنوع ترخواهدبودیعنیازسالیقمختلف
اصولگرادرانحضوردارند.
دوره گذشــته خانم ســهیال جلودارزاده و علیرضا
محجوب از اعضای شورای مرکزی حزب اسالمی
کار در فهرست صدای ملت قرار گرفتند حال انکه
اصالح طلب هستند ،چطور این دوره فقط به دنبال
اصولگرایانهستید؟
نامزدهایی که دوره گذشــته تحت نام صدای ملت
امدند اگر این دوره نیز بخواهند با همین فهرست پا به عرصه
انتخابات بگذارند نمی توانیم بگوییم دیگر در این فهرســت
قرار نمی گیرند اما این دوره عالوه بر انها فقط به دنبال جذب
نامزدهایاصولگراهستیم.
درنهایتتاهفتماسفندمی توانیدموجاجتماعیرا
برایفهرستصدایملتایجادکنید؟
ان شاءاللهامیدواریم.
ایا نامزدی غیر از اقای مطهری دارید که بتواند در
هماندوراولانتخاباتبهمجلسراهیابد؟
ان شاءاللهباشد.
در سراسر کشور لیســت می دهید یا فقط تهران
است؟
فقطتهراناست.
این نگاهی که رهروان داشــت تا در سراسر کشور
لیستدهداماپیگیرینکردراشمادنبالنمی کنیدکه
ازبیناعضایفراکسیونرهرواندرسایرحوزه های
انتخابیههمنامزدمعرفیکنید؟
هماکنوناقایمطهریدرحالمذاکرهبااقایکاظم
جاللیاست.
امریکا و انقالب ایران
تاریخ سیاسی
انقالب بهمن 57ان قدر بزرگ اســت که نهادهای قدرت جهانی نتوانستند
در ان ایام ان را تحلیل کنند ،به همین دلیل نســبت خود را با انقالب مردم ایران به
درستیتعریفنکردند .همینموضوعدرنهادهایتصمیم گیرندهدرایاالتمتحده
امریکا نیز تسری پیدا کرد به صورتی که انها بدون اینکه شناختی از ماهیت اصلی
انقالب اسالمی داشته باشند اشتباهات استراتژیکی را مرتکب شدند.
انقالب در ایران ،وحشت در واشنگتن
تاریخ سیاسی
44
مثلث | شماره 300
سیاستمدارانونظامیانامریکاییچگونهبهانقالباسالمیمی نگریستند؟
تاریخسیاسی
1
در سالی که گذشــت سایت افشــاگر ویکی لیکس
چندین سند از دوران انقالب اســامی ایران منتشر کرده
اســت که نشــان می دهد گروهی از مخالفان میانه رو در
ایران با نمایندگانی از سفارت امریکا در تهران در مورد اینده
انقالب ایران و شاه مذاکراتی کرده اند .این موضوع البته
مساله ای ناشناخته نیست چه انکه پیش از این نیز در اسناد
منتشر شده سفارت اشغال شده امریکا در تهران ،خاطرات
گروهی از کارگــزاران رژیــم پهلوی و برخــی روایت های
امریکایی،این موضوع مستند شــده است .سوال جدی
اینجاســت که ایا امریکا به دنبال حکومتی الترناتیو بعد از
شــاه بود که منافع انها را در ایران تامین کند؟ با این پیش
فرض ایا امریکا به دنبال رفتن شاه بود؟
شــاه بد شــانس بــود چراکــه کســی بــه مســند
ریاســت جمهوری امریــکا تکیــه زده بــود کــه در همان
زمانی که در مناظره هــای انتخاباتی شــاه را تهدید کرده
بود ،می بایســت رویه خــود را اصالح کنــد .جیمی کارتر
زمانی به روی کار امد که شــاه هیچ گاه دوســت نداشــت
او رئیس جمهــور امریــکا شــود؛ کارتر هماننــد کندی در
دهه 40شمســی خواســتار تغییرات و اصــاح رویه رژیم
ایران شــده بود .وقتــی او رئیس جمهور شــد همانند ان
ســال ها نخســت وزیر عوض شــد ،هویدا بعد از 13سال
نخست وزیری جای خود را به جمشــید اموزگار داد .تغییر
سیاست ایران خیلی زود چهره تازه ای به خود نشان داد ،در
اوج بحران مالی پس از اینکه قیمت جهانی نفت کاهش
یافته بود ،مســاله حقوق بشر نیز به مســائل ایران اضافه
شــد .دولت کارتر معتقد بود که متحدانش می بایســت از
نظر حقوق بشری در موقعیتی بد نباشــند و به همین دلیل
به ایران فشار می اورد که فضای باز سیاسی به وجود بیاورد
و زندانیان سیاســی را ازاد کند .در همان زمان مطبوعات
غربی پر از گزارش هایی بودند که نشان می داد شاه چگونه
مخالفان خود را ســرکوب می کند .فشــار کارتر کار خود را
کرده بود و شاه مجبور شــد کمی از شدت عملش بکاهد.
جالب اینجاست که در خاطرات پرویز ثابتی معاون امنیت
داخلی ساواک از این مساله با نارضایتی یاد می کند!
خط میانه در تهران
مشت اهنین
در همان زمــان اما یک صــدا از واشــنگتن بیرون
نمی امد .هنری پرکت ،افسر مسئول امور سیاسی و نظامی
سفارت امریکا در تهران در پنج سال اول دهه 50شمسی
و مســئول میز ایران در وزارت امور خارجه در ســال های
انقالب در گفت وگویی با چارلز استوارت کندی ،برخی از
ناگفته ها را بیان کرده که سایت تاریخ ایرانی ان را بازتاب
داده است .او در خاطرات خودش می گوید که «سی ای ای
براوردی اطالعاتی تهیه کرده بود کــه می گفت در ایران
گیر و گرفتاری هایی هســت اما هیچ جدی نیستند .مهار
دســت شــاه اســت .یک جمله جالبش این بود که ایران
هایزر وارد می شود
«وزیردفاعمی خواستبداندکهدرصورتوقوعکودتا
در ایران میزان خونریزی چقدر است؟ گفتم به نظرم باالست
و اضافه کردم برای نجات جان یک میلیون انســان شاید
مرگ 10هزار نفر ،ضروری باشد »...این گفته های ژنرال
هایزر در کتاب ماموریت تهران است .او در سفری محرمانه
که حتی شاه نیز از ان اطالع نداشت به تهران امد .شاه ،سه
روز بعد از این سفر با خبر شد و به شدت از اینده خود بیمناک
شد .گفته می شــود که هایزر در ماموریت ایران مسائلی را
دنبال می کرد؛ جلوگیری از عملیات خودسرانه ارتش ،ارتش
باید از بختیار حمایت کند و اگر الزم شد کودتای نظامی به
صورت طرحی الترناتیو در نظر گیرد ،سرنوشت قراردادهای
فروش ســاح های امریکا به ایــران و جلوگیری از تصرف
ایستگاه های رادار در ایران توسط شوروی .در همان زمان
گفته شد که هایزر با برخی از رهبرانانقالب ایراندیدارکرده
مثلث | شماره 300
ازاواخر تابستان 1357که اموزگار از نخست وزیری
برکنار شــد تا زمان ســقوط شــاه،دولت های مســتعجلی
روی کار امدند .برنامه دولت اموزگار فضای باز سیاســی،
صرفه جویی ،مهــار کردن بحران هــای اقتصادی اعالم
شده بود.اما رویدادهایی مثل درگذشت مصطفی خمینی
و مراســم های اربعین گونه ،چاپ مقاله ایران و اســتعمار
ســرخ و ســیاه که توهین مســتقیمی به امام بود،ایجاد
حکومت نظامی و باالخره اتش سوزی سینما رکس ابادان
تیر خالصی را بــه دولت او زد .امریکایی هــا در این زمان
به دنبال تماس با انقالبیون برامدند ،اولین تالش ها توسط
کارشناسان ســفارت خارجه در تهران با منتقدانی از جنس
جبهه ملی و نهضت ازادی بود .در اسنادی که منتشر شده
اســت ،این تماس ها همگی معطوف به اینده و شــناخت
رویکردهای مخالفان شاه اســت .در یکی از همین اسناد
ویکی لیکس ،ســالیوان ســفیر امریکا در تهران گزارش
تماس با ناصر میناچی وزیر ارشــاد ملی بعــدی در دولت
مهندس بازرگان را به وزارت امورخارجــه می دهد .جالب
اینجاســت که در همین سند اینده شاه بســیار مورد توجه
سفارت تهران اســت« :این حقیقت که گروه -جبهه ملی
و نهضــت ازادی -در حضور ما «افکارشــان را جمع بندی
می کردند» و به دنبال راه حل جدید می گشتند تا گزینه هایی
برای جایگزینی شــاه بیابند ،مایه تعجب بــود .این افراد
تاریخ سیاسی
محمد رجبی
پژوهشگر تاریخ معاصر
به دلیــل میانه رو بودنشــان ،به طــور قطع در پــی یافتن
راه حل های قانونی بودند .انها تکرار می کردند که از لحاظ
استراتژیک ،ثبات در ایران به سود غرب و ایاالت متحده
اســت .انها امیدوار هســتند که ایاالت متحده و انگلیس
نســبت به جریان حاکم احســاس خطر کرده و از راه حل
مذاکره پشتیبانی کنند .شاه چندین بار اعالم کرده که اگر
نگران اینده مملکت نبود ایران را ترک می کرد ،انها متوجه
این موضوع شده اند و می گویند که طرح پیشنهادی شان
گذار قانونی حکومت را تضمین می کند».
ن در
جالب اینجاســت که ســفیر امریکا در همان زما
گزارشــی دیگر پیش بینی می کند که مردم روز به روز جذب
امام خمینی می شــوند .این گــزارش در شــهریور 57و در
زمانی که مذاکرات برای تشکیل حکومت نظامی در جریان
اســت،به وزارت خارجه ارسال شده اســت« :نتیجه انکه
روحانیون از روش ســنتی با چندین ســده قدمت ،استفاده
کردند و توده مــردم را فراخواندنــد .دو ایت الله میانه رو که
دنباله رو ایت الله شریعتمداری در قم بودند (ایت اللهی که
با جبهه ملی و سیاستمداران مشروطه خواه -که محبوبیت
داشــتند ولی قدرتی در دســت نداشــتند -همراه بود) و از
سوی دیگر ائتالف روحانیون اسالمگرا به رهبری ایت الله
[امام]خمینی در عراق ،قشر عظیمی از فرودستان جامعه
پیرو اوهستندو از مشکالت اقتصادیو اجتماعی شاننزد او
شکایت می برند .فساد ،نابرابری و افزایش انتظارات همگی
مشکالتی هســتند زاییده برنامه های توســعه اقتصادی و
اصالحات اجتماعی غرب گرایانه شاه که از سال ۱۹۶۳اغاز
شده است .از انجایی که مردم ناراضی چیز زیادی برای از
دست دادن ندارند و از انجایی که کار چندانی از روحانیون
میانه رو بر نمی اید ،این گروه به زودی جذب رهبری ایت الله
[امام] خمینی خواهند شد ،کســی که خواستار سرنگونی
شاه و نابودی نظام کنونی است ».سالیوان در این گزارش
باز هم از گروهی می گوید که امیدوارند به واسطه تغییرات
اساسی لیبرالیزاسیون ،روند تغییرات به وسیله دموکراسی
صورت گیرد .جالب اینجاست که سفارت امریکا در ان زمان
طرفدار تغییرات از طریق مشارکت منتقدان میانه رو است.
شاید به همین دلیل باشد که دولت بختیار به عنوان دولتی
که در راس اش منتقدی ســابقه دار حضور دارد به روی کار
امد .سالیوان در یکی دیگر از این گزارش هایش می نویسد:
«به نظر می رسید که دیدگاه نماینده نهضت ازادی در مورد
امکان برگزاری انتخابات ،کمتر از گذشــته منفی اســت و
زمانی که مامور سفارت بر این موضوع پافشاری کرد که چرا
نهضت ازادی از انتخابات اســتقبال نمی کند نماینده گفت
که نهضت ازادی «شــاید این امکان را در نظــر بگیرد» تا
«ازادی» انتخابات را تضمین کند .نماینده نهضت ازادی
گفت که ادامه شــورش ها واکنش نظامی به همراه خواهد
داشت .مامور سفارت به اطالع او رساند که سیاست ایاالت
متحده از اساس بر ضد حکومت های نظامی است و بر این
موضوع تاکید کرد که اگر شرایطی فراهم شود تا حکومت به
گزینهنظامیاحتیاجپیدانکند،اهدافنهضتازادیودیگر
اپوزیسیون ها نیز تضمین می شود».
حتی در «وضعیت پیشــاانقالبی» هم نیســت .خب ،من
بی خیــال نمی شــدم .زیرش نوشــتم من با ایــن یافته ها
موافق نیستم».
او با بیان اینکه گزارش های ســالیوان سفیر امریکا
در تهران تاحدود زیادی دور از واقعیت بود و تازه در استانه
انقالب سفارت امریکا در تهران فهمید که باید با مخالفان
بنشیند و از نظرات انها اگاه شود از نگرانی خودش در مورد
دخالت نظامی ســخن می گوید .در ان زمان در واشنگتن
نگرانی هــا در مــورد دخالت ارتــش وجود داشــت؛ گویا
گروهی در پنتاگون معتقد بــود که باید ارتش در این زمینه
نقش فعال تری را ایفا کند .پرکت می گوید« :همان زمان
من به شــدت از این نگران بودم که نکند برویم به ســمت
سیاست مشــت اهنین .این بود که یادداشتی اماده کردم
با این مضمون که ارتش نخواهد توانست به خیزش های
مردمی پایــان بدهد .رهبــران ارتش توان اداره کشــور را
نخواهند داشت .اگر شاه تکیه اش را بگذارد روی ارتش،
حکومتش را نه قوی تر بلکــه ضعیف تر می کند؛ ارتش در
چنین اموری بســیار ناازموده است ،اموزشــش را ندیده و
نهایتا اینکه در وفاداری اش هم تردید هســت .ســرباز ها
از پشت ســنگر ها گلوله های تفنگ هایشــان را به سمت
برادرانشان شلیک خواهند کرد .تا کی خواهند توانست به
کشتن ادامه دهند؟ یادم نمی اید اخرش ان تلگراف منتشر
شده یا نه .غیررسمی بود .فرستادمش به انجا و فکر کنم از
بعد ان بود که کم کم شروع کردند به اندیشیدن برای یافتن
راه حلی غیرنظامی».
ایــن مقام مســئول امریکایــی این فکــر را به ذهن
انداخته بود که باید با انقالبیون ایران کنار بیاید .وی روایت
دسته اولی در این زمینه منتشر می کند «:برژینسکی از من
خواست بروم به دفترش .از قبلش هم روشن بود که من و
کاخ سفید اختالف داریم ،و هال ساندرز هم گفته بود دیگر
از موضع من حمایت می کند .برژینسکی گفت می خواهد
من را تنها ببیند .من رفتم انجا و جلســه کاری با همدیگر
داشتیم .شــروع کرد از من ســواالتی در مورد اینده ایران
پرسیدن ،چون سفیر ایران در ایاالت متحده صراحتا بهش
گفته بود پیروزی ایت الله[امام] خمینــی به تجزیه ایران
می انجامد ــ کرد ها یک طرف می روند و بلوچ ها یک طرف
دیگر .من گفتم موافق نیستم .بعد هم سر اخر بهم گفت
«خیلی خب ،حاال اگه هفت تیر نشــونه می گرفتم طرف
کل ها ت و بهت می گفتم باید برام بگی واقعا فکر می کنی تو
ایران چه خبره واال می کشمت ،تو چی می گفتی؟» گفتم
«می گفتم شــاه ته تهش سه ماه دیگه هســت .از االن تا
اون موقع ،اگه نتونیم شاه و مخالف هاش رو به یه توافقی
برسونیم ،سه ماه دیگه راهشو کشیده و رفته ».معلوم شد
من دو هفته هم اضافه داده بودم ــ کارش اواســط فوریه
تمام شد».
45
تاریخ سیاسی
46
مثلث | شماره 300
تاریخسیاسی
است .اکبر هاشمی رفسنجانی ،عضو شــورای انقالب در
گفت وگویی با روزنامه همشهری این شایعه را تکذیب کرده
است؛«دیدارشهیدبهشتیب ا هایزرکهشایعهبود.هیچ وقت
از شهید بهشتی نشنیدم که ایشان بگویند مذاکره کرده اند
ولی در مجموع این کار هــا در ان زمان تابو نبود؛ مالقات و
مذاکرات انجام می شد .مثال ۲-۳ماه قبل از پیروزی انقالب
که از زندان ازاد شدم و ان موقع امام در پاریس بودند ،اقای
مطهری از من برای جلســه ای در منزل خودشــان دعوت
کردند که وقتی رفتم ،دیدم اقایان منتظری ،شهید بهشتی
و دوســتانی که انقــاب و مبــارزه را اداره می کردند ،جمع
هستند .اقای مقدم -رئیس ساواک -هم امد .قرار بود اقای
منتظری به پاریس بروند و با امام مالقات کنند .مقدم امده
بود که مســائل را توضیح بدهد ».هایزر ماموریت کودتا را
تایید می کند ،او در کتاب خاطراتش نوشــته اســت« :من
برای بررسی این مســاله مخفیانه به تهران امدم که کودتا
چگونهمیسراستوایااصالبهمصلحتهستیانه؟پساز
بررسی های بسیار ،از واشنگتن دستور رسید که دولتی قوی
به رهبری شاهپور بختیار تشــکیل شود .در صورتی که این
کار شکست بخورد کودتای نظامی انجام خواهد شد ».در
ی و تماس با انقالبیون اما گروهی دیگر
کنار گزینه میانه رو
در امریکا در پی کودتا بوده اند .الکســاندر هیگ ،فرمانده
ارشد نیروهای ناتو در اروپا (که هایزر معاون او بود) ،درباره
ن نوشته است« :در اوایل سال۱۹۷۹
ماموریت هایزر در ایرا
وقتی که فرماندهی عالی نیروهای متفق در اروپا را داشتم،
یک مقام وزارت دفاع امریکا درباره اوضاع رو به وخامت ایران
با من صحبت کرد و گفت« :رئیس جمهور مایل است ژنرال
رابرت هایزر ،معاون من ،به تهران برود .مذاکرات بعدی با
مقام های کاخ سفید نشان داد که هدف ،به راه انداختن یک
کودتا در ایران است .اگرچه این برداشت در نظر مقام های
دیگر متفاوت بود ،اما احســاس کلی این بــود که اوضاع
خطرناک منافع امریکا انها را به این فکر انداخته است».
ویلیام ســولیوان در خاطراتش می گوید دســتورات
دریافتی او از سوی وزارت خارجه با دستوراتی که به هایزر
می رسید ،تفاوت داشته است« :ا ز هایزر خواسته شده بود
که نیروهای مسلح ایران را برای مقابله و سرکوب مخالفان
در صورت لزوم اماده کنــد .هایزر همچنین تحت فشــار
قرار گرفته بــود که حوزه های نفتی ایــران را تحت کنترل
نیروهای مســلح دراورد و در صورت امــکان صنعت نفت
را به کمــک نظامیان به کار بیندازد».همــه ارزیابی ها اما
نشان از یک نکته مهم دارد؛ اینکه هیچ جناحی در امریکا
رهبری انقالب را نمی شــناخت .روزی که امام خمینی به
تهران امدند و در بهشــت زهرا (س) سخن گفتند ،معلوم
شد که این همه دست و پا زدن برای تماس با انقالبیون و
حتی طرح کودتا راه به جایی نخواهد برد؛چه انکه رهبری
انقالب راه اینده ایــران و امریکا را مشــخص می کنند نه
منتقدان میانه رویی مثل جبهه ملــی و نهضت ازادی و نه
نظامیان اماده کودتا.
امام خمینی در بهشــت زهرا(س) گفتند« :ما با انها
در این مخالف هستیم که انها به نسل ما خیانت کرد ه اند،
تمام نفت ما را به امریکا داده اند ما نفت داریم و انها برای
ما پایگاه درست کردند .یعنی اسلحه هایی اورده اند اینجا
که ارتش ما نمی تواند انها را استفاده کند .ما 50سال است
که در اختناق به سر می بریم .نه مطبوعات داشتیم نه رادیو
نه تلویزیون .این اقا خودش خــودش را قبول ندارد ملت
هم قبولش ندارد ،ارتش هم قبولش ندارد فقط امریکا از او
پشتیبانی کرده است».
منابع:
سایت تاریخ ایرانی
ماموریت به تهران – خاطرات هایزر
ماموریت در ایران ،نوشته ویلیا م سولیوان
در دامگه حادثه -خاطرات پرویز ثابتی
جزیره ثبات یا جزیره تهدید؟
رحیم نیکبخت درگفت وگو با مثلث
به عنوان ســوال مقدماتی بفرمایید که سیاست
مبتنی بر ســلطه نفتی امریکا بر ایــران چقدر در
نظریه پــردازی نهاد های قــدرت در امریکا علیه
قیام مردمی نقش داشته است؟
مباحث میان ایران و امریکا همواره از موضوعات
مهم و اساســی است که باید به ان بیشــتر پرداخته شود.
به ویژه ابعاد و زوایای مطرح نشده تاریخ انقالب اسالمی
که بخش مهمی از ان استکبار ســتیزی و مبارزه با ســلطه
امریکا است .نگاه اجمالی به پیشینه حضور امریکایی ها
در ایران نشــان می دهد که امریکایی ها بعــد از کودتای
28مرداد جای انگلیسی ها را در سیاســت ایران گرفتند.
می دانیم که مهمترین جذابیت ایــران برای امریکایی ها
مســاله نفت اســت که به عنوان ابزاری در دنیای معاصر
بر سرنوشــت کشــورها تاثیرگذار اســت .ســلطه بر نفت
ایران همــواره به کمک امریکایی ها امــد به طوری که در
جنگ اعراب و اســرائیل ،ایران تامین کننده اصلی نفت
اسرائیل شــد و این مشــکل را برای انها حل کرد .مساله
مهم دیگر موضوع جلوگیری از نفوذ شوروی بود که ایر ان
جایگاه مهمی برای امریکا داشته و برای جلوگیری از نفوذ
شوروی ،که خطری برای امریکا محسوب می شد ،ایران
برای امریکا از اهمیت مهمی برخوردار بود.
اگــر بخواهیــم نظریات نهاد هــای قــدرت امریکا
در ایــران قبــل از وقوع انقــاب را بررســی کنیــم باید از
اینجا شــروع کنیم که در اســتانه قیام مردمــی در ایران،
پیش بینــی امریکایی هــا این بود کــه وقــوع انقالب در
ایران اجتناب ناپذیر اســت .بنابراین دســت به تمهیدات
و اصالحاتی بــا کمک شــاه در ایران زدند تــا از انقالب،
که ممکن بود ایران را به دامن بلوک شــرق هدایت کند،
جلوگیــری کنند .در ابتدا تــرس امریکایی هــا این بود که
قیام توسط شوروی ها مصادره شده و ایران در دامن شرق
خواهد افتاد .بــا همین تلقی اصالحــات ارضی را مطرح
کردند و به کمک علی امینی ،شــاه اصالحــات را به اجرا
گذاشت اما با اعتراضات شــدید امام خمینی مواجه شد و
ایســتادگی حضرت امام علیه امریکایی ها و شاه در قضیه
کاپیتوالسیون باعث شــد که از ایران تبعید شود .از ان به
بعد دوره تســلط امریکایی ها بر ایران و اجرای نظریه اول
شــان یعنی اصالحات ادامه پیدا کرد .البته از این دوران
اســتفاده از موقعیت ایران در نظــم خاورمیانه و موقعیت
2
ژنرال هایزر برای
ارزیابی امکان کودتا
به تهران سفر کرد اما
در نهایت سفر خود را
نیمه تمام گذاشت
بختیار گزینه دولت
الترناتیو در ایران بود.
قرار بود اگر وی موفق
نشود در ایران
کودتا شود
را اغاز کرد و شــاه هم با ان همراه شــدتا کارتــر بر رقبای
دموکرا ت ها غلبه کنــد .در پایان رای گیــری می بینیم که
کارتر رئیس جمهور امریکا با ادعاهای حقوق بشــری که
دموکر ات ها مطرح کردند رئیس جمهور می شود و به ایران
سفر می کند و ایران را جزیره ثبات می خواند .در ان زمان
تمام تنش مقطعی بین ایران و امریکا زود حل می شــود.
سفر کارتر به ایران هم موید این مطلب است .با روی کار
امدن کارتر ســرویس های امریکا امکان بــروز انقالب را
قریب الوقوع پیش بینی کردند و در واقع با نظریه ای جدید
وارد میدان شدند و راه حلی که برای شــاه در نظر گرفتند
این بود که قدری از فشار و اختناق سیاسی بکاهد و بحث
زندان ها و شکنجه ها و سرکوب های ســاواک را کم کند.
خواسته انها نه برای مبارزین و جریان انقالب ،بلکه برای
تداوم حضور امریکا در ایران بود.
گزینه دولت نظامی هم در برنامه های نهاد های
قدرت در امریکا مطرح بود؟
بله؛ یک نظریه دیگری هم مطرح بود و ان اینکه
بــا روی کاراوردن دولت نظامی در ایران مســاله را فیصله
بدهند .اما موج انقالب اسالمی و شدت و سرعت تحوالت
به گونه ای بود که عمال امکان برنامه ریزی را از امریکایی ها
ســلب کرده و ابتکار عمل را از دست انها خارج کرد .شاید
اگر در شــرایط ارام تری انقالب به پیش می رفت چه بسا
برنامه ریزی ها و تئوری های امریکایی هــا منتج به نتیجه
می شــد .لذانخســت وزیری بختیــار مطرح و اجرا شــد.
این گونه نبود که شاه به جبهه ملی و شخص بختیار اعتقاد و
عالقه ای داشت ،بلکه به این امید او را برای نخست وزیری
انتخاب کــرد کــه او باعث یک مجــال و فرصتــی برای
برون رفت از مشکالت شده تا شاه و امریکایی ه ا بر اوضاع
مســلط شــوند که این فرصت دیگر نه بــرای او و نه برای
امریکایی ها فراهم نشد.
اشاره داشــتید بر استراتژی فشــارهای داخلی
بر ایران...
بله برنامه دیگر و بهتر است بگوییم نظریه دیگری
که امریکایی ها به دنبال اجرای ان بودندو نهاد های قدرت
مثلث | شماره 300
اقتصادی بازار های ایران و رقابت با بلوک شــرق هم مورد
توجه ویژه امریکایی ها قرار گرفت .ان چیزی که در اینجا
اهمیت پیــدا می کنــد و در واقع جلوی این نظریه ســدی
ایجاد می کند موضوع سلطه و سلطه گری امریکا در ایران
است .ســخنرانی امام در 4ابان 43بســیار مهم است که
اوج دفاع امام از هویــت ایران و ایرانی ،دفــاع از قوانین
اسالمی و دفاع از حیثیت و شــرافت ایران است .بدیهی
است که رژیم پهلوی وابستگی خاصی به دولت امریکایی
دارد و سیاســت هایی که در ایران اتخاذ می کرد به نوعی
تابعی از سیاســت های امریــکا در منطقه بود .سیاســت
اصالحات ارضی ،نظم کهــن و قدیمی اقتصادی ایران و
همچنین بافت فرهنگی و اجتماعی روستاها را نابود کرد و
بخش عظیمی از جامعه ایران دچار دگرگونی شد؛ سیاست
اصالحات ارضی نظــم قدیمی را به هم زد امــا نظم جدید
و نظم منطقی را هم نتوانســت حاکم کند که این مســاله
تبعات مختلفی برای جامعه و فرهنگ و تحوالت سیاســی
اجتماعی ایران را به همراه داشت.
نظریه های دیگــر هم در ادامه همین سیاســت
شکل گرفت؟
بدون تردید نابســامانی های سیاست اصالحات
ارضی در تشدید اعتراضات علیه حکومت پهلوی تاثیر گذار
بود .همان گونه که گفته شد سیاســت هایی که حکومت
پهلوی اتخــاذ می کرد با خط و مشــی جمهوریخواهان یا
دموکرا ت ها در امریکا تناسب داشت .در جریان انتخابات
امریــکا ،کارتر با شــعار و سیاســت حقوق بشــر مبارزات
رحیمنیکبختدانش اموخته
تاریــخ از پژوهشــگاه علــوم
انســانی ومطالعــات فرهنگی
وپژوهشــگر ومــدرس تاریــخ
شفاهی و تاریخ انقالب اسالمی
است .وی در گفت وگو با مثلث
دربارهتاثیرسیاستمبتنیبرسلطهنفتیامریکابرایران
در نظریه پــردازی نهاد های قــدرت در امریکا این گونه
پاسخ می دهد.
در امریکا بر ان پافشاری می کردند ،فشارهای داخلی بود
که امریکایی ها بــر ایران وارد می کردنــد .گروهک های
مختلف خلق عرب ،خلق بلــوچ ،خلق ترکمن و ...را علیه
انقالب اســامی تحریــک کردند.امریکایی هــا هرگز از
انقالب اسالمی استقبال نکردند .بلکه برای مهار انقالب
تالش های بســیاری انجــام دادند ،اما تصرف ســفارت
امریکایی ها در تهران بســتری را فراهم کــرد که هجمه
گســترده تری علیه انقــاب ایجاد کنند .که یکــی از انها
عالوه بر جنگ تحمیلی ،تحریک اقوام ،کودتای طبس،
تحریم ها و ...بود.
در تســخیر النه جاسوســی کارتر خــودش را به هر
دری زد و به هر راهی متوسل شد تا از این مخمصه رهایی
پیدا کند .بحث تســخیر النه جاسوســی ابعــاد مختلفی
داشــت .یکی از پیامدهای ان جنگ تحمیلی بود .برای
نخســتین بار بود که چنین موضوعی بــرای امریکایی ها
اتفاق می افتــاد .امریکایی ها اهرم هــای متعددی برای
فشار بر انقالب اسالمی اســتفاده کردند ؛ از بلوکه کردن
اموال ایران در امریکا گرفته تا تحریم ها .در همان زمان
شروع انقالب هم با لغو قرارداد های نظامی و خرید سالح
از ســوی ایران امریکایی ها بیشــترین بهره را بردند که به
لحاظ حقوقی و قانونــی به نفع امریکایی ها بود .درســت
اســت که امریکایی ها این تجهیــزات را در اختیار ایران
قــرار نمی دادند ولی از نظــر حقوقی وقتــی دولت موقت
یک طرفه این قرارداد ها را لغو کرد امریکایی هاخیلی هم
خوشحال می شوند .غیر از این اگر بود ایران می توانست
مدعی شود که این تسلیحات توسط ایران خریداری شده
و هزینه های مادی ان نیز پرداخت شــده و باید در اختیار
ایران قرار گیرد.
به نظر می رسد که اکنون امریکایی ها به بازسازی
سیاســت های خود در برابــر ایران دســت زده
باشند...
یک قاعده کلــی در روابط ایــران و امریکایی ها
وجود دارد که حضــرت امام ان را ترســیم و رابطه ایران و
امریکایی ها را به رابطه گرگ و میش تعبیر کردند .در عالم
سیاست ماهیت قدرت به گونه ای اســت که اگر کشوری
قدرت نداشته باشد ،در معادالت و چانه زنی ها چه به لحاظ
سیاســی و چه اقتصادی در صحنــه بین الملل جایگاهی
نخواهد داشت.
کشــورفاقد این امکان ،خــواه ناخواه زیر ســلطه و
سیطره کشور بزرگتری قرار می گیرد .اگر جمهوری اسالمی
به لحاظ تسلیحاتی ،قدرت منطقه ای و مشروعیت داخلی
قوی باشد می تواند مواضع و برنامه ها خود را به پیش ببرد.
بنابراین قدرت ایران در عرصه های پیش گفته باعث شــد
که بتواند از تحریم ها عبور کند و مشی جدیدی را در صحنه
بین الملل پیش بگیرد.
تاریخ سیاسی
تاریخسیاسی
47
تاریخسیاسی
تعارض نهادهای قدرت در امریکا
گفت وگوی مثلث با حسن بهشتی پور
تاریخ سیاسی
48
مثلث | شماره 300
داود رضایی چراتی
خبرنگار
قبل از پیروزی انقالب اســامی چــه نظریه ها و
ِ
ایران بعد از انقالب در امریکا
دیدگاه هایی درباره
وجــود داشــت و نقش کــدام یــک از نهاد های
قدرت در امریکا قوی تر بــود؟ لطفا این نظریات
را تشریح کنید...
برای ورود به بحث باید مقدمه ای را بگویم؛ نکته
اول اینکه شــناخت مان درباره داخل امریکا و مناســبات
قدرت در امریکا و برداشت ایرانی ها از مناسبات قدرت در
داخل امریکا ،دچار یک افراط و تفریط است.
یعنی ما اگر بخواهیم این رویکرد را اسیب شناســی
کنیــم ،بعضی ها چنــان حاکمیــت صهیونیســت ها را در
امریکا موثر می دانند که انگار چیزی را که صهیونیست ها
در امریکا بخواهند فقط همان اتفاق می افتد .در حالی که
این گونه نیست .البته البی صهیونیست ها قوی است ولی
ان گونه نیست که هر چ ه انها گفتند ،همان اتفاق می افتد؛
به عنوان مثال شورای روابط خارجی
امریکا هم همان نظرصهیونیست ها
را خواهد پذیرفت یا پنتاگون یا ســیا
هم همان تصمیم صهیونیست ها را
انجام خواهند داد؛ اصــا این گونه
نیست.
صهیونیست ها در البی قدرت
در امریــکا موثرنــد اما حــرف اول و
اخر را نمی توانند بزنند .اما نکته دوم
این اســت که نهاد های حکومتی در
ایاالت متحــده امریکا قدرت شــان
تقسیم شده است و هر کدام جایگاه
تعریف شــده ای دارنــد و تحت تاثیر
رئیس جمهور می توانند نقش شان را
افزایش یا کاهش دهنــد .یک نهاد
قدرتمند در امریکا وجــود دارد به نام
شــورای روابط خارجی؛ این شورا در
مقاطعی نقــش کلیدی داشــته؛ به
دلیــل اینکــه رئیس جمهــور امریکا
کارتر بــوده و ایــن نقش کلیــدی را
به برژینســکی مــی داد و جایگاهش
را در برابــر وزارت خارجــه ،که یکی
دیگــر از جریان هــای تعیین کننــده
اســت ،تقویــت می کرد؛ بــه همین
دلیل شورای روابط خارجی امریکا و
مشاور رئیس جمهور قدرتش بر وزیر
خارجه در ان دوره می چربیده است.
از طــرف دیگــر گاهی پنتاگــون در
نهاد قدرت امریکا نقش اساسی پیدا
می کرد؛ در دوره ریگان می بینیم که
پنتاگون قدرتمند تــر از وزارت خارجه
و قدرتمند تر از شــورای روابــط خارجی و هــم قدرتمند تر
از مشــاور امنیت ملــی ریگان اســت .بنابرایــن باید اول
نهاد های قــدرت در امریکا را خوب شــناخت و بعد درباره
انها تحلیل کرد.
باید بدانیم هــر کدام از نهاد های قــدرت در امریکا
در اظهارنظرهایشــان و کار کارشناسی شان کامال راحت
دیدگاه های خود را مطرح کرده و حتــی برخی اوقات این
نظرات را منتشــر می کنند؛ چه در سیاســت اعالنی شان
که حتی تعارضات خــود را رو می کنند؛و چه در سیاســت
اعمالی شان و انچه مخفیانه انجام می دهند؛ دیدگاه های
خود را به راحتی مطرح می کنند.
حال یکی ا ز تعارضاتی که رو شده و به ثبت رسیده و
قطعی به نظر می رســد ،تعارض میان نهاد های قدرت در
امریکا در زمان پیروزی انقالب اسالمی است .چند ماه قبل
از پیروزی انقالب اسالمی و از زمانی که کارتر به ایران امد
در سال ،56دو دیدگاه اساســی درباره قیام مردمی ایران
در امریکا مطرح بود .دیدگاه برژ ینســکی ،مشــاور امنیت
امریکاو کارتــر ،از یک طرف؛ و دیدگاه هــم دیدگاه وزیر
خارجه وقت امریکا بوده است از طرف دیگر؛ برژ ینسکی و
طرفدارانش یک مجموعه قدرتمند بودند.
انها قائل بودند که نمی شــود بیــن امریکا و انقالب
ایران سازش ایجاد شود و امریکا باید از شاه حمایت تمام قد
کرده و انقالبیون ایران را سرکوب و با انها مقابله جدی کند.
اینها معتقد بودند که انقالبیون و اسالم و نگاه انها به دین
و اسالم وا پســگرایی اســت و می گفتند اینها انسان های
فناتیک هستند و نمی شود با انها کنار امد .اظهارنظر های
انها در اسنادی که از النه جاسوســی به دست امد ،وجود
دارد .در خاطرات کارتر و هم در خاطرات جردن نیز منتشر
شد .این دسته معتقد بودند حتی اگر الزم شد باید در ایران
کودتا انجام داد.
...و دیدگاه دوم چه بود؟
دیدگاه دوم دیدگاه ســایروس ونس (وزیر خارجه
وقت) و طرفدارانش بود.
اخرین سفیر سایروس ونس در ایران سولیوان بود .او
و سایروس ونس معتقد بودن د بین عناصر انقالبی ،افرادی
هســتند که ما می توانیم با انها گفت وگو و مذاکره کنیم و
حتی می توانیم شــرایط را فراهم کنیم که امریکا به ایران
برگردد ،حتی به یک نوع بازســازی روابط ایــران و امریکا
ن طرح ها و برنامه هــای امریکا پیش از
مبادرت کنیــم .ای
وقوع پیروزی انقالب اسالمی اتفاق افتاد.
این گروه معتقد بودند اینها همه فناتیک نیستند و بین
عناصر انقالبی ،افرادی هستند که می شود با انها گفت وگو
کرد و طرفداران این نظریه برداشــت برژ ینسکی را اشتباه
می دانستند .کارتر به عنوان رئیس جمهور مجبور بود یک
راه حلی سومی پیدا کند؛ بنابراین به نظرم راه حلِ میانه ای
را انتخاب کرد .بنابراین در خاطرات خود می نویسد« :من
وقتی هر دو نظریه را که می شنیدم ،تصمیم گیری برای من
خیلی مشکل بود ،که کدام یک از این دو نظریه مسائل را
درست مطرح می کند و می تواند ارزیابی صحیح از اوضاع
داخلی ایران داشته باشد».
گویی کارتر از نظرات هایزر هم
استفاده می کرد...؟
نقش هایــزر به گونه ای
دیگــر بــود .کارتــر به عنــوان
رئیس جمهــور بــرای اینکــه از
شک و تردید بین دو نظریه خارج
شود ،ژنرال هایزر که ان موقع در
نیرو هــای ناتو کار می کــرد،را به
ایران فرستاد تا شــخصا مساله را
به صورت میدانی بررسی کند و از
نزدیک ببیند که سیاست صحیح
امریــکا درباره انقــاب ایران چه
بایــد باشــد! انچــه برژینســکی
می گوید درســت اســت یا انچه
که ســایروس ونس؟ هایزر برای
اجرای دستور کارتر به ایران امد.
جالب است که شــاه و دار و دسته
شــاه گله مند بودنــد از اینکه چرا
ژنرال هایــزر حتی بــرای ورود به
ایــران ویزا هم نگرفــت! و بدون
اینکه تشریفات قانونی را طی کند،
مســتقیما با هواپیمای خود وارد
تهران و فرودگاه مهراباد شد .شاه
هم بعد از اینکه هایزر وارد فرودگاه
مهراباد شد ،تازه مطلع می شود!
اقای اذر ورزین کــه به مدت 16
ســال معاون عملیاتی فرماندهی
نیــروی هوایی بــود ،در مصاحبه
با اقای دهباشــی که کتابش هم
تحت عنوان تاریخ شفاهی ایران
منتشر شــد ،اینها را نوشته است.
او در این کتاب جزئیات ورود هایزر به ایران را می نویسد.
ماموریت اصلی هایزر فقط همین بوده؟
البته هایزر که به ایران می اید در واقع می خواهد
بررســی کند که ایا امکان کودتا در ایران وجود دارد که در
واقع نظر برژ ینسکی را دنبال کند یا خیر.
بعد به این جمع بندی می رسد که هیچ زمینه ای برای
کودتا در ایران وجود نــدارد و از طرفی مذاکــره با عناصر
3
حــوزه مطالعاتی حســن
بهشــتی پور ،پژوهشگر ارشد
و تحلیلگر مســائل سیاســی،
که در تحلیل سیاســی مسائل
روز بین المللــی مطالعــات
ارزنده ای دارد ،ایجاب می کند
که از او بپرسیم« :تئوری های نهاد های قدرت قبل از
شکل گیری انقالب اســامی در امریکا» چگونه بود؟
پاســخ های نویســنده کتاب روش تحلیل سیاسی و
نگارنده مقاالت علمی در حوزه علوم سیاســی و مدیر
سابق شبکه العالم به ســواالت خبرنگار مثلث جذاب
و همــراه با توصیه هایــی جالب درباره تقویت شــعور
امریکاشناسی در ایران است ،که از نظر می گذرد.
بود نه نیرو های مســلح مانند مجاهدین خلق و غیره .امام
به مبارزات مردمی اعتقاد داشت.
ایــن تعارضــات در نهاد های قــدرت در امریکا،
باعث مشکالتی در خود امریکا نشد؟
چرا اختالف وجود داشت؛ اختالف نظر حتی بعد
از گروگانگیری هم ادامه پیدا کرد ،در میان امریکایی ها.
انها در نحوه تعامل با نیروهای انقالبی و چگونگی مدیریت
بحران ســرگردان بودند .چون سقوط شــاه ضربه بزرگی
بر منافــع امریکا در منطقــه وارد کرد .امریــکا خیلی روی
شــاه به عنوان یــک متحــد در منطقه حســاب می کرد و
ان استراتژی «دو ســتونی» که کســینجر و نیکسون در
خلیج فــارس دنبال می کردند کــه ایران و عربســتان باید
محور قدرت شــوند تا توازن در خلیج فارس برقرار شــود،
این تئوری به هم ریخت .به همین دلیل «سپر جزیره» را
به وجود اوردند .شورای همکاری خلیج فارس نیرویی به نام
«سپر دفاع جزیره» راه انداخت .به هر حال از دست دادن
شــاه ضربه بزرگی به امریکا در منطقه بود .با بررسی اسناد
النه جاسوسی از بهمن 57تا ابان ،58که سفارت امریکا
در ایران به تســخیر درامد ،مشخص می شــود که امریکا
به دنبال این بود که با نیروهایی که طرفدار غرب هستند و به
نوعی عناصر درون انقالبند و در عین حال طرفدار مناسبات
با امریکا و غرب نیز هستند کنار بیایند و موقعیت خود را پس
از انقالب احیا کنند.
بنابراین تســخیر النه جاسوســی تیــر خالصی بود
بر پیکــره امریکا و رونــد برنامه ریزی های امریــکا و تمام
مســیر را عوض کرد .به هر حــال امریکایی هــا در درون
نهاد های قدرت شان هم با این چالش ها مواجه بودند اما
باز هم بهترین برنامه ریزی ها را برای مقابله با ایران انجام
می دادند.
این وسط نقش سیا و پنتاگون چگونه بود؟
ناگفتــه نماند کــه چند سیاســتمدار قــوی دیگر
در وزارت خارجــه امریکا هــم از نظریه ســایروس ونس و
ســولیوان به شــدت حمایت می کردنــد .امــا پنتاگون از
نظریه برژ ینسکی حمایت می کرد .وزیر دفاع وقت امریکا
که گویا معــاون رئیس جمهور هم بــود و همچنین رئیس
سازمان سیا هم از نظریه برژ ینسکی حمایت می کردند .در
کل این را در نظر داشته باشــیم که این گونه نبود که بقیه
مثلث | شماره 300
کارتر به عنــوان رئیس جمهور برای
اینکه از شــک و تردید بین دو نظریه
خارج شود ،ژنرال هایزر که ان موقع
در نیروهای ناتو کار می کرد را به ایران
فرستاد تا شخصا مساله را به صورت
میدانی بررسی کند
نهاد های قدرت در امریکا ســاکت بــوده بودند چون این
موضوع مهمی در امریکا بود .نکته ای که وجود دارد این
است که ما در ایران می گوییم که رئیس جمهور در امریکا
عامل اجرایی است و کاره ای نیست! در حالی که این گونه
نیست .در طول تاریخ امریکا هم واقعیت این را نمی گوید.
رئیس جمهور نقشی بســیار کلیدی دارد و تصمیم گیرنده
است .البته شــورای روابط خارجی امریکا ،مشاور امنیت
ملی امریکا ،وزارت خارجه ،سیا و ...همه در یک تصمیم
نقش دارند .این گونه نیســت که تصمیمات تشــریفاتی
باشــند؛ در تصمیم ســازی های اینها همــواره منافع ملی
امریکا حجت اســت .در نظر داشته باشــیم که نهادهای
قدرت در تصمیم گیری ها تاثیــر دارند اما حرف اخر را انها
نمی زنند .حرف اخر را رئیس جمهــور می زند .ریگان هم
نقش های کلیــدی ایفا کــرد .در مســاله مک فارلین این
ریگان اســت که حرف اخر را می زند و تصمیــم نهایی را
می گیرد نه اقای مک فارلین که مشــاور سابق امنیت ملی
امریکا بود .اگــر بخواهیم تحلیل واقعــی ارائه کنیم باید
ببینیــم که عناصر قدرت در امریکا چه کســانی هســتند و
نظام تصمیم سازی در امریکا به چه شکلی است که یکی
از پیچیده ترین سواالت است .بعد از 11سپتامبر کال نظام
اطالعاتی امریکا بازسازی شد .سازمان امنیت ملی امریکا
تشکیل شــد .این نهاد 16نهاد اطالعاتی را زیر نظر دارد
که یکی سیا ست.
فکر می کنیــد این تسلســل در تصمیم گیری ها
هنوز هم درباره ایران پابرجاست؟ بعد از گذشت
این سال ها سیاست جدیدی پیش گرفتند؟
به نظرم سیاســت جدیدی پیش گرفتند و اکنون
جمع بندی کری مورد قبول واقع شــده است .جالب است
که برژ ینسکی که در دوره پیروزی انقالب ،یکی از مخالفان
سرســخت همکاری با ایران بود ،امروز یکی از طرفداران
نظریه همکاری با ایران اســت .نقش او در حال حاضر با
نقشی که در ابتدای پیروزی انقالب داشت کامال متفاوت
است .او قبل از مطرح شدن برجام مدام از سیاست مذاکره
و گفت وگو بــا ایران حرف مــی زد و دنبال ایــن نظریه بود
که نباید ایران را دســت کــم گرفت .در امریــکا مقاالتی
می نوشــت مبنی بر اینکــه همان گونه که امریــکا با چین
توانســت مشــکالت خودش را حل کند؛ پس می تواند با
ایران هم به توافق برسد.
همیــن االن هــم در داخل امریــکا عــده ای با این
نظریه به شــدت مخالف هســتند .رئیس نمایندگان فعلی
امریکا ،البی صهیونیســت ها ،رئیس کمیسیون سیاست
خارجی امریکا و رئیس کمیســیون دفاعــی امریکا االن
مخالف شدید همکاری با ایران هستند و معتقدن د نمی شود
اعتمادی به ایران کرد و ایران را متهم به دفاع از تروریسم
و نقض حقوق بشر و ...می کنند .نکته بسیار مهم که باید
در قســمت پایانی مصاحبــه برای مخاطبــان عرض کنم
این اســت که ما در ایران ادعای امریکاشناســی زیادی
داریم ولی امریکا شــناس کم داریم .بنــده هم ادعایی در
این زمینه ندارم و این گفته ها را براساس مطالعاتم عرض
می کنم .باید در ایران مطالعات بیشــتری دربــاره امریکا
صورت بگیرد.
همان گونــه کــه امریکا یی هــا ایــران را خــوب
نمی شناسند و تحلیل درستی از مسائل داخلی ایران ندارند
ما هم تا مســائل داخلی امریکا را و تــا نهاد های قدرت در
امریکا را نشناسیم ،تاثیرگذاری امریکارا نخواهیم شناخت
و به تبع ان تحلیل درســتی هم از سیاســت خارجی شان
ت بنابراین سیاست امریکا را در برابر ایران را
نخواهیم داش
نمی توانیم خوب تبیین کنیم .درباره نهاد های تصمیم گیر
و تصمیم ســاز در امریــکا باید بــه دور از شــعار مطالعات
عمیق تری صورت گیرد .در کل باید شعور امریکاشناسی
در ایران را تقویت کنیم.
تاریخ سیاسی
انقالب را به وزارت خارجه امریکا توصیه می کند که مسئول
وقت میز ایران در وزارت خارجه امریکا هم به ایران می اید
و با برخی از افراد انقالبی دیدارهایی هم می کند که شاید
بتواند راه حلی پیــدا کند تا بعد از پیــروزی انقالب امریکا
بتواند موقعیت خود را در ایــران حفظ کند! این موضوعی
است که سلطنت طلب ها بعد از پیروزی انقالب مرتب ان
را مطرح می کنند که امریکا پشت شاه را خالی و به انقالب
اســامی کمک کرده اســت که البته با زرنگی دارند این
تحریف تاریخی را انجام می دهند.
اقدام بــه کودتا مثال در طبس هم در این راســتا
قابل بررسی است؟
باید همواره این نکته را به یاد داشــته باشــیم که
امریکا تالش کامل خود را برای نگاه داشتن شاه انجام داد.
البته انها در ان زمان هم می توانستند اقدام به کودتا کنند
ولی به تحلیل انها نهایتا کودتا به شکست می انجامید .در
گزارش هایزر این جمع بندی هم بوده که کودتا نیز در ایران
شکست می خورد و در هر حال حرکت انقالب اسالمی به
پیروزی خواهد رســید .به هر حال این دو نظریه اســاس
تصمیم گیری کارتر بود .جالب اســت که بعــد از پیروزی
انقالب و زمانی که گروگانگیری در سفارت امریکا در ایران
اتفاق می افتد معلوم می شود که اختالف سایروس ونس و
برژ ینسکی به شدت باال می گیرد و سایروس ونس مخالف
جدی عملیات طبس است و معتقد است که امریکا با این
کار به نتیجه نمی رســد و ایــن عملیات بیهــوده بوده و به
شکست می انجامد؛ در حالی که تیم برژ ینسکی به صورت
قاطع از این عملیات حمایت می کردند و سایروس ونس بر
سر این قضیه استعفا داد .خوب اســت بدانید که جردن،
رئیس کارکنان کاخ ســفید نیز در خاطراتش می نویســد:
«کارتر از سایروس ونس خواهش کرد که تا بعد از عملیات
طبس ،استعفا ی خود را علنی کند!» و شاهدیم که بعد از
ان شکست مفتضحانه و حرف ساروس ونس درست از اب
در می اید ،او هم استعفا می دهد .به هر حال سیاست انها
همواره در ان دوران یک مسیر مشخص را طی می کرد و
درواقع می توان گفت که تصمیم های بعد انها هم از این
رویه پیروی می کرد.
کارتر هم از بین دو نظریــه و گزارش های هایزر
نهایتا به راه حل جدیدی می رسد...
این اختالف نظر میان نهاد های قدرت در امریکا
وجود داشــت و کاری که کارتر کــرد در نهایت این بود که
تصمیم گرفت در برابر جریان انقالب ایستادگی نکند.
در واقع او نظریه سومی را اجرا کرد؟
بله؛ نظریه سوم این بوده که در واقع راه حلی پیدا
کنند که با جریان انقالب بدون اینکه همراه شود مخالفتی
هم نکنند .کارتر نامه های رســمی برای امــام خمینی در
نوفل لوشاتو فرســتاد و البته پاسخ امام قاطع و روشن بود.
اخیرا اسنادی چاپ شــد که ابراهیم یزدی نیز توضیحاتی
هم در این زمینه داد .امریکایی ها می خواستند همکاری
ایران را جلب کنند که حضرت امام بــا این ماجرا مخالفت
جدی کرد و به هیچ وجه حاضر به همکاری با امریکا نشد.
به هر حال می دانیم که امریکایی ها درخواســت رســمی
کردند و ابراهیم یزدی که می گوید نه یک نامه ،بلکه چند
نامه در این رابطه نوشته شد ه ولی امریکایی ها نتوانستند به
نتیجه برسند و این امتیاز را از امام خمینی بگیرند که نقش
امریکا را بعد پیروزی انقالب در ایران بپذیرد .به نظرم امام
در این قضیه یک درس تاریخی به همه داد که برای مبارزه
با اســتبداد نباید اتکایی به نیروهای خارجــی کرد .چون
استعمار بدتر از استبداد است.
ریشه اســتبداد شاهنشــاهی بر می گردد به استعمار
خارجی که یک دوره انگلیس و یک دوره هم امریکا بودند.
به نظرم امام هوشــمندانه عمل کرد .امام به مردم اعتماد
کرد و از متن مردم کمک گرفت .متن مبارزه دســت مردم
تاریخسیاسی
49
رویای سعودی
بین الملل
با تصرف دو شهر استراتژیک نبل و الزهرا معادالت نظامی استراتژیک به سود بشاراسد ایران ،روسیه و
حزب اللهلبنان در حال تغییر است .شاید به دلیل همین تغییر در توازن نیروهاباشدکهعربستانسعودی
هفته گذشته از طرح غیرواقع بینانه اعزام نیروی زمینی به شامات رونمایی کرد .این طرح اگرچه با موافقت
اولیه کاخ سفید و دولت اوباما مواجه شده است اما به نظر می رسد به دلیل حضور نظامی سنگین روسیه و
ایرانریاضقادرنباشدبهطرحخودجنبهعملیاتیبدهد،بههمیندلیلبرخیازکارشناساناعتقاددارند
کهاعزامنیرویزمینیبهسوریهبیشتربهیکبلوفمی ماندتابرنامه ای باقابلیتاجرا وامکان.
تی
تر
یک
ایاعربستاندرتدارکاعزامنیرویزمینیبهسوریهاست؟
بلوف
کامران کرمی
روزنامه نگار و پژوهشگر خلیج فارس
بین الملل
50
مثلث | شماره 300
1
بحــران فرسایشــی ســوریه پــس از چهــار ســال
یارگیری های سیاســی -منطقه ای و فرامنطقه ای در حال
ورود به فــاز جدید خود یعنی گــذار به ســمت فرایندهای
تعیین کننــده اســت .حمــات هوایــی روســیه ،توقف
پیشروی های داعش و معارضه ،برتری های میدانی ارتش
ســوریه و به موازات ان گفت وگوهای سیاسی بین المللی
درباره انتقال قدرت و انتخابات ،از جمله روندهایی است که
در چند ماه اخیر بحران در سوریه را به سمت تعادل شکننده
بین عناصر درگیر هدایت کرده است.
در این میان اما موضوع اعزام 150هزار نیروی زمینی
عربســتان تحت عنوان مشــارکت در مبارزه با تروریسم در
ســوریه که با موافقت اولیه امریکایی ها مواجه شــده و در
نشست بروکسل نیز مطرح شــد را می توان اخرین تالش
عربســتان ســعودی برای تغییــر ارایش صحنــه میدانی
دانست .تالشی که مستقیما به برتری های میدانی دولت
و ارتش سوریه و متحدین منطقه ای و فرامنطقه ای انان در
یک ماه اخیر بر می گردد .در همین خصوص وزیر خارجه
عربســتان در پایان دیدار خود با جان کری ،در واشنگتن
گفت که هرگونــه عملیات باید بــه رهبری امریکا باشــد و
عربستان نیز باید نقش اصلی در این عملیات داشته باشد.
این اقدام در صورت تحقق می تواند ابعاد بحران در
سوریه را گسترده تر کرده و روند فرسایش و تخریب را وارد
فرایندهایی کند که ضمن تعادل زدایی ،تالش به ســمت
برتری های میدانی و فرود اوردن ضربه اخر را به دنبال داشته
باشد .چون باتوجه به جمیع جهات و رشد و گسترش ابعاد
بحران در سوریه ،نوعی اراده شکننده برای حل و فصل این
گسل منطقه ای تدارک دیده شد ه و دور از واقعیت است که
بتوان برای این بحران که امروز دامنگیر دولت های اروپایی
نیز شده ،ابعادی فراتر از انچه امروز و دیروز گذشته است،
در نظر داشت.
حال ســوالی که وجود دارد این اســت که تا چه حد
عربستان پتانسیل اعزام این میزان نیرو را دار د و تحقق ان
از چه مسیرها و با چه شرایطی محقق خواهد شد؟
واقعیت یا بلوف
اگرچه اعزام 150هــزار نیروی زمینی عربســتان به
سوریه محل گمانه زنی های فراوان است ،در عمل امکان
اعزام ان به مناطقی که تمرکز درگیری ها در ان است ،وجود
ازادی حلب نزدیک است
معاون بین الملل سازمان فرهنگ و
ارتباطات در گفت وگو با مثلث
انقضای جنگ
پیامدهای ازادسازی حلب چیست؟
کلینتون در «ابرشهرها» پیروز
می شود
گفت وگوی مثلث با علی ابوالفتح
باتوجه به فقدان درگیری های تعیین کننده و تسلط ارتش
سوریه بر مناطق یاد شــده نمی تواند مســیر منطقی برای
تاثیرگذاری بر بحران باشد.
مســیر دوم :غرب عراق و شــرق ســوریه یعنی شهر
دیرالزور است که بخش عمده ای از ان بیابانی و باقیمانده
در کنترل داعش است .اگر ادعای این اعزام نیرو مبارزه با
داعش است ،به نظر می رســد که باید از این مسیر نیروها
وارد عمل شوند که باتوجه به واقعیت ها ،اعزام این نیرو ابتدا
برای تاثیرگذاری بر مناطق حیاتی و تعیین کننده در شمال
سوریه است و بعید است که از این مسیر که نیازمند مواجهه
و رویارویی با داعش اســت این عملیات صورت بگیرد .در
ثانی این مســیر نیازمند اجازه دولت بغداد نیز هست و اما و
اگرهای فراوانی برای اعزام از این جبهه وجود دارد.
مسیر سوم :هم از جنوب ترکیه و شمال سوریه است
که امکان عملیاتی شدن ان بیشتر از دو مسیر فوق است و
به نظر می رسد باتوجه به عملیات های پشتیبانی گذشته که
از این مسیر شده اســت ،مجددا این مسیر مورد توجه قرار
بگیرد .این مسیر به دلیل اینکه هم اکنون تمرکز درگیری ها
در شمال سوریه یعنی حلب و ادلب را در دل خود جای داده و
هدف عربستان وارد اوردن ضربه از این مسیر است ،امکان
بیشــتری برای تحقق در خود دارد .در واقع ســعودی ها با
همراهی امریکا ،ترکیه و نیروهای ائتالف درصدد هستند
تا پشــتیبانی را از این مسیر محقق ســازند که هم اولویت
اصلی یعنی زمینگیر کردن پیشــروی های ارتش سوریه را
در خود دارد و هم در نهایت می تواند نیروها را از این مسیر
به سمت شرق ســوریه برای انچه مبارزه با داعش خوانده
می شود اعزام کرد.
چشم انداز پیش رو
امکان سنجی مسیر اعزام نیرو
مثلث | شماره 300
در خصوص نحوه عملیاتی کردن این حجم نیرو باید به
شرایط و بسترهای امکان ان توجه کرد .در واقع مسیرهای
ورود این نیروها به ســوریه از سه مســیر با اما و اگر امکان
تحقق دارد:
مسیر اول :جنوب سوریه و شــمال غربی اردن یعنی
شهر درعا اســت که در شــرایط کنونی بخش زیادی از ان
توسط ارتش سوریه پاکسازی شده است .این مسیر نیازمند
عبور از خاک اردن و رسیدن به جنوب غربی سوریه است که
بین الملل
دارد ،اما نه به این میزانی که اعالم گردیده است .در واقع
جنبه های تبلیغاتی و رسانه ای برای برهم زدن و تحت تاثیر
قرار دادن برتری های میدانی ارتش سوریه در این موضوع
بسیار پررنگ است.
در ثانی این میزان نیرو تشکیل شــده از یک ائتالفی
است که پیش تر عربستان با مشارکت دولت های اسالمی
تحت عنوان ائتالف ضد تروریسم تشکیل داد .اغلب این
نیروها عالوه بر سعودی ،سودانی ،مصری و اردنی هستند.
همچنین برخی منابع خبری نیــز تاکید کرده اند که مغرب،
ت و قطر نیز با فرماندهی ریاض
کویت ،ترکیه ،بحرین ،امارا
و انکارا نیروهای خود را از شمال سوریه و از مسیر ترکیه وارد
خاک سوریه خواهند کرد و مالزی ،اندونزی و برونئی نیز به
عربســتان نیرو اعزام خواهند کرد .در این میان اما ،منابع
اگاه در دفتر نخست وزیری ترکیه به ظاهر گفته اند که خبر
اعزام این میزان نیرو ،از جنوب ترکیه صحت ندارد .از این
زاویه است که می توان در صحت این ادعا تردید کرد چون
تنها راه عملیاتی برای اعزام این میزان نیرو از جنوب ترکیه
و شمال سوریه است.
صحنه کنونی سوریه عرصه تقابل بازیگران منطقه ای
و فرامنطقه ای اســت و هرگونه تغییر در ارایــش نیروها و
واقعیت های میدانــی می تواند برتری را به ســمت کمپ
رقیب تغییر دهد و فروپاشی نظم قبلی و گسیختگی موجود
را به ســمت نظم یابی جدید هدایت کنــد .از این رو هر دو
طرف تحرکات دیگــری را به دقت رصد کــرده و کیفیت و
کمیت هرگونه عملیات می تواند فرایندهــای کنونی را به
ســمتی هدایت کند که منجر به پیروزی یا شکست رقیب
گردد.
از این زاویه اســت که عربستان ســعودی که سوریه
را به دلیل عناصــر ژئوپلتیک و ژئوکالچر بــرای حوزه های
نفوذ سیاست خارجی خود تعریف کرده ،به دنبال ان است
تا ابتکار عمل را بیش از پیش با مشــارکت فعال تر به دست
گرفته و ضربه اخر را در شرایطی وارد کند که روند چهارساله
بحران کنونی نتوانسته در مسیر خواسته های حداکثری اش
قرار بگیرد .بنابراین اهمیت پیاده کردن این نیروها فارغ از
کم و کیف و ابعاد و گســتره ان هم به تغییر ارایش میدانی
کنونی بر می گــردد و هم نقشــی را تحت عنــوان مبارزه با
تروریسم برای بهبود وجهه خود به دلیل قرابت های فکری
ش نزد بازیگران بین المللی بخرد .اگرچه نباید حجم
با داع
نگرانی های سعودی از روند برگشت پذیری نیروهای داعش
به ســمت عربســتان را نیز در این تصمیم نادیده گرفت.
چون حل و فصل تدریجی بحران ســوریه مساله بازگشت
تروریست ها به سرزمین های خود را مطرح خواهد کرد که
عربستان پتانسیل و جذابیت خاصی برای جذب این عناصر
را در خود دارد.
51
بین الملل
ازادی حلب نزدیک است
بین الملل
52
مثلث | شماره 300
معاونبین المللسازمانفرهنگو ارتباطاتدرگفت وگوبامثلث
ارتش ســوریه ،حزب الله و گروه های متحد انان
موفق شدند بعد از ســاعت ها درگیری ،محاصره
چهار ســاله نبل و الزهــراء را از محور شــرقی نبل
بشــکنند .این پیروزی و شکستن محاصره تا چه
حد اهمیت دارد و از چه ابعادی قابل ارزیابی است؟
انچ ه چندی پیش در سوریه شاهد بودیم و به دنبال
ان شهرهای شیعه نشین نبل و الزهراء ازاد شدند ،عملیات
وسیعیبودواینعملیاتبرسهاستانبزرگسوریهتاثیرگذار
بود.اینعملیاتیکعملیاتسیاسی،نظامیوراهبردیبود
ومشخصاتخاصیراشاملمیشد.مهمترینمشخصهاش
نیز این بود کــه ارتباط جنوب و شــمال در جاده کاســتیلو،
جاده ای که ترکیه را به اعماق ســوریه وصل می کند ،قطع
شــد .باید توجه داشت که حلب هم برای ســوریه هم برای
مخالفانوهمبرایکشورهایحمایت کنندهگروه هایمسلح
و تکفیری ها یک موقعیت استراتژیک دارد .انها تالش شان
بر این بود که حلب جدا و سوریه تجزیه شود .در واقع هدف
مخالفان این بود که از حلب فشار عمده ای بر دولت سوریه و
دمشق وارد شود.
حلب یک استان بزرگ در سوریه است و از مهمترین
اســتان های اقتصــادی ،فرهنگی و سیاســی ســوریه به
حساب می اید .حلب تحت اشــغال مخالفان بود و اهمیت
ازادسازی نقاطی از این استان از ان جهت است که دست
مخالفان برای تجزیه کشور از این منطقه بسته شد .بحث
امدادرسانی ،ارسال نیرو و کمک رسانی لجستیک ترکیه،
عربســتان و قطر به گروههای مسلح از همین طریق دنبال
میشد .اما امروز این راه و جاده قطع شده و ارتباط مخالفان
ن نیز دچار خلل شده اســت .اساسا
با کشــورهای پشــتیبا
پروســه جدایی حلب در این وضعیت و شرایط از بین رفت.
در این عملیات که نصر نام دارد 1400 ،کیلومتر از سرزمین
ســوریه از دســت مخالفان پاکسازی شــد ،نبل و الزهرا دو
شهر شیعه نشین سوریه که 70هزار نفر جمعیت دارند نیز از
محاصره گروههای مسلح و تکفیری ازاد شدند .بعد از حدود
44ماه محاصره و بعــد از 300عملیات انتحــاری که طی
این چند سال انجام شده ،اهمیت این درگیری و ازادسازی
مناطق ذکر شــده برای معارضیــن در حدی بود کــه ان را
ام المعارک یعنی مادر جنگها خواندند .تا به امروز نزدیک
ی شده اند
به 3500از مخالفان در این عملیات کشته و زخم
که حدود 300نفرشــان از فرماندهان درجه 1و 2مخالفان
بودند .همچنین جنگ در ان منطقه به سختی ادامه داشت
و نیروهای ارتش سوریه و هم پیمانانشان به خوبی توانستند
در این جنگ فائق شوند و حتی پیش از موعد تعیین شده به
نتیجه رسیدند .در حال حاضر امکان جداسازی حلب به طور
2
عبــاس خامه یــار ،رایزن
فرهنگی پیشین ایران در کویت
و معــاون بین الملــل ســازمان
فرهنگ و ارتباطات در گفت وگو
با مثلث به بررسی پیروزی اخیر
نیروهای ســوری در دو شــهر
شیعه نشــین نبل و الزهرا پرداخت و گفت که موفقیت
نیروهای مقاومت در شکســتن محاصره نبل و الزهراء
تاثیرات مهمی در روند جنگ ســوریه خواهد داشت و
زمینه قطع کمک های ترکیه به تروریست ها در حلب را
فراهم خواهد اورد .این کارشناس معتقد است باتوجه
به این شرایط امروز امیدها نسبت به ازادسازی حلب نیز
افزایش یافته اســت .خامه یار صحبتهای عربستان
مبنی بر اعزام نیروی زمینی به سوریه را فرار رو به جلو و
یک عملیات روانی با هدف اطمینان دادن به نیروهای
مــزدور و تکفیری توصیــف کرد و گفت کــه باتوجه به
سیاست های جنون امیز عربستان نمی توان اقدامات
اینده انها را پیش بینی کرد.
کلی منتفی شده است.
همچنین این عملیات فراتر از دو شــهر شیعه نشــین
است؛ به نظر میرسد یکی از اهداف دشمن در سوریه این
است که جنگ را مذهبی و طایفهای جلوه دهد .نبل و الزهرا
دو شهر از مجموعه ده ها شهری هستند که در استان اعزاز
واقع شدهاند و مقدمه ورود به شــهرهای سنی نشین این دو
شهر شیعه نشین بود .تا به امروز شهرهای متعددی ازاد شده
کهعمدتاسنی نشینهستندوایندرشرایطیاستکهبخش
عمده اهالی این شهرهای سنی نشــین به ارتش پیوستند و
از شهرهای شــان دفاع کردند .بنابراین نباید اجــازه داد که
این حمله پیروزمندانه نیروهای دولتی سوریه به یک جنگ
کوچک طایفه ای و مذهبی تبدیل شود.
پیروزی نیروهای دولتی سوریه و متحدانشان در
دو شهر شیعه نشــین نبل و الزهراء چه تاثیری بر
مذاکرات صلح گذاشته است؟
شــاهد بودیم که مخالفان اخیرا جلسات گفت وگو
را در ژنو 3ترک کردند؛ این مســاله نشان دهنده ان است که
مخالفان پشــتوانه عمده خود را با شکســت اخیر از دست
دادهانــد .درواقــع مخالفان دیگــر چیزی نداشــتند که در
گفت وگوها عرضه کنند تا بر اساس ان بتوانند چانه زنیهای
خود را ادامه دهند .این مســاله بســیار حائز اهمیت است و
بیش از پیش اســتراتژیک بــودن پیروزی ارتش ســوریه و
هم پیمانانشان در این دو شهر را اشکار میکند.
اتفاقات اخیــر در ســوریه را میتوان پیــروزی و
قدرت گرفتن محــور مقاومــت در برابر مخالفان
قلمداد کرد؟
بدون شــک پیروزی در این دو شــهر کامال قدرت
محور مقاومت را نمایان کرد .زیرا محور مقاومت در عملیات
اخیر توانســت در برابر نیروهایی که از 83کشــور به سوریه
امدهاند و یک جنگ تمام عیار جهانــی را علیه مردم و دولت
ســوریه تحمیل کردهاند ،پیروز شــوند .اغلب قدرت های
منطقه و حتی جهانی حامی مخالفان در ســوریه هستند و از
انهاپشتیبانیمی کنند.امابه رغمنابرابربودنامکانات،نیروها
و خدماتی که بــه دو طرف ارائه شــده ،در نهایت این جبهه
مقاومت بود که توانست پیروز میدان باشد و جبهه مقابل را به
چالش بکشد .البته این عملیات همچنان ادامه دارد.
این منطقــه از چه ابعادی بــرای مخالفان اهمیت
دارد؟
باید توجه داشــت که فرماندهــی گروههای احرار
الشام ،جیش االســام و جبهه النصره در این منطقه متحد
بودند و اختالفــات جانبی را کنار گذاشــته بودند .همچنین
نباید فراموش کرد زهران علوش ،فرمانده جیش االسالم که
کمتر از دو ماهپیشتوسطنیروهایمقاومتکشتهشددیگر
فرماندهان نظامی گروه را به این منطقه فراخوانده و اعالم
کرده بود که به دنبال بازگشــت به خالفت بنی امیه هستند و
می خواهنــد همان گونه که بنی امیه با حســین بن علی(ع)
جنگیدند اینان نیز با فرزندان انها بجنگند .درواقع انها تالش
داشــتند که به درگیریهــا در این منطقه بعــد ایدئولوژیک
دهند و بر این اساس طبیعتا حداکثر حمایت و پشتیبانی را از
این منطقه داشتند .اما در نهایت مخالفان در برابر حمالت
نیروهای سوری فروپاشیدند و اسیب جدی به بدنه مخالفان
وارد امد.
این عملیات و پیروزی چقدر میتواند زمینه ساز و
نویددهنده ازادسازی حلب باشد؟
به نظر من ازادسازی حلب نزدیک شده است .زیرا
امروز راههای امدادرسانی و ارسال کمک و نیرو به گروههای
تکفیریدرحلببستهشدهاست.بههمیندلیلنیزدشمنان
سوریه به شدت نسبت به این پیروزی واکنش نشان دادند و
جلسه ژنو را ترک کردند .همچنین این مخالفان یک حمله
روانی به راه انداختهاند و مشــاهده میکنیم که کشورهایی
مانند عربستان و ترکیه ،نیروهای زمینیشان را برای ورود به
سوریه اماده کردهاند.
با توجه به شــرایطی که پیش امده به نظر شما ایا
عربستان واقعا نیروی زمینی وارد سوریه خواهد
کرد یا این صحبت ها نیز در حد ایجاد یک فضای
روانی است؟
متاسفانه ســعودی ها از خطوط قرمز عبور کرده اند
و با برخورد جاهالنه و کینه توزانه سنتی خودشان وارد مساله
سوریه شــدند .به نظر من اقدامات اتی سعودی ها در قبال
ســوریه غیر قابل پیش بینی اســت .زیرا انها شکست های
مختلفــی را در جبهه های مختلــف متحمل شــدند و این
شکست هایپیدرپیدریمن،سوریه،عراقولبنان،ریاض
را به ان واداشــته که فرار به جلو داشته باشد و تمامی ذخایر
ارزی اش را با وجود مشکالت ناشــی از کاهش قیمت نفت
برای این اهداف به کار گیرد .عربستان گمان می کند که با
اینشیوه هایجنون امیزمی تواندشکست هایخودراجبران
کند .بنابراین باتوجه به سیاســت های جنون امیز عربستان
نمی توان اقدامات اینده انها را پیش بینی کرد.
در راســتای تحلیــل امــکان ورود نیــروی زمینی
عربستان به سوریه ،بعضا به نتایج دخالت و جنگ
ریاض در یمن اشاره می شود .در مقایسه موقعیت
یمن و سوریه ،احتمال ورود نظامی سعودی ها به
سوریهچقدرمحتملاست؟
ســعودی ها در درگیری های چند ماه گذشــته در
تغییرمعادله
نبل والزهرا چگونه ازاد شدند؟
ن هانی زاده
حس
کارشناس مسائل خاورمیانه
3
مثلث | شماره 300
عملیــات اخیر ارتــش ســوریه در شــمال حلب که
منجر به ازاد سازی دو شهر استراتژیک نبل و الزهراء شد،
معادالت داخلی را در دو حوزه سیاســی و نظامی به ســود
دولت بشار اسد تغییر داد .تجزیه و تحلیل بحران پنج ساله
سوریه نشان می دهد که این کشــور در طول این بحران،
قربانی یک توطئه ســازمان یافته منطقه ای و بین المللی
بوده اســت .این توطئه دقیقا از سال 2006و اندکی پس
از پیــروزی حزب الله لبنان بــر ارتش رژیم صهیونیســتی
در جنگ 33روزه کلیــد خورد .در ان زمــان جورج بوش،
رئیس جمهــوری وقت امریکا نســبت به شکســت ارتش
اسرائیل در این جنگ و افزایش محبوبیت حزب الله لبنان
در بین جوانان کشــورهای اســامی ابــراز نگرانی کرد.
او بالفاصلــه ملک عبداللــه بن عبدالعزیز ،پادشــاه وقت
عربستان را برای رایزنی و چاره اندیشی به مزرعه خصوصی
و خانوادگــی خود در تگــزاس دعوت کرد .این جلســه با
حضور مقامات سیاسی ،نظامی و امنیتی دو کشور تشکیل
شد و جورج بوش نسبت به تغییر معادالت نظامی خاورمیانه
به سود حزب الله و مقاومت اســامی منطقه ابراز نگرانی
کرد .پادشــاه عربســتان در این نشست با اشــاره به یک
ضرب المثــل قدیمی عربی که می گوید اهــن تنها با اهن
بریده می شود ،بر ضرورت مقابله جدی با حزب الله تاکید
کرد .وی گفت برای مقابله با جریان های مقاومت اسالمی
تشــکیل مجموعه های تروریســتی قدرتمند با شــاکله و
نمادهای اسالمی در منطقه تنها راه چاره است .ماموریت
ســازماندهی این مجموعه ها به عهده «بندر بن سلطان»
سفیر سابق عربســتان در واشــنگتن واگذار شد .او که به
مدت 22سال ســفیر عربســتان در امریکا بوده و یکی از
همکاران نزدیک سازمان سیا است به پدر تروریست های
تکفیری معروف اســت ،با کمک ســازمان های موساد و
ســیا بیش از یکصد هزار تروریست را از 80کشور مختلف
جهان در قالب 300گروهک تروریستی سازماندهی کرد.
مهم ترین مجموعه های تروریســتی عبارتنــد از داعش،
جیش االســام ،جبهه النصره ،احرار الشام ،جیش الحر،
لواء التوحید و فتح االســام که اموزش این مجموعه ها
در دو پــادگان غازی عنتــاب ترکیه و الرمثــا اردن صورت
گرفت .این دو پادگان در نزدیکی مرزهای شمالی و جنوبی
سوریه با ترکیه و اردن قرار دارند و اموزش تروریست های
تکفیری زیر نظر افسران موساد و سیا و ارتش ترکیه انجام
شد .همزمان با ان ،امریکا از بندر بن سلطان رئیس جدید
ســازمان اطالعات عربســتان و نیــز رابرت فورد ،ســفیر
امریکا در دمشق خواســت تا گزارشــی در مورد وضعیت
داخلی بشار اســد تهیه کنند .سوال سازمان سیا ،پنتاگون
و وزارت خارجه امریکا این بود که اگر در ســوریه بحرانی
مشابه بحران های تونس و مصر اغاز شود دولت بشار اسد
تا چه مدت می تواند دوام بیاورد؟ پاســخ مشــترک رئیس
سازمان اطالعات عربستان و سفیر امریکا در دمشق این
بود که اگر بحرانی در داخل ســوریه اغاز شــود و از سوی
غرب و کشورهای منطقه پشــتیبانی شود ،بشار اسد بیش
از شش ماه نمی تواند مقاومت کند و سرنگون خواهد شد.
هدف بحران سازی امریکا ،غرب ،عربستان ،قطر ،اردن و
ترکیه از بحران سازی در سوریه سرنگونی دولت بشار اسد،
قطع محور تهران -دمشــق -بیروت ،تشــکیل یک دولت
دست نشانده و ســرانجام حذف جریان مقاومت اسالمی
از عرصه مبارزاتی بود .با اغاز اعتراضات مردمی ســوریه
که از شهر عشایر نشین درعا در نزدیکی مرز سوریه و اردن
اغاز شد ،گروهک های تروریستی که از قبل سازماندهی
شده بودند ،وارد خاک ســوریه شدند .ورود گروهک های
تروریستی به سوریه به عقب نشینی مردم از طرح مطالبات
و اعتراضات خود منجر شــد و شــرایط میدانــی از کنترل
دولت و نیروهای مسلح سوریه خارج شد .اما دولت سوریه
با گذشــت یک ســال از بحران ،تاکتیک نظامــی خود را
تغییر داد و استراتژی «زمین در مقابل زمان» را در دستور
کار خــود قــرار داد .بخش هــای مهمی از خاک ســوریه
شامل شهرهای شیعه نشین نبل و الزهراء ،حلب ،اطراف
درعا ،القصیر ،دیر الزور ،ادلب و حماء توســط گروه های
تروریستی اشغال شد .در سال دوم بحران ،دولت سوریه
به ســمت مردمی کردن جنگ حرکت کرد و هزاران جوان
داوطلب سوری را برای مقابله با گروهک های تروریستی
امــوزش نظامی داد .در حوزه سیاســی ،دولت ســوریه از
هر سو تحت فشار بین المللی و کشــورهای غربی و عربی
و نیز ترکیه و رژیم صهیونیســتی قرار گرفت و ســه نیروی
سیاســی مختلف علیه دولت سوریه ســازماندهی شدند.
گروه هــای مخالف سیاســی داخلــی در قالــب 23حزب
و جریان سیاســی ،ائتالف موســوم به ریــاض و ائتالف
استانبول که از ســوی غرب و امریکا پشتیبانی می شوند،
فعالیت شــدیدی را برای سرنگونی دولت بشــار اسد اغاز
کردند .دولت بشار اسد نیز در این مدت دست به تغییرات
ساختاری زد و با تغییر قانون اساسی و انجام انتخابات ازاد
پارلمانی تالش کرد تا رضایت مخالفان داخلی خود را جلب
کند .امریکا و غرب در یک بازی کثیف ،تروریســت های
سوریه را به دو طیف معتدل و تندرو تقسیم بندی کردند تا
راه را برای دخالت مستقیم نظامی و سرنگونی دولت بشار
اسد هموار ســازند .طوالنی شدن بحران ســوریه و ورود
روسیه برای کمک به دولت بشار اســد ،معادالت نظامی
را به سود دولت و ملت ســوریه تغییر داد که این امر خشم
امریکا و بازیگران بحران سوریه را بر انگیخت .به دستور
باراک اوباما ،رئیس جمهــوری امریکا ،بندر بن ســلطان
رئیس ســازمان اطالعات عربســتان و رابرت فورد سفیر
امریکا در دمشــق به دلیل دادن اطالعات غلط به امریکا
از سمت های خود بر کنار شــدند .اما سوال اینجاست که
ایا بحران سوریه دور نمای روشــنی خواهد داشت و بشار
اسد خواهد توانســت از این بحران به سالمت عبور کند؟
به لحــاظ سیاســی دورنمای روشــنی برای حل سیاســی
بحران ســوریه وجود ندارد زیرا مخالفان دولت بشار اســد
هیچ طرحی برای اداره کشور پس از بشار اسد ندارند .این
امر به تغییر نگرش امریکا و غرب نسبت به بحران سوریه
منجر شد زیرا نگرانی غرب این است که پس از سرنگونی
احتمالی بشار اسد ،سوریه ،مانند لیبی دچار خالء سیاسی
و امنیتی شود .از نظر امریکا و غرب تشدید بحران سوریه
ممکن اســت اثــار امنیتی غیر قابــل کنترلی بــر مرزهای
فلسطین اشغالی داشته باشد و جنبش های جهادی منطقه
از بحران سوریه برای اســیب رســاندن به رژیم اسرائیل
اســتفاده کنند .از این رو امریکا و غرب از فکر ســرنگونی
دولت بشار اسد و تشکیل یک دولت انتقالی در یک فرایند
زمانی کوتاه منصرف شدند ،زیرا گزینه ای برای جانشینی
بشار اسد وجود ندارد .تغییر نگرش بازیگران فرا منطقه ای
بحران سوریه ،خشم ترکیه و عربســتان را برانگیخت زیرا
بین الملل
یمن متحمل خسارتهای فاحشی شــدهاند .با وجودی
که عربستان نیروی زیادی در یمن به کار گرفت و یمنیها
نیــز مردمان ضعیــف و مســتضعفی هســتند کــه یارای
ایستادگی شان در برابر ریاض اندک است ،اما با این حال
عربستان در این کشــور نیز نتوانست به انچه میخواست
دســت یابد .به بیان دیگر یمنی ها شکستهای پی در پی
را به ســعودی ها تحمیــل می کنند .در نتیجه عربســتانی
که در یمن و در مرزهای مشترک شــان نتوانست مقاومت
کنــد و کاری از پیش ببرد ،چگونه می تواند در ســوریه ای
که محور مقاومــت در ان حضور دارد و همچنین وســعت
و امکانات زیادی دارد پیروز شــود .با این تفاسیر بخشی
از صحبت های ســعودی ها مبنی بر اعزام نیروی زمینی به
ریاض ،فرار به جلوست و بخشــی از ان نیز شاید عملیات
روانی با هدف اطمینان دادن به نیروهای مزدور و تکفیری
باشد .بر اساس اطالعاتی که به دســت امده فرماندهان
نظامی تکفیریهــا در پیام های خودشــان هنــگام فرار
خیلی مایوس بودند و از سران کشورهای حامی مخالفان
ســوریه به شــدت انتقاد می کردند .همچنین بســیاری از
این فرماندهان ،خانواده های خــود را به عنوان مهاجران
سوری ،به ترکیه منتقل کردند و این هجرت خانواده های
مخالفان به ترکیه نشان د هنده ناامیدی انها از اینده است.
این مساله تاحدود زیادی جبهه تکفیری و ترکی-سعودی
را برهم ریخته و دچار خلل کرده است.
باوجوداحتمالاندکورودزمینینیروهایسعودی
بهسوریه،امااگرعربستاندستبهچنیناقدامی
بزند در ان صورت چه سناریوهایی پیش رو خواهد
بود و واکنش دولت ســوریه و محور مقاومت چه
خواهد بود؟
ی طرفین درگیر و به خصوص
در وهله نخست تمام
گروه هایی که این جنگ را به مردم سوریه تحمیل کرده اند
بایدبدانندکهگسترشدامنهاینجنگدامنگیرتمامکشورها
خواهد شــد و این جنگ یک بازی باخت -باخت اســت .در
صورت ورود عربستان به سوریه طبیعتا دامنه جنگ گسترش
مییابد و نیروهــای مقاومت نیــز ارام نخواهند نشســت.
همچنین ارتش سوریه به حرکت گسترده خود ادامه میدهد
و محور روسیه نهایتا با قدرت بیشتری وارد عمل خواهد شد.
زیرا سوریه برای روسها اخرین مکانی است که باید ان را در
قبال قدرت های غربی حفظ کنند .در عین حال روحیه این
اردوگاه و جبهه مقاومت باال ست و انها یارای مقاومت در برابر
مخالفان را دارند .از سوی دیگر عمده نیروهایی که از سوی
سعودیها وارد میدان خواهند شد ،نیروهای مزدور هستند
کهازکشورهایفقیرونیازمندفراخواندهشده اند.بنابرایناین
نیروهاانگیزه جنگو دفاعوپیشروی باالیی ندارند .در نتیجه
نباید اجازه داد که دامنه جنگ گسترده تر شود که اگر چنین
شــود جبهه مقاومت برنامههایی برای رویارویی با نیروهای
مداخله گر در سوریه خواهد داشت.
جمهوری اســامی ایران که برای کمک از سوی
دولت قانونی سوریه فراخوانده شده است در برابر
چنین مساله ای باید چه واکنشی داشته باشد؟
در وهله نخست باید توجه داشت که دفاع از مردم
ســوریه در حقیقت دفاع از موجودیت جمهوری اسالمی و
دفاع از میانه روی و اعتدال اســت .همچنیــن اگر ایران در
ســوریه وارد عمل نمیشــد ،مجبور بودیم که در شهرها و
مرزهایمان به دفاع و مقاومت بپردازیم .بنابراین همچنان با
حضور در سوریه باید از امنیت ملی مان دفاع کنیم .در عین
حال گروههای تکفیری نه جغرافیا را به رسمیت میشناسند و
یتکفیری
نهمذهبوطایفهخاصیدارندوتنهابهبعدتهاجم
–سلفی خودشان پایبند هستند .در برابر چنین گروه هایی باید
با دقت نظر و احتیاط مقاومت کرد و راه انها را ســد کرد .در
نهایت ایران نباید اجازه دهدکه جنگ درسوریه بعد طایفهای
به خود بگیرد.
بین الملل
53
بین الملل
بین الملل
54
مثلث | شماره 300
این دو کشور به همراه قطر یک مثلث تخریبی علیه دولت
بشــار اســد تشــکیل دادند و این مثلث در حال فروپاشی
اســت .پیشــروی اخیر ارتش و نیروهای مسلح سوریه در
شمال حلب و اطراف درعا و اشــکار شدن اثار شکست در
میان گروهک های تروریســتی داعش ،جیش االســام
و جبهه النصره موجب شــد تا ترکیه و عربســتان مسیری
کامال متفاوت از مسیر غرب و امریکا اتخاذ کنند .پس از
ازاد سازی نبل و الزهراء که از ان مشــابه فتح خرمشهر در
جنگ تحمیلی یاد می شود ،معادالت نظامی در دو جبهه
شــمالی و جنوبی سوریه به ســود دولت این کشــور تغییر
یافت .ترکیه و عربســتان اعالم کردند که بــرای مقابله با
داعش و مبارزه با گروهک های تروریستی نیروی زمینی به
سوریه اعزام خواهند کرد .هر چند این موضع گیری جنبه
بلوف سیاسی دارد اما در صورتی که عملیاتی شود ،بحران
ســوریه در اینده از یک بحران منطقه ای بــه یک بحران
بین المللی تبدیل خواهد شــد .عربســتان و ترکیه تالش
می کنند تــا خــارج از اراده امریکا و غرب ،نیــروی زمینی
خود را وارد سوریه سازند تا بحران ســوریه را تشدید کنند.
هدف ترکیه و عربستان این اســت که این بحران تا اوایل
ســال 2017میالدی ادامه یابد زیرا تا ان زمان انتخابات
ریاســت جمهوری امریــکا به پایان رســیده و پیــروز این
انتخابات مشخص شده اســت .از نظر ترکیه و عربستان،
در انتخابات ســال 2016امریــکا ،جمهوریخواهان این
کشور پیروز خواهند شد و چون نگاه انان نسبت به بحران
سوریه تهاجمی تر است بنابراین دیدگاه جمهوریخواهان
با دیدگاه فعلی باراک اوباما نسبت به سوریه تفاوت خواهد
داشــت .از ســوی دیگر ترکیه به اعتبار اینکــه عضو ناتو
اســت ،قصد دارد از رهگــذر دخالت مســتقیم نظامی در
سوریه پای اعضا ی ناتو را برای رویارویی با روسیه به سوریه
بکشــاند .در این صورت بروز یک جنگ بزرگ بین المللی
محتمل به نظر می رسد و در ان صورت مهار بحران سوریه
غیر ممکن خواهد شد .اما در نهایت امریکا به ویژه باراک
اوباما رئیس جمهوری این کشور مایل نیست در سال اخر
ریاست جمهوری خود دست به چنین ریسکی بزند و جهان
را به سمت یک جنگ فراگیر جهانی سوق دهد .بنابراین
قطعا امریکا با ورود مستقیم نیروهای عربستان و ترکیه به
خاک سوریه برای اجتناب از تقابل مستقیم ناتو با روسیه،
مخالفت خواهد کرد.
انچــه در بحــران ســوریه تعیین کننــده اســت،
پیروزی هــای میدانی اســت کــه اکنــون در عرصه های
نظامی به سود نیروهای مسلح سوریه تغییر یافته است .در
حال حاضر ابتکار عمل میدانی در دست نیروهای روسیه
و سوریه است که این امر ،سقف چانه زنی دولت سوریه در
مذاکره با گروه های مخالف را افزایش خواهد داد.
دولت ســوریه مصمم اســت تــا پایان ســال جاری
میالدی بــر گروهک هــای تروریســتی پیروز شــود و با
پاکســازی شــهرهای مختلــف از وجود تروریســت ها به
بحران پنج ساله سوریه پایان دهد.در چنین فرایندی روند
مذاکرات بین ســوریه و مخالفان دولت بشار اسد متوقف
خواهد شــد و دولت ســوریه در ان صــورت کوچک ترین
امتیازی به مخالفان نخواهد داد.
عربستان و ترکیه تالش می کنند تا خارج
از اراده امریکا و غرب ،نیروی زمینی خود
را وارد سوریه ســازند تا بحران سوریه را
تشدید کنند .هدف ترکیه و عربستان این
است که این بحران تا اوایل سال 2017
میالدی ادامه یابد
انقضایجنگ
پیامدهای ازادسازی حلب چیست؟
احمد معنوی
4
استاد دانشگاه
«می خواهم امروز از طریق شبکه تلویزیونی العربیه
اعالم کنم که عربستان سعودی در صورت موافقت رهبران
ائتالف ،اماده شرکت در تمام عملیات زمینی علیه داعش در
ی است که به طور رسمی توسط
سوریه است» .این جمله ا
احمد العسیری سخنگوی وزارت دفاع عربستان سعودی و
سخنگوی ائتالف هوایی تحت رهبری عربستان که وظیفه
حمله به کشــور یمن را دارد اعالم شــد .این مقام نظامی
سعودی افزود« :ما هم اکنون در یمن تجربه های زیادی
به دست اورده ایم».
این اظهارات ایا شیپور جنگ ایران و عربستان خواهد
بود؟ برای پاسخ به مواضع اخیر عربستان سعودی که ظاهرا
با اعالم امادگی دولت ترکیــه و مواضع مثبت مقامات کاخ
سفید نیز همراه شده است می بایست نسبت به بررسی ابعاد
ی این تصمیم پرداختــه و بازخوردهای ان را مورد
ژئو پلتیک
تحلیل قرار داد.
الزم به اشــاره اســت که مواضع ضد ایرانی و شیعی
عربستان ســعودی در تصمیم اخیر ریاض در اعدام شیخ
نمر و متعاقب ان بروز تنش های سیاسی که منجر به قطع
روابط دیپلماتیک و خروج نیروهای کنســولی طرفین شد
اشــکار شــده و به رغم میانجیگری هــای دول مختلف و
تصمیم اگاهانه سران سیاسی ایران منجر به بهبود شرایط
نشد ،بنابراین به نظر می رسد اکنون جبهه جدیدی از تنش
با جنس نظامی در خاک ســوریه در حال رخ دادن اســت.
بر همین اساس سوالی که مطرح شــده این است که چه
عواملی زمینه شــکل گیری شــرایط فعلی را فراهم اورده و
اوضاع پیرامون و تبعات ان چه خواهد شد؟
به نظر می رسد پیروزی های اخیر ارتش سوریه که با
حمایت هوایی نیروهای نظامی روسیه و مشاوران نظامی
ایران به دست امد ،نوعی دستپاچگی و اشفتگی را در رفتار
حامیان گروه های تروریستی ســوریه از جمله عربستان،
ترکیــه و قطر ایجــاد کرده اســت .چرا که پیشــروی های
استراتژیکی که ارتش سوریه با کمک نیروهای مردمی در
شمال سوریه به دست اورد ،وضعیت گروه های تروریستی
سوریه به شدت به هم ریخت و انها در شرف شکست های
دیگر قرار گرفتند.
این پیروزی ها مشکلی برای عربستان و قطر که هر
دو سرمایه گذاری های بسیاری را به سود مخالفان اسد در
سوریه کرده اند ،محسوب می شود ،چراکه به این ترتیب کار
امدادرسانی به مخالفان مورد حمایت انها سخت می شود
و این مســاله می تواند هزینه های ســنگینی را متوجه انها
کند .اکنون ریاض و انکارا واشــنگتن را متهم می کنند ،از
پیشروی های ارتش سوریه یا خبر نداشــته یا به انها دروغ
گفته است و خبرها حکایت از ان دارد که برخی مقام های
عربستانی به صراحت به مقام های امریکایی گفته ان د که به
نیات امریکا در سوریه بدبین هستند و اکنون تصمیم دارند
خود وارد عمل شوند؛ اقدامی که بسیاری از تحلیلگران ان
را نشانه سرخوردگی و عصبانیت عربستان از تحوالت جاری
در سوریه و عدم نتیجه گیری از صرف میلیاردها دالر برای
ماموریتغیرممکن
زور عربستان به سوریه نمی رسد
جعفر قنادباشی
کارشناس خاورمیانه
5
«تغییر قابل مالحظه شــرایط میدانی» و «حکمفرما
شدن معادالت جدید نظامی» دو عبارتی هستند که از یک
ســو ،نتایج عملیات نظامی چند ماهه علیــه گروهک های
معارض سوری (به ویژه در یک هفته اخیر) و از سوی دیگر،
وضعیت کنونی داخل سوریه را به صورتی خالصه توصیف
ک شیعه نشین
می کنند .چنانکه موضوع ازاد سازی دو شهر
«نبــل» و«الزهرا» بــا همه اهمیتی کــه دارد نیــز در این
دوعبارت می گنجد و بنا به تعبیری دیگر ،در ان مستتر است.
در واقع این دو عبارت ،عباراتی هســتند که دســتاوردهای
بســیار راهبردی و سرنوشت ســاز دو ســه مــاه اخیر ارتش
سوریه را که با بهره برداری از پوشــش هوایی موثر روسیه،
کمک های مستشــاری بســیار کلیدی جمهوری اسالمی
ایران و همکاری های بی دریغ و تحســین برانگیز مقاومت
لبنان حاصل شده ،تشریح می کنند و همزمان شکست های
سنگینی که به گروهک های تکفیری تروریستی وارد شده را
منعکس می سازند.
اما «تغییر قابل مالحظه شرایط میدانی» و «حکمفرما
شــدن معادالت جدید نظامی» ،واقعیت هــا و رویداد های
بسیار دیگری را هم بازگو می کنند که تشریح مسائل موجود
در ورای تازه ترین موضع گیری کشورهای مختلف در قبال
وقایع کنونی سوریه از جمله انها به شمار می رود؛ کما اینکه،
تشریح علل موضع گیری ها یا اظهارات مقامات سیاسی و
نظامی ریاض برای لشکرکشیبهسوریهوریشه یابیانهم،
در این دو عبارت نهفته است.
هنگامی که از تصمیم عربســتان برای اعزام نیروی
زمینی یکصد و پنجاه هزار نفره به ســوری ه سخن گفته شد،
تحلیلگــران مســائل منطقه بــه همزمانی ایــن تصمیم با
شکست های ســنگین گروهک های تروریستی در سوریه
اشاره کردند و علت اصلی تاکید ریاض بر امادگی برای این
لشکرکشی ر ا نگرانی شــدید از روند تحوالت داخلی سوریه
(پدیدامدن معــادالت جدید نظامی در داخل این کشــور)
دانســتند .اما این درحالی بود که مقامات ســعودی هدف
از اعزام نیروی زمینی به ســوریه را افزایــش ظرفیت های
نظامی ائتالف ضد داعش به رهبری امریکا ذکر کرده و در
عرصه های رســانه ای و تبلیغاتی ،این گونه وانمود کردند
که عربستان در صدد اســت تا برای جلوگیری از تهدیدات
داعش ،به اقدامی پیش دستانه دست زده و با هدف ضربه
وارد اوردن به این گروهک ،وارد عرصه نظامی در ســوریه
شود!! البته روشن است که برای قدرت های فرامنطقه ای
نیز «تغییر قابــل مالحظه شــرایط میدانی» در ســوری ه یا
بین الملل
همراهش در این لشکرکشی سخن نمی گویند ،بلکه قریب
به اتفــاق انها ،بر ریســک بزرگی که عربســتان در صورت
پذیرش عملی ایــن ماموریت می پذیــرد ،تاکید می کنند.
نکته جالب دیگر از میان خیل تحلیلگران مسائل منطقه،
حتی یک نفر به عزم عربستان برای سرکوب داعش و دیگر
گروه های تروریستی تکفیری اعتقادی ندارد و این موضوع
را که انگیزه های ضد داعش عربستان ،چنین تصمیمی را بر
مثلث | شماره 300
«حکمفرما شــدن معادالت جدید نظامی» در این کشور،
معانی و مفاهیم دیگری دارد؛ معانی و مفاهیمی که دورنمای
متفاوتــی از انچه انــان بــرای ترتیبات منطقــه ای در نظر
گرفته اند ،ترســیم می کند و از استقرار جغرافیای نظامی یا
سیاســی ای در منطقه خبر می دهد که نه تنها منافع غرب را
در غرب اسیا تامین نمی کند ،بلکه تهدیدات بزرگی را علیه
این منافع و متحدین غرب در منطقه به وجود می اورد .دنیای
غرب واقف است که «تغییر قابل مالحظه
شرایط میدانی» به معنای تحقق کابوسی
است که همواره از ان بیم داشته و باوجود
به کارگیــری انــواع شــیوه های نظامی،
سیاسی و تبلیغاتی طی پنج سال گذشته،
در جلوگیــری از پیدایش ان با شکســت
روبه رو شده اســت .بنابراین این احتمال
که در ورای به اصطالح تصمیم عربستان
برای لشکرکشی به ســوریه ،قدرت های
فرامنطقه ای نقش اصلی را دارند ،به یقین
تبدیل می شود .پیداست که این به معنای
ان است که گمانه های مبتنی بر کوشش
عربســتان برای ممانعت از افــول قدرت
منطقه ای اش نیز رنگ می بازد و تحرکات
نظامی ادعایی ریاض در قالب بــه عهده گرفتن ماموریتی
جدید جلوه گر می شود.
در واقع هم کشورهای غربی و هم رژیم صهیونیستی،
«حکمفرما شدنمعادالتجدیدنظامی»درسوریهرابه معنی
سنگبنایایجادمنطقه ایکامالمتفاوتباگذشتهمی دانند
و در صددند تا به رغم ناکامی های پنج سال گذشته در مهار
جریانات مخالف ،باز هم شــانس خود را در مداخله در امور
سوریه و تقویت جریان های براندازانه در این کشور ازمایش
کننــد .البته این بار ،دیگــر جنگ وکالتــی و نیابتی چهره و
ترکیب کامال متفاوتــی دارد و متحدین مرتجع و رژیم های
دیکتاتوری منطقه به صورت مستقیم تری ،ماموریت بسیار
پرخطر جنگیدن در سوریه را به عهده می گیرند .حال جالب
ان است که هیچ یک از تحلیلگران مسائل منطقه در دنیای
غرب نیز نه تنها از توانمندی نظامی عربستان و کشورهای
زبان مقامات ریاض جاری کرده ،به شدت تکذیب می کند.
زیرا عربستان در این خصوص عالوه بر انواع کمک رسانی
به گروه های تکفیری در سوریه ،امتحان خود را در صحنه
نظامی و سیاسی یمن نیز پس داده است .چنان که حمالت
هوایی و زمینی سعودی ها به یمن ،بیشازهرچیززمینه های
مســاعدی را برای فعالیت های جنایتکارانه گروهک های
تکفیریبهویژهداعشفراهمکرد ه وبنابرایناینکهعربستان
در صدد باشد در سوریه به این گروهک ها ضربه
وارد کند ،در بــاور هیچ کــس نمی گنجد .این
درحالی اســت که جنگ سعودی ها علیه یمن،
ناکارامدی انها را در به حرکت دراوردن ماشــین
نظامی به اثبــات رســانده و به خصوص ضعف
خفت بار انهــا را در حمالت زمینــی بر همگان
اشکار ساخته است.
به هرحال تردیدی نیست که دنیای غرب،
این بار ،ماموریت خطرناک و بســیار دشــواری
را برای حاکمان نادان عربستان در نظر گرفته
و همه موجودیت پادشــاهی ســعودی را برای
جلوگیری از پیروزی های تحسین برانگیز جبهه
مقاومت در معرض بزرگترین خطرات قرار داده
اســت ،ان هم تا انجا کــه برخی ایــن فرضیه
را مطرح می کنند کــه امریکا و انگلیس با هدف نوســازی
حکومت دست نشانده عربستان ،توطئه ای پنهانی را علیه
حکومت ناکارامد ریاض ب ه اجرا گذشته و مقامات سعودی
را به صورت پنهانی به هزینه برترین عملیات نظامی ســوق
داده است .حال تا چه اندازه این حرکت بتواند مقاصد غرب
را محقق سازد موضوعی است که مقامات غربی خود بیش
ن تردید دارند.
از دیگران در خصوص ا
بین الملل
کمک به تروریست ها می دانند به خصوص که پیروزی جدید
را موفقیتی برای ایران و روسیه می دانند.
با تکیه بر این اظهارنظرها ســران سعودی معتقدند
که فرصت رسیدن به راه حل مسالمت امیز در سوریه بسیار
محدود شده است .انها می گویند فشار حقیقی به حکومت
سوریه وارد نمی شــود تا امتیازات بزرگی بدهد و از مواضع
خود کوتاه بیاید ،بنابراین برای همین به این باور رسیده اند
که مذاکرات دیگر معنا نــدارد و در اخر تکلیف همه چیز در
میدان جنگ روشن می شود.
اما باتوجه به درگیری نیروهای نظامی عربســتان در
جبهه یمن باید گفــت تصویر مقتدری پوشــالی که ارتش
عربستان ســعودی از خود ارائه می داد ،افشا و خنثی شده
اســت .اگرچه ارتش خاندان حاکم ســعودی بسیار مدرن
اســت ،اما جنگ یمن به وضوح نشــان داد که عربستان
تجربه مبارزه زمینی را ندارد.
اگــر بگوییم کــه ورود در جنگ یمــن به عنوان یک
کشــور فقیر و بی چیز که ارتش و هواپیمــا و توپخانه های
متعدد و سامانه های دفاع هوایی ندارد ،باعث شده 11ماه
سرنوشت جنگ روشن نشود ،در این صورت وقتی نیروهای
عربستان سعودی با هواپیماهای پیشرفته روسیه و ارتش
اموزش دیده سوریه در جنگ های چریکی و سنتی مواجه
شوند ،ارتشی که 5سال سابقه مبارزه داشته و سالح های
پیشرفته روسیه را در اختیار دارد و از حمایت ایران و روسیه
و حزب الله لبنان برخوردار است ،اوضاع چگونه خواهد بود؟
به همین دلیل معلوم نیســت کــه ورود در دو جنگ
همزمان ،یکی در یمن و دیگری در ســوریه عاقالنه است
یا نه؟ این در حالی اســت که سرنوشــت جنــگ اول هنوز
مشخص نشده است .پس اعالم حضور نظامی عربستان
در سوریه باتوجه به استدالل های نظامی نمی تواند بلوفی
بیش باشد هرچند که هدف ان مبارزه با داعش در نظر گرفته
شده است.
از ســوی دیگر با نگاهی بــه منشــور بین المللی نیز
عربســتان و ترکیه برای انجام عملیات نظامی در سوریه،
نیازمند کسب اجازه رسمی دولت سوریه است ،در غیر این
صورت حضور نظامی این کشــورها در سوریه بدون مجوز
شورای امنیت سازمان ملل و دولت سوریه ناممکن بوده و
این اقدام را می توان تجاوز خارجی و نقض تمامیت ارضی
یک کشــور مســتقل تلقی کرد .به خصوص که ولید معلم
حضور عربستان در سوریه را بازگشت با تابوت توصیف کرده
است .بنابراین از نظر حقوق بین المللی این اقدام عربستان
و ترکیه فاقد وجاهت قانونی است.
در بعد دیگر جمهوری اســامی ایــران ،اعزام این
نیروها را نه به عنوان حمله ای علیه داعش ،بلکه تهدیدی
برای منافع خــود تلقی خواهــد کرد .پس اگر عربســتان
ســعودی نیروهای نظامی خود را به این کشور اعزام کند،
امکان رویارویی مســتقیم بین این دو کشور وجود خواهد
داشت .در همین راستا ســردار مسعود جزایری سخنگوی
ارشــد نیروهای مســلح معتقد اســت که عربســتان با چه
ظرفیتی می تواند مجددا وارد این عرصه شــود ،عربستان
فاقــد چنین امــکان و توانی اســت چرا که همــه امکان و
ظرفیت خود را طی سال های گذشته چه در صحنه عراق یا
به خصوص در سوریه و امروز نیز در یمن به کار گرفته است.
همچنین دبیر شــورای عالی امنیت ملی ایران نیز با اشاره
به اظهارات غیرمعقول از ســوی برخی کشورهای منطقه
در خصوص اعزام نیروی زمینی به ســوریه معتقد است که
اگرچه هیچ تناسبی بین توانمندی های نظامی این کشورها
با ادعاهای مطرح شده وجود ندارد ،لیکن حضور احتمالی
پیاده نظام کشورهای منطقه بدون رضایت و خواست دولت
قانونی سوریه ،تصمیمی مداخله گرایانه و بسیار خطرناک
اســت که تبعات امنیتی ان برای تمام کشورهای منطقه و
از جمله اروپا قابل محاســبه نخواهد بود .وی معتقد است
بحران سوریه راه حل نظامی ندارد و برقراری ارامش و ثبات
در این کشــور تنها با مذاکره سوری – ســوری برای تحقق
اراده و خواست مردم این کشــور فراهم خواهد شد .پس
بر پایه این اظهارات به نظر می رســد این اقدام عربستان
پاسخ محکم ایران را به دنبال داشــته و ممکن است تنور
جنگ در روسیه را گرم تر کرده و جبهه های دو کشور به این
منطقه توسعه یابد.
اما باتوجه به گذشت چند روز از ازادی شهرهای نبل
و الزهرا و ادامه پیشروی های ارتش ســوریه در ازاد سازی
زمین های اشغال شده توسط تروریست ها؛ عملیاتی نشدن
ادعاهای عربستان و ترکیه مبنی بر حمله نظامی سوال های
فراوانی را در اذهان ایجاد کرده است ،ضمن اینکه از دفتر
نخست وزیری دولت انکارا نیز صدای تکذیب حضور نظامی
مخابره شده است.
در همین راستا تصمیم عربستان و ترکیه برای حمله
نظامی به سوریه که در روزهای اخیر انتظار می رفت اجرایی
شود نشده است وبه نظر می رسد از یک سو باتوجه به مواضع
م از سوی دولت سوریه ،دومای
و هشدارهای جدی و محک
دولتی روسیه و مقامات سیاسی جمهوری اسالمی ایران و
از طرفی بررسی های دقیق تر انها و واقف شدن به عواقب
سنگین این عمل در ادامه نیز عملیاتی نشود.
کارشناســان مســائل راهبردی تاکیــد می کنند که
عربستان با ورود به عملیات زمینی به سوریه ریسک بزرگی
انجام خواهد داد و درگیر شدن این کشور در دو جبهه یمن و
سوریه به طور همزمان می تواند اثرات غیرقابل جبرانی برای
این کشور داشته باشد.
به خصوص اینکه اگر حلب سقوط کند ،کار معارضان
سوری تمام شده و جنگ به ســرعت به نفع بشار اسد تغییر
می کند واین پیروزی می تواند بزرگترین دســتاورد در نبرد
داخلی درازمدت در این کشور بوده و ظرف مدت چند هفته
نتایج را به نفع بشاراسد برگرداند .به گفته یکی از این مقامات
ارشد امریکایی ،اگر نیروهای دولت ســوریه قادر باشند با
موفقیت شهر حلب را ازاد کنند و کنترل ان را به دست بگیرند
و کنترل مناطق اطراف حلب را نیز داشته باشند،جنگ الزاما
تمام است.
55
سوسیالیسم در برابر سرمایه داری
بین الملل
دومین مرحلــه از انتخابــات مقدماتی امریــکا برای تعیین ســاکن بعدی کاخ ســفید روز
سه شنبه نهم فوریه در ایالت نیو همپشایر برگزار شــد .در این انتخابات برخالف انتخابات ایالت
ایوا ،کاندیداهای پوپولیســت چون سندرز و ترامپ از شانس و اقبال بیشــتری برخوردار شدند و
کاندیداهاییمانندهیالریکلینتوندموکراتوتدکروزدرجایگاه هایبعدیقرارگرفتند.
تی
تر
یک
56
غریبه ها ،پیروز انتخابات نیو همپشایر
مثلث | شماره 300
بین الملل
ترامپوسندرزبرندههفتهدومانتخاباتمقدماتیشدند
بین الملل
مهدی نیکوئی
روزنامه نگار
1
نیوهمپشــایر براساس ســنت امریکا ،دومین ایالتی
بود که رای گیری مقدماتی انتخابات ریاست جمهوری این
کشور در ان برگزار شــد .اما نتایج حاصله ،بر خالف نتایج
رای گیری انجام شده در ایالت ایووا بود تا حدی که برخی،
ان را غیرمنتظره توصیف کردند.
دونالد ترامپ و برنی سندرز کسانی بودند که در رقابت
با سایر نامزدهای هم حزبی خود به پیروزی رسیدند .اما این
پیروزی برای سندرز بسیار قاطع و شــاید غیرمنتظره بود تا
برخی از خبرگزاری ها مانند «ســی ان ان» به این موضوع
بپردازد که رقابت های انتخاباتی در نیوهمپشایر با پیروزی
«غریبه ها» به پایان رسیده است.
برنی ســاندرز در این رای گیری که البته شــباهتی به
رقابت نداشــت 60 ،درصد از ارای دموکرات هــا را به خود
اختصاص داد تا هیــاری کلینتون حتــی 40درصد از ارا
را هم به دســت نیاورد .البته در جبهــه جمهوریخواهان،
تفاوت ها به این اندازه فاحش نبــود و دونالد ترامپ و جان
کاســیچ بــه ترتیــب 35/3و 15/8درصــد از ارا را به خود
اختصاص دادند .پس از انها هم تد کروز ،جب بوش و مارکو
روبیو با 11/1 ،11/6و 10/5درصد قــرار گرفتند تا اوضاع
رای گیری در نیوهمپشایر به نفع ترامپ رقم بخورد .با این
شرایط ،نتایج نزدیک تر شد تا ســاندرز و ترامپ برای زمان
بیشتری در ماراتن انتخابات باقی مانده و چه بسا باتوجه به
ارای ایالت های دیگر ،خــود را به عنوان نامزد نهایی حزب
خود مطرح کنند.
اهمیت نیوهمپشایر
نیوهمپشــایر از ســال 1916انتخابــات مقدماتــی
ریاســت جمهوری را برگزار می کند و اهمیــت کنونی ان از
ســال 1952به بعد به وجود امده اســت .در نیوهمپشایر
اغلب کاندیداهایی پیروز می شــوند کــه کاندیدای نهایی
حزبشــان هســتند .در این ایالت برخالف ایووا این میزان
برای جمهوریخواهان بیشتر است.
از سال 1952در تاریخ انتخابات حزبی انها سه بار این
استثنا به وجود امده است .در انتخابات 1964هنری کابوت
الج برنده نیوهمپشایر شد ولی کاندیدای نهایی حزب بری
گلدواتر شــد .در 1996پت بیوکانن در ایالت اول شد ولی
باب دال ،به عنوان کاندیدای نهایی انتخاب شد و در سال
2000هم جان مک کین پیروز شــد ولی این جورج دبلیو
بوش بود که توانست کاندیدای نهایی شود.
اما در جبهه دموکرات ها شــش اســتثنا در این زمینه
وجود دارد .در سال 1952و ،1956این استس کفاور بود
که توانست در نیوهمپشایر به پیروزی برسد ولی کاندیدای
نهایی ادالی استیونسن بود .در 1972ادموند ماسکی برنده
ایالت شد ولی جورج مک گاورن پیروز انتخابات مقدماتی
ی هارت پیروز شــد ولی والتر ماندیل بود
بود .در 1984گر
که کاندیدای نهایی حزب شد .در سال 1992پل سونگاس
در این ایالت به پیروزی رسید ولی بیل کلینتون به پیروزی
رســید و در ســال 2008این هیالری کلینتون بــود که در
نیوهمپشایر به پیروزی رســید ولی باراک اوباما کاندیدای
نهایی حزب دموکرات شد.
نیوهمپشــایر فضایی متفاوت با ایووا دارد و برخالف
ان محافظه کار نیست .تفاوت دیگری هم که با ایووا دارد
این اســت که نوع انتخابات این ایالت به صورت مقدماتی
است و فقط انجمن های حزبی نیستند که به کاندیداها رای
می دهند ،بلکه مردم عادی و غیر عضو هم می توانند در این
انتخابات شرکت کنند ،به همین دلیل مشارکت بیشتری از
سوی مردم در ان صورت می گیرد.
نتایج غیرمنتظره یا منطقی؟
در روزهای گذشته و به دنبال انتشار نتایج رای گیری
ایالت نیوهمپشــایر ،کارشناســان و رســانه های مختلفی
به ارزیابــی ارای کسب شــده نامزدها پرداختنــد .عده ای
نتایج را منطقی و قابل انتظار می دانســتند و برخی پیروزی
قاطع ســندرز ،کاهش ارای کــروز یا جهش کاســیچ را در
نظرسنجی ها نمی توانستند هضم کنند .اما واقعا این نتایج،
غیرمنتظره بود؟ نخست باید به این موضوع توجه کرد که هر
ایالت امریکا ،فرهنگ خــود را دارد و از افکار به خصوصی
حمایت می کند.
ایــن موضوع بــه ویژه بــه دلیــل انکه هر کــدام از
نامزدهای ریاست جمهوری سال اینده این کشور بر موضوع
یا اســتراتژی های رقابتی خاصی تمرکز کرده اند ،اهمیت
می یابد و به موجب ان مثال باعث می شود که ارای هیالری
کلینتون در یک ایالت مانند نیویورک به بیشترین حد خود
برسد و در برخی ایالت ها کاهش چشمگیری داشته باشد.
بنابراین نباید انتظار داشت که نتایج انتخابات در ایالت های
مختلف حتی با یکدیگر شباهت داشته باشند.
موضوع دوم فضــای انتخاباتی ایالت نیوهمپشــایر
است .همان طور که پیش از این هم بارها گفته شده است،
شهروندان نیوهمپشــایر محافظه کار نیســتند و جو غالب
این ایالت لیبرال اســت .از طرفی ،طیــف کارگری ،وجود
افراد التین تبار و ساختار جمعیتی این ایالت (که جوان تر
است) موجب می شــود که عالیق و نگرش های متفاوتی
نسبت به سایر ایالت ها داشته باشند .سندرز به عنوان یک
یهودی االصل و سوسیالیســت و شــخصی که با قاطعیت
از دیدگاه های عدالت محور خود دفاع کرده و اســتراتژی
حکومت خود را بر اصــاح سیاســت های داخلی امریکا
معرفی کرده ،طبیعی اســت که در این ایالت شانس بسیار
بیشتری نسبت به کلینتون داشته باشــد .رقیب اصلی او،
کلینتون ،صاحب تجارب زیادی است اما نقطه ضعف هایی
دارد و حتی وی را مانند خاندان بوش متهم می کنند که در
پی مورثی کردن ریاست جمهوری در ایاالت متحده است.
به همین دلیل و باتوجه به فضای منفی که علیه وی ایجاد
شده است ،سندرز نسبت به او در جایگاه بهتری قرار داشت
تا بتواند شهروندان نیوهمپشایر را که از طبقات متوسط و
نسبتا پایین جامعه هستند ،با خود همراه کند .با این حال،
کلینتون را می توان نماینده دموکرات های مرفه دانست و
ارای او در ایالت های ثروتمندتر می توانــد جایگاه او را در
کل رقابت ریاست جمهوری بهبود بخشد.
در ان طــرف میــدان هــم ،کــروز کــه بــه دلیــل
محافظه کاری و طرح های پیشنهادی اش ،ارای خود را در
ایالت ایووا افزایش داده بود ،نمی توانست در نیوهمپشایر
هم به روند رو به رشــد خود ادامه دهد و بازی را به ترامپ و
کاســیچ واگذار کرد (کروز یکی از اصالحات پیشــنهادی
خود را تمرکز بر انرژی های پاک و توسعه صنعت استحصال
الکل از ذرت معرفــی کرده بود .مزرعــه داران ایووا از این
طرح استقبال کردند تا او بتواند در این ایالت ،نامزد نخست
جمهوریخواهان باشد).
در نهایت ،نظرســنجی ها هم نشــان از پیشــگامی
سندرز و ترامپ در نیوهمپشــایر می دادند و این موضوع به
وضوح در هفته هــای اخر منتهی بــه رای گیری مقدماتی
انتخابات ریاست جمهوری دیده می شد .بنابراین نمی توان
نتایج حاصله را یک شــگفتی دانست؛ هر چند شاید انتظار
نمی رفت که ارای ســندرز در مقابل کلینتون تا این حد باال
باشد .از طرفی ،پیش بینی ها نشان می داد که مارکو روبیو
پس از ترامپ ،نامزد اصلی جمهوریخواهان باشــد اما در
مناظره شــنبه شــب پیش از رای گیری ،تمــام نامزدهای
جمهوریخــواه به روبیــو حملــه کردنــد و وی در بعضی از
ســواالت و حمالت عملکرد خوبی نداشــت .این مســاله
خودش را در نظرســنجی های روزهای اخر هم نشان داده
بود.
مثلث | شماره 300
بین الملل
57
بین الملل
کلینتون در «ابرشهرها» پیروز می شود
بین الملل
58
مثلث | شماره 300
گفت وگوی مثلث با علی ابوالفتح
ارزیابی شما نسبت به نتایج انتخابات مقدماتی
ایالت نیوهمپشــایر چیســت؟ ایا می توان نتایج این
انتخابــات را منعکس کننده تقریبی نتایــج انتخابات
اصلی بدانیم؟
نتایج انتخابات ایالت نیوهمپشایر با نتایج انتخابات
انجمن حزبی ایالت ایووا متفاوت شد .در انتخابات قبلی در
حزب دموکرات هیالری کلینتون و در حزب جمهوریخواه
تد کروز برنده شــد ،اما در ایــن انتخابات دونالــد ترامپ و
برنی ســندرز در جمهوریخوا هان و دموکرات ها به پیروزی
رســیدند .اگر بخواهیم نتایج این انتخابات را مورد بررسی
قرار دهیم باید بگوییم که نتایج نیو همپشایر چندان غیرقابل
انتظار نبود .چند هفته قبل از اغــاز انتخابات در این ایالت
مشخص بود که نتایج انتخابات به چه سمت و سویی حرکت
خواهد کرد .پیروزی سندرز در حزب دموکرات در انتخابات
مقدماتی در ایالت نیوهمپشــایر دالیــل مختلفی دارد .در
درجه اول این ایالت لیبرال اســت و چنیــن ایالت هایی به
نمایندگان طیف چپ یعنی لیبرال ها رای می دهند و سندرز
هم خــود را نماینده لیبرال ها در حــزب دموکرات می داند.
همچنین ایالت خود سندرز ورمانت در همسایگی این ایالت
قرار دارد و بر همین اســاس وی توانســت ارای بیشــتری
را جلب کند .از ســوی دیگــر در حزب جمهوریخــواه نیز
دونالد ترامپ اگرچه مواضع تند و افراطی علیه مسلمانان
و پناهجویان دارد اما در مقایســه با دیگــر نامزدهای این
حزب به خصــوص مارکو روبیــو و تد کــروز از نگرش های
کمتر محافظه کارانه ای حمایت می کند و نیویورکی اســت
و خود را نماینده نیویورک یعنی لیبرال ها می داند و بر همین
اساس توانست در انتخابات این ایالت به پیروزی برسد .اما
انتخابات بعدی قرار است در ایالت های محافظه کارتر مانند
کارولینای جنوبی برگزار شــود که کلینتون در این ایالت ها
حرف های بسیاری برای گفتن دارد و می تواند چهره بهتری
از خود نسبت به سندرز در این ایالت ها از خود نشان دهد.
2
ابوالفتح ،کارشناس مسائل امریکا در گفت وگو با
هفته نامه مثلث معتقد است ،اگرچه برندگان انتخابات
ایالت نیوهمپشــایر شــانس بــاالی انتخــاب شــدن
به عنوان نامــزد اصلی انتخاب اتی ریاســت جمهوری
امریکا را دارند اما بازهم نمی توان در این باره با قطعیت
حرف زد و دســت کــم باید تا مــاه مارس منتظــر ماند.
مشروح این گفت وگو را در ادامه می خوانید
چه بســا تد کروز و مارکو روبیو نیز در این ایالت ها شــانس
بیشتری برای پیروزی نسبت به دونال د ترامپ داشته باشند.
فکر می کنید که نتایج این انتخابات مقدماتی در
ایالت نیو همپشــایر تا چه حد بر نتایج انتخابات
اصلــی ریاســت جمهوری کــه ٩نوامبــر برگزار
می شود ،تاثیرگذار است؟
انتخابات نیوهمپشــایر اولین انتخاباتی است که
به شکل انتخابات مقدماتی برگزار می شود .انتخابات ایووا
انتخابات انجمن حزبــی بود ،اعضای حزب در نشســتی
انتخابات را برگزار می کنند و چندان بازتاب دهنده نظر افکار
عمومی نیست اما در این انتخابات رای گیری توسط مردم
انجام می شود ،بر همین اساس نتایج ان نزدیکتر به نتایج
انتخابات اصلی است ،البته باید این مساله را در نظر گرفت
که ایالت نیوهمپشایر یک ایالت بسیار کوچک با جمعیت
کم است .همچنین این ایالت چندان منعکس کننده سطح
متوسط جامعه سیاسی امریکا نیست .زیرا این ایالت لیبرال
اســت در حالی که جامعه امریکا به ســمت راست گرایی و
محافظه کاری حرکت می کند و به همیــن دلیل نمی توان
گفت که برندگان انتخابات مقدماتی ایالت نیوهمپشــایر
نامزدهای اصلی انتخابات اصلی ریاست جمهوری امریکا
هســتند .البته شــانس این برندگان در انتخابــات اصلی
افزایش می یابد اما باز هم نمی توان با قاطعیت در این باره
حرف زد .همچنین این نکته را بایــد مورد توجه قرار دهیم
که در حال حاضر سران حزب دموکرات چندین برابر بیشتر
از سندرز ،پشتیبان هیالری کینتون هســتند .کلینتون از
حمایت بسیار باالیی برخوردار است و احتمال بسیاری وجود
دارد که وی در انتخابات مقدماتی ایالت های دیگر بتواند از
سندرز پیشی بگیرد.
با توجه به اظهارات شــما ،کدامیک از نامزدهای
حزب دموکرات شانس بیشــتری برای انتخاب
شــدن به عنوان نامزد اصلی حــزب دموکرات در
انتخابات دارد؟
پیش بینی در این باره بســیار دشــوار اســت ،تنها
می توانیم در این باره پیشگویی کنیم که شانس کدام نامزد
برای انتخاب شدن به عنوان نامزد اصلی دموکرات ها بیشتر
است ،در پاسخ باید بگوییم که کلینتون از شانس بیشتری
برخوردار اســت زیرا ســران حزب از وی حمایت می کنند
اما باید دســت کم تا انتخابات مقدماتی ماه مارس به قول
خودشان «انتخابات ابر شهری» منتظر ماند.
در حزب جمهوریخواه کــدام نامزد انتخاباتی از
شانس بیشتری برای تبدیل شدن به نامزد نهایی
در انتخابات اصلی برخوردار است؟
دونالــد ترامــپ در طــول برگــزاری کمپین های
انتخاباتی اش توانســته اســت برای خود طرفداران پ رو پا
قــرص و وفــاداری فراهــم کنــد .گروه هایی کــه از ورود
مهاجران و پناهجویان به کشورشــان ناراحــت و ناراضی
هســتند و معتقدند که وضعیت اقتصــادی به دلیل حضور
ایــن مهاجران وخیم تر شــده یــا فضای فرهنگی کشــور
تحت تاثیر حضور مهاجران قرار گرفته اســت ،به شدت از
دونالد ترامپ به عنوان نامزد اصلی خــود در انتخابات اتی
ریاست جمهوری امریکا حمایت می کنند .اما در عین حال
ترامپ دشمنان بسیاری مانند مهاجر تبارها ،زنان ،مسلمانان
و غیره دارد .اگر ترامپ نامزد نهایی جمهوریخواهان شود
در این صورت وحدتی را در میــان حامیان دموکرات ها در
انتخابات اصلی ایجاد می کند و این امر ممکن است باعث
متمایل شــدن برخی گروه هــای واجد شــرایط رای دهی
مانند رنگین پوســتان ،زنان و جوانان به سمت نامزد نهایی
حزب دموکرات شــود .همچنیــن باید به ایــن نکته تاکید
کرد گروه هایی در امریکا هســتند که نه جمهوریخواهند،
نه دموکرات ،این افراد درباره نامزدهــای انتخاباتی مردد
هســتند اما انها در نتایج انتخابات اصلی ریاست جمهوری
امریکا تاثیرگذار بوده و اتفاقا انها با ارای خود رئیس جمهور
اتی را تعیین می کنند .به هر حال هنوز مشخص نیست که
اظهارات ترامپ در کمپین های انتخاباتی بتواند شانس وی
را برای انتخاب شدن به عنوان نامزد اصلی افزایش دهد یا
نه ،من شخصا در این بار ه تردید دارم.
انتخابات جدید برای هیالری
کلینتون چندان امیدوارکننده
نبوده است
نگاه به توده های مردم
چرا احتمال رای اوری سندرز بیشتر شده است؟
علی بیگدلی
3
کارشناس روبط بین الملل
نتایجرقابتمقدماتیانتخاباتریاست جمهوریامریکا
در ایالت نیوهمپشایر در حالی به پیروزی برنی سندرز و دونالد
ترامپ ختم شد که پیش از این در ایووا هیالری کلینتون و تد
کروز پیروز میدان بودند .نتایج منتشر شده با نظرسنجی های
پیش از انتخابات مطابقت دارد و یک پیروزی چشمگیر برای
دو نامزدی است که شعارهایشان بر محور ارائه بینشی خارج
از جریان های اصلی سیاسی امریکا می گردد .نیوهمپشایر
دومین ایالتی اســت که در مرحله مقدماتی پس از ایووا رای
می دهد .شــمارش ارا نشــان می دهد که جان کیســیک،
فرماندار میانه روی اوهایو ،دوم شــده و جــب بوش فرماندار
سابق فلوریدا و سناتور تد کروز برای جایگاه سوم می جنگند.
نیوهمپشایربه رغمابعادکوچکش،نقشمهمی دررای گیری
مقدماتی بــازی می کند چون نامزدها ان را ســکوی پرشــی
برای پیروزی های اینده می دانند .نتایج نیوهمپشایر موجب
می شــود تا ترامپ و ســندرز برای ادامه رقابت ها امید داشته
باشند و مدت بیشــتری در رقابت ها باقی بمانند و این مساله
منجر به رقابتی تر شدن انتخابات مقدماتی در میان دو حزب
می شود .نیوهمپشایر فضایی متفاوت با ایووا دارد و برخالف
انمحافظه کارنیست.تفاوتدیگریهمکهباایووادارداین
است که نوع انتخابات این ایالت به صورت مقدماتی است و
فقطانجمن هایحزبینیستندکهبهکاندیداهارایمی دهند
بلکه مردم عادی و غیر عضو هــم می توانند در این انتخابات
شرکت کنند .به همین دلیل مشارکت بیشتری از سوی مردم
درانصورتمی گیرد.پسازنتایجانتخاباتایووا،تدکروزو
مارکوروبیوتوانستندجایگاهخودشانرادرکلانتخاباتبهبود
ببخشــند ،اما برخالف کروز که محافظه کاران به وی عالقه
دارند و به همین دلیل در ایووا برنده شد ،در این ایالت چندان
جایگاه قابل توجهی ندارد و امیدی برای اول شدن ندارد .اما
روبیو در این ایالت امید بیشــتری برای پیروزی دارد .در میان
دموکرات هاهمسندرزباتوجهبهلیبرالبودناینایالتجایگاه
بهتری در مقابل کلینتون دارد و امیدوار است تا بتواند در این
ایالت به پیروزی برسد .از سوی دیگر در جبهه دموکرات ،هر
چنددرهفت هگذشتهسندرزازکلینتونشکستخورداماتوانست
فاصله اش را به کلینتون نزدیک کنــد .به طوری که حتی برد
هشت درصدی هیالری کلینتون در برابر برنی سندرز تا حدود
زیادی می تواند تحلیل های صورت گرفته درباره پیشتازی او
درایالت هایبعدیراموردتوجهقراردهد .درهرصورتنتایج
انتخاباتدرنیوهمپشایرازاهمیتبسیاریبرخورداراستزیرا
این ایالت می تواند مسیر را برای ایالت های دیگر مشخص
کند.به خصوصانکهارایخانمکلینتوندراینمرحلهکمتر
بود و همه تالش حامیانش ایــن بود که خانم کلینتون بتواند
ارایبیشتریراجذبکند.تاکنونخانمکلینتوننتوانستهبه
نتایجمطلوبیکهمدنظردارد،برسد.بنابراینبانتایجبهدست
امدهدراینمرحلهخانمکلینتونسعیدارددرایالت هایدیگر
پیروز شود .به طوری که او بعد از اعالم نتایج در نیوهمپشایر
تاکیدکردهکهدرایالت هایدیگربهتالشخودادامهخواهد
داد .از سوی دیگر برنی سندرز با شعارهایی که انتخاب کرده
توانسته وضعیت بسیار خوب و مطلوبی در انتخابات داشته
باشد.به خصوصانکهجوانانجذبشعارهایسوسیالیستی
اوشده اند.بنابراینسندرزتوانستهارایالیه هایمیانیجامعه
را جذب کند و نگاه او به توده های مردم است بنابراین احتمال
رای اوردن او بســیار زیاد است .زیرا قشر دانشگاهی و جوان
امریکا به سمت شعارهای چپ سندرز گرایش پیدا کردند که
این موضوع تا حدود زیادی توانسته زمینه ساز ایجاد فضایی
مثبتبرایافزایشنقشبرنیسندرزباشد.فراموشنکنیمکه
هیالریکلینتونبراساسجایگاهخانوادگیوتجاربسیاسی
که دارد سعی می کند در ایالت های دیگر این باخت را جبران
کند.بااینوجودنتایجانتخاباتدرنیوهمپشایرموجبشدتا
او از خواب غفلت بیدار شود .زیرا نتایج ارا در حزب دموکرات
نشان از حساسیت باالی رقابت میان کلینتون و سندرز دارد.
هرچند بنابر پیش بینی ها به نظر می رسد اختالف ارای سندرز
و کلینتون در ایالت های دیگر نیز براساس ارایی که در ایوا و
نیوهمپشایر به صندوق ها ریخته شده باشــد اما ان گونه که
مشخصاستهیالریکلینتونبرایپیروزینیازمندتالش
بیشتریاستواوبرایپیروزیبایدبتواندنظرجامعهامریکارا
به خود جلب کند .در این میان او تالش بسیاری دارد تا بتواند
ی از زنــان امریکا را به خود اختصاص دهد.
ارای بخش مهم
از ســوی دیگر به دلیل انتخاب نوع شــعارهای عامه پسند از
بین الملل
سوی سندرز شاهد ان هستیم که هیالری کلینتون نیز قصد
دارد نظر مردم عامه امریکا را به خود جلب کند .براین اساس
است که او در سخنرانی اخیر خود در مورد سیاست های اتی
خود در خصوص اصــاح عملکرد تجاری امریــکا و به ویژه
وال استریت سخن گفت و تاکید کرد که توجه به عامه مردم
یا به اصطالح 99درصد جمعیت امریکا را ســرلوحه مبارزات
انتخاباتی خود قرار داده است .در این میان اما پیروزی دونالد
ترامپدرنیوهمپشایرتاییدیبرنتایجنظرسنجی هایصورت
گرفتهبود.هرچند ترامپدرایوواشکستخورد،امابسیاریاز
کارشناسان تاکید داشتند که او از گوی رقابت های به اسانی
خارج نخواهد شد .نتایج نظرســنجی ها در نیوهمپشایر نیز
نشان دهنده پیشــتازی او بود و پیروزی او فرصت خوبی برای
بازگشتبهمسیرقبلیرانشانمی دهد.رای دهندگانبه ترامپ
نیزکم شمارنیستند.بسیاریاینگمانهراپیشکشیده اندکه
او شاید نتواند دل پشتیبانان خود را به دست اورد ولی انچه در
نیوهمپشایر رخ داد فراتر از چیزی بود که بیشتر تحلیلگران
پیش بینیکردهبودند .ترامپیکپدیدهپوپولیستیدرعرصه
سیاسیایاالت متحدهامریکاودرمیانجمهوریخواهاناست
که بسیاری از کارشناسان ان را نتیجه سیاست های نادرست
اعضای حزب جمهوریخواه در بی توجهی به وضعیت جامعه
امریکا می دانند .ترامپ با شعارهای پوپولیستی که انتخاب
کردهتوانستهارایجمهوریخواهانرابهخودجذبکند.بااین
وجودنکتهحائز اهمیتاناستکهنتایجنیوهمپشایرکمکی
بهتشکیالتحزبجمهوریخواهنکردتابداندبایدازکدامنامزد
حزب حمایت کند .دونالد ترامپ و تد کروز ،برندگان دو ایالت
اول ،مورد حمایت تشکیالت اصلی حزب نیستند .این حزب
ن ترامپ در
امیدوار بود که سناتور روبیو برای به چالش کشید
موقعیت مناسبی قرار گیرد ،اما به نظر نمی رسد روبیو عملکرد
خوبی در نیوهمپشایر داشته باشد .در ماه هایایندههرایالت
نمایندگانی را برخواهد گزید که قول می دهند در همایش ماه
ژوئیهحزببهیکنامزدخاصرایدهند.برندگانهرطرفدر
انتخاباتسراسریماهنوامبربهمصافهمخواهندرفت.البته
همیشهامکانقدکشیدننامزدهایمستقلهمدرانتخابات
سراســری وجود دارد .نیوهمپشــایر به رغم ابعاد کوچکش،
نقشمهمی دررای گیریمقدماتیبازیمی کندچوننامزدها
می کوشند ان را سکوی پرشی برای پیروزی های اینده کنند.
رقابت های بعدی دردو ایالت کارولینای جنوبی و نوادا خواهد
بود.هرچندنتایجانتخاباتدردوسهایالتدیگرنشان دهنده
ان خواهد بود که پیروز نهایی انتخابات چه کسی خواهد بود
اماان گونهکهبهنظرمی رسدرقابتمیاننامزدهایدموکرات
وجمهوریخواههرروزداغ ترمی شود.
مثلث | شماره 300
بین الملل
59
بین الملل
سوسیالیسم در سرمایه داری
چرا سندرز برنده انتخابات نیوهمپشایر شد؟
علیرضا کوهکن
استاد روابط بین الملل دانشگاه
بین الملل
60
مثلث | شماره 300
4
برنی سندرز و دونال د ترامپ در دومین گام از انتخابات
درون حزبی در ایالت نیوهمپشایر موفق شدند رقبای خود را
پشت سر بگذارند .نیوهمپشایر به طور سنتی دومین ایالتی
اســت که انتخابات در ان برگزار می شــود و از سال 1916
انتخابــات مقدماتی ریاســت جمهوری را برگــزار می کند.
در نیوهمپشــایر اغلــب کاندیداهایی پیروز می شــوند که
کاندیدای نهایی حزب شان هستند .در این ایالت برخالف
ایووا این میزان برای جمهوریخواهان بیشتر است.
در انتخابــات مقدماتــی حــزب جمهوریخــواه در
نیوهمپشایر و با شــمارش نزدیک به ۴۰درصد ارا ،دونالد
ترامپ با ۳۴درصــد اول ،جان کیســیک ،فرماندار ایالت
اوهایو بــا ۱۶درصد ارا دوم و تد کروز با ۱۲درصد ارا ســوم
شده اند .شــمارش ارای حزب دموکرات نشان می دهد که
برنی سندرز ۵۹درصد ارا یو هیالری کلینتون ۳۹درصد ارا
را به خود اختصاص داده اند .این نخستین پیروزی دونالد
ترامپ در رقابت های درون حزب جمهوریخواه برای تعیین
نامزد نهایی این حزب در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۶
است .این در حالی است که ترامپ در انتخابات مقدماتی
هفته گذشــته در ایالت ایووا به ۲۴درصد ارا به مکان دوم
دست یافته بود .دراین انتخابات سناتور تد کروز با ۲۸درصد
ارا اول شده بود.
انتخابات برای تعیین نامزد نهایی هر حزب ،در برخی
ایالت ها به صورت انجمن حزبــی (کاکس) ،یعنی تجمع
هواداران حــزب و در برخی دیگــر از ایالت هــا به صورت
انتخابــات مقدماتی ،با رای مســتقیم شــهروندان برگزار
می شــود .انتخابات مقدماتی ایالت ایووا هفته گذشته به
صورت انجمن حزبی ،کاکس ،برگزار شــد امــا انتخابات
نیوهمپشــایر به صورت مقدماتی برگزار شد .نتایج منتشر
شده با نظرسنجی های پیش از انتخابات مطابقت دارد و یک
پیروزی چشــمگیر برای دو نامزدی است که شعارهایشان
بر محور ارائه بینشــی خارج از جریان های اصلی سیاسی
امریکا می گردد .نیوهمپشایر به رغم ابعاد کوچکش ،نقش
مهمی در رای گیری مقدماتی بــازی می کند چون نامزدها
می کوشند ان را سکوی پرشی برای پیروزی های اینده کنند.
چند دلیل درباره پیروزی ســندرز و ترامپ وجود دارد
که باید مورد بررســی قرار گیرد .یکــی از موضوعات مهم
در ایــن میان جنس افرادی اســت که بــرای رای دهی در
انتخابات مقدماتی شرکت کرده اند .موضوع مهم ان است
که ســندرز در ایالت مجاور سناتور اســت و توانسته رابطه
خوبی با مردم برقرار کند .به طوری که کلینتون نیز پیش از
رای گیری اذعان کرد که سندرز به علت اینکه اهل همین
منطقه امریکا -ایالت همســایه ورمانت -است در موقعیت
بهتری برای پیروزی قرار دارد .اما نکته مهم دیگر ان است
که انتخابات ایوا در حالی برگزار شد و نتایج به نفع هیالری
کلینتون و تد کروز بود که نتایج با نظرســنجی ها همخوان
نبود و تفاوت داشــت .برخالف پیش بینی ها فاصله سندرز
با کلینتون براساس نظرســنجی ها نبود و ترامپ با فاصله
بیشــتری از انچه پیش بینی می شــد ،شکســت خورد و با
نفر سوم برعکس فاصله زیادی نداشــت .به نظر می رسد
همانند انتخابات های هشــت ســاله یعنی انتخابات سال
1992و ســال 2000و 2008کســی به عنوان کاندیدای
نهایی هر حزب مشخص شده اســت که اتفاقا همان فرد
رئیس جمهور شــده که در ابتدا پیش بینی برای اینکه این
فرد حتــی کاندیــدای نهایی حزب شــود وجود نداشــت.
به عنوان مثال ســال 1992کســی پیش بینی نمی کرد که
اقــای کلینتون بتوانــد کاندیدای حزب دموکرات باشــد و
سال 2000نیز پیش بینی ها نشان دهنده ان نبود که جرج
دبلیو بوش بتواند نامزد نهایی حزب جمهوریخواهان باشد و
در نهایت در سال 2008نیز احتمال اینکه باراک اوباما پیروز
نهایی باشد ،مشخص نبود .این شاید سنت انتخابات های
درون حزبــی ایاالت متحده امریکا مبنی بــر اقبال و ظهور
چهره های جدید باشد که این موضوع را درباره اقای سندرز
به خوبی شاهد هســتیم .در این میان یکی از موضوعات
مهم در پیروزی ســندرز ان است که این سناتور دموکرات،
سخنرانی های و صحبت هایش به گونه ای است که بخش
مهمی از ارای عامه مردم را جــذب می کند .بنابراین نتایج
انتخابات مقدماتی در نیوهمپشایر و نظرسنجی ها حاکی از
ان است که سناتور سندرز در انتخابات داخلی دموکرات ها
برتری اشکاری بر کلینتون دارد ،که ریشه این امر در برخی
از مولفه های این ایالت و ترکیب جمعیتی ان است .سناتور
سندرز تاکید دارد که برخورداری از خانه و کار اساسی ترین
نیاز برای همگان اســت و جوانان باید هرچــه زودتر از ان
برخوردار شــوند؛ برای همین اســت که زنان ،به ویژه زنان
شــوهردار ،که بســیاری از تــاش زندگی مشترک شــان
مصروف پرداخت اجاره خانه و حفظ کار می شــود ،هر چه
بیشتر از اردوگاه حامیان کلینتون جدا شده و جذب اردوگاه
حامیان سندرز می شوند .یکی دیگر از دالیلی که برای کم
شــدن حامیان خانم کلینتون در میان جوانــان و رده های
سنی تا ۴۰تا ۴۵بیان می شود این است که او از زمانی که
به عنوان بانوی اول وارد کاخ سفید شد و بعدا در مقام سناتور
ایالت نیویورک در صحنه سیاست امریکا حضور داشت و در
دولت اول اوباما نیز چهار سال وزیر خارجه شد ،در مجموع
بیش از ۲۵سال است که مقابل چشم رســانه ها بوده و به
گفته بســیاری ،او به ویژه برای جوانان کســالت اور شــده
است .سناتور برنی سندرز هفته گذشته در انتخابات داخلی
دموکرات ها در ایالــت ایووا به این دلیــل از خانم کلینتون
شکست خورد که هنوز افراد مسن ،بسیار بیشتر از جوانان
۱۸تا ۲۹ســاله در رای گیری ها حاضر می شوند .تا چندی
پیش کمتر کسی می توانست باور کند که یک سوسیالیست
بتواند در نظــام ســرمایه داری امریکایی بــه چنین میزان
محبوبیتی برسد .با این وجود سندرز توانسته با شعارهایش
مردم را جلب کند.
اینکه نتیجه کاندیداهای نهایی دو حزب چه افرادی
خواهد بود مشخص نیست و تنها براساس نظرسنجی هایی
که صورت می گیــرد می توان به صورت علمــی نظر داد.
براســاس نتایــج نظرســنجی ها در اردوگاه دموکرات هــا
خانم هیالری کلینتون همچنان پیشــتاز اســت و در میان
جمهوریخواهان دونالد ترامپ توانســته بیشترین ارا را به
خود اختصاص دهد .ایا این نتایج محقق خواهد شد یا نه
باید به یک اتفاق مهمی که در جامعــه داخلی امریکا و در
میان رای هندگان حزبی در حال وقوع اســت ،توجه کرد.
ان هم غلبه دو طیف سیاسی در دو حزب در خصوص افکار
سیاسی اســت که در این انتخابات نیوهمپشایر و در مورد
تبلیغات برای کاندیداها می بینیم .اقای ســندرز چرا در دو
انتخاب درون حزبــی وضعیت خوبی را کســب کرد چون
زیرکانه از تغییر سیاســت صحبت کرد .همــان چیزی که
ی ترامپ وقتی دید در
سال 2008شعار اقای اوباما بود .اقا
نظرسنجی داخلی در حال افول است سیاست خود را تغییر
داد .ترامپ سیاست شعارهای افراطی و تبلغات تند را دنبال
کرد .این نشان می دهد اگر همین روال دنبال شود -بدون
اینکه چه کســی کاندیدای نهایی خواهد شــد -در نهایت
کسانی که تفکرات افراطی دارند پیروز خواهند شد.
انتخابات امریکایی
نگاهی دیگر
در این مطلب به مکانیزم و شیوه برگزاری انتخابات مقدماتی
در امریکا پرداخته و در عین حال از نقش هیات های نمایندگی در
انتخاب نامزدهای نهایی دو حزب دموکرات و جمهوریخواه رونمایی
می شود.
رقابت پیچیده
نقش نمایندگان در فرایند نامزدی در انتخابات
ریاست جمهوری امریکا
شراره بهنام نیا -ایوب لشینی
مترجمین
نمایندگیچیست؟
انتونی کورادو ،اســتاد دانشــگاه کالبی مین می گوید:
«نمایندگان اغلب فعاالن سیاسی هر حزب ،رهبران سیاسی
محلییاازطرفدارانقبلینامزدهاهستند».کورادومی گوید:
کمپین های انتخاباتی ریاســت جمهوری اغلــب از اعضا ی
هیات مدیرهایالتیاازنمایندهدولتمحلییاسناتوریکایالت
حمایت می کنند تا به عنوان نماینده انها تعیین شود .علت امر
ایناستکهاینافرادکمکمی کنندتاانهاحوزه هایسیاسی
خودشان را به همراه بیاورند یا برای انها اسم و رسمی به همراه
بیاورند ».
کورادو ادامه می دهد« :نمایندگان همچنین می توانند
اعضای کمیته راهبردی یک کمپین باشــند ».کورادو ادامه
می دهد« :در بعضی موارد ،در صورت انتخاب شدن به عنوان
نمایندهیکحزبامتیازیبرایاعضاییدرنظرگرفتهمی شود
که برای مدت طوالنی عضو فعال ســازمان حزبی محلی خود
ت زیــادی را انجام داده اند .فهرســت نهایی
بوده انــد و خدما
نمایندگانووابستگیکمپینیانهادرمعرضعمومقرارمی گیرد
و به عنوان ســابقه ای از ار ا در مجمع نگهداری می شود ».تاد
دیواین،متخصصاستراتژیجنگیحزبدموکراتمی گوید:
«کمپین های فردی که دارای کاندیدا هســتند حق مخالفت
دارند.بهاینمعناکهانهامی توانندنمایندهخاصیرادرکمپین
خودردکنند».دیواینمی گوید«:کمپین هابهدنبالاینهستند
تا اطمینان حاصل کنند که نماینــدگان در حقیقت طرفداران
متعصبیباشندکهازکاندیدایخاصیحمایتکنند».
مثلث | شماره 300
نماینــدگان افــرادی هســتند کــه قبــل از انتخابــات
ریاست جمهوریبراینمایندگیمجمعحزبیایالتخودانتخاب
می شوند .قوانینی که برای انتخاب این نمایندگان وجود دارد
و توسط هر حزب دیکته می شود مبهم است و خط مشی های
متفاوتی نیز نه تنها به وسیله حزب ،بلکه توسط ایالت و گاهی
هم از ناحیه حوزه انتخاباتی به وجود می ایــد .برای مثال اگر
ایالتی سابقه ای در خصوص حمایت از حزبی داشته باشد ،ان
حزبنمایندگانبیشتریرابه عنوانحقامتیازبهانایالتاعطا
می کند .در سایر موارد نمایندگان به سادگی و بر اساس کسب
نمایندگان چه کسانیهستند؟
بین الملل
در دهه های اخیر ،نامزدهای ریاست جمهوری دو حزب
اصلیسیاسیایاالتمتحدهدرانتخاباتمقدماتیوانجمن های
حزبی که در زمستان و بهار و قبل از انتخابات ریاست جمهوری
اتفاق می افتد ،مشخص می شوند .به طور رسمی نامزدها تنها
پس از رای گیری که توسط نمایندگان حزب دموکرات یا حزب
جمهوریخواهانجاممی شود،نمایندهانتخاباتیحزبخودشدهو
می توانندبرایانتخاباتریاست جمهوریاواخرتابستانثبت نام
کنند .این نمایندگان قرار است راهنمایی برای رای دهندگانی
شــوند که مشــخص کننده ار ا در طول انتخابــات مقدماتی و
انجمن هایحزبیمی باشند،بنابراینقوانینهرحزبیایناجازه
رامی دهدتادرصورتیکهنامزدینتوانستاکثریتار ارادراولین
رای گیریبهدستاوردچندینمرحلهانتخاباتبرگزارشودیااز
طریقمذاکراتدرون حزبیاینانتخابصورتگیرد.اماازسال
1976هیچمجمعحزبیغالبیبرایاحرازنمایندهخودبهمذاکره
درون گروهینپرداختهاست.
باتوجهبهرقابتتنگاتنگجمهوریخواهانودموکرات ها
درانتخاباتمقدماتی،برایمدتیبسیاریازتحلیلگرانبراین
باور بودند که یکی از طرفین در رقابت حزبی ســال 2008این
کار را انجام خواهــد داد .روند نامزدی در حزب دموکرات فرایند
پیچیده تری را دنبال می کرد ،به این دلیل که قوانین ان حزب
اجازه می داد سیســتم متناســب تری از رای گیری نمایندگان
ایجاد شــود و هیات های ویژه به وجود اینــد .این هیات های
ویژه،متشکلازنمایندگانمنتخبهرایالتدرکنگرهبودندکه
هیچ تعهدی به نامزد خاصی نداشتند .در هر دو حزب سیستم
نمایندگیبهمنظوراطمینانازوفاداریحزبی،محبوب ترینفرد
راکهبهتریننامزدرقابتیبرایانتخاباتاصلینیزباشدانتخاب
می کرد .اما حتی برای کسانی که از نزدیک رقابت انتخاباتی
ایاالت متحده را دنبال می کننــد ،نقش نمایندگان در انتخاب
کاندیدایحزبمی تواندمساله ایمبهمباشد.
درصدارا ،کهدرهیاتانتخاباتیبهدستمی اید،بهیکایالت
اختصاصدادهمی شوند.
درهردومجمع،نمایندگانبایدبهنفعیکنامزد،رای خود
رااعالم کنند.اگرجمعارا بهاکثریتقاطعنرسید،انهابایدرای
گیری را تا زمانی که به رای اکثریت برسند ادامه دهند .نورمن
اورنشتاین ،کارشــناس سیاســت ایاالت متحده در موسسه
اندیشکدهامریکناینترپرایزمی گوید«:درطولفرایندانتخابات
اولیه،هرحزبکاندیدایخودراانتخابمی کندکهاینانتخاب
باانتخابکاندیداتوسطمردمتفاوتدارد».ویاضافهمی کند،
هدف از این کار محدود کردن تعداد نمایندگان معرفی شــده
توسطهرحزباستکهشانسباالییبرایپیروزیدارند ».او
می گوید ،این تنها در حد یک نظریه است و همیشه نمی توان
به ان جامه عمل پوشــاند .اخرین مجمع حزبــی که از طریق
مذاکرات درون حزبی کاندیدای خود را انتخاب کردند به سال
1976باز می گردد که جمهوریخواهــان جرالد فورد را به جای
رونالدریگانانتخابکردند.درجبههدموکرات ها،اخرینباری
که نمایندگان با رقابت کاندیداها مواجه شدند مربوط به سال
1960بود،زمانیکهجانافکندی روبه رویلیندونجانسون
وادلیاستیونسونقرارگرفت.
مردیت مک گی ،مدیر سیاســی مرکز کمپین حقوقی،
سازمانیمستقلمستقردرواشنگتن،می گویدسیستمنمایندگی
بسیارپیچیدهاست،بهایندلیلکهدربیشترانتخابات،احزاب
ملی عقب نشینی کرده و به قوانین و سیستم درونی شان نگاه
می کنندوتالشمی کنندتاعقایدخودراطوریتنظیمکنندکه
بهنفعحزبخودشانباشد.
61
بین الملل
هیات ویژه چیست؟
اورنشتاینمی گوید«:حزبدموکراتهیات هایویژه ای
داردکهشاملمقاماترسمیمنتخبازقبیلاعضایکنگرهو
مقاماتحزبهستند.درمجمعحزبدموکرات،اینهیات های
ویژهبیستدرصدازمجموعنمایندگانهستندکهبهصورتغیر
متعهد و بدون وابستگی به کاندیدایی کار می کنند .به عبارت
دیگرانهامی توانندازهرشخصیکهمی خواهندحمایتکنند».
در ســال 1984روند نام نویســی حزب دموکــرات برای
دربر گرفتنهیات هایویژهتغییرکرد.درانسالوالترماندیل،
معاونرئیس جمهورسابقباحمایتحزبیقویموفقبهکسب
نامزدی حزب دموکرات شــد .برخی از کارشناســان می گویند
تزلزل کاندیدای حــزب دموکرات جورج مک گاورن در ســال
ثتحتتاثیر
1972وشکستویدرمقابلریچاردنیکسونباع
قرار گرفتن هیات ویژه حزب در معرفی نماینده شــد .مک گی
می گوید« :این دیدگاه وجود داشــت که حــزب دموکرات به
اجتماعات محلی اجازه قدرتمند شدن داده بود تا جایی که در
بسیاریاز مواردفردیکهکارشگرفتنرایدموکرات هابوداز
روندرای گیریمحوشود».
چگونه حزب جمهوریخواه نماینده خود را
انتخابمی کند؟
به گفته ســی ان ان ،به طور کلی ،در ماه سپتامب ر حدود
2380نمایندهدرمجمعملیحزبجمهوریخواهدرایالتمینه
سوتاشرکتخواهندکرد.اکثرانهابهکاندیداییکهپیروزایالت
انهاشدهاست،متعهدمی شوند.برایپیروزیدرنامزدیحزبی،
هر کاندیدا باید حداقل رای 1191نماینده مجمع را از ان خود
کند .سناتور مک کین که در مارس 2008توانست حد نصاب
ار ا را به دست اورد ،به عنوان نامزد حزب جمهوریخواه انتخاب
شد.قوانین حزب جمهوریخواه برای انتخاب این نمایندگان
در هر ایالتی با ایالت دیگر متفاوت اســت .در برخی ایالت ها،
بخشی از نمایندگان به هر حوزه اختصاص داده می شوند ،در
حالیکهدربرخیدیگر،کلایالتمجازبهانتخابتعدادمعینی
از نمایندگان اســت .هر ایالت 10نماینده به صورت کلی و سه
نماینده حوزه انتخاباتی برای هر کرسی نمایندگی ان ایالت در
مجلسانتخابمی کند.هرایالتهمچنینحقامتیازنمایندگان
رامی تواندبهخوداختصاصدهد،درصورتیکهیککاندیدای
جمهوریخواهدراخرینانتخاباتریاست جمهوریبتواندارا ی
ایالتی را به دســت اورد یا اینکه ان ایالت ،جمهوریخواهان را
برایکنگره،فرمانداریویااکثریتقانونیایالتانتخابکند.
حزب جمهوریخواه تمایل دار د تا بخش بزرگی از سیستم را در
اختیاربرندهقراردهد،اینبدانمعنیاستکههرکاندیداییکه
موفقبهکسب ارایایالتیشودتمامکرسی هاینمایندگی ان
ایالترانیزبهدستخواهدگرفت.اورنشتاینمی گوید«:تعداد
تاماتعدادیازایالت ها
ایالت هاییبارایحداکثریبسیاراس
مهم و قابل توجه با تاثیر گذاری باال مانند کالیفرنیا وجود دارند
که متناسب هم باشند ».مک گی می گوید که در یک سیستم
متناسبدرایالتیمانندکالیفرنیا ،اگرنسبت ارا ٤٩به ٥١باشد،
هر دو کاندیدا ممکن است با همان تعداد از نمایندگان تا پایان
ادامه دهند .ایالت هایی که سیستم متناسب را به کار بسته اند
نمایندگان را به صورت متناســب با درصد ارای کسب شده ان
کاندیدادرانتخاباتمقدماتیبهکاندیداهااختصاصمی دهند .
بین الملل
62
مثلث | شماره 300
چگونه حزب دموکرات نماینده انتخاب می کند؟
هشــتاد درصد از ٤١١٩نماینده ای که بــه مجمع ملی
دموکرات می رسند ،از پیش به کاندیدای خاصی در انتخابات
مقدماتیوانجمن هایحزبیمتعهدمی شوند.تعدادنمایندگان
موردنیازبرایپیروزینامزدیدموکرات هادرچنینشرایطیدر
امریکا ٢١١٨نمایندهاست.سیستمحزبدموکراتبرایاینکه
متناسبباشدطراحیشده ،کهتوانستهمنجربهانتخابباراک
اوباما(نمایندهایلینویز)وهیالریکلینتون(نمایندهنیویورک)
شود که بر اساس گفته پیتر بینارد ،عضو ارشد سیاست خارجی
ایاالت متحده امریکا «باتعداد اعضای تقریبا مشــابه» شده
است .حتیروشانجامانهمتمایلبهانتخابتناسبیداردو
منجربهبرابریمی شود،بهاینمعناکهسقفتعدادنمایندگانی
که شــما نیاز دارید بسیار پایین اســت .هر نامزد دموکرات که
کســب کننده حداقل ١٥درصد ارا برای انتخابات مقدماتی و
انجمن های حزبی باشــد برای تعداد متناسب از نمایندگان در
ایالت مورد نظر محق است .در ایاالتی مانند ایلینویز ،اوهایو،
پنسیلوانی اونیویورک،فرایندانتخابنمایندهدموکراتبر اساس
فرایند انتخابات مقدماتی اســت .استراتژیست دموکرات ها
دیواین می گوید« :مردم در واقــع مانند یک نماینده در رقابت
شرکتمی کنند،اگرنمایندهانهابتوانددرانتخاباتپیروزشود،
انهامی توانندخودراپیروزانتخاباتبه عنواننماینده ایبر اساس
ارای خود بدانند کــه در انتخابات مقدماتی موفــق به اخذ ان
شده اند».عموماسازمان هایسیاسیمحلی،روینمایندگان
بالقوهاحتمالیتصمیممی گیرند،اگرچهاینکهایااینتصمیم
به وسیله سطح شهرســتان ها ،حوز ه و ایالت یا سطح مراحل
انتخابات گرفته شــود از ایالتی تا ایالت دیگر متفاوت است.
برخیایاالت،مانندنیوهمپشایرانجمنحزبیپیشازانتخابات
مقدماتی به وســیله مردمی که از کاندیــدای خاصی حمایت
می کنندبهوجودمی اید.شرکت کنندگاندرانجمنحزبیازمیان
نمایندگانی که تعیین شده اند ،انتخاب می کنند و به کاندیدای
مربوطه متعهد می شوند .دیواین می گوید« :بگذارید اینگونه
بگوییم که حوزه انتخاباتی ای با شش نماینده وجود داشت که
طرف اوباما توانست بر سه نماینده پیروز شود و طرف کلینتون
برسهنمایندهدیگرپیروزشد».انتخابدرانجمنحزبیاولیه
ترتیبیرابراینمایندگانازاولتاششمتعیینمی کند.افرادی
کهاول،دوموسومرابرایهرکاندیدامشخصکردندنمایندگان
خواهندبود.ایاالتدیگرسیستمانجمنحزبیمشابهیدارند،
اما به جای اینکه انجمن حزبی را تا انتخاب نمایندگان قبل از
انتخابات مقدماتی به تعویق بیندازند ان را به بعد از ان موکول
می کنند.دراینموارد،طرفدارانانجمنحزبیاکنونمی دانند
کهبههرکاندیداچندنمایندهاعطاخواهدشدومی توانندازمیان
انهانمایندگانیرابرایشرکتدرمجمعانتخابکنند.درایاالت
دیگر با سیستم انجمن حزبی ،مانند ایووا ،طرفداران انجمن
حزبی نمایندگانی را از حوزه های جداگانه ای برای شــرکت در
مجمعشهرستان هاانتخابمی کنند.سپس،نمایندگانمجمع
شهرســتان ها نمایندگانی را برای مجمع انجمن حزبی ایالت
انتخابمی کنند.درنهایت،اینانجمن هایحزبینمایندگانی
را بــرای مجمع ملــی دموکرات ها انتخاب می کننــد .دیواین
می گوید« :و انها در طول خطوطی بر اساس اولویت کاندیدا
تقسیمبندیمی شوند.زمانیکهمادرنهایتبهمرحلهاخراین
فرایندمی رسیم،نمایندگانباقیمانده،نمایندگانمجمعملیرا
انتخابخواهندکرد».
برسر نمایندگان دموکرات از فلوریدا تا میشیگان
چه خواهد امد؟
ایاالتفلوریداومیشیگانزمانانتخابات هایمقدماتی
خود را برخالف خواســته کمیتــه ملی دموکراتیــک به زمانی
نزدیک تر به فصل رقابت انتخاباتی انتقال دادند .تنها کمیته
ملی دموکراتیک در برخی از ایالت ها مجاز به نگه داشتن زمان
انتخابات مقدماتی و انجمــن حزبی قبل از انچــه معروف به
سه شنبهفوق العادهدرپنجمفوریهاستاست.فقطایالت های
ت بــا اجازه
ســنتی مانند ایوو او نیوهمپشــای ر و برخی از ایاال
مخصوص از کمیته ملی دموکرات ها ،مانند کارولینای جنوبی
و نوادا می توانند انتخابات مقدماتی و انجمن حزبی را تا قبل از
سه شنبه فوق العاده نگه دارند .در تنبیه فلوریدا و میشیگان به
خاطر تخطی کردن از قوانین حزب ،کمیته ملی دموکرات ها
می گوید که نمایندگان انها بر کرسی مجمع ملی دموکرات ها
تکیهنخواهندزد.سناتورهیالریکلینتون(نمایندهنیو یورک)
توانست در هر دو ایالت میشــیگان و فلوریدا پیروز شود ،اگر
چه هیچ کدام از کاندیداهای دموکرات هــا در این ایالت ها به
رقابت نپرداختند .کلینتون به رقابت پرداخت تا مجوز شــرکت
نمایندگان این ایالت هــا را در مجمع به وجــود اورد .کلینتون
پس از پیــروزی اش در رقابت انتخاباتــی در ایالت فلوریدا ،در
ســخنرانی اش این وعده را داد کــه برای انجام هــر کاری در
مورد «حصول اطمینان از اینکه نــه تنها نمایندگان دموکرات
فلوریدا بر کرســی های مجمع تکیه خواهنــد زد بلکه فلوریدا
پیروزشوندهحزبدموکراتدرسال ٢٠٠٨باشد»ازتمامتوان
خود بهره جوید .در می سال ،٢٠٠٨کمیته ایین نامه و قوانین
حزبدموکراتیکرایبهتکیهزدنتمام ١٢٨عضونمایندگان
میشیگان بر کرسی های مجمع داد ،اما هر نماینده فقط حق
نیم رای را داشت .کمیته ایین نامه و قوانین حزب دموکراتیک
همچنین تصمیم بر تقسیم نمایندگان به نســبت ٦٩به ٥٩به
نفعکلینتونگرفت.بهعبارتدیگر،همه ٢١١نمایندهفلوریدا
توانستند بر کرسی های کمیته ملی دموکراتیک تکیه بزنند اما
تنهابانیمرایبرایهرنماینده.
نقشارا یمستقلچیست؟
بهدلیلاینکهرای دهندگانمستقلبههیچحزبیوابسته
نیستند،نمی توانندبه عنوانیکگروهنمایندگانیداشتهباشند
یا مالقات ها و مجامع نامزدی انتخابات ملی را داشــته باشند.
بینارت،عضوشورایروابطخارجیمی گویدبااینوجود،بیش
ی از ایاالت مقدمات سه شنبه فوق العاده را بنا می نهند تا
از نیم
رای دهندگانی که به هیچ حزبی وابسته نیستند اجازه مشارکت
یابند .برخی ایاالت مجوز تغییر وابســتگی حزبی را تا روز قبل
از انتخابات به رای دهنــدگان می دهند ،بنابراین رای دهندگان
می توانند در صورت حمایت شــدن کاندیدای مورد نظرشــان
توســط یکی از دو حزب ،دموکرات یا جمهوریخواه را انتخاب
کنند .در جای دیگر ،رای دهندگان می توانند هر کاندیدایی را
صرف نظر از وابســتگی حزبی که مد نظر دارند انتخاب کنند.
با این حال ،در مجموع ١٨ایالت از سراســر کشور اجازه رای به
رای دهندگان مستقل را در دور مقدماتی انتخابات نمی دهند.
رای دهندگان مســتقل می توانند نقش بســیاری مهمی را در
ایاالتی مانند نیو همپشایر ایفا کنند ؛ جایی که تعداد بسیاری از
رای دهندگان به عنوان رای دهندگان مستقل ثبت نام کرده اند
و همچنیــن در کارولینای جنوبی ،جایی کــه ٣٩درصد از ارای
رای دهندگانمستقلبهسناتورجانمک کینتعلقیافت.ران
پلواوبامانیزدرطولاینرقابت هاتوانسته اندپایه ایازحمایت
راازسویاینگونهرای دهندگاندریافتکنند.احزابثالثیچون
حزب سبز ،می توانند نمایندگان خود را از مجامع خود انتخاب
کنند.اماازانجاکهکاندیداهایایناحزابثالثبهندرتدرصد
باالییازارایانتخاباتمقدماتیرابهدستمی اورند،کاندیداها
و نمایندگانشان از اقبال ملی کمتری در مقایسه با کاندیداهای
دموکراتوجمهوریخواهبرخوردارند .برایسال ها،درانتخابات
مقدماتیحزبوانجمن هایحزبینامزدهایموفقیانتخاب
شدندومجامعدراولینرای گیریکاندیداهایریاست جمهوری
رامشخصکردند.امادرمواقعیکهروندانتخاباتمقدماتیبه
صورترقابتیانجاممی شد،نمایندگاندرهرمجمعبامشکل
بیشتری در رســیدن به رای اکثریت در پشتیبانی از هر کاندیدا
روبه رومی شدند.دراینشرایطروندمیانجی گریازطریقچندین
رای گیریاتفاقمی افتاد.بنابراینروندقراردادیمیانجیگری
از ســال ،1952همان زمانی که ادلی استیونسون در نامزدی
حزبدموکراتپیروزشد،دیگردرهیچگروهیاتفاقنیفتاد.پیتر
بینارتمی گوید«:هیات هایویژهحزبدموکراتدراینبخش
قرار دارند تا بتوانند تا حدی از این قرارداد میانجی گر جلوگیری
نمایند.هیات هایویژهمی توانندرایکاندیداییراباالنگهدارند
تاازوقوعاینبن بستجلوگیرینمایند.بهنظرمی رسدکههیچ
حزبیازاینقراردادمیانجی گراستقبالنمی کند،به عنوانمثال
اوباماومک کینهردوقادربودندتاباحداقلتعدادنمایندهمورد
نیازبهنامزدیقاطعحزبخوددستپیداکنند».
منبع:نیویورک تایمز
پایان یک جشن
فرهنگ
جشنواره سی و چهارم فجر با معرفی برگزیدگانش به کار خود پایان
داد .جشــنواره ای متفاوت که فیلم های نســبتا بهتری را درمقایسه با
سال گذشته روی پرده برد.اگر چه در مجموعه فیلم های این جشنواره
کارهای زیرمتوسط هم وجود داشــت اما ظهور کارگردان های جوانی
همچونسعیدروستاییومحمدحسینمهدویانوهمچنیندرخشش
فیلمنامه نویس موفقی همچون امیر عربی از نقاط قابل توجه بود.
ت
یتر
اول
باالتر از متوسط
در جشنواره امسال چگونه فیلم هایی دیدیم؟
محمدرضا وزیری
کارشناس سینما
1
در ایــن مطلب به طــور مختصر چند فیلم جشــنواره
سی و چهارم را مورد نقد و بررسی قرار می دهیم.
فرهنگ
64
مثلث | شماره 300
اخرین بار کی سحر را دیدی؟
صحبت در مورد این فیلم کمی ســخت است .وقتی
می شنویکهقراراستامیرعربینویسندهفیلمسعادت ابادبا
فرزاد موتمن کارگردانی که به گفته خودش عاشق فیلم های
پلیسونواراستفیلمجنایی،پلیسیبسازند،بسیارکنجکاو
می شوی تا بببینی در این شرایط وانفسای سینمای ایران که
فیلم ها دچار سونامی فرهادی شده اند نتیجه کار چه می شود
اما متاســفانه فیلم به جز اه ،افسوس ،دلســردی و دلزدگی
چیزیبرایشمابهارمغاننمی اورد.فیلمنامهدارایایراداتی
استولیفیلمبهجایاینکهازداستانضربهبخوردازاجرای
ضعیف موتمن لطمه می بیند .اســتفاده غلــط از نور ،بازی
ضعیف کاراکتر اصلی فیلم که به جای اینکه باعث هیجان
و همذات پنداری شما شود بیشتر حس دافعه ایجاد می کند،
اســتفاده بیش از حد از نمای نزدیک بــدون دلیل و منطق،
دوربین شلخته ،افتادن ریتم و ضرباهنگ چندباره فیلم تنها
بخشیازاجرایموتمناست.مسلماموتمنشرایطوفضای
فیلمرادرکنکردهکهبینندهراباچنینموجودناقص الخلقه ای
روبه رومی کند.پسازدیدنفیلماینسوالدرذهنادمشکل
می گیردکهنقشکارگرداندراینفیلمچهبودهاست.اخرین
بار کی کارگردان را دیدی؟!
خشم و هیاهو
اگرچه کارگردان سعی می کند تا شباهت های داستان
خود با ماجرای شهال جاهد را انکار کند اما ناخوداگاه ذهن
همه مخاطبین به سمت و سوی ماجرای شهال می رود و این
نقطه ضعف اصلی فیلم اســت ،چرا که اکثر مردم از پایان
ماجرای ناصر محمدخانی و شهال جاهد و اتفاقات دادگاهی
ان اگاهی دارند .پس بیننــده از اوایل فیلــم پایان فیلم را
می داند و دســت کارگردان را از قبل خوانده اســت .روایت
دوگانه؛ خالءهای داســتان از نقاط ضعف فیلم محسوب
می شوند.فیلمتیتراژاغازینفوق العاده ایدارد.فضاسازی،
طراحی صحنه ،موسیقی و استفاده درست از رنگ ،از نقاط
قوت فیلم به شمار می رود .بار اصلی فیلم روی دوش نوید
محمدزاده است که به خوبی از پس این مسئولیت برامده.
از لحاظ اجرا و فرم در کارگردانی پخته ترین کار سیدی است،
اگرچه هنوز سیزده را بیشتر دوست دارم.
خماری
داستاندیرشکلمی گیرد،بازی هایضعیفوغیرقابل
باور،نبودرابطهعلتومعلولیو ...پرداختبهچنینموضوعی
جذابیتی برای مخاطبین ســینما ندارد و نمونه های مشابه و
بهتریقبالساختهشدهاست.فیلمفاقدهرگونهجذابیتیچه
در داستان و چه در فرم و اجراست و ...واقعا از فرهاد توحیدی
چنین فیلمنامه ای به دور از تصور است و نگرشی ساده لوحانه
و عقب افتاده نسبت به جامعه پیرامون خود جای سوال دارد.
خماریازاندستفیلم هاستکههمدرجذبمخاطبوهم
منتقدینشکستمی خوردوبهدردمدیومتلویزیونمی خوردو
بعدازمدتکمیازذهن هاپاکمی شود.
عادت نمی کنیم
تلفیــق فیلــم The huntتوماس وینتربــرگ و اصغر
فرهادی ...دیگر کار از اپیدمی فرهادی گذشــته و تبدیل
به سونامی شــده .فیلم از لحاظ شماتیک همان مضامین
دستمالی شده گذشــته اســت ،مانند دروغ ،پنهان کاری،
قضــاوت و ...فیلمنامه دچار حفره های زیادی اســت .به
جای خلق موقعیت و گره گشایی سعی می کند با دیالوگ ها
شــما را نگه دارد .از لحاظ بازیگری فقط حمیدرضا اذرنگ
می تواند شما را با خود همراه کند ،ساره بیات تکراری است.
محمدرضا فروتــن و هدیــه تهرانی چندان تالشــی برای
باورپذیری نقش نمی کنند.
انگار خود نیز واقعا باور ندارند .البته فیلم از لحاظ اجرا
و پرداخت خوب است و فیلم سروشکلی سینمایی و جذاب
برای مخاطب عام دارد .فیلمبرداری ،موسیقی و ریتم فیلم
نسبت به دیگر فیلم های جشــنواره قابل قبول تر است اما
همچنان پایان بنــدی خوبی نــدارد .در نهایت ابراهیمیان
فیلم نسبتا قابل قبولی ســاخته و توانسته فضا و شرایطی را
به وجود اورد که شما را سرگرم کند که این کار کمی نیست.
فقط عادت نکنید!!!
من
من ایده جذابی دارد ،با داستانی کم مایه که توانایی
بسط و ربط مناسب برای تبدیل شدن به یک کار بلند را ندارد.
متاسفانه فیلم به شــدت گنگ و گیج است و ابتدا و انتهای
مشخصی ندارد .در طول فیلم هیچ گره ای شکل نمی گیرد
و از نقطه عطف خبری نیســت .حذف یکــی ،د و تا از خود
داستان هاییکهبهفیلموصلهشده اندبهکلیتکارلطمه ای
قهرمان ما
درباره فیلم ایستاده در غبار
وارد نمی کند .لیال حاتمی کمی متفاوت است و امیر جدیدی
به عنوانکاتالیزوربرایبرقراریتعادلدرفیلمبدعملنکرده
است .تکلیف شــخصیت اصلی فیلم مشخص نیست .نه
هدفی دارد و نه پیشــینه ای و حتی کارگردان نمی داند چه
زمانی جلوی چک زدن های ان را بگیرد .در نهایت کارگردان
یک ایده جذاب داشته و سعی کرده با لیال حاتمی متفاوت
تمام نقاط ضعف را بپوشاند اما موفق نمی شود.
پل خواب
تعریف و تمجیدهای بیش از حد از یک فیلم متوسط و
برجستهکردنکارگردانبرایفیلمقبلی اشیعنیشیار ،143
نتیجه اش می شــود فیلم ضعیف نفس .متاســفانه نرگس
ابیار فیلم بدی ســاخته اســت :شــخصیت های ضعیف و
دوست نداشتنی .دوربین شلخته و گیج ،استفاده از طیف
نامناســب رنگ ،انیمیشــن های ضعیف که حــس و حال
رویاپردازی نفــس را منتقل نمی کند و ...نفس مشــخص
نیست که برای کدام گروه از مخاطبین سینما ساخته شده
اســت .این فیلم قرار اســت مقطعی از تاریخ معاصر ایران
را از دید نفس به بیننده منتقل کند ولی به جای اینکه حس
همذات پنداری و میهن پرستی را تقویت کند نتیجه برعکس
می دهد .متاسفانه این فیلم نه در تجلیل و تمجید انقالب و
شهدا بلکه ضد ان است .در نهایت این فیلم یک قدم روبه
عقب جدی برای نرگس ابیار است.
ایستاده در غبار
در ابتــدا برخــود واجــب می دانــم تــا از زحمــات
محمدحســین مهدویان در به تصویر کشــیدن زندگی این
سردار بزرگ تشکر کنم .فیلم از لحاظ پژوهش بسیار خوب
عمل کرده است ،صداها در نمایشی کردن کار نقش مهمی
ایفا کرده و مانند یک کار دراماتیک رادیویی عمل می کند اما
در بعضی از اوقات و نماها صداها از تصویر پیشی می گیرد.
فیلم از لحاظ موسیقی ،طراحی صحنه و لباس و گریم بسیار
بادیگارد
بادیگاردجزوفیلم هایمهمامسالوجشنوارهاستکه
با کج سلیقگی داوران روبه رو شده است .حقیقتا قرار نگرفتن
حاتمی کیا در لیســت نامزدهای بهتریــن کارگردانی جای
تامل و سوال دارد و این نشان از فشارهای بیرونی بر هیات
ی نمی گذارد.
داوران است که جز تاسف چیزی برای ما باق
حاتمی کیا قهرمان خلق می کند و داستان خود را با کمترین
لکنت به جلو می بــرد .از لحاظ بــار دراماتیک موفق عمل
می کند و الحق و االنصاف سکانس پایانی فیلم را به بهترین
نحو به اجرا در می اورد.
بادیگار از فیلم قبلی حاتمی کیا «چ» جلوتر است ولی
همچنان با اثار شــاخص خود فاصله دارد .نقاط قوت فیلم
نسبت به ضعف های داستانی بیشتر اســت و همین برای
جذبمخاطبوهمراهیمخاطبینباشخصیتحیدرکافی
است .بادیگار جزو معدود فیلم هایی بود که دوست داشتم،
اگرچه از نظر دیدگاه و ایدئولوژیک با ان موافق نیستم.
مثلث | شماره 300
دلبری
دلبری قرار است در تجلیل از همسران فداکار جانبازان
نفس
موفق عمل می کنــد .برخالف نظر اکثر دوســتان که این
کار را یک مستند داســتانی می دانند ،فیلم ایستاده در غبار
فیلمی داستانی است با روابط مستندگونه .نکته مهم دیگر
ت شخصیت
مهدویان در به تصویر کشیدن نقاط ضعف و قو
متوسلیان است که باعث شده برخالف اکثر اثار این چنینی
با شخصیتی تک بعدی روبه رو شویم.
فیلم یک نمای خوب و عالی دارد ،صحنه باال گرفتن
بیسیم در میدان جنگ ،که باعث می شود هر زمان بخواهید
به متوسلیان فکر کنید ،این تصور در ذهن شما تداعی شود.
و در نهایت با اثری روبه رو هســتیم که جایگاه و شــان این
سردار بزرگ را به خوبی بیان می کند.
فرهنگ
معموال فیلم هایی که از روی رمان های معروف ساخته
می شــوند به اندازه خود رمان نه در جــذب مخاطب خوب
عمل می کند و نه در روایت ،مخصوصا اگر ان رمان جنایات
و مکافات باشد .پل خواب نیز از این موضوع مستثنا نیست.
اگرچه اکتای براهنی سعی کرده است چه در فرم و اجرا در
بســتر اجتماعی و قصه مصور باشــد و به سبک کالسیک
پایبند بماند .اما ریتم ضرباهنگ کند و لو رفتن داستان پیش
از پایان و مدت زمان طوالنی از نقاط ضعف فیلم محسوب
می شود .ســکانس جنایت با بازی ساعد ســهیلی و اجرای
خوب در کارگردانی فوق العاده جذاب ،نفس گیر و چشم نواز
است و این تنها دلیلی است که باعث جذب شما می شود.
اجرای بازیگران روان و قابل قبول است ،فیلمبرداری نسبت
به موســیقی و طراحی صحنه بــرای انتقال پیــام موفق تر
عمل کرده است .پل خواب با برداشت ازادانه از جنایات و
مکافات نوشته و ساخته شده ،ولی در این فیلم جنایت کافی
و مکافات کم است.
یا عشق یا نفرت
پاره نقدهایی درباره خشم و هیاهو
باشد و گوشه ای از زحمات این عزیزان را به نمایش بگذارد.
فقط هنگامه قاضیانی قابل قبول اســت ،صحبت در بقیه
موارد از جمله داستان ،کارگردانی و ...غیر ضروری است.
روایت یک معتاد فداکار
درباره «ابد و یک روز»
65
قهرمان ما
درباره فیلم ایستاده در غبار
علیرضا مجمع
روزنامه نگار
2
نمی خواهــم اینجــا صرفا بــه «ایســتاده در غبار»
بپردازم .فیلم تازه به نمایش درامده و شــاید برای تحلیل
جدی کمی زود باشــد .اما نکاتی را که می شود برای فیلم
اول محمد حسین مهدویان برشمرد ،می گویم تا خواننده
این یادداشــت قضاوت کند که بعد از 34سال از جشنواره
فجر و بیــش از ان در ســینمای ایران بعــد از انقالب چه
چیزهایی کــم داریم که در این فیلم هســت« .ایســتاده
در غبار» بالطبع اگر کســی کار قبلــی مهدویان؛ «اخرین
روزهای زمستان» را دیده باشد ،چندان کار فرمی تازه ای
به نظر نمی اید .ان ســریال مســتند داســتانی و این فیلم
مســتند داســتانی ،هر دو از قاعده بازســازی نعل به نعل
فضاهای مســتند برای پیشــبرد قصه اســتفاده می کنند.
یعنــی دقیقا فضاهــا جوری طراحی شــده که اگر کســی
مثال 10-15دقیقه اول فیلــم را نبیند و به ســالن نمایش
بیایــد ،قطعا تصور می کنــد دارد مســتند می بیند ،نه یک
فیلم داستانی .این حربه فرمی تاکنون غیر از همان فیلم
قبلی مهدویان در هیچ فیلم دیگری به این شکل استفاده
نشده بود .این شــکل کار ،البته ســختی های خودش را
هم دارد .ســختی هایی که اگر در نیاید فیلم از دست رفته
است« .ایستاده در غبار» این سختی ها را دراورده است.
فضاهای قبل از انقالب در طراحی صحنه و لباس ،انتخاب
بازیگرهایی که بیشــترین شــباهت را به اصل دارند که در
هر دو کار به شــکل عجیبی این مورد رعایت شــده است
و تماشــاگر با شــباهت غریب هادی حجازی فر به احمد
متوســلیان در «ایســتاده در غبار» و مهدی زمین پرداز به
غالمحسین افشردی(حسن باقری) در «اخرین روزهای
زمســتان» ،همین طور شــباهت 80درصدی تقریبا همه
شخصیت های فرعی مشهور در هر دو اثر ،فضایی را به این
کارها داده که هدف مهدویان جوان و تیمش بوده است.
همه این ظواهر ضروری را اگر کنار بگذاریم و به خود فیلم
برسیم نکته سخت ظاهری کار که اگر درست اجرا نمی شد
کل فیلم به هدر رفته بود ،فضا سازی جنگ در دو کوهه و خط
مقدم است .اجرای دقیقمیزانسندشوار صحنه هایجنگ
یکی از نقاط بارز سینمای ایران بعد از انقالب در این دو فیلم
و چند فیلم دیگر است .اینجا جایی است که قهرمان ساخته
می شود .قهرمان در سکوت ســاخته می شود ،در سکوت
پرورش می یابد و در سکوت هم می میرد.
رســیدیم بــه اصلی تریــن نکتــه ای که اصــا این
یادداشت را برای ذکر ان شروع کردم .نکته سهل و ممتنع
اســت ،مثل خود فیلم .اینکه چگونه قهرمان در سینمای
ما ساخته می شود .سال هاســت از این زاویه داریم ضربه
می خوریم -بخوانید حرص می خوریم! -که در سینمایمان
قهرمــان نداریم .اینجا جایی اســت که قهرمان ســاخته
می شود .احمد متوسلیان از دل یک سینمای بی قهرمان
بیرون می اید .قهرمان روزهای غبار گرفته جنگ که برای
خود قامت اســتوار می کنــد و خــودش را در دل ما جای
می دهد .این قهرمــان ایرانی این روزهایمان را ســال ها
بود فرامــوش کرده بودیم .ســال ها یادمــان رفته بود که
فیلم هایمتوسط
درباره «اژدها وارد می شود» و «دختر »
هادی انباردار
فرهنگ
66
مثلث | شماره 300
3
کارشناس سینما
مانی حقیقی اصوال فیلمســاز تاثیرگذاری نیست ،اما
در مورد این فیلم می توان گفت طرح و ایده جذاب او هدر
رفته است .فیلمساز به جای یک روایت دراماتیک و دارای
فضا دست به ســاختاری به اصطالح نمادگرایانه زده است
که نهایتا موجب نا مفهومی فیلم برای مخاطب می شــود.
توجه کنید بــه نمادهایی مانند شــتر ،کشــتی شکســته،
صندوقچه حــاوی محتویات لــوازم صدابــرداری ،عینک
رنگی شــخصیت ها و غیره .ای کاش همان شروع اغازین
فیلم تا افتتاح تیتراژ در ادامه نیز پی گرفته می شــد شــاید
می توانستیم شاهد یک فیلم ترســناک جذاب و در خاطره
ماندنی باشــیم ،درحالی که اکنون با یک فیلم ســردرگم و
بی محتوا که تکلیفش با خودش مشــخص نیست و معلوم
نیست فیلمساز چه می خواست بگوید مواجهیم .ایا در زمانی
که خود کارگردان به عنوان راوی حاضر می شود ،می خواهد
خود را معرفی کند یا با روایت داستان در سال 43می خواهد
یک داســتان سیاســی روایت یا یک فیلم جنایی بسازد؛ به
ســبک پوارو .به هر شــکل در دقایق اولیه فیلم احســاس
می کنیم با یک فیلــم خوش ســاخت و خوش ریتم مواجه
خواهیم بود ولی بعد از گذشــت چند دقیقه از فیلم و تیتراژ
زیبای ان ریتم فیلم می افتد .به گونه ای که معلوم نیســت
یک فیلم مستند خواهیم دید یا ...اگر بخواهیم از مسائل
مفهومی و ســاختاری بگذریم در بعد تکنیکی نمی توان از
فیلمبرداری خوب ان گذشت که تا به اینجای جشنواره قطعا
بهترین اســت ،همچنین از طراحی صحنه در بخش های
جزیره و موسیقی اش که از نقاط قوت کار است .
فیلم دختر
رضا میر کریمی در کارنامه خــود دو فیلم «خیلی دور
خیلــی نزدیک» و «زیرنــور مــاه» را هم دارد کــه از جمله
فیلم هایی اســت که خوش ســاخت و با محتوا بوده و مورد
استقبال و توجه عموم نیز قرار گرفته است ،ولی در ساخت
اثار بعدی خــود موفق نبوده و انتظــارات را براورده نکرده و
کارهایش از ســاختار ضعیفی برخوردار شد .فیلم «دختر»
را نیــز از جمله فیلم هــای ضعیف این کارگــردان می توان
محســوب کرد .چرا که تکلیف کارگردان بــا موضوع فیلم
مشــخص نیســت .این موضوع به روشــنی از نام فیلم که
دختر است،مشــخص اســت چرا که موضوع فیلم اساسا
ربطی به دختر ندارد .بلکه ماجرای پدر (فرهاد اصالنی) و
خواهرش (مریال زارعی) را دنبال می کند و کارگردان سعی
می توانیم قهرمان بسازیم .قهرمان ما دم دستمان است.
نیاز به شلنگ تخته انداختن نیست .همان حسن باقری،
همین احمد متوسلیان و خیلی های دیگر .حمید و مهدی
باکری ،حاج ابراهیم همت و باز هم خیلی های دیگر .اینها
با ما زندگی می کردند .صبح که نانوایی محل باز می شــد،
از خانه بیرون می امدنــد برای گرفتن نان ســنگک تازه.
بعد پنیر تبریز و چای شــیرین که مراســم رسمی -بخوانید
سرمونی -صبحانه های ان زمان بود .همین قهرمان بعدش
می رفت سر کار برای دراوردن یک لقمه نان حالل .شب
هم می امد خانه پیش زن و بچه اش .جنگ که شد همین
ادم ساده ،شد قهرمان .احمد متوسلیان یکی از انها بود.
این قهرمان هــا نیاز نمی دیدنــد زیاد حــرف بزنند .اصال
کم حرف بودند .بیشتر عمل می کردند .فرم «ایستاده در
غبار» هم به کمک این تم قهرمان امده است .فیلم تقریبا
هیچ دیالوگی نــدارد .هر چه هســت گفت وگوهای متنی
اســت که از زبان ادم های مختلــف روی تصویر می اید.
پــس کار مهدویان راحت تر اســت از این جنبــه .اما خود
احمد متوســلیان ارام ارام ســاخته می شــود ،از بچگی تا
جنگ و ان صحنه حیرت انگیز بلــوغ قهرمان .جایی که
او با مقر فرماندهــی دارد حرف می زنــد و هر چه می گوید
گوششان بدهکار نیســت که او و گردانش در چه جهنمی
گیر افتاده اند .به ناچار از پشت سنگر گوشی بیسیم را باال
می اورد تا صداها به مقر برسد« :عراقی ها به صد متری ما
رسیده اند!» از پشت ســنگر بلند می شود و همین طور که
دستش باالست به وســط معرکه می اید .بلوغ قهرمان در
سکوت شکل می گیرد و پیله پاره می کند.
احمد متوسلیان را می گویند جاوید االثر .شهید داریم
و اســیر و مفقود االثر .جاویداالثر دیگر چیست؟! بیشتر
که دقیق می شــویم در زندگی فرمانده لشکر 27حضرت
رســول(ص) ،معنایش برایمان روشــن می شــود .احمد
متوسلیان بعد از بیش از سی سال هنوز که هنوز است معلوم
نیست شهید شده یا اسیر است ،بنابراین جاویداالثر است.
شاید روزی برگردد ،شاید هم هیچ وقت برنگردد .اگر روزی
هم احیانا برگردد بی شک گرد پیری نشسته است بر پیشانی
و موهایش .شــاید ما نشناســیمش .اما او می شناسد .ما
را نگاه می کند و باز هم ســکوت می کنــد .فقط نگاهمان
می کند ،بی مطالبه چیزی .ارام و موقر ،مثل همان روزهای
جنگ .و باز هم سکوت می کند ،برای همیشه!
درباره «ابد و یک روز»
داوود حشمتی
4
روزنامه نگار
«ابد و یک روز» روایت بســیار قدرتمنــدی از اعتیاد
اســت که بحق در موارد بســیاری توانســت روحم را درگیر
خودش کند .ســال ها پیش در حوزه اعتیاد کار می کردم و
شناختی که از بیماران اعتیاد دارم را میان کمتر افرادی دیده
بودم .معتادی که در عین فالکت بخشــنده است .در عین
خودخواهی ،فداکار اســت و در مواقعی ،در عین سالمت،
به شدت منفعت طلب .در یک کالم او سرشار از «تناقضات»
است .فیلم را برای دیدن و شناخت بهتر یا احیانا درگیر شدن
با تجربیات شخصی که حتما در اطراف تان دیده می شود،
توصیهمی کنم.بامفاهیمسینمایی شناختیوفنیفیلم،کار
ندارم .همین طور با جایگاهش میان سایر فیلم ها .همه ما
فیلم های زیادی درباره اعتیاد دیده ایم اما «ابد و یک روز»
فرق می کند.
فیلم به جای دو شخصیت دارای سه شخصیت اصلی
است .مرتضی (پیمان معادی ) محسن (نوید محمدزاده)
و سمیه (پریناز ایزدیار) .فیلم دو نقطه اوج بسیار تاثیر گذار
دارد.مرتضینقشمعتادیرابازیمی کندکهقریبسه سال
اســت موادمخدر مصرف نمی کند .در فیلم هیچ جا نامی از
«انجمنمعتادانگمنام»بردهنمی شود.انجمنیکهدرحوزه
کمک به معتادان در حال بهبودی در ایران نقش اول را دارد.
خاموش و بی صدا و در عین سکوت در الیه های اجتماع کار
می کند .در فیلم هم رگه هایی از حضور ان دیده می شــود.
مرتضی حتی قرص «کدئین» نمی خورد و جایی از فیلم از
راه ندادن به «انجمن» به خاطر حرف های محسن سخن
می گوید؛ کدهایی که می توان رد این انجمن را در ان دید.
تمام نقش ها ،خوب از کار درامدند .مادر به شدت حریص و
طعمکاراست.خواهر(بزرگترازسمیه)به شدتحسوداست
اما در عین حال دلســوز .نوید (نوجوان فیلم) بهره هوشی
خودش را در صحنه انحراف ماموران به خانه مخروبه نشان
می دهد.همهدیالوگ هاکشدارند.خانوادهبه شدتمنفعت
طلب اســت و حتی می خواهد از «خط صــورت» نوه خود
«میلیمتری» پول در بیاورد .خانواده ای که در اوج بدبختی
اما در یک لحظه می توانند شادی کنند و برقصند ،البته فقط
در شرایطی که محسن نشئه باشد .در دو نقطه اوج فیلم در
نمایش ،دو پارادوکس (تناقض) ایجاد شده است .محسن
که از کمــپ فرار کرده و حتی حاضر نیســت بــرای گرفتن
دمپایی هایش با مرتضی حرف بزند ،از نوید به عنوان دستگاه
تکرار گفته ها اســتفاده می کند .بی رحمانه نوید او را کتک
می زند و غرورش را در کل حیاط به رخ می کشد .اینجا اولین
لحظاتی است که با محسن اشنا می شوید؛ معتادی «خرده
فروش »دراوجغرور .امالحظاتیبعدوقتیاوبااصرارخواهر
و برادر ،بدون جنس برای مالقات مشتری راهی می شود،
ماموران را جلوی خود می بیند .از اینجا لحظه لحظه ان غرور
پوشالی و «خودساخته» می ریزد .لحظه ای که او ملتمسانه
خواستار بخشش است و به سمت درخانه روانه هستند ،فیلم
صحنه ها اهسته می شود .ان لحظه حس کردم سالن سینما
هممانندمحسننفسدرسینه اشحبسشدهاست.اگرنوید
درخانه را نشان می داد همه چیز فرو می ریخت و «ابد و یک
روز»رویشاخشبود.امانویدنشاندادبچهباهوشیاست.
فیلم ضعف هایی هم دارد .کاش پایان بهتری می داشــت.
سمیهبهخانهبازگشتتانشاندهداومتهماصلی«ابدویک
روز» اســت اما نه در زندان که در خانه .اما می توانست برود
و بیش از این نقش «ناخدای خانــواده» را بازی نکند .یکی
دیگرازمهمترینضعف هایفیلمعدمحضورهمسایه هادر
داستاناست.به طورطبیعیچنینخانواده هاییبامشکالت
بزرگیدرهمسایگیخودروبه روهستنداماشمادرتمامفیلم،
هیچ ردی از همسایه ها نمی بینید .نقطه اوج اصلی داستان
اما جای دیگری اســت .انجا که همه تصور بیننده را از یک
معتاد دگرگون می کند .محسنی که همه بالهای خانواد ه از
اوست،در«محکمهحیاطخانه»همهرادرفیلموتماشاگررا
در سالن ،به چالش می کشد .او یک «معتاد فداکار» را چنان
با مهارت به تصویر می کشــد که همه تصورات تان را ویران
می کند .صادقانه حرف می زنــد و صداقت از تمام وجودش
پیداست .به ســمیه التماس می کند که نباید با مرد افغانی
ازدواج کنــد .پارادوکس(تناقض) اصلــی اینجا به تصویر
کشیده می شود .مرتضی (معادی ) که تا اینجای فیلم نقش
یک دلسوز و فداکار را بازی کرده است ،از سوی متهم اصلی
فیلم (محسن) به سوءاستفاده از خواهرش (در فروش او به
یک افغانی) متهم می شود .محسن در حیاط خانه عاجزانه
از سمیه می خواهد که بماند ،چون «اگر نباشد هیچ کس به
مادر اب و غذا نمی دهد» .می خواهد که بماند چون خودش
رامقصرتغییرسرنوشتسمیهمی داند؛انجاکهاورادرگذشته
با یک پسر دیده بود و کتک زده بود .محسن یک معتاد درب
و داغان و موادفروش است که درعین حال «الت بازی» و
همچنینحاضراست«فداکاری»کندوبروداماسمیهازدواج
نکند.دراینلحظههمهتصوراتقضاوت هادگرگونمی شود
و تا پایان فیلم هم تغییری دران صورت نمی گیرد .محسن
که با وجود ان همه مشکالتی که برای خانواده درست کرده
بود ،معرفتی از خود نشان می دهد که همه ذهنیت ها را پاک
می کند .دیگر هیچ کس بــه فکر ادم هایی کــه او بدبخت
کرده بــود ،نمی افتد و مرتضی(معــادی ) در نقش یک ادم
منفعت طلب که خواهرش را در قبال دریافت پول (برای خود
و خانواده) و اعطای خوشبختی دور (برای سمیه) فروخته
است ،فرو می رود.
مثلث | شماره 300
فرهنگ
دارد با ورود چند دختر جوان ،جذابیت و مخاطب جوان خود
را زیاد کند و تالش کرده برای جذابیت بیشتر از پالن های
هوایی که قبال نیز در کارهای مصطفی کیایی زیاد دیده ایم،
استفاده کند همچنین به لحاظ مفاهیم فیلمساز نمی داند چه
مفهومی را به بیننده می خواهد القا کند؛ ایا بحثش مربوط
به حفظ سنت هاست یا اینکه قصد دارد به نوعی بگوید دوره
سنت ها گذشــته و طور دیگری باید فکر کرد .مخاطب این
فیلم نمی داند بیشــتر جانب پدر را بگیرد که معلوم نیســت
کارش خوب اســت یا بد؛ ایا باید دخترش را ازاد بگذارد که
قبل از بلوغ مســتقال هر جا که بخواهد برود و بیاید یا اینکه
به صورت سنتی نگران و پیگیر وضعیت او باشد .در پاره ای
دیگر از فیلم ایا ســنت ها خواهر او را به ورطه ای کشاند که
باید در خانه ای که ظاهرا فیلمســاز تعریف سوسک دانی از
ان می کند ،زندگی نماید یا حماقت خود او در عدم پایبندی
به قیمومیت بزرگترش باعث رسیدن به این مرحله از زندگی
است ،اما در کل و فارغ از ایرادات زیاد کار ناشی از ناتوانی
فیلمساز در شــناخت تکنیکی اثر در تلفیق با مفاهیم مورد
نظر ،فیلم دختر در میان فیلم های امسال جشنواره که اکثرا
با تعریف امروزی (مثال تلخ به جای ســیاه نمایی) شــناخته
می شــوند ،جزو معدود اثار شــریف این دوره از جشــنواره
است.
روایت یک معتاد فداکار!
فرهنگ
67
فرهنگ
5
یا عشق یا نفرت
پاره نقدهایی درباره خشم و هیاهو
خالصه داســتان« :تینا» همســر «خســرو پارسا»
خواننده مشهور پاپ پس از اطالع از رابطه پنهانی همسرش
با دختر دانشــجویی به نــام «حنــا» اقدام به خودکشــی
ناموفق می کند و پس از قطع نخــاع و رفتن در کما به خانه
بازمی گردد« .خســرو پارســا» با اوردن «حنــا» به عنوان
پرستار خصوصی «تینا» با یک تیر چند
نشان می زند ،اما چندی بعد «تینا» در
بسترش به طرز فجیعی به قتل می رسد
و «حنــا» به عنــوان قاتــل بازداشــت
و اعدام می شــود؛ درحالی کــه تا روز
اخر مدعی بود که قاتل نیست .هومن
ســیدی از ان کارگردان هایی است که
عده بسیاری از تماشــاگران فیلم های
جشــنواره ها یا خیلی فیلمش را دوست
دارند یا از فیلمش متنفرند .در این میان
تعــداد منتقدانی که در فاصلــه این دو
ســر طیف قرار می گیرند ،چندان قابل
توجه نیست .شاید همین نکته سیدی
را در یک موقعیت ویژه تری نســبت به
ســایر کارگردان های هم سن وسالش
قرار دهد.
برخی معتقدند کــه فیلم اخر او با
نام «خشم و هیاهو» یک فیلم متوسط
دوست«ناداشــتنی» اســت که صرفا حرف های تکراری
را در فرمتــی تقلیدی به خــورد مخاطب می دهــد و برخی
می گویند شیوه دکوپاژ و تدوین فیلم های او با توجه به سیر
روایی فیلم ها به عنوان یک ارزش در فیلم های سیدی قابل
توجه است و او را از دیگران متمایز کرده است .با این همه
به نظر می رسد دســت کم درباره فیلم اخر او سنگینی کفه
منتقدان به ســمت انهایی اســت که «خشــم و هیاهو» را
دوست نداشته اند .گزیده روایت چند منتقد سینمایی را در
ادامه می خوانیم:
علیرضا دباغ :فیلم هایی مانند «خشــم وهیاهو» در
سینمای ایران زیاد ساخته می شــود .فیلم هایی که دیگر
کپیسعادت اباد
6
درباره فیلم نقطه کور
فرهنگ
68
مثلث | شماره 300
جلد دوم سعادت اباد؛ این ســاده ترین و کوتاه ترین
تفسیری اســت که می توان از سومین ســاخته سینمایی
مهدی گلستانه داشــت .این جلد دوم بودن البته اصال به
معنای این نیست که تازه ترین ســاخته گلستانه به همان
اندازه سعادت اباد دلچسب و خوب است.
انجــا در ســاخته مازیــار میــری ،امیــر عربــی،
فیلمنامه نویس ،انچنان خوب ادم های داســتان را به هم
مربوط می کند که حذف هر کدام از انها حتما به اصل ماجرا
لطمه می زند اینجا اما در نقطه کــور هر کدام از کاراکترها
یا داستان ها هم که نباشــند چندان اتفاقی برای فیلم رخ
نخواهد داد.
نقطه کــور؛ یک درام اجتماعی اســت که در بســتر
خانواده اتفاق می افتد و با عنصر شک و خیانت گره خورده
است .فیلم ماجرای یک مرد سختکوش را روایت می کند
دیدن انها در جشنواره های فیلم فجر برای منتقدان به یک
عادت گاه مالل اور تبدیل شده است.
عشــق های ضربدری ،رابطه هــای پنهانی ،مردان
زن دار و دختــران جــوان ،فحش های رکیک و اشــارات
جنسی چاشنی فیلم های اینچنینی است .به هر حال تغییر
رنگ فیلم از میانه داستان نشان از پایان خوش اب ورنگ
زندگی هنرمندی دارد که رو به اضمحالل اســت و استعاره
از موقعیت ابهام امیزی که در ماجــرای قتل «حنا» اتفاق
افتاده است.
دقت کارگــردان در ســکانس
بازســازی صحنه قتل ستودنی است
چراکــه خشــن ترین صحنــه فیلــم
را به خوبی فقــط با روایــت «حنا» از
چگونگی ارتکاب جرم و بدون نشان
دادن مقتــول بــه خوبی بــه تصویر
کشیده است .شرایط موجود در جامعه
امــروز ما کــه دچــار ناهنجاری های
اجتماعی نظیــر قتل هــای خیابانی
و خانگــی به دســت اشــرار اســت،
جست وجو گری در جزئیات دهشتبار
قتل ها را به شدت افزایش داده است
تا جاییکه برای دیدن صحنه اعدام در
مالعام سحرگاهان در میادین اجرای
حکم حاضر می شــوند و حتی از این
صحنه هــا فیلمبرداری کــرده و ان را
منتشر می کنند.
در این شــرایط ســیدی ترجیح
می دهد این صحنه را با نشانه ها به تصویر بکشد .کاری که
متاســفانه در بقیه موارد به ان توجهی نکرده است .با این
همه صحنه هایی مانند کتک زدن «حنــا» که مکرر تکرار
که کیلومترها دور تــر از خانــواده اش کار می کند تا خرج
زندگــی اش را تامین کند .شــخصیت اول فیلــم یک مرد
شــکاک و البته بد دل است و برای این شــکش هر کاری
می کند .همسرش را جلوی چشــم اعضای فامیل زیر باد
کتک می گیرد و ابایی ندارد از اینکه خیانت همســرش را
فریاد بزند هم جلوی پیرزن همســایه با صــدای بلند و هم
جلوی برادر و خواهر خودش.
از نگاهــی دیگــر در ایــن فیلم«هانیه توســلی» با
بازی خوب خود یک زن فداکار را به تصویر می کشد که با
کمبودهای زندگی ساخته و در دوری همسر به سختی دو
کودک خویش را با ابروداری بزرگ می کند،اما مرد که سابقه
رفتارهای جنون امیز عصبی دارد درســت در روز بازگشــت
از سفر نمایش خشــونت باری را بروز می دهد که می تواند
عامل فروپاشی هر زندگی مشترکی باشد .این فیلم در واقع
روایت ۲۴ساعت زندگی مردی است که با یک دنیا حسرت
و درد به خانواده پناه اورده و با حسرتی بیشتر خانه را زودتر
از موعدش ترک می کند.
نویسنده به تقلید از ســعادت اباد به بهانه تولد دختر
خانــواده اعضــای فامیــل را دور هم جمع می کنــد و این
دورهمی فامیلی همراه می شود با دروغ فرزند کوچک این
خانواده درباره حضور یک مرد غریبه در خانه ان هم در زمان
غیبت پدرش .این البته تنها نکته شــک برانگیز داســتان
نیست .شخصیت اول این فیلمنامه به حساب و کتاب های
خانه هم شک دارد .او در محاســبه و بازبینی مخارج خانه
متوجه کمبود مبلغی پول می شود و همین باعث می شود که
او مشکوک تر از همیشه به همسرش نگاه کند.
ی چند خانواده بدبخت
گلستانه در واقع در این دور هم
را کنار هم جمع کرده اســت .خواهر خانواده در حالی که
فرهنگ
می شــود یا خشــونت های لفظی و به کاربــردن فحش ها
و کلمات نامناســب از جمله مواردی اســت که باید در ان
تامل کرد.
ســعید گرامی« :هومن ســیدی» در فیلم سینمایی
جدیدش «خشم و هیاهو» سبکی جالب به شیوه سینمای
اروپا اتخاذ کرده و مــا را به فضای فیلم هــای «هانکه» و
«تارکوفســکی» می برد؛ فضایی که به درون شخصیت ها
می رود و زوایای پنهــان انها را به تصویر می کشــد .قصه
فیلم سینمایی «خشم و هیاهو» ســیر خطی ندارد و مدام
دســتخوش تغییر قرار می گیرد .داســتان ،روایت نســبتا
پیچیده ای دارد؛ مطابق بخشی از فیلم که از زبان «خسرو»
روایت می شود« ،حنا» قاتل است؛ اما وقتی حنا داستان را
تعریف می کند ،خسرو تمام انگیزه های قتل را دارد .همین
باعث می شود تا اواسط فیلم ،مخاطب متوجه اصل داستان
نشود و نتواند پایان ان را حدس بزند.از سویی البته حقیقت
در فیلم مبهم است .نمی توان قطعیت پیدا کرد که چه کسی
قاتل اســت؛ همان طور که نمی تــوان از ذهن پرهیاهوی
شخصیت هایش سردراورد.
تالش مخاطب بــرای کشــف داســتان و ارتباط با
شــخصیت ها ،خشــم و هیاهوی درونی او را برمی انگیزد.
دقیقا جایی که باید حرف زد ،سکوت فریاد می کشد و این را
کارگردان با ظرافت و دقت به نمایش گذاشته است.اما شاید
مالل اورترین نکته این فیلم ،دستمایه تکراری این روزهای
سینمای ایران ــ یعنی خیانت و رابطه جنسی خارج از عرف ــ
باشد .گویی فیلمسازان ما ســوژه دیگری برای اثار هنری
خود ندارند! به لحاظ فنی ،می توان گفت که هومن سیدی
اثر قابل قبولی تولید کرده است .وجود چنین کارگردانی در
سینمای ایران ،در صورت داشتن فیلمنامه های پر محتوا
و سالم ،می تواند به ارتقای ســطح هنری فیلم های ایرانی
کمک کند.
7
درباره «نفس» ابیار
مثلث | شماره 300
نمی دانم چرا یــاد گرفته ایم به دیــده ترحم به برخی
فیلم ها نــگاه کنیــم .به عنوان مثــال اگر یــک فیلمی در
پایین ترین سطح کیفی قرار دارد و هرگز در حد و اندازه های
جشــنواره مهمی مثل فیلم فجر نیســت بالفاصله با ارفاق
نسبت به نویسنده یا کارگردانش اظهارنظر می کنیم .حتی
گاهی از این برچســب اســتفاده می کنیم؛ «فیلم شریفی
بود».
در مورد فیلم نرگس ابیــار باید بگویم «نفس» نه تنها
فیلم سطح پایینی به شمار می رود بلکه اتفاقا فیلم شریفی
هم نیست .شاید بهتر است نرگس ابیار درباره این موضوع
توضیح بدهد کــه چگونه بعد از شــیار 143با ان ســاخت
دلنشینش تا این حد در عرصه فیلمســازی عقبگرد داشته
اســت؟ اصال نمی خواهیم فیلم ابیار را به برخی رفتارهای
سیاسی وی نســبت بدهیم و بگوییم برخی جریان ها سعی
کردند از برند کارگردانی که با شیار 143خوش درخشید به
نفع خودشان بهره ببرند .اما واقعیت این است که اگر قرار
باشــد حرف های خانم کارگردان درباره شــیار 143را مرور
کنیم باورش کمی سخت می شــود .به خصوص وقتی در
جایی از فیلم طعنه ای ظریف هم نثار جبهه و جنگ می شود؛
«جنگ هم جنگ های قدیم!»
اما مهم ترین اتفاقات فیلم نفس چیست؟ بهتر است
در مورد مهم ترین ایتم یک فیلم صحبت کنیم؛ قصه .فیلم
ابیار قصه ندارد .حتی اگر خودت را مجاب کنی و بتوانی تا
تیتراژ پایانی را هم ببینی باز هم این سوال به ذهنت خطور
می کند که قصه نفس چه بود؟ نفس بر خالف شــیار 143
اصال قصه ندارد .بازی اغراق امیز پانته ا پناهی ها در نقش
مادربزرگ یک جاهایی شیرین و بیشتر جاهای فیلم اضافه
کاری اســت .ابیار در نفس قصد دارد چنــد مقطع تاریخی
حساس را نشان دهد« .نفس» روایتی است از زندگی چهار
کودک با نام های بهار ،نادر ،کمال و مریم؛ کودکانی که به
همراه پدرشان غفور و مادربزرگ خود در دهه ۵۰خورشیدی
نفس می کشــند .دنیای ایــن کودکان دنیایی اســت پر از
رویاهای زیبای کودکانه که قرار است رنگ حقیقت به خود
بگیرد اما این اتفاق رخ نمی دهد.
تغییر؛ نگاه ابیار به موضوع تغییــر در فیلمش کامال
ســطحی اســت .انجا که قبل از انقالب پدرخانواده یعنی
غفور را با موهای بلند و اتو کشیده می بینیم اما وقتی جنگ و
جبهه از راه می رسد غفور شمایل دیگری پیدا می کند .تغییر
را اینگونه دیدن ساده انگاری نیست؟ برخی قضاوت های
ابیار اما نه تنهــا از انقالب مقدس 57دفــاع نمی کند بلکه
باعث می شود مخاطب یک جاهایی نســبت به فیلم گارد
بگیرد .ابیار ســعی دارد بگوید قبل از انقــاب در مدارس
ابتدایی بچه ها با خط کش های اهنی و شلنگ های ضخیم
به بدترین شــکل ممکن تنبیه می شــدند در حالی که همه
می دانیم در دهه 60نیز مدارس ما دچار چنین بحرانی بود.
برخی معلم ها با خشونت با دانش اموزان رفتار می کردند اما
به مرور این تنبیه های ســخت جای خود را به اموزش داد و
تشــویق و مدارا جایش را گرفت .می خواهم بگویم وقتی
می خواهیم از انقــاب دفاع کنیم نباید به ســطحی ترین
شکل ممکن این کار را انجام بدهیم و البته تاریخ را تحریف
کنیم .بد دفاع کــردن از انقالب همان قــدر افت دارد که
حمله به ان .حال انکه بعید به نظر می رسد دغدغه ابیار در
فیلم نفس چنین موضوعی باشد .انجا که در محفل قران
«نفس» غیر از سوره توحید سوره دیگری را حفظ نیست و به
همین دلیل از سوی معلم قران خود به بدترین شکل ممکن
مورد شماتت و تنبیه قرار می گیرد .نکته دیگری که عجیب
است و اصال به کلیت فیلم نمی چسبد حضور «غربتی» ها
در فیلم است.
اگر غربتی ها در این فیلم نبودند چه اتفاقی می افتاد؟
اساســا بســیاری از پالن ها در این فیلم به گونه ای اســت
که مخاطب احســاس می کند هنوز به اصل قصه نرسیده
اســت و باید به ادامه فیلم توجه کند .اما هر چقدر که فیلم
ادامه پیدا می کند با خودت می گویی ابیــار باالخره در چه
نقطه ای رضایت می دهد که نفس را تمام کند؟ نفس فاصله
چشمگیری با شیار 143دارد .ضمن اینکه چرخش نرگس
ابیار در القای برخی مفاهیم نیز امر روشنی است.
فرهنگ
شوهرش به دلیل کالهبرداری فراری است ،انگشترش را
می فروشد تا برای کادوی تولد فرزند برادرش تبلت بخرد،
برادر خانواده که از کار اخراج شده به همراه همسرش قرار
است برای تفریح راهی دبی شود و به یکباره از اواسط فیلم
یک خانم هم وارد داســتان می شود که پدر خانواده وقتی
برای برگرداندن فرزندان او راهی خیابان ها می شود متوجه
می شود که یک زن فالگیر است که اگر الزم باشد شب ها
هم در خانه مشتریانش می ماند!
در این فیلــم که در لوکیشــن «من دیه گــو مارادونا
هستم» ساخته شــده اگر از بازی زیبا و درخور توجه ناهید
( هانیه توســلی) و نادر (کیائی) که با ایجاد موقعیت های
طنز کشش الزم را برای دیدن ادامه این فیلم خسته کننده
بوجود می اورند ،بگذریم ،فیلــم حرفی برای گفتن ندارد،
کما اینکه با خروج نادر از روند داســتان ،فیلم عمال پایان
می پذیرد و کارگــردان هم که نتوانســته ادامــه ای برای
داستان فیلم خود که همانند یک تئاتر ،کل حوادث ان در
یک خانه و محیط بسته شکل گرفته ،بیابد ،سر و ته فیلم
را سریعا هم می اورد.
از نقاط ضعف تازه ترین ساخته مهدی گلستانه بازی
«محمدرضا فروتن» است .ستاره چند سال پیش سینمای
ایران در این فیلم چیزی جز تکرار ندارد .این تکرار او البته
این بار نه جذابیت دارد و نه کشــش .گلســتانه خواســته
شجاعت به خرج داد و رک و صریح برخی چالش های امروز
جامعه ما را روایت کند.
او اما به این مســاله توجه نکرده که روایت او از این
ماجرا ان قدر تکراری است که اگر ایده و نوع اور ی در اجرا
نداشته باشد سرنوشت خوبی نخواهد داشت؛ نه در گیشه
و نه در کارنامه هنری کارگردان!
یک عقبگرد محسوس
69
فرهنگ
برای فتح گیشه
8
درباره فیلم بارکد
بارکد داســتان دو دوســت به نام های حامد (با بازی
بهرام رادان) و میالد (با بازی محسن کیایی) است که در
سودای رسیدن به پول هر کاری می کنند که پر از لحظات
کمیک اســت .در طول قصه ای که حامد تعریف می کند
بیش از پنج ،شش خرده داستان وجود دارد که به صورت
معکوس روایت می شوند یعنی اولین داستان متعلق است
به اینکه حامد ،نازی (با بازی سحر دولتشاهی) را از دست
می دهد و سپس همین طور داستان پس و پیش می شوند
تا بازگردیم بــه اولین قصه و به هم رســیدن حامد و میالد
پس از چند سال.
بهرام رادان و محسن کیایی در به نمایش گذاشتن
دو شخصیت به ظاهر کودن خوب عمل می کنند و تماشاگر
را تا به انتها در این پارادوکس همراه می کنند .داستان فیلم
درباره این دو رفیق مسیر خاص تبدیل شدن انها از دو ادم
ســاده دل و معمولی به دو خالفکار را به تصویر می کشــد
9
در ستایش بخشش
درباره فیلم النتوری
فرهنگ
70
مثلث | شماره 300
بی انصافی بود .به نظــرم بی انصافی بود که النتوری
فقط در بخش بهترین تدوین نامزد دریافت سیمرغ شود.
فیلم درمیشــیان از این حیث که به موضوع اسیدپاشی ها
پرداخته بود فیلم شــریفی بــود .فیلمی کــه فاصله میان
بخشش یا انتقام را نه با کالم و کلیشه که با تصویر و سکوت
نشان داد .دو ماجرای متفاوت قرار بود یک گروه تبهکار را به
دختری برساند که همه زندگی اش کارش بود .کار این دختر
چه بود؟ او یک فعال اجتماعی بود .خواستار تساوی حقوق
مرد و زن در جامعه ایرانی بود اما بیشترین وقت خود را صرف
رضایت گرفتن از خانواده مقتولین می کرد .خانواده هایی
که اتفاقا قهرمان قصه را از خانه شــان بیرون می انداختند
و بر سرش فریاد می کشیدند که تو به جای ما نیستی ،پس
نمی توانی از ما بخواهی که از قصاص قاتل بگذریم .این
ماجرا موازی با قصه تک تــک ادم های گروه تبهکار پیش
می رفت .گروهی که بعد از دور هم جمع شدن و انجام چند
ماموریت مشترک و موفق تصمیم گرفتند نام گروه شان را
النتوری بگذارند .یکی از چهره های اصلی النتوری اما در
جریان تعقیب و گریز وارد شــهر کتابی می شود که از قضا
دختر قصه نیز در انجا مشــغول کتاب خواندن است .فیلم
وارد مرحلــه جدیدی می شــود .نوید محمــدزاده یا همان
کســری همه زندگی اش می شود یک عشــق یک طرفه.
دختر که نامش مریم است اما دغدغه های دیگری دارد .او
می خواهد به مرور به کسری بگوید که او را به عنوان همسر
نخواهد پذیرفت .به او نه می گوید .نه یک بار بلکه چند بار
اما کسری دیگر به جنون رسیده .قدم اخر این عاشق دیوانه
اما تکان دهنده است؛ اسیدپاشی.
فیلم درمیشیان هر قدر که رو به پایان می رود دیدنی تر
می شود .خیلی کم پیش می اید که النتوری از ریتم بیفتد.
کامال روشــن اســت که روی تک تک پالن ها تمرین ها و
نمونه های بیرونی دیده شده و بازیگران این فیلم با قابلیتی
کم نظیر فضای النتوری را برای مخاطب تصویر می کنند.
یکــی از تکان دهنده ترین صحنه های فیلم امــا به زندان
برمی گردد .انجا که قرار است مریم ،کسری را قصاص کند.
مریمی که تا قبل از این ماجرا همه زندگی اش این بود که از
خانواده های مقتول ها رضایت بگیرد خود فریاد می کشــد
که جز به قصــاص رضایت نمی دهم .مریم امــا به ارمانی
که برایش هزینه داد پایبند باقی ماند .چشم هایش ترکید و
لب هایش سوخت اما در لحظه اخر بخشید و انتقام نگرفت.
شــاید تکان دهنده ترین دیالوگ فیلم درمیشیان که بسیار
خوش ساخت است صحنه پایانی النتوری است .انجا که
مریم می گوید می خواهم بلند شوم .حاال راحت تر می توانم
رضایت بگیــرم .بی انصافی بود که فیلمی بــا این درجه از
کیفیت که قصه تازه ای را روایت می کرد از بخش های مهم
جایزه دور بماند .هر چند کنایه های سیاســی درمیشیان به
النتوری اسیب زد و بدون کنایه ها و تمرکز بیشتر روی قصه
اصلی یعنی اسیدپاشی می توانست فیلم به مراتب بهتری
را تولید کند.
گفت وگو با سهیل بیرقی ،کارگردان
فیلم سینمایی «من»:
به کسی نمی گویم
بیاید فیلم را ببیند
پیش از اینکه درباره فیلم با تکیه بر منطق درونی
اثر صحبت کنیم ،به یکی از گفته های شما اشاره
می کنم که گفته بودید اصراری ندارم برای اینکه
مخاطب این فیلم را ببیند .می خواستم علت این
موضع تان را بپرسم.
البته این حرف من به این معنی نیست که دوست
ندارم کسی فیلم را ببیند .اتفاقا برعکس خیلی دوست دارم
مخاطبان این فیلم هرچه بیشــتر و بیشتر شوند .نکته این
است که می گویم هیچ وقت به کسی نمی گویم برود فیلمم
را ببیند .قبال هم این را گفته ام که فیلم ساخته شده و دیگر
هر توضیحی در مورد ان درســت نیست ،مخصوصا اگر از
جانب کارگردان باشد.
یعنی تلویحا می خواهید بگویید که نمی خواهید
فرهنگ
که جامعه و چالش های اجتماعی روز در این مســیر نقش
مهمی دارند.
از این زاویه اگر به پنجمین اثر ســینمایی مصطفی
کیایی نگاه کنیم می توانیم خیلی راحــت بگوییم که این
فیلم داستانی خوب و کمیک دارد که به علت ساختار روان
و مناســبش می تواند تا انتها مخاطب را روی صندلی اش
راضی نگــه دارد .فیلمنامه هم روی همــان ریلی حرکت
می کند که «خط ویژه» و یا حتــی «عصر یخبندان» روی
ان حرکت می کرده است .این فیلم تالش کرده تا به مفاسد
اقتصادی از زاویه دید مصطفی کیایی نگاه کند .او در این
خرده داستان ها زندگی ادم هایی را روایت می کند که تمام
وقتشان را برای نقشه کشــیدن می گذرانند؛ برای اینکه با
قرار گرفتن در قالب شخصیت های قالبی به کالهبرداری
از افراد پولدار بپردازند.
اینجــا البتــه برخالف خط ویژه کســی قرار نیســت
نقش رابین هود را بازی کند و از پولدارهــا گرفته و به فقرا
و نیازمنــدان بدهد .اینجا انــگار همــه می خواهند انتقام
نداشته هایشــان را بگیرند .این البته همه ماجرا نیســت.
شــخصیت اول فیلم تمام تالشــش را می کنــد که بگوید
ادم این چنینــی مثل او ســطح کالهبرداری هایشــان به
ادم هایی مثل همان فردی که پدرش برای او کار می کرده،
نمی رسد.
مصطفــی کیایــی قصــه اش را از دل شــهر روایت
می کند .بله ،او یک فیلم خوب ساخته است اما این فیلم
فقط برای یک بار دیدن است و فتح گیشه نه فتح سینما!
اگر بنا بر نقــد این فیلم و دیــدن نقطه ضعف هایش
باشد حتما اولین مســاله «انتخاب بازیگران» است .این
ضعف بیش از همه در ســحر دولتشــاهی دیده می شود.
او هیچ رقمه بــه این فیلم نمی چســبد .یعنــی هرقدر که
دولتشــاهی در عصر یخبندان باور پذیــر ،ترحم برانگیز و
شایسته بهترین بازیگر نقش مکمل از جشنواره قبل است،
اینجا در بارکد خیلی سخت می توان «نازی» را باور کرد .او
هیچ یک از خصوصیات این نقش را ندارد.
این باور ناپذیری به همین اندازه در مورد پژمان بازغی
هم صدق می کند .او ظهور های عجیب و غریبی در فیلم
دارد .یک جا دسته بسته و اسیر است و در یک نگاه به دو
ادم غریبه اعتماد می کند و یکباره فاش می کند که پلیس
اســت و این راز را سال ها مخفی نگه داشــته و حاال زمان
افشای هویت است! بعد همین پلیس از یک دخمه و نه از
اداره پلیس پیدایش می شود و با اصرار راضی می شود که
درباره کار حرف بزنید ،مخصوصــا که کارگردان
هم هستید؟
واقعیتش این است که من اگر حرفی داشته ام در
فیلمم گفته ام و اگر درباره فیلم حرفی مانده باشد و در فیلم
نگفته باشم ،این یعنی فیلم ناقص است.
خب حاال اگر حرف نزنید به این معنی اســت که
دست کم از نظر خود شما فیلم کامل است؟
منظور من این اســت کــه حرف هایی کــه درباره
موضوع فیلم و در این فیلم قرار بوده بزنم ،در فیلم گفته ام.
اضافــه بر ان حرف تــازه ای بــرای گفتن ندارم .اما شــما
می توانید درباره فیلم نقد داشته باشید .این یک حرف دیگر
اســت .ما می توانیم درباره انچه فیلــم می خواهد بگوید و
انچه در عمل می گوید کلنجار داشته باشیم.
تعریف خودتان از فیلمی که ساخته اید چیست؟
واقعیتش این اســت که بر خالف برخــی دیگر از
همکارانم در این حوزه ،االن که فیلم را می بینم حس خوبی
به ان دارم ،یعنی اینکه حالم خوب است از اینکه کار به پایان
رســیده و تبدیل به یک فیلم شده اســت که قصه و روایتی
متناسب با انچه من خواسته ام دارد .خب البته کار برای من
و البته همه دیگر همکاران ،زحمت فراوانی داشت و شاید
یکی از دالیلی که باعث حس خوب من نسبت به این فیلم
شده همین است که با زحمت های بسیار سرانجام توانستیم
یک کار قابل پذیرش در جشنواره ارائه کنیم.
روایت شــما در تعریف کردن قصــه در این فیلم
روایت خاصی است ،نمی گویم خوب یا بد ،منظور
خاص بودن روایت اســت .برخــی معتقدند که
ضعف داستان موجب شده است تا روایت به یک
نوع گسسته باشد.
البتــه باید در نظر داشــته باشــید که منظــور این
منتقدان از ضعف داستانی به کدام بخش داستان مربوط
است در این فیلم همان طور که بارها گفته ام قرار نیست کار
داستان به گره گشایی برسد .در واقع این فیلم یک روایت
معکوس دارد .اصوال روابط متقابل قهرمان و ضد قهرمان
در شــیوه روایت فیلم یک روایت معکوس اســت و در این
لحن و حرکت گره افکنی و حوادث حذف می شود.
در این فیلم ما شاهد حذف ضدقهرمانی می شویم که
در امتداد رعایت نکردن لوکیشــن ها صورت می گیرد .در
این فیلم نقبی بر زندگی اجتماعی و فردی افرادی می زنیم
که شــبیه هیچ فیلم دیگری نیست .شــاید به همین دلیل
باشد که تازگی روایت در این فیلم باعث شود برخی منتقدان
براساس مکانیزم های موجود در روایت فیلم ها نتوانند این
فیلم را تفسیر کنند.
اصال بایــد بگویم که بالتکلیفــی در این فیلم وجود
ندارد چون ما کمترین تغییرها را در جریان تولید داشتیم و با
برای نجات جان میالد کمک کند .حاال اگر از صحنه های
عجیب و غریب تیراندازی در قبرســتان ماشــین بگذریم
ظهور عجیب او در پایان بندی فیلم هم قابل توجه است.
یا مثال می توان با نهایت جســارت این حــرف را در مورد
کیانیان هم زد .واقعیت این اســت که رضــا کیانیان هیچ
تازه و بکری به این ساخته کیایی نداده و سوال این است
که اگر هر کس دیگری غیر از او این نقش را بازی می کرد
چه ضربه ای به فیلم می خورد؟
از انتخــاب بازیگــران کــه بگذریــم ارتبــاط ایــن
خرده داستان ها با داستان اصلی باید مورد نقد قرار گیرد.
به یک معنا می توان گفت که فیلمنامه اگر چه وقت زیاد و
خوبی روی دیالوگ ها گذاشته و توانسته پینگ پونگ های
خوبی در این راستا تهیه کند اما در سطح باالتر یعنی ارتباط
دادن این خرده داستان ها با داستان اصلی تالش چندانی
نکرده است.
با همه این نقدها می توان گفت که کیایی فیلم خوبی
ساخته اســت .یک فیلم خوب برای سرگرمی که حتما در
گیشــه موفق خواهد بود .او فیلمش را بــا قواعد و ذائقه
این روزهای کسانی ســاخته که حاضرند به سینما بروند و
فیلم ببینند!
10
فیلــم ســینمایى «من»
اولین ســاخته ســهیل بیرقی
اســت .کارگردانی که تجربه
دســتیار اولــی و برنامه ریزی
بــرای کارگردان هایــی مثــل
عبدالرضا کاهانی ،واروژ کریم
مســیحی ،رســول صدرعاملی ،بهرام توکلی و حسن
فتحــی را در کارنامــه کاری اش دارد .بیرقــی اولیــن
فیلمــش را براســاس فیلمنامه اى از خــودش جلوی
دوربین برد و البته از حضور عبدالرضا کاهانی به عنوان
مشاور برای ساخت فیلمش استفاده کرد .لیال حاتمی
با بازى بســیار متفاوت در «من» نقش قهرمان فیلم
را بــازی می کند ،شــخصیت «اذر» یــک زن مدرن و
امروزی ،ساختارشــکن و ضد قانون اســت .احتماال
در «من» و با شــخصیت «اذر» تصویر تازه ای از لیال
حاتمی خواهیم دید ،تصویری که توان بازیگری او را
این بار در ایفای نقش زن های ناارام نشــان می دهد.
طبق شنیده ها فیلم گرچه در فضای رئال با ساختاری
کالسیک ساخته شــده اما لحن میانه ای دارد و خیلی
هم جدی نیست .بهنوش بختیارى نیز در این فیلم با
نقش و گریم بسیار متفاوتى ظاهر شده است.
مثلث | شماره 300
فرهنگ
فیلمنامه کامل به تولید این فیلم رفتیم.
نکته جالب توجــه در این فیلم قــرار گرفتن لیال
حاتمی در کنار بهنوش بختیاری بود .شاید کمتر
کسی تصور می کرد به علت جنس و فرمت بازی
این دو بازیگر ،یک کارگردان بخواهد هر دو انها را
برای بازی در یک فیلم دعوت به کار کند.
لیال حاتمــی به عنوان یک بازیگــر با تجربه و برند
در سینمای ایران همیشــه توانسته است به بهترین شکل
ممکن از پــس نقش هایی کــه پذیرفته ،براید .از ســوی
دیگر باید بگویم که من به شخصه بازی بهنوش بختیاری
را به عنوان یک کاراکتر سینمایی دوست داشته ام .جنس
کار او طراوت الزم برای نقش را بــه خوبی تامین می کند.
انتخاب این دو بازیگر در کنار یگدیگر در یک فیلم می تواند
فضای دو حســی بســیار قدرتمندی در کار ایجــاد کند که
بخش مهمی از فضاسازی و پیشبرد قصه را به دوش گرفته
است.
71
معمای کفاشیان
تازه ترین موضع گیری های علی کفاشیان حکایت از نیامدنش به انتخابات
فدراســیون فوتبال دارد .اما چه کسی اســت که نداند رئیس فدراسیون
فوتبال در مواقع بحرانی نقشه های متفاوتی برای رسیدن به اهدافش دارد
و شاید در دقیقه نود برگ برنده اش را رو کند.
ورزش
تی
تر
یک
علیکفاشیاناستعفامی دهد؟
حلقهمحاصرهتنگ ترمی شود
ورزش
72
مثلث | شماره 300
1
علی کفاشیان شاید ســخت ترین روزهای مدیریتی
خود را پشت سر می گذارد .او به شدت مورد انتقاد قرار گرفته
که بدون توجه به منافع فوتبال ملی موضع حمایت از شیخ
سلمان را اتخاذ کرده است؛ این رئیس بحرینی AFCاخیرا
تحت فشــار ســعودی ها این گونه رای داده که نمایندگان
فوتبال ایران در لیگ قهرمانان اســیا حق میزبانی در خانه
را ندارند و برای بازی های تیم های ایرانی با سعودی ها باید
زمینی بی طرف تعیین شــود .با این حال کفاشــیان تاکید
می کند که فدراســیون فوتبال ایران در انتخابات ریاست
فیفا به شــیخ ســلمان رای خواهد داد .اعالم حمایتی که
ظاهرا هیچ فایــده ای برای فوتبال ملی ما همراه نداشــته
است .این همه ضعف های علی کفاشــیان نیست .او که
بالفاصله پس از انتشــار گزارش جنجالی کمیسیون اصل
نود درباره ان واکنشی منفی از خود نشان داد ،هفته گذشته
از سوی محمدعلی پورمختار ،رئیس کمیسیون اصل نود
مجلس شورای اسالمی مورد اتهام قرار گرفت .پورمختار
در گفت وگو با بخش خبری 20:30باتوجه به واکنش هایی
که نسبت به پرونده فســاد در فوتبال وجود داشته و برخی
اظهارنظرها گفت« :مســائل مربوط به فســاد در فوتبال
ریشه دارتر از چیزی است که در گزارش قرائت شده وجود
دارد».
وی با اشاره به اظهارات اخیر رئیس فدراسیون فوتبال
در خصوص این پرونده تاکید کرد« :خود علی کفاشــیان
متهم ردیف اول این پرونده بوده و باید پاســخگو باشــد.
رئیس فدراسیون فوتبال در محضر مراجع قضایی پاسخگو
خواهد بود».
اما این اظهارات بالفاصله با واکنش علی کفاشیان
روبه رو شد .رئیس فدراسیون فوتبال درباره اینکه شما متهم
فساد در فوتبال شده اید ،گفت« :هنوز مشخص نیست .ما
جوابیه و نامه ای را تهیه می کنیم .اینجا دو موضوع مطرح
است؛ یا ممکن است چیزهایی بپرسند که جواب می دهیم
یا اگر مدارک دارند کــه خالف کرده ایــم قوه قضائیه این
موضوع را بررســی می کند .انها با هیچ کس شوخی ندارند
و برخورد می کنند».
کفاشیان در پاســخ به این ســوال که چرا شما متهم
شناخته شده اید ،گفت« :نمی دانم ،از انها بپرسید .گزارش
داده اند و گفته اند ســوءمدیریت داشــته ام .حــاال باید به
هشت سال پیش برگردند و ببینند قبال چه داشتیم و االن چه
داریم .اینکه در فوتبال از کجا سوءاستفاده می کنیم ،عقلم
نمی رســد .من زمانی در بانک کار می کردم اما این مسائل
مطرح نبود».
وی در پاســخ به ســوالی دیگر مبنی براینکــه ایا این
موضوعات کنار گذاشتن شما از فوتبال به صورت محترمانه
است ،تصریح کرد« :خوشحال می شوم کنار بروم .من در
هر پستی که بخواهم کمک می کنم و با همه وجود در کنار
رئیس و هیات رئیســه اگر بخواهند و پســت داشته باشم،
فعالیت می کنم».
رئیس فدراســیون فوتبال درباره اینکــه ایا می توان
کاندیداها را کنار گذاشــت ،گفت« :کنــار نمی گذارند اما
گفتم اگر مشکل من هستم و اگر قرار است فوتبال به خاطر
من تعلیق شود کنار می روم .کفاشیان مهم نیست فوتبال
کشــور مهم اســت .نمی خواهم به خاطر من بحث تعلیق
پیش بیاید».
اما این فقط رئیس کمیســیون اصل نود نیســت که
مقابل کفاشــیان ایســتاده و او را به فســاد متهم می کند.
کفاشــیان مخالف سرســخت دیگری هــم دارد؛ محمود
گــودرزی .وزیــر ورزش این روزهــا در شــرایطی که علی
کفاشــیان خود را در چند جبهه مختلف درگیــر می بیند ،با
اشاره به موضوع تعیین سرپرست برای فدراسیون فوتبال
بار دیگر اختالف دیرینه اش با کفاشــیان را کلید زده و این
اختالف شــدید را وارد فاز تازه ای کرده است .وزیر ورزش
درباره سخن کفاشیان که گفته بود اگر گودرزی بگوید در
انتخابات فدراســیون شــرکت نکنم ،این کار را نمی کنم،
گفت« :این قوانین و مقررات اساسنامه و همچنین قوانین
AFCاست که تعیین می کند کفاشیان شــرایط حضور در
انتخابــات را دارد یا نــه؛ و هیچ ارتباطی به نظر شــخصی
بنده ندارد».
گودرزی تاکید کرد« :بنده فردی نیســتم که کســی
را برای بودن یا نبودن در بخشــی که به بخش بنده مربوط
نمی شــود مکلف کنم .در نهایــت تکلیف فدراســیون را
اساسنامه ان مشخص می کند و امیدوارم اتفاق خوبی برای
این فدراسیون در انتخابات ان رخ دهد».
وی در خصــوص سرپرســتی فدراســیون فوتبال با
بیان اینکه باتوجه به قوانین AFCوزارت ورزش نمی تواند
سرپرســتی برای ان تعیین کند ،گفت« :ما همیشــه تابع
قوانین و مقررات هستیم .اگر شــرایط و قوانین این اجازه
را به ما ندهد به ان ورود نمی کنیم ،چرا که اعتقاد داریم هر
مساله ای بای د طبق قوانین و مقررات انجام شود».
اختالفات علی کفاشیان با مســئوالن وزارت ورزش
اما از چندی پیش شــروع شــد .در فاصله زمانــی کوتاه تا
انتخابات ریاست فدراسیون فوتبال؛ اختالفی که حاال به
اسناد فساد فدراسیون کفاشیان را
ارائه خواهیم کرد
گفت وگوی مثلث با رئیس کمیسیون
اصل نود مجلس شورای اسالمی
اوج خود رســیده و دیگر امکانی برای مخفی نگه داشــتن
این مشــکالت وجود ندارد .ماندن یا رفتن علی کفاشیان
از فدراسیون فوتبال قطعا در حال حاضر مهم ترین دغدغه
وزارت ورزش در ارتباط با فدراسیون های ورزشی مختلف
در کشور است .دوره ریاســت علی کفاشیان دو ماه قبل از
زمان برگزاری مجمع انتخاباتی فدراسیون فوتبال به اتمام
می رسد اما چالش ایجاد شده بر سر چیست که هم مسئوالن
فدراسیون فوتبال و هم مسئوالن وزارت ورزش رو به دعوای
رسانه ای اورده اند؟
اولین عامل اختالف
وزارت ورزش اصــرار دارد که با اتمام دوره ریاســت
کفاشیان باید برای فدراســیون فوتبال سرپرست انتخاب
شود ،ان هم فردی جز علی کفاشــیان .اما در سوی دیگر
رئیس فدراسیون فوتبال تاکید دارد که در این زمینه شخص
خاص یا نهاد خاصی(منظور ســجادی یــا وزارت ورزش و
جوانان اســت) تصمیم گیرنده نیست و مجمع فدراسیون
فوتبال است که رای نهایی را صادر می کند .کفاشیان عالوه
بر این حتی انتخاب سرپرســت را در مدت زمان دوماهه از
اتمام دوره ریاســتش تا انتخابات اتی ریاســت فدراسیون
فوتبال قبول ندارد و با متمایز خواندن اساسنامه فدراسیون
فوتبال نسبت به ســایر فدراســیون های ورزشی در کشور
می گوید که باتوجه به مدت زمان اندک پیش رو نمی توان
در این برهه سرپرست تعیین کرد .در این بین سجادی که
صحبت هایش در ادامه اورده شده است به صراحت عنوان
می کند که نمی توان انتخابات ریاست فدراسیون فوتبال را
این گونه برگزار کرد که خود رئیس فدراسیون کاندیدا شود
و خودش هم انتخابات را برگزار کند!
دومین عامل اختالف؛ ریاست مجمع با گودرزی
یا کفاشیان؟
رئیس فدراسیون فوتبال ،معاون قهرمانی وزیر ورزش
و جوانان را شــخص تلقی کرده که همین مســاله واکنش
مثلث | شماره 300
اختالفات کفاشیان و سجادی علنی شد
سجادی را به همراه داشته است .اینکه او شخص نیست
و معاون وزیر ورزش بوده و از جایــگاه حقوقی خود در این
این باره اظهارنظر می کنــد .اما در ادامــه جمالت رئیس
فدراسیون فوتبال و معاون قهرمانی وزیر ورزش و جوانان
را بازخوانی می کنیم تا به وضوح متوجه اختالفات موجود
شویم .کفاشیان گفته « :از انجایی که اساسنامه فدراسیون
فوتبال خاص است ،تمامی اختیارات ان با مجمع است نه
شخصی خاص ،بنابراین برای فدراسیون فوتبال سرپرست
تعیین نخواهد شد .در اساسنامه فدراسیون فو تبا ل عنوان
شــده حکم رئیس فدراســیون یــا هر شــخص دیگری را
مجمع فدراسیون مشــخص می کند ،نه شخصی خاص.
اساسنامه فدراسیون فو تبا ل با اساسنامه سایر فدراسیون ها
فرق می کند ،در اساســنامه فدراسیون ،رئیس مجمع این
فدراسیون ،رئیس فدراســیون فو تبا ل است ،در حالی که
در سایر فدراسیون ها ،اساسنامه ها به نحو دیگری است و
رئیس مجمع انها وزیر ورزش و جوانان است».
کفاشیان این گونه ادامه می دهد« :درباره فدراسیون
فو تبا ل و موضوع سرپرســتی ان ،مجمــع تصمیم گیرنده
است .قرار بود مجمع انتخاباتی اســفندماه برگزار شود که
به دلیل برخی از مســائل که باید تعیین تکلیف می شــد و
ثبت نا م نامزدها نیازمند دو مــاه زمان بود ،در نهایت مجمع
تصمیم گرفت انتخابات را در اردیبهشــت ماه برگزار کند،
بنابراین باتوجه به زمان باقیمانــده ،نمی توان در این برهه
سرپرستی تعیین کرد».
اما اظهارات کنایه امیز کفاشــیان از سوی سجادی
بی پاســخ نمی ماند ،معاون قهرمانی وزیر ورزش و جوانان
این گونه واکنش نشــان می دهد« :من شــخص نیستم و
معاون وزیرم و از جایگاه حقوقی در این باره اظهارنظر کردم.
فدراســیون فوتبال مانند تمام فدراســیون ها پس از اتمام
مدت ریاســت تا برگزاری انتخابات باید توســط سرپرست
اداره شود.
مگر می شود که خود رئیس فدراسیون کاندیدا شود
و خودش هم انتخابــات را برگزار کند؟ ما دخالت نمی کنیم
بلکه طبق قانــون وظیفه داریــم که بر کار فدراســیون ها
نظارت کنیم ».وی ادامه می دهد« :در هیچ جای اساسنامه
فدراســیون فوتبال نیامده که رئیس مجمــع همان رئیس
فدراسیون فوتبال است ،بلکه بر اساس قانون رئیس مجمع
در فدراســیون فوتبال همانند فدراسیون های دیگر ،وزیر
ورزش و جوانان است».
روزی که کفاشیان روی انتن زنده تلویزیون اعالم کرد
که اختیار لیوان جلوی خودش را هم در فدراسیون فوتبال
ندارد ،داستان برای فدراسیون فوتبال عوض شد و خیلی ها
کوشیدند تا این فدراســیون خودش برای خودش تصمیم
بگیرد و اتفاقا تــا حدودی هم موفق شــدند .حتی با وجود
انکه وزارت ورزش به شدت دوست داشت کفاشیان دوباره
رای نیاورد و رئیس فدراسیون فوتبال نشود اما کفاشیان با
اســتقالل حوزه فوتبال در رقابت با قریب در نهایت به رغم
میل وزیر ورزش باز هم رئیس فدراسیون فوتبال شد.
نکته اما اینجاست که تاریخ دوباره در حال تکرار شدن
است و وزارت شاید تحت فشار مجلس سعی دارد که دوباره
عنان اختیار فوتبال را با تعیین رئیس ان در انتخابات اتی به
دست بگیرد ،ان هم با تعیین سرپرست و تعویق انتخابات
ل و نهایتا
و البته شــاید با تغییر روســای هیات های فوتبــا
انتخاب گزینه مد نظر خود در مجمع فوتبال.
شرایط نه تنها به شدت شبیه دوران تعلیق شده بلکه
هشــدار ها هم در این رابطه هر روز بــاال می گیرد .مهدی
خبیری که طعــم تلخ تعلیق فوتبال که ســال ها ما را از رقبا
عقب انداخت را کشــیده و عضو کمیته انتقالی فوتبال هم
بوده سعی می کند شرایط را هشدار دهنده توضیح دهد اما
به نظر می رسد وزارت ورزش دوباره به دنبال در اختیار گرفتن
لیوان در فدراســیون فوتبال است و می خواهد در برگزاری
انتخابات با انتصاب سرپرست دخالت کند.
اگر فیفا برخالف مرتبه قبل کاری به کار انتخاب رئیس
فدراسیون فوتبال ایران نداشته باشد ،باز هم باید گفت این
حرکت یک بازگشت به عقب از سوی فوتبال ایران محسوب
می شود و دستاوردهای فوتبال در رسیدن به استقالل را از
بین خواهد برد و البته کیست که نداند هرگاه و در هر دوره ای
که دولت مســتقیم در فوتبــال دخالت کــرده و مثال مربی
تیم ملی را تعیین یا عزل کرده ،به دلیل غیر تخصصی بودن،
فوتبال ما توفیقی به دست نیاورده و همیشه از رسیدن به جام
جهانی هم معذور بوده است .باید دید این بار ایا این دخالت
منجر به تعلیق می شود یا لیوان رئیس فدراسیون را به دست
می گیرد؟ در هر دو حالت باید تاکید کرد که عمال این اتفاق
بازگشت به ۱۰سال قبل است.
مهدی تاج که ایــن روزها موضع ضد کفاشــیان در
پیش گرفته است ،در شــرایط فعلی بیشتر با وزارت ورزش
همسو نشــان می دهد تا فدراســیون فوتبال .او همسویی
خود با وزارت ورزش را از نقطه جالبی اغاز کرده است .تاج
که حساسیت وزارت ورزش در خصوص مسائل مربوط به
فوتبال را می داند درباره احتمال کناره گیری تیم های ایرانی
از لیگ قهرمانان اسیا می گوید« :با مسئوالن وزارت ورزش
جلسه داشتیم و صحبت های انها فصل الخطاب بود .انچه
مسلم است اینکه کشــور ما امن اســت و نگرانی نداریم و
اتفاقی در ان نمی افتد .صد درصد می خواهیم مسابقات در
ایران برگزار شود و باشگاه ها هم همین خواسته را دارند».
رئیس ســازمان لیگ ادامه داد« :دفاع از میزبانی به
منزله انصراف از مســابقات اسیایی نیســت .برخی خود را
نگران نشــان می دهند که شاید ســهمیه از دست برود اما
این طور نیست .کسانی که دفاع می کنند قوانین را می دانند
اما پذیرفتن ناامنــی به اقتصاد ما هم ضربــه می زند .وزیر
ورزش نیز به ما گفت به وسیله مذاکره و مباحثه تالش کنید
که مسابقات در داخل کشور برگزار شود .اگر AFCپافشاری
کند باز هم جلسه می گذاریم».
تاج تاکید کرد« :انهایی که نگران هستند که دو سال
محروم شویم نگرانی شــان بی مورد اســت و این موضوع
اتفاق نمی افتد».
وی در مورد اینکه ایا صحــت دارد که وزیر ورزش به
شــانه شــما زده و گفته خودتان را برای ریاست فدراسیون
اماده کنید ،گفت« :چنین چیزی صحت ندارد و این اخبار
ناموثق است».
ایا قرار است همه اتفاقات روزهای اخیر باعث شود تا
کفاشیان خودش تصمیم بگیرد که در انتخابات فدراسیون
فوتبال حضور پیدا نکند؟ ایا قرار است تاج جای او را بگیرد؟
ایا اساســا مســئوالن وزارت ورزش یا مسئوالن کمیسیون
اصل نود می توانند رئیس فدراســیون فوتبال را به گوشــه
رینگ ببرنــد و او را وادار کنند کــه دیگر در فوتبــال ایران
رئیس فوتبال نباشــد؟ هر چه هســت حاال علی کفاشیان
دو مخالف جدی و پرنفوذ دارد؛ یکی وزیر اســت و دیگری
رئیس یک کمیســیون مجلس .ایا مقاومت کفاشــیان به
زودی می شکند؟
ورزش
عالوه بر اختالف موجود برای تعیین سرپرســت در
فدراســیون فوتبال ،مشکل حل نشــده دیگری نیز وجود
دارد؛ اینکــه رئیس مجمع فدراســیون فوتبال چه کســی
است؟ وزیر ورزش یا رئیس فدراسیون فوتبال؟ در اخرین
مجمع عمومی ساالنه فدراســیون فوتبال علی کفاشیان
به رغم حضور گودرزی ریاســت مجمع را بر عهده داشت،
موضوعی که توسط وزارتخانه ای ها جای ایراد دارد و نباید
چنین اتفاقــی در مجمع انتخاباتی فدراســیون فوتبال نیز
رخ دهد .سجادی به صراحت با طرح این پرسش که مگر
می شــود انتخابات ریاست فدراســیون فوتبال را این گونه
برگزار کرد که خود رئیس فدراسیون کاندیدا شود و خودش
هم انتخابات را برگزار کند ،ماهیت بر عهده داشتن ریاست
مجمع فدراسیون فوتبال را توسط علی کفاشیان زیر سوال
می برد .هرچند این پرســش معاون قهرمانی وزیر ورزش و
جوانان بی پاسخ نماند و کفاشیان عنوان کرد که اساسنامه
فدراســیون فو تبا ل با اساسنامه ســایر فدراسیون ها فرق
می کند .در اساســنامه فدراســیون ،رئیس مجمع رئیس
فدراسیون فو تبا ل است ،در حالی که در سایر فدراسیون ها،
اساسنامه ها به نحو دیگری است و رئیس مجمع انها وزیر
ورزش و جوانان است.
فدراسیون کفاشیان فساد مالی ندارد
دفاع تمام قد عضو هیات رئیسه
فدراسیون فوتبال از اقای رئیس
قلعه نویی بهار تبریز را می بیند؟
موانع امیر برای ایجاد همدلی در
تراکتورسازی
73
ورزش
اسناد فساد فدراسیون کفاشیان را
ارائه خواهیم کرد
ورزش
74
مثلث | شماره 300
گفت وگوی مثلث با رئیس کمیسیون اصل نود مجلس شورای اسالمی
اقای پورمختار! شما اقای کفاشیان را به عنوان
متهم ردیف اول فساد در فوتبال معرفی کردید.
موضوعی که البته با واکنش ایشــان روبه رو شد
و در پاسخ به صحبت شــما ،قوه قضائیه را نهاد
ذی صالح برای رسیدگی به این مطلب دانستند.
خب اینکه مورد خاصی نیست .نظر همانی هست
که من اعالم کردم ،در هر صورت ایشان به عنوان رئیس
فدراسیون و مدیر عالی فوتبال در امر نظارت و برنامه ریزی
مسئولیت داشته است .انتظارها این بود که او با مسائلی
که نوعــا از همه انهــا مطلع بــوده ،برخورد کنــد اما اقای
کفاشیان این انتظارها را براورده نکرده است .مگر می شود
که ایشان از مســائلی که در فدراسیون ،ســازمان لیگ و
باشــگاه ها می گذرد بی اطالع باشــد .به همین دلیل این
مسئولیت در درجه اول متوجه ایشــان است .این هم که
ایشان می گوید تخلف در فوتبال هست ولی فساد نیست،
بازی با الفاظ است .خب ایشان می خواهد اسم فسادهای
فوتبال را تخلف بگذارد .مهم نیســت .مگر تخلف غیر از
فساد است؟ از این نظر ایشان به عنوان
مسئول اول و اصلی فســاد در فوتبال
مورد اتهــام قرار دارد .فســادهایی که
اثبات شــده اند و همه چیز درباره شان
روشن است .ایشان باید برای علل این
فساد پاســخگو باشــد و همچنین باید
پاســخگوی این موضوع باشــد که چه
کارهایی برای جلوگیری از این فســاد
انجام داده است.
گــزارش کمیســیون اصل نود
در خصوص فسادهای فوتبال
با واکنش های متفاوتی همراه
شــد .عد ه ای موافق منتشــر
شــدن این گزارش هســتند و
عده ای هم مخالــف ان ،اما از
کلی بودن گزارش و نپرداختن
به جزئیــات این مفاســد ایراد
گرفته شده است .ایا برنامه ای
بــرای پرداختــن ریشــه ای به
جزئیات این موضوع دارید؟
بله ،ببینید برای این گزارش ما
وقت زیادی نداشتیم و برای قرائت ان
حتی نیم ساعت بیشتر زمان نداشتیم.
به همین دلیل مجبور بودیم یکسری از
کلیات را در مجلس بخوانیم .درحالی
که اصل گزارش بیش از یکصد صفحه
است و مستندات خیلی زیادی هم دارد و به خاطر اینکه ما
بتوانیم به همه اینها به صورت مختصر و مفید اشاره کنیم،
مجبور بودیم به کلیات بسنده کنیم.
سوال دیگری که در این بین وجود دارد اینکه چرا
کمیسیون اصل نود تصمیم گرفت بحث مبارزه
با فســاد در ورزش را از فوتبال شــروع کند؟ ایا
دلیل خاصی در این کار وجود داشــت و اینکه ایا
در اینده به بحث فســاد در ورزش های دیگر هم
پرداخته خواهد شد یا خیر؟
خب ببینید فوتبال از نظر گــردش مالی ،در میان
ورزش ها بیشــترین بودجه را به خود اختصاص می دهد و
گردش مالی فوتبال باالخره طبق چیزی که بیان شده بیش
از 1000میلیارد در طول سال است و مجموعه افرادی که
درگیر ان هستند و مسائلی که در این رشته وجود دارد بیش
از سایر رشته ها است .البته ممکن است که در ورزش های
دیگر هم فساد داشــته باشــیم ولی فعال فوتبال بیشتر از
همه رشته های دیگر درگیر فساد است بنابراین اگر با همت
مسئوالن در دستگاه های مختلف و پیگیری هایی که ما تا
اخر خواهیم داشت ،به نتیجه برسد ،حتما در سایر رشته ها
هم اثر خواهد داشت.
فکــر می کنیــم تهیــه ایــن گــزارش خــودش
نشان دهنده عزم جدی شما برای مبارزه با فساد
است .اما ایا این موضوع تا انتها و تا زمان رسیدن
به یک نتیجه مطلوب پی گیری خواهد شــد؟ ایا
حتی اگر افراد دانه درشت فوتبال درگیر این فساد
باشند ،با انها برخورد خواهد شد؟
طبیعتا همین طور خواهد شد .ما این عزم و اراده
را از اول نشــان دادیم و مطمئن باشــید که تا اخر هم این
پرونده را پیش خواهیم برد.
اصال دلیل اصلی تهیه این گزارش این بود که عزم
جدی ما برای مبارزه با فساد نشان داده شود و در این راه به
هیچ وجه به نام افراد توجهی نخواهد شــد و هر کسی در
هر جایگاهی درگیر موضوع فســاد در فوتبال باشد ،با ان
برخورد خواهد شد.
طبق گفتــه کارشناســان ،انتقادی کــه به این
گزارش وارد است این اســت که باتوجه به روی
کار امدن اقای کفاشیان در دولت قبلی ،به نظر
می رســد نگاه به بعضی مســائل سیاسی بوده و
گرایشــات سیاســی در این گزارش دخیل بوده
2
رئیس کمیسیون اصل نود تمام قد از گزارشی که
درباره فساد در فوتبال منتشر شده است حمایت کرد .او
می گوید که اصل گزارش بیش از یکصد صفحه است و
در ان گزارش همه جز ئیات درباره مفاسد فوتبال وجود
دارد .او همچنین از اتهامی که به علی کفاشــیان وارد
کرده و او را متهم ردیــف اول فســاد در فوتبال خوانده
اســت دفاع می کند و می گوید به زودی اسناد این ادعا
را نیز منتشر خواهد کرد .با رئیس کمیسیون اصل نود
مجلس شورای اســامی درباره گزارش جنجالی شان
در خصوص فســاد در فوتبال همصحبت شدیم .متن
گفت وگوی مثلث با پورمختار را می خوانید.
است .نظر شما در این باره چیست؟
من واقعا نمی دانم منظور دوستان از سیاسی بودن
گزارش چیست .تهیه این گزارش هیچ ربطی به زمان روی
کار امدن اقای کفاشــیان ندارد و اینطور نبوده که بگویم
ایشــان در دولت قبلی انتخاب شــد پس باید این گزارش
تهیه شود .متن گزارش خودش نشان دهنده این واقعیت
است که مسائل سیاسی در این موضوع دخیل نبوده است.
نگاه کمیسیون برای اماده کردن این گزارش ،فارغ از نگاه
سیاسی بوده است و من این انتقاد را صحیح نمی دانم.
اقای کفاشــیان در صحبت های خــود گفته اند
شما که ایشان را به عنوان متهم ردیف اول فساد
در فوتبال معرفی کرده اید ،باید این اتهامات را با
ســند اثبات کنید .ایا شما سندی در
مورد تخلفات ایشان دارید؟
بله ،حتما این اسناد را در زمان
خودش منتشــر خواهیم کرد و مطمئن
باشــید برای صحبتی کــه مطرح کردم
سند هم وجود دارد.
بعــد از فوتبال ،برای مبارزه با فســاد
وارد چه ورزشی خواهید شد؟
فعال مبارزه با فســاد در فوتبال
در اولویت ما قرار دارد .مــا معموال اگر
شکایتی وجود داشته باشد ورود خواهیم
کــرد و در فوتبــال هم چون شــکایات
متعــددی وجود داشــت ،بــه موضوع
فســاد پرداختیم .حــاال در رشــته ها و
فدراســیون های دیگر هم اگر شکایتی
در زمینه فســاد ارائه شود ،قطعا ما ان را
پیگیری خواهیم کرد.
ضمن اینکه خود وزارت ورزش هم
راجع به سایر فدراسیون ها دستش بازتر
است و اختیار رســیدگی بیشتری دارد و
من فکر می کنم اگر وزارت ورزش هم در
این عرصه ورود کند و فعال باشد ،حتما
نتیجه خوبی خواهیم گرفت.
همان طور که می دانید فوتبال ورزش
بســیار محبوبی در میان مردم است
و در چند ســال اخیر بحث فساد در
این رشــته ،یکــی از دغدغه هــای عالقه مندان
به این ورزش بوده اســت .از زمــان تهیه و ارائه
این گــزارش تاکنون ،چــه بازخــوردی از مردم
داشته اید؟
بعد از اینکه این گزارش تهیه و ارائه شد ،خیلی ها
اعالم نظر و رضایــت کردند و حتی بعــد از قرائت گزارش
افرادی با ما تماس گرفتند و گفتند اطالعات جدید دیگری
در این زمینه دارند و برای ارائه این اطالعات اعالم امادگی
کرده اند .ما هم امیدوار هســتیم که به یــاری خدا در این
مورد به خصوص به یک ســرانجام بســیار خوب و مثبتی
برسیم.
ورزش
فدراسیون کفاشیان فساد مالی ندارد
مجمعوهیاترئیسهحرفاولواخررامی زنند
شهرام دبیری
3
عضو هیات رئیسه فدراسیون فوتبال
مثلث | شماره 300
ورزش
این روزها بحث در مورد فساد در فوتبال به سوژه اصلی
رسانه ها تبدیل شده اســت .این موضوع اصال اتفاق بدی
نیســت .اما نکاتی را در این زمینه باید بدانیــم؛ باید بگویم
کمیسیوناصلنودفقطدرموردفدراسیونفوتبالحساسیت
به خرج نداده است .دوســتان نباید موضوعات اصلی این
گزارش را به حاشــیه بکشــند و طوری وا نمــود کنند که هر
اشتباه ،تخلف یا فسادی در فوتبال ایران وجود دارد ،به دلیل
حضور علی کفاشیان است .این نگاه خوبی نیست .چون در
همین گزارش ما می بینیم که پای وزارت ورزش هم در میان
است .در مورد کوتاهی انها نیز مواردی مطرح شده که بهتر
است خودشان پاسخگو باشند .حتی در این گزارش در مورد
کند بودن برخی نهادهای نظارتی ادعاهایی مطرح شده که
باز هم تاکید می کنم مســئوالن ذیربط خودشان بهتر است
درباره این موضوعات اظهارنظر کنند و توضیحات شــان را
ارائهکنند.بیشترینموضوعیکهدرگزارشکمیسیوناصل
نود درباره فساد در فوتبال مورد تکرار قرار گرفته ،مربوط به
فساد در باشگاه ها و تیم های فوتبال ایران است .همان طور
که می دانید باشگاه ها اگر چه در تعامل با فدراسیون فوتبال
هســتند اما هر کــدام از این باشــگاه ها با سیســتم خاص
خودشان مدیریت می شوند و اگر دچار فسادی شده اند هم
مقصرش خودشان هســتند نه فدراسیون فوتبال .موضوع
دیگری که برخی دوســتان به ان اشــاره می کننــد به اقای
کفاشــیان برمی گردد .من در مورد تخلف یا فسادی که به
اقای کفاشیان نسبت می دهند نمی توانم اظهارنظر کنم .اما
همیناندازهمی دانمکهسیرمنطقیاینماجراچیست.بهتر
استاگردوستانبهموردخاصیرسیده اندوبرایحرف شان
سند دارند رسیدگی به ان را به مراجع ذی ربط بسپارند .خدا را
شکردراینزمینههیچکمبودیبهلحاظظرفیت هایقانونی
وجود ندارد و نقشه رســیدگی به تخلف یا فســاد در فوتبال
کامال روشن است .اگر کسی تخلف یا فسادی مرتکب شده
حتما باید مورد رسیدگی قرار بگیرد .اما اگر منظور دوستان
از فســاد برخی ایرادهای شــکلی در مدیریت فوتبال ایران
اســت باید عرض کنم این موضوع با فســاد متفاوت است
و موردی اســت که قابل حل اســت .در مورد مسائل مالی
فدراســیون هم باید بگویم که خوشبختانه موضوع مبهمی
در این خصوص وجود ندارد .فدراســیون فوتبال حسابرس
دارد ،هیات رئیســه دارد و البته مجمعی دارد که به شــدت
پیگیر مسائل مربوط به فوتبال است .در دوره های قبل بنده
در هیات رئیسه حضور نداشتم اما از زمانی که در هیات رئیسه
هستم می دانم و البته به جرات می گویم که تا کنون شکایتی
در خصوص تخلف مالی نداشته ایم .ضمن اینکه این را هم
باید عرض کنم که گزارش مالی فدراســیون به طور مرتب
در مجمع های فوتبال مورد بررسی قرار می گیرد .در همین
مجمع اخر هم این گزارش قرائت و مورد بحث و رســیدگی
قرار گرفــت .در همین مجمع وزیر ورزش و معاون ایشــان
حضور داشتند .اگر مورد خاصی از لحاظ مالی وجود داشت
به طور طبیعی باید متذکر می شدند اما مساله یا بهتر بگویم
ابهامی در خصوص مسائل مالی فدراسیون وجود نداشت.
می گویند در فوتبــال شــرط بندی وجود دارد .بلــه ،ما هم
می دانیم که شرط بندی وجود دارد اما چه کاری از دست ما
برمی اید .مگر ما می توانیم جزء به جزء کشور را در این زمینه
تحت کنترل داشــته باشــیم .ما در مورد فدراسیون فوتبال
پاسخگو هســتیم .اگر در درون فدراسیون فوتبال تخلفی
در این زمینه انجام شــده به ما اعالم کنند کــه ما هم باخبر
شویم اما اینکه در فالن نقطه از کشور بازار شرط بندی داغ
شده ،موضوعی اســت که از حیطه کنترل ما خارج است.
ما نمی توانیم همــه را کنترل کنیم .خیلی ها در خانه شــان
شــرط بندی می کنند و میتینگ هایی بــه راه می اندازند .در
این زمینه نهادهای امنیتی و نظارتی بای د وارد عمل شوند و
نمی توان این موضوع را به فاســد بودن فدراسیون فوتبال
نسبت داد .چون اساسا این اتهام با استدالل صورت نگرفته
و نباید ذهن مردم را به بیراهه بکشــانیم .یکی از ایرادهایی
که گزارش کمیسیون اصل نود به فدراسیون گرفته بود ،به
بحثتشکیلکمیتهاخالقمربوطمی شد.ایرادگرفتهبودند
که چرا چنین کمیته ای در فدراسیون تشکیل شده است .ایا
تشکیل چنین کمیته ای کار بدی بود؟ غیر از این بود که این
کمیته تشکیل شد تا با موارد تخلف یا فساد در فوتبال مبارزه
کند؟ جالب است که فدراسیون این کار را برای جلوگیری از
فساد در فوتبال انجام داده اما از سوی کمیسیون اصل نود
مورد ســرزنش قرار می گیرد .پس اقایان توقع دارند که ما با
چه ابزاری مقابل فساد بایســتیم؟ ضمن اینکه این مورد را
خود فیفا از ما خواسته است .نکته دیگر اینکه دوستان ما در
کمیسیون اصل نود به بحث قضاوت ها در کمیته انضباطی
فدراســیون فوتبال ورود کرده اند و برخی احکام را نادرست
دانســته اند .من از این موضوع خیلی تعجب می کنم .این
موضوع در حیطه اختیارات کمیسیون اصل نود نیست که
بگویند مثال در فالن مورد حکم درستی صادر شده یا غلط.
مجازاتسنگینیدرنظرگرفتهشدهیاحدمجازاتپایینبوده
است .اینها جز ئیاتی اســت که به ارکان قضایی فدراسیون
فوتبال مربوط می شــود .همه اینها را که کنار هم بگذارید،
اسمشفساددرفدراسیونفوتبالنیست.شایدیکجاهایی
می شود بهتر کار کرد و ضعف های مدیریتی را برطرف کرد
اما اینکه بگوییم فدراسیون فوتبال فاسد است را نمی پذیرم.
مگر این فدراسیون چقدر از دولت پول می گیرد؟ شاید در حد
5یا 6میلیارد تومان از دولت به فدراسیون فوتبال پول تزریق
می شود .حال انکه فدراسیون ما با 40تا 50میلیارد تومان
گردش مالی کارش را انجام می دهد ،بنابراین بقیه این مبلغ
از منابع دیگری تامین می شود .فدراسیون فوتبال همه پولی
که در اختیار دارد را صرف تیم های ملی می کند .واقعا یک
جاهایی با مشکل بودجه روبه رو هستیم .یک مقایسه خیلی
ضمنی نشان می دهد که اصال فدراسیون فوتبال ما نسبت
به فدراسیون فوتبال کشورهای همسایه مان در خاورمیانه
پولی در اختیار نــدارد که بتوان زمینه فســاد برایش تعریف
کرد .فدراسیون فوتبال بودجه محدودی از دولت می گیرد و
چند برابرش را از منابع دیگر تامین می کند تا بتواند تیم های
ملی اش را ســر و ســامان دهد .در مورد مســابقات فوتبال
هم باید بگویم که فدراسیون برگزار کننده مسابقات است ،
همین ،نه چیزی بیشتر .می دانید موضوع اصلی چیست؟
به نظرم همــه ما از موضــوع اصلی غافل شــده ایم .اصل
ماجرا این است که مجلس ما باید به دنبال موضوع مهم تری
برود .موضوع مهم تر این است که فوتبال ما در حال حاضر
به شــدت به بودجه دولت وابسته اســت .فوتبال ما دو لتی
است و خصوصی نیست .تا زمانی که فوتبال ما و به طور کلی
ورزشمابهبخشخصوصیواگذارنشوداینفسادریشه کن
نخواهد شد .چون اگر بنده به عنوان کسی که در این فوتبال
تیمداری می کنم بدانم که با پول خودم سروکار دارم ،هرگز
ان را حیف و میل نمی کنم .حاال اینکه این فوتبال به بخش
خصوصی واگذار شــود را چه نهادی باید مورد پیگیری قرار
بدهد؟ غیر از اینکه مجلس شورای اسالمی وظیفه دارد این
موضوع را به الزام تبدیل کند؟ حتی به نظرم بد نیست برای
خصوصی سازی این فوتبال زمانی مشخص کنیم و بگوییم
تا فالن تاریخ فوتبال باید خصوصی شــود و دیگر به دولت
وابستگی نداشته باشد .در این زمینه حتی مجلس می تواند
بسته های حمایتی در نظر بگیرد تا بخش خصوصی تشویق
شود که بار فوتبال را به دوش بکشد .برخوردهای اخیر وزارت
ورزش و البته فشــارهایی که از ســوی کمیسیون اصل نود
به اقای کفاشیان وارد شــده ،به نظرم جای تامل دارد .من
نمی دانمکهاینرفتارهاتاچهحدبهایندلیلصورتمی گیرد
که می خواهند علی کفاشیان در فوتبال نباشد اما اگر چنین
موضوعاتی هم پشت پرده وجود دارد بد نیست در خصوص
همه چیز به اساسنامه فوتبال ایران مراجعه کنیم.
در مورد تعیین سرپرســت و در مورد هر موضوعی که
به مدیریت کفاشیان مربوط می شود باید بدانیم که مجمع و
هیات رئیسه حرف اول و اخر را می زنند نه دیگران .بنابراین
حتیاگرشخصعلیکفاشیانبرایعده ایبهمسالهتبدیل
شده است باید بدانند که فوتبال قواعد خاص خودش را دارد
و نباید با فشارهای بیرونی کلیت فوتبال را به خطر بیندازند.
چون ماجرای فوتبال با همه رشته ها فرق می کند.
75
ورزش
قلعه نویی بهار تبریز را می بیند؟
ورزش
76
مثلث | شماره 300
گزار
ش ویژه
موانع امیر برای ایجاد همدلی در تراکتورسازی
شرایط در تبریز برای قلعه نویی ســخت شده است.
او وقتی به تبریز رفت که قرار بود جای تونی را بگیرد .یک
مربی پرتغالی پرحاشیه که نه تنها خوب نتیجه نمی گرفت،
بلکه دامنه رفتارهای عجیب و گاهی زننده اش باعث شده
ل تراکتورسازی تا حدود زیادی لطمه ببیند.
بود تا شان فوتبا
قلعه نویی جانشین چنین مربی شــد .اما امیر هم نتوانست
در تبریز پاســخگوی انتظار هــواداران باشــد .او تا کنون
نتوانسته نتایج قابل قبولی با تراکتورسازی کسب کند .تیمی
که هوادارانش تصور می کردند امسال در کورس قهرمانی
قرار خواهد گرفت ،در پایان هفته نوزدهم جایگاهی بهتر از
ی نصیبش نشده است.
هفتم
قلعه نویــی تا کنــون دو بار بــه تبریز رفته تــا هدایت
تراکتورســازی را بر عهده بگیرد .اولین بار در شــرایطی به
تبریز رفت که بدون شــک داســتان اســتقبال هواداران
تراکتورسازی از او فراموش نشدنی بود .خیلی زود هواداران
با قلعه نویــی رابطه خوبــی برقرار کردنــد و او را امیرپاشــا
خواندند.
قلعه نویی که در ان زمان در اوج دوران مربیگری خود
قرار داشــت ،در قامت مردی فاتح و منجی وارد تبریز شد.
ورودی که با اســتقبال هزاران هوادار تراکتور رنگ و بوی
دیگری به خود گرفته بود و موجب شــد تا از همان ابتدای
کار ،همدلی کم نظیری در تبریز برای موفقیت تیم اول این
شهر شکل بگیرد.
در ان زمان تقریبا تمــام طرفداران تراکتور در داخل
و خارج از تبریــز ،قلعه نویــی را بهترین گزینــه و انتخاب
برای تیم خود می دانســتند و باتوجه بــه رزومه فوق العاده
او در استقالل و ســپاهان ،این امید میان تمام هواداران
تراکتورســازی وجود داشــت تا موفقیت هــای قلعه نویی
در تهران و اصفهان ،در تبریز نیز تکرار شــود تا باالخره،
نخســتین قهرمانی تراکتور در تاریخ فوتبال ایران و لیگ
رقم بخورد .امیدی که تا واپســین روزهای لیگ نیز ادامه
ت اما در پایان خبری از قهرمانی نبود .رویاها بر باد رفته
داش
بود و البته هواداران تبریزی انتظار داشتند قلعه نویی بماند
تا کار نیمه تمامش را تمام کند .اما شرایط طور دیگری رقم
خورد .پس از اتمام لیگ و در شرایطی که هواداران تراکتور
از حضور قلعه نویی در این تیم راضی بودند و توقع داشتند
تا او با تمدید قرارداد خود ،در تبریز بماند و کار نا تمام خود
را در این شهر به پایان برســاند ،قلعه نویی تصمیم گرفت
به تهــران برگردد تــا برای دومیــن بار هدایت اســتقالل
را در دســت بگیرد .تصمیمی کــه البته برای هــواداران
تراکتورســازی هم قابل قبول نبود اما پس از گذشت چند
ماه مصاحبه های جنجالی امیرقلعه نویی و کنایه های او به
هواداران تبریزی اختالفات را تشدید کرد .این گونه بود که
رابطه امیر پاشا و پرشورها برخالف تمام مدت زمان حضور
او در تبریز ،وارد فاز منفی شد.
در این بین امیر قلعه نویی معتقد بو د تراکتورســازی و
هوادارانش باید به دلیل کسب عنوان نایب قهرمانی لیگ،
که بهترین مقام در تاریخ باشــگاه بوده است ،از او ممنون
باشــند .در واقع همین نگاه از باال بود که موجب شــد تا او
تراکتور و هوادارانش را وام دار خود بداند و با کنایه های گاه
و بیگاه ،هر بار بگوید نمی دانسته اســت که تراکتور پیش
از حضور او در تبریز« ،هر ســال قهرمان لیگ می شده».
البته او سال بعد نیز مشابه همین رفتار را در قبال هواداران
اســتقالل و با خطاب قراردادن انها با لفظ «مردم کوفه»
نشان داد که بازخورد این صحبت ها هم چیزی جز کاهش
محبوبیت او در میان هواداران استقالل نبود.
قلعه نویی البته در اولین سال جدایی خود از تراکتور
باز هم موفق بود و این بار با اســتقالل قهرمان لیگ شد،
تا همین موضوع باعث شــود تــا در مورد اختالفــات او با
تبریزی ها ،قلعه نویی باز هم در موضع قدرت قرار بگیرد .اما
بعد از این قهرمانی ،دوران نزول او اغاز شد و در نهایت امیر
در پایان دومین دوره سه ســاله حضور خود در استقالل ،با
شکســت در دو دربی رفت و برگشت و کسب مقام پنجم ،با
چهره ای بازنده از استقالل برود.
امیر بعــد از این اتفاقــات ،در ابتــدای فصل جاری،
در حالی که برعکس ســال های قبل کمترین پیشنهادات
را از تیم های لیگ برتری داشــت با پاســخ مثبت دادن به
یکی از معدود پیشــنهادات خود راهی انزلی شد تا هدایت
ملوان را برعهــده بگیرد ،اما بعد از حضــور موقت در انزلی
و جو نه چندان مناســبی که علیــه او وجود داشــت و البته
شــرایط نامســاعد مالی و کمبود امکانات ســخت افزاری
ملوان ،باعث شد تا او بدون عقد قرارداد راهی تهران شود
تا بعد از تقریبا پنج ماه و در اســتانه نیم فصــل ،در اتفاقی
غیرمنتظره برای دومین بار راهی تبریز شود .تصمیمی که
طبق پیش بینی ها بر خالف دوره اول حضور او در تبریز ،از
همان ابتدا با موضع گیری هواداران روبه رو شد و به مرور این
موضع گیری ها تشدید شد .به خصوص که امیر حاال نتایج
قابل قبولی هم در تبریز کسب نمی کند .او می گوید جز در
سایه همدلی نمی توان تراکتورسازی را به روزهای اوجش
رساند اما موضوع اصلی این است که خود امیر این اختالف
را گاهی با کنایه هایش تشدید کرده است.
حاال دو راه پیش روی امیر است؛ اول در تبریز برنده
شــود و بتواند خود را احیا کند و دوم اینکه در صورت ادامه
نتایج ضعیف تبریز را تــرک کند که در این صــورت اماری
عجیب از خود به جای گذاشــته و در طول یک فصل با دو
تیم ناکام مانده اســت .به نظر می رسد امیر به سخت ترین
روزهای دوره مربیگری اش رسیده است.
به این عبــارات دقت کنیــد؛ «بــرای اردوی ترکیه؛
ســه بازی تدارکاتی برنامه ریــزی کرده بودیم و روزی ســه
جلســه تمرین .حاال این وســط یــک اقایی پیدا شــده و
می گوید نرویم .این طور کار کردن دیگر از روزمرگی گذشته
و شــده ســاعت مرگی! حتی نمی توانیم برای دوســاعت
بعدمان برنامه ریزی کنیم .البته من منظورم به هیچ عنوان
هیات مدیره باشگاه نیست .اتفاقا در این مدتی که به تبریز
امده ام ارکان باشگاه با ما خیلی هماهنگ هستند و تالش
زیادی برای موفقیت تیم می کنند اما از بیرون برای تراکتور
کارشکنی می شود ».این عبارات از ان امیر قلعه نویی است.
او مربی با هوشی است .همیشه وقتی این حرف ها را به زبان
می اورد که از قرار معلوم امید چندانی به موفقیت در ان تیم
ی یا شــاید دلیل هایی که خیلی
ندارد .شــاید نوعی فرافکن
برای تبریزی ها دلیل محسوب نمی شود یا دست کم ان قدر
دلیل نیست که بخواهد باالنشینی را از تراکتورسازی بگیرد
و این تیم را به میانه جدول بفرستد.
به خصوص اینکه امیر قلعه نویی در روزهایی که نتایج
خوبی با این تیم کسب نمی کرد تاکید داشت که تیمش در
نیم فصل دوم به طور چشمگیری متفاوت و به نتایج دلخواه
دست پیدا خواهد کرد.
ایا قلعه نویی می تواند از روزهای سخت خود در تبریز
عبور کند؟ ایا او که در زمستان سخت تبریز به دنبال احیای
توانمندی هایش در عرصه مربیگری اســت می تواند بهار
تبریز را هم ببیند یا بــاز هم محکوم به جدایی از پرشــورها
می شود؟
قلعه نویی روزهای سختی
را با تراکتورسازی پشت سر
می گذارد
ورزش
انتقامقطری ها
از تیم منصوریان
س هفته
سه شنبه هفته گذشــته تیم های فوتبال نفت ایران
و الجیش قطــر از مرحله پلی اف لیگ قهرمانان اســیا به
میزبانی نفت در ورزشــگاه ازادی تهران و در حضور حدود
سه هزار تماشاگر به مصاف هم رفتند که این دیدار با نتیجه
2بر صفر به ســود نماینده قطر به پایان رسید تا شاگردان
منصوریان از رسیدن به مرحله گروهی محروم شوند.
پس از این شکســت منصوریان گفت« :از رسانه ها
نیز که در دو ســه روز گذشــته برای حضور هــواداران در
ورزشگاه کمک کردند ،تشکر می کنم .به لحاظ فنی ،بازی
پایاپایی بود و ما به حرفه ای گری برخی از ستاره های حریف
باختیم .تفــاوت ما بــا الجیش تفــاوت در حرفه ای گری
ســتاره های انها بود .روند بازی برابر بود و می توانستیم به
تساوی برسیم .چند موقعیت هم به دســت اوردیم ،اما از
دست دادیم».
منصور قنبرزاده نیز گفت« :الجیش بهتر از ما بازی
کرد و به حقش رســید .ایــن حذف یک زنــگ خطر برای
تیم های ایرانی در لیگ قهرمانان اسیا بود».
مدیرعامل باشــگاه نفت تهران با اشاره به مشکالت
مالی تیمش گفت« :یک مساله بسیار مهم وجود دارد که
نمی خواستم قبل از بازی ان را بگویم اما باور کنید بازیکنان
ما شــب گذشــته از جیب خودشان پول گذاشــتند تا شام
بخورند .این پول جمع شد و سرپرست و تدارکات تیم برای
بازیکنان شــام تهیه کردند و حتی ناهار امروز نیز به همین
شکل تهیه شــد .بخشــی از هزینه ها را هم سرپرست تیم
پرداخت کرد».
عک
گودرزی اشتباه عباسی را تکرار نکند
AFCبا سرپرست ارتباط برقرار نمی کند
امیر عابدینی
عضوهیات رئیسهفدراسیونفوتبال
مثلث | شماره 300
دخالتسیاستاست.عربستانسوءاستفادهمی کندوماباید
باقدرتجلویانهابایستیم.امامتاسفانهبهجایپرداختنبه
اینموضوعاتمهمذهنخودمانرادرگیراینمسالهکرده ایم
که به هر قیمتی کفاشــیان را از فوتبال اخراج کنیم و گزینه
مورد نظر خودمان را به جایش بنشانیم .اما موضوع بعدی که
می خواهم راجع به ان صحبت کنم این است که کمیسیون
اصل نود گزارشی را چندی پیش منتشر کرده است؛ گزارشی
دربارهفساددرفوتبالایران.تماماعضایکمیسیوناصلنود
این گزارش را قبول نکردند .انها می توانند این گزارش را به ما
بدهند تا جواب بدهیم اما درخواست ما این است همان طور
که این گزارش رسانه ای شد و در صحن مجلس ارائه شد ما
هم جواب را در صحن مطرح کنیم .اقایانی که این گزارش را
داده اندکلفوتبالرازیرسوالبرده اندواین بی انصافیاست.
دوستانکمیسیوناصلنوددرحقفوتبالجفاکردند.
نباید مردم را دلزده و دلسرد کنیم .باید کمک کنیم که مردم با
فوتبال اشتی کنند .یقینا راهی که دوستان در پیش گرفته اند
بهاشتیمردمبافوتبالملیمنجرنخواهدشد.
ورزش
بهنظرمفوتبالمادرحالحاضربادوموضوعبسیارمهم
درگیر شده اســت .یک موضوع به اصرار وزارت ورزش برای
تعیینسرپرستفدراسیونفوتبالبرمی گرددوموضوعدیگر
به گزارش کمیسیون اصل نود مجلس شورای اسالمی که
درباره موضوع فساد در فوتبال گزارش مفصلی ارائه کرده اند.
در مورد موضوع نخســت باید بگویم نمی دانم این حرف از
کجاامدهاست.اینکهمی گویندمی خواهیمبرایفدراسیون
فوتبال سرپرست تعیین کنیم .براســاس انچه در اساسنامه
دیده شــده مجمع حق دارد مصوباتی را تعییــن کند که الزم
االجراست.دراخرینمجمعاعضادرخواستکردندانتخابات
بادوماهتعویقبرگزارشودکهمصوبهمشدپسهمهچیزباید
تادوماهسرجایخودشباقیبماند.امابعضیازدوستاندر
وزارتورزشمی گویندنه،نبایدچنینباشد.دوستانازوقتی
امدند فقط علیه فوتبال بودند .اگر سجادی بخش فوتبال را
با تعامل پیش می برد این اتفاقات رخ نمی داد .اگر فیفا دچار
مشکل شــده ما بالفاصله روی فوتبال خودمان هم عالمت
سوال گذاشتیم و موضوع فساد را مطرح کرده ایم ،در حالی
کهمایکیازسالم ترینفدراسیون هادرجهانهستیم.اساسا
دوستانمندروزارتورزشبایدبهاینموضوعالتفاتداشته
باشند که سرپرستی فدراســیون غیرقانونی است .حرفم به
مسئوالنوزارتورزشایناستاگرشماتعاملداشتیداجازه
می دادیددوماهفدراسیونکارشراانجامدهدبعدهرکسیرا
کهبهزورمی خواستیدمی توانستیددراینفدراسیونانتخاب
کنید .مجمع فدراسیون مقتدر اســت و زی ر بار هر شرایطی
نمی رود .این موضوع را در دوره قبلی هم ثابت کردیم .زمانی
که وزارت ورزش قبلی هم سعی داشت گزینه ای را به مجمع
تحمیلکندامافوتبالی هادرمقابلاینمسالهتمامقدایستادند
واجازهندادنداستقاللمجمعفوتبالزیرسوالبرود.بنابراین
از وزارت ورزش می خواهیم تعامل را در این مدت بیشتر کند
تا مجمع در زمان مقرر برگزار شــود.بنابراین گودرزی اشتباه
عباسی را تکرار نکند .انها ما را نترسانند انچه ما را می ترساند
AFCاستکهاسمتعلیقرامی اورد.امابهتراستیکسوال
را مطرح کنم .سوال این اســت؛ اگر وزارت ورزش در بحث
سرپرستیاصرارکندموضعفدراسیونچهخواهدبود؟بهنظر
من مجمع می خواهد کفاشیان سر جایش بنشیند .از طرفی
AFCبا سرپرست ارتباط برقرار نمی کند .وزارت ورزش در حال
حاضر با 10فدراسیون درگیر است و با انها چالش دارد .اجازه
دهند کفاشیان دو ماه دیگر کار کند و فدراسیون را به چالش
نکشاند .این روزها مســائل مهم تری هم در فوتبال ما وجود
دارد .ما امن ترین کشور دنیا هستیم اگرچه در مرکز حوادث
قرار گرفته ایم اما کشــوری امن هســتیم .بهانه عربستان
سیاسیاستوهیچارتباطیبهفوتبالندارد.فیفاهممخالف
77
میراث هشت هزار ساله
فسیل های مراغه به ایران بازگشتند
دیدار
78
مثلث | شماره 300
می گویند که مراغه بهشت فسیل شناسان است ،چرا
می گویند؟ الیه های فسیلی موجود در مراغه مربوط به اواخر
دوران نوزیستی زمین شناســی یعنی چهار تا هفت میلیون
سال قبل هســتند که با انجام کاوش های علمی می توان
اطالعات بســیار دقیقی را از زندگی جانوران غول پیکر در
این منطقه به دست اورد .منطقه فسیلی مراغه به دلیل دارا
بودن فسیل ماســتادون و ماموت ها (سنگواره های پیش
از تاریخ) دارای شــهرت جهانی بوده و در اخرین مطالعات
صورت گرفته فسیل های اجداد ماموت ،زرافه و اهو در این
منطقه کشف شده است« .بهشت فسیلی مراغه» عنوانی
است که از سوی فسیل شناســان به این منطقه داده شده
است .فسیل های مهره دار مراغه از مدت ها پیش نظر زمین
شناسان را به خود جلب کرده و از همین رو محققان زیادی
از روسیه ،امریکا ،فرانسه و ژاپن در این ناحیه کار کرده اند،
به گونه ایکهبخشیازنمونه هایفسیلیدرموزه هایتاریخ
طبیعی وین ،پاریس ،لندن و لس انجلس در معرض نمایش
قراردارند.منطقهاذربایجان شرقىبه عنوانتنهامنطقهغنى
درایراندرامتدادکمربندىازمناطقفسیلىبین المللىقرار
گرفته که کشــورهایى نظیر ترکیه ،یونان ،اسپانیا و پرتغال
در ان قرار دارند.
نخســتین اثــار منطقــه فســیلى مراغــه در ســال
1840میالدى از ســوى گروهى از ســوداگران روسى به
سرپرستى دکتر ابیخ به دســت امد .این گروه در ان سال ها
استخوان هاى یک فیل ماقبل تاریخ به نام «ماستئودونت»
را کشف و براى بازاریابى و فروش به اروپا بردند .این واقعه
سبب شد بعدها پاى دیگر سوداگران و حتى فسیل شناسان
جهانازکشورهایىنظیرژاپن،اتریش،اسپانیا،هلندوحتى
کانادا و امریکا به این منطقه باز شود.
این خودش قصه قدیمــی دیگری را به دنبــال دارد.
قصه گنجینه ای که در اختیار ما نبود .قضیه از این قرار است
در ســال های 1354و 1355گروه مشترکی از کاوشگران
ایرانی و امریکایی با اجرای عملیاتی اکتشــافی در منطقه
مراغه و مناطق اطــراف دریاچه ارومیه ،موفق به کشــف
حدود سه هزار قطعه فسیل منحصر به فرد مربوط به دوران
ســوم زمین شناســی از جمله 802قطعه فســیل ارزشمند
مهره داران و یک جمجمه کامل متعلق به نمونه مشخصی
از پستانداران شدند .پس از کشف فســیل ها ،تعدادی از
انها به موجــب توافقی که بین موز ه تاریــخ طبیعی ایران با
بخش دیرینه شناســی موزه لس انجلس انجام شــده بود،
برای مطالعه ،شناسایی و طبقه بندی در سه مرحله به موزه
مذکور در ایاالت متحده ارســال و مقرر شد که پس از پایان
مطالعات و نتیجه گیری در موعدهای تعیین شده بین شش
ماه تا یک سال به ایران باز گردانده شوند ،اما پس از پیروزی
انقالب اسالمی ،این فســیل ها که از نظر حقوقی در واقع
بخشــی از اموال ایران بــود ،همچنــان در ایاالت متحده
باقی مانده و این کشور از تعهدات خود سرباز زد .بر همین
اساس د ر سال 1361ایران برای استرد اد فسیل ها به عنوان
بخشی از اموال خو د و د ریافت خسارت وارد ه ،د عوایی علیه
د ولت امریکا به علت نقض تعهد ات خو د د ر د یوان د عاوی
ایران -ایاالت متحد ه (الهه) ارائه د اد .پس از طرح د عوا نیز
د ولتامریکاهمچنانبهبهانهواهیازهمکاریوانتقالانها
به ایران امتناع کرد تا اینکه تباد ل لوایح و مد ارک بین طرفین
پایان یافت و حتی جلســه رســید گی د یوان به د عوی نیز با
حضور نمایند گان سازمان حفاظت محیط زیست د ر ابان ماه
1393برگزار شد .د ر نهایت به دنبال پیگیری های حقوقی
مستمر د ر د یوان د اوری ایران-امریکا و د ر جریان جلسات
رسید گی د یوان ،د ولت ایاالت متحد ه اماد گی خو د را برای
همکاری و انتقال این اموال به ایران با هزینه خو د به همراه
نتایج تحقیقات و گزارش ها روی این فسیل ها اعالم کرد .
سرانجام چندماه پیش کارشناســان سازمان محیط زیست
برای شناســایی فســیل های مراغه راهی ایــاالت متحد ه
یفسیل هایمراغه
شد ند .پسازتحقیقات 25روزهنیزتمام
به همراه کارشناســان به ایران اورد ه شد .تعد ا د یک هزار و
351فسیل و یک تود ه به ایران استرد ا د شد ه و د ولت امریکا
متعه د شد ه که د یگر هیچ فسیلی از مجموعه مراغه د ر این
ی مدیرکل
کشور وجو د ند ارد .به گونه ای که داریوش کریم
حقوقی سازمان حفاظت از محیط زیست در مراسم رونمایی
از این مجموعه گفته اســت« :برای جلوگیــری از هر گونه
اشــتباه بندی به قرارداد طرفین در الهه اضافه شد مبنی بر
اینکه اگر در سال های اینده هر گونه فسیلی از فسیل های
مراغه به هر نحوی در ایالت امریکا شناســایی شود یا مقاله
جدیدی درباره انها منتشر شود باید امریکا به ایران خسارت
پرداخت کند و این موضوع تا حد زیادی این اطمینان را به
ما می دهد که کشوری که این تعهد را می پذیرد یعنی دیگر
فســیلی در انجا باقی نمانده اســت».علی اصغر مبارکی،
مدیرکل دفتر تاریــخ موزه طبیعی و ذخایر ژنتیک ســازمان
حفاظتازمحیط زیستاعالمکردهکهبراساستخمین ها،
این فسیل ها متعلق به جانورانی شبیه غزال ،کرگدن ،زرافه،
اسب و فیل اســت و قدمت انها به 8تا 9میلیون سال پیش
برمی گردد.
مبارکــی در مورد اطالعاتــی که امریکایی هــا از این
فســیل ها در اختیار ســازمان حفاظت محیط زیســت قرار
داده ،گفته اســت« :با دریافت فســیل ها تعداد 30مقاله
چاپ شده و دو گزارش 800صفحه ای که توسط محققان
امریکایی درباره این فسیل ها تهیه شــده بوده نیز دریافت
کردیم و از این رو بانــک اطالعاتی غنی از این فســیل ها
در اختیار داریم».ســوال بعدی می تواند این باشد که این
1351قطعه شامل چه چیزهایی می تواند باشد؟ بخشی از
نمونه های وارد شــد ه هم به صورت قطعات فسیل است.
یعنی انواع اســتخوان های حرکتــی ،جمجمه ،فک های
زیرین و د ند ان هــا و انگشــت ها که مربــوط به گونه های
ن و زرافه .
گیاه خواران اســت مانن د فیل ها ،اسب ها ،کرگ د
این قطعات در ابعاد و اندازه های مختلف اســت که در بین
این قطعات ،اندازه هایی به وسعت یک سانتی متر که مربوط
به قسمتی از دندان اســت ،وجود دارد تا قطعاتی به اندازه
10ســانتی متر که مربوط به زانوی حیوان است .یک توده
هم در میان محموله بازگشت داده شده وجود دارد که درباره
ان بهتر است از زبان یک کارشناس اطالع پیدا کنیم .زهرا
اورک رئیس گروه دیرینه شناسی موزه تاریخ طبیعی در این
باره گفته است« :عالوه بر فسیل های قطعه ای یک توده
نیز بازگردانده شده که حاوی فســیل کامل یک گربه سان
است .توده یک اسکلت کامل از یک گوشتخوار است که
از خانواده گربه سانان محسوب می شود که شامل جمجمه،
استخوان های کامل و دست وپاست که یکباره فسیل شد ه
و به همین حالت به ایاالت متحد ه فرســتاد ه شــد ه اما گویا
مطالعه چند انی روی این تود ه انجام نشد ه و قرار است این
مطالعات د ر ایران انجام شــود .هر چن د یک بار باز شد ه اما
کار چند انی روی ان نشــد ه اســت .نمونه کمــی کپک زد ه
بود ه و بناست تا چند هفته ایند ه باز و پس از ضد عفونی کار
مطالعات ان اغاز شــود .عالوه بر این توده فســیل غزال،
اجداد اسب های امروزی و نمونه ای زرافه که با نام برنوری
خوانده می شود نیز در میان فسیل ها وجود دارد که این نمونه
زرافه برای اولین بار در این مجموعه به دنیا معرفی می شود.
اورک در پاســخ به اینکه ایا شــرایط نگهــداری این
فسیل ها در امریکا مناسب بوده یا خیر گفت« :نمی توانیم
بگوییم که این فسیل ها در امریکا اسیب دیده اند اما شرایط
نگهداری انها در ایران قطعا اســتانداردتر است ».تکلیف
این فسیل های بازگشت شده چه می شــود و قرار است که
در کجا مستقر شــوند؟ فرهاد دبیری معاون محیط زیست
طبیعیسازمانحفاظتازمحیط زیستدراینبارهمی گوید:
«قطعاتی که ارزش موزه ای دارند به موزه تاریخ طبیعی ایران
و مراغه منتقل می شــود و برخی دیگر چــون اندامی مثل
دندان که صرفا ارزش تحقیقاتی داشته و جذابیتی برای موزه
ندارند در مرکز پژوهشی باقی می مانند».
ستاره باران
دو نمایش با بازی فرهاد ائیش و صابر ابر
دوباره سالن های نمایش در ایران پرستاره می شود .
ستاره هایی که انها را بیشــتر در قالب فیلم های سینمایی
یا برنامه های تلویزیونی می بینیم ،با پایان جشــنواره فیلم
فجر به ســالن های نمایش می روند تا در فضایی هنری تر
از های و هوی ســینما فاصلــه بگیرند و بــا مخاطبان خود
ارتباطی نزدیک داشته باشند .از فرهاد ائیش تا صابر ابر،
دایره ای است که می تواند روزهای پرستاره تئاتر را در اواخر
بهمن و اوایل اسفندماه رقم بز ند.یکی از این نمایش های
پرطرفدار «چمدان» است.فرهاد ائیش که 24سال پیش
برای اولین بار نمایش «چمدان» یکی از اثار خودش را اجرا
کرده بود ،بار دیگر این نمایش را به صحنه می برد.او سال ها
پیش همزمان با اقامتش در امریکا نمایش دیگری را با نام
«چمدان» نوشته کوبابه ،نویسنده ژاپنی ترجمه و اقتباس
کرده بود .در واقع دو نمایش با نام «چمدان» از دو نویسنده
مختلف همزمان با هم در تاالر اصلی تئاتر شهر به صحنه
می رود .در این نمایش پربازیگر ،مائده طهماسبی ،شقایق
فراهانی ،شبنم فرشادجو ،رامین ناصرنصیر ،خسرو پسیانی،
حمیدرضا نعیمی ،بهناز نــازی و ...روی صحنه می روند و
ائیش عالوه بر کارگردانی در بخش هایی از «چمدان» بازی
می کند .این بازیگر و کارگردان باسابقه و مطرح تئاتر ایران
توضیح داد«:در « چمدان» شاهد حضور هنرهای دیگری
از جمله مجسمه ســازی ،ویدئوارت و انیمیشــن خواهیم
بود » .ائیش و همســرش طهماســبی پیش از این ،اثاری
چون کرگدن ،هفت روز با میهمانــی ناخوانده در نیویورک
و ...را روی صحنه برده اند.
مالی سویینی
تازه ترین اثر نمایشی مرتضی میرمنتظمی با نام «مالی
سویینی» با بازی صابر ابر به زودی در تماشاخانه ایرانشهر
روی صحنه می رود« .مالی سویینی» نمایشنامه ای ایرلندی
نوشــته براین فری یل با ترجمه حمید احیا و روایتگر زندگی
زنی نابینا است که به اصرار همسرش چشم هایش را عمل
می کند و وارد دنیای بینایان می شود.طراح و کارگردان این
اثر نمایشی مرتضی میرمنتظمی است و در ان الهام کردا،
صابر ابر و عباس جمالی ایفای نقش می کنند.
میرمنتظمی پیش از این نمایش هایی چون «ابرها»،
«زن مرد» و «فرکانس» را کارگردانی کرده است .همچنین
سال گذشــته نمایش «پی دو» به کارگردانی میرمنتظمی
در تاالر حافظ اجرا شد و پرفروش ترین نمایش سال ۹۳در
تاالر حافظ شــد.او درباره نمایش مالی سویینی می گوید:
«متن کارهای پیشــین مــن اغلب از طرحــی یک خطی
شــروع می شــد و با حضور نویســنده در تمرینات ،متن به
صورت کارگاهی و همزمان با اجرا کامل می شد؛ ولی این
نمایش از لحاظ داستانی و فضایی که دارد ،نسبت به دیگر
کارهای من بسیار متفاوت است و مشق جدیدی برای ما و
گروه ماست».
پاندای کونگ فوکار
انیمیشنی که رکوردشکن شد
داستان «پو» ،همان پاندای بی دست و پا و چاقی که
یک باره تبدیل به استاد کونگ فو شد ،در اولین قسمت خود
ان قدر خوش درخشید که همان زمان تهیه کننده اعالم کرد
ن شــبیه دیگر انیمیشن های محبوب مثل عصر
که برای ا
یخبندان یا ماداســگار چندین و چند دنباله خواهد ساخت
اما شاید خود تهیه کننده این انیمیشن هم نمی دانست که
مجموعه سوم از این مجموعه ان قدر محبوب می شود که
حتی تبدیل به یک فیلم رکورد شکن در اکران جهانی شود.
این فیلم قرار بود در تابستان به نمایش درای د اما بعد از
ماه ژانویه برای نمایش ان تعیین شد که به طور معمول ماه
کم مخاطبی است .اما این انیمیشــن که از سوی کمپانی
دریم ورکز به بازار امده ،در هفته اول فروشی ۱۴۵میلیون
دالری را در سطح جهان ثبت کرد تا شروعی توفانی را تجربه
کرده باشد .این در حالی است که ۷۰درصد تماشاگران این
فیلم را خانواده ها تشکیل داده بودند« .پاندای کونگ فو
کار »۳برای دومین هفته متوالی نیز در صدر جدول فروش
نشســت و ۲۱میلیون دالر دیگــر بر فــروش ۶۹میلیونی
هفته پیش افزود .قســمت اول این فیلم در سال ۲۰۰۸و
در اخر هفتــه افتتاحیه اش فروشــی ۶۰.۲میلیون دالری
و قسمت دوم ان فروشــی ۴۷.۷میلیون دالری را در سال
۲۰۱۱تجربه کرده بودند .این در حالی است که فیلم جدید
برادران کوئن با عنوان «درود بر سزار» با بازی جورج کلونی
و جمعی از بازیگران صاحب نام اکران خود را اغاز کرده اما
این انیمیشن «پاندای کونگ فو کار »3است که بیشترین
مخاطب را به خود جذب کرده است.
پانــدای قصه مــا یعنــی «پو» کــه اخیرا از ســمت
دانش اموزی ،به استادی از ســوی اقای شیفو (با صدای
ن هافمن) ارتقای درجــه پیدا کرده اســت .پو نیز
داســتی
به شــدت برای هماهنگ ســازی خود با مســئولیت های
جدیدش در جایگاه استادی دچار مشکل است و این مساله
همزمان شده با ورود پدر واقعی وی با نام پاندا لی (با صدای
برایان کرانستون) که خود را به زندگی فرزندش وارد ساخته
و باعث ورود پو به دهکده پاندا ها و اشنایی وی با پاندا های
دیگر شده اســت .تمام اینها مقدمه ای هستند برای ورود
کای به داســتان و اغاز برنامه ریزی پو برای ســازماندهی
خود و دیگران برای نجات دنیــا .او در اینجا با رویدادهای
غیرمنتظره ای از اشــنایی با می می ،ازدواج اجباری تا نبرد
با روح خبیثه ای که برای ربــودن نیروی کونگ فو کارهای
ناامید و ترســاندن مردم چین دســت به کار شــده روبه رو
می شود .در حالی که در قســمت های پیشین جک بلک،
انجلینا جولی و داستین هافمن صداپیشگان اصلی بودند،
در قسمت سوم برایان کرنستون ،کیت هادسن و جی.کی
ســیمونز نیز به جمع صداپیشــگان این انیمیشــن اضافه
شــده اند .کارگردانی این اثر را جنیفر یو نلسون و الساندرو
کارلونی انجام داده اند.
جک بلک ،مانند فیلم های قبلی صداپیشه شخصیت
پاندا «پو» در نســخه انگلیسی فیلم اســت .او می گوید:
« من از پو خوشم می اید چون یک قهرمان است؛ قهرمان
اکشن ولی زورگو نیست .مهربان ،ساده ،باگذشت و یک
موجود زیبا که در اکشن کمتر مشابه ان را می بینیم .من به
او افتخار می کنم».
پیشخوان مجازی
مثلث | شماره 300
دیدار
دعای امام صادق (ع) در اینستاگرام گلزار
درس لیال اوتادی از شهدا
تمجید پیمان معادی از فیلم« ایستاده در غبار»
79
صدای پای خاص
دیدار
80
مثلث | شماره 300
مورینیو جانشین فن خال می شود؟
در ان روزها که ال کالســیکو فضا را گــرم می کرد و
رقابت بین مســی و رونالدو هم رقابتی دشــمنانه تر به نظر
می رسید همه جنگ ال کالسیکو در میانه میدان نبود و یک
رقابت زیرپوستی هم در کنار زمین وجود داشت ،جایی که
مورینیو و گواردیوال هدایت دو تیم رئال مادرید و بارسلونا را
برعهده داشــتند .حاال این رقابت دارد کم کم از اسپانیا به
انگلستان منتقل می شود ،ان هم در شهر منچستر .هفته
گذشته منچستر ســیتی به طور رســمی اعالم کرد که پپ
گواردیوال را به عنوان سرمربی فصل اینده خود انتخاب کرده
است و این هفته هم همه خبرهای غیررسمی حاکی از ان
است که خوزه مورینیو جانشین لوئیس فن خال هلندی در
فصل اینده لیگ برتر انگلستان است.
این روزها خبرهای روی جلد روزنامه های انگلیســی
همه از این تغییر خبر می دهند ،تا انجا که فن خال عصبی تر
از همیشه روی نیمکت می نشیند .استاد هلندی به عنوان
یک ناجی به منچســتر امده بود تــا دوران فاجعه بار دیوید
مویس تمام شود و منچستر با راننده ای با تجربه به مسیری
بازگردد که بازگشت به عصر طالیی فرگوسن نام داشت .اما
هرچه زمان گذشت ،هرچه خریدهای فن خال ،گرانتر شد،
باز هم این تیم نمی توانست به دایره امید نزدیک شود .از
طرفی دیگر بازیکنانی مثل چیچاریتو ،دی ماریا ،فن پرسی
و ...در لیگ هــای دیگر ان قدر خوش می درخشــیدند تا
بهانه ها بیشتر برای بد سلیقگی های فن خال نمایان شود.
برای همین اســت که هر روز خبر مورینیو و منچستر روی
جلد روزنامه می رود .به گونه ای که فن خال عصبی در برابر
یک پرسش ســاده در این باره از کوره در برود و فریاد بزند:
«باشگاه دلیلی برای تکذیب این اخبار نمی بیند چون انها
حقیقت ندارند .شما این داستان ها را ســاختید .شما با اد
وودوارد و گلیزرها صحبت نکردید .اسمت چیست؟ شاید
من هم بتوانــم بگویم فــردا اخراج می شــوی .هر چیزی
دلتان می خواهد بنویسید .ســال های ابتدایی دوران سر
الکس را یادتان رفته؟ شاید بهتر است نگاهی به امار و ارقام
بیندازید .دلیل ناراحتی من این است که فاصله با تیم های
باالی جدول کم نمی شود».
سرخپوشــان شــهر منچســتر در حال حاضــر با 41
امتیــاز در رده پنجم جــدول رده بندی لیگ برتر هســتند و
با لسترســیتی صدرنشــین 12امتیاز فاصله دارنــد .فراز و
نشــیب این تیم در فصل جاری و حذف شــیاطین سرخ از
لیگ قهرمانان اروپا ،ســران این باشــگاه انگلیســی را در
فکر پایان همکاری با لوئیــز فن خال هلندی انداخته که تا
تابستان 2017با منچستریونایتد قرارداد دارد .مشکل فقط
داخل زمین نیست ،مدیران منچستر برای یافتن جانشین
فن خال ،دالیل محکم تری چون افت ارزش ســهام را هم
دارنــد .وضعیت مالی منچســتریونایتد به عنــوان یکی از
متمول ترین باشگاه های دنیا طی ماه های اخیر افت قابل
توجهی کرده که بدون شــک متاثــر از وضعیت نه چندان
ایده ال این تیم در زمین مسابقه است .پس از اینکه ارزش
هر سهم باشگاه منچستریونایتد در بازار بورس نیویورک در
سال 2012به 14دالر رسید و در مجموع ارزش این باشگاه
را به دو بیلیون دالر افزایش داد ،یونایتد طی ماه های اخیر
وضعیــت مالی نه چندان ایــده الی را تجربه کرده اســت.
همین ها مدیران امریکایی را مجاب بــه تغییر می کندِ .اد
وودوارد ،مدیر اجرایی باشگاه منچستریونایتد که از سوی
مالکان امریکایی باشــگاه مامور یافتن جانشــینی مناسب
برای لوئیز فن خال و جانشــین کردن او در تابستان 2016
شده است ،پس از قطعی شــدن پیوستن پپ گواردیوال به
منچسترســیتی ،حاال تمرکز خود را روی اســتخدام اقای
خاص گذاشته است.
طبق گزارش منابع ،مذاکرات از حدود دو هفته قبل
شروع شــده ،انتظار می رود فن خال در پایان فصل و یک
ســال زودتر از اتمام قراردادش ،اولدترافورد را ترک کند.
منچستریونایتد می خواهد با گماشتن مورینیو ،پاسخی به
حضور پپ در سیتی بدهد .مورینیو خود تمایل نداشته تا در
میان فصل هدایت یونایتد را برعهده بگیرد ،او درصدد این
است تا در فصل جدید ،روی نیمکت یونایتد باشد .همچنین
گزارش شده که مورینیو دو بار پیشنهاد رئال را رد کرده است،
بار اول پیش از حضور بنیتز در رئال ،که او تمایل داشته در
چلسی بماند ،نوبت دوم نیز بعد از اخراج از چلسی ،این بار
قصد او بر این بــوده که هدایت یونایتــد را برعهده بگیرد.
چهارشــنبه هفته گذشــته برخی منابــع در انگلیس مدعی
شدند ،مورینیو با منچستریونایتد به توافق رسیده و حتی به
دوستان نزدیکش گفته که در پایان فصل جانشین فن خال
خواهد شد .ال کانفیدنشــال در گزارشی مجزا جزئیاتی از
قرارداد مورینیو را با یونایتد منتشر کرده است .در این گزارش
امده اســت که قرارداد مورینیو با یونایتد ســه ساله خواهد
بود و او ســاالنه ۲۰میلیون یورو دستمزد دریافت می کند،
بنابراین در پایان قرارداد سه ساله اش ۴۶،۵ ،میلیون پوند
نصیب وی می شــود .خود مورینیو امــا در اظهارنظرهای
رسمی سعی می کند محتاطانه برخورد کند ،او در این زمینه
می گویــد« :در حال حاضر من شــغلی نــدارم و نمی دانم
فوتبال من را کجا خواهد برد زیرا در فوتبال هرگز نمی دانید
چه اتفاقی رخ می دهد .امــا بی تردید ،بی تردید و بی تردید
خانه ما در انگلیس خواهد بود و در لندن .البتهواضح است
که من اماده رفتن بــه یک جای جدید هســتم. به عنوان
یک حرفه ای ،من اماده ام به یک شهر جدید بروم؛ به ویژه
فوتبال در لندن ،فکر می کنم واضح است که باید به جای
دیگری بروم ».ایا معنی این حرف ها تیمی در انگلستان اما
نه در شهر لندن و البته منچستر یونایتد نیست؟
گزینه بعدی
البته مورینیو تنها کسی نیست که به عنوان جانشین
فن خال از او یاد می شــود ،به موازات اقــای خاص ،یک
نام دیگر هم شنیده نمی شــود .پوچتینو که دو فصل پیش
با ساوتهمپتون نتایج بسیار خوبی کسب کرد ،در دو فصل
اخیر نیز با تاتنهام خوب ظاهر شده و در حال حاضر تیم او در
رده دوم جدول قرار گرفته است ،یک نام دیگر برای نیمکت
منچستر است .او اســتعدادهای جوانی نظیر هری کین،
دله الی و اریک دایر را کشــف کرده و در این کار تخصص
دارد .در واقــع تفکــرات جوان گرایانــه فرگوســن در این
سرمربی ارژانتینی نیز دیده می شود .همچنین او روحیه ای
با ارامش تر دارد و کمتر با مربیان دیگر دچار درگیری لفظی
و فیزیکی می شود .به نظر می رسد همین فاکتورها باعث
شده تا یونایتد نیم نگاهی به سوی او داشته باشد و به حضور
او روی نیمکتش در تابستان به طور جدی فکر کند .در این
میان تنها یک نکته وجود دارد که می تواند همه چیز را زیر
سوال ببرد ،موفقیت در تیم های کوچکتر دلیل موفقیت در
منچستر نیست .خاطره مویس هنوز در ذهن همه هست.
البته گزینه سوم جانشینی ،رایان گیگز است ،مردی
که برای اولدترافورد یک اســطوره اســت ،برایان رابسون
کاپیتان سابق تیم ملی انگلیس اعتقاد دارد که او می تواند
گواردیوالی منچســتر باشــد« :رایان می توانــد تبدیل به
گواردیــوالی منچســتریونایتد شــود .من از این مســاله
مطمئن هستم.
البته گیگز انســان ســاکتی اســت اما این مســاله
نمی توانــد چیزی را نقض کنــد .او همــواره تفکر عمیقی
نســبت به بازی دارد و تالش زیادی کرده تــا به این مرحله
برســد .همه از این صحبــت می کنند کــه گواردیوال مغز
فوتبالی خاصی دارد اما گیگز هم با او تفاوتی ندارد .رایان
تنها به یک فرصت و شــانس نیاز دارد تا توانایی های خود
را در این زمینه نشــان دهد ».اما در مقابل هیاهوی خبری
گیگز هم شــانس کمی مقابل مورینیو دارد و او هم چندان
دارای شانس دانسته نمی شود.
غرش رعد
بیداری سلیمان
رمان یک نویسنده روحانی به چاپ هفتم رسید
زندگی نامه یک خلبان به چاپ دوم رسید
کتاب «اقای سلیمان! می شود من بخوابم؟» که نوشته سید محمدرضا واحدی اولین
روحانی رمان نویس کشور است ،توسط انتشــارات تارونه در بهمن سال 91راهی بازار نشر
شده بود که به دلیل موفقیت در برقراری ارتباط با مخاطبان جوان خود ،به چاپ هفتم رسید.
این رمان ماجرای پسر و دختری است که به شدت به هم وابسته می شون د اما به دلیل
ی در این عشق ،رابطه انها دچار افت و خیزهای عجیبی می شود .جالب است
وجود ضلع سوم
که هر سه ضلع این مثلث همدیگر را دوســت دارن د اما وجود ضلع سوم پیدا و پنهان است و
این موضوع قهرمانان را چنان دچار فراز و نشــیب می کند که گاهی به شدت به هم نزدیک
می شوند و گاهی به شدت از هم دور و گاهی هم از ان ضلع سوم فاصله می گیرند و گاهی در
کنارش ارامش می یابند.
واحدی پیش از این درباره این رمان به خبرنگار مهــر گفته بود « :در این رمان ضمن
استفاده از تکنیک ها و ایجاد گره های منطقی و به هم ریختن قطعات پازلی که لذت چینشش
ی یا معناگریزی پرهیز و تالش کرده ام که در این
را برای مخاطب گذاشته ام ،از مفهوم ستیز
فضا نه تنها خواننده را در هزار توی داستان گرفتار نکنم ،بلکه عالوه بر لذت کشف و شهود
پیچیدگی های فرمی داســتان ،لذت درکی بهتر را در هزار توی زندگی امروز برایش فراهم
کنم ».از واحدی در حوزه های مختلف ادبی کتاب هایی چون لب گزه ،حامالن نور ،بانوی
ناشناخته ،عاشقانه ها ،عارفانه ها ،روش شناسی صهیونیزم ،سیره سیاسی امام علی (ع) و دو
مجموعه شعر به نام های چقدر فاصله و ادامه دلواپسی منتشر شده است.
کتاب «غرش رعد» با محوریــت زندگی خلبان عبد الحمید نجفی که توســط محمد
معما تالیف شده است ،با استقبال خوب مخاطبان و فروش سه هزار نسخه ای ان در کمتر
از شش ماه به چاپ دوم رسید .کتاب غرش رعد که زندگینامه یکی از خلبانان برجسته دوران
دفاع مقدس است ،روایت تاریخ گونه اتفاقات قبل از انقالب ،رخدادهای دوران انقالب و
عملیات های جذاب نیروی هوایی در هشت سال دفاع مقدس را بازگو می کند .داستان کتاب
درباره فردی است که در طول هشت سال دفاع مقدس 425سورتی پرواز جنگی ثبت شده
انجام داده اند و طی ان 132عملیات برون مرزی موفق را سپری کرده اند چهار بار درگیری
هوایی داشته که یک بار منجر به هدف قراردادن هواپیمای میگ 23و یک بار در دره های
سردشــت منجر به برخورد یک فروند میگ 21با کوه می شوند .داســتان درگیری 45روزه
ایشان همراه با شهید صیادشیرازی در کردستان و ...از نکات بارز کتاب است .وی یکی از
خلبان های هواپیمای F5است ،که رتبه دوم ثبت رکورد پروازهای برون مرزی را با ۱۳۲پرواز
در دوران دفاع مقدس پس از شهید اردستانی در کارنامه دارد .نجفی ،از خلبانان ثابت قرارگاه
رعد در دوران دفاع مقدس بود و توانست موفق به دریافت مدال فتح در سال ۶۹از دستان
مقام معظم رهبری شود .محمد معما نویسنده کتاب درباره کتاب گفته است« :کار مصاحبه
و تحقیق را از شهریور ماه سال 1390اغاز کردیم کار مصاحبه و نگارش حدود سه سال زمان
برد به دلیل حجم باالی اتفاقاتی که در کتاب رخ داده و همچنین پستی و بلندی های که طی
کردیم عمال تا پایان سال 93کار نهایی شد».
یادگاری های یک صدای ملکوتی
استاد مصطفی غلوش در گذشت
«به واقع تا کنون چنیــن صحنهاى را از احســاس و
هیجان مــردم ندیده بودم .حقیقتا صحنــه مبارکى بود ؛ در
حالى که انظار و قلوب مردم متوجه قران بود ،نشسته بودند
و گوش مىکردند....همه انها شــیوههاى خواندن قران
را مىدانند و این از فضل خداست .من اینده خوبى را براى
قاریان ایرانى پیشبینى مىکنــم ،چون انها از لحاظ لحن
و تجوید بسیار دقیق و موفق هســتند ».این خاطره استاد
تازه درگذشته از ســفر به ایران است و در مقابل مردم ایران
همه خاطرات شــیرین فراوانی از این سفر دارند.ان روزها
که تلویزیون ایران مسابقات قرائت قران را پخش می کرد،
استاد مصطفی غلوش و تالوت های ماندگارش او را تبدیل
به یکــی از میهمانان محبوب ایرانی ها کــرده بود .غلوش
با ویژگیهایی خــاص از دیگر قاریانی که بــه ایران رفت و
امد میکردند متمایز میشــد .صدای زیبا ،حرکات پشت
میکروفن برای کم و زیاد و دور و نزدیک نشــان دادن صدا
که کار یک استودیوی نیمه حرفهای را میکرد ،واکنش به
مخاطبین و توجه به انها و خالصه ایجاد ارتباطی ملموس با
مستمعین جلوهای متفاوت توسط او خلق میکرد.
اما چیزی که در همان سالهای ابتدایی دهه70 خیلی
به چشم امد و زبان به زبان چرخید و حتی واکنشهای منفی
از سوی برخی مصریها را به دنبال داشت ،اقرار به والیت
امیرالمومنین علیه السالم در اذان زیبا و ماندگار غلوش بود.
او بدون واهمه و با پذیرفتن خطری که از سوی «االزهر»
میتوانست متوجه جایگاه و اعتبار او شود در اذانی که برای
ایرانیها گفت این عبارت را به وضوح و فاخر چنین بیان کرد:
اشهد ان علیا ولی الله .راغب مصطفی غلوش صاحب ان
صدای ملکوتی پس از طی دوران ســخت بیماری در سن
77سالگی در یکی از بیمارستان های مصر دار فانی را وداع
گفت .او در سال 1317هجری شمسی در روستای «برما»
واقع در استان غربیه مصر متولد شد و در خانواده ای قرانی
پرورش یافت.غلــوش در نوجوانی کل قــران را حفظ کرد
و از 16ســالگی با حضور در محافل مختلف قران تالوت
می کرد .راغب مصطفی چند ســال پس از حفــظ قران به
کانون علوم قرانی مصر ،شــهر طنطا رفت و به موسســه و
اکادمى قرائات در مسجد احمدى مصر پیوست و به گفته
خود او ،توانســت «یک نمونــه عالى از اســتاد مصطفى
اسماعیل» را در این مسجد ارائه دهد .اما نقطه اوج فعالیت
قرانی غلوش زمانی رقم خورد که در دوران سربازی ،موفق
شد در مسجد مشهور امام حسین (ع) قاهره به تالوت قران
بپردازد .وی از ۲۴سالگی در رادیو و تلویزیون رسمی مصر
به عنوان قاری حضور یافت و از همان زمان رفته رفته سبک
خودش در قرائت را دنبال کرد .این قاری برجســته مصری
حدود ۳۰ســال برای قرائت به کشورهای مختلف از جمله
امریکا ،انگلستان ،ایران ،فرانسه و کانادا سفر کرد .رهبر
معظم انقــاب در خاطره ای با اشــاره به شــباهت تالوت
استاد «مصطفی اســماعیل» و «غلوش» فرمودند« :ما
عاشق تالوت شیخ مصطفى اسماعیل بودیم ...یک روز
دوستم مرا دید و گفت« :امروز در رادیو مصر ،صداى پسر
شیخ مصطفى اسماعیل را پیدا کردیم!» گفتم« :چطور ،از
کجا فهمیدى پسرش است؟ گفت« :نام او راغب مصطفى
است».
پیشخوان جهانی
مدیریت
بحران
مهاجرت
از نگاه
اکونومیست
تروریسم
داخلی در
امریکا سوژه
نیوزویک
هیالری
کلینتون روی
جلد تایم
مثلث | شماره 300
دیدار
81
بازار
دکترابراهیمی ،مدیرعامل بانک انصار:
افتتاح شعبه نمونه تحت نظارت علمای شیعه و سنی ،در
راستای تحقق اقتصاد مقاومتی است
دکترابراهیمی مدیرعاملبانکانصار:
با توجه به اولویت حرکت در مســیر پیاده سازی
موازین شرعی و تحقق اقتصادمقاومتی ،بانک
انصار با نشســت های مختلف با علمای شــیعه
و ســنی به یک دســتورالعمل جامع برای ایجاد
شعبه بانکداری اســامی در زاهدان رسید و به
ل و قوه الهی و مشارکت نهادهای مربوط ان
حو
راافتتاحکرد.
بازار
82
مثلث | شماره 300
روز شــنبه 17بهمــن مــاه ،1394ششــمین روز از
دهه مبارک فجرانقالب اســامی ایران ،طی مراســمی
با حضور ایت الله ســلیمانی امام جمعــه زاهدان ،مولوی
عبدالحمید اســماعیل زهی امام جماعت مســجدمکی،
دکترابراهیمــی مدیرعامــل و تنی چنــد از معاونان بانک
انصار ،حجت االسالم دکتر موسویان دبیر علمی شورای
فقهی بانک مرکزی و نماینده این بانک در این مراســم،
حجت االسالم والمســلمین رضازاده مسئول دفتر فقهی
بانــک انصــار و تنی چنــد از فرماندهــان ســپاه منطقه،
مســئوالن لشــکری و کشــوری ،علمای شــیعه و سنی و
مدیران شــعب اســتان بانک های کشــور ،بانک انصار
نخستین شعبه نمونه بانکداری اسالمی با عنوان شهدای
وحدت را بــا هماهنگی بانک مرکزی جمهوری اســامی
ایران و زیرنظرمشــترک علمای شــیعه و ســنی اســتان
سیستان و بلوچستان در شهر زاهدان افتتاح کرد.
به گزارش اداره کل بازاریابی و تبلیغات ،این مراسم
با پخش پیام دکتر ولی الله سیف ،رئیس کل بانک مرکزی
جمهوری اســامی ایران حاوی قدردانــی از بانک انصار
به خاطــر اهتمام در ایجــاد فرصت ارائه خدمــات بانکی
به هموطنــان اهل ســنت ،منطبــق با موازین مشــترک
فقهی ،ابراز امیدواری از مشارکت انان و نیز مایه افتخار و
سربلندی دانستن این اقدام اغاز شد.
پیامدکترولی اللهسیف:
اکنون که به همت بانک انصار و تایید و حمایت
بانک مرکزی جمهوری اســامی ایران فرصتی
فراهم شــده تا ارائه خدمت بانکی به هموطنان
اهل سنت با موازین مشــترک فقه اهل سنت و
فقه امامیه و با کسب اطمینان خاطر ومشارکت
ایشانتوسعهیابدجایبسیافتخاروسربلندی
استکهتاسیسشعبه ایبرایارائهاینخدمات
و هماهنگی مســائل شــرعی و فقهی مطابق با
موازین یادشده در شهر زاهدان اعالم و فعالیت
ان اغاز گردد.
دکتر سیف در این پیام همچنین ارائه خدمات به احاد
مختلف هموطنان را وظیفه شبکه بانکی کشور دانسته و با
اعتمادافرین خواندن این حرکت بانک انصار ،بررسی های
فقهی و ایجاد سازوکارهای خدمات بانکی و نظارت برانجام
امور این شعبه به صورت مشترک را مورد تایید قرار داد.
براســاس این گزارش ،ایت الله سلیمانی امام جمعه
زاهــدان و نماینده ولی فقیه در اســتان طی ســخنانی در
این مراسم ضمن تاکید بر اینکه جمهوری اسالمی ایران
نخستین کشور در جهان اســت که صاحب یک مجموعه
قانونی مدون بــرای اجرای بانکداری اســامی مطابق با
شریعت اسالمی است ،به کم اهمیت بودن موارد اختالفی
در دو مذهب شــیعه و ســنی درخصوص فقــه معامالت و
بانکداری بدون ربا اشــاره کرده و ســپس به بیان موضوع
اهمیــت وحدت میــان مذاهب و اقوام کشــور براســاس
ارمان های انقالب اسالمی پرداخت و تاسیس بانک های
اســامی را یکــی از نخســتین اهــداف امام خمینی (ره)
بنیانگذارجمهوری اسالمی دانست و از علمای اهل سنت
استان و نیز دکتر سیدعباس موسویان دبیرعلمی شورای
فقهی بانک مرکزی و اعضای شــورای فقهی بانک انصار
به خاطر ابداع و خالقیت در راستای حل موارد اختالفی و
رسیدن به توافق قدردانی کرد.
امام جمعــه زاهــدان و نماینده ولی فقیه در اســتان
سیســتان و بلوچســتان ســپس بــه اختالف افکنی های
دشمنان انقالب اسالمی و تالش بی وقفه شان برای ایجاد
ناامنی در منطقه اشــاره کرده و اقدام بانــک انصار را برای
خنثی سازی این توطئه ها بسیار مثبت و حائزاهمیت خواند.
وی افزود« :این اقــدام را باید تحقق ایات شــریف قران
کریم نامید و از بانک انصار به خاطر تالش های مســتمر و
ارزشمندش برای ایجاد این شعبه نمونه قدردانی کرد».
ایت الله سلیمانی در پایان سخنان خود اضافه کرد:
«هنــوز از ظرفیت های عظیم بانکداری اســامی به ویژه
عقوداســامی انچنان که باید استفاده نشــده و همه باید
تالش کنیم تا نظام بانکی کشور را براساس ارمان های بلند
نظام اسالمی و سیاست های راهبردی اقتصادمقاومتی به
پیش ببریم».
پس از ان ،مولوی عبدالحمید اســماعیل زهی امام
جماعت مســجد مکی زاهدان ضمن اظهار خوشحالی از
افتتاح شعبه نمونه تحت نظارت علمای شیعه و سنی استان
بر وجود زمینه های گسترده وحدت میان مذاهب اسالمی
تاکید کرد و افتتاح این شــعبه را گامی اساســی در جهت
تحکیم وحدت مذاهب و اقوام ایرانی در استان دانست.
امام جماعت مسجد مکی زاهدان در ادامه این حرکت
را که نتیجه مذاکرات ،مباحث و گفت وگوهای فشــرده و
چندماهه اعضای داراالفتای مسجد مکی زاهدان و شورای
فقهی بانک انصار با حمایت و مشارکت شورای فقهی بانک
مرکزی جمهوری اســامی ایران اســت ،حرکتی دانست
که مورد تایید خدای متعال اســت و هــدف ان خدمت به
مردم و بندگان اوست .وی ســپس از همه مجموعه های
دست اندرکار این اقدام در سطح استان و کشور و به صورت
ویژه از بانک انصار به عنوان پیشتاز این حرکت دینی تقدیر
کرد و ســایر بانک های کشــور را به انجام اقدامات مشابه
تشویق کرد .به گزارش اداره کل بازاریابی و تبلیغات و در
ادامه مراســم افتتاحیه ،دکترابراهیمــی مدیرعامل بانک
انصار طی ســخنانی با اشــاره به ویژگی هــا و مزیت های
بازار
در سی وهفتمین سالروز پیروزی انقالب اسالمی انجام شد
تجدید میثاق کارکنان بانک دی
با ارمان های امام راحل
جمعی از مدیران ارشد و کارکنان بانک دی همزمان
با فرا رســیدن ایام الله دهه فجر با حضــور در مرقد مطهر
حضرت امام خمینی(ره) با ارمان هــای امام راحل تجدید
بیعت کردنــد .به گــزارش اداره کل روابــط عمومی بانک
دی به مناسبت فرا رسیدن ســی وهفتمین سالگرد پیروزی
انقــاب اســامی ،مدیرعامــل ،اعضــای هیات مدیره،
مدیران و جمعــی از کارکنان بانک دی با حضــور در مرقد
مطهر حضرت امام(ره) و اهدای تــاج گل و ادای احترام
به ساحت امام راحل و قرائت فاتحه با ارمان های بلند امام
خمینی(ره) تجدید میثاق کردند .در حاشــیه این مراســم
دکتر احمد شفیع زاده مدیر عامل بانک دی با گرامیداشت
یاد و خاطره امام و شهدای انقالب و تبریک سی وهفتمین
سالگرد پیروزی انقالب اســامی ایران اظهار کرد« :دهه
فجر یاداور خیزش عظیم ملتی است که از ظلم و وابستگی
و تبعیض به ستوه امده و با اتکال به خداوند تبارک و تعالی
و رهبری حضرت امام خمینی (ره) ،بســاط مستکبران را از
این کشور برچید و استقالل ،ازادی و جمهوری اسالمی را
برای ملت ایران به ارمغان اورد و انان را از وابستگی سیاسی
به شــرق وغرب نجات داد ».وی تصریح کرد« :پیروزی
انقالب اسالمی در سال 57نه تنها یک اتفاق بزرگ برای
ایران بود بلکه منشــا تحوالت بزرگتر در منطقه و جهان نیز
بود .به همین دلیل است که قدرت های استکباری همواره
طی این سال ها تالش کردند که در مسیر ان اختالل ایجاد
کنند ».وی با بیان اینکه اگر این انقالب ناچیز بود و تغییرات
حاصل شده بی اهمیت این همه ســرمایه گذاری علیه ان
صورت نمی گرفت ،ادامه داد« :با وجود فشارهای سنگین
ما در عرصه های سیاســی و نظامی توان خــود را به اثبات
رسانده ایم و اکنون نوبت فرهنگ و اقتصاد است که با همت
مردم حماسه ای دیگر بیافرینیم ».شفیع زاده با بیان اینکه
در عرصه های اقتصاد و فرهنگ نیز می توانیم با تمسک به
راه امام راحل و شهدا به موفقیت های بزرگی دست یابیم،
تاکید کرد« :بار دیگر این ایام را ارج می نهیم و با امام راحل
پیمان می بندیم که در جهت اعتالی ایران اســامی گام
برداریم تا ارمان های امام و شهدا را محقق کنیم».
ناصر صالحی به عنوان مشاور
مدیرعامل و مدیرکل حوزه مدیریت
بانک دی معرفی شد.
بــه گــزارش اداره کل روابــط
عمومی بانک دی ،در جلســه ای با
حضور مدیرعامل ،معاونان و جمعی
از کارکنان ،ناصر صالحی به عنوان
مشــاور مدیرعامل و مدیــرکل حوزه
مدیریت بانک دی معرفی شــد .در
این جلسه از زحمات مجتبی حیدری
معاون ســرمایه انســانی و توســعه
مدیریت که سرپرســتی این حوزه را عهــده دار بود ،تقدیر
شد و ناصر صالحی ،معاون پشــتیبانی و مهندسی بانک با
حفظ سمت ،این مسئولیت را برعهده گرفت .در این جلسه
دکتر احمد شفیع زاده ضمن گرامیداشت دهه مبارک فجر
به دستاوردهای نظام مقدس جمهوری اسالمی ایران طی
37سال گذشته اشاره و اظهار کرد« :انقالب اسالمی ایران
برگرفته از نهضت سرخ حسینی (ع) بود که مردم با اعتقاد
به مبانی انقالب و حضور مرجعیــت دین و مبارزات چندین
ســاله امام خمینی (ره) به ثمر نشست ».وی افزود« :این
37ســال دســتاوردهای بزرگی برای
ملت بزرگ ایران به ارمغان اورده است
که از جمله ان قرار گرفتن در بین 10
کشور پیشرفته جهان در عرصه علمی
بوده و تفکر جهادی و روحیه انقالبی در
عرصه دفاعی سبب ایجاد امنیت کشور
در منطقه خاورمیانه شــده اســت».
مدیرعامل بانک دی علت این انتصاب
را استفاده بیشــتر از توانایی و تجارب
اقــای صالحی که از مســئولیت های
گذشــته توانســته با روحیه جهادی و
پشتکار ،منشا خدمات ارزنده و چشمگیری باشند ،عنوان و
اظهار امیدواری کرد که ایشان بتوانند کما فی السابق این
مسئولیت را نیز بهتر از گذشته به انجام برساند .در این جلسه
همچنین از زحمــات مجتبی عزیزی کــه در مدت تصدی
ریاســت حوزه مدیریت ،نقش ارزنده ای در ایجاد و تقویت
بخش های مختلف این حوزه از جمله سامانه اتوماسیون
اداری ،مرکز ارتباط با مشتریان ،سایت و دبیرخانه مکانیزه
ایفا کرد و موفقیت هــای زبانزدی را بــرای بانک به همراه
داشت ،تقدیر شد.
معرفی مدیرکل جدید حوزه مدیریت بانک دی
مثلث | شماره 300
بازار
رقابتی بانک انصار گفت« :بانک انصار بزرگترین شــبکه
تمام الکترونیــک کشــور در بخش خصوصی اســت که
به عنوان شفاف ترین بانک در بورس فعالیت می کند».
وی افــزود« :رتبــه نخســت تراکنش هــای موفق
بانکداری الکترونیک در کشــور در ســال 1393به بانک
انصــار تعلــق دارد و ایــن بنــگاه مالی بــزرگ بــه اتکای
فناوری هــای نوین و مهــارت باالی نیروی انســانی خود
امادگی ارائه خدمات مطلوب به همه احاد و اقشــار کشور
را دارد ».دکتر ابراهیمی سپس تصریح کرد« :این بانک
بیش از 10میلیون مشتری و با 13/5میلیون حساب بانکی
به هموطنان عزیز خدمات بانکــی ارائه می دهد و درعین
حال در پیاده سازی موازین شرعی در فعالیت های بانکی
پیشتاز است».
دکتر ابراهیمــی پــس از ان ،به اقتصــاد مقاومتی
به عنوان راهبرد اساســی بانک انصار در راســتای انجام
مسئولیت های اجتماعی خود اشاره کرد وگفت« :انچه در
اقتصادمقاومتی مطرح است ،توانایی برای انعطاف پذیری
در شرایط شوک اقتصادی است تا جایی که در صورت بروز
تحریم ها و مشــکالت داخلی این اقتصاد خود را به حالت
ثبات بازگرداند».
وی افــزود« :باتوجه بــه اولویت حرکت در مســیر
پیاده سازی موازین شرعی و تحقق اقتصادمقاومتی بانک
انصار با نشست های مختلف با علمای شیعه و سنی به یک
دستورالعمل جامع برای ایجاد شــعبه بانکداری اسالمی
در زاهدان رسید و به حول و قوه الهی و مشارکت نهادهای
مربوط ان را افتتاح کرد».
مدیرعامل بانک انصار در پایان سخنان خود هدف
اصلی بانک انصار در اقدام به چنیــن حرکتی را خدمت به
مردم و مشتریان ،و به ویژه هموطنان اهل سنت و نه یک
رقابت تجاری ومالی دانسته و با تاکید بر این که اخالص،
نیت خیر و خداباوری عوامل اصلی این موقعیت هســتند،
افزود« :قصد بانک انصار از تاســیس این شــعبه ،انتفاع
اقتصادی نیست».
برپایه گــزارش اداره کل بازاریابــی و تبلیغات بانک
انصار ،اخرین سخنران مراســم افتتاحیه دکترموسویان،
دبیرشــورای فقهی بانک مرکزی جمهوری اسالمی ایران
بود که با اشــاره به موازین مشترک بســیار زیاد میان اهل
شیعه و ســنی در حوزه معامالت و تجارت ،تاسیس شعبه
شــهدای وحدت بانــک انصــار را گامــی تعیین کننده در
راستای گسترش بانکداری اسالمی دانست که باالترین
جایگاه را در بانکداری اسالمی جهان داراست و تاکید کرد
که یکی از برکات این اقدام ،توســعه اقتصادی و تجاری
سراسری کشور خواهد بود.
دبیرعلمی شورای فقهی بانک مرکزی در این مراسم
همچنیــن افــزود« :در مذاهب شــیعه و ســنی اختالفی
درخصوص معامــات و نفی ربا وجود نــدارد بلکه نگرانی
علمای شیعه و ســنی در اجرای درست دستورالعمل های
بانکداری اسالمی است ،چرا که در اجرای قوانین مساله
اجرا بسیار اهمیت دارد و خوشــبختانه بانک انصار در این
زمینه بسیار خوب عمل کرده است».
83
بازار
تجدید میثاق با ارمان های امام خمینی (ره) و شهدا
دکتر رضایی ،مدیرعامل موسســه اعتبــاری کوثر به
همراه معاونین و مدیران حوزه مرکزی با حضور در حرم مطهر
امام راحل ،با ارمان های معمار کبیر انقالب اسالمی ایران
تجدید میثاق کرد.
به گــزارش روابط عمومی موسســه اعتبــاری کوثر؛
یکشــنبه 18بهمن ماه ،دکتر رضایی به همــراه معاونین،
مدیران ،کارکنان حوزه مرکزی ،کارکنان شعب استان های
تهران ،البرز و قم بــا حضور در مرقد مطهــر حضرت امام
خمینی (ره) بار دیگر با ارمان های بنیانگذار انقالب اسالمی
تجدید بیعت کردند .بر اساس این گزارش شرکت کنندگان
در این برنامه با نثار تــاج گل و قرائت فاتحه به روح پرفتوح
امام راحل درود فرســتاده و بر تبعیت از مقام معظم رهبری
تاکید کردند .مدیــران و کارکنان موسســه اعتباری کوثر
با تاکید بر ایــن نکته که همه توان و ظرفیــت خود را برای
خدمت رســانی به مردم و اعتــای نظام اســامی به کار
خواهند گرفت ،اعــام کردند« :امروز پیــروی از فرامین
مقام معظم رهبری را فصل الخطاب همه فعالیت های خود
می دانیم ».در حاشیه این مراسم دکتر رضایی در جوار مزار
شهدای گرانقدر انقالب اسالمی و دفاع مقدس در گفت وگو
با خبرنگاران ضمن گرامیداشت یاد و خاطره شهید بهشتی،
یاران با وفایش و ادای احترام به شهدای گرانقدر انقالب
اسالمی مهم ترین وظیفه نسل جوان را توجه و حرکت در
مسی ر ترسیم شده امام راحل(ره) و مقام معظم رهبری برای
رسیدن به اهداف عالیه نظام ارزیابی کردند.
ایران بستری مناسب برای سرمایه گذاری
سینا ضرغام
بازار
84
مثلث | شماره 300
مدیرعامل فوالد اریا
ایــران بــا دارا بــودن حــدودا 68نــوع مــاده
معدنی(غیر نفتی) 37بیلیون تن ذخایر کشــف شده و 57
بیلیون تن ذخایر بالقوه در میــان 15قدرت معدنی جهان
جای گرفته و یکی از کشورهای غنی از حیث دارایی های
معدنی به حســاب می اید .این در حالی است که تولیدات
معدنی تنها 0/6درصــد از تولیدات ناخالــص داخلی این
کشور را تشکیل می دهند.
به عالوه معادن کاری در ایران در حال توسعه است.
بر اساس امار تا پایان سال 1392معادل 7867معدن در
کشور وجود داشــت و امار ســال 1393هنوز ابالغ نشده
است و می توان گفت که قطعا تعداد معادن افزایش یافته
است .از معادن موجود در کشور 5422معدن فعال هستند
و 2086معدن نیز غیر فعال .همچنین 359معدن در حال
تجهیز قرار دارند که خوشبختانه بخش قابل توجهی از این
معادن بســیار پر ارزش هســتند؛ معادنی همچون سرب،
روی ،مــس ،اهن و طال .در ضمن هنوز هم کارشناســان
در حال کشف راه های ورودی در معادن هستند که وجود
انان به اثبات رســیده اســت؛ معادنی از قبیل سنگ های
قیمتی و نیمه قیمتی و حتی میادین عظیم نفت و گاز .اگر
ایران را دروازه معادن غرب اســیا بنامیم سخنی به گزافه
نبرده ایم.
ایران در منطقه ای واقع شده که کشورهای اطراف
ان مانند ترکیه و عربســتان و کشورهای حوزه خلیج فارس
باتوجه به اهنگ رشــد و توســعه اقتصادی به معادن نیاز
دارند و این در حالی اســت کــه این کشــورها در صنایعی
مانند فوالد ســرمایه گذاری هم کرده اند اما مواد اولیه انها
وارداتی اســت و ایران می تواند منبع خوبــی برای تامین
نیازهای این کشورها که به سرعت در حال افزایش است،
محسوب شود.
ایران با 18درصد منابــع گازی و 9درصد منابع نفتی
در میان کشــورهای مهــم معدنی دنیــا موقعیت منحصر
به فــردی برای تامیــن انرژی ،فعالیت هــای به خصوص
در فراوری و فلــزات دارد و قیمت انــرژی در ایران باتوجه
به منابــع عمده بعضا تــا 50درصد قیمت جهانی اســت و
این موقعیت شــرایطی را فراهم می کند که شــرکت های
بزرگ ،کل عملیات مرتبط با معادن را از استخراج و صنایع
تولید فلزات به خصــوص فوالد را در ایران بــا قیمت تمام
شــده مناســب انجام دهند و به بازارهــای نزدیک منطقه
صادر کنند.
ایــران باتوجه به پتانســیل معدنی از 70ســال قبل
اولین کشوری بوده که تدریس رشته معدن و زمین شناسی
را بیــن کشــورهای منطقه اغــاز کــرد و در حــال حاضر
بیــش از 50هزار مهنــدس و تکنســین را در رشــته های
معدن ،متالورژی و کارشــناس زمین شناسی تربیت کرده
اســت .این خیل عظیم نیروهای متخصص کشــورهای
ســرمایه گذار را از نظــر نیروی انســانی بی نیــاز می کند و
این در حالی اســت که در سایر کشــورهای منطقه چنین
پتانســیلی وجود ندارد .ایران از نظر حجــم ذخایر قطعی
و بالقوه وجــود زیر بناهای مناســب ،وجود بازار مناســب
مصرف ،قیمت مناسب انرژی ،دسترسی به اب های ازاد و
همچنین نیروی انسانی متخصص و تحصیل کرده یکی از
کشورهای بسیار شاخص جهت سرمایه گذاری شرکت های
بزرگ معدنی و صنعتی شــناخته می شــود و در یک جمله
ایــران در اینــده نزدیک بهشــت ســرمایه گذاری معدنی
خواهد شد.