روزنامه صمت شماره 35
روزنامه صمت شماره 35
9سند هم
کاری میان ای
ران و تاجیکستان
امضا شد
نخستین روزنامه تخصصی صبح ایران
پنجشنبه
فناوری های نوین ج
سال هفتم دوره جدید شماره 35پیاپی 24 1353صفحه قیمت 1000 :تومان
معدنی وزیر صنع
ت ،معدن وتجارت:
ایگزین شیوه
های سنتی اکتشاف
5
خرید و فرو
ش
سا
خ
ت
ما
ن
ها
ی
فاقد شناسنامه
20شهریور 1393
15ذی القعده 1435
11سپتامبر 2014
www.smtonline.ir
معاون
2
www.smtnews.ir -
22
برق خوش بینی در چشمان تجارت
بررسی مبادالت ایران با ۱۷۶کشور در نیمه نخست امسال
بررسی صمت از سند پشتیبان پیشنویس برنامه
راهبردی صنعت ،معدن و تجارت نشان داد
تجربیات جهانی الگوی
برنامه راهبردی
3
ارزاوری 180میلیون
دالری با اجرای ریل ملی
7
22
گزارش صمت از چالش های پیش روی معادن
در اجرای اصل 44
واگذاری بر مبنای برداشت
محصول
شهرهای خاکستری
درحسرت مداد رنگی
صندوق ضمانت
پشتوانه صادرات غیرنفتی
5
9
میوه ارزان می شود
14
8
ایران جایگزین
اروپا می شود
سیدناصر موسوی الرگانی
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس
7
تور صیادان
حمایت صندوق را می طلبد
بهبود شاخص توسعه
با رونق تولید
محمود مقدس
محمد حسین صدرایی
روزنامه نگار
14
مدرس اقتصاد
بنگاه داری بانک ها
بازار را انحصاری می کند
میثم رادپور
18
کارشناس اقتصادی
کوچک سازی
محدوده های معدنی
حامد شایگان
20
روزنامه نگار
5
روی خط خبر
عیادت شرکت کنندگان
همایش علمای اسالم
از رهبر معظم انقالب
تعدادی از شخصیت های شرکت کننده در همایش
«علمای اس�لام در حمایت از مقاومت فلسطین» و
عده ای از مقام های کش��ورهای مختلف چهارشنبه
با حضور در بیمارس��تان محل بس��تری رهبر معظم
انقالب از حضرت ای��ت اهلل خامنه ای عیادت کردند.
به گ��زارش ایرنا از پایگاه اطالع رس��انی دفتر مقام
معظم رهبری ،در این دیدار شیخ نعیم قاسم معاون
دبی��رکل حزب اهلل لبن��ان به نمایندگ��ی از دبیرکل
حزب اهلل لبنان با ابالغ سالم گرم سیدحسن نصراهلل،
س�لامتی و ط��ول عمر رهب��ر معظم انق�لاب را از
خداوند متعال مسئلت کرد .همچنین در این دیدار،
اقایان عالمه سیدس��اجد نقوی از علمای پاکستان،
ایت اهلل اصف محسنی از علمای برجسته افغانستان،
صدرالدی��ن قپانچ��ی ام��ام جمع��ه نجف اش��رف،
س��یدعلی فضل اهلل از علمای لبنان ،احمد س��امبی
رییس جمهوری سابق جزایر کومور ،شیخ احمد الزین
رییس هیات امنای تجمع علمای مس��لمین لبنان،
با اظهار خرس��ندی از سالمتی رهبر معظم انقالب،
بهبودی کامل و افزایش توفیقات ایش��ان در خدمت
به جهان اس�لام را از خداوند مس��ئلت کردند .شیخ
عبدالناصر جبری رییس دانشکده الدعوه و از علمای
لبنان ،شیخ عبدالغنی شمس الدین دبیرکل اتحادیه
علمای جنوب شرق اس��یا ،شیخ عالء الدین زعتری
مع��اون مفتی اعظم س��وریه و اوزه��ان اصیل ترک
رییس جنبش ملی گوروش حزب سعادت ترکیه نیز
از حضرت ایت اهلل خامنه ای عیادت و بهبودی کامل
و افزایش توفیقات ایشان در خدمت به جهان اسالم
را از خداوند مسئلت کردند.
25درصد اقتصاد کشور
باید در دست تعاونی ها باشد
مدیرکل دفتر تعاونی های توزیع وزارت تعاون ،کار
و رفاه اجتماعی گفت25 :درصد اقتصاد کش��ور باید
برای تحقق اقتصاد مقاومتی در دس��ت تعاونی های
تولیدی و خدماتی باشد.
ب��ه گزارش ایرنا ،احمد بیگدل��ی دیروز در نهمین
جشنواره تعاونی ها و کارافرینان برتر استان همدان
افزود :اقتصادی مقاومتی اس��ت که مردم باید در ان
مشارکت داش��ته باش��ند و نقش افرینی کنند .وی
اظهار ک��رد :اقتصاد مقاومتی به معنی اقتصاد پایدار
و تاب اور در برابر نوس��ان های قیمت در بازار است و
اقتصاد مقاومتی نباید با تعارض های اجتماعی همراه
باش��د .وی گفت :رقابت پذیر بودن ،مبتنی نبودن بر
کمک های دولتی ،منصفان��ه بودن و دوری از تقلب
از دیگر مولفه های اقتصاد مقاومتی اس��ت .وی بیان
کرد :مشخصه های اقتصاد مقاومتی با اهداف بخش
تعاونی ها هماهنگ است و اهداف تعاونی ها نیز همان
اهداف اقتصاد مقاومتی اس��ت .بیگدلی افزود :ترویج
فرهن��گ تعاون ،توس��عه مدیریت و توانمندس��ازی
مدیریت انس��انی ،تقویت تعامل و توسعه هم افزایی
درون ش��بکه ای تعاونی ها از مهم تری��ن برنامه های
بخش تعاون در کش��ور اس��ت .وی ادامه داد :تامین
منابع مالی و عملیاتی کردن مش��وق های قانونی از
دیگر اهداف و برنامه های تعاونی ها در کشور است.
خبرنگاران واشنگتن پست
همچنان در بازداشت هستند
به گزارش ایلنا ،محس��نی اژه ای در جمع خبرنگاران
درباره افزایش پهنای باند اینترنت و حضور اعضای قوه
قضاییه در ش��ورای عالی مجازی گفت :از قوه قضاییه
ش��خص ایت اهلل املی الریجانی و دادستان کل کشور
در این شورا حضور دارند و مسائل با مشورت انها پیش
م��ی رود .معاون اول قوه قضایی��ه ادامه داد :بارها عرض
کر ده ای��م که باید در 2جنبه خدم��ات ارزان قیمت و
محتوای صحیح و بهداشتی گام هایی برداشته شود .در
مورد خدمات ارزان باید زیرساخت هایی ایجاد شود که
در این موضوع اینترنت با کمترین قیمت در دسترس
مردم قرار بگی��رد .وی در خصوص پرونده خبرنگاران
بازداشتی واشنگتن پس��ت نیز اظهار کرد :هیچ اتفاق
خاصی در این پرونده رخ نداده و این افراد همچنان در
بازداشت بسر می برند.
اعتراض ایران به اژانس
علیه رژیم صهیونیستی
س��فیر و نماینده دائم ایران در اژانس بین المللی
ان��رژی اتم��ی ب��ا ارس��ال نام��ه ای اعتراض امیز به
یوکی��ا امان��و مدیرکل اژان��س ،تجاوز اخی��ر پهپاد
جاسوس��ی رژی��م صهیونیس��تی علیه تاسیس��ات
هسته ای صلح امیز کشورمان در نطنز را قویا محکوم
ک��رد و خواس��تار محکومی��ت ان از س��وی جامعه
بین المللی شد.
به گزارش ایرنا ،رضا نجفی که در اس��تانه اجالس
شورای حکام و کنفرانس عمومی اژانس بین المللی
ان��رژی اتمی ای��ن نامه اعتراض امی��ز را به مدیرکل
اژانس ارس��ال ک��رده ،با اش��اره ب��ه غیرقابل نقض
بودن حریم تاسیس��ات صلح امیز هسته ای خواستار
محکومیت ان از سوی جامعه بین المللی شد.
2
خبر
پنجشنبه 20شهریور 15 - 1393ذی القعده 11 -1435سپتامبر 2014
public@smtnews.ir
با حضور روسای جمهور 2کشور
9سند همکاری میان ایران و تاجیکستان امضا شد
ب��ا حضور روس��ای جمهور 2کش��ور ۹س��ند همکاری می��ان ایران و
تاجیکستان در محل کاخ ملت در شهر دوشنبه امضا شد.
ب��ه گزارش ایرن��ا ،موافقتنامه امنیتی و انتظام��ی ،تفاهمنامه همکاری
در مبارزه با موادمخ��در ،همکاری کمیته امداد امام خمینی(ره) و کمیته
کار و زن��ان سرپرس��ت خان��وار تاجیکس��تان و همکاری کمیت��ه امداد
امام خمین��ی(ره) با وزارت کار تاجیکس��تان ازجمله اس��نادی بود که به
امضای طرفین رس��ید.همچنین یادداش��ت تفاهم بی��ن مرکز تحقیقات
استراتژیک تاجیکستان و مرکز مطالعات سیاسی و امور بین الملل وزارت
خارجه جمهوری اس�لامی ایران ،تفاهمنامه همکاری فرهنگس��تان زبان
و ادبیات فارس��ی جمهوری اس�لامی ایران با کمیت��ه زبان و اصطالحات
جمهوری تاجیکستان ،تفاهمنامه همکاری کمیته امداد امام خمینی(ره)
با وزارت بهداشت تاجیکستان و تفاهمنامه کمیته امداد امام خمینی(ره)
با کمیته جوانان ،ورزش و گردشگری تاجیکستان به امضای اعضای هیات
همراه دو کشور رسید.
توربین دوم نیروگاه سنگ توده 2به بهره برداری رسید
بهره برداری از توربین دوم نیروگاه سنگ توده 2با حضور روسای جمهور
ایران و تاجیکستان به صورت ویدئو کنفرانس در کاخ ملت اغاز شد.
نی��روگاه س��نگ ت��وده 2از بزرگترین طرح های تاجیکس��تان پس از
استقالل اس��ت که در یک سال یک میلیارد کیلووات ساعت نیروی برق
تولید می کند .ساخت این نیروگاه در اسفند 1385اغاز شد.
جمهوری اس�لامی ایران در س��اخت ای��ن پروژه 180میلی��ون دالر و
تاجیکس��تان 40میلیون دالر س��رمایه گذاری کرده است .نیروگاه سنگ
توده 2بعد از 12/5س��ال بهره برداری از جان��ب ایران ،به طور کامل در
اختیار تاجیکستان قرار خواهد گرفت.
مرکز پژوهش های مجلس شورای اسالمی بررسی کرد:
۱۳عامل وصول نشدن مطالبات غیرجاری بانک ها
مرکز پژوهش های مجلس شورای اسالمی ،دالیل وصول
نش��دن مطالبات غیرجاری بانک ه��ا را در فرایند وثایق و
تضمینات بررسی کرد.
به گ��زارش خبرگزاری فارس به نق��ل از روابط عمومی
مرکز پژوهش های مجلس شورای اسالمی ،دفتر مطالعات
اقتصادی این مرکز اعالم کرد :مطالبات غیرجاری معضلی
است که طی چند سال گذشته منابع بانک ها را به شدت
منقب��ض و ام��کان ارائه خدمات اعتباری توس��ط بانک ها
به مش��تریان و عوام��ل اقتصادی را محدود کرده اس��ت.
بررسی های کارشناسی نشان می دهد:
-1نبود بانک جامع اطالعات درخصوص وثایق متقاضیان
تسهیالت موجب شده اس��ت که ارزیابی دقیقی راجع به
وثایق صورت نگیرد.
-2ارتباط نداشتن شعب یک بانک و به طور کلی بانک ها
با یکدیگر در مورد اطالعات وثایق مشتریان موجب شده تا
مشتری از بانک اول با وثیقه ملکی تسهیالت دریافت کرده
و با ایجاد دارایی ثابت سلس��له وار از سایر بانک ها به صورت
س��فته ای و قرارداد الزم االجرا تس��هیالت دیگری دریافت
کند.
-3در برخ��ی موارد بده��کاران بانک را تهدید می کنند
که در صورت اعمال فش��ار روی بدهکار و به اجرا گذاشتن
وثیقه ،وی اعالم ورشکس��تگی خواه��د کرد .بانک ها برای
پرهیز از این مشکل مجبور به مذاکره و تن دادن به شرایط
پرداخت بدهکار می شوند.
-4برخی قوانین نظیر قانون الزام بانک ها در ممنوعیت
اخ��ذ وثیقه ملکی مصوب س��ال 1379مجلس ش��ورای
اس�لامی یا قانون تسهیل اعطای تسهیالت بانکی مصوب
سال 1386مجلس شورای اسالمی و ...به نوعی زمینه های
افزایش رانت و غیرجاری شدن مطالبات بانک ها را فراهم
کرده است.
-5به واس��طه فش��ارهای به عمل امده از سوی برخی
مس��ئوالن ،بانک ها بدون توجه به ن��وع وثیقه یا تضمین،
مجب��ور به پرداخت چنین تس��هیالتی می ش��وند که به
تس��هیالت دس��توری ش��هرت دارند .این تسهیالت یکی
از ریش��ه های اصلی غیرجاری ش��دن مطالبات محسوب
می شوند.
-6اطالعات مربوط به متقاضیان و گیرندگان تسهیالت
عمدتا توس��ط خود ایش��ان ارائه می ش��ود و شرکت های
اعتبارسنج یا مقام های ذی صالحی در این زمینه برای تایید
اطالعات وجود ندارد.
-7در مواردی ،قراردادی بسته شده و اسناد الزم االجرایی
نیز گرفته شده اند .در کنار این اسناد ،سفته نیز اخذ شده
است ،لذا سفته ای که خارج از عقد دریافت شده در مراجع
رانت اطالعاتی به ساختار اقتصاد مقاومتی صدمه می زند
ریی��س کمیته ط��رح و برنام��ه و بودجه کمیس��یون
تلفیق مجمع تش��خیص مصلحت نظ��ام ،رانت اطالعاتی
را مهم تری��ن عامل بروز رانت خ��واری در حوزه اقتصادی
در کش��ور عنوان کرد و گفت :رانت اطالعاتی باید توسط
مدیران مس��دود شود ،زیرا به س��اختار اقتصاد مقاومتی
صدم��ه می زند .حس��ین کنعانی مقدم دی��روز در کارگاه
علمی و تخصصی اقتصاد مقاومتی در محل سالن پیامبر
اعظم(ص) دانشگاه علوم پزشکی مازندران در ساری ،نگاه
دولت به اقتصاد را یک نگاه علمی دانس��ت و افزود :نگاه
علمی دولت سبب جهش در مسائل اقتصادی کشور شده
اس��ت .وی اقتصاد مردمی ،اقتصاد دانش بنیان و اقتصاد
با کاهش وابس��تگی به نفت ،اقتصاد باثبات و رقابت پذیر،
اقتصاد با فضای شفاف و سالم ،اقتصاد با دیپلماسی فعال،
اقتص��اد درون زا و عدالت بنی��ان را از مولفه های کلیدی
اقتصاد مقاومتی برش��مرد .وی ب��ا تاکید بر این نکته که
باید نهضت تولید علم در کشور راه اندازی شود ،ادامه داد:
اقتصاد مقاومتی از مولفه های نگاه به اینده و دور اندیشی
است .کنعانی مقدم اظهار کرد :اقتصاد ایران تک محصولی
و بر پایه نفت اس��ت ک��ه باید ص��ادرات غیرنفتی را هم
در کنار ان داشته باش��یم .وی با بیان اینکه دولت نباید
رقیب بخش خصوصی باش��د ،بیان کرد :دولت با داشتن
امکان��ات می تواند برای س��رمایه گذاران بخش خصوصی
ایجاد امنیت کند.
وی ب��ه وجود دریای خزر و ذخایر نفتی ان در اس��تان
مازندران اشاره و تصریح کرد :صنعت نفت می تواند تحول
بزرگی در بحث اقتصادی این استان داشته باشد.
توافق ربیعی با وزیر سرمایه گذاری و توسعه قزاقستان
ایران و قزاقستان شرکت مشترک
تجاری تشکیل می دهند
وزیر تعاون ،کار و رفاه اجتماعی گفت :ایران و قزاقستان امادگی دارند در زمینه
توس��عه بنادر ،کش��تیرانی ،خطوط ریلی ،هوایی و تجارت کاال با یکدیگر همکاری
کنند و مجموعه ای تجاری را تشکیل دهند تا همکاری های یاد شده اجرایی شود.
ب��ه گزارش ایرن��ا از روابط عمومی وزارت تعاون ،کار و رفاه اجتماعی ،علی ربیعی
در دیدار با وزیر س��رمایه گذاری و توس��عه قزاقستان ،افزود :درخواست ما این است
ک��ه وزارت تع��اون ،کار و رفاه اجتماعی با طرف قزاقس��تانی مجموعه ای تجاری را
تشکیل دهند تا همکاری های یادشده اجرایی شود .ربیعی با تاکید بر توسعه روابط
اقتصادی 2کشور و نقش مجموعه های اقتصادی وابسته به وزارت متبوعش ،یاداور
ش��د :این وزارتخانه به لحاظ داش��تن ش��رکت های اقتص��ادی – تجاری و خطوط
کش��تیرانی و هوایی نظیر اسمان ،کشتیرانی جمهوری اسالمی ایران ،ملی نفتکش
و مجموعه های پاالیش��گاهی و دارا ب��ودن دیگر مجموعه ه��ای اقتصادی امادگی
دارد روابط خود را با قزاقس��تان در این زمینه ها گس��ترش دهد .وی همچنین به
ظرفیت های این وزارتخانه در زمینه اموزش های فنی و حرفه ای اشاره کرد و گفت:
2کش��ور می توانند در این خصوص نیز با یکدیگر همکاری کنند .در این دیدار بر
لزوم تش��کیل شرکت های مشترک تجاری بین ایران و قزاقستان تاکید و مقرر شد
از طرف ایرانی مجموعه شرکت سرمایه گذاری تامین اجتماعی (شستا) و بانک رفاه
کارگران و از طرف قزاقستان یک شرکت نسبت به تشکیل شرکت تجاری فیمابین
اقدام کند تا از این طریق مجموعه همکاری ها جنبه اجرایی به خود بگیرد .ربیعی
یاداور ش��د :با تشکیل این ش��رکت قزاقستان می تواند کاالهای مورد نیاز خود را با
بهره گیری از امکانات و ظرفیت خطوط هوایی ،ریلی و کشتیرانی ایران تامین کند.
شرکت گاز استان خوزستان
قضایی یا ثبت ،امکان اجرا ندارد.
-8نبود اس��تانداردهای بررس��ی وثای��ق در کنار وجود
انگیزه ه��ای رانت جوی��ی ب��رای ارزیابی نادرس��ت انها ،از
مشکالت معمول وثایق در پرونده هاست.
-9بی توجهی به انواع استعالمات از مراجع مرتبط مانند
ش��هرداری ،اداره مالیات و ...موجب تبدیل شدن اسناد به
اسناد ذمه ای والوصول شدن برخی از مطالبات شده است.
-10ش��ورایی بودن اسناد مربوط به امالک و مستغالت
به خصوص در ش��مال کشور موجب ش��ده است بسیاری
از مدیونی��ن بانکی برای فرار از شناس��ایی اموال خود در
این مناطق س��رمایه گذاری نمایند .این امر یکی از عواملی
محسوب می شود که به وصول نشدن مطالبات بانک ها ختم
خواهد شد.
-11اعتبارسنجی نکردن ضامنین و استفاده از انان بدون
اعتبار و پشتوانه مالی باعث شده در صورت پرداخت نشدن
دین توسط مشتری ،وکیل بانک نتواند اقدام خاصی را علیه
ضامن اتخاذ کند.
-12وثایق برخی از تس��هیالت به صورت تلفیقی اخذ
می ش��ود بدین گونه که درصدی از وثایق اس��ناد رهنی و
درصد دیگری اس��ناد ذمه ای است .مش��کل اقدام مذکور
اینجاست که در صورت ایجاد معوق در پرونده ،وکیل بانک
صرفا می تواند بخش��ی از دین بانک را (اقدام روی اس��ناد
رهنی) انجام دهد و بخش��ی از دین بانک در اسناد ذمه ای
(به دلیل عدم شناسایی مال) قابل برگشت نیست.
-13برای ثبت یک دادخواست در دادگاه تقریبا یک ماه
مدت زمان مورد نیاز اس��ت ،و بعد از ان حداقل 6ماه طول
می کشد که رای قطعی شدن و اجراییه صادر شود.
ضوابطفنیواجراییتوسعهدولتالکترونیکی
حجت االس�لام دکتر حس��ن روحانی ،رییس
ش��ورای عالی فناوری اطالعات کشور ،ضوابط
فنی و اجرایی توسعه دولت الکترونیکی مصوب
شش��مین جلسه این ش��ورا را که مشتمل بر 7
فصل اس��ت جهت اجرا به دستگاه های اجرایی
ابالغ کرد.
به گزارش ایرنا ،براس��اس مصوبه ابالغ ش��ده
از س��وی رییس جمهوری ،تمام دس��تگاه های
اجرایی مل��زم ش��ده اند تا فعالیت ه��ای حوزه
فناوری اطالع��ات و ارتباطات خود را با عنایت
به سیاس��ت های ابالغی مقام معظم رهبری در
خصوص «اقتصاد مقاومت��ی» تدوین و اجرایی
کنند .همچنین مقرر ش��ده اس��ت تا به منظور
ایجاد هماهنگی اجرایی و فنی بین دستگاه های
اجرایی ،تمام پروژه ،ط��رح و الزامات مرتبط با
توسعه خدمات الکترونیکی دولت در کمیسیون
توسعه دولت الکترونیکی شورای عالی فناوری
اطالعات بررسی و ارزیابی شود.
براس��اس مصوبه شش��مین جلس��ه شورای
عالی فناوری اطالعات ،دبیر این شورا ،مسئول
توس��عه دول��ت الکترونیک��ی در کل کش��ور و
یکپارچگی نظام اطالع��ات دولت الکترونیکی،
اعم��ال هماهنگ��ی فن��ی و اجرای��ی در تبادل
اطالعات ،پایگاه های اطالعاتی کشور و خدمات
الکترونیک��ی دس��تگاه های اجرای��ی تعیی��ن
شده است.
«اگهی فراخوان مناقصه عمومی »93/70
«یک مرحله ای -نوبت اول»
شرکت گاز استان خوزستان واقع در اهواز -میدان شهید بندر -ابتدای بزرگراه اهواز سربندر در نظر دارد
براساس قانون برگزاری مناقصات نسبت به برگزاری مناقصه عمومی به شرح زیر اقدام نماید:
موضوع 19 :کیلومتر شبکه نقاط پراکنده شهری نشان منصوریه سردشت زیدون و 350انشعاب پلی اتیلن
و 200انشعاب فوالدی روستایی بهبهان
مهلت ارائه اعالم امادگی :حداکثر 14روز پس از تاریخ انتشار اگهی نوبت دوم
مهلت دریافت و تکمیل اسناد استعالم ارزیابی کیفی مناقصه گران :حداکثر 14روز پس از تاریخ
انتشار اگهی نوبت دوم
نام و نشانی مدیر طرح :اهواز -مدیر مهندسی -ساختمان مهندسی
نحوه دریافت اسناد مناقصه :حضوری و هزینه خرید ان 150000ریال می باشد.
محل توزیع اسناد :اهواز -میدان شهید بندر -شرکت گاز استان خوزستان -امور پیمان ها -اتاق 111
تاریخ توزیع اسناد 10 :روز کاری پس از اتمام مهلت اعالم امادگی
ضمنا اگهی های این شرکت در شبکه اطالع رسانی شرکت گاز استان خوزستان www.NIGC-KHGC.ir
و همچنین پایگاه ملی مناقصات درج شده است.
تحویل اسناد مناقصه به مناقصه گران منوط به تکمیل پرونده ارزیابی و تایید کمیته ارزیابی می باشد.
تذکر مهم :داشتن گواهی تعیین صالحیت رتبه بندی مرتبط با موضوع مناقصه از معاونت برنامه ریزی و
نظارت راهبردی ریاست محترم جمهوری و یا استانداری های مربوطه حسب مورد و نامه اخرین تغییرات
ان شرکت به همراه اعالم امادگی و ذکر شناسه ملی حقوقی و ارائه کدپستی و تلفن تماس الزامی است.
روابط عمومی شرکت گاز استان خوزستان
پنجشنبه 20شهریور 15 - 1393ذی القعده 11 -1435سپتامبر 2014
industry@smtnews.ir
صنعت
سود های میلیاردی با قیمت های سلیقه ای
ارزاوری 180میلیون دالری با اجرای ریل ملی
3
تجربیات جهانی ،الگوی برنامه راهبردی
3گزینه پیش روی صنعت
توس��عه صنعت��ی در جهان ام��روز از طریق
مشارکت در فرایند جهانی شدن اقتصاد ممکن
میش��ود .در این راس��تا 3گزین��ه پیش روی
صنعت کشور است .نخست انکه صنعت کشور
باید در بع��د بیرونی به خودکفای��ی و در بعد
داخلی مبارزه با انباش��ت سرمایه که منجر به
صنعتزدایی میش��ود ،برسد .مورد دیگر انکه
باید جایگزینی واردات یا حمایت از تولیدکننده
داخل��ی در برابر تولیدکنن��ده خارجی مد نظر
ق��رار گیرد .همچنین باید اش��تغال که گزینه
ش��کلگیری بازار فروش��نده بهجای خریدار و
عدم تش��کیل مقیاس اقتصادی ،توزیع نابرابر
درامد و تورمهای سنگین است ،در دستور کار
این استراتژی قرار گیرد.
همچنین ایران باید به موقعیت تعریفشدهای
در اقتصاد جهانی از طریق همس��ازی با نظام
اقتصاد جهانی و اتصال به شبکه جهانی تولید
از یکس��و و بازار مصرف جهانی از سوی دیگر
که گزینه رش��د مس��تمر درامد س��رانه است
دست یابد .انچه که بیش از سایر استراتژیها
و برنامههای توسعه اقتصادی در جهان ،توجه
مل��ل و کش��ورهای مختلف را ب��ه خود جلب
کرده ،موضوع توسعه اقتصادی از طریق اتخاذ
استراتژی صنعتی ،مبتنی بر روشهای تبیین
ش��ده ان اس��ت .از سویی توس��عه صنعتی بر
2معی��ار عمده اقتصادی که منجر به توس��عه
اقتصادی کشور میشود ،تاثیرگذار خواهد بود.
نخس��ت ،افزایش تولیدات در کمیت و کیفیت
که ارزش افزوده بیش��تر و در نتیجه تولید ملی
باالتری را نصیب کشور خواهد کرد .دوم ،ایجاد
اشتغال که خود باعث بهبود توزیع درامدهای
جامعه خواهد ش��د ،بنابرای��ن صنعتی کردن
الزمه پایهری��زی نظام اقتص��ادی و اجتماعی
عادالنه نیز است.
افزایش س��هم صنعت و تولی��د محصوالت
کارخانهای در جامعه ،افزایش سهم اشتغال در
بخش صنعت ،صنعتی شدن بخش کشاورزی،
افزایش س��هم بخش خدمات و سهم اشتغال
در ای��ن بخش و در نهایت افزایش چش��مگیر
ارزش افزوده بخش صنع��ت در تولید ناخالص
داخلی در کنار بس��یاری از تحوالت و تغییرات
قاب��ل توج��ه در عرص��ه سیاس��ی ،اجتماعی
و فرهنگ��ی همگ��ی در زم��ره ش��اخصترین
دستاوردهای اس��تراتژی توسعه صنعتی تلقی
میش��ود .مدل توسعه صنعتی در هر کشور از
طریق نحوه نگرش به مدل توسعه اقتصادی و
نوع تعامالت و روابط ان کشور با جهان خارج
و شرایط اقتصاد جهانی ،شکلگیری و طراحی
میشود .از همین رو سیاستها و استراتژیهای
صنعتی هر کشور با توجه به شرایط سیاسی و
اقتصادی ان طراحی و تدوین میشود.
10راهبرد اصلی توسعه
راهبرده��ا و راهکاره��ای عموم��ی ک��ه در
کش��ورهای در حال توس��عه موفق��ی از قبیل
چین ،اندونزی ،هند ،کره جنوبی ،مالزی ،ترکیه،
تایلن��د و مکزیک ارائه ش��دهاند را میتوان در
قالب 10راهبرد اصلی توسعه جمعبندی کرد
که در بررس��ی و مطالعه تطبیقی با سیاستها
و راهبردهای توس��عه صنعتی کش��ورمان و با
توجه به مش��ابهت و وجود موارد مشترک این
نوع راهبردها میتوانند در سیاس��تگذاریها
و تدوین برنامهه��ای راهبردی بخش صنعت،
معدن و تجارت ای��ران مدنظر قرار گیرند .این
10راهب��رد ش��امل بازس��ازی و اصالح بخش
دولتی ،تجدیدنظر در سیاس��تهای حمایتی
پیش��ین و منطق��ی س��اختن تصمیمه��ای
اقتص��ادی ،تجدیدنظ��ر در قوانی��ن و مقررات
ناظر بر فعالیت های اقتصادی ،س��رمایه گذاری
در تقویت نرم افزار های توسعه ،اصالح وضعیت
شرکت های دولتی ،تشویق سرمایهگذاریهای
خارجی و تقویت بازار سرمایه ،خصوصی سازی
بنگاه های دولت��ی ،ایجاد مناطق ازاد تجاری و
صنعتی ،توسعه صادرات و برون گرایی و حضور
فعال در س��ازمان ها و مجامع بین المللی است.
به طور عمده راهبرد ها و سیاس��ت های مذکور
بهعن��وان راهکار های اجرایی موثر در توس��عه
اقتصادی و صنعتی کشور های درحال توسعه به
کار رفته اند و این کشور ها از طریق اجرای انها
مطابقچارچوبطراحی
شدهاستراتژیتوسعه
صنعت،معدنوتجارت
برنامههایعملیاتی
برایتحققاهداف4ساله
توسطبخشخصوصی،
انجمنهاوتشکلهای
صنفیدرتعاملبااتاق
بازرگانی،صنایعومعادن
و کشاورزی ،طرحریزی و
تدوینشدهاست
توانسته اند به پیشرفت های قابل مالحظه ای در
حوزه های مذکور دس��ت یابند .این راهبرد ها و
سیاس��ت ها در انطب��اق با وضعی��ت داخلی و
فعلی اقتصاد ،صنعت و تجاری کشور می توانند
به عنوان راهکار های اصلی رفع موانع توس��عه
اقتص��ادی و صنعت��ی ،مطرح ش��ده و با مدل
بومی س��ازی ش��ده ان به مثابه موتور محرک
رشد و جهش اقتصادی کشور از طریق توسعه
مت��وازن در مناطق مختلف کش��ور با توجه به
مزیت های نس��بی و ایج��اد مزیت های رقابتی
عمل نمایند.
با در نظر داش��تن این بررسیها که از سوی
معاون��ت برنامهری��زی وزارت صنعت ،معدن و
تجارت در گزارش��ی با عنوان بررسی تطبیقی
استراتژیها و سیاستهای صنعتی کشورهای
در حال توس��عه (مطالعه موردی :عربس��تان،
مال��زی ،هند ،ترکیه و تایلن��د) صورت گرفته،
پیشنوی��س س��ند راهب��ردی وزارت صنعت،
معدن و تجارت تدوین شده است.
چارچوب اس�تراتژی توس�عه صنعت،
معدن و تجارت
مطابق چارچوب طراحی ش��ده اس��تراتژی
توس��عه صنعت ،معدن و تج��ارت برنامههای
عملیات��ی برای تحقق اهداف 4س��اله توس��ط
بخش خصوصی ،انجمنها و تشکلهای صنفی
در تعامل با ات��اق بازرگانی ،صنایع و معادن و
کش��اورزی ،طرحریزی و تدوین ش��ده است.
بر اس��اس این س��ند ،انچه که در این رویکرد
قابل اعتناس��ت ،الزاماتی است که برای تحقق
اهداف تعیینش��ده توس��ط دولت میبایست
م��ورد توجه ق��رار داده ش��ود .در ای��ن میان
هماهنگی فرابخش��ی ارکان دولت ،بسیار حائز
اهمیت اس��ت .براس��اس چارچوب ارائه شده،
هدف گ��ذاری بخ��ش دولت��ی(وزارت صنعت،
معدن و تجارت) برای سال 1396در راستای
بهبود فضای کس��بوکار ،افزایش سهم بخش
خصوص��ی در مالکی��ت واحده��ای صنعتی،
معدن��ی و تجاری ،افزایش رقابتپذیری بخش
صنع��ت ،افزایش ص��ادرات کااله��ا و خدمات
غیرنفتی ،پیوستن به( WTOدر صورت بهبود
فضای سیاسی بینالمللی) است.
.1بهبود فضای کسبوکار
براس��اس امار بانک جهانی در گزارش سال
2013ای��ران در بین 189کش��ور ،رتبه 152
را به خود اختصاص داده است که طبق برنامه
ارائه ش��ده ،وزیر صنعت ،مع��دن و تجارت به
مجلس ش��ورای اسالمی دستیابی به رتبه زیر
100در طول 4س��ال اتی هدف گذاری ش��ده
است.
.2افزای�ش س�هم بخ�ش خصوصی در
مالکی�ت واحده�ای صنعت�ی ،معدنی و
تجاری
یکی از راهکارهای برونرفت از اقتصاد بسته
و وابس��ته به بخش دولتی و ایجاد زمینههای
مناس��ب بهمنظ��ور رقابت��ی نم��ودن تمامی
فعالیتهای اقتصادی در همه زیرمجموعه های
ان ،کم��ک ب��ه افزایش مش��ارکت بیش��تر و
پررنگتر نم��ودن نقش بخ��ش خصوصی در
اقتصاد کش��ور اس��ت .در این راستا مالکیت و
مدیریت واحده��ای صنعتی ،معدنی و تجاری
در کشور باید به بخش خصوصی سپرده شود و
دولت تنها نقش اعمال سیاستهای پشتیبان،
برنامهریز و نظارتی داشته باشد .در صورت اجرا
و پیادهسازی سیاستها و راهبردهای صحیح
توسط دولت با هدف توانمندسازی و کارامدی،
شاهد بهبود مولفههای کالن اقتصادی و رونق
کس��بوکارها در بخش خصوصی خواهیم بود
که موجبات رشد و توسعه اقتصادی مبتنی بر
اهداف تعیینشده در اسناد باالدستی را فراهم
خواهند کرد.
.3افزایش رقابتپذیری بخش صنعت
براساس امار یونیدو در گزارش سال 2010
کش��ور ایران در رقابتپذیری صنعت در میان
133کشور جهان در رتبه 55قرار گرفته است.
طبق برنامه اعالم ش��ده وزیر صنعت ،معدن و
تجارت به مجلس شورای اسالمی ،دستیابی به
رتبه 45برای سال 1396اعالم شده است.
.4افزای�ش صادرات کااله�ا و خدمات
غیرنفتی
پیوند مناف��ع اقتصادی هر کش��وری حکم
میکن��د ت��ا در عرصهه��ای مختل��ف بهویژه
مس��ائل سیاس��ی و بینالمللی واکنش مثبت
ایجاد ش��ود .صادرات کاال و خدمات وقتی نیاز
مردمان کش��ورهای مختلف را مرتفع نماید و
نیازمند کاال و خدمات ان کش��ور باشد ضمن
ارزاوری ،قدرت اقتصادی ان کش��ور را افزایش
خواهد داد.
.5پیوستن به ( WTOدر صورت بهبود
فضای سیاسی بینالمللی)
کش��ور ما ب��رای حض��ور پای��دار در اقتصاد
جهان��ی ،ناگزیر از پیوس��تن به س��ازمانهای
تجاری بینالمللی است که در راس انها سازمان
جهانی تجارت است .یکی از راهکارهای ایجاد
رقابت میان صنایع در بخش خصوصی میتواند
الحاق به س��ازمان جهانی تج��ارت و ادغام در
بازارهای جهانی ،بینالمللی و منطقهای باشد.
ای��ن رویکرد خود موجب ارتقای توان و مزیت
رقابتی صنایع و افزایش فعالیتهای ارزشزای
تجاری در کشور خواهد شد.
انچ��ه که در پایان باید به ان توجه داش��ت
بررس��ی جامع��ی اس��ت ک��ه وزارت صنعت،
معدن و تجارت در قالب س��ندی پشتیبان در
بررسی کشورهایی که مشابهتهای اقتصادی،
فرهنگی و سیاس��ی ب��ا ایران دارن��د ،صورت
گرفته که ش��ایان تامل اس��ت و امید نویی را
ب��رای جامعه صنعت��ی ،معدنی و تج��اری به
وجود میاورد.
از پلمب سرزمین عجایب تا سفر به سرزمین عالیق
س��ازمان ملی اس��تاندارد وظیفه نظارت ،کنترل
و بررس��ی کیفی��ت کاالهای تولی��دی صادراتی و
حتی نظ��ارت بر خدمات را برعهده دارد؛ قلمرویی
که انقدر گس��ترده ش��ده که هر روز در گوشه ای
از ان ع��ده ای تخطی ک��رده و از کمبود نظارت ها
سوء اس��تفاده کنند .س��ازمان ملی استاندارد انقدر
ب��ه ای��ن در و ان در زد مس��تقل فعالی��ت کند تا
ش��اید بتواند نظارت دقیق تر و ب��دون مالحظه ای
به تولیدات صنعتی ،کااله��ای وارداتی و خدماتی
داش��ته باشد اما به راس��تی بعد از استقالل چقدر
توانست موفق عمل کند؟
برای مث��ال در بحث نصب ترمز ،ABSایربگ و
حتی رعایت استانداردهای ۵۱گانه خودرو ،چندین
بار با مصوبه دولت ،توافق با خودروس��ازان و برخی
مالحظ��ات دیگ��ر مصوبات و ابالغیه ه��ای خود را
نادیده گرفت یا تمدید کرد.
سازمان ملی استاندارد ایران هر سال به فهرست
استانداردهای اجباری خود می افزاید که البته کار
خوب��ی اس��ت و در صورت اجرای کام��ل ان قابل
تحس��ین است اما به راستی با همان تعداد بازرس
ناظر چطور می توان بار س��نگین شده را برداشت؟!
برای مثال ظروف یکبار مصرف که مردم در ان غذا
می خورند و نوشیدنی می نوشند گاهی بدون نشان
اس��تاندارد ب��ا مقادیر زیادی به فروش می رس��ند.
کاالیی که مس��تقیم با س�لامت م��ردم در ارتباط
اس��ت و مصرف ان به دلیل جشن ها ،عزاداری ها و
مراسم های مختلف مذهبی در کشورمان بسیار باال
و قابل مالحظه است.
به گزارش باش��گاه خبرنگاران ج��وان ،در بحث
خدم��ات هم ش��اهد نظارت ه��ای س��ازمان ملی
استاندارد در حوزه های مختلف از جمله اسانسورها و
شهربازی ها هستیم .نظارت هایی که عمدتا به تذکر
و گاهی به پلمب منجر می شود .استاندارد خدمات
که ان هم بسیار مهم و حیاتی است و باید نظارت
دقیق ت��ری را خرج جان م��ردم در این حوزه کرد.
سرزمین عجایب و بسیاری دیگر از شهربازی هایی
که س��ال ها میزبان بچه های خانواده هایمان بودند
امروز پلمب ش��ده و خاک می خورند.دلیل ان هم
رعای��ت نکردن اس��تانداردهای الزم در س��اخت ،
نگهداری و استفاده از وسایل بازی هاست؛ نداشتن
اس��تانداردهای الزم که ذکر تعداد کشته شده های
ان در این چند سال این گزارش را تلخ تر می کند.
عالءمیرمحمدصادقی
عضو هیات رییسه اتاق بازرگانی ایران
بررسی صمت از سند پشتیبان پیشنویس برنامه راهبردی صنعت ،معدن و تجارت نشان داد
ه��دف کل��ی در برنامهری��زی اس��تراتژیک
صنعتی در راس��تای افزایش رف��اه اجتماعی،
ان اس��ت ک��ه در چارچوب تح��والت اقتصاد
جهانی ،رش��د پایین اقتصاد ای��ران ،تبدیل به
رشد شتابان اقتصادی شود .بر این اساس باید
درامد س��رانه در یک افق 20ساله3 ،برابر شود
و به 20هزار دالر براساس برابری قدرت خرید
در سال 1400برسد تا معادل رفاه شهروندان
کره جنوبی در زمان فعلی شود .برای تحقق این
مقدار رش��د درامد سرانه ،رشد تولید ناخالص
داخل��ی در 2ده��ه 80و 90باید ب��ه 7/9و
7/1درص��د برس��د .برای این منظ��ور با فرض
روند طبیعی رش��د بخشهای دیگر اقتصاد و
مفروضات قیمت نفت ،رشد ارزش افزوده بخش
صنع��ت در 2دهه 80و 90باید به ترتیب 10
و 9/8درصد باش��د .همچنین سهم صنعت از
کل اقتص��اد از 16درصد در س��ال 80باید به
25درصد در سال 1400افزایش یابد .توسعه
صنعتی ،فرایند رش��د ارزش اف��زوده صنعتی
کشور از طریق توس��عه مجموعه فعالیتهای
بنگاههای فعال موجود و ایجاد بنگاههای جدید
اس��ت که با مطالعه مواد موفق جهانی عمدتا
بهوس��یله بخ��ش خصوصی انج��ام میپذیرد.
اس��تراتژی صنعتی مبتنی بر ان چیزی است
که دولت میتوان��د ان را انجام دهد .بنابراین
نقشه��ای محدودکنن��ده فعالیتهای دولت
مورد شناس��ایی و بررس��ی قرار گیرند و صرفا
در چارچ��وب همان نقشها و ابزارهای موجود
در دس��ت دولت ،به تدوی��ن اهداف و برنامهها
پرداخته شود .از سویی هیچ نظام برنامهریزی
از چنان قدرت و توانمندی برخوردار نیس��ت
که بتواند حجم وس��یعی از ذخایر اطالعاتی را
در خ��ود جای داده و یا قدرت تحلیل بس��یار
گستردهای داشته باشد که بتواند مقدار و انواع
مقادی��ر بهینه دادههای ورودی تولید توس��ط
اکثر بنگاههای صنعتی و تجاری را تخمین زده
و مشخص س��ازد .در این راستا باید در تدوین
اس��تراتژی صنعتی به تجربیات جهانی توسعه
کشورها در چند دهه اخیر توجه کرده و انها را
مدنظر قرار دهیم.
نگاه روز
تکمیل پروژهها
همراهی دولت را
می طلبد
س�لامت مردم ،ارتق��ای کیفیت تولی��دات داخل
و جلوگی��ری از واردات کاالهای��ی ک��ه با کیفیت
بیش��تری در داخل تولید می ش��ود فرامینی است
که همواره مق��ام معظم رهبری بر ان تاکید دارند
و از مقامات مس��ئول کشور مطالبه فرموده اند.حاال
از نظارت ها بر س��رزمین عجایب ها عبور کرده ایم و
به س��فر سرزمین عالیق و فوتبال رسیدیم .سفری
۱۰روزه که امیدواریم دس��تاورد ارزشمندی برای
کشورمان از برزیل به سوغات بیاورد .سفری که در
روزهایی که انجام شد که به دلیل کمبود نظارت ها
یا به دلیل افزایش افراد س��ودجو گاهی س�لامت
مردم ب��ه خطر می افتد و حتما رصد و رس��یدگی
به ش��رایط داخل به حضور و سخنرانی در محافل
خارجی اولویت دارد.
دولت برای تکمی��ل طرحها و پروژههای نیمهتمام
خود به بخش خصوصی روی اورده که اقدام نیکویی
اس��ت .وقتی دولت توان تکمیل این پروژهها را ندارد
میتواند برای اتمام انها بخش خصوصی را هدف قرار
ده��د .بخش خصوصی از نظر مدیریت ممکن اس��ت
قدرت اتمام این پروژه ها را داش��ته باش��د مش��روط
بر اینک��ه دولت نیز در این راس��تا همراهی کند ،نه
اینکه طرحها واگذار ش��ود اما س��ازمان های مختلف
دولتی کارش��کنی کنند و مانع پیش��رفت انها شوند.
عملک��رد بخش خصوصی ب��ا همی��اری دولت بهتر
خواه��د بود و زودت��ر به بهره برداری خواهد رس��ید.
عالوه ب��ر حمایت های دولتی باید ش��رایط واگذاری
مس��اعد و مناسب نیز باشد تا بخش خصوصی بتواند
وارد این عرصه گردد .اگر قرار اس��ت این پروژهها به
بخش خصوصی فروخته ش��ود ،قیمت ها نباید انقدر
سنگین باشد که از توان بخش خصوصی خارج باشد
و به بخش خصوصی اجحاف شود ،بلکه باید امکانات
مناس��بی در اختی��ار بخش خصوصی ق��رار گیرد تا
ای��ن بخش موفق به انجام ای��ن کار گردد .این روزها
بخش خصوصی اش��تیاق به فعالی��ت دارد و در حال
حاضر بهدلیل مش��کالت متعددی که دس��تگاه های
دولت��ی ایجاد می کنند ی��ا رکود موج��ود در بازار از
سرمایه گذاری مایوس است .در یک سال اخیر اشتیاق
برای سرمایه گذاری بسیار محدود و اندک شده است
و بخش خصوصی اگر سرمایه ای دارد ترجیح میدهد
به بانک ها بس��پارد و س��ود مناس��بی ه��م دریافت
کند اما خود را درگیر مش��کالت موجود بر س��ر راه
س��رمایه گذاری و تولید نکند .باید کاری کرد که این
مشکالت موجود برای سرمایه گذاری برطرف شده و
بخش خصوصی فعالی��ت در بخش تولید ،صادرات و
بازرگان��ی را ارجح بداند .مهم ترین مش��کلی که در
حال حاضر بر سر راه بخش خصوصی قرار دارد ،رکود
اس��ت .هرچند که دولت به دنبال رفع این مش��کل
بوده ،همچنین در این راستا بسته ای با هدف خروج
از رکود تهی��ه و اماده کرده اما ب��ا وجود پیش بینی
موارد متعددی که برای این مقصود مناس��ب خواهد
بود ،انتقاداتی نیز ب��ه ان وارد بوده که اتاق بازرگانی
این نواقص را گوش��زد کرده اس��ت .از نواقص در این
بسته میتوان به فقدان توجه کافی به بخش صادرات
اش��اره کرد .ما معتقدیم که صادرات باید بیمه شود
تا نگرانی از باب نوس��انات ارزی وجود نداشته باشد.
زمان��ی که صادرکننده بیمه ش��د ،هم��ان بیمهنامه
بهعن��وان وثیقه مورد پذیرش واقع ش��ود و نقدینگی
مورد نی��از را در اختیار صادرکننده بگذارند تا بتواند
کاالهای خود را برای صادرات اماده کند.
روی خط خبر
صم�ت -مدیرعام��ل س��ازمان صنای��ع کوچک و
شهرک های صنعتی ایران با بیان اینکه توسعه صنایع
کوچک در کش��ور با سرمایه کم ،اش��تغال بیشتری
را تولی��د می کند ،گفت :کمب��ود نقدینگی و واردات
بی رویه کاال صنایع کوچک را در کش��ور با مش��کل
مواجه کرده اس��ت .س��ید محمدعلی سید ابریشمی
ب��ا بیان اینکه صنایع ب��زرگ و کوچک 2موضوع در
این مدل هستند که به انها نگاه ویژه می شود ،اظهار
ک��رد :صنایع بزرگ صنایعی هس��تند که در جاهای
خاصی از کش��ور اش��تغال ایجاد کرده اند .با توس��عه
صنای��ع کوچک ب��ا س��رمایه گذاری کمت��ر می توان
اش��تغال بیشتری فراهم ساخت.وی با اشاره به اینکه
۴۲درصد اشتغال در کشور متعلق به صنایع کوچک
اس��ت ،بیان ک��رد ۲۴ :درصد س��رمایه گذاری نیز به
ح��وزه صنایع کوچک مربوط می ش��ود و باید صنایع
کوچک را فعال نگه داشت .واحدها و صنایع کوچکی
که به همت بخش خصوصی ایجاد می شوند نیازهای
زی��ادی دارند و با مش��کالت مالی و کمب��ود یا نبود
س��رمایه در گردش روبه رو هستند.سید ابریشمی از
نمایندگان مجلس خواس��ت تا توجه ویژه ای به این
بخش داش��ته باش��ند و افزود :الیحه ای به تازگی در
راستای حمایت از صنایع کوچک و تولید کنندگان به
مجلس تقدیم شده که امیدواریم نمایندگان ان را به
تصویب برسانند.
ایرنا -س��ازمان ملی بهره وری ایران از افت شدید
بهره وری انرژی بخش صنعت در س��ال های ۱۳۸۹و
۱۳۹۰با وجود رش��د مثبت ان در سالهای ۱۳۸۳
تا ۱۳۸۶خبر داد .معاون��ت پایش ،نظارت و ارزیابی
این سازمان که با استفاده از امارهای مرکز امار ایران
به بررس��ی وضعیت بهره وری انرژی در بخش صنعت
پرداخته ،اعالم کرد :از س��ال ۱۳۸۷بهره وری انرژی
در این بخش دچار نرخ رش��د منفی شده ،به گونه ای
که میزان بهره وری انرژی بخش صنعت در سال های
۱۳۸۹و ۱۳۹۰افت شدیدی را تجربه کرده است .این
گزارش با استفاده از نتایج امارگیری از «کارگاه های
صنعتی ۱۰نفر کارکن و بیشتر» در سالهای ۱۳۸۳
تا ۱۳۹۰بر حسب نوع فعالیت و براساس طبقه بندی
کدهای 2رقمی ISICو همچنین به تفکیک استان
که از س��وی مرکز امار کش��ور درباره مقدار مصرف
انرژی و ارزش ستانده فعالیت اقتصادی منتشر شده،
استخراج شده است.
یادداشت
تعرفه برای
لوکس سوارها
معنا ندارد
فرهاد به نیا
عضو هیات مدیره انجمن سازندگان
قطعات و مجموعه های خودرو
در بح��ث مص��رف خودروهای واردات��ی خریداران
ب��ه 2بخش تقس��یم می ش��وند؛ در ابت��دا خریداران
خودروهای��ی در کالس ه��ای معمول��ی از قبی��ل
خودروه��ای کره ای ،ژاپنی یا چینی که مصرف کننده
بیش��تر بر قیم��ت مناس��ب ان تاکید دارند ت��ا هم از
خودرویی لوکس اس��تفاده کند و هم در بحث قیمت
کمترین مبلغ را بپردازند که لوکس بودن و برند بودن
ان در مرحل��ه بع��دی قرار می گیرد .ام��ا بخش دیگر
مربوط به مصرف کنندگانی اس��ت ک��ه در عین اینکه
تعداد انها محدود است اما برای خرید خودروی مورد
نظ��ر خود به هیچ وجه محدودیتی در خصوص قیمت
ندارن��د .متاس��فانه در حال حاض��ر ارزی برای خرید
خودروه��ای لوک��س و گران قیمت صرف می ش��ود،
همچون پورشه ،بنتلی یا امثال این خودروها در حالی
که می ش��ود با این میزان ارز ده ها خ��ودروی دیگر با
کالس پایین تر وارد کرد .از س��ویی باید توجه داش��ت
خریداری که به سراغ خودروهای گران قیمت می رود،
توج��ه به تعرفه 40یا 50درص��دی ان نمی کند ،زیرا
از توانایی باالیی برای خرید خودرو برخوردار اس��ت و
هزین��ه ان را نیز پرداخت می کن��د .در این حالت تنها
می ت��وان از ورود خودروهای��ی با حج��م موتور باالی
2هزار س��ی س��ی جلوگیری کرد .اما انچه باید مورد
توجه قرار گیرد این اس��ت ک��ه جذابیت خودروهای
وارداتی برای سرمایه گذاران این بخش بسیار باال بوده
اس��ت .واردکننده خودرو زمانی که نسبت به واردات
خ��ودرو می کند هزین��ه ش��ماره گذاری ،هزینه بیمه
ش��خص ثالث ،هزینه مالی یا بهر ه بانکی 27درصدی
تولی��د را پرداخ��ت نمی کن��د .از س��وی دیگر ارزش
اف��زوده پرداخت نمی کن��د و تنها ملزم ب��ه پرداخت
30درصد عوارض گمرکی اس��ت .وقتی این هزینه ها
از یک خودرو وارداتی کس��ر می ش��ود نس��بت به یک
خودرو س��اخت داخل در ب��دو ورود بین 20درصد تا
43درصد مزیت قیمتی دارد .این در حالی اس��ت که
در بح��ث رقابت ،تولیدکنن��دگان ایرانی تا 40درصد
از خودروهای وارداتی عقب هس��تند ،در این ش��رایط
بحث کاه��ش یا صفر ک��ردن تعرفه از س��وی برخی
مسئوالن و ش��ورای رقابت نیز مطرح است که باز هم
همس��و با واردات بی رویه خودرو می باش��د .از بحث
رقابت میان خودروهای س��اخت داخ��ل و وارداتی ها
باید زمانی مطرح ش��ود که خودروهای ساخت داخل
و خارجی ه��ا در یک کالس ق��رار گیرند که عمال این
موض��وع نادیده گرفته ش��ده اس��ت .در این خصوص
می توانیم هزینه های ارزی که به بحث واردات خودرو
اختصاص می دهیم به بحث واردات تجهیزات ساخت
خودرو اختصاص دهیم تا بتوانیم سال ها خودرو تولید
کنی��م .در هیچ جای دنیا بازار را در اختیار خودروهای
واردات��ی قرار نمی دهن��د ،بنابراین اگر فک��ر کنیم با
واردات محصوالت خودروس��ازان ب��ازاری رقابتی به
وجود خواهیم اورد س��خت در اش��تباه هس��تیم .در
این خصوص وزارت صنع��ت ،معدن و تجارت باید در
راس��تای افزایش کیفیت خودروهای س��اخت داخل
ابزارهایی را در اختیار خودروس��ازان ق��رار دهد تا در
سایه ارتقای کیفیت خودروس��از داخلی ،محصوالت
انها توان رقابت با خارجی ها را داشته باشد.
بین الملل
تهدید جدی برای خودروسازی
ایس�نا -مدیرعامل فورد موتور ،قفل ش��دن ترافیک
جهانی را که حاصل مهاجرت گس��ترده به شهرهاس��ت،
تهدید جدید برای خودروسازی سنتی عنوان کرد.
بیل فورد ،نتیجه هنری فورد گفت :در گذش��ته بیشتر
مردم بیش از 25مایل از محل زندگی خود دور نمی شدند
و می توانس��تند محل کار ،زندگی و تفریح شان را انتخاب
کنند اما این مدل جابه جایی در معرض تهدید جدی قرار
دارد .طبق گزارش موسس��ه پرایس وات��ر هاوس کوپرز،
طی یک دهه اینده با مهاجرت یک میلیارد نفر به شهرها،
س��کونت ش��هری 25تا 50درصد افزایش خواهد داشت
و در مدت 25س��ال اینده 9میلیارد نفر س��اکن شهرها
خواهند بود که بیش از کل جمعیت کنونی زمین اس��ت.
اگ��ر همه این افراد بخواهند خودروی ش��خصی داش��ته
باش��ند در این صورت عبور و مرور قفل شده و مسیر غذا،
اب و دارورسانی در شهرها مسدود می شود.
بازار
قیمت برخی خودروهای داخلی
پژو GLX 405یورو 2 ،4ایربگ ،داشبورد جدید
29میلیون و 300هزار تومان
پژو پارس سال یورو2 ،4ایربگ ،داشبورد جدید
37میلیون و 600هزار تومان
پژو 206تیپ 5
36میلیون و 600هزار تومان
پژو V8 206صندوقدار
36میلیون و 800هزار تومان
رانا LX
32میلیون و 100هزار تومان
تندر ال 90ایران خودرو
38میلیون و 100هزار تومان
سایپا SE 132
19میلیون و 500هزار تومان
سایپا SE 111
20میلیون تومان
تیبا SXیورو4
24میلیون و 100هزار تومان
لیفانX60
63میلیون و 500هزار تومان
مزدا 3تیپ 4صندوقدار
126میلیون و 500هزار تومان
قیمت برخی خودروهای خارجی
هیوندای 2015 i20
88میلیون تومان
هیوندای سوناتا 2014دوایربگ
126میلیون تومان
کیا اسپورتیج فول
156میلیون تومان
پیکانتو
69میلیون تومان
4
پنجشنبه 20شهریور 15 - 1393ذی القعده 11 -1435سپتامبر 2014
خودرو
industry@smtnews.ir
تعرفه باالی واردات خودرو قیمت ان را کاهش نداد
سود های میلیاردی با قیمت های سلیقه ای
گروه صنعت :از سال 83تردد خودروهای وارداتی در کشور با ازادسازی واردات خودرو اغاز شد اما
در چند سال گذشته تردد این خودروها در کشور افزایش چشمگیری یافته است .این در حالی است
که خودروهای وارداتی به کشور با تعرفه باال وارد می شوند و با قیمتی چند برابر قیمت واقعی به دست
مصرف کننده داخلی می رسند .در این بین تنها سود در جیب وارد کنندگان خودرو می رود ،چراکه با
واردات خودرو و سپس احتساب سود ،برخی خودروها را با چند برابر قیمت واقعی به فروش می رسانند.
حال باید دید اگر تعرفه واردات خودرو در جهت حمایت از تولید داخل وضع شده پس چرا با وجود تعرفه
باالی واردات خودرو و پرداخت حقوق و عوارض گمرکی همچنان واردات خودرو هر روز افزایش می یابد؟
ایا سود واردات خودرو انقدر زیاد است که همچنان واردکنندگان عالقه مند به انجام ان هستند؟ نکته
قابل توجه این است که خودروهای وارداتی با توجه به تعرفه ای که برای واردات انها درنظر گرفته می شود
قیمت گذاری می شوند ،اما بعضا واردکنندگان این خودروها به دلیل متفاوت بودن اپشن های خودرو روی
قیمت ان مانور داده و خودروها را بیش از انچه که قیمت واقعی انهاست به فروش می رسانند .دیگر انکه
شورای رقابت با وجود قیمت گذاری خودروهای داخلی هنوز به بحث قیمت گذاری خودروهای وارداتی
ورود نکرده است که این خود موجب شده واردکنندگان سلیقه ای قیمت خودروها را تعیین کنند .ان هم
در شرایطی که معتقدند خریداران خودروهای لوکس با توجه به قدرت خرید باالیی که دارند ،توان خرید
هر خودرویی را با هر قیمتی دارند.
رقم ناچیز واردات در برابر تولید داخل
در مقایس��ه واردات خودرو با تولید خودرو در کشور این امر
مشهود است که واردات خودرو در برابر تولید داخل در 5ماهه
نخست سال جاری ناچیز است.
اما رییس س��ازمان توسعه و تجارت ایران با اشاره به میزان
تولید خودرو داخلی در کش��ور گفت :در 5ماهه س��ال جاری
بیش از 410هزار خودرو در کش��ور تولید شده است.ولی اهلل
افخمی راد افزود :مقایس��ه امار واردات خودرو در برابر تولید
داخلی نش��ان می دهد که واردات تهدیدی برای تولید داخل
نیس��ت و حتی می تواند موجب ایج��اد فضای رقابتی و بهبود
کیفیت خودرو داخلی و همچنین موجب تنظیم قیمت شود.
نباید فراموش کرد که میزان سرمایه و ارز باالیی که در این
چرخه واسطه گری و داللی در سایه افزایش واردات خودرو از
اقتصاد کش��ور خارج می شود ،هیچ تاثیری بر صنعت خودرو
نمی گذارد؛ جز س��ودهای میلیاردی برای واردکنندگانی که
نس��بت تعداد انها به نس��بت تولیدکنندگان خ��ودرو 7برابر
است ،هیچ سودی برای صنعت خودرو ندارد.
تولید 65هزار خودرو در یک ماه
در مرداد س��ال جاری تولید خودروهای س��واری با رشدی
معادل 70.8درصدی نس��بت به مرداد س��ال گذشته مواجه
ش��ده و به 65هزار و 478دس��تگاه رس��یده است.اما تنها در
م��رداد 9هزار و 852خودرو ب��ه ارزش 181میلیون و 453
هزار و 462دالر به کش��ور وارد شد .این میزان واردات از نظر
تع��داد 126درصد و از نظ��ر ارزش 109.39درصد افزایش
را نش��ان می دهد .همچنین در 5ماهه نخس��ت س��ال جاری
43ه��زار و 986خ��ودرو به ارزش 865میلیون و 159هزار و
762دالر به کش��ور وارد ش��د .این میزان واردات از نظرتعداد
157درصد و از نظر ارزش 143.07درصد افزایش را نش��ان
می دهد .رقم واردات 43هزار خودرو در 5ماهه نخس��ت سال
در برابر تولید 410هزار خودرو در مدت یادش��ده در کش��ور
کامال ناچیز است.
تعرفه 40تا 55درصدی واردات خودرو
س��یدعباس حس��ینی مدی��رکل دفتر مق��ررات صادرات
و واردات س��ازمان توس��عه و تج��ارت گفت :تعرف��ه واردات
خودروهای س��واری در س��ال 93به میزان 40درصد تعیین
شده است.
واردات خودروهای با حجم موتور ۲۵۰۰سی سی ممنوع شد
محمدباقر نوبخت ،س��خنگوی دولت از ممنوعیت واردات خودروهای با حجم موتور ۲۵۰۰سی س��ی با تصویب
دول��ت خب��ر داد و گفت :پی��ش از این نیز ممنوعیت واردات این خودروها وجود داش��ت ام��ا واردکنندگان این
خودروها را متروکه می کردند و سپس طبق ضوابط که این متروکه ها امکان فروش دارند به فروش می رساندند.
اما در مصوبه دولت این راه بس��ته ش��د و براین اساس نه تنها واردات این خودروها ممنوع است ،بلکه اگر متروکه
هم شوند باید مرجوع شوند و تحت هیچ شرایطی نمی توانند وارد کشور شوند.
وی ب��ا بیان اینکه مجوزهای خاصی که در این زمینه وجود داش��ت نیز ب��ه هیچ وجه مورد تایید هیات وزیران
قرار نگرفت ،تصریح کرد :اگر قرار اس��ت به برخی قهرمانان و کس��انی که در جزایر ایرانی س��اکن هستند کمکی
کنیم ،لزومی ندارد این کمک ها دادن مجوز واردات خودرو باشد چراکه انها نیز این مجوز را واسپاری و به فروش
می رسانند.
س��خنگوی دولت با بیان اینکه ما نس��بت به تردد خودروهای گران قیم��ت و غیرمتعارفی که در جامعه وجود
دارد ،معترض هس��تیم ،افزود :این خودروها با بافت فرهنگی کش��ور نیز ناسازگار است و در جلسه هیات وزیران
واردات انها ممنوع شد که به نوعی تاسی از بیانات مقام معظم رهبری در این زمینه محسوب می شود ،حتی این
ممنوعیت برای مناطق ازاد نیز که اگر قرار است به صورت عبور موقت باشد ،حتما باید مقررات گمرکی برای انها
جاری شود و واردات این خودروها از مناطق ازاد به داخل کشور ممنوع اعالم شد.
وی افزود :البته ب��رای برخی خودروها این تعرفه واردات تا
55درصد هم می رسد.
اما نکته ای که قابل تامل اس��ت این اس��ت که چرا با وجود
تعرفه نس��بتا باال و افزایش تولید داخ��ل در حالی که به طور
منطق��ی واردات خودرو باید کاهش بیابد اما ش��اهد افزایش
157درصدی تعداد واردات خودرو هستیم؟
عضو کمیس��یون صنایع و معادن مجلس در این باره گفت:
دولت باید در بودجه س��ال اینده پیش��نهاد خ��ود را مبنی بر
افزای��ش تعرفه واردات خودرو لحاظ کن��د ،چراکه امروز نرخ
تعرفه تعیین کننده میزان واردات خودرو به کشور است.
بهروز نعمتی افزود :کاهش تعرفه خودرو از 90به 40درصد
موجب افزایش واردات خودرو به کش��ور شده است که به نظر
می رس��د با توجه به برنامه 5س��اله دولت و ادامه روند کاهش
تعرفه ،در اینده ش��اهد افزای��ش واردات خودرو بیش از ارقام
کنون��ی خواهیم بود .وی مهم ترین عام��ل واردات را کاهش
تعرف��ه ذکر کرد و تصریح کرد :برای جلوگیری از واردات باید
تعرفه خودرو افزایش یابد.
وی تاکی��د کرد :با افزایش تعرف��ه واردات ،طبعا افرادی که
خواهان اس��تفاده از خودروهای لوکس هستند باید هزینه و
تعرفه ان را هم پرداخت کنند.
نماین��ده اس��داباد در مجل��س در ادامه با اش��اره به طرح
مس��ائلی در خصوص اس��تفاده واردکنندگان از ارز دولتی و
افزایش واردات ،اظهار ک��رد :در حال حاضر بهترین اقدام در
جلوگیری از این مس��ئله افزایش تعرفه واردات خودرو است.
قطعا این تصمیم مانع بسیاری از مسائل و مشکالت مطرح در
این ارتباط خواهد شد.
نعمتی همچنین با اشاره به اظهارات رییس سازمان توسعه
تج��ارت مبنی بر تاثی��ر واردات در افزای��ش رقابت و کیفیت
در داخ��ل گف��ت :در صورتی که رنج خودروه��ای وارداتی با
خودروهای��ی که در داخل تولید می ش��وند یکس��ان باش��د
قطعا این مس��ئله درست اس��ت اما به جهت کالس متفاوت
خودروه��ای وارداتی ب��ا محصوالت داخلی مس��لما واردات
خودرو نه تنها موجب افزایش رقابت و کیفیت نش��ده بلکه در
این جریان سرمایه ارزی کشور نیز خارج خواهد شد.
وی با توجه به مش��کالت ناش��ی از افزای��ش واردات افزود:
کاهش یکباره تعرفه واردات خودرو به 40درصد به نظر اقدام
درس��تی نبود و هم اکنون همین مسئله موجب مشکالتی در
این بخش شده است.
دبی��ر انجمن صنایع همگن قطعه س��ازی در این خصوص
ب��ه صمت گفت :مقوله واردات خودرو با اتخاذ سیاس��ت های
روی خط خبر
مشاور خودرویی وزیر صنعت ،معدن و تجارت:
به دنبال رفع انحصار خودرو هستیم
مش��اور وزیر صنعت ،معدن و تجارت در
امور خودرو از بازنگری و اصالح اس��تراتژی
صنع��ت خودرو خب��رداد و گف��ت :وزارت
صنع��ت ،معدن و تج��ارت به دنب��ال رفع
انحص��ار از خودرو اس��ت و فعال دخالتی در
قیمت گ��ذاری نداریم؛ چراک��ه قانون این
اج��ازه را نمی دهد و قیمت میان ش��ورای
رقابت و خودروسازان تعیین می شود.
بی��وک علیمرادل��و اظهار ک��رد :وزارت
صنعت ،معدن و تجارت در سیاست گذاری
خودرو ،بر اس��اس منطق مش��خصی پیش
می رود و منافع مصرف کننده و تولیدکننده
را ب��ه صورت همزمان می بین��د؛ اما باید به
این نکته توجه داش��ت که نمی توان به زور
کارخانه ه��ای خودروس��ازی را مجبور به
تولی��د با ضرر کرد؛ اما می ت��وان کارخانه را
مجبور کرد که قیمت را کاهش داده و تیراژ
را باال ببرد.
مش��اور وزی��ر صنعت ،مع��دن و تجارت
اف��زود :هزینه های تولید خ��ودرو در ایران
می تواند کاهش یابد که بر این اس��اس باید
بر روی بحث های تغیی��ر فرایند تولید کار
کرد تا هزینه ها کاه��ش یابد؛ ضمن اینکه
می توان پرس��نل را کاهش داد تا هزینه ها
کاهش یابد ،ولی واقعیت هایی در این میان
وجود دارد .زمانی صنعت خودرو نزدیک به
۲میلیون دستگاه تولید داشته و به منظور
حف��ظ همین تیراژ ،نیروی انس��انی جذب
کرده اس��ت؛ اما در س��ال های گذشته که
دچار ضرر و زیان ناش��ی از افت تولید شده،
حتی یک نفر را نیز از کار بیکار نکرده است.
وی تصری��ح ک��رد :چنی��ن عوامل��ی
هزینه هایی اس��ت که صنع��ت خودرو در
مقابل جامعه تقبل کرده؛ در حالی که کمتر
کس��ی در مباحث قیمتی ،این هزینه ها را
لحاظ می کند.
علیمرادل��و در گفت وگو با مهر با تاکید بر
اینک��ه وزارت صنعت ،مع��دن و تجارت در
قیمت گ��ذاری خودرو دخال��ت نمی کند و
تابع قانون اس��ت ،خاطرنشان کرد :موضوع
قیمت خودرو و شورای رقابت ،بحث قانون
اس��ت و وزارتخانه نیز تابع قانون اس��ت ،اما
به نظر می رس��د که مصداق انحصار باید از
روی خودرو برداشته شود تا ان وقت بتوان
وزارت صنع��ت را به عن��وان یک وزارتخانه
متولی ،در قیمت دخیل کرد.
وی اظه��ار کرد :اکن��ون موضوع قیمت
خودرو از حیط��ه مس��ئولیت وزارتخانه و
دولت خارج اس��ت و بین بنگاه و ش��ورای
رقابت تعیین می شود.
مش��اور وزیر صنعت ،معدن و تجارت در
پاس��خ به این سوال که وزیر صنعت ،معدن
و تج��ارت از خودروس��ازان تعهدنام��ه ای
ب��رای ارتق��ای کیفی��ت و کاه��ش قیمت
دریاف��ت ک��رده ،گفت :در دول��ت قبل که
از خودروس��ازان تعهدنامه اخذ ش��ده بود،
نتیجه این تعهدات را نیز مش��اهده کردیم
نادرس��ت در گذش��ته ،ب��ه مرات��ب از تولی��د داخل��ی برای
س��رمایه گذار جذابیت بیش��تری به وجود اورد .به طور مثال
س��رمایه و اقتصاد را می توان به گوی و چاله تش��بیه کرد که
گ��وی از هر جا که رها ش��ود با ش��یب ناگزیر به س��مت چاله
حرکت خواهد کرد .س��رمایه هم به س��متی خواهد رفت که
بازگشت سرمایه بیشتری داشته باشد.
ارش محبی نژاد در ادامه افزود :کمتر از 4سال پیش تعرفه
واردات خ��ودرو 90درص��د و تعرفه موثر بود .ب��ه دلیل انکه
اختالف��ی بین ارز مبادله ای و انچ��ه در بازار برای واردات بود
وجود نداش��ت .اما تعرفه در بدترین شرایط صنعت خودرو که
وارد بحران جدیدی ش��ده بود ،به ص��ورت یکباره 50درصد
کاهش پیدا کرد و به 40درصد رس��ید که این تعرفه واردات
خودرو موثر نبوده اس��ت .چیزی که مبنای محاس��به ان ارز
مبادله ای اس��ت و قیمت خودرو در بازار ازاد به قیمت ارز ازاد
فروخته می ش��ود که اگر حساب ش��ود تعرفه موثر حدود 30
درصد است .در حال حاضر 200واردکننده خودرو در کشور
وج��ود دارد و این در حالی اس��ت که تع��داد تولیدکنندگان
خودرو س��واری به کمتر از 15خودروس��از می رسد که به جز
دو خودروساز بزرگ ،عمدتا تیراژ تولید باالیی ندارند.
چط��ور می ت��وان گف��ت چن��د خودروس��از داخل��ی ب��ا
واردکنندگان خودرو رقابت خواهند کرد ان هم در شرایطی
که واردات خودرو از س��ود باالیی برخوردار اس��ت؟ از این رو
با توجه به سیاست های اش��تباه دولت گذشته ،سرمایه گذار
ت��وان مالی خود را به ج��ای تزریق به تولید در بحث واردات و
کسب سودهای کالن به کار بست.
اگرچ��ه می توان توس��عه تج��ارت را در س��ایه مبادالت و
ص��ادرات و واردات با کش��ورهای دیگر گس��ترش داد اما این
بدان معنا نیس��ت ک��ه می توان از بحث تولی��د داخلی و ملی
غافل ش��د .رقابت زمانی در بین چند کاال افزایش می یابد که
کاالها از ش��اخص هایی متعارف و هم ق��د و اندازه با یکدیگر
تبعی��ت کنند .باید به این نکته توجه داش��ت که خودروهای
لوکس وارداتی هیچ ی��ک در کالس داخلی ها نبوده و این امر
هیچ گون��ه رقابتی را در می��ان داخلی ها و خارجی ها به وجود
نخواهد اورد.
ک��ه هیچ گون��ه فای��ده ای ب��رای تولی��د و
مصرف کننده نداشت و بنابراین تعهدی که
در ان عمل نباشد ،اخذ نمی کنیم.
وی اظهار کرد :ما قس��م نامه س��مبلیک
را قب��ول نداریم و معتقدی��م که باید برنامه
برای افزایش تولید داش��ته باش��یم؛ ضمن
اینک��ه هم اکنون در ح��ال تمرکز و اصالح
استراتژی توس��عه صنعت خودرو هستیم
که ش��اخصه مهم ان ،توسعه صادرات و باال
بردن تیراژ تولید اس��ت؛ به این معنا که در
نهایت بتوان با مجموعه سیاست گذاری ها،
کیفی��ت خودرو را افزای��ش داده و رضایت
مشتریان را به دنبال داشته باشیم.
ب��ه گفت��ه علیمرادل��و ،خودروس��ازان
به ص��ورت انالی��ن پایش می ش��وند و در
جلس��ات هر ۲هفته یکبار که در ش��ورای
سیاس��ت گذاری خودرو با وزی��ر صنعت،
مع��دن و تج��ارت داریم ،گزارش��اتی ارائه
می دهیم.
وی در پاس��خ به این س��وال ک��ه با وجود
پای��ش انالی��ن وزارت صنع��ت ،معدن و
تج��ارت ،هن��وز کیفیت تغیی��ری نکرده،
تاکید ک��رد :کیفیت را نباید به ش��کلی دید
ک��ه امروز بگوییم کیفیت باال رفته یا پایین
امده ،بلکه کیفیت یک س��فر اس��ت و یک
مقصد نیست و بنابراین برای رسیدن به ان
زمان الزم است.
ایس�نا -س��ند اهداف و سیاس��ت های صنعت
خ��ودرو در افق ،۱۴۰۴هر س��اله م��ورد بازنگری
قرار می گیرد .س��ند اهداف و سیاس��ت های صنعت
خ��ودرو در افق ای��ران ،۱۴۰۴چند س��ال پیش با
هدف تعیین سیاس��ت های کالن صنعت خودروی
کشور تهیه و تدوین شد .براساس موارد پیش بینی
شده در این سند هر ۵سال یک بار موارد مطرح در
این سند باید مورد بازنگری قرار گرفته و با وضعیت
روز کشور تطبیق داده شود.
صم�ت -چهاردهمی��ن نمایش��گاه بین المللی
خ��ودروی ای��ران از تاریخ ۱۱الی ۱۵ش��هریورماه
۱۳۹۳در محل دائمی شرکت نمایشگاه بین المللی
مش��هد برگزار ش��د که با استقبال گس��ترده ای از
جانب فع��االن ومتخصصان ای��ن صنعت همچنین
عم��وم مردم مواجه بود .به گزارش س��تاد برگزاری
چهاردهمین نمایش��گاه خودرو ایران این نمایشگاه
ش��اهد حض��ور ش��رکت های برت��ر تولید کننده و
وارد کنن��ده خ��ودرو همچنی��ن تولید کنن��دگان و
وارد کنن��دگان قطعات وصنایع وابس��ته بود که در
5روز برگ��زاری ای��ن نمایش��گاه ۱۲۰ه��زار نفر از
بزرگترین نمایشگاه خودرو ایران بازدید کردند.
ایسنا -براساس جدیدترین امار وزارت صنعت،
معدن و تجارت ،تولید انواع وانت در مرداد امس��ال
با رش��د ۲۹/۲درصدی از ۷۶۷۵دس��تگاه در مرداد
۱۳۹۲به ۹۹۱۵دستگاه افزایش یافته است .در این
مدت تولید انواع وانت در گروه صنعتی ایران خودرو
با رش��د ۴۱/۹درصدی از ۴۲۳۵دستگاه به ۶۰۰۹
دس��تگاه افزایش یافته است .تولید وانت در شرکت
زامیاد با کاهش ۴۳/۶درصدی از ۲۷۷۸دستگاه به
۱۵۶۶دستگاه کاهش یافته است.
پنجشنبه 20شهریور 15 - 1393ذی القعده 11 -1435سپتامبر 2014
mine@smtnews.ir
معدن
7طرح فوالدی؛ فرصت سازی های سازند ه از تهدید های زمانبر
5
گزارش صمت از چالش های پیش روی معادن در اجرای اصل 44
واگذاری برمبنای برداشت محصول
گروه معدن :وزارت صنعت ،معدن و تجارت مالک های همچون صالحیت فنی و سرمایه ای را برای ورود بخش
خصوصی به سرمایه گذاری در معادن در نظر گرفته است ،موضوعی که منجر به ساختارمند شدن فعالیت های
معدنی می شود .در این زمینه برخی کارشناسان معتقدند؛ هنوز ایران قادر به اجرای سیاست های اصل 44نیست،
چراکه سیاست اقتصادی ایران دولتی است و تمایلی به خصوصی سازی ندارد ،از سوی دیگر بخش خصوصی به دلیل
ضعف دولت در کنترل و نظارت بر عملکرد بخش خصوصی مدیریت بر معادن و تصدی گری در این بخش را هنوز
فرا نگرفته است .البته در این میان برخی از کارشناسان نیز معتقدند؛ نحوه واگذاری معادن باید مبتنی بر میزان
برداشت مواد معدنی انجام شود ،چراکه پیش بینی دقیق ذخایر معدنی ممکن نیست و این مسئله منجر به ضرر
یکی از طرفین یعنی دولت به عنوان مالک معادن یا بخش خصوصی به عنوان سرمایه گذار خواهد شد.
اص��ل 44قانون اساس��ی که بر روند خصوصی س��ازی
تاکید دارد ،بسترس��از پویایی در اقتص��اد ایران به ویژه
در شرایط رکود محس��وب می شود ،البته در اوایل دهه
70میالدی قانونی مشابه اصل 44در کشورهای اروپایی
مطرح شد که براس��اس تصدی گری بخش خصوصی با
تکیه بر استعداد های موجود بنا شده بود.
اج�رای نادرس�ت ایین نامه ه�ا چال�ش اجرای
اصل 44در معادن
ی��ک اقتص��اددان در رابط��ه ب��ا
چالش ه��ای اج��رای اص��ل 44در
واگذاری معادن به صمت می گوید:
مهم تری��ن چالش اج��رای صحیح
اصل 44دولتی بودن اقتصاد کشور
اس��ت .از سوی دیگر ،سیاست های
کلی نظام اقتصادی ایران در اصل 44در 4بند واگذاری ها
را طبقه بندی کرده ،با این حال پس از ابالغ سیاست های
کلی بحث خصوصی سازی نه تنها از روند مثبتی برخوردار
نشد ،بلکه از اهداف اصلی خود نیز منحرف گردید .از این
رو معادن به دلیل ویژگی های فنی و نیاز به سرمایه گذاری
قاب��ل توج��ه در راس��تای اس��تخراج و ف��راوری بخش
خصوص��ی نتوانس��ته نق��ش پررنگی ایفا کن��د .محمود
جام ساز با بیان اینکه این محدودیت بخش خصوصی به
محدودی��ت اعتب��ارات بانکی برمی گ��ردد ،افزود :بخش
خصوصی برای سرمایه گذاری در معادن براساس اصل44
نیازمند حمایت بانکی از طریق تسهیالت است ،زیرا یک
س��رمایه گذار در بخش معدن تنها از ح��ق بهره برداری
(طبق قانون معادن تا سقف 25سال) برخوردار است ،از
این رو باید شرایط اکتشاف و استخراج در این محدوده ها
تسهیل گردد ،گرچه نظام بانکی ایران به دلیل 150هزار
میلیارد تومان اعتبارات معوق با موانعی روبه رو اس��ت .از
س��وی دیگر در ایران تنها 8درص��د از محدوده ها مورد
اکتش��اف قرار گرفته زیرا بودجه ای��ران برای این بخش
تنه��ا 500میلیون دالر اس��ت و در مقابل کش��ورهایی
همچ��ون کان��ادا بیش از 20برابر این رقم را س��االنه به
اکتش��اف محدوده ه��ای معدنی اختص��اص می دهند .او
همچنی��ن با نگاهی به اهمیت ورود ش��رکت های بزرگ
بین المللی به اکتشاف و استخراج ادامه داد :در کشورهای
خارجی که دارای منابع طبیعی و ذخایر معدنی هستند،
زمینه حضور س��رمایه گذاران ب��زرگ خارجی برای اخذ
پروانه اکتشاف و بهره برداری فراهم شده است .کشور غنا
دارای معادن سرش��اری از طال و الماس است .دولت این
کش��ور س��رمایه گذاران خارجی را ب��رای ورود به هر دو
بخش اکتشاف و استخراج تشویق کرده است ،به گونه ای
ک��ه ش��رکت های چینی در مع��ادن این کش��ور به طور
وس��یعی در دو بخ��ش شناس��ایی و بهره ب��رداری فعال
هستند .بنابراین برای تحقق اصل 44در معادن نیازمند
تغیی��رات بنی��ادی در اقتص��اد و کاه��ش ریس��ک های
اقتصادی هستیم تا با ارتقای امنیت سرمایه گذاری شاهد
رونق معادن باشیم.
شناسایی توانمندی های بخش خصوصی
ی��ک اس��تاد مع��دن در رابطه با
چگونگ��ی مرتف��ع ک��ردن موانع
خصوصی س��ازی در مع��ادن ب��ه
صم��ت می گوی��د :برای بررس��ی
چالش اجرای این قانون در معادن
ابت��دا بای��د توانمن��دی بخ��ش
خصوص��ی را ببینی��م .در واقع اقتص��اد دولتی ما هنوز
نتوانس��ته به بخش خصوصی اعتماد کند و این موضوع
منجر شده شرکت های خصوصی بزرگی در بخش معدن
ب��ه وجود نیاید .جهانگیر یداللهی فارس��ی با بیان اینکه
معاون معدنی وزیر صنعت ،معدن وتجارت:
فناوری های نوین جایگزین شیوه های سنتی اکتشاف
معاون امور معادن و صنایع معدنی ایران گفت :
انچ��ه ک��ه در بخش معدن��ی در دول��ت یازدهم
هدف گ��ذاری ش��ده اس��ت ،اکتش��افات معدنی
سیس��تماتیک بوده که این مه��م با کمک بخش
خصوصی و س��رمایه گذاران داخلی و خارجی رخ
می دهد.
به گزارش ش��اتا ،جعفر س��رقینی ب��ا بیان این
مطلب ،افزود :شیوه های سنتی اکتشاف باید کنار
گذاشته شود و در این راه باید فناوری های جدید
جایگزین ان شود.
س��رقینی همچنین اف��زود :در چارچوب قانون
مع��ادن ،هر ذخی��ره معدنی گروه 6ک��ه در این
پهنه ها شناسایی شود بدون هیچ شکی متعلق به
خود مکتشف است .
وی در بی��ان مزیت ه��ای معادن ای��ران گفت :
ایران بهش��ت زمین شناسان اس��ت و این موضوع
در دانش��کده های معدن خارج از کش��ور همواره
یاداوری می شود ،چراکه دسترسی به پدیده های
زمین شناس��ی و عرصه های زمین شناس��ی خیلی
راحت تر از بقیه کشورها است.
به گفته س��رقینی ،سرزمین ما سرزمین عریانی
اس��ت ،یعنی پوشش گیاهی ان خیلی کم است و
عرصه و پهنه کشور برای اکتشاف پهنه ای مناسب
است و از سوی دیگر از لحاظ زمین شناسی جوان
حساب شده ،یعنی کانی زایی های متنوع و بسیار
خوبی را می توانیم در کش��ورمان انتظار داش��ته
باش��یم .مع��اون وزی��ر صنعت ،مع��دن و تجارت
با اش��اره به اینکه پهنه های ارائه ش��ده وس��عت
قاب��ل توجهی دارند ،گف��ت :درواقع تع��دادی از
مناطقیکشور که از لحاظ اکتشافی امیدوارکننده
بوده و در ان کانی زایی های قابل توجهی داش��تیم
اینه��ا را در قالب پهنه به مردم عرضه می کنیم تا
انها در این عرصه ها سرمایه گذاری کنند.
وی ادام��ه داد :اس��تان ها حداکث��ر 4م��اه
مهل��ت دارند تا فراخوان پهنه های اکتش��افی را
انجام دهند.
ورود بخش خصوصی در معادن مس��تلزم بسترس��ازی
اس��ت ،اضافه کرد :موان��ع ورود بخ��ش خصوصی باید
به ص��ورت تدریج��ی برطرف گ��ردد ،به طوری که بخش
خصوصی نیازمند اش��نایی با کار معدن و مدیریت امور
معدنی اس��ت ،بنابراین دولت بای��د برای مدت زمانی بر
فعالی��ت ش��رکت ها نظارت کن��د تا انه��ا در این مدت
تصدی گری را یاد بگیرند از س��وی دیگر دولت به ضعف
کنترلی خود پی برده و مس��یری ب��رای اجرای صحیح
اصل 44فراهم گردد.او با اشاره به اینکه دولت در بخش
نظارت ضعیف اس��ت ،ادامه داد :نب��ود بخش خصوصی
قوی دلیل ضعف نظارتی دولت است زیرا دولت تاکنون
به دلیل نبود موقعیت اعمال کنترل نتوانسته است نحوه
اج��رای این بخش را یاد بگی��رد .به همین دلیل تقویت
دولت و بخش خصوصی در بلندمدت محقق خواهد شد.
میزان برداشت مبنا قرار گیرد
ی��ک عض��و کمیس��یون صنایع و
مع��ادن مجلس در گف��ت و گو با
صم��ت درخصوص موان��ع اجرای
اصل 44در معادن اظهار کرد :بین
معادن و سایر بخش ها یک تفاوت
وج��ود دارد و ان بحث انفال بودن
مح��دوده هاس��ت .از س��وی دیگر مرک��ز پژوهش های
مجلس با بررسی روند فعالیت معادن واگذار شده به این
نتیجه دس��ت یافته اس��ت که محدوده های واگذار شده
نه تنها افزایش تولید نداشته اند ،بلکه میزان برداشت انها
نیز کاهش یافته اس��ت .این مس��ئله قرار است از سوی
مرکز پژوهش های مجلس به طور دقیق بررس��ی گردد و
دالی��ل ان ارائه ش��ود.عزیز اکبریان با بی��ان اینکه نوع
واگذاری معادن باید براس��اس برداش��ت م��واد معدنی
ص��ورت گیرد ،افزود :روند واگذاری معادن مانند س��ایر
بخش ه��ا به این ص��ورت انجام می گیرد ک��ه ابتدا یک
قیمت پایه تعیین و شرکت کنندگان در مزایده هر کدام
یک قیمت را پیشنهاد می کنند و در نهایت به فردی که
بیش��ترین قیمت را پیشنهاد کرده است ،اعطا می گردد،
ای��ن روش در معادن اثر گذار نیس��ت زیرا تعیین میزان
ذخایر معادن هرچقدر هم کارشناسی انجام شود دقیق
نخواهد بود ،عالوه بر ان عیار و کیفیت مواد معدنی نیز
مهم اس��ت .به همین دلیل س��رمایه گذار ممکن اس��ت
برداشت شاهد کاهش عیار مواد معدنی در زمان شود یا
می��زان ذخایر متفاوت از انچه که در زمان مزایده اعالم
ش��ده ،باشد .از این رو اگر واگذاری بر مبنای درصدی از
ارزش می��زان برداش��ت س��االنه محصول انجام ش��ود،
هیچ کدام از طرفین یعنی دولت و بخش خصوصی ضرر
نخواهند کرد.
رییس هیات عامل ایمیدرو خبر داد:
ساخت کارخانه های جدید فوالدی در نزدیکی دریا
ت عامل س��ازمان
مع��اون وزی��ر و رییس هیا
توس��عه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران
گف��ت :کارخانه های ف��والد بای��د نزدیک دریا
ساخته ش��وند و به همین دلیل درنظر است تا
در مناطق نزدیک به خلیج فارس و دریای عمان
واحدهای تولید فوالد با ظرفیت 10میلیون تن
احداث شود.
به گ��زارش صمت ،مهدی کرباس��یان با بیان
اینکه کارخانه های فوالد نیاز مبرم به اب دارند،
تصریح کرد :ب��رای کمب��ود اب باید تمهیدات
مناس��بی اندیشیده ش��ود که یکی از تمهیدات
می تواند استفاده چندباره از اب در کارخانه های
فوالد باشد.
وی بر ل��زوم مکان یابی صحیح ب��رای اجرای
طرح ه��ای ف��والدی تاکید کرد و اف��زود :ایران
خاس��تگاه و پایگاه توسعه ای صنعت فوالد است
و دولت نسبت به سرنوشت مجموعه های فوالد
بی تفاوت نیست.
کرباس��یان از نهایی ش��دن طرح جامع فوالد
ت��ا پایان ش��هریور خب��رداد و گفت :ب��ا ایجاد
کارخانه ه��ای جدی��د ف��والد در بندرعب��اس و
مناط��ق نزدیک ب��ه دری��ا می ت��وان در تولید
مدیرعامل شرکت ملی صنایع مس ایران گفت :طرح بازسازی و نوسازی
فرایند تولید و استفاده از فناوری های نوین در طرح های توسعه ای صنعت
مس ق��رار دارد .به گزارش دنیای معدن ،احمد مرادعلیزاده در نخس��تین
همای��ش ملی مدیریت پایدار منابع خاک و محیط زیس��ت اظهار داش��ت:
بهره وری سبز یکی از نکات مورد توجه بشریت است و با وجود االیندگی ها
در مس ،این تعهد را داریم و برای تغییر شرایط و اثرگذاری تالش می کنیم.
وی اس��تقرار سیستم پایش زیس��ت محیطی ،حذف روغن های اسکارل
در مجتمع مس سرچش��مه ،ایمنی و بهداش��ت محیط زیست را از جمله
اقدامات صنعت مس در راس��تای حفاظت از محیط زیس��ت عنوان کرد و
حامد شایگان
روزنامه نگار
نگاه وی��ژه دولت در الیحه ضد رک��ود به معادن
به عنوان یکی از پیشران های اقتصادی رونق بخش
تولید و عاملی در ایجاد تقاضای مبتنی بر صادرات
است از این رو کارشناسان به نقش دولت در تسهیل
حضور اقش��ار مختل��ف جامعه در س��رمایه گذاری
معادن تاکید دارند .ای��ن موضوع با وجود اینکه در
توسعه معادن مثبت و سازنده به نظر می رسد اما در
عمل با انچه که شرایط واگذاری محدوده ها مبتنی
بر تخصص فن��ی و صالحیت مالی اس��ت مغایرت
دارد .چ��را که افراد س��رمایه گذار اگر در اکتش��اف
و اس��تخراج عمیق در دس��تیابی ب��ه ذخایر پنهان
معادن با کمبود منابع مالی روبه رو ش��وند ،از تمام
ظرفیت های معدنی بهره مند نخواهند شد .از این رو،
برخ��ی کارشناس��ان تقس��یم محدوده ها ب��ه ابعاد
کوچک را چاره حضور تم��ام بخش های خصوصی
در سرمایه گذاری معدنی اعالم کردند .این موضوع
نی��ز گرچه هنوز تنها به عنوان یک گزینه روی میز
برای بررس��ی بیشتر مطرح شد ،با این حال به نظر
خیلی اثرگذار نیس��ت ،زیرا س��رمایه گذارمعدنی در
گام نخس��ت با رک��ود تورمی ناش��ی از غیر بهره ور
بودن دوران اکتشاف مواجه خواهد شده ،به گونه ای
که در مراحل اکتشاف ،فرد برای کسب اطالعات از
میزان ذخایر و عیار مواد معدنی به حفاری نیازمند
اس��ت که مس��تلزم خرید تجهیزات و ماشین االت
معدنی خواهد بود و این در حالی اس��ت که تا زمان
بهره برداری هیچ گونه عایدی نخواهد داشت ،گرچه
این شرایط تورمی پس از اغاز برداشت مواد معدنی
به دلیل نرخ بهره وری ب��االی معادن جبران خواهد
ش��د اما س��رمایه گذار خرد توانای��ی تحمل هزینه
دوره یک ساله اکتش��اف را نخواهد داشت .از سوی
دیگر ،کوچک سازی محدوده ها ،سرمایه گذاران را با
ذخایر کمتر روبرو می س��ازد ک��ه در نهایت ممکن
اس��ت مدت زمان فعالیت معدنی انها در چند سال
پایان یاب��د و هزینه تجهیزات نرخ بهره وری معادن
را کاهش دهد .بنابراین اگر بخواهیم سرمایه گذاران
کوچک را به سوی معادن سوق دهیم ،دو راه پیش
روی دولت اس��ت ،نخست اینکه دولت باید مراحل
اکتش��افی را انجام داده تا ع�لاوه بر کاهش هزینه
ورود بخش خصوص��ی در معادن ،مالک صالحیت
فنی سرمایه گذاران نیز اعمال شود ،به عبارت دیگر
بیش��ترین تخصص ب��رای س��رمایه گذار معدنی در
زمان اکتش��اف نیاز است و س��طح استخراج بیشتر
ب��ه فناوری ماش��ین االت برمی گردد .ام��ا راه دیگر
تش��کیل ش��رکت های پیمانکاری از س��وی دولت
است به طوری که بخش��ی از نیاز معادن کوچک به
تجهیزات و ماش��ین االت را با هزینه کمتر براورده
کند تا در نهایت نرخ به��ره وری در معادن افزایش
یافته و همچنین ادامه معدنکاری انها دس��تخوش
کمبود منابع مالی نشود.
داخل پرانتز
معاون اکتشافات معدنی سازمان
زمین شناسی کشور خبرداد:
770میلیارد دالر ارزش
ذخایر معدنی کشور
ف��والد خودکف��ا ش��د و از س��ویی بح��ران
کمب��ود اب ب��رای صنع��ت فوالد را پشت س��ر
گذاشت .
وی با بیان اینکه یکی از فعالیت های ایمیدرو،
حل مش��کل کم ابی واحدهای فوالدی اس��ت،
اف��زود :چنانچ��ه فن��اوری برخ��ی از واحدهای
فوالدی قدیمی تغییر کند ،این مس��ئله ما را به
سمت کاهش مصرف اب هدایت می کند.
کرباس��یان در عی��ن حال مدیری��ت مصارف
اب کش��اورزی را یک��ی از راهکارها عنوان کرد
و افزود :چنانچه در بخش کش��اورزی به میزان
10درص��د مص��رف اب بهبود یاب��د ،می توان
پروژه های جدید صنعتی در ش��هرهای مختلف
تعریف کرد.
نوسازی فرایند تولید در طرح های توسعه ای صنعت مس
بیان داشت :طرح توسعه اسیدسولفوریک مجتمع مس سرچشمه تا ظرفیت
1میلیون تن ،ادامه برنامه پایش و ایجاد سیس��تم پایش زیس��ت محیطی
انالین در دستور کار قرار دارد.
مرادعلیزاده افزود :اجرای طرح جامع مدیریت پس��ماندها ،افزایش سطح
دانش زیس��ت محیطی کارکنان ،طرح بازس��ازی و نوسازی فرایند تولید و
استفاده از فناوری های نوین در طرح های توسعه ای صنعت مس قرار دارد.
مدیرعام��ل ش��رکت ملی صنایع مس ایران با بیان اینکه اب در اس��تان
کرم��ان قیمت ندارد ،گفت :بزرگ ترین واحد ریکاوری اب در سرچش��مه
است که بزرگ ترین واحد استحصال اب دنیا به شمار می رود.
یادداشت
کوچک سازی محدوده های
معدنی منوط به حمایت
دولت است
مرادعلیزاده خاطرنش��ان کرد :این واحد س��االنه از تبخی��ر 12میلیون
مترمکعب اب معادل 400لیتر در ثانیه جلوگیری می کند.
معاون اکتشافات معدنی س��ازمان زمین شناسی
کش��ور گفت :ارزش ذخایر معدنی کش��ور براساس
اخرین ارزیابی ها 770میلیارد دالر براورد می شود.
به گزارش ایرنا ،بهروز برنا گفت 3 :درصد از ذخایر
معدنی ش��ناخته ش��ده جهان در ایران قرار گرفته
است.
وی با اش��اره ب��ه جایگاه ایران از لحاظ کش��ف و
اس��تخراج ذخایر معدنی نسبت به سایر کشورهای
جهان یاداور شد :ایران از لحاظ ذخایر معدنی رتبه
نخس��ت خاورمیانه و سوم اسیا را در اختیار داشته
و در جهان نیز جزو 10کشور برتر محسوب شده و
ارزش این معادن 770میلیارد دالر براورد می شود.
معاون س��ازمان زمین شناسی کش��ور ادامه داد:
23ه��زار واحد صنعتی در ح��وزه صنعت و معدن
در کشور تاکنون ایجاد شده که از این شمار4 ،هزار
واحد صنعتی بزرگ هستند.
برنا تاکید کرد :با توجه به وجود نیروهای مجرب،
ج��وان و اماده ب��ه کار باید با ایج��اد صنایع بزرگ
اش��تغالزایی در این حوزه را افزایش داده و از بخش
معدن به عن��وان یک منبع مه��م درامدی و دارای
ارزش افزوده استفاده بهینه کنیم.
اف��زون ب��ر 7ه��زار و 500مع��دن تاکن��ون در
کش��ور شناسایی ش��ده که از این مقدار 30درصد
متروکه هستند.
گفتنی اس��ت هم اکنون 90ه��زار نفر در بخش
معدن کشور اش��تغال دارند و براساس برنامه ریزی
مس��ئوالن وزارت صنعت ،مع��دن و تجارت تولید
محص��والت معدنی کش��ور تا پای��ان برنامه پنجم
توس��عه (س��ال )94ب��ه 570میلیون ت��ن خواهد
رس��ید و این در حالی است که 32درصد صادرات
غیرنفتی کشور نیز به بخش معدن و صنایع معدنی
اختصاص دارد.
روی خط خبر
فروش سنگ های ایرانی
به نام اسپانیا و یونان
ریی��س کان��ون س��نگ ای��ران گفت :بی��ش از
60درص��د تولی��دات مع��ادن لرس��تان از قبی��ل
س��نگ گوه��ر خرم اباد به ص��ورت خ��ام صادر و
ب��ه نام کش��ورهایی مانند اس��پانیا و یونان در دنیا
فروخته می ش��ود و این اس��تان از عواید فراوری و
ارزش افزوده ان محروم می ماند .به گزارش ایسنا،
خداداد غیاثوند در جمع خبرنگاران اظهار کرد :هر
چند بیشتر معدن داران اس��تان علت خام فروشی
س��نگ را نبود امکان��ات فراوری و نداش��تن انبار
بی��ان میکنن��د ،کارشناس��ان برای��ن باورن��د که
درص��ورت فراوری تولیدات معادن اس��تان ،ارزش
افزوده و اش��تغال دراین حوزه 6برابر خواهد شد.
دبیر انجمن تخصصی س��نگ اس��تان تصریح کرد:
دسترسی نداش��تن به بازارهای خارجی به نسبت
تولیدات اس��تان یکی دیگر از مشکالت این صنعت
محس��وب می ش��ود چرا ک��ه عمال زمین��ه یافتن
بازارهای خارجی به صورت تخصصی به علت نبود
پایانههای صادراتی برای این تولیدات وجود ندارد.
خط تولید کارخانه فوالد را
در چابهار راه اندازی می کنیم
مدیرعامل ش��رکت دانیل��ی ایتالیا گفت :با توجه
به فرصت طالی��ی که در منطقه ازاد چابهار وجود
دارد ب��ه زودی خ��ط تولی��د کارخانه ف��والد را در
چابهار راه اندازی خواهی��م کرد .به گزارش روابط
عموم��ی منطقه ازاد چابهار ،ارمان��دو کونزاتی در
حاش��یه بازدید از ظرفیت های منطقه ازاد چابهار
اظه��ار کرد :کارخان��ه دانیلی بزرگتری��ن کارخانه
ف��والد در جهان بوده و ب��ا توجه به فرصت طالیی
در ای��ن منطقه به زودی خط تولی��د این کارخانه
را راه اندازی خواهیم کرد .وی س��ابقه این شرکت
را ی��ک قرن اعالم کرد و اف��زود :با توجه به حضور
20ساله در ایران و سرمایه گذاری در زمینه طراحی
و تولید ماشین االت کارخانجات ذوب اهن و فوالد،
امیدواریم با ش��روع به کار ای��ن کارخانه در چابهار
شاهد توسعه منطقه باشیم.
نیاز کشور
به 1میلیون تن الومینیوم
استاندار استان مرکزی گفت :این استان می تواند
خود را به عن��وان قطب صنعت الومینیوم در تمام
کش��ور و حتی منطقه خاورمیان��ه معرفی کند .به
گ��زارش مای��ن نی��وز ،محمدحس��ین مقیمی در
جری��ان بازید از کارخانه الومرول نوین اراک افزود:
استانداری از ایجاد ش��هرک صنعتی الومینیوم در
اس��تان حمایت می کند تا تم��ام فعاالن این عرصه
در ی��ک محدوده به فعالیت بپردازند .وی ش��رکت
الوم��رول نوین را نمون��ه ای موفق و ارزش��مند از
اجرای اصل 44برش��مرد و گفت :این شرکت یک
نمونه بسیار خوب در راستای خصوصی سازی است
چراک��ه از ابتدای کار تا به امروز همواره خط تولید
خ��ود را تقویت کرده و ه��ر روز به میزان تولیدات
خود می افزاید.
مقیم��ی تاکید ک��رد :باید واگذاری ش��رکت ها و
امور دولتی به بخش خصوصی بس��یار هوشمندانه
و ب��ا برنامه ری��زی انجام ش��ود تا با به��ره وری در
واحده��ای تولیدی باال رود و باع��ث ایجاد رونق و
توسعه اقتصادی در استان و در نهایت کشور شود.
وی اظهار کرد :هم اکنون کش��ور نیاز به تولید یک
میلیون تن الومینیوم دارد که با وجود شرکت های
اراک ،شیراز و بندرعباس تنها 350هزار تن تولید
می شود و این مهم نشان می دهد که در این صنعت
جای کار بسیار زیاد بوده و استان مرکزی می تواند
برای تولی��د 650هزار تن دیگ��ر برنامه ریزی های
کاربردی داشته باشد.
دایره المعارف معدنی
در ادامه معرفی اصطالحات رایج معدن و صنایع
معدنی امروز با کلمات دیواره ،پوشان سنگ ،عیار،
ماده معدنی و چال اشنا خواهید شد.
دیواره:
در معادن روباز ،س��نگ های ب��االی ماده معدنی
را دی��واره باالیی یا کمرباال و س��نگ های زیرین را
دیواره پایینی یا کمرپایین می نامند.
پوشان سنگ ()Over burden
به باطله های روی ماده معدنی که برای دسترسی
ب��ه ماده معدنی خام نیاز به برداش��ته ش��دن دارد
پوشان سنگ گفته می شود.
عیار ()grad
مقدار فلز موجود در ماده معدنی را عیار می گویند
ک��ه می تواند در تمام م��واد معدنی همچون طال و
اهن به کار گرفته شود.
ماده معدنی ()Ore body
به توده س��نگ ح��اوی کانی که اس��تخراج ان
از لح��اظ عی��ار و تن��اژ مق��رون به صرفه باش��د،
اطالق می شود.
چال ()Hole
سوراخی استوانه ای شکل است که مواد منفجره
را برای شکستن سنگ در ان حبس می کنند.
6
صنایع معدنی
پنجشنبه 20شهریور 15 - 1393ذی القعده 11 -1435سپتامبر 2014
mine@smtnews.ir
صمت بررسی می کند:
7طرح فوالدی؛ فرصت سازی های سازنده از تهدید های زمانبر
محبوب�ه ناطق -گروه مع�دن :اجرای
7طرح ف��والدی که در دول��ت دهم برای
کمک به اش��تغالزایی و تولی��د صنعتی در
مناطق محروم برنامه ریزی شده بود به علت
مشکالت مدیریتی دچار تاخیر 6تا 14ساله
در اجراس��ت ول��ی احداث و س��اخت این
طرح ها با همت دولت یازدهم کلید خورد.
ای��ن طرح ها ک��ه در ابتدا ب��رای 8طرح
برنامه ریزی شده بود و با واگذاری یکی از انها
به بخ��ش خصوصی به 7طرح کاهش یافت،
شامل فوالد میانه (اذربایجان شرقی) ،قائنات
(خراس��ان جنوبی) ،ش��ادگان (خوزستان)،
نی ریز (ف��ارس) ،باف��ت (کرمان) ،س��بزوار
(خراسان رضوی) و سپید دشت (چهارمحال
و بختیاری) بود که با وجود برنامه ریزی برای
تولید میانگین 800هزار تن فوالد در س��ال
برای هر ک��دام نه تنها هنوز به س��رانجامی
نرسیده ،بلکه محمد نعمت زاده وزیر صنعت،
معدن و تجارت نیز در ابتدای تصدی خود از
نداش��تن توجیه اقتصادی طرح های فوالدی
ب��ا ظرفیت کمتر از 5میلی��ون تن خبر داده
بود .با این ح��ال اراده بر این قرار گرفت که
7طرح فوالد اس��تانی تعیین تکلیف ش��وند
و با راه اندازی ای��ن طرح ها7 ،میلیون تن به
ظرفیت تولید فوالد کشور اضافه شود.
البته نداشتن توجیه اقتصادی 7خواهران
ف��والدی از ان جه��ت حائز اهمیت اس��ت
که ای��ن طرح ها برای راه ان��دازی و تکمیل
خود از تس��هیالت بانکی استفاده کرده اند،
منابع بانکی عظیمی که غیراقتصادی بودن
انها موجب هدر رفتن س��رمایه های کشور
را می شود .ابوالقاس��م جراره نماینده مردم
بندرعباس در مجلس ش��ورای اس�لامی به
صم��ت درباره این 7طرح فوالدی می گوید:
باید توجه داش��ت که تولید فوالد به منابع
اب��ی و انرژی باالیی نیاز دارد ،این در حالی
اس��ت که کارشناس��ان معدن��ی معتقدند،
شناس��ایی مناس��بی برای جانمایی این 7
ط��رح به لحاظ دس��تیابی ب��ه منابع ابی و
انرژی صورت نگرفته است.
این نماینده مجلس با بیان اینکه ظرفیت
تولید زی��ر 1/5میلی��ون تن فاق��د توجیه
اقتصادی اس��ت ،ادامه می دهد :تولید کمتر
از ای��ن مقدار عالوه ب��ر تحمیل هزینه های
هنگفت ،مشکالت عدیده ای نیز در اینده به
همراه خواهد داش��ت .وی وجود یک طرح
امایش صنعتی مناسب از استان های کشور
را یکی از نکات ضروری در 7طرح فوالدی
می داند و می گوید :اگر مزیت های نسبی هر
اس��تان به درستی شناسایی و براساس انها
تصمیم گیری صورت گیرد به هیچ عنوان با
گذشت سال ها از اجرای طرح دچار مشکل
نخواهیم شد.
به گفته جراره؛ مشکالت زیادی در زمینه
اشتغال در کشور وجود دارد ولی این دلیل
منطقی برای اح��داث کارخانه های فوالدی
در اس��تان هایی ک��ه از ظرفیت تولید کمی
برخوردار هستند ،نیست.
عضو کمیس��یون صنایع و معادن مجلس
با اش��اره به مش��کالت به وج��ود امده در
اس��تان اصفهان اظهار کرد :به عنوان مثال
وج��ود کارخانه ه��ای متعدد ف��والد که در
گذش��ته ب��ه عل��ت جانمایی نادرس��ت در
این اس��تان احداث شده اند ،مشکل کم ابی
و الودگ��ی ه��وا را ب��رای مردم این ش��هر
به ارمغان اورده است.
وی ادام��ه داد :اگ��ر ای��ن طرح ه��ا در
اس��تان های ش��مالی و جنوبی که از لحاظ
مناب��ع ابی و ص��ادرات و واردات مش��کلی
ندارند احداث می ش��د احتم��اال تاکنون به
مرحله بهره برداری نیز رسیده بود.
فناوری ،عامل تعیین کننده
در حالی که این نماینده مجلس تولید زیر
1/5میلیون تن فوالد را غیراقتصادی می داند
جهانبخ��ش ش��کری ،ریی��س هیات مدیره
مجتمع جهان فوالد غ��رب در گفت وگو با
صمت می گوید :روش تولید فوالد و فناوری
به کار رفته در ان عامل تعیین کننده ای در
اقتصادی بودن یک طرح فوالدی محسوب
می شود.
وی می افزاید :تولید فوالد به 2روش نورد
یا ک��وره بلند دورانی و همچنین کوره بلند
معمولی است که اگر فوالدساز از روش اول
اس��تفاده کند تولید زیر یک میلیون تن از
توجی��ه اقتصادی الزم برخوردار اس��ت اما
در صورت اس��تفاده از روش دوم به جرات
می ت��وان گفت که به دلی��ل هزینه های باال
تولید صرفه اقتصادی ندارد.
بهادر احرامیان ،عضو هیات مدیره انجمن
ف��والد ای��ران نی��ز در گفت وگ��و با صمت
گپ
مهدیکرباسیان7:طرح
فوالداستانیکهدرگذشته
بانقاطضعفروبه رو
بودندهم اکنونبارفع
مشکالتاجراییواحدهای
فوالدسازی و راه اندازی
واحدهایاحیای7طرح
فوالدیدارایتوجیه
اقتصادیاستوتالش
خواهد شد تا 3سال اینده
بخشفوالدسازیاینطرح ها
نیزبهمرحلهتولیدبرسد
درخص��وص صرف��ه اقتص��ادی طرح های
ف��والدی با ظرفی��ت زی��ر یک میلیون تن
می گوی��د :اینک��ه وزیر صنع��ت ،معدن و
تجارت تولید فوالد با ظرفیت زیر 5میلیون
ت��ن را فاقد توجیه اقتصادی دانس��ته باید
دید که وزیر در چ��ه قالبی این موضوع را
مطرح کرده اند.
وی ادام��ه داد :م��ن معتق��دم در تولید
محص��والت طویل ف��والدی ای��ن موضوع
درست نبوده و ظرفیت تولید زیر 1میلیون
تن نیز از توجیه الزم برخوردار است .اما در
بخش تولید محصوالت عریض فوالدی مثل
تولید ورق ظرفیت کمتر از این مقدار اصال
مقرون به صرفه نیست و در هیچ جای دنیا
اجرا نمی شود.
احرامیان در ادامه افزود :البته درخصوص
7طرح ف��والدی باید گفت که این طرح ها
در مناطق محروم و با هدف ایجاد اشتغال و
توسعه منطقه در دولت گذشته پایه گذاری
ش��ده که با توجه به جانمایی نادرست انها
م��ن معتقدم نظر وزیر درس��ت بوده و این
کارخانه ها فاقد توجیه اقتصادی است.
احرامیان با اش��اره به اجرای 7تا 8ساله
این طرح ها در کشور تصریح می کند :چند
س��ال از اجرایی ش��دن طرح های فوالدی
گذش��ت تا این طرح ها تکمیل ش��ود ولی
خواب س��رمایه در این بخش ضربه زیادی
به اقتصاد معدن زد.
زیرساخت ها
در حالی که اکثر کارشناس��ان در زمینه
نداش��تن صرف��ه اقتصادی طرح ه��ا با هم
اش��تراک نظر داشته و معتقدند 7خواهران
فوالدی به دلیل جانمایی نامناسب حتی در
صورت اس��تفاده از فناوری خاص نیز فاقد
توجیه اقتصادی اس��ت اما به نظر می رسد
اراده ای ک��ه ب��رای تکمیل ای��ن طرح ها به
چش��م می خورد ،ب��ا هدف جلوگی��ری از
خام فروشی بوده است.
رس��ول خلیفه س��لطان دبی��ر انجم��ن
تولید کنن��دگان ف��والد در ای��ن خصوص
اظهار کرد :به راحتی نمی توان رقم دقیقی
را به عن��وان معی��ار اقتصادی ب��ودن انواع
فوالدس��ازی ها اعالم کرد .این امر بسته به
روش کاربردی متفاوت خواهد بود .به عنوان
مث��ال در روش کوره بلند هرچه تناژ تولید
بیش��تر باش��د ،کارخانه اقتصادی تر خواهد
ب��ود ام��ا در روش های دیگر ممکن اس��ت
ن وضعیتی وجود نداش��ته باش��د و با
چنی
ظرفیت های پایین تر نیز فوالدسازی توجیه
اقتصادی داشته باشد.
وی افزود :در صورتی که زیرساخت هایی
مانن��د خط ری��ل ،گاز و اب از قبل در کنار
پروژه فوالد س��ازی وجود داش��ته باش��ند،
هزین��ه اج��رای طرح کاه��ش می یابد و به
همین دلیل ش��اید ظرفیت موردنیاز برای
ی بودن پروژه نیز به همان نس��بت
اقتصاد
کاهش پی��دا کند .بنابرای��ن کلی گویی در
مورد طرح های فوالد سازی با ظرفیت کمتر
از 5میلیون تن در کشور و این اظهارنظر که
اصال توجیه اقتصادی ندارند ش��اید چندان
حرف صحیحی نباشد.
وی اضافه می کند :البته ظرفیت طرح های
فوالدی اس��تانی در دست اجرا (هر یک به
می��زان 800هزار تن) خیل��ی پایین بوده و
اگر ظرفیت هر ی��ک از این طرح ها حداقل
1/5میلیون تن ب��ود توجیه اقتصادی انها
بیشتر بود.
گفتن��ی اس��ت؛ پیش بینی ه��ای صورت
گرفت��ه این بود ت��ا با اجرای ای��ن 7طرح
فوالدی دستیابی به ظرفیت تولید فوالد به
میزان 55میلیون تن در افق 1404تحقق
یاب��د که برای دس��تیابی به ای��ن مهم باید
میزان سنگ اهن تولیدی به ۸۰میلیون تن
برسد ،در حالی که تولید این بخش اکنون
کمتر از ۴۰میلیون تن اعالم شده است.
طرح ها توجیه دارند
در این رابطه معاون وزیر صنعت ،معدن
و تج��ارت معتق��د اس��ت؛ 7ط��رح فوالد
اس��تانی ک��ه در گذش��ته با نق��اط ضعف
روب��ه رو بودند هم اکنون با رفع مش��کالت
اجرایی واحدهای فوالدس��ازی و راه اندازی
واحده��ای احیای 7طرح ف��والدی دارای
توجیه اقتصادی است و تالش خواهد شد
ت��ا 3س��ال اینده بخش فوالدس��ازی این
طرح ها نیز به مرحله تولید برسد.
رییس س��ازمان توس��عه معادن و صنایع
معدن��ی دول��ت با اع�لام برنامه ه��ای این
س��ازمان درخصوص ب��اال ب��ردن ظرفیت
فوالدس��ازی ،می گوی��د :با جل��ب و جذب
مش��ارکت و حضور بخش خصوصی داخلی
و خارجی ظرفیت تولید فوالد کش��ور را به
55میلیون تن می رسانیم.
رییس هیات عامل ایمیدرو ،اظهار می کند:
مطابق امارهای جهانی ایران در سال 2013
می�لادی ب��ا تولی��د بی��ش از 15میلیون و
400هزار تن فوالد خام به عنوان پانزدهمین
فوالدس��از بزرگ جهان معرفی ش��د ضمن
اینکه با اجرای طرح های فوالدی در دس��ت
اجرا اعم از ایمیدرو و بخش غیردولتی ،تولید
فوالد در ایران در مسیر توسعه قرار دارد.
کرباس��یان درباره وضعیت سرمایه گذاری
در صنع��ت فوالد نی��ز اضاف��ه می کند :در
حال حاضر تعدادی از ش��رکت های بخش
خصوصی با سرعت مناسبی در حال اجرای
واحدهای احیای فوالدسازی جدید هستند
که پیش بینی می شود از سال 1394به بعد
وارد فاز راه اندازی و بهره برداری شوند.
رییسکمیته معدن و صنایع معدنی مجلس:
ظرفیت هایخالیتولیدگندلهرابهبخشخصوصیبسپارید
گروه معدن -در ایران ساالنه 50میلیون تن سنگ اهن تولید
می ش��ود که از این مقدار تنها 6تا 7میلیون تن گندله استحصال
می ش��ود .گندل��ه از جمله م��واد اولیه ضروری و م��ورد نیاز تولید
فوالد در ایران اس��ت و کارخانجات فوالدس��ازی ایران با تولید 15
ت��ا 17میلیون تن فوالد در س��ال ،نیاز خود به گندل��ه را از خارج
وارد می کند .امس��ال واردات گندله به بیش از 5میلیون تن خواهد
رسید .این در حالی است که با یک حساب سر انگشتی در خواهیم
یاف��ت ایران به عن��وان یک��ی از صاحب نام ترین کش��ورهای دارای
ذخایر س��نگ اهن با مجموع ذخایر قطعی و احتمالی س��نگ اهن
5/1میلی��ارد تنی که 54درصد ان معادل 2میلیارد و 793میلیون
و 295ه��زار تن ذخایر قطعی شناس��ایی ش��ده و 2میلیارد و 359
میلی��ون و 12هزار تن معادل 46درصد ان ج��زو ذخایر احتمالی
محسوب شده ،همچنین روند توسعه صنایع معدنی اش به سمت و
س��ویی می رود که این رقم به بیش از 40میلیون تن خواهد رسید
بنابراین نیازمند صنایع گندله سازی است.
این سوال مطرح اس��ت که چگونه در این سال ها رشد استحصال و
برداشت سنگ اهن و بعد از ان ساخت کارخانجات فوالد تا به این حد
س��رعت داشته ولی خبری از توس��عه صنایع میانی این پروسه یعنی
گندله س��ازی که از سنگ اهن استحصال می ش��ود و خود ماده اولیه
تولید فوالد اس��ت نمی شود و توسعه ظرفیت در این بخش تا این حد
مغفول مانده است.
ریی��س کمیته معدن و صنایع معدنی کمیس��یون صنایع مجلس با
تایی��د این نکته به صمت می گوید :ای��ن کم کاری ربطی به بحث های
مالی ندارد و بی برنامگی و نداش��تن سیاست های بلندمدت و جامع در
دوره های قبلی باعث شده است روند توسعه در بخش تولید سنگ اهن
و فوالد رشد منطقی داشته باشد ولی روند توسعه صنعت گندله سازی
پا به پای دیگر صنایع وابسته اش پیش نرود.
داریوش اسماعیلی اضافه می کند :ما باید ساالنه 25میلیون تن تولید
گندله داش��ته باش��یم که این مقدار ظرفیت سازی نشده است .با این
حال قدم هایی که اخیرا برداش��ته شده در راس��تای افزایش ظرفیت
گندله سازی است.
وی با اش��اره به اینکه وضعیت ما در تولید س��نگ اهن ،کنسانتره و
فوالد خوب است و فقط در گندله سازی تولید کافی نیست ،می گوید:
افزای��ش ظرفیت ها در این چند بخش بای��د متعادل با هم پیش برود
و برای این کار الزم اس��ت با دعوت از بخش خصوصی و باز گذاشتن
دس��ت انها در این بخش ،جذابیت ایجاد کنیم و از انها بخواهیم تا از
این فرصت بزرگ پیش رو استفاده کنند.
وی ادام��ه می دهد :قطعا بخش خصوصی زیرک تر از ان اس��ت که قدر
فرصت ه��ای اینچنینی را نداند در صورتی که دولتی ها این فرصت را برای
انها مهیا سازند.
اس��ماعیلی می افزاید :باید برای تولید گندله کار کارشناسی دقیق انجام
ش��ود تا مش��خص گردد ایجاد ظرفیت های گندله س��ازی در کنار معادن
س��نگ اهن و انتق��ال اب از دریای خزر یا خلیج ف��ارس به محل به صرفه
است یا بردن صنعت گندله سازی به کنار این دریاها و انتقال سنگ اهن به
محل کارخانه توجیه اقتصادی دارد.
وی با اش��اره به اینکه بخش دولتی باید جلوی اشتهای سیری ناپذیر
خود را برای در دس��ت گرفتن تصدی ها کنترل کند و این ظرفیت ها
را برای بخ��ش خصوصی باز بگذارد ،تصریح می کن��د :دولت با ایجاد
روانس��ازی قوانی��ن و حمایت ه��ای عوارضی و همچنین اس��تفاده از
مش��وق های قانونی در این راس��تا ،ظرفیت الزم برای تولید گندله را
ایجاد کند.
کارشناس��ان میزان تولید فوالد کل کشور در سال 94را 42میلیون
تن پیش بین��ی کرده و همچنین پیش بینی می کنند تولید فوالد خام
در اف��ق 1404چیزی حدود 55میلیون تن باش��د که براورد میزان
س��نگ اهن مورد نیاز برای تولید این میزان فوالد 124/5میلیون تن
و میزان س��نگ اهن دانه بندی ،کنسانتره و گندله مورد نیاز به ترتیب
14/8میلیون تن77/2 ،میلیون تن و 72میلیون تن خواهد بود.
پنجشنبه 20شهریور 15 - 1393ذی القعده 11 -1435سپتامبر 2014
ایران و جهان
ترکیه گوی رقابت را
از ایران دزدید
یک��ی از بازارهای��ی ک��ه
صادر کنندگان داخلی در چند
س��ال اخی��ر تقریبا ب��ا حضور
کمت��ری در ان حاضر ش��دند
بازار عراق اس��ت که به دلیل
ریس��ک باالی ناشی از شرایط
داخلی این کشور حاصل شده
درحال��ی که تج��ار ترکیه از طری��ق حمایتهای
دولت��ی به یکی از صادر کنن��دگان موفق به عراق
تبدیل شده اند.
در همی��ن حال حضور داعش در عراق ش��اید
یک��ی از دالی��ل کمرنگ ش��دن ای��ران در بازار
این کش��ور اس��ت .به طوری که حمید حسینی،
عضو هیات نمایندگان ات��اق بازرگانی ،صنعت،
معدن و کش��اورزی تهران در گفت وگو با ایسنا
اظهار ک��رد :درحال حاضر به علت درگیری های
سیاس��ی در عراق و وضعیت بحرانی این کشور،
ب��ازار ع��راق موقعیت خوبی ب��رای ورود کاالی
ایرانی است.
از سویی دیگر مهدی رنگ رونا ،یک فعال حوزه
صادرات نیز در گفت وگو با ایس��نا ،اظهار کرد :در
ماه های گذش��ته شاهد تعادل در بازار ارز بودیم و
این ام��ر تا حدی ارامش خاط��ر صاحبان صنایع
و تج��ار را فراهم کرده اس��ت در حالی که به دلیل
نوس��انات شدید ارز در چند وقت گذشته صنایعی
که وابس��ته به ارز بودن��د از جمله انهایی که مواد
اولیه خ��ود را وارد میکردند یا کاالهای صادراتی
دچار وقفه و کاهش فعالیت شده بودند زیرا برای
فعاالن این عرصه مقرون به صرفه نبود.
وی اف��زود :این درحالی اس��ت که اس��تمرار در
عرض��ه کاالهای ب��ا کیفی��ت یک��ی از مهم ترین
مولفههای حضور در بازارهای خارجی اس��ت زیرا
حضور مقطعی ،زمینه کاه��ش موقعیت اعتباری
ان کاال یا خدمات می شود.
اما این در حالی اس��ت که به تازگی هم س��امانه
اظهار از راه دور در رویه صادرات و واردات گمرک
باش��ماق ،برای تس��هیل تج��ارت بی��ن بازرگانان
ایران��ی و عراق��ی ب��ا ه��دف رفع مش��کالت و به
حداقل رس��اندن مدت زمان اظهار و ترخیص کاال
راه اندازی شده است.
صادرات مواد غذایی
به روسیه در دست بررسی
تفاهمنام��ه همکاری ه��ای
ایران و روس��یه در حالی امضا
شد که بیشتر بخش ها از قبیل
ان��رژی ،حمل ونق��ل ،فناوری
اطالع��ات ،تج��ارت ،صنعت،
گردشگری و امور بانکی در ان
جای داشتند به غیراز ۶۰قلم
محصول کش��اورزی و مواد غذایی ایرانی که مورد
درخواست روسیه بود.
محس��ن جالل پ��ور ،نایب رییس ات��اق بازرگانی
ای��ران در گفت وگ��و با ایس��نا در این ب��اره گفت:
مذاکرات مش��ترکی با وزارت جهاد کشاورزی در
رابطه با صادرات کاالهای کش��اورزی به روس��یه
داش��تیم که نتیجه ان به زودی مشخص می شود.
وی افزود :هفته اینده قرار است یک هیات تجاری
ب��رای مذاکرات ص��ادرات کاالهای کش��اورزی به
روسیه اعزام شوند.
همچنین قرار اس��ت در نمایش��گاه مواد غذایی
روسیه هم شرکت کنیم .نایب رییس اتاق بازرگانی
ایران بیان کرد :برای صادرات کاال به روس��یه باید
تولی��د داخل��ی را در نظر بگیریم و براس��اس ان
برنامه ری��زی کنیم .از طرف دیگر نی��ز می توانیم
نقش ترانزیتی داش��ته باشیم و برخی از کاالها را
مجدد صادر کنیم.
از س��ویی دیگر ،نایب رییس اتاق بازرگانی ایران
گف��ت :در زمینه صادرات کاالهای کش��اورزی به
روسیه توصیه نمی شود برای محصوالت کشاورزی
که اب بری زیادی دارند تالش کنیم اما می توانیم
مس��یر ترانزیت این نوع کاالها باش��یم و برخی از
ای��ن محص��والت را پس از واردات از کش��ورهای
افریقایی ،پاکس��تان و هند مجدد به روسیه صادر
کنیم.
پدرام س��لطانی ،در گفت وگو با ایسنا ،به بررسی
همکاری های تجاری مشترک بین ایران و روسیه
پرداخ��ت و گف��ت :ات��اق بازرگانی ای��ران و اتاق
مش��ترک بازرگانی ایران و روس��یه برای توس��عه
تجارت با روسیه برنامه ریزی های بیشتری نسبت
به قبل خواهند داشت و ظرفیت ها و توانمندی های
طرف روسی نیز در حال بررسی است.
trade@smtnews.ir
تجارت
7
منتظر کاهش قیمت میوه باشید
جشنواره جنازه های جنجالی
بررسی مبادالت ایران با ۱۷۶کشور در نیمه نخست امسال
برق خوش بینی در چشمان تجارت
زه�را طهرانی-گروه تجارت :بعد از گذشت سال های سخت و تحمل
محدودیت ه��ای بین الملل��ی در دولت ه��ای نه م و دهم ح��اال به جرات
می توان گفت ،س��از اقتصاد و به ویژه تجارت کشور به گونه ای کوک شده
که در اینده ای نه چندان دور شاهد طنین خوش رونق و پویایی این بخش از اقتصاد
در کش��ور خواهیم بود .از امار مثبت و موفق امس��ال که بگذریم ،گزارش مبادالت
ایران با جهان در نیمه نخست سال جاری نیز نشان از رشد تجارت دارد.
ایران در شش ماه سال 1393با 176کشور جهان طرف معامله بوده که در مدت
مذک��ور ،تراز بازرگانی ایران با 85کش��ور مثبت و با 91کش��ور دیگر به نفع طرف
مقابل بوده است .تراز بازرگانی خارجی کشورمان (بدون احتساب صادرات نفت خام
و میعانات گازی) ،در شش ماهه نخست امسال ،کسری 12میلیارد و 472میلیون
دالری را تجرب��ه کرده که این رقم در مدت مش��ابه س��ال قب��ل 6 ،میلیارد و 260
میلیون دالر بود .بر اس��اس گزارش��ی که روی خروجی خبرگزاری ایرنا قرار گرفته،
ارزش واردات در ای��ن مدت 76/63درصد از ارزش کل مبادالت خارجی کش��ور را
تش��کیل داده که این نسبت در مدت مشابه سال گذش��ته 58/36درصد بود .پنج
کش��ور طرف معامله با بیش��ترین تراز تجاری مثبت نیز در ای��ن دوره زمانی عراق،
افغانستان ،ترکمنس��تان ،مصر و پاکستان بوده است.براساس این گزارش ،مبادالت
بازرگانی با عراق با اختصاص 47/18درصد از س��هم ترازمثبت بازرگانی ،بیش��ترین
سود را برای کشورمان به همراه داشته و امارات متحده عربی نیز با اختصاص 29/67
درصد از س��ه تراز منفی بازرگانی ،بیشترین سود را از تجارت با کشورمان به دست
اورده است.
را پی��دا کنند و در نهایت به رش��د صادرات
نیز بینجامد.
رشد صادرات کم بود
در 6ماهه نخس��ت س��ال ،1393میزان
ص��ادرات کاالهای غیرنفت��ی به مقدار 41
میلیون و 98هزار تن به ارزش 16میلیارد
و 425میلی��ون دالر ب��وده که نس��بت به
سال گذش��ته ،از نظر وزنی 7/77درصد و
از نظر ارزش��ی 5/3درصد افزایش داش��ته
اس��ت.پروپان مایع ش��ده ب��ه ارزش 991
میلیون دالر و س��هم ارزشی 6/03درصد،
س��نگ اهن هماتیت دان��ه بندی به ارزش
794میلیون دالر و س��هم ارزش��ی 4/84
درص��د ،بوتان مایع ش��ده ب��ه ارزش 7/1
میلیون دالر و س��هم ارزشی 4/27درصد،
عمده تری��ن محصوالت صادراتی کش��ور
در این م��دت بوده اند .کش��ورهای عمده
مقصد صادرات در 6ماه نخس��ت سال های
1392-1393میالدی نیز ش��امل چین،
ع��راق ،امارات متحده عربی ،افغانس��تان و
ترکیه بوده است.چین با سهم وزنی44/41
درصد و سهم ارزشی 27/39درصد ،عراق
با س��هم وزنی 19/8درصد و س��هم ارزشی
17/73درصد ،امارات متحده عربی با سهم
وزنی 7/23درصد و س��هم ارزشی 11/27
درصد ب��ه ترتیب اصلی ترین کش��ورهای
مقصد صادرات بوده اند.متوسط قیمت هر
تن کاالی صادراتی در 6ماهه نخست سال
جاری ،معادل 400دالر بوده که نسبت به
مدت مشابه سال قبل 2/29درصد کاهش
داشته است.
واردات زیاد شد
در ش��ش م��اه نخس��ت س��ال 2014
میالدی ،می��زان واردات ان��واع کاالها ،به
مق��دار 20میلی��ون و 869ه��زار تن و به
ارزش 28میلیاردو 897میلیون دالر بوده
که نس��بت به مدت مشابه سال گذشته ،از
نظ��ر وزنی 32/98درصد و از نظر ارزش��ی
32/2درصد افزایش داشته است.
دانه گندم س��خت به ارزش یک میلیارد
و 110میلیون دالر و س��هم ارزشی 3/84
درصد ،وس��ایل نقلیه با موتور پیس��تونی
درونس��وز تناوب��ی جرق��ه ای -احتراقی با
حجم سیلندر بیش��تر از 1500سانتی متر
مکع��ب ام��ا از 3000س��انتی متر مکعب
بیش��تر نباش��د به ارزش یک میلیارد و 56
میلیون دالر و س��هم ارزشی 3/66درصد،
دانه ذرت دامی به ارزش 965میلیون دالر
و س��هم ارزش��ی 3/34درصد عمده ترین
محصوالت واردات��ی در این مدت بوده اند.
امارات متحده عربی با س��هم وزنی 23/71
ل 1392پر می شود
خال سا
درصد و سهم ارزشی 25/46درصد ،چین
با سهم وزنی 12/95درصد و سهم ارزشی
21/39درصد ،هند با س��هم وزنی 10/67
درصد و سهم ارزشی 8/3درصد به ترتیب
اصلی ترین کشورهای مبدا واردات بوده اند.
هنوز درگیر تصمیمات گذشته ایم
محس��ن بهرام��ی ارض اقدس،ریی��س
کمیس��یون تجارت ات��اق بازرگانی تهران
ب��ا تاکید براینکه واردات بای��د در اختیار و
خدمت صادرات باش��د ،اظهار کرد :رش��د
ان��دک صادرات به طور قط��ع به این دلیل
اس��ت که هنوز درگیر ادامه قطعنامه های
متع��دد صادر ش��ده در دول��ت نهم و دهم
هس��تیم .محس��ن بهرام��ی ارض اقدس
ضمن بی��ان ای��ن مطل��ب در گفت وگو با
خبرن��گار صم��ت اف��زود :اگرچ��ه صدور
قطعنامه جدید متوقف ش��ده اما کماکان
اثار مش��کالت حمل ونقل ،سیستم بانکی،
بیمه و مش��کالت مربوط به تحریم ها هنوز
س��رجای خود باقی است .وی تصریح کرد:
به عنوان نمونه می توان به زمانی اشاره کرد
که محصوالت پتروش��یمی ای��ران تحریم
ش��د و میعانات گازی م��ا را نخریدند که به
هر حال مش��تری هم منتظ��ر ما نمی ماند
و نی��از خود را از منابع دیگر تامین می کند.
بهرام��ی ارض اقدس گفت :تجربه نش��ان
داده اس��ت که حضور مج��دد در بازارهای
صادرات��ی از حض��ور ابتدای��ی س��خت تر
اس��ت؛ یعنی اگر بازاری را از دس��ت دادیم
و رقیب جای ما نشس��ت ،بیرون کردن ان
و برگش��تن به جایگاه سابق خود با کندی
محقق می شود.
برای اینده پیش بینی مثبتی دارم
رییس کمیسیون تجارت اتاق بازرگانی
ته��ران با بیان اینکه برای اینده پیش بینی
مثبت��ی دارم ،اظهار کرد :ب��ا تدابیر دولت
یازدهم ،ارامش ایجاد شده در بازار و ثبات
نرخ ارز ،اقتصاد برای تجار و فعاالن اقتصادی
قابل پیش بینی شده است .یعنی می دانند
اگر کاالیی می فروشند ،ارز دریافتی شان در
این��ده چه قیمتی خواهد داش��ت و از هزار
توم��ان به 4هزار تومان و س��پس به 3هزار
تومان نوس��ان ندارد .وی با تاکید بر اینکه
دیگر این اتفاق در اقتصاد ایران تکرارشدنی
نیس��ت ،افزود :حداق��ل در این دولت با نام
تدبی��ر و امید این اتف��اق رخ نخواهد داد و
فعال اقتصادی با ارامش و اطمینان فعالیت
می کن��د .بهرامی ارض اقدس با اش��اره به
سیاس��ت های اقتصاد مقاومت��ی مبنی بر
مدیریت واردات ،اظهار کرد :نباید واردات
را متوق��ف کرد ،بلکه واردات به عنوان مواد
اولیه برای تولی��د محصوالت صادراتی ،به
عنوان ماشین االت برای بازسازی خطوط
تولید و به عنوان دان��ش فنی برای ارتقای
محص��والت و رقابت پذیر ک��ردن ام��ری
اجتناب ناپذی��ر اس��ت .ب��ه گفت��ه رییس
کمیس��یون تجارت اتاق بازرگانی تهران،
اینکه ما فرصت ه��ای نابرابری را به رقبای
خارج��ی بدهیم و ب��ازار کاالهای مصرفی
به وی��ژه کاالیی ک��ه توان تولی��د در انها را
داریم به خارجی ها بس��پاریم ،خیانتی بود
که در گذش��ته اتفاق افتاد و امیدواریم این
اتفاق دیگر تکرار نش��ود .وی افزود :در دهه
80با ثابت نگاه داش��تن تقریبی نرخ ارز در
حالی که کش��ور درگیر تورم دورقمی بود،
هر سال واردات را تسهیل کردیم و صادرات
را س��خت ،که در نتیجه رقابت پذیری را از
تولید داخل گرفتی��م .بهرامی ارض اقدس
تصری��ح کرد :با ثباتی که در دولت جدید بر
اقتصاد حاکم شده و برنامه هایی که در قالب
راهکارها و بسته خروج از رکود مطرح شده
اس��ت ،امیدواریم تولید جایگاه اصلی خود
با توجه به اینکه در 6ماه نخس��ت س��ال
2014با رش��د بی��ش از 32درصد واردات
ه��م در وزن و ه��م در ارزش مواجه بودیم،
رییس کمیسیون واردات اتاق ایران معتقد
اس��ت :در س��ال 1392خالهایی داشتیم
ک��ه در اواخر دولت دهم به دلیل تش��دید
تحریم ها و درگیری های بیشتری که با دنیا
داشتیم ،به وجود امد .مجیدرضا حریری به
خبرنگار صمت با بیان اینکه واردات در این
سال به حداقل رسید ،گفت :قاعدتا بازار در
س��ال 1392کمبودی داش��ت که حاال در
حال جبران ان اس��ت .به گفته وی ،یکی از
دالیل��ی که دولت هم اعالم می کند از رکود
در حال خروج هس��تیم و به س��مت رونق
پیش می رویم ،این اس��ت ک��ه کارخانه ها
با ظرفی��ت باالتری فعالیت می کنند که در
نتیجه واردات ما برای مواد اولیه و کاالهای
واسطه ای بیشتر شده است .حریری تصریح
کرد :اما در این میان مشکلی که وجود دارد،
محدود بودن واردات اس��ت .در حال حاضر
بیش از 60درصد واردات از 5کشور صورت
می گیرد که نبود تنوع بازار ها زنگ خطری
ب��رای اقتصاد محس��وب می ش��ود .رییس
کمیس��یون واردات اتاق ایران تاکید کرد:
با رفع مش��کالتمان با دنیا و مسائل مربوط
ب��ه تحریم ه��ا می توانی��م تنوع م��وادی و
مقاصد و مبدا تجاری را بیش��تر کنیم.وی
درخص��وص اینکه ام��ارات در منطقه کار
ص��ادرات مج��دد را برعه��ده دارد ،اظهار
کرد :اوایل سال 2013بندرهای ایران هم
تحری��م بود و باید کااله��ا را در بندر دوبی
تخلیه ی��ا وارد می کردیم .حری��ری ادامه
داد :هرچن��د امارات برای دیگر کش��ورها
هم همین نق��ش را ایفا می کند اما در واقع
ب��رای ما نباید این گونه باش��د ،چون ایران
بنادر خوبی دارد که اگر در ش��رایط تحریم
نبودیم می توانس��تیم بدون واس��طه عمل
کنیم .رییس کمیسیون واردات اتاق ایران
معتقد اس��ت :قطعا با رفع موانع سیاسی به
جایگاه روش��نی در اقتصاد خواهیم رسید.
مبادالت ما با کش��ورهای اروپایی در حال
حاضر به حداقل رس��یده اس��ت ،در حالی
که این کش��ورها روزی جزء شرکای اصلی
ما محسوب می شدند .مثل کره جنوبی که
ش��ریک خوبی برای ما ب��ود اما حاال به طور
غیرمستقیم با این کشور رابطه داریم.
در نشست هیات عالی تجاری تهران -قطر تاکید شد
راه اندازی خط کشتیرانی مستقیم بین ایران و امارات
رییس سازمان توسعه تجارت ایران و معاون وزیر اقتصاد و تجارت قطر در راس هیات عالی اقتصادی با یکدیگر دیدار و
گفت وگو کردند و بر راه اندازی خط کشتیرانی مستقیم ،ایجاد کمیته مشترک برای رفع موانع تجار و بازرگانان دو طرف و
پیدا کردن راهکارهایی برای انتقال پول میان دو کشور به توافق رسیدند.
به گ��زارش رواب��ط عموم��ی س��ازمان توس��عه تجارت،
ول��ی اهلل افخمی راد ،رییس س��ازمان توس��عه تجارت ضمن
اب��راز امیدواری مبنی ب��ر اینکه این مذاکرات اغازی باش��د
بر گس��ترش همکاری های دو کش��ور دوس��ت و برادر اظهار
کرد :امیدواری��م به اهداف مدنظر در ادامه مذاکرات دس��ت
پی��دا کنیم .وی به ش��رایط جدید در ایران پ��س از انتخابات
س��ال ۹۲اشاره کرد و گفت :ش��رایط تازه ای در ایران به وجود
امده و بر اس��اس ان روابط ایران با کشورهای مختلف جهان
درحال گس��ترش اس��ت.افخمی راد گفت :از س��ال گذشته
ما ش��اهد حضور هیات های مختلفی از کش��ورهای مختلف
بودیم و زمینه مناس��بی برای گس��ترش هم��کاری ایران با
س��ایر کشورهای جهان فراهم شده است .وی با اشاره به سفر
وزیر صنعت،معدن و تجارت ایران به قطر و متعاقب ان س��فر
معاون وزیر اقتصاد قطر به ایران تصریح کرد :به افزایش حجم
معام�لات بین ایران و قطر تمایل داری��م ،اما حجم مبادالت
کاالیی در بهترین سال ها راضی کننده نبوده است و قطعا باید
این رقم افزایش یابد.
تالش برای توسعه تجارت
رییس سازمان توسعه تجارت حجم این معامالت در بهترین
س��ال ها را ۱۱۵میلیون دالر عنوان ک��رد و گفت :به عقیده ما
دو طرف از توانمندی به مراتب باالتری برخوردار هس��تند و ما
باید برای رس��یدن به رقم باالتری به نتیجه مناس��بی برسیم.
وی با ابراز خرس��ندی از پیشنهاد طرف قطری برای برگزاری
دو نمایش��گاه عام و خاص (در بخش صنایع غذایی) ایرانی در
قط��ر اظهار کرد :تمام تالش خود را می کنیم تا نمایش��گاهی
با همکاری قطری ها با مقیاس مناس��بی در قطر برگزار شود.
افخمی راد در خصوص مش��کالت بانکی و تب��ادل پول میان
تجار دو طرف نیز گفت :مش��کالت بانکی ب��ا تحریم ها ایجاد
ش��ده اس��ت و من امیدوارم با اقدامات ارزشمندی که از سوی
وزارت امور خارجه ای��ران صورت می پذیرد ،در اینده نزدیک
شاهد رفع مشکالت اینچنینی باشیم .به گفته وی ،مادامی که
این اقدام صورت نگرفته است تجار دو طرف ناچارند که انتقال
پ��ول را از طریق صرافی ها انجام دهند؛ در عین حال ما 8بانک
در کش��ورمان داریم که مشمول تحریم ها نیستند و می توانیم
از طریق این بانک ها ،نقل و انتقال پول به قطر را انجام دهیم.
یادداشت
ایران جایگزین
اروپا می شود
سیدناصر موسوی الرگانی
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس
بعد از مش��کالتی که بین روسیه با امریکا و اروپا
ایجاد شد و در واقع مقابله به مثلی که پوتین انجام
داد ،برنامه ریزی ه��ای این کش��ور پهن��اور و یخی
نسبت به کش��وری مانند ایران کمی متفاوت شد،
به نحوی که ایران را جایگزین کش��ورهای اروپایی
برای واردات مواد غذایی خود دیده است و تصمیم
دارد رواب��ط اقتص��ادی و تجاری را با کش��ورمان
افزایش دهد.
در واقع روس��یه تصمیم دارد ب��ا تحریم هایی که
علیه او ص��ورت گرفته اس��ت ،کمبودهای خود را
از طریق کش��ورهایی مانند ایران جبران کند زیرا
زمانی ک��ه امریکا و اروپا روس��یه را تحریم کردند،
روس��یه نیز واردات از این کشورها را ممنوع اعالم
کرد و به س��مت ایران روی اورد .حاال با ش��رایط
به وج��ود امده می توان به ج��رات گفت که فرصت
طالی��ی ب��رای ایران پی��ش امده ،چراکه روس��یه
تقریب��ا ب��ا ح��دود ۱۵۰میلی��ون نف��ر جمعیت و
وس��عت جغرافیایی و نیاز باال به مواد غذایی ،بازار
خوب��ی برای تولیدات ایران بوی��ژه صادرات میوه و
محصوالت کشاورزی است.
از س��ویی دیگر با توجه ب��ه اینکه ایران هم هنوز
تحریم اس��ت و تا حدودی با مشکالت گشایش ال
سی و نقل و انتقاالت بانکی دست به گریبان است،
می توان از فرصت استفاده از پول های ملی طرفین
اس��تفاده کرد .البته اگر بتوانیم با کشورهای دیگر
ه��م این رویه را اج��را کنیم که با پول دو کش��ور
مذک��ور و پول��ی فارغ از ی��ورو و دالر مبادله کنیم؛
این راهکاری برای دور زدن تحریم ها و روشی برای
پویایی اقتصاد و همچنین رونق اش��تغال در کشور
ل حاضر بانک های ایرانی تحریم هستند
است .درحا
و نقل وانتق��ال دالر و یورو س��خت اس��ت به عنوان
نمون��ه زمانی که نفت به چین و هندوس��تان صادر
کردیم پول ها به ایران بازنگش��ت و حتی بخش��ی
از ان هم بلوکه ش��د بنابراین اگ��ر بتوانیم با واحد
پول��ی خودمان و واحد پولی روس��یه معامله کنیم
که در چرخه اقتصاد قرار بگیرد بهتر است تا اینکه
صادرات داشته باش��یم اما نتوانیم از درامد حاصل
ش��ده اس��تفاده کنیم .همچنین باید بدانیم ،زمانی
که بتوانیم بازار های روس��یه و کش��ورهای دیگر را
به دس��ت اوریم نیاز به تولید و اشتغال بیشتر داریم
که در نهایت به رونق و پویایی منجر خواهد ش��د.
در این میان نکته ای که تولیدکنندگان باید مدنظر
قرار دهند این اس��ت که نوع بسته بندی و کیفیت
محصول صادراتی را به گونه ای تهیه کنند که معرف
عزت کش��ور باش��د و این گونه نش��ود که صادرات
برگش��ت بخورد؛ چراکه عالوه ب��ر ضرر مادی برای
صادرکننده ،منجر به از دست دادن بازار برای ایران
هم خواهد شد.
در واق��ع بای��د بتوانیم ب��ازار روس��یه را برای
همیش��ه حفظ کنیم ،نه اینکه در مدت کوتاهی
وارد شویم و اگر بعد از مدتی ارتباط با اروپایی ها
بهتر ش��د ،م��ا را رها کنند؛ اگر ب��ا کیفیت عالی
صادرات داشته باش��یم ،می توانیم برای همیشه
این بازار را حفظ کنیم.
اخبار
فارس -حس��ن صالحی ،رییس س��ازمان ش��یالت
ایران با اش��اره به شناسنامه دار ش��دن ماهیان قزل اال
گفت :از دو س��ال گذشته سازمان شیالت برای ردیابی
محصوالت وارد ش��ده به بازار و ب��رای ایجاد اطمینان
برای مصرف کننده و کنترل و نظارت کیفیت گونه های
مختلف ابزیان از جمله میگو ،قزل اال و تن ماهیان طرح
کد رهگیری را در دستور کار قرار داده است.
فارس -عل��ی جهاندیده ،معاون س��ازمان بنادر با
اش��اره به برنامه ریزی برای به روز رس��انی طرح جامع
منطقه ویژه اقتصادی امیراب��اد ،از راه اندازی نرم افزار
مدیریتی PCSدر بندر شهید رجایی خبر داد و گفت:
ب��ا نصب این نرم اف��زار ،زمان مان��دگاری کاال در بنادر
کاهش می یابد.
ف�ارس ـ نورس��لطان نظربای��وف ،رییس جمهور
قزاقستان در نشس��ت تجار ایرانی و قزاق گفت :انتظار
می رود که مبادالت تجاری ایران و قزاقستان امسال به
یک میلیارد و سال اینده به ۲میلیارد دالر افزایش یابد.
وی ادامه داد :ایران یکی از مهم ترین ش��رکای تجاری
قزاقس��تان در خاورمیانه اس��ت .با این حال ،مبادالت
دوجانبه در س��ال های اخیر به عل��ت وضعیت اقتصاد
جهانی و وضعیت اروپا کاهش یافته اس��ت اما براساس
امار نیمه نخست ،۲۰۱۴مبادالت تجاری در حال رشد
است و انتظار داریم به یک میلیارد دالر برسد.
پانا -در حالی که ۴۰ش��رکت روس��ی برای انعقاد
قراردادهای تجاری از چند روز گذشته در تهران به سر
می برند ،رویترز اعالم کرده که روس��یه اعالم امادگی
کرده اس��ت س��االنه گندم به ارزش ۵۰۰میلیون دالر
به ایران وارد کند.
باش�گاه خبرنگاران -براساس امار گمرک در 5
ماه نخس��ت امس��ال ۱۲۴میلیون و ۴۲۹هزار و ۴۰۲
دالر از ایران به روسیه صادر و در مقابل ۲۸۵میلیون و
۷۴۲هزار و ۱۶۱دالر کاال از روسیه به ایران وارد شد.
پنجه در پنجه
واردات!
نظرگاه
8
پنجشنبه 20شهریور 15 - 1393ذی القعده 11 -1435سپتامبر 2014
حسینعلی حاجی دلیگانی
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس
واردات محصوالت کشاورزی ان هم در شرایط و زمانی
که کش��اورزان و تولیدکنندگان داخلی توانایی تامین نیاز
داخل را دارند ،بالی جان تولیدکننده ها و کشاورزان شده
اس��ت .این معضل در سال های گذش��ته به اوج رسید .در
این س��ال ها کشاورزانی بودند که با همه مشکالت کم اب
و گران��ی اقدام به تولید محصول می کردند و حتی با وجود
مناس��ب بودن کیفیت محص��والت تولیدی ،چندصد تن
محصول برداشت ش��ده در انبارها می ماند و دولت ،همان
محصول را از خارج وارد کش��ور می کرد .این در حالی است
که وظیفه اصلی دولت ها تضمین خرید محصول از کشاورز
اس��ت .چنین بی توجهی هایی در دولت نهم و دهم بسیار
افزایش یافت و تعداد زیادی از فعاالن کش��اورزی دس��ت
از کار کش��یدند و رفته رفته زمین های کش��اورزی خالی
ش��دند .تب ویالس��ازی بر جان زمین های ش��مال افتاد و
کشاورزان جنوب برای انجام کارهای غیرکشاورزی راهی
شهرها شدند.
دولت تدبیر و امید با شعار حمایت از تولید کننده و تولید
داخ��ل روی کار امد و بنابراین انتظاره��ا از دولت کنونی
ان اس��ت که با مدیریت جدی تر و نظارت ب��ر امر واردات
بی رویه و مقابله با معضل قاچاق کاال به داد تولیدکننده ها
و کش��اورزان برس��د .انچه مس��لم اس��ت در گام نخست
می بایس��ت ب��ا جلوگی��ری از واردات بی روی��ه در بخش
کش��اورزی ،زمینه رونق در این بخش را فراهم کنیم و اگر
خواهان رونق اقتصادی هس��تیم باید به کشاورزی و تولید
داخل توجه ویژه داش��ته باشیم،چراکه این حوزه با اندک
توجه ،بیشترین ارزاوری و اشتغالزایی را برای استان های
مختلف به همراه خواهد داشت.
این در حالی اس��ت که این روزه��ا واردات بی رویه کاال
معضل بزرگی برای کش��اورزان و فعاالن اقتصادی ش��ده
اس��ت .در حال حاضر ش��رایط به گونه ای شده که برخی
از اف��راد تولی��د را رها و به س��مت دالل��ی رفته اند .چنین
وضعیتی برای تولید س��م است ،چرا که با چنین وضعیتی
مشکل بیکاری شدیدتر می شود و اکنون بخش کشاورزی
و تولید به چنین وضعیتی گرفتار شده است .قاچاق کاال و
واردات سبب شده تا تولید به حالت تعطیل و نیمه تعطیل
دراید و این امر در همه ابعاد اثرات بسیار نامطلوبی برجای
گذاشته اس��ت .ادامه چنین روندی بی شک جایگاه تولید
را بی��ش از پیش تضعی��ف خواهد ک��رد .و عمده علت ان
سوء مدیریت و بی تدبیری اعمال شده در دولت قبل است.
کالم اخ��ر انکه برای نجات اقتص��اد ایران و خروج از رکود
تورمی و پیش��برد اهداف دولت باید بی انگیزگی را از ذهن
و دل تولیدکنندگان و کش��اورزان پ��اک کرد و بذر امید را
جایگزین کرد .در این صورت تولید رونق یافته و با حمایت
دولت می توان به روزهای خوش اقتصاد امیدوار بود.
گشتی در بازار
نظارت بر تخلفات اصناف
با سامانه 124
مدیرکل امور حقوقی و رس��یدگی به تخلفات سازمان
حمایت مصرف کنندگان و تولیدکنندگان از سامانه ،124
به عنوان مجموعه ای منس��جم برای دریافت لحظه ای و
یکپارچه ش��کایات ،انتق��ادات و پیش��نهادهای مردمی
ن��ام برد .به گزارش خبرگزاری مهر ،اس��ماعیل قاس��می
رس��یدگی به ش��کایات مردمی از واحدهای تجاری را از
وظایف بس��یار مهم س��ازمان حمایت مصرف کنندگان
و تولیدکنن��دگان دانس��ت و گف��ت :در گذش��ته مردم
نمی توانس��تند ش��کایت های خود را با مسئوالن درمیان
بگذارند و رسیدگی به ش��کایات مردم به صورت فوریتی
نب��ود .برهمین اس��اس تصمیم گرفته ش��د به عنوان پل
ارتباط��ی بین مس��ئوالن و مردم ب��ا راه اندازی س��امانه
124رس��یدگی به مش��کالت انان به صورت شبانه روزی
و به ص��ورت فوریت در دس��تور کار ق��رار بگیرد.مدیرکل
ام��ور حقوقی و رس��یدگی به تخلفات س��ازمان حمایت
مصرف کنندگان و تولیدکنندگان درخصوص بهره گیری
از مش��ارکت های مردم��ی اف��زود :هیچ پای��گاه اماری و
نیروی کارشناسی بهتر و سریع تر از 75میلیون جمعیت
مصرف کننده کش��ور که در تمام س��اعات شبانه روز و در
تمام نقاط کشور حضور دارند ،نمی تواند عمل کنند.
ارز دولتی
بالی جان کاالی اساسی شده است
رییس اتحادیه بنکداران مواد غذایی معتقد اس��ت ،ارز
دولتی بالی جان بازار کاالی اساسی است و باید نرخ ارز ازاد
شود.قاسمعلی حس��نی در گفت وگو با خبرگزاری فارس
در مورد وضعیت بازار مواد غذایی اظهار کرد :بازار کاالی
اساس��ی دوران رکود خود را می گذراند و اگرچه قیمت ها
ثب��ات دارد ،اما خرید و فروش کاالهای اساس��ی چندان
رونق ندارد.وی با اشاره به بخشنامه دولت برای حمایت از
برن��ج داخلی که از اول مرداد تا اول دی ماه تعرفه واردات
برنج را افزایش می دهد ،افزود :این بخش��نامه تنها به نفع
واردکننده تمام می ش��ود ،چرا که بیش��ترین حجم ثبت
س��فارش برنج در خرداد و تیر ماه انجام شده و تنها اثر ان
افزای��ش 8تا 10درصدی قیمت برندهای پرفروش برنج
هندی در بازار اس��ت و قیمت این نوع برنج ها از زیر 5هزار
تومان در هر کیلو به باالی 5هزار تومان رسیده است.
بازار و اصناف
trade@smtnews.ir
صمت بازار تولید و صادرات میوه را بررسی می کند
منتظر کاهش قیمت میوه باشید
گروه تجارت – واردات میوه هر سال در فصل برداشت اتشی است که به جان
کشاورزان می افتد .در س��ال های گذشته به دنبال سیاست های نادرست دولت
از طرفی و واردات بی رویه و قاچاق محصوالت کش��اورزی از سوی دیگر،بخش
کش��اورزی با مشکالت بسیاری مواجه شده اس��ت .جوالن دالالن بازار میوه از
دیگر مشکالت گریبانگیر کشاورزان است که دولت یازدهم برای رفع تمام این
معضالت در تالش اس��ت ،به طوری که چندی پیش ممنوعیت واردات برخی از
محصوالت کش��اورزی از جمله برنج تصویب ش��د .در این بین طبق پیش بینی
فعاالن بازار میوه و اتحادیه ها امس��ال بازار تولید محصوالت میوه داخل مناسب
بوده و تنها در مورد پرتقال احتیاج به واردات خواهیم داشت.
و تره بار باعث شد افزایش هر ساله قیمت در ماه های
خرداد و تیر که در پی کاهش حجم میوه رخ می داد،
انج��ام نگیرد ک��ه در اینده نزدی��ک احتمال کاهش
قیمت بیشتر وجود دارد.
جهانگی��ر عرب که در ایام هفته دولت در کس��وت
معاون امور باغبانی وزارت جهاد کش��اورزی در جمع
خبرنگاران س��خن می گفت از تولید مرکبات و سیب
به اندازه کافی در سال جاری خبر داده و تاکید کرده
بود که امسال هیچ گونه کمبودی در زمینه تولید این
میوه ه��ا نداری��م و بنا بر مصوبات س��تاد تنظیم بازار
واردات می��وه فصل��ی ممنوع ب��وده و در هیچ فصلی
واردات نخواهیم داش��ت،این در حالی است که بنا به
پیش بینی مس��ئوالن اتحادیه ها و انجمن های صنفی
فعال در بخش کش��اورزی ،به دلیل سرما و برف سال
گذشته ،بازار میوه امسال با کمبود پرتقال مواجه بوده
و باید نسبت به واردات این میوه برنامه ریزی های الزم
صورت گیرد.
هفتم در تولید ،سی و یکم در صادرات
میوه ارزان می شود
در همین حال حس��ین مهاج��ران ،رییس اتحادیه
فروش��ندگان میوه و س��بزی از کاه��ش قیمت میوه
در این��ده نزدیک خب��ر داده و می گوید :اگر کیفیت
و میزان دیگر میوه ها مطلوب باشد ،جایگزین پرتقال
سرمازده خواهد ش��د .به گفته مهاجران ،سرمازدگی
در اوایل س��ال بر باغ های غرب مازن��دران ان چنان
تاثیرگذار بود که در ح��ال حاضر درختان میوه تنها
دارای برگ هستند و احتمال کمبود پرتقال تا گردش
میوه عید وجود دارد اما امار و اطالعات وزارت جهاد
کش��اورزی این مطالب را تایید نمی کن��د .وی ادامه
داد :کمب��ودی در میوه های انار ،نارنگی ،لیمو ،انگور،
هندوان��ه ،طالبی و خربزه وجود ندارد .در حال حاضر
انبار کاشان و فردوس وارد بازار شده است .این فعال
صنفی بیان کرد :میوه های تابستانه ماه های شهریور و
مهر که محصوالتی همچون انگور ،خربزه ،هندوانه و
طالبی است با قیمت و کیفیت مناسب در حال عرضه
است و در کنار ان میوه مجلسی توانسته رضایت ها را
به دست بیاورد و خیار که در چند وقت گذشته بسیار
گران ش��ده بود در روز گذشته قیمت ان در هرکیلو
500تومان کاهش یافت .مهاجران با اش��اره به اینکه
در سیب کمبودی نیست اما سیب گالب شمیران در
کنار س��یب تخم فرانس��وی که قیمت مناسبی دارد
کمی گران است ،افزود :نخستین انار از باغات کاشان
برداشت می شود که دانه های درشت اما سفید را دل
خ��ود دارد و از 15ت��ا 20روز این��ده بهترین انار از
کاشان و یزد به میدان میوه وتره بار وارد خواهد شد.
وی تاکی��د کرد :اگر باغات غرب مازن��دران در اوایل
توسعه پایدار با حمایت از بخش کشاورزی محقق می شود
عنایت اهلل بیابانی
قائم مقام خانه کشاورز
هر فردی به خوبی می داند که یکی از راه های تحقق توسعه پایدار و رونق اقتصادی ،حمایت
از صنعت کش��اورزی است اما متاسفانه سیاست هایی که از دولت گذشته تاکنون اتخاذ شده
سبب تضعیف کشاورز شده است.
به عنوان مثال نوسان نرخ ارز که در دولت احمدی نژاد بیشتر شاهد ان بودیم ،واقعا اسیب
جدی به کش��اورز وارد کرد .به طوری که کشاورزی که کود و سموم شیمیایی را کیلویی 14
هزار تومان خریداری کرده ،چند ماه بعد باید همان محصول را کیلویی 17هزار تومان خریداری می کرد .موضوع
دیگری که س��بب ضرر و زیان کش��اورزان شده واگذاری صنایع پتروشیمی به بخش خصوصی است ،صنایعی که
با پول و درامد کش��اورزان س��اخته ش��د اما در دولت قبلی به دلیل درامد و ارزاور بودن بسیار زیادش به بخش
خصوص��ی فروخته و واگذار ش��د .متولیان این صنایع محصوالت تولیدی را به ج��ای توزیع در بازار داخل ،صادر
می کردن��د و ارز حاص��ل از ان را چند برابر قیمت در بازار داخل به فروش می رس��اندند .چرا محصول تولیدی که
در داخل به ان نیاز داریم ،صادر می شود که این امر سبب کمبود ان محصول و افزایش قیمتش شود و سرانجام
کش��اورز و مصرف کننده باید تاوان ان را بپردازند؟ متاس��فانه نبود نظارت و کنترل از سوی مسئوالن سبب بروز
چنین اقداماتی می شد که امیدواریم در سال های پیش رو کمتر با این موارد مواجه شویم.
س��ال دچار اسیب نمی شد ،انتظار می رفت قیمت هر
کیل��و انار کمتر از 2500باش��د ام��ا احتمال می رود
قیم��ت ان بی��ش از کیلویی 2500تومان باش��د که
حج��م اعظم انار در ماه های اذر و دی به میدان وارد
خواهد شد .رییس اتحادیه فروشندگان میوه و سبزی
تهران بیان کرد :مبارزه با دالالن در میدان های میوه
براساس گزارش های اعالم شده درحال حاضر ایران
رتبه هفتم تولید مرکبات در جهان را دارد اما از لحاظ
ص��ادرات رتبه 31را دارد .کم��ال علیپور خنکداری،
نماینده کمیسیون عمران مجلس شورای اسالمی که
به نمایندگی از مردم قائم شهر به خانه ملت راه یافته
است در گفت وگو با صمت می گوید :یکی از مشکالت
کش��اورزان در زمان برداش��ت محصول ،بحث فروش
محصوالت است و این وظیفه وزارت صنعت ،معدن و
تجارت و جهاد کش��اورزی که باید به موقع نسبت به
خرید تضمینی محصوالت کشاورزی با قیمت مناسب
اقدام کنند .به عالوه در بسیاری از موارد در سال های
گذشته مشاهده می ش��د که کشاورزان نمی دانستند
برای ف��روش محصوالت خود به کج��ا مراجعه کند،
بنابراین این وظیف��ه وزارت صنعت ،معدن و تجارت
اس��ت ک��ه در قالب تعاونی ها وظیفه خ��ود را به نحو
احس��ن انجام دهد .وی افزود :درحال حاضر بیش از
50درصد مرکبات کش��ور در اس��تان مازندران تولید
می ش��ود50 ،درص��د دیگر مرکبات کش��ور توس��ط
استان های خوزستان ،فارس ،شیراز ،کرمان ،زنجان و
دیگر استان ها تامین می شود و امار نشان می دهد که
مازندران قطب کش��اورزی ایران است .این در حالی
اس��ت که این فرصت در حال تبدیل شدن به تهدید
است .یک کیلو پرتقال برای باغدار حدود 700تومان
تمام می ش��ود اما باغدار مجبور می شود ،پرتقال خود
را کیلویی 400تومان بفروشد و این تنها ظلم در حق
کشاورز و باغدار است.
پیش بینی بیزینس مانیتور
این اظهارات در حالی بیان می ش��ود که به گزارش
بیزینس مانیتور ،بخش کشاورزی از جمله بخش هایی
است که فرصت رشد و سرمایه گذاری در ایران دارد.
این رسانه تحلیلگر اقتصادی بین المللی برای موفقیت
بخش کش��اورزی ایران چند پیش��نهاد می دهد .در
گزارش این نش��ریه امده اس��ت :با توجه به جمعیت
زی��اد و رش��د اقتصادی به نظر می رس��د ک��ه ایران
کشور مناسبی برای س��رمایه گذاری در بخش تولید
محصوالت کشاورزی باشد.
خبر
گفت و گو
رییس اتحادیه ملی محصوالت کشاورزی ایران:
امسال باید پرتقال وارد کنیم
واردات می��وه ان هم در فصل برداش��ت از موضوعاتی اس��ت ک��ه همواره مورد
توجه کش��اورزان و مسئوالن بوده است .واردات با هدف تنظیم بازار امری عادی و
منطقی است ،اما در شرایطی که کشور با تولید داخل محصولی قادر به تامین نیاز
مصرف کنندگان باشد ،واردات تنها ضربه ای است بر پیکر کشاورز و نابودی کشاورزی
را به همراه دارد .در این بین برخی از میوه ها در سبد کاالی مصرفی خانوار جایگاه
ویژه ای دارند که معموال وضعیت تولید انها در داخل مساعد است .برخی از میوه ها
مانند موز و نارگیل هم ذاتا وارداتی هس��تند .انچه در ادامه می خوانید گفت وگوی
صم��ت با رضا نورانی ،رییس اتحادیه ملی محصوالت کش��اورزی ایران درخصوص
وضعیت امسال بازار میوه است.
وضعیت تولید میوه های اصلی س�بد خانوار در کشت امسال را چگونه
ارزیابی می کنید؟
س��یب درختی ،پرتق��ال ،نارنگی ،انار و کیوی جزو میوه های اصلی س��بد کاالی
مصرف��ی خانوار به حس��اب می ایند .طبق پیش بینی های اتحادیه در مورد س��یب
درختی امس��ال هیچ مشکلی نخواهیم داش��ت ،چراکه تولید تمام استان ها در این
بخش مس��اعد است و پیش بینی می شود تولید سیب درختی در سال جاری از مرز
3/5میلیون تن عبور کند.
در مورد انار هم تولید بیش از 750هزار تن پیش بینی می ش��ود .تولید کیوی در
استان های شمالی از مرز 300هزار تن خواهد گذشت.
در مورد نارنگی هم وضعیت مانند سال گذشته است و تولیدات داخلی جوابگوی
نیاز بازار خواهد بود .اما در مورد پرتقال کمی شرایط متفاوت است .به دلیل سرما و
برف سال گذشته ،امسال محصول پرتقال در استان های شمالی از وضعیت مناسبی
برخوردار نیس��ت .طبق پیش بینی اتحادیه ،تولید محصول پرتقال نس��بت به سال
گذشته با 60درصد کاهش مواجه است.
بنابراین واردات پرتقال برای تنظیم بازار امسال قطعی خواهد بود؟
بل��ه ...حتما برای کنترل بازار و تامین نیاز داخل در ماه های پایانی س��ال نیاز به
واردات پرتقال خواهیم داشت.
پرتقال از میوه هایی است که در سبد کاالی مصرف کننده جایگاه ویژه ای دارد و
در صورتی که از االن برای واردات و تنظیم بازار پیش بینی های الزم صورت نگیرد،
در ماه های پایانی سال با افزایش قیمت این میوه مواجه خواهیم شد .بنابراین باید
با اعمال تدابیر الزم و برنامه منطقی و صحیح برای واردات پرتقال نسبت به کنترل
قیمت اقدام کرد.
از میوه های�ی گفتید که وضعیت کش�ت مناس�بی
دارن�د و طبق پیش بین�ی دیگر نیازی ب�ه واردات این
میوه ها نخواهیم داش�ت .اما در س�ال های گذش�ته با وجود مناسب بودن
تولید داخل ،در فصل برداش�ت با واردات میوه مواجه می ش�دیم .امس�ال
مس�ئوالن وزارت جهادکشاورزی و بخش بازرگانی وزارت صنعت ،معدن و
تجارت بر ممنوعیت واردات در فصل برداشت تاکید دارند .پیش بینی شما
در این مورد چیست؟
متاس��فانه این سنت اش��تباه واردات در سال های گذش��ته همواره تکرار شده و
کش��اورز و بخش کشاورزی را به نابودی کشانده اس��ت ،این در حالی است که در
اغلب کش��ورهای جهان ،در بین کش��ورهای توس��عه یافته و حتی در حال توسعه،
واردات در فصل برداش��ت ممنوع اس��ت .یا تعرفه واردات انقدر باال در نظر گرفته
می شود که دیگر وارد کردن میوه صرفه اقتصادی ندارد .البته این قوانین در ایران
هم وضع می شود اما در تمام این سال ها با وجود وضع قوانین مربوط به ممنوعیت
واردات ،در فصل برداشت با واردات میوه مواجه هستیم.
فک�ر می کنید وضعی�ت این نوع واردات در س�ال جاری چگونه خواهد
بود؟
متاس��فانه امروز هم اگر گشتی در بازار میوه فروشی ها بزنید ،پرتقال های خارجی
در غرفه های مغازه ها خودنمایی می کنند ،در حالی که واردات ان ممنوع است.
این واردات از چه کانالی انجام می شود؟
این سوال بی جوابی است که من هم سال هاست به دنبال یافتن پاسخ قانع کننده
برای ان هستم .کیفیت محصولی که وارد بازار ایران شده باالست و این نشان دهنده
ان اس��ت که این محصول با کانتینرهای یخچال دار حمل ش��ده و به ایران رسیده
اس��ت .یعنی ش��به ه واردات از طریق قاچاق و حمل مس��افری مورد قبول نیست.
بنابراین این میوه ها باید از مبادی رس��می و با مجوز از مرزها گذش��ته باشد .اما در
ش��رایط ممنوعیت واردات ،چطور این اتفاق افتاده؟! سوالی است که من هم دنبال
جواب ان هستم.
امکان ورود با ثبت سفارش های قدیمی وجود ندارد؟
خیر ...این میوه ها به احتمال زیاد از افریقای جنوبی راهی ایران شده اند اما از چه
مس��یری و چگونه؟! من هم امیدوارم مس��ئوالن این موضوع را بررسی کنند که در
ش��رایطی که واردات پرتقال ممنوع است ،چگونه این میوه از این راه دور وارد بازار
شده و در غرفه های میوه فروشی های ایران به فروش می رسد.
پایان ماراتن تولید برنج در گیالن
هنوزانبارها
پراز برنج خارجی است
ب��ه گفت��ه علیرضا ش��عبان نژاد ،رییس س��ازمان جهاد
کشاورزی گیالن ،ماراتن تولید برنج در گیالن به خط پایان
رسید.
علیرض��ا ش��عبان نژاد در گفت وگو با ایس��نا اظهار کرد:
از ابتدای س��ال زراعی جاری تصمیم گرفته ش��د با وجود
کم ابی ها و مشکالت احتمالی که وجود داشت کشت برنج
در تمام شالیزارهای گیالن انجام شود .به همت کشاورزان،
این تصمیم اجرایی شد و در 238هزارهکتار از شالیزارهای
اس��تان کش��ت و تولید برنج انجام ش��د .وی بیان کرد :به
طور میانگین س��االنه 1میلیون و 100هزار تن ش��لتوک
در گیالن تولید می ش��ود و م��ا برنامه ریزی کردیم تا حتما
این میزان ش��لتوک در استان تولید ش��ود .در حال حاضر
بی��ش از 1میلیون و 100هزار تن ش��لتوک از مزارع برنج
استان برداشت شده و در کارخانه های شالیکوبی استان در
حال تبدیل شدن به برنج سفید است .شعبان نژاد ادامه داد:
اغلب رقم کشت شده در گیالن از نوع هاشمی است و فقط
40هزار تن در گی�لان از ارقام برنج های پرمحصول تولید
شده است .رییس سازمان جهاد کشاورزی گیالن از پایان
برداشت برنج در شالیزارهای استان خبر داد و گفت :امسال
برداش��ت برنج 15روز زودتر از س��ال گذشته پایان یافت.
برنج گیالن از کیفی ترین و س��الم ترین برنج های تولیدی
در دنیاست .ش��عبان نژاد درخصوص وضعیت بازار فروش
برنج در کشور گفت :طبق سیاست های غلط سال گذشته
واردات بی رویه ای که در کش��ور انجام شد منجر به ان شده
است که هنوز برنج خارجی در انبارها موجود باشد.
ورود برنج خارجی ممنوع!
وی تصری��ح کرد :تصمیماتی در وزراتخانه اتخاذ ش��ده
اس��ت تا به منظ��ور حمایت از کش��اورزان ب��رای فروش
محصوالتشان ،تا پایان اذر از واردات برنج خارجی به کشور
جلوگیری ش��ود و اگر هم برنجی به کش��ور در این برهه از
زمان وارد ش��ود ب��ا تعرفه 40درص��دی در واردات مواجه
خواهد بود.
public@smtnews.ir
گزارش ،گفت وگو ،بین الملل ،نمایشگاه ،توسعه و اینه
پنجشنبه 20شهریور 15- 1393ذی القعده 11 -1435سپتامبر 2014
تگیج ،سافترگ و گربه تاز
صندوق ضمانت ،پشتوانه صادرات غیرنفتی
مرواریدی در دل شهر های کمتر توسعه یافته
9
عکس :فاطمه خوشبویی
اسیب شناسی بافت معماری شهری و الودگی بصری
شهرهای خاکستری در حسرت مداد رنگی
امین خرمی :تهران یکی از پایتخت های بزرگ جهان رنگ در س��طح شهر و خیابان های ان نه به صورت تام
میزبان 12میلیون نفر انسانی است که در ان زندگی را و تمام اما تا حد بسیار باالیی نادیده گرفته شده است.
این در حالی اس��ت که ما ایرانی ها را در تمام جهان
از صبح به شب می رسانند .گویی این شهر خواب ندارد
و جریان زندگی به دلیل حجم باالی شهرنشینان در ان ب��ه عنوان افراد هنرمند و هنردوس��ت می شناس��ند و
ضرب المث��ل «هنر نزد ایرانیان اس��ت و ب��س» برای
درهر لحظه جاری است.
تنها ممکن اس��ت از حجم کارهای درحال انجام در فرد فرد ما مثلی معروف و ملموس اس��ت .در حالی که
این کالنشهر در ساعاتی کاسته شود و باز در هر صبح وظیفه توجه به مس��ئله زیباسازی شهر و تنوع بخشی
وجهه بصری ان به عهده شهرداری و سازمان زیبا سازی
روز از نو و روزی از نو!
زندگ��ی در دنی��ای مدرن و عصر پی��چ و مهره و فلز وابس��ته به ان است اما متاسفانه شاهدیم که این نهاد
این شوروحال را می طلبد و اینچنین است که با وجود با وجود تالش های صورت گرفته نتوانس��ته انطور که
افزایش اس��ترس ها و تنش های حاصل از فش��ارکاری بایسته و شایسته است از عهده وظایف خود براید.
فره�اد فزونی ،مدرس نقاش�ی و گرافیس�ت
بش��ر س��عی می کند با محرک های خارجی به بازیابی
انرژی های مصرف شده و از دس��ت داده خود بپردازد .ب��ا تاکید بر پیش��ینه غن��ی ایران در هنر نقاش��ی و
درحالی که با ورود انس��ان به عصرهمزیستی با دنیای به خصوص نقاش��ی های ش��هری در بین کشورهای
ماشینی یکی از مهم ترین دغدغه هایش حفظ طبیعت منطقه به «ایرنا» می گوید :پیش��ینه نقاشی شهری و
و مبارزه با الودگی زیس��ت محیطی ش��هری به سبب بهره بردن از این هنر در کنار معماری شهری سابقه
رش��د قارچ گونه کارخانه ها و مراکز تولیدی و صنعتی درخشانی در کشور ما دارد.
«ب��رای ب��ه ی��اد اوردن این س��ابقه نیاز نیس��ت به
کالنش��هرها بود ،اما رفته رفته تعریف و شکل الودگی
برای او همپای پیشرفت صنعت و فناوری تغییر یافت .گذش��ته های خیلی دور برگردیم .درست در سال های
دیگر انس��ان جامعه شهری تنها با الودگی هوا دست بعد از انقالب و حتی در دوران هشت سال دفاع مقدس،
وپنجه نرم نمی کند و باید در طول تالش های روزانه اش هنرمندان کش��ورمان با وجود درگیری های خاص ان
با الودگی هایی مانند الودگی صوتی ،الودگی بصری و ...دوران به مس��ئله نقاش��ی های دیواری و شهری توجه
ویژه ای داشتند .ترسیم نمادهایی از انقالب شکوهمند
نیز مبارزه کند.
اما در خالل این جنب وجوش روزانه افراد جامعه برای اسالمی و سرداران بزرگ و شهیدان دوران دفاع مقدس
کسب و کار ،ان چیزی که حضورش بیشتر از همیشه در ده��ه 60برگوش��ه گوش��ه خیابان ه��ا و دیوارهای
به چشم می اید فقر هنر شهری است ،هنری که وظیفه کشورمان و به خصوص تهران هنوز در خاطره همگانی
مهم ان تزریق روحیه و نش��اط به افراد جامعه ای است ما موجود است».
وی می افزاید :اما متاسفانه بعد از پایان دوران جنگ
که در سایه سار ان بهانه ای برای تالش بیشتر برای رفاه
مادی و معنوی خود ،خانواده و به تبع ان شهر و کشور و رشد جامعه شهرنشین به خصوص در کالنشهرها این
هنر نه تنها به موازات ابعاد توسعه زندگی شهرنشینی
خود داشته باشند.
رشد نکرد که دچار افول شد.
زندگی محال در دنیایی فاقد رنگ
تا اینکه با درخواست های مکرر هنرمندان و تالش های
اینجا هنوز تهران اس��ت! شهری که عالوه برالودگی
هوا از الودگی های متن��وع دیگری نیز رنج می برد .که جامعه شناس��ان و روانشناسان مبنی بر تاثیرات مخرب
یک��ی از مهم ترین انها بع��د از الودگی صوتی ،الودگی فقر هنر و اثار هنری از نقاش��ی گرفته تا مجس��مه در
معماری ش��هری در سال 1380بخشی به عنوان اداره
تصویری ان است.
نقاش��ی و تجسمی در شهرداری
در کنار مکعب های بزرگ و کوچک
تهران کار خود را اغاز کرد.
ک��ه در ج��ای ج��ای این کالنش��هر
اینجا هنوز تهران
ه��ر چن��د ط��ی نزدی��ک به
از زمی��ن روییده ان��د و ما ن��ام انها را
است! شهری که عالوه
ی��ک ده��ه فعالیت ای��ن بخش
اپارتمان گذاش��ته ایم ،کمتر می توانیم
برالودگی هوا از
تالش ه��ای بس��یاری از س��وی
ج��ز دیواره��ای س��یمانی ،اج��ری و
مسئوالن صورت گرفت اما هنوز
نهایتا س��نگی ،اثری از زیبایی بصری
الودگی های متنوع
دیگری نیز رنج می برد .هم حجم این تالش ها نتوانسته
و تجس��می در ان ببینیم و اینچنین
پاسخگوی رشد فضای شهری در
است که کارشناس��ان مسائل شهری ،که یکی از مهم ترین انها
کالنشهر تهران باشد.
جامعه شناس��ان و روانشناس��ان واژه
«شهر خاکس��تری» را برای تهران در بعد از الودگی صوتی،
فق�ر موضوع�ی ب�ه س�بب
الودگی تصویری ان
انحصار طلبی
نظر گرفته اند.
ب��ا توج��ه ب��ه ای��ن گفته ها و
جهانی
در
انس��ان
زیس��تن
تص��ور
است
تطاب��ق ان ب��ا کاره��ای صورت
فاق��د رن��گ ،تص��وری غیرقاب��ل باور
گرفته می ت��وان صحت ادعاها را
اس��ت؛ چراکه در همین راس��تا عموم
روانشناس��ان معتقدند که یک��ی از مهم ترین مواردی در یک رصد عمومی به تایید رس��اند و این مس��ئله را
که بار فش��ارهای روزانه و اس��ترس های ناش��ی از کار نیز به ان افزود که بخ��ش عمده ای از کارهای صورت
را از دوش بش��ر مدرن برم��ی دارد و به ذهن او توانایی گرفته در یک دهه اخیر نیز بازسازی و دوباره سازی های
بازیابی انرژی های از دس��ت داده را می دهد وجود رنگ نقاشی هایی است که در همان سال های اغازین انقالب
و تاثیراتی اس��ت که طیف های مختلف رنگی بر روح و و دوران پرافتخار دفاع مقدس ،زینت بخش خیابان ها و
دیوار ساختمان های شهرمان بوده است.
روان وی می گذارد.
ناصر پلنگی ،استاد پیشکسوت نقاشی که هنوز
در همین راستاست که هنر به موازات رشد و پیشرفت
بش��ر در کنار او حضور داشته تا با الهام از طبیعت که اثر معروف و به یاد ماندنی نقاش��ی دیواری ازادس��ازی
سرشت انسان از ان سرچشمه گرفته به وی برای ادامه خرمشهر وی بر بدنه مس��جد این شهر غرورافرین در
خاطر ها جاودان مانده اس��ت درباره دالیل رش��د ارام
حیات و گذران زندگی اش یاری رساند.
کوتاهی شهرداری و مسئوالن زیباسازی شهر نقاش��ی های شهری در کش��ور و به خصوص تهران به
ب��ا مرور ی��ک روز کاری برای هر ش��هروند پایتخت «ایرنا» می گوید :متاسفانه در بدنه مدیریت هنر شهری
نش��ین ،به راحت��ی می ت��وان دریافت ک��ه در محیط توجهی به تخصص نمی شود.
در حالی که ش��اهدیم طی چند س��ال اخیر کارهای
اجتماعی و جامعه توجه به مسئله مهمی مانند حضور
بزرگی در تهران در زمینه نقاش��ی های دیواری صورت تعدیل کنن��ده و تعیین کننده ای در س�لامت روانی
گرفته اس��ت اما کمتر ش��اهد خالقی��ت و تفاوت های شهرنش��ینان دارد ،همان معماری شهری ،گسترش
بص��ری و توجه به بافت معم��اری و مخاطبان مناطق فضاه��ای س��بز و پارک ها و تنوع بخش��ی بصری در
سطح معابر عمومی است.
مختلف شهر تهران در اثار هستیم.
وی می افزاید :به عنوان مثال ش��ما دیوار مهدهای
کار روی فضاهای روستایی و زندگی توام با همزیستی
در کن��ار طبیعت با وجود رنگ های ش��اد و فرح بخش کودک موجود در س��طح ش��هر و نقاشی های شاد و
ان می تواند سوژه مناس��بی برای هنرمندان در زینت رنگ ه��ای متنوع به کار گرفته در انه��ا را با روحیه
خیابان ها و بزرگراه های ش��هرمان باش��د ،ام��ا تکرار و کودکانمان که ب��ه ان محیط ها رفت وامد می کنند
تاکید بر طراحی مناظر ش��بیه به هم به جای نش��اط مقایس��ه کنید با دنیای ادم بزرگ ه��ا و کارمندان و
کارگ��ران زحمت کش��ی ک��ه در
افزایی نوعی رکود و در جا زدن را به
همی��ن پایتخ��ت کش��ورعزیز و
مخاطب انتقال می دهد.
در حالی که شاهدیم در پهناورمان برای مع��اش و گذران
وی ادام��ه می دهد :دلیل این امر
نیز مح��دود س��اختن و انحصاری چند سال اخیر کارهای
زندگ��ی در ت�لاش و تکاپوی��ی
کردن توسعه فضای نقاشی شهری بزرگی در تهران در زمینه خستگی ناپذیر به سر می برند.
فرام��رزی خاطرنش��ان می کند:
از سوی سازمان زیباسازی به چند
نقاشی های دیواری
به ه��ر حال توان و انرژی فیزیکی
شرکت معدود اس��ت .در حالی که صورت گرفته است اما
انس��ان با س�لامت روحی و روانی
همگان بر این جمل��ه اذعان دارند
کمتر شاهد خالقیت و
او در یک تعامل مس��تقیم اس��ت
که دایره بس��ط خالقیت در هنر و
تفاوت های بصری و
و متاس��فانه در این مورد می توان
اثار هنری فاقد مرزبندی اس��ت اما
شاهدیم که مس��ئله گسترش هنر توجه به بافت معماری و اذعان داشت که در جامعه شهری
شهری تنها در اختیار چند شرکت مخاطبان مناطق مختلف م��ا بی توجهی هایی صورت گرفته
اس��ت که امی��دوارم مس��ئوالن و
ق��رار داده ش��ده اس��ت و اینچنین
شهر تهران در اثار
دلس��وزان م��ردم همانگون��ه که
است که اثار ارائه شده توسط انها،
هستیم
طی چند س��ال اخی��ر تالش های
کارهای��ی عموما س��اده و تکراری
گس��ترده ای را در ای��ن زمین��ه
هس��تند که ش��اید در گام اول در
اغ��از کرده اند ،بر ق��درت و میزان
تغییر دیدگاه بصری و انرژی افزایی
به مخاطبان خود موفق باش��ند اما ب��ه مرور و با تکرار کارهای خود بیفزایند تا شهرنش��ینان و به خصوص
تصویر حس به وج��ود امده در مخاطب خود را نیز به پایتخت نش��ینان ما در کنار هوای ال��وده و روزهای
تکرار سوق می دهند و عمال از کارایی اصلی خود عقب کاری سخت و صعب خود به گاه مواجهه با خیابان ها
و کوچه پس کوچه ه��ای ش��هر ،س��هم عم��ده ای از
می مانند.
این اس��تاد پیشکس��وت نقاش��ی با اش��اره به اینکه خس��تگی خود را به بیرون از تن و روان خود منتقل
درکنار این مسئله توجه به بافت معماری منطقه و نوع کنند و با روحیه ای بیشتر و شاداب تر بعد از یک روز
مخاطبان و افراد حاضر در ان منطقه از ش��هر نیز نکته کاری پ��ا به خانه خود بگذارند و برای یک روز کاری
مهمی است که کمتر در بین اثار جدید کشیده شده در پربهره تر مهیا و اماده شوند.
سطح شهر مورد توجه قرار گرفته است ،می گوید :دلیل تاکیدات رهبری بر فرهنگ سازی عمومی
اما در کنار تمام مباحث مطرح شده در این گزارش
ای��ن امر نیز به این نکته بازمی گ��ردد که در بین افراد
متخصص ان شرکت ها بیش��تر معماران و شهرسازان نمی ت��وان ب��ه س��ادگی از کنار نبود فرهنگ س��ازی
حضور دارند و این ش��رکت ها کمتر در کادر تخصصی عموم��ی برای مطالبه مردم از مس��ئوالن برای توجه
خود از نقاشان ،گرافیست ها و روانشناسان بهره می برند .بیشتر به محیط ش��هری که در ان زندگی می کنند
نیز به سادگی گذشت.
رابطه مستقیم هنر شهری با افسردگی
شاید اموزش و پرورش و زنگ های هنر ان در بین
همانطور که اش��اره شد مس��ئله مخاطب شناسی و
بافت شناسی مناطق مختلف شهری درانتخاب طرح و موارد درس��ی دیگر می توانست بستری مناسب برای
موضوع نقاشی شهری نکته مهمی است که مورد توجه ارائ��ه و تاثیر نقش انکارناپذیر هنر در زندگی به افراد
قرار نگرفته است و اینچنین است که شاهدیم در کنار ارائ��ه کند اما با س��اده نگری برنامه ریزان در توجه به
کارهای ص��ورت گرفته در جای جای ش��هرمان کمتر این مهم با کمال تاس��ف باید اذعان داشت که عموم
بازخوردهای مثبت مردم و مخاطبان اصلی این هنر را مردم از تاثیر بسزای هنر در زندگی بی اطالع هستند
و اینچنی��ن اس��ت که رهبر معظ��م انقالب ،حضرت
می توانیم مشاهده کنیم.
محمدکاظم فرامرزی ،روانشناس با تاکید بر این ایت اهلل خامنه ای ،در دیدار صمیمی خود با شهردار
نکته که مس��ئله رنگ و توجه به حضور ان در زندگی تهران و اعضای هیات دولت تاکید فراوانی بر مسئله
جوام��ع ش��هری و به خص��وص کالنش��هرها از نکات توجه به محیط سبز ،گلوگاه های تنفسی کالنشهرها
فوق العاده مهمی اس��ت که با س�لامت روانی افراد ان و لزوم فرهنگ س��ازی در بین م��ردم به جهت بهره
جامعه و امنیت روانی ان ش��هر ارتباط مستقیمی دارد ب��ردن از طبیع��ت و تاثیر گرفت��ن از هنر در زندگی
در گفت وگو با «ایرنا» تصریح می کند رشد افسردگی در شهری به سبب ارتقای امنیت روانی جامعه داشته اند
جامعه هایی که کمتر در انها از رنگ های شاد و متنوع و به مس��ئوالن توصیه موکد فرمودند که در راستای
در معماری و نقاشی های شهری استفاده می شود بیشتر افزایش سالمت روانی جامعه از نقش هنر به خصوص
از ش��هرهایی اس��ت که توجه به زیباسازی و گسترش هن��ر متعهد و مبتنی بر اموزه های دینی و ملی خود
غفلت نکنند.
تنوع بصری در انها جدی گرفته می شود.
امید این داریم که در س��ایه فرمایش��ات رهبری و
ساختمان های بلند و سر به فلک کشیده ،دیوارهای
سیاه و س��فید ،ترافیک سنگین شهری ،الودگی های نیازی که در جامعه به مسئله هنر و به خصوص هنر
موج��ود در یک جامعه ش��هری مانند هوا و صوتی و شهری احساس می شود ،مسئوالن با جدیت و تالش
نظای��ر این موارد از مهم ترین علل تاثیرگذاری منفی بیشتر بر همت خود بیفزایند تا روزی در اینده شاهد
ب��ر روح و روان س��اکنان تمامی جوامع ش��هری در نقش بندی طرح ها و رنگ های متنوعی بر اس��مان و
زندگی مدرن هس��تند و انچه که در این میان نقش شهر خاکستری خود باشیم .به امید ان روز...
نگاه روز
الودگی هوای تهران
الودگ��ی ه��وا با توجه ب��ه پیامده��ای زیانبارش به
یکی از ملموس ترین معضالت زیس��ت محیطی تهران،
پایتخت ایران و چندین ش��هر دیگر ایران تبدیل شده
اس��ت .امارها نش��ان می دهد که در روزهای تش��دید
الودگی هوای تهران ،ش��مار بیماران تنفس��ی «تا ۶۰
درص��د» افزایش می یابد .بیش��ترین عام��ل مرتبط با
تش��دید بیماری های سیس��تم قلبی ،عروقی و ریوی،
افزایش االینده های دی اکس��ید گوگرد ،ذرات معلق و
منواکس��ید کربن اس��ت ،به طوری که «الودگی هوا در
تهران به طور متوس��ط موجب کاهش ۵س��ال از عمر
تهرانی ها شده است».
بنابر نظر برخی از کارشناسان محیط زیست ،نخستین
زنگ خطر جدی درباره الودگی هوای تهران در س��ال
۱۳۷۴به صدا درام��د .در ان هنگام نزدیک به یکصد
نفر از کارشناس��ان و مدرسان محیط زیست ،جغرافیا و
شهرسازی در پی نشس��تی در سالن اجتماعات پارک
شهر تهران ،متنی موسوم به بیانیه «هوای تهران »۷۴
منتش��ر کردند که در ان برای نخس��تین بار از الودگی
هوای پایتخت به عنوان یک «بحران ملی» که راه مقابله
با ان «عزم ملی» است ،نام برده شد.
رییس ستاد محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری
تهران با بیان اینکه مدل الودگی هوا تغییر کرده گفت:
در س��ال جاری ریزگردها ی ناشی از بیابان های اطراف
تهران موجب بحرانی شدن هوا شده اند.
دکترعلی محمد ش��اعری در گفت وگو با خبرگزاری
مه��ر با بیان این مطل��ب افزود :در ح��ال حاضر مدل
الودگی هوا در کل کش��ور و به ویژه در پایتخت تغییر
کرده است .در گذشته علت اصلی الودگی هوا گازهای
االینده مانند منوکس��ید کربن ،دی اکس��ید نیتروژن،
دی اکسید گوگرد و ازن بودند اما با اقدامات انجام شده
در زمین��ه بهبود کیفیت س��وخت ،کیفیت خودروها،
وضعیت صنایع معادن ،خدم��ات تولیدی ،جایگزینی
س��ی ان جی به جای بنزین ،جایگزین��ی خودروهای
فرسوده و همچنین بهبود رفتارهای اجتماعی مردم در
حال حاضر این االینده ها به ش��دت کاهش یافته و در
حد سالم و پاک قرار دارند.
رییس ستاد محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری
تهران اظهار کرد :از سال 88عوامل دیگری موجب قرار
گرفتن هوای بس��یاری از استان های کشور در شرایط
ناسالم شد که با عنوان ریزگردهای عربی و یا مهمانان
ناخوانده معرفی شدند.
وی علت این پدیده را خشکسالی ،کاهش بارندگی،
ناامنی و جنگ و درگیری نظامی در کش��ورهای عربی
همسایه ایران به ویژه کشور عراق عنوان کرد.
وی در ادام��ه اظهار کرد :اما اخیرا پدیده جدیدی
در کش��ور و ب��ه ویژه در تهران موج��ب الودگی هوا
می ش��ود که توفان 120متر بر ثانیه ای یکماه پیش
و همچنین س��ونامی گرد و غب��ار در تهران گواه ان
است .علت این توفان ها که تا شعاع 100کیلومتری
پایتخت را درنوردیده و س��ازمان هواشناسی هم در
پیش بینی ان ناتوان بوده مدل جدید الودگی هوا با
منشا داخلی است.
ریی��س س��تاد محیط زیس��ت و توس��عه پای��دار
ش��هرداری تهران با بیان این که الودگی هوای تهران
با منش��ا ریزگرده��ای داخلی به مرات��ب خطرناک تر
از ریزگرده��ای عرب��ی اس��ت ،گفت :چرا ک��ه فاصله
کانون های ریزگرد در ح��ال حاضر با مراکز جمعیتی
کمتر اس��ت و فاصله منش��ا تا مقصد ریزگردها بسیار
کوتاه بوده و می تواند به صورت مس��تمر ش��هرهایی
مانند تهران را تحت تاثیر قرار دهد.
ریی��س س��تاد محی��ط زیس��ت و توس��عه پایدار
ش��هرداری تهران شکل گیری بیش از 80هزار هکتار
مناط��ق بحرانی و کانون ریزگرد در دهه های اخیر در
اطراف شهر تهران را مهم ترین عامل بروز ریزگردهای
داخلی عنوان کرد و افزود :به علت تداوم خشکسالی،
کاه��ش بارندگ��ی و افزایش دما در س��ال جاری این
پدیده تشدید شده است.
وی با اش��اره به اینکه در تابستان الودگی هوا ناشی
از ریزگردهای داخلی افزایش می یابد ،یاداور ش��د :لذا
به مس��ئوالن به ویژه مس��ئوالن وزارت جهاد و وزارت
نیرو هشدار داده می شود که اقدامات عاجل و فوری در
قال��ب یک طرح جامع برای مقابله با پدیده بیابان زایی
در اطراف شهر تهران را به مرحله اجرا دراورند.
ش��اعری اظهار ک��رد :جن��گل کاری ،مالچ پاش��ی،
پخش سیالب ،بذرپاشی ،تغییر الگوی کشت ،استفاده
از الگوهای کش��ت پای��دار در کش��اورزی ،جلوگیری
از اس��تقرار صنای��ع اب ب��ر و االینده در ش��عاع 120
کیلومت��ری پایتخ��ت ،اج��رای عملیات ابخی��زداری،
مدیریت منابع اب ،جلوگیری از حفر چاه های غیرمجاز،
پلمپ چاه های حفر شده ،حفاظت از پوشش گیاهی و
اج��رای طرح های مرتع��داری از مهم ترین اقدامات در
راستای مقابله با بیابان زایی است.
رییس ستاد محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری
تهران تصریح کرد :مقابله با پدیده بیابان زایی با منش��ا
داخلی اگرچه هزینه بیش��تری دارد ولی راحت تر است
و بای��د پی��ش از انکه ریزدگردهای داخل��ی در تهران
مش��کالتی همچون بروز این پدیده در اطراف دریاچه
ارومیه را تکرار کنند جلوی ان گرفته شود.
وی در پایان هش��دار داد در صورتی که این اقدامات
به س��رعت انجام نش��ود بروز پدیده ریزگردها با منشا
داخلی که بس��یار پایدارت��ر و تهدیدات ناش��ی از ان
جدی تر است تداوم یافته و سالمت و بهداشت جامعه
را به خطر می اندازد.
دریچه
تاثیر اعتیاد
بر بیماری های قلبی ـ عروقی
اعتی��اد به تریاک تاثیر مخرب��ی بر بیماری های
قلبی -عروق��ی دارد و بیماران قلبی را که نیاز به
جراحی دارند ،با مشکل مواجه می کند.
بررسی ها نشان می دهد که تریاک ،تاثیر مخربی
بر عوامل خطر جدید بیماری های قلبی -عروقی
دارد و غلظت خون در مصرف کنندگان مرفین با
افزایش زمان مصرف ب��اال می رود ،اگرچه به نظر
می رس��د برخ��ی از عوامل ،خطر ای��ن بیماری ها
را بهبود می بخش��د اما این اث��رات ،کوتاه مدت و
اصوال کاذب هستند.
دکت��ر رضا رس��تمی ،روانپزش��ک و دانش��یار
دانش��گاه تهران دراین خصوص گفت :وابس��تگی
به مواد مخدر پدیده ای زیستی و بر 2نوع است:
وابس��تگی روح��ی؛ به این ص��ورت که بیماربا اصرار ب��ه دنبال مصرف مواد مخ��در می رود تا
حاالت روحی و شخصی خود را خوشایند کند.
وابس��تگی بدن��ی ،یعن��ی حالت��ی ک��ه قطعدارو باع��ث به وجود امدن عالئمی می ش��ود که
خوش��ایند بیمار نیس��ت .گفته می شود که بدن
ب��ه یک حال��ت تعادلی جدی��د در خالل مصرف
مواد مخدر می رس��د که اگر این تعادل با مصرف
نکردن مواد مخ��در به هم بخورد ،بدن به گونه ای
مخالف عم��ل می کند و عالئم ناخوش��ایند بروز
می کند.
وابستگی روحی تقریبا همیشه قبل از وابستگی
بدنی ب��ه وجود می اید ،اما ضرورت��ا منجر به ان
نمی شود.
اعتیاد به معنی حالتی اس��ت ک��ه بدن ،هم از
لحاظ روحی و هم از لحاظ فیزیکی به مواد مخدر
وابسته باشد.
درس��ال 1964می�لادی ،س��ازمان بهداش��ت
جهانی به این نتیجه رس��ید که اصطالح اعتیاد،
دیگر یک اصطالح علمی نیس��ت و پیشنهاد کرد
که اصطالح وابستگی دارویی را به جای اعتیاد به
کار ببرن��د اما به رغم این موضوع ،از کلمه اعتیاد
هنوز هم به طور وسیعی استفاده می شود.
وی افزود :بهایی که یک جامعه برای طبقه بندی
یک ماده به عن��وان غیرمجاز می پردازد ،کارهای
خالفی است که از این دسته بندی ،ناشی می شود.
در جامع��ه ما یکی از علل اعتی��اد به تریاک ،فقر
فرهنگی و دریافت اطالعات غلط راجع به تریاک
توس��ط عوام اس��ت .برای مثال ع��ده ای به تصور
اینکه مصرف تریاک برای بیماری های قلبی مفید
اس��ت یا قند خون را پایین می اورد ،به این ماده
خانمان سوز پناه می برند.
به گفت��ه وی ،بعضی ه��ا معتقدند که س��یگار
روزنه ای ب��رای ورود به دنیای مواد مخدر اس��ت.
اف��رادی که پدر و مادر ان ها از هم جدا ش��ده اند
و اف��رادی که یکی از اعضای خانواده ش��ان معتاد
هستند ،بیشتر در معرض خطر اعتیاد هستند.
س��ه چهارم نوزادانی که از مادران معتاد متولد
می شوند عالئم قطع ماده مخدر را تجربه می کنند
و اعتی��اد ن��وزادان و ش��یرخواران از معض�لات
اجتماعی بس��یار دردناک برای هر جامعه اس��ت.
نزدی��ک به 90درصد از معت��ادان به تریاک یک
اخت�لال روانی مش��خص دارند ک��ه این اختالل
در اغل��ب م��وارد افس��ردگی اس��ت .ش��خصیت
ضد اجتماعی و اضطراب هم از اختالالت شایع در
میان معتادان به تریاک است.
اگر چه الکالوئید های زی��ادی در تریاک وجود
دارد و این روزها تریاک هایی که به دس��ت مردم
می رس��د بسیار بس��یار ناخالص اس��ت و هرگونه
تظاهرات بالین��ی غیرمترقبه ای ممکن اس��ت با
مصرف تریاک های ناخالص اعم از مرگ ناگهانی،
سکته قلبی و مغزی ،استفراغ ،سردرد ،سرگیجه،
جنون انی و روان پریش��ی اتفاق بیفتد ،با وجود
این نشانه های بالینی مرفین را می توان به عنوان
الگویی برای بقیه مواد خانواده تریاک به کار برد.
تسکین ،چرت زدن ،تغییرات خلقی و ابری شدن
ق��وای مغزی به دنبال اس��تفاده از 5تا 10میلی
گرم مرفین به وجود می اید.
عالئم دیگر شامل احساس گرما ،سنگینی دست
و پا و خش��کی دهان اس��ت .صورت و به خصوص
بینی ممکن اس��ت به خارش بیفتد و برافروخته
ش��ود که ش��اید به خاطر ازاد ش��دن هیستامین
باشد .بعضی از بیماران دچار سرخوشی می شوند
که ممکن است 10تا 30دقیقه طول بکشد.
در کس��انی که تریاک ی��ا هروئین را به صورت
تزریق سیاهرگی استفاده می نمایند ،یک احساس
اوج انی به انها دست می دهد که به سبب سریع
رسیدن مواد به مغز است.
ب��ه اعتق��اد متخصصان ،اث��ر ض��د درد مرفین
انتخابی اس��ت .در واقع اس��تانه تحریک انتهای
عصبی به تحریک دردناک تغییری پیدا نمی کند
و انتقال عصبی درد هم بدون تغییر باقی می ماند.
تنها درد و حس درد اس��ت ک��ه تحت تاثیر قرار
می گیرد و در واقع بیمار نس��بت به درد بی تفاوت
می ش��ود .بسیاری از افراد که نخستین بار تریاک
را تجربه می کنند ،نه تنها س��رخوش نمی شوند،
بلک��ه حال ش��ان بد ش��ده و به تهوع و اس��تفراغ
دچار می شوند.
10
گزارش
پنجشنبه 20شهریور 15 - 1393ذی القعده 11 -1435سپتامبر 2014
public@smtnews.ir
سونامیسرطانباموجمواددخانیومخدر
افزای��ش مصرف م��واد دخان��ی و مخدر در
سال های گذش��ته افزون بر س�لامت روانی و
امنیت اجتماعی ،س�لامت جسمی افراد را نیز
در معرض تهدی��د قرار داده اس��ت؛ تهدیدی
که نتیجه بی توجهی به ان در س��ال های اتی
به ش��کل موجی از بیماری های بدون مداوا یا
سخت مداوایی چون سرطان بروز خواهد یافت.
کارشناس��ان حوزه سالمت بر این باورند که
مصرف دخانیات و م��واد مخدر یکی از عوامل
مهمی است که در بروز و ظهور بیماری سرطان
نقش موثری دارد« .علیرضا فروتن» پژوهشگر
موسس��ه تحقیقات ،اموزش و درمان سرطان
چن��دی پیش در گفت وگو با ایرنا با اش��اره به
ارتباط مصرف مواد مخدر و رش��د سرطان در
کش��ور اظهار کرد :مصرف دخانیات عامل 80
تا 90درصد س��رطان ریه و به طور کلی عامل
30درصد س��رطان هایی مانند مثانه ،دستگاه
گوارش و سایر سرطان هاست.
از این رو رویارویی با موج سرطانی احتمالی
در دهه های این��ده نیازمند مدیریت و کنترل
رفتارهای پرخطری چون مصرف بی رویه مواد
دخانی و مخدر به ویژه در میان جوانان است.
برای کنترل مصرف مواد چه باید کرد؟
3دلیل اصلی رش��د س��رطان در ب��دن افراد
رشد مصرف دخانی و مخدر و سرطان مصرف کننده است ،گفت :سم های موجود در
مص��رف دخانیات و موادمخ��در به یکی از ترکیب سیگار عامل س��رطان زایی به ویژه در
مهم ترین مش��کالت جامعه ام��روز ما تبدیل قس��مت ریه و کانال های گوارشی افراد معتاد
ش��ده اس��ت .با وجود هش��دارهای مختلف ب��ه این ماده دخانی اس��ت .مص��رف فراگیر و
پزشکی -بهداشتی و برخورد های قانونی ،هر روزاف��زون قلیان نیز یکی دیگ��ر از رفتارهای
روز تع��دادی از جوانان زندگی خود را درگیر پرخطری اس��ت که احتمال ابتال به س��رطان
مصرف این مواد می کنند.
را در میان جوان��ان افزایش می دهد .برخی از
سیگار یکی از شایع ترین و در دسترس ترین مصرف کنن��دگان قلیان در اثر نااگاهی یا برای
مواد دخانی است که قبح اجتماعی استفاده از توجیه کار خود ،ان را کم ضرر یا بی ضرر عنوان
ان در جامعه شکسته ش��ده و هر روز برشمار می کنند؛ در حالی که قلیان نیز می تواند مانند
مصرف کنندگان ان افزوده می ش��ود .کشیدن سیگار زمینه ساز ابتال به س��رطان و اعتیاد به
س��یگار دو پیامد منفی عمده ب��ه همراه دارد؛ مواد مخدر باش��د .ناهید نفیس��ی متخصص و
عالوه ب��ر اینک��ه ف��رد
ج��راح س��رطان ،مصرف
س��یگاری را در مع��رض
قلی��ان را از عوامل اصلی
سم های موجود
بیماری های فراوانی قرار
ایجاد س��رطان های حفره
در ترکیب سیگار
می دهد ،خ��ود می تواند
دهان ،دس��تگاه گوارش و
عامل سرطان زایی
زمینه ساز گسترش اعتیاد
مثانه دانست .وی با اشاره
به ویژه در قسمت
باش��د .رش��د توده ه��ای
به باور اشتباه مردم درباره
س��رطانی در بدن یکی از
بی ضرر بودن قلیان ،گفت:
ریه و کانال های
استفاده
عارضه های شایع
برخ��ی هنوز بر این باورند
گوارشی افراد معتاد
از سیگار است .دود سیگار
که قلیان ضررهای سیگار و
به این ماده دخانی
ش��امل ح��دود 4ه��زار
موادمخدر را ندارد ،ولی هر
است
عنصر شیمیایی است که
کام قلیان به اندازه مصرف
60مورد انها س��رطان زا
چند نخ سیگار ضرر دارد.
شناخته شده اند .محققان بر این باورند که فرد از نگاه کارشناس��ان نامرغوب ب��ودن توتون ها،
س��یگاری به موجب مصرف سیگار در معرض درجه حرارت باال ،تولید گاز منواکس��یدکربن
حدود 20مورد سرطان قرار دارد؛ سرطان هایی و مکش ه��ای ریوی زیان های زیادی را متوجه
چون مری ،لوزالمع��ده ،مجاری ادراری ،دهانه افراد مصرف کننده قلیان می کند .سرطان های
رحم ،مغز استخوان ،دهان و...
ده��ان ،حنج��ره ،حل��ق و مثانه ،ش��ایع ترین
این درحالی اس��ت ک��ه خانواده ه��ای افراد س��رطان هایی هس��تند که افراد مصرف کننده
س��یگاری هم از اثار س��وء مصرف س��یگار در قلی��ان به انه��ا مبتال می ش��وند .نارنجی ها در
امان نیس��تند« .هومان نارنجی ها» پژوهشگر ادامه گفت وگو با ایرنا در کنار ترکیبات س��می
حوزه اعتیاد با بیان اینکه ترکیب های س��می ،موجود در دود قلیان ،افزودنی های توتون های
افزودنی های غیرمجاز ب��ه موادمخدر و قدرت موج��ود در ب��ازار را ب��ه عنوان یک��ی دیگر از
تسکین دهندگی برخی از مواد دخانی و مخدر مهم ترین عوامل رش��د سرطان دانست .وی در
این زمینه با اشاره به عسلی کردن توتون های
قلیان با طعم های مختلف ،گفت :یکی از دالیل
سرطان زا بودن مواد دخانی و مخدر ،ترکیبات
بی رویه ای است که به این مواد اضافه می شود
و در برخی از موارد انها را معطر یا خوش��رنگ
می کند؛ این ترکیب ها را می توان به وضوح در
توتون قلیان ها مشاهده کرد.
یکی از موادمخ��دری که مصرف ان در یک
سده گذشته در کشور رواج یافته ،تریاک است.
مصرف تریاک عالوه بر اعتیاد و ضررهای مادی
و روحی برای اف��راد ،موجب بروز بیماری های
فراوانی می ش��ود .برخ��ی از متخصصان بر این
باورند که مصرف کنن��دگان تریاک در معرض
دیاب��ت و انواع��ی از س��رطان هس��تند .ای��ن
پژوهشگر حوزه اعتیاد با اشاره به رواج مصرف
تریاک و ناخالصی ه��ای ان ،گفت :تریاکی که
امروزه به وس��یله س��وداگران م��رگ به مردم
عرضه می شود ،دارای بیشترین ناخالصی بوده
و م��واد موجود در ان مانن��د «روغن گریس»
عامل اصلی سرطان است.
ام��ا تنها تریاک نیس��ت که س��بب اعتیاد و
بروز سرطان های مختلف در کشور شده است.
امروزه مشتقات تریاک که با نام های مختلف به
بازار عرضه می شوند ،دارای عوارضی به مراتب
بدتر از تریاک هستند« .ناس» یکی از مشتقات
تریاک است که در مناطق شمال شرق و شرق
کش��ور رواج دارد .از س��وی دیگ��ر قرص های
مختلف��ی نی��ز با نام مس��کن در ب��ازار عرضه
می ش��وند ک��ه در واقع جزو مش��تقات تریاک
است .نارنجی ها در این زمینه به ایرنا گفت :این
قرص ها که خود از مش��تقات تریاک هستند،
ع�لاوه ب��ر اینکه خ��ود عامل ایجاد س��رطان
هس��تند ،با ساکت کردن درد ناشی از سرطان
به رش��د ان نی��ز کمک می کنند؛ زی��را فرد با
مصرف بدون نس��خه انها متوجه بیماری خود
نمی ش��ود« .حش��یش» از دیگر مواد مخدری
س��رطان از جمل��ه بیماری هایی اس��ت که
هزینه ه��ای مادی و معنوی زی��ادی را به فرد
ن رو اقدام های
و جامعه تحمیل می کن��د؛ ازای
پیش��گیرانه به منظور جلوگیری از ابتال به ان
ض��رورت زیادی دارد .با توجه به اینکه مصرف
مواددخانی و مخدر عامل یک سوم سرطان های
کشور شناخته شده است ،جلوگیری از مصرف
ان درص��د زیادی از ش��مار مبتالی��ان به این
بیم��اری را کاه��ش خواه��د داد .پیامده��ای
منف��ی اعتیاد و زیان ه��ای جبران ناپذیری که
مصرف دخانیات برای س�لامت فرد به همراه
دارد ،ضرورت مقابله ب��ا این معضل اجتماعی
را صدچندان می کند .مسئوالن و کارشناسان
مسائل اجتماعی باید با ارائه راهکارهای مختلف
از گس��ترش این مش��کل جلوگیری کنند .با
توجه به اینکه مصرف س��یگار خود زمینه ساز
اعتیاد به مواد مخدر است ،یکی از راهکارهایی
مقابله با اعتی��اد محدود کردن فروش و امکان
مصرف سیگار اس��ت .بهره گیری از قانون های
محدود کننده فروش سیگار ،ممنوعیت استفاده
اس��ت که اسیب ش��دیدی به دستگاه تنفسی از سیگار در مکان های مختلف ،فرهنگ سازی
وارد می کند و موجب سرطان می شود؛ زیرا تار در این زمین��ه و بهره گیری از ظرفیت رهبران
موجود در ان که عامل ایجاد سرطان است ،دو مذهبی در راهنمایی و توصیه به مردم می تواند
براب��ر قوی تر از تار موجود در س��یگار معمولی موثر باش��د .تغییر نگرش اجتماعی جوانان به
اس��ت .براساس نتایج بررس��ی محققان مرکز مصرف مواد دخانی از دیگر راهکارهایی اس��ت
تحقیقات س��رطان «فرد هاچینسون» شیوع که می ت��وان برای کاهش مص��رف مواد اتخاذ
س��رطان بیضه در مردانی که به مدت طوالنی ک��رد .امروزه مص��رف س��یگار در میان برخی
از «ماری جوانا» یا حشیش استفاده می کنند ،جوانان و دانشگاهیان به یک ژست روشنفکری
به مراتب بیش از دیگر مردان اس��ت .در کنار تبدیل شده اس��ت ،در حالی که ارائه چهره ای
مواد مخدر س��نتی ،ورود نسل جدیدی از مواد نامطلوب از افراد سیگاری در رسانه ها می تواند
مخدر با نام های صنعتی در سال های گذشته ،مصرف ان را به یک ضد ارزش در جامعه تبدیل
موج��ب رش��د اعتیاد با ش��کل های مختلف و کند .نفیس��ی با اش��اره به اینکه امروزه سیگار
ناهنجاری های ناشی از مصرف انها شده است .کشیدن برخی از اقش��ار جامعه مانند خانم ها
به یک ارزش تبدیل شده
در ی��ک ده��ه گذش��ته
است ،گفت :در کشورهای
موادی با نام های تجاری
سرطانازجمله
غرب��ی برخ�لاف ای��ران
«شیش��ه»« ،ک��راک»،
بیماری هاییاستکه
س��یگار کش��یدن زن ه��ا
«قرص ه��ای روانگردان»
معنوی
و ...در بازار قاچاق ایران هزینه هایمادیو
یک ض��د ارزش اجتماعی
زیادی را به فرد و جامعه
محس��وب می شود ولی در
یاف��ت ش��ده اس��ت که
کش��ور ما برخ��ی از زنان
عالوه بر اثار س��وء روانی
نرو
تحمیلمی کند؛ازای
برای ش��خصیت بخشیدن
و اجتماعی ،س��رطان را
اقدام هایپیشگیرانهبه
به خود س��یگار به دس��ت
در کشور افزایش داده اند؛ منظورجلوگیریازابتالبه
می گیرند.
این م��واد ب��ا اثرگذاری
ان ضرورت زیادی دارد
تقوی��ت اراده جوان��ان
روی قس��مت های مهم
ب��رای ترک مص��رف مواد
مغز و س��لول های بدن،
موجب رش��د ی��ا ناکارامدی انها ش��ده و با نیز می تواند در محدود کردن اس��تفاده از مواد
اختالل در کارکرد بخش های مختلف ،موجب دخانی موثر باشد؛ مسئله ای که می تواند مورد
ش��کل گیری توده های س��رطانی می ش��وند .توجه مسئوالن و رسانه ها قرار گیرد .نفیسی بر
هومان نارنجی ها در ادام��ه گفت وگوی خود این باور اس��ت که تا زمانی که فرد اراده نکند،
با گروه پژوهش های خبری با اش��اره به رواج نمی توان مصرف مواد را کاهش داد.
تعطیل��ی مراک��ز عرضه قلیان ب��ه جوانان و
م��واد مخدر صنعت��ی و روانگ��ردان در بازار
گف��ت :این م��واد جدید و صنعت��ی به خاطر ایج��اد محدودی��ت ب��رای اس��تفاده از ان در
ترکیب های ش��یمیایی خطرناک��ی که دارند پارک ها و فضاهای تفریحی ،از دیگر اقدام های
چه بس��ا از مخدرهای س��نتی خطرناک تر و پیشگیرانه ای است که می توان به وسیله ان از
کشنده تر هستند و در کنار اسیب های روحی رشد سرطان های ناشی از مصرف مواد دخانی
و مخدر جلوگیری کرد.
موجب رشد سرطان هم می شوند.
سیگار های خنک کننده خطرناک ترند
دکت�ر ارش نیک خلق ،پژوهش�گر ح�وزه دخانیات :ش��رکت های
تولیدکننده دخانیات ،همیشه دنبال نواوری و ایجاد تنوع در بازارهای تولید
ش بوده اند و این تغییرات اگاهانه در نوع محصول ،هدفی جز فروش
و ف��رو
بیشتر و افزایش تعداد مصرف کنندگان نداشته است.
س��یگار های منتول دار نیز که اکثرا از سوی کمپانی های امریکایی به بازار
عرضه ش��ده و می شوند ،بخش��ی از همین سیاس��ت بوده و از اواسط دهه
80می�لادی با افزایش فروش و مص��رف همراه بوده اند ول��ی ایا واقعا این
سیگارها کم ضررترند؟
در سیگارهای منتول دار از «اسانس نعناع» استفاده می شود و ظاهرا تاثیر
خنک کنندگی دارند ،ولی در حقیقت اعتیاد بیشتری می اورند.
اس��انس نعناع یا منتول ( )mentholدر خود توتون س��یگار اس��تفاده
می ش��ود و حتی برای افزایش تاثیر ،روی کاغذ و فیلتر س��یگار نیز از این
ماده استفاده می شود.
ی مانند سازمان
متاسفانه این نوع سیگارها حتی توسط سازمان های رسم
غذا و دارو ( )FDAبدون هیچ مش��کلی تایید شده اند .اما چرا شرکت های
دخانی از این مواد اس��تفاده می کنند؟ برای پاس��خ به این سوال الزم است
مختصری راجع به «منتول» یا همان «اسانس نعناع» صحبت کنیم.
منت��ول به عنوان ی��ک دارو برای کاه��ش درد ،رفع الته��اب ،بی حس و
س��رد کردن محل مورد نظر از بدن ،در اکث��ر پمادهای موضعی ضددرد و
ضدخارش استفاده می شود.
اس��تفاده از این خاصیت منتول در توتون س��یگار باعث می شود که فرد
هنگام کشیدن س��یگار ،ظاهرا احساس مطبوع تری داشته باشد و از عالیم
التهابی ،س��وزانندگی و بوی نامطبوع سیگار در امان بماند .در حقیقت فرد
ی و کشنده را با ظاهری اراسته و
سیگاری ،دود حاوی 4هزار نوع ماده سم
خنک به بدن خود وارد می کند.
در عین حال که این احس��اس مطبوع به خصوص در نخس��تین دفعات
استفاده توسط فرد ،باعث دوام بیشتر در مصرف سیگار و اعتیاد شدید تر و
طوالنی تری می شود.
ع�لاوه ب��ر مطبوعی��ت ظاه��ری دود ای��ن ن��وع س��یگارها و خاصی��ت
بی حس کنندگ��ی و ضدالتهابی ان که باعث تس��هیل و ترغیب در مصرف
بیش��تر می ش��ود ،تحقیق��ات جدید نش��ان داده اند که منت��ول با تحریک
گیرنده های س��رمای موجود در حلق و بینی و مجاری تنفسی باعث ایجاد
وقفه در تنفس می ش��ود (همان حالتی که هر کدام از ما ممکن اس��ت در
هوای س��رد تجربه کرده باش��یم) .این توقف موقتی و کوتاه مدت در نفس
کش��یدن ،باعث ایستایی بیش��تر دود در ریه ها و مجاری تنفسی می شود و
مواد تشکیل دهنده دود سیگار از جمله نیکوتین فرصت بیشتری برای جذب
پیدا می کنند و این یعنی اعتیاد بیشتر و وابستگی شدیدتر به نیکوتین.
باوج��ود بعض��ی تحقیقات مش��کوک که ع��وارض این نوع س��یگارها را
مش��ابه سیگارهای معمولی می دانند ،مس��لما بخار داغ منتول سوخته شده
در بلندم��دت نمی توان��د ب��ر مجاری تنفس��ی و حلق و بین��ی و مری فرد
مصرف کننده بی تاثیر باشد.
تو س��از مواد
گزارش های��ی درب��اره تاثیر منت��ول در جلوگیری از سوخ
سرطان زای موجود در س��یگار وجود دارد ،به طوری که اثرات سرطان زایی
ان را تا 300درصد باال می برد.
ع��وارض عمده مصرف منت��ول به صورت اثار س��وختگی در حلق و ریه
گزارش ش��ده اس��ت .تورم الرژیک لب ها ،التهاب دهان ،التهاب متوسط تا
ش��دید مری و معده ،التهاب لوزالمعده ،تهوع و اس��تفراغ ،اسهال ،سردرد،
اختالل در ضربان قلب و حتی اسپاسم ناحیه گلو دیده شده است ،به طوری
که مصرف س��یگارهای منتول دار در کنار کودکان ،باعث ایست تنفسی در
انها می ش��ود .حتم��ا می دانید که مصرف ترکیب��ات خوراکی منتول دار در
کودکان زیر 6سال ،به دلیل احتمال وقفه تنفسی در انها ،ممنوع است.
در م��ورد اثرات منتول روی باروری و س��قط جنین ،تحقیقات مختلف و
متناقض��ی انجام گرفته ،ولی اثرات ضدتخمک گ��ذاری ان در خانم ها ثابت
ش��ده اس��ت .رواج برخی باورهای غل��ط در مورد این نوع س��یگارها مانند
ضدنفخ ،درمان سرما خوردگی و ...که شاید زمینه ساز مصرف بیشتر این نوع
سیگارها باش��د ،به نظر می رسد که همگی حساب شده و هدف دار هستند،
به گونه ای که ظاهر فانتزی و سفید رنگ سیگار ،در جعبه ای با رنگ سبز و
به همراه طعمی از نعناع و خنکی ،از این قاتالن کوچک نمایی س��اخته که
افراد ابتدا به صورت یک تفنن (و نه مصرف س��یگار) ان را ش��روع کرده و
به تدریج به ان عادت می کنند.
با توجه به اینکه مصرف کنندگان سیگارهای منتول دار ،به نیکوتین اعتیاد
بیش��تر و عمیق تری دارند ،بعضی کارشناس��ان ،تغییر سیگار منتول دار به
س��یگار معمولی و س��پس ترک کامل دخانیات را عن��وان می کنند ،ولی از
انجا که جایگزینی دخانیات با هم در زمان ترک توصیه نمی ش��ود ،بهترین
پیش��نهاد (در کنار رفتاردرمانی و کمک به تغییر نگرش از اگاهی به باور)
درمان جایگزینی نیکوتین ( )NRTاس��ت که به صورت چس��ب ،اسپری و
ادامس موجود بوده و تحت نظر پزشک قابل مصرف است.
report@smtnews.ir
نگاهی به ضرورت حمایت از محصول صنعتی -صادراتی خرما
گزارش
پنجشنبه 20شهریور 15 - 1393ذی القعده 11 -1435سپتامبر 2014
طعمشیرینخرماراحفظکنیم
11
گروه گزارش :سال هاست که در همان بسته بندی مقوایی ،با نقشی بر روی جعبه که تکراری و
قدیمی است با عطری که دیگر از دست رفته به فروش می رسد .از خرما سخن می گوییم که زمانی
که به خانه می رسد بعد از چند روز باقی ماندن در یخچال بوی ترشیدگی می گیرد و تو می اندیشی
که چرا این گونه است .و زمانی که می شنوی یا می خوانی که میزان تولید خرمای صنعتی در
کشور حدود 15سال است که ثابت مانده بیشتر نگران می شوی و حسرت می خوری که این
محصول صادراتی ایران چرا به چنین وضعیتی دچار شده است و برای یک بار دیگر سرسبز کردن
نخلستان های کشور چه باید کرد و چگونه می توان میزان تولید خرمای صنعتی را افزایش داد و
اخیرا نیز سخن از الودگی خرما شد که البته بعد از چندی این خبر تکذیب شد و...
دریچه
فواید بیشمار خرما
گ�روه گزارش :خرما میوه ای بهش��تی اس��ت که نام ان
در قران مجید امده اس��ت .درخ��ت خرما یا نخل یکی از
مقدس ترین و قدیمی ترین درختان میوه ش��ناخته شده
برای انس��ان اس��ت .به گونه ای که نام این میوه 42بار در
قران مجید تکرار شده است و مسلمانان ان را از میوه های
بهشتی می دانند .در مسیحیت برگ خرما سمبل و نشانه
ش��هادت و روح شهدایی اس��ت که در راه دیانت حضرت
مسیح جان باخته اند .یک ضرب المثل عربی هم می گوید:
خواص درخت خرما به اندازه روزهای س��ال است .شواهد
باستان شناس��ی حاکی از ان است که قدمت کشت نخل
خرما در ایران به بیش از 6هزار س��ال می رس��د .در حال
حاضر خرما در هر 5قاره دنیا و در 34کشور کشت شده و
مورد بهره برداری قرار گرفته است.
خرما و بازگشت جوانی
خرم��ا دارای خواص بس��یار زیادی از جمله بازگش��ت
انرژی و جوانی از دس��ت رفته است .درخت خرما خواص
بیش��ماری دارد و می توان گفت که از تمام قس��مت های
این درخت می توان اس��تفاده ک��رد .در زمان های قدیم
هم��واره خرما را برای قدرت و ان��رژی به کار می برده اند و
هن��وز بهترین میوه برای بازیافت��ن انرژی و قدرت جوانی
اس��ت .گل های درخت خرما نیز خاصی��ت دارویی دارند
و همچنی��ن طعم گل ه��ای درخت خرما تلخ ب��وده و اثر
مسهلی دارد.
خواص خرما از دید پزشکان
خرمای صنعتی در گذش��ته های نه چندان دور به شکل
فله ای فروخته می ش��د و بعد ها در بسته بندی های مقوایی
به فروش رفت اما همیش��ه و همواره چه در داخل کش��ور
و چ��ه خارج از ان طرفداران بس��یار داش��ت و دارد .خرما
به عن��وان ی��ک میوه پرکال��ری و نیروزا حت��ی در مواردی
به عن��وان یک غذا به مصرف می رس��د و ب��ا اینکه در حال
حاضر براس��اس اعالم دبیرکل انجمن خرمای ایران سطح
زیرکش��ت ان به یک میلیون تن می رسد اما این محصول
نیز در دس��ت دالالن به هزار سودا عرضه و فروخته می شود
و مش��کالت این محصول ،طعم ش��یرین و مطبوع ان را به
کام مصرف کنندگان تلخ می کند.
خرمایی که زود ترش می شود
در فروش��گاه مواد غذایی یا در اصطالح یک سوپرمارکت
هس��تم که این فروشگاه نه ش��باهتی به یک سوپر مارکت
یعنی فروشگاه بزرگ دارد و نه ...بیشتر به یک بقالی شبیه
اس��ت .با انبوه کاالهایی که در بسته بندی های مختلف گاه
گردی روی انها نشس��ته و گاه بی هیچ نظم همین طور رها
شده اند .می گویم :خرما می خواهم!
فروش��نده با بی حوصلگی زیاد به گوشه مغازه اش اشاره
می کند که بس��ته های خرما در کنار انواع سیم ظرف شویی
و کنارش صابون و در کنار ان مایع ظرف ش��ویی و وایتکس
و بازهم در بغل ان ،انواع بیس��کویت و ...چیده ش��ده است.
به خود می گویم :عجب س��لیقه ای! موادش��وینده در کنار
مواد غذایی!
بس��ته خرما را که بردارم دو ،سه قسم کاال فرو می ریزند،
من عذرخواهی می کنم اما فروش��نده عین خیالش نیست.
بس��ته خرما را از من می گیرد و در مقوایی ان را برمی دارد،
خرما های بیچاره! کیپ هم چیده ش��ده اند .فروش��نده که
دیگر موقع انداختن! جنس��ش اس��ت نایلون روی خرماها
را کن��ار می زند و خیلی راحت خرماه��ا را بیرون می اورد،
می خواهم بگویم که این کار را نکنید که معطل نمی کند و
می گوید :ببینید خیلی عالیه!
می گویم :این خرما که شیره اش بیرون نمی زند و زود که
ترشیده نمی شود؟
فروش��نده که حوصله اش را به دس��ت اورده ،می گوید:
خرما بهتر از این تا به حال دیده بودین.
بانوی مس��نی که در مغازه است و دنبال چیزی در مغازه
می گردد ،می گوید :معلومه که دیده بودیم مگه از پشت کوه
اومدیم ،خرمای ترش��یده را به م��ا قالب می کنید و هیچی
نمی گوییم و هر قدر که دلتان می خواهد به ما می فروشید!
من حرفی نمی زنم .مردی وارد فروش��گاه می ش��ود و با
دیدن خرما در دس��ت فروش��نده و تردید در من می گوید:
این را نخرید خانوم ،نخرید خوب نیس
غصه ام می گیرد اما خرما را می خرم ...
در خرما ،مقداری فیبر غذایی موجود است ،فیبر موجود
در خرما برای س�لامت دس��تگاه گوارش و تغذیه بس��یار
مناس��ب اس��ت ،عالوه بر ان خرما حاوی کاروتنوئیدها یا
موادرنگی است که پیش ساز ویتامین Aو انتی اکسیدان
محس��وب می ش��ود و جلوی ضایعات و س��رطانی شدن
س��لول ها را می گیرد .خرما در درمان یبوست ،اختالالت
روده ای ،مش��کالت قلبی و اسهال مفید است و جزو مواد
غذایی ملین به شمار می اید .به همین دلیل برای افرادی
که از یبوس��ت رنج می برند ،مفید اعالم ش��ده است ،برای
اس��تفاده هرچه بیش��تر از این خاصیت خرما بهتر است
خرما را یک ش��ب کامل در اب خیس کرد و صبح روز بعد
خرماهای خیس خورده را مانند شربت به مصرف رسانید.
در حقیق��ت خرم��ا اب زیادی مصرف می کن��د و در زمان
خشکسالی ،باغداران با معضل کم ابی مواجه می شوند.
به گفته باغداران ،باید ش��یوه ابیاری نخلس��تان ها
تغییر کند و نخلستان ها به شکل ابیاری قطره ای
ابیاری شوند.
این دالل ها که همه جا حضور دارند
دالالن ب��ازار از تولید به مصرف
خرم��ا نظی��ر هم��ه
کاالها حضور
خرمای تحت ستم!
این روزها زمان برداش��ت خرما از نخلس��تان های کشور
است ،زیرا زمان برداشت خرما از مرداد شروع شده و تا مهر
ادامه می یابد .در خوزستان در شهریور انقدر هوا گرم است
که اصطالحا مردم جنوب کش��ور به مرداد تا اواس��ط مهر،
زمان خرما پزان می گویند.
برداش��ت خرم��ا از بلوچس��تان ش��روع ش��ده و ت��ا
نخلس��تان های اس��تان فارس ادامه پیدا می کند .با توجه
به اینکه برای تولید خرما اب زیادی باید مصرف ش��ود و با
تکیه بر اینکه نوع اب رس��انی خرما به ش��کل غرقابی است
تاثیر خرما بر بیماری های اعصاب
دارن��د .به عن��وان مثال قیم��ت خرما در نخلس��تان های
کرم��ان کیلوی��ی 2200تومان و در نخلس��تان های بندر
عباس کیلویی 1000تومان اس��ت که برای باغداران با ان
همه زحمتی که برای تولید این محصول می کشند بسیار
کم اس��ت ،با درنظر داش��تن هزینه ه��ای کالن نگهداری
نخلس��تان ها می ت��وان گف��ت تولید خرما هی��چ توجیه
اقتصادی برای نخلداران ندارد.
در این ش��رایط دالل ها با حضورشان به افزایش قیمت
خرما از تولید به مصرف می پردازند .در واقع کمرنگ کردن
نقش دالل ها در این زمینه به گفته کارشناس��ان مستلزم
اجرای سیاس��تی است که هم به نفع تولید کننده و هم به
سود مصرف کننده باشد.
خرما ،راهکارهای افزایش صادرات و حضور در بورسکشاورزی
خرما یک محصول صادراتی اس��ت که
از طریق توس��عه صنعت کش��ت و احداث
کارخانه ه��ای بس��ته بندی و ف��راوری ان
می توان به عن��وان یک محصول صادراتی
مناسب روی ان حساب باز کرد.
این محصول ب��رای اینکه بتواند از قالب
فعل��ی و مش��کالت مربوطه ب��ه ان جدا
ش��ود چندین راه حل را در مورد ان باید
پیاده کرد ک��ه مهم ترین ان خارج کردن
کشاورزی از حالت سنتی و روی اوردن به
کشاورزی مدرن است که با در نظر گرفتن
اص��ول علم مدیری��ت و توجه به علم روز
کشاورزی می تواند مورد توجه قرار بگیرد .
در همان حال صاح��ب نظران معتقدند
که با حمایت از بخش خصوصی و باغداران
و واگذار کردن نهال مناسب و ارزان قیمت
به انها و جایگزینی باغات فرسوده خرما
با اس��تفاده از کشت بافت گیاهی عالوه بر
اینکه از ضایعات خرما جلوگیری می شود
بلکه می توان ازکاهش میزان تولید و تنزل
رتبه تولید ایران در خرما جلوگیری کرد.
توسعه صنعت کشت بافت
توس��عه صنعت کش��ت بافت و رشد ان
یکی از دیگر پیشنهاداتی است که به گفته
کارشناسان می تواند ارقام مناسبی از خرما
را که در چرخه اقتص��ادی وجود ندارد از
طریق کش��ت بافت ایجاد ک��رده و ان را
توس��عه داد و در نهایت ارقام با کیفیت را
جایگزین باغات فرسوده کرد.
کارشناس��ان می گوین��د کش��ت بافت
گیاهی عبارت اس��ت از تکنیکی که برای
تولی��د و تکثیر گیاه کام��ل از بخش هایی
مانند سلول یا بافت گیاه استفاده می شود.
این نوع تکثیر موس��وم ب��ه تکثیر خرد یا
دارن��د .چنی��ن وضعیت��ی باید توس��ط
تش��کل هایی ک��ه در این بخ��ش فعالیت
دارند ،با نظارت س��ازمان توس��عه تجارت
و وزارت جه��اد کش��اورزی سروس��امان
پی��دا کند ،به همین منظور کارشناس��ان
پیشنهاد می کنند اماکنی در سراسر کشور
در اختیار تشکل های باغداران قرار گیرد،
ت��ا انها با توزیع مس��تقیم خرما ،وضعیت
بازار این محصول را سامان دهی کنند.
رفع مشکالت اقتصادی و بازرگانی
ریزازدی��ادی ب��وده و ب��ا دو روش تولی��د
گیاهک از طریق اندام زایی و جنین رویشی
یا گیاهک زایی امکان پذیر اس��ت و در هر
دو روش وجود یک محیط ازمایش��گاهی
اس��تریل و اس��تفاده از هوای تصفیه شده
الزامی است که در سال های اخیر فناوری
تولید نهال کشت بافت خرما به کشور وارد
شده و به حالت بومی درامده است.
مناس��بی در اقتصاد کشاورزی بازی کرده
و از س��وی دیگر از ص��ادرات فله ای خرما
جلوگیری می کند و مش��تریان بس��یاری
را در خ��ارج از کش��ور به س��وی خویش
می کش��اند .ص��دور خرما به کش��ورهای
دیگ��ر جه��ان ارزش افزوده زی��ادی دارد
واشتغالزایی مناسبی را هم در بر خواهد
داشت.
اح��داث کارخانه ه��ای ف��راوری
و بس��ته بندی خرم��ا ک��ه مطاب��ق ب��ا
اس��تانداردهای بین المللی باش��د و برای
خرم��ا بازاریابی معقولی صورت بگیرد از
دیگر راه حل هایی اس��ت که به شکوفایی
ص��ادرات خرما کمک می کن��د .فراوری
خرم��ا و بس��ته بندی مناس��ب ان ،نقش
توزی��ع خرما باید ب��ه روش قانونمندی
انجام بگیرد تا بتوان واس��طه گری در این
بخش را یا به شکل اصولی سرو سامان داد
یا واسطه های غیرضروری را حذف کرد.
عاملی که باعث ش��ده بین قیمت خرید
خرم��ا از تولید کنن��ده تا مص��رف کننده
اخت�لاف وجود داش��ته باش��د ،دالالنی
هس��تند که بر ب��ازار عرضه خرما س��لطه
اح�داث کارخانه های ف�راوری و
بسته بندی خرما
قانونمند کردن توزیع خرما
عده ای از کارشناس��ان حل مش��کالت
اقتصادی و بازرگانی خرما را در گرو ورود
ای��ن کاال به ب��ورس کاالهای کش��اورزی
می دانن��د .ب��ورس کاالی کش��اورزی
ناکارایی ه��ای ب��ازار س��نتی را کاه��ش
می دهد .گفتنی است 30درصد صادرات
خشکبار کشور خرما است .اما با این حال
باغ دار ،صادرکننده و مصرف کننده هستند
که از تشکیل چنین بازاری بهره نمی برند .
از جمل��ه عوام��ل ناکارایی ه��ای بازار
س��نتی ش��فاف نبودن قیمت محصوالت
کشاورزی ،اطالع رسانی نامناسب بازارهای
اصلی ،حضور گس��ترده دالالن در بازارها،
نوس��انات فصلی قیمت ،اس��تاندارد کاال و
نب��ود تضمین معام�لات در زمینه خرما
است.
خرم��ا ب��ه عن��وان یک��ی از بزرگ ترین
مزیت های اقتصادی ای��ران باید بتواند به
راحتی وارد بورس کاالی کشاورزی شده و
به عنوان محصولی اقتصادی مطرح شود
از دیگر مس��ائل اقتص��ادی و بازرگانی
ک��ه در زمینه ص��ادرات خرما وجود دارد
می ت��وان به نداش��تن اطالع��ات کافی در
مورد بازارهای مصرف داخلی و خارجی و
نبود تش��کل های فعال تجاری و صادراتی
در زمینه صادرات خرما اشاره کرد .وجود
قوانی��ن و مقررات دس��ت وپاگیر در مورد
ص��ادرات این محصول و نب��ود پایانه های
صادراتی ویژه محص��ول خرما در مبادی
خروجی کش��ور از دیگر مس��ائل است .از
ان گذشته بخش خصوصی شرکت فعالی
در نمایش��گاه های خارجی ندارد و به علت
مش��کالت مالی که در ای��ن زمینه وجود
دارد تسهیالت مناسب به این بخش تعلق
نمی گیرد.
بازاریابی محص�ول خرمای ایران
در دنیا
برای محصول صادراتی خرما در خارج از
کش��ور باید بازاریابی کرد ،این امر مستلزم
این اس��ت که بخ��ش خصوص��ی در ایران
بتوان��د با خارج از کش��ور و صادر کنندگان
دیگر کشورها در این زمینه در ارتباط باشد.
گفتنی اس��ت مقر دفتر مرکزی ش��بکه
جهانی خرما در دانش��گاه العی��ن امارات
ق��رار دارد و س��الی حداق��ل یک همایش
بین المللی با هزینه سازمان جهانی خواربار
FAOدر این کش��ور برگزار می ش��ود که
این امر به متمرکز شدن اطالعات جهانی
خرم��ا در این کش��ور منجر می ش��ود و
ب��ر توان علم��ی و فن��ی صادر کنندگان و
تولید کنندگان این محصول می افزاید.
حض��ور فع��ال تولیدکنن��دگان و
صادرکنن��دگان ایرانی در نمایش��گاه های
بین الملل��ی معتب��ر در زمین��ه م��واد
غذای��ی و کش��اورزی و عرضه محصوالت
مشتری پسند در کنار تبلیغات و بازاریابی
موث��ر می توان��د به رش��د ص��ادرات این
محصول کمک زیادی کند.
پتاسیم در این میوه به میزان قابل توجهی موجود است
که برای جلوگیری از فش��ار خون ب��اال و برای کار صحیح
عضالت و اعصاب ضروری اس��ت که به هم خوردن ان در
بدن ،بس��یار خطرناک اس��ت .عالوه ب��ر ان ،خرما حاوی
می��زان قاب��ل توجهی منیزیم اس��ت که ب��رای اعصاب و
عضالت ضروری است.
نقش ویژه خرما در خون سازی
خرما مقدار قابل توجهی فوالت یا همان اسیدفولیک را
به بدن می رس��اند که برای خون رسانی در بدن الزم است
و زنان هنگام بارداری مجبور می ش��وند ،عالوه بر دریافت
ف��والت از طریق غذا ،قرص ان را نیز مصرف کنند .فوالت
به عنوان ماده خون ساز در خرما موجود است ،هر چند که
مقدار اهن خرما ان چنان زیاد نیست ،اما برای خون سازی
ب��دن نیاز به 3ماده مغذی ف��والت ،اهن و ویتامین B ۱۲
دارد که در غذاهای حیوانی یافت می شوند ،بنابراین برای
این منظور باید از غذاهای متنوع استفاده کرد .ویتامین C
یکی دیگر از مواد مغذی خرما است که این ویتامین برای
جلوگیری از بیماری ه��ای خطرناک خونریزی دهنده یا
همان اس��کوربوت الزم اس��ت و باید بدن هر فرد در طول
روز ۶۰ ،میل��ی گرم ویتامین Cدریاف��ت کند که تقریبا
در ه��ر ۱۰۰گرم خرما ۱۴میلی گرم ویتامین Cموجود
است .ثابت شده که خرمایی که شب در اب خیس شده و
صبح مصرف ش��ود برای قلب های ضعیف مفید است ،اگر
ای��ن کار را دو بار در هفته انجام دهید به تقویت قلب خود
کمک کرده اید.
ترکیبات شیمیایی خرما
خرم��ا ویتامین هایی مانن��د A ،B ،Cو Eدارد و حاوی
مقادیری امالح معدنی است .خرمای خشک ۰۰۳کالری
انرژی ،دو گرم پروتئی��ن 6/0 ،گرم چربی۰۶ ،میلی گرم
گوگرد ۰۵ ،میلی گرم فسفر۰۵۶،میلی گرم پتاسیم۵۶ ،
میلی گرم منیزیم ۰۷،میلی گرم کلس��یم ،دو میلی گرم
اهن و ۲/۲میلی گرم نیاس��ین و مقدار کمی سدیم دارد.
بنا ب��ر گفته متخصصان تغذی��ه در ۰۰۱گرم خرما ۵۲۱
کیلو کالری موجود اس��ت و این در حالی اس��ت که در هر
۱۰۰گ��رم قن��د ۴۰۰ ،کیلو انرژی موجود اس��ت و مقدار
انرژی ناش��ی از خوردن خرما از قند س��اده بس��یار کمتر
اس��ت و بس��یار کمتر از قند ،افراد را دچار چاقی و اضافه
وزن می کن��د ۱۰۰ .گرم خرما حاوی 5/1درصد پروتئین
گیاه��ی از جنس مرغوب اس��ت و در خرما ،مقداری فیبر
غذایی موجود اس��ت که این مق��دار فیبر موجود در خرما
برای سالمت دستگاه گوارش و تغذیه بسیار مناسب بوده
و ع�لاوه بر ان کارتنوئید یا مواد رنگی در خرما اس��ت که
پیش ساز ویتامین Aو انتی اکسیدان محسوب می شود
که جلوی ضایعات و سرطانی شدن سلول ها را می گیرد.
خرما در هرم غذایی
خرم��ا از ارزش غذایی خوبی برخوردار اس��ت و باید ان
را در ه��رم م��واد غذایی میوه به حس��اب اورد .با توجه به
کوچکی هر عدد خرم��ا ،هر واحد ان از نظر میزان کالری
ش��امل 2تا 3عدد خرما اس��ت که چنانچه براساس نیاز
روزانه 2تا 3واحد می��وه می خورید ،می توانید این تعداد
را ب��ه جای یکی از این واحدهای میوه اس��تفاده کنید .به
یاد داش��ته باشید که خرما به علت داش��تن قند زیاد که
بخش بیش��تر ان قند ساده است درصورت مصرف زیاد و
با افزایش انرژی مصرفی ممکن اس��ت ،سبب چاقی شود،
افراد دیابتی یا کس��انی که س��ابقه دیابت در خانواده انان
وجود دارد باید تعادل را در مصرف خرما حفظ کنند.
چشم انداز
قصه «لی لی پوت »های
شرق ایران
گروه گ�زارش :زندگی مردمانی با عنوان «لی لی
پوت» در منطقه ای در استان خراسان جنوبی کشور
نی��ز از ان دس��ت حکایت های روزگار ماس��ت که
خواندنی است .به نوشته سایت بیرجند نیوز روستای
«ماخونیک» یکی از 7روس��تای شگفت انگیز جهان
اس��ت .این روس��تا در فاصله 78کیلومتری شرقی
شهر سربیشه در مس��یر جاده سربیشه به روستای
درح قرار دارد.
این روستا ،جزو بخش مرکزی شهرستان سربیشه
اس��ت و به لحاظ شهرت ان به ش��هر لی لی پوت ها،
جذابیت های حیرت انگیزی دارد.
منطقه ماخونیک متش��کل از 12ابادی است که
روستای ماخونیک بزرگترین انها محسوب می شود.
این منطقه شامل ماخونیک ،کفاز ،چاپنسر ،توتک،
سفال بند ،سوالبست ،لجونگ (سفلی و علیا) ،کالته
بلوچ ،دامدامه و میش نو ،خارستو و جالرو است.
اهالی این روستاها از نظر مذهب ،معیشت ،شیوه
زندگ��ی و اوضاع اجتماعی وجه اش��تراک زیادی با
یکدیگر دارند اما اغلب این روس��تاها اصل و نس��ب
خود را از روستای ماخونیک می دانند.
مذه��ب مردم منطق��ه ماخونیک س��نی و از نوع
حنفی است که با زبان فارسی و با لهجه خاص محل
تکلم می کنند.
درباره وجه تس��میه روس��تا چندی��ن قول وجود
دارد ،می گوین��د ک��ه در گذش��ته های بس��یار دور
عده ای ماموران دولتی به این روس��تا امده و اهالی
به گرمی از انها اس��تقبال نکرده اند و با انها برخورد
س��ردی داش��ته اند و انها ای��ن نام را برای روس��تا
انتخاب کرده اند.
برخی نیز می گویند به دلیل وجود شکافی در کوه
نزدیک روستا به انجا ماده ماخونیک گفته می شده
که به مرور زمان به ماخونیک تغییر نام یافته است.
در برخی اس��ناد قدیمی که تاریخ نگارش انها
به 300س��ال قبل می رسد ،نام روستا مادخنیک
ذکر ش��ده اس��ت که مرکب از دو ج��زو «ماد» و
«خنیک» است.
ماد در زبان پهلوی و پارسی باستان به ماه تبدیل
شده که یکی از معانی ان شهر و مملکت است و در
مجموع به نام شهر ماخونیک است.
درباره این روس��تا هیچ س��ابقه تاریخی مکتوبی
وجود ن��دارد و فق��ط «کلنل چارل��ز ادوار دبیت»
در کتاب س��فرنامه خراس��ان و سیس��تان در دوره
ناصرالدی��ن ش��اه به توصی��ف منطق��ه ماخونیک
پرداخته است.
طبق ش��واهد چنین بر می اید که ساکنان روستا
در ابتدا دامدار و عش��ایر بوده اند و در دوره های بعد
در منطقه ماخونیک و به ویژه در روستای ماخونیک
س��کونت گزیده اند ،وجود سنگ نگاره ای در نزدیکی
قن��ات ماخونیک ک��ه نقش های چوپانی و بس��یار
قدیمی بر روی ان نقش بس��ته نیز گواهی بر قدمت
سکونت در ماخونیک است.
از اثار تاریخی ماخونیک می توان به س��نگ سیاه
(س��نگ نگاره) ماخونیک ،بنای برج و قلعه ،برج گل
انجیر ،منزل سرگردونی و نادر مرده اشاره کرد.
یک��ی از عم��ده نش��انه های فرهنگ��ی روس��تای
ماخونیک ،مس��کن اس��ت که در نوع خود جالب و
قابل توجه است .بافت مسکونی روستا در دامنه تپه
و خانه ها به طور فش��رده به ه��م و در گودی زمین
ساخته ش��ده اند .کف خانه حدود یک متر از سطح
زمین پایین تر اس��ت و دارای ی��ک در کوتاه چوبی
اس��ت .برای رفتن به داخل خانه باید دوال شده و به
زحمت خود را داخل خانه کرد.
اغلب یکی ،دو پله درگاهی را به کف خانه متصل
می کنند ،هر خانه دارای فضاهایی همچون کندیک
(مخزن نگهداری گندم و جو) ،کرش��ک (اجاق گلی
برای طبخ غذا) ،تاق و تاقچه است.
همچنین عم��ده مصالح به کار رفته در مس��کن
روستا شامل سنگ ،چوب و هیزم است.
عالوه بر مس��کن می توان به جاذبه های فرهنگی
دیگری همچون مراس��م عروسی و نامزدی ،مراسم
ماه رمض��ان و عیدفطر و عید قربان ،مراس��م باران
خواه��ی و همچنین خ��وراک و غذاهای س��نتی و
پوش��اک محلی منطقه اش��اره کرد .در حال حاضر
گردش��گران خارجی و داخلی زیادی از این روس��تا
بازدید می کنند و این روستا از روستاهای گردشگر
خراسان جنوبی به شمار می رود.
جاذبه اصلی این روستا این است که در ان اهالی
کوتاه قد بوده اند و به زحمت قدشان از 1/40تجاوز
می کند البته ش��ایان ذکر اس��ت ک��ه این موضوع
مرب��وط ب��ه دوران گذش��ته بوده و اکن��ون در این
روستا تقریبا قدها متعادل است .خانه ها روستایی با
س��قف های کوتاه و داخل خانه ها نیز بسیار کوچک
می باش��د .برای وارد ش��دن به خانه های روستای
ماخونی��ک باید کم��ر را خم ک��رد ،در داخل خانه
هم نمی ش��ود راست راست ایس��تاد و براساس این
گ��زارش ؛ ظاهرا از انجا که هوای ان ناحیه س��رد
است ،مردم خانه ها را کوچک و کم ارتفاع می سازند
تا راحت تر گرم ش��وند .مردم ماخونیک تا 50سال
پیش ،چای نمی نوش��یدند ،شکار نمی کردند و اصال
گوش��ت هم نمی خوردند چرا که این قبیل کارها را
گناه می دانستند.
12
پنجشنبه 20شهریور 15 - 1393ذی القعده 11 -1435سپتامبر 2014
نگاهی به صنایع دستی روستاهای خراسان جنوبی
گزارش
report@smtnews.ir
تگیج ،سافترگ وگربه تاز
گروه گزارش ـ فراز حسنی :صنایع دستی و هنر های سنتی هر منطقه بخشی از میراث فرهنگی عظیم گذشتگان
ماست و به عنوان اثار باقیمانده از فرهنگ اجدادی و سنتی سرزمین ما در دنیای ماشینی امروز قابل بحث و بررسی
است .این نوع صنایع در هر منطقه متاثر از محیط فرهنگی و جغرافیایی و تاریخی ان سرزمین است و منطقه خراسان
جنوبی به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی و فرهنگی ،صنایع دستی خود را داراست .از میان بیش از 250رشته
شناسایی شده و کددار صنایع دستی در سطح کشور بیش از 40رشته در استان فعالیت داشته یا دارند که از این
میان 4رشته بومی و اصیل منطقه شامل گلیم بافی ،جاجیم بافی ،پارچه بافی سنتی ،اهنگری سنتی از سابقه طوالنی و
اهمیت ویژه ای برخوردار هستند .رشته های صنایع دستی استان شامل :انواع قالی با نقوش سعدی ،خشتی (چهارفصل)،
کله اسبی ،ریزه ماهی تا انواع قالیچه با نقوش کاجی ،چنگلی ،گلدانی و ...در کاربرد های زیرانداز ،کناره ،پشتی :انواع
گلیم و گلیمچه ،جوال ،چنته (توبره) ،سفره اردی ،نمکدان ،انواع جاجیم شامل زیرانداز ،روفرشی ،روپشتی ،دمپایی،
کوسن ،انواع کیف و ساک دستی است.
همچنین در فهرست صنایع دستی این استان می توان
انواع پارچه های س��نتی شامل :احرامی بافی ،برک بافی،
حول ه بافی ،چادر شب ،کرباس انواع رودوزی های سنتی
شامل :سرمه دوزی ،پیله دوزی ،خامه دوزی ،نقده دوزی،
ابریش��م دوزی و انواع البس��ه محلی شامل لباس محلی
ع��روس و داماد و لباس های محلی مناطق روس��تایی و
عشایری استان و انواع پاپوش های سنتی شامل گیوه بافی
و گیوه دوزی و س��اخت انواع چپت ،چاروق ،س��اغری،
گالش و ...را مش��اهده کرد و در کنار ان س��اخت انواع
کاله نمدی ،کهنک (کپنک) ،زیرانداز ،پادری و ترکه بافی
شامل انواع سبد ،تگیج با استفاده از شاخه های سرخ بید
(مینا) و سافترگ (بادام تلخ) را مورد بررسی قرارداد البته
بوریا بافی این منطقه ش��امل ساخت انواع سبد ،زنبیل،
زیرانداز به وسیله الیاف درخت خرما و ساخت انواع سبد
با استفاده از ساقه گندم و خراطی .در این منطقه شامل
س��اخت انواع پایه های چوبی میز ،مبل و صندلی ،نی و
قلیان و ...ساخت وساز های سنتی شامل انواع تار ،سه تار،
س��نتور ،دوتار ،دف و نی و تعمیر تمامی ساز های سنتی
هم از دیگر صنایع دس��تی این منطقه اس��ت و ساخت
انواع تنور س��نتی ،گلدان ،کوزه ،تغار ،کاس��ه و در حوزه
چلنگری ساخت انواع ابزا راالت فلزی شامل :زنگوله ،میخ
طویله ،چاقوسازی ،قفل سازی ،عالمت سازی ،افزارفلزی
(اسلحه س��ازی و ،)...مسگری و س��اخت انواع دیگ های
مس��ی ،افتابه لگن ،انواع ظروف ،مالقه و کفگیر ،ابپاش،
حجاری و سنگ تراشی ش��امل :ساخت انواع سنگ قبر،
هاون س��نگی و دیزی و گچبری س��نتی شامل ساخت
انواع مقرنس و یزدی بندی از صنایع دس��تی خراس��ان
جنوبی اس��ت و نیز گروه پیش��ه های وابس��ته به صنایع
دستی چون ابریشم کشی ،رنگرزی سنتی ،رفوگری ،نخ
ریسی و دباغی س��نتی از مشاغل و صنایع دستی مردم
این دیار است .ناگفته نماند که در حال حاضر کارخانه ها
و کارگاه های تولید ماشین االت و تجهیزات ،وسایل نقلیه
موتوری ،محصوالت فلزی ،تجهیزات حمل ونقل ،اکسید
منیزیم ،محصوالت الس��تیکی و پالستیک ،ماشین االت
و دس��تگاه های برقی ،محصوالت کانی غیرفلزی ،کاغذ و
محصوالت کاغذی ،ابزار پزشکی و اپتیکی ،ساعت ،رادیو
و تلویزیون ،فلزات اساس��ی ،چ��وب و محصوالت چوبی،
منسوجات ،مبلمان و صنایع غذایی و اشامیدنی در استان
خراسان جنوبی و 5شهرک صنعتی بیرجند ،فردوسی،
قاین ،نهبندان و سربیشه مشغول فعالیت هستند.
پارچه بافی
پارچه باف��ی در بیرجن��د از قدمتی طوالن��ی برخوردار
است ،گرچه با گس��ترش صنایع مدرن نساجی در حال
فراموشی است .قدیفه ،بقبند ،چادر شب ،سارق ،صافی،
دس��تارخان ،چهار پوش��اله ،کرباس ،لنگ ،سفره توتی و
حوله از انواع پارچه های نخی هس��تند که در این منطقه
بافته می شوند.
سبدبافی
در استان خراس��ان جنوبی به طور معمول هرکجا که
بوته های بیدمش��ک یافت شوند ،س��بدبافی رونق دارد.
در ش��هر هایی چون بیرجند ،قای��ن و نهبندان این هنر
رایج اس��ت .یکی از مراکز اصلی س��بدبافی ،روستاهای
دو س��وی کوه های باقران اس��ت .همچنین با مراجعه به
روس��تای «چهارده» مردان سالخورده س��بدبافی دیده
می ش��وند ک��ه می ت��وان روش بافت س��بد را از نزدیک
دی��د و محص��ول دلخ��واه را انتخاب کرد .در س��اخت
انواع س��بد از س��اقه های لطیف بید ،بادامک ،گز و ساقه
غالت به ویژه گندم و جو اس��تفاده می ش��ود .انواع سبد
عبارتند از س��بد معمولی ،ش��لغم شوی ،گربه تاز ،قفس
پرندگان ،کباره ـ کالک بیز همچنین رنگرزی ،اهنگری،
مس��گری ،حصیربافی ،نمدمالی ،زیلوبافی ،نوغان داری،
ریس��ندگی ،گلیم بافی ،جاجیم بافی ،زرگ��ری ،دباغی و
س��وزن دوزی ،از دیگر صنایع دس��تی اس��تان خراسان
جنوبی هس��تند ،البته نباید از نظر دور داشت که استان
خراس��ان جنوبی دارای ظرفیت باالیی در بخش معادن
اس��ت به ط��وری که دارای تنه��ا ذخایر منیزی��ت ایران
(شهرستان بیرجند و شهرس��تان سربیشه) ،بزرگ ترین
ذخی��ره و تنه��ا معدن ازبس��ت ایران (مع��دن حاجات
نهبندان) است و ذخایر و معادن مهم بنتونیت (شهرستان
فردوس ،س��ه قلعه) ،گرانیت (بیرجند و سربیش��ه) ،گل
سفید (بیرجند) ،بازالت (شهرستان سربیشه) در خراسان
جنوبی م��ورد بهره برداری قرار می گی��رد .یکی دیگر از
مهم ترین معادن این اس��تان ،معدن مس قلعه زری واقع
در جنوب غرب این اس��تان (خوس��ف) است که به علت
عیار طالی ان در سطح جهان شناخته شده است.
مع��ادن والس��تونیت ،کائول��ن ،تراورتن ،فلدس��پات،
بوکس��یت ،مارن ،گچ ،اهک ،دولومیت ،مرمریت ،خاک
صنعتی ،س��نگ الشه و توف از دیگر معادنی هستند که
در این استان از انها بهره برداری می شود.
مشکالت هنرمندان
مشکالت صاحبان حرفه ها و هنر ها و صنایع دستی این
منطقه هم یکی دو تا نیست .به گفته یکی از کارشناسان
صنای��ع دس��تی و گردش��گری شهرس��تان بیرجند در
خراس��ان جنوبی با 75رش��ته صنایع دستی فعال است
و حدود 10هزار صنعتگر صنایع دس��تی در اس��تان در
رشته هایی غیر از دست بافته های داری و پرزدار فعالیت
دارن��د که از این تعداد 7000نفر در واحد های کارگاهی
و خانگی روس��تایی و عشایری و 3هزار نفر در واحد های
شهری مشغول فعالیت هستند.
ان��وری مق��دم 95درص��د هنرمندان صنایع دس��تی
اس��تان را بان��وان برمی ش��مرد و می گوی��د بی��ش از
3200نف��ر از هنرمندان صنایع دس��تی از طریق صدور
مجوز های س��ه گانه کارت صنعتگری ،اعالمیه تاسیس و
پروانه تولید شناسایی شده اند.
هر چند صنایع دس��تی در زم��ره صنایع کوچک و
زود ب��ازده در جایگاه خاصی ق��رار گرفته و در برنامه
س��وم و چهارم توس��عه به ان تاکید فراوان شده بود
ام��ا هنوز ه��م در کش��اکش زمانه گاه به فراموش��ی
س��پرده می ش��ود و جای اجر کاری ،رس��می بندی و
مقرن��س کاری ب��ر دیوار ه��ای منازل و حت��ی ادارات
استان خالی است ،مردمان همگام با زمانه لباس های
زیب��ای محل��ی را فراموش ک��رده و گوی��ی اثری از
احرامی بافی ،ابریشم بافی ،برک بافی ،سیاه چادربافی،
نمدمالی ،کاله مالی ،پای پوش های س��نتی ،سراجی
سنتی ،دواتگری ،قفل س��ازی ،عالمت سازی ،خراطی،
ی س��نتی ،ابریشم
اسپندبافی ،س��نگ تراشی ،صحاف
کشی و دباغی سنتی نیست.
این کارشناس با اشاره به نقش صنایع دستی در توسعه
اشتغال کش��ور ادامه می دهد :صنایع دستی و هنر های
س��نتی با توجه به نیاز اندک برای سرمایه گذاری یکی از
مهم ترین راهکار های ایجاد اشتغال در کشور است.
وی عجی��ن ب��ودن هن��ر با صنای��ع دس��تی ،فراهم
ش��دن محیط کار پرنش��اط ،پیش��گیری از مهاجرت و
ایجاد مش��اغل کاذب در ش��هر های بزرگ ،وجود مواد
اولی��ه در دس��ترس و حفظ س��نت های محل��ی را از
مزیت های مشاغل صنایع دس��تی می داند و می گوید:
برنامه ریزی های بلندمدت و کوتاه مدت س��بب شده تا
با وجود گس��تردگی استان و کمبود منابع مالی صنایع
دستی از روند رو به رشدی برخوردار شود.
او ب��ا بیان اینکه صنایع دس��تی بومی این اس��تان با
زندگ��ی روزم��ره مردم عجین ش��ده ،ادام��ه می دهد:
صنایع دستی در استان بیشتر جنبه کاربردی داشته و
با استقبال خوب مردم به مصرف داخل استان می رسد
و حتی در صادرات نیز جای خوبی باز کرده است.
وی به ضرورت حمایت از رشته های بومی و مزیت دار
اس��تان از جمله جاجیم بافی و حوله بافی در چند سال
اخیر اش��اره می کند و می گوید :ایجاد اش��تغال مولد و
پایدار هم س��و ب��ا باالبردن کیفیت و کمی��ت تولیدات
سبب می ش��ود تا صادرات این اقالم به خارج از استان
ساالنه بیش از ده ها میلیون تومان فروش داشته باشد.
وی ش��اغل ب��ودن در یک��ی از رش��ته های مصوب و
ک��ددار ،دارا بودن گواهینامه مه��ارت حرفه ای از اداره
یو حرفه ای ،دارا بودن کارت صنعتگری معتبر و
کل فن
داشتن شرایط سنی 15تا 50سال را از جمله شرایط
الزم برای استفاده از خدمات بیمه و تسهیالت برشمرد
و می گوید :متقاضیان در صورت پرداخت جریمه مازاد
س��نی تا 55س��ال می توانند از این خدمات بهره مند
ش��وند .او امیدوار اس��ت با برنامه ریزی های مناسب تا
حدی از منسوخ شدن صنایع دستی جلوگیری شود و
امید است با مدیریتی کارامد ،هنر های سنتی از ورطه
فراموشی خارج شوند و بتوانند سهم خود را در اشتغال
استان پیدا کنند.
قالی های پررنگ و نقش بیرجندی
فرش بافی از هنرهای دستی مهم مردم بیرجند
به شمار می رود و فرش ها با طرح های کاشان و
محلی و قالیچه ها بیش��تر با طرح های بلوچی،
سیستانی ،ترکمنی بافته می ش��وند .در زمینه
قالی بافی نخس��تین منطقه ای ک��ه در بیرجند
مورد توجه دست اندرکاران قرارگرفته ،روستای
«چ��اج» بیرجند اس��ت ک��ه در 21کیلومتری
ج��اده بیرجند زاهدان واقع ش��ده اس��ت .یکی
از مستش��رقان به نام «س��ییل ادواردز» گفته
است ،قرن هاست که مردم قهستان(بیرجند) به
قالیبافی اشتغال دارند .وی که در پایان قرن دهم
از این منطقه بازدید کرده است ،اظهار می دارد
که قالیبافی در قهستان به چاچ (چاج) اختصاص
دارد ک��ه در ان زمان 400دس��تگاه قالیبافی
در این منطقه موجود بوده اس��ت .از قالی های
بیرجند تعداد زیادی به یادگار مانده که در موزه
فرش ایران و در مجموعه اس��تان قدس رضوی
نگهداری می ش��ود که اکثرا بافت روستای چاج
بیرجن��د و منطق��ه اطراف ان هس��تند و حاج
موسی انارکی و عزیز اهلل زهرایی از افراد معروفی
هستند که در بهبود کیفیت قالی چاج بیرجند
س��هم عمده ای داش��ته اند .با توجه به ش��واهد
تاریخی قالیبافی در بیرجند از چاج شروع شده،
ولی به مرور زمان در سطح روستاهای بیرجند
گس��ترش یافته اس��ت .امروزه در شهرس��تان
بیرجند تع��داد 16هزار دار قالی وج��ود دارد و
تنها در شهرس��تان بیرجند 200باب فروشگاه
نخ فروشی 50 ،الی 60کارگاه رنگرزی 30 ،تا40
واحد پرداخت زنی(رفوگری) و دیگر صنف های
وابس��ته به فرش دایر اس��ت ،این امار نشان گر
ان اس��ت که حیات اقتص��ادی بیرجند در گرو
فرش است.
طرح های بیرجندی
نقوش هندس��ی قالیچه ه��ای بیرجند در
قالیچه های عش��ایری بیرجند جلوه کرده که
تجلی اندیش��ه ،ذوق ،هنر و احس��اس است .
نق��وش هندس��ی قالیچه های بیرجن��د ابتدا
به صورت مجرد و انتزاع��ی بوده و به تدریج
به طبیعت نزدیک تر ش��ده است .بیشتر این
نقوش از مثلث و سایر اشکال هندسی گرفته
ش��ده و به شکل های مختلف کنار هم چیده
شده است و با رنگ بندی های مناسب هر یک
نم��ودی از طبیعت پی��دا کرده اند .طرح های
شکس��ته در قالی بیرجن د همچنان بر اصالت
اولی��ه خود باقی مانده اند اما می توان به تاثیر
عش��ایر سیستانی که همه س��اله به مناطقی
از بیرجن��د کوچ می کنند ،اش��اره کرد .طرح
زیبای سه برگی که عشایر «بخش درمیان»
ان را در قالیچه هایش��ان ب��ه کار می برن��د
از جمل��ه ای��ن تاثیر ات اس��ت .همچنین در
مت��ن قالیچه های بخ��ش درمی��ان بیرجند
که ن��ام قالیچه های «عیس��ایی ها» ،به خود
گرفته اس��ت ط��رح 3قالبی دیده می ش��ود
که هر قالب ش��امل چند لوزی همانند است
یک��ی درون دیگری قرار گرفت��ه اصالت این
طرح نی��ز به عش��ایر سیس��تان برمی گردد.
در طرح های فعلی فرش بیرجند قدیمی ترین
نقشه قالی بیرجند که در روستای چاج یافت
می شده؛ طرح هراتی بوده است .این طرح بنا
بر گل ختایی در عمده تولیدات فرش چاج به
کار می رفته است.
همچنین نقشه درختی بعد از طرح هراتی
از س��ابقه دیرینه ای برخوردار است این نقشه
که با الهام از طبیعت طراحی ش��ده اس��ت و
در ش��هر م��ود و چاج بیش تر از س��ایر نقاط
یافت می ش��ود .از دیگر نقش ه��ای رایج در
قال��ی بیرجند می ت��وان به نق��ش ریزماهی
س��اده ،ریزماهی ترن��ج دار ،ری��ز ماهی پنج
مت��ن و طرح س��عدی اش��اره ک��رد .امروزه
انواع طرح ه��ای مختلف اصفهان ،قم و تبریر
در کارگاه های قالی بافی ش��هری و روستایی
بیرجند بافته می ش��ود .رایج ترین این نقوش
شامل نقشه های :بوته جقه ،طرح های گلدانی،
نقشه دهان اژدر ،طرح های کرمانی ،طرح شاه
صفی ،نقشه کله اس��بی ،طرح خشتی و طرح
محرمات هستند.
گلیم بافی
باف��ت گلیم در خود ش��هر بیرجن��د رایج
نیس��ت و اغلب در روس��تاهای اط��راف ان
بافت��ه می ش��ود .س��ابقه گلیم باف��ی را در
بیرجند نمی توان به درس��تی بیان کرد اما با
توجه به اظهارات بافندگان محلی با س��ابقه
قالیبافی منطقه هماهنگ��ی دارد .هم اکنون
گلی��م وگلیم باف��ی به گون��ه ای جدی تر در
روس��تاهای «خور» و «خراشاد» رایج است و
در سایر نقاط ،روستاییان به گونه ای انفرادی
و بدون تجمع کارگاهی به بافت ان مش��غول
هس��تند .نقش گلیم های منطقه بیش��تر به
گونه گلیم های بلوچی رخشانی است و اغلب
طرح هایی بس��یار س��اده دارد .گلیم را هم با
نقش��ه از پیش فراهم ش��ده و ا ز روی طرح و
ه��م به صورت ذهنی می بافند .رنگ هایی که
بیش��تر در نقش گلیم به کار می رود ،خالص
و ش��اد بوده و اغلب زرد ،ابی ،قرمز و س��فید
ش��کری اس��ت .تنوع در نق��ش و هماهنگی
در رنگ اس��ت که به گلیم اصالت بخش��یده
و به عنوان هنرهای دس��تی ش��هرت جهانی
داده اس��ت .نقش گلیم در سراس��ر جهان از
جمل��ه ایران با طرح های هندس��ی و خطوط
مستقیم و شکسته شکل می گیرد .نقش های
ایالت از تغییرات به دور بوده و به سنت های
اق��وام نزدیک ترند و بدین لحاظ دارای نمای
بیش��تری از نقوش روستایی و شهری بوده و
مورد توجه هنر دوستان است .در این نقوش
معموال از نقش مایه هایی مانند شاخ گوزن و
چشم و کوزه استفاده می شود در این گلیم ها
نیز نقش ها صادر ش��دند و همیش��ه خطوط
اصلی ش��ی را که بافنده قصد نشان دادن ان
را دارد مشخص می کنند .طرح و نقشه گلیم
در بیرجند و خراس��ان از نقاط دیگر مستثنا
نیس��ت ولی در مقام مقایس��ه ب��ا گلیم های
عش��ایری که ساده تر هس��تند و زمینه خالی
انها بیشتر است شبی ه ترند.
«پ�لاس» نیز نوع��ی گلیم اس��ت و موارد
استفاده ای چون گلیم دارد و در بیشترمناطق
روس��تایی بافته می ش��ود پالس بافی معموال
با موی ب��ز انجام می گیرد ولی در روس��تای
خور نوع��ی دیگر پالس بافی ب��ا روگ (تکه
پارچه) انجام می گیرد .برای بافت پالس ابتدا
دار پالس را به وس��یله میخ س��رپا می کنند
سپس شت ها را از دو «سرکار» و «کن کار»
می گذرانن��د و بعد به خاط��ر این که تارها به
هم دیگر نرسد و به هم نخورد روی چوب کار
را گلی می کنند و سپس به وسیله ماسوره و
نخ پالس را می بافند برای بافت پالس باروگ
ابتدا چند ردیف ش��ت ها را می چینند که به
ان س��اده می گویند بعد به وس��یله تکه های
پارچ��ه که به ان روک می گویند؛ ش��روع به
بافت پالس می کنند .این گونه از گلیم بیشتر
برای توبره مورد استفاده قرار می گیرد و بافت
ان به صورت محدود اس��ت و به ندرت انجام
می گیرد.
نمایشگاه
trade@smtnews.ir
پنجشنبه 20شهریور 15 - 1393ذی القعده 11 -1435سپتامبر 2014
نگاهی به گسترش نمایشگاه ها در دنیای مجازی
13
نمایشگاه هایی برای بازدید از راه دور
میلاد محمدی – گروه تج�ارت :درعصر
پرش��تاب فناوری و در دنیایی که صحبت از
اقتص��اد ،دانایی و صرفه جوی��ی در هزینه و
زمان اس��ت ،همگام شدن با پیشرفت های دیگر کشورها
امری الزم و ضروری اس��ت .سالیان سال است که برپایی
نمایشگاه های مختلف محفلی شده است برای نشان دادن
دستاوردهای روز بشر و هر قدر این دستاوردها گسترش
پیدا کرد ،بر تعداد و گستره صنایع نمایشگاهی هم افزوده
شد .در سال های اخیر اما پدیده ای در صنعت نمایشگاهی
رقم خورد که تفاوت بسیار زیادی با قالب اصلی برگزاری
نمایشگاه در قرن اخیر دارد« .نمایشگاه های مجازی» یا
بازدید از راه دور ،یکی از دس��تاوردهای نوین محققان و
اندیش��مندان امروزی اس��ت که س��عی بر این دارند تا با
حداقل هزین��ه وکمترین زمان رابط��ه ای همزمان میان
فروش��نده و خریدار برق��رار نمایند .نمایش��گا ه مجازی،
ایده ای است که برخی سازمان ها مانند سازمان بازرگانی
ژاپن س��عی در اجرای کاربردی ان دارند .این نوع از انواع
نمایش��گاه ،تصویری مجازی از یک محیط مشخص را به
ص��ورت 2بعدی و 3بعدی ارائه داده و کاربران می توانند
با حرکت در ان اطالعات مربوط به شرکت ها را بیابند .به
ط��وری که در ذه��ن کاربر قدم زدن در یک نمایش��گاه
واقعی را ایجاد می کنند.
با توجه به چنین نظ��ری می توان نگاهی به بزرگترین
کش��ور نمایشگاهی دنیا یعنی المان انداخت .اگر مجازی
ش��دن یک نمایش��گاه به صرفه بود و مس��یر پیشرفت را
هموار می کرد قطعا االن در المان با توجه به سابقه عظیم
انها در صنعت نمایش��گاهی ،باید شاهد موج عظیمی از
نمایش��گاه های مجازی می بودیم اما در واقع انها س��عی
می کنند هر س��ال نه تنها بر حقیقی بودن فستیوال های
خود تاکید کنند ،بلکه در تالش هس��تند تا سال به سال
به انها وسعت ببخشند.
ابزار کارامد در خدمت نمایشگاه ها
پایگاه اطالع رس��انی این نمایش��گاه
می توان از بخش های مختلف برخی
نمایشگاه های برگزار شده به صورت
انالین دیدن کرد .البته هنوز امکانات
بازدید مجازی در ایران بسیار ابتدایی
ب��وده و نمی توان از ان به عنوان یک
فن��اوری اماده به کار نام برد .ش��اید
چند س��الی زمان نیاز باشد تا شرایط
مجازی برگزار کردن نمایش��گاه های
مختلف در ایران فراهم شود.
س��کونت او برپاش��ده بازدید کند ،به
تک تک غرفه ها س��ر بزند و به صورت
انالین onlineب��ا صاحبان غرفه ها
chatکند و نیز درخواست کاتالوگ
نمای��د .البته هنوز تمام این ش��رایط
برای بازدید از نمایش��گاه های کشور
مهیا نش��ده و انتظار می رود در اینده
به این امکانات مجهز شویم.
نمایشگاه مجازی
شاید در چند سال
نمایشگاه بدون حضور فیزیکی
اینده و اختراع
عبارت «نمایشگاه مجازی» به مجموعه ای از فایل های
فناوری های عظیمی
صوتی ،تصویری ،پانوراما و ویدئویی اطالق می ش��ود که
امکان اش��نایی با یک محیط را بدون حضور فیزیکی در
که امکان گذر از زمان
ان فراه��م می کند .هدف از ایج��اد چنین فضایی از بین
و مکان را به انسان ها
ب��ردن محدودیت ه��ای مکانی و زمانی اس��ت .به عنوان
مخالفان نمایشگاه مجازی
می دهند (تله پورت)
مثال می توان از نمایشگاهی که در کشور یا زمان دیگری
اما نمایشگاه مجازی مخالفانی هم
برگزار ش��ده اس��ت و امکان حضور در ان وجود نداشته کاهش هزینه و صرف زمان
بتوانند برای خودشان دارد؛ به عقی��ده برخی صاحبنظران،
دیدن ک��رد یا پیش از حضور در یک م��کان تفریحی یا از امتیازات��ی ک��ه در رابط��ه ب��ا اسم و رسمی دست و
نمایش��گاه های مج��ازی فعال حرفی
گردش��گری ،با ان م��کان و امکانات موجود در ان جهت این گونه نمایشگاه ها می توان برشمرد
پا کنند
برای گفتن ندارند .یعنی شاید بتوان
اس��تفاده بهینه از امکانات ،اش��نا شد .ش��رکت سهامی
نمایش��گاه های بین المللی جمهوری اسالمی ایران ،چند
وقتی اس��ت که ش��رایط بازدید از نمایشگاه های مجازی
را ب��رای مخاطبان خ��ودش ایجاد کرده و ب��ا مراجعه به
ب��ه کاهش هزینه و ص��رف زمان در
بازدید از نمایشگاهی خاص می توان
اش��اره کرد .در این حالت بازدیدکنن��ده در محل اقامت
خود می تواند از نمایشگاهی که کیلومترها دورتر از محل
از انها ب��ه عنوان ابزاری برای معرفی
نمایش��گاه های حقیقی استفاده کرد.
بنابراین حتی در مقام مقایس��ه با نمایشگاه های حقیقی
هم قرار نمی گیرند.
در نتیج��ه مجازی بودن می تواند فق��ط به عنوان یک
ابزار کارامد در خدمت نمایشگاه های معمولی قرار بگیرد.
ان ه��م فقط برای عق��ب نماندن از قافل��ه جهانی .باید
توجه داش��ت که هنوز هم انچه مردم را با دنیای صنایع
پیوند می دهد ،لمس کردن و حس کردن اس��ت .در یک
نمایشگاه مجازی نمی توان به بررسی حسی یک محصول
پرداخت و تنها می توان تصاویر یا فیلم هایی مرتبط با ان
را مش��اهده کرد .نکته دیگر مقایسه ای است که شما از
طریق حضور در یک نمایش��گاه می توانید بین دو یا چند
محصول داشته باشید .ایا در فضای مجازی می توان چند
محصول را با هم مقایس��ه کرد؟ ای��ا می توان ریزترین و
جزئی ترین تفاوت ها را از این طریق متوجه ش��د؟ گاهی
یک بازدیدکننده به قصد مقایس��ه دو محصول با یکدیگر
در نمایش��گاه ها شرکت می کند و این خاصیت نمایشگاه
است که ش��رایط مقایسه یک محصول را فراهم می کند.
متاس��فانه در یک فضای مجازی نمی توان به بررس��ی و
مقایس��ه دو محصول پرداخت .گاه��ی کیفیت دو کاال یا
خدمات چنان ش��بیه به هم و مش��ابه یکدیگر است که
تنها با نزدیک شدن و امتحان کردن انها می توان متوجه
تفاوت ها ش��د .در پایان می توان گفت ،نمایشگاه مجازی
ش��اید در چند سال اینده و اختراع فناوری های عظیمی
ک��ه امکان گذر از زمان و مکان را به انس��ان ها می دهند
(تله پورت) بتوانند برای خودش��ان اسم و رسمی دست و
پا کنند اما در ش��رایط فعلی حرفی برای گفتن ندارند و
نمی توان از انها به عنوان عامل رشد صنعت نمایشگاهی
نام برد.
اخبار نمایشگاهی
اثار 80هنرمند
در نمایشگاه حمایت از غزه
ایرنا -نمایش��گاه رهایی با اثار 80نفر از هنرمندان
هنرهای تجس��می کش��ور برای حمای��ت از مردم غزه
21شهریور در فرهنگسرای نیاوران گشایش می یابد.
س��یدعباس سجادی روز چهارش��نبه گفت :بسیاری
از هنرمندان عرصه تجس��می کش��ور به سبب اتفاقات
غیرانس��انی و تلخ��ی که در غ��زه روی داد؛ ابراز تمایل
برای افرینش های هنری در این زمینه داش��تند .وی با
اش��اره به انگیزه شکل دهی چنین نمایشگاهی گفت :از
زمانی که جنایت های اسرائیلی ها در غزه شدت گرفت،
در این اندیشه بودیم تا برای نشان دادن اعتراض مان در
مقابل جنایت های اسرائیلی ها در غزه ،حرکتی را ترتیب
دهی��م که نتیج��ه ان را در قالب نمایش��گاه «رهایی»
خواهیم دید.رییس فرهنگس��رای نی��اوران افزود :ما از
هر کدام از هنرمندان برای حضور در نمایشگاه «رهایی»
دع��وت کردیم ،بی درنگ دعوت م��ا را پذیرفتند؛ هیچ
کدام از هنرمندان انگیزه های مالی برای شرکت در این
نمایشگاه را نداشتند .وی گفت :خوشبختانه حدود 80
نفر از هنرمندان مطرح هنرهای تجسمی کشور اثارشان
را ام��اده و در قالب تابلوهای هن��ری و گاهی در قالب
کارهای حجمی به فرهنگسرای نیاوران ارائه کرده اند.
س��جادی ادامه داد :مراسم افتتاحیه این نمایشگاه با
حضور هنرمندان برجسته کشور ساعت 17روز جمعه
21ش��هریورماه جاری در فرهنگس��رای نیاوران برگزار
می شود.
وی خاطرنش��ان کرد :اثار این نمایشگاه به مدت یک
ماه در فرهنگسرای نیاوران در معرض دید عالقه مندان
به هنرهای تجسمی قرار خواهد گرفت.
مدیرعام��ل بنیاد افرینش های هنری نیاوران تصریح
ک��رد :اث��اری همچون عکس ،نقاش��ی ،ویدی��و ارت و
کارهای گرافیکی و حجمی در این نمایشگاه در معرض
دید عموم ق��رار خواهد گرفت .س��جادی گفت :فریده
شهس��وارانی ،ژینوس تقی زاده ،بهنام کامرانی ،ش��هناز
زهتاب ،سیمین کرامتی ،شادی قدیریان ،نیوشا توکلی،
حامد ن��وری ،حامد رش��تیان ،به��روز دارش ،فریدون
امیدی ،صبا علیزاده ،حامد ن��وری ازجمله هنرمندانی
هستند که در این نمایشگاه اثارشان ارائه خواهد شد.
حضور ۴۰ناشر خارجی
در نمایشگاه کتاب دفاع مقدس
نگاهی به یک نمایشگاه غیر قانونی
جشنواره جنازه های جنجالی
مجید میر قاس�می – گ�روه تجارت :انس��ان های مرده اس��ت که ب��ا تزریق مواد
مرگ حق اس��ت اما برای هر حقی که قرار پالستیکی به داخل ان نگه داشته می شوند.
نیست نمایشگاه برگزار کرد! حتما با خواندن این نمایش��گاه در سراس��ر جهان به نمایش
تیتر متوجه موضوع متفاوت ما برای گزارش درامده است .مخترع روش پالستینه کردن
امروز ش��ده اید .نمایش��گاه های ترسناکی با اجساد ،یک کالبدشناس المانی به نام گانتر
موضوع جن��ازه و مرگ و ان��دام تکه و پاره وان هاگن��ز بوده که ث��روت هنگفتی از این
ش��ده ،هر سال در کش��ورهای مختلف دنیا طریق به چنگ اورده ،اما به چه قیمتی ؟
نمایش��گاه اجس��اد واقع��ی ش��اید
برگزار می ش��ود .گرچه همیش��ه ادعا شده
که این نمایش��گاه ها غیر قانونی هستند و از غیرانس��انی ترین و البت��ه ترس��ناک ترین
نهادهای ذی ربط مجوزهای الزم را دریافت نمایش��گاهی باش��د که در قرن اخیر ان هم
نکرده اند اما این موضوع هرگز برگزاری انها در یک��ی از متم��دن ترین کش��ورهای دنیا
یعنی فرانس��ه برگزار ش��ده اس��ت .در این
را از مداومت نینداخته است.
بس��یاری از نمایش��گاه ها ب��ا جنبه ه��ای نمایشگاه جسد 17نفر چینی کالبد شکافی
تج��اری برگزار می ش��وند .مثل نمایش��گاه و ه��ر عضوی ب��ه طریق روش��ی معروف به
نفت و انرژی یا نمایشگاه صنعت ساختمان .پالستیناس��یون ب��رای جلوگیری از فس��اد
برخی با هدف یاری رساندن به مردم ضعیف مومیایی شده است.
این 17جن��ازه مربوط به جوانانی بود که
جامعه و ایجاد شرایطی مطلوب برای خرید
تشکیل می شوند ،مثل نمایشگاه های فصلی از طرف دولت چین محکوم به اعدام ش��ده
و مناس��بتی که عرضه به ط��ور کل در انها و به مح��ض اجرای حکم ،با ق��راردادی به
به صورت مس��تقیم صورت می گیرد .بخش پژوهشگران سپرده شدند تا برای نمایشگاه
دیگری از نمایشگاه ها نیز با اهداف اموزشی اماده شوند .البته خیلی زود برگزار کنندگان
ب��ا ش��کایت انجمن های
و فرهنگ��ی و تاکید بر
در این نمایشگاه
غیردولتی مواجه ش��دند
ابعاد تعالی انس��انی برپا
و س��ر انج��ام قاض��ی
می شوند .مثل نمایشگاه
جسد 17نفر چینی
لوئی مری رنزر دس��تور
کتاب ،نمایش��گاه ادوار
کالبد شکافی و هر
تعطیلی این نمایش��گاه
مختلف تاریخی و ...
عضوی به طریق
را صادر کرد .وی درمورد
اما برخی نمایشگاه ها
روشی معروف به
ای��ن حکم گف��ت :طبق
هم هس��تند ک��ه هدف
پالستیناسیون برای قانون تنها م��کان مجاز
از برگ��زاری انها به طور
ب��رای نگهداری اجس��اد
دقیق مش��خص نیست.
جلوگیری از فساد
قبرستان است و نمایش
برگ��زاری «نمایش��گاه
مومیایی شده است
اجس��ام در م�لاء ع��ام
مرگ» هم از این دسته
خالف قانون می باش��د،
اس��ت که معلوم نیست
ه��دف برگزار کنن��دگان ،معنوی اس��ت و ب��ه ویژه اینکه این اجس��اد ب��ه طور هنری
می خواهند به بازدیدکنن��دگان درباره یک کالبدشکافی و رنگ امیزی شده باشد.
از طرفی برگزارکنندگان این نمایش��گاه
زندگ��ی فانی هش��دار بدهند ی��ا فقط یک
برنامه ترس��ناک برای ش��وخی ب��ا مردم را مدعی بودند که نمایش این اجس��اد کالبد
تدارک دیده اند .در هر حال نمایشگاه مرگ ش��کافی ش��ده بیش��تر با هدف تربیتی و
در هر کش��وری که برگزار بشود ،موافقان و اموزشی می باش��د تا افراد با دیدن اعضای
قطعه ش��ده و به صورت واقع��ی به داخل
مخالفان خاص خودش را دارد.
جسد محکومان به اعدام در فرانسه بدن خود س��فر کنند .برگزارکنندگان این
نمایشگاه جهان اجس��اد ،نمایشی از بدن نمایشگاه که پیش از این ،این اجساد را در
امریکا ،کانادا ،استرالیا ،اسپانیا و شهر لیون
فرانسه به نمایش گذاشته اند ،اعالم کردند
که نس��بت به حکم ص��ادره فرجام خواهی
خواهن��د کرد .قاض��ی صادرکنن��ده حکم
ضمن اب�لاغ حکم هش��دار داد در صورت
دیرک��رد در تعطیلی این نمایش��گاه که با
نمایش اجس��اد انس��ان ها بیش��تر منظور
تج��اری دارد ،برای ه��ر روز 20هزار یورو
جریمه نقدی مقرر کرده است.
نمایشگاه اجس�اد واقعی در سرزمین
اشغالی
چند س��ال قبل یک نمایش��گاه اجس��اد
واقعی نیز در بیت المقدس برگزار ش��د .این
نمایش��گاه ظاهرا به تقلید از نمونه فرانسوی
کلید خورده بود که البته به عاقبتی مش��ابه
هم گرفتار ش��د .چند سازمان مدافع حقوق
بش��ر دادخواس��تی را در دیوان عالی رژیم
صهیونیس��تی مط��رح و در ان نمایش��گاه
اجساد واقعی را به نشان دادن اجساد متعلق
به مردم چین بدون اجازه خانواده های شان
متهم کردند.
هم چنین در این دادخواس��ت امده است
که خانواده های این اجساد حتی نمی دانند
که نزدیکان شان کجا هستند و در نمایشگاه
نیز به انها توهین ش��ده اس��ت .به نوش��ته
روزنامه اورش��یلم پس��ت 200 ،جس��د در
این نمایش��گاه که در تل اویو برگزار ش��ده
به نمایش در امده و بر اس��اس رای دادگاه
12روز زودت��ر از زمان اختتامیه ان تعطیل
شد .سازمان های حقوق بشری درپی صدور
رای دی��وان عالی رژیم صهیونیس��تی از ان
استقبال کردند اما در بیانیه خود از استفاده
از این اجساد بدون اجازه انتقاد کرده اند.
جذب گردشگر با اجساد مردگان
چندی قبل ،مس��ئوالن ارام��گاه محلی
در «س��ن برناردوی» کلمبی��ا وقتی متوجه
شدند که اجساد این ارامگاه به جای ان که
تجزیه شود ،خود به خود مومیایی می شوند،
تصمیم گرفتند ،فرصت مشاهده این پدیده
استثنائی را برای همه مردم فراهم کنند.
مقام��ات محلی س��ن برناردو با گش��ودن
تع��دادی از گوره��ا و ق��رار دادن اجس��اد
مومیایی ش��ده در محفظه های شیش��ه ای،
نمایش��گاه برپا کردند .جسد پیرزنی که 10
س��ال پیش از دنیا رفته بود ،از معروف ترین
مومیایی ه��ای ب��ه نمایش درام��ده در این
نمایش��گاه رعب انگیز است.همه روزه ده ها
نفر از ساکنان شهر و گردشگرها برای دیدن
جس��د مومیایی ش��ده وی که بلوز پش��می
برت��ن و یک ش��اخه گل میخ��ک قرمز در
دست دارد ،به سرداب نمایشگاه می روند.
دانش��مندان هنوز نتوانسته اند دلیل
علم��ی ای��ن پدیده را توضی��ح دهند،
ام��ا چندی��ن فرضی��ه مطرح ش��ده؛
ویژگی ه��ای منحصر به فرد مواد غذایی
مورد استفاده ساکنان منطقه و درجه
ح��رارت خ��اک قبرس��تان از عوامل
محتمل این پدیده هستند.
نمایشگاه «مرگ» در هنگ کنگ
نمایش��گاه م��رگ در هن��گ کنگ حدود
9س��ال قب��ل و با ای��ن هدف ک��ه دیدگاه
چینی ه��ا درب��اره م��رگ باید تغیی��ر کند،
برگ��زار ش��د .درای��ن نمایش��گاه از طریق
تابلوه��ای مفهومی ترس��ناک نش��ان داده
ش��د ک��ه رفتاره��ا و برخورده��ای م��ردم
ب��ا مس��ئله م��رگ جه��ان معاص��ر چ��ه
تفاوت هایی با گذشته داشته است.
بس��یاری از م��ردم درچین اعتق��اد دارند
مرگ مس��ئله ای اس��ت که بهتر است زیاد
درباره ان گفته نشود.
با این حال «ائو یئونگ» از کس��انی که
در این نمایش��گاه ش��رکت ک��رده ،گفت:
اموزش مرگ مسئله ای بسیار اموزنده در
هنگ کنگ اس��ت« .فونگ یوک چون»
۷۳س��اله پس از بازدید نمایش��گاه گفت:
نمایش��گاه هن��ری بس��یار جالبی اس��ت
و البت��ه ه��ر کس��ی باالخره ی��ک بار در
زندگی اش می میرد.
تس�نیم -دبیر ستاد اجرایی نمایشگاه کتاب دفاع
مق��دس از عرضه ۱۲۰عنوان کتاب مقاومت اس�لامی
ب��ه زبان خارجی خب��ر داد و گفت ۴۰ :ناش��ر خارجی
اثار خود را برای ش��رکت در نمایشگاه عرضه کرده اند.
علی ناظری ،با اش��اره به جابه جایی محل برگزاری این
نمایش��گاه از مصلی به باغ موزه دفاع مقدس گفت :به
دلیل فضای محدود و زمان محدودی که در مصلی به ما
داده شد ،تصمیم به جابه جایی محل نمایشگاه گرفتیم ،
البته این امر اجتناب ناپذیر بود؛ چراکه مسئوالن مصلی
نیز تالش کردند ،با ما همکاری کنند ،اما به دلیل اینکه
برنام��ه از قبل پر بوده و قراردادها از قبل بس��ته ش��ده
بود ،مسئوالن مصلی نتوانستند نیاز ما را به صورت کامل
براورده کنند.
وی ادام��ه داد :ما تقریبا بع��د از ان مذاکرات را با باغ
موزه شروع کردیم و اکنون نیز در شرف کارهای اجرایی
هستیم ،از امروز امور اجرایی نمایشگاه اغاز می شود تا
بتوانیم در هفته دفاع مقدس نمایشگاه را برگزار کنیم.
ناظ��ری تصریح ک��رد :تاکنون افزون بر 180ناش��ر
برای شرکت در نمایش��گاه کتاب دفاع مقدس ثبت نام
کرده اند ،البته در کنار ناش��ران ،موسساتی نیز هستند
که ش��رکت خواهند کرد ،همچنین برای نخستین بار
قرار شده است ،نشریات دفاع مقدسی نیز در نمایشگاه
ش��رکت کنند .بازی های کامپیوتری ب��ا موضوع دفاع
مقدس ،لوازم التحریر دفاع مقدسی و ...نیز از جمله دیگر
محصوالتی اس��ت که در نمایشگاه کتاب دفاع مقدس
عرضه خواهند شد.
ناظری در پاس��خ به این پرسش که جنبه های بخش
بین الملل این دوره نمایشگاه چیست؟ گفت :در بخش
ت و دفاع مقدس
بین المل��ل 120عنوان از اث��ار مقاوم
را ب��ه زبان های عربی و انگلیس��ی ب��ه نمایش خواهیم
گذاش��ت .از این میان نزدیک به 40ناشر خارجی اثار
مقاومت اسالمی خود را در نمایشگاه به نمایش خواهند
گذاشت.
وی گف��ت :ما تالش داریم بخش بین الملل را در این
دوره تقوی��ت کنیم ،بنابراین بخ��ش ویژه ای با موضوع
پیروزی غزه خواهیم داشت که اثار منتشر شده درباره
مقاومت فلسطین را به نمایش می گذارد .در این زمینه
ما از هنرهای تجس��می ،عکس ،نقاش��ی و ...با رویکرد
خانواده محور بهره خواهیم گرفت.
وی تصریح ک��رد :در ای��ن دوره در بخش بین الملل
ناش��ران خارجی خود حضور ندارند ،اما از سفارتخانه ها
و برخی مجموعه ه��ای فرهنگی کش��ورهای مقاومت
اسالمی که در ایران حضور دارند ،دعوت کرده ایم.
یادداشت
تور صیادان
حمایت صندوق را
می طلبد
محمود مقدس
روزنامه نگار
ت صادرات ب��رای افزایش ظرفیت
صندوق ضمان
ص��ادرات کش��ور ،تالش ه��ای فراوان��ی را ب��رای
صادرکنن��دگان مختل��ف کاال و خدمات انجام داده
ک��ه یکی از ای��ن اقدامات گش��ایش اعتب��ار برای
صادرکنندگان ابزیان است که کمتر مورد حمایت
قرار گرفته اند.
فعالیت ه��ای ش��یالت در 2دهه اخی��ر از بخش
دولت��ی به بخش خصوصی و تعاونی صیادان واگذار
ش��ده و به ش��کل طبیع��ی نیازمن��د حمایت های
بیشتری است.
در این سال ها ،صادرات محصوالت و فراورده های
ش��یالت و ابزیان ش��اهد رش��د قاب��ل مالحظه ای
بوده ،اما هنوز ظرفیت های مناس��بی برای توس��عه
ص��ادرات ابزیان وج��ود دارد که ب��ه دلیل کمبود
مالی صادرکنن��دگان و ضعف تامی��ن نقدینگی از
سوی بانک ها به صادرکنندگان ،این محصول مورد
بهره برداری مناس��ب قرار نگرفته است .با استناد به
گزارش روابط عمومی و بین الملل صندوق ضمانت
صادرات ایران ،امار نش��انگر ان اس��ت که صادرات
غیرنفتی کشور در بازه زمانی 12ساله اخیر حدود
8برابر ش��ده اما میزان ص��ادرات ابزیان در همان
مقاطع زمانی 3/5برابر شده است.
گرچه این میزان رشد قابل توجه است اما نسبت
به 8برابر ش��دن صادرات غیرنفتی در مقایس��ه با
ابزی��ان در 12س��اله اخیر ،نش��ان از نبود حمایت
کاف��ی از صادرات ابزیان اس��ت ک��ه مهم ترین ان
کمبود تزریق نقدینگ��ی به بخش تولید و صادرات
ابزیان است.
همچنی��ن «صندوق ضمانت بال��غ بر 42میلیون
دالر ضمانت نامه برای کمک به تامین مالی صادراتی
و بیمه نام��ه برای پوش��ش ریس��ک های تجاری و
وص��ول مطالب��ات از خریداران خارج��ی در حوزه
صادرات ابزیان صادر کرده اما ضریب خسارت های
پرداختنی صندوق در این بخش بس��یار باالس��ت
ب��ه طوری که بالغ بر 8براب��ر کارمزدهای دریافتی ،
خسارت به سیستم بانکی و صادرکنندگان پرداخت
ش��ده است ».هر چند این خس��ارت ،تحمیل مالی
قابل مالحظه ای بر صندوق است .اما از انجا که بیمه
صندوق ضمانت صادرات ایران تنها ش��رکت دولتی
بیم��ه اعتبار صادراتی وابس��ته ب��ه وزارت صنعت،
معدن و تجارت است بدون شک حمایت های خود
را از صادر کنندگان تداوم خواهد بخشید .نوپا بودن
بخش خصوصی در صنعت صادرات ابزیان ،باوجود
ریشه دار بودن صادرات سنتی محصوالت ابزیان در
ایران ،نیازمند حمایت های بیش��تری اس��ت تا این
صنعت بتواند در رقابت های منطقه ای ایس��تادگی
کند .یکی دیگر از مش��کالت صادرکنندگان ابزیان
نپرداختن جوای��ز صادراتی در چند س��ال اخیر از
سوی شورای عالی صادرات است.
به گفته سنگانیان رییس اتحادیه صادرکنندگان
ابزیان کشور؛ 304میلیون دالر صادرات محصوالت
ابزیان در س��ال 1392امار واقعی صادرات نیست
بلکه امار واقعی در این حوزه بیش��تر است و دلیل
انعکاس این میزان صادرات کم اظهاری نرخ میگو از
سوی گمرک و برخی از صادرکنندگان است.
وی توق��ف پرداخ��ت جوای��ز صادراتی از س��وی
ش��ورای عال��ی ص��ادرات را یکی از دالی��ل اصلی
کم اظهاری از س��وی صادرکنندگان با هدف «فرار
مالیاتی» دانس��ت .حوزه اب های ایران در شمال و
جنوب کش��ور و ظرفیت تولید ابزیان پرورش��ی در
ایران نشان از ظرفیت صادراتی ایران دارد.
لذا توسعه ظرفیت صادراتی ان می تواند اهمیتی
چون صادرات فرش ،زعفران ،پس��ته و ...را در میان
صادرات غیرنفتی داش��ته باشد .اما توجه مسئوالن
و حمای��ت صندوق ضمانت صادرات ایران را به طور
ج��دی طل��ب می کند ت��ا در کن��ار ص��ادرات این
محصول ،گردش مالی و ظرفیت اش��تغالزایی را در
استان های شمالی و جنوبی کشور افزایش دهد.
14
پنجشنبه 20شهریور 15 - 1393ذی القعده 11 -1435سپتامبر 2014
صندوق ضمانت ،پشتوانه صادرات غیرنفتی
گ�روه گفت وگ�و :تمام��ی کش��ورهای
توسعه یافته به منظور حمایت از صادرکنندگان
و سرمایه گذاران و کاهش ریسک پذیری ،نفوذ
بهتر در بازار جهانی و افزایش رقابت تجاری و...
اقدام به حمایت های ج��دی از صادرکنندگان
خود می کنند.
نخستین صندوق
نخس��تین صندوق ضمانت حدود 100سال
پی��ش در ده��ه .1910م در انگلس��تان اغ��از
به کار کرد و رس��الت این موسس��ه ،حمایت از
صادرکنندگان در برابر ریس��ک های مختلف و
جبران خس��ارات احتمالی اعالم شد .هر چند
این حمایت ها به گس��تردگی قوانین و مقررات
امروز نب��ود اما در ان زم��ان حمایت کننده ای
قوی برای سرمایه گذاران و صادرکنندگان کاال
به خصوص در حمل ونقل دریایی بود.
صندوق ضمانت صادرات ایران نیز در سال
1352به عنوان نخستین صندوق در منطقه
خاورمیان��ه و ش��مال افریق��ا و قدیمی ترین
موسسه بیمه اعتباری صادراتی فعالیت خود
را اغاز کرد.
ام��روزه ای��ن صن��دوق به عن��وان یک��ی از
زیرمجموعه ه��ای مالی وابس��ته به دولت یکی
از ارکان مه��م و حمایت کنن��ده دولت��ی از
صادرکنن��دگان کاالهای غیرنفتی اس��ت و با
ایجاد اعتبار و ضمانتنامه و پوشش ریسک های
سیاس��ی و تج��اری ص��ادرات با ص��دور انواع
ضمانت های اعتباری به تامین منابع مالی مورد
نیاز صادرکننده می پردازد.
صندوق ضمانت صادرات ایران با توجه به توان
سرمایه محدود و حجم تعهدات و ریسک های
برداش��ته شده بعد از کش��ور ترکیه حائز رتبه
بعدی در منطقه اس��ت .در سال های اخیر که
صدور کاال و خدمات ایرانی به دلیل فش��ارهای
بین المللی بس��یار سخت شد .صندوق ضمانت
تالش فراوانی برای هموارکردن صادرات فراهم
اورده ک��ه برخ��ی مواقع موف��ق و گاه به دلیل
کمبود س��رمایه دچار مش��کالت فراوانی شده
است .طاهر شه حامد مدیرکل صندوق ضمانت
صادرات ایران در اظهارنظری مندرج در سایت
این سازمان می گوید :سرمایه صندوق تا پایان
س��ال 1391تنها 237میلیارد تومان یا معادل
ارزی ب��ه ن��رخ مبادله ای 97میلی��ون دالر بود
که با افزایش س��رمایه 200میلیون دالری در
س��ال 92در کل رقمی کمت��ر از 300میلیون
دالر س��رمایه دارد که با ای��ن محدودیت مالی
صن��دوق ت��ا س��قف ت��وان
پوش��ش های اعتبار صادراتی
برای صادرکنندگان و سیستم
بانکی کشور اعطا کرده است.
شه حامد در مقایسه ای کوتاه
ب��ا کش��ور همس��ایه ،ترکیه
اظهار ک��رد :س��رمایه «ترک
اکزیم» بی��ش از 2/5میلیارد
دالر است و پرواضح است که
توان ریس��ک پذیری باالتری
خواهد داش��ت در حال حاضر
مانده تعهدات صندوق بیش از
2میلیارد دالر است و باتوجه
به اس��یب های متعدد دو سه
س��ال اخیر به خاط��ر نوس��انات ارزی ،حقوق
صاحبان س��هام صندوق به 180میلیون دالر
رسید .با مقایسه این میزان توان مالی و تعهدات
ب��االی 2میلیارد دالری صن��دوق ،می بیند که
صندوق درواقع حدود 12برابر حقوق صاحبان
سهام خود ریسک برداشته است و در حالی که
متوسط نرخ جهانی حدود 7برابر است.
اشنایی با صندوق ضمانت صادرات ایران
صندوق ضمانت صادرات ایران تنها ش��رکت دولتی بیمه
اعتبار صادراتی وابس��ته ب��ه وزارت صنعت ،معدن و تجارت
اسالمی ایران می باشد و وزیر صنعت ،معدن و تجارت ریاست
مجمع عمومی را برعهده دارد.
صن��دوق با صدور بیمه نامه ه��ا و ضمانتنامه های مختلف،
ریس��ک بازپرداخت نش��دن اعتبارات صادرات��ی و یا انجام
نشدن تعهدات قراردادی صادرکنندگان محلی و یا خریداران
خارجی را برای موسس��ات مال��ی /بانک ها /اعتباردهندگان
داخلی و خارجی زیرپوشش قرار می دهد.
ریس��ک های تجاری و سیاس��ی زیرپوشش بیمه نامه های
مختلف این صندوق قرار می گیرند:
1ـ استنکاف خریدار از قبول کاالی صادر شده یا خدمت
انجام شده
2ـ پرداخت نکردن بهای کاال یا خدمت در سررسید مقرر
3ـ توانایی مالی نداش��تن خریدار به دلیل ورشکستگی یا
اعسار یا توقف
توسعه صادرات
public@smtnews.ir
تعهدات بیش از حد و ریس��ک پذیری باالی
صن��دوق ،رقم��ی مع��ادل بی��ش از 80درصد
بیشتر از تعهدات بین المللی است که به معنی
پذیرش تعهدات بدون پشتوانه است ،که از نظر
محاس��بات اقتصادی و بین المللی غیرمنطقی
اس��ت .مگ��ر «صن��دوق» از نظر محاس��بات
اقتص��ادی چن��د درص��د می بایس��ت بیش از
اندوخته های خود ،ریسک پذیر باشد؟
البت��ه اجرای این برنامه ش��اید در ش��رایط
ع��ادی اقتصادی قاب��ل قبول نباش��د .اما نبود
رواب��ط بین بانکی و قط��ع ارتباطات تجاری با
جهان و خس��ارات سنگین به س��رمایه گذاران
و صادرکنندگان ایران��ی ،صندوق را مجبور به
پذیرش چنین شرایطی کرده است.
ش��ه حامد اما ارزیابی مثبتی از عملکرد سال
92دارد :کل خس��ارت های قاب��ل پرداخت در
س��ال 1392رقمی حدود 142میلیارد تومان
اس��ت در حالی که در سال 91این معادل 475
میلیارد تومان بوده اس��ت مقایسه این دو رقم
ما را به کاهش 70درصدی خس��ارات در سال
قبل می رساند که علت اصلی ان باال بودن رقم
خس��ارات در س��ال 91و نوس��انات ارزی بوده
است .از طرف دیگر درامدهای ناشی از بازیافت
خس��ارات صندوق 3برابر شده است .نگاهی به
امار بازیافت صندوق در سال 92ما را به رقمی
حدود 62میلیارد تومان می رساند در حالی که
میزان بازیافت خسارات در سال 91حدود 26
میلیارد تومان بوده و این عملکرد بس��یار قابل
توجه اس��ت که چیزی ح��دود 3برابر افزایش
بازیافت بوده اس��ت و در س��ال جاری صندوق
ح��دود 32میلی��ارد تومان س��ود عملیاتی به
حساب خزانه دولت واریز کرده است.
اق��ای همای��ون ربانی فر دبیر ش��ورای عالی
صادرات غیرنفتی س��ازمان توسعه صادرات در
مصاحبه با صمت امیدواری خود را به صادرات
غیرنفت��ی ،این چنی��ن اظهار ک��رد« :صادرات
4ـ بروز جنگ یا حالت جنگ
5ـ تیره ش��دن روابط و یا قطع روابط سیاس��ی با کش��ور
خری��دار به نحوی ک��ه در نتیج��ه ان صادرکننده موفق به
دریافت مطالبات خود در سررسید انها نشود.
6ـ اعمال سیاست های اقتصادی که موجب مسدود شدن
مطالبات صادرکنندگان شود.
7ـ اعمال سیاست های مربوط به محدودیت های وارداتی و
ارزی در کشور خریدار
8ـ س��لب مالکیت از خریدار براثر ملی ش��دن یا مصادره
اموال به نحوی که موفق به دریافت مطالبات خود نشود.
9ـ سایر عوامل خارج از حیطه اختیار صادرکننده و خریدار
که به تش��خیص هیات مدیره صندوق موجب وصول نشدن
مطالبات صادرکننده شود.
برای اعتبارات کوتاه مدت ،تمامی کشور ها به استثنای رژیم
صهیونیس��تی و امریکا زیرپوشش صندوق ضمانت صادرات
ایران قرار دارند .برای اعتبارات میان مدت و بلندمدت به جز
غیرنفتی از رش��د خوبی برخوردار خواهد شد
چراک��ه در همین 3ماهه اول س��ال که هنوز
تصمیم��ات به خوبی اجرا نش��ده و فقط تاثیر
روان��ی دولت جدید مش��هود اس��ت ،افزایش
ارزش دالری ،در بخش صنایع دستی 9درصد،
پتروش��یمی 16درصد و کشاورزی 21درصد و
معدن 2درصد در 3ماهه اول س��ال بوده است
که با توجه به این امار صادرات غیرنفتی رش��د
قابل توجهی را به همراه داشته است.
براساسسندملی
راهبردی 47،میلیارددالر
صادراتکاالیغیرنفتی
هدف گذاری شده که در
سال 93قرار است به انجام
برسد به عبارتی از32
میلیاردصادراتغیرنفتی
سالگذشتهبه47میلیارد
دالربایدبرسیم
به خص��وص انک��ه وی در مصاحبه با صمت
گف��ت« :مصوبه 100میلی��ارد توم��ان جوایز
صادراتی ب��رای کاالهای دانش بنیان ،صادراتی،
خدم��ات فنی و مهندس��ی ،تدوی��ن و االن در
کارتاب��ل هیات وزیران منتظر تصویب اس��ت»
ک��ه اگ��ر این مصوب��ه به اج��را درای��د انگیزه
صادرکنن��دگان را ب��ه خوبی
افزای��ش خواه��د داد و بدون
ش��ک اس��تقبال از «صندوق
ضمان��ت ص��ادرات» افزایش
چشمگیری خواهد داشت.
در همی��ن راس��تا محم��ود
بازاری مدیرکل دفتر توس��عه
ص��ادرات کاال در گفت وگ��و با
صمت گفت :براس��اس س��ند
مل��ی راهب��ردی 47 ،میلیارد
دالر ص��ادرات کاالی غیرنفتی
هدف گذاری ش��ده اس��ت که
در سال 93قرار است به انجام
برسد به عبارتی از 32میلیارد
صادرات غیرنفتی سال گذشته
به 47میلیارد دالر باید برس��یم که این نشان از
یک رشد قابل توجه صادراتی است.
لذا باتوجه ب��ه اظهارات مس��ئوالن ذی ربط
«توس��عه ص��ادرات غیرنفت��ی» با امی��دواری
مدیرکل «صندوق ضمانت صادرات» بی تناسب
نیست و همگی امیدوارند که در سال جاری رشد
تعداد معدودی کش��ور که از لحاظ اقتصادی یا سیاس��ی در
وضعیت نامساعدی به سر می برند ،سایر کشور ها زیرپوشش
هس��تند .صندوق ضمانت ص��ادرات ای��ران تمامی کاالها
و خدمات مجاز صادراتی را زیرپوش��ش ق��رار می دهد .این
صندوق به طور معمول در فعالیت های بازاریابی صادرکنندگان
دخالت و ایشان را در یافتن شرکای تجاری کمک نمی کند،
ولی در صورت معرفی خریدار خارجی از سوی صادرکننده،
صندوق می تواند با دریافت هزینه مربوطه خریدار خارجی را
اعتبار سنجی کند .این صندوق معموال فعالیت های وارداتی
را حمایت نمی کند .تنها اشخاص حقیقی و حقوقی ایرانی و
یا شرکت های مشترک خارجی ثبت شده در ایران می توانند
از خدمات صندوق استفاده کنند ،به استثنای اعتبار دهندگان
خارجی که به پش��توانه ضمانتنامه اعتب��اری ارزی صندوق
اقدام به اعطای تسهیالت صادراتی به صادرکنندگان ایرانی
می کنن��د .در تامین مالی پیش از انجام صادرات ،بانک ها و
موسسات تامین مالی کننده ،نگران پرداخت نشدن به موقع
تس��هیالت از جانب صادرکننده می باشند که با اخذ وثیقه
مطمئن از صادرکننده ریسک فوق را به حداقل می رسانند.
چشمگیری را به لحاظ میزان صادرات غیرنفتی
ش صندوق
تجربه کنیم و به دنبال ان سقف پوش
و حمایت های ان در این حوزه افزایش یابد .اما
صرف نظر از امیدواری و تالش های فراوان برای
تثبت موقعیت صندوق ،کارشناسان و مسئوالن
صندوق ضمانت به ش��رایط فعلی یعنی تداوم
تحریم ها بی توجه نیستند و صندوق راهکارهای
مناس��بی را برای تداوم حمایت های اساسی و
کمک به صادرکنندگان پیش بینی کرده اند.
ش��ه حامد در مصاحبه ب��ا ایلنا گف��ت« :به
بی��ن بانک ها،
دلی��ل تحریم ها و نب��ود روابط
صادرکنن��دگان ،ام��کان اس��تفاده از ابزارهای
مطمئن تجارت خارجی ،همچون گشایشLC
را ،از سوی خریداران خارجی از دست دادند .در
چنین شرایطی صندوق ،صادرکنندگان ایرانی
را رها نکرده و در قالب پوشش ریسک معامالت
به صورت قرارداد صرف و در چارچوب حساب
باز را ،برای صادرکنندگان در نظر گرفتیم.
وی در ادامه تالش های خ��ود ،برای افزایش
س��رمایه های صن��دوق گف��ت« :هم اکن��ون
پوش��ش های بیمه ای صندوق ،ریسک شرکتی
خری��داران خارجی را نش��انه گرفته اس��ت اما
در گذش��ته ریس��ک دولت ها و س��ازمان های
نیمه دولتی همچون ش��هرداری ها ،شرکت های
زیرمجموعه وزارتخانه های خارجی زیر پوشش
قرار می گرفت.
از س��ویی به منظور حمای��ت از پیمانکاران
ایرانی برن��ده در مناقصات بین المللی ،در حال
حاضر صن��دوق ضمان��ت ص��ادرات ،در حال
طراح��ی ابزاره��ای جدید تضمین��ی همچون
صدور «ضمانتنامه متقابل» به عنوان جانشین
ضمانتنامه های صادره توس��ط سیستم بانکی
اس��ت .وی همچنی��ن اظهار ک��رد« :محصول
جدید صن��دوق یعنی ص��دور ضمانتنامه های
گمرک��ی ب��رای ورود موقت کاال و م��واد اولیه
ب��ر صادرات مجدد مراحل نهای��ی خود را طی
می کن��د و به منظور اجرایی کردن ان در حال
انعقاد تفاهمنامه ها و تدوین و اخذ مصوبات الزم
برای نرخ ها هستیم و یک نوع حمایت ویژه برای
صادرکنندگان خواهیم داشت».
می توان گف��ت ارائه خدم��ات مطابق با نیاز
صادرکنندگان با توجه به ش��رایط بین المللی،
مهمتری��ن برنام��ه امس��ال صن��دوق ضمانت
صادرات ایران در سال جاری است.
باتوجه به افزایش ص��ادرات غیرنفتی از 32
میلیارد دالر سال گذش��ته به 47میلیارد دالر
براورد ش��ده ،صندوق بدون تردید می بایست
اماده حمایت های بیش��تری از صادرکنندگان
ایرانی باش��د و نیز نگاه کوتاه مدت و بلندمدت
را در دس��تور کار خود ق��رار دهد .چراکه اگر تا
به حال نوسانات ارزی ،تحریم ها ،مدیریت های
در صورت اعتبارس��نجی مثبت از چن��د خریدار در چند
کش��ور می توان تم��ام محموله ها را بعد از انعق��اد قرارداد با
خریداران ،تحت پوش��ش یک بیمه نامه کل گردش صادرات
قرارداد .بانک ها یا موسس��ات مالی که اقدام به تامین مالی
سرمایه گذاری در خارج از ایران کنند می توانند برای پوشش
ک پرداخت نشدن وام ناشی از بروز ریسک های سیاسی
ریس
کشور میزبان اقدام به اخذ پوشش بیمه ای از صندوق کنند.
طرح س��رمایه گذاری برای پوش��ش باید عالوه بر دارا بودن
توجیه اقتصادی ،حداقل 3سال به طول انجامیده (یعنی از
زمان شروع تا پایان فعالیت سرمایه گذاری حداقل 3باشد)،
حداقل 50درصد سهم اورده ایرانی از داخل از ایران تامین
و منجرب��ه صدور کاال خدمات و یا نیروی کار ایرانی ش��ود.
مدیریت ریسک صندوق ،ریسک کشور های مختلف را طبق
روش های علمی بومی س��ازی شده ،بررس��ی کرده و درجه
ریسک ان کش��ور ها را بین 1الی 7دسته بندی می نمایند،
که در این درجه بندی 1نشان دهنده کم ریسک ترین کشور
می باش��د .منبع :وب سایت صندوق .در ضمن با پایش اخبار
اقتصادی و سیاسی کش��ور ها ،تحوالت و ریسک کشور ها را
ضعیف گذش��ته و بی برنامگی ه��ا اجازه تدوین
و اجرای برنامه های باثبات را به دنبال نداش��ته
اس��ت .ام��روزه دولت تدبیر و امی��د حمایت از
س��رمایه گذاران و صادرکنن��دگان از کاالی
غیرنفت��ی را در قول ها و قراره��ای خود مورد
تاکید ق��رار داده و لذا صادرکنندگان در انتظار
اجرایی شدن هستند.
در همی��ن ب��اره مدیرکل صن��دوق ضمانت
ص��ادرات در س��ایت خب��ری همین س��ازمان
گفته است :اول اینکه سقف پوشش ها و حجم
فعالیت های صندوق و سهم ان از کل صادرات
غیرنفتی تا پایان برنامه پنجم باید به 8درصد
برسد در حالی که االن 5درصد است و برای 10
سال اینده باید به باالی 10درصد برسد.
دوم متنوع کردن صندوق و خدمت رسانی به
صادرکنندگان ،سرمایه گذاران و سیستم بانکی
کشور ،متناس��ب با نیاز ایشان و شرایط خاص
حاکم بر فض��ای تجارت خارجی و تامین مالی
صادرات است.
س��وم افزایش سرمایه اس��ت که درصددیم
500میلی��ون دالر دیگر ب��ه 300میلیون دالر
قبل��ی اضاف��ه کنیم و ب��ه 800میلی��ون دالر
برس��انیم .هر چند این رقم افزایش چشم گیر
و قابل توجهی است اما وی به چگونگی کسب
درامد 300میلیون دالر به خصوص در شرایط
ت��داوم تحریم ها و مش��کالت فعلی اش��اره ای
نکرده اس��ت .ش��ه حامد در تداوم اظهاراتش به
محدودیت ه��ای صادرات ایران به کش��ورهای
مختلف اش��اره کرد و گفت :متاسفانه در حال
حاضر 70درصد صادرات کشور تنها به 5کشور
اس��ت (به طور عمده عراق و افغانستان) که این
موضوع بس��یار برای ایران خطرناک است زیرا
تمرکز ریس��ک در مقاص��د صادراتی خطرناک
اس��ت و باید برنامه ریزی ها به گونه ای باشد که
تع��داد بازاره��ای هدف و مقاص��د صادراتی به
50کش��ور برسد .ازجمله مشکالت دیگر نبود
ساختار مناسب برای صادرات و صادرکنندگان
و نیز سنتی بودن صادرات است که وی با اشاره
به موضوع می گوید :متاسفانه صادرات ما خیلی
سنتی است .صادرکننده خودش با بارش حرکت
می کند و با تاسیس دفتر محلی در خارج کشور
و صرف کلی هزینه سعی در کاهش ریسک ها
دارد و نخواسته از ابزارهای جدید و راهکارهای
تامین مالی صادراتی استفاده کند.
وی اضاف��ه ک��رد :نقطه ضعف اصل��ی نبود
هم��کاری بانک ه��ا و تخصی��ص نیافتن منابع
ارزی و ریالی است ،دلیل این موضوع نیز تجمع
معوقات بانکی اس��ت که ت��وان بانک ها را برای
تخصیص اعتبارات و تسهیالت صادراتی بسیار
محدود کرده است.
یکی دیگ��ر از مش��کالت صن��دوق ،نبود
اس��تقبال صادرکنندگان است به عبارتی از
10هزار صادرکننده کمتر از 3هزار نفر برای
ص��ادرات کاال و خدمات غیرنفتی فعالند و از
این تعداد فق��ط 300نفر به صورت جدی و
ش��اخصی تعیین کننده برای صادرات ایران
می باش��ند .لذا ای��ن ابزار تمایل نداش��تن به
صندوق موجب کاهش سرمایه های صندوق
و گری��ز س��رمایه گذاران و صادرکنن��دگان
خواهد شد .امید است ،حمایت های مسئوالن
سازمان توس��عه صادرات کش��ور و صندوق
ضمانت صادرات و س��ایر مسئوالن ذی ربط،
از سرمایه گذاران و صادرکنندگان محصوالت
غیرنفتی موجب توانمندی هر چه بیش��تر از
صن��دوق ضمانت صادرات ایران ش��ود تا در
س��طح منطقه توان رقابت با دیگر کشورها را
دارا باشد.
زیرنظر دارد ،که همراه این اخبار و تاثیر بر ریسک کشور ها
را در قالب یک ماهنامه ریسک کشوری به صورت انالین در
سایت خود منتشر می کند .از سوی دیگر ریسک بانک های
خارجی نیز بر طبق الگوی ،CAMELبررسی و یک سقف
اعتباری پیشنهاد داده می شود .اطالعات منتشره صندوق در
مورد ریسک بانک ها و کش��ور ها می تواند به صادرکنندگان
ب��ه هنگام تصمیم گیری برای صادرت کمک ش��ایانی کند.
صندوق به عنوان تنها موسسه بیمه اعتبار صادراتی ایران ،در
اتحادیه های مختلف بین المللی است.
public@smtnews.ir
بین الملل
گذار دیجیتالی و چالش های بانکداری خرد
پنجشنبه 20شهریور 15 - 1393ذی القعده 11 -1435سپتامبر 2014
15
بهینه سازیتماسمشتریانبااستفادهازکانال هایبانکی
گ�روه ترجم�ه صمت :یک بان��ک عمومی ب��زرگ اخیرا خرد (عمومی) است .تعدادی از بانک ها هم اکنون در حال تغییر
«راهب��رد تجرب��ه مش��تری» را در پیش گرفت ک��ه بر اصل جهت دادن به س��مت یک رویکرد «بخش محور» هستند اما
«س��اده کردن کار همراه با لبخند» استوار است .این موسسه کم��اکان از زبان ،ابزار و فناوری های الزم برای طراحی و ایجاد
ب��ا درک اینکه جذب مش��تری و خدمت رس��انی ب��ه انها از بخش تجربیات مشتری محرومند.
طراحی شبکه شعب برای رسیدن به «حداقل دوز کارامد»:
طریق خط��وط متنوع فعالی��ت از مس��یرکانال های مختلف
بانکی امکانپذیر اس��ت« ،رویکرد س��نتی قیفی» برای جذب فاصل��ه محل زندگی حدود 90درصد از خانواده های امریکایی
مش��تری را کنار گذاش��ته و به ج��ای ان ب��ر «تماس های» تا حداقل 3بانک مختلف تنها 10دقیقه اس��ت75 .درصد از
بین کانالی که مشتریان را در پهنه تعامالت چندگانه ردیابی ای��ن خانواده ها در اطراف محل زندگی خود ش��انس انتخاب
می کند ،تمرکز کرده است .یکی از نخستین نکات مورد توجه حداقل 6بانک و بیش��تر را نیز دارند .برای بانک ها این اشباع
بان��ک این بود که همخوانی نداش��تن بین کانال های مختلف ظاهری مشتریان از وجود بانک ،فرصتی برای کاهش هزینه ها
تماس و تعامل مش��تری ب��ا بانک ،موجب بروز مش��کالت و است .این امر همچنین این فرضیه را اثبات کرد که هیچ بانکی
افزایش ریس��ک ها و هزینه می ش��ود .برای حل این موضوع ،نمی خواه��د در حالی که در میان مش��تریانش رقبایی دارد،
بانک مذکور ،یک اقدام را از کتاب راهنمای «راه اندازی» ،عاریه به عنوان نخس��تین بانک اقدام به کوچک کردن شبکه شعب
گرفت و یک ازمایشگاه چندکاره پیشخوان (گیشه ای -شعب) خود کند .بسیاری از موسسات این گام را برمی دارند ،اما بیشتر
با قابلیت طراحی س��ریع یک پیش نمونه را راه اندازی کرد تا انها که بیش از دوبار اقدام به بس��تن شعب خود کرده بودند،
کانال های متقاطع یکپارچه ای را براساس تجربه مشتریان ایجاد دوباره این شعب را در سال 2013بازگشایی کردند.
در مصاحب��ه اخی��ر موسس��ه مکن��زی ب��ا مبدل ه��ای
کند .این طرح رایج ترین مراجعات و تماس های مش��تریان در
90روز نخست روابط بانکی انها را هدف قرار می داد .دستاورد بانک��ی( )switchersدر خص��وص تاثیر موقعی��ت بانک در
این طرح ،افزایش 40درصدی خدمات برای هر سپرده جدید تصمیمات انها ،معلوم شد که هنوز بخش های مشتری محوری
و کاهش 30درصدی زمان مورد نیاز برای افتتاح س��پرده های وجود دارند که بر بانک ه��ای تجمعی ،بانک های الکترونیکی بانکی و یا تراکنش ها به بانک ها مراجعه می کنند .خط مقدم
-1حصول اطمینان از وجود قابلیت های دیجیتال و مستقیم
جدید بود.
صرف و حتی محرک های کالس��یک ارائه تسهیالت متمرکز سنتی در بس��یاری از بانک ها از پشتیبانی و قابلیت های الزم برای فراه��م اوردن امکان نقل و انتقال خدمات و تراکنش ها
مصاحبه های انجام ش��ده توس��ط موسس��ه مکنزی درباره هس��تند .اما بخش دیگری نیز در حال ظهور است که بر ایده برای تامین این نیازهای جدید برخوردار نیست .حفظ شبکه در جریان تغییر شبکه فیزیکی .قراردادن تراکنش های درون
نگرش مش��تریان در خصوص پرداخت الکترونیکی قبوض بر ارائه تس��هیالت ،نه بر مبنای همجواری ،تعدد ش��عب و حتی شعب بانک ها به عنوان منبعی برای سوددهی رقابتی ،مستلزم ش��عبه ای اتی در مقابل تراکنش های برون شعبه ای در طرح
اهمیت مش��اهده تراکنش ها از طرف مشتری تاکید می کند .س��اعات کاری طوالنی ،بلکه بر مبنای انچه که بسیاری ان را انجام اقدامات زیر توسط بانک ها است:
بهینه سازیشبکه.
برای مشتریان به ان اندازه که دریافت ،فایل بندی ،پرداخت« ،حضور همزمان در همه جا» تعریف می کنند ،استوار است.
ایجاد قابلیت ها و مهارت هایی در نیروهای خط مقدم (شعب)
-2سنجش عملکرد فعلی شعب در یک یا دو بازار ازمایشی
تایی��د بان��ک و ذخیره ک��ردن قبوض
با روی اوردن مش��تریان به کانال های برای رایزنی با مشتریان و پرداختن به مشکالت انها درخصوص از طریق مقایسه عملکرد واقعی و عملکرد پیش بینی شده برای
کاغذی مفید به نظر می رس��د ،پرداخت
بانک��داری الکترونیکی و تلف��ن همراه خدمات بانکی :کارمندان بانک ها به طور معمول مشتریانی را که هریک از شعب .سنجش کمی فاکتورهای محرک ویژه عملکرد
مصاحبه های انجام
اس��تاندارد قبوض به روش الکترونیکی،
و مکانی��زه ک��ردن س��ایر م��راودات از در موضوعات مربوط به خدمات بانکی دچار سردرگمی شده اند شعب از طریق تحلیل پیشرفته اماری و فضایی ،پایه و اساس
شده توسط موسسه
سودمند به نظر نمی رسد .به عنوان مثال،
طریق س��پرده های مستقیم و پرداخت به سمت مرکز تلفن بانک راهنمایی می کنند و یا به مشتریانی این محک زنی را فراهم می س��ازد .هریک از شعب می توانند
با فایل بندی قبوض کاغذی ،مشتریان بر مکنزی درباره نگرش
الکترونیک قبوض ،ایده تغییر بانک ها از که درباره خدمات س��رمایه گذاری پیشنهادی بانک سواالتی ببینند که عملکرد انها با توجه به محیط اطراف ،عوامل محرک
قبوضی که هنوز پرداخت نشده اند (مثال
مشتریان در خصوص جذابیت کمتری برخوردار شده است و دارند ،می گویند که بهتر اس��ت به یک شرکت سرمایه گذاری و بازدارن��ده خاص تاچ��ه اندازه با عملکرد پیش بینی ش��ده،
اغلب غیرضروری بنظر می رسد.
این قبض باید اینجا باشد تا ان را بردارم)
مختص این کار مراجعه کنند .برای پرداختن به موضوعاتی از متناسب است.
پرداخت الکترونیکی
در عوض مشتریانی که در این بخش این نوع ،بانک باید اقدام به ایجاد تغییراتی در نقش و س��طح
و نیز نقدینگی (می توانم تا اخرین روز از
-2ایجاد یک شبکه با شروعی تازه و الگوی تعامل با مشتری.
قبوض بر اهمیت
مهلت پرداخت صبر کنم ،می دانم دقیقا
جدید گنجانده می شوند ،به طور گسترده مهارت تحویلداران کرده و به صورت بالقوه به س��ایر کارکنان بانک ها می توانند با استفاده از روش های فضایی پیشرفته اقدام
کدام موارد هنوز تسویه نشده اند) کنترل مشاهده تراکنش ها از
در جست وجوی بانک هایی هستند که به از جمله مدیران کمکی ش��عب اختیار ده��د تا نقش دوگانه به ایجاد یک شبکه «فرضیات» ایده ال نمایند که به صراحت
طرف مشتری تاکید
فیزیکی خواهند داشت .پس از پرداخت
نظر «همزمان در همه جا» حضور دارند ،فروش و ارائه خدمات را همزمان ایفا کنند .ایجاد سیستم ها و موجب تغییر رفتار مشتری ،فرایند مطالعه اماری جمعیت و
می کند
قبوض نیز ،صورتحساب دریافتی از بانک
حتی به قیمت یک حضور محلی محدود .فرایندهایی برای توانمند ساختن نیروهای خط مقدم (شعب) واقعیت های مالی و نیز یک دنیای چند شکلی می گردد .ایجاد
نوع��ی تایید (می توان��م روی قبض واژه
اهمیت رو به رشد حضور همزمان بانک ها برای ارائه خدمات و مشاوره :این امر حداقل بدان معنا است که س��ناریو شبکه های متعدد با اس��تفاده از فرضیات مختلف به
پرداخت ش��د و یا شماره فیش بانکی را
در همه جا همراه با تغییر جهت س��ریع پرسنل شعبه قادر خواهند بود به تاریخچه خدمات و روابط با بانک ها این امکان را می دهد تا به مقایسه مقابله ای فرایندهای
بنویس��م) و حس رضایت از انجام کار برای مشتری به همراه تراکنش ها از تحویلداران بانکی به ATMها و سایر کانال های مشتریانی که با انها صحبت می کنند دسترسی داشته باشند بازگشت سرمایه برای انواع مختلف شبکه بپردازند.
خودپرداز ،این فرصت را برای بانک ها فراهم می کند تا شبکه به گونه ای ک��ه بتوانند بدون درنگ ب��ه موضوعات مربوط به
دارد.
-4ایجاد نقش��ه مس��یرنقل و انتق��ال عمل��ی :گام نهایی در
ب��ا ایجاد فراین��د پرداخت الکترونیکی قب��وض ،بانک ها به شعب خود را از نو طراحی و رویکردهایی جدیدی در خصوص خدمت رس��انی به مشتری بپردازند .یکی از بانک ها با استفاده بهینه سازی شبکه بانکداری ،همکاری با طراحان بازار برای ادغام
س��ادگی فرصت تامین نیازهای رفتاری و احساسی مشتریان ورود به بازار اتخاذ کنند .بانک ها برای ایجاد شبکه توزیع اتی از ابزار مدیریت روابط مشتری به سادگی اقدام به دوبرابر کردن اطالعات بازار و دسترس��ی به مس��تغالت ،در کسب وکار است.
(مانند احس��اس رضایت و امنیت ،مخالفت با تغییر ،تمایل به خود نیازمند 4قابلیت هستند:
تعداد مالقات های(مشاور محور) فعال هفتگی خود کرده است .مقایسه سناریوهای ایجاد شبکه بهینه با شبکه های شعب موجود،
ش��عب چند فرمتی در مقابل ش��عبی که
بازنمای��ی بص ری فرایند و نیاز به ی��ک گردش کار متداول)
فرهنگ سازی در راستای واگذاری تصمیم گیری ش��عبه به شعبه را تسهیل می کند .برای هریک از
را از دست می دهند .در نتیجه این امر ،ارائه خدمات پرداخت دارای ی��ک فرمت خاص هس��تند :بانک ها
اختیار ب��ه خط مقدم (ش��عبه ها) :ش��عب طرحی ش��امل جزئیات مربوط به فضا ،ترکیب خدمات،
برای حفظ مفهوم «حضور همزمان در همه با روی اوردن مشتریان
الکترونیک��ی قبوض در امریکا فقط تا ح��دود 50درصد رواج
نگرش کارکنان خط مقدم (شعب) تامین پرسنل ،برنامه های عملکردی برای هر بخش ،اهداف نقل و
به کانال های بانکداری
جا» ،تامین نیازها در زمینه خدمت رسانی به
یافته است.
بانکداری خرد باید مشابه با دیدگاه انتقال تراکنش ها و نیز دستیابی به اهداف تهیه می شود.
الکترونیکی و تلفن
قابلیت های مورد نیاز برای اجرای اصالحات مشتری محور مش��تری و نیز حفظ اقتصاد قابل دوام ،باید
صاحبان کس��ب و کارهای کوچک
* اس��تقالل و اختیار :بانک American Expressبرای
در پی یک الگوی توزیع ش��عب چندفرمتی
برای بسیاری از بانک ها ،پدیده جدیدی است:
که اقدام به خدمت رسانی به مشتری جلب مشتریان همواره بر کانال های بانکی مستقیم (خدمات
همراه و مکانیزه کردن
تغییراتی
مس��تلزم
رویک��رد
ای��ن
باش��ند.
و
ترس��یم
برای
ها:
روش ه��ای تحلیل حج��م ب��زرگ داده
می کنند ،باش��د نه فروش��ندگان و تلفن��ی و الکترونیکی) تکیه کرده اس��ت .ای��ن بانک در طول
سایر مراودات از طریق
کمیت بندی مسیرهای میان بر مشتری که منجر به بازدهی های چش��مگیر در زمینه های سرمایه انسانی (از
سفارش بگیران.فرایندها،سیستم ها ،چندی��ن دهه فعالیت بازاریابی کارامد ،ب��ا واگذاری اختیار به
سپرده های مستقیم
مثبت خاص (مانند فرایند موفق فروش متقاطع) و پیامدهای قبیل تشکیالت ،پروسه های تجاری و طراحی
مهارت ها و قابلیت های کارکنان خط مشتریان کمک کرده تا به ارزوها و اهداف خود برسند .ابتکارات
الکترونیک
و پرداخت
منفی (مانند ریزش خاموش یا ناخرسندی مشتریان) می شود ،مش��اغل) و نیز فناوری (مانند به روزرسانی
مقدم ،چنانچه انها از انگیزه و اختیار دیجیتالی اخیر مانند « »Sync-Tweet-Saveو «Mobile
قبوض ،ایده تغییر
به تجزیه و تحلیل داده های بزرگ توسط بانک ها نیاز است .از دستگاه های خودپرداز و قابلیت های فروش)
الزم برای اس��تفاده از این سرمایه ها »Offersاین امکان را به ش��رکت American Express
این داده ها می توان به عنوان اهرمی برای ایجاد فایل های کاری است.
بانک ها از جذابیت کمتری برخوردار نشوند ،به هدر خواهد رفت .داده اس��ت تا دسترسی مش��تریان به ابزارهای منحصربه فرد،
نیازمند
ها
ک
بان
فضایی:
زمین
های
ت
قابلی
از کنش های بانکی مشتری استفاده کرد و بعد مشخص کرد
درگیر ساختن احساس مشتریان شخصی و راحت برای انجام خریدها را فراهم سازد.
برخوردار شده است و
قابلیت های geo spatialهستند تا بتوانند
با راهبرده��ای پیچی��ده بازاریابی:
که کدام دسته از این کنش ها ،دارای اولویت است.
* اعتم��اد و امنی��ت :گزاره ارزش��ی موسس��ه «Charles
برای هر بخش ،فرمتی مناسب با همان بخش اغلب غیرضروری بنظر
رویکرد طراحی اقتصادی :سود و زیان های بانکی ،بر حسب
پول یک فاکتور احساس��ی اس��ت »Schwabبر اصل «س��وال کردن» اس��توار اس��ت .در این
می رسد
نوع ،به زمینه های کارکردی مختلف تفکیک می شوند .بانک ها ایجاد کنند .این رویکرد نیازمند این اس��ت
که موجب بروز ش��ادی و اضطراب روش موسس��ه همزمان با ارائه مش��اوره تلفنی ش��خصی در
می دانند که چه مبلغی را برای ش��عب ،مراکز تلفنی ،فناوری که بانک ها پیش بین��ی کنند که بخش های
می ش��ود .قدرت می بخشد و حتی زمینه س��رمایه گذاری ،اقدام به ارائ��ه خدمات کامل از طریق
و بازاریاب��ی اختص��اص دهن��د و همچنی��ن روش هایی برای مش��تری محور مورد نظر انها در کجا و چگونه رشد خواهند احس��اس ضعف به وجود می اورد .بانک ه��ا موظفند به عنوان کان��ال الکترونیکی ضمن حفظ نرخ قیمت گ��ذاری ،می کند.
اختصاص هزینه به سطح خانوار دارند .در عین حال ،بسیاری کرد.
وکالی دارایی های «س��خت به دست امده»
ارائ��ه چنین خدمات ب��ا کیفیت و
توس��ط
ش��ده
انجام
تحقیقات
ش��ناختی:
جمعیت
بینش
برخورد
روشی
به
انها
احساسات
با
مشتریان،
از بانک ها هنگام طرح ریزی براس��اس تجارب مشتری هدف،
ش��خصی موجب اعتماد عمیق در
بانک ها برای حفظ
درخصوص
بهینه
نقطه
یک
که
میدهند
نش��ان
Mckinsey
کمتری
عموم��ی
یا
خ��رد
ش��عب
که
کنند
توانایی
اقدام به طراحی یک هدف اقتصادی نمی کنند .انها باید
می��ان مش��تریان و در برخی موارد
مفهوم «حضور
سنجش اقتصادهای خسته مسیر (ازجمله هزینه های خدمات س��طوح پوشش دهی و تراکم شعب بانک های خرد (عمومی) بتوانند ب��ا انها در این زمین��ه رقابت کنند.
کاهش حساس��یت قیمت ها حتی
همزمان در همه جا»،
درون ش��عب در مقایسه با هزینه ارائه خدمات مرکز تلفن) را وجود دارد – در هر سطحی پایین تر و یا باالتر از این نقطه از بانک ها می توانند از س��ایر شرکت های فعال
در خدماتی مانند رهن بانکی شده
زمینه
داشته باشند و شرایطی هدفمند برای تامین نیازهای اقتصادی کارایی شعب کاسته می شود .بانک ها باید از ظرفیت الزم برای در زمین��ه خدمات مالی بیاموزند که چگونه تامین نیازها در
است .مش��تریان بانکدارای خرد در
خدمت رسانی به
تعیین سطوح بهینه الزم برای بخش های مورد نظر برخوردار از طری��ق کانال ه��ای مس��تقیم ،ب��ه لحاظ
طراحی کنند.
ح��ال تغییر رفتار خود و اس��تفاده
.
د
باشن
3
کنند.
برقرار
ارتباط
مشتریان
با
احساس��ی
ها
ک
بان
متقاطع:
کارکرد
با
س��ریع
سازی
ه
نمون
قابلیت های
گسترده تر از کانال های بانکی متعدد
مشتری و نیز حفظ
بهینه س��ازی ش��عب در مکان هایی که ترک شعبه در ان الگوی اصلی برای درگیر س��اختن احساسی
اغل��ب در جایی که یک عنصر از یک اکوسیس��تم یا محیط
اقتصاد قابل دوام ،باید و نی��ز حرکت به س��مت روش های
کار (مثال یک محصول و یا فناوری) به خوبی ش��کل می گیرد ،مکان ها دش��وار اس��ت (برای نمونه ،به دلی��ل اجاره نامه های مشتریان در اس��تراتژی بازاریابی وجود دارد:
بانکی دیجیتال و مستقیم هستند.
رویکردی ازمایش��ی اتخاذ می کنند و س��ایر م��وارد را نادیده بلندم��دت و پایین ب��ودن ارزش دارایی ش��عبه) .بانک ها باید عضویت USAA :ریش��ه گزاره های ارزشی در پی یک الگوی توزیع
بانک ها نیز با ارائه روش های ارتباطی
می گیرند .حال انکه این بانک ها می بایست همچنان که مجهز اس��تفاده از ش��عبی که نمی توان محل ان را ترک کرد ،ادامه خ��ود را صداقت (به عن��وان نمونه این بانک شعب چندفرمتی باشند بیشتر به مشتریان ،موجب تقویت
ب��ه داده هایی بزرگ برای تجزیه و تحلیل مس��یرهای عبوری دهند .یک رویکرد مناسب در این زمینه -مثال اشتراک فضای به عن��وان تامین کنن��ده مالی ،تم��ام تالش
ای��ن تغیی��رات ش��ده اند .اما مثل
مشتریان و نیز ابزار طراحی اقتصادی هستند ،اقدام به توسعه ش��عبه با شرکا (مانند انچه ش��رکت Searsانجام داد و مازاد خود را برای مش��تریان بکار می گی��رد و فقط به ترازنامه خود همیش��ه ،رفتار مش��تریان پیچیده تر از چیزی است که در
پروس��ه های نمونه سازی سریع با کارکرد متقاطع برای ایجاد فضای خود را به شرکت Whole Foodsاجاره داد) ،می تواند نگاه نمی کن��د) و تمرکز قوی بر جامعه می بیند .بانک مذکور ابتدا به نظر می اید .بس��یاری از مش��تریان هنوز خواستار
مفید باشد.
«حداقل تجارب عملی» کنند.
نوعی حس عضویت در میان مشتریان خود ایجاد کرده که به دسترسی به شعب هستند و هنگام مراجعه به شعب انتظار
پرداخت��ن به تغیی��رات به عن��وان تمرینی ب��رای طراحی:
دادن اختی��ار به خط مقدم (ش��عب) برای ایج��اد مراودات موفقیتی نابرابر منتهی شده است USAA .تنها از طریق یکی خدماتی با باالترین س��طح کیفی را دارند .س��ایر مشتریان
تع��داد بانک هایی که اق��دام به تعیین «مال��ک» برای بخش رو در روی منحصربه فرد با مش��تریان :احتمال می رود که در از ش��عب خود در تگزاس ،میزان سپرده هایش را در مقایسه با نیز بیش��تر مایلند تا بانکی داشته باشند که همه جا حضور
تجربیات مش��تری می کنند ،اندک است .در عوض انها دارای 5سال اینده بیش از 95درصد از تراکنش های بانکی از طریق یک دهه گذش��ته به بیش از 5برابر افزایش داده و به نرخ های دارد .برخی دیگر از مشتریان نیز هستند که هنوز نیازهای
مالکان کاربردی هس��تند :رییس ش��عب ،رییس مراکز تلفن ،کانال های مس��تقیم و یا دیجیتال صورت بگیرد .هرچند که باالی فروش متقاطع دست یافته است.
مالی و احساسی ش��ان تامین نمی ش��وند .نخستین دغدغه
رییس بخش بانک��داری الکترونیکی ،رییس بخش خدمات و مراجعه مشتریان به بانک موجب باالتر رفتن ارزش سهام انها بهینه سازی شبکه توزیع فیزیکی
بانک ها درک این موضوع اس��ت که مشتریان انها واقعا چه
محصوالت بانکی ،رییس بخش بازاریابی .در بسیاری از موارد ،می شود .مشتریان برای انجام کارهایی مانند فروش ،رایزنی و
طرح تغییر شکل ش��عب یک فرایند 4مرحله ای است که می خواهند .سپس باید الگوی توزیع اتی خود را بر مبنای
«اهرم قدرت» در این قبیل موسس��ات هنوز تیم توزیع شعب یا برای برطرف کردن مشکل به وجود امده در یکی از خدمات بینش های کمیتی را با اطالعات بازار ادغام می کند:
این نیازها بنا کنند.
نگاه روز
استیفان ها و چم وخم
دیجیتالی شدن
بانک خانوادگی
با بیشتر ش��دن استفاده مش��تریان از شبکه های
بانکداری دیجیتال ،ارتباط انها با شعب و مراکز تلفنی
نیز افزایش می یابد .این رفتار دگرگون شونده نشانگر
یک تهدید و همزمان یک فرصت نادر است.
خانواده اس��تیفانز در حومه شهر نیویورک زندگی
می کنند .انها بیش از 30سال است که تمام مراودات
بانکی ش��ان را که شامل یک حساب کوچک تجاری
نیز می شود با بانک بزرگی در همسایگی شان انجام
می دهند .این بانک از نام تجاری پیشرو و یک مجموعه
گسترده ش��عب برخوردار است .خانواده استیفانز که
هم اکنون دهه 70زندگی خود را می گذراند ،پیوسته
رابط��ه بس��یار نزدیکی با کارکنان بانک داش��تند به
گونه ای که برای تحویلداران و مدیر ش��عبه هدایای
کریسمس هم می اوردند.
این ش��رایط در دهه .1990م دگرگونی اغاز کرد.
مدیریت بانک که مایل بود مشتریان را از شعبه جدا
کند ،یک مدیر شعبه کمکی به منزل خانواده استیفانز
فرستاد تا سیستم بانکی تلفنی در انجا راه اندازی کند.
در س��ال .2000م هم یک سری اقدامات در راستای
کاه��ش هزینه ها منج��ر به نقل و انتقال س��ریع در
کارکنان ش��عبه شد و بدین ترتیب خانواده استیفانز
دیگر این احساس را نداشتند که روابطی شخصی بین
انها و بانک شان برقرار است .چند سال پیش ،خانواده
اس��تیفانز روابط 30س��اله خود با بانک را قطع کرد.
امروز انها دارای حساب های بانکی در 3بانک متفاوت
هستند اما بیشتر دارایی های انها نزد یک موسسه ملی
است .محل قرار گرفتن بانک جدید مانند بانک قبلی
سهل الوصول نیست اما این بانک خدمات گسترده ای
در اختیار این خانواده قرار می دهد از جمله اینکه زوج
را تش��ویق می کند تا هر زمان که با مش��کلی روبه رو
شدند به بانک مراجعه کنند .خانواده استیفانز از طریق
iphonو ipadحساب های بانکی خود را به صورت
روزانه مشاهده و اقدام به انجام تراکنش می کنند .انها
به ندرت از بانکداری انالین استفاده می کنند و تقریبا
هرگز شماره مرکز تلفن بانک را نمی گیرند.
داس��تان خانواده اس��تیفانز داس��تانی غیرمعمول
نیس��ت بلکه بازتابی از تغیی��ر در روابط و رفتار بانک
– مش��تری اس��ت .امروزه 65درصد از مش��تریان از
طریق کانال های چندگانه با بانک های خود در تعامل
هستند .مراودات انسانی به طور کلی مستعد مشکالت
پیچیده تری است :تنها 25درصد تماس های تلفنی
ش��امل درخواست هایی هس��تند که خدمات انها از
طریق س��ایر کانال ها انجام ش��دنی اس��ت .جالب تر
انکه ش��بکه های دیجیتال دارای کانال های فیزیکی
جایگزین نیس��تند .مشتریانی که بیش از یک بار در
هفت��ه از بانکداری الکترونیکی ی��ا تلفن همراه برای
کارهای بانکی استفاده می کنند ،احتمال می رود که
60درصد بیشتر از سایرین در زمینه استفاده از شعب
خرد بانک فعال باشند .به این ترتیب ،وقتی مشتریان
با فرایند دسترس��ی به خدمات بانکی از طریق چند
کانال س��روکار دارند ،از مراودات رو در رو در ش��عبه
بانکی خود نیز انتظار ارزش باالتری را دارند .این تغییر
در رفتار مش��تریان یک فرصت ن��ادر و نیز تهدیدی
بالقوه برای بانک های خرده فروش است .ان دسته از
بانک هایی که هم اکنون در حال انجام اقداماتی برای
انتقال تراکنش های خود به کانال های دیجیتال ،انتقال
ش��بکه های توزیع فیزیکی و نیز نوسازی راهبردهای
«برو به بازار» خود هس��تند ،می توانند میزان کارایی
خود را به نحو قابل توجهی افزایش دهند.
درصد تعامل مش��تریان بانک��داری خرد در امریکا
با ش��عبه و یا تماس تلفنی ،میانگین تعداد مراودات
اینترنتی در هفته
انهای��ی که ای��ن کار را انج��ام نمی دهند ممکن
اس��ت پیش پ��ای س��امانه های انقالب��ی نوظهوری
قربان��ی ش��وند که از ش��بکه های توزی��ع جایگزین
ب��رای جل��ب مش��تریان اس��تفاده می کنن��د تا به
«خدمات رس��انی برتر به مش��تریان» دس��ت یابند.
ب��رای نمون��ه ،کارت اعتباری Bluebirdموسس��ه
امریک��ن اکس��پرس American Expressکه از
مس��یر فروش��گاه های Wal-Martتوزیع شده ،در
3ماه اول عرضه به بازار در اواخر سال .2012م ،بیش
از نیم میلیون مشتری جلب کرده است.
تغییر ش��کل راهبرده��ای «برو به ب��ازار» و توزیع
می تواند موجب افزایش نسبت کارایی بانک به میزان
بیش از 7درصد شود.
براورد تغییر میزان کارایی یک بانک خرد (درصد)
ایجاد یک الگوی جدید توزیع که پاسخگوی نیازهای
روبه افزایش مشتریان باشد ،بر 4اصل ضروری بنیان
نهاده شده است:
-1کنارگذاردن رویکرد خطی یا «قیفی» در تعامل
با مشتریان و روی اوردن به رویکرد بهینه چند کانالی
برای تماس های مشتریان.
-2طراحی شبکه ش��عب برای دستیابی به «کف
میزان کارامدی» ،از طریق انواع گوناگون فرمت ها و
نیز شبکه هایی که با دقت ایجاد شده اند.
-3توانمندسازی خط مقدم (کارکنان شعب) برای
برقراری ارتباطات ممتاز چهره به چهره با مشتریان.
-4افزایش مهارت های پیچیده بازاریابی برای تامین
نیاز عاطفی مشتریان.
دریچه
روش های عمده در اکتشاف مس
گ�روه مع�دن :روش های اکتش��اف در هر ماده
معدنی متفاوت بوده و ضمن لزوم در اختیار داشتن
تجهی��زات خاص ب��ه دانش تخصصی نیز وابس��ته
اس��ت در بخش مس هر روزه شاهد تغییرات عمده
در روزها و علوم اکتش��اف و اس��تخراج هستیم ،به
عنوان مثال در س��ال 1900عی��ار اقتصادی مس
5درص��د بود در حالی که امروزه این میزان تقریبا
ی��ک درصد اس��ت .در روش های جدید اکتش��اف
برخ�لاف روش های گذش��ته پیچی��ده و پرهزینه
هستند .فعالیت های اکتشافی جدید شامل عملیات
زمین شناسی ،ژئوشیمی ،ژئوفیزیک ،نمونه برداری،
انالیز ازمایش��گاهی ،بررسی های اقتصادی ،ارزیابی
امکانات حمل و نقل ،میزان اب ،انرژی و ...است که
قبل از شروع عملیات استخراج از یک معدن باید از
نتایج بررسی های فوق مطمئن بود.
همچنین عملیات زمین شناسی از جمله اقدامات
عمده جهت کشف یک معدن جدید محسوب شده
و برای پی بردن به خصوصیات فیزیکی و شیمیایی
یک مع��دن امری ضروری اس��ت ،چراکه از طریق
بررس��ی های ژئوش��یمی و مطالعه سیس��تماتیک
ویژگی های ش��یمیایی همچون درجه خلوص یک
کانی می توان ب��ه خصوصیات غیرعادی یک معدن
پی برد .از ژئوفیزیک نیز برای یافتن ذخایر معدنی
زیرس��طح زمین اس��تفاده می ش��ود که می توانند
درباره پاره ای از خصوصیات اطالعاتی در دس��ترس
قرار دهند .البته در س��ال های اخیر با اس��تفاده از
هواپیما یا ماهواره این امکان فراهم امده اس��ت که
بخش اعظم ذخایری که ساختار پیچیده ای داشته
و به اس��انی قابل تش��خیص و رویت نیستند ،مورد
اکتش��اف قرار گی��رد .باید توجه داش��ت که از نظر
طبقه بندی چنانچه کانی س��ازی از ن��وع نامنظم و
دارای ش��کل نسبتادرهم باش��د براساس تجارب به
دست امده نسبت کارایی روش حفاری به اکتشاف
از طریق معدنکاری حدود یک به 3/5تا 5/4است،
یعنی اکتش��اف معدنی 3/5تا 5/4مرتبه بیشتر از
روش حفاری معمولی موثر است.
نمونه برداری عملیاتی
به منظ��ور پرهیز از گران ب��ودن هزینه عملیات
به خصوص روش نمونه برداری در س��ال های اخیر
از روش اماری و چکش��ی برای عملیات اکتش��افی
استفاده می شود که به صورت زیر است.
-1مرحله اکتش�اف منطق�ه ای :دراین مرحله
ابتدا نقش��ه زمین شناس��ی با مقیاس 1:20000با
استفاده از عکس های هوایی انجام می گیرد همچنین
مطالعات زمین شناس��ی با توجه به سنگ شناسی،
التراس��یون ،زمین ساخت و کانی س��ازی با تمرکز
مواد معدن��ی صورت گرفته و پ��س از ان عملیات
لیتوژئوش��یمی و انالیز نمونه ه��ای عناصر مختلف
انج��ام می گیرد .البته در ادام��ه مطالعه پتروگرافی
کانی شناس��ی و همچنین انالیز کام��ل حدود 20
نمونه برای فلزات پایه و اکس��یدهای اصلی و انجام
عملیات مهندسی اکتشاف شامل حفر ترانشه ،تونل
و چاه اکتش��افی برای عیارسنجی الزم بوده ،ضمن
انکه برداشت زمین شناس��ی و معدنی ترانشه ها در
مقیاس مناس��ب و تجزیه و تحلیل تمامی اطالعات
به دست امده در اولویت قرار دارد.
-2اکتش�اف مقدمات�ی :در ای��ن مرحل��ه،
اکتش��اف مقدماتی درمقیاس 1:1000و 1:5000
صورت خواه��د گرفت که معم��وال در محدوده ای
به وس��عت حدود 10کیلومترمربع انجام می شود.
عملیات اکتش��اف براساس اس��تراتژی تعیین شده
مرکب از زمین شناس��ی صحرایی ،تهیه نقشه های
زمین شناسی ،لیتوژئوش��یمی و عملیات مهندسی
اکتش��اف اس��ت که در ان تهیه نقش��ه توپوگرافی
1:5000ی��ا 1:10000از محدوده م��ورد مطالعه
به عنوان نقش��ه مبنا و تهیه نقش��ه زمین شناس��ی
که در برگیرنده ویژگی های زمین شناس��ی باش��د
و همچنی��ن تهی��ه نقش��ه ژئوش��یمیایی و انالی��ز
نمونه ب��رداری ص��ورت می گی��رد ،از س��وی دیگر
کانی شناس��ی و تعیین التراسیون و انجام عملیات
مهندسی اکتش��اف روی رگه ها و اثار معدنی برای
شناخت شکل هندس��ی و برداشت زمین شناسی و
معدنی عملیات مهندس��ی اکتشاف و نمونه برداری
از افق ها و رگه های مینرالیزه و سنگ های مجاور و
همچنین جمع اوری داده ها و تجزیه و تحلیل زمین
اماری داده ها از اقدامات الزم است.
-3اکتشاف تفصیلی :در این مرحله از عملیات
پیش بینی ش��ده گس��تره عمقی م��اده معدنی به
ش��کل توده معدنی ،تناژ و عی��ار ان معین خواهد
ش��د .مبنای اجرایی عملیات از مقیاس 1:1000تا
1:200روی رگه ه��ا و محدوده هایی خواهد بود که
مساحت کلی ان حدود 200هکتار پیش بینی شده
اس��ت .در این مرحله از عملیات اقداماتی همچون
تهیه نقش��ه زمین شناسی معدنی در محدوده 200
هکت��ار در انجام مطالع��ه ژئوفیزیکی و تلفیق کلیه
داده ها و تعیین محل حفاری ها برای تعیین ذخیره
و حف��اری صورت گرفته و پس از ان تعیین مقاطع
زمین شناسی تحت االرضی ،تخمین ذخیره و تعیین
عی��ار و مقدار عیارهای مختلف ب��ه روش معمولی
و زمین ام��اری و تکمیل ازمایش��ات کانه ارایی در
مقیاس ازمایش��گاهی و همچنین تکمیل اطالعات
عمقی از طریق حفاری ها انجام می گیرد.
16
معدن و توسعه
پنجشنبه 20شهریور 15 - 1393ذی القعده 11 -1435سپتامبر 2014
mine@smtnews.ir
گزارش صمت از وضعیت بهره برداری معادن تالک
مرواریدی دردل شهرهای کمتر توسعه یافته
نرگ�س قیص�ری -گ�روه مع�دن :تالک س��نگی
نیمه شفاف با جالی مرواریدی است که با وجود گستره
و پراکندگ��ی اندک اما کاربردهای فراوان ان در صنایع
مختلف همچون الستیک س��ازی ،کاش��ی و سرامیک،
محصوالت ارایش��ی و بهداش��تی اهمی��ت ان را افزون
کرده اس��ت .امارها نشان می دهد کشور امریکا در سال
.2011م ،بزرگتری��ن تولیدکننده ای��ن محصول بوده و
پس از ان چین ،فرانسه ،برزیل ،فنالند و ژاپن در زمره
تولید کنندگان این محصول قرار دارند.
ایران نیز همچون س��ایر محص��والت معدنی از ذخایر
این م��اده معدنی نیز بی نصیب نمان��ده و ذخایر فراوانی
را در نقاط مختلف کش��ور با اب و هوای گرم و خش��ک
ب��ه خود اختصاص داده اس��ت ،البته باید توجه داش��ت
ک��ه بهره ب��رداری از معادن تالک به دلی��ل فراهم نبودن
زیر س��اخت مناسب همچون در دس��ترس نبودن منابع
ان��رژی هم اکنون با کاهش مواجه ش��ده اس��ت ،این در
حالی است که محدودیت وجود این ماده معدنی در سایر
کشورهای توسعه یافته می تواند به عنوان مزیتی در کسب
درامدهای ارزی محسوب شود .علی نجفی مشاور سازمان
زمین شناس��ی و اکتشاف در خصوص میزان ذخایر تالک
موجود در کش��ور به صمت می گوی��د :طبق اخرین امار
اعالم ش��ده در س��ال 90تا 91ح��دود 30معدن تالک
شناسایی شده که از این تعداد تنها 18معدن فعال بوده و
مابقی فعالیتی ندارند.
وی همچنین میزان ذخیره قطعی کانی معدنی را رقمی
بال��غ بر 6میلیون تن اع�لام کرد و گفت :ظرفیت باالیی
در مع��ادن تال��ک وج��ود دارد اما به دالی��ل مختلف و
مهیانبودن برخی از شرایط ساالنه تنها 50هزار تن از این
ماده تولید می شود و نیاز صنایع مختلف کشور را برطرف
می سازد ،البته با س��رمایه گذاری و ایجاد شرایط مناسب
می توان تولید این م��اده را افزایش داد و زمینه صادرات
ان را نیز فراهم کرد.
تازه های معدنی
مش��اور س��ازمان زمین شناسی و
اکتش��اف همچنین ب��ا بیان اینکه
مع��ادن تال��ک در نق��اط مختلف
کشور قرار دارند ،افزود :استان های
اصفهان ،خراس��ان رضوی و یزد از
ذخایر این سنگ کانی برخوردار هستند .همچنین از دیگر
نقاطی که هم اکنون از این معادن بهره برداری می کنند در
اس��تان های اذربایج��ان ش��رقی و غرب��ی ،سیس��تان و
بلوچس��تان و زنجان واقع شده اند .نجفی کانی تالک را به
عنوان یکی از کاربردی تری��ن مواد معدنی معرفی کرد و
افزود :این س��نگ معدنی در صنای��ع مختلف از صنعت
شیمیایی تا صنایع معدنی با توجه به نوع ترکیب ان مورد
استفاده قرار می گیرد .وی اکتشاف و بهره برداری از معادن
تالک در صورت فراهم بودن بستر مناسب همراه با صرفه
اقتصادی و ایجاد ارزش افزوده دانست و گفت :با توجه به
اینکه معادن این کانی معدنی در شهرهای کمتر توسعه
یافته قرار داشته و در این شهرها زیرساخت ها الزم کمتر
وجود به همین دلیل بسیاری از فعالیت معادن متوقف یا
تعطیل ش��ده اند .وی افزود :به عنوان مثال تامین انرژی
مورد نیاز ب��رای فراوری این ماده یکی از ارکان اصلی در
تولید است که در صورت نبود ان در محدوده ای نزدیک
به معدن م��ورد نظر امکان فراوری از ان س��لب خواهد
لو نقل مواد معدنی هزینه را در پی داشته
شد؛چراکه حم
و برای تولیدکننده صرفه اقتصادی نخواهد داشت.
بافت فرسوده جاده ای
انچه مس��لم اس��ت ماده معدنی تالک به جهت کاربرد
وس��یع در صنایع از مزیت باالیی در ص��ادرات برخوردار
اس��ت و این در حالی است که قرارگیری ذخایر این ماده
معدنی در شهرس��تان ها و استان های کمتر توسعه یافته
اس��تفاده از این مزیت را تحت الش��عاع قرار داده است .به
عنوان مثال قرار داشتن ذخایر تالک در شهرهای استان
لرستان همچون ازنا و مسعوداباد ،خود دلیلی محکم در
توسعه نیافتگی این ماده معدنی با ارزش دارد.
در این رابطه بهرام بیرانوند نماینده
مردم لرس��تان در مجلس شورای
اسالمی در خصوص مشکالتی که
در معادن تالک این اس��تان وجود
دارد ب��ه صمت گفت :معادن تالک
در شهرستان های مختلف این استان از جمله بروجرد ،ازنا
و مسعوداباد قرار دارند و به جرات می توان گفت همچون
مرواریدی در دل این شهرها واقع شده است .اما به دلیل
نبود زی��ر س��اخت های مناس��ب همچون نب��ود جاده،
دسترسی و اس��تاندارد فعالیت در معادن را تحت الشعاع
قرار داده و این در حالی اس��ت که گس��ترش این معادن
می تواند توسعه و اشتغال منطقه را به همراه داشته باشد.
وی با اشاره به اینکه جاده های منطقه دارای بافت فرسوده
هس��تند ،تصریح کرد :یکی از مس��ائلی که در خصوص
فعالی��ت این معادن وج��ود دارد؛ حمل و نقل این مواد و
تردد کامیون هاست و این امر باعث شده تا ساکنان منطقه
نسبت به رفت و امد وسایل نقلیه سنگین اعتراض کنند؛
چراکه تردد وس��ایل نقلیه سنگین خسارات زیادی را به
جاده ها وارد کرده و الزم اس��ت تا نسبت به بازسازی ان
اقدامات الزم انجام ش��ود .نماینده مردم لرستان به وجود
کانی ه��ای غیرفلزی در این اس��تان اش��اره کرد و گفت:
تامین اعتبار و س��رمایه گذاری برای بهره ب��رداری از این
منابع می تواند ضمن رونق دادن به صنایع معدنی موجبات
توس��عه و پیش��رفت را مهیا کرده و زمین��ه ایجاد ارزش
افزوده را فراهم کند.
نشست سرنوشت ساز چین و هند
برای سنگ اهن
برنده شدن اندونزی در جنگ مالیاتی
با معدنکاران خارجی
امریکا
بزرگترین خریدار فوالد ترکیه
انتظار می رود مذاک��رات تجاری که
در دیدار هفت��ه اینده رییس جمهوری
چی��ن از هند مط��رح می ش��ود ،بازار
سنگ اهن را تحت تاثیر قرار دهد.
صنع��ت هن��د امی��دوار اس��ت،
دس��تاوردهای این نشس��ت به کاهش
کس��ری تجاری 30میلیارد دالری کمک کند .براساس این گزارش،
دولت نارندرا مودی ،نخس��ت وزیر هند ممکن است به مقامات چینی
پیش��نهاد محرک مالی ده ها میلیارد دالری برای اقتصاد این کش��ور
مطرح کند که در قالب سنگ اهن ارزان تر خواهد بود.
سنگ اهن کاالی استراتژیکی برای چین محسوب می شود ،از این رو
احتمال دارد این کشور چنین پیشنهادی را از دست ندهد و در عوض
بازار خود را ب��ه روی صادرات دارویی ،خدمات ای تی و حتی قطعات
خودروی هند باز کند.
جاکارت��ا در مب��ارزه ب��رای دریافت
درامد مالیاتی ،بیش��تر از شرکت های
معدنی خارجی برنده شد.
پ��س از 8م��اه اخت�لاف ب��ر س��ر
مالیات ه��ای معدنی ،در پ��ی جنجال
افرینی دول��ت اندونزی توقف صادرات
م��واد معدنی به ارزش ماهانه نیم میلیارد دالر را به دنبال داش��ت ،به
طور کلی فریپورت مک موران و نیومونت ماینینگ سرانجام با مالیات
7/5درصد بر صادرات مواد معدنی موافقت کردند.
ای��ن دو ش��رکت امریکایی به اتف��اق 97درصد از م��س اندونزی را
استخراج می کنند.
اکنون تولید این ش��رکت ها از سرگرفته شده و کارکنانی که اخراج
شده بودند ،می توانند به سرکار برگردند و اندونزی نیز می تواند درامد
از دست رفته را جبران کند.
ماه ه��ای اخی��ر پ��س از انک��ه
ناارامی های عراق صادرات فوالد ترکیه
به این کش��ور را 31درصد بین ژانویه
تا اگوس��ت کاهش داد ،امری��کا بازار
اصلی صادرات فوالد ترکیه بوده است.
فوالدس��ازان ت��رک ه��دف
صادرات��ی س��ال .2014م خ��ود را به دلی��ل بحران ع��راق 6درصد
کاه��ش داده و ب��ه 17میلی��ون و 500ه��زار ت��ن رس��اندند.
طب��ق گ��زارش اتحادی��ه صادرکننده ه��ای ف��والد ترکی��ه،
ص��ادرات ف��والد 8م��اه ابتدای��ی س��ال ای��ن کش��ور 5/6درص��د
اف��ت داش��ته و ب��ه 11میلی��ون و 800ه��زار ت��ن رس��ید و درامد
حاصل��ه ب��ا 4/3درص��د کاه��ش 9میلی��ارد دالر ثب��ت ش��د.
امریکا بزرگترین واردکننده فوالد ترکیه بود که یک میلیون و 230
هزار تن به ثبت رسید.
شهرهایی با پیشینه معدنی
گ�روه مع�دن :مع��ادن ه��م همچ��ون
س��اختمان ها و ش��هرها از پیش��ینه تاریخی
برخوردارند .پیشینه ای که در دل ان حوادث
و اتفاقات خوش��ایند و ناخوش��ایند بسیاری
نهفته و مربوط به اطالعات فنی و مهندس��ی
و تاریخچه اکتش��اف و استخراج ماده معدنی
نیس��ت ،بلکه به دنبال خود پیش��ینه احداث
و رونق یک ش��هر را به هم��راه دارد .در واقع
اهمیت معادن در گذشته به گونه ای بوده که
در کنار ان ش��هرهای بزرگ و کوچک زیادی
شکل گرفته است ،شهرهایی که پس از اتمام
م��اده معدنی و از رونق افتادن معدن ،انها هم
به مکانی متروکه مبدل ش��ده و سکنه خود
را از دست داده اس��ت .در این گزارش تالش
کرده ایم تا برخی از ش��هرهایی که عقبه انها
به احداث معدن مربوط ش��ده و هم اکنون با
متروکه شدن معدن به شهری خالی از سکنه
تبدیل شده اند را معرفی کنیم.
-1المو -کولورادو
))St. Elmo, Colorado
المو کولورادو ،شهری است که به واسطه
کشف و بهره برداری از چند معدن به سرعت
ش��کل گرفت و مراحل ترق��ی را طی کرد،
به گونه ای که جمعیت زیادی را که بیش��تر
کارگ��ران مع��ادن بودن در خ��ود جای داد
اما این ش��هر در سال 1922و پس از انکه
راه اهن ان به دلیل اتمام معادن تعطیل شد
به سرعت از رونق افتاد و هم اکنون به یکی
از شهرهای متروکه که گاهی چند گردشگر
را میهمان خود دارد ،مبدل شده است.
-2چاکو کانیون – نیومکزیکو
()Chaco Canyon, New Mexico
ش��هر چاکو کانی��ون در ایالت نیومکزیکو
ش��هری که در س��ال های 800ت��ا 1100
می�لادی به دلی��ل وجود مع��ادن ،از رونق
باالی��ی برخ��وردار بوده و جمعی��ت زیادی
را در خ��ود جای داده بودن��د؛ به طوری که
در ان جش��ن ها و مراس��م بزرگی را برگذار
می کردند .این ش��هر با وجودی که مردم در
ان زندگ��ی می کنند اما ب��ه دلیل تعطیلی
معادن ان از رونق سابق برخوردار نیست.
-3بودیه -کالیفورنیا
)Bodie, California
بودی��ه واقع در ایال��ت کالیفرنیا از جمله
ش��هرهایی اس��ت که در س��ال 1879م به
واس��طه کش��ف چند معدن طال به شهرت
باالیی دس��ت یافت و جمعی��ت زیادی به
ان ک��وچ کردند .این ش��هر پ��س از اینکه
معادن طالی اطراف ان خالی شد به تدریج
ش��هروندان خ��ود را از دس��ت داد و ب��ه
صورت متروکه درام��د .این روزها تعدادی
از س��اختمان های مرکزی این ش��هر هنوز
پابرجا هستند.
-4هابرستون و سانتاالورا – شیلی
(Humberstone and Santa
)Laura
هابرستون و سانتاالورا واقع در شیلی شهری
است که به واس��طه معادن نمک ان شهرت
داشت اما این شهر نسبتا بزرگ در سال 1958
م به صورت کامل متروکه ش��د .هم اکنون از
س��اختمان های این شهر س��ینما ،سالن های
ورزشی و یک هتل باقی مانده است.
گذش��ته چند معدن نیز در این شهر فعال
بوده است.
باهانگارا شهری مرکزی و بزرگ در شمال
کش��ور هند اس��ت که زمانی به عنوان یکی
از بزرگترین ش��هرهای این کشور شناخته
می شد و در ان معادن زیادی وجود داشت.
این شهر پس از انکه در سال 1720م توسط
یکی از پادش��اهان تسخیر ش��د به صورت
متروکه در امد .برخی از ساختمان های این
شهر همچون معبد ان باقی مانده است.
پیرامیدن واقع در کش��ور ن��روژ از جمله
ش��هر هایی اس��ت که ب��ه واس��طه فعالیت
چندین معدن زغال س��نگ مش��هور بوده و
جمعیت زیادی را در خود جای داده اس��ت
.این ش��هر در س��ال 1998م پس از اتمام
ذخایر زغال س��نگ ان به ص��ورت متروکه
در امد از جمله س��اختمان های این ش��هر
می توان به کتابخانه ای پر از کتاب ،ورزشگاه
و سایر ساختمان های تفریحی اشاره کرد.
-5باهانگارا – هند
()Bhangarh, India
-6کایاکوی – ترکیه
()Kayaköy, Turkey
ش��هر کایاک��وی ترکی��ه پ��س از پایان
جن��گ میان ترکی��ه و یونان ش��هروندان
یونان��ی س��اکن کایاکوی ب��ه وطن خود
بازگش��تند و در نتیجه این ش��هر به حال
متروک��ه درامد .در حال حاضر این ش��هر
به عن��وان یک محل تاریخی ثبت ش��ده
است و ساختمان های ان به صورت کامل
محافظت می شود .البته گفته می شود در
-7پیرامیدن – نوروژ
()Pyramiden, Norway
-8هرکوالنئوم – ایتالیا
()Herculaneum, Italy
هرکوالنئوم واق��ع در ایتالیا زمانی به عنوان
ش��هری برخ��وردار از مراک��ز تفریحی مطرح
بود و متعل��ق به امپراتوری رم باس��تان بود و
به واس��طه قرار داش��تن در نزدیکی اتشفشان
م��ردم ان زمان از مواد اتشفش��انی اس��تفاده
می کردن��د .این ش��هر پ��س از انکه در س��ال
79می�لادی اتشفش��ان ان ف��وران ک��رد به
ط��ور کام��ل در زیر خاکس��تر و م��واد مذاب
فرو رفت .البته باستان شناسان توانسته اند برخی
از ساختمان ها و وسایل شهر را خارج کنند.
-9بلچیته – اسپانیا
()Belchite, Spain
شهر بلچیته اس��پانیا از شهرهای معدنی
معروف اس��ت که رونق خود را از استخراج
مواد معدنی دارد .این شهر در سال 1937م
محاصره شد و در اثر درگیری شدید تقریبا
به شکل کامل از بین رفت .خرابه های باقی
مان��ده از ای��ن جنگ مخرب ای��ن روزها به
نقاطی گردشگری تبدیل شده است.
-10کوالمان اسکوپ – نامبیا
()Kolmanskop, Namibia
ش��هر کوالمان اس��کوپ واقع در کش��ور
نامیبیا رونق خود را مدیون زندگی کارگرانی
که در معدن الماس فعالیت می کنند ،است
این ش��هر در اواسط س��ال های 1950م و
به دلیل کاهش بازده��ی معدن الماس رها
ش��د و به صورت متروکه درامد .بخش��ی از
این ش��هر به دلیل واقع ش��دن در صحرا و
گسترش بیابان کامال نابود شده است.
تجارت بین الملل
trade@smtnews.ir
پنجشنبه 20شهریور 15 - 1393ذی القعده 11 -1435سپتامبر 2014
نگاهی به رقابت غول های کشتی سازی
17
تجارت دریایی روی انگشت اسیایی ها می چرخد
گروه تجارت 3 :کش��ور جهان بیش از ۹۰درصد کش��تی های دنیا اعم از
تجاری ،نفتکش و مس��افری را می سازند .نخس��ت کره جنوبی ،دوم چین و
س��وم ژاپن .سایر کشورها ۱۰درصد کش��تی های جهان را تامین می کنند.
کشورهایی نظیر کرواسی ،ایتالیا ،فرانسه ،برزیل ،ویتنام و ترکیه در رده های
کشتی سازی در کره جنوبی
صنع��ت کشتیس��ازی کره جنوب��ی در اواس��ط دهه
)1349(۱۹۷۰کار خود را اغاز کرد و امروز این کش��ور
به نخستین کشتیساز بزرگ جهان تبدیل شده است.
رش��د روزافزون س��هم کره جنوبی از سفارشات جهانی
کش��تی در چن��د دهه اخیر بس��یار قابل توجه اس��ت.
به گونهای که س��هم صنعت کشتیسازی کره جنوبی در
کل بازار جهانی در س��ال ۲۰۰۰حدود ۴۰درصد بوده
که نشانگر رشد بسیار زیاد است.
از س��ال )1356(۱۹۹۷تاکنون که شرایط اقتصادی
کره رش��د کرده و در نتیجه کش��تیرانی داخلی شرایط
اقتص��ادی خوبی را تجربه میکند ،این بهبود ش��رایط،
برخی از صاحبان خطوط کش��تیرانی را بر ان داشته تا
قراردادهای جدیدی را در صنعت کشتیس��ازی منعقد
کنند .با وجود افزایش تقاضای داخلی ،تولیدات صنایع
کشتیسازی همچنان س��فارشهای خارجی است که
گردش س��االنه ۱۰میلیارد دالر س��رمایه را دربردارد.
در دوره جهانیس��ازی یا جهانی ش��دن دلبستگیهای
مشترکی وجود دارد .موضوعاتی مانند محیط زیست و
ایمنی که صنعت کشتیسازی را درگیر میکند.
پیشرو در تولید انبوه
ظرفیت کشتیسازان کرهای در تولید انبوه به مراتب
بیشتر از دیگر رقباست .این مزیت موجب شده است که
در طراحی ،مهندسی و فرایندهای تولید صرفهجویی به
همراه داشته باشد .درکنار تسهیالت بزرگ این شرکت
که برای ساخت کش��تیهای بسیار بزرگ حملکننده
م��واد نفتی کاربرد دارد ،انه��ا دارای مزایا و برتری های
رقابتی هستند تا انواع دیگر از کشتیهای بزرگ مانند
LNGو کانتینربره��ا را بس��ازند .برای س��اخت انواع
کش��تیهای جدید ،طرحهای تازه و مکان هایی که باید
این کشتیها در ان ساخته شوند ،پیشبینی شده است.
به طوری که از نظر فنی به ابزارهای پیش��رفته تجهیز
ش��دهاند تا بتوانند از عهده س��اخت کانتینرهای بزرگ
و LNGها برایند .به این منظور ،س��ازندگان کش��تی
کرهای عالقهمندند کش��تیهایی را سفارش بگیرند که
از ارزش بس��یار باالی��ی برخوردارند .به عن��وان مثال،
کانتینربرهای��ی به ابعاد ۱۲هزار TEUو کش��تیهای
گازب��ر LNGبه حجم ۲۰۰هزار مترمکعب نزد انان از
اهمیت بیشتری برای ساخت برخوردار است.
ش داخلی
ظرفیت باال برای سفار
بنابرای��ن حتی اگر سفارش��ات جهان��ی کاهش یابد،
کشتیس��ازهای کرهای ظرفیت باالیی از سفارشهای
داخل��ی را ذخی��ره دارند .ای��ن س��فارشهای داخلی
حدود یک س��وم فعالیتهای صنعت کشتیس��ازی را
در س��الهای پیش از بحران تش��کیل میدهد .در این
بین ش��رکتهای کش��تیرانی ژاپنی که مشتری حدود
۶۰درصد از تولیدات کشتیسازان ژاپنی هستند ،ممکن
است وسوس��ه ش��وند تا از تولیدکنندگان سنتی خود
فاصله بگیرند .ش��رکت کش��تیرانی کالین به هیوندای
برای س��اخت یک سری از ش��ناورهای کانتینربر پست
پاناماکس س��فارش داده است و این نخستین سفارش
یک شرکت ژاپنی برای کشتیهای کانتینری بزرگ به
شرکت کرهای است.
نرخ برابری پول کره ،رمز موفقیت
کرهایه��ا هرچند کاهش ن��رخ برابری پ��ول کره را
یک��ی از علل موفقیت خود میدانند اما علت اصلی این
موفقیت را فداکاری نیروی کار و مدیریت ش��رکتهای
کشتیس��ازی برمیش��مارند .الن واکر ،یکی از اعضای
هیات مدیره انجمن کشتیس��ازی امریکا در گزارشی،
بعدی کشتی سازی دنیا هستند که ویتنام نیز به دلیل نداشتن توان رقابت
درحال کنار رفتن از این صنعت اس��ت .کش��ورهایی که س��واحل مناسب
و امکان س��اخت بخش بزرگی از تجهیزات کش��تی را دارند ،کشتی سازان
اول دنیا هس��تند .نمی توان این انحصار را به سادگی از انها گرفت .بنابراین
می توان گفت دالرهایی که برای خرید کش��تی پرداخت می ش��ود به جیب
ای��ن غول های صنعتی می رود .درامد هنگفتی که نصیب چش��م بادامی ها
می ش��ود به دنبال یارانه و حمایت های دولت این کشورها و البته نیروی کار
ارزان است
10شرکت کشتی ساز برتر جهان
صنایع سنگین هیوندای – اولسان کره جنوبی
پیش��رو اصلی در بخش کشتیس��ازی صنایع س��نگین هیوندای است
که ب��ا ثبت میزان تولید تناژ ناخالص 93,893,700که 1428کش��تی
در س��ایزهای مختلف با کاربردهای گوناگون را دربرمیگیرد؛ بزرگترین
شرکت در این بخش از صنعت کشتیسازی است.
کشتیسازی دوو – اوکپو کره جنوبی
یکی دیگر از پیشروان و عامل مهم در این صنعت شرکت کشتیسازی
دوو اس��ت که با کس��ب رتبه دوم در جهان در زمینه ساخت کشتیهای
غول پیکر فعالیت میکند .تناژ ناخالص تولید شده به میزان 68,284,087که شامل 834کشتی است.
صنایع سنگین سامسونگ -کره جنوبی
این شرکت یکی از سه غول صنعت کشتیسازی در جهان با ویژگی تولید کشتیهایی همچون حملکنندههای گاز
طبیعی مایع وکشتیهایی با تناژ ناخالص تولیدشده به میزان 58,082,349شامل 785کشتی است.
هیوندای – سامو کره جنوبی
یکی دیگر از کشتیس��ازان کلیدی از کش��ور کره که نقش مهمی در این صنعت ایفا میکند با قابلیت تولید تقریبا
40کشتی در سال به فعالیت خود ادامه میدهد .میزان تناژ ناخالص این شرکت 28,414,515است که شامل 372
کشتی میشود.
صنایع سنگین میتسوبیشی – ناکازاکی ژاپن
این شرکت با دارا بودن رتبه دوم در ژاپن و همچنین رتبه پنجم در دنیا در تولید کشتیهایی چون حمل نفتکشها
و کشتیهای کروز فعالیت میکند .میزان تناژ تولید شده 19,506,548شامل 315کشتی است.
کشتیسازی سونیشی – نوماکوما ژاپن
این ش��رکت یکی از پیشروان صنعت کشتیس��ازی در ژاپن با تخصص در ساخت کشتیهای فلهبر در ابعاد متوسط
است .تناژ ناخالص تولید شده به میزان 17,824,038شامل 492کشتی است.
کشتیسازی اوشیما – اوشیما ژاپن
کشتیس��ازی اوش��یما نیز عموما در س��اخت کش��تیهای فلهب��ر فعالیت دارد .این ش��رکت با تولید تن��اژ ناخالص
16,983,004که شامل 539کشتی است؛ یکی از بنامترین شرکت های کشتیسازی محسوب میشود.
هیوندای میپو – یولسان کره جنوبی
این ش��رکت یکی از تولیدکنندههای کشتیهای متداول یا رایج و همچنین کشتیهایی که به منظور اهداف خاصی
تولید میشوند ،است .این کشتیسازی به خاطر ساخت تانکرهای شیمیایی با سایزهای متوسط و کشتیهای کانتینری
پاناماکس مشهور است .تناژ ناخالص تولیدشده توسط این شرکت 16,715,650که 618کشتی را شامل میشود.
کشتیسازی ایماباری -ماریوگیم ژاپن
اولین کش��تی بزرگ حملکننده ماشین در دنیا توس��ط این کشتیسازی ساخته شده است و یک کشتی غولپیکر
Dwt 300.000را ارائه داده است .این کشتیسازی با تولید 15,692,687وزن ناخالص که شامل 393کشتی است
یکی از معروف ترین کشتیسازیهای دنیا محسوب میشود.
کشتیسازی شانگهای چین
این کشتیس��ازی با تولید مجموعا 15.900.096تناژ ناخالص که ش��امل 164کش��تیهای گوناگون در س��ایزهای
مختلف رتبه اول در این صنعت را در چین داراست.
ضمن تش��ریح س��هم بازار رو به افزایش ش��رکتهای
کشتیسازی کرهای در بازارهای جهانی و کاهش شدید
قیمتها از طرف این شرکتها ،به تبیین سیاستهای
دولت ک��ره در حمایت از ش��رکتهای کشتیس��ازی
میپردازد :هیچ تردیدی وج��ود ندارد که حجم عظیم
کمکهای مال��ی دولتی به صنعت کشتیس��ازی کره
تخصیص یافته اس��ت .به عنوان نمونه ش��رکت دوو که
دومین شرکت کشتیسازی در کره است ،مقروضترین
کارخانه جهان در طول تاریخ ش��ناخته ش��ده اس��ت و
از حمایتهای عمده مالی برخوردار اس��ت .دولت کره
تصمیم دارد ب��ا به تعویق انداخت��ن مهلت بازپرداخت
بدهیهای دوو و تامین س��رمایههایش به این ش��رکت
کمک کن��د .همچنین دول��ت از این ش��رکت ،اجرای
نوسازی همهجانبه را خواستار شده است.
البته پیونده��ای نزدیک میان دولت و ش��رکتهای
کشتیس��ازی مختص به دوو نیس��ت ،شرایط مشابهی
نیز برای بقیه ش��رکتها وجود دارد .ش��رکت Halla
که پنجمین ش��رکت کشتیس��ازی در جهان است از
کمکه��ای بانک دولتی صادرات کره برخوردار اس��ت.
این بانک بدون توجه به ش��رایط فعلی این ش��رکت و
طوالنی شدن بازپرداخت بدهیهایش به اعطای وام به
ان ش��رکت ،همچنان ادامه میدهد .ش��ایان ذکر است
که این ش��رکت ،از امضای حتی یک توافقنامه سودده
در 3س��ال اخیر ناتوان بوده که خود نشانهای از فروش
کشتیهای این شرکت به قیمتی کمتر از هزینه تولید
اس��ت .دیوید ای��رون ،نماینده تجاری امری��کا در امور
تجارت جهان��ی به دولت کره در م��ورد اعطای بودجه
بیشتر به شرکت دوو با عنوان یارانه دولتی هشدار داده
است.
کره مشکل فوالد دارد
کلیدیترین موانع کاری برای سازندگان کرهای کمبود
ف��والد و افزایش قیمت ان اس��ت .همچنین نوس��انات
قیم��ت دالر میتواند بر قیمت رقابتی کرهایها در بازار
تاثیر بگذارد .البته ش��رکتهای کرهای از این فشارهای
منفی اگاه هستند ،چراکه بعضی از کشتیسازان کرهای
برخوردار از س��وداوری کمتر و برخی دیگر حتی از این
فاکتورها متضرر ش��دهاند؛ هرچند که سال ۲۰۰۴برای
کشتیسازان کرهای سال پررونقی بوده است.
کشتی سازی چین در رتبه سوم جهانی
در فاصله س��ال های ۲۰۰۰تا ۲۰10میالدی ،تولید
صنعت کشتی س��ازی چین س��االنه ۲۶درصد افزایش
یافت .با رس��یدن چین به این حجم تولید ،این کش��ور
توانس��ت ۱۴درصد از کل بازار کشتی س��ازی جهان را
تصاحب کند و رتبه سوم در کشتی سازی را از ان خود
کند.
70درصد از کل کشتی های ساخته شده در چین به
۱۱۰کشور جهان صادر می شود .از جمله واردکنندگان
کشتی های چینی می توان ایاالت متحده امریکا ،ژاپن،
المان ،فرانس��ه و کانادا را نام برد .یک��ی از تحلیلگران
می گوید :در سال های اخیر ،کارخانه های کشتی سازی
چین با صنایع ژاپن و کره جنوبی رقابت کرد و توانست
رتبه سوم را از ان خود کند و بعد از این 2قطب فعال
در صنعت کشتی س��ازی قرار گیرد ،در حالی که قیمت
کشتی های تولیدی این کشور کمتر است و تولیدات ان
به تعداد بیش��تری از کشورهای جهان صادر می شود و
بازار بیش��تر و بهتری دارد .در حال حاضر ۸۵درصد از
سفارش هایی که به صنعت کشتی سازی چین داده شده
از کشورهای دیگر است و به عبارت دقیق تر ۸۵درصد از
سفارش ها صادراتی است و سهم اندکی از تولیدات این
صنعت وارد بازارهای داخلی می ش��ود .شرکت صنعتی
کشتی س��ازی چین ،بزرگترین تولیدکننده کشتی های
اقیانوس پیما اعالم کرد تا پایان دهه اینده ،سطح تولید
خود را 4برابر خواهد کرد و به موجب ان درامد حاصل
از این بخش را به باالترین س��طح ممکن می رساند .در
حال حاضر ،صنعت کشتی سازی یکی از صنایع درامدزا
در چین اس��ت و اگر این روند ادامه یابد ،چین به یکی
از بزرگترین مهره های بازار بدل می شود.
فعال سازی صنایع جانبی
صنعت کشتی س��ازی به طور میانگین با ۴۰صنعت به
طور مس��تقیم و با ۶۰صنعت به طور غیرمس��تقیم و در
مجموع با ۱۰۰صنعت جانبی مرتبط است .صنایع فوالد،
جوش ،رنگ ،فایبرگالس ،شکل دادن ورق های فوالدی و
الومینیومی ،تعمیر و نگهداری دستگاه و قطعات ،مونتاژ،
الکترونی��ک و تجهی��زات الکتریک��ی ،تزئیناتی و رفاهی،
تامین تجهیزات و دستگاه ها و در یک تقسیم بندی کلی تر
ام��وزش و تحقیقات ،مونت��اژ و تولید ،تعمیر و نگهداری،
اوراق ،حم��ل و نقل ،بهره ب��رداری از منابع دریا ،تفریحی
و گردشگری ،موسسه های استاندارد و رده بندی دریایی،
از جمله صنایع جانبی هس��تند که به طور مس��تقیم یا
غیرمستقیم با صنعت کشتی سازی در ارتباط اند .به طور
متوسط ۶۷درصد از هزینه ساخت کشتی به فعالیت های
خارج از کارخانه وابس��ته است که این امر به معنی ایجاد
بازار برای صنایع باالدستی صنعت کشتی سازی است.
اشتغالزایی ،مزیت پنهان
تقریب��ا ب��ه ازای ه��ر ف��رد فع��ال در مجتمع ه��ای
کشتی س��ازی ۲ ،نفر در صنای��ع مرتبط با ان در خارج
از کارخانه فعالیت می کنند .همان طور که اش��اره شد
صنعت کشتی سازی با صنایع باالدستی بسیاری مرتبط
اس��ت .به عنوان مثال ،برای ساخت یک فروند کشتی با
ظرفی��ت ۲۰هزار تن ،حدود ۱/۲میلیون نفر س��اعت
صرف می شود .با توجه به اینکه صنعت کشتی سازی در
زمره صنایع با فناوری باال به ش��مار می اید و در ساخت
ان از سیس��تم غیرمدوالر استفاده می ش��ود ،بنابراین
اش��تغالزایی این رش��ته در مقایسه با س��ایر رشته های
صنعتی دیگر ،بس��یار باالتر است ،به طوری که بیش از
۵۰درصد نیروی انسانی مورد نیاز را کارگران غیرماهر
تشکیل می دهند.
نظرگاه
دریای خزر خالی از
کشتی باری ساخت ایران!
هادی حق شناس
معاون برنامه ریزی و مالی اداری
سازمان بنادر و دریانوردی کشور
با انتق��اد از نبود ی��ک مرجع دریای��ی قدرتمند
در کش��ور بر ضرورت ایجاد ی��ک راهبرد بلندمدت
ب��رای بخش صنعت دریایی کش��ور تاکید کرد .در
ی��ک مقیاس کلی می ت��وان این گون��ه عنوان کرد
که مش��کل اقتصاد ایران در س��مت عرضه است و
ن��ه تقاضا ،ب��ه طوری که در ح��ال حاضر به عنوان
نمونه م��ا نیازهای متع��ددی در ح��وزه راه اهن و
ازاد راه ه��ا داریم .همچنین در صنع��ت دریایی نیز
تقاضا برای کش��تی وجود دارد اما مشکل در بخش
عرضه است .در دریای خزر یک کشتی باری ساخت
جمهوری اس�لامی ایران هم وجود ندارد ،در جنوب
نیز همین مش��کل را داریم .این در حالی است که
بزرگترین بحران های غرب ناشی از نبود تقاضاست
نه عرضه .بر این اس��اس ه��م در بحث عرضه و هم
در بحث تقاضا زنجی��ره موجود میان ان باید مورد
بررسی و کارشناس��ی قرار گیرد .یکی از مهم ترین
مش��کالت ،طوالنی بودن پروس��ه س��اخت کشتی
در ای��ران اس��ت .تحریم های موجود ،ع��دم تامین
تسهیالت مناسب و در اولویت نبودن این حوزه در
کش��ور از عوامل موثر در بروز و تقویت این مشکل
هس��تند .این موضوع باعث ش��ده است که شرکت
ملی نفتکش و شرکت کشتیرانی جمهوری اسالمی
ایران سفارش��ات س��اخت خ��ود را در این حوزه به
چین و ک��ره ارائه کنند این در حالی اس��ت که بر
اس��اس مصوبه شورای عالی صنایع دریایی در سال
87و نهادسازی های صورت گرفته ،مجددا کار ابتر
ماند ،در حال حاضر ما یک مرجع دریایی قدرتمند
که بتواند همه ارگان های دریایی در ناوگان ها را در
برگیرد ،نداریم .در نهایت می توان گفت این مشکل
با ایجاد یک استراتژی بلندمدت برای بخش صنعت
دریایی حل می شود .بنابراین باید یک متولی واحد
جهت ساماندهی این موضوع در کشور شکل گیرد.
این در حالی اس��ت ک��ه درحال حاضر در کش��ور
بخ��ش دریا به عنوان ضرورت اول مطرح می ش��ود
اما ای��ن موضوع در عمل باور نمی ش��ود .به همین
دالیل اس��ت که با توجه به رشد حمل ونقل دریایی
همچن��ان در دری��ای خزر 80درصد ب��ار با پرچم
غیرایرانی حمل می شود.
کوتاه از بین الملل
در راستای برنامه های ضددالری ،چین معادل
ی��ک میلی��ارد دالر یوان کمک مالی را امس��ال به
ارژانتی��ن منتق��ل می کن��د .راش��اتودی :چین در
راس��تای کمک اقتصادی ب��ه ارژانتین ،معادل یک
میلیارد دالر یوان را تا پایان س��ال جاری در اختیار
ارژانتین قرار می دهد .ارژانتین که برای دومین بار
در 12س��ال گذش��ته در حال دس��ت و پنجه نرم
کردن با بحران اقتصادی است این کمک را به عنوان
بخشی از کمک 11میلیارد دالری چین که به یوان
به این کشور پرداخت می شود دریافت خواهد کرد.
ریی��س صن��دوق بین الملل��ی پ��ول ضم��ن
درخواس��ت س��رمایه گذاری از المان ب��رای بهبود
اقتصاد متزلزل منطقه یورو ،بس��ته اصالح ساختار
اقتصادی برای 3کشور اروپایی ارائه کرد .به گزارش
ف��ارس رییس صن��دوق بین المللی پول کریس��تن
الگارد هش��دار داد که برای بهب��ود اقتصاد متزلزل
منطقه یورو الزم اس��ت که المان س��رمایه گذاری
بیشتری انجام دهد .الگارد همچنین به تعدادی از
اصالحات س��اختاری اقتصادی که الزم است برای
احیای اقتصاد بلوکه ش��د ای��ن منطقه انجام گیرد،
اشاره کرد.
چی��ن و روس��یه در نظ��ر دارند ب��ا همکاری
یکدیگ��ر اق��دام به طراح��ی مهندس��ی هواپیمای
مس��افربری پهن پیکر کنند .به گ��زارش ایتارتاس،
روس��یه و چین در نظر دارند تا با همفکری یکدیگر
اقدام به طراحی مهندسی و تولید هواپیماهای پهن
پیکر کنن��د .یکی از علل اصلی این اقدام روس��یه،
وارداتی ب��ودن افزون بر 80درص��د از هواپیماهای
فعال در بخش هوایی این کشور اعالم شده است.
در پی افزایش مناقش��ات جدایی اسکاتلند از
انگلیس ،ارزش پوند ب��ه پایین ترین میزان خود در
۱۰ماه گذشته رسید .به گزارش خبرگزاری فارس
به نقل از بی بی س��ی ،در ماه های گذشته بحث هایی
در زمینه جدایی اس��کاتلند از انگلیس مطرح شده
اس��ت که این بحث طی روزهای گذشته در محافل
سیاسی این کشور داغ تر شده است .در پی افزایش
تنش های سیاسی برای جدایی اسکاتلند از انگلیس،
ارزش اس��ترلینگ این کش��ور یک درص��د در روز
ج��اری کاهش یافت و به پایین ترین میزان خود در
10ماه گذشته رسید.
یارانه یا سوبسید چیست؟
اقتصاد
پنجشنبه 20شهریور 15 - 1393ذی القعده 11 -1435سپتامبر 2014
یارانه مستقیم
یارانه مستقیم ،مقدار هزینه هایی است که دولت
به طور کلی برای حفظ منافع اقشار با درامد پایین
جامع��ه برای خری��د کاالها و خدم��ات می پردازد.
این نوع هزینه ک��رد ،عمدتا دریافت کنندگان کامال
مش��خص و برخ��وردار از ش��خصیت حقوقی دارد؛
موسس��ات و ش��رکت های تولی��د کنن��ده و ارائ��ه
دهنده کاالها و خدم��ات زیربنایی که تولید و ارائه
خدمتش��ان در جهت منافع عمومی ،س��بب زیان
مالی انها می شود ،ش��رکت های تولیدکننده اب و
برق و شرکت های ارائه دهنده خدمات حمل و نقل
عمومی ،از این دس��ته اند .یارانه مستقیم هم به دو
نوع یارانه تولیدی و یارانه مصرفی تقسیم می شود.
یارانه غیرمستقیم
یارانه غیرمس��تقیم نوعی از یارانه است که برای
ثابت نگاه داش��تن قیم��ت مصرف کننده یا تضمین
قیم��ت تولید کننده پرداخت ش��ده ،جنبه کاالیی
دارد و گیرن��دگان ان متع��دد هس��تند .همچنین
یارانه ه��ا از منظ��ر مرحل��ه ای ک��ه کاال و خدمت
مشمول یارانه می ش��ود به 3دسته یارانه تولیدی،
یارانه مصرفی و یارانه خدماتی تقس��یم می ش��وند.
اگرچه محبوب ترین نوع یارانه ،یارانه نقدی اس��ت
که به بخش مصرفی داده می ش��ود ام��ا بهترین و
مولدترین ن��وع یارانه ،یارانه ای اس��ت که به تولید
تخصیص می یابد.
مردم در انتظار کاهش قیمت ها
گرانی ایـستا
تـورم پـویا
سمیرا کرمی -گروه اقتصاد :حق مردم
اس��ت که پس از تحمل ت��ورم 40درصدی
منتظر کاهش قیمت ها باشند .اما امار منتشر
ش��ده مبنی بر کاهش تورم م��ردم را راضی
نمی کند و تا س��خن از کاهش تورم به میان
می اید بسیاری شروع به نالیدن از قیمت های
ب��اال و قدرت خری��د پایین خ��ود می کنند.
اینجاست که باید دو مفهوم تورم و گرانی را از
یکدیگر تفکیک کرد .گرانی و تورم دو پدیده
مجزایی هس��تند که معموال م��ردم انها را با
یکدیگر اش��تباه می گیرند .تورم رش��د سطح
عموم��ی قیمت ها در طی ی��ک دوره زمانی
خاص اس��ت .ول��ی گرانی در م��ورد افزایش
قیم��ت یک یا چند کاالی خاص نس��بت به
قیم��ت قبل یا قدرت خرید عامه اس��ت و از
دیدگاه دیگر ،گرانی ایستا است یعنی در یک
مقط��ع زمانی اتفاق می افتد در حالی که تورم
پویاست و در یک دوره زمانی است.
تفاوت تورم و گرانی
علی دینی ترکمانی،
عض��و هی��ات علمی
موسس��ه مطالعات و
پژوهش های بازرگانی
در گفت وگو با صمت
در تعری��ف ت��ورم گف��ت :تورم ب��ه معنای
افزایش س��طح عموم��ی قیمت ها طی یک
دوره زمانی مس��تمر چند یا چندین س��اله
است .به گفته وی سطح عمومی قیمت ها
به معن��ای قیمت کاالها و خدمات مختلف
م��ورد مصرف جامعه اس��ت که در س��بد
کاالی خانوار وزن باالی��ی دارند .بنابراین،
افزایش قیمت یک کاال به تنهایی به معنای
ت��ورم نیس��ت .در عی��ن حال ،اگر س��طح
عموم��ی قیمت ها ب��رای مثال ب��ر اثر یک
شوک افزایش پیدا کند و بعد در سال های
بعد تثبیت شود نیز به معنای تورم نیست.
این کارش��ناس اقتصادی معتقد است این
ن��کات که معموال در کتب اقتصادی درباره
تورم عنوان می شود شاید چندان دقیق هم
نباش��د .چراکه به هر حال ،افزایش قیمت
ی��ک کاال می تواند به س��هم خ��ود موجب
افزایش شاخص تورم شود .یا افزایش سطح
عمومی قیمت ها در یک سال و تثبیت ان
در س��ال های بع��د نیز به معن��ای افزایش
ش��اخص تورم در ان س��ال نسبت به سال
قب��ل اس��ت .بنابراین ،بهتر اس��ت تورم را
برحس��ب میزان عمق ان به تورم مزمن و
ریش��ه دار و تورم گذرا و س��طحی تقسیم
کرد .تورم مزمن ،به معنای افزایش س��طح
عموم��ی قیمت ه��ا در ی��ک دوره زمان��ی
خبرخوان
عل��ی ربیعی وزیر تع��اون ،کار و رفاه اجتماعی
گفت :ب��ا توجه به نیازه��ای قزاقس��تان در زمینه
اموزش های فنی – حرفه ای و نیروی کار ماهر ،ایران
این امادگ��ی را دارد تا با اس��تفاده از ظرفیت های
موجود خود همکاری های مناس��بی را با این کشور
سامان دهد.
مسعود نیلی مشاور رییس جمهوری در نشست
تش��کل های فنی و مهندسی که از سوی فدراسیون
انرژی در انجمن شرکت های ساختمانی تشکیل شد،
اظهار کرد :الیحه تنظیم ش��ده از سوی دولت کامل
اس��ت و از ان دفاع می کنیم ،اما از نظرات اصالحی
متخصصان بخش های مختلف استقبال می شود.
محمدباق��ر نوبخ��ت ،س��خنگوی دولت اعالم
کرد :یارانه نقدی ش��هریور امس��ال بر اساس قانون
هدفمندی یارانه ها روز 22ش��هریور (ش��نبه اتی)
ب��ه ازای هر نفر 45هزار و 500تومان به حس��اب
سرپرستان خانوار واریز خواهد شد .وی افزود :از ماه
جاری یارانه فرزندان تازه متولد شده هم به حساب
سرپرستان خانوار واریز می شود.
ت کاالها
مرکز امار ایران گزارش شاخص قیم
و خدمات مصرفی خانوارهای روس��تایی کش��ور در
مرداد س��ال 1393بر اساس س��ال پایه 1390را
اعالم کرد ،بر این اس��اس نرخ تورم روستایی مرداد
امس��ال 23/3درصد و تورم نقطه ب��ه نقطه 12/7
درصد محاسبه شده است.
بلندم��دت و تورم گذرا به افزایش س��طح
عموم��ی قیمت ه��ا در ی��ک دوره موقت و
کوتاه مدت است.
اثار روانی تورم
محمد غرض��ی ،وزیر
س��ابق مخاب��رات و
تحلیلگ��ر اقتص��ادی
معتقد اس��ت :تورم از
ناحیه حکومت بوده و
فاعل ان دولت اس��ت ول��ی گرانی از طرف
م��ردم ش��روع می ش��ود و فاع��ل ان مردم
هس��تند .وی بیان داش��ت :وقت��ی دولت ها
بیش��تر از درامدشان هزینه می کنند حجم
پ��ول درگ��ردش زیاد ش��ده و موجب تورم
می ش��ود .ای��ن تعری��ف از ت��ورم و گرانی،
متفاوت از تعاریف رایج اقتصادی اس��ت که
وی در ای��ن خصوص تصری��ح کرد :تعریف
متفاوت مردم و اقتصاددانان از تورم منطقی
اس��ت .اقتصاددانان به ص��ورت مکانیکی و
علمی به ت��ورم نگاه می کنن��د ولی جنس
برخورد مردم با تورم از ناحیه مشاهده عینی
قیمت هاس��ت .غرض��ی در ادامه بیان کرد:
وقتی امار و داده های منتش��ر شده ،کاهش
تورم را نش��ان می دهد مردم انتظار کاهش
قیمت ها را دارند .حق مردم است که منتظر
کاهش قیمت ها باشند اما این اتفاق نمی افتد
چون کاالیی که گران ش��د دیگر هیچ وقت
کاهش قیمت نمی یابد .این در حالی اس��ت
که طبق تعری��ف تورم ،ما ب��ا کاهش تورم
روبه رو خواهیم ش��د .وی درخصوص لمس
اثار تورم بر زندگی مردم مطرح کرد :تورم از
دو ناحی��ه زندگی م��ردم را تحت تاثیر قرار
می دهد .مهم ترین عامل اثر روانی اس��ت و
عامل دیگر امار و ارقام هس��تند .مردم دائما
با تورم روبه رو هس��تند پس ارزش درامدی
انها و قدرت خرید انها دائما در حال کاهش
است .اگر دولتی قدرت تثبیت داشته باشد
قادر است که تورم را در حدود 1تا 3درصد
نگه دارد اما اگر دولت قدرت کنترل تورم را
از دست دهد جریانات اجتماعی دائما علیه
تصمیم��ات دولت می ش��وند .این تحلیلگر
اقتص��ادی در ادامه عملک��رد دولت یازدهم
برای کاهش ت��ورم را این گونه ارزیابی کرد:
جریان سیاس��ی ارام شده است .مردم امید
دارند اثار کاهش تورم را ببینند و تا اثار این
کاه��ش ت��ورم را نبینن��د احس��اس گرانی
می کنند.
گران�ی ،نب�ود امنی�ت و نگران�ی در
بازار
س��یما افالطونی ،کارشناس اقتصادی نیز
در این خصوص معتقد اس��ت تورم بازتابی
از مش��کالت اقتص��ادی یک جامعه اس��ت
زمانی که یک کشور با رشد مستمر قیمت ها
روبه رو شود حتما مش��کل اقتصادی وجود
دارد؛ هر پولی که در کش��ور توزیع می شود
مس��لما تولیدی هم در پش��ت ان قرار دارد
که خلق ثروت نش��ان دهنده رونق اقتصادی
است و نمی تواند نشان دهنده تورم باشد .وی
در ادام��ه افزود :اختالف بین عرضه و تقاضا
باعث می ش��ود که تعادل از طریق افزایش
قیمت ها محقق شود و زمانی که این افزایش
قیمت یک بار صورت گیرد تورم نیست ولی
در صورتی که چندین بار و به طور مس��تمر
این افزایش صورت گیرد و منجر به نگرانی
و نب��ود امنیت در بازار و نیز رکود اقتصادی
شود ،گرانی نامیده می شود.
یادداشت
بهبود شاخص توسعه با رونق تولید
یارانه نقدی و غیرنقدی
نوع دیگ��ری از دس��ته بندی یارانه ها ،تفکیک
انها به نقدی یا غیرنقدی است .انچه در اقتصاد
ما درباره یارانه بیش��تر مطرح می شود ،از منظر
نقدی ی��ا غیرنقدی بودن ان اس��ت .بس��یاری
از اقتصاددان��ان معتقدن��د ک��ه یارانه های دولت
باید به صورت غیرنقدی پرداخت ش��ود در غیر
ای��ن صورت ،در حالت پرداخ��ت نقدی یارانه ها ،
افزای��ش نقدینگی ،منجر به ایج��اد تورم باال در
کشور می شود.
چرا باید بورس بین المللی شود
بنگاه داری بانک ها به تولید ضربه می زند
18
کارتونیست :رضا باقری شرف
در س��ال های اخی��ر یارانه ب��ه کلم��ه ای فراگیر
تبدیل ش��ده که داغ ترین بحث های اقتصادی را به
خود اختصاص داده اس��ت .قبل از داغ شدن بحث
هدفمندس��ازی یارانه ها ،از ان با کلمه «سوبسید»
یاد می ش��د .واژه یاران��ه ( ،)Subsidyدر لغتنامه،
به طور کل��ی کمک رایگان و اعان��ه دولت به مردم
در زمان های معین ،معنی ش��ده و عبارت اس��ت از
نوعی حمایت مالی دولت از قشر خاصی یا در برخی
م��وارد کل جامعه ک��ه در دوره های زمانی خاص یا
اضطراری ب��ه منظور تامین رفاه اجتماعی پرداخت
می ش��ود .انچ��ه ام��روزه در جامعه ما زی��ر عنوان
یاران��ه از ان نام برده می ش��ود ،پرداخت مس��تقیم
یا غیرمس��تقیم کمک مال��ی ،امتی��از اقتصادی یا
اعطای برت��ری وی��ژه ای به موسس��ات خصوصی،
خانوارها یا واحدهای دولتی است که برای افزایش
رف��اه اجتماعی انج��ام می پذیرد .دولت ه��ا به ویژه
در کش��ورهای در حال توس��عه مانند کش��ور ما با
پرداخت یارانه به دنبال جلوگیری از گسترش فقر و
بحران های اجتماعی و تالش برای برقراری عدالت
حتی ب��ه بهای از دس��ت رفتن بخش��ی از کارایی
اقتصادی هس��تند .اما دس��ته بندی های متعدد و
تعاری��ف گوناگونی از یارانه وج��ود دارد .انواع یارانه
از نظر دسته بندی در حساب های مالی ،به دو گروه
مستقیم و غیرمستقیم طبقه بندی می شود.
economy@smtnews.ir
اقتصاد محاوره ای
محمد حسین صدرایی
مدرس اقتصاد
توس��عه انس��انی از ش��اخص های مهمی اس��ت که برای درجه توسعه
یافتگی هر اقتصادی به کار می رود .این ش��اخص مشخصه ای از میانگین
وضعیت مردم کش��ورها در حوزه اموزش ،قدرت خرید و امید به زندگی
ب��وده که در بهترین حالت عدد یک و در بدترین وضعیت عدد صفر را به
خود اختصاص می دهد.
کشورهایی نظیر نروژ ،استرالیا و سوئیس بهترین امار را در این شاخص
داشته و در مقابل کشورهای چاد ،نیجریه و افریقای مرکزی بدترین امار
را به نام خود به ثبت رسانده اند.
این ش��اخص متاثر از وضعیت اموزش در کش��ور ،قدرت خرید (درامد
س��رانه) و امید به زندگی است .درباره وضعیت این شاخص در ایران باید
گفت ،افزایش نس��بی این ش��اخص در ایران از 0/65در سال 1379به
0/749در سال ،1392از تغییرات محسوس در دو بخش اموزش و امید
به زندگی ناشی می شود و درعین حال در این افزایش سهم درامد سرانه
خیلی ناچیز است.
با توجه به اینکه رتبه کش��ور ما در نرخ سواد و امید به زندگی بیش از
100اس��ت ،می توان گفت جای��گاه 75ایران ،مرهون اتخاذ رتبه زیر 60
در درامدس��رانه اس��ت .در واقع علت اصلی قرارگیری ایران در فهرست
کشورهای با شاخص توسعه انسانی ،بر دوش درامدسرانه است و افزایش
رتب��ه و تغیی��رات 0/002و 0/004واح��دی در ش��اخص مدیون بهبود
ش��رایط زندگی و نرخ س��واد در ایران اس��ت .یک دیدگاه انتقادی درباره
ش��اخص توس��عه ایران این اس��ت که ما با وجود افزایش در نرخ س��واد،
افزایش های محسوسی در درامد سرانه نداریم.
این مش��کل اصلی ماس��ت .اما درب��اره جایگاه دهم اقتص��اد ایران در
کش��ورهای خاورمیانه باید گفت از لحاظ شاخص توسعه انسانی در میان
کش��ورهای خاورمیانه ،جنگ در عراق و س��وریه تاثیر بسزایی در جایگاه
کش��ور ما در خاورمیانه داشته است .بنابراین باید وضعیت فعلی ایران را
خالص در نظر بگیریم .اما چرا ایران در میان کشورهای منطقه رتبه دهم
را به دس��ت اورده و چه موضوعی منجر به باالت��ر قرار گرفتن ایران ،در
بین کشورهای منطقه است.
این ش��اخص معیاری برای بد یا خوب بودن یک کش��ور نیس��ت ،بلکه
فقط یک نش��انگر اقتصادی است که وضعیت کشور را به تصویر می کشد.
برای مثال کشور لیبی و عمان در این شاخص در جایگاهی باالتر از ایران
ق��رار دارند (به ترتیب رتب��ه 55و ،)56یا کوبا و کویت (به ترتیب 44و
،)45عربس��تان و قطر (به ترتیب 34و ،)31که البته این موضوع حاکی
از قوی تر بودن اقتصاد این کشورها از ایران نیست .همان گونه که گفتیم
باید دید کدام یک از س��ه عامل موثر در این ش��اخص ،در این کش��ورها
نسبت به ایران بهتر بوده است.
یک��ی از عل��ل این موقعی��ت ای��ران در خاورمیانه را می ت��وان کاهش
تولید ملی کش��ورمان در دو س��ه سال اخیر دانس��ت این در حالی است
که کش��ورهای قطر ،کویت و عربس��تان به ترتیب رش��دهای متوسط 9
درصدی 6 ،درصدی و 5درصدی را تجربه کرده اند.
بنابراین باید گفت لزوما جلو بودن کش��ورهایی نظیر عربس��تان ،قطر و
کویت به معنی برتری این کش��ورها در هر 3شاخص نیست ،هرچند که
باید تالش ش��ود مطابق س��ند چشم انداز 20س��اله ،ایران در همه ابعاد
برترین کش��ور منطقه باش��د .به هر حال به اعتقاد بنده ،کشور در حال
حاضر از منظر نرخ س��واد و اموزش در ش��رایط مناس��بی قرار دارد و از
لحاظ امید به زندگی از وضعیت مناس��بی برخوردار اس��ت که با توجه به
این ش��رایط به نظر می رس��د که با حرکت موتور رشد اقتصادی در پایان
برنامه شش��م توسعه ،جایگاه کش��ور زیر رتبه 50و در رده کشورهای با
توسعه خیلی زیاد خواهد بود.
رییس سازمان خصوصی سازی تاکید کرد:
سهام عدالت در مرحله تبدیل به الیحه
پیش نویس الیحه س��هام عدال��ت در وزارت اقتصاد
نهایی ش��ده و در دولت به الیحه تبدیل خواهد ش��د،
این را معاون وزیر اقتصاد می گوید.
به گزارش س��نا ،علی اشرف عبداهلل پوری حسینی با
بیان اینکه برگه های ثبت نام س��هام عدالت فعال فاقد
ارزش بوده و با مشخص شدن تعداد و سهام شرکت ها،
امکان ارزش گذاری دارند ،گفت :کس��انی که با مبانی
سهام عدالت اشنا هستند ،به خوبی می دانند انچه که
می تواند دارای ارزش باشد ،برگه سهام است ،بنابراین
چیزی که اکنون در دست مردم قرار گرفته ،برگه های
ثبت نامی است.
رییس س��ازمان خصوصی س��ازی ادام��ه داد :زمانی
که تعداد س��هم و اسم ش��رکت با توجه به برگه های
ثبت نامی سهام عدالت در دست مردم مشخص شود،
ان زمان می توان روی این برگه ها ارزش گذاری کرد.
وی با بیان اینکه به صراحت اعالم کردیم مشموالن
تنها مرحل��ه ثبت نام را گذرانده ان��د و در اینده حتما
سبدی از س��هام دریافت خواهند کرد ،افزود :بنابراین
اکنون برگه های ثبت نامی در دس��ت مردم فاقد ارزش
بوده و تنها مشموالن ثبت نامی سهام عدالت در اینده
ذی نفع سبد سهام قابل واگذاری از محل سهام عدالت
خواهند بود .پوری حس��ینی تصریح کرد :مردم با این
برگه های ثبت نامی در اینده وارد بازار سرمایه خواهند
ش��د و سهامدار ش��رکت های مشمول س��هام عدالت
می ش��وند .مع��اون وزیر اقتصاد با تاکی��د بر اینکه به
مردم گوشزد کردیم که برگه های ثبت نامی نباید خرید
و فروش ش��وند ،گفت :اکنون اطالعات مشمول سهام
عدالت در بانک اطالعاتی سازمان خصوصی سازی قرار
دارد و افراد در صورت خرید برگه های ثبت نامی سهام
عدالت قطعا متضرر خواهد شد ،چرا که تنها اطالعات
مش��موالن در فهرست س��ازمان خصوصی سازی قرار
دارد .وی اف��زود :کس��انی که ثبت نام ش��ده اند بعد از
نهای��ی ش��دن پیش نویس الیح��ه ،تقدی��م الیحه به
مجلس ،رفع ابهامات اجرایی و تقسیم سهم ،سهامدار
محسوب خواهند شد وهر فرد رقمی را دریافت خواهد
کرد .پوری حس��ینی با بیان اینکه در صورت گم شدن
برگه های ثبت نامی سهام عدالت اشکالی وجود ندارد،
گفت :این برگه های ثبت نامی در دست مردم پیش از
این در بانک اطالعاتی س��ازمان خصوصی سازی ثبت
ش��ده و از بابت گم ش��دن ان نگرانی وجود ندارد و بر
اساس اطالعات بانک اطالعاتی اقدام به اعطای سهام
عدالت به مردم خواهیم کرد.
رییس س��ازمان خصوصی س��ازی در پاس��خ به این
س��وال که الیحه نهایی شده س��هام عدالت چه زمانی
توس��ط دولت تقدیم مجلس ش��ورای اسالمی خواهد
ش��د ،گفت :هن��وز ب��راورد دقیق��ی در م��ورد زمان
ان ندارم.
بورس
economy@smtnews.ir
پنجشنبه 20شهریور 15 - 1393ذی القعده 11 -1435سپتامبر 2014
باز شدن دروازه های جهانی به سوی ایران
19
چرا باید بورس بین المللی شود
روح اهلل میرصانعی
دبیر کل کانون کارگزاران
کیمیا بامدادیان -گروه اقتصاد :برنامه گس��ترش
فعالیت بازار س��هام ایران و جذب سرمایه های خارجی
به ویژه سرمایه ایرانیان مقیم خارج از کشور مدت هاست
که از سوی بورس تهران دنبال می شود ،بر همین اساس
بورس تهران درصدد است با استفاده از شعب کارگزاران
ایرانی قدم مهم��ی در بین المللی کردن بورس تهران و
جذب سرمایه های خارجی بردارد .اما برای انکه بورس
تهران بین المللی شود ،باید به ایجاد زیرساخت هایی در
این حوزه بپردازیم.
براس��اس اطالعات موجود ،بازار سرمایه ایران حدود
6سال پیش گام هایی را برای بین المللی شدن برداشت،
اما با توجه به ش��رایط سیاس��ی به وجود امده و اعمال
تحریم های بین المللی علیه ایران این روند متوقف شد.
با توجه به گس��ترش و چش��م انداز مثبت سیاسی در
ایران ،کارشناس��ان امیدوارند س��رمایه های خارجی به
سمت تاالر حافظ سرازیر شوند.
چشم انداز مثبت
نقل و انتقال دانش
بهدلیلوجودتحریم ها،
اگرشرکت هاسهام شانرا
در کشور دیگر به فروش
برسانند،دچارترس
می شوندکهنتوانندمنافع
حاصلازفروشسهام شان
رابهکشوربازگردانند.
همچنینمشکالتناشی
ازمابه التفاوتنرخارز
مبادله ایورسمیکشورهم
اینترسرابیشترمی کند
تدریج با تنگ شدن تحریم ها ،ایران امکان مبادالت
پولی را از دس��ت داد و عمال شبکه بانکی بین المللی
مس��تقیم ایران از بین رفت و س��وئیفت ما تقریبا به
طور کامل قطع شد .بنابراین نمی توانستیم ساده ترین
مراوده مالی را با دیگر کش��ورها داش��ته باشیم .در
نتیجه ارام ارام به س��ویی پیش رفتیم که از فضای
بین الملل��ی فاصله گرفتیم .وی ب��ه فضای حاکم بر
جامعه از یک س��ال پیش تاکنون اشاره کرد و گفت:
به واس��طه باز ش��دن فضای بین المللی و چشم انداز
مثبت نسبت به نتیجه مذاکرات هسته ای ،امیدواریم
بتوانیم به سمت بین المللی شدن حرکت کنیم.
زیر ذره بین
گ�روه اقتصاد :روز گذش��ته رون��دی رو به افول و مبهم بر بس��یاری
از گروه ها س��ایه افکن��د .اما حمایت های حقوقی ص��ورت گرفته از تعداد
محسوس��ی از نماده��ای بزرگ بازار و همچنین اقبال ب��ه گروه دارویی و
غذایی باعث شد تا شاخص های بورسی نوسانات مکرری را تجربه کنند و
با وجود قرار گرفتن در محدوده مثبت تا میانه معامالت ،س��رانجام بیشتر
این نماگرها با افتی مختصر به کار خود پایان دهند.
در بازارهای جهانی قیمت فلزات اساس��ی با کاهش همراه شده و قیمت
مس ،روی و س��رب کمی کاهش یافته است .نرخ نفت هم کاهش داشت.
در خبرهای سیاسی ،بازار منتظر مذاکرات هسته ای است و کاترین اشتون
اعالم کرده که گروه 5+1برای رسیدن به توافق با ایران مصمم است.
در ادام��ه ب��ا نگاهی به روند معامالت می بینیم که در داد و س��تدهای
ب��ورس تهران در اخرین روز کاری هفته ش��اخص کل درجا زد و با افت
4واحدی روبه رو ش��د و به عدد 71هزار و 925رس��ید .همچنین در این
روز س��رمایه گذاران بیش از 424میلیون برگه سهم و حق تقدم را در بازار
فاطمه خوشبویی
در این رابطه بهروز خدارحمی،
دبی��ر کان��ون نهاده��ای
س��رمایه گذاری در گفت وگو با
صمت اظهار کرد :بورس تهران
نزدی��ک ب��ه 5-6س��ال پیش
درحال طی کردن مسیر حرکت به سمت بین المللی
شدن بود و برای رسیدن به این هدف ،به اماده سازی
تمام زیرس��اخت های سیستمی ،مدیریتی و اموزش
نیروی انسانی می پرداخت .وی به برگزاری دوره های
اموزش��ی اش��اره ک��رد و گف��ت :در این راس��تا از
بورس ه��ای مختلف دنیا دعوت کردی��م تا به ایران
بیاین��د و ادبی��ات بین المللی بازار س��رمایه را به ما
اموزش دهند .از سوی دیگر نیروهای بسیاری را به
اس��م دوره اموزش��ی ام��ا در واقع به ص��ورت دوره
کارام��وزی به بورس های کش��ورهای مختلف اعزام
کردیم .خدارحمی در مورد بین المللی شدن بورس
تهران بی��ان کرد :اگر بخواهیم روزی بورس ایران را
بین الملل��ی کنیم ،باید بورس ه��ای بین المللی را در
عمل دیده باشیم و از تجربه انها استفاده کنیم .برای
نمونه بدانیم که کارگزاری ها و ناشران در بورس های
بین المللی دنیا چگونه رفتار می کنند .در س��ال های
گذشته هم ما به دنبال ایجاد چنین فضایی بودیم اما
ای��ن روند به دلیل مش��کالت مدیریت��ی ،داخلی و
بین المللی متوقف شد .وی با اشاره به بحران جهانی
در بازاره��ای مال��ی دنیا اظهار کرد :حدود 5س��ال
پیش که بح��ران اقتصاد جهانی به وقوع پیوس��ت،
بورس تهران به سبب نداش��تن رابطه با بورس های
بین المللی ،دچار هیچ گونه ترکش و اس��یبی نش��د،
چراک��ه به نوعی ما در براب��ر ان ایزوله بودیم .در ان
زمان برخی به این نتیجه رس��یدند که اصال لزومی
ن��دارد به س��مت بین المللی ش��دن پی��ش برویم.
خدارحم��ی دلیل دیگ��ر بین المللی نش��دن بورس
تهران را شرایط تحمیلی تحریم ها دانست و افزود :به
در همین خصوص علی اس�لامی،
کارشناس ارشد بازار سرمایه نیز در
گفت وگو با صمت اظهار کرد :روابط
ما ب��ا بورس های جهان می تواند به
ش��کل های متفاوتی باشد .یکی از
این موارد عضویت در فدراسیون بورس های جهانی است.
اکنون ایران به عضویت این فدراسیون درامده و همواره در
جلس��ات س��االنه ان ش��رکت می کند و در کارگروه ها و
کمیته ها هم حضور دائم داش��ته است و تنها در یک دوره
کوتاه در فدراسیون بورس های جهانی عضو نبوده است .وی
به داشتن تفاهمنامه های همکاری مشترک با بورس های
جهان اشاره کرد و گفت :بورس تهران با برخی از بورس های
کش��ورهای دیگر مانند مالزی ،عمان ،پاکس��تان و ترکیه
دارای تفاهمنامه اس��ت اما به دلیل محقق نشدن شرایط،
هنوز نتوانسته ایم با برخی کشورهای دیگر تفاهمنامه امضا
کنیم .اسالمی به توضیح Dual listingپرداخت و گفت:
listing Dualفراین��دی اس��ت ک��ه طی ان ب��ا ایجاد
تفاهمنامه ای مشترک بین بورس های کشورهای مختلف،
ابزارهای مالی در هر یک از بورس ها مورد قبول طرف های
دیگر قرارداد واقع می شود ،اما متاسفانه در سال های گذشته
در ایران Dual listingانجام نشده است و تنها یکبار میان
ب��ورس تهران و بورس مالزی برای ش��رکت ملی مس این
اتفاق افتاد که بنا به دالیلی این امر متوقف ش��د .اسالمی
مشکل دیگری که مانع از بین المللی شدن بورس می شود
را نداشتن توافقنامه های مالیاتی دوطرفه میان ایران و دیگر
کشورها دانست و بیان کرد :در بسیاری از کشورهای دنیا
شاخـص درجـا زد
دس��ت به دس��ت کردند که ارزش این مبادالت رقمی افزون بر 1هزار و
380میلیارد ریال بود که در 40هزار نوبت معامالتی انجام شد.
دیروز در تاالر حاف��ظ نمادهای معدنی و صنعتی چادرملو ،ایران خودرو
و بانک صادرات ایران با بیش��ترین تاثیر مثفی بر شاخص افت این متغیر
را ب��ه دنبال داش��تند .ای��ن در حالی بود که نماده��ای ملی صنایع ،مس
ایران ،ش��رکت ارتباطات سیار ایران ،س.نفت و گاز و پتروشیمی تامین و
پتروشیمی فناوران با بیشترین تاثیر مثبت بر شاخص مانع افت بیشتر ان
ش��دند .در داد و ستدهای روز چهارش��نبه در میان 39صنعت حاضر در
ی برترین گروه صنعت بود .پس از ان فلزات اساسی و مواد
بازار ،ش��یمیای
دارویی در رتبه های دوم و سوم نشستند.
همچنین دیروز گروه صنعتی بوتان ،س��خت اژن��د ،المیران ،البرز دارو،
شیمی دارویی داروژخش ،داروسازی جابر ابن حیان و خوراک دام پارس با
بیشترین رشد قیمت در صدر جدول معامالت قرار گرفتند.
در مقابل نمادهای موتورس��ازان تراکتورس��ازی ایران ،س��ایپا شیش��ه،
توافق های مالیاتی امضا می شود که طی ان شرکت هایی که
در کشور خود مالیات می پردازند وسهام خود را در بورس
کشور دیگری عرضه می کنند ،از پرداخت مالیات در کشور
دیگر معاف می شوند ،اما متاسفانه ایران با کشورهای کمی
به این توافق رس��یده اس��ت .وی به هزینه های بسیار زیاد
پذیرش در بورس های دیگر کشورها اشاره کرد و گفت :رقم
درج و پذیرش شرکت ها در بورس های بین المللی نسبت به
هزینه های درج و پذیرش در بورس ایران ،بس��یار باالست.
هنگامی که این نرخ ها به شرکت های ایرانی ابالغ می شود،
بس��یاری از بنگاه ها قادر به پرداخت ان نیس��تند؛ چراکه
گاهی این هزینه ها معادل چند درصد ارزش بازار یا سرمایه
پایه ان شرکت ها می شود .اس�لامی با اشاره به مشکالت
ایجاد ش��ده در زمینه مبادالت وجوه ،اظهار کرد :به دلیل
وجود تحریم ها ،اگر شرکت ها سهام شان را در کشور دیگر
به فروش برس��انند ،دچار ترس می شوند که نتوانند منافع
حاصل از فروش سهام شان را به کشور بازگردانند .همچنین
مش��کالت ناشی از مابه التفاوت نرخ ارز مبادله ای و رسمی
کش��ور هم این ترس را بیش��تر می کند .وی نقل و انتقال
دانش بین بورس های مختلف دنیا را یک ضرورت خواند و
بی��ان کرد :باید بین بورس های دنی��ا انتقال دانش صورت
گیرد .به عن��وان نمونه بورس ایران در زمان پیاده س��ازی
نرم افزارها و تعریف ابزارهای مالی و بستر ای تی ،از ترکیه
مشورت های بسیاری گرفت .همچنین از بورس مالزی نیز
در طراحی ابزارهای مالی به ویژه صکوک ،کمک بس��یاری
گرفتیم .اسالمی اظهار امیدواری کرد که بعد از مدت ها در
یک س��ال اینده ش��اهد حض��ور ش��رکت های ایرانی در
بورس های دیگر کشورها باشیم.
معادن بافق ،فنرس��ازی زر ،کمک فنر ایندامین ،قند ش��یرین خراسان و
حمل و نقل بین المللی خلیج فارس با بیش��ترین کاهش قیمت در انتهای
جدول معامالت نشس��تند .سرمایه گذاران در پایان ساعت معامالت دیروز
طوالنی ترین صف های خرید را برای نمادهای پارس الکتریک ،پست بانک
ایران ،صنعتی اما ،کیمیدارو ،گروه بهمن ،سپنتا و داروسازی اسوه تشکیل
دادند .در مقابل س��نگین ترین صف های فروش ب��رای نمادهای اهنگری
تراکتورسازی ایران ،پارس پامچال ،صنعتی اما ،سیمان مازندران ،سیمان
اصفهان ،صنایع کاغذسازی کاوه و فوالد امیرکبیر کاشان تشکیل شد.
همچنین دی��روز نمادهای مل��ی صنایع مس ایران ،بانک پاس��ارگاد و
س.نفت و گاز و پتروشیمی تامین بیشترین حجم معامالت را داشتند.
بیش��ترین ارزش معام�لات نیز متعل��ق به نمادهای س.نف��ت و گاز و
پتروش��یمی تامین با معامله 128میلیارد ریال ،س��رمایه گذاری دارویی
تامی��ن با معامل��ه 123میلیارد ریال و فوالد خوزس��تان ب��ا معامله 96
میلیارد ریال بود.
شفاف سازی سایپا در خصوص فروش سهام شرکت های فرعی
راه اندازی صندوق های پروژه تا پایان سال
ش��رکت خودروسازی سایپا در خصوص اخبار فروش سهام شرکت های فرعی این شرکت با ارسال
نامه ای به سازمان بورس و اوراق بهادار شفاف سازی کرد.
مدیرعامل ش��رکت سایپا با ارسال نامه ای به اداره نظارت بر ناشران بورسی گفت :در خصوص خبر
واگذاری س��هام شرکت های گروه سایپا در سایت های خبری ،به استحضار می رساند که این شرکت
برنامه واگذاری بخش��ی از سهام شرکت های ذکر ش��ده را دارد و مذاکراتی در این خصوص به عمل
امده است.
سعید مدنی اظهار کرد :تاکنون توافق اولیه در این خصوص حاصل نشده است ،بنابراین به محض
وجود تفاهماتی در این مورد ،سریعا به اطالع سازمان بورس و سهامداران می رسد.
ش��رکت خودروسازی سایپا از شرکت های بازار اول بورس است که با قیمت 124تومان در بورس
تهران در حال معامله بوده و اخیرا ش��ایعاتی مبنی بر فروش ش��رکت های فرعی این شرکت در بازار
پیچیده بود.
مدیر نظارت بر نهادهای مالی س��ازمان بورس از راه اندازی صندوق های پروژه تا پایان س��ال خبر داد
و گفت :در حال حاضر مجموعه مپنا و پتروش��یمی ها درخواست خود را برای تامین مالی از طریق این
صندوق ارائه کردند.
ب��ه گزارش س��نا ،ایوب باقرتب��ار اظهار کرد :اساس��نامه و امیدنام��ه صندوق های پ��روژه به تصویب
هیات مدیره سازمان بورس رسیده و چارچوب کلی ان به دست امده است.
وی از درخواست مجموعه مپنا و پتروشیمی ها برای تامین مالی از طریق این صندوق خبر داد و گفت:
مجموعه مپنا برای تامین مالی پروژه های خود از طریق این صندوق در حال رایزنی هستند تا پروژه های
خود را از طریق صندوق پروژه تامین مالی کنند.
باقرتبار با اش��اره به اینکه مجموعه های پتروش��یمی قصد تامین مالی از طریق این صندوق را دارند،
اظهار کرد :در حال حاضر این مجموعه ها به دنبال تخصیص پروژه مشخصی هستند ،زیرا برای راه اندازی
صندوق الزم است پروژه نهایی شده و طرح توجیهی ان به تایید سازمان بورس برسد.
نگاه روز
تاکید بر تغییر نگاه
سرمایه گذاران
بورس
روند معامالت بازار س��رمایه این روزها نش��ان از
ثب��ات دارد .اف��ت چند روز اخیر نی��ز به دلیل خبر
تحریم های جدید بود.
عالوه بر ایجاد ثبات ،پیش بینی از اخبار و انتظارات
نیز مثبت است .به عبارتی در حوزه روابط بین الملل
و مذاکرات هسته ای انتظارات مثبت است .در حوزه
اقتصاد داخلی با ارس��ال الیح��ه حمایت از تولید و
رف��ع رکود دولت به مجلس ،خبرهای خوبی در راه
است.
در ای��ن ش��رایط پیش بینی می ش��ود با تصویب
الیح��ه ارس��الی دولت و طرح پیش��نهادی مجلس
اثار مثبت��ی در اقتص��اد کالن و متعاقبا در بورس
صورت بپذیرد .بازار سرمایه در 8ماه گذشته تعدیل
و اصالحات عمیقی داش��ته ،بنابراین ثبات در کنار
خبرهای مثبت داخلی و خارجی به بازگش��ت روند
مثبت بازار کمک می کند.
در ای��ن ش��رایط درخص��وص رفتار س��هامداران
حقیق��ی و حقوقی در دوران اص�لاح بازار معتقدم
بخش قابل توجهی از س��هامداران حقوقی رفتاری
مش��ابه س��هامداران حقیق��ی خ��رد را در پی��ش
گرفته اند .انتظار می رود این دست از سهامداران یا
شرکت های حقوقی ،بلندمدت تصمیم گیری کنند
نه اینکه مشابه س��هامداران حقیقی در بازار مثبت
وارد و در بازار منفی خارج شوند.
در هر صورت فراموش نکنیم انتظار از سهامداران
حقوقی با س��هامداران حقیقی خرد متفاوت است،
س��هامداران حقوقی س��ال های حضورشان در بازار
بیشتر است و تجربه بیشتری نسبت به سهامداران
حقیقی دارند و به شکل اصولی افق سرمایه گذاری و
استراتژی شان برای بودن در بازار سرمایه بلندمدت
تعیین ش��ده اس��ت .در معامالت بازار سرمایه نوع
نگاه حقیقی ها و حقوقی ها باید متفاوت باش��د .یک
س��رمایه گذار حقیقی در بازاره��ای مختلف امکان
س��رمایه گذاری دارد ام��ا یک ش��رکت حقوقی به
منظور س��رمایه گذاری در شرکت های سرمایه پذیر
و حضور در ش��رکت های تولیدی تشکیل می شود
پس باید نوع نگاهش به س��رمایه گذاری در بورس
متفاوت باش��د .اما متاس��فانه نگاه این 2دس��ته از
سرمایه گذاران شبیه یکدیگر شده است .تصمیماتی
که س��رمایه گذاران حقوقی می گیرند نباید معطوف
به دوره کوتاه مدت باش��د ،بلکه باید نگاه بلندمدت
داشته باشند و از شرایط فعلی و تعدیل هایی که در
قیمت ه��ا صورت گرفته به خوبی اس��تفاده کنند و
وارد بازار شوند.
بورس کاال
راه اندازی اتی سکه
تحویل فروردین 94
مدیر توسعه بازار مشتقه گفت :قرارداد اتی سکه
طال ،تحویل اردیبهش��ت 1394از روز ش��نبه 22
ش��هریور راه اندازی می ش��ود و قابل معامله خواهد
بود.
پدرام زادنو عزیزی اظهارکرد :الزم به ذکر اس��ت
قراردادهای اتی در نخس��تین روز معامالتی ،بدون
حد نوس��ان قیمتی ،با دوره گش��ایش به مدت 30
دقیقه در ابتدای جلس��ه معامالتی اغ��از و با دوره
عادی معامالتی و اعمال حد نوس��ان قیمت روزانه
ادامه می یابد.
وی گفت :قیم��ت پایه قرارداد اتی ،همان قیمت
کش��ف ش��ده در حراج تک قیمتی خواهد بود که
مبنای حد نوسان قیمت روزانه برای ادامه معامالت
در حراج پیوس��ته قرار خواهد گرفت .زادنو عزیزی
افزود :بدیهی اس��ت در صورت ع��دم انجام معامله
در ح��راج تک قیمتی ،قرارداد اتی متوقف و مجددا
همین فرایند ،روز کاری بعد تکرار خواهد شد.
شرایط نامطلوب اربیتراژکاران
چند روز اخیر قیمت جهانی اونس طال با کاهش
حدود 10دالری مواجه ش��ده که این امر کاهش
قیمت ها و حجم معامالت قراردادهای اتی س��که
طال در بورس کاال را در پی داشته است.
مدیر معامالت اتی شرکت کارگزاری اردیبهشت
ایرانی��ان ضمن بیان مطالب ف��وق گفت :با توجه
به کاهش 10دالری قیم��ت اونس طالی جهانی
ش��اهد روند منفی در معام�لات قراردادهای اتی
سکه هستیم ،هرچند در روزهای گذشته نیز نرخ
ارز ازاد ب��ه عنوان عامل دیگر اثرگذار بر قیمت ها،
تغییرات قیمتی محسوس��ی را ش��امل نشده و با
نرخ 3هزار و 180تومان مورد معامله قرار گرفته
اس��ت .به گزارش بورس نیوز ،ذوق��ی به تاثیر نرخ
کنونی دالر بر افت قیمت قراردادهای اتی س��که
اش��اره کرد و گفت :قیمت کنون��ی نرخ ارز ازاد و
همچنین کاهش اون��س طالی جهانی باعث افت
قیمت ها در بازار قراردادهای اتی سکه طال شده،
ام��ا با توجه ب��ه فاصله اندک مابین قیمت س��که
نقدی و قراردادهای اتی معامالت س��که ش��رایط
برای اربیتراژکاران چندان مطلوب نیست.
یادداشت
بنگاه داری
بانک ها ،بازار را
انحصاری می کند
میثم رادپور
کارشناس اقتصادی
یکی از مباحثی که در یکی دو س��ال گذشته در
مورد مش��کالت بانکداری کش��ور مدام مورد تاکید
قرار می گی��رد ،موضوع س��رمایه گذاری بانک ها در
فعالیت های تجاری یا همان بنگاه داری بانک هاست.
از نظ��ر منطق اقتص��ادی بانک های تج��اری تنها
وظیف��ه واس��طه گری مال��ی را برعه��ده دارن��د و
نمی توانند در فعالیت های بنگاه داری شرکت داشته
باش��ند .بانک باید سپرده ها را از مردم جمع کند و
ان را در اختی��ار بنگاه ها قرار ده��د ،بانک مرکزی
ه��م با همین منطق مجوز فعالیت می دهد و انتظار
دارد بانک ها نیز اقدامات خود را در همین چارچوب
انجام دهند .به همین دلیل اس��ت که بانک مرکزی
بای��د بر فعالیت بانک ها نظارت داش��ته باش��د و با
هرگون��ه فعالیتی که خ��ارج از چارچوب بانکداری
انجام می شود مقابله کند.
در ای��ن میان باید توجه کرد بین فعالیت بنگاه ها
در امور مالی و امور تجاری تفاوت وجود دارد .از نظر
قانون��ی بانک ها می توانند در ام��ور مربوط به حوزه
مالی سرمایه گذاری کنند و در بانکداری یونیورسال
نیز به این موضوع اشاره شده است .در همین راستا
نیز بعضی بانک ها در زمینه هایی مانند صرافی ها یا
امور بیمه ای فعالیت می کنند اما این شیوه عملکرد
با درگیر شدن در پروژه های تجاری به طور ماهوی
متفاوت اس��ت .فعالیت در حوزه مالی به بانک ها در
انجام وظایفشان کمک می کند ،به طور مثال وقتی
یک بانک در امور صرافی نیز ش��رکت کند می تواند
برخی وظایف مربوط ب��ه نقل و انتقاالت پولی را با
س��رعت بیشتری انجام دهد .این در حالی است که
وارد شدن بانک ها به حوزه فعالیت تجاری کامال از
منظر اقتصادی غیرمنطقی است و دو مشکل بزرگ
ایجاد می کند .نخستین مشکلی که این شیوه عمل
بانک ها در بازار به وجود می اورد ،حرکت نقدینگی
به سمت بخش های خاص است .بدیهی است زمانی
که یک بانک در حوزه خاص سرمایه گذاری می کند
نقدینگی باالیی به ان بخش تزریق می ش��ود و در
نتیجه بخش های دیگر از دستیابی به وام های بانکی
محروم می مانند.
در این حالت ممکن اس��ت یک بنگاه ناکارامد به
واس��طه اینکه توس��ط بانک ها اداره می شود ،بتواند
از تس��هیالت بانکی اس��تفاده کند و در مقابل یک
بنگاه کارامد با بهره وری باال از این امتیاز برخوردار
نخواهد ش��د .این موضوع نیز ی��ک تبعیض به نفع
بنگاه ه��ای خاص ایجاد می کند ک��ه پیامدهای ان
همه اقتصاد را تحت تاثیر قرار خواهد داد.
عالوه ب��ر این ش��رکت بانک ه��ا در فعالیت های
تجاری ،ش��رایط رقابتی در بازار را با مشکل مواجه
می کند .از انجا ک��ه بانک ها حجم نقدینگی باالیی
دارند با ورود به هر ب��ازاری می توانند از این امتیاز
اس��تفاده کنند و یک ش��رایط انحصاری را به وجود
بیاورند .در این حال��ت بنگاه های کوچک از عرصه
فعالیت حذف ش��ده و بازارها از شرایط رقابتی دور
می شوند .با توجه به همین مشکالت است که باید
ب��ا موضوع بن��گاه داری بانک ها برخ��ورد و فعالیت
بانک ها ضابطه مند شود.
خبرخوان
پرداخت اسان وام ازدواج
مدیرعامل صندوق مهر ام��ام رضا(ع) از تصویب
یک فوریت طرح تخصیص بخشی از منابع صندوق
توس��عه ملی به ازدواج جوانان در مجلس خبر داد.
به گزارش ایس��نا ،اصغر نوراهلل زاده گفت :این طرح
ب��ا امض��ای 252نفر از نماین��دگان مجلس با قید
دوفوریت تقدیم هیات رییس��ه ش��د که در نهایت
ب��ا تصویب یک فوریت ان اختص��اص 500میلیون
دالر از منابع صندوق توس��عه ملی به صندوق مهر
ام��ام رضا(ع) و بانک های دولتی مورد موافقت قرار
گرفت تا صندوق با ات��کا به تجارب موفق خود در
جهت ساماندهی پرداخت تسهیالت ازدواج جوانان
اقدام کند.
درخواست راه اندازی بانک طال
رییس اتحادیه تولیدکنن��دگان و صادرکنندگان
ط�لا و جواهر ای��ران خواس��تار ایج��اد بانک طال
با هم��کاری بانک مرک��زی برای ج��ذب طالهای
خانگی ش��د ک��ه به بیش از ۱۰۰تن هم می رس��د.
عباداله محمدولی در رادیو اقتصاد اظهار کرد :بازار
طال و جواهر در کشور مزیت خوبی دارد .ما در کشور
س��االنه به 200تا 250تن م��واد اولیه از الیاژهای
مختلف فلزی نی��از داریم .محمد ولی با بیان اینکه
ت��ا 80درصد طال و جواهر به صورت غیررس��می به
بازار وارد می ش��ود ،گفت :فروش مصنوعات داخلی
ج��ای خود را ب��ه تدریج ب��ه مصنوع��ات خارجی
می ده��د .محمدول��ی اف��زود :ای��ران می تواند در
صنعت طال و جواهرات به س��طح ترکیه برس��د که
اش��تغالزایی باالیی هم دارد ،چ��ون تقاضا در بازار
داخلی خیلی زیاد است و تولید ساالنه 2/5تن طال
پاسخگو نیست.
20
بانک و بیمه
پنجشنبه 20شهریور 15 - 1393ذی القعده 11 -1435سپتامبر 2014
economy@smtnews.ir
کارشناسان در گفت وگو با صمت تاکید کردند
بنگاه داری بانک ها به تولید ضربه می زند
گروه اقتصاد :کاهش سرمایه در گردش بنگاه های تولیدی درحال
حاض��ر به یکی از جدی ترین معضالت اقتصاد تبدیل ش��ده و حتی
به تعطیلی تعدادی از واحدهای تولیدی و به تبع ان تش��دید رکود
انجامیده است.
این درحالی اس��ت که ،در س��وی دیگر قضی��ه ،بانک ها با وجود در
اختیار داش��تن حجم باالیی از نقدینگی کش��ور اعالم می کنند که
منابعی برای ارائه تسهیالت به این بخش ندارند.
ای��ن ناتوانی بانک ها در تامی��ن مالی بخش مول��د اقتصاد درحالی
در س��ال های اخیر ش��دت گرفته که براساس ش��واهد و امارها ،در
این س��ال ها بخش زیادی از منابع بانک ها صرف س��رمایه گذاری در
شرکت ها ،خریداری کارخانه ها و بنگاه ها شده است.
ش��یوع بنگاه داری در نظام بانکی و پیش��روی ان به حدی است که
در ماه های اخیر این موضوع بارها از س��وی مقامات ارش��د کش��ور
م��ورد توج��ه ق��رار گرفته و بر پیگی��ری جدی و حل این مش��کل
تاکید کرده اند.
اما این که ش��یوع بنگاه داری بانک ها از کجا نشات
می گی��رد و واگذاری اموال مازاد بانک ها با چه س��ازو
کار و در چ��ه بازه زمانی ممکن خواهد بود ،پرسش��ی
است که کارشناسان برای ان پاسخ های متفاوتی ارائه
می کنند.
خروج بنگاه داری بانک ها با رونق اقتصادی
در همین رابطه مش��اور اقتص��ادی رییس جمهور با
اش��اره به مشکالت بانک ها در سال های گذشته اظهار
کرد :انچه که باعث ش��ده بانک ها بجای واسطه گری
به سمت سرمایه گذاری در اموال منقول و بنگاه داری
حرکت کنند نبود سوداوری در این بخش بوده است.
مس��عود نیلی با بیان این که در س��ال های اخیر به
دلیل ش��رایط رکودی در اقتصاد و باال بودن نرخ تورم
ای��ن امر منجر به این ش��د که فضای کس��ب و کار از
مطلوبیت الزم برخوردار نباش��د تصریح کرد :ش��رایط
نامناسب فضای کسب و کار در این سال ها باعث شده
که فعالیت های تولیدی و صنعتی از بازدهی مناس��بی
برخوردار نباش��ند و مناب��ع بانک ها به جای حرکت به
س��مت بخش مولد به س��مت فعالیت ه��ای غیرمولد
حرکت کند.
او ب��ر ای��ن باور اس��ت بانک ب��ه عنوان ی��ک بنگاه
اقتصادی به فکر سوداوری است و در چنین شرایطی
برای کسب سود بیش��تر به سمت بنگاه داری ترغیب
شده است.
نیل��ی ب��ه عن��وان راهکار خ��روج بانک ه��ا از بحث
بنگاه داری و شرکت داری اظهار کرد :به نظر می رسد
ک��ه رفع رک��ود اقتصادی در ش��رایط کنونی می تواند
راهگش��ای این معضل باشد ،به این صورت که بانک ها
احس��اس کنند با س��رمایه گذاری در بخش های مولد
اقتصاد ،بازدهی مناسب می توانند داشته باشند و اقدام
به فروش اموال و مستغالت مازادشان کنند.
واگذاری ها با نظارت همراه باشد
در همی��ن حال برخی از کارشناس��ان معتقدند که
واگذاری اموال مازاد بانک ها باید با نظارت و بررس��ی
بیشتر انجام شود تا در نهایت اثرات مثبتی در اقتصاد
برجای بگذارد.
محم��د صدر هاش��می یک��ی از فعاالن بانک��ی ،در
مورد مش��کل بانک ها برای واگ��ذاری اموال غیربانکی
خود اظه��ار کرد :اینک��ه بانک ها موظف ش��ده اند در
م��دت 3س��ال تمام ام�لاک مازاد خ��ود را به فروش
برس��انند امکان پذی��ر نخواهد بود .وی معتقد اس��ت
که در سال های گذش��ته مصوباتی به تصویب رسیده
که این مصوبات به دلیل بررس��ی نش��دن کارشناسانه
ممکناستکهبانک ها
برای فروش اموال خود با
بهانه هاییهمچوننبود
خریداریانبودپیشنهاد
خریدباقیمتمناسباز
اجرایاینمصوبهسرباز
بزنندکهدراینراستا
می توانبانظارتبیشتر
براینموضوعتوجهکرد
تا منابع ازاد شده از این
بخشدرحوزه هایمختلف
اقتصادصرفشود
تاکنون به درستی اجرایی نش��ده که اگر دراین مورد
هم بررس��ی و نظ��ارت الزم صورت نگی��رد واگذاری
اموال بانک ها هم می توان��د مصداق همان مصوبات را
پیدا کند.
او بر ضرورت نظارت و کنترل بر فروش اموال بانک ها
تاکید کرد و گفت :ممکن است که بانک ها برای فروش
اموال خود ب��ا بهانه هایی همچون نبود خریدار یا نبود
پیش��نهاد خرید با قیمت مناسب از اجرای این مصوبه
سرباز بزنند که دراین راستا می توان بانظارت بیشتر بر
این موضوع توجه کرد تا منابع ازاد شده از این بخش
در حوزه های مختلف اقتصاد صرف شود.
بانک ها به جای بنگاه داری ،تولید را حمایت
کنند
در این میان کارشناس��انی هس��تند ک��ه معتقدند
مش��کالت فعل��ی بخ��ش اقتص��اد ناش��ی از عملکرد
نامناس��ب بانک ها در سال های گذش��ته بوده است و
سیس��تم بانکی باید از رویه فعلی خود فاصله گرفته و
به سمت اهداف سازمانی خود بازگردد.
علیرضا ش��کفته یک��ی از کارشناس��ان اقتصادی با
تاکید براین موض��وع که نقش بانک ها در فعالیت های
اقتص��ادی بس��یار مهم اس��ت و درهمین راس��تا باید
باجه خبر
وزیر اقتصاد تاکید کرد:
بانک ها را سوداور می کنیم
وزی��ر ام��ور اقتص��ادی و دارایی س��ال جاری را س��الی
«بسیار سخت» و دوره حاضر را سخت ترین دوران اقتصادی
کش��ور عنوان کرد و گفت :دولت با اقداماتی نظیر اصالح
ساختار و اساسنامه بانک ها ،درصدد است فعالیت بانک ها را
سوداور کند .علی طیب نیا در همایش بررسی عملکرد نیمه
اول سال 1393و تبیین برنامه های نیمه دوم سال جاری
بانک ملی با تشریح برنامه های دولت در مورد بهبود فعالیت
بانک ها گفت :در بسته سیاستی دولت ،تصمیم گیری هایی
درخصوص افزایش سرمایه بانک ها از جمله بانک ملی ایران
متناس��ب با استانداردهای بین المللی صورت گرفته است
که در صورت تصویب ان توسط مجلس ،اتفاقات خوبی در
حوزه بانک ها رخ خواهد داد .وزیر امور اقتصادی و دارایی با
تحلیل تنگناهای نظام بانکی به بنگاه داری بانک به عنوان
یکی از مشکالت بانک ها اشاره کرد و ادامه داد :بنگاه داری
و مالکی��ت اموال و دارایی های مازاد عمدتاً خارج از اختیار
بانک ها و تحمیلی از سوی دولت ها بوده است ولی بخشی
از بنگاه داری بانک ها نیز به علت نداشتن سوداوری فعالیت
بانکداری در کش��ور اس��ت که با سوداور ش��دن بانک ها،
گرایش بانک ها به س��مت بنگاه داری کاهش می یابد .وی
مح��دود بودن توان اعتباری بانک ها جهت تامین نیازهای
بخش تولید کشور را به عنوان مشکل دیگر بانک ها عنوان
کرد و افزود :به علت بانک محور بودن اقتصاد کشور ،عمده
بار تامین مالی پروژه های اقتصادی بر عهده بانک هاس��ت
ولی بانک ها به علت فش��ارهای ناشی از شرایط اقتصادی
کش��ور ،توان پرداخت تسهیالت جدید را ندارند و در واقع
حداکثر پرداخت تسهیالت را انجام داده اند .وی در ادامه با
عنوان اینکه سیاست های اقتصاد مقاومتی با هدف خروج
از رکود و دس��تیابی به رشد اقتصادی پایدار تنظیم و ابالغ
ش��ده اس��ت ،اظهارکرد :خروج از رکود ،کس��ب نرخ رشد
اقتصادی باالتر ،تقویت توان تولیدی کشور و بهره برداری از
امکانات سرمایه ای کشور در کوتاه مدت جزو اهداف دولت
بوده و در بلند مدت نیز افزایش ظرفیت های تولیدی کشور
و س��رمایه گذاری های جدید مدنظر است و در این زمینه
بانک ها نقش مهم و مح��وری دارند .وزیر امور اقتصادی و
دارایی س��ال جاری را سالی بسیار سخت و دوره حاضر را
س��خت ترین دوران اقتصادی کشور عنوان کرد و در ادامه
به تش��ریح وضعیت اقتصادی کش��ور در سال های اخیر و
برنامه های دولت تدبیر و امید برای خروج از رکود و افزایش
تولید پرداخت .همچنین عبدالناصر همتی مدیرعامل بانک
ملی در این همایش با تشریح مشکالت این بانک و اقدامات
انجام شده در یک سال اخیر گفت :مهم ترین مسئله ،اصالح
ساختار مالی بانک اس��ت که به علت تسهیالت تکلیفی،
بدهی ه��ای دولت و مطالبات معوق دچار مش��کل ش��ده
ب��ود ولی با کمک مدی��ران و کارکنان بانک ،تمامی همت
خود را مصروف داش��ته ایم تا این مشکل اصلی حل شود
و نش��انه های خوبی از بازگش��ت بانک به دوران خوب ان
دیده می شود.
گزارش روز
کاهش قیمت سکه و طال
بانک ها با افزایش توان اعتباردهی شان در تامین مالی
بخش های اقتصادی گام بردارند افزود :یکی از راه هایی
که می تواند توان تس��هیالت ده��ی بانک ها را افزایش
دهد فروش اموال مازاد انهاست.
او ب��ا تاکید براین موضوع که با ف��روش اموال مازاد
و مس��تغالت بانک ها ،بخش زیادی از مش��کالت مالی
بخش ه��ای اقتصادی مرتفع خواهد ش��د تصریح کرد:
در سال های اخیر بانک ها به شدت به بنگاه داری روی
اورده ان��د و از وظایف اصلی ش��ان دور ش��ده اند که با
توجه به شرایط فعلی اقتصاد ،این رویه باید تغییر کند
و بانک ها به نقش خود یعنی تجهیز و تخصیص منابع
به بخش های دارای اولویت بپردازند.
به گفته این کارش��ناس ،درصورتی که بانک ها اموال
مازادش��ان را بفروش��ند و ان را به سرمایه های نقدی
تبدی��ل کنن��د می توانند با ارائه تس��هیالت مناس��ب
و ارزان بخ��ش تولی��د و صنعت را از مش��کالت فعلی
ره��ا کنن��د .به گفت��ه او بح��ث بن��گاه داری بانک ها
در ح��ال حاضر مان��ع بزرگی ب��رای حمایت از بخش
اقتصاد است.
قیمت سکه و طال روز گذشته در بازار نسبت به روز سه شنبه کاهش داشت.
براساس این گزارش ،نرخ فروش هر قطعه سکه تمام بهار ازادی طرح جدید در روز
چهارشنبه در بازار 940هزار و 400تومان ،طرح قدیم 940هزار و 300تومان ،نیم سکه
472هزار و 500تومان ،ربع سکه 264هزار تومان و سکه گرمی 171هزار تومان اعالم
شد .همچنین نرخ هر گرم طالی زرد 18عیار در بازار داخلی 96هزار و 405تومان و
نرخ هر اونس طال در بازارهای جهانی 1257دالر و 30س��نت اس��ت .در همین حال،
صرافان بازار ارز نرخ هر دالر ازاد را برای فروش 3184تومان و ،هر یورو را 4140تومان
اعالم کردند .گفتنی اس��ت؛ تازه ترین تحلیل تکنیکال اف ایکس امپایر نشان می دهد،
سطح حمایتی قیمت جهانی طال در شرایط کنونی ابتدا 1250دالر خواهد بود و اگر
این سطح شکسته شود سطح حمایتی بعدی برای هر اونس طال 1240دالر است .بر
اس��اس این گزارش ،در صورتی که قیمت طال به کمتر از 1240دالر در هر اونس نیز
برسد بهترین فرصت برای خرید خواهد بود .مهم ترین عامل موثر بر نوسانات قیمت
طال در کوتاه مدت ارزش دالر امریکا خواهد بود و در ش��رایطی که پیش بینی می شود
ارزش دالر در روزهای اینده روندی صعودی داشته باشد قیمت طال نیز با افت بیشتری
مواجه خواهد شد .همچنین به گزارش بلومبرگ قیمت طال از ابتدای 3ماهه جاری (10
تیر) تاکنون 5/4درصد کاهش یافته ،این در حالی است که شاخص دالر بلومبرگ که
ارزش دالر را در مقابل 10ارز اصلی ثبت می کند ،دیروز به باالترین سطح خود از ژوئیه
( 2013مرداد )92رسید.
مدیرعامل بانک قرض الحسنه
مهر ایران در رابطه با میزان
تسهیالت ازدواج پرداختی از
سوی بانک قرض الحسنه مهر
ای��ران ب��ه جوان��ان ،گفت:
براساس سیاست های دولت،
پرداخ��ت وام ازدواج از عید س��عید فطر در اولویت
بانک ه��ا قرار گرفته و این بان��ک نیز به منظور
تحق��ق اهداف دولت تدبی��ر و امید ،از زمان اغاز
سیاس��ت تاکنون به 20هزار و 68نفر تسهیالت
ازدواج پرداخت کرده است.
غالمرض��ا مصطفی پ��ور اظهارک��رد :هم اکن��ون
متقاضیان بس��یاری نی��ز به دلی��ل ناقص بودن
مدارک در صف دریافت تس��هیالت از این بانک
قرار دارند که به طور حتم پس از تکمیل مدارک،
بالفاصل��ه مبلغ وام به حساب ش��ان واریز خواهد
شد.
همزمان با ش��صت و دومین
س��الگرد تاس��یس بان��ک
ص��ادرات و در راس��تای
افزایش رضایت و تسهیل در
خدمات رسانی به مشتریان
سقف مجموع برداشت های
روزانه بدون اس��تفاده از دستگاه رمزساز به ازای
هر حساب به مبلغ ١٠٠میلیون ریال و با استفاده
از دس��تگاه رمزساز س��قف مجموع برداشت های
روزانه به ازای هر حس��اب ب��ه مبلغ٢٥٠میلیون
ریال افزایش یافت.
دکتر محمدهاشم بت شکن،
مدیرعامل بانک مسکن طی
حکمی از س��وی وزیر علوم،
تحقیقات و فناوری به عنوان
یکی از اعضای هیات امنای
پژوهشکده پولی و بانکی منصوب شد.
انرژی
industry@smtnews.ir
پنجشنبه 20شهریور 15 - 1393ذی القعده 11 -1435سپتامبر 2014
با امضای 3تفاهمنامه در بزرگ ترین همکاری اقتصادی ایران و روسیه انجام می شود
21
70میلیارد یورو پروژه مشترک با روسیه
ب��ا حضور وزرای نفت ایران و انرژی فدراس��یون روس��یه
۳یادداش��ت تفاهم جدید در حوزه های پتروشیمی صنعت
و معدن و تجارت بین 2کشور در تهران امضا شد.
بر این اساس ابتدا تفاهمنامه ساخت مجتمع پتروشیمی
هرم��ز به منظور تولید ک��ود اوره و امونیاک بین ش��رکت
پتروش��یمی بین الملل��ی ای��ران و ش��رکت روس نفت گاز
استرول روسیه امضا شد .همچنین پیش تفاهمنامه اکتشاف
معدنی در منطقه س��یرجان و جیرف��ت در محدوده حدود
۳ه��زار کیلومتر مربع بین ش��رکت ایدروی ای��ران و راس
اورم��اش روس��یه امضا ش��د .در پای��ان یازدهمین اجالس
اقتصادی تجاری روس��یه هم یادداشت تفاهم بین کانامانف
معاون صنعت و تجارت فدراس��یون روس��یه و خس��رو تاج
قائم مق��ام وزارت صنعت ،معدن و تج��ارت ایران به منظور
توس��عه همکاری های صنعتی و تجاری امضا شد .عالوه بر
این یادداشت تفاهم وزرای نفت و انرژی ایران و روسیه هم
به عنوان روس��ای کمیسیون مشترک اقتصادی و تجاری 2
کشور یک یادداشت تفاهم جدید به منظور تسهیل در روابط
اقتصادی و تجاری ایران و روسیه امضا کردند.
صادرات گاز ایران به عراق به تاخیر افتاد
وزیر نفت از به تاخیر افت��ادن صادرات گاز ایران به عراق
خبر داد و گفت :نابس��امانی های عراق ،صادرات گاز طبیعی
ای��ران به این کش��ور را به تاخیر می ان��دازد و هم اکنون ان
منطقه دست نیروهای گروه تروریستی داعش است.
بی��ژن زنگنه در حاش��یه اجالس کمیس��یون مش��ترک
اقتصادی ایران و روسیه درباره اینکه ایا ایران برای صادرات
نفت عراق به این کشور کمک می کند ،تصریح کرد :عراقی ها
کمکی از ایران نخواس��تند و ایران هم کمکی به انها نکرده
است.
وی درباره اینکه ایا شاهد سرمایه گذاری روسیه در اینده
نزدیک در ای��ران خواهیم بود ،گفت :س��رمایه گذاری روند
حقوقی خاص خود را دارد ،اما روس ها برای حضور در ایران
تمایل بسیاری دارند.
وزیر نفت با اشاره به اینکه بازار روسیه در مقایسه با اقتصاد
ایران بزرگ اس��ت و روز به روز زندگی انها بهتر می ش��ود،
افزود :تقاض��ای روس ها در حال افزایش اس��ت که در این
زمینه باید شرکت های ایرانی بازاریابی کنند.
زنگنه افزود :کاالهای مصرفی برای روسیه مطلوب است و
ایران در گذشته کاالی مصرف نهایی تولید و به روسیه صادر
می کرد و حال زمان ان است که بازرگانان و صنعتگران برای
خود جا باز کنند .وی درباره اینکه ایا در مذاکره با روس ها
بر س��ر تهاتر نفت خام و فراورده های نفتی توافقی ش��ده،
تصریح کرد :درباره تهاتر نفت خام با روس��یه هیچ صحبتی
نشده است .زنگنه درباره ادغام وزارت نفت و نیرو و تشکیل
وزارت انرژی گفت :من چنین چیزی نش��نیدم و نمی توانم
درباره ان صحبت کنم.
وزیر نفت درب��اره تحریم صادرات میعان��ات گازی ایران
اظهار کرد :این تنها یک اقدام تبلیغاتی بوده ،چون میعانات
گازی ایران هیچگاه خارج از تحریم قرار نداشته است.
زنگنه درباره صادرات گاز به پاکستان و اینکه ایا تا پایان
امسال گاز به این کشور صادر می شود ،اظهار کرد :پاکستان
تا پاپان امسال از ایران گازی دریافت نمی کند ،چون ساخت
خط لوله در خاک پاکستان هنوز اغاز نشده است.
وزیر نفت در واکنش به سقوط بهای نفت به زیر ۱۰۰دالر
با بیان اینکه قیمت نفت هر چه باالتر باشد بهتر است ،اعالم
کرد :س��ازمان اوپک فعال برنامه ای برای برگزاری نشس��ت
فوق العاده با ادامه سقوط قیمت طالی سیاه ندارد.
فص�ل جدی�د همکاری ه�ای اقتصادی ای�ران و
روسیه
وزیر انرژی فدراس��یون روس��یه نیز با اش��اره ب��ه انجام
مذاک��رات جدی��د اتمی با ای��ران از امادگی روس��یه برای
صادرات هواپیمای مس��افربری و خ��ودرو به ایران خبر داد
و اع�لام کرد :روس��یه اماده واردات مواد لبنی و س��بزی از
ایران اس��ت .الکساندر نواک در مراسم امضای ۳تفاهمنامه
جدید اقتصادی بین ایران و روس��یه با بیان اینکه در س��فر
اخیر خود به تهران هیاتی متشکل از ۴۰شرکت روسی و با
حضور حدود ۱۰۰نماینده شرکت های مختلف اقتصادی و
تجاری این کش��ور به تهران سفر کرده اند ،گفت :با توجه به
سطح باالی همکاری های سیاسی و تاکید روسای جمهوری
2کش��ور مقرر شده سطح همکاری های اقتصادی و تجاری
هم بین ایران و روسیه افزایش یابد.
وزیر انرژی فدراسیون روسیه با بیان اینکه روسیه خواستار
به وجود امدن شاخص های مناسب تری در روابط اقتصادی
و تجاری با ایران است ،اظهار کرد :شرکت های روسی اماده
صادرات انواع کاال ،خدمات فنی و مهندسی به ایران هستند،
از سوی دیگر دولت روسیه امادگی خود را برای استخراج و
صرفه جویی انرژی بسترساز درامدزایی و اشتغال
صمت -در ادامه جلس��ات دولت با بخش خصوصی ،مسعود نیلی مشاور
رییس جمهوری در س��ندیکای شرکت های س��اختمانی حضور یافت تا در
خصوص موانع و مش��کالت بخ��ش خصوصی در زمینه ص��ادرات انرژی و
خدمات وابس��ته بحث و گفت وگو کند .مشاور اقتصادی رییس جمهوری با
تاکید بر حمایت تولید از پیش��نهادهای بخ��ش خصوصی در زمینه اجرا و
اصالح بندهای الیحه ضد رکود و همچنین اضافه کردن بندهای جدید اعالم
کرد :صرفه جویی در انرژی و توسعه نقش گاز در تامین انرژی صنایعی که از
سوخت مایع استفاده می کنند می تواند در صنعت کشور تحرک ایجاد کند.
مس��عود نیلی با بی��ان اینکه در برخی کش��ور ها تامین مال��ی صنایع و
تولیدکنندگان چارچوبی مشخص و تعریف شده دارد ،افزود :زمانی که بخش
خصوصی محور سرمایه گذاری و تولید قرار گیرد ،در این شرایط مزیت های
اقتصادی بروز خواهد کرد و هرکشور در یک زمینه رشد خواهد کرد.
به گفته وی ،با این حال بخش خصوصی می تواند به 3شکل نظرات خود
را در مورد الیحه ارائه دهد ،به گونه ای که با بررس��ی بند ها نسبت به شیوه
اجرا ،اصالح بندها و اضافه کردن بند جدید اعمال نظر کند.
نیلی با تاکید بر اهمیت برنامه های اقتصادی دولت اعالم کرد :با توجه به
شرکت گاز استان خوزستان
ظرفیت های کش��ور ،دولت در ۴بخش برنامه ریزی منسجمی دارد .نخست
اینکه در مقایس��ه با س��ایر کشورها بیش��ترین مصرف انرژی را داریم ،این
در حالی اس��ت که این محصول که در بازارهای بین المللی مش��تری دارد
می تواند درامدزایی و اشتغال را برای کشور به ارمغان اورد .مشاور اقتصادی
رییس جمهوری تصریح کرد :از سوی دیگر ،منبع انرژی گاز باید در سال های
۹۳و ۹۴توسعه قابل مالحظه ای را تجربه کند تا در صنایعی که هم اکنون به
مصرف سوخت مایع تکیه دارند ،جایگزین شود .در این جلسه محمد پارسا،
رییس فدراسیون انرژی با اشاره به اینکه در این الیحه نقش بیمه در فعالیت
ش��رکت های پیمانکار نیروگاهی دیده نشده اس��ت ،اظهار کرد :در راستای
بهبود فضای کسب وکار شرکت های نیروگاهی در فعالیت های برون مرزی،
بهترین وثیقه برای بانک ها ،بیمه خواهد بود .همچنین علیرضا کالهی ،عضو
هیات مدیره فدراس��یون انرژی با انتقاد از سیاس��ت های صادراتی گفت :در
حالی واردات و صادرات مواد اولیه صنایعی همچون الومینیوم ،مس و فوالد
با ارز ازاد صورت می گیرد که محصوالت وابسته به انها با ارز مبادله ای وارد
می شود ،این مسئله منجر به کاهش رقابت پذیری شرکت های تولید کننده با
واردات مصنوعات وابسته با صنعت خواهد شد.
«اگهی فراخوان مناقصه عمومی »93/67
«یک مرحله ای -نوبت اول»
شرکت گاز استان خوزستان واقع در اهواز -میدان شهید بندر -ابتدای بزرگراه اهواز سربندر در نظر دارد
براساس قانون برگزاری مناقصات نسبت به برگزاری مناقصه عمومی به شرح زیر اقدام نماید:
موضوع 16 :کیلومتر شبکه و نصب 100انشعاب روستاهای ماهشهر
مهلت ارائه اعالم امادگی :حداکثر 14روز پس از تاریخ انتشار اگهی نوبت دوم
مهلت دریافت و تکمیل اسناد استعالم ارزیابی کیفی مناقصه گران :حداکثر 14روز پس از تاریخ
انتشار اگهی نوبت دوم
نام و نشانی مدیر طرح :اهواز -مدیر مهندسی -ساختمان مهندسی
نحوه دریافت اسناد مناقصه :حضوری و هزینه خرید ان 150000ریال می باشد.
محل توزیع اسناد :اهواز -میدان شهید بندر -شرکت گاز استان خوزستان -امور پیمان ها -اتاق 111
تاریخ توزیع اسناد 10 :روز کاری پس از اتمام مهلت اعالم امادگی
ضمنا اگهی های این شرکت در شبکه اطالع رسانی شرکت گاز استان خوزستان www.NIGC-KHGC.ir
و همچنین پایگاه ملی مناقصات درج شده است.
تحویل اسناد مناقصه به مناقصه گران منوط به تکمیل پرونده ارزیابی و تایید کمیته ارزیابی می باشد.
تذکر مهم :داشتن گواهی تعیین صالحیت رتبه بندی مرتبط با موضوع مناقصه از معاونت برنامه ریزی و
نظارت راهبردی ریاست محترم جمهوری و یا استانداری های مربوطه حسب مورد و نامه اخرین تغییرات
ان شرکت به همراه اعالم امادگی و ذکر شناسه ملی حقوقی و ارائه کدپستی و تلفن تماس الزامی است.
روابط عمومی شرکت گاز استان خوزستان
شرکت پاالیش نفت امام خمینی(ره) شازند
حمل ونقل نفت و گاز در ایران اعالم کرده است.
نواک با اش��اره به عالقه مندی روس��یه برای بازس��ازی و
نوس��ازی و احداث نیروگاه های جدید برق در ایران تبیین
کرد :عالوه بر این دولت مس��کو اماده توسعه همکاری ها در
حوزه ان��رژی اتمی با مقاصد صلح امیز اس��ت .وزیر انرژی
فدراسیون روسیه با اشاره به مالقات خود با رییس سازمان
ان��رژی اتمی ایران گفت :ایران قص��د دارد ۲۰واحد جدید
نیروگاه اتمی احداث کند که روس��یه می تواند در این حوزه
با ایران فعالیت داش��ته باشد .این مقام مسئول همچنین از
امادگی روس ها به منظور مشارکت در فرایند ذوب فلزات،
اماده س��ازی و تجهیز معادن مواد اولیه ،توسعه حمل ونقل
هوایی ،جاده ای و ریلی خبر داد و افزود ۵۰ :ش��رکت روسی
اماده مشارکت با ایران در حوزه حمل ونقل جاده ای ،هوایی
و ریلی هستند .نواک همچنین از امادگی روسیه به منظور
اغاز صادرات هواپیماهای مسافربری ،تو ۲۰۴به ایران خبر
داد و یاداور شد :عالوه بر صادرات هواپیما ،امکان راه اندازی
خط تولید هواپیماهای مس��افربری تو ۲۰۴در ایران وجود
دارد .وی همچنی��ن با اش��اره به اعالم امادگی 2ش��رکت
خودروس��از کاماز و وازواز برای صادرات و تولید خودروهای
روسی به ایران اظهار کرد :یکی از مهم ترین مشکالت پیش
روی تجار و بازرگانان ایران و روس��یه مسائل بانکی به ویژه
انتقال ارز بوده که قرار ش��د س��طح مبادالت تجاری بین 2
کشور با ارزهای رایج ایران و روسیه انجام شود.
وزیر انرژی روس��یه با اش��اره به اینکه این پروژه ها حدود
۷۰میلی��ارد یورو هزینه در ب��ردارد ،گفت :ما به دنبال فصل
ی اقتصادی بین ایران و روسیه هستیم.
جدید همکار
تامین تجهیزات استراتژیک صنعت نفت
در همی��ن ح��ال عزت اله اکب��ری ،مدیرعامل ش��رکت
پش��تیبانی س��اخت و تهیه کاالی تهران اظهار کرد :هیات
ایران و روس در نشستی مشترک با بررسی ظرفیت های 2
کش��ور در زمینه بهره مندی از تجهیزات صنعت نفت ،برای
افزایش همکاری ها در این زمین��ه توافق کردند .وی اظهار
کرد :در جریان برگزاری جلس��ه های کمیس��یون مشترک
ایران و روس��یه ،شرکت تهیه کاال نیز در نشستی مشترک
با هیات روس��ی ،ظرفیت های این کشور را در زمینه تامین
ان دس��ته از تجهیزات استراتژیک صنعت نفت ایران که در
کشور تولید نشده ،بررسی کرد.
روی خط خبر
توافق ۴میلیارد دالری نفتی
ایران و چین
مه�ر -علی ماجدی ،مع��اون ام��ور بین الملل وزیر
نف��ت از توافق با چین به منظور بازگش��ایی ۴تا ۴/۵
میلی��ار د دالر فاینان��س طرح های جدید پتروش��یمی
ایران خب��ر داد و اعالم ک��رد ۱۲ :طرح جدید صنعت
پتروشیمی با استفاده از فاینانس چینی توسعه می یابد.
وی در تش��ریح توافق جدید ای��ران و چین به منظور
بازگشایی فاینانس طرح های جدید پتروشیمی توسط
چینی ها ،گفت :ایران و چین روی بازگش��ایی فاینانس
۱۲طرح جدید پتروشیمی به توافق رسیده اند .معاون
امور بین الملل وزیر نفت حجم بازگشایی فاینانس های
چینی را بین 4تا 5/4میلیارد دالر عنوان و اظهار کرد:
تاکنون مراحل قانونی و عملیات بازگشایی فاینانس ۸
طرح پتروشیمی انجام شده است .این دیپلمات وزارت
نفت با تاکید بر اینکه عالوه بر این 8طرح پتروشیمی،
4طرح دیگر در مرحله بازگشایی فاینانس قرار دارند،
تصری��ح کرد :عالوه بر ای��ن برخی از طرح های صنعت
نف��ت و گاز هم با فاینانس روس��یه عملیاتی و اجرایی
خواهد شد.
ارتقای توان فناوری تجهیزات
صنعت نفت
موافقتنامه میان س��تاد توس��عه فن��اوری و نواوری
صنعت نفت ،گاز و زغال س��نگ با انجمن س��ازندگان
تجهیزات صنعت نفت در راس��تای افزایش بهره وری و
ایجاد زنجی��ره ارزش و تامین داخلی همچنین ارتقای
توان فناوری تجهیزات با محوریت ارتقای رتبه فناوری
ملی در برنامه بلندمدت به امض ا رسید .این تفاهمنامه
در راس��تای س��ند چش��م انداز ۱۴۰۴و برنامه پنجم
توس��عه و با توجه به تحقق سیاست های کلی اقتصاد
مقاومتی مبتنی بر نواوری با هدف ارتقای توان فناوری
تجهیزات در صنایع نفت ،گاز ،پتروش��یمی ،پاالیش و
پخ��ش فراورده های نفتی کش��ور با همکاری و حضور
موثر تش��کل ها و انجمن های مرتبط به منظور افزایش
سطح مش��ارکت مردمی با رویکرد عملیاتی و اجتناب
از س��رمایه گذاری م��وازی و تجمیع ت��وان موجود در
چارچوب ه��ای مرتبط جهت افزایش بهره وری و ایجاد
زنجیره ارزش و تامین داخلی به امضا رسید .همچنین
ارتق��ای توان فن��اوری تجهیزات با محوری��ت ارتقای
جای��گاه رتبه فناوری ملی در برنامه بلندمدت و تدوین
راهکاره��ای اجرایی به منظور دس��تیابی به رتبه اول
منطق��ه ،به عنوان عناص��ر و ذی نفعان اصلی مرتبط با
یکدیگر همکاری خواهند کرد.
«اگهی ارزیابی کیفی تامین کنندگان»
نوبت دوم
شرکت پاالیش نفت امام خمینی(ره) شازند در نظر دارد کاالهای موضوع بند «یک» اگهی حاضر را از طریق برگزاری مناقصه
عمومی دومرحله ای از تامین کننده واجد شرایط خریداری و تامین نماید.
)1موضوع مناقصه
الف) شرح مختصر کاال
ردیف
1
شماره مناقصه
شرح مختصر کاال
RAL-930634-MBخرید دستگاه تراش با طول
کارگیر دو متر و حداقل قطر
گلویی 220میلیمتر
مقدار/تعداد
مبلغ تضمین
شرکت در
مناقصه (ریال)
یک دستگاه
75/000/000
ب) شرایط اولیه متقاضی
-1داشتن شخصیت حقیقی /حقوقی ،شماره اقتصادی ،شناسه ملی/کدملی ،توانایی مالی ،سابقه کار مفید و مرتبط با موضوع مناقصه.
-2داشتن حسن سابقه و ارائه گواهینامه های مورد نظر از خریداران قبلی و اعالم اسامی خریداران قبلی در صورت لزوم.
-3توانایی ارائه تضمین شرکت در مناقصه (در صورت تایید در ارزیابی کیفی مناقصه گران) و همچنین تضمین انجام تعهدات به میزان
ده درصد مجموع مبلغ پیشنهادی (در صورت برنده شدن در مناقصه).
)2نام و نشانی دستگاه مناقصه گزار
شرکت پاالیش نفت امام خمینی(ره) شازند واقع در استان مرکزی ،اراک -کیلومتر 20جاده بروجرد
-3مهلت و محل دریافت فرم های استعالم ارزیابی کیفی
متقاضیانی که دارای شرایط اولیه (بند ب) بوده و امادگی الزم جهت انجام هریک از مناقصه های مذکور را دارند می توانند پس
از انتشار اگهی نوبت دوم (سه روز پس از انتشار اگهی نوبت اول) به مدت پنج روز کاری ضمن ارسال اعالم امادگی برای
مناقصه فوق االشاره از طریق دورنگار ،086-33672013فرم های استعالم ارزیابی کیفی را از پایگاه اینترنتی این شرکت به ادرس
WWW.IKORC.IRدریافت و براساس ان مدارک الزم را تکمیل و در مهلت مقرر به این شرکت تحویل یا ارسال نمایند.
)4محل و زمان تحویل اسناد ارزیابی کیفی (تکمیل شده توسط متقاضیان)
زمان تحویل اسناد ارزیابی کیفی توسط مناقصه گران ،دو هفته پس از اخرین مهلت ارسال تقاضای شرکت در مناقصه می باشد .ضمنا
محل تحویل یا ارسال فرم ها و مدارک تکمیل شده ،به نشانی اراک -کیلومتر 20جاده بروجرد -سه راهی شازند -شرکت پاالیش نفت
امام خمینی(ره) شازند -اداره تدارکات و امور کاال -ساختمان ب -طبقه همکف اتاق -121کدپستی 38671-41111تلفن840 :
و 086-33490976می باشد.
بدیهی است به مدارک ارسالی بعد از مهلت مقرر ترتیب اثر داده نخواهد شد .ضمنا دادن پیشنهاد و ارائه اسناد و مدارک هیچگونه
حقی برای متقاضی ایجاد نمی کند .الزم به ذکر است دستگاه مناقصه گزار پس از وصول اسناد ارزیابی کیفی ظرف مدت یک ماه نسبت
به اعالم اسامی واجدین شرایط اقدام خواهد نمود.
توجه :مناقصه گران نخست با مراجعه به سایت این شرکت (همزمان با انتشار اگهی نوبت دوم) می بایست دو برگ فرم ارزیابی کیفی
را اخذ و پس از تکمیل به همراه مدارک مربوطه و در موعد مقرر به ادرس این شرکت ارسال یا تحویل نمایند ،این شرکت نیز پس
از ارزیابی کیفی متقاضیان ،از منابعی که حداقل امتیاز قبول را کسب نموده باشند ،جهت دریافت اسناد مناقصه دعوت به عمل
خواهد اورد.
ادرس اینترنتیWWW.IKORC.IR :
روابط عمومی شرکت پاالیش نفت امام خمینی(ره) شازند
خبرخوان
خرید و فروش ساختمان های
فاقد شناسنامه
ایرن�ا :رییس س��ازمان نظام مهندس��ی س��اختمان
گف��ت :به دلیل نهادینه نش��دن مج��ری ذی صالح در
ساخت وسازها هم اکنون مردم ساختمان هایی را خرید
و فروش می کنند که فاقد شناسنامه فنی و ملکی است.
اکب��ر ترکان با بیان این که ش��هرداری ها باید مجری
ذی صالح را برای ساختمان ها الزامی کنند ،زیرا این امر
ارتقای استحکام ساختمان ها را در کشور به دنبال دارد،
افزود :قانون وجود مجری ذی صالح در ساخت وس��ازها
را الزامی کرده اما این موضوع از س��وی شهرداری ها به
خوبی اجرا نمی ش��ود .وی تاکید کرد :کارکرد س��ازمان
نظام مهندسی تاکنون موجب ارتقای فناوری ساختمان
در کشور شده اما هنوز تا وضعیت مطلوب فاصله زیادی
داریم .وی با تاکید بر اینکه بیش��ترین گودبرداری های
غیراصولی مربوط به استان تهران است ،افزود :هم اکنون
در بخش های نظارت و طراحی ،سازمان نظام مهندسی
عملکرد خوبی را در استان های مختلف دارد اما مشکل
الزامی نشدن مجری ذی صالح در همه جای کشور وجود
دارد .ترکان همچنین با اشاره به کاهش گودبرداری های
غیراصولی در س��طح کش��ور گف��ت :به دنب��ال اجرای
دس��تورالعمل نظام مهندس��ی در زمینه گودبرداری و
نظارت و بازدیدهای انجام شده ،در طول سال های اخیر
کاهش این موارد را شاهد بوده ایم.
کابوس واگن های چینی
ایلنا :هوشنگ س��وهانی گر ،رییس هیات مدیره
انجمن ریلی کش��ور با بیان اینک��ه ورود واگن های
چینی به کش��ور برای تولید داخل س��م کشنده ای
اس��ت ،گفت :واگن های دس��ت دوم چینی حداقل
بی��ن ۱۵تا ۳۰س��ال عمر کرده ان��د و به مراتب از
واگن های تولید داخل گران تر هستند.
به گفته وی ،درحال حاضر سهم واگن های تولید
داخل از ش��بکه ریلی کشور حدود ۳۰درصد است
و ۳۰تا ۳۵درصد دیگر واگن های دس��ت دوم ۲۰
تا ۳۰ساله ای هس��تند که در چند سال گذشته از
کشور المان ،کره و چین وارد کشور شده اند و مابقی
هم واگن هایی قدیمی سال های بسیار دور هستند.
وی با تاکید بر نقش حمایت دولت برای اس��تفاده
از تولیدات داخل ،گفت :کش��وری مانند ترکیه که
توانس��ت در مدت زمان کوتاهی ش��بکه ریلی خود
را گس��ترش دهد ۸۰ ،درصد س��رمایه گذاری اش را
از دول��ت در قالب تس��هیالت تامین ک��رد این در
حالی اس��ت ک��ه در ایران دولت چ��وب الی چرخ
بخش خصوص��ی می گذارد و بانک ها بدون دریافت
حق العمل هیچ کمکی به صنایع نمی کنند.
تشدید نظارت
بر مصالح ساختمانی
مهر :مس��لم بیات مدیرکل اس��تاندارد تهران از
تشدید نظارت بر مصالح ساختمانی خبرداد و گفت:
بازرس��ان استاندارد این اداره کل ،بتن ،شن و ماسه
غیراس��تاندارد را از بازار تهران در مرداد جمع اوری
کردن��د .وی افزود :در راس��تای نظ��ارت بر اجرای
اس��تاندارد کاال ،کارشناسان و بازرس��ان این اداره
کل در جریان بازرس��ی های متوالی خود بتن اماده
غیراس��تاندارد را با نام تجاری مقاوم بتن شایان در
واحد تولیدی شناسایی و توقیف کردند.
اغاز دوباره پروازها به مسکو
مهر :پرواز برنامه ای هواپیمای جمهوری اسالمی
ایران« ،هما» از اول مهر امس��ال به مقصد فرودگاه
مس��کو دوباره اغاز می شود.این مس��یر پروازی به
دلیل مش��کالتی در س��ال 1391قطع ش��ده بود،
دوباره با توجه به درخواس��ت متقاضیان این مسیر
پروازی ،در برنامه زمس��تانی «هم��ا» برنامه ریزی
ش��د.بر اس��اس برنامه پروازی این پ��رواز در هفته
در روز س��ه ش��نبه هر هفته در س��اعت ( 4:45به
وقت محل��ی) از فرودگاه ام��ام خمینی (ره) انجام
و در س��اعت ( 10:50به وق��ت محلی) در فرودگاه
شرمتیوو مسکو فرود می اید .بازگشت این پرواز نیز
در همان روز در س��اعت 12:20از فرودگاه مسکو
انجام ودر س��اعت 17:50در فرودگاه امام (ره) به
زمی��ن می نش��یند.هم اکنون هواپیمایی جمهوری
اس�لامی ایران «هم��ا» به 29نقط��ه در خارج از
کشور پرواز می کند.
22
پنجشنبه 20شهریور 15 - 1393ذی القعده 11 -1435سپتامبر 2014
زیربنایی
industry@smtnews.ir
توسعه خطوط راه اهن 480میلیون دالر صرفه جویی ارزی به همراه دارد
ارزاوری 180میلیون دالری با اجرای ریل ملی
بهروز فتاحی-گروه صنعت :حمل ونقل
ریل��ی یک��ی از اهداف��ی اس��ت ک��ه دولت
یازدهم وعده توس��عه ان را داده اس��ت ،به
همین جه��ت اغلب پروژه های زیرس��اختی
در س��ال های اینده به رش��د و توس��عه این
بخش می پردازد تا افزایش اس��تفاده از این
نوع حمل ونقل به نسبت حمل ونقل جاده ای
در بخش بار و مس��افر سود بیشتری را برای
کشور به دنبال داش��ته باشد .براین اساس،
وزارت راه و شهرس��ازی قصد دارد تا س��ال
1404خط��وط ریل��ی کش��ور را از ۱۰هزار
کیلومتر موجود به ۱۵هزار کیلومتر برس��اند
که ۲۰درصد از این خطوط به صورت برقی و
۲۰درصد به صورت دوخطه اجرا می شود .در
همین راس��تا برنامه های اعالم شده از سوی
وزارت راه و شهرس��ازی ب��رای تغییر الگوی
حمل ونقل کشور از جاده به ریل لزوم تحول
اساسی در زیرساخت های این بخش را مورد
تاکید قرار می دهد به جز توافقنامه اخیر که
قرار اس��ت اغازگر تولید ری��ل در ذوب اهن
اصفهان باشد اخباری هم درباره عالقه مندی
ش��رکت های ن��ورد و ذوب اه��ن هندی به
س��رمایه گذاری در صنعت ریل ایران منتشر
ش��ده که نشان دهنده ظرفیت و فرصت های
چش��مگیر اقتصادی موج��ود در این بخش
است.
وابستگی ایران به واردات
در ط��ول بی��ش از ۸۰س��ال از راه اندازی
نخس��تین خطوط ریلی در ای��ران تا امروز،
ط اهن ۱۱ه��زار کیلومتر از س��امانه
خط��و
حمل ونقل کش��ور را به خود اختصاص داده
اس��ت که برای رس��یدن به اه��داف تعریف
شده در چش��م انداز ۱۴۰۴این خطوط باید
۱۵هزار کیلومتر دیگر امتداد یابند ،اما یکی
از مشکالتی که در چند دهه اخیر توسعه این
خطوط را با مشکل روبه رو کرده است ،نبود
خطوط تولید خط اهن در کشور و وابستگی
به واردات این محصول از کشورهای اروپایی
ب��وده اس��ت تا اینک��ه در روزهای نخس��ت
ش��هریورماه ،میان وزارت راه و شهرسازی و
ذوب اهن اصفهان به امضا رسید که طبق ان
تولید ریل ملی در کارخانه ذوب اهن اصفهان
با مشارکت متخصصان المانی کلید خورد .با
راه اندازی خط تولید ریل ،کارخانه ذوب اهن
اصفهان ج��زو مهم ترین اقدامات عملی برای
پیشبرد طرح های توسعه خطوط ریلی است.
تا امروز۱۰۰درصد نیاز کشور به ریل از طریق
واردات تامین شده است و کشورهای اروپایی
مثل ایتالیا و اتریش و در زمان تحریم کشور
چین بیش��ترین ص��ادرات ریل را ب��ه ایران
داش��تند ،اما تولید ریل ملی نقطه پایانی بر
وابستگی ما به ریل های وارداتی خواهد بود.
رفع مشکل فرسودگی ریل ها
اصفهان تنه��ا تولید کننده ری��ل خاورمیانه
محسوب می شود.
تولید ریل در
ذوب اهن اصفهان
می تواند ضمن
سرعت بخشیدن
به توسعه خطوط
جدید و تکمیل خطوط
نیمه تمام مشکل
فرسودگی خطوط
فعلی را نیز در کمترین
زمان برطرف کند
صرفه جویی ارزی
محمدرضا کجباف ،س��خنگوی ذوب اهن
در م��ورد این توافقنام��ه به صمت می گوید:
توافقنامه اخیر بین شرکت راه اهن جمهوری
اسالمی و ذوب اهن اصفهان برای تولید ریل
ملی ،ضمن رهایی راه اهن ایران از وابستگی
ب��ه ریل های وارداتی ،گام��ی بلند در جهت
سرعت بخش��یدن به توسعه خطوط ریلی و
تکمیل خطوط نیمه تمام است .به گفته وی،
تولید ریل ملی ب��ه میزان ۴۸۰میلیون دالر
صرفه جویی ارزی برای کشور به همراه دارد.
عالوه بر اینکه س��ود حاص��ل از صادرات
م��ازاد تولید ریل ،می تواند ۱۸۰میلیون دالر
برای کشور ارز اوری داشته باشد.
کجباف می افزاید :ساخت ۱۰۰۰کیلومتر
خط اهن نیازمند ۱۲۰هزار تن ریل اس��ت و
اگر فرض را بر این بگذاریم که در تفاهمنامه
جدید نیز ذوب اهن متعهد به تولید س��االنه
۲۵۰هزار تن ریل اس��ت ب��ا این میزان ریل
می ت��وان ح��دود ۲۰۰۰کیلومت��ر خط اهن
جدید در کشور ساخت.
افزایش ۴۰درصدی توان راه اهن
س اخون��دی در مراس��م امض��ای
عب��ا
تفاهمنام��ه تولید ریل ملی با تاکید بر اینکه
توسعه راه اهن و شبکه های ریلی در اولویت
برنامه ه��ای کش��ور قرار دارد گفت��ه بود که
ب��رای بهبود خطوط ریلی موجود کش��ور و
افزایش کارایی این س��امانه حمل ونقل نیاز
به بهسازی و 2خطه و 3خطه کردن ۳۵۰۰
کیلومتر خط اهن داریم و اگر ذوب اهن طبق
زم��ان مقرر ،ریل مورد نیاز راه اهن را مطابق
اس��تانداردهای بین المللی تولید کند ،ما نیز
متعهد به خرید این محصول هستیم.
رضا کچویی ،کارش��ناس حوزه حمل ونقل
ریل��ی در گفت وگ��و ب��ا صم��ت راه اندازی
خط تولی��د ریل ملی را ب��ه معنای افزایش
۴۰درص��دی ت��وان راه اهن کش��ور می داند
و می افزای��د :این اتف��اق می تواند اثار مثبت
فراوانی بر توسعه مناطقی که خطوط جدید
به انها منتهی می شود ،داشته باشد.
وی اصلی ترین علت کند بودن روند توسعه
خط��وط را پایین ب��ودن بودجه های عمرانی
طرح های ریلی در چند دهه گذش��ته عنوان
می کن��د و ادامه می دهد :گس��ترش خطوط
راه اهن ان گونه که امروز توس��ط مس��ئوالن
بر ان تاکید می ش��ود در دولت های گذشته
مط��رح نب��ود و حت��ی زمانی ک��ه وضعیت
بودجه ه��ای عمرانی مطلوب بود گس��ترش
جاده ها بی��ش از خطوط ریل��ی مورد توجه
قرار داشت.
به گفت��ه کچوی��ی؛ توافقنام��ه اخیر بین
شرکت راه اهن جمهوری اسالمی و ذوب اهن
کچوی��ی بر این نکت��ه تاکید می کند که
متک��ی ب��ودن راه اهن ایران ب��ه ریل های
وارداتی مش��کالت فراوانی ب��رای خطوط
کش��ور ایجاد کرده اس��ت که فرس��ودگی
خط��وط از مهم تری��ن مش��کالت موجود
اس��ت .حت��ی در برخی محورها مش��کل
کمب��ود ریل به نحوی اس��ت ک��ه نیاز به
برگ��ردان ریل می ش��ود .فرس��ودگی ریل
امری طبیعی است که در خطوط مختلف
بس��ته به تراکم ترددها و سنگینی واگن ها
و تعداد قوس های یک محور اتفاق می افتد
و این فرسودگی عمدتا به صورت سائیدگی
و لهیدگی مش��خص می شود و اگر خطوط
فرس��وده به موقع ترمیم و تعویض نشود،
احتمال سانحه به ش��دت افزایش می یابد.
تولید ری��ل در ذوب اهن اصفهان می تواند
ضمن س��رعت بخشیدن به توسعه خطوط
جدید و تکمیل خطوط نیمه تمام مش��کل
فرسودگی خطوط فعلی را نیز در کمترین
زمان برطرف کند.
این کارش��ناس در م��ورد مزایای تولید
ریل ملی می گوی��د :ویژگی های اقتصادی،
ایمنی و زیس��ت محیطی در کنار ش��رایط
خاص جغرافیایی کش��ورمان موجب شده
ک��ه ای��ن حمل ونق��ل ریل��ی از باالترین
اولویت ها در برنامه های توسعه حمل ونقل
کشورمان محسوب ش��ود .موقعیت ممتاز
منطق��ه ای ایران در حمل ونق��ل ترانزیتی،
حجم باالی ترافیک در بسیاری از جاده ها،
وضعیت نگران کننده سوانح جاده ،مصرف
بی روی��ه س��وخت در ن��اوگان فرس��وده
جاده ای و جای��گاه مهم راه اهن در ارتقای
یکپارچگی ملی و توس��عه متوازن مناطق
مختلف کشور از مهم ترین عوامل تاکید بر
توسعه حمل ونقل ریلی به شمار می روند.
گپ و گفت
توسعه حمل ونقل ریلی منحصر به تولید ریل نیست
یلدا یزدان فرحی :وقتی ش��بکه ریلی ما توسعه
پیدا کند تمایل به مهاجرت به ش��هرهای بزرگ کم
ش��ده و در نتیجه شهرهای حاشیه رونق می گیرند.
این در حالی است که ما به شدت با کمبود لکوموتیو
و ش��بکه ریلی مواجه هستیم .شبکه ریلی ما از نظر
سرانه از کشور عراق هم کمتر است و بسیار قدیمی
و بخش عمده ان از زمان جنگ جهانی دوم اس��ت.
با وجود چنین شبکه ریلی چه می توان کرد .چنین
وضعیتی باعث می ش��ود مردم تمایل کمتری برای
مسافرت با قطار داشته باشند یا هیچ انگیزه ای برای
ش��رکت های تج��اری باقی نماند ت��ا کاال را با قطار
حم��ل کنند .تولید ریل ملی و تاثیر ان در توس��عه
حمل ونقل ریلی ،موضوعی اس��ت که در این زمینه
با رضا کامی عضو کمیسیون حمل ونقل ،ترانزیت و
گمرک اتاق بازرگانی ایران در میان گذاشتیم که در
ادامه می خوانید.
با توجه به اینکه ای�ران اقدام به راه اندازی
تولی�د خط�وط اه�ن در کارخان�ه ذوب اهن
اصفهان کرده است ،به نظر شما خودکفایی در
ای�ن بخش تا چه اندازه در توس�عه حمل ونقل
ریلی کشور تاثیر گذار خواهد بود؟
عوامل متعددی در توسعه ناوگان حمل ونقل ،چه
زمین��ی و هوایی و چه ریلی و دریایی دخیل اس��ت
که نقصان یکی از این عوامل ،تاثیر بس��زایی در کل
مجموعه حمل ونقل می گذارد.
انچ��ه باع��ث هوی��ت حمل ونقل ریلی می ش��ود،
مجموع��ه ای از عناص��ر مختل��ف ش��امل ،قطار یا
لکوموتیو ،واگن ،ریل ،س��وخت مورد نیاز و خدمات
ارائه شده می شود.
در واقع باید گفت که مجموع این عوامل ،ناوگانی
را به نام حمل ونقل ریلی ایجاد می کند.
بنابراین ه��ر کدام در نوع خ��ود دارای اهمیت و
قاب��ل توجه اس��ت .موض��وع خودکفای��ی در تولید
ملی ریل و قطع وابس��تگی به کش��ورهای اروپایی
در ای��ن زمین��ه اتفاق بس��یار خوش��ایندی اس��ت
ک��ه در ن��اوگان حمل ونق��ل کش��ور درح��ال رخ
دادن اس��ت ،ام��ا در صورت��ی این اتف��اق می تواند
در توس��عه حمل ونق��ل ریلی موثر باش��د که همه
عوامل دخیل ،همزمان با هم پیش��رفت و توس��عه
داش��ته باشند .حال که کشور در این زمینه به توان
و کارایی خود اتکا کرده اس��ت و با تولید ریل ملی
قدم مثبتی در این ناوگان برداش��ته ،بهتر است که
مس��ئوالن نیز به نوسازی این ناوگان و کیفیت ارائه
خدمات همزمان توجه داشته باشند.
رکورد تاخیر پروازهای شرکت های هواپیمایی در مرداد
ایرنا :در اخرین اطالعات منتش��ره از سوی
سازمان هواپیمایی کشوری ،میانگین تاخیر هر
پرواز در مرداد امسال ۴۱دقیقه اعالم شده ،در
حالی که متوسط تاخیر پروازها از این فرودگاه
در فص��ل بهار و تیر ماه امس��ال به ترتیب ،۲۷
۴۰ ،۳۱و ۳۰دقیقه ثبت شد .براساس گزارش
سازمان هواپیمایی کش��وری ،در مرداد امسال
در مجم��وع 4ه��زار و ۷۸۶پ��رواز از فرودگاه
مهراباد انجام ش��ده که 2هزار و ۴۶۶پرواز ان
همواره با میانگین ۵۴تا ۱۳۴دقیقه به مقاصد
خود پرواز کردند.
مردادم��اه امس��ال ش��رکت های هواپیمایی
زاگ��رس و ایران -نفت ب��ا تاخیر ۶۶درصدی
پروازه��ا در راس ۱۴ای��ر الی��ن داخل��ی قرار
داش��تند و ش��رکت هواپیمایی اترک با تاخیر
۶۴درص��دی پروازه��ای خ��ود ،رتب��ه س��وم
ایرالین ه��ای تاخی��ری را از ان خ��ود ک��رد.
همچنین شرکت هواپیمایی جمهوری اسالمی
ایران با ۶۰درص��د پروازهای تاخیری در رتبه
چهارم اختصاص دادند.
خودکفای�ی در ای�ن بخش موج�ب صرفه جویی
ارزی به میزان قابل توجهی خواهد ش�د .به نظر شما
ایا می توان این صرفه جویی را در بخش های دیگر این
ناوگان هزینه کرد؟
ریل گذاری و س��اخت ریل جزو زیرس��اخت های ناوگان
ت تاثیر شرایط
حمل ونقل است که در سال های گذشته تح
اقتصادی و سیاسی و تخصیص نیافتن بودجه های عمرانی
با مش��کالت زیادی مواجه شده است ،اما حمل ونقل ریلی
منحصر به س��اخت ریل نمی ش��ود ،چه بس��ا ممکن است
با س��اخت ریل ملی ن��اوگان ریلی کش��ور همچنان دچار
کمبودهاییباشد.
اما نباید فراموش ک��رد ،حال که زمینه این صرفه جویی
در کش��ور فراهم شده اس��ت ،باید با تکیه به دانش بومی و
ارائه اموزش های الزم از این فرصت طالیی نهایت استفاده
را بکنیم .متاسفانه سهم شبکه ریلی در ناوگان حمل ونقل
کشور بسیار ناچیز است؛ از این رو باید هر اقدامی که باعث
رشد و توس��عه این ناوگان می شود را انجام داد .یکی دیگر
از مشکالت ناوگان حمل ونقل ریلی ایران به روز نبودن این
س��امانه اس��ت .این موضوع در همه بخش های این ناوگان
از تجهیزات گرفته تا ارائه خدمات قابل مش��اهده است که
امیدواریم ب��ا تولید ریل ملی و صرفه جوی��ی ارزی در این
بخش ،هزینه نوسازی این ناوگان فراهم شود.
راه اندازی نرم افزار مدیریتی PCSدر بندر شهید رجایی
ف�ارس :عل��ی جهاندی��ده ،مع��اون س��ازمان
بنادر با اش��اره به برنامه ریزی برای به روز رس��انی
ع منطق��ه وی��ژه اقتص��ادی امیراباد ،
طرح جام��
از راه ان��دازی نرم اف��زار مدیریت��ی PCSدر
بن��در ش��هید رجایی خب��ر داد و گف��ت :با نصب
ای��ن نرم اف��زار زم��ان مان��دگاری کاال در بن��ادر
کاهش می یابد.
به گفته وی ،با هدف گذاری های انجام شده ،در
ایند ه نزدیک ش��اهد اجرای برنامه های توسعه ای
در تم��ام بنادر کش��ور خواهیم ب��ود.وی افزود :با
تحریم های��ی که علیه بندر ش��هید رجایی اعمال
ش��ده بود ،اس��تقبال خطوط کش��تیرانی کاهش
بسزایی یافت که این امر موجب کاهش بهره وری
و راندمان عملکرد بنادر ش��ده ب��ود ،اما به دنبال
رایزنی های��ی ک��ه در چند ماه اخیر انجام ش��د و
ی که درب��اره ورود الینرهای
اقدام��ات گس��ترده ا
خارجی و خطوط کش��تی رانی دنیا به بندر شهید
رجایی به عنوان بندر کانتینری ایران داش��ته ایم،
ش��اهد رش��د عملکرد این بندر اول تجاری ایران
خواهیم بود.
بورس و بازار
economy@smtnews.ir
معادن در اینه بورس
اخرین قیمت
نام شرکت
حجم معامالت
درصد تغییر
(ریال)
ارزش معامله
(ریال)
استخراج ذغال سنگ
تعداد دفعات
نام شرکت
معامله
پنجشنبه 20شهریور 15 - 1393ذی القعده 11 -1435سپتامبر 2014
خودرو در اینه بورس
اخرین قیمت
(ریال)
درصد تغییر
ارزش معامله
حجم معامالت
23
تعداد دفعات معامله
خودرو و ساخت قطعات
ایران خودرو
2347
-2.98
8,762,575
20566593448
939
سایپا
1228
-3.38
7,329,767
8999854607
622
گروهبهمن
1437
-2.77
3,527,625
5070457054
379
پارس خودرو
710
-2.61
5,356,569
3803644069
362
ایران خودرودیزل
718
-1.24
6,015,311
4318284457
352
سرمایهگذاری رنا(هلدینگ
1031
-2.37
3,935,305
4057110734
337
زامیاد
1109
-2.80
2,963,550
3285444794
278
سایپا دیزل
713
-3.26
3,812,811
2720102037
272
اهنگری تراکتورسازی ایران
2179
-3.75
3,640,758
7932433238
256
صنایعریختهگریایران
2390
-0.46
1,315,243
3144073940
184
ح .فنرسازیزر
541
-7.68
1,431,592
773912321
140
کمکفنرایندامین
1859
-3.93
673,827
1252509500
130
ح .نیرو محرکه
794
-6.37
1,611,351
1279643166
125
رینگسازیمشهد
2430
-3.46
639,225
1553444081
115
ریختهگری تراکتورسازی ایران
1847
-3.80
804,040
1484966062
110
29,312,251
7.2509E+10
1394
موتورسازانتراکتورسازیایران
2067
-3.99
346,575
716502579
105
سرمایه گذاری اعتبار ایران
2010
-2.38
519,174
1043356769
86
ذغالسنگ نگین طبس
3904
1.93
193,133
754069361
42
صنعتی و معدنی شمال شرق شاهرود
10099
0.29
30,000
302979398
7
تامین ماسه ریختهگری
6949
استخراج سایر معادن
1.50
403225610
58,030
21
استخراج کانه های فلزی
توسعهمعادنوفلزات
2664
-0.26
2,576,297
6845533494
341
توسعه معادن روی ایران
2291
-0.52
1,664,694
3813505663
304
معدنیوصنعتیچادرملو
5736
-1.51
1,365,393
7635955229
162
باما
9639
-3.32
246,623
2377240840
116
معادن بافق
4515
-3.98
305,867
1381006201
88
معدنی و صنعتی گل گهر
5194
-0.27
207,595
1039305276
79
ح توسعه معدنی و صنعتی صبانور
3613
-1.95
147,207
531836459
42
معادنمنگنزایران
6078
-0.02
12,452
75608100
8
توسعه معدنی و صنعتی صبانور
6049
0.00
490
2845920
2
ملی صنایع مس ایران
2474
2.15
فلزات اساسی
نرخ سکه و ارز
عنوان
خرید (ریال)
فروش(ریال)
سکه یک گرمی
1,700,000
1,70,000
سکه ربع
2,630,000
2,630,000
4,720,000
سکه نیم
4,720,000
سکه امامی
9,400,000
9,400,000
سکه بهار ازادی
9,400,000
9,400,000
گرم طال
963,800
مثقال طال
نوع ارز
4,170,000
خرید(ریال)
دالر امریکا
یورو
31730
41230
963,800
4,190,000
فروش(ریال)
31800
41370
CUR
USD
EUR
پوند انگلیس
51490
51660
GBP
فوالد خوزستان
6832
-0.04
14,116,537
9.6441E+10
1028
ایرکا پارت صنعت
4315
-2.57
321,378
1386856028
74
سهامی ذوب اهن اصفهان
2794
-3.46
1,775,414
4959683656
280
الکتریک خودرو شرق
1869
-3.86
344,457
643630917
65
دالر کانادا
29370
29530
CAD
لولهوماشینسازیایران
1755
-2.06
1,631,020
2861847146
252
نیرو محرکه
1818
-3.86
580,376
1055388400
61
درهم امارت
8610
8660
AED
کالسیمین
3759
-1.47
996,254
3745136213
228
فنرسازیزر
1599
-3.96
723,070
1156250392
60
فوالد مبارکه اصفهان
2595
-0.15
1,556,403
4000926625
دالر استرالیا
29050
29430
AUD
218
محورسازانایرانخودرو
2079
-3.17
152,529
317137736
50
مس شهیدباهنر
2241
-3.36
1,054,314
2362771202
181
مهرکامپارس
2195
-0.72
128,982
278131791
47
نورد الومینیوم
4276
3.59
524,346
2242191444
159
چرخشگر
1834
-1.82
80,009
145355106
42
شرکت اهن و فوالد ارفع
3717
-1.48
249,419
927069725
150
مهندسی صنعتی روان فن اور
6462
-1.00
38,481
248659111
39
تولیدمحورخودرو
1587
-1.79
153,311
237997892
38
ح .فوالد مبارکه اصفهان
1493
-1.45
1,248,761
1864010554
120
سرمایهگذاریتوکافوالد(هلدینگ
4360
-1.98
266,260
1141260349
118
سایپااذین
2498
-1.42
56,070
صنایع فوالد الیاژی یزد
2875
-3.81
263,891
758758825
111
قطعات اتومبیل ایران
2603
-0.72
40,299
صنعت روی زنگان
3081
-3.54
158,231
487466136
106
هلدینگ صنایع معدنی خاورمیانه
4480
-1.02
1,051,912
4712044984
98
ایران
وروی
ملی سرب
فوالدی
نوردوقطعات
1841
6392
-1.34
0.96
198,551
27,591
فروسیلیس ایران
3224
-0.52
90,000
4741
الومینیومایران
-1.08
157,398
728938096
48
37
280080000
6
فراوریموادمعدنیایران
4663
2988
5218
-0.89
-0.40
95,673
981
151,671
499152595
4574418
443881032
4
27
معدن
زرین
اسیامعدنی خاورمیانه
صنایع
هلدینگ
4288
4512
-1.65
-0.31
24,413
175,000,000
104682697
7.8968E+11
16
2
سپنتا
11447
0.09
927
11025738
2
خراسان
فوالدفوالد
ح.
ایران
الیاژی
-1.45
364126574
181659144
53
11
سیمان کارون
6437
3.49
1,112,384
7160000972
سیمانسپاهان
1720
1.12
798,572
1375156499
111
سیمان تهران
3806
0.21
190,720
731675853
72
شاخص های بورس
139210311
32
نام شاخص
مقدار شاخص
درصد تغییر
101691580
7
زراعت01-
6438.8
0.818914899
نام شرکت
حجم معامالت
قیمت پایانی
شرکت ملی صنایع مس ایران
29312251
2474
بانک پاسارگاد
27136566
1629
سرمایه گذاری نفت و گاز پتروشیمی تامین
25103385
5123
ت-بانک پاسارگاد
23134312
519
مخابرات ایران
21491156
2551
سرمایه گذاری دارویی تامین
20303387
6060
بانک تجارت
18471296
1004
سیمان ،اهک و گچ
206
بیشترین حجم معامالت
فرانک سوئیس 33950
34300
CHF
بیشترین ارزش معامالت
ذغال سنگ10-
1055.9
1.94052906
استخراجنفتجزکشف11
673.7
-0.50214149
کانه فلزی13-
16111.9
-0.68360579
سایر معادن14-
4374.4
1.498909462
منسوجات17-
1212.3
0
محصوالت چرمی19-
673.1
-0.23714243
محصوالت چوبی20-
28565.4
-0.16775357
محصوالت کاغذ21-
10390.4
-0.95986122
انتشار و چاپ22-
47739.8
-1.98716014
فراورده نفتی23-
296776.6
0.03471829
الستیک25-
17820.2
-0.69711847
فلزات اساسی27-
34261.7
0.37176137
محصوالت فلزی28-
15888
-0.61676654
ماشین االت29-
9956.8
0.206314222
دستگاههای برقی31-
219608.9
-1.33692927
وسایل ارتباطی32-
2171.9
1.99586738
ابزار پزشکی33-
2440.5
-2.80377554
خودرو34-
10673.8
-2.66814999
حمل و نقل35-
1125.2
0
مبلمان36-
272.7
0
4577.4
-0.51509422
-0.27001227
سیمان کرمان
8262
-1.63
173,749
1435154786
57
نام شرکت
قیمت پایانی
ارزش معامله
سیمانهگمتان
5044
-0.32
189,246
951086014
34
اجاره ماهان 2سه ماهه 20درصد ( ماهان) 2
1000000
169820000000
سیمانغرب
5153
-0.54
124,283
637189800
32
سرمایه گذاری نفت و گاز پتروشیمی تامین
5123
128602368755
سیمان داراب
2265
0.04
81,822
185556706
30
سرمایه گذاری دارویی تامین
6060
123032930305
قند و شکر38-
سیمانشاهرود
4816
-0.70
90,268
425563386
26
فوالد خوزستان
6832
96441200754
چند رشته ای ص39-
7313.2
سیمان قائن
27358
-0.35
3,978
105116325
23
شرکت ملی صنایع مس ایران
2474
72508505884
غذایی بجز قند42-
2323.2
1.5118413
مواد دارویی43-
4693.1
1.207651334
سیمان سفیدنیریز
20186
-1.11
11,125
218016625
11
مخابرات ایران
2551
54831417849
شیمیایی44-
5167.3
0.306706784
سیمان بهبهان
35077
-0.06
1,053
36012600
9
اوراق مشارکت پروژه های شهرداری شیراز
100
50204000000
پیمانکاری45-
919.7
0
کاشی و سرامیک49-
2461.4
-0.34817814
(ریال)
سیمانارومیه
5967
-0.05
16,499
97521826
7
سیمان53-
774.8
0
سیمان شمال
2893
0.03
9,520
27880140
7
کانی غیرفلزی54-
1781.3
-0.71898339
سیمان خزر
5203
-0.08
3,900
19499600
4
سرمایه گذاریها56-
1434.5
-0.45107564
بانکها57-
637.3
-0.18794049
سیمانفارس
7201
0.01
350
2620800
2
سایرمالی58-
1595.9
0.974375198
سیمانمازندران
20124
-0.03
1,500
28987500
1
حمل و نقل60-
2648.1
-0.12069551
رادیویی64-
560.4
0.520179372
بیشترین افزایش قیمت
بیشترین کاهش قیمت
نام شرکت
قیمت پایانی
درصد تغییر
نام شرکت
قیمت پایانی
درصد تغییر
ت-فنر سازی زر
541
-7.68
گروه سرمایه گذاری میراث فرهنگی و گردشگری ایران
7750
4.99
ت-صنعتی نیرو محرکه
794
-6.37
ت-گروه سرمایه گذاری میراث فرهنگی و گردشگری ایران
5889
4.99
سرمایه گذاری تدبیرگران فارس و خوزستان
2233
-4.94
افرانت
6011
4.89
ت-لعابیران
2128
-4.14
ت-سرمایه گذاری گروه صنایع بهشهر ایران
931
4.49
موتور سازان تراکتور سازی ایران
2067
-3.99
عمران و توسعه شاهد
1975
4.44
سایپا شیشه
2502
-3.99
البرز دارو
10697
4
معادن بافق
4515
-3.98
المیران
3278
4
(ریال)
(ریال)
پنجشنبه 20شهریور 15 - 1393ذی القعده 11 -1435سپتامبر 2014
88105304
الو وزیر
کارشناس��ان بازار س��رمایه معتقدند جذب
س��رمایه ها و پس اندازهای مردمی در بازار سرمایه
من��وط به تثبی��ت قوانی��ن به خص��وص در حوزه
تولید اس��ت و پیش��نهاد می کنند استوارنامه ای در
بخش تولید تنظیم ش��ود تا مردم از ثبات قوانین و
تصمیم ها اطمینان خاطر پیدا کنند .وزارت صنعت
در این خصوص و برای جذب س��رمایه های مردمی
ب��ه بخش مولد اقتصاد چ��ه برنامه هایی را می تواند
تدوین کند؟ ایا طراحی سندی با عنوان استوارنامه
ب��رای تثبیت قوانی��ن و مقررات در ح��وزه تولید و
صنعت امکانپذیر است؟
یک��ی از انتقاداتی که همواره به نحوه اجرایی
شدن قانون هدفمندی یارانه ها وارد بوده ،اختصاص
نیافتن س��هم بخش تولید است .در این راستا نظر
وزیر صنعت ,معدن و تجارت به عنوان متولی تولید
در کش��ور ،در مورد تبعات این مش��کل چیست و
اگر این س��هم اختصاص پی��دا می کرد تا چه اندازه
می توانس��ت در کم کردن مش��کالت بخش تولید
موثر باشد.
پرسه در شب
اکبر گلفروش!
مینو بدیعی -ش��ب بود و تاریکی بر
ت��ن ش��هر ب��زرگ خیم��ه زده بود و
چراغ های��ی ک��ه همه تیرگ��ی را پاک
نمی کردن��د .س��وار خودرو ش��دم ان��گار همه بار
س��نگین یک روز پرکار بر تنم س��نگینی می کرد.
رانن��ده ب��ا ش��تاب از خیابان های تفتیده ش��هر
می گذشت و سر یک چهار راه ...
جوان ش��اید حدود 20س��ال بیش��تر نداشت،
دس��ته گل های مری��م در یک دس��تش بود و در
دس��ت دیگرش غنچه های ناش��کفته گل س��رخ
و هم��ه پیچیده در لف��اف نایلون��ی و از البه الی
اتومبیل های متوقف ش��ده می گذش��ت .چراغ به
سرعت سبز شد و من داد زدم :اهای اقاپسر!
راننده به س��رعت کن��ار خیابان توق��ف کرد و
من تا خواس��تم حرفی بزنم راننده گفت :اکبر رو
می شناس��ی همون که س��ر چهار راه اون طرفی
گلفروشی می کنه؟
پس��ر جوان ش��گفت زده باقی مان��د و همچنان
مش��غول چان��ه زدن ب��ا من ب��ود :این��و بخرین
حاج خانم دسته ای 5هزارتومن
رانن��ده به اهس��تگی به من گف��ت :پول ندین
اصلن پول ندین!
پسرک فهمید یا نفهمید خود را به نشنیدن زد.
مرد گفت :گفتم اکبر رو می شناس��ی حتما تو از
دار ودسته اونی؟!!
پسر جوان با خشم گفت :اکبر کیه من اصال اونو
نمی شناسم .
مرد گفت :چطور اکبر رو نمی شناس��ی دسته ای
5هزارتومن یعنی چه ،س��ه تومن بیشتر نمی دیم،
این خانم هم خواهر منه!
دروغ می گی خواهرت نیست تو راننده اژانسی. من واس��ه چی دروغ بگم بیش��تر از 3تومنبهت نمی دیم تازه گرونه 2تومن!
پس��رک این بار با عصبانیت دسته گل مریم را از
شیش��ه پنجره به داخل انداخ��ت و راننده 3هزار
تومن به او داد و روی پدال گاز فشار داد.
من از راننده پرسیدم :اکبر کیه؟
یک نفر از این گل فروش هاس��ت که 12سالهسر یک چهار راه اون طرف تر گلفروشی می کنه و
با همین گل فروشی سر خیابونی پولدار شده و به
االف واولوف رس��یده ،یه بچه 10،12ساله بوده و
االن زن گرفته! و یه جوون 23،24ساله اس پژوی
407داره و خونه اش هم تو شمال شهره!
یعنی با گلفروشی سر خیابون ،مگه ممکنه؟ بله که ممکنه پس من و ش��ما می خواس��تیمپولدار بش��یم با حقوق کارمن��دی!! هه هه من تو
یکی از س��ازمان ها مدیر بودم! و االن مس��افرکش
هس��تم! من به س��یمای تیره خیاب��ان نگاه کردم
که حتی روش��نی تک و توک چراغ های شهر هم
اندکی از تاریکی ان نمی زدود.
دبیر گروه گزارش :مینو بدیعی
دبیر گروه صنعت :میترا ممسنی
دبیر گروه معدن :شهریار خدیوفرد
دبیر گروه تجارت :عاطفه خسروی
دبیر گروه اقتصاد :مهدیه انوشه
دبیر گروه گفتگو :محمود مقدسی
دبیر گروه عکاسی :شیرین برناستی
دبیر ویرایش و تصحیح :حسین شیرازی
موزه هایی برای ندیدن!
امار موزه های فعال در کش��ور نش��ان
می دهد ،بیش از 50درصد موزه ها توسط
اداره های دولتی مدیریت می ش��وند و نه
س��ازمان میراث فرهنگی و گردش��گری،
مش��کل بارز این موزه ها هم ان است که
فقط در ساعت اداری کار می کنند.
به گزارش ایس��نا ،کافی اس��ت در یکی
از تعطیالت اخر هفت��ه قصد دیدن یکی
از موزه ه��ای ته��ران را به عنوان ش��هری
که بیش��ترین تع��داد موزه را در کش��ور
دارد داش��ته باشید .خیال تان راحت است
ک��ه براس��اس اع�لام اداره کل موزه های
سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ،روز
تعطیلی این مکان های فرهنگی -تاریخی
«دوش��نبه» اس��ت ،البت��ه به ج��ز «کاخ
گلس��تان» که قرار است در ان روز ،جور
دیگر کاخ ها را بکشد و خودش «یکشنبه»
به تعطیلی برود.هرچند مش��خص نیست
چند درصد از موزه ها زی��ر نظر اداره ها و
دس��تگاه های دولتی از قوانین و ضوابطی
ک��ه کمیت ه ملی موزه ه��ای ایران (ایکوم)
انها را وضع کرده ،پیروی می کنند ،اما مگر
چه تعداد از ش��اغالن ،محصالن و انهایی
که فقط پنجش��نبه و جمع��ه برای دیدن
بناهای تاریخی زمان دارند ،می توانند در
ط��ول هفته به دیدن موزه ه��ای زیر نظر
س��ازمان میراث فرهنگی و گردش��گری
ی��ا موزه های زیر نظ��ر بخش خصوصی و
گیم نت ها باید مجوز فعالیت بگیرند
دبی��ر س��تاد حمای��ت و صیانت
از اث��ار فرهنگی و هن��ری وزارت
فرهن��گ و ارش��اد اس�لامی گفت:
تمامی گیم نت های فعال در سراسر
کش��ور باید تا پایان امس��ال مجوز
فعالیت دریافت کنند.
س��عید جاب��ری انص��اری روز
چهارش��نبه در گفت وگ��و ب��ا ایرنا
تصریح کرد :عالوه بر فعاالن حوزه
گیم نت ،درخواست کنندگان نیز باید
با مراجعه به اداره کل ارشاد استان ها
نسبت به تکمیل مدارک مورد نیاز و
اخذ صالحیت ها و مجوز های الزم
اقدام کنند.
وی درعی��ن حال افزود داش��تن
پروان��ه نمای��ش صنف��ی درصنوف
به معن��ای تایید فعالی��ت گیم نت ها
نیس��ت و انها باید پروان��ه فعالیت
فرهنگی را دریافت کنند.
وی ب��ا تاکید براینکه مهلت اعالم
ش��ده تمدید نمی ش��ود ،گف��ت :با
افرادی که تا پایان س��ال به دریافت
مجوز یا تکمیل پرونده اقدام نکنند
از طری��ق وزارت صنع��ت ،مع��دن
و تج��ارت و ات��اق اصناف کش��ور
برخورد می شود.
زیر پوست شهر
امشب در سر شوری دارم
اداره های دولتی مانند موزه های «مقدم»،
«سینما» « ،هنرهای معاصر» یا «پست و
تلگراف» بروند.
تصور کنید که پنجشنبه است و پس از
نیم روز کار ،در ساعت های بعدازظهر قصد
دی��دن چند موزه را قبل از پایان س��اعت
کاری ش��ان داری��د ،موزه ه��ا ی «مقدم»،
«سکه» و «پس��ت و تلگراف» با توجه به
موقعیت جغرافیایی شان و نزدیک بودن به
یکدیگر ،بهترین گزینه ها به نظر می رسند.
با هر کدام که تماس می گیرید می گویند،
چون پنجش��نبه اس��ت و کارمن��دان به
اس��تراحت نیاز دارند ،ام��روز را زودتر از
روزهای دیگر به خانه می روند!
اغاز بلیت فروشی کنسرت کیتارو در تهران
پیش ف��روش بلیت های کنس��رت
کیتارو ،اهنگساز و نوازند ه سرشناس
ژاپنی در تهران اغاز شد.
به گ��زارش ایس��نا ،کیت��ارو 23و
24مه��ر در ت��االر وزارت کش��ور به
روی صحن��ه خواه��د رف��ت و ق��رار
اس��ت جمعی از نوازندگان ارکس��تر
سمفونیک تهران او را در این کنسرت
همراهی کنند.
این کنس��رت هرشب س��اعت 21
برگ��زار خواهد ش��د و قیمت بلیت ها
80ه��زار تومان ت��ا 195هزار تومان
تعیین شده اس��ت .عالقه مندان برای
تهیه بلیت های این کنس��رت باید به
سایت «تهران تیکت» مراجعه کنند.
کیتارو متولد سال .1953م در شهر
تویوهاشی ژاپن ،اولین بار با خرید یک
گیت��ار و بدون هیچ معلمی نوازندگی
را تجربه کرد.
او ک��ه اکن��ون به عن��وان یک��ی
از بزرگتری��ن اهنگس��ازان ب��زرگ
جه��ان ش��ناخته می ش��ود ،س��واد
موس��یقی به معنای کالسیک ندارد
و ب��ه گفته خ��ودش ،اموخته اس��ت
تنه��ا ب��ه گ��وش و احساس��ات خود
اعتماد کند.
حرف های پیاده رو
درد را از هر طرف بخوانی درد است
زه�را فریدزادگان :کلمات گاهی جابه جا
می ش��وند .گاه��ی ی��ک کلم��ه به کس��ی
برمی خ��ورد .کلم��ه ای ناراحت می ش��ود و
کلمه ای دیگر اعتراض می کند .روح که خسته می شود،
کلماتش به هم می ریزد و حرفی می زند که شاید واقعا ان
را نمی خواس��ته بگوی��د .کلم��ات گاه��ی عصبانی هم
می ش��وند ،از ک��وره در می رون��د و گاهی هم س��کوت
می کنن��د ،بغض می کنن��د و می زنند زیر گریه .ش��اید
خاصیت روزهای اخر تابستان این باشد .اصال انگار افتاب
تابس��تان که می رود ،کلمات هم یخ می زنند .حرف های
سرد می زنند .شاید بهتر باشدکلماتم را به پیاده رو ببرم،
کمی قدم بزنند ،کمی سکوت کنند ،کمی گریه کنند و
خودشان را به در و دیوار بزنند .نمی فهمم چرا بعضی ها
کلماتش��ان سنگ اس��ت ،محکم می زنند به شیشه دل
قابی از شهر
دخترکان دستفروش
مری�م نظری :زن می گوید خس��ته اس��ت.
می گوید که پاهایش دیگر تاب ایستادن ندارند
و دخت��ر جایش را ب��ه او می دهد .حاال دختر
ش از راه
ایس��تاد ه است و زن نشس��ته .دخترکان دستفرو
می رس��ند 2 ،نفر هستند 8 .و 9ساله و در یک قد و قواره.
یکی می رود ابتدای واگن و دیگری سمت زن می اید .دسته
پاکت های فال را جلوی زن می گیرد و می گوید :تو رو خدا
بخر! زن رویش را برمی گرداند .دخترک دستفروش دوباره
تکرار می کند و دسته پاکت های فال را جلوتر می گیرد .قطار
که توقف می کند مسافرها از درها هجوم می اورند ،دخترک
دستفروش گوشه ای کز می کند .زانوانش تا شده است .دختر
می پرسد :خسته ای؟ پاهات درد می کنه؟ دختر دستفروش
در سکوت به چشم های دخترک نگاه می کند و دسته فال
عکس نوشت
برپایی جشن روز ملی سینما
در 10سینما
ش��انزدهمین جش��ن س��ینمای ای��ران جمعه
21ش��هریور راس س��اعت 17در 10س��ینمای
کشور به طور همزمان برگزار خواهد شد.
ب��ه گ��زارش خبرگ��زاری مهر ،رواب��ط عمومی
ش��انزدهمین جش��ن س��ینمای ایران ب��ه نقل از
مازی��ار می��ری ،مدیر اجرایی جش��ن س��ینمای
ای��ران اع�لام ک��رد ک��ه ش��انزدهمین جش��ن
س��ینمای ای��ران روز جمع��ه 21ش��هریور راس
س��اعت 17در 10س��ینمای کش��ور همزم��ان
برگزار خواهد شد.
صاحب امتیاز :سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران
مدیرمسئول و سردبیر :ناصر بزرگمهر
معاون سردبیر :مسعود دهشور
قائم مقام اداری ،مالی و بازرگانی :خلیل محمودی
مدیر تحریریه :مهدی اسحاقیان
مدیر فنی و هنری :مهدی نجفی
مدیر فناوری :علی رضا فخرابادی
مدیر چاپ :بیژن بهادری
تلفن82190 :
فکس88713730 :
سازمان اگهی ها88722732-3 :
امور مشترکین88722735 :
روابط عمومی88105309 :
توزیع و سازمان شهرستان ها88724211 :
چاپ :انتخاب رسانه44905300-2 :
پیامگیر صوتی88105304 :
بدون شرح
نشانی :تهران ،خیابان قائم مقام فراهانی
کوچه ازادگان شماره 26
کد پستی1586733811 :
وب سایتwww.smtnews.ir :
پست الکترونیکیinfo@smtnews.ir :
روابط عمومیPR@smtnews.ir:
اگهیads@smtnews.ir :
پیامک300082190 :
ادم ها .حتما درد را خوب نمی فهمند .درد را از هر طرف
بخوانی ،درد اس��ت .دارویی ندارد ،فقط ش��ربت کلمات
خوبش می کند .روزی یک قاشق غذا خوری کافی است.
معج��زه کلم��ات رو ح ادم را ارام می کن��د .گاهی فکر
می کنم کلماتم تنها باشند بهتر است تا اینکه دل کسی
را نش��انه بگیرند .دوست دارم بار خستگی ادم ها را روی
دوش کلماتم بیندازم .خدایا کلماتم را از تو می خواهم...
نقطه چین
همه چیزمان خداست!
را دوباره جلو می اورد .زن می گوید :فیلمشه! می خواد فال
بفروش��ه ادا در می��اره .خ��ودم ت��و روزنام��ه خون��دم اینا
مظلوم نمایی می کنن .دختر دور شده است و صدای زن را
نمی ش��نود .ایس��تگاه بعد در تقاطع 2خط مترو ،مسافری
پیاده می شود و دخترک به جایش روی صندلی می نشیند
و پایش را باال می اورد .با انگش��ت روی میخچه های پایش
می کش��د .زنی که تازه س��وار ش��د ه اس��ت برای کسی که
ان طرف خط اس��ت ،تعریف می کند امروز از صبح راه رفته
اس��ت چون به جای همکارش که به استعالجی رفته ،کار
کرده است .تلفنش که تمام می شود دختر لنگ لنگان رفته
اس��ت .زن جای دختر می نشیند .حاال زن نشسته است و
دخترک دسته پاکت های فال را جلوی مسافرها می گیرد و
می گوید :تو رو خدا بخر!
زمین ،اب ،هوا و خورشید
مال همه است
رگه های معدنی درون زمین
مال همه انهایی است که نفس می کشند
عشق می ورزند و زندگی می کنند
و همه مال خداست
تازه «تارزان» هم مال خداست*،
دریاچه خزر خودمان هم اول مال خداست
دریاچه در حال فراموشی ارومیه هم متعلق به اوست
پس ،چرا خیال می کنیم همه چیز مال ماست!
ای ،ادم های دست به خیر خداشناس
یک تیکه زمین توی کرج یا قزوین کنار بگذارید
برای این گربه های خوشگل نازنازی
نگذارید پیمانکارها برای لقمه ای نان و بوقلمون
«زهر» به بچه گربه ها بدهند
البد ان عکس را دیده اید! عکس یک وانت
پر از گربه ها و بچه گربه های مرده!...
ای خ��دا و ...وقتی این همه معدن مس و طال و الماس
توی زمین هایت هست
گربه ها و توله سگ ها چه گناهی کرده اند!
کرم نما و رحمی به دل سنگ این ادم ها بینداز
تا ...
ی��ک روز صبح ،همراه نور خورش��ید راهی دامنه های
دماوند شویم
الله های واژگون را تماشا کنیم ،دستی به موی طالیی
گندمزار بکشیم ،از شیرداغ ماده گوساله ها بنوشیم
حاال که هنوز زندگی هست ،زیر سایه نام خدا
برای خود عشق ،احترام قائل شویم
حتی ،مورچه ها هم با همه عقل و شعورشان
مال خداست
بگذار از میانه شالیزارهای برنج
سالم کنیم به اب و خورشید و زمین پربرکت
و حتما ...به عشق
گاهی وقتا گریه هم بد چیزی نیست ...
* از فیلم سوته دالن
محمدعلی عرفی نژاد
س�میرا کرمی :هش��ت و نیم شب کارم
تم��ام می ش��ود .کاغذه��ا را از روی می��ز
ام دی اف اداره جمع می کنم و می ریزم توی
کیف و با سرعت به س��مت در خروجی می روم .کارت
حض��ور و غیابم را به زحم��ت از الی کاغذها و خرت و
پرت های توی کیفام بیرون می کش��م .خروجم را ثبت
می کنم و پایم را توی تاریکی شهر می گذارم .تاریکی با
نس��یم خنک به صورت��م می خورد .ماه کامل اس��ت و
اسمان کم ستاره .از پیچ کوچه رد می شوم تا به خیابان
ولیعصر برسم و با بی ارتی به خانه بروم .هنوز به وسط
کوچه نرس��یده ام که صدای جنبش��ی از سطل بزرگ
زباله ،ترس را زیر پوستم می دواند.
بر می گردم به سمت محل صدا .جوان 18 ،17ساله
ای از شرم سرش را پایین می اندازد .دارد از توی زباله ها
دنبال ته مانده غ��ذا ،تکه های بازیافتی زباله و چیزهای
دیگری ک��ه نمی توانم حدس بزنم می گردد .لباس های
جوان عادی اس��ت و بدون وصل��ه ،حس می کنم یکی
از شخصیت های داستان های چارلز دیکنز است .وقتی
که س��عی می کند فق��ر و الودگی را در لندن به تصویر
بکشد .یاد شعری می افتم که« :مه در لندن بومی است/
غرب��ت در من» .با خودم می گوی��م« :و فقر در تهران»
بی ارتی ،خارج از ایس��تگاه جلوی پایم می ایستد .سوار
می شوم .مردی اواز می خواند و کالهش را روی دستش
ی بر چش��م زده و «امش��ب در سر
گرفته و عینک دود
ش��وری دارم» می خواند .دختربچه ای یک دسته فال را
جلوی��م می گیرد تا فالم را گرفته باش��د .دلم برای یک
غزل حافظ ل��ک زده .پاکت فال حافظ را برمی دارم .از
الی جمعیت خودم را به انتهای اتوبوس می رسانم .زنی
تهای جوراب که فروش نرفته و
س��رش را روی دس��
به شیش��ه تکیه داده گذاشته ،به خواب رفته است .زن
جوانی دس��ته ای گل قرمزی را روی زانو گذاش��ته و به
عابری��ن که تند تند راه می روند ،زل زده اس��ت .پاکت
را ب��از می کنم« .دولت ان اس��ت ک��ه بی خون دل اید
به کنار /ور نه با س��عی و عمل این همه نیس��ت» .زن
جوان انگار صدای درونم را ش��نیده باش��د ،برمی گردد
و نگاه��م می کند .دس��ته گل وارفته اش را به س��متم
می گی��رد و می گوی��د« :خانم گل بخری��ن» .خوب که
دقت می کنم .گلها پالستیکی هستند .چه کسی باید به
رشد قارچ گونه اشتغال کاذب رسیدگی کند.
خبر
ایدین اغداشلو
از «هانیبال الخاص» می گوید
ایدین اغداشلو به مناسبت چهارمین سال درگذشت
هانیب��ال الخ��اص در م��وزه هنره��ای معاص��ر تهران
سخنرانی می کند .به گزارش ایسنا ،مراسم بزرگداشتی
همراه با سخنرانی ایدین اغداشلو و نمایش تعدادی از
اثار هانیبال الخاص ،روز 22ش��هریور از ساعت 6تا 8
بعدازظهر در موزه هنرهای معاصرتهران برگزار می شود.
هانیبال الخاص متولد (1309کرمانشاه) هنرمند،
نقاش ،منتقد و مدرس هنری ،مترجم و نویس��نده
ایرانی است که 23شهریور 1389در 80سالگی در
کالیفرنیا درگذشت.
وی از نقاش��ان نوگرای معاصر ای��ران بود .به همین
منظور مراسم بزرگداشتی روز 22شهریورماه با حضور
مقامات فرهنگی -هنری ،هنرمندان و به همت موسسه
مطالعات اش��وری و اتحادیه جهانی اشوریان ،در سالن
اجتماعات موزه هنرهای معاصر تهران برگزار می شود.
پیانیست 11ساله در تاالر رودکی
مروارید ناظمی نیا پیانیس��ت نوجوان 28 ،ش��هریور
در ت��االر رودکی به اجرای برنام��ه خواهد پرداخت .به
گزارش ایس��نا ،مروارید ناظمی نیا ک��ه اطرافیانش از او
به عنوان نابغه موسیقی یاد می کنند ،نخستین کنسرت
رس��یتال پیانوی خ��ود را برگزار خواهد ک��رد .در این
کنس��رت قطعات و اثار هنرمندان موسیقی کالسیک
نظی��ر فردریک ش��وپن ،برامس و اس��تاد این هنرمند
فهی��م ممتازی اجرا خواهد ش��د .مروارید ناظمی نیا از
س��نین پایین عالقه خود به موسیقی را نشان داده و از
9س��الگی نوازندگی را اغاز کرد و نتیجه فعالیتش در
همان ابتدا بیانگر استعداد وی در زمینه موسیقی بود.
«ماهی و من» به صربستان رفت
فیلم کوتاه داس��تانی «ماهی و م��ن» به کارگردانی و
بازی بابک حبیبی فر در بخش مس��ابقه جشنواره فیلم
Uhvatiدر کش��ور صربس��تان انتخاب شد .به گزارش
مه��ر ،در جش��نواره Uhvatiکه امس��ال دوازدهمین
دوره ان برگزار می ش��ود فیلم های منتخب کوتاه و بلند
از 31ش��هریور تا 6مهر در صربستان به نمایش و رقابت
می پردازند« .ماهی و من» جدیدترین فیلم داستانی بابک
حبیبی فر اس��ت که تنها نماینده ایران در این جشنواره
اس��ت و با کش��ورهای ایتالیا ،انگلیس ،فرانسه ،اسپانیا،
صربستان ،روسیه ،کرواسی و ...به رقابت می پردازد.