هفته نامه شنبه شماره 77
هفته نامه شنبه شماره 77
77
فین تک
اولین هفته نام ه اختصاصی استارت اپ ها
لد وم /شــمــاره77
شــنــبــه13 /ابــان /ســا
No.77\ Vol.2\ Sat\ Nov 4th\ 2017
16صفحه 8 +صفحه 3000 /تومان
shanbemag
shanbemag
shanbemag
SHANBEMAG.ir
ازخیالتاواقعیت
بررسی مهم ترینچالش های فین تک ایران
و اسیب شناسیرابطه بانک ها با استارت اپ های
این حوزه را در 8صفحه ضمیمه این شماره بخوانید
با یادداشت ها و گفتارهایی از:
شهاب جوانمردی ،مجید شکوهی ،احسان طاهبازتوکلی
حامد ساجدی ،حسن بان ،میالد سترگ ،حمیده حبیبی
ساماناسمی ،ارس اناری ،محمدمهدی اسماعیلی
علیرضا شایسته ،محی سنیسل ،صابر صیادی ،رضا قربانی
مسعود زمانی ،مرتضی اقبالی ،علی اصغر سالمتخواه
غزل قنبری پناه
طرح :هادی حیدری /شنبه
پولیتو؛ یک کیف پول همراه
ســرمــقالــه
E d i t o r i a l
عبادی
درباره استارت اپ فین تکی مهدی
محمدعلیکرمی،احمدوطنیوعلیرضاپورتقی
پیگیر پولتان باشید!
تـیـتـرهـای امـروز
فریدونی
گفت وگو با امیر محبعلی نژاد که به همراه علی
و علیرضا لطفی یک استارت اپ فین تکی راه انداخته است
اکبر هاشمی
سردبیر
5
کفش هایی که از
کف خیابان های
ارژانتین امدند
7
6
مانور تبلیغاتی ساب وی
روی سالم خوری
تخت جمشید
از پنجره ِهدست مانا
رستورانی که سالمت غذایی را
به عنوان یک اهرم بزرگ تبلیغاتی به کار می برد
گردشگری
گزارشی از یک استارت اپ حوزه
که کار چهار جوان خوش فکر مشهدی است
6
یا دد اشت
اغازثبت نام
دومینرویداد
یلدایکارافرینی
صفحه 5را بخوانید
10
داستانبرندتامزوخالقشبلیک
مایکوسکی،نمونهموفقیاز
کارافرینیاجتماعیاست
یلدایکار افرینان
استار
تاپی 96امد
نزدیک به یک ســال پیش شــاهد برگزاری
گردهماییبزرگیلدایکار افریناناستارت اپی
بودیــم؛ گردهمایــی ای که با حضــور اهالی
اکوسیستم اســتارت اپی ایران و اکثر مدیران
صندوق های خطر پذیر بزرگ ،استارت اپ های
صاحب نام ایرانی ،مدیران شــتاب دهنده ها و
فضاهایاشتراکیبرگزارشد.انچهباعثشداین
تعداد افراد صاحب نام و تاثیر گذار با این کیفیت
در عالی ترین سطح ممکن در این همایش گرد
هم ایند ،یک دغدغه مشترک بود؛ دفاع از کلیت
اکوسیستم کار افرینی و اســتارت اپی ایران؛
اکوسیستمی که به مثابه نهالی نورس از گزند
طوفانی می توانست از پای دراید.
صفحه3
To d a y ' s H e a d l i n e s
رضاجمیلی
11
داغ ترینومعتبرترینخبرهایاستارت اپیرابامامرور کنید
چیزی میان سیاهی
و سپیدیفین تک
صفحه 3
روید اد
Event
تاپی ها بخوانند !
استار
را برگزار می کنند .سیستم های اتوماسیون صنعتی و
ابزار دقیق ،اینترنت اشــیا ،سیستم های هوشمند و
رباتیک و مکاترونیک ،محورهای این رویداد هستند.
مهلت ثبت نام این مسابقه تا ۱۵ابان ماه و اختتامیه
در روز ۴اذرماه برگزار می شود.
محتوای برند
BrandContent
13ا بان .1396سال د وم .شماره هفتاد وهفت
رویداد ایده پردازی هوافضا در دانشگاه
امیرکبیر
Sponsored by
2
ابان رویداد ایده پردازی از ســوی دانشــکده
۱۵مهندســی هوافضــای دانشــگاه صنعتی
امیرکبیــر در دو بخــش دانش امــوزی و
دانشجویی برگزار می شود .فعالیت این رویداد از روز
۱۱ابان ماه سال جاری شده و ایده پردازان که شامل
دانش اموزان و دانشــجویان و عامه مردم هســتند،
می توانند تا ۱۵ابان ماه ایده های خود را در ســایت
رسمی رویداد ایراپ به ادرس a erup.aut.ac.irثبت
کنند.
منتسب به ویلیام شکسپیر
سه جمله برای دستیابی به موفقیت )1 :بیشتر
از دیگران بدان )2 ،بیشــتر از دیگران کار کن،
)3کمتر از دیگران توقع داشته باش.
خبر
کسب و کارهای نوپا در موج چهارم صنعتی
ابان دانشگاه شیراز و هاب شــیراز با همکاری
۱۵یکدیگــر مســابقه نواوری وکارافرینــی
کسب وکارهای نوپا در موج چهارم صنعتی
دوره تیم سازی
ابان تشــکیل تیم های کاری کارامد و تعریف
16پروژه های مختلف برای تیم ها ،با توجه به
توان و تخصص انهــا ،اصلی گریزناپذیر در
مدیریت و کنترل فرایندها و فعالیت های کاری است.
بر این اساس در این دوره به تشریح اصول و معیارها و
تبیین ،تشریح و به کار بستن ان تا جایی که در ذهن
و جان کارکنان ،کارمندان و مدیران سازمان ها ملکه
شود (به عنوان مهم ترین راه دســتیابی به تیم های
کاری کارامد و اثربخش) پرداخته خواهد شــد .این
رویداد در روز سه شنبه 16ابان ماه برگزار می شود و
عالقه مندان برای اطالعات بیشتر می توانند با شماره
021-۸۶۹۵تماس بگیرند.
اردوی جهادی کارافرینی لرستان
ابان بنیاد نخبگان لرســتان در نظر دارد سلســله
19اردوهای جهــادی با موضــوع «کارافرینی
زیست محیطیواشناییبابوم مدلکسب وکار»رابهمنظور
نهادینه ساختن فرهنگ کارافرینیوخالقیتبرگزارکند.
این رویداد در روز جمعه 19ابان ماه برگزار خواهد شد و
متقاضیان می توانند برای حضور در این اردو به ســامانه
اردوهای جهادی به نشانی jahadi.bmn.irمراجعه کنند.
هلثاتون اینترنت اشیا
ابان هلثاتون اینترنت اشیا با هدف ایجاد فضایی
23مناســب جهت ارائه ایده ها ،نمونه اولیه و
توسعه مدل کسب وکار جهت تجاری سازی
محصوالت حاصله از ایده های برتر برگزار می شــود.
مخاطبان این رویداد تیم های ۵نفره شامل صاحبان
ایده ،متخصصان ای تی ،کارشناسان تجاری سازی با
امکان حضور جامعه پزشــکی و پرستاری ،مهندسی
پزشــکی ،فناوری اطالعات ،رشته مدیریت و صنایع
اســت .این رویداد در روزهای 23تا 25ابان ماه در
محل صندوق نواوری و شکوفایی برگزار خواهد شد.
دومین رویداد نت تلنت
اصفهان برگزار شد
دومین رویداد نت به همت جهاد دانشگاهی
واحــد اصفهان ،موسســه خیریه شــجره
طیبــه و اســتارت اپ ایران فــا و اصفهان
پالس د ر روز پنجشنبه ۴ابان ماه اصفهان
برگزار شــد .در دومین رویــداد نت تلنت
( ،)Net talentکوروش خسروی عضو شورای
اســامی شــهر اصفهان و مدرس مباحث
کارافرینی ،ســهیل شهیدی بنیانگـــذار
پیمنــت ۲۴و مدیرعامل صرافی ســتاره
ســهیل ،داوود دهقان یکی از بنیانگذاران
ایونت سنتر و اصفهان پالس ،علی اجودانیان
بنیانگــذار ویرگول (جایی برای نوشــتن و
خواندن) ،میــاد صالحی بنیانگذار اپریویو
()Appreviewو امیررضــا انــواری یکی از
بنیانگذاران اســتودیو بازی ســازی پاپاتا
حضور داشــتند و تجــارب خــود را بیان
کردند .هدف از برگزاری این رویداد بررسی
عملکرد کسب و کارهای اینترنتی و اشنایی
با صاحبــان این نوع کســب و کارها عنوان
شده است.
تلگرام مارکتینگ
ابان شما چند بار در روز پیام هایتان در
16تلگرام را چک می کنید؟ ضریب نفوذ
تلگرام بین کاربران اینترنت در ایران
برهیچ کس پوشــیده نیست .احتماال با دیدن
کانال ها ،گروه ها و ربات های تلگرامی مختلف
شــما هم تصمیم گرفته باشــید برای رشد و
پیشــبرد کســب وکار خود در تلگرام حضور
پررنگی داشته باشید و یا مانند کسب وکارهای
نوپایی که در بســتر تلگرام شــکل گرفته اند،
کســب وکار جدیدی راه انــدازی کنید .برای
رسیدن به این اهداف ،نیاز به پاسخ دادن به این
ســواالت دارید؛ چطور می توانم برای پیشبرد
کســب وکارخود در تلگرام فعالیت کنم؟ ایا
راه اندازی کانال ،گروه و یا ربات تلگرامی برای
کسب وکار من مناسبت تر است؟ تکنیک های
تولید محتوا برای تلگرام چیست؟ چه مواردی
باعث جذب و نگهداری مخاطــب در تلگرام
خواهدشد؟بحثپیرامونسواالتباالموضوعی
اســت که وبینار «نقش تلگرام در کسب وکار
شــما» قرار اســت به ان بپردازد .این رویداد
انالین در روز سه شــنبه 16ابــان ماه برگزار
می شــود و عالقه مندان برای کسب اطالعات
بیشتر می توانند با شماره 021-۸۸۳۵۷۳۱۴
تماس بگیرند.
دوره گرافیک وب سایت
دومیندوره«جشنوارهایدهسبزکوه»برگزارمی شود
جشنواره ای برای ایده های سبز
برگزیدگان
از تسهیالت
مراکز علمی
و پژوهشی
در مسیر
تبدیل ایده
به محصول
برخوردار
می شوند
t
r
گــزارش
o
p
e
R
علی کاکا د زفولی
دومین دوره «جشــنواره ایده سبزکوه» با هدف
تبلیــغ و ترویج ایده پــردازی و نخســتین گام
بــرای تبدیل علم بــه پدیده و جلــب و هدایت
ســرمایه گذاری در حوزه علوم نوپا و دانش بنیان
اذر ماه سال جاری برگزار می شود .این جشنواره
با شعار هدایت ،مهارت و حمایت ،تولید و اشتغال،
با همکاری مراکز علمی و پژوهشــی و اجرایی در
دو بخش اختصاصی «بحران اب ،گردشــگری،
فنــاوری اطالعــات و ارتباطات ،رســانه ملی و
فضای مجازی» و بخش عمومی «کشــاورزی و
محیط زیست ،مدیریت و برنامه ریزی ،علوم پایه
و فنی مهندسی ،مدیریت شــهری ،علوم انسانی
و علوم پزشــکی» و در دو رده ازاد و دانش اموزی
برگزار خواهد شد.
با توجه بــه خیل عظیم جوانان بومی مســتعد و
تحصیل کرده اســتان چهارمحال و بختیاری در
شــاخه های مختلف علمی و همچنین پتانسیل
سرشار و بالقوه اســتان در زمینه های فناوری ،به
نظر می رسد که همچنان چرخه تولید ثروت پایدار
از فناوری و فن افرینی در استان جایگاه واقعی خود
را پیدا نکرده است .بنابراین حمایت های تشویقی
پولسازیباایمیل
تکنیک های مدرن مارکتینگ را بیاموزید
ابان گرافیک وب یکی از مباحث نو و تازه
20در دنیاســت و در کشــور ما نیز به
جرات می توان گفت هنوز چندان
شناخته شــده نیســت و به قدر کافی به ان
پرداختهنشده است.یکوب سایتخوبوقتی
خلقمی شودکهحوزهطراحیگرافیکباحوزه
برنامه نویسی وب در هم امیزد و بتوان سایتی
با گرافیک با کیفیت و اصول برنامه نویســی
درســت را طراحی کرد .گرافیک وب ،نحوه و
ترکیب اســتفاده از رنگ ها ،چیدمان عناصر
تصویری در ســایت ،نوع و سایز قلم ها ،رنگ
قلم ها ،نمایش تصاویر و در کل موضوعاتی از
این دست را شامل می شود .عالقه مندان در این
کارگاه می توانند بــا تخصص هایی همچون
تجزیه و تحلیل تجربه کاربری و اســتفاده از
نرم افزار فتوشــاپ در طراحی صفحات وب
اشــنایی پیدا کرده و اطالعاتی در خصوص
مسیرهای یادگیری و شغلی ورود به این حوزه
کسب کنند .این دوره در روز شنبه 20ابان ماه
در محل ازمایشگاه یادگیری فناوری اطالعات
دانشگاه صنعتی شریف برگزار خواهد شد.
جشنواره کارافرین شو
2017برگزار می شود
اذر جشنواره «کارافرین شو »2017از
16ویژه برنامه های «مشــهد شــهر
اســتارت اپی» با همــکاری بنیاد
نخبگان استان خراسان رضوی برگزار می شود.
هدف اصلی این سمینار ،تیم سازی بین المللی
و ایجــاد اســتارت اپ های چندملیتی و بین
رشته ای است« .کارافرین شو »2017در سه
بخش اصلی «استارت اپ ها»« ،صاحبان ایده»
و «شــرکت ها» در روزهای 16و 17اذرماه در
دانشگاه فردوســی مشــهد برگزار می شود.
متقاضیــان می توانند برای کســب اطالعات
بیشتر به سامانه بنیاد نخبگان خراسان رضوی
به نشانی razavi.bmn.irمراجعه و ایده های
خود را در بخش های مذکور تا بیستم ابان ماه
به نشانی karafarinshow.comارسال کنند.
ابان از زمان مطرح شدن ایمیل مارکتینگ به عنوان یک روش بازاریابی ،این شیوه توانسته است
15به یکی از روش های بسیار اثرگذار بازاریابی انالین شناخته شود .با وجود ایمیل های اسپم،
همچنان ایمیل های پرمحتوایی هستند که در مسیر مشتری مداری و افزایش فروش ارسال
می شــوند و واقعا برای دریافت کنندگان مفید هســتند .در ادامه به مفهوم واقعی ایمیل مارکتینگ
می پردازیم و عنوان می کنیم که چرا کســب وکارها باید از این روش بازاریابی بهره ببرند و همچنین
در اتاق
شتاب ،هر تیم
در یک چرخه
منتورینگ
می تواند از
مشاوره های
۶منتور در
۶۰دقیقه
استفاده کند
از ایده ها و ابتکارات فناوری سراسر استان می تواند
در راستای گسترش فرهنگ فناوری راهگشا باشد.
بدین منظور به یاری خداوند متعال و با پشــتوانه
رهنمودهای رهبر معظم انقالب در سال اقتصاد
مقاومتی -تولید و اشتغال ،مرکز رشد واحد های
فناوری دانشگاه شــهرکرد با همکاری بنیاد ملی
نخبگان و پارک علم و فناوری استان در نظر دارد
که اولین جشــنواره پاتوق ایده را به طور مجزا در
شهرســتان های اســتان چهارمحال و بختیاری
برگــزار کند .ایجاد نشــاط اجتماعی و فرهنگی،
اصالح نگــرش اقتصــاد مقاومتی ،شناســایی
فن افرینان عرصه های مختلف علمی و تحقیقاتی
استان ،فرصت ســازی مناســب برای صاحبان
ایــده ،برنامه ریزی اصولــی و صحیح در حمایت
از ایده ها و تجاری ســازی ایده های برتر از جمله
مهم ترین اهداف این جشنواره محسوب می شوند.
ایده های برتــر دانش امــوزی در هفته پژوهش
و فناوری معرفی و اعالم نتایج نهایی جشــنواره
در هفته فجر اســت و همچنین برگزیدگان این
جشــنواره عالوه بر تجلیل ،از تســهیالت مراکز
علمی و پژوهشی در مسیر تبدیل ایده به محصول
برخوردار می شوند .الزم به ذکر است ،متقاضیان
از تاریخ یکم تا ســی ام ابان ماه 96فرصت دارند با
مراجعه به وبگاه جشنواره ایده سبزکوه به نشانی
sabzkoohchb.irایده های خود را در ســامانه
ثبت کنند.
چگونه باید روی ان تمرکز داشته باشند؟
در ایمیل مارکتینگ مدرن ،میزان بازگشــت سرمایه به واســطه کمیت های موجود در پلتفرم های
ارسال ایمیل ها مشخص می شود و کافی است که فرمول محاسبه بازگشت سرمایه را بدانید .در حال
حاضر به خاطر شرایط به وجود امده در ایمیل مارکتینگ و بهبود کیفیت محتواهای تولیدی ،بیش از
۵۰درصد کاربران اینترنت ایمیل های خود را چک می کنند .در شیوه مدرن ایمیل مارکتینگ ،امکان
شخصی ســازی ایمیل ها وجود دارد که به میزان زیادی روی اثرگذاری ایمیل ها تاثیر گذاشته است و
همچنین می توانید به سادگی اطالعات دقیق از رفتار کاربران را به دست بیاورید .کارگاه پولسازی با
ایمیل تالش دارد تکنیک های ایمیل مارکتینگ به روش مدرن را به عالقه مندان بیاموزد .این کارگاه
در روز دوشــنبه 15ابان ماه برگزار می شــود و عالقه مندان برای کسب اطالعات بیشتر می توانند با
شماره 021-۸۸۵۱۹۲۸۴تماس بگیرند.
رویداد اتاق شتاب تبریز
ابان اتاق شــتاب فرصت ارائــه ایده و
20دریافــت مشــاوره و منتورینــگ
کوتاه مدت ،فشرده و کاربردی است
که در ان استارت اپ ها باید به سرعت و در مدت
زمانی کوتاه ایــده و طرح خــود را به صورت
اختصاصی برای یک منتور مطرح کنند و جهت
رفع اشــکاالت اســتارت اپ خود از ان منتور
مشاوره بگیرند .منتور هایی که در این رویداد
حضــور دارنــد خــود در ایجــاد و توســعه
بو کارهای بزرگ و معتبر ،نقش های مهم
کس
داشته اند و مشاورانی نام اشنا و با تجربه هستند
که مالقات با انها و استفاده از تجربیاتشان برای
هر کسی به سادگی امکان پذیر نیست .در واقع
این رویداد فرصتی کم نظیر و شاید تکرار نشدنی
بو کار های
را برای استارت اپ ها و صاحبان کس
نوپا در استان اذربایجان شرقی فراهم می کند
تا در فضایی رو در رو با افراد با تجربه ،مشاوران،
بنیانگــذاران و منتورهــای برتر زیســت بوم
کارافرینی ایران به صحبت و گفت وگو بپردازند
و از راهنمایی هــای انهــا در جهــت بهبود
بو کار خود استفاده کنند .در اتاق شتاب،
کس
هر تیم در یک چرخــه منتورینگ می تواند از
بازاریابیمحتواومسیرکارافرینی
ابان معاونت پژوهشــی دانشکده کارافرینی ســمینار بازاریابی محتوا در
17مسیرکارافرینی را در تاریخ 17ابان ماه از ساعت 11-9برگزار می کند.
در این سمینار مفهوم بازاریابی محتوا و چرایی توجه کارافرینان به این
ابزار بازاریابی تبیین می شود .همچنین نقش محتوا در برقراری ارتباط با ذینفعان
سازمانی ،فرایند برنامه ریزی ،اجرا و ارزیابی عملکرد محتوا بررسی می شود .هدف
ازبرگزاریاینکارگاه اشناییباصنعتبازاریابی محتواوواژگانکلیدی ان ،شناخت
کارکردهای بازاریابی محتوا ،شناخت انواع محتوا ،ایده پردازی ،استانداردسازی و
تولید اثربخش هر نوع محتوا ،شناخت کانال های بهینه انتشار ،اشنایی با روش های
بهینه کاوی و تحلیل محیط از بعد محتوا ،اشنایی با ابعاد شخصیت برند و تحلیل
مشتریان ،اشنایی با روش های مختلف ممیزی محتوا و تدوین استراتژی بازاریابی
محتواست .در پایان دوره شرکت کنندگان قادر خواهند بود جایگاه بازاریابی محتوا
در یک سازمان را درک کنند ،با کارکردها و مزایای بازاریابی محتوا در یک کسب وکار
اشنا شوند ،نقش تولید محتوا در برقراری ارتباط با کلیه ذینفعان را در نظر بگیرند،
با کلیات روش های تولید محتوا اشنا شوندو فرایند برنامه ریزی و تدوین استراتژی
بازاریابی محتوا را درک کنند .چه کســانی نیاز به این دوره ها دارند؟ این سمینار
متناسب با نیازهای کارافرینان و کسب وکارهای نوپاست که به دنبال توسعه بازار و
بهبود شــبکه ارتباط با مشــتری خود هســتند .مخاطبان این دوره عبارتند از:
کارافرینان و عالقه مندان به حوزه کارافرینی ،عالقه مندان و پژوهشــگران حوزه
محتوا و فعاالن کسب وکارهای نوپا و استارت اپ ها.
مشاوره های ۶منتور در ۶۰دقیقه استفاده کند
که در طی نمایشگاه ربع رشیدی تبریز ۴چرخه
اتاق شــتاب برگزار خواهد شد .منتورها در هر
چرخــه منتورینــگ دارای تخصص هــا و
مهارت هایمختلفهستندودرنتیجهمی توان
در همان یک ساعت ،بخش زیادی از موضوعات
را پوشــش داد .البتــه ایــن به اعضــای تیم
اســتارت اپی بســتگی دارد که چگونه از این
فرصت ویژه بیشترین اســتفاده را ببرند .این
رویداد در روز شنبه 20ابان ماه در محل دائمی
نمایشگاه های بین المللی تبریز برگزار می شود.
اموزش راه اندازی فروشگاه اینترنتی
ابان با گسترش اینترنت و دسترسی عموم به ان ،شرکت ها می کوشند
19تــا محصوالت و خدمات خود را در این زمینــه به نمایش بگذارند.
کاربران اینترنت رو به افزایش هســتند و همــواره عالقه زیادی به
استفاده از ان دارند .شرکت های موفق با نگرش درست به اتفاقات و تغییرات
بازار و مخاطب ،به دنبال این هستند که رویکردهای خود را به روز کنند یا به
فکر تغییر ان هستند.
شــرکت های موفق عالوه بر ارائه محصوالت و خدمات به صورت حضوری و
روند همیشگی ،انها را در فروشگاه های مجازی نیز عرضه می کنند .فروشگاه
اینترنتی دارای ویژگی های بارز و منحصر به فرد برای هر شرکت است از جمله
کارافرینی.
در یک فروشگاه اینترنتی شما می توانید به راحتی و بدون در نظر گرفتن زمان
و مــکان ،محصوالت و خدمات مد نظر خود را عرضه کنید .مشــتریان راغب
هستند از این امکان به نفع خود استفاده کنند از جمله جلوگیری از اتالف وقت ،
صرفه جویی در هزینه ،استفاده اسان از ابزارها و امکانات اینترنتی در راستای
رفع نیازهای خود .با توجه به تعاریف فوق ،دوره راه اندازی فروشگاه اینترنتی
برای عالقه مندان برگزار می شود.
این دوره امکان راه اندازی فروشگاه اینترنتی و افزایش فروش برای شرکت ها
را فراهم می کند .ایــن دوره در روز جمعه 19ابان ماه برگزار خواهد شــد و
عالقه مندان برای کسب اطالعات بیشتر می توانند با شماره 021-۸۸۵۲۷۷۹۳
تماس حاصل کنند.
بنا کردن اقتصاد برپایه دانش یعنی تقویت هویت ملی
ســرمــقالــه
E d i t o r i a l
بازخوانی فرمایشات رهبر معظم انقالب در دیدارمدیران شرکت های دانش بنیان
13ا بان .1396سال د وم .شماره هفتاد وهفت
3
تبدیل وجه غالب اقتصاد کشور به اقتصاد دانش بنیان
اگر ما ان شاءاهلل بتوانیم بنیان گذاری کارهای اقتصادی بر پایه دانش را پیش ببریم و به وجه غالب اقتصاد کشور تبدیل کنیم ،این
نه تنها به کشور قدرت اقتصادی خواهد داد ،بلکه قدرت سیاسی هم خواهد داد ،قدرت فرهنگی هم خواهد داد .وقتی یک کشوری
احساس کرد که با علم خود ،با دانش خود می تواند زندگی خود را و ملت خود را اداره کند و به دیگر ملت ها خدمت برساند ،احساس
هویت می کند ،احساس شخصیت می کند؛ این درست همان چیزی است که ملت های مسلمان امروز به ان احتیاج دارند .ملت
ما قبل از انقالب ،سال های متمادی اسیر تضعیف روحیه خودباوری در میان خود بوده است .از ان وقتی که اول مسئوالن دولتی،
بعد به تدریج احاد مردم چشم باز کردند و در مقابل پیشرفت خیره کننده علمی غرب مبهوت شدند ،به تدریج احساس کمبود،
احساس حقارت ،احساس خودکم بینی در این کشور و در میان ملت ما ترویج شد .خوشبختانه انقالب همه چیز را دگرگون کرد؛
از جمله این حالت و این روحیه را دگرگون کرد .بنابراین بنیان گذاری کارهای اقتصادی بر پایه دانش ،هم موجب تقویت روحیه و
شخصیت و هویت ملی است ،هم قدرت سیاسی .خود استقالل و خوداتکایی در یک کشور ،قدرت سیاسی می دهد؛ عالوه بر قدرت
اقتصادی که خب ،طبیعی است و وجود دارد.
یلدای کار افرینان
استارت اپی 96امد
ادامه در صفحه 6
Newsletter
ما اگر بخواهیم از این وضعیت نجات پیدا کنیم ،بخواهیم به رشد اقتصادی حقیقی نائل شویم ،راهش تکیه به علم است؛ این هم از
راه تقویت همین شرکت های دانش بنیان ،عملی است .ما باید به این سمت برویم .البته کارهایی که انجام گرفته ،کارهای باارزشی
است .گزارشــی که معاون محترم رئیس جمهور دادند -که البته من اطالع نسبتا کاملی از انچه که انجام گرفته ،قبال در ضمن
گزارش های مکتوب به دست اوردم -بسیار دلگرم کننده است؛ نشان دهنده این است که دستگاه های ما بحمداهلل تالش شان در این
زمینه خوب است؛ منتها نگاه کنیم ،ضعف ها را در بخش های مختلف شناسایی کنیم و سعی کنیم این ضعف ها را برطرف کنیم.
اکبر هاشمی
سردبیر
نزدیک به یک ســال پیش شــاهد برگزاری
گردهماییبزرگیلدایکار افریناناستارت اپی
بودیــم؛ گردهمایــی ای که با حضــور اهالی
اکوسیستم اســتارت اپی ایران و اکثر مدیران
صندوق های خطر پذیر بزرگ ،استارت اپ های
صاحب نام ایرانی ،مدیران شــتاب دهنده ها و
فضاهای اشتراکی برگزار شد.
انچه باعث شــد این تعداد افراد صاحب نام و
تاثیر گذار با این کیفیت در عالی ترین ســطح
ممکن در ایــن همایش گرد هــم ایند ،یک
دغدغه مشترک بود؛ دفاع از کلیت اکوسیستم
کار افرینیواستارت اپی ایران؛اکوسیستمیکه
به مثابه نهالی نورس از گزند طوفانی می توانست
از پای دراید .انچه در ســال گذشته تبدیل به
نماد همبســتگی فعاالن این زیست بوم شد،
ایستادگی در مقابل یک تهدید فرهنگی بود؛
تهدیدی که می خواســت بــه جامعه و مردم
شریف کشورمان تلقین و روایت کند که باید
از استارت اپ ها بترسند .استارت اپ ها زمینه
نفود فرهنگ و جاسوسان غربی هستند و قابل
اطمیناننیستند!
کمتر از یک سال از یلدا و ان روزهای پراشوب
می گذرد؛ روزهایــی که در کوی و برزن کوس
بدنامی اســتارت اپ ها را ســر می دادند .در
همین مدت زمان کوتاه ورق برگشــته است.
حاال کسانی که تا دیروز یا علیه استارت اپ ها
سخن می گفتند یا دوستانی که طرفدار بودند
اما کلمه دانش بنیان از زبانشان نمی افتاد و از
باب تقیه اسم اســتارت اپ را دانش بنیان صدا
می زدند ،امروز در شبکه های تلویزیونی سخن
از استارت اپ ها و نقش انها در تسهیل زندگی
مردم به زبان می اورند.
اگرچه ما و جمعی از دیگر فعاالن اکوسیستم
استارت اپی ایران با تحمل شب نامه ها ،برای جا
انداختن کلمه و فرهنگ استارت اپی و اینکه
همنشینی با جوان استارت اپی خجالت ندارد
و اینکه انها را باور کنید ،اینده به دست همین
جوان ها بنا خواهد شد ،رنج بسیاری کشیدیم،
اما امروز از اینکه همه خود را مبدع ،پدر و مادر
استارت اپ ها در ایران می دانند ،نه تنها ناراحت
نیستیم ،بلکه خرسندیم ،چرا که برای ما فقط
مهم شــروع این جریان مدرن کار افرینی در
جهت اســتقالل و ابادانی کشور ،عزت و رفاه
مردم عزیزمان مهم بــود و بس .مگر نه اینکه
در میثاق نامه شب یلدا نوشتیم و امضا کردیم
«جمع گــرم مــا در این زیســت بوم ،معنی
کارافرینی استارت اپی را تالش شبانه روزی و
جهادگونه در اقدام و عمل به اقتصاد مقاومتی
درجهــت رفع بزرگ ترین معضل کشــور که
بیکاری جوانــان الیق این مرز و بوم اســت،
می داند و در این راســتا ،قدم های استواری در
این سال ها برداشته است .ما تالش های خود
را در جهت ارتقای بهــره وری بر پایه دانش و
نواوری که منجر به رشد و توسعه اقتصاد ایران
اســامی عزیزمان می شود ،دانسته و به دور از
حرافی ،تهمت و سیاست ورزی با حفظ وحدت
از رقابت های سالم اقتصادی در فضایی شفاف
استقبال می کنیم».
امســال در حالی بــه اســتقبال بزرگ ترین
گردهمایی خانواده استارت اپی ایران می رویم
که می توانیم با قطعیت بگوییم این نهال در این
خاک پر گوهر ریشــه دوانده و دیگر بادهای نه
شــب ،نه روز ،نمی توانند گزندی به ان بزنند.
اسنپ پدیده جوان سال 95هفته نامه شنبه،
امروز همراه با تپ ، 30کار پینو ،تاچ سی ،قونقا
و ...شــهرهای ایران را در نوردیده اند .ظرفیت
دیجی کاال به ثبت سفارش 300هزار کاال در
روز رسیده است .علی بابای ایرانی در حال صعود
است .کافه بازار ،اپارات و ...دیگر استارت اپ های
بزرگ در حال جابه جایــی رکوردهای بزرگ
هستند و به زودی شاهد تولد اولین یونیکورن
ایرانی یک میلیــارد دالری خواهیم بود .کلمه
اســتارت اپ از دایره محدود اکوسیستم وارد
ادبیات رسمی مردم شده است .به زودی شاهد
افتتاح اولین خبرگزاری رسمی استارت اپ ها
در ایــران خواهیم بود و ...همه اینها نشــان از
اتفاقاتی بزرگ و مثبت برای این زیســت بوم و
مایه امیدواری جوانان است .هرکس به عنوان
مخالف یا کســانی که نسبت به استارت اپ ها
دو به شــک هســتند ،نســبت به موفقیت
استارت اپ ها در ایران بدانند که انها بازندگان
اصلی اینده اقتصاد هستند .همچنین پیوستن
مخالفان استارت اپ ها را به خانواده کار افرینان
استارت اپی خیر مقدم می گوییم و یقین بدانند
اگر چه گذشته چراغ امروز است ،اما برای ما مهم
اینده است و تلخی ها و نامهربانی ها را فراموش
خواهیم کرد و هر کــس قصدش کارافرینی و
هدفش خدمت به این مردم شایسته و کشور
عزیز باشد ،دستش را به گرمی می فشاریم.
خبرنامه
مقام معظم رهبری
بیانات مقام معظم رهبری
دردیــدار شــرکت ها و
فعاالن تولید دانش بنیان،
، 1391/05/08برگرفتــه
از کتــاب راهبــرد تولید
دانش بنیــان ،جایــگاه
شرکت های دانش بنیان در
اقتصادمقاومتی.
دانشگاه باید بتواند یک جنبش نرمافزارى
همهجانبه و عمیق در اختیار این کشور و
این ملت بگذارد.
یاد د اشت
رضاجمیلی
وزیرارتباطاتتاکیدکرد
چیزیمیانسیاهی
و سپیدیفین تک
،2020اغاز عصر اینترنت اشیاست!
وزیر ارتباطات و فنــاوری اطالعات در همایش
نکوداشــت هفته پدافند غیر عامــل به ضرورت
همکاری بین دســتگاهی برای اجــرای پدافند
غیرعامل در فضای ســایبری ،تاکید کرد و گفت:
وظیفه ما در حوزه پدافنــد غیرعامل ،ارتباطات
پایــدار کشــور ،در صــورت بــروز تهدیدات و
بحران هاست.
مهنــدس محمد جــواد اذری جهرمــی در این
همایش به وضعیت هاستینگ در کشور پرداخت
و افزود :بر اســاس مصوبه شــورای عالی فضای
مجازی ســازمان ها و دســتگاه ها باید هاســت
سایت های خود را به داخل ایران منتقل کنند که
در حال تهیه گزارشی هستیم تا وضعیت ما را در
این حوزه ،روشن کند.
اذری جهرمی تصریح کــرد :با تهیه این گزارش
مشخص می شــود که چقدر وزارت ارتباطات و
فناوری اطالعات و همچنین دیگر دستگاه ها به
تکالیف خود عمل کرده اند.
وی با بیان اینکه بین سال های 2020تا 2025ما
وارد عرصه اینترنت اشیا و بیگ دیتاها می شویم،
افــزود :در ایــن زمــان چالش دنیــا حکمرانی
دیتاســتر البته در حال حاضر هم دیتاها اهمیت
بسیاری دارند اما دیتای اینترنت اشیا متفاوت و
اســتراتژیک تر از تمام داده هاست و باید برای ان
برنامه داشته باشیم.
وزیر ارتباطات و فنــاوری اطالعات به تهدیدات
ســایبری امریکا نیز اشاره ای کرد و گفت :در این
زمینه دو پرونده حمله سایبری اثبات شده وجود
دارد و تا امروز ما قربانی حمالت سایبری در دنیا
بودیم و دیگران باید در این زمینه ،پاسخگو باشند.
وی تاکید کرد :البته ما در حال افزایش توان خود
در حوزه دفاع سایبری هســتیم و بر این اساس
استارت اپ چیست؟
یاد د اشت
حسین خسروی
تعاریف متــداول زیادی همچــون این تعریف
لغت نامه ای که اســتارت اپ را «شرکت جوانی
که حول یک ایده کارافرینانه و مدل کسب و کار
مطمئن و مقیاس پذیر شــکل گرفته و به تازگی
شروع به توسعه کرده اســت» برای استارت اپ
وجود دارد.
احتماال با من هم عقیده باشــید که این دســت
تعاریف چندان روشن نیســتند .برای مثال ،ایا
این تعریف در مورد دیجی کاال هم صدق می کند؟
شــرکتی که به عقیده بنیانگذاران ان ارزشــی
بیــش از 500میلیون دالر دارد و به زودی اولین
یونیکورن ایران خواهد شد ،رتبه سوم سایت هایی
ایرانی است و بیش از 2500نفر پرسنل دارد .ایا
جوانی و نوظهور بودن ،صفاتی قابل اطالق به یک
چنین کسب و کاری اســت؟ در مورد کافه بازار،
اسنپ و دیگران چطور؟
با یک بررســی ســاده شــاید کمتر تعریفی از
استارت اپ وجود داشــته باشد که دو کارافرین
بر ســر ان با هم تفاهم داشــته باشــند .معموال
اســتارت اپ ها را بــا عمر ،رشــد ،ســوداوری،
مقیاس پذیری و ثبات ،ارزیابی و تعریف می کنند.
طبق نظر الکس ویلیام ،نویسنده تک کرانچ ،اگر
شرکتی یکی از این ویژگی ها را داشته باشد ،دیگر
از حالت استارت اپ خارج شده است 50 :میلیون
دالر درامد ســاالنه ،بیش از 100نفر پرسنل یا
ارزش باالی 500میلیون دالر .با این حساب ،از
بابت استارت اپ نبودن کسب و کارهایی در قواره
دیجی کاال می توانیم مطمئن باشیم.
بیایید تعاریف دیگری را نیــز مرور کنیم .از نگاه
واربی پارکر ،استارت اپ ،شرکتی است که برای
ارائه راهکار جهت حل یک مسئله تشکیل شده؛
راهکاری که چندان روشن نیست و موفقیت ان
تضمین نشــده اســت .تعریف جذاب دیگری را
استیو بلنک استاد دانشگاه استنفورد ارائه کرده
است« :سازمانی که برای جست وجو و شکل دادن
یک بیزینس مــدل تکرارپذیــر و مقیاس پذیر
شکل گرفته اســت» .بنیانگذار واتس اپ اعتقاد
دارد که اســتارت اپ یک حس است .بسیاری از
بنیانگذاران استارت اپ های بزرگ ،عقیده دارند
که استارت اپ یک وضعیت ذهنی است .کلمه ای
نیست که بتوان با ســال های عمر یک شرکت یا
میزان درامد ان تعریف کرد.
نســتیا چرنیکــووای روزنامه نویــس می گوید:
«استارت اپ به زمان متصل نیست .استارت اپ
موضوعی مرتبط با اعداد سال و عمر نیست .برای
مثال من 38ســال سن دارم و شــرکتم 5ساله
اســت ،ولی ما به سرعت تصمیم می گیریم ،رشد
می کنیم و محصول تولید می کنیم ،پس ما هنوز
یک استارت اپ هستیم».
ادورا چیونــگ ،مدیرعامل هوم جوی به فوربس
می گوید« :استارت اپ حالتی از ذهن است .زمانی
که ادم ها به سازمان شما ملحق می شوند تا ثبات
را بر هم بزنند و در عوض رشد فوق العاده و اثرات
سریع به وجود بیاورند».
بشــخصه بعضی از این تعاریف را به برخی دیگر
ترجیح می دهم ولی جمع بنــدی را به خودتان
می ســپارم .در اینجا دوســت دارم به جای ارائه
تعریف ،از معیارهایمان برای ارزیابی استارت اپ ها
در ادونچرز بگویم که به قرار زیر است:
تیم هــای خوب ،بااســتعداد و کاملــی که یک
بیزینس مدل قوی را برای توســعه و ارائه ارزش
انتخــاب کرده انــد؛ بیزینس مدلی کــه اندازه
بازار قابل توجه ،بنچ مارک هــای موفق و فضای
رقابتی متعادلی داشــته باشد ،مسئله درستی را
هدف گذاری کرده و برای حل ان راهکار مناسبی
ارائه کند ،مقیاس پذیری نسبتا خوبی داشته باشد،
ریسک های حقوقی ،فنی و تکنولوژیک را به خوبی
ارزیابی کرده باشد.
یک جمع بندی ایرانی !
دیدید که هر کــدام از ما از زاویــه نگاه خودمان
اســتارت اپ را تعریف می کنیــم و معیارهایی
برای خوب ارزیابی کردن ان داریم .اینجا در یک
جمع بندی می خواهم به مفهوم اســتارت اپ از
زاویه ای دیگر نگاه کنم و قصد ندارم استارت اپ
را با مفاهیم علمی و ازموده شــده جهانی تعریف
کنم؛ چه اینکه مکتب استارت اپ همچنان در راه
اموختن است.
همه ما داســتان مالنصرالدین را که با یک سطل
10هزار نیروی سایبری در حال تربیت برای دفاع
در این حوزه هستند ،تا در مراکز حیاتی و بخش
خصوصی کشور به صورت تخصصی فعالیت کنند.
ماست در کنار دریا ایستاده بود و قاشق قاشق از
ماست در اب دریا می ریخت ،شنیده ایم .احتماال
به بالهتش خندیده و به فردی که از او پرســیده
بود این چه کاری است که می کنی ،حق داده ایم
که چنین پرسشی بکند .بارها و بارها این مثال را
برای کسانی به کار برده ایم که کاری خام و ناشدنی
را شروع کرده اند و خواسته ایم به او بفهمانیم که
ایده ات سرانجامی ندارد .خود مالنصرالدین هم
می دانست کاری که دارد می کند ،شدنی نیست
اما می گفت :منم می دونم نمیشــه ،اما اگه بشه
چی می شه؟!
بعضی ها در رویارویی با مفهوم استارت اپ دقیقا
همین مثال را می زنند و با این جمله معترضه که
مگر می شود که چنین و چنان؟ ان را رد می کنند.
درست است که علی الظاهر فعالیت استارت اپی
از جنس کســب و کارهای رایج در بازار نیست و
نتیجه اش حتم ا همگان را شگفت زده خواهد کرد
اما استارت اپ یک کار مالنصرالدینی هم نیست!
و قواعد جدی بر ان حاکم است.
می خواهــم بگویم در کنار هم ه اســتانداردها و
تعریف هایــی که یک اســتارت اپ دارد و ضمن
اینکه یک اســتارت اپ ،گســتره قابل توجهی از
بازار را می خواهد پوشش دهد ،اگر چنین قیاسی
بین یک فعالیت استارت اپی و کار مالنصرالدین
برقرار شود ،یا ناشــی از نا اشنا بودن قیاس کننده
با دنیای استارت اپ هاســت و یا اینکه بنیانگذار
ان اســتارت اپ واقعــ ا دارد کار مالنصرالدینی
می کند! قرار نیست اســتارت اپ (بخوانید تیم
بنیانگذار استارت اپ!) هم اب دریا را الوده کند
و هم ماست ها را هدر دهد .استارت اپ حتی اگر
ساختن دریایی از دوغ را در ذهنش داشته باشد ،
غیر از انکه باید بداند ایا برای این دریای دوغ اصال
مشتری هســت یا خیر؟ ،با یک لیوان کوچک و
اندکی ماست شــروع می کند و کم کم کار خود
را گسترش می دهد .استارت اپ به خوبی متوجه
میزان منابعی که در اختیــار دارد ،میزان نیازی
که برایش وجــود دارد و علی الخصوص رقبایش
هســت و یا در حین کار متوجه انها خواهد شد و
کسب و کار خود را اصالح می کند .مهم این است
که استمرار دارد و بدون لجبازی از تجربه دیگران
استفاده می کند.
مدیرعامل وی سی ادونچرز
برای کسب
اطالعات بیشتر
به وب سایت
2nate.com
مراجعه کنید.
کمپین «در جست وجوی زاکربرگ ایرانی» را با همکاری دونیت اغاز کرده ایم و بخشی از شماره های قبلی «شنبه»،
به جای خمیر شدن یا فروخته شدن به دالالن کاغذ ،به روستاهای دورافتاده کشورمان ارسال می شود .یک روایت از
مسعودجعفری جوزانی،فیلمسازموفقکشورمان،الهام بخشمابرایاینماجرابود؛جوزانیمی گویددرسنینکودکی
در روستای شان ،روی دیوار کاهگلی با اپارات فیلمی نمایش داده می شود و او با تصور کودکانه ،تا چند روز پشت دیوار
در جست وجوی شخصیت های فیلم بوده و همان جا ،جادوی سینما او را می گیرد و این جادو او را به فیلمسازی بزرگ
تبدیل می کند .ما نیز معتقدیم همه ایران ،تهران نیست و برای یافتن استعدادهای جوان باید به همه جای ایران عزیز،
به خصوص به مناطق محروم ،سرک بکشیم؛ شاید «زاکربرگ ایرانی» در روستایی دورافتاده ،انتظار ما را می کشد.
اولین ایمیل را از جوانی در
روستای برازین در توابع تبریز
دریافت کردیم که می گوید
فوق دیپلم ای تی دارد و
بخشی از کارش به چرا بردن
دام ها است؛ او می خواهد
استارت اپش را راه بیندازد.
بین سال های
2020تا
2025
وارد عرصه
اینترنت اشیا
و بیگ دیتاها
می شویم.
در این زمان
چالش دنیا
حکمرانی
دیتاست
البته در حال
حاضر هم
دیتاها اهمیت
بسیاری دارند
اما دیتای
اینترنت اشیا
متفاوت و
استراتژیک تر
از تمام
داده هاست
درست است
که علی الظاهر
فعالیت
استارت اپی
از جنس
بو کارهای
کس
رایج در بازار
نیست و
نتیجه اش
حتم ا همگان
را شگفت زده
خواهد کرد
اما استارت اپ
یک کار
مالنصرالدینی
هم نیست! و
قواعد جدی بر
ان حاکم است
بــا اخرین بخشــنامه ای که بانــک مرکزی
درخصــوص فین تک ها و فعالیــت انها صادر
کرد ،مســئله و مفهوم فین تک ایرانی از سطح
دلهره اور بــودن یا نبــودن عبور کــرده و به
مناسبات و مکانیســم های تازه ای در سطوح
باالتری رسیده است .حاال برای فعاالن بخشی از
اکوسیستم استارت اپی کشور -هرچند بخشی
کوچکازیکاکوسیستمکوچکباشند-سوال
اساسی این است که در چه حوزه هایی فعالیت
ط و مناسبات شان با بانک ها را چطور
کنند ،رواب
تنظیم کننــد و از ان مهم تر از کجــا و با چه
تضمین هایی سرمایه جذب کنند؟
وقتی صحبــت از حمایت و جذب ســرمایه
می شــود ،تجــارب جهانــی و توصیه های
کارشناســی نشــان می دهد که فین تک ها
می توانند روی کمک بانک ها حساب ویژه ای
باز کنند .اما سرشاخ شــدن های فین تک ها با
بانک هــا در دوره جنینی (اگــر اصوال قائل به
این باشیم که این دوره تمام شده است!) باعث
ن بانکی ها به تازه واردهای
شده تا هم ســ وء ظ
بازارهای مالی کماکان بیش از اندازه ای باشد که
بتوان انها را سر میز مذاکرات سرمایه گذاری و
سرمایه پذیری دید و هم ضعف قوانین بانکداری
فشل و کند کشور و ناشفافیت سنتی این حوزه
از ســوی دیگر باعث شــده تا اب این رقبای
نابرابر به یک جوی نرود .حداقل فعال که چنین
است؛ هرچند نشــانه های امیدوارکننده هم
کم نیســتند .چراکه بانک ها نیازمند و محتاج
فناوری های مالی تازه و محصوالت و خدمات
فناورانه مشتری پســند برای بقا در بازارهای
شکننده مالی داخلی هســتند و در راه تامین
چنین نیازی چه کسی بهتر از فین تکی ها .اما
مسئلهوقتیبهاینجامی رسدبیشازانکهبتوان
امیدواربهرسیدنبهیکنتیجهمطلوببود،گام
در تاریکی پیچیدگی تصمیم گیری های دولتی
و شبه دولتی می گذارد .چراکه مسئله تبدیل به
یک چالش تازه می شود :فین تک داری بانک ها
در برابر سرمایه گذاری بانک ها روی فین تک ها.
اگرچه بسیاری از بانک های داخلی با راه اندازی
دپارتمان هــا و مراکز نواوری تــاش دارند از
قافله خــوش اب ورنگ فناورانــه نظام بانکی
عقب نمانند ،اما انچه تاکنون از چنین مراکزی
بیرون امده چندان چنگی به دل نزده است .اگر
معدود برنامه ها و سوابق بانک ها در این حوزه از
جمله تجربه موفق بانک پاسارگاد در راه اندازی
فناپ و محصوالت و خدمات و زیرساخت هایی
که از این مرکز نصیبش شده را کنار بگذاریم،
عمال مراکزی نــواوری بانک های داخلی جز
یک ویترین برای پز دادن بابت پوســته های
تکنولوژیک و یــا گزارش های غیرکاربردی به
مدیران باالدستی چیزی در چنته ندارند .حال
سوال اساسی و کلیدی این است که در چنین
شــرایطی چرا بانک ها دست یاری دوطرفه به
سویفین تک هاینیازمندیاریدرازنمی کنند.
چرا با دســتگیری از فین تک هــای مرتبط با
نیازهایشان ،هم انها را از رخوت و کندی ای که
دچارششده اندنجاتنمی دهندوهمخودشان
را از دردسرهای راه اندازی هایی که با روح و ذات
سنتی انها سازگار نیست ،خالص نمی کنند؟!
به نظر می رســد فین تک ایرانی نه انطور که
بدبین ها و منتقد ها ادعا می کنند ،در حد هیچ
باقی مانــده و نه انطور که برخــی از فعاالن و
استارت اپ دارهای هیجان زده می گویند ،در
قدوقواره همتایان خارجی خود رشد کرده اند.
واقعیت فین تک وطنی نه درخت ســحرانگیز
لوبیاســت که فین تکی ها را بــه رویای ابرها و
اسمان ها ببرد و نه یک زمین لم یزرع بی حاصل
که چیزی از ان عاید کســی نشــود .فین تک
ایرانی ،یک نهال نیازمند مراقبت و جوان است
که اگر ابی پای ان ریخته شود ،این امید وجود
دارد که در ســال های اتی باری دهد .ابی که
بانک ها با ذخایر انباشــته و نقدینگی هایی که
ی انها پیدا
مجال و میدانی برای سرمایه گذار
نمی شود ،یکی از گزینه های نسبتا قابل اعتنا
می تواند همین فین تک ها باشد .هرچند باید
تاکید کرد نســبتا قابل اعتنا و امیدوارکننده،
چون هرچه باشــد فین تک ها ،استارت اپ اند
و استارت اپ ها نافشان را با شکست بریده اند.
معمولی باشید تا شکست نخورید!
تلنگر
برای دوری از شکست بهترین اقدام چیست؟ چقدر باید
احتیاط کرد تا برچسب شکست و ناکامی به دامن کسب
وکار و برند شخصی شما نخورد؟ تقریبا هیچی! فقط کافی
است کاری نکنید .یا به عبارت بهتر مثل هزاران و
میلیون ها ادم دیگر روی این کره خاکی ،کارهای
معمولی انجام دهید تا دامن تان از شکست منزه باقی
بماند .وودی الن ،کارگردان شهیر امریکایی می گوید:
«اگر تا به حال شکست نخورده اید معنایش این است که
هیچ کار غیرمعمولی انجام نداده اید!» اگر از انها هستید
که از شکست هراس دارید ،فقط کافی است هیچ کار
خاصی نکنید! همین!
استارت اپ های جهان
World's Star tups
13ا بان .1396سال د وم .شماره هفتاد وهفت
4
x
شـنـاسـنـامـه
e
d
n
i
مد یرمسئول وسرد بیر :اکبر هاشمی
معاون سرد بیر :رضا جمیلی
سید علیرضا میرزامصطفی
مد یرهنری :
حامد رسولی،
تحریریه :طاهره خواجه گیری ،نگار مفید ،فهیمه خراسانی،
لی لی اسالمی ،بهاره بد یعی ،مریم تجلی ،علی د زفولی ،رسول و رضا قربانی
مینا والی ،ازاد ه خیراباد ی
حمید ابراهیمی
صفحه ارا:
ویرایش متن :امیرهوشنگ توکلی
مجید خضری پور
ویرایش عکس:
مشاور مد یرمسئول :ابراهیم هاشمی
اد رس نشریه :مطهری ،علی اکبری ،صحاف زاد ه ،پالک 15طبقه اول
تلفن تحریریه و بازرگانی021-86031306-7 :
نشانی اینترنتیshanbemag.ir :
ایمیلsardabir.shanbe@gmail.com:
چاپ :هنر سرزمین سبز توزیع :شرکت اسپید
77
اولین هفته نام ه اختصاصی استارت اپ ها
شــنبه 13 /ا بان /ســال د وم /شـماره 77
No.77 \ Vol.2 \ Sat \ Nov 4 th \ 2017
8+16صفحه 3000 /تومان
shanbemag
shanbemag
shanbemag
SHANBEMAG.ir
اقتصاد د انش بنیان معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری
ستاد توسعه فرهنگ علم ،فناوری و
با تشکر از
اینستاکارت؛پیکخواربارفروش ها
نگاهیبهتاریخچهمختصراستارت اپیکهروزیخوش اتیه ترینشرکتنوپایامریکابود
معرفی
I n t r o d u c t i o n
موتورجستجوسفر
ایکســیگو ( )Ixigoدات کام یــک موتــور
جست وجوی ســفر در هند است و اپلیکیشن
ســفر همراه ان نیز در نســخه های اندروید،
ای اواس و ویندوزفــون در دســترس قــرار
دارد .ایکســیگو یک رابط اطالعات است که
وب سایت های سفر را برای مقایسه اطالعات
و پیشنهادهای سفر جمع اوری می کند .الوک
باجپای (مدیرعامل) و راجنیش کومار (مسئول
فنی ارشد) بنیانگذاران اصلی این استارت اپ
هســتند .ایکســیگو به کارهایی مانند رزرو
بلیت نمی پردازد ،اما در عوض کاربر را هدایت
می کند تا به طور مستقیم از صفحه ارائه دهنده
خدمات سفر بلیت رزرو کند .مدل درامد این
استارت اپ بر اساس تبلیغات پرداخت به ازای
هر کلیک ،قرارداد با شــرکت های هواپیمایی
و هتل های مشــهور در هنــد و فروش فضای
تبلیغاتی در وب ســایت انهاست .در اگوست
،2011ایکســیگو.کام 18.5میلیون دالر از
ســیف پارتنرز و میک مای تریپ دریافت کرد
تا خدمات ســفر انالین در کشــور هند ارائه
دهد .در ژوئن ،2015تولیدکننده تلفن همراه،
میکروماکس ،مبلغ مشخص نشــده ای را در
این استارت اپ سرمایه گذاری کرد .در مارس
،2017این استارت اپ 15میلیون دالر در دور
دوم تامین بودجه کسب کرد.
اشتراک گذاری ویدئو
کوب ( )Coubیک وب سایت اشتراک گذاری
ویدئوی روسی است که اپلیکیشن ای اواس و
اندروید ان نیز موجود است.
این اســتارت اپ به کاربران امکان می دهد تا
ویدئوهای خود با مدت حداکثر 10ثانیه را با
استفاده از ویدئوهای موجود از یوتیوب ،ویمئو
یا فایل هــای خود ایجاد کنند و به اشــتراک
بگذارنــد .انتــون و ایگــور گالدکوکورودو،
دو برادر ،در ســال 2012این شــرکت را در
قبرس راه اندازی کردنــد .میکائیل تابونو نیز
توســعه دهنده ان بود .در ژوئن سال ،2013
کوب از شرکت های ســرمایه گذار خطرپذیر
مانند برادرز ونچرز و فنومن ونچرز 1میلیون
دالر بودجه دریافت و اعالم کرد که قصد دارد
دفتر خود را در امریکا افتتاح کند .اپلکیشــن
ای اواس ان در دسامبر 2013راه اندازی شد
و می توانســت یک کوب را به طور مســتقیم
از دوربیــن ایفون ضبط و اپلــود کرده و نیز
فیلترهایمشابهبافیلترهایاینستاگرامداشته
باشد .در اوریل ،2014بیش از 400هزار کوب
ایجاد شد .در جوالی 2014کوب 2.5میلیون
دالر از وایزرا اینوســتمنت دریافت کرد .این
مبلــغ را رقیب اصلی فیس بوک در روســیه
پرداخت کرد .با استفاده از ویراستار مبتنی بر
وب کوب ،کاربران می توانند یک قطعه حداکثر
10ثانیــه ای را از یک ویدئو که در حال حاضر
روی یوتیوب یا ویمئو هاست شده است یا یک
قطعه که اپلود کرده اند ،استخراج کنند و یک
فایل صوتی را اضافه کننــد تا همراه با کلیپ
ویدئویی پخش شود.
خریدتور
گــت یــور گایــد ()GetYourGuideیک
وب ســایت اســت که در ان گردشــگران
می توانند فعالیت هایی مانند تور و گردش را
رزرو و بلیت جاذبه های گردشگری متنوعی
را خریداری کنند .این اســتارت اپ بیش از
31هزار محصول در مناطق مختلف سراسر
دنیا را ارائه می دهد.این وب ســایت که در
سال 2008راه اندازی شــده است ،به یک
شرکت استارت اپی در هلند تعلق دارد .این
شرکت در حال حاضر بیش از 400کارمند
در دفتر اصلی خود در برلین المان استخدام
کرده و نیز دفاتر دیگری در سراسر دنیا دارد.
در اوریل ،2013گت یور گاید وب ســایت
گیدســی رقیــب را خریداری کــرد .این
استارت اپ با وب سایت هایی مانند اکسپدیا
شراکت کرده است.
اینستاکارت ( )Instacartیک شرکت امریکایی است که
به عنوان سرویس دهنده تحویل خواربار یک روزه فعالیت
دارد .مشتریان ،خواربارها را از طریق یک اپلیکیشن وب از
خرده فروشان مختلف انتخاب می کنند.
خدمات اینستاکارت در وهله اول از طریق یک اپلیکیشن
تلفــن همــراه در پلتفرم هــای ای اواس و اندروید ارائه
می شــود .مشــتریان می توانند با اندرویدپی و اپل پی در
پلتفرم های مربوطه هزینه را پرداخت کنند .ابتدا خریداران
اینستاکارت به یک فروشگاه می رفتند و در خرده فروشی
اجناس سفارش داده شده را می خریدند و عالوه بر هزینه
تحویل 10 ،تا 20درصد افزایش نرخ پرداخت می کردند.
بو کار ،شرکت روابطی را با شرکت های
با توسعه این کس
خواربارفروشــی ایجاد کرده است که افزایش نرخ موجود
یکی از
قابلیت های
متمایز مو
ان است که
کاربران ان
می توانند در
داخل سرور
برنامه نویسی
سوژه محور
انجام و در
نهایت نحوه
رفتار سرور
با هر فرد را
توسعه و تغییر
دهند
خود را تقســیم می کنند و به کاربران اینستاکارت امکان
می دهند تا با قیمت های داخل فروشگاه خرید کنند .یکی
از کارمندان ســابق امازون به نام اپوروا مهتا ،اینستاکارت
را راه اندازی کرده اســت .این شــرکت خدمات خود را در
سانفرانسیســکو ،پالو التو و مانتین ویــو ارائه می داد .این
شرکت استارت اپی در ماه مه سال 2015مبلغی معادل با
2میلیارد دالر از سرمایه گذاران دریافت کرد .سرمایه گذاران
عبارتنــد از :کلینــر پرکینز کافیلد اند بایرز ،کامکاســت
ونچرز ،ترایو کپیتال ،والیانت کپیتال ،خوسال ونچرز ،وای
کامبینیتور و غیره.
در ژانویه ،2015کل بودجه این شرکت حدود 275میلیون
دالر بود .در ان زمان ،فوربس این شرکت را خوش اتیه ترین
شــرکت در امریکا نامید .در ســال ،2016شرکت هول
فیدز مارکت با همکاری شــرکای خود روی اینستاکارت
سرمایه گذاری کرد.
در اوریل ،2015این شرکت حدود 200کارمند داشت.
خرید و تحویل در وهله اول توســط پیمانکاران مستقل
انجــام می گرفت ،اما یک سیاســت جدید بــه برخی از
خریداران اینســتاکارت امکان خواهــد داد تا به کارمند
پاره وقت شــرکت تبدیل شــوند .در طول سال ،2014
این شــرکت در 15شهر اتالنتا ،استین ،بوستون ،بولدر،
شیکاگو ،دنور ،هوستون ،لس انجلس ،نیویورک سیتی،
فیالدلفیا ،پورتلند ،اورگان ،سانفرانسیســکو ،سن خوزه،
سیاتل و واشنگتن دی سی خدمات خود را اغاز کرد و قصد
داشت در ســال 2015این محدوده را گسترش دهد .در
سپتامبر ،2015این شرکت راوی گوپتا را به عنوان مدیر
فنی ارشد شرکت انتخاب کرد.
در سپتامبر ،2016این شــرکت اعالم کرد که در منطقه
شــمال شــیکاگو خدمات خود را اغاز کرده اســت و در
اکتبر 2016خدمات خود را در اونج کانتی و مینی پلیس
توسعه داد.
در مارس ،2017اینســتاکارت به 36بــازار که از 1200
شهر در 25ایالت تشکیل می شــد ،خدمات ارائه می داد،
اعم از اریزونا ،کالیفرنیا ،کلرادو ،کلمبیا ،میســوری ،نوادا،
نیوجرسی ،نیویورک ،ماساچوست ،میشیگان ،مینه سوتا،
اورگان ،تگزاس ،ویرجینیا و غیره .در مارس ،2017گزارش
شد که ایستاکارت یک بودجه جدید 400میلیون دالری
دریافت کرده که با ان ارزش خدمات تحویل خواربار تقریبا
به 3.4میلیارد دالر رسید.
تجربه واقعیت مجازی به سبک مو
خوره های داده و کرادفالور
مو ( )MOOیک سیستم واقعیت مجازی مبتنی
بر متن اســت که به طور همزمان چندین کاربر
به ان متصل می شوند .ســرور اصلی مو توسط
استفان وایت و بر اساس تجربیات او در سیستم
تاینی ماک نوشته شده است .یکی از قابلیت های
متمایز مو ان است که کاربران ان می توانند در
داخل سرور برنامه نویســی سوژه محور انجام و
در نهایت نحوه رفتار سرور با هر فرد را توسعه و
تغییر دهند .نمونه هایی از این تغییرات عبارتند
از :نوشــتن اتاق ها و ســوژه های جدید ،ایجاد
سوژه های عمومی جدید برای استفاده دیگران
و تغییر در روش کار رابط مو.
مو یک سیســتم تعاملی ،قابــل برنامه ریزی،
چندکاربره و قابل دسترســی اســت که برای
ســاخت بازی هــای ماجراجویانــه مبتنی بر
متن ،سیســتم های برگزاری کنفرانس و سایر
نرم افزارهای جمعی مناسب است.
متداول ترین استفاده این ابزار انالین در حوزه
واقعیت مجــازی اســت .از ان در محیط های
علمــی بــرای امــوزش از راه دور ،همکاری،
سیســتم های تصمیم گیری گروهی و تدریس
مفاهیم سوژه محور اســتفاده می شود یا برای
بازی های ویدئویی یا برنامه نویسی .به عالوه از
ان در مطالعات علمی مبتنی بر حضور مجازی
افراد استفاده می شود .مو کار خود را با بازی های
ماجراجویانه مبتنی بــر متن اغاز کرد .با ظهور
اینترنت MUD ،به عنوان یک نسخه شبکه سازی
شده از یکی از ان بازی ها شکل گرفت .در نهایت
به سه نوع مختلف از MUDتبدیل شد که مو یکی
از انها بود .اســتفان وایت اولین نسخه از سرور
مو را که در 2مه 1990منتشــر شد ،نوشته و از
کرادفــاور ( )CrowdFlowerیــک شــرکت
اســتخراج داده و جمع سپاری اســت که دفتر
مرکزی ان در سانفرانسیســکوی امریکا ،واقع
شده است .این شرکت یک نرم افزار ارائه داده که
به کاربران امــکان می دهد به نیروی کار انالین
دسترسی داشته باشــند تا داده ها را پاکسازی
کنند ،برچسب بزنند و غنی سازی کنند.
کرادفالور در ســال 2007توسط لوکاس بیوالد و
کریس وان پلت با نام «دولورس لبز» بنیانگذاری
شــد .کرادفالور در مارس 2009از کی 9ونچرز،
کوئســت ونچرز پارتنرز ،گری کرمن ،اف اف انجل
و مدیرعامل ســابق اوبر ،تراویس کاالنیک ،مبلغی
حدود 1.200.000دالر سرمایه دریافت کرد .در
ژانویه ،2010این اســتارت اپ 5.000.000دالر
ســرمایه از بســمر ونچر پارتنرز ،ترینیتی ونچرز
و فانــدرز فاند دریافــت کرد .در مــارس ،2011
کرادفالور 9.300.000دالر و در سپتامبر 2014
نیز 12.500.000دالر ســرمایه جــذب کرد .در
اکتبر 2014نیز شــرکت نیمی از کارکنان خود را
به دلیل مشــکالت مربوط به رشد در پلتفرم خود
تعدیل کــرد .کرادفالور با اســتفاده از یک نیروی
کاری انالین داده های نامرتب و ناقص را پاکسازی
می کند .کاربران این استارت اپ در واقع متخصصان
و دانشمندان داده هستند که از این نرم افزار برای
ایجاد داده های اموزشی استفاده می کنند تا مدل ها
و الگوریتم های یادگیری ماشینی بسازند.
پس از اینکه داده ها اپلود شدند ،این سیستم به
طور خودکار کار را به همکاران واگذار می کند و
انها را با پاسخ های مشخص که در هر کار پنهان
شده است ،ازمایش می کند .شیوه عمل همکاران
در این ازمون ها نشان می دهد که سیستم چقدر
ان برای اداره یک ســرور به نام الفامو استفاده
کرده اســت .پاول کورتیس ،یکی از کارمندان
شــرکت زیراکس طــرح اولیه ،زبــان و کد را
گرفت ،ایرادها را رفع کرد و قابلیت هایی را به ان
افزود تا نســخه اول را در 30اکتبر 1990با نام
LambdaMOOمنتشر کند .پس از رفع ایرادها
در سیســتم ،بازنویســی برخی کدها ،افزودن
قابلیت برنامه نویسی بیشــتر و نوشتن اسناد،
کورتیس یک سیستم جدا از الفامو را به وجود
اورد .در ابتــدا مو به عنوان یک ســرور MUD
به همان ســبک عمومی ایجاد شــد که بیشتر
دستورها و قراردادها را به اشتراک می گذاشت.
در حال حاضر نیز دو توزیع از کد سرور مو وجود
دارد .معروف ترین این دو ،سرور LambdaMOO
اســت که همانطور که از نام ان پیداست رابطه
تاریخی نزدیک کد ســرور مو با اولین نســخه
عمومی مو را نشــان می دهد .این اســتارت اپ
تالش دارد بخشی از بازار پررونق واقعیت مجازی
را در اینده نزدیک از ان خود کند.
ارائه دهنده ابزارهای تعاملی از شروع تا کنون
تعاملصوتوتصویرباتینگ لینک
تینگ لینک ()Thinglinkارائه دهنده ابزارهای تعاملی است که ماهیت ان فنالندی-امریکایی است.
تینگ لینک توسط اوال انگستروم و ژان ژاکانن راه اندازی شده است .این شرکت ابزارهایی را برای تعامل
تصویری ایجاد می کند که امکان اشتراک گذاری محتوا را از طریق تصاویر انالین فراهم می کند .هدف
تینگ لینک طبق گفته توسعه دهندگانش ان است که عکس ها و سایر تصاویر را در لینک های وب به
ویژه برای اهداف تبلیغات و اموزش ایجاد کند.
تینگ لینک در سال 2006توسط شــرکت سوشیال ابجکتز ایجاد شد .این استارت اپ ابتدا در سال
2008در کالیفرنیا فعالیت کرد .یک نسخه ازمایشی از خدمات در سال 2009راه اندازی شد و پس از
ان در سال 2010در دسترس عموم قرار گرفت .در سال ،2011تینگ لینک ریچ مدیا تگز را که فرم
در ســطح فردی به انها اعتمــاد دارد .تا وقتی
همکاران مورد اعتماد باقی بمانند ،اجازه دارند
به کار خود ادامه دهند .اگــر دیگر قابل اعتماد
نباشند ،از ان کار اخراج خواهند شد و تمام کار
انها دور انداخته می شود .چندین قضاوت درباره
همکاران جمع اوری می شوند و یک پاسخ جمعی
با نمره اعتبار مربوطه در نهایت ارائه خواهد شد.
محققان در ازمایشــگاه هاروارد از خدمات این
استارت اپ برای شناسایی سلول های سل مقاوم
در برابر دارو استفاده کرده اند .پس از زلزله هاییتی
در سال ،2010این شرکت به هدایت پیامک ها
به مددکاران کمک کرد تــا انها را ترجمه کند و
مطمئن شود افرادی که پیام ارسال می کنند ،از
شانس دریافت انچه نیاز دارند ،برخوردار هستند.
در ســال 2009نیز این شــرکت با ساماسورس
همکاری کرد تا با پناهندگی در کنیا کار ارائه دهد.
به نظر می رسد کرادفالورشبکه ای از گیگ های
بیگ دیتا را دور هم جمع کرده تا بخشــی از بازار
این حوزه را از ان خود کند.
اولیه لینک کردن تصاویر به وب سایت ها و رسانه اجتماعی است ،راه اندازی کرد .تاکنون ریچ مدیا تگز
برای چندین پلتفر م محتوای اجتماعی اعم از فیس بوک ،یوتیوب ،فلیکر ،اسپاتیفای ،ویمئو ،ویکی پدیا،
گوگل اپس و توییتر ایجاد شده است.
تینگ لینک در کنار ساندکالود اولین استفاده از یک پخش کننده صدا/موسیقی را در داخل یک تصویر
دیجیتالی راه اندازی کرده اســت .اتالنتیک رکوردز نیز با استفاده از تینگ لینک اولین شرکت ضبط
اصلی را که از تصاویر تعامل استفاده می کند ،افتتاح کرد .این استارت اپ برای افتتاح بازار امریکایی
و رابطه با شــرکت های مهم در حوزه موسیقی ،سرگرمی ،نشر و بازاریابی دیجیتالی ،نیل واینبرگ را
مدیر بازاریابی خود کرد .در ســال ،2011تینگ لینک برای فراهم کردن امکان تعامل با پلتفرم های
محتوای اجتماعی مختلف در یک تصویر واحد ریچ مدیا تگز را راه اندازی کرد.
وقتی با یک URLبه یکی از ســایت های مرتبط با یک رسانه قدرتمند لینک می شوید ،یک برچسب
ظاهر می شود که محتوای مربوطه را نشان می دهد .این برچسب ها سپس هر بار که بازدیدکننده موس
را باالی تصویر اپلود شده می برد ،دوباره نمایش داده می شوند .با استفاده از تینگ لینک ،ناشران نیز
می توانند لینک ها را در سایر شبکه های اجتماعی ،وبالگ ها ،سایت های خبری و تجاری بگنجانند.
زمانبرگزاری:
29اذرماه/تهران
زمان شروعثبت نامدرسایتایوند
ازسه شنبه16ابان ماه
میالد با سعات
ص بریک میگوییم
حضرت محمد را ت
چینیهاامسال
ن
فروشانالی الری میشود
900میلیارد د
اینترنتی
چین نحوه خرید
کنندگان
مصرفدنیا یاد میدهند!
را به
مارس؛ مشتری را
ریاب میکند!
بازا
که با تغییرات
بازاریابی برندی
هکارهای
جدید پیدا میکند
را معه ،مسیرهای
جا
مهمی است که
جمله استراتژیهای
مطابق با این راهکار،
ذاشتن محصوالت از
به اشتراکگ های اخیر ان را دنبال کرده است .باید ان را از طریق
مارس طی سال
فروش بیشتر محصوالت خود اساس نیز این برند
هر برندی برای
بگذارد .بر همین
خود به اشتراک
توجه ،سعی در...
14مصرفکنندگان
پاداشهای قابل
مختلف و تعیین
اندازی کمپینهای
با راه
ن گر دهمایی
بز رگ تر ی
ر ن
تاپی ای ا
استا ر
صفحه3000 /تومان
16
صاصیاستارتاپها
اولینهفتهنامهاخت
شـــمـــاره42
دی /95ســالاول/
shanbemag
شــنـــبـــه4/
\No.42\ Vol.1
Sat\ Dec
24th\ 2016
shanbemagaz
in
shanbemag
رینان ایران
یلدای کاراف
میثاق
استارتاپها،
ینان ،فعاالن
پی با استقبال گسترده کارافر ران برگزار شد
تم کارافرینی ای
ا
ش یلدای کارافرینان استارت دان به اکوسیس
عالقهمن
همای
صاصیاستارتاپها
هفتهنامهاخت
در سال 2003
چین از رقم اندکی
رسیده و اکنون از
جارت الکترونیک
فروش ت
یلیارد دالر در سال گذشته است .رویداد خرید
به تقریب ًا 600م
نیز پیشی گرفته
17.8میلیارد
رترینهای امریکا
انبوه به ارزش
ب
فروش
9ساالنه علیبابا یک ماه داشته است.
انالین خود در این
دالر در بازار
42
SHANBEMA
G.ir
اهالی رسانه و
16
شـــمـــاره41
اولین
27اذر /ســـالاول/
shanbemag
شـــنـــبـــه/
\No.41\ Vol.1
Sat\ Dec
17th\ 2016
ش
ورکارافرینان،سرمایهگذاران تم استارتاپی
فعاالن اکوسیس
با حض
شاخص و
استارت اپی»
چهرههای لدایکارافرینان
« همایش ی
برگزار میشود
shanbemag
بنیان
صفحه3000 /تومان
SHANBEM
AG.ir
سعید رحمانی
شهرام شاهکار
شکوریمقدم
مدیرعامل اسنپ
مدیرعامل اپارات
گذار دیجیکاال
41
عامل سراواپارس
مدیر
شرکت فناپ
محمدجواد
سعید محمدی
shanbemaga
zin
هاب جوانمردی
مدیرعامل
اگرمی خواهید
دربین اسپانسرهای
این همایش بزرگ
حضورداشته باشید
با شماره 86031306
تماس بگیرید
ساعت 12تا20
ذر 95از
ان
30اناصلیکتابخانه ملیایرند مراجعهکنید
سال
ت به سایت ایو
برایتهیه بلی
ضورمدیران شت
ندههای نوتک،
اب ده
شفق ،دیموند
اواتک،فینوا،
یکارامد
پنجاستراتژ رستهشتگ
رایتعریف د
ب
علی
صاصیاستارتاپها
اولینهفتهنامهاخت
صفحه3000 /تومان
16
شـــمـــاره42
شه
دی /95ســالاول/
shanbemag
شــنـــبـــه4/
\No.42\ Vol.1
Sat\ Dec
24th\ 2016
shanbemagaz
in
shanbemag
SHANBEMA
G.ir
اب جوانمردی،
بلیغات دنیای امروز
تبلیغات تلوی
برچسب را در ت
اینستاگرام گرفته تا بیلبوردها و زاریابی و نتایج اتی
قدرت هشتگ یا
و
تواند در روند با
نباید
پستهای توییتر ،فیسبوک یک هشتگ ،می
بودن محتوای
حال متناسب
هستند؛ از
اصول دقیق انتخاب
بودن و در عین
رعایت
بنابراین یرگذار باشد .نواوری ،متمایز اصولی هستند...
تاث
جمله مهمترین
14
ان بسیار مربوط به ان ،از
هشتگ با مطلب
یک
سیهای ایران
وی
رضا صادقیان
عامل نتبرگ
مدیر
42
سعید رحمانی،
پیرامون شما
همی که
وضوعات روز و اتفاقات م هشتگ است
کات مهم انتخاب
به م
توجه دهد ،یکی از ن
هشتگها در همهجا
رخ می
نظر دور داشت.
زیونی.
از
رئیس انجمن
ی امن هستند
ضا
د ف
من
از
کارافرینی نی
رمایه گذاران
س
نازنین دانشور
عامل تخفیفان
مدیر
رضا زرنوخی و
علی فیاض بخ
ش در پنل تام
استارتاپ ها
ین منابع مالی
ی امن هستند
نیازمند فضا
ن کارافرینی
ین منابع مالی
ش در پنل تام
سرمایه گذارا
علی فیاض بخ
رضا زرنوخی و
مح
مدامین صمیمی
مدیرعامل شفق
حمدرضا مسرور
ا
مدیرعامل دیموند
مزه قطبینژاد
ح
مدیرعامل نوتک
استارتاپ ها
میالد صابری
صاصیاستارتاپها
اولینهفتهنامهاخت
ــاره42
shanbemagaz
in
shanbemag
SHANBEMA
G.ir
صفحه3000 /تومان
16
42
یکارامد
پنجاستراتژ رستهشتگ
رایتعریف د
ب
ظت می کنند
تاپی محاف
ار
اید ههای است
ب دهنده ها از
شتا
ضورمدیران شت
گان با ح
پنل
صیانت از نخب
ندههای نوتک،
اب ده
زان برگزار شد
فق ،دیموند و ش
اواتک،فینوا ،ش
روزنامهنگار و
عامل کاربانک
مدیر
پیرامون شما
همی که
وضوعات روز و اتفاقات م هشتگ است
کات مهم انتخاب
توجه به م
از ن
ســالاول /شـــمـ
shanbemag
ـــبـــه4/دی/95
\No.42\ Vol.1
شــن
Sat\ Dec
24th\ 2016
شه
میدهد ،یکی
هشتگها در همهجا
نظر دور داشت.
رخ
زیونی.
امروز از
تلوی
دنیای
بلیغات
بلیغات
ت
برچسب را در ت
اینستاگرام گرفته تا بیلبوردها و زاریابی و نتایج اتی
قدرت هشتگ یا
و
تواند در روند با
نباید
پستهای توییتر ،فیسبوک یک هشتگ ،می
بودن محتوای
حال متناسب
هستند؛ از
اصول دقیق انتخاب
بودن و در عین
رعایت
بنابراین یرگذار باشد .نواوری ،متمایز اصولی هستند...
تاث
جمله مهمترین
14
ان بسیار مربوط به ان ،از
هشتگ با مطلب
یک
اب جوانمردی،
سعید رحمانی،
شهرام شریف
iranye
ka.ir
عکسها:مانی
لطفیزاده /شنبه
رضا زرنوخی
لطفیزاده /شنبه
عکسها:مانی
پنل
صیانت از نخب
ظت می کنند
اف
ح
م
ی
اپ
گزار شد
ت
ار
بر
ست
زان
ی ا
ش
و
ها
ه
هنده ها از اید
شتاب د
گان با ح
ناصر غانمزاده
مدیرعامل فینوا
فعال اکوسیستم
محسن مالیری
مدیرعامل اواتک
رضا کالنترینژاد
مدیرعامل شزان
برای رزرو غرفه
ازروزسه شنبه16ابان
با دبیرخانه همایش
با شماره تلفن 86031307
تماس بگیرید
اغاز راه
Start Line
13ا بان .1396سال د وم .شماره هفتاد وهفت
6
ادامه از صفحه 3
یلدای کار افرینان
استارت اپی 96امد
یلــدای کار افرینــان 96در 29اذرمــاه اگر
مدیریت محترم دانشــگاه شهید بهشتی که
همواره حامی استارت اپ هاست و در دل خود
شتاب دهنده های جهش و فارابی را دارد ،با ما
همراهی کند ،در دانشگاه شهید بهشتی از ظهر
تا شب برگزار خواهد شد .امسال کوشیده ایم
همایش را با شــکوه تر برگزار کنیــم تا تعداد
بیشتری از شما بزرگواران حضور یابید .برای
اولین بار می خواهیم فرش قرمــز را زیر پای
کار افرینان جوان ایرانی پهن کنیم و به جامعه
اقتصاد نفتی نشــان بدهیم فقط هنرپیشــه
و ورزشــکاران الگوی فرزندان انها نیســتند.
کار افرینان استارت اپی ستاره های بی بدیل و
الگوی نسل جدیدهستند.
همچنین از دیگر تغییرات شب یلدا به سطح
ســخنرانان و پنلیست ها اشــاره می کنم .اگر
در دوره قبــل مدیران صندوق های خطر پذیر
بزرگ ،اســتارت اپ های صاحب نــام ایرانی،
مدیران شــتاب دهنده ها و فضاهای اشتراکی
حضورداشتند،امسالهمانمیهمانانگرانمایه
به همراه جمع زیاد دیگری برای شما از نکات
مهم و امیدوار کننــده و امارها و موفقیت های
خیره کننده خواهند گفــت .در یلدای 96از
ایران 1400و اســتارت اپ ها در سال 1400
و از فرصت های بزرگ ســرمایه گذاری و نحوه
جذب ســرمایه داخلی و خارجــی خواهیم
گفت .البته مشــکالت و موانع پیش ر و را هم
برخواهیم شــمرد.همچنین شرایطی فراهم
کرده ایم تا فعاالن اکوسیســتم برای معرفی و
شبکه سازی غرفه هایی نیز در محل همایش
داشته باشند .از همه شما فعاالن اکوسیستم
می خواهم یلدای کار افرینان اســتارت اپی را
متعلق به خودتان بدانید و باردیگر مثل یلدای
95گردهم اییــم و از بیم ها و امیدها بگوییم و
باردیگر میثاق ببندیم «از بزرگان ،مسئوالن
و دلسوزان نظام که همیشه حامی این جوانان
بی ادعا بوده انــد ،می خواهیم همچنان حامی
ما باشند و موانع داخلی و تهدیدها را از مقابل
بو کارهای نوپای ملی ما که در دوران
رشد کس
تحریم های ظالمانه و با اتکا به جوانان و سرمایه
داخلی شــکل گرفته اند ،برداشته و اطمینان
خاطر داشته باشند که ما نیز با تمام وجود ،خود
را متعهد به استقالل و پایبند به حفظ امنیت
ملی کشور عزیزمان می دانیم».
معرفی
Introduction
اسنت وی پلتفرم انالین
بازاریابان دیجیتال
استفاده از شبکه های اجتماعی در بازاریابی
و افزایش فروش محصوالت و خدمات روشی
است که به تازگی عالقه صاحبان کسب وکارها
را به خود جلب کرده است .این روش با وجود
مزایایی که دارد ،دارای اصول خاصی است که
اگر به انها توجه نشود ممکن است بازخورد
منفی داشته باشد و شکست بخورد.
اســنت وی پلتفرم انالین بــرای بازاریابان
دیجیتال اســت که تبلیغات را در شــبکه
اجتماعی اینســتاگرام و پیام رسان تلگرام
منتشر می کند .اسنت وی پست ها را بر اساس
زمان بندی منتشر و تبلیغات منتشر شده را
به صورت دقیق ،تجزیه و تحلیل می کند.
توانا عسگری ،از بنیان گذاران این استارت اپ
در خصوص چگونگی شروع کسب وکار خود
به ســایت نوپانا گفته اســت« :بارها اتفاق
افتاده اســت که مدیریت رسانه و دیجیتال
مارکتینــگ مشــکالت فراوانــی را برای
کسب وکارها ایجاد کرده است .پست هایی
که زمان بندی ان جابه جا می شود ،تبلیغاتی
که معلوم نیســت منتشر شــده یا نه و چه
بازخوردهایی داشته اند و جواب های کوتاه
و گنگــی که توســط ادمین هــای پیج ها
دریافت می شــود از جمله این مشــکالت
اســت .از طرفی مشــتریان و مدیــران نیز
بی وقفه گزارش هــای جامع از فعالیت های
تیم دیجیتال مارکتینگ می خواهند .ایده
اسنت وی از میان همین دغدغه ها به وجود
امد تا درد بازاریابان دیجیتال سخت کوش
را درمــان کند و ارامــش را بــرای انها و
مشتریان شان برقرار سازد».
پولیتو؛یککیفپولهمراه
بنیانگذاران :مهدی عبادی ،محمدعلی
کرمی ،احمد وطنی و علیرضا پورتقی
سال شروع فعالیت95 :
سرمایه اولیه100 :میلیون
اشتغالزایی 4 :نفر
محل استقرار :تهران
درباره استارت اپ فین تکی مهدی عبادی محمدعلی کرمی ،احمد وطنی و علیرضا پورتقی
t
گزارش
o
r
p
R
e
ازاد ه خیراباد ی
کیف پول الکترونیک ،واژه ای اســت که این روزها
زیاد به گوش می رسد و با شــنیدن این واژه ،برای
برخی ســوال پیش می اید کیف پــول الکترونیک
چیســت و چه کار می کند؟ اســتارت اپ پولیتو به
نشــانی poolito.irیکی از استارت اپ هایی است
که در زمینه کیف پول الکترونیک ،فعالیت می کند.
مهدی عبادی 38ساله به همراه محمدعلی کرمی،
احمد وطنــی و علیرضا پورتقــی ،بنیانگذاران این
استارت اپ هستند .مهدی ،لیسانس سینما دارد ولی
سه نفر دیگر ،فارغ التحصیل رشته کامپیوتر هستند.
مهدی ،برخالف رشته تحصیلی اش ،از همان دوران
لیســانس ،به حوزه ITعالقه مند بود ه و از سال 83
تا کنون به طورحرفه ای در زمینه پرداخت الکترونیک
فعالیت کرده است .داستان همکاری مهدی عبادی
با دوســتانش که درحال حاضــر ،هم بنیانگذاران
استارت اپ پولیتو به حساب می ایند ،از انجایی اغاز
می شود که مهدی ،اگهی هکاتون توسن (رویدادی
است که برنامه نویسان در ان با هم رقابت می کنند)
را به صورت اتفاقی می بیند و با سه نفر از دوستانش
تماس می گیرد تا یک تیم شــکل دهنــد و در این
هکاتون شــرکت کنند .بعد از مشورت ،تصمیم بر
این می شــود که با ایده پرداخــت الکترونیک وارد
این رقابت شوند ،ولی بعد از ثبت نام ،در مرحله اول
ایده رد می شود و بعد از مدتی ،از توسن با انها تماس
گرفته می شود که از بین 30تیم برگزیده یک تیم
انصراف داده و از انجایی که انها تیم سی ویکم بودند
برای رقابت دعوت می شــوند .انها در حالی به این
رقابت وارد شدند که برای اماده سازی تنها 4ساعت
زمان داشتند ولی با این وجود ،ایده انها توانست مقام
اول رقابت و جایزه نقدی را از ان خود کند .بعد از این
رقابت ،انها روی خروجی اپلیکیشنی که به ان دست
یافته بودند ،کار می کنند و تصمیم می گیرند که ان
را با عنوان استارت اپ پولیتو ،دنبال کنند.
پولیتو چیست؟
پولیتــو ،یک کیف پول الکترونیک اســت و افراد
می توانند با شارژکردن ان ،در جاهای مختلف و به
اشکال مختلف ان را خرج کنند .در حقیقت پولی
از چرخه شتاب و شاپرک خارج می شود و به شبکه
پولیتو وارد می شــود .پولیتو نسبت به شبکه های
شــتاب کارمزدهای کمتر دریافت می کند و در
مــواردی ،بدون کارمزد اســت .مهدی می گوید:
«تمرکز اصلی پولیتو درحال حاضر روی دو حوزه
پرداخت فرد به فرد و حوزه فروش اســت .به این
ترتیب که صاحبان کســ
بو کارها به جای اینکه
از دســتگاه کارتخوان استفاده کنند ،می توانند از
اپلیکیشن پولیتو اســتفاده کنند .درحال حاضر،
حوزه فروش را با کتابفروشــی ها اغــاز کرده ایم
چــون معتقدیم که فروشــندگان و مشــتریان
کتابفروشی ها افرادی هستند که می توانیم با انها
تعامل خوبی داشــته باشیم و حوزه پرداخت های
خرد تاکســی نیز حوزه جذابی است و د حال کار
روی این حوزه نیز هســتیم .درحال حاضر ،ســه
امکان پرداخت در پولیتو وجــود دارد که دو تا از
این خدمات برای پرداخت نزدیک اســت؛ یعنی
زمانی که پرداخت کننــده و دریافت کننده کنار
هم هستند که در این حالت پرداخت می تواند از
طرق NFCو یا QRکد انجام شود و حالت سوم،
پرداخت کارت به کارت است .در پرداخت کارت
بــه کارت از طریق پولیتو ،دو طــرف مبادله باید
اپلیکیشن پولیتو را روی گوشی خود نصب داشته
باشند و پس از ان ،فرد انتقال دهنده وجه می تواند
بدون اینکه نیاز باشد شماره کارت مقصد را وارد
کند ،با انتخاب شماره فرد دریافت کننده ،از لیست
تماس خود ،انتقال پول را انجام دهد .عالوه بر این،
اگر گوشــی فرد به فناوری NFCمجهز باشد نیز
در هنگام خرید فقط کافی است گوشی خود را به
گوشی مغازه نزدیک کند تا انتقال وجه انجام شود
و فرایند پرداخت از این طریق ســاده شده است.
همچنین فروشــنده ها از دو طریق می توانند از
پولیتو اســتفاده کنند یکی اینکه از برچسب های
QRکد استفاده کنند و یا اینکه اپلیکیشن پولیتو
ر ا روی گوشی خود نصب کنند».
روش استفاده پولیتو
کاربران برای اینکه از پولیتو اســتفاده کنند پس از
نصب اپلیکیشــن با واردکردن نام و نام خانوادگی و
شماره تماس می توانند از خدمات استفاده کنند و
نیازی به واردکردن شماره کارت و اطالعات حساب
نیست« .هدف ما این است کاربر نیازی نداشته باشد
که پول را به حساب بانکی خود انتقال دهد و بتواند
پولی را که در پولیتو شــارژ کرده است ،در همین
شــبکه خرج کند .اما امکان انتقــال پول از پولیتو
به حســاب بانکی نیز وجود دارد و کاربر می تواند با
واردکردن شماره شــبای بانکی ،پول را به حساب
نام استارت اپ:
بانکی خود انتقال دهد».
شیوه درامدزایی
استفاده از خدمات اپلیکیشن پولیتو برای کاربران
رایگان اســت« .شــیوه درامدزایی ما نیز براساس
کارمزد اســت؛ به این ترتیب که به ازای شارژ کیف
پول از 100تا 400تومان و به ازای تســویه با بانک
از 100تا 700تومــان کارمزد دریافت می کنیم».
پولیتو چند هفته ای است که النچ شده و در این مدت
بیش از 300کاربر جذب کرده و تا کنون با سرمایه
شخصی اداره شده است .علی رغم اینکه حوزه کیف
پول الکترونیک حوزه تقریبا ناشناخته ای برای مردم
است و هنوز به صورت همه گیر مورداستفاده افراد
قرار نمی گیرد ،مهدی به اینده خوش بین است « .ما
جذب 10هزار کاربر را تا پایان امسال هدف گذاری
کرده ایم و احساس می کنیم در یک دوران طالیی،
به سر می بریم چون بانک مرکزی اعالم کرده است
که بــه زودی از دارندگان کارت و فروشــندگان به
ازای هر تراکنش ،کارمزد دریافت می کند و زمانی
که کارمزد برای تراکنش های شتابی وجود داشته
باشــد ،کیف پول هایی که بدون کارمزد هستند،
می توانند جایگاه خود را پیدا کنند ».شاید همین
دلیلی باشد که در اکوسیســتم استارت اپی هر از
گاهی شاهد یک استارت اپ کیف پولی هستیم ولی
مهدی می گوید انها برای اینکه خود را از رقبا متمایز
کنند ،روی تجربه کاربری کاربران از اپلیکیشن تکیه
می کنند و سادگی در استفاده از خدمات ،نیاز نبودن
به واردکردن شــماره کارت و رمز دوم و اینکه قصد
دارند تعامل بیــن دریافت کننده و پرداخت کننده
را به حداقل برسانند ،مزیت اصلی خود می دانند.
تخت جمشیدازپنجره ِهدستمانا
گزارشی از یک استارت اپ حوزه گردشگری که کار چهار جوان خوش فکر مشهدی است
t
r
گزارش
o
p
e
R
هستی صلح جو
تخت جمشــید ،به عنوان پایتخت سلسله
هخامنشــیان با قدمت 2500ساله یکی از
مهم تریــن جاذبه های گردشــگری ایران و
جهان به شمار می رود و ســاالنه میلیون ها
گردشــگر از ان بازدید می کنند .این مکان
تاریخی ،حاال ســوژه یک استارت اپ شده
است تا بهتر و بیشتر به جهانیان معرفی شود.
استارت اپ مانا به نشانی iaugmented.ir
استارت اپی اســت که با تولید هِدست های
مخصوص ،پنجــره ای را به تاریخ کهن ایران
روی گردشگران باز کرده است .جالل ،جمال
و ایمان اعظم صادقی ســه برادر مشــهدی
هســتند که به همراه ابوالفضل ناظران ،این
استارت اپ را از 2سال پیش شروع کرده اند
و به تازگی ان را به ثمر نشانده اند .انها همگی
کارشــناس نرم افزار هســتند و نزدیک به
16سال اســت که در حوزه برنامه نویسی و
طراحی نرم افزارهای ســفارش مشتری کار
می کنند .انها تا پیش از این ،استارت اپ های
دیگــری را نیــز راه انــدازی کرده اند ولی
هیچ کدام به نتیجه نرسیدند و پروژه مانا ،بعد
از ان شکست های استارت اپی توانست ه انها
را به ســوددهی برساند .جالل اعظم صادقی
که 43ســاله است ،داســتان شکل گیری
اســتارت اپ مانا را برایمان روایت می کند.
« یکی از حوزه هایی که در شــرکت روی ان
کار می کردیم ،نرم افزارهای واقعیت افزوده
و واقعیت مجازی بــود و از انجایی که اقای
ناظران ،به حوزه اثار تاریخی عالقه داشتند و
روی محتوای تخت جمشید کار کرده بودند،
اطالعات کاملی در زمینه تخت جمشید در
دسترس داشتیم .بر همین اساس ،تصمیم
گرفتیم در این زمینه همــکاری کنیم و از
محتوایی که ایشان تولید کرده بودند ،برای
تولید نرم افزار واقعیت افزوده تخت جمشید
استفاده کنیم ».انها قبل از اینکه کار را شروع
کنند ،روی تخت جمشید مطالعه انجام دادند
و متوجه شدندکه تخت جمشید از پتانسیل
باالییبرخورداراستوساالنهحدود1میلیون
پولیتو
و 200هزارنفــر گردشــگر را به خود جذب
می کند و این پتانسیل ،انگیزه باالیی را برای
تیم ایجاد می کرد تا روی این پروژه کار کنند.
بنیانگذاران :جالل ،جمال و ایمان اعظم
صادقی و ابوالفضل ناظران
شروع فعالیت94 :
سرمایه اولیه 120 :میلیون
اشتغالزایی 6 :نفر
محل استقرار :مشهد
نام استارت اپ:
مانا
نرم افزار واقعیت افزوده مانا
نرم افزار واقعیت افزوده مانا به همراه هِدست
ان ،یک مکمل راهنمای گردشــگری است
« گردشگران وقتی وارد منطقه تخت جمشید
می شوند ،می توانند دستگاه های هِدست را از
غرفه ای که ما در انجا داریم ،تهیه کنند و به
مدت2ساعت از ان استفاده و از منطقه بازدید
کنند .درحال حاضــر15 ،نقطه را در منطقه
تخت جمشیدمشخصکرده ایموپرچم هایی
را در این 15نقطه نصــب کرده ایم تا وقتی
گردشــگران در ان 15نقطه قرار می گیرند،
با قرار دادن هِدست روی چشمانشان بتوانند
تصویر ســه بعدی و 360درجــه از منطقه
را به صورت بازســازی شــده و در زمانی که
تخت جمشید مورد استفاده قرار می گرفته،
مشاهده کنند .درحال حاضر ،تصویری که در
هِدســت ها نمایش داده می شود ،متحرک
نیســت و نمایی از اثار باســتانی و سربازان
ان دوران به نمایش گذاشــته شــده است
ولی قصد داریم که اشــیا را نیــز به تصاویر
اضافــه کنیم و درحــال دریافت مجوزهای
الزم هســتیم » .محتوایی که برای بازسازی
تخت جمشــید در نرم افزار واقعیت افزوده
استفاده شده است ،به تایید بنیاد پژوهشی
پارســه و ســازمان میراث فرهنگی رسیده
اســت و مجوز های الز م از کارشــناس های
مربوطه دریافت شــده و این محتوا زاییده
ذهن ســازندگان ان نیست « .کاربر وقتی از
هِدست اســتفاده می کند باید در یک نقطه
ثابت بایستد و این امکان وجود ندارد که در
تصویر حرکت کند و این به ان دلیل اســت
که ما درحال حاضر ،از نظر ســخت افزاری
مشــکل داریم زیرا ســخت افزارهای فعلی
حســگرهای حرکتــی و قدرت پــردازش
مناسبی ندارند ولی طبق برنامه ریزی هایی
که انجام داده ایم در 2سال اینده قصد داریم
این مشکالت را حل کنیم .ما 2سال است که
پروژه نرم افزار واقعیت افزوده تخت جمشید
را شروع کردیم ولی به تازگی شرکت لنوو و
گوگل ،سخت افزاری را با امکانات تکنولوژی
پولیتو یک کیف
پول الکترونیک
است و افراد
می توانند با
شارژکردن
ان ،در جاهای
مختلف و به
اشکال مختلف
ان را خرج
کنند .در
حقیقت پولی از
چرخه شتاب و
شاپرک خارج
می شود و به
شبکه پولیتو
وارد می شود
تانگو ارائــه داده اند که ایــن تکنولوژی این
امکان را برای ما ایجاد می کند تا کاربر در حین
راه رفتن هم بتواند اطرافش را مشاهده کند
و با قدم زدن او ،تصاویر هم حرکت کنند .ما
این دستگاه را از کشور المان تهیه کرده ایم و
قصد داریم در فاز دوم پروژه از این تکنولوژی
در نرم افزار واقعیت افزوده استفاده کنیم».
شیوه درامدزایی مانا
نرم افزار واقعیت افزوده مانا در دومین رویداد
هم افرینــی همراه اول از بیــن 174طرح
ارائه شده ،موفق شده اســت رتبه اول این
رویداد را به دست بیاورد و هِدست های مانا
20روز است که در منطقه تخت جمشید به
گردشگران ارائه می شود و مبلغی بابت اجاره
دســتگاه از انها دریافت می شــود .اعضای
تیم تا قبل از ان ،درحال بررســی بازخورد
گردشــگران و راهنماهای گردشگری در
اســتفاده از دســتگاه بودند « مــا کار را با
10هِدست شروع کردیم ولی درحال حاضر
30دستگاه درحال استفاده در منطقه است
و ما قصد داریم که تعداد دســتگاه ها را به
110عدد برســانیم تا بتوانیم کل منطقه
و گردشگران را پوشــش دهیم و با کمبود
دستگاه مواجه نشــویم .گردشگران بابت
هر بار اســتفاده ،مبلغ 30هزارتومان را باید
پرداخت کنند که از این مبلغ5 ،هزارتومان
را به راهنماهای گردشگران می دهی م زیرا
واقعیتــی که وجــود دارد ،این اســت این
دستگاه مکمل ،کار راهنمایان گردشگری
اســت و زمانی که گردشگران از طریق این
دستگاه منطقه را نگاه می کنند ،راهنمایان
می توانند توضیحات تکمیلی را ارائه دهند.
بر همین اساس با انجمن صنفی راهنمایان
گردشــگری شــیراز صحبت کردیــم و با
راهنمایان منطقه تخت جمشید در تعامل
هستیم .به طورکلی ،منطقه تخت جمشید
28راهنمای گردشگری دارد و دستگاه های
هِدســت را در اختیار انان قرار می دهیم و
انها به گردشگران می دهند ».دستگاه های
هِدست مانا برای راهنمایان گردشگری به
نوعی کارافرینی ایجاد کرده تا بتوانند یک
درامد جانبی در کنار کار خود داشته باشند.
همچنین از وقتی که کار را شروع کرده اند
اســتقبال خوبی از هِدست ها شده و تقریبا
به صورت روزانه هر دستگاه دو تا سه نوبت
در روز اجاره داده می شود .جالل می گوید
برنامه ریزی های الزم را برای پیشبرد پروژه
انجام داده اند و پیش بینی می کنند اگر تعداد
دستگاه ها را به 110عدد برسانند طی 8ماه
می توانند به نقطه سر به ســر ،و پس از ان
به سوددهی برسند .قیمت هر دستگاه نیز
حدود یک میلیــون و 200هزارتومان تمام
می شود.
فراز و نشیب ها
جالل می گوید در کنــار پیچیدگی های
نرم افــزاری ،مهم تریــن چالشــی که با
ان روبــه رو بوده انــد ،مســائل اداری و
کاغذ بازی های دســت و پاگیر اســت « ما
در ابتــدای کار نیاز داشــتیم در منطقه
رفت وامد داشته باشــیم و عکاسی کنیم
و هربــار نیاز بــود کــه نامه نگاری های
مختلفی انجام شــود یا درحال حاضر که
تمام مجوز های الزم را دریافت کرده ایم،
زمزمه هایــی می شــنویم که مــا اجازه
فعالیت نداریم .در صورتی که گردشگران
اســتقبال خوبــی از کار کرده اند و حتی
حاضرند یک ســاعت بنشینند تا نوبتشان
شود و بتوانند از دســتگاه استفاده کنند.
االن از مجموعه پاســارگاد و شهر سوخته
نیز درخواســت داریم که نرم افزار را برای
ان مکان ها نیز پیــاده کنیم و اگر بتوانیم
ســرمایه گذار جذب کنیــم ،می توانیم با
سرعت بیشتری به این اهداف برسیم».
اغاز راه
Start Line
13ا بان .1396سال د وم .شماره هفتاد وهفت
7
بنیانگذار :امیر محبعلی نژاد ،علی فریدونی
و علیرضا لطفی
سال شروع فعالیت95 :
اشتغالزایی 17 :نفر
محل استقرار :تهران
پیگیر پولتان باشید!
نام استارت اپ:
گفت وگو با امیر محبعلی نژاد که به همراه علی فریدونی و علیرضا لطفی یک استارت اپ فین تکی راه انداخته است
گفت و گو
I n t e r v i e w
مریم بهروزیان
زمانی که کارت های شــتاب بانکی وارد بازار شدند،
شاید کســی تصور نمی کرد که حذف پول از چرخه
دادوستدها تا جایی پیش برود که تمام پرداخت های
موردنیــاز یک فرد در طــول روز ،تنها از طریق یک
اپلیکیشن موبایل ،امکان پذیر شود .حوزه کیف پول
الکترونیکی این روزها موردتوجه بسیاری از محافل
است؛ تا جایی که عالوه بر اســتارت اپ ها برخی از
بانک ها نیز به این حوزه ورود کرده اند ولی همچنان
کیف پــول الکترونیکی ،یکــی از حوزه های جذاب
در اکوسیستم استارت اپی ایران به حساب می اید.
استارت اپ «پیگیر» به نشانی paygear.orgیکی
از این استارت اپ هاســت که کار خودش را از بهمن
سال گذشته شــروع کرده است .امیر محبعلی نژاد،
به همراه علی فریدونی و علیرضا لطفی بنیانگذاران
این استارت اپ هستند .انها تا پیش از اینکه همکاری
خود را در پیگیر شروع کنند ،با هم کار کرده بودند و با
روحیات همدیگر اشنایی داشتند و اهداف مشابهی
را دنبال می کردند .امیر محبعلی نژاد 25ساله که در
رشته برق دانشــگاه امیرکبیر تحصیل کرده است،
داستان شکل گیری این استارت اپ را روایت می کند.
« حدود 4ســال پیش که در بخش مدیریت ای تی
کارگزاری بورس ایران کار می کردم ،با مباحث بورس
و سرمایه گذاری اشنا شدم و از طرفی پروژه پورتال
مخابرات را در دست داشتیم و این فعالیت ها زمینه ای
برای اشنایی من با مباحث کیف پول و بازار سرمایه
بود .این ایده زمانی در ذهنمان شــکل گرفت که ما
همیشه وقتی با دوستانمان بیرون می رفتیم ،برای
انتقال دنگ های خود با مشکل روبه رو بودیم .چون
در اکثر مواقع پول نقد همراه نداشتیم و این نیاز باعث
شد که به دنبال راه حلی بگردیم .در ان زمان استفاده
از تلگرام ،باب شده بود و تصمیم گرفتیم از تلگرام برای
حل این مشکل اســتفاده کنیم و یک بات تلگرامی
طراحی کردیم که افراد از ان طریق می توانســتند
دنگ های خود را پرداخت کنند .سرویســی که در
تلگرام راه انداختیم opaybotنام داشت و از ان طریق
درامدزایی خوبی داشــتیم ولی بعد از اینکه برخی
محدودیت ها برای تلگرام ایجاد شد ما هم تصمیمی
گرفتیمکهدیگراینخدماترا رویتلگرامارائهندهیم
و تصمیم گرفتیم که همان ایده را که بر مبنای انتقال
پول و پرداخت فــرد به فرد بود ،در قالبی جدید و در
استارت اپ پیگیر ادامه دهیم».
اگربخواهیمیکتعریفیازپیگیرداشتهباشیم،
پیگیر چه خدماتی را به مخاطبان ارائه می دهد؟
پیگیر ،یک کیف پول الکترونیکی است که برای خرید
و انتقال پول استفاده می شود .عالوه بر این ،ما قصد
داریم یک سری خدمات پایه ای را که همه مردم به
ان نیاز دارند به خدمات پیگیر اضافه کنیم ،خدماتی
مانند خرید شارژ و بســته اینترنت ،پرداخت قبض
و کارت به کارت .این کیف پول قابلیت اســتفاده در
بستر پرداخت های خرد را نیز دارد مانند پرداخت خرد
در تاکسی ها یا هر نوع پرداخت خردی که در جامعه
موردنیاز باشد .انتقال پول در پیگیر براساس شماره
تماس های ثبت شــده در گوشی صورت می گیرد و
بدون کارمزد است .تشــکیل گروه و تقسیم دنگی،
پرداخت براساس QRکد و بخش رادار که پذیرنده ها
(کســ
بو کارهایی که از پیگیر استفاده می کنند) و
دوستان فرد در ان نمایش داده می شوند نیز از دیگر
امکانات پیگیر است.
مخاطبان اصلی پیگیر چه کسانی هستند؟
ما در دو بُعد فعالیت داریم از طرفی بیزینس ما b2c
است و با کاربران نهایی سر و کار داریم و از طرف دیگر
بو کارها به صورت b2bهمکاری داریم .به
با کســ
عنوان مثال ،این امکان وجود دارد که با شرکت های
لیزینگ برای پرداخت اقساط مشتریانشان از طریق
پیگیر قرارداد ببندیم .درحال حاضر نیز با سه شرکت
همــکاری می کنیم که این شــرکت ها حقوق های
کارکنان خود را از طریق پیگیر پرداخت می کنند .
با توجه بــه توضیحاتی که دادید ،شــیوه
درامدزایی شما چگونه است؟
به طورکلی بیزینس های کیف پولی می توانند ســه
شیوه درامدزایی داشته باشند که عبارتند از :دریافت
کارمزد ،تبلیغات و خواب یا رسوب پول .درحال حاضر
ما از طریق تراکنش و رسوب پول درامدزایی داریم
به این ترتیب که پولی کــه کاربران ما در کیف پول
اســتفاده می کنند ،در حســابی تجمیع می شود و
بانک پارســیان (بانک طرف قرارداد ما) درصدی از
سود ساالنه این حساب را به ما اختصاص می دهد و
در اینده قصد داریم از طریق تبلیغات بر مبنای دیتا
نیز درامدزایی داشته باشیم .به این صورت که بعد از
اینکه تعداد کاربرانمان افزایش یافت و تراکنش ها زیاد
شد ،از رفتارکاربران در پیگیر دیتایی تولید می شود
که ما می توانیم بر اســاس ان رفتارهای کاربران را
پیش بینی کنیــم و از طریق تبلیغــات درامدزایی
داشته باشــیم .به عبارت دیگر ،بر اساس رفتار کاربر
به او تگ هایی تعلق می گیرد .به عنوان مثال ،کاربران
رستورانی ،فست فودی ،کافه های ارزان قیمت و غیره
قابل شناسایی هستند و از این تگ ها برای تبلیغات
هدفمند استفاده می کنیم .مثال اگر رستورانی قصد
تبلیغ داشــته باشد ،ما تبلیغات رســتوران را برای
کاربران رستورانی ،در رادار یا در قسمت های مختلف
اپلیکیشن نمایش می دهیم.
درحال حاضر فقط با شرکت ها کار می کنید؟
هنوز وارد مذاکره با کافه ها و رستوران ها نشدید؟
اقداماتــی انجام داده ایم و با برخــی از این مراکز در
استان های مختلف مانند تهران و کردستان مذاکره
کرده ایم ولی هنوز در حال بررسی بازار هستیم و قصد
داریم به تدریج وارد بازار شویم.
چهتعداد کاربر از خدمات تان استفاده کرده اند؟
اولین ورژن اپلیکیشن پیگیر را در بهمن سال گذشته
در کافه بازار منتشر کردیم و از ان زمان تاکنون حدود
20هزار دانلود و نصب داشته ای م و درحال حاضر حدود
10هزارعضوفعالداریمکهبیشترازخدماتپرداخت
فرد به فرد استفاده می کنند و کاربردی که رواج خوبی
در پیگیر دارد ،تشــکیل گروه برای جمع اوری پول
برای تولد دوستان است .تعداد زیادی از اعضا از این
کاربری پیگیر استفاده می کنند.
با چه سرمایه ای کار را شروع کردید؟
در ابتدا که کار را شــروع کردیــم ،خودمان هزینه
می کردیم و به صورت خــرد 100هزار یا 200هزار
تومــان ماهانــه وارد کار می کردیم .بــه تدریج که
موفق به جذب کاربر و متوجــه کاربری و نیاز مردم
به این اپلیکیشن شــدیم ،با شــرکت های زیادی
برای ســرمایه گذاری از دولتی و نیمه دولتی گرفته
تا خصوصی مذاکــره کردیم و در نهایت شــرکت
سمســون به مدیریت اقای فیاد کمــال فیاد روی
کار ما ســرمایه گذاری کردند و درحال حاضر با هم
همکاری داریم.
درحال حاضر به نقطه سر به سر و درامدزایی
رسیده اید؟
تا رسیدن به نقطه سر به ســر خیلی فاصله داریم و
درحال حاضر قصد درامدزایی نداریم چون روشــی
که برای درامدزایی در نظر گرفته ایم ،زمان بر است
و حداقل یک سال زمان می خواهد.
تعداد زیادی استارت اپ کیف پولی شروع به
فعالیت کرده اند .شما چطور می خواهید خودتان
را از باقی رقبا متمایز کنید؟
بله در همین یکی دو ماه اخیــر 4کیف پول جدید
از طرف مراکز مختلف مانند بانک ها و شــرکت های
خصوصی به بازار معرفی شــده اســت ولی باتوجه
به فیدبک هایــی که دریافت کرده ایــم ،به نظر من
کاربر پســند بودن اپلیکیشــن پیگیر مزیت اصلی
رقابتی ما نســبت به سایر رقباســت .عالوه بر این،
خدمات جانبی مانند خرید شــارژ یا پرداخت قبض
می تواند یکی دیگر از تفاوت های ما باشد که تا زمانی
که کاربر دوستی در پیگیر ندارد ،همچنان پیگیر برای
او کاربردی باشد.
سعید رنجبر ،وحدت حمیدی و عباس کفی اله ،یک استارت اپ بوم گردی راه انداخته اند
بازیتونت،مهمانخانه هایروستاییشمالشوید
t
r
گزارش
o
p
e
R
فرید ا گود رزی
هر وقت که صحبــت از تعطیالت اخر هفته
می شود ،سفر به شمال ،شاید جزو گزینه های
اصلی افراد باشد .طبیعت سرسبز شمال یکی
از جاذبه های طبیعی گردشگری این منطقه
به حســاب می اید که لزوم توجه بیشتر به
حوزه گردشگری را در این منطقه یاداوری
می کند .از همین رو استارت اپ های مختلفی
در زمینه حمایت از گردشگری خطه شمالی
کشور شروع به فعالیت کرده اند .استارت اپ
«زیتونت» به نشانی zeytoonet.com
یکی از این استارت اپ هاســت که با هدف
ترویج بوم گردی یا گردشگری روستایی کار
خود را شروع کرده اســت .سعید رنجبر ،به
همراه دو تن از دوســتانش وحدت حمیدی
و عباس کفی اله ،بنیانگذاران این استارت اپ
هستند .سعید 27ســال دارد و لیسانس و
فوق لیسانس خود را در رشــته مدیریت از
دانشــگاه ازاد قزوین گرفته است .او با اینکه
متولد تهران اســت ،ولی اصالتــا رودباری
است .سعید تا قبل از اینکه این استارت اپ را
راه اندازی کند ،در شرکتی مدیر روابط عمومی
بوده و در کنار کار خود با یکی از دوســتانش
اســتارت اپی به نــام «رزرو اســپورت» را
راه اندازی می کند ولی این ایده به درامدزایی
نمی رسد و عمال بی نتیجه باقی می ماند « .من
از طریق دوستانم با حوزه استارت اپ ها اشنا
شدم و بعد از اینکه ایده رزرو اسپورت به نتیجه
نرسید ،تصمیم گرفتم کار دیگری راه بیندازم.
در ان زمان پدرم بازنشسته شده و به رودبار
برگشته و رستورانی را در انجا راه انداخته بود.
من هم فرصتی را در منطقه شمال شناسایی
کرده بودم؛ اینکه از طرف دولت به خانوارهای
شمالیوام هایکم بهرهدادهشدهبودتابتوانند
درزمینهگردشگریکارافرینیداشتهباشند.
این فرصتباعث شدکهایده ایبهذهنمبرسد
تا روی گردشگری و به خصوص گردشگری
روستایی یا بوم گردی کار کنم .از طرفی در
بازار تهران ،دسترسی به محصوالت ارگانیک
و طبیعی خطه شمال اسان نبود .بر همین
اســاس تصمیم گرفتم با دو تن از دوستانم
استارت اپ زیتونت را راه اندازی کنم».
خدمات زیتونت
او در اواخر سال 95به رودبار می رود و دفتری
را اجاره می کند .بعد از اینکه ایده زیتونت را
در مرکز رشد رودبار مطرح می کند ،این ایده
مورد اســتقبال قرار می گیرد و او را در ادامه
راه مصمم تر می کند و ایــن امکان برای او و
تیمش فراهم می شود تا از طریق پارک علم
و فناوری گیالن وارد مرکز رشد رودبار شوند
و درحال حاضر نیز در انجا مســتقر هستند.
«زیتونت ســه بخش اصلی دارد؛ بخش اول
مربوط به اجاره خانه های روستایی است که ما
خودمان از لحاظ طبیعت و زیبایی ،خانه های
روســتایی را شناســایی می کنیم و از نظر
جذابیتبرایگردشگرانهارابررسیمی کنیم
و با مالکان ایــن خانه ها صحبت می کنیم و
برای اجاره در ســایت قرار می دهیم .بخش
دوم مربوط به محصوالت کشاورزی می شود،
از انجایی که رودبار به کرانه های سفیدرود
نزدیک اســت برنج هاشــمی خوبی دارد و
زیتون و روغن زیتون ان نیز به عنوان سوغاتی
و یا مصرف شخصی در کشور شناخته شده
است .ما در بخش محصوالت کشاورزی قصد
داریم دسترسی مشتریان به این محصوالت
با کیفیت را اسان تر کنیم .عالوه بر مواردی
که ذکر شــد ،چای کالچــای و الهیجان،
انواع ترشی و غیره نیز جزو محصوالتی است
که برای فــروش عرضه کرده ایــم و یکی از
محصوالتی که در اینده نزدیک قصد داریم
به محصوالت اضافه کنیم ،عرضه ماهی روز
پیگیر
انزلی و اردک ماهی است .بخش سوم ،مربوط
به صنایع دستی می شود و در این بخش قصد
داریم تورهای گردشگری تجربی راه بیندازیم
و ان را با صنایع دستی مرتبط کنیم .به عنوان
مثال ،در تورهای یک روزه یا چندروزه قصد
داریم گردشگران عالوه بر اشنایی با غذاهای
ســنتی گیالنی ،تجربه تولید صنایع دستی
مانند رشــتی دوزی را نیز داشــته باشند.
همچنین این صنایع دســتی را برای فروش
نیز در زیتونت قرار داده ایم .محصوالتی مانند
جاجیم و گلیم ،منبــت کاری ،معرق کاری،
سفالگری و غیره از ان جمله است».
در حال
حاضر ما
از طریق
تراکنش و
رسوب پول
درامدزایی
داریم به
این ترتیب
که پولی
که کاربران
ما در کیف
پول استفاده
می کنند،
در حسابی
تجمیع
می شود و
بانک پارسیان
(بانک طرف
قرارداد ما)
درصدی از
سود ساالنه
این حساب
را به ما
اختصاص
می دهد
بنیانگذاران :سعید رنجبر ،وحدت
حمیدی و عباس کفی اله
شروع فعالیت96 :
سرمایه اولیه 8 :میلیون
اشتغالزایی 3 :نفر
ناماستارت اپ:
زیتونت
شیوه درامدزایی
در این مدت 4ماه کــه از راه اندازی زیتونت
می گذرد ،حدود 80خانه روستایی از طریق
این ســایت اجاره داده شــده اســت و اکثر
گردشگرانی که این خانه ها را اجاره می کنند،
تمایل دارند از سایر محصوالت ارگانیکی که
در زیتونت عرضه می شود نیز استفاده کنند.
« ما در زیتونت قصد داریم این باور را در افراد
تغییر دهیم که شــمال فقط در چند شهر
اصلی و مرکزی خالصه نمی شــود بلکه در
مناطق روســتایی ،مکان های بکر و دیدنی
زیادی وجود دارد و دارای پتانســیل باالیی
برای جذب گردشگر هستند .تمرکز اصلی
ما روی افزایش ظرفیت گردشگری منطقه
رودبار است زیرا روستاهای رودبار بعد زلزله
همچنان نتوانسته اند روی پای خود بایستند
و مشکالت اقتصادی زیادی دارند .بر همین
اساس کمک به مردم روستا در افزایش قدرت
اقتصادی جزو اهداف اصلی ماست و ما قصد
داریم از طریق زیتونت یک مثلث را تشکیل
دهیم که از طرفی مشتریان و مردم روستا و
از طرف دیگــر زیتونت بتوانند از این فرایند
سود ببرند».
چالش هایی کــه زیتونت با ان روبه رو
بوده است
زیتونت با اینکه این قابلیــت را دارد که به
یک پلتفرم تبدیل شود ولی به دلیل اینکه
اســتفاده از اینترنت و کامپیوتر برای مردم
روستا کار سختی اســت ،داده های مربوط
به محصوالت و خانه های روستایی توسط
تیم در ســایت وارد می شود « .شیوه کار ما
به این صورت اســت که با تامین کنندگان
یک قرارداد اولیه می بندیم و قیمت را نهایی
می کنیم و اگر تمایل داشته باشند محصول
را با نام خودشان در سایت معرفی می کنیم
وگرنه با برند زیتونت در سایت قرار می دهیم.
بعد از اینکه سفارشی در سایت ثبت شد ،از
طریق ایمیــل و پیامک به تامین کنندگان
اطالع رسانی می شود و انها محصول را برای
مشتری ارسال می کنند .شیوه درامدزایی ما
نیز به این ترتیب است که از اجاره خانه های
روســتایی بین 9تا 13درصد پورســانت
دریافت می کنیم و به ازای فروش محصوالت
کشــاورزی نیز بین 9تا 13درصد کارمزد
دریافت می کنیم ».انها درحال حاضر هنوز
به نقطه سر به سر نرســیده اند و با سرمایه
شخصی حدود8میلیون کار را راه انداخته اند
و قصد دارند تا چند ماه اینده اپلیکیشــن
زیتونت را نیز به بازار عرضه کنند.
سعید می گوید در این راه با فراز و نشیب های
مختلفی روبــه رو بوده اند « دسترســی به
اطالعات مردم روســتایی که در روستاهای
مختلف در حوزه صنایع دستی فعال هستند،
کار بســیار دشــواری اســت و ما خودمان
هنرمندان را پیدا می کنیم و از طرفی ارسال
این محصوالت به نقاط مختلف ایران یکی از
چالش هایی است که با ان روبه رو هستیم و
هزینه ارســال برای ما گران تمام می شود و
برای این حل این چالش قصد داریم در زمانی
که میزان سفارش هایمان به حدود200کیلو
زیتون و روغن زیتون در ماه رسید ،انباری را
در تهران داشته باشــیم تا بتوانیم ارسال را
راحت تر انجام دهیم .درحال حاضر ،این میزان
سفارش حدود 50کیلو در ماه است .چالش
دیگری که با ان روبه رو هســتیم این است
که مســئوالن مربوطه در حوزه گردشگری
و صنایع دستی استان بیشتر اهل رپورتاژ و
تبلیغ خبری هستند تا اینکه بخواهند واقعا
کاری در این حوزه انجام دهند و حمایتی از
حوزه صنایع دستی صورت نمی گیرد».
معرفی
Introduction
ساخت استیکر در تلگرام
با استیکر دمی
ایموجی ها و اســتیکرها در تلگرام طرفداران
زیادی پیــدا کرده اند و هر روز شــاهد تولید
اســتیکرها و ایموجی های جدید در تلگرام
هستیم .همین امکان ساخت استیکر از طریق
ربات ها در تلگرام زمینه ســاز شــکل گیری
استارت اپی به نشــانی demy.irشده است.
مجتبــی رازنهان 29ســاله و متولــد اهواز
که فارغ التحصیل کارشناســی ارشــد رشته
مهندســی اطالعات و ارتباطات از دانشــگاه
GISTکره جنوبی و بنیانگذار این استارت اپ
اســت .مجتبی می گوید ایده راه اندازی این
استارت اپ،زمانیشکلگرفتکهحدود2سال
پیش یکی از دوســتانش با یکی از عکس های
او یک اســتیکر جالب درست می کند و وقتی
او ان اســتیکر را در گروه های دوستی منتشر
می کند ،مورد استقبال قرار می گیرد و دیگران
از او می خواهند که برای انها نیز استیکر بسازد.
در ابتدا تصمیم می گیرد با دو تن از دوستانش
سایتی راه اندازی کنند و از ان طریق سفارش
اســتیکر دریافت کنند و از همان زمان سایت
demyرا راه اندازی می کنند ولی بعد از مدتی
از شــروع کار و عدم دریافت سفارش ساخت
استیکر،دوستانشدلسردمی شوند.اینایدهدر
ذهن او باقی می ماند تا اینکه ربات ها به امکانات
تلگرام اضافه می شــوند و از همان جا مجتبی
تصمیم می گیرد ایده ســاخت استیکر خود
را در یک ربــات تلگرامی پیاده کند و ربات @
demybotرا در تیرماه 94راه اندازی می کند.
در ان زمان تلگرام قابلیت ســاخت اســتیکر
را برای همــه کاربران فراهم کــرده بود و هر
کسی که کمی دانش فنی داشت ،می توانست
هر عکســی را تبدیل به اســتیکر کند و برای
دوســتانش در تلگرام ارسال کند .این ربات از
بخش های مختلفی تشکیل شد ه که امکاناتی
مانند ویرایش عکس ،ساخت استیکر ،ساخت
گیف ،مدیریت کانال/گروه ،بازی و ســاخت
کارت تبریک را برای کاربران فراهم می کند.
گیفی بــات (@ )gifybotیکی از بخش های
این بات تلگرامی است که امکان تبدیل فیلم به
گیف ،تبدیل مجموعه عکس ها به گیف ،متن
به گیف ،واترمارک فیلم/گیف و تبدیل گیف به
فیلم را فراهم کرده است .بخش دوم تلگردون
(@ )telgardoonbotکه امکان مدیریت کانال
و گروه در تلگرام ،پست های خودکار زمان دار،
کلیه ابزارهای کاربردی برای مدیران کانال و
گروه مانند امار تعداد اعضای کانال و گروه در
طول زمان به صورت نمودار ،مدیریت گروه با
پیام های خوش امد گویی ،خداحافظی و غیره
را ایجاد کرده اســت .بخش سوم ،نیلی کارت
(@ )NiliCardbotنام دارد که امکان ساخت
کارت تبریک متحرک به صورت خودکار مانند
ساخت کارت تبریک سال نو و تولد را داراست و
بخش اخر گیمزلند بات (@)gameslandbot
اســت که مجموعه بازی های سرگرم کننده
را شامل می شــود .مجتبی می گوید از زمان
النچ استیکر بات تا کنون حدود یک میلیون و
500هزار کاربر از ربات استفاده کردند که تعداد
اعضای فعال ماهیانه حدود 50هزارنفر است و
بیش از 12میلیون اســتیکر نیز از طریق این
بات ساخته شده است .شیوه درامدزایی این
استارت اپ به صورت فروش عضویت ماهانه
است که کاربران برای استفاده از این خدمات
باید هزینه ماهیانــه 5هزارتومان را پرداخت
کننــد .مجتبی می گوید از زمان شــروع کار
تا کنون توانسته اند 60میلیون تومان فروش
داشته باشند و درحال اضافه کردن قابلیت های
هوش مصنوعی به بات تلگرامی خود هستند.
شــیوه معرفی و تبلیغ بات از همان روزهای
ابتدایی از طریق معرفی به دوستان بوده است.
به این ترتیب که اگــر هر کس 10نفر دیگر را
وارد ربات کند ،حسابش به مدت یک ماه فعال
می شود .از همین طریق در ماه اول توانسته اند
حدود 500هزارکاربر را جذب کنند.
تولید محتوا
Content Creation
13ا بان .1396سال د وم .شماره هفتاد وهفت
8
حباب شیشه ای
نگار مفید
کشتن محتوای مناسب!
ســوژه را که توضیــح داد ،با خــودم گفتم
«بی نظیر اســت» و با ذوق برایش گفتم که
همین را بنویس .دو ساعت بعد دوباره شروع به
صحبت درباره متن کرد و ذوق زدگی من چند
برابر شد .گفت وگوی مناسبی برای گزارشش
اماده کرده بود که به محتوای ســوژه خیلی
نزدیک بود و نظر کارشناس به حساب می امد.
کمی که گذشت ،گفت وگوی دوم را هم گرفته
بود و همه چیز خوب و خوش به نظر می رسید.
شروع به نوشتن کرد و کالفگی اش به چشم
می امد .این در و ان در می زد برای پیدا کردن
اغاز و پایان و پس از انکــه کمی به خودش
مسلط شد و باالخره دســت به کیبورد شد
برای نوشتن ،جدی تر از ان به نظر می رسید
که بپرسی« :خب! چطور می نویسی؟» اخرین
دقایقی بــود که برای انتشــار درنظر گرفته
بودیم که متن رســید؛ چندپــاره ،بی معنی
و بالاستفاده .اما مگر می شــود به ادمی که
خودش را برای چند ساعت به میز کار اویزان
کرده ،توضیح داد که چطور با دست خودت،
محتوای مناســب را کشته ای؟ مگر می شود
بــه ادمی که ســاعت ها پی اجر و ســیمان
دویده بگویــی خانه ات از پای بســت ویران
است؟ بزرگ ترین دشمن سوژه های خوب،
نحوه نوشتار اســت .همان چیزی که باعث
می شود یک متن ،به چشم بیاید و متنی دیگر
با محتوای ناقص ،از دیده ها پنهان شــود .در
مورد مثال باال ،مهم ترین مســئله گم کردن
روند نوشتن بود که باعث می شد ذهن را توی
دست انداز بیندازد و در نهایت با یک «خب که
چی؟» به پایان ببرد.
همیشه وقتی ســوژه اغاز می شود و موضوع
به دنبال ان می ایــد ،مراحل بعدتری وجود
دارد .لحن نوشتار و سادگی و پیچیدگی اش
را نبایــد از یاد برد ،همان طور که کمی بعدتر
ماییم و روند موردنظر .اینکه سوژه از کجا اغاز
می شــود و کجا به پایان می رسد .برخی هم
هستند که این مســائل را نادیده می گیرند و
به محض انکه متوجه می شوند متن نوشته
شده کوتاه اســت ،از این مقدمه و موخره ها
دست می کشند و خودشــان را به دست باد
می سپارند و به جای انکه بنویسند ،قلم لرزانی
می کنند .اما اگر صادقانه با هم صحبت کنیم،
هیچ متنی نیســت که از این مفاهیم ،بی نیاز
باشد .کوتاه و بلند ،وب سایت یا نشریه چاپی.
حتی کپشن های اینستاگرامی خوب هم از
این قاعده پیــروی می کنند .به همین دلیل
است که باید قاعده اصلی را در ذهن داشت.
قاعده چیســت؟ تکیه روی موضــوع .اینکه
موضوع موردنظر را در تمام طول نوشته جاری
بدانیــد و حتی اگر بــه ان پروبال می دهید و
زیرشــاخه هایی برایش درنظر می گیرید ،از
سوژه اصلی دور نشوید .سوژه ،همان نخ تسبیح
شماســت .ان اتفاقی که متن را یکدســت و
شــکیل می کند و به دیگران اجازه می دهد
با متن شما همراه شــوند .در مورد مثال باال،
نقض چنین قاعده ای به چشــم می امد .در
میانه نوشتار ،سوژه اصلی از دست می رفت و
تکیه روی افراد ،متن را از حالت منسجم خارج
می کرد .درحالی که با چند جابه جایی کوچک
وتغییرچندجمله،متنیشستهرفتهدراختیار
مخاطب قرار می گرفت .اما کلی گویی ها و از این
شاخه به ان شاخه پریدن ها ،ذهن مخاطب را
از موضوعی که به دنبالش هستید دور می کند.
از این جهت است که پس از پیداکردن سوژه
موردنظر ،بهتر اســت تا به نحوه نوشتار فکر
کنید و روندی در ذهن بچینید که با محتوای
در دسترس هماهنگی داشــته باشد .نیازی
نیست تا سخت ترین و سهمگین ترین روش
را انتخــاب کنید و ا نچنان به ســوژه بال و پر
بدهیــد که از پس جمع کــردن ان برنیایید.
نیازی نیســت انچنان گسترده بنویسید که
بگویید من همه چیز را می دانم .همین اندازه
که به یک ســوژه کوچک ،جایگاهی به اندازه
ارزشش بدهید ،برنده اید .می توانید سرتان را
باال بگیرید و به خودتان بگویید« :خدا را شکر!
این سوژه را هم نکشتم».
سازوکار نوشتن خبر همراه با مثال و مخلفات بیشتر
نشستباشنبه ای ها را چطورتنظیمکنیم؟
t
r
گزارش
o
p
e
R
ایدا ازاد
پس از مدتی
که این
حباب ها شروع
به ترکیدن
می کنند،
نقش رسانه و
کارکردهای
تولیدمحتوا
پررنگ می شود
و افراد به
این نتیجه
می رسند که
باید در رسانه ها
و شبکه های
مجازی بیش
از پیش ،حضور
داشته باشند
نوشتن خبرهای ساده ،سخت تر از تصور شماست.
همین خبرهای دم دستی ،که می خواهیم بگوییم
این برنامه در این روز و این ساعت برگزار می شود.
این خبرها از ان جهت که صرفا نقش اطالع رسانی
دارند ،باید کوتاه نوشــته و تنظیم شوند و بسیار
پیش می اید که موقع کوتاه نویســی ،اطالعات
مهمی از دســت می رود .مکان برگزاری جلسه
نوشته نمی شود ،ساعت برگزاری ،از قلم می افتد،
حتی دیده شــده که عنوان جلسه هم در تنظیم
کوتاه خبر فراموش می شود .اما تک تک این موارد
برای مخاطب ارزش و اهمیت دارد ،برای مخاطب
مهم است که چه جلسه ای ،در چه روز و ساعتی و
کجا برگزار می شود .مهم است بداند اجازه حضور
در این جلســه را دارد یا ندارد ،می خواهد بداند
ظرفیت جلسه چندنفر اســت و ایا باید زودتر از
روز اصلی اعالم کند و با شما تماس بگیرد یا نیازی
به این ماجرا نیست.
برای نوشــتن تمام این موارد ،با مسئله ای به نام
خصوصیت نثر روبه رو می شوید؛ مسئله ای که به
شما می گوید اگر جمله بندی های یکسان به کار
ببرید ،حوصله مخاطب ســر می رود و به اهمیت
موضوع ،واقف نمی شود .برای انکه مثالی ملموس
بزنیم ،بیایید فرض کنیم روز شــنبه ،نشســتی
خبری در مجله شنبه برگزار می شود؛ دقت کنید
که ما این نشست را فرض کرده ایم ،پیشاپیش از
اینکه با دفتر تماس نمی گیرید ،تشکر می کنیم!
«روز شنبه ،جلســه ای با حضور دست اندرکاران
هفته نامه «شنبه» برگزار می شود .در این نشست،
اکبر هاشمی ،ســردبیر هفته نامه و رضا جمیلی
معاون سردبیر ،درباره نقش رسانه ها در فراگیری
اســتارت اپ ها صحبت می کنند و سپس جلسه
پرسش و پاسخی برگزار خواهد شد تا به سواالت
حاضران درباره کمک هایی که می توانند از رسانه
بگیرند ،پاسخ داده می شود .از انجایی که تعداد
افراد حاضر در جلسه محدود است ،خواهشمندیم
تا صبح روز شنبه ،حضور خود را اعالم کنید تا به
دلیل کمبود صندلی ،شرمنده شما نشویم».
پس از اطالعات اولیه
اما نکته اینجاست که گاهی وقت ها برای چنین
خبری ،الزم اســت تا جدی تر به مباحث اشاره
شود که در این صورت ،به جای اشاره ای گذرا به
موضوع ،بهتر اســت درباره ان توضیح بیشتری
دهید .بهتر است تا در ادامه این متن ،از موضوع
صحبت شود تا افرادی که از عنوان و موضوع اولیه
متوجه نشده اند قرار است دقیقا چه محتوایی ارائه
شود ،در جریان قرار گیرند.
چه بسا سوژه موردنظر بسیار جذاب باشد اما در
کوتاه ترین جمله متوجه منظور نشــوند و وقتی
از «نقش رســانه ها در فراگیری استارت اپ ها»
صحبت می شــود ،دقیقا نداننــد از چه چیزی
صحبت می شــود .به همین خاطر است که باید
توضیحی بیشتر نوشت« :استارت اپ ها ،به عنوان
یکــی از تازه ترین روش های تجارت شــناخته
می شوند که معموال رویای پول و شهرت و ثروت
را در سر گردانندگان ان ،می چرخانند».
پس از مدتی که این حباب ها شروع به ترکیدن
می کنند ،نقش رسانه و کارکردهای تولیدمحتوا
پررنگ می شــود و افراد به این نتیجه می رسند
که باید در رسانه ها و شــبکه های مجازی بیش
از پیش ،حضور داشــته باشــند .اما در حقیقت
دست رســانه برای کمک به استارت اپ ها بسته
اســت و محدودیت هایی در ایــن زمینه وجود
دارد .این نشســت در راســتای شــناخت این
محدودیت هاست».
پیشنهاد
خبرسازیکنید
خبرســازی ،همان رویدادی است که شاید اهمیت چندانی نداشــته باشد اما شما برایش اهمیت قائل
می شوید؛ رویدادی که در شلوغی روزمره از زیر چشم شما درمی رود و بی توجه از کنارش می گذرید .در
ابتدای راه هر استارت اپ ،به جای توجه به رویاهای بلندپروازانه بهتر است برای رویدادهای ساده ارزش
گذر از موضوع
در برخــی موارد که شــما مهمانانــی متفاوت
دعوت کرده اید ،مسئله شناخت افراد نیز مطرح
می شــود .به هرحال ،مخاطب شــما حق دارد
بداند چه کســانی طرف صحبت او خواهند بود
و ســواالتش را با توجه به این افــراد اماده کند.
برای نمونه شما می دانید اگر پاسخگویی به شما
از طرف مســئول این صفحه انجام می شود ،به
ســراغ مباحث جزئی تر بروید و اگر فرد پاسخگو
مدیر این مجموعه است ،سواالتی جامع تر اماده
کنید .در این مثال ،اسم سردبیر و معاون سردبیر
«شنبه» اورده شــده ،به این دلیل که مخاطب
شنبه ،این افراد و قلم و زاویه نگاهی را که دارند،
می شناسد .اما اگر برای چنین نشستی از یک نفر
خارج از مجموعه کمک گرفته شود ،احتماال نیاز
به توضیح بیشتر وجود دارد.
سواالت را حدس بزنید
اما اگر فکــر می کنید اطالعــات مربوط به یک
نشست خبری ،به همین جا ختم می شود ،سخت
در اشتباهید .شما همچنان می توانید به تک تک
سواالت احتمالی پاسخ بدهید .برای برخی افراد،
این نکته اهمیت دارد که ایا در ازای این حضور،
باید خبر را در رســانه شان منتشــر یا خیر .این
دغدغه را می توانید به این شــکل برطرف کنید؛
«حضور در این جلسه ،برای عموم ازاد است ».یا
در برخی از نشست ها که به قصد جلب مشتری
صورت می گیــرد ،این احتمال وجــود دارد که
نشســت اول را بدون الزام خــاص برای حضور
صددرصدی خبرنــگاران برگزار کننــد اما در
صورتی که بخواهید از ظرفیت رسانه ها استفاده
حداکثری کنیــد باید از قب خالصه متن خبری
که می خواهید منتشر شود را به شکل مکتوب در
اختیار خبرنگاران قرار دهید و بعد از جلســه هم
ان را برایشان ایمیل کنید .اما همیشه به این اصل
واقف باشید که ان ها هیچ الزامی برای چاپ خبر
شما ندارند.در ادامه این مسیر ،افرادی هستند که
می خواهند بدانند ایا موارد مربوط به این نشست
را می توانند بدون حضور در جلسه به دست بیاورند
یا در صورتی که حضور نداشــته باشند ،محتوای
جلسه را از دست می دهند .می توانید با توضیحی
بیشتر به این افراد بگویید که اطالعات ردوبدل شده
در این نشست را می توانند از طریق ایمیل دریافت
کنند .راهکار ساده ای که بسیاری از موسسات از
ان اســتفاده می کنند ،تشویق مخاطب به تماس
با موسســه اســت .همان جمله ای که می گوید:
«برای کسب اطالعات بیشــتر با شماره های زیر
تماس بگیرید» .انهــا فکر می کنند از روی تعداد
افرادی که با موسسه تماس می گیرند ،می توانند
به تعداد افراد حاضر در جلسه برسند .اما فراموش
نکنید که چنین جمله ای بیشــتر در اگهی های
تبلیغاتی استفاده می شــود و برای نوشتن خبر،
بهتر اســت ســوالی را به امید پیگیری مخاطب
بی پاسخ نگذارید.
اطالعات را از یاد نبرید
اطالعات تماس را از یاد نبرید ،این جمله را با خط
درشت بنویسید و همیشه گوشه ذهنتان داشته
باشید .ادرس ،شماره تماس ،ایمیل و ...را در متن
خبر قرار دهید.
ممکن است در هنگام انتشار انها در نشریات بخشی
از ان را منتشــر نکنند و شما باید مطمئن باشید
که یکی از این موارد به دســت مخاطب می رسد.
به همین دلیل بهتر است بالفاصله پس از انتشار
خبر در رســانه های دیگر ،متن ان را در صفحات
شخصی تان مثل وبالگ ،اینستاگرام ،تلگرام و ...
به اشتراک بگذارید تا اگر مخاطب نسبت به متن
حساس شد اما اطالعات کافی نداشت ،راهی برای
پیگیری داشته باشد .نه انکه به هزار زور و زحمت
وب سایت را پیدا کند و دست خالی بازگردد.
قائل شوید .شبیه به زمانی که در یک رابطه به سر می برید و جزئیات ان رابطه را به خاطر می سپارید ،در
کار هم می توانید از چنین ترفندی استفاده کنید .می توانید شمع سه ماهگی دفتر را فوت کنید و از تازه ترین
اتفاق بنویسید .می توانید از شش ماهه شدن کار بنویسید و ترسی به دل راه ندهید .می توانید گوشه ای از
ایده اجراشده را به مخاطب نشان دهید و بگذارید همراه با شما پیش بیاید .البته نوشتن از شکست ها را
فراموش کنید و برای رویدادهای ناخوشایند جایی قرار ندهید .دقیقا شبیه به ابتدای رابطه که حرفی از
دردسرها نمی زنید و انها را شبیه به یک راز در دل نگه می دارید .مطمئن باشید بعدها برای نوشتن از این
شکست ها زمان خواهید داشت و وقتی استارت اپ شما تبدیل به یک شرکت شد ،می توانید از این روزهای
سخت پرده برداری کنید .اما در روزهای نخستین ،چاره ای به جز سکوت ندارید.
ترفندهایوب سایت داری
دو دو تا چهارتای نوشتاری
برای راه اندازی وب ســایت هر اســتارت اپ ۴ ،مهارت
اصلی مورد نیاز اســت .اول ،مدیری که کلی نگر باشــد
و تمام موارد موردنیاز وب ســایت را درنظر بگیرد .دوم،
ســازنده ای که به موارد فنی اگاه باشد .سوم ،یک طراح
وب سایت و در نهایت ،نویسنده .اگر بتوانید تمام این ۴
مهارت را در یک نفر پیدا کنید ،برنده اید .اما معموال چنین
اتفاقی نمی افتد و مجبور به انتخاب می شوید و در اولین
قدم ،نویسنده را از یاد می برید .از انجایی که کار هرکس
نیســت خرمن کوفتن ،در موارد فراوان بحران نویسنده
را احساس می کنید .شاید به این دلیل که در ابتدای راه،
وظیفه اصلی نویسنده را از یاد می برید .درحالی که باید
بدانید ایــن افراد می توانند بــرای تولیدمحتوای خارج
از مجموعه نیز به شــما کمک کنند و وقتی نشــریات و
خبرگزاری ها به شما مراجعه می کنند ،متنی متناسب با
فضای ان رسانه تهیه کنند.
اما اگــر بزرگ تریــن مانع شــما در ایــن راه کاهش
هزینه هاســت ،راهکاری ساده وجود دارد؛ حق التحریر.
شما در ازای نوشتن یک متن مشخص ،مبلغی مشخص
در اختیار فرد قرار می دهید که اگر تعداد مطالب انچنان
زیاد نیست ،برای شــما به صرفه خواهد بود .بزرگ ترین
بحران در این زمینه ،مربوط به خو ش قولی فرد است که
با کمی بررسی بیشتر قطعا فرد موردنظر را پیدا می کنید.
شاید بتوانید به صورت ان کال برخورد کنید ،با یک نفر
صحبــت کنید و از او بخواهیــد در مواقع لزوم ،گزارش
موردنظر را برای شما ارسال کند .اما باید زمانی مناسب
برای اشنایی فرد با استارت اپ خود بگذارید و حسابی
او را توجیه کنید.
قواعــد متفاوتی در این زمینه وجــود دارد .برخی افراد
ترجیح می دهنــد با یک نفر کار کننــد و هفته ای یک
گزارش از او بخواهند .برخی دیگر ترجیح می دهند این
عدد را عامدانه باالتر ببرند یا حتی خبرها را هم در همین
دســته قرار دهند .اما اگر خودتان و تیم مستقر توانایی
نوشــتن خبرهای ســاده را دارید ،می توانید گزارش ها
را به افرادی خارج از دفتر بســپارید و مبلغ را برایشــان
درنظر بگیرید .این ماجــرا از ان جهت اهمیت دارد که
نوع نگاه فرد متفاوت است و توانایی او در نوشتن مسیر
تازه ای را برای شما باز می کند .از طرف دیگر ،از انجایی
که احتمــاال خودتان هم در ابتــدای راه نمی دانید چه
چیزی می خواهید و مطمئن نیستید که فرد مناسب را
انتخاب کرده اید یا نــه ،می توانید با بیش از یک نفر کار
کنید و شبیه به دوره ای اموزشــی برای خود و دیگران
برخورد کنید.
رقم این حق التحریرها معموال متناسب با تعداد کلمات،
سابقه فرد ،تالیف یا ترجمه بودن متن ،زمان موردنیاز و...
محاسبه می شود و هر کلمه ۷۰تا ۱۵۰تومان است .به
عبارت ساده تر اگر گزارشی هزار کلمه ای درباره معرفی
اســتارت اپ بخواهید و فردی با سابقه کاری 5-4سال
پیدا کنید ،می توانید کلمه ای 100تومان به او بپردازید
و 100هزارتومان هزینه کنید .همان طور که می توانید
متنی درباره معرفی شــغل خودتان برای ترجمه درنظر
بگیرید و بــه مترجمی با همین ســابقه 70هزارتومان
بپردازید .در این صورت ،شــما توانســته اید در رقم ها
صرفه جویی کنید و درعین حــال ،فرصت تجربه را هم
از خودتان نگیرید.
اکوسیستم ایران
IranEcosystem
13ا بان .1396سال د وم .شماره هفتاد وهفت
9
ژان ژاک روسو
میخ هایی در دیوار محکم تر هستند که ضربات
سخت تری تحمل کرده باشند.
خبر استارت اپی
s
w
e
N
استارت اپایرانیمشکل
کارخانجاتچرمراحلکرد
چهکسی«تپسیتبریز»راپلمبکرد؟
توقف فعالیت تپسی در تبریز داستان تکراری مقاومت در برابر تغییر است یا موضوع چیز دیگری است
t
r
گزارش
o
p
e
R
منصور اولی
فعالیت ارائه دهندگان خدمات مبتنی بر فناوریهای
نویــن هر حوزهای ،از یک ســو سرنوشــت محتوم
بو کارها در ایندهای بســیارنزدیک است و از
کســ
ســوی دیگر ،با مقاومتهای بی شــماری از سوی
بو کارهایسنتیهممواجهاست؛مقاومتیکهبه
کس
باور کارشناسان تنها فایده ان ،به تاخیرانداختن رشد
و توسعه کسب وکارهاست .این مسئله در کشورمان
لو نقل عمومی و با اغاز فعالیت
بیشتر در حوزه حم
اپلیکیشنها و تاکسیهای اینترنتی مانند اسنپ و
تپســی در جامعه نمود یافته ،اما مقاومتها در همه
حوزهها وجود دارد.
از سوی دیگر ،شاهد نوعی رقابت بین اپلیکیشنهای
استانی و سراسری هم هستیم که گاهی انگار از حیطه
رقابت خارج شده و ترس از تنگ شدن فضای رقابت،
کارشــکنیهایی را به همراه دارد و در نبود قوانین
مدون و شکل نگرفتن رگوالتوریهای مشخص برای
این فعالیتها ،فضای اشفتهای هم شکل میگیرد که
گاه میتواند سرمایهگذاریهای انجام شده را با خطر
مواجه کند .در مورد توقف فعالیت تپسی و پلمب دفتر
این شرکت در تبریز در پنجشنبه 4ابان هم میتوان
رگههایی از این خال جدی را مشاهده کرد.
ماجرا چیست؟
روز پنجشــنبه ،چهارم ابان مــاه ،همزمان با هفته
رایگان تپســی ،اداره نظارت بر اماکن عمومی تبریز
دفتر تپسی را که فقط یک ماه از فعالیتش در ان شهر
میگذشت ،پلمب کرد .شنیدهها حاکی از ان است
که اداره نظارت بر اماکن عمومی ناجا گفته است که
می خواهدبه طورمستقیمبرفراینداستخدامراننده ها
در تپسی ،نظارت داشته باشد .به گفته روابط عمومی
تپسی ،این اپلیکیشــن درخواست تاکسی انالین،
مجوز فعالیت در همه شهرهای کشــور را دارد؛ اما
همچنان «ســنگ اندازی ها» بر سر راه این شرکت
خصوصی ادامه دارد.
برخی ناظران معتقدند فشــار رقبای سنتی تپسی
عملکردمجریانقانونرانیزتحتتاثیرقراردادهاست.
اگر هر شهری قانون خود را داشته باشد ،بعید است
چالش پلمب دفاتر جدید تپسی به این زودی دست از
سر این سامانه هوشمند بردارد .پیش از این نیز دفاتر
تپســی ،اندکی پس از راه اندازی ،در مشهد و شیراز
پلمب شده بود ولی در نهایت مذاکرات قانونی منجر
به فک پلمب ان دفاتر شد .تپسی قصد دارد تا پایان
ســال ،دامنه فعالیت خود را دربسیاری از شهرهای
دیگر نیز گسترش دهد .تبریز ،ششمین شهری است
که شهروندان ان می توانند از این اپلیکیشن استفاده
کنند .این سامانه هم اکنون در تهران ،کرج ،اصفهان،
مشهد و شیراز نیز فعالیت وسیعی دارد.
کارشناسان چه میگویند؟
این دســت اتفاقات ،در حالــی رخ میدهند که به
باور عموم کارشناســان ضرورت تســهیل فعالیت
شــرکتهای مبتنی بر فناوریهــای نوین در همه
لو نقل به شــدت
عرصههــا و از جمله در حوزه حم
احساس میشود.
سید علی موسوی ،دبیر نظام صنفی رایانهای استان
اذربایجانشرقیدراینبارهبابیاناینکهدرحال حاضر
تاکسیهای اینترنتی در شــهر تبریز فعال هستند
و عالوه بر تپسی ،اســنپ هم در تبریز خدمات ارائه
میدهد ،به هفته نامه شنبه میگوید« :در کنار اینها
اپلیکیشنهای استانی مانند قونقا و تکسیم هم در
تبریز فعال هستند و ما خواهان فراهم شدن فضا برای
ارائه خدمات از سوی هر شرکتی هستیم که خدماتی
با کیفیت به مردم ارائه دهد».
دبیر نظام صنفی رایانهای استان اذربایجان شرقی،
با بیان اینکه برخورد ســلبی با فناوری در این عصر
به هیچ وجه پاســخگو نیســت ،میافزاید« :امکان
جلوگیری از فعالیتهای مبتنی بر فناوری اوال فراهم
نیست و ثانیا با منطقهای اقتصادی سازگار نیست.
نظام صنفی رایانهای اســتان اذربایجان شرقی در
جریان مواردی که باعث پلمب دفتر تپسی در تبریز
شده ،نیســت و موضعی هم در این باره ندارد و باید
مراجع اقدام کننده خودشان توضیح بدهند اما به طور
کلی ما از فعالیت این شرکتها استقبال میکنیم».
احمد جاللی ،کارشــناس حوزه فناوری هم در این
خصوص معتقد است« :یکی از حلقههای مفقوده در
حوزه ارائه دهندگان خدمات نوین در همه حوزهه ا از
لو نقل عمومی ،فقدان یک مرکز
جمله در حوزه حم
جامع به عنوان رگوالتوری و مرجع قانونی در این باره
اســت .فناوریهای نوین در حال گسترش است و
کشورمان هم ظرفیت های مناسبی برای توسعه در
این زمینه دارد و شایسته است با قانون گذاری صحیح،
مانع از حرکتهایی مانند انچه در مورد تپســی در
تبریز شاهدش هستیم ،بشویم».
او میافزاید« :این گونه برخوردها باعث عقب افتادگی
در حوزه ســرمایهگذاری در این حوزه و همچنین
افزایشمیزانریسکسرمایهگذاریمیشودوباتوجه
به نیازهای اساسی کشورمان در حوزه اشتغال زایی،
فرصت ازمــون چنین برخوردهای اشــتباهی در
کشورمان را نداریم».
رقابت درونی؟
برخی گمانه زنیها هم حاکی از ان است که مشکالت
ایجاد شده برای فعالیت تپسی در تبریز ،به رقابتهای
لو نقل
درونی اپلیکیشنهای ارائه دهنده خدمات حم
عمومی ،از جمله چند شــرکت استانی در این حوزه
بر میگــردد .دبیر نظــام صنفی رایانهای اســتان
اذربایجان شرقی در این باره با تاکید بر اینکه حمایت
از شرکتهای اســتانی جزو برنامههای کالن همه
ارگانها و ادارات در استان اذربایجان شرقی است،
میگوید« :اما ایــن حمایتها ،به هیچ وجه به معنی
در نشستی با حضور رئیس سازمان نظام صنفی رایان ه ای کشور مطرح شد
اعتراض استارتاپها به تعدد مراکز صدور مجوز
روز دوشــنبه 8ابان ماه در نشســتی با حضور ناصرعلی
سعادت ،رئیس سازمان نظام صنفی رایانه ای کشور ،باقر
بحری ،مدیر اجرایی نمایشــگاه الکامپ و گلرخ بحری،
مدیر ســالن الکام استارز ،از 20اســتارت اپ برتر سالن
الکام اســتارز در بیست وسومین نمایشگاه الکامپ تقدیر
شــد .در ابتدای نشســت ،رئیس ســازمان نظام صنفی
رایانه ای کشــور از اســتارت اپ های حاضر در نشست،
قدردانی کرد .در ادامه این نشســت ،به هر اســتارت اپ،
فرصت کوتاهی برای اظهارنظر داده شــد .علی غیوری از
اســتارت اپ «کتابخوان الکترونیک خوانا» با بیان اینکه
در جریان برگزاری نمایشگاه روابط خوبی برقرار شد که
ادامه مسیر ما را تسهیل کرد ،گفت« :با این حال ،با مشکل
تعدد مراکز صادر کننده مجوز فعالیت روبه رو هستیم که
اغلب پیگیری ها و نامه های ما را بدون پاسخ می گذارند ،از
سازمان ،انتظار داریم این دست از مشکالت ما را پیگیری
کند ».قاســم زاده از اســتارت اپ «ابراروان» نیز ضمن
قدردانی از رشد صعودی الکام استارز طی 3سال گذشته و
فراهم کردن فرصت های حضور در عرصه های بین المللی
گفت« :مسئله تعدد مراکز صادر کننده مجوزها ،مشکلی
اســت که استارت اپ ها به صورت مشــترک با ان دست
به گریبان هســتند و از ســازمان می خواهیم ما را یاری
کند ».پس از اظهارنظر ســایر اســتارت اپ ها ،سعادت،
ضمن قدردانی از نقطه نظرات اســتارت اپ ها ،در پاسخ
به درخواســت انها گفت« :اکنون برای استارت اپ هایی
که هنوز در قالب یک شــرکت تعریف نشده اند و یک تیم
هستند ،قانونی وجود ندارد .درحال اماده سازی شرایطی
هســتیم تا تمامی اســتارت اپ های حوزه فاوا ،زیر چتر
سازمان جمع شوند که این جریان دوسویه است و عالوه
بو کارهای
بر بستر سازی ،نیازمند تالش و مشارکت کس
نوپا هم هست».
ایجاد محدودیت برای فعالیت سایر شرکتها نیست
و اساسا با ایجاد محدودیت نمیتوان یک بازار رقابتی
ســالم ایجاد کرد .بنابراین به نظر نمیرسد موضوع
توقف فعالیتهای تپســی در اســتان ربطی به این
رقابتها یا فعالیت شرکتهای استانی داشته باشد».
فرهنگسازی راهکار برون رفت از مشکل
دبیر نظام صنفی رایانهای استان اذربایجان شرقی
با بیان اینکه به صورت کلیتر شــاهد مقاومتهایی
در برابــر تغییر و تحوالت مبتنی بر فناوری در حوزه
بو کارها هســتیم که نمونه بارز ان در این فقره
کس
تجمع تاکسیرانان در سال 95مقابل مجلس شورای
اسالمی در واکنش به فعالیت اسنپ است ،میگوید:
«راهکار برون رفت از این نوع مشکالت فرهنگسازی
در ســطح عمومی برای همگام شــدن با تغییرات
تکنولوژی است».
قونقایی ها چه می گویند؟
حامد صفری بخشایش ،مدیرعامل شرکت قونقا
که به نوعی رقیب تپسی در تبریز به شمار می رود،
در این باره با بیان اینکه توقف فعالیت تپســی در
تبریز به دلیل رعایت نکردن پروتکل های جذب
راننده است به شــنبه می گوید« :مسئله شرکت
تپسی ،به زودی حل می شود .اما اینکه شرکتی در
کنار خیابان و بدون درنظرگرفتن هیچ پروتکلی،
اقدام به جذب راننده کند ،اشتباه محض است».
وی با بیان اینکه امنیت در شــهر تبریز ،بســیار
موردتوجه اســت و اداره اماکن تبریز هم یکی از
ادارات موفق در کشور اســت ،می افزاید« :قطعا
اگر در مورد رعایت پروتکل ها به شــرکت ما هم
تذکر داده شود باید رعایت کنیم».
صفری می گوید« :چــه بخواهیم و چه نخواهیم
مســئولیت تخلفــات راننده هایی که از ســوی
شرکت های ما جذب می شوند با ماست و ما باید
مصالح جامعه را بر مصالح شخصی ترجیح دهیم».
مدیرعامل
قونقا«:مسئله
شرکتتپسی
به زودی حل
می شود .اما
اینکهشرکتی
در کنار خیابان
و بدون در
نظرگرفتن
هیچپروتکلی
اقدام به جذب
راننده کند
اشتباهمحض
است».
رئیس صندوق نواوری خبر داد:
حمایت از دانش بنیان ها ،لنگ ۵/۵هزارمیلیاردتومان!
رئیــس صندوق نواوری و شــکوفایی ،با بیــان اینکه باید
نیم درصد بودجه دولت بــه صندوق اختصاص یابد ،گفت:
«اگراینبودجهرانداشتهباشیمتا۶سالدیگربودجه ایبرای
حمایت از شرکت ها نخواهیم داشت ».بهزاد سلطانی اظهار
کرد «:در قانون ،باید نیم درصد بودجه عمومی دولت هرسال
به صندوق نواوری و شکوفایی به صورت کمک ریخته شود
که این موضوع ،به رغم پیگیری ها از اقای نوبخت و مجلس،
هنوز عملیاتی نشده است ».وی با بیان اینکه این بودجه ،جدا
از بودجه صندوق است ،اظهار کرد« :این کمک ،مفیدتر از
بودجه صندوق است و از این کمک می توان برای طرح هایی
که ریسک دارند ،استفاده کرد؛ چرا که ما نمی توانیم سرمایه
اصلی صندوق را برای طرح هایی که احتمال ریسک دارند،
استفاده کنیم ».رئیس صندوق نواوری و شکوفایی ،با بیان
اینکهامیدواریمکهامسالتغییراتی دراینزمینهایجادشود،
تاکید کرد« :این قانون ،در دولت قبل هم بوده ولی اجرایی
نشده است .نیم درصد بودجه از صندوق ملی توسعه است».
به گفته سلطانی ،تاکنون۲هزار و۲۵۰میلیاردتومان بودجه
دریافتی از دولت بوده ،ولی تقاضای تجمعی کل شرکت های
دانش بنیان در این ۴سال۷ ،هزار و ۷۲۰میلیاردتومان بوده
اســت .وی ادامه داد« :این میزان ،قابل پرداخت نبوده و اگر
همان یک سال اول به همه تقاضاها جواب می دادیم ،بودجه
ما به اتمام می رسید؛ به همین دلیل باید به همین صورتی
که پرداخت کرده ایم ادامه دهیم ».رئیس صندوق نواوری و
شکوفایی ،اظهار کرد« :اگر نیم درصد بودجه پرداخت نشود،
در سال ۱۴۰۲پولی نداریم که به شرکت های دانش بنیان
اختصاص دهیم؛ به زبان ساده تر می توان گفت اگر نیم درصد
بودجه دولت به صندوق اختصاص نیابد ،در ۶سال اینده،
بودجه ای برای طرح های شــرکت ها نخواهیم داشــت».
سلطانیبهایننکتهاشارهنکردهاستکهریشهاینعدماقبال
به دانش بنیان ها سیاستگذاران غلط این صندوق نیست.
یک تیم اســتارت اپی ایرانی موفق شــد با
حذف ماده کروم از پساب کارخانجات چرم
به حفظ محیط زیســت و صرفه جویی در
مصــرف اب کارخانجات کمک کنند .یکی
از دغدغه های زیســت محیطی کشــورها
ورود کروم به ســفره های اب زیرزمینی به
دلیــل اثرات مخرب ان اســت .ورود کروم
به سفره غذایی شهروندان و یا حتی تماس
فیزیکی با ان ،منجر به افزایش احتمال ابتال
به سرطان می شود .در همین راستا یک تیم
اســتارت اپی متشــکل از فارغ التحصیالن
دانشــگاه های علم و صنعت و فردوســی
مشهد با هدف «بازیابی کروم توسط جاذب
فتوکالیستی از پســاب کارخانه های تولید
چرم» تشکیل شدند تا مشکل وجود کروم
در صنایع چرم ســازی برطرف شــود .این
استارت اپ بعد از چندین رقابت بین چندین
استارت اپ حائز رتبه شده و اکنون توانسته
طرح خود را به مرحله اجرایی برساند .سینا
پجاز ،یکی از اعضای تیم استارت اپ ایرانی
«نانیت» در خصوص این طرح اظهار داشت:
کروم ،ماده ای خطرناک است که در پساب
صنایع و کارخانه هایی که با چرم ســروکار
دارند ،وجود دارد.
وی بــا بیــان اینکــه ایــن ماده بســیار
سرطان زاست و می تواند روی ژنتیک انسان
تاثیر بگذارد ،گفت :به همین دلیل در صدد
برامدیم تا کروم را از این پســاب ها حذف
کنیم و تیم استارت اپی ما که متشکل از فارغ
التحصیالن دانشــگاه های مختلف هستیم
توانســتیم این کار را با طراحی دستگاهی
انجام دهیم .پجاز با اشــاره به عملکرد این
دستگاه که در یک تیم استارت اپی ساخته
شده اظهار کرد :در هر بار فرایند کروم زنی
به چرم ،بیش از ۳۰درصــد کروم مصرفی
جذب نشــده و از سیستم خارج می شود .با
توجه به میزان باالی مصرف سولفات کروم،
غلظت کروم در پساب این واحد قابل توجه
خواهد بود .وی ادامه داد :فرایند ارائه شده
توســط تیم نانیت ،عالوه بر تصفیه پساب
کارخانجات از کروم و مشتقات ان ،قابلیت
بازیابی و بازگردانــی اب را دارد که این امر
موجب مقرون به صرفه شدن فرایند مذکور
می شود.
ایجادپاویونویژه
استارت اپ هادرنمایشگاه
رسانه هایدیجیتال
قائم مقــام دبیــر یازدهمین نمایشــگاه
بین المللی رســانه های دیجیتال از برپایی
پاویون ویژه اســتارت اپ ها برای نخستین
بار در این نمایشگاه خبر داد.
یکی از ویژگی های اصلی نمایشگاه امسال
نســبت به دوره های قبل ،اجــرای پاویون
اســتارت اپ ها در نمایشــگاه اســت که با
حضور بیش از ۱۵۰استارت اپ برتر کشور
برگزار می شود.
حمید ضیایی پرور با اشــاره بــه این نکته
تصریح کرد :مسئولیت اجرای این پاویون با
معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری
اســت و همکارانی از ایــن مجموعه برای
اجرای این بخش در روند برگزاری نمایشگاه
حضور دارند.
قائم مقــام دبیــر یازدهمین نمایشــگاه
بین المللی رســانه های دیجیتال همچنین
با اشــاره به برگزاری پاویون ویژه خانواده
و فضای مجازی در این نمایشــگاه ،گفت:
اجرای این پاویون با سازمان فرهنگی هنری
شهرداری تهران خواهد بود که کارشناسان
مرتبط با برپایی میزهای مشــاوره اقدام به
راهنمایی خانواده ها برای اســتفاده هرچه
بهتر از رسانه های دیجیتال و فضای مجازی
می کنند و همچنیــن راهکارهای کاهش
اسیب پذیری خانواده ها از فضای مجازی را
اموزش خواهند داد.
ضیایی پرور تصریح کــرد :امکانات مختلف
فرهنگسراهای شهرداری تهران با گرایش
دیجیتــال نیــز در این پاویــون در اختیار
عالقه مندان به ویژه خانواده ها خواهد بود.
یازدهمین نمایشگاه بین المللی رسانه های
دیجیتال از تاریخ ۲۰تا ۲۶ابان ماه جاری
در مصالی امــام خمینی (ره) تهران برگزار
می شــود و از ســاعت ۱۰الی ۲۰پذیرای
بازدیدکنندگان خواهد بود.
برند استوری
B r a n d S t o r y
13ا بان .1396سال د وم .شماره هفتاد وهفت
10
تجربه شکست
FailExperience
چراکارزیادهمکریتیکا
رانجاتنداد؟
جیســون هوتراس و دو دوســت دیگرش،
هنوز دانشجو بودند که به فکر راه اندازی یک
استارت اپ افتادند .درواقع پیش ازاین ،هیچ
تجربه ای در زمینه کسب وکار نداشتند و حتی
توصیه های کارافرینان دیگر را ،تنها به چشم
داســتان هایی عبرت امــوز می دیدند .انها
جوانانی مشتاق بودند که به اید ه خود افتخار
می کردند و یقین داشتند با تالش و پیگیری،
می توانند رویاهای خود را محقق کنند.
جیســون و دوســتانش می خواستند شیوه
تعامل کاربران را در وب سایت ها تغییر دهند.
انها بخش نظرات و دیدگاه های وب سایت های
پرطرفدار را مورد مطالعه قراردادند و اطالعاتی
را در مورد موضوعاتی که بیشتر موردبحث و
گفت وگو قرار می گرفت ،جمع اوری کردند.
بسیاری از وب سایت های تخصصی هم اجازه
نمی دادند مباحث مهم ،در دسترس عموم قرار
بگیرد .به همین دلیل ،انها می خواستند کل
دنیای وب را دموکراتیزه کنند ،یعنی امکاناتی
فراهم کنند که همه مردم از هرگوشــه دنیا،
بتوانند صدای خود را به صورت انالین به گوش
دیگران برســانند .بنیانگذاران جوان ،پس از
تاسیس استارت اپ کریتیکا ،شغل های سابق
خود را ترک کردند و با صرفه جویی در زندگی
شخصی ،تما م وقت خود را به حرفه جدیدشان
اختصاص دادند .نتیجه تالش انها ،پلتفرمی
بود که بخــش ارا و نظرات وب ســایت های
مختلف را کنار یکدیگر قرار می داد و به کاربران
اجازه می داد از طریق این پلتفرم ،نظر خود را
در هر وب سایتی که مایل بودند ،به اشتراک
بگذارند .انها برای تکمیل این ایده ،یک افزونه
مرورگر کروم را نیز طراحی کرده و ارائه دادند.
به نظر می امد استارت اپ کریتیکا ،نخستین
مرحله تولید «نمونه محصول» را با موفقیت
پشت سر گذاشته است .تابستان سال ،2014
جیسون با مرکز شتاب دهنده بوست وی سی،
در سن ماتئو وارد مذاکره شد و توانست نظر انها
را برای کمک به استارت اپ خود جلب کند.
بهره گیری از یک شــتاب دهنده می توانست
سرعت حرکت انها را بیشتر کند.
واقعیت این اســت که پلتفــرم کریتیکا ،با
ایده منحصربه فردی پایه گذاری نشــده بود.
پیش ازاین ،حتی گوگل هم نرم افزار مشابهی
را عرضه کــرده بود که مورد اســتقبال قرار
نگرفته بود .برای جیســون ،مهم نبود که این
ایده چندبار مورد تست و ازمون قرار گرفته،
چراکهیقینداشتتجرب هخوبیرابهمخاطبان
ارائه می کند .یکی از بزرگ ترین اشــتباهات
بنیانگذاران کریتیکا ،این بود که به مشکالت
اجرایی اپلیکیشن های مشابه توجه نکردند.
جیسون می گوید« :باید پیش از نوشتن اولین
سطر کدها ،به تجربه کارافرینان پیشین نگاه
می کردیم .در این صورت ،حتما حوزه تمرکز
خود را تغییر می دادیم ».اشتباه دیگر جیسون
این بود که به جــای معرفی بهتر محصول به
کاربران و بازخوردگرفتن و اصالح نسخه اولیه،
روی ذهنیات خود متمرکزشده بود و فقط به
توسعه بیشتر کسب وکار می اندیشید.
جیســون هوتراس و تیم کریتیکا ،ساعاتی
طوالنی ( 16تا20ساعت در روز) کار می کردند
و معتقد بودند کار بیشتر ،موفقیت بیشتری
برای انها می اورد .او می گوید« :ممکن است
ساعات زیادی در بوته های بلند حرکت کنید
بــدون اینکه بدانید چقدر بــه هدف نزدیک
می شوید .کار بیشتر لزوما به معنی موفقیت
بیشتر نیست ،مخصوصا اگر راهتان را از اساس،
اشتباه انتخاب کرده باشید».
مقیاس دهــی زودهنگام هــم دلیل دیگری
بود که مشــکالت مالی انها دوچندان شود.
درنهایت ،کاربه جایی رسید که جیسون حتی
نمی توانســت قبض های ماهیانه شرکت را
پرداخت کنــد و تعطیل کردن دفترکار ،تنها
راه حل پیش روی انان بود.
جیسون هوتراس می گوید« :مطمئن هستم
که وقتی استارت اپ بعدی را راه اندازی کنم،
اشتباهات قبلی را تکرار نمی کنم .درس گرفتن
از شکست های گذشته ،مهم ترین وجه دنیای
استارت اپ هاست».
نگاهیبهتاریخچهمختصراستارت اپمجیکوبنیانگذارش
مجیک،استارت اپاستارت اپ هایمالزی
t
r
گزارش
o
p
e
R
پویش پورمحمد
کارافریــن جوانی که پس از فروش کســب وکار
خود به کمپانی والمارت ،به کشــورش بازگشته
بود ،یکی از موفقیت های اســتارت اپی مالزی را
رقم زده است.
وقتی شــریل یئوه ،داســتان موفقیــت خود را
اغــاز می کند ،تاکید دارد که شــم کارافرینی را
از مادرش اموخته اســت .برخالف بســیاری از
خانواده های اســیایی که به فرزندان شان تاکید
می کردند خوب درس بخواننــد و نمرات خوبی
بگیرند ،مادر شریل به او می گفت« :ما یک گاراژ
بی مصرف داریــم ،می خواهی ان را بفروشــی؟
و به این ترتیــب او از نوجوانــی فنــون مذاکره و
قانع کردن دیگران را یاد گرفت».
شریل برای ادامه تحصیل به امریکا رفت .مدتی
را به عنــوان مشــاور مدیریت کارکرد و ســپس
اولین اســتارت اپ خود را در 27سالگی تاسیس
کرد .محصول نخســتین تجربــ ه کارافرینی او،
یک کیف پول دیجیتال بــرای معامالت روزانه
مردم بود که «ســیتی پاکت» نام داشت .گرچه
اســتارت اپ او درامدزایی خوبی داشــت ،ولی
تحقیقات بازار نشان می داد که این پروژه پایدار
نخواهد بود .به همین دلیل شریل«،سیتی پاکت»
را تعطیل کرد و استارت اپ دوم را با نام «ریکلیپ»
راه انــدازی کرد .محصول این اســتارت اپ ،یک
اپلیکیشــن خرید بود که لیست شخصی خرید
کاربــران را با کوپن های دیجیتــال و همچنین
حراجی ها و فروش های ویژ ه خرده فروشــی های
مهم ،تطبیــق می داد .این بار ،مدل کســب وکار
مناســب و بررســی نیازهای بازار ،موجب شــد
ریکلیپ به عنوان یکی از اســتارت اپ های برتر
حوز ه وب سال 2012شناخته شود .پتانسیل رشد
این اپلیکیشن ،کمپانی والمارت را بران داشت تا با
این کارافرین جوان مالزیایی وارد مذاکره شود و با
توافق طرفین ،ریکلیپ به مالکیت والمارت درامد.
پس ازاین تجارب ،شــریل به مالزی برگشــت و
موسسه مجیک را برای حمایت ازکسب وکارهای
نوپا و کارافرینان جوان راه اندازی کرد .شریل به
نیازهای جامعه به عنوان فرصتی نگاه می کرد که
می توانســت هم او و هم مخاطبان و مشتریان را
منتفع کند .در موسسه مشاوره مجیک ،او با فن
مذاکره همیشگی خود با بانک ها صحبت می کرد
و رضایت انها را برای اعطای تســهیالت و وام به
استارت اپ های مشتریان جلب می کرد؛ دوره های
اموزشــی برگزار می کــرد و کارافرینان را برای
مدیریت چالش های ایــن حرفه اموزش می داد،
همچنین ســایر مقدماتی را که برای رشد سریع
کسب وکارهای کوچک الزم بود ،برای انها فراهم
می کرد .همان طور که خود او می گفت ،مجیک،
استارت اپ استارت اپ ها بود!
یکی از موضوعــات موردعالقه شــریل ،عناصر
متعددی بود که بــرای فراهم کردن یک محیط
مناسب کسب وکار ،ضروری بودند .به همین دلیل،
پس از مدتــی تصمیم گرفت فعالیت شــرکت
مجیک را روی دو حــوزه متمرکز کند؛ طراحی
محیط کار و واسطه شــتاب دهنده استارت اپی.
او شــرکت مجیک را به شهر ســایبرجایا ،مرکز
تکنولــوژی مالزی (کــه در نزدیکی کواالالمپور
قرار دارد) منتقل کرد .سایبرجایا شهری بود که
38شرکت چندملیتی و 800شرکت تکنولوژی
را در خود جــای داده بود و به همین علت ،انتقال
مجیک به این شــهر ،رهبری هوشمندان ه شریل
یئوه را نشان می داد.
تجاربی که در امریکا به دســت اورده بود ،باعث
می شد از بســیاری از مشکالت استارت اپ های
اسیایی دور بماند .او می گوید« :یکی از مهم ترین
نکاتی که در جامعه استارت اپی غرب یاد گرفتم،
پذیرش شکست بود .در کشور ما هنوز کارافرینان
نتوانسته اند با این موضوع کنار بیایند و به تالش
خود ادامه دهند .نکته دوم ،متمرکز ماندن روی
یک هدف اصلی و «نه» گفتن به هر چیزی است
که شما را از مسیرتان دور می کند ».او همچنین
معتقد است که کارافرینان باید رهبری را بیاموزند
و به دولت نــه به عنوان یک مرجع ،بلکه به عنوان
یک حامی نگاه کنند .اکوسیســتم استارت اپی
سالم باید توسط کارافرینان واقعی با نواوری های
پیشرفته هدایت شود .شریل در موسسه مجیک
تالش کرد فضای کاری شــرکت های مشــتری
را برحســب حــوزه تخصصی فعالیــت انها و با
درنظرگرفتــن فاکتورهای مختلفی که برای کار
بهینه کارمندان الزم بودنــد ،طراحی کند .این
فاکتورها شامل نکات روانشناسی برای اسایش
ذهنی کارمندان ،دکوراســیون و چیدمان لوازم
دفتــر کار ،فراهم کردن ابزارهای مــورد نیاز هر
دپارتمان تخصصی و نظیر ان بود.
از سوی دیگر ،مجیک در ارائ ه مشاوره ها ،امکانات
و تســهیالت و راهنمایی های الزم برای رشــد
اســتارت اپ ها ،به حدی موفق بود که در طول
3سال موفق شد زیرسازهای یک هاب حرفه ای
اســتارت اپی را در ســایبرجایا پایه گذاری کند.
شــریل مدعی نبود که انچه را «سیلیکون ولی»
در طول 50سال شکل داده ،بازافرینی می کند.
ولی تاثیر غیرقابل انــکار فعالیت های او و تیمش
روی جامعه استارت اپی مالزی به حدی زیاد بود
که مجیک خیلی زود بــه دومین مرکز خدماتی
تکنولــوژی مالزی تبدیل شــد .او می گوید« :ما
هنوز با مشکالت بنیادین زیادی در مالزی روبه رو
هستیم .اینجا گوگل یا فیس بوکی وجود ندارد که
شرکت های رشدیافته را خریداری کند و جامعه
ما هنوز با استراتژی های خروج از کسب وکار اشنا
نیســت .به همین دلیل مجبوریم به شرکت های
بزرگ ژاپن و چین یا استرالیا روی بیاوریم».
یکی از ویژگی هایی که اعتبار شــرکت مجیک را
تثبیت کرد ،مسئولیت پذیری و پاسخگویی عوامل
ان بود .پس از طراحی هر محیط ،شرکت به مدت
4ماه صبر می کرد تا نتایــج عملی پروژه خود را
مشاهده کند .همان طورکه هر محصول اولیه ای
به تســت و ازمون نیاز دارد ،تیم مجیک همیشه
برای اصــاح کار خود مطابق بــا بازخوردهای
مشتریان ،اماده بود.
تالش موفقیت امیز شریل یئوه و شرکت مجیک
باعث شــد دولت ،برنامه ملی اســتارت اپ های
مالزی را به انها بســپارد .پــس ازان ،مجیک با
حمایت دولــت ،گامی بلندتــر در هموارکردن
مسیر پیشــرفت و توســعه جامعه استارت اپی
مالزی برداشــت .برنامه هــای کراودفاندینگ،
رویدادهای استارت اپی ،رقابت های کارافرینی،
شــتاب دهنده ها و حتی اکادمی های اموزشی،
ازجمله مســئولیت های جدید کمپانی مجیک
هســتند .تمرکز فعلی او روی کشورهای جنوب
شرقی اسیاست .شریل یئوه هنوز بلندپروازی های
بیشتری در ســر دارد .او می خواهد استارت اپی
جهانی داشته باشد که بازار ان تنها به کشورهای
کوچک شرق اسیا محدود نباشد و محصول ان در
عرصه های بین المللی عرضه شود؛ امری که از دید
او غیرممکن نیست .او در یک مصاحبه اظهار کرد:
«اینجا ما به این موضــوع فکر می کنیم که کدام
محصول با منطق ه جغرافیایی ما ســازگار است و
چگونه می توانیم از منابع محلی و بومی ارزان تری
اســتفاده کنیم ،ولــی فرصت هــای کارافرینی
بسیاری وجود دارد که هنوز کسی روی انها دست
نگذاشته است».
یکی از
موضوعات
موردعالقه
شریل ،عناصر
متعددی
بود که برای
فراهم کردن
یک محیط
مناسب
کسب وکار،
ضروری بودند.
ندلیل،
به همی
پس از مدتی
تصمیمگرفت
فعالیتشرکت
مجیک را
روی دو حوزه
متمرکزکند؛
طراحی محیط
کار و واسطه
شتاب دهنده
استارت اپی
کفش هاییکهازکفخیابان هایارژانتینامدند
داستان برند تامز و خالقش بلیک مایکوسکی ،نمونه موفقی از کارافرینی اجتماعی است
بلیک مایکوسکی ،موســس برند تامز ،در سال 2006به
ارژانتین ســفر کرد تا با فرهنگ این کشــور اشنا شود.
به همین دلیــل ،روزهای خود را با گــردش بین مردم،
تماشــای ورزش های محلی و صرف غذاهای بومی این
کشور می گذراند .او همچنین کفش های راحتی الپارگاتا
ر ا که مرســوم ترین کفش های مردم کوچــه و خیابان
ارژانتین بود ،می پوشید و به ذهنش رسیده بود که شاید
این کفش ها در امریکا هم بازار خوبی داشته باشند.
تشخیص نیاز
بلیک در اخرین روز ســفرش ،زنــی را مالقات کرد که
داوطلبانه در یک سازمان خیریه کار می کرد .این زن برای
بلیک توضیح داد که فقدان کفش های مناســب ،نه تنها
در ارژانتین بلکه در بســیاری از کشورها ،کودکان را در
معرض بیماری های مختلف قرار می دهد .این ســازمان
خیریه ،فعالیت خــود را روی اهدای کفش به نیازمندان
متمرکز کرده بود ،اما از انجا که کفش ها را از اهداکنندگان
دریافت می کرد ،با محدودیت های زیــادی مواجه بود.
ال ممکن بود سایز کفش ها مطابق با نیازها نباشد .بلیک
مث
برای اولین بار از نزدیک شــاهد درد و نیاز کودکان فقیر
بود و تصمیم داشت برای حل این مشکل ،قدمی بردارد.
قدم برداشتن و عمل کردن
بلیک مایکوسکی ،ابتدا تصمیم گرفت سازمان خیریه ای
راه انــدازی کند و از خانــواده و دوســتانش بخواهد به
نیازمندان پول اهدا کنن د تا او بتواند کفش های مناسب را
در سایزهای مورد نیاز تهیه کن د اما متوجه شد که با این
روش ،یک منبع مالی نامطمئن و زودگذر در اختیار خواهد
ایده کارافرینی به ذهنش خطور
مرحله بعد ،
داشت .در
کرد .او این ایده را با معلم ارژانتینی ،الژو ،و دوســتانش
در میان گذاشــت و گفت می خواهد یک کمپانی کفش
الپارگاتا تاســیس کند و به ازای فــروش هر کفش ،یک
جفت کفش هم به کودکان نیازمند هدیه کند .انتخاب
نام شرکت هم بر همین اساس صورت گرفت« :کفش های
فردا یــا »Tomorrow’s Shoesکه تامز ،مخفف این نام
است .او از الژو خواســت در این سفر همراهی اش کند،
چراکه مطمئن بود برای راه اندازی شرکت ،به یک مترجم
نیاز خواهد داشت .به این ترتیب ،تیم کوچک انها کم کم
شکل گرفت.
حرکت به جلو
خانواده الــژو اغاز کرد .انها
تیم تامــز ،کارش را از انبار
همزمان ،تولیدکنندگان کفش هــای محلی را مالقات
کردند و امیدوار بودند کسی را پیدا کنند که به انها کمک
کند .بلیک و الژو برای ســازندگان کفش به طور دقیق
توضیح می دادند که چه می خواهند؛ یک کفش شــبیه
به الپارگاتا که برای بازار امریکا ساخته شود .این کفش،
نسخه ارژانتینی ،اما مطابق مد
باید بادوام تر و راحت تر از
روز ساخته می شــد تا برای مصرف کنندگانی که به مد
توجه می کردند ،نیز مناسب باشد .اغلب تولیدکنندگان،
این ایده را یک شوخی بزرگ می دانستند ،ولی سرانجام
یک تولیدکنند ه محلی به نام جوزی ،پیشنهاد همکاری
انها را پذیرفت .جوزی ،مالک شرکتی بسیارکوچک بود
که تعداد معدودی دســتگاه و منابع تولیدی محدودی
داشــت .انها خیلی زود کارشان را شروع کردند و به مرور
چندین صنعتگر دیگر نیز با انها وارد همکاری شــدند.
هم ه اعضای تیم ،در اتاق های کوچک و با چند دســتگاه
دوخت کار می کردند .برای این صنعتگران که نسل های
پی درپی ،کفش های مشابهی تولید کرده بودند ،تغییر و
اصالح تولیدات ،کار اســانی نبود .با این حال ،با اصرار و
پشتکار بلیک و الژو ،کار ادامه پیدا کرد و انها موفق شدند
نمونه اولیه کاال ،تولید کنند.
250جفت کفش به عنوان
این کفش ها در سه کیس ه بزرگ جای شدند.
معرفی محصوالت
بلیک با کیســه های حــاوی کفش هــای الپارگاتای
اصالح شده ،به لس انجلس بازگشــت اما مشکل اینجا
بود که دقیقا نمی دانســت چگونه باید کفش ها را توزیع
کنــد .او نــه از صنعت مد سررشــته ای داشــت و نه از
خرده فروشــی چیزی می دانســت .به همین دلیل ،کل
داستان و ایده کفش های تامز را برای دوستانش تعریف
کرد .خوشبختانه دوستانش عاشق این ایده شدند .انها
فهرستی از فروشگاه هایی که ممکن بود کفش ها را بخرند،
به او معرفی کردند و در ضمن ،هرکدام یک جفت کفش
هم از او خریدند .این ماجرا نشــان می دهد که همیشه
نیاز نیســت با متخصصان صحبت کنیــد .گاهی اوقات
خود مصرف کنندگان(که ممکن اســت بین دوســت و
اشنایان شما هم باشند) ،بهترین مشاور شما هستند .در
ان زمان ،بلیک دوباره به شغل قبلی خود در شرکت سابق
رشته تجارت ،برگشته بود و نمی توانست
و تحصیالت در
زمان زیادی به امــور کفش ها اختصاص دهد .اوایل فکر
می کرد می تواند همه چیز را در اوقات فراغت و از طریق
ایمیل و تلفن کنترل کند ،اما این فکر،کامال اشتباه بود.
شاید یکی از مهم ترین درس های حرفه ای که بلیک یاد
گرفت ،این بود که گرچه ایمیل و تلفن دسترسی به مردم
را ســاده تر کرده ،اما گاهی هیچ چیز جای مالقات های
مستقیم را نمی گیرد .یکی از روزهای اخر هفته ،بلیک
کیس ه کفش ها را برداشت و به فروشگاه «امریکن رگ»
رفت .این مغازه ،یکی از معروف ترین فروشگاه هایی بود
که دوستانش به او پیشنهاد کرده بودند .مالک فروشگاه،
هرماه تعداد زیادی کفش را بررسی می کرد .او متوجه شد
که تامز ،تنها یک کفش نیست بلکه یک داستان است و او
می تواند هر دوی اینها را بفروشد.
تامز حاال یک مشتری خرده فروش داشت
اتفاق بزرگ بعدی در راه بود .بوت مور ،نویسنده مد
مجله
لس انجلس تایمز ،داســتان بلیک را شنیده بود و از این
ماجرا خوشش امده بود .مور قول داد که خیلی زود مطلبی
درموردانبنویسد.هنوزیکهفتهنگذشتهبودکهتامز،به
تیتر یک مجالت تبدیل شده بود .پس ازاین بازتاب ،تعداد
سفارش ها در وب ســایت شرکت به 2200جفت کفش
رســید که خبر خوبی برای کسب وکار تیم تامز بو د ولی
مشکل بزرگ این بود که انها فقط 160جفت کفش اماده
در اختیار داشتند و پیش ازاین ،به مشتریان اعالم کرده
بودند سفارش ها را در عرض 4روز تحویل می دهند .بلیک
به سرعت یک اگهی استخدام کارورز را در اینترنت منتشر
کرد و 3نفر از بهترین متقاضیان را استخدام کرد .سپس
با مشتریان تماس گرفت تا به انها خبر بدهد سفارش ها
دیرتر ارسال می شود.
یک استارت اپ جهانی
بلیک برای تولید کفش های بیشتر به ارژانتین برگشت.
انهــا در طول تابســتان بیش از 10هــزار جفت کفش
فروختند .استقبال بی نظیر هنرپیشگان هالیوود و مقاالت
متعددی که در رسانه های اجتماعی منتشر شد ،تامز را به
مردم سایرکشورهانیز معرفیکرد .رشد سریع وباالی تامز
باعثشدحامیانمالیبیشتریبیابندوبتوانندمحصوالت
دیگری را نظیر عینــک ،کیف و قهوه به محصوالت خود
اضافه کنند .در مدت کوتاهی ،ایده ســاد ه او به یک مدل
کسب وکار قدرتمند جهانی تبدیل شده بود که به بهبود
سالمت ،اموزش ،فرصت های اقتصادی و سایر نیازهای
کودکان 70کشور جهان کمک می کرد.
برند و تبلیغات
B r a n d & A d s
13ا بان .1396سال د وم .شماره هفتاد وهفت
11
رابرت فراست
تفاوت از جایی اغاز می شود که تصمیم بگیرید
راهی را بروید که کمتر پا خورده است.
n
ستــــون
m
u
l
o
C
رویکردهاواستراتژی های
اژانسیبهنامBETC
BETCاز جمله اژانس های برجسته تبلیغاتی
جهان به شمار می رود که در سال 1995در
پاریس تاسیس شــد و هم اکنون با داشتن
دفاتر متعدد خود در سراسر جهان ،برندهای
معتبر زیادی مانند مک دونالد ،الکاســته،
دیزنی لند و ...را در لیســت مشــتریان خود
دارد .از جملــه نکات قابــل توجهی که در
رابطه با این شــرکت تبلیغاتی می توان ذکر
کرد ،این نکته اســت که این اژانس در ابتدا
یکی از زیرمجموعه های گروه بزرگ Havas
محسوب می شد که در سال 1994از شرکت
مذکور جدا شده و به صورت مستقل به انجام
فعالیت های بازاریابی خود پرداخته است.
تقسیم وظایف
انچه در اغاز فعالیت این کمپانی به چشــم
می خورد ،تقســیم بندی و مرزبندی دقیقی
اســت که بین بخش های مختلف ان وجود
داشــت ،به گونه ای که شــاخه های متعدد
این اژانس هر یک بــر بخش خاصی از روند
بازاریابی تمرکز داشــتند .بــه عنوان مثال،
بخش عمده ای از این شــرکت به برندهای
الکچری و لوکس اختصاص دارد ،همچنین
تقویت و ترســیم هویت تجــاری ،بازاریابی
محتوا ،بخش طراحــی ،بخش صداگذاری،
بخش خرده فروشی و ...نیز از دیگر شاخه های
عمده این شرکت به شمار می روند .از انجایی
که مرزبندی و تقسیم وظایف بین بخش های
مختلف یک شرکت ،میزان تمرکز کارکنان
هر بخش را باالتــر می برد ،چنین مرزبندی
در اژانــس BETCاز جمله نقــاط قوت این
شرکت به شمار می رود که در نهایت بازدهی
و کیفیــت بیشــتری را در طراحــی و ارائه
برنامه های تبلیغاتی ان رقم خواهد زد.
رستورانیکهسالمتغذاییرابهعنوانیکاهرمبزرگتبلیغاتیبهکارمی برد
مانورتبلیغاتیساب ویرویسالم خوری
t
r
گزارش
o
p
e
R
فهیمه خراسانی
ساندویچ های معروف برند «ســاب وی» که با نام
ساب مارین و با شکل خاص خود شناخته می شوند،
در کنار ساالدهای مشهور این برند چیزی نیستند
که در خاطــ ر مصرف کنندگان انهــا باقی نمانند،
ساالدهای مختلف و ساندویچ های رول مانند برند
ساب وی که عموما با نان های فرانسوی یا ایتالیایی
سرو می شوند ،محبوبیتی را برای این برند به ارمغان
اورده اند که باعث شکل گیری شعبه های زیادی از
این رستوران زنجیره ای در بیش از 100کشور جهان
شده اســت .این برند که در سال 1965کار خود را
در قالب یک رستوران کوچک در امریکا اغاز کرده
بود ،هم اکنون به عنوان یکی از رستوران های بزرگ
زنجیره ای دنیا شناخته شــده و در کنار برندهای
معروفی مانند مک دونالد دیده می شود.
ترسیم یک درک عمومی از سالمت
تاکید بر استفاده از مواد غذایی تازه و سالم یکی از
رویکردهایی اســت که برند ساب وی به عنوان یک
ابزار تبلیغاتی از ان سود می جوید .با توجه به اینکه
امروزه حجم زیادی از مواد غذایی مورد مصرف مردم
و خصوصا فست فودها سرشــار از مواد نگه دارنده و
مصنوعیهستند،مطمئنایافتنفست فودیکهفاقد
چنین خصوصیتی باشد ،می تواند یک برگ برنده
برای ان محسوب شود .برند ساب وی به طور خیلی
جدی در تولید ساندویچ های مختلف خود از مواد
تازه و طبیعی اســتفاده کرده و به مصرف کنندگان
چ نوعــی از مواد
خــود اطمینان می دهد کــه هی
نگه دارنده و مصنوعی را در ساندویچ های خود به کار
نمی برد .اتخاذ چنین رویکردی شعارهای تبلیغاتی
این برند را به ســوی مفاهیمی مانند ســالم بودن،
طبیعی بودن و پرانرژی بودن سوق داده و در نهایت
یک تصویر ســالم و باکیفیت را در ذهن مخاطبان
این رستوران شکل می دهد؛ تصویری که در نهایت
باعث ترجیح این برند به بسیاری از برندهای دیگر
فست فود خواهد شــد .در واقع ایجاد و شکل دهی
به یــک ادراک عمومی در میــان مخاطبان مبنی
بر اینکه ساندویچ های ســاب وی بسیار سالم تر از
همبرگرها و سیب زمینی های سرخ شده هستند،
یکی از مهم ترین اهدافی بــوده که این نام تجاری
از بدو فعالیت خود بر ان تمرکز داشــته و در نهایت
نیز موفق به شــکل دهی به چنین ادراکی در میان
مخاطبان خود شده است.
فوت النگ :یک ساندویچ خیلی زیاد
یکی از رویکردهــای تبلیغاتی کــه تقریبا از اغاز
شــکل گیری رســتوران زنجیره ای ســاب وی با
ان همــراه بــوده اســت ،طرح هایی بــوده که در
رابطه با ســاندویچ های فوت النگ این رســتوران
ارائه می شــدند .در واقع تفاوت در میــزان اندازه
ســاندویچ های ســاب مرین ،یکی از نقاط عطف و
متمایز ان به شــمار می رود ،به طوری که برخی از
برنامه های تبلیغاتی این برند را نیز پوشش داده است
که در این میان خصوصا ســاندویچ های فوت النگ
این رستوران ،جایگاه ویژه ای در طرح های بازاریابی
ان یافته اند .در اغاز کار این رســتوران ،هدیه دادن
کارت هایی که نشــان دهنده میزان دفعات خرید
این ساندویچ ها بود ،می توانســت یک امتیاز ویژه
برای مشتریان محسوب شــود ،به این صورت که
در قبال داشــتن تعداد خاصی از این کارت ها ،یک
ســاندویچ مجانی دریافت می کردند .جالب است
بدانید که این شیوه تشــویقی یکی از راهکارهای
بازاریابی این رستوران به شمار می رود که امروزه نیز
در قالب کارت های اعتباری به مشتریان ارائه شده
و تخفیفات خاصــی را برای انها به ارمغان می اورد.
اخیرا نیز یکــی دیگر از کمپین های ایــن برند ،با
ساختن یدئوهای کوتاهی به تقویت رویکرد مذکور
در معرفی ســاندویچ های فوت النگ این رستوران
پرداخته و با شــعارهایی مانند «ســاندویچ خیلی
زیاد» به حجم زیاد و بزرگ بودن این ســاندویچ ها
اشاره کرده است.
تجزیه و تحلیل میدانی در رستوران
تجزیه و تحلیل رونــد بازاریابی از جمله مهم ترین
فعالیت هایی اســت که برند ســاب وی در راستای
برنامه های تبلیغاتی خود بــه کار می برد ،اما نکته
جالب توجه در این روند این اســت که متخصصان
بازاریابی این برند ،تنها به بررســی ها و تحلیل های
اماری که از طریق کمپین های خود در رسانه های
اجتماعی به دســت می اورند اکتفــا نکرده ،بلکه
تجزیه و تحلیل میدانی را نیز در دستور کار خود قرار
می دهند؛ به این صورت که در بسیاری از شعبه های
خود در سراسر جهان ،فرم های مختلف نظرسنجی
را بین مشتریان پخش کرده و در نهایت با توجه به
سن ،جنسیت و ســایر خصایص شرکت کنندگان
در نظرسنجی به نتایج مهمی جهت بهبود کیفیت
ســاندویچ ها و همچنین ارتقای رونــد بازاریابی و
برندسازی خود می رسند .این شیوه تجزیه و تحلیل
خصوصا از این جهت ارزشمند است که مخاطبان در
تماس مستقیم با محصوالت و خدمات این رستوران
هســتند و به همین دلیــل می تواننــد داده های
واقعی تری را ارائه دهند.
ساب وی به تلویزیون وفادارتر است
ساب وی در برنامه های بازاریابی خود به هر دو گروه
ابزارهای تبلیغاتی کــه می توان انها را در دو گروه
مدرن و سنتی تقسیم بندی کرد ،پایبند است ،اما
در استفاده از رسانه های اجتماعی و فضای مجازی
چندان راه افراط را نپیموده و ســعی در ایجاد یک
توازن بین این ابزارهای جدید در کنار رسانه های
قدیمی تری مانند رســانه های چاپی و تلویزیون
دارد .همچنین شــایان ذکر است که تلویزیون به
عنوان یک رســانه اصلی در سیستم بازاریابی این
رستوران زنجیره ای جای گرفته است ،به حدی که
دست اندرکاران بازاریابی این برند ،ارائه تبلیغات
تلویزیونی خود را قربانی رسانه های مجازی نکرده
و درصد بیشتری از فعالیت های بازاریابی خود را از
طریق رسانه تلویزیون به مخاطبان ارائه می دهند،
چراکه معتقد هســتند مخاطبان خود را از طریق
این رســانه یافته اند و به همین دلیل نیز گرایش
به سمت رسانه های مجازی ،نباید باعث از دست
رفتن مخاطبان گســترده تلویزیونی انها شود ،به
همین دلیل نیز بسیاری از کمپین های بازاریابی
این رستوران ،در قالب ویدئوهایی تهیه می شوند
که در ابتدا از شــبکه های تلویزیونی پخش شده و
در ادامه توسط سایر رسانه های اجتماعی تقویت
می شوند.
انتخاب با شماست
تازه خوردن یکی از شــعارهای اصلی ســاب وی به
شمار می رود که در راســتای تاکید بر محصوالت
تازه و ارگانیک این برند به شــدت در کمپین های
تبلیغاتی این برند به چشم می خورد ،بر همین اساس
نیز بسیاری از برنامه های تبلیغاتی این رستوران ،در
رابطه با همین خصوصیت تازه بودن و ســالم بودن
ساندویچ های ساب وی شکل می گیرند ،به طوری که
امروزه سالمت ،یکی از شاخصه های اصلی ساب وی
به شمار می رود .ازجمله کمپین هایی که در راستای
همین مفهوم به صورت یک کلیپ تلویزیونی تهیه
شده است ،تاکید عمده ای بر مصرف سبزیجات تازه
در ساندویچ ها و ساالدهای این رستوران دارد .یک
کلیپ 30ثانیه ای پسری را همراه با والدینش نشان
می دهد که به صورت زنده در پشت ویترین رستوران
ساب وی سبزیجات تازه را مشاهده می کند و هر کدام
از سبزیجات مذکور را که مایل است ،برای غذای خود
انتخاب می کند .مطمئنا تماشــای چنین ویدئویی
بسیاری از بینندگان را به سوی غذاهای تازه این برند
ترغیب می کند؛ ساندویچ هایی که شما می توانید به
صورت مستقیم محتویات انها را که بعضا مواد تازه و
سبزیجات سالم هستند ،انتخاب کنید.
بازتعریف مفهوم فرهنگ و رسانه
تاکید بر
استفاده از مواد
غذایی تازه و
سالم یکی از
رویکردهایی
است که برند
ساب وی به
عنوان یک
ابزار تبلیغاتی
از ان سود
می جوید .با
توجه به اینکه
امروزه حجم
زیادی از مواد
غذایی مورد
مصرف مردم
و خصوصا
فست فودها
سرشار از مواد
نگه دارنده
و مصنوعی
هستند،
مطمئنا یافتن
فست فودی
که فاقد چنین
خصوصیتی
باشد ،می تواند
یک برگ
برنده برای ان
محسوب شود
چطوریکبرندمعتبر،کاراییمحصوالتشرابهرخمی کشد
باتبلیغاتائودی،رانندگیایمنرااحساسکنید
رانندگی در زیر باران یکی از تجربیات مشترکی است که
بیشتر مردم جهان ان را داشته اند .هوای بارانی ،جاده ای
یکطرفه و قطرات بارانی که بر شیشــه خودرو می خورد،
می تواند یک تجربه خوشــایند برای بیشتر افراد باشد،
اما همیــن قطرات باران هنگامی که شــدت می یابند و
بارانی شدید را رقم می زنند ،به نظر نمی رسد که چندان
خوشایند رانندگان باشند ،چراکه باران های تند عموما
میدان دید راننده را بسیار کم می کنند و می توانند عاملی
خطرافرین نیز در رانندگی محسوب شوند؛ بر این اساس
بسیاری از برندهای مطرح خودروسازی جهان ،سعی در
ارائه خدماتی خاص دارند که اگرچه ممکن است بخشی
جزئی در فرایند ساخت یک خودرو باشند ،اما در نهایت
می توانند تفاوتی چشــمگیر را برای برند مورد نظر رقم
بزنند .در همین راستا در اینجا به معرفی یکی از تبلیغات
چاپی برند ائودی می پردازیم که در رابطه با حسگرهای
برف پاک کن های این برند طراحی شده است .با توجه به
اینکه یک باران شدید می تواند اختالل چشمگیری را در
رانندگی ایجاد کنند ،برند ائودی برف پاک کن های تازه ای
را روانه بازار کرده که با توجه به شدت باران ،سرعت انها
به صورت خودکار تنظیم می شوند .این تبلیغ که توسط
اژانس ترکیه ای به نام Tribal Worldwideطراحی شده
است ،مفهوم خطر و ترس ناشی از باران های شدید را در
هنگام رانندگی به تصویر می کشد ،به طوری که بیننده
در ابتدا طرحــی از یک هیوال را پیش روی خود می بیند
و با دقت بیشــتری متوجه می شــود که انچه می بیند
فضایی بارانی از پشت شیشه یک خودرو است .همچنین
برف پاک کنی که در تصویر دیده می شود نیز به تقویت
مفهوماصلیاین تبلیغکهدر رابطهباحسگر هایباران این
اتومبیل است ،کمک زیادی می کند .در نهایت انچه باعث
درک نهایی بیننده این تبلیغ از مفهوم اصلی ان می شود،
جمله ای است که در انتهای تصویر دیده می شود :وقتی
که باران سنگین اســت ،چیزها ترسناک می شوند! در
تبلیغ مذکور باران سنگین باعث شکل گیری تصویر یک
هیوالی ترسناک می شود و مطمئنا ارائه چنین تصویری
می توانداهمیتیکحسگرقویرادرتنظیمبرف پاک کن
ماشین بیشتر نشان دهد ،چراکه اگر این پیام به درستی به
مخاطبمنتقلشود،مطمئناتاثیرگذاریبیشترینیزدر
پی خواهد داشت .در واقع پیام اصلی این تبلیغ ،انتقال این
مفهوم است که رانندگی در زیر باران سنگین ،می تواند
بسیار خطرافرین باشد و بنابراین داشتن یک سیستم
قوی در پاک کردن شیشه ها ،میزان خطرافرینی چنین
اقدامی را تا حد زیادی کاهش خواهد داد .در پایان الزم به
ذکر است که ارائه چنین خدماتی در صنعت خودروسازی
امروز بسیار معمول بوده و مطمئنا برندهای زیادی چنین
سنسورهایی را در طراحی و ساخت اتومبیل های خود در
نظر می گیرند ،به همین دلیل نیز انچه در اینجا اهمیت
می یابد و
داشــتن دیدگاه هــای خالقانــه در رابطه
با ابزارهــای بازاریابــی نویــن و ارتباط با
مصرف کننــدگان و شــناخت فرهنگ های
متفاوت ،باعث شــده است تا شرکت BETC
به دنبال تعریفی دوبــاره از مفاهیم مذکور
باشــد ،به این معنــا که دســت اندرکاران
این اژانــس معتقدند که در دنیــای امروز
کــه مخاطبان با رســانه های متعدد و بعضا
جدیدی مواجه هستند ،برای ارائه یک فرایند
تبلیغاتــی موفق ،باید رابطــه بین فرهنگ
مصرف کنندگان و ابزارهای رسانه ای جدید
را دوباره تعریف کــرد ،چراکه ابزاهای نوین
دنیــای امروز در وهلــه اول باید در فرهنگ
مخاطبان جای بگیرند و از طرف انها پذیرفته
شوند تا در نهایت بتوانند به عنوان یک ابزار
ارتباطی قوی ،یک پیام بازاریابی را با موفقیت
منتقل کنند .به همین دلیل نیز این اژانس
تبلیغاتــی در طراحی برنامه های خود توجه
خاصی به مبحث فرهنگ داشــته و سعی در
شناخت درســتی از مخاطبان خود دارد تا
در نهایت بتواند بهترین رســانه ارتباطی را
برای انتقال پیام های خــود به انها ،انتخاب
کند و می توان گفت به همین دلیل اســت
که این گروه بازاریابی از طیف گســترده ای
از رسانه های چاپی ،تلویزیونی ،مجازی و ...
استفاده می کند.
توسعه پایدار تبلیغات
شــرکت BETCتبلیغات را تنهــا یک ابزار
ارتباطی بین مصرف کننــده و تولیدکننده
نمی داند ،بلکه یک رســالت اجتماعی برای
تبلیغات قائل اســت و به همین دلیل نیز در
طراحی برنامه های تبلیغاتی خود به مفهوم
توسعه پایدار بســیار توجه دارد ،چراکه یک
رونــد تبلیغاتی می تواند بــه گونه ای پایدار
در جامعه حضــور پیدا کــرده و رفتارهای
اجتماعی خاصی را نیز رقم بزند ،چه بســیار
شعار ها ،جمالت و حتی اهنگ ها و اشعاری
کــه در قالب یــک تبلیغ ارائه شــد ه اند و تا
مدت ها نیز در قالب یک رفتار اجتماعی بین
مردم باقــی مانده اند! و دقیقا به همین دلیل
است که این اژانس بازاریابی در برنامه های
تبلیغاتی خود به توســعه انها توجه کرده و
جهت پایدار انها را در نظر دارد ،به این معنا
که ســعی در ارائه تبلیغــی دارد که در عین
حال که می تواند یک رفتار اجتماعی را رقم
بزند ،به گونه ای پایدار نیز در بین مخاطبان
حضور داشته باشد.
یافتن زبان مشترک
باعث برجسته شــدن یک نام تجاری نســبت به دیگر
همتایان ان می شود ،نوع اســتراتژی های تبلیغاتی ان
است .بر همین اســاس نیز می توان گفت برند ائودی با
تبلیغ فوق ،به گونه ای متفاوت خطر را به تصویر کشیده و
در کنار ان ،راه حل گریز از خطر را نیز به بیننده خود نشان
داده است که چنین رویکردی می تواند یک نکته خالقانه
در ارائه اگهی های بازاریابی محسوب شود.
از جمله نکات دیگری کــه در گروه بازاریابی
BETCتوجه خاصی به ان مبذول می شــود،
اهمیت دادن به بخش طراحی است .همانگونه
که پیش تر نیز ذکر شد ،یکی از بخش های مهم
و مجــزای این اژانس ،بخش طراحی اســت.
کارکنان ایــن بخش با اســتفاده از ابزارهای
کارامــد ،ســعی در پیاده ســازی ایده های
خالقانه ای دارند که توســط بخش های دیگر
شرکت پرورانده می شوند ،نکته قابل توجهی
که در بخــش طراحی این اژانس به چشــم
می خورد ،دیدگاهی است که در رابطه با مفهوم
طراحی وجود دارد ،از نظر دست اندرکاران این
شرکت ،طراحی یکی از بخش های بسیار مهم
فرایند بازاریابی محســوب می شــود و حکم
یک زبان ارتباطــی را دارد؛ زبانی که می تواند
بیــن مخاطبــان و برندهــای مختلف ،یک
رابطه صمیمــی و تاثیرگذار برقرار کند ،البته
یافتن چنین زبان مشترکی بین دو گروه مهم
تولیدکننده و مصرف کننــده نیازمند دقت،
بازبینی و خالقیت گــروه طراحی این اژانس
اســت که با تالش مداوم خود به دنبال یافتن
این زبان مشترک هستند.
تیم ورک
Te a m Wo r k
13ا بان .1396سال د وم .شماره هفتاد وهفت
12
البرت هوبارد
اگر می خواهید از شما انتقاد نکنند ،کاری نکنید،
چیزی نگویید و چیزی نباشید...
صفر تا یک
توصیه هایمدیریتی
ساندار پیچای
در یک مصاحبه کاری ،برای چه سواالتی باید اماده شوید؟
سواالتبزوسی؛استخدام هایامازونی
در مراحل ابتدایی شــکل گیری کمپانــی امازون ،جف
بزوس ،تمام مصاحبه های اســتخدامی را خودش انجام
می داد .بزوس معتقد بود که هر کارمند نقش کلیدی ایفا
می کند به همین خاطر ،کیفیت استخدامی های جدید
برای موفقیت کار به همان اندازه اساسی و با اهمیت بود
که کیفیت محصوالتی که می فروشند .در نتیجه ،بزوس،
نه تنهانسبتبهایجادتجربه ایمنحصربه فردبرایمشتری
حساس بود ،بلکه نسبت به استخدام بهترین کارمندان
ممکن نیز سرسخت بود .برای تاثیر گذاشتن روی جف
بزوس در یک مصاحبه ،باید ثابت می کردید که این ویژگی
را دارید .با توجه به استانداردهای باالیی که او برای خودش
و کمپانی در نظر دارد ،این نکته نباید ما را شگفت زده کند
که در این مصاحبه ها او کاندیداها را شدیدا مورد سوال قرار
می داد تا بفهمد انها تا چه حد نســبت به عمل خودشان
مسئولیت پذیرند .او دنبال افرادی بود که ذاتا می کوشند
تا انتظاراتی که برایشان تنظیم شده براورده کنند و فراتر
روند .نیکالس الوجوی ،پنجمین کارمند امازون درباره
این تجربه می گوید« :یکی از شعارهای او این بود که هر
بار که کسی را استخدام کردیم ،نیروی جدید باید سطح
را برای نفر بعد باال ببرد .اینطور بود که مجموع این مخزن
استعدادها ،همیشه در حال بهتر شدن بود» .این سخت تر
از چیزی است که به نظر می رسد ،نمی توانید همین طوری
به مدیر عاملی مانند بزوس بگویید که «مسئولیت پذیر»
هســتید .راز اثبات کردن ویژگی هایی که کارفرمایان به
دنبال ان هستند « سوال های رفتاری» نام دارد .توانایی ها
به تنهایی مهم نیستند ،مهم این است که چگونه انها را به
دست اورید و از انها اســتفاده می کنید .مصاحبه کردن
رفتاری ،تکنیکی اســت که توســط مصاحبه کننده ها
استفاده می شود تا ذهنیت شــما را درک کنند .به ویژه
انها می خواهند بدانند شما چطور در یک مهارت ،توانایی
و یا ویژگی شــخصیتی پیشرفت کرده اید و یا به استادی
رسیده اید .سوالی با پایان باز که با دقت ساخته شده است،
پرسیده می شود که نیاز به جواب دقیق و با جزئیات شما
دارد .برای مثال ،بزوس ممکن است از شما بپرسد« :به من
دربار ه زمانی که کاری انجام داده ای و بهترین کاری نبود
که می توانستی انجام بدهی ،بگو .چه کار کردی؟» و یا او
ممکن است بپرسد« :تصور کن که مسئولیت فشرده ای
را با تاریــخ تحویل غیرمنطقی به تو ســپرد ها ند .در این
شرایط ،چه می کنی؟» .جواب های شما به این سواالت ،به
مصاحبه کنندهکمکمی کندتابفهمدایاشماشخصیت،
رویکرد و تجربه ای داریــد که در ان کمپانی به موفقیت
برسد .اما هر کمپانی و رهبرانش ،متفاوت از یکدیگرند.
بنابراین ،جواب صحیح به هر کدام از این سوال ها می تواند
متفاوت باشــد .پس ،به شــما به عنوان مصاحبه شونده
درباره شرکتی که می خواهید در ان وارد
بستگی دارد تا
شوید ،تحقیق کنید تا مطمئن شوید انها برای مصاحبه
به چه چیزهایی نیاز دارند.
ساندار پیچای ،رهبری با نفوذ با باورهای محکم
است .او تولیداتی را که مردم به ان احتیاج دارند،
برایشــان فراهم می کند تا زندگی را برای انها
اسان تر کند و نسل اینده را قدرتمند سازد .او
همچنین به پیشرفت هند در زمینه تکنولوژی
کمــک می کند .رهبــران حــوزه تکنولوژی
می تواننــد چنــد درس از مدیرعامل کنونی
گوگل بگیرند:
.1هیچ وقت ریشه هایتان را فراموش نکنید
خوابه ساده در
خانه دو
ساندار پیچای ،در یک
شهر چنای هند به دنیا امد .او یک دانش اموز
فوق العاده و همیشه درحال درس خواندن بود.
او بسیار خجالتی و ســاکت بود .درعین حال،
یک جوان با اعتمادبه نفس بود .پدرش ،رگوناتا
پیچای ،یک مهندس الکترونیک و اولین کسی
بود که عالقه پیچای به تکنولوژی را ایجاد کرد.
تالش ساندار در مدرسه ،باعث شد که او بتواند
وارد موسســه هندی تکنولوژی در کاراگپور
شود .یکی از اســاتید دانشگاه او ،سانات روی،
درباره دانشــجویش می گوید« :او بهترین در
کالس بود ،دقیق و با هوشی ذاتی که بسیار فراتر
برنامه کالس بود .او یک ســر و گردن از بقیه
از
بهتر بود .با این حال ،او باورکردنی نبود ،همیشه
سعی می کرد عضوی یکپارچه از کالس باشد».
اوهمچنینبورسیه دانشگاهاستنفوردراگرفت،
اما رسیدن به استنفورد ،چالش های خودش را
داشت .والدین ساندار ،هزارپوند – یعنی بیش
ساالنه پدرش – هزینه کردند تا بتوانند
از درامد
پسرشــان را ســوار هواپیما کنند .قدردانی و
سپاسگزاریعمیق اونسبتبه از خودگذشتگی
پدر و مادرش و فراهم کــردن امکان اموزش،
عمیقــا در مهارت های رهبــری او تاثیرگذار
بوده اســت .با وجود پیشــرفت های سریع،
ســاندار پیچای ،یک بار هم حمایت و تشویق
پدر و مادرش ،برای دنبال کردن ارزوهایش را
فراموش نکرد .او حتی خانه ای لوکس برای انها
در شهر چنای خرید.
.2بیشتر بر موفقیت دیگران تمرکز کنید تا
موفقیت خودتان
مدیر عامل گوگل ،انچه را که نصیحت می کند،
خودش نیز انجام می دهد .یکی از ارزش هایی که
اوبه ان عقیده دارد ،این است که «تنها موفقیت
خود را نبینید ،بلکه بر موفقیت دیگران تمرکز
کنید» .او توضیح می دهد« :به عنوان یک رهبر،
کار شما این اســت که باعث شوید افرادی که
برایتان کار می کنند ،موفق شــوند .رهبری،
کمتر دربار ه این است که خودتان موفق باشید،
و بیشتر دربار ه این است که اطمینان پیدا کنید
ادم های خوبی دارید و کار شــما این است که
موانع را از سر راه انها بردارید .برایشان انسدادها
را از بیــن ببرید تا انها بتوانند در ان چیزی که
انجام می دهند ،موفق باشن د و این چیزی است
که من همیشه به ان فکر کرده ام» .این وظیفه
یک رهبر واقعی است که به دیگران به بهترین
نحوممکنکمککندتابهاهدافشانبرسندزیرا
ساختن فرهنگ های مشارکتی جایی است که
همه چیز از ان به بهترین شکل خارج می شود.
.3جوانان را توانمند کنید
نکتهدیگریکهمدیرعاملگوگلانراارزشمند
می داند ،توانمند سازی جوانان است .او معتقد
اســت که امروزه فشا رهای بســیاری بر شانه
جوانان است .او می داند که دبیرستانی ها باید
به شدت تالش کنند تا برای مثال ،در موسسه
هندی تکنولوژی قبول شوند .پیچای می گوید:
«تمرکز بر اموزش یک توانایی بزرگ است .من
می خواهم ببینم که افــراد جوان بر خالقیت
تمرکزدارندوریسکمی کنند ».ساندارپیچای،
سختکوشی جوانان و ارزوهای پس هر عملشان
را می شناسد و برای همین ،گوگل فرصت های
بســیاری را برای توانمندسازی دانش اموزان
فراهممی کند،مانندمسابقاتساالنه کدگذاری
گوگل یا «گوگل کداین».
.4فروتن بمانید و به یادگرفتن ادامه دهید
بو کار
ســاندار پیچای ،مدیریت ارشــد کس
( )MBAرا در دانشــگاه وارتون تمام کرد .او از
نردبان پیشرفت و ترقی باال رفت و در بسیاری
از تولیدات اساســی گوگل همــکاری کرد .او
کســی بود که الری پیــج ( )Larry Pageو
سرگئی برین ( )Sergey Brinرا متقاعد کرد
که گوگل جســتجوگر خود را داشته باشد .او
نقشــی اساسی در شــروع نهایی گوگل کروم
در سال 2008داشت .ساندار ،در گوگل مدام
ترفیع گرفت تا اینکه در سال 2012معاون ارشد
کروم و اپلیکیشن ها شد .در سال ،2013زمانی
که اندی روبین ( )Andy Rubinخالق اندروید،
پــروژه دیگری ترک کرد ،الری
گوگل را برای
پیــج ،پیچای را مســئول اندروید کــر د و در
نهایت در سال ،2015به مدیرعاملی شرکت
گوگل ارتقا یافت .او یک گفت ه فروتنانه دارد که
«همیشه خوب است که با ادم هایی کار کنید
که باعث می شوند نسبت به خودتان احساس
ناامنی کنید .از این راه ،شــما دائما خودتان با
محدودیت هایتان می جنگید».
ایا اخالق حرفه ای شما از میانگین بهتر است؟ با این پنج سوال می فهمید
اخالقخوبیعنیاخالقحرفه ای!
t
r
گزارش
o
p
e
R
مترجم :تیبا بنیاد
داشتن اخالق کاری عالی ،چیزی است که هم کارمندان
و هم کارفرمایان ،ان را تحسین و در رئیس و یا نامزد یک
شغل ،جســت وجو می کنند .اخالق حرفه ای ،مولفه ای
اســت که ساخته می شود و برای ســاختنش ،به تالش
نیاز است .داشــتن اخالق حرفه ا ی ،به این معناست که
شما به عدالت ،مفید بودن و انچه تولید می کنید ،افتخار
می کنید .به این معنا که شــما معتقدید سختکوشــی،
ارزشمند است و مصمم هستید که ان را دنبال کنید.
اخالق حرفه ای ،عامل تعیین کننده ای برای رســیدن
به هدف ،پیشــرو بودن و متمایز کردن شماســت .پس
ادامــه بدهید ،این پنج ســوال را کــه در ادامه می اید،
بررسی کنید.
انها کمک می کنند تا اخالق حرفه ا ی تان را در مقایسه
با میانگین افراد ارزیابی کنید.
ایا منظم هستید؟
1
انضباط از راه های متفاوتی ابراز می شود.
مثال هــرروز به طورمنظم ورزش کردن در
ساعت معین یا اولین نفربودن سرکار و اخرین نفربودن
برای ترک کردن ان .انضباط به این معناست که مطمئن
باشید زمان را برای تمام کردن هر پروژه یا وظیفه ای که
تاریخ مشــخصی دارد ،در نظر گرفته اید و شما مسئول
ان هســتید .انضبــاط به این معناســت کــه کارهای
روزمره و روش های خود را در راســتای بهتر رسیدن به
هدف هایمان اولویت بندی کنیم.
رفتار انضباطی بــه کارهای روزمــره (البته روزمرگی
سازنده) گره خورده است که فرد را از اجبار تصمیم گیری
در هر دقیقه رها می کند و این امکان را می دهد که او بر
امور مهم تر تمرکز کند.
وقتــی حرف از رفتــار انضباطی می شــود ،تیم کوک،
مدیرعامل شرکت اپل ،ان را بسیارخوب تصویر می کند.
او روز خود را از ســاعت 4:30صبح با فرستادن ایمیل
شــروع و اولین نفر در اداره و اخرین نفری است که ان
را ترک می کند .کوک 56ســاله همچنین ،به خواستن
کارمندانــش برای قــرار اداری در یکشنبه شــب برای
اماده کردن کار دوشنبه معروف است .انضباط به اسانی
به دست نمی اید ،اما بدون شــک ،داشتن ان می تواند
پاداش درو کند.
2
ایا انچه را که می گویید انجام خواهید
داد؟
انچــه را که گفته ایــد ،در مــدت زمان
مشــخصی انجامش دهید و یا با اوردن دلیلی منطقی،
چرایی نیاز به زمان بیشــتر را توضیح دهید و صالحیت
خود را ثابت کنید .شــما ادم حرف خودتان هستید که
اندازه کافی
می تواند کارها را به انجام برساند .افراد باید به
به شما اعتماد کنند تا شــما را ارتقا دهند و دنباله روی
شما شوند.
جف بزوس ،شهرتش را با انجام دادن هر چیزی که گفته
بود انجام می دهد ،بســیار قبل تر از شروع امازون ثابت
دوره دبیرستانش،
کرد .طبق گفت ه یکی از همکالسی های
مدیرعامل بلندپرواز و علمی امازون ،اجازه داد همه در
دبیرستانش بدانند که او می خواهد رتبه اول کالس باشد
و درنهایت ،او به حرف هایش عمــل کرد و برنده جایزه
شوالیه نقره ای ،یکی از معتبرترین
نمونه ملی و
دانشجوی
جوایز دانشجویان امریکا شد.
در ان زمــان ،بــزوس جــوان ،به خاطر عالقــه اش به
فضانــوردی و میل به ســکونت در ســیاره های دیگر،
معروف بــود .او ثروت زیادی با امازون به دســت اورد،
اما همان طور که دوســت دوران دبیرستانش می گوید،
هدفش چیز دیگری بود« :به خاطر پول به تنهایی نبود،
بلکه به خاطر ان چیزی بود که می خواست با ان پول انجام
دهد :به خاطر تغییر اینده».
در ســال ،2000بزوس شــرکت فضانوردی خود را با
نام بلــو اوریجین به ثبت رســاند و به صورت خصوصی
سرمایه گذاری کرد .در سال گذشته ،این شرکت از یک
تسهیالت عظیم موشــکی پرده برداری کرد با برنامه ای
برای پرتاب اولین موشــک ان در ســال 2019و تغییر
اینده.
3
ایا می توانید بــه کیفیت باالیی از کار
دست یابید که اهداف ان کار را براورده
می کند؟
ایا کار شــما عموما خالی از اشــتباهات است و این کار
با موفقیت ،انچــه را که قرار بود انجام دهد ،به دســت
ارائه کاری با کیفیت باال بخش اساسی داشتن
می اورد؟
اخالق حرفه ای است .در نهایت ،اگر کارتان اشفته است،
هدف از رسیدن به مهلت ها چیست ؟
الون ماســک ،مدیرعامل شرکت تســا ،به عنوان یک
رئیس سختگیر شناخته شــده است .با این حال ،طبق
گزارش های مختلف ،او همان اســتانداردهای باال را از
خودش نیز مطالبه می کند .این استانداردها به کیفیت
باالی کارش هم می رســد ،که ماسک با زمان بی وقفه و
تالش به ان دست می یابد.
4
وقتی همه چیز اشتباه است ،ایا می شود
روی شما حساب کرد؟
پاســخگویی شــخصی یعنــی پذیرفتن
مسئولیت در برابر نتایج کار ،به خصوص زمانی که چیزها
درســت پیش نرفته اند .درحالی که شکست ها به ندرت
تقصیر تنها یک نفر هستند ،انهایی که اخالق حرفه ای
محکمی دارند ،به سرعت پیش می روند و سهم خود را از
اشتباه رخ داده به عهده می گیرند.
مســئولیت پذیری به فرد اجازه می دهد تا از شکست ها
درس بگیرد و کاری که تولید می شود را ارتقا بخشد.
یکی از نمونه های درخشان مسئولیت پذیری شرکت های
بزرگ تابســتان گذشته در فیس بوک رخ داد .زمانی که
مشخص شــد این رســانه اجتماعی در وب سایت خود
ســهوا به تبلیغ کننده هــا این امکان را داده اســت که
از طریق زمینه هــای محتوایی که توســط کاربران پر
می شود« ،یهودی ســتیزان» را با اطالعات ناخوشایند
هدف قرار دهند.
مدیر عملیاتی فیس بوک ،شریل سندبرگ ،وارد ماجرا
شــد .شــرکت تمام ان محتوا را از بین برد و سندبرگ
در پســتی در فیس بوک ،ایــن واقعیت را کــه امکان
نفرت پراکنی روی وب سایتشان وجود داشت ،پذیرفت و
ان را « کامال نامناسب و یک شکست از طرف ما» دانست.
پاسخ سریع او با پذیرفتن مســئولیت و تصحیح کردن
موقعیت باعث حمایــت مثبت از طــرف اتحادی ه ضد
افترای امریــکا (-The Anti-Defamation League
اتحادیه ای که به مبارزه با یهودی ستیزی و نژادپرستی
می پردازد) شد.
5
ایا تیم گرا هستید و توانایی همکاری با
یک تیم برای به دست اوردن بهترین
نتیجه را دارید؟
یک فرد با اخالق حرفــه ای جدی می داند که او عضوی
از یک تالش بزرگ تر برای دســتیابی به یک چشم انداز
اســت .در نهایت ،برای اینکه اطمینان پیدا کنید شما و
همکارانتان به یک سمت و در یک مسیر حرکت می کنید،
باید تالش کنید که با تیمتان ارتبــاط برقرار کنید و با
انها عادالنــه و صادقانه برخورد کنید .بیشــتروقت ها،
فرصت ها برای همکاری و کارهای جدید ،از دل همین
گفت وگوهای صادقانه بیرون می ایند.
بهتفاوت هر رنگ و زبان...
ترویج تنوع فرهنگی؛ هدفی مشترک برای 175کمپانی بزرگ امریکا
مدیرعامــان و معاونان اجرایــی 175کمپانی بزرگ
امریکا تابستان 2017اعالم کردند که سازمان هایشان
به اهداف تنوع فرهنگی و نژادی تعهد خواهند داشــت
و کمیته ای را تشکیل می دهند برای اطمینان از دنبال
کردن این تنوع.
یکی از کســانی که مدیرعامل نیست و اسمش در این
لیست دیده می شــود ،تیم رایان است؛ کسی که سال
گذشــته ،گروه نواور «عملکرد مدیرعامل برای تنوع
و ادغام» را پایه گذاشــت .اعضای این کارگروه بر سر
ســه ماد ه اصلی ،به توافق رســیده اند :ایجــاد اعتماد
درون ســازمانی از طریق گفت وگوهای پیچیده و گاه
دشــوار درباره تنوع فرهنگی و ادغام؛ توســعه دادن و
برگزاری دوره های اموزش دربار ه سوگیری ناخوداگاه
ن و ســهیم کردن تمام اعضای این
برای تمام کارمندا
گروه ،نسبت به بهترین اقدام ها و همچنین شکست های
مرتبط با این موضوع .هیات اجرایی این کمیته در نظر
دارد که این مواد را ماهانه موردبررســی قرار دهد و در
ن می گوید بذر
پایان این سال ،اجالسی برگزار کند .رایا
این ایده ،زمانی کاشته شد که در هفت ه نخست کاری ،او
به عنوان شریک ارشد کمپانی پی .دابلیو .سی،)Pwc( .
یک مرد مسلح در داالس ،پنج پلیس سفیدپوست را در
حین تظاهرات صلح امیز علیه کشتار افریقایی تبارها
به دست پلیس ،به قتل رساند .همان طور که رایان برای
پست جدیدش خود را اماده می کرد ،شروع کرد درباره
تنش های عمیق نــژادی در امریکا و میزان تاثیر ان بر
کارمندانش فکرکردن« .همه چیز ،خوب پیش می رفت.
اما من هرچه بیشــتر با کارمندانم وقت می گذراندم،
بیشتر مرا به چالش می کشیدند .انها می پرسیدند خارج
از این محیط کاری ،چه کار می توانیم بکنیم؟» رایان،
ادامه می دهد« :این باعث شــد که من بسیار فکر کنم،
یک قدم به عقب برداشتم و از خودم پرسیدم :مسئولیت
ما چیست؟» پس از ان ،او با چندین مدیرعامل تماس
گرفت و پیشــنهاد داد تا ســازمانی را ایجــاد کنند تا
به صورت عمومی بتوانند خود و کمپانیشــان را برای
ایجاد تغییر ،متعهد کنند.
یکی از کســانی که رایان او را پذیرفــت ،ران پارکر بود
از شــورای اجرایی رهبری (Executive Leadership
،)Councilسازمانی که در ســال 1986برای توسعه
رهبری سازمانی افریقایی -امریکایی ها تالش می کرد.
پارکر ،کــه مدتی طوالنی هم در کمپانی پپســی کار
می کرد ،می گویــد« :عملکرد مدیرعامــل برای تنوع
فرهنگــی و ادغام» حائز اهمیت اســت؛ به دلیل خط
ارتباطاتی ای که میان مدیران شرکت های درحال رقابت
ایجاد می کند .او ادامه می دهد که «طبق قرار هرروزه،
انها در یک نبرد تنگاتنگ هستند .انها عموما ایده های
خودشان را درباره بهترین عملکرد ،با یکدیگر درمیان
نمی گذارند» .اما او معتقد اســت که این کارگروه تنها
برای انتشار در مطبوعات نیست و امضاکنندگان با هدفی
مشترک با یکدیگر کار می کنند« .این خیلی مهم است
که مدیرعامالن و نه کس دیگری این تعهدنامه را امضا
کرده اســت؛ نه رئیس بخش نیروی انسانی ،نه کارمند
ارشد بخش تنوع فرهنگی ،و نه کارمند ارشد ارتباطات.
اینها رهبرانی هستند که متوجه شده اند که نسبت به
انچه که مانعی برای کمپانی ها و جامعه شان می شود،
مسئولیت دارند و باید به پیشرفت و رشد ،دست یابند».
بازاریابی محتوا
Content Marketing
13ا بان .1396سال د وم .شماره هفتاد وهفت
13
البرت هوبارد
اگر می خواهید از شما انتقاد نکنند ،کاری نکنید،
چیزی نگویید و چیزی نباشید...
e
r
اینده
u
t
u
F
بخش بندی بازار
با کمک پرسونای مخاطب
ایده هاییبرایاستوریتلینگدربازاریابیمحتوا
بهجایشعارگویی،داستانسراییکنید
t
r
گزارش
o
p
e
R
تهیه و تنظیم صفحه :فرامحتوا
مقوله به هم
داســتانگویی و بازاریابی محتــوا ،دو
پیوسته و مرتبط هســتند؛ هنر قصه گویی بیش از
هر نوع دیگری از روایت در تولید محتوا دخیل است.
هنر قصه گویی یک هنر باستانی و قدیمی است که
مطالعه فرهنگ های
در بسیاری از زمینه ها از جمله
باستانی ،فیلمســازی ،داستان نویسی و نام تجاری،
مورد توجه قرار گرفته است.
با این حال ،بین محتوای خسته کننده و بی روح که
شرکت ها به خلق انها روی اورده اند و داستان هایی که
بسیار جذاب هستند ،تفاوت بسیار چشمگیری است.
دربرگیرنده محتواهایی هستند
داستان های جذاب،
که مخاطبان را با موضوع درگیر می کند.
تعجب برانگیز نیست که اســتوری تلینگ یا همان
قصه گویی ،باید بر انچه که مردم به شنیدنش عالقه
دارند ،تمرکز کنــد و با توجه به نیاز های مخاطبان و
مواردی که به اشــتراک می گذارند ،به داستان روح
بخشد .در این استراتژی مشتریان همانند یک کلید
تجربه انها منجر
برای تولید محتوای شما هستند که
درباره برند تجاری شما می شود.
به بیان داستان هایی
اســتوری تلینگ چگونه می تواند به بازاریابی شما
کمک کند؟
داســتانگویی ،مخاطبان شما را به شیوه ای جدید با
موضوع درگیر می کند.
92درصــد از مصرف کنندگان ترجیح می دهند که
پیام های رسانه ای را مانند یک داستان بشنوند.
مغز انســان ،تصاویر را 60برابر ســریع تر از کلمات
پردازش می کند .هدف اصلی داستان ها ایجاد تصاویر
(گاهی فیزیکی و گاهی انتزاعی) است.
استوری تلینگ ،از طریق فرایندی به نام «معکوس»
در مغز اتفاق می افتد و کمک می کند که مشتریان
شما ،احساســی را که در مورد محصول خود دارید،
درک کنند.
ساختار مغز ما به گونه ای است که به شنیدن داستان
اشتیاق داریم .حدود یک ســوم از زندگی ما صرف
خیال پردازی می شود.
عناصر سازند ه داستانگویی موثر چیست؟
عوامل زیادی سبب می شود که یک داستان ،شکل
گیرد و جذاب شود؛ اما ساختار اصلی ،بیان احساسات
و هیجانات و شخصیت مهم ترین عناصر سازند ه یک
داستان است.
ساختار ســه قانون اصلی :این ساختار شامل سه
قانون اصلی اســت که برای نوشتن ،درام ،فیلمنامه
و البته داستانگویی ،مورداستفاده قرار می گیرد .این
ساختار ،بسیار ساده اســت :یک شروع خوب برای
داستان ،میانه ای مفهوم ،قابل درک و منسجم ،یک
پایان مناسب و جذاب برای داستان.
اولین قدم برای شروع یک داستان خوب ،راه اندازی
ان اســت .این قســمت ،همان جایی است که شما
شــخصیت اصلی خود را معرفی و صحنه را تنظیم
می کنید .
قدم دوم ،جایی اســت که شخصیت اصلی داستان،
نخستین درگیری و کشمکش خود را تجربه می کند.
این درگیری ،ممکن است عاطفی ،فیزیکی ،فلسفی
و ...باشــد .این بخش ،اغلب بزرگ ترین قسمت کل
طرح است؛ شخصیت اصلی داستان ،تالش می کند
تا راه حل هایی برای مشکالت پیدا کند و معمو ال یک
یا دوبار قبل از موفقیت ،شکســت می خورد .بیشتر
بازاریاب ها این بخش را حذف می کنند و درعوض،
به بیان راه حل های خود برای برطرف کردن مشکل
می پردازند .اما مسئل ه اصلی در این رویکرد ،این است
که شما باید مردم را با مشــکالت خودشان درگیر
کنید و به انها نشان دهید که چرا گزینه های دیگر،
شکست خورده است .درنهایت ،در بخش سوم این
نقطه بحرانی را به عنوان یک درگیری حل
ساختار ،ما
می کنیم .این مرحله می تواند این گونه پیش برود که
شخصیت ها متوجه شده اند ،انچه که می خواستند،
همان چیزی نبوده اســت که به ان نیاز داشته اند.
اینجا همان جایی اســت که شــما وارد می شوید و
درواقع ،قهرمان داســتان برای نجات و حل مشکل،
دست به کار می شود.
احساساتی باشید :مصرف کننــدگان باید بتوانند
یک ارتباط شخصی و احساسی با برند تجاری شما
برقرار کنند .استوری تلینگ ،یک روش عالی ،خالق
و هوشمندانه برای درگیرکردن احساسات مخاطبان
اســت .پیچیدگی احساســی ،چیزی است که یک
داستان را بسیار تاثیرگذار می کند .مطمئنا ممکن
است از شنیدن یک داســتان خوشحال باشیم ،اما
درعین حال ،احســاس ناامیدی هم داشته باشیم.
قصه گویی یک راه عالی برای تحریک احساســات
است.
شــخصیت های خــود را خلق کنیــد :قبل از
انکه داســتان را بنویســید ،شــخصیت های ان را
به خوبی بشناســید .شــخصیت های داستان شما
می توانند هرکسی باشند و براساس شخصیت های
معمول مخاطبان هدف شما شکل بگیرند .داشتن
شخصیت های مهم و قابل درک ،می تواند اثربخشی
داستان شما را افزایش دهد و به استوری تلینگ شما
جهتدهد.بر خالفانچهتصورمی شود،داستانگویی،
ساده نیست و دارای پیچیدگی ها و اصولی است که
باید رعایت شود اما استوری تلینگ ،به شما به عنوان
یک بازاریاب این امکان را می دهد تا تمام این عوامل
را برای قصه گویی و ایجاد یک داســتان اســتفاده
کنید؛ داســتانی که مخاطبان شما مایل به شنیدن
ان هستند.
92درصد از
مصرف کنندگان
ترجیحمی دهند
که پیام های
رسانه ای را
مانند یک
داستانبشنوند.
ساختار مغز ما
به گونه ای است
که به شنیدن
داستان اشتیاق
داریم .حدود
یک سوم از
زندگی ما صرف
خیال پردازی
می شود
با استفاده از سبک داستان کاربر ،تولید محتوای خود را چابک کنید
سئورارهاکنیدوبهنیازکاربربچسبید
توسعه نرم افزار در استان ه انفجار بود.
زمانی صنعت
اعضای فعال در این زمینه ،کاری را که کارفرمایان از
انها خواسته بودند ،تحویل می دادند اما پس از مدتی
دوران طالیی فرا رسید .یکی از این اقدامات جدی،
بررسی ارتباط بین توسعه دهندگان و افرادی بود که
نرم افزار انها از یک ابزار قدرتمند با عنوان داســتان
کاربر ،استفاده می کردند .از ان زمان به بعد ،ثابت شد
که داستان های کاربر در خارج از جهان نرم افزاری
نیز مفید هستند .هنگامی که داستان های کاربران
زمینه بازاریابی محتوا تدوین و به کار
به درستی در
گرفته شد ،تولیدکنندگان محتوا ،نیازهای مخاطب
را در اولویت تولید محتوا قرار دادند.
داستان کاربر چیست؟
واژ ه داستان ،در اینجا با معنای همیشگی ان متفاوت
است .در واقع ،این نوع داستان می تواند تنها حاوی
یک جمله باشــد .داســتان کاربر ،ابزاری است که
به تیــم تولید محتوا کمک می کنــد تا تالش های
خود را با درک مشــترک مخاطبان و نیازهای انها
همسو سازد .اصطالح داستان کاربر ،توسط یکی از
بنیانگذاران اولی ه برنامه نویسی افراطی« ،کنت بک»
ابداع شد .کنت ،معتقد است توسعه دهندگان باید به
صحبت های مردم و خواسته های انان از یک نرم افزار،
توجه کنند .به تدریج ،داستان های کاربر ،از حالت
اولیه برای توســع ه نرم افزار به یک شکل استاندارد
تبدیل شد و تکامل یافت.
مهم ترین نکته در داســتان کاربر ،این است که به
مزایای ان (جلب توجه مخاطب و وضوح هدف) دست
یابید .به جای ذکر یک دســته از حقایق سئوپسند،
داســتان های کاربری تولید کنید تا به شما کمک
کند دریابید «چگونه محتوای شما به مردم کمک
می کند ».در یک داستان کاربر ،برای بازاریابی محتوا
به 4عنصر اصلی باید توجه کرد:
استفاده از عنوان کوتاه و ساده ،محتوا برای چه کسانی
است؟ (بخش مخاطب یا شخصیت) ،چه مخاطبانی
به دنبال ان هستند؟ (معموال نوع محتوا یا کانال)،
چرا مخاطب به خواندن این محتوا عالقه مند است؟
(انتظار دارند که چه مشکلی از انها را حل کند).
ثبت عناصر چهارگانه (عنوان ،چه کسی ،چه چیزی
و چرا) به شــما کمک می کند تــا روی مخاطبان
خود تمرکز کنیــد .جزئیات دیگری مانند اهمیت،
وضعیت ،انداز ه تقریبی متن و زمان صرف شده ،تاریخ
تولید محتوا و نویسنده ،روی کارتی همانند کارت
ایندکس ،یک ابزار برای پیگیری پیشرفت ،هنگام
تولید هر پست وبالگ است.
اهمیت :زنجیر ه زرد ،نارنجی و قرمز ،اهمیت این
پست را در ارتباط با کار دیگری که می توانستید انجام
دهید ،نشان می دهد .هدف این است که به سرعت
این پیام را انتقال دهید و این پست ،در لیست اولویت
تیم قراردارد.
وضعیت :اســتفاده از یک متن توضیحی کوتاه،
مرحله تولید محتوا را نشان می دهد :تفکر،
وضعیت یا
تولید ،ویرایش ،انتشار و غیره .شما می توانید وضعیت
را هر زمان که دوست دارید به روز رسانی کنید.
انداز ه تقریبی متن و زمان صرف شــده برای
ســاده کم/
تولید محتوا :این کارت از یک مقیاس
متوســط/زیاد برای انداز ه تقریبی متن اســتفاده
می کند.شماهمچنینمی توانیدبراوردیازساعت ها
یا تعداد روزهایی که برای تولید محتوای اثربخش
وقت گذاشته اید ،ارائه دهید.
تاریخ تولید محتوا :تاریخی که داســتان کاربر
را ایجاد کرده اید ،ثبت کنید .این اطالعات به شــما
در جلوگیــری از اتالف وقــت و تالش های بیهوده
کمک می کند.
نویسنده :شما می توانید نویســنده را به عنوان
فردی که داستان کاربر را نوشته یا به عنوان فردی که
محتوایی را تولید کرده است ،تعریف کنید.
قطع ا شــما خودتــان می توانید داســتان کاربر را
بنویسید ،اما اگر بتوانید تیم تولید محتوا را در نوشتن
داســتان های کاربر درگیر کنیــد ،خواهید فهمید
که چقدر محتوای شما منســجم تر خواهد شد .با
بهره گرفتن از کل گروه و تبدیل یک مفهوم کلی به
یک داستان کاربری کتبی می توانید از ناهماهنگی
اجتنــاب کنید .تیم های تولیــد محتوا تالش های
بی هدف کمتری خواهند داشــت و مخاطبان ،یک
بخش منســجم از محتوا را بر اساس درک متفاوتی
از چگونگی پاســخگویی به نیازهایشــان دریافت
می کنند.
در حالی که داســتان های کاربر ،به عنوان بخشی از
تغییر توســع ه نرم افزار چابک به کار رفته اند ،الزم
استفاده موثر
نیست که حتم ا از تحول چابک برای
از انها بهره ببریــد .تیم های بازاریابی ســنتی نیز
می توانند داستان های کاربر را در فرایندهای تولید
محتوای اثربخش خود ادغام کنند و تقریبا تمام مزایا
مثل گرفتن توجه و تمرکز قــوی مخاطب و ایجاد
هماهنگی داخلی بهتر را دربرداشته باشند.
به جای ذکر
یک دسته
از حقایق
سئوپسند،
داستان های
کاربری تولید
کنید تا به شما
کمک کند
دریابید«چگونه
محتوای شما
به مردم کمک
می کند».
بخش بندی بازار و پرســونای مخاطب ،هر دو
هدفمشابهیدارند؛انهابهشماکمکمی کنند
تا مخاطبان و مشتریان خود را بهتر بشناسید
و براساس همین شناخت ،بتوانید محصوالت
خود را موثرتر به انها عرضه کنید .از یک ســو
تقسیم بندی بازار ،بخشــی از مخاطبان شما
را براساس خصوصیات گسترده و مختلف انها
مانند مکان جغرافیایی ،حرفه و یا وضعیت تاهل
شناسایی می کند و از ســوی دیگر ،پرسونای
مخاطب ،روابط بسیارخاص با افراد مشخص
را در بخش های مختلف ،برای شما شناسایی
می کند .بخش بندی بازار ،تابع یکی از دو اصلی
زیر است:
تعیین کردن انداز ه بخش های خاص بازار هدف
مخاطبان شــما تا از این طریــق ،بدانیدکدام
بخش ها و بر پای ه چه اصولی باید دنبال شوند.
(به عنوان مثال ،زنان متاهل ،دانشجویان ،افراد
ساکن در اپارتمان)
دادن فهــم و بینــش به نیازهای مشــترک،
تمایالت خرید کــردن و راه و روش زندگی در
بخش های مختلف؛ که این موضوع ،ســبب
می شــود تا پیام بازاریابی خــود را به صورت
موثر تری هــدف قرار دهیــد و بتوانید انها را
به خوبی عرضه کنید( .برای مثال ،زنان متاهل
می خواهند سازماندهی بیشتری داشته باشند،
دانش اموزان نیاز به غذای ارزان دارند ،ساکنان
اپارتمان ها به فضای بیشتری نیاز دارند).
مطالعه بخش بندی بــازار ،باید بتواند تصویر
بزرگ مخاطبان هدف شــما را به بخش های
کوچک تر و مشــخص تر ،با نیازهــا ،منافع و
اولویت های مشــترک و مخصــوص به خود
تقسیم کند .شما می توانید بازار محصول خود
را به روش های مختلفی تقسیم بندی کنید .به
عنوان مثال ،می توانید تقسیم بندی را بر اساس
نیاز به محصول یا خدمات شــما ،حساسیت
مخاطبان نسبت به قیمت ،منطقه جغرافیایی،
بخش جمعیتی یا براساس روانشناسی مردم
منطقه و شیوه و سبک زندگی انها انجام دهید.
به منظور دستیابی به موفقیت در بخش بندی
بازار ،محصوالت شــما باید بر اساس درک سه
جنب ه حیاتی تقسیم بندی شوند.
چرا و به چه چیزی اهمیت می دهند :درک
این مسئله که مشتریان شما به چه چیزی نیاز
دارند و خواهان چه چیزی هســتند ،اهمیت
بسیار زیادی دارد.
جمعیت شناسی :بــا بررسی جمعیت نقاط
مختلف ،می توان فهمید که چگونه گروه های
مختلف مردم در بازار مشترک محصوالت شما،
با یکدیگر متفاوت هستند.
فراینــد خرید :اینکــه مصرف کنندگان و
مشتریان محصوالت یا خدمات شما در فرایند
خرید چگونه تصمیم گیری می کنند ،نکته ای
مهم و قابل بررســی است .پاسخ به سواالتی از
این قبیل می تواند در تدوین پرسونای مخاطب
هدف شما کمک کند.
برای ایجاد انگیزه در مخاطبان هدف ،با استفاده
از بازاریابی درونگرا و سایر روش های بازاریابی
انهــا را به خرید محصول یــا گرفتن خدمات
تشویق کرد .بنابراین با استفاده از داده هایی که
در بخش بندی بازار در مورد پرسونای مخاطب
هدف خود به دست اورده اید ،می توانید روش
ال اگر بعد
تبلیغاتی مناسب را انتخاب کنید .مث
از انجام تحقیقات و بررسی داده ها متوجه شدید
که تنها 5درصد از اعضای گروه تعیین شده را
دانش اموزان و افراد جوان تشکیل داده اند ،به
نظر منطقی نمی رســد که پیام تبلیغاتی بازار
خود را فقط به این گــروه اختصاص دهید؛ یا
اگر بیش از 52درصد انهــا ازدواج کرده اند یا
ی دهند
72درصد افراد گروه را کسانی تشکیل م
کهبه صورتتمام وقت،مشغولکارهستند،باید
اطمینان حاصل کنید که این افراد ،بسیارفعال
هستند و احتمال استفاده از محصول ارائه شده
شما در این افراد وجود داشته باشد.
ایجادپرسونایمخاطب،تنهابعدازتعیین شدن
برخــی از ویژگی هــای خــاص جمعیــت
شناخته شــده ،در بخش بندی بــازار هدف
شما امکان پذیر اســت .در واقع این اطالعات،
داده هایی بســیاردقیق و همراه با جزئیات از
مخاطبان هدف شما هستند .شما باید از انها
برای هدایــت روش های بازاریابــی ،انتخاب
محصول و خدمات خاص خود استفاده کنید.
پرسونای مخاطب و شخصیت های مختلف در
ی طراحان نیز موثرند،
برنامه نویسی ها و طراح
زیرا انها با استفاده از خصوصیات مختلف سعی
نتیجه مفید همراه باشد و
می کنند کارشان با
خروجی موردنظر انهــا را ارائه دهد .بازاریابی
شــخصیت ها نیز دقیقا به همین روش عمل
می کند؛ زیرا با استفاده از انها می توان اطمینان
حاصل کرد ،مطالب قرار داده شده ،برای جلب
توجه مخاطبان ،دقیق ا به جذب مخاطبان هدف
بازار محصوالت و خدمات ما ختم می شــود.
بدین معنی که با اســتفاده از شــخصیت ها و
خصوصیات دقیق انها بتوانیم در بخش بندی
بازار ،به درستی عمل کرده و اطالعاتی را که به
دست اورده ایم ،با انواع روش های بازاریابی خود
حوزه مربوطه ارتباط دهیم .بخش بندی بازار،
در
یک ابزار بازاریابی استراتژیک است که به شما
اجازه می دهد با استفاده از یک سیاست خاص
در بخشی وســیع ،گروه بزرگی از مخاطبان
خود را هدف قرار دهید .در مســیر این فرایند
پرسونای مخاطب نیز یک ابزار تاکتیکی است
که با استفاده از ان می توانید پیامی خاص را به
مخاطبیخاصبرسانیدو رویپیام هایمختلف
و روش های مختلف تبلیغاتی تمرکز کنید تا با
مخاطبان خود ،ارتباط بهتری برقرار کنید.
سبک زند گی
Life Style
13ا بان .1396سال د وم .شماره هفتاد وهفت
14
هامیلتون هولت
هیچ چیز ارزشــمندی اسان به دست نمی اید.
تنها راه رسیدن به نتایج خوب و ماندگار ،کار و
تالش مستمر است.
e
s
توصیه
i
v
d
A
اسا ابراهیمی
چطور می توانید سوء تفاهم ها را
از روابط تان بیرون برانید؟
سنگ هایتان را وابکنید
بسیاری از ما ،شــجاعت وارد شدن به
این میــدان را نداریم .ترجیح می دهیم
روابط دوستانه مان را با وجود چالش های
بســیار ،کژدار و مریز حفظ کنیم و به
جای حل مشکالت ،تنها صورت مسئله
را پاک کنیم .هراس از بحث های شفاف
یا حتی نادانســتن اداب انها ،در گذر
زمان به ما و روابط مان اســیبی جدی
می زند و ناتوانی مان در ابراز احساسات
یا حتی درک احساساتمان ،این کالف را
پیچیده تر می کند.
با احساسات تان مواجه شوید
اولین گامی که برای ساختن روابط پایدار و
ارامش بخش می توانید بردارید ،کنار امدن با
خودتان است .با احساسات تان روبه رو شوید
و بفهمید که در هــر لحظه از مراودات تان،
چه حســی را به چه دلیلی تجربه می کنید.
ایا خشمی که امروز بعد از یک مکالمه کاری
پیــدا کردید ،نتیجه تصادف چند ســاعت
قبلتان اســت یا واقعا یک جای ارتباطتان
لنگ می زند؟
سکوت نکنید
بعضیوقت هابه ادم هایی کهنبایداعتماد می کنید ،اما ازقابل اعتماد هافاصلهمی گیرید!
همکار بغل دستی تان قابل اعتماد است؟
به دنبال چه دســتاوردی هســتید؟ فکر
می کنید این رابطه ارزش اصالح شــدن را
دارد یا تنها می خواهید فشــار روانی که به
شــما تحمیل شــده را خالی کنید و همان
بالیی که ســرتان امده را ســر فرد مقابل
بیاورید .اگر تصور می کنید این رابطه ارزش
ترمیم و اصالح را دارد ،نگرانی ها ،ترس ها و
دلخوری هــا را در دلتان حبس نکنید و انها
را با دوست ،همکار یا شریک زندگی تان در
میان بگذارید.
t
زمان و مکان مناسبی را انتخاب کنید
بــرای گفت و گو کــردن در ایــن مــوارد
حساســیت بر انگیز ،زمان و مکان مناسبی
را انتخاب کنید .وقتی فرد مقابلتان خسته،
کســل یا بیش از اندازه خوشــحال است،
این مکالمه را اغــاز نکنید و حتی وقتی که
خودتان به شــدت دچار غلیان احساسات
هستید ،سراغ این گفت و گو نروید .از سوی
دیگر ،مکانی را برای صحبت کردن انتخاب
کنید که حضــور در ان ،به ارامش هر دوی
شــما کمک می کنــد و عوامــل خارجی،
کمترین اختالل و وقفــه را در مکالمه تان
ایجاد می کنند.
یک
جهت گیری
خاص یا
تشابه در
برخی افکار،
نمی تواند قابل
اعتماد بودن
یا نبودن
ادم ها در همه
زمینه ها را
تعیین کند
دالیلتان را توضیح دهید
احساسات تان را همانطور که هستند به زبان
بیاورید و حتما دالیل بروز انها را شرح دهید.
برای مثال ،بگویید «من امروز احساس کردم
مثل قبــل با من راحت نیســتی ،چون» ...
دلیلــی که مطرح می کنیــد ،می تواند فرد
مقابلتان را به تعمق وا دارد یا سوء تفاهم های
احتمالی را با شفاف سازی او برطرف کند.
به دنبال تغییر باشید نه حکمرانی
اگر یــک رویه ،شــما را ازرده کرده و دلیل
گفت و گویتان شده ،ســعی کنید انعطاف
خود را در جریان این گفت و گو حفظ کنید.
وقتی پای روابط دوســویه به میان می اید،
نباید خود را مرکز رابطه تلقی کنید و انتظار
چرخش همه تصمیم ها و رفتارها به سمت
خواسته خود را داشته باشــید .در جریان
بحث ممکن است شما نظرات تان را تغییر
دهید ،اصالح کنید یــا رویه های تازه ای را
برای برقــراری روابط ســازنده به خدمت
بگیرید.
کسی را تغییر ندهید
اینکه فرد مقابل شما زیاد سیگار می کشد،
با همســرش بدرفتاری می کند ،قوانین را
رعایت نمی کند و ...ناراحت کننده اســت
اما قرار نیســت تعیین کننده سرنوشــت
گفت و گوی شما باشد .شما از او رنجیده اید،
به هر دلیلی ،پــس روی ان دلیل و ارتباط
میان خودتان و او تمرکز کنید نه روی سبک
زندگی یا تفکراتی که نقشی را در رابطه شما
بازی نمی کنند.
«هر چیزی که به فکرتان می رســد را باور نکنید!»
این جمله را با فونت درشــت بنویســید و درست
کنــار صفحه نمایــش و روبه روی چشــم هایتان
بچســبانیدش .همه مــا ،درســت از لحظه ای که
چشم هایمان را باز می کنیم ،مشغول قضاوت کردن
هستیم .هوایی که ابری شــده را دلگیر یا شاعرانه
قضــاوت می کنیــم ،راننده ای کــه خالف جهت
ماشین ها در کوچه می راند را شهروندی قانون شکن
تصور می کنیم و رئیسی که از کارمان ایراد می گیرد
را در ذهنمان تخطئه می کنیــم و همکاری که به
ما لبخند زده را ،محرم رازهایمان تعبیر می کنیم.
درست است که نگاه اول ،خیلی چیزها را در روابط
ما تعیین می کند ،اما اولین برخورد ،اولین مکالمه
یا حتی رمزگشایی زبان بدن در روابطی که هر روز
انها را برقرار می کنیم ،همیشــه نمی تواند قضاوت
درســتی را به ذهن راه دهد .همه مــا ،بارها و بارها
قربانی رمز گشایی اشتباه پیام های ارتباطی شده ایم
و با تفسیر نادرست کنش ها و واکنش های دیگران،
به روابط اجتماعی خود اسیب زده یا از نردبان رشد
پایین افتاده ایم.
همین شکســت های مکــرر کافی اســت تا بنای
اعتمادمــان بــه دیگــران را ،این بار با وســواس
و هوشــیاری بیشــتری بســازیم و برای فــرار از
شکاک بودن ،به فردی ساده لوح تبدیل نشویم.
خوداگاهی در مورد انچه که بر قضاوت های شما تاثیر
می گذارد ،می تواند خیلی از مشــکالت را حل کند.
وقتی یک همکار را بی کفایت ارزیابی می کنید ،کافی
است یک نفس عمیق بکشــید و برای چند دقیقه،
عملکرد او را با دیگر عناصر ســازمان مقایسه کنید.
اینجاست که می فهمید مشکل ،واقعا عملکرد اوست
یا یکی از کلیشه های ذهنی که باعث شده در ذهنتان
جایگاهی پایین را برای او قائل شــوید .جنســیت،
قومیت ،گرایش سیاسی یا مذهبی ،سن ،تحصیالت،
سوابق کاری یا تاریخچه خانوادگی ،همگی می توانند
ما را به سمت قضاوت های بی اعتباری هل دهن د که
چوب الی چرخ روابط مان می گذارند.
به قضاوت دیگران اعتماد دارید؟
نقل قول هایی که در محیط شــغلی دهان به دهان
می چرخند ،می توانند بر سطح اعتماد شما به دیگران
یا حتی به رویه های کاری تاثیر بگذارند .اما واقعیت
این است که همانطور که افکار ما همیشه درست و
قابل اعتماد نیستند ،الزاما نمی توان به افکار دیگران و
نقل قول هایی از این دست هم اعتماد کرد.
شباهت ها و تضادها را تعمیم می دهید؟
محققان می گویند کسانی که خط قرمزهای مشابه ما
دارند یا در مورد برخی مسائل ،مانند ما فکر می کنند،
انسان های قابل اعتمادی تعبیر می شوند .اما همچون
موارد گفته شده ،یک جهت گیری خاص یا تشابه در
برخی افکار ،نمی تواند قابــل اعتماد بودن یا نبودن
ادم ها در همه زمینه ها را تعیین کند .شــمایی که
گذشته را فراموش نمی کنید؟
ادم هایی که فریب خورده و اسیب دیده اند ،حتی در
صورت مشاهده شــواهد اعتماد برانگیز ،نمی توانند
به دیگــران اعتماد کننــد و در روابــط اجتماعی،
محافظه کارانــه عمل می کنند .تعمیــم دادن یک
موقعیت تلخ ،به همــه موقعیت ها ،یکــی دیگر از
اشتباهاتی است که بر قضاوت افراد تاثیر می گذارد و
انها را به اشتباه می اندازد.
گرفتار زرق و برق ها می شوید؟
توانمندی یــک فرد در یک یا چند زمینه ،نمی تواند
دلیل خوبــی برای اعتماد کــردن در همه زمینه ها
باشد .شما برای درســت قضاوت کردن ،به مقایسه
مجموعه ای از شــواهد و ســاختن روابط عمیق در
گذر زمان نیاز دارید .برای مثــال ،برخی از مردم بر
این باورند کــه صاحب منصبانی چــون مدیران یا
موسســان شــرکت ها ،افرادی قابل اعتمادترن د اما
واقعیت این اســت که قابل اعتماد بودن یا نبودن را
تنها با قابلیت های فــردی می توان تعیین کرد ،نه با
جایگاه اجتماعی یا وضعیت اقتصــادی و تردیدی
نیست که مدیر یک شرکت تولیدی قدرتمند ،الزاما از
شواهد را نادیده می گیرید؟
کسانی که حرف هایشان با عملکردشان تفاوت دارد،
قابل اعتماد نیستند .مدیری که بر خوش قولی تاکید
دارد و همیشه شما را ساعت ها منتظر نگه می دارد،
همکاری که بر مهربانی تاکید دارد اما با خشم و کینه
در مورد ادم های دیگر صحبت می کند و دوستی که
مدام از تالشش برای احترام گذاشتن به دیگران حرف
می زند اما به دنبال راهی برای جلو زدن از شهروندان
در صف های شــلوغ است ،همان کسانی هستند که
نمی توانند مثل حرف هایشان زندگی و عمل کنند.
ادم هایی که مدام در حال قانون صادر کردن هستند،
قابل اعتماد نیســتند .انها دائم در حال ارائه راه حل
به دیگران و نســخه پیچیدن هســتند و معتقدند
که ادم های دیگر ،تنهــا با پیروی از توصیه های انها
می توانند در مسیر درست حرکت کنند .این افراد،
اغلب قادر به عمل کردن به توصیه های خودشان هم
نیستند و تنها با قضاوت کردن دیگران ،به دنبال ایجاد
احساسی بهتر نسبت به خود هستند.
اجازه می دهید شما را به عقب برانند؟
شما نمی توانید به تک رو ها در روابط تان اعتماد کنید.
انها در سفرهای دوستانه ،شما را نادیده می گیرند ،در
کار اجازه رشد به شما نمی دهند و در روابط اجتماعی،
تنها به دنبال تحقق خواسته های خودشان هستند.
اگر به شواهد موجود بیندیشید ،می توانید تا اندازه ای
درستی یا نادرستی این روایت ها را تشخیص دهید.
چطور می توان از اعتیاد به غذا خوردن خالص شد؟
به او حمله نکنید
یادتان نرود که هدف شــما از این گفت و گو
کم کردن مشکالت است ،نه تخریب کردن
فــرد مقابل .پــس مراقب لحــن ،واژگان،
زبان بدن و قضاوت هایتان باشــید .گذشته
از این ،برای اینکه فــرد مقابل ،در رابطه با
شما هوشــمندانه تر عمل کند ،سعی کنید
خود ،احساســات و انتظارات تان را درست
به او معرفی کنید و با نشــان دادن چهره ای
غیرواقعی ،او را به اشتباه نیندازید.
r
o
p
e
R
لی لی اسالمی
جمالت تان را اماده کنید
اگر مطمئن شــده اید که رابطه شما نیاز به
اصالح شدن دارد ،قبل از صحبت کردن در
مورد مشــکالت ،به انچه کــه می خواهید
بگویید ،فکر کنید .شما باید مسیر درستی
را برای گفت و گو کردن انتخاب کنید و از به
حاشیه رفتن و بیرون پریدن از موضوع اصلی
و دغدغه حقیقی تان پرهیز کنید.
گــزارش
نکند اشتباه می کنید؟
عاشق حیوانات هستید ،ممکن است با قید و شرط
کمتری به زنی که هر روز برای گربه های پارک غذا
می اورد اعتماد کنیــد یا برای همکاری که باورهای
سیاسی مشابهی دارد ،اسان تر ســفره دلتان را باز
کنید .اما همانطور که گفتیم ،با یک عامل ،نمی توان
قانون بزرگ و گسترده ای مانند «قابل اعتماد بودن»
را صادر کرد.
خرده فروشی با تحصیالت پایین و وضعیت اقتصادی
متزلزل ،قابل اعتمادتر نیست.
کلینیکترکاعتیادبرایپرخورها!
برای وزن
کم کردن،
به جای
کالری شماری،
به
احساسات تان
در لحظه
خوردن مواد
غذایی توجه
کنید .وقتی
به جعبه
شکالت حمله
می کنید یا
چند نان
خامه ای را با
چایتان قورت
می دهید،
چه احساسی
دارید؟
خیابان های شهرها ،پر اســت از مراکز ترک
اعتیاد و کلینیک های رژیــم درمانی .در هر
خیابان ،چندین تابلوی باشگاه ورزشی به چشم
می خورد اما هر روز ،ادم های بسیاری به خاطر
عوارض ناشــی از چاقی ،در بیمارستان های
همین شــهر جان می بازنــد .چاقی یکی از
معضالت عصر ماســت؛ مشکلی که ارام ارام
پایش را به خانه هایمان باز کرده اما از هیچ دری
نمی توانیم بیرونش کنیم.
دیابت ،گرفتگی عروق ،الزایمر و افسردگی،
تنها بخشــی از بیماری هایی هســتند که
چربی های اضافه ،انها را به جانمان می اندازند.
چاق ها ،هر روز را با خاطره نگاه های سرزنش بار
دیگران شــب می کنند و به خاطر همخوانی
نداشتن ظاهرشــان با تصویر ذهنی اجتماع،
بــه بی خیالی ،بی فکــری و بی ارادگی متهم
می شوند.
شما هم معتادید!
چاقی بیماری دردناک عصر ماســت و اعتیاد به
خوردن مواد غذایی چاق کننده ،مشــکلی است
کــه اینده بهداشــتی جهــان را تهدید می کند
و کلینیک هــای رژیــم درمانی و باشــگاه های
ورزشی ،به تنهایی از پس مبارزه با ان برنمی ایند.
روانشناســان سال هاســت که اعتیاد به خوردن
ی و نه نیاز جســمی بــه مصرف انها را
مواد غذای
دلیل چاقی می دانند .انها می گویند که چاق ها،
با انباشــته کردن کالری ها در بدنشان ،به دنبال
فرونشــاندن احساســات دردناک خود هستند.
برای اغلب افرادی که موفق به کاهش وزن با رژیم
گرفتن نمی شوند ،مقابله با احساسات منفی ،دلیل
اصلی هر روز چاق تر شدن است؛ دلیلی که خود به
یک معلول تبدیل می شود و زمینه را برای تشدید
ناراحتی ها و اضطراب ها و در عین حال تشــدید
اعتیاد فرد به خوردن مواد غذایی فراهم می کند.
دلیل اصلی را پیدا کنید
برای وزن کم کردن ،به جای کالری شــماری ،به
احساسات تان در لحظه خوردن مواد غذایی توجه
کنید .وقتی به جعبه شــکالت حمله می کنید یا
چند نان خامه ای را بــا چایتان قورت می دهید،
چه احساســی دارید؟ به چه فکــر می کنید؟ در
ساعات یا روزهای گذشته چه برشما گذشته؟ با
این احساسات مواجه شوید و به جای مهار کردن
معده تــان ،به دنبال مهار کردن روانتان باشــید.
وقتی محرک هایی که شما را به سمت رفتارهای
اعتیاداور هل می دهند را بشناسید ،ترک اعتیاد
برایتان اسان تر می شود.
به خودتان فرصت دهید
ترک اعتیاد ،به خودی خود یک کار اضطراب اور
اســت .حاال کــه فهمیده اید اضطــراب یا دیگر
احساســات مخرب شــما را وادار به چاق شدن
می کنند ،نباید با تصمیم های شتاب زده ،هراس
و ناارامی تان را افزایش دهید .اگر همیشــه وقت
ترس ،یک بســته بیسکوییت را می بلعید ،جلوی
خودتــان را نگیرید .فقط ســعی کنیــد که این
بار ،قبل از خوردن بیســکوییت ها چند قدم راه
بروید ،با یک دوســت درد دل کنید یا موسیقی
دلخواهتان را گوش کنید و بعد ســراغ خوراکی
نجات بخش بروید .شــاید بعد از کمی ارام شدن،
چند بیســکوییت در جعبه ای که همیشه خالی
می شده ،باقی بماند.
حاال کالری بشمرید
حاال که کمی ارام تر شــده اید و مشکل اصلی را
فهمیده اید ،ســراغ کالری شــماری بروید .این
رفتارها ،حواس شــما را پرت می کنند و با کمی
گیج کردنتــان ،احتمــال پرخــوری را کاهش
می دهند .گذشــته از این ،وقتی برنامه ای دقیق
را اماده می کنید ،احساس بهتری نسبت به خود
پیدا می کنید و از پیش رفتن در ان لذت می برید.
احساس خوب شــما نسبت به خودتان ،می تواند
به ترک اعتیادتان کمک کند.
بدنتان را بشناسید
بعد از خوردن سمبوســه عزیزتــان ،معده درد
می گیرید؟ نمی توانید در ان لحظه گرســنگی را
تحمل کنید؟ اشکالی ندارد! سراغ یک خوراکی
دیگر بروید؛ خوراکی که مشــکلی بر مشــکالت
بدن شــما اضافه نمی کند و در عین حال ولعتان
را کاهش می دهد .بدنی که کمتر درد می کشــد
و ارام تر اســت ،امادگی بیشــتری بــرای ترک
اعتیاد دارد.
به سالمت تان فکر کنید نه وزنتان
این هفته اصال الغر نشدید؟ اشــکالی ندارد! اما
ســالم تر غذا خوردید ،به معده تان کمتر اسیب
زدید ،بیشتر راه رفتید و احساس سبکی بیشتری
دارید.
حاال اگر با وجود تمام این اتفاق های خوشــایند،
عقربه هــای تــرازو عــدد پایین تری را نشــان
نمی دهند ،چرا خود را سرزنش می کنید؟
گروه درمانی کنید
برای خالص شــدن از اعتیاد ،حتــی اگر به مواد
غذایی باشــد ،گاهی چاره ای جز کمک گرفتن از
روانشناسان وجود ندارد .جلسات درمانی انفرادی
یــا گروه درمانی ها ،می توانند به شــما در تخلیه
هیجانات و کنار امدن با احساســات تان کمک
کنند و ترک اعتیاد را به کاری اسان تر بدل کنند.
پس تصور نکنیــد که در نبود کلینیک های ترک
اعتیاد غذایی ،باید بار این کار دشوار را به تنهایی
به دوش بکشید.
خداحافظیبااسانسورکافینیست
چرا نداشتن چربی های اضافه و فعالیت روزانه ،جان شما را نجات نمی دهد؟
کم تحرکــی ،یکی از 10علت اصلــی مرگ و میر در
جهان اســت .در جهانی که رایانه ها بار انســان ها را
بــه دوش می کشــند ،اســتخوان های کاربران این
فناوری ،هر روز پیرتر از قبل می شــود و چربی های
اضافه ،با سرعتی بیشتر در بدن انها انباشته می شود.
کم تحرکی ،یکی از دالیل اصلی مرگ و میر در جهان
اســت اما محققان می گوینــد در دنیایی که عادات
غذایی مخرب جان ادم هــا را تهدید می کند ،پیاده
رفتن تا محل کار یا ایستاده کار کردن در اشپزخانه،
به تنهایی نمی توانند ناجی انسان ها باشند.
ورزش کنید؛ اگاهانه ورزش کنید
به باور پژوهشگران ،فعالیت بدنی ،به تنهایی نمی تواند
همه پیش نیازهای سالمتی را تامین کند .از نظر انها،
حتی افرادی که در بدنشــان چربی ها انباشته نشده
اســت ،به انجام منظم تمرینات ورزشی نیاز دارند.
به عبارت دیگر ،حتــی اگر این افــراد در طول روز
مدام پشت رایانه ننشــینند ،سریال بین نباشند و به
اندازه کافی تحرک داشته باشند هم ،به انجام منظم
تمرینات اگاهانه ورزشی نیازمندند.
چرا باشگاه جای پیاده روی را نمی گیرد؟
محققان می گوینــد ادم هایی کــه اگاهانه ورزش
می کنند ،میل بیشتری به حفظ سالمت خود دارند
و از عوامــل تهدیدکننده بیشــتر از دیگران فاصله
می گیرند .این افراد عادات غذایی ســالم تری دارند،
کمتر ســراغ دخانیات می روند و برای حفظ سالمت
روانشان تالش بیشــتری می کنند .به همین دلیل
محققان ادعا می کنند کسانی که ورزش را به عنوان
عادت همیشگی خود مورد توجه قرار می دهند ،بیشتر
از کسانی که به همان اندازه اما نااگاهانه در روز تحرک
دارند ،زنده می مانند.
خرده فروش هایبزرگ ،شبکه هایاجتماعی را جدی گرفته اند
فلیپ کارت وامازون ،دل به بازاریابیدیجیتالیبسته اند
تغییر شیوه کار خرده فروشان انالین فلیپ کارت
و امازون از تبلیغات ســنتی به ســمت بازاریابی
دیجیتالی موفقیت امیز بوده زیرا بر اســاس امار،
فروش این خرده فروشــان در مقایسه با سال ها ی
گذشته به طور چشمگیری افزایش یافته است.
امسال فلیپ کارت و امازون بخش بزرگی از مخارج
تبلیغاتی خود را صــرف حوزه دیجیتالی کرده اند.
در گذشته ،شــرکت های تجارت الکترونیک برتر
مانند امازون و فلیــپ کارت صدها هزار دالر روی
بازاریابی های پرهزینه و کمپین های برندســازی
هزینــه می کردنــد و این بخشــی از راهبردهای
بزرگ تر انها برای جذب مشتریان جدید بود .این
کمپین های هزینه بر در عوض موجب می شدند که
خرده فروشــان انالین به ویژه فلیپ کارت راهبرد
بازاریابی کلی خــود را بازبینی کنند .از زمانی که
کایالن کریشــنامورتی در ژوئن ســال گذشته به
فلیپ کارت بازگشت ،این شرکت راهبرد بازاریابی
خود را صالح کرد .برای مثال ،فلیپ کارت تصمیم
گرفت یک کمپین بازاریابی کم طرفدار ایجاد کند
تا سودهای بیشتری را نسبت به رقبای خود تقسیم
کند .در حال حاضر فلیــپ کارت نیمی از انچه را
که رقبایی مانند امازون هند و اســنپ دیل هزینه
می کنند ،برای تقویت فروش خود هزینه می کند.
به نظر می رســد که این راهبرد برای فلیپ کارت
نتیجه داده اســت .تبلیغات کم هزینه رسانه های
اجتماعــی به عنوان یکــی از کانال های تبلیغاتی
با بازدهی ســود بــاال برای خرده فروشــان عمل
کرده اســت زیرا اکثریت مردم به ان دسترســی
دارند .فلیپ کارت نیز ســال گذشته با استفاده از
کانال های دیجیتالی توانست بازگشت سود باالیی
به دست اورد.
بر اساس اخرین تحقیقات و دیدگاه ها از 12مدیر
اجرایی تجارت الکترونیک ،بازاریابی دیجیتالی به
خوبی توانسته است در تجارت الکترونیک هند به
بخش مهمی از بازاریابی تبدیل شود .این تحقیقات
همچنین اهمیت رویدادهای فروش فصلی را نشان
داد و به این نکته اشــاره کرد که خرده فروشــان
انالین فرصت بزرگی برای کســب سهمی از بازار
خواهند داشــت زیرا تعداد مشتریان در طول این
مدت بسیار زیاد است.
طبــق گفته متخصصانــی که در حــوزه تجارت
الکترونیک فعالیــت دارند ،بازار خرده فروشــی
انالین به طور کل در طول فروش فصلی توســعه
می یابد .فروش ناخالص یا تجارت ناخالص در بین
خرده فروشــان انالین ممکن اســت در این دوره
به 1.7میلیارد دالر برســد که 62درصد از سال
گذشته بیشتر است.
در کل ایــن دوره 35تا 40درصــد از کل فروش
ســاالنه برای این صنعت را در بــر دارد و می توان
گفت این رویدادها نقش بســیار مهمی را در این
صنعت ایفا می کنند .تعداد الیک های فلیپ کارت
و امازون نیز امسال نشان می دهد که فروش این دو
کسب و کار در رویدادهای فروشی باال خواهد بود.
فروش
تک
بازاریابی
فین
تبلیغات
کم هزینه
رسانه های
اجتماعی به
عنوان یکی
از کانال های
تبلیغاتی با
بازدهی سود
باال برای
خرده فروشان
عمل کرده است
زیرا اکثریت
مردم به ان
دسترسی دارند.
فلیپ کارت نیز
سال گذشته
با استفاده
از کانال های
دیجیتالی
توانست بازگشت
سود باالیی به
دست اورد
چرا غول کره ای برای OLEDشمشیر را از رو بسته است؟
استفادهمشکوکسامسونگازراهبردتبلیغاتیتهمت امیز!
اخیر ا شرکت سامســونگ یک ویدئو در یوتیوب اپلود
کرده اســت که نقص های فنی صفحه های نمایش اولد
( )OLEDرا نشان می دهد .همین عمل موجب شده همه
چشمانشان را به این شرکت بدوزند تا از قصد و نیت ان
مطلع شوند .این یک مورد استثنایی است که سامسونگ
از راهبرد «بازاریابی تهمت امیز» استفاده کرده است که به
طورمستقیمبهمحصوالترقبایخودباصرفهزینه های
هنگفت حمله می کند .طبق منابع صنعتی ،سامسونگ
یک ویدئــوی 103ثانیه ای را روی یوتیوب پخش کرد ه
که عنوان ان « QLEDدر مقابل :OLEDازمایش احتباس
تصویر 12ســاعته» اســت .سامســونگ یک ازمایش
مقایسه ای را بین صفحه نمایش OLEDال جی و صفحه
QLEDخود انجام داده است .پس از اینکه شش بازیکن
حرفه ای به مدت 12ساعت بازی کردند ،سامسونگ ادعا
کرد ،احتباس تصویــر روی تلویزیون QLEDاو به وجود
نیامد ،در حالی که اصرار داشــت ایــن احتباس تصویر
روی تلویزیون اولد ال جی وجود دارد .به نظر می رســد
این عمــل ابرقدرت لوازم برقی در راســتای تالش های
قبلی یا فعالیت های بازاریابی ان برای تقویت تلفن های
هوشمندش – گلکسی اس 6اج و گلکسی نوت – 4است.
در این خصوص ،تماشاگران بازار می گویند که سامسونگ
ممکن است بخواهد بازار اولد را حذف کند .به نظر می رسد
این شرکت معتقد است که دیگر نباید دست روی دست
بگذارد زیرا تلویزیون OLEDدارد در بازار تلویزیون جهانی
تاثیر زیادی می گذارد و اکنون زمان ان رسیده است که
اقداماتی علیه ان انجام شود .به عالوه ،انها می گویند که
سامسونگمعتقداستبخشلوازمبرقیبهویژهتلویزیون
با بحران مواجه است زیرا فروش ان پایین است .در واقع،
بو کار در
کل سود شرکت سامسونگ در این بخش از کس
نیمه اول امسال فقط 621.28میلیون دالر بوده که این
رقم کمتر از 638.98میلیون دالر سود شرکت ال جی در
حوزه تلویزیون است.
چرا برندسازی ایفون ایکس ممکن است به فروش کلی ایفون لطمه بزند
ایفون ایکس ،پاشنه اشیل اپل می شود؟
t
r
گزارش
o
p
e
R
حامد رسولی
با ورود ایفــون 8و 8پالس برای فروش در بازار و
شروع پیش فروش ایفون ایکس ،اپل با این مسئله
رو به روست که تقاضا برای این تلفن های هوشمند
چگونه خواهد بود .احتماال به دلیل نیاز شــدید
انها به حفظ حریم خصوصی ،اپل معتقد اســت
کــه تحقیقات کمی انجام می دهــد تا دریابد که
مشتریان چگونه به محصوالت جدید این شرکت
واکنش نشان خواهند داد .به عالوه ،از انجا که انها
هرگز به طور همزمان 3محصول جدید را به بازار
عرضه نکرده اند ،داده های فروش گذشته شرکت
نمی توانند در پیش بینی این فروش ترکیبی مفید
باشند .بنابراین ،واقعیت ان است که انها بالتکلیف
هستند و نمی دانند که تقاضا برای این محصوالت
چگونه خواهد بود.
به زبان ســاده ،این احتمال وجود دارد که شاهد
اشتباه نادری در بازاریابی اپل باشیم .مشکل بالقوه
ان اســت که جذابیت ایفون ایکس تقاضا برای
ایفون 8و 8پالس را به طور چشمگیری کاهش
خواهد داد و شایعه شــده است که ایفون ایکس
در تعداد محدودی عرضه خواهد شــد .در نتیجه
فروش ایفون ممکن است پایین بیاید.
روانشناســان مصرف کننده و جامعه شناســان
چندین نظریه دارند که می تواند به ما کمک کند
تا دریابیم که چگونه مشتریان بین این سه تلفن
یکی را انتخاب می کنند .یک نظریه «اثر سازش»
نام دارد .این نشــان می دهد کــه وقتی چندین
محصول در ســطوح مختلف کیفیت و قیمت را
در نظر می گیریم ،بســیاری از مصرف کنندگان
حد وســط را خواهند گرفت و محصول میانی را
انتخاب می کنند.
معموال بازاریاب ها به طور راهبردی از این گرایش
اســتفاده می کنند .یک نمونه ســاده را در نظر
بگیرید که در ان شما یک تولیدکننده تلویزیون
هستید که دو محصول می فروشــید :تلویزیون
50اینچی بــا قیمــت 500دالر و تلویزیون 60
اینچی با قیمــت 800دالر .تصور کنید که هدف
شــما جلب توجه مردم به سوی مدل 60اینچی
است .یکی از راهبردها ان است که یک تلویزیون
ســوم برای مثال مدل 70اینچی با قیمت 1200
دالر تولید کنید فقط به ایــن دلیل که وجود ان
موجب شــود مصرف کنندگان شیوه حد وسط را
بگیرند و تلویزیون 60اینچــی را انتخاب کنند.
چنین تاثیر ســازش نتیجه فوق العــاده ای برای
اپل خواهد داشت .به عبارت دیگر ،حضور ایفون
ایکس ممکن اســت موجب شود که مردم ایفون
8پــاس را انتخاب کنند و فــروش ان در مقابل
ایفون 8باال رود.
البتــه ،دلیل اینکه ایفون 8پالس گزینه وســط
خواهد بود این اســت که از نظر قیمت و کیفیت
نســبت بــه دو تلفن دیگــر در حد میانــی قرار
دارد .یعنــی 8پالس از نظر طراحــی و قابلیت از
ایکس ضعیف تر اســت اما قیمت بهتری دارد .از
سوی دیگر نیز از 8باالتر اســت .اما اگر بسیاری
از مصرف کنندگان اینگونه فکــر نکنند و ایفون
ایکس را یک گزینه برتر بدانند و به قیمت ان توجه
نکنند ،چه می شود؟ اگر اینگونه باشد ما می توانیم
روی یک نظریه روانشناسی دیگر تکیه کنیم که
می گوید مصرف کنندگان دوست دارند باالترین
محصول را از بین چند محصول خریداری کنند.
برای مثال ،در سناریوی تلویزیون ،یک تلویزیون
55اینچی با قیمــت 900دالر را اضافه کنید .در
مقایســه با مدل 50اینچی ،این تلویزیون اندازه
بزرگ تــری دارد و قیمت ان باالتر اســت .با این
حال ،نسبت به مدل 60اینچی کوچک تر بوده اما
قیمت باالتری دارد .بنابراین تلویزیون 60اینچی
بر ایــن مدل جدید غالب اســت .وجود مدل 55
اینچی موجب می شود که مصرف کنندگان تمایل
بیشتری به خرید مدل 60اینچی داشته باشند که
در بین این چند محصول برتر است.
از انجا که ایفون ایکس از نظر طراحی در تاریخچه
ایفون از مشخصه های جدیدی برخوردار است و
یک دوربین جلوی ان می تواند قابلیت هایی مانند
شــکلک متحرک و شناســه چهره داشته باشد،
طبیعی است که قیمت ان نیز باالتر باشد.
ایــن خطــر وجــود دارد که تعــداد زیــادی از
مصرف کنندگان انطور که انتظار می رود نسبت
به قیمت حساس نباشند .تحقیقات نشان می دهد
که در گذشــته گاهی اوقــات مصرف کنندگان
محصوالت را نه فقط برای قابلیت های ان بلکه به
عنوان یک کاالی لوکس برای نشان دادن وضعیت
مالی و ثروت خود خریــداری می کنند .اینگونه
الگوی مصــرف می تواند به طــور بالقوه منحنی
تقاضا را به سمت باال بکشاند و در نتیجه می توان
گفت در این موارد افزایش قیمت موجب افزایش
تقاضا می شود .مشخص نیست که این شرایط برای
ش بیاید ،اما انچه مشــخص
ایفون ایکس نیز پی
است ان اســت که نقش مهم تلفن های هوشمند
در زندگی انســان و قابلیت هایــی که تلفن های
هوشمند پیشرفته ارائه می دهند ،موجب می شود
که بســیاری از مصرف کنندگان نسبت به قیمت
این دستگاه ها چندان حساس نباشند .در نتیجه،
این مصرف کنندگان ممکن است تصور کنند که
ایفون ایکس از ایفون 8یا 8پالس برتر اســت.
در نهایت به جای اینکه 8پالس یک گزینه حد
وسط برای خرید باشد ،ایفون 8نقش محصولی را
ایفا خواهد کرد که مردم را به سمت خرید ایفون
ایکس سوق می دهد و فروش این محصول از انچه
ایفون تصور کرده اســت ،باالتر خواهد بود .اگر
تقاضا برای ایفون ایکس در این حد نباشد ،فروش
ایفون به طور چشمگیری کاهش خواهد یافت.
برندسازی اپل با تلفن های جدیدش احتمال این
ســناریو را افزایش داده است .فیل شیلر ،معاون
ارشد بازاریابی اپل ،گفته است که او زمان زیادی
را صرف انتخاب نام برای این تلفن ها کرده است.
این خطر وجود دارد که تصمیم نهایی انها برای
برندسازی تلفن پیشرفته با نام ایفون ایکس در
ذهن مصرف کنندگان القا کند که این تلفن دو
نسل از ایفون 8جلوتر است .این موضوع احتمال
انتخاب ایفون ایکس توســط مصرف کنندگان
را افزایش می دهد .به زبان ســاده ،اگر شما یک
مشــتری وضعیت محور هستید که می خواهید
یک ایفون جدید بخرید ،چرا باید ایفونی بخرید
که همین حاال دو نسل از ایفون موجود در بازار
عقب تر اســت؟ بهتر بود اپل به جای نام ایفون
ایکس از همان خانواده ایفون 8استفاده می کرد،
برای مثال ایفون 8پرو ،ایفون 8ادیشن یا حتی
ایفون 8ایکس ،زیرا در این صورت ایکس دیگر
نسبت به دو تلفن جدید دیگر اپل غالب نخواهد
بود ،و 8پالس شانس بیشــتری دارد تا به یک
گزینه مناسب برای خرید تبدیل شود.
انتظار می رود که در ماه هــای اتی تیم کوک از
برتری های بی پایان برای توصیف تقاضای ایفون
ایکس استفاده کند.
این احتمال
وجود دارد
که شاهد
اشتباه نادری
در بازاریابی
اپل باشیم.
مشکلبالقوه
ان است که
جذابیت ایفون
ایکس تقاضا
برای ایفون8
و 8پالس
را به طور
چشمگیری
کاهش خواهد
داد و شایعه
شده است که
ایفون ایکس
در تعداد
محدودی
عرضه خواهد
شد
S a l e sFinTech
Marketing
13ا بان .1396سال د وم .شماره هفتاد وهفت
15
والت د یزنی
بخشی از لذت زند گی ،انجام غیر ممکن هاست.
فروشنده
مهتاب نوری
امید شیائومی به فروش
فروشگاهی در هند
شــیائومی ،تولیدکننده تلفن هوشــمند
چینی ،ممکن است که سهم بازار را در کشور
خود از دســت داده باشــد ،اما این شرکت
مطمئن اســت ورودش به فضــای افالین
می تواند به حفظ جایگاه قدرتمند او در هند
که بزرگ ترین بازار بین المللی این شرکت
است ،کمک کند.
در عــرض 3ســال از راه انــدازی فعالیت
این شرکت در هند ،شــیائومی 5فروشگاه
می هوم را در سراسر این کشور افتتاح کرده
که محصوالتــی از قبیل تلفن هوشــمند،
گوشــی و روترهای وای فای می فروشــد و
قصد دارد تا سال 2019تعداد این دفاتر را
به 100برساند.
طبق گفتــه مانو کومــار ،مدیــر و معاون
شــیائومی هند ،این ورود نسبتا زودهنگام
به شبکه خرده فروشــی افالین در هند در
طوالنی مدت به نفع شیائومی خواهد بود.
نگرانی هایی مطرح شده است مبنی بر اینکه
در نهایت شیائومی در هند همان سرنوشتی
را خواهد داشــت که در چین داشته است؛
یعنی ســهم بازار را به سایر رقبای چینی با
شبکه های افالین قدرتمند مانند اوپو و ویوو
تسلیم کرد.
در چیــن ،حضور خرده فروشــی قدرتمند
اوپو و ویوو در شــهرهای رده سوم و چهارم
به تقویت فروش کمک کرده است و به این
شرکت ها برتری نسبت به شیائومی ،که فقط
از سال گذشــته وارد فضای خرده فروشی
افالین شده ،داده است .در گذشته ،شرکت
واقع در پکن به تنهایی روی یک مدل انالین
کار کرد تا به عملیات خود ادامه دهد.
در مصاحبــه ای با ســاوث چاینا مورنینگ
پست گفته شد که در ابتدا ،رشد چشمگیری
در بخــش فروش انالین وجود داشــت اما
در نهایت این رشــد رو به کاهش رفت .در
حال حاضر ،حــدود 30درصد از تلفن های
هوشــمند فروخته شــده به طــور انالین
خریداری شده اند .این امار در سال 2014
حدود 10درصد بود.
در حالی که فروش انالین هنوز در حال رشد
است ،باید یک کســب و کار افالین پایدار و
قوی ایجاد شــود .در چین ،شیائومی پس
از 6سال ساخت شــبکه های افالین را اغاز
کرده است .در هند نیز در سال گذشته پس
از کمتر از 3سال عملیات ،فروشگاه های این
شرکت افتتاح شده اند.
از زمان راه اندازی ان در بــازار هند در ماه
جوالی ،2014شیائومی اکنون دومین برند
تلفن هوشمند در کشور محسوب می شود
و سهم ان از بازار 17درصد است و بیش از
25میلیون دســتگاه را ارسال کرده است.
سامســونگ نیز با سهم 24درصدی از بازار
هند در رتبه اول قرار دارد.
این رویکرد دوسویه فروش انالین و افالین
می تواند به شــرکت شیائومی کمک کند تا
سهم بیشتری از بازار تلفن هوشمند در هند
را کســب کند زیرا هنوز این بازار پتانسیل
زیادی برای رشد دارد.
بیش از 85درصــد از کاربــران ان جوان
هســتند و بین 18تا 34ســال دارند و یا
دانشــجویان دانشــگاهی یــا متخصصان
جوانی هستند که روی اولین شغل خود کار
می کنند .این کاربــران طرفداران و مبلغان
خوبی برای شیائومی هستند و به اشنایان
مســن تری که کمتر به فناوری عالقه مند
هســتند ،توصیه می کنند تا یک دســتگاه
شیائومی بخرند.
طبق یک گزارش ،نفوذ تلفن هوشــمند در
هند در ســال 2014معادل با 22.4درصد
بود ،این مقدار در چیــن 51.7درصد بود.
میانگین قیمت تلفن هوشــند در هند در
سه ماهه اول سال 2017بالغ بر 155دالر
بود و این مبلغ بیش از 50درصد کمتر از این
مبلغ در چین بود زیرا بازار تلفن هوشــمند
رشد پیدا می کند و مصرف کنندگان چینی
به دنبال گوشی های پیشرفته تر هستند.
هر ســال 250میلیون تلفن همراه در هند
فروخته می شود و کمتر از نیمی از انها تلفن
هوشمند هســتند .هنوز نیز فرصت زیادی
برای تبدیــل کاربران تلفن های معمولی به
کاربران تلفن هوشمند وجود دارد.
این شــرکت همچنین با 1400فروشگاه
شریک شــیائومی در سراســر کشور ،در
شهرهای بزرگ و شــهرهای کوچک تر که
محصوالت شــرکت را به مصرف کنندگانی
می فروشــند که خرید افالیــن را ترجیح
می دهند ،متحد شده است.
t
e
بازار
k
r
a
M
13ا بان .1396سال د وم .شماره هفتاد وهفت
16
ری کراک
اگر تنها برای پول کار کنید ،پولدار نمی شوید ،
ولی اگر عاشــق کار خود باشید ،موفقیت از ان
شما خواهد بود.
برگزید ه ها
هپی فاکس
مشتریان شــما فقط در طول ساعات کاری،
خرید نمی کننــد .در نتیجه ،الزم اســت که
خدمات مشتریان شما همیشــه اماده به کار
باشد تا همواره به درخواست ها رسیدگی کند.
بهترین نرم افزار راهنما ،اپلیکیشن های همراه
هستند که به شما امکان می دهند به تماس ها
پاسخ دهید ،اطالعات مخصوص به مشتریان را
جست وجو و بلیت ها را تعیین کنید و همه اینها
را از روی دسکتاپ انجام دهید .هپی فاکس ،یک
رابط همراه را ارائه می دهد که رسیدگی به امور
خدمات مشتریان را از راه دور اسان می کند.
هپی فاکــس ( )HappyFoxدرواقع نرم افزار
پشتیبانی از مشــتری ،مبتنی بر فضای ابری
اســت .هپی فاکس که طرح منحصر به فردی
دارد ،یک میز راهنما برای بسیاری از سازمان ها
و موسسات موفق در سراسر جهان است.
با هپی فاکس ،شما می توانید:
از روی دستگاه همراه ،به بلیت های پشتیبانی
خود دسترسی داشته باشــید .به فهرست
بلیت های «در انتظار من» دسترســی داشته
باشید .بلیت ها را بر حســب دسته بندی و
وضعیت فیلتر مشاهده کنید .جزئیات کامل
بلیت و تاریخچه بلیت را مشــاهده کنید .با
افزودن به به روز رسانی های بلیت ،به سرعت به
مشتریان پاسخ دهید .برای همکاری با سایر
نمایندگان پشتیبانی ،یادداشت های شخصی
اضافه کنید .یک مجموعه از داده ها را درباره
بلیت های مهم مشاهده کنید.
هاب اسپات
هاب اسپات ( )HubSpotنه تنها یکی از بهترین
ابزارهای اتوماسیون بازاریابی در بازار است ،بلکه
اپلیکیشن های ای اواس و اندروید قدرتمندی را
ارائه داده که به شما امکان می دهد مخاطبان را
بین تیم های بازاریابی ،فروش و خدمات خود
مدیریت کنید .شما می توانید با شرکایتان در
سایر تیم ها ارتباط برقرار کنید ،بر کارها نظارت
کنی د و معیارهای کمپیــن را ارزیابی کنید تا
مشخص شــود ایا نیاز به تغییرات اساسی در
عمده فروشی وجود دارد یا خیر.
هاب اسپات ،محصوالتی برای بازاریابی داخلی
و فــروش دارد و ابزارهایی را بــرای بازاریابی
رسانه اجتماعی ،مدیریت محتوا ،تحلیل وب
و بهینه سازی موتور جست وجو ارائه می دهد.
هاب اســپات با نت ســوئیت ،مایکروســافت
داینمیک ،شوگر ســی ار ام ،سیلزفورس.کام
و غیره یکپارچه ســازی می شــود .به عالوه،
در ان ،خدمات شــخص ثالــث مانند قالب ها
و پســوندها نیز وجــود دارد .هاب اســپات،
خدمات مشاوره و اکادمی منبع انالین را نیز
برای اموزش شیوه های بازاریابی داخلی ارائه
می دهد .همچنیــن کنفرانس های گروهی و
برنامه های بازاریابــی داخلی و اعطای مدرک
برگزار می کند .در سال ،2010این اپلیکیشن
را یکی از کارامدتریــن قابلیت های بازاریابی
داخلی نامیدند.
سیتریکسشیرفایل
با اپلیکیشــن سیتریکس شــیرفایل (Citrix
)ShareFileمی توانید از دستگاه های اندروید،
بلک بری ،ای او اس و وینــدوز موبایل ،فایل ها
را به اشــتراک بگذارید .برای مدیران نیز این
اپلیکیشنقابلیتمدیریتدستگاهفوق العاده ای
را ارائه می دهد و این امکان را به وجود می اورد
تا در صورت لزوم ،دســتگاه ها فور ا غیرفعال و
بو کارها
حذف شوند .این اپلیکیشن برای کس
طراحی شد ه و یک مدیر فایل است که خدمات
اشــتراک گذاری و ذخیره سازی ایمن داده ها،
مصــرف و تنظیمات سفارشی سازی شــد ه و
خدمات و ابزارهایی را ارائه می دهد که به شما
امکان می دهند به اسانی با همدیگر همکاری
کرده و از هر دستگاهی در هر زمان و هر کجا،
کارهایتان را انجام دهید .با حساب و اپلیکیشن
شــیرفایل ،شــما می توانید :بــه فایل ها و
پوشه های موجود در حســاب شیرفایل خود
دسترسی داشته باشید .فایل ها را از حساب
شیرفایل خود در دستگاه اندروید دانلود کنید
تا به طور افالین نیز به انها دسترســی داشته
باشید .فایل ها و پوشه ها را به طور مستقیم
از دســتگاه اندروید خود در حساب شیرفایل
اپلود کنید.
معرفی یک اپلیکیشن بین المللی گردشگری
هاپر ،بلیت و هتل ارزان پیدا می کند
t
e
بازار
k
r
a
M
روشنک ایرانیار
هاپر ،اپلیکیشــنی سفری است که از الگوریتم ها
برای شناســایی بلیت های هواپیمایــی ارزان،
اســتفاده می کند و خدماتی برای رزرو هتل ارائه
می دهد .در گذشــته ،کاربران هاپــر ابتدا بلیت
هواپیما می گرفتند و سپس مجبور بودند از یک
اپلیکیشن رزرو هتل دیگر مانند کایاک استفاده
کنند تا اقامتگاه خــود را رزرو نمایند .اما هاپر ،از
این به بعد ،خودش این خدمات را ارائه خواهد داد.
درخصــوص داده های قیمت گــذاری و نظرات
مشــتریان ،هاپر پیشــنهاد خواهــد داد که ایا
بهتر اســت یک هتل رزرو کنید یا منتظر بمانید
تا قیمت ها پاییــن بیایند .با اســتفاده از همان
تقویمی که با رنــگ ،رمزگذاری شــده اند و در
ان ،رنگ قرمز نشــان دهنده قیمــت باال ،رنگ
زرد نشــان دهنده قیمت متوســط و رنگ سبز،
نشــان دهنده ارزان ترین قیمت اســت ،هاپر به
کاربران امکان می دهد تا مشاهده کنند که کدام
تاریخ ها گران ترین زمان برای رزرو هتل هستند.
ایــن قابلیت ،همچنین شــامل نشــانگر محلی
نیز اســت که موقعیــت مکانی هتل را نشــان
می دهد و با چنــد کلمه ،درباره ان هتل ،توضیح
مختصری داده می شــود؛ برای مثال «اتاق های
کوچــک ،اما با طراحــی زیبا و پیشــرفته» .در
نهایت ،از طریق یادگیری ماشینی ،هاپر امیدوار
اســت که این اپلیکیشــن بتواند پیشنهادهایی
شخصی سازی شده را به کاربران ارائه دهد.
به جای نمایــش تصاویر ثابــت از هتل ها ،هاپر
ت بــه نام هتــل پروفایلز
همچنین یــک قابلی
اضافه کرده اســت که مانند قســمت داستان ها
در اســنپ چت یا اینســتاگرام عمــل می کند و
قسمت های مختلف هتل مانند اتاق ،البی و غیره
را نشان می دهد؛ بنابراین ،افراد می توانند قبل از
رزرو هتل ،ان را تماشــا کنند .اما این پروفایل ها
اغلب اطالعات زیادی را ارائه نمی دهند.
درحالی که قابلیت رزرو هتل اپلیکیشــن هاپر،
راحت و ســاده به نظر می رســد و استفاده از ان
اسان اســت ،درحال حاضر ،خدمات ان فقط در
نیویورک ارائه می شــود .طبق برنامه قرار است
در 10شــهر دیگر امریکا نیز به زودی کار خود را
شروع کند :لس انجلس ،میامی و سانفرانسیسکو
و ...این اپلیکیشن ،برای دستگاه های اپل طراحی
شــده و به زودی نســخه اندروید ان نیز به بازار
عرضه خواهد شد.
کارمندهایخوبتان را شناسایی وتشویقکنید
این هفته وبینار و جلسه های انالین را می توانید راحت تر برگزار کنید
Deputy
ClickMeeting
اپلیکیشن های اندروید ،اپل و بلک بری کلیک میتینگ به شما امکان می دهد
تا برای جلســات برنامه ریزی کنید ،فایل های صوتی و تصویری پخش کرده،
صفحه نمایش خود را به اشتراک بگذاری د و رویدادهای خود را ضبط کنید و نکته
مهم اینکه تمام این امکانات ،از طریق تلفن هوشمند شما قابل انجام هستند .با
استفاده از این اپلیکیشن می توانید به اسانی در رویدادهای انالین شرکت کرده
یا این رویدادها را برگزار کنید .از قابلیت های این اپلیکیشن ،می توان به موارد
زیر اشاره کرد :برنامه ریزی برای وبینارهای زنده همگام سازی رویدادهای
خود با تقویم افزودن مخاطبان به فهرست دعوت شدگان دعوت از حضور و
شرکت کنندگان برای شرکت در وبینار شما از طریق توییتر مالقات با حداکثر
25و حضور در کنار حداکثر 5000نفر پخش حداکثر 7فید ویدئویی و صوتی
زنده کنترلتعاملباحالت هایصوتی ارائهاسناد،ویدئوها،گزارش هاوارائه ها
اشتراک گذاری وایت بورد تعاملی برای تحت تاثیر قراردادن مخاطبان خود
امــکان گفت وگوی متنی در طــول رویدادهای انالیــن ضبط و ذخیره
رویدادهــای خود قفل کردن/بازگشــایی قفل دسترســی به اتــاق وبینار
مشاهده امار
پلتفرم وبینارهای کلیک میتینگ ،بهترین ها را در همکاری انالین جمع اوری
می کن د و قدرت رسانه ای غنی و برندســازی سفارشی قدرتمندی دارد .این
اپلیکیشن ،در ارائه قابلیت هایی که به برگزارکنندگان وبینارها در تمام مراحل
کمک می کنند ،اعم از قبل ،در طول و بعد از وبینار ،بسیار قوی است .این موارد،
شامل دعوت سفارشی و صفحه نام نویسی ،برندسازی مجدد وبینار ،نمایش
ویدئویی با چند دوربین ،اشتراک گذاری صفحه نمایش و اپلیکیشن در زمان
واقعی ،کنترل دسکتاپ از راه دور و ...می شود.
اگر به قابلیت های فانتزی در یک مجموعه منابع انسانی کامل نیاز ندارید ،اما
می خواهید شیفت های کاری را برنامه ریزی کنید ،اپلیکیشن دیپیوتی می تواند
به شما کمک کند .این اپلیکیشن یک سیســتم برنامه ریزی شیفت کاری و
کارمندان در بازار است .با اپلیکیشــن دیپیوتی ،شما می توانید اعالمیه های
گروهیایجادکنید،مطمئنشویدکههمیشهبهتعدادالزمکارمندداریدوغیره.
یک شرکت خدمات هوافضای استرالیایی ،این اپلیکیشن را طراحی کرد تا برای
خدمه زمینی خود برنامه ریزی کنند .رابط کاربرپسند ،قابلیت های صرفه جویی
درزمانچندمنظوره،رویکردهمراه،پشتیبانیعمومیوتوانایییکپارچه سازی
با زمان و حضور و سایر نرم افزارهای منابع انسانی از طریق یک رابط برنامه ریزی
اپلیکیشنبازموجبشدهاستکهایناپلیکیشندربینپلتفرم هایبرنامه ریزی
شیفت کاری مبتنی بر فضای ابری مربوط به کسب وکارهای کوچک تا متوسط
در رده های باال قرار گیرد .صاحبان شرکت ها ،مدیران و مدیران سیستم نیز در
همانصفحهخانه ایواردمی شوندکهکارمندانواردمی شوندامابه قابلیت های
بیشتری دسترسی خواهند داشت .برای مثال ،یک مدیر رستوران می تواند از
قابلیت فید خبری یا کارها استفاده کند و از طریق ان ،دستورالعمل هایی را برای
ان شیفت از روز ،به کارمندان ارائه دهد .مانند اکثر نرم افزارهای برنامه ریزی
شیفت کاری ،قابلیت های اصلی دیپیوتی از یک پایگاه داده کارمندان ،فهرستی
از موقعیت های مکانی ،ماژول برنامه ریزی و گزارش ها تشکیل می شود که همه
انها روی یک نوار پیمایش اصلی نمایش داده می شوند .شرکت هایی که دارای
چندین مکان و کارمند هستند ،به اسانی می توانند یک حساب جدید ایجاد
کرده و به طور دستی تمام اطالعات موردنیاز خود را وارد کنند.
SuccessFactors
بو کارهایی که کمتر از 500کارمند دارند،
پلتفرم ساکسس فاکتورز به کس
کمک می کند تا روند مدیریت روزانه خود را به صورت خودکار دراورند و اسان
کنند .قابلیت اصلی این اپلیکیشن ،ان است که می تواند اهداف را تعریف کند،
انگیزه هایی را ارائه ده د و به دستاوردها پاداش دهد.
این اپلیکیشــن ،به ایجاد یک فرهنگ جبران پرداخــت در ازای عملکرد
کمک می کندتا بهترین و شایسته ترین کارمندان شناسایی شوند و به انها
پاداش داده شــود .قابلیت های مدیریت بازخورد این اپلیکیشن ،شامل یک
دستیار نوشتاری و مشاور مربی اســت تا استعدادهای بهتری پرورش داده
شود .ابزار رتبه دهنده تیم نیز به شــما امکان می دهد تا عملکرد کارمندان
را مقایسه کنید .قابلیت بررســی 360نیز به شما امکان می دهد تا بازخورد
همکاران و شرکت کنندگان در خارج را جمع اوری کنید تا کارمندان بهتر
بتوانند با عملکرد خود و مشــارکت خود در شرکت اشنا شوند .قابلیت های
دیگر مربوط به سازمان دهندگی ،همکاری و دیده شدن کارمندان عبارتند
از سفارشی سازی صفحه اصلی با لوگوی شما و تمام اطالعات شرکت شما،
اعم از کارها ،موعدها و ارزش های اصلی .شما می توانید یک نمودار سازمانی
زنده با خطوط گزارش و جداول ساختار تیم ایجاد کنید .می توانید فایل های
کارمندان را تنظیم کنید تا یک نمای کلی از پیشینه ،مهارت ها و مدارک هر
یک از کارمندان داشته باشید.
به عالوه ،این راهکار ،روشی را در اختیار مدیران و کارفرمایان قرار می دهد تا
داده های عملکردی را پیگیری و تحلیل کرده ،بازخوردها را جمع اوری کنند
و یک نمای کامل و جامع از نیروی کار خود دریافت نمایند.
ضمیمه حوزه فن اوری های مالی هفته نامه شنبه
شنبه13 /ابان /سال دوم /شماره2
2
اماواگرهای
توسعه فین تک
درایران
فین تک ایرانحباب دارد
نواوری
ن تک ایرانی!
گمگشته فی
جذابیت هایفراوان
وام های خرد
نگاهیبهظرفیت هایوام دهیهمتا به همتا
و مصائب و موانع ان در ایران
02
دنیای فین تک
شنبه 13 .ابان . 1396شماره 2
World
Fintech
ضمیمه حوزه فناوری های مالی هفته نامه شنبه
درامد پلتفرم زوپا ،از طریق دریافت کارمزد ثابت 1درصد از مبلغ وام ،از گیرنده وام بود .تمام فرایند کار ،انالین انجام می شد و حتی نیاز به کاغذبازی پستی هم نبود .معموال مشتریان ،این وام ها را برای خرید خودرو ،ازدواج ،بازسازی منزل و یا
بازپرداخت یک سری وام های دیگر خود استفاده می کردند و حتی لزومی به ارائه وثیقه نداشتند.
گفت و گو
امیرحسینصادقیکارشناسفناوری
ونواوریازمهم ترینچالشورود
استارت اپ هابهصنعتبیمهمی گوید
مقابلهشرکت هایبزرگ
وجامعهبیمه ایکشوربا
ورودنواوریوتکنولوژی
ندا علیزاده
روزنامه نگار
بــا توجه بــه اینکــه وب ،نقش برجســته و
تعیین کننده ای در زندگی روزمره مردم دارد،
گرایش بــه اســتفاده از ظرفیت های موجود
ایــن فضا ،روزبه روز بیشــتر می شــود .ورود
بو کارهای مجازی به الیه های مختلف
کســ
زندگی مردم با هدف پاسخ بهتر و سریع تر به
نیازهای اساسی ،زمینه رشد سریع انها را فراهم
کرده و این امر ،خود موجب توسعه اقتصادی
کشور و افزایش اشــتغال زایی می شود .ایران
از انجایــی که در مراحل اولیه رشــد اقتصاد
اینترنتی به ســر می برد ،فرصت های تجارت
الکترونیک قابل توجهی در بازار ان وجود دارد.
یکی از این حوزه ها ،صنعت بیمه کشور است
که ورود فناوری و نواوری به ان می تواند جانی
تازه به این صنعت ســنتی بدهد .برای اطالع
بیشــتر از نقشی که اســتارت اپ ها در حوزه
صنعت بیمه می توانند ایفا کنند با امیرحسین
صادقی ،کارشناس فناوری و نواوری ،گفت وگو
کرده ایم.
صنعت بیمه ایران چه ظرفیت هایی برای
راه اندازی و استفاده از استارت اپ ها دارد؟
ترند دنیــا و روند جهانی صنعــت بیمه این
پیام را می دهد که باید بــا انقالبی که در این
صنعــت در کل دنیا اتفــاق می افتد ،همراه و
همگام بشویم .خوشــبختانه استارت اپ ها و
نواوری های جدید در سطح دنیا این صنعت را
دچار تحول کرده است اما مهم تر از ان ،بحث
اینشورتک را به عنوان انقالب بزرگ در صنعت
بیمه معرفی می کند .به همین ترتیب ایران با
توجه به اینکه هنوز گام اساسی در این زمینه
و استفاده از اســتارت اپ ها در صنعت بیمه
برنداشته است ،مســلما ظرفیت های زیادی
در حوزه های مختلف بیمه دارد .طبق گزارش
جهانی بیمه که سال 2017منتشر شده است،
تقریباحدود31/4درصدمشتریانصنعتبیمه
در کشــورهایی که تحت تحقیق قرار گرفته
بودند ،از خدمات اینشورتک در صنعت بیمه
اســتفاده می کنند .این یعنی فناوری تقریبا
حدود یک سوم صنعت بیمه را در ان کشورها
تحت پوشش قرار می دهد که این امار می تواند
نوید بخش جهش بزرگ در این صنعت در کل
دنیا باشــد و صنایع بیمه ایران نیز باید به این
سمت و سو قدم بردارند.
صنعت بیمه به چه اشــکال و روش هایی
می تواند وارد حوزه استارت اپ ها شود؟
دو مســیر وجود دارد کــه راه را بــرای این
صنعت باز می کند؛ یک مسیر ،سرمایه گذاری
روی استارت اپ هاســت .بدیــن ترتیب که
وی ســی هایی بــرای اســتارت اپ هایی که
می خواهند وارد فضا شــوند ،تاســیس شود.
مسیر دیگر این اســت که R&Dشرکت های
بزرگ می تواند بستری برای ورود استارت اپ ها
باشند .استارت اپ ها به عنوان بخشی از واحد
R&Dمی تواننــد به این صحنه قدم بگذارند و
حتی در قدم های بعدی جای واحدهای R&D
را نیز در این صنعت بگیرند.
مهم تریــن چالش هــای بیمــه ای که
استارت اپ ها می توانند در حل انها کمک
کنند ،چه مواردی هستند؟
بهصورتکلیدرتمامیبخش ها،زیرسیستم ها
و سیســتم های صنعت بیمه ،استارت اپ ها
می توانند وارد شــوند .معتقدم استارت اپ ها
می توانند در همه حوزه ها وارد صنعت بیمه ای
شوند چون روند جهانی نشان می دهد در همه
بخش هایی که بیمه مشکل داشته یا نیازمند
نواوری بوده است ،استارت اپ ها وارد شده اند و
تغییرات بزرگ و شگرفی را ایجاد کرده اند .این
ظرفیت در صنعــت بیمه ایران نیز وجود دارد
و جدای از برطرف کردن چالش ها ،می توانند
برای بیمه ،اندازه بــازار بیمه و افزایش ارتباط
بیمه با مصرف کنندگان ایجاد ظرفیت کنند
و در این موارد می توانیم روی اســتارت اپ ها
تکیهکنیم.
منابع مالی بیمه ها برای تبدیل شــدن به
وی سی(سرمایه گذار)چقدرپاسخگوست؟
مســلما صنعت بیمه در همه جای دنیا جزو
صنایع قدرتمند از نظر مالی و زیرساخت های
مالیبه شمارمی رودبهگونه ایکهبیمه هاحتی
بزرگ تر از بانک ها هستند .مسلما این ظرفیت
از نظر مالی وجــود دارد اما نکته مهمی که در
ایران شاهد ان خواهیم بود ،مقابله شرکت های
بزرگ و جامعه بیمه ای کشور با ورود نواوری و
تکنولوژی به این صنعت است .هرچند که در
ابتدا بروز مقابله ،امری طبیعی اســت اما فکر
می کنم که این چالش مالی یا درواقع ظرفیت
مالیبیمه ها،نکتهبسیارمهمیدرایندهنخواهد
بود زیــرا این ظرفیت در صنعــت بیمه ایران
وجود دارد؛ همان گونه که در صنعت بیمه کل
دنیا هست .فکر می کنم ماراتن برنامه نویسی
بیمه ،نخستین قدم به شمار می رود که بیمه
ارمان ،متولی ان شــده اســت .مســلما این
موضوع نویدبخش اســت و تاثیر زیادی روی
حســاس کردن صنعت بیمه به تکنولوژی و
استارت اپ ها دارد.
مهم تریــن دغدغــه ای کــه در حوزه
استارت اپ ها و فین تک دارید ،چیست؟
مهم تریندغدغه ایکهدارم،یکیبحثفرهنگ
استقبال از استارت اپ ها و فرهنگ سازمانی
صنعتبیمهودیگریرویکرد مدیریتیصنعت
بیمه نسبت به استارت اپ هاست .اگر این دو
در کنار هم قرار بگیرنــد می توانیم در ایران،
منطقه و ســطح دنیا با توجه به ظرفیت های
بیمه ،ظرفیت های نواوری و خالقیت و نیروی
جوان موجــود در اینده حرفــی برای گفتن
داشته باشیم.
جذابیت هایفراوانوام هایخرد
نگاهی به ظرفیت های وام دهی همتا به همتا و مصائب و موانع ان در ایران
صابر صیادی
مشاور توسعه کسب وکار
هنگامی که
یک فرد
درخواست
اعتبار
می دهد،
موسسات
مالی با
بررسی امتیاز
اعتباری
فرد ،نسبت
به اعطای
وام ،اقدام
می کنند.
حتی تعداد
درخواست وام
از موسسات
مالی هم
در محاسبه
امتیاز
اعتباری
افراد توسط
شرکت های
اعتبارسنجی،
موثر است
در خالص ترین حالت وام دهی همتابه همتا (p2p
،)Lendingمنابــع مالی وام ها ،بــه جای اینکه
توسط یک موسســه مالی تامین شــود ،توسط
یک پلتفرم انالین (وب ســایت) ،وام دهنده ها به
وام گیرنده ها متصل شده و تامین مالی وام ها توسط
مردم و ســرمایه گذاران کوچک ،انجام می شود.
وام گیرنده ها هم معموال افراد یا شرکت ها هستند.
پلتفرم های انالین وام دهی همتابه همتا ،برخالف
بانک ها و موسســات مالی ،دم و دســتگاه زیادی
ندارند ،لــذا هزینه ســربار و عملیاتی کمتری به
نسبت موسسات مالی داشته (به عبارتی هزینه پول
کمتری ،برای تامین مالی منابع دارند) و درنتیجه،
وام گیرندگان می توانند وام هایی با نرخ های متنوع
و رقابتی ،نسبت به موسسات مالی دریافت کنند
و همین طور سرمایه گذاران وام دهنده ،می توانند
سودی با نرخی باالتر از موسسات مالی کسب کنند.
پلتفرم های وام دهی همتابه همتای فراوانی وجود
دارند که از نظر هســته مدل کســب وکار ،تقریبا
مشابه هســتند ،ولی بالطبع تمایزهایی همچون
مشتریان (مردم یا شرکت ها) ،مدل دریافت کارمزد
و یا مدل مدیریت ریسک عدم بازپرداخت وام ،برای
خود ایجاد می کنند .به نوعی مفهوم همتابه همتا از
دنیای اوپن سورس و مدل به اشتراک گذاری فایل
همتابه همتا ( )peer to peer file sharingمانند
مدل نپستر ،اقتباس شده است.
تجاری شــدن اینترنــت در دهــه 90میالدی و
افزایش دسترســی کاربران به ان و شــکل گیری
کســب وکارهای انالین ،موجب ظهور مفاهیمی
همچون اقتصاد اشتراکی ()Sharing Economy
یا اقتصاد مشارکتی ()Collaborative Economy
شــد .در این مدل ،تامین کاال یا خدمات ،از سوی
فرصت ها و نگرانی های
وام دهنده های همتا به همتا
یک بنگاه بزرگ و به تنهایــی ،صورت نمی گیرد؛
بلکه مــردم و کاربــران ،در به وجــوداوردن ان،
ســهیم هســتند و کاال یا خدمات ،از طریق مردم
به عنــوان تامین کنندگان ،ایجاد شــده و معموال
یک کســب وکار انالین ،بســتر و پلتفرم انالین
( )market placeالزم را فراهــم مــی اورد.
سرویس ،Ebayیکی از پیشروان این حوزه بود که
پلتفرم انالین ان ،امکان عرضه و خرید کاال را برای
کاربران فراهم اورد.
هم اکنون کســب وکارهای پلتفرمــی که تبلور
اجرای مفهوم اقتصاد مشــارکتی هستند ،شاهد
رشد خیره کننده ای هستند و شرکت های پیشرو
در ایــن حوزه ،همچــون اوبر و یــا ایربی ان بی به
ارزشــگذاری های چندین میلیارددالری دست
یافته انــد .درحال حاضــر ،بزرگ تریــن پلتفرم
وام دهی همتابه همتا در جهانLending Club،
است که در سال 2007پایه گذاری شد و تاکنون
بالغ بر 20میلیــارددالر وام به مصرف کنندگان و
همین طور شرکت های کوچک و متوسط ()SME
اعطا کرده است.
زوپا ،فین تکی که بانک شد
،Zopaبه نوعــی اولین و قدیمی تریــن پلتفرم
وام دهــی همتابه همتاســت کــه موفق شــد به
بزرگ ترین نمونــه فعال در اروپا تبدیل شــود و
اخیرا پس از اخذ مجوز بانک ،از سازمان رفتار مالی
(-)Fincancial Conduct Authority
مســئول فعلی نظارت بر بانک ها و نهادی مالی در
انگلســتان که پس از یک سری تحوالت در بخش
پولی و مالی انگستان ،شکل گرفته است -درحال
تبدیل شدن به یک بانک است!
زوپا ،ســال 2005با عناوینــی همچون «Ebay
دنیای بانکداری» و «اولین محل تبادل وام توسط
وام دهندگان و وام گیرندگان جهان» در انگلستان
راه اندازی شــد و تاکنون (زمان دسترسی به امار
ســایت 1 :نوامبر2/73 )2017-میلیاردپوند ،به
درحال حاضر ،حدود 60درصد بازار وام دهی همتابه همتای انگستان ،در اختیار
بازار
زوپا Funding Circle،و RateSetterقرار دارد .در سال ،2016سازمان رفتار
مالی( )FCAانگلســتان از تمام پلتفرم های فعال در این حوزه ،که براساس یک
نوع مجوز اولیه فعالیت می کردند ،خواست که تحت چارچوب ها و مجوزهای فعالیت جدیدی
قرار گیرند .چالش اصلی این حوزه ،برای نهاد ناظرمالی کشور انگلستان ،تعیین مرزها و حدود
فعالیت وام دهی همتابه همتا و بانکداری بوده ،چرا که بســیاری از این پلتفرم های انالین ،از
جمله زوپا ،با تغییر مدل پایه کسب ،مرزهای فعالیت خود و بانکداری سنتی را به نوعی محو کرده
و شروع به ارائه خدمات مالی مشابه بانک ها و موسسات مالی سنتی کرده بودند .نمونه تغییرات
رخ داده در مدل کسب وکار اولیه پلتفرم های وام دهی همتابه همتا شامل ارائه وام ،به پشتوانه
صورت های مالی ،ایجاد صندوق پوشش ریسک برای پوشش ضرر وام دهندگان و حتی حضور
صندوق هــای ســرمایه گذاری ،به عنوان وام دهند ه بوده اســت! حتــی FCAدر برهه ای به
مدیران عامل شــرکت هایی که به صورت تخصصی در حوزه وام دهی فعالیت می کنند ،نامه
نوشت و انها را از ارائه وام در پلتفرم های انالین P2Pمنع کرد تا حداقل بتواند یک مرزی بین
بانکداری و وام دهی P2Pحفظ کند.
نگرانی دیگر نهاد ناظر ،نبود مقررات کافی درباره ریســک و ســود وام ها و همین طور مسائل
مربوط به شفافیت این پلتفرم ها بود؛ چرا تغییرات بسیاری در مدل اولیه کسب وکار رخ داده
و کسب وکارهای فعال این حوزه ،به سمت پیچیده کردن مدل کسب وکار خود حرکت کرده
بودند ولی ارائه دهندگان وام ،اگاهی کاملی نسبت به میزان ریسکی که با ان مواجه می شدند،
نداشتند .درواقع به نوعی چالش نهادهای نظارتی همچون FCAاین است که استارت اپ ها،
با چاالکی خاص خود و حمایت مالی سرمایه گذار خطرپذیر خود ،می توانند سریعا تغییراتی
در مدل کسب وکار خود بدهند و خدمات جدیدی را ارائه کنند که مرزهای سنتی فعالیت را
که بعضا به کمک مجوزها شــکل گرفته بود ،کم رنگ و یا جا به جا کنند .از این رو بود که FCA
تصمیم به مقررات گذاری و اعطای مجوز در این حوزه ،در تعامل با استارت اپ های فین تک و
ذینفعان این حوزه گرفت .در سال جاری میالدی Zopa،که براساس یک مجوز موقت فعالیت
می کرد ،موفق شــد مجوز کامل فعالیت را از نهاد ناظر دریافت کند ،اما به صورت موازی نیز
سال 2016درخواســت مجوز فعالیت بانک را ارائه داده بود که سال جاری ،این مجوز تایید
شد و سال Zopa ،2018اولین استارت اپ فین تک حوزه وام دهی همتابه همتا ،فعالیت خود
را در قالب یک بانک ادامه خواهد داد .به گفته رئیس بانک مرکزی انگستان ،کسب وکارهای
فین تک ،در حوزه وام دهی طوری محبوب شــده اند که می توانند مدل کسب وکار بانک های
سنتی را تحت الشعاع قرار دهند .در نمونه زوپا ،شاهد هستیم که نهایتا برای رسیدن به ازادی
عمل الزم ،حتی تبدیل به بانک شده اند.
مردم و شــرکت های انگلیســی ،وام داده است.
بنیانگــذار زوپا ،قبــل از راه اندازی ان ،ســابقه
راه اندازی یک بانک کامــا انالین()Egg Bank
را داشــت و توسط یک صندوق ســرمایه گذاری
خطرپذیری که ســرمایه گذار اولیــه Ebayبود
هم حمایت می شــد .از همان اغــاز فعالیت ،زوپا
تحت نظارت مقررات ســازمان تجارت منصفانه و
ســازمان خدمات مالی ،فعالیت خود را اغاز کرده
بود .وام ها هم با حداقل مبلغ 2000پوند و حداکثر
15000پوند (درحال حاضــر 25000پوند) اعطا
می شد.
درامد پلتفرم زوپا ،از طریق دریافت کارمزد ثابت
1درصد از مبلغ وام ،از گیرنده وام بود .تمام فرایند
کار ،انالین انجام می شد و حتی نیاز به کاغذبازی
پستی هم نبود .معموال مشــتریان ،این وام ها را
برای خرید خودرو ،ازدواج ،بازســازی منزل و یا
بازپرداخت یک سری وام های دیگر خود استفاده
می کردند و حتی لزومی به ارائه وثیقه نداشتند.
حاال مقایسه کنید با شرایط دریافت وام های خرد
و یا وام ازدواج در ایران!
البته شرکت زوپا از همان ابتدا ،داده های اعتباری
متقاضیــان وام را بــه کمک داده های شــرکت
Equifaxاعتبارسنجی می کرد و متقاضیان وام را
در دو دسته «بازار الف» و «بازار ب» قرار می داد.
«بازار الــف» ،متقاضیان وام بــا باالترین درجه
اعتباری با دوره بازپرداخت وام ( 12یا 24ماهه)
بــود .نهایتا هر مشــتری ،امکان انتخــاب وام با
نرخ های بهره متناســب با رتبه اعتباری خود را
داشت .در صورتی که یک مشتری ،یکی از اقساط
خود را بازپرداخت نمی کــرد و این موضوع را به
زوپا اطــاع نمی داد20 ،پوند جریمه می شــد و
درصورتی کــه وام خود را بازپــس نمی داد ،زوپا
فرایندی مشابه بانک ها برای بازپس گرفتن پول
وام ،به صورت مســتقیم و یا از طریق «موسسات
جمع اوری بدهی» اتخاذ می کرد .یک نکته مهم
درباره اعتبارسنجی و «رتبه اعتبار» ،این است که
شرکت های فعال این حوزه ،همچون Equifax،
Experianو ،Call Creditبا گرداوری داده های
مشتریان از منابع اطالعاتی مختلف ،امتیازهای
متفاوتی از افراد محاســبه می کننــد و ان را در
اختیار بانک ها ،خرده فروشان و موسسات ذینفع
قرار می دهند.
ســپس هنگامی که یک فرد درخواســت اعتبار
می دهد ،موسسات مالی با بررسی امتیاز اعتباری
فرد ،نســبت به اعطای وام ،اقدام می کنند .حتی
تعداد درخواســت وام از موسســات مالی هم در
محاسبه امتیاز اعتباری افراد توسط شرکت های
اعتبارسنجی ،موثر است چراکه درخواست های
زیاد ،نشانه این است که فرد از وضعیت اعتباری
خوبی برخوردار نیســت ،اما هنگامی که فرد به
زوپا می پیوندد و درخواست وام می دهد ،بر رتبه
اعتباری او اثر نمی گــذارد و تنها زمانی که وام را
از زوپــا دریافت می کند ،بر رتبــه اعتباری او اثر
می گذارد (که درصــورت بازپرداخت ،اثر مثبت
و عدم بازپرداخت ،اثر منفی دارد) و موسســات
ذینفــع ،از اخرین وضعیت اعتبارســنجی فرد،
مطلع می مانند.
در اهمیت وجود داده ها و زیرساخت اعتبارسنجی
مشتریان برای راه اندازی سرویس وام دهی ،p2p
اشاره به بالیی که Quakleدچار ان شد ،می تواند
مفید باشد .کواکل ،نوامبر سال 2010راه اندازی
شــده بود و ادعا می کرد که ارتباطات اجتماعی
یک فرد و شبکه دوســتان او ،قدرت زیادی برای
حصول اطمینــان از بازپــس دادن وام ها دار د و
به جای استفاده از داده های شرکت های رتبه بندی
اعتباری ثالث ،برای اعتبارسنجی وام گیرندگان،
از سیستم «امتیاز شهرت» کاربران در گروه های
اجتماعی سایت خود استفاده می کرد .اتخاذ این
رویکرد ،موجب شــد که ظرف کمتر از یک سال،
تقریبا نزدیک بــه 100درصد تمام وام های داده
شــده ،در پلتفرم کواکل سوختند و بازپس داده
نشدند و کواکل ،تعطیل شد!
حذفیکشاخهازفین تکدرایران!
در ایران ،مدل وام دهــی همتابه همتا ،به عنوان یک
وضعیت مدل سنتی در میان فامیل و دوستان و از طریق ایجاد
حلقه تجمیع پول ،از گذشته وجود داشته است .به
این صورت که افراد با پرداخت یک مبلغ ثابت و سپس قرعه کشی
هفتگی ،برای دریافت پول ،انتخاب می شدند .مثال 10نفر دورهم
جمع می شدند و به صورت ماهانه ،مبلغ 50هزارتومان را به صندوق
می پرداختند.
در ایــن حالــت ،هرمــاه 500هزارتومان پول جمع می شــود،
ســپس قرعه کشــی برگزار و کل موجودی صنــدوق ،به یکی از
اعضا داده می شــود .فرد برنده ،در ماه هــای اتی ،دیگر نمی تواند
موجودی جمع شده ماه را دریافت کند ،اما باید سهم ماهانه خود
(50هزارتومان) را تا پایان دوره ،بپــردازد .در این مدل وام دهی
همتابه همتا ،معموال بهره ای به پول تعلق نمی گیرد و تنها هرماه،
براساس شانس ،یک نفر برنده می شود.
اما در حــوزه اســتارت اپ های فین تــک در ایــران ،فعال هیچ
استارت اپی اجازه فعالیت را در حوزه وام دهی همتابه همتا ندارد.
استارت اپ «بیت وام» اولین استارت اپی بود که چندسال پیش،
در این حوزه شروع به فعالیت کرده بود ،اما فعالیتش ،کامال متوقف
شد« .بیت وام» ،به عنوان یکی از استارت اپ های واردشده به دوره
دوم شــتاب دهنده اواتک ،در حوزه «شبکه اجتماعی وام دهی»
شــروع به فعالیت کرده بود .بیت وام ،یک شبکه اجتماعی بود که
دوستان در ان می توانستند یک گروه تشکیل دهند و ضمن تجمیع
پول در گروه ،عضو گروه می توانســت وامی خرد تا حداکثر مبلغ
200هزارتومان از مبلغ تجمیع شده در صندوق گروه ،دریافت کند.
با پیگیری بانک مرکزی در ان زمان ،بیت وام متوقف شد!
تقریبا در ماه چهارم فعالیت« ،بیت وام» با این استدالل که فعالیت
در این حوزه ،تحت «قانون تنظیم بازار غیرمتشــکل پولی» قرار
می گیرد و نیاز به مجوز دارد و حتی برای تست هم نمی تواند ادامه
فعالیت بدهد ،متوقف شد و حتی بنیانگذاران بیت وام ،مجبور به
ارائه تعهد کتبی مبنی بر ادامه ندادن فعالیتشان شدند .حتی شنیده
شد دانشگاه تهران (به دلیل حضور بیت وام در شتاب دهنده اواتک
دانشگاه تهران) ،به صورت جداگانه از بیت وام و شتاب دهنده اواتک،
برای عدم فعالیت در این حوزه ،تعهد گرفته است .اینها گفته های
سعید مشهدی ،بنیانگذار «بیت وام» است .البته سعید مشهدی،
به این واقعیت اشــاره می کند که پیاده سازی مدل کسب وکار ،با
چالش مواجه بود و هنوز درحال بررسی و بهبود ان بودند که بانک
مرکزی از انها خواست فعالیتشان را متوقف کنند .این واقعیت که
اکثر مردم ،تجربه بدی از دادن پول (وام) به دوســتان و اشنایان
خود دارند و نبود نظام اعتبارسنجی و رتبه بندی اعتباری ضامن ها
که اغلب از دایره اشنایان وام دهند گان هستند ،معضلی جدی برای
استارت اپ های این حوزه فین تک است.
در ایران ،علی رغم اینکه بانک ها و موسسات کشور در ارائه وام های
خرد ،با چالش مواجه هســتند و در اخبار و رســانه ها هم شاهد
هســتیم که مردم عادی بــرای دریافت وام های خــرد و جوانان
برای دریافت وام ازدواج ،با مشــکل مواجه هستند و این نکته که
فعالیت اســتارت اپ های فین تک در حوزه وام دهی همتابه همتا
می توانند راهگشا باشند ،به نظر می رسد که هنوز امادگی الزم از
سوی نهادهای مسئول ،برای تحقق این امر وجود ندارد .احتماال
تجربه بانک مرکزی در مواجهه با معضل موسسات مالی غیرمجاز،
نگرانی درباره پولشویی ،عدم شفافیت کافی بانک ها و همین طور
چالش در توانایی نظارت بانک مرکزی بر استارت اپ های فعال این
حوزه ،موجب برخورد سختگیرانه بانک مرکزی با استارت اپ هایی
چون «بیت وام» شده است .اما شاید معضل اصلی بانک مرکزی،
ناتوانی در نظارت جامع بر بانک ها و ناتوانی در راه اندازی سیستم
اعتبارسنجی ملی در کشور ،به دلیل شفافیت پایین بانک ها باشد.
از این رو ،تا زمانی که سیستم اعتبارسنجی و رتبه بندی اعتباری
در نظام بانکی ایران ،به صورت یکپارچه وجود نداشــته باشــد و
سیستم نظارتی بانک مرکزی ،از چاالکی کافی برخوردار نباشد،
راه اندازی اســتارت اپ های وام دهی همتابه همتــا ،در هاله ای از
ابهام خواهد بود.
نکته بعدی ،هزینه باالی عملیات و اداره بانک ها در ایران است که
موجب هزینه تمام شده باالی پول در نظام بانکی و شبکه بین بانکی
ایران می شود و در نتیجه نرخ کارمزد نهایی وام ها (بهره پول) باال
خواهد بود .در حالی که در صورت شــکل گیری ،استارت اپ های
حوزه وام همتابه همتا می توانند بــه دلیل هزینه عملیاتی کمتر،
وام های با نرخ رقابتی به متقاضیان ارائه کنند.
مسئله فین تک
Problem
ضمیمه حوزه فناوری های مالی هفته نامه شنبه
شنبه 13 .ابان . 1396شماره 2
Fintech
03
در زنجیره جهانی کسب وکار ،از جمله در دنیای فین تک ،جغرافیا و مرزهای منطقه ای اهمیت ندارند .انچه مهم است سهم یک محصول فین تک در تولید ارزش افزوده است که تعریف جامعی از مالکیت فناوری است؛ یعنی کسی مالکیت یک
فناوری را دارد که بیشترین سهم را در تولید ارزش افزوده داشته باشد.
یــادداشــت
کیوا ،یک استارت اپ
فین تکی برای دنیایی بهتر
غزل قنبری پناه
کارشناس نواوری
نواوری؛گمگشتهفین تکایرانی!
چرا کسی به این اصل مهم توجه نمی کند که فین تک ها کسب وکارهایی «های تک» و با ریسک باال هستند!
حمیده حبیبی
مشاور نواوری
بو کار
و توسعه کس
ی هیجان انگیز برای
این روزها «فین تــک» ،به واژه ا
فضای بانکی و مالی تبدیل شــده اســت ،بی انکه
مهم باشــد فضای کارافرینی امادگــی ورود ان را
داشته است یا خیر .صرف نظر از اینکه اقبال عمومی،
پذیرش بانک ها یا وجود محصوالت مرتبط ،دلیلی
برای مقبولیت ان شده یا خیر ،محبوبیت و جای خود
را پیدا کرده است.
تعاریف بسیار ،مصادیق متفاوت و از همه مهم تر اعالم
امادگیفضایبانکیبرایحمایت هایمتنوع،فضایی
ی ایجاد کرده است که
بو جوش در صنعت مال
پر جن
فعاالن این حوزه برای پیشی گرفتن از رقبا به تکاپو
و تالش افتاده اند .شاید بتوان گفت یکی از مهم ترین
خاصیت های یک فضای هیجانی و پــر از ابهام این
است که فرصتی برای شناسایی توانمندی ها و منابع
موجود یا نیازمندی ها باقی نمی ماند .انچه مهم است
سهم گرفتن هرچه بیشتر از این فضاست؛ حتی اندک
و حتی با هزینه کرد از بودجه برندینگ و مسئولیت
اجتماعی .اما نتیجه ای که بیش از پیش مشــاهده
می شــود ،محصوالتی مشــابه و کپی از نمونه های
خارجی یا داخلی در واحدهای نواوری یا استارت اپی
استکهخودنیزساختاریمشابهدراکوسیستمدارند
و گویی که تکثیر شده اند.
گاهی حتی احساس می شود که تنها محرک حمایت
از فین تک ها یا تاسیس واحدهای مامور به نواوری و
خلقمحصولفین تک،پاسخیدربرابرحضورپررنگ
رقیب داخلی باشد ،بی انکه جای این واحد یا محصول
در کنار دیگر فعالیت ها و خدمات شناسایی شده باشد
یا بتواند ارزش افزوده ای به سیستم موجود اضافه کند
و این گونه است که حتی یک مورد متمایز برای بیان
یافت نمی شود .فین تک نیز همچون واژه استارت اپ،
به همراه خودش تعاریف متفاوت اورده است .هستند
کســانی که خدمات خــود را با فنــاوری اطالعات
در امیخته و محصول فین تــک خود را صرف نظر از
تطبیق با تعریف جهانی فین تک رونمایی می کنند.
شاید انچنان اهمیت نداشته باشد که طبق تعریف
یا مثال های موجود یا حتی فضای بین المللی ما نیز
به فضای فناوری مالی ورود کرده باشــیم یا خیر ،به
این دلیل که اگر محصوالت کپی بتوانند درست اجرا
شوند یا زنده بمانند ،در ادامه مسیر سیستم خود را به
صورت خودکار اصالح خواهند کرد ،امام تمام نگرانی
در این برهه این اســت که کپی های بدون شناخت،
خیلی زود تبدیل به پروژه هایی خواهند شــد که در
اتالف منابع سابقه بسیار داشته اند و به سمت نابودی
تمام محصول خواهند رفت و جای توسعه این فضا،
ناگهان با فین تک ها ،خداحافظی می کنیم و ناگزیر
برای ترکیب فناوری اطالعات با خدمات مالی مان،
اسم دیگری برمی گزینیم.
انچه قرار اســت در این مقاله به ان پرداخته شــود،
بیش از اینکه نقدی بــر وضعیت فعلی فین تک چه
در فضای بانکداری سنتی و چه استارت اپی باشد و
جو هیجانی و کپی های بی امان را تحت بررسی قرار
دهد ،می خواهد از چگونگــی مواجهه با این جریان
هیجان انگیز و جــذاب صحبت کند .قاعدتا واکنش
انفعالی یــا تدافعی نمی تواند انتخــاب خوبی برای
بهره برداری از این فضا باشد و ریسک بیش از تصور
و غیرقابل اندازه گیری نیز مانعی برای تحلیلگری و
برنامه ریزی های دقیق و بلندمدت خواهد بود .برای
بررسی بیشتر شاید الزم باشد جایگاه فین تک را در
فضای ارزش افرینی یا نواوری جســت وجو کنیم تا
انتخاببرایسرمایه گذارییاتکمیلسبدمحصوالت
فین تکی کمی شفاف تر شود .سه الیه فضای تبدیل
ایده به ثروت ،عبارتنــد از :کارافرینی ،فن افرینی و
فن افرینی پیشرفته که از الیه اول تا سوم همچنان که
ممکن است ،نواوری دستاورد بیشتری داشته باشد
به همان اندازه یا بیشتر ،ریسک ان افزایش می یابد.
بدین معنا که فن افرینی پیشرفته ،باالترین ریسک و
درصورت موفقیت ،باالترین دستاورد و سوداوری را
خواهد داشــت .فضای بین المللی در حوزه فناوری،
فین تک را در الیه سوم یا همان فن افرینی پیشرفته
( )HI TECHجاگــذاری می کنــد؛ دقیقا جایی که
نواوری و ریســک پذیری باال توامان حضور دارند و
برای پاســخ به تغییرات و ایجاد شفافیت در فضای
ابهام باید بسیار چابک و هوشــمندانه عمل کرد .با
شناخت این دو ویژگی مهم فین تک ،یعنی ریسک
باال و دستاورد زیاد ،شــاید بتوان تعریف فین تک را
بعد از ترکیب فناوری اطالعات و خدمات مالی با واژه
نواوری و ریسک کامل تر کرد.
یک خدمت یا محصول فناورانه ،نواورانه ،در فضای
مالــی و بانکی ،احتمــاال نمی تواند طبــق تعریف،
کپی صرف باشــد و حداقل یک تمایز یا کارکرد یا
ارزش افزوده برای رونمایی ،نیاز دارد .نکته قابل توجه
در الیه هایی که بیان شد ،این است که طبق تجربه
جهانــی باالترین ضریب شکســت در کارافرینی،
در صنایع فناوری پیشــرفته اســت که ناشی از نوع
مواجهه با ریســک های توســعه کارافرینی است.
مهم ترین مسئله برای انتخاب نوع مواجهه ،شناخت
حوزه مرتبط و زنجیره ارزشــی است که در اختیار
ســازمان های مالی یا بنیانگذاران استارت اپ های
فین تک است؛ فعالیتی که به نظر می رسد در فضای
کپی و تقلید انچنان دقیق به ان پرداخته نمی شود؛
زنجیره ارزشی که ممکن اســت تنها شامل قدرت
مالی و ســرمایه گذاری در این حوزه نباشد .به زبان
ساده تر منابع و زیرســاخت هایی که برندها سال ها
در این حوزه برای به دســت اوردن یا شکل دادن ان
هزینه های مادی و معنــوی زیادی صرف کرده اند و
در فضای امروز وقتی یک محصول مشــابه به طور
جداگانــه در دو بانک خصوصی رونمایی می شــود
می توان بــه جاگذاری دقیق در زنجیــره ارزش ان
دو ســازمان ،تردید کرد .بی شک اگر این جاگذاری
دقیق انجام شده باشــد ،می تواند باعث تمایز جدی
و دســتیابی بــه موفقیت کامل باشــد .در مجموع
شاید بتوان گفت بهترین نوع مواجهه در این فضای
پر ریسکومبهم،مواجههفعالبرپایهشناختزنجیره
ارزش داخلی و اســتفاده بهینه از منابع است .یکی
دیگر از مهم ترین عللی که اقدامات مشابه همچون
برگزاری رویدادهای فین تکی و محصوالت مشــابه
در این فضا در حال طراحی و تولید است ،شاید این
باشــد که هرکس می خواهد مالکیت فناوری حوزه
خود را داشــته باشــد و اعتقادی به سهم داشتن یا
شراکت ندارد .این سهم داشتن یا شراکت هم الزاما
ســرمایه گذاری مالی یا در اختیار قراردادن فضای
فیزیکی نیست .این روزها بازیگران صنعت بانکی و
مالی می خواهند پلتفرم کراودفاندینگ خود را داشته
باشند ،پیام رسان یا شبکه اجتماعی خود را راه اندازی
کنند ،استارت اپ فین تک را کامال خریداری کنند و
یک مالک 100درصدی باشند .اما مسئله مهم تر این
اســت که در زنجیره جهانی کسب وکار ،از جمله در
دنیای فین تک ،جغرافیا و مرزهای منطقه ای اهمیت
ندارند .انچه مهم است سهم یک محصول فین تک در
تولید ارزش افزوده است که تعریف جامعی از مالکیت
فناوری است؛ یعنی کســی مالکیت یک فناوری را
دارد که بیشترین سهم را در تولید ارزش افزوده داشته
باشد .مادامی که مرزهای جغرافیایی و وابستگی های
محیطی کاهش یافت ،خیلی از ریسک ها مثل نیروی
متخصص ساکن جغرافیای خاص ،مکان مشخص و
عواملی که به محیط بستگی دارند ،هزینه کمتری
ایجادخواهندکرد.یکیازکشورهاییکهتجربهجدی
و ارزشمندی در تولید و فعالیت در حوزه فین تک دارد،
امریکاست .چین و هند کشورهای دیگری هستند
که بعد از امریکا بیشترین تجربه را کسب کرده اند.
مطالعه تجربیات کشورهای پیشرو و بررسی سیستم
در حال شکل گیری کشــورهای دنباله رو ،می تواند
مدل جدید و قابل اتکایی برای طراحی اکوسیستم
فین تک از ایده تا اجرا و بهره برداری به ما بدهد.
شــاید مهم ترین تجربه ای که می توان به ان اشاره
کرد ،این است که حمایت از توسعه فین تک ها در این
کشورها ،تنها کاهش مالیات ،سوبسید یا در اختیار
قراردادن فضای فیزیکی و تجمیع مراکز نواوری نبوده
است ،بلکه تالش برای کاستن مقاومت کسانی بوده
که فکر می کنند ،رشد فین تک برابر با افول بانکداری
اســت .تا اینجا شــاید ضمن اینکه شناخت حوزه و
زنجیره ارزش در دسترس پیش نیاز جدی برای ورود
به فضای فین تک بود ،می توان گفت فرهنگ سازی
جاگذاری درست و مناسب این محصوالت در نظام
بانکداری نیز یک وظیفه همگانی است و تعبیر افول
بانکداری نمی تواند مانعی برای رشد فین تک ها باشد.
در دســترس قرار دادن صنعت مالی با رویکردهای
متفاوت به صاحبان ایده و کارافرینان ســازمانی یا
خارج از ســازمان ،می تواند گام مهمی برای توسعه
فضای کارافرینی فین تک باشد.
مهم ترین رویکردهایی که در دنیا به کارگرفته شده
اســت ،رویکرد جایگزینی ،ابداعی و بهبود است .در
رویکرد جایگزینی باید تصمیم گرفت که جایگزین
صنعت مالی چه چیزی می تواند باشــد ،این روش
به دلیل مقاومت فرهنگی باال و سرمایه گذاری های
جدی قبلی ،پرریســک ترین رویکرد است و با توجه
به اینکه در حــوزه فین تک ،به حــد کافی فعالیت
برای گزینش و توسعه داریم ،استفاده از این رویکرد
توصیه نمی شود .رویکرد خلق یا ابداع که در ان ایجاد
محصول یا خدمت جدیدی است که ممکن است از
قبل وجود نداشته باشد و از رویکرد جایگزینی ساده تر
است ،اما ممکن است همیشه به اندازه کافی اختراع
و ابداع در دسترس نباشد .سومین رویکرد که شاید
بتوان گفت بهترین رویکرد نیز می تواند باشد ،رویکرد
بهبود اســت که همزمان با وارد شدن به اکوسیستم
مالی ،هم می توان از ســرمایه ها و منابع نسل قدیم
بهره برد و هم نسل جدید را توسعه داد؛ رویکردی که
نه طرفدار حذف است و نه طرفدار خلق.
شــاید با اطمینان زیادی بتوان گفت رویکرد بهبود
همان شــناخت دقیق زنجیره ارزش و منابعی است
که به طورجــدی از ان غافل مانده ایم .صنعت مالی،
بسیار بزرگ تر از ان است که بخواهیم تقلید یا کپی
کنیمبلکهمی توانخدماتومحصوالتگسترده تری
از فین تک ها را نه تنها در سیستم های تماما مالی بلکه
در عرصه های دیگر نیز شاهد بود.
یکی دیگر
از مهم ترین
عللی که
اقدامات
مشابه
همچون
برگزاری
رویدادهای
فین تکی و
محصوالت
مشابه در
این فضا در
حال طراحی
و تولید
است ،شاید
این باشد
که هرکس
می خواهد
مالکیت
فناوری
حوزه خود را
داشته باشد
و اعتقادی به
سهم داشتن
یا شراکت
ندارد
گالیه های مدیرعامل دونیت
بانک هامی خواهندتصدی گریکنند!
هیچ کدام از نهادها و ســازمان ها ،به دنبال انجام
وظیفه شان نیستند و بیشتر ،به دنبال بنگاه داری
و راه اندازی کســب وکاری در تصدی خودشان
هســتند .من اطمینان می دهم که تا زمانی که
موانع این حوزه حل شود ،حداقل شش ماه طول
بکشــد؛ حتی اگر بانک مرکزی ،چراغ سبزهای
زیادی نشان داده باشد .محی سنیسل ،مدیرعامل
اســتارت اپ کراودفاندینگ دونیت با بیان این
جمالت ،به گفت وگو با «شنبه» پرداخته است.
وقتی صحبت از موانــع می کنید ،دقیقا چه
مصداق هایی در ذهن تان دارید؟
به عنوان مثال ،ما پیش نویسی برای قانونمندکردن
و قانونگذاری در حوزه کراودفاندینگ تهیه کردیم.
تهیه این پیش نویس هم دوسال زمان برد .در بانک
مرکزی هم ان را شــخم زدند و دوسال از زحمت
ما را به باد دادند .نقطه نظرات بانک مرکزی را هم
که در پیش نویس اعمال کردیــم ،باز فرابورس
باید تغییراتی ایجــاد می کرد .ارگان های دولتی،
متولیانی هســتند که با هــم هماهنگی ندارند.
امــا به طورکلی ،اینکه بانک مرکزی چراغ ســبز
نشان می دهد ،خوب است و البته این چراغ سبز،
نتیجه زحمات بچه های اکوسیستم است تا اینکه
ارگان هــای دولتی ،خواهان شــفاف کردن این
حوزه باشند.
چرا اینقدر حساسیت وجود دارد؟
چون بحث پول است و بحث پول های بزرگ مطرح
است .همچنین امکان تخلف هم زیاد است.
یکی از تخلف ها را پولشویی می دانند.
بله دقیقــا .به ویژه در حوزه جمع ســپاری .مثال
دونیت ،از بهترین جاها برای پولشویی است .اما ایا
این معنایش این است که پلتفرم دونیت ،با توجه
به پتانسیلی که برای پولشویی دارد ،باید تعطیل
شــود؟ پس رانندگی هم نکنیم چــون احتمال
تصادف وجود دارد یا کارخانه های خودروسازی
را تعطیــل کنیم ،چون اتومبیلی که می ســازند
می تواند تصادف ایجاد کند و فردی را بکشد.
شــما از نخســتین های این حوزه هستید،
بنابراین تجارب زیســته زیادی دارید .لطفا
مصداقی اشاره کنید.
همین امــروز ممنوع الخروج شــدم؛ یعنی من
به عنــوان یک کارافرین ،ممنوع الخروج شــدم،
به دلیــل بدهی مالیاتی .مشــکل مالیاتی هم از
این جهت به وجود امده کــه اداره مالیات ،مدل
کسب وکار من را درک نمی کند و قانونی برای این
حوزه ندارد و تنها ممنوع کردن و مسدودکردن را
می داند .این نوع کارها ،در نهایت همه را به سمت
دورزدن و غیرقانونی رفتارکردن ،هدایت می کند.
شما در کل با پرداخت مالیاتی استارت اپ ها
مشــکل دارید یا به دنبال تصویب ایین نامه
خاصی ویژه کسب وکارهای این حوزه هستید؟
بشخصه ،مشکلی با پرداخت مالیات ندارم و این
کار را بخشی از وظیفه شهروندی می دانم اما اداره
مالیات ،بایــد بداند که اگــر 100میلیون تومان
برای یک مورد تامیــن می کنم7 ،میلیون تومان
کمیسیون ،متعلق به من است و مالیات 9درصد
باید روی این 7میلیون تومان وضع شود و نه روی
100میلیون تومــان .االن میــزان بدهی دونیت
به اداره مالیات ،از کل ســود مــدت فعالیتش،
بیشتر است .باید 10میلیون تومان ،به درامد این
سه ســال ،اضافه کنیم و به اداره مالیات بدهیم.
مثال در سال ،94برای دونیت36 ،میلیون تومان
مالیات حســاب کرده انــد؛ درحالی که ما در این
سال8 ،میلیون تومان ســود کرده ایم .من به این
نتیجه رسیده ام که کارکردن در این حوزه ،نوعی
دیوانگی است.
مشکالت این حوزه ،حل شدنی نیست؟
اگر خیلی خیلی خوشــبین باشیم ،می توانیم به
حل شدن این مشکالت خوشــبین باشیم! االن
کشوری مانند ارمنســتان ،همه گونه خدمات و
تســهیالتی در اختیار ما قرار می دهد و خواهان
حضورمان در ان کشور است .کیفیت زندگی هم
باالتر است و هزینه ها کمتر از ایران.
با همه این شرایط ،استارت اپ های زیادی به
این حوزه ورود می کنند .چرا؟
حوزه پــول ،جذاب اســت و اســتارت اپ های
زیادی می توانند در این حوزه راه اندازی شــوند؛
اما تا وقتــی اســتارت اپ ها روی پرداخت های
خرد ســرمایه گذاری کننــد و روی این محورها
راه اندازی شــوند ،کاری با انها ندارنــد .اما چرا
امثــال زرین پال و پی پینــگ را فیلتر می کنند؟
به دلیل اینکه به انهــا می گویند تجمیع کننده
پول هســتید و این ارقام ،بزرگ است .اما دونیت
و ســایر پلتفرم های کراودفاندینگ خیلی بیشتر
از امثــال زرین پال ،تجمیع کننده هســتند .اگر
انها ســه روز ،پول را در حســاب می خوابانند ،ما
دوماه نگه می داریم؛ اما چــون رقم قابل توجهی
نیست ،ما را فیلتر نمی کنند .وقتی ما هم در ماه،
چندین میلیاردتومان گردش مالی ایجاد کنیم ،به
سراغ ما هم می ایند .شاید با بدبینی نگاه می کنم،
اما ایــن بدبینی ،نتیجه رفتارهای ســازمان ها و
ارگان های دولتی است.
اورده های حوزه کراودفاندینگ برای جامعه
چه بوده اســت که به خاطر ان ،نباید اینقدر
سنگ جلوی پای شان بیندازند؟
تنهــا در اســتارت اپ دونیت ،تاکنــون زمینه
جمع اوری هزینه برای ســاخت 8مدرسه فراهم
شده است و این ،تنها جنبه خیریه کراودفاندینگ
است .درحالی که کراودفاندینگ ،جنبه دیگری
هــم دارد کــه می تواند مســتقیما بــه اقتصاد
کشورمان کمک کند .مثال تامین مالی راه اندازی
کســب وکارها .تجارب کشورهای دیگر می گوید
که باور به این حوزه ،نتایج درخشــانی دارد .مثال
در امریکا در سال ،2016کراودفاندینگ ،جای
انجــل اینوســتور را گرفته اســت؛ یعنی میزان
مبالغ تامین شــده از طریــق کراودفاندینگ ،از
ســرمایه گذاران فرشته بیشــتر شده است .پس
حتما ارزش افزوده هایی در این میان ،وجود داشته
است .حتی دولت یونان ،برای تامین بدهی های
یک دولت به اتحادیه اروپا ،کمپین کراودفاندینگ
راه اندازی کرد؛ یعنی اینقدر اهمیت دارد.
حضور بانک ها را در این حوزه ،مانع می دانید
یا فرصت؟
برای جواب به این سوال ،به تجربه شخصی ام اشاره
می کنم .من به بزرگ ترین بانک کشور رفتم و از
انها خواستم که از من حمایت کنند .مثال گفتم
600میلیون تومان باید در این کار سرمایه گذاری
کنندکه گفتند زیاد است .اما چندروز بعد ،کپی
پلتفرم دونیــت را به بازار عرضــه کردند! وقتی
اعتراض کــردم ،گفتند برو شــکایت کن .چون
می دانند زور من به قدرت بانک ها نمی رسد.
بنابراین شــما این حضور را مثبت ارزیابی
نمی کنید؟
قبل از اینکه من نظری بدهم ،متن صریح قانون،
بانک ها را از چنین فعالیت هایی منع کرده است.
قانون ،کلیه نهادهای دولتی را از بنگاه داری منع
کرده است .کار دولت ،پول دراوردن نیست؛ بلکه
ایجاد زیرساخت برای پول دراوردن مردم است.
اما االن 60درصد از بانک ها ،پلتفرم کراودفاندینگ
خودشــان را راه اندازی کرده اند .هیچ کاری هم
نمی کنند ،ولی از دونیتــی که دارد کار می کند،
حمایت نمی شود.
مردم به پلتفرم های بانک ها اعتماد خواهند
کرد؟
به نظر من نه .مردم ،به پلتفرم های کراودفاندینگ
بانک هــا اعتمــاد نمی کنند .تــا االن هم موفق
نبوده اند .اگر هم تامینــی کرده اند ،از مدیربانک
و معاون بانک و ...بوده اســت .مردم اقبالی به انها
نداشــته اند .دونیت و امثال دونیــت ،فرهنگ را
ســاخته اند؛ اما حامی ندارند .بانک ها هم تنها به
خریداری ما راضی هســتند .مــن هم نمی توانم
کســب وکاری را که این همه زمان برایش صرف
کرده ام ،به دســت بانک ها بســپارم که نابودش
کنند .بانک ها در این حوزه ،به دنبال انحصارطلبی
هستند و تنها خودشان سود می کنند.
قانون ،کلیه
نهادهای
دولتی را از
بنگاه داری
منع کرده
است .کار
دولت،
پول دراوردن
نیست؛
بلکه ایجاد
زیرساخت
برای
پول دراوردن
مردم است .اما
االن 60درصد
از بانک ها،
پلتفرم
کراودفاندینگ
خودشان را
راه اندازی
کرده اند
کیوا ،یک سازمان بین المللی غیرانتفاعی است
که در سال 2005تاسیس شده و دفتر مرکزی
ان در سانفرانسیسکو قرار دارد .ماموریت کیوا،
متصل کردن افراد از طریق اعطای وام به منظور
کاهش فقر بوده و از افــرادی که در پی ایجاد
اینده ای بهتر برای خود ،خانواده و اجتماعشان
هستند ،حمایت می کند.
با قرض دادن مبلغی به کوچکی 25دال ر روی
کیوا ،هر کســی می تواند به یــک نفر کمک
کند تا کســب وکاری را اغاز کرده یا توســعه
دهد ،به مدرســه بــرود ،بــه انرژی های پاک
دسترسی داشته باشــد یا توانمندی هایش را
شــکوفا کند .هر یک دالری که به صورت وام
در کیوا می گذارید ،برای اعطای وام اســتفاده
می شود .کیوا هزینه ها را از طریق کمک های
مالی اختیــاری و حمایت های حامیان مالی و
اسپانسرهاپوشش می دهد.
اعطای وام در کیوا
ابتدا درخواســت وام را روی سایت کیوا ثبت
می کنیم .سپس وام وارد فرایند تایید و تصویب
شده و وارد دوره پرداخت وام می شود که در این
دوره ،مبلغ وام برای جذب حمایت وام دهندگان
روی سایت قرار می گیرد .دوره تامین مالی :هر
یک از وام دهندگان که مایــل بود ،مبلغی به
میزان 25دالر یا بیشتر برای اعطای وام ،واگذار
می کند .زمانی که تامین مالی پایان یافت و به
درخواست دهنده تقدیم شد ،ایشان اقساط وام
را پرداخت می کند .وام دهندگان می توانند از
مبالغ بازگشت داده شده ،برای اعطای وام های
جدید ،کمک مالی و یا برداشــت و تسویه پول
اعطایی از حساب کیوا اقدام می کنند.
کیــوا دائما در تالش اســت تا به کشــورها و
جوامع جدید دســت یافته و بتواند وام هایی
اعطا کند که نیازهای درخواســت کنندگان
وام و خانواده هایشــان را بهتر پوشــش دهد.
وام دهنــدگان کیوا ،به طــور میانگین در هر
هفته 2/5میلیون دالر برای وام های مختلف،
تامین مالی کرده و یــک منبع منحصربه فرد
و تجدیدپذیر از منابع مالی ایجاد می کنند که
باعث تغییرشکل امکان دسترسی به خدمت
مالی در سراســر جهان شده اســت .یکی از
راه هایــی که کیوا برای افزایــش «خوبی» در
جهان انجام می دهد ،شراکت با سازمان هایی
اســت که به هر دری می زنند تا نتایج مثبتی
برای جامعه ای کــه در ان حضور دارند ،ایجاد
کنند.بهاینعمل،عملکرداجتماعیمی گویند.
ســازمان های مختلف ،نقاط قوت متفاوتی در
زمینه «عملکرد اجتماعی» دارند .نشانه های
عملکرد اجتماعی که در ادامه شرح می دهیم،
در کیوا ایجاد شده اند تا سازمان هایی که متعهد
به یک یا بیش از یکی از این حوزه ها هســتند،
شناساییشوند.ایننشانه هاازطریقتحقیقاتی
دقیق حول روش هــای ایــده ال در صنعت
سرمایه گذاری خرد و همچنین انچه که کیوا در
این راه یاد گرفته است تا به دست اوردن نتایج
مثبت از کار خود را برای وام گیرندگان تسهیل
کند ،گرداوری شده اند .نشانه هایی که در زیر
عنوان شده اند ،طی یک فرایند ارزیابی بایسته
(فرایندی که به موجب ان ،دارایی های و دیگر
ویژگی های شرکت هدف ،ارزیابی می شود) به
شرکای کیوا تخصیص داده می شوند و هر ساله
به روزرسانی می گردند.
کیوامی داندکهاعضایاجتماعکیوامی خواهند
از طریق اعطای وام ،اثرگذاری خود را در جامعه
افزایــش دهند .هنگامی که یــک وام گیرنده
را روی کیوا انتخاب می کنید ،انها شــما را به
درنظرگرفتن نقاط قــوت عملکرد اجتماعی
شرکای خود ،دعوت می کنند.
نشانه های عملکرد اجتماعی در کیوا
تمرکــز ضد فقر :کاری که اکثر موسســات
سرمایه گذاری خر د انجام می دهند ،به مبارزه
با فقر کمک می کند.
تمرکز بر گروه های اسیب پذیر :این شرکا ،
خدمات مالی مختلفی را برای افراد و گروه های
حاشیه نشین و اســیب پذیر از نظر اجتماعی،
فراهم می کنند.
صدای مشتری :این دســته از سازمان ها ،از
بازخورد افرادی که به انها محصول یا خدمتی
ارائه داده اند ،اســتفاده کــرده و فعالیت های
کسب وکاری و محصوالتشــان را به گونه ای
تطبیق می دهنــد که پاســخگوی نیازهای
ایشان باشد.
توانمندســازی خانــواده و اجتماع :در
این ســازمان ها ،برای پرداختــن به نیازهای
خانواده های مشتریان ،خدماتی ارائه می شود:
سالمت ،اموزش ،یا رفاه.
کارافرینی :این ســازمان ها ،اموزش هایی را
برای کمک به افراد مختلف بــه منظور اغاز،
مدیریت و رشد کسب وکارشان ارائه می دهند.
تسهیلدرپس اندازوصرفه جویی:ایندسته
از شرکا ،به طور خاص ،مسئله صرفه جویی در
افرادی که با انها در ارتباط هســتند را بهبود
می دهند.
نواوری :این دســته از ســازمان ها ،فناوری و
نواوری را به اغوش می گیرنــد تا به نیازهای
افرادی که با سازمانشــان در ارتباط هستند،
بهتر بپردازند.
امارهای مربوط به بازپرداخت وام
نرخ بازپرداخت برای تمامی وام های اعطایی:
97/1درصد
نــرخ بازپرداخــت وام هــای اتمام یافتــه:
97/9درصد
نرخ بازپرداخت وام هایی که شــرک ا نیز در ان
نقش داشته اند97/3 :درصد
نرخ بازپرداخت وام های مستقیم ایاالت متحده:
81/1درصد
نــرخ بازپرداخت وام گیرنــدگان برای تمامی
وام ها 97/5 :درصد
نرخ تنزیل تبادالت ارزی0/5 :درصد
04
پرونده فین تک
شنبه 13 .ابان . 1396شماره 2
F i n t e c h F i l e
ضمیمه حوزه فناوری های مالی هفته نامه شنبه
بانک ها بزرگ هستند و اعتماد میلیون ها نفر را پشت خود دارند .استارت اپ های فین تک هم چابک هستند و می توانند مسائل مشخص را با هزینه کم حل کنند .بنابراین جمله ای که چندسال پیش زیاد تکرار می شد ،حاال بی مزه شده است:
فین تک ها ،بانک ها را از بین می برند! به نظر می رسد فین تک ها نمی توانند بانک ها را از بین ببرند و در سال های اتی ،فین تک ها در بانک ها حل خواهند شد.
ستون
t
وقتیازبانکدیجیتال
صحبتمی کنیم،دقیقا
ازچهچیزیصحبت
می کنیم؟
r
گزارش
o
p
e
R
رضا قربانی
خبرنگار
در «شــبکه راه پرداخت» حداقل دو کتاب
منتشر کرده ایم که به طور مستقیم با بانکداری
دیجیتال مرتبط اســت :بانــک دیجیتال و
بانکداری مجازی .ولی با ایــن حال ،دنیای
بانکداری دیجیتال ،هــر روز گیج و گیج ترم
می کند .مطمئن هستم که در شرایط فعلی،
صحبت از بانکداری دیجیتال در ایران کمی
به شوخی می ماند .شاید کسانی پیدا شوند که
از این شوخی یک حرف جدی بیرون بکشند.
منتها تــا ان روز و تا زمانی که پرکاربردترین
روش تراکنش هــای موبایلــی اســتفاده از
فناوری منســوخ یو اس اس دی اســت و تا
زمانی که تراکنش ،رایگان اســت و تا زمانی
که بانک ها از راه ســرمایه گذاری در زمین و
ملک پول در می اورنــد ،بانکداری دیجیتال
یک شوخی است .درواقع ،بانک دیجیتال در
دنیا زمانی مطرح شد که هزینه های بانکداری
الکترونیکی و شــعبه داری در بانک ها ،سر به
فلک کشید .به همین دلیل بسیاری از بانک ها
به این فکر افتادند که از صدر تا ذیل ،دیجیتال
شوند .در نتیجه این طرز فکر ،بانک هایی در
دنیا شــکل گرفتند که به انها بانک مجازی
هم می گویند .برخی از واژه نئوبانک استفاده
می کنند و برخی از واژه بتابانک .همین جا هم
پیش از این درباره شــان نوشته ایم .درواقع،
ما با بانک هایی طرف هســتیم که حتی یک
شــعبه فیزیکی ندارند .دقیقــا مانند گوگل
که حتی یک شــعبه فیزیکی ندارد اما ما این
ســال ها ،اطالعات مان را با خیال راحت در
اختیارش گذاشــته ایم .نئوبانک ها هم هیچ
شــعبه فیزیکی ندارند و مردم به انها اعتماد
می کنند .این هم در ایران شوخی است .چرا؟
چون بارها پیش می اید در بانک برای یک کار
ساده مجبور می شویم سه عدد فرم پر کنیم
و جز برخی تفاوت های جزئی ،در هر سه فرم
اطالعات تکراری ای وارد می کنیم که احتماال
پیش از این ،ده بار دیگر هم نوشته ایم .این در
حالی است که امروزه کسب وکارهای فناوری
به کمک APIاطالعات همدیگر را می خوانند
و به عنــوان نمونه ،وقتی یــک بار اطالعاتی
را در گــوگل وارد کردید ،دفعــه بعد در یک
اپلیکیشــن دیگر الزم نیست ان اطالعات را
وارد کنید و کافی است از گوگل به کمک API
ان اطالعات را فراخوانی کنید .این در حالی
اســت که در بانک های ما حتی اطالعاتی که
قبال در اختیار انها قرار داده ایم قابل استفاده
در بخش های دیگر نیست؛ چه برسد به اینکه
بانک ها با هم ارتباط داشــته باشــند .با این
زیرساخت و با این قوانین بانک دیجیتال یک
شوخی بی مزه است و اگر کسی همت کند در
این فضای مه الود کاری کند باید به احترام او
کاله از سر برداشت.
پیوندچابکیواعتبار
بانک ها و سرمایه گذاری در فین تک ها؛ از نقطه نظر یک موافق
مینا والی
خبرنگار
سه بانک
بزرگ فعال
امریکایی
در زمینه
سرمایه گذاری
روی
کسب وکارهای
فین تک،
سیتی بانک،
گلدمن ساکز
و جی پی
مورگان چیس
هستند.
این بانک ها
به صورت
مستقیم در
استارت اپ ها
سرمایه گذاری
نمی کنند
و از طریق
VCهایشان
سرمایه گذاری
می کنند
موج فین تک ،خیلی ها را دنبال خودش راه انداخته اســت .بانک ها
در سال های گذشــته برای اینکه زمین بخورند ،خیلی بزرگ بودند.
منتهــا االن برای اینکــه بتوانند با تغییرات همراهــی کنند ،خیلی
بزرگ هســتند .به همین خاطر بانک ها به این فکــر افتاده اند که از
کســب وکارهای نواور کوچک ،کنار خودشــان استفاده کنند .نکته
مهم درباره این کســب وکارها هم تکنولوژی محوربودن انهاســت.
به عبارتی ،بانکداری ،بیش از هر زمــان دیگری تحت تاثیر تغییرات
دنیای تکنولوژی قرار گرفته و به راحتی نمی توان از کنار ان گذشت.
در ادامه ،نگاهی به تجربه های جهانی در زمینه سرمایه گذاری بانک ها
در فین تک ها می اندازیم.
تجربه اروپا
بانک های اروپایی ،روی استارت اپ های فین تک قمار کرده اند .این
قمار انها در بخش هایــی مثل مدیریت ســرمایه ،پول قرض دادن،
پرداخــت ،فناوری های مرتبط بــا قانونگذاری ،نرم افــزار و زنجیره
بلوک اســت .در فصل اول ســال ۲۰۱۷بانک های اروپایی به کمک
کسب وکارهای سرمایه گذاری خطر پذیر خود ۷۳مورد سرمایه گذاری
انجــام داده اند که مبلغ این ســرمایه گذاری بــه ۶۶۷میلیون دالر
می رســد .تا االن اروپایی ها نزدیک به 2/6میلیارددالر روی فین تک
سرمایه گذاری کرده اند.
اروپایی ها سرمایه گذاران خوبی روی استارت اپ های فین تک جهان
هســتند .در راس همه انها هم بانک سانتاندر اسپانیاست .این بانک
هم مثل بیشتر بانک های دیگر از طریق VCخود ()InnoVentures
وارد سرمایه گذاری می شود .در یک سال گذشته ،این بانک همیشه
در صدر ســرمایه گذاران روی فین تک قرار داشته است .از مهم ترین
استارت اپ های فین تک که اروپایی ها به سراغ انها رفتند ،می شود به
پراسپر ،کبیج و سمفونی اشاره کرد.
بعد از سانتاندر ،بانک های دیگر اروپایی مانند یو بی اس ،دویچ بنک،
سوسایتی جنرال ،بی ان پی پاریباس ،کردیت سوسه ،اچ اس بی سی،
بی بی وی ای ،بارکلیز ،ای ان جــی ،یونی کردیت ،ار بی اس و کردیت
اگریکول در فین تک سرمایه گذاری کرده اند.
ســانتاندر ،یو بی اس و دویچ بنک در صدر این فهرســت قرار دارند.
سانتاندر ۱۳سرمایه گذاری روی ۱۲استارت اپ فین تک انجام داده
که بزرگ ترین انها ۱۳۵میلیون دالر روی «کبیج» اســت .نکته مهم
استارت اپ هایی هستند که بسیاری از انها توانسته اند سرمایه گذاری
چند بانک را به دست اورند .موفق ترین این استارت اپ ها R3است که
در زمینه زنجیره بلوک کار می کند R3 .سرمایه ۱۰۷میلیون دالری
از ۱۲بانک اروپایی گرفته اســت .اگر به ان بخش هایی که بانک های
اروپایی سرمایه گذاری کرده اند هم نگاه کنیم ،می بینیم که زنجیره
بلوک ،داغ ترین انهاســت .یک نکته جالب هم این است که بیش از
۷۰درصد ســرمایه گذاری بانک های اروپایی روی استارت اپ های
فین تک امریکایی بوده است.
بانک های امریکایی
امریکایی ها از سال ۲۰۱۲تاکنون بیش از ۷۲راند سرمایه گذاری در
استارت اپ های فین تک داشته اند و کل مبلغی که انها سرمایه گذاری
کرده اند 3/6میلیارددالر و روی ۵۶کســب وکار فین تک بوده است.
بانک های امریکایی هم به صورت مســتقیم وارد سرمایه گذاری در
فین تک نشده اند و در چند فصل گذشــته بیش از ۱میلیارددالر در
فین تک ها سرمایه گذاری کرده اند.
ســه بانک بزرگ فعال امریکایــی در زمینه ســرمایه گذاری روی
کسب وکارهای فین تک ،سیتی بانک ،گلدمن ساکز و جی پی مورگان
چیس هســتند .همان طور که پیش از این هم گفتیم این بانک ها به
صورت مستقیم در استارت اپ ها سرمایه گذاری نمی کنند و از طریق
VCهایشان سرمایه گذاری می کنند.
تمرکز گلدمن ســاکز ،روی پرداخــت بوده و روی ۶اســتارت اپ
سرمایه گذاری کرده است .بین سال های ۲۰۱۲و ۲۰۱۷این شرکت
مالی نزدیک به ۵۷۰میلیون دالر سرمایه گذاری روی استارت اپ های
فین تک انجام داده است.
مانند بانک های اروپایی همه ۱۰بانک مهم امریکا روی زنجیره بلوک
ســرمایه گذاری کرده اند ۸ .بانک از ۱۰بانک فهرســت امریکایی ها
روی R3ســرمایه گذاری کرده اند .دومین بانک بزرگ امریکا از نظر
دارایی ،جایگاه ششــم را در فهرســت بانک های امریکایی که روی
استارت اپ های فین تک سرمایه گذاری کرده اند ،دارد.
در امریکا هم مانند اروپا برخی اســتارت اپ ها توانســته اند حمایت
همزمان چند بانک را داشــته باشــند .در این زمینه ،کنشو توانسته
از ۶بانک ســرمایه بگیرد و اکنــون نزدیک بــه ۵۰۰میلیون دالر
ارزش گذاری شده است .پیش از این درباره کنشو نوشته بودیم .این
اســتارت اپ تجزیه و تحلیل داده و یادگیری ماشین را در تحقیقات
مالی به کار می گیرد.
بانک ها چرا در استارت اپ های فین تک سرمایه گذاری می کنند؟
جواب این سوال را احتماال می توان در ۳بخش داد؛ نواوری سریع تر،
تصمیم گیری هــای دقیق تر ،حل کردن مســائل مشــخص .برخی
معتقدند کار بانک ،نواوری نیســت .کار بانک ها ایجاد حس اعتماد
و اطمینان در مردم اســت .انهــا باید کاری کنند که مــردم به انها
اعتماد کنند .نمی توان هم مورداعتماد بــود و همزمان خالق .روی
کاغذ ،شدنی اســت؛ منتها در عمل ،این دو جمع نمی شوند .اعتماد،
از ثبات می اید و خالقیت از عدم ثبات .بانک ها متوجه شــده اند که
ثبات افیون انهاست و اگر نخواهند تغییر کنند از بین می روند .منتها
این به این معنا نیســت کــه بانکدارها هم باید مثل اســتارت اپ ها
شروع کنند به تیشرت پوشــیدن و «کول بودن» .بانک ها می توانند
سروشکل شــان را حفظ کنند و با دید باز ،به دوروبرشان نگاه کنند و
اگر می توانند از قدرت نواوری کســب وکارها استفاده کنند .دومین
دلیل مربوط می شود به یادگیری ماشــین .بانک ها به دلیل میراث
سنگینی که دارند برایشــان اسان نیست که شروع کنند به استفاده
از یادگیری ماشــین .در عوض اســتارت اپ ها به راحتی می توانند با
ازمون و خطا ،بهترین راه ها را پیدا کنند و بانک های باهوش به سراغ
این اســتارت اپ ها می روند که قدرت انها را درون بانک خود به کار
بگیرند .اخرین علت تمایل بانک ها به اســتارت اپ های فین تک هم
این است که انها مسئله محور هستند .مثال اسکوایر ،توانست بخش
زیادی از کســب وکارهای خرد را که در سال های گذشته از خدمات
پرداخت استفاده نمی کردند ،وارد اکوسیستم پرداخت کند .یا مثال
جایی مانند زوم ،انتقال پــول بین المللی را به تجربه متفاوتی تبدیل
کرد .این کسب وکارها مســئله هایی را حل کرده اند که برای بانک ها
حل انها اسان نبود و یا حداقل برای انها صرفه نداشت که انرژی شان
را صرف حل این مســائل کنند .منتها وقتی استارت اپی مسئله ای را
حل می کند بانک ها راحت تر می توانند به سراغ این کسب وکارها بروند
و برای بخشی از مشتریان شان که دچار مشکل هستند از خدمات این
استارت اپ ها استفاده کنند.
بنابرایــن در چند ســال اخیر بســیاری از کارشناســان صحبت از
Collaborationکرده اند .بانک ها بزرگ هستند و اعتماد میلیون ها
نفر را پشت خود دارند .اســتارت اپ های فین تک هم چابک هستند
و می توانند مســائل مشــخص را با هزینه کم حل کننــد .بنابراین
جمله ای که چندســال پیش زیاد تکرار می شــد ،حاال بی مزه شده
است :فین تک ها ،بانک ها را از بین می برند! به نظر می رسد فین تک ها
نمی توانند بانک ها را از بین ببرند و در ســال های اتی ،فین تک ها در
بانک ها حل خواهند شد.
ماتبدیلبهبردگانمحتوایفین تکشده ایم!
بانک ها و سرمایه گذاری در فین تک ها؛ از نقطه نظر یک مخالف
مازیار اعتمادی
خبرنگار
بانکداران امروز از همه جا کمک می گیرنــد؛ بمباران دائمی مقاله های
لینکدایــن ،پســت های وبالگی ،توییت هــا ،پادکســت ها ،کتاب ها،
گزارش های شــرکت های مشــاوره ای بزرگ و کوچک ،کنفرانس ها،
فروم های بحــث خصوصــی و توییت اپ هــا و البته ،ســیل بی وقفه
به روزرسانی مقررات.
اگر محتوای این اجتماع ناهنجار صداها ،از قبل بانکداران را تحت تاثیر
قرار نداده باشد ،مسلما این کمک /سروصدا این کار را با انها می کند.
گمانه زنی های جســورانه پنل کنفرانس ها ،توصیــف نه چندان دقیق
از اینکه چــه اتفاقی می افتد و چه اتفاقی نمی افتد ،بررســی هایی که با
نمونه گیری های محدود انجام می شود و تجزیه وتحلیل های دیگری که
بر پایه تحقیقات الزم بنا نشده اند ،همگی فیلتر تحلیلی حتی متعهدترین
بانکدارها را مسدود می کنند.
یک روز به نظر می رســد وام دهی نفربه نفر (ببخشید ،وام دهی بازاری)
قرار اســت نحوه پول قرض گرفتن مردم را تغییر دهد و روز بعد سازمان
بورس و اوراق بهادار امریکا ( )SECان را از هم می درد .بعد ،این کار قانونی
می شود ،رشد می کند و همه چیز خوب است ،اما چند روز بعد مورد هدف
اداره حمایت مالی مصرف کننده ( )CFPBقرار می گیرد (با وجود اینکه
به نظر نمی رسد مصرف کنندگان نگران ان باشند).
همان طور که رفیقم دوســت دارد بگوید؛ «فین تک ،هرگز نمی خوابد».
شاید همین طور است ،یا شاید هم فین تک ،هرگز ساکت نمی شود!
با استناد به مایک دی کینگ (@ ،)bankwideدر ماه اوریل سال ،2016
هشــتگ « »#fintechدر 138توییت خاص وجود داشت و 562هزار
بازدید در ســاعت به ثبت رسید؛ البته این شــامل توییت های در مورد
فین تک نمی شود که از خود این کلمه استفاده نمی کنند.
این کوبش مستمر از سوی رسانه ها و کارشناسان باعث یک نوع کوری
تحمیل شده و اگاهانه می شود .ان دسته از ما که باید بیشترین اطالعات
را در مورد اتفاق هایی که درحال به وقوع پیوستن هستند ،داشته باشیم،
در نهایت کمترین اطالعات را کسب می کنیم ،چون اگر بخواهیم ساده
بگوییــم ،اگاه ماندن از تمام این امور ،مغلوب کننده اســت و مغز ادم را
بی حس می کند.
شاید تمام سروصدایی که اســتارت اپ های فین تک به راه انداخته اند،
دارد هدف انها را عملی می سازد و بانکداران را مجبور می کند سر تسلیم
فرو بیاورند .اعمال ترس خردکننده ،پرسروصدا و ناهنجار باعث می شود
بانکدار ساکت و درونگرا که در سایه ها پیشرفت می کند ،به طور مستقیم
در حالتی قرار بگیرد که متخصصــان STEMمی خواهند؛ در موقعیت
جنینی و در حال زار زدن .عالوه بر این ،سندروم استکهلم نیز ممکن است
به زور باعث شکل گیری صحبت هایی در مورد شراکت با فین تک ها بشود.
اســتارت اپ های فین تک جــذاب ،پرانرژی و پرحرف شــاخه زیتون
شراکت را به موسسات مالی می دهند .شــاید سروصدایی که به وجود
می اید ،محصولی از نواوری خارق العاده ای باشــد که این استارت اپ ها
ارائه می کنند.
شاید هم تمام وزن و فشــاری که این قضیه وارد می کند ،چیزی غیر از
سروصدا باشد.
تعداد موسســاتی که تحت بیمه FDICهستند از 8396مورد در پایان
ســال 2007به 6210مورد در پایان سال 2015کاهش یافت و تعداد
موسسات اعتباری هم در همان بازه از 7284مورد به 5410مورد رسید.
این باید پایان بانکداری ،انطور که ما ان را می شناسیم ،باشد ،مگر نه؟
باکمینستر فولر (مبدع گنبد ژئودزیک ،یکی از پیشگامان تفکر سیاره ای
پایدار و یکی از بزرگ ترین افراد طراحی جامع عصر مدرن) بخش اعظمی
از دوران بزرگسالی خود را صرف یادگیری دوباره تمام مواردی کرد که
در مدرسه یاد گرفته بود.
منطقش برای انجام این کار هم خیلی ساده بود؛ بیشتر چیزهایی که او
در کالس های درس مدرسه و متون مختلف یاد گرفته بود ،از حقایقی
نشات می گرفتند که با گذر زمان توسط دولت ها ،مذاهب ،جوامع یا به
تصادفی (بســته به قدرت نگهداری اطالعات توسط انسان ها) منحرف
شده بودند.
دنیای بانکداری امروز ،گزارش هایی دارد که نسبت به دنیای صد سال
پیش باکی (باکمینستر) بسیار جانبدارانه و الوده شده تر هستند.
به طور مثال ،اگر کسی به خودش زحمت بدهد درباره داده های پشت
امارهای اشاره شــده تحقیق کند ،متوجه خواهد شد که درست مثل
6سال بعد از ،2007در 6سال قبل از ان هم تعداد موسسات تقریبا به
همان اندازه کاهش پیدا کرده بود .ایا این باعث می شود این روند بیشتر
هشداردهنده باشد یا کمتر؟ اگر در دیگر بازه های تاریخ تعداد موسسات
مالی بیشتر از این کم شده بود ،چطور؟ ایا این بحث ما را تغییر می داد؟
چه اتفاقی می افتاد اگر با تجزیه وتحلیل داده ها این نتیجه حاصل می شد
که موسســات مالی ناپدیدشونده دارند با سرعت بسیار کمتری نسبت
به گذشته (از طریق مســیرهای جدید) جایگزین می شوند؟ و اگر ادم
بخواهد در لحظات بی سروصداتر ذهن خود به این مسئله توجه کند که
هوش مصنوعی می تواند و باید به طور خودکار پول انسان ها را مدیریت
کند و به این ترتیب زنجیره های بلوک و تکنولوژی های شکل گرفته از
انها مثل کانال های پرداخت دوطرفه تبدیل به تصمیم گیرندگان نهایی
می شوند و بانک ها و موسسات اعتباری را منسوخ می کنند ،چطور؟
این همان نقطه برخوردی اســت که در ان برتری سروصدا بر داده های
واقعی غلبه می کند و باعث می شود اطالعاتی که می توان بر اساس انها
عمل کرد ،مبهم شــوند .اینده گرایان ،تکنولوژیست ها و دیگران خبر از
پایان بانکداری ،انطور که ما االن ان را می شناســیم ،می دهند .با وجود
اینکه بانکداری امروز ممکن اســت با گذر زمان دچار یک تحول کامل
شود ،ممکن است این داســتان بانکداری امروز نباشد .خواندن درباره
اینده بانکداری ســرگرم کننده است و گوش کردن به ان یا بحث کردن
در مــوردش در یک کنفرانس می تواند خیلی جالب باشــد ،اما در عین
حال برای بانکداری که باید موسسه اعتباری یا بانک خود را به ان سوی
شکاف همیشه روبه رشدی هدایت کند که بین دیروز و امروز وجود دارد،
بهترین استفاده از زمان نیست.
پرونده فین تک
شنبه 13 .ابان . 1396شماره 2
F i n t e c h F i l e
ضمیمه حوزه فناوری های مالی هفته نامه شنبه
05
سامانه ای برای اعتبارسنجی مالی افراد ،از قبل در ایران شکل نگرفته است؛ خدماتی مانند وام دهی همتا به همتا ( ،)P2P Lendingبا نبود چنین ابزاری برای ایجاد اعتماد و سنجش افراد و به منظور رشد و افزایش پایگاه کاربرانشان ،با چالش
مواجه خواهند بود.
t
گزارش
o
r
فین تکازخیالتاواقعیت
p
یادداشت
e
R
تصدی گریبانک ها
بهمونوپولمنجرمی شود
علی اصغر سالمتخواه
رابطه بانک ها و فین تک ها چگونه باید باشد و اصوال چیزی به اسم اکوسیستم فین تک ایرانی داریم یا نه؟
بحث
طاهره خواجه گیری
خبرنگار
«بحث پول است و حساس است؛ نه بحث حساسیت نیست؛ انها می خواهند
انحصارگرباشندوتصدی گریکنند.شماهاهنوزجوانهستیدوازمایشپس
نداده اید .بدون ما این حوزه ناکارامد است .نواوری جزئی از ذات جامعه شده
و حوزه های مالی ناگزیر هستند که نوگرایی کنند .بحث میلیون ها تراکنش
در میان است و نمی توانیم ریسک زیادی بکنیم؛ ببین شان ATM ،اورده اند
نمایشگا ه که از مردم پول بگیرند ،فقط می خواهند پول بگیرند »...اینها بخش
کوچکی از حرف های بچه های فین تک است .ساعت ها می توان این جمالت
را ادامه داد؛ جمالتی که بخش اعظم دیالوگ های بانک ها و استارت اپ های
فین تک است .بانک می گوید حساس است چون پول است و فین تک ها از
تصدی گری بانک ها می گویند و ...اما به واقع این بحث کجا باید تمام شود؟
اصال تمام شدنش کمکی به این حوزه می کند؟ تمام شدنش به چه معناست؟
اینکه بانک ها با قدرت مالی و ابزار رگوالتوری فین تک ها را از صحنه نبردهای
بزرگ مالی به در کنند و خودشــان بشوند یکه تاز میدان ،این بحث ها تمام
می شود؟فین تک هایتازهازگردراهرسیده،اینحوزهراجذابوهیجان انگیز
توصیفمی کنند.یکیمی گویدتنهاگردشمالیساالنهتاکسی هایسازمان
تاکسیرانی 27هزار میلیارد تومان است و می توان سهم قابل توجهی از ان را
اماواگرهایتوسعهفین تکدرایران
شهاب جوانمردی
مدیرعامل فناپ
موج فناوری ،سال هاست که در سطح دنیا به حوزه
کسب وکارهای مالی رسید ه و در قالب فناوری های
مالی یا فین تک ،بســیاری از حوزه های ان ،متحول
شده است .ایران نیز ،با وجود چالش هایی مانند فقدان
یا انبوه قوانین و استانداردها و عقب افتادگی ناشی از
تحریم های اقتصادی ،تحت تاثیر این موج ،قرار گرفته
است .بنابراین توجه و حمایت از حوزه فناوری های
مالی ،در جهــت جبران ایــن عقب افتادگی ،امری
اجتناب ناپذیر است.
دراینبین،تالشیکهبه منظورتوسعهکسب وکارهای
فین تکمی کنیم،ممکناستبدونترسیمنقشه راه،
چندان موفقیت امیز نباشد .بر این اساس ،الزم است
به سوال هایی پاسخ دهیم ،مانند اینکه دامنه کاری
خود را چگونه تعریف کنیم؟ موفقیت در این حوزه را
بهچهمعنامی بینیم؟ایاصرفااکتفابهمرزهایداخلی
کشور ،کافی اســت یا باید به کشورهای همسایه و
حتی دنیا نیز فکر کنیم؟ در ترسیم این نقشه راه ،به
ی باید توجه کنیم و ان ،ویژگی های
یک مسئله اساس
مختص بازار کسب وکار ایران است و باید این بازار را
از لحاظ فناوری های مالی ،مورد بررسی قرار دهیم.
نرخ بهر ه بانکی پایین ،کارمزدمحوری خدمات مالی،
بلوغوحجمبازارهای مالی ،سهولتمبادالت فرامرزی
و بین المللی ،وجود استانداردها و ابزارهای مشابه در
امریکای شــمالی و اروپا ،برخی از ویژگی های بازار
ی است که مرکز فین تک محسوب می شوند.
مناطق
درحالی که بــازار ایــران ،در اکثر موارد یادشــده،
تفاوت هایی بنیادین و فاصله زیــادی با این بازارها
دارد .مواردی مانند نبود بانک های تخصصی ،تورم و
نرخ بهره به نسبت باال ،مسئله پرداخت کننده کارمزد
تراکنش ،موانع رگوالتــوری و چالش های برقراری
ارتباط میان بازار مالی و شبکه پرداخت کشور و دنیا،
بازار ایران را از بازارهــای مالی امریکا و اروپا متمایز
می کند .عالوه براین ،ابزارها و استانداردهایی مانند
tokenizationیا سامانه های اعتبارسنجی ،در بازار
ایران یا وجود ندارند یا هنوز به بلوغ کافی نرسیده اند و
فراگیر نشده اند که امکان ارائه برخی خدمات فین تک
را عمال غیرممکن می کند.
برای مــوارد فــوق و دشــواری های بــازار ایران،
مصداق هــای مختلفی می توان مطــرح کرد .مثال
در حوزه پرداخت الکترونیــک ،کارمزد تراکنش و
موانع رگوالتوری ،موانعی بر ســر راه رشد و توسعه
کســب وکارهای فین تک در این حوزه ایجاد کرده
اســت .یکی از مهم ترین چالش های این دســته از
کسب وکارها در ایران ،دریافت کارمزد خدمات است؛
درحالی پرداخت کارمزد تراکنش در کشــورهای
اروپایی و اساســا در تمام دنیا ،برعهــده پذیرنده یا
مصرف کننده نهایی است ،در ایران دریافت کارمزد
از این ذینفعان ،با رویکــردی که بانک های ایرانی از
اغاز ارائه خدمات الکترونیک در پیش گرفته اند ،به
معضلی پیچیده تبدیل شده است .در این بین ،موانع
رگوالتوری و همچنین نبود فرایند ،قوانین و متولی
مشخصی برای این کسب وکارهای نوین ،پرداخت
مشکل ساز شده است و هر از گاهی ،اخبار مختلفی
از مسدودشدن و فیلترشدن این سرویس ها شنیده
می شود .درحالی که مســئول این مسدودسازی ها
یا مشخص نمی شود یا درنهایت ،با تاخیر مشخص
می شود .درخصوص چالش اول ،مسلما ضروری است
که ارائه دهنده سرویس ،برای جذب کاربر و مشتری،
ارزش پیشــنهادی خود را چیزی فراتر از ارائه یک
درگاه پرداخت ،مانند درگاه های پرداخت فعلی قرار
دهد و به عنوان مثال ،ابزارهای تحلیلی و پنل کاربری
کارامد و تسهیل و ساده سازی فرایند برای کاربران
عادی ،از ارزش هایی اســت که ارائه دهنده سرویس
می توانــد برای کاربر فراهم کند .در زمینه مســئله
دوم ،تا زمانی که نگاه سیاستگذاران و قانونگذاران در
مقررات زدایی و تسهیل توسعه این کسب وکارها «در
عمل» و نه فقط در حرف ،تغییر نکند ،نه این حوزه،
بلکه حوزه های دیگر فین تک نیز در مســیر رشد و
توسعه ،با چالش هایی جدی مواجه خواهند بود.
مســئله دیگــر ،نبود یــا عــدم بلــوغ ابزارها و
اســتانداردهای مختلف در این حوزه اســت .به
عنوان مثال ،ســامانه ای برای اعتبارسنجی مالی
افراد ،از قبل در ایران شکل نگرفته است؛ خدماتی
مانند وام دهی همتا بــه همتا ( ،)P2P Lendingبا
نبود چنین ابزاری برای ایجاد اعتماد و ســنجش
افراد و به منظور رشد و افزایش پایگاه کاربرانشان،
با چالش مواجه خواهند بود .در کنار ان ،نرخ بهره
و تورم باال و همچنین مالحظات عقود اسالمی نیز
به این مسئله کمک خواهد کرد.
ابزار دیگری که نبود یا عــدم فراگیری ان در بازار
ایران به چشم می خورد tokenization ،است .در
اکثر ســرویس های متداول در بازار اروپا و امریکا،
ابزارهای فین تک با بهره گیری ا زقابلیت �tokeniza
tionمی توانند به حساب بانکی مشتریان ،متصل
شوند و در چارچوب و سطوح مشخصی ،به حساب
مشتری دسترسی داشــته باشند و درواقع در این
شیوه ،بانک با فراهم کردن این امکان ،به پلتفرمی
برای ایجاد خدمات مختلف روی بستر خود تبدیل
می شــود .مثال سرویســی مانند گوگل والت ،با
بهره گیــری از این ابزار ،به ارائه دهنده ســرویس
پرداخت به مشتری ،متصل می شود .این درحالی
اســت که در بازار ایران ،چه از منظر قانونگذاری
و سیاســت ها و چه از منظر بانک ها ،چندان این
رویکرد ،فراگیر نشده است.
به دست اورد .هر روز هم بر تعداد استارت اپ های فین تکی اضافه می شود .در
این میان چند سوال مطرح است؛ چه تعداد از این فین تکی ها جدی هستند و
چه حجمی از بازار پولی و مالی ایران را در اختیار دارند؟ سوال دیگر این است
که چه تعداد از فین تکی ها تنها براساس جو موجود تشکیل شده اند و امیدی
به موفقیت شان نیســت؟ یعنی تنها مجذوب جذابیت راه اندازی شده اند و
حبابی از کسب وکارهای فین تکی را تشکیل داده اند .رشد کسب وکار بعضی
از فین تکی ها از جدی بودن شان خبر می دهد و تعداد اندک موفق ها ،شک و
تردیدها را افزایش می دهد .جمعی از فعاالن این حوزه از فین تکی ها گرفته تا
مسئوالنوکارشناسانبانک هانظراتخودرادراینزمینهبه«شنبه»گفته اند
که در ادامه می خوانید.
نبود تعریف جامع و عدم توجه به سایر حوزه هایی که
زیرمجموعه فین تک هستند.
در چندسال اخیر ،با توجه به اینکه بیشترین اخبار
و اتفاقات درخصوص ســامانه های متمرکزکننده
پرداخت صورت گرفته اســت ،متاسفانه در کشور
و حتــی در میان دولتمــردان و متخصصان ،حوزه
فین تک ،مســاوی با حوزه پرداخت و ســامانه های
متمرکزکننده پرداخت ،قلمداد شــده اســت .در
صورتی کــه حوزه ها و کاربردهــای فین تک ،فراتر
از تنها این بخش اســت .حوزه هایی مانند پرداخت
وام ،جمع سپاری مالی ،کریپتوکارنسی ها و ارزهای
دیجیتال،خدماتپرداختبین المللی،مدیریتمالی،
پس انداز و سرمایه گذاری ،بیمه و بورس ،بخش های
مختلف فناوری های فین تک را در جهان تشــکیل
می دهند که در ایــران ،این حوزه ها نیز نیاز به توجه
بیشتری دارند.
کســب وکارهای فین تک باید مبتنــی بر نیازهای
متفاوت و خاص بازار ایران ،خدمات خود را توســعه
دهند و صرفا دنباله روی روند موجود در کشورهای
اروپایی و امریکا نباشــند .به عــاوه ،ایجاد ابزارها و
استانداردهای الزم نیز مسئله ای است که هم بخش
خصوصی و هم نهادهای دولتی و باالدستی الزم است
برای توسعه فین تک به ان توجه کنند.
برای اینکه کســب وکارهای فین تک ایرانی بتوانند
روزی خدماتی در ســطحی فراتر از مرزهای کشور
ارائه دهند ،تالش نهادهای باالدستی دولتی و عمومی
برای برقراری ارتباط با شبکه های بانکی و مالی سایر
کشورها و کاستن از ناکارامدی های فضای کسب وکار
ایران ،از اهمیت باالیی برخوردار است.
درنهایت ،تغییر عملی در نگاه دولتمردان و نهادهای
باالدستی و توجه بیشــتر به فرصت های قابل ارائه
توسط کسب وکارهای فین تک در مقابل تهدیدهای
احتمالی ،الزمه رشد و توسعه این حوزه خواهد بود.
کسب وکارهای
فین تک
باید مبتنی
بر نیازهای
خاص بازار
ایران ،خدمات
خود را توسعه
دهند و صرفا
دنباله روی
روند موجود
در کشورهای
اروپایی و
امریکا نباشند.
به عالوه،
ایجاد ابزارها و
استانداردهای
الزم نیز
مسئله ای است
که هم بخش
خصوصی و
هم دولتی
الزم است
برای توسعه
فین تک به ان
توجه کنند
مالحظاتوروداستارت اپ هایفین تکیبهقلمروبانکی ها
گفت وگو با مجید شکوهی ،مدیرعامل شرکت توسعه سرمایه پیشگامان پویا
شرکت توسعه ســرمای ه پیشــگامان پویا
عهده دار خدمــات کارت اعتباری بانک ملی
است .راه اندازی چنین شــرکتی در جهت
حرکت با اصول بانکداری الکترونیک صورت
گرفته است .بانکداری الکترونیک این است
که بتوانیم از ابــزار تکنولوژی دیجیتالی در
بانکداری استفاده کنیم .مثال سیستم هایی
که خدمات بانکــی ارائه می کنند ،دیجیتالی
شوند ،کســب وکار بانکداری وارد بحث های
دیجیتالی شود .این روند نتایج بسیار مثبتی
هم در پی دارد .قبال سیســتم حساب های
بانکی ،کارتی یا مقوایی بود و واریز و برداشت
هر مشتری به صورت دستی انجام می شد .هیچ
شعبه ای با شعبه دیگر ارتباط نداشت و روشن
است که در چنین شرایطی ارتباط سازنده ای
بین بانک ها هم وجود نداشت .پایش عملیات
امروزی هم وجود نداشــت .از طرفی حجم
تراکنش ها افزایش یافته و این به معنای نیاز به
ارائه خدمات نوین بانکی در جامعه است .بانک
دیگر در چارچوب یک شعبه نیست بلکه در
همه وجوه زندگی وارد شــده و هر فردی که
موبایلی در دســت دارد ،در واقع به بانکش
دسترسی دارد یا هر فروشنده با یک دستگاه
پوز ،به واقع بانکش در دسترسش قرار گرفته
است .گفت وگوی «شنبه» با مجید شکوهی را
در ادامه می خوانید.
در مورد خدمــات کارت اعتباری بانک ملی
توضیحی بدهید.
خدمات کارت اعتباری بانک ملی مانند ویزاکارت
که اختصاصی مشتریان بانک ملی و در محدوده
ایران است ،به سیســتم بین المللی وصل نیست
و در شبکه شــاپرک قابل استفاده است .در واقع
شــرکت پیشــگامان پویا به عنوان یک بیزینس
مدلی یونیک در دل بانک ملی ایجاد شده است.
متقاضیان کارت اعتباری چه طیفی از جامعه
هستند؟
بازار کارت اعتباری ایران بســیار بکر اســت و از
نرم بین المللی بسیار فاصال داریم .این بازار برای
خدمــات کارت اعتباری بســیار امادگی دارد.
بانک ها هم محدودیت دارند که به همه تقاضای
بازار پاسخ دهند.
مشتریان کارت اعتباری بانک ملی تا االن چه
تعداد هستند؟
تاکنون بیش از 335هــزار کارت اعتباری بانک
ملی به مشتریان داده ایم.
البته باید به این نکته اشاره کنم که کارت اعتباری،
بخش مغفول بانکداری الکترونیکی در ایران است.
ما از نرم بین المللی عقب هستیم و نیازمند تصمیم
جدی در این حوزه هستیم.
نرم بین المللی چقدر است؟
در همین کشور همســایه ما یعنی ترکیه حدود
40درصــد تراکنش هــای کارتــی ،روی کارت
اعتباری صورت می گیــرد .در امریکا این میزان
به حدود 60درصد می رسد .در اروپا هم با نسبت
کمتری در قیاس با امریکا ،رویکرد به سمت کارت
اعتباری است.
و در ایران چند درصد است؟
در ایران زیر نیم درصد.
ســطح مطلوب برای برای بــازار ایران چند
درصد است؟
اگر بتوانیــم 20تا 30درصد از ترنزکشــن ها را
روی کارت اعتباری پیاده ســازی کنیم ،به سطح
مطلوب می رســیم و انگاه باید در جهت افزایش
این میزان باشیم.
االن چه میزان ترنزکشن کارتی در ایران انجام
می شود؟
به صورت ماهانه تا یک و نیم میلیارد ترنزکشــن
کارتی در ایران صورت می گیرد.
با توجه به بزرگی بازار ،اســتارت اپ ها هم
می توانند به این حوزه وارد شــوند و کارت
اعتباری در اختیار مشتریان شان قرار دهند؟
براساس قوانین فعلی نه .چون در مجوز اخیر هم
که بانک مرکزی برای استارت اپ های فین تکی
صادر کرده ،دو بحث را اســتثنا کرده است؛ یکی
پس اندازکردن و جمــع اوری پول و دیگری ارائه
اعتبار .یعنی به این دو حوزه اجازه فعالیت ندادند.
اســتارت اپ ها به این نوع قانونگذاری گالیه
دارنــد و ان را نوعــی انحصارگرایی بانکی
می دانند؟ نظر شما چیست؟
شاید نتوانم پاسخ تخصصی به این پرسش بده
م
اما به طور کلــی فرد قانونگــذار در هنگام وضع
قوانین باید همه حساسیت های حوزه مالی را در
نظر بگیرد که بازار دچار تشتت یا کالهبرداری و
اتالف سرمایه و ...نشــود .االن بانک ها در جایگاه
کریدیتور و به عنوان نهاد رســمی هستند .اینکه
شرکت های اســتارت اپی وارد بحث های اعطای
اعتبار بشــوند ،شــاید تبعات منفی پیش بینی
نشــده ای به دنبال دارد که قانونگذار هم ســعی
می کند به صورت تدریجی و گام به گام به اعطای
چنین مجوزهایی نزدیک شود .چون معلوم نیست
که قانون بانکداری اســامی بــودن ،غیرربوی
بودن و ...در معامالت استارت اپ ها رعایت شود.
بنابراین نباید قضاوت های تندی داشــته باشیم
پیشبهسویراه اندازیشتاب دهنده
مرتضی اقبالی
کارشناس اداره توسعه فناوری
اطالعات بانک پارسیان
بانک پارسیان برای حضور در حوزه فین تک ها از
سال گذشته با همکاری همراه اول و ستاد اجرایی
فرمان حضرت امــام (ره) اقداماتش را اغاز کرده
اســت .در واقع ما برنامه جامعی برای حمایت از
اســتارت اپ ها طرح ریزی کردیــم .در حالی که
خود بانک می توانست در حوزه های موردنیازش
استارت اپ راه اندازی کند اما ترجیح این بوده که
از خدمات استارت اپ استفاده کند.
قرار اســت طی جلسه ای هر سه شــرکت برای
راه اندازی شــرکت شــتاب دهنده توافق کنند.
فضایی برای ان در نظر گرفته ایم که این فضا بعد از
تصمیم گیری های نهایی ،در اختیار استارت اپ ها
قرار می گیرد .تا ســقف 100میلیون تومان هم از
این استارت اپ ها حمایت مالی می شود .رویکرد ما
گرفتن کل سهام استارت اپ ها نیست .بانک نصف
به اضافه یک سهم از سهام استارت اپ ها را می گیرد
که بتواند در تصمیم گیری دست باال را داشته باشد
پ نتواند خارج از چارچوب بانک کاری
و استارت ا
نکند و با بانک یا موسسه دیگری همکاری نکند .به
نوعی محاسبه باشد که هم بانک و هم استارت اپ
به حقوق خود برســند .اســتارت اپ ها هم باید
تصمیم بگیرند که ایا ســرمایه می خواهند یا نه؟
بنابراین باید در قبال سرمایه ،بخشی از سهام شان
را واگذار کنند.
ما خدماتی در اختیار استارت اپ ها قرار می دهیم
که خارج از بانک ممنوع است .حتی پیمانکاران
بزرگ ما این ســرویس ها را در اختیــار ندارند.
استارت اپ ها دانش الزم را دارند و ما تنها سرمایه
مورد نیاز را تامین می کنیم .در حوزه بانکی و مالی،
جزئیات مربوط به سواد مالی و بانکی باید همراه
اســتارت اپ ها باشــد وگرنه صرف داشتن ایده،
نمی تواند مورد قبول ما باشــد .بانک ها به شدت
تحت نظارت سازمان های نظارتی و همیشه نگران
هرگونه تخلف هســتند و به همین دلیل ســعی
می کنند استارت اپ ها را به بدنه درونی خود اضافه
کنند تا بتوانند مانع هرگونه تخلف و ایجاد مشکل
شوند .چون بعضا ممکن اســت مواردی قانونی
وجود داشته باشد که خود فین تک ها متوجه شان
نباشــند .سیاســت ما کمک به اشــتغال زایی و
اقتصاد کلی صاحبان کســب وکارهای کوچک
فین تکی است.
بلکه باید مالحظــات قانونگذار را در نظر بگیریم.
من اطالع دارم که در کشورهای اروپایی ،چنین
استارت اپ هایی برای اعطای کارت های اعتباری
وجــود دارد اما انهــا بحث معامالت شــرعی و
غیرربوی بودن را ندارند.
همین االن هم اشکال ربوی بودن معامالت را به
بانک های فعلی وارد می کنند؟
این اشــکال در یک ســطح دیگری است .مدل
نواقص متفاوت است و نظرات متفاوت است .یکی
به لحاظ قوانین که اسالمی است ولی در عمل اجرا
نمی شود و دیگری به دالیل اجرایی .استارت اپ ها
که وارد شوند ،بحث های اجرایی را بدتر می کنند
و بهتر نمی کنند.
چرا اینقدر به استارت اپ ها مشکوک هستید؟
در حوزه اعطای اعتبــار احتیاط می کنم ولی در
حوزه های دیگر شــدیدا از حضور استارت اپ ها
اســتقبال می کنم .البتــه توضیحاتی هم که در
مورد ندادن حق اعطای اعتبار به اســتارت اپ ها
دادم مربوط به نظر بانک مرکزی نســبت به این
شرکت هاست و نه نظر شخصی من.
در همین
کشور همسایه
ما یعنی
ترکیه حدود
40درصد
تراکنش های
کارتی ،روی
کارت اعتباری
صورت
می گیرد.
در امریکا
این میزان
به حدود
60درصد
می رسد
ما خدماتی
در اختیار
استارت اپ ها
قرار می دهیم
که خارج از
بانک ممنوع
است .حتی
پیمانکاران
بزرگ ما این
سرویس ها
را در اختیار
ندارند
معاون اداره زیرساخت
و پشتیبانی فناوری
اطالعات بانک سپه
از انجایی کــه رویکرد بانکــداری در همه
جای دنیا ،رویکرد نوینی اســت ،الزمه این
رویکرد اســتفاده از خدمات و سرویس ها و
تکنولوژی های نوین است.
بــه نظر مــا فین تک هــا نمونه بــارزی از
سرویس های نوین هستند و همکاری های
مثبتی می توانــد میان بانک ها و فین تک ها
شکل بگیرد.
بــه همین دلیل رویکرد بانک ســپه به این
حــوزه همیشــه مثبت بوده اســت .بحث
ای تی ،تراکنــش و تکنولوژی های جدید
موردنظر اعضای هیات مدیره و مدیران این
بانک است.
همانطــور که بانک ســپه همیشــه جزو
نخســتین ها بوده اســت ،در این حوزه هم
خواهان حضور جدی اســت .روسای بانک
هم به محض حضور در نمایشگاه تراکنش،
بازدیــدی از اســتارت اپ های این حوزه
داشتند.
در حــال حاضــر هــم تغییراتــی را در
زیرساخت های بانک پیش بینی کرده ایم و به
سمت ایجاد خدمات نوین به مشتریان مان
پیش می رویم.
تکنولوژی هــای جدید امروزه دســتگیر
بانک ها شــده اند .مثال بانک ســپه در حال
حاضر بیش از 40میلیون ســپرده متمرکز
دارد .به این میزان باید ســایر سپرده ها را
هم اضافه کرد .این تعداد به صورت انالین
خدمات می گیرند.
تلفن بانــک ،موبایل بانــک ،اینترنت بانک،
پــوز و ...از ایــن جمله انــد .فین تک ها هم
تکنولوژی هایی هستند که بیشتر موبایلی
هســتند و می توانند خدماتی به بانک سپه
اضافه کنند.
ما به صورت مســتقیم بــه راه اندازی روی
نیاورده ایم و بیشتر با فین تک ها برای دریافت
این خدمات و همــکاری مذاکره کرده ایم.
براســاس تفاهمنامه و ســرویس هایی که
نیاز داریم ،می خواهیم تنها زیرساخت ها را
حاضر کنیم تا زمینه همکاری فراهم شود.
ذکر این نکته ضروری اســت که نوع تعامل
ما با فین تک ها به صــورت خریداری همه
سهام شان نبوده و اعتقادی به تصدی گری
و مالکیت کامل بر این حوزه نداریم .نگاه ما،
نگاه برد-برد است.
معتقدیم که بانک باید کارهای بانکی اش را
انجام دهد و استارت اپ هم کارهایی که در
ان تخصص دارد.
به نظر مــن حتی بانک ها نباید به ســمت
راه اندازی شــتاب دهنده پیش بروند .من
بیشتر با سرمایه گذاری در حوزه فین تک ها
موافقم تا اینکه خود بانک ها بخواهند همه
امور را در دســت بگیرند.چون تصدی گری
کامــل و در اختیارگرفتــن همــه امور ،به
مونوپل منجر می شود و فرصت کار را از دیگر
شرکت ها می گیرد.
بانک ســپه با این رویکرد در صــدد ایجاد
زیرساخت ها برامده تا با رعایت موارد فنی،
بتواند دسترســی پذیری به ســرویس ها را
برای استارت اپ های همکارش ایجاد کند.
هدف ما این است که سرویس های فنی ر ا به
صورت امن در اختیارشان قرار دهیم.
چون بحث های مالی حساسیت ویژه خود
را دارد و مثــا ما در بانک ســپه ،روزانه تا
17میلیــون تراکنــش داریم بــا رقم های
مختلف؛ از چند ریال گرفته تا چند میلیارد
تومان.
بنابراین مهم ترین دغدغه ما این اســت که
این حجم از تراکنش به ســامت به نقطه
مرکزی بانک برســد و پاسخ مثبت دریافت
کند .بانک سپه معتقد است که بانک ها باید
ســرویس بیس در این حوزه حضور داشته
باشند و به استارت اپ ها هم با رعایت موارد،
اعتماد کنند.
چون وقتی مبدا ،مقصد ،نوع تراکنش و مبلغ
تراکنش مشــخص است ،نباید نگرانی های
بزرگی در این زمینه حضور داشــته باشند.
از این شــرکت های فین تک نباید ترسید.
شرکت های جدیدی هســتند که خدمات
نوینی ارائه می کنند و شاید رقبای قدیمی
کمی اینرســی دارند که خدمات شــان را
قبول کنند.
حتی زمانی به دستگاه های پوز هم اعتماد
نمی کردند .زمانی خودپرداخت هم به شکل
فعلی اش وجود نداشــت .جامعه به سمت
خدمات الکترونیک پیش می رود و نمی توان
از این قافله عقب بماند.
06
پرونده فین تک
شنبه 13 .ابان . 1396شماره 2
F i n t e c h F i l e
ضمیمه حوزه فناوری های مالی هفته نامه شنبه
«اینکه شرکت های استارت اپی وارد بحث های اعطای اعتبار بشوند ،شاید تبعات منفی پیش بینی نشده ای به دنبال دارد که قانونگذار هم سعی می کند به صورت تدریجی و گام به گام به اعطای چنین مجوزهایی نزدیک شود .چون معلوم نیست که
قانون بانکداری اسالمی بودن ،غیرربوی بودن و ...در معامالت استارت اپ ها رعایت شود».
همبانک هاحقدارندوهمفین تک ها
یــادداشــت
فناوری مالی در ایرا
ن
مرثیه ای برای یک رویا
مسعود زمانی
محقق اینده نگاری
فناوری
اگر امروز صفحــه مرورگر خــود را باز کنید
و عبــارت Fintechرا جســت وجو کنید ،با
ضریب اطمینــان باالیی ،تقریبــا برای تمام
کشورهای جهان ،مطالب تخصصی و توصیفی
پیدا می کنید که البته ایــران هم از این مهم،
مستثنا نیست و انبوهی از محتوای اموزشی و
گزارش های متعدد در حوزه فناوری های مالی،
به زبان فارسی وجود دارد .از حدود 7 ،6سال
پیش و با ورود برخی اســتارت اپ ها و حتی
ط به صنعت مالی
شرکت های فناور غیرمرتب
جهان ،بازی ســنتی بین بانک ها و موسسات
مرتبط ،بره م خورده اســت .ایــن نگاه وجود
داشــته که دیر یا زود ،این موج برهم زننده ،به
همه کشورها ،از جمله ایران نیز کشیده خواهد
شد که البته این اتفاق ،هنوز صورت نگرفته و
حتینشان همشخصیازان،بهچشمنمی خورد.
مسیر طبیعی رشد یک فناوری در ایران ،عمدتا
با کپی برداری و بومی سازی نمونه های موفق
خارج از مرز و اغلب امریکایی صورت می گیرد؛
به صورتی که شــرکت های مبتنی بر فناوری
(عمدتا فاوا) را که در ایران موفق می شــوند،
با مشــابه خارجی خود مقایســه می کنند و
سریعا برچسب «اوبر ایران»« ،امازون ایران» و
«گروپان ایران» و ...بر انها زده می شود.
تا 4 ،3ســال گذشته ،تناســب جالبی میان
توزیع حوزه ها و مدل کسب وکاری موفق ترین
شــرکت های جهان (امریکا) با ایران به چشم
می خــورد و همپوشــانی قابل توجهی میان
اکوسیســتم های مختلــف بود .ولــی این
روند ،در حــوزه فناوری هــای مالی ،چندان
از الگوی ان ســوی مرزهــا تبعیت نمی کند
و به صورت مشــخص ،در لیســت هایی که
از ســوی منابع مختلف درباره شــرکت های
موفق و اینده دار منتشــر می شــود ،ســهم
شــرکت های حوزه فناوری مالی ،به شــدت
رشد پیدا کرده است و برای مثال ،در گزارشی
که حدود یک ماه پیــش forbesبا همکاری
TrueBridge Capital Partnersمنتشر کرد،
ت برهم زننده امریکا که امید زیادی
از 25شرک
به تک شاخ شدن (رســیدن به ارزش بیش از
1میلیارددالر) دارند ،گروه شرکت های فناوری
مالی ،بیشترین نامزد را داشت.
اکنون ،دوســوال جدی پیــش می اید؛ چرا
اکوسیستم کارافرینی ایران ،از این الگو پیروی
نمی کند؟ و چــرا همین بازیگــران موجود،
نمی توانند به دستاوردهای مشابه (طبیعتا با
نگاشت متناسب با ابعاد اقتصادی و )...دست
پیدا کنند؟
یــک بخــش از واقعیــت موجــود در نظام
مالی ایران ،این اســت که بــه دالیل مختلف
(ناکارامدی قانونگذار ،فقدان بینش بلندمدت
و البته تحریم هــا و )...ســازوکارها و اجزای
اکوسیســتم ،به شــکلی کنار یکدیگر قرار
گرفته اند که تقریبا هیچ سرویس و محصولی
نمی تواند خــار ج از چارچوب قابل پیش بینی
بازیگران فعلی ،شکل بگیرد و ورود به این حوزه،
به جز برای موسســات مالی قدرتمند ،تقریبا
غیرممکن است و البته به دلیل تحریم نیز نظام
بانکی و پرداخت ایران ،در فرایندی واکنشی و
فرگشتی ،شبکه سازی قدرتمندی درون خود
ایجاد کرده است که خوب یا بد ،تقریبا مشابه
خارجی ندارد .از ســوی دیگر ،ســاختار بازار
مالی ایران ،در طول ربع قرن گذشته ،به دالیل
مختلف به قدری سوداور و قدرتمند بوده است
که نیاز به نواوری و تحول ،یا نادیده انگاشــته
شده یا نواوری ،تنها به دالیلی چون تحریم و
یا رقابت خیلی مالیم (!) موسسات خصوصی
با یکدیگر رخ داده است.
حال در چنین شــرایطی ،وقتــی کارافرین
ایرانی تصمیم می گیرد در این حوزه فعالیت
کند ،با چند چالش مواجه می شــود :نخست
انکــه به دلیل ذکرشــده ،موسســات مالی،
هیچ وقت نمی توانند و نمی خواهند بخشــی
از ســرویس های موجود خود را بــا دیگران
به اشــتراک بگذارند .از طــرف دیگر ،وقتی
می خواهــد نمونه خارجــی را کپی برداری و
بومی سازی کند ،مشاهده می کند که بخش
بزرگی از روال های نظام پرداخت و بانکی ان
سوی مرز ،تناســبی با نمونه وطنی اش ندارد
و کارافرین مستاصل ،به دلیل عدم شفافیت
قوانین و فقدان مرجعیت برای تصمیم گیری،
ریســک نواوری را نمی پذیرد .در این میان،
حوزه های نســبتا نوظهوری مثــل فناوری
زنجیره بلوک نیز به دالیل مختلف ،همچنان
با نگاه بدبینانه از ســوی نهادهــای مرجع و
قانونگذار بررســی می شوند و بخش بزرگی از
پتانسیل های موجود در این بخش ،هیچ وقت
عملیاتینمی شوند.
واقعیت ان است که علی رغم نیاز بازار ،به جز
چند استارت اپ معدود و انگشت شمار که ان
هم به دالیل مختلف مورد حمایت موسسات
مالی قرار گرفته اند ،تقریبا هیچ بازیگر جدی
و بزرگی در حــوزه فین تک ایران وجود ندارد.
طنز ماجرا این است که برخی موسسات مالی،
تالش می کنند تا با نــواوری درون زا ،به این
حوزه ورود کنند که طبیعتــا به دلیل فقدان
درک مناسب از مفهوم نواوری و این مهم که
بخش بزرگی از فین تک می بایســت توسط
هســته های نواوری خارج از ســازمان شکل
بگیرد ،نمی توانند موفقیت پایداری خلق کنند.
خالصه انکــه تا زمانی که موسســات مالی،
مفاهیمی پایه ای را نظیر Open APIبه شکلی
واقع بینانه نپذیرند و اجرا نکنند و تا وقتی که
Regtechصرفا یک واژه زیبا برای جلســات
دورهمی و همایش های ما باشد و تا هنگامی
که قانونگذار ،نگاه بدبینانه و سلبی به بازیگران
جدید این حوزه داشــته باشــند ،می توان با
اطمینان گفت که فین تــک در ایران ،رویایی
بیش نخواهد بود.
بانک ها باید
پذیرای
تغییر طرز
نگرش شان
باشند .چون
پافشاری در
نگه داشتن
این سد
موجب
می شود که
شکستن ان
از اختیارمان
خارج شود.
همچنین
بانک ها
سیستم هایی
هستند که
باید به چند
میلیون نفر
پاسخگو
باشند ولی
استارت اپ ها
اینگونه
نیستند
حامد ساجدی
نائب رئیس انجمن وی سی
ایران
در همه فعالیت های کسب وکاری ،مباحث مالی
چه به صورت مستقیم و چه به صورت غیرمستقیم
نقش دارند .مباحث مالی اعم از اعتباری ،نقدی و
حتی ارزهای رمزگذاری شده که اگر این دو حوزه
را کنار هم داشته باشیم ،بانک ها به عنوان بازیگران
اصلــی حوزه مالی نمی توانند از این مســئله دور
باشند ،بدین نحو که در موضوع بحث های مالی و
بازیگران جدی حوزه مالی نقشی ایفا خواهند کرد
و از سمت دیگر در چنددهه اخیر تعامل مجازی
دیجیتالی و مدل های برطرف کردن نیازهای مالی
شرایط کســب وکاری را تحت تاثیر قرار داده اند و
کمتر کسی به خاطر می اورد که ما در دهه قبل به
چه صورت به فعالیت های مالی خود می پرداختیم.
بنابراین شــاید ان زمان این مدل پاســخگوی
نیازها بود ولی کســب وکارهای امروزی نیازهای
متعددی دارند که تصور نمی شد که انسان بتواند
خریــد اینترنتی و نقل و انتقــال پول دیجیتالی
داشته باشد .بنابراین کســب وکارها تغییر کرده
و بســیاری از بانک هــا با این فضــا تطبیق پیدا
کرده اند و فیدبک های مثبتــی اتفاق افتاده که
باعث رشد ســرویس ها و ایجاد کسب وکارهای
جدید شده است که درصد باالیی از تراکنش های
مالی بانک هــا از طریق بانکداری مجازی و خارج
از شعبه صورت می گیرد .مثال در بانک پاسارگاد
96درصد از کارهای بانکی ،خارج از شعبه انجام
می شــود .اگــر تراکنش ها در فضــای فیزیکی
شعبه صورت گیرد باید تعداد شعب و همکارانی
که در شعبه فعالیت می کنند 25برابر می شدند.
به نظر می رســد که فین تک ها و تکنولوژی هایی
کــه در مباحث مالی ارائــه می کنند ،خودش را
نشــان می دهد .از گذشــته تاکنون اتفاقی که
رخ داده فناوری کــردن همــان مدل های قبلی
باشــد .اما از یکی دو ســال قبل به این ســمت،
بحث دیگری هم مطرح می شود که بحث تغییر
مدل های کســب وکاری و مالی اســت که دیگر
صرفا مدرن کردن اجرای ان تفکر سنتی ،کفایت
نمی کند و مدل های تجاری کســب وکاری قدیم
جوابگوی تراکنش های مالی جدید نیستند .این
توقع هم به دلیل ابزارهای فین تکی و هم به دلیل
توقعــات قانونی و ذهنی کــه در حوزه بانکداری
وجود دارد ،ایجاد شده است.
بنابراین ابزارهای مدرن باید ایجاد شــود .فضای
استارت اپی به ساختن ابزارهای مدرن می تواند
کمک کند و طبیعی است که با مسیرهای سنتی
گذشــته نمی توان به مدل های کســب و کاری و
تجاری جدید رســید .بنابراین بایــد به تفکرها،
کسب وکارها و مدل های کسب و کاری نو ،بها داده
شود که این بحث ،مورد توافق همه است و انجایی
که تعارض و اختــاف پیش می اید ،به این دلیل
است که هرگونه اشتباهی در این حوزه ،برخالف
خیلی از حوزه های دیگر ،تبعات جبران ناپذیری
می تواند داشــته باشــد .چون یک تعامل صرفا
دوسویه بین یک کســب وکار و مشتری نیست و
نهاد ثالثی هم وجود دارد که به ان اعتماد شده که
به عنوان معتمد این نظــام مالی منابعی را جمع
کرده و در اختیار کسانی می گذارد که به این منابع
احتیاج دارند و هرگونه خدشــه می تواند کل این
اعتماد را به هم بریزد .همین امر موجب شده که
چند نوع دیدگاه در این زمینه وجود داشته باشد؛
یکی نگاه محافظه کارانه و بســته است که معتقد
است اصال نباید به فین تک ها اجازه کار دارد ،قطعا
این نگاه ،بهترین راه حل نیســت و به خصوص در
شرایطی که کشــش تقاضا و فشار تکنولوژی به
نوعی است که هرگونه سد را می شکند و مدیریت
ان سخت می شــود .اما نگاه عاقالنه این است که
ترندهای اتی را بشناسیم و قوانین و مقررات خود
را متناسب با اینده دوباره شکل دهیم.
اما ســوای بحث رگوالتوری ،بحث دیگر مربوط
به شــیوه های ضمانتی اســت که ســرویس ها
به صورت امن و پایدار و قابل اتکا جاری شــوند.
به همین دلیل بعضی از بانک ها ترجیح می دهند
از زیرساخت هایی حمایت کنند که مورداعتماد
خودشــان اســت چون وقتی خدشــه ای وارد
می شــود کل سیستم زیرســوال می رود و شاید
نتوان به راحتی فضایی را به هر کسب وکار یا تیم
جوان استارت اپی داد .به این منظور باید در کنار
تعدیل یا بهبود قوانین ،مشارکت زیرساخت های
مرتبط بانکی با فکرهای جدیــد صورت بگیرد.
یعنی بانکداران و زیرســاخت های تثبیت شده و
قابــل اتکایی که در بانک ها وجــود دارد در کنار
ایده های فین تکی جوانــان قرار بگیرد که تلفیق
اینها ریســک ها را تا حد امکان کاهش می دهد
و ظرفیت های بیشــتری را ایجاد می کند .چون
هیچ کدام از بازیگران این عرصه بی نیاز از حضور
دیگری نیســت .در همین زمینــه افرادی که به
حوزه اســتارت اپی عالقه مند هســتند به جای
نارضایتی به این سمت سوق پیدا کنند که مفهوم
مشــارکت را بهتر بپذیرند و به جای توقع اختیار
صددرصدی یک کســب و کار با شــریک کردن
افرادی که می توانند کســب وکار انها را حمایت
کنند ،به ارزش افرینی بهتری برسند.
نکته دیگر این است که همیشه ادم های نوپرداز
به درســتی از سیســتم موجود گله دارند و ذات
نواوری شکستن مدل های موجود است و باید از
انها پذیرفت و به انهــا حق داد .از طرفی بانک ها
بایــد پذیرای تغییر طرز نگرش شــان باشــند.
چون پافشــاری در نگه داشــتن این سد موجب
می شود که شکستن ان از اختیارمان خارج شود.
همچنین بانک ها سیستم هایی هستند که باید به
چندمیلیون نفر پاسخگو باشند ولی استارت اپ ها
چنیــن ویژگی ندارنــد و بیزینس بــزرگ باید
احتیاط هایــی را در پی گیرد که ممکن اســت
برای یک اســتارت اپی که هنرش هنجارشکنی
و پیشتازی اســت ،قابل درک نباشد .بدین جهت
اســت که مفاهیمی مثل وی سی یا شتاب دهنده
معنی دار می شــوند و شــتاب دهنده ،شرکت ها
و سرمایه گذاران خطرپذیر شــاید بتوانند نقش
واسط و نزدیک کننده دیدگاه های دو طرف را ایفا
کنند یا اگر بانکی با سابقه زیاد مقابل استارت اپی
قرار گیرد ،نتوانند با هم گفت وگویی داشته باشند
درحالی که نهادهای واســط ،می توانند با حفظ
خوش فکری استارت اپ ها و تلفیقش با مالحظات
و پیچیدگی های کسب وکار بزرگ تر مانند بانکی
و مالی تاثیرگذار باشند.
اما مشکل اینجاســت که این واسط ها هم هنوز
تجربه و سابقه خیلی درخشانی در ایران ندارند.
مثل همه حوزه های نو ،همه ما در حال ســاخت
مدل و فرهنــگ و نحوه نگــرش جدید حوزه ها
هستیم .همه باید تالش ،هزینه و صبوری کنیم تا
این مدل های تعامل بازیگران مختلف شکل بگیرد
و در نتیجه به این صورت نیســت که استارت اپ
حق دارد یا بانک هــا بلکه هر کدام از اینها حقوق
خود را دارند و چاره ای جز هم افزایی و مشــاکت
و احتــرام بــه دغدغه های طــرف مقابل وجود
ندارد و هر چقدر مدل های مشــارکت و همراهی
هوشمندانه تر باشد تضاد منافع و تضاد دیدگاه ها
کمتر خواهد بود.
نظارتحاکمیتیدولترابپذیریم
حسن بان
موسس ملک باما
ما با بانک
مسکن
صحبت
کرده ایم که
درک خوبی از
استارت اپ ها
دارند و از ما
نخواسته اند
که مثال کل
سهام را به
انها بدهیم
اســتارت اپ ملــک بامــا ،خدمــات مشــاوره و
سرمایه گذاری و کراودفاندینگ در حوزه امالک ارائه
می کند؛ یعنی شرکت در پروژه ها به صورت جمعی
که دو نفر بخواهند به همدیگر وامی مثال 50میلیون
تومانی بدهند .برای فرد اول این حسن را دارد که با
50تا 300میلیون تومان در سرمایه گذاری امالک
شریک می شــود و مثال ملکی را به صورت مشترک
خریداری می کند و در سودش شریک می شود .نفر
دیگرهمبهجایرفتنبهبانکبرای50میلیونتومان
وام ،با استفاده از خدمات این استارت اپ به چنین
پولی دسترسی می یابد.
با اینکه این حوزه می تواند خدمات مالی و پرداخت
و تجمیع سرمایه زیادی ر افراهم کند اما مشکالت
زیادی هم دارد .البته حوزه امالک در کشور تراکنش
باالیی دارد ،بنابراین حاکمیت شــرکتی دولت نیاز
اســت .مثال برای خرید یک ملک گاه تا 70میلیارد
تومان باید جابه جا شــود .حال در سیستم ما یا در
سیستم های دیگر که ما جابه جایی ان را باید مانیتور
کنیم ،بحث های قوانین دولتی در این حوزه خیلی
پررنگ اســت و این از مزیت های ما نسبت به سایر
فین تک هاســت .بحث اصلی ما نظارت حاکمیت
دولت است و این سیستم را در بورس امالک خودمان
عملیاتی کرده ایم و با سازمان بورس ،بانک مرکزی
و سازمان ثبت اسناد و امالک مذاکره کرده ایم و انها
می توانند ما را مانیتور کنند .مشخصا سازمان بورس
متعلق به وزارت اقتصاد است و بورس کاال و بورس
تهران متعلق به بخش خصوصی است.
سیستم ما انالین است و سهامدار ما و بانک مرکزی
می توانند تراکنش هــا را کنترل کننــد .به لحاظ
درامدی ،یک درصد کمیسیون می گیریم .پلتفرم
ما به دلیل پیچیدگی هایی که دارد ،سه سال مراحل
اماده ســازی را پشت سر گذاشــت و تست تعاونی
مســکن را در اصفهان انجام دادیم و االن در مرحله
جذب سرمایه هســتیم و به 3میلیارد سرمایه نیاز
داریم .این میزان سرمایه برای استخدام35نفر منابع
انسانیوانجامتست هایاپلیکیشندریکیدومنطقه
تهران است .اگر سرمایه گذار اسمارت مانی به «ملک
باما» اضافه کند ،یعنی اورده هایــی از ارتباطات و
برندش بیاورد ،استقبال می کنیم.
ما با بانک مسکن صحبت کرده ایم که درک خوبی
از اســتارت اپ ها دارند و از ما نخواسته اند که مثال
کل سهام را به انها بدهیم .حتی این خطر هم وجود
ندارد که اپلیکیشن ما را کپی کنند چون دانش این
کار را ندارند و ما با همکاری دانشــجویان دانشگاه
شریف و چند دانشگاه خارج از ایران این اپلیکیشن را
طراحی کرده ایم .از دی ماه با بانک مسکن کار را اغاز
می کنیم .بزرگی بازار امالک ایران ،یک سوم اقتصاد
یا جی دی پی ایران اســت؛ یعنــی بزرگی این بازار
حدودا 12هزارمیلیاردتومان است .استارت اپ ها
فعال از این بازار ســهم چندانی ندارند ،یعنی از این
سیستم تامین مالی فعال صفردرصد سهم دارند اما
در حوزه مدیا CRMرقم های بسیار ناچیزی در دست
استارت اپ ها قرار دارد.
برای بیان سهم شــان می توان گفــت که مدیاها و
CRMها حکم روزنامه همشــهری را دارند که مثال
5هزارتومانازیکملکچندمیلیاردتومانیدریافت
می کنند ولی ما در کمیسیون یک درصدی از یک
معامله چندین میلیون می گیریم .همچنین برای
افرادی که سرمای ه اندکی دارند و نمی توانند در بازار
امالک وارد شوند ،این فرصت را فراهم می کنیم که
به این بازار وارد شوند .برای این دولت هم این حسن
را دارد که گردش مالی در اقتصاد ایجاد می شود.
به نظر من یکی از مشکالت اساسی حوزه فین تک
این است که ایده های استارت اپ های حوزه فین تک
تکراری اســت و هر کدام کپی دیگری است .چون
اغلب فکر می کنند تنها دانســتن علم ای تی برای
حضور در بازار کافی است .به همین دلیل با دیدن
نامالیمات ،ناامید می شوند و بدبین .اما من خوشبین
هستم .باید در این حوزه نظارت دولت را قبول کنند
و در کسب وکارشان ان را تعریف کنند تا با مشکل
عمده ای مواجه نشوند.
فین تک ایران حباب دارد
گفت وگو با احسان طاهباز توکلی ،معاون فناوری اطالعات و بانکداری اجتماعی شرکت شقایق
«بانک ها باید نقش فین تک ها را بپذیرند و فین تک ها
هم باید قبول کنند که به بانک هــا نیاز دارند .بدنه
حاکمیت نگاه سلبی به فین تک ها ندارد وگرنه از ابتدا
انها را فیلتر می کرد؛ مانند کاری که با یوتیوب کرد.
فین تک ها با ماندن در ایران چند خدمت می کنند؛
یکی کارافرینی و خوداشتغالی ،دوم به عنوان افراد
نخبه ،به پدیده فرار مغزها رونق نمی دهند و در ایران
می مانند و ســوم اینکه با تولید ابزارهای نوین ،مانع
خروج ارز از کشورمان می شــوند .به فین تک ها به
چشم فرصت نگاه کنیم نه تهدید .حساسیت بانک ها
در مورد ارقام کالن بانکی و تعداد میلیونی مشتریان و
تراکنش ها را درک کنیم ».این جمالت چکیده ای از
سخنان احسان طاهباز توکلی است که تفصیل ان را
در ادامه می خوانید.
من نمی گویم
همه
جای دنیا
همین قدر
مشکالت
وجود دارد
اما این نکته
را می دانم که
فین تک ها در
کشورهای
دیگر هم
چنین
مشکالتی
داشتند.
در ان
کشورها هم
سختگیری
وجود داشته
و بعد از
گذشت زمان
قوانین این
حوزه تدوین
شده است
جایگاه فین تک هــا در حوزه مالــی ایران
کجاست؟ ظاهرا با توجه به حساسیت هایی که
نسبت به بحث های مالی و اعتباری در ایران
وجود دارد ،اســتارت اپ های این حوزه جای
زیادی برای مانور ندارند؟
من این پرســش را از دومنظر پاسخ می دهم؛ یکی
اینکه عده ای از اســتارت اپ ها که ایده ای دارند باید
توجه کنند که برای تبدیل شــدن این ایده به یک
محصول که درامدزایی هم داشته باشد ،راه سختی
در پیش دارند .اما بچه های فین تک بعضا معتقدند که
از همان روز نخست باید همه چراغ ها را سبز ببینند
و هیچ مانعی جلوی پای شان نباشد .من نمی گویم
همه جای دنیا همین قدر مشــکالت وجود دارد اما
این نکته را می دانم که فین تک ها در کشورهای دیگر
هم چنین مشکالتی داشــتند .در ان کشورها هم
سختگیری هایی وجود داشته و بعد از گذشت زمان
قوانین این حوزه تدوین شده است .من مشکالت را
قبول دارم اما هســتند فین تک هایی که االن موفق
هستند .بنابراین به نظر می رسد که در این حوزه باید
صبر و حوصله بیشــتر به خرج داد .یک ایده صحیح
برای تبدیل شــدنش به محصول باید پرورش داده
شود ،مدتی در اکوسیستم زندگی کند و بعد دنبال
سرمایه گذار باشد .سرمایه گذار هم در دو نقش به انها
کمک کند؛ یکی اینکه انها را تامین مالی کند ،دوم
اینکه در مواجهه با سیاستگذاری ها و قوانین بتواند به
انها کمک کند .بنابراین اگر کسی بخواهد تا انتهای
مسیر به شرکتی شش دانگ تبدیل شود ،باید کمک
مجموعه های بزرگ تر را داشته باشد .همین کاری که
االن در مجموعه بانک ملت و توسط شرکت شقایق
صورت می گیرد.
بعضــا می گویند که بانک هــا درصدد خرید
استارت اپ ها هســتند .ایا این کار ریسکی
برای بانک ها دارد؟
بانک ســهم باالیی برای خودش در نظر بگیرد و
اگر
سهم فین تک ها را نادیده بگیرد ،ضرر می کند چون
فین تک ها باهوش هســتند و بعــد از مدتی ،تجربه
و تالش جدی خود را بــه کار نمی گیرند و به دنبال
راه اندازی کســب وکار دیگری می رونــد .از طرفی
اســتارت اپ ها هم باید اهمیت قرارگیری کنار یک
بانکرادرنظربگیرندکهچقدربهرشدارزشبرندشان
کمک می کند .بانک هم نباید فین تک ها را به کارمند
خودش تبدیل کند ،چراکه بعد از مدتی چابکی ویژه
استارت اپی شان را از دست می دهند.
نظرتان در مورد حضور بانک ها برای راه اندازی
ف پول و ...چیست؟
شتاب دهنده ،کی
بانک ها دو کار می توانند انجــام دهند؛ یکی اینکه
کال فین تک ها را نادیده بگیرنــد که در این صورت
بازار خود را از دست می دهند .راه دوم که در خیلی از
کشورها انجام می شود این است که بانک ها به شدت
با فین تک ها برخورد کرده اند و هیچ سرویسی به انها
نداده اند و حمایت شان نکرده اند و به وسیله رگوالتور
و عدم ارائه ســرویس های بانکی کارشان را تعطیل
کرده اند .از طرفی ســوال این است که یک فین تک
بدون ابزارهای بانکی چگونه می خواهد به کار خودش
ادامه دهد؟! پس چه بهتر کــه از بانک ها از این فضا
استفاده کنند .بانک ها پلتفرم را در اختیار فین تک ها
قرار می دهند و قاعدتا فین تک ها نباید با استفاده از
این امکانات مشکلی داشته باشند.
شما موافق این مسئله هستید که هر بانکی یک
شتاب دهنده راه اندازی کند چون به سایرین
اعتماد ندارد با این اســتدالل که حوزه پولی
حساس است؟
من با تعدد شتاب دهنده ها در ایران موافق نیستم و
بخشی را غیرضروری می دانم .اما اگر بانک ها با رعایت
شرایط برد-برد وارد این عرصه شوند و شتاب دهنده
راه اندازی کنند ،من بــا ان مخالفتی ندارم .بانک ها
هنــوز نمی توانند بــه شــتاب دهنده های خارج از
سیستم خودشان اعتماد کنند چون معلوم نیست
خدمات باکیفیت مورد نظرشان را دریافت کنند .اما
در واقع ما باید یــاد بگیریم که با رقیب خودمان هم
همکاری کنیم و شراکت داشته باشیم .مثل همکاری
سامسونگ و اپل که حتی مشکالت دادگاهی با هم
دارند،اماچوناینهمکاریبهنفع شاناست،انجامش
می دهند .این امر هم هزینه ها را کاهش می دهد و هم
کیفیت را باال می برد.
بانک ها می گوینــد هنوز زود اســت که به
فین تک ها اعتماد کنند؛ از چه چیز می ترسند؟
بانک هــا پیش از ایــن به یک محیط بســته عادت
داشــتند و االن با رهیافت جدیدی مواجه شده اند.
باید بپذیریم که فرهنگ ســنتی حاکم بر بانک ها
خیلیزودتغییرنمی کندواعتمادکردنبهچندجوان
برایشان با ریسک همراه است .اما بانک باید فکر کند
اگر می خواست در محیط خودش ایده پروری کند،
ایا ممکن بود به ایده موجود یک فین تک برســد؟
مورد دیگر اینکــه بانک ها می بینند که فین تکی در
حوزه ای کار کرده و بانک هم به این خدمات نیاز دارد.
بنابراین بانک باید محاسبه کند که استفاده از خدمات
فین تک ها یا در نقطه مقابل ،حرکت خودشان برای
ایده پــروری و ایجاد یک فین تــک چه هزینه هایی
برای شان دارد .همچنین به دست اوردن مشتریانی
مانند مشتریان فین تک ها و برندی که ایجاد کرده هم
هزینه بردار است .پس همکاری کردن با فین تک ها
ریســک هایی به همــراه دارد و همــکاری نکردن،
هزینه هایی .در این میان باید مدیریت این مســئله
انجام شــود تا به راه حل منطقی منجر شود .گاه در
حوزه ای ریسک خیلی باالست و بحث امنیتی است و
بانک ها هزینه اش را می پردازند ،اما در موارد بسیاری
هم هســت که می توانند به راحتی با فین تک ها کار
کنند .پس نباید صفر و یک برخورد کنند و نگاهشان
باید موردی باشد.
ایا می توان این گزاره را متصور شد که هر کدام
از این بازیگران می تواند نقش دیگری را بازی
کند و جای همدیگر را بگیرند؟
در این مورد نظرات مختلفی وجود دارد و نظر رگوالتور
بسیار مهم است .اگر رگوالتور بانک ها را مجبور کند
که به فین تک ها سرویس بدهند و بانک ها هم خود
را منطبق با نیازهای مشتری به روز نکنند ،شکست
می خورند .چون بانک ها از سال 2014تاکنون برای
جلوگیری از ورشکســتگی به سمت مشتری خرد
رفته اند .چون زندگی دیجیتالی موجب افزایش سطح
توقعمشتریشدهاستونمی تواندمحصول محورکار
کند و باید این سمت برود که مشتری چه می خواهد
و چه نیازهایــی دارد .بنابراین بانک نمی تواند همه
سرویس های مورد نیاز مشتری را خودش تولید کند،
چون هزینه های سرسام اوری متوجهش خواهد بود.
بنابراین بانک ها چاره ای ندارند جز اینکه فین تک ها
را بپذیرند و به انها سرویس های اوپن بنکینگ بدهند.
اگر هر کدام از این بازیگران بخواهد دیگری را حذف
کند ،عمال امکان پذیر نیست .البته رگوالتور در این
میان نقش بسیار مهمی دارد .مثال به فین تک ها اجازه
سپرده گذاری و افتتاح حساب بدهد که خیلی بعید به
نظر می رسد .من فکر می کنم اینده ،ایند ه همکاری
فین تک ها و بانک ها خواهد بود .چون این اشتیاق را
همدرمدیرانمیانیبانک هایمختلفوبانکمرکزی
می بینم و هم اینکه فین تک ها نیاز دارند که از خدمات
بانک ها استفاده کنند.
البته االن دوز باالتر متعلق به برخوردهای بعضا
سلبی است؟
به نظر من برخوردهای خیلی ســلبی اتفاق نیفتاده
اســت .البته می دانم بچه های فین تک حتما بر این
حرف من خرده می گیرند که چون خودم از سیستم
بانکی هستم ،جانبدارانه اظهارنظر می کنم اما به واقع
برخورد ســلبی یعنی همان برخوردی که با سایت
یوتیوب شده و کامال از بازار ایران حذف شده است.
برخورد ســلبی یعنی قطع ارائه هرگونه سرویس به
فین تک ها .در حالی که چنین امــری رخ نداده .در
حالی که می توانند فین تک ها را فیلتر کنند و هیچگاه
هم از فیلتر درنیاورند .همین فیلترنکردن نشانه این
امر اســت که حاکمیت تمایلی به حذف فین تک ها
ندارد و برای شان نقشی را در بازار در نظر گرفته است
و می خواهد انها را در چارچوب های قانونی قرار دهد
اما فین تک ها ازادی کامل می خواهند.
حوزه فین تک ،بخش های کمتر حساس تری
هم دارد که بشود استارت اپ در ان راه اندازی
کرد؟
مهم ترین مسئله نبودن رگوالتوری و قوانین مدون
در حوزه فین تک است .همین امر موجب شده که
حوزه فین تک ایــران به چند حوزه خاص منحصر
شود .مثال اگر کسی بخواهد در حوزه P2Pفین تک
راه اندازی کند ،با مشــکالت به مراتب بزرگ تری
مواجه می شود چون قوانین مدون ندارد .این موضوع
در سال های گذشته در مورد اینترنت وجود داشت
و شک داشتند که ایا اجازه ورود به بخش خصوصی
بدهند یا نه .همچنین در حــوزه تلفن همراه هم
همین مسئله وجود داشــت و تنها بخش دولتی
حضور داشــت .اما رفته رفتــه بخش خصوصی با
کمک پارتنر خارجی ،بازار را تغییــر داد و اپراتور
همراه اول هم کیفیت خدماتش را افزایش داد تا از
بازار عقب نماند .یا تاکسی اینترنتی چرا اتفاق افتاد؟
تنها به این دلیل بود که دولت اجازه داد که ایرانسل و
همراه اول ،خدمات 3Gارائه بدهند .از طرفی جلوی
فعالیت اسنپ و تپسی را نگرفتند .پیش بینی شده
تا سال 300 ،2020میلیارددالر گردش مالی این
بازار خواهد بود .یعنی بازار بزرگی که باید سهمی از
ان به دست اورد.
ک ایران دچار
بعضی می گویند حــوزه فین ت
حباب است؛ شما تایید می کنید یا رد؟
بله قبول دارم ،چون بعضی از فین تک ها که در برخی
از اکوسیستم ها تولید شده اند ،ایده ای پرورش داده،
به پلتفرمی تبدیل می شود و ان اکوسیستمی که این
ایده ها را حمایت می کند ،سعی می کند که انها را به
جاهای مختلف بفروشد یابرای شان وی سی پیداکند.
بههمیندلیلبرخیازاینرشدها،رشدهایبادکنکی
است .در همه جای دنیا هم این موضوع وجود داشته
و یک نوع بیزینس ناســالم محســوب می شود .اما
بسیاری از فین تک های حال حاضر ایران هم با هوش
و حمایت مالی خانوادگی و به نوعی از صفر شــروع
کرده اند و بعد سرمایه گذار فرشته پیدا کرده اند و بعد
بهوی سی پیوسته اندوبعدازاینکه ارزشپیداکرده اند،
اکوسیستم شان را گسترش داده اند؛ یعنی رشدشان از
نوع بادکنکی نیست اما انهایی که رشد بادکنکی هم
دارند ،کم نیستند.
پرونده فین تک
شنبه 13 .ابان . 1396شماره 2
F i n t e c h F i l e
ضمیمه حوزه فناوری های مالی هفته نامه شنبه
07
«نبود قانون مشخص در این حوزه ،چهارچوب مندی را هم از کار دریغ می کند و ممکن است این ایراد از ما گرفته شود که به چه دلیل از مردم پول جمع می کند .به همین دلیل ما از مدل خرید محصول از مردم پول گرفته ایم .یعنی هر کس به میزان
سرمایه گذاری اش ،صاحب پنل های خورشیدی می شود».
ستون
گفت وگو
I n t e r v i e w
کیامارااستثمار
بان
می کندیامسدود
بهجایسکهو ارز،انرژیخورشیدیبخرید
محمدمهدی اسماعیلی ،از اعضای تیم بوم وست از فین تک اجتماعی اش می گوید
برق تولیدی نیروگاه خریداری می شود و به صورت
ماهانه تســویه مالی صورت می گیرد .اسماعیلی
اضافه می کنــد که بوم وســت در فازهای بعدی
تامین سرمایه به سراغ پروژه های دیگری می رود
که تامین کننده مالی ان پروژه ها عمومی مردم با
سرمایه های مختلف خواهد بود.
توان تولیدی نیروگاه 5کیلووات ســاعت انرژی
یعنی 5هزار وات است و هر سرمایه گذار می تواند
به سودی بین 23تا 24درصد برسد .هر کیلووات
ساعت را ساتپا 800تومان خریداری می کند .مثال
اگر این نیروگاه 5کیلو وات در یک روز از 9صبح
تا 4بعد از ظهر7 ،ســاعت کار کند35 ،کیلووات
انــرژی تولید می کند کــه در 800تومان ضرب
می شود.
مهم ترین وجوه مثبت جمع سپاری پول برای
ایجاد چنین پروژه هایی چیست؟
5ماه از راه اندازی بوم وســت می گــذرد اما این
استارت اپ ،دســت گذاشــته روی پروژه های
اجتماعی .بوم وســت قــرار اســت روی حوزه
سرمایه گذاری جمعی البته برای انجام پروژه هایی
از نوع محیط زیستی کار کند .تاکنون توانسته اند
روی یــک نیروگاه کوچ مقیاس خورشــیدی در
شــهرکرد کار کنند و برای ایــن کار تامین مالی
مورد نیــاز را هم انجام داده اند .ایــن نیروگاه در
حال احداث اســت .نیروگاه های کوچک مقیاس
5کیلووات ،به 30میلیون تومان سرمایه اولیه نیاز
دارند .این ســرمایه طی حدود 2ماه جمع شده و
نخستین کار این استارت اپ بوده است.
برای راه اندازی چنیــن نیروگاهی چه میزان
سرمایه ،طی چه بازه زمانی و توسط چه تعداد
سرمایه گذار جمع شده است؟
برای این نیروگاه حداقل ســرمایه را یک میلیون
تومان قرار دادند و 30نفر جمع شــدند و سرمایه
این نیروگاه را تامین کردند .از انجایی که خریدار
این انرژی دولت اســت و تحت حمایت ســاتپا
(ســازمان انرژی های تجدیدپذیر و بهره برداری
ایران) قرار دارند ،به صورت تضمینی تا 20سال
وجه خوب ایــن کار انجایی بیشــتر نمود پیدا
می کند کــه مــردم متوجــه می شــوند که با
ســرمایه های خرد می تواننــد در کاری تولیدی
مشارکت کنند و سود هم ببرند .در حالی که رویه
کنونی جامعه این است که با چنین سرمایه هایی
بیشتر دالر و سکه و ارز می خرند که نه تنها سودی
به کشور نمی رساند بلکه ضرر و زیان های احتمالی
را هم در پی دارد .توسعه انرژی های تجدیدپذیر
و اثرات زیست محیطی مثبتی را هم در پی دارد.
استارت اپ های حوزه فین تک دچار مسائل
زیادی بوده اند؛ بانک مرکزی به تازگی اخباری
مبنی بر اراده اش برای رگوالتوری این حوزه
منتشر کرد ه اســت .تجربه خود شما از نبود
قانون در این حوزه چه بوده است؟
ســرمایه گذاری جمعــی در ایــران و در حوزه
فین تک موضوع جدیدی است .البته در فرهنگ
علیرضا شایسته
ســنتی ،پدیده گلریــزان را داشــتیم که نوعی
ســرمایه گذاری جمعی برای کارهــای خیریه
بوده است .در صداوســیما هم معموال می بینیم
که از گلریزان برای انجام امور خیریه اســتفاده
می شود .اما استفاده از ســرمایه گذاری جمعی
در حوزه تکنولوژی و صنعتی ســابقه ای در ایران
ندارد .به ویژه اینکه مردم می توانند در این حوزه
سرمایه گذاری کنند .جدیدبودن به خودی خود
مسئله ساز اســت .نبود قانون مشــخص در این
حوزه ،چارچوب مندی را هم از کار دریغ می کند
و ممکن است این ایراد از ما گرفته شود که به چه
دلیل از مردم پول جمع می کنید .به همین دلیل
ما از مدل خرید محصول از مردم پول گرفته ایم؛
یعنی هرکس به میزان سرمایه گذاری اش ،صاحب
پنل های خورشــیدی می شــود .پنل ها به اسم
سرمایه گذاری خریداری می شود و هرگاه بخواهد
می تواند بفروشد .سند هم به انها می دهیم.
در ســطح جهان چه رویکردی نســبت به
کسب وکارهایی مانند بوم وست وجود دارد؟
خارج از ایران شــرکت های بزرگ و قدرتمندی
در حوزه انرژی هــای تجدیدپذیر کار می کنند و
مثال در امریکا شرکتی مانند موزاییک ،در طیف
چندصد میلیون دالر سرمایه گذاری جمعی برای
انرژی های تجدیدپذیر جمــع اوری می کند .در
سوئیس و المان شرکت های استارت اپی در حوزه
اب و باد کار می کنند.
بوم وســت قرار اســت با ایجاد اعتماد در حوزه
ســرمایه گذاری جمعی ،به سمت سرمایه گذاری
روی تکنولوژی هــای نوین مانند هاردور حرکت
کند .اینده حوزه کراودفاندینــگ و انرژی های
تجدیدپذیر روشن اســت و ظرفیت های زیادی
در ایران وجــود دارد و ایران جزو کمربند طالیی
خورشیدی در جهان به شمار می رود.
مدیرعامل کانال شاپ
خارج از ایران
شرکت های
بزرگ و
قدرتمندی
در حوزه
انرژی های
تجدیدپذیر
کار می کنند و
مثال در امریکا
شرکتی مانند
موزاییک ،در
طیف چندصد
میلیون دالر
سرمایه گذاری
جمعی برای
انرژی های
تجدیدپذیر
جمع اوری
می کند
بیمهتکراجدیبگیرید
ارس اناری ،از تیم بیمیتو از جذابیت های فین تک می گوید
کاری که بیمیتــو انجام می دهد این اســت که
وقتی فردی خواهان بیمه است ،از سایت بیمیتو
استفاده می کند و حدود 14شــرکت را بررسی
می کند و خدمات و سطح پوشش شان را مقایسه
می کند و بدون خارج شدن از منزل و وقت و هزینه
صرف کردن ،می تواند بیمه موردنظرش را انتخاب
کنــد و از خدماتش بهره مند شــود .اگر نیازی به
دیلیوری داشته باشــد ،مانند بیمه های شخص
ثالث ،اتش ســوزی و بیمه بدنه ،بــه درب منزل
می اید یا بیمه مســافرتی ایمیل می شــود برای
کاربران .در دنیا این شــیوه کار ،بسیار جاافتاده
است .بیمیتو از بهمن ماه 95راه اندازی شده است.
قبل از راه اندازی هــم 10ماه کار مطالعاتی انجام
داده اند .درحال حاضر بخشی از درامدهایشان از
طریق درامدشان است و البته سرمایه گذار فرشته
هم جذب کرده اند.
چقدر در ایران کسب وکارهایی مانند بیمیتو را
به رسمیت می شناسند؟
مشــکلی که در ایــران داریم این اســت که این
کســب وکارها و خدمات به عنوان صنف تعریف
نشده اســت .در حوزه بیمه ها در همه جای دنیا
بروکر ،ایجنسی و اگگیتور داریم.
درحالی که در ایران تنها ایجنسی
یا نمایندگی و بروکر یا کارگزار را
داریم .به لحــاظ قانونگذاری باید
مصوب شوند .در انگلیس ،المان
و کــره جنوبی کســب وکارهای
شــبیه بیمیتو سهم زیادی از بازار
را به دســت گرفته اند .این کار به
کاربران کمک می کند تا متناسب
با نیازهایی که دارند ،بیمه موردنیازشان را انتخاب
کنند .االن خیلی از بیمه ها با ما همکاری می کنند
و خیلی هم همکاری نمی کنند.
مهم ترین مسائل حوزه فین تک و به ویژه بیمه
چیست؟
در ایــران به خاطــر اینکه بهره بانکی باالســت،
شــرکت های فین تکی هم خواهان رســوب پول
هســتند که بانک مرکزی با این مســئله مشکل
دارد .رســوب در واقع نوعی ســپرده گذاری پول
اســت .به این صورت که کاربــر هزینه خدماتی
را کــه می گیرد ،می پردازد اما شــرکت فین تکی
هزینه شــرکت طرف قراردادش را یک ماه دیرتر
می پردازد و از این ســپرده گذاری
و تجمیع پول ،سود می برد .حتی
این امکان وجــود دارد که بدون
پرداخت سهم شرکت های طرف
قرارداد ،از دســترس مشتریانش
خارج شــود و فروش زیــادی به
جا بگذارد .بــه همین دلیل بانک
مرکزی ســعی می کند که جلوی
رســوب را بگیــرد .االن بعضی از
شــرکت های فین تک روزانه میلیاردها تومان در
کسب وکارشــان جابه جا می شود و بانک مرکزی
سعی می کند به نوعی کنترل شــان کند تا مانع
رســوب پول شــود .اما فین تک های ایران عالقه
زیادی دارند که به سمت رسوب حرکت کنند.
با این اوصاف می توانیــم بگوییم که جذابیت
رسوب پول موجب شــده که حوزه فین تک
ایران بیشتر محدود به پرداخت مالی باشد و
استارت اپ ها بیشتر روی همین محور شکل
بگیرند؟
دقیقا همینطور است چون این شاخه از فین تک
به لحاظ درامدی حتی در کوتاه مدت هم می تواند
نتایج قابل توجهی به همراه داشته باشد .اما یکی
از حوزه های جذاب فین تک ،چیزی شبیه کاری
است که ما انجام می دهیم .بیمیتو امکان مقایسه
شــرکت های بیمه ای را با هم فراهم کرده است و
استارت اپ دیگری می توان امکان مقایسه بانک ها
را فراهم کند؛ وام ها و تسهیالتی که دارند ،شرایط
سپرده گذاری ،شرایط ضامن ،شرایط برگرداندن
وام ها و خدمــات انالیــن و ...کــه دارند .حتی
ریســکی که بانک ها دارنــد می تواند مورد توجه
استارت اپ ها باشد .اگر B2Cرا هم کنار بگذاریم،
در حوزه B2Bریسک اسسمنت قابل توجهی نه در
حوزه بیمه ای و نه در حوزه بانکی نداریم .بنابراین
افرادی که از این حوزه ها شــناخت دارند و سواد
این کار را دارند ،می توانند استارت اپ راه اندازی
کرده و از این حفره های بیزینسی استفاده کنند و
خودشان را مطرح کنند.
اینده این حوزه را چگونه می بینید؟
فضای فین تک و اینشورتک در ایران باید به سمت
قانونگذاری و رگولیشــن حرکت کنــد تا بتواند
مانند سایر کشورها ســهم قابل توجهی از بازار را
به دست بیاورد.
بعضی از
شرکت های
فین تک روزانه
میلیاردها
تومان در
کسب وکارشان
جابه جا
می شود و
بانک مرکزی
سعی می کند
به نوعی
کنترل شان
کند تا مانع
رسوب پول
شود
گفت وگو با سامان اسمی ،هم بنیانگذار پل
بانک هاهنوز فین تک هاراقبولنکرده اند
بعد از نصب نرم افزار پل ،کانتکت لیست تلفن همراه
با نرم افزار سینک می شود .به هر کدام از مخاطبان
تلفن همراه عالوه بر ارسال پیام ،فاکتورهای مالی و...
می توان درخواست وجه هم ارسال کرد یا وجهی را
انتقال داد .همچنین از طریق این نرم افزار می توان
گروه هایمالیایجادکرد؛مانندگروهشارژساختمان،
گروه خیریه ،خرید هدیه مشــترک یا صندوق های
خانوادگی .تراکنش هایی کــه از طریق نرم افزار پل
انجام می شــود به صورت مســتقیم است؛ یعنی یا
حساب به حساب اســت یا کارت به کارت است یا
ساتنا یا پایاست .هر فردی که وارد نرم افزار می شود،
QRCODEدارد که افراد دیگر با اســکن کردن ان
می توانند انتقال وجه انجام بدهند یا درخواســت
وجه داشته باشند .سامان اسمی ،هم بنیانگذار پل ،از
استارت اپ فین تکی شان می گوید.
به نظــر من وضعیت حــوزه فین تک ،از دوســال
پیش تاکنون بسیار بهتر شــده است .چون تقریبا
حمایت هایی شــده و اخیرا هم بانــک مرکزی به
بانک ها این مجــوز را داده که انتقال کارت به کارت
را در اختیار استارت اپ ها قرار دهند و ما این را خبر
خوبی می دانیم .اما هنوز فین تک ها را قبول نکرده اند.
پل حدودا سال 94اغاز شده و طی این دوسال هم
رو به توســعه بوده اســت .البته باید اضافه کرد که
بانک ها .چون بازیگران اصلی بانک ها هســتند .اما
می گویند ما فعال ریســک نمی کنیــم و نمی توان
اغاز به کار پل از چه زمانی بوده است؟
کاربرانش محدود هســتند چون به بانک هایی که
متصل هستیم ،محدود هستند و هر چه به بانک های
بیشتری متصل شــویم ،می توانیم روی یوزرهای
بیشتری هم حســاب کنیم .چون هر کسی در یک
بانک حساب دارد و برای دسترسی به حساب های
بیشتر باید به بانک های بیشتری دسترسی داشته
باشیم.
وضعیت فین تک ها چقــدر تغییر کرده و به چه
میزان اینده این حوزه را روشن می بینید؟
چه کسانی قبول شان نکرده اند؟
بســیاری از امور را به اســتارت اپ ها واگذار کنیم.
درحالی که واگذاری خدمات به استارت اپ ها اصال
ریسک نیســت .فکر می کنم تا چندسال اینده این
روند بهبود یابد.
یعنی شــما به حمایت بانک مرکزی خوشبین
هستید؟
بلــه و این حمایــت صددرصد تاثیرگــذار خواهد
بود .هــم به لحاظ میزان دسترســی فین تک ها به
ســرویس های موردنظرشــان و هم اینکه بتوانند
راحت تر وارد بازارهای مالی شــوند .چون مردم تا
حدود زیادی به بانک ها اعتماد دارند ،باید بانک ها از
استارت اپ حمایت کنند یا اینکه راه را برای فعالیت
انها باز کنند .اگر بانک ها به فین تک ها اعتماد کنند،
اعتماد مردم هم به سمت استارت اپ های این حوزه
جلب می شود.
فین تک ها چه ارزش افــزوده ای به بانک ها و
خدمات شاناضافهمی کنند؟یعنیدرواقعسوالم
این است که چرا بانک ها باید بازیگران جدیدی
را به بازار مهم مالی و پرداخت که رویش سیطره
دارند ،راه بدهند؟
فین تک ها می توانند مسیرهای درامدی جدیدی
باز کنند که حالت برد-برد-برد ایجاد شــود که هم
بانک ها ،هم مردم و هم فین تک ها ذی نفع و صاحب
سود شوند .مثال نرم افزار پل ،انتقال وجه و پرداخت را
برای کاربران اسان می کند و برای بانک و فین تک ها
هم این ســود را دارد که زمینه افزایش مشــارکت
کاربران بیشتری فراهم می شود .از طریق پرداخت
قبض و خرید شارژ می توان درامدزایی کرد که بانک
هم سود می برد.
مردم تا
حدود زیادی
به بانک ها
اعتماد دارند،
باید بانک ها
از استارت اپ
حمایت کنند
یا اینکه راه را
برای فعالیت
انها باز کنند
گپی با میالد سترگ ،عضو تیم «پرداختم»
بازار 27هزارمیلیاردتومانی کرایه تاکسی
پرداخت هایخرددرسطحتاکسی هایدرون شهری،
حوزه ای است که پتانســیل باالیی برای راه اندازی
اســتارت اپ دارد .اما جذابیت این حوزه ،تنها برای
بچه های اســتارت اپی نبــوده و پی اس پی ها هم به
این حــوزه ،جذب شــده اند .گردش مالی ســاالنه
27هزارمیلیاردتومانی ،ان هم فقط در تاکسی های
سازمان تاکسیرانی ،نشــان می دهد که بازار بزرگی
پیش روی کارافرینان قرار دارد .این حوزه فین تکی
هم اما مسائل خاص خودش را دارد .میالد سترگ،
از تیم «پرداختم» ،به پرســش های شــنبه ،پاسخ
داده است.
اپلیکیشن شما چه خدماتی ارائه می دهد؟
این استارت اپ ،حدود هشت ماه است که راه اندازی
شده اســت« .پرداختم» ،هنگامی که مسافر سوار
تاکسی می شود ،با استفاده از راهنما هایی که داخل
خودرو نصب کرده ایم -ایــن راهنما حاوی کدهای
چهاررقمی و پنج رقمی مخصوص هر راننده است -و با
واردکردن این کدها ،می تواند پرداختش را انجام دهد.
چه مناطقی از تهران را پوشش می دهید؟
درحال حاضــر ،محــدوده مرکز و غــرب تهران را
تحت پوشش داریم؛ حدود هزار اتومبیل .در تهران،
نزدیک به 300هزار تاکسی خطی متعلق به سازمان
تاکسیرانی ،فعالیت می کنند و دوسوم تاکسی های
تهران ،شخصی هســتند؛ یعنی 200هزار تاکسی
شخصی ،در سطح شهر تهران.
سازمان تاکسیرانی چه همکاری ای با شما دارد؟
تاکسیرانی ،فعال همکاری خوبی با ما نداشت ه است.
فعال منتظر دستورالعمل شورای شهر است که البته
صادر شــده ولی برای صدور مجوزها هنوز اقدامی
نکرده اند.
در این هزار تاکسی ،تاکنون چه میزان تراکنش
انجام شده است؟
به جــرات می توانم بگویم که میــزان تراکنش ما از
بســیاری از نرم افزارهایی که پی اس پی ها وارد بازار
کرده اند ،بیشــتر بوده اســت .مثال پات را وارد بازار
کرده اند ،ولی موفق نبوده است.
چرا وارد این بازار شده اند؟
چون بازار جذاب اســت .ب ه خاطر هزینه بربودن ان
دستگاه ها و اینکه می خواهند کارمزدهای خرد را از
روی دستگاه های پوز حذف کنند ،عالقه مندند تا به
این بازا ر ورود کنند.
تصویری از حجم تراکنش هایی که در 300هزار
تاکسی حاضر در تهران اتفاق می افتد ،دارید؟
می توانم بگویم که حجم مبــادالت مالی ای که در
طول سال فقط در تهران بین مسافر و راننده جابه جا
می شود و ان هم تنها تاکســی های خطی ،ساالنه
27هزارمیلیاردتومان است .هنوز هیچ استارت اپی
ســهمی از این بازار ،به دست نیاورده است .درامد ما
براساس قراردادی که با شــرکت پی اس پی داریم،
به دست می اید .ما کمیسیون را از راننده نمی گیریم
و فعال از مسافر هم نمی گیریم؛ اما در اینده ،به ازای
هر شارژی که انجام می شود ،مبلغی به «پرداختم»
می رسد که کارمزدی بین 10تا 20تومان است.
تاکسیرانی،
فعال همکاری
خوبی با ما
نداشت ه است.
فعال منتظر
دستورالعمل
شورای شهر
است که البته
صادر شده
ولی برای
صدور مجوزها
هنوز اقدامی
نکرده اند
استارت اپ کانال شاپ ،این امکان را برای
کاربران فراهم می کند کــه در بازه زمانی
کمتر از 5دقیقه بتوانند یک فروشگاه ،مثال
در تلگرام داشته باشند.
درواقــع بــرای کاربر ،ربات فروشــگاهی
ایجاد می شــود و در این ربات ،به ســرعت
محصوالتش را وارد کــرده و زمینه خرید
را برای کاربــران فراهم می کند .همچنین
این ربات ،حاوی درگاه پرداخت اســت و
فرد دارای ربات با ارائه مدارکش ،وجه خود
را از کانال شاپ ،دریافت می کند .مشتریان
کانال شاپ ،عمال همه کسب وکارها هستند.
کســب وکارهای فروش کتــاب ،لباس یا
اســتارت اپ های حوزه هــای مختلــف،
شــرکت های صنعتی ،حتــی خانم های
سرپرســت خانوار ،با کانال شــاپ ،ترشی
می فروشند و. . .
یکــی از بزر گ تریــن مشــکال ت مان
این اســت کــه پی اس پی ،بــدون دلیل
مشــخصی و به راحتی می تواند درگاه های
کسب وکارهایی مانند کانال شاپ را ببندد.
درواقع ،به واســطه نبود قوانین ،به محض
هرگونه شــکایتی ،تمــام ســپرده ما را
در بانک هــا می بندنــد و گاه به خاطــر
100هزارتومان100 ،میلیون تومان از پول
مشتریان ما را در بانک ها مسدود کرده اند و
ما ،بدهکار کاربران شده ایم.
وزارت صنعت و معدن هم قوانینی که وضع
می کند ،منطقی نیســت و حتی جلساتی
که با انها برگــزار می کنیم معموال نتیجه
مثبتی ندارند.
ای نماد هــم نداریــم و ایین نامــه برای
دادن ای نمــاد نداریــم .تنهــا ایین نامه
فروشــگاه های اینترنتــی داریــم ولــی
کانال شاپ ،فروشگاه ســاز اینترنتی است.
ما ای نماد را دریافت کرده بودیم اما بعد از
یک سال ان را از ما پس گرفتند .به همین
دلیل راه برای فیلتر کردن و مسدود کردن
حساب های ما باز اســت .مشکل دیگری
که داریم این اســت که مثال اگر خریدی از
کانال شاپ انجام می شود و خریدار تخلفی
مرتکب می شود ،قاضی پرونده سریعا حکم
به بستن کانال شــاپ می دهد و چندصد
میلیون تومان حساب ما مسدود می شود.
در حالــی کــه تقصیــری متوجــه
ســرویس دهنده نیست .ما در این حالت با
مشکالت زیادی مواجه می شویم .حداقل
کاری کــه می توانند بکنند این اســت که
ایین نامه ای وضع شود برای اینگونه موارد
تا مثال حساب ما به اندازه تخلفی که صورت
گرفته مسدود شود و نه کل حساب .بانک
مرکزی هم تنها چراغ سبز نشان می دهد
اما هر کسی هم از این چراغ سبز رد شود،
هســتند موانع و ادم هایی کــه او را با تیر
بزنند .چون برخی بانک ها یاد گرفته اند که
یا ما را استثمار کنند یا ما را از بین ببرند.
پیشنهادهایی هم که برخی بانک ها برای
همکاری بــه ما اســتارت اپ ها می دهند
بیشتر به این صورت است که یا همه سهمت
را به ما بفروش یــا بیش از 60درصد را .در
واقع بانک ها می خواهند ما کسب وکارمان
را در اختیارشان قرار بدهیم و به کارمندی
ساده برای بانک ها تبدیل شویم .وقتی هم
که پیشنهادهای بانک ها را قبول نمی کنیم،
خیلی ساده کپی کسب وکار ما را راه اندازی
می کنند و از طرفی چون قدرت را در دست
دارند و این حوزه قانون مشــخصی ندارد
و کســی از ان حمایت جــدی نمی کند،
بانک ها به راحتی زمینه های فیلترشــدن
و مسدودشدن درگاه های کسب وکارهای
فین تکی ماننــد ما را فراهــم می کنند و
خودشان می شوند یکه تاز این عرضه.
اگر هم تاکنون همــه فین تکی ها را جمع
نکرده انــد و انها را در نطفه خفه نمی کنند
تنها به این دلیل اســت که می خواهند ما
بــازار را ایجاد کنیم و مــردم را به دریافت
این خدمات عادت بدهیم بعد ما را مسدود
کنند و خودشان از این بازار نهایت استفاده
را ببرند.
من فکــر می کنم این چرخــه ،چرخه ای
بریده ای است و هیچ ایند ه مثبت و روشنی
برای کسب وکارهای اســتارت اپی حوزه
فین تــک در ایران نمی بینــم .همین االن
کانال شــاپ در حال تدارک رفتن از ایران
است.
چنین برخوردهایــی با فین تک ها موجب
شده تا ســرمایه گذارها هم رغبتی به این
حوزه نشــان ندهند چون با ریســک های
فراوانــی همراه اســت و با اینکــه حوزه
پول ساز و درامدزایی است اما کسی جرات
حضــور در ان را ندارد؛ یعنــی زمینه را به
نحوی چیده اند که کسی نتواند با بانک ها
رقابت کنــد .باندبازی های حوزه فین تک
اســتارت اپ های زیادی را رو به شکست
برده است و ســرمایه گذاران عالقه مند را
فراری داده است تا تنها سرمایه گذاران این
حوزه بانک ها باشند و تصدی گری شان را
به این حوزه هم بکشانند.
وقتی هم تنها ســرمایه گذار ،بانک باشــد
یعنی اســتارت اپ در نهایت توسط بانک
خریده می شود و دیگر ماهیت استارت اپی
ندارد بلکه به بخشــی از یک بانک تبدیل
می شود .حوزه فین تک در ایران ،بن بست
است و تنها راه زنده ماندن یک استارت اپ
فین تکی ،رفتن از ایران است.
هدف گــذاری خود مــا بــرای حضور در
بازار روسیه اســت .در ادامه پشتیبانی از
بیت کوین ها را هــم در برنامه داریم و انواع
ارز های مجازی را پشتیبانی خواهیم کرد.
اولین دوره ماراتن برنامه نویســی بیمه شهیدبهشتی ،تحت
BIMEHTECHعنــوان رویداد « »BIMEHTECHبــا حمایت بیمه ارمان و
شتاب دهنده فارابی به مدت 3روز ،اواخر مهر ماه در دانشگاه
شهید بهشتی برگزار شد« .محمد کمانکش» ،به عنوان یکی
از برگزار کنندگان رویداد «بیمه تک» با بیان اینکه این رویداد ،نخســتین رویداد
اســتارت اپی کشور در زمینه بیمه بوده اســت ،گفت« :این رویداد ،با هدف ورود
شتاب دهنده ها و استارت اپ ها به فضای کاری بیمه ای کشور برگزار شد و از انجایی
که فضای حاکم بر ساختار بیمه در ایران ،بسیار سنتی است ،ورود به ان جذابیت
فراوانی را برای تیم های استارت اپی دارد».
r
o
t
a
شتابدهنده
r
e
l
e
c
c
x
e
شـنـاسـنـامـه ضمیمه
مد یرمسئول وسرد بیر :اکبر هاشمی
معاون سرد بیر :رضا جمیلی
د علیرضا میرزامصطفی
مد یرهنری :سی
تحریریه :
طاهره خواجه گیری ،حمیده حبیبی ،صابر صیادی ،مینا والی،
رضا قربانی ،مازیار اعتمادی ،ندا علیزاده ،لیلی اسالمی ،غزل
قنبری پناه و مصطفی ارانی
صفحه ارا :حمید ابراهیمی
ویرایش متن :امیرهوشنگ توکلی
d
i
n
د خضری پور
ویرایش عکس :مجی
ادرس نشریه :مطهری ،علی اکبری ،صحاف زاده ،پالک 15
طبقه اول
تلفن تحریریه و بازرگانی021-86031306-7 :
نشانی اینترنتیshanbemag.ir :
ایمیلsardabir.shanbe@gmail.com:
چاپ :هنر سرزمین سبز
توزیع :نشرگستر امروز
اشتراک :نشراوران
2
ضمیمه حوزه فناوری های مالی هفته نامه شنبه
شنبه 13 /ابان /سال دوم /شماره2
A
وقتی شتاب دهنده ها
چرخ اقتصاد را می چرخانند
فین تک ها و بانک ها
در دنیای اســتارت اپ ،مرزی وجود ندارد.
فنــاوری ،مرزهــای روی نقشــه جهان را
کمرنگ کرده و پای این شــرکت ها را به 5
قاره جهان باز کرده است.
در این میان ،بانک ها هم بر موج تکنولوژی
ســوار شــده اند و با طراحــی برنامه های
شتاب دهنده ،به رشد استارت اپ ها و بهبود
فضای کسب و کار کمک کرده اند.
بو کارهای کوچک
حمایت از کس
درحالی کــه بارکلیــز ،به دنبــال حمایت
از اســتارت اپ های توســعه یافته اســت،
،Santander Innoventruesشعار حمایت
از کسب و کارهای کوچک را طرح می کند.
این شرکت سرمایه گذاری که از سال 2014
در اسپانیا تاسیس شــده است ،با حمایت
مالی از استارت اپ ها ،از انقالب دیجیتالی
در عرصه جهانی حمایت می کند.
جایی برای رقابت استارت اپی
Bank of Englandنیــز همچون بارکلیز،
یکی از بانک های فعال در انگلســتان است
کــه از راه انــدازی شــتاب دهنده ای برای
ســرمایه گذاری در حــوزه فین تــک خبر
داده است.
این شتاب دهنده ،با ایجاد یک مسیر رقابتی
و شــفاف ،اســتارت اپ ها را به فعالیت در
عرصه فین تک تشویق می کند.
بارکلیز،بانکیکهشتاب دهندهفین تک هاست
نگاهی به یک مدل اروپایی که الگوی خوبی از مراوده بانک ها با استارت اپ های فین تکی ارائه داده است
15هفته تا رسیدن به هدف
،YES BANKیک شتاب دهنده هندی است
که از استارت اپ های فین تک حمایت کرده
و ادعا می کند که با برنامه 15هفته ای خود،
می تواند فضای فعالیت یک اســتارت اپ را
متحول کند .این شــتاب دهنده ،با موسسه
توسعه کارافرینی هند ،برای تامین بودجه
وام ها همکاری می کند.
3درس که استارت اپ ها
به بانک ها می دهند
حمایــت بانک هــا از کســب و کارهای
اســتارت اپی ،یک بازی برد -برد است .از
یک ســو اســتارت اپ ها زیر چتر حمایتی
بانک ها ،با دغدغه کمتری به رشــد فضای
کار و تحقق برنامه هایشــان می اندیشند و
از ســوی دیگر ،بانک هایی که همیشه رویه
سنتی و نامنعطفی را برای فعالیت در پیش
می گرفتنــد ،در رابطه با فضــای منعطف
استارت اپی ،درس هایی را برای بهبود فضای
فعالیت و خدمات رسانی خود فرامی گیرند.
از مشتری شروع کنید
درحالی کــه گام اول بــرای ایجــاد یــک
اســتارت اپ ،اندیشــیدن بــه گروهی از
مشتریان بالقوه و سنجش نیازهای انهاست،
بانک ها همیشه به ارائه خدمات ،به همه افراد
فکر می کنند.
مشــخص کردن گروه خاصی از مخاطبان،
چیزی است که کمتر بانکی به ان می اندیشد
و نادیده گرفتن این موضوع ،مشتریان بالقوه
را سردرگم و گاه از تعامل با بانک ها منصرف
می کند.
نقاط درد را بشناسید
استارت اپ ها می دانند که مشتریانشان از
چه چیزی رنج می برند و می دانند که دقیقا
چه گره ای را باید از کار مشتریان باز کنند.
اما بانک ها ،به ندرت از نقاط درد مشتریان
بالقــوه اگاهنــد و به همیــن دلیل ،طیف
وســیعی از خدمات را بدون داشتن برنامه
خاصی برای مشتریان ارائه می کنند.
از جنس این کار باشید
استارت اپی ها ،سراغ کسب و کاری می روند
که با خلق و شرایطشان همخوانی دارد .اما
کارمندان بانک ،بیشتر به فعالیت در محیط
شــغلی با مزایای فراوان می اندیشند .نباید
فراموش کرد که تعهد کاری ،حاصل عشق
به کار و احساس تعلق کردن به یک مجموعه
است و تا زمانی که بانک ها ،به فکر گرد هم
اوردن شــبکه ای از همکارانی هم جنس با
فعالیتشان نباشــند ،نمی توانند بهره وری
سازمان خود را باال ببرند.
تا زمانی که بانک ها قدرت
استارت اپ ها را باور کنند
روی پای خودتان بایستید
همــه اســتارت اپی ها به جهانی شــدن فکر
می کنند ؛ اما متاســفانه تعداد کمــی از انها،
از پشــتوانه اقتصــادی کافی بــرای رقابت با
غول های استارت اپی جهانی بهره مند هستند.
گرچه بانک های ایرانی ،هنوز در ابتدای مسیر
همراه شــدن با اســتارت اپ ها هســتند ،اما
نمی توانبه خاطراینفاصلهودشوار بودنتامین
سرمایه های هنگفت برای انجام دادن کارهای
بزرگ ،فعالیت استارت اپی را متوقف کرد .اگر
شما هم هنوز چشــم انتظار حمایت بانک ها
هستید و رویه های وقت گیر و گیج کننده جذب
این حمایت ها ،کارتان را دشوار کرده است ،تا
اماده شدن شرایط ،به این توصیه ها عمل کنید.
نگران جهانی نبودن نباشید
بو کارتان ،حتما نباید
برای توسعه دادن کس
اهداف و برنامه هایتان را به زبان انگلیســی و
برایجامعهانگلیسی زبانمطرحکنید.محققان
می گویندنزدیکبه73درصدمصرف کنندگان،
ترجیحمی دهندسراغمحصولیبرون دکهبازبان
خودشان در مورد ان اطالع کسب کرده اند و این
اشتراک زبانی ،حتی از قیمت تمام شده کاال و
خدمات ،برایشان مهم تر است.
شتاب دهنده
بارکلیز به
استارت اپ های
فین تک برای
توسعه و
جهانی شدن
کمک می کند.
برنامه 13
هفته ای
بارکلیز ،طیف
وسیعی از
منابع را برای
رشد ،در اختیار
استارت اپ ها
قرار می دهد
نبود پشــتوانه اقتصادی و محدودیت ســرمایه ،جان بســیاری از
اســتارت اپ ها را در میانه راه می گیرد و نوظهور یا حتی ناشناخته
بودن فعالیت های اســتارت اپی در کشــور ما ،مانع بهره مندی این
شرکت ها از حمایت سرمایه گذاران بزرگی چون بانک ها شده است.
شرکت های شــتاب دهنده ،بیشتر از 20سال است که فعالیت خود
را در جهان اغاز کرده اند اما در ایران ،هنوز سال های اغازین حیات
خود را پشت سر می گذارند.
در سال های اخیر ،شمار شتاب دهنده ها در ایران به سرعت درحال
افزایش بوده اســت ،اما با وجود فعالیت بیش از 20شتاب دهنده در
کشــور ،بانک ها هنوز رغبتی به ورود به این عرصه و همراه شدن با
استارت اپ ها نشان نمی دهند.
شــتاب دهنده بارکلیــز ،کــه ایــن روزهــا نامــی اشــنا برای
استارت اپی هاست ،نوید همراه شــدن با برترین های استارت اپی
جهان را داده است .بارکلیز ،در اغاز این راه ،تصمیم گرفته است که
یک فصل را با فعاالن اســتارت اپی خوش فکری که برنامه هایشان
می توانــد بانی تحوالت بزرگی در جهان باشــد ،بگذراند و در ادامه
این مطلب ،به تشــریح اهداف و چشــم اندازهای این شتاب دهنده
خواهیم پرداخت.
تحولی در عرصه فین تک
بانک بارکلیز از بانک های پیشگام در عرصه فین تک ،با افتتاح مراکز
پشتیبانی از استارت اپ ها در سراسر جهان ،به دنبال ایجاد تحولی
در این عرصه است .بارکلیز با کمک شتاب دهنده تک استارز ،اولین
مراکز شــتاب دهنده خود را در نیویورک ،لندن و چند شــهر دیگر
جهــان افتتاح کرده و وعده داده که پای این مراکز را به اروپا ،افریقا
و اسیا نیز باز کند.
ایجاد فضایی برای برگزاری ســمینارها و جلســات شــرکت های
اســتارت اپی ،فرصت برقــراری ارتباط موثرتر با اســتارت اپ ها و
بو کارها را به بارکلیز داده است.
شناخت نیازها و چالش های این کس
13هفته با بارکلیز
بارکلیــز ،یک برنامه شــتاب دهنده اســتارت اپی را بــرای یافتن
10شــرکتی که می توانند اینده خدمات مالــی (فین تک) جهان
را متحــول کنند ،راه اندازی کرده اســت .بارکلیز از شــرکت های
استارت اپی در سرتاسر جهان دعوت کرده تا برنامه های خود را در
حوزه فین تک ارائه دهند و در صورت تائید ،در برنامه سه ماهه ای که
از سوی انها تدارک دیده شده است ،شرکت کنند.
بارکلیز و تک اســتارز ،طی 3ســال اینــده ،برای ارائــه 6برنامه
شــتاب دهی ،متعهد به همکاری با یکدیگر هستند تا از 60شرکت
در این حوزه حمایت کنند .برنامه فعلی بارکلیز و تک استارز ،اولین
سری از این برنامه هاست.
شتاب دهنده بارکلیز ،به اســتارت اپ های فین تک برای توسعه و
جهانی شدن کمک می کند .برنامه 13هفته ای بارکلیز ،طیف وسیعی
از منابع را برای رشد ،در اختیار استارت اپ ها قرار می دهد .مربیانی
که از میان اســتعدادها و چهره های برجســته بارکلیز و همچنین
مدیران ارشد این ســازمان انتخاب شــده اند ،به غنای این برنامه
کمک کرده اند .امنیت ســایبری ،هوش مصنوعی ،مدیریت منابع
مالی ،بانکداری سرمایه گذاری و ...از جمله مباحثی است که در این
هفته ها موردتوجه قرار می گیرد.
مایکل هارت ،مسئول ارشد عملیات و تکنولوژی در بارکلیز ،درباره
این طرح توضیح می دهد « :ما قصد داریم شرکت های نواور سراسر
جهان را به یکدیگر متصل کنیم تا این شــرکت ها بتوانند از منابع و
پشتیبانی یکدیگر بهره مند شوند».
تک مالکی ها وارد نشوند
شتاب دهنده بارکلیز بر اهمیت کار تیمی تاکید می کند و به همین
دلیل میلی به همکاری با شــرکت های «تک مالکی» ندارد .بارکلیز
حمایتیاسرمایه گذاری؟
بانکداری
نوین ،از
موهبت ظهور
استارت اپ ها
بهره مند
شده است و
نه تنها برای
اسان کردن
فعالیت های
خود و تعامل
بهتر با
مخاطبانش،
سراغ این
شرکت ها
می رود ،بلکه
برای افزایش
سرمایه و
اندوخته خود
استارت اپ ها
را انتخاب
می کند
لیلی اسالمی
روزنامه نگار
کاهش سود اوری بانک ها در ســال های اخیر در
سرتاسر جهان ،هشــداری برای این صنعت بوده
است .بانک هایی که سال های ســال ،با یک رویه
ثابت و سنتی به فعالیت پرداخته اند ،امروز محتاج
برنامه هایی هســتند که دامنه فعالیت هایشان را
گسترش دهد و راه های تازه ای برای سرازیر شدن
سرمایه به صندوق هایشان را ،پیش روی انها قرار
دهد .این همان واقعیتی است که بارکلیز و برخی
دیگر از بانک های پیشرو در سرتاسر جهان ،به ان باور
دارند .بانکداری نوین ،از موهبت ظهور استارت اپ ها
بهره مند شــده اســت و نه تنها برای اسان کردن
فعالیت های خــود و تعامل بهتر بــا مخاطبانش،
سراغ این شرکت ها می رود ،بلکه با حمایت از انها
و تبدیل شدن به سهامدار شرکت های استارت اپی،
راهی تازه را برای افزایش ســرمایه و اندوخته خود
در پیش می گیرد .کم شدن نیاز مشتریان بانک ها
به حمل پول نقد و الکترونیک شــدن کیف پول،
انجــام انالین رویه های بانکی ماننــد دریافت وام
بدون نیاز به جا به جایی اسناد کاغذی ،نیاز کمتر به
حضور نیروی انسانی در باجه ها و انجام امور بانکی
در کیلومترها دورتر از باجه با کمک نرم افزارها و ...
همه از موهبت های توسعه فین تک ،یا فناوری مالی
هســتند و پس از ازمون این روش ها برای توسعه
فعالیتبانک هاواصالحرویه هایفعالیت،شایدوقت
ان رسیده باشد که بانک ها به دنیای تجارت مدرن
نیز وارد شوند و با حمایت از استارت اپ ها ،پا به پای
انها به سمت سوداوری و کارافرینی پیش بروند.
ایرانی ها جا مانده اند
در ســال های اخیر ،کشــورهایی مانند سنگاپور،
انگلســتان ،ایاالت متحده و بسیاری از کشورهای
اروپایی ،با هوشــمندی به دنیای اســتارت اپ ها
وارد شده اند و شــتاب دهنده های تحت حمایت
بو کارهای سوداور و جهانی،
این بانک ها ،به کســ
رونق بخشــیده اند .در این میان ،بانک های ایرانی
تنها به حمایت از کارافرینان ،فارغ از استارت اپی
بودن یا نبودن انها بســنده کرده انــد و حمایت از
بو کارهای اســتارت اپی ،هنوز به فرهنگ
کســ
بانکداری ایرانی وارد نشده است.
به دنبال اســتارت اپ های قدرتمندی است که برای حل مشکالت
بزرگ یا ایجاد مسیرهای تازه و خالقانه تالش می کنند.
حمایت از کارافرینان و استارت اپ ها ،انگیزه شتاب دهنده بارکلیز،
برای فعالیت اســت .انها در مســیر رشد ،اســتارت اپ ها را همراه
می کنند و تا ارائه محصول یا خدمات به بازار ،با استارت اپ ها همراه
بو کار
می شوند .بارکلیز ،اماده ارائه کمک های الزم برای توسعه کس
است اما این کمک ها را تنها به کارافرینان خالق و صاحبان ایده های
بزرگ و متمایز که به کار گروهی باور دارند ،می دهد .مشــاوره های
ارائه شده از سوی خبرگان این شتاب دهنده ،به شرکت های منتخب
برای ایجاد شــبکه قوی ارتباطی و تجاری ،بازاریابی ،روابط عمومی
و ...کمک می کند.
مسیر بارکلیزی شدن
روند ارزیابی ابتدایی شرکت ها ،به صورت انالین انجام می شود .در
ابتدا ،نمایندگان یک اســتارت اپ ،به پرسشنامه های طراحی شده
پاســخ می دهند و از اهداف ،چشــم اندازها ،حــوزه فعالیت ،تیم و
محصوالت خود می گویند .سواالتی که در این زمینه طراحی شده
اســت ،به بارکلیز فرصت مناسبی را برای شــناختن استارت اپ و
بنیانگــذاران ان می دهد .این مجموعه ،بــه دنبال جذب تیم هایی
با قابلیت اجرایی اســت که توانایــی برنامه ریزی برای بیرون امدن
از بحران و حل مســائل خود را دارند و با حمایت شــتاب دهنده ها،
می توانند ســرعت رشــد خود را چندبرابر کنند .بارکلیز ،خواهان
همکاری با شــرکت هایی اســت که به ایده های خود به خوبی فکر
کرده اند و توان دفاع کردن از انها و تشــریح دقیقشان را دارند و در
این مسیر تک استارز 6درصد سهام هر یک از این شرکت کننده ها
را در اختیار می گیرد .پیام این شــرکت ،به فعاالن استارت اپی این
اســت« :در ارائه ایده و محصول اولیه خود ،به اندازه کافی پیشرفت
کنید و سپس ان را به ما ارجاع دهید».
درکافهفین تکتوسنچهخبراست؟
رسول قربانی
روزنامه نگار
اولین کافه فین تک توســن ،با حضور مشتریان
شرکت توســعه ســامانه های نرم افزاری نگین
(توســن) ۳۰مهرماه با حضور جمعی از مدیران
ارشد فناوری اطالعات بانک های کشور ،برگزار
شد.
با توجــه به اهمیت فراوانی کــه حوزه B2Bدر
فرایند بانکــی دارد ،نخســتین موضوع مورد
بررسی در اولین نشســت کافه فین تک توسن
بود .توسن برای ارائه خدمات موردنیاز مشتریان
به صورت غیرحضــوری ،اقدام بــه بازنگری و
به روزرســانی معماری راهکارهای خود در سه
محور فرایند ،سرویس و اطالعات کرده است که
در این نشست ،مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
به گزارش راه پرداخت توســن ،در این جلســه
همچنین به معرفــی +TSBپلتفرم توســعه
ســرویس های بانکی ،فرایندهای بانکداری و
تعامل باز با شــرکای اســتراتژیک و مشتریان
ویژه خود پرداخت .به طورکلی ،راهکار +TSB
از یک طرف سرویس های مربوط به سامانه های
بانکــداری را بــا پروتکل ها و اســتانداردهای
گوناگــون دریافــت می کند و از طــرف دیگر،
با بهره گیری از ســامانه مدیریــت فرایندهای
کســب وکار توســن در دل خــود ،به صورت
یکپارچه ،استاندارد و فارغ از نوع کانال ارتباطی،
ســرویس فرایندهای ســاده یا ترکیبی را ارائه
می کند.
درباره کافه فین تک
برنامه «کافــه فین تک» ،از ایــن پس اخرین
یکشنبه هرماه و توسط شرکت توسن برگزار و
رویکردهای نوین و فعالیت های جدید توسن ،به
مشتریان این شرکت ارائه می شود و مورد بحث
و گفت وگو قرار خواهد گرفت .هدف از برگزاری
برنامه ،این اســت که مدعویــن ،با بخش های
مختلف کسب وکاری بانک ها در فضایی صمیمانه
اشنا شوند و به گفت وگویی تعاملی ،در رابطه با
مدل های جدید کسب وکار و یا مشکالت پیش
رو بپردازند.
در این میان ،این شــرکت ،راه حل های خود را
به همراه رایزنی ها و گفت وگوهای انجام شــده،
ارائه خواهد داد و به معرفی محصوالت جدید و
یا رویکردهای جدیدی که در دست اقدام دارد،
می پردازد؛ به عبارت دیگر ،هدف این اســت که
راه حل ها متناسب با مســائل واقعی مشتریان
طراحی و ارائه شوند.
به عقیده مدیران ارشد شــرکت توسن ،هدف
کافه توسن ،بازاریابی و دموی محصول نیست؛
بلکه هدف اصلی ،ساخت ،بازسازی و شکل دادن
ارتباطی قوی و نزدیک با مشــتریان است تا با
مطرح شــدن چالش های پیش روی مشتریان،
برای رفع انها ،با اولویت برنامه ریزی شود.
برای حضور در سومین شماره ضمیمه
فین تک هفته نامه شنبه با شماره
021-86031306-7تماس بگیرید
