فصلنامه سلمی شماره 5
فصلنامه سلمی شماره 5
فصلنامه سلمی شماره 5
4
ݧ ݧٰ
سلمی :بانوی
ایرانی مسلمان
ݧ ݧٰ
سلمی :بانوی
ایرانی مسلمان
سها کارساز
مریم السادات مرتضی زاده
دکتر طاهره حاج شوشتری
مریم جعفری
20
شماره پنجم
زمستان 97و بهار 98
-1موارد صحیح و تاییدشده مصرف دارو
-2ماده اصلی دارو که باعث اثرگذاری دارو میشود.
21
شماره پنجم
زمستان 97و بهار 98
گروههای خاص و مصرف
داروهای بدون نسخه
داروهــای بــدون نسخه نسبت به سایر
داروها دارای ایمنی بااتری هستند و به
همین دلیل بدون نیاز به نسخه پزشک در
اختیار بیمار قرار میگیرند؛ اما این داروها
هرگز بدون عارضه نیستند و استفاده از
انها بهخصوص برای افرادی که همزمان
مصرفکننده چند دارو هستند و همچنین
گروههای خاص مانند کودکان ،خانمهای
باردار یا شیرده و افراد مسن ممکن است
خطرساز باشد.
دریکی از روزهای گرم تابستان با همسرم
برنامه خرید داشتیم و مثل همیشه به
فروشگاه زنجیرهای نزدیک خانه رفتیم.
وقـتــی وارد فــروشـگــاه شــدیــم بــا صحنه
عجیبی روبهرو شدیم .چیزی که میدیدیم
شبیه وضعیت جنگ یا قحطی بود .اکثر
قفسهها خالی اما سبدهای خرید مردم به
حدی پر بود که مدام جنسهایشان روی
زمین میافتاد .هر دو تا چند دقیقه شوک
زده به مردم نگاه میکردیم که با صدای
نقنق پسرم به خود امدیم و فهمیدیم برای
خرید به فروشگاه امده بودیم .مثل تمام
بچهدارها به سمت قفسه پوشک رفتیم
و دیدیم قفسه پر از خالی است .ناامید
ݣه ݣاݣ ݤ
ݠݤ ݣُ پݣ�،
سىݫ ݬݓ ݣدݣ ݣ ݣ ݣ ݣ ݣ
تف ݫ
ݣه ݣ ݣا ݣ
��سهݣ ݣ ݣ ݣ ݣ ݣ
ݠݤݤ ݣ ݣ فݣݠ ݣاݣلݠݤ
ازانجا بیرون امدیم و سراغ یک فروشگاه
دیگر رفتیم که دو بــاره با همان شرایط
روبهرو شدیم .در یکلحظه چشممان به
سبدی افتاد که پر از پوشک سایز چهار
بود .من دویدم سمت سبد و به خانمی
که ان را میکشید گفتم« :ببخشید! میشه
یه بسته هم به من بدین؟» جواب داد:
«شرمنده ،چون کمیاب شده و من بچه
کوچیک دارم برای دو ماهش حساب
کردم و نمیتونم به شما بدم ».این را گفت
و رفت .خشکم زده بود و دلم گرفت .با
خودم گفتم خدا را شکر ،ما دنبال کاایی
حیاتی مثل دارو نبودیم که با جان ادم
سروکار دارد؛ اما حال کسانی که برای
عضو عزیزی از خانوادهشان در این بازار
اشفته به دنبال دارو هستند را چه کسی
درک میکند؟ تا شب دنبال یک بسته
پوشک گشتیم تا بااخره باقیمت باا در
یک مغازه کوچک ،پیدا کردیم .بعد از
چند روز یکی از دوستانمان فروشگاهی
به ما معرفی کرد که باقیمت منصفانه
لــوازم بهداشتی میفروخت .با نگرانی
به همسرم گفتم چهار ،پنج بسته بگیرد
که او اخمهایش را درهم کشید و گفت:
«پس فرق ما با بقیه چیه؟ یک بسته نیاز
ما رو برای یک هفته برطرف میکنه ،بعد
از اون هم خدا بزرگه».
در کتابهای درســی من احتکار
به این معناست که عدهای جنسهای
موردنیاز مردم را برای باا بردن قیمت انبار
میکنند که باعث کمبود کاا میشود
و نظم بــازار را به هم مــیر یــزد .به نظرم
امد اان دایــره انبار کردن وسایل فقط
شامل مواردی نیست که در کتابهای
فقهی به انها اشارهشده ،بلکه خیلی از
مایحتاج عمومی مردم را در برمیگیرد.
یاد موضوع استفتاء از مراجع افتادم.
انگیزه من برای دانستن ابعاد مختلف
این موضوع با دیدن هجوم مردم برای
خرید وسایلشان هرروز بیشتر میشد و
من منتظر جواب سوالهایم از مراجع،
مطالعه هم میکردم .بااخره انتظار من
به پایان رسید و جوابها امد .با کنار هم
گذاشتن جواب مراجع به نتایجی رسیدم
که برایم جالب بود .جوابهای دادهشده
را برای خودم اینطور دستهبندی کردم:
-1اح ـت ـکــار بــه معنی ان ـبــار و حبس
کردن اجناس موردنیاز مردم ،بهویژه
شماره پنجم
زمستان 97و بهار 98
حدود 130قلم از فــراوردههــای دارویی
در کــشــور مــا بــهعــنــوان داروهـ ــای OTC
مــعــرفــیشــدهانــد کــه بــا رعــایــت برخی
ضوابط میتوان انها را بدون نسخه در
اختیار بیماران قرار داد .این داروها باید
فقط توسط داروساز و با رعایت جوانب
علمی ،اخاقی و اجتماعی تحویل بیمار
شوند و داروساز موظف است چگونگی
مصرف ،احتیاطها ،تداخات دارویی و
سایر موارد ازم را به اطاع بیمار برساند.
24
ضربهای که احتکار کنندهها به جامعه
میزنند شریک میشوند .انگار ندانسته و
از روی ترس اب به اسیاب انها میریزند.
حتی اگر حکم حرمت هم شامل ذخیره و
انبار کردن وسایل موردنیاز مردم نباشد،
ازنظر اخاقی چطور میتوان راحت از کنار
اشفتگی بازار گذشت؟
جامعه ایمانی وظیفه دارد در همه حال
به فکر برادر مومن خود باشد هرچند نفع او
کمتر شود .با همین فکر سیره ائمه اطهار
را جستوجو میکردم .دیدم الگوهای
زیبایی از زندگی امامان معصوم؟
در شرایط مختلف زندگی اجتماعی و
ً
شرایطی شبیه امروز وجود دارد .مثا در
دوران امام صادق؟ قحطی رخداده بود.
امام که همیشه گندم سالیانه خود را ذخیره
داشتند ،در این زمان به خدمتکارشان
فرمودند« :این گندمها را وارد بازار کنید.
از امروز به بعد ما هم مثل دیگران گندم را
(بهاندازه نیاز هفتگی و یا ماهیانه خود)،
از بازار تهیه میکنیم»؛ و در ان مدت نیاز
خود را با نصف گندم و نصف جو تامین
میکردند؛ یعنی ایشان عادت زندگی خود
را برای نفع بااتر اجتماعی تغییر دادند تا
در سختی مردم شریک باشند؛ بنابراین
ممکن است خریدهای زیاد در وضعیت
عادی بازار هیچ مسئلهای را ایجاد نکند،
اما همین کار در زمان بروز کمبود به ما،
همسایهها و اقواممان صدمه میبزند که
با مراعات همدیگر بهراحتی میتوانیم از
ان جلوگیری کنیم.
24
مگه نقل و نباته
25
شماره پنجم
زمستان 97و بهار 98
- Over the counter
که کدام دارو میتواند بدون نسخه به
فروش برسد.
چه اطاعاتی از برگه راهنمای
دارو میتوان کسب کرد؟
• نوزادان و کودکان
سیستم سوختوساز بــدن کــودکــان با
افراد بزرگسال متفاوت است .همچنین
بعضی از عکسالعملهای طبیعی
مانند سرفه در نوزادان به تکامل نرسیده
اس ــت .عملکرد بعضی از داروهـ ــا در
بدن نوزادان و کودکان با افراد بزرگسال
متفاوت است .ممکن است دارویی برای
بزرگساان مشکل خاصی ایجاد نکند
اما عوارض خطرناکی در کودکان ایجاد
کند .این نگرانی بــرای داروهــای بدون
نسخه جهت کنترل عائم بیماریها
در کودکان (بهخصوص کودکان زیر دو
سال) نیز وجود دارد .بهعنوانمثال ،اکثر
داروهای ضد سرفه برای کودکان زیر دو
سال (به دلیل احتمال خفگی ناشی از
عدم تکامل رفلکس سرفه) منع مصرف
دارند .همچنین به دلیل ا گاه نبودن بعضی
از والدین از مواد موثره دارویی 2موجود در
داروهای ترکیبی و مصرف همزمان چند
داروی مختلف ،احتمال بروز سمیت
دارو در کودکان (بــه دلیل افزایش دوز
دارو) وجود دارد .بهعنوانمثال میتوان
به استفاده همزمان چند انتیهیستامین
در قالب فراوردههای دارویی مختلف
سرماخوردگی اشاره کرد که ممکن است
باعث خوابالودگی شدید کودکان شده و
عوارض خطرناکی برای انها داشته باشد.
مریمالسادات مرتضیزاده
بــرای خیلی از ما پیشامده که با بروز
عائم بیماری ،بدون مراجعه به پزشک،
ً
مستقیما به داروخانه مراجعه کردهایم .گاه
بهراحتی موفق به خرید داروی موردنظر
شدهایم ولی بیشتر اوقات با این جمله
مواجه شدهایم« :فروش بدون نسخه پزشک
ممنوع اس ــت» .شاید ایــن ســوال بــرای
خیلی از ما پیشامده که چه داروهایی را
میتوانیم بدون تجویز پزشک از داروخانه
تهیه کنیم و برای مصرف انها باید به
چه نکاتی توجه کنیم؟
فهرست داروهای بدون نسخه در کشورهای
مختلف متفاوت است .سازمان غذا و
دارو در هر کشوری با توجه به سیاستهای
بهداشتی و درمانی خود تصمیم میگیرد
15
حوادثی که این چند روز دیده بودم،
کمبود کااهای موردنیاز مردم و حتی
همین حــرف شــوهــرم ،فکرم را به خود
مشغول کرده بود .به یاد مطالبی افتادم
که در دوران دانشجویی خوانده بودم .من
دانشجوی فقه و حقوق بودم و ناخودا گاه
موضوع احتکار در ذهنم مرور میشد.
انگار این شرایط انگیزهای شد تا دوباره
به سراغ احکام احتکار بروم و مروری بر
درسهایم داشته باشم .ســراغ تعریف
احتکار رفتم.
-4سازمان مجاهدین خلق ،پیدایی تا فرجام،
ج 3؛ ص .22
ایستاده در مرداب
عزیزدلم! این یک گوشه از صفای وجودته.
دوستت دارم برای خلق همه تازگیها در
زندگیمون .باور دارم اینکه روزمرگیها و
گرفتاریها خستهات نمیکنه همش به
برکت سجاده نورانیت وحال خوشت موقع
گفتن تسبیح خانم حضرت زهرا؟ست.
محصوات کشاورزی و مواد غذایی
است.
-2نیت انبار کــردن وسایل در حکم
شرعی بسیار موثر است؛ یعنی فرد
باید بهقصد باا رفتن قیمت ،جنس
موردنیاز را انبار کند.
-3احتکار زمانی مفهوم پیدا میکند
که کاا در بازار بهاندازه کافی وجود
نداشته باشد.
-4حکومت اسامی هنگامیکه مصلحت
عـمــومــی اقـتــضــا کـنــد حــق دارد از
احتکار سایر احتیاجات مردم عاوه
بر محصوات کشاورزی جلوگیری
کند و اجرای تعزیر مالی بر محتکر
درصــورتــیکــه حــا کــم صــاح بداند
اشکال ندارد.
امــا هـنــوز س ــوال اصـلــی مــن بــدون
جــواب باقیمانده بــود ،ســوال اساسی
شامل خانوادهها بود ،خریدهای افراطی
و انبار کردن در خانه چه حکمی دارد؟
نشانههای این کار که به چشم ما نتایج
احتکار را دارد و بــازار را نامنظم کرده
است اما ایا این عمل ازنظر شرعی هم
مثل احتکار محسوب میشود و حرام
است؟ جواب این سوال را با استفتاء از
دفتر مقام معظم رهبری دریافت کردم:
«درهــرصــورت اگــر موجب اجــحــاف به
دیگران شود؛ و یا برخاف قوانین و مقررات
مربوطه باشد ،جایز نیست ».تحلیل من
این بود شاید اسم این کار احتکار نباشد
اما کسانی که از ترس گرانی و کمیاب
شدن ،کاایی را بیشتر از حد نیازشان
میخرند و انبار میکنند ،ناخودا گاه در
-1قاسمیان ،علی .نگاهی به نشست ساانه
منافقین تروریست در فرانسه ،خبرگزاری تسنیم.
-2مریم قجر ،بارها در سخنرانیهای خود از مکتب
«رجویسم» یا «مسعودیسم» نامبرده است .سازمان
مجاهدین خلق ،پیدایی تا فرجام ،ج3؛ ص 135
-3ابراهامیان ،یرواند ،اسام رادیکال ،ترجمه
اینترنتی.
رهبر تشکیات منافقین در اواخر سال 63
برای فرار از بحرانهای درون تشکیاتی،
ماهیت سازمان و روابــط تشکیاتی را
تغییر داد و تاش کرد با عنوان «انقاب
نــو یــن ایــدئــولــوژ یــک» و از طــر یــق «رهبر
ســازی» بر بنبستهای سازمان غلبه
کند .اواخر سال 63مریم قجر عضدانلو
ردیف
توسط مسعود رجوی بهعنوان هم ِ
مسئول اول سازمان معرفی شد .چندی
بعد با اعام خبر ازدواج حیرتانگیز نفر
اول سازمان (مسعود رجــوی) با همسرِ
مهدی ابریشمچی ،فــرد دوم سازمان،
توجه بسیاری را به وقایع سازمان جلب
کرد .باوجود اشکار بودن جنبۀ غیرشرعی
این ازدواج که قبل از سپری شدن مدت
شــرعــی بـیــن ط ــاق و ازدواج دوم زن
انجامشده بود ،در تبلیغاتی انبوه تاش
شد تا با استناد موضوع به اسام و سنت
پیامبر؟ ،صورت مقدسی برای این کار
ایجاد شود 4.این اولین مرحله از مراحل
16
مائده شکری
ف� ق� و ݩف ݩݑ ݦ ݤٮ
مگه ݣ ݣ ݣ ݣ ݣ
ݣݣ
لݤ ݣ ݣ� ݫ ݣىݫݬ ݓݣ ݣاݤ ݤݤݤ!
وقتی میگن خانوم خونه یعنی تو عزیزم!
نــهف ـقــط بـ ــرای دســتپ ـخــت خــوبــت و
کدبانوگریهات ،برای اینکه خوب بلدی
چطور من و بچهها رو ُهل بدی تو خیر و
ً
خوبی .اصا استادی که حوصلهمون رو
چاق کنی و راهمون بندازی.
بچهها که براشون خیلی هیجان داشت
هرکاری میکردن یه تیک میخورد جلوی
اسمشون و بعد سه تا کار مثبت یه هدیه
کوچولو!
خــاطــرات جــداشــدههــای ســازمــان
منافقین را که میخوانیم از انقاب
مریم میگویند .انقابی که به اعتراف
خودشان درنهایت نفهمیدند چیست!
جداشدهها که سالیان جوانی و بهترین
روزهای عمرشان را در کمپ اشرف
گذرانده و از پوچی و اســارت انجا
فرار کردهاند ،حاا با نفرت از روزهای
سیاهشان مــیگــو یـنــد .برخیشان
سالهای پررنج و سختی را در اشرف
گذراندهاند تا روزی انقاب مریم را
بفهمند و از نزدیک پای صحبتهای
خواهر مریم بنشینند؛ امــا وقتی به
این هدف رسیدهاند ،جز پوچی چیز
دیـگــری دستگیرشان نشده و فــرار
از ایــن سازمان را با همه خطراتش
برقرار ترجیح دادهاند .سخن در مورد
سازمان مجاهدین خلق و رهبرانش
مسعود و مریم رجوی -بسیار است.این مطلب فرصتی است تا باهم به
بخشی از انقاب نوین ایدئولوژیک
این سازمان به بنبست رسیده نظر
بیاندازیم.
▪ گروهک منافقین (سازمان مجاهدین
خلق) هرساله مراسمی در پاریس برگزار
میکند که سخنران اصلی ان مریم رجوی
اســت .همچنین هر بــار ،چندین تن از
شناختهشدهترین چهرههای سیاسی از
کشورهای مختلف ،بهویژه ایااتمتحده
امریکا و شاهزادههای سعودی ،در این
گردهمایی حضور دارند و سخنرانی میکنند.
مریم قجر عضدانلو که تغییر رنگ روسری
و لباس نظامیاش به لباس غیرنظامی
از تغییر رویکرد و شیوه عمل سازمان به
بنبست رسیدهشان حکایت دارد هر بار
در سخنرانیهایش به جمهوری اسامی
حمله میکند و از همپیمانانش تحریم
و فشار بیشتر علیه ملت و نظام ایران را
میخواهد .این گروهک تروریستی با ریزش
شدید اعضاء رو بــهروســت و «جمعیت
حاضر در این نشستها ،غیر از تعدادی
از اعضای رسمی و مرتبط ســازمــان در
ً
اروپا که عموما صفهای اول را تشکیل
میدهند ،از گردشگران اروپایی و برخی
اف ــراد بیخانمان تشکیلشده اســت.
این افــراد به وعــده سفر رایگان یــکروزه
به پاریس به این نشست وارد میشوند.
نمونههای بسیاری از دانشجویان حاضر
در اروپا یا پناهجویان که در مورد کیفیت
حضورشان در نشست منافقین صحبت
کردهاند ،موید این مطلب است» 1.مریم
2
رجوی در مدت رهبریاش بر فرقه رجویسم
مدام با شکست ،ناکامیها و رسیدن به
بنبستهای ایدئولوژیک روبرو بوده اما
هیچکدام مانع برگزاری نشستهای ساانه
نشده تا این نشستها دستوپا زدنی
باشد برای اعام بقاء سازمان و انقاب
ایدئولوژیکش .انقابی که بنایش از ابتدا
کج بود و درنهایت به یک فرقه تبدیل شد.
انچنانکه یرواند ابراهامیان دربارهاش گفته
است« :مجاهدین خلق از یک جنبش
تودهای ـ که میخواستند بدان برسند ـ به
یک فرقۀ درونگرا که در بسیاری از جنبهها
مشابه گروههای شبهمذهبی موجود در
3
سراسر جهان است ،تبدیل شد».
17
تکراریهای دوستداشتنی
20
در صــورت استفاده از داروه ــای بدون
نسخه ،با توجه به اینکه میزان مصرف
توسط پزشک مشخص نشده است،
باید برای دانستن اطاعات ازم و میزان
صحیح مصرف به برگه راهنمای دارو
مراجعه کنیم .در این برگه ،نام ،شکل
دارو ی ــی ،اندیکاسیون ،1دوز یــا میزان
مجاز مصرف دارو ،استفاده در بارداری
یا شیردهی ،تداخات دارو یــی ،موارد
احتیاط و منع مصرف و سایر توصیهها و
هشدارهای موردنیاز برای مصرف صحیح
دارو نوشتهشده است.
اکثر داروهای بدون نسخه در کشور ما،
اشکال مختلفی از داروهای ُمسکن ،تببر،
فــراوردههــای ترکیبی برای بهبود عائم
سرماخوردگی و انفلوانزا ،انتیهیستامینها،
داروهای ضد سرفه ،داروهای ضد احتقان
و تعداد معدودی از مکملها و داروهای
گوارشی هستند.
ً
درصورتیکه این داروهــا را مستقیما از
داروخانه تهیه کنیم ،باید بدانیم که ایا
مصرف این دارو برای برطرف کردن مشکل
ما صحیح است یا نه؟ و اگر صحیح
است ،به چه میزان و چه صورتی باید
ان را مصرف کنیم و چه ماحظاتی را
در مورد ان رعایت کنیم .برای این منظور
بهترین کار ان است که با دکتر داروساز
حاضر در داروخانه مشورت کنیم یا برگه
راهنمای دارو را مطالعه کنیم.
ً
تکرار همیشه خستهکننده نیست .اتفاقا
گاهی وقتها مثل رودی است زال و
ّمواج که با گذر مدامش دلمردگیها را با
خود میبرد؛ اما راز تازگی بعضی کارهای
تکراری ،رنگ خدایی انهاست .هر
چه عطر ّنیتها الهیتر ،شوق به عمل
کردن بیشتر .راستی چه هنرمند ماهری
است خالق تکرارهای دوستداشتنی.
ً
مثا همین خونهتکونی عید! تا چند سال
قبل از شب یلدا دل من از رسیدن ماه
اسفند به شور میفتاد! اما تو با یه چند تا
برگ کاغذ و چند جمله قشنگ کمکم
نظرم رو عوض کردی .اسم منو و خودت
و بچهها و کارهایی که باید هرکدوم انجام
بدیم رو از اول بهمن نوشتی و زدی به در
یخچال که پر رفتوامدترین در توی همه
خونه ماست! بااش هم یه حدیث قشنگ
نوشتی درباره فایده نظافت در جلب برکت.
دلــم مــیخــواد بــازم بــرات بگم از شــور و
شوقی که خلق میکنی نازنینم! روزهای
22بهمن برای خانواده ما یه روز ارمانی
وخیلی خاصه .هرچند تو شناسنامه
تاریخ تولدمون بعد سال 57ثبتشده،
ولی انگار همه اعتقاداتمون رو با رفتن
به میدان ازادی محک میزنیم .از حق
نگذریم خانومم تو جوری تدارک میبینی
که خونه ما حالت جشن داره ،ازصبحانه
و ناهار جذاب و مقوی که بگذریم ،تو
هرسنی بچهها رو یهجور همراه کردی.
پا کارد درست کردن و نقاشی و شعار
قشنگ ساختن و سرود خوندن .ولی از
همه جالبتر رسم خوندن زندگینامه یه
شهید تو شب پیروزی انقابه .هرسال
یا من یا خودت اینکار رو میکردیم اما
از پارسال دیگه پسرمون میتونه کتاب
بخونه و با شیرینی تمام تعریف میکنه
ودلمون رو میبره .هرسال قرارمون اینه
به ّنیت همون شهید در راهپیمایی قدم
برداریم .خدا رو شکر با همراهی شهدا
زندگیمون بیمه میشه.
ݫݓ
�ݤݤ
ا� ق
سىا ݣدݣهݤ ݣ ݣ ݣدݣم ݣ� ݣرݤݤ ݣ ݣ ݣداݤݤݣ ݤݤݤ
ݫ ݫ ݬݔ
16
انقاب نوین ایدئولوژیک
از کجا کلید خورد؟
ف
م ٮݠݤ
ݣما�هݤ
ݣسىݫݓک ݣ ݣ ݘ ݣ ݣ ݣ
هم ݣاݣ ݣ ݫ ݣݬݓݤ ݣݣٮ ݣ ݣ ݫ ݬ
فردا شب قرار بود چند نفر از دوستان همسرم با خانواده
مهمان ما باشند .کمتر مهمانیای بود که من از روز قبل
خانه باشم و سر فرصت بتوانم به کارها برسم؛ اما این بار
باحوصله و سر فرصت مشغول کارها بودم.
با صدای تلفن از اشپزخانه دویدم .همسرم باعجله گفت
که همه مهمانها را دعوت کرده و همگی قبول کردهاند.
تا کید کرد که زودتر لیست خرید را برایش بفرستم .قبل از
خداحافظی انگار که تازه چیزی یادش امده باشد گفت:
«راستی سید گفت ما اون روز شرایط خاصی داریم ».فکر
من به سمت واکسن بچه و این چیزها بود که ادامه داد:
«میگه ما ماهی یک روز گوشت و هیچ محصول حیوانی
نمیخوریم .اگه سختتونه ما راضی به زحمت نیستیم».
من با تعجب گفتم« :این دیگه چه مدلشه؟!» و همزمان
تصویرهایی از سفره با نون خالی و نمک را در ذهنم تداعی
میکردم« .خب قرارشونه دیگه! من بهش گفتم این چه
حرفیه! یه لقمه نون و پنیر داریم باهم میخوریم دیگه!
مهمونی که بدون سید نمیشه ».بعد غشغش خندید
و گفت« :تازه پنیر هم نمیشه ،نون خالی باید بخوریم!»
همسرم باعجله میخواست تلفن را قطع کند ولی من
ولکن ماجرا نبودم و مدام «چرااا؟ حاا من چیکار کنم؟»
را تکرار میکردم .حرف اخرش این بود «یا خودت یه فکری
بکن یا صبر کن تا سر فرصت حلش کنیم ».و تلفن را قطع
کرد .بعد از انهمه جیغ جیغ پشت تلفن بازهم در سکوت
چهره مهمانها را در حال خوردن نون و نمک تصور کردم.
بچههایی که از مادرشان میپرسیدند« :خب من چی
بخورم؟» هر کدام از دوستان درشت هیکل همسرم را
چند نان سیر میکند؟ وای! خانمهای باسلیقه و کدبانو
را چه کنم؟!
راستش را بخواهید اصل استعداد اشپزی من در همین
ً
غذاهای ساختگی و اتفاقا بدون گوشت است؛ اما این
غذاها که برای مهمانی نبود! میخواستم قبل از امدن
همسرم تصمیم بگیرم .نگاهی به لیست غذاهای خاص
خودم انداختم .باید غذاهایی را انتخاب میکردم که
هم 10نفر ادمبزرگ را سیر و هم 3بچه را خوشحال کند.
میخواستم خوشمزهترینها را انتخاب کنم که نبودن
گوشت و حتی نبودن برنج ،توی ذوق نزند .انتخاب من
1
فافل ،خوراک لوبیا و سااد بادمجان شد.
-1ســااد بادمجان یک ســااد 4ایه اســت .ایه زیرین بادمجان
نگینی خردشده و سرخشده ،ایه بعدی فیله گوجهفرنگی نگینی،
26
با همسرم تماس گرفتم و انتخابها را گفتم .کمی سر
سه نوع بودن غذا چانه زدم تا قبول کرد .خوشحال بود
که خانم سوداییاش با انعطاف با مسائل غذا و ابرو و ...
کنار امــده؛ اما خوشحالیاش را پنهان میکرد .لیست
خرید مختصری را از پشت تلفن خواندم و برایش بوس
فرستادم و قطع کردم.
صبح فردا با خیال راحت سروقت همیشگی بیدار شدم.
فایلهایی را که باید برای استادم در دانشگاه و نشریه و
اندیشکده میفرستادم را دوباره بررسی کردم .با ارامش
کنار کارهای دیگر خانه ،اشپزی هم در جریان بود .غذاها
زودتر و بهتر از انتظارم اماده شد .بدون استرس خام بودن
گوشت و شفته شدن برنج .مهمانها امدند .سفره پهن
شد و غذاهایی که باسلیقه و گوگولی تزیینشان کرده
بودم در سفره گذاشته شد .نگاهم به چهرهها بود .در
اقوام ما تا وقتی برنج و خورشت نیامده کسی سفره را
به رسمیت نمیشناسد .حاا شما هزارودو رنگ سااد
و دســر و غــذای دیگر گذاشته باشی مهم نیست؛ اما
مهمانهای ما از جای خالی برنج و خورشت تعجب
نکردند .بچهها ذوقزده فافل و سس شدند .نمیدانم
چرا غذای نانی یک خوشحالی خاصی با خودش به
سفره میاورد...
ایه سوم نان لواش یا نان ماشینی نگینی خردشده و تفتداده شده
و ایه چهارم کمی جعفری ریز شده است .سس مایونز با سیر رنده
شده هم عنصر خاص طعم این سااد بینظیر است.
27
26
سبدهای ُپر ،قفسههای خالی
مهمانی به سبک مائده
ݫ ݬݕىرݣ ݩݧوݐںݠݣهݤ ݣوݣ ݒ ݦݫݬى ݣهݤݔرݣ
غزال فدائیان
سلمݧݧݧݧٰی :بانوی
ایرانی مسلمان
قدری که به این معانی فکر کنیم ،جرقهای روشن میشود :انگار هرچه که در خواستن،
وجه غیرمادی را بیشتر در نظر اوریم به حالت دوم -که طلب زنده کننده بود -نزدیکتر
میشویم .اینکه در پس خواستنهای مادیمان ،به معنای انها نظر کنیم همواره
همهچیز برایمان تر و تازه ،زیبا و دلچسبتر خواهد بود.
چهل سال است حوالی نیمه بهمنماه ،فجر پرنور انقابمان را جشن میگیریم .دلیل
این سرور و شادمانی الهی ،یاداوری نعمتی بزرگ است که باید شکرگزارش باشیم.
نعمت استقال ،عزت ،امنیت و فرصت زندهکردن اسام ناب.
َ
َ ّ
ُ
ََ
ّ
وات ُقو َّان َ
«و اذکر و نعمه اه علیکم َ ومیثاق ُه الذی واثق ِکم ِبهِ ِاذ ق ُلتم َسمِ عنا َ و ا َط ْعنا
اه
ُّ
ٌ
علیم ِبذ ِات
الصدور»
«نعمتی را که خدا به شما داده و پیمانی که با شما بسته است را یاد کنید .ان هنگامیکه
گفتید شنیدیم و فرمانبرداری کردیم و تقوا الهی پیشه کنید که خدا به انچه در دلها
میگذرد ا گاه است( ».مائده ایه )7
جشن چهل سالگی
مثل چه؟ مثل توفیق اسام که بعضی
اصحاب ،پس از حیاتی که رسول حق
جاری ساخته بود ثقیفه تاریکی را برگزیدند
تا نور خدا را در محفلشان خاموش کنند
و خود تاریکترین شدند.
میبینید چطور گاهی انسانها ،وقتی که
برای خود گمان همیشه ماندن میکنند
و وقتی که خیال میکنند انچه هست
بــرای همیشه هست و خــواهــد بــود ،بر
دیواری ظنی تکیه میکنند و این تکیه
بیسامان انها را ویران میکند .ثقیفه
همان طلب زودگذر مادی از معنایی ازلی
30
شماره پنجم
زمستان 97و بهار 98
29
ما باید اهتمام داشته باشیم که عالیترین
نسبت را بین خودمان و دیگران برقرار
کنیم تا جمعهای کوچک و بزرگی بشویم
برای حرکت سریعتر و قدرتمندتر در هر
افقی که پیش رو داریم.
31
برکت حرکت
هرسال در این روزها با نفسهایی تازهتر و قلبهایی امیدوار بالندگیهایمان را مرور
ّ
میکنیم و البته نگاهمان به قلههایی است که باید فتح شود .در لوای پرچم توحید
به شهیدان پاکسیرت اقتدا میکنیم و برای رویش همه ارمانهای انقاب همپیمان
میشویم .به امید انکه قدمهای هرکدام از ما درراه جهانیشدن انقاب اسامی،
زمینهساز ظهور منجی ارزو شده مظلومان عالم باشد.
اهالی میدان انقاب برخیشان راه را پیش
امدند و برخی نه .هیچ گاه درست فکر
کردهایم انها که نتوانستند و دوام نیاوردند
و مانعی بر سر راه دیگران شدند ،چه شد
که به این روز افتادند؟ اگر درست اندیشه
کنیم نه راه انان از ما دور است و نه راه ما
از انان؛ اگر به طعنهای و سرزنشی به انان
راضی بشویم و با اطمینان به ان دیوار
نور را که دیدی بایستی نگاههای به گوشه
و کنار رفته دیگران را متوجه ان کنی تا
افق را ببینند و این خیره بــودن به افق
است که شرط سرعت در مسیر است
و باید انچنان حرکت کنی که دیگران
را هم به حرکت بیاوری چرا که خداوند
ملکوتی را به جمع بخشیده که به فرد
نبخشیده است.
شماره پنجم
زمستان 97و بهار 98
ر خداحافظی کردیم و در را بستیم .اقای همسر دست در جیب و با لبخند نگاهم میکرد .با شیطنت نگاهش
ً
م« :میدونم عاشقمی ».گفت« :میدونی تو انقد غرق در شرایط بودی که اصا فکر نکردی خب یه خوراک
دی به سید و برای بقیه پلوخورشت درست میکردی! یا از این قاطی پلوهایی که گوشت هم نداره ،ازم نبود
بور کنی که غذای بدون محصوات حیوانی را تجربه کنند».
ً
گفت؛ اما این مدل دیگر شدیدا به دلم نشسته بود و این مدل شد «سبک خانواده ما».
همه ما تا به حال عباراتی مانند این جمله را شنیدهایم که «وصال ،مدفن عشق است» و
انگار این مسئله را بهعنوان واقعیتی درک کردهایم که چطور رسیدن به مطلوبی که تشنه
ان هستیم ،میل ما در طلب دوباره ان را رقیق میکند؛ اما در مقابل اگر تجربههایی در
وصال معنوی داشته باشیم در هر سطحی و به هر نحوی ،تایید میکنیم که این یافتن
اتش طلب را شعلهورتر میکند .بین ان
و خواستن فروکش که نمیکند ،هیچ! هر بار ِ
وصال خاموش کننده و این وصال زنده کننده چه تفاوتی هست؟ تفاوت بین طالب
است یا ان چه طلب میکنیم یا نوع طلب کردنمان؟
مثل چه؟ مثل نعمت انقاب که پس از
رسیدن به ان ،خیلیها نگاهشان برای
طلب مادی از ان تنگ شد و این تنگی
هیچگاه گشوده نشد تا زمینشان زد و
خاموششان کرد.
وقتی از ارمانخواهی در اوج انقاب برایمان
حــرف میزنند ،همه وجــودمــان طلب
میشود برای چشیدن جهاد و ا گاهی که
اهالی میدان انقاب چشیدهاند؛ اما وقتی
میدان امروز را میبینیم انقدرها قدرت
نداریم که برای طلبمان حرکتی بکنیم
و دقت نمیکنیم که حرکت نکردنمان
وقتی که در گذر زمان قرار بگیرد چگونه
از ما مقصد زدایی میکند.
ظنی از انهــا عبور کنیم ،پشت سر ما
هم طعنهها و سرزنشهایی خواهد بود.
چه شد که افرادی راه را اغاز کردند اما پای
طلبشان سست شد ،ایستادند و عقب
ماندند و مانع راه دیگران شدند .افرادی
که نگاهها را از انتهای مسیر به حاشیه
کشاندند و سختی راه خــود و دیگران
شدند .به نظر میرسد مومن بودن دارد
تعریف سختی پیدا میکند و داستان
به اینجا هم ختم نمیشود! باید از حجم
تاریکی ،نور را پیدا کنی و در حجمی از
نور تاریکی را نبینی.
فاطمه برزگر جهانی
به همه ما در بچگی گفته شده بود که در را روی غریبه
باز نکن .از دست غریبه چیزی نگیر؛ اما چه شد که روی
فرهنگ غریبه و تکنولوژی که بومی ما نبود در را باز کردیم؟
صحبت از تحریم تکنولوژی و فرهنگ غریبه نیست.
مسئله راه دادن غریبه با چشمبسته است.
ݑ ݨݦ ݦ ݦ ݦ ݨق ݦ ݦ ݦ ݦ
کٮݣح ݣرݤݣکٮݤ
ݓ� ݣ ݣ ݣ ݣ
همه اینها را گفتیم؛ حال بیایید حالت
دیگری را باهم تصور کنیم؛ دیدیم که
میشود در پس طلبهای مادی به دنبال
معنایی بود؛ اما زمانی پیش میاید که در
مقابل ،صورت مادی یک معنای بزرگ را
طلب میکنیم ،نگاهمان را تنگ میکنیم
تا از دل پدیدهای عظیم ،انچه را برداریم
که امروزمان را سیراب میکند .میپرسید
مثل چه؟ مثل ارمان که بعد از حصول
ان به دنبال راحت تن میرویم.
است .وقتی نگاهت را تنگ میکنی تا
از بین هجمه نور ،راههای تاریک را پیدا
ـس ان
کنی دیگر سخت اســت که از پـ ِ
تاریکی روشنی را ببینی .وقت ان است
که ما هم با دلمان خلوتی کنیم که چه
معاملهای بــا همه گوهرهای درون ــی و
بیرونیمان کردهایم .باید ببینیم که بین
همه دادهه ــای خــداونــد و نعمتهای
کوچک و بزرگ کدام سمت و سو را برای
بهره گرفتن انتخاب کردهایم.
ݩݑ ݦ ݑ ݦݨ ݦ
ݫ ݬݔٮ� ݣوݣ�ݤݩف ݦ ݑ ݦ
�ݤ
دݣ�ݤ ݣݣط ݣاݣ ݣع ݣ ݣوݤݤ ݤ
تا صبح خواب به چشمانم نیامد .هر بار
که نگاه کــردم ،چــراغ اتاقش روشــن بود.
میدانستم مضطرب است .برایش کمی
چای و چندتایی بیسکوییت بردم .روی
تختش را پرکرده بود از کاغذ و یادداشت.
لپتاپ را روی پایش گذاشته بود و همهی
تحقیقهای چند ماه گذشتهاش را دوباره
مرور میکرد .کمی باهم حرف زدیم .هردو
میدانستیم که حسابی زحمتکشیده و
نباید نگران باشد اما هردو نگران بودیم! دلم
میخواست برای چند لحظه هم که شده
این اضطراب را از او دور کنم.
برایش از خاطرات روزهــای اولــی که به
مدرسه رفت گفتم؛ از دختربچهای که
یک هفته تمام گریه کرد که به مدرسه
نرود اما خیلی زود انقدر عاشق درس و
مدرسه شد که نمیتوانستم از کتاب و
دفتر جدایش کنم! یادداشتها را رها کرد
و با دقت بیشتری به حرفهایم گوش داد
و بعد زد زیر خنده .خندهاش را که دیدم،
قلبم ارامتر شد.
هوا هنوز تاریکروشن بود که صبحانهی
مختصری خوردیم ،از زیر قران رد شد و
از خانه بیرون زدیم .میخواست پیش از
جلسه دفاع ،صحبتی با استاد راهنمایش
داشـتــه باشد و در مــورد بعضی چیزها
مشورت کند.
وسایل پذیرایی از اساتید و دانشجوها را از
قبل اماده کرده بودم؛ کمی شیرینی پخته
بودم و باید سر راه هم ابمیوه و کمی میوه
میخریدیم .در چشمهای پدرش برق شادی
ً
را میدیدم .او هم حتما حلقههای اشک
شوق را در چشمهای من دیده بود .انگار
قرار نبود این قصه برای ما تکراری بشود.
زندگی بچهها ،به
هر بار و در هر مرحله از
ِ
هر موفقیتی که میرسیدند ،همین اندازه
شوقوذوق داشتیم.
شیرینیها ،ظرفهای یکبارمصرف،
فاسک چای و باقی وسایل را در ماشین
گذاشتیم و به سمت دانشگاه راه افتادیم.
پدرش سر راه ایستاد و یک دستهگل برای
دردانهاش خرید.
عطر گلهای رز و مریم در ماشین پیچد؛
چشمهایم را بستم و پرت شدم به سالهایی
که برایم با اضطراب و محدودیت گذشت.
دوباره تمام ارزوهایی که به انها نرسیدم
را به یاد اوردم .سالهایی که اوضاع ِبد
ِ
اجتماعی مجبورم کرد از شوق و عاقهام
به خیلی چیزها بگذرم.
در یک محلهی خوشنام مذهبی
ناامن ان
زندگی میکردیم .به خاطر اوضاع ً ِ
روزها ،تحصیل برای دخترها واقعا مشکل
بود .بعد از باز شدن مدرسه اسامی در
محله ،خانوادههای مذهبی که تعدادشان
کم هم نبود ،با رضایت و اطمینان بیشتری
دخترانشان را برای تحصیل به مدرسه
فرستادند .هرروز وقت برگشتن به خانه،
برادر بزرگتر یا پسرخالهام را میدیدم که ان
حوالی منتظرند که من را تا خانه همراهی
کنند .بعدها فهمیدم که میخواهند از من
مراقبت کنند.
شوق اموختن ،کنجکاو و مستعد.
پر بودم از ِ
ابتدایی تحصیل ،رویای
از همان روزهای
ِ
دانشگاه رفتن و دکتر شدن را پرورانده بودم.
ً
بعد از سیکل ،برای رفتن به دبیرستان تقریبا
باید تا مرکز شهر میرفتم .مرکز شهر پر بود از
مغازههای مشروبفروشی ،کافههای رقص
و اواز ،خانمهای بیحجاب ،رهگذرهای
اابالی و مست و عدهای که کار و تفریحشان
به سخره گرفتن دخترها و زنانی بود که
ً
حجاب بر سر دارنــد .پدرم مطلقا دلش
نمیخواست ما با این صحنهها روبرو
بشویم .از اخمهای پدرم و پچپچهایشان
با مادرم فهمیده بودم که نگرانیشان برای
تحصیل من ،جدیتر شده .دبیرستانی که
ِ
قرار بود بروم ،اگرچه مختلط نبود و اجازه
داشتیم باحجاب کامل در کاسها شرکت
کنیم ،اما فاصله زیادی با خانهمان داشت
خوب دور از خانه،
و ازنظر پدرم،
ِ
دبیرستان ِ
طاغوتی
تفاوت چندانی با دبیرستانهای
ِ
نزدیکتر نداشت .میدانستم که همهی
کارهای پدرم ،به خاطر سامت و امنیت
من است اما این دلنگرانیها کمکم داشت
سدی برای ارزوها و برنامههای من میشد.
با گریه ،با التماس ،با بحث و دعوا ،هر طور
که میشد وارد دبیرستان شدم .روزهایی
ایستادن
میامد و میرفت که قلبم از ترس تا
ِ
کامل پیش میرفت .بارها برایم مزاحمت
ایجاد شد .بارها توسط عدهای ،به خاطر
حجاب مسخره شدم .بارها با ادمهای
مستی روبرو شدم که تصور میکردم هران
32
خیلی از همکاسیهای مدرسهام ،به
خاطر اوضاع ناامن جامعه و تفاوتهای
فاحشی که بین حقوق و اختیارات زنها
و مردها وجود داشت ،حاا دیگر اجازه
تحصیل نداشتند.
بااینوجود ،بهسختی دبیرستان را به پایان
رساندم؛ اما دیگر گریه و التماس هم فایدهای
نداشت؛ پدرم با دانشگاه مخالف بود.
ً
جامعه هرروز ناامنتر میشد؛ خصوصا
برای زنها و من که حاا دختر جوانی شده
بودم ،خواهناخواه گرفتار محدودیتهایی
بودم که بخش کوچکی از ان به اعتقادات
و ترسهای خانوادهام مربوط میشد و باقی
ان به خاطر مشکات اجتماعی ان زمان
ازادی زنها را در برداشتن حجاب
بودِ .
و همکامی و همنشینیهای نامتعارف
با مردها میدانستند؛ اما حاضر نبودند
محیطی امن برای فعالیت مفید خانمها
فراهم کنند.
ارزوهایم را که از بچگی مثل یک کودک
پرورانده بودم یکییکی به خاک سپردم .برای
هرکدامشان هم شبی تا صبح گریه کردم.
پدرم در عین صابت و جدیت ،مهربان
و احساساتی بــود .دلــش نمیخواست
دلشکسته و ناراحت باشم .ترتیبی داده
نزدیکی خانه ،در کاسهای
بود که همان
ِ
هنری مثل خیاطی و گلدوزی و ...شرکت
کنم و همهی وسایل موردنیاز را برایم تهیه
32
کرده بود .حتی در اوضاع اقتصادی ان
دوره ،برایم چرخخیاطی خریده بود .همهی
اینها اما نتوانست جای خالی ارزوهای
بیسرانجامم را پر کند.
پدرم میگفت اینها خون سرخ جوانهایمان
را بهراحتی روی زمین میریزند و برایشان
ابرو و عفت زنهایمان هیچ ارزشی ندارد.
من با خــودم فکر میکردم که طاغوت،
عاوه بر انهمه خونی که از جوانهایمان
ریخت به ما هزاران هزار ارزو و استعداد
بدهکار است .ارزوهایی که در دل ماندند
و استعدادهایی که در نطفه خفه شدند.
علت نگرانیها
بعدها که خودم مادر شدمِ ،
و سختگیریها و ممانعتهای خانوادهام
را بیشتر و بهتر درک کردم .سعی کردم بجای
تمام رویاهایی که نتوانستم به انها برسم،
پشتیبان رویاهای فرزندانم باشم .همهشان
را برای تحصیل حمایت کردم .پابهپایشان
مطالعه کردم و یاد گرفتم تا هرگز احساس
نکنند مادرشان نمیتواند به سوالهایشان
جواب بدهد...
حاا ،در سالن امفیتئاتر دانشگاه نشستهام.
روی یکی از صندلیها که به سن نزدیکتر
است .دختر کوچکم ،انجا ،پشت تریبون
ایستاده .دختری که برخاف مادرش ،توانست
بهراحتی و در امنیت کامل ،تحصیل کند
و فعالیتهای اجتماعی داشته باشد ،با
دوستهایش به گردش و اردو برود و حاا
دارد از دانشگاهی که دوستش داشت و
لیاقتش را دارد ،فارغالتحصیل میشود.
به قامت کشیده و صورت ظریفش نگاه
میکنم .دستی به چــادرش میکشد و
صدایش را صاف میکند .زیر لب برایش
رب اشرح لی صدری ...میخوانم و دخترم
شروع میکند:
بسماه الرحمن الرحیم...
شماره پنجم
زمستان 97و بهار 98
«عجیب که پسرم امشب
ک 10ساله میگفت:
ِ
ً
ت نیست! اصا با این شرط به مهمانی میاید
ه کار بازی کردنش با تبلت نداشته باشیم».
از کی اینطور شد را نمیدانم ولی حداقل میدانم همه
تقصیرها گردن موبایل و تبلت نیست .کار و مشغله هم
که همیشه خدا بود .پس چرا در دور همیهای خاطرات
مادربزرگم شب یلدایی بوده با حافظ خوانی و خاطره
گــویــی امــا ب ــرای مــا فقط اجـیــل و ان ــارش مــانــده؟ شب
چهارشنبهسوری بوده و بگوبخندش ولی برای ما فقط
صدای ترقههایش مانده؟
ݒ ݦݨ ݦ پ ݬݪح
لݤ ݣس ݣ ݤݤالگݠݤ
ںه ݣ ݣ ݣ ݣ ݣ
ݓݠسݣ ݣ ݣ ݣف ݣ ݣ ݣ
29
30
ݒݦ
ݫ ݬݕىرݣ ݩݧوݐںݠݣهݤ ݣوݣ ݫݣىݬݫ ݣهݤݣݔر
سلمݧݧݧݧٰی :بانوی
ایرانی مسلمان
م که نوبت بازی است .مهمانی که خشکوخالی
میشود؟ من که از بچگی عادت به بازی با
داشتم برایم مطلوب بود که سرگرمی مشارکتی
ا و بزرگترها شکل بدهیم .دوتــا بچه بزرگ
شتیم و یک 10ساله .بازی ما جملهسازی
ه کمکم با جمات طول و دراز دار بچهها به
زی تبدیل شد .به ترتیب از نفر اول هر کس
میگفت و نفر بعدی یک کلمه به ان اضافه
نــفــرات بــعــدی بــه همین ص ــورت .کسی که
ت کلمات قبلی را با اضافه کردن یک کلمه
جمله بگوید یک امتیاز میگرفت؛ و هرکس
تری داشت برای نوبت بعدی جملهسازی نفر
.این همکاری و همصحبتی با بزرگترها برای
در لذتبخش شده بود که با خنده بزرگترها
یخندیدند.
همین مادر فردای مهمانی برایم انشای گلپسرش را فرستاد.
از جملهسازیهای مادرش و خندیدن پدر با دوستانش
نوشته بود .ارزو کرده بود در مهمانیها برق برود که تلویزیونی
روشن نباشد ولی شمع باشد که با پدر و دوستانش بازی
کنند .ارزو کرده بود موبایل پدرش در مسیر مهمانی گم
شود که بهانهای برای بازی نکردن نماند.
ݒݦ
ݫ ݬݕىرݣ ݩݧوݐں ݣݠݣهݤ ݣوݣ ݫݣىݬݫݣ ݣهݤݣݔر
ݒݦ
ݫ ݬݕىرݣ ݩݧوݐںݠݣهݤ ݣوݣ ݫ ݬݫݣى ݣهݤݣݔر
ممکن است بایی به سرم بیاورند؛ اما
جرئت نمیکردم هیچکدام از این ماجراها
را در خانه بگویم .گاهی اوقات بازهم برادر
یا پسرخالهام من را در مسیر رفتوبرگشت
دبیرستان همراهی میکردند.
ݒݦ
ݫىݬݕرݣ ݩݧوݐںݠݣهݤ ݣوݣ ݫݣىݬݫ ݣهݤݣݔر
33
یاقوت در طاغوت
شماره پنجم
زمستان 97و بهار 98
سلمݧݧݧݧٰی :بانوی
ایرانی مسلمان
جعفر پناهی در اواخر دهه هفتاد فیلم
پرحاشیه «دایره» را ساخت .فیلمی که
برای نخستین بار در تاریخ سینمای بعد
از انقاب ،حکومت و نیروهای امنیتی و
انتظامی را عامل تهدید ،هراس و ناامنی
زنان جامعه معرفی میکرد و فضایی سیاه
و خفقاناور را به تصویر میکشید .فیلم
ماجرای تعدادی زن و دختر مجرم را روایت
میکند که از زندان مرخصی گرفتهاند اما
نمیتوانند بهراحتی در شهر تردد کنند
و پلیس با مشاهده این افراد ،بیدلیل
انهــا را دستگیر میکند .این دختران
از پلیس و هر نیروی نظامی میترسند و
دائم در حال فرارند اما درنهایت انها را
در بازداشتگاه پلیس میبینیم.
14
داروهای 1 OTCداروهایی هستند که بدون
نسخه پزشک از داروخانه قابل خریداری
هستند .این داروها با نام «داروهای بدون
نسخه» هم شناخته میشوند .درواقع این
داروهــا برای برطرف کردن عائم ساده
بیماریهایی که در منزل قابل مدیریت
هستند توصیه میشوند.
سینما طی دو دهه ابتدایی انقاب
اســامــی مسیر پرفرازونشیبی را
پیموده است .اگر در ابتدای امر،
مردسااری سنتی ناقض حقوق زنان
جامعه معرفی میشد ،بهتدریج و
با تمسک به شعارهای فمینیستی،
حکومت و قوانین جزایی ان نیز به
زنستیزی متهم شدند و سینما،
بهنوعی نگاه بــرانــدازانــه رسید.
بررسی اثــار سینمایی دهههای
بعد میتواند این روند را روشنتر
ســاخ ـتــه ،ت ـصــویــر صـحـیـحــی از
رویکرد سینما به مسئله زن ارائه
دهد .در بخش دوم این مقاله به
بررسی دهههای هفتاد و هشتاد
سینما خواهیم پــرداخــت .با ما
این بحث را دنبال کنید.
ݨݒ ݦ ݑ ݦ ف
ت�را ݣ ݣ�یݤݠݤݤ ݑ ݦݨ ݦسݦىادݤ� ݤݠݤ
ݣوٮ ݣ ݣ
ݣه ݣاݣ ݣ ݣدݥݣ ݣ ݣ ݣ ݣ ݣ ݣ ݣ ݣ ݣ
ݣ ݣݣݣݣݣ
7
11
الهام کهدویی
ݧ ݧٰ
سلمی :بانوی
ایرانی مسلمان
شاید برای نخستین بار در این فیلم یک زن
بر سر دوراهی انتخاب میان خواستههای
خود و تمایات خانواده قرار میگیرد .تمام
تاش او در طول فیلم مصروف این است
که ابتدا به خود و سپس به فرزندش بباوراند
که به خاطر خودش و نه هیچکس دیگر،
حق ازدواج و عشق ورزیدن و به عبارتی
زندگی دارد و فرزند نباید مادر را از چنین
حقی محروم کند .این فیلم شاید در میان
فیلمهای بنی اعتماد بهترین و قویترین
ً
انها نباشد ،اما مطمئنا اغازگر گفتمان
مهمی در سینمای ایران است.
اکنون و در استانه چهلمین سالگرد پیروزی انقاب
اسامی بــیراه نیست اگر به پشت سر خود نگاهی
انداخته و مسیری که سینما ،از ابتدای انقاب تاکنون
پیموده را مرور کنیم و ببینیم خط سیر سینما در مسئله
زنان طی این سالهای پرفرازونشیب چگونه بوده و تا
چه اندازه توانسته تصویری صحیح و اثرگذار از زن به
جامعه ارائه کند.
شماره پنجم
زمستان 97و بهار 98
نخستین فیلمی که تنها چند ماه بعد از
استقرار دولت اصاحات ساخته شد و
گفتمان جدیدی را در عرصه سینمای زن
در کشور کلید زد «بانوی اردیبهشت» بود.
شخصیت اصلی فیلم ،زن فیلمسازی
اســت کــه از همسر جــداشــده و بــا پسر
جــوانــش زنــدگــی میکند .او زنــی ارام،
مهربان ،باسواد ،مدیر ،متعهد ،مستقل و
ازاد است .ضمن نظارتی که بر فرزند دارد
او را در انتخابها و سبک زندگیاش
ً
ازاد گذاشته است .زن قصد دارد مجددا
ازدواج کند اما پسر که عشق بیحدی به
مادر دارد ،او را فقط برای خود میخواهد
و لجوجانه با خواستهاش مقابله میکند.
این فیلم در داخل کشور توقیف شد اما
به مدد دولت اصاحات و با بهرهگیری از
فرصت اکران محدودی که در اختیارش
گذاشته شد توانست در جشنوارههای
خارجی حضور یافته و جوایز متعددی
را دریافت کند.
15
شماره پنجم
زمستان 97و بهار 98
خانواده ،داشتن عقاید سیاسی و اجتماعی
روشنفکرانه و اصاحطلبانه و مخالف با
نظرات خانواده سنتی و محافظهکار و...
از عادات رفتاری و سبک زندگی چنین
زنی تعریف میشود.
.4سوره یس ایه 60
.5برگرفته از تفسیر سوره حمد مرحوم ایتاه
حائری شیرازی
خودترفت و
اصل ماجرا
ندونی که این کارت
سراغشاید
دادخواست مهریه باید اما
کرد.
بررسی
ـاه حــس رقــابــت منم قلقلک
ـودا گـ
داستان مهریه را از اساس نــاخـ
میداد .البته سال اول بازهم دیوار پا ک
کردن من افتاد به دقیقه نود! اما امروز که
سه سال از این رسم قشنگت میگذره
و اخرین جمعه بهمنماهه ،من باای
نردبان فلزی معروف هستم!
5
سینمای 40سالهی انقاب و
مسئله زن (بخش اول)
10
حاا که حدود سی سال از ان ماجراهای دوران کودکی
میگذرد و من در پیچوخم راهــروهــای دادگــاه خانواده
درسهای دانشگاه را بهصورت عملی مرور میکنم ،چقدر
.6احمد بن فهد حلی اســدی ،عده الداعی،
صفحه 233
الهام مصطفوینیا
ݧ ݧٰ
سلمی :بانوی
ایرانی مسلمان
نستعین -فقط و فقط تو را میپرستیم و
از تو یاری میطلبیم».
.2عامه حسنزاده املی
س ݣ ݣلݤݤ)
ݣ ݫ(ݣٮݫݭݓ� ش ݣ ݣاݤݣ ݣ ݣوݤ ݣ
شماره پنجم
زمستان 97و بهار 98
او نمیخواهد عابد باشیم ،عبد بودن را
برای ما میپسندد 2.عبد بودن یعنی با
همه وجودت نشان دهی مال او هستی.
نمازی که عــادت شــود ،زهــدی که ما
را از حال مردم اطرافمان بیخبر کند،
صدقهای که نه از روی صداقت و تنها
از ترس با داده شود ،علمی که برای جاه
و مقام عمری برایش صرف شود ،عمل
منابع:
.1سوره مبارکه ذاریات ایه 56
.3برگرفته از تفسیر المیزان ،عامه محمدحسین
طباطبایی
سلمݧݧݧݧٰی :بانوی
ایرانی مسلمان
حکیم مهربان در همان اولین صفحه
از کتاب شریفش در پنجمین ایه سوره
مبارکه حمد کریمانه یادمان داده است
باشیم؟«ایاک ُ
ّ
نعبد و ّایاک
که چگونه عبد
الشیطان انه لکم عدو مبین -ایا با شما
ً
عهد نبستم که از شیطان که حقیقتا
دشمنی اشکار است ،اطاعت نکنید».
4
اینجاست که اگر بندگی کنیم او دنیا و
اخرتمان را سامان میدهد و به فرموده
صدیقه طاهره ،حضرت زهرا؟« :هرکس
عبادت خالصانه خود را بهسوی خدا باا
برد ،خداوند متعال برترین مصلحتش را
6
بر او نازل میکند».
ف ف� 11
قـلـبـمــان را مـچــالــه مــیکـنــد و در بین
روزمرگیها گرفتاریم بازهم از 5
خودمان
میپرسیم« :کارگردان همه لحظههای
خوشی و ناخوشیام از من چه میخواهد؟
با همه بودنها و نبودنهای زندگیام
ََ
باید به کجا برسم؟ مالک نفسهایم و
خالق همهچیزم برایم کدام سرنوشت را
پسندیده است؟»
سینما بهعنوان یکی از ارکان مهم فرهنگی هر کشور در
شکلدهی به باورهای جامعه نقشی مهم و تعیینکننده
دارد .زن نیز در جوامع بشری جایگاه واایی دارد و به
تعبیری رکن مهم تمدن ساز در جامعه است .نوع نگاه
سینما به زن با توجه به قابلیتهای ذاتی این هنر-
صنعت ،میتواند سبب بازتعریف جایگاه زن در جامعه
شده ،او را در نگاه خود و مردان تعالی دهد یا تحقیر
کند .همچنین میتواند با رویکردی هوشمندانه زن را
از تواناییهای بالقوه و جایگاه مغفول ماندهاش ا گاه
کند یا در نگاهی انفعالی ذهن او را به مسائل حاشیهای
و درجه چندم معطوف کرده ،از اولویتها غافل سازد.
از یک شاخه گل تا شمش طا
ݧ ݧٰ
سلمی :بانوی
ایرانی مسلمان
البته که باید خیلی حواسمان جمع
باشد .دشمن کمربستهای داریم که معلم
عبادتهای مخلوط است.
ّ
الــم اعهد الیکم یــا بنی ادم الا تعبد
او خریدار نماز در مصیبت ،انفاق در
تنگدستی و وصل بعد از جدایی است.
5
مثل زمانی که دستان لطیفتر از گل
نـ ــوزادی را مــیبــوســیــم ،هــدیــهای کــه تا
دیروز ضربان قلبش در میان وجود مادر
سلمݧݧݧݧٰی :بانوی
ایرانی مسلمان
خوشا به حال کسانی که زود میفهمند
که همهچیز عالم برنامهریزیشده است
و نعمت زندگی تنها بــرای لذت بردن
نیست؛ که اگر بود جنبدههای دیگر برای
افرینش کافی بودند!
راستی که سید شهیدان اهلقلم ،سید
مرتضی اوینی ،چه زیبا و عمیق حقیقت
بندگی را توصیف نمود« :کارهایتان را
برای خدا نکنید ،برای خدا کارکنید».
اما باز تنها رهایمان نمیکند مهربانترین
مهربانان! پریشانیها ،نقصها و باها
را در سررسید عمرمان قرار میدهد تا به
خودمان بیاییم و دل ببریم از غیر رحمتش
و صادقانهتر بگوییم« :الهی انت َّ
الرب و
انا َ
العبد».
کردهایم ،سوالی سرنوشتساز در ذهنمان
زنده میشود .گفتم زنده میشود ،چراکه
پرتکرار است .صدای فطرت الهی هرکدام
از ما ،بارها این سوال را در گوش جانمان
زمزمه کرده است.
سلمݧݧݧݧٰی :بانوی
ایرانی مسلمان
پروردگار حکیم بیپاسخ رهایمان نکرده
است .دلها را بهسوی لذتی همیشگی
و البته خیلی خاصتر مشتاق میکند.
در قران مجید که معجزهاش همکامی
لحظهبهلحظه ما با خالقمان است،
ُ
خلقت ّ
الجن و الانس
چنین فرموده« :ما
ِ
ّ
الا لِ یعبدون -جن و انــس را جز برای
1
عبادت کردنم نیافریدم»
ََ
خداوند توانایی که ما در هر نفس به او
محتاجیم و اگر اراده کند برگی از درخت
نمیافتد ،بینیاز از پرستش ماست اما
عبادت را وسیلهای میان خود و بندگانش
قرار داده تا با امانت اختیار ،خدایی شوند
و برسند به رحمت بیانتهایش.
همهچیزت از او و برای اوست 3.انوقت
حتی مادیترین کارهایت پرستش است.
خودش بر ما واجب فرموده تا هرروز 10مرتبه
با زبان بگوییم« :فقط و فقط تو »...تا به
قلبمان برسد و خود را به او بسپاریم .در
حال خوش بندگی دیگر «دلم میخواهد»،
«من» و «مصلحت میبینم» و ...میمیرد.
همهچیز محورش رضــای خــدای کریم
است .با این باور گمنامی را بر شهرت
ترجیح میدهی و همه بایدونبایدهای
دینداری در نظرت یاری خداست برای
روسفید شدن در محضرش.
خیری که ّمنت یا ّنیتهای فاسد ان را
بدزدد و خیلی کارها که نمیشود خدا
را در ان پیدا کرد همگی مثالهایی از
ترفند شیطان هستند.
حس میشد و امروز با همه شگفتی با
شبهایی که چشمک زدن ستارهها
چشمهای براقش به دامــن مهر مادری
در بینهایت اسمان مبهوتمان کرده یا
سپردهشده اســت ،دو بــاره همان حس
وقتی قطره بارانی بهاری فرستاده خدا
عمیق محبت مدبرانه الهی به وجدمان
شــده و بیمقدمه صورتمان را نــوازش
داده است و یا لحظهای که با گاز زدن
میاورد و بازهم ان سوال تکرار میشود.
یک سیب سرخ شیرین حس تازگی به
از خود میپرسیم« :راستی هدف خدای
ً
حس میشد و امروز با همه شگفتی با
همهها
ستاره
چشمک
تدارک ،تدبیر و
زدناز این
بخش
هاییدرکه هستی
شببار که
جانمان نشسته ،یا اصــا هر
رحمت در
شگفتزده
چیست؟» چشمهای براقش به دامــن مهر مادری
افرینشکرده یا
مبهوتمان
نهایت اسمان
تازه بی
گهواره زمین با نعمتی در
ً
شدهایم و مهربانی مدبرانه
سختیها و رنجها
روزهایی که
تجربهبارانی اتفاقا
سپردهشده اســت ،دوبــاره همان حس
فرستاده خدا
بهاری
خدا راقطره
وقتی
کردهایم ،سوالی سرنوشتساز در ذهنمان
قـلـبـمــان را مـچــالــه مــیکـنــد و در بین
عمیق محبت مدبرانه الهی به وجدمان
چراکهمقدمه صورتمان را نــوازش
شود ،بی
زنده میشود .گفتم زندهشـمیـده و
روزمرگیها گرفتاریم بازهم از خودمان
«کارگردانزدن
پرسیم:که با گاز
لحظهای
هرکدام یا
است و
هایاورد و بازهم ان سوال تکرار میشود.
همه لحظهمی
دادهالهی
پرتکرار است .صدای فطرت
می
جانمان
شیرینو حس
گوشسیب
از ما ،بارها این سوال را دریک
خود میپرسیم« :راستی هدف خدای
تازگیمنبهچه می از
خواهد؟
ناخوشیام از
سرخ خوشی
ً
نبودندرهای زندگیام
هرها و
بودن
هستیبخش از اینهمه تدارک ،تدبیر و
بار که
همهــا
زمزمه کرده است .جانمان نشسته ،بایا اص
ََ
باید به کجا برسم؟ مالک نفسهایم و
مثل زمانی که دستان لطیفتر از گل
رحمت در افرینش چیست؟»
گهواره زمین با نعمتی تازه شگفتزده
خالق همهچیزم برایم
نـ ــوزادی را مــیبــوسـیــم ،هــدیــهای کــه تا
کدام سرنوشت را ً
است؟»را تجربه
مدبرانه خدا
مهربانی
شدهایم و
اتفاقا روزهایی که سختیها و رنجها
پسندیده
دیروز ضربان قلبش در میان وجود مادر
«م ݘݩ
سى فله ݣ ݣݣ�ݣ ݤݤ»
ٮ
ش فݩ ݦ ش�م ݒ ݦ ط
س ݤݤا
ک ݣ ݣاݤݠ ݣ ݣ ݣهݤگݣ ݣ ݣ ݣ ݣ ݣݑ ݦݩ
لݤ ݣ ݦ ݣ ݣݣٮ ݣ ݣ ݣ ݤݤݤ ݣ ݣݤݤ
فا� ݣݣىݣݫ ݫ ݬݔ ݣ ݣ ݣ ݣ ݣ ݣس
4
فق فق ت
فقط ��
فقط
ط ݣ ݣ�ݤ
ط ݣ ݣ��تو ݣ
و
ف
سىݬݔ ݣ ݨݣ ݣ ݣ ݣں ݣاݣ ݭݣ ݫ
س ݤال ݣ ݣاݤݢݣ ݢݣ ݤهفݣ�ݣ ق� ݣ ݣ ݣ ݤݣا ݣݓ ݣ ݣ ݤݤݤ ݣ ݣ ݤݤ
�ݣ ݣ
لݤ ݣ ݣ
ݠݤݤ ݣ ݫ ݭݣحݫݕه ݣ ݣ ݣ ݣ
ݣݫ
7
4
فق فق ت
��ط ݣ ݣ�� ݣ
ط ݣ ݣ�ݤ
شماره پنجم
زمستان 97و بهار 98
بعضی چیزها اسمشان را با خودشان می اورند ،فصلنامه هم از این دسته است ،هر فصلی
که میاید منتظر میمانی تا نامه ان به دستت برسد .سلمای ما هم به فصل پنجمش رسیده
است و نامه ای پرامید بــرای زمستان و بهار پیش روســت .اعضای هیئت تحریریه سلما
مثل همیشه از مدتها قبل در تاشند تا بتوانند برایتان خوب و دلنشین و از همه مهمتر بهروز
بنویسند .جلسهها و نشستهای مختلف تشکیل دادند و دل به دریا زدند ونوشتند .برای ما
که خودمان را نسل سوم انقاب میدانیم زمستان خاطره کاغذ رنگیهای دهه فجر و تزیین
هایهر فصلی
است،
ها هم
فصلنامه
شاید می
خودشان
اسمشان را
بعضی چیزها
دسته نوشته
اینهدف از
دلیلازدیگر،
اورند،و البته ده
همین دلیل
زنده بامیکند.
کاسهایمان را
فصلستونهای
بیا و بقیه
برسد.من و
دستتخانگی،
حریم ،هیئت
کرد .ما
میتعیین
منتظر 5را
که میایدسلمای
پنجمش رسیده
نزدیکتربه
کتاب،ما هم
سلمای
نامهدران به
مانی تا
مقاومت
رنگ و بوی
مختلفی که
نشریه را با
ـرای مقدم
درـ خط
خودمان را
هیئت تحریریه سلما
اعضای
مطالبـت.
پیش روسـ
دانستیم وبهار
زمستان و
پرامید ب
ثابت،ای
است و نامه
و جهاد میدهد ،اذین بستهایم .میدانیم که زمستان 97اهمیت خاصی دارد ،چهل سال از
مهمتر بهروز
مثل همیشه از مدتها قبل در تاشند تا بتوانند برایتان خوب و دلنشین و از همه
انقاب میگذرد و حمات جنگ روانی و اقتصادی به اوج رسیده است .با این اوصاف قلم
ونوشتند .برای ما
دریا زدند
دل به
دادند و
مختلف
نشستهای
جلسهها و
خواندیم و شنیدیم
گفتیم و
کردیم،
تشکیلشروع
بضاعتمان
کداممان در حد
دانستیم و هر
بنویسند.را ساح
روزهای
کاغذ مثل
خاطرهکردیم و
انقاب اغاز
دانیمنعمت
میبا شکر
سلما را
پرونده ویژه
بنویسیم.
تا
سخت و تزیین
دهه فجر
همههای
رنگی
زمستان
انقاب
نسل سوم
خودمان را
که
نقاط ازروشن
اینده و
امید به
تاش کردیم
گذراندهاند ،ما
سرافرازی
مردم ما با
کاس که
نوشتههای
دیدنهدف
دیگر،
دلیل
البته بادهها
همینهمدلیل و
کند .شاید
زنده می
هایمان را
سرافرازانه بنویسیم .اما از بهار پیش رو هم غافل نبودیم و با شیرینیهای مخصوص عید به
سلمای 5را تعیین کرد .ما در حریم ،هیئت خانگی ،من و کتاب ،نزدیکتر بیا و بقیه ستونهای
استقبال روزهای زیبای بهاری رفتیم .از اغاز تا پایان سلما مثل همیشه هوای چشم و دل شما
که رنگ و بوی مقاومت
مختلفی
مطالب
نشریه را با
دانستیم و
خط مقدم
خودمان را
هستیم.
گرم شما
پیشنهادات
همیشه منتظر
نشوید .مثل
درخسته
داشتیم تا
ثابت ،را
خانواده
قضایی
مجتمع
قبل از
راهروهای 97اهمیت خاصی دارد ،چهل سال از
که وزمستان
دانیم
ایم .می
رابطهاذین بسته
دهد،
ازدواج می
عقدجهاد
مرد است .اگر و
قضاوت میان دو
ان؛ بازهم
فسخ شود
دوستبه اوج رسیده است .با این اوصاف قلم
اقتصادی
جنگیادروانی و
گذرد ودر حمات
قانونی ،می
زناشویی به دلیلیانقاب
میافتم .نمیدانم کار از کجا خراب
این صورت زن نمیتواند مهر بگیرد .اگر
را ساح دانستیم و هر کداممان در حد بضاعتمان شروع کردیم ،گفتیم و خواندیم و شنیدیم
میشود که روزبهروز مهریهها سنگینتر
هم تا ان زمان مهر را دریافت کرده باشد
ناسازگاریاغاز کردیم و مثل همه روزهای سخت
نعمت انقاب
توان را با
سلما
بنویسیم.
شکرمیشود و
مالی کمتر
برگرداند.پرونده ویژه و
باید ان را به شوهرتاسابق
کردیم با امید به اینده و دیدن نقاط روشن
تاش
سقفهم
گذراندهیکاند ،ما
شاید بهتر
بیشتر.
که مردم ما با سرافرازی در زیر
محاسبه وجه نقد بهروز
همان جلسه
بهاربرویم
سرافرازانه بنویسیم .اما ازاست
نبودیم و با شیرینیهای مخصوص عید به
سراغرواولهمکار،غافل
پیش
ی ـ ــادش ب ــه خ ــی ــر ،ه ــم ــان مـ ــادربـ ــزرگ
معروف بله برون و جمله معروفتر
سلما مثل همیشه هوای چشم و دل شما
پولزیبای بهاری رفتیم .از اغاز تا پایان
روزهای
استقبال
دوستداشتنیام مهریهاش مبلغی
«کی داده کی گرفته؟» ،به نظرم خیلی
داشتیماز تاکم شدن
بود اما هیچوقتراصحبتی
پیشنهادات گرم شما هستیم.
خسته نشوید .مثل همیشه منتظر
دادهاند و خیلیها گرفتهاند .درست
ارزش پول و تورم و نرخ ارز و دار نکرد؛
است که اان تا صد و ده سکه امکان
اما زمانه کمی عوضشده است .نسل
تعقیب قانونی وجود دارد اما بازهم
مادربزرگهای کمتوقع جای خودشان را
باید دقــت کــرد کــه از ابـتــدا خشت
به نوههایی دادهاند که دنبال نان به نرخ
اول زندگی چطور گذاشته میشود.
روز هستند و اگر بخواهیم انصاف داشته
وضعیت مالی و تمکن اقا داماد خیلی
باشیم صفا و جوانمردی پدربزرگهایمان
مهم است ،مسئلهای که دخترخانم و
«من از مردم سراسر کشور خواهش میکنم
هم در همه مــردان این دوره و زمانه به
اقاپسر باید از همان اول در نظر داشته
که انقــدر مهریهها را ز یــاد نکنند .این
چشم نمیخورد .شاید به همین دلیل
باشند و برای شروع زندگی بر پایه عشق
سنت جاهلی است .این کاری است که
سخت شدن
ازجمله
دعواـلمیدیگری
خواهرم دایـ
و
باشند.قرار
میبینم که
منشی و
همه ًهم
کردیم مثل
وقتی بچه بودیم و با
روش
دادگاهشده
مشاورتربیت
محبت
قاضی و و
است میانخدا و رسول؟ در این زمان بخصوص،
قبا راهم بود اما
که البته
کسیزندگی
شرایط
شوهرها
زن و
دنیابریعنی
دوستترین ادمهـ
میانه کار
بودیم تا
سن و سالهایمان به دنبال
سیره
اساس
ـایمهریه
پرداخت
پیامبر قضاوتاز ان راضــی نیستند .نمیگوییم حرام
قانونگذار به
بگیرد و ما تقصیر را گردن خواسته
شایدنمی
مهربان من
مادربزرگ
دیگرکـمثل
بود ،بعد
متفاوتهر بار
همدیگرهابیندازیم.
بهترین
ائمه؟
ـرم؟ و
کنند و ا
توانند بگوینداست .نمیگوییم ازدواج باطل است؛ اما
قیمت
به
باید
مهریه
که
افتاد
فکر
این
که روی
ـرروز
است.ها هـ
هرگز ...ان
از یک دعوای جانانه میرفتیم سراغ مادربزرگ مهربان
میزشانرا در
داماد مهریه
همان
قضاوت راه
کاغذهاییخاف سنت پیامبر؟ و اواد ایشان و
فرمول
در
شود؛
پرداخت
و
محاسبه
روز
شده و در
رنگی جمع
ـوانپوشه
حد تـیک
میبینند که در
و دوستداشتنیمان و میگفتیم مادر شما بگو تقصیر
همانجا
تعیین و
هنگاممقابلشانائمهی هدی؟ و بزرگان اسام است.
جملهبها در سال
شاخص
پیشنهادی متوسط
پر واینخالی
داده.دعوا
طرف
عقدکه با
صندلیهایی
مهربانی یک
کدام مان است؟ مادر با ان نگاه پر از
شاید
هدیهدومی
روشمیشوند.خاف روش اینهاست و بهخصوص در
مهریه ،تقسیمبر
سال
قبل از
موضوعهای
دعواهای این
پرداختقضاوت
دو دوست
«میان
همیشگی و تکراری داشت:
اسیبهای
قدیمی بتواند
دوستانراه دیگر
بهتر از هر
مختلفی دارد.زمان ما که کشور احتیاج دارد به اینکه
شدعقد شده؛
سال
شاخص بها
متوسط
قیمت رادعوا
موضوع برای
زندگی
در می
ریخته
روی سرمان
هرگز!» جملهای که مثل اب سرد
حلو کند؛ و
های گران
از همان اولمهریه
دادگاه هست؛همهی کارهای صحیح ،اسان شود ،هیچ
شده
نوشته
مهریه
در
ضرب
تقسیم،
تغییر
جامعه
شرایط
دعواها
فرستاد .البته همیشه
نتیجهمی
و دوباره ما را سراغ کار خودمان
قیمت
تغییر در
همسو بابا هر
طرف دیگر
اما بعضی از
هامیکند ومصلحت نیست که بعضی ازدواجها را
شاخص
(جدول
شود.
می
عقدنامه
دلمان میخواست که مادردربگوید حق با یکی از ما است
تعدادمیشود.
تعدادشان زیاد
زندانیان مهریه ز یــاد نشده و
اینطور مشکل کنند».
بانک مرکزی
توسط
هرسال
ها
قیمت
و بهقولمعروف تبرئه شویم ،اما مادر دوستداشتنی ما،
بدتر از ان به دلیل گرانی سکه تعداد
حضرت ایتاه خامنهای:
میشود).
دادهو می
دانست که طرفداری
تجربه یکعمر زندگی داشت
پایین نیاید.
روزبهروز
ازدواج
خطبه عقد 1373 9 2
خانواده بهخصوص
مربوط به
مالی
پروندههای
یکجانبه او به ضرر خواهری و دوستی و درنتیجه خانواده
«دادخواست دریافت مهریه» از همانهایی است
ماست .او میخواست تدبیری کند تا مشکاتمان را
که با تغییر شرایط اقتصادی چند ماه اخیر افزایش
خودمان حل کنیم و یک پله بااتر ،انقدر باهم دوست
داشته و به گفته منابع ا گاه ،حداقل سه برابر شده
باشیم که کمتر برای خواستههایمان دعوا راه بیندازیم.
اســت .بــرای تحلیل درســت علتهای افزایش
شماره پنجم -زمستان 97و بهار 98
صاحب امتیاز:
مرکز رشد دانشگاه امام صادق؟
سردبیر :سها کارساز
هیئت تحریریه:
ساجده شکری ،مائده شکری،
غزاله صباغیان طوسی ،فاطمه
عبیدی ،سها کارساز ،الهام
کهدویی ،مریم مرتضی زاده،
مرجان مرتضیزاده ،حکیمه نیلیپور،
مریم جعفری.
مدیر فنی :سامان قاموس
مدیر 6هنری :سیدمصطفیشفیعی
نشانی:تهران ،سعادتاباد ،بلوار دریا،
مرکز رشد دانشگاه امام صادق؟،
شماره 10
تلفکس88590027-89775592 :
سامانه پیامکی30004866303030 :
رایانامهsal ma@ rushd. i r :
مریمالسادات مرتضیزاده
ݨٰ ݦ
سلمی ،بانوی ایــرانی مسلمان
فصـــــلنامه خــــــانواده ایــــــرانی
5
ݒݦ
ݫ ݬݕىرݣ ݩݧوݐںݠݣهݤ ݣوݣ ݫݬى ݣهݤݣݔر
سعیده ابویسانی
34
شماره پنجم
زمستان 97و بهار 98
برای اینکه بدانیم در چهل سال بعد از
انقاب با نداشتن مهره امریکا در شطرنج
منافع ملی چه چیزی را از دست دادهایم،
وضعیت کنونی کشورهای همپیمان با
ایاات متحده را با هم مرور میکنیم.
1
35
ݐݣݣݣ� ݒ
ݣکرده ݣ ݑ
دوٮݓاره اݣ ݣ
ݣطرهݣا ݣݣݣݣ�عر ݣݣرا ݣ ݐݣ�را ݣ ݣ ݣݠݤݤݣ ݣ
ݣس�
ݖ ݦ ݑ� ݒ
ݣکرده ݣ ݑ
دوٮݓاره ݣݣٮیاد ݣݣد ݣرݣ ݤ ݣݣݣݣݣݣݣݣݣݣݣݣݣݣݣݣݣݣا
ݣی�ی ں ݓه ٮݕا ݣ ݣ ݣݠݤݤݣ ݣ
ݤس�
ݖ
ݫٮݭݓ ݫ ݐݫٮ�ݭݓ ݩݒ ݑ
مرݣ ݣݣا ݣ ݣ
ݣدود ݣݣمیاݣݣٮݫݫݬݬید
ݣی ݣ ݣ
س ݣ ݨݣکه ݦ ݣݣٮا ݣ ݫݭݓ� ݣوݣ ݣ
ݖ
�ݑ ݐ ݑ ݧݩݐ
ں ݓه ݣ ٮݐݣر گ ا�ںیه ݣݣݣݣݣݣ�ںها ݣݣݣݣݣک�ݓود ݣݣمیاݣݣٮید
سمیه فتحی
ݭݫ ی ݑ
س�
شماره پنجم
زمستان 97و بهار 98
اما با همه حکمت و موعظهای که پیامبر مهربانی به امتش
هدیه داد ،جامعه ان روزگار بهقدری بیابرو است که کمتر
حتی بعد از خافت موای متقیان انقدر مردم سستایمان
هستند که وقتی حضرت در بین یک جمعیت 40هزارنفری
با نور وحی الهی و مهربانی بینظیرش سبک زندگی مردمی
که در ّ
سنتهای جاهلی غرق بودند را متحول فرمود و برای
دنیایشان افق بلند اخرت را ترسیم نمود.
ساجده شکری
ساجده شکری
الهام کهدویی
شماره پنجم
زمستان 97و بهار 98
56
* متن حاضر برگرفته از سخنان حجتااسام حامد رحمت کاشانی در نشست «چهلسالگی انقاب اسامی» در جمع مرکز رشد بانوان دانشگاه
امام صادق؟ است.
نیمه راه» سرگذشت نامه
«بازگشت از نیمه راه» «بازگشت
سرگذشتازنامه
فعالین و چهرههای مشهور
32نفر
هایازمشهور
32نفر از فعالین و چهره
نوعی کــه هــرکــدام بهنوعی
انقابیبهاســت
انقابی اســت کــه هــرکــدام
بودند انقاب گره زده بودند
زدهابروی
گرهرا با
خود را با ابروی انقابخود
مدتی از راه جدا شدند و
بعد از
شدند و
اما بعد از مدتی از راهاماجدا
شناخت خط سیر این
بازگشتند.این
بازگشتند .شناخت خط سیر
علتبامخالفتهای انــان با
مخالفتـراد و
افـ
های انــان
افــراد و علت
جمهوری اسامی و رهبری این
نظامرهبری این
نظام جمهوری اسامی و
انقاببر اینکه «راه» انقاب
«راه» عــاوه
نظام ،عــاوه بر اینکهنظام،
جدا میکند و به اصلها
بهــراد
را از افــراد جدا میکندرا واز اف
اصلها
جمله تراز ما در شناخت
میدررساند،
شناخت
میرساند ،جمله تراز ما
همان یاداور میشود .همان
انقابیون را هم
انقابیون را هم یاداور میشود.
امام و بنیانگذار این مسیر
ترازی که
اینازمسیر
ترازی که از امام و بنیانگذار
مانده است« :ما ک ،حال
یادگار
ک ،حال
به یادگار مانده است:به«ما
فعلی افراد است ».فعلی افراد است».
ساجده شکری
ساجده شکری
لیا نوروزی
ا اف ف ت
� ݣ ݣ�را�
ف ا ف�مو ت� ݤ
�ݣ ݣ
ا�مو ݤ
ازمونرا�تکرار
لیا نوروزی
60
هنوز هم
گذرد اما
عمرش می
گذردبهار
هشتاد
نزدیک به هشتادبهار ازنزدیک
است
سحرخیز
اما ازهنوز هم
عمرشبهمی
استمحیطزیست▪ هوای محیطزیست
سحرخیزهوای
▪
میگویم و
الطلوعین
ترکبین
مناجات
و
نشده! و با
ترکمیگویم
اشخیر
صبحبه
نشده!
الطلوعیناش
و مناجات بین
خوابباوبیداری ▪ خوابوبیداری
صبحبهخیر ▪
نشینم .با
انداختهاش
سر گل
گونهبرهای
بوسهای به
نشینم.برباسرخود
سفره می
انداختهاش
بوسهای به گونههای گل
بدن حرکت و سکون بدن
خود و سکون ▪
حرکت
سفره می ▪
نگفتند:
بیراه هم
میکنم
فکر میکنم بیراه هم فکر
قدیم».
جوونای
«جوونم
نگفتند:
خوردنیها و اشامیدنیها
▪
اشامیدنیها
«جوونم جوونای قدیم» ▪ .خوردنیها و
ً
ً
ضروریو حفظ مواد ضروری
(استفراغ)
دفعومواد
مواد زائد ▪
زائدمواد
حفظ
(استفراغ)
نوع دفع
سنتی البته از ▪
ایرانی-
زندگی همین
سبکعلتش
واقعا هم
زندگیایرانی-
سبکاز نوع
سنتی البته
واقعا هم علتش همین
(احتباس)
(احتباس)
جوانهای عصر فستفود و
حالشان از ما
جوانکه
هاست
اسامی
فستفود و
های عصر
قدیمی ما
حالشان از
اسامی قدیمیهاست که
▪ حاات روانی
حاات روانی
«اصول شش ▪
گانه سامت
گانهبهگام
شش گام
«اصولاست
است .خوب
استبهتر
تکنولوژی
سامت
گامبهگام
تکنولوژی بهتر است .خوب
هم مثل جوانهای قدیم
جوانبلکه
مثلکنیم
هممرور
باهم
سنتی»
هایماقدیم
بلکهرا ما
طبکنیم
در طب سنتی» را باهمدرمرور
سرزنده و پرانرژی باشیم.
سرزنده و پرانرژی باشیم.
ِ -1س ِّته ضروریه
ِ -1س ِّته ضروریه
صدای جیرجیر صندلی سمت راست
ندارد .چرا جواب این سوال یادم نمیاید؟
بسماه الرحمن الرحیم» میگویم و
مرا به خود مــیاورد .دختری با مانتوی
بااینکه حتی صفحه مربوط به پاسخ
شروع میکنم...
سمت راست
صدای
نمیامااید؟
ذهنمیادم
ایندرسوال
ندارد .چرا جواب
گویم و
الرحیم»میمی
الرحمن
اتوکشیده ،پایش
صندلیابی
جیرجیر مقنعه
سرمهای و
اصل محتوا
دارم؛
سوال را
میترسم حتی
شوم،
بهیک رد
بسماه یک
می با
دختری
خودازمــی
مربوط به
مانتویسرعت
دهد و با
اورد .تکان
استرس
مرا به را
پاسخ برمیدارم
بطری ابم را
صفحهکردهام.
حتیفراموش
بااینکه را
شروع میکنم...یکی را جا بـگــذارم .قلبم تند میزند؛
پاککنش
مدادها و
ورق میزند.
صفحات
محتواشــود .دلم
اصلفرجی
امابلکه
کشم،
ذهنممی
سوال را در و سر
پایش
اتوکشیده،
مقنعهراابی
سرمهای و
دارم؛
حتیام بیرون بپرد.
ترسمسینه
خواهد از
انگار می
شوم ،می
یکبهیک رد می
است .فکر
صندلی باچیده
گوشه
مرتب
را
برمیعبور
اینرایکی
خواهد
سرعت
میدهد و
تکان
استرس
دارم کنم ،راامااز
بطریازابم
نمیام.
فراموش کرده
دیشب می را
سوزد،
خوابی
بی
از
چشمانم
یکی را جا بـگــذارم .قلبم تند میزند؛
استرسی
های
خوان
زند .درس
میبچه
ورقان
کنم از
انتظار
سینهچهام طور
نمیدانم
کنش
پاک
مدادها و
صفحات را
مجبورم ...فرجی شــود .دلم
شب میکشم ،بلکه
بپرد.دارند کهو سر
بیرون
انگار میخواهد از
فکردست
است.هول
همیشه
ها که
باشد ،از ان
چشمم
کنیم .با عجله
استراحت
خوابیخوب
چشمانم از بیقبل را
چیده
صندلی
اید«...تمرینمرتب گوشه
را
می اما
کنم،
جلویعبور
تصویرییکی
ایخواهد از این
نمی
سوزد،
دیشب می
بلند کردن برای پاسخ دادن به سواات
و تکرار را خوب به خاطر بسپارید ،چراکه
وصفنشدنی ،پاسخنامه را ُپر میکنم و
نمیدانم چه طور انتظار دارند که شب
مجبورم...
وای! وای! حسرت در دلم مینشیند،
هر چه به ذهنم فشار مــیاورم فایدهای
کمی گلویش را صاف کرد و ادامه داد:
«تاش نود و نه درصد موفقیت است و
استعداد تنها یک درصد ان».
با کجخلقی و بیحوصلگی تمام در را به
هم زد و رفت .انگار کارهایی که برایش
انجام میدهم به چشمش نمیاید .تمام
دیروز را به مرتب کردن اتاق ،شستوشو
و اتــو کــردن لباسهایش سپری کــردم.
صبح زود بیدار شدم و برایش صبحانه
اماده کردم و غذای موردعاقهاش را که
دیشب پخته بودم برای ناهارش بستهبندی
ک ــردم؛ امــا بــازهــم نــاراحــت و عصبانی
خانه را ترک کرد .نگران رفتوامدش به
مدرسه هستم .احساس میکنم مدتی
است شبها ،یواشکی با تلفن صحبت
میکند .نمیدانم چــرا قوانین خانه و
خانواده را رعایت نمیکند .نمیدانم
چرا رفتارش مانند ما نیست .هرچه فکر
میکنم نمیفهمم کجای کارمان ایراد
داشته است .ایکاش معجزهای اتفاق
میافتاد و شرایطمان عوض میشد.
ً
ایا واقعا اصلی وجود دارد که بتواند معجزه
کند و مانند اب روی اتــش مشکات
چرا محبت کنیم؟
ا ݦ �و ا ݦ ݧ ݩ
ی ݣ ݤݣا ݑ� ݧ ݩݒسݤ
ا ݓ� ݣ ݣ ݤ ݤ ݤ
تربیتی را حل کند و حتی بااتر از ان مانع
از بروز چنین مشکاتی شود؟ بله چنین
اصلی وجود دارد .این اصل اعجاز اور در
تربیت ،همان محبت است .اصلی که
با اثرات سحرامیزش میتواند بسیاری از
مشکاتی را که در مسیر تربیت فرزندتان
وجود دارد ،حل کند و اثار شگفتانگیزی
داشته باشد که تا سالهای سال در وجود
انها ماندگار بماند.
اما برای بهرهمندی از اعجاز این اصل
شگفتانگیز ازم است راهنمای ان را
بهخوبی مطالعه کرده باشید .در غیر این
صورت ممکن است هیچگاه به اثار مورد
انتظار از ان دست پیدا نکنید یا حتی
بااینکه فکر میکنید چیزی در محبت
کردن به فرزندتان کم نگذاشتهاید ،باز از
زبان او این جمله را بشنوید که میگوید:
«والدینم مرا دوست ندارند ».پس حتی
اگر فکر میکنید بهاندازه کافی به فرزندتان
محبت میکنید و راه و رسم محبت کردن
پاسخ به این سوال شمارا با اثار و نتایج
محبت کردن اشنا میکند و باعث میشود
انگیزه و ارادهتان در این راه تقویت شود.
اگر با این اثار بهخوبی اشنا باشید ،در
سختترین شرایط هم از محبت کردن
به فرزندتان خسته نمیشوید.
-1ایجاد روحیه تبعیت و اطاعت
به او را میدانید بازهم خواندن این مطلب
را از دست ندهید.
محبت یکی از نیازهای فطری انسان و
مهمترین ابزار تربیتی محسوب میشود.
ابزاری که نهتنها در تربیت فرزند بلکه در
تربیت انسان هم مهم و اساسی است؛ تا
انجا که مزد رسالت پیامبرمان ،محبت
و دوستی با خــانــدان مطهر ایشان قرار
دادهشــده اســت .محبت باارزشترین
چیزی است که میتوانید به فرزندان خود
بدهید .باارزشتر و مهمتر از اسباببازی
و امکانات رفاهی عالی و مدرسه خوب
و . ...
برای اینکه بتوانید به بهترین وجه
ممکن از ایــن اب ــزار ب ــرای تربیت
فرزندان خود استفاده کنید ،ازم
است بتوانید به سه سوال کلیدی
پاسخ دهید:
ســادهتــر یــن و موثرترین راه بــرای اینکه
فرزندتان تشویق شود تا مانند شما رفتار
کند و پذیرای قوانین شما باشد ،این
اســت که او را از محبت خــود سیراب
کنید .ایات و روایات زیادی وجود دارند
که به تاثیر محبت در ایجاد این روحیه
اشارهکردهاند .ما بهاختصار چند مورد از
انها را ذکر میکنیم.
• به انها بگو اگر خدا را دوست دارید،
از من تبعیت کنید( .العمران )31
• انسان با کسی همراه است که او را
دوست دارد( .پیامبر اکرم؟)
• دوستدار مطیع کسی است که او را
دوست دارد( .امام صادق؟)
یکی از مهمترین دای ـلــی کــه باعث
میشود بچهها از صحبتهای خالهها
و عموهای برنامههای کودک حرفشنوی
داشته باشند نیز همین است .چون انها
را دوست دارند ،پس به دستورات انها
گوش میدهند.
64
ً
این دقیقا همان ابزاری است که رسانههای
دشمن بهخوبی از ان استفاده میکنند.
به این صورت که مدتی تاش میکنند
تا هنرپیشه یا بهقولمعروف سلبریتی را
محبوب نوجوانان یا کودکان شما کنند
و پــسازان بــدون هیچ تاشی خواهند
توانست از طریق انها روی سبک زندگی
ً
و اخاق و رفتار انها اثر بگذارند .حتما
همه شما شاهد کودکانی بودهاید که لباس
شخصیتهای کارتونی را میپوشند یا
مانند انها صحبت میکنند .به همین
دلیل است که باید مواظب کارتونها
و برنامههای مورداستفاده فرزندتان و
بهطورکلی محبوبهای او باشید .عاوه بر
این برای تربیت و رشد او باید سعی کنید،
بذر محبت اهلبیت و بزرگان خود را در
دلش بکارید که ثمره ان ،سبک زندگی
اسامی و اخاق محمدی خواهد بود.
57
-2سامت روانی
یکی از مهمترین اثار محبت که روانشناسان
نیز تا کید زیادی روی ان دارند ،سامت
روانی کودکان است .اگر فرزندتان بهاندازه
کافی محبت دریافت کند ،احساس امنیت
و ارامش خواهد کرد و متوجه میشود که
اغوش والدین و محیط خانه ،بهترین
مکان برای حل مشکات و رسیدن به
ارامش است .همین امر باعث میشود
در اینده به شما اعتماد کند و شما و
محیط خانه را مکانی امــن بــرای بیان
مشکات و اسایش خود بداند .عامل
57
کلیدی در مصون ماندن انها از بسیاری
از انحرافها در دوران نوجوانی و جوانی
نیز همین است.
بهعاوه اگر وجــود فرزندتان از محبت
سیراب شود و متوجه شود که چقدر او
را دوست دارید ،احساس خوبی نسبت
به خود پیدا میکند .این امر باعث ایجاد
احساس عزتنفس و اعتمادبهنفس در او
میشود .چیزی که بسیاری از نوجوانان
امروزی از ان محروماند و علت بسیاری
از رفتارهای پرخطر و نادرست انها را
میتوان در عدم وجود اینها جستوجو
ً
کرد .مثا نوجوانی که با گوشه چشمی از
طرف دیگری ،تمام وجود خود را وقف
ً
او میکند ،احتماا در خانه و خانواده
بهاندازه کافی محبت دریافت نکرده است.
-3رشد فردی و اجر معنوی
محبت کردن به فرزندان باعث بزرگی روح
والدین و رشد انها میشود .اینکه بیوقفه
و بدون منت به انها محبت میکنید،
باعث میشود روحتان جا پیدا کند
و به ارامش برسید و راه و روش محبت
کردن به دیگران را هم یاد بگیرید .البته در
ایین ما ،محبت کردن به فرزندان با اجر
معنوی نیز همراه است .امام صادق؟
میفرمایند :موسی ابن عمران به خداوند
عرضه داشت ،پروردگارا کدام عمل نزد تو
پسندیدهتر است؟ فرمود :دوست داشتن
کودکان زیرا سرشت انها بر توحید است.
65
64
اب روی اتش
کنم از ان بچه درسخوانهای استرسی
معلم را دارند .خودم را جمعوجور میکنم
تاثیر بسیاری در موفقیت شما دارد .اگر
رد میشوم .حتی گاهی انقدر باعجله
باشد ،از انها که همیشه هول دست
تصویری جلوی چشمم میاید«...تمرین
قبل را خوب استراحت کنیم .با عجلهای
تا عقب نمانم.
میخواهید مطالب را فراموش نکنید
ـوال را میخوانم کــه متوجه
صــورت سـ
بلند کردن برای پاسخ دادن به سواات
و تکرار را خوب به خاطر بسپارید ،چراکه
وصفنشدنی ،پاسخنامه را ُپر میکنم و
باید دائــم مــرور کنید» .مشاور مدرسه
مفهوم نمیشوم و مجبور به تکرار میشوم.
کنمرا زودتر
وجور ومیزبان
جمععربی
ادبیات و
سواات
خودم را
معلم را دارند.
تاثیر بسیاری در موفقیت شما دارد .اگر
رد میشوم .حتی گاهی انقدر باعجله
جواب دادم و دین و زندگی را برای بخش
کمی گلویش را صاف کرد و ادامه داد:
وای! وای! حسرت در دلم مینشیند،
تا عقب نمانم.
میخواهید مطالب را فراموش نکنید
صــورت ســوال را میخوانم کــه متوجه
اخر نگه داشتم .همیشه در ازمونهای
«تاش نود و نه درصد موفقیت است و
هر چه به ذهنم فشار مــیاورم فایدهای
مدرسه
مشاور
کنید».
باید دائــم مــرور
مفهوم نمیشوم و مجبور به تکرار میشوم.
کردم.زودتر
زبان را
عربیراو می
ادبیات واین کار
سواات ازمایشی
ان».
درصد
تنها یک
استعداد
71
جواب دادم و دین و زندگی را برای بخش
اخر نگه داشتم .همیشه در ازمونهای
ازمایشی این کار را میکردم.
61
61
�� د� هسٮ ݠسده � ں
شیرینیه ی به ری
کهس ــت»؛ حقیقتی که
حقیقتیـان ا
بهتر از درم ـ
«پیشگیریـت»؛
«پیشگیری بهتر از درم ــان اس ـ
شلوغی شهر به روستای
فراغت از
استراحت و
روزی را
چند روزی را برای چند
روستای
شهر به
برایاز شلوغی
فراغت
استراحت و
به ان اهمیتمیدهند.
سنتیمیبسیار
حکیمانانطب
دهند.
اهمیت
طب سنتی بسیار به
حکیمان
انگار
خواب بیدار شدم.
مادربزرگ
بوی نان
اجدادی امدم.با
شدم .ازانگار
تنوربیدار
خواب
مادربزرگ از
اجدادی امدم.با بوی نان تنور
سامتی و ادامه زندگی باید
برای حفظ
معتقدند برای ان
زندگی باید
معتقدندادامه
حفظهاسامتی و
بهــود .کش وانها
قوسی به
ـده ب
منو رد شـ
روی
قوسی
کش
چرخ بـازـود.
هجدهشــده
تریلیمن رد
یک روی
یک تریلیهجدهچرخ از
به «شش 1
سامت» 1توجه داشت .این
ضروری
اصل
داشت .این
توجه
اصل ضروری سامت»
«شش
کردم .تازه نوش به
کردم.
جان
کلی هوای
خمیازهای
عمیقو با
خودم دادم
عمیق جان
تازه نوش
کلی هوای
خودم دادم و با خمیازهای
همههمیشه و بر بدن همه
هستند که
عواملیو بر بدن
اصولکهازهمیشه
عواملی هستند
اصول از
اشتهای
مادربزرگ حسابی
ساده
لعاب ولی
پررنگ و
سفرهصبحانه پررنگ وسفره
اشتهای
حسابی
مادربزرگ
صبحانهساده
لعاب ولی
مدیریتصحیح انها همان
مدیریتاثر می
محلی،میگذارند وانسانها
گذارند وها همان
صحیح ان
انسانها اثر
بهارنارنج ،کره و پنیر
سیب
قلقلک داد.
کور من را قلقلک داد.کور من
پنیرو محلی،
مربایکره و
بهارنارنج،
مربای راسیب و
سبک زندگی سالم است.
زندگی سالم است.
خاصه سلف سبک
سرویسی بود
مادربزرگ و...
و...مرغهای
تولیدی
نیمرو از
سرویسی بود
خاصه سلف
مادربزرگ
نیمرو از تولیدی مرغهای
برای خودش!
برای خودش!
ششتایی سامتی :ششتایی سامتی:
زن در بهشت گمشده زمین
؟
77
شماره پنجم
زمستان 97و بهار 98
جنگ و ظلم در وطن را تاب اوردهاند.
ݫݭٮ ݓ ف� شسا ݣݫو ݣݭٮݫ ݓ ف� ش
لݤݤ:ݣ ݣهوݤ ݤا
هوݤاݤ
ساݤݣ ݣوݤ
لݤݤ :ݣ ݣ ݣ
ݣ ݣ ݣ ݤݣ ݤ
ششتایی سامتی
بخش اول :هوا
شماره پنجم
زمستان 97و بهار 98
68
رحمت خدا بر وجود پاک همه حقکوشان
باد...
61
سݣ ݫٮݣ ݫ ݔ ݣ ݣݠ ݣس ݒ ݦاݤس قم� شݠ ݑ ݣ ݦ ݣ ݣݤٮ
ݒ ݦس ش ݑݣ ݦ ݣ ݤٮ
س ݣ ݫٮݣ ݫ ݔ ݣ ݣ ݣݠ ݣ ݣساݤ قم�ݠ
حکیمه نیلی پور
ݫ ݫ ݓِ
51
57
کتاببهبازگشت از نیمه راه به
انتشار
نیمه راه
انتشار کتاب بازگشت از
نویسنده بــوده که نشان
عهدهکهخود
نشان
عهده خود نویسنده بــوده
جریانکوشی او در میان جریان
میانسخت
دهنده
دهنده سخت کوشی او در
شفافیت است .همچنین
مخالفانچنین
مخالفان شفافیت است .هم
270وصفحه تنظیم شده و
کتاب در 270صفحهکتاب
تنظیمدرشده
سال 1394به بازار ارائه
زمستانارائه
در به بازار
در زمستان سال 1394
شده است.
شده است.
56
اما ائمه؟ از لحظه وفات جد مطهرشان تا سال 260
درصدد بودند که حکومت الهی را در جامعه اسامی به
وجود اورند .تمام مجاهدتهای این بزرگواران در طول
این 250سال ،مانند کار یک انسان با یک نیت و هدف
5
مشترک اما با روش و موضع مختلف است.
-3وصیت امام حسین؟ به محمد بن حنفیه ،بحاراانوار ج،44
ص329
-4ااغانی ،ابوالفرج اصفهانی ،جلد ،8صفحه326
-5انسان 250ساله ،مجموعه سخنان مقام معظم رهبری
یک دریا کار
ساله و تجربههای رنگارنگ
هایچهل
تاریخ چهل ساله و تجربهتاریخ
رنگارنگ
کرده که این سیر ،بیوقفه
ثابت
این به ما
ان به ما ثابت کرده که ان
وقفه
سیر ،بی
پیشرفت است و در این مسیر
حالاین مسیر
در حال پیشرفت استدرو در
عهد اخوت و حتی عقد
هیچ
با هیچ کس عهد با
کسعقد
حتی
اخوت و
هستیم ندارد .این ما هستیم
فرزندخواندگی
فرزندخواندگی ندارد .این ما
بایدپس همه حوادث باید
حوادثو در
که هر روز
که هر روز و در پس همه
روندهبا این جریان پیش رونده
خود را
نسبت
پیش
نسبت خود را با این جریان
شفاف کنیم.
شفاف کنیم.
اخر امــد ،دوسـتــداران را چه
دوستی
کیچه
ـداران را
-1ســتـ
-1دوستی کی اخر امــد ،دو
شد؟(حافظ)
شد؟(حافظ)
-1خطبه 27نهجالباغه
-2در سال 63هجری قمری سپاه یزید قیام مردم مدینه را سرکوب
کردند .سپاهیان شام به دستور یزید سه روز از هیچ جنایتی در کشتار
مردم و تجاوز کم نگذاشتند .این واقعه خونین در تاریخ مشهور به
واقعه حرّ ه است.
بنیامیه حقایق دیــن را طــوری دگــرگــون کردند تا باب
طبعشان باشد .نماز جمعه میخواندند ،حج میرفتند،
اما در هیچکدام خبری از توحید حقیقی نبود .اسامی که
تمام لحظات زندگی انسان را لحظات امتحان میداند
و شهادتطلبی را ارزش معرفی میکند ،جایش را به
اسام حاکمان رفاهزده ساکن در کاخهای اشرافی داده
بود .اسام ناب منزویشده بود .انقدر فساد جامعه را
فراگرفته بود که برای بدرقه کاروان رقاصههای مدینه که
عازم حج بودند هزاران نفر جمع شدند4؛ اما اباعبداه؟
ً
غریبانه با مدینهالنبی وداع کرد .کاما مشخص است
در پنجاه سال اول ارمانها و اهدافی که پیامبر اکرم؟
و یاران باوفایش سالها برایش خوندل خوردند و جهاد
کردند ،در نظر و عمل مردم از ارزش افتاده بود .جماعت
ان روز ،دین نجاتبخش پیامبر خاتم؟ را تا جایی قبول
داشتند که به نفسپرستی انها ضرر نزند.
ݠ
ݠ
� �ه ݠ ݠ�و�
سنگی
روش اه� ای خ
فز یش روزی
شماره پنجم
زمستان 97و بهار 98
ݧ ݧٰ
سلمی :بانوی
ایرانی مسلمان
53
مثل بال
شبیه جونِ ،
ݧ ݧٰ
سلمی :بانوی
ایرانی مسلمان
ݫ ݫ ݬݔ ݠ ݫ ݫ ݬݔ ݠ
سالاندبعد انقاب ،کم نبودهاند
در این 40سال بعد در
انقاب،اینکم40نبوده
عهد ماندن شکستند و از
کسانی که عهد ماندنکسانی که
شکستند و از
بازگشتند .دوستداران انقابی
نیمه راه بازگشتند .نیمه راه
دوستداران انقابی
1
که دوستی به 1
پایان رساندند و رفتند.
که دوستی به پایان رساندند و رفتند.
تعداد «انقابیون پشیمان»،
بیشتر از
اما بیشتر از تعداد اما
پشیمان»،
«انقابیون
اند که سعی در پوشاندن
هایی بوده
انهایی بودهاند که ان
پوشاندن
سعی در
عملکرد ادمها و ارائه تصویری
حقیقتتصویری
حقیقت عملکرد ادمها و ارائه
جریانها داشتهاند« .بازگشت
ساختگی از
«بازگشت
ساختگی از جریانها داشتهاند.
قلم علی الفتپور سعی
راه» به
سعی
نیمهپور
از نیمه راه» به قلم علیازالفت
رواییحدود 1200سند روایی
سند ارائه
دارد تا با
دارد تا با ارائه حدود 1200
معاصر بعد انقاب اسامی
از تاریخ معاصر بعد از
تاریخاسامی
انقاب
های پاشیده شده بر اینه
ایران،
خابرکاینه
شده
ایران ،خا کهای پاشیده
تصویری ازکنار بزند تا تصویری از
واقعیتها را
واقعیتها را کنار بزند تا
جاماندگاننگفتههای جاماندگان
برخی اسرار و
برخی اسرار و نگفتههای
روی چشمان ما باز شود.
قافله
این قافله به روی این
باز بهشود.
چشمان ما
حمله دولت نیجریه به منزل شیخ ،خود
نیجریه نامی است که این روزها با شهیدان کربا و غدیر همراه شده و در سالهای
و همسرش ،زینتالدین ،مورد تیراندازی
است.
اخیر ،دوباره رنگی از خون سرخ مظلومان شیعه را به یادهای ما پاشیده
دولت نیجریه به منزل شیخ ،خود
حمله
نیجریه نامی است که این روزها با شهیدان کربا و غدیر همراه شده و در سالهای
قرار گرفتند .از ان زمان تا به حال شیخ و
خورده است.
همسرش ،زینتالدین ،مورد تیراندازی
نیجریه نامی است که با یک ابراهیم و چندین هزار اسماعیل گره و
اخیر ،دوباره رنگی از خون سرخ مظلومان شیعه را به یادهای ما پاشیده است.
همسرش به بهانه قتل یکی از نیروهای
افریقا کانونی
گرفتند .از ان زمان تا به حال شیخ و
ابراهیمی که با کام امام خمینی به حق نزدیک شد و در گوشهای از قرار
نیجریه نامی است که با یک ابراهیم و چندین هزار اسماعیل گره خورده است.
ارتش در حبس نگهداری میشوند بدون
برای مقدمهسازی ظهور به پا کرد.
همسرش به بهانه قتل یکی از نیروهای
ابراهیمی که با کام امام خمینی به حق نزدیک شد و در گوشهای از افریقا کانونی
انکه زخمهای تیراندازی سه سال گذشته
بدون
شوند
درمانمی
ارتش در حبس نگهداری
زخمهایی که در اثر
باشد.
شده
برای مقدمهسازی ظهور به پا کرد.
ّ
زخمشد،
انکهاشنا
به ایران امد ،با مذهب تشیع
ابراهیم یعقوب زکزاکی در ماه می سال
گذشته
تیراندازیــاسه
های
چشم نابینا شــده و
سالاز یک
شیخ
انه
درس حوزه خواند و با لباس روحانیت
1953میادی در زاریای نیجریه متولد
هر در
هاییهمکه
درمان شده باشد .زخم
روز رااثربا درد ناشی از باقی
همسرش
ّ
شد،
اشنا
ع
تشی
مذهب
با
ایران وامد،
میازسال
ابراهیم یعقوب زکزاکی درشـماه
شیعه و با پرچم تبلیغ به زاریا برگشت.
عاشق
پیروان اهــلبهسنت
ـد .او
نابیناهاشـدرـده و
بدنش سپری میکند.
چشم گلوله
انهــا شیخ از یک ماندن
روحانیت
لباس
با
و
خواند
حوزه
درس
متولد
نیجریه
بود و در دوران تحصیل در انجمن
1953میادی در زاریای اسام
امتحانهای خــداونــد در مسیر تبلیغ
سیباقی
ناشی از
سال پافشاری بر اصول
درد بعد از
همسرش هم هر روز رااماباحاا
به زاریا
شیعه ودر با پرچم
عاشق
شــد .او از پیروان اهــل سنت و
مسلمان نیجریه
دانشجویان
برگشت.سالهای اخیر سخت
خصوص در
دانشگاه تبلیغ به
کند.
سپری می
ماندن گلولهها در بدنش
صلحجویی ابراهیم
صبر و
اسام ناب،
سیاسی
احمدو ،به
انجمن
اسام بود و در دوران تحصیل در
تبلیغاما شیخ زکزاکی مثل
مسیر شده
سختتر
خــداونـ و
ـد در
فعالیتهای
عنوان دبیرکلامتحان
های 25میلیون نفر از
پافشاری وبردل
سالثمر رسیده
اما حاا بعد از سی به
اصول
1979بود
داشـدرـت .حـ
دانشگاه
دانشجویان مسلمان نیجریه
سخت ایستاده است .او از
اخیرابراهیموار
همیشه
نامسالهای
که در
خصوص
ـدود سال به
نیجریه با عشق و راه اهل
اسام ناب ،صبر و مردم
مسلمانابراهیم
صلحجویی
اسامی ای ــران» توجه دنیا به
ـاب
احمدو ،به عنوان دبیرکل «انــقـ
ناموس و فــرزنــدان ،همه
جان و مال
سیاسی
فعالیت
زکزاکیتامثل
شده اما شیخ
و سختتر
خورده است .مردم شیعه
بیت؟ پیوند
میلیون نفر از
اورده و دلهای 25
رسیده
به ثمر
اسام را به خود جلب کرد.
ویژه جهان
میدان
است.رااودرازراه خدا به
داشتههایش
نام
داشــت .حــدود سال 1979بود کهش
همیشه ابراهیموار ایستاده
اهل نیجریه ،با عکس
سنت در
اهل
حتی
و
از
حمایت
در
هم
دوستانش
و
ابراهیم
مسلمان نیجریه با عشق و راه
مردم روز قدس
همهدر راهپیمایی
پسرش را
ـرزنـسه
است.
«انــقــاب اسامی ای ــران» توجه دنیا به
ـدان،
جان و مال تا ناموس و فـ
امام خمینی؟ و رهبر معظم انقاب
در
را
نیجریه
اسامی
جنبش
جریان،
این
پیوند خورده است .مردم شیعه
بیت؟
مظلوم
سال 2014برای حمایت از مردم
ویژه جهان اسام را به خود جلب کرد.
داشتههایش را در راه خدا به میدان اورده
یاد ارمانهای انقاب را زنده نگه داشته
دانشگاه راهاندازی کردند و این اغازی
دیگرش
اهلراسنت در نیجریه ،با عکس
فلسطین تقدیم کرد و سه وپسرحتی
ابراهیم و دوستانش هم در حمایت از
به را در راهپیمایی روز قدس
پسرش
است .سه
اند و با امید اتحاد ملتهای مسلمان،
حرکت پروانهای از دیار افریقا
بود برای
ِ
مقابل ظلم به
خمینی؟ و رهبر معظم انقاب
در راه دفاع از باورهایش درامام
این جریان ،جنبش اسامی نیجریه را در
برایدرحمایت از مردم مظلوم
روح2014
سال
جنگ و ظلم در وطن را تاب اوردهاند.
اه؟
سمت شمع نورانی وجود
ارمانشیخ
یادفرزند
قربانگاه بندگی فرستاد .از 9
های انقاب را زنده نگه داشته
دانشگاه راهاندازی کردند و این اغازی
تقدیمتاکرد و سه پسر دیگرش را
فلسطین
رحمت خدا بر وجود پاک همه حقکوشان
گذشت
می
انقاب
از
سالی
ایران ...ده
باقیاتحاد ملتهای مسلمان،
یک باپسرامید
زکزاکی حاا فقط دو دختر واند و
افریقا به
دیار
بود برای
ِ
به
ظلم
مقابل
در
باورهایش
از
دفاع
راه
در
باد...
محبوبش
دیدار
برای
داده
دل
ابراهیم
حرکت پروانهای ازاینکه
مانده است .حدود سه سال پیش هم در
قربانگاه بندگی فرستاد .از 9فرزند شیخ
زکزاکی حاا فقط دو دختر و یک پسر باقی
مانده است .حدود سه سال پیش هم در
50
ݣ�ف�ى ق�ا ففݣݦ�ݣ ݣݫ�ݣفݫ ݥݣ�ݫݔںݣىݣ قݣ�هݤݤݣ ݤݤ�ݣاݤاݤ فݤهݤفݣݦ�ݣ ݣݫ ݣݫ ݥݣݫݔںݣ ݣ ݣهݤݤݣ ݤݤ�ݣ ݤاݤ ݤهݤ56
کلیدواژه گمشدهای است که
شفافیت،
است که
شفافیت ،کلیدواژه گمشدهای
تحلیلانهادر بسیاری از تحلیلها
جایازخالی
جای خالی ان در بسیاری
دیده میشود .شفافیت
مسائل ما
شفافیت
و مسائل ما دیده میوشود.
مقابلرا اینهای است که ما را
ایستادنکه ما
ایستادن مقابل اینهای است
دهد،هستیم انعکاس دهد،
طور که
همانطور که هستیم همان
انعکاس
باشیم،کهنهمیخواهیم باشیم ،نه
خواهیمانگونه
نه انگونه که می نه
نمایش میدهیم .از همینجا
گونه که
انگونه که نمایش می ان
همینجا
دهیم .از
شود که چرا برخورد عدهای
مشخص می
عدهای
مشخص میشود که چرا برخورد
خوب شفافیت ،چیزی
مفهوم
از ما با مفهوم خوب از ما با
چیزی
شفافیت،
پوشاندن اینه حق نماست با
شبیهنماست با
شبیه پوشاندن اینه حق
تصویر دلخواهمان بر روی
چسباندن روی
چسباندن تصویر دلخواهمان بر
شبیه پاشیدن خــا ک بر
ان .چیزی شبیه ان.
چیزیک بر
پاشیدن خــا
واقعیت ،چیزی شبیه فرار ...
هایفرار ...
نشانهشبیه
نشانههای واقعیت ،چیزی
ݣݠ ف ݤ ث
شسىى ݣݠ شس ݓفى ݫىݫ ݔ ݤ ث
لݫ ݣى ݫ ݣِݓالݤ
�اݤ ،ݣ ݣمىلݤ ݣ
ݣ ݣه ݣ ݣ و
لىݣ ݣ
� ݣ ݣݤ،هݣݣ ݣݫݣ ݫ ݓݭمىو ݣ
ݠݠ
س ه
من نه اهل مدینهام و نه اهل مکه؛ من
اهل هزار و چهارصد سال بعد از شمایم؛
ً
و اتفاقا همزبان شمای عزیز.
به بانو بگویید الحق که پدرشان طبیب
دوّ ارنــد و ایشان دختر همان پدر .به بانو
بگویید کسی از اهالی تهران هم درمان
شد تبهای ناامیدیاش»...
یادم باشد به سمانه بگویم ادامه صفحه
112کتابم پینوشتی دارد ان ــدازه یک
روایت کوتاه!
وج ــود م ـبــارک اخــر یــن پـیــامـبــر خ ــدا ،ح ـضــرت محمد
مصطفی؟ ،به شهادت تاریخ با 23سال مجاهدت به
معنای واقعی کلمه انقابی عظیم کرد ،انقابی تمامعیار
علیه سپاه متکبر شیطان.
از 100روز بعد از شهادت رسول خدا؟ ،پاره تنش برای
حفظ ارمان الهی پدر و دفاع از حریم وایت در سکوت و
کام
بیتفاوتی انها شهید میشود .انقدر ضریب نفوذ ِ
الهیترین انسانها ،امیرالمومنین علی؟ ،در دلهای
مرده ان جماعت کم است که بهجای استفاده از علم
بیپایانش خانهنشینش میکنند .انها 25سال برای قران
ناطق تنها باغداری و چاه کندن را میپسندند.
کار بهجایی رسید که 40سال بعد از تشکیل حکومت
اسامی پیغمبر ،یزید بن معاویه بهاصطاح فرمانده سپاه
اسام است .اوج فاجعه سال 61هجری است .وقتی فرزند
پیامبر خوبیها تنها میماند .دلیل بییاورماندنش فقط
دنیاپرستی کوفیان نبود .از مدینهالنبی هم حتی یک نفر
را نمیشناسیم که با حضرت همراه شده باشد؛ اما یک
سال بعد از مصیبت کربا وقتی در همان مدینه ،عبداه
بن حنظله علیه یزید قیام میکند ،البته نه به خاطر انکه
یزید ملعون قاتل حسین بن علی؟ است ،بلکه برای
اهل فحشا بودنش ،دههزارنفر با او بیعت مرگ میکنند.
واقعه خونین حرّ ه 2به دست سپاه یزید شکل میگیرد که
تنها 700صحابی در این حادثه کشته میشوند.
از این کلمات حضرت معلوم است گویا جمعی از جامعه
نخبگان ان روز حسین؟ را مفسد زمان میدانستند
(پناهبرخدا) که امام برای دفاع از خود باید بفرماید« :من
مفسد و ظالم نیستم !».حسین؟ را نمیشناختند.
شماره پنجم
زمستان 97و بهار 98
60
الگوها در اندازه واقعی در صفحات بعدی بصورت کمرنگ ترسیم شده است.
سمت شمع نورانی وجود روحاه؟ در
انقاب میگذشت تا
ایران ...ده سالی از 60
اینکه ابراهیم دلداده برای دیدار محبوبش
«جناب سلمان!
مرجان السادات مرتضی زاده
عیدانه
ݓ ݫ ݫ ݔ ݫ ݫ ݭݓ
هنوز میدوم ،هنوز هم ،زندگی که تبدار
میشود پشت سلمان راه میافتم .طعم
حدسی خرمای بهشتی را زیر زبانم مزمزه
میکنم و گوشهایم را تیز میکنم به شنیدن
این دعا از دهان مبارک حضرت کوثر؟...
که بر تب زندگیمان درمان است.
رفیقان نیمهراه
برای عیدی به گل دخترها دو مدل طرح را اموزش
میدهیم که میتواند بهعنوان گل سر ،تل و کش
مو استفاده شود .برای گلپسرها هم یک مدل
جا کلیدی با طرح ماشین که موردعاقهشان
هست ،خدمتتان تقدیم میشود.
-2سخنان مقام معظم رهبری در تاریخ 14خرداد 95
-3سخنان مقام معظم رهبری در تاریخ 14مهر 77
کا ݤݤ�
ک ݣ ݣ�ݤ ݢ ݫݬ ݠٮݤ ݣ ݣ ݣ ݤݣݤ ݤݤ
ىݫ ݫ ݬݔ ݣ ݣ ݣ ݣدݤ
خاندان پلید بنیامیه با همه ترفندها به میدان امده بود.
معاویهبنابیسفیان با ابــزار دنیاپرستی و تجملگرایی
انقدر سطح جامعه را پایین اورد که از اسام جز پوستهای
ظاهری نمانده بود و مردم با فرزندش یزید که حتی ظاهرش
هم اسامی نبود بهعنوان خلیفه مسلمین بیعت کردند.
یزیدی که وقتی در سال 53هجری قمری بهعنوان فرمانده
نبرد قسطنطنیه (ترکیه کنونی) فرستاده میشود و سپاهش
بیمار است ،او دریکی از روستاهای اطراف مشغول عیاشی
و شرابخواری است!
سوال اینجاست چرا از این ده هزار نفر که با عبداه تا پای
کشته شدن بیعت کردند ،صد نفرشان یک سال قبل با
امام حسین؟ همپیمان نشدند؟ شاید بشود جوابش
را در اخرین کلمات اباعبداه؟ در مدینه پیدا کرد
ً
َ ً
ّ
وقتیکه حضرت فرمود« :انی لم اخرُ ج ا ِشــرا ولا َب َطرا و لا
ً
ً
3
مُ فسدا و لا ظالما»...
شماره پنجم
زمستان 97و بهار 98
باید تفکر بسیجی عمومی شــود .تفکری که ترکیبی از
ایمان عمیق ،تاش مخلصانه ،هشیاری در شناخت
دشمن ،گذشت و ایثار در برابر دوســت و ایستادگی و
مقاومت شجاعانه و خستگیناپذیر اســت 3.خاصه
در همه عرصهها ارمانخواهیمان همراه با عملگرایی
باشد و کیفیت را بر کمیت مقدم بشماریم تا رشد کنیم.
رسالت امروز هرکدام از ما که بهرهمند از نعمت انقابی
هستیم که بزرگترین ثمرش استقال ،عزت و امنیت
است ،تاش برای حفظ داشتهها و رسیدن به اهداف
بلندی است که هــزاران شهید برای محقق شدن انها
جان شیرین خود را فدا کردند.
از دیدن دوسالگیاش در خیالم ،دفترم
خیس میشود ...دلم می خواهد از دست
دوسالگی تابان که به سمتم میدود فرار
کنم ،انقدر بدوم تا برسم به سمانه که امده
بود ماقات تابان و با خودش یک هدیه
بــرای تابان اورده بــود و یک هدیه برای
من ...تابان در اوج بیحالیاش سمانه را
که دید لبخند زد و سمانه شعر انگشتها
را روی دستهای داغش برایش خواند و
چشمهای تابان پر از ذوق شد ...سمانه
امد و با واژههایش قطرههای ارامش پاشید
به لحظههایم .هدیهام را جلوی خودش باز
کردم وقتی سعید پیش تابان بود و من و او
در محوطه بیمارستان روی چمن نشسته
بودیم ،خوب یادم است که باد موظف شده
بود همان وقت بوزد و بوی شیرین گلهای
بهاری باغچه را به مشامم برساند و من
وسط جشن تمامعیار طبیعت کادویم را
باز کنم و بخوانم « صحیفه فاطمیه» و تمام
بقیع را ،سعید را ،و تابان را و میلیمترهای
بودنش را با خودم مرور کنم .سمانه لبخند
زد و گفت« :زهرا! این بهترین چیزی بود
که میتوانستم برای روزهای پراضطرابت
هدیه بیاورم .ورق بزن ،صفحه ،110دعای
نور را باز کن باهم بخوانیم» .دلم میخواهد
خودم را در اغوش این دعا رها کنم و تمام
دوسالگی تابان را شکر کنم که مرا به این
دعا رساند.
خطبه میخواند و از انها برای نجات شهری که زنان در
ان مورد جسارت قرارگرفتهاند کمک میخواهد ،فقط دو
1
نفر لبیک یاری میدهند!
ً
اصا هنوز 50سال از انقاب شکوهمند نبوی نگذشته بود
مسلمانان بیدین ،عاشورا را خلق کردند .مصیبتی که
که
ِ
خشونتهایش حتی در جاهلیت قبل اسام هم سابقه
نــداشــت .اسیر کــردن بــزرگزادههــا ،شهید کــردن طفل
شیرخوار با لبهای تشنه... ،
50
مرجان السادات مرتضی زاده
برای داشتن جامعه موفق باید از هسته کوچک خانواده
شروع کرد .به خاطر خدا در خانواده خوشرفتار باشیم.
گذشت و ایثار کنیم .خانوادهمان جهادی باشد؛ یعنی با
نیت رضای خدا قبل از خودمان ،دیگران را ببینیم .این
همان تفکر بسیجی است ،کارگروهی برای خدا و دوری
از خودمحوری ست که با فطرت مردم نیز همخوانی دارد.
کنی؟! و من هاج و واج در بیانتهایی
این حسابوکتاب میگفتم :هرچقدر
میتوانی دوستشان داشته باش سعید
دوسالگی تابان روی تخت دراز کشیده...
گاهی ،گاهی نق میزند ،گاهی انقدر
بیحال میشود که پلکهایش را بهزور باز
میکند و گاهی فقط نفس نفس میزند.
امام خمینی؟
تب ه ع شقند ...ع شق نور
ݧ ݧٰ
سلمی :بانوی
ایرانی مسلمان
بودن را باید در کام رهبری؟ جستجو کرد 2.پایبندی
به اسام ناب در مقابل اسام امریکایی ،پرهیز از تنبلی
و ناامیدی ،داشتن تقوای فردی و سیاسی و ...ازجمله
این شاخصها هستند.
اخ! که چه طفیلیای داشتیم و داریم....
سعید را ه میرفت ،مینشست ،بلند
مــیشــد ،نــفــس مــیکــشــیــد ،میگفت:
زه ــرا .طفیلیهای بــانــو کــه ان ـقــدر دل
ربایند ،میتوانی فکر کنی عظمت خود
ایـشــان چقدر میتواند دلرباتر باشد؟
ً
اصا میتوانی حساب کردنش را تخیل
دوسالگی تابان که جلو میاید خودم
را پشت دیوار اتاق دکتر پنهان میکنم
تا مرا نبیند که بیاید بپرد بغلم ...تا مرا
نبیند که داغم کند ...تا مرا نبیند که باز
شرمندهام کند در مقابل امید و توسل!
«ما باید خودمان را بسازیم .اگر یک ملتی بخواهد
ّ
برای یک حرف حقی مقاومت کند ،باید از تاریخ
استفاده کند .ببیند در تاریخ اسام چه گذشت؟ و
انچه گذشته ،برای ما سرمشق است».
48
53
عىݫ ݬݔ ݣدݣاݤ ف ݤٮ
ݫ
***
48
که تو هم طفیلی ایشانی بــرای من که
دوســت داشتنت اینقدر عزیز است.
نمیدانم چرا اان همه اینها برایم مرور
می شود؛ صحنههای بزرگ شدن تابان
ابهای شادى ها و شکرهای من و سعید
در پسزمینه ذهنم راه میافتد تا میرسد
به دو سالگیاش که گرم است و سوزان
و لحظههایش سخت نفس میکشند.
،1396 10 19 -3بیانات در دیدار با مردم قم
43
49
قدری بخند...
به ایــام نــوروز که نزدیک میشویم ،در لیست
پروپیمان کارهای نوروزی ،برنامهریزی برای عیدی
دادن به عزیزان هم هست .برخی اسکناس نو تهیه
میکنند .برخی هم به بازار میروند و عیدیهایی از
جنس وسیله و کاا فراهم میکنند .دراینبین هم
افرادی هستند که دستبهکار میشوند و با عشق
عیدی درست میکنند و حاصل هنر و ذوقشان را
به عزیزانشان هدیه میدهند .در شرایطی که برنامه
اقتصادی یکی از اساسیترین ارکان برنامهریزی
خانوادههاست ،شاید هنر دستان ما در این مسیر
کمککننده باشد .هدف ما در بخش ترمه اموزش
هنری زیبا و کاربردی و درعینحال ساده برای
شما بانوی عزیز است .در این شماره ،سفرۀ ترمه
از ایدههایی برای هدیه عید پرشده که میتواند
جرقهای برای کسبوکار خانگی شما مخاطب
عزیز هم باشد .موفق باشید
میلیمترهای ب ــودن تــابــان در درون ــم،
کیلومترهای حضور خداوند را رقم زد و
لحظههای حرکتش ،شرمندگی سکوتم را
در برابر دعاهای مضطر سعید بیشتر کرد...
سعید توی گوشش اذان و اقامه گفت
و توى گوشهاى کوچکش زمزمه کرد:
اسمت را «تابان» میگذاریم که بدانی
طفیلی مادرمان ،زهرایی؟ .تو کنیزی
و ایشان ،بانو .میتوانی در کنیزیات
بدرخشی مثل ایشان که در بندگی شان،
زهرا بودند و درخشان!
،1396 11 19 -1دیدار با فرماندهان و کارکنان
نیروی هوایی ارتش
،1394 6 18 -2بــیــانــات در دیـ ــدار اقـشــار
مختلف مردم
و نیز بعضی از کشورهای دیگر اروپایی
1
مثل انگلیس و غیره؛ اینها دشمناند.
مریم السادات مرتضی زاده
«به نام خدای بخشنده مهربان .به نام
خدایی که نور است .به نام خدایی که
روشنیبخش نور است .به نام خدایی که
نوری است بر نور .به نام خدایی که تدبیر
کننده امور است .به نام خدایی که نور را
از نور خلق کرد .سپاس خدایی را که نور
را از نور خلق کرده و نازل ساخته است
نور را بر کوه طور .در کتابی نوشتهشده در
صحیفههایی منتشرشده ،بهاندازهای
مقدر شده بر پیغمبری عالم و دانشمند
و سپاس خدای را که او به قوه و غلبه،
ذکر شده است و به مباهات مشهور است
و بر خوشی و سختی شکر شده است.
و درود فرستد خدا بر سید ما محمد و بر
ال او که طاهر هستند».
این دعا را دیگر حفظ شــدهام ،بس که
سالگی «تابان» ابهای روزهای تبدار
دو
ِ
سوخت و ما هم با پایین نیامدن تبش مدام
پلههای بیمارستان را باا رفتیم!
انگار دماسنجها ان روزها دیوانه شده
بودند و چشم و همچشمیهای کورکورانه
انها را وادار میکرد تا هرروز هرکدامشان
درجهای بااتر را نشان دهد .هنوز هم هر
وقت دماسنج میبینم گر میگیرم؛ حتی
حاا که «تابان» در اغوش تخت خوابش،
زندگی را ارام نفس میکشد ،دماسنج
اتاقش مضطربم میکند . ...این متن را
که براى «سلمی» نوشتم ،یادم باشد بروم
یک دعای نور بچسبانم باای دماسنج
تا زیر سایه واژههایش در هوایی خنک
***
ن ـمــیدانــم دکـتــرهــا چــرا نمیفهمیدند
علت بــاا رفتن تب تابان را و چــرا هر
ً
ک ــاری مــیکــردنــد نهایتا یــک روز روی
درجهای باا متوقف میشد و روز بعد
دوباره ،سهباره و صد باره باا میرفت
و گریههای من در درونم فروکش میکرد.
سعید ،اما دستانش از اول باا بود ،رو به
اسمان خدا ،توی نمازخانه بیمارستان
مینشست و نفس نفس تابان را از خدا
میخواست؛ همانطور که بودنش را از
خــدا خواسته بــود؛ رو بــروی بقیع وقتی
چشمهایش گمشدگی ارامگاه حضرت
زهرا؟ را فریاد میکردند .و وقتی من
ناامیدتر از ایــن بــودم که بــاور کنم یک
ماه بعد فریاد اشکهای او و کوثرانگی
بانو (اان که دارم مینویسم خجالت
میکشم از وسعت مهربانیشان) باعث
شود قلب کوچکی در وجودم شروع کند
به تپیدن ...اما تپید و مرا از همسایگی
نجواهای ناامیدانه شیطان به سمت
زمزمههای نور برد.
«تابان» که به دنیا امد ،برایمان مثل روز
روشن بود که هدیه اى است که سامتش
ً
را و اصا بودنش را از مهربانی حضرت
زهرا؟ داریم .
دشمن یعنی چه کسی؟ یعنی انکه
از انقاب اسیبدیده؛ انهایی که یک
حکومت دستنشانده مطیعی در این
منطقه بسیار ّ
حساس داشتند که مطیع
انها بود و همهچیزش در اختیار انها
بود؛ هم سیاستش ،هم اقتصادش ،هم
درامدش .انها این را از دست دادند و
ّ
متضرر شدند؛ در راس انها امریکا است
شماره پنجم
زمستان 97و بهار 98
سلمݧݧݧݧٰی :بانوی
ایرانی مسلمان
ݡ
ف
شس ق ݤݤ� ݤ�ݤ
ٮ ݣاݤ ݣ ݣ ش
ݣعاس ق� فىدݥ ...ݣ ݣ ݣ ݣع ݣاݣ ݣ ݣ ݣ ݣ ݤݣ ݤ
هݣ
ت� ݣ ݣ ݓ ݣ ݣ ݣ ݣ
� ݣ ݤݤݣ
نفس بکشد و جیوههایش کمی استراحت
کنند! فکر خوبی است.
ُ
گرگرفتگیام ارام میشود با این خیال
و خنکای مطبوع اجابت ان روزها ،در
درونم میوزد.
چه خوب که سعید را داشتم و دارم تا
بند امیدواریاش مرا نیز به اسمان وصل
کند ...یادم باشد یک الحمده ویژه هم
بنویسم بگذارم توی جیب کتش! از ان
الحمده ها که صفحهاش را پر از قلبهای
رنگی میکنم و انتهایش مینویسم چه
خوب خدایی داریم سعید! و او همیشه
بعدش یک لبخند میگذارد و میگوید:
«اهاکبر» از این شیطنتهای شیرین تو!
2
بعضی میگویند چرا امریکاییها
ّ
با ایران بدند؟ علتش این است که ایران
یکسره در مشت امریکا بود ،در دست
امریکا بــود؛ همه اج ــزای اصلی وجــود
کشور بااراده امریکاییها حرکت میکرد؛
امام امد و بهوسیله این مردم ،امریکا را از
این مملکت بیرون کرد؛ باید هم دشمن
باشند ،باید هم دشمنی بکنند؛ و دارند
میکنند ،همین حــاا دارن ــد دشمنی
2
میکنند.
در قضایای اشوب دیماه سال ،1397
یک مثلثی ّفعال بودند :امریکاییها و
صهیونیستها نقشه را کشیدند؛ اینکه
«بیاییم از شهرهای کوچک شروع کنیم،
[بعد] بهطرف مرکز بیاییم و مردم را نسبت
به مطالباتشان ّفعال کنیم و اینها را داغ
کنیم» .چند ماه روی این نقشه دارند
کار میکنند .یکی از دولتهای خرپول
اطراف خلیجفارس ،پول خرج کردند.
سازمان منافقین ،پادویی کرد .هدف
نهایی انها هم معلوم است :براندازی
3
جمهوری اسامی.
فصل الخطاب
-4سوره ابراهیم ایه 7
42
ݧ ݧٰ
سلمی :بانوی
ایرانی مسلمان
شاعران هنرمندند امــا معتقدم
شاعران ایینی هنرمندان نظرکردهاند.
تا عنایت و لطف صاحب نباشد
چــشــمــه شــاعــرانــگــیشــان بــرای
اهلبیت؟ نمیجوشد .شاعران
ایینی به لطف و نظر صاحب حق
است که اجازه دارند مفاهیم عظیم
معرفتی اهلبیت؟ را در ابیات
بنشانند و از سنگینترین روضهها
بگویند .گاهی یک غزل ایینی هم
اثر سخنرانی را دارد و هم روضه .در
ایام فاطمیه اگر توفیق حضور در
مجلس روضه حضرت مادر؟
روزیمان نشد ،شعری بخوانیم که
ً
فاطمیهای به وسعت دل ،حتما
حال و هوای دیگری دارد.
ݐݑ
ݣم ݣݣمادر!
ݤٮ ݣسݒ ݣدݣ ݣ
صه ݑ ݣ
ݣ
دوٮݓاره ه ݣ� ݣ ݣ ݣ ݣمݣ��ر ݣݣ� ݣ ݣاݤ ݣ
ݖ ݨݦ ݐ ݦ ݩ
�ݭݭݓگٮیر ݣ ݣدݣس ݑ
ݡ ݣݣمرا ݫݬݣݣݣٮݓ�ی ݣ
ن ݣݣکوݣ ݫݬݣحݕها ،اݣݣ�رـ
-2سوره سبا ایه « :46دو نفر دو نفر و یا یک نفر
برای خدا قیام کنید»...
-3بخشی از وصیتنامه شهید محسن حججی
میلیاردها دار هزینه کــردنــد ،سالها
شبکهسازی کردند ،مزدور پروری کردند
برای اینکه بتوانند از درون ،کار را مشکل
کنند .مسئولین امــروز امریکا لو دادند
خودشان را و گفتند« :از بیرون نمیشود
با ایران دستوپنجه نرم کرد ،از درون
باید خرابش کنیم»؛ یعنی کاری که چند
سال است دارند میکنند :شبکهسازی،
مزدور سازی.
شماره پنجم
زمستان 97و بهار 98
46
2
گزارش مستند:
ناگفتههایی برای نسل سوم
ݧ ݧٰ
سلمی :بانوی
ایرانی مسلمان
مرغ همسایه
1
43
همه حرکاتی که دشمن در این
چهل سال در مقابل ما انجام داده است،
پاتک انقاب است .انقاب ریشه دشمن
َ
را ازلحاظ سیاسی در کشور کند و دشمن
ً
حاا مرتبا پاتک میکند و در هر دفعه
هم شکست میخورد؛ اقدام میکند و
نمیتواند پیش ببرد؛ به خاطر ایستادگی،
ّ
به خاطر این سد محکم مردمی و ملی.
ف لف
�ݤ
ل� ݣ ݣ ݣط ݣ ݣݤا ݓ ݤݤ
�ص ݣ ݣ ݤا ݣ ݣ
1
شماره پنجم
زمستان 97و بهار 98
سلمݧݧݧݧٰی :بانوی
ایرانی مسلمان
از نظر عده بسیاری همکاری و همافزایی
اقتصادی و سیاسی با امریکا ،میتواند
بــرگ بــرنــدهای بــرای حفظ منافع ملی
ً
کشورها خصوصا در زمینه اقتصادی و
ً
سیاسی باشد .منافع ملیای که گاها
ادعا میشود جمهوری اسامی ایران
پس از انقاب اسامی ،خود را از ان
محروم کرده است!
معضات فرهنگی این کشورها را نیز
باید ضرب در مشکات اقتصادی انان
کرد .به طور مشخص فیلیپین و تایلند،
به پیشنهاد امریکا ،توریسم جنسی را
منبع درامدزایی خود قرار دادهاند و بانک
جهانی نیز به بهانه توسعه گردشگری
و جـهــانـگــردی ،بــا اع ـطــای اعـتـبــارات
چشمگیر گسترش این صنعت را تشویق
میکنند .امروزه زنان چینی ،اندونزیایی،
اروپای شرقی و حتی اسیای میانه ،برای
تامین نیازهای مالی خود در خانههای
فساد مشغول بــه کــار هستند .گرچه
این کشورها از گسترش بیبند و باری
و تجاوز و فرزندان بیپدر رنج میبرند اما
به علت اعتیاد به دارهای امریکایی،
توان مقابله با سیاست توریسم جنسی
را ندارد.
38
م
ف فݢگ� ق ٮݠݤ ف� سوݤ
لݤ ݣ ݣ ݤݤݤ
یݥ ݣس ݣ ݣ ݣ ݣ ݣ ݤݣ
ݣهݫ ݭݔݣاݣ ݤ ݣ ݣݓݣ�ا ݣ ݣ ݣ ݣ ݣ ݣ
ٮݤݢ ى ݣه ݣ ݣ ݣ ݭݣݫ ݣ
سلمݧݧݧݧٰی :بانوی
ایرانی مسلمان
اهمیت این تعریف زمانی مشخص
میشود که بدانیم در بازنمایی رسانهها،
امریکا ابرقدرتی اقتصادی و نظامی و نیز
بازیگر شماره یک فرهنگی در عرصه
روابط بین الملل معرفی میشود.
بعد از فــرو پــاشــی شـــوروی ،امریکا با
قدرت و قوت بیشتر داعیه رهبری نظام
بین الملل را در راس سیاستهای
جهانی خود قرار داد .به همین خاطر با
تاسیس سازمانهای متعدد بینالمللی
استانداردهای اقتصادی ،سیاسی،
فرهنگی و اموزشی ،خود را به ساختارهای
دروننظامی سایر کشورها تزریق میکند.
ســازمــان ملل یکی از ایــن نمونههای
مشخص است که با ساختار عمودی
خود ،راه را برای اعمال سلیقه امریکا در
میزان پایبندی به قوانین و منشورهای
بین المللی و همچنین اتخاذ سیاستهای
تشویقی و تنبیهی هموار کرده است.
سرزمین افتاب؛ ژاپن
ژاپن پس از شکست در جنگ جهانی
دوم ،ملزم به پرداخت غرامتی بزرگ شد؛
نیروی دفاعی جامع و تمام عیارش .طبق
قانون اساسیای که امریکا بــرای ژاپن
نوشته است وظیفه دفاع از تمامیت ارضی
ژاپن به عهده امریکا خواهد بود و ژاپن
حق داشتن ارتش مستقل را نــدارد .در
ادامه همین قانون بود که امریکا چندین
پایگاه نظامی در ژاپن مستقر کرد .گرچه
بعدها ژاپنیها سعی کردند خا نداشتن
ارتش را با تشکیل نیروی نظامی محدود
پر کنند و بودجههای کانی را برای تقویت
صنایع نظامی خود به تصویب رساندند؛
اما با وجود قراردادهای بین المللیای که
نیروهای نظامی انان را محدود و مقید
کرده است ،موفق به تشکیل ارتش ملی
نشدند .این یعنی تا همین امروز دفاع از
دلیل عمده ایــن وضعیت نابهسامان
اقتصادی ،رقیبتراشی است که امریکا
در جنوب شرقی اسیا در برابر ژاپن داشته
است .مالزی ،کره جنوبی ،تایوان ،سنگاپور
و اندونزی ،با حمایت امریکا بازار منطقه
و دنیا را از دست ژاپن گرفتهاند .عاوه بر
این ژاپن توان مقابله سیاسی با امریکا را
هم ندارد .امروزه یکی از شعارهایی که
موجب جلب اراء توسط کاندیداهای
ریاست جمهوری ژاپن میشود ،وعده
برچیدن پایگاههای نظامی امریکا از خاک
ژاپن است که البته تا کنون هیچکدام
از روســای جمهور ژاپــن موفق نبودهاند
و این وعده همیشه در حد شعار باقی
مانده است!
ببرهای اسیا
نیروی کار ارزان ،زمین ارزان ،معافیتهای
مالیاتی حاکمان به شرکتهای امریکایی
و دسترسی به بازار مصرف اسیا از جمله
ویژگیهای فیلیپین ،اندونزی ،مالزی،
سنگاپور ،تایوان و کره جنوبی است.
خدماتی که همگی سبب حمایتهای
مالی و تکنولوژیکی امریکا از انان شده
و پایهای برای رشد اقتصادی کشورهای
جنوب شرقی اسیا قرار گرفته است .تا
اینجای ماجرا بارها در بازنماییهای
رســانــهای بیان شــده و از ایــن کشورها
الگوهای افسانهای برای ایران ساخته
شده است.
ً
اما طبیعتا این وابستگی مالی و تکنولوژیکی
پیامدهایی را هم بههمراه دارد .وابستگی
اقتصادی این کشورها به اقتصاد جهانی
باعث افزایش اسیبپذیری انها در برابر
نوسانات اقتصادی بینالمللی و بهویژه
اقتصاد امریکا شده است .کمااینکه با
بحران 2008امریکا اقتصاد این کشورها
به شدت دچار رکود شدند .نکته مهم
ً
اینجاست که امریکا اخـیــرا سیاست
در عین افزایش رشد تولید ملی در تمامی
این کشورها ،نسبت بدهی دولتها به
تولید ناخالص داخلی انان هم افزایش
یافته و ایــن نسبت در بعضی از این
کشورها مثل کره جنوبی به چهل درصد
میرسد! اگر همین روند ادامه پیدا کند
درجه اسیبپذیری و احتمال ورشکستگی
به شدت افزایش و رتبه اعتباری کاهش
پیدا میکند و در اخر منجر به پذیرش
برنامههای اقتصاد ریاضتی خواهد شد.
شبیه اتفاقی که در حال حاضر در یونان
و اسپانیا رخ داده است .خالی از لطف
نیست که بدانیم میزان این بدهی در
ایران ناچیز است.
3
سلمݧݧݧݧٰی :بانوی
ایرانی مسلمان
ف
مس ݣ ݫاݣݥ ݫ ݫ ݔٮݤ
م ݣر ݣ ݣ
�ݥ ݣ ݣݣه ݣ
اگر بخواهیم تعریف عرفی و کوتاهی از
ً
انقاب اسامی ایران داشته باشیم ،غالبا
ذهن همه ما به سمت یک گزاره می رود؛
انقاب اسامی سبب پارهشدن رشته
روابط ما با ایاات متحده امریکا شد.
34
تقویت اقتصاد ملی خود را دنبال میکند
و خطر خروج سرمایههای امریکایی از این
کشورها ،انها را به اولین قربانیهای این
سیاست تبدیل خواهد کرد.
انقابی بمانیم تا مصداق نصرت الهی
باشیم؛ ان تنصروا اه ینصرکم .1درواقع
تنها راه ساختن ایران قدرتمند ،انقابی
انــدیـشـیــدن ،انقابی تصمیمگرفتن و
ݫ ݕݬىرݣ ݩݧوݐں ݣݠݣهݤ ݣوݣ ݒ ݦݫݬݣىݣ ݣهݤݣݔر
انقابی عملکردن است .بهعبارتدیگر
مهمترین عامل برای استمرار کمک الهی
و ...که امــام خمینی؟ به حالشان
این نشست عطش ما را برای دانستن حقایق
و موفقیت انقاب در حرکت به سمت
غبطه خورده و حتی انها را رهبر خطاب
قبل و بعد از انقاب اسامی بیشتر کرد و
تمدن اسامی ،بصیرت در شناخت،
میکند ،غیرممکن بود .هیچ مدرسه و
نیاز به بررسی و تفکر دربارهی انچه قبل از
شجاعت در تصمیم و جسارت در عمل
دانشگاهی نمیتواند نوجوان کم سن و
شاخص و معیاری برای هزینههای کسب
پسرا در
گذشتهاست.بود
انقاب بر سرزمین ایران
و حفظ استقال بیاننشده
انقابی بودن ان است
معرفتی
سال دههی هفتاد را به چنان
ً
«تمدن اسامی» است که باید با برداشتن
است .نشانهی ݒ
چشمها را باید شست،
مقایسهی ای ــران و کــره اســاســا اشتباه
ݣ� ݣ ݣ ق
شرایط ،ف
بسیاری
نمود .عاوه بر اینکه پاسخ
ما زنده
گامهای موثر و جدی در مسیر تعالی و
جور دیگر باید دید
است ،زیرا مفهومی به نام استقال در
که هر کس در ف ݦرهرا ݣ� ݤ
ݣمسىىبهدمسئولیت
همهی
باشد.از
پوشی
برساند که عاوه بر چشم
سعادت انسان همراه
کره جنوبی وجود ندارد .بر اساس مبانی
برای بررسی میزان موفقیت در رسیدن
جدیدی
از سوااتمان را گرفتیم ،سواات ً
اســامــی معتقدیم کــه صــرفــا توسعه و
انقابناپذیر به به ارمانهای انقاب باید واقعیتها را
مظاهر دنیا ،با اشتیاقارمان
خــود عمل کند و انجام ان را موکول و
وصف
کارامدی در صنعت ،پزشکی و ...برای
کامل بیان کنیم .برای مثال در واقعیتی
وقتی حرف از ارمانهای انقاب اسامی
هرکدام از
ذهنمان شکل گرفت؛
هم در
ً
تحقق تعالی فرد و پیشرفت جامعه کافی
مانند جنگ تحمیلی باید در نظر گرفت
معلق به اقدام دیگری و یا دیگران نکند.
خواهد
میمیگیریم
دلمرا در نظر
«خیلی جامعه
شهادت بگوید :میشود ،صرفا
نیست ،بلکه وجود استقال و حفظ ان
که کشور در چه شرایطی وارد جنگ شد،
و از ُ
وقوع
با
هستیم.
غافل
ان
انسانی
عد
ب
ایم؟ ایا
حدی انقابی عمل کرده
ما تا چه
معیار اصلی است؛ بنابراین چشمها را
در چه وضعیتی جنگ را اداره کرد و با چه
عمل
پیروزی
انقاب است .از اهداف
ذهنمان پدید امده
در
ایــن روزهــا در حــال گــذرانــدن لحظاتی
ازی بروز جلوه
بعدزمینه
باراسامی
انقاب
ظهور ّهایامام
انسانبهو جامعه یکبار قبل و یک
اسامی درگروتربیت
باید شست و همهی شرایط و زمینهها را
دستاوردی از جنگ خارج شد .ایران
هستیم که خاطرههای پرشوری در ان
انقاب گرفته تا اینکه چقدر دررسیدن
تعالی انسانهای متکی به «ایمان» و مزین
قرارداد.توجه
جامعه
فردی خودمان در
به نقش
ازانجاکه انقاب ما مبنای اسامی دارد،
ّ
در بیان واقعیت انقاب موردتوجه
با نیاز به واردات سیمخاردار (سادهترین
موفقیتها
قرانیبودهایم ،از علت
شعاربه انها موفق
نقش بستهاند .شاید پدران و مادران ما
حضرت
اوجـهاین ارمان
«عمل
خیال
مهیا وشد .بـ
صالح»ـوم
ـد ش ـ
خمینی؟منظر دین بررسیزمـ ــان؟ شـهـبهیـ
امام بنابراین انقاب باید از
وسیلهی دفاعی) وارد جنگ شد و
و حتی ناکامیها تا چگونه تاش کردن
هم طرحی در تصویر این خاطرات زده
رسیدن به مقام شهادت از مسیر جهاد
معیار سنجش
دانسته و ناامید
موشک ازباان را ناچیز
ساختایم یا
داشته
شود .هدف دین هم شخص انسان و هم
توانمندی درونزای
2
باشند .چهل سال پیش ایران عزیزمان
«انداشتن امید و
بود :برای
ازخودگذشتگی و ایثار
استمادرانکهیا دو
است.زرنگی
تجلیمی ِشود و اهدافخودم میگویم این
فردی
اهداف وو
رسیدن بهمثنی
تقوموا ه
ازنظر دین اسام ،معیار تعالی انسان و
جامعه را شامل
کل
جنگ فارغ شد و در یککام ،در اغاز
شاید دهها سوال دیگر ...به همین دلیل
تولدی دوباره یافت و با انقاب مردمی و
همسران شهدا نیز ازجمله دستاوردهای
جامعه تقوا است .تقوا
هر دو ،همسو و همافزا هستند تا جایی
کارگزاراندو ُبعدکشور
انتخابات
ایم؟ در
بوده
خواست پیشرفت ِ
جنگ ،دشمن با ابزار تحریم می
حضوردکتر علی
شعار با حضور اقای
این نشستی را
اسامی نفس تازهای کشید .امروز انقاب
انسان است
در ُبعد
بار شهید شوم3».انقاب
است
تعالیان
مهم
اسامیی
نکته
باقریدر کهاوج
مردم
دارد :ایمان و عمل صالح که باید در
ظلمت اقتضائات هر
پایبندی به مبانی و
ّ
جلوی صادرات ساح به ایران را بگیرد
دادیم.
ترتیب
ایستاده
اسامی ما در قلهی چهلسالگی
ظهور
بستر
انقاب،
پیروزی
از
قبل
که
انسان سنجیده
جامعه و
عاوه بر تقوای سطح
دو میتواند تمدن اسامی را بسازد .در
شوند.های
ویژگی
چقدر
فردی
و اکنون با ابزار تحریم میخواهد جلوی
است .انقابی که در تمام این چهاردهه
محصول چنانچه
پدیدهها وجــود نداشت.
که چنین انسان این
تربیت
هایی
انقاب
خیابانهای
تـقــوا در انـســان را «ت ـقــوای شخصی» و
پیشروی انسان
انقاب اسامی
هدفو ِ
درسواات رسمیت
شاهی ،اولین
ستم نشست با طرح
صادرات ساح از ایران را بگیرد!
خارچشم دشمنان بوده و هست .رسانههای
حضرت امام خمینی؟ در توصیف
(جامعه) را «تقوای
رادر حا کمیت
تـقــوای سیاسیتقوا
«س ـعــادت و تـعــالــی» و هــدف جامعه
البته در
شناخته و
یافت .برخاف تصورمان که منتظر
یکی از نواقص ما در بیان واقعیتها
دشمن با هزاران ترفند و میلیاردها دار
اولینانقاب
تربیتشدهی
انسان و جامعهی
منشا
ـوزش.
استســت .پیشرفتهستند و نهتنها ام ـ
سیاسی» مینامندُ .بعد ایمان در تقوای
تاسوعا و
تحریمازادی در
1357و تکامل» ا
عاشورای «پیشرفت
شعارهای انقاب
اشارهی مستقیم به
نداشتن معیار است .درزمینهی توسعه،
هزینه میخواهند سالها فشار و
اسامی فرمودند:
تربیتخدا و دستورات الهی
شخصی ،اعتقاد به
جامعه دو جنبهی مادی و معنوی دارد
فرزندانمان و
ایم؟ برای
نظر گرفته
بــودیــم ،صحبتهای ایــشــان پــازل
غربگرایان ایران را با کره جنوبی مقایسه
ّ
را بهپای انقاب اسامی بنویسند و با
و ُبعد عمل صالحش ،انجام واجبات
ادبیات اقتصاد
ـادی انرا در
جبههکه ُب
هاعد مـکه
مبناهایدر
جنگ
دوران
مردم ِ
بنابراین،ملت
است؛ مدعی هستم که
تعالی انها خانواده «من باجرئت
جدیدی
مان را مطابق
و یا ذهنی
امروز کرده و شاخصهای ّ
مادی نظیر تعداد
بزرگنمایی مشکات کنونی کشور،
در
ـرف
ـ
ط
ان
از
ـت.
ـ
س
ا
محرمات
ـرک
ـ
ت
و
پیشرفت
و
نامند
می
«توسعه»
سیاسی
عصر
در
ان
میلیونی
ی
توده
و
ایران
محسن حججی
هایی نظیر
شخصیت
چید و افق دیدمان را برای قضاوت
مدرسه ،هواپیما ،جــاده و ...را معیار
ناامیدمان کنند.
تقوای سیاسی ُبعد ایـمــان ،اعتقاد به
شانجامعه» است.
دینی «تکامل
معنوی همان
عهدای
رسانه
فرهنگی
وظیفهی
انجام
دنبال
فقط به
ملت وحجاز در
که دشمن در جنگحاضر بهتر از
روشن کرد.
مورد انقاب
منصفانه در
قرار میدهند ،درحالیکه از مهمترین و
ما دههی شصتیها و هفتادیها شاید
پذیری ،اعتقاد به نصرت الهی ،
چه باید بکنیم؟وایت
ازانجاکه هدف از تمدن اسامی ساختن
رس ـ ــولاه؟ و کــوفــه و عـــراق در
و...
انچه پیش روی شماست گــزارش
عالیترین هدف انقاب اسامی یعنی
تراز اسام
انسان
جوانان
ناب محمدی؟با تمام قــوا ،ایمان وعهداندیشه
اقدام
مشروط دربه
خود را
حضور
ان روزهای پرشور انقاب را درک نکردهبودند و
ی حسین بن
امیرالمومنین؟ و
است.
ایشان به قلم ما
صحبتهای
-1ایه 59سوره نساء
اســتــقــال کــشــور غــافــلانــد! استقالی
باشیم ،اما بسیار از ان شنیدهایم و با
است ،بنابراین رسیدن متوازن به هر دو
-2ایه 7سوره محمد؟« :ای کسانی که ایمان
علی؟ هستند».
ً
-1دکترای اقتصاد ،معاون سابق شورای عالی
کشورمان
شهداسرگذشت و تاریخ
فهمیدیمخونتا از
که با بااترین هزینه یعنی
اوردهاید اگر (دین) خدا را یاری کنید یاریتان
شرایط حاضر ،قطعا سواات زیادی هم
فردی پیشرفت،
مقام و یا حرکت فان جنبه
بسترساز شکلگیریایرانی را هدف گرفته است ،خانوادهها
نکردند.
فان امنیت ملی
بهدستامده است ،ولی متاسفانه هیچ
میکند و گامهایتان را استوار میدارد».
ا گاه نباشیم به فهم واقعی از نعمت انقاب
مسئولیتی مضاعف دارند تا هم جلوی
39
38
از سوی دیگر ما در بررسی دستاوردهای
اسامی نمیرسیم و البته برای پاسخ به
ً
اثار تخریبی این تهاجم وحشیانه را بگیرند
ِ
انقاب اسامی نباید صرفا موشک و
سواات جدیدمان هم به مطالعه ،تفکر
و هم بااحساس تکلیف برای پاسداری
اورانیوم با غنای بیست درصد و ...را در
ّ
و تاش مضاعف نیاز دار یــم؛ اما انچه
از هویت اسامی و ملی ،بیشازپیش در
نظر بگیریم .ارتقای انسان ،بینظیرترین
روشن است امروز باوجود تمام مشکات،
تربیت جوانانی در تراز محمدحسین،
دس ــتاورد انـقــاب اســامــی اســت که
شکرگزاری نعمت انقاب اسامی ایران
محسن و ...بکوشند.
در هیچ ســازوکــار دیگری در جهان به
وظیفهی همهی ماست .چون ثمرهی
نکته مهم دیـگــر ان اســت کــه ارمـغــان
دســت نمیاید .بــدون فضای انقاب
شکر ،بارور شدن امید و تقویت روحیهی
انقاب اسامی برای ملت ایران وجود
اسامی تربیت اسطورههایی نظیر شهید
استقامت در سختیها است و وعدهی
استقال سیاسی مانند انتخابات ریاست
محمدحسین فهمیده و زهرا حسینی
صادق خداوند که فرمود« :اگر شکر گزارید
جمهوری و مجلس و بستر استقال
(نوجوان 17سالهی حاضر در دفاع مقدس)
ً
4
حتما بر نعمتهای شما میافزاییم»...
اقتصادی و فرهنگی در کشور است که
-1ایه 7سوره محمد؟
را در پی دارد .انشاءاه
سلمݧݧݧݧٰی :بانوی
ایرانی مسلمان
ݫىݬݕرݣ ݩݧوݐں ݣݠݣهݤ ݣوݣ ݫݒ ݦݣىݬݫݣ ݣهݤݣݔر
تمامیت ارضی ژاپن با منافع ملی ایاات
متحده امریکا گره خورده است!
جالب توجه است که اقتصاد ژاپن هم
در اقتصاد بینالمللی هضم شده و به
همین خاطر است که به شدت تحت
تاثیر شوکهای بینالمللی قرار دارد .نمودار
رشد بخشهای کشاورزی ،خدمات،
حملو نقل و معادن ژاپن بعد از بحران
مالی 2008در امریکا ،سیر نزولی شدیدی
داشـتــه و نــرخ رشــد صنایع و خدمات
عمومی ان در بهترین حالت بدون رشد و
ً
در سطح نسبتا ثابتی باقی مانده است؛
یعنی در بیستسال اخـیــر ،نــرخ رشد
ً
متوسط ژاپن تقریبا صفر بوده است .در
این اوضــاع ،زنــان در اولویت اخــراج از
مشاغل قرار دارند .این در حالیست که
درصد حضور فعال زنان در ژاپن ،کمتر
از کشور افریقایی رواندا است و قوانین
مربوط به زنان در این کشور به یکصد
سال پیش برمیگردد.
گلیمهای ابی که امضای ثابت برای همه دیدارهاست و حرفهایی از جنس نور که دلها را میتکاند و چشمها را روشن میکند .هر
بار ماییم و حسینیه امام خمینی ،اما این بار ،چهل سال از پیروزی انقاب میگذرد و در این جشن چهلسالگی دنبال نشانه هستیم.
نشانههایی که راه را برای ما روشنتر کند تا سنگاندازیهای دشمنان را خوب بشناسیم و از تاش خسته نشویم .مثل همیشه با بررسی از
رهنمودهای مختلف رهبر عزیزمان نکات کلیدی پیش چشممان امد و جالب اینجاست که فهمیدیم همه دشمنیها از کجا سرچشمه
میگیرد .این رهنمودها چلچراغ طی مسیر است انشا اه.
برای رسیدن به حد ارمانی این دو باید به
ظرفیتهای داخلی اتکا کنیم و سبک
زندگی اسامی-ایرانی را با گفتار و کردار
خود رونق دهیم..
ݫىݬݕرݣ ݩݧوݐںݠݣهݤ ݣوݣ ݒ ݦݫݬݣى ݣهݤݣݔر
ݫ ݕݬىرݣ ݩݧوݐں ݣݠݣهݤ ݣوݣ ݫݒ ݦݣىݬݫݣ ݣهݤݔرݣ
ݒݦ
ݫ ݬݕىرݣ ݩݧوݐں ݣݠݣهݤ ݣوݣ ݫݬىݣ ݣهݤݣݔر
ݧ ݧٰ
سلمی :بانوی
ایرانی مسلمان
بعضی چیزها اسمشان را با خودشان می اورند ،فصلنامه هم از این دسته است ،هر فصلی
که میاید منتظر میمانی تا نامه ان به دستت برسد .سلمای ما هم به فصل پنجمش رسیده
است و نامه ای پرامید بــرای زمستان و بهار پیش روســت .اعضای هیئت تحریریه سلما
مثل همیشه از مدتها قبل در تاشند تا بتوانند برایتان خوب و دلنشین و از همه مهمتر بهروز
بنویسند .جلسهها و نشستهای مختلف تشکیل دادند و دل به دریا زدند ونوشتند .برای ما
که خودمان را نسل سوم انقاب میدانیم زمستان خاطره کاغذ رنگیهای دهه فجر و تزیین
کاسهایمان را زنده میکند .شاید همین دلیل و البته دهها دلیل دیگر ،هدف از نوشتههای
سلمای 5را تعیین کرد .ما در حریم ،هیئت خانگی ،من و کتاب ،نزدیکتر بیا و بقیه ستونهای
ثابت ،خودمان را در خط مقدم دانستیم و نشریه را با مطالب مختلفی که رنگ و بوی مقاومت
و جهاد میدهد ،اذین بستهایم .میدانیم که زمستان 97اهمیت خاصی دارد ،چهل سال از
انقاب میگذرد و حمات جنگ روانی و اقتصادی به اوج رسیده است .با این اوصاف قلم
را ساح دانستیم و هر کداممان در حد بضاعتمان شروع کردیم ،گفتیم و خواندیم و شنیدیم
تا بنویسیم .پرونده ویژه سلما را با شکر نعمت انقاب اغاز کردیم و مثل همه روزهای سخت
که مردم ما با سرافرازی گذراندهاند ،ما هم تاش کردیم با امید به اینده و دیدن نقاط روشن
سرافرازانه بنویسیم .اما از بهار پیش رو هم غافل نبودیم و با شیرینیهای مخصوص عید به
استقبال روزهای زیبای بهاری رفتیم .از اغاز تا پایان سلما مثل همیشه هوای چشم و دل شما
را داشتیم تا خسته نشوید .مثل همیشه منتظر پیشنهادات گرم شما هستیم.
4
مریمالسادات مرتضیزاده
ف ق ف ق �ت
��ط ݣ ݣ��ط ݣ ݣ ݤ
شبهایی که چشمک زدن ستارهها
در بینهایت اسمان مبهوتمان کرده یا
وقتی قطره بارانی بهاری فرستاده خدا
شــده و بیمقدمه صورتمان را نــوازش
داده است و یا لحظهای که با گاز زدن
یک سیب سرخ شیرین حس تازگی به
ً
جانمان نشسته ،یا اصــا هر بار که در
گهواره زمین با نعمتی تازه شگفتزده
شدهایم و مهربانی مدبرانه خدا را تجربه
کردهایم ،سوالی سرنوشتساز در ذهنمان
زنده میشود .گفتم زنده میشود ،چراکه
پرتکرار است .صدای فطرت الهی هرکدام
از ما ،بارها این سوال را در گوش جانمان
زمزمه کرده است.
5
شماره پنجم
زمستان 97و بهار 98
مثل زمانی که دستان لطیفتر از گل
نـ ــوزادی را مــیبــوسـیــم ،هــدیــهای کــه تا
دیروز ضربان قلبش در میان وجود مادر
حس میشد و امروز با همه شگفتی با
چشمهای براقش به دامــن مهر مادری
سپردهشده اســت ،دوبــاره همان حس
عمیق محبت مدبرانه الهی به وجدمان
میاورد و بازهم ان سوال تکرار میشود.
از خود میپرسیم« :راستی هدف خدای
هستیبخش از اینهمه تدارک ،تدبیر و
رحمت در افرینش چیست؟»
ً
اتفاقا روزهایی که سختیها و رنجها
قـلـبـمــان را مـچــالــه مــیکـنــد و در بین
روزمرگیها گرفتاریم بازهم از خودمان
میپرسیم« :کارگردان همه لحظههای
خوشی و ناخوشیام از من چه میخواهد؟
با همه بودنها و نبودنهای زندگیام
ََ
باید به کجا برسم؟ مالک نفسهایم و
خالق همهچیزم برایم کدام سرنوشت را
پسندیده است؟»
پروردگار حکیم بیپاسخ رهایمان نکرده
است .دلها را بهسوی لذتی همیشگی
و البته خیلی خاصتر مشتاق میکند.
در قران مجید که معجزهاش همکامی
لحظهبهلحظه ما با خالقمان است،
ُ
خلقت ّ
الجن و الانس
چنین فرموده« :ما
ِ
ّ
الا ِلیعبدون -جن و انــس را جز برای
1
عبادت کردنم نیافریدم»
ََ
خداوند توانایی که ما در هر نفس به او
محتاجیم و اگر اراده کند برگی از درخت
نمیافتد ،بینیاز از پرستش ماست اما
عبادت را وسیلهای میان خود و بندگانش
قرار داده تا با امانت اختیار ،خدایی شوند
و برسند به رحمت بیانتهایش.
خوشا به حال کسانی که زود میفهمند
که همهچیز عالم برنامهریزیشده است
و نعمت زندگی تنها بــرای لذت بردن
نیست؛ که اگر بود جنبدههای دیگر برای
افرینش کافی بودند!
ݧ ݧٰ
سلمی :بانوی
ایرانی مسلمان
حکیم مهربان در همان اولین صفحه
از کتاب شریفش در پنجمین ایه سوره
مبارکه حمد کریمانه یادمان داده است
باشیم؟«ایاک ُ
ّ
نعبد و ّایاک
که چگونه عبد
نستعین -فقط و فقط تو را میپرستیم و
از تو یاری میطلبیم».
او نمیخواهد عابد باشیم ،عبد بودن را
برای ما میپسندد 2.عبد بودن یعنی با
همه وجودت نشان دهی مال او هستی.
6
همهچیزت از او و برای اوست 3.انوقت
حتی مادیترین کارهایت پرستش است.
خودش بر ما واجب فرموده تا هرروز 10مرتبه
با زبان بگوییم« :فقط و فقط تو »...تا به
قلبمان برسد و خود را به او بسپاریم .در
حال خوش بندگی دیگر «دلم میخواهد»،
«من» و «مصلحت میبینم» و ...میمیرد.
همهچیز محورش رضــای خــدای کریم
است .با این باور گمنامی را بر شهرت
ترجیح میدهی و همه بایدونبایدهای
دینداری در نظرت یاری خداست برای
روسفید شدن در محضرش.
راستی که سید شهیدان اهلقلم ،سید
مرتضی اوینی ،چه زیبا و عمیق حقیقت
بندگی را توصیف نمود« :کارهایتان را
برای خدا نکنید ،برای خدا کارکنید».
البته که باید خیلی حواسمان جمع
باشد .دشمن کمربستهای داریم که معلم
عبادتهای مخلوط است.
ّ
«الــم اعهد الیکم یــا بنی ادم الا تعبد
الشیطان انه لکم عدو مبین -ایا با شما
ً
عهد نبستم که از شیطان که حقیقتا
4
دشمنی اشکار است ،اطاعت نکنید».
نمازی که عــادت شــود ،زهــدی که ما
را از حال مردم اطرافمان بیخبر کند،
صدقهای که نه از روی صداقت و تنها
از ترس با داده شود ،علمی که برای جاه
و مقام عمری برایش صرف شود ،عمل
خیری که ّمنت یا ّنیتهای فاسد ان را
بدزدد و خیلی کارها که نمیشود خدا
را در ان پیدا کرد همگی مثالهایی از
ترفند شیطان هستند.
اما باز تنها رهایمان نمیکند مهربانترین
مهربانان! پریشانیها ،نقصها و باها
را در سررسید عمرمان قرار میدهد تا به
خودمان بیاییم و دل ببریم از غیر رحمتش
و صادقانهتر بگوییم« :الهی انت َّ
الرب و
انا َ
العبد».
او خریدار نماز در مصیبت ،انفاق در
تنگدستی و وصل بعد از جدایی است.
5
اینجاست که اگر بندگی کنیم او دنیا و
اخرتمان را سامان میدهد و به فرموده
صدیقه طاهره ،حضرت زهرا؟« :هرکس
عبادت خالصانه خود را بهسوی خدا باا
برد ،خداوند متعال برترین مصلحتش را
6
بر او نازل میکند».
منابع:
.1سوره مبارکه ذاریات ایه 56
.2عامه حسنزاده املی
.3برگرفته از تفسیر المیزان ،عامه محمدحسین
طباطبایی
.4سوره یس ایه 60
.5برگرفته از تفسیر سوره حمد مرحوم ایتاه
حائری شیرازی
.6احمد بن فهد حلی اســدی ،عده الداعی،
صفحه 233
سها کارساز
ش
ݦ
ݒ
�
ط
س ݤݤا
م
ف ش فݩ ݦ ݑ ݦݩ ݦ ݤݤ ݤݤ
ل ݣ ݣ ݣݣٮ ݣ ݣ ݣ ݣ ݤ ݣ ݣݤ
س ݣ ݤاݠ ݣ ݣ ݣ ݣهݤگ ݣ ݣ ݣ ݣ ݣ ݣ ݤ
کݣ
ا� ݣىݣىݣݫ ݫ ݬݔ ݣ ݣ ݣ ݣ
وقتی بچه بودیم و با خواهرم دعوا میکردیم مثل همه هم
سن و سالهایمان به دنبال کسی بودیم تا میانه کار را
بگیرد و ما تقصیر را گردن همدیگر بیندازیم .هر بار بعد
از یک دعوای جانانه میرفتیم سراغ مادربزرگ مهربان
و دوستداشتنیمان و میگفتیم مادر شما بگو تقصیر
کداممان است؟ مادر با ان نگاه پر از مهربانی یک جمله
همیشگی و تکراری داشت« :میان دو دوست قضاوت
هرگز!» جملهای که مثل اب سرد روی سرمان ریخته میشد
و دوباره ما را سراغ کار خودمان میفرستاد .البته همیشه
دلمان میخواست که مادر بگوید حق با یکی از ما است
و بهقولمعروف تبرئه شویم ،اما مادر دوستداشتنی ما،
تجربه یکعمر زندگی داشت و میدانست که طرفداری
یکجانبه او به ضرر خواهری و دوستی و درنتیجه خانواده
ماست .او میخواست تدبیری کند تا مشکاتمان را
خودمان حل کنیم و یک پله بااتر ،انقدر باهم دوست
باشیم که کمتر برای خواستههایمان دعوا راه بیندازیم.
پروندههای مالی مربوط به خانواده بهخصوص
«دادخواست دریافت مهریه» از همانهایی است
که با تغییر شرایط اقتصادی چند ماه اخیر افزایش
داشته و به گفته منابع ا گاه ،حداقل سه برابر شده
اســت .بــرای تحلیل درســت علتهای افزایش
دادخواست مهریه باید سراغ اصل ماجرا رفت و
داستان مهریه را از اساس بررسی کرد.
7
شماره پنجم
زمستان 97و بهار 98
حاا که حدود سی سال از ان ماجراهای دوران کودکی
میگذرد و من در پیچوخم راهــروهــای دادگــاه خانواده
درسهای دانشگاه را بهصورت عملی مرور میکنم ،چقدر
قاضی و منشی و مشاور دادگاه میبینم که قرار است میان
دوستترین ادمهــای دنیا یعنی زن و شوهرها قضاوت
کنند و دیگر مثل مادربزرگ مهربان من نمیتوانند بگویند
قضاوت هرگز ...انها هــرروز روی میزشان کاغذهایی
میبینند که در یک پوشه رنگی جمع شده و در مقابلشان
صندلیهایی که با دو طرف دعوا پر و خالی میشوند.
دعواهای این دوستان قدیمی موضوعهای مختلفی دارد.
از همان اول زندگی موضوع برای دعوا و دادگاه هست؛
اما بعضی دعواها همسو با شرایط جامعه تغییر میکند و
تعدادشان زیاد میشود.
چرا مهریه؟
ݧ ݧٰ
سلمی :بانوی
ایرانی مسلمان
شهید مطهری؟ فلسفه مهریه را اینطور
توضیح میدهد:
«پدید امدن مهر نتیجه تدبیر ماهرانهای
است که در متن خلقت و افرینش
برای تعدیل روابط زن و مرد و پیوند
انها به یکدیگر بهکاررفته است .مـهـر
از انجا پیداشده کـه در مـتـن خلقت
نقش هر یک از زن و مرد در مسئله
عشق مغایر نقش دیـگـری اسـت.
نـوع احـسـاسـات زن و مـرد نـسـبـت
به یکدیگر یکجور نیست .قانون
خلقت ،جـمـال و غـرور و بینیازی را
در جـانـب زن و نـیـازمـنـدی و طـلب و
عـشـق و تـغـزل را در جـانـب مـرد قـرار
داده اسـت .ضـعـف زن در مقابل
نیرومندی بدنی به همین وسیله
تعدیلشده است و همین جهت
موجب شده که همواره مرد از زن
خـواسـتـگـاری مـیکـرده اسـت .مرد
در مقابل غریزه از زن ناتوانتر است.
این خصوصیت همواره به زن فرصت
داده اسـت کـه دنـبـال مرد نرود و زود
تسلیم او نشود و برعکس ،مرد را وادار
کرده است که بـه زن اظـهـار نیاز کند
و برای جلب رضای او اقدام کند.
8
یکی از ان اقدامات این بوده که برای
جلب رضای او و به احترام موافقت او
هدیهای نثار او میکرده است« .مهر»
باحیا و عفاف زن یک ریشه دارد .زن
به الهام فطری دریافته است که عزت
و احترام او به این است که خود را
1
رایگان در اختیار مرد قرار ندهد».
هر طور بخواهد از مالش استفاده کند،
امــا ب ــرای اینکه ع ــروس بتواند از همه
مهریه استفاده کند ازم است ازدواج
هم صــورت گرفته باشد .پس فقط در
صورت رابطه «زناشویی» است که زن
میتواند در «تمام» مال هر نوع تصرفی را
که میخواهد انجام دهد.
با توجه به این تحلیل مهریه هدیهای است
که مرد برای اثبات صداقت در عشق و
محبتش تقدیم زن میکند و با این کار
پایههای زندگی عاشقانه و صادقانه را
میچیند؛ اما در شرایط امروز جامعه ما
قصه جور دیگری تعریف میشود .ازقضا
مهریه نشان صداقت و پیشکش قبل از
ازدواج نیست و چشم و همچشمیهای
خانوادگی مقدار ان را تعیین میکند و
گاهی انقــدر بــاا مــیرود که از قدرت
پرداخت داماد خارج میشود .گاهی هم
در نقش گرو برای ضمانت اینده عروس
قرار میگیرد که این احتمال دوم هرروز
بیشتر میشود و با شیب نهچندان مایم
باا میرود .گاهی هم اشکااتی در عدم
فهم دقیق از موضوع مهریه و شرایط ان به
وجود میاید .در ادامه مطالب جزئیات
بیشتری از مهریه را بخوانید:
چه نوع مالی میتواند مهریه قرار بگیرد؟
عروس خانم چه وقت
مهریه دار میشود؟
با انجام عقد ،عــروس مالک «مهریه»
میشود .درنتیجه مثل هر مالک دیگری
-1نظام حقوق زن در اسام
-1عین معین باشد؛ مانند خانه ،زمین
و ...؛
ً
-2منفعت باشد؛ مثا سکونت یا پول
اجاره خانهای برای مدت معین؛
-3عمل (کار) باشد ،منظور کاری است
که ارزش اقتصادی داشته باشد؛ مانند
ساختن خانهای معین یا اموزش حرفه
یا دانش و...؛
ً
-4حق باشد؛ مثا مرد تعهد میکند
مبلغ معینی برای مهر به زن بدهد
یا طلبی که شوهر از شخص دیگری
دارد مهریه قرار میدهد.
در حالت کلی باید در نظر داشت که مهر
باید ارزش مالی و امکان به دست اوردن
داشته باشد؛ پس چیزی را که ازنظر بازار
ارزش مالی ندارد ،نمیتوان بهعنوان مهریه
تعیین کرد مثل هزار بال مگس .همچنین
مرد ،مالی را میتواند بهعنوان مهریه قرار
بدهد که خودش مالک ان باشد یا از مالک
ان اذن داشته باشد ،پس اموال عمومی
یا وقفی را نمیتوان مهر کرد.
عندالمطالبه یا عندااستطاعه؟
عندااستطاعه نیست .بهخصوص که
افزایش قیمتها ازجمله گرانی سکه ،کار
را برای بعضی مردها خیلی سخت کرده و
در بعضی موارد ارزش تعهدات انها چهار
برابر شده است.
مهریه درست ،مهریه غلط!
اگر «مهریه» مبهم و مجهول باشد یا ازنظر
بازار ارزش مالی نداشته باشد یا از اول،
مهری در ازدواج تعیین نشده باشد؛ در
صورت رابطه زناشویی زن «مهرالمثل»
میگیرد .مهرالمثل مهریهای است که
بر اســاس وضع شخصی ،خانوادگی و
اجتماعی زن و با توجه به نزدیکان و کسانی
که همشان او هستند تعیین میشود.
اگر «مهر» مال دیگری باشد و صاحبمال
نخواهد مالش مهریه کسی شود ،در این
صورت زن باید مثل مال مهریه یا قیمت
ان را بگیرد.
سرانجام مهریه در خط پایان
ازدواج بــا فــوت ،طــاق یــا فسخ ،تمام
میشود .تاثیر هرکدام از این راهها بر مهریه
اینطور خاصه میشود:
فوت :اگر شوهر فوت شود درحالیکه زن
در زمان زندگی با او مهر خود را نگرفته
باشد ،میتواند بعد از مرگ همه ان را از
وارثان درخواست کند.
طــاق :با انجام عقد ،زن مالک تمام
مهر میشود اما باید توجه داشت که این
مالکیت نسبت به نصف مهریه قطعی
نیست ،یعنی زن برای اینکه مالک تمام
مهر شود باید با شوهر خود رابطه زناشویی
داشته باشد .پس اگر قبل از رابطه زناشویی
ً
مثا در دوران عقد ،طاق بگیرد ،زن
مالک نصف مهریه خواهد بود.
فسخ :بد نیست بدانید اگر زن یا مرد موقع
عقد ازدواج شرط کرده باشد که طرف
مقابل باید ویژگی یا صفت خاصی داشته
باشد و بعد از عقد معلوم شود که چنین
ویژگی یا صفتی را ندارد؛ طرف دیگر حق
فسخ ازدواج را دارد .همچنین در صورت
وجــود عیبهایی در زن یا مــرد ،طرف
مقابل که به وجود ان عیب هنگام عقد
ا گاه نبوده است ،میتواند عقد را به هم
بزند .این عیبها شامل جذام ،فلج شدن
یا نابینایی از هر دو چشم در زن؛ ناتوانی
جنسی در مرد و جنون در هریک از زن یا
9
شماره پنجم
زمستان 97و بهار 98
در عقدنامهها در رابطه با «مهریه» میتوان دو
گزینه را مشاهده کرد؛ مهریه عندالمطالبه و
مهریه عندااستطاعه .اینکه مهریه از کدام
نوع باشد بنا به انتخاب عروس خانم است.
درواقع اگر خانم گزینه «عندالمطالبه» را
عامت بزند بهمحض وقوع عقد ،میتواند
پرداخت ان را بهطور کامل درخواست کند
و مرد طبق سند رسمی ازدواج مکلف به
پرداخت ان است و اگر به هر دلیلی توانایی
پرداخت یکجای مهریه را نداشته باشد و
بخواهد بهصورت قسطی پرداخت کند،
اثبات این موضوع که او توان مالی ندارد
و نمیتواند مهریه را بهصورت یکجا بدهد
با «مرد» است .در این حالت زن نیازی
ندارد در دادگاه ثابت کند که مرد امکان
مالی ازم برای پرداخت مهریه دارد؛ اما
اگر عروس خانم مهریه عندااستطاعه را
انتخاب کند ،وضعیت متفاوت میشود.
بهاینترتیب اگر زن تقاضای مهریه کند
این تکلیف بر عهده خودش است که
ثابت کند مرد از دارایی و اموال کافی برای
پرداخت مهریه برخوردار است .پس مرد
در اینجا نیازی ندارد برای دادگاه دلیل
بیاورد که قادر به پرداخت مهریه نیست؛
اما با وجــود این توضیحات بهتر است
به نظر مرجع تقلیدتان هم رجوع کنید،
چون بعضی از مراجع نظرات متفاوتی
برای مهریه عندالمطالبه در صورت عدم
توانایی داماد دارند و معتقدند در بعضی
شرایط تفاوتی بین مهریه عندالمطالبه و
مرد است .اگر عقد ازدواج قبل از رابطه
زناشویی به دلیلی قانونی ،فسخ شود در
این صورت زن نمیتواند مهر بگیرد .اگر
هم تا ان زمان مهر را دریافت کرده باشد
باید ان را به شوهر سابق برگرداند.
ݧ ݧٰ
سلمی :بانوی
ایرانی مسلمان
محاسبه وجه نقد بهروز
ی ـ ــادش ب ــه خـ ـی ــر ،هـ ـم ــان مـ ــادر بـ ــزرگ
دوستداشتنیام مهریهاش مبلغی پول
بود اما هیچوقت صحبتی از کم شدن
ارزش پول و تورم و نرخ ارز و دار نکرد؛
اما زمانه کمی عوضشده است .نسل
مادربزرگهای کمتوقع جای خودشان را
به نوههایی دادهاند که دنبال نان به نرخ
روز هستند و اگر بخواهیم انصاف داشته
باشیم صفا و جوانمردی پدربزرگهایمان
هم در همه مــردان این دوره و زمانه به
چشم نمیخورد .شاید به همین دلیل
و دایــل دیگری ازجمله سخت شدن
ً
شرایط زندگی که البته قبا هم بود اما
خواستهها متفاوت بود ،قانونگذار به
این فکر افتاد که مهریه باید به قیمت
روز محاسبه و پرداخت شود؛ در فرمول
پیشنهادی ،متوسط شاخص بها در سال
قبل از سال پرداخت مهریه ،تقسیمبر
متوسط شاخص بها در سال عقد شده؛
نتیجه تقسیم ،ضربدر مهریه نوشتهشده
در عقدنامه میشود( .جدول شاخص
قیمتها هرسال توسط بانک مرکزی
داده میشود).
10
مجتمع قضایی خانواده و راهروهای
ان؛ بازهم یاد قضاوت میان دو دوست
میافتم .نمیدانم کار از کجا خراب
میشود که روزبهروز مهریهها سنگینتر
و توان مالی کمتر میشود و ناسازگاری
در زیر یک سقف بیشتر .شاید بهتر
است برویم سراغ اول کار ،همان جلسه
معروف بله برون و جمله معروفتر
«کی داده کی گرفته؟» ،به نظرم خیلی
دادهاند و خیلیها گرفتهاند .درست
است که اان تا صد و ده سکه امکان
تعقیب قانونی وجود دارد اما بازهم
باید دقــت کــرد کــه از ابــتــدا خشت
اول زندگی چطور گذاشته میشود.
وضعیت مالی و تمکن اقا داماد خیلی
مهم است ،مسئلهای که دخترخانم و
اقاپسر باید از همان اول در نظر داشته
باشند و برای شروع زندگی بر پایه عشق
و محبت تربیتشده باشند .روش
پرداخت مهریه بر اساس سیره پیامبر
اکــرم؟ و ائمه؟ شاید بهترین
راه است .همانکه داماد مهریه را در
حد تــوان تعیین و همانجا هنگام
عقد هدیه میداده .شاید این روش
بهتر از هر راه دیگر بتواند اسیبهای
مهریههای گرانقیمت را حل کند؛ و
از طرف دیگر با هر تغییر در قیمتها
تعداد زندانیان مهریه زیــاد نشده و
بدتر از ان به دلیل گرانی سکه تعداد
ازدواج روزبهروز پایین نیاید.
«من از مردم سراسر کشور خواهش میکنم
که انقــدر مهریهها را زیــاد نکنند .این
سنت جاهلی است .این کاری است که
خدا و رسول؟ در این زمان بخصوص،
از ان راضــی نیستند .نمیگوییم حرام
است .نمیگوییم ازدواج باطل است؛ اما
خاف سنت پیامبر؟ و اواد ایشان و
ائمهی هدی؟ و بزرگان اسام است.
خاف روش اینهاست و بهخصوص در
زمان ما که کشور احتیاج دارد به اینکه
همهی کارهای صحیح ،اسان شود ،هیچ
مصلحت نیست که بعضی ازدواجها را
اینطور مشکل کنند».
حضرت ایتاه خامنهای:
خطبه عقد 1373/9/2
�ݤو
ا ف ق ݓ ݤݤ
ف
ݨ
ح
ݠ
ݭ
ݤ
ل ݣ ݣس ݤال ݣ ݣ ݤݢݤ ݣ ݢ ݤه ݣ�ݣ� ݣ ݣ ݣاݤݣ ݣ ݣ ݣݤݤ ݣ ݣ ݤ ݣ ݣ
س ݫىݣݬݔ ݣ ݣ ݣں ݣ ݣا ݣ ݫݤ ݣ ݫ ݭݣ ݫݭݕه ݣ ݣ ݣ ݤ
ݩ
ف
ف
�
«مس ݘىله ݣ ݣݣ�ݣ ݤ»ݤ
ف
سݣ ݣ ݤ
لݤ)
ݣ ݫ(ݣ ݫٮ ݓݭ� ش ݣ ݣ ݣاݤ ݣ ݣوݤ ݣ
الهام مصطفوینیا
سینما بهعنوان یکی از ارکان مهم فرهنگی هر کشور در
شکلدهی به باورهای جامعه نقشی مهم و تعیینکننده
دارد .زن نیز در جوامع بشری جایگاه واایی دارد و به
تعبیری رکن مهم تمدن ساز در جامعه است .نوع نگاه
سینما به زن با توجه به قابلیتهای ذاتی این هنر-
صنعت ،میتواند سبب بازتعریف جایگاه زن در جامعه
شده ،او را در نگاه خود و مردان تعالی دهد یا تحقیر
کند .همچنین میتواند با رویکردی هوشمندانه زن را
از تواناییهای بالقوه و جایگاه مغفول ماندهاش ا گاه
کند یا در نگاهی انفعالی ذهن او را به مسائل حاشیهای
و درجه چندم معطوف کرده ،از اولویتها غافل سازد.
11
شماره پنجم
زمستان 97و بهار 98
اکنون و در چهلمین سال پیروزی انقاب اسامی
بیراه نیست اگر به پشت سر خود نگاهی انداخته و
مسیری که سینما ،از ابتدای انقاب تاکنون پیموده
را مرور کنیم و ببینیم خط سیر سینما در مسئله زنان
طی این سالهای پرفرازونشیب چگونه بوده و تا چه
انــدازه توانسته تصویری صحیح و اثرگذار از زن به
جامعه ارائه کند.
دهه شصت
(دهه سینمای مردانه)
ً
فیلمهای ایــن دهــه غالبا مــردانــهانــد.
زنان در این فیلمها یا حضور ندارند و
یا نقشهای حاشیهای و کم محتوا را به
خود اختصاص دادهاند .تغییر حکومت
و ارزشهای حاکم بر جامعه از یکسو و
سابقه حضور بیپروا و فساد انگیز زنان
در سینمای پیش از انقاب از سوی دیگر،
موجب باتکلیفی سینما در موضوع زن
در این دوران است .از طرفی تولیدات
ً
سینما در زمان جنگ تحمیلی غالبا به
سمت موضوعات جنگی و حادثهای
رفــت کــه بــه دلیل ماهیت مــردانــه این
موضوعات ،زنان را کمتر در نقشهای
محوری میبینیم.
ݧ ݧٰ
سلمی :بانوی
ایرانی مسلمان
زن در سینمای دهه شصت سنتی ،مهربان
و فداکار توصیف میشود و شخصیت و
تمایاتش در جهت منافع خانواده و ذیل
شخصیت مردان پیرامونش بازتعریف
میگردد .باوجود نمایش فضایی مردساارانه
در فیلمهای این دهه ،مشارکت موثر زنان
در وقایع انقاب و دفاع مقدس مانع از
بروز و ظهور جدی شعارهای فمینیستی
در سینمای ان دوره شد.
بهتدریج و بافاصله گرفتن کشور از شرایط
بحران ،در اواخر این دهه فیلمهایی با
12
محوریت شخصیت زنانه ساخته شد.
فیلمهایی چــون مــادیــان (عـلــی ژ کــان
– )1364شاید وقتی دیگر (بهرام بیضایی
– )1366باشو غریبه کوچک (بیضایی
– )1368مادر (علی حاتمی )1368
یکی از فیلمهای خطشکن و اغازگر
فمینیسم شــعــارزده در سینمای ایــران
«هــامــون» ساخته داری ــوش مهرجویی
است .اگرچه هامون فیلمی با شخصیت
قوی مردانه است اما شخصیت زن فیلم،
«مهشید» حضوری اثرگذار و متفاوت با
تمام زنان فیلمهای همدوره خود دارد .او
جاهطلب و مغرور است و مصرانه به یافتن
موقعیتی مطلوب در اجتماع میاندیشد.
نشان دادن زنی بر پرده سینما که تمام
سهم خود از مدنیت و حضور اجتماعی
را اشتغال به موسیقی ،تئاتر ،نقاشی و
طراحی مد میداند و برای دست یافتن
به انها ارمانهای فمینیستی را فریاد
میکند ازانجهت مذموم است که زنان در
واقعیت جامعه ان روز تجربه یک حضور
موفق و موثر اجتماعی را پشت سر گذاشته
بودند و نیازی به سهم خواهی از اجتماع
با پرچم فمینیسم نداشتند و فیلمساز از
درک این مهم عاجز بود .این مدل مطالبه،
در دهههای بعد تبدیل به الگویی غلط
در سینمای ایران اسامی شد.
دهه هفتاد
(دوران دگردیسی سینما)
در اواســط ایــن دهــه در بخشهایی از
جامعه و حا کمیت ،تحوات سیاسی
و گفتمانی رخ داد و درنتیجه سینما نیز
دچار دگرگونی جدی شد .لذا این دهه را
میتوان به دو بخش با رویکردهای متفاوت
تقسیم کرد .حال و هوای فیلمهای نیمه
اول دهه هفتاد به سینمای دهه شصت
نزدیکتر است .هرچند شخصیت محوری
غالب اثار سینمایی هنوز مردان هستند
اما حضور زنان نسبت به گذشته بسیار
جدیتر شده است .زن در سینمای این
دوره پابهپای مردان ،پیش برنده داستان
است و حتی در مواردی بار اصلی روایت
را بهتنهایی به دوش میکشد.
برخی از اثــار شاخص سینمای زن در
این دوره عبارتاند از:
بانو (مهرجویی - )1370نرگس (بنی
اعتماد - )1370سارا (مهرجویی )1371
روسری ابی (بنی اعتماد )1373و...یکی از اثرگذارترین اثار زن محور این دوره،
فیلم سینمایی «لیا» ساخته داریوش
مهرجویی است که به مسئله نازایی زن و
بهتبع ان ازدواج دوم مرد در اثر اصرارهای
مادر شوهر میپردازد .نکته جالبتوجه
در این فیلم بیمیلی مرد به ازدواج دوم
و اصرار مادر او به انجام این کار است.
درواقع ظلم به زن توسط یک زن اتفاق
میافتد و نه از سوی مردان جامعه.
زن در فیلمهای این دوران ،شخصیتی
مــهــربــان و فــدا کــار اس ــت کــه بــه حفظ
کانون خانواده میاندیشد .این فیلمها
جایگاه همسری یا مادری را به چالش
نمیکشند و به دنبال احقاق حقوق زن
در عین حفظ این جایگاهها هستند.
متهم ردیــف اول این فیلمها باورهای
سنتی مردساارانهای است که حقوق
زنــان را نادیده میگیرد و خانوادههای
دارای ظواهر مذهبی و طبقات پایین
اجتماعی بیشتر درگیر ان هستند .این
باورها در ذهن و روح احاد این جامعه
ازجمله زن محوری فیلم ،رسوخ کرده
است؛ اما زن در یک سیر کمالگرا انها
را پسزده حقوق تضییعشده خود را از
جامعه مردساار طلب میکند.
باورهای فمینیستی در فیلمهای این دوران
به مایمترین شکل ممکن بیان میشود
و از تقابل مستقیم و صریح با حکومت و
مذهب در این اثار خبری نیست.
فضای جدید ،فیلمسازان جدیدی را
نیز با خود به ارمغان اورد که هر یک با
ساخت اثاری جریان ساز باب جدیدی
را در سینمای زن محور گشودند .برخی
از این اثار عبارتاند از:
بانوی اردیبهشت (بنی اعتماد - )1376
قرمز (جیرانی - )1377شوکران (افخمی
- )1377دو زن (میانی - )1377دختری
با کفشهای کتانی (صدر عاملی )1377
دایره (پناهی - )1378زیرپوست شهر(بـنــی اعـتـمــاد - )1378ع ــروس اتش
(خسرو سینایی - )1378متولد ماه مهر
(احمدرضا درویش - )1378سگکشی
(بیضایی - )1379نیمه پنهان (میانی
)1379و...
موضوعات محوری این فیلمها شامل:
تقابل زن مدرن امروزی با خانواده سنتی و
متعصب ،شکاف بین نسلها ،دوستیهای
خیابانی ،صیغه بهعنوان عاملی برای
هوسرانی مرد و ظلم به زن ،سوءاستفاده
مردان از عواطف همسرانشان در رسیدن
تمام همت سینمای زن محور این دوران،
معطوف به ارائه تعریفی جدید از زن در
جامعه و خــانــواده بهعنوان زنــی مدرن
ّ
و متجدد بــود .زنی که در نقطه مقابل
تعریف سینما از زن سنتی قرار داشت.
مهمترین ویژگی چنین زنــی استقال
شخصیتی و مالی اوســت .این زن در
اجتماع حضور پررنگی دارد .هویتش
در جامعه تعریف میشود نه در خانواده.
نقشهای مادری و همسری و اشتغال به
دون شان او و مخل ازادی،
خانهداریِ ،
پیشرفت و ارمانخواهیهایش معرفی
میشوند .زن حق دارد به هر قیمتی به
خواستهها و تمایات شخصی خود برسد
ولو اینکه در تضاد با مصالح خانواده
باشند .فداکاری زن در قبال خانواده
عین عقبماندگی و موجب پشیمانی
اوســت .ادامــه تحصیل در مقاطع باا
و اشتغال به کارهایی که تا پیشازاین
ً
غالبا مردانه بهحساب میامدند بر ازدواج
یا فرزند اوری اولویت دارد.
رانندگی ،حضور در مراسم و مهمانیهای
مختلط ،رفتن به کنسرت و تئاتر ،انجام یوگا
و مدیتیشن ،رفتن به مسافرت با جمعهای
دوستانه همجنس یا مختلط بدون حضور
13
شماره پنجم
زمستان 97و بهار 98
اما در نیمه دوم دهه هفتاد بهتدریج وضعیت
عوض شد .بسیاری از تولیدات سینمایی
تحت تاثیر گفتمان اصاحطلبی ،در فرم
و محتوا دچار تغییرات جدی شدند.
ثمره این تغییرات سریع ،اثاری هتا ک
و سیاه نما بود که دولت اصاحات با
همه تساهل و تسامحش در مواجهه با
مخالفان نظام ،مجبور به توقیف برخی
از انها شد.
به اهــداف خود ،خیانت مرد به همسر
البته در شکل ابتدایی ان و...
خانواده ،داشتن عقاید سیاسی و اجتماعی
روشنفکرانه و اصاحطلبانه و مخالف با
نظرات خانواده سنتی و محافظهکار و...
از عادات رفتاری و سبک زندگی چنین
زنی تعریف میشود.
نخستین فیلمی که تنها چند ماه بعد از
استقرار دولت اصاحات ساخته شد و
گفتمان جدیدی را در عرصه سینمای زن
در کشور کلید زد «بانوی اردیبهشت» بود.
شخصیت اصلی فیلم ،زن فیلمسازی
اســت کــه از همسر جــداشــده و بــا پسر
جــوانــش زنــدگــی میکند .او زنــی ارام،
مهربان ،باسواد ،مدیر ،متعهد ،مستقل و
ازاد است .ضمن نظارتی که بر فرزند دارد
او را در انتخابها و سبک زندگیاش
ً
ازاد گذاشته است .زن قصد دارد مجددا
ازدواج کند اما پسر که عشق بیحدی به
مادر دارد ،او را فقط برای خود میخواهد
و لجوجانه با خواستهاش مقابله میکند.
ݧ ݧٰ
سلمی :بانوی
ایرانی مسلمان
شاید برای نخستین بار در این فیلم یک زن
بر سر دوراهی انتخاب میان خواستههای
خود و تمایات خانواده قرار میگیرد .تمام
تاش او در طول فیلم مصروف این است
14
که ابتدا به خود و سپس به فرزندش بباوراند
که به خاطر خودش و نه هیچکس دیگر،
حق ازدواج و عشق ورزیدن و به عبارتی
زندگی دارد و فرزند نباید مادر را از چنین
حقی محروم کند .این فیلم شاید در میان
فیلمهای بنی اعتماد بهترین و قویترین
ً
انها نباشد ،اما مطمئنا اغازگر گفتمان
مهمی در سینمای ایران است.
جعفر پناهی در اواخر دهه هفتاد فیلم
پرحاشیه «دایره» را ساخت .فیلمی که
برای نخستین بار در تاریخ سینمای بعد
از انقاب ،حکومت و نیروهای امنیتی و
انتظامی را عامل تهدید ،هراس و ناامنی
زنان جامعه معرفی میکرد و فضایی سیاه
و خفقاناور را به تصویر میکشید .فیلم
ماجرای تعدادی زن و دختر مجرم را روایت
میکند که از زندان مرخصی گرفتهاند اما
نمیتوانند بهراحتی در شهر تردد کنند
و پلیس با مشاهده این افراد ،بیدلیل
انهــا را دستگیر میکند .این دختران
از پلیس و هر نیروی نظامی میترسند و
دائم در حال فرارند اما درنهایت انها را
در بازداشتگاه پلیس میبینیم.
این فیلم در داخل کشور توقیف شد اما
به مدد دولت اصاحات و با بهرهگیری از
فرصت اکران محدودی که در اختیارش
گذاشته شد توانست در جشنوارههای
خارجی حضور یافته و جوایز متعددی
را دریافت کند.
سینما طی دو دهه ابتدایی انقاب
اســامــی مسیر پرفرازونشیبی را
پیموده است .اگر در ابتدای امر،
مردسااری سنتی ناقض حقوق زنان
جامعه معرفی میشد ،بهتدریج و
با تمسک به شعارهای فمینیستی،
حکومت و قوانین جزایی ان نیز به
زنستیزی متهم شدند و سینما،
بهنوعی نگاه بــرانــدازانــه رسید.
بررسی اثــار سینمایی دهههای
بعد میتواند این روند را روشنتر
ســاخ ـتــه ،ت ـصــویــر صــحــیــحــی از
رویکرد سینما به مسئله زن ارائه
دهد .در بخش دوم این مقاله به
بررسی دهههای هفتاد و هشتاد
سینما خواهیم پــرداخــت .با ما
این بحث را دنبال کنید.
اما شاید خودت ندونی که این کارت
نــاخــودا گــاه حــس رقــابــت منم قلقلک
میداد .البته سال اول بازهم دیوار پاک
کردن من افتاد به دقیقه نود! اما امروز که
سه سال از این رسم قشنگت میگذره
و اخرین جمعه بهمنماهه ،من باای
نردبان فلزی معروف هستم!
مریم السادات مرتضی زاده
ݨݒ ݦس ݑى�ݦ
ف
ت ݠݤ ݑ ݨݦ ݦ اݤ ݤݤݤݠ
�راݣ ݣ�ݣ ݤ
ݣوٮ ݣ ݤ
ݣه ݣا ݣݤ ݣ ݥݣد ݣ ݣ ݣ ݣ ݣ ݣ ݣ ݣݤد ݣ
یݣ ݣ ݣ ݣ ݣ
ً
تکرار همیشه خستهکننده نیست .اتفاقا
گاهی وقتها مثل رودی است زال و
ّمواج که با گذر مدامش دلمردگیها را با
خود میبرد؛ اما راز تازگی بعضی کارهای
تکراری ،رنگ خدایی انهاست .هر
چه عطر ّنیتها الهیتر ،شوق به عمل
کردن بیشتر .راستی چه هنرمند ماهری
است خالق تکرارهای دوستداشتنی.
بچهها که براشون خیلی هیجان داشت
هرکاری میکردن یه تیک میخورد جلوی
اسمشون و بعد سه تا کار مثبت یه هدیه
کوچولو!
عزیزدلم! این یک گوشه از صفای وجودته.
دوستت دارم برای خلق همه تازگیها در
زندگیمون .باور دارم اینکه روزمرگیها و
گرفتاریها خستهات نمیکنه همش به
برکت سجاده نورانیت وحال خوشت موقع
گفتن تسبیح خانم حضرت زهرا؟ست.
15
شماره پنجم
زمستان 97و بهار 98
وقتی میگن خانوم خونه یعنی تو عزیزم!
نــهفــقــط بـ ــرای دســتپ ـخــت خــوبــت و
کدبانوگریهات ،برای اینکه خوب بلدی
چطور من و بچهها رو ُهل بدی تو خیر و
ً
خوبی .اصا استادی که حوصلهمون رو
چاق کنی و راهمون بندازی.
ً
مثا همین خونهتکونی عید! تا چند سال
قبل از شب یلدا دل من از رسیدن ماه
اسفند به شور میفتاد! اما تو با یه چند تا
برگ کاغذ و چند جمله قشنگ کمکم
نظرم رو عوض کردی .اسم منو و خودت
و بچهها و کارهایی که باید هرکدوم انجام
بدیم رو از اول بهمن نوشتی و زدی به در
یخچال که پر رفتوامدترین در توی همه
خونه ماست! بااش هم یه حدیث قشنگ
نوشتی درباره فایده نظافت در جلب برکت.
دلــم مــیخــواد بــازم بــرات بگم از شــور و
شوقی که خلق میکنی نازنینم! روزهای
22بهمن برای خانواده ما یه روز ارمانی
وخیلی خاصه .هرچند تو شناسنامه
تاریخ تولدمون بعد سال 57ثبتشده،
ولی انگار همه اعتقاداتمون رو با رفتن
به میدان ازادی محک میزنیم .از حق
نگذریم خانومم تو جوری تدارک میبینی
که خونه ما حالت جشن داره ،ازصبحانه
و ناهار جذاب و مقوی که بگذریم ،تو
هرسنی بچهها رو یهجور همراه کردی.
پا کارد درست کردن و نقاشی و شعار
قشنگ ساختن و سرود خوندن .ولی از
همه جالبتر رسم خوندن زندگینامه یه
شهید تو شب پیروزی انقابه .هرسال
یا من یا خودت اینکار رو میکردیم اما
از پارسال دیگه پسرمون میتونه کتاب
بخونه و با شیرینی تمام تعریف میکنه
ودلمون رو میبره .هرسال قرارمون اینه
به ّنیت همون شهید در راهپیمایی قدم
برداریم .خدا رو شکر با همراهی شهدا
زندگیمون بیمه میشه.
الهام کهدویی
ݧ ݧٰ
سلمی :بانوی
ایرانی مسلمان
16
�
ݫا ݓ ݤݤ
ا�س قىا ݣ ݣدهݤ ݣ ݣ ݣدݣم ݣ� ݣݤرݤ ݣ ݣ ݣد ݣݤݤ ݤݤ
ݫ ݫ ݬݔ
خــاطــرات جــداشــدههــای ســازمــان
منافقین را که میخوانیم از انقاب
مریم میگویند .انقابی که به اعتراف
خودشان درنهایت نفهمیدند چیست!
جــداشــدههــا کــه ســالــیــان جــوانــی و
بهترین روزهای عمرشان را در کمپ
اشرف گذرانده و از پوچی و اسارت
انجا فــرار کــردهانــد ،حــاا بــا نفرت
از روزهـ ــای سیاهشان میگویند.
برخیشان سالهای پررنج و سختی را
در پادگان اشرف گذراندهاند تا روزی
انقاب مریم را بفهمند و از نزدیک پای
صحبتهای خواهر مریم بنشینند؛
اما وقتی به این هدف رسیدهاند ،جز
پوچی چیز دیگری دستگیرشان نشده
و فرار از این سازمان را با همه خطراتش
بر قرار ترجیح دادهاند .سخن در مورد
سازمان مجاهدین خلق و رهبرانش
مسعود و مریم رجوی -بسیار است.این مطلب فرصتی است تا باهم به
بخشی از انقاب نوین ایدئولوژیک
این سازمان به بنبست رسیده نظر
بیاندازیم.
-1قاسمیان ،علی .نگاهی به نشست ساانه
منافقین تروریست در فرانسه ،خبرگزاری تسنیم.
-2مریم قجر ،بارها در سخنرانیهای خود از مکتب
«رجویسم» یا «مسعودیسم» نامبرده است .سازمان
مجاهدین خلق ،پیدایی تا فرجام ،ج3؛ ص 135
-3ابراهامیان ،یرواند ،اسام رادیکال ،ترجمه
اینترنتی.
رهبر تشکیات منافقین در اواخر سال 63
برای فرار از بحرانهای درون تشکیاتی،
ماهیت سازمان و روابــط تشکیاتی را
تغییر داد و تاش کرد با عنوان «انقاب
نــو یــن ایــدئــولــوژیــک» و از طــریــق «رهبر
ســازی» بر بنبستهای سازمان غلبه
کند .اواخر سال 63مریم قجر عضدانلو
ردیف
توسط مسعود رجوی بهعنوان هم ِ
مسئول اول سازمان معرفی شد .چندی
بعد با اعام خبر ازدواج حیرتانگیز نفر
همسر
اول سازمان (مسعود رجــوی) با
ِ
مهدی ابریشمچی ،فــرد دوم سازمان،
توجه بسیاری را به وقایع سازمان جلب
کرد .باوجود اشکار بودن جنبۀ غیرشرعی
این ازدواج که قبل از سپری شدن مدت
شــرعــی بــیــن ط ــاق و ازدواج دوم زن
انجامشده بود ،در تبلیغاتی انبوه تاش
شد تا با استناد موضوع به اسام و سنت
پیامبر؟ ،صورت مقدسی برای این کار
ایجاد شود 4.این اولین مرحله از مراحل
-4سازمان مجاهدین خلق ،پیدایی تا فرجام،
ج 3؛ ص .22
17
شماره پنجم
زمستان 97و بهار 98
▪ گروهک منافقین (سازمان مجاهدین
خلق) هرساله مراسمی در پاریس برگزار
میکند که سخنران اصلی ان مریم رجوی
اســت .همچنین هر بــار ،چندین تن از
شناختهشدهترین چهرههای سیاسی از
کشورهای مختلف ،بهویژه ایااتمتحده
امریکا و شاهزادههای سعودی ،در این
گردهمایی حضور دارند و سخنرانی میکنند.
مریم قجر عضدانلو که تغییر رنگ روسری
و لباس نظامیاش به لباس غیرنظامی
از تغییر رویکرد و شیوه عمل سازمان به
بنبست رسیدهشان حکایت دارد هر بار
در سخنرانیهایش به جمهوری اسامی
حمله میکند و از همپیمانانش تحریم
و فشار بیشتر علیه ملت و نظام ایران را
میخواهد .این گروهک تروریستی با ریزش
شدید اعضاء رو بــهروســت و «جمعیت
حاضر در این نشستها ،غیر از تعدادی
از اعضای رسمی و مرتبط ســازمــان در
ً
اروپا که عموما صفهای اول را تشکیل
میدهند ،از گردشگران اروپایی و برخی
اف ــراد بیخانمان تشکیلشده اســت.
این افــراد به وعــده سفر رایگان یــکروزه
به پاریس به این نشست وارد میشوند.
نمونههای بسیاری از دانشجویان حاضر
در اروپا یا پناهجویان که در مورد کیفیت
حضورشان در نشست منافقین صحبت
کردهاند ،موید این مطلب است» 1.مریم
2
رجوی در مدت رهبریاش بر فرقه رجویسم
مدام با شکست ،ناکامیها و رسیدن به
بنبستهای ایدئولوژیک روبرو بوده اما
هیچکدام مانع برگزاری نشستهای ساانه
نشده تا این نشستها دستوپا زدنی
باشد برای اعام بقاء سازمان و انقاب
ایدئولوژیکش .انقابی که بنایش از ابتدا
کج بود و درنهایت به یک فرقه تبدیل شد.
انچنانکه یرواند ابراهامیان دربارهاش گفته
است« :مجاهدین خلق از یک جنبش
تودهای که میخواستند بدان برسند ،به
یک فرقۀ درونگرا که در بسیاری از جنبهها
مشابه گروههای شبهمذهبی موجود در
3
سراسر جهان است ،تبدیل شد».
انقاب نوین ایدئولوژیک
از کجا کلید خورد؟
ایدئولوژیک و طاقها هموار گردد و
چنین شد .سازمان از فرصت تاریخی
جنگ عراق و امریکا استفاده کرد.
بچهها در مــدت کوتاهی از عراق
خــارج و اواره و درب ــهدر کشورهای
2
اروپایی شدند».
طاقهای اجباری
انقاب ایدئولوژیک مسعود رجوی و مریم
قجر عضدانلو بود.
ݧ ݧٰ
سلمی :بانوی
ایرانی مسلمان
از ابتدا دو موضوع در کنار هم بهعنوان
اهداف سازمان از این انقاب نوین مطرح
و بر روی ان تبلیغ میشد :اول ارتقای
موقعیت زن و تساوی حقوق زن و مرد
در سازمان و دوم مطرح کــردن ترکیب
مسعود و مریم بهعنوان «رهبری» همطراز
با رهبران بزرگ تاریخ که ازم بود مانند
معصومین؟ تبعیت شوند و همه تسلیم
1
فرمانی باشند که این دو تعیین میکنند.
هر دو سعی در تقدیس جایگاه خودشان
داشتند .در مراسمهای مختلف اعضاء
باید به تعریف و تمجید و ستایش مریم
و مسعود میپرداختند.
-1همان ،ج ،3ص .32
18
مسعود و مریم با این اقدامات بر ضد روابط
عاطفی و انسانی ،دین جدید خودشان را
به اعضاء تشکیات ،تحمیل کردند .یکی
از اعضاء جداشده دراینباره مینویسد:
عملیات مرصاد (فروغ جاویدان) بهفرمان
مریم رجوی در مرداد 1367رقم خورد .این
عملیات با شکست مفتضحانه منافقین
موجب شد تا مسعود رجوی در پی راهی
برای جبران سرخوردگی نیروها باشد .پس
عامل شکست را روابــط زنوشــوهــری،
ازدواج و روابط خانوادگی معرفی کرد تا
عاوه بر تبرئه خود از بیتدبیری ،تقصیر
را متوجه نیروهای خود کند .او معتقد بود
که رزمنده مجاهد خلق که زن یا شوهر
ً
داشته باشد قطعا در پشت خاکریز به
فکر همسرش میافتد و انگشتش ماشه
را نمیچکاند؛ بنابر ایــن تفسیر ،طرح
طاق اجباری در تشکیات اجرا شد.
دستیار و کارچاقکن و اتش بیار معرکه
در این بحث طاق اجباری باز مریم قجر
عضدانلو بود که با شعار« :ازین پس زنانتان
بر شما حرام و بر رهبری حال میباشند»
همه زنان را طاق داد .مریم و مسعود،
کودکان را مانعی برای پیشبرد طاقهای
اجباری میدانستند.
«دین جدید رجــوی ،برعکس دین
حضرت محمد؟ و سایر ادیــان
اس ـمــانــی کــه ســخــت بــه خــانــواده
توجه داشت و احکام زیادی دربارۀ
حقوحقوق خانواده و حرمت و تقدس
ان وضع کرده بود ،ضد خانواده بود.
طاق که مذمومترین حالها در نزد
پیغمبر بــود ،در دین جدید رجوی
محبوبترین و پسندیدهترین اعمال
شد .پراکندن تخم کین و نفرت و
جاسوس پــروری که در همه ادیان
از گناهان بــزرگ محسوب میشد
و مذمت شده بود ،در دین رجوی
تشویق و تمجید شده بود ... .اساس
کار سازمان از صدر تا ذیل بر مبنای
دروغ میگشت؛ از کارهای جزئی روزانه
تا وعده و وعیدهای سرخرمن برای
رفتن به ایران گرفته تا تحلیلهای
3
سیاسی و خطی استراتژیک».
« ...برای انحال خانواده باید بچه را
از میان برداشت تا راه برای انقاب
-2شمس حائری ،هــادی ،ارتجاع مغلوب در
رقابت با ارتجاع غالب ،ص .74
-3همان ،ص .87-85
سرنوشت مبهم
زنان؛ رهبران مطیع
سرکردههای منافقین یکی دیگر از مراحل
انقاب نوینشان را تحت عنوان «فردیت
و جنسیت» مـطــرح کــردنــد تــا فضای
جدیدی بــرای فعالیتهای سیاسی و
تبلیغاتی خود ایجاد کنند .رجوی 24
نفر از زنــان تشکیات که سرسپردگی
کامل خود را به رهبری به اثبات رسانده
بودند ،بهعنوان شورای رهبری انتخاب
کرد .برخی از اعضای قدیمی سازمان
معتقد بــودنــد کــه علت اصـلــی عاقه
رجوی به انتخاب زنان بهعنوان مسئوان
و فرماندهان اصلی ،به این خاطر بود که
در نظر او زنان به دلیل احساسی بودن و
فقدان جسارت کافی برای مخالفت و
همچنین اطاعتپذیری و حرفشنوی
بیشتر ،قابلاعتمادترند و افزایش حضور
انان در تاروپود سازمان موجب کنترل
بهتر کادرهای مرد و جلوگیری از ّ
تمرد و
1
ناامنی میشود.
خروجی تمام مراحل انقاب ایدئولوژیک
جز شکست تا کتیکها ،تبدیلشدن
پادگانهای اشرف و لیبرتی به اسارتگاه،
افزایش زندانهای درونسازمانی ،حذف
و تصفیههای درونی و درنهایت چرخش و
دگردیسی سازمان منافقین نبود .سازمانی
با کارنامهای خونین ،از ترورها و شهید
کــردن مــردم و مسئولین ایــران تا کشتار
جــداشــدگــان از تشکیات خــودشــان،
لکههای ننگی است بر پیکره فرقهای که
رهبرانش جز به شهوت و قدرت خودشان
فکر نمیکنند .جان اعضاء و نیروهایشان
کمترین ارزش را هم ندارد .تاحدی که با
دستگیری مریم رجوی در خاک فرانسه ،با
دستور تشکیاتی ،نیروهایشان را مجبور
به خودسوزی کردند.
ّ َّ
ْ
ّ َ
َ
اه با ْف َو ِاهه ْم َو یا َبی َُ
ُ َ ْ ْ ُ ُ َ َ
اه ِاا
ِ
َِ -2یر ُیدون ا َن یط ِفئ ْوا نور ِ ِ
ا ْن یت َّم ن َور ُه َول ْو کر َه الکاف ُر َ
ون .ایه ،32سوره توبه.
ِ
ِ
ِ
19
شماره پنجم
زمستان 97و بهار 98
-1چه باید کرد؟ جمعی از جداشدگان از سازمان
مجاهدین خلق ،ص 181 -180
اجبار به خودسوزی
افرادی که سرنوشت صدها نفر برایشان
بیاعتبار و بیارزش است ،خود سرنوشت
نامعلومی دارند .بعد از زمان حمله امریکا
به عراق اطاع دقیقی از مسعود رجوی در
دسترس نیست .برخی خبر مرگ او را با
اتکا به صحبت ترکی الفیصل در نشست
منافقین در سال ،2016اعــام کردند.
سرنوشت مریم رجــوی که در سال 63
درحالیکه یک دختر سهساله داشت،
با ســودای رهبری ،از همسرش مهدی
جدا و به همسری مسعود رجوی درامد و
در سالهای اخیر خبر ازدواجش با ترکی
الفیصل بر روی خبرگزاریها بارگذاری
شد ،به دستوپا زدنی برای ابراز وجود
میماند .او که لباس نظامی و روسری
قرمزش که نماد مبارزه بود طی چرخشی
نرم تغییر کرده است حاا تمامی تاشها
و ائتافهای غربی و عربی برای حمایت
و احیای پیکره در حال احتضار فرقهاش،
گویا بیحاصل است .هرچند نباید از
تهدیدات احتمالی و تاش برای جذب
نیرو در داخل کشور توسط این گروهک
تروریستی غافل شد ،اما توان مقابله نظام
جمهوری اسامی را نباید نادیده گرفت
که به فضل خدا نسبت به ماههای پایانی
جنگ تحمیلی و عملیات مرصاد چندین
برابر شده است؛ و این وعده حق خداوند
است که فرمود« :انها میخواهند نور خدا
را با دهان خود خاموش کنند ولی خدا جز
این نمیخواهد که نور خود را کامل کند،
2
هرچند کافران ناخشنود باشند».
دکتر طاهره حاج شوشتری
ݧ ݧٰ
سلمی :بانوی
ایرانی مسلمان
ف ق فݩ ݑݩ ݤٮݦ
مگ ݣ ݣ�ه ݣ ݣ� ݣ ݣ ݣوݤ
ل ݣ ݣ� ݫ ݣىݬݫ ݓݣاݤݣ ݤݤݤ!
بــرای خیلی از ما پیشامده که با بروز
عائم بیماری ،بدون مراجعه به پزشک،
ً
مستقیما به داروخانه مراجعه کردهایم .گاه
بهراحتی موفق به خرید داروی موردنظر
شدهایم ولی بیشتر اوقات با این جمله
مواجه شدهایم« :فروش بدون نسخه پزشک
ممنوع اس ــت» .شاید ایــن ســوال بــرای
خیلی از ما پیشامده که چه داروهایی را
میتوانیم بدون تجویز پزشک از داروخانه
تهیه کنیم و برای مصرف انها باید به
چه نکاتی توجه کنیم؟
داروهای 1 OTCداروهایی هستند که بدون
نسخه پزشک از داروخانه قابل خریداری
هستند .این داروها با نام «داروهای بدون
نسخه» هم شناخته میشوند .درواقع این
داروهــا برای برطرف کردن عائم ساده
بیماریهایی که در منزل قابل مدیریت
هستند توصیه میشوند.
فهرست داروهای بدون نسخه در کشورهای
مختلف متفاوت است .سازمان غذا و
دارو در هر کشوری با توجه به سیاستهای
بهداشتی و درمانی خود تصمیم میگیرد
1- Over the counter
20
که کدام دارو میتواند بدون نسخه به
فروش برسد.
چه اطاعاتی از برگه راهنمای
دارو میتوان کسب کرد؟
حدود 130قلم از فــراوردههــای دارویی
در کــشــور مــا بــهعــنــوان داروهـ ــای OTC
مــعــرفــیشــدهانــد کــه بــا رعــایــت برخی
ضوابط میتوان انها را بدون نسخه در
اختیار بیماران قرار داد .این داروها باید
فقط توسط داروساز و با رعایت جوانب
علمی ،اخاقی و اجتماعی تحویل بیمار
شوند و داروساز موظف است چگونگی
مصرف ،احتیاطها ،تداخات دارویی و
سایر موارد ازم را به اطاع بیمار برساند.
در صــورت استفاده از داروه ــای بدون
نسخه ،با توجه به اینکه میزان مصرف
توسط پزشک مشخص نشده است،
باید برای دانستن اطاعات ازم و میزان
صحیح مصرف به برگه راهنمای دارو
مراجعه کنیم .در این برگه ،نام ،شکل
داروی ــی ،اندیکاسیون ،1دوز یــا میزان
مجاز مصرف دارو ،استفاده در بارداری
یا شیردهی ،تداخات دارو یــی ،موارد
احتیاط و منع مصرف و سایر توصیهها و
هشدارهای موردنیاز برای مصرف صحیح
دارو نوشتهشده است.
گروههای خاص و مصرف
داروهای بدون نسخه
داروهــای بــدون نسخه نسبت به سایر
داروها دارای ایمنی بااتری هستند و به
همین دلیل بدون نیاز به نسخه پزشک در
اختیار بیمار قرار میگیرند؛ اما این داروها
هرگز بدون عارضه نیستند و استفاده از
انها بهخصوص برای افرادی که همزمان
مصرفکننده چند دارو هستند و همچنین
گروههای خاص مانند کودکان ،خانمهای
باردار یا شیرده و افراد مسن ممکن است
خطرساز باشد.
-1موارد صحیح و تاییدشده مصرف دارو
سیستم سوختوساز بــدن کــودکــان با
افراد بزرگسال متفاوت است .همچنین
بعضی از عکسالعملهای طبیعی
مانند سرفه در نوزادان به تکامل نرسیده
اس ــت .عملکرد بعضی از داروهـ ــا در
بدن نوزادان و کودکان با افراد بزرگسال
متفاوت است .ممکن است دارویی برای
بزرگساان مشکل خاصی ایجاد نکند
اما عوارض خطرناکی در کودکان ایجاد
کند .این نگرانی بــرای داروهــای بدون
نسخه جهت کنترل عائم بیماریها
در کودکان (بهخصوص کودکان زیر دو
سال) نیز وجود دارد .بهعنوانمثال ،اکثر
داروهای ضد سرفه برای کودکان زیر دو
سال (به دلیل احتمال خفگی ناشی از
عدم تکامل رفلکس سرفه) منع مصرف
دارند .همچنین به دلیل ا گاه نبودن بعضی
از والدین از مواد موثره دارویی 2موجود در
داروهای ترکیبی و مصرف همزمان چند
داروی مختلف ،احتمال بروز سمیت
دارو در کودکان (بــه دلیل افزایش دوز
دارو) وجود دارد .بهعنوانمثال میتوان
به استفاده همزمان چند انتیهیستامین
در قالب فراوردههای دارویی مختلف
سرماخوردگی اشاره کرد که ممکن است
باعث خوابالودگی شدید کودکان شده و
عوارض خطرناکی برای انها داشته باشد.
-2ماده اصلی دارو که باعث اثرگذاری دارو میشود.
21
شماره پنجم
زمستان 97و بهار 98
اکثر داروهای بدون نسخه در کشور ما،
اشکال مختلفی از داروهای ُمسکن ،تببر،
فــراوردههــای ترکیبی برای بهبود عائم
سرماخوردگی و انفلوانزا ،انتیهیستامینها،
داروهای ضد سرفه ،داروهای ضد احتقان
و تعداد معدودی از مکملها و داروهای
گوارشی هستند.
ً
درصورتیکه این داروهــا را مستقیما از
داروخانه تهیه کنیم ،باید بدانیم که ایا
مصرف این دارو برای برطرف کردن مشکل
ما صحیح است یا نه؟ و اگر صحیح
است ،به چه میزان و چه صورتی باید
ان را مصرف کنیم و چه ماحظاتی را
در مورد ان رعایت کنیم .برای این منظور
بهترین کار ان است که با دکتر داروساز
حاضر در داروخانه مشورت کنیم یا برگه
راهنمای دارو را مطالعه کنیم.
• نوزادان و کودکان
• خانمهای باردار یا شیرده
بــهطــورکـلــی ،خــانــمهــای بـ ــاردار بــایــد از
مصرف داروهــای غیرضروری در طول
دوران بارداری ،بهخصوص در سهماهه
اول بارداری خودداری کنند .بسیاری از
داروهای بدون نسخه برای جنین خطر
ً
جدی ایجاد میکنند؛ بنابراین حتما
قبل از مصرف دارو باید مطمئن شویم
که دارو برای مادر باردار یا جنین خطری
نداشته باشد .این مورد در برگه راهنمای
دارو با حروف اختصاری A، B، C، Dیا
Xنشان داده میشود .در بارداری فقط
مجاز به مصرف دارویی هستیم که در
رده Aیا Bباشد .داروهای رده Cفقط با
تشخیص پزشک متخصص درصورتیکه
مزایای مصرف دارو بر عوارض احتمالی
ان ارجحیت داشته باشد ،قابلمصرف
هستند و داروهای رده Dیا Xبههیچعنوان
نباید در بارداری مصرف شوند.
ݧ ݧٰ
سلمی :بانوی
ایرانی مسلمان
در دوران شیردهی نیز دارو باید در صورت
ضــرورت و با رعایت احتیاط مصرف
شود .بعضی از داروها در شیر مادر ترشح
میشوند و باعث ایجاد عارضه برای نوزاد
شیرخوار میشوند .درصورتیکه دارو وارد
22
شیر مادر نشود ،مصرف ان در شیردهی
مجاز است؛ اما درصورتیکه در شیر مادر
ترشح شود ،باید در مورد ایمنی مصرف
دارو برای نوزاد با پزشک مشورت کنیم.
داروهـ ــای ب ــدون نسخه از ایــن مسئله
مستثنا نیستند.
• سالمندان
افزایش سن باعث تغییرات زیادی در
سیستم طبیعی بدن میشود و میزان توده
ماهیچهای و چربی ،سوختوساز و دفع
دارو در افراد مسن نسبت به افراد جوانتر
تغییر میکند .همچنین بیماریهایی
مثل پرفشاری خون ،اختاات فراموشی،
مشکات گوارشی مانند زخم معده و
یبوست ،درد مفاصل ،احتباس ادرار
و ...در اف ــراد مسن شایعتر هستند؛
بنابراین اســتــفــاده از داروهـ ــای بــدون
نسخه ،بهخصوص انتیهیستامینها،
مسکنها و داروهای ضد اسید در این
گــروه سنی نیاز به توجه خــاص دارد.
این داروهــا در کنار اثر درمانی ،دارای
عــوارضــی هستند که میتوانند منجر
به تشدید سایر بیماریهای زمینهای
سالمندان شوند.
چند نکته در خصوص
مصرف داروهای بدون نسخه
•
•
•
•
23
شماره پنجم
زمستان 97و بهار 98
اینکه میتوان اینگونه داروها را بدون
نسخه از داروخانه تهیه نمود ،دلیل
بر ایــن نیست که عــوارض دارو یــی
این داروها کم است یا اینکه در هر
شرایطی و با هر میزان دوز ،مجاز به
مصرف انها هستیم .در زمان استفاده
از این داروها باید به دلیل مصرف
(اندیکاسیون) ،دوز مصرف ،تداخل
دارو یــی با سایر داروهــای مصرفی،
موارد احتیاط و منع مصرف توجه
داشته باشیم.
انتیبیوتیکها بههیچعنوان OTC
نیستند و نباید انها را بدون نسخه
از داروخــانــه دریافت کــرد .مصرف
نادرست ،بیرویه و طوانیمدت
انتیبیوتیکها ممکن است افراد را
در برابر دارو مقاوم کرده و نسبت به
عفونتها اسیبپذیر کند.
هیچیک از داروهــای تزریقی OTC
نیستند.
تعدادی از داروها از یک ماده موثره
دارویــی و برخی دیگر از چند ماده
موثره دارویی ساختهشدهاند .پس
مهم اســت کــه بدانیم دارو ی ــی که
مصرف میکنیم چه مــاده یا مواد
موثرهای دارد .این مسئله بخصوص
در مواردی که ناخواسته با افزایش دوز
مصرفی مواجه میشویم ،اهمیت دارد.
ً
مثا داروی استامینوفن هم بهصورت
قرص مجزا و هم به همراه داروهای
دیگر در ترکیبات ضد سرماخوردگی
وجود دارد .درصورتیکه این دو دارو
باهم مصرف شوند ،احتمال بروز
عوارض ناخواسته داروی استامینوفن
(به دلیل مصرف بیش از دوز مجاز)
افزایش مییابد.
ً
• مصرف اقام بیشتر دارو لزوما باعث
بهبودی سریعتر نمیشود .در صورت
وجــود یک مشکل ،باید از دارو یــی
استفاده شود که فقط همان مشکل
را برطرف میکند و نیازی نیست از
دارویی که چند ماده موثره مختلف
دارد استفاده کنیم.
• م ـصــرف داروه ـ ـ ــای بـ ــدون نسخه
بیخطر نیست و بعضی از انهــا
با سایر داروها ،مکملها ،غذاها یا
نوشیدنیها تداخل دارند .همچنین
بعضی از انها ممکن است باعث
بروز مشکاتی برای بیماران مبتا
به بیماریهای زمینهای (ازجمله
فشارخون بــاا ،دیابت ،بیماران با
مشکات دستگاه گــوارش و )...
و بیمارانی که همزمان از چند دارو
استفاده میکنند ،شوند.
• هیچوقت نباید داروی OTCرا طوانیتر
یا با دوز بیشتر از میزان توصیهشده
در برگه راهنمای دارو مصرف کنیم.
• برای مصرف بدون نسخه داروهای
ضد اسید و کاهشدهنده اسید معده
حداکثر 2هفته ،داروهای ضد درد برای
بزرگساان حداکثر 10روز ،داروهای
ضد سرفه و خلطاور ،ضد احتقان
بینی ،ضد هموروئید ،ضد درد لثه
و ملین حداکثر 7روز ،داروهای ضد
درد حاوی استامینوفن برای کودکان
حداکثر 5روز ،داروهای ضد درد حاوی
ایبوپروفن برای کودکان حداکثر 3روز
و داروهای ضد گلودرد و ضد اسهال
حداکثر 2روز مجاز به مصرف دارو
هستیم و درصورتیکه عائم بیماری
باوجود مصرف دارو تشدید شد یا در
ً
زمان مجاز بهبود پیدا نکرد ،حتما به
پزشک مراجعه کنیم.
مریم جعفری
ݧ ݧٰ
سلمی :بانوی
ایرانی مسلمان
24
دریکی از روزهای گرم تابستان با همسرم
برنامه خرید داشتیم و مثل همیشه به
فروشگاه زنجیرهای نزدیک خانه رفتیم.
وقــتــی وارد فــروشـگــاه شــدیــم بــا صحنه
عجیبی روبهرو شدیم .چیزی که میدیدیم
شبیه وضعیت جنگ یا قحطی بود .اکثر
قفسهها خالی اما سبدهای خرید مردم به
حدی پر بود که مدام جنسهایشان روی
زمین میافتاد .هر دو تا چند دقیقه شوک
زده به مردم نگاه میکردیم که با صدای
نقنق پسرم به خود امدیم و فهمیدیم برای
خرید به فروشگاه امده بودیم .مثل تمام
بچهدارها به سمت قفسه پوشک رفتیم
و دیدیم قفسه پر از خالی است .ناامید
ݠ ݣݣ�ُ،
ݣه ݣاݣ ݤ پݤ
س ݫىݫ ݬݓ ݣدݣ ݣ ݣ ݣ
ت
ف
ف
ݠ
ل
ݤ
ݣهݣ ݣا ݣ ݤ ݣ ݣݣݠ ݣاݣ ݤݠ
��س ݣه ݣ ݣ ݣ ݣ
ازانجا بیرون امدیم و سراغ یک فروشگاه
دیگر رفتیم که دوبــاره با همان شرایط
روبهرو شدیم .در یکلحظه چشممان به
سبدی افتاد که پر از پوشک سایز چهار
بود .من دویدم سمت سبد و به خانمی
که ان را میکشید گفتم« :ببخشید! میشه
یه بسته هم به من بدین؟» جواب داد:
«شرمنده ،چون کمیاب شده و من بچه
کوچیک دارم برای دو ماهش حساب
کردم و نمیتونم به شما بدم ».این را گفت
و رفت .خشکم زده بود و دلم گرفت .با
خودم گفتم خدا را شکر ،ما دنبال کاایی
حیاتی مثل دارو نبودیم که با جان ادم
سروکار دارد؛ اما حال کسانی که برای
عضو عزیزی از خانوادهشان در این بازار
اشفته به دنبال دارو هستند را چه کسی
درک میکند؟ تا شب دنبال یک بسته
پوشک گشتیم تا بااخره باقیمت باا در
یک مغازه کوچک ،پیدا کردیم .بعد از
چند روز یکی از دوستانمان فروشگاهی
به ما معرفی کرد که باقیمت منصفانه
لــوازم بهداشتی میفروخت .با نگرانی
به همسرم گفتم چهار ،پنج بسته بگیرد
که او اخمهایش را درهم کشید و گفت:
«پس فرق ما با بقیه چیه؟ یک بسته نیاز
ما رو برای یک هفته برطرف میکنه ،بعد
از اون هم خدا بزرگه».
حوادثی که این چند روز دیده بودم،
کمبود کااهای موردنیاز مردم و حتی
همین حــرف شــوهــرم ،فکرم را به خود
مشغول کرده بود .به یاد مطالبی افتادم
که در دوران دانشجویی خوانده بودم .من
دانشجوی فقه و حقوق بودم و ناخودا گاه
موضوع احتکار در ذهنم مرور میشد.
انگار این شرایط انگیزهای شد تا دوباره
به سراغ احکام احتکار بروم و مروری بر
درسهایم داشته باشم .ســراغ تعریف
احتکار رفتم.
در کتابهای درســی من احتکار
به این معناست که عدهای جنسهای
موردنیاز مردم را برای باا بردن قیمت انبار
میکنند که باعث کمبود کاا میشود
و نظم بــازار را به هم مــیر یــزد .به نظرم
امد اان دایــره انبار کردن وسایل فقط
شامل مواردی نیست که در کتابهای
فقهی به انها اشارهشده ،بلکه خیلی از
مایحتاج عمومی مردم را در برمیگیرد.
یاد موضوع استفتاء از مراجع افتادم.
انگیزه من برای دانستن ابعاد مختلف
این موضوع با دیدن هجوم مردم برای
خرید وسایلشان هرروز بیشتر میشد و
من منتظر جواب سوالهایم از مراجع،
مطالعه هم میکردم .بااخره انتظار من
به پایان رسید و جوابها امد .با کنار هم
گذاشتن جواب مراجع به نتایجی رسیدم
که برایم جالب بود .جوابهای دادهشده
را برای خودم اینطور دستهبندی کردم:
جامعه ایمانی وظیفه دارد در همه حال
به فکر برادر مومن خود باشد هرچند نفع او
کمتر شود .با همین فکر سیره ائمه اطهار
را جستوجو میکردم .دیدم الگوهای
زیبایی از زندگی امامان معصوم؟
در شرایط مختلف زندگی اجتماعی و
ً
شرایطی شبیه امروز وجود دارد .مثا در
دوران امام صادق؟ قحطی رخداده بود.
امام که همیشه گندم سالیانه خود را ذخیره
داشتند ،در این زمان به خدمتکارشان
فرمودند« :این گندمها را وارد بازار کنید.
از امروز به بعد ما هم مثل دیگران گندم را
(بهاندازه نیاز هفتگی و یا ماهیانه خود)،
از بازار تهیه میکنیم»؛ و در ان مدت نیاز
خود را با نصف گندم و نصف جو تامین
میکردند؛ یعنی ایشان عادت زندگی خود
را برای نفع بااتر اجتماعی تغییر دادند تا
در سختی مردم شریک باشند؛ بنابراین
ممکن است خریدهای زیاد در وضعیت
عادی بازار هیچ مسئلهای را ایجاد نکند،
اما همین کار در زمان بروز کمبود به ما،
همسایهها و اقواممان صدمه میزند که
با مراعات همدیگر بهراحتی میتوانیم از
ان جلوگیری کنیم.
25
شماره پنجم
زمستان 97و بهار 98
-1اح ـت ـکــار بــه معنی ان ـبــار و حبس
کردن اجناس موردنیاز مردم ،بهویژه
محصوات کشاورزی و مواد غذایی
است.
-2نیت انبار کــردن وسایل در حکم
شرعی بسیار موثر است؛ یعنی فرد
باید بهقصد باا رفتن قیمت ،جنس
موردنیاز را انبار کند.
-3احتکار زمانی مفهوم پیدا میکند
که کاا در بازار بهاندازه کافی وجود
نداشته باشد.
-4حکومت اسامی هنگامیکه مصلحت
عـمــومــی اقـتــضــا کــنــد حــق دارد از
احتکار سایر احتیاجات مردم عاوه
بر محصوات کشاورزی جلوگیری
کند و اجرای تعزیر مالی بر محتکر
درصــورتــیکــه حــا کــم صــاح بداند
اشکال ندارد.
امــا هـنــوز س ــوال اصـلــی مــن بــدون
جــواب باقیمانده بــود ،ســوال اساسی
شامل خانوادهها بود ،خریدهای افراطی
و انبار کردن در خانه چه حکمی دارد؟
نشانههای این کار که به چشم ما نتایج
احتکار را دارد و بــازار را نامنظم کرده
است اما ایا این عمل ازنظر شرعی هم
مثل احتکار محسوب میشود و حرام
است؟ جواب این سوال را با استفتاء از
دفتر مقام معظم رهبری دریافت کردم:
«درهــرصــورت اگــر موجب اجــحــاف به
دیگران شود؛ و یا برخاف قوانین و مقررات
مربوطه باشد ،جایز نیست ».تحلیل من
این بود شاید اسم این کار احتکار نباشد
اما کسانی که از ترس گرانی و کمیاب
شدن ،کاایی را بیشتر از حد نیازشان
میخرند و انبار میکنند ،ناخودا گاه در
ضربهای که احتکار کنندهها به جامعه
میزنند شریک میشوند .انگار ندانسته و
از روی ترس اب به اسیاب انها میریزند.
حتی اگر حکم حرمت هم شامل ذخیره و
انبار کردن وسایل موردنیاز مردم نباشد،
ازنظر اخاقی چطور میتوان راحت از کنار
اشفتگی بازار گذشت؟
مائده شکری
ݧ ݧٰ
سلمی :بانوی
ایرانی مسلمان
ف
ٮ
م
ݘ
ݠ
ݤ
ݣما�ݣ ݤه
هم ݣاݣ ݣ ݣ ݫ ݬݓݣݤ ݣݣٮ ݣ ݣس ݫ ݬىݫݓک ݣ ݣ ݣ ݣ
فردا شب قرار بود چند نفر از دوستان همسرم با خانواده
مهمان ما باشند .کمتر مهمانیای بود که من از روز قبل
خانه باشم و سر فرصت بتوانم به کارها برسم؛ اما این بار
باحوصله و سر فرصت مشغول کارها بودم.
با صدای تلفن از اشپزخانه دویدم .همسرم باعجله گفت
که همه مهمانها را دعوت کرده و همگی قبول کردهاند.
تا کید کرد که زودتر لیست خرید را برایش بفرستم .قبل از
خداحافظی انگار که تازه چیزی یادش امده باشد گفت:
«راستی سید گفت ما اون روز شرایط خاصی داریم ».فکر
من به سمت واکسن بچه و این چیزها بود که ادامه داد:
«میگه ما ماهی یک روز گوشت و هیچ محصول حیوانی
نمیخوریم .اگه سختتونه ما راضی به زحمت نیستیم».
من با تعجب گفتم« :این دیگه چه مدلشه؟!» و همزمان
تصویرهایی از سفره با نون خالی و نمک را در ذهنم تداعی
26
میکردم« .خب قرارشونه دیگه! من بهش گفتم این چه
حرفیه! یه لقمه نون و پنیر داریم باهم میخوریم دیگه!
مهمونی که بدون سید نمیشه ».بعد غشغش خندید
و گفت« :تازه پنیر هم نمیشه ،نون خالی باید بخوریم!»
همسرم باعجله میخواست تلفن را قطع کند ولی من
ولکن ماجرا نبودم و مدام «چرااا؟ حاا من چیکار کنم؟»
را تکرار میکردم .حرف اخرش این بود «یا خودت یه فکری
بکن یا صبر کن تا سر فرصت حلش کنیم ».و تلفن را قطع
کرد .بعد از انهمه جیغ جیغ پشت تلفن بازهم در سکوت
چهره مهمانها را در حال خوردن نون و نمک تصور کردم.
بچههایی که از مادرشان میپرسیدند« :خب من چی
بخورم؟» هر کدام از دوستان درشت هیکل همسرم را
چند نان سیر میکند؟ وای! خانمهای باسلیقه و کدبانو
را چه کنم؟!
راستش را بخواهید اصل استعداد اشپزی من در همین
ً
غذاهای ساختگی و اتفاقا بدون گوشت است؛ اما این
غذاها که برای مهمانی نبود! میخواستم قبل از امدن
همسرم تصمیم بگیرم .نگاهی به لیست غذاهای خاص
خودم انداختم .باید غذاهایی را انتخاب میکردم که
هم 10نفر ادمبزرگ را سیر و هم 3بچه را خوشحال کند.
میخواستم خوشمزهترینها را انتخاب کنم که نبودن
گوشت و حتی نبودن برنج ،توی ذوق نزند .انتخاب من
فافل ،خوراک لوبیا و سااد بادمجان 1شد.
صبح فردا با خیال راحت سروقت همیشگی بیدار شدم.
فایلهایی را که باید برای استادم در دانشگاه و نشریه و
اندیشکده میفرستادم را دوباره بررسی کردم .با ارامش
کنار کارهای دیگر خانه ،اشپزی هم در جریان بود .غذاها
زودتر و بهتر از انتظارم اماده شد .بدون استرس خام بودن
گوشت و شفته شدن برنج .مهمانها امدند .سفره پهن
شد و غذاهایی که باسلیقه و گوگولی تزیینشان کرده
بودم در سفره گذاشته شد .نگاهم به چهرهها بود .در
اقوام ما تا وقتی برنج و خورشت نیامده کسی سفره را به
رسمیت نمیشناسد .حاا شما هزار و دو رنگ سااد
و دسر و غــذای دیگر گذاشته باشی مهم نیست؛ اما
مهمانهای ما از جای خالی برنج و خورشت تعجب
نکردند .بچهها ذوقزدهی فافل و سس شدند .نمیدانم
چرا غذای نانی یک خوشحالی خاصی با خودش به
سفره میاورد...
ایه سوم نان لواش یا نان ماشینی نگینی خردشده و تفتداده شده
و ایه چهارم کمی جعفری ریز شده است .سس مایونز با سیر رنده
شده هم عنصر خاص طعم این سااد بینظیر است.
27
شماره پنجم
زمستان 97و بهار 98
-1ســااد بادمجان یک ســااد 4ایه اســت .ایه زیرین بادمجان
نگینی خردشده و سرخشده ،ایه بعدی فیله گوجهفرنگی نگینی،
با همسرم تماس گرفتم و انتخابها را گفتم .کمی سر
سه نوع بودن غذا چانه زدم تا قبول کرد .خوشحال بود
که خانم سوداییاش با انعطاف با مسائل غذا و ابرو و ...
کنار امــده؛ اما خوشحالیاش را پنهان میکرد .لیست
خرید مختصری را از پشت تلفن خواندم و برایش بوس
فرستادم و قطع کردم.
بعد غذا هم که نوبت بازی است .مهمانی که خشکوخالی
نمیشود ،میشود؟ من که از بچگی عادت به بازی با
بزرگترها داشتم برایم مطلوب بود که سرگرمی مشارکتی
بین بچهها و بزرگترها شکل بدهیم .دوتــا بچه بزرگ
7ساله داشتیم و یک 10ساله .بازی ما جملهسازی
بود که البته کمکم با جمات طول و دراز بچهها به
داستانسازی تبدیل شد .به ترتیب از نفر اول هر کس
یک کلمه میگفت و نفر بعدی یک کلمه به ان اضافه
مــیکــرد و نــفــرات بــعــدی بــه همین ص ــورت .کسی که
میتوانست کلمات قبلی را با اضافه کردن یک کلمه
بهصورت جمله بگوید یک امتیاز میگرفت؛ و هرکس
امتیاز بیشتری داشت برای نوبت بعدی جملهسازی نفر
اول میشد .این همکاری و همصحبتی با بزرگترها برای
بچهها انقدر لذتبخش شده بود که با خنده بزرگترها
انها هم میخندیدند.
ݧ ݧٰ
سلمی :بانوی
ایرانی مسلمان
«عجیب که پسرم امشب
مادر پسرک 10ساله میگفت:
ِ
ً
دنبال تبلت نیست! اصا با این شرط به مهمانی میاید
که کاری به کار بازی کردنش با تبلت نداشته باشیم».
همین مادر فردای مهمانی برایم انشای گلپسرش را فرستاد.
از جملهسازیهای مادرش و خندیدن پدر با دوستانش
نوشته بود .ارزو کرده بود در مهمانیها برق برود که تلویزیونی
روشن نباشد ولی شمع باشد که با پدر و دوستانش بازی
کنند .ارزو کرده بود موبایل پدرش در مسیر مهمانی گم
شود که بهانهای برای بازی نکردن نماند.
از کی اینطور شد را نمیدانم ولی حداقل میدانم همه
تقصیرها گردن موبایل و تبلت نیست .کار و مشغله هم
که همیشه خدا بود .پس چرا در دور همیهای خاطرات
مادربزرگم شب یلدایی بوده با حافظ خوانی و خاطره
گــویــی امــا ب ــرای مــا فقط اجـیــل و ان ــارش مــانــده؟ شب
چهارشنبهسوری بوده و بگوبخندش ولی برای ما فقط
صدای ترقههایش مانده؟
به همه ما در بچگی گفته شده بود که در را روی غریبه
باز نکن .از دست غریبه چیزی نگیر؛ اما چه شد که روی
فرهنگ غریبه و تکنولوژی که بومی ما نبود در را باز کردیم؟
صحبت از تحریم تکنولوژی و فرهنگ غریبه نیست.
مسئله راه دادن غریبه با چشمبسته است.
با اخرین نفر خداحافظی کردیم و در را بستیم .اقای همسر دست در جیب و با لبخند نگاهم میکرد .با شیطنت نگاهش
ً
کردم و گفتم« :میدونم عاشقمی ».گفت« :میدونی تو انقد غرق در شرایط بودی که اصا فکر نکردی خب یه خوراک
لوبیا میدادی به سید و برای بقیه پلوخورشت درست میکردی! یا از این قاطی پلوهایی که گوشت هم نداره ،ازم نبود
همه رو مجبور کنی که غذای بدون محصوات حیوانی را تجربه کنند».
ً
راست میگفت؛ اما این مدل دیگر شدیدا به دلم نشسته بود و این مدل شد «سبک خانواده ما».
28
ݫ ݬݕىرݣ ݩݧوݐں ݣݠݣهݤ ݣوݣ ݒ ݦݬىݫݣݔ ݣهݤرݣ
ح
ݪ
پ
ݒ
ݬ
ݦ
ݨ
ںه ݣ ݣ ݣ ݣ ݤݣݤ
لس ݣ ݤݤالگ ݤݠ
ݓݠ ݣس ݣ ݣ ف ݣ ݣ ݣ
چهل سال است حوالی نیمه بهمنماه ،فجر پرنور انقابمان را جشن میگیریم .دلیل
این سرور و شادمانی الهی ،یاداوری نعمتی بزرگ است که باید شکرگزارش باشیم.
نعمت استقال ،عزت ،امنیت و فرصت زندهکردن اسام ناب.
َ َ َّ
َ َ َ ُ
ََ ُ
ْ ُ ْ ُ ْ َ ْ َ َ َ َ ْ َ َ َّ ُ ّ ََ
ْ ُ
َ«و اذک ُر وا ِن ْع َمه ا ّلل ِه َعل ْیک ْم َو ِمیثاق ُه ال ِذی َواثقک ْم ِبهِ ِاذ قلتم س ِمعنا و اطعنا و اتقوا الله
َ َّ َ َ ٌ َ
ُّ
الص ُد ِور»
یم ِبذ ِات
ِان الله ع ِل
«نعمتی را که خدا به شما داده و پیمانی که با شما بسته است را یاد کنید .ان هنگامیکه
گفتید شنیدیم و فرمانبرداری کردیم و تقوا الهی پیشه کنید که خدا به انچه در دلها
میگذرد ا گاه است( ».مائده ایه )7
29
شماره پنجم
زمستان 97و بهار 98
هرسال در این روزها با نفسهایی تازهتر و قلبهایی امیدوار بالندگیهایمان را مرور
ّ
میکنیم و البته نگاهمان به قلههایی است که باید فتح شود .در لوای پرچم توحید
به شهیدان پاکسیرت اقتدا میکنیم و برای رویش همه ارمانهای انقاب همپیمان
میشویم .به امید انکه قدمهای هرکدام از ما درراه جهانیشدن انقاب اسامی،
زمینهساز ظهور منجی ارزو شده مظلومان عالم باشد.
ݫ ݬݕىرݣ ݩݧوݐںݠݣهݤ ݣوݣ ݫݒ ݦݫݬى ݔݣهݤݣر
کٮݤݦ
ݑ ݨ ݦ ݦ ݦ ݦ حرݤ ݨق ݦ ݦ ݦ
کٮݣ ݣ ݣ
ݓ� ِ ݣ ݣ ݣ ݣ
غزال فدائیان
همه ما تا به حال عباراتی مانند این جمله را شنیدهایم که «وصال ،مدفن عشق است» و
انگار این مسئله را بهعنوان واقعیتی درک کردهایم که چطور رسیدن به مطلوبی که تشنه
ان هستیم ،میل ما در طلب دوباره ان را رقیق میکند؛ اما در مقابل اگر تجربههایی در
وصال معنوی داشته باشیم در هر سطحی و به هر نحوی ،تایید میکنیم که این یافتن
اتش طلب را شعلهورتر میکند .بین ان
و خواستن فروکش که نمیکند ،هیچ! هر بار ِ
وصال خاموش کننده و این وصال زنده کننده چه تفاوتی هست؟ تفاوت بین طالب
است یا ان چه طلب میکنیم یا نوع طلب کردنمان؟
ݧ ݧٰ
سلمی :بانوی
ایرانی مسلمان
قدری که به این معانی فکر کنیم ،جرقهای روشن میشود :انگار هرچه که در خواستن،
وجه غیرمادی را بیشتر در نظر اوریم به حالت دوم -که طلب زنده کننده بود -نزدیکتر
میشویم .اینکه در پس خواستنهای مادیمان ،به معنای انها نظر کنیم همواره
همهچیز برایمان تر و تازه ،زیبا و دلچسبتر خواهد بود.
30
ݫ ݬݕىرݣ ݩݧوݐں ݣݠݣهݤ ݣوݣ ݒ ݦݬىݫݣݔ ݣهݤرݣ
همه اینها را گفتیم؛ حال بیایید حالت
دیگری را باهم تصور کنیم؛ دیدیم که
میشود در پس طلبهای مادی به دنبال
معنایی بود؛ اما زمانی پیش میاید که در
مقابل ،صورت مادی یک معنای بزرگ را
طلب میکنیم ،نگاهمان را تنگ میکنیم
تا از دل پدیدهای عظیم ،انچه را برداریم
که امروزمان را سیراب میکند .میپرسید
مثل چه؟ مثل ارمان که بعد از حصول
ان به دنبال راحت تن میرویم.
ازلی است .وقتی نگاهت را تنگ میکنی
تا از بین هجمه نــور ،راههــای تاریک را
پس
پیدا کنی دیگر سخت است که از ِ
ان تاریکی ،روشنی را ببینی .وقت ان
است که ما هم با دلمان خلوتی کنیم که
چه معاملهای با همه گوهرهای درونی و
بیرونیمان کردهایم .باید ببینیم که بین
همه دادهه ــای خــداونــد و نعمتهای
کوچک و بزرگ کدام سمتو سو را برای
بهره گرفتن انتخاب کردهایم.
مثل چه؟ مثل نعمت انقاب که پس از
رسیدن به ان ،خیلیها نگاهشان برای
طلب مادی از ان تنگ شد و این تنگی
هیچگاه گشوده نشد تا زمینشان زد و
خاموششان کرد.
وقتی از ارمانخواهی در اوج انقاب برایمان
حــرف میزنند ،همه وجــودمــان طلب
میشود برای چشیدن جهاد و ا گاهی که
اهالی میدان انقاب چشیدهاند؛ اما وقتی
میدان امروز را میبینیم انقدرها قدرت
نداریم که برای طلبمان حرکتی بکنیم
و دقت نمیکنیم که حرکت نکردنمان
وقتی که در گذر زمان قرار بگیرد چگونه
از ما مقصد زدایی میکند.
مثل چه؟ مثل توفیق اسام که بعضی
اصحاب ،پس از حیاتی که رسول حق
جاری ساخته بود ثقیفه تاریکی را برگزیدند
تا نور خدا را در محفلشان خاموش کنند
و خود تاریکترین شدند.
چه شد که افرادی راه را اغاز کردند اما پای
طلبشان سست شد ،ایستادند و عقب
ماندند و مانع راه دیگران شدند .افرادی
که نگاهها را از انتهای مسیر به حاشیه
کشاندند و سختی راه خــود و دیگران
شدند .به نظر میرسد مومن بودن دارد
تعریف سختی پیدا میکند و داستان
به اینجا هم ختم نمیشود! باید از حجم
تاریکی ،نور را پیدا کنی و در حجمی از
نور تاریکی را نبینی.
نور را که دیدی بایستی نگاههای به گوشه
و کنار رفته دیگران را متوجه ان کنی تا
افق را ببینند و این خیره بــودن به افق
است که شرط سرعت در مسیر است
و باید انچنان حرکت کنی که دیگران
را هم به حرکت بیاوری چرا که خداوند
ملکوتی را به جمع بخشیده که به فرد
نبخشیده است.
ما باید اهتمام داشته باشیم که عالیترین
نسبت را بین خودمان و دیگران برقرار
کنیم تا جمعهای کوچک و بزرگی بشویم
برای حرکت سریعتر و قدرتمندتر در هر
افقی که پیش رو داریم.
31
شماره پنجم
زمستان 97و بهار 98
میبینید چطور گاهی انسانها ،وقتی که
برای خود گمان همیشه ماندن میکنند
و وقتی که خیال میکنند انچه هست
بــرای همیشه هست و خــواهــد بــود ،بر
دیواری ظنی تکیه میکنند و این تکیه
بیسامان انها را ویران میکند .ثقیفه
همان طلب زودگــذر مــادی از معنایی
اهالی میدان انقاب برخیشان راه را پیش
امدند و برخی نه .هیچ گاه درست فکر
کردهایم انها که نتوانستند و دوام نیاوردند
و مانعی بر سر راه دیگران شدند ،چه شد
که به این روز افتادند؟ اگر درست اندیشه
کنیم نه راه انان از ما دور است و نه راه ما
از انان؛ اگر به طعنهای و سرزنشی به انان
راضی بشویم و با اطمینان به ان دیوار
ظنی از انهــا عبور کنیم ،پشت سر ما
هم طعنهها و سرزنشهایی خواهد بود.
ݫ ݬݕىرݣ ݩݧوݐںݠݣهݤ ݣوݣ ݫݒ ݦݫݬى ݔݣهݤݣر
ݦ
ݑ
ݦ
ݩ
�ݦ
ݨ
ݑ
ݤ
�
ٮ
و
ݣ
ݣ
ݣ
ݦ
ݩ
�ݦ
ݑ
ف
ݔ
ݫݬ ع ݤ
دݣ�ݤ ݣݣط ݣاݣ ݣ ݣ ݤݣݤو
فاطمه برزگر جهانی
ݧ ݧٰ
سلمی :بانوی
ایرانی مسلمان
تا صبح خواب به چشمانم نیامد .هر بار
که نگاه کــردم ،چــراغ اتاقش روشــن بود.
میدانستم مضطرب است .برایش کمی
چای و چندتایی بیسکوییت بردم .روی
تختش را پرکرده بود از کاغذ و یادداشت.
لپتاپ را روی پایش گذاشته بود و همه
تحقیقهای چند ماه گذشتهاش را دوباره
مرور میکرد .کمی باهم حرف زدیم .هردو
میدانستیم که حسابی زحمتکشیده و
نباید نگران باشد اما هردو نگران بودیم! دلم
میخواست برای چند لحظه هم که شده
این اضطراب را از او دور کنم.
برایش از خاطرات روزهــای اولــی که به
مدرسه رفت گفتم؛ از دختربچهای که
یک هفته تمام گریه کرد که به مدرسه
نرود اما خیلی زود انقدر عاشق درس و
مدرسه شد که نمیتوانستم از کتاب و
32
ݤݤ
دفتر جدایش کنم! یادداشتها را رها کرد
و با دقت بیشتری به حرفهایم گوش داد
و بعد زد زیر خنده .خندهاش را که دیدم،
قلبم ارامتر شد.
هوا هنوز تاریکروشن بود که صبحانهی
مختصری خوردیم ،از زیر قران رد شد و
از خانه بیرون زدیم .میخواست پیش از
جلسه دفاع ،صحبتی با استاد راهنمایش
داشـتــه باشد و در مــورد بعضی چیزها
مشورت کند.
وسایل پذیرایی از اساتید و دانشجوها را از
قبل اماده کرده بودم؛ کمی شیرینی پخته
بودم و باید سر راه هم ابمیوه و کمی میوه
میخریدیم .در چشمهای پدرش برق شادی
ً
را میدیدم .او هم حتما حلقههای اشک
شوق را در چشمهای من دیده بود .انگار
قرار نبود این قصه برای ما تکراری بشود.
زندگی بچهها ،به
هر بار و در هر مرحله از
ِ
هر موفقیتی که میرسیدند ،همین اندازه
شوقوذوق داشتیم.
شیرینیها ،ظرفهای یکبارمصرف،
فاسک چای و باقی وسایل را در ماشین
گذاشتیم و به سمت دانشگاه راه افتادیم.
پدرش سر راه ایستاد و یک دستهگل برای
دردانهاش خرید.
عطر گلهای رز و مریم در ماشین پیچید؛
چشمهایم را بستم و پرت شدم به سالهایی
که برایم با اضطراب و محدودیت گذشت.
دوباره تمام ارزوهایی که به انها نرسیدم
را به یاد اوردم .سالهایی که اوضاع بد
اجتماعی مجبورم کرد از شوق و عاقهام
به خیلی چیزها بگذرم.
در یک محلهی خوشنام مذهبی
ناامن ان
زندگی میکردیم .به خاطر اوضاع ً ِ
روزها ،تحصیل برای دخترها واقعا مشکل
بود .بعد از باز شدن مدرسه اسامی در
محله ،خانوادههای مذهبی که تعدادشان
کم هم نبود ،با رضایت و اطمینان بیشتری
دخترانشان را برای تحصیل به مدرسه
فرستادند .هرروز وقت برگشتن به خانه،
برادر بزرگتر یا پسرخالهام را میدیدم که ان
حوالی منتظرند که من را تا خانه همراهی
کنند .بعدها فهمیدم که میخواهند از من
مراقبت کنند.
ݫ ݬݕىرݣ ݩݧوݐں ݣݠݣهݤ ݣوݣ ݒ ݦݬىݫݣݔ ݣهݤرݣ
شوق اموختن ،کنجکاو و مستعد.
پر بودم از ِ
از همان روزهای ابتدایی تحصیل ،رویای
دانشگاه رفتن و دکتر شدن را پرورانده بودم.
ً
بعد از سیکل ،برای رفتن به دبیرستان تقریبا
باید تا مرکز شهر میرفتم .مرکز شهر پر بود از
مغازههای مشروبفروشی ،کافههای رقص
و اواز ،خانمهای بیحجاب ،رهگذرهای
اابالی و مست و عدهای که کار و تفریحشان
به سخره گرفتن دخترها و زنانی بود که
ً
حجاب بر سر دارنــد .پدرم مطلقا دلش
نمیخواست ما با این صحنهها روبرو
بشویم .از اخمهای پدرم و پچپچهایشان
با مادرم فهمیده بودم که نگرانیشان برای
تحصیل من ،جدیتر شده .دبیرستانی که
ِ
قرار بود بروم ،اگرچه مختلط نبود و اجازه
داشتیم باحجاب کامل در کاسها شرکت
کنیم ،اما فاصله زیادی با خانهمان داشت
خوب دور از خانه،
و از نظر پدرم،
ِ
دبیرستان ِ
طاغوتی
تفاوت چندانی با دبیرستانهای
ِ
نزدیکتر نداشت .میدانستم که همهی
کارهای پدرم ،به خاطر سامت و امنیت
من است اما این دلنگرانیها کمکم داشت
سدی برای ارزوها و برنامههای من میشد.
خیلی از همکاسیهای مدرسهام ،به
خاطر اوضاع ناامن جامعه و تفاوتهای
فاحشی که بین حقوق و اختیارات زنها
و مردها وجود داشت ،حاا دیگر اجازه
تحصیل نداشتند.
بااینوجود ،بهسختی دبیرستان را به پایان
رساندم؛ اما دیگر گریه و التماس هم فایدهای
نداشت؛ پدرم با دانشگاه مخالف بود.
ً
جامعه هرروز ناامنتر میشد؛ خصوصا
برای زنها و من که حاا دختر جوانی شده
بودم ،خواهناخواه گرفتار محدودیتهایی
بودم که بخش کوچکی از ان به اعتقادات
و ترسهای خانوادهام مربوط میشد و باقی
ان به خاطر مشکات اجتماعی ان زمان
ازادی زنها را در برداشتن حجاب
بودِ .
و همکامی و همنشینیهای نامتعارف
با مردها میدانستند؛ اما حاضر نبودند
محیطی امن برای فعالیت مفید خانمها
فراهم کنند.
ارزوهایم را که از بچگی مثل یک کودک
پرورانده بودم یکییکی به خاک سپردم .برای
هرکدامشان هم شبی تا صبح گریه کردم.
پدرم در عین صابت و جدیت ،مهربان
و احساساتی بــود .دلــش نمیخواست
دلشکسته و ناراحت باشم .ترتیبی داده
نزدیکی خانه ،در کاسهای
بود که همان
ِ
هنری مثل خیاطی و گلدوزی و ...شرکت
کنم و همه وسایل مورد نیاز را برایم تهیه
پدرم میگفت اینها خون سرخ جوانهایمان
را بهراحتی روی زمین میریزند و برایشان
ابرو و عفت زنهایمان هیچ ارزشی ندارد.
من با خــودم فکر میکردم که طاغوت،
عاوه بر انهمه خونی که از جوانهایمان
ریخت به ما هزاران هزار ارزو و استعداد
بدهکار است .ارزوهایی که در دل ماندند
و استعدادهایی که در نطفه خفه شدند.
علت نگرانیها
بعدها که خودم مادر شدمِ ،
و سختگیریها و ممانعتهای خانوادهام
را بیشتر و بهتر درک کردم .سعی کردم بجای
تمام رویاهایی که نتوانستم به انها برسم،
پشتیبان رویاهای فرزندانم باشم .همهشان
را برای تحصیل حمایت کردم .پابهپایشان
مطالعه کردم و یاد گرفتم تا هرگز احساس
نکنند مادرشان نمیتواند به سوالهایشان
جواب بدهد...
حاا ،در سالن امفیتئاتر دانشگاه نشستهام.
روی یکی از صندلیها که به سن نزدیکتر
است .دختر کوچکم ،انجا ،پشت تریبون
ایستاده .دختری که برخاف مادرش ،توانست
بهراحتی و در امنیت کامل ،تحصیل کند
و فعالیتهای اجتماعی داشته باشد ،با
دوستهایش به گردش و اردو برود و حاا
دارد از دانشگاهی که دوستش داشت و
لیاقتش را دارد ،فارغالتحصیل میشود.
به قامت کشیده و صورت ظریفش نگاه
میکنم .دستی به چــادرش میکشد و
صدایش را صاف میکند .زیر لب برایش
رب اشرح لی صدری ...میخوانم و دخترم
شروع میکند:
بسماه الرحمن الرحیم...
شماره پنجم
زمستان 97و بهار 98
با گریه ،با التماس ،با بحث و دعوا ،هر طور
که میشد وارد دبیرستان شدم .روزهایی
ایستادن
میامد و میرفت که قلبم از ترس تا
ِ
کامل پیش میرفت .بارها برایم مزاحمت
ایجاد شد .بارها توسط عدهای ،به خاطر
حجاب مسخره شدم .بارها با ادمهای
مستی روبرو شدم که تصور میکردم هر
ان ممکن است بایی به سرم بیاورند؛ اما
جرئت نمیکردم هیچکدام از این ماجراها
را در خانه بگویم .گاهی اوقات بازهم برادر
یا پسرخالهام من را در مسیر رفتوبرگشت
دبیرستان همراهی میکردند.
کرده بود .حتی در اوضاع اقتصادی ان
دوره ،برایم چرخخیاطی خریده بود .همهی
اینها اما نتوانست جای خالی ارزوهای
بیسرانجامم را پر کند.
33
ݫ ݬݕىرݣ ݩݧوݐںݠݣهݤ ݣوݣ ݫݒ ݦݫݬى ݔݣهݤݣر
سعیده ابویسانی
ݧ ݧٰ
سلمی :بانوی
ایرانی مسلمان
ف
�ݥ ݣ ݣهم ݣس ݣ ݫ ݥݣا ݫ ݫ ݔ ݤݤٮ
مرݣ ݣ ݣ
اگر بخواهیم تعریف عرفی و کوتاهی از
ً
انقاب اسامی ایران داشته باشیم ،غالبا
ذهن همه ما به سمت یک گزاره می رود؛
انقاب اسامی سبب پارهشدن رشته
روابط ما با ایاات متحده امریکا شد.
مشخص است که با ساختار عمودی
خود ،راه را برای اعمال سلیقه امریکا در
میزان پایبندی به قوانین و منشورهای
بین المللی و همچنین اتخاذ سیاستهای
تشویقی و تنبیهی هموار کرده است.
اهمیت این تعریف زمانی مشخص
میشود که بدانیم در بازنمایی رسانهها،
امریکا ابرقدرتی اقتصادی و نظامی و نیز
بازیگر شماره یک فرهنگی در عرصه
روابط بین الملل معرفی میشود.
از نظر عده بسیاری همکاری و همافزایی
اقتصادی و سیاسی با امریکا ،میتواند
بــرگ بــرنــدهای بــرای حفظ منافع ملی
ً
کشورها خصوصا در زمینه اقتصادی و
ً
سیاسی باشد .منافع ملیای که گاها
ادعا میشود جمهوری اسامی ایران
پس از انقاب اسامی ،خود را از ان
محروم کرده است!
بعد از فــروپــاشــی شـــوروی ،امریکا با
قدرت و قوت بیشتر داعیه رهبری نظام
بین الملل را در راس سیاستهای
جهانی خود قرار داد .به همین خاطر با
تاسیس سازمانهای متعدد بینالمللی
استانداردهای اقتصادی ،سیاسی،
فرهنگی و اموزشی ،خود را به ساختارهای
دروننظامی سایر کشورها تزریق میکند.
ســازمــان ملل یکی از ایــن نمونههای
34
برای اینکه بدانیم در چهل سال بعد از
انقاب با نداشتن مهره امریکا در شطرنج
منافع ملی چه چیزی را از دست دادهایم،
وضعیت کنونی کشورهای همپیمان با
ایاات متحده را با هم مرور میکنیم.
سرزمین افتاب؛ ژاپن
ژاپن پس از شکست در جنگ جهانی
دوم ،ملزم به پرداخت غرامتی بزرگ شد؛
نیروی دفاعی جامع و تمام عیارش .طبق
قانون اساسیای که امریکا بــرای ژاپن
نوشته است وظیفه دفاع از تمامیت ارضی
ژاپن به عهده امریکا خواهد بود و ژاپن
حق داشتن ارتش مستقل را نــدارد .در
ادامه همین قانون بود که امریکا چندین
پایگاه نظامی در ژاپن مستقر کرد .گرچه
بعدها ژاپنیها سعی کردند خا نداشتن
ارتش را با تشکیل نیروی نظامی محدود
پر کنند و بودجههای کانی را برای تقویت
صنایع نظامی خود به تصویب رساندند؛
اما با وجود قراردادهای بین المللیای که
نیروهای نظامی انان را محدود و مقید
کرده است ،موفق به تشکیل ارتش ملی
نشدند .این یعنی تا همین امروز دفاع از
ݫ ݬݕىرݣ ݩݧوݐں ݣݠݣهݤ ݣوݣ ݒ ݦݬىݫݣݔ ݣهݤرݣ
تمامیت ارضی ژاپن با منافع ملی ایاات
متحده امریکا گره خورده است!
جالب توجه است که اقتصاد ژاپن هم
در اقتصاد بینالمللی هضم شده و به
همین خاطر است که به شدت تحت
تاثیر شوکهای بینالمللی قرار دارد .نمودار
رشد بخشهای کشاورزی ،خدمات،
حملو نقل و معادن ژاپن بعد از بحران
مالی 2008در امریکا ،سیر نزولی شدیدی
داشـتــه و نــرخ رشــد صنایع و خدمات
عمومی ان در بهترین حالت بدون رشد و
ً
در سطح نسبتا ثابتی باقی مانده است؛
یعنی در بیستسال اخــیــر ،نــرخ رشد
ً
متوسط ژاپن تقریبا صفر بوده است .در
این اوضــاع ،زنــان در اولویت اخــراج از
مشاغل قرار دارند .این در حالیست که
درصد حضور فعال زنان در ژاپن ،کمتر
از کشور افریقایی رواندا است و قوانین
مربوط به زنان در این کشور به یکصد
سال پیش برمیگردد.
ببرهای اسیا
نیروی کار ارزان ،زمین ارزان ،معافیتهای
مالیاتی حاکمان به شرکتهای امریکایی
و دسترسی به بازار مصرف اسیا از جمله
ویژگیهای فیلیپین ،اندونزی ،مالزی،
سنگاپور ،تایوان و کره جنوبی است.
خدماتی که همگی سبب حمایتهای
مالی و تکنولوژیکی امریکا از انان شده
و پایهای برای رشد اقتصادی کشورهای
جنوب شرقی اسیا قرار گرفته است .تا
اینجای ماجرا بارها در بازنماییهای
رســانــهای بیان شــده و از ایــن کشورها
الگوهای افسانهای برای ایران ساخته
شده است.
ً
اما طبیعتا این وابستگی مالی و تکنولوژیکی
پیامدهایی را هم بههمراه دارد .وابستگی
اقتصادی این کشورها به اقتصاد جهانی
باعث افزایش اسیبپذیری انها در برابر
نوسانات اقتصادی بینالمللی و بهویژه
اقتصاد امریکا شده است .کمااینکه با
بحران 2008امریکا اقتصاد این کشورها
به شدت دچار رکود شدند .نکته مهم
ً
اینجاست که امریکا اخــیــرا سیاست
در عین افزایش رشد تولید ملی در تمامی
این کشورها ،نسبت بدهی دولتها به
تولید ناخالص داخلی انان هم افزایش
یافته و ایــن نسبت در بعضی از این
کشورها مثل کره جنوبی به چهل درصد
میرسد! اگر همین روند ادامه پیدا کند
درجه اسیبپذیری و احتمال ورشکستگی
به شدت افزایش و رتبه اعتباری کاهش
پیدا میکند و در اخر منجر به پذیرش
برنامههای اقتصاد ریاضتی خواهد شد.
شبیه اتفاقی که در حال حاضر در یونان
و اسپانیا رخ داده است .خالی از لطف
نیست که بدانیم میزان این بدهی در
ایران ناچیز است.
معضات فرهنگی این کشورها را نیز
باید ضرب در مشکات اقتصادی انان
کرد .به طور مشخص فیلیپین و تایلند،
به پیشنهاد امریکا ،توریسم جنسی را
منبع درامدزایی خود قرار دادهاند و بانک
جهانی نیز به بهانه توسعه گردشگری
و جـهــانـگــردی ،بــا اع ـطــای اعــتــبــارات
چشمگیر گسترش این صنعت را تشویق
میکنند .امروزه زنان چینی ،اندونزیایی،
اروپای شرقی و حتی اسیای میانه ،برای
تامین نیازهای مالی خود در خانههای
فساد مشغول بــه کــار هستند .گرچه
این کشورها از گسترش بیبند و باری
و تجاوز و فرزندان بیپدر رنج میبرند اما
به علت اعتیاد به دارهای امریکایی،
توان مقابله با سیاست توریسم جنسی
را ندارند.
شماره پنجم
زمستان 97و بهار 98
دلیل عمده ایــن وضعیت نابهسامان
اقتصادی ،رقیبتراشی است که امریکا
در جنوب شرقی اسیا در برابر ژاپن داشته
است .مالزی ،کره جنوبی ،تایوان ،سنگاپور
و اندونزی ،با حمایت امریکا بازار منطقه
و دنیا را از دست ژاپن گرفتهاند .عاوه بر
این ژاپن توان مقابله سیاسی با امریکا را
هم ندارد .امروزه یکی از شعارهایی که
موجب جلب اراء توسط کاندیداهای
ریاست جمهوری ژاپن میشود ،وعده
برچیدن پایگاههای نظامی امریکا از خاک
ژاپن است که البته تا کنون هیچکدام
از روســای جمهور ژاپــن موفق نبودهاند
و این وعده همیشه در حد شعار باقی
مانده است!
تقویت اقتصاد ملی خود را دنبال میکند
و خطر خروج سرمایههای امریکایی از این
کشورها ،انها را به اولین قربانیهای این
سیاست تبدیل خواهد کرد.
35
ݫ ݬݕىرݣ ݩݧوݐںݠݣهݤ ݣوݣ ݫݒ ݦݫݬى ݔݣهݤݣر
پیوست و در قبال این همکاری از سال
2002تا کنون بیش از 33میلیارد دار کمک
مالی از ایاات متحده دریافت کرده است.
14میلیارد دار از این کمکها از طریق
صندوق حمایتی ائتاف بوده است؛ اما
با وجود انعقاد چندین قرارداد نظامی و
بینالمللی بین پاکستان و امریکا ،ایاات
متحده به بهانههای مختلف پاکستان را
تحریم و حمایتهای خود را قطع کرده
است .چند ماه بعد از سخنرانی ترامپ که
اعام کرد ایاات متحده در قبال سالها
کمک به اساماباد چیزی جز «فریب و
دروغ» دریافت نکرده است ،کمک 300
میلیون داری به پاکستان توسط وزارت
دفــاع ایــاات متحده قطع شد .کنگره
امریکا هم کمک مالی 500میلیون داری
صندوق حمایتی ائتاف به اساماباد را
متوقف کرد .ماجرا ختم به این نمیشود
و همزمان با قطع این کمکها ،امریکا
پاکستان را به فهرست ناقضان ازادیهای
مذهبی اضافه کرده است.
سرزمین پاکان؛ پاکستان
ݧ ݧٰ
سلمی :بانوی
ایرانی مسلمان
کشوری که نگرشهای منفی در ان ،وجه
اشتراک زنان شده است .هویت وابسته،
قدرت اجتماعی و سیاسی پایین و از همه
مهمتر محکومیت به داشتن موقعیتهای
پایین در جامعه از جمله این نگرشهای
منفی است.
پا کستان بعد از حمله یازدهم سپتامبر
2001با اکراه به جنگ امریکا علیه تروریسم
36
علیرغم اینکه پاکستان میگوید قربانیان
زیادی برای مبارزه با شبکههای اسامگرا
داده است؛ همان شبکههایی که امریکا
انه ــا را تــرور یـســت مــیدانــد ،حمایت
امریکا به رابطه کجدار و مریزی تبدیل
ً
شده که صرفا بر پایه نیاز مقطعی امریکا
به پاکستان در منطقه میچرخد تا حدی
که پا کستان برای رفع نیازهای نظامی
خود مجبور به گردش به شرق شده و با
روسیه قراردادهای نظامی بسته است؛
یعنی اینبار سرنوشت پاکستان با منافع
ملی روسیه گره میخورد! سرنوشتی که
برای جای خالی توان داخلی و درونزا
در این کشور قربانی شده است.
گاو شیرده؛ عربستان
عربستان نمونه ویژهای در همکاری با
امریکا است .دولتی که نود درصد بودجه
ان از پول نفت است ،حکومتی که جز
خاندان سلطنتی کسی در ان حق انتخاب
سرنوشت نــدارد و کشوری که زنــان در
ان محدودیتهای اجتماعی سنگینی
دارند اما با این تفاوت که هیچگاه از سوی
امریکا به دیکتاتوری متهم نشده است!
کشوری که سعی دارد ژان ــدارم امریکا
در غرب اسیا باشد تا خطر جمهوری
اسامی ایران را مهار کند؛ اما برای این
خدمت نه تنها کمک مالی دریافت
نمیکند ،بلکه به اذعان رئیس جمهور
امریکا نقش گاو شیرده را دارد و باید هزینه
ݫ ݬݕىرݣ ݩݧوݐں ݣݠݣهݤ ݣوݣ ݒ ݦݬىݫݣݔ ݣهݤرݣ
حمایتهای سیاسی و امنیتی امریکا از
خود را هم پرداخت کند .عربستان با خرید
نجومی ادوات نظامی از امریکا که یک
قلم اخیر ان به بیش از صدمیلیارد دار
میرسد ،در واقع شرکتهای امریکایی
را از ورشکستگی نجات میدهد .هدف
عربستان اما این است که با این همکاری
وزنه سیاسی خود را در منطقه باا ببرد
تا بحران اجتماعی و اخاقی جامعه
عربستان را پوشش دهد و نیز جای خالی
پایگاه مردمی برای خاندان ال سعود را پر
کند؛ اما واقعیت این است که با القاب
ریز و درشتی که از سوی امریکا بر پیشانی
عربستان میچسبد و با مواضع ذلتباری
که حاکمان سعودی در برابر تحقیرهای
لفظی امریکا از خــود نشان میدهند،
پرستیژی برای ال سعود نمیماند تا حتی
بتواند در غرب اسیا نقشافرینی موثری
داشته باشد چه رسد در عرصه جهانی!
کشورهایی که به نسبت پیمانهایی که
با امریکا دارند و به نسبت حمایتهایی
که دریافت میکنند وابستهتر ،مطیعتر و
محافظهکارتر شده و در سیاستهای
منطقهای و جهانی بیاثرتر میشوند.
عرصه روابط بینالملل نسخههای بایدها
و نبایدهایی را برایشان دیکته میکند
و در دورههــای متناوب بین اطاعت از
خواستههای امریکا یا رقابت با ان برای
جبران بدقولیها سرگردانند؛ اما هیچکدام
توانایی درونزا بــرای رقــابــت جــدی با
امریکا را ندارد.
البته این نوشتار قصد انکار موفقیتهای
این کشورها در عرصههای مختلف را
نــدارد امــا چیزی که نباید در پس این
پیشرفتها نادیده گرفته شود ،وابسته
و سست بودن این پیشرفتها است.
وابستگی که ازمه بیخطر بودن انان برای
نظام سلسلهمراتبی سرمایهداری است.
شماره پنجم
زمستان 97و بهار 98
البته درمیان کشورهای عربی ،مصر در
بااترین سطح دریافت حمایتهای مالی
از امریکا قرار دارد .با این حال ،وضعیت
اقتصادی مصر نشان میدهد که بدهی
ان نسبت به تولید ناخالص داخلیاش
بیش از صد در صد اســت! و در سال
2017تورم سیدرصدی را از سرگذرانده
است .وضعیت اقتصادی در مصر را اگر
با بیثباتی سیاسی در این کشور جمع
کنیم میتوانیم دید حقیقیتری از جایگاه
منطقهای و بینالمللی ان داشته باشیم.
مصری که حامی اسرائیل و همپیمان
امریکاست اما مرتب گرفتار کودتاهای
نظامی مــیشــود و رفــت و امــد روســای
جمهور ان با اهداف استراتژیک امریکا
در منطقه گره خورده است.
بعد از بررسی موقعیت اقتصادی کشورهای
هم پیمان و همکار با ایــاات متحده
امریکا ،باز به حدس اولیه برمیگردیم.
چطور ارتباط مبتنیبر همکاری و دوستی
با ابرقدرت اقتصادی و نظامی دنیا ،از
این کشورها بازیگران قدرتمندی نساخته
است؟ وقتی موقعیت اقتصادی را در
کنار جایگاه سیاسی این کشورها در نظام
بین الملل قرار میدهیم ،پاسخ این سوال
پررنگتر هم میشود.
ج ــواب ای ــن س ــوال در ســاخــتــار نظام
بینالمللی که استعمارگران چیدهاند
پیدا میشود .نظامی هرمی که کشورهای
راس هرم قوانین و سازمانهای ان را مهیا
میکنند و سایر کشورهایی را که در میانه
هرم و قاعده ان هستند مجبور به پذیرش
میکنند .قوانینی که رئوس هرم خود را
ملزم به رعایت ان نمیدانند .هرگونه
ً
حمایت از کشورهای قاعده هــرم اوا
بسته به پذیرش استانداردها از طرف
ً
انان است و ثانیا حمایت از کشورها نباید
بههیچعنوان باعث ارتقای جایگاه انان
در سلسله مراتب شود تا سلطه کشورهای
راس هرم ،از جمله امریکا حفظ شود.
37
ݫ ݬݕىرݣ ݩݧوݐںݠݣهݤ ݣوݣ ݫݒ ݦݫݬى ݔݣهݤݣر
م
ف ف ق ݭٮݠݤ ف�سس ݤݤو
ل ݤݤ
ی ݣ ݣ ݣ ݣ ݣ ݤݣ ݣ ݤ
ݣهݭݣݔاݣ ݤ ݣ ݣݓݣ�ا ݣ ݣ ݣ ݣ ݥ
ݤٮ ݢگ�ىهݣ ݣ ݣ ݫݣ ݫ
فݦ ݒ
ق
ف
� ݣم ݣسىىد
را ݣ�ݣ ݣ ݤ
ݧ ݧٰ
سلمی :بانوی
ایرانی مسلمان
ایــن روزهــا در حــال گــذرانــدن لحظاتی
هستیم که خاطرههای پرشوری در ان
نقش بستهاند .شاید پدران و مادران ما
هم طرحی در تصویر این خاطرات زده
باشند .چهل سال پیش ایران عزیزمان
تولدی دوباره یافت و با انقاب مردمی
و اســامــی نفس ت ــازهای کشید .امــروز
ّ
انقاب اسامی ما در قلهی چهلسالگی
ایستاده است .انقابی که در تمام این
چهار دهــه خارچشم دشمنان بــوده و
هست .رسانههای دشمن با هزاران ترفند
و میلیاردها دار هزینه میخواهند سالها
فشار و تحریم را بهپای انقاب اسامی
بنویسند و با بزرگنمایی مشکات کنونی
کشور ،ناامیدمان کنند.
ما دههی شصتیها و هفتادیها شاید
ان روزهای پرشور انقاب را درک نکرده
باشیم ،اما بسیار از ان شنیدهایم و با
ً
شرایط حاضر ،قطعا سواات زیادی هم
38
در ذهنمان پدید امده است .از اهداف
انقاب گرفته تا اینکه چقدر دررسیدن
ّ
به انها موفق بودهایم ،از علت موفقیتها
و حتی ناکامیها تا چگونه تاش کردن
برای داشتن امید و رسیدن به اهداف و
شاید دهها سوال دیگر ...به همین دلیل
1
نشستی را با حضور اقای دکتر علی باقری
ترتیب دادیم.
نشست با طرح اولین سواات رسمیت
یافت .برخاف تصورمان که منتظر
اشارهی مستقیم به شعارهای انقاب
بــودیــم ،صحبتهای ای ـشــان پــازل
ذهنیمان را مطابق مبناهای جدیدی
چید و افق دیدمان را برای قضاوت
منصفانه در مورد انقاب روشن کرد.
انچه پیش روی شماست گــزارش
صحبتهای ایشان به قلم ما است.
-1دکترای اقتصاد ،معاون سابق شورای عالی
امنیت ملی
تربیت انسان و جامعه
ازانجاکه انقاب ما مبنای اسامی دارد،
بنابراین انقاب باید از منظر دین بررسی
شخص انسان و هم
شود .هدف دین هم
ِ
کل جامعه را شامل میشود و اهداف
هر دو ،همسو و همافزا هستند تا جایی
که پایبندی به مبانی و اقتضائات هر
دو میتواند تمدن اسامی را بسازد .در
پیش روی انسان
انقاب اسامی هدف ِ
«ســعــادت و تـعــالــی» و هــدف جامعه
«پیشرفت و تکامل» اســت .پیشرفت
جامعه دو جنبهی مادی و معنوی دارد
ادبیات اقتصاد
که ُبعد مــادی انرا در
ِ
سیاسی «توسعه» مینامند و پیشرفت
معنوی همان «تکامل جامعه» است.
ازانجاکه هدف از تمدن اسامی ساختن
انسان در تراز اسام ناب محمدی؟
است ،بنابراین رسیدن متوازن به هر دو
جنبهی پیشرفت ،بسترساز شکلگیری
ݫ ݬݕىرݣ ݩݧوݐں ݣݠݣهݤ ݣوݣ ݒ ݦݬىݫݣݔ ݣهݤرݣ
«تمدن اسامی» است که باید با برداشتن
گامهای موثر و جدی در مسیر تعالی و
سعادت انسان همراه باشد.
ارمان انقاب
برای بررسی میزان موفقیت در رسیدن
به ارمانهای انقاب باید واقعیتها را
کامل بیان کنیم .برای مثال در واقعیتی
مانند جنگ تحمیلی باید در نظر گرفت
که کشور در چه شرایطی وارد جنگ شد،
در چه وضعیتی جنگ را اداره کرد و با چه
دستاوردی از جنگ خارج شد .ایران
با نیاز به واردات سیمخاردار (سادهترین
وسیلهی دفاعی) وارد جنگ شد و با
توانمندی درونزای ساخت موشک از
جنگ فارغ شد و در یککام ،در اغاز
جنگ ،دشمن با ابزار تحریم میخواست
جلوی صادرات ساح به ایران را بگیرد
و اکنون با ابزار تحریم میخواهد جلوی
صادرات ساح از ایران را بگیرد!
یکی از نواقص ما در بیان واقعیتها
نداشتن معیار است .درزمینهی توسعه،
غربگرایان ایران را با کره جنوبی مقایسه
کرده و شاخصهای ّ
مادی نظیر تعداد
مدرسه ،هواپیما ،جــاده و ...را معیار
قرار میدهند ،درحالیکه از مهمترین و
عالیترین هدف انقاب اسامی یعنی
اســتــقــال کــشــور غــافــلانــد! استقالی
که با بااترین هزینه یعنی خون شهدا
بهدستامده است ،ولی متاسفانه هیچ
معیار سنجش
ازنظر دین اسام ،معیار تعالی انسان و
پیشرفت جامعه تقوا است .تقوا دو ُبعد
دارد :ایمان و عمل صالح که باید در
سطح جامعه و انسان سنجیده شوند.
تــقــوا در انـســان را «ت ـقــوای شخصی» و
تقوا در حا کمیت (جامعه) را «تقوای
سیاسی» مینامندُ .بعد ایمان در تقوای
شخصی ،اعتقاد به خدا و دستورات الهی
و ُبعد عمل صالحش ،انجام واجبات
و تــرک محرمات اســت .از انطــرف در
تقوای سیاسی ُبعد ایــمــان ،اعتقاد به
وایتپذیری ،1اعتقاد به نصرت الهی،2
-1ایه 59سوره نساء
-2ایه 7سوره محمد؟« :ای کسانی که ایمان
اوردهاید اگر (دین) خدا را یاری کنید یاریتان
میکند و گامهایتان را استوار میدارد».
39
شماره پنجم
زمستان 97و بهار 98
وقتی حرف از ارمانهای انقاب اسامی
ً
میشود ،صرفا جامعه را در نظر میگیریم
و از ُبعد انسانی ان غافل هستیم .با وقوع
انقاب اسامی زمینهی بروز جلوههای
تعالی انسانهای متکی به «ایمان» و ّ
مزین
به «عمل صالح» مهیا شد .اوج این ارمان
رسیدن به مقام شهادت از مسیر جهاد
است .ازخودگذشتگی و ایثار مادران یا
همسران شهدا نیز ازجمله دستاوردهای
انقاب اسامی در ُبعد تعالی انسان است
که قبل از پیروزی انقاب ،بستر ظهور
این پدیدهها وجــود نداشت .چنانچه
حضرت امام خمینی؟ در توصیف
انسان و جامعهی تربیتشدهی انقاب
اسامی فرمودند:
ّ
«من باجرئت مدعی هستم که ملت
ایران و تودهی میلیونی ان در عصر
حاضر بهتر از ملت حجاز در عهد
رس ـ ــولاه؟ و کــوفــه و عـــراق در
عهد امیرالمومنین؟ و حسین بن
علی؟ هستند».
چشمها را باید شست،
جور دیگر باید دید
شاخص و معیاری برای هزینههای کسب
و حفظ استقال بیاننشده است .پس
ً
مقایسهی ای ــران و کــره اســاســا اشتباه
است ،زیرا مفهومی به نام استقال در
کره جنوبی وجود ندارد .بر اساس مبانی
ً
اســامــی معتقدیم کــه صــرفــا توسعه و
کارامدی در صنعت ،پزشکی و ...برای
تحقق تعالی فرد و پیشرفت جامعه کافی
نیست ،بلکه وجود استقال و حفظ ان
معیار اصلی است؛ بنابراین چشمها را
باید شست و همهی شرایط و زمینهها را
در بیان واقعیت انقاب موردتوجه قرارداد.
ݫ ݬݕىرݣ ݩݧوݐںݠݣهݤ ݣوݣ ݫݒ ݦݫݬى ݔݣهݤݣر
عدم تبعیت از دشمن (جهاد کبیر) 1و
2
اعتقاد به استقال (قاعده نفی سبیل)
را شامل میشود .سادهزیستی مسئوان،
عدالتورزی ،مقابله با اشرافیگری و ...
هم نمونههایی از ُبعد عمل صالح در
تقوای سیاسی هستند .وقتی واقعیتهای
جامعه را در دوران مختلف بررسی
میکنیم ،متوجه میشویم که رعایت
تقوا موجب نزدیک شدن به ارمانها و
دستیابی به دستاوردهای مختلف شده
است درحالیکه فاصله گرفتن از تقوا،
عاوه بر دور ماندن و ناکامی در رسیدن
به ارمانهاِ ،اشکال در دستیابی به اهداف
مادی توسعه را نیز به دنبال داشته است.
ِ
دستاوردهایی که
نادیده گرفتهایم
ݧ ݧٰ
سلمی :بانوی
ایرانی مسلمان
بــهم ـحــض پـ ـی ــروزی انــق ــاب اســامــی
در ســال 1357تحریم در عرصههای
راهـبــردی ازجمله درزمینهی نظامی و
هستهای اغاز شد .برای مثال المانها
که در بوشهر در صنعت هستهای با ایران
قرارداد داشتند باوجود پیشرفت باای
کار ،قرارداد خود را فسخ کردند و رفتند؛
3
اما بزرگانی چون شهید مجید شهریاری
و شهید تهرانی مقدم 4باوجود گذراندن
-1ایه 52سوره فرقان« :بنابراین از کافران اطاعت
مکن و بهوسیله ان [قران] با انان جهاد بزرگی بنما».
-2ایــه 141ســوره نساء ...« :و هرگز خــدا برای
کافران راه تسلطی بر مومنان قرار نداده است».
-3دانشمند هستهای که در تاریخ 8اذر 1381مورد
سوءقصد قرار گرفت و به مقام شهادت نائل امد.
-4پدر موشکی ایران
40
تمام مقاطع تحصیلیشان در ایران ،با
تکیه بر تقوای فردی و امکانات داخل
کشور ،همچنین با رعایت اصول تقوای
سیاسی در حوزههای کاری خود ،موجب
شدند که با وجود تحریمها ،امروز ایران در
پیچیدهترین فناوریهای جهان ،ازجمله
صنعت هستهای و موشکی ،پیشرفت
چشمگیری داشته باشد.
ازم به ذکر است که ما نفیکنندهی کارامدی
در توسعهی برخی کشورها نیستیمّ ،اما
ادعا داریم و واضح است که نظام دینی
و رعایت تقوای فردی و سیاسی توانسته
توسعه را با حفظ استقال و در مقیاس
جهانی یعنی بااترین درجه به دست
بیاورد .این همان کلید موفقیتی است
که غرب و دشمنان را نگران میکند.
برخی دستاوردهای انقاب اسامی در
ایران بر اساس امارهای جهانی ازاینقرار
است:
استقال فدای توسعه
▪
▪
▪
▪
▪
▪
▪
▪
▪
اولین کشور در جهان از نظر سرعت
نرخ رشد علمی و رشد توسعه انسانی
دومین کشور در جهان از نظر شاخص
توسعهی انرژی و پیشرفت در حوزهی
سلولهای بنیادی
سومین کشور در جهان از نظر تولید
گاز طبیعی و تولید نفت
چهارمین کشور در جهان از نظر تولید
بنزین
ششمین کشور در جهان از نظر تولید
فناوری نانو
هفتمین کشور در جهان از نظر امید
به زندگی
هشتمین کشور در جهان از نظر تولید
اهن
نهمین کشور در جهان از نظر تعداد
کتب منتشرشده در سال
دهمین کشور در جهان از نظر صنعت
هواپیمایی
به راه افتادن چرخهای توسعهی کشور
ّ
متخصص
نیازمند سرمایه ،فناوری و نیروی
است .غربگرایان معتقدند در داخل
کشور این موارد بهاندازه نیاز وجود ندارد،
بنابراین نتیجه میگیرند چرخ توسعه
نمیچرخد ،پس باید دست به دامان
بیگانگان شد تا انها سرمایه ،فناوری
ّ
متخصص موردنیاز ما را تامین
و نیروی
کنند .بیگانگان نیز در قبال درخواست
طرف ایرانی ،میگویند تا زمانی که رفتار
شما بــرخــاف منافع مــا بــاشــد ،نهتنها
نیازهای سهگانهی شمارا تامین نمیکنیم،
بلکه به دیگران نیز اجازه نمیدهیم وارد
همکاری با شما شوند .بهاینترتیب کشور
باید عاوه بر تامین هزینهی مادی جهت
دسترسی به سرمایه ،فناوری و نیروی
متخصص خارجی ،مرزهای استقال
خود را زیر پا بگذارد تا شاید نظر مساعد
بیگانگان تامین شــود .مثال بــارز این
وضعیت برجام است که برای برخورداری
از منفعت اقتصادی (برداشتهشدن برخی
ݫ ݬݕىرݣ ݩݧوݐں ݣݠݣهݤ ݣوݣ ݒ ݦݬىݫݣݔ ݣهݤرݣ
ّ
تحریمها) ،از حقوق ملی انصراف دادیم
و دستاوردهای هستهای را واگذار کردیم؛
اما درنهایت ثمرهی برجام به اعتراف
حامیان ان نزدیک به صفر است .پس از
نگاه غربگرایان ،هزینهی توسعه ،عبور
از مرزهای استقال است.
عقبگرد
بهانهی ناکامیها
ّ
جریان غربگرا در کشور علت ناکامیها
ّ
در توسعه را تحریمها میداند و علت
تحریمها را نیز مرتبط با پیگیری ارمانهای
انقاب اسامی از سوی دولت جمهوری
اسامی مانند استکبارستیزی و مقابله
با رژیم نامشروع صهیونیستی میداند.
این در حالی است که پیگیری همین
ارمانها توانسته چهار ارتــش همسو با
جمهوری اسامی را در منطقه پدید اورد:
حــزباه در لبنان ،انصار اه در یمن،
جیشالشعبی در سوریه و حشدالشعبی در
عراق و همین ارتشها بودند که توانستند
ریشهی تروریسم تکفیری را که تهدید
جدی برای امنیت ملی ایران بود ،از میان
بردارند .درنهایت اگر دشمن به خاطر
پایبندی ما به ارمانهای انقاب اسامی،
ّ
متوسل به ابزار فشار (ازجمله تحریم) علیه
ً
کشورمان میشود ،اوا این حرکت او یک
اقدام واکنشی و منفعانه در قبال ابتکار
عمل و اقتدار جمهوری اسامی است،
ً
ثانیا این فشارها «هزینههای پایبندی
به ارزشها» نیست ،بلکه «بهای حفظ
استقال و ازادی» است؛ زیرا استقال
مانند یک «پــروژه» تمامشدنی نیست
که بهای ان خون جوانان در سال 1357
باشد ،بلکه استقال یک «فرایند» است
حاشیههای پررنگ
وقتی برخی موضوعات فرعی که در تعالی
انسان و جامعه تاثیر ندارند مانند برگزاری
کنسرت ،حضور زنان در ورزشگاه و...
نسبت به مسائل اصلی در زمینههای
علمی ،فناوری ،تحقیق و توسعه پررنگتر
شده و بیشتر در جامعه موردتوجه قرار
مــیگـیــرنــد ،نباید انـتـظــار پیشرفت در
کشور و موفقیت در رسیدن به ارمانها
را داشته باشیم .دنیا ،دنیای اسباب و
سبب است!
گوی و میدان
ً
نخبگان و خواص که عمدتا برخاسته
از ح ــوزه و دانــشــگــاه هستند ،بــر طبق
رسالت دینی و نیز بر مبنای مسئولیت
ّ
حرفهای خود نقش بسیار موثر و مهمی در
اسیبشناسی مسائل جامعه و ارائهی
راهکارهای عملی دارند .به همین خاطر
است که رهبر انقاب اسامی بارها بر
بصیرت ،هوشمندی و موقعشناسی
نخبگان و خواص برای جلوگیری از انحراف
جامعه و نیز تسریع در مسیر پیشرفت و
تکامل تا کید نمودهاند.
حرف اخر
پـیــروزی انقاب اسامی نقطهی اغاز
است و برای رسیدن به اهداف انقاب و
موفقیتهای روزافزون ان باید همچنان
41
شماره پنجم
زمستان 97و بهار 98
بزرگترین صنعت کشور بعد از نفت،
صنعت خودرو است .این صنعت باوجود
دسترسی به سرمایه ،فناوری و نیروی
متخصص خارجی طی نیمقرن گذشته،
نهتنها پیشرفت جدی و ملموسی را تجربه
نکرد ،بلکه ّ
حتی در برخی موارد ،دچار
عقبگرد هم شد (برتری کیفی پراید تولید
77نسبت به پراید تولید .)97قابلتامل
انکه در همین شرایط که صنعت خودرو
که یک صنعت معمولی است ،پیشرفت
محسوسی نکرده است ،ولی جوانان ایران
اسامی توانستهاند در صنعت موشکی
و هستهای در مرزهای دانش ،فناوری و
صنعت جهانی حرکت کنند .طراحی و
تولید موشکهای چند صد کیلومتری
بالستیک نقطهزن ،ایران را به تنها کشور
دارای چنین توانمندی راهبردی در جهان
تبدیل ک ــرده اس ــت .دربـ ــارهی چرایی
چنین تفاوتی (عقبگرد صنعت خودرو
و پیشرفت صنعت نظامی) ،میتوان به
بروز جلوههای تقوای سیاسی و روحیهی
انقابی در فضای کاری صنعت نظامی
و کمرنگ بودن این ویژگیها در صنعت
خودروسازی تا کید کرد.
که برای حفظ ان همواره باید اماده بود و
بهای ان را نیز پرداخت نمود.
ݫ ݬݕىرݣ ݩݧوݐںݠݣهݤ ݣوݣ ݫݒ ݦݫݬى ݔݣهݤݣر
انقابی بمانیم تا مصداق نصرت الهی
باشیم؛ ان تنصروا اه ینصرکم .1درواقع
تنها راه ساختن ایران قدرتمند ،انقابی
انــدیـشــیــدن ،انقابی تصمیمگرفتن و
انقابی عملکردن است .بهعبارتدیگر
مهمترین عامل برای استمرار کمک الهی
و موفقیت انقاب در حرکت به سمت
تمدن اسامی ،بصیرت در شناخت،
شجاعت در تصمیم و جسارت در عمل
است .نشانهی انقابی بودن ان است
که هر کس در هر شرایط ،به مسئولیت
خــود عمل کند و انجام ان را موکول و
معلق به اقدام دیگری و یا دیگران نکند.
پیروزی انقاب اسامی درگرو عمل به
شعار قرانی حضرت امام خمینی؟
بود« :ان تقوموا ه مثنی و فردی» 2تجلی
این شعار حضور مردم در اوج ظلمت
ستمشاهی ،در خیابانهای انقاب و
ازادی در تاسوعا و عاشورای 1357است
و یا دوران جنگ در جبههها که مردم
فقط بهدنبال انجاموظیفهی دینیشان
بودند و حضور خود را مشروط به اقدام
فان مقام و یا حرکت فان فرد نکردند.
ݧ ݧٰ
سلمی :بانوی
ایرانی مسلمان
از سوی دیگر ما در بررسی دستاوردهای
ً
انقاب اسامی نباید صرفا موشک و
اورانیوم با غنای بیست درصد و ...را در
نظر بگیریم .ارتقای انسان ،بینظیرترین
دس ــتاورد انـقــاب اســامــی اســت که
در هیچ ســازوکــار دیگری در جهان به
دســت نمیاید .بــدون فضای انقاب
اسامی تربیت اسطورههایی نظیر شهید
محمدحسین فهمیده و زهرا حسینی
(نوجوان 17سالهی حاضر در دفاع مقدس)
-1ایه 7سوره محمد؟
-2سوره سبا ایه « :46دو نفر دو نفر و یا یک نفر
برای خدا قیام کنید»...
42
برای رسیدن به حد ارمانی این دو باید به
ظرفیتهای داخلی اتکا کنیم و سبک
زندگی اسامی-ایرانی را با گفتار و کردار
خود رونق دهیم.
و ...که امــام خمینی؟ به حالشان
غبطه خورده و حتی انها را رهبر خطاب
میکند ،غیرممکن بود .هیچ مدرسه و
دانشگاهی نمیتواند نوجوان کم سن و
سال دههی هفتاد را به چنان معرفتی
برساند که عاوه بر چشمپوشی از همهی
مظاهر دنیا ،با اشتیاق وصفناپذیر به
شهادت بگوید« :خیلی دلم میخواهد
یکبار قبل و یکبار بعد از ظهور امام
زمـ ــان؟ شـهــیــد ش ــوم و بــه خیال
خودم میگویم این زرنگی است که دو
بار شهید شوم 3».نکتهی مهم ان است
که چنین انسانهایی محصول تربیت
هستند و نهتنها ام ــوزش .اولین منشا
تعالی انها خانواده است؛ بنابراین ،امروز
که دشمن در جنگ فرهنگی و رسانهای
با تمام قــوا ،ایمان و اندیشهی جوانان
ایرانی را هدف گرفته است ،خانوادهها
مسئولیتی مضاعف دارند تا هم جلوی
اثار تخریبی این تهاجم وحشیانه را بگیرند
و هم بااحساس تکلیف برای پاسداری
ّ
از هویت اسامی و ملی ،بیشازپیش در
تربیت جوانانی در تراز محمدحسین،
محسن و ...بکوشند.
نکته مهم دیـگــر ان اســت کــه ارمـغــان
انقاب اسامی برای ملت ایران وجود
استقال سیاسی مانند انتخابات ریاست
جمهوری و مجلس و بستر استقال
اقتصادی و فرهنگی در کشور است که
-3بخشی از وصیتنامه شهید محسن حججی
این نشست عطش ما را برای دانستن حقایق
قبل و بعد از انقاب اسامی بیشتر کرد و
نیاز به بررسی و تفکر دربارهی انچه قبل از
انقاب بر سرزمین ایران گذشته بود را در
ما زنده نمود .عاوه بر اینکه پاسخ بسیاری
از سوااتمان را گرفتیم ،سواات جدیدی
هم در ذهنمان شکل گرفت؛ هرکدام از
ما تا چه حدی انقابی عمل کردهایم؟ ایا
به نقش فردی خودمان در جامعه توجه
داشتهایم یا ان را ناچیز دانسته و ناامید
انتخابات کارگزاران کشور
بودهایم؟ در
ِ
عاوه بر تقوای فردی چقدر ویژگیهای
تـقــوای سیاسی را شناخته و البته در
نظر گرفتهایم؟ برای تربیت فرزندانمان و
شخصیتهایی نظیر محسن حججی
چه باید بکنیم؟ و...
فهمیدیم تا از سرگذشت و تاریخ کشورمان
ا گاه نباشیم به فهم واقعی از نعمت انقاب
اسامی نمیرسیم و البته برای پاسخ به
سواات جدیدمان هم به مطالعه ،تفکر
و تاش مضاعف نیاز داریــم؛ اما انچه
روشن است امروز باوجود تمام مشکات،
شکرگزاری نعمت انقاب اسامی ایران
وظیفهی همهی ماست .چون ثمرهی
شکر ،بارور شدن امید و تقویت روحیهی
استقامت در سختیها است و وعدهی
صادق خداوند که فرمود« :اگر شکر گزارید
ً
4
حتما بر نعمتهای شما میافزاییم»...
را در پی دارد .انشاءاه
-4سوره ابراهیم ایه 7
گلیمهای ابی که امضای ثابت برای همه دیدارهاست و حرفهایی از جنس نور که دلها را میتکاند و چشمها را روشن میکند .هر
بار ماییم و حسینیه امام خمینی ،اما این بار ،چهل سال از پیروزی انقاب میگذرد و در این جشن چهلسالگی دنبال نشانه هستیم.
نشانههایی که راه را برای ما روشنتر کند تا سنگاندازیهای دشمنان را خوب بشناسیم و از تاش خسته نشویم .مثل همیشه با بررسی
رهنمودهای مختلف رهبر عزیزمان نکات کلیدی پیش چشممان امد و جالب اینجاست که فهمیدیم همه دشمنیها از کجا سرچشمه
میگیرد .این رهنمودها چلچراغ طی مسیر است انشا اه.
ݫ ݬݕىرݣ ݩݧوݐں ݣݠݣهݤ ݣوݣ ݒ ݦݬىݫݣݔ ݣهݤرݣ
3
1
�
ف�ص ݤال�فط ݤا ݓ ݤݤݤ
ݣݣݣݣݣ
لݣݣ ݣݣݣ
2
،1396/11/19 -1دیدار با فرماندهان و کارکنان
نیروی هوایی ارتش
،1394/6/18 -2بـیــانــات در دیـ ــدار اقـشــار
مختلف مردم
در قضایای اشوب دیماه سال ،1396
یک مثلثی ّفعال بودند :امریکاییها و
صهیونیستها نقشه را کشیدند؛ اینکه
«بیاییم از شهرهای کوچک شروع کنیم،
[بعد] بهطرف مرکز بیاییم و مردم را نسبت
به مطالباتشان ّفعال کنیم و اینها را داغ
کنیم» .چند ماه روی این نقشه دارند
کار میکنند .یکی از دولتهای خرپول
اطراف خلیجفارس ،پول خرج کردند.
سازمان منافقین ،پادویی کرد .هدف
نهایی انها هم معلوم است :براندازی
3
جمهوری اسامی.
،1396/10/19 -3بیانات در دیدار با مردم قم
شماره پنجم
زمستان 97و بهار 98
دشمن یعنی چه کسی؟ یعنی انکه
از انقاب اسیبدیده؛ انهایی که یک
حکومت دستنشاندهی مطیعی در این
منطقه بسیار ّ
حساس داشتند که مطیع
انها بود و همهچیزش در اختیار انها
بود؛ هم سیاستش ،هم اقتصادش ،هم
درامدش .انها این را از دست دادند و
ّ
متضرر شدند؛ در راس انها امریکا است
و نیز بعضی از کشورهای دیگر اروپایی
1
مثل انگلیس و غیره؛ اینها دشمناند.
بعضی میگویند چرا امریکاییها
ّ
با ایران بدند؟ علتش این است که ایران
یکسره در مشت امریکا بود ،در دست
امریکا بود؛ همه اجزای اصلی وجود کشور
با اراده امریکاییها حرکت میکرد؛ امام
امد و بهوسیله این مردم ،امریکا را از این
مملکت بیرون کرد؛ باید هم دشمن باشند،
باید هم دشمنی بکنند؛ و دارند میکنند،
2
همین حاا دارند دشمنی میکنند.
همه حرکاتی که دشمن در این
چهل سال در مقابل ما انجام داده است،
پاتک انقاب است .انقاب ریشه دشمن
َ
را از لحاظ سیاسی در کشور کند و دشمن
ً
حاا مرتبا پاتک میکند و در هر دفعه
هم شکست میخورد؛ اقدام میکند و
نمیتواند پیش ببرد؛ به خاطر ایستادگی،
ّ
ّ
به خاطر این سد محکم مردمی و ملی
میلیاردها دار هزینه کــردنــد ،سالها
شبکهسازی کردند ،مزدور پروری کردند
برای اینکه بتوانند از درون ،کار را مشکل
کنند .مسئولین امــروز امریکا لو دادند
خودشان را و گفتند« :از بیرون نمیشود
با ایران دستوپنجه نرم کرد ،از درون
باید خرابش کنیم»؛ یعنی کاری که چند
سال است دارند میکنند :شبکهسازی،
مزدور سازی.
43
ݫ ݬݕىرݣ ݩݧوݐںݠݣهݤ ݣوݣ ݫݒ ݦݫݬى ݔݣهݤݣر
4
ݧ ݧٰ
سلمی :بانوی
ایرانی مسلمان
هــدف دشمن ایــن اســت که از
استمرار و استقامت [انقاب و ملت]
جلوگیری کند؛ از هر وسیلهای که بتوانند
ّ
استفاده میکنند :از متفکر نماها -از
اینها استفاده میکنند ،پول میدهند،
[میگویند] «بنشینید علیه انقاب و علیه
پایههای انقاب فکر تولید کنید» -تا
ّ
نظریهپردازهای قابی که تئوریسین درست
میکنند تا روزنامهنگار و قلمبهدستها و
قلم به مزدها تا امکانات فضای مجازی
تا دلقکها و تا هر چه بتوانند و از هرکه
بتوانند استفاده میکنند برای اینکه گستره
مخاطبین خودشان را افزایش بدهند .از
ّاول انقاب [-یعنی] از همان 39سال
پیش -همه این کارها انجامگرفته ،منتها
روزبهروز شدیدتر شده؛ ابزارهایی امروز
هست که ان روزها نبود ،همه این ابزارها
1
را به کار میگیرند.
،1396/11/19 -1دیدار با فرماندهان و کارکنان
نیروی هوایی ارتش
44
5
وسیله دشمن این است که
ّ
ابزارهای اقتدار ملی را از جمهوری اسامی
ّ
بگیرند .اقتدار ملی ابزارهایی دارد :یکی
ّ
از مهمترین ابزارهای اقتدار ملی عواطف
مردم و افکار عمومی مردم است که در
جهت صاح و حکمت مردم و حکومت
حرکت میکند؛ این افکار عمومی است،
میخواهند این را از جمهوری اسامی
سلب کنند .یکی از ابــزارهــای اقتدار
ّ
ملی ما همین حضور ما در منطقه است؛
حضور قدرتمندانه جمهوری اسامی
ّ
در منطقه ،یکی از ابزارهای اقتدار ملی
ّ
است؛ ملت را قدرتمند نشان میدهد و
ً
واقعا هم هست؛ میخواهند این را از بین
ّ
ببرند .یکی از ابزارهای اقتدار ملی قدرت
دفاعی کشور است؛ این را میخواهند از
جمهوری اسامی بگیرند .اینکه میبینید
اینقدر روی مسئله موشک هیاهو میکنند،
جنجال میکنند ،به خاطر این است.
ّ
یکی از مهمترین ابزارهای اقتدار ملی،
جوان مومن ما است؛ میخواهند این
2
ایمان را از جوان بگیرند.
،1396/10/19 -2بیانات در دیدار با مردم قم
6
بــه نظر مــن مهمترین چالش
کشور ما یک چالش ذهنی است ،یعنی
همینکه افکار عمومی نمیدانند چقدر
ثروت در اختیار کشور هست؛ بعضی از
مسئولین ما هم متاسفانه نمیدانند چقدر
ثروت -ثروت انسانی و ثروت طبیعی -در
اختیار کشور هست .دشمن میخواهد
بگوید که شما نمیتوانید یا ندارید؛ بنده
اصرار دارم به مردم بگویم که ما میتوانیم و
ما دارا هستیم و امکاناتمان فراوان است.
دشمن امیدوار بود -این نکته مهم است-
که نسل ّ
سوم انقاب و نسل چهارم انقاب
از انقاب روگــردان بشوند[ ،ولــی] امروز
گرایش و پایبندی نسل سـ ّـوم و چهارم
انقاب به انقاب و عاقهمندی عمیق
و پخته انها به انقاب ،از نسل ّاول اگر
بیشتر نباشد کمتر نیست .دشمن سعی
میکند مشکات را بزرگنمایی کند و
بهمراتب بزرگتر و بیشتر از ان مقداری
3
که هست نشان بدهد.
-3دیدار اول سال 1397با مردم در حرم رضوی
ݫ ݬݕىرݣ ݩݧوݐں ݣݠݣهݤ ݣوݣ ݒ ݦݬىݫݣݔ ݣهݤرݣ
فشار عملی
7
امروز نقشه دشمن این سه چیز
است :فشار اقتصادی ،فشار روانی و فشار
عملی؛ هدف هر سه نوع فشارهای دشمن
هم سیطره بر کشور عزیز ما ایران است،
همچنان که بر بعضی از کشورهای بدبخت
ّ
روسیاه منطقه سیطره و تسلط دارد.
فشار اقتصادی
تحریم اســت ،جلوگیری از همکاری
کشورها در زمینههای اقتصادی با ما
است؛ مسئله انها از فشار اقتصادی و
ً
دادن دستگاه
تحریم ،صرفا زیر فشار قرار ِ
دولت و حکومت نیست؛ میخواهند
ّ
ملت ایــران را به ستوه بیاورند تا نظام
اسامی ناچار بشود تسلیم زورگوییهای
ّ
انها بشود؛ هدفشان این است .نه ملت
را شناختند ،نه نظام را شناختند .این
هدف به توفیق الهی و به فضل الهی و با
تاش مسئولین و باهمت مردم ،انشاءاه
بهکلی ناکام خواهد ماند.
فشار روانی
حرکاتی که شما از دشمن مشاهده
میکنید ،نشانه دستپاچگی و اشفتگی
دشمن است ،نشانه عصبی شدن دشمن
است ،نشانه اقتدار او نیست .به خاطر
ایــن اســت کــه از پیشرفت جمهوری
اسامی ،از عظمت جمهوری اسامی،
ّ
از ایستادگی ملت ایران اشفته است،
عصبی اســت ،دستپاچه اســت؛ این
1
حرکات ،ناشی از ان است.
-1دی ــدار بــه مناسبت ســالـگــرد ارت ـحــال امــام
خرداد 1397
شماره پنجم
زمستان 97و بهار 98
ّ
نقاط ّقوتی که برای کشور و برای ملت مایه
اقتدار و مایه تقویت است نشانکردهاند و
انها را در تبلیغات و در برخوردها بهعنوان
نقاط چالش افرین معرفی میکنند؛ برای
ّ
اینکه ملت ایران را نسبت به انها دلسرد
کنند .ساخت موشکهای گونا گون و
اقتدار موشکی ،موجب ایجاد امنیت در
کشور است .امروز جوانان ما توانستهاند به
قدرت موشکی ّاول منطقه تبدیل بشوند.
دشمن میداند که اگر یکی بزند ،ده تا
می َ
خورد .دشمن روی مسئله موشکی
ّ
متمرکز میشود .یک عدهای هم متاسفانه
در داخل با دشمن همصدا میشوند که
«اقا چه فایدهای دارد؟» دشمن درصدد
ان است که ما از نقاط قـ ّـوت خودمان
ّ
صرفنظر کنیم ،از عناصر اقتدار ملی
خودمان دستبرداریم تا راحتتر بتواند
ّ
بر کشور ما ،بر ملت ما ،بر سرنوشت ما و
اینده ما مسلط بشود؛ یک چنین فکری
ّ
را انهــا کردهاند و ملت در مقابل این
حرکت ایستاده است.
فشار عملیشان عبارت است از اینکه
در کشور اشوب ایجاد کنند؛ این برنامه
قطعی انهــا اســت .نقشه دشمن این
است که از مطالبات مردمی سوءاستفاده
کنند .دشمن در یک چنین مواردی نقشه
میکشد ،عوامل نفوذی خود را ،درواقع
اشــرار و انسانهای خبیثی را به تعداد
معدودی در این اجتماعات وارد میکنند
تا اجتماعات ارام مردم را تبدیل کنند به
حرکت ضد امنیتی و حرکت اشوبگرانه
ّ
تا به این وسیله کشور را و ملت را و نظام
جمهوری اسامی را بدنام کنند .نشستهاند
برنامهریزی کردهاند برای این کار؛ ّ
البته
به گمان من بلکه به اعتقاد راسخ من،
اینها کور خواندهاند و مردم عزیز ما در
مقابل انچه انها برنامهریزی کردهاند،
باقدرت ،باشهامت ،با هوشیاری خواهند
ایستاد؛ و من توصیه میکنم مردم عزیز ما
همچنان که تا امروز هشیاری خودشان
را حفظ کردهاند ،بازهم حفظ کنند.
45
ݑݨ ݦ � ݒ ݦ
ه ݣطل ݣ ݣعاݤݣ ݐاݣ�وݣاݤݣ ݣلݣݣر ݣݐݫݓٮ� ݧݐں ݣدݣ ݑ ݦ
ݣی ݣٮا هݣ م ی ݡ
� ݣ ݣ ݣ ݣم ݣ
اݣ
ݣٮ
ݖ ݨݦ ىى ݐ ݦ ݖݨ ݦ ىى ݐ ݦ ݒ ݑ� ا ل ݐٮ� ݐ
ݑ
ں
ݣاݫݬی ݫ ݫݭیں ݣه ݣݣدر ݣ ݣݣا ݫ یݫ ݫ ݫݭں ی ݣ ݣه ݣݣݡ ݣ ݣد ݣکرݣ ݤݣ ݣ ݣݣر ݣݫ ݭݫݓ دٮ
شاعران هنرمندند امــا معتقدم
شاعران ایینی هنرمندان نظرکردهاند.
تا عنایت و لطف صاحب نباشد
چـشـمــه شــاعــران ـگــیشــان بــرای
اهلبیت؟ نمیجوشد .شاعران
ایینی به لطف و نظر صاحب حق
است که اجازه دارند مفاهیم عظیم
معرفتی اهلبیت؟ را در ابیات
بنشانند و از سنگینترین روضهها
بگویند .گاهی یک غزل ایینی هم
اثر سخنرانی را دارد و هم روضه .در
ایام فاطمیه اگر توفیق حضور در
مجلس روضه حضرت مادر؟
روزیمان نشد ،شعری بخوانیم که
ً
فاطمیهای به وسعت دل ،حتما
حال و هوای دیگری دارد.
ݨݑ ݭٮ ݒ ݩݦ ݑݩ ݐ ݑ ݦ
ل ݣݣمیݣ ݫݭ ݓݣٮ ݣرݣدݤ
ٯݤگ ݣ ݣ ݣ ݣ
ݣن ݣٮ ݫ ݬݫݕدݣݣر ݣرݣاݤ ݦ ݣٮݫ ݣ ݫ ݣا ݫݭݓݣهݡٮ ݣی ݣݣ�رݣ ݣ ݣ
ݓ�اݣ ݣ
ݒݩ
لݐ
ݡ ٮ اݤ ل ݐٮ� ݐ
ݑ
ں
ن ݣݣد ݫ ݬݫی ݣ ݣد ݣ ݣ ݣݣرݫ ݣݭݫݓ ݣدݣݣݡ
ݣی ݣ ݣݣر ݣ ݣوݣ ݣ
در ݣح�هݣاݣ ݣ ݣ
ݣݣݣݣ
ݐݦ ݐ
یݤ ݓݣ ݪٮ ݣرݣ ݨݐݣٮݦ ݣر ݣح ݫݕݭ ݒ�م ݐا� ݑ
ݡ
ل ݓݪݬ ݪٮ ݣی ݪݭرݣݣٮ ݣر ݫݣ� ݫݭݓود ݣاݤݣݣر ݣماد ݣرݣ ݣل ݣ یݭ
سرݣ ݨݒ ݦس ݣار ݫݣ� ݫݭود ݣ ݐ ݣݣار ݣعاط ݐ� ݣ ݣه ݣݣسرݣ ݒ ݦساݣ ݣ ݣݣرل ݣ ݐݫݭݓٮ� ݧݐں ݣدݣ ݑ
ݣٮ
ݓ
ݐ ݦ س ݐ ں ں صٮ ݐ� ݩݒ
س
�
ݣدر ݣد� ی اݣ ݣ ݣ
ݣل ݣ ݣ
ں ݣه ݣ اݣ ݣ ݣ
ݣیح ݣ ی ݣد ݣ ݣݣر ݣ ݓ ݬݪ ݣحݥݣ ݣݣو ݣهر ݣ ݣ ݣݣو ݣ ݓ
ݑ� ݒ ݦس ݑ� ݒ ݑ� ل ݐ
ݩ
ݐ
ݧ
ݑ
ٮ
ں
�
ݣݡ
ݤ
ک ݣر ݤݣا ݣݣر ݣ ݣ ݣد ݣک ݣر ݣاݤ ݣ ݣݣر ݣݣݡ ݣ ݣد ݣک ݣرݣ ݤا ݣ ݣ ݣݣرݫ ݣݭݫݓ ݣدݣ
ݑ� ݐ� ݐ
ݒ
ݧݒ
ݣسݣ ݣدݣݡ اݣ ݣ ݣ ݣ ݣ
ٮݫݬݓا ݣݣگردݣ ݣ
ݣس ݣ یٮر ݣ ݣݣو�ݣوݣ ݣ ݣݣر ݣݣمیݢٮ ݫݬݕاس یںد
ٮݓ ر ݣهݣ�رݣ ݣݣح ݣ ݣ ݣه ݣصحرا ݣ هݣ�رݣݣح ݣگ ݣ ݣه ݣ ݐݡدݣ ݐݣمرا ݣ ݣل ݣݣرݫ ݣݐݭݫݓٮ� ݐں ݣ ݣدݣ ݑ
ݣݡ
ݫݭݕ
ݭ ݫݭݕ
46
ݐ ݨݑ ݦ
ݣی ݣٮ ݣلݣار ݫ ݣݐݭݫݓٮ� ݐں ݣ ݣدݣ ݑ
ݣݡ...
اݤم ݣا ݣ ݕݣ�را ݣݣا یىن ݣݣروراݣ ݣ
م ݒ ݦٮ گ ݩݑ� ݐ� ݐ
انݣݣرݣݣده ݣ ݒݨݣٮݦرݣݣمرݣݣد ،ٮرݣݣٮ ݣ ݣر ݣ ݒ
لݣ ݣ
ݣݣݣ
ݣݡد
لی ݣوݣ
ݫݭݕ ݫݭݕ ݫݭݕ
�ݫݓݭع ݣد ݣاݤݐݤر ݣٮدݣݣر ݣ ݓ�ݡد ݣ ݐاݣݣر ݣݣدروݢݢد�ݫݭیوݣاݤ ݣ ݣل ݣݤرݫ ݐݣݭݫٮݓ� ݐں ݣ ݣدݣ ݑ
ݣݡ
ݬݫݕ
ݐ ݐ
ݐ ݖا ݐ
یݤ
ݣی ݫݣٮ ݬݫیک ݓٮا ݣ ݣ� ݣݣر ݣݡد یٮݣ ݣ ݣدݣ ݤ
اݣ یىن رور ݣ ݣ ݤ ݣ ݣ
ای ݣݤ�رݣ ݣ
ام ݑ ݦ ٮلݐ س ݑ ݦ ݨݦ ݦ ݦ ݖ ݦݨݣا ݑ ݦ ٮلݐ ا ٮ ل ݐٮ� ݐ
ݑ
ں
� ݣ ݣ ݣݤه ݣ ح ݣ ݤݣ یىن ݣ ݫݬݓ ݣ ݣ ݣار ݫ ݣ ݭݫݓ ݣ ݣدݣݣݡ
ݤݣ ا ݣݣحݫݬݕ ݣه ݣ ݣ ݣݥحا ݣ ݣ
ݐ
ݒݩݦ
ݣی ݣس ݑ ݦںهݨݑ ݦ ٮاݑ ݨݦ ٮاݣݓ�وݣ ݑ ݦ ݦ
یݤ
ݣ ݣٮݫݬݓݣ ݣا ݣ ݫ ݫݬݕ ݡ
ݣٮ ݣ ݣرݣاݤ ݣݣدٮݣݫݬی ݣ ݣدݣ ݤ
مݣاݣ ݣ ݣح ݣ
ح ݣ
ح ݩ ݧݒس ݧݐݩ� ݧݐ
ݒس ݖ ݤا ا ل ݐٮ� ݐ
ݑ
ں
ݣی ݣݡ ݣ ݣ
ه ݣ ݣد ݣݤو ݣ ݣ ݣݤر ݣݫݭݓ ݣ ݣدݣݣݡ
ݫݭݓٮ ݣ ݭݫ ݣر ݫݣ ݭݫݕ ݣ ݣمݣاݣ ݣ ݣ ݣ ݣ ݣ
ى ݧݩݑ
�� ع ݒ� ݑ
ݑ
حس
س
ا
ݤ
م ݣ
یم ݣ ݣ
اس ݣ �
� ݣݣو ݣاݤݣ ݣ ݣ ݣ ݣ
ادر ݣݭحݫݭݓهاݣݣن ݣماݣ ݭݫ ݫی ݣ ݣ ݣ ݣ
ݑ� ݫ ݫ ݫ ݧݩݐ ݧ
ان�ݫݣݭݓگ ݐ ݣ ݣدا ݣ ݣݤرل ݣݓ ݐٮ� ݐں ݣدݣ ݑ
ݣݡ…
ݡݥݭٮݫݓ�ݣ ݧݩݐںد ݣاݥݣ ݣ ݣ
ݣیم ݣهر ݓٮ ݣ
ݣ ݣ ݣ ݣ ݣ ݣ ݣ ݣ ݣ ݣ ݣ ݣ ݣد ݣرݣ ݣ ݣ ݣ ݣ
ݣس ݣ ݓٮ ݭرݣ ݨݐݣٮݦر ݣاݣس ݑ
ݬݫݕ�ادر ݐ�م ݐار ݣ ݐدݣ ݦ� ݑٮ ݣر ݣ ݐ ٮ ل
�
ݣم ݣݣار ݬݫیاݣ ݣ ݣ ݣ ݫݭی
ݑ
ݣدارلݣ ݫݐݓٮ� ݐں ݣ ݣدݣ ݑ
ݣݡ
لݣ ݣ
ݣدرگݣ ݣ
ݨݦ ٮ ݓاݣ� یںدݣ ݣݣهݣٮݓ ݣ ر ݣاݤݣ یىن ݣ ݫ ݬݫݕ�اݣ ݣ
شاعر :سید محمدجواد شرافت
ݧ ݧٰ
سلمی :بانوی
ایرانی مسلمان
ݑݩݦ
ݐم ݒ
ݐ ݐ
ان ݣݣو ݣݓ� ݣ ݣی ݣݣ� ݣر ݣ ݣاݣ ݣ ݣݣحݫݬݕݣ ݣ ݣه ݣ
ݣی ݭݓ ݣ� ݐیݢٮ ݣ
ار ݣݣرور ݣهݣ ݣ
ݡ یݭىرݣݫݭىݭݫݭݫینݤݣݣٮر
ݒ ݐ ݐ
ݑݦ ݧݩݑ
ل ݐٮ� ݐ
ݑ
�
ں
ݣیݠݣ
ݣوݣٯٮیݢݢکه ݣٮ ݫݬݓاݣݣݡ ݣ ݣ ݣدل ݣح�هݣ ݣ ݣ
ݡارݫ ݣݭݫݓ ݣدݣݣٮ
ݣݣݣ
ݐ � ݐ� ݐ� ݐ
یݤ
میݣݡ ݣ ݣ ݣدݣ ݤ
اݤم ݣا ݣ ݕݣ�را ݣݣا یىن ݣݣرور ݣا ݣدݣ ݫݭ ی ݣ ݣگر ݣ ݣ ݣ ݣ ݣ
ٮ ݐ� ݒ
ݣکرده ݣس ݑ
�
ݣطرهݣا ݣ�عر ݣݣرا ݣ ݐݣ�را ݣ ݣ ݣݠݤݣ ݣ
دو ݓاره ݣ اݣ ݣ
ٮ ٮ ݖ ݦ ݑ� ݒ
ݣکرده ݣس ݑ
�
ݣی ݣ�ی ںݓه ݕٮا ݣ ݣ ݣ ݤݠݤݣ ݣ
دو ݓاره ݣ یاد ݣݣد ݣرݣ ݣ ݣ ݤݤاݣ ݣ
ݖ
ݫٮݭݓ ݫ ݐݫ�ٮݓݭ ݒݩ ݑ
ݣدود ݣݣمی ݣاٮݫݬید
ݣی ݣ ݣ
س ݣ ݨݣکه ݦ ݣٮا ݣ ݫݭݓ� ݣوݣ ݣ
مرݣ ݣݣا ݣ ݣ
ݖ
ݑ ݐ ݑ ݧݩݐ
ںݓه ݣ ݐݣرٮگ �ا� یں ݣه� ݣںه ݣا ݣک ݓ�ود ݣݣمی ݣا یٮد
ٮ ݐݑ
ݣممݣادر!
ݤٮ ݣ ݒس ݣدݣ ݣ
صه ݑ ݣ
اره ه ݣ� ݣ ݣ ݣ� ݣ ݣم�ر ݣ� ݣ ݣاݤ ݣ
دو ݓ ݣ
ݖ ݨݦ ݐ ݩݦ
ݓݭ�گ یٮر ݣ ݣدݣس ݑ
ݡ ݣݣمرا ݫݬݓݣٮ ی� ݣ
ن ݣکوݣ ݫݬݕݣحها ،ݣاݣ�رـ
ݑ ݩݐ
ݣیݭ ݣݭݫیس ݑ
ں ݓ ݣه ݣک ݕوح ݣهاݣ ݣ
ݣی ݣم ݫدݣ�ݫی ݐ ݦںه ݣݣکه ݣاݣعى ݓںارݣ ݣ ݣى ݣݭ ݫݣ
�
ݐ ݨݐ ݦ ݩݐ
ح ݩݒ ݦ ݨݖ ݦ
یݤ ݫݭݣیس ݑ
ݓ � ݣو ݣݣر ݣ ݣ ݣ
ݣمیسوݣݣد اݤݣ ݣ ݣ
ݣن ݣݣگه ݣݣکه ݣݣدوݣاݤݣلڡ ݑݨݦٯا ݣرݣ ݣى ݣ ݫ ݣ
�
ݐ
ݑ
ݐ ݦ ݒݦ
ݕ�ݡدݣݣر ݣ ݣلدݣهرݣݣه ݣ ݓٮا یٮ ݣد� ݣںار ݣرݣ ݣ ݣݣاهک ݣ�م
ݐ ݖ ݐ ݐ ݐ
م ݣد ݣاݤ ݣ
ݤنݣطرݣ ݣ
ݣماݣ یى ݣنݣݣطرݣݣ� ݣݣو ݣ ݤا ݣ ݣ ݣ
ݣ� ݣ�گ ݣ ݣاهک ݣ�م
ݐ ݩݦںݡ� ݑݨ ݦ ٮ ں ٮ ݐ اݐٯ ݑ
�
یم ݣا ݣ ݣݣکه ݣم ی ا ید ݣںݓه ݣݣلرر ݣه ݣ ݣ ݣ ݤ
ݣݣ
ݣمیݣ م
ص ٮ ں ٮ ݐ اݐ ݑ
ݣی ݣ ݫݬݕا ݣ ݣݣکه ݣم ی ا ید ݣں ݓ ݣه ݣݣلرر ݣه ݣ ݣ ݣ ݤ
ݣدݣاݤ ݣ
ݣمیݣٯ�م
ݑ
ݐ� ݐ
�
ں
ک
م
ن ݣ وݣ ݬݫݕݣحه
ݣلݣگراݣ ݣ ݣم ݣ ی ان ݣݣا یى ݣ
ݕ�ݡدݣݣر دݣ ݣ ݣ ݣ ݣ
ݑ
ݕ�گ ݐ �گ ݐ ݐ
ن ݣکوݣ ݫݬݕݣحه
ݣم ݣݣار ݣ ݣ ݣݣد ݣݠݣݡ�اݣݣن ݣاݣ یى ݣ
وںه ݓ دݣرݣ ݣ
ݨݐ� ݒ
میݣ ݩݦسوݣݣد ݣ ݑݣ ݣݣکه ݣ�صوݣ ݣکݣݣر ݣ ݐ� ݣم ݣݣح ݣ ݣ ݣه ݣ ݒ
ݣ
ݣݡد ݣمادر!
ݫݕ
ݐ� ݣداݤݣ ݐݩݦ ݐٮ
ݑݦ ݦ
ݣݡٮ ݣه ݣݒ ݦساݣٮ ݣ ݬݫ�ݓݣ ݣد ݫٮݬݓݣ ݫݭى ݫںݩݐݭیم ݑ
�
ݠ
� ݣ ݫݭݣٮݕرݣ ݫݭݣٮݕر
ݤ
ݣ
ݣ
و
ݣ
ݣ
ݫݬی
ک ݐ� ص ݠ ݧݑݩ
می ݣںݫݓه ݣ اݣ ݣله ݣ ݣ ݣ ݤݤ ݣ
ݣمی ݫݣ ݫݭیںݡ� ݣ ݣ ݣ ݣم ݣ ݣ
ݣسرم ݣٮݫݬݕا ݫٮی ݭ ݫی�ن
ݫ ݐ ݖ ݦݨ
ݐ
و ݐݦ ٮاگهان ...ںݐه! حݬݫݕ ݣه ݣ
ݣمیݣݭى ݫݓى ݫݭݭݫی� ݣ ݣمݣاݣه! روݣݣیݣ ݣمݣݣر ی�ن
اس ݑ ح ݒ
ݒ�ک ݐ
ں
واره ݣ ݣ
ونگ ݣ ݣوݣس ݣ
ݣمیݣ د
ݣمن ݣ � ݣ ݣ ݣݣکهݫ ݣ ݫݭݕ ݣ ݣ
دل ݣ ݣ ݣݤ ݣ ݣ
ݣݣݣݣ
ݐم ݐ ݑ ٮ ݒݐ
اره ݣ ݣ
ݣی ݣ ݬݫݕ ݣ
ݣٯ ݣاݣ ݣ
ر ی�ن ںݫݓه ݣݣرݣݫݭ ݫݣٮیݭر ورݣ ݣ
ݣمیݣ�کںد
ݐݑ
یم ݣىن ݐ ݣ ݣم ݣݣر ی�ن ݣ ݫݭݕݣٮر ݣ ݐاݣݣر ݣݣدرݣݣد ݣاݣس ݑ
�
ݫݬݓ�ںݫی ݣا ݣ�� ݣطݣٮݓ ݣ روݣ� ݣ ݣاݤݣ ی
ݩݑ
نکݣوݣݣح ݐݨݦه ݣٮاݣ ݓحوݣاݣݐ�مرݣݣد ݣاݣس ݑ
�
ݣی ݣ یٮ ݣرهݣ ݣ
ه�واݣ ݣى ݣ
ݣی ݣݣا یى ݣ ݬݫݕ
47
شماره پنجم
زمستان 97و بهار 98
ݒ� ݑݦ ݦ س ݑݦ ݦ ݐ ݑ
ݐىݩݦ
�
ݣمن ݣݭݐٮݦݫݭی ݤر
کݡٮه ݣاݣ ݣ ݣ
ݣدل ݣ ݣ ݣ ݣ
� ݣ�رݤوݣ ݣݣر ݣو ݣݣو ݣ ݣ ݣ ݣ ݣ
ع � ݩ ݧݩ ݐ
ݐ
ادر ݣݣمن یٮ ݣا ݣ لی ݓگ ݣو ݣ ݣݣٮݓ ݣ ݣرݣ
دوٮ ݫݬݓاݣرݣݣه ݣم ݣ
ح یىر...
شاعر :انسیه سادات هاشمی
ݐ ݐ
ݐ
ݫݕحطوݣ ݣݣر ݣ�اݣݣݡرݣݣهݣݣا ݣ ݣرݣاݤ ر ݢٮ ݫݬیاد ݣحود ىݓ ݓٮ ݣرݣمݤ
ݐ
ً ݐ
مݤ
ن ݣکوݣݣحݫݬݕه ݣا�ݣمیگ ݐدݣ ݣرݣ ݤ
ںݐه! دݣ� ݫݭ ی ݣگر ݣاݤصا ݣاݤݤر اݤ یى ݣ
سمیه فتحی
ݧ ݧٰ
سلمی :بانوی
ایرانی مسلمان
48
��ݤف
شس ق ݤݤݤ
� ݤݤݤ
ش
ت
ق
ف
ه
ٮ ݤا ݣ ݣݣعاس�ىدݥ ...ݣ ݣ ݣ ݣع ݣاݣ ݣ ݣ ݣ ݣ ݣ ݤݣݤ
� ݣ ݣ ݓݣ ݣ ݣ ݣ
«به نام خدای بخشنده مهربان .به نام
خدایی که نور است .به نام خدایی که
روشنیبخش نور است .به نام خدایی که
نوری است بر نور .به نام خدایی که تدبیر
کننده امور است .به نام خدایی که نور را
از نور خلق کرد .سپاس خدایی را که نور
را از نور خلق کرده و نازل ساخته است
نور را بر کوه طور .در کتابی نوشتهشده در
صحیفههایی منتشرشده ،بهاندازهای
مقدر شده بر پیغمبری عالم و دانشمند
و سپاس خدای را که او به قوه و غلبه،
ذکر شده است و به مباهات مشهور است
و بر خوشی و سختی شکر شده است.
و درود فرستد خدا بر سید ما محمد و بر
ال او که طاهر هستند».
این دعا را دیگر حفظ شــدهام ،بس که
سالگی «تابان» ابهای روزهای تبدار
دو
ِ
سوخت و ما هم با پایین نیامدن تبش مدام
پلههای بیمارستان را باا رفتیم!
انگار دماسنجها ان روزها دیوانه شده
بودند و چشم و همچشمیهای کورکورانه
انها را وادار میکرد تا هرروز هرکدامشان
درجهای بااتر را نشان دهد .هنوز هم هر
وقت دماسنج میبینم گر میگیرم؛ حتی
حاا که «تابان» در اغوش تخت خوابش،
زندگی را ارام نفس میکشد ،دماسنج
اتاقش مضطربم میکند . ...این متن را
که براى «سلمی» نوشتم ،یادم باشد بروم
یک دعای نور بچسبانم باای دماسنج
تا زیر سایه واژههایش در هوایی خنک
نفس بکشد و جیوههایش کمی استراحت
کنند! فکر خوبی است.
ُ
گرگرفتگیام ارام میشود با این خیال
و خنکای مطبوع اجابت ان روزها ،در
درونم میوزد.
***
ن ـمــیدانــم دکـتــرهــا چــرا نمیفهمیدند
علت بــاا رفتن تب تابان را و چــرا هر
ً
ک ــاری مــیکــردنــد نهایتا یــک روز روی
درجهای باا متوقف میشد و روز بعد
دوباره ،سهباره و صد باره باا میرفت
و گریههای من در درونم فروکش میکرد.
سعید ،اما دستانش از اول باا بود ،رو به
اسمان خدا ،توی نمازخانه بیمارستان
مینشست و نفس نفس تابان را از خدا
میخواست؛ همانطور که بودنش را از
خــدا خواسته بــود؛ رو بــروی بقیع وقتی
چشمهایش گمشدگی ارامگاه حضرت
زهــرا؟ را فریاد میکردند و وقتی من
ناامیدتر از این بــودم که باور کنم یک
ماه بعد فریاد اشکهای او و کوثرانگی
بانو (اان که دارم مینویسم خجالت
میکشم از وسعت مهربانیشان) باعث
شود قلب کوچکی در وجودم شروع کند
به تپیدن ...اما تپید و مرا از همسایگی
نجواهای ناامیدانه شیطان به سمت
زمزمههای نور برد.
میلیمترهای ب ــودن تــابــان در درون ــم،
کیلومترهای حضور خداوند را رقم زد و
لحظههای حرکتش ،شرمندگی سکوتم را
در برابر دعاهای مضطر سعید بیشتر کرد...
چه خوب که سعید را داشتم و دارم تا
بند امیدواریاش مرا نیز به اسمان وصل
کند ...یادم باشد یک الحمده ویژه هم
بنویسم بگذارم توی جیب کتش! از ان
الحمده ها که صفحهاش را پر از قلبهای
رنگی میکنم و انتهایش مینویسم چه
خوب خدایی داریم سعید! و او همیشه
بعدش یک لبخند میگذارد و میگوید:
«اهاکبر» از این شیطنتهای شیرین تو!
«تابان» که به دنیا امد ،برایمان مثل روز
روشن بود که هدیه اى است که سامتش
ً
را و اصا بودنش را از مهربانی حضرت
زهرا؟ داریم .
سعید توی گوشش اذان و اقامه گفت
و توى گوشهاى کوچکش زمزمه کرد:
اسمت را «تابان» میگذاریم که بدانی
طفیلی مادرمان ،زهرایی؟ .تو کنیزی
و ایشان ،بانو .میتوانی در کنیزیات
بدرخشی مثل ایشان که در بندگی شان،
زهرا بودند و درخشان!
***
دوسالگی تابان که جلو میاید خودم
را پشت دیوار اتاق دکتر پنهان میکنم
تا مرا نبیند که بیاید بپرد بغلم ...تا مرا
نبیند که داغم کند ...تا مرا نبیند که باز
شرمندهام کند در مقابل امید و توسل!
دوسالگی تابان روی تخت دراز کشیده...
گاهی ،گاهی نق میزند ،گاهی انقدر
بیحال میشود که پلکهایش را بهزور باز
میکند و گاهی فقط نفس نفس میزند.
از دیدن دوسالگیاش در خیالم ،دفترم
خیس میشود ...دلم می خواهد از دست
دوسالگی تابان که به سمتم میدود فرار
کنم ،انقدر بدوم تا برسم به سمانه که امده
بود ماقات تابان و با خودش یک هدیه
بــرای تابان اورده بــود و یک هدیه برای
من ...تابان در اوج بیحالیاش سمانه را
که دید لبخند زد و سمانه شعر انگشتها
را روی دستهای داغش برایش خواند و
چشمهای تابان پر از ذوق شد ...سمانه
امد و با واژههایش قطرههای ارامش پاشید
به لحظههایم .هدیهام را جلوی خودش باز
کردم وقتی سعید پیش تابان بود و من و او
در محوطه بیمارستان روی چمن نشسته
هنوز میدوم ،هنوز هم ،زندگی که تبدار
میشود پشت سلمان راه میافتم .طعم
حدسی خرمای بهشتی را زیر زبانم مزمزه
میکنم و گوشهایم را تیز میکنم به شنیدن
این دعا از دهان مبارک حضرت کوثر؟...
که بر تب زندگیمان درمان است.
«جناب سلمان!
من نه اهل مدینهام و نه اهل مکه؛ من
اهل هزار و چهارصد سال بعد از شمایم؛
ً
و اتفاقا همزبان شمای عزیز.
به بانو بگویید الحق که پدرشان طبیب
ّدوارنــد و ایشان دختر همان پدر .به بانو
بگویید کسی از اهالی تهران هم درمان
شد تبهای ناامیدیاش»...
یادم باشد به سمانه بگویم ادامه صفحه
112کتابم پینوشتی دارد ان ــدازه یک
روایت کوتاه!
49
شماره پنجم
زمستان 97و بهار 98
اخ! که چه طفیلیای داشتیم و داریم....
سعید را ه میرفت ،مینشست ،بلند
مــیشــد ،نــفــس مــیکــشــیــد ،میگفت:
زه ــرا .طفیلیهای بــانــو کــه ان ـقــدر دل
ربایند ،میتوانی فکر کنی عظمت خود
ایـشــان چقدر میتواند دلرباتر باشد؟
ً
اصا میتوانی حساب کردنش را تخیل
کنی؟! و من هاج و واج در بیانتهایی
این حسابوکتاب میگفتم :هرچقدر
میتوانی دوستشان داشته باش سعید
که تو هم طفیلی ایشانی بــرای من که
دوســت داشتنت اینقدر عزیز است.
نمیدانم چرا اان همه اینها برایم مرور
می شود؛ صحنههای بزرگ شدن تابان
ابهای شادى ها و شکرهای من و سعید
در پسزمینه ذهنم راه میافتد تا میرسد
به دو سالگیاش که گرم است و سوزان
و لحظههایش سخت نفس میکشند.
بودیم ،خوب یادم است که باد موظف شده
بود همان وقت بوزد و بوی شیرین گلهای
بهاری باغچه را به مشامم برساند و من
وسط جشن تمامعیار طبیعت کادویم را
باز کنم و بخوانم « صحیفه فاطمیه» و تمام
بقیع را ،سعید را ،و تابان را و میلیمترهای
بودنش را با خودم مرور کنم .سمانه لبخند
زد و گفت« :زهرا! این بهترین چیزی بود
که میتوانستم برای روزهای پراضطرابت
هدیه بیاورم .ورق بزن ،صفحه ،110دعای
نور را باز کن باهم بخوانیم» .دلم میخواهد
خودم را در اغوش این دعا رها کنم و تمام
دوسالگی تابان را شکر کنم که مرا به این
دعا رساند.
«ما باید خودمان را بسازیم .اگر یک ملتی بخواهد
ّ
برای یک حرف حقی مقاومت کند ،باید از تاریخ
استفاده کند .ببیند در تاریخ اسام چه گذشت؟ و
انچه گذشته ،برای ما سرمشق است».
امام خمینی؟
مریم السادات مرتضی زاده
ݧ ݧٰ
سلمی :بانوی
ایرانی مسلمان
50
� ٮ کاݤ ݤݤ�ݤ
ݫى ݫ ݬݔ ݣ ݣ ݣ ݣدݤ
ک ݣ ݣ ݤ ݢ ݬݫ ݠݤ ݣ ݣ ݣ ݤݣ ݤ
وج ــود م ـبــارک اخــر یــن پـیــامـبــر خ ــدا ،ح ـضــرت محمد
مصطفی؟ ،به شهادت تاریخ با 23سال مجاهدت به
معنای واقعی کلمه انقابی عظیم کرد ،انقابی تمامعیار
علیه سپاه متکبر شیطان.
از 100روز بعد از شهادت رسول خدا؟ ،پاره تنش برای
حفظ ارمان الهی پدر و دفاع از حریم وایت در سکوت و
کام
بیتفاوتی انها شهید میشود .انقدر ضریب نفوذ ِ
الهیترین انسانها ،امیرالمومنین علی؟ ،در دلهای
مرده ان جماعت کم است که بهجای استفاده از علم
بیپایانش خانهنشینش میکنند .انها 25سال برای قران
ناطق تنها باغداری و چاه کندن را میپسندند.
اما با همه حکمت و موعظهای که پیامبر مهربانی به امتش
هدیه داد ،جامعه ان روزگار بهقدری بیابرو است که کمتر
حتی بعد از خافت موای متقیان انقدر مردم سستایمان
هستند که وقتی حضرت در بین یک جمعیت 40هزارنفری
با نور وحی الهی و مهربانی بینظیرش سبک زندگی مردمی
که در ّ
سنتهای جاهلی غرق بودند را متحول فرمود و برای
دنیایشان افق بلند اخرت را ترسیم نمود.
* متن حاضر برگرفته از سخنان حجتااسام حامد رحمت کاشانی در نشست «چهلسالگی انقاب اسامی» در جمع مرکز رشد بانوان دانشگاه
امام صادق؟ است.
خطبه میخواند و از انها برای نجات شهری که زنان در
ان مورد جسارت قرارگرفتهاند کمک میخواهد ،فقط دو
1
نفر لبیک یاری میدهند!
ً
اصا هنوز 50سال از انقاب شکوهمند نبوی نگذشته بود
مسلمانان بیدین ،عاشورا را خلق کردند .مصیبتی که
که
ِ
خشونتهایش حتی در جاهلیت قبل اسام هم سابقه
نــداشــت .اسیر کــردن بــزرگزادههــا ،شهید کــردن طفل
شیرخوار با لبهای تشنه... ،
خاندان پلید بنیامیه با همه ترفندها به میدان امده بود.
معاویهبنابیسفیان با ابــزار دنیاپرستی و تجملگرایی
انقدر سطح جامعه را پایین اورد که از اسام جز پوستهای
ظاهری نمانده بود و مردم با فرزندش یزید که حتی ظاهرش
هم اسامی نبود بهعنوان خلیفه مسلمین بیعت کردند.
یزیدی که وقتی در سال 53هجری قمری بهعنوان فرمانده
نبرد قسطنطنیه (ترکیه کنونی) فرستاده میشود و سپاهش
بیمار است ،او دریکی از روستاهای اطراف مشغول عیاشی
و شرابخواری است!
کار بهجایی رسید که 40سال بعد از تشکیل حکومت
اسامی پیغمبر ،یزید بن معاویه بهاصطاح فرمانده سپاه
اسام است .اوج فاجعه سال 61هجری است .وقتی فرزند
پیامبر خوبیها تنها میماند .دلیل بییاورماندنش فقط
دنیاپرستی کوفیان نبود .از مدینهالنبی هم حتی یک نفر
را نمیشناسیم که با حضرت همراه شده باشد؛ اما یک
سال بعد از مصیبت کربا وقتی در همان مدینه ،عبداه
بن حنظله علیه یزید قیام میکند ،البته نه به خاطر انکه
یزید ملعون قاتل حسین بن علی؟ است ،بلکه برای
اهل فحشا بودنش ،دههزارنفر با او بیعت مرگ میکنند.
واقعه خونین ّ
حره 2به دست سپاه یزید شکل میگیرد که
تنها 700صحابی در این حادثه کشته میشوند.
از این کلمات حضرت معلوم است گویا جمعی از جامعه
نخبگان ان روز حسین؟ را مفسد زمان میدانستند
(پناهبرخدا) که امام برای دفاع از خود باید بفرماید« :من
مفسد و ظالم نیستم !».حسین؟ را نمیشناختند.
بنیامیه حقایق دیــن را طــوری دگــرگــون کردند تا باب
طبعشان باشد .نماز جمعه میخواندند ،حج میرفتند،
اما در هیچکدام خبری از توحید حقیقی نبود .اسامی که
تمام لحظات زندگی انسان را لحظات امتحان میداند
و شهادتطلبی را ارزش معرفی میکند ،جایش را به
اسام حاکمان رفاهزده ساکن در کاخهای اشرافی داده
بود .اسام ناب منزویشده بود .انقدر فساد جامعه را
فراگرفته بود که برای بدرقه کاروان رقاصههای مدینه که
عازم حج بودند هزاران نفر جمع شدند4؛ اما اباعبداه؟
ً
غریبانه با مدینهالنبی وداع کرد .کاما مشخص است
در پنجاه سال اول ارمانها و اهدافی که پیامبر اکرم؟
و یاران باوفایش سالها برایش خوندل خوردند و جهاد
کردند ،در نظر و عمل مردم از ارزش افتاده بود .جماعت
ان روز ،دین نجاتبخش پیامبر خاتم؟ را تا جایی قبول
داشتند که به نفسپرستی انها ضرر نزند.
اما ائمه؟ از لحظه وفات جد مطهرشان تا سال 260
درصدد بودند که حکومت الهی را در جامعه اسامی به
وجود اورند .تمام مجاهدتهای این بزرگواران در طول
این 250سال ،مانند کار یک انسان با یک نیت و هدف
5
مشترک اما با روش و موضع مختلف است.
-3وصیت امام حسین؟ به محمد بن حنفیه ،بحاراانوار ج،44
ص329
-4ااغانی ،ابوالفرج اصفهانی ،جلد ،8صفحه326
-5انسان 250ساله ،مجموعه سخنان مقام معظم رهبری
51
شماره پنجم
زمستان 97و بهار 98
-1خطبه 27نهجالباغه
-2در سال 63هجری قمری سپاه یزید قیام مردم مدینه را سرکوب
کردند .سپاهیان شام به دستور یزید سه روز از هیچ جنایتی در کشتار
مردم و تجاوز کم نگذاشتند .این واقعه خونین در تاریخ مشهور به
واقعه ّ
حره است.
سوال اینجاست چرا از این ده هزار نفر که با عبداه تا پای
کشته شدن بیعت کردند ،صد نفرشان یک سال قبل با
امام حسین؟ همپیمان نشدند؟ شاید بشود جوابش
را در اخرین کلمات اباعبداه؟ در مدینه پیدا کرد
ً
ُ َ ً
ّ
اخرج ا ِشــرا ولا َب َطرا و لا
وقتیکه حضرت فرمود« :انی لم
ً
ً
3
ُمفسدا و لا ظالما»...
امروز ما هم وارث انقابی چهلسالهایم .مقایسه امروزمان
با انچه در پنجاه سال اول اسام گذشته است ،از غربت
رهبران الهی گرفته تا جهل و کمکاری مردم ،ما را به این
باور میرساند که ااقل شرایط امروز ما بدتر از ان زمان
ّ
نیست .البته این قیاس مثل تزریق ُمسکنی برای از یاد
بــردن مشکات و فاصلهها تا ارمــانهــای بلند انقاب
اسامی نیست .هدف از این مــرور کوتاه ان است که
امید ،استقامت و تاش را از دست ندهیم .حقیقت
این است که انقاب ما در حال شدن است و ما در حال
انقاب کردن هستیم .قلههایی را فتح کردیم اما یک دریا
کارداریم .البته با دشمنی که مانند معاویهها از دوردست
دشمنی نمیکند .سنگرش همین گوشیهای همراه است
در جیب و خانههای ما.
ݧ ݧٰ
سلمی :بانوی
ایرانی مسلمان
برای انکه عقب نمانیم و سریعتر به ارمانهای انقاب
برسیم باید معارف الهی و حقایق دینی را هم درست بیان
کنیم و هم قبل از تبلیغ خودمان با همه وجود بپذیریم.
بهعنوانمثال باید حقیقت ایمان و شرک جامعه اسامی
تبیین شود .باور جامعه اسامی باید این حقیقت باشد
کــه« :ترسیدن از کسی که از خــدا نمیترسد ،اطاعت
از کسی که از خدا اطاعت نمیکند و امید داشتن به
کسی که به خدا امید ندارد ،شرک است 1».انچه بسیار
مهم و تاثیرگذار است ،داشتن نمونههای عملی موفق
در دینداری و انقابی گری است .البته ویژگی انقابی
-1ایتاه حائری شیرازیّ ،
تحجر گرایی ،صفحه 204
52
بودن را باید در کام رهبری؟ جستجو کرد 2.پایبندی
به اسام ناب در مقابل اسام امریکایی ،پرهیز از تنبلی
و ناامیدی ،داشتن تقوای فردی و سیاسی و ...ازجمله
این شاخصها هستند.
برای داشتن جامعه موفق باید از هسته کوچک خانواده
شروع کرد .به خاطر خدا در خانواده خوشرفتار باشیم.
گذشت و ایثار کنیم .خانوادهمان جهادی باشد؛ یعنی با
نیت رضای خدا قبل از خودمان ،دیگران را ببینیم .این
همان تفکر بسیجی است ،کارگروهی برای خدا و دوری
از خودمحوری ست که با فطرت مردم نیز همخوانی دارد.
باید تفکر بسیجی عمومی شــود .تفکری که ترکیبی از
ایمان عمیق ،تاش مخلصانه ،هشیاری در شناخت
دشمن ،گذشت و ایثار در برابر دوســت و ایستادگی و
مقاومت شجاعانه و خستگیناپذیر اســت 3.خاصه
در همه عرصهها ارمانخواهیمان همراه با عملگرایی
باشد و کیفیت را بر کمیت مقدم بشماریم تا رشد کنیم.
رسالت امروز هرکدام از ما که بهرهمند از نعمت انقابی
هستیم که بزرگترین ثمرش استقال ،عزت و امنیت
است ،تاش برای حفظ داشتهها و رسیدن به اهداف
بلندی است که هــزاران شهید برای محقق شدن انها
جان شیرین خود را فدا کردند.
-2سخنان مقام معظم رهبری در تاریخ 14خرداد 95
-3سخنان مقام معظم رهبری در تاریخ 14مهر 77
ا ݤٮف
ع ݫىݫ ݬݔ ݣدݣ ݤ
الهام کهدویی
به ایــام نــوروز که نزدیک میشویم ،در لیست
پروپیمان کارهای نوروزی ،برنامهریزی برای عیدی
دادن به عزیزان هم هست .برخی اسکناس نو تهیه
میکنند .برخی هم به بازار میروند و عیدیهایی از
جنس وسیله و کاا فراهم میکنند .دراینبین هم
افرادی هستند که دستبهکار میشوند و با عشق
عیدی درست میکنند و حاصل هنر و ذوقشان را
به عزیزانشان هدیه میدهند .در شرایطی که برنامه
اقتصادی یکی از اساسیترین ارکان برنامهریزی
خانوادههاست ،شاید هنر دستان ما در این مسیر
کمککننده باشد .هدف ما در بخش ترمه اموزش
هنری زیبا و کاربردی و درعینحال ساده برای
شما بانوی عزیز است .در این شماره ،سفرۀ ترمه
از ایدههایی برای هدیه عید پرشده که میتواند
جرقهای برای کسبوکار خانگی شما مخاطب
عزیز هم باشد .موفق باشید
الگوها در اندازه واقعی در صفحات بعدی بصورت کمرنگ ترسیم شده است.
شماره پنجم
زمستان 97و بهار 98
برای عیدی به گل دخترها دو مدل طرح را اموزش
میدهیم که میتواند بهعنوان گل سر ،تل و کش
مو استفاده شود .برای گلپسرها هم یک مدل
جا کلیدی با طرح ماشین که موردعاقهشان
هست ،خدمتتان تقدیم میشود.
53
عیدانه دخترانه
وسایل موردنیاز برای درست کردن گل
سر به شرح ذیل است:
ً
-1نمد در رنگهای مختلف و ترجیحا
روشن و دخترانه -2 ،قیچی -3 ،چسب
1
(مایع یا حرارتی) -4 ،ماژیک مخصوص
یا مداد جهت انتقال الگو بر روی نمد،
-5نخ و سوزن -6 ،گیرۀ سر تقتقی و کش
مو که ساده و بدون طرح باشند -7 ،نوار
کتان گیپوری ،درصورتیکه بخواهید تل
یا هدبند درست کنید.
مراحل ساخت
الگوها را به روی نمدها انتقال دهید و
بهدقت قیچی کنید .در خصوص کارهای
ظریف نمدی ،قیچی کردن تمیز و مرتب
نمد ،به زیبایی کار کمک میکند.
برای درست کردن پاپیون نمدی،
دو قسمت انتهایی الگوی شماره 1را به
چسب اغشته کرده و به قسمت وسط
که باریکتر از قسمتهای دیگر است،
وصل کنید.
حالت پاپیونی که درست میشود
را به قطعه شماره ،2بچسبانید.
ݧ ݧٰ
سلمی :بانوی
ایرانی مسلمان
بــرای محکمکاری میتوانید چند
تا کوک در این ناحیه بزنید یا یک قطعه
نمد باریک را به این قسمت بچسبانید
که کار را محکم نگه دارد .در این مرحله،
درصورتیکه بخواهید این کار بهعنوان
کش سر استفاده شود ،یک قطعه کش
را نیز به کار وصل کنید .اگر میخواهید
بهصورت گل سر باشد ،یک گل سر تقتقی
-1ماژیکهای مخصوص انتقال طرح بر روی
نمد که بعد از مدتی محو میشوند .این ماژیکها
را میتوانید از خرازیفروشیها تهیه نمایید.
54
را بر روی پشت پاپیون قرار دهید و قطعه
باریک نمدی را به دورش بچسبانید.
الگوی شماره 3را بر روی نمدی که
رنگش متفاوت بارنگ نمد پاپیون است،
بکشید و برش بزنید .از قسمتی که ازاد
است شروع به پیچاندن ان کنید .انتهای
کار را چسب بزنید .درنهایت یک گل زیبا
درست میشود .این گل را به قسمت
وسط پاپیون بچسبانید.
ـون نـمــدی ،کــار بــردهــای
طــرح پــاپـیـ ِ
گوناگونی میتواند داشته باشد .با چسباندن
یا دوختن این پاپیون نمدی بر روی نوار
کتان گیپوری ،یک هدبند یا تل بسیار زیبا
درست میشود که این روزها طرفداران
زیادی دارد .بسیاری از مادران هدبندها
را بالباسهای دخترهای نازنینشان
ً
هماهنگ میکنند .قطعا دریافت این
هدبند یا گلسر برای دختربچهها شوق
برانگیز خواهد بود .شما با کمترین هزینه
و کمترین وقت ،میتوانید عیدی بسیار
دوستداشتنی را برای عزیزانتان تهیه
نمایید.
اگر هم طرح پاپیون را دوست ندارید،
میتوانید الگوی شماره 4را بر روی نمدهای
رنگ مختلف منتقل کنید .از هر رنگ
دو قطعه بــرش دهید .سپس بــاذوق و
سلیقهتان ،بر روی یکی از قطعهها طرحی
را گلدوزی کنید یا با قطعات ریز نمد،
طرح فانتزی درست کنید.
بر روی قطعه دیگر ،با قیچی یک برش
کوچک ایجاد کنید .قسمت کوچک و
ازاد گیرۀ تقتقی را از این شیار رد کنید.
دو قطعه را بر روی یکدیگر قرار دهید و
دور کار را با دوخت دندانموشی بدوزید.
عیدانه پسرانه
جهت درســت کــردن طــرح جا کلیدی
ماشین بــرای پسربچهها به وسایل زیر
نیاز دارید:
ً
-1نمد در رنگهای مختلف و ترجیحا
پ ـســرانــه -2 ،قـیـچــی و ن ــخ و س ــوزن،
-3چسب -4 ،حلقه جا کلیدی-5 ،
روبان 1سانتیمتری
درست کردن این مدل طرحها در عین
ســادگــی ،بــه دلــیــل ظــرافــت و کوچکی
قطعات نیاز بهدقت و حوصله زیاد دارد.
مراحل ساخت
ابتدا الگوها را بر روی نمد منتقل کرده
و به تعدادی که در هر الگو نوشتهشده،
برش بزنید .مطابق شکل قطعه مربوط
به چراغها ،شیشه و کاپوت ماشین را بر
روی نمد طرح ماشین بچسبانید.
بــرای زیبایی و ثابت شــدن طرح،
اطراف هرکدام را با دوخت ساده بدوزید.
برای استیکها دو قطعه مستطیلی از
نمد رنگ مشکی را از وسط تا کنید و با
چسب به قسمت پایین ماشین بچسبانید.
قطعهای کوچک از روبان (بهاندازه
2سانتیمتر) را از وسط تا کنید و از حلقه
جاکلیدی عبورش دهید .دو سر روبان را
به هم بدوزید و به قسمت باای ماشین
بچسبانید.
همین ک ــار را ا گ ــر ادامـ ــه ده ـیــد و
بهطورجدی پیگیری کنید ،کسبوکار
خانگی را میتوانید شــروع کنید.
انش ــاءاه در اینده از کسبوکار
خانگی باکارهای هنری بیشتر سخن
خواهیم گفت.
شماره پنجم
زمستان 97و بهار 98
قطعه دوم الگوی ماشین را به قسمت
پشت قطعه اول الگو بچسبانید و دورتادور
ان را کوک بزنید .میتوانید حوصله به خرج
دهید و بهجای کوک ساده ،با دوخت
دندانموشی دورتادور کار را بدوزید.
گــل ســرهــا و جا کلیدیهایی که
درست کردهاید را کادو کنید .در
ایــام نــوروز به مهمانهای کوچک
ً
و دوستداشتنی که قطعا شوق
در یــافــت عیدی از دستان شمارا
دارند ،هدیه کنید.
55
ساجده شکری
شفافیت ،کلیدواژه گمشدهای است که
جای خالی ان در بسیاری از تحلیلها
و مسائل ما دیده میشود .شفافیت
ایستادن مقابل اینهای است که ما را
همانطور که هستیم انعکاس دهد،
نه انگونه که میخواهیم باشیم ،نه
انگونه که نمایش میدهیم .از همینجا
مشخص میشود که چرا برخورد عدهای
از ما با مفهوم خوب شفافیت ،چیزی
شبیه پوشاندن اینه حق نماست با
چسباندن تصویر دلخواهمان بر روی
ان .چیزی شبیه پاشیدن خــا ک بر
نشانههای واقعیت ،چیزی شبیه فرار ...
ݧ ݧٰ
سلمی :بانوی
ایرانی مسلمان
در این 40سال بعد انقاب ،کم نبودهاند
کسانی که عهد ماندن را شکستند و از
نیمه راه بازگشتند .دوستداران انقابی
1
که دوستی به پایان رساندند و رفتند.
اما بیشتر از تعداد «انقابیون پشیمان»،
انهایی بودهاند که سعی در پوشاندن
حقیقت عملکرد ادمها و ارائه تصویری
ساختگی از جریانها داشتهاند« .بازگشت
از نیمه راه» به قلم علی الفتپور سعی
دارد تا با ارائه حدود 1200سند روایی
از تاریخ معاصر بعد از انقاب اسامی
ایران ،خاکهای پاشیده شده بر اینه
واقعیتها را کنار بزند تا تصویری از
برخی اسرار و نگفتههای جاماندگان
این قافله به روی چشمان ما باز شود.
-1دوستی کی اخر امــد ،دوســتــداران را چه
شد؟(حافظ)
56
ف
ف� ق ف ݦ� ݫ ݫ ݫ ݔں ݤهݤ ݤݤ� ݤݤا ݤݤه
�ݣ ݫىݫݬݔ�ا ݣ ݣ ݣ ݣ ݣ ݣ ݥ
ݠݣ ݣ ݣ ݣ ݣ ݣݤ ݤ
«بازگشت از نیمه راه» سرگذشت نامه
32نفر از فعالین و چهرههای مشهور
انقابی اســت کــه هــرکــدام بهنوعی
خود را با ابروی انقاب گره زده بودند
اما بعد از مدتی از راه جدا شدند و
بازگشتند .شناخت خط سیر این
افــراد و علت مخالفتهای انــان با
نظام جمهوری اسامی و رهبری این
نظام ،عــاوه بر اینکه «راه» انقاب
را از افــراد جدا میکند و به اصلها
میرساند ،جمله تراز ما در شناخت
انقابیون را هم یاداور میشود .همان
ترازی که از امام و بنیانگذار این مسیر
به یادگار مانده است« :ما ک ،حال
فعلی افراد است».
تاریخ چهل ساله و تجربههای رنگارنگ
ان به ما ثابت کرده که این سیر ،بیوقفه
در حال پیشرفت است و در این مسیر
با هیچ کس عهد اخوت و حتی عقد
فرزندخواندگی ندارد .این ما هستیم
که هر روز و در پس همه حوادث باید
نسبت خود را با این جریان پیش رونده
شفاف کنیم.
انتشار کتاب بازگشت از نیمه راه به
عهده خود نویسنده بــوده که نشان
دهنده سخت کوشی او در میان جریان
مخالفان شفافیت است .همچنین
کتاب در 270صفحه تنظیم شده و
در زمستان سال 1394به بازار ارائه
شده است.
ݒݦ ش ݑ ݦ
ق
ٮ
م�
ٮ
س
ݤ
س ݣݣݣ
س ݣ ݫ ݣ ݫ ݔ ݣ ݣ ݣݠ ݣ ݣ ݤا ݠ
مرجان السادات مرتضی زاده
ف
ٮ
ش
لݤ:ݣ ݣهوݤ ݤا
سݣاݤ ݣوݤ ݤ
ݣ ݫݣݭݓ� ݣ
چند روزی را برای استراحت و فراغت از شلوغی شهر به روستای
اجدادی امدم.با بوی نان تنور مادربزرگ از خواب بیدار شدم .انگار
یک تریلیهجدهچرخ از روی من رد شــده بــود .کش و قوسی به
خودم دادم و با خمیازهای عمیق کلی هوای تازه نوش جان کردم.
سفرهصبحانه پررنگ و لعاب ولی ساده مادربزرگ حسابی اشتهای
کور من را قلقلک داد .مربای سیب و بهارنارنج ،کره و پنیر محلی،
نیمرو از تولیدی مرغهای مادربزرگ و ...خاصه سلفسرویسی بود
برای خودش!
ششتایی سامتی:
▪
▪
▪
▪
▪
▪
هوای محیطزیست
خوابوبیداری
حرکت و سکون بدن
خوردنیها و اشامیدنیها
دفع مواد زائد (استفراغ) و حفظ مواد ضروری
(احتباس)
حاات روانی
ِ -1س ِّته ضروریه
شماره پنجم
زمستان 97و بهار 98
نزدیک به هشتادبهار از عمرش میگذرد اما هنوز هم سحرخیز است
و مناجات بین الطلوعیناش ترک نشده! صبحبهخیر میگویم و با
بوسهای به گونههای گلانداختهاش بر سر سفره مینشینم .با خود
فکر میکنم بیراه هم نگفتند« :جوونم جوونای قدیم».
ً
واقعا هم علتش همین سبک زندگی سنتی البته از نوع ایرانی-
اسامی قدیمیهاست که حالشان از ما جوانهای عصر فستفود و
تکنولوژی بهتر است .خوب است گامبهگام «اصول ششگانه سامت
در طب سنتی» را باهم مرور کنیم بلکه ما هم مثل جوانهای قدیم
سرزنده و پرانرژی باشیم.
«پیشگیری بهتر از درم ــان اس ــت»؛ حقیقتی که
حکیمان طب سنتی بسیار به ان اهمیتمیدهند.
انها معتقدند برای حفظ سامتی و ادامه زندگی باید
به «شش اصل ضروری سامت» 1توجه داشت .این
اصول از عواملی هستند که همیشه و بر بدن همه
انسانها اثر میگذارند و مدیریتصحیح انها همان
سبک زندگی سالم است.
57
ݧ ݧٰ
سلمی :بانوی
ایرانی مسلمان
همه این شش اصل در کنار هم برای
سامتی مفیدند و فقط شیوه اجــرای
انهــا بسته به مــزاج فــرد ،ســن ،منطقه
جغرافیایی و فرهنگ متفاوت است.
جالب است که یکی از پزشکان امروز
طب سنتی« 1عبادت» را بهعنوان اصل
هفتم سامتی بیان میکند؛ زیرا عاوه بر
تامین مادی بدن ،غذای روح هم هست.
کارهایی مثل صدقه ،دعا و صلهرحم هم
باعث طول عمر شده و هم حس خوب
و نشاط به انسان میدهد.
َ
البته نــفــسهــای بــه ش ـمــاره افــتــاده در
ه ــوای ال ــوده شـهــرهــای ب ــزرگ ،خــوردن
میوههای وا کــسخــورده سردخانهای و
یا انواع خوردنیهایفرنگی ،کمتحرکی
و حتی ورزشهای سنگین غیراصولی،
نــور امــپهــای همیشه روشــن و تغییر
شیرین اول شب به اخر
ساعات خواب
ِ
شب و حتی روز و ...نشان ان است که
در زندگی مــدرن امــروز بسیاری از این
اصول فراموششدهاند .ولی ما میتوانیم با
اموختن ششتایی سامتی و بهکارگیری
ان از زندگی سالم لذت ببریم.
-1حکیم حسین خیراندیش
58
هوا
عنصر ازم ب ــرای جسم و روان انسان
است و بیشترین تاثیر را بر سامتی دارد.
وظیفه اصلیاش کنترل حرارت و تصفیه
گــازهــای خونی (ا کـسـیــژن-دی اکسید
کربن-نیتروژن و )...است .هر تغییری
در هوا بر همه بدن بهویژه بر روی قلب،
ریه ،مغز و کبد تاثیر دارد.
هوای خوب هوای بد
هوایی سالم است که با مزاج هر فصل
ً
منطبق باشد .مثا مزاج فصل زمستان
سرد و تر است؛ بنابراین گرم بودن
و یا بیشازحد سرد بودن ان ،هوا را
ناسالم میکند.
تنفس در هوای مجاور کارخانههای
سیمان ،گچ ،مس ،سرب و الومینیوم
و نیز داخل ساختمانهای نوساز و
دیوارهای نمناک اهکدار برای بدن
مضر است.
بخارهای هوای اطراف درختان گردو
و انجیر و کشتزارهای کلم مطلوب
نیست.
ازاد نواحی مرتفع بهتر از نواحی
هوای ِ
پست و درههاست .چون بادهای
خوب در ارتفاعات میوزند؛ اما هوا
در درهها محبوس است و با طلوع
افتاب زود گرم و با غروب افتاب زود
سرد میشود.
هوای اطراف دکلهای برق فشارقوی،
مایکروفر و تلفن همراه مناسب نیست.
تاثیر هوا بر بدن
بدن
هوای گرم ،تن را اغر ،پوست را زردِ ،
قوی را ضعیف و تشنگی میاورد؛ اما برای
سردمزاجان مناسب است.
هوای سرد ،با بدن افراد سالم سازش دارد
ولی در ان زکام زیاد میشود.
هوای تر ،مناسب افراد اغر بوده و پوست
را نرم میکند.
هوای خشک ،برعکس هوای تر است.
کدام مزاج کدام هوا
• صفراویها همیشه به هوای خنک
و تازه نیاز دارند.
• بلغمیها هــوای کمی گــرم و کمی
خشک را میپسندند.
• دمویها باید در گرما به سرما و در
سرما به گرما پناه ببرند و از هوای گرم
و مرطوب پرهیز کنند.
• سوداویها بیش از هر چیز باید به
خشکی شدید پوست خود در
فکر
ِ
زمستان باشند و از هوا و محیط سرد
و خشک پرهیز کنند.
ضربهفنی هوای الوده
هوای الوده شهرهای بزرگ صفرازا است و
هرکجا صفرا تولید شود به دنبالش سودا
تولید خواهد شد .افسردگی ،خوابهای
اشفته ،خستگی و گرفتگی عضات پا
نتیجه نفس کشیدن در چنین هوایی
اسـ ــت؛ ام ــا ج ــای ن ـگــرانــی نـیـســت ،با
توصیههای طب سنتی میتوان تا حد
زیادی از تاثیرات هوای ناسالم کم کرد.
بهعنوان نمونه:
منابع:
-1مروری بر کلیات طب سنتی ایران تالیف دکتر
محسن ناصری ،دکتر حسین رضایی زاده ،دکتر
رسول چوپانی ،دکتر مجید انوشیروانی
-2حفظ سامتی از دیدگاه طب سنتی ایران
تالیف دکتر محسن ناصری
-3طب سنتی اسامی تالیف مهدی برزو
-4دوره طب سنتی و تغذیه شناخت طبایع
تالیف دکتر سید علی ابوالحبیب
-5زندگی سالم :ضروریات ششگانه حفظ سامتی
در طب سنتی-اسامیتالیفامیرحسین شهگلی
59
شماره پنجم
زمستان 97و بهار 98
)1در هـ ــوای الـ ــوده از دسـتـگــاههــای
مرطوبکننده هوا استفاده نکنید؛
زیــرا احتمال عفونت بــاا مــیرود.
هوای محیط ،خشکتر باشد بهتر
است.
)2دود کــردناســفــنــد ،پــوســت ان ــار،
مشک ،عنبر ،میخک ،چوب سرو
و ...اصاحکننده هواست.
)3داخل به یا سیب را خالی کرده و با
گاب پرکنید و بر روی حرارت گذاشته
تا بوی ان فضای خانه رامعطر کرده
و الودگی را از بین ببرد.
)4ظ ـ ــرف ش ــیـ ـش ــهای را از س ــرک ــه و
ـدلســایــیــده و مــقــداری
چــوبصــنـ ِ
گل ارمنی پرکنید و هرازگاهی ظرف
را حرکت دهید تا بوی ان در خانه
منتشرشده و هوا معطر و ضدعفونی
شود.
)5برای ضدعفونی کردن هوای خانه
یک لیوان سرکه را در 20-18لیوان
اب ریخته و روی حرارت بسیار کم
بگذارید تا پیوسته بجوشد .البته نیاز
به سرکه زیاد هم نیست که بوی ان
ازاردهنده شود.
)6پیاز ،سیر و نارنج را از وسط نصف
کــرده و در گوشههای خانه بهویژه
محل خواب بگذارید و هر 24ساعت
یکبار انها را برداشته و تازه ان را
جایگزین کنید.
)7ماسکها را با مقداری مخلوط موسیر
و سرکه اغشته کنید.
)8باید سنت درخــتکــاری را جدی
بگیریم .کاشتن درخت و گیاهان
مناسب با ابوهــوای محل زندگی
به بهبود هوای اطراف کمک میکند.
)9بهترین تدبیر در الودگی هوا استفاده
از روغن گاو در غذا و نیز مالیدن ان
به بدن است.
)10تاوت سوره تغابن در هنگام الودگی
هوا و همهگیری بیماریها برای رفع
ضرر توصیه میشود.
ششتاییهای سامتی ادامه دارد...
ساجده شکری
ݧ ݧٰ
سلمی :بانوی
ایرانی مسلمان
ش
ث
ف
ݠو ݤ
ل
�ݤ ،ݣ ݣمى ݣ
ل ݫىݣ ݫ ݣِݓا ݤ
س ݓى ݫىݫ ݔ ݣ ݣه ݣ ݫݣ ݫ ݓݭ
نیجریه نامی است که این روزها با شهیدان کربا و غدیر همراه شده و در سالهای
اخیر ،دوباره رنگی از خون سرخ مظلومان شیعه را به یادهای ما پاشیده است.
نیجریه نامی است که با یک ابراهیم و چندین هزار اسماعیل گره خورده است.
ابراهیمی که با کام امام خمینی به حق نزدیک شد و در گوشهای از افریقا کانونی
برای مقدمهسازی ظهور به پا کرد.
ابراهیم یعقوب زکزاکی در ماه می سال
1953میادی در زاریای نیجریه متولد
شــد .او از پیروان اهــل سنت و عاشق
اسام بود و در دوران تحصیل در انجمن
دانشجویان مسلمان نیجریه در دانشگاه
احمدو ،به عنوان دبیرکل فعالیت سیاسی
داشــت .حــدود سال 1979بود که نام
«انــقــاب اسامی ای ــران» توجه دنیا به
ویژه جهان اسام را به خود جلب کرد.
ابراهیم و دوستانش هم در حمایت از
این جریان ،جنبش اسامی نیجریه را در
دانشگاه راهاندازی کردند و این اغازی
حرکت پروانهای از دیار افریقا به
بود برای
ِ
سمت شمع نورانی وجود روحاه؟ در
ایران ...ده سالی از انقاب میگذشت تا
اینکه ابراهیم دلداده برای دیدار محبوبش
60
به ایران امد ،با مذهب ّ
تشیع اشنا شد،
درس حوزه خواند و با لباس روحانیت
شیعه و با پرچم تبلیغ به زاریا برگشت.
امتحانهای خــداونــد در مسیر تبلیغ
به خصوص در سالهای اخیر سخت
و سختتر شده اما شیخ زکزاکی مثل
همیشه ابراهیموار ایستاده است .او از
جان و مال تا ناموس و فــرزنــدان ،همه
داشتههایش را در راه خدا به میدان اورده
است .سه پسرش را در راهپیمایی روز قدس
سال 2014برای حمایت از مردم مظلوم
فلسطین تقدیم کرد و سه پسر دیگرش را
در راه دفاع از باورهایش در مقابل ظلم به
قربانگاه بندگی فرستاد .از 9فرزند شیخ
زکزاکی حاا فقط دو دختر و یک پسر باقی
مانده است .حدود سه سال پیش هم در
حمله دولت نیجریه به منزل شیخ ،خود
و همسرش ،زینتالدین ،مورد تیراندازی
قرار گرفتند .از ان زمان تا به حال شیخ و
همسرش به بهانه قتل یکی از نیروهای
ارتش در حبس نگهداری میشوند بدون
انکه زخمهای تیراندازی سه سال گذشته
درمان شده باشد .زخمهایی که در اثر
انهــا شیخ از یک چشم نابینا شــده و
همسرش هم هر روز را با درد ناشی از باقی
ماندن گلولهها در بدنش سپری میکند.
اما حاا بعد از سی سال پافشاری بر اصول
اسام ناب ،صبر و صلحجویی ابراهیم
به ثمر رسیده و دلهای 25میلیون نفر از
مردم مسلمان نیجریه با عشق و راه اهل
بیت؟ پیوند خورده است .مردم شیعه
و حتی اهل سنت در نیجریه ،با عکس
امام خمینی؟ و رهبر معظم انقاب
یاد ارمانهای انقاب را زنده نگه داشته
اند و با امید اتحاد ملتهای مسلمان،
جنگ و ظلم در وطن را تاب اوردهاند.
رحمت خدا بر وجود پاک همه حقکوشان
باد...
لیا نوروزی
« بسماه الرحمن الرحیم» میگویم و
شروع میکنم...
یکبهیک رد میشوم ،میترسم حتی
یکی را جا بـگــذارم .قلبم تند میزند؛
انگار میخواهد از سینهام بیرون بپرد.
چشمانم از بیخوابی دیشب میسوزد،
نمیدانم چه طور انتظار دارند که شب
قبل را خوب استراحت کنیم .با عجلهای
وصفنشدنی ،پاسخنامه را ُپر میکنم و
رد میشوم .حتی گاهی انقدر باعجله
صــورت ســوال را میخوانم کــه متوجه
مفهوم نمیشوم و مجبور به تکرار میشوم.
ندارد .چرا جواب این سوال یادم نمیاید؟
بااینکه حتی صفحه مربوط به پاسخ
سوال را در ذهنم دارم؛ اما اصل محتوا
را فراموش کردهام .بطری ابم را برمیدارم
و سر میکشم ،بلکه فرجی شــود .دلم
نمیخواهد از اینیکی عبور کنم ،اما
مجبورم...
تصویری جلوی چشمم میاید«...تمرین
و تکرار را خوب به خاطر بسپارید ،چراکه
تاثیر بسیاری در موفقیت شما دارد .اگر
میخواهید مطالب را فراموش نکنید
باید دائــم مــرور کنید» .مشاور مدرسه
کمی گلویش را صاف کرد و ادامه داد:
«تاش نود و نه درصد موفقیت است و
استعداد تنها یک درصد ان».
صدای جیرجیر صندلی سمت راست
مرا به خود مــیاورد .دختری با مانتوی
سرمهای و مقنعه ابی اتوکشیده ،پایش
را از استرس تکان میدهد و با سرعت
صفحات را ورق میزند .مدادها و پاککنش
را مرتب گوشه صندلی چیده است .فکر
کنم از ان بچه درسخوانهای استرسی
باشد ،از انها که همیشه هول دست
بلند کردن برای پاسخ دادن به سواات
معلم را دارند .خودم را جمعوجور میکنم
تا عقب نمانم.
سواات ادبیات و عربی و زبان را زودتر
جواب دادم و دین و زندگی را برای بخش
اخر نگه داشتم .همیشه در ازمونهای
ازمایشی این کار را میکردم.
61
شماره پنجم
زمستان 97و بهار 98
وای! وای! حسرت در دلم مینشیند،
هر چه به ذهنم فشار مــیاورم فایدهای
ا ف ف� �ت
ا�مو ݤ ݣ ݣ را�
ݧ ݧٰ
سلمی :بانوی
ایرانی مسلمان
62
« بر اساس ایات سوره مبارکه المومنون،
«مــداومــت» و «محافظت» در کــدام عمل
عبادی از ویژگی مومنان به شمار میاید؟» با
خودم میگویم« :یعنی سوال از این سادهتر»!
از اینکه جواب را میدانم دلم غنج میرود؛
اما بازهم ذهنم میپرد .گوشه ذهنم ،حواسم
هست که دیــروز نمازم قضا شد .بااینکه
اعصابم خردشده ولی به خود نهیب میزنم:
«چه وقت این فکر و خیال است؟»
گهی خسته رود /رهرو ان است که اهسته
و پیوسته رود» .بعد عینکش را از رو ی
چشمانش برداشت و روی میز گذاشت و
گفت« :ببینید شما باید مقدار مطالعهتون
ً
رو از یه زمــان حداقلی شــروع کنید ،مثا
سه ساعت و خودتون رو «عادت» بدید و
ً
ملزم کنید که حتما این مقدار حداقلی
رو مطالعه کنید؛ بعد سعی کنید بهمرور
بیشترش کنید».
سروصدای باز شدن کیک و خوردن ان در
سکوت جلسه ،تنم را مورمور میکند .دختر
چاقی که سمت چپم نشسته است ،هر ده
دقیقه یکبار شکاتی را باز میکند و در
دهانش میگذارد .بیخیال به نظر میاید.
حاا همصدای ملچملوچ کیک خوردنش،
حواس چند نفر را پرت کرده است.
صــدای بلندگو بلند میشود و مــرا به
خــود م ــیاورد« :داوطلبان گرامی تا اتمام
زمان پاسخگویی به سواات عمومی تنها
پنج دقیقه باقیمانده است».
به ساعت مچیام نگاه میکنم ،دیگر زمانی
باقی نمانده اســت .رمــق از جانم رفته و
خسته شدهام.
ً
« خسته شــدم خانوم! اصــا از خودم
راضی نیستم .یه روز سه ساعت میخونم،
یــه روز ســیــزده ســاعــت .نــمــیدونــم چطور
ً
برنامهریزی کنم؟ من اصا برای کنکور اماده
نیستم» .ریحانه درحالیکه صندلی را عقب
میکشید؛ گفت« :خانوم میشه شما به ما
برنامه بدین؟» من هم گفتم« :اره خانوم .منم
ً
همین مشکل رو دارم ،لطفا به منم برنامه
بدین» .سعی کردم لحن صحبتم ملتمسانه
باشد بلکه دل خانم طالبی به رحم بیاید و
برنامه بدهد؛ اما خانم طالبی مثل همیشه
ً
گفت« :نمیشود! یعنی اصا شدنی نیست!
برنامه هرکس مخصوص خودش است و
با شرایط خودش» .ریحانه اخمهایش در
هم رفت و با صدای گرفتهای گفت« :پس
میگین ما چیکار کنیم؟» خانم طالبی با
خنده گفت« :رهرو ان نیست گهی تند و
ایوای! دوباره به خودم نهیب میزنم« :دختر
چرا حواست پرته؟! چرا همش فکر و خیال
میاد تو ذهنت؟! نکنه خستگی کار دستت
بده!» چشمانم را میمالم و سعی میکنم
حواسم را جمع کنم تا سواات باقیمانده
را جواب بدهم.
مراقب شروع کرده بود و پاسخنامه و دفترچه
سواات را جمع میکرد تا به من برسد همه
سواات را یک دور رفته بودم .طعم شیرین
شکات را زیر زبانم مزهمزه میکنم ،نفس
عمیقی میکشم و به صندلی چوبیام لم
میدهم .مراقب سواات اختصاصی را به
پشت ،روی زمین میگذارد .در این فاصله
چشمم چند صندلی جلوتر را میپاید .ریحانه
انجا نشسته است؛ خیلی دوست دارم بدانم
اوضاعش چطور است؛ اما ازاینجا چیزی
مشخص نیست.
دوباره صدای بلندگو بلند میشود« :داوطلبان
گــرامــی ،دفترچه س ــواات اختصاصی را
بــرداریــد» .خــودم را ام ــاده پاسخگویی به
سواات میکنم.
«بسماه الرحمن الرحیم» میگویم و شروع
میکنم...
یک داستان ،یک پیام
عــادت یکی از روشهــایــی اســت که از
گذشته استفاده میشده است .این روش
برای ایجاد عادتهای نیک و فضائل
اخاقی از دوران کودکی موردتوجه والدین
و مربیان بــوده اســت .عــادت بر «تکرار»
استوار است ،یعنی فرد از طریق مداومت
و تکرار یک عمل ،تن به انجام ان عمل
میدهد و بهتدریج استمرار و مداومت
سبب میشود ان عمل در فرد بهصورت
ملکه دربیاید.
هدف این خاطره-داستان که شاید برای
خیلی از ما اتفاق افتاده باشد ،مرور عنصر
اساسی روش عادت بود .بهاینترتیب که
اگر فرد بخواهد خودش را به کاری مثل
مطالعه مداوم عادت دهد باید در ان امر
تکرار داشته باشد .استفاده از این روش
در امور روزمره مثل نظم و سحرخیزی و...
کاربرد دارد و البته از ان میتوان برای امور
عبادی هم بهره برد .عادت به نماز اول
وقت و عادت به تاوت روزانه یک صفحه
قران از ان جمله است .همانگونه که امام
سجاد؟ وقتی نیمههای شب برای نماز
و مناجات بیدار میشد به فرزندان خود
میفرمود« :یا بنی لیس ه اذ علیکم بواجب
و لکن احب لمن عود منکم نفسه عاده من
الخیر ان یدوم علیها؛ فرزندانم این کار بر شما
واجب نیست اما دوست دارم مداومت
کنید تا به کار نیک عادت کنید».1
-1مجلسی 1403 ،ق ،ج ،46ص .99
توجه به این مسئله مهم هست که هر
عادتی پسندیده نیست؛ یعنی عادت را
میتوان به دودسته تقسیم کرد :عادتهای
نیک (ایجابی) و عادتهای بد (سلبی).
ذکــر ایــن مطلب بسیار مهم اســت که
عادتهای ایجابی موجب رشد فرد و
تقویت حرکت او در جهت کمال میشود؛
اما عادتهای سلبی زمینه رکود و حتی
سقوط را فراهم میکند .نمونهای از این
نوع عادت در روایت اینطور بیانشده
است« :عاده الاشرار اذیه ّ
الرفاق؛ عادت
بدان ازردن رفیقان است».3
به همین دلیل استفاده از این روش در
موضوع تربیت اگرچه ضروری است اما
باید توجه داشت که در مورد چه رفتارهایی
و در چه جایگاهی از ان استفاده میشود.
چراکه اگر رفتاری بهصورت عــادت در
امد تغییر ان به حدی دشوار است که در
روایت ان را به معجزه تشبیه کردهاند.4
بهنحویکه غلبه بر عادتها کاری سخت
عنوانشده 5و بافضیلتترین عبادت
نامبرده شده است.6
-2نهج الفصاحه ،ح .73
-3تمیمی امدی ،1366 ،ص ،431ح .9828
ّ
«-4رد المعتاد عن عادته کالمعجز؛ برگرداندن
معتاد از عادتش شبیه معجزه است»؛ مجلسی،
،1403ج ،75ص .374
«-5اصعب السیاسات نقل العادات»؛ تمیمی
امدی ،1366 ،ص ،322ح .7479
«-6افضل العباده غلبه العاده»؛ تمیمی امدی،
،1366ص ،199ح .3947
شماره پنجم
زمستان 97و بهار 98
ایــن روش در کــارهــای روزم ــره مثل غذا
خوردن و خوابیدن هم کاربرد دارد ،هرچند
در ظاهر این کارها و حتی عادت به انها
ارزش خاصی در ذهن عموم مردم نداشته
باشند .این در حالی است که برای خداوند
متعال مداومترین کارها از ارزش ویژهای
َ
برخوردار است« :احـ ّ
ـب الاعمال الی ا ّلله
ادومها و ان قل؛ محبوبترین اعمال نزد
خدا بادوامترین انهاست اگرچه اندک
باشد»2؛ بنابراین میتوان گفت عادت به
کارهای نیک ارزشمند است؛ هرچند کم
و کوچک باشد.
63
حکیمه نیلی پور
ݧ ݧٰ
سلمی :بانوی
ایرانی مسلمان
64
با کجخلقی و بیحوصلگی تمام در را به
هم زد و رفت .انگار کارهایی که برایش
انجام میدهم به چشمش نمیاید .تمام
دیروز را به مرتب کردن اتاق ،شستوشو
و اتــو کــردن لباسهایش سپری کــردم.
صبح زود بیدار شدم و برایش صبحانه
اماده کردم و غذای موردعاقهاش را که
دیشب پخته بودم برای ناهارش بستهبندی
ک ــردم؛ امــا بــازهــم نــاراحــت و عصبانی
خانه را ترک کرد .نگران رفتوامدش به
مدرسه هستم .احساس میکنم مدتی
است شبها ،یواشکی با تلفن صحبت
میکند .نمیدانم چــرا قوانین خانه و
خانواده را رعایت نمیکند .نمیدانم
چرا رفتارش مانند ما نیست .هرچه فکر
میکنم نمیفهمم کجای کارمان ایراد
داشته است .ایکاش معجزهای اتفاق
میافتاد و شرایطمان عوض میشد.
ً
ایا واقعا اصلی وجود دارد که بتواند معجزه
کند و مانند اب روی اتــش مشکات
اݦ
ا ݦ ݧ ݑ� ݒݩ
ݩ
ݧ
س
ی ݣ ݣاݤ ݤ
ا ݓ� ݣ ݣ ݤ� ݤو ݤ
تربیتی را حل کند و حتی بااتر از ان مانع
از بروز چنین مشکاتی شود؟ بله چنین
اصلی وجود دارد .این اصل اعجاز اور در
تربیت ،همان محبت است .اصلی که
با اثرات سحرامیزش میتواند بسیاری از
مشکاتی را که در مسیر تربیت فرزندتان
وجود دارد ،حل کند و اثار شگفتانگیزی
داشته باشد که تا سالهای سال در وجود
انها ماندگار بماند.
اما برای بهرهمندی از اعجاز این اصل
شگفتانگیز ازم است راهنمای ان را
بهخوبی مطالعه کرده باشید .در غیر این
صورت ممکن است هیچگاه به اثار مورد
انتظار از ان دست پیدا نکنید یا حتی
بااینکه فکر میکنید چیزی در محبت
کردن به فرزندتان کم نگذاشتهاید ،باز از
زبان او این جمله را بشنوید که میگوید:
«والدینم مرا دوست ندارند ».پس حتی
اگر فکر میکنید بهاندازه کافی به فرزندتان
محبت میکنید و راه و رسم محبت کردن
به او را میدانید بازهم خواندن این مطلب
را از دست ندهید.
محبت یکی از نیازهای فطری انسان و
مهمترین ابزار تربیتی محسوب میشود.
ابزاری که نهتنها در تربیت فرزند بلکه در
تربیت انسان هم مهم و اساسی است؛ تا
انجا که مزد رسالت پیامبرمان ،محبت
و دوستی با خــانــدان مطهر ایشان قرار
دادهشــده اســت .محبت باارزشترین
چیزی است که میتوانید به فرزندان خود
بدهید .باارزشتر و مهمتر از اسباببازی
و امکانات رفاهی عالی و مدرسه خوب
و . ...
برای اینکه بتوانید به بهترین وجه
ممکن از ایــن اب ــزار ب ــرای تربیت
فرزندان خود استفاده کنید ،ازم
است بتوانید به سه سوال کلیدی
پاسخ دهید:
چرا محبت کنیم؟
پاسخ به این سوال شمارا با اثار و نتایج
محبت کردن اشنا میکند و باعث میشود
انگیزه و ارادهتان در این راه تقویت شود.
اگر با این اثار بهخوبی اشنا باشید ،در
سختترین شرایط هم از محبت کردن
به فرزندتان خسته نمیشوید.
-1ایجاد روحیه تبعیت و اطاعت
ســادهتــر یــن و موثرترین راه بــرای اینکه
فرزندتان تشویق شود تا مانند شما رفتار
کند و پذیرای قوانین شما باشد ،این
اســت که او را از محبت خــود سیراب
کنید .ایات و روایات زیادی وجود دارند
که به تاثیر محبت در ایجاد این روحیه
اشارهکردهاند .ما بهاختصار چند مورد از
انها را ذکر میکنیم.
-2سامت روانی
یکی از مهمترین اثار محبت که روانشناسان
نیز تا کید زیادی روی ان دارند ،سامت
روانی کودکان است .اگر فرزندتان بهاندازه
کافی محبت دریافت کند ،احساس امنیت
و ارامش خواهد کرد و متوجه میشود که
اغوش والدین و محیط خانه ،بهترین
مکان برای حل مشکات و رسیدن به
ارامش است .همین امر باعث میشود
در اینده به شما اعتماد کند و شما و
محیط خانه را مکانی امــن بــرای بیان
مشکات و اسایش خود بداند .عامل
بهعاوه اگر وجــود فرزندتان از محبت
سیراب شود و متوجه شود که چقدر او
را دوست دارید ،احساس خوبی نسبت
به خود پیدا میکند .این امر باعث ایجاد
احساس عزتنفس و اعتمادبهنفس در او
میشود .چیزی که بسیاری از نوجوانان
امروزی از ان محروماند و علت بسیاری
از رفتارهای پرخطر و نادرست انها را
میتوان در عدم وجود اینها جستوجو
ً
کرد .مثا نوجوانی که با گوشه چشمی از
طرف دیگری ،تمام وجود خود را وقف
ً
او میکند ،احتماا در خانه و خانواده
بهاندازه کافی محبت دریافت نکرده است.
-3رشد فردی و اجر معنوی
محبت کردن به فرزندان باعث بزرگی روح
والدین و رشد انها میشود .اینکه بیوقفه
و بدون منت به انها محبت میکنید،
باعث میشود روحتان جا پیدا کند
و به ارامش برسید و راه و روش محبت
کردن به دیگران را هم یاد بگیرید .البته در
ایین ما ،محبت کردن به فرزندان با اجر
معنوی نیز همراه است .امام صادق؟
میفرمایند :موسی ابن عمران به خداوند
عرضه داشت ،پروردگارا کدام عمل نزد تو
پسندیدهتر است؟ فرمود :دوست داشتن
کودکان زیرا سرشت انها بر توحید است.
65
شماره پنجم
زمستان 97و بهار 98
• به انها بگو اگر خدا را دوست دارید،
از من تبعیت کنید( .العمران )31
• انسان با کسی همراه است که او را
دوست دارد( .پیامبر اکرم؟)
• دوستدار مطیع کسی است که او را
دوست دارد( .امام صادق؟)
یکی از مهمترین دای ـلــی کــه باعث
میشود بچهها از صحبتهای خالهها
و عموهای برنامههای کودک حرفشنوی
داشته باشند نیز همین است .چون انها
را دوست دارند ،پس به دستورات انها
گوش میدهند.
ً
این دقیقا همان ابزاری است که رسانههای
دشمن بهخوبی از ان استفاده میکنند.
به این صورت که مدتی تاش میکنند
تا هنرپیشه یا بهقولمعروف سلبریتی را
محبوب نوجوانان یا کودکان شما کنند
و پــسازان بــدون هیچ تاشی خواهند
توانست از طریق انها روی سبک زندگی
ً
و اخاق و رفتار انها اثر بگذارند .حتما
همه شما شاهد کودکانی بودهاید که لباس
شخصیتهای کارتونی را میپوشند یا
مانند انها صحبت میکنند .به همین
دلیل است که باید مواظب کارتونها
و برنامههای مورداستفاده فرزندتان و
بهطورکلی محبوبهای او باشید .عاوه بر
این برای تربیت و رشد او باید سعی کنید،
بذر محبت اهلبیت و بزرگان خود را در
دلش بکارید که ثمره ان ،سبک زندگی
اسامی و اخاق محمدی خواهد بود.
کلیدی در مصون ماندن انها از بسیاری
از انحرافها در دوران نوجوانی و جوانی
نیز همین است.
چرا محبت نمیکنیم؟
چگونه محبت کنیم؟
پاسخ به این ســوال شما را با عواملی اشنا میکند که
باعث میشوند بهاندازه کافی به فرزندتان محبت نکنید.
اشنایی با این عوامل باعث میشود بتوانید از شر شبهات
و عقاید نادرستی که دستوپای شما را برای محبت کردن
بستهاند ،رها شوید.
مهمترین کار برای اینکه محبت ،اثار گفتهشده را داشته
باشد ،این است که کانال محبت کودک خود را کشف
کنید .اگر کانال محبت فرزندتان را بشناسید و سعی
کنید بیشتر از این راه به او محبت کنید ،او با تمام وجود
احساس میکند که چقدر او را دوست دارید؛ اما منظور از
کانال محبت چیست؟ کانال محبت یعنی اینکه فرزندتان
محبت را در چه میبیند .درواقع انجام چهکاری از طرف
شما باعث میشود او احساس کند که شما دوستش
دار یــد؟ مثال پایانی این قسمت را از دست ندهید .با
خواندن این مثال بهصورت عملی با کانالهای محبتی
اشنا خواهید شد.
-1تفسیر نادرست از محبت افراطی
برخی از والدین بهاندازه کافی به فرزندان خود محبت
نمیکنند؛ زیرا فکر میکنند محبت کردن زیاد باعث
لوس شدن انها میشود؛ درحالیکه انچه باعث لوس
شــدن فــرزنــدتــان مــیشــود ،چیزهای دیـگــری اســت که
بهجای محبت به انهــا میدهید .مثل اسباببازی،
ً
غذا یا چشمپوشی از خطا .مثا زمانی که ازم است با او
بهتندی برخورد کنید چون کار غلطی انجام داده است،
با او مدارا کنید .یا زمانی که موفقیتی به دست اورده فقط
برای او اسباببازی بخرید .یا چون نمیخواهید گریه او
را تماشا کنید از قوانین وضع کرده خود کوتاه بیایید و...
.درواقع اگر محبت کردن شما صادقانه باشد و به روش
درستی انجام شود هیچگاه باعث لوس شدن و باا رفتن
توقع فرزندتان نمیشود.
-2مشغله زیاد
ݧ ݧٰ
سلمی :بانوی
ایرانی مسلمان
امروزه در بسیاری از خانوادهها ،هم پدر و هم مادر در بیرون
ً
از خانه کار میکنند .مشغله زیاد والدین ،مخصوصا مادرها
که مسئول مدیریت کارهای داخل منزل و رسیدگی به
بچهها نیز هستند ،ممکن است باعث شود زمان و انرژی
ازم را برای محبت کردن به فرزندان نداشته باشند .با
داشتن برنامهریزی و مدیریت زمان و البته شناخت راههای
درست ابراز محبت میتوانید این مشکل را حل کنید.
66
بهطورکلی میتوان 4کانال محبت در نظر گرفت.
-1تماس جسمانی
تماس جسمانی فقط در بوسیدن و نوازش کردن خاصه
نمیشود .هر تماسی که باعث ارامش فرزندتان شود ،جزو
تماس جسمانی محسوب میشود؛ مثل دست کشیدن
بر سر ،دست دادن ،شانه کردن مو و. ...
در سخن معصومین؟ نیز به اهمیت این نوع از کانال
محبتی اشارهشده است:
بوسیدن فرزند نشانه مهربانی است( .حضرت علی؟)
فرزندتان را ببوسید که درازای هر بوسه درجهای در بهشت
است که طول ان پانصد سال است( .پیامبر اکرم؟)
به همدست بدهید که دســت دادن کینهها را از بین
میبرد( .امام صادق؟)
-2کلمات اثربخش
ٔ
نشانه
هر کلمهای که تشویق و شادی به همراه داشته و به
قدردانی و سپاس بیان شود ،جزو کلمات اثربخش است؛
اما باید توجه داشته باشید که فرزندتان قبل از اینکه
معنای کلمات را بفهمد همهچیز را از روی احساس شما متوجه
میشود؛ پس لحن صحبت کردن ،تن صدا ،حالت چهره و
برقراری تماس چشمی در اثرگذاری کلمات اثربخش مهم هستند.
توجه داشته باشید که کلمات اثربخش را میتوانید هم بهصورت
نوشتاری و هم صــورت گفتاری به فرزندتان منتقل کنید.
بسیاری از بچهها از دریافت یادداشت خوشحال میشوند
حتی اگر خواندن بلد نباشند( .میتوانید برای کوچکترها
نقاشی بکشید ).یکی از ویژگیهای مهم کلمات اثربخش
نوشتاری ماندگاری انها است .حضرت علی؟ دراینباره
میفرمایند :نامه گویاترین سخنگوی تو است.
-3وقتگذرانی
منظور از وقتگذرانی ،کنار هم بــودن ،صرف وقت و توجه
کامل داشتن به فرزندتان است .بسیاری از رفتارهای نادرست
فرزندتان با در کنار او بودن و مشاهده رفتار درست از جانب
ً
شما برطرف میشود .ازم نیست همیشه زمانی را اختصاصا
برای وقتگذرانی با فرزندتان در نظر بگیرید .گاهی میتوانید
کارهایتان را با مشارکت فرزندتان انجام دهید .در این صورت
هم در کنار فرزندتان بودهاید ،هم کارتان را انجام دادهاید و هم به
فرزندتان بهطور غیرمستقیم اموزش داده و حس مسئولیتپذیری
را در او تقویت کردهاید .اگر چند فرزند دارید سعی کنید برای
هرکدام از انها زمانی را بهصورت جداگانه اختصاص دهید.
بازی کردن با بچهها ،بهترین و مفیدترین ٔ
نمونه وقتگذرانی
و داشتن توجه کامل به انها است .بازی یک بستر تربیتی و
اموزشی بسیار بزرگ است که از طریق ان میتوانید محبت
خود را نیز به بهترین نحو نشان دهید.
-4هدیه دادن
از اثرگذارترین راهها برای نشان دادن محبت
اســت کــه در کـنــار ســایــر کانالهای
محبتی ،اثرگذاری بیشتری هم خواهد
داشت .البته فرزندتان باید بداند که
فقط به خاطر اینکه او را دوست
دارید به او هدیه میدهید نه درازای موفقیتها و کارهای
درستش .برای هدیه دادن ازم نیست اشیای گرانقیمت تهیه
کنید .یک کیک خوشمزه ،درختی که باهم میکارید ،اشپزی
دستهجمعی ،یک بازی جدید یا وسیلهای که به ان احتیاج
دارد و ...همگی میتوانند هدیه شما به فرزندتان باشند.
مثال :فرزندتان از مدرسه بازگشته است .در را برای او باز میکنید
و او را در اغــوش میگیرید یا با او دست میدهید (تماس
جسمانی) و میگویید :خدا قوت عزیز دلــم .خوشامدی.
(کلمات اثربخش) فرزندتان نیز به شما خسته نباشید میگوید
و به اتاقش میرود تا لباسهایش را عوض کند .بعد از انجام
تکالیف مدرسهاش مشغول تماشای تلویزیون میشود؛ اما
چهرهاش درهم و ناراحت است .زمان زیادی تا امدن پدر نمانده
و شما هنوز شامتان را اماده نکردهاید و فرصت ندارید تا با او سر
صحبت را بازکنید و علت ناراحتیاش را جویا شوید .تصمیم
میگیرید شام موردعاقه فرزندتان را درست کنید .دستور تهیه
غذا را روی یک کاغذ نوشته و پایینش مینویسید :سراشپز
عزیزم ،دستیارتان در اشپزخانه برای پخت این غذا منتظر
شماست( .کلمات اثربخش) سپس ان را موشک میکنید
و برای او میفرستید .در حین پختوپز از اوضاع مدرسه و
حال دوستانش میپرسید و متوجه علت ناراحتی او شده و
راهنماییاش میکنید( .وقتگذرانی) پدر از راه میرسد .پس
از صرف شام ،پدر از کیفش یک جعبه کادوپیچ درمیاورد
و به فرزندتان هدیه میدهد( .هدیه دادن) او با خوشحالی
و تعجب میپرسد :به چه مناسبت؟ و پدر با لبخند پاسخ
میدهد :دوستت دارم عزیز دلم( .کلمات اثربخش) پدر ،یک
ً
جامدادی نو کادو خریده است .مادر قبا به او گفته بود که
جامدادی فرزندشان کهنهشده است .فرزندتان خسته،
اما پرانرژی و خوشحال سر ساعت مقرر به اتاقش
م ــیرود و بــا ارام ــش مــیخــوابــد .چون
مطمئن است ،پدر و مادرش
دوستش دارند.
شماره پنجم
زمستان 97و بهار 98
67
فاطمه عبیدی
مادربزرگ همه کارهایش بهجا و بهموقع مثل
دیگر مادر های ان روزها بود .از یک ماه مانده
به عید خانه تکانی شروع میشد .ان هم
چه تکانی!!! خانه بوی بهار میگرفت .بوی
شکوفه ،بوی تازگی ،بوی یاس امین الدوله.
پــارچــههــای رنـگــارنــگ میگرفت و بــرای
بچهها پیراهن و شلوار میدوخت تا همه
بچهها شب عید نــونــوار شوند .گندم و
عــدســش کــه ای دســتــمــال خــیــس ،قد
کشیده بود را در ظرفهای رنگارنگ با
ربانهای قرمز میگذاشت تا سبزه سفره
هفت سین بشود .از یک هفته مانده به
عید هم بساط سمنو پزان و شیرینی پزان
بود .شیرینیهای خوشرنگ و بو که بوی
عطرش همه را مست میکرد .خانه بوی
بهشت میگرفت ،بوی عشق ،بوی زندگی
ݧ ݧٰ
سلمی :بانوی
ایرانی مسلمان
هنوز هم میشود طعم شیرینی خانگی
را چشید فقط کمی همت و ذوق شما
را میطلبد .در این شماره ،دو شیرینی
تارت و اسکار که برای عید مهمان پسند
و با ماندگاری زیاد هستند در نظر گرفتیم.
امیدواریم کامتان با درست کردنشان شیرینتر
شود و کمی رونق جیبتان بیشتر؛ اما برای
عید و پذیرایی از مهمانان میوه خشک
هــم طعم خ ــودش را دارد .دستور
شیرینیها و میوه خشک
تقدیم شما:
68
ݦ
ف
ݠ
ش
ݨ
ݠݤ ݓ ݣٮ ݣ ݣ ݣهݣ ݣاݥݣ ݣ ݣ ݤ�ݣݤ
ه ݣاݣݤݤ
س ݠ� ݭ ݫ� ݣ ݫ�ݣݫ ݔݭ ݣ ݣ ݣ ݥݠ ݣ
شیرینی تارت
مواد ازم
-1ارد 2 :پیمانه ( 250گرم)
-2کره سرد 150 :گرم
-3پودر قند 1 :ق.س
-4زرده تخم مرغ 1 :عدد
-5نمک :یک پنس
طرز تهیه
ابتدا کره سرد را خرد کرده و با ارد مخلوط
کنید .با سرانگشتان ،ارد را با کره اینقدر
قاطی کنید که شبیه پودر نان شود .اگر
حوصله این کار را ندارید .ارد و کره را
در مخلوط کن بریزید .بعد پــودر قند
و زرده تخم مرغ و وانیل را اضافه کرده
و مخلوط کنید .باید حواستان باشد
که در تمام مراحل فقط از سرانگشتان
استفاده کنید .با من تا اخر متن همراه
باشید تا دلیلش را برایتان بگویم .خمیر
را نباید زیاد ورز دهید .فقط در حدی که
خمیر نرم و یکدست شود .اگر خمیرتان
خیلی سفت شد میتوانید .اب سرد
به ان اضافه کنید تا نرم شود اما مراقب
باشید که یک دفعه لیوان اب سرد را
داخل خمیر نریزد .بلکه قاشق قاشق
این کار را انجام دهید.
وقتی خمیرتان یکدست و نرم شد .ان
را داخل یک نایلون فریزر بگذارید و نیم
ساعت به ان در یخچال استراحت دهید.
قالبهای تارت (کیک یزدی) را با برس
چرب کنید و خمیر استراحت کرده را به
اندازه یک گردو کرده و داخل قالبها را
باز کنید .با چنگال چند عامت داخل
خمیرها بزنید تا مغز پخت شود .سینی
قالبها را در فر با دمای 180درجه به مدت
بیست دقیقه بگذارید تا پخته و طایی
ً
شود .وقتی از فر دراوردید بگذارید کاما
خنک شود( .حدود یک ساعت بهترین
زمان است).
طرز تهیه کاسترد
(برای روی تارت)
مواد ازم
شیرینی اسکار
مواد ازم:
-1کره 100 :گرم
روی تارت را باسلیقه خودتان میتوانید
ً
انواع تزئینها را انجام دهید .مثا میتوانید
شکات تختهای را ذوب کنید و داخل
کاسهها بریزید و با انــواع مغزها رنگ و
لعابش دهید .من دستور کرم کاسترد
برای شما گذاشتم که بسیار طرفدار دارد.
-6گردوی ریز خردشده 150 :گرم
-1شیر 2:پیمانه
-7زرده تخم مرغ :یک عدد
-2نشاسته ذرت 2 :قاشق سوپخوری
-8سفیده تخم مرغ :یک عدد
-2پودر قند 50 :گرم
-3هل ساییده :نصف قاشق مرباخوری
-4وانیل :یک پنس
-5ارد 150 :تا 175گرم
-3شکر :نصف پیمانه
طرز تهیه
-4زرده تخم مرغ 2 :عدد
کرهای که به دمای محیط رسیده را با پودر
قند هم میزنیم .تا کرم رنگ شود .زرده،
هل و وانیل را نیز به مواد اضافه میکنیم تا
یک دست شود .سپس کمکم ارد را اضافه
میکنیم و با یک قاشق چوبی یا لیستک
هم میزنیم تا خمیر مانند شود .خمیر به
نشاسته ذرت و شیر سرد و شکر را خوب
مخلوط کنید و روی حرارت مایم هم
بزنید .زردههای تخم مرغ را به مواد اضافه
کنید اینقدر هم میزنید تا غلظت فرنی را
پیدا کند .سپس از روی حرارت برداشته
و اگر دوست داشتید به ان اسانس وانیل
بهاندازه دو قطره اضافه کنید .روی هر
تــارت به ان ــدازه یک قاشق غذاخوری
از کرم بریزید و روی ان را با هر میوه یا
شکات چیپسی تزیین کنید.
دست امده نباید سفت باشد .در یک
ظرف گردو ها را ریخته و در ظرف دیگر هم
سفیده تخم مرغ را میریزیم و از خمیر به
اندازه یک گردو گلوله کرده داخل سفیده
انداخته بافاصله داخل گردو میاندازیم.
نباید خمیر ،زیاد داخل سفیده بماند.
فر را روی 170درجه سانتیگراد از قبل
گرم میکنیم و در طبقه وسط به مدت
35الی 40دقیقه اجازه میدهیم بپزد.
زمانی که از فر در میاورید تا زمانی که
ولرم است میتوانید؛ یک قاشق پودر قند
روی شیرینیها بریزید.
در جای خشک و خنک ،در ظرف بسته
به مدت 2هفته میتوانید نگهداری کنید.
69
شماره پنجم
زمستان 97و بهار 98
چند نکته
)1برای خمیر گرفتن با سر انگشتانتان
کار کنید چراکه خمیر از تردی و نرمی
خارج نشود.
)2فر را بیست دقیقه قبل از گذاشتن
سینی فر در دمای 180درجه سانتیگراد
روشن کنید.
)3تارت را در یخچال به مدت 20روز
میتوانید نگهدارید.
روش خشککردن میوه
شیرینی حتی اگر در خانه و با مواد درجه
یک پخته شود ضرر بسیاری دارد؛ که
هیچکس نمیتواند انکار کند .بد نیست
کــه م ـیــوههــای خـشــک را هــم امتحان
کنیم .خدا را چه دیدید شاید جایگزین
شیرینی شد!
سه روش برای خشککردن میوهها:
فاطمه عبیدی
• افتابی کردن
• فر
• استفاده از شوفاژ
اول از همه باید میوهها را بشورید ،اگر روی
میوه لک افتاده است ان را در بیاورید.
میوهها را به سلیقه خودتان از کیوی،
پــرتــقــال ،م ــوز ،ســیــب ،نارنگی و ...در
اندازههای مساوی و نه خیلی نازک یا
پهن برش دهید .برای هر سه روش باید
هریک از میوهها را در سینی مجزا ،روی
کاغذ روغنی بچینید.
ݧ ݧٰ
سلمی :بانوی
ایرانی مسلمان
سینیها را بــرای افتابی کــردن نه در
زیر تابش مستقیم نور،
70
بلکه در سایه ،بگذارید .بعد از چند روز،
خشک میشود؛ در این روش بهتر است؛
مکانی که کمتر گردوخاک روی میوهها
مینشیند را انتخاب کنید.
امــا روش دوم ،در ایــن روش فر را روی
کمترین درجه خود قرار دهید و سینیها
را بچینید .دو الی سه ساعت بسته به
برشهای میوه زمان برای خشک شدن
نیاز است.
در روش سوم ،خشککردن میوهها ،چند
روز صبر نیاز دارد!
چند نکته
)1بعضی از میوهها مثل موز و سیب
در مــجــاورت ه ــوا ســیــاه مــیشــود.
برای جلوگیری ،باید میوه را قبل از
خشککردن در محلولی از عسل و
ابلیمو بغلتانید تا سیاه نشود.
)2در برخی از میوههای خشکشده
بازاری،
میوه را قبل از خشککردن در گلوکز
میخوابانند تا شفافتر و خوشمزهتر
شــود .در خانه بــرای شفاف شدن
میتوانید از محلول عسل رقیق شده
استفاده کنید .البته حواستان باشد
ً
که قبل از چیدن در سینی کاما اب
ان گرفته شده باشد.
)3شما به هر یک از این روشها میتوانید؛
حتی خرما را چیپسی کنید.
)4در هر یک از این روشها باید در حین
ً
خشککردن ،دائما میوهها را زیرو رو
کنید.
)5برای برش از چاقوی بسیار تیز استفاده
کنید.
)6اگر قسمت فاسد میوه را درنیاورید
باعث تلخی میشود.
)7برای خشک کردن مرکبات به روش
افتابی مقدار بسیار کمی نمک به ان
بزنید( .مانع تلخ شدن و کپک زدن
میشود).
ساجده شکری
ش
ث
ٮ
ف
ف
ق
ف
گ
م
ى
�
ه
ں
ݣ� ݤ ݣݣد� ݫݣ ݫݣݭ ݓ سٮ ݣ ݣ ݠ ݣ ݣ ݣݣس ݣدݣهݤ ݣ ݣ ݣݣ� ݔݭ ف ݤ
این بار در قالب یک مصاحبه باخانم دکتر
صدیقه مهدوی کنی همراه میشویم تا
برایمان از حضور بانوان انقابی دریکی از
مناطق کمتر شنیدهشده پاکستان بگویند.
منطقه کوهستانی به نام «اسکردو» که
جمعی از شیعیان اهلبیت؟ را در
بهشتی گمشده کنار هم جمع کرده است.
71
شماره پنجم
زمستان 97و بهار 98
دستاویزی برای جلب مشتری یا نیروی
کار ارزان و بیصدا ،نهایت نگاهشان
به جایگاه زن بود؛ اما این نگاه کجا و
نقش زن مسلمان کجا؟ او عاوه بر اینکه
گرمابخش و ستون خانه خود است ،باید
خانه بزرگتری مثل جامعه را هم در نظر
داشته باشد چراکه مهمترین نقش او
تربیت برای رشد معنوی است؛ اما ایفای
این نقش مثل تمام نقشهای حساس
زمینهای میخواهد مثل انچه با نعمت
انقاب برای بانوان سرزمین ما پدید امد.
جامعهای که پــذیــرای حضور بــانــوان و
حافظ شئون انسانی انها باشد .اینگونه
شد که زنان در ایران اسامی ما دستور
رهبرشان را اطاعت کردند و برای ایفای
کامل نقش مهم خود پا به عرصه اجتماع
گذاشتند .زمینهای که استعدادهایشان را
شکوفا کرد ،حتی مرزهای کشورمان را هم
گذراند و امروز چشمانداز بلند جهانی و
اسامی را به عرصه عمل رسانده است.
مثل همه اغازها ،از این پرسیدیم که
چه شد به پاکستان رفتید؟ سوالی که ما را به
مقدمه میکشاند!
حدود دو سال پیش ،یعنی در فروردین
سال 95بود که من بعنوان عضو هیات
امنا اتحادیه جهانی زنان مسلمان که زیر
مجموعه مجمع تقریب مذاهب است،
به پاکستان رفتم.
ݧ ݧٰ
سلمی :بانوی
ایرانی مسلمان
فکر میکنم برای خوانندهها هم مثل ما
72
بــه کــار تقریب بین مــذاهــب اسامی
مشغول اســت و هــدف ان فعالیت در
مناطقی است که شیعه و سنی با هم
زندگی میکنند .چه مناطق مرزی ایران
و چه در دیگر کشورهای مسلمان و حتی
غیر مسلمان .البته NGOهای مختلف
این مجمع ،بصورت ماهانه و ساانه در
همایشهایی شرکت میکنند که در
دیگر کشورهای اسامی با ایــن هدف
برگزار میشود.
جالب باشد که درباره این مجمع بیشتر بدانند.
ً
پس لطفا درباره تاریخ تاسیس و نوع فعالیت
اتحادیه زنان مسلمان از چه زمانی
مجمع هم برای ما توضیح مختصری بفرمایید.
شــروع به فعالیت کــرد؟ چه اهــدافــی در ان
مجمع تقریب مذاهب ،برای اولین بار
در جهان اسام ،در سال 1369توسط
مقام معظم رهبری راهانــدازی شد و هر
سال کنفرانسی عمومی با عنوان کنفرانس
وحدت برگزار میکند .دبیر فعلی مجمع
ایتاه اراکی هستند که بعنوان نماینده
رهبری در این مجمع مسئولیت دارند .این
مجمع همانطورکه از اسم ان پیداست
پیگیری میشود؟
اتحادیه جهانی زنان مسلمان ،یکی از
بخشهایی است که ابتدا بهصورت یک
دفتر در مجمع تقریب مذاهب فعالیت
میکرد .بعد از مدتی متوجه شدیم که برای
فعالیت جهانی باید بصورت یک NGO
ثبت رسمی داشته باشیم .حاا اتحادیه
نزدیک پنج سال است که به ثبت رسمی
رسیده و مسائل ان در داخل و خارج از
کشور حل شدهاست .هدف این اتحادیه
جمع کردن همه همفکران در دنیا است
که برای پاسخگویی به مسائل و مقابله با
هجمههای حوزه زنان با دغدغه اسامی
فعالیت میکنند .در واقع قصد داشتیم با
ثبت رسمی اتحادیه برای حضور قویتر،
در جلسات سازمان ملل نماینده مستقل
داشته باشیم که پیگیر مسائل باشد.
دبیر این اتحادیه شخص ایتاه اراکی
هستند اما مسئولیت اجرایی با خانم دکتر
کرمانی از اساتید فلسفه دانشگاه تهران
است .خانم کرمانی بانوی انقابی هستند
که با وجود سنی بااتر از 70سال ،هنوز
فعالیت دارند .ایشان در دوره جوانی هم
در کارهای فرهنگی فعالیت داشتند که
ً
خانمها کمتر در انها ظاهر شدهاند .مثا
رایزن فرهنگی در یونان بودهاند.
جلسه مجمع عمومی اتحادیه زنان هر
سال در دو نوبت تشکیل میشود .یک
هدف ما کار تبلیغی در حوزه زن است
ً
و معموا نقطه هدف مناطقی است که
شیعه و سنی در کنار هم زندگی میکنند
و خود انها تقاضا و امادگی زیادی برای
ارتباط با ایران و شنیدن حرفهای ما
دارند .مثل سفر من به پاکستان و حضور
در منطقهای که به ایران دوم مشهور است؛
منطقه اسکردو که ایران از سالهای قبل
تاثیر زیادی روی ان داشته است .یک
شیعه ایرانی سالها قبل به این منطقه
از پا کستان مهاجرت کــرده و به تبلیغ
ّ
تشیع مشغول شده است .حاا حدود
%90از مردم این منطقه شیعه هستند.
پاکستان ،برای ما ناشناختهتر است .در کدام
قسمت پاکستان قرار دارد؟
منطقه اسکردو از ایالت بلتستان که در
قسمت شرقی پاکستان قرار دارد و هممرز
چین اســت .منطقهای کوهستانی که
معماری ان هم به سبک چینی شبیه
بود و زبان غیر رسمی که با ان در خانه
صحبت میکردند هم بلتی بود که نوعی
از زبان چینی است؛ اما در مکانهای
رسمی اردو یا انگلیسی صحبت میکردند.
برنامه سفر چگونه بود؟ چطور به
اسکردو رفتید و در انجا چه برنامههایی داشتید؟
17فروردین سال 95بود که با جابجایی
دو هواپیما از تهران به مسقط و از مسقط
به اساماباد رفتم .قرار بود با هواپیمای
ســوم از پایتخت پا کستان به اسکردو
بروم تا در مراسم بزرگی که در حسینیه
اسکردو برگزار میشد حاضر شوم ،اما به
اساماباد که رسیدیم اوضاع جوی برای
شماره پنجم
زمستان 97و بهار 98
نوبت در روزهای برگزاری کنفرانس وحدت
در ایران و نوبت بعدی در یکی دیگر از
کشورهای مسلمان ،اعضا دور هم جمع
میشوند تا برنامه سال بعد را باهم تنظیم
کرده و مسئولیتها را مشخص کنند.
ً
اعضای شرکتکننده معموا از هیات
امنای نمایندگان اتحادیه در کشورهای
اســامــی مثل ع ــراق ،ســور یــه ،الجزایر،
تــونــس ،کــویــت ،کشورهای افریقایی،
مراکش و ...هستند .عاوه بر جلسات
مجمع عمومی ،هر سال در روز وادت
حضرت زهــرا؟ و روز زن ،در یکی از
کشورهای اسامی مراسم ویژهای برگزار
میشود .من در ایام روز زن که هر سال
نمایندهها به کشورهای مختلف اعزام
میشوند ،از طرف خانم جعفری ،فرزند
ایتاه محمدحسن جعفری ،روحانی
برجستهای که نماینده رهبری در ان
منطقه هستند ،به پاکستان دعوت شدم.
میزبان ما ،خانم جعفری با فضای ایران
به خوبی اشنا بــود چــون پــدرش او را از
دوران کودکی برای تحصیل به ایران اورده
بود .اول از مکتب النرجس مشهد شروع
کرده و سپس به حوزه علمیه قم رفته بود.
فارسی ،انگلیسی ،اردو ،بلتی و عربی را
به خوبی میدانست و حاا هم در ایران
دانشجوی دکتری است و همزمان در
اتحادیه زنان هم فعالیت میکند.
منطقه اسکردو در میان مناطق دیگر
73
نمایی از جاده منتهی به منطقه اسکردو
ݧ ݧٰ
سلمی :بانوی
ایرانی مسلمان
پرواز سوم و رفتن به مقصد نهایی سفر
مساعد نبود .فروردینماه بود و کوا ک
زمستانی هـنــوز مناطق کوهستانی را
ترک نکردهبود .فرودگاه بههم ریخته بود
و همه مسافرینی که پرواز از دست داده
بودند سرگردان بودند .تصمیم گرفتیم از
راه زمینی خودمان را به اسکردو برسانیم
که متوجه شدیم باید مسیری 24ساعته
و ان هم در دل کوهستان را طی کنیم.
پس از خیر این کار هم گذشتیم و منتظر
بهتر شدن هوا ماندیم.
در روزی که مجبور به اقامت در اساماباد
بــودیــم ،بــا سفیر جمهوری اســامــی در
پا کستان دیــدار داشتم و بعد از ان به
بازدید از مــدرســهای رفتیم که ز یــر نظر
جامعهالمصطفی به تربیت دانشجو مشغول
بودند .در ان جمع غیر از دانشجویان
پاکستانی ،عدهای از ایرانیان بخشهای
مختلف ســفــارت ،امــوزش و پــرورش و
...هم حضور داشتند .من در ان مراسم
به فارسی صحبت کردم ،با اینکه فکر
نمیکردم انها خوب متوجه شدهباشند.
74
بعد از انها پرسیدم چند نفر از جمعیت
صحبت من را متوجه شدند تا به زبان
خود برای سایر حاضرین توضیح دهند،
با تعجب دیدم عده زیادی از طلبههای
پا کستانی دست بلند کردند! از انها
سوال کردم چند وقت است که فارسی
یاد میگیرید؟ پاسخ دادند 6ماه! انها
در طول 6ماه با چنان انگیزهای فارسی
یاد گرفته بودند که بهخوبی و حتی بدون
مترجم ،متوجه بحث شده بودند .اموزش
زبان فارسی در حوزه اساماباد هم به این
خاطر بود که منابع جدید شیعه ،همه به
زبان فارسی نوشته شدهاند و چون ترجمه
این متون به ز بــان اردو کیفیت خوبی
ندارد ،دانشجویان فارسی یاد میگیرند
تا کتابهایی مثل شهید مطهری را به
همان زبان اصلی مطالعه کنند؛ یعنی
ز بــان فارسی غیر از انکــه اب ــزاری برای
مطالعه منابع اس ــت ،کــاربــردی بــرای
انها نداشت ،اما بچهها با انگیزه باا و
فقط در مدت 6ماه به خوبی زبان را یاد
گرفته بودند؛ اما متاسفانه در کشور ما
بخاطر سبک تربیتی ،چند سالی است
که بیانگیزگی و راحتطلبی بین بچهها
رایج شده و شور و اشتیاقی که در دیگر
کشورهای مسلمان دیده میشود ،اینجا
کمتر شدهاست .در بعضی از کشورهای
اروپایی مثل فرانسه هم برخی از زبانها
مثل فارسی یا عربی با انگیزه تجاری یا
تسلط سیاسی یاد گرفته میشود؛ اما
بچههای ما با اینکه زمینه قوی دینی و
فرهنگی دارند ،باز هم در رخوت هستند.
کی به مقصد رسیدید؟ منطقه اسکردو
را در بدو ورود چطور دیدید؟
فــردای ان دیــدار ،در روز 18فروردین،
بااخره راهی اسکردو شدم .منطقه بکر و
کوهستانی که از نظر امکانات شهری ،از
ضعیفترین و کمبرخوردارترین مناطقی
که تا بحال دیدهبودم ،اما فضای شهر به
شدت فرهنگی بــود .در همین منطقه
کوچک چند دانشگاه و مرکز فرهنگی
بود که بعضی از انها مخصوص دخترها
ساخته شدهبود .چند مدرسه شبانهروزی
مراسم روز اول به مناسبت ایام بزرگداشت وادت حضرت
زهرا؟ که خانم مهدوی نتوانستند در ان حاضر شوند.
هم برای دخترها وجود داشت .در سطح
شهر هم چون اکثر مردم شیعه بودند ،از
نظر ظاهر با حجاب اسامی کامل ظاهر
ً
میشدند .مخصوصا خانمهایی که در
ایران درس خوانده بودند ،با پوشش چادر
عربی بودند .در این منطقه عارغم سایر
مناطق پاکستان که مشارکت اجتماعی
خانمها ضعیف اســت ،حتی شهردار
منطقه خانم بود و زنان شیعه در سمتهای
مختلف علمی و فرهنگی دیگر مثل
رئیس اداره راهنمایی و رانندگی ،مدیر
کل اداره ارشاد و مدیریت چند دانشگاه
فعالیت داشتند.
نکته جالب دیگر ،حمایت مردم برخوردار
اقتصادی از مردم محروم بود .به این شکل
که وقتی افراد از خانوادههای توانگر برای
دورههای مختلف به مناطق محروم میرفتند،
به خانوادههایی که از نظر اقتصادی در
فشار بودند پیشنهاد میدادند تا به میل
خود یکی از فرزندانشان را برای کمک و
زندگی به خانه انها بفرستند .این بچهها
در چند روز اقامتم در اسکردو ،هر روز در
مکانهای مختلف برنامه و سخنرانی داشتم.
در یکی از دیدارهایی که با دانشجویان
یکی از دانشگاههای دخترانه داشتیم،
از من خواستند درباره شبهات حوزه زن
صحبت کنم .من هم چند شبهه را به
فارسی مطرح کردم و پاسخ دادم و خانم
جعفری که فارسی را خوب میدانست،
حرفهای من را با مهارت به ز بــان ان
شماره پنجم
زمستان 97و بهار 98
خانهای که محل اسکان ما بود ،منزل
خانمی بود که رئیس دانشگاه تربیت
معلم ان منطقه بــود .خــانــهای بــود که
داخل ان چند سوئیت کوچک داشت
که در یکی از انها خانم و اقای خانه و
در دیگری پسر و عروس خانواده با سه
فرزندنشان بودند .در یکی دیگر از سوئیتها
مادربزرگ خانواده و یکی دیگر از اتاقها
دختر مجرد خانواده بود و همه باهم زندگی
میکردند .یکی از جالب ترین نکتههای
این سفر ،همین سبک خانههای مردم
انجا بود .در واقع چهار نسل در کنار هم
زندگی میکردند و همه با هم کارهای
خانه را انجام میدادند در سایر کارها
ً
بههم کمک میکردند .مثا مادر خانه که
رئیس دانشگاه بود به همراه عروس خانه
که معلم بود و یکی از فرزندانش که مدرسه
میرفت ،صبح از خانه بیرون میرفتند.
بقیه بچهها در اتاق خود خواب بودند و
مادربزرگ مراقب انها بود .ظهر که همه
به خانه برمیگشتند ،با هم ناهار درست
میکردند و بعد از ظهر باز برای نوبت دوم
کار از خانه خارج میشدند.
هم در کارهای خانه به صاحبخانه
کمک میکردند و هم با حمایت انها
درس میخواندند ،در دورههای مختلف
مهارتی و هنری شرکت میکردند ،ازدواج
میکردند و تشکیل خانواده میدادند .به
همین شکل در خانه این خانم رئیس
ً
دانشگاه ،دختربچهای حــدودا 13-12
ساله هم زندگی میکرد که از 7سالگی
به ان خانه امــده بــود و در خانه خانم
جعفری هم جوانانی بودند که از کودکی
در خانه انها بزرگ شده بودند و حاا با
همسر و بچههایشان یا از شهرهای محل
تحصیلشان برای دید و بازدید امده بودند.
75
منطقه منتقل میکرد .شبهههایی مثل
قضیه دیه ،مهریه و ...که برای ما ساده
هستند ،اما انها مشتاق شنیدن بودند.
ݧ ݧٰ
سلمی :بانوی
ایرانی مسلمان
در یکی از شبها ،از طرف یکی از فرقههای
ان منطقه بهنام نوربخشیه 1برای سخنرانی
در یکی از مدارس شبانه روزی دخترانه،
دعوت شدم .مردم این فرقه اعتقادی بین
شیعه و سنی و مسلکی شبیه دراویش
ً
ما داشتند .اتفاقا در شب سخنرانی برق
هم رفتهبود و تاریکی و حضور در محیط
غریبه ،کمی فضا را ترسنا ک کردهبود!
اما گرمی برخورد میزبانها که بعضی از
انها بخاطر ارتباط زیاد با ایران ،فارسی
صحبت میکردند ،خیلی زود اوضاع
را عادی کرد .در ابتدای بحث گزارشی
دادنــد از تعداد طلبهها و کارهایی که
در ان مرکز انجام میشود و چند جلد
از کتابهای اصول اعتقادیشان را به
من هدیه دادند.
مردم منطقه اسکردو چه ویژگیهای
برجستهای داشتند که در ان چند روز مشاهده
کردید؟
در کل مردمی که من در این چند روز
دیدم ،پشتکار زیادی داشتند و در کار
خود خیلی با دغدغه و مسئوانه فعالیت
ً
میکردند .مثا در ان یک هفته ایام روز
زن کــه مــن انجا ب ــودم ،خانم جعفری
ً
حدودا 20شهر را برای برگزاری مراسمها
سر زده بود و در هر کدام مراسمها مثل
قضیه تاخیر هواپیمای ما ،با مشکات
مختلفی دست و پنجه نرم کــرده بود؛
اما باوجود این فشارها توانسته بود همه
مراسمها را برگزار کند.
بعد از گذشت دو سال از اسکردو و
شرایط فعلی ان منطقه اطاعی دارید؟
خیر؛ متاسفانه به خاطر شرایط نامساعد
اقتصادی بهخصوص قیمت ارز ،بسیاری
از فعالیتهای اتحادیه و مجمع تقریب
با محدودیت مواجه است .در زمانی که
من انجا رفتم ،وهابیت هنوز نفوذ زیادی
نداشت؛ اما معلوم نیست امروز اگر به ان
منطقه برویم ،چه تغییراتی را شاهد خواهیم
بود .بهعاوه در ان زمان ،سازمان ملل هم
تعدادی مدرسه در گوشه و کنار شهر برپا
کرده بود که طبق گزارشی که به من دادند،
برنامهها و اسنادی شبیه سند 2030که ما
امروز با ان اشنا شدهایم را اجرا میکردند.
در ظاهر امکانات مالی به مردم میدادند
اما شیعهای مطابق خواست خود تربیت
میکردند .شرایط فعلی منطقه باوجود
وهابیت و استانداردهای سازمان مللی،
ً
احتماا تغییرات زیادی داشته است...
یک ساعتی از شــروع صحبتهایمان
میگذشت که اذان دادن گوشی موبایل
هر سه نفر حاضر در اتاق ،پایان زمان را
به یادمان اورد .خانم دکتر را با ارزوی
سامتی و موفقیتهای بیشمار به خدا
سپردیم و باعجله به سمت جلسه هیئت
تحریریه دویدیم!
-1از فرقههای صوفی است که فقه متفاوتی بین شیعه و سنی دارد .مرشد انها ،محمد نوربخش است که پیرو شاه احمد همدانی ،از مجتهدین شیعه ایرانی
بود که برای تبلیغ به اسکردو مهاجرت کردند و فرقه نوربخشیه را تاسیس کردند .در این فرقه ،مرشدان محرم دختران طلبه هستند.
76
مائده شکری
ݧ
ݠ ف ىگف
ݩ
ݒ
ف
ݤ
ݨ
ݣه ݣ ݣا ݤ
ا
ݣݠ
ݣ
ݣ
ݣ
ݠ
�و�
ݣ
ݣ
ݣ
ݣ
ݠݤ
ف ف � ݒ ݦ ݦ ݤ�ݤ ݤݤو ݤݤݤ� ݤݤݤ
س
ݣ ݤݤاݣ� ݤݤر ݤݤاݣ ݫ ݫ ݔ ݣ ݣ ݣ ݤݤ ݣ ݤݤݤݣ ݣ ݣ ݤݤݣ ݣ ݤݤ
شماره پنجم
زمستان 97و بهار 98
هر هفته که برای خرید به مغازهها میروم قیمتها
ً
جدید شدهاست .تجربه این حس را تقریبا همه
در این روزهای سخت سقوط ارزش پول و گرانی
داریم .برای فردا نگران میشویم و دلمان میخواهد
همه این اتفاقات خواب باشد یا حداقل چند روز
دیگر تمام شود .ما که اولین کشور درگیر در بحران
اقتصادی نیستیم .در همین تاریخ چند هزارساله
خودمان صدها ماجرای بدتر از اینها پیدا میشود.
باید بتوانیم مثل مردمان قبلی حقیقت را به دست
چغر نگرانی و افسردگی را
خودمان بسازیم ،حریف ِ
زمین بزنیم و بازهم ایرانی بودن را به رخ جهان بکشیم.
مگر نه اینکه هنر نزد ایرانیان است و بس؟ هنر،
تبدیل خاک بیارزش به کاشی صد رنگ و طرح
است .هنر ما ایستادگی و مدیریت شرایط سخت
است .باید برنامهریزی و مدیریت را یاد بگیریم .در
کتابهای شرح احادیث ،جستوجو میکردم تا
دستورالعملی برای این روزهایمان پیدا کنم .برای
من جالب بود که در قسمتهای مختلف این
کتابها از عبادی و اخاقی گرفته تا نکات فردی و
روابط اجتماعی نکاتی درباره افزایش روزی ذکرشده
بود .انگار که میخواستند از طرق مختلف من را
مجهز کنند تا باقدرت ،مسئله معیشت در روزهای
سخت جنگ اقتصادی را حل کنم .معیشت نوشته
میشود و مدیریت فکر و روحیه و دخلوخرج هزار
چیز دیگر خوانده میشود .ما خانمها در هر نقشی
که باشیم باید حواسمان به خانه هم باشد .پس با
روشهای خانگی به حل مسائل خانه میشتابیم.
77
• جارو کردن جلوی در خانه
7
• سحرخیزی
8
• امانتداری
9
• اخاق پسندیده
به نکات که دقت میکنم بعضیهایشان
بــا حـســابکـتــابهــای امـ ــروزی ما
ً
نمیخواند .مثا اینکه برای افزایش
روزی مهمانی گرفتن و غذا دادن
و ازدواج کردن توصیهشده است.
بااینکه در عرف ما جوانان گاهی از
ترس مخارج جرئت ازدواج ندارند.
در خیال خود فکر میکنیم که داریم
با اداب اسامی زندگی میکنیم اما
فرسنگها فاصله است بین سبک
زندگی ما با روش زندگی گفته شده
در دیــن .باید زنــدگــی دینی را یاد
بگیریم و تمرین کنیم .سعی کردم
نکات مفید و کاربردی و درعینحال
ساده را دستهبندیشده بیاورم تا
همه بتوانیم از انها استفاده کنیم.
6
افزایش روزی در
اعمال عبادی
•
افزایش روزی در قران
• سوره مبارکه لیل
1
پیامبر خدا؟:
«هر کس سوره لیل را بخواند خداوند
انقــدر به او عطا میکند تا راضی
شود و او را بهسختی نیندازد و برایش
اسان میگیرد».
• سوره مبارکه واقعه
2
•
•
•
•
•
•
•
•
امام صادق؟:
«کسی که هر شب ســوره واقعه را
ب ـخــوانــد ...در دنــیــا سختی ،فقر،
نیازمندی و افتی از افــت دنیا را
نمیبیند و از دوســتــان حضرت
علی؟ میشود».
• سوره مبارکه ذاریات
«هر کس سوره ذاریات را روز یا شب
بخواند ،خداوند وضع زندگی او را
اصاح میکند و روزی فراوانی برایش
میدهد».
ݧ ݧٰ
سلمی :بانوی
ایرانی مسلمان
•
•
3
امام صادق؟:
-1مصباح الکفعمی ،عاملی کفعمی ،ص 444
-2وسائل الشیعه ،شیخ حر عاملی ،ج
،6ص 112
-3اعام الدین ،ص 377
78
•
•
ً
اهمیت دادن به نماز ،مخصوصا
نماز اول وقت
راضی بودن پدر و مادر از انسان
و دعای انان
4
صدقه دادن
دعا کردن برای برادران دینی
پرداخت حق خدا ،مثل خمس
و زکات
نیکی کردن به اهل خانه
مهمانی کردن و غذا دادن
ازدواج کردن
مداومت بر خواندن دعای فرج
و ایتالکرسی
گفتن تسبیحات حضرت زهرا؟
پس از نماز
5
صلهرحم و دیدار با خویشاوندان
کمک مالی به ب ــرادران دینی،
چه بهصورت قرضالحسنه و
یا باعوض
همیشه با وضو بودن
« -4ایــا نمیدانی هر چیز کلیدی دارد و
کلید رزق صدقه است؟» ،حکمت 137
نهجالباغه
-5امام صادق؟ میفرماید :صلهرحم،
انسان را خوشاخاق ،باسخاوت و پا کیزه
جان مینماید و روزی را ز یاد میکند و
مرگ را به تاخیر میاندازد ،کافی ،ج،2
ص 151
-6امــام صــادق؟ میفرماید :خداوند
زیبایی و خودارایی را دوست دارد و از فقر
و تظاهر به فقر بیزار است .هرگاه خداوند به
بندهای نعمتی بدهد ،دوست دارد اثر ان را
در او ببیند .عرض شد :چگونه؟ فرمودند:
لباس تمیز بپوشد ،خود را خوشبو کند،
خانهاش را گچ کاری کند ،جلوی در حیاط
خود را جارو کند ،حتی روشن کردن چراغ
قبل از غروب خورشید فقر را میبرد و روزی
را زیاد میکند.
-7پیامبر اکرم؟ :سحرخیز باشید؛ چراکه
حرکت در اغاز روز و سحرخیزی مایه برکت
و موفقیت است ،لمعجم اا وسط ،ج ،7
ص ،194حدیث 7250
-8امــام علی؟ :امــانــتداری روزی به
دنبال دارد و خیانت مایه فقر و تنگدستی
است ،تحف العقول255 :
-9امام علی؟ :اکسیر روزی در خوشاخاقی
است ،شرح نهجالباغه 20/339 :ح 884
؟
فرم اشتراک نشریه سلمی ،بانوی ایرانی مسلمان
خواننده گرامی! با سام و احترام؛
در صورت تمایل به اشتراک نشریه سلمی ،برگه زیر را با دقت تکمیل و هزینه اشتراک مربوطه را به شماره حساب 1042128461بانک
رسالت و شماره کارت 5041721059502832به نام محمدحسین قوام واریز و اصل فیش واریزی یا رسید الکترونیکی را از طریق
ً
نمابر یا پست الکترونیکی به دفتر نشریه ارسال فرمایید .لطفا:
-1فرم اشتراک با دقت و خوانا تکمیل نمایید و کد پستی ده رقمی را حتما ذکر بفرمایید.
-2در صورت تغییر نشانی ،حتما امور مشترکان نشریه را مطلع نمایید.
مشترکین حقیقی
مشترکین حقوقی
نام و نام خانوادگی................................... :
رشته تحصیلی..................................... :
میزان تحصیات................................... :
شغل................................................ :
نام موسسه.................................................................. :
نام فرد متقاضی ................................ :سمت.................... :
زمینه فعالیت............................................................. :
..............................................................................
نشانی.................................................................................................................................. :
تلفن .......................... :کدپستی/صندوق پستی ........................... :رایانامه........................................ :
درخواست اشتراک جدید
درخواست تک شماره برای شماره ............. :فصل ..............سال ................
شماره اشتراک..................... :
درخواست اشتراک یک ساله :از شماره ............. :تا شماره ............. :تعداد............. :
تمـــــدید اشتراک قبــــــــــلی
انواع اشتراک:
اشتراک شش ماهه 15000 :تومان | اشتراک یکساله 25000 :تومان
نوع پرداخت هزینه
فیش بانکی
شماره فیش .................. :تاریخ ...................... :مبلغ ..................... :بانک.......................... :
استان .......................... :شهر ............................. :نام واریز کننده................................... :
پ ـ ــرداخ ـ ــت شماره پیگیری تراکنش .................................. :مبلغ ......................... :تاریخ............................. :
الکترونیکی چهار رقم اخر کارت /حساب مبدا ............................. :نام واریز کننده...................... :
امضاء/تاریخ
_____________________________________________________________________________________________________________________________
ادرس ایمیل نشریه سلمی برای ارسال فیشها | salma@rushd.ir :راه دیگر خرید از ما :فروشگاه اینترنتی store.rushd.ir
تلفکس | 02188590027 :ادرس :بزرگراه چمران ،پل مدیریت ،دانشگاه امام صادق؟ ،مرکز رشد
ش� د�
ݠ
ماٮ ݣ ݧݩف�ݣ ݤه ݬݣݫ ݓݣ� ݣ ݣع ݣ ݣ ݤدݣ ݤ
ݓ �وا ف
ݠ� :
گشتوگذار در فضای مجازی
برای همه ما لذتبخش است ،هرروز
چقدر وقت میگذاریم تا با چک کردن
گوشیمان و نگاه به پیامها و عکسها
و فیلمهایش اطاعاتمان را بهروز کنیم؛
اما امان از ارتباطاتی که در همین بهروز
شدنها شکل میگیرد ،بعضی وقتها
با یک ایک ،بعضی وقتها با ادبیات
صمیمی یا حتی استیکر محبتامیز
و خــاص راهــی شــروع میشود که فقط
دادگاههای خانواده از انتهای ان خبردارند.
کاشانه سلما 6به تاثیر فضای مجازی
بر روابط خانواده و پروندههای قضایی
مربوط به ان میپردازد.
ایا تابهحال به اهمیت
خواب برای حفظ سامتی فکر کردهاید؟
ایا میدانید تعادل نداشتن خوابوبیداری
موجب بــروز بیماریهایی مثل سکته
مغزی میشود؟ ایا میدانید برای داشتن
پوستی شفاف و زیبا به خواب خوب نیاز
دارید؟ برای اشنایی با اصلی دیگر از اصول
ششتایی سامتی ،با ما همراه باشید.
برای خیلیهایمان پیشامده
که هنگام حضور در مهمانیها همکامی با
نامحرمهای فامیل با یک شوخی کوچک
شروعشده است .ممکن است داستان به
اینجا هم ختم نشود ،لبخندهای نمکی و
گفتگوهای بهظاهر شیرین در ادامه همان
شوخی کوچک ما را ساعتها مشغول
خود میکند .این ماجرا در فضای حقیقی
شاید ناظری غیر از خدا داشته باشد اما
در فضای مــجــازی ماییم و خلوت با
طرف مقابل ،حریم تصمیم گرفته است
در شماره بعد در مورد احکام رابطه افراد
نامحرم در فضای مجازی نکاتی را با شما
در میان بگذارد.
همه ما در اطرافمان خانمهایی
در دوران بارداری و شیردهی را دیدهایم
کــه بــه بیماری مبتا شــدهانــد یــا حتی
خودمان تجربههایی از این نوع را از سر
گــذرانــدهایــم 9 .مــاه ب ــارداری یا 2سال
شــیــردهــی زم ــان کــمــی نیست و مــادر
بااخره بــرای مشکات مرتبط یا غیر
مرتبط با این دوره ممکن است نیاز به
درمان دارویی داشته باشد .شناخت
اثــرات داروه ــا روی جنین و شیرخوار
نگرانی دائم مادرانه در این دوران است
که سلمی در شماره بعد به فکر ان بوده
است .با کیمیا همراه باشید.
ماه اخر بهار
س ـ ـ ــالهاست ِ
ایران اسامی رنگ دیگری به خود گرفته
ِ
است .امسال اما سیامین بار است که
رنــگ غم بر چهره چهاردهمین روزش
تکرار میشود.
مردم با خاطرهای تلخ به یاد بزرگمردی
میافتند.
پدربزرگها و مادربزرگها یکجور ،مادرها
و پدرها جور دیگر و ما نسل بعد از انقاب
هم بهگونهای متفاوت.
شاید فکر کنیم در سالهای پس از رحلت
امام خمینی تمام نکات دربارهی ایشان
و تفکراتشان را در تلویزیون ،کتابها و
...دیــدهایــم؛ امــا من و کتاب سلما 6
میخواهد کتابی جامع را دربارهی زندگی
رهبر کبیر انقاب به شما معرفی کند.
خواندن یک کتاب با قلمی تازه و بیانی
زیبا در روزهایی که همهجا صحبت از
امام خمینیست بیشک میچسبد.
به ـ ـ ــار که از راه میرسد،
زمین نفس میکشد ،جوانه میزند و سبز
میشود .همه ما هم نیاز به نو شدن داریم،
باید روح و جسممان را پاکسازی کنیم،
چه زمانی بهتر از فصل شکوفهها ،در
شماره بعدی با اموزش اشهای بهاری
از مناطق مختلف ایرانزمین با صفحه
خونه مادربزرگه همراه باشید.