روزنامه صمت شماره 1451
روزنامه صمت شماره 1451
روزنامه صمت شماره 1451
اولین روزنامه سهامداری ایران (خبرنگاران و کارکنان)
رهبر معظم انقالب :
اقتصاد کشور باید قوی شود
شنبه
28دی 1398
22جمادی االول 1441
18ژانویه 2020
سال سی ویکم دوره جدید شماره 1451پیاپی 2769
16صفحه قیمت 2000 :تومان
http://Telegram.me/smtnews
سرمقاله
اقای رئیس جمهوری
رانت را خفه کنید
حض��رت ایت اهلل خامنه ای ،رهبر معظم انقالب اس�لامی در نماز جمعه پرش��کوه و به یاد ماندنی
دیروز تهران با تاکید بر اینکه «قدرت ،فقط قدرت نظامی نیس��ت» اظهار کردند :اقتصاد کشور هم
باید قوی شود ،وابستگی به نفت باید تمام شود و کشور باید از وابستگی اقتصاد به نفت نجات پیدا
کند ،جهش علمی و فناوری باید ادامه پیدا کند و پش��توانه همه اینها حضور همه مردم در صحنه
است که باید تالش ملت ایران و مسئوالن ،قوی شدن کشور و ملت باشد و اتحاد و حضور با صبر و
استقامت و با کار سخت و پرهیز از تنبلی که اگر اتفاق بیفتد ملت ایران در اینده نه چندان دوری،
12
انچنان خواهد شد که دشمنان حتی جرات تهدید هم پیدا نخواهند کرد.
www.smtnews.ir -
یادداشت های امروز
2
رابطه مافیا
و توسعه صنعت خودرو
4
مبارزه با خام فروشی
روی کاغذ میسر نیست
6
ساختار غلط
یا غلط ساختاری
10
یارانه
یعنی رانت
13
شرکت های مسئول
جامعه پایدار
16
بدون تاریخ ،با امضا
زیادهخواهی بدون تکاپو
ممنوعیت واردات ،محصول دولتی بودن صنعت خودرو است
معمای برابری خصوصی ها و خصولتی ها در معدن
بالیی که نفت برسرمان اورد
رانت های اقتصادی فعالیت اصناف را محدود می کند
رد پای انحصار در نظام بانکی
در مسکن ملی رو به رانت باز است؟
3
4
6
8
9
10
13
طرح :حسین علیزاده
مانع شیشه ای بین رانت و شهرداری
پرده نقره ای گرفتار رانت 15
رانتی وجود ندارد ،هنرمندان تالش کنند 16
14
2
شنبه
28دی 1398
22جمادی االول 1441
18ژانویه 2020
شماره 1451
پیاپی 2769
اقتصاد و توسعه
تجارت
سرمقاله
ناصر بزرگمهر /مدیر مسئول
management@smtnews.ir
به نام او که هر چه بخواهد همان می شود
اقایرئیس جمهوری
در این روزهای تلخ اجازه دهید با یک طنز تلخ فرنگی ،ساخته و پرداخته
ذهن خالق ایرانی که در دنیای مجازی می چرخد ،شروع کنم.
می گوین��د روزی برای تعمیر و نگهداری یک پ��روژه بزرگ مناقصه ای
برگزار ش��د .یک پیمانکار چین��ی ،یک پیمانکار اروپای��ی و یک پیمانکار
مکزیکی در این مناقصه شرکت کردند.
پیمانکار چینی پس از بازدید محل و بررس��ی هزینه ها مبلغ پیشنهادی
خود را ۷۰۰هزار دالر اعالم کرد و گفت ۳۰۰هزار دالر بابت تهیه مواد اولیه
و ۳۰۰ه��زار دالر بابت هزینه های کارگران و ۱۰۰هزار دالر هم بابت کار و
سود و استفاده خودش خواهد بود.
پیمانکار اروپایی پس از بازدید محل و بررسی هزینه ها مبلغ پیشنهادی
خود را ۹۰۰هزار دالر اعالم کرد.
مس��ول پروژه دلیل نرخ گذاری اش را پرسید و وی در پاسخ گفت۴۰۰ :
هزار دالر بابت تهیه مواد اولیه و ۴۰۰هزار دالر بابت هزینه های کارگران و
۱۰۰هزار دالر هم بابت کار و سود و استفاده خودش خواهد بود.
اما نوبت به پیمانکار مکزیکی که رسید بدون محاسبه و بازدید از محل به
سمت مسئول پروژه رفت و در گوشش گفت :نرخ پیشنهادی من ۲میلیون
و ۷۰۰هزار دالر است!
مس��ئول پروژه با عصبانیت گفت :تو دیوانه شدی ،چرا ۲میلیون و ۷۰۰
هزار دالر؟!
پیمانکار مکزیکی در کمال خونسردی در گوشش گفت :ارام باش ،یک
میلیون دالرش برای تو ،یک میلیون دالر هم برای من و ۷۰۰هزار دالر هم
برای پیمانکار مکزیکی است که کار را انجام می دهد.
می گوین��د در این قصه طنز تاریخی پیمانکار مکزیکی در مناقصه پیروز
شد!
اقایرئیس جمهوری
بدیهی اس��ت که می دانیم این قصه فقط یک طنز تلخ است و در واقعیت
هرگ��ز چنین چیزی اتفاق نمی افتد ،اما به هر ح��ال در تاریخ و جغرافیای
مل��ل هم واژه ای وج��ود دارد که به ان «ش��باهت های ناگزیر» می گویند.
شباهت های ناگزیر تفکراتی است که در ناخوداگاه انسان ها و در دو محیط
جغرافیای��ی متفاوت به وجود می اید .هنرمندان بس��یاری در جهان از یک
موضوع دو اثر نسبتا شبیه هم خلق کرده اند .این موضوع با کپی کاری کامال
متفاوت است.
اقایرئیس جمهوری
موض��وع رانت های اقتصادی و امضاهای طالیی مربوط به امروز و دیروز
نیس��ت؛ موضوعی با پیش��ینه تاریخی در همه س��رزمین ها و کشورهای
جهان اس��ت ،اما نکته اساسی این است که بس��یاری از دولت های مترقی
تالش می کنند راه های اساس��ی و بنیادی برای جلوگیری از این فساد ویژه
برنامه ریزی کنند و با تدوین قوانین الزم هم از مدیران خوشنام و سالم خود
حمایت کنند و هم جلو هرگونه سوءاستفاده از مسئولیت هایی را که رانت
اطالعاتی در ان نهفته است ،بگیرند.
اقایرئیس جمهوری
وقتی قرار می ش��ود از میان یک بیابان یا جن��گل یک ازادراه عبور کند،
ران��ت اقتصادی تنها در س��رمایه گذاری و حوزه فعالیت پیمانکاران پنهان
نش��ده ،رانت بزرگ تر اقتصادی در اطالعاتی پنهان اس��ت که صدها نفر از
مح��ل عبور جاده و خیابان و بزرگراه دارند؛ انهایی که با زد وبند و به اس��م
این و ان زمین های اطراف را با نرخ ارزان می خرند و با شروع شدن پروژه به
صدها برابر نرخ واگذار می کنند.
اقایرئیس جمهوری
هر پروژه بزرگ را در این س��رزمین نگاه کنید ،از این افت ها همراه خود
داشته و خواهد داشت .روزگاری که منطقه پارس جنوبی در عسلویه با چند
کپر و چند ماهیگیر شناسایی شد ،زمین های ان هیچ ارزش مادی نداشت.
وقتی نخس��تین هلی کوپتر برای شناسایی محل رفت کسی فکر نمی کرد
یک روز همان زمین ها ارزش امالک ش��میرانات را پیدا کنند و دولت ناچار
شود که کوه را در دریا بریزد و زمین بسازد.
اقایرئیس جمهوری
انتخاب زمین های مس��کن مهر در همه ش��هرهای کشور نمونه خوبی
برای نش��ان دادن رانت اطالعاتی جماعتی اس��ت که می دانس��تند در هر
ش��هر ،کدام نقطه قرار اس��ت اباد شود و پیشاپیش صاحب زمین و مسکن
در ان حوزه ها شدند.
اقایرئیس جمهوری
ه��ر کدام از تصمیم های دولتی ،چه خوب و چه بد ،با خودش رانتی را به
همراه دارد .اعالم ارز ۴۲۰۰تومانی یا جلوگیری از واردات خودرو یا صادرت
نخود و لوبیا و پیاز و س��یب زمینی ،تغیی��رات قیمتی کاغذ و پراید و صدها
نمونه دیگر دستورهای لحظه ای و تصمیم های خلق الساعه نیستند .بدون
شک تغییرات نرخ ارز و تصمیم گیری درباره ان ،فرایندی را طی کرده که
از ش��خص رئیس جمهوری ،هیات دول��ت ،مدیران عامل بانک ها ،معاونان
وزیران ،کارشناس��ان بانک مرکزی و ده ها فرد دیگر تا ماش��ین نویس های
دبیرخانه های ذی ربط و گاهی اعضای خانواده هایش��ان در جریان ان قرار
می گیرند .ش��ما بهتر از هر کسی می دانید که در دو هفته قبل از اعالم نرخ
ارز و تغییرات ان ،بیشترین خرید و فروش ارز در صرافی های ازاد انجام شد.
اقایرئیس جمهوری
ب��ا امضاهای طالیی و رانت اطالعاتی ،همیش��ه اقلی��ت چندصد نفری
برنده می ش��وند و اکثری��ت جامعه چند میلیونی می بازن��د .موضوع مثل
قرعه کش��ی ها و انتخاب یک برنده اس��ت؛ هزاران نف��ر می بازند تا یک نفر
تصادفی مثال خوشبخت شود.
کس��انی که روز قبل از اعالم ممنوعیت ورود اتومبیل ،ماشینی خریدند،
برنده شدند .ثروت انها به یکباره ده ها برابر شد و انها که روز قبل ،اتومبیل
خود را فروختند بازنده مطلق شدند .این قصه برای مسکن ،طال ،ارز و حتی
نان و پنیر یک کارگر ساده هم صدق می کند.
بس��یاری از کش��ورها ،هرگونه تصمیم را ازطریق رسانه ها شفاف سازی
می کنند و اطالع رس��انی همگانی و برنامه ریزی بلندمدت را س��رلوحه کار
خود قرار داده اند.
اقایرئیس جمهوری
مردم از اینکه همیش��ه بازنده باش��ند و چند نفر به خوش��بختی برسند
خسته اند؛ فکری به حال این رانت های اطالعاتی بکنید.
منشا فساد ،ضعف مدیریت و نبود نظارت
فساد سوءاس�تفاده فرد از قدرتی که در اختیار دارد
برای کسب نفع شخصی است .فساد ممکن است شامل
فعالیت های بسیاری از جمله رش�وه خواری و اختالس
ش�ود ،اما ممکن است ش�امل مواردی نیز باشد که در
بس�یاری از کش�ورها قانونی هستند .فس�اد سیاسی
زمانی اس�ت که یک مسئول دولتی یا یکی از کارکنان
دولت از موقعیت رس�می اش برای رسیدن به مقاصد و
منافع خود سوءاس�تفاده کند .صدور فرمان ۸ماده ای
س�ال ۱۳۸۰ازس�وی رهب�ر معظ�م انقلاب ،ضرورت
مبارزه همه جانبه و س�ازمان یافته با مفاس�د اقتصادی
را بی�ش از پیش نمای�ان کرد.با ن�گا ه زیربنایی نکردن
ان فرمان فس�اد و ش�یوه ها و روش های ان متنوع تر
ش�د ه اس�ت .انچه می خوانی�د نظر برخی مس�ئوالن
درباره فس�اد و نح�وه مبارزه با ان در س�ال های اخیر
است.
برخورد با فساد و مفسدان
به تنهایی کافی نیست
مبارزه با فساد
موضوعی فرابخشی است
در مبارزه با فساد
چنانکه باید و شاید موفق نبوده ایم
اس�حاق جهانگی�ری ،معاون
اول رئیس جمه�وری :باتوج��ه به
حساس��یت افکار عموم��ی جامعه
نس��بت به فس��اد و نیز وج��ود اراده
جدی برای مقابله با فس��اد در راس
نظام ،بای��د با همراه��ی و همکاری
قوای س��ه گانه ،نهادها و تشکل های
مردم��ی کاری کنی��م که هزینه فس��اد در کش��ور ب��اال برود تا
سوءاس��تفاده و تخلف برای مفس��دان پرهزینه باش��د .دولت از
فعالیت و مش��ارکت س��من ها و تش��کل های بخش خصوصی
در مب��ارزه ب��ا مفاس��د اقتصادی اس��تقبال می کن��د و معتقد
اس��ت این گروه ها بدون چشمداش��ت مالی و ب��ا هدف اصالح
جامعه و پیش��رفت کش��ور ،دلس��وزانه در زمینه مبارزه با فساد
ی که درباره مس��ائل مهم و موضوعات
گام برمی دارن��د .ت��ا زمان
پراهمیت کش��ور به تفاهم مش��ترک و اجماع نظ��ر در تعریف
مس��ئله و راهکارها نرس��یم ،موفق به حل مسائل نخواهیم شد.
برای مبارزه منس��جم با فساد نیز باید در تعاریف مرتبط با فساد
به تفاهم و راهکارهای مش��ترک دس��ت پیدا کنیم .پس از انکه
در تعاری��ف و راهکاره��ا به تفاهم و اجماع نظر رس��یدیم ،نباید
هیچ گون��ه تبعیض��ی در برخورد با متخلفان و مفس��دان وجود
داش��ته باش��د و باید با جدیت با موارد فساد برخورد شود و پس
از اتمام هر پرونده فس��اد ،با اسیب شناس��ی دقیق ،فرایندهای
غلط و خالهای قانونی را که زمینه سوءاس��تفاده را فراهم کرده،
احصاء و اصالح کنیم .درنهایت اینکه برخورد با فساد و مفسدان
به تنهایی کافی نیست و به طور حتم باید در زمینه پیشگیری از
بروز فساد نیز حرکت کنیم .شناسایی و رفع گلوگاه های فسادزا
نیز نقش مهمی در پیشگیری از فساد دارد که در همین راستا به
تمامی سازمان های اجرایی ابالغ شده که با تشکیل کارگروهی
متشکل از نیروهای حراس��تی و نظارتی زیرنظر رئیس هر نهاد
گلوگاه های فس��ادخیز را شناس��ایی کنند و نسبت به رفع انها
کوشا باشند /.ایسنا
حسین عس�گری راد ،وکیل دادگستری:
پروژه ای که قوه قضاییه برای مبارزه با فساد شروع
کرده در حقیقت مبارزه با مفس��د اس��ت .مبارزه با
فس��اد عرصه گس��ترده تری دارد که جزو وظایف
قوای مقننه ،قضاییه و مجریه و تمام بخشی است و
به نوعی تمام سازمان های قانون گذاری ،اجرایی و
قضایی باید با هم هماهنگ باشند تا بسترهای فساد
از بین برود .بس��ترهای فس��اد در دو محور قابل توصیف است؛ یکی از محورها
رانت هایی اس��ت که در همه زمینه ها از قبیل اقتصادی ،ارزی ،دسترس��ی به
صندوق توسعه ملی ،واردات و گمرک و همه جاهایی که کار اقتصادی و ارزی
انجام می دهند وجود دارد .محور دیگر مربوط به شایسته ساالری است .یعنی
اگر ما موفق ش��ویم در حوزه های اجرایی و قضایی شایسته س��االری را حاکم
کنیم ،بسترهای ایجاد فس��اد را از بین برده ایم؛ به دلیل اینکه تمام بسترهای
سالم س��ازی ضد فساد اگر به دست انسان کاردان و عالم نیفتد نمی تواند ثمره
مثبتی داشته باشد .فس��ادهایی که امروزه در پرونده های قضایی هم مشهود
اس��ت این است که بس��تر بخشی از انها دسترس��ی به رانت و وابسته ساالری
است؛ مانند دسترسی به سهمیه های ارزی ،پارتی بازی ،کار کردن سفارشی و
متکی به این شخص و ان شخص .مقابله با بخشی از این موارد نیازمند اصالح
قوانین و روش هاست .ما برای اجرای درست سیاست های سالم ،به انسان های
شایس��ته نیاز داریم؛ یعنی کس��انی که با پارتی بازی و سفارش و وابستگی به
ی کار نیامده باش��ند .بیش��تر از هر کسی خود حکومت می داند که
مقامات رو
اشخاصی که در فساد دست دارند اشخاص دارای دسترسی به قدرت هستند.
اگر ما موفق ش��ویم افراد تکنوکرات و تحصیلکرده با معیارهای عینی را بر سر
کارها بگماریم به طور قطع بس��تر فس��اد را از بین برده ای��م؛ بنابراین فرهنگ
شایسته س��االری با معیارهای عینی باید برای سمت های اجرایی حاکم شود
و افراد باتجربه با تحصیالت مرتبط گمارده ش��وند و قانون نظارتی هم بر همه
حکومت کند .از این طریق می توانیم بس��ترهای فساد را از بین ببریم ،در غیر
این صورت این روندی که در قالب مبارزه با فس��اد ش��روع ش��ده مدتی ادامه
خواهد داش��ت و دوباره مفس��دان ش��بکه های خود را وصل می کنند و مدت
زیادی نخواهد گذش��ت و خواهیم دید ارقام نجومی دوباره از کیس��ه مردم به
جیب مفسدان اقتصادی می رود/.ایلنا
محمدجعف�ر منتظ�ری،
دادس�تان کل کش�ور :م��ا
متاس��فانه در مبارزه با فساد در
همه س��طوح ان ،چنانکه باید و
ش��اید موفق نبوده ایم و ش��اهد
ان هم همین پرونده هایی است
که گهگاه در حوزه قضا مشاهده
می کنیم .مبارزه با فساد در نظام جمهوری اسالمی ،وظیفه
هم��ه مدیران اس��ت و تک تک ما موظفیم در هر س��نگر،
جایگاه و موقعیتی که هس��تیم در مس��یر عدالت حرکت
کنیم و در یک نظام اس�لامی که داعیه عدالت دارد همه
باید در مس��یر عدالت حرکت کنند .مبارزه با فساد وظیفه
همه ماس��ت؛ نه فقط فس��اد اقتصادی ،بلکه فساد اخالقی
و هر نوع فسادی که مصادیق ان را در جامعه می بینیم.
منش��ا و بخش عمده فس��ادهایی که ام��روز در جامعه
می بینیم به ضعف مدیریت ،نبود نظارت مدیران ،کوتاهی
در انج��ام وظیفه و تکالیفی که مدیر نس��بت به مجموعه
دارد بازمی گردد و اگر این نبود ،چرا باید ش��اهد این همه
پرونده هایی باشیم که منشا ان در بانک هاست .اگر مدیران
بانک های ما نظارت کافی داش��ته باشند ،منابع را درست
مدیریت کنند و تسهیالت را به افراد شایسته بدهند و در
اعطای ان رانتی عمل نکنند ایا شاهد این میزان پرونده ها
در س��طح کالن خواهیم بود که به اینجا مربوط اس��ت یا
شاهد پرونده هایی خواهیم بود که منشا ان تجاوز به منابع
و اراضی ملی و عمومی اس��ت؟ قوه قضاییه با همه قدرت
و امکانات در مبارزه با فس��اد قاطع است و براساس قانون
درصورت بروز فس��اد با هر ف��رد ،در هر مقام و موقعیت و
ک سو
وابسته به هر کس که باش��د ،برخورد می کند .از ی
اعتقاد داریم مدیریت کش��ور باید تقویت ش��ود و به همان
نسبت قوه قضاییه عزم خود را جزم کرده تا با فساد در هر
سطحی برخورد قاطع کند /.ایرنا
فساد و شفافیت الزم و ملزوم هم هستند
مهدی پازوکی ،اقتصاددان« :فساد اداری»
از جمل��ه پدیده ه��ای س��ازمانی اس��ت که روند
توس��عه کش��ورها را به طور چشمگیری با چالش
روبه رو س��اخته و موجب شکل گیری مشکالت و
بحران های اساس��ی در سراسر جامعه شده است.
فساد و ش��فافیت الزم و ملزوم هم هستند؛ فساد
میل به نداشتن شفافیت دارد و هرجا که شفافیت
وجود نداشته باشد ،فساد در انجا رشد می کند.
انواع و اشکال فساد
فساد ش��کل های مختلفی دارد مانند دریافت
پ��ول و انواع پاداش ها برای انعقاد قرارداد ،تخطی
از شیوه نامه ها برای رس��یدن به منافع شخصی،
استفاده از اموال دولت به صورت شخصی ،نادیده
گرفتن فعالیت های غیرقانونی ،دخالت در فرایند
دادخواهی ،استخدام دوستان و اقوام ،کم فروشی،
نادیده گرفتن مالیات های افراد مش��مول مالیات
و ...مهم ترین اش��کال فس��اد که می ت��وان انها را
ج��زو انواع اصلی رفتار مفس��دانه نامید ،عبارتند
از ارتش��اء ،اختالس ،کالهبرداری ،پارتی بازی و
اخاذی .راه مبارزه با هر نوع فساد شفافیت ،اجرای
درس��ت قان��ون و ازادی اطالعات
است.
فس�اد اعتم�اد عمومی را
نشانه می گیرد
فس��اد اداری به عنوان یک مسئله
عمومی ،امروزه نه به عنوان پدیده ای
اجتناب ناپذیر ،بلکه واقعیتی رنج اور
تقریباً در همه کش��ورها ،اعم از توسعه یافته یا در
حال توسعه و در س��طح دولت های ملی و محلی
مطرح است و نظام های اداری در بیشتر کشورها
در راس کانون های اسیب پذیر و اماج اسیب های
ناشی از این پدیده بوده و هستند .اما اثار این پدیده
شوم فقط اقتصادی نیست؛ فساد ابعاد اجتماعی
و فرهنگ��ی دارد و به ب��اور و اعتماد عمومی ضربه
می زند .فساد به طور مستقیم اعتماد عمومی را که
تنها سرمایه اجتماعی است ،نشانه می گیرد و این
مسئله خیلی خطرناک است.
راهکار مبارزه با فساد
اگ��ر نخس��تین راه مبارزه با فس��اد ش��فافیت
است ،راه حل دوم شناخت فس��اد و راه های بروز
ان اس��ت .در دنیا برای مبارزه با فساد
س��ازمان هایی وجود دارد ک��ه در ان
اف��راد اموزش دی��ده و متخصص کار
می کنن��د .در انجا هر کس��ی به خود
اج��ازه نمی ده��د که مدع��ی مبارزه
با فس��اد باشد .مبارزه با فس��اد نیاز به
را هکار و علم دارد و ناظر باید ش��ناخت
از ابعاد مسئله داشته باشد.
شناخت نخستین گام است
امار ،اطالع��ات و نتایج یافته های پژوهش ها و
نظرسنجی های ملی و به ویژه بین المللی ازجمله
س��ازمان ،UNODC، TIو بان��ک جهان��ی
حاک��ی از ان اس��ت که ایران نیز مانند بس��یاری
از کشورهای اس�لامی باوجود داشتن اموزه ها و
تعالیم اسالمی ،ارزشی و اخالقی در زمینه مقابله
با فساد از رتبه و جایگاه مناسبی برخوردار نیست
و همبس��تگی مثبت نتایج تحقیق��ات داخلی با
نتایج سازمان شفافیت جای نگرانی و تامل دارد.
سنجش فس��اد و س�لامت اداری برای هر ناظر،
قانون گذار ،برنامه ریز و سیاست گذاری الزم است.
باید وضعیت فساد در کشور را به خوبی شناخت،
خاله��ای قانون��ی را احصا ک��رد ،قوانین موجود
به درستی اجرا شود و قوه قضاییه به عنوان نهادی
که می تواند نظارت نافذ داشته باشد در برخورد با
فساد حضور جدی داشته باشد.
شاخص های مبارزه با فساد
ازادی دسترسی به اطالعات ،شفافیت ،محیط
کسب وکار مناسب ،قانون گرایی و بودجه شفاف
از ش��اخص هایی اس��ت که می تواند ب��ه مبارزه
با فس��اد اداری و اقتصادی کم��ک کند .در ایران
انواع گوناگون فس��اد اتفاق می افتد که از رش��وه
گرفتن تا نبود ش��فافیت در مناقصات را ش��امل
می ش��ود؛ بنابراین در گام نخس��ت باید انواع این
فس��ادها شناس��ایی و بعد راه های برخورد با این
فس��ادها از شکل سنتی و قدیمی تا اشکال جدید
ان ارائه ش��ود .اگر یک نظ��ام هماهنگ ،همراه با
استراتژی مشخص و از پیش تعیین شده مبارزه با
فساد را شروع کنیم ،به طورحتم ،مبارزه با فساد به
نتیجه مطلوب خواهد رسید؛ به شرط اینکه همه
سازمان ها هماهنگ باهم عمل کنند.
«نفرین منابع» مصیبت «اقتصاد رانتی»
عباس کاردان ،کارشناس اقتصاد :رانت را
می توان «درامدی دانست که بی تالش به دست
می اید»؛ در حوزه اقتصاد سیاس��ی نیز به درامد
دولت��ی از این راه -مانند درامدهای نفتی -رانت
اطالق می ش��ود .اقتصادی که با این درامدها به
حیات خ��ود ادامه داده و دول��ت ان اصلی ترین
دریافت کننده رانت است را نیز «اقتصاد رانتی»
Rentier Economyمی نامند.
ویژگ��ی این نوع اقتصاد ان اس��ت که به دنبال
خود انواع و اقس��ام رانت ها و مفاس��د اقتصادی و
سیاس��ی را ایجاد می کند ،زی��را هر کس تالش
می کند سهمی از رانت را نصیب خود کند.
ازجمل��ه مصیبت های ران��ت «نفرین منابع»
است .کشور ما نیز از زمان اکتشاف نفت و سرازیر
ش��دن درامدهای نفتی ،درگیر چنین وضعیتی
ی شدن صنعت نفت هم نتوانست
بوده و حتی مل
چی��زی از وابس��تگی به ان را کم کن��د .در واقع،
ران��ت نفتی ج��ز درامد ارزی نتوانس��ته کمکی
به رش��د و توسعه اقتصادی کش��ور کند .در این
شرایط ،به دلیل درامدهای باداورده و نبود تولید
داخلی ،واردات به اس��اس اقتص��اد رانتی تبدیل
ش��ده و از طرف دیگر ،به دلیل وجود فساد ناشی
از همی��ن رانت ،بخش��ی از واردات ب��رای فرار از
پرداخ��ت عوایدی دولت به ص��ورت قاچاق وارد
کشور می شود.
در واق��ع ،منابع ارزی باداورده در کش��ورهای
وابس��ته به درامدهای نفت��ی نه تنها بهبودی در
وضعیت این کش��ورها ایجاد نک��رد ،بلکه ب ه این
دالی��ل انها را درگیر چرخه باطلی از مش��کالت
ساخته است:
-۱به دلی��ل وجود رانت و بی نی��ازی دولت به
درامده��ای مالیاتی ،اقتصاد کش��ور به اقتصاد
دستوری تبدیل ش��ده و تولید ،سرمایه گذاری،
قیمت ه��ا ،درامده��ا و ...از س��وی دولت تعیین
می شود.
-۲دول��ت به عن��وان رقی��ب قدرتمن��د
بخش خصوص��ی وارد عمل ش��ده و دیگر جایی
برای رشد ،خالقیت و نواوری در این بخش باقی
نمی گذارد.
-۳از انجایی که نرخ منابع طبیعی در بازارهای
جهانی تعیین می ش��ود ،درامد کش��ور نیز تابع
قیمت ه��ای جهان��ی خواهد ب��ود .در این حالت
اقتصاد کش��ور به دلیل نوسانات بازارهای جهانی
بی ثبات خواهد بود.
-۴بی ثبات��ی اقتص��ادی کش��ور ،بی ثبات��ی
سیاس��ی را نیز ب��ه هم��راه دارد ،به همین دلیل
در بیش��تر کش��ورهای برخوردار از رانت شاهد
کودتای نظامی (نیجریه) ،درگیری های داخلی
(لیبی) و حتی اشغال خارجی (عراق) بوده ایم.
-۵گرفتار ش��دن اقتصاد ب��ه بیماری هلندی
مورد دیگری است که در ان به دلیل ورود بی رویه
ارز خارج��ی و کاهش نرخ ارز ی��ا افزایش نیافتن
نرخ ان در حد نرخ تورم ،بخش صنعت در کش��ور
درگیر رکود می شود.
-۶به دلی��ل ران��ت موجود و دس��توری بودن
اقتصاد ،دول��ت به طور تصنعی ارزش پول ملی را
ب��اال و ن��رخ ارز را پایین نگه داش��ته و همین امر
نرخ کاالهای داخل را گ��ران و کاالهای خارج را
ارزان می س��ازد که خود تبدیل به انگیزه ای برای
قاچاق می شود.
-۷ب��اال ب��ودن ارزش پ��ول مل��ی ،نب��ود
س��رمایه گذاری و خروج س��رمایه از کشور را نیز
به دنبال خواهد داشت.
-۸از ایج��اد ی��ک ب��ازار ارز واقع��ی و رقابتی
(ضرورت یک اقتصاد سالم) جلوگیری می شود.
-۹افزای��ش تقاض��ای کاالی خارج��ی در
کش��ور پیامد دیگری اس��ت ک��ه به دلیل رکود
داخل��ی و نب��ود توانای��ی رقابت داخ��ل با خارج
س��یل واردات کااله��ای خارجی را ش��اهدیم.
قاچ��اق کاال در ای��ن ش��رایط نی��ز معن��ا پی��دا
می کند.
در چنین وضعیتی ،دولت برای پاس��خگویی
به تقاضای م��ردم بیش از پیش ب��ه درامدهای
ناشی از منابع وابسته می شود و دور باطلی شکل
می گیرد؛ بنابراین ،رهایی از اقتصاد رانتی-نفتی
می توان��د کمک بزرگی به رف��ع معضل قاچاق با
این روش ها باشد:
-۱بهبود فضای کس��ب وکار ب��ا ایجاد انگیزه
برای تولید.
-۲شفاف سازی و ساماندهی بازار غیرمتشکل
پولی با ایجاد بازار واقعی ارز.
-۳محور قرار دادن رش��د بهره وری در اقتصاد
با تقویت عوامل تولید ،توانمندسازی نیروی کار،
تقویت رقابت پذیری اقتصاد.
اموالی که باید
پس گرفته شود؟
«در س��اعات پایان��ی ش��نبه ۲۱ ،دی ب��ا تالش
شبانه روزی اعضای هیات های نظارت بر انتخابات
در اس��تان ها ،کار بررس��ی صالحی��ت داوطلبان
انتخابات مجلس شورای اسالمی ایران پایان یافت.
گرچه زمان بررس��ی بس��یار کم و تعداد پرونده ها
بس��یار زیاد بود ،اما تالش ش��د هیچ پرونده ای در
این فرصت محدود ،بررس��ی نش��ده باقی نماند».
س��خنگوی ش��ورای نگهبان ،با این توییت از پایان
بررس��ی صالحیت ثبت نام کنندگان دوره یازدهم
مجلس ش��ورای اس�لامی خبر داد و گفت :پس از
تایید صالحیت ۹۱درصدی نامزدهای نمایندگی
مجل��س یازدهم در هیات های اجرایی ،هیات های
نظارت اس��تانی نیز کار خود را به پایان رس��اندند.
اما در نهایت بررسی صالحیت داوطلبان انتخابات
یازدهمین دوره مجل��س از طریق فرمانداری های
اس��تان ها ،خبرهای خوبی برای برخی چهره های
سرش��ناس و همچنین تعداد زیادی از نمایندگان
فعل��ی مجل��س نداش��ت .چنانچ��ه ،عباس��علی
کدخدایی ،س��خنگوی ش��ورای نگهب��ان هم در
یک برنامه تلویزیون��ی از رد صالحیت ۹۰نماینده
فعل��ی مجلس که برای انتخاب��ات دور بعد ثبت نام
ک��رده بودند خب��ر داد و گفت :از ح��دود ۲۴۷نفر
نماینده فعل��ی مجلس ،صالحی��ت ۹۰نفر یعنی
حدود یک سوم ،تایید نشد .کدخدایی معتقد است
صالحیت ای��ن نمایندگان به طور عم��ده به دلیل
«مسائل مالی» تایید نش��ده است؛ ۹۰نماینده ای
که رای انها تا پای��ان مجلس دهم در تصمیم های
خرد و کالن کشوری تاثیرگذار خواهد بود!
نماین��ده مردم نجف اب��اد در مجلس ش��ورای
اسالمی نیز چندی پیش در گفت وگو با خبرگزاری
انا گفت ۲۰۰ :مسئول در رده های مختلف که حتی
برخی هم فوت ش��ده اند ،بین ۵۰۰تا هزار میلیارد
توم��ان از طری��ق رانت و سوءاس��تفاده از موقعیت
شغلی به دس��ت اورده اند و این درامدها نامشروع
بوده و این اموال باید پس گرفته شود.
ابوالفضل ابوترابی ،با اشاره به رد صالحیت برخی
نمایندگان با موضوع «مس��ائل مالی و اقتصادی»
ازس��وی شورای نگهبان اظهار کرد :برای نخستین
بار در اصالح اصل ۴۹قانون اساسی ،رانت را تعریف
و ب��رای ان جرم انگاری کردیم .این قانون می گوید
اموالی که از طریق رانت ازس��وی مس��ئوالن در هر
سطح کسب شده ،باید مصادره شود و به بیت المال
بازگردد.
وی با اش��اره به طرح «مس��ائل مالی» ازس��وی
شورای نگهبان برای رد صالحیت برخی نمایندگان
مجلس تصریح کرد :قانون برخورد با تخلفات محرز
و اثبات ش��ده تمام مس��ئوالن از جمله نمایندگان
مجلس بر قوه قضاییه تکلیف شده است.
عضو کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس شورای
اسالمی تاکید کرد :در ۴۰سال بعد از انقالب دارایی
حدود ۲۰۰مس��ئول در رده های مختلف که حتی
برخی هم فوت ش��ده اند ،بین ۵۰۰تا هزار میلیارد
توم��ان از طری��ق رانت و سوءاس��تفاده از موقعیت
ش��غلی به دست امده و کسب درامد نامشروع بوده
است .نماینده نجف اباد در مجلس شورای اسالمی
گفت :متاس��فانه سوءاستفاده مالی از طریق رانت،
وجهه قانون��ی دارد و متخلفان از طریق امتیازهای
وی��ژه و امضاهای طالیی موقعیت ه��ای ویژه برای
افرادی که دلخواه ش��ان هس��تند ایجاد می کنند.
ابوترابی خاطرنش��ان کرد :خوشبختانه در مجلس
ن بار این روش ها جرم شناسی
دهم برای نخس��تی
ش��د که به نظرم اقدام بزرگ��ی در این مجلس بود و
توانستیم قانون کس��ب اموال نامشروع را براساس
اصل ۴۹به مس��ئوالن بع��د از انقالب تعمیم دهیم
و ای��ن قانون اکن��ون نه تنها ب��رای نمایندگانی که
به دلیل مسائل مالی تایید صالحیت نشده اند ،بلکه
برای نمایندگانی هم که تایید صالحیت ش��ده اند
قابل پیگیری و اجراس��ت .به گزارش قدس انالین،
الی��اس نادران ،نماینده پیش��ین مجلس ش��ورای
اس�لامی و عضو هیات مدیره موسس��ه مردم نهاد
دیده بان ش��فافیت و عدالت نیز با انتشار مطلبی در
صفحه ش��خصی اش در فضای مجازی نسبت به رد
صالحیت ۹۰نماینده فعلی مجلس ازسوی شورای
نگهبان ب��رای یازدهمی��ن دوره انتخابات مجلس
واکنش نش��ان داد و در نامه ای به ایت اهلل رئیسی،
رئیس قو ه قضاییه خواستار شده که تحقیق درباره
خطاهای نمایندگان ردصالحیت شده اغاز شود .او
در صفحه ش��خصی خود نوش��ت :امروز نامه ای به
رئیس قو ه قضاییه نوش��تم .ش��ورای نگهبان گفته
۹۰نماینده فعلی عمدتا به دلیل مالی ردصالحیت
ش��دند .این نباید پایان ماجرا باشد و دادستان باید
تحقیقات خود را درب��اره این نمایندگان اغاز کند
تا متخلفان مالی دادگاهی ش��وند ،هدایای نهاد ها
به نمایندگان تا س��که و دالر اخر پس گرفته شود.
س��یده حمیده زراب��ادی ،عضو ش��ورای مرکزی
فراکس��یون امید و نماینده م��ردم قزوین از جمله
نمایندگان ردصالحیت شده است که در گفت وگو
با ایلنا گفت :ملت باید بدانند چرا نمایندگان ش��ان
فاقد صالحیت نمایندگی مجدد هس��تند .شورای
نگهبان باید شفاف سازی کند.
گزارش خبری
اقای رئیس جمهوری
رانت را خفه کنید
editor@smtnews.ir
شنبه
28دی 1398
22جمادی االول 1441
18ژانویه 2020
شماره 1451
پیاپی 2769
گفتوگوی
نارو زدنهای صنعتی
رضا رضایی ،رئیس پیش��ین انجمن قطعهس��ازان کش��ور درباره
رانته��ای اطالعاتی موج��ود در صنعت خودرو و ج��ذب کارکنان
خودروس��ازی پس از بازنشستگی از س��وی قطعهسازان به
گف��ت :در صنعت چنین امری وج��ود دارد بهویژه صنعت خودرو که
صنعتی پیش��ران بهشمار میرود .برای جلوگیری از چنین پدیدهای
باید قانون وجود داشته باشد ،عالوهبر اینکه استفاده از اطالعات افراد
منوطبه بازنشستگی انها نیست.
او افزود :گاهی در زمان داش��تن مس��ئولیت ،برخی قطعهس��ازان
ای��ن سوءاس��تفاده را میکنند .به این ترتیب برخ��ی حتی در زمان
حیات کاری خود در خودروس��ازی مبادرت به دادن برخی اطالعات
ذیقیم��ت به برخی قطعهس��ازان می کنند؛ البت��ه درحالحاضر با
مدیریت جدید دو خودروساز این امر کمرنگتر شده است.
وی ادام��ه داد :ب��روز و ظهور چنین پدیدهای در کش��ور ما به این
دلیل است که حقوق مالکیت فکری جایگاه خودش را ندارد .یکی از
معضالتی که سبب شده تا فناوری و دانش در صنعت خودرو کشور پا
نگیرد ،همین مس��ئله است .در تمام صنایع این پدیده وجود دارد اما
در صنعت قطعه پررنگتر است زیرا اثرات زودگذر دارد.
www.sanatnewspaper.com
چالش توزیع الستیک های
سنگین و نیسانی در بازار
با صنعتگران در زمینه رانتهای خودرویی
زیادهخواهی بدون تکاپو
او یاداور ش��د :اگر فردی برای تحقیق و توس��عه هزینه کرده و به
اطالعاتی دس��ت یافته که منجربه محصول جدید و باکیفیت ش��ده
باید دارای حقوقی باش��د .مش��تری باید اهمیت ویژه برای مالکیت
فک��ری او بدهد .متقاضی محصوالت قطعهس��ازان ،خودروس��ازان
هس��تند و الزم است محرمانه بودن دادهها و اطالعات زنجیره تامین
خود را حفظ کنند .این قطعهساز با بیان اینکه بارها مشاهده شده که
قطعهس��ازی با تحقیق و توسعه به دستاوردی رسیده اما خودروساز
با دریافت این اطالعات ان را در اختیار سورس دیگر قرار داده است،
گفت :این نبود امنیت ب��رای تحقیقات و مطالعات هزینهکردها را از
بین میبرد و در ادامه شاهد موازیکاری از سوی چند سورس هستیم
بهجای اینکه صنعتگر به سراغ قطعه ای برود که در کشور تولید ندارد
و خود با تحقیق و توسعه به داخلیسازی ان بپردازد.
رئیس پیش��ین انجمن قطعهسازان کش��ور ،گفت :در بحث دیگر
هم قطعهس��از با پرداختی بیشتر ،نیروی انسانی مسبوق به اطالعات
خودروساز را استخدام میکند که البته این امر در دوره مدیریت رضا
ویسه در س��ازمان گسترش و نوس��ازی صنایع ایران(ایدرو) ممنوع
بود .قطعهس��از نمیتوانست کارشناسان خودروساز را استخدام کند
و برعکس.
او تصریح کرد :این مسائل بیشتر در حوزه اخالقیات است و بهلحاظ
حقوقی باید مالکیت فکری به رسمیت شناخته شود و نباید اطالعات
کس��ی که س��رمایه زیادی برای بخش تحقیق و توس��عه خود کرده
بهراحت��ی اطالعاتش در اختیار دیگری قرار گیرد .خودروس��از باید
محرم اطالعاتی باش��د که قطعهساز بهدست اورده و انها را در اختیار
او قرار داده است.
این قطعهس��از کش��ور افزود :هنگامی که این اطالعات بهراحتی
در اختیار دیگری ق��رار میگیرد تازه این تولیدکننده بدون هزینه و
زحمت میشود رقیب شرکت صاحب فکر .او ابراز کرد :اگر نیروهای
واحدهای بزرگ قطعهس��ازی مورد بررس��ی قرار گیرد به حجمی از
کارشناسان خودروسازی برمیخوردید که در این قطعهسازیها در
حال فعالیت هس��تند .این معضلی در صنعت خودرو کش��ور اس��ت
ی این
ت جدید در هر دو خودروساز
که گفتم خوش��بختانه با مدیری
مس��ئله کمرنگتر شده است .رضایی در پایان خاطرنشان کرد :برای
رشد این صنعت و ایجاد مزیتهای رقابتی باید مانع تکرار این مسائل
شد.
متعهد به بیاخالقی
ارش محبینژاد ،دبیر انجمن تخصصی صنایع همگن نیرومحرکه
و قطعهس��ازان کش��ور هم در اینباره به
گفت :این موضوع به
صیان��ت از دارایی معنوی و حفظ اس��رار فنی طرفی��ن در قراردادها
برمیگردد .در برخی مس��ائل مناس��ب اس��ت از فضای بینالمللی
الگوب��رداری کنی��م .بهعنوان مث��ال در اکث��ر قراردادهایی که بین
صنعتگران مانند خودروس��از و قطعهساز بسته میشود ،بندی بهنام
توافق محرمانه وجود دارد .طرفین چه قطعهس��از و چه خودروس��از
متعهد میش��وند اس��رار فنی یکدیگر را تا پایان مدت قرارداد و برای
مدت زمان مش��خصی پس از ان حفظ کنند.او افزود :براساس همین
3
ضمیم��ه قراردادی هر دو طرف قراردادهایی که با نیروهای انس��انی
خود میبندند از انها هم تعهد گرفته میشود اطالعات فنی را منتشر
نکنن��د؛ عالوه ب��ر اینکه افراد متعهد میش��وند تا چند س��ال پس از
خدمت ،جای دیگری در زمینه مشابه مشغول بهکار نشوند .این روند
را در سیستمهای نظامی هم میبینیم.
دبیر انجمن تخصصی صنایع همگن نیرومحرکه و قطعهس��ازان
کش��ور با بیان اینکه برخی از قطعهس��ازان داخلی با خودروس��ازان
بینالمللی هم فعالیت داش��تهاند و با مفه��وم صیانت از داراییهای
معنوی و اطالعات دانش فنی غریبه نیست ،گفت :چنین مسائلی در
قراردادهای داخلی مغفول مانده اینکه خودروساز و قطعهساز مکلف
باش��ند از ابتدای همکاری تا پایان قرارداد و مدت مشخصی که پس
از قرارداد تعهد میش��ود اطالعات را در اختی��ار غیر قرار ندهند تا از
تبعات نش��تی اطالعات در امان باش��ند .وی ادامه داد :ممکن است
پرس��ش شود ضمانت اجرایی این کار چیس��ت؟ اینکه خودروساز با
قراردادی که با نیروی انسانی خود میبندد در ان یاداور شود که انها
حفظ اسرار کنند و در صورت تخلف قرار است چه اتفاقی رخ دهد؟
این مس��ائل در ادامه مربوط به قضاس��ت که میتواند در قالب یک
ن گونه
کارگروه حقوقی ضمانت اجرای��ی هم برای ان پیدا کرد .هما
که در جهان در حال اجراس��ت؛ بنابراین در صنعت خودرو بینالملل
بس��یاری از مس��ائلی که بهعنوان رانت اطالعاتی در صنعت خودرو
کشور وجود دارد ،حل شده است.
محبینژاد گفت :درحالحاضر متاس��فانه ش��اهد هس��تیم حتی
ش��رکتهای خودروس��از و تامینکنن��دگان انها ،به ای��ن دلیل که
قطعهس��ازی نمیتواند قطعات را به دلیل کس��ری نقدینگی تامین
کند یا بهدلیل بدهی باالیی که خودروس��از به این قطعهس��از دارد،
قرار نیست همکاری خود را با او ادامه دهد ،خود خودروساز برخالف
اخالقیات اطالعات یک شرکت را در اختیار شرکت دیگر قرار داده و
در عمل رقیب و سورس موازی ایجاد می کند.
او ادامه داد :محرمانگی و حفظ اطالعات فنی طرفین در قراردادها
ذکر و رعایت نمیش��ود چه برسد به اینکه از افراد بخواهیم اطالعات
فنی را بیرون نبرند؛ بنابراین صیانت دارایی معنوی در کشور ما هنوز
به رویه مش��خصی نرسیده که همین امر به صنعت خودرو در زمینه
توس��عهیافتگی اسیب زیادی زده اس��ت .محبینژاد گفت:روی این
موض��وع بهلحاظ حقوقی باید کار ش��ود و در ادامه قانون ش��ده و در
قراردادها ،طرفین ملزم به اجرای ان شوند.
رئیس اتحادیه فروش��ندگان الس��تیک ،روغن و فیلتر
خ��ودرو اعالم کرد :اگر بازار روال طبیعی داش��ته باش��د
و تولیدکنن��ده ب��ه ام��ر تولی��د و توزیعکننده ب��ه توزیع
بپ��ردازد و نظارت کامل نیز اعمال ش��ود اصناف راحتتر
خواهن��د بود و ای��ن وضعیت ،ای��دهال و بهت��ر از فروش
انالین تایرسازان اس��ت .داوود سعادتینژاد در گفتوگو
ب��ا خبرخودرو اظهارک��رد :درحالحاض��ر از نظر توزیع
الس��تیکهای سنگین و نیسانی مشکالتی در بازار وجود
دارد .رئیس اتحادیه فروشندگان الستیک ،روغن و فیلتر
خودرو افزود :بهدلیل صادر نش��دن حواله ،الستیکها در
انب��ار میماند و حتی تاریخ مصرف انها منقضی میش��ود
و مش��کالتی در اینباره وجود دارد .س��عادتینژاد درباره
ف��روش انالین و مس��تقیم برخ��ی تایرس��ازان و حذف
واحدهای صنفی ،گفت :بهتازگی ثبت تمام الس��تیکها
در س��امانه جام��ع تجارت -ک��ه زیر نظر وزارت کش��ور
و س��تاد تنظیم بازار اس��ت -ضروری ش��ده اما بس��یاری
بهدنبال ثبت در این س��امانه نیس��تند یا ثبت در س��امانه
برای انان دش��وار اس��ت؛ بنابراین دور از انتظار نیست که
الستیکهای س��واری نیز به سرنوشت دیگر الستیکها
و دپو در انبارها دچار ش��وند .رئیس اتحادیه فروشندگان
الس��تیک ،روغن و فیلتر خودرو اف��زود :تولیدکنندگان
وظیفه دارند محصوالت تولیدی را به س��امانه وارد کنند.
اگر الس��تیکها به سامانه وارد شود و فروشنده هیچگونه
اختیاری نداشته باشد بهطور قطع مشکالتی ایجاد خواهد
شد .سعادتینژاد گفت :اگر بازار روال طبیعی داشته باشد
و تولیدکننده به امر تولید و توزیعکننده به توزیع بپردازد
و نظارت ازس��وی س��تاد تنظیم بازار ،س��ازمان حمایت
مصرف کنندگان و تولیدکنندگان ،اتاق اصناف و اتحادیه
وجود داش��ته باش��د عالوهبر انکه با گرانفروشی مقابله
میشود وضعیت بازار بهبود پیدا می کند.
رئیس اتحادیه فروش��ندگان الس��تیک ،روغن و فیلتر
خودرو تصریح کرد :اگر این وضعیت وجود داش��ته باشد
همه اصناف ش��امل تولیدکننده و خریدار و نیز فروشنده
راحتتر خواهند بود؛ این وضعیت ایدهال و بهتر از فروش
انالین تایرسازان است .سعادتی نژاد درباره نرخ روانکارها
و روغن موت��ور در مراکز خدمات پ��س از فروش ،گفت:
مراکز خدم��ات پس از ف��روش ،روغنهای برن��د را ارائه
نمی دهند.
خبر
فاطم�ه امیراحمدی :در برخ��ی از گفتگوهایی که با صنعتگر
داش��تیم به نکاتی اشاره ش��د که میتوان به انواع رانتها در سیستم
دولتی و خصولتی پی برد .دادن فرصت و امکانات ویژه به فرد یا گروه
خاصی بهش��کل پنهانی درحالیکه اعطاکنن��ده در مجامع عمومی
ب��ه نقد ان رفتار میپردازد ،نکته عجیبی اس��ت .گاهی این رانتها،
رانت اطالعاتی اس��ت که افراد دادهه��ای ذیقیمت خود را در قالب
مشاور یا غیرمشاور در شکلی غیررسمی در اختیار فرد یا گروه خاصی
ق��رار میدهد و به این ترتیب میداندار رقابت میش��وند .در صنعت
خودرو چنین موضوعی بین نیروهای انسانی خودروساز و قطعهساز
وجود دارد .بهعنوان مثال ،ممکن اس��ت یکی از نیروهای تاثیرگذار
خودروس��از پس از بازنشستگی از سوی قطعهس��از بهعنوان مشاور
جذب شود .این امر بازار تولید و فروش را بهسود قطعهساز کرده و چه
بس��ا موازیکار رخ میدهد .عنوان میشود پیشتر جذب نیروهای
خودروسازی پس از بازنشستگی از سوی قطعهسازان ممنوع بود اما
این امر ،چند س��الی است که دیگر ممنوعیت و محدودیت گذشته را
ندارد و قطعهس��ازان بزرگ با جذب این افراد بخش��ی از قطعهسازان
کوچک را از بازار رقابت حذف کردهاند.
ممنوعیت واردات
محصول دولتی بودن
صنعت خودرو است
درِ مسکن ملی
رو به رانت باز است؟
مانع شیشه ای بین
رانت و شهرداری
4
شنبه
28دی 1398
22جمادی االول 1441
18ژانویه 2020
شماره 1451
پیاپی 2769
خودرو و قطعه
تجارت
دبیر انجمن واردکنندگان خودرو در گفت وگو با
یادداشت
رابطه مافیا و توسعه
صنعت خودرو
امیرحسن کاکایی
عضو هیاتعلمی دانشگاه علم و صنعت
رانت در علم اقتصاد ذاتا چیز بدی نیس��ت .به عنوانمثال ،در
دهه ۶۰میالدی دولت کرهجنوبی به چند خانواده برتر ان کشور
رانت و انحصاراتی را عطا کرد که از انها صنایع بزرگی مانند دوو،
هیوندای ،کیا ،الجی و سامس��ونگ بیرون امد .اصطالحی در
کرهجنوب��ی وجود دارد ک��ه به ان «چب��ول» ،در ژاپن با کمی
اغماض «کایرتس��و» ،در امری��کا «کارتل» و در زبان ما ایرانیان
ب��ه ان «مافیا» می گویند .البته یک متخصص حرفهای مرا به
ب��اد انتقاد خواهد گرفت که این کلمات دارای معانی گوناگونی
در بس��ترهای تاریخی سیاس��ی و اقتصادی گوناگون است؛ اما
تو جو و مفهوم همسویی
کافی اس��ت کمی در ویکی پدیا جس
راهب��ردی( )Strategic Alignmentرا دنبال کنید .البته
در ایران هم پیش از کرهجنوبی ش��بیه این سیستم به کار رفت
و در دهه ۴۰خورشیدی ،بسیاری از شرکتهای بزرگ مبتنی
بر رانت و خانواده پایه گذاری ش��دند و بس��یاری از خانواده های
بنام صنعت مانند خیامی ،نگهدار و اخوان مشمول امتیازهایی
ش��دند که در حالت عادی وجود نداشت و بر همین مبنا صنایع
کش��ور ما در این دهه رونق فراوانی یافت و ما هماکنون از نتایج
زحمات کشیده شده در ان دهه ،بهره ها می بریم.
بحثه��ای علمی زیادی در زمینه ران��ت وجود دارد که من
سوادشان را ندارم اما اینطور فهمیدم که اصل رانت برای تجمع
ثروت و توسعه صنعت الزامی است .در نهایت اینکه در کشوری
که تازه می خواهد توسعه پیدا کند ،یکی از الزامات این است که
به افرادی اجازه دهند که امتیازهایی را تجمیع و براس��اس ان
امتیازهای اولیه ،ت��وان رقابت با غولهای موجود را پیدا کنند.
چین یا روسیه که کمونیس��تی بوده اند ،وقتی بهسمت اقتصاد
ازاد حرکت کردند ناچار ش��دند اف��رادی را بهعنوان مدیرعامل
و صاحب ش��رکتهای نوظهور انتخاب کنند و بهعبارتی به انها
رانت دهند .این رانت دادن نیس��ت ک��ه اهمیت دارد ،بلکه نوع
استفاده از رانت است که می تواند سرنوشت کشورها و شرکتها
را تعیین کند .یک نفر رانت می گیرد و پس از مدتی رقابت پذیر
می شود و بعد با مالیاتی که به دولت می دهد ،محصوالت خوبی
ک��ه به مردم خود و جهان ارائه و درنهایت با اش��تغالی که ایجاد
می کن��د ،رانت را ب��ا بهره اش به کش��ورش برمی گرداند؛ مانند
سامس��ونگ ،الجی و هواوی .یک نفر ه��م تا اخر عمر به رانت
وابسته است و می ش��ود رانتخوار و اویزان بهدولت و کشورش،
مانند بس��یاری از اشخاص و شرکتها در ایران و جهان .یکی از
تفاوتهای اساس��ی ما با کرهجنوبی در صنعت خودرو این بود
که پس از حدود ۳دهه کرهجنوبی به افرادی که رانت داده بود،
اخرین اخطارها را داد و درنهایت انها که نتوانس��تند نقش خود
را در توسعه کشور ایفا کنند ،نابود شدند ،مانند دوو و کیاموتورز؛
اما در ایران س��الهای سال است که ش��رکتها با وجود بزرگ
شدن ،همچنان وابس��ته به رانتهای دولتی هستند .البته این
رانتها فقط از جنس پول نیستند انواع مجوزها و اطالعاتی که
ردوبدل می ش��ود و ضوابط مبهمی که وج��ود دارد ،این فضای
رانتی را بهوجود می اورد و تغذیه می کند .البته دوستان من در
صنع��ت خودرو به طور حتم به من ایراد خواهند گرفت که کدام
رانت؟ سالهاس��ت دولت درحال کس��ب بیشترین درامدها از
این صنعت اس��ت .نکته جالب همین جاس��ت ،دولتها در این
س��الها ،با ابهاماتی که در فضای کسبوکار وجود دارد و تالش
نکردن برای شفاف ش��دن این فضا به گونه ای عمل کرده اند که
همیشه بخش خصوصی وابس��ته مطلق بهدولت است و اصوال
کسی که بدون ارتباط با دولت بخواهد توسعه پیدا کند ،به ویژه
در صنعت خودرو ،حتما با مش��کل روبه رو می ش��ود .برعکس
ان را می ت��وان اینگونه ترجمه کرد ،هرکس��ی که به رانتهای
اطالعات��ی دسترس��ی دارد ،می تواند در این فض��ا رقابت کند؛
رقابت نه برای کس��ب مزیتهای واقعی رقابتی در جهان بلکه
مزیتهای رقابتی در فضا ابهام الود کسبوکار در کشور.
س��الها قانونگ��ذاری غلط و سیاس��تگذاری های مبتنی
بر منافع سیاس��ی و نهاقتصادی ،نتیجه اش فضای کس��بوکار
نامناسب و رانتی می شود و در این زمینه شکی نیست .البته در
این میان پیشنهادهای گوناگونی ارائه و کارهای متعددی انجام
شده است .به عنوانمثال ،بحث بهبود قوانین برای بهبود فضای
کسبوکار چند سالی است در دستورکار قرار گرفته یا موضوع
دول��ت الکترونی��ک در جایجای این کش��ور درحال پیگیری
است .دولت الکترونیک که راهحل بسیار مناسبی برای شفافیت
است ،می تواند به عنوان یک ابزار تحول در راه توسعه و پیشرفت
در نظر گرفته ش��ود اما ما در عل��م کامپیوتر یک واقعیت داریم
که می گوید؛ اگر اش��غال بدهی ،اش��غال میگیری .اگر دولت
الکترونیک تماما برمبنای قوانین موجود و بدون در نظر گرفتن
اصالح��ات انجام ش��ود ،فقط وضعیت موج��ود را بدتر می کند
ک��ه در این حالت مردم گرفتارتر و مافیاها بزرگ تر می ش��وند؛
بنابرای��ن در کنار طراحی دولت الکترونیک باید س��اختارهای
دولت نیز که ش��امل قوانین دستوپاگیر متعدد می شود ،مورد
بازنگ��ری قرار گیرد .از س��ویی ،جلوگی��ری از رانتخواری برای
ایجاد عدالت همراه با توسعه ،مساوی با توزیع بی حسابوکتاب
امتیازها یا از بین بردن انها نیست .متاسفانه در کشور ما بهویژه
در صنعت خودرو ،بهنام ایجاد رقابت و حذف رانتها حدود ۳۰
خودروس��از و حدود ۶۰مجوز خودروسازی داریم که خودشان
منبع توزیع رانتهای جدید بوده اس��ت .ای��ا با توزیع رانت ،ما
صاحب خودروساز جهانی شدیم؟ ایا درحالحاضر خودروساز
م��ا قابلیت رقابت در س��طح جهان��ی دارد؟ به هرح��ال بهنظر
می رس��د با توجه به اینکه روزبه روز رقابت در جهان س��خت تر
می شود و صنعت خودرو ما همچنان اندرخم یککوچه درحال
قدمزدن است ،الزم است برای حرکتهای بزرگتر راهحلهای
بهتر و مناسبتری ارائه شده و اجرا شود.
editor@smtnews.ir
:
ممنوعیت واردات ،محصول دولتی بودن صنعت خودرو است
فاطم�ه امیر احم�دی :پیش از تحری��م ،واردات خودرو
ممنوع ش��د و به این ترتیب از ابتدای تیر ۹۷با امضای وزیر
وقت صنعت ،معدن و تجارت(محمد ش��ریعتمداری) مصوبه
ممنوعی��ت واردات ابالغ و بهاج��را درامد .همچنین در دوره
ریاس��ت وی بر مسند وزارت ،تخلفاتی در حوزه ثبت سفارش
خودرو انجام ش��د که همچنان پرونده قضایی انها باز است.
بخش��ی از خودروهای دارای تخلف ،مجوز ترخیص دریافت
کردن��د (بیش از هزار خودرو) و باقی(بیش از ۲هزار خودرو)
همچنان در گمرکات کشور دپو شدهاند.
برخی کارشناسان انحصاری شدن بازار را سمی برای تولید
داخل��ی میدادن��د و اینکه کیفیت و اس��تاندارد و همچنین
ن��واوری و خالقی��ت برای رقاب��ت را از صنعتگ��ر میگیرد.
در ادام��ه
گفت وگویی با مهدی دادف��ر ،دبیر انجمن
واردکنندگان خودرو داش��ت که وی با اشاره به منافع دولت
در صنع��ت خ��ودرو ،ممنوعی��ت واردات را محصول همین
ذینفع بودن دولت میداند.
نخست از ممنوعیت واردات خودرو بگویید که چرا
پیش از تحریم اتفاق افتاد؟
در پاس��خ به این پرس��ش حوزه واردات خ��ودرو را ب ه طور
کالن میبینم و ب��ه چرایی ان میپردازم .اصل موضوع نبود
روی��ه خالف قانون .هنوز کس��ی مس��ببان ای��ن موضوع را
اس��تراتژی دقیق در فض��ای تولید و واردات اس��ت .قاطعانه
استنطاق نکرده است.
اعالم میکنم ،که اس��تراتژی نداریم .با تغییر افراد ،مدیر کل
منظ�ور تغییرات در س�امانه ثبتس�فارش اس�ت
خودروی��ی ،معاون تولید وزیر ،خود ش��خص اقای وزیر یا با
ک�ه مدت�ی تعطی�ل ش�د بهدلی�ل اینکه عنوان ش�د
یک بخشنامه ،تمام اس��تراتژی این صنعت متحول می شود.
ثبتس�فارشهای غیرقانونی با هک کردن این سامانه
این مسئله یکی از عوامل ایجاد فساد است.
انجام شده است؟
عامل بعدی در مش��کالت تولی��د و واردات ،حضور دولت
س��امانه هک نش��ده بود در ادامه مرجع قضایی اعالم کرد
در تولی��د و تجارت خودرو اس��ت .سال هاس��ت رهبر معظم
ثبتس��فارش برای عدهای باز بوده است .اگر هک بود تعداد
انق�لاب تاکید بر اصل ۴۴و سیاس��ت های اجرایی ان دارد.
زیادی مورد پیگرد قانونی قرار نمیگرفتند.
چرا؟ یکی از دالیل ان که امروز با ش��رایطی که داریم کامال
وقتی شما صاحب یک بنگاه اقتصادی باشید ،سیاست های
ملموس اس��ت به این برمیگردد که دولتهای استکباری و
خود را تنظیم میکنید و اینکه در حال فعالیت سودده است.
تحریمکنندگان کشور ،ش��اید بتوانند محدودیت هایی برای
هر سوء جریانی هم پنهان می شود.
دولتها بهوجود اورند اما اگر اقتصاد در اختیار تعداد زیادی
نتیجه این نوع عملکرد سال گذشته و امسال مشاهده شد؛
باش��د ایا میتوان همه انها را تحری��م و محدود کرد؟ خیر.
مگر می شود یک شبه شرکت خودروسازی میلیاردها تومان
منظور این اس��ت اگر بخ��ش خصوصی ام��ور در اختیارش
زیان انباش��ته داشته باشد .بنگاه اقتصادی چون دولتی است
باشد با هدف حفظ و بقای کسبوکار خودش دست به انواع
نهادهای نظارتی روی انها کنترل دقیق ندارند و
تکنیکه��ا و تاکتیک ها در حوزه قانون خواهد
نه حس��ابرس درست س��ود و زیان را حسابرسی
زد ک��ه بتواند حیات خود را حفظ کند .تحریم
کن��د و ...همه چیز پنهان می ش��ود و در نهایت
را میتوان بهعنوان یک جایگزین بسیار ضعیف
اینکه هر بنگاه اقتصادی یک ظرفیت و کشش��ی
اگر مسئولی
بر بخش خصوصی تحمیل کرد.
در صنع��ت خ��ودرو نهتنه��ا دول��ت از این خودش مدیر یک برای مقاومت در برابر ضعف و زیان دارد.
� منظور این است که با ممنوعیت واردات
صنعت دس��ت برنداشته ،بلکه تفکرات محدود بنگاه اقتصادی
و مش�کالت بازار زیان انباشته سال ها قبل
و منجم��د امده با هزار و یک توجیه درس��ت
باشد ،چون
خودروساز خودش را نشان داد؟
یا نادرست ،نش��ات گرفته از زاویه های پنهان
بل��ه .تا پیش از اینک��ه خودروهای وارداتی در
و پی��دای خودش در مراج��ع تصمیمگیری از ذینفع است
کنار محصوالت داخلی بازار را پوش��ش میدادند
مجلس ش��ورای اسالمی یا سایر نهادها ،شروع این امر برای
بسیاری از مش��کالت و معضالت صنعت خودرو
ک��رده و اجازه ن��دادن فضای م��ورد نیاز برای او تضاد منافع
پنه��ان بود که با قط��ع واردات خودرو چالشها
حرکت به س��وی واگذاری پیش برود و اینکه
دولت از موضوع اقتص��اد خودرویی خودش را ایجاد می کند،
خودشان را نشان دادند .محدودیت و ممنوعیت
واردات به همراه تحریمها نادرس��تی شعارهایی
پس بهجای
کنار بکش��د .به این ترتیب خودروسازی کشور
که پیشتر در زمینه خودکفایی و داخلیس��ازی
و تجارت ان(چون هر دو بخش در کنار هم به تصمیم گیری
داده میشد بر همگان روشن شد.
نیاز بازار پاسخ میدهند) از این سیطره خارج منصفانه ،تالش
واح��دی در وزارت صنعت ،مع��دن و تجارت
شود.
دولته��ا ،از دولت یازده��م و دوازدهم تا به می کند تا تولید بهنام شورای سیاس��تگذاری خودرو وجود دارد
و معاونت��ی به ن��ام مع��اون امور صنای��ع و ...که
قبلتر برگردیم دولت پنجم و ششم هیچ کدام و تجارت را در
مس��ئولیت انه��ا حاکمیتی با نگاه گس��ترده در
در ای��ن موضوع با یکدیگ��ر تفاوتی نمیکنند .اختیار بگیرد
ایج��اد تع��ادل در عرضه و تقاضای بازار اس��ت؛
دولت نهم و دهم از خصوصیسازی و واگذاری
با سیاس��تگذاری بین موضوع تولید و واردات.
صنعت خودرو می گوید و چند دلیل برای انجام
وقتی بین سمتها و مسئولیتها کنکاش کنید ،میبینید که
ان میاورد اما در نهایت چه می ش��ود؟ سهام خودروسازیها
فالن مدیر جزو هیات مدیره فالن خودروس��از است ،معاون
در اختیار سازمان خصوصیس��ازی قرار میگیرد و در ادامه
او عضو هیاتمدیره شرکت دیگر است ،معاون پارلمانی فالن
با یک نامه ان را از س��ازمان خصوصیس��ازی خارج کرده و
مدیر ،مسئول شرکت دیگری است و این زنجیره ادامه دارد.
موضوع خصوصیس��ازی منتفی می ش��ود .انچه عنوان شد
این مس��ائل چند وقتی است که عیان شده و موضوع پنهانی
براساس دس��تاوردهای پژوهش مجلس ش��ورای اسالمی و
نیست.
پژوهش بخش خصوصی اس��ت و همچنین دستاورد گزارش
کسی که مسئولیت حاکمیتی دارد ،به عنوان شخص ثالث
دیگر نهادهاس��ت که حضور دولت مانع رشد صنعت خودرو
باید با دیدن همه جوانب تصمیمگیری کند .اگر فرد خودش
شده و همیشه حیاط خلوت دولتها بوده است.
مدیر بنگاهی اقتصادی باشد ،چون ذینفع است این امر برای
برای حفظ این حیاط خلوت دست به هر اقدامی زده شده
او تضاد منافع ایجاد می کن��د پس بهجای تصمیم منصفانه،
اس��ت؛ در این باره تنها چند مورد اخیر را مرور میکنم .نرخ
ت�لاش می کند تا ب��ازار را در اختی��ار بگیرد چه بهوس��یله
پرای��د ۱۸میلیون توم��ان بود و پژو ۲۰۶ه��م ۳۰میلیون
واردات(خودروسازان واردات خودرو هم داشتند) و چه تولید.
تومان .نخس��تین چیزی که برای واردات خودرو دس��تکاری
واردات انها مربوط به همین دوره است؟
می ش��ود ثبتسفارش خودرویی اس��ت ان هم براساس یک
بل��ه .هریک از دو خودروس��از دو ش��رکت وارداتی دارند.
گاه��ی برخی اف��راد با یک غوره سردیش��ان می کند و با
درحالحاض��ر هم برخی خودروه��ای انها هم جزو دپوهایی
یک مویز گرمیش��ان .برخی از نمایندگانی که امروز موافقت
موجود در گمرکات کش��ور هستند که هنوز مجوز ترخیص
خ��ود را ب��رای واردات خودرو اع�لام می کنند و حتی گاهی
دریافت نکردهاند .یکی از شرکت ها حدود ۵۰۰خودرو دپویی
از واردکنندگان هم جلو میافتند ،کس��انی هستند که سال
در گمرک دارد.
گذش��ته در کمیسیون به ما میگفتند در مورد واردات اصال
منظور این است که سیاستگذاری دولت و مدیران وزارت
حرفی نزنید.
صنعت ،معدن و تجارت خواس��ته یا ناخواس��ته ،به سود این
گاهی برخی از مدیران ممکن اس��ت نظر اشتباهی بدهد و
دو بنگاه خواهد بود چون مس��ئول و مدیر خود دولت اس��ت
در ادامه پی به اشتباه خود ببرند و برای جبران ان اقدام کند.
و برای اینکه بنگاه را چابک و پویا نش��ان دهد دس��ت به هر
اقتصاد یک کش��ور میدان��ی برای ازمون و خطا نیس��ت.
اقدامی زده میش��ود بدون اینکه مناف��ع باقی ذینفعان این
صنعت خودرو و تجارت ان مرکزی برای اینگونه اش��تباهها
بازار را درنظر گرفته ش��ود؛ بنابراین به همین راحتی واردات
نیست .هر صنعتی برنامه استراتژیک و هدف دارد .نمیتوان
خودرو ممنوع میشود.
با این عملکردها بازار را بهگونهای بهم بزنید که سانتافه یک
سپس از سوی دیگر گالیه می کند چرا محصوالت تولیدی
میلیارد تومان شود و نیسان ایکس تریل ۲۸۰میلیون تومانی
کیفیت ندارد و ...پرس��ش این اس��ت ک��ه روی این امور چه
به بیش از یک میلیارد تومان برس��د .اینها سیاس��تگذاری
کس��ی باید نظارت کند؟ س��ازمان حمایت مصرفکنندگان
غلط است و باید بپذیریم.
و تولیدکنن��دگان ،س��ازمان مل��ی اس��تاندارد
� همزم�ان ب�ا ای�ن عملکرد تم�ام مراکز
اسقاط خودرو در کش�ور تعطیل می شود.
و ....جال��ب اینجاس��ت که حک��م مدیریت این
چ�را؟ چون مورد اس�تفاده این مراکز فقط
س��ازمان ها را همان کس��ی می ده��د که حکم
مدیرعام�لان دو خودروس��از را ه��م می دهد .افراد برای حفظ ب�ا واردات خودرو ب�ود و دولت برای حفظ
چطور انتظار داریم شرایط امروز بهبود و صنعت کسبوکار خود منافع خودروسازش انها را معاف از اسقاط
خودرو میکند.
خودرو توسعه پیدا کند؟ مگر شدنی است؟
در مواجهه
تا امروز چه کس��ی از ممنوع کنن��ده واردات
باره��ا به مدی��ران وزارت صنع��ت ،معدن و
با موانع یا
خودرو پرس��یده چرا ای��ن مصوبه را صادر کرده
تج��ارت گفتیم ک��ه تصمیمگیریه��ای کالن
در شورای سیاس��تگذاری خودرو را با حضور میدان را خالی که ام��روز با معضل الودگی ه��وا ،بهمریختگی
بازار و ...روبهرو باش��یم ،چ��را اجازه ندادن برای
همه ذینفعان ش��امل تولیدکنندگان خودرو،
می کنند
حفظ محیطزیست چرخ مراکز اسقاط بچرخد.
واردکنندگان خ��ودرو ،تولیدکنندگان قطعات،
یا برای حفظ
با انحصاری کردن بازار و مهندس��ی ان نرخ
واردکنندگان قطعات ،توزیعکنندگان قطعات در
هر دو بخش سبک و سنگین بگیرید .این شورا منافع در پیکره پرای��د را از ۱۸میلی��ون تومان ب��ه بیش از ۶۰
میلیون تومان رس��اندند .متاسفانه هیچ کدام از
با مش��خص کردن اهداف ۱۴۰۴و بهروز کردن رانتی پشت
مدیران کشور نس��بت به عملکردشان پاسخگو
عملکردها باید ش��رایطی بهوجود اورد که همه مسئولی کار
نیستند.
بتوانند در فضایی رقابتی ،عادالنه فعالیت داشته
خود را جلو
هنگام��ی که واردات خودرو ممنوع می ش��ود
باشند.
میبرند یا
پیشتر انجم�ن واردکنندگان موضوع
یعنی موقعیت کاری بس��یاری از اف��راد از بین
م��یرود و تا دوب��اره این افراد بتوانن��د در بازار
واردات خودرو پیش�نهاد خ�ود را درباره وارد مفسده
واردات بدون خروج ارز از کشور با وزارت
بینالملل��ی حضور پی��دا کنند انه��م در زمان
میشوند
صنع�ت ،معدن و تجارت ،مجلس ش�ورای
تحریم و اعتبار و موقعیتی بهدست اورند زمانبر
اسلامی و سایر نهادها پیگیری کرده بود؛
اس��ت .عالوهبر اینکه سیستمهای اداری داخلی
نتیجه ان چه شد؟
هم چابک نیستند و بروکراسی اداری دستوپاگیر است.
تمام س��خنانی که با رس��انهها داریم با مدیران کشور هم
نتیج��ه ای��ن ن��وع عملکردها چه می ش��ود؟ اینک��ه افراد
داش��تیم حتی موضوع مکتوب هم پیگیری ش��د .استدالل
برای حفظ کس��بوکار خود دو راه بیش��تر ندارند یا میدان
اوردیم و روشها و مدلهای گوناگون پیشنهاد دادیم .طرح
را خال��ی می کنن��د یا ب��رای حف��ظ منافع خ��ود در پیکره
توجیهی نوش��تیم و در مرکز پژوهشهای مجلس ش��ورای
رانتی پش��ت یا مق��ام و مس��ئول کار خود را جل��و میبرند
اس�لامی انواع مدلها را بررس��ی کردیم که براساس منطق
ی��ا وارد مفس��ده میش��وند و ب��ا رش��وه کار را بهس��رانجام
نخست اینکه منافع ملی حفظ شود؛ دوم ،کسبوکارها حفظ
میرسانند.
شوند؛ سوم و چهارم با تامین نظر ذینفعان و نیز تامین بازار
انچه بیان ش��د داس��تان برای ایندگان نیس��ت مس��ائلی
باشد .هیچ کدام پاسخی به درخواستها و پیشنهادهای ارائه
اس��ت که در کشور رخ داده است و نتیجه ،برداشت محصول
شده نداشتند.
فضای الوده شده به فس��اد ،به اشکال گوناگون مانند خروج
بیش�تر نماین�دگان کمیس�یون صنای�ع و معادن
غیرقانون��ی از کش��ور ،ندادن ح��ق و حقوق دول��ت ،کارت
مجلس شورای اسالمی موافق واردات بدون خروج ارز
اج��ارهای ،دپو خودروها در گمرک ،ترخیص نش��دن قطعات
از کشور بودند .انها به این موضوع توجهی نکردند؟
از کمرگ و ...است.
بیستودومین سال رتبهبندی شرکت های برتر همسو با رونق تولید
همایش بیستودومین سال رتبهبندی شرکت های برتر ایران با
توجه به ش��رایط خاص اقتصادی حاکم بر کشور و نامگذاری امسال
با عنوان «رونق تولید» با حضور مقامات ،مدیران ارش��د بنگاههای
برتر کش��ور و متخصصان این حوزه فردا یکش��نبه ۲۹دی در مرکز
همایشهای بینالمللی صداوسیما برگزار می شود.
ب��ه گزارش
به نق��ل از روابط عمومی س��ازمان مدیریت
صنعت��ی ،ابوالفضل کیانیبختیاری ،رئی��س همایش و مدیرعامل
س��ازمان مدیریت س��ازمان صنعتی درباره اهمیت این رویداد ملی
اظهارکرد :این رتبهبندی که ۵۰۰ش��رکت ب��زرگ و تاثیرگذار در
اقتصاد کشور را معرفی می کند با هدف شناسایی جایگاه بنگاههای
اقتصادی و گروههای صنعتی در رش��تههای گوناگون کسبوکار،
گسترش رقابت بین بنگاههای اقتصادی و کمک به سیاستگذاران
اقتصادی کشور انجام می شود.
کیانی بختیاری تصریح کرد :توجه و کمک به تحقق سیاست های
اقتص��اد مقاومتی ،توجه به کیفی��ت ،رقابتپذیری ،دانش بنیانی و
توس��عه مدلهای کس��بوکار جدید ،توس��عه کارافرینی و رونق
اش��تغال پایدار از الزامات مهم و راهبردی اس��ت که باید از س��وی
بنگاههای بزرگ بهعنوان پیش��رانان صنعت و اقتصاد کش��ور مورد
توجه ویژه قرار گیرد.
وی ب��ا تاکید بر لزوم نگاه درونزا به تولید افزود :توس��عه و رونق
اقتصادی کشور بهوس��یله ایجاد و تقویت زنجیرههای تامین قوی،
تحققپذیر اس��ت ،بنابراین بنگاههای بزرگ کشور باید در اینباره
اهتم��ام ورزند؛ عالوهبر این بروننگ��ری و صادراتمحوری از لوازم
اقتصاد مقاومتی اس��ت؛ بنابراین بنگاهه��ای اقتصادی برای حضور
عزتمندانه در عرصه بین الملل��ی باید در زنجیره ارزش بنگاههای
معتبر بین المللی قرار گیرند و در کس��ب س��هم بیشتر از بازارهای
منطقه تالش کنند.
کیانیبختیاری خاطرنش��ان کرد :اکنون فرصت برای خدمت به
کش��ور و ملت فراهم شده و این وظیفه س��رداران عرصه اقتصادی
اس��ت که در این میدان به زنده نگه داش��تن امید و باور مردم کمک
کنند؛ بنابراین مدیران بنگاههای اقتصادی کش��ور باید در راستای
ارتقای بهره وری و نواوری در بازسازی و توسعه کشور نقش افرینی
کنند.
وی با اشاره به الگوهای نوین کسبوکار ،گفت :مدیران اقتصادی
کش��ور باید تالش کنند تا زیرمجموع ههای انها را به سمتی هدایت
کنند که با توس��عه مدلهای کس��بوکار پلتفرمیک رقابتپذیر و
سوداور شوند .مدیرعامل س��ازمان مدیریت صنعتی تصریح کرد:
هنر این اس��ت که یک بنگاه س��وداور ش��ود و در عین حال ،حقوق
کارمن��دان و م��ردم را نیز رعایت کند ،در اینب��اره وظیفه مدیرانی
که س��رمایه انها با س��هام مردم تامین می شود ،س��نگین تر است.
کیانیبختی��اری درباره اهمیت رعایت مس��ئولیت اجتماعی بنگاه
اظهارک��رد :در یک نگاه جامع ،تنها س��وداوری ی��ک بنگاه مالک
توفیق نیست؛ رش��د و تولیدی که در کنارش محیطزیست اسیب
ببیند ،پیش��رفت نیست .س��ود باال در کنار نارضایتی کارگران ،به
رضایت اجتماعی لطمه می زند .باید ایمان داش��ت که س��وداوری
توام با مالحظات اجتماعی و رعایت مس��ئولیت اجتماعی به س��ود
جامعه اس��ت ،بنگاهی که در زمینه مس��ئولیت اجتماعی نیز فعال
است س��بب تقویت غرور و رضایت و وفاداری سازمانی در کارکنان
خود می شود .مدیرعامل س��ازمان مدیریت صنعتی درباره اخالق
حرفهای در کسبوکار ،گفت :تدبیر درباره نحوه برخورد با کارکنان،
چگونگ��ی تعام��ل با رقیب��ان و ذینفعان و پاس��خگویی به حقوق
مصرفکنن��دگان مانند ارائه خدمات پیش ،هنگام ،و پس از فروش
نماد اخالق حرفهای است و البته رعایت اخالق هزینه دارد و توقع از
مدیران در نظام اسالمی این است که به دنبال مطلوبیت حداکثری
باش��ند .کیانیبختیاری در پایان تصریح کرد :بنگاههای بزرگ باید
همواره در حفظ برتری ،پایداری و مانایی خود تالش کنند.
شنبه
معمای برابری خصوصی
ها و خصولتی ها
در معدن
28دی 1398
22جمادی االول 1441
18ژانویه 2020
شماره 1451
پیاپی 2769
ساخت کاتالیست داخلی
یک فرصت طالیی
برای صنایع است
5
mine@smtnews.ir
اختتامیه جشنواره و نمایشگاه ملی فوالد در حد و اندازه یک افتتاحیه
فوالدی ها و تامین کنندگان با دست پرامدند
محبوب�ه ناط�ق :دومین جش��نواره و نمایش��گاه فوالد
در حال��ی پنجش��نبه ۲۶ ،دی ب��ه کار خود پای��ان داد و از
برگزیدگان بومی س��ازی با اهدای تندیس جایزه ملی فوالد
ای��ران تقدی��ر کرد که ای��ن اختتامیه در ح��د و اندازه یک
افتتاحیه مورد استقبال قرار گرفت.
جش��نواره و نمایشگاه ملی فوالد س��ال گذشته همزمان
با حضور بهرام س��بحانی در کس��وت رئیس انجمن فوالد به
ابتکار این انجمن برگزار ش��د تا برای نخستین بار برگزاری
یک نمایش��گاه فوالدی از شعار و ش��واف فاصله بگیرد و به
دغدغه های واقعی صنعت فوالد بپردازد و فاصله این صنعت
را با قطعه س��ازان و تامین کنندگان فوالد کم و انها را به هم
نزدیک تر کند.
در این میان البته انچه بیش��تر به چش��م می امد حضور
باانگیزه و جدی تر شرکت های فوالدی و تامین کنندگان در
این جشنواره و نمایشگاه بود که با برنامه و دست پر حضور
یافت��ه بودند تا خوش��ه چینی انها از این روی��داد صنعتی-
فوالدی کامل تر شود.
ب��ا این حال در حالی که به نظر می رس��د صاحب چنین
روی��دادی وزارت صنع��ت ،مع��دن و تجارت باش��د حضور
مس��ئوالن ای��ن وزارتخانه به خ��داداد غریب پ��ور و صادقی
نیارکی معاونان وزیر صنعت ،معدن و تجارت محدود ش��د و
وزیر در این رویداد نمایش��گاهی واقعی حضور نیافت .گرچه
تحریم باعث دورهمی فوالدس��ازان و تامین کنندگان ش��ان
ش��ده بود اما وزارتخانه دلگرم��ی از نوع حضور را هم از این
جش��نواره و نمایش��گاه دریغ کرد؛ با این حال فوالدی ها به
دورهمی خود بالیدند و با ش��ور و هیجان تحت تاثیر فضای
ناامیدی قرار نگرفتند.
صرفه جویی ارزی 95 .5میلیون یورویی
در ابتدای این ایین رس��ول خلیفه س��لطانی ،دبیر دومین
جشنواره و نمایشگاه ملی فوالد ایران گفت :یک سال و نیم
پیش کارگروه فناوری و بومی سازی در انجمن فوالد فعال و
منجر به برگزاری این جشنواره و نمایشگاه در سال گذشته
شد و از سال گذشته تاکنون س��اختارمندانه به این رویداد
نگاه کردیم.
وی افزود :ب��ا برنامه ریزی که در این
کارگروه انجام شد در پایان جشنواره
س��ال گذش��ته مصمم تر ش��دیم که
س��اختاری به موضوع نگاه کنیم .بعد
از جش��نواره س��ال گذش��ته دکت��ر
س��تاری ،مع��اون علم��ی و فناوری
رئیس جمهوری و رئی��س بنیاد ملی
نخبگان از اعضای هیات رئیس��ه انجم��ن فوالد دعوت و در
نشس��ت مش��ترکی تاکید کرد که فضای صنعت فوالد یک
فضای تقاضامحور اس��ت و ش��رکت های دانش بنیان بعد از
س��اخت قطعه به دنبال بازار هستند و انجا اول گرفتاری ما
است؛ بنابراین الزم اس��ت این فضای تقاضا محور را توسعه
بدهید.
دبیر انجمن تولیدکنندگان فوالد افزود :در همین راس��تا
ابزار توسعه این فضای تقاضامحور را با تاسیس یک صندوق
پژوهش-فن��اوری فراهم کردیم .در این یک س��ال کارهای
مقدماتی تاس��یس صندوق را انجام دادیم و سهم شرکت ها
را مشخص کردیم.
خلیفه س��لطانی در ادامه تصریح کرد :ازسوی دیگر روی
س��امانه جامع توس��عه فناوری و بومی س��ازی کار کردیم و
این کار مش��ترک کارگروه یعنی خود شرکت ها بوده است.
نمایندگان و مدیران بومی س��ازی ش��رکت ها دور هم جمع
شدند و سیستم کدینگ طراحی کردند و درختواره اقالم را
نوشتند و زیرمجموعه اقالم ۲۳۰گانه را دراوردند که اقدامی
درخور تقدیر است .حدود دو ماه و نیم پیش این سامانه در
ایمیدرو رونمایی ش��د .در حقیقت این اقدامات دو بال پرواز
برای همرسانی تولیدکنندگان و تامین کنندگان بود.
وی با اشاره به اینکه سهم تامین کنندگان در زنجیره فوالد
و صنایع معدنی به ش��دت از صنایع دیگر بیشتر است ،اظهار
ک��رد :صنعت نس��وز زنده به صنعت فوالد اس��ت؛ از این رو
نیازمندیم هدف را فقط تامین نیاز داخل تعیین نکنیم بلکه
رش��د صنعت هدف اصلی و فضای صنعت فوالد یک فضای
رقابتی باشد.
خلیفه س��لطانی درباره دومین نمایشگاه و جشنواره ملی
ف��والد نیز گفت :دومین دوره نمایش��گاه مل��ی فوالد در ۷
هزار مترمربع فضا با مش��ارکت ۱۳۸ش��رکت برگزار شد و
فضای نمایشگاهی نس��بت به سال قبل ۲۰درصد بیشتر و
حضور دانش بنیان ه��ا در ان پررنگ تر بود؛ انها توانایی های
اثبات شده داشتند.
دبی��ر دومین جش��نواره ملی فوالد با بی��ان اینکه در میز
ساخت داخل فوالد ۵۰۰میلیون یورو تفاهمنامه امضا شد،
به قراردادها و پیش قراردادهای ش��رکت های فوالدی اشاره
ک��رد و گفت :غی��ر از این ۵۰۰میلیون یورو ،ش��رکت های
فوالدی اعالم کردند که ارزش قراردادها و پیش قراردادهایی
که از ابتدا تا پایان س��ال منعقد شده یا پیش بینی می شود
منعقد ش��ود ۹۵.۵ ،میلیون یورو است که صرفه جویی ارزی
قابل توجه��ی را رقم می زند .س��هم قراردادها ۷۰درصد این
رقم و پیش قراردادها ۳۰درصد است.
دبیر انجمن فوالد ایران در ادامه س��هم هر شرکت از این
رقم را به این شرح اعالم کرد :گروه فوالد مبارکه ۴۰میلیون
یورو ،فوالد خوزستان 5.7میلیون یورو ،شرکت گل گهر ۲۰
میلیون یورو ،فوالد خراس��ان 6.4میلیون یورو ،کاوه پارس
6.7میلی��ون ی��ورو ،فوالد الیاژی ای��ران 8 .3میلیون یورو،
چادرملو ۱۰میلیون یورو ،میدکو 4.2میلیون یورو.
اس�تفاده از ظرفی�ت انجمن ها برای پیش�برد
نهضت ساخت داخل
در ادامه این ایین سیدمهدی نیازی،
قائم مقام امور معادن و صنایع معدنی
وزارت صنعت ،معدن و تجارت گفت:
نهضت س��اخت داخل مورد تاکید و
پیگیری مقامات بلندپایه کش��وری و
وزارت صنعت ،معدن و تجارت است
و وزیر صنعت ،معدن و تجارت بر ان
تاکید ویژه دارند.
وی ادامه داد :ابزارهای بسیار زیادی برای مدیریت ساخت
داخل فراهم شده است.
وی ب��ا بیان اینکه ب��رای نهضت س��اخت داخل ۹محور
طراحی ش��ده ،افزود :یکی از راهبردهای مد نظر ما در این
دیدار سیدعباس صالحی با ناصر بزرگمهر ،مدیرمسئول روزنامه روزگار معدن و موسسه مطبوعاتی
وزیر فرهنگ و ارشاد اسالمی بر حمایت از روزنامه های تخصصی تاکید کرد
دکتر س��یدعباس صالحی ،وزیر فرهنگ و ارش��اد اسالمی در دیدار با ناصر
بزرگمهر ،مدیرمس��ئول روزنامه روزگار معدن و موسسه مطبوعاتی صمت بر
انتشار و حمایت از روزنامه های تخصصی تاکید کرد.
به گزارش صمت ،در این دیدار بزرگمهر بخشی از مشکالت مطبوعات امروز
به ویژه روزنامه های غیرسیاسی که مخاطب خاص دارند را برای وزیر فرهنگ
و ارشاد اسالمی توضیح داد .روزگار معدن تنها رسانه مکتوب در حوزه معادن
و صنایع معدنی کشور است که در چند سال گذشته در کنار روزنامه صمت
منتش��ر می شود و ماخذ تمامی سایت ها و سازمان ها و کارشناسان این حوزه
به شمار می رود.
در ای��ن دی��دار صالحی ب��ر حمایت وزارت فرهنگ و ارش��اد اس�لامی از
رس��انه های تخصصی به ویژه روزنامه های انحصاری مثل روزگار معدن تاکید
و اظهار کرد :انتش��ار این گونه نش��ریات کار سختی است و بدیهی است تهیه
مطالب بسیار دشوار خواهد بود.
گفتنی اس��ت همه مطالب روزگار معدن به عنوان یک روزنامه انحصاری در
این حوزه تازه اس��ت و هیچ مطلب به اصطالح «کپی پیس��تی» در ان وجود
ندارد.
نمایشگاه سیمکس سیرجان فرصت مهم همفکری و هم افزایی کارشناسان
مدیر مجتمع سنگ اهن سیرجان خبر داد :جهش تولید با حضور بخش خصوصی
مرادعل��ی منظ��ری توکل��ی ،مدی��ر مجتمع
سنگ اهن س��یرجان گفت :مجموع سنگ اهن
استخراجی مجتمع سنگ اهن سیرجان در سال
گذش��ته در حدود 35میلیون تن بوده است که
نسبت به دوره مش��ابه در سال ماقبل ان ،رشد
بیش از 6درصدی را نشان می دهد.
به گزارش روابط عمومی مجتمع س��نگ اهن
س��یرجان ،وی در ادامه افزود :در معدن شماره
2و پس از واگذاری راهبری اس��تخراج و فروش
معدن به بخش خصوصی ،ش��اهد رش��د تولید
بیش از 2/5برابری هستیم.
منظری توکلی خاطرنشان کرد :برای نخستین
بار درکشور مراحل طراحی و اماده سازی معدن
س��نگ اهن به روش زیرزمینی در معدن شماره
6در دس��ت انجام می باش��د که با بهره گیری از
توان مشاورین خارجی در حوزه طراحی و اجرای
این پروژه می توان الگویی جهت استخراج ذخایر
س��نگ اهن عمیق در کش��ور را فراه��م کرد و
بومی س��ازی فرایندهای طراحی و استخراج به
روش زیرزمینی را در اینده مدنظر قرار داد.
وی گفت :میزان س��نگ اهن اس��تخراجی در
س��ال جاری از مع��دن ش��ماره 7.500.000 ،1
ت��ن ،معدن ش��ماره 2.500.000 ،2تن ،معدن
ش��ماره 14.000.000 ،3تن ،معدن شماره ،4
2.100.000تن و معدن ش��ماره 800.000 ،5
تن بوده است.
مدیر مجتمع س��نگ اهن س��یرجان در ادامه
دیگر اقدامات مجتمع را در سال های اخیر ،انجام
عملیات اکتش��افات تفصیلی انومالی های ،8 ،7
11و 12و نیز اکتشاف انومالی های بین معادن با
همکاری شرکت معدنی و صنعتی گل گهر عنوان
کرد .گفتنی اس��ت مجتمع سنگ اهن سیرجان
در اس��تان کرمان ،شهرستان سیرجان،کیلومتر
۵۰جاده شیراز واقع شده است.
منظ��ری توکلی درب��اره برگزاری نمایش��گاه
سیمکس در سیرجان گفت :به واسط ه تحریم ها
این نمایش��گاه فرصت گردهمایی مهمی خواهد
ب��ود تا کارشناس��ان مع��دن و فوالد از سراس��ر
کش��ور ب��ا تامین کنندگان قطع��ات همفکری و
هم افزایی کنند و از انج��ا که مکان برگزاری به
سایت های معدنی منطق ه سیرجان نزدیک است
فرص��ت بازدید از این معادن و کارخانجات برای
مدعوی��ن و فعالین این عرصه فراهم می ش��ود و
تولیدکنندگان قطعات نی��ز می توانند از نزدیک
با نیازهای ش��رکت ها اشنا ش��وند و زمینه برای
مهندس��ی معک��وس و تولید قطع��ات در داخل
میهن عزیزمان فراهم گردد.
مدیر مجتمع س��نگ اهن س��یرجان در پایان
این مس��اله را مطرح کرد که در ش��رایط تحریم
باید هم ه واردکنندگان ،تامین کنندگان قطعات
و صادرکنن��دگان یک دل و یک صدا باش��ند و
برای تداوم اش��تغال در کش��ور نقش پررنگی را
بازی کنند.
خوشبختانه از نظر علمی و کیفیت تولیدات به
جایی رس��یدیم که عالوه بر تولید محصوالت با
کیفیت صادراتی می توانیم دس��تاوردهای بخش
صنعت معدن را به عنوان نماد مقابله با تحریم ها
گ اقتصادی به نمایش عموم
و موفقیت در جن��
بگذاریم.
ب��ا حف��ظ بازاره��ای صادرات��ی می توانیم با
دشمن هایی که ادعای به صفر رساندن ارزاوری
ما را داش��تند مقابله کنیم و نقشه های شوم شان
را خنثی سازیم.
زمینه فرهنگ سازی ساخت داخل است.
نی��ازی تصریح کرد :براس��اس رویکرد جدی��د وزارت که
تش��کیل میز ساخت داخل اس��ت با کمک انجمن فوالد در
حاشیه نمایشگاه میز ساخت داخل برگزار شد.
وی تکی��د ک��رد ۲۰۰ :قرارداد از میزهای س��اخت داخل
به دس��ت امده اس��ت .در میز فوالد تعام�لات و تفاهم هایی
حاص��ل ش��ده اس��ت .در ح��وزه ورق ۳۶۰میلی��ون یورو،
کمپرس��ور ۴۰میلیون یورو و ریل ۳۰میلیون یورو قرارداد
منعقد شد.
قائم مق��ام امور مع��ادن و صنایع معدن��ی وزارت صنعت،
معدن و تجارت گفت :تاکید ما این است که از این جشنواره
تا جش��نواره بعدی هر فصل یک میز س��اخت داخل برگزار
شود.
نیازی با بین اینکه امس��ال قانون حداکثر استفاده از توان
داخلی به مجلس ابالغ شد ،تصریح کرد :تاکید ما استفاده از
ظرفیت انجمن ها برای پیشبرد راهبرد ساخت داخل است.
شرکت های فوالدی جزیره ای کار نکنند
در بخش دیگری از این ایین کس��ری غفوری ،مدیرعامل
فوالد خراس��ان گف��ت :از انجمن فوالد ک��ه از مدت ها قبل
تاکنون زحمات فراوانی برای بومی س��ازی کشیده اند تشکر
می کنم .این زحمت ها باعث ش��د جشنواره ای با این درجه
از استقبال برگزار شود.
وی با بیان اینکه تحریم ها را تبدیل به
فرص��ت کرده ایم ،اف��زود :بعد از اینکه
س��امانه جام��ع توس��عه فن��اوری و
بومی س��ازی رونمای��ی ش��د به عنوان
نخس��تین ش��رکت ف��والدی در ان
ثبت نام کردیم .کارگروه بومی سازی را
در مجتم��ع فوالد خراس��ان تش��کیل
دادی��م که امیدواریم با اطالعاتی که در این مدت اضافه ش��د
نهایت استفاده را از موقعیت کنونی ببریم .غفوری تصریح کرد:
خواهش من این است که شرکت های بزرگ فوالدی جزیره ای
کار نکنن��د و اطالع��ات را با یکدیگ��ر به اش��تراک بگذارند.
مدیرعامل فوالد خراس��ان در پایان تاکید کرد :موضوع دیگر
اینکه بومی س��ازی را با مهندسی معکوس اشتباه نگیریم و در
کنار ساخت قطعات ،فناوری را هم توسعه دهیم.
تقدیر از تامین کنندگان برتر
در ادام��ه این ایین از برگزی��دگان و تامین کنندگان برتر تقدیر
ش��د .همچنین ۱۲ش��رکت فوالدی از تامین کنندگان برترشان
قدردانی کردند .در این ایین از کتاب بومی س��ازی فوالد خراسان
نیز رونمایی شد .همچنین سیدمهدی نیازی قائم مقام امور معادن
و صنایع معدنی وزارت صنعت ،معدن و تجارت لوح این وزارتخانه
را به دلی��ل «اهتم��ام به س��اخت داخل» در دومین جش��نواره و
نمایشگاه ملی فوالد به انجمن تولیدکنندگان فوالد اهدا کرد.
6
شنبه
28دی 1398
22جمادی االول 1441
18ژانویه 2020
شماره 1451
پیاپی 2769
چشم انداز معدنی
تجارت
یادداشت
مبارزه
با خام فروشی
روی کاغذ
میسر نیست
کامران وکیل
دبیر اتحادیه تولیدکنندگان و
صادرکنندگان محصوالت معدنی ایران
نظرگاه
بخش خصوصی
بازیگر
اصلی معادن
کوچک مقیاس
سیدرضا عظیمی ،مدیر اجرایی و دبیر
شورای هماهنگی طرح احیا ،فعال سازی و
ک مقیاس
توسعه معادن کوچ
ط��رح احی��ا ،فعال س��ازی و توس��عه مع��ادن
کوچک مقی��اس کش��ور ب��ا ه��دف بهره مندی از
ظرفیت های معادن کوچ��ک ،افزایش تولید مواد
معدنی ،ثروت افرینی ملی و اشتغال زایی در کشور
به ویژه مناطق کمتر برخوردار ،از اواخر س��ال ۹۶
اغاز شد .از همان زمان ،وزیر وقت صنعت ،معدن
و تجارت ،رئیس هیات عامل س��ازمان توس��عه و
نوس��ازی معادن و صنایع معدنی ایران را به عنوان
مجری ط��رح برگزید .متعاقب ان ،اجرای طرح از
س��وی ایمیدرو بر عهده شرکت تهیه و تولید مواد
معدن��ی ایران قرار گرفت .یکی از اهداف مهم این
طرح ،شبکه س��ازی گسترده میان سرمایه گذاران
و دارن��دگان مجوزه��ای معدنی اس��ت که در این
مس��یر ،بهره گی��ری از ظرفیت ه��ای باالی بخش
خصوصی ،یکی از اولویت های دولت و مجری این
طرح محس��وب می شود .در این میان ،بهره مندی
از توان و ظرفیت تشکل های بخش معدن و صنایع
معدنی به عن��وان نماینده فعاالن بخش خصوصی
معدن کشور ،یکی از ارکان طرح است .این موضوع
س��بب پایدار ماندن طرح و ایج��اد ضمانت برای
اجرای ان خواهد بود.
بنابرای��ن ،از هم��ان اغ��از راه ،نمایندگان خانه
معدن ایران و کمیس��یون معدن و صنایع معدنی
اتاق بازرگانی ،صنایع ،معادن و کشاورزی ایران در
ش��ورای هماهنگی طرح حضور مس��تمر داشته و
هم��واره در تمامی تصمیم گیری های کالن و خرد
طرح ،مشارکت داشته اند.
در راس��تای نقش افرینی هرچه بیش��تر بخش
خصوصی و تش��کل ها ،همواره در جلسات استانی
ط��رح ،از نماین��دگان تش��کل ها و خان��ه معدن
اس��تان ها به عن��وان نماینده فع��االن معدنی ان
اس��تان دعوت ش��د تا بتوانند همگام با مسئوالن
س��ازمان صنعت ،معدن و تجارت استان ذی ربط
و نمایندگان مجری ط��رح ،در تصمیم گیری ها و
تصمی��م س��ازی های مربوطه نق��ش پررنگ تری
داشته باشند.
از ابتدای س��ال ،۹۸با برگزاری جلسات مستمر
ب��ا انجمن های تخصصی و خانه معدن اس��تان ها،
معادن کوچک مقیاس به تفکیک استان یا تفکیک
ن��وع ماده معدنی موضوع فعالیت انجمن بررس��ی
می ش��ود .این تش��کل ها می توانند پیشنهاد های
خود را مشتمل بر اطالعات معادن موردنظر برای
احیا و فعال سازی ،به دبیرخانه طرح ارسال کنند.
منبع :ایمیدرو
در بررسی وجود رانت در واگذاری پهنه های اکتشافی مطرح شد
معمای برابری خصوصی ها و خصولتی ها در معدن
منیر حضوری :به باور برخی از کارشناس��ان
حوزه مع��دن ،در واگذاری پهنه ه��ای معدنی،
رانت وجود دارد و این مس��ئله باعث می ش��ود
که دسترسی ش��رکت های بخش خصوصی در
حوزه اکتشاف و معدن در انتخاب محدوده های
معدنی نسبت به دولتی ها و خصولتی ها محدود
شود و شرایط یکس��انی در جامعه برای فعاالن
حوزه معدن فراهم نباشد.
درحالی که بخش خصوصی از وجود رانت در
واگذاری پهنه های اکتشافی گله دارد ،مسئوالن
مرب��وط در بخش دولتی معتقدند چنین چیزی
درس��ت نیس��ت و ش��رایط برای تمامی فعاالن
بخش معدن یکس��ان است.
دراین باره با
کارشناسان حوزه معدن گفت وگو کرده است.
عکس :مهدی کاوه ای
مبارزه با خام فروشی روی کاغذ اتفاق نمی افتد
چراکه اقتصاد دستور پذیر نیست .اگر قرار بود روی
کاغذ به دنبال رش��د اقتصادی باش��یم تا به امروز
بس��یاری از کش��ورها به ان رس��یده بودند .وقتی
زمین��ه دخالت دولت در اقتصاد فراهم ش��ود و این
نهاد ب ه ش��کل دستوری به همه امور ورود پیدا کند
باعث می شود ،بی نظمی های مختلفی شکل بگیرد.
به ط��ور مث��ال می توان به نرخ دالر اش��اره کرد که
دولت ان را یک عدد خاص مش��خص می کند ولی
نتیجه این می ش��ود که سلطان س��که و دالر پیدا
ش��د و پرونده هایی با عنوان تخلف ش��کل گرفتند.
درحالی اس��ت که کش��ورهایی مث��ل امارات
این
و ترکی��ه باوجودی که روزی عقب ت��ر از ما بودند،
توانس��تند رش��د کنند .بنابراین بی برنامگی دولت
منش��ا کم توجه��ی به زنجیره ارزش اف��زوده و خام
فروش��ی اس��ت .اگر حلق ه زنجیره ارزش افزوده در
کش��ورهای دیگر را بررسی کنیم متوجه می شویم
ه��ر چه اقتصاد ازادتر ب��وده درصد تکمیل زنجیره
ارزش افزوده انها بیش��تر شده است .به طور مثال با
بررسی اقتصادهای کره شمالی و کره جنوبی ،المان
غرب��ی و ش��رقی متوجه می ش��ویم هرقدر دخالت
دولت در اقتصاد افزایش یافته کش��ور هم بیشتر به
س��مت خام فروشی پیش می رود .در شرایط حاضر
کسی که در کشور به رشد ارزش افزوده سنگ اهن
توج��ه ک��رده و ان را به س��طح باالتری رس��انده،
ریسک های مختلفی را پذیرفته است .بنابراین اگر
فعاالن معدنی را به حال طبیعی رها کنیم خودشان
به سمت رش��د ارزش افزوده پیش می روند .این در
حالی اس��ت که دولت برای صادرات انها عوارض را
افزای��ش می دهد ،درنتیجه بخش خصوصی نه تنها
در معدن سرمایه گذاری نکرده بلکه به ارزش افزوده
هم فکر نمی کند.
editor@smtnews.ir
واگذاری پهنه ها ،طبق قانون
عل��ی اصغ��رزاده ،مدیر
اکتشاف ایمیدرو بابیان
اینک��ه طب��ق قانون هر
ف��ردی می توان��د پهنه
دریاف��ت کند به صمت
گف��ت :دول��ت مطابق
ایین نام��ه ۳۲قان��ون
مع��ادن ،پهنه ه��ا را ب��ه مناقصه می گ��ذارد و
ش��رکت های مختلف ش��امل بخش خصوصی و
دولتی می توانند ای��ن پهنه ها را دریافت کنند؛
بنابراین به این صورت نیست که بگوییم کسی
که پهنه گرفته امتیاز خاصی را دریافت کرده و
یا دولت فقط به بخش دولتی توجه می کند.
مدیر اکتش��اف ایمیدرو با اش��اره ب��ه اینکه
پهنه ه��ا ریس��ک باالیی دارند ،اظه��ار کرد :هر
فعال معدنی که صاح��ب مجوز ماده ۳۲یعنی
پهنه زدن می ش��ود با محدودیت ه��ای زیادی
روب��ه رو خواهد ش��د .ممکن اس��ت پهنه ای را
بگیری��د و هزینه ه��ای زیادی را متقبل ش��وید
ولی به ازای هزینه ه��ای چندمیلیاردی چیزی
نصیبتان نش��ود .بنابراین دریافت پهنه ریسک
حس��ن حس��ینقلی :برای حل مش��کل واگذاری پهنه ها اعالم
کردن��د گرفتن پهنه با ثبت نام اینترنتی امکان پذیر اس��ت اما
همچن��ان چالش های زیادی ایجاد ش��د چراکه با قطعی اینترنت
و مش��کالتی ک��ه در ثبت نام به وجود ام��د بازهم فعاالن بخش
خصوص��ی از عرص��ه بازماندن��د و اعت��راض کردن��د ک��ه چرا
نتوانستند پهنه ای را دریافت کنند
بس��یار باالیی دارد و هیچ تضمینی وجود ندارد
که در پهنه ها حتما ماده معدنی پیدا ش��ود .اگر
هم ماده ای پیدا ش��د کسی به راحتی نمی تواند
پروان��ه کس��ب دریافت کند چراکه مش��کالت
زیادی از همان ابتدای راه وجود دارد.
اصغ��رزاده بابی��ان مش��کالتی ک��ه اف��راد از
هم��ان ابتدا با ان روبه رو می ش��وند اظهار کرد:
معارضین ،سازمان محیط زیست ،منابع طبیعی،
س��ازمان اب و میراث فرهنگی ازجمله مواردی
شناسایی بیش از 7هزار کیلومتر پهنه معدنی
در کهگیلویه و بویراحمد
معاون سازمان صنعت ،معدن و تجارت کهگیلویه
و بویراحمد گفت :از ابتدای امسال تاکنون 7هزار و
۱۴کیلومتر پهنه اکتشافی جدید در استان تعریف
و به س��ازمان زمین شناسی واگذار شد و مطالعات
تکمیلی ان در دس��ت انجام است .دارا فرامرزی در
گفت وگو با ایرنا با اش��اره ب��ه اینکه مقدمه فعالیت
و اس��تخراج معادن اکتش��اف اس��ت ،اظهار کرد:
در س��ال های گذش��ته در وس��عت ۲هزار و ۶۰۰
کیلومتر مطالعه و شناس��ایی معادن در کهگیلویه
و بویراحم��د انجام ش��ده ب��ود .وی بی��ان کرد :از
س��ال ۱۳۹۶تاکنون 8نشست اختصاصی شورای
معادن در اس��تان تشکیل ش��ده که 4مورد ان در
س��ال جاری انجام شده است .فرامرزی تاکید کرد:
اکتش��اف معادن در 4مرحله پی جویی ،اکتش��اف
مقدمات��ی ،نیمه تفصیلی ،تفصیلی و تکمیلی انجام
می شود .معاون س��ازمان صنعت ،معدن و تجارت
کهگیلوی��ه و بویراحم��د تصریح ک��رد :مهم ترین
مش��کالت واحدهای معدنی کهگیلویه و بویراحمد
ب��اال ب��ودن هزینه ه��ای اس��تخراج ،فرس��ودگی
تجهیزات و به روز نبودن روش های اکتش��اف است.
وی عنوان کرد :عمده معادن استان شامل سیمان،
مرمریت ،اهک ،گچ ،سنگ الشه ،مارن ،شن ،ماسه،
فسفات ،بوکسیت و سلستین است .معاون سازمان
صنع��ت ،مع��دن و تجارت کهگیلوی��ه و بویراحمد
تاکید کرد :حمایت از احیای معادن کوچک استان
یکی از برنامه های مهم دولت است که در 3بخش
پرداخت تس��هیالت ،تجهی��زات و کمک های فنی
انجام می ش��ود .فرامرزی گف��ت :افرادی که دارای
پروانه بهره برداری معادن هس��تند می توانند برای
استفاده از این حمایت ها از طریق سامانه اینترنتی
پیش بینی شده نام نویسی کنند .فرامرزی بیان کرد:
در مرحله پس از اکتش��اف و جذب س��رمایه گذار
می ت��وان ب��رای ایجاد واحدهای ب��زرگ صنعتی و
ص��ادرات محص��والت تولی��دی برنامه ریزی کرد.
کهگیلویه و بویراحمد در جنوب کشور جزو مناطق
حوزه زاگرس است و از نظر معادن در حوزه رسوبی
غیرفلزی قرار دارد .هرچند کهگیلویه و بویراحمد از
نظر معادن جزو مناطق بس��یار غنی کشور به شمار
نمی رود اما ظرفیت های خوبی در این منطقه وجود
دارد که در صورت بهره برداری مناسب می تواند به
صادرات ،ایجاد اش��تغال ،رونق تولید و تحقق شعار
س��ال منجر ش��ود .تاکنون ۷۵پروانه بهره برداری
معدنی با حجم س��رمایه گذاری افزون بر 3هزار و
۳۰۰میلیارد ریال در این اس��تان صادر شده است.
این تعداد واحد معدنی دارای اش��تغال ۷۵۴نفری
و بی��ش از یک میلی��ارد و ۵۰۰میلیون تن ذخیره
معدنی هس��تند .درحال حاضر ۴۷واحد معدنی در
کهگیلوی��ه و بویراحمد فعال هس��تند که س��االنه
ح��دود ۲میلیون و ۴۰۰ه��زار تُن محصول تولید
می کنند .کشف نخس��تین ذخیره معدنی نیترات
کش��ور در بخش دیشموک کهگیلویه و بویراحمد،
ایران را در جمع کشورهای دارای این ماده معدنی
راهبردی قرار داده اس��ت .اقتصاد کشور وابسته به
نفت اس��ت و بهترین جایگزین برای این محصول
معدن اس��ت .نرخ بی��کاری کهگیلویه و بویراحمد
در س��ال ۱۷.۷ ،۱۳۹۵درص��د بوده که در س��ال
،۱۳۹۶با ۴.۴درصد کاهش به ۱۳.۳درصد رسید.
کهگیلویه و بویراحمد ۷۲۳هزار نفر جمعیت دارد
ک��ه ح��دود ۴۴درصد ان��ان در روس��تاها زندگی
می کنند.
برنامه کارگاه های اموزشی نمایشگاه فلزات غیر اهنی
همزمان با دومین همایش و نمایش��گاه تخصصی
معادن و صنایع فلزات غیراهنی (اکتشاف ،استخراج
و ف��راوری) کارگاه ه��ای گوناگونی برگ��زار خواهد
ش��د .به گزارش
عناوین و برگزارکنندگان
این کارگاه ها به این ش��رح اس��ت :کارگاه اش��نایی
با ذخای��ر طالی اپی ترمال به همت س��ازمان نظام
مهندس��ی معدن ای��ران با اجرای احمد مش��کانی،
کارگاه مروری بر روش های اکتش��اف طال ب ه همت
سازمان زمین شناس��ی و اکتشافات معدنی ایران با
اجرای بهنام شمس��ی ،کارگاه معرف��ی عناصر نادر
خاک��ی ای��ران مبتنی ب��ر فعالیت ه��ا و برنامه های
سازمان ایمیدرو به همت سازمان توسعه و نوسازی
مع��ادن و صنای��ع معدنی ایران با اج��رای غالمرضا
مالطاه��ری و س��ولماز افس��ری ،کارگاه ارزیاب��ی
اقتص��ادی پروژه ه��ای معدنی و صنعت��ی به همت
س��ازمان نظام مهندسی معدن ایران با اجرای دکتر
سلطانی ،کارگاه چالش مطالعات طال از تهیه نمونه تا
انالیز با همت سازمان نظام مهندسی معدن ایران با
اجرای مهندس عیسی زاده ،کارگاه روش های رادیو
مگنتوتلوریک و مگنتوتلوریک فرکانس ش��نوایی با
چش��مه کنترل شده در مطالعات کانسارهای فلزی
و اب های زیرزمینی به همت سازمان زمین شناسی
و اکتشافات معدنی کشور با اجرای مهدی محمدی،
کارگاه بررس��ی اجمال��ی فل��زات غیراهنی (مس،
س��رب ،روی ،ط�لا و الومینی��وم و )...در محورهای
اقتصاد معادن زیرس��اخت و محیط زیست به همت
ش��رکت ف��والد تکنیک با اج��رای علیرضا اصالنی،
هاجرالسادات محقق مطلق و ازاده پوریانی.
هس��تند که فعال معدن��ی باید با انه��ا روبه رو
ش��ود .گاهی افرادی هس��تند که در ان منطقه
حق تقدم دارند یعنی دارای پروانه بهره برداری
یا اکتش��اف یا گواهی کش��ف هس��تند .گاهی
معارضین محلی بر اساس قدمتی که در منطقه
دارند اعالم می کنند زمین متعلق به انها اس��ت
و کس��ی حق ن��دارد روی ان کار کند .بنابراین
صاحب مج��وز پهنه ب��ا محدودیت های زیادی
روبه رو است.
مدیر اکتشاف ایمیدرو درباره محدودیت های
دیگری که دولت برای پهنه ها در نظر می گیرد،
گف��ت :کس��ی ک��ه روی پهن��ه ای کار می کند
نبای��د بی��ش از ۲۵۰کیلومترمرب��ع در اختیار
داش��ته باشد و مابقی محدوده را باید در اختیار
وزارت صنع��ت ،معدن و تج��ارت قرار دهد که
انها بتوانند از طریق س��ازمان صنعت ،معدن و
تجارت اس��تان ها نس��بت به واگذاری از طریق
برگزاری مزای��ده و فراخوان به بخش های دیگر
اقدام کنند.
اصغرزاده تاکید ک��رد :با توجه به مواردی که
گفته ش��د به نظر می رس��د قانون گذار یا کسی
که دس��تورالعمل واگذاری پهنه ها را تهیه کرده
اس��ت از همان ابتدا به اعتراض��ات این چنینی
و احتمال ش��کل گیری مش��کل توجه داشته و
محدودیت های متع��ددی را برای این مجوز در
نظر گرفته است.
اشکال از سیستم است
حس��ن حس��ینقلی،
اتحادی��ه
رئی��س
صادرکنندگان سرب و
روی ایران برخالف نظر
مدیر اکتش��اف ایمیدرو
ب��ه صم��ت گف��ت:
نخستین بار که موضوع
پهنه ها مطرح ش��د ش��اهد ورود ش��رکت هایی
بودیم که می خواستند پهنه های بزرگ دریافت
کنن��د اما هم��ه ش��رکت هایی ک��ه پهنه های
اکتش��افی دریاف��ت کردن��د ،دولت��ی بودن��د.
درحالی که در قانون معادن به صراحت امده که
دولت ،ش��رکت ها و س��ازمان های دولتی نباید
وارد فعالیت اکتش��افی ش��وند که در ان امکان
فعالیت بخش خصوصی وجود دارد.
رئیس اتحادیه صادرکنندگان س��رب و روی
ایران با تاکید بر اینکه متاس��فانه بیشتر پهنه ها
در اختیار دولتی ها قرار گرفت ،بیان کرد :به این
خاطر که اعتراضاتی از س��وی بخش خصوصی
ص��ورت گرفت ،برای حل مش��کل اعالم کردند
که گرفت��ن پهنه با ثبت نام اینترنتی امکان پذیر
اس��ت اما همچنان چالش های زیادی ایجاد شد
چراک��ه با قطع��ی اینترنت و مش��کالتی که در
ثبت ن��ام اینترنتی به وجود ام��د بازهم فعاالن
بخش خصوصی از عرص��ه بازماندند و اعتراض
کردند که چرا نتوانس��تند پهن��ه ای را دریافت
کنند.
حسینقلی درباره این سوال که دولتی ها بخش
خصوص��ی را مقصر می دانند و ب��ه کناره گیری
انها اش��اره می کنند ،گفت :اغلب ش��رکت های
دولت��ی مطرح می کنند به ناچار در پهنه ها ورود
کرده ان��د به این خاطر که برای برخی از پهنه ها
متقاضی بخش خصوصی وجود ندارد اما اگر به
سامانه ای که برای ثبت نام ایجاد کرده اند ،دقت
کنی��م ،می بینیم بدون دلیل خیل��ی از فعاالن
بخش خصوصی را رد و حذف کرده اند و پهنه ها
را به افراد خاصی ش��امل ش��رکت های دولتی و
خصولتی داده اند.
رئیس اتحادیه صادرکنندگان س��رب و روی
ایران با تاکید بر اینکه اشکال سیستمی داریم،
اظه��ار ک��رد :هرچن��د عزیزانی ک��ه در وزارت
صنع��ت ،مع��دن و تج��ارت فعالی��ت می کنند
انسان های مسلط و سالمی هستند اما باور دارم
که اشکال از سیستم است.
او ب��ا اش��اره به اینک��ه س��ازمان های دولتی
بای��د در مقابل رانت ایس��تادگی کنند ،تصریح
ک��رد :ش��رکت های دولت��ی ب��ا س��ازمان های
مرب��وط وزارت صنع��ت ،مع��دن و تج��ارت
ارتب��اط گرفته و به س��رعت کار خ��ود را پیش
می برن��د .درحالی ک��ه س��ازمان های مختل��ف
و زیرمجموعه ه��ای وزارتخان��ه وظیفه دارن��د
فرصت اکتش��اف را در اختیار هم��ه بگذارند و
ن��گاه ویژه ب��ه خصولتی ها و دولتی ها نداش��ته
باشند.
شنبه
28دی 1398
22جمادی االول 1441
18ژانویه 2020
شماره 1451
پیاپی 2769
بالیی که نفت
برسرمان اورد
رانت های اقتصادی
فعالیت اصناف را
محدود می کند
رد پای انحصار
در نظام بانکی
www.Tejaratdaily.com
نایب رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و قطر خبر داد:
برای صادرات به قطر کش��ورهایی همچون تونس ،پاکستان و ترکیه
رقیب جدی ایران هستند که در این راستا نیاز است با تمرکز بیشتر
برای تثبیت بازار کاالهای صادراتی ایران به قطر تالش شود
عربس��تان ،مصر و ام��ارات ایران به عنوان نخس��تین
کش��ور در ان برهه حس��اس با توجه به سابقه تجارت
با قطریها توانس��ت حضور پررنگ تری در این کشور
داشته باشد.
گزدرازی ادامه داد :با گذر زمان بحث کنترل کیفیت
و کمیت جایگاه ای��ران را برای صادرات به قطر تحت
تاثیر قرار داده که اتاق بازرگانی ایران باید نگاه ویژه ای
به این موضوع کنند .قطر از لحاظ سرانه درامد مصرف
سرانه بسیاری باالیی دارد و همین موضوع منجر شده
تا بیشتر دنبال کاالهای شیک باشند.
گروه تجارت
editor@smtnews.ir
کشتی گراندفری
به عنوان شناور
مسافری باری
مسیر بوشهر-
قطر اواخر خرداد
در اسکله شماره
۳بندر بوشهر
پهلو گرفت
نظر جدید هیات عالی نظارت مجمع تشخیص مصلحت درباره تشکیل وزارت بازرگانی
عض��و مجمع تش��خیص مصلح��ت نظ��ام گفت :هی��ات عالی
نظ��ارت مجم��ع نظر جدید خ��ود درب��اره طرح تش��کیل وزارت
بازرگان��ی را ب��ه ش��ورای نگهب��ان اعالم ک��رده اس��ت .مصطفی
میرس��لیم ،عض��و مجمع تش��خیص مصلحت نظ��ام در گفت وگو
با فارس ،در پاس��خ به اینک��ه ایا هیات عالی نظ��ارت مجمع ،پس
گرفت��ن نظر خود درب��اره مغایرت طرح تش��کیل وزارت بازرگانی
با سیاس��ت های کل��ی نظام را به طور رس��می به ش��ورای نگهبان
اع�لام کرده یا همچن��ان نامه اب��ان رس��میت دارد ،گفت :هیات
عال��ی نظ��ارت نظر جدید خود را به ش��ورای نگهب��ان اعالم کرده
اس��ت .ح��دود یک ماه پیش ،میرس��لیم در گفت وگو ب��ا خبرنگار
ف��ارس اع�لام کرده بود« :نظری��ه هیات عالی نظارت ب��ر این بوده
ک��ه تفکیک دوب��اره وزارت بازرگان��ی از وزارت صنع��ت و معدن
و تج��ارت برخالف سیاس��ت های کلی ابالغی اس��ت .ب��ه تازگی
رئی��س محترم مجلس که مانند بقیۀ س��ران ق��وا عضو هیات عالی
نظارت نیس��ت ،نام��ه ای را با مجموعه ای از اس��تدالل ها ارائه داده
که در نشس��ت گذش��ته هیات عالی مطرح و پس از بررس��ی مقرر
ش��د نظریه جدید هی��ات عالی نظ��ارت درب��اره مخالفت نکردن
با طرح ،به اطالع ش��ورای نگهبان برس��د تا مراح��ل قانونی را طی
کن��د» .براس��اس این گ��زارش ،اوایل ای��ن هفته ،نام��ه مورخ ۲۷
اب��ان قائم مق��ام دبیر ش��ورای نگهبان به رئیس مجلس ش��ورای
اس�لامی درباره نظر اولی��ه هیات عالی نظارت مجمع تش��خیص
مصلح��ت نظام منتش��ر ش��د .به گزارش فارس ،س��ال گذش��ته
موض��وع تش��کیل وزارت بازگان��ی ب��ا اص��رار دول��ت در مجلس
مطرح ش��د و در صح��ن علنی مجلس مورد مخالف��ت قرار گرفت.
ب��ا توجه به پافش��اری دول��ت ،تع��دادی از نماین��دگان مجلس با
جم��ع اوری امضاء اق��دام به تهیه طرح��ی در ای��ن زمینه کردند
و در نهای��ت این ط��رح در اوایل مهر امس��ال ب��ه تصویب مجلس
رسید.
عباسعلی قصاعی ،رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و
الم��ان از برقراری دوباره پرواز لوفت هانزا خبر داد و گفت:
این ایرالین از 20ژانویه سال میالدی جاری پروازهای خود
را ب��ه ایران دوباره برقرار خواهد کرد .قصاعی این خبر را در
نشست مشترک روس��ای اتاق ها و کارگروه های مشترک
بازرگانی با رئیس کل بانک مرکزی داد.
محمدرض��ا انصاری ،نایب رئیس اتاق بازرگانی ایران نیز
ایجاد س��ازکار در کشورهای منتخب در صادرات خدمات
فنی مهندس��ی را مورد توجه قرار داد و پیش��نهاد تشکیل
کارگروه��ی برای تحقق این هدف را داد .همچنین محمد
امی��رزاده ،نایب رئیس ات��اق بازرگانی ای��ران بر ضرورت
دریافت نگاهی ویژه به بخش خصوصی کش��ور و پرهیز از
اقتصاد دولتی در راس��تای توس��عه اقتصادی کشور اشاره
کرد.
ابراهیم جمیلی ،رئیس اتاق مش��ترک بازرگانی ایران و
هند اس��تفاده از ظرفیت باالی اتاق های مش��ترک را مورد
توج��ه قرار داد و گف��ت :در حال حاضر ص��ادرات ایران به
هن��د از طریق دوبی ،ترکیه و عمان با دالر انجام می ش��ود.
او کمبود روپیه را یکی از مش��کالت صادرکنندگان ایرانی
به هند عنوان کرد و خواس��تار معرفی صرافان مورد اعتماد
از بانک مرکزی ش��د .اجرایی شدن تهاتر و تسویه تعهدات
ارزی و حمای��ت بان��ک مرکزی از دفتر تازه تاس��یس اتاق
مشترک بازرگانی ایران و هند در هند از دیگر موضوع هایی
بودند که جمیلی در حضور رئیس کل بانک مرکزی مطرح
ک��رد .عبدالحکی��م ریگی رئیس اتاق مش��ترک بازرگانی
ایران و پاکس��تان نیز با اشاره به امار صادرات و واردات بین
دو کش��ور ،تصریح کرد :بخش خصوصی پاکس��تان بسیار
عالقه من��د به همکاری با ایران اس��ت .وی افزود :تهاتر در
رش��د روابط تجاری ایران و پاکستان بسیار اهمیت دارد و
تنه��ا دولت متولی این مقوله اس��ت؛ به گفته ریگی ،دولت
پاکستان نیز بسیار عالقه مند به تهاتر با ایران در نقطه صفر
مرزی اس��ت که این موضوع در س��طح مقامات ارشد این
کش��ور مطرح ش��ده اس��ت تا از این رهگذر بتوان به هدف
5میلیارد دالری دو کش��ور در سطح روابط تجاری رسید.
س��یمان و کاشی هم شامل صادرات به این کشور در مقابل
واردات دام و برنج از پاکس��تان به ایران اس��ت .مجیدرضا
حریری ،رئیس اتاق مش��ترک بازرگانی ایران و چین هم بر
ضرورت داشتن نگاه متفاوت و منفک به چین در مقایسه با
دیگر کشورها تاکید کرد و افزود :در شرایط جدید ،تهاتر با
این کشور ازسوی وزارت صنعت ،معدن و تجارت که متولی
این کار است باید به شکل دیگری انجام شود.
خبر
نای��ب رئیس اتاق بازرگانی مش��ترک ای��ران و قطر
گف��ت :رونق مراودات تجاری ای��ران و قطر به ویژه در
حوزه های صادرات و گردش��گری نی��از مبرم به فعال
شدن کش��تی گراند فری در مسیر بوشهر -قطر دارد.
خورش��ید گزدرازی درگفت وگو با ایرنا افزود :باوجود
اینکه برای رونق گردش��گری ،کش��تی کروز در بندر
بوش��هر مستقر ش��ده اما س��وخت یارانهای برای این
منظ��ور تخصی��ص نیافت��ه و این در حالی اس��ت که
بیشترین درامد در حوزه گردشگری است.
وی تصری��ح کرد :با توجه به اینک��ه در پیش بودن
جام جهان��ی قطر این کش��تی با ظرفی��ت ۲هزار نفر
مس��افر باید از هم اکنون در حوزه گردش��گری ایران
و قطر فعال شود.
گ��زدرازی ادام��ه داد :اکنون س��وخت موجود برای
کش��تی یاد ش��ده هر لیتر ۶۰تا ۷۰هزار ریال است
که با توجه به حجم س��وختی که این کش��تی مصرف
میکند ،فعالیت ان در ش��رایط کنونی برای هیچ کدام
از صادرکنندکان و مسافران صرفه اقتصادی ندارد.
نای��ب رئیس اتاق بازرگانی مش��ترک ای��ران و قطر
اف��زود :در این راس��تا پیش��نهاد و راه��کار الزم ارائه
ش��ده تا بتوانیم حتی کس��انی که وارد قطر میشوند
ب��ا توجه ب��ه مس��افت ۱۰۰مایلی به ایران نیز س��فر
کنند.
گ��زدرازی تاکید کرد :باتوجه ب��ه تحریم ها فعالیت
در حوزههای صادرات و گردش��گری برای ایران حائز
اهمیت ویژهای اس��ت .وی یاداور شد :از حدود ۳سال
پیش با تحریم کشور قطر از سوی کشورهایی همچون
برقراری مجدد پروازهای
لوفت هانزا
به خط جدید کشتیرانی نیاز داریم
نای��ب رئیس اتاق بازرگانی مش��ترک ای��ران و قطر
اظهارکرد :ایران باید از فرصت کنونی به نحو شایسته
استفاده کند که در این زمینه از اتاق بازرگانی بوشهر
پیشنهادهای خوبی ارائه شده است.
وی گف��ت :بندرهای جنوبی کش��ور و به ویژه بندر
بوش��هر به عنوان هاب پورت ش��مال خلیج فارس برای
حم��ل کاالهایی که از کش��ورهای اوراس��یا و س��ایر
کشورها برای ترانزیت استفاده شود.
گ��زدرازی اظهارک��رد :در این ب��اره نی��از اس��ت
زیرس��اخت های صادراتی ایران به قط��ر در بندرهای
بوش��هر و دی��ر تقوی��ت و ص��ادرات کاال با س��رعت
عم��ل بیش��تری انجام ش��ود که در این راس��تا توجه
ب��ه تامی��ن کش��تی های کانتینربر یخچال��ی با هدف
انج��ام ص��ادرات ب��ا کیفیت حائ��ز اهمی��ت ویژه ای
است.
نای��ب رئیس اتاق بازرگانی مش��ترک ای��ران و قطر
تصریح کرد :برای صادرات به قطر کشورهایی همچون
تونس ،پاکس��تان و ترکیه رقیب جدی ایران هس��تند
ک��ه در این راس��تا نیاز اس��ت با تمرکز بیش��تر برای
تثبی��ت ب��ازار کاالهای صادراتی ای��ران به قطر تالش
شود.
کش��تی گراندفری به عنوان ش��ناور مس��افری باری
مس��یر بوش��هر-قطر اواخر خرداد در اس��کله شماره
۳بندر بوش��هر پهلو گرفت .این کش��تی دارای ۱۴۴
مت��ر طول ۲۶ ،متر ع��رض ۵۰۰ ،تخت در قالب ۲۵۰
ات��اق و هزار و ۳۰۰صندلی اس��ت که در ۵کالس به
جابه جایی مسافر می پردازد.
7
8
شنبه
28دی 1398
22جمادی االول 1441
18ژانویه 2020
شماره 1451
پیاپی 2769
تجارت
تجارت
editor@smtnews.ir
اقتصاد ایران تشنه رانت زدایی
نظرگاه
انزوای تجاری با
دوری از
پیمان های تجاری
بالیی که نفت برسرمان اورد
حسین سالح ورزی
نایب رئیس اتاق بازرگانی ایران
نفوذ فکری چپگرایان ایرانی به ویژه مارکسیست های
ارتدکس در رس��انه های بزرگ مکتوب کش��ور و قدرت
تبلیغات��ی باالی انه��ا در مقایس��ه با دیگ��ر گروه های
سیاسی پیامدهای سترگی بر اندیشه ایرانیان روشنفکر
و گروه ه��ای مرجع فکری داش��ت .یکی از این پیامدها
نکوهش فعالیت های تجاری داخلی و خارجی بود که به
نظر می رسد هنوز با بقایای ان زندگی می کنیم.
بازرگانان ایرانی با عن��وان حاجی بازاری و بورژوازی
کمپرادور در جامعه ایرانی معرفی شده و به همین سیاق
تجارت خارجی فعالیتی در مسیر بر باد دادن منابع ملی
به شمار امد.
این اندیش��ه و عمل تا جایی پیش رفت که قرار شده
ب��ود اتاق بازرگانی ایران منحل ش��ده و تجارت خارجی
نیز دولتی – ملی شود .در سال هایی از دهه ۱۳۶۰مراکز
تهیه و توزیع با ش��تاب تاسیس شده و گسترش یافتند
و کار را برای تجارت ازاد و دور از انحصار دولت س��خت
و سخت تر کردند.
درچنی��ن وضعیتی بود که تولید به مثابه یک فعالیت
اقتصادی ارزش��مند ب��ه جامعه معرفی ش��د و تا جایی
محترم ش��مرده ش��د که ان را فعالی��ت مقدس معرفی
کردند .ازسوی دیگر ،درهمان دهه و حتی دهه های پس
از ان اقتص��اد ایران به ایران به دالیل سیاس��ی داخلی و
س��یات خارجی وهمچنین وابستگی به درامد حاصل از
صادرات نفت خام عادت های عجیبی پیداکرد.
یکی از این عادت های ناپسند اقتصاد ایران درونگرایی
بیش از اندازه بوده و هست .مدیران سیاست ورز ایرانی
و حت��ی مدیران اقتصادی ایرانی تص��ور می کنند ایران
ب��ه اندازه ای ثروتمند اس��ت که نیاز به کش��ور دیگری
ن��دارد و تصور می کنند اقتصاد ایران می تواند تا ابد تنها
و گوشه گیر باش��د .واقعیت این است که این اندیشه ای
ناص��واب اس��ت و برای این��ده این س��رزمین تهدید و
تحدید به بار می اورد و روزنه های نفس کش��یدن برای
ایرانیان را تنگ و تاریک می کند .دنیای امروز باش��تابی
باورناکردنی به سوی بهره برداری همگانی از همه جهان
پیش می رود.
نتای��ج پژوهش ه��ا نش��ان می ده��د ای��ران یکی از
منزوی ترین اقتصادها را در جهان دارد و برخالف س��ایر
کش��ورها که با برنامه ریزی و انعطاف در تجارت خارجی
دنب��ال ورود به پیمان های جهانی ،منطقه ای و دوجانبه
هستند ،راه را برای خودش باریک کرده است.
نتای��ج یک پژوهش که نتای��ج ان در همایش اقتصاد
ای��ران در س��ال ۱۳۹۴ارائه ش��د تاکید ش��ده اس��ت:
برون گرایی بخش��ی از اصالحات فراگیر درکش��ورهای
گوناگون ب��رای کمتر ک��ردن اندازه فقر ،دس��تیابی به
رش��دها باال و استیال یافتن بر بحران های اقتصادی بوده
است.
برون گرایی از سه مسیر برون گرایی تجاری ،برون گرایی
در تولید و برون گرایی مالی و س��رمایه ای راه خود را باز
می کند .در برون گرایی تجاری که رشد تجارت خارجی
را به همراه دارد ،نه تنها سهم واردات و صادرات در تولید
ناخال��ص داخلی افزایش می یابد ،بلک��ه ترکیب و تنوع
محصوالت صادراتی و وارداتی نیز دستخوش دگرگونی
می ش��ود .اسان سازی و شتاب بخش��یدن به رشد رشد
تج��ارت منجر به عقد قراردادهای دوجانبه و چندجانبه
و عضوی��ت در بلوک ه��ای تج��اری و س��ازمان تجارت
جهان��ی انجام می ش��ود .این ترتیبات ب��ه کاهش موانع
تعرفه ای و غیرتعرفه ای منجر می ش��ود وشرایط را برای
اس��ان ش��دن تجارت مهیا می کند .بهبود در تجارت به
معنای دسترسی به بازارکشورهای دیگر با موانع مختلف
اس��ت که البته رابطه ای دوسویه است .از زمان تاسیس
سازمان تجارت جهانی که بزرگ ترین پیمان تجاری در
دنیا به شمارمی اید تاسیس ۴۰۰پیمان جدید دوجانبه
و چند جانبه ای منطقه ای به این سازمان گزارش شده و
شمار پیمان های منطقه ای فعال در جهان به ۴۲۳پیمان
افزایش یافته اس��ت .این پیمان های تجاری برای اسان
و گس��ترده شدن تجارت میان کشورهای عضو اقدام به
کاهش موانع در مسیر تجارت کرده اند .این اسان سازی
راه را ب��رای کاهش هزینه تجارت بازکرده و قراردادهای
اسان س��ازی تجارت را رونق داده است .با وجود تمرکز
باال برشمار اندکی از ش��ریکان تجاری هیچ گونه پیمان
تجارت ازاد دوجانبه یا چندجانبه با این کش��ورها بسته
نشده اس��ت .تجارت دوجانبه و چندجانبه مسیر اصلی
کشورها برای توسعه تجارت خارجی است . .ایران تنها
در پیمان گروه کش��ورهای ۸و س��ازمان همکاری های
منطقه ای اکو عضویت دارد .پیمان اکو پیمانی منطقه ای
اس��ت اما همگرایی اندک میان کشورهای عضو موجب
ش��ده در سال ۲۰۱۲تجارت میان کشورهای عضو تنها
۹درصد از کل تجارت کش��ورهای عضو اکو را تشکیل
ده��د و درفاصله ۲۰۰۳تا ۲۰۰فقط ۳درصد رش��د را
تجربه کرده اس��ت .از انجایی که ایران عضو س��ازمان
تجارت جهانی نش��ده ،ورود ب��ه قراردادهای دوجانبه یا
چندجانبه مشکل ش��ده است.در حالی که ترکیه با ۱۸
پیم��ان تجاری در جهان رکورددار اس��ت ایران نیز باید
به دنبال عقد قراردادهای تجاری باشد و روزی نرسد که
به هیچ پیمان تجاری راه نداشته باشیم.
زهرا طهرانی
editor@smtnews.ir
در مزایده ها و مناقصه های دولتی بیشتر مواقع پای رانت
در می��ان ب��وده و در واقع هرجا که از دولت نامی وس��ط بود
رانتخواری هم در کنارش قرار داش��ت .هنوز هم شاهد این
مس��ائل هستیم اما از زمانی که سامانه تدارکات دولت برای
اجرای قان��ون برگزاری مناقصات راه ان��دازی تا حد زیادی
جلوی فس��اد و رانت گرفته شد اما هنوز هم خالهای قانونی
وجود دارد که باید اصالح شود .نفت اصلی ترین دلیلی است
ک��ه اقتصاد ایران را به اقتص��ادی رانتی تبدیل کرده و باعث
ش��ده تا بی هیچ تالش و زحمتی به درامدهای اسان دست
پی��دا کنیم و نتوانیم با خلق ارزش به توس��عه برس��یم .اگر
اینطور بود در تمام این س��ال ها می توانس��تیم پله ها را دوتا
یک��ی باال برویم و مانند تمام کش��ورهای دیگری که چنین
ذخایر خدادادی را ندارند و به رش��د رسیده اند از ظرفیت ها
و توان باالی خود استفاده کنیم .اقتصاد ایران اگرچه رانتی
اس��ت و می توان با حذف دخالت های انسانی به کاهش این
پدیده ش��وم کمک کرد ،اما فرهن��گ مدیریتی نیز یکی از
مهم ترین مولفه هاست که باید اصالح شود.
خال های قانونی با وجود سامانه الکترونیکی
در کشورهای
توسعه یافته
کسی که یارانه
می گیرد به هیچ
عنوان نمی تواند
وام تسهیالتی
بگیرد
چرا که می گویند
وضعیت شما به
گونه ای است که
مشمول یارانه
شده اید پس
توان بازپرداخت
وام را ندارید
«ستاد» قرار
نیست قوانین
را اصالح کند
بلکه قرار
است قانونی
را که تصویب
شده به صورت
سیستماتیک
اجرا کند و
مفاسدی را پشت
سر بگذارد که از
محل عدم اجرای
قانون است
محمدرضا مودودی کارشناس
تجارت خارجی می گوید :وقتی
فساد سیس��تماتیک می شود و
مدیران ارش��د بده��کار برخی
س��رمایه گذاران می ش��وند که
برای رسیدن به ان پست هزینه
کردن��د ،بدهی خودش��ان را در
قالب پروژه های مختلف اع��م از مزایده ،مناقصه ،واردات یا
پروژه های عمرانی پرداخت می کنند.
وی در گفت وگو با
تصریح کرد :در برخی مزایده ها
و مناقصه ها مشاهده شده است که اطالعات از قبل درز پیدا
کرده و در نتیجه رانتی ایجاد ش��ده اس��ت .یا اینکه اگر هم
سیس��تم محکمی وجود داش��ته که اطالعاتی نفوذ نکرده
است از تکنیک ها و تاکتیک های دیگری استفاده کرده اند.
به عنوان نمونه عدد بس��یار پایینی را پیشنهاد می دهند که
مطمئن هس��تند دیگران به لحاظ فنی نمی توانند این عدد
را تامی��ن کنند و چون در این س��اختار از قبل تبانی ش��ده
است؛ بعد از اخذ مجوز ،در قالب اصالحیه هایی رقم را تغییر
می دهند و سود کالنی هم به دست می اورند.
م��ودودی اف��زود :نمونه دیگ��ر را در ساختمان س��ازی
می بینیم که مثال می گویند این س��اختمان نباید بیش��تر
از ۱۰طبقه باش��د اما ۱۲طبقه می س��ازند و تبانی می کنند
ک��ه بعدا هزینه های جریمه ان را می پردازند؛ جریمه ای که
هیچ تناس��بی با نرخ کارشناسی ندارد و انقدر باال نیست که
بازدارنده باشد و توجیه اقتصادی کار را از بین ببرد.
این کارشناس تجارت خارجی که پیش از این سرپرست
سازمان توس��عه تجارت بود ،اظهار کرد :در سازمان توسعه
تجارت از طریق نامه هایی که از مس��ئوالن باالدستی گرفته
می ش��د برخی افراد خ��ود را محق می دانس��تند که مجوز
مثال ی��ک نمایش��گاه را بگیرند و اگر ضریب نفوذش��ان در
اتاق بازرگانی یا حوزه های دیگر بیش��تر می بود می توانستد
راحت ت��ر این مجوز را بگیرند .برهمین اس��اس ما ان زمان
تالش کردیم ص��دور مجوزها را الکترونیکی و ش��اخص ها
را تعری��ف کنیم اما این امر منوط به اجرای درس��ت اس��ت.
مادام��ی ک��ه نامه از باالدس��ت می اید که مث�لا فالنی باید
بش��ود صادرکنن��ده نمونه یا ممتاز دیگ��ر نمی توان به فکر
الکترونیکی کردن سیستم ها بود.
وی با اش��اره به س��امانه س��تاد در مرکز توس��عه تجارت
الکترونیک ادامه داد :همکاران این مرکز از لحاظ فنی تالش
بس��یاری دارند و نگاهشان به سمت ایجاد شفافیت است اما
به نظر می رس��د باز هم خالهایی که به ان اش��اره کردم در
این بخش وجود داشته باشد و مالحظات پشت پرده مانع از
اجرای درست شود.
مودودی با تاکید براینکه تا زمانی که ش��فافیت یکپارچه
نش��ود ،به راحتی می ش��ود خطا کرد ،گفت :به عنوان نمونه
محموله شکری که با ارز ۴۲۰۰تومانی تامین شد و به سمت
ایران در حال حرکت بود ،بخشی از ان در میانه راه به صورت
تبانی ش��ده معامله ش��د و به قطر رفت .در نتیجه وقتی این
موضوع درز پیدا می کند فورا سندس��ازی می شود .اما نکته
مهم این است که ردیابی خط پرداخت ها دیگر ساده نیست.
درد بزرگ تاریخی
ای��ن تحلیلگر اقتصادی در تعریف رانت می گوید :رانت به
زبان ساده یعنی درامد اس��ان و ارزان را با کمترین زحمت
به دس��ت بیاورید .وقتی که صحبت از اقتصاد رانتی در ایران
می ش��ود ،بزرگ ترین ش��اخصه ان «نفت» است که چون
ای��ن ث��روت ملی را داری��م بنابراین به راحتی ب��دون اینکه
س��رمایه گذاری و ایجاد ارزش افزوده کنیم ،خام فروش��ی
می کنیم.
وی ادامه داد :بس��یاری از همس��ایگان ما که دارای نفت
هستند نیز اقتصاد رانتی دارند که در ان الزم به تالش بسیار
نیس��ت .اما کشورهایی مانند ژاپن و کره که فاقد این ذخایر
زیرزمینی هس��تند با تالش و خالقیت فراوان کسب درامد
می کنند .مفهوم دیگری که این روزها از رانت بیان می شود
این اس��ت که بدون بهره از دانش و اس��تعداد و توان الزم از
طریق روابط و تبانی های پشت پرده می توان به مسئولیت و
جایگاهی رسید که شایستگی ان وجود ندارد
م��ودودی تصریح کرد :بنابراین با یک درد بزرگ تاریخی
به نام «اقتصاد نفتی» روبه رو هس��تیم که فضای اقتصاد ما
را رانتی کرده و به دلیل اینکه شایس��ته س��االری نیز در این
ب��ا ی��ک درد ب��زرگ تاریخ��ی ب��ه ن��ام «اقتص��اد نفت��ی» روب��ه رو
هس��تیم ک��ه فضای اقتص��اد م��ا را رانتی ک��رده و به دلی��ل اینکه
شایسته ساالری نیز در این سیستم شکل نگرفته است و شفافیت
وجود ندارد ،شاهد رانت در بخش های خرد اقتصادی نیز هستیم
سیستم شکل نگرفته اس��ت و شفافیت وجود ندارد ،شاهد
رانت در بخش های خرد اقتصادی نیز هستیم.
کارش��ناس تجارت خارجی با تاکید براینکه فس��اد نباید
ب��ه قدری فربه ش��ود که حت��ی بر تصمیم ه��ای دولت هم
س��ایه بندازند ،گفت :متاس��فانه هی��چ اراده ای هم در چند
دهه گذش��ته ش��کل نگرفته اس��ت تا بتوانی��م مدیریت و
شفاف س��ازی درستی داشته باش��یم .موضوعی که در همه
دنیا وجود و باید در ایران هم اجرایی ش��ود این است که اگر
فردی تخلفی در پرونده کاری خود دارد ،اجازه اس��تفاده از
خدمات دیگری را نخواهد داشت و نمی تواند از فرصت های
موجود اس��تفاده کند .اما متاسفانه در ساختار اقتصاد ایران
به این مسائل توجه نمی شود و با اینکه تخلفات فاحشی هم
وجود دارد اما در پس��ت های تخصصی جایگاه می گیرند که
شایس��تگی ان را ندارند .حتی اگر اس��نادی هم در مراجع
نظارتی وجود داشته باشد جدی گرفته نمی شوند.
وی تاکید کرد :در کشورهای توسعه یافته کسی که یارانه
می گیرد به هیچ عنوان نمی تواند وام تس��هیالتی بگیرد چرا
که می گویند وضعیت ش��ما به گونه ای اس��ت که مشمول
یارانه شده اید پس توان بازپرداخت وامی را ندارید .در ایران
اما کس��ی که یارانه می گیرد ممکن اس��ت سرمایه دار بوده
و چندین خانه خالی هم داش��ته باش��د .این بی نظمی یک
واقعیت بزرگ اس��ت که در ساختار اقتصادی و اجتماعی ما
نظام یکپارچه پایشی نداریم.
مودودی گفت :در عین حال که کارت هوشمند سوخت،
پای��ان خدم��ت ،ملی و بانک��ی اما از هیچ ک��دام بهره کافی
نبرده ایم .ما یکی از کش��ورهایی هستیم که به لحاظ وجود
س��امانه های اطالعاتی ش��اید یکی از غنی ترین کش��ورها
در دنی��ا باش��د و جزئی تری��ن اطالعات م��ردم را از طریق
س��امانه های مختل��ف جمع اوری کرده باش��د که حتی در
کش��ورهای توس��عه یافته نیز کمتر دیده ش��ده است که تا
این حد وارد زندگی مردم ش��ده باش��ند؛ ام��ا این اطالعات
بس��یار پراکنده اس��ت و س��امانه ها به صورت جزیره ای کار
می کنند که خروجی خوبی ندارد و نمی توان تصویر روشن
از عملکرد اقتصادی و اجتماعی و فردی یک فرد را داش��ت
که مبنای ارزیابی قرار بگیرد .در این شرایط مبهم وقتی فضا
شفاف نیس��ت و افراد هم به دالیلی دوست ندارند که سبقه
انها روی کاغذ بیاید و دیده و تحلیل شود ،طبیعی است که
ش��اهد رانت و فساد باشیم .جالب اینجاست که این موضوع
برای برخی تبدیل به حق می ش��ود و فکر می کنند به دلیل
سبقه ش��ان که ناشی از رانت است دیگران هم باید این حق
را محترم بدانند.
وی ادام��ه داد :این موض��وع در صدور مجوزهای مختلف
قاب��ل مش��اهده اس��ت؛ از مجوزه��ای خرد مانن��د مجوز
نمایش��گاهی گرفته ت��ا واردات انواع و اقس��ام کاالهایی که
میلیارده��ا دالر ارز ۴۲۰۰تومانی گرفته و می گیرند .وقتی
دولت ۱۴میلیارد تومان ارز ۴۲۰۰تومانی را در اختیار چند
ش��رکت قرار می دهد که امین خود می دان��د رانت ایجاد و
نتیجه ان می ش��ود گوش��تی که دس��ت مردم نمی رسد و
داروهایی که تقلبی از اب درمی اید .حال س��وال اساس��ی
اینجاس��ت که این گزینش برچه اساس��ی و توزیع فرصت
چرا ناعادالنه ش��کل گرفته اس��ت که وزارت بهداشت اعالم
می کند کس��ی که قرار بود دارو وارد کند به جای ان موبایل
و خودرو وارد کرد .یا اینکه چندین برابر واردات س��ال های
گذش��ته امپول های تقویتی b۱۲وارد کردیم که اساس��ا با
نیاز واقعی جامعه همخوانی نداشته است .برچه اساسی فرد
و ش��رکت انتخاب شده اس��ت؟ چرا ارز در گام اول و نه بعد
از وارد شدن کاال ،اختصاص یافته است؟ چرا پیگرد قضایی
جدی صورت نگرفته اس��ت و چرا این موضوع دوباره تکرار
می شود؟
این کارشناس تجارت خارجی معتقد است :با این اوصاف
یک لحظه احس��اس می کنی��م رانتی که ش��کل می گیرد
برای افراد خاصی اس��ت که متاسفانه در این میان مجازات
متناس��بی هم با تخلفات تعریف نکرده ایم .به عنوان نمونه
موسسه های مالی اعتباری مختلف میلیاردها تومان از پول
مل��ت را می برند و اما در نهایت ب��از هم از جیب دولت یعنی
خرانه ملت خرج می ش��ود و مشخص نمی شود با متخلفان
چه کردند؟
مودودی تاکید کرد :تمام این س��اختارها فسادخیز است
که برخی از ان به عنوان فس��اد نظام مند یاد می کنند اما به
اعتقاد من این امر فقط حاصل بی کفایتی و بی درایتی است
که نتوانسته اس��ت ساخار پایش��ی در کنار ساختار اجرایی
راه اندازی کند تا تمام مبادالت را چک کنند .به عنوان نمونه
در کشورهای توس��عه یافته وقتی خانه ای ساخته می شود
فق��ط یکبار به لحاظ ارزش اف��زوده در اختیار صاحب ملک
خواه��د بود و اگر بعد از چند س��ال بخواهن��د دوباره ان را
بس��ازند و توس��عه بدهند ارزش افزوده ان در اختیار دولت
قرار می گیرد و مالیاتی س��نگینی ب��ه ان تعلق می گیرد که
توجیه اقتصادی س��اخت دوب��اره را از بین می برد .برهمین
اساس خانه هایی که ساخته می شود اساسی است و بیش از
۵۰سال عمر مفید دارند .اما در ایران مردم از نگاه مهندسی
در عذاب هستند چرا که خانه ها استانداردهای الزم را ندارد
و حت��ی در این موارد جامعه مهندس��ی زیر س��وال می رود
چرا که فساد قوی تر از علم است.
او می گوید :در کش��ورهای توسعه یافته هرپولی جابه جا
می ش��ود به صورت کامل باید مش��خص و شفاف باشد که
به چه دلیل جابه جا ش��ده است .اگر همین یک کار در ایران
انجام ش��ود که هر تراکنش مالی باب��ت چه چیزی جابه جا
شده است بس��یاری از تبانی ها و فسادها مشخص می شود
اما متاس��فانه کس��ی در این کش��ور به این موضوع توجهی
نمی کند.
به گفته م��ودودی ،اقتص��اد رانتی یعنی به ش��ما اجازه
می ده��د ک��ه با کمتری��ن هزین��ه و فقط براس��اس روابط
غیرش��فاف درامده��ای ارزان و بی دغدغ��ه کس��ب کنید
و نتیج��ه ان می ش��ود و اف��رادی که س��الم کار می کنند و
تحصیل می کنند در قش��ر ضعی��ف باقی می مانند و افرادی
که شایس��تگی ندارند و دارای ژن خوب هس��تند به راحتی
به منابع خاص دسترسی پیدا می کنند .وقتی فردی ماشین
رئیس جمهوری را با نرخ بسیار باال می خرند و نتیجه ان هم
بعده��ا در پروژه های کالن نفتی و ...خود را نش��ان می دهد
باعث می ش��ود به م��رور روح فعالیت و ن��واوری و خالقیت
و کارافرین��ی که الزمه هر اقتصاد پویایی اس��ت در کش��ور
ما کشته ش��ود و نتیجه ان همین می شود که با وجود همه
ظرفیت ها و اس��تعدادها و امکانات کش��وری هستیم که به
لحاظ ش��اخص های اقتص��ادی هنوز خیل��ی از دنیا عقب
هس��تیم و نتوانس��تیم خودمان را چه به لحاظ ش��فافیت و
تولید و صادرات در جایگاهی قرار دهیم که متناسب با سبقه
درامدی و ثروت اندوزی ناشی از فروش نفت باشد.
قانون را نمی توانیم تغییر دهیم
در واکن��ش ب��ه صحبت ه��ای
مودودی درب��اره خال قانونی در
برگ��زاری مناقصه ها و مزایده ها
باوج��ود س��امانه ت��دارکات
الکترونیکی دولت ،رئیس مرکز
توس��عه تج��ارت الکترونیک��ی
می گوید :در برخی مواقع قانون
اجازه می دهد که بعد از برنده شدن هم امکان تغییر قیمتی
وجود داشته باشد که در این صورت سامانه تدارکات کاری
نمی توان��د بکن��د و فقط قانون را اجرا می کن��د .تا جایی که
می دانم که البته باید از صاحب نظران این حوزه پرس��ید ،در
مناقصه ه��ای بزرگ یک نرخ پایه وجود دارد که اگر کس��ی
کمت��ر از ان قیمتی ارائه دهد به عنوان کس��ی که رقابت را
بره��م می زند تلقی می ش��ود .اگر کس��ی برنده ش��د دیگر
نمی تواند به هر میزانی که بخواهد افزایش نرخ و زمان بدهد
چ��را ک��ه محدودیت های��ی را تعیی��ن کرده اند ت��ا میزان
مشخصی می توان الحاقیه گرفت.
او می گوید :خالهایی در قانون وجود دارد که هرچقدر هم
کنترل شود عده ای به طرق مختلف تخلف می کند؛ برهمین
اس��اس باید رفع این موضوع نیز تدابیری اندیش��یده شود
که اگر الزم اس��ت اصالحات��ی در قانون برگزاری مناقصه ها
صورت بگیرد.
رئی��س مرکز توس��عه تجارت الکترونیک��ی در گفت وگو
ب��ا
با بی��ان اینکه یک��ی از بحث های رانت و فس��اد
معامالت دولتی اس��ت ،اظهار ک��رد :در بخش های مختلف
اعم از تسهیالت بانکی ،مسائل سیاسی و دانشگاهی ،قاچاق
و نحوه واردات و صادرات رانت و فساد وجود دارد و بخشی از
ان نیز مربوط به خرید و فروش در دولت است که بسترهای
فراوان فساد وجود دارد.
علی رهبری تصریح کرد :بر همین اساس قانون برگزاری
مناقصه ها تصویب شده که براساس مجموعه ای از ایین نامه
و ش��یوه نامه هایی که ذیل این قان��ون امده قواعدی تنظیم
ش��ده اس��ت که بتواند جلوی فس��اد را بگیرد .براساس این
قواع��د ،معامالت خرد زیر ۳۲میلی��ون و ۸۰۰هزار تومان،
معامالت متوس��ط بی��ن ۳۲میلیون و ۸۰۰ه��زار تا ۳۲۸
میلی��ون تومان و معامالت بزرگ باالی ۳۲۸میلیون تومان
اس��ت .وی ادامه داد :برای هرک��دام از این معامالت رویه و
تش��ریفاتی در نظر گرفته اند که سعی می شود رانت و فساد
را از بی��ن ببرند .به عنوان نمونه براس��اس ای��ن قانون نباید
ی��ک س��ازمان دولتی برای خرید کاالی م��ورد نیاز خود از
روابط و ضوابط اس��تفاده نکند .بنابراین روش های انتخاب
معامله کننده را براس��اس استعالم س��ه گانه و شفاف لحاظ
کرده اند که قیمت ها مکش��وف نشود و رقابت وجود داشته
باشد.
رئیس مرکز توس��عه تجارت الکترونیک��ی تصریح کرد:
انچ��ه که اهمیت دارد این اس��ت که ایا ای��ن تدابیر قانونی
به درستی اجرا می ش��ود؟ برهمین اساس سامانه تدارکات
الکترونیکی دولت (س��تاد) برای پوش��ش مشکالتی که در
اجرا وجود داشت ،راه اندازی شد .در این میان احتمال دارد
حتی با اجرای «س��تاد» و حل مشکالت مربوط به الیه اجرا،
همچنان در الیه قوانین اشکاالتی داشته باشیم که منجر به
وقوع رانت و فساد بشود.
رهبری تاکید کرد« :س��تاد» قرار نیست قوانین را اصالح
کن��د بلکه قرار اس��ت قانونی را که تصویب ش��ده به صورت
سیستماتیک اجرا کند و مفاسدی را پشت سر بگذارد که از
محل عدم اجرای قانون است.
تعامل با سازمان برنامه و بودجه
وی با بیان اینکه س��امانه تدارکات می تواند بس��یاری از
مفاس��دی که در الیه اجرای برگزاری مناقصات وجود دارد
را ح��ذف کند .ب��ه عنوان نمونه احتمال جعل اس��نادی که
به دولت ارائه می ش��ود وجود دارد که س��امانه تدارکات این
امکان را به حداقل رسانده است .همچنین سامانه تدارکات
می تواند از انجام معامله از سوی ممنوع المعامله جلوگیری
کند.
رئیس مرکز توسعه تجارت الکترونیکی گفت :به ازای هر
مناقصه ،باید ضمانت نامه های مختلفی ارائه ش��ود و برخی
مواق��ع پیش می اید که ضمانت نامه جعلی یا مخدوش ارائه
شود که در سامانه تدارکات می توان جلوی جعل انها گرفته
شود.
رهب��ری ادامه داد :برای هرپیمانکاری که قرار اس��ت در
امور فنی و اجرایی با دولت همکاری کند در س��ازمان برنامه
و بودجه کش��ور رتبه صالحیت تعیین می شود که براساس
ان سهمی ه ان برای گرفتن پروژه از دولت مشخص می شود
که کس��ی بی��ش از ظرفیت تعهد ایجاد نکن��د .کنترل این
صالحیت ها به صورت انسان محور انجام می شود .با سازمان
برنامه و بودجه در حال تعامل هس��تیم تا با استعالم رتبه ها،
صالحی��ت معامله کننده ها را در مناقص ه کنترل کنیم .وی
تاکید کرد :در مناقصه ها روش انتخاب برنده مختلف است؛
در یک روش کیفیت مش��خص با پایین ترین نرخ است و در
یک روش دیگر عالوه بر نرخ شاخص های کیفی و ...هم مهم
هس��تند .از س��وی دیگر مناقصه گرها پیشنهادهای خود را
ت ارائه می دهند که معم��وال اطالعات فنی طرح،
در ۳پاک��
اطالع��ات قیمتی و اطالعات ضمانت نام��ه به صورت مهر و
موم شده است .سوالی که همیشه مطرح می شود این است
که ای��ن پاکت ها که به صورت کاغذی مهر و موم می ش��ود
ایا کس��ی تا اخرین لحظه ای��ن اطالعات را نمی بیند؟ ما در
سامانه تدارکات با اس��تفاده از روش های رمزنگاری امکان
دسترسی غیرمجاز به اطالعات پیشنهاد دهندگان را از بین
بردیم .پیش از این تعداد محدودی می توانستند مناقصه ها
را شرکت کنند.
رئیس مرکز توس��عه تجارت الکترونیکی ب��ا بیان اینکه
پوش��ش معام�لات س��امانه در وضعیت کامل ق��رار دارد و
۱۶ن��وع معاملعه را در برمی گیرد ،تصریح کرد :حدود ۷هزار
سازمان و نهاد در سامانه ثبت نام کرده اند که البته تعدادی
از انه��ا معامالت چندانی از این طریق انجام نداده اند و فقط
اقدام به ثبت نام کرده اند.
رهب��ری اظهار کرد :درحال حاضر براس��اس اخرین امار
باالی ۱۱۰هزار میلیارد تومان معامله اعم از خرید و فروش
در س��امانه انجام ش��ده اس��ت .تعداد تامین کنندگان هم
ابتدا کم بود و به مرور رقابت بیش��تر ش��د و حدود ۲۰۰هزار
تامین کننده و مزایده گر در سامانه ثبت نام کرده اند.
وی گفت :در دوسال اخیر رشد قابل توجهی در معامالت
سامانه داشتیم.
9
شنبه
28دی 1398
22جمادی االول 1441
18ژانویه 2020
شماره 1451
پیاپی 2769
اصناف
برای بسیاری رانت مترادف با فساد اقتصادی است،
در حالی که عمال این گونه نیست .رانت یعنی درامدی
که از فرصت ها و موقعیت های برتر به دست امده باشد
و امتیازی انحصاری که به دور از هرگونه رقابت نصیب
برگزیدگانی می ش��ود .این امتیاز الزاما به معنی فساد
اقتصادی نیست بلکه ممکن است کامال شکل قانونی
داشته باشد.
عل��ی فاضلی که ریاس��ت اتاق اصناف ای��ران را نیز
در کارنامه کاری خود دارد با اش��اره به اینکه اصناف
در خط مقدم مقابله با تهاجم اقتصادی دش��من قرار
دارند ،معتقد اس��ت فعالیت اصناف به دلیل رانت های
اقتصادی موجود محدود شده و مشکالت زیادی برای
انها به وجود امده اس��ت .علی فاضلی در گفت وگو با
ایرنا با اشاره به تجربه کاری خود در همکاری مستقیم
با فعاالن صنفی ،به بی مهری هایی که در حق اصناف
می ش��ود اشاره کرد و گفت :در س��ال های مسئولیت
تمام تالش خود را برای رفع کاستی ها معطوف داشته
اس��ت .وی با تاکید بر اینکه دولت باید بدنه اقتصادی
خود را کوچک کند اظهار کرد :دولت باید اختیارات را
به مردم واگذار کند؛ بزرگ شدن بدنه اقتصادی دولت
نظام اقتصادی را با مشکل روبه رو کرده است.
از هیچ رانتی استفاده نمی کنند
یک��ی از اعضای اتاق اصناف کش��ور نیز با تاکید بر
اینک��ه اصناف برای تش��کیل و افزایش س��رمایه های
اقتصادی خود از هیچ رانت ،فس��اد یا حتی تسهیالت
بانکی که ازس��وی دولت به بنگاه های اقتصادی بزرگ
و متوسط پرداخت می شود استفاده نمی کنند ،گفت:
اصناف کش��ور برای افزایش سرمایه های خود با اینکه
از حمایت دولت محروم هستند ،از هیچ فساد و رانتی
استفاده نمی کنند.
به گزارش تسنیم ،جالل الدین محمد شکریه وجود
۴۰۰اتاق اصناف و ۷هزار اتحادیه صنفی در س��طح
کش��ور را مورد اش��اره قرار داد و عن��وان کرد :امنیت
فیزیکی یکی از مهم ترین عناصر و شاخص های توسعه
فعالیت های صنفی اس��ت و بدون ش��ک نبود ان در
سطح جامعه شرایط اقتصادی را ملتهب می کند و اثار
سوئی را در این بخش به جای می گذارد.
رانت خواری در نظام توزیع کاال
احمد انارکی محمدی ،عضو کمیس��یون اقتصادی
گروه تجارت
editor@smtnews.ir
اصناف در خط مقدم مقابله با تهاجم اقتصادی دشمن قرار دارند،
اما فعالیت اصناف به دلیل رانت های اقتصادی موجود محدود شده
و مشکالت زیادی برای انها به وجود امده است
مجل��س ش��ورای اس�لامی نیز با اش��اره ب��ه یکی از
بخش های مه��م اقتصاد که بروز رانت در ان صدمات
بسیاری به واحدهای صنفی وارد اورده ،گفت :دولت ها
در هر دوره ای باید برای نظام توزیع کاال فکری اساسی
کنند تا کاالها با نرخ مناسب به دست مردم برسد و از
رانت خواری در این بخش جلوگیری شود.
به گ��زارش خانه ملت ،نماینده مردم رفس��نجان و
انار در مجلس دهم ،یاداور ش��د :امروز س��اختار نظام
توزیع کاالی اساسی همچنان مانند گذشته است۱۴ .
میلیارد دالر برای کاالهای اساسی پیش بینی شد که
حدود ۱۰۰هزار میلیارد توم��ان در این زمینه یارانه
پرداخت می شود اما در برخی موارد کاالها به درستی
توزی��ع نمی ش��ود و برخی از کاالها به ن��رخ بازار ازاد
یا ن��رخ ارز روز به بازار عرضه می ش��ود؛ بنابراین باید
از رانت خ��واری در ای��ن ح��وزه حس��اس جلوگیری
شود.
لزوم اصالح نظام توزیع کاال
عضو هی��ات علمی گ��روه اقتص��اد دانش��گاه ازاد
قائمش��هر نیز با اشاره به اینکه اصالح نظام توزیع کاال
و س��رمایه گذاری روی تولید داخل راه حل مناس��بی
برای اقتصاد کش��ور است ،گفت :هر نظامی که دولت
ب��رای طرح حمایتی اجرا خواه��د کرد ،قطع به یقین
شکست اقتصاد کشور را در بلندمدت به دنبال خواهد
داش��ت؛ بنابراین راه نجات تورم اقتصاد کشور ،اصالح
نظ��ام توزیع کاال و س��رمایه گذاری روی تولید داخل
بوده است.
قاس��م ن��وروزی در گفت وگو با ایس��نا گف��ت :اگر
برنامه های مسئوالن در توزیع کاالهای حمایتی با ارز
دولتی کارامد نباش��د ،ش��وک افزایش نرخ با چندین
برابر تجربه خواهد شد چراکه با احتکار کاالها ازسوی
دالالن بازار سیاه تقویت می شود.
ن��وروزی با بیان اینکه مس��ئوالن بای��د در توزیع و
کنترل کاالها به خوبی عمل کنند ،افزود :س��ازمان ها
و نهاده��ای دولت��ی باید ب��ا هم هماهنگ باش��ند و
تجربه نش��ان داده اگ��ر این نهادها ب��ا هم هماهنگ
نباش��ند ،به هدف خ��ود نمی رس��ند؛ بنابراین زمانی
ق��درت خرید م��ردم حفظ خواهد ش��د ک��ه تورم و
درامدهای مردم هم به ان��دازه نرخ دالر افزایش پیدا
کند.
این عض��و هیات علمی گروه اقتصاد دانش��گاه ازاد
قائمش��هر یاداور ش��د :اگر مس��ئوالن در نظام توزیع
کاال عدالت محور نباش��ند این احتمال وجود دارد که
تغییرات ش��دیدی در اقتصاد کش��ور ایجاد ش��ود که
باید همیش��ه از هرگونه تنش های این چنینی در بازار
جلوگیری کرد.
اصناف کشور
برای افزایش
سرمایه های
خود با اینکه از
حمایت دولت
محروم هستند،
از هیچ فساد و
رانتی استفاده
نمی کنند
رانندگان راضی و ناراضی اسنپ چه می گویند؟
ش�اپور پش�ابادی -بس��یاری از رانن��دگان
تاکس��ی های اینترنت��ی به ط��ور پاره وق��ت کار
می کنن��د .براس��اس قان��ون ،کارفرم��ا ملزم به
پرداخت حق بیمه نیروی پاره وقت نیست.
21اذر ۹۸اس��ت .ابت��دای می��دان ولیعصر
(سر بلوار کش��اورز) از چند راننده تاکسی ،نرخ
می گیرم .منصف ترین ش��ان برای ب��ردن من به
می��دان ازادی ۳۰هزار تومان می خواهد .نرخی
که اس��نپ به من می دهد شگفت زده ام می کند:
۵۵۰۰توم��ان .وقت��ی اقا یعق��وب و پرایدش از
راه می رس��ند از او درب��اره وضعیت کس��ب وکار
می پرسم .جوابش ترکیبی از رضایت و نارضایتی
ی خطی ،منتظر
اس��ت .او می گوید :مثل تاکس��
نمی مانیم که مس��افر جور شود .مسافر همیشه
هس��ت ولی نرخ ها با عقل جور درنمی اید .شما
اگر همین مس��یر را با تاکسی های ازاد می رفتی
هزین��ه اش چن��د برابر می ش��د .نرخ س��فرهای
بین شهری بد نیست .مث ً
ال کرایه از همین میدان
ولیعصر تا فردیس حدود ۵۰تومان است.
وقت��ی از او درب��اره دلیل س��وال می کنم این
جواب را می ش��نوم :اسنپ ضرر نمی کند .تعداد
سفرها هرقدر بیشتر باشد کارمزد انها هم بیشتر
می شود .نرخ پایین یعنی مشتری و سود بیشتر.
پاس��خ او منطقی است اما اگر شرکت هایی مثل
اس��نپ و تپسی فقط به خود فکر کنند و منافع
رانن��ده را هم در نظر نگیرن��د رانندگان کمتری
ب��ا انها همکاری خواهند کرد و این یعنی س��فر
و درامد کمتر.
نظ��رم را با رانن��ده در میان می گ��ذارم اما او
مخالف است .می گوید :تعداد بیکاران زیاد است
و ن��رخ هرقدر باش��د تعداد رانن��دگان روزبه روز
بیشتر می ش��ود .هر که بیکار شود یا دنبال کار
دوم باش��د راننده اس��نپ می ش��ود ۳۰۰ .هزار
توم��ان ،درامد زیادی به نظر می رس��د .خیلی ها
ب��ه این فکر نمی کنند که برای رس��یدن به این
درامد باید چند مس��افر را برسانی .پدر راننده و
ماشین درمی اید.
4اذر ۹۸است .از خیابان درختی کرج ،راهی
پایانه شهر می شویم .اقا سینا ،راننده حدود ۳۰
ساله از کارش راضی است .می گوید بیشتر روزها
بیش از ۲۰۰هزار توم��ان درامد دارد .مدیریت
دولتی خوان��ده و از اینکه دیگر مجبور نیس��ت
بیکار بماند خوشحال به نظر می رسد ۱۲ .ساعت
در روز کار می کند ( 7تا )19و با خنده می گوید
اس��مان به زمی��ن بیابد 7و یک دقیقه مس��افر
نمی زنم.
ب��ه او می گویم ام��ا بعضی از همکاران ش��ما
اص�لا راضی نیس��تند .جواب می ش��نوم :بعضی
قیمت هایی که اپلیکیش��ن می دهد واقعاً بی ربط
اس��ت .ب ه هر ح��ال برنامه اس��ت و نزدیک ترین
مس��یر روی نقش��ه را مالک قرار می دهد اما در
مجموع نرخ های اس��نپ نباید مثل تاکسی های
ازاد باش��د چون بیش��تر مردم از اسنپ به دلیل
ارزان بودن استفاده می کنند.
ح��ق با اوس��ت اما ای��ا مدیران تاکس��ی های
اینترنت��ی نمی توانن��د کاری کنند ک��ه به قول
معروف نه سیخ بس��وزد نه کباب؟ ایا نمی توان
به گونه ای قیمت گذاری کرد که هم مسافر راضی
باشد و هم راننده؟
سینا در ادامه می گوید :ماشینت سرحال باشد
ش��غل بدی نیست .در شرکت های خصوصی که
بیش��تر از یک و نی��م میلیون توم��ان بابت این
ش��غل حقوق می دهن��د .او قاعدت��اً نباید دنبال
ش��غل دیگری باشد اما هس��ت و بدش نمی اید
کار مطمئن تری پیدا کند .او اظهار می کند :بیمه
نداشتن ترس��ناک اس��ت .مثل بازاریابی است؛
ت��ا وقتی پای��ت روی پدال باش��د درامد داری.
مرخصی رفتن هم یعن��ی از جیب خوردن .کار
ثابتی که 3میلیون تومان درامد داش��ته باش��د
را ترجی��ح می ده��م .کس��ی نمی خواه��د برای
همیش��ه در ای��ن ش��غل بماند .حق با اوس��ت.
بیمه رانندگان تاکسی های اینترنتی هم معضل
دیگری اس��ت که باید راهی برای ان پیدا کرد.
حل این مش��کل هم کار اس��انی نیس��ت چون
بس��یاری از رانن��دگان س��رویس های اینترنتی
به ط��ور پاره وقت همکاری می کنند و براس��اس
قانون ،کارفرما ملزم ب��ه پرداخت حق بیمه انها
نیس��ت 7 .اذر ۹۸اس��ت ۱۰ .هزار تومان برای
یک س��فر دربس��تی از مترو پی��روزی تا تقاطع
کش��اورز-امیراباد ن��رخ قابل قبولی اس��ت؟ اقا
وحید ،راننده خودرو ۴۰۵که راضی نیس��ت .او
چ عنوان ب ه اندازه سینا از کار و بارش راضی
به هی
نیس��ت .تحویلدار یک ش��رکت خصوصی است
و بع��د از س��اعت ۴عصر مسافرکش��ی می کند.
متاه��ل اس��ت و س��ه فرزن��د دارد .روزی 4 ،۳
س��اعت کار می کند .بعضی از روزهای تعطیل از
اول صبح تا اخر شب مسافر می زند .بعد از کلی
حس��اب وکتاب و جمع و تفریق و صحبت درباره
گرانی بنزین و استهالک ماشین نتیجه می گیرد
ک��ه رانندگان بیش��تر از روزی ۱۰۰هزار تومان
درامد ندارند .می گوید دنبال دستفروش��ی است
و نظر من را جویا می ش��ود .تصمیمش را گرفته
و منتظر اس��ت چند میلیونی س��رمایه به دست
اورد.
ل» ه��ا مهمانان جدی��د کالنش��هر های ایران در
«ما
سالهای اخیر هس��تند که تب ساخت شان هم هر روز
باالت��ر م��ی رود؛ مجتمعهای تجاری بزرگ��ی که امکان
خرید ،تفریح و وقتگذرانی را یکجا فراهم میکنند.
ِ
تعریف ی��ک جملهای،
ب��ه گزارش ش��هرارانیوز ،این
مالها را ضروری و کاربردی جلوه میدهد ،اما قضیه به
این سادگی نیست؛ وجوه اقتصادی ،اجتماعی و فرهنگی
مجتمعهای تجاریِ تازه انقدر متنوع و پیچیده است که
هنوز اتفاق نظری سر خوب یا بد بودنشان ایجاد نشد ه
ج��ان تازهای به اقتصاد
اس��ت .موافقان معتقدند مالها
ِ
معی��وب ما میبخش��ند ،س��طح رفاه را ب��اال میبرند و
گردشگر جلب میکنند.
مخالفها منابع مالی بعضی از این مجتمعهای تجاری
را زی��ر س��وال میبرند و دامن زدن ب��ه مصرفگرایی و
فاصله اجتماعی را عوارض ناگزیر رشد انها میدانند .در
همین راس��تا ،رئیس اتاق اصناف تهران به تازگی گفته
بی��ش از نیمی از مال های تهران اضافی اند و براس��اس
گزارش وزارت صنعت ،معدن و تجارت به طور میانگین
در دنیا به ازای هر ١٠٠خانواده یک واحد صنفی وجود
دارد ،اما در ایران به ازای هر ٢۵تا ٢٨خانواده یک واحد
صنفی داریم و اقتصاد ایران کش��ش این حجم از مراکز
خرید را ندارد.
این به ان معناست که در ایران حدود 4برابر میانگین
جهانی فروش��گاه و مغازه وجود دارد .بنا به اهمیت این
افزایش مدام تعداد مالها ،در پرونده
مسئله و باتوجه به
ِ
امروز با دو کارش��ناس اجتماع��ی و اقتصادی گفتوگو
کردهایم که از جنبههای متفاوتی ماجرا را بررسی کرد ه
و به نتایج کم وبیش متناقضی رسیدهاند .این پرونده قرار
اس��ت به ما در درک پدیده تازه مالسازی و به متولیان
شهر در تصمیمگیری کمک کند.
اگر این مجتمعهای تجاری کاال های لوکس بفروشند،
ممکن است نابرابری اجتماعی به چشم بیاید ،اما قاعده
ب��ازار اجازه ای��ن کار را به انها نمیده��د .وقتی عموم
مردم قدرت خرید کاال های لوکس را نداش��تهباش��ند،
فروششان بیمعنی است ،چون درامدی در پی نخواهد
داش��ت .اگر به مجتمعهای تجاری شهر دقت کنید هم
متوجه خواهید ش��د که بیشترش��ان کاال های مناسب
برای طبقه متوسط را میفروشند.
از ط��رف دیگر ،ساختوس��از از مهمترین بخشهای
اقتص��اد ای��ران اس��ت .براس��اس این اص��ل ،حتی اگر
ماله��ا در ش��رایط فعل��ی بازاری نداش��تهباش��ند ،به
امی��د اینده و ارزشاف��زودهای که مل��ک پیدا خواهد
کرد ،ساختوسازش��ان ادامه پیدا میکند .درباره تاثیر
اجتماع��ی ای��ن مجتمعهای تجاری ،اگ��ر از جنبه نقد
س��رمایهداری ن��گاه کنیم ،مالها نوعی س��بک زندگی
خ��اص و مصرفگرای��ی را تروی��ج میکنن��د ،ام��ا از
س��وی دیگر نوعی تفریحگاه هم هس��تند و سطح ارائه
خدماتش��ان به احتمالی از فروشگاههای کوچک شهر
باالت��ر اس��ت و از این جنبه میتوانن��د محرک تولید و
رونق اقتصادی باشند.
همانطور که گفتم این مجتمعها دس��ت کم در شهر
مشهد ،به عموم مردم خدمات میدهند .هر خانوادهای
که یک ماشین معمولی داشت ه باشد ،میتواند با هزینهای
اندک وارد مال ش��ود ،قدم بزند ،چیزی بخورد و سینما
برود؛ البته ممکن اس��ت نتواند خیلی از کاال ها را بخرد،
ک میلیاردی از کنارش
اما در خیابان هم یک خودروی ی
توان خریدنش را ندارد یا خانههایی را
رد میش��ود که ِ
چ وقت پولش به انها نمیرسد.
میبیند که هی
غیر از ای��ن ،مالها ظرفیتی ب��رای پرداختن به امور
فرهنگ��ی هم دارند که در ش��هر نم��ود چندانی ندارد؛
مث��ل فضا های گفتوگو و مطالع��ه و ترویج کتابخوانی.
مجتمعهای تجاری بزرگ ،همچنین از لحاظ گردشگری
جزو امکانات و نقاط قوت شهر ها بهشمار میایند .مالها
گرچه نخس��تین جاذبه گردش��گری در شهر های ایران
نیستند ،اما میتوانند گردشگرها را به اقامت طوالنیتر
و در نتیجه هزینه کردن در ایران تش��ویق کنند .قاعده
کلی و معروف «دس��ت نامرئی» میگوید به بنگاههایی
که دنبال منفعت شخصی ش��ان هس��تند اجازه بدهید،
ی بیشتر
کار کنند .اگر تعدادش��ان از حد بهینه اجتماع
ش��ود ،سودش��ان کم خواهد بود و برایش��ان توجیهی
نخواهد داش��ت .ای��ن دخالت نک��ردن البت��ه در همه
موارد جوابگو نیس��ت؛ مثال درباره بانک ،دولت مرکزی
یا محلی نمیتواند اجازه بدهد هر کس دلش خواس��ت
بانک تاس��یس کند ،اما بهطور کلی برای تصمیمگیری
بررس��ی موردب همورد الزم است .مشخصا در شهر مشهد
با این تعداد بازار و پاساژ ،افزایش روزبهروز مالها توجیه
عقالنی و اقتصادی دارد؟ به طور معمول فرض میش��ود
که صاحب س��رمایه برای س��رمایهاش خیلی دلسوزتر
اس��ت تا متولی شهر یا کش��ور ،اما این نافی دخالت از
باال نیست .دولت محلی بهمعنی شهرداری به طور حتم
باید بر مالس��ازی نظارت داشت ه باش��د ،اما نه از منظر
اقتص��ادی بلکه از جنب��ه محیطزیس��تی ،اجتماعی و
معماری .اگر این مداخله وجود نداشت ه باشد ،حملونقل
پاک و فضای س��بز با مشکل مواجه میشود و در عوض
اتوبان و برج ساخته خواهد شد .یکی از مشکالتی که در
کالنش��هر ها وجود دارد ،این است که شهرداری ها چون
منبع درامد پایداری ندارند به اس��انتر و بدترین منبع
درامدزایی یعنی شهرفروش��ی روی اوردهاند؛ اس��مان
ش��هر و زمینی که باید به منابع عمومی اختصاص پیدا
کند ،به مالساز و برجساز فروخته میشود.
گزارش روز
رانت های اقتصادی فعالیت اصناف را محدود می کند
کالنشهر مشهد
در محاصره «مال »ها
10
شنبه
28دی 1398
22جمادی االول 1441
18ژانویه 2020
شماره 1451
پیاپی 2769
بانک و بیمه
تجارت
editor@smtnews.ir
کارشناسان بر لزوم خروج بانک ها از بنگاهداری تاکیدکردند
یادداشت
ساختار غلط
یا غلط ساختاری
رد پای انحصار در نظام بانکی
علیرضا زراعی
کارشناس بیمه
به نظر می اید امروزه نیاز اصلی جامعه و به فراخور ان
در صنایع مختلف صدور فرمان «به جای خود» و تاکید
بر ساماندهی نقش افرینی هر صنعت در حوزه تخصصی
خویش باشد .صنعت بیمه با گسترش شبکه فروش که
در ۱۰س��ال گذشته بدان همت گمارد ،نه تنها کمترین
توفیق را در توس��عه فرهنگ بیمه ای داشته ،بلکه حتی
ضری��ب نفوذ خود را نیز در کمترین وضعیت مورد قبول
تجرب��ه می کن��د .از اف��ات موثر در کارزار کس��ب و کار
بیمه ای وجود نمایندگی های س��ازمان ها و ش��رکت ها و
بانک ها در ذیل ش��رکت های بیمه یا تخصص بیمه گری
اس��ت که خود نش��ان دهنده ناکارامدی برخی مدیران
و ته��ی ک��ردن ماهی��ت تخصصی و حرفه ای ش��ناخت
ریس��ک و مولفه های بیمه است .وجود کارمزد و هزینه
ص��دور برای جبران بخش��ی از خدمات واگذار ش��ده به
کارگ��زاران و نمایندگان ش��رکت های بیم��ه به منظور
توسعه بازارهای جدید نتیجه ای معکوس چون تاسیس
نمایندگی از س��وی بیمه گذاران کالن را به دنبال داشته
و گاهی مجوز تاس��یس ش��رکت های بیمه از سوی بیمه
مرکزی ایران به ایش��ان قط��ار بیمه گری را از ریل خود
خارج کرده است .این موضوع در بستر مجوزها و قوانین
بیمه مرکزی امروزه خود گره کوری بر س��اختار تلفیقی
بیمه گری و تعامل با بیمه گذاران کالن ایجاد کرده است
که اینجا فرصت اسیب شناسی ان نیست .شرکت های
خودروی��ی نیز مانند دیگ��ر بیمه گذاران کالن با ورود به
شبکه نمایندگی ش��رکت های بیمه ،کم کم شعاع دایره
خواس��ته های خ��ود را از دریافت کارمزد و هزینه صدور
وسیع کرده و به انحصار و تعیین شرکت های بیمه گر برای
ص��دور بیمه نامه های ش��خص ثالث و بدنه تولیدی خود
منتج کرده اند .چرایی وجود چنین انحصاری بیش��تر به
رقابت های غیر حرفه ای ش��رکت های بیمه مربوط است،
ام��ا چرا س��ازمان های ناظر و تنظیم کنن��ده روابط بین
شرکت های بیمه و بیمه گذاران بر انحصار خودرو سازانی
ک��ه اختیار خری��د خدمات بیمه ای را نیز از مش��تریان
گرفت��ه و در ید ق��درت خویش محص��ور کرده اند ورود
نمی کنند ،عجیب باش��د .در عمل انحصار خودرو سازان
کار را به تحمیل هر نوع خدمات خودرویی بر مش��تری
تس��ری داده اس��ت .ضعف در تنظیم قوانین و مقررات و
نظارت ها و کنترل ها اگر چه با بهترین روایت اش��تباهی
بزرگ است اما در بطن خود مفسده های بسیار دارد که
بهتر اس��ت به س��رعت به انها پایان داده شود .تعرض بر
قوانی��ن و مقررات بیمه گری در مواجهه با پرتفوی گروه
خودرو سازی یکی از معضالت انحصار طلبی سازمان ها و
شرکت ها و نهادهای انحصاری در کشور است که به جای
تامین منابع مالی مورد نیاز خویش اقدام به بهره کشی از
طریق مش��تریان و با مقراض قوانین ایجابی است .چرا
باید برای بیمه کردن مسئولیت دارنده خودرو که تکلیف
قانونی مالک و راکب ان است و فروش اجباری بیمه نامه
ش��خص ثالث انحصار خودرو ساز به خاطر دریافت منافع
مالی صدور بیمه نامه مش��تریان صنایع خودرو س��ازی و
بیمه فدا شوند ،امری واجب و با تاخیر است که با حذف
کارم��زد و پرداخ��ت صرف هزینه های صدور به ش��بکه
ف��روش و لغو مجوزهای تاس��یس ش��رکت های بیمه ای
و نمایندگی ه��ای بیمه گران ب��ا کمترین هزینه و اتالف
وقت قابل ترمیم بوده و حق الناس��ی به صاحب ان اعاده
خواهد شد.
گروه بانک و بیمه
editor@smtnews.ir
وحید شقاقی
محمد علی رستگار
خبر
بدهی ۲۰۸هزار میلیاردی
بانک ها به بانک مرکزی
مانده بدهی بانک ها و موسس��ه های اعتباری به بانک
مرکزی در پایان اب��ان ۹۸به ۲۰۸هزار و ۵۰۰میلیارد
تومان رس��ید .به گزارش ایبِنا ،بده��ی بانک ها به بانک
مرکزی شامل اصل و سود خطوط اعتباری ،اصل و وجه
التزام اضافه برداشت ها ،اصل و کارمزد سپرده های بانک
مرکزی نزد بانک هاس��ت که این بده��ی در پایان ابان
امسال به ۲۰۸هزار و ۵۰۰میلیارد تومان رسیده است.
از این میزان بدهی ۳هزار و ۹۰۰میلیارد تومان متعلق
به بانک ه��ای دولتی تجاری ۶۳ ،ه��زار و ۶۰۰میلیارد
تومان مربوط به بانک ه��ای دولتی تخصصی ۱۹ ،هزار
و ۹۰۰میلیارد تومان برای بانک های خصوصی ش��ده و
۱۲۱ه��زار و ۱۰۰میلیارد تومان بابت بدهی بانک های
خصوصی و موسس��ه های اعتباری است .بر این اساس
بانک های دولتی تخصصی ،بابت خط اعتباری دریافتی
و بانک های خصوصی و موسسه های اعتباری غیر بانکی
بابت اضافه برداشت ،بیشترین بدهی را به بانک مرکزی
دارند .البته ۵۲۲هزار میلیارد ریال از ۶۲۳هزار میلیارد
ریال خطوط اعتباری بانک های دولتی تخصصی صرفاً
مربوط به خط اعتباری مس��کن مه��ر و متعلق به بانک
مسکن است .بخش قابل توجهی از اضافه برداشت های
بانک های خصوصی نیز مربوط به چند بانک و موسس��ه
اعتب��اری غیربانکی خصوصی اس��ت؛ به عن��وان مثال
صورت های مالی بانک سرمایه نشان می دهد که مانده
اضافه برداش��ت این بانک در پایان ش��هریورماه ۹۸به
می��زان ۱۹۱هزار میلیارد ری��ال (حدود ۲٠درصد کل
اضافه برداشت ها) بوده است.
ظهور و گس��ترش رفتار رانتجویی در نظام بانکی
از مش��کالت جدی اس��ت ک��ه اقتصاد یک کش��ور
می توان��د با ان روبه رو ش��ود؛ به ویژه ب��رای اقتصاد
ایران که ه��م نظام تامین مال��ی بانک محور دارد و
هم فعالیت های اقتص��ادی ان به ویژه در بخش های
کشاورزی و صنعت که به حمایت های ویژه نیازمند
اس��ت ،پیامدهای خسارت باری برای رشد اقتصادی
دربرداشته خواهد داشت.
از انجای��ی که وجود رانت در نظام بانکی می تواند
تع��ادل را در منابع و مصارف بانک ه��ا بر هم بزند،
ترازنامه بانک ها را دچار مش��کل کن��د ،یک رقابت
ناس��الم در شبکه پولی کش��ور به وجود اورد و ،...در
نهای��ت این نب��ود تعادل ها این ش��رایط را به وجود
خواهد اورد که بانک ها به طور درست و مناسب قادر
نخواهند بود از بخش های مولد کشور حمایت کنند
و پرداخت مناس��بی دراین بخش ها داشته باشند و
این چالشی اس��ت که در نهایت اقتصاد کشور را به
سمت بحران هدایت می کند.
فعاالن اقتصادی انتظار دارند بانک ها به عنوان یکی
از بازارهای مهم مالی ،درک بیشتری از شرایط شان
داش��ته باشند و با اولویت قرار دادن این بخش ،نیاز
مالی شان را با شرایط سهل تری تامین کنند ،اما این
در حالی اس��ت که بانک ها ترجیح شان این است که
منابع شان را به سمت شرکت های زیرمجموعه شان
سوق دهند و بیشتر بنگاهدار باشند تا بانکدار.
کارشناس��ان معتقدن��د انچه زمینه س��از به وجود
ام��دن ای��ن مش��کالت در نظ��ام بانک��ی ش��ده،
سیاس��ت های نادرس��تی اس��ت که هم��واره به کار
بس��ته ش��ده و برای جلوگیری از تشدید ان کنترل
و نظارت مناس��بی بر عملکرد بانک ها نش��ده است.
از بحث بنگاهداری و ش��رکت داری بانک ها گرفته تا
اعمال نرخ های س��ود نامتناسب با تورم و تسهیالت
دس��توری و تکلیفی و ...که باعث ایجاد یک فضای
رانتی و نامناسبی در حوزه تسهیالت دهی بانک ها و
سبب شده تا بخش واقعی از این منابع باز بماند و به
مشکالت اقتصادی دامن بزند.
انحصارطلب�ی بان�ک ،ایج�اد ران�ت
می کند
وحی��د ش��قاقی ،کارش��ناس اقتصاد درای��ن باره
درگفت وگ��و ب��ا
ب��ا بی��ان اینک��ه یک��ی از
چالش ه��ای مه��م اقتصاد ایران ،بح��ث بنگاهداری
بانک هاس��ت که به دلیل رقابت ناس��المی که ایجاد
کرده ،ضربه ش��دیدی به بخش های تولید و صنعت
کشور زده اس��ت ،افزود :با وجود تمام تاکیداتی که
بر بحث خروج بانک ها از بنگاهداری ش��ده اس��ت،
اما همچنان بانک ها اصرار به ادامه این مس��یر دارند
و از بنگاهداری شان دس��ت برنمی دارند و این افت
همچنان ضربه اش را به بدنه اقتصاد وارد می کند.
به گفته او ،این پدیده مخرب در حالی وجود دارد
ک��ه بانک ها می توانند با جذب س��پرده و بکارگیری
مکانیسم خلق پول ،تسهیالت مورد نیاز بخش های
اقتصادی کش��ور را تامین کنند و انها را در شرایط
فعلی که با محدودیت های زیادی روبه رو هستند را
یاری دهند ،اما این درحالی است که با قرار گرفتن
در مس��یر بنگاهداری ،تمام تالش ش��ان این اس��ت
ک��ه با هم��کاری بانک های دیگر به ط��ور ضربدری،
بخش عمده ای از منابع شان را به سمت شرکت ها و
بنگاه های زیرمجموعه خودشان سوق دهند.
او با بیان اینکه وقتی بانک وارد بحث بنگاهداری
می ش��ود ،در نهایت نوعی انحص��ار را ایجاد می کند
ک��ه در این فضا دیگر بنگاه های بخش خصوصی که
به ش��دت نیازمند منابع مالی و س��رمایه در گردش
هس��تند ،توان رقابت نخواهند داشت و این چالشی
است که در صورت تداوم ان ،می تواند اقتصاد کشور
را به سمت بحران جدی هدایت کند.
درحال حاضر اقتصاد ایران با پدیده ای با عنوان بنگاهداری بانک ها
روبه رو است که این موضوع ضمن اینکه باعث شده دسترسی سایر
بنگاه ه��ای اقتصادی به منابع بانکی با دش��واری همراه ش��ود ،زمینه
بلوکه کردن بخش زیادی از منابع بانک ها را فراهم کرده است
به گفته این کارش��ناس ،عملک��رد بانک ها به این
ش��یوه ،موجب یک رقابت ناسالم در اقتصاد می شود
و می توان��د در نهای��ت ایج��اد رانت و فس��اد کند و
مش��کالت گوناگونی را به وجود اورد .این کارشناس
بر این باور اس��ت که شکل گیری انحصار در اقتصاد
ان ه��م از نوع انحصار مناب��ع مالی ،بی تردید بخش
خصوص��ی را درگی��ر تنش ه��ا و مش��کالت زیادی
می کن��د و پیامده��ای منف��ی ان در نهایت کلیت
اقتصاد را متاثر خواهد کرد.
به گفته ش��قاقی وظیفه بانک بانکداری اس��ت نه
بنگاهداری و این ایرادی اس��ت که به ش��بکه بانکی
کش��ور وارد اس��ت .باید بپذیریم ک��ه ورود بانک ها
ب��ه عرصه بنگاه��داری ،انها را از رس��الت و وظیفه
اصلی شان دور می کند و این می تواند ضربه محکمی
به اقتصاد کشور بزند.
این کارش��ناس ب��ا بی��ان اینکه این ش��رایط در
حالی درکش��ور وج��ود دارد ک��ه ۹۰درصد تامین
مناب��ع بخ��ش اقتص��اد در کش��ور برعهده ش��بکه
بانک��ی اس��ت و تا مادام��ی که بانک ه��ا از حمایت
ش��رکت های زیرمجموعه خودش��ان کوت��اه نیایند،
بخ��ش خصوص��ی نمی تواند توان رقاب��ت در عرصه
اقتصادی داش��ته باشد و این انحصار گسترده تامین
مالی و بنگاهداری بانک ها ،در نهایت می تواند بخش
خصوصی را از گردونه اقتصاد خارج کند.
به گفت��ه او بانک ه��ا ب��ه ج��ای بانک��داری وارد
بخش هایی ش��ده اند که با ذات فعالیت شان منافات
دارد و نتیج��ه ای��ن انحصارطلبی ای��ن خواهد بود
که بخش واقعی اقتص��اد از رقابت باز بماند و باعث
ناکارامدی ،فساد ،رانت و ضربه به اقتصاد شود.
نبود شفافیت ،عامل نفوذ رانت
همچنی��ن محمد عل��ی رس��تگار ،کارش��ناس و
صاحب نظ��ر ح��وزه پول��ی و بانکی در این ب��اره در
گفت وگو با
با بی��ان اینکه رانت زمانی ایجاد
می ش��ود که ش��فافیت الزم وجود نداش��ته باش��د،
اظهارکرد :نبود ش��فافیت ،اقتصاد را به سمت رانتی
ش��دن سوق می دهد و این ش��رایط می تواند در هر
بخش��ی نمود پیدا کند که ش��بکه بانکی هم ازاین
قاعده مستثنا نیست.
او با بیان اینکه وجود رانت بانکی یکی از مشکالت
جدی اقتصاد است ،افزود :درحال حاضر همین نبود
ش��فافیت ها و برخی سیاس��ت های نامناسب پولی و
بانکی سبب شده برخی از افراد ،بتوانند از منابع شبکه
بانکی با شرایط مناس��ب و ارزان قیمت بهره ببرنند
درحالی که در بس��یاری از مواقع دسترس��ی بخش
واقعی اقتصادی به این منابع با س��ختی هایی همراه
است.
وی با تاکید براینکه نبود ش��فافیت از یک س��و و
نرخ گذاری های نامناس��ب در ش��بکه بانکی از سوی
دیگ��ر ،این ش��رایط را به وجود اورده ک��ه برخی از
افراد با استفاده از روابط و رانت ،به منابع ارزان نرخ
بانکی دست پیدا کنند و بدون هیچ گونه بروکراسی
و مانعی از بانک تسهیالت دریافت کنند.
در چنین ش��رایطی گاهی مش��اهده می شود که
تسهیالت دریافتی در جایی که باید هزینه نمی شود
و به عن��وان انجام یک فعالیت اقتصادی درخواس��ت
وام داده می ش��ود اما در نهای��ت صرف یک فعالیت
غیر مولد می ش��ود که برای بخ��ش اقتصاد توجیهی
هم ندارد.
این کارشناس براین باوراست که برای حذف رانت
از نظام بانکی باید دو اقدام مهم انجام شود؛ نخست
اینک��ه در نرخ گذاری ها تجدید نظ��ر و دوم اینکه در
ارائه تس��هیالت با نرخ های ترجیحی شفافیت الزم
ایجاد شود.
او ادام��ه داد :باید بپذیریم ت��ا زمانی که برخی از
تسهیالت بانکی با نرخ های پایین تر در شبکه بانکی
توزیع می ش��ود و افراد خاصی هم به ان دسترس��ی
دارن��د ،این فضای رانتی به ق��وت خود باقی خواهد
ماند؛ بنابراین در این زمینه ضروری اس��ت نرخ های
س��ود بانکی یکس��ان تعری��ف و حمایت ها از بخش
تولید و صنعت کش��ور در قال��ب مابه التفاوت نرخ و
به روش های دیگر انجام شود.
به گفته او بی تردید یکسان س��ازی نرخ ها می تواند
فض��ای رانت را از بین ببرد و یک گام مثبت در این
راستا تلقی شود.
رستگار در ادامه موضوع ایجاد شفافیت را به عنوان
یک��ی از راه های مهم در ح��ذف رانت در این بخش
عنوان کرد وگفت :تمام داده ها و اطالعات در فرایند
و نح��وه تس��هیالت دهی و اینکه ای��ن منابع در چه
بخشی هزینه شده اس��ت باید از سوی سامانه هایی
در معرض عموم گذاشته ش��ود .باید مشخص شود
اف��رادی که از نرخ های ترجیهی اس��تفاده می کنند
این پول ها را در کجا و چه بخش��ی هزینه کرده اند.
باید مش��خص ش��ود ک��ه این پول در مس��یری که
سیاست گذار تصمیم گرفته ،هزینه شود ،ایا توانسته
هم��ان حوزه را تقویت کن��د و در ان بخش مصرف
شود.
این کارشناس با بیان اینکه درحال حاضر اقتصاد
ای��ران با پدی��ده ای با عن��وان بنگاه��داری بانک ها
روبه رو است که این موضوع ضمن اینکه باعث شده
دسترسی س��ایر بنگاه های اقتصادی به منابع بانکی
با دش��واری همراه ش��ود ،زمینه بلوکه کردن بخش
زیادی از منابع بانک ها را فراهم کرده اس��ت ،افزود:
بنگاهداری با وظیفه ذاتی بانک ها در منافات اس��ت
و این چالشی اس��ت که هم بانک ها را دچار مشکل
کرده است هم بخش اقتصاد کشور را.
او ادامه داد :بانک ها دراین ش��رایط بدون بررسی
و مطمئن ش��دن از توجیه پذیر بودن طرح و پروژه،
اولویت را در ارائه تسهیالت به بنگاه ها و شرکت های
زیرمجموعه ش��ان می دهند و در خیلی از مواقع این
پول ه��ا در ای��ن بخش فری��ز می ش��ود و در نهایت
ترازنامه بانک ها را با مش��کل جدی روبه رو می کند،
ای��ن معضلی اس��ت ک��ه درحال حاض��ر در صنعت
بانکداری ما وجود دارد.
به گفته رس��تگار ،این مس��ئله باید به طور جدی
ریش��ه یابی و رف��ع ان از س��وی بان��ک مرک��زی و
وزارت اقتص��اد به طور جدی پیگیری ش��ود .اگرچه
دراین زمینه ش��یوه نامه هایی از سوی بانک مرکزی
به بانک ها ابالغ ش��ده که بای��د از بنگاهداری خارج
ش��وند ،اما هنوز نتیجه ای که باید از این پیگیری ها
حاص��ل می ش��د ،به دس��ت نیام��ده اس��ت و هنوز
می بینیم که بسیاری از بانک ها همچنان بنگاهداری
می کنن��د و تامین کننده ش��رکت های زیرمجموعه
خودشان هس��تند و این ریسک سیستمی است که
صنعت بانکداری و اقتصاد کش��ور را تحت تاثیر قرار
داده است.
باجه خبر
نرم افزار رمز ساز ریما فعال است
مدیر فناوری اطالعات و ارتباطات بانک توس��عه صادرات
گفت :نرم افزار رمز س��از ریما از ابتدای دی جهت استفاده
از رم��ز دوم پویا ب��رای مش��تریان بانک توس��عه صادرات
فعال ش��ده اس��ت .به گزارش روابط عمومی بانک توس��عه
صادرات ،عش��رت عدالت با اعالم ای��ن خبر افزود :نرم افزار
ریما در دو پلتفرم جداگانه برای سیس��تم عامل های IOS
و Androidارائه ش��ده اس��ت .وی افزود :مشتریان بانک
صرفا با مراجعه به پورتال رس��می بانک به نش��انی www.
edbi.irو انتخ��اب گزین��ه خدمات الکترونیک و س��پس
فعال س��ازی رمز دوم پویا ،نس��بت به نصب نسخه مناسب
گوش��ی تلفن همراه خود اقدام کنن��د .همچنین راهنمای
نص��ب نیز از همین مس��یر قابل مش��اهده اس��ت .عدالت
اضاف��ه کرد :با توجه ب��ه اتمام مهلت اس��تفاده از رمز دوم
ایس��تا پس از تاریخ ۸بهمن امسال در تراکنش های کارتی
بدون حضور کارت ،اس��تفاده از رمز دوم ایس��تا (سابق) در
درگاه های پذیرنده ممکن نخواهد بود.
حمای�ت از تولی�د و اش�تغالزایی از اه�داف
بانک سینا
حمای��ت از تولی��د داخل��ی و اش��تغالزایی از اه��داف
اس��تراتژیک بانکداری قرض الحس��نه در بانک سینا است.
ب��ه گ��زارش روابط عمومی بانک س��ینا ،س��اروخانی عضو
هیات مدیره بانک س��ینا در هم اندیش��ی مدیران ستادی و
مناطق بانک ،با اش��اره به اهمیت جایگاه قرض الحسنه در
نظام بانکی به منظور کمک به اش��تغال و قشر اسیب پذیر
جامعه ،گفت :بانک س��ینا در راستای ایفای مسئولیت های
اجتماعی در چارچوب بانکداری اسالمی ،در ۴سال گذشته
در حوزه قرض الحس��نه فعالیت های متمرکز و منس��جمی
را برنامه ری��زی کرد به ط��وری که با اقدام وی��ژه و تمرکز
فعالیت ه��ا در این بخش ،مانده منابع قرض الحس��نه بانک
درحال حاض��ر به ۲هزار میلیارد ریال رس��یده اس��ت .وی
افزود :ب��ا توجه به اهمی��ت موضوع قرض الحس��نه ،بانک
سینا در کنار مدل خطوط کسب وکار چهارگانه در صنعت
بانکداری شامل بانکداری خرد ،شرکتی ،اختصاصی و تامین
س��رمایه؛ خط کس��ب و کار بانکداری قرض الحسنه را نیز
راه ان��دازی کرده اس��ت ،که در این راس��تا بانک ها از جمله
بانک سینا موظف هستند جهت تحقق اهداف بندهای ۲و
۹اصل قانون اساسی بخشی از منابع خود را از طریق قرض
الحسنه به متقاضیان اختصاص دهند .ساروخانی با اشاره به
سیاست های کلی خط کسب و کار بانکداری قرض الحسنه
در بانک س��ینا خاطرنش��ان کرد :افتتاح حساب های قرض
الحس��نه پس ان��داز ،جاری و وی��ژه و ارائه ان��واع ابزارهای
پرداخ��ت و نق��ل و انتقال وجوه ریالی مرتب��ط با بانکداری
قرض الحس��نه ،برخی از سیاس��ت های خط کس��ب و کار
بانکداری قرض الحسنه در بانک سیناست.
همچنی��ن ارائ��ه خدمات بانک��داری الکترونیک ش��امل
ص��دور ان��واع کارت ه��ای الکترونیک��ی ،خدم��ات مربوط
ب��ه وج��وه اداره ش��ده ،تاس��یس و گس��ترش باجه ه��ای
ق��رض الحس��نه در داخل کش��ور و مناط��ق ازاد تجاری و
تخصی��ص مناب��ع از طریق بانکداری قرض الحس��نه نیز از
دیگر سیاس��ت های خط کس��ب و کار این نوع از بانکداری
است.
دریافت رمز دوم پویا پیامکی با تایید ش�ماره
همراه
مدی��ر مرک��ز ارتباطات و رواب��ط عمومی بانک ش��هر با
اش��اره به استقبال از نرم افزار رمزنت گفت :استفاده از این
نرم اف��زار ضریب ایمن��ی تراکنش های اینترنت��ی بانکی را
افزایش داده و باعث جذب رضایت مش��تریان ش��ده است.
به گ��زارش مرکز ارتباط��ات و روابط عمومی بانک ش��هر،
حمیدرضا عظیمی با اش��اره به اهمیت استفاده از رمزهای
پویا به منظور باالبردن ضریب امنیت تراکنش های اینترنتی
گفت :به این منظور ،بانک ش��هر نی��ز با راه اندازی نرم افزار
رمزن��ت این اطمینان را برای مش��تریان خ��ود ایجاد کرده
اس��ت تا تراکنش های اینترنتی خود را ب��ا حداکثر امنیت
انجام دهند.
وی افزود :با توجه به مخاطرات موجود و سوء استفاده از
بسیاری از حس��اب های مشتریان درسیستم بانکی ،اگاهی
عمومی نس��بت به اس��تفاده از رمزهای پویا افزایش یافته
و از زم��ان راه اندازی نرم افزار رمزنت نیز اس��تقبال خوبی
از ان ص��ورت گرفت��ه که بیانگ��ر اطمینان ب��ه امنیت این
نرم افزار اس��ت .مدیر مرکز ارتباطات و روابط عمومی بانک
ش��هر در ادامه با اشاره به راه اندازی سیستم هریم در شبکه
بانکی کشور اظهار کرد :به این ترتیب ،مشتریانی که دارای
گوش��ی هوشمند نیس��تند یا به هر دلیل امکان استفاده از
رمزهای پویای اینترنتی را ندارند ،می توانند رمز پویای خود
را از طری��ق پیامک دریافت کنند ک��ه به زودی این امکان
در بانک ش��هر نیز عملیاتی خواهد ش��د که الزمه استفاده
و دریاف��ت رمز دوم پوی��ا از طریق پیام��ک ،یکبار مراجعه
به ش��عب این بانک و تایید ش��ماره تلفن همراه مش��تری
است.
11
شنبه
28دی 1398
22جمادی االول 1441
18ژانویه 2020
شماره 1451
پیاپی 2769
نفت و پتروشیمی
مهدی صادقی نیارکی در نخستین همایش بومی سازی کاتالیست در صنعت پتروشیمی و پاالیش نفت عنوان کرد:
جشن تکمیل کاتالیست های زنجیره گاز سنتز و متانول با رونمایی از دو کاتالیست استراتژیک
نخستین همایش بومی سازی کاتالیست در صنعت
پتروش��یمی و پاالیش نف��ت ۲۶و ۲۷دی ۱۳۹۸در
کیش با همت ش��رکت نفت و گاز س��رو و صنعتگران
صنعت پتروش��یمی و پاالیش نفت برگزار شد .در این
همایش مهدی صادقی نیارک��ی معاون صنعت وزارت
صنعت ،معدن و تجارت ،محمدحسین بهشتی رئیس
مرک��ز طرح های کالن ملی فن��اوری معاونت علمی و
فن��اوری رئیس جمه��وری ،امیرهوم��ن کریمی وثیق
مدیرعامل ش��رکت نفت و گاز سرو ،مهدی کرباسیان
رئیس پیش��ین هی��ات عام��ل ایمی��درو و جمعی از
صنعتگران پتروشیمی و پاالیش نفت حضور داشتند و
به ایراد سخنرانی پرداختند.
در ای��ن همای��ش از دو محص��ول جدید ش��رکت
نفت و گاز س��رو باعنوان کاتالیس��ت س��نتز متانول و
کاتالیست شیفت دمای پایین مورد استفاده در صنایع
پتروشیمی و پاالیش نفت رونمایی شد.
الزم به یاداوری است که تولیدات شرکت نفت و گاز
س��رو در سال جاری باعث صرفه جویی ارزی افزون بر
۴۰میلیون دالری شده که عالوه بر رفع اثر تحریم ها،
از خروج ارز از کشور جلوگیری به عمل اورده است.
محمدحس��ین بهشتی ،رئیس
مرک��ز طرح ه��ای کالن ملی
فن��اوری معاون��ت علم��ی و
فناوری رئیس جمهوری نیز در
نخستین همایش بومی سازی
کاتالیس��ت در صنع��ت
پتروش��یمی و پاالی��ش نفت
عن��وان کرد :بحث اصل��ی در معاونت علمی و فناوری
تجاری سازی است .این به ان معناست که فعالیت در
حوزه دانش بنیان با تجاری سازی ادامه پیدا می کند.
بهش��تی خاطرنش��ان کرد :تالش ما این اس��ت که
کاالی م��ورد نیاز صنایع وارد بازار ش��ود و این هدف
در قالب ش��رکت های خصوصی محقق خواهد ش��د.
طرح ه��ای ما در معاون��ت فناوری ریاس��ت جمهوری
در قال��ب طرح های��ی س��ه جانبه اجرا می ش��ود؛ یکی
مجری به عنوان بخش خصوص��ی ،بهره بردار به عنوان
کس��ی که می خواه��د از یک محصول اس��تفاده کند
و معاون��ت علمی به عنوان حام��ی .معاونت طرح ها را
بررس��ی می کند و تس��هیالتی را برای این طرح ها در
نظر می گیرد.
وی در ادامه خاطرنش��ان کرد :اگر بخواهیم اقتصاد
را ش��کوفا کنی��م چاره ای جز تاکید بر تولید س��اخت
داخل نداریم.
صادق��ی نیارکی :در صنعت پتروش��یمی که میز س��اخت داخل ان
تش��کیل ش��د ،حدود ۹۵میلیون یورو قرارداد و تفاهمنامه منعقد
ش��ده اس��ت .در صنعت ف��والد نی��ز ۵۰۰میلیون یورو ق��رارداد و
تفاهمنامه به امضا رسیده است
تولید در راستای صنایع استراتژیک
امیرهوم��ن کریمی وثی��ق
مدیرعامل ش��رکت نفت و گاز
س��رو در این همای��ش عنوان
ک��رد :نیازهای مش��تری باید
یک��ی از نیازه��ای مه��م
صنعتگ��ران و تولیدکنندگان
به شمار رود.
کریم��ی در ادام��ه خاطرنش��ان کرد :ن��گاه به نیاز
مش��تری یکی از مهم ترین موضوعات در کشور است.
ع�لاوه بر ای��ن تولیدکنندگان باید ب��ه کیفیت توجه
داش��ته باش��ند ،چراکه کیفی��ت ش��اه کلید موفقیت
به ش��مار می اید .نواوری و خدم��ات بعد از فروش نیز
باید در مراحل بعد مورد توجه قرار گیرند.
وی ادام��ه داد :تالش ما این اس��ت که کس��ب وکار
پایدار ایجاد کنیم .در این راس��تا باید خالقیت داشت.
تمام سعی ما در شرکت نفت و گاز سرو این است که
یک شرکت ریشه دار باش��یم .مدیرعامل شرکت نفت
و گاز س��رو عنوان کرد :کاتالیست جزو کاالهای گذرا
به شمار نمی رود که برای یک مدت کوتاه تولید شود،
بلکه کاالیی است که نیاز برخی صنایع استراتژیک را
پاسخگو خواهد بود.
پرریسک سرمایه گذاری در کاتالیست
اس��ماعیل قنب��ری ،عض��و
هیات مدی��ره ش��رکت مل��ی
صنای��ع پتروش��یمی نی��ز در
نخستین همایش بومی سازی
کاتالیس��ت در صنع��ت
پتروش��یمی و پاالیش عنوان
کرد :صنعت پتروش��یمی یکی
از صنایع ارزش افرین در اقتصاد کشور به شمار می رود.
براساس امار بانک مرکزی حدود ۵۲درصد ارز سامانه
نیما ازس��وی شرکت های پتروشیمی برگشته و حدود
۲۵درص��د ارز کش��ور مربوط به صنعت پتروش��یمی
است .قنبری در ادامه خاطرنشان کرد :توسعه صنعت
پتروش��یمی در گ��رو چن��د عامل از جمل��ه خوراک،
س��رمایه ،فن��اوری و بازار اس��ت .در زمین��ه خوراک
ظرفیت ه��ای قابل توجه��ی در کش��ور وج��ود دارد.
امیدواریم با تالش��ی که در زمینه بومی سازی فناوری
نیز انجام می ش��ود ،از واردات بی نیاز شویم .وی تاکید
ک��رد :در زمینه فناوری مهم ترین عامل ش��رکت های
دانش بنیان هس��تند که چه در بخش فرایند و چه در
تولید کاتالیست ش��رکت های داخلی گام های مهمی
برداش��ته اند .عضو هیات مدیره شرکت ملی صنایع و
پتروش��یمی ادام��ه داد :س��رمایه گذاری در صنع��ت
کاتالیس��ت یک مقوله پرریسک است ،اما صنعتگرانی
هس��تند که با تالش در این صنعت موفق عمل کردند
و از کسانی که به تولیدات داخلی و ظرفیت های ایجاد
ش��ده اعتماد می کنند کمال تش��کر را داریم .قنبری
تاکید کرد :صنعت کاتالیست جزو صنایع ارزش افرین
قلمداد می ش��ود .این صنع��ت در برخی صنایع چون
فوالد و پتروش��یمی گام های بلندی برداشته است .در
حال حاض��ر صنایعی چون نفت و گاز و پتروش��یمی
حدود ۲۴۰میلیون دالر در زمینه کاتالیس��ت هزینه
می کنن��د که این ام��ر ظرفیت بس��یار باالیی را برای
تجاری سازی کاتالیست فراهم می کند.
صنعت کاتالیست یک صنعت های تک
غالمرض��ا ج��وکار ،مدیرعامل
شرکت پتروشیمی مروارید در
نخس��تین همایش بومی سازی
کاتالیس��ت در صنع��ت
پتروشیمی و پاالیش در کیش
عنوان ک��رد :کاتالیس��ت یک
صنع��ت مهم به ش��مار می رود.
این صنعت در سال ۲۰۱۷میالدی ( ۱۰ )۱۳۹۶میلیارد
دالر تجارت داشته و هیچ شرکتی در این بازار بیشتر از
۱۰درصد س��هم نداش��ته اس��ت .در دنی��ا ۱۲۰۰نوع
کاتالیس��ت تولید می ش��ود .جوکار در ادامه خاطرنشان
کرد :بیش��ترین استفاده کاتالیس��ت در صنایع پلیمری
اس��ت .وی در ادامه یاداور ش��د :صنعت کاتالیست یک
صنع��ت های ت��ک و بس��یار س��خت اس��ت و در دنیا
کشورهای محدودی در این صنعت مشغول کار هستند.
ج��وکار تاکید ک��رد :این صنعت س��بب جذب نخبگان
کش��ور می ش��ود ،چراکه از باالترین س��طح دانش بهره
می ب��رد .جوکار تاکید کرد :این صنعت می تواند س��بب
ایجاد رقابت شود و می توان با بومی سازی کاتالیست به
توسعه یافتگی افتخار کرد.
جایگزینی کاتالیست های داخلی
عبدالرحیم قنبریان ،مدیرعامل
پتروش��یمی ش��یراز نی��ز در
نخس��تین همایش بومی سازی
کاتالیست در صنعت پتروشیمی
و پاالیش عنوان کرد :از اینکه در
زمین��ه کاالهای مش��ابه تولید
داخل ش��اهد واردات هس��تیم،
بس��یار متاس��ف هس��تیم و امیدواریم با سیاست های
درس��ت از این کار پیش��گیری به عمل اید .قنبریان در
ادامه خاطرنشان کرد :صنعت پتروشیمی گام هایی موثر
در اقتصاد برداش��ته و ۲۰درصد درامدهای ارزی را به
خود اختصاص داده است .وی ادامه داد :ما برای پیشبرد
اهداف ش��رکت ،اس��تراتژی خود را تغییر داده ایم و به
س��مت پذیرفتن ریس��ک های معقول پیش رفته ایم و
کاتالیس��ت های داخل��ی را جایگزی��ن کاتالیس��ت های
خارجی کرده ایم .در این راس��تا نیز باید به شرکت های
دانش بنیان بها داده شود .وی در ادامه خاطرنشان کرد:
در زمینه بومی س��ازی کاتالیس��ت با شرکت نفت و گاز
سرو همکاری های خوبی را اغاز کرده ایم.
صادرات ۸میلیون تنی متانول
میراحم��دی
محمدرض��ا
مدیرعامل پتروش��یمی زاگرس
در نخستین همایش بومی سازی
کاتالیست در صنعت پتروشیمی
و پاالی��ش عنوان ک��رد :یکی از
هدف های صادراتی ما کشورهای
ژاپن و ایتالی��ا بودند که پس از
اخری��ن تحریم ه��ا بازارهای صادراتی ما بس��ته ش��د.
میراحمدی در ادامه خاطرنش��ان کرد :پتروشیمی های
کش��ور بیش��ترین ارز را به نیما ارائه می دهند .وی در
ادامه خاطرنش��ان کرد :در کشور ۸میلیون تن صادرات
متان��ول داری��م .وی اف��زود :در دنی��ا ۱۲۸میلیون تن
متانول تولید می شود که از این مقدار فقط ۲۸میلیون
تن صادر می ش��ود و بیشتر در همان کشوری که تولید
می شود مورد استفاده قرار می گیرد .وی تاکید کرد :باید
از شرکت های دانش بنیان داخلی حمایت به عمل اورد.
این ش��رکت ها باید کیفی��ت محصوالت خ��ود را ارتقا
بخشند.
نیاز به حمایت های مالی و فنی
اس��ماعیل بردی��ده ،مدیرعامل
ش��رکت پتروش��یمی رازی در
نخس��تین همایش بومی سازی
کاتالیست در صنعت پتروشیمی
و پاالیش عنوان کرد :باید برای
ح��ل مش��کالت از فکرهای نو
کمک گرف��ت .بردیده در ادامه
خاطرنش��ان ک��رد :ش��رکت های دانش بنی��ان نی��از به
سرمایه گذاری مالی دارند که دولت باید به این شرکت ها
کمک کند .وی افزود :برای حل مشکالت فنی نیز باید
از مهندس��ی معکوس اس��تفاده کرد .مدیرعامل شرکت
پتروش��یمی رازی بیان کرد :کاره��ای تحقیقاتی زمانبر
هس��تند و باید از ش��رکت های دانش بنیان که ازمون و
خط��ا دارند ،حمایت ش��ود .وی افزود :ش��رکت ها باید
کیفیت محص��ول را ارتقا دهند و حفظ کنند و در کنار
مشتری بمانند و به سمت صادرات پیش بروند.
بزرگ ترین کارخانه کاتالیستی منطقه
محم��ود رضایی ،مدی��ر فروش
نف��ت و گاز س��رو در نخس��تین
همایش بومی س��ازی کاتالیست
در صنعت پتروشیمی و پاالیش
عنوان کرد :یک��ی از چالش های
صنعت پتروش��یمی در یک دهه
گذش��ته ،کاتالیس��ت ب��وده که
هم اکنون با بومی سازی ان برای صنایع کاتالیست تبدیل
به یک مزیت شده اس��ت .رضایی در ادامه عنوان کرد:
شرکت نفت و گاز سرو ،برای برخی صنایع استراتژیک از
جمله صنعت پتروش��یمی کاتالیست تولید می کند .وی
خاطرنش��ان ک��رد ۵۰ :درص��د اهن اس��فنجی از طریق
کاتالیس��ت نفت و گاز سرو تولید می شود .رضایی تاکید
کرد :در صنعت پتروش��یمی نیز کاتالیست های مختلفی
را تولی��د کرده ای��م .وی در ادام��ه خاطرنش��ان کرد :با
تک محصولی نمی توان وارد بازار شد .تالش ما این است
ک��ه نیاز تمام بازار را پوش��ش دهیم؛ از این رو زنجیره را
تکمی��ل کرده ایم تا به اهداف نهایی خود برس��یم .مدیر
فروش نفت و گاز سرو همچنین بیان کرد :شرکت نفت
و گاز سرو برای پوشش کل بازار به کارخانه ای با ظرفیت
۵ه��زار تن نی��از دارد ک��ه در این راس��تا قص��د دارد
کارخانه ای جدید راه ان��دازی کند .این کارخانه تا ۶ماه
اینده راه اندازی خواهد شد تا بتواند کل نیاز بازار داخل
را پوشش دهد.
کاتالیست قلب صنایع پتروشیمی
مدیرعامل هلدینگ نفت و گاز پارسیان نیز در حاشیه
این همایش در گفت وگ��و با
عنوان کرد :صنایع
نفت و گاز و پتروشیمی جزو صنایع پیشران کشور به شمار
می رون��د و قلب این صنایع ،فارغ از تجهیزات مورد نیاز،
کاتالیست است .کاتالیس��ت به عنوان عنصر استراتژیک
نقش مهمی را ایفا می کند .حس��ین شهریاری در ادامه
خاطرنش��ان کرد :برخ��ی ش��رکت های دانش بنیان در
راستای تولید توانستند پیشرو شوند و مجموعه امونیاک
ل حاضر به جز
و اوره و متان��ول را تکمی��ل کنند .در حا
سنتز امونیاک تمام کاتالیست ها در شرکت دانش بنیان
نفت و گاز س��رو تولید می ش��ود .امیدواریم با ادامه این
رون��د و افزای��ش کیفیت کاتالیس��ت ها ،ای��ن محصول
قاب��ل رقابت با مش��ابه خارجی خود باش��د .وی ادامه
داد :در ش��رایط فعلی باوجود تحریم ها اگر شرکت های
دانش بنیان نبودند که این کاالهای استراتژیک را تولید
کنند ،خال بزرگی ایجاد می شد.
امیر هومن
کریمی:
کاتالیست جزو
کاالهای گذرا
به شمار نمی رود
که برای یک
مدت کوتاه تولید
شود ،بلکه کاالیی
است که نیاز
برخی صنایع
استراتژیک
را پاسخگو
خواهد بود
سیدامیرحسین تقوی ،مدیرعامل
یک شرکت دانش بنیان
این روزها باتوجه به تحریم ها به ش��رکت های
دانش بنی��ان به��ای بیش��تر داده می ش��ود ،اما
موض��وع ان اس��ت ک��ه بس��یاری از واحدهای
تولیدی به این شرکت ها توجهی ندارند .هرچند
در دوران تحریم ه��ا بای��د به��ای بیش��تری به
شرکت های دانش بنیان داده شود ،اما این توجه
نیاز به تغییر نگاه در بلندمدت دارد و واحدهای
تولی��دی باید نگاه خ��ود را اصالح کنند ،چراکه
بس��یاری از واحدهای تولیدی در گام نخست به
سامانه فهرست تامین کنندگان (وندور لیست ها)
توجه دارند و کمتر به ش��رکت های دانش بنیان
توجه می کنند؛ این واحدها در حقیقت بیش از
کیفیت ،نرخ را در اولویت کار خود قرار داده اند؛
ای��ن در حالی اس��ت که بیش��تر ش��رکت های
دانش بنی��ان ترجی��ح می دهن��د کار خ��ود را
براس��اس علم پیش ببرند و کیفیت را سرلوحه
کار خ��ود قرار داده اند و در مقابل توقع دارند که
واحده��ای تولیدی نیز به علم و موضوع کیفیت
بهای بیش��تری بدهند .شرکت های دانش بنیان
بیش��تر از تولیدکنندگان با مشکالتی در مسیر
کار خ��ود روبه رو هس��تند .اگ��ر تولیدکننده با
مش��کالت کارگ��ری ،تهیه مواد اولی��ه و فروش
محصول روبه رو است ش��رکت های دانش بنیان
عالوه بر مش��کالت جانبی با تولیدکنندگان نیز
مشکالتی دارند و زمانی که می خواهند محصول
باکیفیت تری را به ش��رکت های تولیدی بدهند،
تولیدکنندگان ترجیح می دهند که محصوالتی
ب��ا نرخ پایین را جایگزی��ن محصوالت با کیفیت
کنند که این نگاه نیازمند تغییر اس��ت؛ هرچند
تاکی��د بر این موضوع به معنای افزایش قیمت ها
نیس��ت ،زیرا بدیهی است که قیمت ها باید برابر
با کیفی��ت افزایش یابد؛ از این رو ش��رکت های
دانش بنی��ان مجب��ور هس��تند با ش��رکت های
معمولی رقابت داش��ته باش��ند ،ام��ا کماکان به
حفظ کیفیت نیز بیندیشند و در اولویت نخست
فهرست تولیدکنندگان برای تامین قرار نگیرند.
ذوب اهن تندیس ویژه
و گواهینامه سرامدی
مسئولیت اجتماعی گرفت
در مراس��م اختتامی��ه فرایند س��ومین جایزه
مس��ئولیت اجتماعی دوش��نبه ۲۳دی تندیس
وی��ژه و گواهینامه س��رامدی در تعهد س��ازمان
ب��ه توس��عه جامع��ه محل��ی از س��وی محم��د
شریعتمداری وزیر تعاون ،کار و رفاه اجتماعی به
منص��ور یزدی زاده مدیرعامل ذوب اهن اصفهان
اهدا ش��د .وزی��ر تعاون ،کار و رف��اه اجتماعی در
این مراس��م گفت :موضوع مس��ئولیت اجتماعی
تنها مربوط به اش��خاص حقوقی نیس��ت بلکه به
اش��خاص حقیقی نیز مربوط می شود و این ریشه
که��ن در فرهنگ م��ا دارد .ش��ریعتمداری بیان
کرد :در همه ش��رکت ها و بنگاه ها به مس��ئولیت
اجتماعی توجه جدی می شود و جامعه امروز نیز
نیازمند این اس��ت که به ان بپردازد و س��وداور
کردن بنگاه ها یک مسئولیت اجتماعی در مقابل
سهامداران است.
کمک شرکت های بزرگ
معدنی و صنایع معدنی
به سیل زدگان
موک��ب ش��رکت مس ب��رای امدادرس��انی به
مناطق س��یل زده در سیستان و بلوچستان اعزام
شد .اردشیرسعدمحمدی مدیرعامل شرکت مس
با بیان این مطلب گفت :کمک های غیرنقدی در
قال��ب ۱۰کامیون و تریلر مش��تمل بر ملزومات
بهداش��تی ،غذایی ،پش��تیبانی و پوشاک گرم به
مناطق س��یل زده استان سیس��تان و بلوچستان
ارسال شد .وی افزود :همچنین چندین دستگاه
کامی��ون و لودر و بی��ل مکانیکی به منطقه برای
تس��ریع در ترمیم راه های دسترس��ی روستایی و
ش��هری ارسال شده اس��ت .در این میان شرکت
معدنی-صنعت��ی چادرملو نیز کمک ۲۰میلیارد
ریالی خود را برای سیل زدگان استان سیستان و
بلوچستان ارسال کرد .محمود نوریان مدیرعامل
ش��رکت معدنی و صنعت��ی چادرملو با اعالم این
خبر گفت :با تصویب هیات مدیره شرکت معدنی
و صنعتی چادرملو در راس��تای حمایت های این
ش��رکت از اس��یب دیدگان ناش��ی از سیل اخیر
در سیس��تان و بلوچس��تان این شرکت مبلغ ۲۰
میلی��ارد ریال کمک نق��دی به این امر اختصاص
داد .همچنین مرحله اول کمک رسانی ذوب اهن
به مناطق سیل زده انجام شد.
خبر
حی�ات دانش بنیان ه�ا ب�ا تجاری س�ازی
است
editor@smtnews.ir
عکس:
صنایع داخلی باید تکنولوژ شوند
،مه��دی صادقی نیارکی ،معاون
به گ��زارش
صنع��ت وزیر صنع��ت ،معدن و تجارت در نخس��تین
همایش بومی س��ازی کاتالیست در صنعت پتروشیمی
و پاالی��ش نف��ت عنوان ک��رد :یکی از اه��داف ما در
وزارتخانه صنعت ،معدن و تجارت بومی س��ازی است.
وزارتخان��ه صنع��ت ،معدن و تجارت در س��ال ۱۳۹۸
اف��زون ب��ر 7محور را هدف گ��ذاری کرده ک��ه برنامه
نخس��ت ان تعمیق س��اخت داخل است که ذیل این
برنامه پروژه نهضت س��اخت داخل برنامه ریزی ش��ده
است.
وی تاکی��د کرد :تولید و خوداتکایی یک امر مقدس
اس��ت و چون امری جهادی اس��ت عب��ارت نهضت را
برای س��اخت داخ��ل انتخاب کرده ای��م .در قالب این
پروژه برنامه ری��زی کرده ایم که واردات را ۱۰میلیارد
دالر کاهش دهیم و این امر شدنی است .در وزارتخانه
تشکیل میزهای ساخت داخل را برنامه ریزی و تاکنون
۹میز ساخت داخل را برقرار کرده ایم.
وی ادامه داد :در صنعت پتروشیمی که میز ساخت
داخل ان تشکیل شد ،حدود ۹۵میلیون یورو قرارداد
و تفاهمنامه منعقد ش��ده اس��ت .در صنعت فوالد نیز
۵۰۰میلیون یورو قرارداد و تفاهمنامه به امضا رسیده
است .وی با تاکید بر این موضوع که فناوری خریدنی
نیست ،گفت :فناوری را باید ایجاد کرد و صنایع ما به
ج��ای خرید دانش فنی باید تکنولوژ ش��وند و زنجیره
ارزش کارخانه سازی در کشور ایجاد شود.
معاون صنعت وزیر صنعت ،معدن و تجارت در ادامه
تاکی��د کرد :اگر امروز کاتالیس��ت داخلی نبود صنایع
باید چ��کار می کردند؟ مانند الکت��رود گرافیتی برای
صنایع مشکل افرینی می کرد .امروز ساخت کاتالیست
داخلی یک فرصت طالیی برای صنایع اس��ت .صنعت
کاتالیست تا چند سال گذشته مانند الکترود گرافیتی
بومی نبود ،اما امروز با همت ش��رکت های داخلی این
صنعت بومی سازی شده است.
صادقی نیارکی یاداور ش��د :صنعتگران پتروش��یمی
بای��د همت کنن��د انچ��ه در صنعت ف��والد به خوبی
اتف��اق افت��اد در صنعت پتروش��یمی نی��ز روی دهد.
امیدواریم در صنایع نفت و گاز و پتروشیمی به سمت
بومی سازی پیش برویم.
سارا اصغری
یادداشت
ساخت کاتالیست داخلی یک فرصت طالیی برای صنایع است
شرکت های
دانش بنیان
خارج از
وندورلیست ها
12
شنبه
28دی 1398
22جمادی االول 1441
18ژانویه 2020
شماره 1451
پیاپی 2769
پیام رهبری
تجارت
حضرت ایت اهلل خامنه ای ،رهبر معظم انقالب اس�لامی در
نماز جمعه پرش��کوه و به یاد ماندنی دی��روز تهران ،دو هفته
گذش��ته را دو هفت��ه ای اس��تثنایی و پ��ر از ماجراهای تلخ و
ش��یرین و درس اموز ب��رای ملت ایران خواندن��د و با تطبیق
مفه��وم ایام اهلل با خیزش بی نظیر در ایران و عراق در تکریم و
تعظیم مجاهدان شهید ،گفتند :این ضربه مستحکم حیثیتی
با هیچ چیزی جبران نمی ش��ود و افزای��ش تحریم ها که این
روزها امریکایی ها از ان حرف می زنند ،ابروی از دس��ت رفته
انها را برنمی گرداند.
به گ��زارش پایگاه اطالع رس��انی دفتر مق��ام معظم رهبری،
حض��رت ای��ت اهلل خامنه ای ه��دف نهایی امری��کا از ایجاد و
حمایت از داعش را حمله و ایجاد ناامنی در مرزها و شهرهای
ای��ران و ایج��اد تش��ویش و نگران��ی در خانواده ه��ای ایرانی
برشمردند و افزودند :جوانان جان بر کف ما در کمک به عراق
و سوریه ،در واقع این توطئه را خنثی کردند.
حضرت ایت اهلل خامنه ای تاکی��د کردند :امریکایی ها هرگز
کن��ار ملت ایران نبوده اند و به صراحت دروغ می گویند اما اگر
باشند هم ،برای فرو کردن خنجر زهرالود خود به سینه ملت
است .البته تا به حال نتوانسته اند و بعد از این هم هیچ غلطی
نمی توانند بکنن��د .رهبر معظم انقالب با اش��اره به اظهارات
برخی که سعی می کنند ایام اهلل تعیین کننده هفته های اخیر
را به دست فراموشی بس��پارند و مسائل دیگر را مطرح کنند،
افزودند :هیچ مس��ئله ای نبای��د ان روزه��ای به یادماندنی را
تحت الشعاع قرار دهد.
رهبر معظم انقالب در بخش دیگری از سخنان خود با ابراز
تاسف عمیق از حادثه سقوط هواپیمای اوکراینی گفتند :این
حادثه بس��یار تلخ ،دل ما را به معنای حقیقی کلمه سوزاند و
به درد اورد اما عده ای به تبع رسانه های امریکایی و انگلیسی
س��عی می کنند این حادثه غم بار را زمینه س��از فراموشی ان
تش��ییع پرش��کوه و ان پاسخ کوبنده س��پاه قرار دهند ،البته
عده ای جوان و احساس��اتی هس��تند اما کس��ان دیگری هم
هس��تند که حاضر نیس��تند منافع ملی را درک کنند و پای
ان بایستند.
رهبر معظم انقالب با تس��لیت و عرض همدردی صمیمانه
با خانواده های این مصیب��ت افزودند :از صاحبان عزا و پدران
و مادران��ی که با قلب های پردرد در مقابل وسوس��ه و توطئه
دشمنان ایس��تادند و بر خالف میل انها حرف زدند ،تشکر و
در مقابل انها تعظیم و تکریم می کنیم.
رهبر معظم انق�لاب باتوجه به ابهام هایی که در این حادثه
وج��ود دارد و با تش��کر از س��خنان فرماندهان س��پاه در این
زمینه ،بر پیگیری جدی برای پیشگیری کامل از بروز این گونه
حوادث تاکید کردند و افزودند :پیش��گیری مهم تر از پیگیری
است تا حوادث مشابه رخ ندهد.
editor@smtnews.ir
رهبر معظم انقالب اسالمی در نماز جمعه دیروز تهران:
اقتصاد کشور باید قوی شود
رهبر معظم انقالب با اشاره به تالش دشمنان برای بی انگیزه کردن مردم برای حضور در انتخابات گفتند :باید همه
مراقب باشیم که مبادا دشمن این خواسته را محقق و انتخابات را کمرنگ و بی رونق کند
حضرت ایت اهلل خامنه ای یکی از تالش ها برای تحت الشعاع
ق��رار دادن ای��ام اهلل هفته های اخیر را اق��دام ۳دولت خبیث
اروپایی در تهدید ایران برای بردن مسئله هسته ای به شورای
امنیت خواندند.
رهبر معظم انقالب اس�لامی با اش��اره ب��ه اقدامات اخیر ۳
کش��ور اروپایی فرمودند :اقدامات اخیر دولت خبیث انگلیس
و دولت فرانس��ه و المان برای تحت الشعاع قرار دادن اتفاقات
اخیر در کش��ور بود .انها ایران را تهدید کردند که ما مس��ئله
هس��ته ای را ب��ار دیگر به ش��ورای امنیت می بری��م که البته
مسئوالن کشور خوشبختانه پاسخ اینها را محکم داده اند.
رهبر معظم انقالب اس�لامی تصریح کردن��د :بعد از خروج
امری��کا از برجام که این ۳دولت ح��رف می زدند و یاوه گویی
می کردن��د ،از همان اول هم گفتم که بن��ده به این ۳دولت
اعتم��ادی ندارم؛ اینها کاری انج��ام نخواهند داد و در خدمت
امری��کا خواهند بود و امروز بعد از گذش��ت حدود یک س��ال
کامال واضح و معلوم ش��ده که به معن��ای واقعی کلمه پادوی
امریکا هستند.
رهب��ر معظم انقالب اس�لامی تاکید کردن��د :اینها مذاکره
هم که می کنند مذاکره ش��ان با دغ��ل و فریب کاری امیخته
اس��ت .انها همان کس��انی هس��تند که پش��ت می��ز مذاکره
حاضر می ش��وند ،ان جنتلمن های پش��ت میز مذاکره همان
تروریست های فرودگاه بغداد هستند؛ انها همان افراد هستند
تفاوتی نمی کنند ،فقط لباس خود را تغییر می دهند.
رهبر معظم انقالب اس�لامی فرمودند :اکنون که ملت ایران
این حوادث را شناخت و قدر و نرخ ان را دانست ،همت ملت
عزیز ایران باید این باش��د که قوی باشند؛ «قوی شدن» تنها
راه پیش پای ملت ایران اس��ت .باید تالش کنیم قوی شویم،
ما از مذاکره هم ابایی نداریم ،البته نه مذاکره با امریکا؛ بلکه از
مذاکره با دیگران ابایی نداریم .مذاکره نه از موضع ضعف بلکه
از موضع قوت و قدرت .به یاری خدا دارای قدرت هس��تیم و
قوی تر هم خواهیم شد.
ایشان با تاکید بر اینکه «قدرت ،فقط قدرت نظامی نیست»
اظهار کردند :اقتصاد کش��ور هم باید قوی شود ،وابستگی به
نفت باید تمام ش��ود و کشور باید از وابستگی اقتصاد به نفت
نجات پیدا کند ،جهش علمی و فناوری باید ادامه پیدا کند و
پش��توانه همه اینها حضور همه مردم در صحنه است که باید
تالش ملت ایران و مس��ئوالن ،قوی شدن کشور و ملت باشد
و اتحاد و حضور با صبر و اس��تقامت و با کار س��خت و پرهیز
از تنبل��ی که اگر اتفاق بیفتد ملت ای��ران در اینده نه چندان
دوری ،انچنان خواهد ش��د که دش��منان حتی جرات تهدید
هم پیدا نخواهند کرد.
رهبر معظم انقالب اس�لامی بخ��ش اصلی خطبه دوم را به
زبان عربی بیان کردند؛ اما قبل از ان با اشاره به اهمیت حضور
ملت در انتخابات گفتند :در زمینه انتخابات ان ش��اءاهلل نکاتی
هس��ت که بعدا ً بیان خواهم کرد اما نکته مهم این اس��ت که
انتخابات از مهم ترین عوامل اقتدار کشور است و کشور را بیمه
و دشمن را مایوس خواهد کرد.
ایشان با اشاره به تالش دشمنان برای بی انگیزه کردن مردم
برای حضور در انتخابات گفتند :باید همه مراقب باش��یم که
مبادا دش��من این خواس��ته را محقق و انتخابات را کمرنگ و
بی رونق کند.
رهبر معظم انقالب اسالمی در ادامه خطبه دوم نماز جمعه
باتوجه به این برهه حساس از تاریخ منطقه ،سخنان مهمی را
به زبان عربی خطاب به برادران عرب بیان کردند.
حض��رت ای��ت اهلل خامن��ه ای کن��ار زدن عوام��ل تفرقه از
جهان اس�لام را الزم دانس��تند و بر مواردی از جمله «وحدت
علمای دین برای کشف راه حل های اسالمی در سبک زندگی
نوین اس�لامی»« ،همکاری دانشگاه های اسالمی برای ارتقای
علم و فناوری و ساخت زیربناهای تمدن جدید»« ،هماهنگی
رس��انه های اسالمی برای اصالح ریش��ه ای فرهنگ عمومی»،
«ارتباط نیروهای مس��لح اس�لامی ب��رای دور کردن جنگ و
تجاوز از منطقه»« ،ارتباط بازارهای اسالمی برای خارج کردن
اقتصاد این کشورها از سلطه کمپانی های غارتگر»« ،رفت وامد
و س��فرهای مردم برای افزایش همزبان��ی ،همدلی ،وحدت و
دوس��تی» به عنوان راهکارهای افزایش وحدت و دور شدن از
تفرقه تاکید کردند.
ایش��ان با تاکید بر اینکه دشمنان ایران و اسالم می خواهند
اقتص��اد خود را با منابع کش��ورهای ما ،عزت ش��ان را با ذلت
ملت های ما و صدرنشینی خود را با تفرقه ما تامین و ما و شما
را به دس��ت خودمان نابود کنند ،افزودند :امریکا «فلسطین را
بی دفاع در برابر صهیونیست های جنایتکار»« ،سوریه و لبنان
را در تصرف دولت های وابسته و مزدور خود»« ،عراق و ثروت
نفتی ان را کام ً
ال متعلق به خود» می خواهد و برای این هدف
ش��وم ،به بزرگ ترین ظلم ها و ش��رارت ها مانند ازمون سخت
چند س��اله سوریه ،فتنه های پی درپی در لبنان و تحریکات و
خرابکاری مستمر در عراق دست زده اند.
13
شنبه
28دی 1398
22جمادی االول 1441
18ژانویه 2020
شماره 1451
پیاپی 2769
راه و شهرسازی
هشدار کارشناسان نسبت به تکرار اشتباه های مسکن مهر در طرح جدید
در مسکن ملی رو به رانت باز است؟
ِ
سعید قصابیان
کارشناس حمل و نقل
اکرم امینی
editor@smtnews.ir
عکس :مهدی کاوه ای
نامشخص نبودن نرخ ،فسادزا است
یک کارشناس اقتصاد مسکن با تایید احتمال ایجاد
ت در طرح جدید مسکنی دولت معتقد است
فساد و ران
با برخی اقدام ها در شیوه اجرا ،دولت می تواند مانع این
ش��ود که طرح اقدام ملی مس��کن به سرنوشت مسکن
مهر دچار شود.
حس��ین عبدالله��ی در گفت وگو ب��ا
با بیان
اینک��ه در اقدام ملی ،دولت قرار اس��ت با س��ازندگان
مش��ارکت کند و هر کس (دولت و سازنده) سهم خود
را بردارد ،ادامه داد :بهترین ش��یوه ساخت وس��ازی که
برای پروژه های مس��کنی دولتی پیشنهاد می شود این
اس��ت که دولت ،زمین را فراهم کند و س��ازنده بسازد.
در این زمینه دولت باید دس��تمزد باالتری به س��ازنده
دهد تا ترغیب به مش��ارکت ش��ود .ف��روش نیز باید به
این شکل باشد که دولت نرخ مشخصی برای واحدهای
مس��کونی تمام شده بگذارد و نرخ تمام شده مسکن ها
در طرح تغییر نکند .او ادامه داد :مشکلی که در اجرای
اقدام ملی مس��کن داریم این اس��ت که نرخ تمام شده
واحدها در این طرح هنوز مشخص نیست و در رسانه ها
عنوان می ش��ود که قیمت خانه ها بر مبنای متری 2تا
3.5میلیون تومان تعیین می شود .یعنی قیمت مقطوع
مشخصی وجود ندارد .اسیبی که این وضعیت می تواند
به دنبال داش��ته باش��د این اس��ت که ممکن است به
خریدار گفته شود نرخ زمین باال بوده و به همین دلیل
نرخ س��اخت این واحد ،متری ۴.۵میلیون تومان تمام
شده است! این مس��ئله موجب می شود خریدار نتواند
اقس��اط وام ۷۵تا ۱۰۰میلیون تومان��ی که برای این
واح��د دریافت کرده را پرداخت کن��د ،به همین دلیل
به احتمال زیاد مجبور می ش��ود این واحد را بفروش��د
که به طور معمول در این زمان ها ،دالالن و سوداگران
خریدار هس��تند .این اتفاقی اس��ت که در مسکن مهر
نی��ز افت��اد ،واحدها را ب��ه س��وداگران فروختند و نرخ
مس��کن مهر که ق��رار بود مقطوع باش��د ،افزایش پیدا
کرد .این کارش��ناس اقتصاد مس��کن ب��ا تایید این که
فضای پروژه های مس��کنی دولتی ،رانت زاس��ت ،گفت:
در قانون امده که دولت برای پروژه های مس��کنی باید
زمین برای س��ازندگان فراهم کند تا س��ازندگان خانه
بس��ازند و به خریدار بفروشند اما اینکه اجرای پروژه به
س��مت مشارکت دولت و سازندگان برود ،اشتباه است.
او با بیان اینکه یکی از مشکالت اساسی حوزه مسکن،
افزایش بیش از اندازه نرخ مس��کن اس��ت ،اضافه کرد:
وقتی نرخ مس��کن خیلی باال می رود ،س��ازندگانی که
توان ساخت وس��از پایینی دارند به تدریج از بازار حذف
می ش��وند و س��ازندگانی که درامد و س��رمایه باالتری
دارند در بازار می مانند .از س��وی دیگر دولت کسانی را
برای مش��ارکت در ساخت قبول دارد که در بازار فعال
هس��تند و س��رمایه بیش��تری دارند .در نتیجه شرکت
س��ازنده به گونه ای با دولت قرارداد می بندد که س��ود
بیش��تری کند زیرا می داند رقیبی ندارد .این مس��ئله
موجب افزایش بیشتر نرخ مسکن می شود.
عبداللهی یاداور ش��د :برای اینکه جلو این مس��ئله
گرفته ش��ود ،باید همه سازندگان و کسانی که شرکت
ثبت کرده اند و می توانند س��اخت و س��از کنند ،با هر
توان ساختی که دارند ،امکان حضور در پروژه دولتی را
داشته باشند .وی افزود :برای پایین اوردن نرخ مسکن
نیز یکی از کارهایی که می توان انجام داد ،حذف داللی
و س��وداگری از بازار مس��کن با اجرای قانون مالیات بر
عایدی س��رمایه و مالیات بر خانه های خالی اس��ت .با
اجرای قانون مربوط به این دو مالیات ،نرخ مس��کن از
نوس��ان می افتد و کاهش می یابد .بعد از این گام ،باید
به س��مت رونق مسکن رفت که در این زمینه می توان
از صنعتی س��ازی و س��اخت انبوه مسکن استفاده کرد.
همچنین باید وام های س��اخت قاب��ل انتقال به خریدار
داده ش��ود ،این کار هم موجب رونق تولید و هم رونق
بازار مسکن می شود.
احتمال تکرار اشتباه مسکن مهر
دبیر کانون انبوه س��ازان نیز معتقد اس��ت مشارکت
ندادن سازندگان حرفه ای در طرح اقدام ملی ،می تواند
زمینه ش��کل گیری فس��اد در اجرای این طرح را ایجاد
کند .فرش��ید پورحاجت در گفت وگو با
با بیان
اینکه باید مشخص کنیم تکلیف دولت ،ساخت مسکن
اس��ت یا سیاس��ت ورزی در این ح��وزه توضیح داد :در
هم��ه کش��ورها ،دولت به گون��ه ای در حوزه مس��کن
سیاست ورزی می کند که امور تسهیل و شرایط تامین
مس��کن برای همه اقشار فراهم شود اما در ایران ،شیوه
سیاس��ت ورزی در این حوزه ایراد فنی دارد و این ایراد
به مداخل��ه دولت در حوزه تولید مس��کن برمی گردد.
دولت کاس��ب خوبی نیس��ت و ه��رگاه دولت در حوزه
بازار سیاست ورزی کرده ،هم نظم بازار را به هم ریخته
و هم از اهداف اصلی خود دور شده است .پورحاجت با
اش��اره به رانت زا بودن حضور دولت در حوزه ساخت و
ساز گفت :سیاست های سوبسیدی و یارانه ای در کشور
ما س��ازکار نامناس��بی دارد و هرگاه بحث یارانه مطرح
شده ،مش��کالتی در ادامه پیش امده است .روش های
یارانه ای و سوبسیدی در هیچ حوزه ای از جمله مسکن،
پاس��خ مطلوب را نمی دهد اما سیاس��ت های مشوقانه
در ح��وزه تولید ب��ا هدف گذاری مش��خص ،قابل دفاع
اس��ت و در این زمینه می توان به طور ش��فاف فعالیت
و سیاس��ت گذاری کرد .او در پاس��خ به این پرسش که
ش��اهد واگذاری بخ��ش زیادی از طرح اق��دام ملی به
سازندگان دولتی هستیم ،گفت :به نظر می رسد دولت
تمایلی به مش��ارکت با سازندگان حرفه ای که با قوانین
حرف��ه ای کار می کنند ،ندارد .با این روند احتمال دارد
اش��تباه هایی که در پروژه مس��کن مهر رخ داد و پایش
درس��تی در حوزه س��اخت و ساز انجام نش��د ،درباره
این طرح هم تکرار ش��ود .پورحاجت واگذاری ساخت
بخ��ش بزرگی از پروژه اقدام ملی مس��کن به دولتی ها
را نش��انه ای از وجود زمینه ران��ت در این پروژه عنوان
ک��رد و افزود :وقتی کار به حرفه ای ها و کس��انی که به
بلوغ حرفه ای در حوزه ساخت و ساز رسیده اند ،واگذار
نمی ش��ود امکان هر اس��یبی در اینده وجود دارد .او با
تاکید بر اینکه س��اخت و ساز باید به دست متخصصان
انجام ش��ود ،اضافه کرد :حرفه ای های س��اخت و ساز،
اصول و چارچوب این کار را می دانند و از همه مهم تر،
پاس��خگوی مردم هس��تند اما می بینیم ک��ه کار بین
دولتی ها تقسیم می ش��ود ،ان هم در شرایطی که این
روند در س��اخت مس��کن مهر به نتیجه مطلوبی منجر
نشده اس��ت .دبیر کانون انبوه س��ازان یاداور شد :روند
ساخت مسکن مهر به این صورت بود که تا یکی دو سال
کار را به س��ازندگان مورد تایید وزارت راه و شهرسازی
می دادند اما در ادامه ،تفاهمنامه سه جانبه ای بین کانون
انبوه سازان ،وزارت راه و شهرسازی و بانک مسکن امضا
ش��د و این تفاهم ب��ود که منجر به ضابطه مند ش��دن
روند س��اخت این پروژه منجر ش��د .درواقع تا پیش از
ان پ��روژه پیش��رفت فیزیکی خوبی نداش��ت و بعد از
تفاهمی که کانون انبوه س��ازان در ان حضور داش��ت،
تولی��د این پ��روژه به مس��یر اصلی هدایت ش��د .همه
سازندگانی که از سوی انبوه سازان به این پروژه معرفی
ش��دند ،واحده��ا را تحویل دادند ،به ج��ز برخی موارد
که مش��کالتی مانن��د اورده نقدی و تحری��م در میان
بود.
عزمی برای مبارزه با فساد نیست
پورحاجت در تش��ریح مش��کالتی که منجر به بروز
رانت و فس��اد در حوزه شهرس��ازی و مسکن می شود،
بیان کرد :در حوزه مهندس��ی ۶س��ال دکتر اخوندی،
وزیر پیشین راه و شهرس��ازی در زمینه رعایت حقوق
مردم ،ش��یوه نامه ها و روش هایی مترقی را برای اصالح
انحراف های ش��کل گرفته در نظام مهندسی بخشنامه
ک��رد .او همچنی��ن در زمینه مقررات ملی س��اختمان
ک��ه ارتباط مس��تقیم با مس��ائل مالی حوزه مس��کن
داش��ت ،بخش��نامه هایی ب��رای اص�لاح انحراف ه��ای
ش��کل گرفته ص��ادر ک��رد اما ش��اهد ای��ن بودیم که
کس��انی که منافع ش��ان به خط��ر افتاده ب��ود ،با این
بخش��نامه ها مخالف��ت کردند و وزیر راه و شهرس��ازی
جدی��د نی��ز ان بخش��نامه های مترقی را ح��ذف کرد.
بنابرای��ن در ای��ن بخ��ش چن��دان امیدوار ب��ه اصالح
نیس��تیم .او ی��اداور ش��د :اگ��ر کان��ون انبوه س��ازان
می خواه��د در طرح اق��دام ملی مش��ارکت کند ،قصد
ندارد س��ازندگان را معرفی کند بلکه قصدش این است
که سازندگان حرفه ای پایش و وارد این طرح شوند اما
در فراخوان وزارت راه و شهرس��ازی ش��رط هایی برای
مشارکت گذاشته شده که درواقع به معنی نبود تمایل
برای مشارکت است!
حسین عبداللهی
تکمیل گزارش سانحه
بوئینگ یک سال
زمان می برد
فرشید پورحاجت
مشکالت قراردادی
دبیر کانون انبوه سازان با بیان اینکه در این فراخوان
ش��رط هایی برای انجام نش��دن کار اعالم ش��ده است،
گفت :وزارت راه و شهرس��ازی اگاه اس��ت که در حال
حاضر یکی از مش��کالت این است که قرارداد مشارکت
بین بخش خصوصی و دولت به طور رسمی وجود ندارد
و مجلس هم در این زمینه تاکنون فکری نکرده است.
کمیس��یون اقتصاد و عمران مجل��س باید برای تدوین
قراردادهای مش��ارکت بخش خصوصی و دولتی فکری
کنن��د .درحال حاض��ر تنها چیزی که موجود اس��ت،
قرارداد پیمانکاری اس��ت اما دولت نمی تواند پیمانکار
باش��د .او یاداور ش��د :باید گامی رو به جلو برداشت و
از قراردادهای س��نتی عقب نش��ینی کرد .تنها در این
صورت اس��ت که می توانی��م برای صنعت س��اختمان
کاری کنیم.
ساخت خط اهن چابهار -زاهدان با ریل ملی
معاون س��اخت و توس��عه راه اهن شرکت س��اخت و توسعه
زیربناهای حمل ونقل کشور از امضای قرارداد خرید ۱۳هزار و
۵۰۰تن ریل ملی با تولیدکننده داخلی برای س��اخت راه اهن
میانه-اردبیل خبر داد.
عب��اس خطیب��ی در گفت وگو ب��ا مهر درباره خری��د ریل از
تولیدکنن��ده داخل��ی اظهارکرد :ب��ه تازگ��ی تفاهمنامه ای با
ذوب اهن به امضا رس��انده ایم که در ان خرید ۱۳هزار و ۵۰۰
تن ریل از سوی شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل ونقل
برای اس��تفاده در پروژه های زیرساختی ریلی مورد تاکید قرار
گرفته است.
وی ادام��ه داد :این ۱۳هزار و ۵۰۰ت��ن ریل برای راه اهن
میانه -اردبیل مورد اس��تفاده ش��رکت س��اخت و توسعه قرار
می گیرد .درحال حاضر بخشی از ریل را به طور امانی از شرکت
تولیدکننده دریافت کرده ایم.
خطیبی با اش��اره به تولید ریل با کیفیت مناسب UIC۶۰
اس��تاندارد ۶۰E۱در ذوب اه��ن گفت :قرار اس��ت در س��بد
بزرگ ت��ری حتی در حد ۵۰هزار تن در قالب ترک تش��ریفات
برای چند طرح ریلی ،از محصوالت ریل تولید داخل اس��تفاده
کنیم ک��ه دیگر نیازی به امضای قراردادهای جداگانه برای هر
پروژه نباش��د .این اتفاق در وزارت راه و شهرسازی نهایی شد و
برای دریافت مجوزهای الزم ،ان را به س��ازمان برنامه و بودجه
ارس��ال کرده ایم .پیگیریم تا با اخذ مصوبه ها ،قرارداد خرید ۵۰
هزار تن ریل با ذوب اهن را به امضا برسانیم که معادل مصرف
حدود یک س��ال و نیم از فعالیت های زیرساخت ریلی شرکت
ساخت و توسعه است.
وی درباره راه اهن چابهار -زاهدان تصریح کرد :درحال حاضر
پیش��رفت فیزیکی پ��روژه ۴۲درصد بوده و قرار اس��ت مابقی
ری��ل مورد نیاز را از ذوب اهن تامی��ن کنیم که در این زمینه
مذاکره هایی داشته ایم.
معاون شرکت ساخت ادامه داد :به زودی بخشی از نقدینگی
به قرارگاه خاتم تحویل می ش��ود که از محل صندوق توس��عه
ملی اس��ت .درحال حاضر قسط نخس��ت از مبلغ ۳۰۰میلیون
دالری که با مجوز رهبر معظم انقالب از محل صندوق توسعه
در گ��ذار از اقتص��اد دولت��ی ک��ه در ان دولت
خودش نیروگاه و جاده و ریل و فرودگاه می سازد،
سپردن توسعه ش��بکه به سرمایه گذار و پرداخت
یاران��ه به ای��ن بخش در ازای این اق��دام ،یک راه
میان م��دت اس��ت .در اقتص��اد متک��ی به بخش
خصوص��ی ،دول��ت توس��عه بخش ه��ای مختلف
از جمل��ه س��اخت فرودگاه ،راه اه��ن و جاده را به
س��رمایه گذار خصوص��ی وامی گ��ذارد و بخ��ش
خصوصی بدون اتکا به دولت ،کاال و خدمات خود
را به عموم می فروش��د و س��رمایه گذاری خود را
پوش��ش می دهد .باید درنظر داش��ت که در دراز
م��دت نمی ت��وان بر یارانه تکیه ک��رد و در نهایت
روند خصوصی س��ازی باید به شرایطی ختم شود
ک��ه بخش خصوص��ی بدون یاران��ه بتواند اقتصا ِد
اتوب��ان و ری��ل را خود بچرخاند و به جای این که از
دولت یارانه بگیرد ،به ان مالیات هم بدهد .شرط
موفقیت این ای��ده ،واقعی بودن قیمت ها در همه
بخش های مختلف اقتصادی است .به عنوان مثال
بدیهی اس��ت با این نرخ س��وخت و ترجیحی که
ب��رای جاده قائل ش��ده ایم ،هیچ گاه به این دورنما
نخواهیم رسید و هیچ سرمایه گذاری برای ساخت
خط ریلی پا پیش نخواهد گذاشت .اساس اصالح
اقتصادی ،فاصله گرفتن از اقتصاد یارانه ای اس��ت
چراک��ه اقتصاد بدون یارانه یعنی اقتصادی که هر
بخش ان خودگردان باش��د ،خرجش را از دخلش
تامین کند و اویزان منابع عمومی نباش��د و بتواند
س��ود و مالیات هم بدهد .باید از این عادت ذهنی
فاصله بگیریم که گره هر بن بس��ت اقتصادی را با
یاران��ه باز کنیم .یارانه در همه جای دنیا به عنوان
ُم ّس��کن اس��تفاده می ش��ود ولی در این کشور به
خ��وراک روزانه اقتصاد تبدیل ش��ده ،درحالی که
یارانه خود عامل رانت و فساد نیز است .اگر کاسبی
زیان ده اس��ت ،باید عامل زیان ده بودن او کشف و
حل شود ،نه این که به این چاه تولید ضرر (بیشتر
پروژه ه��ای عمرانی دولتی) یاران��ه تزریق کنیم.
فراموش نکنیم ریشه ضرردهی بیشتر پروژه های
ملی ،غیرواقعی بودن قیمت ها است.
ب��ه پروژه چابه��ار -زاهدان تخصی��ص یافت ،ب��ه وزارت راه و
شهرس��ازی پرداخت شده اس��ت .قرارداد خرید ریل را هم به
زودی از همین محل با ذوب اهن به امضا می رسانیم.
وی درباره قطار پرس��رعت تهران -ق��م -اصفهان گفت :این
پروژه متوقف نبوده و وضعیت ان از گذش��ته بهتر اس��ت اما از
انج��ا که این پ��روژه ،مگاپروژه بوده و با س��ایر طرح های ریلی
دیگر متفاوت است ،روند رو به رشد ان کمی کندتر است.
خطیبی تاکید کرد :نه تنها چینی ها قس��ط نخس��ت ال سی
(گش��ایش اعتبارات اسنادی) را برگشت نزده اند ،بلکه در حال
رایزنی هس��تیم تا قس��ط دوم را هم به مبلغ ۹.۶میلیارد یوان
فعال کنیم.
رئیس کمیس��یون بررسی سوانح هوایی سازمان
هواپیمایی ب��ا بیان اینکه تکمی��ل و اعالم گزارش
س��انحه بوئین��گ ۷۳۷به احتمال زیاد یک س��ال
زمان می برد ،گفت :امکان سانسور در گزارش وقوع
س��انحه هواپیمای اوکراین وجود ندارد.به گزارش
ایلنا ،حس��ن رضایی فر با اش��اره به تشکیل نشست
س��ه جانبه ای��ران -اوکراین -کانادا برای بررس��ی
س��انحه بوئینگ ۷۳۷اظهارکرد :ب��رای ادامه روند
بررسی س��انحه تصمیم هایی گرفته شده است که
ای��ن تصمیم ها را به دول��ت و نهادهای مربوط ارائه
کرده ای��م .وی تاکید ک��رد :از انجا ک��ه هواپیمای
اوکراین��ی هواپیم��ای جدیدی اس��ت ،در ایران نه
البرات��وار و نه تجهی��زات مورد نی��از در اختیارمان
نیست و با اوکراینی ها توافق شده است که نرم افزار
م��ورد نظ��ر را در ایران مورد اس��تفاده قرار دهیم و
بتوانی��م از تجهی��زات در داخل برای بازس��ازی ها
استفاده کنیم .درباره این موضوع ها در حال مذاکره
با متخصصان داخلی هستیم و تصمیم ها به مقامات
باالتر ارائه شده اس��ت .وی در پاس��خ به این پرسش
ک��ه ایا نماینده معرفی ش��ده از س��وی امریکا وارد
بررس��ی سانحه در ایران می شود ،گفت :قرار نیست
نماینده امریکا به ایران بیاید .رضایی فر با بیان اینکه
جعبه سیاه ( ) FDR-CVRهنوز باز نشده است،
اظهارکرد :گروه بررس��ی سانحه باید همه جوانب را
مورد بررسی قرار دهد که این فرایند زمان بر خواهد
بود و تکمیل گزارش س��انحه ب��ه احتمال زیاد یک
ن می برد .وی ادام��ه داد :علت وقوع این
س��ال زما
سانحه باید ریشه یابی ش��ود تا اقدامات اصالحی و
پیش��گیرانه در دس��تور کار نهادهای مختلف قرار
گیرد .رئیس کمیس��یون بررس��ی س��وانح هوایی
س��ازمان هواپیمایی تاکی��د کرد :بای��د بدانیم در
جریان وقوع این س��انحه چه بخشی کمبود داشته
ی ق��رار گرفت ه اس��ت .این
و کج��ا مورد دس��تکار
اقدام��ات کارشناس��انه زمان می ب��رد و در این باره
عجله نمی کنیم .رضایی ف��ر افزود :در گزارش های
بعدی س��ازمان این جزئیات منتشر می شود و سایر
گزارش ه��ا هم مانند گ��زارش اولیه به طور عمومی
منتشر خواهد شد.
او تاکی��د ک��رد :در هی��چ ی��ک از گزارش های
س��وانح پیش��ین سانس��ور نداش��تیم .در بررسی
س��انحه بوئینگ ۷۳۷ه��م نماین��دگان اوکراین،
کانادا و بازپرس��ان ویژه حضور دارند و از همه موارد
مستندبرداری می کنند.
خبر
س��اخت 400هزار واحد مس��کونی در سراسر کشور
در حالی از س��وی دولت کلید خورده که کارشناس��ان
حضور دولت در پروژه های س��اخت مس��کن را رانت زا
و فس��اداور می دانند ،مسئله ای که نمونه بارز ان طرح
مسکن مهر است.
به گزارش
« ،کاری که مس��کن مهر کرد این
ب��ود که س��وداگری فوق العاده ای در خ��ود ایجاد کرد.
وقتی دولت در کار تولی��د کاالی خصوصی ،چه تولید
گندم باش��د ،چه مس��کن یا کفش ی��ا هرچیز دیگری
مداخل��ه می کند ،مفهومش این اس��ت ک��ه می خواهد
رانت��ی را توزیع کند .براس��اس علم اقتص��اد ،مداخله
دول��ت در تولید کاالی خصوصی یعن��ی توزیع رانت و
هیچ تعریف دیگری به نظر من ندارد .به محض این که
خواست توزیع رانت کند ،تعدادی دالل وجود دارند».
ای��ن اظهارنظ��ر عب��اس اخون��دی مش��ابه هم��ه
اظهارنظرهای دیگری اس��ت که او در سال های حضور
در وزارت راه و شهرسازی داشت .او از سال ۹۲تا سال
۹۷که در وزارت راه و شهرسازی حضور داشت ،همواره
به انواع مختلف ،رانت زا و فس��اداور بودن شیوه اجرای
طرح مسکن مهر را یاداوری کرد و اصل دخالت دولت
در س��اخت و ساز را اسیب زا دانست .در کنار اخوندی،
کارشناسان و تحلیلگرانی نیز هستند که همواره از این
حضور انتقاد کرده اند.
واگذاری س��اخت بخش��ی از پروژه های مسکن مهر
ب��ه تعاونی هایی ک��ه هیات مدیره های خاص داش��تند،
از انتقادهایی اس��ت که اینجا و انجا نس��بت به ش��یوه
اجرای مسکن مهر ش��نیده می شود .همچنین افزایش
کاذب نرخ مس��کن و زمین را از رانت هایی می دانند که
ح مسکن مهر در برخی مناطق ایجاد شد.
با اجرای طر
حال این پرس��ش مطرح می ش��ود که ایا امکان تکرار
همین اسیب ها در طرح مس��کنی دولتی جدید یعنی
اقدام ملی مسکن نیز وجود دارد؟
حرفه ای های س��اخت و س��از ،اصول و چارچوب این کار را می دانند
و از همه مهم تر ،پاس��خگوی مردم هس��تند اما می بینیم که کار بین
دولتی ها تقسیم می شود ،ان هم در شرایطی که این روند در ساخت
مسکن مهر به نتیجه مطلوبی منجر نشده است
یادداشت
یارانه
یعنی رانت
14
شنبه
28دی 1398
22جمادی االول 1441
18ژانویه 2020
شماره 1451
پیاپی 2769
شهر و ترافیک
تجارت
اعضای شورای شهر تهران از تاثیرگذار بودن سامانه شفافیت در کاهش تخلف می گویند
مانع رسیدن 910
میلیارد تومان به مترو
خبر
مدیرعامل مترو تهران درباره انتش��ار اوراق
مش��ارکت برای توس��عه خط��وط ۶و ۷مترو
گفت :س��ال گذشته شورای شهر تهران مجوز
انتشار ۱۳۰۰میلیارد تومان اوراق مشارکت را
صادر کرد که مقرر ش��د این مبلغ برای توسعه
حمل ونقل عمومی به ویژه توس��عه خط ۶و ۷
مترو مورد اس��تفاده قرار گیرن��د .علی امام در
گفت وگو با ایسنا با بیان اینکه انتشار این اوراق
به ۲بخش تقس��یم ش��د و دو بانک عامل برای
انتش��ار این اوراق در نظر گرفته شده اند ،افزود:
در بخش نخس��ت ۳۹۰میلیارد تومان از سوی
بانک صنعت و معدن منتشر شد که اواخر مهر
امس��ال به مترو تزریق ش��د .مدیرعامل مترو
تهران با بیان اینکه بخش اصلی این اوراق ۹۱۰
میلی��ارد تومان بود که بان��ک اینده به عنوان
بانک عامل ش��ناخته ش��د ،گفت :متاسفانه بر
خالف بخش��نامه بانک مرکزی ،مسئوالن این
بانک هنوز ان را پرداخت نمی کنند.
امام با بیان اینکه بر اس��اس بخشنامه بانک
مرک��زی ،بانک عامل بای��د بالفاصله پول را به
حس��اب ناش��ر اوراق که در اینجا ش��هرداری
تهران اس��ت بدون هیچ توجیه��ی واریز کند،
ادامه داد :متاس��فانه از اواخ��ر تیر تاکنون که
۵.۵م��اه می گ��ذرد هنوز این پ��ول پرداخت
نش��ده است .مدیرعامل مترو تهران با تاکید بر
اینکه قرار بود ای��ن ۹۱۰میلیارد تومان اوراق
مش��ارکت در خ��ط ۶و ۷مترو صرف ش��ود و
می توانس��ت منش��ا اتفاق ه��ای خوب باش��د،
تاکنون نتیجه ای نداش��ته اس��ت ،گفت :بانک
عام��ل در ماه گذش��ته دچار تغیی��ر مدیریتی
شد و همه نشست هایی که در سطوح مختلف
برگزار کردیم ،بی نتیجه ماند .وی درباره چرایی
پیچیدگی این موضوع تصریح کرد :شهرداری
ته��ران به عنوان ناش��ر اوراق باید وثیقه ای در
بان��ک بگ��ذارد که در زمینه ن��وع تضمین ها با
مدیری��ت پیش��ین ب��ه نتیجه رس��یده بودیم
ام��ا مدیری��ت فعلی ،تضمین های ش��هرداری
را نمی پذی��رد و م��ا در ی��ک چرخ��ه گرفت��ار
شدیم.
editor@smtnews.ir
ش�هر و ترافیک :حدود ۲۰ماه از راه اندازی
سامانه شفافیت در شهرداری تهران می گذرد و
اعضای شورای شهر می گویند این سامانه توانسته
در کاهش فساد اداری موجود در شهرداری موفق
باشد.
ب��ه گزارش
،ریخ��ت و پاش های مالی
در شهرداری ،دادن امتیازهای بلندمرتبه سازی
و تراکم فروش��ی از جمله مهم تری��ن انتقادها به
محمدباقر قالیباف ،ش��هردار پیشین تهران بود
و وقتی مدیریت جدید ش��هری بر سر کار امد،
ش��فافیت را ش��عار و س��رلوحه کار خود اعالم
کرد.
شهردار فعلی تهران نیز از مدافعان برخورد با
رانت اطالعاتی در این نهاد بوده و معتقد اس��ت
نااگاهی مردم از ضوابط ،از عواملی اس��ت که به
تش��کیل رانت دامن می زند .او چندی پیش در
نشست ش��ورای معاونان ،مشاوران و شهرداران
مناطق تهران با تاکید بر ضرورت اطالع رس��انی
دقی��ق ضواب��ط ش��هرداری برای عم��وم گفت:
اطالعات��ی که ران��ت تولید می کن��د ،نباید در
کشوی میز مدیران بماند.
به گ��زارش روابط عمومی ش��هرداری تهران،
پی��روز حناچی افزود :بخش��ی از رانت هایی که
برخی افراد برای خود ایجاد می کنند ناش��ی از
بی اطالعی مردم از برخی ضوابط است.
وی افزود :شهرداران مناطق و نواحی موظفند
اطالع رس��انی های الزم را در ای��ن زمینه انجام
دهند.
حناچ��ی ادام��ه داد :ب��ه عنوان مث��ال وقتی
معب��ری بعد از تجمیع پ�لاک داخل یک قطعه
تجمیعی ق��رار می گیرد بر اس��اس ضوابط ،ان
معب��ر به طور تش��ویقی در اختیار ف��ردی قرار
می گی��رد که پالک ه��ا را تجمیع کرده اس��ت،
اما در برخی موارد کارش��ناس ،پول ان معبر را
دریافت کرده که این تخلف ،ناشی از بی اطالعی
شهروندان است.
مانع شیشه ای بین رانت و شهرداری
سامانه شفافیت
ش��فافیت ،از شعارهای مدیریت جدید شهری
تهران ش��امل شورای شهر و نیز شهرداری است
و نخس��تین شهردار منتخب شورای شهر پنجم
یعنی محمدعلی نجفی ،نخستین گام را در این
زمینه برداش��ت و اعالم کرد عالوه بر شیشه ای
شدن شهرداری ،تخلف های مدیریت پیشین نیز
اطالع رسانی خواهد شد.
برهمی��ن اس��اس از فروردی��ن ۹۷س��امانه
ش��فافیت ب��ه نش��انی shafaf.tehran.ir
راه اندازی ش��د .در این سایت ،عالوه بر مزایده و
مناقصه های شهرداری ،جزئیات واگذاری امالک
شهرداری نیز منتشر می شود .قرار است در این
س��امانه از فراخوان اولیه تا تعیی��ن پیمانکاران
دارای ش��رایط و اعالم نرخ برندگان با ارائه همه
مش��خصات طرف قرارداد ش��هرداری تهران به
طور شفاف در دسترس باشد.
همچنی��ن اطالعات��ی ش��امل حق��وق و
ماموریت های خارجی مدیران ش��هری و اعضای
شورای شهر در این سامانه قابل مشاهده است.
فهرست اس��امی دریافت کنندگان طرح ترافیک
خبرنگاری ،الیحه پیش��نهادی بودجه و گزارش
عملکرد مالی ش��هرداری تهران از دیگر مطالب
قابل مشاهده در این سامانه است .طراحان این
س��امانه می گویند عالوه بر سازکارهای نظارتی
شورای شهر و ش��هرداری ،شهروندان به عنوان
صاحبان اصلی ش��هر بر روند اداره شهر نظارت
دارند.
انه��ا می گوین��د مردم ب��ا دسترس��ی به این
اطالع��ات اگ��ر ب��ا س��وء جریان ه��ای مالی یا
معامالت��ی روبه رو ش��وند ،می توانن��د به عنوان
ش��هروند و با اس��تفاده از حقوق ش��هروندی بر
تخلف��ات احتمالی نظ��ارت داش��ته و ان را به
شورای شهر و شهرداری گزارش دهند.
شفافیتاصل فراموش شده
با توجه به ادعای مدیریت پنجم ش��هر تهران
مبنی بر شفافیت ،در این شورا کمیته شفافیت
و شهر هوشمند راه اندازی شده است .رئیس این
کمیته می گوید برقراری دسترس��ی عمومی به
قرارداده��ای باالی یک میلی��ارد تومان و بیش
از ان ،از مهم تری��ن اه��داف راه اندازی س��امانه
شفافیت است.
به گ��زارش ایلنا ،بهاره اروی��ن با بیان اینکه
ت�لاش کمیته ش��فافیت این اس��ت ک��ه نحوه
هزینه ک��رد بودج��ه را هم در دس��ترس عموم
ش��هروندان ق��رار ده��د ،اف��زود :رص��د کردن
هزینه ک��رد بی��ش از ۱۷هزار میلی��ارد بودجه
ش��هرداری کار اس��انی نیس��ت و نی��از به خرد
جمع��ی دارد .باید رصد کنیم که کجا هدر رفت
منابع داریم ،کجا هرگز بودجه مصوب تخصیص
نیافته است ،یا کجا فقط یک دهم ان تخصیص
یافته است؟!
وی ادام��ه داد :پروژه های ش��هرداری چندین
براب��ر نرخ واقعی هزین��ه برمی دارند که این امر
دالی��ل مختلف��ی دارد ،برای مثال ش��هرداری
تهران با مشکل نقدینگی روبه رو است ،بنابراین
پیمان��کار ب��ازه زمانی که باید ب��ه دنبال پولش
باش��د را ه��م روی ن��رخ لحاظ می کن��د .یا در
جریان انتقال قراردادهای بدون ترک تشریفات
از شرکت و س��ازمان های وابسته به پیمانکارها،
باالسری هایی ردوبدل می شود .همین چرخه ها
بخشی از بودجه پروژه را صرف می کند.
اروی��ن معتق��د اس��ت راه حل از بی��ن بردن
فس��اد کاهش اختیارات مقام مس��ئول نیست و
ب��ا جابه جایی اختیار فقط فس��اد به جای دیگر
منتقل می شود .راه حل ،انتشار عمومی نهادمند
است ،یعنی اطالعات در بازه های زمانی مشخص
و به طور کامل و انالین منتشر شود.
وی یاداور ش��د :م��ا قرارداده��ای یک دوره
خاص را منتشر نکرده ایم بلکه همه قراردادهای
ش��هرداری ته��ران را در دوره مدیریت��ی جدید
منتشر کردیم.
فرصت حضور بخش خصوصی
رئیس کمیته اقتصادی ش��ورای ش��هر تهران
می گوید شفاف شدن عملکرد شهرداری موجب
ش��ده پای بخش خصوصی به پروژه های شهری
باز شود.
به گ��زارش ش��ورای ش��هر ته��ران ،محمود
میرلوحی افزود :اگر امروز ما س��رپا ایستاده ایم
و فعالیت های م��ان را با مش��کالت و بحران های
فعلی ادامه می دهیم ،به خاطر سیاست گذاری در
حوزه جذب سرمایه های بخش خصوصی است.
در گذشته گاهی ما حتی مجبور می شدیم برای
پرداخت حقوق کارکنان شهرداری ،اتاق بحران
تشکیل دهیم ولی مش��کل وابستگی شهرداری
را ب��ه منابع مس��موم حل کردی��م .دیگر امروز
باغ نمی فروش��یم و تخلف ساختمانی ،دور زدن
طرح تفصیلی و تراکم فروش��ی را راه حل بحران
اقتصادی در شهرداری نمی دانیم.
او با بیان اینکه یکی از راه های باز ش��دن پای
بخش خصوصی ،سامانه ش��فافیت است ،اضافه
ک��رد :رانت و انحص��ارات را برداش��تیم و امروز
بخ��ش خصوص��ی می داند در ش��هرداری مورد
اعتماد قرار می گیرد و رفتار با او با عدالت است.
رس��ولی اف��زود :البت��ه س��رمایه گذاری ها در
ته��ران در پروژه های ش��هری بس��یار بزرگ و
چند هزار میلیاردی اس��ت و به پش��توانه قوی
نیاز دارد .اگر ش��رایط اقتصادی کش��ور باثبات
نش��ود ،س��رمایه گذار خصوصی ک��ه در تهران
س��رمایه گذاری ک��رده ه��ر روز گوش��ت تنش
می لرزد .متاسفانه شاهدیم برخی سرمایه گذاران
در کش��ور ما پ��ول می دهند و س��هام گوگل و
امازون را از ان س��ر دنیا می خرند ،ولی اگر این
فرد بیاید و س��هام ش��رکت های ایرانی را بخرد،
برخی پیدا می شوند و می گویند از کجا اورده ای.
او ادامه داد :باید راه را برای شرکت های بخش
خصوصی و چند میلیاردی در اقتصاد شهری باز
کنیم .نباید بترسیم .وقتی می گوییم بنگاه داری
دولتی ممنوع ،باید راه خصوصی س��ازی را برای
س��رمایه گذاران بخش خصوصی باز کرد .امروز
اگر برخی افراد می گویند دولتی س��ازی ممنوع
و بای��د واگذاری انجام و بخش خصوصی تقویت
شود اما راه حضور بخش خصوصی را می بندند،
باید در صداقت شان شک کرد.
15
شنبه
28دی 1398
22جمادی االول 1441
18ژانویه 2020
شماره 1451
پیاپی 2769
اقتصاد و هنر
گزارش
شفافیت به نابودی رانت کمک می کند
غالمرضا موس��وی تهیه کننده س��ینما در گفت وگو با
روزنام��ه
با بیان اینکه اقتص��اد در ایران با رانت
همراه اس��ت گفت :همه پیرامون این موضوع اتفاق نظر
دارند که رانت در کش��ور ما یک کالف پیچیده اس��ت
ک��ه به ط��ور کامل در تمام��ی بخش ها ریش��ه دوانده
است .متاس��فانه این موضوع جا افتاده و در بسیاری از
موارد وجود دارد .تالش هایی ش��ده که این رانت از بین
ب��رود .از جمله افرادی که در این زمینه گام های مهمی
برداشته حسین انتظامی رئیس سازمان سینمایی است
که با شفاف س��ازی و اعالم برنامه های زیرمجموعه های
س��ازمان س��ینمایی و خرج کردن بودجه های نهادهای
زیرمجموعه این س��ازمان به سمتی حرکت می کند که
در عمل استفاده از رانت در سینما خیلی جایی نداشته
باشد.
وی در ادام��ه گف��ت :اع�لام ریز هزینه ک��رد تمامی
سازمان ها و موسسه های زیرمجموعه سازمان سینمایی
باعث می ش��ود ام��کان رانت و امکان خ��رج کردن های
بی حس��اب و کتاب وجود نداش��ته باشد .به دلیل اینکه
انتش��ار هزینه ها س��وال ایجاد می کند ک��ه این پول ها
خرج چه کارهایی ش��ده اس��ت و چرا باید فالن رویداد
و فالن فعالیت این مقدار هزینه داش��ته باشد و جلوی
هزینه های غیرمنطقی گرفته می شود.
وی ب��ا بی��ان اینکه شفاف س��ازی در بدنه س��ازمان
س��ینمایی موجب می ش��ود امضاهای طالی��ی کارکرد
خودش را از دس��ت بدهد و ضابطه جای رابطه را بگیرد
گفت :ش��فافیت کمک می کند که مدیران زیرمجموعه
س��ازمان س��ینمایی نس��بت به عملکرد خود بر اساس
ش��اخصه هایی که منتش��ر شده است پاس��خگو باشند.
با توجه به این سیس��تم حرکت به س��مت حذف رانت
در س��ینمای ایران به صورت جدی شکل گرفته است.
پرده نقره ای گرفتار رانت
علی نعیمی
editor@smtnews.ir
معاون اجرایی س��ی و هش��تمین جشنواره
فیل��م فج��ر درب��اره پیش ف��روش بلیت های
جشنواره توضیحاتی را ارائه کرد.
به گزارش
،ع��زت اهلل علیزاده اعالم
کرد :پیش فروش بلیت های سی وهش��تمین
جش��نواره فیلم فجر ب��رای مخاطبان مردمی
ی اغاز و تا
از س��اعت ۱۲روز دوش��نبه ۳۰د
ن ادامه خواهد
ساعت ۱۸چهارش��نبه ۲بهم
داش��ت .وی ادام��ه داد :س��ازمان ها و نهادها
می توانند روزهای جمعه و شنبه ۴و ۵بهمن
با مراجعه به س��امانه فروش بلیت به نش��انی
www.Fajrticket.irبلیت ه��ای مورد نظر
را تهیه کنند .معاون اجرایی جش��نواره یاداور
ش��د :هر ش��خص مجاز خواهد بود با کدملی
خود ،دو سری بلیت از طریق سامانه به نشانی
www.Fajrticket.irپیش خرید کند.
امار فروش فیلم ها در
هفته ای که به رکود گذشت
س��ینمای ایران به دلیل نداش��تن بنیه قوی در سیستم مدیریت
سرمایه ،بستر مناسبی برای بروز و ظهور رانت است
البته همیش��ه احتمال های کم ه��م وجود دارد که یک
سری اتفاق ها پش��ت پرده بیفتد خارج از قواعد قانونی
رخ بدهد که اجتناب ناپذیر است .اما اینکه به طور کلی
امکان رانت در س��ینما وجود نداش��ته باشد یک اتفاق
مبارک است.
موسوی با اش��اره به سیستم پخش و اکران فیلم ها و
احتمال وجود رانت در این بخش گفت :در قراردادهای
موج��ود به صورت معمول فیلم های پرمخاطب ش��امل
رانت نمی ش��وند به دلیل اینکه شرایط اقتصادی ایجاب
می کند فیلم هایی اکران ش��وند که پرمخاطب باشند و
طبیعی است که ظرفیت جذب مخاطب درون ان فیلم
موجب شده که به صورت گسترده اکران شود نه رانت.
درباره فیلم های متوس��ط که ام��کان فروش باالیی هم
ندارند با سیس��تم تعارف و رفاقت روبه رو هس��تیم .در
بس��یاری از مواقع رودروایس��ی و رفاقت باعث می شود
که فیلمی اکران بش��ود .در فرهنگ ما این بده بستان ها
و رفاقت ه��ا و تعارف ها وج��ود دارد و در موضوع پخش
فیلم ها هم این موضوع وجود دارد.
این تهیه کننده سینما در ادامه گفت :سینما در تمام
دنیا یک سیر طبیعی دارد که اول از همه منافع خودش
را می بیند .اینکه بگوییم اتفاق هایی که منجر می ش��ود
سیس��تم تولید و پخش منافع خودش��ان را در تولید و
نمایش یک اثر می بینند همان موضوع باندبازی و رانت
اس��ت خیلی نمی تواند کارشناس��ی و صحیح باشد .در
سیستم پخش و اکران تهیه کننده دوست دارد فیلمش
را اکران کند و به سود برسد و از طرفی پخش کننده هم
می خواهد فیلمی را اکران کند که س��ود باالیی داشته
باش��د .ش��اید در برخی از نقاط به دلیل اینکه تعارض
منافع به وجود می اید اختالف هایی وجود داشته باشد.
در بس��یاری از مواق��ع فیلم هایی که در فص��ل پاییز و
زمستان اکران می شود تهیه کنندگان و پخش کنندگان
انتظار دارند فیلم فروش باالیی داش��ته باش��د و به هر
دلیل��ی پیش بینی انها ج��واب نمی دهد و تهیه کننده و
س��رمایه گذار فیلم شروع می کند به اعتراض که مافیای
پخش اجازه نداد فیلم فروش کند در حالی که در همان
مقطع بیش از ۶۰سالن سینما در اختیار فیلمش است
و بن��ا ب��ر دالیل مختل��ف فیلم ف��روش نمی کند .خب
نمی ش��ود صرف اینک��ه فیلم خودم ف��روش نرفت کل
سیستم پخش را متهم به رانت و مافیا کنم.
وی در ادامه گفت :همین االن فیلمی روی پرده است
که اتفاقا از بازیگ��ران چهره و مطرحی هم بهره می برد
اما مخاطب به دیدن فیلم نمی رود و س��الن های سینما
خالی اکران می ش��ود .این اتفاقی اس��ت ک��ه جزئی از
چرخه طبیعی اکران است و در هر مقطع زمانی ممکن
اس��ت گریبان یکی از تهیه کنندگان و س��ینماگران را
بگیرد و نمی توان گفت این اتفاق عمدی است .من البته
ب��ه صورت صددرصد وجود رانت را در سیس��تم پخش
نفی نمی کنم .اما در بس��یاری از مواقع این نتیجه گیری
ناشی از شکس��ت تجاری فیلم است که عوامل دیگری
غیر از مافیای اکران در ان دخیل هستند.
وی در پاس��خ به این پرسش که س��ینمای ایران در
بخ��ش ص��دور مجوزها ش��اهد رانت مجوز اس��ت و در
دولت های مختلف بعضی از فیلمس��ازان خودی هستند
و فیلم هایی با موضوع های ملتهب را تنها انها می توانند
بس��ازند گفت :این موضوع در تمام دولت ها وجود دارد.
ب��ا توجه ب��ه نگرش های سیاس��ی و فرهنگی هر دولت
فیلمس��ازان مختلفی که به ان طیف نزدیک تر هستند
تبدی��ل به فیلمس��ازان خ��ودی می ش��وند و می توانند
فیلم هایی را بسازند که دیگران نمی توانند به ان موضوع
وارد شوند.
این تهیه کننده پیشکس��وت س��ینما در پایان افزود:
به نظر می رس��د این نگرش در سیس��تم دولتی که به
بعضی از فیلمسازن مظنون است و به بعضی نیست یک
موضوع مبتال به در تمامی دولت هایی است که تا امروز
ب��ر س��ر کار بودند .این نگاه با ضن ب��ه برخی از افراد و
نزدیک شدن به برخی دیگر که قابل اعتماد ان سیستم
دولتی هس��تند شرایطی را فراهم می کند که فیلم هایی
با نگرش های دولت ها ساخته شود.
رانت جان سینما را گرفته است
غالمرضا ازادی تهیه کننده و کارگران سینمای ایران
در گفت وگ��و با روزنامه
با اش��اره به وجود رانت
در س��ینمای ایران گفت :رانتخواری در سینمای ایران
انقدر ریش��ه دار و عمیق اس��ت که نیازمند بررسی های
کارشناسی در طول سالیان است تا بتوان ریشه های این
اتفاق را شناس��ایی کرد .مهم ترین دلیل این رویکردها
وجود س��رمایه های باداورده در سینمای ایران است که
اجازه ش��کل گیری رانت را می دهد .هر کجا که سرمایه
زیادی وجود داش��ته باشد و بتوان از کنار ان به منفعت
مالی بس��یار رسید طبیعی است که به مرور افرادی که
در ای��ن حوزه ها فعالی��ت می کنند برای انکه حاش��یه
امنیت بهتری داش��ته باشند ش��روع می کنند به ایجاد
فضای��ی که تیم و افراد مورد اعتماد یکدیگر را در نقاط
حس��اس به کار بگیرند تا هیچ وقت منافع شان به خطر
نیفتد .یعنی در واقع رانت نیازمند بستری است که این
بس��تر به دلیل وجود سرمایه های کالن در عرصه تولید
و اکران به شکل گسترده ای در حال رخ دادن است.
این تهیه کننده حوزه سینمای کودک در ادامه گفت:
اگ��ر دقت کنید س��رمایه هایی که در ای��ن حوزه خرج
می ش��ود به دلیل اینکه نباید از چرخ��ه باند و مافیای
مح��دودی خارج نش��ود م��دام بین چند نف��ر در حال
چرخش است .خودشان فیلم را تهیه می کنند خودشان
س��الن سینما می س��ازند و خودش��ان فیلم های شان را
اکران می کنند .طبیعی اس��ت در این شرایط سینمای
مستقل که با بودجه های اندک سعی می کند فیلم های
فرهنگی بسازد جایی در چرخه اکران ندارند.
ازادی در ادامه گفت :وقتی جا برای حضور فیلم های
فرهنگی نباش��د س��ینما به ابت��ذال الوده می ش��ود و
اس��تعدادهای عرصه فیلمس��ازی از کارگردان و بازیگر
ت��ا فیلمنامه نویس ب��ه دلیل نبود ش��رایط موازی برای
حضور در این عرصه امکان بروز استعدادهای خودشان
را ندارند .این تهیه کننده س��ینما گفت :نمی توان توقع
داشت که س��ینمای ایران در دست تنها عده ای خاص
در چرخ��ش باش��د و خروجی ان بتوان��د موفقیت امیز
باش��د .س��ینمای ایران خالی از ژانرهای مختلف است
چراکه ام��کان س��اخت فیلم هایی غی��ر از کمدی های
س��خیف و غیراس��تاندارد در س��ینمای ای��ران وج��ود
ندارد.
وی ب��ا بیان اینکه مدیریت دولتی هم دیگر نمی تواند
در ای��ن زمین��ه تغییری بده��د گفت :متاس��فانه انقدر
قدرت رانت در س��ینمای ایران زیاد است که حتی کار
از دس��ت مدیران دولتی هم خارج ش��ده است .در واقع
تصمیم هایی که دولت در جهت شفافیت در عرصه های
مختل��ف س��ینمایی گرفته اس��ت نمی توان��د منجر به
پاس��خگویی افرادی ش��ود ک��ه در این عرص��ه فعالیت
می کنند.
وی در پای��ان گفت :اگر قرار اس��ت اتفاقی در عرصه
تولید و اکران در س��ینمای ایران بیفتد باید به راه هایی
که در دهه ۶۰برای پخش فیلم ها وجود داش��ت رجوع
ک��رد .در ان زم��ان فیلم ه��ا از زم��ان دریاف��ت پروانه
ساخت می دانس��تند چه زمانی می توانند فیلم های شان
را اک��ران کنند .این روش ش��اید بتوان��د موضوع اکران
را در س��ینمای ای��ران به س��مت ش��فافیت بیش��تری
پی��ش ببرد چرا که عرص��ه برای ایجاد ران��ت را کمتر
می کند.
دستمزدهایی که کار دست سینما داد
محم��د نیک بی��ن تهیه کننده س��ینما معتقد اس��ت
دستمزدهایی که درحال حاضر از منابع نامعلوم پرداخت
می ش��ود ،کاری ک��رده ک��ه بخ��ش خصوصی ب��ه این
س��ادگی از عهده اش برنمی ای��د .تهیه کننده فیلم «ملی
و راه های نرفته اش» درباره اینکه بعضی از فیلمس��ازان
و تهیه کنن��دگان از کجا بودجه ه��ای کالن می اورند و از
این راه به س��ینما ضربه می زنند ،گفت :در ش��رایطی که
برخی در سینما دس��تمزدهای کالن پرداخت می کنند،
در نتیج��ه بخش خصوصی در این ش��رایط نمی تواند با
ان قدرتی که همیشه حرکت می کرد و فیلم می ساخت،
به راه خودش ادامه دهد و به مش��کل مالی برمی خورد.
در ای��ن بین یک س��ری از س��ازمان ها ه��م بودجه های
کالن��ی را می اورند و صرف س��اخت فیلم ه��ا می کنند و
با این کار خود بدون هیچ دلیلی ،به یکباره دس��تمزدها
را ب��اال برده اند .پیش از این روالی منطقی وجود داش��ت
که دس��تمزدها طبق ان افزایش پی��دا می کرد ،اما یک
دفعه با رقم های بس��یار باالیی رو به رو ش��ده ایم .در این
شرایط وقتی الزمه یک فیلم است که از بازیگران معروف
استفاده کند ،ان فیلم حداقل باید دست کم ۶-۷میلیارد
بفروشد تا بتواند هزینه هایش را در بیاورد .حال انکه در
شرایط حاضر مسائل و مشکالت پیچیده اکران هم وجود
دارد که همین یک مقدار کارفیلمس��ازی را ریسک پذیر
و سخت تر کرده است .تهیه کننده فیلم «تسویه حساب»
درباره اینکه برای حل بحران اکران و کوتاه کردن دست
مافیا باید چه کار کرد ،افزود :قبال روالی برای تهیه کننده
ش��دن وجود داشت و سلس��له مراتبی باید طی می شد.
در یک زمان حدود ۶-۷س��ال به یکباره تعدادی زیادی
کارت تهیه کنندگ��ی گرفتند ،بدون انکه س��وابق الزم را
داش��ته باشند .از ان زمان این مس��ائل خودش را نشان
داد و پیش بینی می ش��د که این اتفاق��ات خواهد افتاد.
تهیه کنن��ده فیلم «اتش ب��س» در پایان درب��اره اینکه
نهادهای مس��ئول و س��ازمان س��ینمایی برای رفع این
مش��کل چه کار کرده اند ،اظهارکرد :تا به حال نهادهای
مسئول و سازمان سینمایی هیچ اقدامی نکرده اند.
تاثیر منفی پول های باداورده
ابراهیم وحیدزاده کارگردان «عشق فیلم» درباره اینکه
بعضی از فیلمس��ازان و تهیه کنندگان از کجا بودجه های
کالن و بی ضابطه می اورند و از این راه به س��ینما ضربه
می زنند ،گف��ت :در اینکه پول های زیادی می اید و تاثیر
منفی هم روی سینمای ایران می گذارد شکی نیست .اما
اینکه از کجا این پول ها می اید ،چون با این افراد برخورد
نداش��ته ام ،اطالعی هم در این زمین��ه ندارم .کارگردان
«مجس��مه» درباره اینکه برای حل بحران اکران و کوتاه
کردن دست مافیا باید چه کار کرد ،افزود :راه حل به این
معنا ندارد؛ فقط به یک س��ابقه تاریخی می توانم اش��اره
کنم و ان اینکه قبل از انقالب در سال های ۵۵-۵۶انقدر
هزینه س��ینما به دلیل همین اتفاقات بازیگرساالری باال
گرفته بود که سینما عمال احساس ورشکستگی می کرد
و تولیدات متوقف می ش��د .هر چندپس از چندبار توقف
این دس��ت تولیدات ،کم کم دوباره س��ینما جان گرفت
و دوب��اره ش��روع به کار ک��رد و با رقم های متناس��ب با
بودجه ای که می ش��د ،س��ر و ش��کل گرفت ولی پس از
چن��دی دوباره همان دایره معیوب را از س��ر گرفتیم .با
فش��ار دولتی بعید می دانم ای��ن قضیه را بتوان حل کرد.
باید تن بدهیم شرایط به نقطه ای برسد که نتواند بیشتر
پیش��روی کند یا اینکه بیاییم کمک کنیم به فیلم هایی
که با هزینه کمتر و بدون استفاده از سوپراستارها ساخته
می ش��وند و طبعا زیاد نگران ضرر و زیان ش��ان نیستند.
تماش��اگران هم اگر این فیلم را ببینند و دوس��ت داشته
باشند ،کم کم این دس��ت تولیدات برای خودشان جای
مناس��بی پیدا خواهند کرد و سمت و سوی کارهایی که
االن بیش��تر متداول است ،به س��مت فیلم های ارزشی و
هنری خواهد رفت و این حرکت برای سینما و تماشاگر
بهت��ر خواهد بود .ضمن اینکه تماش��اگر هم غیر از انکه
فیلمی با درونمایه س��رگرم کننده می بیند ،از ابعاد هنری
و فرهنگی ان هم می اموزد.
غالمرضا موسوی
غالمرضا ازادی
محمد نیک بین
ابراهیم وحیدزاده
اخری��ن امار ف��روش فیلم های س��ینمایی
ت��ا ۲۵دی ماه در حالی اعالم ش��ده که هفته
گذش��ته س��ینماها به دلیل ع��زای عمومی
و ش��هادت س��ردار س��لیمانی به مدت 3روز
تعطیل بودند .پ��س از ان نیز به دلیل برخی
اتفاقات مانند س��قوط هواپیم��ای اوکراینی و
ش��رایط پس از ان ،گیشه س��ینماها بی تاثیر
نماندند و بر اس��اس اطالعات موجود ش��اهد
رکود در فروش اثار روی پرده بودیم.
به گ��زارش
،امار ف��روش فیلم های
سینمایی بر اساس اطالعات موجود در سامانه
فروش سینمای ایران به این شرح است:
فیلم کمدی «اژدر» س��اخته رضا سبحانی
که از هفته گذش��ته اکران خود را اغاز کرده،
با محدودیت س��نی مثبت ۱۳س��ال بیش از
۹۱میلی��ون توم��ان در تهران ف��روش کرده
و 7ه��زار نف��ر مخاطب ان را در ۵۴س��ینما
تماش��ا کرده اند .فیلم سینمایی «جهان با من
برقص! » به کارگردانی س��روش صحت پس
از دو هفت��ه نمایش در س��ینماهای تهران و
شهرس��تان ،بیش از یک و نیم میلیارد تومان
فروش داش��ته اس��ت .ای��ن اثر ب��ا در اختیار
داش��تن ۱۲۸س��ینما در تهران و شهرستان
۱۲۰هزار مخاطب را به س��ینما اورده است.
فیل��م کمدی «زی��ر نظر» مجی��د صالحی با
محدودیت س��نی مثبت ۱۵سال که از 4دی
م��اه روی پرده س��ینماها نمایش خود را اغاز
کرده4 ،میلیارد و ۲۵۰میلیون تومان فروش
داشته اس��ت .تا امروز این فیلم را ۳۲۸هزار
نفر در ۱۵۵س��ینما تماش��ا کرده ان��د .فیلم
«سونامی» میالد صدرعاملی پس از سه هفته
نمایش در ۷۴سالن سینمایی ۲۴۰ ،میلیون
و ۵۰۰هزار تومان فروش داش��ته و ۱۹هزار
نفر ان را تماشا کرده اند.
درام سینمایی «اش��فتگی» به کارگردانی
و تهیه کنندگی فری��دون جیرانی که نمایش
خود را از ۲۷اذرماه در سینماها اغاز کرده ،تا
امروز ۴۵۸میلیون و ۲۹۳هزار تومان فروش
داشته است .این فیلم با نمایش در ۶۰سالن
س��ینمایی ۳۵هزار نفر مخاطب داشته است.
کمدی اکش��ن «مش��ت اخر» ساخته مهدی
فخی��م زاده پس از حدود ی��ک ماه نمایش در
س��ینماها تا ام��روز ۱۷۳میلیون و ۹۲۶هزار
تومان فروش داش��ته و ۱۴هزار مخاطب در
۴۸س��الن ان را تماش��ا کرده اند .فیلم دفاع
مقدس��ی « ۲۳نفر» ب��ه کارگردان��ی مهدی
ی از
جعفری ک��ه اکران خود را در س��رگروه
۲۰اذرماه اغ��از کرد ،تا ام��روز یک میلیارد
تومان فروش داش��ته اس��ت و ۱۰۰هزار نفر
ان را در ۱۱۴س��الن س��ینمایی در کش��ور
تماشا کرده اند .فیلم درام اجتماعی «جان دار»
حسین امیری دوماری و پدرام پورامیری نیز
پس از گذش��ت بیش از یک م��اه نمایش در
س��ینماها 2میلی��ارد و ۷۷۰میلیون تومان
فروش داش��ته اس��ت .ای��ن اثر ب��ا در اختیار
داشتن ۱۱۴سالن س��ینمایی ۲۱۱هزار نفر
مخاطب داش��ته است .فیلم سینمایی «امیر»
ساخته نیما اقلیما و تهیه کنندگی سید ضیا
هاش��می و با ب��ازی میالد کی م��رام ،هادی
کاظم ،مصطفی قدیر ،بهدخت ولیا ،روش��نک
س��ه قلعه گی ،وحید منافی ،سحر دولتشاهی
و ارتین گلچین که یک درام اجتماعی اس��ت
و همچنین فیلم «نخس��تین امضا برای رعنا»
ب��ه کارگردانی و تهیه کنندگی علی ژکان و با
نق��ش افرینی علیرضا جاللی تبار ،محمدرضا
هدایتی ،شهین تسلیمی ،شهرزاد کمال زاده،
فل��ور نظری ،س��حر گلش��یرازی از امروز ۲۵
دی ماه اکران خود را در س��ینماهای تهران و
شهرستان اغاز کردند.
هفت هنر
زمان��ی مهران مدی��ری در یکی از ایتم ه��ای برنامه
پربیننده «ساعت خوش» در پاسخ به سواالت فرد پشت
دوربی��ن که از سِ �� َمت او در پروژه جویا می ش��د ،خود
را همزم��ان بازیگر ،صدابردار ،تصویرب��ردار ،کارگردان،
تهیه کنن��ده و … معرفی می کرد و برای اثبات ادعایش
با یک طناب دوربین ها را س��وییچ و با یک اشاره بوم را
جابه جا می کرد.
به گزارش
،رانت در سینمای ایران شاید شبیه
همان مثالی اس��ت که در باال ذکر ش��د .سینمای ایران
به دلیل رمق کم و نداش��تن بنیه درس��ت در سیس��تم
مدیریت س��رمایه بستر مناسبی برای بروز و ظهور رانت
اس��ت .رانت اطالعاتی ،رانت مجوزه��ا و وجود رانت در
عرصه اکران که همواره مورد اعتراض بسیاری از اهالی
سینماس��ت باعث شده س��رمایه گذاران به امید داشتن
س��رمایه ای بهتر وارد این حوزه ش��ده و تنها چیزی که
عایدش��ان می ش��ود یک اثر شکس��ت خورده در گیشه
است که هیچ اورده ای برایشان نداشته است.
وج��ود گروه های مختلف در س��ینمای ایران ش��ائبه
باندب��ازی در این عرصه را باال می برد .بس��یاری وجود
مافیا در عرصه های مختلف از جمله بازیگری و اکران را
از جمله دالیل نبود رشد هنری در این عرصه می دانند.
در کنار مافیای اکران اما ،س��ینمای ایران مدتهاست
با اس��یب دیگری نیز مواجه شده است .به نظر می رسد
ج��دا از برخی افرادی که س��ینما را محمل مناس��بی
ب��رای پولش��ویی تش��خیص داده ان��د و س��رمایه های
هنگف��ت ب��اداورده را در گذر از کوچه س��ینما قانونی
جل��وه می دهن��د ،برخ��ی از اهالی همین س��ینما هم
دس��ت به دس��ت این افراد داده و س��ینما را صرفا بدل
ب��ه یک بن��گاه معامالتی کرده اند .س��ینما از منظر این
دس��ت افراد ،محلی ش��ده برای جذب پولهای کالن و
توزیع ان در دایره بسته ای متشکل از چند نفر خودی.
این خودی ها به یُمن این پول باداورده ،دس��تمزدهای
نجوم��ی می گیرند و به مرور نرخ خود را به طرز کاذبی
باال می برن��د .نتیجه اما چندان امیدوار کننده نیس��ت؛
فیلم گیش��ه خوبی ندارد و بازیگ��ران در همین فیلم ها
بدتری��ن بازی های خود را ارائه داده اند و کارگردان یک
تنه هر چه اعتبار داشته به باد فنا داده است.
از س��وی دیگ��ر دالالن دی��روز ،از کن��ار عنوان هایی
همچ��ون س��رمایه گذاری ی��ا در روالی س��خاوتمندانه،
تهیه کنندگ��ی پُز فرهنگ��ی می دهند و پ��س از مدت
کوتاه��ی خود را در کس��وت یکی از اهالی س��ینما هم
جا می زنند.
این دس��ت ابهام ها به ویژه در ش��بکه نمایش خانگی
دیده ش��ده ک��ه در مواردی ب��ه پیگیری ه��ای قضایی
انجامید .در سینما اما هنوز روند پرداخت دستمزدهای
کالن ب��دون ضابطه من��دی خاص��ی جری��ان دارد و
رانتخواری پشت ویترین فرهنگی گویا تازه جان گرفته
است.
جریانی که از س��وی مدیران س��ینمایی به هیچ وجه
مورد توجه قرار نگرفته و به نظر می رس��د در س��کوت
مش��غول ضبط و ربط برنامه های اتی خود برای تسلط
کامل بر اداره سینماست.
اس��تمرار توج��ه نک��ردن به اس��یب هایی ک��ه روند
بی ضابط��ه بودن بر پیکره س��ینمای ایران وارد می کند
شائبه مهیا بودن شرایط تولید و اکران سینمای ایران را
برای حضور رانتخواران حرفه ای قوت می بخشد.
از وضعیت تولید و اکران در سینمای ایران که با باندبازی و رانتخواری همراه است
اعالم زمان
پیش فروش بلیت های
جشنواره فیلم فجر
شنبه
28دی 22 - 1398جمادی االول 18 - 1441ژانویه - 2020شماره -1451پیاپی 2769
در کار روشن کردن چراغ اند
www.smtnews.ir/about.html :
صاحب امتیاز :موسسه فرهنگی و مطبوعاتی «
مدیرمسئول :ناصر بزرگمهر
»
قائم مقام مدیرمسئول :مسعود دهشور
سردبیر:عاطفه خسروی
تلفن - 82190:نمابر -88713730:پیامک -300082190:پیامگیر صوتی88105304:
سازمان اگهی ها - 88722732-3 :نمابراگهی ها88109733 :
امور مشترکین - 88722735 :روابط عمومی88105309 :
توزیع و سازمان شهرستان ها88724211 :
تهران ،خیابان قائم مقام فراهانی -کوچه ازادگان شماره -26کد پستی 1586733811
اگهیads@smtnews.ir :
روابط عمومیpr@smtnews.ir:
امور استان هاostanha@smtnews.ir :
چاپخانه :شرکت چاپ رواق روشن مهر
www.smtnews.ir
info@smtnews.ir
telegram.me/smtnewsinstagram.com/smtnewspaper
tozi.smtnews@gmail.com
عضو انجمن مدیران روزنامه های غیردولتی
با 63امتیاز رتبه 2
روزنامه
عضو انجمن مدیران رسانه
در میان روزنامه های تخصصی مقام 1
عضو تعاونی مطبوعات
در میان روزنامه های اقتصادی مقام 2
گفت وگوی
بدون شرح
طرح :حسین علیزاده
با لیلی گلستان پیرامون حراج های داخلی و گالری داری
رانتی وجود ندارد ،هنرمندان تالش کنند
اگ�ر بخواهی�م ای�ن م�وج منف�ی که ش�ما
می گویی�د را به جریان گالری داری تعمیم بدهیم
و بگوییم این نگاه منفی نس�بت به گالری دارها و
برگزاری نمایشگاه ها در این حوزه هم وجود دارد
چطور؟ ش�ما جزو گالری دارهای قدیمی هستید
که در ای�ن حوزه فعالیت می کنید و در بس�یاری
از مواق�ع از جوان�ان حمای�ت کردید .ام�ا به نظر
می رس�د این جریان در تمامی گالری های هنری
به این صورت نیست.
از روز نخس��ت که ما گالری گلس��تان را ب��از کردیم
تاکید داشتیم که ما تنها اثار هنرمندان جوان را منتشر
می کنیم و با پیشکسوتان کاری نداریم .ما این نگرش را
دنب��ال کردیم و در تمام این س��ال ها ان را اجرا کردیم.
اگر در س��ال ۳۸نمایش��گاه انفرادی داریم از این میزان
۳۰نمایش��گاه به هنرمندان جوان��ی اختصاص دارد که
برای نخس��تین بار اثارش��ان را به نمای��ش می گذارند.
بنابرای��ن ما در گالری گلس��تان به عه��د خودمان برای
حمایت از هنرمن��دان جوان وفادار ماندی��م .اما درباره
گالری های دیگ��ر می توانم بگویم وقت��ی ۲۲۰گالری
فع��ال داریم نمی توانیم بگوییم این تع��داد گالری تنها
با اثار پیشکس��وتان پر می ش��ود .این تع��داد گالری به
ط��ور حتم از اثار هنرمندان جوان بهره می برند .ما اصال
۲۲۰هنرمند پیشکس��وت نداریم که بخواهیم هر سال
این میزان نمایش��گاه برگزار کنیم .پس به نظر می رسد
هنرمندان جوان فرصت حضور در این عرصه را دارند اما
به هر حال بعضی از گالری ها در انتخاب اثر سخت گیرتر
هس��تند و برخی نس��بت به انتخاب اثر اسان می گیرند
که این موضوع بس��تگی به نوع نگ��رش گالری دارد .غر
زدن بعض��ی از جوان��ان پیرامون این موض��وع که برای
م��ا راهی وجود ندارد قابل قبول نیس��ت ،چرا که حضور
در عرصه های هنری به ص��ورت حرفه ای نیازمند کار و
تالش بسیار است و باید تالش کرد تا به موفقیت رسید.
ش�اید به این خاطر اس�ت که برخی دوس�ت
دارند یک شبه ره صد ساله را بروند.
متاس��فانه این نگرش در بسیاری از حوزه ها به اشتباه
وجود دارد و بس��یاری دوس��ت دارند یک ش��به به همه
جا برس��ند .این نگاه در هنر اش��تباه است .هیچ کدام از
پیشکسوتان هنر یک شبه به این جایگاه نرسیدند و باید
برای حرفه و هنری که دارند تالش بسیار کنند.
ش�ما در گالری گلس�تان برای انتخاب اثار و
برگزاری نمایشگاه ها ش�ورایی دارید یا خودتان
به تنهایی اثار را انتخاب می کنید؟
ب��رای اث��اری که قرار اس��ت به نمای��ش دربیاید من
خ��ودم به تنهایی تصمیم می گی��رم و فقط به اثر هنری
نگاه می کنم .خیلی از این هنرمندان با س��فارش پیش
من می ایند و بس��یاری با رزوم��ه و جوایزی که گرفتند
روبه روی من می نشینند برای مذاکره .در حالی که هیچ
ک��دام از این موضوع ها بر روند انتخاب اثار تاثیری ندارد
و من تنها اثر هنری را فارغ از اینکه ان را چه کسی خلق
کرده اس��ت انتخاب می کنم .در کنار کیفیت اثر اخالق
هنرمند هم برایم از اهمیت باالیی برخوردار است .اینکه
چق��در نگاه حرفه ای به هن��ر دارد و چقدر می توانم با او
تعام��ل کنم .گاه پیش می اید اث��ری را انتخاب می کنم
اما اخالق هنرمند اصال مناس��ب نیس��ت و من ان کار را
نمی پذیریم .ای��ن دو مولفه در کنار هم مهم ترین معیار
برای انتخ��اب و حضور هنرمندان در گالری گلس��تان
است.
ش�ما جزو افرادی بودید ک�ه دغدغه فعالیت
صنف�ی گال�ری داران را داش�تید و در این زمینه
تالش های بسیاری کردید تا گالری داران بتوانند
در یک جمع واحد و متحد حضور داش�ته باشند و
ذیل یک فعالیت صنفی به مشکالتشان رسیدگی
ش�ود ،اما هنوز ش�اهد هس�تیم که اختالف های
زی�ادی می�ان گال�ری داران وج�ود دارد .چطور
می توان به یک وحدت میان گالری داران رسید؟
بیش از دو دهه است که تالش کردیم تا انجمن صنفی
گالری داران تهران را راه اندازی کنیم که خوش��بختانه
ای��ن اتفاق در دول��ت اقای روحانی افت��اد و این انجمن
به ثبت رس��ید .روز نخس��ت که این انجمن راه افتاد من
از اعض��ا خواهش کردم به من رای ندهند تا خودش��ان
بتوانن��د بهتر کارها را پیش ببرند .م��ن مدتی به دالیل
ش��خصی از انجمن بی��رون امدم و به تازگ��ی باز هم به
انجمن بازگش��تم و به درخواس��ت هیات مدیره انجمن
وارد این انجمن صنفی ش��دم و امی��دوارم بتوانم در این
زمینه کارایی الزم را داش��ته باشم .من امیدوارم بتوانیم
در رون��د اتحاد میان گالری داره��ا تالش کنیم و به طور
حت��م انجمن می توان��د گام های مثبت��ی در این زمینه
بردارد.
پیشنهادهای روز
چه برنامه ای گوش کنیم؟
چه کتابی بخوانیم؟
باستانی پاریزی با صدای بهروز رضوی
انتشار «پایی که جا ماند» برای هفتادمین بار
زندگینام��ه و برخ��ی ماجراه��ای زندگ��ی
ش��ادروان محمدابراهیم باس��تانی پاریزی به
م��دت یک هفته و 6قس��مت ۲۰دقیقه ای ،در
برنام��ه «کتاب ش��ب» رادیو ته��ران بازخوانی
می شود .برنامه «کتاب شب» ،بازخوانی رمان ها
و کتاب های مش��هور ایران و جهان را به عهده دارد و زندگینامه داستانی مفاخر و
مشاهیر را نیز به مناسبت ،بازخوانی می کند .این برنامه هر شب به جز جمعه ها با
تهیه کنندگی رضا قربانی و زرین کشاورز از گروه اخالق و زندگی شهروندی رادیو
تهران ،روی انتن می رود و گوینده ثابت ان بهروز رضوی اس��ت .پخش بازخوانی
زندگینامه ش��ادروان باستانی پاریزی با تهیه کنندگی رضا قربانی دامغانی ،از روز
۲۸دی ساعت ۲۳ :۳۰اغاز می شود و روز ۳بهمن به پایان می رسد.
کتاب «پایی که جا ماند» خاطرات خودنوشت سیدناصر
حس��ینی پور که از سوی رهبر معظم انقالب به عنوان یک
روایت استثنایی از حوادث تکان دهنده اسارتگاه های عراق
تعبیر ش��ده ،به چاپ هفتادم رس��ید .کت��اب «پایی که جا
ماند» ،یادداش��ت های روزانه س��ید ناصر حس��ینی پور در
دوران اس��ارتش است که به صورت خاطره نوشته ش��ده است .این کتاب در ابتدا
در ۲۳صفح��ه به ص��ورت خالصه و رمزگونه و با چند ک��د و کلمه کوتاه در دوران
اسارت این نویسنده ،به صورت مخفیانه نوشته و بعد از ازادی وی ،براساس تاریخ،
کدها و جمله های کوتاه که هرکدام گرای خاطره و اتفاق خاصی بوده ،بازنویس��ی
ش��ده اس��ت به طوری که توانسته اس��ت خاطرات ۱۸۷روز از ۸۰۸روز اسارت را
به تحریر دراورد.
«ترامپ» سوژه هنر شد
می خواهید بدانید در س��ر «ترام��پ» چه می گذرد؟ کالم مورتون
هنرمند تجس��می مجس��مه ای از سر رئیس جمهوری ایالت متحده
امریکا را به عنوان یک اثر هنر عمومی خلق کرده اس��ت .به گزارش
ایس��نا به نقل از گاردین ،این اثر هنری که حدود س��ه متر ارتفاع
دارد و از فایبرگلس و چوب ساخته شده ،یک مجسمه توخالی است
که بازدیدکنندگان می توانند وارد ان ش��ده و داخل ان بنش��ینند.
ای��ن اثر هنری که در حقیقت امیزه ای از مجسمه س��ازی و معماری
اس��ت ،به نحوی س��اخته ش��ده که به نظر می رس��د از زمین خارج
ش��ده و نیمکتی برای نشس��تن را در خود جای داده است که گویی
در ش��عله های عظیم اتش محاصره ش��ده اس��ت .از زمانی که این
اثر برای نخس��تین بار در «س��یدنی» رونمایی شد ،در بین کاربران
اینس��تاگرام محبوب شد و سپس به ایالت «کوئینزلند» منتقل شد.
روز چهارشنبه نیز از این اثر در ایالت « ویکتوریا» در نزدیکی گالری
ن که یک استاد دانشگاه «مانش» و از
«بلرت » رونمایی ش��د .مورتو
هنرمندانی اس��ت که در بزرگ ترین موسس��ه های هنری استرالیا و
جهان نمایش��گاه برپا کرده اس��ت ،می گوید :این اثر را در واکنشی به
شرایط سیاسی کنونی خلق کرده است .این هنرمند در گفت وگویی
با گاردین استرالیا بیان کرد :می دانم که این ،یک اثر هنری زشت و
س��طحی است و تا حدودی به خود « ترامپ» شباهت دارد .این یک
اثر چالش برانگیز محس��وب می ش��ود .مورتون افزود :این اثر هنری
همزمان با اتش س��وزی های استرالیا در این مکان رونمایی می شود.
اتش استرالیا را فرا گرفته است .ترامپ می تواند یکی از افرادی باشد
که با انکار تغییرات اقلیمی ،این ش��رایط را به وجود اورده اس��ت .ما
در برهه ای از زمان قرار داریم که باید نظاره گر جهان باش��یم .ما در
الیه ای از دود زندگی می کنیم .این هنرمند در پاس��خ به این س��وال
که نظر یکی از طرفداران ترامپ درباره این اثر هنری او چه می تواند
باش��د گفت :کس��انی که از « دونالد ترامپ» خوششان می اید دیوانه
هستند .مورتون بیان کرد ،قصد نداشته اثری را خلق کند که تصاویر
ان به سرعت در صفحات مجازی دست به دست شود.
«کوریوالنوس»
به هندوستان می رود
نمای��ش «کوریوالنوس» تازه ترین تولید «تئاتر مس��تقل تهران»
برای اجرا در فستیوال « »itfokبه هندوستان سفر می کند.
به گزارش
،نمایش «کوریوالنوس» که تابس��تان امسال با
طراحی و کارگردانی مصطفا کوش��کی در «تئاتر مستقل تهران» به
صحنه رفت ،از سوی Amitesh groverدبیر فستیوال «»itfok
برای حضور در دوازدهمین دوره این رویداد دعوت شده و به زودی
راهی هندوستان می شود.
فس��تیوال امس��ال از 20ژانویه ( 30دی) در ش��هر Thrissurاز
ایالت keralaبرگزار می شود و طی ان ٦گروه داخلی ٦ ،اجرا به زبان
ماالیاالم (از جمله ۲۲زبان موجود در هندوستان که به ویژه در ایالت
جنوبی کراال مورد استفاده قرار می گیرد) در کنار ٧گروه بین المللی
ِ
اث��ار خود را به صحنه می برند که نام نمایش «کوریوالنوس» نیز در
میان ۷اجرای بین المللی دعوت شده قرار دارد.
براس��اس جدول زمان بندی ،گروه ایرانی روزهای ٢٢و ٢٣ژانویه
( ٢و ٣بهمن) ساعت ١٦روی صحنه خواهد رفت.
« »itfokاز جمل��ه فس��تیوال های مه��م تئاتر در اسیا س��ت که
هر س��ال ع�لاوه بر دع��وت از گروه های نمایش��ی خارجی ،مدیران
کمپانی های معتبر تئاتری جهان را نیز به هندوستان فرامی خواند.
در اولی��ن حض��ور بین الملل��ی نمایش «کوریوالن��وس» مصطفا
کوش��کی ،ریحانه رنجبر ،یزدان دارابی ،ش��کیال س��ماواتی ،س��حر
عبدالملکی ،س��حر س��الک ،هدیه بختیاری ،س��هیال کمری ،ملینا
رحمانی ،حمید عاشوری ،مهام شریفی ،ارمینا ضیاءنور و محمدامین
لطفی به ایفای نقش می پردازند.
جذب مدرس کانون زبان ایران
کانون زبان ایران برای دوره های جدید خود ازمون جذب مدرس
برگ��زار می کن��د .به گ��زارش
،کانون زبان ای��ران به عنوان
قدیمی ترین ،بزرگ ترین و معتبرترین موسسه اموزش زبان در ایران،
برای تکمیل کادر علمی خود در سراسر کشور ،ازمون جذب مدرس
را در بخش های انگلیسی (کودکان ،نوجوانان ،جوانان و بزرگساالن)
و بخش های غیرانگلیسی (فرانسه ،عربی ،اسپانیایی ،المانی ،روسی
و ایتالیایی) برگزار می کند .زمان ثبت نام در این ازمون از ساعت 10
صبح روز یکشنبه 22دی در ادرس reg.ili.irاغاز شد و تا ساعت
23روز شنبه 12بهمن ادامه می یابد .بنابراین گزارش ازمون جذب
مدرس زمستان 98قرار است روز جمعه 18بهمن ساعت 10صبح
برگزار ش��ود .عالقه مندان به ش��رکت در این ازمون می توانند برای
کسب اطالعات بیشتر به تارنمای کانون زبان ایران مراجعه کنند.
شرکت های مسئول ،جامعه پایدار
محم�د فاضل�ی -عضو هی�ات علمی دانش�گاه
ش�هید بهشتی :شرکت کاریبوکافی بعد از استارباکس،
بزرگ ترین قهوه فروشی در امریکاستَ .چد ترویک ،مدیر
منابع یابی قهوه در این شرکت ،کاری کرده که 100درصد
قهوه مصرفی این شرکت از مزارع مورد تایید ِرین فا ِرست
اَالین��س (اتحادیه ای برای حفظ جنگل های بارانی) تهیه
می شود .کاریبوکافی خود را در قبال وضع محیط زیستی
تولید قهوه و شرایط کاری کارگران تولیدکننده قهوه مسئول می داند.
رین فا ِرس��ت اَالینس با دادن مجوز برچس��ب «مورد تایید ِرین فا ِرست اَالینس»
و مهر «قورباغه س��بز» روی محصوالت و ترکیباتی که در مزارع تاییدش��ده تولید
می ش��وند ،ب��ه مصرف کنندگان کمک می کند تا محصوالت پایدار را شناس��ایی و
تولیدکنندگان نیز در مسیر پایداری حرکت کنند.
انچ��ه ش��رکت کاریبوکاف��ی انجام می دهد ،بخش��ی از ان چیزی اس��ت که در
جه��ان امروز باعنوان «مس��ئولیت اجتماعی ش��رکتی» (Corporate Social
)Responsibility - CSRخوانده می ش��ود و عبارت خالصه ش��ده برای ان در
فارسی هم می تواند «ماش» باشد.
«مس��ئولیت اجتماع��ی ش��رکتی» (م��اش) خیل��ی خالص��ه عبارت اس��ت از
مسئولیت پذیری شرکت ها در قبال تاثیرات محیط زیستی و اجتماعی که بر جهان
باقی می گذارند .ش��رکتی مثل مک دونالد غذای میلیون ها انس��ان را هر روز تامین
می کند .هر تصمیم این شرکت درباره ترکیب غذایی اش بر سالمت انسان ها موثر
است .هر تصمیم شرکت ها درباره مواد اولیه محصوالت شان یا شیوه تامین انها بر
محیط زیست نیز اثرگذار است.
تقاضا برای مس��ئولیت پذیر شدن شرکت ها در قبال تولیدات شان – برای مثال،
پاس��خگو ش��دن ایران خودرو و سایپا در قبال خودروهایی که به ملت ایران تحویل
می دهند – در دو س��ه دهه گذش��ته زیاد شده است .شرکت ها به دالیل مختلف از
جمله نگرانی برای ش��هرت برندشان ،مالحظات اخالقی یا فشار گروه های ذی نفع
تمایل دارند «مسئولیت اجتماعی شرکتی» را در کارشان جدی بگیرند.
کتاب «مس��ئولیت اجتماعی شرکتی» نوشته اس��بن رابک پدروسن که فاطمه
دانش��ور ،تایماز س��یدمصطفایی و مریم رفیعی ان را به فارس��ی ترجمه کرده اند و
در س��ال ۱۳۹۶نش��ر ایران بان ان را منتش��ر کرده اس��ت ،در میان همه اثاری که
من درباره «مس��ئولیت اجتماعی ش��رکتی» دیده ام ،بهترین اثر برای تشریح ابعاد
مختلف «ماش» است.
کت��اب در 10فص��ل ،چرایی ظه��ور ماش در دنیای ام��روز ،رابطه ان با رهبری
( )Leadershipو مدیریت ( ،)Managementمدیریت منابع انسانی شرکت و
ماش ،و نس��بت های بین ماش با نواوری ،فعالیت های خیریه ای شرکت ها ،زنجیره
تامین ،تقاضاهای اجتماعی برای ماش و رابطه اخالق و ماش را تش��ریح می کند.
کتاب مملو از مثال هایی درباره «مسئولیت اجتماعی شرکتی» است.
مس��ئولیت اجتماعی ش��رکتی در جهان امروز هر چه بیشتر ضروری می شود و
روندها نش��ان می دهد ،استانداردهای جهانی برای ان نیز تدوین شده و بیشتر نیز
خواهد ش��د .ش��رکت ها در ایران نیز مجبور خواهند شد مسئولیت پذیری بیشتری
داش��ته باش��ند .این کتاب برای عالقه مندان به این مبحث بسیار مفید است .متن
را با دو نکته مهم که در این کتاب خیلی خوب تشریح شده است پایان می دهم.
تفاوت مدیریت و رهبری چیس��ت؟ مدیریت ،بس��یج منابع ،هماهنگ س��ازی،
نظارت کردن و پیش بردن انجام کاری است که «راه حل انجام ان شناخته شده و
موجود است ».اما رهبری ،پرسیدن سواالت مهم برای ساختن و رسیدن به راه حل
مسئله ای است که «راه حل شناخته شده ای برای ان وجود ندارد ».اهمیت رهبری
در همین تمایز مهم اما ظریف نهفته است.
پذیرش مس��ئولیت اجتماعی ش��رکتی به معنای کار خیریه کردن یا کمک های
هزینه بردار به ذی نفعان یا جامعه میزبان کردن نیست .پذیرش مسئولیت اجتماعی
گاه به معنای نواوری برای ارائه محصوالتی است که اگرچه تاثیرات مخرب کمتری
بر محیط زیست باقی می گذارند و فواید اجتماعی شان بیشتر است ،اما برای شرکت
نیز سوداور هستند .اگر شرکت ها محصوالتی با مصرف کمتر مواد اولیه ارائه کنند،
در قبال محیط زیس��ت مس��ئول بوده اند اما همزمان هزینه تولید را کاهش داده و
سودشان را افزوده اند .بنابراین ،مسئولیت اجتماعی شرکتی ،تاسیس خیریه نیست.
فعاالن اقتصادی و استراتژیست هایی با قدرت رهبری قادرند مسئولیت اجتماعی
ش��رکتی را به اقدامی راهبردی برای بهتر کردن وضعیت ش��رکت ها ،بهبود برند،
زندگی ش��رکتی اخالقی تر و ساختن دنیای اجتماعی و محیط زیستی بهتر تبدیل
کنند .خواندن این کتاب به همه فعاالن اقتصادی کسب وکارها ،صاحبان شرکت ها،
مدیران برنامه ریزی راهبردی ش��رکت ها و فعاالنی که مایل اند س��همی در ساختن
دنیایی اخالقی تر و پایدارتر داش��ته باش��ند توصیه می شود .ما نیز در ایران به فشار
اجتماعی برای مس��ئول ساختن ش��رکت ها در قبال تاثیرات شان بر جامعه ایرانی،
سخت نیازمندیم.
یادداشت
علی نعیمی :برگزاری حراج های داخلی برای فروش
اثار هنری که چند س��الی است موجب رونق اقتصاد
هنر ش��ده است ،در کنار مزیت ها و اتفاق های خوشی
که ب��رای هنرمندان رق��م می زند ،همواره ش��ائبه و
ذهنیتی را در میان هنرمندان جوان به وجود می اورد
ک��ه حضور در ای��ن رویداده��ا تنها با ران��ت و رابطه
امکان پذیر است و بدون توصیه شخصی نمی توان اثر
یک هنرمند را در حراج تهران به فروش رساند .وجود
رانت در اقتصاد هنر ب��ه دلیل باال بودن تراکنش های
مالی در این حوزه همواره یکی از فرضیه هایی اس��ت
که در می��ان برخی از افراد مطرح اس��ت .هنرمندان
جوان معتقدند مافیای گال��ری داران و افرادی که در
حوزه مجموع��ه داری فعالیت می کنن��د اجازه ورود
اف��راد جدی��د را نمی دهند .ب��ه بهانه ای��ن موضوع با
لیلی گلس��تان مدیر گالری گلس��تان و از هنرمندان
پیشکس��وت ایرانی گفت وگ��و کردیم ک��ه در ادامه
می خوانید:
خانم گلستان بسیاری از هنرمندان جوان
معتقدند حراجی های ب�زرگ داخلی و خارجی
و منطق�ه ای تنه�ا در دس�ت قش�ر خاص�ی از
فعاالن این عرصه اس�ت و اجازه رش�د و حضور
هنرمندان جوان داده نمی شود ،ایا این فرضیه
را شما تایید می کنید؟
من درب��اره حراج ه��ای خارجی نظری ن��دارم اما
درباره حراج های داخل��ی به ویژه حراج تهران به نظر
می رسد که این فرضیه نمی تواند درست باشد ،چراکه
حراج تهران در س��ال ۲بار برگزار می شود که یک بار
با حضور اثار پیشکس��وتان عرصه هنرهای تجسمی
است و بار دوم به اثار هنرمندان جوان اختصاص دارد
که روز گذش��ته هم برگزار ش��د و از ط��رف گالری ما
۳اث��ر از هنرمندان جوان بدون هی��چ توصیه و رانتی
پذیرفته ش��د و به نظر می رسد که جا برای جوانان باز
اس��ت و قبول ندارم که رانت بازی در این عرصه وجود
دارد چ��را که ما از ۱۰اثری که فرس��تادیم ۳تای ان
پذیرفته ش��د و خوش به حال انهایی که کارش��ان در
حراج حضور دارد.
پس شما می گویید معیارهای حراج تهران
ب�ر اس�اس مولفه های هنری اس�ت و هیچ گونه
توصیه و دخل و تصرفی در ان اتفاق نمی افتد؟
بل��ه .معیاره��ای هنر اس��اس انتخاب اثار اس��ت
و م��ن این را گواه��ی می دهم که اث��اری که از طرف
گالری گلس��تان معرفی و انتخاب ش��د تنها بر اساس
شایستگی اثر انتخاب شده است .حتی اگر به کاتالوگ
ی که جمعه برگزار ش��د نگاه��ی بیندازید
ح��راج د
می بینید که بس��یاری از هنرمندانی که در این حراج
حضور دارند نام اش��نا نیس��تند و برای نخس��تین بار
ت
در حراج ش��رکت می کنند که نشان می دهد فرص
خوبی برای جوانان این عرصه باش��د .این توهم و موج
منفی که نسبت به انتخاب اثار برای حراج ها بر اساس
مولفه های غیرهنری ایجاد ش��ده است را اصال قبول
ندارم.
اخبار کوتاه
علی اصغر س�یدابادی – نویس�نده :مدتی پیش
عبدالق��ادر بل��وچ را در ته��ران دیدم و ناه��اری با هم
خوردی��م .دیدار خوبی ب��ود .به قیاف��ه اش نمی امد اما
تقریبا هم س��ن بچه من بود .احتماال م��ا دو نفر را کنار
ه��م ببینید ،به قیافه من هم نمی خ��ورد که فرزند این
سنی داش��ته باش��م ،ولی واقعیت ها را باید پذیرفت .از
ای��ن طرف و ان طرف حرف زدیم .من بیش تر دوس��ت
داش��تم بش��نوم .از عبدالحکیم بهار و نقش��ش در راه اندازی کتابخانه روستایش
«وش��نام دری» گفت و از ۲۵کتابخانه روس��تایی در منطقه دش��تیاری چابهار
گف��ت که مردم بدون کمک دولت درس��ت کرده اند .از تاثی��ر کتابخانه کوچک
وشنام دری گفت که دختران ترک تحصیل کرده روستا را به مدرسه بازگردانده
اس��ت .از نویسنده هایی گفت که عبدالقادر کتاب هایشان را خواسته است و انان
فرستاده اند و من یادم افتاد که چه ادم بدقولی ام .از شبکه ای گفت که اقای بهار
و دیگر ترویج کنندگان روستایی کتاب در منطقه راه انداخته اند و هر ماه در یک
روستا جمع می شوند و تجربه هایشان را رد و بدل می کنند و همان جا کتاب هایی
را که بچه های روستا خوانده اند با خوانده های دیگر روستاها مبادله می کنند .به
عبدالقادر که هم سن و سال فرزند من است ،گفتم حتما چیزی درباره کارهای
دوس��تم عبدالحکی��م و تو و بقیه بچه ه��ای بلوچ که کار تروی��ج کتاب خوانی را
هم چون نهادی اجتماعی دنبال می کنند ،می نویسم ،اما هربار خواستم درباره اش
بنویسم حادثه و فاجعه ای پیش امد تا امروز که عکس او را در سیل دیدم .باید
وسط همین حادثه ها از زندگی بنویسیم .می نویسم چون کسانی مثل عبدالقادر
و عبدالحکیم و دیگرانی مانند ایش��ان در س��یاه ترین روزها برای من نقطه های
امیدند و بخت بلندی دارم که تعداد زیادی از انان را در سراسر ایران می شناسم.
از همه جا که ناامید می ش��وم و پریش��ان حال ،کس��انی را به یاد می اورم که با
کمترین داشته پولی و با تکیه بر سرمایه اجتماعی در کار روشن کردن چراغ اند.
وقتی ناامیدی دوستانم را می بینم ،دلم می خواهد نشانی ساده انان را بنویسم و
بگویم درمان درد شما در این نشانی هاست .سیاهی مثل ویروس سرماخوردگی
تندتند تکثیر می شود و ما ناخواسته با مایوس شدن و ناامید شدن به انتقال این
ویروس کمک می کنیم .هر یک باید روزنه نوری پیدا کنیم و به ان چنگ بزنیم و
به گسترشش کمک کنیم .این روزنه ها دل مرا روشن می کنند .شما هم بگردید
و روزنه های نور و امید خود را پیدا کنید تا سیاهی ناامیدی زمین گیرمان نکند.
یادداشت
منشور اخالق حرفه ای روزنامه نگاری در روزنامه
کارتون روز