روزنامه صمت شماره 1841
روزنامه صمت شماره 1841
اولین روزنامه سهامداری ایران (خبرنگاران و کارکنان)
شنبه
26تیر1400
6ذی الحجه 1442
17ژوئیه 2021
سال سی ویکم دوره جدید شماره 1840پیاپی 3158
16صفحه قیمت 2000 :تومان
سرمقاله
http://Telegram.me/smtnews
گفت و گو
ضرورت تجمیع و نظام مندی
سیستم های حمایتی
2
www.smtnews.ir -
یادداشت های امروز
پایان مهاجرت با افزایش
منزلت نیروی کار
12
نقش تامین اجتماعی
در صنعت خودرو
نده
پرو
13
جاماندگان از خدمات
تامین اجتماعی
در بررسی
11
بیمه دلگرمی است
اما وجود ندارد
9
بیمه ها
بو کار
و بیم های کس
به مناسبت روز تامین اجتماعی و بهزیستی نمایان شد
رفاهی که تامین نشد
ضرورت مداخله کارگران در اداره تامین اجتماعی
دست دولت در صندوق تامین اجتماعی
دردسرهای دستمزد پایین کارگران معدن
چتری برای حمایت از همه
اصناف و گالیه های بیمه ای
جای خالی امنیت شغلی و بیمه در صنعت نمایشگاهی
زخم دولتی ها بر پیکره صندوق بیمه کارگران
3
4
5
6
7
9
11
تولی�د ری�ل ،اغ�از تولید محص�والت ب�ا ارزش اف�زوده باال در
ذوب اهن بود
ی��زدی زاده ب��ا بیان اینکه ذوب اهن ۱۰درصد تولید فوالد کش��ور را دارد که تولید
ان مش��ابه ۷۵درصد س��ایر فوالدسازان دنیاس��ت ،افزود :روش سایر تولیدکنندگان
فوالد کشور مشابه معادل ۵درصد تولیدکنندگان فوالدی دنیا با گاز است ،بنابراین
ذوب اهن برای ماندن در گوی رقابت ،اس��تراتژی تنوع بخش��ی به تولیدات خود را در
پیش گرفته است که تولید ریل اغاز تولید محصوالت با ارزش افزوده باال بود و به دنبال
ان محصوالت دیگر همچون کالف های صنعتی ،تکمیل سبد ورق سازه های فوالدی،
طراحی و تولید تیراهن نیمه سبک و ...در دستور تولید قرار گرفت .وی به تنوع بخشی
محصوالت در نورد ۶۵۰اشاره کرد و گفت :همواره ذوب اهن در نورد ۶۵۰با ظرفیت
مازاد مواجه بود که با ورود ریل به این کارگاه ،ظرفیت خالی را پر کردیم و این موجب
تکمیل ظرفیت ،تنوع بخشی محصوالت و کاهش ضایعات تولیدات شده است.
مدیرعام��ل ذوب اه��ن اصفهان ب��ا تاکید بر اینکه کمبود م��واد اولیه و لزوم تولید
محص��والت ب��ا ارزش افزوده باال یک��ی از چالش های ذوب اهن اس��ت ،تصریح کرد:
امروز توسعه تیراهن بال پهن در ذوب اهن ضرورت دارد ،البته باید توجه داشت که
بیشترین حاشیه سود برای این شرکت به ترتیب مربوط به تولید ریل ،سپس کالف،
ارک ،تیراهن و میلگرد ساده است.
وی در ادامه با اش��اره به بازس��ازی کوره بلند ش��ماره یک بعد از پنج سال توقف با
اتکا به توان داخلی ش��رکت و بومی س��ازی ،گفت :این اتفاق موجب افزایش ظرفیت
رضایت سهامداران از عملکرد هیات مدیره در مجمع عمومی عادی سالیانه ذوب اهن اصفهان:
ذوب اهن اصفهان با سوداوری بر مدار توسعه
یزدی زاده مدیرعامل ذوب اهن :ریل ملی نماد توسعه و تعالی صنعت فوالد در خط اول جبهه صنعت کشور است.
تولید شرکت به میزان ۸۰۰هزار تن در سال و کاهش ریسک تولید ذوب اهن شده
است .مدیرعامل شرکت ذوب اهن اصفهان با اشاره به بهبود وضعیت نقدینگی شرکت
نس��بت به ۱۰س��ال گذشته ،اظهار کرد :طی سال گذشته سود شرکت به میزان ۱۵
هزار و ۸۱۹میلیارد ریال رسید که دالیل افزایش میزان درامد و سود شرکت ناشی
از تمرک��ز ب��ر تولید ،فروش محصوالت صنعتی و محص��والت با ارزش افزوده باالتر،
تمرکز ش��رکت بر صادرات به دلیل ارزش افزوده باالتر ،افزایش تورم و افزایش س��طح
عمومی قیمت ها است.
رشد ۲۴۵درصدی سوداوری شرکت های تابعه ذوب اهن در
سال ۹۹
وی یاداور ش��د :ذوب اهن ،شاهد رشد ۲۴۵درصدی سوداوری شرکت های تابعه
خود نسبت به سال ۹۸بوده است.
یزدی زاده با بیان اینکه با همت تالش��گران ذوب اهن برای نخس��تین بار خروج
از زیان انباش��ته پس از یک دهه در این ش��رکت اتفاق افتاده اس��ت ،گفت :ذوب اهن
طی یک دهه برای نخس��تین بار در س��ال ۹۹به این نقطه رس��ید تا بتواند س��ود
را بین س��هامداران توزیع کند و س��ال گذش��ته میزان س��ود ۵۰۰میلیارد تومان را
پیش بینی کرده بودیم ،اما به ۹۷۴میلیارد تومان س��ود قابل توزیع دس��ت یافتیم.
مدیرعامل ذوب اهن اصفهان با اشاره به برخی دستاوردهای مهم این شرکت ،گفت:
تملک معادن زغال سنگ سوادکوه ،تکمیل فاز نخست پروژه انتقال پساب فوالدشهر،
طراحی ،ساخت و نصب درهای فلکسیبل باطری ۳کک سازی در مسیر صنعت سبز،
دس��تیابی به دانش فنی طراحی نس��وز بدنه کوره بلند برای نخس��تین بار در کشور،
افزایش ۴۰هزار میلیارد ریالی حد اعتباری ش��رکت در بانک ها ،دریافت لوح تقدیر
از بانک مرکزی و ...از جمله این دس��تاوردها بوده اس��ت .وی ادامه داد :یکی از عوامل
تاثیرگذار بر تولید ذوب اهن ،عدم تامین یک میلیون و ۷۵۰هزار تن سنگ اهن بوده
که تغییرات پیاپی در وزارت صمت در سال قبل یکی از عوامل اصلی ان بوده است.
ی��زدی زاده درب��اره پروژه تزریق پودر زغ��ال در کاهش مصرف کک ،گفت :کاهش
هزینه های ارز ناشی از واردات کک ،کاهش وابستگی به کک با توجه به محدود بودن
ذخای��ر زغال ،افزایش به��ره وری کوره بلند از جمله دالیل تاکید بر اجرای این پروژه
است .وی درباره دالیل تاخیر در اجرای این پروژه ،گفت :عدم استفاده از کارشناسان
و ش��رکت های خارجی به دلیل تحریم ،عدم امکان بازدید و طی دوره های اموزش��ی
پرس��نل در کش��ورهای دارای این تجهیزات ،عدم وجود تجرب��ه بهره برداری از این
طرح :ایدا فریدی
همسان سازی با طعم تلخ تورم
تامین اجتماعی؛ از نیویورک تا پاریس و اسلو 15
14
بهروز راعی :مجمع عمومی عادی ساالنه ذوب اهن اصفهان با حضور سهامداران،
نماین��دگان صاحبان س��هام ،اعضای هیات مدیره و نماینده س��ازمان بورس و اوراق
بهادار تهران ،در تاالر تشریفات و تاالر اهن ذوب اهن اصفهان با رعایت پروتکل های
بهداشتی پنجشنبه ۲۴تیرماه برگزار شد .نمایندگان سهامداران عمده ذوب اهن در
جایگاه هیات رئیس��ه قرار گرفتند و س��عید عبودی رییس هیات مدیره شرکت صدر
تامین ریاست مجمع را عهده دار شد.
مهن��دس منص��ور ی��زدی زاده مدیرعام��ل ذوب اه��ن اصفهان در ارای��ه گزارش
هیات مدیره مربوط به عملکرد س��ال ۹۹و برنامه های اتی این ش��رکت گفت :س��ال
۹۹سالی خاص و ویژه به لحاظ شیوع ویروس کرونا و محدودیت صادرات و واردات
مواد اولیه برای تمام کش��ورها بود اما با این وجود طی س��ال های ۹۸و ۹۹رش��د ۴و
۵درصدی و در مجموع دو سال ،رشد ۹درصدی را در تولید داشتیم.
یزدی زاده با اش��اره به دس��تاوردهای مهم ش��رکت ذوب اهن اصفهان ،تاکید کرد:
دریاف��ت گواهینامه اس��تاندارد ملی ایران ب��رای تولید ریل ملی ،رکورد تولید ریل به
میزان ۵۸هزار تن با افزایش ۲۸۲درصدی نس��بت به س��ال ،۱۳۹۸طراحی و تولید
س��وزن ری��ل ، ۶۰E۱A۱طراحی و تولید ریل مع��دن R۱۸در نورد ،۶۵۰پذیرش
ریل ملی در بورس کاال ،انعقاد نخس��تین قرارداد صادرات ریل و به کارگیری ریل در
۶محور راه اهن کشور از جمله دستاوردهای ریلی ذوب اهن در سال ۹۹بوده است.
7
پروژه در کش��ور ،عدم امکان تثبیت ش��رایط کاری در
ک��وره بلندها به دلیل برخی مش��کالت در تامین مواد
اولیه باکیفیت و کم ابی از جمله دالیل تاخیر است.
مدیرعام��ل ذوب اه��ن اصفهان در ادام��ه به برخی
چالش های ذوب اهن اش��اره کرد و افزود :خشکسالی،
کمب��ود اب ،ع��دم پایداری تامین مواد اه��ن دار ،قرار گرفتن ذوب اهن در لیس��ت
تحری��م ،پایین بودن س��رمایه در گردش ،ش��یوع کرونا ،ظرفی��ت پایین تولید زغال
کش��ور ،تغییرات مداوم قیمت نهاده های تولید ،عدم بهره مندی نیروگاه های شرکت
از گاز از جمله اصلی ترین چالش های این ش��رکت اس��ت.به گفته یزدی زاده ،تغییر
رژیم کوره بلند به س��مت س��ایر م��واد اهن دار ،خرید برق از ب��ورس انرژی ،افزایش
تولید ،کاهش مصرف کک ،تملک معادن س��نگ اهن ،تکمیل پروژه های تامین اب،
تولید محصول با ارزش افزوده باالتر ،اصالح قراردادهای خرید ،افزایش موجودی مواد
اولیه ،تداوم صادرات محصوالت به ۲۲کشور با وجود قرار گرفتن در لیست تحریم،
انتقال نماد ذوب از فرابورس به بورس ،مدیریت هزینه های شرکت با اصالح نرم های
مصرف و ...از جمله برنامه های ذوب اهن در س��ال ۱۴۰۰اس��ت .وی ادامه داد :تداوم
پروژه های تصفیه پس��اب ،تعیین تکلیف قطعی مطالبات س��ازمان تامین اجتماعی،
تش��کیل کنسرس��یویم و کلنگ زنی واحد تولید ورق ه��ای الکتریکی به ارزش ۴۱۵
میلیون یورو از دیگر برنامه های این ش��رکت در س��ال جاری است.مدیرعامل شرکت
ذوب اهن اصفهان همچنین اظهار کرد :طی سه ماهه نخست امسال تولید محصوالت
ذوب اهن به میزان ۱۲درصد در چدن ۳ ،درصد در شمش و یک درصد در محصول
اصلی رش��د داش��ته است .وی گفت :به طور قطع اگر امسال ذوب اهن محدویت های
ابی را نداشت ،دست کم ۵۰هزار تن تولید محصوالتش بیشتر بود.
مصوبات مجمع
مصوبات این مجمع بدین ش��رح اس��ت :صورت های مالی تلفیقی گروه و ش��رکت
سهامی ذوب اهن اصفهان (سهامی عام) شامل صورت وضعیت های مالی به تاریخ ۳۰
اسفند ماه ۱۳۹۹و صورت های سود و زیان ،تغییرات در حقوق مالکانه و جریان های
نقدی برای س��ال مالی منتهی به ،۱۳۹۹/۱۲/۳۰با اکثریت ارا مورد تصویب مجمع
ق��رار گرف��ت .با توجه خروج ذوب اهن اصفهان از زیان انباش��ته ،ب��رای اولین بار به
س��هامداران س��ود تعلق گرفت ومقرر گردید از محل س��ود قابل تخصیص ۹هزار و
۷۳۸میلی��ارد ری��ال به میزان ۳۵.۴درصد معادل ۳ه��زار و ۴۴۴میلیارد ریال ( به
ازای هر سهم ۵۶ریال) بهعنوان سود سهام ،با رعایت مفاد اصالحیه قانون تجارت،
به س��هامداران پرداخت شود .همچنین موسس��ه حسابرسی هوشیار ممیز به عنوان
حس��ابرس مس��تقل و بازرس قانونی اصلی ش��رکت و موسس��ه حسابرسی تدوین و
همکاران به عنوان حسابرس مستقل و بازرس قانونی علی البدل ،برای مدت یکسال
انتخ��اب گردیدند .همچنین روزنامه های دنیای اقتصاد و صمت جهت درج اطالعیه
و اگهی های شرکت برای مدت یکسال ،تعیین گردید. صفحه 1
2
شنبه
26تیر 1400
6ذی الحجه 1442
17ژوئیه 2021
شماره 1840
پیاپی 3158
صنعت
اقتصاد و توسعه
تجارت
در بررسی
سرمقاله
ضرورت تجمیع و نظام مندی
سیستم های حمایتی
مهدی کرباسیان
مدیر عامل اسبق سازمان تامین اجتماعی
رفاهی که تامین نشد
حوزه تامین اجتماعی حوزه ای است که با رشد اقتصادی ،عدالت اجتماعی ،کرامت
انسان و سرافرازی ملی پیوستگی کامل دارد؛ برهمین اساس عملکرد سازمان تامین
اجتماع�ی باتوجه به اث�اری که بر متغیرهای مختلف اقتص�ادی و اجتماعی دارد ،بر
تحقق سیاس�ت های کالن اقتصاد تاثیر بس�زایی دارد .برخی کارشناسان مهم ترین
مصادی�ق ای�ن تاثیرگ�ذاری و تاثیرپذیری را توزی�ع مجدد درام�د ،افزایش تولید
به واس�طه تامین ارامش فکری کارفرمایان و بیمه شدگان مولد و شاغل در کارگاه ها،
جذب س�رمایه گذرای های مس�تقیم در بخش تولید و مواردی از این دست می دانند
که در نهایت منجر به امنیت انسان به عنوان محور توسعه و گسترش رفاه اجتماعی
می شود .براساس پژوهش های انجام شده ۳عامل زمینه پیدایش «تامین اجتماعی»
را در دنیا فراهم اورده که عبارتند از نفع ش�خصی و اهمیتی که هر فرد برای منافع
خود قائل است ،احساس خیرخواهی و نوع دوستی و احساس سرنوشت مشترک که
می توان از ان به عنوان احساس صنفی نیز یاد کرد ۲۵ .تیر در تقویم رسمی کشور ما
«روز بهزیس�تی و تامین اجتماعی» نام گذاری شده است؛ برهمین اساس در پرونده
این شماره
به تشریح جایگاه و کارکرد این حوزه در بخش های مختلف صنعت،
معدن و تجارت پرداخته و مشکالت کارگران و کارفرمایان را بررسی کرده ایم.
س��ازمان تامی��ن اجتماع��ی ی��ک س��ازمان بیمه گر
اجتماعی اس��ت که ماموریت اصلی ان پوشش کارگران
مزد و حقوق بگی��ر (به صورت اجباری) و صاحبان حرف
و مش��اغل ازاد (به ص��ورت اختیاری) اس��ت .براس��اس
قانون ،س��ازمان تامین اجتماعی یک س��ازمان عمومی
غیردولتی است که بخش عمده منابع مالی ان از محل
حق بیمه ها (با مش��ارکت بیمه ش��ده و کارفرما) تامین
می ش��ود و متک��ی به مناب��ع دولتی نیس��ت ،به همین
دلیل ،دارایی ها و سرمایه های ان متعلق به اقشار تحت
پوشش در نسل های متوالی است و نمی تواند قابل ادغام
با هیچ یک از سازمان ها و موسسات دولتی یا غیردولتی
باشد .تکیه گاه اصلی سازمان تامین اجتماعی مشارکت
سه جانبه کارفرمایان ،بیمه شدگان و دولت در عرصه های
مختل��ف سیاس��ت گذاری ،تصمیم گیری ه��ای کالن و
عکس :ایدا فریدی
هفته تامین اجتماعی و بهزیستی را به همه دست اندرکاران تبریک عرض می کنم.
این هفته همسان تمام هفته هایی که برای بزرگداشت تصویب شده و در تقویم رسمی
قرار گرفته ،از یک س��و برای تقدیر و تش��کر از کلیه مدیران ،کارکنان و دست اندرکاران
دو س��ازمان مهم تامین اجتماعی و بهزیستی کشور و در کل برای قدردانی از کسانی که
در این راس��تا فعالیت کرده و در حوزه تامین نیازهای بیمه ش��دگان ،تولید و س��ربلندی
کشور تالش می کنند و از سوی دیگر برای توجه به بخشی از جامعه که با مشکل معاش
و مش��کالت جسمی و معلولیت روبه رو هستند ،اس��ت .هدف دوم از نام گذاری این روز و
هفته در تقویم و پاسداشت ان ،این است که تمام مسئوالن کشور و مردم به این دو حوزه
توجه کرده و حمایت بیش��تری از این دو س��ازمان مهم و افراد تحت پوشش انها صورت
پذیرد .حمایت وس��یع تر از سازمان تامین اجتماعی و توجه بیشتر به منابع درامدی ان
از جمله مواردی اس��ت که باید در دس��تور کار دولت و مجلس شورای اسالمی قرار گیرد
به عبارت دیگر پرداخت بدهی های این سازمان مهم و کمک به مدیران و دست اندرکاران
س��ازمان تامین اجتماعی از ضرورت هایی اس��ت که باید با هدف ارائه خدمات بیش��تر و
مناس��ب تر به افراد تحت پوش��ش ،صورت پذیرد .ترکیب بیمه ش��دگان سازمان تامین
اجتماعی را بیش��تر کارگران و کارکنانی تشکیل می دهند که مشغول فعالیت در بخش
غیر دولتی بوده و برای س��ربلندی و توسعه کشور در بخش های مختلف تولید و خدمات
به ارائه خدمت می پردازند .بدون ش��ک تامین ارامش فکری این قش��ر از جامعه منجر به
ارتقای بهره وری ش��ده و در نهایت رونق تولید را به دنبال خواهد داش��ت .در این صورت
حتی مس��یر توس��عه نیز هموارتر خواهد بود و در نقطه مقابل کارفرمایان نیز با ارامش
خاطر از نیروی کار ،از تمام ظرفیت فکری و کاری خود در راستای تامین سرمایه و یافتن
راهکار رونق تولید استفاده خواهند کرد .در گام بعد ارامش حاکم در زمینه بازنشستگی
نی��ز به نیروی کار نس��بت به اینده اطمینان خاطر می ده��د و مجموع این عوامل به یک
نکته کلیدی می رسد و ان اینکه نیروی شاغل نیز از تمام ظرفیت کاری و فکری خود در
راستای بهبود کار و ارتقای کیفیت و کمیت تولید بهره خواهد برد .در حال حاضر نیمی
از جمعیت کش��ور یعنی بیش از ۴۰میلیون نفر از افراد بیمه ش��ده مستقیم و افراد تحت
تکفل انها زیر پوشش خدمات سازمان تامین اجتماعی کشور قرار دارند .در صورت اعمال
حمایت های الزم و برنامه ریزی درست ،نیمی از جمعیت کشور با ارامش از حمایت های
درمانی و حوادث ناش��ی از کار و بازنشس��تگی ،به تولید و کار روزانه خود توحه خواهند
ن شک توجه به این قشر به معنای توجه به تولید و حمایت از اشتغال خواهد
داشت .بدو
بود؛ به عالوه اینکه حدود ۲میلیون نفر از افراد تحت پوش��ش سازمان تامین اجتماعی را
بازنشس��تگان و خانواده های تحت تکفل انها تشکیل می دهند؛ افرادی که بعد از سال ها
خدمت و پرداخت حق بیمه ،به سال های بهره برداری از ان رسیده و تامین بسترهای الزم
برای زندگی در ارامش این قشر از جامعه از دیگر وظایف سازمان تامین اجتماعی و دولت
اس��ت؛ بنابراین هفته پیش رو فرصتی اس��ت که از یک سو از کارکنان و مدیران سازمان
تامین اجتماعی بابت تالش در یک سال گذشته تشکر کرد و از سوی دیگر امید داشت که
در سال پیش رو و اغاز به کار دولت سیزدهم بیشتر به این حوزه توجه شود .بدیهی است
که برپایه قانون اساسی و باورهای اعتقادی و انقالبی کشور ،توجه و حمایت بیشتر از حوزه
تامین اجتماعی جزو وظایف دولت به شمار می رود .بخشی از جمعیت ما خارج از پوشش
تامین اجتماعی قرار دارند و با مش��کل اشتغال و زندگی عادی مواجهند؛ هموطنانی که
دارای معلولیت های جس��می یا روانی بوده یا به دلیل نداشتن سالمت کامل قادر به اداره
عادی معیشت و زندگی نیستند .این افراد تحت پوشش خدمات سازمان بهزیستی کشور
قرار می گیرند .س��ازمان بهزیستی نیز حس��ب تکلیف قانونی ،موظف به ارائه خدمات و
حمایت از این بخش از جامعه اس��ت .بدیهی است مدیران و کارکنان سازمان بهزیستی
نیز تالش الزم برای حمایت از افراد تحت پوش��ش را دارند اما به دلیل کم توجهی دولت
و مجلس این بخش همواره با کس��ر بودجه مواجه است؛ به عبارت دیگر این بخش هرگز
موفق به دریافت بودجه مناسب نشده ،این در حالی است ک ه حمایت از محرومان همواره
در ش��عارهای مسئوالن وجود داشته اما در عمل حمایت از این بخش با مشکالت جدی
مواجه اس��ت .مهم ترین راه��کار حمایت عملی از این بخش تامی��ن و تخصیص بودجه
الزم اس��ت ،این در حالی است که بودجه اختصاصی به این بخش هرگز مناسب و در حد
نیاز نبوده اس��ت .تحت تاثیر همین ش��رایط بخش بزرگی از افراد تحت پوشش سازمان
بهزیس��تی مشکالت جدی در تامین مس��کن ،دارو و حداقل های زندگی و معاش دارند.
البته خیرین در قالب تشکل های مردم نهاد یا حتی به طور مستقیم و فردی نقش اساسی
در حمایت و کمک به س��ازمان بهزیستی دارند ،اما سوال مطرح ان است که ایا ارائه این
خدمات و حمایت ها وظیفه مردم و خیرین اس��ت ی��ا وظیفه دولت و حاکمیت؟ دولت و
حاکمیت باید نقش اصلی و کلیدی را در حمایت از اقشار تحت پوشش سازمان بهزیستی
داش��ته و در کن��ار دولت و حاکمیت حمایت های خیرین می تواند در راس��تای رفع نیاز
این گروه انجام گیرد؛ روندی که در کش��ور ما به درس��تی برنامه ریزی و اجرا نمی ش��ود.
متاسفانه روندی که در کشور ما وجود دارد ،موازی کاری سیستم ها و نهادهای حمایتی
اس��ت .در اس��تانه اغاز به کار دولت سیزدهم امید اس��ت این دولت با جدیت در راستای
رفع این مشکل گام برداشته و موازی کاری سیستم های حمایتی را از بین ببرد .در حال
حاض��ر نهادهای متعدد دولتی و حکومتی اقدام به حمایت و ارائه کمک به افراد نیازمند
می کنند .با این رویه کمک رسانی گاهی بخشی از افراد نیازمند از حمایت های چندجانبه
برخوردار ش��ده و بخش��ی دیگر از دریاف��ت کمک محرو م می مانند .توزیع نامناس��ب و
ضعف در شناس��ایی نیازمندان واقعی از دیگر مش��کالتی است که با موازی کاری نهادها
و سیس��تم های حمایتی ایجاد می ش��ود ،این در حالی اس��ت که با تجمیع و نظام مندی
سیستم حمایتی می توان موثرتر در خدمت این قشر محروم قرار گرفت .برای تحقق این
مهم باید از حرکت های نمایشی و تبلیغاتی دوری کرد و حمایت و کمک را اصل قرار داد
ن همگی در سازمان بهزیستی به عنوان سازمان مرجع
و س��ازمان ها و نهادهای یاری رسا
تجمیع ش��ود .دولت سیزدهم می تواند با دریافت اذن رهبری نسبت به انجام این مهم و
تجمیع خدمات حمایتی نهادها و س��ازمان های کمک رسان در سازمان بهزیستی اقدام
کند .مزیت مهم این تجمیع ان است که می توان با پاالیش الزم مردم خیر را برای حمایت
و کمک رسانی تشویق کرد .عالوه بر موارد یادشده نکته کلیدی و مهم دیگری نیز وجود
دارد ک��ه در صورت اجرا می توان بس��یاری از مش��کالت این حوزه را ح��ل کرد .اجرای
صحی��ح و اصالح رون��د طرح هدفمندی یارانه ها مهم تری��ن و کلیدی ترین نکته در حل
مسئله محرومان و نیازمندان است .جهت گیری طرح هدفمندی یارانه ها باید حمایت از
نیازمندان و محرومان و اقشار اسیب پذیر باشد .قانون هدفمندی یارانه ها در حال حاضر
به ش��کل ناقص اجرا می شود و اگر این قانون براساس اهداف اولیه و به درستی اجرا شود،
بخش بزرگی از مش��کالت حمایت از اقشار اسیب پذیر و نیازمند حل خواهد شد .بدیهی
اس��ت در گام نخست باید شناسایی دقیق قش��ر اسیب پذیر صورت گیرد .در پایان نیز با
تبریک مجدد به مدیران و کارکنان این دو س��ازمان بزرگ و مهم خدمت رس��ان به مردم
ارزومندم در یک سال اتی و تا زمان ارائه گزارش عملکرد در سال ۱۴۰۱با حمایت دولت
و مجلس و حاکمیت مش��کالت این بخش کمتر شود .به عالوه اینکه دولت سیزدهم نیز
با کار کارشناس��ی و دلسوزی برای مردم ،در راستای رفع مشکالت سیاسی گام بردارد و
با حل مش��کالت اقتصادی و کاهش تورم و رشد اقتصادی ،توجه بیشتری به تمام اقشار
از جمله بازنشس��تگان و افراد تحت پوشش سازمان تامین اجتماعی و بهزیستی داشته
باشد.
به مناسبت روز تامین اجتماعی و بهزیستی نمایان شد
تامین منابع مالی اس��ت .اص��ول و مبانی بیمه گری این
س��ازمان به نحوی تنظیم شده که بین اهداف اصلی ان
با اهداف کالن نظام اقتصادی کش��ور همس��ویی کامل
وجود دارد .سازمان بهزیستی کشور نیز به موجب الیحه
قانونی س��ال ۱۳۵۹با هدف تحق��ق مفاد اصول ۲۱ ،۳
و ۲۹قانون اساس��ی جمهوری اس�لامی ای��ران و برای
تحقق عدالت اجتماعی تشکیل شد .در واقع بهزیستی،
سازمانی فرهنگی ،اجتماعی و امدادی است که به منظور
حف��ظ ارزش ها و کرامات انس��انی ،مجموعه خدماتی را
ارائه می دهد .همچنین این سازمان با تکیه بر مشارکت
مردمی و همکاری س��ازمان ها ،در راه گسترش خدمات
توان بخشی ،امدادی ،بازپروری و کمک به تامین حداقل
نیازه��ای گروه ه��ای کم درامدی که قادر ب��ه توانایی و
خودکفایی اقتصادی نیستند ،فعالیت می کند.
تامین اجتماعی بستر اولیه برای حرکت و توسعه
محمد ستاری فر -اقتصاددان:
رش��د و توسعه امروز بشر مدیون اتفاقات بعد از انقالب
صنعتی است .مهم ترین مختصات انقالب صنعتی در اغاز
پیدای��ش ب��ازوی مکانیکی در مقابل بازوی انس��انی بود.
بازوی مکانیکی که خس��تگی ناپذیر بود ،قدرت هم افزایی
باال داش��ت و ...در مقابل بازوی انس��انی متعلق به کارگر
نحیف بود ،خس��ته می شد و دغدغه های اقتصادی زیادی
داش��ت؛ بنابراین برای کارفرمایان در اغاز انقالب صنعتی
بین دو عاملی که در اختیار داشتند یعنی بازوی مکانیکی
و بازوی انسانی اولی در حکم سرمایه بود و کرامت داشت.
به همین جهت س��رمایه را خیلی صیانت می کردند و به
ان احت��رام می گذاش��تند و در مقابل به بازوی انس��انی
یا همان کارگ��ر بی توجه بودند و حت��ی انان را تضعیف
می کردند .خ�لاف تصور عده ای که تامی��ن اجتماعی را
متعل��ق به بازار نمی دانن��د باید گف��ت رویکردهای بازار
محصوالت و میوه های مختلفی را به جامعه بشری عرضه
کرده اس��ت .یکی از این میوه ها ،تامین اجتماعی اس��ت.
پروفسور پل کندی می گوید« :سرمایه داران یعنی همین
طرفداران بازوهای مکانیکی و ماشین االت که مولد بازار
هستند زرنگ تر از ان بودند که مارکس فکر می کرد .انان
به جای تداوم بی توجهی به کارگران فهمیدند
می توان از عاملی که فرودس��ت است ،خسته
می ش��ود ،نق می زند و بعضی مواق ع در مقابل
انها می ایستد ،یک عنصر دیگر ساخت ».انان
از نیروی کارگر هم یک س��رمایه شکل دادند،
بازوی انس��انی به منابع انس��انی تبدیل شد و
س��پس به س��رمایه انس��انی و اندک اندک به
سرمایه اجتماعی ارتقا یافت .انچه موجب شد نیروی کار
در کنار س��رمایه فیزیکی و س��رمایه مکانیکی به سرمایه
انسانی تبدیل شود ،تامین اجتماعی بود.
بنابرای��ن تامین اجتماعی محصول بازار اس��ت؛ مقابل
بازار نیس��ت .بازار براساس دموکراسی ،ازادی و مشارکت
است .اگر نظام بازار توانسته پایدار بماند و خود را اصالح
کن��د ،یکی از عوامل مهم ان تامین اجتماعی اس��ت .اگر
تامین اجتماعی نبود چه بس��ا ان شورش ها و تضادها که
مارکس می گفت در جامعه صنعتی شکل می گرفت .نظام
بازار به دلیل عقالنیت وسیعی که دارد ،تضادها را یکسان
نمی کند ،بلکه یاد گرفته با حفظ تضادها و تفاوت ها انها را
براینددار کند و واگرایی ها را تبدیل به همگرایی کند .اگر
نظام بازار اجازه می داد ،کارفرما و کارگران سعی داشتند
هر ک��دام دیگری را در خود ح��ل کند .نظام
بازار با طراحی تامین اجتماعی ،منافع متضاد
را به همگرایی کش��اند .یکی از ش��اهکارهای
بزرگ بدن انس��ان نظام مفصل بندی است که
متفاوت ها و متضادها را به هم مرتبط می کند.
تامین اجتماعی نقش مفصل بندی را در نظام
اقتصادی داش��ته اس��ت .در این ۱۳۴س��ال
گذشته در سطح کالن دس��تاوردهای مثبت و ارزنده در
حوزه های تولید و منابع انس��انی داشته ،اما همان طور که
برخی اوقات مفاصل بدن من و شما مشکل پیدا می کند
مفاصل نظام های اقتصادی و سیاسی هم دچار مشکالتی
می شود .به همین دلیل باید نسبت به بازیابی و بازسازی
و تعویض مفصل ها اقدام ش��ود؛ بنابراین باید بهس��ازی و
بازسازی ساحت و کارکرد تامین اجتماعی در دستور کار
قرار گیرد .این کار در کش��ورهای توس��عه یافته و بیشتر
متکی بر بازار رخ داده و در کش��ورهای در حال توس��عه
نیز باید رخ دهد .در کل دنیا مس��ئولیت رس��الت پایدار
بودن و ایفای تعهدات تامین اجتماعی همیشه با دولت ها
بوده و نقش دولت در این قرارداد یک نقش محاس��باتی
اس��ت .اما اگر سیاس��ت های تامین اجتماع��ی به عنوان
نمایش سیاس��ی قلمداد شوند ،بدون ش��ک تعادل منابع
و مص��ارف بر هم خواهد خورد .نتیجه چنین سیاس��تی
کس��ری منابع ،تورم ،کاه��ش ارزش پول ملی و ...خواهد
ب��ود .نکته کلیدی در این اس��ت که اگ��ر دو طرف دیگر
قرارداد به حقوق خود واقف باشند ،به ویژه بخش کارگری
امکان چنین سوءاس��تفاده ای به حداقل می رسد .در کل،
دولت ها بر اثر سیاس��ت های پولی و مالی و برنامه توسعه
ک��ه دارند بای��د درک کنند که تامی��ن اجتماعی یکی از
بسترهای رشد و توسعه است .راحت حرف بزنیم .توسعه
یعن��ی جنگ؛ جنگ با فقر برای رفاه؛ بنابراین با توس��عه
باید به جنگ عقب افتادگی رف��ت .این جنگ همه جانبه
و مس��تمر است و نیازمند لش��گر .لشگری که می خواهد
ب��ه جنگ برود ب��ه حداقل هایی نی��از دارد که در صورت
پیروزی در مراحل بعدی به این حداقل ها افزوده می شود.
تامین اجتماعی هم بس��تر اولیه برای حرکت و توس��عه
است .چرا می خواهیم به اهداف توسعه دست پیدا کنیم؛
چون انس��ان ها به رفاه و کرامت بیشتری برسند .در این
چارچ��وب تحلیلی تامین اجتماعی بس��تر و ابزار و هدف
مدیریت توسعه است؛ بنابراین دولت ها باید ان را به جای
تضعیف ،تقویت کنند.
قوانین متناسب با شرایط و مقتضیات اجرایی نشدند
عل�ی حی�دری -عض�و هیات مدی�ره س�ازمان
تامین اجتماعی:
توج��ه ب��ه مقول��ه تامین اجتماع��ی به نح��وی ک��ه
دربرگیرن��ده قلمروه��ای ام��دادی (امداد ،ح��وادث و
اجتماع��ی) ،حمایت��ی (توان بخش��ی ،توانمندس��ازی،
مس��اعدت اجتماعی) و بیمه ای (بازنشس��تگی ،بیکاری
و )...اس��ت ،به صورت یک منظومه جامع و یکپارچه در
دو مقطع دهه ۵۰و ۸۰انجام ش��د .نماد این رویکردها
در دهه ،۵۰تاس��یس وزارت رف��اه اجتماعی و تصویب
قان��ون تامین اجتماع��ی و در ده��ه ،۸۰تصویب قانون
س��اختار نظام جامع رفاه و تامین اجتماعی و تاس��یس
وزارت رفاه و تامین اجتماعی بود .قانون تامین اجتماعی
اگ��ر به طور کام��ل و در موعد خود عملیاتی می ش��د،
به لحاظ جامعیت نگاه حاکم بر ان ،به نوعی نظام فراگیر
و جامع رفاه و تامین اجتماعی با محوریت قلمرو بیمه ای
را در کشور ش��کل می داد و می توانست یکی از قوانین
مترقی و پیش��رو در عرصه تامین اجتماعی دنیا شود که
متاس��فانه متناسب با ش��رایط و مقتضیات روز ،اجرایی
و بروزرس��انی نش��د .همان طور که قانون ساختار نظام
جامع رفاه و تامین اجتماعی نیز یک منظومه
جام��ع و مانع مبتنی بر سیاس��ت اجتماعی
و سیاس��ت رفاه��ی و توس��عه اجتماعی بود
که اگ��ر به موق��ع و به طور کام��ل عملیاتی
می ش��د ،می توانس��ت تاثیر زیادی بر سطح
رفاه عمومی جامعه به ویژه اقشار و گروه های
هدف بگذارد .باوجود همه ش��عارهای مطرح
در اواخ��ر دهه ۵۰و تکالیف قوانین برنامه های توس��عه
اول ت��ا شش��م و نیز قانون اح��کام دائم��ی برنامه های
توس��ع ه کشور ،برای نخس��تین بار جدول شاخص های
اجتماعی در کنار ش��اخص های اقتص��ادی و ...در متن
برنامه توس��عه (ماده )۷۵گنجانده ش��د .با اینکه قانون
س��اختار نظام جامع رفاه و تامین اجتماعی مصوب سال
۱۳۸۳در برگیرن��ده اح��کام و تکالیف قانونی بس��یار
وس��یعی در حوزه مصارف اجتماعی بود ،به لحاظ منابع
با مشکل مواجه بود .منابعی که در ماده ۳قانون برنامه
چهارم توس��عه توس��ط مجلس شش��م دیده شده بود،
در مجل��س هفت��م تحت عنوان طرح تثبی��ت قیمت ها
حذف ش��د .ش��اید یکی از دالیل اصلی توفیق نیافتن
کامل در حوزه سیاس��ت اجتماعی و توسعه
اجتماعی را بتوان فقدان سیاس��ت های کلی
تامین اجتماعی دانس��ت .از سال ۱۳۹۲نیز
وزارت تعاون ،کار و رفاه اجتماعی با همکاری
مجمع تش��خیص مصلحت نظام و دبیرخانه
ان ،فعالیت های وسیع مطالعاتی و پژوهش را
در این عرصه اغاز کرد که منجر به ابالغ ایده
اولیه سیاست های کلی تامین اجتماعی ازسوی رهبری
نظام به دبیر مجمع تش��خیص مصلحت نظام ()۱۳۹۵
ش��د .هرچن��د فرایند تدوین و ابالغ این سیاس��ت ها با
درگذش��ت دو رئیس مجم��ع به تعویق افت��اد تا اینکه
ب��ا انتصاب رئیس جدید مجم��ع ،مراتب طی نامه ای از
سوی وزیر تعاون ،کار و رفاه اجتماعی و دستور مساعد
ایش��ان دوباره ب��ه جریان افتاد و تدوین سیاس��ت های
کل��ی تامین اجتماع��ی در دس��تورکار دبیرخانه مجمع
و کمیس��یون ق��رار گرفت .ش��اید بتوان گف��ت یکی از
دالیل اصلی مس��ائل و مش��کالت مبتالبه حوزه رفاه و
تامین اجتماعی کش��ور ،فقدان سیاست های کلی نظام
در این حوزه اس��ت که می تواند به عنوان فصل الخطاب
تمامی قوا و دستگاه های اجرایی مالک عمل قرار گیرد.
به هر تقدیر به دلیل اینکه قوای مقننه و مجریه مبتنی
بر انتخابات ش��کل می گیرن��د و به خاطر عدم همزمانی
تقویم انتخاباتی کش��ور ،بارها شاهد بوده ایم که برخی
تصمیم ه��ای (قوانی��ن و مقررات) مجل��س و دولت در
قب��ال این حوزه معطوف یا متاث��ر از فضای رقابت های
انتخاباتی بوده اس��ت .نکته دیگر اینکه در اولویت بندی
دولت و مجلس برای تخصیص منابع معموال حوزه رفاه
و تامین اجتماعی در مرتبه اخر قرار داش��ته و چه بس��ا
اصال دیده نش��ده است .به نظر می رس��د تدوین و ابالغ
سیاس��ت های کلی تامین اجتماعی که نقشی فرابخشی
و فراق��وه ای دارد ،می تواند به ریل گذاری در حوزه رفاه
و تامین اجتماع��ی منجر ش��ود و بدن��ه قانون گذاری و
اجرایی کش��ور را به سمت شکل دهی یک نظام رفاهی
تعالی بخش و توانمندساز سوق دهد.
این سیاس��ت های کل��ی می تواند ترجم��ان جامع و
مانع اصول ۲۹ ،۱۲ ،۳و ۴۳قانون اساس��ی بوده و اغاز
حرکت کش��ور به سمت یک نظام رفاهی تعالی بخش و
توانمندساز باشد.
تکلیف استقرار سه جانبه گرایی مشخص شود
علی اصغر بی�ات -رئیس کانون بازنشس�تگان و
مستمری بگیران تامین اجتماعی:
بازنشس��تگان و مس��تمری بگیران س��ازمان تامی��ن
اجتماع��ی مطالبات��ی از رئیس جمه��وری و دولت اینده
دارن��د که مهم ترین این مطالب��ات ،تعیین تکلیف نهایی
اس��تقرار س��ه جانبه گرایی به عنوان س��رفصل و ساختار
اصلی رفع مسائل و مشکالت مزمن و فرسایشی سازمان
تامی��ن اجتماعی ،احیای ش��ورای عالی و حضور نماینده
بازنشس��تگان و مس��تمری بگیران در ش��ورای مذکور با
هدف حاکم ش��دن بیش از ۲میلی��ون و ۶۰۰هزار نفر
از بازنشس��تگان و مس��تمری بگیران بر سرنوشت خود
اس��ت .باتوجه به اینکه بخش عمده ای از بازنشس��تگان
و مس��تمری بگیران تامین اجتماعی در زمره
س��المندان قرار دارند ،رس��یدگی به مسائل
درمان��ی و رفاهی انها و رف��ع چالش ها تنها
در توان یک س��ازمان و نهاد نیست؛ بنابراین
انتظار داری��م رئیس جمهوری اینده از طریق
بکارگی��ری تمام��ی ظرفیت ه��ای قانون��ی و
تشکیالتی موجود ،اقدامات موثر و اثربخشی
را برای افزای��ش رضایتمندی و ارتقای کمی
و کیفی امور س��المندان انجام دهد .این در حالی اس��ت
که بازنشستگان و مستمری بگیران از بخشی از اعتباراتی
که با اس��تفاده از درامدها و منابع عمومی کش��ور برای
احاد جامعه هزینه می شود ،بی بهره هستند .یکی از این
اعتبارات سرانه درمان است که ضروری است
مدنظر ق��رار گیرد .می ت��وان از ظرفیت های
مناسب و موجود کشور و در اختیار سازمان ها
و نهاده��ای مختل��ف (مانند اس��تان قدس
رضوی) در راس��تای ارائه خدم��ات رفاهی و
گردشگری به بازنشستگان و مستمری بگیران
استفاده کرد .در نهایت اینکه استقالل اداری
و مالی سازمان تامین اجماعی نه در حد شعار
بلکه به طور جدی باید حفظ ش��ود ،این در حالی اس��ت
که براساس شواهد تعادل مالی سازمان تامین اجتماعی
به ص��ورت نگران کننده ای به هم خورده و اینده ای مبهم
برای این س��ازمان بزرگ پیش بینی می ش��ود ،به همین
دلی��ل پیگی��ری موضوع تس��ویه کامل دی��ون دولت به
س��ازمان تامین اجتماعی موردانتظار است .در کنار تمام
این موارد ثبات اقتصادی و کنترل نرخ کاالهای اساس��ی
نقش مهمی در کاهش مش��کالت معیشتی بازنشستگان
و مس��تمری بگیران دارد؛ بنابرای��ن ضم��ن توجه به این
موضوع ،باید اجرای سیاست های حمایتی برای این قشر
به منظور کاهش فش��ارها و مش��کالت اقتصادی در نظر
گرفته شود .بازنشستگان و مستمری بگیران گوش شنوا
و گام های استوار برای تحقق مطالبات و انتظارات صنفی
خود می خواهند؛ بنابراین باید امکان ارتباط مس��تقیم و
بی واس��طه نمایندگان این قش��ر با رئیس جمهوری مهیا
شود. صفحه 2
شنبه
دست دولت
در صندوق
تامین اجتماعی
26تیر 1400
6ذی الحجه 1442
17ژوئیه 2021
شماره 1840
پیاپی 3158
یل روز
تحل
معرفی سکاندار جدید
کشتی سازی
و صنایع فراساحل
3
همسان سازی
با طعم تلخ تورم
در بررسی تاثیر تعامل سه جانبه در حل مشکالت تامین اجتماعی نمایان شد
ضرورت مداخله کارگران در اداره تامین اجتماعی
سه جانبه گرایی داریم تا سه جانبه گرایی!
موضوعات مهمی چون س��ه جانبه گرایی و گفت وگوی
به گزارش
اجتماعی میان ش��رکای اجتماعی صندوق های بازنشس��تگی همواره مورد
توج��ه نهادهای مهم بین المللی چون س��ازمان بین الملل��ی کار و اتحادیه
بین المللی تامین اجتماعی قرار داش��ته اس��ت .ای��ن موضوع ضمن تعمیق
بهره مندی از هم اندیش��ی و دیدگاه ها و نظرات دولت ،تش��کل های کارگری
و نهاده��ای کارفرمای��ی ،مان��ع از غلبه یک��ی از این ش��رکای اجتماعی بر
سیاس��ت های تامین اجتماعی می ش��ود.بازوی پژوهش��ی مجلس شورای
اس�لامی معتقد اس��ت اهمیت این موضوع در حوزه روابط کار تا انجاس��ت
که سازمان بین المللی کار یکی از ۴استراتژی خود برای اغاز قرن ۲۱را به
موضوع تقویت س��ه جانبه گرایی و گفت وگوهای اجتماعی اختصاص داده و
دپارتمانی را با عنوان «دپارتمان حکمرانی و س��ه جانبه گرایی» ایجاد کرده
است.با وجود پیوستن زودهنگام ایران به سازمان جهانی کار ،سه جانبه گرایی
در ایران همواره با چالش روبه رو بوده است؛ اگرچه نقض این تعامل سه گانه با
فراز و فرودهای متفاوتی روبه رو بود ه اما در یک دهه اخیر به سیطره کامل
دولت بر این حوزه منتهی شده است .عیان بودن این مسئله تا انجاست که
از معدود مواردی در حوزه رفاه و تامین اجتماعی تلقی می ش��ود که اجماع
کارشناس��ی درباره ان وجود دارد و ش��رکای اجتماعی در اغلب مطالعات،
هر نوع اصالح در نظام بازنشس��تگی را منوط به اس��تقرار س��ه جانبه گرایی
دانس��ته اند .س��ازمان جهان��ی کار س��ه جانبه گرایی را تعام��ل میان دولت،
کارفرمایان و کارگران ،از طریق نمایندگان انان ،در جایگاه شرکای مستقل
عکس :ایدا فریدی
امیرعباس اذرم وند :نظام تامین اجتماعی ایران و س�ازمان برامده از ان را شاید بتوان از
قدیمی ترین سازمان های غیردولتی خاورمیانه دانست .نباید فراموش کرد در سال ۱۳۳۱که
این س�ازمان تاسیس شد بسیاری از کش�ورهایی که امروز وجود دارند ،وجود نداشتند .اما
این قدمت هم س�بب نشد این سازمان ثروتمند دچار مش�کالت مالی نشود .مشکالتی که
البته از جوانب مختلف قابل بررسی هستند اما می توان دو جنبه را در ان مهم تر فرض کرد.
از یک س�و سازکار اداره این س�ازمان و صندوق ها و شرکت های زیرمجموعه ان به گونه ای
اس�ت که صاحب�ان اصلی ان یعنی نیروی کار هیچ حق�ی در تصمیم گیری های ان ندارند و
دولت یکسره هرچه بخواهد انجام می دهد .به این ترتیب سبک کار صندوق می تواند مورد
بحث قرار گیرد .همچنین روش تامین مالی این س�ازمان اکنون دچار مشکل است و همین
نیز در افت بیش�تر توانایی های ان افزوده اس�ت .به همین دلیل و ب�ا رجوع به گزارش های
رس�می که در این باره منتشر ش�ده به جنبه های مختلف ان پرداخته می شود .با این حال،
حتی موسس�ات رس�می هم تاکید دارند دس�ت کم در اداره س�ازمان تامین اجتماعی باید
سه جانبه گرایی با حقوق برای برای ۳طرف دولت ،کارگر و کارفرما مدنظر قرار بگیرد .مسئله
اساس�ی این است که دولت مش�کلی با مداخله بیشتر کارفرمایان در اداره تامین اجتماعی
یا برخی امور دیگر ندارد اما در مقابل هر درجه از تشکل خواهی و کار جمعی از سوی طبقه
کارگر و مزدبگیران مخالفت و حساس�یت شدیدی نش�ان می دهد .کما اینکه هم اکنون در
کشور تمام تشکل های کارفرمایی اعم از اتاق بازرگانی ،سندیکا و شورا به فعالیت های خود
ادامه می دهند و نه تنها به رسمیت شناخته می شوند بلکه گاه به القابی چون «پارلمان بخش
خصوصی» مزین می شوند .اما کارگران نه تنها حق داشتن سندیکا یا شورا را ندارند بلکه جز
انجمن های اسالمی که در عمل باید حامی کارفرما و دولت باشد و از اعتراض جلوگیری کند،
هیچ حق دیگری ندارند .البته که داش�تن همین تشکل های وابسته و دولتی هم در صنایع
مادر چون خودروسازی و نفت ممنوع است.
یکی از مش��کالت موجود در نظام های بیمه کشور ،نگرانی از احقاق حق
کارگران بیمه نش��ده اس��ت .به عبارت بهتر ،در فرایندهای فعلی ممکن
است برخی کارگران توسط کارفرما بیمه نشده و حقوق انها ضایع شود
کارفرمایان حق بیشتری می خواهند
و برابر با هدف یافتن راهکارهایی برای مس��ائل و دغدغه های مشترکش��ان،
تعریف کرده است .از انجا که این ۳گروه با نسبت های متفاوت ،سهامداران
صن��دوق تامین اجتماعی تلقی می ش��وند ،انتظار م��ی رود پایداری و بهبود
وضعیت صندوق نیز به مثابه دغدغه مشترک انها از طریق سه جانبه گرایی
م��ورد بحث و بررس��ی قرار گی��رد .انچه در این میان عموم��ا مورد بحث و
مجادله قرار می گیرد ،شیوه مناسب مشارکت میان شرکای اجتماعی است.
اگر بیشتر بر تعداد نمایندگان به عنوان مهم ترین موضوع مشارکت ذی نفعان
تاکید می شو د اما به نظر می رسد انچه از این موضوع اهمیت باالتری دارد،
اصالت نمایندگی و کیفیت مشارکت نمایندگان است .سهم نمایندگان هر
یک از ش��رکای اجتماعی در تصمیم گیری می تواند یکی از موضوعات مهم
در سه جانبه گرایی باشد.
برخی طرفدار غلبه نمایندگان دولت از نظر تعداد بر دو طرف دیگر هستند
چرا ک��ه تاکید دارند دولت نقش تضامنی دارد و الزم اس��ت نقش موثرتری
در تصمیم گیری ها داش��ته باش��د .به همین دلیل توصیه می کنند بیش از
ی عالی ی��ا هیات امنا را نمایندگان دولت تش��کیل
نیم��ی از اعضای ش��ورا
دهند .این گروه از کارشناس��ان در تدوین قانون س��اختار نظام جامع رفاه و
تامین اجتماعی نیز مشارکت موثر داشتند و قانون نام برده را به اتخاذ چنین
دیدگاهی س��وق دادند .برخی نیز بر این باورند که اگر س��هم دولت در این
میان با دیگران برابر باشد ،دیگر در قبال این صندوق ها به دلیل مسئولیت
کمتر ،پاسخگویی نخواهد داشت.
گروه دیگر که به تناسب براساس میزان مشارکت تاکید دارند ،عموما در زمره کارفرمایان
هس��تند که با توجه به س��هم حق بیمه متفاوت ش��رکا ی اجتماعی ،سهم ۲۰درصد کارفرما
در برابر س��هم ۷و ۳درصدی کارگر و دولت ،بر این باورند که باید نمایندگان کارفرما نقش
مهم تری در تصمیم گیری های مربوط به صندوق بیمه اجتماعی داشته باشند.
در نهایت گروه سوم به برابری سهم هر یک از شرکای اجتماعی و کوشش برای دستیابی
به تصمیمات مورد قبول همه ذی نفعان باور دارند .بیش��تر گروه های کارگری رس��می از این
ایده حمایت می کنند و در اس��اس س��ه جانبه گرایی را منوط به برابری س��هم هر یک از اعضا
می دانند.حتی از نظر مرکز پژوهش های مجلس ش��ورای اسالمی ،بررسی تمام جهات نشان
می دهد بدون هیچ تردید دیدگاه س��وم رویکرد مناس��ب تری دارد که به مش��ارکت عادالنه
میان همه منتهی خواهد ش��د .رویکرد نخس��ت ،می تواند به تقویت مداخالت سیاس��ی در
ام��ور صندوق های بازنشس��تگی منجر ش��ود؛ مثال در دهه ۹۰تصمیم گی��ری درباره بخش
س��رمایه گذاری صندوق تامی��ن اجتماعی در اختیار وزارت کار قرار گرفته اس��ت و مدیران
صن��دوق نقش چندانی در راهبری ان ندارند .این موضوع ممکن اس��ت تا حدی اس��تقالل
اداری و مالی صندوق را مخدوش کند.
از سوی دیگر مفروض رویکرد دوم نیز پیروزی از نوعی نگرش سهامداری است که عمیقا
جانبدار سرمایه دار است و خواهان مطیع بودن نیروی کار .بنابراین تمایل دارد هر کسی به
نس��بت س��هام خود در تصمیم گیری سهیم شود .در حالی که پیشینه سه جانبه گرایی حاکی
از ان اس��ت که موضوع یادش��ده بر نوعی تعاونی است که در ان ،تصمیم گیری و راهبری در
این حوزه ،نه براس��اس میزان س��هام ،بلکه منطبق با نوعی کنترل دموکراتیک انجام می شود
به ویژه انکه صندوق های بیمه گر اجتماعی براس��اس همبس��تگی بنا ش��ده که در ان توزیع
مشارکت گسترده تر شود
ریس��ک افقی میان همه اعضای صندوق و عمودی میان نسل های مختلف صورت می گیرد؛
بنابراین میزان مش��ارکت در حق بیمه ،فاقد تاثیر بر تصمیم گیری در این زمینه اس��ت .از
س��وی دیگر یکی از پرس��ش های اساسی درباره اعضای هر نوع شورای سه جانبه ان است که
افراد معرفی ش��ده تا چه اندازه نماینده واقعی ش��رکای اجتماعی تلقی می شوند .این موضوع
به ویژه درباره کارفرمایان و کارگران مس��ئله ای اساس��ی است .اینکه نمایندگان این گروه ها
با چه س��ازکاری و از میان چه کس��انی انتخاب شوند ،نه تنها بر اصالت سه جانبه گرایی که بر
کیفیت مش��ارکت انها نیز تاثیر بس��یار دارد .مقایسه تطبیق میان کشورهای مختلف در این
زمینه گویای ان است که در شرایط کنونی سازکارهای موجود در کشور ،کیفیت الزم برای
تحقق ان را ندارد زیرا کارفرمایان این امکان را دارند که هر تش��کلی که مایل هس��تند ایجاد
کنند اما کارگران از حق داش��تن س��ندیکا و تش��کل صنفی محروم هستند و تنها می توانند
شورای اسالمی کار راه اندازی کنند .بدیهی است شورای اسالمی کار یک تشکل ایدئولوژیک
و وابس��ته محس��وب می ش��ود که با هیچ تعریفی نمی توان ان را سندیکا یا شورای کارگری
نامید.مرور تاریخ تحول ارکان س��ازمان تامین اجتماعی نش��ان می دهد این ارکان همواره در
قالب ش��ورای عالی ،هیات مدیره ،مدیرعامل و هیات نظارت بوده اما از نظر جایگاه اداری با
تغییراتی روبه رو بوده اس��ت؛ به نحوی که از س��ال ۳۱تا تیر ۵۴زیر نظر وزارت کار و امور
اجتماعی ،از تیر ۵۴تا اردیبهشت ۸۳زیر نظر وزارت بهداشت ،از اردیبهشت ۸۳تا تیر ۹۰
زی��ر نظ��ر وزارت رفاه و تامین اجتماعی و از تیر ۹۰تاکنون زیر مجموعه وزارت تعاون ،کار و
رفاه اجتماعی قرار داشته است .بررسی تاریخی قوانین مرتبط و نیز تعداد و ترکیب اعضای
ارکان تامین اجتماعی حاکی از عدم تحقق سه جانبه گرایی از هر ۳منظر تعداد نمایندگان،
اصالت نمایندگی و کیفیت مشارکت است.
تامین مالی منشا مشکالت سازمان و کارفرما
ب��ا وج��ود اهمیت موضوع س��ه جانبه گرایی و نیز مطالب��ه عمومی متخصصان و
حتی ش��رکای اجتماع��ی درباره این موضوع ،توجه بیش��تر به وضعیت س��ازمان
تامی��ن اجتماعی و بررس��ی چالش های ان ،این پرس��ش را ایج��اد می کند که ایا
سه جانبه گرایی می تواند تغییری در چالش های این سازمان ایجاد کند؟
همچنی��ن گزارش ه��ای موج��ود در این زمین��ه همگی از نق��ش غالب عوامل
فراس��ازمانی در بح��ران کنونی حکایت دارند و بر ل��زوم اصالح قوانین و اصالحات
پارامتریک برای برون رفت س��ازمان از وضعیت موجود تاکید می کنند ،بنابراین به
نظر نمی رس��د تغییر در ترکیب اعضای ارکان تامین اجتماعی انچنان که طراحان
دو س��ال پیش در مجلس طرح کرده اند ،تاثیرگذار باش��د .از انجا که در نبود یک
نهاد تنظیم گر ،ابتکار عمل درباره شاخص بندی بیمه ای در اختیار قانون گذار است،
تقویت سه جانبه گرایی نیز صرفا می تواند به ارائه راهکارهایی برای برون رفت از این
بحران به مجلس بپردازد که چنین امری بدون وجود شورای یادشده ممکن نیست
و تاکنون طرح های گوناگون از س��وی نمایندگان طرح شده است .مثال در مجلس
دهم به تنهایی تعداد قابل توجهی طرح برای حل مشکالت سازمان تصویب کردند.
مشکل دیگری که سازمان تامین اجتماعی به ان دچار است ،مسئله مالی است.
سازمان تامین اجتماعی حق بیمه مربوط به حقوق و دستمزدها را از طریق فهرست
دستمزد کارکنان از شرکت ها دریافت می کند .عالوه بر این ،به استناد مواد ۳۸و ۴۱
قانون تامین اجتماعی حق بیمه را با مکانیس��م دیگری با عنوان بیمه قراردادهای
پیمانکاری از فعاالن بخش خصوصی وصول می کند.
ب��ا توج��ه به منابع درامدی س��ازمان تامی��ن اجتماعی و هزینه ه��ای مربوط به
بازنشس��تگی ،از کار افتادگی ،بازماندگان ،بیکاری و بیمه س�لامت باید اذعان کرد
ای��ن مناب��ع در صورت تداوم روند فعلی به دالیل مختلف نمی تواند پوش��ش دهنده
هزینه های سازمان تامین اجتماعی باشد .از جمله این دالیل می توان به بیشتر بودن
رش��د تعداد مستمری بگیران در هر سال نسبت به رشد حق بیمه پردازان نسبت به
س��ال های قبل ،افزایش امید به زندگی و از س��وی دیگر کاهش س��ن بازنشستگی
به دلیل بازنشس��تگی پیش از موعد ،مطالبات س��ازمان تامی��ن اجتماعی از دولت
و همچنین بازده پایین س��رمایه گذاری های انجام ش��ده نمی تواند پوش��ش دهنده
هزینه های سازمان تامین اجتماعی باشد.طبق گزارش های داخلی و خارجی محیط
کس��ب وکار ،دشواری فرایندهای پرداخت حق بیمه تامین اجتماعی از چالش های
مهم محیط کس��ب وکار کشور محسوب می شود .براساس گزارش انجام کسب و کار
بانک جهانی ،کس��ب رتبه ۱۴۴در نماگر پرداخت مالیات وضعیت نامناسب تعامل
بو کارها را نشان می دهد .همچنین امتیاز نامناسب
سازمان تامین اجتماعی با کس
مولفه رویکردهای س��ختگیرانه اداره های کار و بیمه تامین اجتماعی برای مدیریت
بو کار ایران که به صورت فصلی توسط
نیروی انسانی در گزارش پایش محیط کس
اتاق بازرگانی تهیه می شود ،انعکاس دیگری از نارضایتی فعاالن اقتصادی از عملکرد
سازمان تامین اجتماعی است.
از س��وی دیگر ،گستره کس��ب وکارهایی که در تعامل با سازمان تامین اجتماعی
هستند نیز بسیار وسیع است به نحوی که براساس سالنامه اماری سال ۹۸سازمان
تامین اجتماعی ،تعداد بیمه پردازان اجباری این سازمان بیش از ۱۰میلیون و ۷۰۰
هزار نفر بوده است .همچنین افرادی که به صورت مستقل اقدام به فعالیت می کنند
و کارفرمای مش��خصی ندارند مش��مول بیمه های خاص س��ازمان تامین اجتماعی
می ش��وند که جمعیتی بیش از ۴میلیون نف��ر را در بر می گیرد.اینها بیانگر اهمیت
بو کار
ویژه و اثرگذاری باالی ش��یوه تعامل س��ازمان تامین اجتماعی بر محیط کس
و تولید کشور است.
بند تعدد قوانین تامین اجتماعی بر پای تولید
درحال حاضر س��ازمان تامی��ن اجتماعی تعداد زیادی بخش��نامه،
دستورالعمل و ایین نامه دارد که نزدیک به ۲۰۰۰عدد براورد می شود و
بو کارهای
این تعداد خود سد عظیمی در برابر کسب وکارها به ویژه کس
نوپایی است که باید با انبوهی از مقررات مختلف روبه رو شوند.از سوی
دیگ��ر ،قانون گ��ذار با هدف اطمینان از بیمه ش��دن همه کارگرانی که
مش��غول به کار هس��تند و با هدف ایجاد یک ماده جامع که بتواند همه
ح��االت دریافت حق بیمه را تضمین کن��د ،ماده ۴۱را در قانون تامین
اجتماعی پیش بینی کرده است .سازمان تامین اجتماعی براساس این
م��اده ،اقدام به تعیین درصدهایی ب��رای قراردادهای پیمانکاری کرده
که براس��اس ان درصدها ،حق بیمه را دریافت می کند .تعیین درصد و
تدوین بخشنامه های مرتبط نیز بر عهده سازمان تامین اجتماعی است.
مبل��غ حق بیمه در این حالت که به اصط�لاح حق بیمه قرارداد نامیده
می ش��ود و بسته به اینکه قرارداد عمرانی یا غیر عمرانی باشد ،درصدی
از قرارداد به صورت یکجا به عنوان حق بیمه اخذ می شود .وجود امکان
مذاک��ره در زمینه ضریب انتخاب ش��ده ،عدم انطب��اق درصد در نظر
گرفته شده با میزان حق بیمه واقعی ،نگه داشتن بخش قابل توجهی از
مبالغ قراردادهای پیمانکاری به منظور اطمینان از پرداخت حق بیمه
قرارداد و ...مشکالت متعددی را برای فعاالن اقتصا د در این بخش ایجاد
کرده اس��ت .البته باید عنوان کرد که م��اده ۴۱قانون تامین اجتماعی
درحقیقت مش��مول همه قراردادها نمی ش��ود و معموال به قراردادها
و م��واردی ارتب��اط پیدا می کند که امکان تبیین ح��ق بیمه برای انها
مش��خص نیست اما به دلیل فقدان ضابطه قانونی برای تعیین مواردی
ک��ه نوع کار ایجاب می کند در اجرا خیلی از کارمندان س��ازمان به این
ماده اش��اره کرده و در عمل س��بب ایجاد مشکالت برای کسب وکارها
می شوند .عدم تعیین ضابطه برای اعطای اختیار به مجریان در مواردی
ک��ه حقوق م��ردم را متاثر می کند و درنتیج��ه ،دارای ماهیت تقنینی
اس��ت ،با اصل ۸۵قانون اساس��ی مغایر اس��ت .با توجه به اینکه قانون
تامین اجتماعی مصوب پیش از انقالب است ،باوجود مغایرت ماده ۴۱
با اصل ۸۵قانون اساسی ،ب ه دلیل نداشتن متولی در نظام حقوقی برای
اص�لاح ان ،این ایراد همچنان به عنوان یک قانون الزم االجرا مس��تند
مجری��ان قرار می گیرد که این مس��ئله نیازمند مداخله فوری مجلس
اس��ت .عالوه بر این ،اختیارات بیش از حد بازرس و کارمند شعبه برای
تعیین ضریب حق بیمه ،یکی از معضالت مهمی است که کسب وکارها
ی که اظهار شرکت با نظر بازرس در اعالم
با ان مواجه هس��تند .هنگام
نظر کارشناس��ی متفاوت باشد سازمان حق را به بازرس داده و شرکت
باید تالش های زیادی را برای اثبات ادعای خود کند .مش��کالت جدی
مشابه ای نیز در صورت مواجهه با حسابرسان سازمان ایجاد می شود که
حسابرس امکان دارد به اشتباه شرکت را بدهکار کرده و ماه ها شرکت را
ی انکه حسابرسی
درگیر اثبات نادرست بودن ادعای حسابرسی کند ،ب
به دلیل وقوع این اشتباه متحمل هزینه ای شود .نقش همزمان سازمان
تامین اجتماعی به عنوان مجری و ذی نفع وصول منابع ،موجب می شود
به دلیل ترکیب و تعداد اعضا در هیات های تشخیص مطالبات سازمان
تامین اجتماعی امکان اظهارنظر به نفع سازمان تامین اجتماعی وجود
داشته باشد .عالوه بر نقش همزمان سازمان تامین اجتماعی که موجب
تعارض منافع س��اختاری می شود ،قائم به ش��خص بودن وصول حق
بیمه امکان فساد را بیشتر می کند .همچنین در صورت در نظر گرفتن
درصدی از حق بیمه های وصولی به عنوان پاداش کارکنان ش��عبه ،این
موضوع می تواند موجب تمایل بیشتر کارکنان برای وصول درامدهای
غیرواقعی و افزایش اعتراضات شود.چنانچه کارفرما به میزان حق بیمه
و خس��ارات تاخیر تعیین شده از طرف سازمان معترض باشد می تواند
اعتراض خود را به س��ازمان تسلیم کند و س��ازمان مکلف است پس از
دریافت ،ان را در هیات بدوی تشخیص مطالبات مطرح کند .در هیات
بدوی از ۴نفر حاضر در جلسه ۲ ،نفر به صورت مستقیم و غیرمستقیم
به س��ازمان تامین اجتماعی مرتبط هستند .در هیات تجدیدنظر نیز با
توجه به ترکیب اعضا ،از ۵نفر ۳ ،نفر به صورت مستقیم یا غیرمستقیم
مرتبط با س��ازمان تامین اجتماعی هس��تند .با توجه به این موارد ،در
هیات بدوی و تجدیدنظر غلبه با س��ازمان تامین اجتماعی خواهد بود.
به عبارت بهتر ،س��ازمان به عنوان مجری اخذ بیمه که طرف ش��کایت
اس��ت ،در ترکیب اعضای این دو هیات نق��ش داوری را بر عهده دارند،
نقش موثری دارد.براساس ماده ۴۵قانون تامین اجتماعی نحوه تسلیم
سخن پایانی
اعتراض و درخواس��ت تجدیدنظر و تشکیل جلسات هیات ها و ترتیب
رس��یدگی و صدور رای و ابالغ ،ب ه موجب ایین نامه ای خواهد بود که به
پیش��نهاد هیات مدیره سازمان به تصویب شورای عالی سازمان تامین
اجتماعی خواهد رسید که این امر با روح اصل ۸۵قانون اساسی مغایرت
دارد .همچنین مطالبات س��ازمان بابت حق بیمه و خس��ارات تاخیر و
جریمه های نقدی طبق مقررات مربوط به اجرای مفاد اس��ناد رسمی
مطالبات به وسیله ماموران اجرای سازمان قابل وصول است و ایین نامه
اجرایی این موضوع نیز از سوی سازمان تامین اجتماعی تهیه شده و به
تصویب وزارت رفاه اجتماعی و وزارت دادگستری می رسید.با توجه به
این موضوع سازمان تامین اجتماعی نقش موثری در تدوین تشریفات
دادرسی و شیوه اجرای احکام توسط سازمان تامین اجتماعی برعهده
دارد .ماده ۴۷قانون تامین اجتماعی به مس��ئله حسابرس��ی از دفاتر و
اس��ناد کارفرما اختصاص دارد .این حسابرسی ها و زمانبندی ان فاقد
هرگونه قاعد بوده و در عمل هر زمان که سازمان بخواهد انجام می شود.
شاید بتوان گفت بیش��تر بازرسی های انجام شده برای بررسی مدارک
مربوط به س��ال ها قبل بوده و حتی مواردی وجود دارد که نمایندگان
سازمان خواستار بازرسی دوره زمانی بیش از ۱۰سال گذشته شده اند.
در موارد گوناگون نتیجه این حسابرس��ی ها تعیین مبلغ قابل توجهی
بدهی برای کارفرماست که پرداخت ان برای واحد اقتصادی مشکالتی
ایجاد می کند.
عالوه ب��ر تمام موارد یادش��ده یکی از مش��کالت موجود در
نظام های بیمه کشور ،نگرانی از احقاق حق کارگران بیمه نشده
اس��ت .به عبارت بهتر ،در فرایندهای فعلی ممکن است برخی
کارگران توس��ط کارفرما بیمه نش��ده و حقوق انها ضایع شود.
درحال حاض��ر طبق ماده ۱۴۸قان��ون کار ،کارفرمایان مکلف
هس��تند کارگران خ��ود را بیم��ه کنند .همچنین براس��اس
م��اده ۱۸۳قان��ون کار کارفرمایانی که از ای��ن کار خودداری
کنند جریمه می ش��وند .اما س��ازکار دقیقی برای شناس��ایی
کارفرمایانی ک��ه از بیمه کردن کارگران خ��ودداری کرده اند
وجود نداش��ته و ای��ن امر به فرایند ش��کایت کارگر از کارفرما
موکول ش��ده است .این جمله به ان معناست که در بسیاری از
کشورها بین شروع مشکالت کارفرما و کارگر تا فرایند شکایت
مرحله هایی تعریف ش��ده اس��ت که بتوان��د در کمترین زمان
ممکن مشکل را حل نماید .همچنین به دلیل فاقد محدودیت
زمانی بودن اقامه دعوی ،این موضوع هزینه های س��نگینی را
ق برای فعاالن اقتصاد
برمبنای مطالبه به روز شده سنوات معو
و همچنین برای کارگران به دلیل این امر که دچار مش��کالت
معیشتی خواهند شد به همراه دارد زیرا ایجاد فرایند هایی که
بتواند تا به نتیجه رس��یدن مسائل میان کارگر و کارفرما باعث
رفع موقتی مشکالت شود از اهمیت باالیی برخوردار است. صفحه 3
4
شنبه
26تیر 1400
6ذی الحجه 1442
17ژوئیه 2021
شماره 1840
پیاپی 3158
نگاهی به بیمه حوادث رانندگی
دریچه
در تصادف��ات رانندگی خس��ارت های ایجادش��ده با دو بیمه
ش��خص ثالث و بیمه بدنه جبران می ش��وند .خس��ارات مالی و
جانی تمام افراد اس��یب دیده یا همان اشخاص ثالث (که شامل
سرنشینان خودرو مقصر به جز راننده نیز می شود) توسط بیمه
شخص ثالث و هزینه تعمیر خودرو فرد مقصر توسط بیمه بدنه
جبران می ش��ود .در این میان س��والی مطرح می شود این است
که خس��ارت راننده مقصر را چه کس��ی پرداخت می کند؟ بیمه
حوادث راننده به همین منظور ایجادشده است.
بیم�ه رانن�ده مقص�ر یا هم�ان ح�وادث راننده
چیست؟
سناریوی اجحاف در حق کارگران
دست دولت
در صندوق تامین اجتماعی
فاطمه امیراحمدی
editor@smtnews.ir
بیم�ه هم�واره یکی از چالش ه�ای بنگاه های اقتص�ادی و صنعتی ب�وده و برخی از
کارفرماه�ا به پرداخت حق بیمه کارگران خود تن نمی دهند .فعالیت غیررس�می این
بنگاه ها که بیش�تر در صنایع خرد دیده می ش�ود ،اجحافی در حق کارگران بوده که
به این معضل باید مشکالت کارگران با مشاغل سخت در صنایع بزرگ را اضافه کرد.
چالش مدیریتی
بیمه حوادث راننده چه پوشش هایی دارد؟
ای��ن بیمه خس��ارت جان��ی راننده مقصر را جب��ران می کند.
پوش��ش های ای��ن بیم��ه در قانون جدید ش��امل غرامت فوت،
غرامت قطع یا نقص عضو دائم ،هزینه های پزش��کی و درمانی،
دیه جراحت می شود.مبنای محاسبه دیه برای راننده مقصر ،دیه
فرد در ماه عادی (غیرحرام) است .این مبلغ در سال ۱۴۰۰برابر
با ۴۸۰میلیون تومان اس��ت .راننده مقصر باید در زمان تصادف
گواهینامه و بیمه نامه معتبر داشته باشد تا بتواند از بیمه حوادث
راننده استفاده کند.
مدارک موردنیاز برای دریافت خسارت بیمه
مدارک کلی موردنیاز برای دریافت خس��ارت ش��امل مدارک
اصل و کپی بیمه نامه شخص ثالث مقصر ،اصل و کپی گواهینامه
رانندگ��ی مقصر ،اصل و کپی کارت شناس��ایی و کارت خودرو
ماش��ین مقصر ،کپی (یا کپی برابر اص��ل) کروکی پلیس راهور
یا نظریه کارشناس��ی رس��می دادگس��تری ،کپی (یا کپی برابر
اصل) گزارش مقامات انتظامی و کپی (یا کپی برابر اصل) اوراق
بازجویی می ش��ود.در صورت نقص عضو ،جراحت یا هزینه های
پزش��کی ،عالوه بر مدارک باال به مدارک زیر نیز نیاز است :اصل
و کپی صورت حس��اب های مراکز درمان��ی ،اصل و کپی نظریه
پزشکی قانونی یا پزشک معتمد بیمه گر.
در ص��ورت فوت رانن��ده مقصر ،عالوه بر م��دارک کلی فوق،
م��دارک زی��ر نیز باید ارائه ش��ود :کپی برابر اص��ل برگه معاینه
جس��د ،کپی برابر اصل جواز دفن ،کپی برابر اصل گواهی فوت،
گواه��ی انحصار وراثت نامحدود ،کپ��ی برابر اصل کارت ملی و
شناسنامه راننده فوت شده ،کپی شناسنامه اولیاء دم.
محمود
نجفی سهی:
نخستین چالش
تامین اجتماعی
تبدیل مدیریت
سه جانبه گرایی
ان به
هیات امنایی بود
بیمه بدنه ،جبران خسارت مالی
در کن��ار بیم��ه حوادث رانن��ده ،بیمه بدنه نی��ز برای جبران
خسارت راننده مقصر استفاده می شود .بیمه بدنه تنها خسارت
مال��ی رانن��ده مقصر را پوش��ش می دهد .البت��ه در صورتی که
اس��یب دیده باش��ید و خس��ارت از طریق بیمه شخص ثالث به
صورت کامل پرداخت نش��ود (خودرو نامتعارف ،مقصر ۵۰-۵۰
و )...می توانید از بیمه بدنه برای جبران باقی خس��ارت استفاده
کنید .در حالتی که زیاندیده باش��ید ،ابتدا باید از بیمه ش��خص
ثالث راننده مقصر و سپس در صورت نیاز از بیمه بدنه خودتان
اس��تفاده کنید .در غیر این صورت ،امکان استفاده از بیمه بدنه
برای ش��ما وجود نخواهد داشت و باید تمام خسارت را خودتان
پرداخت کنید .از انجایی که بیمه ش��خص ثالث و بیمه بدنه دو
بیمه مکمل برای خودرو هستند ،بهتر است هر دو بیمه را تهیه
کنید .برخی ش��رکت های بیمه گذار برای خرید بیمه ش��خص
ثال��ث و بیم��ه حوادث راننده ،میزان پوش��ش مال��ی را باالتر از
حداقل پوشش قرار دهید تا در صورت وقوع حادثه ،احتمال ضرر
مالی شما کمتر شود .توصیه ما این است که حداقل پوشش ۵۰
میلیون تومان را برای بیمه شخص ثالث انتخاب کنید .همچنین
برای خرید بیمه بدنه ،بهتر اس��ت در کنار پوش��ش های اصلی،
پوش��ش های اضافی س��رقت درجا ،بالیای طبیعی و نوس��انات
ارزش را انتخاب کنید تا بیشترین میزان پوشش را داشته باشید.
البته می توانید با توجه به محیط زندگی خود ،پوشش شکست
شیشه یا پاشیدن رنگ و مواد شیمیایی را نیز انتخاب کنید.
عکس :ایدا فریدی
در تصادفات رانندگی ،بیمه ای که خسارت جانی راننده مقصر
را جب��ران می کند ،بیمه حوادث راننده ن��ام دارد .این بیمه نیز
مانند بیمه شخص ثالث اجباری است و تمام رانندگان باید ان
را داش��ته باشند.در س��ال های قبل بیمه حوادث راننده بیمه ای
جدا بود که باید در کنار بیمه شخص ثالث تهیه می شد اما چند
س��الی اس��ت این بیمه با بیمه شخص ثالث یکی شده است .در
واقع نیازی به تهیه دو بیمه جدا نیس��ت و ش��ما با خرید بیمه
شخص ثالث ،بیمه حوادث راننده را نیز خواهید داشت.
صنعت
محمود نجفی س��هی ،عضو ستاد تسهیل و
رفع موانع تولید درباره وضعیت بیمه کارگران
در صنای��ع خ��رد و کالن به
گفت :در
حوزه صندوق بیمه تامین اجتماعی ،اشتباهی
ک��ه در دولت نهم و ده��م رخ داد این بود که
مدیریت سه جانبه گرایی از این صندوق حذف
و مدیریت هیات امنایی جایگزین ان شد .وی
افزود :این موضوع به ضرر کارگر و کارفرماست و باید به
روال اساسنامه قبل برگردد.
او درب��اره مش��کل مدیریت هیات امنای��ی و زیان ان
ب��ر حوزه کارگ��ری ،عنوان کرد :مدیری��ت بیمه تامین
اجتماع��ی پیش تر در اختیار گروهی ۳نفری متش��کل
از کارگر ،کارفرما و تامین اجتماعی بود .با هیات امنایی
شدن مدیریت ،کارگر و کارفرما در اداره و مدیریت این
صندوق دخالتی زیادی ندارند .این نخس��تین چالش��ی
است که باید در حوزه بیمه کارگران رفع شود.
دولت و نپرداختن حق بیمه
ای��ن فعال صنعت ب��ا بیان اینکه مناب��ع بیمه تامین
اجتماع��ی مربوط به دولت نب��وده و در واقع حق الناس
(سرمایه مردم) است ،گفت :دولت در چند سال اخیر از
منابع مالی تامین اجتماعی اس��تفاده کرده و پول مردم
را برداش��ته و هزینه سوءمدیریت ها در بخش های دیگر
کرده اس��ت .به عن��وان مثال ،برای کمک ب��ه کارگران
فرش باف (اگر اش��تباه نکنم) ۷درصد حق بیمه را خود
می پردازد و ۷درصد هم خود کارگران؛ در ادامه کارگران
فرش ب��اف همان خدماتی را دریافت می کنند که س��ایر
کارگ��ران ب��ا پرداخت ۳۰درصد به انها ارائه می ش��ود.
نجفی س��هی با تاکید بر اینکه دولت بای��د مابه التفاوت
ح��ق بیمه پرداخت��ی تا ۳۰درصد را بپردازد ،گفت :من
قطعه س��از به عنوان کارفرما ۲۳درصد حق
بیم��ه برای کارگ��رم می پردازند ( ۲۰درصد
حق بیمه و ۳درصد بیمه بیکاری) و ۷درصد
هم از سوی خود کارگران پرداخت می شود.
مجم��وع ۳۰درصد می ش��ود اما برای کارگر
فرش ب��اف در مجم��وع ۱۴درصد حق بیمه
رد می شود اما خدمات ارائه شده یکی است.
صندوق خالی و خدمات محدود
عض��و انجم��ن تخصصی صنایع همگ��ن نیرومحرکه
و قطعه س��ازان خودرو کش��ور تصریح کرد :چون دولت
بخشی از حق بیمه کارگران را نمی پردازد در واقع از حق
س��ایر کارگران استفاده کرده و سبب شده اوال صندوق
تامی��ن اجتماعی خالی ش��ود و دیگر اینک��ه ،صندوق
بیم��ه تامین اجتماعی برای اینک��ه بتواند به تمام افراد
خدمات بپ��ردازد ،روزبه روز خدمات خ��ود را محدود و
محدودتر می کند .نجفی س��هی با اشاره به محدود شدن
س��رویس دهی این صندوق بیمه به کارگران براس��اس
ح��ق بیمه ای ک��ه پرداخت می کنند ،بیان کرد :شس��تا
حاصل این مدیریت اشتباه است .در این باره ،دولت یک
سلس��له کارخانه های ورشکسته و مصادره شده را بابت
بده��ی همان ۷درصد بیمه کارگ��ر به تامین اجتماعی
داده که شده مجموعه ای به نام شستا.
او اف��زود :دولت کارخانه دار نیس��ت و مدیریت تولید
نمی داند و در نتیجه ادامه دهنده تولید نمی تواند باش��د،
در نهایت کارخانجاتی که در فعالیت خود دچار مشکل
ش��دند را در قالب ش��رکت شس��تا جمع کرده اس��ت.
همچنین این مجموع��ه درباره وضعیت مالی خود امار
غلط ارائه داد و گفت درصد باالیی س��وداوری داش��ته
است ،چون قرار بود سهام ان در بورس به فروش برساند.
منابع این صندوق بیت المال نبود
عضو س��تاد تس��هیل و رفع موانع تولید با بیان اینکه
این دو مشکلی بود که دولت در صندوق بیمه اجتماعی
ایجاد کرد ،ادامه داد :منابع این صندوق بیت المال نبود
که دولت های قبل اجازه داش��ته باش��ند ماهیت ان را
تغییر دهند .منابع حق وحقوق کارگران بود و این است
ک��ه امروز تامی��ن اجتماعی برای خدم��ات به کارگران
زیرمجموعه خود دچار مشکالت اساسی شده است.
وی اضاف��ه کرد :درحال حاضر ای��ن صندوق از بانک
وام می گی��رد تا بتواند به تعه��دات خود عمل کند .این
معضلی اس��ت که نتیج��ه مدیریت غلط دولت در حوزه
کاروکارگری کشور بوده و درحالی که کارگران یک سوم
حق��وق خود را برای بیمه پرداخ��ت می کنند ،خدمات
مطاب��ق ان دریاف��ت نمی کنند و در حوزه بهداش��ت و
درمان نمی توانند تامین هزینه کنند.
نجفی سهی با اش��اره به وضعیت بازنشستگان صنایع
ادامه داد :در س��ن باال ،اس��تفاده از یک سلس��له داروها
الزامی اس��ت که خیلی از انها دیگر ش��امل بیمه نشده و
از خدمات دفترچه تامین اجتماعی حذف شده است.
گالی�ه کارگ�ران مش�اغل س�خت و
زیان اور
عض��و انجمن تخصصی صنای��ع همگن نیرومحرکه و
قطعه س��ازان خودرو کش��ور در پاسخ به این پرسش که
برخ��ی از کارگران گالیه دارند درحالی که جزو کارگران
مش��اغل س��خت هس��تند اما کارفرما به عن��وان کارگر
معمولی برای انها بیمه رد می کند ،گفت :کارهای سخت
و زیان اور دو گروه هس��تند؛ دسته ای که ماهیت سخت
و زیان اور دارد و با هیچ اموری نمی توان دش��واری انها
را کاهش داد .دس��ته دوم گروهی از مشاغل هستند که
می ت��وان با تدابیر و ابزاری زیان اوری انها را تا حدودی
کاهش داد.
او در ادامه ،توضیح داد :کار جوش��کاری می تواند جز
مشاغل سخت و زیان اور باشد اما با استفاده از تجهیزاتی
مانند لباس ضداحتراق ،عینک ،ماس��ک و ...می تواند از
اس��یب های ان جلوگی��ری کرد؛ بنابراین جوش��کاری
نمی تواند جز مش��اغل سخت محسوب شود .یا در حوزه
مع��ادن کارگ��ری که تا عمق ۱۰۰تا ۲۰۰متر در زمین
پایین می رود با کارگری که در س��طح باالتری فعالیت
دارد درجه سخت و زیان اوری ان متفاوت است.
وی گف��ت :تم��ام واحدهای تولید و محیط کار باید از
س��وی نمایندگان وزارت تعاون ،کار و تامین اجتماعی
و س��ایر نهاده��ای مرب��وط م��ورد بازدید ق��رار گیرد و
دسته بندی های الزم انجام شود .وی ادامه داد :کارهایی
که ب��ا تجهیزاتی می توان زی��ان اوری ان را کاهش داد
کارفرم��ا را ملزم ب��ه تهیه این اب��زار و تجهیزات کنند.
تاکی��د می کن��م کاهش زیان ها و پیش��گیری مهم تر از
درمان است.
ای��ن فع��ال صنع��ت در ادامه به برخ��ی چالش ها در
حوزه بیمه کارهای سخت و زیان اور اشاره کرد و گفت:
برخی کارگران در بخشی که فعالیت داشتند جز مشاغل
س��خت و زیان اور نبودند اما در برابر مامور بیمه عنوان
می کنند کاری که انجام می داده جزو مش��اغل س��خت
بوده اس��ت .مامور بیم��ه از او س��ندی نمی خواهند اما
برای رد این ادعا از من کارفرما مس��تندات می خواهند.
نجفی سهی در پایان گفت :در حوزه حفظ حق کارگران
باید نهادهای نظارتی از بنگاه های اقتصادی بازدید دائم
داشته باشند عالوه بر اینکه مدیریت صندوق بیمه تامین
اجتماعی نیاز به اصالح دارد.
امار کارگران بیمه نشده
علی خدایی:
امار کارگران
کارگاه های
غیررسمی بدون
بیمه بیش از
۴میلیون نفر
است
در ادامه علی خدایی ،نماینده کارگری در شورای عالی
کار درباره وضعیت بیمه کارگران صنایع خرد و کالن به
گفت :در بحث کارگران صنایع خرد یا به اصطالح
کارگران کارگاه های غیررس��می بدون بیمه براورد این
است که امار انها بیش از ۴میلیون نفر است .البته امار
دقیقی از کارگران بدون بیمه در دس��ت نیست؛ ازاین رو
با مقایس��ه امار جمعیت کارکنان کشور با بیمه شدگان
به عددی حدود ۴میلیون نفر رس��یده ایم .اما وزارت کار
مدعی اس��ت این اعداد به ۷میلیون نفر هم می رس��د .او
تاکید کرد :به طور قطع ۴ ،میلیون نفر بدون اینکه بیمه
باشند در کارگاه های غیررسمی مشغول به کار هستند و
این تخلف از قانون است.
نماینده کارگری در شورای عالی کار با اشاره به برخی
چالش ه��ا در این حوزه عنوان ک��رد :برخی کارگاه های
فعال غیررس��می به دلیل مش��کالت مال��ی ،مبادرت به
بیم��ه کارگران نمی کنند که این مش��کل باید
از س��وی نهادهای باالتر رس��یدگی و مش��کل
کمبود نقدینگی انها به نوعی حل وفصل ش��ود.
خدایی خاطرنش��ان ک��رد :کارفرماهای دارای
مش��کل به ویژه در کارگاه ه��ای کوچک باید با
حمای��ت دولت بیمه کارگران را بپردازند .البته
برخی از کارفرماها هم سوءاس��تفاده کرده و با
فعالیت های غیررسمی از زیربار پرداخت بیمه
شانه خالی می کنند.
این فعال حوزه کارگری اظهارکرد :بیشتر چالش بیمه
از س��وی این کارفرماها بوده ک��ه فرار مالیاتی و بیمه ای
دارند درحالی که امارها نشان می دهد بنگاه های کوچک
پایبندی بیشتر به قوانین بیمه ای و مالیاتی کشور دارند.
مشکالت عدیده صندوق
خدای��ی ادام��ه داد :ب��ا توجه به اینک��ه در حال حاضر
صن��دوق بیم��ه تامی��ن اجتماع��ی هم در
منابع و مصارف مالی با مش��کالت عدیده ای
روب��ه رو اس��ت امارها گویای این اس��ت که
نقط��ه سربه س��ر س��ازمان به دلی��ل اینکه
تعداد بیمه شدگان نس��بت به تعداد افرادی
که مس��تمری و خدمات دریافت می کنند،
غیراستاندارد است .او ادامه داد :نسبت افراد
ک��ه حق بیمه پرداخت می کنند به نس��بت
کسانی که مستمری می گیرند به زیر ۵نفر رسیده است
(حدود ۴.۵نفر) که غیراستاندارد است ،زیرا نرم جهانی
۷به یک نفر است.
این فعال کارگری عنوان کرد :وضعیت بازار کار کشور
خوب اس��ت اما بیمه پ��رداز فرار بیم��ه ای دارد ازاین رو
ورودی های س��ازمان تامین اجتماعی کاهش پیدا کرده
است .برای نجات سازمان تنها راه این است که کارگران
به حق وحقوق خود برسند و هم سازمان تامین اجتماعی
از بحران مالی خارج ش��ود؛ بنابرای��ن اگر بنگاهی دچار
مش��کل مالی اس��ت دولت باید چالش ان را رفع کند و
اگر کارفرمایی فرار بیمه ای دارد باید با ان برخورد شود.
سخن پایانی
بنابر این گزارش جامعه کارگری و س��ازمان ها تامین
اجتماع��ی با مش��کالت عدیده ای روبه رو هس��تند که
بخش��ی به دخالت های دولت در این صندوق و بخش��ی
هم به فرار کارفرماها از زیربار بیمه نیروی انس��انی خود
برمی گردد؛ بنابراین ش��اید بهتر باش��د در گام نخس��ت
چالش مدیریت س��ه جانبه گرایی در این سازمان عریض
و طویل حل ش��ود تا بتوان در گام های بعدی به اصالح
موارد دیگر پرداخت. صفحه 4
شنبه
چتری برای
حمایت از همه
26تیر 1400
6ذی الحجه1442
17ژوئیه 2021
شماره 1840
پیاپی 3158
زخم دولتی ها
بر پیکره صندوق
بیمه کارگران
5
پایان مهاجرت
با افزایش منزلت
نیروی کار
دردسرهای دستمزد پایین
کارگران معدن
عکس:
ملیکا انصاری :همواره مناقش�ات زیادی بر س�ر معیش�ت و زندگی قشر کارگر
جامع�ه مطرح اس�ت؛ از پایین بودن دس�تمزدهای مصوب برای گ�ذران زندگی
و بیمه نش�دن از س�وی کارفرمایان گرفته تا نبود فضای کاری مناس�ب و امنیت
ش�غلی .اینکه کار در معدن جزو س�خت ترین مش�اغل جهان اس�ت و کارگران
معدن�ی هم�واره در سراس�ر دنیا با مش�کالت متع�ددی هن�گام کار مواجهند،
غیرقابل انکار اس�ت .در این گزارش
تالش ش�د به گوشه ای از فضای کاری
و همچنی�ن مزایای�ی که صاحبان معادن باید برای کارگ�ران خود در نظر بگیرند
(از جمله حداقل دس�تمزد ،انواع بیمه ها ،امنیت ش�غلی و )...پرداخته شود .نظر
فعاالن معدنی و صاحبان معادن درباره ش�رایط فعلی کارگران معادن را در ادامه
می خوانیم.
مزایای مشاغل سخت در معادن
معادن زغال س��نگ بنا بر ماهیت فعالیت خود ،وابس��تگی زیادی
به نیروی کار داش��ته و به نوعی کارگرمحور هستند ،به همین منظور
توج��ه به کارگران در این ح��وزه از جایگاه ویژه ای برخوردار اس��ت.
سعید صمدی ،دبیر انجمن زغال سنگ ایران در گفت وگو با
به
تشریح وضعیت فعلی کارگران بخش معدن به ویژه معادن زغال سنگ
پرداخ��ت و گفت :به طور کلی می توان گفت حقوق دریافتی کارگران
مع��دن ارتباط مس��تقیمی با وضعی��ت اقتصادی معدن��ی که در ان
مش��غول فعالیت هس��تند ،دارد .به دلیل دش��واری و ویژگی کار در
معدن ،بدون اس��تثنا صاحبان معادن به کارگران خود حقوقی کمتر
از حداقل های تعیین شده در قانون کار نمی پردازند .عالوه بر ان چون
معدنکاری جزو مش��اغل سخت و زیان اور محسوب می شود ،به طبع
تمام امتیازات این نوع ش��غل را باید کارفرما به کارگران پرداخت کند
و تفاوت های معدنکاری با سایر مشاغل را در نظر بگیرد .وی در ادامه
تصریح کرد :نخس��تین تفاوتی که باید در مش��اغل سخت و زیان اور
در نظر گرفته شود ،کاهش ساعت کاری از ۸ساعت به ۶
س��اعت در طول روز است .همچنین باید این نکته را نیز
متذکر ش��د که معدنکاری تنها شغلی است که کارگران
ن نمی توانند اضافه کاری داش��ته باش��ند ،چراکه بنا بر
ا
قانون کار و ماهیت فعالیت در معدن ،کارگر معدن نباید
بیشتر از 6ساعت در محیط معدنی بماند .تفاوت دیگری
که کارگران مش��اغل س��خت و زیان اور به ویژه کارگران
معدنی با س��ایر کارگران دارند ،بازنشستگی زودتر از موعد انهاست و
کارفرما باید تمام مابه التفاوت این مس��ائل را بپردازد .معدنداران نیز
بناب��ر قانون این هزینه ها را پرداخ��ت می کنند ،به همین دلیل اغلب
کارگران برای بازنشستگی دچار مشکل و گره نمی شوند.
پایین بودن حداقل دستمزد مصوب
صمدی در ادامه صحبت های خود به دس��تمزد دریافتی کارگران
معدن اش��اره کرد و گفت :باوجود تمام مزایایی که گفته ش��ود ،قشر
کارگر جزو طبقات اسیب پذیر جامعه محسوب می شود
و نمی ت��وان ای��ن موضوع را ان��کار کرد .درباره مس��ائل
مرتبط با حقوق و دستمزد باید گفت عالوه بر حقوق پایه
اعالم شده ازس��وی وزارت کار ،در معادن به طور معمول
مبالغ دیگری نیز به دس��تمزد کارگران افزوده می شود.
ی کارگران بخش معدن30 ،
می توان گفت رقم دریافت��
درصد باالتر از حقوق پایه اعالم ش��ده ازسوی وزارت کار
است اما این مبلغ هم باتوجه به تورم جامعه و شرایط فعلی معیشت،
قابل توجه نیس��ت .باید به این نکته توجه کرد که متاسفانه در تمامی
حوزه های صنعتی و تولیدی کارگران در حال دست وپنجه نرم کردن
با مش��کالت معیش��تی اینچنینی هس��تند .این فعال معدنی ضمن
اشاره به تخطی برخی بنگاه های تولیدی از پرداخت حقوق و مزایای
کارگران ،بخش معدن را مس��تثنا از این دس��ت اتفاقات عنوان کرد و
گفت :ممکن است در برخی حوزه های تولیدی و صنعتی ،کارفرماها
و صاحبان مش��اغل از زیر بار مسئولیت پرداخت حقوق کامل یا بیمه
کردن کارگران خود ش��انه خالی کنند ،اما در معادن به دلیل ماهیت
فعالیت ،این اتفاق رخ نمی دهد.
کارگران معدن اغلب ماهرند
دبیر انجمن زغال س��نگ ایران تخصص��ی بودن فعالیت معدنی را
دلیل حضور گس��ترده کارگران ماه��ر و نیمه ماهر در معادن معرفی
کرد و گفت :اغلب کارگران معدن کارگر س��اده محسوب نمی شوند.
افراد حاضر در معادن ،اغلب با تجهیزات معدنی کار می کنند و کار با
این ماش��ین االت نیازمند توانایی و تخصص است؛ بنابراین کارگران
معدن��ی کارگران ماهر و نیمه ماهر محس��وب می ش��وند و کارگران
ساده تنها ۱۵درصد جمعیت ش��اغالن معادن را تشکیل می دهند.
ای��ن کارگران ماه��ر و نیمه ماهر می توانند برای دریافت دس��تمزد
بیش��تر ،کارفرم��ا را تهدید به ت��رک کار کنند و معدن��داران برای از
دس��ت ندادن این متخصص��ان ،اغلب با افزایش دس��تمزد موافقت
می کنن��د ،چراکه این کارگران در صورت ترک کار ،به راحتی معدن
دیگری برای فعالیت پیدا می کنند و این معدنداران هس��تند که باید
برای از دس��ت ندادن نیروی متخص��ص و کاهش راندمان و بازدهی
معدن خود تالش کنند .صمدی همچنین در تش��ریح بیمه نامه های
موجود برای کارگران معدنی گفت 3 :نوع بیمه نامه را در فعالیت های
معدن��ی می توان نام برد؛ نخس��ت بیمه تامین اجتماعی اس��ت که
تمام کارگران از ان منتفع می ش��وند .نوع دوم بیمه تکمیلی اس��ت
که مزایای بیش��تری از بیمه تامین اجتماعی دارد .دس��ته سوم نیز
بیمه نامه های مس��ئولیت مس��ئول فنی اس��ت که این نوع بیمه ها،
مس��ئولیت در براب��ر فوت و دیه در جراحات و اتفاقات ناگوار اس��ت.
صاحبان معادن فعال در حوزه زغال س��نگ بیمه نوع اول و س��وم را
به طور حتم برای تمامی کارگران خود در نظر می گیرند تا در صورت
بروز هر گونه حادثه ای ،کارگران بتوانند به نحو مطلوب از مزایای این
بیمه ها استفاده کنند.
حضور زنان در معادن
از دیگر مس��ائلی ک��ه همواره به عنوان یکی از مس��ائل موجود در
فض��ای کاری معادن مطرح می ش��ود ،نحوه برخ��ورد با متخصصان
و مهندس��ان زن در مع��ادن اس��ت .درباره تعامل معدن��کاران زن با
کارگ��ران مرد
با رقیه کارگ��ر ،فعال معدنی گفت وگو کرد .او
مش��کالتی که در راه فعالیت ه��ای معدنی وجود دارد را قابل تفکیک
به لحاظ جنس��یت ندانس��ت و س��ختی کار را هم برای مردان و هم
زن��ان عنوان ک��رد .وی در ادامه به این نکته اش��اره کرد که حضور
زنان در کاره��ای به اصطالح یدی و فعالیت هایی که نیازمند توانایی
جس��مانی باالیی دارد ،کمرنگ است و زنان اغلب یا در قسمت های
اداری معادن مش��غول کار هستند یا در جایگاه مهندسی معدن قرار
گرفته ان��د .او در این باره توضیح داد :در ح��وزه فعالیت های معدنی
ش��اهد فعالیت زنان به عنوان کارگر معدنی نیس��تیم و زنانی که در
معادن حضور دارند یا به عنوان مهندس��ان معدنی و مس��ئوالن فنی
حضور دارند یا در قسمت اداری از توانایی شان استفاده می شود.
شیوه تعامل زنان با معدنکاران مرد
این فعال معدنی در ادامه س��خنان خود به شیوه تعامل مهندسان
و متخصصان زن معدنی با کارگران مرد حاضر در معادن و مناقشات
انها اش��اره کرد و گفت :درباره مقاومت برخی کارگران یا پیمانکاران
احداث پروژه مگامدول اهن اسفنجی (زمزم )۳در فوالد خوزستان
با هدف تامین اهن اس��فنجی مورد نیاز جهت پایداری خط تولید
شرکت فوالد خوزستان ،احداث پروژه مگامدول اهن اسفنجی (زمزم
)۳در حال انجام اس��ت .میثم ش��هنیانی معاون برنامه ریزی و توسعه
ط عمومی اظهار داش��ت :احداث پروژه
در گفت وگ��و ب��ا خبرنگار رواب
مگام��دول اهن اس��فنجی (زمزم )۳با ظرفیت تولید س��الیانه ۱.۷۶
میلیون تن اهن اسفنجی ،با درجه فلزی ۹۳درصد و کربن ۲.۲درصد
بر اس��اس کیفیت مواد ورودی تعیین ش��ده در طرح و با هدف تامین
کمبود اهن اس��فنجی مورد نیاز ،برای ایج��اد پایداری تولید فعلی و
توسعه های اتی شرکت فوالد خوزستان تعریف و در حال اجرا است.
وی دربار ه توجیه اقتصادی این پروژه افزود :ذکر همین نکته کافی اس��ت که
تنها از محل تفاوت سود حاصل از تولید کمبود اهن اسفنجی بجای خرید ان،
حدود ۳۵۰۰میلیارد تومان صرفه جویی سالیانه حاصل خواهد شد.
شهنیانی در ادامه گفت :قرارداد عملیات اجرایی این پروژه از نیمه دوم سال
۱۳۹۸با س��رمایه گذاری ۱۳۵میلیون یورو اغاز ش��ده و در حال حاضر بیش از
۵۴درصد پیشرفت فیزیکی داشته است.
وی در بیان ویژگی های این مگاپروژه به مواردی همچون :باالترین
ظرفیت تولید اهن اسفنجی با کیفیت مناسب در بین طرح های مشابه
اجرا ش��ده در کش��ور ،دارا بودن سیس��تم تزریق اکسیژن که قابلیت
افزایش ظرفیت تولید اهن اس��فنجی تا ۱.۹میلیون تن در س��ال را
خواهد داش��ت ،بکارگیری تکنولوژی جدید در بخش کوره و افزایش
قطر ان به ۷.۱۵متر ،بهره گیری از بیشترین تعداد Bayدر طراحی
ریفرمر و اس��تفاده از توان شرکت ها و سازندگان داخلی ب ه میزان ۶۰
درصد ارزش پروژه در راستای سیاست های اقتصاد مقاومتی کشور اشاره نمود.
شهنیانی در پایان خاطرنشان کرد :در حال حاضر ب ه دلیل عملیات ساخت و
نصب تجهیزات این پروژه حدود ۲۵۰تا ۳۰۰تَن ب ه صورت مس��تقیم و حدود
۱۵۰۰تَن ب ه صورت غیر مس��تقیم مش��غول ب ه کار هستند و پس از بهره برداری
به صورت مستقیم و ۸۰۰تَن ب ه صورت
از این مگاپروژه نیز برای حدود ۲۰۰تَن
غیرمستقیم ،اشتغال پایدار ایجاد می شود.
سخن پایانی...
و معدنکاران در برابر یک فعال معدنی زن ،می توان گفت تا حدودی
این امر صحیح اس��ت ک��ه در بعضی موارد می توان��د منجر به بروز
تعارضات ش��ود .در این موارد سعی می کنیم با انتصاب مدیر مسئول
م��رد از بروز اتفاقات پیش��گیری کنم یا در م��واردی نیز خودم وارد
میدان کارهای عملی (مثل کار با لودر) می شوم و با این اقدام کفایت
و توانایی من برای سایرین مشخص و تنش ها برطرف می شود.
توجه به شرایط دشوار قشر اسیب پذیر جامعه
که اغلب صدای کوتاه تری نس��بت به کارفرمایان
دارند ،ضمن افزایش بهره وری بنگاه های تولیدی
و صنعت��ی و توس��عه اقتص��ادی کش��ور ،باعث
بهبود کلی وضعیت اجتماعی و رفع بس��یاری از
مشکالت موجود خواهد شد. صفحه 5
6
شنبه
26تیر 1400
6ذی الحجه 1442
17ژوئیه 2021
شماره 1840
پیاپی 3158
خبر
تحول در قطب صنعت کشور
در گام دوم انقالب
فاصله کارگر و کارفرما به نفع هیچ کدام نیست
چتری برای حمایت از همه
مرضیه احقاقی
editor@smtnews.ir
بر اس�اس قوانین تامین اجتماعی ،حق بیمه عبارت اس�ت از وجوهی که برای استفاده از مزایای بیمه به سازمان
پرداخت می ش�ود .کل مبلغ حق بیمه ۳۰درصد از حقوق هر فرد اس�ت که از این ۳۰درصد ۲۳ ،درصد را کارفرما
باید به اداره بیمه پرداخت کند و ۷درصد مابقی از حقوق فرد بیمه شده کسر می شود .با پرداخت حق بیمه ماهانه
مزای�ای خاص�ی نصیب کارکنان خواهد ش�د .این مزایا عبارتند از :بیمه بی�کاری ،دریافت بیمه های درمانی ،بیمه
حوادث و بیماری ها ،دریافت مستمری از کار افتادگی ،بازنشستگی و . ...حق بیمه برای برخی مشاغل که شرایط
دشوار کاری دارند ،متفاوت است و این کارگران به ازای مدت زمان کوتاه تری فعالیت بازنشسته می شوند .فعالیت
در برخی از معادن و صنایع وابس�ته انها نیز بس�ته به نوع عملکرد در رده مش�اغل سخت و زیانبار است .هرچند
در مواردی مش�اهده می ش�ود کارگران این واحدها از بیمه نشدن مطابق با شرایط سخت کاری گالیه دارند؛ البته
این تمام ماجرا نیست و کارفرمایان نیز نظرات خود را دارند و در موارد متعددی نسبت به عملکرد سازمان تامین
اجتماعی گالیه می کنند.
ضرورت تسهیل بروکراسی بیمه ای
انوش رحام
حسن حسینقلی
انوش رحام ،دبیر سندیکای تولیدکنندگان فوالد ایران در گفت وگو
ب��ا
اظهار کرد :بخ��ش کارفرمایی ایران در طول س��ال های
گذش��ته ب��ا ۲مقوله تامی��ن اجتماعی و مالیات درگیر بوده اس��ت.
وی افزود :فرایند جذب بیمه ش��دگان در صندوق های بازنشستگی
در دنیا اس��ان اس��ت؛ قوانین و مقررات دس��ت وپاگیری بر این روند
حاکم نیس��ت و با حداقل مقررات و قوانین تالش می کنند از جامعه
کارگری حمایت کنند .اما این چتر حمایتی نباید به گونه ای باش��د
که جدایی میان کارفرما و نیروی کار ایجاد کند .متاسفانه در کشور
و در موارد متعددی ش��اهد برخوردهای س��لبی در قبال کارفرمایان
هستیم .همین موضوع موجب شده مقوله تامین اجتماعی به عنوان
یک معضل برای همه کارفرمایان مطرح باش��د .این در حالی اس��ت
که انتظار می رود روابط یادشده همراه با تعامل باشد و در عین حال
حفظ موقعیت های ش��غلی در ش��رایط دش��وار اقتصادی کنونی و با
وجود فشارهای تحریمی و تورمی در اولویت باشد.
این فعال صنعت فوالد افزود :اصوال در سیس��تم تامین اجتماعی
انتظار می رود به ازای هر یک نفری که بازنشس��ت می ش��ود ۶ ،نفر
حق بیمه پرداخت کنند .اما ما در س��ال های گذش��ته شاهد کاهش
بیمه پ��ردازان بوده ایم .علت کاهش بیمه پردازی نیروی کار در ایران
بروکراس��ی حاکم بر نظام تامین اجتماعی است .اگر این بروکراسی
وجود نداش��ت؛ امکان بیمه پردازی پلکانی وجود داشت مشوق هایی
برای بدنه کارفرمایی تعریف می ش��د؛ تعداد بیمه پردازان کشور افت
نمی کرد .عالوه بر تمام موارد یادش��ده نیروهای خوداش��تغال امکان
پرداخت بیمه ندارند یا افرادی که چند سال کار کرده اند و بیمه انها
رد نشده اما نمی توانند حق بیمه خود را بپردازند .دلیل و استداللی
برای این موانع وجود ندارد و تنها به ضعیف ش��دن سیستم بیمه ای
کشور منجر می شود.
وی افزود :عالوه بر تمام موارد یادش��ده از سازمان تامین اجتماعی
انتظار می رود به عنوان بازوی تامین اشتغال در جامعه باشد.
از مجموع موارد یادش��ده این طور برداش��ت می شود که تغییر در
نظام تامین اجتماعی کش��ور ضروری اس��ت .مالکان سازمان تامین
اجتماعی مردم هس��تند .این س��ازمان از پرداخت های مالی نیروی
کار و کارفرما شکل گرفته است اما گویی همین صاحبان در اولویت
سازمان نیستند.
رحام در ادامه خاطرنش��ان کرد ۲۲ :مولفه برای س��نجش محیط
کس��ب وکار ارزیابی می ش��ود .پنجمین عامل در اخالل نظام کاری
ایران ،تامین اجتماعی اس��ت .تامین اجتماعی به ازای بیمه کارگران
بای��د هزین��ه ای را ماهانه پرداخت کند .ای��ن پرداختی ها در نهایت
این��ده معاش یک فرد را تامین نمی کن��د .بنابراین تغییر در فرمول
محاسباتی سهم بیمه ضروری است .در ادامه جایگاه سازمان تامین
اجتماعی و بیمه های تامین اجتماعی در بخش س��هولت کسب وکار
باید جایگاهی قابل قبول باش��د .بدین ترتیب باید در مس��یر تسهیل
پرداخت حق بیمه تامین اجتماعی در کش��ور گام برداش��ت .شرایط
ب��رای جذب حداکثری نیروی کار فراه��م ،حق بیمه افزایش یابد و
بروکراسی های زائد حذف شود.
عکس:
موتور محرکه توس��عه کش��ور رفع موانع تولید در حوزه
صنعت و معدن اس��ت .مس��عود گلش��یرازی ،رئیس اتاق
بازرگانی اس��تان اصفهان ضم��ن تاکید بر نقش صنایع بر
توسعه گفت :اصفهان به عنوان قطب صنعت کشور و جزو
معدود استان های برتر در حوزه معدن باید دوران جدید را
در گام دوم انقالب بردارد تا با اتخاذ سیاست های حمایتی
از کارافرینان و صنعتگران نمونه و واحدهای عظیمی چون
شرکت فوالد مبارکه شاهد تحولی در این حوزه ها باشیم.
به گزارش ایراس��ین ،گلش��یرازی اظهار کرد :اینکه در
تقویم کشور ،روزی به عنوان «صنعت و معدن» نام گذاری
ش��ده ،نش��ان از توجه ویژه به عرصه تولید و دوران متکی
به توسعه صنعتی در کشور است .قطعا رفع موانع تولید از
حوزه صنعت و معدن کشور ،موتور محرکه برنامه توسعه ای
کشور محس��وب می ش��ود .به همین علت معتقدیم نگاه
ویژه به فعاالن این حوزه ها منجر به تسهیل شرایط تولید
و رون��ق صادرات و س��رمایه گذاری می ش��ود .رئیس اتاق
بازرگانی اس��تان اصفهان تصریح کرد ۲ :س��الی می شود
که کش��ور دچار تله س��رمایه گذاری شده که نشان دهنده
پایین بودن س��رمایه گذاری نسبت به نرخ استهالک است
ک��ه بای��د به طور جد ش��رایط س��رمایه گذاری را فراهم و
توس��عه داد .وی اضافه کرد :استان اصفهان به عنوان قطب
صنعت کشور و جزء معدود استان های برتر در حوزه معدن
بای��د دوران جدی��د را در گام دوم انقالب بردارد تا با اتخاذ
سیاس��ت های حمایت��ی از کارافرینان و صنعتگران نمونه
و واحدهای عظیمی چون ش��رکت فوالد مبارکه ش��اهد
تحولی در این حوزه ها باش��یم .گلش��یرازی تصریح کرد:
شرکت فوالد مبارکه به عنوان یکی از پیشران های صنعتی
کشور تاثیر متقابلی در حوزه های فرهنگ ،جامعه و اقتصاد
هم دارد .در ۳دهه گذشته این شرکت توانسته در تربیت
نیروه��ای متخصص در زمینه های ماشین س��ازی ،فوالد
و زیرش��اخه های صنعتی مرتبط بکوش��د و تاثیر پروانه ای
ش��رکت فوالد مبارک��ه در بخش اقتص��اد و صنعت حائز
اهمیت است.
وی گفت :نگاه عمیق و راهبردی مدیریت شرکت فوالد
مبارک��ه نه تنها در حوزه صنعت مش��هود اس��ت بلکه در
بخش هایی مانند مس��ئولیت های اجتماعی ،توسعه پایدار
و س��رمایه گذاری زیربنایی اس��تان اصفهان نقش ممتاز و
کلیدی دارد.
صنایع معدنی
کارفرما ملزم به رعایت حقوق کارگر
حسن حسینقلی ،رئیس اتحادیه صادرکنندگان
فراورده های صنایع و معادن سرب و روی ایران در
گفت وگ��و با
اظهار کرد :اغلب کارفرمایان
معدن��ی و فعاالن صنای��ع معدنی توجه به حقوق
کارگ��ران را در حوزه های مختلف در اولویت قرار
می دهند .با وجود این ،س��یاه نمایی گس��ترده ای
نس��بت به عملکرد انها وجود دارد .حقوق فعاالن
بخ��ش مع��دن به طور کام��ل از س��وی کارفرما
پرداخت می ش��ود .به ع�لاوه انکه باید تاکید کرد
ک��ه کارگران متع��دد و در بخش های مختلف در
ح��وزه معدن و صنایع معدن��ی فعالیت می کنند.
بخش قابل توجهی از منابع انس��انی در واحدهای
اداری ،سرویس ،نگهبانی ،واحدهای ازمایشگاهی
و ...فعالی��ت می کنند و عملک��رد انها ارتباطی با
معدن و سختی های متداول در ان ندارد .عالوه بر
این س��طح االیندگی و اسیب رس��انی در معادن
مختل��ف متف��اوت اس��ت .معادن س��رب در رده
االینده ترین منابع معدنی یاد می ش��وند .چنانچه
ذرات سرب کوچک تر از ۲میکرون نباشد ،به بدن
جذب نخواهد ش��د .در انفجار معدن و همچنین
ط��ی فراین��د حفاری ،اندازه ذرات س��رب به زیر
۲میکرون کاه��ش نخواهد یافت .در همین حال
اقدام��ات متفاوت��ی برای حفظ ایمن��ی کارگران
اجرایی می ش��ود؛ ازجمله انک��ه همه کارگران از
لباس ،ماس��ک و کاله ایمنی ب��رای فعالیت خود
اس��تفاده می کنن��د .در ادام��ه س��رب و روی در
واحده��ای ف��راوری وارد بال میل تر می ش��وند.
وی در ادام��ه اظهار کرد :فع��االن بخش معدن و
صنایع معدنی تحت ش��رایط استانداردی فعالیت
می کنن��د .در همین حال تمام��ی حقوق قانونی
انها م��ورد توجه کارفرمایان ق��رار دارد .بنابراین
انتظار می رود هر نوع انتقادی با ش��ناخت صحیح
از شرایط باشد.
سخن پایانی
از مجم��وع موارد یادش��ده این طور برداش��ت
می ش��ود که انتقاداتی جدی به عملکرد سازمان
تامین اجتماعی وارد اس��ت .این سازمان با وجود
بروکراسی های پیچیده اداری موانعی را در مسیر
بیمه پردازی ایج��اد می کند و در نهایت کارگران
از این عملکرد متضرر خواهند شد .بنابراین امید
می رود ضمن تالش برای رفع این کاستی ها برای
بهبود شرایط تالش کرد. صفحه 6
شنبه
تجارت زیر سقف
ترک خورده بیمه
26تیر 1400
6ذی الحجه1442
17ژوئیه2021
شماره 1840
پیاپی 3158
جای خالی امنیت شغلی
و بیمه
در صنعت نمایشگاهی
فعاالن کسب و کار درباره وظایف سازمان تامین اجتماعی چه نظری دارند؟
اصغر طاهری پور
رئیس اتاق اصناف ارومیه
پیمان صفردوست
بیمه س�از کاری اس�ت که طی ان بیمه گ�ر بنا بر مالحظاتی تعهد می ده�د در ازای پرداخت
وجه یا وجوهی از س�وی بیمه گ�ذار ،زیان احتمالی وی را در صورت وق�وع حادثه مورد توافق
در یک دوره زمانی خاص ،جبران کند یا خدمات مشخصی به وی دهد .بنابراین می توان گفت
بیم�ه یک�ی از روش های مقابله با احتمال خطر اس�ت .در کش�ور ما نیز ان�واع مختلفی از این
بیمه و جبران خس�ارت وجود دارد که متداول ترین ش�کل ان بیمه تامین اجتماعی اس�ت که
کسبو کار و اصناف از کارگر تا کارفرما با ان اشنایی دارند .اما سال هاست
تقریبا تمامی اهالی
می�زان خدمات و ش�رایط ارائه انها چندان مطلوب نظر بیمه گذاران نبوده اس�ت .این گالیه ها
بو کارهای بخش
با اغاز همه گیری ویروس کرونا جدی تر نیز ش�د و صاحبان مش�اغل و کس�
خصوصی که بیش�ترین اس�یب ها را به دلیل محدودیت ها و تعطیلی های ناش�ی از شیوع این
ویروس متحمل شده اند ،بیشترین انتقادها را درباره قوانین و نحوه ارائه خدمات بیمه ای دارند.
با گزارش این شماره
درباره مشکالت بیمه و خدمات تامین اجتماعی همراه باشید :
editor@smtnews.ir
عکس:
کرونا ازمون بیمه ها بود
بس��یاری از فعاالن حوزه اصناف معتقدند کارامدی
نظ��ام بیم��ه و تامین اجتماعی کش��ور نیاز به س��نگ
محکی در کشور داش��ت تا ضعف های ان پدیدار شود
و همه گی��ری ویروس کرونا در کش��ور نش��ان داد این
سیستم هنوز به شکل کارامد نمی تواند مخاطبان خود
را زیر چتر حمایتی خود بگیرد.
در ای��ن باره خس��رو ابراهیمی نی��ا ،نایب رئیس اتاق
اصناف ته��ران در گفت وگو با
عن��وان کرد :در
شرایطی که بسیاری از اصناف بعد از این ماه های رکود
کس��ب و کار و مواجه��ه با محدودیت ه��ای کرونایی در
کشور در استانه ورشکستگی قرار دارند ،با چالش های
فراوان��ی روب��ه رو هس��تند که ب��ه طور قط��ع یکی از
مهم ترین انها موضوع مشکالت مالی است.
وی در این باره افزود :در این ش��رایط با اینکه انتظار
اصن��اف از نهاده��ای دولت��ی تصمیم گیرنده
و ذی ص�لاح ،هم��کاری و حمایت ب��وده اما
متاس��فانه همکاری ه��ای الزم در ای��ن باره
ت��ا امروز ش��کل نگرف��ت و صاحبان بیش��تر
کس��ب وکارها همچنان با مش��کالت فراوان
مالی دس��ت و پنجره نرم می کنند و چه بسا
به زودی بس��یاری از انها از عرصه مش��اغل و
اصناف کش��ور به کلی حذف شوند .اتفاقی که عوارض
ان تنه��ا محدود ب��ه همین اصناف نخواه��د بود و در
پی ان مش��کالتی مثل بیکاری ،کاه��ش تولید ،تورم،
وابستگی به واردات و افزایش جرم و بزه گریبان جامعه
را خواه��د گرفت .ابراهیمی نیا در این باره خاطرنش��ان
کرد :حت��ی درباره پرداخ��ت ۳ماه بیم��ه بیکاری که
تامین اجتماعی در ابتدای س��ال گذش��ته ان را مطرح
بودن��د ،از این موضوع بی نصی��ب مانده اند .وی در این
باره خاطرنشان کرد :البته این موضوع در شرایط خاص
ام��روز بیش از انکه مربوط ب��ه بیمه و تامین اجتماعی
باش��د ،مرب��وط به دول��ت و نهاده��ای تصمیم گیر ان
می ش��ود که به این موضوع فراتر از مس��ئله سوداوری
یک بنگاه اقتصادی نگاه کنند و در این شرایط از فعاالن
حوزه کسب و کار و اصناف ،برای امکان بقا حمایت کنند
ک��ه چنین موضوعی اتفاق نیفتاده اس��ت .ابراهیمی نیا
در پایان گفت :به نظر می رس��د انچه ت��ا امروز درباره
حمایت های بیمه ای از اصناف و کس��ب وکارهای کشور
مط��رح بوده و ش��ده ،بیش از انکه در ح��وزه عملیاتی
کاربرد داشته باشد ،فقط در حد حرف بوده و فعاالن و
صاحبان مشاغل حمایت تاثیرگذار و مطلوبی را در این
زمینه دریافت نکرده اند.
خدمات خوبی دریافت نمی کنیم
رض��ی حاجی اقامیری ،عضو هی��ات نمایندگان اتاق
بازرگان��ی تهران و فع��ال حوزه فرش دس��تباف درباره
بو کار
وضعی��ت بیمه های مربوط به فعاالن حوزه کس��
در گفت وگو با
اظهار کرد :مش��کالت بیمه امروز
مختص یک گروه خاص نیست و بسیاری از کارفرمایان
و کارگ��ران ک��ه مخاطبان بیمه هس��تند در این زمینه
با مش��کالت جدی مواجهن��د .متاس��فانه بیمه تامین
اجتماع��ی به هی��چ وجه جوابگوی نیازهای مش��اغل و
اصناف مختلف نیست و نمونه بارز این موضوع در دوران
کرونا و درباره حمایت هایی که باید از اقش��ار مختلف به
عمل می امد و نیامد دیده شد.
اقامی��ری با تاکید ب��ر نقش بیمه ها
حاجی
در نظام اقتص��ا د جوامع مختلف از حمایت از
نیروی کار و صاحبان مشاغل ،افزود :در کشور
م��ا بیمه ها به هیچ وجه پاس��خگوی نیازهای
بیمه ش��دگان نیس��تند و تعه��دات خ��ود را
به درستی انجام نمی دهند و این شکل از بیمه
برای اقش��اری که نیازمند حمایت های تامین اجتماعی
هستند به هیچ وجه مطلوب نیست.
ن به دلیل
وی درب��اره مش��اغلی ک��ه بیش از دیگ��را
بیمه های پایه و مشکالت پایه ای
بس��یاری از فعاالن ح��وزه اصناف
موضوع حمای��ت بیمه ها و خدمات
تامین اجتماعی را محدود به دوران
همه گیری وی��روس کرونا نمی دانند
و معتقدن��د این مش��کالت پیش از
ش��یوع این بیماری نیز وجود داشته
و ب��رای ان بای��د برنامه ریزی ه��ای
ریش��ه ای انجام ش��ود .مرتضی حق پرست،
رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و فروشندگان
ل��وازم تجهیزات ورزش��ی درباره مش��کالت
بیم��ه ای اصن��اف در اقتصاد کنونی کش��ور
در گفت وگ��و ب��ا
عنوان ک��رد :یکی
از مش��کالت پای��ه ای اصن��اف در حوزه های
مختلف مربوط به بیمه هاست و این موضوع
مح��دود به روزهای همه گیری ویروس کرونا
در کش��ور و محدودیت ه��ای مرب��وط به ان
نمی شود.
حق پرست افزود :بیمه و تسهیالت دولتی
به این دلیل ایجاد می ش��وند ک��ه بتوانند از
کسب و کارها حمایت کنند اما می بینیم این
موضوع امروز صورتی متفاوت یافته و قوانین
بیمه بیش از اینکه حمایتگر باشند ،به عنوان
مان��ع عمل می کنند و جل��وی کارافرینی را
می گیرند.
وی در توضی��ح این موضوع یاداور ش��د:
به عنوان مثال ،قوانین موجود در حوزه بیمه
ب��ر این منوال ب��ود که کارفرمای��ان با تعداد
کارگ��ر کمت��ر از ۵نفر موظف ب��ه پرداخت
۱۰درص��د از حق بیمه کارگ��ران بودند اما
اگر تعداد کارگران بیش از ۵نفر باش��د ،این
حق بیمه به ۳۰در صد افزایش می یابد؛ یعنی
بیمه به شکل غیرمس��تقیم کارفرما را برای
بو کار تش��ویق می کرد
محدود کردن کس��
و ب��ه این ترتیب نمی توان انتظار داش��ت که
توس��عه مد نظ��ر در این حوزه اتف��اق بیفتد.
رئی��س اتحادی��ه تولیدکنندگان
و فروش��ندگان ل��وازم تجهیزات
ورزش��ی همچنی��ن ب��ا گالیه از
برخی دیگر از قوانین بیمه یاداور
ش��د :ش��رایط و قوانین بیمه به
گونه ای شده که کارگر به راحتی
از کارفرم��ا ش��کایت می کند و تا
مدتی طوالنی بیمه بیکاری می گیرد؛ ان هم
در ش��رایطی که در همان ایام در مش��اغلی
ی تلفنی و اینترنتی مش��غول به
مثل تاکس��
کار است.
حق پرس��ت در این ب��اره تصریح کرد :باید
تمهیدات مناس��بی درباره بیمه ها و تعهدات
اصناف به انها اندیش��یده ش��ود تا صاحبان
کس��ب و کار و به گسترش فعالیت خود راغب
شوند درحالی که به نظر می رسد این موضوع
به شکل برعکس درامده است.
وی درب��اره وضعی��ت بیمه ه��ا در دوران
همه گیری کرون��ا نیز عنوان کرد :این هم به
یکی دیگر از مش��کالت اصناف تبدیل شده
اس��ت و در حالی ک��ه صاحبان کس��ب وکار،
بیش��ترین هم��کاری را با تصمیمات س��تاد
ملی مبارزه با کرونا دارند اما نهادهایی مانند
بیم��ه از حداقل های مدارا ب��ا این بخش نیز
خودداری می کنند و در حالی که بس��یاری از
اصناف درحال حاضر هی��چ درامدی ندارند،
ای��ن نهادها تنه��ا به تعوی��ق انداختن زمان
پرداخت تعهدات بیمه و مالیات را در دستور
کار خود قرار داده اند.
حق پرس��ت در پای��ان گف��ت :در هر حال
اصناف کشور درحال حاضر با شرایط دشواری
روبه رو هس��تند و نیاز ب��ه حمایت نهادهایی
مثل بیمه دارند تا بتوانند از این بحران عبور
کنند و در دوران پساکرونا روزهای بهتری را
تجربه کنند.
مح��روم ماندن از خدمات بیمه ای بیش��تر در
معرض اس��یب هس��تند ،تاکید ک��رد :امروز
دیگر مش��کالت مربوط به بیمه مختص یک
گروه خاص مثل قالی بافان نیس��ت و فعاالن
بو کار از رانندگان تاکسی های اینترنتی
کس��
که اص�لا دارای بیمه نیس��تند ت��ا کارگران
حوزه ه��ای مختل��ف بخش خصوص��ی با ان
درگیر هس��تند .عضو هیات نماین��دگان اتاق بازرگانی
تهران در ادامه تاکید کرد :امروز و در شرایط همه گیری
کرون��ا صاحبان و فع��االن همه کس��ب و کارها نیازمند
دریاف��ت خدمات بیم��ه ای و تامین اجتماعی هس��تند
و ای��ن در حالی اس��ت ک��ه بیمه ها از نداش��تن بودجه
گالیه می کنند و خدمات مطلوبی را به این اقش��ار ارائه
نمی دهند .حاجی اقامیری در پایان گفت :خدماتی مثل
بیمه یا تامین اجتماعی در ش��رایطی که بیمه ش��دگان
دچار مشکل می شوند می تواند کاربرد داشته باشد و اگر
قرار اس��ت کمکی از سوی این نهادها به مردم و فعاالن
بو کار برس��د وقت ان امروز اس��ت که این
بازار و کس��
گروه عظیم با بحران های ناش��ی تحریم ها ،رکود بازار و
همه گیری ویروس کرونا روبه رو هستند.
تخفیف حق بیمه حداقل حق اصناف است
قانون مربوط به معافیت ۲۰درصدی اصناف با کمتر
از ۵کارگ��ر که به زعم بس��یاری ،مانعی ب��رای ایجاد
اش��تغال بود ،در هر حال کمکی برای اصناف خرد بود
ام��ا با تصمیمات جدید اتخاذ ش��ده ،اصناف جدید زیر
۵نف��ر هم دیگر از این مزیت بهره مند نیس��تند و این
موضوع نیز گالیه های دیگری را از سوی فعاالن اصناف
ایجاد کرده است.
جالل الدی��ن محمد ش��کریه ،نایب رئیس اتاق اصن��اف ایران در
گفت وگ��و با
ابراز کرد :قان��ون معافیت بیمه ای ۲۰درصدی
کارفرمای��ان واحدهای زیر ۵نفر از س��وی تامی��ن اجتماعی این
معافی��ت را برای صنوف جدی��د حذف کرده اس��ت .این معافیت
که درباره مش��اغلی مث��ل نانوایی ها ،الومینیوم س��ازان ،اهنکاران،
درودگ��ران ،تولیدکندگان س��نگ و کلوخ و مصالح س��اختمانی،
خیاط��ان و تولیدکنندگان پوش��اک اعمال می ش��د درحال حاضر
حذف ش��ده و تمام بار ان به دوش کارفرما افتاده است در حالی که
دولت باید با طرح هایی مثل سوبس��یدهای پلکانی در ازای اشتغال
هر کارگر بیش��تر ،در پی راهکارهایی باشد که کارفرمایان را برای
جذب نیروی کار بیشتر ترغیب کند.
وی درب��اره تناقض های ایجادش��ده با این مصوب��ه تصریح کرد:
مش��اغل قدیمی همچنان ش��امل مصوبات قبلی هستند و ممکن
اس��ت امروز در یک خیاب��ان و در فاصله چند مت��ری از هم ،یک
واحد مش��مول معافیت های گذشته باشد و واحد دیگر این مزیت
را نداشته باش��د .به این شکل قابلیت رقابت اصناف نیز زیر سوال
می رود و دوگانگی ایجاد می شود.
ش��کریه در ای��ن باره تاکی��د کرد :همین مثال نش��ان می دهد
چارچوب ه��ای قانونی در نظام بیمه کش��ور نیاز ب��ه بازنگری دارد
و یک��ی از دغدغه ه��ای اصل��ی ما نی��ز در نظام تامی��ن اجتماعی
کشور همین اس��ت و درباره ان گفت وگوهایی با مسئوالن بیمه و
تصمیم گیران در این حوزه انجام ش��ده که البته تا امروز به نتیجه
نرسیده است.
نایب رئی��س اتاق اصناف ای��ران با انتقاد درب��اره عملکرد تامین
اجتماعی در دوران کرونا یاداور شد :کمک خاصی از سوی بیمه ها
در ط��ول دوران همه گیری ویروس کرونا به اصناف نش��د و نهایت
همکاری های ای��ن نهادها با اصناف در حد تعویق مطالبات بوده و
در ای��ن زمینه نیز مانند نظام بانکی و مالیاتی کش��ور ،هیچ اقدام
یادداشت
بیمه ها و
بیم های
بو کار
کس
اصناف و گالیه های بیمه ای
کرد ،شرایط به نحوی بود که این کار به جای
اینک��ه در حمایت از کارگر و اصناف باش��د،
به نف��ع خود تامین اجتماعی بود و به همین
دلیل بسیاری از کارگران ترجیح دادند با ان
شرایط از این بیمه استفاده نکنند.
البت��ه نقل قول ها نش��ان می دهد افرادی
هم ک��ه برای دریافت این بیمه بیکاری اقدام
کرده اند بعد از ماه ها تالش موفق به دریافت ان نشدند.
نایب رئیس ات��اق اصناف تهران در ادام��ه ابراز کرد:
بس��یاری از کسب وکارها مانند ارایش��گاه ها ،تاالرهای
پذیرایی و قهوه خانه ها در این ماه ها عمال تعطیل بودند
و عالوه بر اینکه درامدی نداشته اند ،مکلف به پرداخت
هزینه ه��ای جاری خود نیز بوده اند؛ یعنی درس��ت در
همان مقطعی که نیاز به حمایت س��ازمان های متولی
7
فارس قطب گردشگری
و هاب فرودگاهی شد
اثربخش و مثبتی برای تداوم حیات اصناف انجام نش��ده
اس��ت .شکریه با اشاره به اینکه شیوع بیماری کرونا هنوز
به عنوان یک بحران اجتماعی ناشناخته معضالت بسیاری
را در سراسر جهان ایجاد کرده و مختص کشور ما نیست،
اعالم کرد :از اس��فند ۱۳۹۸تا امروز اصناف در مواجهه با
این پدیده با چالش های اقتصادی بس��یاری روبه رو بوده و
اس��یب های جبران ناپذیری را متحمل شده اند و نیازمند
حمایت های الزم برای کاهش هزینه های جاری فعالیت شان مانند
بخشودگی مالیاتی تخفیف های بیمه ای در نظام تامین اجتماعی،
ممانعت از برگش��ت خوردن چک ه��ا و تخصیص اعتبار الزم برای
تس��هیالت وام های قرض الحس��نه هس��تند اما کمترین میزان از
همکاری با این قشر عظیم در عبور از بحران کرونا شده است.
نایب رئی��س اتاق اصناف ایران حمایت ه��ای اینچنین از اصناف
کش��ور را حداقل حق این گروه دانست و یاداور شد :اقداماتی که
تا امروز در این مسیر و در قالب حمایت از اصناف در دوران کرونا
مطرح ش��ده ،ناچیز و ناقص بوده و نتوانس��ته انتظارات را براورده
کند.
سخن پایانی
دنیای امروز به سمتی پیش رفته که برخورداری از بیمه ها تقریبا
به عنوان یک اصل در دولت ها پذیرفته شد ه است .بسیاری از کشورها
نیز به اش��کال مختلف در حال اجرای ان هس��تند .در کشور ما نیز
اگرچه چنین چارچوب هایی برای برخورداری اجباری و اختیاری از
بیمه در نظر گرفته ش��ده اما به نظر می رسد سهم بیمه گذار ،میزان
خدمات و نحوه دریافت این خدمات از س��وی فرد بیمه ش��ده جزو
گالیه های متداول بس��یاری از اهالی کسب وکار -چه کارفرما و چه
کارگر -اس��ت .اگر خواهان یک سیستم نظام یافته و کارامد بیمه ای
مطابق با استانداردهای جهانی هستیم ،به جای سخنرانی های پراب
و تاب در حمایت از کارگر و فعالیت خصوصی ،باید به ش��کلی عمل
بو کار
کنیم که حق س��هم کارفرما ،او را در تامین هزینه های کس��
به زانو درنیاورد؛ در عین حال خدماتی قابل قبول و در دس��ترس را
در اختیار کارگران و بیمه ش��دگان قرار دهیم که بیمه ش��ده دردی
فراتر از بیکاری و بیماری ،برای دریافت خدمات مناسب بیمه ای که
س��ال ها حق ان را پرداخت کرده نداشته باشند؛ همه این موارد جز
در سایه برنامه ریزی و شفاف سازی امکان پذیر نخواهد.
انچه تا
امروز درباره
حمایت های
بیمه ای از
اصناف و
کسب وکارهای
کشور مطرح
بوده ،بیش از
انکه در حوزه
عملیاتی کاربرد
داشته باشد ،در
حد حرف بوده
است
خدم��ات بیم��ه اجتماع��ی را ک��ه ب��ه
کسب وکارها در کش��ور ارائه می شود می توان
در دو دس��ته طبقه بندی ک��رد :اول خدمات
بیمه ه��ای اجب��اری ک��ه به هم��ه کارگران و
ش��اغالن در کارگاه ه��ا تعلق می گی��رد و دوم
خدمات بیمه های اجتماعی اختیاری مشاغل
ازاد که به کارفرمایان ارائه می شود.
تمام خدمات و تعهدات بیمه های اجتماعی
چ��ه از نوع اجباری و چ��ه از نوع اختیاری در
دو دس��ته تعهدات کوتاه مدت ش��امل مقرری
بیکاری برای بیمه ش��دگان اجب��اری ،غرامت
دس��تمزد ای��ام بی��کاری ،کمک هزینه ه��ای
ب��ارداری ،درمان و کمک هزین��ه اعزام بیمار و
همچنین تعهدات بلندمدت ش��امل مستمری
از کار افتادگی جزئی و کلی مستمری فوت و
بازماندگان و مستمری بازنشستگی است.
در حقیقت می توان گفت این تعهدات تقریبا
بر پایه نیازهای ش��اغالن در مش��اغل مختلف
کش��ور طراحی ش��ده اند و نیازه��ای جاری و
احس��اس امنیت انه��ا را پوش��ش می دهند؛
یعنی از یک سو دریافت کنندگان این خدمات
می توانن��د ب��ا امید بیش��تر و ب��دون ترس از
اتفاق��ات ،حوادث و زیان ه��ای مالی احتمالی
ک��ه ممکن اس��ت درامد و این��ده نیروی کار
را ب��ا مخاطره مواجه کنن��د می توانند زندگی
کنن��د و از طرف دیگ��ر ،کارفرمایان با تدارک
ای��ن تعهدات برای کارگران خود ،مس��ئولیت
اتفاق��ات و ح��وادث را که می تواند خس��ارات
س��نگینی را برای انها داشته باشد ،به سازمان
یا دستگاه ارائه دهنده خدمات بیمه اجتماعی
واگذار می کنند و تمام این خدمات بسترهایی
است که جامعه ان را برای رفاه ایجاد می کند.
خدم��ات بیمه ه��ای اجتماع��ی ای��ران در
بس��یاری موارد براس��اس قوانی��ن و مقررات
کش��ورهای س��طح باال در ارائه خدمات بیمه
و تامین اجتماعی تنظیم ش��ده اس��ت .اما در
عین حال ما هنوز در تدوین و اجرای قوانین و
مقررات این بیمه ها با اشکاالت بزرگی مواجه
هستیم که باید برای انها تصمیم گیری کرد.
اگ��ر بخواهیم مثالی در ای��ن زمینه بیاوریم
می توانیم به نحوه توزیع خدمات اشاره کنیم.
ایا خدم��ات درمانی که در ش��هرهای بزرگی
مثل تهران ارائه می ش��ود ب��ا خدماتی که در
سایر شهرستان ها ارائه می شود یکسان است؟!
پاسخ این پرسش مسلما منفی است.
حقیقت این اس��ت که ما در اجرای خدمات
با کش��ورهای اروپایی فاصله زیادی داریم اما
میزان حق بیمه دریافت ش��ده از بیمه شدگان
باالس��ت؛ یعنی در ایران میزان مبالغ دریافتی
از بیمه شدگان چه در بیمه های اجباری و چه
در بیمه های اختیاری نس��بت ب��ه درامد انها
بس��یار باالست و این امر رغبت به بیمه شدن
و بیم ه ک��ردن را در کارگر و کارفرما تا حدود
زی��ادی کاهش می ده��د .نتایج بررس��ی ها و
تحقیقات انجام شده درباره تاثیر بیمه ها نشان
می دهد کارگرانی که برخوردار از بیمه هستند
با اطمینان و ارامش خاطر بیشتری در محیط
کار فعالیت می کنن��د .این ارامش و اطمینان
می تواند به��ره وری نیروی کار را افزایش دهد
و موج��ب ارتقای س��طح کیفیت کار تا حدود
بس��یار زیاد می ش��ود؛ این ارامش و اطمینان
می تواند در تولید کاال و خدمات بهتر و بیشتر
موثر باش��د .بر همین اساس احساس تعلق به
محیط کار و وابس��تگی به ش��غل در کارگران
دارای بیمه در مقایس��ه با کارگران فاقد بیمه
به طور محسوسی بیشتر ارزیابی شده است.
البت��ه به غی��ر از م��وارد یاد ش��ده ،به نظر
می رسد برخی از شرایط در بیمه های عمومی
کشور نیاز به اصالح و بازنگری دارد .مثال یکی
از مهم ترین مشکالت فعلی کارگران و شاغالن
با بیمه مربوط به موضوع س��ن بازنشس��تگی
اس��ت .در گذش��ته یک کارگر می توانست با
داش��تن باالی ۱۵س��ال س��ابقه کار در سن
۵۵سالگی بازنشسته شود اما درحال حاضر با
تغییر قوانین هر فرد بایس��تی ۲۰سال سابقه
کار و ۶۰سال س��ن داشته باشد تا بازنشسته
شود .این موضوع و مواردی از این دست باعث
می ش��ود جوانان بیش��تری بیکار باشند و در
مقابل کس��ی که ۶۰سال س��ن دارد فرصت
کمتری می یابد تا از خدمات تامین اجتماعی
بهره مند شود .به همین دلیل باید حتما برخی
از قوانین دوباره شکل گرفته و اصالح شود. صفحه 7
8
شنبه
26تیر 1400
6ذی الحجه 1442
17ژوئیه 2021
شماره 1840
پیاپی 3158
بازار و اصناف
بیمه در تجارت خارجی کشور چه جایگاهی دارد؟
تجارت زیر سقف ترک خورده بیمه
می توانیم یک اگزیم بانک داشته باشیم
س��پهر عبداهلل پ��ور ،کارش��ناس اقتصاد درب��اره وضعیت خدمات
بیم��ه ای در حوزه تجارت کش��ور در گفت وگو با
عنوان کرد:
فع��االن اقتصادی ما به دلیل قرار گرفتن کش��ور در وضعیت تحریم
ام��کان اس��تفاده از بیمه های بین المللی را ندارن��د ،به همین دلیل
مجبوریم از ش��رکت های بیم��ه داخلی برای انج��ام امور مربوط به
بیمه ه��ای ح��وزه تجارت اس��تفاده کنی��م که طبیعتا در مقایس��ه
ب��ا ش��رکت های بین الملل��ی بیم��ه ظرفیت های کمت��ر و خدمات
محدودتری را ارائه می دهند.
وی درباره اهمیت بیم��ه در تجارت بیان کرد :بیم ه در مبادالت بین المللی
یک نیاز واضح اس��ت ،به همی��ن دلیل از مطالبات هیات ه��ای ایرانی چه در
مذاک��رات برج��ام و چه در این اواخ��ر در گفت وگوهای انجام ش��ده در وین
دریافت خدمات بیمه ای از شرکت های بین المللی این حوزه بوده ،زیرا با تداوم
تحریم های اقتصادی امکان عقد قرارداد با ش��رکت های بیمه بین المللی مثل
ساچه -بیمه صادراتی ایتالیا -یا هرمس المان که به طور سنتی طرف قرارداد
بازرگانان ما بودند هم وجود نخواهد داشت.
عبداهلل پ��ور در این باره خاطرنش��ان کرد :به طور قطع اگ��ر مذاکرات وین و
توافقات مربوط به احیای برجام به ش��کل مطلوبی پیش برود و امکان استفاده
از خدمات بیمه های بین المللی برای تجارت ایران به وجود بیاید ،شرایط بخش
تج��ارت در حوزه بیمه در اینده نزدیک بس��یار مطلوب ت��ر از وضعیت فعلی
خواهد بود.
این کارش��ناس اقتصاد درباره ضرورت وج��ود بیمه های تجاری در وضعیت
کنون��ی نیز عنوان کرد :در ه��ر حال ما نیاز داری��م فعالیت های تجاری خود
به وی��ژه در حوزه صادرات را برای فعاالن اقتصادی در برابر ریس��ک هایی مثل
بازگش��ت پول و ریس��ک های موجود در قراردادهای تجاری که در کشورهای
مقص��د وجود دارد ،بیمه کنیم .در حال حاضر برای انجام فعالیت های تجاری
و بیمه ه��ای مرب��وط به ان ،صن��دوق ضمانت تج��اری را داریم اما
متاس��فانه ان طور که باید و ش��اید در جایگاه مناس��ب قرار ندارد و
معموال تا امروز در فرایند تجارت نقش حاشیه ای داشته و به صورت
جدی به ان توجه نشده است.
وی در ای��ن باره تاکید ک��رد :البته نباید از این نکته غافل بود که
خ��ود فعاالن اقتصادی و بازرگانان ما نیز اطالع چندانی از نقش این
صن��دوق به عنوان ی��ک ابزار بیمه ای در نظام تج��ارت ندارند ،چون
فعالیت چندانی برای شناساندن ان تا امروز انجام نشده است.
وی تصریح کرد :در حال حاضر میزان خدمات ارائه ش��ده توسط بیمه های
داخلی در امور تجارت در مقایسه با شرکت های بیمه خارجی چندان گسترده
و مطلوب نیس��ت و وجود ان بیش��تر به این دلیل اس��ت که این حوزه بدون
پوش��ش بیمه ای نباش��د؛ به این ترتیب برای رسیدن به نقطه مطلوب در این
زمینه باید منتظر گشایش های حاصل از رفع تحریم ها باشیم.
این کارش��ناس اقتصاد درباره راهکارهای بهبود وضعیت در بخش بیمه های
تجاری تاکید کرد :یک پیشنهاد نسبتا قدیمی و البته کارگشا در این باره که
کارشناسان اقتصادی داخلی بر ان تاکید داشته اند این است که با ادغام بانک
توسعه صادرات و صندوق ضمانت صادرات ایران یک اگزیم بانک تشکیل دهیم
و بس��یاری از مش��کالت مبادالت و بیمه های تجاری را از این طریق برطرف
کنی��م .در واقع این بانک می تواند هم وظیفه تامین مالی صادرات را بر عهده
بگیرد و هم امور بیمه ای این فعالیت ها را پوشش دهد.
عبداهلل پور در پایان گفت :به نظر می رسد یکی از اقداماتی که باید در وزارت
صنع��ت ،معدن و تجارت در دولت س��یزدهم موردتوجه ق��رار بگیرد ،همین
موضوع اس��ت که به تغییر س��اختار در این حوزه منجر می ش��ود ،زیرا از این
طری��ق هم می ت��وان به تامین مال��ی صادرکنندگان پرداخ��ت و هم ضمانت
بیمه های موردنیاز انها را تامین کرد.
عکس:
پیمان صفردوست :بیمه در روزگار ما دیگر نه به عنوان یک مزیت ،بلکه یک ضرورت
در همه ابعاد زندگی و کس�ب وکار محس�وب می شود .در تجارت نیز وجود خدمات و
ضمانت های بیمه ای در بس�یاری موارد جزو الینفک مبادالت طرف های تجاری است
و بدون ان این مبادالت امکان پذیر نیست .در کشور ما نیز که تجارت برای ارزاوری
و ش�کل گیری اقتصاد ضروری است ،وجود خدمات بیمه ای یک امر حیاتی محسوب
ل حاضر کش�ور ما در تحریم اقتصادی اس�ت و
می ش�ود .اما باتوجه به اینکه در حا
امکان برقراری ارتباط با شرکت های بیمه بین المللی و شناخته شده را ندارد ،وضعیت
این رکن از تجارت به چه صورت است و ایا شرکت های داخلی دست اندرکار خدمات
ضمانتی و بیمه ای توانس�ته اند نق�ش خود را در این زمینه به درس�تی ایفا کنند؟! با
گزارش این شماره روزنامه
درباره این موضوع همراه باشید:
بیمه ها از تجارت ما عقب نیستند
عبداهلل احمدی ،یکی دیگر از کارشناس��ان اقتصاد کش��ور درباره
نقش بیمه های تجاری در تجارت در گفت وگو با
عنوان کرد:
بیمه در حال حاضر نه به عنوان یک بخش تشریفاتی تجارت جهانی
که در واقع یکی از عناصر اساس��ی و مهم در این فرایند اقتصادی
ایفای نقش می کند و باید توجه ویژه ای به ان صورت گیرد.
احم��دی در ای��ن باره اظهار ک��رد :یکی از م��واردی که در حال
حاضر درباره بیم ه در تجارت خارجی ایران مطرح می شود ،مربوط
به ناکارامدی و خدمات نامناس��ب این بیمه ها نسبت به همتایان بین المللی
و خارجی انهاس��ت که البته در این موضوع باید موارد متعددی را نیز مدنظر
قرار داد .در واقع اگر با یک دید بی طرفانه به موضوع بیمه های حوزه تجارت
در کش��ور ن��گاه کنیم ،خواهیم دید ک��ه این بیمه ها با انچ��ه امروز به عنوان
صادرات کش��ور ب��ه ان می پردازیم چندان فاصله ای ندارند .وی با اش��اره به
حج��م تجارت خارجی کش��ور تصریح کرد :در حقیقت م��ا باید بپذیریم که
اقتصاد ما یک اقتصاد متصل به زنجیره تولید جهانی نیس��ت ،به همین دلیل
ل مربوط به ارائه خدمات جهانی را در بحث صادرات به درستی
نمی توانیم پاز
شکل دهیم .برای ارائه خدمات در سطوح بین المللی نیاز است تولید و تجارت
در مقیاس های بزرگ انجام ش��ود ،قیمت گذاری بر مبنای معیارهای جهانی
ص��ورت گی��رد و در هزینه های تولید و تجارت همپا و همگام با کش��ورهای
پیش��رو در این زمینه قدم برداریم .این کارش��ناس اقتصاد در ادامه افزود :از
انجایی که از ابتدا دغدغه ما در حوزه تجارت ،اتصال به زنجیره جهانی تولید
نبوده ،برای پوشش بیمه و خدمات ان در تجارت نیز چندان فعالیت نکرده ایم
و پوش��ش های بیم��ه ای و خدمات این حوزه فقط به ان��دازه خود تجارت در
این س��ال ها رشد کرده اس��ت .احمدی تاکید کرد :صادرات ما در این سال ها
بیش��تر برپایه نفت و محصوالت پتروشیمی بوده و در سایر جنبه ها گسترش
مطلوبی نیافته است .تجارت خارجی حال حاضر کشور ما البته درگیر مسائل
م و کاهش ارزش پول
حاشیه ای و چالش های بین المللی مثل تحری
ملی و کم شدن دسترسی به منابع ارزی نیز هست و با این وضعیت
تجارت بیش از انکه به عنوان یک علم و رکن اقتصادی مطرح باشد،
به شکل سنتی و خرید و فروش کاال ادامه حیات داده است .طبیعی
است که از چنین ساختاری نمی توان چارچوب های بیمه ای تجاری
همسطح با تجارت روز دنیا را انتظار داشت .احمدی در پایان گفت:
در هر ح��ال اگر بخواهیم نگاهی کلی و اجمال��ی به رابطه تجارت
کشور و پوشش های بیمه ای بیندازیم ،می بینیم که گرچه این خدمات هرگز
در ح��د و اندازه های رقیبان بین المللی نبود ه اما اندازه و عیار انها متناس��ب
با س��اختارهای تجاری و صادراتی کشور بوده است .اگر ما نیازمند گسترش
فعالیت ها و پوش��ش های بیمه ای در حوزه تجارت هس��تیم باید به این نکته
توجه داشته باشیم که این اقدامات در سایه شکل گیری چارچوب های استوار
تجارت شکل خواهد گرفت.
بیمه تجارت نیاز به نگاه جامع دارد
اینکه کشوری با ساختارهای وابسته به تجارت نیازمند ساختارهای بیمه ای
تجارت نیز باشد توقع چندان بزرگی از سیاست گذاران اقتصادی کشور نیست
و اگر خواهان یک تجارت کارامد جهانی هستیم باید همه ملزومات ان را نیز
فراهم کنیم .در کنار این پیش زمینه ها باید در پی رفع مشکالتی مثل تحریم
نیز باشیم تا با رقابت پذیر شدن تجارت بیمه های تجاری قوی تری نیز داشته
باشیم اما جدا از این دو مورد ،اگر می خواهیم ساختارهای بیمه تجاری کشور
به شکل مطلوب طراحی و اجرا شود ،نیازمند توجه به اتصال به زنجیره تولید
و تجارت جهانی هس��تیم و تنها زمانی که این نیروی محرکه ش��کل گرفت،
قابلیت های رشد شرکت های بیمه بین المللی فراهم خواهد شد. صفحه 8
9
شنبه
26تیر 1400
6ذی الحجه 1442
17ژوئیه 2021
شماره 1840
پیاپی 3158
نمایشگاه
در گفت وگوی
با فعاالن نمایشگاهی مطرح شد
این روزها صنعت نمایشگاهی کشور بی سابقه ترین
رکود و چالش تاریخ خود را س��پری می کند .شیوع
ویروس کرون��ا به اضافه مش��کالتی مانند تحریم ها
و محدودیت روابط بین المللی کش��ور موجب ش��ده
فعالیت ای��ن صنعت به طور کامل به صفر برس��د و
همین موضوع موجب ورشکس��تگی و بیکار ش��دن
تعداد زیادی از فعاالن این عرصه شده است.
حاال این را در نظر بگیرید که صنعت نمایشگاهی
تقریبا متولی مش��خصی در کش��ور ندارد و در زمان
ت ان را بر عهده
بحران کس��ی مس��ئولیت مش��کال
نمی گیرد .ش��رایطی که ش��یوع وی��روس کرونا در
صنعت نمایشگاهی به وجود اورد موجب شد دوباره
موض��وع نبود بیمه و امنیت ش��غلی در این صنعت
پر رنگ ش��ود .موضوع بیمه در صنعت نمایشگاهی
مس��ئله ای اس��ت از یاد رفته و مغفول که در زمان
رونق این صنعت فراموش و در بروز چالش ها نمایان
می شود .اما به راستی تا کنون چه اقداماتی در حوزه
بیمه صنعت نمایش��گاهی انجام شده است؟ جایگاه
بیم��ه در ای��ن صنعت کجاس��ت و فع��االن صنعت
نمایش��گاهی چه دیدگاهی درباره این موضوع مهم
دارند؟
در همی��ن زمین��ه
گفت وگوهای��ی را ب��ا
سیدحس��ین میرظفرجویان معاون فنی و مهندسی
شرکت س��هامی نمایشگاه های بین المللی و مسئول
کمیت��ه فنی و معماری اکس��پو ۲۰۲۰دوبی و علی
شالباف فعال و برگزارکننده رویدادهای نمایشگاهی
انجام داده و نظر انها را در این زمینه جویا شده که
در ادامه مطالعه خواهید کرد.
کوچ فعاالن عرصه برگزاری رویدادها
مع��اون فن��ی و مهندس��ی ش��رکت س��هامی
نمایش��گاه های بین المللی جمهوری اس�لامی ایران
با اش��اره به کوچ فعاالن عرصه برگزاری رویدادها با
توجه به ش��رایط روز ،گفت :با توجه به اینکه شیوع
ویروس کرونا موجب بیکار ش��دن بسیاری از فعاالن
ای��ن بخ��ش از صنعت ش��د ،بعضی از فع��االن این
عرصه خارج از حوزه صنعت نمایشگاهی مشغول به
فعالیت ش��دند و اکنون از کسب وکارهای جایگزین
ام��رار معاش می کنن��د .برخی نیز موف��ق به ایجاد
کس��ب وکارهای جایگزین نشده و ش��غل خود را از
دست داده اند .متاس��فانه اغلب این افراد را کارگران
فصلی و قشر کم درامد تشکیل داده است.
سیدحسین میرظفرجویان در گفت وگو با
به تالش ستودنی برخی ش��رکت های خصوصی در
تحمل ش��رایط س��خت فعلی اش��اره و تصریح کرد:
بس��یاری از ش��رکت های برگزارکننده تم��ام توان
خ��ود را به کار بس��تند ت��ا نیروهای خ��ود را حفظ
کنند و ش��رایط کنونی سپری شود .این یعنی بدون
بیمه ای را برای مواقع ضروری به عنوان چتر حمایتی فعاالن صنعت
نمایش��گاهی پیش بینی نکردیم و ج��ای خالی این مهم در این صنعت
بزرگ به شدت احساس می شود .امیدوارم در صورتی که شرایط کار
بهبود پیدا کند ،مسئله امنیت شغلی را در اولویت بگذاریم
کوچک تری��ن درامدی ،حقوق و بیمه کارکنان خود
را پرداخ��ت کرده و به نوعی در مجموعه خودش��ان
یک امنیت روانی و امنیت ش��غلی ب��رای کارمندان
ایجاد کردند.
مس��ئول کمیته فنی و معماری اکس��پوی ۲۰۲۰
دوبی در ادامه با بیان اینکه متاسفانه امار دقیقی از
بیمه شدگان صنعت نمایشگاهی در دسترس نیست،
گفت :در هر صورت نباید فراموش کنیم که موضوع
بیمه و امنیت ش��غلی همواره یک دغدغه جدی در
صنعت نمایش��گاهی بوده اس��ت .برخ��ی از فعاالن
هس��تند که به ط��ور موقت در ای��ن صنعت فعالیت
می کنند ک��ه درباره این افراد بیم��ه معنایی ندارد.
بخش دیگری از ش��اغالن این ح��وزه نیز به صورت
قراردادهای کوتاه م��دت و هنگام برگزاری رویدادها
مش��غول ب��ه فعالیت هس��تند ک��ه در همین مدت
کوتاه بیمه می شوند .بخشی از نفرات نیروهای ثابت
هستند و از بیمه استفاده می کنند که این دسته نیز
بیشتر در سایت ها ،دولتی ها یا شرکت های خصوصی
بزرگ مشغول به فعالیت هستند.
م��درس دوره ه��ای تخصص��ی ام��وزش صنعت
نمایشگاهی تاکید کرد :بنابراین می بینیم که مسئله
بیمه دارای پیچیدگی ه��ای متعددی در این عرصه
بوده و تنها م��وردی که هنگام برگ��زاری رویدادها
موردتوج��ه قرار می گی��رد در واق��ع بیمه نامه ای با
عنوان بیمه مسئولیت های مدنی است که از شرکت
برگزارکننده اخذ می ش��ود تا اگر هن��گام برگزاری
نمایش��گاه اتفاقی رخ داد ،بتوان به ان بیمه نامه اتکا
ک��رد .جز این مورد اقدام خاص دیگری در خصوص
موضوع بیمه در صنعت نمایش��گاهی انجام نش��ده
است .امیدوار هستیم در اینده نزدیک و با همفکری
همه صاحب نظران نمایش��گاهی نس��بت به مسئله
امنیت شغلی فعاالن ،اتفاقات بهتری رخ بدهد.
اولویت های شغلی فعاالن نمایشگاهی
همچنی��ن ب��ه س��راغ عل��ی ش��الباف از
برگزارکنندگان نمایش��گاهی رف��ت .وی در ابتدای
گفت وگ��و اظهارک��رد :برخورد با موض��وع بیمه در
مجموعه ه��ای گوناگ��ون برگزارکنن��دگان نس��بت
ب��ه یکدیگر متفاوت بوده اس��ت .متاس��فانه به دلیل
ش��رایط موج��ود ،فعالیت بس��یاری از مجموعه ها و
برگزارکنندگان صنعت نمایشگاهی به حالت تعلیق
درامده و بعضا تعطیل شده است.
این کارشناس نمایشگاهی تاکید کرد :تعدادی از
برگزارکنندگان قدیمی که از توان بیشتری برخوردار
بودند ،س��عی کردند مجموعه خود را بدون فعالیت
خاصی نگه داشته و غیرفعال باقی بمانند .به همین
دلی��ل ،مجبور به تعدیل نیروهای خود ش��ده اند .در
این می��ان ،از نظر بیمه به عن��وان چتر حمایتی که
بیم��ه بیکاری نیز یکی از این موارد اس��ت بیش��تر
شرکت های برگزارکننده نیروهای خود را به منظور
دریافت مبل��غ حداقلی حقوق ب��ه اداره کار معرفی
کرده اند که متاسفانه بسیاری از کارمندها و کارگرها
نتوانستند به این میزان حقوق نیز دست پیدا کنند.
سهیل فرزین
شالباف در ادامه با بیان اینکه صنعت نمایشگاهی
editor@smtnews.ir
دوران بس��یار سختی را سپری می کند ،افزود :ادامه
فعالی��ت ب��رای برگزارکنن��دگان و فع��االن صنعت
نمایش��گاهی با چالش جدی و س��ختی مواجه شده
است .به عنوان نمونه ،من با سابقه ای باالی ۲۰سال
فعالیت در این صنعت به اجبار مجبور شدم فعالیت
شرکت خود را به حداقل برسانم.
وی تصری��ح ک��رد :البته ذکر این نکت��ه نیز حائز
اهمیت اس��ت که ش��خصا ب��ه برگ��زاری رویدادها
در ش��رایط کرونای��ی باور و اعتقاد ن��دارم .برگزاری
نمایش��گاه ها چند بهره ب��ردار دارد که س��ایت های
نمایش��گاهی ،برگزارکنن��دگان ،بازدیدکنن��دگان و
مش��ارکت کنندگان مهم ترین انها هستند .به عقیده
م��ن تم��ام مجموعه ه��ا و نفرات��ی که ب��ا برگزاری
رویدادها به هر نحوی دخیل هستند باید از برگزاری
ان رویداد منتفع ش��وند .حال اگ��ر بنا به هر دلیلی
گروهی از ای��ن نفرات از برگزاری ی��ک رویداد نفع
نبرند ،به طور قطع ان نمایش��گاه محکوم به شکست
خواه��د بود .برگزاری روی��دادی این چنینی موجب
ایج��اد ذهنیتی منفی در این گروه نیز خواهد ش��د
و برای از بی��ن بردن این ذهنیت منفی نیز انرژی و
وقت زیادی را هزینه کرد.
این فع��ال نمایش��گاهی در ادامه با بی��ان اینکه
دولت به دلیل مش��کالت و چالش های��ی که درگیر
ان اس��ت نتوانس��ته مطالبات بسیار س��نگینی که
به س��ازمان تامین اجتماعی دارد را پرداخت کند،
گفت :متاس��فانه درباره مس��ئله بیم��ه در صنعت
نمایش��گاهی اقدام قابل توجهی انجام نش��ده است و
به نوعی می ت��وان گفت این موضوع اولویت خاصی
برای فعاالن این حوزه نداش��ته اس��ت .بیمه ای که سیدحسین میرظفرجویان
ش��رکت های برگزارکنن��ده در زم��ان رونق صنعت
نمایش��گاهی ب��ا ان روبه رو بودن��د و گاه به صورت
اجب��اری ان را انج��ام می دادن��د ،این ب��ود که در
زم��ان برگ��زاری رویدادها ،نمایش��گاه ب��رای اقالم
مش��ارکت کنندگان و بازدیدکنن��دگان پوش��ش
بیمه ای در نظر گرفته می ش��د .متاس��فانه موضوع
بیمه در صنعت نمایش��گاهی در همین حد تعریف
شده است.
علی شالباف
ش��الباف در پایان اظهارکرد :متاسفانه بیمه ای را
برای مواقع ض��روری به عنوان چتر حمایتی فعاالن
صنعت نمایشگاهی پیش بینی نکردیم و جای خالی
این مهم در این صنعت بزرگ به ش��دت احس��اس
می ش��ود .امی��دوارم در صورت��ی که ش��رایط کار
بهبود پیدا کند ،مس��ئله امنیت شغلی را در اولویت
بگذاریم.
محمدجواد قنبری /معاون نمایشگاهی
نمایشگا ه بین المللی جمهوری اسالمی ایران
در کش��ور ما سیاس��ت های حمایتی خاص از صنایع گوناگون
وج��ود ن��دارد و به همین دلیل مس��ئله بیم��ه و برعهده گرفتن
خس��ارت مربوط به اتفاقات پیش بینی نش��ده در کشور هنوز به
ش��کل جدی ظهور و بروز پیدا نکرده اس��ت .صنعت نمایشگاهی
هم از این قاعده مس��تثنا نبوده و تا کنون اقدام ش��ایان توجهی
درباره امنیت ش��غلی یا حمایت از هزاران فعال این عرصه انجام
نش��ده است .ایا سازمان یا مجموعه ای وجود دارد که در شرایط
کنونی تحت تاثیر شیوع ویروس کرونا که برگزاری تمام رویدادها
و فعالیت های نمایشگاهی ممنوع است ،از فعاالن این صنعت که
شرایط سختی را سپری می کنند ،حمایت کند؟ پاسخ این سوال
منفی اس��ت .متاسفانه سیاس��ت های حمایتی دولت ها در قبال
مش��اغل و صنایع گوناگون در بیشتر مواقع در حد صحبت باقی
مانده و جامه عمل به خود نپوشیده است.
ای��ن روزها ک��ه تمام صنایع تحت تاثیر ش��یوع ویروس کرونا
هس��تند باز شاهد قول هایی از سمت مسئوالن امر در این حوزه
هستیم و دوباره صحبت هایی درباره بیمه و حمایت از فعاالن این
صنعت به گوش می رسد .سوالی که متولیان امر باید پاسخگوی
ان باش��ند این اس��ت که چگونه باید از امنیت شغلی ۱۵۰رسته
ش��غلی که در این عرصه فعال هس��تند ،حمای��ت کرد؟ چگونه
می توان از جمعیت زیادی که در مدت زمان شیوع ویروس کرونا
ش��غل خ��ود را از دس��ت داده اند ،حمایت ک��رد؟ ایا جای خالی
بیمه ای که در روزهای س��خت و دش��وار دلگرم��ی بزرگی برای
فعاالنی که در این بخش از صنعت فعالیت می کنند باشد ،حس
نمی شود؟
هرگز درباره مس��ئله بیمه س��ازمان یا نهادی به عنوان مسئول
تعریف نشده تا در شرایط دشوار نقش حمایتی خود را ایفا کند.
از س��ویی قوانین نیز به این س��مت و سو نرفته اند تا از این طریق
بت��وان حمایت��ی از فعاالن این صنعت به عم��ل اورد .در صنعت
نمایش��گاهی بسیاری از کشورهای پیش��رفته به این دو موضوع
توجه ویژه ای ش��ده که نتیجه ان اعتال و پیش��رفت خیره کننده
صنعت نمایشگاهی این کشورهاست.
بحران ه��ای مرب��وط به ای��ن بیماری همه گی��ر و تحریم های
ظالمانه تلنگری برای دس��ت اندرکاران و سیاست گذاران صنعت
نمایش��گاهی از جمله سازمان توس��عه تجارت و وزارت صنعت،
معدن و تجارت بود تا به طور جدی تر و اصولی تر به موضوع بیمه
نگاه کنند .در این زمینه متولیان امر باید با برگزاری جلس��ات با
نهادها و سازمان های مربوطه مانند بیمه مرکزی درباره چگونگی
حمای��ت از فعاالن این صنعت به وفاق برس��ند .در نهایت اینکه
وزارت صنعت ،معدن و تجارت و س��ازمان توس��عه تجارت باید
نقش حمایتی خود را در ش��رایط کنونی که بس��یاری از فعاالن
صنعت نمایش��گاهی و مش��اغل مربوط به این صنعت در بیکاری
به س��ر می برند در قالب حمایت های خاص یا کوتاه مدت به اجرا
بگذارند .البته این حمایت باید در اسرع وقت انجام شود ،چراکه
با گذر زمان و تحلیل رفتن انرژی شرکت ها این حمایت ها تاثیر
خاصی نخواهد داشت.
یادداشت
جای خالی امنیت شغلی و بیمه در صنعت نمایشگاهی
بیمه دلگرمی
است
اما وجود ندارد صفحه 9
10
شنبه
26تیر 1400
6ذی الحجه 1442
17ژوئیه 2021
شماره 1840
پیاپی 3158
استان ها
با اجرای سند امایش سرزمین
روی خط خبر
افزایش اعتبارات عمرانی
راه و شهرسازی اصفهان
مدیرکل راه و شهرس��ازی اس��تان اصفهان گفت :در
حوزه مهندس��ی و س��اخت اعتبار درنظر گرفته ش��ده
در س��ال ۱۳۹۹نسبت به یک س��ال پیش از ان حدود
۱۰۰درصد افزایش داشته که عمده مبلغ این اعتبارات،
جذب و در راه اجرای پروژه ها هزینه شده است.
ب��ه گ��زارش پایگاه خب��ری وزارت راه و شهرس��ازی
ی قران ،مدیرکل راه و شهرس��ازی
اصفهان ،علیرضا قار
اس��تان اصفهان اظهار کرد :در میان انبوه مشکالتی که
طرح ه��ای عمرانی با ان روبه رو اس��ت ،کمبود اعتبار و
عدم تخصیص اعتبارات درنظر گرفته شده ،همواره یکی
از مشکالت عمده به شمار می اید.
وی ب��ا بیان اینکه تم��ام تالش خ��ود را برای جذب
حداکث��ری اعتبارات و پیش��گیری از ع��دم جذب این
منابع مالی به کار بس��تیم ،اذعان کرد :در دو سال اخیر
تقریبا توانس��تیم در جذب اعتبارات عمرانی نس��بت به
پیش بینی های بودجه ای موفق عمل کنیم.
مدیرکل راه و شهرسازی استان اصفهان بیان کرد :در
راستای سیاست های دولت و پیگیری های به عمل امده
درباره تس��ریع در تکمیل پروژه ه��ای اولویت دار و مهم،
ای��ن اداره کل نس��بت به پیگیری اعتبارات متناس��ب با
برنامه ها اقدام کرد که منجر به رشد چشمگیر اعتبارات
عمرانی سال ۱۳۹۹از محل اعتبارات ملی و استانی شد
و نتیجه ان س��رعت بخشیدن به تکمیل پروژه های این
ادار ه کل بود.
وی با اش��اره به اینکه همواره س��هم عمده اعتبارات
ای��ن اداره کل به هزینه های مرتبط با حوزه س��اخت و
پروژه های عمرانی ،زیرس��اختی ،راهسازی و ایمن سازی
اختص��اص دارد ،عنوان کرد :ای��ن اعتبارات در دو محل
بودجه استانی و ملی پیش بینی می شوند.
ی قران افزود :اعتبار درنظر گرفته ش��ده در سال
قار
۱۳۹۹ب��رای ای��ن حوزه از نظر اس��تانی ۱۸درصد و از
لحاظ ملی ۱۲۲درصد نس��بت به یک سال پیش از ان،
افزایش داشته است.
همکاری چادرملو
با دانشگاه امیرکبیر
به منظور گس��ترش همکاری های اموزش��ی و تربیت
نیروه��ای ج��وان تحصیلکرده ب��رای حض��ور موثر در
محیط ه��ای صنعت��ی ،تفاهمنامه برگ��زاری دوره های
کارورزی دانش��جویان ،بین ش��رکت معدنی و صنعتی
چادرملو و دانش��کده مهندس��ی معدن دانشگاه صنعتی
امیرکبیر منعقد شد.
ب��ه گزارش
،در ای��ن تفاهمنامه ک��ه با هدف
ارتقای س��طح اموزش و کس��ب مهارت ها و تجربه های
تخصص��ی -ایج��اد انگیزه ب��رای دانش��جویان در طول
تحصیل -اماده س��ازی دانش��جویان ب��رای حضور موثر
در واحده��ای معدن��ی و صنعتی -تعمی��ق یادگیری و
بکارگیری مفاهیم اموخته شده -ارتقای توان اشتغالزایی
و بهبود موقعیت شغلی پس از فارغ التحصیلی و افزایش
قدرت کارافرینی دانش��جویان از طریق کس��ب تجربه
در دنیای واقعی منعقد ش��ده اس��ت ،دوره های مستمر
کارورزی زیر نظارت متخصصان فنی ش��رکت معدنی و
صنعتی چادرملو برگزار می شود.
۷هزار مشترک به شبکه گاز
اصفهان اضافه شدند
بیش از ۷هزار و ۳۶۰مش��ترک جدید طی امس��ال
به تعداد مش��ترکان گاز طبیعی افزوده ش��د .به گزارش
روابط عمومی شرکت گاز استان اصفهان ،سید مصطفی
علوی ،مدیرعامل این شرکت با اشاره به اینکه از ابتدای
امس��ال تاکنون بیش از ۷۴هزار متر ش��بکه گازرسانی
در س��طح اس��تان اجرا شده اس��ت ،افزود :روند توسعه
گازرس��انی تا ۶۰۰کیلومتر در سال جاری ادامه خواهد
داش��ت .به گزارش
علوی گفت :با احتساب این
میزان مش��ترک جذب شده در سطح استان ،تعداد کل
مش��ترکان گاز طبیعی اس��تان به بیش از یک میلیون
و ۹۴۰ه��زار مش��ترک در ۳بخ��ش خانگی ،صنعتی و
عمومی رس��ید و همچنین با انجام ش��بکه گذاری های
جدید طی ۳ماه نخس��ت امس��ال ،درحال حاضر میزان
شبکه های گاز استان بیش از ۲۷هزار کیلومتر است.
ی با اش��اره به دش��واری ش��بکه گذاری گاز طبیعی
و
در مناط��ق کوهس��تانی گفت :در مناطق غرب اس��تان
به واسطه کوهستانی بودن منطقه و پراکندگی روستاها
شبکه گذاری گاز طبیعی با دش��واری هایی همراه است
ک��ه هم هزین��ه و هم زمان اج��رای پروژه ه��ا را تحت
تاثی��ر قرار می دهد ب��ه گونه ای که در برخ��ی نقاط به
منظور جابه جای��ی لوله های گاز از چهارپایان نیز کمک
گرفته ایم اما با همه این مس��ائل شبکه گذاری در سطح
استان کماکان با همت و جدیت مسئوالن و پیمانکاران
به س��رعت در ح��ال انج��ام اس��ت و ب��ه زودی ش��اهد
بهره برداری از ۷روس��تای دیگر در منطقه فریدونش��هر
واقع در غرب استان خواهیم بود.
ن در پایان
مدیرعام��ل ش��رکت گاز اس��تان اصفه��ا
یاداور ش��د :ضریب نفوذ گاز طبیعی در جمعیت شهری
استان ۱۰۰درصد و در جمعیت روستایی ۹۹.۰۸درصد
است و تا پایان امس��ال نیز با بهره برداری از ۷روستای
دیگر تقریبا بیش��تر روس��تاهای باالی ۲۰خانوار سطح
استان از نعمت گاز طبیعی بهره مند خواهند شد.
فارس قطب گردشگری و هاب فرودگاهی شد
گروه استان ها
editor@smtnews.ir
بعد از سال ها
۱۱اسفند ۹۹
سند ملی امایش
سرزمین کشور
ایجاد و سند
امایش سرزمین
فارس هم
اجرایی شد
بعد از س��ال ها ۱۱اس��فند ۹۹س��ند مل��ی امایش
سرزمین کشور ایجاد و سند امایش سرزمین فارس هم
اجرایی ش��د .در ۳ماه نخست امسال نیز ۹۵۰میلیارد
تومان تاکنون اعتبارات استانی دریافت شده ،که ۲۴۱
درصد رشد اعتبار مصوب برای استان داشته ایم.
ب��ه گ��زارش
رئی��س س��ازمان مدیری��ت و
برنامه ریزی اس��تان فارس در نشس��ت خب��ری که با
حضور خبرنگاران برگزار شد ،گفت :این سازمان شرح
وظایف گس��ترده ای در امور منابع انس��انی ،اجرایی و
فنی استان را دارد .حسن نوروزی با بیان اینکه سازمان
مدیری��ت و برنامه ریزی فارس در طول س��ال هر فصل
اقدام به برگزاری یک جلس��ه با اصحاب رسانه می کند
تا گزارشات را ارائه دهد ،افزود :بعد از سال ها ۱۱اسفند
۹۹سند ملی امایش سرزمین کشور ایجاد شد و سند
امایش سرزمین فارس هم راه اندازی شد.
رئیس س��ازمان مدیریت و برنامه ریزی استان فارس
با اش��اره به اینک��ه فارس زبانزد گردش��گری طبیعی،
فرهنگی و تاریخی بود بیان کرد :به قطب گردش��گری
س�لامت معرف��ی ش��د .وی همچنین افزود :ش��یراز
به عنوان قطب علمی کشور ،در بخش حمل ونقل ،هاب
فرودگاهی کشور معرفی شد و به نقش شیراز در زمینه
خدمات برتر در نیمه جنوبی کشور اشاره شده است.
او با اش��اره به اینکه ۱۰جلس��ه شورایی برنامه ریزی
برگزار ش��د ،تصریح کرد :نمی خواهی��م بگوییم صرفا
برگزاری جلسات خوب است اما همین که در زمینه ای
نظ��م و انضب��اط برقرار کنی��م ،باعث می ش��ود کار ها
به خوبی پیش برود .س��عی ش��د در حوزه کش��اورزی
عملکرد در هکتار ارائه شود.
نوروزی با تاکید بر اینکه در س��ال گذش��ته ۲هزار
سند امایش سرزمین یک سند جامع بلندمدت ۲۵ساله است.
براساس عملکرد استان ها در این سند امایش ،اعتبارات بررسی
می شود و تخصیص می یابد
و ۷۵۴میلی��ارد تومان بودجه داش��تیم ،اظهار کرد۳ :
هزار و ۶۶۳هزار میلیارد تومان اعتبار استانی (افزایش
۱۳۳درصدی اعتبارات عمرانی) برای استان تخصیص
یافت.
او ادامه داد ۷۰ :درصد فهرس��ت بهای هزینه اجرایی
افزایش یافته است که از ۲۴۱رشد اعتباری باید کسر
ش��ود .نوروزی با اش��اره به اینکه ۹هزار میلیارد تومان
سند خزانه به فارس تحویل می شود ،اظهار کرد ۳ :ماه
نخست امسال یک هزار و ۸۰۳میلیارد تومان تاکنون
از اعتبارات ملی تخصیص گرفته ایم.
او تاکی��د ک��رد ۲ :ه��زار و ۲۵۷میلی��ارد توم��ان از
اعتبارات ملی ما تخصیص یافته و کل اعتبار هزینه ای
در س��ال گذش��ته ۷۵۰میلیارد توم��ان بوده که ۱۷۰
میلی��ارد تومان هزینه پاداش��ی گرفتیم که ان را برای
بازنشستگان هزینه کردیم.
ن��وروزی اضافه کرد :راه اهن اقلید-یزد ۲۵۰میلیارد
تومان اعتبار گرفته و این پروژه تقریبا تمام شده است
و در همین دولت به اتمام می رس��د .رئیس س��ازمان
مدیریت و برنامه ریزی اس��تان ف��ارس با یاداوری این
مطلب که ازادراه ش��یراز-اصفهان ۲۲۴کیلومتر بوده
که همین امس��ال ۲۵۰میلیارد تومان به ازادراه اعتبار
تعلق گرفته است ،افزود :دولت سهم خود را داده است
و باید س��ایر ش��رکا که وزارت دفاع و شرکت شهرهای
جدید هم هستند هم سهم خود را ارائه کنند.
وی همچنین اضافه کرد :تالش می ش��ود این پروژه
در دولت دوازدهم افتتاح ش��ود .با این حال ،این پروژه
۹۱درصد پیشرفت دارد و به نظر می رسد به این دولت
نمی رسد و افتتاح ان در ماه های باقی مانده سال انجام
می ش��ود .او با اش��اره به اینکه سال ۹۸تعداد ۲۳طرح
اقتصاد مقاومتی در فارس داشتیم که پیشرفت فیزیکی
۹۱درصد بود س��ال ۹۹این به ۱۷طرح رسید که ۶۰
درصد پیش��رفت دارد و امس��ال ۱۶طرح داریم ،افزود:
س��ال ۹۸تعداد ۳هزار پروژه نیمه تمام در فارس بوده
ک��ه در س��ال ۹۹ب��ه ۲هزار و ۱۹۹رس��ید و تقریبا با
احتس��اب پروژه های ملی اس��تان ۲ ،هزار و ۴۵۵طرح
و پ��روژه نیمه تمام در فارس وجود دارد که برای اتمام
انها ۱۲هزار میلیارد تومان اعتبار الزم اس��ت منوط به
اینکه پروژه جدید و تورم نداش��ته باش��یم و این نرخ به
عدد امروز محاسبه شده است.
نوروزی با اش��اره به اینکه س��ند امایش س��رزمین
یک س��ند جام��ع بلندمدت ۲۵س��اله اس��ت ،عنوان
کرد :براس��اس عملکرد اس��تان ها در این سند امایش،
اعتبارات بررسی و تخصیص می یابد و در طول ۱۹سال
گذشته ۲۵جلس��ه در سازمان مدیریت و برنامه ریزی
اس��تان ب��رای دریافت اعتب��ارات و تخصی��ص ان به
پروژه ها و اینکه دیگر سازمان هم باید بدانند در حوزه
فعالیت های خود باید پاسخگو باشند برگزار شد.
استاندار فارس تاکید کرد
استفاده از ظرفیت های قانون بودجه
نماینده عالی دولت در اس��تان فارس در جلس��ه شورای
برنامه ریزی و توس��عه اس��تان با تاکید بر اینکه همه مدیران
نباید تا اخرین لحظه تصدی مسئولیت از انجام وظایف خود
دری��غ کنند ،عنوان کرد :مردم عیار هر یک از مس��ئوالن را
می دانن��د و صادقانه ب��ودن یا نبودن تالش ها را تش��خیص
می دهند .به گ��زارش
عنایت اهلل رحیمی همچنین با
تاکی��د بر اینکه ظرفیت های قانون بودجه باید به طور کامل
مورد استفاده قرار گیرد از مدیران نهادهای اجرایی خواست
اس��تفاده از م��اده ۵۶قان��ون بودجه را به صورت مس��تمر
پیگیری کنند و اجازه ندهند تالش ه ا بی نتیجه رها شود.
رحیم��ی م��اده ۱۲قان��ون بودج��ه را ظرفیت مناس��بی
برای تامی��ن مطالبات بح��ق کارکنان نهاده��ای اجرایی و
تکمی��ل پروژه ه��ای نیمه تمام نهادها دانس��ت و اظهار کرد:
کمیسیون های مربوطه تشکیل و مجوزهای الزم صادر شده
و مدیران نهادها باید روند به مزایده گذاش��تن اموال مازاد و
قیمت گذاری به روز این اموال را سرعت بخشند.
جذب اسناد خزانه اسالمی از دیگر موضوعات مورد تاکید
اس��تاندار فارس در جلس��ه ش��ورای برنامه ریزی
استان بود .وی با بیان اینکه تاکنون ۸۶درصد این
اسناد در سطح ملی و استانی جذب شده است بر
لزوم جذب صد درصدی ان توسط نهادها تا پایان
تیر تاکید کرد.
نماین��ده عالی دولت در اس��تان ف��ارس با بیان
اینکه تهاتر بدهی دولت به بانک ها فرصت مناسبی
برای اس��تان ایجاد کرده است ،گفت :شرایط استفاده از این
ظرفیت در مقایسه با گذشته تغییراتی داشته و اقدامات الزم
از س��وی نهادها انجام ش��ده که نیازمند پیگیری و حصول
نتیجه اس��ت .رحیمی با اشاره به اینکه مدیریت مصرف برق
در هم��ه ادارات دولتی از اولویت های روزهای اخیر اس��تان
اس��ت ،تصریح کرد :مقرر ش��ده هر ی��ک از ادارات با درنظر
گرفتن ناظر برق از هر گونه مصرف بی رویه جلوگیری کرده
و در کاهش خاموشی ها سهیم باشند.
وی با بی��ان اینکه هم اکنون ۴نی��روگاه مصوب در خنج،
اقلی��د ،ارس��نجان و مجموعه الومینیوم غدیر برای اس��تان
فارس مصوب ش��ده اس��ت ،میزان ب��رق تولیدی
این نیروگاه ها را حدود ۲۵۰۰مگاوات دانس��ت و
افزود :این میزان تولید برق به اندازه کسری استان
در زمان پیک مصرف اس��ت ،بنابرای��ن راه اندازی
نیروگاه های یادشده تاثیر بسزایی در خدمت رسانی
به مردم خواهد داشت.
وی همچنین به س��رمایه گذاری های انجام شده
برای راه اندازی دو مزرعه تولید برق از انرژی خورش��یدی در
بوانات و ایزدخواست اشاره کرد و افزود :این دو پروژه قادر به
تولید حدود ۶۵۰مگاوات برق هستند.
رحیمی تاکید کرد :انرژی خورش��یدی ب��ا توجه به اینکه
ارزان ،پای��دار و غیر قابل تحریم اس��ت باید برای تامین برق
مصرفی کشور مورد توجه ویژه قرار گیرد.
اس��تاندار فارس همچنی��ن بر لزوم تس��ریع راه اندازی دو
کارخانه پنل و اینورتر س��ازی در استان تاکید کرد و با اشاره
به اینکه س��رمایه گذاری ۴۵۰میلیون یورویی در این زمینه
فرصتی بس��یار خوب برای استان اس��ت از مدیران مربوطه
خواست هر گونه مانعی را به سرعت رفع کنند.
وی با بیان اینکه پروژه های بس��یار مه��م و اثرگذاری در
سال های اخیر در استان فارس انجام شده است ،عنوان کرد:
بس��یاری از این پروژه ها در مراحل پایانی هستند و مدیران
تکمیل انه��ا ریل گذاری
ضمن
مربوط��ه باید تالش کنن��د
مناسبی برای دولت اینده ایجاد کنند تا مسیر خدمت رسانی
به مردم هموار شود.
تکمیل پروژه های مهم راه س��ازی به ویژه ازاد راه ش��یراز-
اصفهان که در مراحل پایانی است و همچنین بزرگراه دشت
ارژن -تن��گ بوالحیات از دیگر مواردی بود که رحیمی بر ان
تاکید کرد.
وی گفت :موضوع اب از اولویت های استان بوده و تاکنون
طرح های مهمی به بهره برداری رس��یده و در روزهای اینده
نیز ش��اهد بهره برداری طرح ابرس��انی به زرین دشت و سد
هایقر خواهیم بود .رحیمی توجه به معیش��ت مردم را امری
ض��روری توصیف ک��رد و گفت :اتخاذ ه��ر تصمیمی باید با
در نظر گرفتن نظم و امنیت عمومی جامعه صورت گیرد.
رونمایی از پالک های پستی جدید شهر اصفهان
ش��هردار اصفهان گفت :پروژه های متعدد شهر اصفهان از عید قربان تا عید
غدیر رونمایی و افتتاح می شود .به گزارش اداره ارتباطات رسانه ای شهرداری
اصفه��ان ،قدرت ال��ه نوروزی ضم��ن بیان این مطلب اف��زود :در هفته جاری،
پالک های پستی شهر اصفهان با همکاری اداره کل پست و شهرداری اصفهان
رونمایی خواهد شد .این پالک ها دارای امکاناتی مانند کدخوان دیجیتال است
و امکان دریافت کد پس��تی و اطالعات دیگر از طریق بارکدها وجود دارد .وی
افزود :این طرح به ساماندهی پالک های پستی ،زیبایی چهره شهر و همسان
شدن پالک ها کمک می کند که همزمان با رونمایی نصب ان در منطقه ۸اغاز
می ش��ود .شهردار اصفهان با بیان اینکه همچنین مجموعه پروژه های مهمی
که در مناطق در حوزه اب خاکستری اجرا شده بود به صورت همزمان افتتاح
می شود ،گفت :این طرح ها شامل مجموعه پروژه های تصفیه ،ذخیره و انتقال
اب خاکس��تری و اس��تفاده از ان برای ابیاری فضای س��بز اس��ت که از سوی
معاونت خدمات شهری اجرا شده است .وی افزود :همچنین پروژه های بزرگی
مانند میدان شهدای هسته ای و ۳خیابان اطراف ان را به عنوان یک اقدام ویژه
در منطقه ۴شهرداری اصفهان در هفته های اینده در خدمت شهروندان قرار
می گیرد .نوروزی گفت :به علت شیوع کرونا و دستور ستاد مقابله با کرونا ،همه
مراکز گردش��گری ش��هرداری اصفهان تا اطالع ثانوی تعطیل شده تا با اسیب
کمتری از پیک پنجم این بیماری عبور کنیم.
با همت متخصصان فوالد مبارکه محقق شد
برقراری ارتباط با سامانه حمل ونقل جاده ای کشور
کارشناس سیستم های اطالعاتی یکپارچه و مسئول
سیس��تم های حوزه تامین ش��رکت ف��والد مبارکه از
اجرای موفقیت امیز پروژه ارتباط با سامانه حمل ونقل
جاده ای کش��ور در این ش��رکت خب��ر داد .به گزارش
اس��ماعیل نص��ر اصفهانی گفت :ای��ن پروژه با
همت و تالش بی وقفه کارشناس��ان واحد سیستم های
اطالعات��ی ،واح��د نرم افزاره��ای سیس��تمی ،واح��د
حمل ونقل و ش��رکت ایریسا پیاده س��ازی و در اختیار
واحدهای متقاضی در ش��رکت فوالد مبارکه قرار داده
شده است .وی در ادامه افزود :یکی از نیازهای مبرم در
حوزه لجستیک فوالد مبارکه پیگیری و گزارش گیری
از وضعی��ت حمل م��واد اولیه به ش��رکت در کمترین
زمان ممکن و با کیفیت قابل قبول است .پروژه ارتباط
ب��ا س��امانه حمل ونقل کش��ور در قالب طرح توس��عه
سیس��تم های اطالعاتی و ب�� ه منظور انتقال اطالعات و
گزارش گیری از بارنامه های ثبت ش��ده در سیستم های
راهداری ،راه اندازی شده است .کارشناس سیستم های
اطالعات��ی یکپارچه فوالد مبارک��ه مزایای اجرای این
پروژه را به این ش��رح برشمرد :امکان گزارش گیری از
اطالعات بارنامه های صادرش��ده از س��وی باربری های
مختلف در س��طح استان و دس��ته بندی انها بر اساس
کد کاال ،فروشنده و راننده حمل کننده کاال ،شناسایی
رانن��دگان متخل��ف برمبن��ای ۲معی��ار می��زان وزن
بارنامه شده و میزان مسافت طی شده از مبدا به مقصد،
بی نی��ازی از ثب��ت اطالعات بارنامه ها و س��فارش های
حمل ش��ده به شرکت فوالد مبارکه در اینده نزدیک و
اس��تفاده از اطالعات بارنامه ها در سیستم های مختلف
مانند مدیریت کاال و خرید .وی خاطرنش��ان کرد :این
پ��روژه با حمایت مدیریت فناوری اطالعات و همکاری
روسای فناوری اطالعات ،کارشناسان واحد حمل ونقل
و شرکت ایریسا در کوتاه ترین زمان ممکن انجام شده
اس��ت .نصر اصفهانی در پایان گفت :در اینده با هدف
اضافه کردن بارنامه های ریلی و متصل ش��دن سیستم
به س��امانه راه اهن جمهوری اسالمی ایران و همچنین
تکمیل سیس��تم های ارتباط ب��ا معادن ،پروژه کامل تر
می ش��ود و امیدواریم با اج��رای چنین پروژه هایی گام
موفق و ارزش��مند دیگری در راس��تای اهداف شرکت
برداش��ته ش��ود .مدیر حمل ونقل و پشتیبانی شرکت
ف��والد مبارک��ه نیز درباره ای��ن پروژه گف��ت :جریان
اطالعات یکی از ارکان اصلی مدیریت زنجیره تامین و
لجس��تیک است و امروزه ارتباط موثر نهادهای درگیر
در ای��ن فراین��د بیش از پیش الزم اس��ت .محمدعلی
زارع��ی اف��زود :س��االنه بی��ش از ۴۰۰ه��زار کامیون
از مب��دا ف��والد مبارکه یا به مقص��د ان ،وظیفه حمل
مواد اولیه و محصوالت ش��رکت را در کش��ور برعهده
دارن��د .برنامه ری��زی و کنترل این حجم از ناوگان برای
بزرگ ترین صاحب کاالی کش��ور نیازمند سیستم های
اطالعات��ی ب��ا قابلیت اطمینان باالس��ت .وی در ادامه
خاطرنش��ان کرد :با پیگیری ه��ای واحد حمل ونقل و
پشتیبانی و مدیریت ارشد سازمان و به همت همکاران
سیس��تم ها و فناوری اطالعات ،ارتباط با سامانه انالین
سازمان راهداری و حمل ونقل جاده ای کشور ،به عنوان
مهم ترین سند حمل بار ،از تیر امسال برقرار شد و تمام
اطالعات مندرج در بارنامه شامل مشخصات محموله،
گیرنده ،فرس��تنده ،راننده ،وس��یله نقلیه و هزینه های
مربوطه پس از ثبت در سیستم نام برده در EISفوالد
مبارکه بارگذاری می شود و امکان انواع پایش و تحلیل
را فراهم می کند .مدیر حمل ونقل و پشتیبانی با اشاره
به اینکه به زودی مش��ابه این ارتباط با سازمان راه اهن
جمهوری اس�لامی ایران نیز برقرار خواهد شد ،افزود:
پرهی��ز از دوباره کاری و ثبت دس��تی و مکرر اطالعات
در سیستم های مختلف و اطمینان از صحت و سرعت
تبادل اطالعات از مزایای قابل توجه این پروژه است.
۳ناحیه صنعتی اردبیل اماده سرمایه گذاری
مدیرعامل ش��رکت شهرک های صنعتی استان اردبیل از اماده سازی ۳ناحیه صنعتی در
این اس��تان برای س��رمایه گذاری خبر داد .محمد اهلی در گفت وگو با ایرنا افزود :مقدمات
اماده سازی نواحی صنعتی انگوت گرمی ،گزاز و هشجین خلخال از سال گذشته اغاز شده
و ب��ا توج��ه به نیاز مبرم این مناطق به زمین صنعتی ،تالش می ش��ود هرچه س��ریع تر این
نواحی صنعتی اماده و در اختیار متقاضیان قرار داده ش��ود .وی اظهار کرد :نواحی صنعتی
گزاز و هش��جین در شهرس��تان خلخال قرار دارند و با توجه به اتمام زمین قابل واگذاری در
شهرک صنعتی خلخال ،نیاز این شهرستان به این دو ناحیه را چند برابر می کند .مدیرعامل
شرکت شهرک های صنعتی استان اردبیل ادامه داد :مساحت ناحیه صنعتی گزاز حدود ۸۲
هکتار اس��ت که در مرحله نخس��ت ۳۰ ،هکتار از اراضی این ناحیه اماده س��ازی و در اختیار
متقاضیان قرار داده خواهد شد .اهلی درباره ناحیه صنعتی هشجین نیز گفت :اماده سازی
این ناحیه صنعتی ۵هکتاری که از ماه گذشته اغاز شده با استقبال یک سرمایه گذار بومی
برای حضور در این ناحیه صنعتی همراه بود که به منظور حمایت از تولید و ایجاد اشتغال،
قطعات صنعتی این ناحیه به این س��رمایه گذار واگذار ش��د .مدیرعامل شرکت شهرک های
صنعتی اس��تان اردبیل ،مراحل اماده س��ازی ناحیه صنعتی انگوت را مناسب ارزیابی کرد و
افزود :اماده سازی ناحیه صنعتی ۲۷هکتاری انگوت نیز از سال گذشته اغاز شده و در صورت
تخصیص اعتبارات الزم ،سایر امکانات از قبیل اب ،برق و گاز در این ناحیه صنعتی نیز ایجاد
خواهد شد .اهلی احداث ناحیه صنعتی انگوت در این شهرستان جدید را بسیار حائز اهمیت
خواند و گفت :شهرس��تان انگوت در یک منطقه محروم قرار گرفته و این شهرس��تان تنها
دارای همین ناحیه صنعتی است که در صورت تکمیل امکانات و اغاز روند واگذاری زمین،
ش��اهد حضور س��رمایه گذاران در این منطقه و در نتیجه ،اش��تغالزایی برای جوانان جویای
کار در شهرستان انگوت خواهیم بود .وی ادامه روند مثبت ایجاد و تامین زیرساخت ها در
شهرک های صنعتی استان را منوط به تخصیص اعتبارات مناسب دانست و افزود :همان طور
که تاکنون شاهد حمایت مسئوالن استانی و کشوری از شهرک های صنعتی بودیم ،امیدوار
هس��تیم با تخصیص اعتبارات مناس��ب شاهد ابادانی و تکمیل زیرساخت ها در شهرک های
صنعتی استان باشیم .استان اردبیل دارای ۲۰شهرک و نواحی صنعتی است. صفحه 10
11
شنبه
26تیر 1400
6ذی الحجه 1442
17ژوئیه 2021
شماره 1840
پیاپی 3158
صنایع معدنی
موج نارضایتی از عملکرد سازمان تامین اجتماعی
زخم دولتی ها بر پیکره صندوق بیمه کارگران
مرضیه احقاقی
editor@smtnews.ir
عکس:
مناب�ع انس�انی ،بزرگ ترین ث�روت هر جامعه ای هس�تند ،چراکه توس�عه و
پیش�رفت جامعه در سایه تالش کارگران حاصل می شود؛ بنابراین تامین منافع
و درخواس�ت های کارگران اهمیت ویژه ای دارد .تامی�ن اجتماعی نیز به عنوان
نهادی که از دل نهادهای کارگری برامده ،ارائه انواع خدمات به این قش�ر را بر
عهده دارد .درواقع این سازمان تضمین کننده خدمات و حامی کارگران در بروز
حوادث یا بیماری و ...است و از محل درصدی از حقوق کارگران به طور مستقیم
و به حساب انها تشکیل شده است .با این وجود ،در دهه ۱۳۸۰این نهاد مردمی
به دولت واگذار شد و اکنون زیرمجموعه ای از وزارت تعاون ،کار و رفاه اجتماعی
است .در حال حاضر نیز انتقادهای جدی بر عملکرد این سازمان از دولتی شدن
تا خصوصی سازی غیرشفاف ش�رکت های زیرمجموعه ان و ...وارد است .عالوه
بر تمام موارد یادشده بسیاری از کارگران نیز از ارائه خدمات ناکافی و ناشایست
این س�ازمان گالیه دارند .البته بخش قابل توجهی از این دس�ت ناکارامدی در
س�ایه تامین نش�دن منابع مالی این نهاد ایجادشده است .مهم ترین دالیل این
کس�ری مالی را هم می توان به خلف وعده های دولت در پرداخت سهم کارفرما
ب�رای برخی مش�اغل خاص ،افزایش کارگاه های غیررس�می که بدون پوش�ش
بیمه ای فعالیت می کنند و کاهش بیمه پردازان اشاره کرد.
علیرضا حیدری /دبیرکل کانون عالی
شوراهای اسالمی کار
تامین اجتماعی به عنوان نهادی حامی حقوق کارگران از مسیر اصلی
خود دور شده و فضایی غیرشفاف بر عملکرد ان سایه افکنده و در
چنین ش��رایطی ،موجی از نارضایتی نس��بت به عملکرد این سازمان
میان کارگران ایجادشده است
تامین اجتماعی مصداق حق الناس است
حس��ین حبیبی ،فعال کارگری و عضو هیات مدیره
کان��ون عال��ی ش��وراهای اس�لامی کار در گفت وگو با
و در ارزیابی عملکرد س��ازمان تامین اجتماعی
گفت :اصل ۲۹قانون اساس��ی بر برخ��ورداری افراد از
تامی��ن اجتماعی از نظر بازنشس��تگی ،بیکاری ،پیری،
ازکارافتادگ��ی ،بی سرپرس��تی ،در راه ماندگی ،حوادث
و س��وانح و نی��از ب��ه خدم��ات بهداش��تی و درمانی و
مراقبت های پزشکی به صورت بیمه و ...تاکید دارد؛ در
همین حال ،براساس این اصل دولت مکلّف است طبق
قوانین از محل درامدهای عمومی و درامدهای حاصل
از مش��ارکت مردم ،خدمات و حمایت های مالی فوق را
برای یک یک افراد کشور تامین کند.
دولتی شدن از جیب کارگران
اما عملکرد کنونی سازمان تامین اجتماعی با تعریف
یادش��ده تف��اوت دارد .در واقع این س��ازمان از محل
درصدی از حقوق کارگران به طور مستقیم و به حساب
انها تشکیل شده است ۷ .درصد از حق بیمه پرداختی
به حس��اب تامین اجتماعی را کارگران و ۲۳درصد را
هم کارفرما به حس��اب انها واریز می کند؛ یعنی جزئی
از حقوق انهاس��ت؛ بنابراین س��ازمان تامین اجتماعی
موضوع اصل ۲۹نیس��ت .س��ازمان تامی��ن اجتماعی
صندوق بیمه ای است که به کارگران تعلق دارد.
ای��ن فعال کارگ��ری افزود :ب��ا این وج��ود ،مردم و
کارگ��ران در طول این س��ال ها به دولت ،مس��ئوالن و
سیاست گذاران اعتماد کرده و مدیریت اموال خود را در
این س��ازمان به دولت سپرده اند .هرچند این اطمینان
انقدرها هم نتیجه بخش نبوده و انتقادهای بسیاری به
سیاست گذاران و عملکرد انها درباره این سازمان وجود
خواهد داشت.
حبیبی اظهارکرد :با توجه به موارد یادش��ده سازمان
تامی��ن اجتماعی از مصادیق حق الناس اس��ت و به جز
کارگران کسان دیگری حق بهره برداری از ان را ندارند.
دولت نیز موظف است نسبت به حفظ این امانت کوشا
باش��د؛ هرچند دولتمردان ما در طول ۴دهه گذش��ته
امانتدار خوبی برای کارگران نبوده اند .دولت ها
در طول این س��ال ها به این سازمان همچون
قلکی نگریس��ته اند و در شرایط ضرورت از ان
برداشت کرده و هیچ گاه نیز این قرض را پس
نداده اند.
دالیل کسری منابع
وی در ادام��ه اف��زود :ب��ا ورود مهمان��ان
ناخوان��ده جدید به صن��دوق تامین اجتماعی
که پرداخت س��هم بیمه کارفرمای انها بر عهده دولت
اس��ت ،مش��کالت صندوق بیش از پیش افزایش پیدا
ک��رد .ازجمله گروه هایی که پرداخت حق بیمه س��هم
کارفرمای انها باید از سوی دولت انجام شود می توان به
قالیبافان ،کارگران ساختمانی ،کامیونداران ،بسیجیان،
طالب و ...اشاره کرد .چنانچه این بدهی پرداخت شود،
منابع صندوق به سطح پایداری خواهد رسید.
دولت در همین حال وظیفه پرداخت س��رانه درمان
کارگ��ران را هم بر عهده داش��ته ام��ا در پرداخت ان
کوتاهی کرده اس��ت؛ بدین ترتیب ش��اهد مجموعه ای
از مطالب��ات کارگران در س��ازمان تامین اجتماعی و از
دولت هس��تیم که افزون بر ۳۸۰ه��زار میلیارد تومان
براورد می ش��ود و چنانچه این بده��ی دولت پرداخت
ش��ود ،منابع موردنیاز این صندوق تامین و بسیاری از
چالش های ان برطرف خواهد شد.
یک��ی دیگر از م��واردی که منجر ب��ه کاهش منابع
صندوق ش��ده ،بحث قراردادهای کار است .عضو هیات
مدیره کانون عالی شوراهای اسالمی کار گفت :در طول
س��ال های اخیر رابطه میان کارگر و کارفرما به واسطه
وجود قراردادهای موقت و کوتاه مدت به چالش کشیده
شده است .عالوه بر این ،شاهد انعقاد قراردادهایی میان
کارگر و کارفرم��ا بدون بیمه پردازی هس��تیم .درواقع
فعالیت کارگاه های غیررس��می رو به افزایش است .در
این کارگاه ها نیروهای کار غیررسمی بدون قرارداد کار
و بیم��ه فعالیت می کنند .در ش��رایطی که قرارداد کار
ب��ر روابط می��ان کارگر و کارفرما حاکم نباش��د ،قانون
کار که ش��رایط حداقل��ی را برای حمایت از
کارگران تعیی��ن می کند ،اجرای��ی نخواهد
ش��د .در ادامه س��ازمان تامین اجتماعی نیز
با کس��ری مناب��ع روبه رو می ش��ود .اما این
پایان کار نیس��ت ،چراک��ه در چنین فضایی
و با وجود کس��ری منابع ،س��ازمان در ارائه
س��رویس های خدماتی و درمانی و بیمه ای
به کارگران دچار ضعف و چالش خواهد شد.
ای��ن موضوع در ادامه موجب می ش��ود کارگران به طور
عام از عملکرد سازمان تامین اجتماعی رضایت نداشته
باشند.
حبیب��ی افزود :تامی��ن اجتماعی در ح��ال حاضر با
دریاف��ت منابع مس��تقیم از کارگران فعالی��ت و انواع
خدم��ات درمان��ی و بیم��ه ای را ارائه می ده��د .موارد
یادش��ده زمینه کاهش منابع صن��دوق را فراهم کرده؛
بنابراین برای تداوم فعالیت این صندوق ضروری به نظر
می رسند.
وی در ادامه و در پاس��خ به سوالی مبنی بر واگذاری
ش��رکت های تامین اجتماعی در قالب خصوصی سازی،
گفت :س��ازمان تامی��ن اجتماعی متعلق ب��ه کارگران
اس��ت و نه دولت .از سال ۱۳۸۲این سازمان به وزارت
رفاه و تامین اجتماعی ملحق ش��د که از اساس فرایند
اش��تباهی بود ،چراکه در ح��ال حاضر حاکمیت دولت
بر ای��ن س��ازمان جری��ان دارد .در چنین ش��رایطی،
به راحتی امکان سوءاستفاده از این سازمان که براساس
س��رمایه های کارگران شکل گرفته فراهم شد .در ادامه
وزارت تع��اون ،کار و رف��اه اجتماعی ش��کل گرفت و
مجددا سازمان به عنوان دستگاهی زیرمجموعه ان قرار
گرفت .دولتی ش��دن س��ازمان تامین اجتماعی موجب
شده دولت بابت رد دیون خود ،مقداری از شرکت های
س��ازمان تامی��ن اجتماع��ی را واگذار کن��د .در چنین
شرایطی ،شاهد واگذاری و خصوصی سازی شرکت های
زیرمجموعه این سازمان بودیم .این واگذاری ها درحالی
هستند که س��ازمان تامین اجتماعی از محل درصدی
از حقوق کارگران تش��کیل شده و واگذاری ان مصداق
حق الناس است.
ما تاکی��د داریم ش��رکای ای��ن س��ازمان کارگران،
کارفرماه��ا و دولت هس��تند .دولت هم به میزان اورده
خ��ود که ۳درص��د براورد می ش��ود ،ح��ق دخالت و
نظرده��ی دارد .هرچند در طول این س��ال ها ،هیچ گاه
سهم ۳درصدی دولت به سازمان تامین نشده است.
ای��ن فع��ال کارگری در پاس��خ به س��والی مبنی بر
صحبت هایی که درباره ورشکس��تگی س��ازمان تامین
اجتماعی می ش��ود و چالش هایی که به دنبال ان ظاهر
خواهد شد ،گفت :س��ازمان تامین اجتماعی با کسری
مناب��ع روبه رو اس��ت؛ این کس��ری مناب��ع از دو عامل
نش��ات می گیرد که پیش تر به انها اش��اره شد؛ نخست
عدم پرداخت بدهی دولت به س��ازمان تامین اجتماعی
و دیگ��ری کاهش بیمه پ��ردازی به دلیل کوتاه ش��دن
قراردادهای میان کارگر و کارفرما و کارگران غیررسمی.
۳۰س��ال پیش که س��ازمان با جمعیت جوان روبه رو
بود؛ این جمعیت تنها منابع مالی برای س��ازمان تولید
می کرد و هیچ برداشتی با عنوان بازنشستگی نداشتیم؛
در این ش��رایط ،س��ازمان با این چالش ها روبه رو نبود.
با توجه به فاکتورهای یادش��ده ،ما به یکباره در جمع
بیمه شدگان با خاتمه کار و بازنشستگی روبه رو شدیم.
در چنین ش��رایطی ،واریزی نداریم و تنها برداش��ت از
س��ازمان انجام می شود اما این برداش��ت تا چه زمانی
امکان دارد؟
وی اف��زود :با وجود تمام چالش های یادش��ده تا ۲۰
سال اینده امکان رفع این چالش ها وجود دارد ،چراکه
در حال حاضر حج��م قابل توجهی از جوانان اماده کار
را داریم و اش��تغال جوانان به منزله بیمه پردازی است.
در چنین شرایطی ،وظیفه دولت این است که اشتغال
انه��ا را مدیریت کند تا بیمه پردازی با موفقیت انجام و
به دنبال ان کسری منابع سازمان تامین شود .در ادامه
نیز برای ۲۰س��ال اینده از هم اکنون چاره ای اساس��ی
اندیشیده شود.
نبود شفافیت دلسردکننده است
کیوم��رث فتح اله کرمانش��اهی ،کارش��ناس اقتص��اد
در گفت وگ��و ب��ا
تاکید ک��رد :س��ازمان تامین
اجتماعی از رس��الت اصلی خود فاصله بسیاری گرفته
است .این س��ازمان با هدف س��رویس دهی به اعضای
خ��ود یعنی کارگ��ران و بیمه پردازان ایجاد ش��د اما به
جای اجرای مس��ئولیت های واگذارشده به ان اقدام به
احداث مجموعه س��رمایه گذاری با عنوان شستا کرده
اس��ت .در چنین ش��رایطی این س��وال مطرح می شود
که مناف��ع این دس��ت اقدامات به جیب چه کس��انی
می رود؟ ایا کارگران به عنوان صاحبان اصلی س��ازمان
تامین اجتماعی از منافع ان س��همی دارند؟ شس��تا با
هدف اج��رای فعالیت های اقتصادی چندین ش��رکت
زیرمجموع��ه ایجاد ک��رده اما مناف��ع ان در نهایت به
کارگ��ران و کس��انی که حق بیم��ه پرداخت می کنند،
نمی رسد.
وی در ادامه افزود :در طول س��ال های طوالنی که از
تاسیس س��ازمان تامین اجتماعی می گذرد ،موجی از
نارضایتی نس��بت به عملکرد این سازمان شکل گرفته؛
بخ��ش قابل توجهی از این نارضایتی ها در س��ایه نبود
ش��فافیت عملکردی این س��ازمان حاصل ش��ده است.
نبود ش��فافیت در همه سطوح به فس��اد ،رانت و سایر
چالش ه��ای اقتص��ادی را منجر خواهد ش��د؛ بنابراین
انتظار می رود برای رفع این دس��ت چالش ها ،گزارشی
کامل و ش��فاف از عملکرد و صورت های مالی سازمان
تامین اجتماعی و س��ایر صنایع وابس��ته ب��ه ان ارائه
ش��ود .در همین حال ،کارگران از س��ود این س��ازمان
و فعالیت های اقتصادی وابس��ته به ان سهیم
باشند.
نارضایتی و ناکارامدی
کرمانش��اهی گف��ت :متاس��فانه در م��وارد
متعددی شاهدیم مسئوالنی که زمان و دوران
فعالیت شان به پایان رسیده به سازمان تامین
اجتماعی منتقل می شوند و این موضوع زمینه
ناکارامدی عملکرد این سازمان را تشدید می کند.
در واقع سازمان تامین اجتماعی به جای انکه حامی
حقوق کارگران باش��د به بنگاهی برای س��رویس دهی
به جناح ها و باندهای سیاس��ی بدل ش��ده است .بدون
تردید این دس��ت اقدامات و ش��رایط زمینه نارضایتی
بیمه پردازان و کارگران را فراهم کرده است.
وی گف��ت :ما با خی��ل عظیمی از کارگ��ران روبه رو
هس��تیم که حق بیمه انها به موقع پرداخت می ش��ود؛
مالیات انها در اس��رع وقت پرداخت می شود؛ بنابراین
انتظار می رود خدمت رسانی به این قشر نیز به بهترین
ش��کل انجام شود اما در عمل ،ش��رایط کامال برعکس
است.
این کارشناس اقتصاد در ادامه با اشاره به تالش های
کارگران در چرخ��ه تولید که قابلیت جایگزینی ندارد،
افزود :انتظار می رود س��ازمان تامین اجتماعی خدمات
شایس��ته ای را مطابق وظایف خود به بیمه پردازان ارائه
دهد.
وی با اشاره به همه گیری ویروس کووید ۱۹در طول
یک س��ال و نیم گذشته گفت :متاس��فانه در این بازه
زمانی شاهد بودیم که بسیاری از کارگران به
این ویروس مبتال و ناچار ش��دند هزینه های
درمان خود را شخصا پرداخت کنند.
س��ازمان تامین اجتماع��ی وظایفی را در
قبال ارائه خدمات درمان��ی به بیمه پردازان
خ��ود بر عهده دارد؛ با این وجود در واقعیت
ش��اهد هس��تیم که با بهانه های گوناگون از
پرداخت بس��یاری از هزینه های دارو و درمان س��ر باز
می زنن��د .یا در موارد متع��ددی بهره گیری از خدمات
این سازمان نیازمند پیگیری های طوالنی مدت است و
مراجعان را پاس کاری می کنند.
بس��یاری از بیمارس��تان ها به دلیل بدهکاری که از
دولتی ه��ا دارند از ارائ��ه خدمات به م��ردم خودداری
می کنند .در چنین شرایطی ،شاهد مشکالت عدیده ای
ب��رای افرادی هس��تیم که همچن��ان حق بیمه خود را
پرداخت می کنند .این فض��ا زمینه نارضایتی کارگران
و بیمه پردازان را فراهم کرده است.
کرمانش��اهی در پاس��خ ب��ه س��والی مبنی ب��ر روند
خصوصی س��ازی در س��ازمان تامی��ن اجتماع��ی و
ش��رکت های زیرمجموعه ان ،گفت :خصوصی سازی و
واگذاری نهادهای زیرمجموعه سازمان تامین اجتماعی
نی��ز طی س��ال های اخی��ر به دلی��ل نبود ش��فافیت با
چالش های اساسی روبه رو است .کما اینکه شرکت های
واگذارش��ده به بخش خصوصی با عنوان خصولتی یاد
می ش��وند؛ یعنی سرمنش��ا تمام این واحدها در نهایت
و مج��ددا ب��از هم به دولت می رس��د .از مجموع موارد
یادش��ده اینطور برداشت می شود که چنانچه شفافیت
بر عملکرد این س��ازمان حاکم شود ،امکانی برای رفع
مشکالت فراهم خواهد شد.
در همین حال ،چنانچه رابطه میان کارگر و کارفرما
نیز براس��اس قانون مش��خص ش��ود می توان به بهبود
موقعیت کنونی امید داشت .عالوه بر این ،قوانین حاکم
بر این س��ازمان و نحوه عملکرد ان نیز براساس قانون
مشخصی باشد تا امکان انواع سوءاستفاده از بین برود.
سخن پایانی
از مجموع موارد یادشده اینطور برداشت می شود که
تامین اجتماعی به عنوان نهادی حامی حقوق کارگران
در این سال ها از مسیر اصلی خود دور شده است.
در همی��ن حال ،فضایی غیرش��فاف ب��ر عملکرد ان
س��ایه افکنده و در چنین فضایی موج��ی از نارضایتی
نس��بت به عملکرد این س��ازمان میان کارگران ایجاد
شده است .بدون تردید ،تداوم این شرایط ،اسیب های
غیرقاب��ل جبرانی را به بدنه کارگری به عنوان مهم ترین
ثروت اجتماعی کش��ور وارد می کن��د؛ این کمبودها و
چالش ها در حالی هس��تند که بسیاری از بیمه پردازان
حتی نسبت به حقوق خود اگاهی ندارند و بدین ترتیب
از مطالب��ات اولی��ه نی��ز مح��روم هس��تند .درنتیجه
اگاهی رس��انی و اصالح ش��رایط موجود ضروری به نظر
می رسد.
سازمان تامین
اجتماعی
از مصادیق
حق الناس است
و به جز کارگران،
کس دیگری حق
بهره برداری از
ان را ندارند
اس��اس کار سازمان تامین اجتماعی همچون
یک ش��رکت بیمه ای است که ضریب ریسک را
بررس��ی و براس��اس ان حق بیم��ه ای را تعریف
می کند .در همین حال ،براس��اس تعهدات اتی
که نس��بت به بیمه پ��ردازان دارد ،حق بیمه ای
را از انه��ا وصول می کند؛ یعنی س��ازمان تامین
اجتماعی براس��اس قوانین بیم��ه ای ،ما به ازای
مبلغ��ی که دریافت می کن��د ،تعهد بازپرداخت
می دهد .رقم تعیین شده برای حق بیمه کارگران
معادل ۳۳درصد حقوق انهاست .از رقم یادشده
۷درصد ان به طور مستقیم از حقوق افراد کسر
می ش��ود ۲۳ ،درصد را کارفرم��ا می پردازد و ۳
درصد باقیمانده را دولت .این فرمول برای برخی
فعالیت ه��ا که کارفرما ندارند و از س��وی دولت
شناسایی شده اند ،تفاوت هایی دارد .به عالوه انکه
دولت موظف اس��ت س��هم کارفرما را پرداخت
کند .هرچند در حال حاضر سهم حق بیمه این
افراد در قالب مطالبات سازمان تامین اجتماعی
از دولت در صورت های مالی سازمان وجود دارد.
در ادام��ه بای��د تاکید کرد که ای��ن روزها و با
ش��دت گرفتن چالش ه��ای اقتص��ادی حاکم
ب��ر جامعه ،رش��د ت��ورم ،افت س��طح درامدی
خانواره��ا و ...ضریب نفوذ بیمه تامین اجتماعی
و صندوق های مش��ابه ان در کش��ور بین ۲۵تا
۳۰درصد کاهش داش��ته است .این افت بدین
معنی است که حدود یک چهارم جمعیت ما که
اس��تعداد دریافت پوش��ش و خدمات بیمه ای را
دارن��د ،از این امکان محروم ش��ده اند .عالوه بر
کاه��ش س��طح درامد خانوارها ک��ه پیش تر به
ان اشاره ش��د ،اختیاری بودن دریافت خدمات
بیمه ای نیز این امر را تشدید کرده است.
توجه به این نکته ضروری به نظر می رس��د که
این روزها و با توجه به ش��رایط اقتصادی حاکم
بر کشور ،بسیاری از افراد طبقات پایین تر امکان
پرداخت حق بیمه خود را ندارند .حال اگر مقرر
ش��ود این افراد سهم اندکی از هزینه های تامین
اجتماعی را بپردازند ،چه کسی متولی پرداخت
مابقی س��هم بیم��ه تامین اجتماعی از س��وی
کارفرماست؟ بدون تردید دولت متولی پرداخت
سهم کارفرما برای اقشار شناسایی شده است.
ب��ا این وجود ما در جامعه با گروه هایی روبه رو
هس��تیم ک��ه از پوش��ش های بیم��ه ای محروم
هستند اما هنوز از سوی دولت و مراجع رسمی
شناس��ایی نش��ده اند .این گروه ه��ا که جمعیت
قابل توجهی هم دارند در حوزه های غیررس��می
اقتصاد کش��ور فعالیت می کنند که ازجمله انها
می توان به دستفروش��ان ،دوره گردان یا افرادی
که به فعالیت های دوره ای ،پاره وقت و ...مشغول
هس��تند ،اش��اره کرد .این گروه از مشاغل عمال
فاقد شناس��نامه یا تشکل صنفی هستند اساسا
از س��وی هیچ نهادی شناس��ایی نمی شوند .این
اف��راد همچنین ب��رای برخ��ورداری از خدمات
تامی��ن اجتماع��ی باید تمام ح��ق بیمه خود را
به طور کامل پرداخت کنند که رقم قابل توجهی
است ،بدین ترتیب از ان صرف نظر خواهند کرد.
در چنین ش��رایطی ،ای��ن افراد در اینده از هیچ
حمایتی برخوردار نخواهند شد.
ای��ن ضعف ه��ا در حالی هس��تند ک��ه دولت
به عن��وان ق��وه حاکمیتی موظف اس��ت ضمن
شناس��ایی این افراد و با ایجاد مش��وق ها ،زمینه
بیمه پ��ردازی انه��ا را فراهم کن��د .در غیر این
ص��ورت و با توجه به ش��رایط حاک��م بر اقتصاد
کش��ور از ت��ورم و رک��ود گرفته تا افت س��طح
درامدها در مقایسه با تورم ،نه تنها افراد جدیدی
جذب بیمه نخواهند ش��د ،بلکه احتمال کاهش
ان نی��ز وجود دارد .در همچین ش��رایطی نقش
دولت ها برای تنظیم و توزیع محدد درامد برای
تعادل بخشی به وضعیت اجتماعی جامعه بسیار
موثر و اثرگذار است.
فراموش نکنید چنانچه سرپرست خانواده ای
ک��ه از پوش��ش بیم��ه برخ��وردار اس��ت ،فوت
کن��د ،بازماندگانش از پوش��ش بیمه و حمایت
اجتماع��ی برخوردار خواهند ش��د .اما اگر یک
نف��ر از گروه های محروم یادش��ده از دنیا برود؛
خانواده او بی سرپرس��ت رها می شود و درنهایت
حتی ممکن است که تحت پوشش سازمان های
حمایتی همچون کمیته امداد و بهزیس��تی قرار
گیرن��د .ای��ن موضوع به منزله هزینه بیش��تر از
س��وی دولت اس��ت .به عالوه انکه حمایت های
س��ازمان تامین اجتماعی به مرات��ب اثرگذارتر
و بهت��ر هس��تند؛ بنابراین درمجم��وع می توان
اینط��ور اذعان کرد ک��ه تالش برای بیمه کردن
تم��ام افراد جامعه که واجد ش��رایط هس��تند
درنهایت مزیت های اجتماعی ،اقتصادی و حتی
امنیت��ی قابل توجه��ی را برای جامع��ه به دنبال
خواهد داشت.
یادداشت
جاماندگان
از خدمات
تامین اجتماعی صفحه 11
12
شنبه
26تیر 1400
6ذی الحجه 1442
17ژوئیه 2021
شماره 1840
پیاپی 3158
گفت و گو
تاکید یک فعال و کارشناس اقتصاد در گفت وگو با
یادداشت
کارگر ارزان
و خط تولید
کم هزینه
سمیه خلوصی /مدیر برنامه ریزی و
نظارت راهبردی ایمیدرو
کم هزینه بودن ارکان اساسی تولید در واحدهای
صنعتی یکی از ویژگی های مثبت موجود در کشور
اس��ت .از ارکان اساس��ی تولید و چرخه صنعت را
می توان م��واد اولیه ،نیروی کار ،هزینه حامل های
ان��رژی و دیگر امکانات پایه ای معرفی کرد .امارها
نش��ان می دهد ایران نس��بت به س��ایر کشورهای
منطقه بنا بر دالیل مختلفی از جمله شاخص های
موج��ود اقتصادی ،تعیین نرخ پایه حقوق کارگری
و همچنی��ن ت��ورم نرخ ارز که در س��ال های اخیر
کش��ور با ان دس��ت به گریبان بوده ،از نیروی کار
ارزان قیمتی برخوردار اس��ت .طبیعی اس��ت این
کم هزینه بودن تولید و فعالیت اقتصادی در ایران،
به نفع واحدهای تولیدی و صنعتی است و فعاالن
این بخش ها را به س��مت انجام سرمایه گذاری های
مختلف ترغیب می کن د چراکه در تمام بخش های
تولیدی به وی��ژه در بخش معدن و صنایع معدنی،
نی��روی کار یکی از ارکان اصلی فعالیت به ش��مار
م��ی رود و ب��ه همین دلی��ل کم هزینه ب��ودن این
بخ��ش ب��رای کارفرما ،می��زان هزینه تمام ش��ده
در واح��د تولی��دی را کاهش می ده��د .در نتیجه
ن��رخ محصولی ک��ه وارد بازار می ش��ود ،به مراتب
پایین تر از نرخ محصوالت در کش��ورهایی اس��ت
ک��ه نیروی کار پرهزینه تری نس��بت به کش��ور ما
دارن��د .بنابراین می توان اعالم ک��رد اعطای یارانه
پنهان دولت در بخش دس��تمزد کارگران و نیروی
انسانی ،یک مزیت نه تنها برای فعالیت بخش معدن
و صنایع معدنی بلکه برای سایر بنگاه های تولیدی
و شاخصه های اقتصادی به شمار می رود.
در ادام��ه ،نبای��د یارانه های پنه��ان حامل های
ان��رژی ( اب ،ب��رق ،گاز ،س��وخت و )...را نادی��ده
گرف��ت .به عبارتی ،از دیگ��ر مصادیق یارانه پنهان
در موض��وع هزینه های ان��رژی مصرفی واحدهای
معدنی و صنعتی است .مانند نیروی کار ،انرژی نیز
از هزینه به مراتب کمتری نسبت به سایر کشورها
برخوردار اس��ت .بنابراین عالوه بر کم هزینه بودن
نیروی انس��انی در فعالیت های صنعتی و معدنی،
می ت��وان بح��ث ارزان ب��ودن ان��رژی را از دیگ��ر
مزیت های موجود تلقی کرد.
کشور ما به لحاظ دارا بودن منابع و ذخایر متعدد
انرژی ،جزو کش��ورهای رده اول جهان است و این
موض��وع عالوه بر فواید اقتصادی از جمله صادرات
نفت و گاز ،توس��عه صنایع پتروشیمی و حوزه های
مرتبط با ای��ن بخش ،برای صنایع داخلی نیز یک
مزیت به شمار می رود .معادن و صنایع معدنی برای
تولید ،نیاز به انرژی زیادی از جمله برق و گاز دارند
ک��ه اگر این واحده��ای صنعتی و معدنی بخواهند
به��ای واقع��ی انرژی مصرف��ی خ��ود را بپردازند،
هزین��ه زی��ادی را متحمل خواهند ش��د؛ بنابراین
ارزان ب��ودن برق و گاز مصرفی صنایع در کش��ور،
از دیگر ویژگی ه��ای مثبت برای فعالیت در حوزه
صنعت و معدن اس��ت و به نوعی تبدیل به مزیت
رقابتی تبدیل ش��ده اس��ت .این دست حمایت ها
و ش��اخصه های مطلوب فعالیتی ،س��رمایه گذاران
و فعاالن را به س��مت توس��عه بنگاه های اقتصادی
و رش��د واحدهای صنعتی س��وق می ده د چرا که
براساس این مزیت ها ،س��رمایه گذار بخش معدن
و صنایع معدنی می تواند بازگش��ت سرمایه و سود
حاص��ل از فعالیت اقتصادی را پیش بینی کند .این
قابلیت پیش بینی در کنار تسهیالت ،روند فعالیت
را با ثبات می کند .در نتیجه ،رغبت سرمایه گذاران
برای ورود به فعالیت های این بخش افزایش یافته
و ب��ا گس��ترش حض��ور انها در صنع��ت و معدن،
می توانیم شاهد توسعه همه جانبه کشور باشیم.
پایان مهاجرت
با افزایش منزلت نیروی کار
امیرعباس اذرم وند
editor@smtnews.ir
عباس ارگون
باید تمایزی میان
نیرویی که برای
همیشه از کشور
مهاجرت می کند،
با نیرویی که
برای دیدن دوره
یا تحصیالت
تکمیلی به طور
موقت از کشور
خارج می شود،
قائل شد
فرار مغزها از ایران پدیده تازه و جدیدی نیست .این پدیده از ابتدای قرن بیستم در کشور اغاز شد و هرچه پی
ش
می رویم بر ش�دت ان افزوده می ش�ود .به این ترتیب ،مس�ئله ای که چندان جدی قلمداد نمی ش�د در نهایت به یک
معضل تبدیل ش�د .نبود چش�م انداز امید بخش و امید به بهبود شرایط از اصلی ترین دالیل افزایش مهاجرت از ایران
د چرا که تحریم چشم انداز اینده را مبهم و امید به
اس�ت و تحریم ها ش�رایط را برای مهاجرت وس�یع تر فراهم می کن
بهبود را تضعیف می کند .عباس ارگون ،کارشناس و فعال اقتصاد در گفت وگو با
ضمن اینکه نیروی انسانی هر
جامعه ای را س�رمایه های واقعی ان کش�ور قلمداد کرد ،تصریح کرد« :هنگامی که میانگین نرخ خانه در تهران به ۲۷
میلیون تومان به ازای هر متر رسیده ،عجیب نیست با این وضعیت دستمزدها ،نیروهای متخصص و نخبگان از کشور
فرار کنند ».او به این مسئله اشاره می کند که در زمینه صرفه جویی و مقابله با حیف و میل منابع کمتر کسی به نقش
فرار نیروی انس�انی و نقش ان در هدر رفت منابع می پردازد .مش�روح مصاحبه
با وی را در ادامه می خوانید:
فرار مغزها یا مهاجرت نیروی متخصص از دیرباز
جزو مشکالت جدی کشور بوده است .گفته می شود
این روند در س�ال های فشار اقتصادی تشدید شده،
شما چطور به این مسئله نگاه می کنید؟
ب��ه نظر من ،س��رمایه های اصلی کش��ور همی��ن نیروی
انس��انی و نی��روی کار متخصص اس��ت .درواق��ع محتوای
تمام س��ازمان ها و نهادها را نیروی انس��انی انها می سازند.
به این ترتیب ،یکی از مس��ائل کانونی هر کشوری نیروهای
متخصص ان هس��تند .در حالی در ای��ران نرخ فرار مغزها
و نیروه��ای متخصص زیاد اس��ت که هرچه کیفیت نیروی
انسانی تربیت شده در کشور افزایش یابد به بهبود وضعیت
کلی اقتصاد کشور منجر خواهد شد و مسیر توسعه را بازتر
می کند.
از همه هزینه سازتر تربیت نیروی انسانی است که به طور
کامل در کشور انجام می ش��ود اما هنگام بهره برداری ،این
نیرو از کش��ور مهاجرت می کند .به این ترتیب در س��یکلی
قرار گرفتیم که هزینه تربیت نیروهای انسانی با ایران است
ام��ا درامدها و ارزش افزوده این نیروها نصیب کش��ورهای
دیگر می شود.
دلیل اصلی فرار مغزها را چه می دانید؟
مهم ترین عاملی که سبب می شود نیروهای متخصص در
سطحی وس��یع اقدام به مهاجرت کنند ،وجود ریسک های
سیس��تماتیک در اقتصاد کشور است ،به گونه ای که کمتر
کس��ی می توان��د اینده مثبت��ی را پیش بین��ی کند .حتی
گزارش��ات مختلفی که از نرخ بیکاری منتش��ر شده نشان
می دهد بیش��ترین نرخ بیکاری در کشور ما در میان سنین
جوان و فارغ التحصیالن دانشگاهی است.
ای��ن موض��وع نش��ان می ده��د در ای��ران نیروه��ای
متخصص در ش��رایطی قرار می گیرند که حتی نمی توانند
نیازه��ای اولی��ه خ��ود را خیل��ی راح��ت تامی��ن کنن��د.
البته از انجا که امار کافی در این باره وجود ندارد و من هم
دسترس��ی خاصی به این امارها نداش��تم ،نمی توانم با ذکر
عدد و رقم به این مس��ئله بپردازم اما فکر می کنم نخستین
گام برای مقابله با فرار مغزها این است که تیمی به ارزیابی
این مس��ئله بپردازد که نیروی انسانی باکیفیت تربیت شده
در چند دهه اخیر کش��ور اکنون در کجا س��اکن هستند؟
چند درصد از فارغ التحصیالن دانش��گاه های مطرح کش��ور
پس از تحصیل در ایران مانده اند و جذب نهادهای کش��ور
شده اند و چند درصد انها مهاجرت کرده اند.اگر این امار به
دس��ت بیاید انگاه می توان به چند و چون ابعاد این مسئله
و جزئی��ات پیرام��ون ان با دقت بیش��تری پرداخت .با این
حال ،نمی توان کتمان کرد ضربه ای که کشور از فرار مغزها
خورده کمتر از ضربه ای که از تحریم ها خورده ،نبوده است.
باید توجه داش��ته باش��یم که نیروی جوان و نخبه امروز
قرار است فردا جامعه مدیران کشور را تشکیل دهد.
اگ��ر ب��ه جای نیروه��ای متخص��ص و قوی ،ای��ن گروه
تحصیلک��رده مهاجرت کنند ،یعنی نهادها و س��ازمان های
کش��ور تح��ت مدیریت اف��رادی قرار می گیرد ک��ه قابلیت
کمتری دارند .این امر به خودی خود کیفیت تصمیم گیری
در نظام تصمیم س��ازی کشور را کاهش می دهد و به دنبال
ان هزینه ها در کش��ور افزایش پیدا می کند و سیاس��ت ها
ب��ا وجود صرف منابع در دس��تیابی به اه��داف خود ناتوان
می مانند.
به طور کلی در دوره تحریم ها و با دشوارتر شدن
وضعیت اقتصاد ،چقدر نرخ مهاجرت نیروی متخصص
کشور باالتر می رود؟
امار دقیقی در این باره منتشر نشده که بخواهم براساس
ان تحلیل��ی دقیق ارائه دهم .با ای��ن همه از انجا که دلیل
اصلی مهاجرت نی��روی متخصص ،امید به اینده و افزایش
ریسک های تعیین کننده در اقتصاد است و با توجه به اینکه
تحریم ها به اندازه خیلی زیادی هم چش��م انداز اینده را در
اقتصاد مبهم و هم بس��تر اس��تفاده از نیروهای باکیفیت را
دچار مشکل می کند ،طبیعتا باید در زمان تحریم ها میزان
فرار و مهاجرت متخصصان از کشور بیشتر شود.
نباید فراموش کنیم که یک نیروی متخصص و با کیفیت
قبل از هر چیزی می خواهد در بستری مناسب و در ارتباط
با دانش روز قرار داشته باشد تا بتواند بیش از پیش منشا اثر
باشد .اما تحریم ها در عمل چنین کاری را ناممکن می کنند
و اجازه ورود فناوری و دانش روز را به کشور نمی دهند .به
این ترتیب ،در عمل نیروی کار کشور شرایط دشوارتری را
برای ماندن خواهد داش��ت .درنتیج��ه تاکید می کنم وقتی
تحریم ها به کاهش امیدواری به بهبود وضعیت و اصالحات
می انجام��د ،به ط��ور کلی تمایل به مهاج��رت هم افزایش
می یابد .در این میان با توجه به نیازی که کش��ورهای دیگر
به مغزها و نیروهای متخصص برای توس��عه دارند ،در صف
اول مهاجران این بخش قرار می گیرند .پس نمی توان نقش
تحریم ها را نادیده گرفت و باید پذیرفت که تحریم ها در این
بخش نیز اس��یب فراوانی به کشور زدند و عالوه بر افزایش
فرار سرمایه ها ،به افزایش فرار مغزها هم منجر خواهند شد.
درب�اره نی�روی کار متخصص کش�ور ه�م گفته
می شود بعد از تحریم ها بخشی از نیروهای متخصص
در صنایع نفتی کش�ور به عراق و منطقه کردس�تان
رفته اند .این نظر را به عنوان یک کارشناس اقتصادی
تا چه حد قبول دارید؟
متاس��فانه در این باره هم ارقام دقیقی از مراجع رسمی
وج��ود ندارد و به همین دلیل م��ن هم از اظهارنظر عددی
خ��ودداری می کنم.با این حال ،باید باز هم تاکید کنیم که
نیروی کار س��رمایه های اصلی س��رزمین ما هستند و انها
هستند که اینده کش��ور را خواهند ساخت .باید برای این
نیروها امکانات کافی و وافی را فراهم اورد تا انها هم انگیزه
ماندن در کش��ور را داشته باشند .همچنین باید اصالحاتی
انجام بگیرد که استخدام این نیروها در سازمان های مربوط
تسهیل ش��ود تا انها بتوانند با حضور در یک محیط کاری
توانمندی های خود را در کش��ور به نمایش بگذارند .ش��اید
این تبدیل به انگیزه ای ش��ود که مس��ئوالن با حساس��یت
بیش��تری این ماجرا را بنگرند .البته اینجا هم باید تمایزی
میان نیرویی که برای همیش��ه از کشور مهاجرت می کند،
ب��ا نیرویی که ب��رای دیدن دوره یا تحصی�لات تکمیلی به
طور موقت از کشور خارج می شود ،قائل شد .طبیعی است
نیرویی که برای همیشه کشور را می گذارد و می رود ،زیان
بزرگی به کشور وارد کرده است و حداقل به اندازه سال های
تحصیل ان فرد باید زمان صرف شود تا یک نفر دیگر مشابه
او تربیت ش��ود .ام��ا نیرویی که چه با بورس��یه و چه برای
تحصیالت تکمیلی از کشور می رود و بعد بازمی گردد چنین
نیس��ت .در این مورد نیرویی که بازمی گردد از قضا ماهرتر
هم ش��ده و با اشنایی که با مباحث روز پیدا کرده می تواند
نی��روی جوان و نخبه امروز قرار اس��ت ف��ردا جامعه مدیران
کشور را تشکیل دهد
بیش از پیش به توسعه کشور کمک کند .اما در حالت اول
حیف و میل عظیم منابع صورت گرفته و درحالی که ایران
هزینه تربیت یک نیروی ماهر را داده ،درامدهای ان نصیب
کش��ورهای دیگر می شود .متاسفانه در بحث های مرتبط با
صرفه جویی و مقابله با حیف و میل خیلی کم به این نوع از
هدررفت منابع پرداخته می ش��ود و به همین دلیل با وجود
گذش��ت چند دهه ،پرداختن به این بحث کمرنگ شده ،نه
اینکه جلوی مهاجرت گس��ترده نیروی کار گرفته ش��ود و
انگیزه برای ماندن در کشور تقویت شود.
در بح�ث جابه جای�ی نی�روی انس�انی به عنوان
س�رمایه های ذات�ی ی�ک کش�ور ،اغلب به مس�ئله
فرار س�رمایه پرداخته ش�ده و فرار نیروی انس�انی
تحصیلک�رده در رده دوم اهمیت قرار می گیرد .واقعا
فرار سرمایه هزینه بیشتری برای کشور دارد یا فرار
نیروهای متخصص؟
به نظر من دقیقا برعکس اس��ت و فرار مغزها و نیروهای
متخص��ص به مراتب اثار جبران ناپذیرتری از فرار س��رمایه
برای کش��ور دارند .سرمایه اگر فرار کرد می توان دوباره ان
را ش��کل داد و در بخش های مختلف اقتصاد کش��ور به کار
انداخ��ت .اما بدون مدیر و نی��روی توانا چگونه یک اقتصاد
جهش پیدا می کند؟
به باور من ،فرار سرمایه واقعی ،فرار پول ها و سرمایه های
مالی کش��ور نیست ،بلکه همین فرار مغزها هستند که فرار
واقعی سرمایه های کشور به ش��مار می روند .هم ان طور که
گفتم می توان کمبود سرمایه را جبران کرد اما نبود نیروی
متخصص و فنی را با چی��زی نمی توان جایگزین کرد .این
خود از عوامل مهمی اس��ت که بس��یاری از کشورها برای
توس��عه به ان نی��از دارند.ایران در حالی از نیروی انس��انی
سرش��اری بهره مند اس��ت که صرف اتکا ب��ه همین نیروها
می توانس��ت کش��ور را به پیش��رفت های بزرگی نائل کند.
ان هم کش��ورهایی که اکنون میانگین س��نی باالیی دارند
و به همین دلیل چشم داش��ت گسترده ای به منابع انسانی
کش��ورهایی چون ایران و دیگر کشورهای منطقه و جهان
س��وم دارند.اگ��ر همین نی��روی متخصصی که به ش��کل
چش��مگیری از کشور خارج می ش��وند در کشور می ماندند
قطعا می توانس��تند کاری کنند که راه توسعه در کشور باز
شود و به همین دلیل هم نیروی انسانی را ثروت های واقعی
یک کش��ور می دانند .به این ترتیب سرمایه اصلی در کشور
ما و هر کشور دیگری همین نیروی انسانی و نخبگان جامعه
هستند .همان افرادی که در کشور اموزش می بینند ،رشد
می کنند و بعد به جایگاهی می رسند که می توانند سکاندار
کشور شوند .به همین دلیل کشورهای توسعه یافته ،با وجود
قوانین ضدمهاجرتی و خارجی که گهگاه تصویب می کنند،
همواره به دنبال این هس��تند تا مسیر را برای جذب هر چه
بیشتر س��رمایه های انسانی کش��ورهای دیگر باز بگذارند.
ای��ن مهم را هم باید م��ورد توجه قرار داد ک��ه ادامه روند
فعلی به معنای این است که ما در عمل هزینه های توسعه
کش��ورهای دیگر را از جیب مردم خود می پردازیم .درواقع
م��ردم ایران از مناب��ع خود بودجه های��ی را می پردازند که
هیچ س��ودی برای انها ندارد و به نوعی رانتی به کشورهای
پیش��رفته تر به شمار می رود .به همین دلیل باید مسئوالن
چاره اندیشی کنند و امید را به بهبود وضعیت افزایش دهند
تا در مقابل این روند اسیب زا بایستیم.
کشور ما در نقطه ای پرتنش از جهان قرار گرفته
است .بسیاری از همسایگان ما در شرایط جنگی قرار
دارند و نیروی انسانی انها هم به مسیری می روند که
نخبگان ما می روند .ایا این امکان وجود نداش�ت که
ما از این ظرفیت هم استفاده کنیم؟
البته که این ظرفیت به شکل بالقوه وجود داشته و دارد.
همس��ایه شرقی ما ،افغانستان چند دهه است درگیر جنگ
است و نیروی وسیعی از این کشور خارج شدند .اما به باور
برخی حتی مغزهای این کش��ور هم در ای��ران نمی مانند،
همان طور ک��ه برخی از متخصص��ان و مغزهای ایرانی هم
ترجیح می دهند در کشورهای غربی فعال باشند و این مهم
برای نخبگان همسایه شرقی ما هم صدق می کند.
با این همه ،من این بحث را الزم نمی دانم چراکه ما اول
بای��د بتوانیم از ظرفیت های داخلی خود اس��تفاده کنیم و
سپس به سمت جذب امکانات دیگران باشیم .این بحث را
من حتی درباره جذب سرمایه گذاری هم دارم .در حالی که
فرار س��رمایه های کشور به ش��کل فزاینده ای افزایش پیدا
می کرد ،برخی از مس��ئوالن دائم از جذب س��رمایه گذاری
خارجی حرف می زنند .به نظر من این حرف بی پشتوانه ای
اس��ت که فکر کنیم می توانیم در ش��رایطی ک��ه مغزها یا
س��رمایه های داخلی ما فرار می کنند ،برای جذب س��رمایه
خارج��ی تالش کنی��م یا ادعا کنیم س��رمایه ی��ا نخبگان
خارجی را جذب خواهیم کرد .به این ترتیب ابتدا باید نیرو
و سرمایه داخلی و ایرانی حفظ شود ،این سرمایه ها باید در
بخش های مختلف و به ویژه تولید در کش��ور سرمایه گذاری
ش��وند .بعد از اینکه ،این اتفاقات افتاد و بهره وری در قامت
اقتصاد ایران رشد کرد ،می توانیم از سرمایه های کشورهای
دیگر هم اس��تفاده کنیم اما در شرایطی که نیرو و سرمایه
ایران��ی تمایلی به ماندن ندارند ،نمی توانیم ادعاهای بزرگی
را مطرح کنیم.
شما در اطراف خود نیروهای انسانی متخصص و
نخبه ای را دیدید که قصد مهاجرت داشته باشند؟
بل��ه ف��راوان هم دی��دم .از قضا ه��ر چه نیروی انس��انی
توانمندتر اس��ت ،تمایلش برای مهاجرت بیش��تر می شود.
درواقع بیش��تر افرادی که تمایل و توانایی این را دارند که
در دانشگاه های مطرح کش��ور درس بخوانند ،با این هدف
دست به این کار می زنند که بتوانند بعد از اتمام تحصیل از
دانشگاه های خوب جهان پذیرش بگیرند.
فکر می کنید دغدغه اصلی انها چیست؟
به باور من ،نخستین خواسته انها یافتن شغلی در خور و
با امکاناتی است که بتوانند توانایی های خود را شکوفا کنند.
همچنین بس��یاری از این افراد از ایران می روند تا نسبت به
اینده دورنمای امیدبخش تری داش��ته باشند .متاسفانه در
ایران دیگر نمی توان اقتصاد را پیش بینی کرد و شرایط برای
نیروی کار دشوارتر از هر زمانی است .یک فارغ التحصیل از
بهترین دانشگاه های ایران مگر چقدر حقوق می گیرد؟ حال
میانگین نرخ خانه در ته��ران اکنون ۲۷میلیون تومان در
هر مترمربع اس��ت ،یک مهندس جوان یا کارگر متخصص
چند س��ال باید کار کند تا یک خانه و یک ماش��ین بخرد؟
درواقع هزینه یک زندگی متوسط در ایران معادل چند ماه
دستمزد است؟ اینها مس��ائلی است که تمایل به مهاجرت
را باال می برد .به این ترتیب مادامی که نیروی کار در کشور
منزلت کافی نداشته باشد ،مهاجرت پایانی نخواهد داشت. صفحه 12
13
شنبه
26تیر 1400
6ذی الحجه 1442
17ژوئیه 2021
شماره 1840
پیاپی 3158
صنعت
با حضور معاون حمل ونقل ایدرو انجام شد
مجتم��ع کشتی س��ازی و صنایع فراس��احل ایران
(ایزوایک��و) از زیرمجموعه های س��ازمان گس��ترش
و نوس��ازی صنایع ایران (ایدرو) اس��ت .منطقه ویژه
اقتصادی کشتی س��ازی خلیج فارس در محدوده ای
به مس��احت ۱۱۰۰هکت��ار در ۳۷کیلومتری غرب
بندرعباس و در ساحل خلیج فارس ایجادشده است.
این منطق��ه با توجه به موقعیت طبیعی ،جغرافیایی
و برخ��ورداری از حوضچه ارامش به مس��احت ۳۸۰
هکت��ار و همچنین برخورداری از تس��هیالت قانونی
منطق��ه ویژه به منظور توس��عه صنع��ت و تجارت در
محدوده صنایع کشتی س��ازی و صنایع فراس��احل و
س��ازه های دریایی و همچنین صنایع پایین دس��تی
و ایج��اد کارخانج��ات مرتبط با امر کشتی س��ازی و
تامی��ن منافع اقتصادی ،اجتماعی ،منطقه ای ،ملی و
اس��تفاده از اخرین فناوری های مرتبط افزایش شغل
ایجادش��ده اس��ت .از نظر جغرافیای��ی این منطقه از
طریق خلیج فارس به اب های بین المللی و از س��مت
بندرعباس با اس��تفاده از راه های زمینی و راه اهن و
راه های هوایی به اقصی نقاط جهان دسترسی دارد.
گروه صنعت
editor@smtnews.ir
افزایش بهره وری و تزریق انگیزه بیش از پیش و جوان گرایی
در عین کارازمودگی از مهم ترین سیاست های ایدرو در فرایند
جابه جایی مدیران است
توانمندی های ساخت
منطق��ه ویژه اقتصادی کشتی س��ازی خلیج فارس
به دلیل نزدیکی با بنادر ش��هید رجایی و شهید باهنر
که بیش��ترین واردات و صادرات کش��ور از این بنادر
انجام می ش��ود مانند یک گلوگاه اس��تراتژیک تلقی
می ش��ود و با توجه به تردد هزاران ش��ناور ساالنه در
خلیج فارس می تواند عالوه بر کمک به س��اخت انواع
ش��ناورها ،کمک ش��ایان توجهی در جهت تعمیرات
شناورهای گوناگون انجام دهد.
مجتم��ع کشتی س��ازی و صنایع فراس��احل ایران
(ایزوایکو) سال ۱۳۵۲خورشیدی با طراحی شرکت
المان��ی در ۳۷کیلومتری غرب بندرعباس احداث و
پ��س از پیروزی انقالب اس�لامی به مرور بخش های
مختلف ان به عنوان طرح توس��عه ایجاد شد .در این
مدت ،این شرکت با ساخت و تحویل موفقیت امیز ۳
کشتی اقیانوس پیما توانست توانایی خود را درزمینه
ساخت این کالس از شناورها به اثبات برساند .از سال
۱۳۹۶با راه اندازی حوض های خش��ک (درای داک)،
ایزوایک��و به باالتری��ن ظرفیت س��اخت و تعمیرات
شناورها دست یافت.
ایزوایک��و ط��ی این س��ال ها با طراحی و س��اخت
س��کوهای نف��ت و گاز نق��ش اس��تراتژیک خ��ود را
در کش��ور ب��ه اثبات رس��انیده تا جایی ک��ه امروز با
زیربنای��ی افزون ب��ر ۱۱۰۰هکتار و ب��ا بهره جویی از
امکانات منحصربه فرد و کارکنانی متخصص به عنوان
بزرگ تری��ن زیرس��اخت صنای��ع دریایی در کش��ور
ش��ناخته می ش��ود .هم اکنون ایزوایکو ب��ا دارا بودن
سیس��تم های مختل��ف از اب گی��ری و به اب اندازی
توانایی ساخت و تعمیرات هر نوع شناوری در جهان
را دارد .ایزوایک��و تالش می کند در افق ایران ،۱۴۰۴
مجتمع��ی س��رامد و الگو در صنایع کشتی س��ازی،
سکوس��ازی و ترمینال های نفتی و معدنی در منطقه
خلیج فارس باشد.
معرفی مدیر جدید
طی مراس��می با حض��ور بهزاد اعتم��ادی ،معاون
حمل ونقل سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران،
اس��ماعیل صادقی به عنوان س��کاندار جدید مجتمع
کشتی س��ازی و صنایع فراس��احل ای��ران (ایزوایکو)
معرفی ش��د .به گزارش ایدرونی��وز ،اعتمادی در این
ایی��ن افزایش بهره وری و تزریق انگیزه بیش از پیش
و جوان گرای��ی در عی��ن کارازمودگی را از مهم ترین
سیاس��ت های ای��درو در فراین��د جابه جایی مدیران
برشمرد.
مع��اون حمل ونقل ایدرو اقدامات س��ال های اخیر
ایزوایکو به ویژه در شرایط تحریم برای خدمات رسانی
به ناوگان دریایی کشور را ارزشمند برشمرد و بر لزوم
روزامدس��ازی و افزایش کم��ی و کیفی قراردادهای
ساخت ،تعمیرات و پشتیبانی انواع شناورها از جمله
شناورهای بزرگ تاکید کرد.
اعتمادی همچنین ساخت و تعمیر انواع سازه های
دریای��ی از جمله تاسیس��ات صنایع ان��رژی از قبیل
س��کوهای گازی را دستاورد مناسب ایدرو و ایزوایکو
در سال های اخیر عنوان کرد.
اسماعیل صادقی که بیش از دو دهه سابقه فعالیت
در حوزه صنایع دریایی و کشتی س��ازی دارد از سال
۱۳۸۵در مجموعه ایزوایکو مسئولیت های مدیریتی
داش��ته اس��ت .معاونت مجتمع ایزوایکو ،مدیرعامل
کشتی س��ازی عظیم گسترش ،عضویت هیات مدیره
و مدیریت اجرایی در کشتی س��ازی های ندیم و بحر
گس��ترش (تاب��ع ایزوایکو) و نیز مدیریت س��ازه در
ش��رکت صنعتی دریایی ایران صدرا از جمله سوابق
وی است .در این ایین همچنین از خدمات ۱۰ساله
حمی��د رضاییان اصل ،مدیرعامل پیش��ین ایزوایکو
تقدیر شد.
نشان ملی جشنواره حاتم
ش��رکت گسترش صنایع بلوچ نشان ملی جشنواره
حاتم را دریافت کرد .ش��رکت گسترش صنایع بلوچ
در س��ومین جش��نواره ملی حاتم (حمایت از تولید
ملی) با حضور معاون حضور معاون اموزش ،پژوهش
و فن��اوری وزارت صنع��ت ،معدن و تجارت و مدیران
برگزی��ده صنع��ت و اقتص��اد ایران ،نش��ان ملی این
جشنواره را دریافت کرد.
امید اعالیی ،مدیرعامل ش��رکت گسترش صنایع
بل��وچ تابع��ه ای��درو گفت :در س��ال گذش��ته واحد
ریس��ندگی ای��ن مجموعه با ظرفی��ت تولید ۱۵تن
انواع نخ بهره برداری رس��ید و اش��تغال ۱۵۰نفری را
به دنبال داشت.
وی اف��زود :با ه��دف تکمیل زنجی��ره ارزش و نیز
احی��ای کامل مجتمع بافت بلوچ عملیات خط جدید
بافندگ��ی و تکمیل خ��ط چاپ و رنگرزی ش��رکت
گس��ترش صنایع باف��ت بلوچ با ظرفی��ت تولید ۱۸
میلی��ون مترمربع ان��واع پارچه از ماه گذش��ته اغاز
شده است.
س��ومین جشنواره ملی حاتم در راستای تمرکز بر
محور ارزیابی نق��ش ،جایگاه و توانمندی های بالقوه
و بالفعل س��ازمان های ملی و بنگاه های اقتصادی در
افزای��ش تولید ناخالص داخلی ب��ا حضور بنگاه های
تولیدی برگزار شد.
تجلیل از شرکت لوله گستر اسفراین
ب��ا حضور معاون وزیر صنع��ت ،معدن و تجارت از
ش��رکت لوله گس��تر اسفراین در س��ومین جشنواره
ملی حاتم تجلیل ش��د .شرکت لوله گستر اسفراین از
شرکت های تابعه سازمان گسترش و نوسازی صنایع
ایران نیز در این جشنواره موفق به دریافت نشان ملی
سومین جشنواره حاتم (حمایت از تولید ملی) شد و
تندیس مدیر برتر در حمایت و ایجاد جهش در تولید
داخل��ی به مازیار زند مدیرعام��ل این مجموعه اعطا
ش��د .به گفته زند امسال تولید ۴۰هزار تن لوله های
ف��والدی ب��دون درز برای اس��تفاده در صنعت نفت
کشور در دستور کار شرکت قرار دارد.
مدیرعامل ش��رکت لوله گستر اسفراین با اشاره به
جهش میزان تولید ش��رکت لوله گس��تر در سال ۹۹
گفت :س��ال گذش��ته با تولید ۲۱هزار تن لوله های
ف��والدی ب��دون درز مورد اس��تفاده در صعنت نفت
کشور جهشی ۱۲۰درصدی در میزان تولیدات خود
نسبت به سال ۹۸داشته ایم.
زن��د طراحی دس��تگاه راهبردی تس��ت لوله های
ج��داری درون چاه��ی نفت ب��رای نخس��تین بار در
کش��ور در شرکت لوله گستر را از دستاوردهای حوزه
داخلی س��ازی در س��ال ۹۹ذکر کرد و افزود :امسال
برای تس��ت لوله ه��ای جداری نفت با این دس��تگاه
قراردادی با چندین شرکت بسته شده است.
گفتنی اس��ت با حضور معاون ام��وزش ،پژوهش
و فن��اوری وزارت صنع��ت ،مع��دن و تج��ارت،
تولیدکنندگان و صادرکنندگان برتر و فعاالن بخش
خصوصی از ۹۵برگزیده حامی تولید ملی در سومین
جشنواره ملی حاتم تجلیل به عمل امد.
بهزاد اعتمادی
ساخت و تعمیر
انواع سازه های
دریایی از جمله
تاسیسات صنایع
انرژی مانند
سکوهای گازی،
از دستاوردهای
ایدرو و ایزوایکو
در سال های اخیر
بود
چرا وعده های ابی اجرایی نشد؟
در چند س��ال اخیر ،به ط��ور تقریبی طرح های پانزده گانه
تعادل بخش��ی منابع اب زیرزمینی بیش از پیش به حاش��یه
رفت و حتی یک بند از قانون توس��عه و بهینه س��ازی مصرف
اب ش��هری و روس��تایی به طور موثر در مرحله اجرایی قرار
نگرف��ت .بح��ران مدیریت اب در کش��ور تا جایی اس��ت که
بی ابی ه��ا و کم ابی های��ی ک��ه امروز محصول همان ش��یوه
ناکارامد و بی رویه س��ازه ای است ،راه درمانی به جز کارهای
سازه ای را در مرحله اجرایی قرار نمی دهد.
داریوش مختاری یک کارش��ناس ارش��د حوزه منابع ابی
در گفت وگو با ایس��نا ،با بیان ای��ن مطلب اظهارکرد :مبانی
نظری در بخش اب کش��ور ب��ه حدی ضعیف و تصمیم های
غیرکارشناس��ی ب��ه ح��دی بر وزارت نیرو مس��لط اس��ت
ک��ه فراینده��ای تصمیم س��ازی و تصمیم گیری مس��یری
کارشناس��ی را در برنمی گیرند ،توسعه بر شالوده های نظری
مستحکم برقرار می شود.
وی تاکی��د کرد :یکای��ک راه های رفته را بای��د بازگردیم
در غی��ر این صورت ،بحران اب ای��ران ،می تواند یک بحران
بین المللی در حوزه قحطی و جابه جایی های بزرگ جمعیتی
در خاورمیانه پرتالطم بیافریند.
او افزود :کش��وری با کش��اورزی ۴فصل و توانمندی های
ش��گرف از نظر کیفیت تولیدات مواد خام غذایی که برامده
از انرژی خورش��یدی کافی است ،نباید در مسیر ناکارامدی
مدیریت اب و کش��اورزی چنان راه های اشتباهی را بپیماید
که امروز به بن بست در تامین اب شهری و روستایی رسیده
باشیم.
این کارشناس ارشد حوزه منابع ابی اظهارکرد :از دیدگاه
اسیب شناس��ی ،هنگام��ی که قانون اب و نحوه ملی ش��دن
ان در دهه ۴۰خورش��یدی برای ۷سال ( ۱۳۴۲تا )۱۳۴۷
در دس��تور کار ق��رار گرفت و در ادام��ه ان یک قانون خام و
س��طحی و بدون مطالعه کافی و یک سویه توسط مهندسان
عمران و هیدرولوژیست ها تهیه و یک روکش ضعیف حقوقی
به ان داده ش��د ،تا امروز که قانون جدید اب با همان سبک
و س��یاق خام اندیشی و س��اده انگاری در یک بازه ۱۰ساله،
تهیه می ش��ود که اجرای ان بخش اب وخاک کش��ور را به
قهقرا و نابودی می کش��اند ،باید گفت که این دیوان ساالری
عظیم باید کوچک ،کارامد و پاسخگو شود تا بتوان به نتایج
اجرایی مناسب دست یافت و از اسیب های فراوان رها شد.
مخت��اری تاکید کرد :پیش از ه��ر انتظاری از هر وزیر در
بخش اب کش��ور ،بازنگری جدی در متن قانون جدید اب و
خودداری از تصویب ان تا پیش از برطرف ش��دن اش��کاالت
صوری و فحوایی ان الزم اس��ت؛ ت��ا ان هنگام ،نمی توان از
اردکانی��ان یا ه��ر وزیر دیگری اگرچه مهن��دس یا دکترای
عمران نیز نباش��د انتظار به س��امان رساندن و بهبود بخش
اب وخاک کشور را داشت.
تردد اتوبوس خبرنگاران ممنوع بود
در پی صدور بخش��نامه از س��وی وزیر راه و شهرسازی
درب��اره اعالم ممنوعیت تردد اتوبوس س��ازمان ها و نهادها
در جاده ها ،مدیرکل حمل ونقل مسافری سازمان راهداری
اعالم کرد که پیش از حادثه ای که برای اتوبوس خبرنگاران
رخ داد هم تردد اتوبوس های س��ازمان ها در جاده ها بدون
داش��تن کارت هوش��مند و مجوز فعالیت از یک ش��رکت
حمل ونقل ممنوع بود و وزیر بر ان تاکید کردند.
به گزارش ایس��نا ،ح��دود دو هفته پ��س از وقوع حادثه
تلخ واژگون��ی اتوبوس خبرن��گاران در حوالی نقده ارومیه
که منجر به فوت دو خبرنگار محیط زیس��ت ایس��نا و ایرنا
و زخمی ش��دن تعدادی دیگر از خبرنگاران ش��د ،وزیر راه
و شهرس��ازی در بخش��نامه ای اعالم به همه وزارتخانه ها،
استانداران ،س��ازمان ها و نهادهای نظامی و انتظامی ابالغ
کرد« :به دنبال واژگونی اتوبوس حامل خبرنگاران در تاریخ
۲تی��ر ۱۴۰۰در محور روس��تایی بیگم قلعه شهرس��تان
پیرانش��هر در اس��تان اذربایجان غرب��ی با توج��ه به اینکه
اتوب��وس حادثه بدون رعایت مقررات مربوط به حمل ونقل
جاده ای مس��افر عمومی (بدون صورت وضعیت و به صورت
غیرمجاز) از جمله موارد زیر اقدام به جابه جایی مسافر در
ش��بکه جاده ای برون شهری کرده اس��ت ،ابالغیه ای اعالم
می شود».
در ادام��ه این مکاتبه امده اس��ت :هرگون��ه فعالیت در
زمینه حمل ونقل عمومی بار و مس��افر از س��وی نهادهای
دولتی ،نظامی و انتظامی ممنوع اس��ت .در این بخش��نامه
صادرش��ده از سوی وزیر راه و شهرس��ازی تاکید شده که
براساس ماده ۲۰۳ایین نامه راهنمایی و رانندگی و حمل
مسافر با وس��یله نقلیه ای که دارای پالک شخصی است و
بیش��تر مجوز الزم برای جابه جایی مس��افر از وزارت راه و
شهرسازی یا شهرداری دریافت نکرده باشند ،ممنوع است
مگر در شرایط اضطراری و با اجازه پلیس راه یا راهنمایی
و رانندگی.
در پایان این بخشنامه وزیر راه و شهرسازی تاکید کرده
که «به منظور انتظام بیش��تر و پیش��گیری از بروز هرگونه
حوادث مشابه بنا بر مصوبه نشست ۱۱۸کمیسیون ایمنی
راه های کشور مورخ ۵تیر ۱۴۰۰و بخشنامه ۷اسفند ۹۶
ابالغ می ش��ود که «در محورهای برون ش��هری صرفا تردد
اتوبوس های دارای پروانه فعالیت مجاز از سازمان راهداری
و حمل ونق��ل جاده ای بدون مانع اس��ت ،ع�لاوه بر اینکه
تردد اتوبوس های تحت مالکیت وزارتخانه ها ،س��ازمان ها،
دانش��گاه ها ،بخش ه��ای خصوص��ی و نهاده��ای نظامی و
انتظام��ی به منظ��ور جابه جایی مس��افر و کارکنان خود و
خانواده انها در مسیرهای بین شهری ممنوع است».
اما نکته اینجاس��ت که این ممنوعیت پیش از این وجود
داشته اما مجری برگزاری این تور رسانه ای یعنی سازمان
ملی حفاظت محیط زیس��ت از اجرای ان سرباز زده است
چراک��ه داریوش باقرجوان ،مدیرکل حمل ونقل مس��افری
سازمان راهداری و حمل ونقل جاده ای در پاسخ به پرسش
ایس��نا مبنی ب��ر اینکه ایا این ابالغیه پی��ش از این وجود
نداش��ته و پس از صدور ان از سوی وزیر راه و شهرسازی
ممنوع شده ،اظهار کرد :این ممنوعیت پیش از این وجود
داش��ت و وزیر و راه و شهرس��ازی با این ابالغیه نظارت بر
اجرای ان را تاکید کرد.
وقتی تعدادی از افراد را به عنوان مسافر سوار بر اتوبوس
می کنن��د به طور قطع بای��د چارچوب های الزم هم رعایت
شود و در حادثه ای که برای خبرنگاران رخ داد نیز تردد با
ان اتوبوس غیرقانونی بود.
وی افزود :تنها اتوبوس هایی که دارای کارت هوشمند از
سازمان راهداری هستند و از شرکت حمل ونقل مجوز تردد
دارند می توانند در جاده های کش��ور نس��بت به جابه جایی
مس��افران اقدام کنند و بر این اساس هر اتوبوسی که این
دو را با هم نداشته باشد ،اجازه عبور و مرور ندارد.
مدی��رکل حمل ونق��ل مس��افری س��ازمان راه��داری و
حمل ونقل جاده ای داد :ش��اید یک اتوبوس مانند اتوبوس
خبرن��گاران کارت هوش��مند فعال هم داش��ته باش��د اما
مجوزی از شرکت حمل ونقل نداشته باشد این اتوبوس هم
مجاز به تردد در جاده ها نیست.
اگر اتوبوس��ی پالک ش��خصی یا عمومی باش��د و تحت
پوش��ش یک ش��رکت حمل ونقل نباشد هم در شمول این
ممنوعیت قرار می گیرد.
باقرجوان تاکید کرد :مس��لما سازمان راهداری از این به
بعد نظارت خود را از طریق شرکت های حمل ونقل جاده ای
تش��دید خواهیم کرد تا هیچ اتوبوسی خارج از این ضوابط
در جاده ها ت��ردد نکند اما نظارت در محورهای مواصالتی
بر اجرای درس��ت و دقیق این ابالغی��ه بر عهده پلیس راه
اس��ت که باید در این زمینه نظارت کند تا اتوبوسی خارج
این چارچوب اجازه تردد نداشته باشد.
یادداشت
معرفی سکاندار جدید کشتی سازی و صنایع فراساحل
نقش
تامین اجتماعی
در صنعت خودرو
امیرحسن کاکایی
عضو هیات علمی دانشگاه علم و صنعت
تامین اجتماعی مفهومی گسترده است .نظام تامین اجتماعی
ب��رای یک ش��اغل از چن��د منظر ایمن��ی و امنیت خاطر ایجاد
می کند؛ بیمه درمانی برای جبران هزینه های س��نگین درمان
و البته بهداشت ،بیمه بیکاری ،برای پرداخت حقوق در هنگام
بیکاری فرد ش��اغل و بیمه بازنشس��تگی برای پرداخت حقوق
بازنشس��تگی .ام��ا این م��وارد از منظر اقتص��ادی به مفاهیمی
همچ��ون س��رمایه گذاری و از منظ��ر فنی ب��ه مفهومی به نام
پیشگیری ربط پیدا می کند.
اص��وال بیمه ه��ا ،وقتی می توانند به حیات خ��ود ادامه دهند
که همیش��ه تعدادی ورودی جدید داش��ته باشند (شاغلی که
بیمه می دهد) و همزمان س��رمایه گذاری های خیلی خوبی در
جاه��ای مختلف انج��ام دهند .امروز در جه��ان صنعتی ،یکی
از بزرگ تری��ن س��رمایه داران ،همین بیمه ه��ا و صندوق های
بازنشستگی هستند.
در صنع��ت خ��ودرو ،موض��وع بهداش��ت و پیش��گیری از
مش��کالت جس��می ،حرکتی و ایمنی ش��اغالن طی سال های
گذش��ته به طورجدی دنبال شده است و این صنعت ،به ویژه در
خودروس��ازی ها و البته در قطعه سازی های بزرگ ،جزء صنایع
و کارخانجات پیش��رو هستند .این باعث شده حوادث کاری در
ای��ن صنعت از نرخ پایینی برخوردار باش��د و کمتر با حادثه ای
خطرناک در این صنعت روبه رو بوده ایم.
در زمینه ایمنی در محصوالت هم ،صنعت خودرو تمام تالش
خود را به کار بس��ته اس��ت .هرچند اگر خود را با جهان مقایسه
کنیم ،شاید کم کاری هایی در این زمینه حس کنیم اما واقعیت
این اس��ت که حرکت های انجام ش��ده در محدوده اختیارات و
توانمندی های صنعت خودرو و ظرفیت واقعی کل صنایع ایران
بوده است .مشکل اصلی عدم توازن در حرکت های ملی است که
به نظر می رسد در کنار نهادهای قانون گذار و ناظر ،سازمان های
مرتبط با بیمه و تامین اجتماعی باید کمک کنند تا این توازن
شکل بگیرد .البته بحث توازن در سطح ملی یک مسئله گسترده
است اما در اینجا به حیطه مرتبط با نظام تامین اجتماعی اشاره
می کنم .نخس��تین کاری که به نظر می رسد این نوع سازمان ها
می توانن��د انجام دهند ،تحلیل اطالعات در س��طح ملی و ارائه
راهکارها برای سازمان خود و تصمیم سازی برای نهادهای دیگر
اس��ت .به عنوان مث��ال ،وقتی امار تص��ادف را تجزیه و تحلیل
می کنیم ،مشاهده می کنیم هرچند خودروها می توانند مقاوم تر
و قوی تر س��اخته ش��وند اما نقش راننده ،سرنشین و راه نه تنها
کم اهمیت تر نیس��ت ،بلکه بعضا خیلی مهم تر هم هست .البته
مواردی مانند کیفیت لوازم یدکی و تعمیر و نگهداری و معاینه
فنی نباید فراموش شود .درحالی که در همین تصادف دردناک
دو اتوبوس اخیر ،مش��اهده کردیم که استفاده از قطعات یدکی
نامناسب و فرسودگی خودرو ،چه فجایعی به بار می اورد.
واقعی��ت ای��ن اس��ت ک��ه جای خالی ای��ن ن��وع تحلیل ها،
تصمیم س��ازی ها و تصمیم گیری ها در کش��ور خالی اس��ت که
به راحت��ی س��ازمان های تامین اجتماعی می توانن��د و باید این
مس��ئولیت را بر عه��ده بگیرند .متاس��فانه درحال حاضر انقدر
ک��ه روی صنع��ت خ��ودرو و تولی��د خ��ودرو نو تمرکز ش��ده،
روی دیگ��ر موارد تمرکز ایجاد نش��ده و جامعه نس��بت به انها
کم توجه اس��ت .به عنوان مثال ،بهبود راه ها ،سال هاس��ت یک
معض��ل اصلی ب��وده و به طور خیلی مش��خص در برخی نقاط
کشور تصادفات بیشتر از نقاط دیگر دیده می شود .البته درباره
راه ها مس��ئوالن به شدت موضوعات را دنبال می کنند که البته
کمبود س��رمایه در این زمینه در بسیاری موارد محدودکننده
پیشروی پرشتاب تر پروژه هاست .در این زمینه نیز شرکت های
بیمه ای و تامین اجتماعی باید در تامین مناس��ب این س��رمایه
بکوشند تا در جهت کاهش هزینه های درمان و البته باال بردن
کیفیت تامین اجتماعی بهتر عمل کنند اما متاسفانه سازمان ها
و نهادهای مرتبط در زمینه سرمایه گذاری بسیار ضعیف هستند
و در نتیج��ه مش��کالتی وجود دارد و از اینه��ا مهم تر ،موضوع
خودروهای فرسوده و قطعات یدکی و بازار خدمات ،از مواردی
اس��ت که فک��ر می کنم ارزش دارد این نوع س��ازمان ها به انها
توجه کنند.
درحال حاضر از نظر قانونی و اقتصادی با مش��کالت جدی در
زمینه خودروهای فرس��وده و خ��روج انها از چرخه حمل ونقل
روبه رو هس��تیم .در عمل نهادهای قانون��ی موجود نمی توانند
از طری��ق قانون جلوی روند رو به رش��د خودروهای فرس��وده
و س��ن انها را بگیرن��د .این س��ازمان های تامین اجتماعی باید
همزمان با س��رمایه گذاری ،با تحلیل ها و خبرس��ازی هایی که
انجام می دهند ،افکار جامعه را نسبت به این موضوع مهم اگاه
کنن��د و ی��ک حرکت جمعی را برای مقابل��ه با وضع خطرناک
موجود در این زمینه راه بیندازند .همین موضوع درباره استفاده
از قطع��ات یدکی و خدمات تعمیرات��ی و نگهداری وجود دارد.
به عنوان مثال ،وقتی روغن ترمز غیراس��تاندارد مصرف ش��ود،
فاجعه ه��ا به وجود می اید .ظرفیت قانون و البته مجریان قانون
در این زمینه بس��یار محدود اس��ت .تنها ب��ا ایجاد یک اجماع
عمومی و ایجاد دغدغه سیاسی عمومی برای جلوگیری از تقلب
و برخ��ورد قوی تر با متقلبان ،می توان وضعیت موجود را بهبود
بخش��ید .متاسفانه درحال حاضر از انجا که مشکالت اقتصادی
و اجتماعی مردم رو به افزون اس��ت ،در جامعه نوعی بی تفاوتی
نس��بت به تقلب ها در زمینه های گوناگون به وجود امده است.
این یک خطر بزرگ است که جز با یک تعامل اجتماعی بزرگ
نمی توان جلوی ان را گرفت .بدین ترتیب همان طور که مشاهده
می شود ،س��ازمان های مرتبط با تامین اجتماعی ،باید متحول
ش��وند و متناس��ب با جهان فراصنعتی ،در نگرش ،چشم انداز و
وظایف خود را به روز کنند و طرحی نو در اندازند. صفحه 13
14
شنبه
26تیر 1400
6ذی الحجه 1442
17ژوئیه 2021
شماره 1840
پیاپی 3158
بانک و بیمه
بازی دو سرباخت همسان سازی برای بازنشستگان
یادداشت
از کسری
بودجه
تا مستمری
بازنشستگان
سهند اینانلو
روزنامه نگار
سهند اینانلو
editor@smtnews.ir
موضوع همسان س�ازی حقوق بازنشس�ته ها و همچنین تعیین حداقل دس�تمزد در ساختارهای
اقتص�ادی رواج دارد ک�ه عموم�ا با تورم مزمن دس�ت وپنجه نرم می کنند ،زیرا دس�تمزد یا حقوق
بازنشس�تگان دائم به دلیل کاهش روزافزون ارزش پول ملی قدرت خود را از دس�ت داده و چاره ای
غیر از تعیین دوباره ان که همواره با افزایش میزان پرداختی ها همراه بوده ،وجود ندارد.
اما بس�یاری از بازنشس�تگان و کارگران که مشمول این دست قوانین می شوند ،در موسم تعیین
حداقل دس�تمزد یا همسان س�ازی حقوق ها به دلیل رعایت نش�دن اهنگ رشد قیمت ها یا کاهش
ارزش ری�ال دس�ت ب�ه اعتراض زده و تالش می کنن�د مطالبات خود از کارفرمای�ان را که در اغلب
موارد دولت بوده ،مطرح کنند .البته درباره بازنشس�تگان دیگر کارفرمایی در کار نیس�ت زیرا نهاد
موظف به پرداخت حقوق به این قش�ر از جامعه ،س�ازمان تامین اجتماعی است که به عنوان یکی از
ثروتمندترین مجموعه های دولتی در ایران شناخته می شود .بسیاری از کارشناسان بر این باورند
ک�ه دارایی ه�ای این س�ازمان در برابر معوق�ات و همچنین تعهداتی که دارد ناچیز اس�ت ،اما عده
دیگری نیز به اتفاقاتی که در شرکت سرمایه گذاری تامین اجتماعی (شستا) رخ داده اشاره می کنند
و معتقدند این نهاد که زیر نظر وزارت رفاه است ،معادله را به ضرر مستمری بگیران تغییر داده است.
عکس :ایدا فریدی
بارها ش��نیده ایم که دولت باید از طریق کاهش
هزینه ه��ا اق��دام ب��ه کم ک��ردن حجم کس��ری
بودج��ه کند ت��ا نرخ ت��ورم نیز کنترل ش��ود ،اما
اغل��ب نمی دانیم که ای��ن دو موضوع چه ارتباطی
با یکدیگ��ر دارد؟ از طرفی هر گاه بحث کس��ری
بودجه به میان می اید ،عده ای از کارشناس��ان نیز
ب��ا تاکید بر لزوم کاهش حق��وق کارکنان دولت و
بازنشس��تگان کلید حل مش��کل ت��ورم را در این
مس��ئله می بینند .اما واقعا کسری بودجه چیست
و چطور ایجاد می شود؟
اقتصاددانان معتقدند کس��ری بودج��ه در ایران
به مثاب��ه یک بیماری مزمن اس��ت که باعث ش��ده
اقتص��اد کش��ورمان به انچه که باعن��وان «بیماری
هلندی» معروف است مبتال شود .دولت ها در طول
۵ده��ه اخیر همزمان با افزای��ش درامدهای نفتی
کش��ور ،یکی پس از دیگ��ری بودجه هایی را تقدیم
ادوار مجل��س کرده ان��د که در پایان س��ال دخل و
خرج��ش با هم نخوانده و به همین دلیل مجبور به
«پیش خوری» منابع شده اند.
تجربه ثابت کرده دولت ها در ایران به نوعی اعتیاد
پولی مبتال هستند که در پی جبران کسری بودجه
از طریق منابع تورم زا ایجاد ش��ده است؛ برای مثال
می توان به افزایش بی س��ابقه نقدینگی در یک دهه
اخیر اش��اره کرد ک��ه به زعم کارشناس��ان به دلیل
کاهش صادرات نفت و جبران کسری های سنگین
دولت از محل رش��د پایه پول��ی و نقدینگی ایجاد
شده است .اقتصاددانان دلیل بزرگ تر شدن کسری
بودج��ه را نفتی ب��ودن اقتصاد ای��ران می دانند که
مناب��ع درامدی را محدود به صادرات یک محصول
ک��رده و به دلی��ل تنش های��ی که بی��ن جمهوری
اسالمی ایران با غرب وجود دارد ،تحریم های نفتی
و بانکی باعث ش��ده همین مفر درامدی هم بسته
و بس��ته تر شود .در چند سال اخیر با بسته تر شدن
این روزنه شاهد سنگین تر شدن بار کسری بودجه
در کش��ور هس��تیم ،زیرا دولت ها در ای��ران نه تنها
نمی توانن��د به س��مت کوچک تر ش��دن و کاهش
هزینه ه��ا گام بردارند ،بلکه هزینه ه��ا را همگام با
رش��د نرخ تورم افزایش می دهند و همین مس��ئله
زمینه را برای بزرگ تر ش��دن کسری بودجه فراهم
کرده که در یک س��یکل معیوب در نهایت به رشد
تورم ختم می شود.
بس��یاری معتقدن��د دولت ه��ا اگ��ر از اج��رای
سیاس��ت های اصل ۴۴و خصوصی سازی عاجزند،
می توانن��د درصدد اجرای سیاس��ت های انضباطی
ب��ر امده و هزینه ها را کاه��ش دهند تا بلکه حجم
کس��ری بودجه کمتر ش��ود .تجربه نیز ثابت کرده
این راهکار می تواند تا حدود بس��یار زیادی اقتصاد
کشور را از تبعات منفی رشد کسری بودجه مصون
دارد؛ برای مثال می توان به دوران دولت های هفتم
و هشتم اشاره کرد که به دلیل اجرای سیاست های
انضباطی ش��اهد کوچک ش��دن بی س��ابقه کسری
بودج��ه بودی��م و به همی��ن دلیل نرخ ت��ورم نیز
به میزان بسیار زیادی کنترل شد و تا مرز ۱۰درصد
نیز کاهش یافت .این اتفاق به قدری مهم بود که با
گذش��ت حدود ۲۰سال از ان دوران بسیاری هنوز
معتقدند سیاس��ت های اقتصادی دولت های هفتم
و هشتم توانست س��طح رفاه و عدالت اجتماعی را
به میزان قابل توجهی رشد دهد.
بس��یاری از ناظران با یاداوری اظهارنظرهای ان
دوران معتقدن��د دلیل حکمفرمایی ثبات بر اقتصاد
موضع گی��ری رئیس جمهوری وقت کش��ور بود که
اقتصاددانان را در راس مجموعه های اجرایی اقتصاد
کش��ور گمارد و خود به دلیل نداش��تن تخصص در
این حوزه دخالتی در جزئیات نمی کرد.
تاریخ نش��ان داده هرگاه سیاسیون دست از سر
اقتصاد برمی دارند ثبات بر این حوزه حاکم می شود
و شاخص های رفاه عمومی نیز رشد قابل توجهی را
به ثبت می رس��اند .باتوجه به این موضوع می توان
انتظار داشت در دولت اینده مدیریت اقتصاد کشور
به کارشناس��ان خبره واگذار ش��ود .همان طور که
پیش تر نیز گفته ش��د سیاس��یون رنگ جناحی و
سیاسی به اقتصاد می زنند که این رویکرد نتیجه ای
غیر از ناکارامدی و تضعیف س��اختار اقتصاد کشور
نداشته است.
با کاهش س��هم حق��وق بازنشس��تگانی که جزو
ضعیف ترین اقشار درامدی کشور هستند ،نمی توان
مشکل تورم را حل کرد و اگر هم چنین امری میسر
شود نتیجه کار دهشتناک تر از تشدید تورم خواهد
بود ،زیرا با کوچک تر کردن س��فره اقشار کم درامد
جامع��ه نمی توان فقر را ریش��ه کن کرد و اقتصاد را
به پویایی رساند .شاید بهتر است از تجارب زیسته
خود درس بگیریم و به جای ارائه چنین راهکارهای
من دراوردی و افراطی به اجرای همان سیاست های
انضب��اط مالی بازگردیم که دولت اصالحات به نحو
احسن اجرایش کرد و نتیجه خوبی هم عاید اقشار
ضعیف جامعه شد.
همسان سازی با طعم تلخ تورم
هرچند توجیهات مخالفان همسان س��ازی حقوق بازنشستگان در نگاه
اول منطقی می نماید اما با ریز شدن روی موضوع به روشنی غرض ورزی
را در البه الی اظه��ارات مخالفان که عمدتا از بین کارفرمایان و مدافعان
اقتصاد بازار ازاد هستند می توان مشاهده کرد
مخالفان چه می گویند؟
دولت به جای
افزایش
حقوق هایی
که به واسطه
تورم بالاثر
می شود ،تورم
را کنترل کند
کارشناس��ان و صاحب نظران اقتصادی ب��ر این باورند
که افزایش حقوق بازنشس��تگان با سازکار همسان سازی
موجب افزای��ش هزینه های تامین اجتماعی که یک نهاد
دولتی است می شود ،زیرا در این صورت دولت موظف به
افزایش حقوق بازنشس��تگان نسبت به سال گذشته است
و همین مس��ئله می تواند منجر به افزایش کسری بودجه
شود که به زعم اقتصاددانان هر دو طیف دلیل اصلی تورم
مزمن در ایران است.
ای��ن ع��ده معتقدن��د پ��س از زم��ان کوتاه��ی ک��ه
همسان س��ازی ها انجام می ش��ود بازار نیز واکنش نشان
داده و قیمت ه��ا را متناس��ب با اقدام��ات دولت افزایش
می دهد و همین موضوع باعث می ش��ود عالوه بر تاثیرات
تورمی ناش��ی از افزایش کس��ری بودج��ه در پی افزایش
پرداختی های دولت ،ش��اهد تش��دید تورم در سطح بازار
باش��یم که عمال افزایش میزان دس��تمزدها و همچنین
همسان س��ازی حقوق بازنشس��تگان را بالاث��ر می کند؛
از همی��ن رو منتق��دان همسان س��ازی بر ل��زوم اجرای
سیاس��ت های مهار ت��ورم به ج��ای افزای��ش بی محابای
دس��تمزد و حقوق تاکید داش��ته و این مسئله را راهکار
حل این مشکل می دانند.
هرچند به نظر می رس��د این راه حل منطقی است و در
عمل شاهد اجرای این دست نظرات در مقاطعی از زمان
ازس��وی دولت ها بوده ایم اما اقدامات کنترلی دولت روی
می��زان پرداختی ها نه تنها منجر ب��ه کاهش یا مهار تورم
نش��د ،بلکه اختالف طبقاتی را تش��دید کرده و فقر را در
قانون کار رعایت نمی شود
جامعه گسترش داده است.
به نظ��ر می رس��د موافقان و مخالفان همسان س��ازی و
افزایش حداقل دس��تمزدها در ایران بر سر ضرورت مهار
تورم اتفاق نظ��ر دارند اما راه حل این معضل از مس��یری
که انچه دس��تمایه بحث ش��ده نمی گذرد و تنها تاثیری
که بازی ک��ردن با این معادالت خواهد داش��ت افزایش
ش��کاف بین فقیر و غنی خواهد بود .از طرفی هم قش��ر
بازنشس��ته یک��ی از اس��یب پذیرترین بخش های جامعه
محس��وب می ش��ود که کاهش قدرت خریدش می تواند
باع��ث وارد ام��دن صدمات جدی به س��نجه هایی مانند
س�لامت عمومی ،امید به زندگی ،بازار ،تولید و همچنین
هزینه ه��ای درمانی ش��ود که همگی به معن��ای افزایش
کسری بودجه در کشورمان خواهد بود و در نهایت منجر
به تش��دید تورم و تداوم بیماری هلندی در اقتصاد ایران
می شود.
هرچن��د توجیه��ات مخالف��ان همسان س��ازی حقوق
بازنشستگان در نگاه اول منطقی می نماید اما با ریز شدن
روی موضوع به روشنی غرض ورزی را در البه الی اظهارات
مخالفان که عمدت��ا از بین کارفرمایان و مدافعان اقتصاد
بازار ازاد هس��تند می توان مشاهده کرد .موافقان اجرای
همسان س��ازی حقوق ها معتقدند ش��اید بتوان توجیهات
کارفرمایان یا س��ازمان تامین اجتماعی برای ممانعت از
افزایش حقوق ها را درک کرد اما کارشناس��ان اقتصادی
مدافع ثابت نگه داش��تن مس��تمری ها را کجای دل مان
بگذاریم؟
عل��ی دهقان کی��ا ،رئی��س کان��ون
بازنشس��تگان کارگری تهران با توضیح
درباره اعتراضات اخیر مس��تمری بگیران
ب��ه
ل حاضر اعتراض
گفت :در حا
بازنشس��تگان به پرداختی های فروردین
مربوط می شود؛ البته مسائل دیگری نیز
وجود دارد.
وی در ادام��ه اف��زود :در اردیبهش��ت امس��ال
اصالحاتی در ردیف پرداختی های س��ایر س��طوح
انج��ام ش��د ک��ه مابه التف��اوت ان ک��ه مربوط به
فروردین ۱۴۰۰می ش��ود ،باق��ی مانده و پرداخت
نمی شود .مس��ئله ای که زمینه ساز گله مندی های
اخیر شده دقیقا همین موضوع است.
خودشان مقصرند
دهقان کیا با انتقاد از عملکرد مس��ئوالن عنوان
کرد :برخی دوستان ادعا می کنند همسان سازی ها
منجر به تش��دید تورم می شود ،این در حالی است
ک��ه همین افراد کار را به اینجا کش��انده اند و حاال
خودشان هم معترض و منتقد هستند.
رئی��س کانون بازنشس��تگان کارگ��ری تهران با
اش��اره به افزایش مستمری ها در س��ال جاری به
گفت :یکی از دالیل ایجاد مشکالت ،رعایت
نشدن قانون کار ازسوی همین عزیزان است .طبق
بند ۴۱قان��ون کار پرداختی ها باید مطابق تورمی
که بانک مرکزی اعالم می کند افزایش داده ش��ود،
راه بهتری وجود دارد
احس��ان سلطانی ،پژوهشگر اقتصاد با تاکید بر لزوم تغییر
رویک��رد دولت در امر کنترل ت��ورم به
گفت :راهکار
حل مشکل ،اجرای سیاس��ت های مهار تورم و واقعی کردن
نرخ در بازارهای مختلف از جمله بازار ارز است.
وی در ادامه افزود :البته به نظر می رسد فعال چاره ای غیر از
افزایش حداقل دستمزدها و همچنین اجرای سیاست هایی
نظیر همسان سازی نباشد اما تغییر رویه ازسوی دولت امری
ضروری و الزم است که باید هرچه زودتر در دستور کار قرار بگیرد.
قیمت دالر غیرواقعی است
س��لطانی با تاکید بر غیرواقعی بودن نرخ دالر عنوان کرد :دولت در
س��ال های اخیر دست به اجرای سیاست هایی زده که نرخ ارز را باالتر
از حد واقعی نگه دارد تا منافع کالنی عاید ذی نفعان در بازار شود.
این پژوهش��گر اقتصاد ادامه داد :باتوجه به مس��ئله یادشده می توان
گفت راه های س��اده تری هم برای افزایش قدرت خرید بازنشستگان و
به طور کلی اقشار کم درامد وجود دارد که در صورت اجرا دیگر نیازی
به همسان سازی نخواهد بود.
تلی از سیاست های تورم زا
ای��ن کارش��ناس اقتصاد ب��ا تاکید بر وج��ود تناقض��ی در اظهارات
مقامات دولتی به
گفت :این موضوع که همسان س��ازی حقوق
این در حالی است که تورم سال گذشته
حدود ۴۵درصد بود اما ما شاهد افزایش
۲۵درص��دی مس��تمری ها در الیح��ه
بودجه بودیم که همگام و همساز با تورم
فوق العاده باال نیست.
امار واقعی نیست
وی ب��ا تاکی��د ب��ر غیرواقع��ی بودن
گزارش��ات تورمی بانک مرکزی خاطرنش��ان کرد:
از طرف��ی هم می دانیم که ن��رخ واقعی تورم اعالم
نمی ش��ود .اگر چنین اتفاقی می افتاد دولت موظف
ب��ود حداقل حقوق را طبق انچ��ه مرکز امار ایران
اع�لام ک��رده در محدوده ۶میلی��ون و ۲۰۰هزار
توم��ان پرداخت کند ،اما به دلیل غیرش��فاف بودن
سازکار اجرای قوانین شاهد بودیم که این موضوع
هم رعایت نشد.
طعم گس افزایش حقوق
دهقان کیا در پایان یاداور ش��د :بازنشستگان نیز
عالقه مندن��د که دولت به جای افزایش حقوق هایی
که به واس��طه تورم بالاثر می ش��ود ،تورم را کنترل
کن��د .ما زمانی که حقوق را می گیریم ،تنها پس از
چند روز با افزایش شدید قیمت ها مواجه می شویم
و اص�لا طعم افزایش مس��تمری یا دس��تمزدها را
نمی چش��یم .چنین سیاستی دردی را از کسی دوا
نمی کند .امیدواریم این سیاس��ت ها به زودی تغییر
کنند و نرخ تورم نیز کنترل شود.
سخن پایانی...
مستمری بگیران ،می تواند منجر به تشدید تورم شود درست
است اما مس��ئله اینجاست که تلی از سیاست های تورم زای
دیگر هم ازس��وی دولتمردان اجرا می شود اما کسی اعتراض
نمی کند.
وی در ادامه تصریح کرد :این دس��ت سیاست ها واکنشی
هس��تند در براب��ر جهش نرخ ت��ورم در پی اج��رای همان
سیاست های غلط و تشدیدکننده تورم که در سال های اخیر
با جدیت اجرا ش��ده اند .هر زمان که صحبت از حل مش��کل می شود
اقایان دس��ت روی پرداخت مستمری می گذارند و مسئله را به گونه ای
نشان می دهند که گویی تمام مشکل از اینجا نشات می گیرد.
راهکار چیست؟
س��لطانی در پای��ان ضم��ن ی��اداوری غیرواقعی بودن ن��رخ دالر،
خاطرنش��ان کرد :همان طور که گفته ش��د دولت و بانک مرکزی نرخ
دالر را باالتر از نرخ واقعی نگه داشته اند .اگر مقامات دولتی اجازه دهند
دالر به ج��ای ۲۵ه��زار تومان در کانال ۱۴ت��ا ۱۵هزار تومان تثبیت
ش��ود ،به طور قط��ع ارزش ریال هم افزایش می یاب��د و دیگر نیازی به
افزایش حقوق و مس��تمری ها نخواهد بود ،زیرا نرخ اقالم و اجناس هم
متناسب با نرخ ارز کاهش پیدا می کند و اقشار کم درامد نیز می توانند
مایحتاج خود را تهیه کنند.
قریب به اتفاق اقتصاددانان مدافع همسان س��ازی حقوق بازنشستگان معتقدند
بحث مطرح شده مبنی بر تورم زا بودن این سیاست توسط بخشی از کارشناسان
مخالف ،صادقانه نیس��ت زیرا حتی خود بازنشس��تگان نیز مهار تورم را به افزایش
بی اث��ر پرداختی ها ترجیح می دهند اما موافقان اجرای همسان س��ازی با انتقاد از
مخالف��ان معتقدن��د این عده اگر عزمی جدی برای کنترل تورم داش��ته باش��ند
می توانن��د به سیاس��ت های انضب��اط مالی رج��وع کنند تا هزینه ه��ای عمومی
دول��ت کاهش یابد و کس��ری بودجه نیز کوچک تر از هر زمان دیگری ش��ود .اما
مواضع راس��ت گرایان در این زمینه تنها مدافع کاهش پرداختی تامین اجتماعی
به بازنشس��تگان یا حقوق و دس��تمزد کارگران و کارمندان اس��ت ،در حالی که
بررس��ی های کارشناسان (باتوجه به امار و ارقام ثبت شده در لوایح بودجه) نشان
می دهد با اجرای چنین سیاس��تی کسری بودجه حدود ۱۰تا ۱۵درصد کاهش
پیدا خواهد کرد اما اگر مدیران میانی و باالدس��تی دولت را نیز مش��مول اجرای
این سیاست کنیم ،حدود ۴۰تا ۴۵درصد از حجم کسری بودجه کاسته خواهد
ش��د .باتوجه ب��ه این موضوع می ت��وان گفت عده ای که با همسان س��ازی حقوق
بازنشس��تگان مخالفت می ورزند ش��یپور را از سر گش��اد نواخته و سعی دارند با
تس��هیل مسیر کسب سود برای بخش خصوصی غیرمستقل کشور ،ارکان اقتصاد
رانتی-رقابتی ایران را تقویت کنند تا مبادا اس��یبی بر بدنه شرکت های خصولتی
و همچنین خصوصی رانتی که به اعتقاد منتقدان در بس��یاری از موارد ذی نفعانی
هم در میان مخالفان دارند ،وارد اید!
یادداشت
داستان درام همسان سازی
بهروز صادقی -روزنامه نگار :اجرا نش��دن صحیح طرح
همسان سازی حقوق بازنشستگان تامین اجتماعی در حالی
اس��ت که این گروه درخواست رفع تبعیض های موجود بین
انان و بازنشستگان خدمات کشوری و لشگری را دارند.
در این زمینه باید در نظر داش��ت ،براس��اس بررسی های
انجام ش��ده (که ازس��وی صداوس��یما نیز انعکاس یافت) ،با
حذف دفترچه های درمانی تامین اجتماعی س��االنه بیش از
۲میلیارد تومان در بودجه این س��ازمان صرفه جویی خواهد
ش��د ،این در حالی اس��ت که به خاطر هزین��ه چاپ همین
دفترچه ه��ا تاکنون ۲درص��د حقوق دارن��دگان این دفاتر
کسر می ش��ده که سرجمع این رقم س��ر به فلک می کشد.
بی تردید اگر کسر این مبلغ (زین پس که هزینه چاپ برای
دفترچه ها در کار نیس��ت) ،تداوم یابد ،یک ظلم و برداشت
غیرقانونی اش��کار خواهد بود که بای��د با جدیت پیگیری و
از تداوم ان جلوگیری ش��ود .نکته دیگ��ری که وجود دارد،
اجحاف در حق بیمه شدگان تامین اجتماعی برای
بیمه بودن دارو هایی اس��ت که برای ش��ان تجویز
می ش��ود؛ مثال یک بازنشسته تامین اجتماعی که
حداق��ل دو بیماری زمین��ه ای مزمن مثل دیابت،
کلس��ترول یا فش��ارخون ب��اال دارد ،هیچ یک از
داروهایی که برایش تجویز می شود و باید مصرف
کند ،مشمول بیمه نیست و همه را باید به صورت
ازاد از داروخانه تهیه کند.
ای��ن ام��ر در حقیق��ت به مثاب��ه ظلمی فاح��ش در حق
بیمه شدگان تامین اجتماعی است؛ یعنی از یک سو افزایش
حقوق انان در طرح همسان س��ازی در حد ۱۹درصد بوده،
در حالی که این رقم برای بازنشس��تگان خدمات کش��وری
و لش��کری حداق��ل ۷۰درصد نس��بت به حق��وق کارکنان
همردیف و ش��اغل است و از دیگر سو ،دفترچه های درمانی
انان نیز فعال است.
این افراد تمامی داروه��ای موردنیاز خود را با
برخورداری از پوش��ش بیمه دریافت می کنند .اما
بازنشس��تگان تامین اجتماعی باید ویزیت پزشک
معال��ج و هزینه اقالم دارویی موردنیازش��ان را از
جی��ب خود بپردازند و بعد س��ازمان ادعا کند که
چندی��ن میلی��ارد تومان صرفه جویی داش��ته اما
به نفع چه کس��ی؟!! این اس��تراتژی و راهبرد به
نفع هر کس و هر س��ازمان که باش��د ،در ه��ر حال به ضرر
بازنشستگان است!!
بی تردی��د اگر حذف دفترچه های درم��ان اقدامی به نفع
بیمه ش��دگان بود ،صندوق های بیمه لش��کری و کش��وری
همان گونه که س��هم خود را از دولت گرفتند ،خیلی پیش تر
دفترچه ه��ا را ح��ذف می کردن��د ،در حالی ک��ه هم اکنون
دفترچه های درمانی انها معتبرتر و قوی تر از گذش��ته فعال
است و در این میان فقط سازمان تامین اجتماعی مدعی است
که حذف هزینه کاغذ ،چ��اپ و در نهایت حذف دفترچه های
فیزیکی ،میلیاردها تومان صرفه جویی در پی خواهد داش��ت.
حال پرس��ش اساسی این است نمایندگان محترم مجلس که
وکیل مردم هس��تند ،چرا چش��مان خود را ب��ر قانون گریزی
سازمان و دولت در این زمینه بسته اند و باوجود اینکه مشاهده
می کنند سالیان درازی است که سفره های بازنشستگان تامین
هر روز کوچک و کوچک تر و فش��ار اقتصادی ،روحی و روانی
زیادی بر انان وارد می شود ،تالش ملموس و بازدارنده ای برای
حمایت از این قش��ر از احاد جامعه ازخود نشان نمی دهند؟!!
امی��د انکه قوه قضایی��ه به عنوان مدعی العموم ،س��ازمان های
بازرسی و نمایندگان مردم در مجلس ،رسیدگی جدی به وضع
بازنشس��تگان مظلوم تامین اجتماعی و احقاق حق انان را در
اولویت برنامه ها و کارهای خود قرار دهند و این گروه از احاد
جامعه را از فش��ارهای س��خت اقتصادی امروز جامعه رهایی
بخشند. صفحه 14
15
شنبه
26تیر 1400
6ذی الحجه 1442
17ژوئیه 2021
شماره 1840
پیاپی 3158
بین الملل
نگاهی به نظام های رفاهی در برخی کشورهای توسعه یافته
تامین اجتماعی؛ از نیویورک تا پاریس و اسلو
ایاالت متحده امریکا
مسئله تامین اجتماعی و سیستم های رفاهی در جهان از اواسط دهه ۷۰میالدی در ساختارهای اقتصادی کشورهای
توس�عه یافته غربی به عنوان یک اصل غیرقابل انکار پذیرفته شده اس�ت .این موضوع به قدری اهمیت داشته که حتی
س�اخت های اقتصادی سرمایه دارانه ای مانند انچه در امریکا شاهد ان هستیم ،سیستمی مطابق با مولفه های اجتماعی
و اقتصادی خود را طراحی کرده و به اجرا گذاش�ته که اوج ان در دوران ریاس�ت جمهوری باراک اوباما در زمینه بیمه
درمانی بود که با عنوان «بیمه اوباما» ش�ناخته می ش�ود .البته این سیستم ها منتقدان بسیاری نیز دارند که با تاکید بر
ناکارامدی های ان بر لزوم ایجاد تحول در نظام رفاهی دولت های غربی پافشاری می کنند .برخی نیز معتقدند با نگاهی
به ش�اخص های کالن رفاه اجتماعی درمی یابیم ادعای چپ ها نس�بت به عملکرد دولت های راس�ت گرا در زمینه تامین
اجتماعی درس�ت بوده و کش�ورهای حوزه اس�کاندیناوی که به «دولت های رفاه» معروف اند به مراتب بهتر بوده اس�ت.
همین مسئله نیز باعث شده امید به زندگی و فاکتورهای کیفیت زندگی در کشورهایی مانند نروژ ،دانمارک ،فنالند و...
بسیار باالتر از جوامعی باشد که تحت سلطه حکومت های لیبرالی اداره می شوند.
ن��رخ بیکاری در ایاالت متحده در س��ال های
۲۰۱۵و ۲۰۱۶کمتر از ۵درصد بود که نشانه ای
از بازگش��ت اقتصاد این کش��ور به دوران تعادل
اقش��ار گوناگون درامدی بود ام��ا با اغاز به کار
دولت ترامپ در این کش��ور داستان به طور کلی
تغیی��ر کرد و نرخ بیکاری با ش��یب تندی رو به
افزایش گذاش��ت اما دولت با وجود این اتفاقات
بیم��ه اجتماعی ک��ه اوباما را کل��ی قطع کرد و
بی��کاری به مرز ۱۰درص��د (در ماه های پایانی
دوره ریاست جمهوری ترامپ) نزدیک شد.
بیمه بیکاری
مسئله بیمه بیکاری در امریکا یکی از مهم ترین
موارد اس��ت ،زیرا سیسستم تامین اجتماعی در
این کش��ور پهناور و پرجمعی��ت با تمرکز روی
اف��راد بدون درامد ت�لاش در ایجاد تعادلی بین
اقش��ار جامعه دارد .البت��ه قوانین پرداخت بیمه
بی��کاری به طور کامل بی��ن ایالت های مختلف
امری��کا متفاوت اس��ت ،اما با ای��ن وجود ،بیش
از یک چه��ارم کارگ��ران کل این کش��ور دارای
معیارهای دقیق واجد شرایط بودن برای مزایای
بیمه بیکاری ( )UIهستند .از انجا که این طرح
یک طرح مش��ارکتی اس��ت ،مبلغی ک��ه افراد
بی��کار با عنوان بیمه بی��کاری دریافت می کنند
به اخرین درامدی که کس��ب کرده اند ،بستگی
دارد ام��ا OECDنرخ متوس��ط پرداخت ها را
به طور فهرس��ت وار برای کش��ورهای گوناگون
منتش��ر کرده اما در اغل��ب ایالت های امریکایی
این موضوع رعایت نمی شود .البته پس از بحران
تامین اجتماعی چیست؟
طبق تعاریف پذیرفته شده در جوامع بین الملل «تامین
اجتماع��ی» ( )social securityش��امل برنامه ه��ای
دولتی اس��ت که در ان کارفرمایان و ثروتمندان موظف
ب��ه پرداخت مالیات به دولت ها هس��تند تا با اس��تفاده
از ای��ن مناب��ع س��عی در بهبود وضعیت زندگی اقش��ار
کم درامد کنند .به عنوان مثال ،بهداشت و درمان یکی از
مهم ترین مواردی است که سیستم های تامین اجتماعی
در جه��ان نس��بت ب��ه ارائه خدم��ات اق��دام می کنند،
بس��یاری از پژوهش��گران نی��ز معتقدند دلی��ل بهبود
وضعیت بهداشتی بشر مدرن دقیقا پیدایش و گسترش
سیس��تم های تامی��ن اجتماعی در سراس��ر جهان بوده
است ،در غیر این صورت ،امید به زندگی هم در جوامع
گوناگون نمی توانس��ت تا به این ح��د افزایش پیدا کند.
همان طور که گفته ش��د ،منبع درامدی سیس��تم های
تامین اجتماعی نیز از مح��ل اخذ مالیات از ثروتمندان
و کارفرمایان تامین می شود تا دولت ها بتوانند مایحتاج
ضروری مانند غذا ،اموزش ،مسکن و خدمات بهداشتی
فقرا و قشر ضعیف را تامین کنند.
مال��ی ،۲۰۰۸دولت فدرال (ب��ه رهبری باراک
اوبام��ا) از روی اضطرار قانون��ی را تصویب کرد
که طبق بند جبران خسارت بیکاری (،)EUC
حق اس��تحقاق موقت از مزای��ای بیکاری از ۲۶
هفت��ه به بیش از ۹۹هفته افزایش پیدا می کرد
اما فشارهای جمهوری خواهان در کنگره باعث
شد در سال ۲۰۱۴این قانون لغو شده و بار دیگر
همان ۲۶هفته به اجرا گذاشته شود.
نظام رفاهی در فرانس��ه به عنوان یکی از کارامدترین و دس��ت
ودل بازترین سیس��تم ها در جهان است که رفتارش با افرادی که
از بازار کار به هر دلیلی خارج ش��ده اند بس��یار مهربانانه تر از اغلب
همسایه های اروپایی خود است.
در فرانسه بیکاران حقوقی افزون بر ۹۸۹یورو از دولت دریافت
می کنند که در مقایس��ه با ایاالت متحده بس��یار بیش��تر بوده و
طبیعتا می تواند مش��کالت بیش��تری از ش��هروندان را حل کند.
البت��ه منتقدان معتقدند در کش��وری که متوس��ط حقوق خالص
ماهانه کمی بیش از ۲۰۰۰یورو است ،بیمه بیکاری حدود ۱۰۰۰
یوروی��ی نمی توان��د کاری از پیش ببرد اما باید توجه داش��ت که
سیس��تم رفاهی در فرانس��ه تنها ختم به بیمه بیکاری نمی شود،
بلکه سیس��تم بهداشتی ،اموزشی ،حمل ونقل و ...نیز برای افرادی
که درامدی نداش��ته ی��ا توانایی کار کردن ندارن��د کامال رایگان
است.
البته منتقدان سیس��تم رفاهی دولت فرانس��ه بر این باورند که
تعداد شهروندانی که بیش از هزار یورو از مجموع ۲.۶میلیون نفر
بیکار این کش��ور دریافت می کنند کمتر از ۱۰هزار نفر هس��تند،
از همین رو دولت نمی تواند این تعداد اندک را به حساب پرداخت
مس��ئوالن تامین اجتماع��ی اظهار کرده اند که سیس��تم حمایتی
انه��ا جایگاه ویژه ای در جهان دارد و این در حالی اس��ت که بررس��ی
بیمه ها حتی در کش��ورهای اس��یایی این ادعا را زیر س��وال می برد.
به گ��زارش اقتصادانالین ،سیس��تم تامین اجتماعی در کش��ورهای
مدرن ام��روزی به عن��وان رکنی در توس��عه اقتص��ادی ،اجتماعی،
فرهنگی و رفاهی محس��وب می شود .اس��اس این نظام ،ارائه خدمات
اجتماعی به ش��هروندان و حفظ عدال��ت در اعطای حقوق عامه مردم
اس��ت .سازمان تامین اجتماعی در هر کشوری در راستای حمایت از
قشرهای گوناگون ،مردم را تحت پوشش های بیمه ای ،مالی و رفاهی
قرار می دهد .در ایران نیز سیاس��ت اصلی این رکن اساس��ی ،برقراری
عدالت اجتماعی و توسعه پایدار ملی از طریق ارائه خدمات و حمایت
از کارمندان و کارگران اس��ت .ک��ره در حال حاضر یکی از بزرگ ترین
قدرت های اقتصاد جهان به ش��مار می رود .این در حالی اس��ت که در
س��ال ۱۹۵۰این کش��ور یکی از فقیرترین کش��ورهای جهان بود .با
رش��د اقتصادی این کش��ور در س��ال های ۱۹۷۰تا ،۱۹۸۰دولت نیز
سیاست های برای حمایت های اجتماعی و سیاسی از شهروندان وضع
باالی حقوق به بیکاران و ناتوپانان از ادامه کار بگذارد.
قانون کار
سال گذشته میالدی نشست هایی بین اتحادیه ها و کارفرمایان
تشکیل شد که در نتیجه ان افراد تنها پس از چهار سال کار مداوم
برای ش��رکت های خصوصی به طور خودکار استخدام می شوند و
کارفرمایان موظف به پرداخت تس��هیالتی که استخدام شدگان را
شامل می شود ،هستند.
در زمینه بیکاران نیز دولت فرانس��ه به کارگران زیر ۵۰س��ال
بیمه بیکاری را برای ۲س��ال پرداخت می کند اما افراد باالی ۵۰
س��ال می توانند برای ۳س��ال متوالی از مزای��ای دولتی بهره مند
ش��وند .البته بیکاران برای احراز صالحیت باید در مراکز کاریابی
Pôle Emploiثبت نام کرده و به طور فعال به دنبال کار باش��ند
در غی��ر این صورت هی��چ مزایایی تحت عنوان بیم��ه بیکاری از
س��وی دولت به انها تعلق نخواهد گرفت .همچنین برای کس��انی
ک��ه مدت زمان کافی برای پیدا کردن کار نمی کنند ،یک ش��بکه
رفاهی دیگر نیز پیش بینی ش��ده که در ص��ورت ورود نام افراد به
این ش��بکه حداقل حقوق دولتی به انها پرداخت می ش��ود که در
حدود ۵۲۰یورو است.
گزارش��ات و مش��اهدات ناظران در زمینه رفاه اجتماعی حاک��ی از کارامدی حداکثری نظام تامین
اجتماعی در کش��ورهای ش��مال اروپاست که باعث شده ش��اخص های کیفیت زندگی در این کشورها
همواره باالترین سطح در جهان را به ثبت برسانند .سیستم رفاهی تا حدی از نیروی کار حمایت می کند
که هر فرد در هر ماه می تواند ۵روز در مرخصی استعالجی به سر برده و ۱۰۰درصد حقوق و مزایایی
خود را از دولت دریافت کند .در کش��ورهایی مانند دانمارک و نروژ بیش��تر ش��هروندان کشور که جزو
دهک های ۷به پایین درامدی هستند به طور کلی از پرداخت هزینه درمان ،اموزش ،حمل ونقل عمومی
و برخی دیگر از خدمات عمومی معاف هستند و به طور کامل می توانند از این خدمات استفاده رایگان
ببرند .نکته جالبی که مختص سیس��تم رفاهی نوردیک اس��ت تخصیص بیمه بیکاری به همه معلوالن
است که باعث شده خانواده این دسته از بیماران در مقایسه با سایر نقاط جهان از رفاهی نسبی برخوردار
باش��ند .ش��هروندانی هم که بیکار می ش��وند حدود ۸۰درصد اخرین حقوقی را که دریافت کرده اند به
حساب شان واریز می شود و این روند در کشوری مانند سوئد و نروژ تا ۸۰هفته ادامه می یابد .در طول
این مدت دولت به صورت اتوماتیک در پی یافتن کاری مناس��ب با توانمندی های افراد اس��ت تا هم
سریع تر به بازار کار بازگردد و هم هزینه سیستم تامین اجتماعی کاهش پیدا کند .حقوق بازنشستگی
و ازکارافتادگی در دانمارک ،باالترین میزان در اروپا را شامل می شود به نحوی که دولت به افراد باالی
۷۰س��ال که بازنشس��ته شده اند ۱۱۰درصد میزان حقوقی که در اخرین ماه دوران کارش را پرداخت
می کند تا هزینه های مازاد مانند درمان و ...را شامل شود .اما در سیستم فنالندی که شباهت بیشتری
به س��وئد دارد قوانین تا به این حد به نفع بازنشس��تگان نیست ،زیرا هر افراد پس از بازنشستگی حدود
۸۵درصد اخرین حقوق خود را از دولت به صورت ماهیانه دریافت می کنند .البته همه سالمندان در
این کش��ور از پرداخت هرگونه هزینه های در سیس��تم خدمات رسانی عمومی معاف هستند و به غیر از
هزینه های شخصی نیازی به هزینه کرد در عرصه عمومی ندارند .از همین رو است که امید به زندگی
در این کشورها از سایر نقاط جهان باالتر بوده و افراد از کیفیت زندگی به مراتب باالتری بهره می برند.
منبع :گاردین
تامین اجتماعی موفق ،نماد توسعه در اسیای شرقی
کرد؛ بدین ترتیب سیاس��ت های حمایتی و رفاهی کشور کره در قالب
بیمه تامین اجتماعی ش��روع به ارائه خدمات به شهروندان کرد .یکی
از مهم ترین بخش های سازمان تامین اجتماعی این کشور ،نظام بیمه
سالمت است .این نظام از بخش های خصوصی و دولتی تشکیل شده
و موسس��ه بیمه درمان ملی اصلی ترین نقش را در ارائه خدمات بیمه
س�لامت دارد .براس��اس قانون بیمه درمان ملی این کشور ،عضویت
تمامی مقیمان کش��ور کره به غیر از گروهی خاص ،در سیس��تم بیمه
درمانی کش��ور اجباری اس��ت .حمایت از بازنشستگان نیز رکن دیگر
نظام بیمه ای این کشور اسیایی محسوب می شود .طرح ملی حمایت
از بازنشس��تگان در سال ۱۹۸۸در کش��ور کره اغاز شد ،براساس این
طرح ،کارکنان ،کارگران و دیگر شاغالن کشور کره ساالنه با پرداخت
مبالغی معین ،پس از دوران بازنشس��تگی مشمول بیمه بازنشستگان
شده و مستمری دریافت می کنند .سیستم بازنشستگی ملی ،تمامی
شاغالن ۱۸تا ۵۹ساله را زیر پوشش بیمه ای و مستمری بگیری خود
editor@smtnews.ir
تمبرهای غذایی
حدود ۶میلیون نفر در امریکا زندگی می کنند
که هیچ درامدی نداش��ته و دیگر مشمول بیمه
بیکاری نمی شوند اما دولت در این کشور تصمیم
گرفت��ه به جای پرداخت پول نقد به این قش��ر،
اق��دام به تخصیص تمبرهایی ب��رای تهیه مواد
غذایی کنند که در خارج از فروشگاه های خاص
به هیچ وج��ه قابلیت خریدوف��روش ندارند .این
ترفند هم از افزایش نقدینگی جلوگیری می کند
و هم اینکه تورم زا نخواهد بود ،زیرا پولی در این
بین دست به دست نمی شود که تاثیرات تورمی
در اقتصاد داش��ته باشد .براساس رده بندی های
انجام ش��ده از س��وی ،OECDپرداخت ه��ای
سیس��تم تامین اجتماعی امریکا SSDIبه طور
متوس��ط ۱۱۴۰دالر در ماه ( ۷۷۷پوند) اس��ت
که بس��یار کمتر از مزایایی اس��ت که در اغلب
کش��ورهای پیش��رفته دیگر پرداخت می شود.
ب��ه همین دلی��ل ایاالت متح��ده در رتبه بندی
بین المللی از بین ۳۴کشور توسعه یافته ،رتبه ای
بهتر از ۳۰ام را نتوانست کسب کند.
کشور های نوردیک (اسکاندیناوی)
فرانسه
ترجمه و تدوین
سهند اینانلو
قرار می دهد .به عالوه افراد مس��ن بین ۶۰تا ۶۴س��ال نیز می توانند از
بیمه بیکاران اس��تفاده کرده و مستمری دریافت کنند .بازنشستگان
کش��ور کره برای مش��مول ش��دن در ای��ن قان��ون و دریافت حقوق
بازنشس��تگی باید حداقل ۲۰سال س��ابقه پرداخت حق بیمه داشته
باش��ند .با ایجاد تغییرات جمعیتی و اجتماعی در این کشور ،به تدریج
نظام تامین اجتماعی کره جنوبی ش��روع به ارائه خدمات جدید کرد.
تاسیس سیستم امنیت معیش��تی برای فقرا و ارائه خدمات حمایتی
و مالی به این قش��ر از جمله این موارد بود .ایجاد حقوق بازنشس��تگی
ب��رای معلوالن و ارائه خدمات بلندمدت مال��ی ،درمانی و مراقبتی به
سالمندان نیز از دیگر خدمات سیستم تامین اجتماعی کره محسوب
می ش��ود .همچنین طرح نگهداری از ن��وزادان و کودکان نیز یکی از
برنامه های حمایتی تامین اجتماعی این کشور محسوب می شود که
طی سال های اخیر نیز دولت کره به منظور ارائه خدمات بهتر مراقبتی
از کودکان ،میزان درامد این ش��غل را افزایش داده است .به طور کلی،
گزارشات
در زمینه
رفاه اجتماعی
حاکی از کارامدی
حداکثری نظام
تامین اجتماعی
در کشورهای
شمال اروپاست
که باعث شده
شاخص های
کیفیت زندگی
در این کشورها
همواره باالترین
سطح را در جهان
به ثبت برسانند
سیستم تامین اجتماعی کشور کره به ۳بخش تقسیم می شود .بخش
بیم��ه اجتماعی به ارائه خدماتی در زمینه بیمه ملی س�لامت ،طرح
ملی بازنشستگی و پرداخت مس��تمری ،بیمه شاغالن و بیمه جبران
خس��ارت های کارکنان می پردازد .بخش دیگری از سیستم بیمه ای
این کش��ور مربوط به ارائه خدمات اجتماعی به شهروندان است .این
سیس��تم نیز خدماتی ازجمله نگهداری کودکان ،خدمات حمایتی از
معلوالن ،خدمات بیم��ه ای و مراقبتی بلندمدت و خدمات اجتماعی
کوپنی را ارائه می دهد .سیاست دیگر نظام تامین اجتماعی کشور کره
به ارائه خدمات و کمک های عمومی به ش��هروندان این کشور مربوط
است .این سیس��تم نیز برای افزایش حمایت های رفاهی از مردم کره
اقداماتی درزمین��ه حمایت های رفاهی از بازنشس��تگان ،حمایت از
بازنشس��تگان معلول و سیستم ملی امنیت شهروندان انجام می دهد.
به طور کلی ،ش��هروندان کره براس��اس سیس��تم تامی��ن اجتماعی
این کش��ور از مزایای��ی ازجمله دریافت مس��تمری ،بیمه کارمندی،
طرح های حمایتی از ش��اغلین ،بیمه سالمت و دریافت خسارت های
کارگری بهره مند می شوند.
بررسی ها پیرامون وضعیت تامین اجتماعی
در ژاپن نش��ان می دهد س��اختارهای رفاهی
در این کش��ور یکی از کارامدترین نظام های
تامین اجتماعی در جهان است به گونه ای که
بررسی وضعیت ارائه خدات بیمه ای این کشور
را در جمع قدرتمندتری��ن نظام های بیمه ای
در جهان نش��ان می دهد .باید توجه داش��ت
که ژاپ��ن با وج��ود ارائه خدم��ات باکیفیتی
که به ان اش��اره خواهد ش��د ،سومین قدرت
اقتصادی و یکی از پرجمعیت ترین کشورهای
جهان به ش��مار می رود .این کشور با جمعیت
زیاد خود و نیروی کار بی ش��مار توانس��ته به
یکی از ابرقدرت های اقتصاد دنیا تبدیل شود
اما شواهد نش��ان می دهد دولت ژاپن به هیچ
وجه در باد رشد اقتصادی و جهش های پیاپی
در مس��یر توسعه نخوابیده و تمام تالش خود
را به کار بس��ته تا کیفیت زندگی شهروندان
این کشور را بهبود بخش��د .باوجود جمعیت
باالی ژاپن اما سیاست های این کشور توانسته
موجب موفقیت سیس��تم تامین اجتماعی ان
شود .به طوری که سیاست های حمایتی ،مالی
و رفاهی ژاپن ،سیستم تامین اجتماعی ان را
به یکی از برترین نظام های رفاهی دنیا تبدیل
کرده است .در کش��ور ژاپن تمامی افراد ۲۰
تا ۵۹سال موظف به پرداخت حق بیمه بوده
و تحت پوش��ش خدمات بیمه قرار می گیرند.
براس��اس قانون بازنشس��تگی این کشور نیز
به افراد باالی ۶۵س��ال که حداقل ۲۵س��ال
حق بیمه پرداخت کرده باش��ند ،مس��تمری
بازنشس��تگی پرداخت می کند .بیمه درمانی
ژاپن نیز با سیاس��ت ارائ��ه خدمات درمانی و
مراقبت��ی به تمامی افراد تحت پوش��ش بیمه
خدمات درمان��ی و مالی ارائه می دهد .تمامی
افرادی تحت پوش��ش بیمه در این کشور باید
۳۰درص��د از هزینه ه��ای درمانی را بپردازند
و باقی هزینه های درمانی ش��هروندان ازسوی
دولت پرداخت می ش��ود .بیمه س�لامت در
کشور ژاپن ۳دسته خدمات درمانی را به افراد
تحت پوشش بیمه ارائه می دهد .این سیستم
شامل بیمه های بهداشتی خانواده کارمندان،
بیم��ه درمان��ی مختص خ��ود کارمن��دان و
خدمات بهداشتی برای س��المندان می شود.
به عالوه س��المندان باالی ۷۰سال این کشور
فق��ط ۱۰درصد از هزینه های درمانی خود را
پرداخت می کنند.
سیاس�ت های تش�ویقی اش�تغال
سالمندان
سیستم تامین اجتماعی کشور ژاپن خدماتی
را نی��ز برای رفاه حال س��المندان ارائه می دهد.
یکی از این خدمات سفرهای رایگان درون شهری
و برون شهری سالمندان در برخی شهرهاست.
ام��ا نظام تامین اجتماعی این کش��ور عالوه بر
پوش��ش بیمه س�لامت و بیمه بازنشس��تگان،
خدمات دیگری مانند خدمات اجتماعی فردی،
سیاس��ت های حمایتی از خان��واده ،بکارگیری
س��المندان ارش��د و کمک ه��ای عموم��ی به
افراد تحت پوش��ش بیمه عرض��ه می کنند .در
طرح بکارگیری افراد باس��ابقه ،س��المندانی که
بازنشسته ش��ده اند با سیاست های تشویقی به
بازار کار بازمی گردند و در پرداخت مالیات خود
از تسهیالت ویژه ای برخورددار می شوند.
«ط�رح فرش�ته» ب�رای حمایت از
زنان
براس��اس سیس��تم بیم��ه ای ژاپ��ن ،همواره
خدم��ات رفاه��ی ،مالی و حمایت��ی ویژه ای به
س��المندان و معل��والن ارائه می ش��ود .به عالوه
طرح ه��ای حمایت��ی از خانواده ه��ا با محوریت
حمای��ت از زنان کار نیز ش��امل خدمات فردی
بیمه ای می ش��ود .سیس��تم تامی��ن اجتماعی
ژاپن در راس��تای اجرای سیاست های حمایتی
از س��المندان و زنان شاغل ،طرح هایی باعنوان
«برنام��ه طالیی ب��رای س��المندان» و «طرح
فرش��ته» را در فهرست خدمات خود قرار داده
است.
ط��رح فرش��ته از جمله طرح هایی اس��ت که
دولت ژاپن برای حمایت زنان شاغلی که دارای
فرزند هستند ان را وضع کرده است .این طرح با
حمایت های مالی و رفاهی از مادران شاغل ،هم
موجب برابری شغلی زنان و مردان ژاپنی و هم
موجب رفاه حال زنان شاغل شده است .کمبود
نیروی کار و ارتقای فرصت های شغلی برابر برای
زن��ان و م��ردان از علل ایجاد ای��ن طرح بود که
موجب حمایت از زنان در محیط کار شده است.
به طور کلی ،س��اختار تامی��ن اجتماعی ژاپن با
پوش��ش بیمه ای قش��ر اعظمی از ش��هروندان
این کشور و اعطای تسهیالت ویژه مستمری به
بیمه ش��وندگان و حمایت های درمانی و رفاهی
از م��ردم خود یکی از موفق ترین سیس��تم های
تامین اجتماعی را در میان کش��ورهای اسیایی
و دیگر کشورهای جهان دارد.
دریچه
ژاپن پرچمدار کارامدی
سیستم تامین اجتماعی صفحه 15
شنبه
کارتون روز
26تیر 6 -1400ذی الحجه 17 - 1442ژوئیه-2021شماره-1840پیاپی3158
www.smtnews.ir/about.html :
»
صاحب امتیاز :موسسه فرهنگی و مطبوعاتی «
مدیرمسئول :ناصر بزرگمهر
سردبیر:عاطفه خسروی
تلفن - 82190 :نمابر -88713730 :پیامک300082190 :
سازمان اگهی ها - 88722732-3 :نمابراگهی ها09191251406-88724211 :
امور مشترکین - 88722735 :روابط عمومی88105309 :
توزیع و سازمان شهرستان ها88722735 :
تهران ،خیابان قائم مقام فراهانی -کوچه ازادگان شماره -26کد پستی 1586733811
اگهیads@smtnews.ir :
روابط عمومیpr@smtnews.ir:
امور استان هاostanha@smtnews.ir :
چاپخانه :شرکت چاپ رواق روشن مهر
www.smtnews.ir
info@smtnews.ir
telegram.me/smtnewsinstagram.com/smtnewspaper
tozi.smtnews@gmail.com
عضو انجمن مدیران روزنامه های غیردولتی
با 63امتیاز رتبه 2
روزنامه
عضو انجمن مدیران رسانه
در میان روزنامه های تخصصی مقام 1
عضو تعاونی مطبوعات
در میان روزنامه های اقتصادی مقام 2
بدون شرح
طرح :حسین علیزاده
تامین اجتماعی؛ از تولد تا برنامه های توسعه
می توان تاریخچه شکل گیری بیمه های اجتماعی و درمانی در
کش�ور را به ۴دوره مشخص تقسیم کرد .دوره اول که نقطه اوج
ان س�ال ۱۳۰۹بود ،با نگاه از باال ش�کل گرفت و رویکرد حاکم
یک رویکرد توسعه ای بود .در سال ۱۳۳۱با شکل گیری خواست
عمومی ناشی از ازادی های نسبی و اهمیت پیدا کردن بحث رفاه
و تامی�ن اجتماع�ی برای مردم ،انتظارات ش�کل گرفته در افکار
عموم�ی باع�ث تحولی از پایین ش�د و موضوع رف�اه اجتماعی
به مثابه حق مردم به رس�میت ش�ناخته شد .در ۱۳۵۴با افزایش
درامدهای نفتی ،دوباره تحولی براس�اس رویکرد توسعه ای و با
نگاه از باال را شاهد بودیم .در سال ۱۳۸۳در دولت اصالحات یک
بار دیگر شاهد ان بودیم که دولت ،تامین اجتماعی را حق مردم
و وظیفه دولت می ش�ناخت و توجه به رفاه و تامین اجتماعی را
ناش�ی از حق مردم و خواست مردم می دانست .اما برای بررسی
رون�د کار تامی�ن اجتماعی باید نگاهی به گذش�ته این بخش از
اقتصاد داشت.
از دیروز تا امروز
در بررس��ی تاریخچ��ه بیمه ه��ای اجتماع��ی در ایران
به عن��وان یکی از مولفه های مهم سیاس��ت های اجتماعی
می توان گفت نخس��تین اقدام مح��دود صورت گرفته در
این عرصه ،به س��ال ۱۲۸۶بازمی گردد که در این س��ال
طرح��ی ب��رای حمایت از بازماندگان کارگران ش��اغل در
حوزه خدمات عمومی -با توجه خاص به کارکنان دولت-
تصویب ش��د .در س��ال ۱۳۰۱با تصویب نخستین قانون
استخدام کشوری ،یک صندوق بازنشستگی برای کارکنان
دولت تشکیل شد که در سال های بعد سازمان بازنشستگی
کش��وری از دل ان بیرون امد .مهم ترین سازمان و نهادی
که در این حوزه دچار تحول ش��ده و به صورت وس��یع تر و
عام تری حضور داش��ته و تغییرات ان را می توان پیگیری
کرد ،س��ازمان تامین اجتماعی امروزی اس��ت که سابقه
تشکیل ان به صورت نظری به ساخت وساز ها و برنامه های
عمرانی س��ال های ۱۳۰۰تا ۱۳۲۰بازمی گردد .نوسازی
اتفاق افتاده در این دوران ،س��بب شکل گیری تعدادی از
کارخانه ها و طرح های عمرانی بزرگ ش��د ،در حالی که تا
قبل از ان حوزه کارگری ایران تنها محدود به کارگاه های
کوچک بود .با افزایش جمعیت کارگری متشکل ،به صورت
طبیعی نیازهای جامعه کارگری و نحوه پاسخگویی به این
نیاز ه��ا نیز موردتوجه قرار گرفت .با اغاز برنامه ایجاد خط
اهن سراس��ری که کارگران زیادی را در سراس��ر کش��ور
جذب کرد ،وزارت طرق و شوارع ایین نامه ای برای تشکیل
صندوق احتیاط کارگران طرق و ش��وارع تدوین کرد که
در اسفند ۱۳۰۹به تصویب رسید و از ابتدای سال ۱۳۱۰
اجرایی شد .در اسفند ۱۳۲۰الیحه بیمه کارگران دولتی
و غیردولتی تقدیم مجلس شد که به سبب تغییرات جدی
سیاس��ی و اجتماعی و هرج ومرج ناش��ی از دوران جنگ
جهانی دوم مسکوت ماند تا انکه در ابان ۱۳۲۲گروهی از
کار شناسان بیمه ایران مسئول بررسی این موضوع و انجام
محاس��بات موردنیاز شدند و در نهایت در مجلس قانونی
تصویب ش��د ک��ه به موجب ان کارگران ن��زد بیمه ایران،
بیمه می ش��دند و خدمات این بیمه ه��م عمدتا معطوف
ب��ه ازکارافتادگ��ی و فوت و نظارت ب��ر محیط های کار از
نظر س�لامت نی��روی کار و ارزیابی ت��وان کارگران برای
انجام کارهای محوله بود .در سال ۱۳۲۵بحث بنگاه رفاه
اجتماعی مطرح ش��د که بخش��ی از نخستین پیش نویس
قانون کار کش��ور بود .در ان قانون دو صندوق به نام های
صندوق بهداش��ت و صندوق تعاون پیش بینی ش��ده بود
ک��ه قرار بود برای هدایت و مدیریت صندوق تعاون ،بنگاه
رفاه اجتماعی تاس��یس شود .در همین بحث محدودیت
۴۸س��اعت کار هفتگی و ش��رایط کار زنان و کودکان نیز
برای نخس��تین بار موردتوجه قرار گرفت .در سال ۱۳۲۶
ایین نامه بیمه کارگران مطرح ش��د ک��ه به بحث معاینه
کارگ��ران و ارائه خدمات درمانی به کارگران می پرداخت.
در س��ال ۱۳۲۸مجلس وقت ،تاس��یس صندوق تعاون و
ادامه همان بحث
بیمه کارگران را تصویب کرد که در واقع
بنگاه رفاه اجتماعی بود و تغییر ساختار جدی نداشت.
مهم ترین تحول را ش��اید بتوان مربوط به س��ال ۱۳۳۱
دانس��ت که با اختیاراتی که مرحوم مصدق توانس��ته بود
از مجل��س اخ��ذ کند ،الیحه قانون��ی بیمه های اجتماعی
کارگ��ران در هی��ات دول��ت تصویب ش��د .در این قانون
برای نخس��تین ب��ار بحث بیمه ه��ای اجتماعی به مفهوم
بازنشس��تگی و بیمه های بیکاری در کنار بحث بیمه های
درمان��ی و حمای��ت از کارگران مص��دوم و حادثه دیده و
خانواده ه��ای بازمانده انان ،مورد تاکید قرار گرفت .در پی
تصویب این قانون ،س��ازمان بیمه های اجتماعی کارگران
در اردیبهش��ت ۱۳۲۲تاسیس ش��د .با وقوع کودتای ۲۸
مرداد ۱۳۳۲و الغای لوایحی که به موجب اختیارات ویژه
دکت��ر مصدق تصویب ش��ده بود ،این قان��ون با تغییراتی
جزئ��ی دوباره مورد تصویب مجلس قرار گرفت .در س��ال
۱۳۳۹با همکاری کار شناسان سازمان بین المللی کار که
برای نخستین بار به ایران امدند ،بیمه های اجتماعی مورد
بازنگری قرار گرفت .سازمان بیمه های تامین اجتماعی با
پشت س��ر گذاردن مسیر پرفرازونشیب ناشی از تحوالت
اقتصادی و اجتماعی ناشی از هجوم نیروی کار به شهر ها
بیمه های اجتماعی در برنامه های توسعه ایران
نخس��تین برنامه توسعه ایران در سال ۱۳۲۷شکل گرفت.
از ۱۳۲۴بحث بیمه های اجتماعی در ش��ورای اقتصاد شروع
شد .باوجود بحث های جدی در این زمینه در شورای اقتصاد،
در برنامه نخست توسعه ایران هیچ اشار ه خاصی به بیمه های
اجتماعی نش��د؛ گرچ��ه در حوزه های دیگ��ر اجتماعی مثل
درمان تدابیری اندیشیده شده بود .در برنامه های دوم و سوم
توسعه هم بیمه های اجتماعی مورد توجه قرار نگرفت ،اما در
برنامه چهارم ،فصل رفاه اجتماعی شکل گرفت .در این برنامه،
تحقق رفاه اجتماعی برعهده دولت گذاش��ته ش��د و به عنوان
حق عمومی مردم رس��میت یافت .بیمه ه��ای اجتماعی ،رفاه
خانواده ،رف��اه جوانان ،رفاه روس��تاییان و حتی تحقیقات در
حوزه رف��اه اجتماعی جزو موضوعاتی بودند که در این برنامه
ذی��ل فصل رفاه اجتماعی موردتوجه ق��رار گرفتند .مهم ترین
س��رفصل هم در ح��وزه رف��اه اجتماعی ،موض��وع بیمه های
اجتماع��ی بود که تعمیم بیمه ها ت��ا ۴۵درصد حقوق بگیران
هدف گذاری ش��ده بود .یکی از نکات مهمی که در ان مقطع
در برنام��ه چهارم توس��عه ایران مطرح ش��د و هنوز هم برای
کشور مسئله ساز است ،پرداخت بدهی های دولت بود .در این
برنامه مقرر ش��ده بود در طول س��ال های اج��رای این برنامه
دول��ت باید ضمن پرهیز از ایجاد بدهی بیمه ای جدید ،بدهی
قبلی خود را تسویه کند .در برنامه پنجم – ۱۳۵۱تا –۱۳۵۶
هم این روال ادامه یافت و در این برنامه ،ضمن تاکید جدی بر
گسترش پوشش بیمه های درمانی ،افزایش فراگیری بیمه های
اجتماعی تا ۷۰درصد کل مزد و حقوق بگیران تکلیف ش��ده
بود .در فصل رفاه و تامین اجتماعی برنامه پنجم توسعه پیش
از انقالب اس�لامی ،مفصل ترین مباحث برای توس��عه پوشش
بیمه ای ،شفاف سازی نرخ های حق بیمه و اصالح سازکارهای
بیم��ه ای و درمانی مطرح ش��ده بود .بع��د از پیروزی انقالب،
در برنام��ه اول توس��عه و در حوزه رف��اه اجتماعی ،به تعیین
اهداف کلی برای گس��ترش بیمه ها و اصالح س��ازکار ها توجه
ش��د .در برنامه دوم ،اس��تقرار نظام جامع تامین اجتماعی در
کانون توجه قرار گرفت که تا برنامه چهارم محقق نشد .بیمه
صاحبان حِ َرف و مش��اغل ازاد هم در ای��ن برنامه موردتوجه
بود که س��ازمان تامین اجتماعی هم در سال های اجرای این
برنامه ،به صورت جدی تر به گس��ترش بیمه های اجتماعی به
صاحبان حرف و مش��اغل ازاد پرداخ��ت .اصالح قوانین برای
جلوگی��ری از بازنشس��تگی های پیش از موعد ه��م از جمله
پیش بینی های ارزش��مند این برنامه بود که حدود ۱۲س��ال
اخی��ر قوانین کام�لا در جهت عکس ای��ن پیش بینی حرکت
کرده اند.
در س��ال ۱۳۵۴وقت��ی در قان��ون تامی��ن اجتماعی س��ن
بازنشس��تگی برای اقایان ۶۰س��ال و برای خانم ها ۵۵سال
در نظر گرفته ش��د ،متوس��ط امید به زندگی حدود ۵۴سال
ب��ود و ام��روز در حالی همان س��ن در قانون وج��ود دارد که
متوس��ط امید به زندگی باالی ۷۰س��ال اس��ت و براس��اس
اصول علمی ،باید س��ن بازنشس��تگی متناس��ب ب��ا افزایش
امی��د به زندگی تعدیل ش��ود .در واقع باوج��ود تاکید برنامه
دوم توس��عه ،شاهد ان بودیم که از همان دوره دولت ها سعی
کردن��د ب��ا بازنشس��تگی های زودرس و تحمی��ل هزینه های
س��نگین به بیمه های اجتماعی ،بخش��ی از مشکالت خود را
کمی بیمه ش��دگان و پوشش
از این طریق حل کنند .افزایش ّ
بیمه ای روستاییان از دیگر نکاتی بود که در برنامه دوم توسعه
موردتوجه بود .در برنامه سوم ،خطوط اصلی برنامه جامع رفاه
و تامین اجتماعی مطرح ش��د و در کن��ار ان بحث بیمه های
مکمل برای نخس��تین بار به برنامه های توس��عه راه پیدا کرد.
در برنام��ه چهارم ش��اهد منس��جم ترین و کامل ترین نگاه به
بح��ث رف��اه و تامین اجتماع��ی در میان برنامه های توس��عه
بودی��م .بخش س��وم این برنامه به توس��عه س�لامت ،امنیت
انس��انی و عدالت اجتماعی اختصاص یافت��ه و به موضوعاتی
چ��ون امنیت غذای��ی ،اس��یب های اجتماعی ،اص�لاح نظام
مالیات��ی برای کاهش فقر و حقوق کار به ش��کل مفصل توجه
ش��ده بود که متاس��فانه بخش عمده این پیش بینی ها مغفول
ماند و به نتیجه نرسید .در برنامه پنجم هم بحث کار شایسته،
شاخص های توسعه انسانی و نظام چندالیه بیمه ای موردتوجه
قرار گرفته اس��ت .اتفاقی که ناشی از فضای اقتصادی بیرونی
در برنامه پنج��م افتاد و اتفاق خوبی هم نیس��ت ،پیش بینی
تش��کیل صندوق های بازنشس��تگی خصوصی با ضمانت ۱۰
س��اله حقوق بیمه شدگان اس��ت .صندوق های بازنشسستگی
خصوصی ،تجربه شکس��ت خورده ای در دنیاس��ت و در کشور
ما هم عمده صندوق های خصوصی با بحران مواجه شده اند.
و شکل گیری کارخانه های جدید به فعالیت خود ادامه داد
و در سال ۱۳۴۷واژه کارگران از قانون و سازمان بیمه های
اجتماع��ی کارگران حذف ش��د و به س��ازمان بیمه های
اجتماعی تبدیل ش��د تا برخی کارکنان حوزه های دولتی
هم به جمع مشموالن ان اضافه شوند.
در سال ۱۳۴۸قانون تشکیل صندوق بیمه روستاییان
تصوی��ب و س��ازمان بیمه های اجتماعی روس��تاییان در
همین س��ال تاس��یس ش��د که چندان دوام نیاورد و در
س��ال ۱۳۵۴در س��اختار تامین اجتماعی ادغام شد .بعد
از افزای��ش درامده��ای نفتی و بازبین��ی برنامه پنجم ،در
س��ال ۱۳۵۴قان��ون تامین اجتماعی تصویب و س��ازمان
تامین اجتماعی جایگزین س��ازمان بیمهه های اجتماعی
شد .س��ازمان بازنشستگی کش��وری هم در همین سال،
ش��کل کنونی اش س��امان پیدا ک��رد و وزارت رفاه هم در
همین س��ال ش��کل گرفت که بعد از کمتر از یک س��ال
منحل ش��د .اتف��اق مهم بعدی به تش��کیل دوباره وزارت
رفاه و تامین اجتماعی در س��ال ۱۳۸۳بازمی گردد .ایجاد
ای��ن وزارتخانه در واقع باتوج��ه به تکلیف ماده ۲۹قانون
اساس��ی جمهوری اسالمی ایران مورد توجه قرار گرفت تا
ساختاری ایجاد شود که همه احاد جامعه را تحت پوشش
خدمات حمایتی ،بیمه ای و امدادی قرار دهد و جامعیت،
کارامدی و کفایت خدمات را تضمین کند.
وضعیت امروز بیمه های اجتماعی و چالش های پیش رو
در ح��ال حاضر ۱۸س��ازمان و صندوق بیمه
اجتماعی در کش��ور با ماهی��ت دولتی ،عمومی
و خصوصی وجود دارن��د که با نرخ های مختلف
فعالی��ت می کنن��د .نرخ حق بیمه در س��ازمان
تامی��ن اجتماعی ب��رای خدمات بازنشس��تگی
کمتری��ن میزان اس��ت .در این صن��دوق برای
بازنشس��تگی حق بیم��ه ای ۱۸درصدی وجود
دارد ،در حال��ی ک��ه در صن��دوق بازنشس��تگی
نیروهای مس��لح ای��ن نرخ ۲۲/۵درصد اس��ت.
درباره افراد تحت پوشش بیمه های اجتماعی هم
بای��د گفت هم اکنون ۱۲میلیون نفر بیمه ش��ده
اصلی زیر پوش��ش س��ازمان تامی��ن اجتماعی
هس��تند که با افراد تحت تکفل ،تعداد انان ۳۶
میلیون نفر براورد می شود .سازمان بازنشستگی
کش��وری هم حدود ۲میلیون بیمه شده اصلی و
در مجموع حدود ۷میلیون نفر را زیر پوش��ش
دارد .گس��تره فراگیری پوشش بیمه ای نیروی
شاغل در قالب بیمه اجباری در حال حاضر حدود
۹۵درصد کل ش��اغالن است؛ هرچند در زمینه
بیمه غیراجباری و صاحبان حرف و مشاغل ازاد
تنه��ا ح��دود ۱۳تا ۱۴درصد فراگی��ری داریم.
تا قبل از چند نوبت اصالح اساس��نامه س��ازمان
تامی��ن اجتماعی در دولت ه��ای نهم و دهم ،در
شورای عالی تامین اجتماعی به عنوان عالی ترین
مرجع سیاس��ت گذاری و نظارت در این حوزه ۶
نماینده دولت و ۶نماینده کارگران و کارفرمایان
حضور داش��تند که با انجام اصالحاتی هدفمند،
اعضای ش��ورای عالی تامی��ن اجتماعی به 9نفر
کاه��ش یافت که ۶نفر نماین��ده دولت و ۳نفر
نماینده کارگران و کارفرمایان هس��تند و جالب
اینک��ه این ۶نفر دولت��ی ،افراد حقیقی منصوب
وزی��ر کار ،تع��اون و رفاه اجتماعی هس��تند ،در
حالی که قبال افراد حقوقی مثل وزیر بهداش��ت،
وزیر اقتصاد و ...بودند.
سخن پایانی...
مخاطرات کالن ناشی از برخی تکالیف غیرکار شناسی برنامه پنجم ،از مسائل و دغدغه های موجود
است که در حال حاضر ،حداقل در دو مورد در حال وقوع است .یکی از این موارد ،تکلیف برنامه در
زمینه تجمیع بیمه های درمانی در قالب سازمان بیمه سالمت است.
وقتی ما هنوز نتوانسته ایم بسته بیمه پایه را تعریف کنیم و تجمیع منابع هم به سبب نوع متفاوت
ای��ن منابع امکان پذیر نیس��ت ،تجمی��ع بیمه های درمانی تنها مش��کالت را دوچندان می کند .نظام
س�لامت ما خود هم اکنون به شدت بیمار اس��ت و ما به جای ریشه یابی این بیماری و درمان ان تنها
به فکر ظواهر هس��تیم .وزارت بهداش��ت ،درمان و اموزش پزشکی در حال حاضر هم سیاست گذار،
هم مجری و هم ناظر اس��ت و هیچ عقل س��لیمی یکی بودن سیاست گذار ،مجری و ناظر را منطقی
و عقالنی نمی داند.
ناظر برای انکه نظارت کارامدی داشته باشد ،نباید هیچ گونه ارتباط ساختاری و ارگانیکی با مجری
داشته باشد و طبیعی است که ناظری که خود مجری است نمی تواند نظارت درستی داشته باشد.
در حوزه بیمه های درمان هم این مشکل به نوعی وجود دارد .در شورای عالی بیمه که سیاست گذار
این حوزه است ،باید نمایندگان ارائه کنندگان خدمات ،خریداران خدمات و نمایندگان دولت حضور
ل حاضر بیمه های درمانی که باید حافظ منافع مردم باشند به سبب ساختار
داش��ته باشند ،اما در حا
شبه دولتی هیچ انگیزه ای برای دفاع از منافع مردم و بیمه شدگان ندارند.
در کش��ورهای توس��عه یافته بیش��تر صحبت از نظام رفاه اجتماعی است ،در
حالی که در کش��ورهای در حال توس��عه بحث اصلی در زمینه نظام های تامین
اجتماعی است؛ چالشی که سیاست گذاران و پژوهشگران در این کشورها با ان
مواجهند و تش��خیص ترکیب بهینه و کارامد بین فعالیت دولت و سازکار بازار
باتوجه به مس��ئولیت های کشوری مشخص می شود .به این ترتیب نظام تامین
اجتماع��ی به عنوان مجموعه ای از نهادها ،س��اختارها و س��ازکارهایی که دارای
کنش متقابل بر یکدیگر هس��تند تحت تاثیر سطح توسعه و نظام فکری جامعه
نیز قرار دارد.
در حال حاضر فعالیت های وس��یعی در ه��ر یک از گروه راهبردهای بیمه ای،
حمایت��ی و امدادی در کش��ور صورت می گیرد که به لحاظ س��اختار مدیریتی
جامعه تحت پوش��ش ،حوزه خدمات و فعالیت ها و همچنین وابستگی سازمانی
بسیار گسترده ،پراکنده و متنوع است.
یارانه ه��ای تامی��ن اجتماعی نی��ز طیف وس��یعی از کمک ه��ای مالی را در
زمینه های مختلف بیمه ای امور درمان و اس��یب دیدگان حوادث طبیعی در بر
می گیرد و گرچه در برنامه های توسعه بعد از انقالب اسالمی بیش از هر زمانی
در گذش��ته بر موضوعات مختلف سیاس��ت گذاری اجتماع��ی به ویژه در زمینه
حمایت اجتماعی از گروه های اس��یب پذیر تاکید ش��ده و اساس��ا قانون اساسی
دول��ت را به عنوان دولت رفاه تعریف کرده و قوانین متعددی تصویب ش��ده و
س��ازمان ها و بنیادهای مختلفی برای اجرای این امر تاسیس شدند که اخرین
ان تصویب قانون جامع رفاه و تامین اجتماعی و تاس��یس وزارت رفاه و تامین
اجتماعی اس��ت ،اما هرگز سیاس��ت گذاری اجتماعی روشمندی در ایران وجود
نداشته است.
باوجود انکه تصمیم س��ازان س��عی کرده اند برخی موضوع��ات حاد اجتماعی
را در دس��تور کار ق��رار دهند ،برنامه ها از فقدان یک سیاس��ت اجتماعی جامع
که واکنش��ی به حل مشکالت اجتماعی براس��اس شکل گیری گفتمان مستقل
سیاس��ت اجتماعی باشد رنج می برد و این موضوع به خوبی موید توسعه نیافتگی
سیاست اجتماعی است.
بنابراین ،س��اختار تامی��ن اجتماعی ای��ران نیازمند بازنگ��ری کلی در درک
مفهوم تامین اجتماعی و اصالح سیاست گذاری های اجتماعی براساس الگوهای
تصحیح شده جهانی است که برخی از انها به قرار زیر است:
نظ��ام تامین اجتماع��ی در صورت نگ��رش ملی و فراگی��ر کارایی الزم راخواهد یافت و توجه به نظام تامین اجتماعی به عنوان یک اصل اساسی توسعه،
راهگشای حل مشکالت ان خواهد بود.
در ص��ورت ن��گاه جامع و فراگیر ب��ه نظام تامین اجتماع��ی این بخش درکن��ار هزینه هایی ک��ه به اقتصاد ملی تحمیل می کند درام��دزا نیز خواهد بود.
نظام تامین اجتماعی در صورتی می تواند در اولویت برنامه های توسعه سیاسی،
اجتماع��ی و فرهنگی قرار بگیرد که از طریق ایجاد درامد ،هزینه کمتری را به
اقتصاد ملی تحمیل کند.
سیستم تامین اجتماعی در صورتی به توسعه همه جانبه ملی کمک می کندکه در بخش توس��عه انس��انی و تامین رفاه اجتماعی ،نیازهای مادی و معنوی
انسانی را با یکدیگر در نظر بگیرد .ایجاد زمینه های استقالل اقتصادی و پرهیز
از اعطای کمک های مس��تقیم در رش��د معنوی و در نهایت توس��عه اجتماعی
نقش موثری دارد.
برای طراحی یک سیس��تم تامی��ن اجتماعی فراگیر دس��تگاه های متعددبای��د به ایفای نقش بپردازند؛ ازجمله س��ازمان تامین اجتماعی ،وزارتخانه های
بهداشت ،درمان و اموزش پزشکی ،فرهنگ و اموزش عالی ،اموزش و پرورش،
مس��کن و شهرس��ازی ،کار و امور اجتماعی ،امور اقتصادی و دارایی ،بازرگانی و
صنایع ،س��ازمان های برنامه و بودجه ،امور اداری و اس��تخدامی ،تربیت بدنی و
بیمه و شهرداری ها .هرگونه برنامه ریزی جامع برای ایجاد نظام تامین اجتماعی
باید به صورت س��تادی و با حضور نمایندگان دس��تگاه های فوق ،تحت مدیریت
واحد سازمان تامین اجتماعی صورت پذیرد.
متمرکز س��اختن نظام های بیمه ای و یکسان سازی منابع در اختیار انها ،بهایجاد یک قدرت مالی-پولی که توان انجام س��رمایه گذاری های پرسود را داشته
باشد ،منجر خواهد شد.
نظام بیمه خدمات درمانی در صورت تمرکز مدیریت و یکسان سازی قوانین،امکان خدمات رسانی بیشتر در عین تحمل هزینه های کمتر را فراهم می اورد.
در کش��وری جوان همچون ایران برنامه س��ازماندهی نظام تامین اجتماعیباید بر مسئله اشتغال استوار شود تا حمایت سایر بخش ها را نیز جلب کند.
یکی از نیازهای اساس��ی نظام تامین اجتماعی کشور ،برخورداری از قانونیفراگیر اس��ت که همه بخش ه��ای تامین و رفاه اجتماعی اع��م از درمان ،دارو،
بازنشستگی ،اشتغال (قانون کار) و ...را در برگیرد.
یکی دیگر از نیازهای اساسی نظام تامین اجتماعی کشور ،اهتمام به ایجادپایگاه ه��ای اطالعاتی برای ایجاد امکان بررس��ی اخرین وضعیت کش��ور از بعد
تامین اجتماعی و نیز بررسی مقطعی اثار و نتایج اجرای برنامه های مختلف در
زمینه نظام تامین اجتماعی ایران است.
تاکید بس��یار زیاد بر توزیع مجدد درامده��ا و نیز حمایت از فقرا ان گونه که
در سیس��تم تامین اجتماعی ایران و نیز اصل ۲۹قانون اساس��ی مورد نظر قرار
گرفته ،می تواند صدماتی به اقتصاد ملی وارد کند .این حرکت راهی اس��ت که
قبال یک بار توس��ط کشورهای پیشرفته امتحان شده و نتیجه نهایی ان ،تالش
ان کش��ورها برای کاهش میزان ارائه سوبسیدهای رفاهی و ایجاد حلقه اتصال
مستقیمی بین کار و رفاه بوده است.
به عب��ارت بهتر ،تمامی کش��ورهای صنعتی قبال ش��یوه ارائه سوبس��یدهای
رفاه��ی را تجربه کرده و هم اکنون به این نتیجه رس��یده اند که باید بودجه ها و
سوبس��یدهای رفاهی را به گونه ای به اقتصاد کشور تزریق کنند که حتی االمکان
این بودجه از طریق کار و دستمزد کار به اقتصاد ملی متصل شود.
هم اکن��ون بخ��ش اعظم این بودجه ها و سوبس��یدها صرف ایجاد اش��تغال و
فرصت های ش��غلی جدید می ش��ود ،ضمن اینکه اقتصاددانان این کش��ورها تا
حدودی افزایش ش��کاف درامدی بین طبقات مختلف اجتماعی را پذیرفته اند؛
از ای��ن رو گفته می ش��ود وظایف دولت تنها با تصوی��ب و اجرای یک قانون به
پایان نمی رس��د ،بلکه انجام بس��یاری از اقدامات تکمیلی برای مفیدتر کردن و
کاهش مضرات این گونه اقدامات حمایتی ضروری اس��ت؛ اقدامی نظیر تعیین
زم��ان حداکثر برای بهره مندان از حمایت های مش��روط دولتی به منظور تامین
حداقل اس��تانداردهای زندگی برای استفاده از این تسهیالت .دولت باید تالش
کند تا احس��اس تمایل نداش��تن به انجام کار در این افراد تقویت نشود .ضمن
انک��ه باید اموزش های حرفه ای تا حد امکان متنوع ش��وند تا نیازهای مختلف
بازار کار توسط انها قابل تامین باشد.
در پای��ان باید به این نکته اش��اره کرد که ام��روزه رویکرد غالب در نظام های
پیشرفته تامین اجتماعی ،استقرار نظام های تامین اجتماعی چندالیه است که
همه گروه های جمعیتی را پوشش می دهد.
در واق��ع ب��ا الیه بندی این نظام ام��کان ارائه حمایت ه��ای اجتماعی در الیه
اول ،اج��رای بیمه ه��ای اجتماعی در الیه دوم و بیمه ه��ای خصوصی مبتنی بر
پس اندازهای فردی در الیه سوم ،هر کدام با سطوح حمایتی مشخص و منطبق
با سطح توانایی و جایگاه افراد جامعه فراهم می شود؛ از این رو می توان امیدوار
بود در جامعه با تغییر رویکرد به سمت و سوی الگوهای مدرن تامین اجتماعی،
عدال��ت اجتماعی و برخورداری از رفاه متناس��ب با ظرفیت ه��ا و قابلیت افراد
ممکن شود و قدرت انتخاب افراد در جامعه افزایش یابد.
دریچه
منشور اخالق حرفه ای روزنامه نگاری در روزنامه
نظام تامین اجتماعی و درس هایی برای ایران صفحه 16