فصلنامه آینده پژوهی و توسعه پایداری شماره 4
فصلنامه آینده پژوهی و توسعه پایداری شماره 4
فصلنامه آینده پژوهی و توسعه پایداری شماره 4
فصلنامه اینده پژوهی و توسعه پایداری
سال اول-شماره چهارم اذر مـاه1401
قیمت 50000 :تومان
بررسیاعتقاداتخرافی
انچه در این شماره می خوانید:
ماجرای ۳۶۰نفر در ناسا!
کارمندان اپل اعتصاب می کنند
راهکارهای ساده برای رفع بی خوابی
ی «نوتردام» اشکار شد
راز تابوت ها
سرانه پژوهشی دانش اموزی «صفر» است
عالئم وجود مشکالت کبدی در اطراف چشم
یک سیاره فراخورشیدی داغ عجیب کشف شد
فیزیکدانان نور را در زمان به عقب و جلو بردند صفحه 1
صفحه 2
بنام او
مریم حضرتی
مدیر مسئول
پژوهش ،مهم ترین و اساسی ترین رکن اموزش است درحقیقت پژوهش رکن
اساسی و مایه بقای علم می باشد و موجب رشد اموزش تحقیقی می شود.
و برای پیشرفت یک کشور باید علم ان رشد کند و غیر ممکن است اگر
کشوری بدون پژوهش به رتبه های باالی علمی دست پیدا کرده و پیشرفت
کند .هفته پیش رو هفته پژوهش محسوب می شود و همانطور که رهبر
معظم انقالب اسالمی سال 1401را «سال تولید ،دانش بنیان و اشتغال
افرین» نام گذاری کردند انتظار می رود که در این سال تولیدات پژوهشی
بیشماری را شاهد باشیم که منجر به ایجاد اشتغال شود .برای همین باید
از پژوهشگران برای تحقیق و پیشرفت علمی حمایت کرد ..نکته پایانی
افزایش مسئولیت های همکاران گرانقدر بنده در هیات تحریریه «اینده
پژوهی و توسعه پایداری» است که با مشاهده استقبال شما عزیزان از
نخستین شماره نشریه ،وضعیتی مضاعف به خودگرفته است که تمام
همت خود را در کسب رضایت بیشتر شما فرهیختگان به کار گیرند.
صاحب امتیاز و مد یرمسئول :مریم حضرتی
زیر نظر شورای سیاست گذاری
4
توسعه پایدار چیست؟ چه اهدافی را دنبال می کند؟
10
توسعه پایدار و محیط زیست
11
راهکارهای ساده برای رفع بی خوابی
12
مقاالت علمی جعلی شناسایی می شود
عالئم وجود مشکالت کبدی در اطراف چشم 13
تایید رصد قدیمی ترین کهکشان های شناخته شده توسط جیمز وب 14
لزوم استفاده از هوش مصنوعی در دادگاه های چین تا سال 15 ۲۰۲۵
فیزیکدانان نور را در زمان به عقب و جلو بردند 16
یک سیاره فراخورشیدی داغ عجیب کشف شد 17
ماجرای ۳۶۰نفر در ناسا! 18
22
یوفوها چگونه شناسایی می شوند؟
کارمندان اپل اعتصاب می کنند /هوش مصنوعی الفابت نویسنده شد 24
سرانه پژوهشی دانش اموزی «صفر» است 25
اینده سازی نوشداروی جامعه امروز ایران است 26
راز تابوت های «نوتردام» اشکار شد 27
بررسی اعتقادات خرافی؛ راهی برای شناخت مردم جهان 30
مد یر هنری :نرگس حضرتی
ویراستار :مائده حضرتی
چاپ :ایران کهن
اد رس :جمالزاده -خیابان هیات -پالک 40تلفکس 88942253:کدپستی1419348795:
فصلنامه اینده پژوهی و توسعه پایداری
شماره چهارم-اذرماه 1401 صفحه 3
توسعه پایدار چیست؟ چه اهدافی را دنبال می کند؟
ســهیال حیدریــان -یکــی از طوالنی تریــن
بحث هــای جــاری در دنیــای تجــارت از لحاظ
اقتصادی ،سیاســی و رشــد انسانی شــامل تکامل
توسعه پایدار اســت .انســان در طول زندگی خود
با اســتفاده بی رویــه از طبیعت ،موجــب به خطر
افتادن محیط زیست شــده است .به همین منظور و
برای به حداقل رســاندن اســیب به محیط زیست،
در چند دهه قبل سیســتمی به نام توســعه پایدار
پدیدار شــد .عبارت توســعه پایدار ،عبارت قدمت
داری نیســت ،اما طرفداران زیادی پیدا کرده است.
رشــد جمعیــت جهانــی و کمبــود منابــع ،دو
مقولــه اصلی اسیب رســان بــه پایــداری محیط
هســتند .چنیــن رشــدی در جمعیــت و فعالیت
اقتصــادی ،توانایــی افزایش چشــمگیر فشــار بر
منابــع طبیعــی و سیســتم های طبیعــی را دارد.
این اســیب ها به زمین های کشــاورزی ،شــیالت
و جو جهانی بســیار باال بوده و شــاید به نظر برسد
بــرای تامین منابع ایــن جمعیت چاره ای نباشــد.
توســعه پایدار و اهداف ان ،می توانــد راه حل هایی
را پیش روی انسان امروز برای انســان فردا بگذارد.
در ادامه با مفهوم توســعه پایــدار ،ابعــاد و اهداف
ان اشــنا می شــویم .در ایــن مقاله بــه 17هدف
توســعه پایدار و بندهــای مربوط به هــر هدف که
در ســازمان ملل عنوان شــده اســت ،می پردازیم.
تاریخچهتوسعهپایدار
در این قســمت بــه تاریخچه مختصری از توســعه
پایــدار پرداختــه می شــود .اولیــن جرقه های ان
در ســال 1969هم زمان با نشــت نفــت در یکی از
ایالت هــای امریــکا بود .ایــن امر تاثیــر مخربی بر
حیات وحش و محیط طبیعی منطقه داشــته است.
پدیده توســعه پایدار کــم و بیش ادامه داشــت تا
به عنوان یک مفهــوم و عمل اصلــی ،در کنفرانس
اذر ماه1401
شمارهچهارم
4
ســال 1972ســازمان ملــل در مــورد محیــط
زیســت انســانی در اســتکهلم ســوئد مطرح شد.
در ایــن کنفرانس ،کشــورهای صنعتی و در
حال توســعه گرد هم امدند تا حقوق خانواده
انســانی را در یک محیط سالم و مولد ترسیم
کنند .در این کنفرانس واژه توســعه پایداری
به شــکل امروزی بــه یــک واژه بین المللی
تبدیــل شــد .در ان زمــان عنوان شــد که
«ما در حال جســتجوی یک مــدل خروجی
هســتیم کــه نشــان دهنده یک سیســتم
جهانی باشــد که دارای بندهای زیر اســت:
پایــدار باشــد بــدون فروپاشــی ناگهانی و
کنترل نشــده .قــادر بــه تامیــن نیازهای
اساســی مــادی همــه مــردم باشــد».
مفهوم توسعه پایدار به ارامی گسترش یافت
تا اینکه کمیســیون جهانی محیط زیســت
و توسعه ( )WCEDتوســط دبیر کل سازمان
ملــل ماموریت یافــت« :مشــکالت حیاتی
و توســعه حیاتی در سراســر جهان مجددا
موردبررســی قــرار گیرند و پیشــنهادهای
واقع گرایانــه را برای حــل ان تدوین کنند».
نهایتا در سال 1986توســط کمیته جهانی
گســترش محیط زیســت ،تحــت عنوان
«رویایــی بــا نیازهــای عصر حاضــر بدون
مخاطــره انداختــن منابــع نســل اینده»
حالت رســمی تر و جهانی تر به خود گرفت.
مفهــوم توســعه پایــدار چیســت؟
همان طور که در قســمت تاریخچه توســعه
پایــدار دیدیــد ،تعریف رســمی در گزارش
کمیســیون کمیتــه جهانــی گســترش
محیط زیســت با عنوان «اینده مشــترک
ما» امده اســت« :توســعه پایدار توسعه ای
اســت که نیازهای حــال حاضــر را تامین
کنــد بــدون اینکــه توانایــی نســل های
فصلنامه اینده پژوهی و توسعه پایداری
اینــده در تامیــن نیازهای خــود را به خطر
بینــدازد ».ایــن شــامل دو مفهوم اســت:
مفهــوم «نیازهــا» به طــور ویــژه نیازهــای
اساســی فقیــران جهــان را مدنظــر دارد که
بایــد بــه ان هــا اولویت اساســی داده شــود.
ایده محدودیت های اعمال شده توسط دولت ها
از فناوری و ســازمان اجتماعی بر توانایی محیط
زیســت برای تامیــن نیازهای فعلــی و اینده.
در اینجا مکــث می کنیم و فرض مطرح شــده
توســط این تعریف را بررســی می کنیم .در این
تعریــف مفهوم کلیــدی مطرح شــده ،محیط
بوده که در توانایی تامیــن نیازهای حال و اینده
محدود اســت؛ یعنی منابع روی زمین محدود
هســتند .در اینجا فــرض بر این بــوده که ایده
منابع یک بازی جمع صفر اســت ،بــه این معنا
که ســود یک شــخص به ضرر شــخص دیگر
اســت (در اینجا منظور محیط زیســت است).
بله همه مــا از انقــراض گونه هــا و از بین رفتن
تنوع زیســتی اطــاع داریــم .انــرژی تجدید
ناپذیــر به شــکل زغــال ســنگ ،نفــت و گاز
طبیعــی دقیقــاً همان مــواردی اســت که به
دلیل اســتفاده یک باره ،جایگزین نمی شــوند.
از طرف دیگر ،شــاهد انقالب ســبز هستیم که
هنــد را قادر بــه تغذیه جمعیت در حال رشــد
خود بدون نیاز به افزایش منابع کشــاورزی کرد.
همچنین می دانیم که فناوری باال در دســترس
است تا امکان اســتفاده از منابع تجدید پذیر را
بدهد؛ بنابراین ،اتکا به منابــع محدود می تواند
با پیشــرفت در علم و فنــاوری جبران شــود.
گــزارش بروندلنــد ،رئیــس کمیســیون
جهانــی محیــط زیســت و توســعه
در زمینــه مفهــوم توســعه پایــداری
بروندلنــد ،رئیــس کمیســیون جهانی محیط
زیست عنوان کرده اســت« :یک جامعه ممکن
اســت از بســیاری جهات بــا تامیــن نیازهای
اساســی مردم (برای مثال بــا بهره برداری بیش
از حد از منابــع) اینده همان مــردم را به خطر صفحه 4
بیندازد .ایــن امر ممکن اســت جهت تحوالت
فناوری ،برخی از مشــکالت را فوری حل کند
اما بــه مشــکالت بزرگ تری منجر می شــود.
بخش هــای زیــادی از جمعیت ممکن اســت
با توسعه نســنجیده به حاشــیه رانده شوند».
بــا توجه بــه ایــن گــزارش می تــوان گفت
پیشــرفت های فنــاوری ممکن اســت به حل
برخی مشــکالت کمک کنند؛ اما در عین حال
ممکن است مشــکالت بیشــتری را با هزینه
اکثریت مردم ایجاد کنند .به عالوه اگر توســعه
به درستی انجام نشود ،ممکن است تاثیرات مضر
قابل توجهی بر اب و هوا و محیط داشــته باشد.
توسعه پایدار واقعا در مورد چیست؟
با توجــه به «اینــده مشــترک ما» توســعه
پایــدار مســتلزم تامیــن نیازهای اساســی
همه و گســترش فرصت هــا برای بــراوردن
ارزوهــای ان هــا بــرای زندگی بهتر اســت.
به طور خالصه ،توســعه پایدار ریشه کن کردن
فقر و از بیــن بردن شــکاف نابرابــری هم در
داخل کشــورها و هم در بین کشــورها است.
یک تعریف فشــرده تر به ســادگی تشــخیص
می دهد که توســعه پایدار در یکپارچه ســازی
جنبه های اقتصادی ،اجتماعی و زیست محیطی
بوده ،صرف نظر از اینکه نتیجــه ان کاهش فقر
با الگوی متوسط مصرف اســت .در عین حال،
این فقط ارتقا اســتاندارد سطح زندگی نیست،
بلکه در مــورد حقوق بشــر ،ســاختن اهداف
توســعه و حفاظت از محیط زیســت اســت.
باید در نظر داشــت که توســعه پایــدار دارای
جنبه های گســترده ای بــوده که اهــداف ان
فراتر از اهداف زیســت محیطی اســت .هدف
ان کاهــش نابرابــری و فقر در سراســر جهان
بــوده در حالی که اطمینان حاصــل می کند از
حقوق بشــر و تنوع زیســتی مراقبت می کند.
این می تواند شامل اهداف خاص مانند شهرهای
پایدار ،برابری جنسیتی ،پوشــش بهداشتی و
اموزش جهانی ،امنیت غذایــی ،مهار تغییرات
اب و هوایــی و خیلــی مســائل دیگر شــود.
ابعادتوسعهپایدار
با توجه به انچه تا به حال درباره مفاهیم مختلف
توسعه پایداری و هم افزایی ان گفته شد ،معموال
توســعه پایدار از سه بعد تشــکیل شده است:
مسئولیتزیستمحیطی:
توانایــی اســتفاده از منابــع طبیعــی بدون
تضعیف تعــادل و یکپارچگی اکوسیســتم ها،
باعــث کاهش بــار محیط زیســت می شــود.
همبستگیاجتماعی:
برابــری فرصت ها برای افــراد که شــامل رفاه،
کیفیت زندگی و توســعه پایدار انســانی است.
توســعه باید ظرفیت هــای فــردی را ازاد کند
و نیازهای انســان را بــراورده کنــد ،بنابراین به
فقر پایــان می دهد .کیفیــت زندگی افــراد را
بهبود می بخشــد و یک زندگی امــن با حقوق
و ازادی هــای کامــل را ارائه می دهــد .این یک
انســجام طوالنی مــدت و اجتماعــی اســت.
کاراییاقتصادی:
این گزینه شــامل کارایی فعالیت های اقتصادی
و فناوری ،تقویــت ســرمایه گذاری و بهره وری،
رشــد اقتصادی و پتانســیل تولیــد اقتصادی
می شود .توسعه پایدار خواســتار یک استراتژی
ســاختاری طوالنی مــدت برای سیســتم های
اقتصادی و اجتماعی جهان اســت که هدف ان
کاهش بار محیط زیســت و منابــع طبیعی به
یک ســطح دائمی مناســب بوده و در عین حال
حفظ رشد اقتصادی و انســجام اجتماعی است.
فقط توســعه ای که بتواند این سه بعد را متعادل
کند ،می تواند در بلند مدت پایدار باشد .برعکس،
نادیده گرفتن یکی از این ســه جنبــه می تواند
موفقیت کل فرایند توســعه را به خطر بیندازد.
اهداف توســعه پایــدار ســازمان ملل
اهــداف توســعه پایــدار ســازمان ملــل
17هدف توسعه پایدار توسط ســازمان ملل در
سال 2015مشخص شــدند تا در طی 15سال
اینده به ثمر برســد .در این دســتور کار توسعه
پایدار در ســال 2030بــه اوج خود می رســد.
تاکید بر «مشــارکت جهانی» شــامل همکاری
بین دولت ها ،گروه های اصلــی (زنان ،کودکان،
جوانان ،مــردم بومی ،ســازمان های غیردولتی،
مقامات محلی ،کارگــران ،اتحادیه ها کارگری،
تجــارت و صنعت ،جامعــه علمی و فنــاوری و
کشــاورزی) و ســایر ذینفعان مانند داوطلبان،
مهاجران ،بنیادها و جوامع محلی هســتند .این
امر خواستار تالش هماهنگ برای حل مشکالت
جهان است .در ادامه این 17هدف با توضیحات
ضمیمه ان توســط ســازمان ملل ارائه می شود.
هدف :1پایان فقر در همه اشکال ان در
همه جا؛
بــرای همه
شــدید
پایداری
پژوهیراو توسعه
فقــر اینده
تــا ســال 2030فصلنامه
مــردم در همــه نقــاط ریشــه کن کنیــد.
تا سال 2030بر اساس تعارف ملی ،حداقل نصف
نســبت مردان ،زنان و کودکان در هر س ّنی را
که در فقر زندگــی می کنند ،کاهــش دهید.
پیاده ســازی سیســتم ها و اقدامــات
حفاظــت اجتماعــی مناســب ملــی برای
همــه ،از جمله طبقــات فقیر و اســیب پذیر.
تا ســال 2030اطمینان حاصل کنید که همه
مردان و زنان ،به ویژه افراد فقیر و اســیب پذیر
از حقوق برابر در منابــع اقتصادی و همچنین
دسترســی به خدمــات اساســی مالکیت و
کنترل زمین و ســایر اشــکال مالکیت ،ارث،
منابع طبیعی ،فناوری جدیــد و خدمات مالی
مناسب از جمله سرمایه خرد برخوردار شوند.
تا سال 2030انعطاف پذیری فقرا و افرادی را که
در موقعیت های اســیب پذیر قرار دارند ،ایجاد
کنید و میزان مواجهه و اســیب پذیری ان ها را
در برابر حوادث شدید مربوط به تغییرات اب و
هوا ،سایر شوک ها و بالیای اقتصادی ،اجتماعی
و زیســت محیطی کاهش دهیــد .این گونه
توسعه پایدار رشد قابل توجهی خواهد داشت.
هدف .2پایان گرسنگی ،دســتیابی به امنیت
غذایی و بهبود تغذیه و ترویج کشاورزی پایدار؛
تا سال 2030به گرسنگی پایان دهید .اطمینان
حاصل کنید تمــام مردم به ویژه افــراد فقیر و
افرادی که در موقعیت های اسیب پذیر هستند
(از جمله نــوزادان) به غذای ســالم ،مقوی و
کافــی در تمام طول ســال دسترســی دارند.
تــا ســال 2030تمام اشــکال ســوءتغذیه
رفــع شــوند؛ از جمله دســتیابی بــه اهداف
بین المللی در مــورد پایان دادن بــه نیازهای
تغذیه ای دختــران نوجــوان ،زنان بــاردار و
افراد مســن؛ همچنین کودکان زیر 5ســال.
بهره وری کشــاورزی و درامد تولیدکنندگان
مــواد غذایــی در مقیــاس کوچــک.
تا ســال 2030از سیســتم های تولیــد مواد
غذایی پایدار اطمینان حاصل کنید .شیوه های
انعطاف پذیــر کشــاورزی که باعــث افزایش
بهره وری و تولید می شوند را با بهبود تدریجی
و کیفیت بخشــیدن بــه خاک اعمــال کنید.
تنــوع ژنتیکــی بذرهــا ،گیاهان پرورشــی،
حیوانــات پرورشــی ،حیوانــات اهلــی و
گونه های وحشــی مرتبــط با ان هــا را حفظ
کنید .ایــن امــر از طریق بانک هــای دانه ها و
گیاهان مدیریت شــوند .تنوع در سطح ملی،
منطقه ای و بین المللی و همچنین دسترســی
به ان ها را عادالنــه و منصفانــه ترویج دهید.
هــدف .3اطمینــان از زندگــی ســالم
و ارتقــا رفــاه بــرای همــه در هــر ســنی؛
تــا ســال 2030میــزان مــرگ و میــز
مــادران جهانــی را بــه کمتــر از 70در
100,000تولــد زنــده کاهــش دهیــد.
نــوزادان 5و
مــرگ
پیشــگیریشمارهچهارم
لماه 1401
قاباذر
کــودکان زیــر 5ســال پایــان یابــد.
تــا ســال 2030همه گیری های ایدز ،ســل، صفحه 5
تمام اقدامات مضــر مانند کودک همســری
را از بیــن ببریــد .اطمینــان از مشــارکت
کامل و موثر زنــان و فرصت هــای برابر برای
رهبــری در تمــام ســطوح تصمیم گیــری
در زندگــی سیاســی ،اقتصــادی و عمومی.
هــدف .6اطمینــان از در دســترس بودن و
مدیریــت پایــدار اب و فاضالب بــرای همه؛
تا سال 2030تمام بندهای زیر مدنظر باشند:
دسترســی جهانی و عادالنه به اب اشامیدنی
ســالم و مقرون به صرفه وجود داشــته باشد.
دســتیابی بــه بهداشــت مناســب و عادالنه
بــرای همــه و پایــان دادن به فاضــاب باز.
باال بردن کیفیــت اب ،با کاهــش الودگی ،از
بین بردن تخلیه و به حداقل رســاندن انتشار
مواد شــیمیایی و مواد خطرنــاک .بهره وری
اســتفاده از اب را به طــور قابل مالحظه ای در
تمام بخش ها افزایش دهید .مدیریت یکپارچه
منابــع اب را در تمام ســطوح پیــاده کنید.
از اکوسیســتم های مربــوط بــه اب از
جملــه کوه هــا ،جنگل هــا ،تاالب هــا،
رودخانه هــا ،ســفره های زیرزمینــی و
دریاچه ها محافظــت کــرده و بازیابی کنید.
هدف :7اطمینان از دستیابی به انرژی مقرون
به صرفه ،قابل اعتماد ،پایدار و مدرن برای همه؛
مــوارد زیر تا ســال 2030توســط دولت ها و
ســازمان های مربوطــه در نظر گرفته شــود:
دسترســی جهانی به خدمات انرژی مقرون به
صرفه ،قابل اعتماد و مــدرن را تضمین کنید.
ســهم قابل توجهی از انرژی های تجدید پذیر
را در ترکیــب جهانــی افزایش دهیــد .نرخ
جهانی بهبود بهره وری انــرژی را دو برابر کنید.
همکاری هــای بین المللــی را برای تســهیل
دسترســی به تحقیقات و فناوری انرژی پاک
از جمله انرژی هــای تجدید پذیــر ،بهره وری
6
شمارهچهارم
اذر ماه1401
مقدماتــی کــودک در اوایــل دوران کودکی
دسترسی دارند تا اماده اموزش ابتدایی شوند.
تا ســال 2030دسترســی برابر همــه زنان
و مــردان بــه تحصیالت فنــی حرفــه ای و
عالی بــا قیمــت مناســب و باکیفیــت باال،
از جملــه دانشــگاه ،را تضمیــن کنیــد.
تعــداد جوانــان و بزرگ ســاالنی کــه دارای
مهارت هــای مربوطــه ،از جملــه فنــی و
حرفه ای ،برای اشتغال در مشــاغل مناسب و
کارافرینی ،به طور قابل توجهــی افزایش یابد.
اختالف جنســیتی در اموزش را از بین ببرید.
دسترسی مســاوی به تمام ســطوح اموزش و
حرفه اموزی برای افراد اســیب پذیر ،از جمله
افــراد دارای معلولیت ،بومیــان و کودکان در
موقعیت هــای اســیب پذیر را تضمین کنید.
اطمینــان حاصــل کنید همــه جوانــان و
تعــداد قابل توجهــی از بزرگ ســاالن ،اعــم
از زن و مــرد ،بــه ســواد خواندن و نوشــتن
و محاســبات عــددی دســت پیــدا کنند.
اطمینان حاصل کنید همــه فراگیران دانش
و مهارت های الزم برای ارتقا توســعه پایدار را
کســب کنند .این امر از طریق امــوزش برای
توسعه پایدار و سبک های زندگی پایدار ،حقوق
بشر ،برابری جنســیتی ،ترویج فرهنگ صلح و
عدم خشونت ،شــهروندی جهانی و استفاده از
تنوع فرهنگی و سهم فرهنگ امکان پذیر است.
هــدف .5دســتیابی بــه برابری جنســیتی
و توانمندســازی همــه دختــران و زنــان؛
مــوارد زیر تا ســال 2030توســط دولت ها و
ســازمان های مردم نهاد در نظر گرفته شــود:
پایــان دادن بــه همــه انــواع تبعیض هــا
علیــه همــه زنــان و دختــران در همه جــا.
از بیــن بــردن خشــونت علیــه همــه زنان
و دختــران در حوزه هــای دولتــی و
خصوصــی ،از جملــه قاچــاق و غیــره.
فصلنامه اینده پژوهی و توسعه پایداری
ماالریــا و بیمــاری ای گرمســیری فراموش
شــده را پایان دهید .با هپاتیت و بیماری های
قابل انتقــال از طریــق اب مقابلــه کنیــد.
از طریــق پیشــگیری و درمــان ،یک ســوم
مرگ ومیر ناشــی از بیماری های غیر واگیر را
کاهش داده و سالمت روان و رفاه را ارتقا دهید.
تقویت پیشگیری و درمان ســوءمصرف مواد
از جمله مصرف مواد مخدر و اســتفاده از الکل.
تا ســال ،2020تعداد کشــته ها و زخمی های
جهانی در اثر تصادفات جاده ای را نصف کنید.
تا سال ،2030دسترســی جهانی به خدمات
مراقبت های بهداشــتی جنســی و بــاروری،
از جمله تنظیــم خانواده ،اطالعــات ،اموزش
و ادغــام بهداشــت بــاروری در اســتراتژی
و برنامه هــای ملــی را تضمیــن کنیــد.
پوشش بهداشــت جهانی ،از جمله محافظت
در برابــر خطرهــای مالی ،خدمــات ضروری
بهداشــتی ،درمانــی ،داروها و واکســن های
ضروری ایمــن ،موثــر ،باکیفیــت و مقرون
به صرفه بــرای همــه در دســترس باشــد.
میــزان مرگ ومیــر و بیماری های ناشــی از
مواد شــیمیایی خطرناک ،الودگی هوا ،اب و
خاک را به میزان قابل توجهــی کاهش دهید.
اموزش
هدف .4امــوزش باکیفیت ،فراگیــر و عادالنه
را تضمیــن کــرده و فرصت هــای یادگیری
مادام العمــر را بــرای همــه ارتقــا دهیــد؛
تــا ســال 2030اطمینــان حاصــل کنید
تمــام دختــران و پســران امــوزش ابتدایی
و متوســطه را به صــورت رایــگان ،عادالنه و
باکیفیت بــه پایــان می رســانند و منجر به
نتایج یادگیــری مرتبــط و موثر می شــوند.
تا ســال 2030اطمینان حاصــل کنید همه
دختران و پسران به رشــد ،مراقبت و اموزش صفحه 6
انرژی و فناوری پیشــرفته و تمیز ،سوخت
فسیلی ،ســرمایه گذاری در زیرساخت های
انرژی و فناوری انرژی پــاک تقویت کنید.
هدف :8بهبود رشد فراگیر و پایدار اقتصادی،
اشــتغال کامل و کار مناســب برای همه؛
حفظ رشــد ســرانه اقتصــادی مطابق با
شــرایط ملی و به ویــژه حداقــل 7درصد
رشــد تولیــد ناخالــص داخلی ســاالنه
در کشــورهای کمتــر توســعه یافته.
دســتیابی بــه ســطوح باالتر بهــره وری
اقتصــادی از طریــق متنــوع ســازی،
ارتقــا تکنولــوژی ،فنــاوری و نــواوری
از جملــه تمرکــز بــر بخش هــای
ارزش افزوده بــاال و تمرکز بر قشــر کارگر.
سیاســت های توســعه محور را پشتیبانی
کنیــد .از فعالیت هــای تولیــدی،
ایجــاد شــغل مناســب ،کارافرینــی،
خالقیــت و نــواوری را پشــتیبانی کنید.
به طور تدریجــی تا ســال 2030بهره وری
منابع جهانــی در مصرف و تولیــد را بهبود
بخشیده و سعی کنید رشــد اقتصادی را از
تخریب محیط زیســت جدا کنیــد( .امری
مفید برای اجرای هر سه بعد توسعه پایدار)
تا ســال 2030برای همه زنــان و مردان از
جمله برای جوانان و افــراد دارای معلولیت
اشــتغال کامل ،مثمــر ثمر و مناســب به
دســت اوریــد .دســتمزد ان هــا برابر با
ارزش کاری باشــد کــه انجــام می دهند.
اقدامات ســریع و موثر برای ریشه کن کردن
کار اجباری ،پایان دادن به برده داری مدرن
و قاچاق انســان .از بین بردن بدترین اشکال
کار کــودکان از جملــه جذب و اســتفاده
از ســربازان کودک .تا ســال 2025به کار
کودکان در همه اشــکال ان پایــان دهید.
محافظــت از حقــوق کار و ترویــج محیط
کار ایمن بــرای همــه کارگــران از جمله
کارگــران مهاجــر ،به ویژه زنــان مهاجر و
کسانی که دارای مشــاغل پرخطر هستند.
تــا ســال 2030سیاســت هایی را بــرای
ترویج گردشــگری پایدار کــه باعث ایجاد
اشــتغال و ترویــج فرهنــگ و محصوالت
محلی می شــوند ،تدویــن و اجــرا کنید.
تقویــت ظرفیــت نهادهای مالــی داخلی
برای تشــویق و گســترش دسترســی به
خدمات بانکی ،بیمه ای و مالــی برای همه.
هــدف :9ایجــاد زیرســاخت های
انعطاف پذیــر ،ترویــج صنعتــی
فراگیــر و پایــدار و پــرورش نــواوری؛
توسعه زیرساخت های با کیفیت ،قابل اعتماد،
پایــدار و مقــاوم از جمله زیرســاخت های
منطقه ای و فرا مرزی برای حمایت از توسعه
اقتصادی و رفاه بشری با تمرکز بر دسترسی
مقرون بــه صرفــه و عادالنه بــرای همه.
ترویج صنعتی ســازی فراگیر و پایدار تا سال
،2030به طور قابل توجهی ســهم صنعت از
اشــتغال و تولید ناخالص داخلی را متناسب
با شــرایط ملی افزایش داده و سهم خود را در
کشورهای کمتر توســعه یافته دو برابر کنید.
افزایــش دسترســی بنگاه هــای کوچک و
صنعتی ،به ویژه در کشورهای در حال توسعه.
صنایع زیربنایی و مقاوم ســازی را برای پایدار
ساختن ،با افزایش کارایی اســتفاده از منابع
و پذیرش بیشتر فناوری های پاک و سازگار با
محیط زیســت و فرایندهای صنعتی ،توسط
همه کشــورها مطابق با توانایی های مربوطه.
تقویت تحقیقــات علمی ،ارتقــا توانایی های
فنــاوری بخش هــای صنعتــی در همــه
کشورها ،به ویژه کشــورهای در حال توسعه.
هــدف :10کاهــش نابرابــری در داخــل
و بیــن کشــورها موجب توســعه پایــدار؛
به تدریــج رشــد درامــد 40درصــدی
پاییــن جمعیــت را بــا نــرخ باالتــر از
میانگیــن ملــی حفــظ و پایــدار کنیــد.
تــا ســال 2030صرف نظر از ســن ،جنس،
ناتوانــی ،نــژاد ،قومیــت ،منشــا ،مذهب یا
موقعیت های اقتصــادی و وضعیت های دیگر
را در راســتای زندگی اجتماعــی ،اقتصادی
و سیاســی توانمنــد ســازید و ارتقــا دهید.
اطمینــان از فرصــت برابــر و کاهــش
نابرابری هــا از جملــه بــا حــذف قوانیــن،
سیاســت ها و عملکردهــای تبعیض امیــز
و ترویــج قوانیــن ،سیاســت ها و اقدامــات
مناســب جایگزیــن در ایــن زمینــه.
هدف :11تضمین شــهرها و سکونت گاه های
انســانی فراگیــر ،ایمــن ،مقــاوم و پایدار؛
دسترســی همه به مســکن مناســب ،ایمن
و مقــرون بــه صرفــه و خدمات اساســی را
تضمین کنید .زاغــه خانه هــا را ارتقا دهید.
دسترسی به سیســتم های حمل ونقل ایمن،
مقرون بــه صرفــه ،قابل دســترس و پایدار
برای هم .بهبــود ایمنــی جاده هــا ،به ویژه
با گســترش حمل ونقــل عمومی بــا توجه
ویــژه بــه نیازهــای افــراد در موقعیت های
اســیب پذیر ماننــد افــراد معلول و مســن.
شهرنشــینی فراگیر و پایدار بــا ظرفیت های
برنامه ریــزی و مدیریــت ســکونت گاه های
انســانی مشــارکتی ،یکپارچــه و پایــدار
را در همــه کشــورها افزایــش دهیــد.
تقویــت تالش هــا بــرای حفاظــت از
میــراث فرهنگــی و طبیعــی جهــان.
تا ســال 2030تاثیــرات نامطلوب زیســت
محیطــی شــهرها را از نظر ســرانه کاهش
فصلنامه اینده پژوهی و توسعه پایداری
دهید .ایــن امر با توجه ویژه بــه کیفیت هوا و
مدیریت پســماند شــهری امکان پذیر است.
هــدف :12اطمینــان از مصــرف و تولیــد
الگوهــای ســازگار بــا محیــط زیســت؛
تا ســال 2030به مدیریت پایدار و اســتفاده
بهینــه از منابــع طبیعــی دســت یابیــد.
ســرانه مواد غذایــی جهانــی را در ســطح
خرده فروشــی و مصرف کننــده بــه نصــف
کاهــش دهیــد .تلفــات غذایــی را در طول
زنجیره هــای تولیــد و تامیــن از جملــه
تلفــات پــس از برداشــت کاهــش دهیــد.
تــا ســال 2020مطابــق بــا چارچوب های
بین المللــی توافــق شــده ،بــه مدیریــت
زیســت محیطی ،مواد شــیمیایی و تمام مواد
زائد در طول چرخه زندگی خود دســت یابید
و انتشــار ان هــا را در هوا ،اب وخــاک به طور
قابل توجهی کاهش دهید تا اثــرات نامطلوب
ان بر سالمت انســان و محیط نیز کاهش یابد.
تولیــد زبالــه را از طریــق پیشــگیری،
کاهــش ،بازیافــت و اســتفاده مجــدد بــه
میــزان قابل توجهــی کاهــش دهیــد.
تشویق شرکت ها ،به ویژه شــرکت های بزرگ
و فراملی برای اتخاذ روش هــای پایدار و ادغام
اطالعات پایــداری در چرخــه گزارش دهی.
تــا ســال 2030اطمینــان حاصــل کنید
مردم در همه جــا از اطالعــات و اگاهی های
مربــوط به توســعه پایــدار و ســبک زندگی
متناســب بــا طبیعت برخــوردار هســتند.
هــدف :13اقدامات فــوری برای مبــارزه با
تغییرات اب وهوا و تاثیرات ان بر توسعه پایدار؛
تقویــت انعطاف پذیــری و ظرفیــت
ســازگاری بــا خطــرات مرتبط بــا اب وهوا
و بالیــای طبیعــی در همــه کشــورها.
ادغــام اقدامات تغییــر اقلیم در سیاســت ها،
اســتراتژی ها و برنامه ریزی هــای ملــی.
بهبود امــوزش ،اگاهــی بخشــی و ظرفیت
انســانی و نهادی در زمینه کاهــش تغییرات
اب وهوا ،انطباق ،کاهش تاثیر و هشدار سریع.
استفاده پایدار از اقیانوس ها
هــدف :14حفــظ و اســتفاده پایــدار از
اقیانوس هــا ،دریاهــا و منابــع دریایــی؛
تا ســال 2025از انواع الودگی هــای دریایی،
به ویــژه فعالیت هــای زمینــی جلوگیــری
کــرده و به طــور قابل توجهی کاهــش دهید.
اکوسیســتم های دریایی و ســاحلی را به طور
پایــدار مدیریــت و محافظت کنید تــا اثرات
ســوء ان به طــور قابل توجهی کاهــش یابد.
اثرات اســیدی شــدن اقیانوس ها را از طریق
همــکاری علمی پیشــرفته در همه ســطوح
به حداقل برســانید و ان هــا را برطرف کنید.
شمارهچهارم
اذر ماه 1401
7
گــزارش
رویــه ،غیرقانونی و
صیــد بی
بــه
نشــده ،همچنیــن ماهیگیــری غیرقانونی و صفحه 7
گزارش
حمایت بین المللی از کشورهای در حال
توسعه ،برای بهبود ظرفیت داخلی برای
جمع اوری مالیــات و ســایر درامدها.
بسیج منابع مالی اضافی برای کشورهای
در حــال توســعه از چندیــن منبع .به
کشــورهای در حال توسعه در دستیابی
به پایداری تصفیــه بدهی طوالنی مدت
از طریــق سیاســت های هماهنــگ با
هدف تقویت مالــی ،تســویه بدهی و
تغییــر ســاختار بدهی .نقش کســب
و کارهــا و صنعــت در توســعه پایدار
کسب و کارها و صنایع مختلف در توسعه
پایدار نقش مهمــی را ایفــا می کنند.
اقدامــات ماهیگیــری مخرب پایــان داده
شــود .برنامه هــای مدیریتــی مبتنــی بر
علم ،به منظــور بازگردانــدن ذخایر ماهی
در کمتریــن زمــان ممکــن اجرا شــوند.
ترویج استفاده پایدار از
اکوسیستم هایزمینی
هدف :15محافظت ،بازیابی و ترویج استفاده
پایدار از اکوسیســتم های زمینی (مدیریت
پایــدار جنگل ها ،مبــارزه بــا بیابان زایی و
متوقف کــردن و معکوس کــردن تخریب
زمین و توقف از دســت دادن تنوع زیستی)؛
مطابق با تعهدات مندرج در توافق نامه های
بین المللــی؛ حفاظــت ،ترمیم و اســتفاده
پایــدار از اکوسیســتم های اب شــیرین
زمینــی و داخلــی و خدمــات ان هــا
به ویــژه جنگل هــا ،تاالب هــا ،کوه هــا و
مناطق خشــک اطمینان حاصــل کنید.
ترویــج اجــرای مدیریــت پایــدار انــواع
جنگل ها ،متوقــف کــردن جنگل زدایی،
بازیابی جنگل های تخریب شــده و افزایش
قابل توجه به جنگل کاری در ســطح جهان.
بــا بیابان زایــی مبــارزه کنیــد .زمین و
خاک تخریب شــده ،از جملــه زمین های
اســیب دیده از بیابان زایی ،خشک ســالی
و ســیل را بازیابی کنید .برای دســتیابی به
جهانی بــدون تخریب زمیــن تالش کنید.
برای حفاظت از اکوسیستم های کوهستانی،
از جمله تنوع زیستی ان ها ،اطمینان حاصل
8
شمارهچهارم
اذر ماه1401
کنید تا ظرفیت ان ها را برای تامین مزایای
ضروری برای توســعه پایدار افزایش دهید.
هــدف :16ارتقــا جوامع مســالمت امیز
و فراگیــر برای توســعه پایــدار؛ نهادهای
موثر ،پاســخگو و فراگیر در همه ســطوح؛
همــه نــوع خشــونت و میــزان
مرگ ومیــر مربوطــه را بــه میــزان
قابل توجهــی در همه جــا کاهــش دهید.
به توهین ،اســتثمار ،قاچاق و انواع خشونت
علیه کودکان و شــکنجه ان ها پایان دهید.
حاکمیــت قانــون را در ســطح ملــی و
بین المللی ارتقــا دهید و دسترســی برابر
به عدالــت را بــرای همه تضمیــن کنید.
جریان مالــی و اســلحه غیرقانونــی را به
میزان قابل توجهی کاهــش دهید .بازیابی و
بازگشت دارایی های مسروقه را تقویت کنید
و با انواع جرائم ســازمان یافته مبارزه کنید.
به طــور قابل مالحظــه ای فســاد اداری
و رشــوه خواری را در انــواع مختلــف ان
کاهش دهیــد .توســعه نهادهــای موثر،
پاســخگو و شــفاف در همــه ســطوح
بــرای رســیدن بــه توســعه پایــدار.
هدف :17تقویت ابزارهای اجرا و احیای
مجدد مشارکت جهانی برای توسعه پایدار؛
این هدف به سرمایه گذاری ،مالیات و دارایی
برمی گردد.
تقویت بسیج منابع داخلی ،از جمله از طریق
فصلنامه اینده پژوهی و توسعه پایداری
تجارت هــا و صنایع مختلف بــا بهبود
کیفیت محصــوالت خــود می توانند
گام بزرگــی در ایــن راســتا بردارند.
رســیدن به شــش ســیگما با طراحی
ازمایش هــا بر توســعه پایدار بســیار
تاثیرگذار خواهد بود .طراحی ازمایش ها
بــه صنایــع و کســب و کارهــا کمک
می کند تــا از منابع طبیعــی کمترین
و در عیــن حــال درســت ترین انهــا
اســتفاده را کرد ،همچنین هزینه های
تولیــد و فــروش را نیــز پاییــن اورد.
یکی از کارهایی که صاحبان کســب و
کار می توانند در این راســتا انجام دهند
استخدام افراد متخصص و اگاه به توسعه
پایدار است .شاید در اینجا بگویید ارتباط
اســتخدام افراد اگاه به مباحث و اهداف
توســعه پایدار چیست؟ اشــتباهی که
تصور ذهنی بســیاری از افراد در ایران
است که توســعه پایدار را تنها مربوط به
محیط زیســت می دانند ،این در حالی
است که توســعه پایدار بسیار گسترده
بوده و اگر جهت درســتی داشته باشد،
جهانی زیبا پیش روی خواهیم داشــت.
کارلیب می تواند به صاحبان مشــاغل
کمک کند تا افراد متخصص و مســئول
را به اســتخدام خود دراورد تا به توسعه
پایــدار جهانی پیوســته و بــه وظیفه
انســانی خود نیــز عمل کرده باشــند. صفحه 8
فصلنامه اینده پژوهی و توسعه پایداری
اذر ماه 1401
شمارهچهارم
9 صفحه 9
توسعه پایدار و محیط زیست
گزارش
دکتر علی مروی -رئیس کمیسیون
انرژیمجلس
توســعه پایدار به عنوان اصلی ترین شاخصه
در رشــد و تعالــی جوامع پیشــرفته ،محور
توجه همه فعالیت های حال و اینده انســان
امروزی اســت؛ چرا که در نظــر نگرفتن این
امر در اســتفاده از منابــع ،تولید محصوالت،
تصمیم گیری های اقتصــادی ،اجتماعی و...
می تواند به بــروز اســیب های جبران نا پذیر
بــه محیط زیســت انســانی منجر شــود.
توســعه پایــدار بنا بــه تعریف ،توســعه ای
اســت که نیازهــای امــروز را بــدون تاثیر
و لطمــه زدن بــه توانایــی نســل های اتی
در تامیــن نیازهایشــان ،تامیــن کنــد.
توســعه پایدار در حقیقت ایجاد تعادل میان
ط زیست اســت .توسعه پایدار
توسعه و محی
تنها بر جنبــه زیســت محیطی تمرکز ندارد
بلکه بــه جنبه هــای اجتماعــی و اقتصادی
ان هم توجــه می کند .توســعه پایدار محل
ط زیســت است.
تالقی جامعه ،اقتصاد و محی
امروزه بر اثر بهره برداری بی رویه و غیراصولی
منابع طبیعی در طــول ســالیان متمادی،
10
شمارهچهارم
اذر ماه1401
بســیاری از اکوسیســتم های طبیعی
تخریب و بسیاری دیگر از اکوسیستم ها
شــکننده و اســیب پذیر شــده است.
برنامه ریــزی و مدیریت صحیح و اصولی
برای نحوه بهره برداری از منابع طبیعی،
مهم ترین هدف توسعه پایدار و تضمین
کننــده بقای جوامع انســانی بخصوص
نسل های اینده در زیســت بوم هاست.
انرژی به منزله عامل توســعه اقتصادی،
اجتماعــی و بهبــود کیفیــت زندگی
انســان تلقی می شــود .نحــوه تولید و
اســتفاده از انرژی بــه منزلــه یکی از
اصلی ترین عوامل موثر در ایجاد الودگی
ط زیســت در مقیاس هــای ملی،
محی
ناحیــه ای و بین المللی مطرح اســت.
با نگاهــی به قرن بیســتم میــادی و
ســیر صنعتی شدن انســان ،مهم ترین
عامــل در تامیــن و تولیــد انــرژی در
اوایل قــرن بیســتم ،توجــه به صرفه
اقتصادی و ســود حاصــل از این منابع
بود و در ان ایــام ارتباط بیــن انرژی و
محیط زیســت اهمیت زیادی نداشت.
دغدغه هــای زیســت محیطی ماننــد
فصلنامه اینده پژوهی و توسعه پایداری
باران اســیدی ،سوراخ شــدن الیه ازن
و تغییــر اقلیــم و گرمایــش جهانی در
دهه 80میــادی اهمیت پیــدا کرد .از
ان زمان این موضوع اشــکار شــد که
تولیــد ،تبدیل ،انتقال و مصــرف انرژی
ط زیست تاثیرگذارند.
همگی روی محی
ت محیطی
این اثــرات مخــرب زیســ
حاصل انتشارات هســته ای ،شیمیایی
و حرارتــی فرایندهایــی اســت کــه
برای تامیــن منافع بشــر کار می کنند.
مشــکالتی ماننــد الودگــی اب و هوا،
تخریب زمین ،گرمایش و ک ً
ال تغییر اقلیم
جهانی بواسطه مصرف ،تولید ،تبدیل و
انتقال انرژی اتفاق می افتند و به طور کلی
انرژی در بروز انهــا ایفای نقش می کند.
رابطه بین توســعه پایدار و بهره گیری از
منابــع ،بویژه منابع انــرژی از مهم ترین
مســائل جوامع بشری اســت و تحقق
توسعه پایدار در گرو اســتفاده بهینه از
منابع انرژی اســت .به عنوان مثال اثرات
زیست محیطی ناشی از انتشار االینده ها
می تواند از طریق افزایــش بهره وری در
سیستم های مصرف انرژی کاهش یابد. صفحه 10
راهکارهای ساده برای رفع
بی خوابی
بی خوابی یا کم خوابی برای برخی افراد چنان مالل اور و زجراور است
که فرد حاضر است هر دارو یا غذایی بخورد تا بتواند تنها چند ساعت
خوابی عمیق و لذت بخش داشته و به صبر و حوصله کافی دست یابد.
انرژی یک مفهوم کامال اشناست .اما اگزرژی چیست؟
اگزرژی شاخصی برای کمی ســازی پایداری در فرایندهاست و
دربرگیرنده جنبه های کمــی و کیفی انرژی بطور توام اســت.
تحلیل اگزرژی ،بــر پایــه قانــون اول و دوم ترمودینامیک ،از
اوایل قرن گذشــته مــورد توجه واقع شــده و از ســال 1930
میالدی ،این تحلیل بسط و توسعه بیشــتری پیدا کرده است.
با شــروع بحران انــرژی در دهه 70میــادی ،تحلیل اگزرژی
در راس تحقیقات ترمودینامیکی ســه دهه اخیــر قرار گرفت.
بــه عنــوان مثــال در زمــان ســوختن ســوخت بــرای
تولیــد بــرق ناخــوداگاه می فهمیــم باوجــود بقــای
انــرژی چیــزی مصــرف شــده و از بیــن مــی رود.
این همــان مفهــوم اگــزرژی اســت .اگــزرژی نــه فقط به
کیفیت انرژی اشــاره دارد بلکه به ایــن نکته نیز اشــاره دارد
که انــرژی ارزش خــود را از دســت می دهــد (ان چیزی که
بــه ان مصرف انــرژی در یــک سیســتم اطالق می شــود).
همچنیــن اگــزرژی مبنایــی بــرای مقایســه انــواع
حامل هــای انــرژی اســت و این کــه انــرژی به چــه میزان
و در چــه محل هایــی از یــک سیســتم تلــف می شــود.
اگر الزم باشــد که پســاب و جریان های اتالفی یــک فرایند
ط زیســت نداشــته باشــد ،بایــد قبل از
اثــری روی محیــ
رها شــدن در طبیعــت به حالــت تعــادل با محیــط دراید.
در ارزیابی پایداری فرایندها و سیســتم ها و تالش برای بهبود
پایداری ،تحلیــل اگزرژی ابزار بســیار مفید و موثری اســت.
اگــزرژی کیفیت جریــان انرژی و مــاده را که مبین قســمت
مفید انرژی یا ماده است ،نشــان می دهد .تبدیل انرژی در یک
فرایند همــواره با از دســت رفتن کیفیت انرژی همراه اســت.
حرکــت به ســمت توســعه پایــدار نیازمند حل مشــکالت
زیســت محیطی اســت .همچنین توســعه پایــدار نیازمند
عرضــه پایــدار منابــع انــرژی اســت؛ به طــوری کــه در
درازمــدت و با هزینــه ای معقول در دســترس باشــد و بدون
اثــرات منفــی اجتماعی بتوانــد مورد اســتفاده قــرار گیرد.
بنابرایــن در جوامعــی کــه در پــی توســعه پایــدار
هســتند توصیــه می شــود از منابــع انــرژی تجدیدپذیــر
یــا راهکارهــای افزایــش کارایــی اســتفاده کننــد.
روزنامه جام جم -نویســنده فاخره بهبهانی -علت اغلب بی خوابی ها
ناشى از گرفتارىهاى روزانه است که شــبها خود را نشان مىدهد.
البته پرخوری های شــبانه نیز از شــایع ترین علــل بی خوابی افراد
اســت .وقتی معده پر باشــد ،بدن باید انرژی زیــادی را صرف هضم
و جذب غذا کند و در چنین شــرایطی به خواب رفتن تقریبا محال و
غیرممکن اســت .فرد ناخوداگاه ان قدر در رختخــواب پهلو به پهلو
می شود و غلت می خورد تا مشکل معده برطرف شــود .در نهایت به
خوابی غیرطبیعی مىرود و صبح که برمی خیزد خســته و خوابالود
اســت .عالوه بر این موارد ،تنش های عصبی ،عــوارض جانبی برخی
داروها ،درد های جســمانی ،ضعف و گرســنگی زیاد ،بی نظمی های
هورمونی ،مصرف مشــروبات الکلی ،اضطراب و افســردگی از جمله
مهم ترین علــل بــروز کم خوابی یا بی خوابی محســوب می شــود.
راه های رسیدن به خواب ایده ال
بیشــتر عواملى که ســبب بی خوابى مىشــود به غیر از ان هایی که
جنبه روحــى و روانى دارنــد را می تــوان تا حدود زیــادی با اصالح
برنامه غذایی و برخی اقدامــات رفع کرد .مصرف کم مواد گوشــتى
به خصوص افرادی که اوره خون شــان باالســت ،خــوردن غذاهاى
حاضرى ســالم و کمانرژى در وعده شــام ،ک م کــردن وزن و کنترل
پرفشــاری خونــى ،ورزش ،تفریــح و حــرکات جســمى ،مصرف
خوراکىها و نوشــیدنی هایی ،چون دوغ ،خیــار ،ابلیمو ،اب هویج،
ترب یا تربچه ،شــیر گرم ،نان و ماســت ،ســیب درختى قرمز ،عرق
بهارنارنج و بیدمشک هنگام خواب و کاهو و فندق توصیه شده است.
گرم کردن و ماساژ کف پا و ســعى در خروج افکار مزاحم و استحمام
با اب ولرم رو به گــرم پس از هضم کامل غذا و مشــت و مال بدن هم
می تواند بســیار اثربخش باشــد .همچنین به افراد بی خواب توصیه
شــده روز ها نخوابنــد و در طى روز تــا حدودى فعالیت جســمى
داشــته و در نیمــه دوم روز یعنــى از ظهر بــه بعد چــاى ،قهوه یا
غذا ها و نوشــیدنىهایی که مواد محرک و ضدخــواب دارند مصرف
نکنند و از خــوردن غذاهاى ســنگین ،چرب ،یبوســت زا و غذاهاى
خشــک کننده مراکز عصبى مانند ســیر ،فلفل و دارچین بپرهیزند.
از داروهــاى گیاهــی مفید بــراى کمخوابى گشــنیز اســت .این
گیاه برخــی از انــواع بی خوابــى را به ســرعت بهبود مىبخشــد.
براى این کــه خوابتان ســنگین تر و عمیــق شــود می توانید بعد
از شــام یک لیوان اب سیب قرمز با قدری عســل یا اب تازه مرکبات
بنوشــید .برای تمدد اعصــاب می توانید از یوگا ،تمرینات تنفســی
و نرمش های بدنى اســتفاده کنید .در شــهر های غربی کشور مثل
بو
ایالم و لرســتان ،بی خوابــی را با مصــرف دمکرده ســنبل الطی
جوشانده اکلیل کوهى و کرد ها از تخم شــنبلیله استفاده می کنند.
فصلنامه اینده پژوهی و توسعه پایداری
اذر ماه 1401
شمارهچهارم
11 صفحه 11
مقاالتعلمیجعلیشناساییمی شود
گزارش
ناشــران در حــال ازمایــش نمونه هــای
اولیــه سیســتم های خــودکار بــرای
نشــانه گذاری مقــاالت ارائــه شــده
توســط ســازمان های غیرقانونــی تولیــد
مقــاالت تحقیقاتــی جعلــی هســتند.
۱۳۹۰۱۱۹
خبــر:
کــد
روزنامه جام جم -نویســنده یاسمین مشرف
این ابزارها ،نتیجه همکاری یک ســاله بین ۲۴ناشــر و ارائه دهندگان تجزیــه و تحلیل
علمی هســتند که تالش می کنند مشــکل
فزاینده مقاالت علمی جعلــی را از بین ببرند.
در ســال های اخیر ،مجالت صد هــا مقاله را
به دلیل تــرس از این که اثر ارائه شــده ،حاوی
داده ها و تصاویر ســاختگی باشــد ،تکذیب
کرده اند .به همین دلیل ناشــران سعی دارند
از ورود چنین مقاالتی به سیستم ارسال شان
جلوگیری کنند .چند شرکت خصوصی شروع
به ارائه نرم افزاری کرده اند که می تواند تصاویر
بالقوه دستکاری شــده یا مشخصه هایی را که
نشان دهنده فعالیت ســازمان های غیرقانونی
در تولید مقاالت جعلی هســتند ،شناســایی
کند .از سال ،۲۰۲۰انجمن بین المللی ناشران
علمی ،فنی و پزشــکی ( )STMمستقر در الهه
هلند ،با شــرکت های انتشــاراتی همکاری
می کنــد تا اســتاندارد های مشــترکی برای
نرم افــزاری که می تواند مشــکالت احتمالی
تصاویر را هنــگام بازنگری تشــخیص دهد
ایجاد کند .ایــن انجمن در دســامبر۲۰۲۱
اعالم کرد در حال توســعه مرکز تایید صحت
STMیا مرکز ارائه کننده ابزار هایی است که به
ویراستاران اجازه می دهد مقاالت ارسال شده
را از نظر روش هــای تحقیق بررســی کنند.
جعل ممکن اســت ده ها ،صد ها یا حتی
هزاران مقاله را در چند انتشــارات تحت
تاثیر قرار دهد .اولین ابــزار مرکز تایید
صحت ،مقــاالت را از نظر بیــش از ۷۰
نشانه که می توانند نشــان دهند مقاله
توسط ســازمان غیرقانونی تولید شده،
بررسی می کند .کسانی که مشغول این
کارنــد درمورد این که این نشــانه ها چه
هســتند صحبتی نمی کنند تا اطالعات
را در اختیار کالهبرداران قــرار ندهند.
ارسالچندبارهمطالب
ابزار دوم برای هشــدار به ویراســتاران
در زمانــی کــه شــخصی مقالــه ای را
به طور همزمــان به چند مجله ارســال
کرده طراحی شده اســت .سازمان های
غیرقانونــی از این روش بــرای پذیرش
ســریع تر مقــاالت اســتفاده می کنند.
کریســتوفر می گوید پی بــردن به این
ارســال های متعدد «گامی واقعا بزرگ و
مهم» در مقابله با این سازمان ها خواهد
بود .پیــش از این ،مجــات راهی برای
این که بدانند ایا مقاله ای که ممکن است
برای انتشار در نظر داشته باشند در جای
دیگری نیز در دســت بررســی است یا
خیر نداشتند .به دلیل قوانین ضدرقابتی
و پــردازش داده هــا ،اشــتراک گذاری
امن داده هــا بین ناشــران از نظر قانونی
مشکل ساز اســت .مقاالتی که محققان
برای مجالت ارســال می کنند ،محرمانه
ابعاددیگرمشکل
ســابینا الم ،مدیر اخالق و صحت انتشــار در
گروه تیلور و فرانســیس می گوید سوء ظن به
ســازمان های غیرقانونی تولیدکننده مقاالت
جعلی تقریبا نیمــی از موارد اخالقی اســت
که ناشر با ان ســروکار دارد .او می گوید عالوه
بر تعداد زیاد این شــرکت ها مشکل دیگر این
اســت که انواع مختلفی از این ســازمان های
غیرقانونی وجــود دارد که به خوبــی خود را
با شــرایط وفق می دهند .دیوید کناتســون،
سخنگوی انتشارات PLOSدر سانفرانسیسکو،
کالیفرنیا ،می گوید یک ســازمان غیرقانونی
12
شمارهچهارم
اذر ماه1401
فصلنامه اینده پژوهی و توسعه پایداری
هســتند و نمی توان به راحتی ان هــا را بین
مجالت و ناشران به اشتراک گذاشت ،اما مرکز
درحال انجام مجموعه ای اقدامات فنی اســت
تا براســاس ان ها فقط بخش های کوچکی از
اطالعات از ناشــران جمع اوری شود .هیلک
کوئرز ،سرپرســت یکی از شــرکت های تابعه
STMمی گوید« :مرکــز به گونه ای کار می کند
که بتوان اطالعــات را با یکدیگــر مرتبط و با
هم مقایســه کرد .اطالعــات به خاطر حفظ
امنیــت ،رمزگــذاری نیــز خواهند شــد».
اخرین عنصر فنی مرکــز ،تجزیه و تحلیل نرم
افزار های موجود اســت کــه می تواند تصاویر
دستکاری شــده را در مقاله ها تشخیص دهد.
کمک به ویراستاران
جریس وان راسم ،مدیر تایید صحت تحقیقات
در ،STMمی گوید این ســازمان امیدوار است
تا اوایل ســال اینده ابزار هایی برای شناسایی
سازمان غیرقانونی و ارســال چندباره مقاالت
در دسترس داشــته باشــد .نیکوال نوجنت،
مدیر انتشــارات کیفیت و اخــاق در انجمن
ســلطنتی شــیمی لندن که در توسعه مرکز
مشارکت داشــته ،می گوید این اپلیکیشن ها
به جای جایگزینــی ویراســتاران و بازنگران
از ان ها پشــتیبانی می کنند .او معتقد اســت
هشــدار ها همچنان باید توســط افــراد داده
شــوند ،اما درجاتی از خودکار شدن نیز مهم
اســت ،زیرا ناشــران اغلــب در مقیاس های
باالیی کار می کنند و حجــم زیادی از مقاالت
ارســالی توســط ان هــا ارزیابی می شــوند. صفحه 12
عالئم وجود مشکالت کبدی در اطراف چشم
عالئمــی در دور چشــم از وجــود
مشــکالتی در کبد خبر می دهد که
اگاهی از ایــن عالئم به تشــخیص
سریع بیماری کمک بسزایی می کند.
به گــزارش ایلنا ،داشــتن یک کبد
ســالم بخش حیاتی برای ســامت
کلی بدن محســوب می شــود .این
مشــکل روی افراد مختلفی ازمایش
شده اســت و به این نتیجه رسیده اند
که بیمــاری کبدی همیشــه عالئم
مشــهود و قابل تشــخیصی نــدارد.
در نتیجــه باید ســعی کنیــم که به
خودمــان توجــه ویــژه ای داشــته
باشــیم تا حتــی کوچک ترین عالئم
را هــم بشناســیم .عالئــم مختلفی
مانند یرقــان یا زردی صــورت ،دل
درد ،ورم پــا و خارش پوســت جزء
عالئم مشــکالت کبدی هســتند؛
اما از طرفــی هم ممکن اســت این
بیماری در بعضــی از افراد عالئم را در
اطراف چشم نشــان دهد که در این
قســمت به بررســی ان می پردازیم.
ارتباط پالک های اطراف چشم با
مشکلکبدی
اگر متوجه تجمع پالک های زرد رنگ
زیر پوســت نزدیک چشم شــدید ،این
می تواند عالمت بیماری کبدی باشد که با
تجمع کلسترول زیر پوست اتفاق می افتد
و نتیج ه کلسترول باال و اختالل سوخت
و ســاز لیپیــد و چربی در بدن اســت.
کبد خود باشــید ،بلکه باید فشــارخون
و سطح کلســترول را نیز بررسی کنید.
چگونه عالئم بیماری کبد را
تشخیصدهیم؟
انواع مختلفی از بیمــاری کبدی باعث
اختالل و مشــکالت در ســوخت و ساز
چربی می شــود و این موضوع در افرادی
که مشــکل کبــدی دارند رایج اســت.
این لکه ها معموالً صاف یــا با برامدگی
بســیار کم در زیر پوست ظاهر می شوند
و رنگ انها زرد یا سفید است .مستقیماً
زیر پوست چشــم رخ می دهند یا شاید
باالی پلــک هم بــه وجود بیاینــد .در
گوشه داخلی چشــم هم دیده می شوند
و معمــوال بــدون درد و نرم هســتند.
زمانی کــه ایــن لکه هــای زرد رنگ را
مشــاهده می کنیــد ،باید به پزشــک
مراجعه کنید و مراقب سطح کلسترول
موجود در جریان خونتان باشــید ،زیرا
ممکن است افزایش ســطح کلسترول
باعث مسدود شــدن جریان خون شود
و ســکته و حمله قلبی را ایجــاد کند.
برای این عالئم درمان هم وجود دارد
لکه های زرد اطراف چشم همیشه از
کبدنیست
در حقیقت مطالعاتی در سال ۲۰۱۱بین
افراد ۷۰تا ۷۹ساله انجام شد که به این
وضعیت دچار بودند .نتایج نشان داد که
۱۲درصد این افــراد در معرض حمالت
قلبی هســتند و معموالً کلسترول باال و
چاقی این وضعیت را تشــدید کرده بود.
به همین دلیل نه تنها باید مراقب سالمت
فصلنامه اینده پژوهی و توسعه پایداری
اگر پزشــک مطمئن شــود که شما به
بیماری کبدی دچار هســتید و ســطح
کلســترول تان باال اســت ،اول به دنبال
علت زمینه ای می گردد ،یعنی کلسترول
را بررســی می کنــد و داروهایی تجویز
می کند کــه ســطح ان کاهــش پیدا
کند .ســپس با یک متخصص پوســت
همــکاری می کند تا بتوانــد به بهترین
شــکل ممکن این لکه ها را از بین ببرد.
معموالً جراحــی با لیــزر می تواند یک
روش موثر برای از بین بردن انها باشــد.
منبع:ایسکانیوز
اذر ماه 1401
شمارهچهارم
13 صفحه 13
تاییدرصدقدیمی ترینکهکشان هایشناختهشده
توسط جیمز وب
گزارش
تیر ۱۴۰۱گزارش شــد که تلسکوپ فضایی
جیمز وب قدیمی ترین کهکشان های شناخته
شــده را ثبت کرده و اکنون این موضوع مورد
تایید ســتاره شناســان قرار گرفته اســت.
به گزارش ایســنا و به نقل از اسپیس ،ستاره
شناســان تایید کردند که چهار کهکشــان
باســتانی که توسط تلســکوپ فضایی جیمز
وب در ماه هــای اولیــه عملیات ان کشــف
شــد ،قدیمی ترین کهکشــان هایی هستند
که دانشــمندان تاکنون به چشــم دیده اند و
تقریباً به انــدازه خود کیهان قدمــت دارند.
تلســکوپ فضایــی جیمــز وب در ماه های
گذشــته کهکشــانی را نشــان داد که تصور
می شــد قدمت ان بــه ۳۰۰میلیون ســال
پس از مه بانگ باز می گــردد و از ان به عنوان
قدیمی ترین کهکشــان رصد شــده تاکنون
نام بــرده شــد کــه GLASS-z۱۳نــام دارد.
این تلســکوپ فضایی تنها چنــد هفته پس
از اغــاز ماموریت خود ،رکــورد قدیمی ترین
کهکشــان رصد شــده تاکنون را با اختالف
۱۰۰میلیون ســال شکســت .پیــش از این
عنوان قدیمی ترین کهکشــان رصد شــده به
کهکشــان GN-Z۱۱نســبت داده می شد که
۴۰۰میلیون سال پس از مه بانگ قدمت دارد
و توسط تلسکوپ فضایی هابل رصد شده بود.
محققــان "مرکــز اخترفیزیــک هــاروارد و
Harvard
and
اسمیتسـ�ونینان"(�Smith
)sonianنیــز کهکشــان دیگــری بــه
نــام GLASS-z۱۱را کشــف کردنــد.
این کهکشان ها با چه سرعتی از وب دور
می شوند ،توانســتند تایید کنند که این
اجرام باستانی واقعاً قدیمی ترین هستند.
انها همچنین در مقایســه با کهکشــان
ما که ۱۰۰هزار ســال نوری قطر دارد،
کوچک هســتند .عــرض GLASS-z۱۳
تقریبــاً ۱۶۰۰ســال نــوری اســت،
در حالــی کــه GLASS-z۱۱تقریبــا
۲۳۰۰ســال نــوری عــرض دارد.
ستاره شناســان اکنــون می داننــد که
نور ثبت شــده از این چهار کهکشــان
بیــش از ۱۳.۴میلیــارد ســال طــول
کشــیده اســت تا به جیمز وب برسد.
ب ه طــور دقیق تر ،تلســکوپ جیمز وب
این کهکشــان ها را ان گونــه که ۳۵۰
میلیون ســال پس از مه بانــگ بوده اند،
دیده اســت ،یعنی زمانی که جهان تنها
دو درصد از ســن کنونی خود را داشته،
اگرچه کهکشــان ها باید حتی زودتر از
ان شروع به شــکل گیری کرده باشند.
مشــاهده برخی از اولین کهکشان هایی
که پــس از مه بانــگ در ۱۳.۸میلیارد
ســال قبل شــکل گرفته انــد ،یکی از
اهداف مهم این تلســکوپ فضایی است
و دانشمندان بر این باورند که جیمز وب
حتی قادر به رصد خوشــه های ستاره ای
هــر دوی ایــن کهکشــان ها دارای جرمــی
معــادل یــک میلیارد خورشــید هســتند
و ایــن همــان میزانــی اســت کــه از یک
کهکشــان با چنین قدمتی انتظــار می رود.
این کهکشــان ها در میان صدهــا مجموعه
ســتاره ای امیدوارکننده بودند که در تصاویر
دوربیــن فروســرخ نزدیــک( )NIRCamروی
تلســکوپ فضایی جیمــز وب( )JWSTیافت
شــدند .اما دانشــمندان پس از بررسی دقیق
انها با طیف نگار فروســرخ نزدیک که ترکیب
شــیمیایی انها را نشــان داد و تعیین کرد که
14
شمارهچهارم
اذر ماه1401
فصلنامه اینده پژوهی و توسعه پایداری
قدیمی تر نیز هســت .در واقع ،مشــاهده
چنین خانواده های ســتاره ای جوان دقیقاً
همان چیزی اســت که جیمــز وب برای
ان ســاخته شده اســت و دانشــمندان از
اینکه این تلســکوپ شــروع به مشــاهده
چنیــن نتایــج شــگفت انگیزی در اوایل
عملیات خــود کرده هیجان زده هســتند.
برانت رابرتســون اخترفیزیکدان دانشگاه
کالیفرنیا سانتا کروز و یکی از پژوهشگران
دخیل در رصدهای جیمز وب در بیانیه ای
گفت :این کهکشــان ها بســیار فراتر از ان
چیزی هســتند که مــا می توانســتیم از
جانــب جیمز وب تصــور کنیــم .با جیمز
وب اکنــون بــرای اولیــن بــار می توانیم
چنین کهکشــان های دور دســتی را پیدا
کنیم و ســپس از نظر طیف سنجی تایید
کنیم که انها واقعاً تا این حد دور هســتند.
اخترشناســان بــرای تاییــد اینکــه این
کهکشان ها واقعاً به همان اندازه که به نظر
می رسند ،قدیمی هستند ،باید تخمین های
دقیقی از به اصطــاح انتقال به ســرخ از
داده هــای NIRSpecبه دســت می اوردند.
انتقال به ســرخ باعث می شــود اجسامی
که در نتیجه ی انبســاط جهان از ما دورتر
می شوند ،سرخ تر به نظر برســند ،چرا که
نور ساطع شده از ستاره ها و کهکشان های
دور را بــه طــول موج هــای طوالنی تر و
قرمزتــر از طیف نــور امتــداد می دهند. صفحه 14
لزوم استفاده از هوش مصنوعی در
دادگاه های چین تا سال ۲۰۲۵
دورتریــن کهکشــان کــه توســط جیمــز وب
شناســایی شــده ،انتقال به ســرخ ۱۳.۲را نشان
داده اســت که مربوط به حدود ۱۳.۵میلیارد سال
پیش اســت و باالترین میزانی اســت کــه تاکنون
برای هــر کهکشــانی اندازه گیری شــده اســت.
رابرتســون می گویــد :در انتقــال به ســرخ ،۱۳
جهــان فقــط ۳۲۵میلیــون ســال ســن دارد.
این مشــاهدات بــه عنــوان بخشــی از پــروژه
JADESانجــام شــد کــه از NIRCamو
بــرای مطالعــه جهــان اولیــه بــه روش هایــی
اســتفاده می کنــد کــه قبــا غیرممکــن بود.
NIRSpec
پروژه JADESبا همکاری بین المللی بیش از ۸۰ستاره
شناس از سراســر دنیا تازه در اغاز تالش خود است.
اکنون اخترشناسان می خواهند به ستاره های منفرد
در این کهکشان های قدیمی نگاه کنند که برخی از
انها ممکن است ۱۰۰میلیون سال زودتر از سنی که
توسط جیمز وب دیده می شوند ،متولد شده باشند.
رابرتســون می گویــد :بــا ایــن اندازه گیری هــا
می توانیم روشنایی ذاتی کهکشــان ها را بشناسیم
و تعــداد ســتاره های ان هــا را بفهمیــم .اکنون
می توانیم شــروع به جدا کــردن نحــوه کنار هم
قرار گرفتــن کهکشــان ها در طول زمــان کنیم.
وی افزود :مشــاهدات با انچه که ســتاره شناسان
بر اســاس مدل هــای تشــکیل کهکشــان های
موجــود انتظــار داشــتند ،مطابقــت دارنــد.
دانشــمندان می گویند ،ایــن امکان وجــود دارد
که تلســکوپ فضایی جیمــز وب بتوانــد مناطق
دورتر را رصد کند و کهکشــان هایی با قدمت تنها
۲۰۰میلیون ســال پس از مه بانگ را کشــف کند.
دادگاه های چین باید تا ســال ۲۰۲۵سیســتم هوش مصنوعی را در جلســات خود
پیاده سازی کنند .به گزارش ایسنا و به نقل از چاینادیلی ،دادگاه های چین باید تا سال
۲۰۲۵یک سیستم هوش مصنوعی مناســب برای ارائه پشتیبانی همه جانبه مبتنی
ش برای بهبود خدمات حقوقی و اجرای عدالت ایجاد کنند.
بر هوش مصنوعی در تال
این دســتورالعمل روز جمعه توســط دادگاه عالی خلق ،دادگاه عالــی چین صادر
شــد .این دســتورالعمل همچنین از دادگاه هــای چینی می خواهد تــا یک برنامه
کاربــردی و سیســتم نظری بــرای اســتفاده از هــوش مصنوعــی در زمینه های
قضایــی راه اندازی کننــد و قوانین را تا ســال ۲۰۳۰بهبود بخشــند تــا اطمینان
حاصل شــود که این فنــاوری می توانــد از کل فراینــد قضایی پشــتیبانی کند.
دادگاه عالــی گفــت کــه هــدف از صــدور ایــن دســتورالعمل ،ترویــج ادغام
عمیق هــوش مصنوعــی بــا کارهــای قضایــی ،تقویــت ســاختار دادگاه های
هوشــمند و تالش برای دســتیابی به ســطح باالتــری از عدالت دیجیتال اســت.
در این ســند حقوقــی ،ایــن دادگاه ،قانونی بودن اســتفاده از هــوش مصنوعی در
زمینه های قضایــی و امنیتی که این فناوری ارائه می دهد را برجســته کرده اســت.
این قانــون تصریح کرد کــه ارتقا و کاربــرد فنــاوری نباید به امنیت ملی اســیب
برســاند ،اســرار دولتی را نقض کند یــا امنیت داده هــای شــخصی را نقض کند.
همچنین تاکیــد کردند کــه احکام باید همیشــه توســط قضات صادر شــود ،به
این معنی کــه هــوش مصنوعی نمی توانــد جایگزیــن قضــات در تصمیم گیری
پرونده ها شــود .این امر نشان دهنده ان اســت که نتایج حاصل از استفاده از فناوری
می توانــد به عنــوان مرجــع تکمیلــی در نظــارت و مدیریت قضایی عمــل کند.
گفتنــی اســت کــه در مشــاهدات
کهکشــان هایی شناســایی شــده اند کــه حتی
قدیمی تــر از انهایــی هســتند که اکنــون تایید
شــده اند ،اما ســن ان ها هنوز بــا اندازه گیری های
طیف ســنجی دقیق تر NIRSpecتایید نشده است.
دادگاه عالــی روز جمعه گفــت که تقویت کاربــرد هوش مصنوعــی در زمینه های
قضایــی نــه تنها بــه قضات کمــک می کنــد تا بــار رســیدگی بــه پرونده های
بی اهمیــت را بــرای بهبــود کارایــی کاری خود کاهــش دهند ،بلکه دسترســی
مردم بــه منابــع قانونی برای حــل موثرتــر اختالفات شــان را اســان تر می کند.
ایــن یافته هــای جدیــد روز ۱۲دســامبر
در کنفرانــس موسســه علــم تلســکوپ
فضایــی در بالتیمــور ارائــه می شــود.
عالوه بر این ،برنامه هوش مصنوعی به طور خودکار بی نظمی ها در رسیدگی به پرونده
را برای تنظیم رفتار قضایی تشــخیص می دهد .در طول دهه گذشــته ،دادگاه ها در
سراسر کشور با افزایش تالش ها در کاربرد فناوری های پیشرفته هوشمندتر شده اند.
NIRCam
فصلنامه اینده پژوهی و توسعه پایداری
اذر ماه 1401
شمارهچهارم
15 صفحه 15
فیزیکدانان نور را در زمان به عقب و جلو بردند
کنکاش
فیزیکدانــان بــرای اولین بــار در جهان
موفق شــدند نــور را در زمان ،بــه طور
همزمان به عقــب و جلو حرکــت دهند.
انهــا می گویند ایــن ازمایــش می تواند
بــه شــکل گیری یــک نظریــه واحــد
از گرانــش کوانتومــی کمــک کنــد.
بــه گــزارش ایســنا و بــه نقــل از الیو
ســاینس ،دانشــمندان بــرای اولین بار
کاری کردنــد که نــور در زمــان به طور
همزمــان به جلــو و عقب حرکــت کند.
این گزارش نشــان می دهد که این روش
جدید که توســط گروهــی بین المللی از
دانشمندان به دست امده است ،می تواند
به ایجاد تکنیک های محاسباتی کوانتومی
جدیــد کمــک کند و بــه دانشــمندان
درک بهتری از گرانــش کوانتومی بدهد.
ایــن مهــم بــه لطــف ترکیبــی از دو
اصــل کــه بخشــی از دنیــای عجیب
و غریــب مکانیــک کوانتومــی را
تشــکیل می دهنــد ،بــه دســت امد.
"تغییرزمانکوانتومی"چیست؟
دو گــروه مســتقل از دانشــمندان،
ازمایش های خــود را در کنــار هم انجام
دادند و به چیزی دســت یافتنــد که ان
را بــه عنوان «تغییــر زمــان کوانتومی»
توصیــف می کننــد کــه در ان یــک
فوتون در هــر دو حالت زمانی به شــکل
همزمان رو بــه جلو و عقب وجــود دارد.
اساســاً ایــن امــر از طریــق همگرایی
برهم نهــی کوانتومی و "تقارن بــار ،توازن
و معکوس پذیری زمان"( )CPTبه دســت
امد که هــر دو از اصول مکانیک کوانتومی
هســتند .به این معنی که خواص فیزیکی
اتم ها و ذرات زیراتمی را توصیف می کنند.
اصلی اســت که بیان می کند هر سامانه ای که
حاوی ذرات باشــد از قوانین فیزیکی یکسانی
تبعیت می کنــد ،حتــی اگر بــار ،مختصات
فضایی و حــرکات انها دقیقاً معکوس شــوند.
به لحاظ ریاضی به دلیل خطی بودن جواب های
خالص معادله شــرودینگر ما می توانیم با جمع
هر حالت دلخواه از حالت هــای خالص دوباره
به یک جواب حالت خالص دســت پیدا کنیم.
این جواب ها عمــود برهم خواهند بــود و این
جواب خــود یک جــواب معادله شــرودینگر
اســت که به ان برهم نهی کوانتومی می گویند.
برهم نهــی معموال بــا ازمایش فکــری گربه
شــرودینگر توصیف می شــود که در ان یک
گربه فرضــی به طــور همزمان زنــده و مرده
در نظــر گرفتــه می شــود ،زیــرا زندگی ان
در دســت یــک رویــداد تصادفــی زیراتمی
اســت کــه هــم اتفــاق می افتــد و هــم تا
زمانی که مشــاهده شــود ،اتفــاق نمی افتد.
تقارن CPTنیز تقارن بنیــادی قوانین فیزیک
تحت تبدیالت همزمــان درهم ریختن بار(،)C
تبدیل تــوازن( )Pو معکوس پذیــری زمان()T
است CPT .تنها ترکیب C ، Pو Tاست که دقیقاً
همان تقارن مشاهده شــده طبیعت در سطح
بنیادین اســت .نظریه CPTمی گوید که تقارن
CPTدر تمام پدیده های فیزیکــی وجود دارد.
هر گروه از دانشــمندان نتایــج ازمایش های
خود را در یک مقاله منتشــر کردنــد که البته
هر دو هنوز مورد بررســی همتا قرار نگرفته اند.
دانشــمندان می گوینــد ،ایــن ازمایش های
جدیــد می تواننــد بــه توســعه نظریــه
یکپارچــه گرانــش کوانتومی کمــک کنند.
انهــا در طــول ازمایشــات خــود ،ذره ای
اصــل اول یعنــی برهم نهــی کوانتومی،
پدیــده ای اســت کــه می گویــد ذرات
کوچک تا زمانی که مشــاهده شــوند ،در
چندین حالــت مختلف وجــود دارند .در
حالــی که اصــل دوم یعنی تقــارن ،CPT
16
شمارهچهارم
اذر ماه1401
فصلنامه اینده پژوهی و توسعه پایداری
از نــور ،یعنــی یــک فوتــون را در حالت
برهم نهی قــرار دادند تا بــه ان اجازه دهند
در زمــان بــه جلــو و عقب حرکــت کند.
برای انجام این کار ،هــر دو گروه یک فوتون
را در امتــداد یــک برهم نهی از دو مســیر
جداگانه از طریق عبور از یک بلور تقســیم
کردند .در حالی که فوتون برهم نهی شده به
صورت منظم در میان بلور حرکت می کرد،
مســیر دیگری نیز بــرای تغییــر قطبش
فوتون تعبیه شــد تا طوری حرکت کند که
گویی در زمان رو به عقب در حرکت اســت.
پس از ان ،دانشمندان فوتون های برهم نهی
شــده را با حرکت دادن انها در بلور دیگری
دوباره ترکیب کردند .انها ســپس قطبش
فوتون را اندازه گرفتند و یک الگوی تداخل
کوانتومی پیدا کردند .تشــکیل این الگو که
از نوارهای روشــن و تیره تشکیل شده بود،
تنها در صورتی امکانپذیر اســت که فوتون
در هر دو جهت در زمان حرکت کرده باشد.
یافته های فیزیکدانان این پــروژه می تواند
امــکان پــردازش پیشــرفته تری را در
محاســبات کوانتومی فراهم کند ،زیرا انها
نشــان دادند کــه تغییرات یــا تلنگرهای
زمانی می تواننــد به درگاه هــای منطقی
برگشت پذیر مرتبط شوند تا امکان محاسبه
همزمان در هر دو جهت زمانی فراهم شود.
ایــن کار همچنین بــه درک جامعه علمی
از دنیــای مکانیــک کوانتومــی می افزاید
و می توانــد بــه رســیدن به یــک نظریه
یکپارچه در مــورد گرانــش کوانتومی که
نظریه نســبیت عــام را با اصــول مکانیک
کوانتومــی تطبیــق دهــد ،کمــک کند. صفحه 16
یک سیاره فراخورشیدی داغ عجیب کشف شد
این بدان معناســت که نیمی از ستاره کمی
ابی تر اســت و نیمــی دیگر کمــی قرمزتر
اســت .بنابرایــن ،اخترشناســان می توانند
جانســن را با اندازه گیری زمانی کــه نور را از
سمت قرمزتر ،ســمت ابی تر و قسمت میانی
بدون تغییر مســدود می کند ،ردیابی کنند.
بر اســاس تحقیقات جدیــد ،ســیاره ای به
انــدازه زمین کــه "جهنم" نامیده می شــود،
به شــدت داغ شــده اســت زیــرا در امتداد
خــط اســتوای ســتاره خــود می چرخــد.
به گزارش ایســنا و بــه نقــل از اس اف ،تمام
ســطح این "ابر زمیــن" اقیانوســی از گدازه
اســت که دمای ان به حــدود ۲۰۰۰درجه
ســانتی گراد می رسد .این ســیاره سنگی که
با نام مســتعار "جانســن"( )Janssenشناخته
می شــود ،یکــی از عجیب وغریب تریــن
ف شد ه است.
سیاره های فراخورشــیدی کش
این سیاره به عنوان سیاره الماس نیز شناخته
می شــود زیرا فضــای داخلی ان سرشــار از
کربن اســت که ســنگ های قیمتی را تحت
فشــار شــدید ایجاد می کند .ایــن اطالعات
جدید توســط یک ابــزار اکتشــاف فضایی
که انــدازه گیری های بســیار دقیقــی از نور
ســتارگان را از ســتاره نزدیک جانسن یعنی
کوپرنیک ،ثبت کرده ،به دســت امده اســت.
این کشــف پیامدهایــی برای شــکارچیان
بیگانه دارد .چنیــن اطالعاتی بــرای یافتن
اینکه چقــدر محیط های مشــابه زمین رایج
هستند و چقدر ممکن است حیات فرازمینی
در کیهــان فــراوان باشــد ،حیاتی اســت.
"لیلــی ژائــو" ( )Lily Zhaoمحقق ارشــد این
مطالعه و پژوهشــگر مرکز موسسه فالتیرون
گفت :ما در مورد اینکه چگونــه این منظومه
چنــد ســیاره ای بــه وضعیت فعلــی خود
رســیده اســت اطالعاتی به دســت اوردیم.
دیگر سیارات کوپرنیک در مسیرهای مداری
متفاوتی قــرار دارند که حتــی هرگز از
بین ســتاره و زمین عبــور نمی کنند.
اندازه گیری های نور با حرکت جانســن
بین زمین و ستاره بســیار اندک تغییر
می کــرد .این نشــان می دهــد که این
سیاره در مداری نســبتا خنک تر شکل
گرفته اســت و در طول زمــان به ارامی
به ســمت کوپرنیک حرکــت می کند.
دکتــر ژائو می گوید ،مســیر جانســن
بــا نزدیک تــر شــدن تغییــر می کند.
دانشمندان امیدوارند مطالعه انها درک
دانشــمندان از چگونگی شکل گیری و
حرکت ســیارات در طول تمام زمان ها
را بهبود بخشد .جانســن در سال ۲۰۰۴
کشف شد و به اولین سیاره "ابر زمین"
شــناخته شــده تبدیل شــد .جرم این
سیاره حدود هشــت برابر جرم سیاره ما
و اندازه ان نیز دو برابر پهنای ســیاره ما
اســت .جو ان غنی از هیدروژن اســت.
هلیوم و به طور بالقوه سیانید هیدروژن
نیز در ان وجود دارد .این اولین ســیاره
فراخورشیدی اســت که می شناسیم و
با وجود ســطح جهنمی اش ،جــو دارد.
مدار جانسن دارای حداقل شعاع تقریبا
دو میلیون کیلومتر است .ستاره شناسان
معتقدند این سیاره حدود هشت میلیارد
سال پیش شکل گرفته است .مدار ان به
قدری به دور کوپرنیک نزدیک است که
اخترشناســان در ابتدا به وجود ان شک
کردند .همانطور که کوپرنیک می چرخد،
نیمی از ان ستاره به سمت ما می چرخد
و نیمی دیگر در حال دور شــدن است.
فصلنامه اینده پژوهی و توسعه پایداری
با این حال ،تفاوت حاصل در نور ســتارگان
تقریبا بی اندازه کوچک است .این پیشرفت از
طیف ســنج با دقت باال ""EXPRESحاصل شد.
این ابزار که در مکان قرارگیری تلسکپوپ �Low
ell Discoveryدر اریزونا قرار دارد ،حساسیت
مورد نیــاز بــرای مشــاهده جابجایی های
کوچــک قرمــز و ابــی را ارائــه می دهــد.
اندازه گیری هــای EXPRESنشــان داد کــه
مدار جانســن تقریبا با اســتوای کوپرنیک
همسو اســت و این مسیری اســت که ان را
منحصربه فــرد می کند .به گفتــه محققان
این برهم کنش ها جانســن را به سمت مکان
جهنمــی کنونی اش ســوق داده اســت .با
نزدیک شدن جانســن به کوپرنیک ،گرانش
ستاره به طور فزاینده ای مسلط تر شده است.
از انجایی کــه کوپرنیک در حــال چرخش
اســت ،نیروی گریز از مرکز باعث شد بخش
میانی ان کمی به ســمت بیــرون برامده و
باال و پایین ان صاف شــود .این روی گرانش
احساس شده توسط جانســن تاثیر گذاشت
و ســیاره را به سمت استوای ســتاره کشاند.
ژائــو می گویــد :امیدواریــم منظومه های
ســیاره ای مشــابه ســیاره های خودمان را
پیدا کنیم و سیســتم هایی را کــه می دانیم
بهتر درک کنیم .ابــر زمین ها ،رایج ترین نوع
سیاره در کهکشان ما هســتند ،اگرچه هیچ
کدام در منظومه شمســی ما وجــود ندارند.
انها ابــر زمین نامیــده می شــوند زیرا جرم
انها از جهان ما بیشتر اســت اما از غول های
گازی منظومه شمســی کوچک تر هستند.
درک بیشــتر ابر زمین هــا باید بــه معنای
درک بیشــتر از رایج ترین نوع سیارات باشد.
یافته هـ�ای ایـ�ن مطالعـ�ه در مجلـهه "�Na
شــد.
"ture Astronomyمنتشــر
اذر ماه 1401
شمارهچهارم
17 صفحه 17
گزارش
ماجرای ۳۶۰نفر در ناسا!
قطعا رفتن بــه فضا و تجربه زیســتن در
محیطی کامال متفاوت ،شــگفت انگیز و
رویایی اســت اما تاکنون بــه این موضوع
فکــر کرده اید کــه اگر یک فــرد بخواهد
این رویا را بــه واقعیت تبدیل کند باید چه
مراحلی را پشت ســر بگذارد؟ در این خبر
نگاهی به مراحلی که یک فرد می بایســت
برای طی کردن این مسیر پر فراز و نشیب
طی کند تــا به فضــا بــرود ،انداخته ایم.
به گزارش ایســنا ،تمام افراد با هر وضعیت
جســمی و روحی می توانند به دانشــگاه
بروند و در رشــته تحصیلی مــورد عالقه
خود به تحصیل بپردازنــد اما این موضوع
درباره فضانورد شــدن صدق نمی کند چرا
که کســی که می خواهد فضانورد شــود،
باید از ویژگی هــای جســمانی و روحی
مناســبی برخــوردار باشــد .فضانوردان
افرادی هســتند که دامنــه فعالیت های
انها به اکتشافات انســانی در فضا محدود
می شــود و ملموس ترین بخــش فعالیت
انها در مدار نزدیک زمین است ،اما بخش
بزرگی از عمر فضانــوردان روی زمین و در
راه امــوزش و تمرین اماده ســازی برای
انجام ماموریت های فضایی صرف می شود.
یک داوطلب فضانوردی بایــد عاری از هر
18
شمارهچهارم
اذر ماه1401
نوع بیماری ،اعتیاد به مواد مخدر ،الکل
و سیگار باشــد و پیش از هر چیز باید
تست های پزشــکی و یا تست پزشکی
نیروی هوایی کشور خود را با موفقیت
پشت ســر بگذارد .یک داوطلب باید
دید بینایی باال ،عاری از اختالل روانی
و دارای اندام هــای حرکتی و مفاصل
با عملکرد نرمال باشــد .یک داوطلب
همچنیــن بایــد تســت توانایی های
ذهنــی ،شــخصیتی و شــناختی را
با موفقیت پشــت ســر بگــذارد و در
محیط های ســخت به طور موثری به
صورت خردمندانه و اجتماعی کار کند.
بســیاری از کودکان با خیره شدن به
اسمان شــب بزرگ می شوند و رویای
تبدیل شــدن به فضانوردانی را در سر
می پرورانند که جسورانه به ماه و فراتر
از ان می روند اما برای به دست اوردن
ان شــغل ،فضانوردان واجد شــرایط
باید یک فراینــد انتخابــی رقابتی را
طی کنند .ناســا در کالس فضانوردان
ناســا در ســال ،۲۰۲۱اعالم کرد که
از بین بیش از ۱۲هــزار متقاضی تنها
۱۰نامــزد را انتخــاب کرده اســت.
طبق گفته ناسا ،الزامات اساسی شامل
فصلنامه اینده پژوهی و توسعه پایداری
شــهروندی ایاالت متحــده و دارا بودن
مدرک کارشناسی ارشد در رشته علوم،
فناوری ،مهندســی و ریاضــی()STEM
مانند مهندســی ،علوم زیســتی یا علوم
کامپیوتر الزم اســت .فضانوردان باید در
شرایط خوبی باشــند و بتوانند امتحانات
بدنی سخت ناسا را پشت ســر بگذارند.
ناسا اظهار کرده از ســال ۱۹۵۹تاکنون
تنها ۳۶۰نفر موفق شــده اند عضو گروه
فضانوردان ناسا شوند .برای تبدیل شدن
به یک فضانــورد کامال واجد شــرایط،
دو ســال اموزش از جمله شــیرجه در
یــک اســتخر غول پیکــر الزم اســت.
از زمانی که ناسا اولین گروه از فضانوردان
خــود را در ســال ۱۹۵۹اعــام کرد،
بیــش از ۳۵۰نفر تاکنون به این شــغل
دســت یافته انــد" .ان مک کلین"(Anne
)McClainفضانورد ناســا در یک پســت
وبالگی در ســال ،۲۰۲۰انچه را که این
اژانس فضایی در میــان افراد عالقه مند
به این رشــته به دنبال ان می گردد را در
چند کلمــه خالصه کرد :ســازگار ،قابل
اعتماد ،سرســخت و جزئیات گرا باشید.
در طول مســابقه فضایی(رقابت دوران صفحه 18
جنگ ســرد بین ایاالت متحده و اتحاد
جماهیر شــوروی برای اولین اکتشاف
فضا) مــردان نظامی در صف نخســت
برای فضانورد شــدن قرار داشــتند .تا
به امــروز ۱۲ ،نفری کــه روی ماه قدم
گذاشته اند ،همگی مردان سفیدپوست
بوده اند .بــا این حال ،ســپاه فضانوردان
ناســا متنوع تر شــده اســت و در طول
ماموریت ارتمیس در ســال ،۲۰۲۴این
اژانس فضایی قصد دارد اولین زن و فرد
رنگین پوســت را بر روی ماه فرود اورد.
ارتمیس ،۱نخســتین ماموریت پروژه
ارتمیس است که بامداد چهارشنبه ۱۶
نوامبر پرتاب شد .موشک بزرگ "سامانه
پرتاب فضایی"( )SLSناسا با موفقیت یک
کپسول بدون سرنشین "اوریون"()Orion
را بــه همــراه گروهی از کیوب ســت ها
بــا هــدف انجــام دادن ماموریت های
علمــی مختلف به اعماق فضا فرســتاد.
پــس از فراینــد انتخــاب ،نامزدهای
فضانوردی ناســا کــه با نــام" "ASCAN
شناخته می شوند ،یک دوره اموزشی دو
ساله را برای تبدیل شدن به فضانوردانی
کامــا واجــد شــرایط می گذراننــد.
اژانس فضایــی فضانوردان خــود را در
محیط های مختلف از جمله استخرهای
عظیــم و بیابان هــای داغ امــوزش
می دهد تا توانایی انهــا را ازمایش کند.
در طــی این عملیــات فضانــوردان در
یک اســتخر بزرگ سرپوشــیده با یک
فضاپیمــای غوطــه ور بــرای تمریــن
پیــاده روی فضایی شــناور می شــوند.
فضانــوردان بــرای اماده شــدن برای
سفرهای فراتر از محدوده یک فضاپیما،
زیر اب در استخرهای بزرگ سرپوشیده
تمرین می کنند .غواصی در اســتخرها،
محیــط ریزگرانش یا شــرایط بی وزنی
را کــه فضانــوردان هنــگام کار در فضا
تجربــه خواهند کــرد ،شبیه ســازی
می کنــد .فضانــوردان بــا اســتفاده از
پیکرنمــای( )mock-upsفضاپیمــا در
اســتخر ،پیاده روی فضایی و زمانی که
فضاپیمــا را ترک می کنند تــا در خالء
فضــا کار کننــد را تمریــن می کنند.
ناسا مدرن ترین اموزش های پیاده روی
فضایی را در ازمایشــگاه شناوری خنثی
در مرکز فضایی جانسون در هیوستون،
تگزاس انجام می دهد .این استخر عظیم
که به گفته ناســا حــاوی ۶.۲میلیون
گالن اب اســت یک پیکرنمــای جزئی
از ایســتگاه فضایــی بین المللــی()ISS
دارد ،بــه طــوری کــه فضانــوردان
می توانند با استفاده از ســخت افزار در
یک محیط بــدون وزن تمریــن کنند.
غواصان در ازمایشــگاه شناوری خنثی
ناســا چراغ هــا را خامــوش کردنــد تا
انچــه را که یــک فضانــورد ماموریت
ارتمیس ممکن اســت در قطب جنوبی
مــاه تجربه کند ،شــبیه ســازی کنند
خنثی(Neutral
ازمایشــگاه شــناوری
)Buoyancy Laboratoryیــا بــه طــور
مخفف( ،)NBLیک ازمایشــگاه تمرینی
برای فضانوردان اســت که در تاسیسات
اموزشــی ســونی کارتر واقع در مرکز
فضایــی جانســون در هیوســتون،
تگزاس واقع شده اســت .این ازمایشگاه
دارای یک اســتخر بزرگ سرپوشــیده
به طول ۲۰۲فــوت( ۶۲متــر) ،عرض
۱۰۲فوت( ۳۱متــر) و عمق ۴۰فوت ۶
اینچ( ۳۴-۱۲متر) است که جهت تمرین
راهپیمایی های فضایی استفاده می شود.
در مراحل بعــدی فضانوردان با ســوار
شــدن در هواپیمایی بــرای تمرین بی
وزنــی و غلبه بر حالت تهوع موســوم به
نام "دنباله دار تهــوع"( )vomit cometبی
وزنی را تجربــه می کنند .به گفته اژانس
فضایی امریکا ،برنامه تحقیقاتی کاهش
گرانش ناســا در ســال ۱۹۵۹اغاز شد.
به عنوان بخشــی از ان ،فضانــوردان با
پرواز در یک هواپیمــای دارای گرانش
صفر ،معــروف بــه "دنبالــه دار تهوع"،
تمرین می کنند .به گفته ناسا ،مسافران
هواپیما از طریــق الگــوی صعودهای
شیب دار و شــیرجه های تند ،حدود ۲۵
ثانیــه گرانش صفر را تجربــه می کنند.
به گفتــه اژانــس فضایی امریــکا این
فصلنامه اینده پژوهی و توسعه پایداری
برنامه در طول سال ها شــامل چندین
نوع هواپیمــا از جملــه هواپیمای -KC
A ۱۳۵ناســا بــود که در ســال ۲۰۰۴
بازنشسته شــد .در ســال ،۲۰۰۸یک
شـ�رکت خصوصی به نـ�ا م "�Zero Grav
"ity Corporationعملیــات پروازهــای
جاذبــه صفر ناســا را به عهــده گرفت.
این هواپیمــا همچنین بــه عنوان یک
ازمایشگاه شناور عمل می کند .محققان
در ایــن پروازهــا مطالعات پزشــکی و
ازمایش های بیماری حرکــت را انجام
می دهنــد ،زیــرا مانورهــای هماننــد
تــرن هوایــی اغلــب باعث می شــود
مســافران احســاس بیمــاری کنند.
گاهی اوقات ،ایــن هواپیما میزبان چند
بازیگر هالیوود نیز بوده است .برای مثال
بازیگران تام هنکس ،کوین بیکن و بیل
پکستون صحنه های گرانش صفر فیلم
"اپولو "۱۳در سال ۱۹۹۵را در هواپیمای
دنباله دار تهــوع فیلمبــرداری کردند.
فضانوردان در صورت فــرود اضطراری،
تمرینــات طاقــت فرســای زنــده
ماندن در صحــرا را تحمــل می کنند.
از زمــان اغــاز ماموریــت مرکــوری
۷در ســال ،۱۹۵۹فضانــوردان ناســا
تکنیک هــای بقــا را در صورتــی کــه
مجبــور بــه فــرود اضطــراری در یک
منطقه دورافتاده شــوند ،یاد گرفته اند.
در ســال ،۱۹۶۴فضانــوردان اپولــو
۱۱بــه نوادا ســفر کردند تا ســه روز را
در بیابــان گــرم و خشــک بگذرانند و
مهارت هــای بقــا را تمرین کننــد .در
تصویر بــاال ،انهــا لباس هایــی به تن
دارند که از چتر نجات ســاخته شــده
اســت تا در گرمای بیابان خنک بمانند.
فرانــک بورمــن ،نیــل ارمســترانگ،
جــان یانــگ و دیــک اســایتون
در طــول تمریــن زنــده مانــدن در
صحــرا نــوادا در ۱۳اوت ۱۹۶۴
فضانــوردان ناســا در بیابــان اموزش
می بینند زیرا ان محیط بســیار شــبیه
به یک ســیاره بیگانه اســت .به عنوان
اذر ماه 1401
شمارهچهارم
19 صفحه 19
گزارش
بخشــی از اموزش ماموریت های موشکی ماه
ارتمیــس ،اژانس فضایی امریــکا اعالم کرد
که دو امــوزش میدانی در صحــرای اریزونا
که شبیه به ماه اســت -برگزار خواهد کرد.فضانورد "فرانکلین اســتوری ماســگریو" در
حــال جمــع اوری و تصفیــه اب در حیــن
تمرین زنده ماندن در یــک صحرا در نزدیکی
پاســکو ،واشــنگتن در ۵اوت ۱۹۶۹اســت
فضانوردان در سال های اولیه بر روی یک ابزار
منحرف کننده اموزش می دیدند که این ابزار
حاالت یک فضاپیما در حــال چرخش خارج
از کنتــرل را تقلید می کرد .در طول مســابقه
فضایی ،فضانــوردان بر روی یــک ابزار چند
محوره اموزش می دیدند که انها را در ترکیبی
از چرخش هــا بــا ســرعت ۳۰دور در دقیقه
به اطــراف می چرخاند .این ابزار که دســتگاه
گیمبال( )gimbalنامیده می شود ،برای عادت
دادن فضانــوردان به مواقــع گمراه کنند ه که
فضانوردان هنگام غلتیــدن فضاپیما در فضا
تجربه می کنند ،طراحی شــده اســت.
گیمبــال( )Gimbalیــک پشــتیبان
چرخشــی و لوالماننــد اســت کــه
شــرایط گــردش و چرخش یک شــی
دور یــک محــور را فراهم می ســازد.
جان گلن ،فضانــورد پــروژه مرکوری،
در ویدئویــی از مرکز تحقیقــات گلن
ناســا کــه در ســال ۲۰۱۶در یوتیوب
منتشــر شــد ،گفــت :ایــن یکــی از
ازمایش هــا یــا تمرین های اموزشــی
ســخت گیرانه ای بــود کــه مــا انجام
دادیــم .از ان گیمبــال متنفــر بودیم.
هفــت فضانــورد ماموریــت اصلــی
مرکــوری و ۱۳زن ماموریــت مرکوری
۱۳در ســال ۱۹۶۰در گیمبال اموزش
دیدند .ناســا دیگر از این ابزار چرخشی
برای امــوزش فضانــوردان اســتفاده
نمی کنــد ،زیــرا فضاپیماهــای مدرن
این اژانس فضایی به فضانــوردان برای
کنترل چرخــش خــود نیــاز ندارند.
در مرحلــه ای دیگر فضانــوردان تحمل
خــود را برای نیروی گرانشــی شــدید
روی یک ماشــین چرخشــی ازمایش
می کننــد .در اوایــل اموزش ،ناســا از
یک ماشــین بزرگ به نام ســانتریفیوژ
انســانی( )human centrifugeبــرای
ازمایش اســترس گرانشــی بــر روی
فضانوردانی که برای اولین بار برای رفتن
به ماه اموزش می دیدند ،اســتفاده کرد.
این ســانتریفیوژ انســانی یــک بازوی
چرخــان دارد کــه در انتهــای ان یک
کپســول می تواند انســان را نگه دارد.
همانطــور کــه ماشــین می چرخــد،
فضانوردان تحمل خــود را برای تجربه
نیروی گرانشی شدید ازمایش می کنند.
گلــن در خاطــرات خــود در ســال
۲۰۰۰نوشــت :در انتهــای ان بــازوی
بلنــد می چرخیــدم ،مــن در انجا به
عنوان یک خوکچه هنــدی برای انچه
ممکن اســت یــک انســان در هنگام
پرتاب بــه فضا یــا ورود مجــدد به جو
بــا ان مواجه شــود ،عمــل می کردم.
گام بعدی برقراری ارتباط با روانشناسان
در فضــا بود کــه به فضانــوردان کمک
می کرد تا با محیط بســیار پر اســترس
ســازگار شــوند .فضانــوردان تحــت
غربالگری روانشناختی و روانپزشکی قرار
می گیرند تا افرادی که برای سفر فضایی
مناسب نیســتند ،از گروه حذف شوند.
رفتن بــه فضــا فوق العاده پر اســترس
است .در ســال ،۲۰۱۶برنامه تحقیقات
انسانی ناســا گزارشی منتشــر کرد که
نشــان مــی داد خدمــه ماموریت های
سرنشــین دار ،تغییراتی در خواب ،قرار
گرفتن در معرض تشعشــع ،جابجایی
گرانــش و دوره هــای طوالنی انــزوا را
تحمــل می کنند .پس از تبدیل شــدن
به فضانــورد ،خدمه ایســتگاه فضایی
بین المللی مرتبا از طریق کنفرانس های
ویدئویی خصوصی با کارکنان پزشــکی
20
شمارهچهارم
اذر ماه1401
فصلنامه اینده پژوهی و توسعه پایداری صفحه 20
از جمله روان شناســان صحبــت می کنند.
تعداد ســفرهای فضایی در حــال افزایش
یافتن هستند و بشر به سکونت بلندمدت و
حتی دائمی در فضا فکر می کند اما باید دید
که تحقق این هدف تا چه اندازه امکان پذیر
است .دانشــمندان حوزه پزشکی فضا برای
ایجاد یک پایــگاه داده بین المللی در مورد
اثرات بلندمدت پروازهای فضایی بر سالمتی
تالش می کننــد .این کار بــرای محافظت
از سالمتی و عملکرد سرنشــینان کنونی و
اینده ســفرهای فضایی و همچنین ترسیم
عواقب بلندمدت مرتبط با سالمتی اعضای
بازنشسته در سراســر جهان ضروری است.
با در نظــر گرفتن اهداف بلندپروازانه ناســا
برای فرســتادن انســان به مــاه و مریخ در
اینده ای نه چندان دور ،حفظ سالمت روان
فضانــوردان یک چالش پایــدار خواهد بود.
نگاهی به چالش ها و تمرینات فشرده
فضانوردایرانیناسا
"یاســمین مقبلی" متولد ســوم تیر ۱۳۶۲
خورشیدی ،خلبان و سرگرد نیروی دریایی
امریکا و فضانورد ایرانی-امریکایی ناسا
اســت .وی بیش از دو هزار ساعت پرواز
با ۲۵نوع هواپیمای مختلف را در سابقه
کاری خــود دارد .یاســمین مقبلی در
ســال ۲۰۱۷میالدی به عنوان فضانورد
ناسا انتخاب شد ،وی در رشته مهندسی
هوافضــا در دانشــگاه ام ای تی تحصیل
کرده و کارشناســی ارشــد خود در این
رشته را در مدرســه عالی نیروی دریایی
امریکا در کالیفرنیا به پایان رسانده است.
رویــای مقبلی بــرای فضانورد شــدن
بــه کالس ششــم بازمی گــردد؛ زمانی
کــه او گزارشــی دربــاره "والنتینــا
،)Valentina
ترشــکووا"(Tereshkova
فضانورد روسی و نخســتین زن در فضا
تهیه کــرد .او گفت به خاطــر می اورد
که مــادرش در تهیــه لبــاس فضایی
بــه او کمــک می کــرد تــا ان را برای
ارائه گزارش خــود در کالس بپوشــد.
او بــه عنــوان یک خلبــان ،بیــش از
۱۵۰ماموریــت را انجــام داده و
۲۰۰۰ســاعت زمــان را در بیــش از
۲۵هواپیمای مختلف گذرانده اســت.
چندی پیــش او با انتشــار تصویری دو
نفره با "اندریاس موگنســن"(Andreas
)Mogensenنوشــت :یکی از مواردی که
بیشــتر از همه در مورد امــوزش دیدن
برای ماموریت مــان دوســت دارم این
اســت که هر روزش متفاوت است .هفته
گذشــته" ،اندریاس موگنســن" و من
اموزش پیاده روی فضایی را در ازمایشگاه
شــناوری خنثــی(Neutral Buoyancy
)Laboratoryپشــت ســر گذاشتیم .در
همان هفته من به تمرین عملیات پرواز
ازاد برای گرفتن یــک فضاپیمای باری
سیگنوس( )Cygnusشــرکت " نورثروپ
گرومــن "( )NorthropGrummanدر
شبیه ســاز "کوپوال"( )Cupolaپرداختم.
بی صبرانه منتظرم تا ببینم هفته ی پی
ش
رو چه چیزی با خود بــه همراه می اورد.
او در مــاه مارس ،بــه عنــوان فرمانده
ماموریت "کرو )۷-Crew( "۷به ایستگاه
فضایی بین المللــی انتخاب شــد .این
نخســتین پرواز فضایی بــرای مقبلی
خواهد بود که در ســال ۲۰۱۷فضانورد
ناسا شد .انتظار می رود این ماموریت در
پاییز ســال ۲۰۲۳میالدی انجام شود.
فصلنامه اینده پژوهی و توسعه پایداری
اذر ماه 1401
شمارهچهارم
21 صفحه 21
یوفوهاچگونهشناساییمی شوند؟
گزارش
گروه مطالعه و اطالعــات در مورد پدیده های
ناشناس هوافضا( )GEIPANدر ۴۵سال گذشته
در فرانسه در حال بررســی پدیده های هوایی
ناشناس( )UAPsاســت که در زبان عام بیشتر
به عنوان بشــقاب پرنده شــناخته می شوند.
به گزارش ایســنا ،در این گزارش به تشــریح
فرایند سه مرحله ای یک اژانس فضایی برای
بررســی یوفوها یا همان پدیده هــای هوایی
ناشــناخته که رویدادهایی غیرعادی هستند
و توسط شاهدان عینی مشــاهده می شوند و
به ظاهر غیرقابل توضیح هستند ،می پردازیم.
گروه مطالعه و اطالعــات در مورد پدیده های
ناشــناس هوافضا( )GEIPANبه همــراه مرکز
ملــی مطالعــات فضایــی فرانســه()CNES
توســط ناســا دعوت شــده اند تا فعالیت ها و
روش هــای کاری خــود را در مقابل یک تیم
مســتقل تازه تاســیس که داده های مربوطه
را مطالعه می کننــد و روش هایی برای تجزیه
و تحلیــل پدیده هــای غیرعادی مشــاهده
شــده در اســمان ایجاد می کنند ،ارائه کند.
گروه GEIPANکه در ســال ۱۹۷۷تاســیس
شــده ،تیمی متشــکل از چهــار متخصص
اســت که وظیفــه جمــع اوری گزارش های
22
شمارهچهارم
اذر ماه1401
مشــاهده مســتقیم ،انجام نظرسنجی،
انتشــار مطالعــات ،مدیریــت
سیســتم های کامپیوتــری و نظــارت
بر عملیات ســازمان را بر عهــده دارند.
CNESنیــز متکی به پرســنل ،تخصص
و اســتعدادهای خارجــی اســت که با
بازرســان ،کارشناســان و موسســات
متعددی از جمله نیروی هوایی فرانسه،
ژاندارمــری ملی و نیروی پلیــس ،اداره
کل هوانــوردی غیرنظامــی ،مرکز ملی
تحقیقات علمی و خدمات هواشناســی
ِمتِئــوی فرانســه در ارتبــاط اســت.
وجود "نیــروی یوفــو" در فرانســه در
ســال های اخیر با ســریال درام کمدی
موســوم بــه Ovniکــه یــک اصطالح
فرانسوی برای بشــقاب پرنده ها است،
به تخیل محبــوب این کشــور تبدیل
شــده اســت .این مجموعه ،تجهیزات
مــورد اســتفاده بــرای پژوهش هــای
GEIPANرا بــه تصویر می کشــد که ما از
ان برای ایجاد شبیه ســازی پدیده های
توصیــف شــده در گزارش هــای
شــاهدان عینــی اســتفاده می کنیم.
فصلنامه اینده پژوهی و توسعه پایداری
UAPدقیقا چیست؟
پدیده های هوایی ناشــناخته رویدادهای
غیرعادی هســتند که توســط شــاهدان
عینــی مشــاهده می شــوند و بــه ظاهر
غیرقابــل توضیح هســتند .انهــا اغلب به
شــکل یک نور درخشــان ظاهر می شوند.
توضیح هــای ســاده ای را می تــوان برای
بیــش از ۶۰درصــد UAPهــا یافــت.
انها معموالً فانوس هــای کاغذی ،بالن های
مهمانی ،بالن هــای هوای گــرم ،هواپیما،
ماهواره هــا ،شهاب ســنگ ها ،ســتاره ها،
ســیاره ها و غیــره هســتند .در حالی که
این اتفاقات ممکن اســت ســاده یا پیش
پا افتــاده به نظر برســند ،مهم اســت که
به خاطر داشــته باشــید که هر یک از این
مشاهدات ثبت شده جنبه عجیب ،منحصر
به فرد یا قابــل توجهی را نشــان می دهد.
گــروه GEIPANســاالنه ۷۰۰گــزارش از
شــاهدان عینی جمــع اوری می کند که
۱۵۰تا ۲۰۰مــورد به عنــوان تحقیقاتِ
باز باقی می ماننــد .هر کســی می تواند با
اسـ�تفاده از فرم موجود در وب سای ت �GEI صفحه 22
شکار « گرداب ستارگان» در فضا
PANیک گزارش به این گروه ارســال کند.
ویژگی ظاهری یک رویداد ممکن اســت به
محیط و شــرایط مشاهده بســتگی داشته
باشــد که ممکن است شامل شــرایط کم
نور ،عــدم وجود صــدا ،تالطم جــوی که
باعــث چشــمک زدن عجیب ســتارگان
می شــود یــا نــور خورشــید کــه از یک
هواپیمای دور منعکس می شــود ،باشــد.
همچنین مشــاهده های دیدنی تری مانند
ظاهر شدن شهاب سنگ ها در حال شکستن
و انفجــار در جو وجــود دارد .یکــی از این
رویدادهای غیرمعمول زمانی بود که خوشه
ماهواره ای اســتارلینک وارد مدار زمین شد
و گزارش های متعــددی از جابجایی نقاط
روشن پشت سر هم و یک "گوی درخشان"
ارائه شــد .مجموعه این نورها در واقع شامل
۵۰تا ۶۰ماهواره بودند که در هنگام غروب
یا طلوع خورشید ،زمانی که اسمان تاریک تر
اســت ،نور خورشــید را منعکس می کنند.
گوی درخشــان نیز مربوط بــه مرحله دوم
موشــک فالکون ۹بود که این ماهواره ها را
به مدار زمین فرســتاده بود .پیشــرانه های
ایــن فضاپیما هــر یــک تــا دو ثانیه یک
حبــاب گازی ایجاد می کردند که ســپس
بــا بازتاب نور خورشــید به صــورت گویی
درخشان در اسمان شــب ظاهر می شدند.
گزارش هــا از UAPها همچنیــن می توانند
نتیجه یک تفسیر اشــتباه ساده باشند .یک
ستاره شناس اماتور ممکن است تصویری با
کیفیت از یک درخشش در اسمان بگیرد ،اما
برنامه های معروف ستاره شناسی اطالعات
کافی برای ارائه توضیح در مورد ان نداشــته
باشــند ،چرا که به عنوان مثــال تنها بخش
نظارت فضای داخلــی CNESمی تواند وجود
مرحله ای از موشک را که پرتوهای خورشید
را منعکــس می کند ،اثبات کنــد .حتی نور
سوســوزن یک فانوس کاغذی ممکن است
به عنوان یک شــیء که با ســرعت بســیار
زیــاد در اســمان می چرخد ،دیده شــود.
پژوهشــگران می گوینــد ،ما بــرای درک
و توضیــح مشــاهداتی کــه GEIPAN
دریافت می کنــد ،به ابزارهــا و برنامه های
کاربــردی در طیف وســیعی از حوزه ها ،از
هوانــوردی گرفتــه تــا هوافضا(ماهواره ها
و زباله های فضایــی) ،نجوم(ســتارگان و
شهاب ســنگ ها) ،هواشناســی ،پردازش
تصاویر و مــوارد دیگــر تکیــه می کنیم.
انهــا می گویند ،توضیحــات منطقی برای
حدود دو ســوم از پدیده های مشاهده شده
یافت می شود ،اما یک ســوم باقی مانده به
دلیل کمبود اطالعات برای تجزیه و تحلیل
و ارائه توضیح ،حل نشــده باقــی می مانند.
ســپس "موارد "Dوجود دارنــد که حدود
ســه درصــد از مشــاهده ها و گزارش هــا
را شــامل می شــوند که به موجــب ان ما
اطالعات کافی از انها داریــم ،اما توضیحی
برای انهــا پیدا نکرده ایم .این زمانی اســت
کــه همــه فرضیه هایــی را کــه تدوین و
تحلیــل کرده ایــم ،غیرقطعــی می دانیم.
روش GEIPAN
هدف GEIPANروشن اســت :ارائه یا تالش
برای ارائه پاسخی منطقی برای اتفاقات که
مورد سوء تفاهم ،غیرعادی و گاهی تماشایی
هســتند و توضیح دالیل بی قاعدگی انها.
پژوهشگران می گویند ،ســه مرحله اصلی
برای دســتیابی به این هدف وجــود دارد.
در اصل ،ما گزارش های شــاهدان عینی را
جمع اوری می کنیــم ،مطالعات فنی انجام
می دهیــم و گزارش هــای تحلیلــی را در
وب ســایت GEIPANمنتشــر می کنیم ،در
عین حال که همیشــه از ناشــناس ماندن
شــاهدان عینی اطمینان حاصل می کنیم.
هر ماموریت با یک گزارش شروع می شود،
خواه از طریق وب سایت به ما ارسال شود یا
به پلیس محلی گزارش شده باشد .رویدادها
چه با عکس و چه با فیلم شکار شده باشند،
همیشه شامل داده های خاصی هستند که
توسط یک یا چند انســان مشاهده شده اند.
گاهی اوقــات یک گــزارش ،کیفیتی عالی
دارد ،اما عواملی مانند احساسات ،خاطرات
و باورهای بیننده می تواننــد ادراک وی را
تغییر دهند و حتی واقعیت را تحریف کنند.
فصلنامه اینده پژوهی و توسعه پایداری
اولویت ما فیلتر کردن این موضوع اســت تا
داده های واقعــی را از گــزارش جدا کنیم.
در ادامــه ،روایــت شــاهدان عینــی و
ســازگاری ان را بــا واقعیــات بررســی
می کنیــم .با افزایــش کیفیــت و کمیت
اطالعات گزارش شــده ،بی قاعدگی و غیر
قابل توضیح بــودن ان کاهــش می یابد.
در این مرحلــه از پایــگاه داده کامپیوتری
GEIPANبه همراه انبوهی از اپلیکیشــن ها
و نــرم افزارهــای فنی اســتفاده می کنیم
که شــامل ابزارهای عمومــی و تخصصی
توســعه یافته توسط شــرکای ما ،به ویژه
نیــروی هوایــی فرانســه بــرای بازتولید
مســیرهای پرواز ،ســازمان هواشناســی
بــرای ترســیم دقیــق شــرایط اب و
هوایــی و CNESبــرای ردیابــی ماهواره ها
و زباله هــای فضایی بــا دقت باال اســت.
در نهایــت ،ما گاهــی اوقــات کار میدانی
انجام می دهیــم که به ما امــکان می دهد
شــرایط مشــاهده را بــا دقت بیشــتری
تجزیــه و تحلیــل کنیم و یــک مصاحبه
شــناختی با شــاهد عینی انجــام دهیم.
هدف مــا در این مصاحبه ها این اســت که
اطالعــات را کامل کنیــم و مطمئن ترین
اطالعــات ممکــن را اشــکار کنیــم و
در عیــن حــال ان را تحریــف نکنیــم.
این یک روش ارزشــمند در GEIPANاست
که توسط روانشناس متخصص ما طراحی
شــده اســت .همچنین در موارد پیچیده،
کارشناسان چند رشــته ای ما برای کمک
به پیشبرد مطالعه و تصمیم گیری جمعی
در مــورد نتیجه گیری احضار می شــوند.
اکنــون GEIPANفرانســه بــا همــکاری
کارشناسان مستقل ناسا در ماه های اینده،
روش های خود را به تفصیل شرح می دهند
و داده ها و اطالعــات خود را به اشــتراک
خواهند گذاشــت .این همــکاری به هر دو
گروه اجازه می دهد تــا پدیده هایی را که در
برابر توضیح مقاومت می کنند ،بررسی کنند
و همچنین خطرات هوایی مرتبط را بررسی
کننــد و توصیه هــا و دســتورالعمل هایی
بــرای پژوهش هــای اتــی تهیــه کنند.
اذر ماه 1401
شمارهچهارم
23 صفحه 23
هوشمصنوعیالفابتنویسندهشد
گزارش
دراسترالیا؛
کارمنداناپلاعتصاب
میکنند
رهبــران اتحادیــه کارگــری اعــام کــرده اند
۲۰۰کارمنــد اپــل در اســترالیا مشــغول اماده
ســازی هســتند تــا قبــل از کریســمس برای
شــرایط کاری و دســتمزد بهتر اعتصــاب کنند.
به گزارش خبرگــزاری مهر بــه نقــل از رویترز،
چنین اقدامی به فروش و ســرویس رسانی تولید
کننده ایفون در این کشــور اســیب می رســاند.
۲۰۰نفــر از ۴هزار کارمنــد اپل در اســترالیا در
این اعتصاب کــه کمتــر از ۲روز طــول خواهد
کشــید ،شــرکت می کنند .این درحالی اســت
که فعالیت شــرکت فناوری امریکایــی به دلیل
تنــش هــای کارگــری در واحــد اصلــی تولید
ایفــون در چین با اختالالتی روبرو شــده اســت.
اعضای اتحادیه کارگری خرده فروشــی و فســت
فود اســترالیا خواســتار ســاعت کاری مشخص،
۲روز تعطیالت اخر هفته و مبلغــی توافقی بابت
افزایش دستمزد ساالنه شــده اند .جاش کولینان
دبیر این اتحادیه می گوید :اعتصاب کریســمس
امسال راهی برای اعضای ما اســت تا زمانی را که
باید با خانواده و دوستانشــان بگذراننــد ،باز پس
گیرند .از ســوی دیگر بخش مدیریت همچنان از
اعطای حقوق اولیه به کارمنــدان امتناع می کند.
او در ادامــه افــزود :روز دوشــنبه تصمیــم
اعتصــاب کاربــران به مدیــران اعالم می شــود.
زیرمجموعــه الفابــت یــک ابــزار هــوش مصنوعــی ســاخته کــه مــی توانــد در
فیلمنامــه نویســی و شــخصیت ســازی و توصیــف صحنــه هــا کارامــد باشــد.
به گــزارش خبرگــزاری مهر بــه نقــل از انگجت ،شــرکت هــوش مصنوعــی «دیپ
ماینــد» که الفابت( شــرکت مــادر گــوگل) تعلــق دارد ،یک ابــزار کمک نویســنده
بــه نــام «دراماتــرون»( )Dramatronابــداع کــرده که مــی توانــد توصیفاتــی برای
شــخصیت هــا ،تحــوالت در داســتان ،توصیــف مکانــی و دیالــوگ را ابــداع کند.
ایده اصلی ان اســت که یک انســان (نویســنده) می تواند انچــه را کــه «دراماترون»
ابداع مــی کند را گــرداوری ،ادیت و بازنویســی کند تا بــه یک فیلمنامه تبدیل شــود.
برای شــروع کاربر نیازمند یک کلید Oppen AI AOI Keyاســت و اگــر وی خواهان کاهش
ریسک ایجاد یک متن اهانت امیز توسط دراماترون اســت به یک Perspective API Keyنیاز
دارد .برای تســت دراماترون یک خط نوشــته طوالنی به عنوان ایده فیلم به ان ارائه شد .
هوش مصنوعی به ســرعت عنوانی برای یک صحنه ،شــخصیت ،صحنه و جزئیات ان را
ساخت .دیالوگی که هوش مصنوعی تولید کرد منطقی اما تکراری بود .به غیر از ان تقریباً
دراماترون یک فیلمنامــه از جمله یک صحنه را بــه راحتی از ذهن کاربر بیرون کشــید.
برای تســت ابزار محققــان ۱۵نمایشــنامه و فیلمنامه نویــس را دعــوت کردند تا یک
فیلمنامه بنویســند .طبق تحقیق انجام شــده نمایشــنامه نویســان اعالم کردند از ابزار
هوش مصنوعی مذکور برای نوشــتن یک متن کامل اســتفاده نمی کننــد .انها معتقد
بودند بــازده هوش مصنوعی مذکور ممکن اســت براســاس یــک فرمول ارائه شــود .با
این وجود انهــا معتقد بودنــد دراماترون برای جمله ســازی کمک حال اســت یا به انها
کمک می کند در خصوص عناصر داســتان یا شــخصیت ها روش های مختلف را بررسی
کنند .انها اشــاره کردند هوش مصنوعی برای تولید ایده های خالقانه نیز کارامد اســت.
اســتفاده از ابزارهای هوش مصنوعی ممکن اســت ســواالتی درباره مالکیت و اینکه چه
کسی یا چیزی متن را نوشــته ،ایجاد کند .سال گذشــته دادگاه تجدیدنظری در انگلیس
اعالم کرد هوش مصنوعی را نمــی توان قانونا به عنوان مخترع یک حــق امتیاز ثبت کرد.
دیــپ مایند نیــز اشــاره کــرده دراماتــرون مــی توانــد بخش هایــی از یــک متن
را تولیــد کنــد کــه بــرای امــوزش مــدل زبانــی بــه کار مــی رود کــه در صورت
بــه کارگیــری در متــن ممکــن اســت بــه اتهامــات ســرقت ادبــی منجر شــود.
تالش کارمندان بــرای انکه مدیــران را در هفته
گذشــته وادار بــه مذاکــره کننــد به شکســت
منجــر شــد و اپــل از برگزاری جلســه تــا ماه
فوریــه ۲۰۲۳میــادی امتنــاع کــرده اســت.
کارمندان معترض در ســاعت ۳بعــد ازظهر ۲۳
دسامبر به وقت محلی استرالیا فروشگاه های خرده
فروشــی اپل را ترک می کنند و تا شب کریسمس
به محل کار باز نمــی گردند .این در حالی اســت
که بــازه مذکور مدت زمــان اوج فــروش ایفون،
اپــل واچ و دیگر محصوالت این شــرکت اســت.
24
شمارهچهارم
اذر ماه1401
فصلنامه اینده پژوهی و توسعه پایداری صفحه 24
سرانه پژوهشی دانش اموزی «صفر» است
رئیس پژوهشــگاه مطالعات اموزش و
پرورش با بیان اینکه ســرانه پژوهشی
مدارس ،معلمــان و دانش اموزان ،صفر
اســت ،گفــت :در حــال برنامه ریزی و
تالش برای تامیــن منابع هســتیم تا
بتوانیم از سال اینده ســرانه پژوهشی
بــرای دانش اموزان و معلمــان را ایجاد
کنیم و در اختیار اســتان ها قرار دهیم.
علــی محبــی در گفت وگو با ایســنا
درباره روند تخصیص ســرانه پژوهشی
به مــدارس ،معلمــان و دانش اموزان
اظهارکــرد :در حــال حاضــر هیــچ
اعتباری به این منظــور تخصیص داده
نمی شــود و این ســرانه صفر اســت.
وی افزود :بند قانونی مربوط به پژوهش
وجــود دارد که همــه دســتگاه ها به
نوعی دارنــد به ان عمــل می کنند و بر
اســاس ان باید یک درصــد اعتبارات
هردســتگاهی (غیر از ردیــف حقوق و
مزایا) بــه امر پژوهش اختصــاص یابد.
رئیس پژوهشــگاه مطالعات اموزش و
پرورش با بیان اینکه متاسفانه این بند
قانونی طی سال های گذشته در وزارت
اموزش و پــرورش به صــورت کامل
عملیاتی نشده و در اختیار پژوهشگاه
مطالعات قــرار نگرفته اســت ،گفت:
خوشــبختانه از ابتدای ســال جاری
برنامه ریزی کرده ایم تا بتوانیم متناسب
با برنامه هــا منابعی را جــذب کنیم.
محبی ادامــه داد :امــا تاکنون چیزی
به نام ســرانه پژوهشــی برای معلم،
دانش اموز و مدرســه وجود نداشــته
است و ما اخیرا در حال رایزنی و انجام
اقدامات الزم هســتیم تــا ان را لحاظ
کنیم که اگر منابع ان تامین شــود از
ســال اینده در اختیــار دانش اموزان
قرار بگیرد و عدد سرانه نیز بستگی به
همین مبلغ تخصیصی خواهد داشت.
وی همچنیــن برخــی ماموریت های
پژوهشگاه مطالعات اموزش و پرورش
فصلنامه اینده پژوهی و توسعه پایداری
را برشــمرد و گفت :توســعه فرهنگ
پژوهش و پاسخگویی به نیازهای حال
و اینده نظام تعلیــم و تربیت از جمله
وظایفی اســت کــه بــردوش داریم.
در همین راســتا باید به اینده پژوهی،
ش هــای
رونــد پژوهــی و پژوهــ
کاربــردی توجــه داشــت ه باشــیم.
رئیس پژوهشــگاه مطالعات اموزش
و پرورش در پایــان اظهارکرد :این در
حالیســت که ظرفیت هــای موجود
پاســخگوی نیازهایمــان نیســت.
الزم اســت از ظرفیت های موجود در
کشور استفاده شود .به عنوان مثال در
دانشگاه های علوم انسانی ظرفیت های
خوبی در بدنه دانشجویان تحصیالت
تکمیلــی و اســاتید وجــود دارد که
می توان در راســتای تحقــق اهداف
مدنظر در سند تحول بنیادین و ارتقای
نظام تعلیم و تربیت از انها بهره جست.
اذر ماه 1401
شمارهچهارم
25 صفحه 25
نگاهداری:
اینده سازی نوشداروی جامعه امروز ایران است
؟؟؟؟؟؟
گفتگو
به گزارش ایســنا به نقل از خبرگزاری خانه
ملت ،نشســت رویداد ملی نوایند با حضور
روح اهلل متفکــرازاد رئیــس فراکســیون
دانشــگاهیان مجلس ،مهــدی باقری عضو
کمیســیون قضایــی و حقوقــی مجلس،
بابک نگاهداری رئیــس مرکز پژوهش های
مجلس ،مهــدی عبدالحمید مدیــر دفتر
حکمرانــی و مدیریت مرکــز پژوهش های
مجلس و احمــد کوهی دبیر رویــداد ملی
نوایند ۲و جمعی از اهالی رسانه برگزار شد.
بابــک نگاهداری در این نشســت بــا بیان
اینکه ایــن رویــداد ثمره و دســتاوردهای
خوبی بــه همــراه داشــته اســت ،افزود:
مجموعــه ایــن فعالیت هــا در دوره جدید
مدیریــت مرکــز پژوهش هــای مجلس با
رویکرد نــواوری بــا ِز اجتماعــی در قالب
برگــزاری ایــن رویدادها تبلور پیــدا کرده
و نقطــه مثبتی اســت کــه ارتبــاط بین
مــردم و جامعه نخبــگان را بــا حکمرانی
در قالــب ایــن رویدادها شــکل می دهد.
وی تصریح کرد :رویداد نوایند و اقدام ،رویداد
پارلمان دانشجویی ،رویدادهای همرسان و
رویداد نظارت بســته های مشارکت جوانان
نخبه در تصمیم سازی ها که در قانون اساسی
نیز امده اســت حرکت هایــی رو به جلویی
اســت که هر اندازه اســتمرار و ماندگاری
داشته باشد موفقیت بیشتری به همراه دارد.
نگاهداری خاطر نشــان کرد :افتی که این
رویدادهــا را تهدید می کند این اســت که
پروژه ای بــه ان نــگاه شــود بنابراین نگاه
ما به مردمی ســازی حکمرانــی مقطعی و
پروژه ای نیســت و در فراینــدی دائمی با
ایجــاد ســاز و کار الزم نیاز به زیســت بوم
دائمی دارد که با این پلتفرم هــا و رویدادها
زیســت بــوم اجتماعــی ان در مجلــس
شــکل گرفته که دســتاورد مهمی است.
رئیــس مرکــز پژوهش هــای مجلــس
بیــان کرد :هــم اکنــون ۳هزار دانشــجو
در کشــور به این حــوزه ورود پیــدا کردند
و قــرار اســت یکســری رویداد نیــز برای
طــاب در حــوزه حکمرانی برگزار شــود.
وی افزود :هیجان رقابت و روش خالق انجام
اینگونه اقدامــات در ایــن رویدادها متبلور
26
شمارهچهارم
اذر ماه1401
شده و حس رقابت ،زمینه ســاز این کار است که
روز به روز گسترش می یابد ضمن اینکه معتقدم
اینده سازی نوشــداروی جامعه امروز ایران است
که از احساس بی ایندگی رنج می برد بنابراین باید
به این قبیل فعالیت ها اهمیت بیشتری داده شود.
وی با اشاره به فرایند برگزاری پارلمان دانشجویی
که در ان فعالیت های مجلس شبیه سازی شده
بود ،تاکید کرد :غیر از شناســایی و حل مسائل
جدید ،نقــش تربیتی که نســل جــوان انجام
می دهند و با مســائل قانونگذاری و حکمرانی و
موانع انها اشنا شــده و به نوعی تربیت می شوند
که دغدغه عمومی و اجتماعــی دارند ،می تواند
انها را به حکمرانان اینده کشــور تبدیل کند که
در قالب این رویدادها تمرین می کنند و اهمیت
این بستر تربیتی و اموزشی که مرکز پژوهش ها
دنبال می کنــد کمتر از حل مســئله نیســت.
نگاهــداری در پایــان یاداور شــد :ما ســعی
می کنیــم ایــن مســیر را تــداوم بخشــیده و
بسترســاز اغــاز یــک فراینــد جدیــد برای
اینده ســازی و اینده پژوهی در کشــور باشیم.
و امــا روح اهلل متفکــرازاد رئیس فراکســیون
دانشگاهیان مجلس با اشاره به اهمیت برگزاری
این رویدادها که ســطح انتظــارات را در اذهان
عمومی نســبت بــه حکمرانی باال برده اســت،
افــزود :برگزاری ایــن قبیل رویدادهــا از جمله
مطالبات قشــر دانشــگاهی و جامعه نخبگانی
بوده و تمرکز بر نحوه ارتبــاط با مجلس و حضور
متوالــی در فرایندها را و اتفاقــات اینده نگرانه و
مبتنی بر نگاه حکمرانی جدید را دنبال می کند.
نماینــده مــردم تبریز و اذرشــهر و اســکو در
مجلس تاکیــد کرد :برگــزاری ایــن رویدادها
ضمن اینکــه از انتظــارات جامعــه نخبگانی و
تشکل های دانشجویی است ،ضرورت حکمرانی
نیز توجه بــه ایــن مهــم را ایجــاب می کند.
وی تصریح کــرد :هم اکنــون در بیــن جامعه
نخبگانــی یک حســی وجــود دارد که نشــان
می دهد ما بــا بدنــه حکمرانی بزرگــی مواجه
هســتیم و به برکت انقالب اســامی اموزش ها
در حوزه تحصیالت عالیه به گونه ای بوده اســت
که انها انتظار دارند در حل مشــکالت کشــور
مشارکت داشته باشند و در این زمینه چه ابزاری
مهمتر و موثــر از برگــزاری این رویداد اســت.
فصلنامه اینده پژوهی و توسعه پایداری
عضو کمیسیون اموزش و تحقیقات مجلس
یاداور شــد :نتایج برگزاری ایــن رویدادها
نشــان می دهد که اقــدام انجام شــده به
درستی بوده است و قطعا یک حرکت رو به
جلویی اســت که در اینده اثار مترقی تری
نســبت به قبل به همراه خواهد داشــت.
مهدی عبدالحمید مدیــر دفتر حکمرانی و
مدیریت مرکز پژوهش های مجلس ضمن
تشریح فرایند برگزاری این رویدادها افزود:
هم اکنون بروکراســی یکی از مشــکالت
اساسی نظام اداری است که ما به دنبال ارائه
راهکار برای رفع ان از طریق مردمی سازی
هستیم ضمن اینکه با برگزاری این رویدادها
نخبگان را در این امر مشــارکت می دهیم.
وی یاداور شــد :ایــن رویــداد کارافرین
سیاستی است که الزم اســت گفتمان ان
در کشور نهادینه شود تا در باالترین سطوح
بتوانیم به انها دسترســی داشــته باشیم.
احمد کوهــی دبیــر رویداد ملــی نوایند
۲در بیــان ویژگی های این رویــداد یاداور
شــد :ما به دنبال این هستیم که مشارکت
نخبگان در این رویداد منحصــر به تهران
نباشــد بنابراین برنامه ای در قالب اخرین
هفته هــای نوایندی طراحــی کردیم تا از
این طریق سطح مشارکت را افزایش دهیم.
وی تاکیــد کــرد :مخاطبان ایــن رویداد،
دغدغه منــدان اینــده کشــور هســتند
بنابرایــن می تــوان گفت اندیشــکده ها،
دانشــجویان ،اســاتید و صاحبان کسب و
کارهای نــو ،مخاطبان مهم ان هســتند.
وی با اشــاره به مزایای برگزاری این رویداد
یاداور شــد :مشــارکت در ســاخت ایران
اینــده ،عضویــت در شــبکه نوایندی ها،
ارتبــاط با گروه هــای مرکــز پژوهش ها و
امکان ادامــه همکاری در ایــن مجموعه،
برگــزاری کارگروه هــای پژوهشــی و
ارتبــاط بــا کمیســیون های تخصصی،
فراکســیون و نماینــدگان مجلــس از
مزایــای شــرکت در ایــن رویداد اســت.
کوهــی در ادامــه بــه تشــریح نحــوه
ثبت نام جامعــه نخبگان و دانشــگاهیان
برای شــرکت در ایــن رویــداد پرداخت صفحه 26
محققان فرانســوی اعالم کردند که اطالعات
بیشــتری دربــاره دو تابوت دان کشف شــده
در کلیســای نوتــردام به دســت اورده انــد.
بــه گــزارش ایســنا بــه نقــل از گاردیــن ،
باستان شناســان کشــف دو تابوت دان در زیر
کلیســای تاریخی «نوتردام» را «شگفت اور»
توصیف کرده بودند و اکنون محققان جزئیات
بیشتری درباره این اکتشــاف منتشر کرده اند.
درون یکی از این تابوت ها بقایای یک کشیش
عالی رتبه وجود دارد که در سال ۱۷۱۰میالدی
درگذشته اســت .هویت جســد داخل دیگر
تابوت دان هنوز مشــخص نیست و شاید هرگز
مشــخص نشــود ،اما گمان می رود جسد یک
فرد جــوان ،ثروتمند و اشــراف زاده متعلق به
قرن چهاردهم میالدی در ان قرار داشته باشد.
در زمان کشــف این دو تابــوت ،مجموعه ای
از مجســمه ها و بخش هایــی از محــراب
اصلــی و قــرن ســیزدهمی کلیســای
«نوتــردام» که زیر یکــی از ســالن های این
کلیســا دفن شــده بودند نیز کشــف شــد.
این اکتشــاف به دنبال حفاری در بخشــی از
کلیسای نوتردام برای اجرای مراحل مقدماتی
ســاخت مناره جدید «نوتردام» رخ داده است.
در سال ،۲۰۱۹این کلیســا دچار اتش سوزی
مهیبی شــد و ســقف و مناره این کلیســای
تاریخی در مقابل چشم ساکنان پاریس و مردم
سراسر جهان که اتش ســوزی را از تلویزیون و
فضای مجازی تماشــا می کردند ،ویران شــد.
با این که اغلــب گنجینه ای که اخیرا کشــف
شد ه در عمق ۲۰سانتی متری کف کلیسا قرار
داشــته ،اما تابوت فرد ناشناســی که به شکل
راز تابوت های «نوتردام» اشکار شد
انســان طراحی شــده بود ،در عمق یک
متری کف سالن کلیســا دفن شده است.
زمانی که محققان شهر «تولوز» این تابوت
را باز کردند با بقایای جسد مرد حدودا ۳۰
ساله ای مواجه شدند که با توجه به بررسی
استخوان های لگن او می توان نتیجه گرفت
که این مرد یک ســوارکار ماهر بوده است.
هیچ نامی از این مرد در تابوت وجود ندارد
و با توجه به حفره هــای موجود در بخش
باالیی تابــوت می توان نتیجــه گرفت که
جســد در طول زمان در معــرض هوا قرار
گرفته و تا حد زیادی تجزیه شــده است.
روند بررسی تکه های لباس و گیاهانی که
در داخل تابوت کشف شده همچنان ادامه
دارد و به گفته محققــان این مرد مومیایی
شده بود و به نظر می رسد به همراه تاج گل
دفن شده است .نکته قابل توجه درباره این
اکتشاف این اســت که مومیایی کردن در
قرون وسطی امر رایجی محسوب نمی شد.
محققان با کشــف یــک پــاک برنجی
در تابــوت دوم دریافتنــد ،ایــن تابــوت
بــه «انتونــی دالپــورت» (Antoine de
،)la Porteکشــیش نوتــردام تعلــق دارد
کــه در شــب کریســمس ســال ۱۷۱۰
و در ســن ۸۳ســالگی درگذشــت.
کارشناســان معتقدنــد این دو مــرد در
عصر خود قطعــا افراد مهمی محســوب
می شــدند به همین دلیل در چنین مقبره
ارزشمندی و در مرکز نوتردام دفن شده اند.
فصلنامه اینده پژوهی و توسعه پایداری
مرد جوان ناشناس احتماال یک اشراف زاده
و نخبه بوده اســت و در زیر صلیب محراب
قدیمی کلیسا دفن شــده است .محققان
معتقدند این مرد جوان به بیماری مزمنی
مبتال بوده اســت که به از بین رفتن بیشتر
دندان های او پیش از مرگ منجر شده بود.
سرپرســت تیم تحقیقاتی این اکتشاف در
یک کنفرانس خبری بیان کرد « :اگر زمان
مرگ این مــرد در حوالی نیمــه دوم قرن
شــانزدهم میالدی یا اوایل قــرن هفدهم
میالدی باشد ،شاید بتوانیم او را شناسایی
کنیم ،اما اگر مرگ او به تاریخ قدیمی تری
تعلق داشــته باشــد ،احتمــاال هیچگاه
نمی توانیم هویت او را شناســایی کنیم ».
به گفته کارشناســان دندان های «انتونی
دالپــورت» برخالف مرد جوان ناشــناس
بسیار ســالم بودند که البته با توجه به سن
او غیرعادی اســت« .انتونــی دالپورت»
مــرد ثروتمنــد و بانفــوذی بــود و خلق
چندین اثر هنری را ســفارش داده بود که
اکنــون در موزه لوور نگهداری می شــوند.
امانوئــل ماکــرون ـ رییــس جمهــور
فرانســه ـ بالفاصله پس از اتش ســوزی
مــاه اوریل اعــام کــرد این کلیســا که
قدمت ان بــه قــرن دوازدهــم میالدی
بازمی گــردد بازســازی خواهد شــد .او
ســپس وعده داد کلیســای «نوتــردام»
تا ســال ،۲۰۲۴یعنی ســالی که فرانسه
میزبان بازی های المپیک اســت ،به روی
عبادت کنندگان بازگشــایی خواهد شد.
اذر ماه 1401
شمارهچهارم
27 صفحه 27
گزارش
محققانیکحسگربلعیدنیبرای
معاینهسریعرودهساختند
ســطح گلوکــز روده شــاخص اصلــی بــرای ســنجش ســامت
کلــی دســتگاه گــوارش اســت و محققــان بــرای اولیــن بــار یــک
حســگر بلعیدنــی بــرای بررســی انی ایــن موضــوع ابــداع کــرده اند.
به گزارش خبرنگار گروه علم و پیشرفت خبرگزاری فارس به نقل از نیواطلس،
سطح گلوکز روده شــاخص اصلی برای سنجش سالمت کلی دستگاه گوارش
اســت و محققان برای اولین بار یک حســگر بلعیدنی برای بررســی انی این
موضوع ابداع کرده اند .روش فعلی برای سنجش سطح گلوکز روده مبتنی بر
وارد کردن لوله کاتتر در گلوی بیمار اســت .با این حال ،به زودی ،یک «قرص
هوشمند» قابل بلعیدن می تواند این کار را به شکلی بسیار ساده تر انجام دهد.
این قرص که در دانشگاه کالیفرنیا ابداع شده ،اساساً یک حسگر زیستی و سلول
سوخت زیستی ترکیبی است که در یک پوسته پلیمری چاپ شده سه بعدی
قرار گرفته است .قرص مذکور پس از مصرف ،به طور مداوم سطح گلوکز را در
روده کوچک اندازه گیری و از همان گلوکز به عنوان سوخت استفاده می کند.
این قرص در فواصل زمانی منظم ،داده های جمع اوری شــده را با اســتفاده
از یک روش کــم مصرف به نام ارتباط مغناطیســی با بدن انســان به صورت
بی سیم انتقال می دهد .این روش مبتنی بر ارســال پالس های مغناطیسی
بســیار کم توان از طریــق بافت بدن بیمار اســت که از طریق یک دســتگاه
مجهز به ســیم پیچ در خارج از بدن ،شناســایی و رمزگشــایی می شــود.
ایــن قــرص در جریــان ازمایش هایــی کــه روی خوک ها -که دســتگاه
گوارشــی مشــابه انســان دارند -انجام شــد ،بــا موفقیت ســطح گلوکز
را در روده کوچــک بــه مــدت 14ســاعت کنتــرل کــرد .قــرص یــاد
شــده ،داده هــای خــود را به صــورت انــی هر پنــج ثانیــه یک بــار به
مــدت دو تا پنــج ســاعت ارســال کــرد و در نهایت بــا مدفوع دفع شــد.
ایــن قــرص قبــل از اســتفاده روی انســان ،باید کمــی کوچکتر شــود.
قــرص مذکــور در حــال حاضــر 2.6ســانتی متر طــول و 9میلــی متر
عــرض دارد و همچنین حســگرهای بیشــتری باید بــه ان اضافه شــود.
28
شمارهچهارم
اذر ماه1401
فصلنامه اینده پژوهی و توسعه پایداری
داستانپالک هایامیلوئیدی
و الزایمر به کجا رسید؟
علی رغم دهه هــا زمــان و میلیاردها دالر ســرمایه گذاری
برای مطالعــه بیمــاری الزایمر ،عامل اصلــی ایجاد کننده
ان همچنان مرموز اســت .محققان بســیاری از سرنخ ها،
از بیمــاری لثه گرفته تــا اختالالت خودایمنــی را تعقیب
ث برانگیز
کرده اند .فرضیــه اصلی که اکنون بســیار بحــ
شــده ،پالک هــای امیلوئیدی اســت که گفته می شــد
نقش اصلــی را در پیدایش ایــن بیماری بــازی می کنند
امــا داروهایی که ایــن پالک هــا را هدف قــرار می دهند،
نتایج نامشــخصی در ازمایش های بالینی ارائــه کرده اند.
روزنامــه جام جم -نویســنده عســل اخویــان طهرانی -
اکنون با اســتفاده از یک مــدل موش از بیمــاری الزایمر،
تیمــی از دانشــگاه ییل در ایــاالت متحده ممکن اســت
متوجه شده باشــند که چرا انباشــت این پروتئین ها حتی
اگر به طور مســتقیم مســئول ایجاد الزایمر نباشند با این
بیمــاری در ارتباطند .پنگ یــوان و همکارانــش در مقاله
خود بیان کرده انــد« :مــا دریافتیم که صد هــا برامدگی
اکسون در اطراف هر رســوب امیلوئیدی ایجاد می شود».
ان ها دریافتند کــه بر اثر تجمع لیزوزوم هــا -محفظه های
کوچک کیسه ای شــکل که در ســلول ها وظیفــه حذف و
تجزیه مــواد زائد را بر عهــده دارند -باعث بــه وجودامدن
برامدگی هایــی در طــول رشــته های انتقــال پیــام در
ســلول های عصبی یا همان اکسون ها می شــود و بر روند
انتقال پیــام عصبــی تاثیــر می گذارند .تصور می شــود
که این تورم هــا توانایی ســلول های مغز را بــرای هدایت
ســیگنال های الکتریکی کــه برای شــکل گیری و تثبیت
خاطرات حیاتی هســتند ،مختل می کنند .با اســتفاده از
کلســیم و تصویربرداری ولتاژی از ســلول های منفرد این
تیم توانســت میزان اختالل ســیگنال را که به اندازه های
این لیزوزوم ها مرتبط اســت نشــان دهد .تورم های کروی
برای مدت زمان طوالنی باقی می ماننــد ،بنابراین احتماال
اختالل اتصــال نورون ها و انتقال پیام ادامــه دار خواهد بود.
انــدازه و تعــداد برامدگی هــای مشــاهده شــده در
تعــداد کمــی از نمونه هــای مغز انســان پــس از مرگ
کــه یــوان و همکارانــش توانســتند ان هــا را تجزیــه و
تحلیــل کنند نیــز بــا ســطوح زوال شــناختی مرتبط
بود .بــه عبارت دیگر ،کســانی کــه بیماری الزایمرشــان
شــدید بود ،اســفروئید های متورم بیشــتری داشــتند.
محققان توضیــح می دهنــد« :بــا توجه به شــباهت در
مورفولــوژی اندامک هــا و محتــوای بیوشــیمیایی و این
برامدگی ها در موش و انســان ،این احتمــال وجود دارد که
در انســان هم ســاختار های پایداری باشــند که می توانند
مدار های عصبی را بــرای فواصل طوالنــی مختل کنند». صفحه 28
چین خواستار تقویت حاکمیت اخالقی هوش مصنوعی در دنیا
چین روز چهارشنبه مقاله ای درباره تقویت
حاکمیت اخالقی هــوش مصنوعی ( )AIبه
نشســت 2022طرف های عالی قــرارداد
کنوانســیون برخــی ســاح های متعارف
که در ژنو ،ســوئیس برگزار شــد ،ارائه کرد.
به گزارش گروه علم و پیشــرفت خبرگزاری
فارس به نقل از ســی جی تی ان ،لی سونگ،
ســفیر چیــن در امــور خلع ســاح ،در
نشســت 2022طرف های عالی قــرارداد
کنوانسیون برخی ســاح های متعارف در
ژنو گفت کــه تقویت درک همه کشــورها
از اخــاق هــوش مصنوعــی و اطمینان
از اینکــه هــوش مصنوعــی ایمــن ،قابل
اعتمــاد و قابــل کنترل اســت و همچنین
اینکه این فنــاوری قادر به توانمندســازی
بهتر توســعه پایدار جهانــی و افزایش رفاه
مشترک همه بشــریت اســت ،مهم است.
لی گفت :هوش مصنوعی به عنوان نماینده
مخرب ترین فناوری ها ،در حالی که مزایای
توسعه بالقوه عظیمی را برای جامعه بشری
فراهم می کنــد ،می تواند عــدم اطمینان
را به همراه داشــته باشــد که ممکن است
منجر بــه چالش هــای جهانــی متعدد و
حتی نگرانی های اخالقی اساســی شــود.
مقالــه ای کــه چیــن در روز چهارشــنبه
ارائه کــرد ،می گویــد که دولت هــا باید به
اخالقیات اولویت بدهنــد ،قوانین ،هنجارها
و مکانیســم های پاســخگویی را بــرای
اخالق هــوش مصنوعی ایجــاد و بهبود
بخشــند ،مســئولیت ها و مرزهای قدرت
نهادهای مرتبــط با هــوش مصنوعی را
روشــن و به طور کامل به حقوق و منافع
مشروع احترام بگذارند و از انها محافظت
کنند .عــاوه بر این همه گــروه ها باید به
نگرانی هــای اخالقی مربوطــه در داخل
و خارج از کشــور به موقع پاســخ دهند.
خصوصی و امنیت داده های محصوالت
و خدمات هوش مصنوعــی محافظت و
از هنجارهای بین المللــی یا منطقه ای
برای رســیدگی به اطالعات شــخصی
کامال پیروی کنند ،مکانیســم لغو مجوز
داده هــای شــخصی را بهبود بخشــند
و با جمــع اوری و اســتفاده غیرقانونی
از اطالعات شــخصی مخالفــت کنند.
ایــن مقاله تاکیــد می کند کــه دولت ها
باید بدترین ســناریوها را در نظر داشــته
باشــند و اگاهــی از ریســک را افزایش
دهند ،خطــرات اخالقی بالقــوه ای را که
فناوری های هوش مصنوعی ممکن است
به دنبال داشته باشــد ،بهتر شناسایی و به
تدریج یک مکانیســم هشــدار اولیه موثر
ایجاد کنند .حکمرانــی چابک و مدیریت
طبقه بندی شده را اعمال کنند و مدیریت
ریسک را به طور مســتمر بهبود بخشند.
این مقاله همچنین از دولت ها می خواهد
که از مبــادالت و همکاری های فراملی،
بین رشــته ای و بین فرهنگی را حمایت
و اطمینان حاصــل کنند کــه مزایای
فناوری های هــوش مصنوعی بین همه
کشــورها به اشتراک گذاشــته می شود
و مشــارکت کشــورها در بحث هــای
بین المللــی و تدوین قوانیــن در مورد
موضوعــات اصلــی در ارتباط بــا این
موضوع را ترویــج کنند .عــاوه بر این
با ایجاد گروه هــای انحصــاری و مانع
تراشــی مخــرب در توســعه فناوری
کشــورهای دیگــر مخالفــت کننــد.
طبق این مقاله ،دولت ها باید اســتفاده از
فناوری های هوش مصنوعی و برنامه های
کاربــردی مربوط بــه ان را کــه مغایر با
قوانین ،مقررات ،اخالقیات و اســتانداردها
هســتند ،ممنوع کنند .انهــا همچنین
باید نظارت و ارزیابی کیفیت اســتفاده از
محصــوالت و خدمات هــوش مصنوعی
را تقویــت و مکانیســم هــای اضطراری
و اقدامــات جبرانــی را تدویــن کننــد.
در این بیانیه امــده :دولت ها باید از حریم
فصلنامه اینده پژوهی و توسعه پایداری
چیــن از جامعه بین المللــی می خواهد
که براســاس مشــارکت گســترده به
توافقی بین المللی بر سر موضوع اخالق
هوش مصنوعی برســند و برای تدوین
چارچوب ها ،اســتانداردها و هنجارهای
بین المللــی پذیرفته شــده بین المللی
با رعایــت کامــل اصول و شــیوه های
کشــورهای مختلــف تــاش کننــد.
اذر ماه 1401
شمارهچهارم
29 صفحه 29
بررسی اعتقادات خرافی؛ راهی برای شناخت مردم جهان
یک پژوهش جدید جهانی نشان می دهد
که اعتقــاد به جــادو در سراســر جهان
وجود دارد؛ امــا این اعتقــاد از مکانی به
مکان دیگر بسیار متغیر اســت .به گفته
محققان ،شــناخت ایــن باورهــا برای
درک و شــناخت مردم ضروری اســت.
به گزارش گروه علم و اموزش ایرنا از وبگاه
ســای ِنس اَل ِرت ( ،)Science Alertبر اساس
یک پژوهش جدید جهانی ،اعتقاد به جادو
در سراسر جهان وجود دارد؛ اما این اعتقاد
از مکانی به مکان دیگر بسیار متغیر است.
نتایج این پژوهش نشــان مــی دهد که
حدود یــک میلیــارد نفر در ۹۵کشــور
بــه جــادو معتقدنــد؛ البتــه محققان
معتقدند بــا توجه به حساســیت بحث
دربــاره ایــن موضوع بــرای برخــی از
افــراد شــرکت کننده در پژوهــش ،این
تعــداد بیــش از رقم ذکرشــده اســت.
تقریبــاً در همه جا عــده ای از مــردم به
نسخه ای از جادو اعتقاد دارند (حدود ۴۰
درصد از افرادی که در نظرسنجی شرکت
کردند ،چنین گفتند)؛ اما ظاهرا ً رواج این
باورها در مناطق مختلف بســیار متفاوت
اســت؛ مث ً
ال در ســوئد ،فقط ۹درصد از
30
شمارهچهارم
اذر ماه1401
افراد شــرکت کننده در نظرســنجی،
گفتند که به جادو معتقدند؛ در حالی
که این میزان در تونس ۹۰درصد بود.
ش قبلــی ،باورهای مــردم به
پژوهــ
جــادو را در نقــاط مختلــف جهان
بررســی کرده بود؛ اما کمبــود داده ها
مانــع از انجــام تحلیل هــای جهانی
درباره چنین باورهایی شــده اســت.
بوریس گ
ِرشــمن (،)Boris Gershman
َ
نویســنده و اقتصــاددان از دانشــگاه
امریکــن در امریــکا ،مجموعــه داده
جدیدی از نظرســنجی های حضوری
و تلفنی ســاخت که بین ســال های
۲۰۰۸و ۲۰۱۷توســط مرکــز
تحقیقاتــی پیــو و ســایر گروه های
نظرســنجی حرفه ای انجام شده بود.
گرشــمن می گویــد :در همــه
نظرسنجی هاازپاسخ دهندگانپرسیده
شد که ایا به چشم بد یا اینکه بعضی از
ن کنند
افراد می توانند دیگران را نفری
یا برای ان ها طلســم هایی بسازند که
باعث اتفاقات بدی شــود ،اعتقاد دارند
یا خیر ۴۰ .درصد از پاســخ دهندگان
در ســطح جهــان گفتند کــه به این
توصیف از جــادو اعتقــاد دارند؛ این
فصلنامه اینده پژوهی و توسعه پایداری
میزان مســاوی یک میلیارد نفر اســت.
این پژوهش نشــان داد که افرادی که از
تحصیالت و امنیت اقتصادی بیشــتری
برخوردار هستند ،کمتر به جادو اعتقاد
دارنــد .گرشــمن می گوید :براســاس
ایــن پژوهش ،بــاور به جــادو هنوز در
سراسر جهان گسترده است .شیوع این
باورها بــه طور سیســتماتیک با برخی
از ویژگی های فرهنگی ،نهــادی ،روانی
و اجتماعی اقتصــادی مرتبــط اســت.
درک باورهــای مــردم در زمینه جادو
برای دولت هــا ،محققان یــا گروه هایی
کــه ســعی در کمک یــا همــکاری با
مردم محلــی دارنــد ،ضروری اســت.
گرشــمن در پژوهــش خــود از مونیکا
هانتــر ویلســون (انسان شــناس
فقیــد اهــل افریقــای جنوبــی) نقل
قــول می کند کــه نیــاز بــه تحقیق
را این گونــه توضیــح داده اســت:
باور به جــادو را کابوس استانداردشــده
یک گروه می دانــم و معتقدم که تحلیل
مقایســه ای این کابوس هــا صرفاً یک
تمرین باســتانی نیســت؛ بلکــه یکی
از کلیدهــای درک جامعــه اســت. صفحه 30
صفحه 31
صفحه 32