هفته نامه نوسان شماره 207
هفته نامه نوسان شماره 207
هفته نامه نوسان شماره 207
ض
ربان اق
ت
ص
ا
د
شهر
هفتهانهم
سال هشتم /شماره دویست و هفت /سه شنبه ۱۶فروردین /۱۴۰۱قیمت ۲۰00تومان
وقتی بازارچه ها جای فستیوال ها را می گیرند؛
سونامی مهاجرت هنرمندان
گزارش
در چند دهه اخیر میل مهاجرت ایرانیان به خارج از کشور به صورت گسترده رشد یافته است .سیاستگذاران چند دهه
اخیر نیز عموماً رویکردی منفعالنه یا بی تفاوت در برابر مهاجرت دارند و حتی با سیاست های خود عم ً
ال باعث تشدید و
تسریعمهاجرتمی شوند.سیلمهاجرتحاالامابههنرمندانصنایعدستیاصفهانرسیدهاستوازگوشهوکنارخبر
از خروج انها از کشور به گوش می رسد .علی اصغر سعیدی ،عضو هیات علمی دانشگاه تهران ،درباره دلیل بی اعتنایی
سیاستگذارانبهازدسترفتنسرمایه هایانسانیکشور،می گوید:وقتیکشورمبدابهنیازهایانسانیتوجهنمی کند
درجه نیاز و میل به مهاجرت تشدید می شود .به عقیده این جامعه شناس توجه به نیازهای انسانی در کشورهای مقصد
مهاجرتایرانیانناشیازانسان مداریاینکشورهاستکهمی توانددرمیلبهمهاجرتبسیارموثرباشد.
02
گزارش
نظرات خود را در خصوص محتوای نشریه به ایمیل ما ارسال کنید
گزارش
افق اقتصاد در 401
معمای رشد 5.1درصدی
هرچند اقتصاددانان و صاحب نظران نوید اینده
روشن اقتصادی را می دهند اما این را منوط به اصالح
رویه ها و ساختار حکمرانی اقتصادی می دانند.
انچنان که به نظر می اید چالش های اقتصادی سال
گذشته به سال جدید نیز تسری یافته به طوری
که نبود رشد اقتصادی ،تورم باال ،رشد نقدینگی،
نبود سرمایه گذاری و خروج سرمایه مالی و انسانی
همچنان می توانند بحران افرین باشند .به گواه
کارشناسان ،اگر اصالحات ساختاری جدی گرفته
نشود برجام نیز نمی تواند...
0۴
ان گونه که مرکز امار ایران اعالم کرده رشد
اقتصادی 9ماهه امسال بدون احتساب نفت 3.8
درصد و با احتساب نفت نیز 5.1درصد بوده است.
البته که بانک مرکزی رشد اقتصادی با نفت و بدون
نفت را به ترتیب 4.1و 3.4درصد اعالم کرده بود.
گرچه انچه در هر دو گزارش است ،بهتر شدن
شرایط تا پایان اذرماه سال جاری و رشد اقتصادی
مثبت است ،اما به راستی چه میزان از این «مثبت
شدن» رشد اقتصادی قابل باور است؟ وحید
شقاقی شهری ،رییس دانشکده اقتصاد ...
۰۵
info@eghtesadbazar.ir صفحه 1
ض
ربان اق
ت
ص
ا
د
شهر
هفتهانهم
سال هشتم /شماره دویست و هفت /سه شنبه ۱۶فروردین /۱۴۰۱قیمت ۲۰00تومان
وقتی بازارچه ها جای فستیوال ها را می گیرند؛
سونامی مهاجرت هنرمندان
گزارش
در چند دهه اخیر میل مهاجرت ایرانیان به خارج از کشور به صورت گسترده رشد یافته است .سیاستگذاران چند دهه
اخیر نیز عموماً رویکردی منفعالنه یا بی تفاوت در برابر مهاجرت دارند و حتی با سیاست های خود عم ً
ال باعث تشدید و
تسریعمهاجرتمی شوند.سیلمهاجرتحاالامابههنرمندانصنایعدستیاصفهانرسیدهاستوازگوشهوکنارخبر
از خروج انها از کشور به گوش می رسد .علی اصغر سعیدی ،عضو هیات علمی دانشگاه تهران ،درباره دلیل بی اعتنایی
سیاستگذارانبهازدسترفتنسرمایه هایانسانیکشور،می گوید:وقتیکشورمبدابهنیازهایانسانیتوجهنمی کند
درجه نیاز و میل به مهاجرت تشدید می شود .به عقیده این جامعه شناس توجه به نیازهای انسانی در کشورهای مقصد
مهاجرتایرانیانناشیازانسان مداریاینکشورهاستکهمی توانددرمیلبهمهاجرتبسیارموثرباشد.
02
گزارش
نظرات خود را در خصوص محتوای نشریه به ایمیل ما ارسال کنید
گزارش
افق اقتصاد در 401
معمای رشد 5.1درصدی
هرچند اقتصاددانان و صاحب نظران نوید اینده
روشن اقتصادی را می دهند اما این را منوط به اصالح
رویه ها و ساختار حکمرانی اقتصادی می دانند.
انچنان که به نظر می اید چالش های اقتصادی سال
گذشته به سال جدید نیز تسری یافته به طوری
که نبود رشد اقتصادی ،تورم باال ،رشد نقدینگی،
نبود سرمایه گذاری و خروج سرمایه مالی و انسانی
همچنان می توانند بحران افرین باشند .به گواه
کارشناسان ،اگر اصالحات ساختاری جدی گرفته
نشود برجام نیز نمی تواند...
0۴
ان گونه که مرکز امار ایران اعالم کرده رشد
اقتصادی 9ماهه امسال بدون احتساب نفت 3.8
درصد و با احتساب نفت نیز 5.1درصد بوده است.
البته که بانک مرکزی رشد اقتصادی با نفت و بدون
نفت را به ترتیب 4.1و 3.4درصد اعالم کرده بود.
گرچه انچه در هر دو گزارش است ،بهتر شدن
شرایط تا پایان اذرماه سال جاری و رشد اقتصادی
مثبت است ،اما به راستی چه میزان از این «مثبت
شدن» رشد اقتصادی قابل باور است؟ وحید
شقاقی شهری ،رییس دانشکده اقتصاد ...
۰۵
info@eghtesadbazar.ir صفحه 1
2022 N o .207
سال هشتم /شماره ۱۶ /۲۰۷فروردین ۳ /۱۴۰۱رمضان 1443
5 A p r il
Is fahan
www.eghtesadbazar.ir
اقتصاد اصفهان
بازگشت 170واحد راکد اصفهان به چرخه تولید
اقتصاد اصفهان در هفته ای که گذشت؛
بارش کمتر از نرمال اصفهان در بهار 1401
معاون امور اقتصادی استانداری اصفهان گفت :در ستاد تسهیل و رفع موانع تولید استان
در ۶ماهه دوم سال ،۱۴۰۰بالغ بر ۱۷۰واحد تولیدی راکد و یا نیمه فعال به چرخه تولید
بازگشتند .به گفته علیرضا نقش ،یکی از اولویت های مهم ،حمایت تمام قد از تولید و توسعه
سرمایه گذاری های بخش خصوصی و فعاالن اقتصادی است؛ در همین راستا در ۶ماهه دوم
سال ،۱۴۰۰بالغ بر ۶۷۰پرونده از واحدهای تولیدی و صنعتی استان در موضوعات بانکی و
غیربانکیموردبررسیقرارگرفت.
رشد ۸۱درصدی سفرها
به اصفهان
مدیرکل هواشناسی استان اصفهان با اعالم اینکه بارش های بهاری از حد طبیعی و نرمال
کمتر است ،گفت :کاهش بارش ها در نیمه اول بهار محسوس تر است ،اما در نیمه دوم
شاهد بهبود بارش ها خواهیم بود .حمیدرضا خورشیدی اظهار کرد :میانگین وزنی بارش
در استان طی سال جاری ۸۸میلی متر بوده که نسبت به بلندمدت ۱۵درصد کاهش
داشته ،اما نسبت به سال ابی گذشته ۵درصد افزایش داشته است .وی از افزایش ۵۱
درصدیمیانگینبارش هادرکوهرنگخبرداد.
هنرمندان از رویکردمنفعالنه مسئوالن در برابر مهاجرت فعاالن صنایع دستی گالیه مندند؛
سونامیمهاجرتهنرمندان
گزارش
اقتصادایران
نیازمندسرمایه گذاری
زمانی که بازارچه ها جای فستیوال ها را می گیرد؛ ایا راه دیگری به جز مهاجرت برای هنرمندان می ماند؟
نوسان :معاون حمل و نقل اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده ای
استان اصفهان گفت :طی روزهای ۲۵اسفند ۱۴۰۰تا ششم فروردین
امسال ،میزان تردد در راه های استان نسبت به مدت مشابه سال
گذشته ۸۱ ،درصد رشد داشته است .محمدعلی صلواتی با اشاره
به اخرین امارهای تردد در محورهای استان اصفهان از ابتدای
تعطیالت نوروزی تاکنون ،اظهار کرد :طی روزهای ۲۵اسفند ۱۴۰۰
تا ششم فروردین امسال۱۶ ،میلیون و ۸۲۱هزار و ۸۵۸۵تردد در
راه های استان ثبت شده که میزان ترددها نسبت به مدت مشابه
سال گذشته ۸۱ ،درصد رشد داشته است .انچه می خوانید ،مهمترین
رویدادهایی است که درهفته گذشته بر اقتصاد اصفهان گذشت؛
توجه ویژه نمایشگاه اصفهان
به فعاالن تولید و مجموعه های دانش بنیان
مدیرعامل شرکت نمایشگا ه بین المللی اصفهان گفت :هدفگذاری نمایشگاه
بین المللی اصفهان در سال ،۱۴۰۱توجه بیشتر به ارتقای توانمندی واحدهای
تولیدی و دانش بنیان است .علیرضا مرتضوی در پیام نوروزی خود اظهار کرد:
تالقی بهار و نوروز ،پیام رسان ان است که باید مسیری نو اغاز کرد و با تجربه
انچه نیاز است ،راه تازه ای را در مقابل خود گشود.
وی با بیان اینکه سال ،۱۴۰۱از جنبه های بسیاری می تواند یک سال ناب ،پر
رونق و شکوهمند باشد ،افزود :از سویی اغاز بهار را در نو شدن روزگار به نظاره
نشسته ایم و از سوی دیگر ،مبدا و سرمنشا هر فعالیتی است که می تواند به
نتیجه برسد و همگان را از نتایج مثبت ان بهره مند کند.
مدیرعامل شرکت نمایشگا ه بین المللی اصفهان با اشاره به اینکه شرکت
نمایشگاه های بین المللی استان اصفهان در سال ،۱۴۰۱اقدامات ،برنامه ها،
اهداف و مسئولیت های بسیاری را برای خود تعریف کرده است ،اضافه کرد:
این شرکت ،با تمام توانمندی های انسانی ،فکری و زیرساختی خود به دنبال ان
است تا افق های جدیدی را پیش روی اقتصاد ایران زمین بگشاید.
وی تصریح کرد :در سال جدید تالش می کنیم اهمیتی بیش از گذشته
برای ارائه توانمندی های بخش «تولید» کشور قائل شویم و شرکت های
«دانش بنیان» را بیشتر از همیشه برای دستیابی به افق های تازه در بازارهای
جهانی یاری کنیم؛ اینگونه است که راه «اشتغال افرینی» را هموار می کنیم
و در سال «تولید ،دانش بنیان ،اشتغال افرین» مسیرهای تازه ای را برای
ثروت افزایی ایران عزیز ایجاد خواهیم کرد.
استحصال 40کیلوگرم خاویار
در اصفهان
مدیر امور شیالت و ابزیان سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان گفت:
مزرعه های پرورش ماهیان خاویاری استان ،میزان تولید خاویار خود را در
سال جاری به ۴۰کیلوگرم رساندند .محمدرضا عباسی با بیان اینکه پیش
بینی می شود میزان تولید خاویار در سال جدید همانند سال گذشته باشد ،از
استحصال ۲تُن گوشت خاویاری در اصفهان خبر داد و اظهار کرد :این استان
تولیدکننده بیش از ۱۰هزار و ۲۲۰تن انواع ماهیان خوراکی در سال و یکی از
۱۰استان های پرورش دهنده ماهیان خاویاری است.
وی افزود :مزرعه های پرورش ماهیان خاویاری این استان در شهرستان های
کاشان ،اصفهان ،اران و بیدگل و خور و بیابانک احداث شده است که ۶گونه
مهم ماهی خاویاری با نام های استرلیاد ،سیبری ،شیپ ،فیل ماهی ،اوزون برون
و چالباش در انها پرورش داده می شود.
مدیر امور شیالت و ابزیان سازمان جهاد کشاورزی اصفهان گفت :تمام
واحدهای پرورشی دارای مجوز بر اساس سهمی ه در نظر گرفته شده برای انها
می توانند بچه ماهی خریداری کنند.
ذخیره سد زاینده رود
به ۳۰۸میلیون مترمکعب رسید
مدیر سد زاینده رود با اشاره به اینکه امروز ذخیره سد زاینده رود ۳۰۸میلیون
مترمکعب است ،گفت :به لحاظ ذخیره فعلی سد زاینده رود نگرانی برای تامین
اب شرب نداریم ،اما اگر مصرف اب افزایش یابد ،با توجه به اینکه تابستان
گرمی پیش بینی شده ،سامانه ابرسانی اصفهان بزرگ جوابگوی نیاز ابی مردم
نخواهد بود .سید مجتبی موسوی نائینی ،با اشاره به اخرین وضعیت سد
زاینده رود با توجه به تحویل نوبت حقابه کشاورزان شرق اصفهان ،اظهار کرد :از
ابتدای سال ابی جاری تاکنون ورودی سد زاینده رود ۴۰۶میلیون مترمکعب
بود که این میزان در مقایسه مدت مشابه سال گذشته ۳۶۲میلیون مترمکعب
و در بلندمدت ۵۰۹میلیون مترمکعب بود.
وی افزود :ورودی سد زاینده رود نسبت به پارسال ۱۲درصد افزایش و نسبت
به متوسط بلندمدت ۲۰درصد کاهش داشته است .مدیر سد زاینده رود افزود:
روز یکشنبه ۱۴فروردین ماه حجم اب سد زاینده رود ۳۰۸میلیون مترمکعب
است که این عدد در سال گذشته ۳۰۶میلیون مترمکعب و یک درصد افزایش
یافته و در متوسط درازمدت ۷۸۰میلیون مترمکعب بوده که امسال ۶۰درصد
کاهش را نشان می دهد.
وی ادامه داد :خروجی سد زاینده رود از ابتدای سال ابی جاری تا امروز ۳۲۴
میلیون مترمکعب بود که در مدت مشابه سال گذشته با ۳۲درصد افزایش
۲۴۲میلیون مترمکعب و در بلندمدت با ۲۹درصد کاهش ۴۵۵ ،میلیون
مترمکعب بود.
موسوی نائینی افزود :امسال در برنامه ابالغی وزارت نیرو ،نیازهای کشاورزان
مشخص شده است و اگر مطابق برنامه ورودی پیش بینی شده سد محقق و
مصارف توسط ذیفعان تمام استان ها رعایت شود ،امیدواریم پایان سال ابی
ذخیره سد به حجم برنامه ریزی شده ۴۰۰میلیون مترمکعب برسد ،بنابراین
هرگونه تصمیم گیری برای رهاسازی اب طبق برنامه انجام می شود.
گروه شهری در چند دهه اخیر میل مهاجرت ایرانیان به خارج از کشور به صورت گسترده رشد یافته است.
هفته نامه نوسان سیاستگذاران چند دهه اخیر نیز عموم ًا رویکردی منفعالنه یا بی تفاوت در برابر مهاجرت دارند و حتی با
سیاست های خود عم ً
ال باعث تشدید و تسریع مهاجرت می شوند .سیل مهاجرت حاال اما به هنرمندان
صنایع دستی اصفهان رسیده است و از گوشه و کنار خبر از خروج انها از کشور به گوش می رسد .علی اصغر سعیدی،
عضو هیات علمی دانشگاه تهران ،درباره دلیل بی اعتنایی سیاستگذاران به از دست رفتن سرمایه های انسانی کشور،
می گوید :وقتی کشور مبدا به نیازهای انسانی توجه نمی کند درجه نیاز و میل به مهاجرت تشدید می شود .به عقیده
این جامعه شناس توجه به نیازهای انسانی در کشورهای مقصد مهاجرت ایرانیان ناشی از انسان مداری این کشورهاست
که می تواند در میل به مهاجرت بسیار موثر باشد.
سیل مهاجرت حاال به هنرمندان صنایع دستی
اصفهان رسیده است .انها از رکود بازار ،افزایش
نرخ مواد اولیه ،کاهش توان مالی مردم ،رکورد
صنعت گردشگری و بی تفاوتی مدیران و
مسئوالن گالیه می کنند .موضوعی که طی دو
سال اخیر به دلیل شدت کاهش ورود گردشگر،
شرایط این بازار را ناخوش تر و اخطار خروج
هنرمندان این عرصه از کشور را جدی تر کرده
استوحیاتصنایع دستیباقی ماندهاصفهانرا
درمعرضخطرنابودیهمیشگیقراردادهاست.
موانع و محدودیتهای صادرات
رئیس اتحادیه صنایع دستی اصفهان با تایید
افزایش میزان مهاجرت در بین هنرمندان
صنایع دستیمی گوید:صنایعوهنرهاییکهدر
صورت توجه و حمایت ،ارزاوری بسیار باالیی
دارد ،به دلیل موانع و محدودیت های صادراتی،
هنرمندانش مهاجرت را به ماندن و فعالیت،
ترجیح می دهند .عباس شیردل ادامه می دهد:
هنرمندان به دلیل انکه برای صادر کردن
محصوالت خود با محدودیت روبه رو می شوند،
فعالیت خود را غیررسمی و از طریق فضای
مجازی انجام می دهند یا انکه خود برای ادامه
فعالیتبهکشوریدیگرمی روند.رئیساتحادیه
صنایع دستیاصفهانتاکیدمی کند:کشورهایی
مانند چین ،ترکیه ،تایوان و تایلند از رقبای
صنایع دستیمابهشمارمی روندوجذبکننده
هنرمندان ما با ایجاد شرایط خوبی هستند؛
درحالی کهاگرقوانینتسهیلوازاینکشورهای
رقیب الگوبرداری شود ،هنرمند دلیلی برای
خروجازکشورنخواهدداشت.
هیاس حسینی کارشناس صنایع دستی
و هنرمند فعال در حوزه شیشه گری نیز در
این ارتباط که چه موضوعی باعث می شود،
هنرمندان و هنروران صنایع دستی تصمیم
به مهاجرت بگیرند؟ معتقد است :متاسفانه
در چند دهه اخیر نهادهای مربوطه که یکی از
انها دانشگاه و دیگری وزارت میراث فرهنگی،
گردشگری و صنایع دستی است توجه زیادی
به قشر هنرمند ندارند .حسینی اضافه می
کند :دانشگاه ها به مکان هایی تبدیل شده که
افراد در ان مدرک فقط می گیرند و هنروران
و هنرمندان در ان جایگاهی برای اموزش
ندارند ،در حالی که این موقعیت برای افرادی
که اطالعات کافی درباره جامعه شناسی و نقد
هنر ندارند ،فراهم است و همزمان چند کالس
را مدیریت می کنند .وی تصریح می کند :از
طرفی هنرمندان با وزارت میراث فرهنگی،
گردشگری و صنایع دستی طرف هستند
در حالی که متاسفانه دیده شده در سال های
گذشتهاینوزارتخانهبهپایین ترینقشرصنایع
دستی توجه کرده است؛ افرادی که بیشتر
صنعت گروخواستارحداقل هامثلغرفهرایگان
هستند.وقتیهنرمنددرجهیکمی بیندوزارت
میراث فرهنگی،گردشگری و صنایع دستی
مطالبات او را در نظر نمی گیرد ،دل زده می شود.
این وزارتخانه حتی درجه بندی درستی برای
هنرمندان در نظر نمی گیرد ،بینالی در این
حوزه برگزار نمی کند ،حتی تعریف درستی از
صنایع دستی ندارد و در واقعیت مدیران فعال
در حوزه صنایع دستی بیشتر دغدغه شخصی
دارند.حسینیبااشارهبهشرایطسایرکشوربرای
جذب هنرمندان اضافه می کند :وقتی هنرمند
متوجهمی شوددرکشورهایدیگربدونواسطه
می تواند در فستیوال های مختلف شرکت کند
و اسپانسر پیدا کند به رفتن ترغیب می شود.
در حالی که در کشور ما حتی بخش خصوصی
هم انطور که باید رشد نکرده تا بتوانند بازارهای
جدیدی برای هنر و صنایع دستی ایجاد کنند
زیرادرواقعاینفستیوال هاهستندکهمی توانند
موقعیت های جدید و بسیاری برای هنروران و
هنرمندان به وجود بیاورند .زمانی که بازارچه ها
ونمایشگاه هایسطحپایینصنایعدستیجای
فستیوال ها و بینال ها را می گیرند ایا راه دیگری
به جز مهاجرت برای یک هنرمند درجه یک که
اثریرادرسطحباالخلقمی کند،باقیمی ماند؟
میل به پیشرفت
جامعه شناسوعضوهیاتعلمیدانشگاهتهران
پیرامونموججدیدمهاجرتکهاخیرا ًهنرمندان
و ورزشکاران را هم دربر گرفته ،معتقد است:
موج جدید مهاجرت ایده میل به پیشرفت را
خیلی تقویت می کند ،یعنی یکی از دالیلی که
در سال های اخیر باعث مهاجرت شده ،میل به
پیشرفت است .علی اصغر سعیدی ،اضافه می
کند :برخی ایرانیان در میان افرادی هستند
که از دریای مانش می گذرند تا از فرانسه به
انگلستان برسند ،این افراد وقتی دستگیر
یَشوند مایه تعجب نیروهای گمرک دریایی
م
انگلستان می شوند که چطور خطر غرق شدن
در این دریا را می پذیرند .معموالً افرادی چنین
ریسکی می کنند که در مبدا مشکالت خیلی
زیادی داشته اند مثل مهاجرانی که از سومالی
یا کشورهای فقیر افریقایی می ایند ،اما با اینکه
وضع ایران به ان صورت وخیم نیست که افراد
چنین ریسکی را برای مهاجرت بپذیرند،
خصوصاًدرسال هایاخیراکثرا ًایرانی هاهستند
که به این شیوه به انگلستان می روند و تا به حال
چند نفر از ایرانیان به همین روش غرق شده اند.
به نظر من این موضوع این ایده را که ایرانی ها
به شدت میل به پیشرفت دارند تایید می کند.
همان طور که برخی از ایرانیان در سال های اخیر
غیرقانونی به استرالیا رفته اند با اینکه می دانند
خطر فرستاده شدن به جزیره مانوس انها را
تهدید می کند .ایده میل به پیشرفت به ویژه در
مهاجرت هنرمندان و ورزشکاران نیز تایید و
تقویتمی شود.
سعیدی اضافه می کند :عالوه بر این ،اندیشه
ازادی اجتماعی نیز که می تواند با اندیشه
پیشرفت همپوشانی داشته باشد ،بسیار مهم
است.مسالهدیگریکهبهمهاجرتایرانیاندامن
می زند ،پیوندهای دور است .در گذشته تعداد
مهاجران کمتر بود چون افراد در مقصد ایرانیان
کمتری را می شناختند ،اما حاال مردم داخل
کشور ایرانیان بیشتری را در خارج می شناسند
کهازانهااطالعاتبگیرندواینبهانگیزهمهاجرت
دامنمی زند.درضمنافرادبعدازمهاجرتجایی
دارند که از طریق ان به جامعه مقصد بپیوندند.
به همین دلیل در انگلستان ،فرانسه ،دانمارک
و سوئد ،ایرانیان انجمن های مهاجرت تشکیل
داده اندواینکمکزیادیبهمهاجرانمی کند.
سعیدی با اشاره به ویژگی های جامعه ایرانی
اضافه می کند :مهاجران اخیر سوریه اولین
گروهی هستند که به صورت گسترده از
کشورشان مهاجرت کرده اند ،ولی ایرانیان
این طور نیستند و گروه هایی که قب ً
ال مهاجرت
کرده اند ،انجمن هایی درست کرده اند که از
دولت رفاه ان کشورها نیز کمک های مالی
می گیرند و این به استقرار انها در کشور مقصد و
انطباق پذیریانهاخیلیکمکمی کند.بنابراین
این پیوندها خیلی مهم است .اما یکی از نقاط
ضعف خاص ایرانیان این است که انجمن های
متعددتشکیلنمی دهندکهدربندشبکهروابط
شوند ،درواقع ایده های پیشرفت انها را به سمت
کارهای انفرادی می برد .البته معموالً ایرانیان
هم با هم ارتباط دارند ولی بسیار منفردانه کار
می کنند و مث ً
ال به اندازه مکزیکی های امریکا به
همکمکنمی کنند.
اینجامعهشناسبااشارهبهتحقیقاتیکهدراین
زمینهصورتگرفتهتاکیددارد:طبقتحقیقات،
سرمایه اجتماعی مهاجران امریکای التین در
امریکای شمالی بسیار باالست .ایرانیان مهاجر
از ان پیوندهای دور استفاده می کنند ،وصل
می شوند و مهاجرت می کنند ،ولی انجا کارهای
خودشان را انجام می دهند .بنابراین تعداد
انجمن های مهاجران بسیار کم است .سعیدی
تصریح می کند :حتی اگر یک نفر هم مهاجرت
کند و دیگر به کشور بازنگردد باعث تاسف است.
به نظر می رسد این روند در سال های اخیر در
حالشدتگرفتناستوبایدنگرانانبودچون
نمی توانگفتاینهابرمی گردند.مث ً
الورزشکاران
مهاجر دیگر برنمی گردند .شاید برای دیدن
خانواده شان بیایند ولی قطعاً به تیم ملی ایران
برنمی گردندواینیکخسارتاست.
عضو هیئت رئیسه کمیسیون اقتصادی عنوان کرد:
اصفهان مستعد توسعه اقتصاد دانش بنیان
نوســان :عضو هیئت رئیســه کمیسیون
اقتصادی مجلس شورای اسالمی گفت :اصفهان
با توجه به نــرخ باالی بیکاری فــارغ التحصیالن
دانشگاهیمستعدتوسعهاقتصاددانشبنیاناست.
مهدی طغیانی اظهار داشت :نرخ بیکاری فارغ
التحصیالن دانشــگاهی در اســتان اصفهان
باالســت و به طور غیر رسمی ۲۸درصد اعالم
شده؛ به بیان دیگر از هر سه نفر دارای مدرک
لیســانس به باال یک نفر بیکار است که عدد
info@eghtesadbazar.ir
قابل توجهی است و از این نظر اصفهان کام ً
ال
مستعد توسعه اقتصاد دانش بنیان است .وی
افزود:اصفهانهمچنیندارایتجربهوظرفیت
خوبی در تولیدات دانش بنیان است و شهرک
علمی-تحقیقاتیاصفهانحتیپیشازپردیس
تهرانتاسیسشدووجودنخستینپارکعلمو
فناوریدرایناستان،نشانازپیشگامیاصفهان
درحوزهتولیددانشبنیانیکشوراست.نماینده
مردم اصفهان و عضو هیئت رئیسه کمیسیون
اقتصادی مجلس شورای اسالمی خاطرنشان
کرد :اصفهان با وجود این شرایط برای تحقق
شعار سال (تولید؛ دانش بنیان ،اشتغال افرین)
نیاز دارد و نیز مستعد حرکت در مسیر توسعه
اقتصاد دانش بنیان است .طغیانی با تاکید بر
لزوم حمایت از فناورها برای توســعه اقتصاد
دانش بنیان ،تصریح کرد :زیر ســاخت خوبی
در ســال ۱۴۰۰در مجلس مصوب شــد که
قانون جهش تولید دانش بنیان بود و منابعی
در ان پیش بینی شده که امید است این منابع
را امسال کامل تامین کنیم تا قانون نیز به طور
کاملاجراشود.ویبابیاناینکهدرقانونجهش
تولید دانش بنیان ،تخفیف مالیاتی و گمرکی و
ارائه تسهیالت پیش بینی شده ،افزود :این ها در
ردیف های مختلف بودجه اســت؛ البته ردیف
تبصره ۱۸که مربوط به اشتغال زایی است اگر
اولویت با حوزه های دانش بنیان باشــد خیلی
بهترمی توانکمککرد.
نظرات خود را در خصوص محتوای نشریه به ایمیل ما ارسال کنید
نوسان :متاسفانه در حال حاضر
بیشاز ۱۰میلیوننفردرکشوردرفقر
مطلق به سر می برند و معموال زمانی
که تورم در این سطح باشد شاهد
رکود شدید در بازار خواهیم بود و
نه تنها از ظرفیت های تولید استفاده
نمی شود ،بلکه سرمایه گذاری در
کشورنخواهیمداشت.
استاد اقتصاد دانشگاه اصفهان با تاکید
بر اینکه اقتصاد ایران در سال ۱۴۰۰
به شدت نیازمند سرمایه گذاری به ویژه
سرمایه گذاری زیربناییبودکه انجامنشد،
افزود :این درحالی است که کشور نیازمند
ساخت پل ،جاده ،اصالح بنادر و ...بود
که سال گذشته نه تنها سرمایه گذاری
داخلی به شدت کاهش یافت ،از سوی
دیگر سرمایه گذاری خارجی نیز به واسطه
تحریم ها امکان پذیر نبود .وی با اشاره به
تجربه تورم در شاخص های مواد غذایی،
اظهار کرد :البته با توجه به اینکه مذاکرات
برای برجام شکل جدیدتری به خود
گرفت ،سال گذشته التهاب بازارهای
مالی و دارایی که در سال ۹۹شاهد ان
بودیم ،در سال ۱۴۰۰کمتر شد.
طیبی با بیان اینکه اگرچه پیش بینی
جهش های شدید نرخ ارز و ورود ان به
کانال ۴۰و ۵۰هزار تومان می شد ،گفت:
اما به دلیل جدی تر شدن مذاکرات برجام،
ضرب اهنگ جهش قیمت ها گرفته شد
و امیدواریم هر چه زودتر این مذاکرات
به نتیجه برسد و انتظار می رود در سال
جاری با سرانجام رسیدن مذاکرات وین
و برداشته شدن تحریم ها ،شاهد ثبات
نسبی در اقتصاد کشور باشیم .وی درباره
بحران جنگ اوکراین و روسیه ،اظهار کرد:
این جنگ اثرات خود را در میان مدت و
بلندمدت در اقتصاد دنیا و اقتصاد ایران
به ویژه کمبود غالت و واردات گندم بر
جای خواهد گذاشت و کارشناسان بحران
کمبود غالت را پیش بینی می کنند.
طیبی با تاکید بر اینکه اگرچه به نتیجه
رسیدن مذاکرات برجام برای اقتصاد ایران
شرط الزم است ،اما شرط کافی نیست،
تصریح کرد :شرط کافی این است که
از فرصت پیش امده سیستم اقتصادی
دولت و فعاالن اقتصادی بتوانند استفاده
کنند و به دنبال جذب سرمایه گذار باشند.
وی با بیان اینکه با سرمایه گذاری خارجی
شاهد ورود تکنولوژی و فناوری خواهیم
بود ،گفت :این چالش های اصلی اقتصاد
ایران در سال ۱۴۰۱است که اگر برجام
به نتیجه نرسد شاهد شرایط بدتری در
اقتصاد کشور خواهیم بود.
این استاد اقتصاد درباره وضعیت اقتصاد
ایران در صورت به نتیجه نرسیدن
مذاکرات برجام ،گفت :این سناریوی
بدبینانه ای است و اگر توافق برجام اتفاق
نیفتد ،تحریم ها دیگر تحریم های امریکا
علیه ایران نخواهد بود ،بلکه تحریم های
بین المللی است و تمام کشورها ملزم
به رعایت ان هستند .وی توضیح داد:
تجربه نشان داده زمانی که پرونده ایران
به شورای امنیت رفت و تحریم ها به
رسمیت شناخته شد ،تمام کشورها
در تحریم ها دخیل بودند و اگر برجام
تحقق نیابد شدت تحریم ها به افزایش
خواهد یافت و انتظارات نسبت به اینده
اقتصاد کشور منفی می شود و در ادامه
بخش های صنعت ،خدمات و ...دچار
مشکل می شوند در حالیکه کشور نیاز به
سرمایه گذاری دارد .طیبی ادامه داد :اگر
برجام محقق نشود ،نرخ تورم حتی اگر
افزایش نیابد ،کاهشی نخواهد شد ،البته
نرخ ان قابل پیش بینی نیست. صفحه 2
2022 N o .207
سال هشتم /شماره ۱۶ /۲۰۷فروردین ۳ /۱۴۰۱رمضان 1443
5 A p r il
Is fahan
www.eghtesadbazar.ir
اقتصاد اصفهان
بازگشت 170واحد راکد اصفهان به چرخه تولید
اقتصاد اصفهان در هفته ای که گذشت؛
بارش کمتر از نرمال اصفهان در بهار 1401
معاون امور اقتصادی استانداری اصفهان گفت :در ستاد تسهیل و رفع موانع تولید استان
در ۶ماهه دوم سال ،۱۴۰۰بالغ بر ۱۷۰واحد تولیدی راکد و یا نیمه فعال به چرخه تولید
بازگشتند .به گفته علیرضا نقش ،یکی از اولویت های مهم ،حمایت تمام قد از تولید و توسعه
سرمایه گذاری های بخش خصوصی و فعاالن اقتصادی است؛ در همین راستا در ۶ماهه دوم
سال ،۱۴۰۰بالغ بر ۶۷۰پرونده از واحدهای تولیدی و صنعتی استان در موضوعات بانکی و
غیربانکیموردبررسیقرارگرفت.
رشد ۸۱درصدی سفرها
به اصفهان
مدیرکل هواشناسی استان اصفهان با اعالم اینکه بارش های بهاری از حد طبیعی و نرمال
کمتر است ،گفت :کاهش بارش ها در نیمه اول بهار محسوس تر است ،اما در نیمه دوم
شاهد بهبود بارش ها خواهیم بود .حمیدرضا خورشیدی اظهار کرد :میانگین وزنی بارش
در استان طی سال جاری ۸۸میلی متر بوده که نسبت به بلندمدت ۱۵درصد کاهش
داشته ،اما نسبت به سال ابی گذشته ۵درصد افزایش داشته است .وی از افزایش ۵۱
درصدیمیانگینبارش هادرکوهرنگخبرداد.
هنرمندان از رویکردمنفعالنه مسئوالن در برابر مهاجرت فعاالن صنایع دستی گالیه مندند؛
سونامیمهاجرتهنرمندان
گزارش
اقتصادایران
نیازمندسرمایه گذاری
زمانی که بازارچه ها جای فستیوال ها را می گیرد؛ ایا راه دیگری به جز مهاجرت برای هنرمندان می ماند؟
نوسان :معاون حمل و نقل اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده ای
استان اصفهان گفت :طی روزهای ۲۵اسفند ۱۴۰۰تا ششم فروردین
امسال ،میزان تردد در راه های استان نسبت به مدت مشابه سال
گذشته ۸۱ ،درصد رشد داشته است .محمدعلی صلواتی با اشاره
به اخرین امارهای تردد در محورهای استان اصفهان از ابتدای
تعطیالت نوروزی تاکنون ،اظهار کرد :طی روزهای ۲۵اسفند ۱۴۰۰
تا ششم فروردین امسال۱۶ ،میلیون و ۸۲۱هزار و ۸۵۸۵تردد در
راه های استان ثبت شده که میزان ترددها نسبت به مدت مشابه
سال گذشته ۸۱ ،درصد رشد داشته است .انچه می خوانید ،مهمترین
رویدادهایی است که درهفته گذشته بر اقتصاد اصفهان گذشت؛
توجه ویژه نمایشگاه اصفهان
به فعاالن تولید و مجموعه های دانش بنیان
مدیرعامل شرکت نمایشگا ه بین المللی اصفهان گفت :هدفگذاری نمایشگاه
بین المللی اصفهان در سال ،۱۴۰۱توجه بیشتر به ارتقای توانمندی واحدهای
تولیدی و دانش بنیان است .علیرضا مرتضوی در پیام نوروزی خود اظهار کرد:
تالقی بهار و نوروز ،پیام رسان ان است که باید مسیری نو اغاز کرد و با تجربه
انچه نیاز است ،راه تازه ای را در مقابل خود گشود.
وی با بیان اینکه سال ،۱۴۰۱از جنبه های بسیاری می تواند یک سال ناب ،پر
رونق و شکوهمند باشد ،افزود :از سویی اغاز بهار را در نو شدن روزگار به نظاره
نشسته ایم و از سوی دیگر ،مبدا و سرمنشا هر فعالیتی است که می تواند به
نتیجه برسد و همگان را از نتایج مثبت ان بهره مند کند.
مدیرعامل شرکت نمایشگا ه بین المللی اصفهان با اشاره به اینکه شرکت
نمایشگاه های بین المللی استان اصفهان در سال ،۱۴۰۱اقدامات ،برنامه ها،
اهداف و مسئولیت های بسیاری را برای خود تعریف کرده است ،اضافه کرد:
این شرکت ،با تمام توانمندی های انسانی ،فکری و زیرساختی خود به دنبال ان
است تا افق های جدیدی را پیش روی اقتصاد ایران زمین بگشاید.
وی تصریح کرد :در سال جدید تالش می کنیم اهمیتی بیش از گذشته
برای ارائه توانمندی های بخش «تولید» کشور قائل شویم و شرکت های
«دانش بنیان» را بیشتر از همیشه برای دستیابی به افق های تازه در بازارهای
جهانی یاری کنیم؛ اینگونه است که راه «اشتغال افرینی» را هموار می کنیم
و در سال «تولید ،دانش بنیان ،اشتغال افرین» مسیرهای تازه ای را برای
ثروت افزایی ایران عزیز ایجاد خواهیم کرد.
استحصال 40کیلوگرم خاویار
در اصفهان
مدیر امور شیالت و ابزیان سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان گفت:
مزرعه های پرورش ماهیان خاویاری استان ،میزان تولید خاویار خود را در
سال جاری به ۴۰کیلوگرم رساندند .محمدرضا عباسی با بیان اینکه پیش
بینی می شود میزان تولید خاویار در سال جدید همانند سال گذشته باشد ،از
استحصال ۲تُن گوشت خاویاری در اصفهان خبر داد و اظهار کرد :این استان
تولیدکننده بیش از ۱۰هزار و ۲۲۰تن انواع ماهیان خوراکی در سال و یکی از
۱۰استان های پرورش دهنده ماهیان خاویاری است.
وی افزود :مزرعه های پرورش ماهیان خاویاری این استان در شهرستان های
کاشان ،اصفهان ،اران و بیدگل و خور و بیابانک احداث شده است که ۶گونه
مهم ماهی خاویاری با نام های استرلیاد ،سیبری ،شیپ ،فیل ماهی ،اوزون برون
و چالباش در انها پرورش داده می شود.
مدیر امور شیالت و ابزیان سازمان جهاد کشاورزی اصفهان گفت :تمام
واحدهای پرورشی دارای مجوز بر اساس سهمی ه در نظر گرفته شده برای انها
می توانند بچه ماهی خریداری کنند.
ذخیره سد زاینده رود
به ۳۰۸میلیون مترمکعب رسید
مدیر سد زاینده رود با اشاره به اینکه امروز ذخیره سد زاینده رود ۳۰۸میلیون
مترمکعب است ،گفت :به لحاظ ذخیره فعلی سد زاینده رود نگرانی برای تامین
اب شرب نداریم ،اما اگر مصرف اب افزایش یابد ،با توجه به اینکه تابستان
گرمی پیش بینی شده ،سامانه ابرسانی اصفهان بزرگ جوابگوی نیاز ابی مردم
نخواهد بود .سید مجتبی موسوی نائینی ،با اشاره به اخرین وضعیت سد
زاینده رود با توجه به تحویل نوبت حقابه کشاورزان شرق اصفهان ،اظهار کرد :از
ابتدای سال ابی جاری تاکنون ورودی سد زاینده رود ۴۰۶میلیون مترمکعب
بود که این میزان در مقایسه مدت مشابه سال گذشته ۳۶۲میلیون مترمکعب
و در بلندمدت ۵۰۹میلیون مترمکعب بود.
وی افزود :ورودی سد زاینده رود نسبت به پارسال ۱۲درصد افزایش و نسبت
به متوسط بلندمدت ۲۰درصد کاهش داشته است .مدیر سد زاینده رود افزود:
روز یکشنبه ۱۴فروردین ماه حجم اب سد زاینده رود ۳۰۸میلیون مترمکعب
است که این عدد در سال گذشته ۳۰۶میلیون مترمکعب و یک درصد افزایش
یافته و در متوسط درازمدت ۷۸۰میلیون مترمکعب بوده که امسال ۶۰درصد
کاهش را نشان می دهد.
وی ادامه داد :خروجی سد زاینده رود از ابتدای سال ابی جاری تا امروز ۳۲۴
میلیون مترمکعب بود که در مدت مشابه سال گذشته با ۳۲درصد افزایش
۲۴۲میلیون مترمکعب و در بلندمدت با ۲۹درصد کاهش ۴۵۵ ،میلیون
مترمکعب بود.
موسوی نائینی افزود :امسال در برنامه ابالغی وزارت نیرو ،نیازهای کشاورزان
مشخص شده است و اگر مطابق برنامه ورودی پیش بینی شده سد محقق و
مصارف توسط ذیفعان تمام استان ها رعایت شود ،امیدواریم پایان سال ابی
ذخیره سد به حجم برنامه ریزی شده ۴۰۰میلیون مترمکعب برسد ،بنابراین
هرگونه تصمیم گیری برای رهاسازی اب طبق برنامه انجام می شود.
گروه شهری در چند دهه اخیر میل مهاجرت ایرانیان به خارج از کشور به صورت گسترده رشد یافته است.
هفته نامه نوسان سیاستگذاران چند دهه اخیر نیز عموم ًا رویکردی منفعالنه یا بی تفاوت در برابر مهاجرت دارند و حتی با
سیاست های خود عم ً
ال باعث تشدید و تسریع مهاجرت می شوند .سیل مهاجرت حاال اما به هنرمندان
صنایع دستی اصفهان رسیده است و از گوشه و کنار خبر از خروج انها از کشور به گوش می رسد .علی اصغر سعیدی،
عضو هیات علمی دانشگاه تهران ،درباره دلیل بی اعتنایی سیاستگذاران به از دست رفتن سرمایه های انسانی کشور،
می گوید :وقتی کشور مبدا به نیازهای انسانی توجه نمی کند درجه نیاز و میل به مهاجرت تشدید می شود .به عقیده
این جامعه شناس توجه به نیازهای انسانی در کشورهای مقصد مهاجرت ایرانیان ناشی از انسان مداری این کشورهاست
که می تواند در میل به مهاجرت بسیار موثر باشد.
سیل مهاجرت حاال به هنرمندان صنایع دستی
اصفهان رسیده است .انها از رکود بازار ،افزایش
نرخ مواد اولیه ،کاهش توان مالی مردم ،رکورد
صنعت گردشگری و بی تفاوتی مدیران و
مسئوالن گالیه می کنند .موضوعی که طی دو
سال اخیر به دلیل شدت کاهش ورود گردشگر،
شرایط این بازار را ناخوش تر و اخطار خروج
هنرمندان این عرصه از کشور را جدی تر کرده
استوحیاتصنایع دستیباقی ماندهاصفهانرا
درمعرضخطرنابودیهمیشگیقراردادهاست.
موانع و محدودیتهای صادرات
رئیس اتحادیه صنایع دستی اصفهان با تایید
افزایش میزان مهاجرت در بین هنرمندان
صنایع دستیمی گوید:صنایعوهنرهاییکهدر
صورت توجه و حمایت ،ارزاوری بسیار باالیی
دارد ،به دلیل موانع و محدودیت های صادراتی،
هنرمندانش مهاجرت را به ماندن و فعالیت،
ترجیح می دهند .عباس شیردل ادامه می دهد:
هنرمندان به دلیل انکه برای صادر کردن
محصوالت خود با محدودیت روبه رو می شوند،
فعالیت خود را غیررسمی و از طریق فضای
مجازی انجام می دهند یا انکه خود برای ادامه
فعالیتبهکشوریدیگرمی روند.رئیساتحادیه
صنایع دستیاصفهانتاکیدمی کند:کشورهایی
مانند چین ،ترکیه ،تایوان و تایلند از رقبای
صنایع دستیمابهشمارمی روندوجذبکننده
هنرمندان ما با ایجاد شرایط خوبی هستند؛
درحالی کهاگرقوانینتسهیلوازاینکشورهای
رقیب الگوبرداری شود ،هنرمند دلیلی برای
خروجازکشورنخواهدداشت.
هیاس حسینی کارشناس صنایع دستی
و هنرمند فعال در حوزه شیشه گری نیز در
این ارتباط که چه موضوعی باعث می شود،
هنرمندان و هنروران صنایع دستی تصمیم
به مهاجرت بگیرند؟ معتقد است :متاسفانه
در چند دهه اخیر نهادهای مربوطه که یکی از
انها دانشگاه و دیگری وزارت میراث فرهنگی،
گردشگری و صنایع دستی است توجه زیادی
به قشر هنرمند ندارند .حسینی اضافه می
کند :دانشگاه ها به مکان هایی تبدیل شده که
افراد در ان مدرک فقط می گیرند و هنروران
و هنرمندان در ان جایگاهی برای اموزش
ندارند ،در حالی که این موقعیت برای افرادی
که اطالعات کافی درباره جامعه شناسی و نقد
هنر ندارند ،فراهم است و همزمان چند کالس
را مدیریت می کنند .وی تصریح می کند :از
طرفی هنرمندان با وزارت میراث فرهنگی،
گردشگری و صنایع دستی طرف هستند
در حالی که متاسفانه دیده شده در سال های
گذشتهاینوزارتخانهبهپایین ترینقشرصنایع
دستی توجه کرده است؛ افرادی که بیشتر
صنعت گروخواستارحداقل هامثلغرفهرایگان
هستند.وقتیهنرمنددرجهیکمی بیندوزارت
میراث فرهنگی،گردشگری و صنایع دستی
مطالبات او را در نظر نمی گیرد ،دل زده می شود.
این وزارتخانه حتی درجه بندی درستی برای
هنرمندان در نظر نمی گیرد ،بینالی در این
حوزه برگزار نمی کند ،حتی تعریف درستی از
صنایع دستی ندارد و در واقعیت مدیران فعال
در حوزه صنایع دستی بیشتر دغدغه شخصی
دارند.حسینیبااشارهبهشرایطسایرکشوربرای
جذب هنرمندان اضافه می کند :وقتی هنرمند
متوجهمی شوددرکشورهایدیگربدونواسطه
می تواند در فستیوال های مختلف شرکت کند
و اسپانسر پیدا کند به رفتن ترغیب می شود.
در حالی که در کشور ما حتی بخش خصوصی
هم انطور که باید رشد نکرده تا بتوانند بازارهای
جدیدی برای هنر و صنایع دستی ایجاد کنند
زیرادرواقعاینفستیوال هاهستندکهمی توانند
موقعیت های جدید و بسیاری برای هنروران و
هنرمندان به وجود بیاورند .زمانی که بازارچه ها
ونمایشگاه هایسطحپایینصنایعدستیجای
فستیوال ها و بینال ها را می گیرند ایا راه دیگری
به جز مهاجرت برای یک هنرمند درجه یک که
اثریرادرسطحباالخلقمی کند،باقیمی ماند؟
میل به پیشرفت
جامعه شناسوعضوهیاتعلمیدانشگاهتهران
پیرامونموججدیدمهاجرتکهاخیرا ًهنرمندان
و ورزشکاران را هم دربر گرفته ،معتقد است:
موج جدید مهاجرت ایده میل به پیشرفت را
خیلی تقویت می کند ،یعنی یکی از دالیلی که
در سال های اخیر باعث مهاجرت شده ،میل به
پیشرفت است .علی اصغر سعیدی ،اضافه می
کند :برخی ایرانیان در میان افرادی هستند
که از دریای مانش می گذرند تا از فرانسه به
انگلستان برسند ،این افراد وقتی دستگیر
یَشوند مایه تعجب نیروهای گمرک دریایی
م
انگلستان می شوند که چطور خطر غرق شدن
در این دریا را می پذیرند .معموالً افرادی چنین
ریسکی می کنند که در مبدا مشکالت خیلی
زیادی داشته اند مثل مهاجرانی که از سومالی
یا کشورهای فقیر افریقایی می ایند ،اما با اینکه
وضع ایران به ان صورت وخیم نیست که افراد
چنین ریسکی را برای مهاجرت بپذیرند،
خصوصاًدرسال هایاخیراکثرا ًایرانی هاهستند
که به این شیوه به انگلستان می روند و تا به حال
چند نفر از ایرانیان به همین روش غرق شده اند.
به نظر من این موضوع این ایده را که ایرانی ها
به شدت میل به پیشرفت دارند تایید می کند.
همان طور که برخی از ایرانیان در سال های اخیر
غیرقانونی به استرالیا رفته اند با اینکه می دانند
خطر فرستاده شدن به جزیره مانوس انها را
تهدید می کند .ایده میل به پیشرفت به ویژه در
مهاجرت هنرمندان و ورزشکاران نیز تایید و
تقویتمی شود.
سعیدی اضافه می کند :عالوه بر این ،اندیشه
ازادی اجتماعی نیز که می تواند با اندیشه
پیشرفت همپوشانی داشته باشد ،بسیار مهم
است.مسالهدیگریکهبهمهاجرتایرانیاندامن
می زند ،پیوندهای دور است .در گذشته تعداد
مهاجران کمتر بود چون افراد در مقصد ایرانیان
کمتری را می شناختند ،اما حاال مردم داخل
کشور ایرانیان بیشتری را در خارج می شناسند
کهازانهااطالعاتبگیرندواینبهانگیزهمهاجرت
دامنمی زند.درضمنافرادبعدازمهاجرتجایی
دارند که از طریق ان به جامعه مقصد بپیوندند.
به همین دلیل در انگلستان ،فرانسه ،دانمارک
و سوئد ،ایرانیان انجمن های مهاجرت تشکیل
داده اندواینکمکزیادیبهمهاجرانمی کند.
سعیدی با اشاره به ویژگی های جامعه ایرانی
اضافه می کند :مهاجران اخیر سوریه اولین
گروهی هستند که به صورت گسترده از
کشورشان مهاجرت کرده اند ،ولی ایرانیان
این طور نیستند و گروه هایی که قب ً
ال مهاجرت
کرده اند ،انجمن هایی درست کرده اند که از
دولت رفاه ان کشورها نیز کمک های مالی
می گیرند و این به استقرار انها در کشور مقصد و
انطباق پذیریانهاخیلیکمکمی کند.بنابراین
این پیوندها خیلی مهم است .اما یکی از نقاط
ضعف خاص ایرانیان این است که انجمن های
متعددتشکیلنمی دهندکهدربندشبکهروابط
شوند ،درواقع ایده های پیشرفت انها را به سمت
کارهای انفرادی می برد .البته معموالً ایرانیان
هم با هم ارتباط دارند ولی بسیار منفردانه کار
می کنند و مث ً
ال به اندازه مکزیکی های امریکا به
همکمکنمی کنند.
اینجامعهشناسبااشارهبهتحقیقاتیکهدراین
زمینهصورتگرفتهتاکیددارد:طبقتحقیقات،
سرمایه اجتماعی مهاجران امریکای التین در
امریکای شمالی بسیار باالست .ایرانیان مهاجر
از ان پیوندهای دور استفاده می کنند ،وصل
می شوند و مهاجرت می کنند ،ولی انجا کارهای
خودشان را انجام می دهند .بنابراین تعداد
انجمن های مهاجران بسیار کم است .سعیدی
تصریح می کند :حتی اگر یک نفر هم مهاجرت
کند و دیگر به کشور بازنگردد باعث تاسف است.
به نظر می رسد این روند در سال های اخیر در
حالشدتگرفتناستوبایدنگرانانبودچون
نمی توانگفتاینهابرمی گردند.مث ً
الورزشکاران
مهاجر دیگر برنمی گردند .شاید برای دیدن
خانواده شان بیایند ولی قطعاً به تیم ملی ایران
برنمی گردندواینیکخسارتاست.
عضو هیئت رئیسه کمیسیون اقتصادی عنوان کرد:
اصفهان مستعد توسعه اقتصاد دانش بنیان
نوســان :عضو هیئت رئیســه کمیسیون
اقتصادی مجلس شورای اسالمی گفت :اصفهان
با توجه به نــرخ باالی بیکاری فــارغ التحصیالن
دانشگاهیمستعدتوسعهاقتصاددانشبنیاناست.
مهدی طغیانی اظهار داشت :نرخ بیکاری فارغ
التحصیالن دانشــگاهی در اســتان اصفهان
باالســت و به طور غیر رسمی ۲۸درصد اعالم
شده؛ به بیان دیگر از هر سه نفر دارای مدرک
لیســانس به باال یک نفر بیکار است که عدد
info@eghtesadbazar.ir
قابل توجهی است و از این نظر اصفهان کام ً
ال
مستعد توسعه اقتصاد دانش بنیان است .وی
افزود:اصفهانهمچنیندارایتجربهوظرفیت
خوبی در تولیدات دانش بنیان است و شهرک
علمی-تحقیقاتیاصفهانحتیپیشازپردیس
تهرانتاسیسشدووجودنخستینپارکعلمو
فناوریدرایناستان،نشانازپیشگامیاصفهان
درحوزهتولیددانشبنیانیکشوراست.نماینده
مردم اصفهان و عضو هیئت رئیسه کمیسیون
اقتصادی مجلس شورای اسالمی خاطرنشان
کرد :اصفهان با وجود این شرایط برای تحقق
شعار سال (تولید؛ دانش بنیان ،اشتغال افرین)
نیاز دارد و نیز مستعد حرکت در مسیر توسعه
اقتصاد دانش بنیان است .طغیانی با تاکید بر
لزوم حمایت از فناورها برای توســعه اقتصاد
دانش بنیان ،تصریح کرد :زیر ســاخت خوبی
در ســال ۱۴۰۰در مجلس مصوب شــد که
قانون جهش تولید دانش بنیان بود و منابعی
در ان پیش بینی شده که امید است این منابع
را امسال کامل تامین کنیم تا قانون نیز به طور
کاملاجراشود.ویبابیاناینکهدرقانونجهش
تولید دانش بنیان ،تخفیف مالیاتی و گمرکی و
ارائه تسهیالت پیش بینی شده ،افزود :این ها در
ردیف های مختلف بودجه اســت؛ البته ردیف
تبصره ۱۸که مربوط به اشتغال زایی است اگر
اولویت با حوزه های دانش بنیان باشــد خیلی
بهترمی توانکمککرد.
نظرات خود را در خصوص محتوای نشریه به ایمیل ما ارسال کنید
نوسان :متاسفانه در حال حاضر
بیشاز ۱۰میلیوننفردرکشوردرفقر
مطلق به سر می برند و معموال زمانی
که تورم در این سطح باشد شاهد
رکود شدید در بازار خواهیم بود و
نه تنها از ظرفیت های تولید استفاده
نمی شود ،بلکه سرمایه گذاری در
کشورنخواهیمداشت.
استاد اقتصاد دانشگاه اصفهان با تاکید
بر اینکه اقتصاد ایران در سال ۱۴۰۰
به شدت نیازمند سرمایه گذاری به ویژه
سرمایه گذاری زیربناییبودکه انجامنشد،
افزود :این درحالی است که کشور نیازمند
ساخت پل ،جاده ،اصالح بنادر و ...بود
که سال گذشته نه تنها سرمایه گذاری
داخلی به شدت کاهش یافت ،از سوی
دیگر سرمایه گذاری خارجی نیز به واسطه
تحریم ها امکان پذیر نبود .وی با اشاره به
تجربه تورم در شاخص های مواد غذایی،
اظهار کرد :البته با توجه به اینکه مذاکرات
برای برجام شکل جدیدتری به خود
گرفت ،سال گذشته التهاب بازارهای
مالی و دارایی که در سال ۹۹شاهد ان
بودیم ،در سال ۱۴۰۰کمتر شد.
طیبی با بیان اینکه اگرچه پیش بینی
جهش های شدید نرخ ارز و ورود ان به
کانال ۴۰و ۵۰هزار تومان می شد ،گفت:
اما به دلیل جدی تر شدن مذاکرات برجام،
ضرب اهنگ جهش قیمت ها گرفته شد
و امیدواریم هر چه زودتر این مذاکرات
به نتیجه برسد و انتظار می رود در سال
جاری با سرانجام رسیدن مذاکرات وین
و برداشته شدن تحریم ها ،شاهد ثبات
نسبی در اقتصاد کشور باشیم .وی درباره
بحران جنگ اوکراین و روسیه ،اظهار کرد:
این جنگ اثرات خود را در میان مدت و
بلندمدت در اقتصاد دنیا و اقتصاد ایران
به ویژه کمبود غالت و واردات گندم بر
جای خواهد گذاشت و کارشناسان بحران
کمبود غالت را پیش بینی می کنند.
طیبی با تاکید بر اینکه اگرچه به نتیجه
رسیدن مذاکرات برجام برای اقتصاد ایران
شرط الزم است ،اما شرط کافی نیست،
تصریح کرد :شرط کافی این است که
از فرصت پیش امده سیستم اقتصادی
دولت و فعاالن اقتصادی بتوانند استفاده
کنند و به دنبال جذب سرمایه گذار باشند.
وی با بیان اینکه با سرمایه گذاری خارجی
شاهد ورود تکنولوژی و فناوری خواهیم
بود ،گفت :این چالش های اصلی اقتصاد
ایران در سال ۱۴۰۱است که اگر برجام
به نتیجه نرسد شاهد شرایط بدتری در
اقتصاد کشور خواهیم بود.
این استاد اقتصاد درباره وضعیت اقتصاد
ایران در صورت به نتیجه نرسیدن
مذاکرات برجام ،گفت :این سناریوی
بدبینانه ای است و اگر توافق برجام اتفاق
نیفتد ،تحریم ها دیگر تحریم های امریکا
علیه ایران نخواهد بود ،بلکه تحریم های
بین المللی است و تمام کشورها ملزم
به رعایت ان هستند .وی توضیح داد:
تجربه نشان داده زمانی که پرونده ایران
به شورای امنیت رفت و تحریم ها به
رسمیت شناخته شد ،تمام کشورها
در تحریم ها دخیل بودند و اگر برجام
تحقق نیابد شدت تحریم ها به افزایش
خواهد یافت و انتظارات نسبت به اینده
اقتصاد کشور منفی می شود و در ادامه
بخش های صنعت ،خدمات و ...دچار
مشکل می شوند در حالیکه کشور نیاز به
سرمایه گذاری دارد .طیبی ادامه داد :اگر
برجام محقق نشود ،نرخ تورم حتی اگر
افزایش نیابد ،کاهشی نخواهد شد ،البته
نرخ ان قابل پیش بینی نیست. صفحه 2
2022 No. 207
5 April
سال هشتم /شماره ۱۶ /۲۰۷فروردین ۳ /۱۴۰۱رمضان 1443
citizen
www.eghtesadbazar.ir
ضرورت توجه جدی به دیپلماسی شهری
رئیس مرکز پژوهش های شورای اشــهر اصفهان گفت :طرح جهش تولید دانش بنیان
تیرماه ۱۳۹۹وارد مجلس شده است ،یعنی بیش از یک سال و نیم در مجلس مانده است،
بنابراین باید امسال برای تعیین تکلیف این طرح اقدام شود .مصطفی نباتی نژاد اظهار کرد:
"اصفهانمن،شهرزندگی"شعاریواقع بینانهاستکهامیدواریماینمهمپذیرشاجتماعی
داشته باشد .وی افزود :پیشنهاد شده بود که فراخوانی منتشر شود که شهر زندگی را از نگاه
خود تعریف کنند ،چرا که این به چشم انداز ســازی می تواند به تحقق شعار کمک کند.
گزارش
گزارش
مدیریت سفر در اصفهان فصلی نباشد
عضو شورای اسالمی شهر اصفهان گفت :پیشنهاد می کنم ستاد خدمات سفر اصفهان در
طولسالفعالباشد،زیرااصفهانشهریگردشگریاستونبایدمدیریتسفردراصفهان
فصلی و مقطعی باشد .احمد شریعتی اظهار کرد :بخش های مختلف مدیریت شهری در
ایام نوروز برای هدایت و اسکان مسافران خدمات خوبی انجام دادند که جای تقدیر دارد.
وی ادامه داد :بهتر است ستاد خدمات سفر اصفهان در طول سال فعال باشد ،زیرا اصفهان
شهری گردشگری است و نباید مدیریت ســفر در این کالن شهر فصلی و مقطعی باشد.
ستاد خدمات سفر شهر اصفهان دائمی می شود؛
اسکان ۸۵۰هزار مسافر
در نوروز ۱۴۰۱
عملکرد ستاد خدمات سفر شهر اصفهان در نوروز 1401بررسی شد؛
میزبانیابرومند
تبدیل اصفهان به
قطبدانش بنیان
از ۸۴۰هزار نفر ساعت کار مداوم برای پاکیزگی شهر تا کاشت ۵میلیون شاخه گل
نوسان :رئیس شورای اسالمی
شهر اصفهان گفت :رایزنی های
خود را با مدیریت شهر برای بسیج
امکانات و توانمندی ها در حوزه
علوم دانش بنیان اغاز کرده ایم و در
هفته جاری از مسئوالن کشوری
و استانی که در این زمینه اثرگذار
هستند ،برای همکاری دعوت
خواهیم کرد.
محمد نورصالحی در سی وششمین
جلسه شورای اسالمی شهر اصفهان با
تبریک ورود به سال جدید به ارزوی
سالی پر خیر و برکت برای ملت ،دولت و
نظام ،اظهار کرد :چهاردهم فروردین ماه
اولین روز کاری جدی برابر با اغاز ماه
مبارک رمضان شده و این تقارن را به
فال نیک می گیریم .وی با اشاره به پیام
نوروزی مقام رهبری و شعار امسال،
افزود :با وجود مشکالتی از جمله تحریم
و سو مدیریت داخلی ،اثار جهش تولید
داخلی را شاهد هستیم ،البته این کافی
نیست ،زیرا با حجم بیکاری نخبگان و
تحصیل کنندگان روبه رو هستیم و باید
به کار و تولیدات دانش بنیان بیشتر
توجه شود.
رئیس شورای اسالمی شهر اصفهان با
تاکید بر اینکه ۲۰سال است توجه به
علوم دانش بنیان در کشور اغاز شده
است ،ادامه داد :اکنون حدود ۷۰۰۰
شرکت دانش بنیان با ایجاد ۳۰۰هزار
شغل در کشور داریم که بر اساس
فرمایشات مقام معظم رهبری باید با
تالش این عدد دو رقمی شود .وی با
بیان اینکه توجه به تولیدات دانش بنیان
در حوزه کشاورزی کمتر مورد توجه قرار
گرفته است و الزم است این حوزه بیشتر
مورد توجه قرار گیرد ،تصریح کرد :یکی از
جنبه های این علوم در دو سال اخیر تولید
واکسن کرونا بود که توانستیم در دنیا
رتبه نخست را کسب کنیم و از واردات
واکسن کرونا بی نیاز شدیم .نورصالحی
گفت :اصفهان دارای دانشگاه های متعدد،
اساتید ،تحصیل کرده ها و نخبگان است
و با داشتن شهرک علمی و تحقیقاتی
که برای اولین بار در کشور ایجاد شده
است ،می تواند رشد بیشتری در حوزه
علوم دانش بنیان داشته باشد .وی با بیان
اینکه شورای اسالمی شهر رایزنی خود
را با مدیریت شهر برای بسیج امکانات
و توانمندی ها در این حوزه اغاز کرده
است ،خاطرنشان کرد :در هفته جاری
از مسئوالن اثرگذار کشوری و استانی
در این زمینه دعوت خواهیم کرد .رئیس
شورای اسالمی شهر اصفهان ادامه داد:
در تالش هستیم تا نقش اصفهان را به
عنوان قطب شرکت های دانش بنیان
پررنگ و فعال کنیم.
وی با اشاره به تالش های بی وقفه ستاد
تسهیالت سفر نوروزی شهرداری،
گفت :الزم است با شناسایی نقاط
ضعف ،کمبود و نارسایی ها و تکمیل
زیرساخت ها امادگی شهر اصفهان را
برای میزبانی از گردشگران ارتقا دهیم،
زیرا تابستان نیز اصفهان میزبان همین
تعداد مسافر و گاهی بیشتر از ان خواهد
بود .نورصالحی در خصوص تکمیل
زیرساخت های باغ فدک ،افزود :شورای
اسالمی شهر تالش می کند تا اختالفات
موجود میان اوقاف و شهرداری درباره باغ
فدک را رفع کند .وی گفت :الزم است
توجه بیشتری به شناسایی و تشویق
سرمایه گذار در راستای ساخت هتل و
مراکز اقامتی شود.
گروه شهری 4از ۸۴۰هـزار نفـر سـاعت کار مـداوم بـرای رفـت و روب و پاکیزگـی شـهر در اسـتانه نـوروز گرفته
هفته نامه نوسان تـا کاشـت ۵میلیـون شـاخه گل در معابر شـهری و اجرا و نصـب نمادهای متعـدد زیباسـازی ،اجرای
دیوارنگاره هـای خلاق و نورپردازی هـای زیبا و بدیع در شـهر .به این مـوارد باید برگزاری ده هـا برنامه متنوع فرهنگی
و تفریـح در هفـت نقطه گردش پذیر شـهر اعم از میـدان امـام(ره) ،میدان امام علـی(ع) ،باغ غدیر ،پارک کوهسـتانی
صفـه ،پـارک جنگلـی نـاژوان ،گلسـتان شـهدا و ارامسـتان تاریخـی مذهبـی تخـت فـوالد و ...را نیـز اضافـه کرد.
اصفهان ،شهر گنبدهای فیروزه ای و پایتخت
فرهنگ و تمدن ایران اسالمی ،در نوروز امسال
پذیرای بیش از ۸۰۰هزار مسافر بود و از حیث
تعدادگردشگر،درجمعبرترین هاودررتبهسوم
کشور ایستاد؛ اما صرف نظر از این روایت های
اماری درخصوص تعداد گردشگران ،اگر از
منظر رضایت گردشگران به موضوع بنگریم،
جلب رضایت حداکثری مسافرین نوروزی ،به
خودی خود گواهی بر حجم وسیع فعالیت های
انجام گرفته در شهر اصفهان است .اینک که
ایام نوروز به پایان رسیده و شهر ،کم و بیش از
مسافران نوروزی خالی شده است ،می توان
درباره جزییات روند میزبانی شهر اصفهان از
مهمانان نوروزی اش سخن گفت .به ویژه درباره
نحوه فعالیت ستاد خدمات سفر شهر اصفهان
کهازنیمهاسفندماهسالگذشتهباابالغرسمی
استاندار اصفهان ،دست به کار اماده سازی
شهر برای میزبانی از مسافران شد و تا اخرین
روز عید نوروز با تالشی بی وقفه به این میزبانی
ادامه داد .در شرایطی که چرخ سفرها در کشور
بعدازوقفه ایدوسالهبهحرکتدرامد،مدیریت
و ساماندهی مسافران نوروزی بیش از هر زمان
دیگری دشوار و بااهمیت بود ،چراکه هم خبر
رفعممنوعیتسفرهاینوروزیبهنسبتسال
هایقبلازشیوعکرونا،باتاخیرزیادیاعالمشد
و هم دو سال وقفه در میزبانی از مسافران برخی
از سازوکارهای اجرایی را با کندی مواجه کرده و
برخی از زیرساخت های پذیرایی از گردشگران
رابااشکاالتیروبه روساخته بود.
اماباهمهاینهاستادخدماتسفرشهراصفهان
که با محوریت شهرداری اصفهان مسوولیت
ساماندهی و مدیریت حضور مسافران را
برعهده گرفت ،توانست میزبانی شایسته برای
مسافرانباشدودرنهایتموفقبهجلبرضایت
حداکثریانهاشود.
اغازبهکار
از25اسفند
ستاد اجرایی خدمات سفر شهر اصفهان
پیش از اغاز سال نو با تشکیل 10کمیته16 ،
منطقه ستاد اجرایی و 10مسوولیت تخصصی
در عناوین مختلف ،به مدیریت و ساماندهی
امور مربوط به خدمات سفر شهر اصفهان
در نوروز 1401پرداخت و از 25اسفندماه با
برگزاری جلسات متعددی در پیش و حین
ایام نوروز ،نسبت به رتق و فتق امور سفر در
شهر اصفهان اقدام کرد .این ستاد در زمینه
اسکان مسافران ،رونق بخشیدن به کسب و
کار بخش خصوصی را در دستور کار خود قرار
داد و اولویت اقامت موقت گردشگران در شهر
اصفهان را به ترتیب ،هتل ها و مهمان پذیرها،
مدارس اموزش و پرورش ،منازل استیجاری
شهروندان و خوابگاه های دانشجویی و سپس،
مجموعهگردشگریباغفدکوسایرکمپ های
اضطراریومراکزورزشیتعیینکرد.
رکوردهاینوروزی
کاشت 5میلیون بوته گل و گیاه بهاری برای
نخستین بار در اصفهان ،اجرای برنامه های
فرهنگی و اجتماعی متنوع از سوی کمیته
فرهنگی اجتماعی ستاد خدمات سفر شهر
اصفهان در هفت نقطه متمرکز شهر ،میزبانی
باغ فدک از ۱۹هزار خودرو تا ۱۰فروردین ماه،
افزایش 100درصدی بازدید از باغ پرندگان
در نوروز امسال ،بازدید بیش از ۱۰۰هزار نفر
از مجموعه های تفریحی و گردشگری شرکت
توسعه مجتمع های سیاحتی سپاهان و
رکوردزنی تعداد بازدید از تله سی یژ ،جابه جایی
روزانه 47هزارمسافربامترودرایامنوروز،تامین
۱۰هزار جای پارک برای مسافران نوروزی
از سوی شهرداری اصفهان و تامین ۵هزار
جای پارک از طریق بخش خصوصی ،کاشت
67هزار و 500گل فصل در پارک کوهستانی
صفه و بازدید روزانه ۹هزار نفر از این پارک
کوهستانی ،بازدید روزانه 30هزار نفر از پارک
جنگلی ناژوان ،انجام بیش از ۱۰۰۰عملیات
توسط ماموران کنترل و نظارت شهرداری
اصفهان برای انتظام بخشیدن به شهر،
پیشگیریازچادرخوابیغیرمجاز،مقابلهباکلید
به دستان غیرمجاز و ،...استقرار خودروهای
اتش نشانی در نقاط اسکان و مراکز پرتردد
شهر و سپری شدن نوروزی بدون تلفات جانی
در کپ های گردشگری همچون باغ فدک،
شماری از دستاوردهای ستاد خدمات سفر
شهراصفهانبود.
اصفهاندرجایگاهسومگردشگری
اسکان ۸۰۰هزار مسافر در ایام نوروز منجر به
اینشدکهبراساساعالموزارتمیراثفرهنگی
و گردشگری ،اصفهان امسال پس از خراسان
رضوی و فارس در مکان سوم ورود گردشگر قرار
گیرد .روند سفرهای نوروزی به اصفهان که از
اواخراسفندماهسالگذشتهاغازشدهبوددرایام
ابتدایی عید نوروز شدت گرفت .تا انجا که طی
روزهای ۲۵اسفند ۱۴۰۰تا ۱۰فروردین ماه
امسال ۲۱ ،میلیون و ۶۳۳هزار و ۱۹۹تردد
در راه های استان ثبت شد که نشان از رشد
81درصدی میزان ترددها نسبت به مدت
مشابه سال گذشته داشت .در چنین شرایطی
باتکمیلصددرصدیتمامیمراکزاقامتیشهر
وباهماهنگیستادخدماتسفرشهراصفهان،
درب های ورزشگاه های تجهیز شده به امکانات
الزم برای اسکان ،به روی گردشگران گشوده
شد و انها توانستند شب هایی ارام و بی حادثه
را در شهر اصفهان سپری کنند .همزمان با
کاهش دمای هوا در نیمه ی نوروز ،اسکان ۵۵۰
خانوار در ورزشگاه امین و اسکان 1276خانوار
در ورزشگاه والیت نشان از تمایل مسافران
برای اسکان در ورزشگاه ها داشت که این امر
نیز به همت ستاد خدمات سفر شهر اصفهان،
محقق شد .مجموعه باغ فدک نیز به عنوان
تنها مکان روباز و دارای امکان چادرخوابی برای
اسکان ،در این ایام ،میزبان تعداد قابل توجهی
از گردشگران بود .تا جایی که ۱۹هزار خودرو
تا ۱۰فروردین ماه در این مجموعه فرهنگی
گردشگری مستقر شدند .اما با نزدیک شدن
به ایام پایانی عید نوروز ،تعداد مسافران شب
خواب در اصفهان نیز رو به کاهش رفت و تا دهم
فروردینماهبهحدود ۳۳هزارنفررسید.
جزئیاتاسکان
ازنگاهاماری
در نوروز امسال ۸۵۰ ،هزار نفر مسافر طی 17
روز در شهر اصفهان سکونت موقت یافتند .در
این 17روز تعداد حدود ۹۰هزار نفر شب خواب
در 85هتل ،حدود ۱۶هزار نفر شب خواب در
۲۳میهمان پذیر ۲۰۰ ،هزار نفر در ۳۳۳۰
کالس در ۳۵۰مدرسه ،حدود ۱۴۰هزار نفر در
سه هزارمنزلاستیجاری،حدود ۱۵هزارنفردر
۱۳خوابگاه خودگردان ،حدود ۲۵هزار خودرو
معادل حدود ۱۱۵هزار نفر مسافر شب خواب
در باغ فدک و حدود ۵۰هزار نفر شب خواب در
ورزشگاه هااسکانیافتند.
جلبرضایت
درنتایجنظرسنجی ها
اما انچه در این میان برای کلیه اداره کنندگان
ستادخدماتسفرشهراصفهاناهمیتداشت،
جلب رضایت مسافران و تامین وسایل اسایش
و ارامش انها در مدت حضورشان در اصفهان
بود که طبق نظرسنجی های صورت گرفته از
سوی مرکز مطالعات ،پژوهش و نظرسنجی
ستاد اجرایی خدمات سفر شهر اصفهان نتایج
رضایتبخشیرابههمراهداشتهاست.براساس
نظرسنجی های انجام شده از بین ۴۸درصد
از مردان و ۵۲درصد از زنان مسافر نوروزی،
میانگین تعداد اعضای خانوار مسافر ۳.۶نفر و
میانگینتعدادافرادهم سفردراصفهانپنجنفر
بوده است .بر این اساس ،هزینه ماهانه زندگی
افرادی که به اصفهان سفر کرده اند بین پنج تا
۱۰میلیون تومان بوده و خانوارها اعالم کرده اند
که بین دو تا پنج میلیون تومان در مدت اقامت
خوددراصفهانهزینهکرده اند.
در بخش رضایت گردشگران از اطالع رسانی،
۸۰درصد از مسافران از تابلوهای راهنمای
مسیر ۶۳ ،درصد از ارائه اطالعات ضروری
هنگام ورود به شهر و ۹۲درصد از برخورد
ارائه کنندگان خدمات و انتظامات رضایت
داشته اند .در بخش رضایت گردشگران از
وضعیت اجتماعی و فرهنگی نیز ۸۷ ،درصد
مسافران از ظرفیت پارکینگ ها ۹۰ ،درصد
از وضعیت عمومی نظم و نظافت و ۳۰درصد
از برنامه ها و رویدادهای فرهنگی رضایت
داشته اند .همچنین ۱۳درصد از مسافران از
دسترسیبهرستوران ها ۱۷،درصدازدسترسی
به خدمات و فوریت های درمانی و ۷۷درصد
از تعداد سرویس های بهداشتی سطح شهر
اعالم رضایت کرده اند ،همچنین ۵۳درصد
مسافران از نظافت سرویس های بهداشتی۹۳،
درصد از نظافت معابر و فضای باز و ۷۰درصد
اززیباسازیفضاهایشهریرضایتداشته اند.
عضو شورای شهر تاکید کرد:
ضرورت های تحقق شعار سال ۱۴۰۱در اصفهان
نوسان :عضو هیئت رئیسه شورای اسالمی
شهر اصفهان گفت :از شرکت های دانش بنیان
و ظرفیت انها در راستای رفع مسائل مدیریت
شــهری و شــهرداری اصفهان کمک گرفته
می شود و شورای ششــم نیز به دنبال استفاده
از ظرفیت های علمی بــرای یافتن راهکارهای
مشترکی در راستای رفع چالش های شهری و
مشکالتکالن شهراصفهاناست.
کالهدوزان در خصــوص ضرورت های تحقق
شــعار ســال ۱۴۰۱در اصفهان ،اظهار کرد :از
دیرباز اصفهان مهد علم ،تمدن ،هنر و صنعت
بوده و امروز نیز این جایگاه را حفظ کرده است،
کالن شــهر اصفهان با توجه بــه ظرفیت ها و
زیرساخت های دانشــگاهی و علمی خوبی که
دارد ،می تواند ســهم قابــل توجهی در تحقق
شعارامسالداشتهباشد.ویتصریحکرد:امروزه
دانشگاه های معتبر دنیا به سمت دانشگاه های
نسلدوموسومحرکتمی کنندودانشگاهنسل
سوم دانشگاهی است که باید نقش کارافرینی
را به خوبی ایفا کند .شهرداری و شورای ششم
شــهر اصفهان در راســتای رفع چالش های
شهری و توجه به تحقق شعار سال تسهیل گر
و حمایت کننــده خواهند بــود .عضو هیئت
رئیسه شورایاسالمی شهراصفهانبابیاناینکه
بازدیدهایی که اعضای شــورای اسالمی شهر
اصفهان از شهرک علمی و تحقیقاتی صنعتی
داشته اند ،در راســتای استفاده از ظرفیت های
نظرات خود را در خصوص محتوای نشریه به ایمیل ما ارسال کنید
شهرک و همکاری های مشترک بین مدیریت
شهری و شهرک علمی و تحقیقاتی بوده است،
گفت :این بازدیدها برای این بوده اســت که از
شرکت های دانش بنیان و ظرفیت انها در رفع
مسائل مدیریت شــهری و شهرداری اصفهان
کمک گرفته شود .شورای ششم نیز به دنبال
اســتفاده از ظرفیت های علمی بــرای یافتن
راهکارهایمشترکدرراستایرفعچالش های
شهریومشکالتکالن شهراصفهاناست.
نوسان:مسئول کمیته اسکان ستاد اجرایی خدمات سفر شهر
اصفهان با بیان اینکه این ستاد به ستاد دائمی خدمات سفر شهر
اصفهان تغییر پیدا کرد ،گفت :از بیست وششم اسفندماه سال
گذشته تا روز سیزدهم فروردین ماه سال جاری و در مدت ۱۷
شب میزبانی از مسافران نوروزی ،حدود ۸۵۰هزار نفر شب خواب
در اصفهان اسکان یافتند .جواد شفیعی اظهار کرد :در طول ۱۷
شب میزبانی از مسافران نوروزی ،مشکلی در زمینه اسکان انها
به وجود نیامد و تمام مسافران در محل هایی که انتخاب کرده
بودند ،اسکان یافتند.
مسئول کمیته اسکان ستاد اجرایی خدمات سفر شهر اصفهان ادامه داد:
بر اساس برنامه ریزی های انجام شده و اولویت بندی ستاد خدمات سفر
شهر اصفهان تمام مراکز اقامتی از جمله هتل ها ،میهمان پذیرها ،مدارس
اموزش وپرورش ،منازل استیجاری و خوابگاه های دانشجویی در اختیار
مسافران نوروزی قرار گرفت و هیچ یک از مسافران در طول اقامت خود
در اصفهان مشکلی جهت اسکان نداشتند .جواد شفیعی خاطر نشان کرد:
به جهت حمایت از سرمایه گذاری بخش خصوصی در حوزه گردشگری به
دلیل رکود دو سال اخیر این حوزه با توجه به شیوع ویروس کرونا ،اولویت
اول اسکان مسافران نوروزی در اصفهان ،هتل ها و میهمان پذیرها تعریف
شد .وی ادامه داد :در مجموع ۸۵هتل که توسط جامعه حرفه ای هتل داران
برای اسکان مسافران نوروزی اعالم امادگی کرده بودند ،حدود ۹۰هزار نفر
شب خواب در این هتل ها اسکان یافتند.
شفیعی با بیان اینکه از مجموع ۲۳میهمان پذیر معرفی شده توسط اتحادیه،
حدود ۱۶هزار نفر شب خواب در این میهمان پذیرها مستقر شدند ،اضافه
کرد :در اولویت دوم و استفاده از ظرفیت اسکان مسافران در مدارس اموزش
و پرورش ،از مجموع ۳۳۳۰کالس در ۳۵۰مدرسه ،بالغ بر ۲۰۰هزار نفر
شب خواب در ایام نوروز در این کالس ها مستقر شدند .وی تصریح کرد :از
مجموع سه هزار منزل استیجاری که در اختیار مشاوران امالک مجاز و مورد
تایید اتحادیه مشاوران امالک قرار داشت ،حدود ۱۴۰هزار نفر شب خواب
اسکان یافتند.
مسئول کمیته اسکان ستاد اجرایی خدمات سفر شهر اصفهان تصریح کرد:
از مجموع ۱۳خوابگاه خودگردان حدود ۱۵هزار نفر شب خواب اسکان
یافتند .وی تاکید کرد :اولویت اخر اسکان مسافران نوروزی در اصفهان،
مجموعه فرهنگی تفریحی و گردشگری باغ فدک بود که به عنوان اولویت
پنجم و تنها کمپ روباز اسکان مسافران نوروزی ،میزبان حدود ۲۵هزار
خودرو معادل حدود ۱۱۵هزار نفر مسافر شب خواب بود .شفیعی اضافه
کرد :با توجه به افزایش ورود مسافران و شرایط برودت هوا از مجموع
ورزشگاه هایی که در شرایط اضطرار برای اقامت مسافران استفاده شد،
حدود ۵۰هزار نفر شب خواب در این مکان ها اسکان یافتند .وی خاطرنشان
کرد :در ۱۷شب میزبانی از مسافران نوروزی ،حدود ۸۵۰هزار نفر مسافر
شب خواب در مکان های فوق الذکر و سایر مکان ها اسکان یافتند .مسئول
کمیته اسکان ستاد اجرایی خدمات سفر شهر اصفهان تصریح کرد :یکی از
اقدامات کمیته ایمنی و حوادث ستاد ،خارج کردن بیش از ۳۳۰۰وسیله
گرمایشی از جمله کپسول پیک نیک از چادرهای مسافران بود که هر یک از
این کپسول ها می توانست باعث حادثه شود که با تالش شبانه روزی حدود
۱۵۰نفر از نیروهای کمیته ایمنی و حوادث هیچ حادثه ای در این ایام در
باغ فدک و سالن های ورزشی شهرداری اتفاق نیفتاد .وی ادامه داد :از تمام
نهادهای خارج از شهرداری اصفهان همچون جامعه حرفه ای هتل داران،
اتحادیه میهمان پذیرها ،سازمان اموزش وپرورش ،اتاق اصناف ،اتحادیه
مشاوران امالک و اتحادیه خوابگاه های خودگردان که برای اجرای هرچه
بهتر کمیته اسکان ستاد خدمات سفر شهر اصفهان تالش کردند ،کمال
تشکر و قدردانی را دارم.
شفیعی با بیان اینکه با بیان اینکه این ستاد به ستاد دائمی خدمات سفر
شهر اصفهان تغییر پیدا کرد ،گفت :با توجه به در پیش رو بودن تعطیالت
عید سعید فطر و همچنین پیش بینی تابستان داغ گردشگران و برنامه ریزی
برای نوروز ،۱۴۰۲این تغییر در ستاد خدمات سفر شهر اصفهان اتفاق افتاد
و امیدواریم بتوانیم با برنامه ریزی مناسب ،اوقاتی خوش را برای مسافران
نصف جهان رقم بزنیم.
شایان ذکر است ،ستاد اجرایی خدمات سفر شهر اصفهان متشکل از
۱۰کمیته شامل کمیته های امنیت و حراست ،بازرسی و پاسخگویی به
شکایات ،اطالع رسانی ،روابط عمومی و سخنگوی ستاد ،اداری و سرمایه
انسانی ،اسکان و اصناف ،فرهنگی ،تفریحی و گردشگری ،امور عمومی،
پشتیبانی و تدارکات ،حمل ونقل و ترافیک ،قضائی ،انتظامی ،ایمنی و
حوادث است .مناطق پانزده گانه شهرداری اصفهان نیز ستاد اجرایی خدمات
سفر شهر اصفهان را پشتیبانی می کند و مدیریت طرح ساماندهی ناژوان
به عنوان مسئول هماهنگی حوزه های گردشگری انتخاب شده است تا با
برنامه ریزی های انجام شده ،در نوروز برای شهروندان اصفهانی و گردشگران
شرایط مناسبی فراهم شود .نوروز امسال اولویت اقامت موقت گردشگران در
این کالن شهر به ترتیب ،هتل ها و مهمان پذیرها ،مدارس اموزش و پرورش
و غیرانتفاعی ،منازل استیجاری و خوابگاه های دانشجویی ،کمپ گردشگری
باغ فدک به عنوان تنها مرکز اقامت موقت در فضای روباز و سایر کمپ های
اضطراری خواهد بود.
خاطر نشان می شود ،معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری اصفهان نیز
چندی قبل با اشاره به افزایش ۷۰درصدی ورود مسافران و گردشگران به
اصفهان و حجم باالی ترددها در روزهای تعطیالت نوروزی گفت :کمیسیون
راههای استان اصفهان با فوریت برای بررسی مجدد نقاط حادثه خیز و تالش
برای ایجاد سفرهای ایمنی برای گردشگران تشکیل شده است.
info@eghtesadbazar.ir صفحه 3
2022 No. 207
5 April
سال هشتم /شماره ۱۶ /۲۰۷فروردین ۳ /۱۴۰۱رمضان 1443
citizen
www.eghtesadbazar.ir
ضرورت توجه جدی به دیپلماسی شهری
رئیس مرکز پژوهش های شورای اشــهر اصفهان گفت :طرح جهش تولید دانش بنیان
تیرماه ۱۳۹۹وارد مجلس شده است ،یعنی بیش از یک سال و نیم در مجلس مانده است،
بنابراین باید امسال برای تعیین تکلیف این طرح اقدام شود .مصطفی نباتی نژاد اظهار کرد:
"اصفهانمن،شهرزندگی"شعاریواقع بینانهاستکهامیدواریماینمهمپذیرشاجتماعی
داشته باشد .وی افزود :پیشنهاد شده بود که فراخوانی منتشر شود که شهر زندگی را از نگاه
خود تعریف کنند ،چرا که این به چشم انداز ســازی می تواند به تحقق شعار کمک کند.
گزارش
گزارش
مدیریت سفر در اصفهان فصلی نباشد
عضو شورای اسالمی شهر اصفهان گفت :پیشنهاد می کنم ستاد خدمات سفر اصفهان در
طولسالفعالباشد،زیرااصفهانشهریگردشگریاستونبایدمدیریتسفردراصفهان
فصلی و مقطعی باشد .احمد شریعتی اظهار کرد :بخش های مختلف مدیریت شهری در
ایام نوروز برای هدایت و اسکان مسافران خدمات خوبی انجام دادند که جای تقدیر دارد.
وی ادامه داد :بهتر است ستاد خدمات سفر اصفهان در طول سال فعال باشد ،زیرا اصفهان
شهری گردشگری است و نباید مدیریت ســفر در این کالن شهر فصلی و مقطعی باشد.
ستاد خدمات سفر شهر اصفهان دائمی می شود؛
اسکان ۸۵۰هزار مسافر
در نوروز ۱۴۰۱
عملکرد ستاد خدمات سفر شهر اصفهان در نوروز 1401بررسی شد؛
میزبانیابرومند
تبدیل اصفهان به
قطبدانش بنیان
از ۸۴۰هزار نفر ساعت کار مداوم برای پاکیزگی شهر تا کاشت ۵میلیون شاخه گل
نوسان :رئیس شورای اسالمی
شهر اصفهان گفت :رایزنی های
خود را با مدیریت شهر برای بسیج
امکانات و توانمندی ها در حوزه
علوم دانش بنیان اغاز کرده ایم و در
هفته جاری از مسئوالن کشوری
و استانی که در این زمینه اثرگذار
هستند ،برای همکاری دعوت
خواهیم کرد.
محمد نورصالحی در سی وششمین
جلسه شورای اسالمی شهر اصفهان با
تبریک ورود به سال جدید به ارزوی
سالی پر خیر و برکت برای ملت ،دولت و
نظام ،اظهار کرد :چهاردهم فروردین ماه
اولین روز کاری جدی برابر با اغاز ماه
مبارک رمضان شده و این تقارن را به
فال نیک می گیریم .وی با اشاره به پیام
نوروزی مقام رهبری و شعار امسال،
افزود :با وجود مشکالتی از جمله تحریم
و سو مدیریت داخلی ،اثار جهش تولید
داخلی را شاهد هستیم ،البته این کافی
نیست ،زیرا با حجم بیکاری نخبگان و
تحصیل کنندگان روبه رو هستیم و باید
به کار و تولیدات دانش بنیان بیشتر
توجه شود.
رئیس شورای اسالمی شهر اصفهان با
تاکید بر اینکه ۲۰سال است توجه به
علوم دانش بنیان در کشور اغاز شده
است ،ادامه داد :اکنون حدود ۷۰۰۰
شرکت دانش بنیان با ایجاد ۳۰۰هزار
شغل در کشور داریم که بر اساس
فرمایشات مقام معظم رهبری باید با
تالش این عدد دو رقمی شود .وی با
بیان اینکه توجه به تولیدات دانش بنیان
در حوزه کشاورزی کمتر مورد توجه قرار
گرفته است و الزم است این حوزه بیشتر
مورد توجه قرار گیرد ،تصریح کرد :یکی از
جنبه های این علوم در دو سال اخیر تولید
واکسن کرونا بود که توانستیم در دنیا
رتبه نخست را کسب کنیم و از واردات
واکسن کرونا بی نیاز شدیم .نورصالحی
گفت :اصفهان دارای دانشگاه های متعدد،
اساتید ،تحصیل کرده ها و نخبگان است
و با داشتن شهرک علمی و تحقیقاتی
که برای اولین بار در کشور ایجاد شده
است ،می تواند رشد بیشتری در حوزه
علوم دانش بنیان داشته باشد .وی با بیان
اینکه شورای اسالمی شهر رایزنی خود
را با مدیریت شهر برای بسیج امکانات
و توانمندی ها در این حوزه اغاز کرده
است ،خاطرنشان کرد :در هفته جاری
از مسئوالن اثرگذار کشوری و استانی
در این زمینه دعوت خواهیم کرد .رئیس
شورای اسالمی شهر اصفهان ادامه داد:
در تالش هستیم تا نقش اصفهان را به
عنوان قطب شرکت های دانش بنیان
پررنگ و فعال کنیم.
وی با اشاره به تالش های بی وقفه ستاد
تسهیالت سفر نوروزی شهرداری،
گفت :الزم است با شناسایی نقاط
ضعف ،کمبود و نارسایی ها و تکمیل
زیرساخت ها امادگی شهر اصفهان را
برای میزبانی از گردشگران ارتقا دهیم،
زیرا تابستان نیز اصفهان میزبان همین
تعداد مسافر و گاهی بیشتر از ان خواهد
بود .نورصالحی در خصوص تکمیل
زیرساخت های باغ فدک ،افزود :شورای
اسالمی شهر تالش می کند تا اختالفات
موجود میان اوقاف و شهرداری درباره باغ
فدک را رفع کند .وی گفت :الزم است
توجه بیشتری به شناسایی و تشویق
سرمایه گذار در راستای ساخت هتل و
مراکز اقامتی شود.
گروه شهری 4از ۸۴۰هـزار نفـر سـاعت کار مـداوم بـرای رفـت و روب و پاکیزگـی شـهر در اسـتانه نـوروز گرفته
هفته نامه نوسان تـا کاشـت ۵میلیـون شـاخه گل در معابر شـهری و اجرا و نصـب نمادهای متعـدد زیباسـازی ،اجرای
دیوارنگاره هـای خلاق و نورپردازی هـای زیبا و بدیع در شـهر .به این مـوارد باید برگزاری ده هـا برنامه متنوع فرهنگی
و تفریـح در هفـت نقطه گردش پذیر شـهر اعم از میـدان امـام(ره) ،میدان امام علـی(ع) ،باغ غدیر ،پارک کوهسـتانی
صفـه ،پـارک جنگلـی نـاژوان ،گلسـتان شـهدا و ارامسـتان تاریخـی مذهبـی تخـت فـوالد و ...را نیـز اضافـه کرد.
اصفهان ،شهر گنبدهای فیروزه ای و پایتخت
فرهنگ و تمدن ایران اسالمی ،در نوروز امسال
پذیرای بیش از ۸۰۰هزار مسافر بود و از حیث
تعدادگردشگر،درجمعبرترین هاودررتبهسوم
کشور ایستاد؛ اما صرف نظر از این روایت های
اماری درخصوص تعداد گردشگران ،اگر از
منظر رضایت گردشگران به موضوع بنگریم،
جلب رضایت حداکثری مسافرین نوروزی ،به
خودی خود گواهی بر حجم وسیع فعالیت های
انجام گرفته در شهر اصفهان است .اینک که
ایام نوروز به پایان رسیده و شهر ،کم و بیش از
مسافران نوروزی خالی شده است ،می توان
درباره جزییات روند میزبانی شهر اصفهان از
مهمانان نوروزی اش سخن گفت .به ویژه درباره
نحوه فعالیت ستاد خدمات سفر شهر اصفهان
کهازنیمهاسفندماهسالگذشتهباابالغرسمی
استاندار اصفهان ،دست به کار اماده سازی
شهر برای میزبانی از مسافران شد و تا اخرین
روز عید نوروز با تالشی بی وقفه به این میزبانی
ادامه داد .در شرایطی که چرخ سفرها در کشور
بعدازوقفه ایدوسالهبهحرکتدرامد،مدیریت
و ساماندهی مسافران نوروزی بیش از هر زمان
دیگری دشوار و بااهمیت بود ،چراکه هم خبر
رفعممنوعیتسفرهاینوروزیبهنسبتسال
هایقبلازشیوعکرونا،باتاخیرزیادیاعالمشد
و هم دو سال وقفه در میزبانی از مسافران برخی
از سازوکارهای اجرایی را با کندی مواجه کرده و
برخی از زیرساخت های پذیرایی از گردشگران
رابااشکاالتیروبه روساخته بود.
اماباهمهاینهاستادخدماتسفرشهراصفهان
که با محوریت شهرداری اصفهان مسوولیت
ساماندهی و مدیریت حضور مسافران را
برعهده گرفت ،توانست میزبانی شایسته برای
مسافرانباشدودرنهایتموفقبهجلبرضایت
حداکثریانهاشود.
اغازبهکار
از25اسفند
ستاد اجرایی خدمات سفر شهر اصفهان
پیش از اغاز سال نو با تشکیل 10کمیته16 ،
منطقه ستاد اجرایی و 10مسوولیت تخصصی
در عناوین مختلف ،به مدیریت و ساماندهی
امور مربوط به خدمات سفر شهر اصفهان
در نوروز 1401پرداخت و از 25اسفندماه با
برگزاری جلسات متعددی در پیش و حین
ایام نوروز ،نسبت به رتق و فتق امور سفر در
شهر اصفهان اقدام کرد .این ستاد در زمینه
اسکان مسافران ،رونق بخشیدن به کسب و
کار بخش خصوصی را در دستور کار خود قرار
داد و اولویت اقامت موقت گردشگران در شهر
اصفهان را به ترتیب ،هتل ها و مهمان پذیرها،
مدارس اموزش و پرورش ،منازل استیجاری
شهروندان و خوابگاه های دانشجویی و سپس،
مجموعهگردشگریباغفدکوسایرکمپ های
اضطراریومراکزورزشیتعیینکرد.
رکوردهاینوروزی
کاشت 5میلیون بوته گل و گیاه بهاری برای
نخستین بار در اصفهان ،اجرای برنامه های
فرهنگی و اجتماعی متنوع از سوی کمیته
فرهنگی اجتماعی ستاد خدمات سفر شهر
اصفهان در هفت نقطه متمرکز شهر ،میزبانی
باغ فدک از ۱۹هزار خودرو تا ۱۰فروردین ماه،
افزایش 100درصدی بازدید از باغ پرندگان
در نوروز امسال ،بازدید بیش از ۱۰۰هزار نفر
از مجموعه های تفریحی و گردشگری شرکت
توسعه مجتمع های سیاحتی سپاهان و
رکوردزنی تعداد بازدید از تله سی یژ ،جابه جایی
روزانه 47هزارمسافربامترودرایامنوروز،تامین
۱۰هزار جای پارک برای مسافران نوروزی
از سوی شهرداری اصفهان و تامین ۵هزار
جای پارک از طریق بخش خصوصی ،کاشت
67هزار و 500گل فصل در پارک کوهستانی
صفه و بازدید روزانه ۹هزار نفر از این پارک
کوهستانی ،بازدید روزانه 30هزار نفر از پارک
جنگلی ناژوان ،انجام بیش از ۱۰۰۰عملیات
توسط ماموران کنترل و نظارت شهرداری
اصفهان برای انتظام بخشیدن به شهر،
پیشگیریازچادرخوابیغیرمجاز،مقابلهباکلید
به دستان غیرمجاز و ،...استقرار خودروهای
اتش نشانی در نقاط اسکان و مراکز پرتردد
شهر و سپری شدن نوروزی بدون تلفات جانی
در کپ های گردشگری همچون باغ فدک،
شماری از دستاوردهای ستاد خدمات سفر
شهراصفهانبود.
اصفهاندرجایگاهسومگردشگری
اسکان ۸۰۰هزار مسافر در ایام نوروز منجر به
اینشدکهبراساساعالموزارتمیراثفرهنگی
و گردشگری ،اصفهان امسال پس از خراسان
رضوی و فارس در مکان سوم ورود گردشگر قرار
گیرد .روند سفرهای نوروزی به اصفهان که از
اواخراسفندماهسالگذشتهاغازشدهبوددرایام
ابتدایی عید نوروز شدت گرفت .تا انجا که طی
روزهای ۲۵اسفند ۱۴۰۰تا ۱۰فروردین ماه
امسال ۲۱ ،میلیون و ۶۳۳هزار و ۱۹۹تردد
در راه های استان ثبت شد که نشان از رشد
81درصدی میزان ترددها نسبت به مدت
مشابه سال گذشته داشت .در چنین شرایطی
باتکمیلصددرصدیتمامیمراکزاقامتیشهر
وباهماهنگیستادخدماتسفرشهراصفهان،
درب های ورزشگاه های تجهیز شده به امکانات
الزم برای اسکان ،به روی گردشگران گشوده
شد و انها توانستند شب هایی ارام و بی حادثه
را در شهر اصفهان سپری کنند .همزمان با
کاهش دمای هوا در نیمه ی نوروز ،اسکان ۵۵۰
خانوار در ورزشگاه امین و اسکان 1276خانوار
در ورزشگاه والیت نشان از تمایل مسافران
برای اسکان در ورزشگاه ها داشت که این امر
نیز به همت ستاد خدمات سفر شهر اصفهان،
محقق شد .مجموعه باغ فدک نیز به عنوان
تنها مکان روباز و دارای امکان چادرخوابی برای
اسکان ،در این ایام ،میزبان تعداد قابل توجهی
از گردشگران بود .تا جایی که ۱۹هزار خودرو
تا ۱۰فروردین ماه در این مجموعه فرهنگی
گردشگری مستقر شدند .اما با نزدیک شدن
به ایام پایانی عید نوروز ،تعداد مسافران شب
خواب در اصفهان نیز رو به کاهش رفت و تا دهم
فروردینماهبهحدود ۳۳هزارنفررسید.
جزئیاتاسکان
ازنگاهاماری
در نوروز امسال ۸۵۰ ،هزار نفر مسافر طی 17
روز در شهر اصفهان سکونت موقت یافتند .در
این 17روز تعداد حدود ۹۰هزار نفر شب خواب
در 85هتل ،حدود ۱۶هزار نفر شب خواب در
۲۳میهمان پذیر ۲۰۰ ،هزار نفر در ۳۳۳۰
کالس در ۳۵۰مدرسه ،حدود ۱۴۰هزار نفر در
سه هزارمنزلاستیجاری،حدود ۱۵هزارنفردر
۱۳خوابگاه خودگردان ،حدود ۲۵هزار خودرو
معادل حدود ۱۱۵هزار نفر مسافر شب خواب
در باغ فدک و حدود ۵۰هزار نفر شب خواب در
ورزشگاه هااسکانیافتند.
جلبرضایت
درنتایجنظرسنجی ها
اما انچه در این میان برای کلیه اداره کنندگان
ستادخدماتسفرشهراصفهاناهمیتداشت،
جلب رضایت مسافران و تامین وسایل اسایش
و ارامش انها در مدت حضورشان در اصفهان
بود که طبق نظرسنجی های صورت گرفته از
سوی مرکز مطالعات ،پژوهش و نظرسنجی
ستاد اجرایی خدمات سفر شهر اصفهان نتایج
رضایتبخشیرابههمراهداشتهاست.براساس
نظرسنجی های انجام شده از بین ۴۸درصد
از مردان و ۵۲درصد از زنان مسافر نوروزی،
میانگین تعداد اعضای خانوار مسافر ۳.۶نفر و
میانگینتعدادافرادهم سفردراصفهانپنجنفر
بوده است .بر این اساس ،هزینه ماهانه زندگی
افرادی که به اصفهان سفر کرده اند بین پنج تا
۱۰میلیون تومان بوده و خانوارها اعالم کرده اند
که بین دو تا پنج میلیون تومان در مدت اقامت
خوددراصفهانهزینهکرده اند.
در بخش رضایت گردشگران از اطالع رسانی،
۸۰درصد از مسافران از تابلوهای راهنمای
مسیر ۶۳ ،درصد از ارائه اطالعات ضروری
هنگام ورود به شهر و ۹۲درصد از برخورد
ارائه کنندگان خدمات و انتظامات رضایت
داشته اند .در بخش رضایت گردشگران از
وضعیت اجتماعی و فرهنگی نیز ۸۷ ،درصد
مسافران از ظرفیت پارکینگ ها ۹۰ ،درصد
از وضعیت عمومی نظم و نظافت و ۳۰درصد
از برنامه ها و رویدادهای فرهنگی رضایت
داشته اند .همچنین ۱۳درصد از مسافران از
دسترسیبهرستوران ها ۱۷،درصدازدسترسی
به خدمات و فوریت های درمانی و ۷۷درصد
از تعداد سرویس های بهداشتی سطح شهر
اعالم رضایت کرده اند ،همچنین ۵۳درصد
مسافران از نظافت سرویس های بهداشتی۹۳،
درصد از نظافت معابر و فضای باز و ۷۰درصد
اززیباسازیفضاهایشهریرضایتداشته اند.
عضو شورای شهر تاکید کرد:
ضرورت های تحقق شعار سال ۱۴۰۱در اصفهان
نوسان :عضو هیئت رئیسه شورای اسالمی
شهر اصفهان گفت :از شرکت های دانش بنیان
و ظرفیت انها در راستای رفع مسائل مدیریت
شــهری و شــهرداری اصفهان کمک گرفته
می شود و شورای ششــم نیز به دنبال استفاده
از ظرفیت های علمی بــرای یافتن راهکارهای
مشترکی در راستای رفع چالش های شهری و
مشکالتکالن شهراصفهاناست.
کالهدوزان در خصــوص ضرورت های تحقق
شــعار ســال ۱۴۰۱در اصفهان ،اظهار کرد :از
دیرباز اصفهان مهد علم ،تمدن ،هنر و صنعت
بوده و امروز نیز این جایگاه را حفظ کرده است،
کالن شــهر اصفهان با توجه بــه ظرفیت ها و
زیرساخت های دانشــگاهی و علمی خوبی که
دارد ،می تواند ســهم قابــل توجهی در تحقق
شعارامسالداشتهباشد.ویتصریحکرد:امروزه
دانشگاه های معتبر دنیا به سمت دانشگاه های
نسلدوموسومحرکتمی کنندودانشگاهنسل
سوم دانشگاهی است که باید نقش کارافرینی
را به خوبی ایفا کند .شهرداری و شورای ششم
شــهر اصفهان در راســتای رفع چالش های
شهری و توجه به تحقق شعار سال تسهیل گر
و حمایت کننــده خواهند بــود .عضو هیئت
رئیسه شورایاسالمی شهراصفهانبابیاناینکه
بازدیدهایی که اعضای شــورای اسالمی شهر
اصفهان از شهرک علمی و تحقیقاتی صنعتی
داشته اند ،در راســتای استفاده از ظرفیت های
نظرات خود را در خصوص محتوای نشریه به ایمیل ما ارسال کنید
شهرک و همکاری های مشترک بین مدیریت
شهری و شهرک علمی و تحقیقاتی بوده است،
گفت :این بازدیدها برای این بوده اســت که از
شرکت های دانش بنیان و ظرفیت انها در رفع
مسائل مدیریت شــهری و شهرداری اصفهان
کمک گرفته شود .شورای ششم نیز به دنبال
اســتفاده از ظرفیت های علمی بــرای یافتن
راهکارهایمشترکدرراستایرفعچالش های
شهریومشکالتکالن شهراصفهاناست.
نوسان:مسئول کمیته اسکان ستاد اجرایی خدمات سفر شهر
اصفهان با بیان اینکه این ستاد به ستاد دائمی خدمات سفر شهر
اصفهان تغییر پیدا کرد ،گفت :از بیست وششم اسفندماه سال
گذشته تا روز سیزدهم فروردین ماه سال جاری و در مدت ۱۷
شب میزبانی از مسافران نوروزی ،حدود ۸۵۰هزار نفر شب خواب
در اصفهان اسکان یافتند .جواد شفیعی اظهار کرد :در طول ۱۷
شب میزبانی از مسافران نوروزی ،مشکلی در زمینه اسکان انها
به وجود نیامد و تمام مسافران در محل هایی که انتخاب کرده
بودند ،اسکان یافتند.
مسئول کمیته اسکان ستاد اجرایی خدمات سفر شهر اصفهان ادامه داد:
بر اساس برنامه ریزی های انجام شده و اولویت بندی ستاد خدمات سفر
شهر اصفهان تمام مراکز اقامتی از جمله هتل ها ،میهمان پذیرها ،مدارس
اموزش وپرورش ،منازل استیجاری و خوابگاه های دانشجویی در اختیار
مسافران نوروزی قرار گرفت و هیچ یک از مسافران در طول اقامت خود
در اصفهان مشکلی جهت اسکان نداشتند .جواد شفیعی خاطر نشان کرد:
به جهت حمایت از سرمایه گذاری بخش خصوصی در حوزه گردشگری به
دلیل رکود دو سال اخیر این حوزه با توجه به شیوع ویروس کرونا ،اولویت
اول اسکان مسافران نوروزی در اصفهان ،هتل ها و میهمان پذیرها تعریف
شد .وی ادامه داد :در مجموع ۸۵هتل که توسط جامعه حرفه ای هتل داران
برای اسکان مسافران نوروزی اعالم امادگی کرده بودند ،حدود ۹۰هزار نفر
شب خواب در این هتل ها اسکان یافتند.
شفیعی با بیان اینکه از مجموع ۲۳میهمان پذیر معرفی شده توسط اتحادیه،
حدود ۱۶هزار نفر شب خواب در این میهمان پذیرها مستقر شدند ،اضافه
کرد :در اولویت دوم و استفاده از ظرفیت اسکان مسافران در مدارس اموزش
و پرورش ،از مجموع ۳۳۳۰کالس در ۳۵۰مدرسه ،بالغ بر ۲۰۰هزار نفر
شب خواب در ایام نوروز در این کالس ها مستقر شدند .وی تصریح کرد :از
مجموع سه هزار منزل استیجاری که در اختیار مشاوران امالک مجاز و مورد
تایید اتحادیه مشاوران امالک قرار داشت ،حدود ۱۴۰هزار نفر شب خواب
اسکان یافتند.
مسئول کمیته اسکان ستاد اجرایی خدمات سفر شهر اصفهان تصریح کرد:
از مجموع ۱۳خوابگاه خودگردان حدود ۱۵هزار نفر شب خواب اسکان
یافتند .وی تاکید کرد :اولویت اخر اسکان مسافران نوروزی در اصفهان،
مجموعه فرهنگی تفریحی و گردشگری باغ فدک بود که به عنوان اولویت
پنجم و تنها کمپ روباز اسکان مسافران نوروزی ،میزبان حدود ۲۵هزار
خودرو معادل حدود ۱۱۵هزار نفر مسافر شب خواب بود .شفیعی اضافه
کرد :با توجه به افزایش ورود مسافران و شرایط برودت هوا از مجموع
ورزشگاه هایی که در شرایط اضطرار برای اقامت مسافران استفاده شد،
حدود ۵۰هزار نفر شب خواب در این مکان ها اسکان یافتند .وی خاطرنشان
کرد :در ۱۷شب میزبانی از مسافران نوروزی ،حدود ۸۵۰هزار نفر مسافر
شب خواب در مکان های فوق الذکر و سایر مکان ها اسکان یافتند .مسئول
کمیته اسکان ستاد اجرایی خدمات سفر شهر اصفهان تصریح کرد :یکی از
اقدامات کمیته ایمنی و حوادث ستاد ،خارج کردن بیش از ۳۳۰۰وسیله
گرمایشی از جمله کپسول پیک نیک از چادرهای مسافران بود که هر یک از
این کپسول ها می توانست باعث حادثه شود که با تالش شبانه روزی حدود
۱۵۰نفر از نیروهای کمیته ایمنی و حوادث هیچ حادثه ای در این ایام در
باغ فدک و سالن های ورزشی شهرداری اتفاق نیفتاد .وی ادامه داد :از تمام
نهادهای خارج از شهرداری اصفهان همچون جامعه حرفه ای هتل داران،
اتحادیه میهمان پذیرها ،سازمان اموزش وپرورش ،اتاق اصناف ،اتحادیه
مشاوران امالک و اتحادیه خوابگاه های خودگردان که برای اجرای هرچه
بهتر کمیته اسکان ستاد خدمات سفر شهر اصفهان تالش کردند ،کمال
تشکر و قدردانی را دارم.
شفیعی با بیان اینکه با بیان اینکه این ستاد به ستاد دائمی خدمات سفر
شهر اصفهان تغییر پیدا کرد ،گفت :با توجه به در پیش رو بودن تعطیالت
عید سعید فطر و همچنین پیش بینی تابستان داغ گردشگران و برنامه ریزی
برای نوروز ،۱۴۰۲این تغییر در ستاد خدمات سفر شهر اصفهان اتفاق افتاد
و امیدواریم بتوانیم با برنامه ریزی مناسب ،اوقاتی خوش را برای مسافران
نصف جهان رقم بزنیم.
شایان ذکر است ،ستاد اجرایی خدمات سفر شهر اصفهان متشکل از
۱۰کمیته شامل کمیته های امنیت و حراست ،بازرسی و پاسخگویی به
شکایات ،اطالع رسانی ،روابط عمومی و سخنگوی ستاد ،اداری و سرمایه
انسانی ،اسکان و اصناف ،فرهنگی ،تفریحی و گردشگری ،امور عمومی،
پشتیبانی و تدارکات ،حمل ونقل و ترافیک ،قضائی ،انتظامی ،ایمنی و
حوادث است .مناطق پانزده گانه شهرداری اصفهان نیز ستاد اجرایی خدمات
سفر شهر اصفهان را پشتیبانی می کند و مدیریت طرح ساماندهی ناژوان
به عنوان مسئول هماهنگی حوزه های گردشگری انتخاب شده است تا با
برنامه ریزی های انجام شده ،در نوروز برای شهروندان اصفهانی و گردشگران
شرایط مناسبی فراهم شود .نوروز امسال اولویت اقامت موقت گردشگران در
این کالن شهر به ترتیب ،هتل ها و مهمان پذیرها ،مدارس اموزش و پرورش
و غیرانتفاعی ،منازل استیجاری و خوابگاه های دانشجویی ،کمپ گردشگری
باغ فدک به عنوان تنها مرکز اقامت موقت در فضای روباز و سایر کمپ های
اضطراری خواهد بود.
خاطر نشان می شود ،معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری اصفهان نیز
چندی قبل با اشاره به افزایش ۷۰درصدی ورود مسافران و گردشگران به
اصفهان و حجم باالی ترددها در روزهای تعطیالت نوروزی گفت :کمیسیون
راههای استان اصفهان با فوریت برای بررسی مجدد نقاط حادثه خیز و تالش
برای ایجاد سفرهای ایمنی برای گردشگران تشکیل شده است.
info@eghtesadbazar.ir صفحه 3
2022 N o .207
سال هشتم /شماره ۱۶ /۲۰۷فروردین ۳ /۱۴۰۱رمضان 1443
5 A p r il
think
www.eghtesadbazar.ir
تحلیل
ثبات بازار مسکن
رونمایی از سامانه "جست وجوی شغل"
اقتصاد ایران در هفته ای که گذشت؛
اگرچه بازارهای موازی در روزهای پایانی سال گذشته پرشور و حرارت بودند ،اما این
تب و تاب به التهاب در بازار مسکن منجر نشد و ارامش مذکور ،به روزهای نخست
سال جاری نیز منتقل شده است .براساس مشاهدات میدانی ،به جز مناطق یک و ۳
پایتخت که متوسط قیمت مسکن در این منطقه در بهمن سال گذشته از متری به
ترتیب ۷۰و ۶۳میلیون تومان عبور کرده ،در سایر مناطق پایتخت قیمت ها تقریبا
ثابت و حتی بعضا کاهشی هم بوده است.
معاون اشتغال وزارت تعاون ،کار و رفاه اجتماعی با بیان اینکه در نیمه دوم سال ۱۴۰۰از
زیست بوم ملی اشتغال با حضور رییس جمهور رونمایی کردیم ،گفت :این زیست بوم از
۵حلقه زیرساخت ،علم و فناوری ،بازار ،تامین مالی و حقوقی و صدور مجوز تشکیل شده
است که ایین نامه اجرایی ان اخر سال گذشته نهایی و ابالغ شد .محمود کریمی بیرانوند
تاکید کرد :صدور مجوز ۵۰۰شغل خانگی را در دوره چند ماهه دولت سیزدهم انی کردیم
کهشاملدوسوممشاغلخانگیاست.
چقدر پول در ۱۴۰۰چاپ شد؟
نگاه
افق اقتصاد در ۴۰۱
اثر
کارافرینی
از نگاه اقتصاددان ،شکاف طبقاتی به صورت مستمر در حال افزایش است
درگذشت جامعه شناس «نخبه کشی ها و خودکامگی ها»
علی رضا قلی ،نویسنده ،پژوهشگر و جامعه شناس هشتم فروردین ماه و
در سن 75سالگی بر اثر ضایعه قلبی درگذشت؛ شاید بتوان ادعا کرد که
هیچکس به اندازه او با نوشتن کتاب «جامعه شناسی نخبه کشی» جای
خود را در میان دانشجویان ،اساتید و حتی مردم عادی تثبیت نکرده بود.
این کتاب که به بررسی ریشه های تاریخی استبداد و عقب ماندگی در
ایران از منظر تحلیل جامعه شناختی می پردازد ،همچنان جزو کتاب های
پرفروش در ایران به شمار می رود و با وجود گذشت بیش از 24سال از
انتشار ان 43 ،بار تجدید چاپ شده است .انچه باعث توجه بیش از اندازه به
دو کتاب جامعه شناختی نخبه کشی و جامعه شناسی خودکامگی می شود،
نثر روان و البته گزنده نویسنده ان است؛ اگرچه برخی بر این باورند که نثر
تند و تیز ان مرحوم به خصوص در کتاب جامعه شناسی نخبه کشی باعث
شده که در برخی موارد اغماضی نیز در نقد صورت گیرد ،اما هیچ کدام از
این انتقادات نتوانست از محبوبیت این کتاب ها بکاهد او در مستند زندگی
خود به این موضوع اشاره کرده بود که دو بار از خطر مرگ حتمی گریخته
بود اما پس از دیدن شرایط کشور ارزو می کرد که ای کاش همان موقع
می مرد تا شرایط فعلی کشورش را نبیند.
عدم پاسخگویی درباره افزایش نرخ تورم
مرتضی سامتی ،کارشناس اقتصادی اظهار داشت :دولت از اعالم افزایش
نرخ تورم با حذف ارز ۴۲۰۰تومانی سپری را ایجاد می کند تا پشت ان
در برابر پاسخگویی درباره افزایش سنگین نرخ تورم پنهان شود.سامتی با
اشاره به اذعان دولت به افزایش نرخ تورم با حفظ ارز 4200تومانی گفت:
دلیل اینکه امروز دولت اعالم می کند با حذف ارز 4200تومانی تورم ایجاد
خواهد شد این است که می خواهد با حذف ارز ترجیحی مابه التفاوت ان
را خرج موضوعات بی اهمیت در اقتصاد مردم کند .کارشناسان اقتصادی
هم با افزایش نرخ تورم پس از حذف ارز ترجیحی موافق هستند اما چرا
نباید جلوی این افزایش تورم گرفته نشود.وی تاکید کرد :ارزی که برای 16
قلم کاالی مشمول ارز ترجیحی پرداخت می شود نسبت به تورمی که در
سال ها تجربه کردیم عدد باالیی نیست و اصل موضوع این است که دولت
از اعالم افزایش نرخ تورم با حذف ارز 4200تومانی سپری را ایجاد می کند
تا پشت ان در برابر پاسخگویی درباره افزایش سنگین نرخ تورم پنهان شود.
حذف خودروهای سواری از فهرست واردات
بند مربوط به واردات خودروهای سواری در قانون بودجه ١٤٠١در حالی
حذف شد و مسووالن مربوطه نسبت به ان ابراز بی اطالعی کرده اند که
پیگیری ها نشان می دهد ظاهرا این مصوبه مورد ایراد مجمع تشخیص
مصلحت نظام قرار گرفته و از قانون بودجه حذف شده است.در متن ایرادات
شورای نگهبان در تبصره ۷امده است که در بند الحاقی ،۱از جهت
نحوه انتخاب واردکنندگان در صورت تقاضای بیشتر برای واردات باتوجه
به محدودیت این امر و از جهت شرایط واردات از جمله منشا داخلی یا
خارجی ارز و همچنین عبارت ردیف ...جدول شماره ( )۵ابهام دارد که پس
از رفع ابهام اظهارنظر خواهد شد .اما بررسی ها نشان می دهد که جریان
واردات خودرو و ۷۰هزار دستگاه سواری که در مجلس به تصویب رسیده
بود ،از نظر مجمع تشخیص مصلحت نظام دارای ایراداتی بوده که درنهایت
حذف شده و به قانون نیامده است .این درحالی است که پیش از این هم
در بحث واردات خودرو و طرح هایی که نمایندگان مجلس برای ان ارائه
کرده بودند ،ایراداتی وارد شده و در برخی موارد از نظر مجمع مورد پذیرش
قرار نگرفته بود.
کف و سقف نرخ دالر با احیای برجام
سیدکمال سیدعلی،کارشناس اقتصادی اظهار داشت :معتقدم کف نرخ دالر
٢٢هزار تومان است و سقف نرخ دالر در شرایطی که حتی اگر توافقی
صورت نگیرد اما قیمت نفت در این سطح باقی بماند ،حدود ٢٧تا ٢٨هزار
تومان خواهد بود.وی ادامه داد :یکی از عوامل اثرگذار ،ازاد شدن پول های
بلوکه شدن است .در صورت توافق در مذاکرات وین چیزی حدود ۶٠تا
٧٠میلیارد دالر از کشورهای مختلف ارز ازاد خواهد شد .در این شرایط
دست دولت برای مدیریت بازار ارز باز می شود .این کارشناس اقتصادی با
تاکید بر اینکه مدیریت بازار ارز یک تیغ دو لبه است ،گفت :با ورود این
میزان ارز و افزایش عرضه ارز به کشور اگر بخواهند نرخ ارز را کاهش دهند،
شاید در مدت کوتاهی نرخ ارز کاهش پیدا کند اما بلندمدت این منابع
صرف همین امورات شود.
گروه اقتصاد هرچند اقتصاددانان و صاحب نظران نوید اینده روشن اقتصادی را می دهند اما این را منوط
هفته نامه نوسان به اصالح رویه ها و ساختار حکمرانی اقتصادی می دانند .انچنان که به نظر می اید چالش های
اقتصادی سال گذشته به سال جدید نیز تسری یافته به طوری که نبود رشد اقتصادی ،تورم باال ،رشد نقدینگی،
نبود سرمایه گذاری و خروج سرمایه مالی و انسانی همچنان می توانند بحران افرین باشند .به گواه کارشناسان،
اگر اصالحات ساختاری جدی گرفته نشود برجام نیز نمی تواند دریچه روشنی به روی اقتصاد ایران بگشاید .اما
اقتصاد ایران در سال ۱۴۰۱چگونه می تواند به ثبات برسد؟ ایا دولت خود را ملزم به ارائه برنامه های هدفمند و
روشن برای بهبود شاخص های اقتصادی می داند؟
فعاالن اقتصادی و کارشناسان بر این
باورند که عدم قطعیت های اقتصادی و
نبود اینده روشن مساله ای است که میل
به سرمایه گذاری را از بین می برد و در این
شرایط نمی توان به رشد اقتصادی دل
بست .هرچند برجام می تواند نقطه عطفی
برای اقتصاد ایران در سال جدید باشد اما
در صورت استفاده نامناسب از درامدهای
نفتی و عدم بهره گیری از فرصت هایی که
ایجاد می شود اقتصاد ایران همان راهی را
می رود که در سال های گذشته رفته است
و این یعنی تداوم چالش ها و مشکالت
اقتصادی.
چشم انداز اقتصاد ایران در دهه
پیش رو
به باور یک اقتصاددان ،برای توصیف
وضعیت اقتصاد ایران باید یک نگاه
میان مدت و حداقل ۱۰ساله به چالش ها
و فرصت های پیش روی کشور بیندازیم
که در این حالت سال ۱۴۰۱نیز بخشی
از این دوره زمانی خواهد بود .وحید
شقاقی شهری در گفت وگوی خود با
«جهان صنعت»می گوید:پایاندورهزمانی
ده ساله پیش رو ،یعنی از سال ۱۴۰۱تا
سال ۱۴۱۰معادل سال ۲۰۳۰میالدی
خواهد بود .عمده بنگاه های اینده پژوهی
و صاحب نظران اقتصادی براورد می کنند
که تا سال ۲۰۳۰میالدی کشورهای
توسعه یافته وابستگی خود به نفت و گاز
را کاهش خواهند داد .جنگ اوکراین و
روسیه که هم اکنون در جریان است نیز
تلنگری برای کشورهای اروپایی بوده که
باید به سرعت وابستگی خود به نفت و گاز
را کاهش دهند و انرژی های تجدیدپذیر را
جایگزینسوخت هایفسیلیکنند .
به گفته وی ،جایگزینی خودروهای
برقی و هیدروژنی به جای خودروهای
بنزینی نیز در حال حاضر در دستورکار
همه خودروسازهای برتر دنیا قرار گرفته
است .برای مثال با انکه کشور المان مهد
تکنولوژی و فناوری خودروسازی است
اجازه داده که شرکت تسال یکی از شعب
خود را در این کشور برپا کند .این مساله
info@eghtesadbazar.ir
نشان می دهد که المانی ها تالش می کنند
نظام رقابتی سختی را بین خودروسازهای
المانی با برندهای معروف خودروسازهای
برقی ایجاد کنند تا این مساله موجب شود
که خودروسازهای المانی هم به سمت
تولید خودروهای برقی بروند .وی ادامه
داد :بنابراین یکی از مهم ترین گزاره های
اثرگذار بر اقتصاد ایران در بازه زمانی
پیش رو کاهش وابستگی کشورهای
توسعه یافته به انرژی های فسیلی و نفت
و گاز خواهد بود .لذا باید از هم اکنون این
هشدار را بدهیم که تا پایان دهه ۱۴۰۰
شاید دیگر ایران نتواند صادرکننده نفت
و گاز به جهان باشد ان هم کشوری
که بیش از ۵۰سال است ساختارهای
اقتصادی و حمکرانی اقتصادی ان بر پایه
نفت بوده است .ما در ۵۰سال اخیر بیش
از ۱/۵تریلیون دالر نفت فروخته ایم که اگر
این میزان درامدهای نفتی در بخش های
اقتصادی و زیرساختی سرمایه گذاری
می شد در حال حاضر در صندوق درامد
ایرانی ها می توانستیم بیش از سه تریلیون
دالر درامدهای ارزی داشته باشیم .اما در
طول ۵۰سال اخیر از این ثروت به صورت
بهینه استفاده نشده است و از انجا که
تمام ساختارهای اقتصاد ایران نی ز به نفت
وابسته است اگر در پایان این دهه نفتی
وجود نداشته باشد شرایط کشور بحرانی تر
خواهدشد.
از نگاه این اقتصاددان ،شکاف طبقاتی
نیز به صورت مستمر در حال افزایش
است .در ابتدای دهه ۹۰شکاف طبقاتی
با ضریب جینی معادل ۳۶/۵بود که این
عدد در پایان دهه ۹۰به عدد ۴۱رسید.
اگر نتوانیم نظامات بازتوزیع ثروت را اصالح
کنیم شکاف طبقاتی بیشتر نیز خواهد شد.
در حال حاضر نظام یارانه ای و مالیاتی و
بانکی ازکارافتاده شده اند و همین مساله
موجب هدایت ثروت به سمت ثروتمندان
شده و دهک های میانی روزبه روز در حال
نحیف تر شدن هستند .در سال ۹۷تنها
۱۱درصد جمعیت ایران در طبقه فقیر
جای می گرفتند که هم اکنون این عدد به
۲۵درصد رسیده که به معنای گسترش
فقراست.
وی تصریح کرد :مهم ترین مساله برای
تحلیل وضعیت اقتصاد در سال های
پیش رو را نیز باید عدم سرمایه گذاری در
زیرساخت های کشور و شتاب گرفتن
هزینه های جبران استهالک در مقایسه
با سرمایه گذاری بدانیم .به عبارتی
اقتصاد ایران و زیرساخت های کشور از
سال ۹۷در حال فرسوده شدن هستند.
مساله مهم و حیاتی دیگر نیز این است که
اقتصاد ایران پیش بینی ناپذیر است .برای
مثال هنوز مساله برجام و روابط ایران با
کشورهای منطقه و جهان به سرانجام
روشنی نرسیده است .حتی اگر برجام به
نتیجه هم برسد نمی تواند یک تعادل پایدار
باشد و شکننده خواهد بود .برای مثال
جمهوریخواهانوحتیبرخیازنمایندگان
دموکرات به دولت بایدن هشدار می دهند
و خواهان عدم پایبندی دولت کنونی
امریکا به برجام هستند .به دلیل در پیش
بودن انتخابات کنگره د ر ابان امسال نیز
پیش بینی می شود که جمهوریخواهان
برنده انتخابات شوند که این نشان دهنده
شکنندهبودنبرجاماست.
ی در
به گفته شقاقی ،در حال فرصت سوز
اقتصاد هستیم و اگر نتوانیم در ۱۰ساله
پیش رو دست به اصالحات اساسی در
ساختار مدیریتی و حکمرانی اقتصادی
بزنیم و نتوانیم روابط بین المللی و
منطقه ای خود را حل کنیم و قادر به ایجاد
سرمایه گذاری شتابان در کشور نباشیم در
پایان دهه پیش رو ابرچالش های یادشده
معیشت مردم را به شدت تحت تاثیر قرار
خواهد داد .بنابراین دولت سیزدهم باید به
دنبال حکمرانی اقتصادی بدون وابستگی
به نفت باشد اما متاسفانه دولت کنونی
برنامه مشخصی برای حکمرانی اقتصادی
و اصالح ساختاری ندارد و این مساله
می تواند به نگرانی های موجود برای اینده
اقتصادیکشوراضافهکند.
الزامات بهبود شرایط اقتصادی
از سوی دیگر ،سید مرتضی افقه معتقد
است :چالش های اساسی اقتصاد ایران
رشد و توسعه اقتصادی است که مسائلی
از قبیل باال بودن سطح اشتغال و پایین
بودن سطح بیکاری و کم بودن نابرابری
را دربر می گیرد .بنابراین می توان گفت
سه شاخص اصلی که توسعه اقتصادی
را نشان می دهند اشتغال ،توزیع برابر
درامد و کاهش نابرابری هاست .این موارد
چالش های اصلی اقتصاد ایران هستند و
برای اینکه بتوانیم به هدف اصلی اقتصاد
یعنی کاهش فقر و نابرابری و افزایش
اشتغال برسیم به الزاماتی نیاز داریم که
دولت ها و حاکمیت چندان خود را ملزم
به فراهم کردن این الزامات در عمل و اجرا
نمی دانند و برای همین است که با گذشت
سال ها هنوز در مسیر توسعه و پیشرفت
اقتصادی قرار نگرفته ایم .وی می گوید:
ما همه پیش نیازهای دستیابی به کاهش
فقر و نابرابری را در این سال ها داشته ایم
اما جای خالی بخشی از این الزامات که
غیراقتصادی هستند همواره احساس
شده است .از منظر اقتصادی برای انکه به
سه هدف اصلی یادشده در باال برسیم باید
رشد اقتصادی و سرمایه گذاری داشته
باشیم .می دانیم که در سالیان گذشته هم
به اندازه کافی درامدهای نفتی داشته ایم
و هم سرمایه کافی در اختیار داشته ایم.
در عین حال نیروی انسانی خوب نیز
وجود داشته است .اما نگرش غیراقتصادی
ضدتوسعه ای دولت ها موجب شده که از
فرصت ها و منابع اقتصادی که در اختیار
داشتیم به درستی استفاده نکنیم .به باور
افقه ،دلیل این مساله نیز این است که
افزایش رفاه و بهبود معیشت مردم جزو
اولویت های سیاستگذاری نبوده است.
دولت ها برای انکه در عمل نشان دهند که
به سمت رشد و توسعه اقتصادی می روند
باید در تخصیص بودجه بازنگری کنند.
در حال حاضر منابع مالی زیادی صرف
امور غیراقتصادی می شود که کمکی به
پیشرفت جامعه نمی کند .بنابراین چون
در نظام ارزشی حاکم بر تصمیم گیران و
تصمیم سازان ،پیشرفت و رفاه مردم جزو
اولویت ها نیست ،بنابراین نظامی از انتخاب
و انتصاب مدیران و کارکنان حاکمیتی
شکل گرفته که براساس شایستگی
نیست بلکه بر اساس ویژگی های سیاسی
و ایدئولوژیکی است که قادر نخواهند
بود کشور را به رشد و رفاه برسانند و یا
نمی توانند از منابع وافر اقتصادی به درستی
و در جهت رشد رفاه و کاهش فقر و بیکاری
استفاده کنند.وی ادامه می دهد :برای
همین است که هم سرمایه های انسانی در
حال خروج و فرار از کشور هستند و هم
سرمایه های پولی و مالی در حال هدایت
به سمت کشورهایی از قبیل ترکیه و
کشورهای حاشیه خلیج فارس هستند.
بنابراین چون نگرش اقتصادی توسعه ای
حاکم نبوده ما از الزامات بسیار مطلوب
اقتصادی نیز به درستی استفاده نکرده ایم
و در مسیر توسعه قرار نداریم .شاهد
دیگ ر این مساله نیز چشم انداز ۲۰ساله
توسعه اقتصادی است که با وجود گذشت
بیش از ۱۵سال هنوز در مسیر اهداف
ارمان گرایانه ای که تعیین شده بود قرار
نگرفته ایم.
حتی در مراودات بین المللی نیز چون
نگرش های ایدئولوژیک و سیاسی بر
توسعه و رشد و رفاه اقتصادی ارجحیت
دارد این مساله نیز موجب شده که نتوانیم
از دیپلماسی خارجی در جهت پیشرفت
و رفاه کشور و مردم استفاده کنیم و
این یعنی تداوم چالش های اقتصادی و
معیشتیمردموجامعه.
نظرات خود را در خصوص محتوای نشریه به ایمیل ما ارسال کنید
از سایر عوامل نرم افزاری مورد
نیاز بــرای تولید مــی توان به
فناوری ،نواوری و کارافرینی و
نهادها یا قواعد بازی اشاره کرد.
فناوری در علم اقتصاد به راه های
شناخته شده در ترکیب عوامل
تولید اطالق می شود .این که در
فرایند تولید از نیروی کار بیشتر
یا از سرمایه بیشتر استفاده می
شود،مهماست.
دکترعلی حسین صمدی
نوسان:براساس امار بانک مرکزی ،از فروردین تا بهمن ماه سال
گذشته تقریبا ۱۱۳۴هزار میلیارد تومان به حجم نقدینگی افزوده
شده اســت .ان طور که امار بانک مرکزی نشان می دهد ،حجم
نقدینگی در فروردین سال گذشته به میزان ۳۴۹۰هزار میلیارد
تومان رســیده و در ماه بعد تقریبا با ۱۱۰هزار میلیارد تومان به
رقم ۳۶۰۰هزار میلیارد تومان رسیده است .از شهریور ماه حجم
نقدینگی از ۴۰۰۰هزار میلیارد تومان عبور کرد و به ۴۰۶۷.۶هزار
میلیارد تومان رســید و از ماه گذشته تقریبا ۱۵۰۰هزار میلیارد
تومان به حجم نقدینگی افزوده شد .حجم نقدینگی در ماه های
بعدی نیز در محدوده ۴۰۰۰هزار میلیــارد تومان باقی ماند تا در
بهمن ماه ۱۴۰۰به ۴۶۲۴.۱هزار میلیارد تومان رســید ،بنابراین،
در طول 11ماه سال گذشته تقریبا ۱۱۳۴هزار میلیارد تومان به
حجم نقدینگی افزوده شده اســت .انچه می خوانید برخی از
برجسته ترین نکاتی است که در هفته قبل اقتصاد ایران را به خود
معطوفکرد؛
نــواوری در فرایند تولید بــه ویژه
کارافرینــی ،خــود جعبه ســیاهی
در جعبه ســیاه تولید اســت .برای
کارافرینــی تعاریف متعددی وجود
دارد و انواع زیــادی دارد .کار افرین
فردی است که دنبال کشف فرصت
ها و خلق فرصت ها است .یک دسته
بنــدی از کارافرینــی ،کار افرینی
فرصت و کارافرینی ضرورت اســت.
نهادها همان قواعــد بازی در جامعه
هســتند که به دو شــکل نهادهای
رســمی( مانند قوانیــن و مقررات)
و غیر رســمی(مانند اداب و رســوم
و ســنت ها) وجود دارند .این که در
کشــوری مانند ایران در دو اســتان
فارس و اصفهان با نهاده های یکسان
تولید متفاوتی حاصل می شــود به
نهادهای غیــر رســمی مربوط می
شود.
در اقتصاد ایران فناوری تولید به کار
گرفته شــده به دالیل متعدد منجر
به تولید بیشتر نمی شود .همچنین
اغلــب کارافرینــان کارافرینــان
ضرورت هســتند .به دلیل کم بودن
فرصت های شــغلی به ســمت کار
افرینی رفتــه اند به گونــه ای که با
انبوهــی از کارافرینــان ( ضرورت
) روبــرو هســتیم و مشــکل تولید
همچنان پابرجا اســت .کارافرینی
فرصــت بســیار اندک اســت و این
کارافرینان افرادی مایوس هستند.
نهادهای رســمی ماننــد قوانین و
مقررات وضع شــده از طرف دولت
و بی ثباتی شــدید سیاست ها خود
مانع بــزرگ تولید در ایران اســت و
نمایندگان مجلس اغلب بر این طبل
می کوبند.
در بخــش قبلــی ،از کارافرینان به
عنــوان عوامل نرم افزاری یاد شــد.
همچنین ذکر شــد که قواعد بازی
در تولید باید عوض شــود .همچنین
اشــاره شــد که کارافرینان فرصت
در جامعه ما اندک هســتند .حال به
این نکتــه می پردازیم کــه ایا همه
کارافرینان نقش یکسانی در اقتصاد
و تولید دارنــد و یا خیــر؟ وضعیت
اقتصاد ایران چگونه است؟
برای پاسخ به این سوال از یک دسته
بندی دیگر از کار افرینان اســتفاده
می کنیــم .ویلیام بامول در ســال
۱۹۹۰کار افرینان را به ســه دسته
کارافرین مولــد ،کار افرین نامولد،
و کار افریــن مخرب تقســیم کرده
است.
کار افریــن مولد فردی اســت که با
کشف فرصت ها و خلق فرصت های
جدید( همــان کارافرینی فرصت)
منجر به" خلــق ثروت" می شــود
و همــان مفهوم عــادی کارافرینی
را دارد .در اقتصــاد ایــران به دالیل
متعدد از جمله تولیــد محور نبودن
ساختار اقتصاد ،اغلب کار افرینی ها
از نوع نامولد و مخرب است. صفحه 4
2022 N o .207
سال هشتم /شماره ۱۶ /۲۰۷فروردین ۳ /۱۴۰۱رمضان 1443
5 A p r il
think
www.eghtesadbazar.ir
تحلیل
ثبات بازار مسکن
رونمایی از سامانه "جست وجوی شغل"
اقتصاد ایران در هفته ای که گذشت؛
اگرچه بازارهای موازی در روزهای پایانی سال گذشته پرشور و حرارت بودند ،اما این
تب و تاب به التهاب در بازار مسکن منجر نشد و ارامش مذکور ،به روزهای نخست
سال جاری نیز منتقل شده است .براساس مشاهدات میدانی ،به جز مناطق یک و ۳
پایتخت که متوسط قیمت مسکن در این منطقه در بهمن سال گذشته از متری به
ترتیب ۷۰و ۶۳میلیون تومان عبور کرده ،در سایر مناطق پایتخت قیمت ها تقریبا
ثابت و حتی بعضا کاهشی هم بوده است.
معاون اشتغال وزارت تعاون ،کار و رفاه اجتماعی با بیان اینکه در نیمه دوم سال ۱۴۰۰از
زیست بوم ملی اشتغال با حضور رییس جمهور رونمایی کردیم ،گفت :این زیست بوم از
۵حلقه زیرساخت ،علم و فناوری ،بازار ،تامین مالی و حقوقی و صدور مجوز تشکیل شده
است که ایین نامه اجرایی ان اخر سال گذشته نهایی و ابالغ شد .محمود کریمی بیرانوند
تاکید کرد :صدور مجوز ۵۰۰شغل خانگی را در دوره چند ماهه دولت سیزدهم انی کردیم
کهشاملدوسوممشاغلخانگیاست.
چقدر پول در ۱۴۰۰چاپ شد؟
نگاه
افق اقتصاد در ۴۰۱
اثر
کارافرینی
از نگاه اقتصاددان ،شکاف طبقاتی به صورت مستمر در حال افزایش است
درگذشت جامعه شناس «نخبه کشی ها و خودکامگی ها»
علی رضا قلی ،نویسنده ،پژوهشگر و جامعه شناس هشتم فروردین ماه و
در سن 75سالگی بر اثر ضایعه قلبی درگذشت؛ شاید بتوان ادعا کرد که
هیچکس به اندازه او با نوشتن کتاب «جامعه شناسی نخبه کشی» جای
خود را در میان دانشجویان ،اساتید و حتی مردم عادی تثبیت نکرده بود.
این کتاب که به بررسی ریشه های تاریخی استبداد و عقب ماندگی در
ایران از منظر تحلیل جامعه شناختی می پردازد ،همچنان جزو کتاب های
پرفروش در ایران به شمار می رود و با وجود گذشت بیش از 24سال از
انتشار ان 43 ،بار تجدید چاپ شده است .انچه باعث توجه بیش از اندازه به
دو کتاب جامعه شناختی نخبه کشی و جامعه شناسی خودکامگی می شود،
نثر روان و البته گزنده نویسنده ان است؛ اگرچه برخی بر این باورند که نثر
تند و تیز ان مرحوم به خصوص در کتاب جامعه شناسی نخبه کشی باعث
شده که در برخی موارد اغماضی نیز در نقد صورت گیرد ،اما هیچ کدام از
این انتقادات نتوانست از محبوبیت این کتاب ها بکاهد او در مستند زندگی
خود به این موضوع اشاره کرده بود که دو بار از خطر مرگ حتمی گریخته
بود اما پس از دیدن شرایط کشور ارزو می کرد که ای کاش همان موقع
می مرد تا شرایط فعلی کشورش را نبیند.
عدم پاسخگویی درباره افزایش نرخ تورم
مرتضی سامتی ،کارشناس اقتصادی اظهار داشت :دولت از اعالم افزایش
نرخ تورم با حذف ارز ۴۲۰۰تومانی سپری را ایجاد می کند تا پشت ان
در برابر پاسخگویی درباره افزایش سنگین نرخ تورم پنهان شود.سامتی با
اشاره به اذعان دولت به افزایش نرخ تورم با حفظ ارز 4200تومانی گفت:
دلیل اینکه امروز دولت اعالم می کند با حذف ارز 4200تومانی تورم ایجاد
خواهد شد این است که می خواهد با حذف ارز ترجیحی مابه التفاوت ان
را خرج موضوعات بی اهمیت در اقتصاد مردم کند .کارشناسان اقتصادی
هم با افزایش نرخ تورم پس از حذف ارز ترجیحی موافق هستند اما چرا
نباید جلوی این افزایش تورم گرفته نشود.وی تاکید کرد :ارزی که برای 16
قلم کاالی مشمول ارز ترجیحی پرداخت می شود نسبت به تورمی که در
سال ها تجربه کردیم عدد باالیی نیست و اصل موضوع این است که دولت
از اعالم افزایش نرخ تورم با حذف ارز 4200تومانی سپری را ایجاد می کند
تا پشت ان در برابر پاسخگویی درباره افزایش سنگین نرخ تورم پنهان شود.
حذف خودروهای سواری از فهرست واردات
بند مربوط به واردات خودروهای سواری در قانون بودجه ١٤٠١در حالی
حذف شد و مسووالن مربوطه نسبت به ان ابراز بی اطالعی کرده اند که
پیگیری ها نشان می دهد ظاهرا این مصوبه مورد ایراد مجمع تشخیص
مصلحت نظام قرار گرفته و از قانون بودجه حذف شده است.در متن ایرادات
شورای نگهبان در تبصره ۷امده است که در بند الحاقی ،۱از جهت
نحوه انتخاب واردکنندگان در صورت تقاضای بیشتر برای واردات باتوجه
به محدودیت این امر و از جهت شرایط واردات از جمله منشا داخلی یا
خارجی ارز و همچنین عبارت ردیف ...جدول شماره ( )۵ابهام دارد که پس
از رفع ابهام اظهارنظر خواهد شد .اما بررسی ها نشان می دهد که جریان
واردات خودرو و ۷۰هزار دستگاه سواری که در مجلس به تصویب رسیده
بود ،از نظر مجمع تشخیص مصلحت نظام دارای ایراداتی بوده که درنهایت
حذف شده و به قانون نیامده است .این درحالی است که پیش از این هم
در بحث واردات خودرو و طرح هایی که نمایندگان مجلس برای ان ارائه
کرده بودند ،ایراداتی وارد شده و در برخی موارد از نظر مجمع مورد پذیرش
قرار نگرفته بود.
کف و سقف نرخ دالر با احیای برجام
سیدکمال سیدعلی،کارشناس اقتصادی اظهار داشت :معتقدم کف نرخ دالر
٢٢هزار تومان است و سقف نرخ دالر در شرایطی که حتی اگر توافقی
صورت نگیرد اما قیمت نفت در این سطح باقی بماند ،حدود ٢٧تا ٢٨هزار
تومان خواهد بود.وی ادامه داد :یکی از عوامل اثرگذار ،ازاد شدن پول های
بلوکه شدن است .در صورت توافق در مذاکرات وین چیزی حدود ۶٠تا
٧٠میلیارد دالر از کشورهای مختلف ارز ازاد خواهد شد .در این شرایط
دست دولت برای مدیریت بازار ارز باز می شود .این کارشناس اقتصادی با
تاکید بر اینکه مدیریت بازار ارز یک تیغ دو لبه است ،گفت :با ورود این
میزان ارز و افزایش عرضه ارز به کشور اگر بخواهند نرخ ارز را کاهش دهند،
شاید در مدت کوتاهی نرخ ارز کاهش پیدا کند اما بلندمدت این منابع
صرف همین امورات شود.
گروه اقتصاد هرچند اقتصاددانان و صاحب نظران نوید اینده روشن اقتصادی را می دهند اما این را منوط
هفته نامه نوسان به اصالح رویه ها و ساختار حکمرانی اقتصادی می دانند .انچنان که به نظر می اید چالش های
اقتصادی سال گذشته به سال جدید نیز تسری یافته به طوری که نبود رشد اقتصادی ،تورم باال ،رشد نقدینگی،
نبود سرمایه گذاری و خروج سرمایه مالی و انسانی همچنان می توانند بحران افرین باشند .به گواه کارشناسان،
اگر اصالحات ساختاری جدی گرفته نشود برجام نیز نمی تواند دریچه روشنی به روی اقتصاد ایران بگشاید .اما
اقتصاد ایران در سال ۱۴۰۱چگونه می تواند به ثبات برسد؟ ایا دولت خود را ملزم به ارائه برنامه های هدفمند و
روشن برای بهبود شاخص های اقتصادی می داند؟
فعاالن اقتصادی و کارشناسان بر این
باورند که عدم قطعیت های اقتصادی و
نبود اینده روشن مساله ای است که میل
به سرمایه گذاری را از بین می برد و در این
شرایط نمی توان به رشد اقتصادی دل
بست .هرچند برجام می تواند نقطه عطفی
برای اقتصاد ایران در سال جدید باشد اما
در صورت استفاده نامناسب از درامدهای
نفتی و عدم بهره گیری از فرصت هایی که
ایجاد می شود اقتصاد ایران همان راهی را
می رود که در سال های گذشته رفته است
و این یعنی تداوم چالش ها و مشکالت
اقتصادی.
چشم انداز اقتصاد ایران در دهه
پیش رو
به باور یک اقتصاددان ،برای توصیف
وضعیت اقتصاد ایران باید یک نگاه
میان مدت و حداقل ۱۰ساله به چالش ها
و فرصت های پیش روی کشور بیندازیم
که در این حالت سال ۱۴۰۱نیز بخشی
از این دوره زمانی خواهد بود .وحید
شقاقی شهری در گفت وگوی خود با
«جهان صنعت»می گوید:پایاندورهزمانی
ده ساله پیش رو ،یعنی از سال ۱۴۰۱تا
سال ۱۴۱۰معادل سال ۲۰۳۰میالدی
خواهد بود .عمده بنگاه های اینده پژوهی
و صاحب نظران اقتصادی براورد می کنند
که تا سال ۲۰۳۰میالدی کشورهای
توسعه یافته وابستگی خود به نفت و گاز
را کاهش خواهند داد .جنگ اوکراین و
روسیه که هم اکنون در جریان است نیز
تلنگری برای کشورهای اروپایی بوده که
باید به سرعت وابستگی خود به نفت و گاز
را کاهش دهند و انرژی های تجدیدپذیر را
جایگزینسوخت هایفسیلیکنند .
به گفته وی ،جایگزینی خودروهای
برقی و هیدروژنی به جای خودروهای
بنزینی نیز در حال حاضر در دستورکار
همه خودروسازهای برتر دنیا قرار گرفته
است .برای مثال با انکه کشور المان مهد
تکنولوژی و فناوری خودروسازی است
اجازه داده که شرکت تسال یکی از شعب
خود را در این کشور برپا کند .این مساله
info@eghtesadbazar.ir
نشان می دهد که المانی ها تالش می کنند
نظام رقابتی سختی را بین خودروسازهای
المانی با برندهای معروف خودروسازهای
برقی ایجاد کنند تا این مساله موجب شود
که خودروسازهای المانی هم به سمت
تولید خودروهای برقی بروند .وی ادامه
داد :بنابراین یکی از مهم ترین گزاره های
اثرگذار بر اقتصاد ایران در بازه زمانی
پیش رو کاهش وابستگی کشورهای
توسعه یافته به انرژی های فسیلی و نفت
و گاز خواهد بود .لذا باید از هم اکنون این
هشدار را بدهیم که تا پایان دهه ۱۴۰۰
شاید دیگر ایران نتواند صادرکننده نفت
و گاز به جهان باشد ان هم کشوری
که بیش از ۵۰سال است ساختارهای
اقتصادی و حمکرانی اقتصادی ان بر پایه
نفت بوده است .ما در ۵۰سال اخیر بیش
از ۱/۵تریلیون دالر نفت فروخته ایم که اگر
این میزان درامدهای نفتی در بخش های
اقتصادی و زیرساختی سرمایه گذاری
می شد در حال حاضر در صندوق درامد
ایرانی ها می توانستیم بیش از سه تریلیون
دالر درامدهای ارزی داشته باشیم .اما در
طول ۵۰سال اخیر از این ثروت به صورت
بهینه استفاده نشده است و از انجا که
تمام ساختارهای اقتصاد ایران نی ز به نفت
وابسته است اگر در پایان این دهه نفتی
وجود نداشته باشد شرایط کشور بحرانی تر
خواهدشد.
از نگاه این اقتصاددان ،شکاف طبقاتی
نیز به صورت مستمر در حال افزایش
است .در ابتدای دهه ۹۰شکاف طبقاتی
با ضریب جینی معادل ۳۶/۵بود که این
عدد در پایان دهه ۹۰به عدد ۴۱رسید.
اگر نتوانیم نظامات بازتوزیع ثروت را اصالح
کنیم شکاف طبقاتی بیشتر نیز خواهد شد.
در حال حاضر نظام یارانه ای و مالیاتی و
بانکی ازکارافتاده شده اند و همین مساله
موجب هدایت ثروت به سمت ثروتمندان
شده و دهک های میانی روزبه روز در حال
نحیف تر شدن هستند .در سال ۹۷تنها
۱۱درصد جمعیت ایران در طبقه فقیر
جای می گرفتند که هم اکنون این عدد به
۲۵درصد رسیده که به معنای گسترش
فقراست.
وی تصریح کرد :مهم ترین مساله برای
تحلیل وضعیت اقتصاد در سال های
پیش رو را نیز باید عدم سرمایه گذاری در
زیرساخت های کشور و شتاب گرفتن
هزینه های جبران استهالک در مقایسه
با سرمایه گذاری بدانیم .به عبارتی
اقتصاد ایران و زیرساخت های کشور از
سال ۹۷در حال فرسوده شدن هستند.
مساله مهم و حیاتی دیگر نیز این است که
اقتصاد ایران پیش بینی ناپذیر است .برای
مثال هنوز مساله برجام و روابط ایران با
کشورهای منطقه و جهان به سرانجام
روشنی نرسیده است .حتی اگر برجام به
نتیجه هم برسد نمی تواند یک تعادل پایدار
باشد و شکننده خواهد بود .برای مثال
جمهوریخواهانوحتیبرخیازنمایندگان
دموکرات به دولت بایدن هشدار می دهند
و خواهان عدم پایبندی دولت کنونی
امریکا به برجام هستند .به دلیل در پیش
بودن انتخابات کنگره د ر ابان امسال نیز
پیش بینی می شود که جمهوریخواهان
برنده انتخابات شوند که این نشان دهنده
شکنندهبودنبرجاماست.
ی در
به گفته شقاقی ،در حال فرصت سوز
اقتصاد هستیم و اگر نتوانیم در ۱۰ساله
پیش رو دست به اصالحات اساسی در
ساختار مدیریتی و حکمرانی اقتصادی
بزنیم و نتوانیم روابط بین المللی و
منطقه ای خود را حل کنیم و قادر به ایجاد
سرمایه گذاری شتابان در کشور نباشیم در
پایان دهه پیش رو ابرچالش های یادشده
معیشت مردم را به شدت تحت تاثیر قرار
خواهد داد .بنابراین دولت سیزدهم باید به
دنبال حکمرانی اقتصادی بدون وابستگی
به نفت باشد اما متاسفانه دولت کنونی
برنامه مشخصی برای حکمرانی اقتصادی
و اصالح ساختاری ندارد و این مساله
می تواند به نگرانی های موجود برای اینده
اقتصادیکشوراضافهکند.
الزامات بهبود شرایط اقتصادی
از سوی دیگر ،سید مرتضی افقه معتقد
است :چالش های اساسی اقتصاد ایران
رشد و توسعه اقتصادی است که مسائلی
از قبیل باال بودن سطح اشتغال و پایین
بودن سطح بیکاری و کم بودن نابرابری
را دربر می گیرد .بنابراین می توان گفت
سه شاخص اصلی که توسعه اقتصادی
را نشان می دهند اشتغال ،توزیع برابر
درامد و کاهش نابرابری هاست .این موارد
چالش های اصلی اقتصاد ایران هستند و
برای اینکه بتوانیم به هدف اصلی اقتصاد
یعنی کاهش فقر و نابرابری و افزایش
اشتغال برسیم به الزاماتی نیاز داریم که
دولت ها و حاکمیت چندان خود را ملزم
به فراهم کردن این الزامات در عمل و اجرا
نمی دانند و برای همین است که با گذشت
سال ها هنوز در مسیر توسعه و پیشرفت
اقتصادی قرار نگرفته ایم .وی می گوید:
ما همه پیش نیازهای دستیابی به کاهش
فقر و نابرابری را در این سال ها داشته ایم
اما جای خالی بخشی از این الزامات که
غیراقتصادی هستند همواره احساس
شده است .از منظر اقتصادی برای انکه به
سه هدف اصلی یادشده در باال برسیم باید
رشد اقتصادی و سرمایه گذاری داشته
باشیم .می دانیم که در سالیان گذشته هم
به اندازه کافی درامدهای نفتی داشته ایم
و هم سرمایه کافی در اختیار داشته ایم.
در عین حال نیروی انسانی خوب نیز
وجود داشته است .اما نگرش غیراقتصادی
ضدتوسعه ای دولت ها موجب شده که از
فرصت ها و منابع اقتصادی که در اختیار
داشتیم به درستی استفاده نکنیم .به باور
افقه ،دلیل این مساله نیز این است که
افزایش رفاه و بهبود معیشت مردم جزو
اولویت های سیاستگذاری نبوده است.
دولت ها برای انکه در عمل نشان دهند که
به سمت رشد و توسعه اقتصادی می روند
باید در تخصیص بودجه بازنگری کنند.
در حال حاضر منابع مالی زیادی صرف
امور غیراقتصادی می شود که کمکی به
پیشرفت جامعه نمی کند .بنابراین چون
در نظام ارزشی حاکم بر تصمیم گیران و
تصمیم سازان ،پیشرفت و رفاه مردم جزو
اولویت ها نیست ،بنابراین نظامی از انتخاب
و انتصاب مدیران و کارکنان حاکمیتی
شکل گرفته که براساس شایستگی
نیست بلکه بر اساس ویژگی های سیاسی
و ایدئولوژیکی است که قادر نخواهند
بود کشور را به رشد و رفاه برسانند و یا
نمی توانند از منابع وافر اقتصادی به درستی
و در جهت رشد رفاه و کاهش فقر و بیکاری
استفاده کنند.وی ادامه می دهد :برای
همین است که هم سرمایه های انسانی در
حال خروج و فرار از کشور هستند و هم
سرمایه های پولی و مالی در حال هدایت
به سمت کشورهایی از قبیل ترکیه و
کشورهای حاشیه خلیج فارس هستند.
بنابراین چون نگرش اقتصادی توسعه ای
حاکم نبوده ما از الزامات بسیار مطلوب
اقتصادی نیز به درستی استفاده نکرده ایم
و در مسیر توسعه قرار نداریم .شاهد
دیگ ر این مساله نیز چشم انداز ۲۰ساله
توسعه اقتصادی است که با وجود گذشت
بیش از ۱۵سال هنوز در مسیر اهداف
ارمان گرایانه ای که تعیین شده بود قرار
نگرفته ایم.
حتی در مراودات بین المللی نیز چون
نگرش های ایدئولوژیک و سیاسی بر
توسعه و رشد و رفاه اقتصادی ارجحیت
دارد این مساله نیز موجب شده که نتوانیم
از دیپلماسی خارجی در جهت پیشرفت
و رفاه کشور و مردم استفاده کنیم و
این یعنی تداوم چالش های اقتصادی و
معیشتیمردموجامعه.
نظرات خود را در خصوص محتوای نشریه به ایمیل ما ارسال کنید
از سایر عوامل نرم افزاری مورد
نیاز بــرای تولید مــی توان به
فناوری ،نواوری و کارافرینی و
نهادها یا قواعد بازی اشاره کرد.
فناوری در علم اقتصاد به راه های
شناخته شده در ترکیب عوامل
تولید اطالق می شود .این که در
فرایند تولید از نیروی کار بیشتر
یا از سرمایه بیشتر استفاده می
شود،مهماست.
دکترعلی حسین صمدی
نوسان:براساس امار بانک مرکزی ،از فروردین تا بهمن ماه سال
گذشته تقریبا ۱۱۳۴هزار میلیارد تومان به حجم نقدینگی افزوده
شده اســت .ان طور که امار بانک مرکزی نشان می دهد ،حجم
نقدینگی در فروردین سال گذشته به میزان ۳۴۹۰هزار میلیارد
تومان رســیده و در ماه بعد تقریبا با ۱۱۰هزار میلیارد تومان به
رقم ۳۶۰۰هزار میلیارد تومان رسیده است .از شهریور ماه حجم
نقدینگی از ۴۰۰۰هزار میلیارد تومان عبور کرد و به ۴۰۶۷.۶هزار
میلیارد تومان رســید و از ماه گذشته تقریبا ۱۵۰۰هزار میلیارد
تومان به حجم نقدینگی افزوده شد .حجم نقدینگی در ماه های
بعدی نیز در محدوده ۴۰۰۰هزار میلیــارد تومان باقی ماند تا در
بهمن ماه ۱۴۰۰به ۴۶۲۴.۱هزار میلیارد تومان رســید ،بنابراین،
در طول 11ماه سال گذشته تقریبا ۱۱۳۴هزار میلیارد تومان به
حجم نقدینگی افزوده شده اســت .انچه می خوانید برخی از
برجسته ترین نکاتی است که در هفته قبل اقتصاد ایران را به خود
معطوفکرد؛
نــواوری در فرایند تولید بــه ویژه
کارافرینــی ،خــود جعبه ســیاهی
در جعبه ســیاه تولید اســت .برای
کارافرینــی تعاریف متعددی وجود
دارد و انواع زیــادی دارد .کار افرین
فردی است که دنبال کشف فرصت
ها و خلق فرصت ها است .یک دسته
بنــدی از کارافرینــی ،کار افرینی
فرصت و کارافرینی ضرورت اســت.
نهادها همان قواعــد بازی در جامعه
هســتند که به دو شــکل نهادهای
رســمی( مانند قوانیــن و مقررات)
و غیر رســمی(مانند اداب و رســوم
و ســنت ها) وجود دارند .این که در
کشــوری مانند ایران در دو اســتان
فارس و اصفهان با نهاده های یکسان
تولید متفاوتی حاصل می شــود به
نهادهای غیــر رســمی مربوط می
شود.
در اقتصاد ایران فناوری تولید به کار
گرفته شــده به دالیل متعدد منجر
به تولید بیشتر نمی شود .همچنین
اغلــب کارافرینــان کارافرینــان
ضرورت هســتند .به دلیل کم بودن
فرصت های شــغلی به ســمت کار
افرینی رفتــه اند به گونــه ای که با
انبوهــی از کارافرینــان ( ضرورت
) روبــرو هســتیم و مشــکل تولید
همچنان پابرجا اســت .کارافرینی
فرصــت بســیار اندک اســت و این
کارافرینان افرادی مایوس هستند.
نهادهای رســمی ماننــد قوانین و
مقررات وضع شــده از طرف دولت
و بی ثباتی شــدید سیاست ها خود
مانع بــزرگ تولید در ایران اســت و
نمایندگان مجلس اغلب بر این طبل
می کوبند.
در بخــش قبلــی ،از کارافرینان به
عنــوان عوامل نرم افزاری یاد شــد.
همچنین ذکر شــد که قواعد بازی
در تولید باید عوض شــود .همچنین
اشــاره شــد که کارافرینان فرصت
در جامعه ما اندک هســتند .حال به
این نکتــه می پردازیم کــه ایا همه
کارافرینان نقش یکسانی در اقتصاد
و تولید دارنــد و یا خیــر؟ وضعیت
اقتصاد ایران چگونه است؟
برای پاسخ به این سوال از یک دسته
بندی دیگر از کار افرینان اســتفاده
می کنیــم .ویلیام بامول در ســال
۱۹۹۰کار افرینان را به ســه دسته
کارافرین مولــد ،کار افرین نامولد،
و کار افریــن مخرب تقســیم کرده
است.
کار افریــن مولد فردی اســت که با
کشف فرصت ها و خلق فرصت های
جدید( همــان کارافرینی فرصت)
منجر به" خلــق ثروت" می شــود
و همــان مفهوم عــادی کارافرینی
را دارد .در اقتصــاد ایــران به دالیل
متعدد از جمله تولیــد محور نبودن
ساختار اقتصاد ،اغلب کار افرینی ها
از نوع نامولد و مخرب است. صفحه 4
2022 No. 207
5 April
سال هشتم /شماره ۱۶ /۲۰۷فروردین ۳ /۱۴۰۱رمضان 1443
capital
www.eghtesadbazar.ir
به فکر ساماندهی صادرات باشید
رسول شجری ،رییس اتحادیه تولیدکنندگان و فروشندگان کفش های دست دوز تهران با
بیاناینکهدولتبهجایوارداتبایدبهفکرساماندهیصادراتباشد،گفتکهتولیدکنندگان
خواستاربستندرهانیستند،امابایدامکاناتداخلیدرنظرگرفتهشودوشرایطتولیدکننده
داخلیوخارجیهم ترازباشد.شجریبابیاناینکهبیشاز ۷۰قلمکاالدرتولیدکفشاستفاده
می شود که در صورت واردات ،شاغالن در بخش های مختلف بیکار می شوند ،اظهار کرد:
پوست با قیمت دو دالر صادر می شود ،اما می توان کفش را به قیمت ۵۰دالر صادر کرد.
گزارش
دورنمای اقتصاد
کشف میادین گازی جدید در جهرم
سمت و سوی بازارها در "ایام نوروز"؛
نماینده جهرم و خفر در مجلس از کشف میادین جدید گازی در جهرم خبر داد.
محمدرضا رضایی با بیان اینکه بخشی از بودجه کشور به نام 3درصد فروش نفت و
گاز به مناطق نفت خیز تعلق می گیرد ،تصریح کرد :این پروژه در حال انتخاب پیمانکار
است و در خرداد ماه حفاری چاه های گاز در جهرم اغاز خواهد شد .به گفته وی از
اردیبهشت ماه نیز احداث جاده دسترسی و دکل حفاری برای این چاه ها با اعتباری
بالغ بر ۷۰۰میلیارد تومان اغاز خواهد شد.
کاهش تب و تاب تورمی
معمای رشد 5.1درصدی
سه شرط واردات
خودرو
«مثبت شدن» رشد اقتصادی حاصل سرمایه گذاری یا اصالحات ساختاری اقتصاد کشور نیست
نوسان:تعیین ضوابط واردات
خودرو و روش تامین ارز توسط
دولت ،عدم اســیب به تولید
داخلی و بازار ارز با تشــخیص
دولت و همچنین رعایت شرایط
رقابتی سه شــرط تعیین شده
برای واردات خودرو هســتند.
اقالمی کــه دولت مجاز اســت برای
واردات خودرو در مــورد ان اقدام کند
شــامل چهار بخش خواهد بود که در
بین انها خبــری از ۷۰هزار خودروی
سواری مصوب در صحن علنی مجلس
نیست.
طبق شرایط تعیین شــده در تبصره
۷قانــون بودجه ۱۰ ،هزار دســتگاه
کامیون و تریلی یخچال دار و کشنده،
۱۰هزار دستگاه اتوبوس برون شهری
و درون شهری ۱۰۰۰ ،دستگاه واگن
و واگن یخچال دار و همچنین ۵۰۰۰
دستگاه ماشین االت سنگین معادن
و راه سازی اعم از نوساخت یا حداکثر
پنج سال ساخت امکان واردات خواهد
داشت.
حــذف واردات خودروی ســواری در
حالی از تبصره ۷انجام شــده اســت
کــه فاطمی امیــن -وزیــر صنعت،
معدن و تجــارت -در اخرین اظهارات
خود در پایان ســال گذشــته بر عدم
تمدید ممنوعیــت واردات خودرو در
اردیبهشت ماه امسال تاکید کرده و در
رابطه با واردات جدیــد وعده داده بود.
وی گفته بود که "قبال هــم با واردات
مخالف نبوده ولی به دلیل اینکه واردات
خودرو تا دو میلیارد دالر مصارف ارزی
دارد ان را صالح ندانســته بود ولی با
اقدامات صورت گرفته توســط تجار
ایرانی و افزایش صادرات ،شرایط بهتر
شده و بخشــنامه ممنوعیت واردات
که اردیبهشــت ماه ( )۱۴۰۱به اتمام
می رسد ،تمدید نخواهد شد و واردات
به روال سابق ،طبق ضوابط قبلی انجام
می شود".
این در حالی اســت که واردات خودرو
از سال ۱۳۹۷به دلیل شرایط ارزی و
محدودیت های موجود ،ممنوع اعالم
شــد و طرح لغو ان هر بار با مخالفت
هایی به ویژه از سوی بانک مرکزی به
دلیل مصارف ارزی همراه شد .در این
بین حدود ۱۲هزار خــودرو که قبل
از ممنوعیت امــده ،در گمرک دپو و
امکان ترخیص پیدا نکــرد هم مدت
ها درگیر اما و اگر بــرای ترخیص بود
و بعد از چندبار مصوبه دولت بخشــی
از انها ترخیص شــد ولــی همچنان
بیش از ۲۰۰۰دستگاه بالتکلیف باقی
ماندهاست.
گروه اقتصاد ان گونه که مرکز امار ایران اعالم کرده رشد اقتصادی 9ماهه امسال بدون احتساب نفت 3.8درصد
هفته نامه نوسان و با احتساب نفت نیز 5.1درصد بوده است .البته که بانک مرکزی رشد اقتصادی با نفت و بدون نفت
را به ترتیب 4.1و 3.4درصد اعالم کرده بود .گرچه انچه در هر دو گزارش است ،بهتر شدن شرایط
تا پایان اذرماه سال جاری و رشد اقتصادی مثبت است ،اما به راستی چه میزان از این «مثبت شدن» رشد اقتصادی
قابل باور است؟ وحید شقاقی شهری ،رییس دانشکده اقتصاد دانشگاه خوارزمی در مورد رشد اقتصادی سال 1400بر
این باور است که این رشد حاصل سرمایه گذاری با توجه به اصالحات ساختاری در اقتصاد کشور نیست و ارتباطی نیز
به عملکرد دولت ندارد؛
گزارش های تورمی و متغیرهای پولی نشان
می دهد وضعیت در پاییز بدتر شــده و این
روند تا بهمن ســال جاری نیز تداوم یافته
اســت؛ تورم در بهمن ماه به 41.4درصد
رسید و نقدینگی و پایه پولی نیز در دی ماه
به ترتیب 4500هزار میلیارد تومان و 568
هزارمیلیاردتومانگزارششد.
کارشناســان بر این باورند که اقتصاد ایران
ب ه شــدت به نفت وابسته اســت بنابراین
در دوره هایی که نفت بیشــتری به فروش
برسد ،رشد اقتصادی نیز باال می رود ولی اگر
فروش نفت بنا به هر دلیلی ،تحریم و کرونا
با مشکالتی مواجه باشد ،رشد اقتصادی نیز
کاهش می یابد .بنابراین مثبت شدن رشد
اقتصادی ان گونه که بایــد در کف جامعه
حس نمی شــود .پس از انتشــار داده های
بانک مرکزی و مرکز امار در خصوص رشد
اقتصادیمثبتنخستینسوالیکهبهذهن
متبادر می شــود ،این اســت که ایا این به
معنای افزایش تولید کاال و خدمات و رونق
بازار و بهبود وضعیت اقتصادی مردم است
و اینکه چه عواملی موجب رشد اقتصادی
می شود و چگونه می توان به رشدی پایدار
رسید؟ در این راستا وحید شقاقی شهری
گفت که « این رشد حاصل سرمایه گذاری
با توجه به اصالحات ساختاری در اقتصاد
کشورنیستوارتباطینیزبهعملکرددولت
ندارد و این رشد اقتصادی به دو دلیل بوده
که هر دو با توجه به عوامل بیرونی شــکل
گرفتهاست».
اینرشدحاصلسرمایه گذاری
نیست
وحید شقاقی شــهری ،رییس دانشــکده
اقتصاد دانشــگاه خوارزمی در مورد رشد
اقتصادی ســال 1400بر این باور است که
این رشد حاصل سرمایه گذاری با توجه به
اصالحاتساختاریدراقتصادکشورنیست
و ارتباطی نیز به عملکرد دولت ندارد و این
رشد اقتصادی به دو دلیل بوده که هر دو با
توجه به عوامل بیرونی شکل گرفته است.
این اقتصاددان در ادامه با بیان اینکه رشــد
اقتصادی یعنی افزایش بازدهی اقتصاد ،در
یک دوره متوالی به «اعتماد» گفت« :دلیل
اول این رشــد اقتصادی که اعالم شده این
اســت که قیمت جهانی نفت رشد کرده و
در طول یک سال اخیر قیمت جهانی نفت
از 35دالر به بیش از 100دالر رسیده است
ودلیلاصلیانهمبحثدورانپساکرونادر
جهان و افزایش تقاضای جهانی و در کنار ان
موضوع مربوط به ناامنی جنگ میان روسیه
واوکراینوهمچنینسیاست هایانبساطی
پولی امریکاست که در قیمت جهانی نفت
بی تاثیر نبوده است .به تبع افزایش قیمت
جهانی نفت قیمت فراورده های نفتی نیز
رشد کرده و کشــور ما نیز که صادرکننده
نفت و مشتقات نفتی است (که 95درصد
صادراتغیرنفتیمامشتقاتوفراورده های
نفتی است) از این مسیر منتفع شده است».
او ادامــه داد« :مورد دیگر ورود کســب و
کارهای نیمه فعال به بازار است که به دلیل
کرونا کم رنگ شده بودند که امروز مجددا به
فعالیت هایاقتصادیبازگشته اندوبازگشت
کســب و کارهای تعطیل یا نیمه فعال به
خصوص به حوزه خدمات و تولید موجب
شدهرشداقتصادیکشورمثبتشود».
تجربهرشداقتصادیسال1395
تکرارشد
او ادامه داد« :البته این اتفاق در سال 1395
هم رخ داد و رشد اقتصادی ایران به یک باره
به 12.5درصد رسید که بیش از 9.5درصد
ان به واسطه بخش نفت در اقتصاد ایران بود
لذا این گونه رشــد اقتصادی ارزش تحلیل
یا ارزشی برای خوشــحالی و شادی ندارد،
چراکه شامل رشــدهای پایدار ،اشتغالزا و
امیدبخش نمی شود و چندان نباید به این
اعدادمتکیبود».ایناقتصاددانخاطرنشان
کرد« :این رشــدها در این سال ها حاصل
ســرمایه گذاری یا اصالحات ساختاری در
اقتصاد ایران نبوده و حتی ممکن است به
واسطهحلمسالهبرجامسالایندهنیزرشد
اقتصادی ایران مثبت شده و رقم باالیی نیز
اعالم شود ،چراکه این رشدهای اقتصادی
رشدهای پایدار و ارزشــمندی در اقتصاد
نیستند و صرفا وابســته به تحوالت بیرون
اقتصاد ایران و عمدتا اثرپذیر از بخش نفت
وانرژیدراقتصادهستند».
شقاقی شهری با بیان اینکه احتمال نهایی
شــدن برجام کم نیســت ،ادامه داد« :به
احتمال زیاد برجام به نتیجه خواهد رسید
و حداقل نفع اقتصادی کوتاه مدت نصیب
ایران خواهد شد و اگر این اتفاق در هفته ها
و ماه های پیش رو به ثمر برسد طبیعتا رشد
اقتصادی ایــران به دلیــل افزایش فروش
نفت و فراورده های نفتی و رشــد صادرات
می تواند افزایش چشمگیری داشته باشد
و حتی احتمال دارد در ســال اینده رشد
اقتصادی ایران به بیش از 7و 8درصد هم
برسد اما این گونه رشدهای اقتصادی هیچ
گونه ارزش تحلیل ندارند ،زیرا تنها یک بار
رخمی دهند».
سال1402رشداقتصادی
واقعیمی شود
این استاد دانشکده اقتصاد با اشاره به رشد
اقتصادی 6ســال گذشــته افزود « :سال
1395رشــد اقتصادی 12.5درصد اعالم
شد و سال 1396این رشــد اقتصادی به
صورت واقعی به 3درصد رســید .امسال
نیز این اتفــاق رخ داد و دیدیم که رشــد
اقتصــادی واقعی نیســت اما برای ســال
1402این رشــد واقعی می شود.این گونه
رشــدها ارزش خاصی در اقتصــاد ندارد و
تنها حاصل یکســری از تغییــرات خاص
هستند به عنوان مثال زمانی که می دویم
یا تند راه می رویم فشار خون باال می رود و
این عدد فشار خون واقعی نیست به همین
دلیل پزشــک می گوید بایــد چند دقیقه
بنشینید تا فشار خون شــما نرمال شود و
عدد واقعی ان مشــخص شود لذا این گونه
رشــدهای اقتصادی که حاصل تحوالت
بیرونی اقتصاد هســتند چندان ارزشــی
ندارند ،زیرا واقعیت را نشان نمی دهند».او
ادامه داد« :البته ســخنگوی دولت هم در
این زمینه واکنش نشان داده و با خرسندی
به این موضوع اشــاره کرده است و در دوره
قبل نیز اقای نوبخت رشد 12.5درصدی
اقتصاد را بارها اعــام می کرد اما باید گفت
این مساله صرفا یک نوع تبلیغ برای دولت
است ،اما کارشناســان اقتصادی می دانند
که این رشدها واقعی نیستند و تنها زمانی
می توان در مورد رشــد اقتصادی خرسند
بود که میزان ســرمایه گذاری افزایش پیدا
کند ،اصالحات ســاختاری صورت گیرد و
مشکالت تولید به صورت ریشه ای برطرف
شود ،پیش بینی پذیری اقتصادی رخ دهد و
امنیت سرمایه گذاری و امنیت اقتصادی در
کشور حاکم شود و رقابت پذیری در کشور
اتفاق بیفتد و بخش خصوصی توسعه یابد
و در مجموع اقتصاد ثبات داشــته باشد و
پیش بینی پذیر باشد».او در پایان سخنان
خود گفت« :این مســائل بیشــتر حاصل
تحــوالت و رخدادهای بیرونی اســت که
درون زا و پایدار و اشــتغال افرین نیستند
و اهمیتی نیز در اقتصاد ندارند .تنها زمانی
که فروش نفت به قبل از تحریم ها بازگردد،
می توان رشد اقتصادی واقعی ایران را اندازه
گرفت کــه ان هم در ســال 1402واقعی
خواهدشد».
نوسان:شاید دو مورد از مهم ترین اتفاقات دوران نوروز ،عبور
بیت کوین از سد قیمت ۴۵هزار دالر و بهبود ارزش روبل نسبت
به اغاز نبرد اوکراین باشد .طال با وجود تالش هایی که پیش از
نوروز برای عبور از سطح ۲هزار دالر انجام داده بود در نهایت
موفق نشد که وارد این کانال شده و در کانال ۱۹۰۰دالر باقی
ماند .با وجود تحوالت زیاد جنگ اوکراین و حمله به تاسیسات
نفتی کشورهای حاشیه خلیج فارس ،نفت نیز نتوانست خود را
در کانال ۱۱۰دالری تثبیت کند و حول قیمت ۱۰۰دالر به ازای
هر بشکه درحال نوسان است .با ثبات تقریبی قیمت نفت که
بزرگ ترین نگرانی اقتصاددانان و تحلیلگران اقتصادی برای
بقای تورم در سال ۲۰۲۲بود ،کمی از تب و تاب پیش بینی های
تورمی کاهش یافت.
هرچند در ایام نوروز ،بازارهای جهانی نوسانات زیادی را تجربه کردند ،اما در
نهایت تفاوت چندانی میان سطوح قیمت سال گذشته و سال جاری دیده
نمی شود .اقدامات اتحادیه اروپا و ایاالت متحده جهت محدود کردن نقش
روسیه در اقتصاد جهانی موجب شد این کشور نیز اقدامات متقابلی را انجام
دهد .از جمله مهم ترین این اقدامات ،دستور پوتین مبنی برای دریافت بهای
انرژی صادراتی به روبل بود.
این دستور مهم ترین عامل موثر بر افزایش ارزش روبل بود .اگرچه هنوز فشار
تحریم های روسیه بر اقتصاد این کشور به طور کامل وارد نشده است ،اما این
اقدام موجب شد بخش زیادی از اسیب وارد شده بر بهای ارز ملی روسیه
جبران شود .روبل پس از حمله روسیه به اوکراین و تحریم های اعمالی از
سوی دولت های غربی ،حدود نیمی از ارزش خود را از دست داده بود و بهای
هر یک روبل روسیه نسبت به دالر به ۰ /۰۰۷واحد دالر رسیده بود .پس از
اقدامات بانک مرکزی این کشور و کمک از پشتوانه طال و همچنین دستور
اخیر رئیس جمهور این کشور مبنی بر استفاده از روبل در دریافت بهای انرژی
صادراتی ،قیمت روبل روسیه نسبت به دالر تا ۰ /۰۱۲واحد دالر رسید.
در بازار رمزارزها نیز بیت کوین توانست با باالخره پس از سه بار برخورد ،از
سد محکم ۴۵هزار دالر عبور کرده و قیمت خود را باالی این محدوده تثبیت
کند .بیت کوین در پی دستور جو بایدن ،رئیس جمهور ایاالت متحده امریکا
در ۹مارس مبنی بر تالش نهادهای دولتی برای قانون گذاری مبادالت مالی
حوزه رمزارزها با فشار فروش شدیدی مواجه شد و به زیر ۴۰هزار دالر رفت.
بسیاری عقیده داشتند که روند نزولی بیت کوین ادامه دار خواهد بود ،چراکه
سه بار موفق نشده بود از مقاومت ۴۵هزار دالر عبور کند.
اما یکشنبه هفته گذشته بیت کوین موفق شد که الگوی تکنیکال مثلث را
شکسته و ارایش صعودی بگیرد .با توجه به قواعد تحلیل تکنیکال ،تحلیلگران
این حوزه معتقدند که مقاومت بعدی نخستین رمزارز بازار ،محدوده ۵۳هزار
دالر خواهد بود.
بازار طال در ایام عید نوسانات کمتری را نسبت به دیگر بازارها شاهد بود
هرچند در این مدت به اتفاقاتی که بر قیمت بهای نفت و به طور کلی عوامل
اصلی تورم در سال ۲۰۲۲موثر بودند ،واکنش نشان داد .با افزایش بهای نفت
به محدوده ۱۱۵دالر در ۲۴مارس ،قیمت طال نیز رشد داشته و به محدوده
۱۹۵۰دالر رسید .طال به عنوان یک دارایی امن به تغییرات عوامل تورمی
به شدتواکنشنشانمی دهد.
باتوجه به تخلیه فشار روانی جنگ اوکراین بر بازارهای جهانی ،شدت رشد
قیمت ها در سطح جهان نیز کاهش داشته و به موجب همین موضوع ،معامالت
طال نیز با ارامش بیشتر و نوسانات کمتری صورت می گیرد ،اما همچنان جنگ
و تورم این فلز ارزشمند را در ریل صعودی نگاه داشته اند .به نظر می رسد جنگ
صرفا یک عامل موقت برای افزایش قیمت طال بوده و اکنون تحوالت ان
چندان تاثیری بر قیمت این فلز زرد رنگ نداشته باشد ،اما تورم مهم ترین عامل
بنیادی افزایش بهای ان است.
برخی تحلیلگران معتقدند افزایش قیمت طال از ۱۹۲۰دالر تا مرز ۲هزار
دالر حبابی بود که به واسطه احساسات حاکم بر بازار ایجاد شده بود .ترس
معامله گران از تورم به دلیل وقوع جنگ اوکراین به شدت افزایش یافته بود و
همین موضوع موجب هجوم خریداران طال شده بود .به همین منظور ،گزارش
تورم ماه مارس امریکا می تواند به شدت بر قیمت طال در ماه های اتی تاثیرگذار
باشد .گزارش شاغلین ایاالت متحده در روز جمعه نشان می دهد که ۴۳۱هزار
نفر شاغل جدید به اقتصاد امریکا اضافه شده است و این موضوع از افزایش
شدید نرخ بهره در ماه های اتی حمایت می کند .این موضوع می تواند ترمز
افزایش قیمت طال را برای مدتی کشیده و موجب نوسانات مقطعی شود.
براده ها
توقف تولید سمند و پژو ۴۰۵تا دو ماه دیگر
ترمز هزینه وام مسکن
ارزش معامالت بورس چقدر بود؟
تامین برق از تجدیدپذیرها زیر یک درصد!
نوســان :ســید رضا فاطمی امین ،وزیر صمت
ت ماده ای
برای دومین بار پس از صدور فرمان هش
رییس جمهور در حوزه خودرو ۱۳ ،فروردین ماه از
گروه های صنعتی ایران خودرو و سایپا بازدید کرد.
فاطمی امین ،در بازدید از گروه صنعتی ایران خودرو
ضمن مناســب خواندن اقدامات این مجموعه در
اجرای فرامین رییس جمهوری ،گفت :کاهش خودروهای پارکینگ ایران
خودرو به ۱۵هزار دستگاه در پایان فروردین ماه ،فراتر از فرمان صادر شده
بود و بسیار مناسب اســت.وزیر صمت افزایش مدت گارانتی محصوالت
ایران خودرو به ۳سال و یا ۶۰هزار کیلومتر پیمایش را نیز از دیگر اقدامات
این شرکت در راســتای اجرای فرامین رییس جمهوری دانست .طراحی
و توســعه محصوالت و خروج محصــوالت قدیمی ســمند و ۴۰۵نیز از
محورهای مورد تاکید وزیر صمت بود.
نوســان :درحالی که قیمت هر برگ تسهیالت
مســکن در روزهای پایانی ســال گذشته ۱۱۰تا
۱۲۰هــزار تومان قیمــت داشــت ،در روزهای
ابتدایی ســال جدید به ۱۰۰تا ۱۰۵هزار تومان
کاهش یافت.بررسی اخرین وضعیت قیمت اوراق
مسکن نشان می دهد که هر برگ اوراق تسهیالت
مسکن ماه های فروردین ،اردیبهشــت و خردادماه سال ۱۴۰۰به ترتیب
۱۰۴هزار و ۱۰۱ ،۹۰۰هزار و ۲۰۰و ۱۰۱هزار و ۷۰۰تومان قیمت دارد.
اوراق تسهیالت مسکن بانک مسکن در تیرماه سال ۱۴۰۰با قیمت ۱۰۳
هــزار و ،۴۰۰مردادماه با قیمت ۱۰۳هزار و ۳۰۰و شــهریورماه با قیمت
۱۹۳هزارتومان داد و ستد می شود.همچنین هر کدام از اوراق مهر و ابان
و اذرماه این سال ۱۰۱هزار و ۱۰۴ ،۲۰۰هزار و ۵۰۰و ۱۰۲هزار و ۸۰۰
تومان قیمت دارد.
نوسان:بورس تهران ارزش کل معامالت از ابتدا تا
انتهای سال ۱۴۰۰را اعالم کرد که این رقم بیش از
۱.۲میلیون میلیارد تومان بوده است.بر اساس این
گزارش ،ارزش کل معامالت بــورس تهران در یک
ساله ۱۴۰۰یک میلیون و ۲۴۱هزار و ۲۵۳میلیارد
و ۱۰۰میلیون تومان بوده اســت.این رقم نسبت به
ارزش کل معامالت بورس تهران در ســال ۱۳۹۹کاهش ۵۴.۰۵درصدی
داشــته اســت.حجم کل معامالت نیز یک میلیون و ۶۰۲هزار میلیارد و
۶۳۵میلیون ســهم بوده است .این شــاخص(حجم کل معامالت) نسبت
به یک ســاله ۱۳۹۹افت ۳۱.۱۸درصدی را نشان می دهد.تعداد روزهایی
که معامالت انجام شــده ۲۳۹ ،روز بوده است.شــاخص کل بورس در روز
پایانی( ۲۸اســفند ۱ )۱۴۰۰میلیون و ۳۰۷هزار و ۷۰۰واحد بود که رشد
۴.۵۵درصدی را شاهد بوده ایم.
نوســان:حمیدرضا صالحی عضو کمیســیون
انرژی اتاق بازرگانی گفت :کشــور ما در حوزه انرژی
خورشــیدی و باد ،چگالی و پتانســیل باالیی دارد،
بنابراین ظرفیت ها باید بیش از این گسترده شود.وی
با اشــاره به افزایش ۴۰درصدی نرخ خرید تضمینی
برق تجدیدپذیر ،مصوبه ماده ۱۶قانون جهش تولید
و گسترش پله نیروگاه تجدیدپذیر از ۱۰۰کیلووات به ۲۰۰کیلووات و توسعه
تجدیدپذیرها در شهرک های صنعتی ،ابراز امیدواری کرد که بخش خصوصی
در ســال ۱۴۰۱بتواند حضور خوبی در تجدیدپذیرها داشته باشد .وی افزود:
باید ضعف موجود در حوزه تجدیدپذیرها را تبدیل به فرصت کنیم ،کشور ما در
حوزه انرژی خورشیدی و باد چگالی و پتانسیل باالیی دارد ،بنابراین ظرفیت ها
باید بیش از این گسترده شود .وی تاکید کرد :شایسته نیست که تامین برق از
تجدیدپذیرها در کشور ما زیر یک درصد باشد.
نظرات خود را در خصوص محتوای نشریه به ایمیل ما ارسال کنید
info@eghtesadbazar.ir صفحه 5
2022 No. 207
5 April
سال هشتم /شماره ۱۶ /۲۰۷فروردین ۳ /۱۴۰۱رمضان 1443
capital
www.eghtesadbazar.ir
به فکر ساماندهی صادرات باشید
رسول شجری ،رییس اتحادیه تولیدکنندگان و فروشندگان کفش های دست دوز تهران با
بیاناینکهدولتبهجایوارداتبایدبهفکرساماندهیصادراتباشد،گفتکهتولیدکنندگان
خواستاربستندرهانیستند،امابایدامکاناتداخلیدرنظرگرفتهشودوشرایطتولیدکننده
داخلیوخارجیهم ترازباشد.شجریبابیاناینکهبیشاز ۷۰قلمکاالدرتولیدکفشاستفاده
می شود که در صورت واردات ،شاغالن در بخش های مختلف بیکار می شوند ،اظهار کرد:
پوست با قیمت دو دالر صادر می شود ،اما می توان کفش را به قیمت ۵۰دالر صادر کرد.
گزارش
دورنمای اقتصاد
کشف میادین گازی جدید در جهرم
سمت و سوی بازارها در "ایام نوروز"؛
نماینده جهرم و خفر در مجلس از کشف میادین جدید گازی در جهرم خبر داد.
محمدرضا رضایی با بیان اینکه بخشی از بودجه کشور به نام 3درصد فروش نفت و
گاز به مناطق نفت خیز تعلق می گیرد ،تصریح کرد :این پروژه در حال انتخاب پیمانکار
است و در خرداد ماه حفاری چاه های گاز در جهرم اغاز خواهد شد .به گفته وی از
اردیبهشت ماه نیز احداث جاده دسترسی و دکل حفاری برای این چاه ها با اعتباری
بالغ بر ۷۰۰میلیارد تومان اغاز خواهد شد.
کاهش تب و تاب تورمی
معمای رشد 5.1درصدی
سه شرط واردات
خودرو
«مثبت شدن» رشد اقتصادی حاصل سرمایه گذاری یا اصالحات ساختاری اقتصاد کشور نیست
نوسان:تعیین ضوابط واردات
خودرو و روش تامین ارز توسط
دولت ،عدم اســیب به تولید
داخلی و بازار ارز با تشــخیص
دولت و همچنین رعایت شرایط
رقابتی سه شــرط تعیین شده
برای واردات خودرو هســتند.
اقالمی کــه دولت مجاز اســت برای
واردات خودرو در مــورد ان اقدام کند
شــامل چهار بخش خواهد بود که در
بین انها خبــری از ۷۰هزار خودروی
سواری مصوب در صحن علنی مجلس
نیست.
طبق شرایط تعیین شــده در تبصره
۷قانــون بودجه ۱۰ ،هزار دســتگاه
کامیون و تریلی یخچال دار و کشنده،
۱۰هزار دستگاه اتوبوس برون شهری
و درون شهری ۱۰۰۰ ،دستگاه واگن
و واگن یخچال دار و همچنین ۵۰۰۰
دستگاه ماشین االت سنگین معادن
و راه سازی اعم از نوساخت یا حداکثر
پنج سال ساخت امکان واردات خواهد
داشت.
حــذف واردات خودروی ســواری در
حالی از تبصره ۷انجام شــده اســت
کــه فاطمی امیــن -وزیــر صنعت،
معدن و تجــارت -در اخرین اظهارات
خود در پایان ســال گذشــته بر عدم
تمدید ممنوعیــت واردات خودرو در
اردیبهشت ماه امسال تاکید کرده و در
رابطه با واردات جدیــد وعده داده بود.
وی گفته بود که "قبال هــم با واردات
مخالف نبوده ولی به دلیل اینکه واردات
خودرو تا دو میلیارد دالر مصارف ارزی
دارد ان را صالح ندانســته بود ولی با
اقدامات صورت گرفته توســط تجار
ایرانی و افزایش صادرات ،شرایط بهتر
شده و بخشــنامه ممنوعیت واردات
که اردیبهشــت ماه ( )۱۴۰۱به اتمام
می رسد ،تمدید نخواهد شد و واردات
به روال سابق ،طبق ضوابط قبلی انجام
می شود".
این در حالی اســت که واردات خودرو
از سال ۱۳۹۷به دلیل شرایط ارزی و
محدودیت های موجود ،ممنوع اعالم
شــد و طرح لغو ان هر بار با مخالفت
هایی به ویژه از سوی بانک مرکزی به
دلیل مصارف ارزی همراه شد .در این
بین حدود ۱۲هزار خــودرو که قبل
از ممنوعیت امــده ،در گمرک دپو و
امکان ترخیص پیدا نکــرد هم مدت
ها درگیر اما و اگر بــرای ترخیص بود
و بعد از چندبار مصوبه دولت بخشــی
از انها ترخیص شــد ولــی همچنان
بیش از ۲۰۰۰دستگاه بالتکلیف باقی
ماندهاست.
گروه اقتصاد ان گونه که مرکز امار ایران اعالم کرده رشد اقتصادی 9ماهه امسال بدون احتساب نفت 3.8درصد
هفته نامه نوسان و با احتساب نفت نیز 5.1درصد بوده است .البته که بانک مرکزی رشد اقتصادی با نفت و بدون نفت
را به ترتیب 4.1و 3.4درصد اعالم کرده بود .گرچه انچه در هر دو گزارش است ،بهتر شدن شرایط
تا پایان اذرماه سال جاری و رشد اقتصادی مثبت است ،اما به راستی چه میزان از این «مثبت شدن» رشد اقتصادی
قابل باور است؟ وحید شقاقی شهری ،رییس دانشکده اقتصاد دانشگاه خوارزمی در مورد رشد اقتصادی سال 1400بر
این باور است که این رشد حاصل سرمایه گذاری با توجه به اصالحات ساختاری در اقتصاد کشور نیست و ارتباطی نیز
به عملکرد دولت ندارد؛
گزارش های تورمی و متغیرهای پولی نشان
می دهد وضعیت در پاییز بدتر شــده و این
روند تا بهمن ســال جاری نیز تداوم یافته
اســت؛ تورم در بهمن ماه به 41.4درصد
رسید و نقدینگی و پایه پولی نیز در دی ماه
به ترتیب 4500هزار میلیارد تومان و 568
هزارمیلیاردتومانگزارششد.
کارشناســان بر این باورند که اقتصاد ایران
ب ه شــدت به نفت وابسته اســت بنابراین
در دوره هایی که نفت بیشــتری به فروش
برسد ،رشد اقتصادی نیز باال می رود ولی اگر
فروش نفت بنا به هر دلیلی ،تحریم و کرونا
با مشکالتی مواجه باشد ،رشد اقتصادی نیز
کاهش می یابد .بنابراین مثبت شدن رشد
اقتصادی ان گونه که بایــد در کف جامعه
حس نمی شــود .پس از انتشــار داده های
بانک مرکزی و مرکز امار در خصوص رشد
اقتصادیمثبتنخستینسوالیکهبهذهن
متبادر می شــود ،این اســت که ایا این به
معنای افزایش تولید کاال و خدمات و رونق
بازار و بهبود وضعیت اقتصادی مردم است
و اینکه چه عواملی موجب رشد اقتصادی
می شود و چگونه می توان به رشدی پایدار
رسید؟ در این راستا وحید شقاقی شهری
گفت که « این رشد حاصل سرمایه گذاری
با توجه به اصالحات ساختاری در اقتصاد
کشورنیستوارتباطینیزبهعملکرددولت
ندارد و این رشد اقتصادی به دو دلیل بوده
که هر دو با توجه به عوامل بیرونی شــکل
گرفتهاست».
اینرشدحاصلسرمایه گذاری
نیست
وحید شقاقی شــهری ،رییس دانشــکده
اقتصاد دانشــگاه خوارزمی در مورد رشد
اقتصادی ســال 1400بر این باور است که
این رشد حاصل سرمایه گذاری با توجه به
اصالحاتساختاریدراقتصادکشورنیست
و ارتباطی نیز به عملکرد دولت ندارد و این
رشد اقتصادی به دو دلیل بوده که هر دو با
توجه به عوامل بیرونی شکل گرفته است.
این اقتصاددان در ادامه با بیان اینکه رشــد
اقتصادی یعنی افزایش بازدهی اقتصاد ،در
یک دوره متوالی به «اعتماد» گفت« :دلیل
اول این رشــد اقتصادی که اعالم شده این
اســت که قیمت جهانی نفت رشد کرده و
در طول یک سال اخیر قیمت جهانی نفت
از 35دالر به بیش از 100دالر رسیده است
ودلیلاصلیانهمبحثدورانپساکرونادر
جهان و افزایش تقاضای جهانی و در کنار ان
موضوع مربوط به ناامنی جنگ میان روسیه
واوکراینوهمچنینسیاست هایانبساطی
پولی امریکاست که در قیمت جهانی نفت
بی تاثیر نبوده است .به تبع افزایش قیمت
جهانی نفت قیمت فراورده های نفتی نیز
رشد کرده و کشــور ما نیز که صادرکننده
نفت و مشتقات نفتی است (که 95درصد
صادراتغیرنفتیمامشتقاتوفراورده های
نفتی است) از این مسیر منتفع شده است».
او ادامــه داد« :مورد دیگر ورود کســب و
کارهای نیمه فعال به بازار است که به دلیل
کرونا کم رنگ شده بودند که امروز مجددا به
فعالیت هایاقتصادیبازگشته اندوبازگشت
کســب و کارهای تعطیل یا نیمه فعال به
خصوص به حوزه خدمات و تولید موجب
شدهرشداقتصادیکشورمثبتشود».
تجربهرشداقتصادیسال1395
تکرارشد
او ادامه داد« :البته این اتفاق در سال 1395
هم رخ داد و رشد اقتصادی ایران به یک باره
به 12.5درصد رسید که بیش از 9.5درصد
ان به واسطه بخش نفت در اقتصاد ایران بود
لذا این گونه رشــد اقتصادی ارزش تحلیل
یا ارزشی برای خوشــحالی و شادی ندارد،
چراکه شامل رشــدهای پایدار ،اشتغالزا و
امیدبخش نمی شود و چندان نباید به این
اعدادمتکیبود».ایناقتصاددانخاطرنشان
کرد« :این رشــدها در این سال ها حاصل
ســرمایه گذاری یا اصالحات ساختاری در
اقتصاد ایران نبوده و حتی ممکن است به
واسطهحلمسالهبرجامسالایندهنیزرشد
اقتصادی ایران مثبت شده و رقم باالیی نیز
اعالم شود ،چراکه این رشدهای اقتصادی
رشدهای پایدار و ارزشــمندی در اقتصاد
نیستند و صرفا وابســته به تحوالت بیرون
اقتصاد ایران و عمدتا اثرپذیر از بخش نفت
وانرژیدراقتصادهستند».
شقاقی شهری با بیان اینکه احتمال نهایی
شــدن برجام کم نیســت ،ادامه داد« :به
احتمال زیاد برجام به نتیجه خواهد رسید
و حداقل نفع اقتصادی کوتاه مدت نصیب
ایران خواهد شد و اگر این اتفاق در هفته ها
و ماه های پیش رو به ثمر برسد طبیعتا رشد
اقتصادی ایــران به دلیــل افزایش فروش
نفت و فراورده های نفتی و رشــد صادرات
می تواند افزایش چشمگیری داشته باشد
و حتی احتمال دارد در ســال اینده رشد
اقتصادی ایران به بیش از 7و 8درصد هم
برسد اما این گونه رشدهای اقتصادی هیچ
گونه ارزش تحلیل ندارند ،زیرا تنها یک بار
رخمی دهند».
سال1402رشداقتصادی
واقعیمی شود
این استاد دانشکده اقتصاد با اشاره به رشد
اقتصادی 6ســال گذشــته افزود « :سال
1395رشــد اقتصادی 12.5درصد اعالم
شد و سال 1396این رشــد اقتصادی به
صورت واقعی به 3درصد رســید .امسال
نیز این اتفــاق رخ داد و دیدیم که رشــد
اقتصــادی واقعی نیســت اما برای ســال
1402این رشــد واقعی می شود.این گونه
رشــدها ارزش خاصی در اقتصــاد ندارد و
تنها حاصل یکســری از تغییــرات خاص
هستند به عنوان مثال زمانی که می دویم
یا تند راه می رویم فشار خون باال می رود و
این عدد فشار خون واقعی نیست به همین
دلیل پزشــک می گوید بایــد چند دقیقه
بنشینید تا فشار خون شــما نرمال شود و
عدد واقعی ان مشــخص شود لذا این گونه
رشــدهای اقتصادی که حاصل تحوالت
بیرونی اقتصاد هســتند چندان ارزشــی
ندارند ،زیرا واقعیت را نشان نمی دهند».او
ادامه داد« :البته ســخنگوی دولت هم در
این زمینه واکنش نشان داده و با خرسندی
به این موضوع اشــاره کرده است و در دوره
قبل نیز اقای نوبخت رشد 12.5درصدی
اقتصاد را بارها اعــام می کرد اما باید گفت
این مساله صرفا یک نوع تبلیغ برای دولت
است ،اما کارشناســان اقتصادی می دانند
که این رشدها واقعی نیستند و تنها زمانی
می توان در مورد رشــد اقتصادی خرسند
بود که میزان ســرمایه گذاری افزایش پیدا
کند ،اصالحات ســاختاری صورت گیرد و
مشکالت تولید به صورت ریشه ای برطرف
شود ،پیش بینی پذیری اقتصادی رخ دهد و
امنیت سرمایه گذاری و امنیت اقتصادی در
کشور حاکم شود و رقابت پذیری در کشور
اتفاق بیفتد و بخش خصوصی توسعه یابد
و در مجموع اقتصاد ثبات داشــته باشد و
پیش بینی پذیر باشد».او در پایان سخنان
خود گفت« :این مســائل بیشــتر حاصل
تحــوالت و رخدادهای بیرونی اســت که
درون زا و پایدار و اشــتغال افرین نیستند
و اهمیتی نیز در اقتصاد ندارند .تنها زمانی
که فروش نفت به قبل از تحریم ها بازگردد،
می توان رشد اقتصادی واقعی ایران را اندازه
گرفت کــه ان هم در ســال 1402واقعی
خواهدشد».
نوسان:شاید دو مورد از مهم ترین اتفاقات دوران نوروز ،عبور
بیت کوین از سد قیمت ۴۵هزار دالر و بهبود ارزش روبل نسبت
به اغاز نبرد اوکراین باشد .طال با وجود تالش هایی که پیش از
نوروز برای عبور از سطح ۲هزار دالر انجام داده بود در نهایت
موفق نشد که وارد این کانال شده و در کانال ۱۹۰۰دالر باقی
ماند .با وجود تحوالت زیاد جنگ اوکراین و حمله به تاسیسات
نفتی کشورهای حاشیه خلیج فارس ،نفت نیز نتوانست خود را
در کانال ۱۱۰دالری تثبیت کند و حول قیمت ۱۰۰دالر به ازای
هر بشکه درحال نوسان است .با ثبات تقریبی قیمت نفت که
بزرگ ترین نگرانی اقتصاددانان و تحلیلگران اقتصادی برای
بقای تورم در سال ۲۰۲۲بود ،کمی از تب و تاب پیش بینی های
تورمی کاهش یافت.
هرچند در ایام نوروز ،بازارهای جهانی نوسانات زیادی را تجربه کردند ،اما در
نهایت تفاوت چندانی میان سطوح قیمت سال گذشته و سال جاری دیده
نمی شود .اقدامات اتحادیه اروپا و ایاالت متحده جهت محدود کردن نقش
روسیه در اقتصاد جهانی موجب شد این کشور نیز اقدامات متقابلی را انجام
دهد .از جمله مهم ترین این اقدامات ،دستور پوتین مبنی برای دریافت بهای
انرژی صادراتی به روبل بود.
این دستور مهم ترین عامل موثر بر افزایش ارزش روبل بود .اگرچه هنوز فشار
تحریم های روسیه بر اقتصاد این کشور به طور کامل وارد نشده است ،اما این
اقدام موجب شد بخش زیادی از اسیب وارد شده بر بهای ارز ملی روسیه
جبران شود .روبل پس از حمله روسیه به اوکراین و تحریم های اعمالی از
سوی دولت های غربی ،حدود نیمی از ارزش خود را از دست داده بود و بهای
هر یک روبل روسیه نسبت به دالر به ۰ /۰۰۷واحد دالر رسیده بود .پس از
اقدامات بانک مرکزی این کشور و کمک از پشتوانه طال و همچنین دستور
اخیر رئیس جمهور این کشور مبنی بر استفاده از روبل در دریافت بهای انرژی
صادراتی ،قیمت روبل روسیه نسبت به دالر تا ۰ /۰۱۲واحد دالر رسید.
در بازار رمزارزها نیز بیت کوین توانست با باالخره پس از سه بار برخورد ،از
سد محکم ۴۵هزار دالر عبور کرده و قیمت خود را باالی این محدوده تثبیت
کند .بیت کوین در پی دستور جو بایدن ،رئیس جمهور ایاالت متحده امریکا
در ۹مارس مبنی بر تالش نهادهای دولتی برای قانون گذاری مبادالت مالی
حوزه رمزارزها با فشار فروش شدیدی مواجه شد و به زیر ۴۰هزار دالر رفت.
بسیاری عقیده داشتند که روند نزولی بیت کوین ادامه دار خواهد بود ،چراکه
سه بار موفق نشده بود از مقاومت ۴۵هزار دالر عبور کند.
اما یکشنبه هفته گذشته بیت کوین موفق شد که الگوی تکنیکال مثلث را
شکسته و ارایش صعودی بگیرد .با توجه به قواعد تحلیل تکنیکال ،تحلیلگران
این حوزه معتقدند که مقاومت بعدی نخستین رمزارز بازار ،محدوده ۵۳هزار
دالر خواهد بود.
بازار طال در ایام عید نوسانات کمتری را نسبت به دیگر بازارها شاهد بود
هرچند در این مدت به اتفاقاتی که بر قیمت بهای نفت و به طور کلی عوامل
اصلی تورم در سال ۲۰۲۲موثر بودند ،واکنش نشان داد .با افزایش بهای نفت
به محدوده ۱۱۵دالر در ۲۴مارس ،قیمت طال نیز رشد داشته و به محدوده
۱۹۵۰دالر رسید .طال به عنوان یک دارایی امن به تغییرات عوامل تورمی
به شدتواکنشنشانمی دهد.
باتوجه به تخلیه فشار روانی جنگ اوکراین بر بازارهای جهانی ،شدت رشد
قیمت ها در سطح جهان نیز کاهش داشته و به موجب همین موضوع ،معامالت
طال نیز با ارامش بیشتر و نوسانات کمتری صورت می گیرد ،اما همچنان جنگ
و تورم این فلز ارزشمند را در ریل صعودی نگاه داشته اند .به نظر می رسد جنگ
صرفا یک عامل موقت برای افزایش قیمت طال بوده و اکنون تحوالت ان
چندان تاثیری بر قیمت این فلز زرد رنگ نداشته باشد ،اما تورم مهم ترین عامل
بنیادی افزایش بهای ان است.
برخی تحلیلگران معتقدند افزایش قیمت طال از ۱۹۲۰دالر تا مرز ۲هزار
دالر حبابی بود که به واسطه احساسات حاکم بر بازار ایجاد شده بود .ترس
معامله گران از تورم به دلیل وقوع جنگ اوکراین به شدت افزایش یافته بود و
همین موضوع موجب هجوم خریداران طال شده بود .به همین منظور ،گزارش
تورم ماه مارس امریکا می تواند به شدت بر قیمت طال در ماه های اتی تاثیرگذار
باشد .گزارش شاغلین ایاالت متحده در روز جمعه نشان می دهد که ۴۳۱هزار
نفر شاغل جدید به اقتصاد امریکا اضافه شده است و این موضوع از افزایش
شدید نرخ بهره در ماه های اتی حمایت می کند .این موضوع می تواند ترمز
افزایش قیمت طال را برای مدتی کشیده و موجب نوسانات مقطعی شود.
براده ها
توقف تولید سمند و پژو ۴۰۵تا دو ماه دیگر
ترمز هزینه وام مسکن
ارزش معامالت بورس چقدر بود؟
تامین برق از تجدیدپذیرها زیر یک درصد!
نوســان :ســید رضا فاطمی امین ،وزیر صمت
ت ماده ای
برای دومین بار پس از صدور فرمان هش
رییس جمهور در حوزه خودرو ۱۳ ،فروردین ماه از
گروه های صنعتی ایران خودرو و سایپا بازدید کرد.
فاطمی امین ،در بازدید از گروه صنعتی ایران خودرو
ضمن مناســب خواندن اقدامات این مجموعه در
اجرای فرامین رییس جمهوری ،گفت :کاهش خودروهای پارکینگ ایران
خودرو به ۱۵هزار دستگاه در پایان فروردین ماه ،فراتر از فرمان صادر شده
بود و بسیار مناسب اســت.وزیر صمت افزایش مدت گارانتی محصوالت
ایران خودرو به ۳سال و یا ۶۰هزار کیلومتر پیمایش را نیز از دیگر اقدامات
این شرکت در راســتای اجرای فرامین رییس جمهوری دانست .طراحی
و توســعه محصوالت و خروج محصــوالت قدیمی ســمند و ۴۰۵نیز از
محورهای مورد تاکید وزیر صمت بود.
نوســان :درحالی که قیمت هر برگ تسهیالت
مســکن در روزهای پایانی ســال گذشته ۱۱۰تا
۱۲۰هــزار تومان قیمــت داشــت ،در روزهای
ابتدایی ســال جدید به ۱۰۰تا ۱۰۵هزار تومان
کاهش یافت.بررسی اخرین وضعیت قیمت اوراق
مسکن نشان می دهد که هر برگ اوراق تسهیالت
مسکن ماه های فروردین ،اردیبهشــت و خردادماه سال ۱۴۰۰به ترتیب
۱۰۴هزار و ۱۰۱ ،۹۰۰هزار و ۲۰۰و ۱۰۱هزار و ۷۰۰تومان قیمت دارد.
اوراق تسهیالت مسکن بانک مسکن در تیرماه سال ۱۴۰۰با قیمت ۱۰۳
هــزار و ،۴۰۰مردادماه با قیمت ۱۰۳هزار و ۳۰۰و شــهریورماه با قیمت
۱۹۳هزارتومان داد و ستد می شود.همچنین هر کدام از اوراق مهر و ابان
و اذرماه این سال ۱۰۱هزار و ۱۰۴ ،۲۰۰هزار و ۵۰۰و ۱۰۲هزار و ۸۰۰
تومان قیمت دارد.
نوسان:بورس تهران ارزش کل معامالت از ابتدا تا
انتهای سال ۱۴۰۰را اعالم کرد که این رقم بیش از
۱.۲میلیون میلیارد تومان بوده است.بر اساس این
گزارش ،ارزش کل معامالت بــورس تهران در یک
ساله ۱۴۰۰یک میلیون و ۲۴۱هزار و ۲۵۳میلیارد
و ۱۰۰میلیون تومان بوده اســت.این رقم نسبت به
ارزش کل معامالت بورس تهران در ســال ۱۳۹۹کاهش ۵۴.۰۵درصدی
داشــته اســت.حجم کل معامالت نیز یک میلیون و ۶۰۲هزار میلیارد و
۶۳۵میلیون ســهم بوده است .این شــاخص(حجم کل معامالت) نسبت
به یک ســاله ۱۳۹۹افت ۳۱.۱۸درصدی را نشان می دهد.تعداد روزهایی
که معامالت انجام شــده ۲۳۹ ،روز بوده است.شــاخص کل بورس در روز
پایانی( ۲۸اســفند ۱ )۱۴۰۰میلیون و ۳۰۷هزار و ۷۰۰واحد بود که رشد
۴.۵۵درصدی را شاهد بوده ایم.
نوســان:حمیدرضا صالحی عضو کمیســیون
انرژی اتاق بازرگانی گفت :کشــور ما در حوزه انرژی
خورشــیدی و باد ،چگالی و پتانســیل باالیی دارد،
بنابراین ظرفیت ها باید بیش از این گسترده شود.وی
با اشــاره به افزایش ۴۰درصدی نرخ خرید تضمینی
برق تجدیدپذیر ،مصوبه ماده ۱۶قانون جهش تولید
و گسترش پله نیروگاه تجدیدپذیر از ۱۰۰کیلووات به ۲۰۰کیلووات و توسعه
تجدیدپذیرها در شهرک های صنعتی ،ابراز امیدواری کرد که بخش خصوصی
در ســال ۱۴۰۱بتواند حضور خوبی در تجدیدپذیرها داشته باشد .وی افزود:
باید ضعف موجود در حوزه تجدیدپذیرها را تبدیل به فرصت کنیم ،کشور ما در
حوزه انرژی خورشیدی و باد چگالی و پتانسیل باالیی دارد ،بنابراین ظرفیت ها
باید بیش از این گسترده شود .وی تاکید کرد :شایسته نیست که تامین برق از
تجدیدپذیرها در کشور ما زیر یک درصد باشد.
نظرات خود را در خصوص محتوای نشریه به ایمیل ما ارسال کنید
info@eghtesadbazar.ir صفحه 5
2022 N o .207
سال هشتم /شماره ۱۶ /۲۰۷فروردین ۳ /۱۴۰۱رمضان 1443
5 A p r il
industry
www.eghtesadbazar.ir
گزارش
زیرساخت هایتحققشعارسالفراهماست
ارتقای ضریب ایمنی در فوالد مبارکه
مدیرعامل فوالد هرمزگان اعتقاد دارد که این شــرکت زیرساخت های الزم برای تحقق
شعار «تولید ،دانش بنیان و اشــتغال افرین» را فراهم کرده است .عطااهلل معروفخانی،
در جمع کارگران از زحمات انان در کسب رکوردهای متنوع در سال گذشته ،باالخص
کسبرکوردسالیانهتولیداهناسفنجیبهعنواناخرینرکوردسال، ۱۴۰۰تقدیرکردو
گفت:هدفاصلیشرکتتحققدستوراترهبریمبنیتولید،حمایتازدانشبنیانهاو
استفادهازانهادرتامینوتولیدشرکتواشتغالافرینیمیباشد.
مدیر ناحیه نورد سرد فوالد مبارکه اعالم کرد:
گام هایبلند
برای تحقق شعار سال
معاون سرمایه های انسانی و سازماندهی شرکت فوالد مبارکه از ارتقای چشم گیر ضریب
ایمنی در فوالد مبارکه خبر داد و گفت :برای بهبود ســامت کارکنان و افزایش ایمنی
سازمان راهکارهای عملیاتی را به کار می بریم .مهدی کفایت اظهار کرد :در سازمان های
بین المللیکارگری،تعدادکارگرانیکهدراثرحوادثشغلیجانخودراازدستمی دهند
حدود ۲٫۳میلیوننفردرسالبراوردشدهاستوتقریباساالنه ۳۳۷میلیونحادثهشغلی
و۱۶۰میلیونبیماریشغلیدرجهاناتفاقمی افتد.
سوت لکوموتیوهای تحویلی مپنا به فوالد مبارکه به صدا درامد؛
رونماییازلکوموتیوهایپیشرانپیشرفت
گزارش
حرکت به سمت
اقتصادچرخشی
تحریم ها به فرصتی برای خودکفایی و خودباوری تبدیل شده است
نوسان :مدیر ناحیه نورد سرد فوالد مبارکه گفت :ناحیه نورد
سرد شــرکت فوالد مبارکه با ثبت رکوردهای متعدد در تولید
و حمایت از شــرکت های دانش بنیان گام های بلندی برداشته
است تا در سال «تولید؛ دانش بنیان ،اشتغال افرین» این روند را
به صورت جدی تر پیگیری کند .بهزاد بهادرانی مدیر ناحیه نورد
ســرد فوالد مبارکه اظهار کرد :تالشگران واحد تولید محصول
قلع اندود ناحیه نورد سرد شرکت فوالد مبارکه موفق شدند به
رکورد ماهیانه ۱۰هزار و ۴۱۳تن دســت یابند .همچنین موفق
شدند در خط برش شماره ۱قلع اندود از مرز تولید ۴هزار و ۸۴۴
تن عبور کنند.
وی افزود :در خطوط اسیدشویی ۱و ۲مجموعا شــاهد رشد ۱.۸درصدی
تولید بودیم .در خطوط نورد نیز مجموعا ۱۲هزار تن افزایش تولید داشتیم
و به تفکیک ،تولید در خط نورد دو قفســه ای ۷هزار تن افزایش یافته است.
بدین ترتیب از مرز ۲۰۰هزار تن که ظرفیت تولید نامی بوده به تولید ۲۰۴
هزار تن رسیده ایم .مدیر ناحیه نورد ســرد شرکت فوالد مبارکه خاطرنشان
کرد :در خط تاندم میل نیز تولید ۵هزار تن نسبت به سال ۹۹افزایش یافته و
این افزایش تولید در شرایطی است که میکس تولید بسیار سخت تر شده و
گریدهای جدیدی در سال ۱۴۰۰تولید شده است.
در محصوالت خاص خودرویی ،محصوالت ســرد و محصوالت اسیدشویی
گریدهایی نظیر E۳۹۰D، E۳۳۵D، E۳۷۵Dو iracortenنمونه هایی
از گریدهای جدیدی اســت که فرایندهای تولید ان سخت تر از بسیاری از
محصوالت دیگر است.
وی اذعان داشــت :میزان تولید در خطوط بازپخت ۱و ۲مجموعا ۱۵هزار
تن رشد نسبت به سال ۹۹داشته است .همچنین در خطوط بازپخت ۲و ۳
شاهد رکوردهای تولید ماهیانه نیز بوده ایم .در محصوالت صنایع غذایی نیز
در سال ۱۴۰۰شــاهد تولید محصوالتی با ضخامت پایین و استحکام باال و
عرض پایین بودیم که این موضوع شرایط تولید ما را دشوارتر کرد؛ بااین حال
در بازپخت ۳نیز ۱۳هزار تن معادل ۷.۱درصد افزایش را شــاهد بودیم و در
خطوط شست وشــوی الکترولیتی نیز ۱۰هزار تن افزایش تولید نسبت به
سال قبل داشتیم.
بهادرانی تصریح کرد :در خط قلع اندود نیز شاهد اتفاق خوبی بودیم و از مرز
۱۱۰هزار تن عبور کرده ایم .این در حالی است که تولید نامی این خط ۱۰۳
هزار تن اســت و نکته جالب توجه این اســت که این رکورد پس از ۱۰سال
شکسته شده است.
وی تاکید کرد :رکورد قبلی مربوط به سال ۹۱با ۱۰۸هزار تن تولید بود که
البته در ان ســال ها گریدهای تولیدی ازنظر ابعاد و استحکام ،نسبت سال
گذشته بسیار ساده تر و دســت یافتنی تر بوده و این رکوردشکنی با توجه به
گریدهای جدید و تولید ضخامت هــا و عرض های کمتری صورت گرفته که
این اتفاقی مهم در ناحیه نورد سرد است.
بهادرانی تاکید کرد :در خط تولید ورق رنگی با توجه به اینکه تولید ورق های
رنگی ویژه لوازم خانگی نیز در ســبد محصوالت این خط بوده ،رشــد ۱.۷
معادل افزایش ۲هزار تنی داشــته ایم و عالوه بر این موفق شــدیم ۶هزار و
۱۲۱تن ورق رنگی ویژه لوازم خانگی تولید کنیم .وی ادامه داد :رکوردهای
تولید روزانه در واحدهای اصالح ۴و واحد شست وشــوی الکترولیتی نیز از
رکوردهای دیگر در واحدهای نورد ســرد بوده اســت .در تاندم میل نیز در
ابان ماه ،۱۴۰۰رکوردی به میــزان تولید ۱۳۱هزار و ۱۳۲تن داشــته ایم
که این میزان از تولید موجب شکســته شــدن رکورد ماهیانه و عبور از مرز
تولید نامی ماهیانه واحد بود .در نورد قفســه ای با تولید ۲۴هزار و ۲۶۰تن
رکورد ماهیانه صورت پذیرفت که این رکورد نیز پس از ۸سال شکسته شد
و این رکوردشکنی با توجه به میکس تولید سختی که مورد نیاز بازار است،
انجام شد.
مدیر ناحیه نورد ســرد شــرکت فوالد مبارکه گفت :رکــورد تولید در خط
شست وشوی الکترولیتی با رکوردشــکنی ماهیانه به ۱۷هزار و ۷۱۴تن و
در خط بازپخت ۲و ۳به ۵۳هــزار و ۲۱۰تن و ۱۶هزار و ۹۶۷تن رســید
و در خط اصالح ۴نیز عالوه بر رســیدن به رکورد ماهیانــه ۲۰هزار و ،۶۴۸
رکورد تولید روزانه ۹۰۳تن شکسته شد؛ در خط شست وشوی الکترولیتی
نیز عالوه بر رســیدن به رکورد ماهیانــه ،رکورد تولید روزانــه هزار و ۲۲۷
تن به دســت امد .وی عنوان داشت :در ســال ۱۴۰۰رکورد کاهش میزان
غلتک های کاری و پشــتیبان به میزان ۱۲.۸۴میکرومتر بر کیلومتر است؛
در بحث تولید گریدهای سخت و تولید تسمه های فلزی نیز موفق شدیم نیاز
هلدینگ فوالد مبارکه را تامین و این محصول مهم را به شــرکت های دیگر
نیز ارائه کنیم .وی اظهار داشــت :ناحیه نورد سرد در حمایت از شرکت های
دانش بنیان پیش قدم اســت و گام های بلندی برداشــته تا در سال «تولید؛
دانش بنیان ،اشــتغال افرین» این روند را به صورت جدی تر پیگیری کند .در
واپسین روزهای سال ۱۴۰۰موفق شدیم نخستین دستگاه برش لیزری که
توسط یک شرکت دانش بنیان طراحی و ساخته شــده را در خط تمپرمیل
نصب و راه اندازی کنیم .این ســامانه نخســتین ســامانه بــرش لیزری در
صنعت فوالد کشور است که در ناحیه نورد سرد شرکت فوالد مبارکه به کار
گرفته شده است.
مدیر ناحیه نورد ســرد شــرکت فوالد مبارکه گفت :در بحــث پارگی ورق
در خط اسیدشویی یک در مقایســه با ۵سال گذشته ،شــاهد کاهش ۶۵
درصدی بوده ایم که این نشان دهنده افزایش فاکتورهای ایمنی با اصالحات
انجام شده در این واحد است.
گروه صنعت مراسم تحویل لکوموتیوهای سفارش فوالد مبارکه از شرکت مپنا با حضور مدیران عامل گروه فوالد
هفته نامه نوسان
مبارکه و گروه مپنا برگزار شد .محمدیاسر طیب نیا مدیرعامل شرکت فوالد مبارکه در مراسم تحویل
نخستین سری از لکوموتیوهای سفارش فوالد مبارکه از شرکت مپنا گفت :امروز در عرصه های مختلف شاهد هستیم
که تحریم ها در خودکفایی و خودباوری متخصصان داخلی بسیار موثر بوده است .وی تصریح کرد :صنعت فوالد نیز
یکی از پیشران های توسعه و اقتصاد ملی است و شرکت فوالد مبارکه به عنوان بزرگترین کارخانه فوالدسازی
کشور ،یکی از پیشتازان این حوزه به شمار می رود .امروز عدم سرمایه گذاری مناسب در زمینه حمل ونقل به یک
گلوگاه برای صنایع کشور از جمله صنعت فوالد تبدیل شده است؛ چرا که فوالد مبارکه نیاز عمده فوالد کشور را
تامین می کند و به همین خاطر به چنین زیرساختی نیاز مبرم دارد.
طیب نیاعنوانکرد:دراینراستافوالدمبارکه
تصمیمگرفتتامتناسببارشدکمی،کیفی
و متوازن گروه فــوالد مبارکه ،در حمل ونقل
ریلی کشور نیز سرمایه گذاری داشته باشد تا
بتواندبخشیازکمبودهایاینحوزهراجبران
کند .وی خاطر نشان کرد :گروه فوالد مبارکه
یکی از بزرگترین حمل کنندگان مواد اولیه
و محصوالت در کشور است و در حوزه حمل
ریلی طی ســال های جدید با کاهش نسبت
حمل ریلی به جاده ای مواجه شــده که این
موضوعخبریخوشایندنیستودرسال های
پیش رو چالشی جدی را برای فوالد مبارکه و
صنعتکشوربوجودمی اورد.
مدیرعامــل فوالد مبارکه همچنیــن افزود:
فوالد مبارکه به عنوان مولود انقالب و صنعتی
پیشــتاز ،طی چند دهه گذشته توفیق های
بسیاری داشته و به واسطه مزیت های تولید
فوالد از صنایع موفق در کشــور بوده است؛
و شاهد این ادعاســت که ایران از تولید یک
میلیون تن فوالد در قبــل از انقالب به تولید
بالغ بر ۳۰میلیون تن فوالد و به جایگاه دهم
تولید فوالد در جهان رسید .وی ادامه داد :اگر
این اتفاق مبارک نیفتاده بود ،امروز بسیاری از
صنایع ما خصوصا در دوران تحریم با مشکل
مواجه بودند و نمی توانستیم این خودکفایی،
حجم قابل توجهی از بومی سازی ها و اتفاقات
خوبیکهشاهدانهستیمراببینیم.
سرمایه گذاری
برایحلمشکلدرگلوگاه ها
مدیرعامل شــرکت فوالد مبارکه با اشاره به
اینکه ســاخت لکوموتیوهای فوالد مبارکه،
حلقه ای از زنجیره بومی ســازی در صنعت
محســوب می شــود ،افزود :با شدت گرفتن
تحریم ها طی سال های اخیر ما بیش از پیش
متوجه ظرفیت داخلی خودمان شدیم و به ان
رو اوردیم و این ظرفیت و استعداد به ویژه در
صنعت کشور شکوفا شده و حرکت به سوی
خودکفایی ســرعت گرفته است .طیب نیا با
اشــاره به بحث های زیر ساختی مثل تولید
انرژی برق ،گاز و زیرساخت های حمل و نقل
به عنوان یکی از مســائل و گلوگاه هایی که
صنعتفوالدباانمواجهاست،گفت:متاسفانه
اینزیرساخت هاطیسنواتاخیرمتناسببا
رشدوتوسعهصنعتفوالدوسایرصنایعرشد
نکرده و می بایست برای رسیدن به ظرفیت
های کامل این صنایع ،در انها سرمایه گذاری
شــود .وی در ادامه خاطرنشان کرد :هرچند
حوزه صنعــت و حوزه زیرســاخت از جمله
بخش هایی هستند که عمدتا دولت ها در ان
سرمایه گذاری می کنند ،اما نمی شود انتظار
داشت که دولت ،ان هم در شرایط اقتصادی
فعلی تمام این سرمایه گذاری را رقم بزند .در
جهت رفع مشــکل این گلوگاه برای صنعت
کشور بود که فوالد مبارکه تصمیم گرفت در
حوزهحملونقلسرمایهگذاریانجامدهد.
لکوموتیوهایپیشرانپیشرفتکشور
مدیرعاملفوالدمبارکهبیانداشت:البتهپیش
از این در تشکیل شــرکت های حمل ریلی و
تامین واگن و تعــدادی لکوموتیو به صورت
محدود ،اقداماتی در فــوالد مبارکه صورت
گرفته بود ،اما قرارداد ســفارش 50دستگاه
لکوموتیو از جانب فوالد مبارکه به مبنا گامی
بلند در جهت حل مشــکالت ریلی صنعت
کشور به ویژه فوالد مبارکه اســت .این امر با
اعتماد به ســازندگان داخلی برای خرید ۵۰
دستگاه لکوموتیو صورت گرفت و در حقیقت
یک گام بــزرگ در تداوم روند بومی ســازی
نیازهایکشورمحسوبمی شود.طیتوافقما
با گروه مپنا امیدواریم بتوانیم گام های بعدی
رابهطورمستحکم تردرکناریکدیگربرداریم.
وی ادامه داد :تاکنون براین باور بودیم که فوالد
مبارکه در صنعت کشور به عنوان لکوموتیو و
پیشران رشد اقتصادی و صنعتی کشور عمل
می کند؛ امروز پس از بازدیدی که از گروه مپنا
داشتیم و با دیدن دستاوردهای گروه مپنا در
حوزه های مختلف بر این باور هستیم که مپنا
نیز هم یکی از لکوموتیوهای پیشران اقتصاد و
صنعتکشوراست.
تعاملدرمسیرشکوفاییورشدکشور
عباس علی ابادی مدیرعامــل گروه مپنا نیز
در این مراسم گفت :امروز تولید کنندگان و
سازندگان داخلی در مسیر شکوفایی و رشد
اقتصادیکشورگامبرمی دارندوانتظارمی رود
این همکاری ها توسعه یابد .وی افزود :امروز
روز فوالد مبارکه است و ما نخستین سری از
لکوموتیوهای باری متعلــق به فوالد مبارکه
را تحویل دادیم که به همین خاطر از اعتماد
این شــرکت به گروه مپنا تشکر می کنیم و
امیدواریم پاسخ این اعتماد را به خوبی بدهیم.
مدیرعامل شرکت مپنا تصریح کرد :همکاری
ما پیش از این نیز با فوالد مبارکه وجود داشته
اما به صورت ساختار یافته نبود .شرکت فوالد
مبارکه یکی از تامین کننــدگان اصلی مواد
اولیه ما بوده و ما االن تامین کننده تجهیزات
فوالد مبارکه شده ایم و در احداث نیروگاه نیز
همکاریبزرگیرابافوالدمبارکهاغازکردهایم
و امیدواریم این چرخه هرچه بیشتر و هر روز
کامل تربشود.
تداومهمکاری هایمپنا
بافوالدمبارکه
عباس اکبری محمدی معــاون بهره برداری
شــرکت فوالدمبارکه در حاشــیه مراســم
تحویل سری نخست لکوموتیو باری توسط
گروه مپنا به شرکت فوالد مبارکه اظهار کرد:
لکوموتیوهای تحویلی به فوالد مبارکه گامی
برای تجهیــز ناوگان حمل ونقــل این واحد
صنعتیوتوسعهصنعتریلیکشورمحسوب
می شود .وی افزود :ایران با تولید ۳۰میلیون
تن فوالد در ســال و ظرفیت تولید نزدیک به
۴۵میلیون تنی ،جایگاه دهمین فوالدســاز
جهان را به خود اختصاص داده اســت و این
در حالی است که ۳۰درصد کل تولید ساالنه
فوالد کشور توسط گروه فوالد مبارکه انجام
می شــود .معاون بهره برداری فوالد مبارکه
تصریحکر:مزیتلکوموتیوهایفوالدمبارکه،
رویکرد این شرکت به سازندگان داخلی است
که در چارچوب بومی سازی دنبال می شود.
اکبری محمدی خاطرنشــان کــرد :فوالد
مبارکه با همکاری مپنا برای برطرف ساختن
محدودیت های انرژی خود نیز نیروگاه هایی
احداثمی کندتابرمحدودیت هایتامینبرق
خودغلبهکند.
لکوموتیوهاقابلرقابتبانمونه های
خارجیاست
بابک احمــدی مدیرعامل بخش حمل و نقل
ریلی گروه مپنا در حاشــیه تحویل نخستین
سری از لکوموتیوهای فوالد مبارکه اظهار کرد:
بر اساس قرارداد تنظیمی ظرف دو سال ۵۰رام
لکوموتیو باری تحویل خواهد شد .وی افزود:
ارزش کل قرارداد لکوموتیوهای سفارش داده
شدهازسویفوالدمبارکهدوهزارمیلیاردتومان
اعالم شده و بالغ بر ۹۳درصد ان ساخت داخل
است .احمدی گفت :رویکرد مثبت حمایت از
ساختداخلدرحالیاستکهاینلکوموتیوها
ازنظرکیفیقابلرقابتبامشابهخارجیاست.
تحویل۳دستگاهدیگراز۵۰دستگاه
تاپایانامسال
واگذاری پنج دســتگاه لکوموتیو از مجموع
۵۰دستگاه ســفارش فوالد مبارکه به گروه
مپنا ،امروز با به صدا درامدن ســوت انها در
محل شرکت مهندســی و ساخت لکوموتیو
مپنا در کرج انجام شد .پس از تحویل این پنج
دستگاهلکوموتیو،سهدستگاهدیگرنیزتاپایان
امسال و بقیه لکوموتیوها ظرف دو سال اینده
به بزرگترین فوالد ساز کشــور تحویل داده
می شود.ارزشقراردادفوالدمبارکهومپنابالغ
بر دو هزار میلیارد تومان ثبت شده است و این
قرارداد در دهه فجر سال جاری ،بین محمد
یاسرطیبنیامدیرعاملشرکتفوالدمبارکه
و عباس علی ابادی مدیرعامل شــرکت مپنا
در حضور دکتر سید ابراهیم رئیسی ،رئیس
جمهور،درقالباغازعملیاتاجرایی 48طرح
بزرگصنعتیتوسطگروهپیشرانانپبشرفت
ایرانبهامضارسید.
نماینده مردم اصفهان در مجلس مطرح کرد:
تدابیر خوب فوالد مبارکه برای استفاده از پساب بهداشتی
نوسان :نماینده مردم اصفهان در مجلس
شــورای اســامی گفت :فوالد مبارکه با
راه اندازی تصفیه خانه ای از پساب استفاده
می کنند و در سال قبل ۵۰درصد ابی که
در این کارخانه اســتفاده شــده از همین
تصفیه خانه بوده که طبق برنامه ریزی ها
این عــدد در فوالد مبارکه بــه مرور زمان
تا ۹۰درصد می رســد و حتی می تواند به
حوزه اب شرب اصفهان کمک کنند.
زهرا شــیخی ،نماینده مردم اصفهان در
info@eghtesadbazar.ir
مجلس شورای اسالمی در نشست خبری
خود اظهــار کرد :نماینــده مجلس برای
انجام درست کار ،باید در جایگاه ذاتی خود
که نظارت اســت قرار گیرد اما متاسفانه
نمایندگان بیشتر دچار حواشی می شوند
و در کالن این موضوع به ضرر مردم است.
ما وظیفه داریم که دائمــا در میان مردم
باشیم و موضوعات مختلف را بررسی کنیم
و از مسئوالن اجرایی پیگیری هایی داشته
باشیم اما با این حال این موضوعات عالوه بر
وظایف اصلی یک نماینده است .وی ادامه
داد :نمایندگان مجلس نگاه استانی و ملی
دارند و به عنوان مثال مســئله اب یکی از
مهم ترین نگرانی های مردم ایران و اصفهان
است .از شروع مجلس نگرانی اصلی من نیز
مسئله اب بود.
نماینده مردم اصفهــان در مجلس گفت:
برای پیشــگیری از بیمــاری باید برخی
عوامــل اصلی از جمله اب و هوای ســالم
تامینشود.
در کمیسیون بهداشت و درمان علی رغم
نگاه تخصصی ،رویکــرد تخصصی وجود
نداشت.
برای همین درخواســت یک فراکسیون
به عنوان فراکســیون دیپلماسی سالمت
دادم و ریاســت ان را بر عهده گرفتم .این
فراکسیون جلسات مختلفی داشت و ۱۵
دستگاه از جمله شــهرداری ها ،سازمان
حفاظت از محیط زیست و صنایع مختلف
در این فراکسیون حاضر شدند.
نظرات خود را در خصوص محتوای نشریه به ایمیل ما ارسال کنید
نوســان:رئیس محیط زیست
شرکت فوالد مبارکه اظهار کرد:
درشرکتفوالدمبارکهفرایندهای
تولید تحت کنترل کامل و پایش
برخط می باشند و از نظارت های
چندجانبه و مطمئن برخوردارند
و تمام پارامترهــای مورد نیاز به
صورت دوره ای و لحظه ای در حال
اندازه گیریوپایشهستند؛
همه ایــن اقدامــات در جهــت تحقق
مسئولیت های اجتماعی شرکت فوالد
مبارکه و با نگاهی فراتر از اســتاندارهای
بین المللی ،ملی و حفظ محیط زیســت
ایمن برای اینده انجام می شود .ما نه تنها
در حال تالش برای رســیدن به جایگاه
صنعت سبز هســتیم ،بلکه فراتر از ان و
درصدد الگو شــدن در مقیاس جهانی
خواهیمبود.
بهنام کاویانی در مورد استفاده از تحول
دیجیتــال در واحد محیط زیســت این
شــرکت اذعان داشــت :با رویکرد طرح
تحــول دیجیتال ،زیرســاخت هایی در
دســت اقدام و در حال تکمیل اســت تا
بــا برنامه ریزی های انجام شــده بتوانیم
در زمینه اب ،هــوا ،خــاک و ...اقدامات
کنترلی مورد نیاز را هم به صورت برخط
و در لحظه اجرایی کنیم و در صورت نیاز
برخط امکان کنترل و تذکرهای الزم به
فرایندهای تولید ارسال و یا با برخورداری
از هوش مصنوعی کنترل های اتوماتیک
جهت جلوگیری از انتشار الودگی انجام
شود؛ برای شناخت بیشتر وضعیت فعلی
پروژهمدل سازیسیاهههواوپروژهچرخه
عمر محصول و پروژه های دیگری مانند
رد پای اب و رد پای کربن و حســابداری
محیط زیستی در دست اقدام است تا به
کمک ان بار محیط زیستی را به حداقل
ممکن برســانیم و از تحمیل پسماند و
عواقب ناسازگار با محیط زیست بکاهیم و
همگامباشرکت هایپیشرووترازاولدنیا
برنامه کاهش گازهای گلخانه ای و رد پای
کربنبرایسال هایایندهداشتهباشیم.
کاویانــی پیرامون پروژه هــای مختلف
مطالعاتــی در این واحد ابرازداشــت :در
زمینه اقتصاد چرخشــی پروژه هایی در
فوالد مبارکه تعریف شده تا با شناسایی
چالش ها ،راهکارهای مناســب را بیابیم
و بتوانیــم در حفــظ محیط زیســت
موفقیت های بیشــتری را کسب کنیم.
وی اعالم کرد :فــوالد مبارکه در زمینه
اقتصاد چرخشــی ،یافته هــای علمی و
اســتفاده از دانش روز قدم برداشته و در
حال پیشروی می باشد و نه تنها در واحد
محیطزیستبلکهدردیگربخش هانیزاز
علم و دانش و مطالعات علمی برای انجام
پروژه های مختلف کوتاهی نداشــته اند
و بهــروری از علم و دانش و اســتفاده از
تواناییشرکت هایدانش بنیاندراولویت
برنامه ها قرار داده انــد و همین موضوع
باعث شــده تا فوالد مبارکه بتواند جوایز
و استاندارهای مختلفی را در عرصه های
زیست محیطی ملی و بین المللی کسب
نماید.رئیس محیط زیست شرکت فوالد
مبارکه با اشــاره به ارتباط فوالد مبارکه
با شــرکت های دانش بنیان تاکید کرد:
شرکت های دانش بنیان در زمینه محیط
زیستنیزبا فوالدمبارکههمکاریداشته
و شــرکت فوالد مبارکه خود را متعهد
می داند پیرو تاکیــد مقام معظم رهبری
زمینه فعالیت برای حضور شرکت های
دانش بنیــان را در فعالیت های علمی و
اجرایی بیشتر فراهم کند تا باعث خیر و
برکت و توسعه و ابادانی ایران اسالمی در
ایندهباشد. صفحه 6
2022 N o .207
سال هشتم /شماره ۱۶ /۲۰۷فروردین ۳ /۱۴۰۱رمضان 1443
5 A p r il
industry
www.eghtesadbazar.ir
گزارش
زیرساخت هایتحققشعارسالفراهماست
ارتقای ضریب ایمنی در فوالد مبارکه
مدیرعامل فوالد هرمزگان اعتقاد دارد که این شــرکت زیرساخت های الزم برای تحقق
شعار «تولید ،دانش بنیان و اشــتغال افرین» را فراهم کرده است .عطااهلل معروفخانی،
در جمع کارگران از زحمات انان در کسب رکوردهای متنوع در سال گذشته ،باالخص
کسبرکوردسالیانهتولیداهناسفنجیبهعنواناخرینرکوردسال، ۱۴۰۰تقدیرکردو
گفت:هدفاصلیشرکتتحققدستوراترهبریمبنیتولید،حمایتازدانشبنیانهاو
استفادهازانهادرتامینوتولیدشرکتواشتغالافرینیمیباشد.
مدیر ناحیه نورد سرد فوالد مبارکه اعالم کرد:
گام هایبلند
برای تحقق شعار سال
معاون سرمایه های انسانی و سازماندهی شرکت فوالد مبارکه از ارتقای چشم گیر ضریب
ایمنی در فوالد مبارکه خبر داد و گفت :برای بهبود ســامت کارکنان و افزایش ایمنی
سازمان راهکارهای عملیاتی را به کار می بریم .مهدی کفایت اظهار کرد :در سازمان های
بین المللیکارگری،تعدادکارگرانیکهدراثرحوادثشغلیجانخودراازدستمی دهند
حدود ۲٫۳میلیوننفردرسالبراوردشدهاستوتقریباساالنه ۳۳۷میلیونحادثهشغلی
و۱۶۰میلیونبیماریشغلیدرجهاناتفاقمی افتد.
سوت لکوموتیوهای تحویلی مپنا به فوالد مبارکه به صدا درامد؛
رونماییازلکوموتیوهایپیشرانپیشرفت
گزارش
حرکت به سمت
اقتصادچرخشی
تحریم ها به فرصتی برای خودکفایی و خودباوری تبدیل شده است
نوسان :مدیر ناحیه نورد سرد فوالد مبارکه گفت :ناحیه نورد
سرد شــرکت فوالد مبارکه با ثبت رکوردهای متعدد در تولید
و حمایت از شــرکت های دانش بنیان گام های بلندی برداشته
است تا در سال «تولید؛ دانش بنیان ،اشتغال افرین» این روند را
به صورت جدی تر پیگیری کند .بهزاد بهادرانی مدیر ناحیه نورد
ســرد فوالد مبارکه اظهار کرد :تالشگران واحد تولید محصول
قلع اندود ناحیه نورد سرد شرکت فوالد مبارکه موفق شدند به
رکورد ماهیانه ۱۰هزار و ۴۱۳تن دســت یابند .همچنین موفق
شدند در خط برش شماره ۱قلع اندود از مرز تولید ۴هزار و ۸۴۴
تن عبور کنند.
وی افزود :در خطوط اسیدشویی ۱و ۲مجموعا شــاهد رشد ۱.۸درصدی
تولید بودیم .در خطوط نورد نیز مجموعا ۱۲هزار تن افزایش تولید داشتیم
و به تفکیک ،تولید در خط نورد دو قفســه ای ۷هزار تن افزایش یافته است.
بدین ترتیب از مرز ۲۰۰هزار تن که ظرفیت تولید نامی بوده به تولید ۲۰۴
هزار تن رسیده ایم .مدیر ناحیه نورد ســرد شرکت فوالد مبارکه خاطرنشان
کرد :در خط تاندم میل نیز تولید ۵هزار تن نسبت به سال ۹۹افزایش یافته و
این افزایش تولید در شرایطی است که میکس تولید بسیار سخت تر شده و
گریدهای جدیدی در سال ۱۴۰۰تولید شده است.
در محصوالت خاص خودرویی ،محصوالت ســرد و محصوالت اسیدشویی
گریدهایی نظیر E۳۹۰D، E۳۳۵D، E۳۷۵Dو iracortenنمونه هایی
از گریدهای جدیدی اســت که فرایندهای تولید ان سخت تر از بسیاری از
محصوالت دیگر است.
وی اذعان داشــت :میزان تولید در خطوط بازپخت ۱و ۲مجموعا ۱۵هزار
تن رشد نسبت به سال ۹۹داشته است .همچنین در خطوط بازپخت ۲و ۳
شاهد رکوردهای تولید ماهیانه نیز بوده ایم .در محصوالت صنایع غذایی نیز
در سال ۱۴۰۰شــاهد تولید محصوالتی با ضخامت پایین و استحکام باال و
عرض پایین بودیم که این موضوع شرایط تولید ما را دشوارتر کرد؛ بااین حال
در بازپخت ۳نیز ۱۳هزار تن معادل ۷.۱درصد افزایش را شــاهد بودیم و در
خطوط شست وشــوی الکترولیتی نیز ۱۰هزار تن افزایش تولید نسبت به
سال قبل داشتیم.
بهادرانی تصریح کرد :در خط قلع اندود نیز شاهد اتفاق خوبی بودیم و از مرز
۱۱۰هزار تن عبور کرده ایم .این در حالی است که تولید نامی این خط ۱۰۳
هزار تن اســت و نکته جالب توجه این اســت که این رکورد پس از ۱۰سال
شکسته شده است.
وی تاکید کرد :رکورد قبلی مربوط به سال ۹۱با ۱۰۸هزار تن تولید بود که
البته در ان ســال ها گریدهای تولیدی ازنظر ابعاد و استحکام ،نسبت سال
گذشته بسیار ساده تر و دســت یافتنی تر بوده و این رکوردشکنی با توجه به
گریدهای جدید و تولید ضخامت هــا و عرض های کمتری صورت گرفته که
این اتفاقی مهم در ناحیه نورد سرد است.
بهادرانی تاکید کرد :در خط تولید ورق رنگی با توجه به اینکه تولید ورق های
رنگی ویژه لوازم خانگی نیز در ســبد محصوالت این خط بوده ،رشــد ۱.۷
معادل افزایش ۲هزار تنی داشــته ایم و عالوه بر این موفق شــدیم ۶هزار و
۱۲۱تن ورق رنگی ویژه لوازم خانگی تولید کنیم .وی ادامه داد :رکوردهای
تولید روزانه در واحدهای اصالح ۴و واحد شست وشــوی الکترولیتی نیز از
رکوردهای دیگر در واحدهای نورد ســرد بوده اســت .در تاندم میل نیز در
ابان ماه ،۱۴۰۰رکوردی به میــزان تولید ۱۳۱هزار و ۱۳۲تن داشــته ایم
که این میزان از تولید موجب شکســته شــدن رکورد ماهیانه و عبور از مرز
تولید نامی ماهیانه واحد بود .در نورد قفســه ای با تولید ۲۴هزار و ۲۶۰تن
رکورد ماهیانه صورت پذیرفت که این رکورد نیز پس از ۸سال شکسته شد
و این رکوردشکنی با توجه به میکس تولید سختی که مورد نیاز بازار است،
انجام شد.
مدیر ناحیه نورد ســرد شــرکت فوالد مبارکه گفت :رکــورد تولید در خط
شست وشوی الکترولیتی با رکوردشــکنی ماهیانه به ۱۷هزار و ۷۱۴تن و
در خط بازپخت ۲و ۳به ۵۳هــزار و ۲۱۰تن و ۱۶هزار و ۹۶۷تن رســید
و در خط اصالح ۴نیز عالوه بر رســیدن به رکورد ماهیانــه ۲۰هزار و ،۶۴۸
رکورد تولید روزانه ۹۰۳تن شکسته شد؛ در خط شست وشوی الکترولیتی
نیز عالوه بر رســیدن به رکورد ماهیانــه ،رکورد تولید روزانــه هزار و ۲۲۷
تن به دســت امد .وی عنوان داشت :در ســال ۱۴۰۰رکورد کاهش میزان
غلتک های کاری و پشــتیبان به میزان ۱۲.۸۴میکرومتر بر کیلومتر است؛
در بحث تولید گریدهای سخت و تولید تسمه های فلزی نیز موفق شدیم نیاز
هلدینگ فوالد مبارکه را تامین و این محصول مهم را به شــرکت های دیگر
نیز ارائه کنیم .وی اظهار داشــت :ناحیه نورد سرد در حمایت از شرکت های
دانش بنیان پیش قدم اســت و گام های بلندی برداشــته تا در سال «تولید؛
دانش بنیان ،اشــتغال افرین» این روند را به صورت جدی تر پیگیری کند .در
واپسین روزهای سال ۱۴۰۰موفق شدیم نخستین دستگاه برش لیزری که
توسط یک شرکت دانش بنیان طراحی و ساخته شــده را در خط تمپرمیل
نصب و راه اندازی کنیم .این ســامانه نخســتین ســامانه بــرش لیزری در
صنعت فوالد کشور است که در ناحیه نورد سرد شرکت فوالد مبارکه به کار
گرفته شده است.
مدیر ناحیه نورد ســرد شــرکت فوالد مبارکه گفت :در بحــث پارگی ورق
در خط اسیدشویی یک در مقایســه با ۵سال گذشته ،شــاهد کاهش ۶۵
درصدی بوده ایم که این نشان دهنده افزایش فاکتورهای ایمنی با اصالحات
انجام شده در این واحد است.
گروه صنعت مراسم تحویل لکوموتیوهای سفارش فوالد مبارکه از شرکت مپنا با حضور مدیران عامل گروه فوالد
هفته نامه نوسان
مبارکه و گروه مپنا برگزار شد .محمدیاسر طیب نیا مدیرعامل شرکت فوالد مبارکه در مراسم تحویل
نخستین سری از لکوموتیوهای سفارش فوالد مبارکه از شرکت مپنا گفت :امروز در عرصه های مختلف شاهد هستیم
که تحریم ها در خودکفایی و خودباوری متخصصان داخلی بسیار موثر بوده است .وی تصریح کرد :صنعت فوالد نیز
یکی از پیشران های توسعه و اقتصاد ملی است و شرکت فوالد مبارکه به عنوان بزرگترین کارخانه فوالدسازی
کشور ،یکی از پیشتازان این حوزه به شمار می رود .امروز عدم سرمایه گذاری مناسب در زمینه حمل ونقل به یک
گلوگاه برای صنایع کشور از جمله صنعت فوالد تبدیل شده است؛ چرا که فوالد مبارکه نیاز عمده فوالد کشور را
تامین می کند و به همین خاطر به چنین زیرساختی نیاز مبرم دارد.
طیب نیاعنوانکرد:دراینراستافوالدمبارکه
تصمیمگرفتتامتناسببارشدکمی،کیفی
و متوازن گروه فــوالد مبارکه ،در حمل ونقل
ریلی کشور نیز سرمایه گذاری داشته باشد تا
بتواندبخشیازکمبودهایاینحوزهراجبران
کند .وی خاطر نشان کرد :گروه فوالد مبارکه
یکی از بزرگترین حمل کنندگان مواد اولیه
و محصوالت در کشور است و در حوزه حمل
ریلی طی ســال های جدید با کاهش نسبت
حمل ریلی به جاده ای مواجه شــده که این
موضوعخبریخوشایندنیستودرسال های
پیش رو چالشی جدی را برای فوالد مبارکه و
صنعتکشوربوجودمی اورد.
مدیرعامــل فوالد مبارکه همچنیــن افزود:
فوالد مبارکه به عنوان مولود انقالب و صنعتی
پیشــتاز ،طی چند دهه گذشته توفیق های
بسیاری داشته و به واسطه مزیت های تولید
فوالد از صنایع موفق در کشــور بوده است؛
و شاهد این ادعاســت که ایران از تولید یک
میلیون تن فوالد در قبــل از انقالب به تولید
بالغ بر ۳۰میلیون تن فوالد و به جایگاه دهم
تولید فوالد در جهان رسید .وی ادامه داد :اگر
این اتفاق مبارک نیفتاده بود ،امروز بسیاری از
صنایع ما خصوصا در دوران تحریم با مشکل
مواجه بودند و نمی توانستیم این خودکفایی،
حجم قابل توجهی از بومی سازی ها و اتفاقات
خوبیکهشاهدانهستیمراببینیم.
سرمایه گذاری
برایحلمشکلدرگلوگاه ها
مدیرعامل شــرکت فوالد مبارکه با اشاره به
اینکه ســاخت لکوموتیوهای فوالد مبارکه،
حلقه ای از زنجیره بومی ســازی در صنعت
محســوب می شــود ،افزود :با شدت گرفتن
تحریم ها طی سال های اخیر ما بیش از پیش
متوجه ظرفیت داخلی خودمان شدیم و به ان
رو اوردیم و این ظرفیت و استعداد به ویژه در
صنعت کشور شکوفا شده و حرکت به سوی
خودکفایی ســرعت گرفته است .طیب نیا با
اشــاره به بحث های زیر ساختی مثل تولید
انرژی برق ،گاز و زیرساخت های حمل و نقل
به عنوان یکی از مســائل و گلوگاه هایی که
صنعتفوالدباانمواجهاست،گفت:متاسفانه
اینزیرساخت هاطیسنواتاخیرمتناسببا
رشدوتوسعهصنعتفوالدوسایرصنایعرشد
نکرده و می بایست برای رسیدن به ظرفیت
های کامل این صنایع ،در انها سرمایه گذاری
شــود .وی در ادامه خاطرنشان کرد :هرچند
حوزه صنعــت و حوزه زیرســاخت از جمله
بخش هایی هستند که عمدتا دولت ها در ان
سرمایه گذاری می کنند ،اما نمی شود انتظار
داشت که دولت ،ان هم در شرایط اقتصادی
فعلی تمام این سرمایه گذاری را رقم بزند .در
جهت رفع مشــکل این گلوگاه برای صنعت
کشور بود که فوالد مبارکه تصمیم گرفت در
حوزهحملونقلسرمایهگذاریانجامدهد.
لکوموتیوهایپیشرانپیشرفتکشور
مدیرعاملفوالدمبارکهبیانداشت:البتهپیش
از این در تشکیل شــرکت های حمل ریلی و
تامین واگن و تعــدادی لکوموتیو به صورت
محدود ،اقداماتی در فــوالد مبارکه صورت
گرفته بود ،اما قرارداد ســفارش 50دستگاه
لکوموتیو از جانب فوالد مبارکه به مبنا گامی
بلند در جهت حل مشــکالت ریلی صنعت
کشور به ویژه فوالد مبارکه اســت .این امر با
اعتماد به ســازندگان داخلی برای خرید ۵۰
دستگاه لکوموتیو صورت گرفت و در حقیقت
یک گام بــزرگ در تداوم روند بومی ســازی
نیازهایکشورمحسوبمی شود.طیتوافقما
با گروه مپنا امیدواریم بتوانیم گام های بعدی
رابهطورمستحکم تردرکناریکدیگربرداریم.
وی ادامه داد :تاکنون براین باور بودیم که فوالد
مبارکه در صنعت کشور به عنوان لکوموتیو و
پیشران رشد اقتصادی و صنعتی کشور عمل
می کند؛ امروز پس از بازدیدی که از گروه مپنا
داشتیم و با دیدن دستاوردهای گروه مپنا در
حوزه های مختلف بر این باور هستیم که مپنا
نیز هم یکی از لکوموتیوهای پیشران اقتصاد و
صنعتکشوراست.
تعاملدرمسیرشکوفاییورشدکشور
عباس علی ابادی مدیرعامــل گروه مپنا نیز
در این مراسم گفت :امروز تولید کنندگان و
سازندگان داخلی در مسیر شکوفایی و رشد
اقتصادیکشورگامبرمی دارندوانتظارمی رود
این همکاری ها توسعه یابد .وی افزود :امروز
روز فوالد مبارکه است و ما نخستین سری از
لکوموتیوهای باری متعلــق به فوالد مبارکه
را تحویل دادیم که به همین خاطر از اعتماد
این شــرکت به گروه مپنا تشکر می کنیم و
امیدواریم پاسخ این اعتماد را به خوبی بدهیم.
مدیرعامل شرکت مپنا تصریح کرد :همکاری
ما پیش از این نیز با فوالد مبارکه وجود داشته
اما به صورت ساختار یافته نبود .شرکت فوالد
مبارکه یکی از تامین کننــدگان اصلی مواد
اولیه ما بوده و ما االن تامین کننده تجهیزات
فوالد مبارکه شده ایم و در احداث نیروگاه نیز
همکاریبزرگیرابافوالدمبارکهاغازکردهایم
و امیدواریم این چرخه هرچه بیشتر و هر روز
کامل تربشود.
تداومهمکاری هایمپنا
بافوالدمبارکه
عباس اکبری محمدی معــاون بهره برداری
شــرکت فوالدمبارکه در حاشــیه مراســم
تحویل سری نخست لکوموتیو باری توسط
گروه مپنا به شرکت فوالد مبارکه اظهار کرد:
لکوموتیوهای تحویلی به فوالد مبارکه گامی
برای تجهیــز ناوگان حمل ونقــل این واحد
صنعتیوتوسعهصنعتریلیکشورمحسوب
می شود .وی افزود :ایران با تولید ۳۰میلیون
تن فوالد در ســال و ظرفیت تولید نزدیک به
۴۵میلیون تنی ،جایگاه دهمین فوالدســاز
جهان را به خود اختصاص داده اســت و این
در حالی است که ۳۰درصد کل تولید ساالنه
فوالد کشور توسط گروه فوالد مبارکه انجام
می شــود .معاون بهره برداری فوالد مبارکه
تصریحکر:مزیتلکوموتیوهایفوالدمبارکه،
رویکرد این شرکت به سازندگان داخلی است
که در چارچوب بومی سازی دنبال می شود.
اکبری محمدی خاطرنشــان کــرد :فوالد
مبارکه با همکاری مپنا برای برطرف ساختن
محدودیت های انرژی خود نیز نیروگاه هایی
احداثمی کندتابرمحدودیت هایتامینبرق
خودغلبهکند.
لکوموتیوهاقابلرقابتبانمونه های
خارجیاست
بابک احمــدی مدیرعامل بخش حمل و نقل
ریلی گروه مپنا در حاشــیه تحویل نخستین
سری از لکوموتیوهای فوالد مبارکه اظهار کرد:
بر اساس قرارداد تنظیمی ظرف دو سال ۵۰رام
لکوموتیو باری تحویل خواهد شد .وی افزود:
ارزش کل قرارداد لکوموتیوهای سفارش داده
شدهازسویفوالدمبارکهدوهزارمیلیاردتومان
اعالم شده و بالغ بر ۹۳درصد ان ساخت داخل
است .احمدی گفت :رویکرد مثبت حمایت از
ساختداخلدرحالیاستکهاینلکوموتیوها
ازنظرکیفیقابلرقابتبامشابهخارجیاست.
تحویل۳دستگاهدیگراز۵۰دستگاه
تاپایانامسال
واگذاری پنج دســتگاه لکوموتیو از مجموع
۵۰دستگاه ســفارش فوالد مبارکه به گروه
مپنا ،امروز با به صدا درامدن ســوت انها در
محل شرکت مهندســی و ساخت لکوموتیو
مپنا در کرج انجام شد .پس از تحویل این پنج
دستگاهلکوموتیو،سهدستگاهدیگرنیزتاپایان
امسال و بقیه لکوموتیوها ظرف دو سال اینده
به بزرگترین فوالد ساز کشــور تحویل داده
می شود.ارزشقراردادفوالدمبارکهومپنابالغ
بر دو هزار میلیارد تومان ثبت شده است و این
قرارداد در دهه فجر سال جاری ،بین محمد
یاسرطیبنیامدیرعاملشرکتفوالدمبارکه
و عباس علی ابادی مدیرعامل شــرکت مپنا
در حضور دکتر سید ابراهیم رئیسی ،رئیس
جمهور،درقالباغازعملیاتاجرایی 48طرح
بزرگصنعتیتوسطگروهپیشرانانپبشرفت
ایرانبهامضارسید.
نماینده مردم اصفهان در مجلس مطرح کرد:
تدابیر خوب فوالد مبارکه برای استفاده از پساب بهداشتی
نوسان :نماینده مردم اصفهان در مجلس
شــورای اســامی گفت :فوالد مبارکه با
راه اندازی تصفیه خانه ای از پساب استفاده
می کنند و در سال قبل ۵۰درصد ابی که
در این کارخانه اســتفاده شــده از همین
تصفیه خانه بوده که طبق برنامه ریزی ها
این عــدد در فوالد مبارکه بــه مرور زمان
تا ۹۰درصد می رســد و حتی می تواند به
حوزه اب شرب اصفهان کمک کنند.
زهرا شــیخی ،نماینده مردم اصفهان در
info@eghtesadbazar.ir
مجلس شورای اسالمی در نشست خبری
خود اظهــار کرد :نماینــده مجلس برای
انجام درست کار ،باید در جایگاه ذاتی خود
که نظارت اســت قرار گیرد اما متاسفانه
نمایندگان بیشتر دچار حواشی می شوند
و در کالن این موضوع به ضرر مردم است.
ما وظیفه داریم که دائمــا در میان مردم
باشیم و موضوعات مختلف را بررسی کنیم
و از مسئوالن اجرایی پیگیری هایی داشته
باشیم اما با این حال این موضوعات عالوه بر
وظایف اصلی یک نماینده است .وی ادامه
داد :نمایندگان مجلس نگاه استانی و ملی
دارند و به عنوان مثال مســئله اب یکی از
مهم ترین نگرانی های مردم ایران و اصفهان
است .از شروع مجلس نگرانی اصلی من نیز
مسئله اب بود.
نماینده مردم اصفهــان در مجلس گفت:
برای پیشــگیری از بیمــاری باید برخی
عوامــل اصلی از جمله اب و هوای ســالم
تامینشود.
در کمیسیون بهداشت و درمان علی رغم
نگاه تخصصی ،رویکــرد تخصصی وجود
نداشت.
برای همین درخواســت یک فراکسیون
به عنوان فراکســیون دیپلماسی سالمت
دادم و ریاســت ان را بر عهده گرفتم .این
فراکسیون جلسات مختلفی داشت و ۱۵
دستگاه از جمله شــهرداری ها ،سازمان
حفاظت از محیط زیست و صنایع مختلف
در این فراکسیون حاضر شدند.
نظرات خود را در خصوص محتوای نشریه به ایمیل ما ارسال کنید
نوســان:رئیس محیط زیست
شرکت فوالد مبارکه اظهار کرد:
درشرکتفوالدمبارکهفرایندهای
تولید تحت کنترل کامل و پایش
برخط می باشند و از نظارت های
چندجانبه و مطمئن برخوردارند
و تمام پارامترهــای مورد نیاز به
صورت دوره ای و لحظه ای در حال
اندازه گیریوپایشهستند؛
همه ایــن اقدامــات در جهــت تحقق
مسئولیت های اجتماعی شرکت فوالد
مبارکه و با نگاهی فراتر از اســتاندارهای
بین المللی ،ملی و حفظ محیط زیســت
ایمن برای اینده انجام می شود .ما نه تنها
در حال تالش برای رســیدن به جایگاه
صنعت سبز هســتیم ،بلکه فراتر از ان و
درصدد الگو شــدن در مقیاس جهانی
خواهیمبود.
بهنام کاویانی در مورد استفاده از تحول
دیجیتــال در واحد محیط زیســت این
شــرکت اذعان داشــت :با رویکرد طرح
تحــول دیجیتال ،زیرســاخت هایی در
دســت اقدام و در حال تکمیل اســت تا
بــا برنامه ریزی های انجام شــده بتوانیم
در زمینه اب ،هــوا ،خــاک و ...اقدامات
کنترلی مورد نیاز را هم به صورت برخط
و در لحظه اجرایی کنیم و در صورت نیاز
برخط امکان کنترل و تذکرهای الزم به
فرایندهای تولید ارسال و یا با برخورداری
از هوش مصنوعی کنترل های اتوماتیک
جهت جلوگیری از انتشار الودگی انجام
شود؛ برای شناخت بیشتر وضعیت فعلی
پروژهمدل سازیسیاهههواوپروژهچرخه
عمر محصول و پروژه های دیگری مانند
رد پای اب و رد پای کربن و حســابداری
محیط زیستی در دست اقدام است تا به
کمک ان بار محیط زیستی را به حداقل
ممکن برســانیم و از تحمیل پسماند و
عواقب ناسازگار با محیط زیست بکاهیم و
همگامباشرکت هایپیشرووترازاولدنیا
برنامه کاهش گازهای گلخانه ای و رد پای
کربنبرایسال هایایندهداشتهباشیم.
کاویانــی پیرامون پروژه هــای مختلف
مطالعاتــی در این واحد ابرازداشــت :در
زمینه اقتصاد چرخشــی پروژه هایی در
فوالد مبارکه تعریف شده تا با شناسایی
چالش ها ،راهکارهای مناســب را بیابیم
و بتوانیــم در حفــظ محیط زیســت
موفقیت های بیشــتری را کسب کنیم.
وی اعالم کرد :فــوالد مبارکه در زمینه
اقتصاد چرخشــی ،یافته هــای علمی و
اســتفاده از دانش روز قدم برداشته و در
حال پیشروی می باشد و نه تنها در واحد
محیطزیستبلکهدردیگربخش هانیزاز
علم و دانش و مطالعات علمی برای انجام
پروژه های مختلف کوتاهی نداشــته اند
و بهــروری از علم و دانش و اســتفاده از
تواناییشرکت هایدانش بنیاندراولویت
برنامه ها قرار داده انــد و همین موضوع
باعث شــده تا فوالد مبارکه بتواند جوایز
و استاندارهای مختلفی را در عرصه های
زیست محیطی ملی و بین المللی کسب
نماید.رئیس محیط زیست شرکت فوالد
مبارکه با اشــاره به ارتباط فوالد مبارکه
با شــرکت های دانش بنیان تاکید کرد:
شرکت های دانش بنیان در زمینه محیط
زیستنیزبا فوالدمبارکههمکاریداشته
و شــرکت فوالد مبارکه خود را متعهد
می داند پیرو تاکیــد مقام معظم رهبری
زمینه فعالیت برای حضور شرکت های
دانش بنیــان را در فعالیت های علمی و
اجرایی بیشتر فراهم کند تا باعث خیر و
برکت و توسعه و ابادانی ایران اسالمی در
ایندهباشد. صفحه 6
2022 No. 207
5 April
سال هشتم /شماره ۱۶ /۲۰۷فروردین ۳ /۱۴۰۱رمضان 1443
citizen
www.eghtesadbazar.ir
رشد چشمگیر تجارت با کشورهای دوردست
رئیس سازمان توسعه تجارت ایران از رشد چشمگیر تجارت با کشورهای دوردست خبر
داد و گفت :تحریم روسیه و کاهش تجارت این کشور ،فرصتی برای ایران ایجاد کرده تا
مبادالت تجاری خود را افزایش دهیم .علیرضا پیمان پاک با تاکید بر اینکه موقعیت فعلی
روسیه و تحریم های جهانی علیه این کشور فرصت بزرگی برای ایران فراهم کرده است،
اظهار کرد :باید از این فرصت بهترین بهره برداری را انجام دهیم و با استفاده از مواداولیه
این کشور ،تولید را رونق و صادرات را افزایش دهیم.
گزارش
تداوم بیماری
رکودتورمی
گزارش
ایران ،صدرنشین رشد تولید فوالد جهان
طبق گزارش انجمن جهانی فوالد ،طی دو ماه ابتدای ،۲۰۲۲ایران با رشد ۱۱.۸درصدی
توانست بیشترین میزان رشد تولید فوالدخام در بین ۱۰تولیدکننده برتر جهان را به
خود اختصاص دهد .به گزارش اقتصادبازار ،در ماه های ژانویه و فوریه سال جاری میالدی
مجموع تولید فوالد خام ایران به ۵.۳میلیون تن رسید .همچنین طبق تخمین این
انجمن ،تولید فوالد کشورمان طی ماه فوریه نیز به ۲.۵میلیون تن رسید که ۳.۷درصد
بیش از عملکرد مدت مشابه سال گذشته میالدی بوده است.
کارشناس مسائل اقتصادی عنوان کرد:
راهکار
تحقق شعار سال
اینروزها بازار سرمایه اوقات خوبی را تجربه می کند؛
بازگشت محدود حقیقی ها
اگر بازار کمی به حال خود رها شود و دستکاری های دولت کاهش یابد ،کف و سقف قیمت ها مشخص می شود
نوســان :یک اســتاد اقتصاد
گفــت :افزایــش ۵۷.۴درصد
سطح دســتمزدها با سیاست
ضدتورمی مغایر اســت ،چراکه
موجب افزایش بیشتر نقدینگی
در کنار بودجه تورم زا در ســال
۱۴۰۱می شود.
رسول پیرهادی با اشاره به اینکه تعیین
حداقل دستمزد یک سیاست حمایتی
برای اطمینان از تامین حداقل معاش
کارگران اســت و می توانــد رضایت
عمومی اندکی در بین کارگران ایجاد
کند ،اظهار کرد :متاســفانه استفاده
نادرست از این سیاست یعنی مداخله
در بازار نیروی کار ،عواقب ناخوشایندی
بــرای قشــر زحمتکــش کارگــر و
تولیدکننده داخلــی و اقتصاد ایران به
همراه خواهد داشت .وی با بیان اینکه
دولت سعی می کند برای حفظ قدرت
خرید نیروی کار سطح دستمزد پولی
را مطابق بــا نرخ تــورم افزایش دهد،
افزود :نرخ افزایش دســتمزد طی سه
ســال متوالی از ۱۵درصد بــه ۲۵و
نهایتاً برای سال ۱۴۰۱به ۵۷.۴درصد
رسیده است که نخستین اثار منفی ان
افزایش هزینه های تولیدکننده داخلی
و افزایش سطح قیمت ها و تورم بیشتر
و در نتیجه کاهش ســطح رفاه جامعه
است.
ایــن اســتاد فعــال در زمینــه
سیاســت گذاری های اقتصــادی
همچنیــن ادامــه داد :افزایش ۵۷.۴
درصدی دســتمزدها برای امســال
موجب تعطیلی بیشتر صنایع و کاهش
توان رقابــت با محصــوالت خارجی
می شــود و همچنیــن طبــق اصول
اولیه و مشــخص علم اقتصاد ،موجب
افزایش نرخ بیکاری در کشور می شود و
احتمال افزایش بیشتر مهاجرت نیروی
کار به خارج از کشور به ویژه نیروی کار
ماهر و متخصص زیادتر می شــود که
در این صورت تولیــد در داخل لطمه
بیشــتری خواهد دیــد .وی گفت :از
طرف دیگر با توجــه به تعداد کارگران
تحت پوشــش بیمه تامین اجتماعی
که در حــدود ۱۵میلیون نفر اســت،
این افزایش دســتمزد موجب افزایش
چشمگیر نقدینگی در جامعه و افزایش
بیشتر تورم می شود که به معنای تداوم
و تشدید بیماری رکودتورمی است.
پیرهادی تصریح کــرد :افزایش ۵۷.۴
درصد سطح دســتمزدها با سیاست
ضدتورمی مغایر است ،چراکه موجب
افزایش بیشتر نقدینگی در کنار بودجه
تورم زا در ســال ۱۴۰۱می شود .وی
دربــاره اینکه چرا با وجود مشــخص
بودن اثار منفی افزایش ۵۷.۴درصدی
دستمزدها دولت این تصمیم را گرفته
اســت؟ توضیح داد :ایــن تصمیم به
معنای ابراز ناتوانــی دولت در کنترل
تورم اســت ،یعنی اکنــون که دولت
توان مقابلــه با تورم را نــدارد حداقل
ســعی می کند محبوبیت بیشتری در
بین قشــر کارگر پیدا کند و این دقیقاً
همان سیاستی اســت که دولت نهم و
دهم به جای حل مشــکالت اساسی
اقتصاد با وجــود درامدهای ارزی زیاد
به دلیل افزایش قیمــت نفت ،اقدام به
اجرای سیاســت کام ً
ال غلط پرداخت
یارانه نقدی کرد .این اســتاد اقتصاد
افزود :البته دولت امیدوار است با توافق
وین و کسب درامدهای ارزی بیشتر،
مشکالت کشور را به صورت مسکن وار
و موقتی در سال ۱۴۰۱کمتر کند.
تقاضا روبه رو می شــوند امــا همان گونه
که گفته شــد به دلیل نزدیک شدن نرخ
تســعیر ارز به قیمت های واقعــی بازار از
یک سو و کاهش فاصله نرخ ازاد و نیمایی
دالر از ســوی دیگــر ،ریســک ارز از این
صنایع برداشته شده اســت .از همین رو
کارشناسان رشدی ارام و متعادل را برای
بازار سرمایه در ســال جاری پیش بینی
می کنند.
گروه بازارها بازار سرمایه نخستین هفته معامالتی قرن جدید را با عملکردی نسبتا مثبت پشت سر گذاشته است؛
هفته نامه نوسان به نحوی که نه تنها شاخص کل توانسته است بیش از ۴/۷درصد رشد کند بلکه شاخص هم وزن نیز
افزایش پنج درصدی را ثبت کرده است .در همین حال بررسی فاکتورهای سرمایه گذار بازار از جمله
ارزش معامالت خرد ،از رشد ۴۲درصدی ارزش معامالت هفتگی بازار سرمایه در نخستین هفته داد و ستدها در سال
جاری ،نسبت به هفته پایانی سال گذشته حکایت دارد .روندی که دست کم طی دو روز از مجموع چهار روز کاری با ورود
پول حقیقی ها نیز همراه شده است.
طی هفته دوم فروردین ماه ،صندوق های
با درامد ثابت به طــور روزانه خروج پول
حقیقی را ثبت کرده انــد که از تحرک هر
چند اندک از سوی سرمایه گذاران نشان
دارد .بدیــن ترتیب به نظر می رســد در
صورتی که ریسک تازه ای به بازار تحمیل
نشــود ،پیش بینی صاحب نظران درست
از اب درایــد و بورس به ویــژه با نزدیک
شــدن به فصل مجامع ،روزهای خوبی را
تجربه کند .این در حالی است که بودجه
سال جاری نیز به رغم اشــکاالت کالن،
ســیگنال های مثبتی برای بازار سرمایه
ارسال کرده و فرصت های مناسبی را برای
سرمایه گذاری در برخی گروه های صنعتی
بازار فراهم اورده است.
خروج
از رکود ۱/۵ساله
بازار سرمایه بیش از ۱/۵سال را در روندی
رکودی ســپری کرده و گفته می شود در
نتیجه نزول و اصالح قیمت ســهم ها ،به
سطح جذابی از ارزندگی رسیده است .در
این میان اما طی ماه های اخیر این بازار با
حاشیه ها و ریســک های بیرونی فراوانی
روبه رو بوده و اندک اعتماد سرمایه گذاران
خرد باقی مانده را نیز از دست داده است.
با این حال اما اکنون گفته می شود با توجه
به حل وفصل برخی ریســک ها از جمله
پایان دادن به ترس فعــاالن از ریزش نرخ
دالر با تعیین نرخ بودجــه ای ارز ،تثبیت
نرخ خوراک گاز صنایــع ،افزایش فروش
نفت و احتمــال افزایش درامدهای دولت
که فشار بر بازار سرمایه را کاهش می دهد،
می توان اندکی از این اعتماد ســوخته را
بازسازی کرد .در همین حال بودجه سال
جاری به رغم فشارهای مالیاتی اما تا حدی
توانسته است سیگنال های مثبتی را نیز به
سرمایه گذاران ارسال کند .در این میان اما
برجام همچنان به عنــوان ابهامی مهم در
برابر بازار سرمایه قرار دارد.
در حالی که به نظر می رســید طرف های
مذاکرات وین بتوانند تا پایان سال گذشته
یا دســت کم طی دو هفته اخیر به توافقی
جامع دســت یابند اما اکنون حصول این
توافق مجددا در هاله ای از ابهام قرار گرفته
و هر کــدام از طرف ها تــوپ را در زمین
دیگریمی اندازد.
این روند مبهم ،مانع ورود پول های بزرگ
و هوشمند به بازار سرمایه شده و صاحبان
این سرمایه ها را با سردرگمی مواجه کرده
است .این در حالی است که گفته می شود
حتی در صورت بهبــود تمامی متغیرها و
قرار گرفت انها در شــرایط ایده ال ،بازار
سرمایه همچنان نیازمند ورود پول قوی
و هوشمندی است که بتواند چرخ بازار را
به حرکت دراورد و مسیر سرمایه گذاری را
برای سرمایه گذاران خرد جذاب کند.
با این حال امــا بازار ســرمایه در همین
شــرایط نیز فرصت های مناســبی برای
سرمایه گذاری در اختیار دارد که به شرط
بررســی و دقت در جزئیات شــرکت ها و
صنایــع ،می تواند برای ســرمایه گذاران
تحلیلگرجذابظاهرشود.
سیگنال های
مثبت
تحلیلگران بــر این باورند کــه با توجه به
نرخ مصرح تســعیر ارز در بودجه ســال
جاری به نظر می رســد دالر بازار ازاد نیز
در محدوده ۲۵تا ۲۶هزار تومان نوســان
کند .این نرخ البتــه در صورتی مفروض
اســت که طرفین مذاکرات بر سر احیای
برجام به توافق رســیده و ریسک تازه ای
در کمین اقتصاد ایران نباشــد .بر همین
اساس بیم ریزش چندهزار تومانی نرخ ارز
و کاهش ان بــه محدوده های کمتر از ۲۰
هزار تومان رنگ می بــازد .در همین حال
طی هفته های اخیر شــعله ور شدن اتش
جنگ میان روســیه اوکراین ،قیمت نفت
را به شــدت افزایش داده است .بر همین
اســاس از منظر احیای توافــق برجام ،به
نظر می رسد نه تنها دولت به درامد باالیی
دســت می باید و فشــار بر بازار سرمایه و
صنایــع را کاهش می دهــد بلکه برخی
صنایع نیز از همین مسیر منتفع می شوند.
در این میــان همچنیــن افزایش قیمت
کامودیتی ها در جهــان در نتیجه جنگ
و ناارامی در مرز اروپا ،صنایــع لیدر بازار
سرمایه ایران را بهره مند و فرصت جذابی
را برای سرمایه گذاران ایجاد کرده است .از
سوی دیگر تخفیف های مالیاتی به صنایع
در بودجه ســال جاری از هزینه های انان
خواهد کاســت و در صورت احیای بجام،
هم گام با کاهش هزینه هــای صادرات و
دورزدن تحریم هــا می تواند بــه افزایش
حاشیه سود شــرکت های صادرات محور
منتهیشود.
همچنین گفته می شود در صورت احیای
برجام گروه های خودرویی ،بانکی و حمل
و نقل روزهای خوشــی پیش رو خواهند
داشت .اگرچه گفته می شود برخی صنایع
صادراتی به دلیل نوسان نرخ ارز با کاهش
سرپرست مدیریت عامل ذوب اهن اصفهان مطرح کرد؛
سایهسنگین
قیمت گذاریدستوری
اگر چه سایه ریسک های متعددی همچون
افزایش دائمی نرخ بهــره بین بانکی ،نرخ
خوراک و مواردی از این دست از سر بازار
سرمایه برداشــته شده اســت اما تداوم
قیمت گذاری دستوری و دخالت دولت در
تعیین نرخ خوراک ،مواد اولیه و محصول
نهایی بخش تولید ،شرکت ها را همچنان
با چالش جدی مواجــه خواهد کرد .علی
ایین حســینی کارشــناس بازار سرمایه
پیش از این در گفت وگو با بورس نیوز اظهار
کرده بود که بازار ســرمایه زمانی می تواند
به شــرایط ایده ال برســد که قیمت ها بر
اســاس عرضه و تقاضا تعیین شوند؛ این
نکته ای است که البته تمامی کارشناسان
اقتصادی بر ان تاکید دارند و با تعمیم ان
به کلیت اقتصاد ،خــروج دولت از عرصه
قیمت گذاری و احترام به مکانیسم عرضه
و تقاضا را گام نخست سالم سازی و درمان
اقتصاد ایران می دانند .ایین حســینی در
این باره به ســهم دولت از شرکت ها اشاره
و اظهار کرده بود که دولت به عنوان کسی
که مدیریت بیــش از ۷۰درصد ســهام
شرکت ها را به طور مستقیم و غیرمستقیم
برعهده دارد ،در روند شکل گیری قیمت ها
و عرضه و تقاضا تاثیرگذار است.
این کارشناس بازار سرمایه تاکید کرده بود
که اگر این بازار کمی به حال خود رها شود
و دســتکاری های دولت نیز کاهش پیدا
کند ،کف و سقف قیمتی سهم ها مشخص
خواهدشد.
گفتنی اســت دولــت تا کنــون عرضه
محصوالتــی نظیر محصــوالت فوالدی
و ســیمان را به بورس کاال واگــذار کرده
این روند مبهم ،مانع ورود پول های بزرگ و هوشمند
به بازار سرمایه شده و صاحبان این سرمایه ها را با
سردرگمیمواجهکردهاست.
و انهــا را تا حدی از حــوزه قیمت گذاری
دســتوری خارج کرده اســت امــا با این
حال این اقدامات تنهــا به عنوان گام های
نخســتین خروج دولت از قیمت گذاری
دستوری ارزیابی می شوند و همچنان راه
درازی تا خروج تمام و کمال دولت از بازار
باقی است .بر همین اساس به نظر می رسد
طی سال جاری نیز همچنان سایه سنگین
تصمیمات دولت و دخالت های این نهاد در
قیمت گذاری محصوالت شــرکت ها بازار
سرمایه را تحت تاثیر قرار خواهد داد.
تغییر رویکرد ذوب اهن اصفهان در تامین مواد اولیه
نوسان :سرپرســت مدیریت عامل ذوب
اهن اصفهان گفــت :تغییــر رویکرد در
تامیــن مواد اولیــه ذوب اهــن اصفهان
به ویژه در روزهای پایانی سال باعث شد در
یک روز ۱۱هزار و ۵۰۰تن زغال ســنگ
و مواد اهــن دار وارد ایــن مجتمع عظیم
صنعتی شود.
ایرج رخصتی به همــراه مهرداد توالییان،
معاون بهره برداری این شــرکت با توجه
به ضرورت و اهمیت تامین مــواد اولیه با
بازدید از فرایند انتقــال و تخلیه این مواد
اولیه ،رضایت خــود را از نتیجه این تغییر
رویکرد اعالم کردند .وی در این باره گفت:
این مجتمع عظیم صنعتی در ســال های
اخیر با چالش تامین مواد اولیه مواجه بوده
اســت ،بنابراین ضرورت تغییر رویکرد در
اینفراینداحساسمی شد.
سرپرســت مدیریــت عامــل ذوب اهن
اصفهان افزود :با مجموعــه فعالیت های
صورت گرفتــه در تامین مــواد اولیه به
تدریج شــاهد نتایج ملموس ان هستیم
و این پیگیری های مــداوم و موثر در تمام
سطوح مدیریتی و کارشناسی این شرکت
نتایج ارزنده ای در تامین پایدار مواد اولیه
داشته است.
وی ابراز امیدواری نکرد :با عزم راسخ تمام
تالشگران ذوب اهن بتوانیم در تامین مواد
اولیه این شرکت تحول مثبت ایجاد کرده و
به هدف تولید ساالنه بیش از ۳میلیون تن
دستیابیم.
نظرات خود را در خصوص محتوای نشریه به ایمیل ما ارسال کنید
نوسان :یک کارشناس مســائل اقتصادی گفت :تحقق شعار
ســال نیازی به قانونگذاری جدید و اختراع مجدد چرخ ندارد،
بلکه می توان در بستر موجود و با استفاده ابزارهای قانونی فعلی
تا حد زیادی به فعالیت های دانش بنیان اجازه تنفس داد.
مصطفی مصری پور ،کارشناس مســائل اقتصادی در ارتباط با تحقق شعار
سال ۱۴۰۰یعنی «تولید ،پشــتیبانی ها و مانع زدایی ها» اظهار داشت :این
شعار از ۳بخش تشکیل شده است که عبارت اســت از تولید ،پشتیبانی و
مانع زدایی؛ اول از همه باید این را در نظر داشــته باشیم که سال گذشته به
خاطر تغییر دولت ،یک سال خاصی بود و عمال ۳ماه ابتدایی سال این دولت
قبلی درگیر برگزاری انتخابات بود و ۳ماه هم طول کشــید تا دولت فعلی
تشکیل و کابینه مستقر شــود؛ به همین دلیل ،چابکی الزم وجود نداشت
که ما انتظار داشته باشیم سال ۹۹مثل سال ۹۸یا سال ۹۷باشد؛ چون در
سال های قبل از ان ،دولت و وزرا مستقر بودند و تکلیفشان مشخص بود.
وی افزود :با این حال در سالی که گذشت بحرانی ترین سال از نظر نهاده های
تولید بود؛ یعنی یک قســمت تامین برق بود کــه در ماه های پیک مصرف
برق کشور ،در تیر و مرداد و حتی قســمتی از شهریور ،خیلی از صنایع برق
نداشــتند و حتی برق خانگی ها هم قطع می شــد و در فصل سرد سال هم
مشکل گاز بوجود می امد؛ در اســتان اصفهان هم به این دلیل که در فالت
مرکزی کشور قرار دارد ،مشکل قطعی برق خیلی شدید بود ،اما مشکل گاز
به شــدت برق نبود؛ با این وجود در صنایع سیمانی و فوالدی تولید کاهش
پیدا کرد.
مصری پور با بیان اینکه این مشــکل در سال های قبل ریشــه دارد و به این
سرعت هم رفع نمی شود ،ادامه داد :ما امسال در بخش خانگی از نظر مصرف
گاز رکورد زدیم؛ عالوه بر این حدودا ۱۵درصــد از مصرف گاز ما به صنعت
متصل است؛ انتظاری که تولیدکنندگان از دولت در بخش تامین نهاده هایی
همچون گاز و برق داشتند این بود که اول از همه راحت ترین کار را انتخاب
نکند و فورا سراغ صنایع نیاید و برق و گاز ان ها را قطع کند؛ اما دولت چون
سیاست مشخصی در مدیریت مصرف نداشــت ،اول از همه به صنایع فشار
اورد و برق و گاز این ها را قطع کرد.
کارشــناس اقتصادی به مشــکل دیگری هم اشاره و خاطرنشــان کرد :با
بررسی فضای کسب و کار می بینیم که نوســانات نرخ ارز در سال گذشته
خیلی اذیت کننده بود ،یعنی از شروع ســال تا تیرماه نرخ ارز رشد داشت و
به عددهای باالی ۳۰هزار تومان رسید و تولیدکنندگان را برای تامین مواد
اولیه با مشکل روبرو کرد؛ مشکل دیگری هم که خیلی ها را در سال گذشته
دچار مشکل کرد ،نرخ بهره بانکی بود.
وی به اتفاقات بعد از مستقر شدن دولت اشاره کرد و گفت :بعد از این ،ما یک
گشــایش هایی را دیدیم؛ اول از همه مذاکرات از بالتکلیفی خارج شد و تیم
جدید با سرعت بیشتری این روند را به پیش برد و خیلی از ابهامات موجود
در مذاکرات رفع شد و به تبع ان ،دولت در تنظیم بازار و تنظیم قیمت مواد
اولیه و حضور خیلی از کاالهای موجــود در زنجیره تامین در بورس کاال که
در بازار سیاه با قیمت های باالیی در حال معامله بود ،اقدامات مهمی انجام
داد.
کارشــناس مســائل اقتصادی ابراز امیدواری کرد :این امید وجود دارد که
در ســال های اینده با توجه به این ســرمایه گذاری و حمایت دولت و ارائه
امتیازهای مشخص و شفاف به این شرکت ها ،تامین گاز پایدار باشد و مثل
قبل به محض وارد شدن یک تنش سیاسی همه چیز به هم نریزد.
وی این را هم گفت :رویکردی که دولت جدید دارد در راســتای شعار سال
بود ،ولی در دولت قبل این اتفاق نیفتاد و ۶ماه اول سال کامال رها بود؛ ولی
برنامه دولت با شعار سال تطبیق داشت و تا حدی هم محقق شد.
مصری پور در ادامه با اشــاره به نام گذاری ســال جدید و تاکید مقام معظم
رهبری بر اقتصاد دانش بنیان اعالم داشت :تولید دانش بنیان ،تولید مبتنی
بر فناوری و نواوری اســت و بخــش خصوصی نقش اصلی توســعه در این
بخش را به عهده دارد و نقش دولت در توســعه اقتصاد دانش بنیان صرفا در
مقررات زدایی و بسترسازی و مانع زدایی تعریف می شود.
وی متذکر شــد :تبدیل ایده به محصول نیازمند تامیــن مالی در ۳مرحله
ایده سازی ،رشد و بلوغ اســت و تجربه اقتصادهای پیشرفته نشان می دهد
که مسیر این رشد از بازار سرمایه و به کمک صندوق های ریسک پذیر ()vc
در مرحله رشد و پس از ان کمک به صندوق های سرمایه گذاری خصوصی
( )peطی می شود که تاســیس این صندوق ها در کشــور سرعت چندان
مطلوبی نداشــته و صرفا در مقیاس کوچک و توســط زیرمجموعه برخی
بانک ها انجام شده است.
به گفته مصری پور بســتر قانونی الزم برای توســعه این صندوق ها از سوی
سازمان بورس فراهم شده و الزم اســت هلدینگ های بزرگ اقتصادی هر
استان در تاسیس این صندوق ها پیشگام و پیشران باشند.
این کارشــناس اقتصادی همچنیــن افزود :تجربه تاســیس صندوق های
نواوری و پژوهش تا حدی راهگشا بوده ،اما ســاختار دولتی این صندوق ها
و عدم گزارش دهی شــفاف ان ها در ســامانه هایی نظیر کدال و عدم تایید
صالحیت مدیران ان ها ذیل سازمان های مرتبط نظیر سازمان بورس مانع
توسعه صحیح این صندوق ها شده و عمال فضای استارتاپی استان ها ارتباط
خود با صندوق ها را از دســت داده اســت؛ بنابراین الزم است که با رفع این
ابهامات و افزایش سرمایه صندوق ها در بســتر بازار سرمایه ،کارایی ان ها را
بهبود بخشید.
وی در پایــان متذکر شــد :تحقق شــعار ســال نیــازی بــه قانونگذاری
جدیــد و اختراع مجدد چــرخ ندارد ،بلکــه می توان در بســتر موجود و با
اســتفاده ابزارهای قانونی فعلی تا حد زیادی بــه فعالیت های دانش بنیان
اجازه تنفس داد.
info@eghtesadbazar.ir صفحه 7
2022 No. 207
5 April
سال هشتم /شماره ۱۶ /۲۰۷فروردین ۳ /۱۴۰۱رمضان 1443
citizen
www.eghtesadbazar.ir
رشد چشمگیر تجارت با کشورهای دوردست
رئیس سازمان توسعه تجارت ایران از رشد چشمگیر تجارت با کشورهای دوردست خبر
داد و گفت :تحریم روسیه و کاهش تجارت این کشور ،فرصتی برای ایران ایجاد کرده تا
مبادالت تجاری خود را افزایش دهیم .علیرضا پیمان پاک با تاکید بر اینکه موقعیت فعلی
روسیه و تحریم های جهانی علیه این کشور فرصت بزرگی برای ایران فراهم کرده است،
اظهار کرد :باید از این فرصت بهترین بهره برداری را انجام دهیم و با استفاده از مواداولیه
این کشور ،تولید را رونق و صادرات را افزایش دهیم.
گزارش
تداوم بیماری
رکودتورمی
گزارش
ایران ،صدرنشین رشد تولید فوالد جهان
طبق گزارش انجمن جهانی فوالد ،طی دو ماه ابتدای ،۲۰۲۲ایران با رشد ۱۱.۸درصدی
توانست بیشترین میزان رشد تولید فوالدخام در بین ۱۰تولیدکننده برتر جهان را به
خود اختصاص دهد .به گزارش اقتصادبازار ،در ماه های ژانویه و فوریه سال جاری میالدی
مجموع تولید فوالد خام ایران به ۵.۳میلیون تن رسید .همچنین طبق تخمین این
انجمن ،تولید فوالد کشورمان طی ماه فوریه نیز به ۲.۵میلیون تن رسید که ۳.۷درصد
بیش از عملکرد مدت مشابه سال گذشته میالدی بوده است.
کارشناس مسائل اقتصادی عنوان کرد:
راهکار
تحقق شعار سال
اینروزها بازار سرمایه اوقات خوبی را تجربه می کند؛
بازگشت محدود حقیقی ها
اگر بازار کمی به حال خود رها شود و دستکاری های دولت کاهش یابد ،کف و سقف قیمت ها مشخص می شود
نوســان :یک اســتاد اقتصاد
گفــت :افزایــش ۵۷.۴درصد
سطح دســتمزدها با سیاست
ضدتورمی مغایر اســت ،چراکه
موجب افزایش بیشتر نقدینگی
در کنار بودجه تورم زا در ســال
۱۴۰۱می شود.
رسول پیرهادی با اشاره به اینکه تعیین
حداقل دستمزد یک سیاست حمایتی
برای اطمینان از تامین حداقل معاش
کارگران اســت و می توانــد رضایت
عمومی اندکی در بین کارگران ایجاد
کند ،اظهار کرد :متاســفانه استفاده
نادرست از این سیاست یعنی مداخله
در بازار نیروی کار ،عواقب ناخوشایندی
بــرای قشــر زحمتکــش کارگــر و
تولیدکننده داخلــی و اقتصاد ایران به
همراه خواهد داشت .وی با بیان اینکه
دولت سعی می کند برای حفظ قدرت
خرید نیروی کار سطح دستمزد پولی
را مطابق بــا نرخ تــورم افزایش دهد،
افزود :نرخ افزایش دســتمزد طی سه
ســال متوالی از ۱۵درصد بــه ۲۵و
نهایتاً برای سال ۱۴۰۱به ۵۷.۴درصد
رسیده است که نخستین اثار منفی ان
افزایش هزینه های تولیدکننده داخلی
و افزایش سطح قیمت ها و تورم بیشتر
و در نتیجه کاهش ســطح رفاه جامعه
است.
ایــن اســتاد فعــال در زمینــه
سیاســت گذاری های اقتصــادی
همچنیــن ادامــه داد :افزایش ۵۷.۴
درصدی دســتمزدها برای امســال
موجب تعطیلی بیشتر صنایع و کاهش
توان رقابــت با محصــوالت خارجی
می شــود و همچنیــن طبــق اصول
اولیه و مشــخص علم اقتصاد ،موجب
افزایش نرخ بیکاری در کشور می شود و
احتمال افزایش بیشتر مهاجرت نیروی
کار به خارج از کشور به ویژه نیروی کار
ماهر و متخصص زیادتر می شــود که
در این صورت تولیــد در داخل لطمه
بیشــتری خواهد دیــد .وی گفت :از
طرف دیگر با توجــه به تعداد کارگران
تحت پوشــش بیمه تامین اجتماعی
که در حــدود ۱۵میلیون نفر اســت،
این افزایش دســتمزد موجب افزایش
چشمگیر نقدینگی در جامعه و افزایش
بیشتر تورم می شود که به معنای تداوم
و تشدید بیماری رکودتورمی است.
پیرهادی تصریح کــرد :افزایش ۵۷.۴
درصد سطح دســتمزدها با سیاست
ضدتورمی مغایر است ،چراکه موجب
افزایش بیشتر نقدینگی در کنار بودجه
تورم زا در ســال ۱۴۰۱می شود .وی
دربــاره اینکه چرا با وجود مشــخص
بودن اثار منفی افزایش ۵۷.۴درصدی
دستمزدها دولت این تصمیم را گرفته
اســت؟ توضیح داد :ایــن تصمیم به
معنای ابراز ناتوانــی دولت در کنترل
تورم اســت ،یعنی اکنــون که دولت
توان مقابلــه با تورم را نــدارد حداقل
ســعی می کند محبوبیت بیشتری در
بین قشــر کارگر پیدا کند و این دقیقاً
همان سیاستی اســت که دولت نهم و
دهم به جای حل مشــکالت اساسی
اقتصاد با وجــود درامدهای ارزی زیاد
به دلیل افزایش قیمــت نفت ،اقدام به
اجرای سیاســت کام ً
ال غلط پرداخت
یارانه نقدی کرد .این اســتاد اقتصاد
افزود :البته دولت امیدوار است با توافق
وین و کسب درامدهای ارزی بیشتر،
مشکالت کشور را به صورت مسکن وار
و موقتی در سال ۱۴۰۱کمتر کند.
تقاضا روبه رو می شــوند امــا همان گونه
که گفته شــد به دلیل نزدیک شدن نرخ
تســعیر ارز به قیمت های واقعــی بازار از
یک سو و کاهش فاصله نرخ ازاد و نیمایی
دالر از ســوی دیگــر ،ریســک ارز از این
صنایع برداشته شده اســت .از همین رو
کارشناسان رشدی ارام و متعادل را برای
بازار سرمایه در ســال جاری پیش بینی
می کنند.
گروه بازارها بازار سرمایه نخستین هفته معامالتی قرن جدید را با عملکردی نسبتا مثبت پشت سر گذاشته است؛
هفته نامه نوسان به نحوی که نه تنها شاخص کل توانسته است بیش از ۴/۷درصد رشد کند بلکه شاخص هم وزن نیز
افزایش پنج درصدی را ثبت کرده است .در همین حال بررسی فاکتورهای سرمایه گذار بازار از جمله
ارزش معامالت خرد ،از رشد ۴۲درصدی ارزش معامالت هفتگی بازار سرمایه در نخستین هفته داد و ستدها در سال
جاری ،نسبت به هفته پایانی سال گذشته حکایت دارد .روندی که دست کم طی دو روز از مجموع چهار روز کاری با ورود
پول حقیقی ها نیز همراه شده است.
طی هفته دوم فروردین ماه ،صندوق های
با درامد ثابت به طــور روزانه خروج پول
حقیقی را ثبت کرده انــد که از تحرک هر
چند اندک از سوی سرمایه گذاران نشان
دارد .بدیــن ترتیب به نظر می رســد در
صورتی که ریسک تازه ای به بازار تحمیل
نشــود ،پیش بینی صاحب نظران درست
از اب درایــد و بورس به ویــژه با نزدیک
شــدن به فصل مجامع ،روزهای خوبی را
تجربه کند .این در حالی است که بودجه
سال جاری نیز به رغم اشــکاالت کالن،
ســیگنال های مثبتی برای بازار سرمایه
ارسال کرده و فرصت های مناسبی را برای
سرمایه گذاری در برخی گروه های صنعتی
بازار فراهم اورده است.
خروج
از رکود ۱/۵ساله
بازار سرمایه بیش از ۱/۵سال را در روندی
رکودی ســپری کرده و گفته می شود در
نتیجه نزول و اصالح قیمت ســهم ها ،به
سطح جذابی از ارزندگی رسیده است .در
این میان اما طی ماه های اخیر این بازار با
حاشیه ها و ریســک های بیرونی فراوانی
روبه رو بوده و اندک اعتماد سرمایه گذاران
خرد باقی مانده را نیز از دست داده است.
با این حال اما اکنون گفته می شود با توجه
به حل وفصل برخی ریســک ها از جمله
پایان دادن به ترس فعــاالن از ریزش نرخ
دالر با تعیین نرخ بودجــه ای ارز ،تثبیت
نرخ خوراک گاز صنایــع ،افزایش فروش
نفت و احتمــال افزایش درامدهای دولت
که فشار بر بازار سرمایه را کاهش می دهد،
می توان اندکی از این اعتماد ســوخته را
بازسازی کرد .در همین حال بودجه سال
جاری به رغم فشارهای مالیاتی اما تا حدی
توانسته است سیگنال های مثبتی را نیز به
سرمایه گذاران ارسال کند .در این میان اما
برجام همچنان به عنــوان ابهامی مهم در
برابر بازار سرمایه قرار دارد.
در حالی که به نظر می رســید طرف های
مذاکرات وین بتوانند تا پایان سال گذشته
یا دســت کم طی دو هفته اخیر به توافقی
جامع دســت یابند اما اکنون حصول این
توافق مجددا در هاله ای از ابهام قرار گرفته
و هر کــدام از طرف ها تــوپ را در زمین
دیگریمی اندازد.
این روند مبهم ،مانع ورود پول های بزرگ
و هوشمند به بازار سرمایه شده و صاحبان
این سرمایه ها را با سردرگمی مواجه کرده
است .این در حالی است که گفته می شود
حتی در صورت بهبــود تمامی متغیرها و
قرار گرفت انها در شــرایط ایده ال ،بازار
سرمایه همچنان نیازمند ورود پول قوی
و هوشمندی است که بتواند چرخ بازار را
به حرکت دراورد و مسیر سرمایه گذاری را
برای سرمایه گذاران خرد جذاب کند.
با این حال امــا بازار ســرمایه در همین
شــرایط نیز فرصت های مناســبی برای
سرمایه گذاری در اختیار دارد که به شرط
بررســی و دقت در جزئیات شــرکت ها و
صنایــع ،می تواند برای ســرمایه گذاران
تحلیلگرجذابظاهرشود.
سیگنال های
مثبت
تحلیلگران بــر این باورند کــه با توجه به
نرخ مصرح تســعیر ارز در بودجه ســال
جاری به نظر می رســد دالر بازار ازاد نیز
در محدوده ۲۵تا ۲۶هزار تومان نوســان
کند .این نرخ البتــه در صورتی مفروض
اســت که طرفین مذاکرات بر سر احیای
برجام به توافق رســیده و ریسک تازه ای
در کمین اقتصاد ایران نباشــد .بر همین
اساس بیم ریزش چندهزار تومانی نرخ ارز
و کاهش ان بــه محدوده های کمتر از ۲۰
هزار تومان رنگ می بــازد .در همین حال
طی هفته های اخیر شــعله ور شدن اتش
جنگ میان روســیه اوکراین ،قیمت نفت
را به شــدت افزایش داده است .بر همین
اســاس از منظر احیای توافــق برجام ،به
نظر می رسد نه تنها دولت به درامد باالیی
دســت می باید و فشــار بر بازار سرمایه و
صنایــع را کاهش می دهــد بلکه برخی
صنایع نیز از همین مسیر منتفع می شوند.
در این میــان همچنیــن افزایش قیمت
کامودیتی ها در جهــان در نتیجه جنگ
و ناارامی در مرز اروپا ،صنایــع لیدر بازار
سرمایه ایران را بهره مند و فرصت جذابی
را برای سرمایه گذاران ایجاد کرده است .از
سوی دیگر تخفیف های مالیاتی به صنایع
در بودجه ســال جاری از هزینه های انان
خواهد کاســت و در صورت احیای بجام،
هم گام با کاهش هزینه هــای صادرات و
دورزدن تحریم هــا می تواند بــه افزایش
حاشیه سود شــرکت های صادرات محور
منتهیشود.
همچنین گفته می شود در صورت احیای
برجام گروه های خودرویی ،بانکی و حمل
و نقل روزهای خوشــی پیش رو خواهند
داشت .اگرچه گفته می شود برخی صنایع
صادراتی به دلیل نوسان نرخ ارز با کاهش
سرپرست مدیریت عامل ذوب اهن اصفهان مطرح کرد؛
سایهسنگین
قیمت گذاریدستوری
اگر چه سایه ریسک های متعددی همچون
افزایش دائمی نرخ بهــره بین بانکی ،نرخ
خوراک و مواردی از این دست از سر بازار
سرمایه برداشــته شده اســت اما تداوم
قیمت گذاری دستوری و دخالت دولت در
تعیین نرخ خوراک ،مواد اولیه و محصول
نهایی بخش تولید ،شرکت ها را همچنان
با چالش جدی مواجــه خواهد کرد .علی
ایین حســینی کارشــناس بازار سرمایه
پیش از این در گفت وگو با بورس نیوز اظهار
کرده بود که بازار ســرمایه زمانی می تواند
به شــرایط ایده ال برســد که قیمت ها بر
اســاس عرضه و تقاضا تعیین شوند؛ این
نکته ای است که البته تمامی کارشناسان
اقتصادی بر ان تاکید دارند و با تعمیم ان
به کلیت اقتصاد ،خــروج دولت از عرصه
قیمت گذاری و احترام به مکانیسم عرضه
و تقاضا را گام نخست سالم سازی و درمان
اقتصاد ایران می دانند .ایین حســینی در
این باره به ســهم دولت از شرکت ها اشاره
و اظهار کرده بود که دولت به عنوان کسی
که مدیریت بیــش از ۷۰درصد ســهام
شرکت ها را به طور مستقیم و غیرمستقیم
برعهده دارد ،در روند شکل گیری قیمت ها
و عرضه و تقاضا تاثیرگذار است.
این کارشناس بازار سرمایه تاکید کرده بود
که اگر این بازار کمی به حال خود رها شود
و دســتکاری های دولت نیز کاهش پیدا
کند ،کف و سقف قیمتی سهم ها مشخص
خواهدشد.
گفتنی اســت دولــت تا کنــون عرضه
محصوالتــی نظیر محصــوالت فوالدی
و ســیمان را به بورس کاال واگــذار کرده
این روند مبهم ،مانع ورود پول های بزرگ و هوشمند
به بازار سرمایه شده و صاحبان این سرمایه ها را با
سردرگمیمواجهکردهاست.
و انهــا را تا حدی از حــوزه قیمت گذاری
دســتوری خارج کرده اســت امــا با این
حال این اقدامات تنهــا به عنوان گام های
نخســتین خروج دولت از قیمت گذاری
دستوری ارزیابی می شوند و همچنان راه
درازی تا خروج تمام و کمال دولت از بازار
باقی است .بر همین اساس به نظر می رسد
طی سال جاری نیز همچنان سایه سنگین
تصمیمات دولت و دخالت های این نهاد در
قیمت گذاری محصوالت شــرکت ها بازار
سرمایه را تحت تاثیر قرار خواهد داد.
تغییر رویکرد ذوب اهن اصفهان در تامین مواد اولیه
نوسان :سرپرســت مدیریت عامل ذوب
اهن اصفهان گفــت :تغییــر رویکرد در
تامیــن مواد اولیــه ذوب اهــن اصفهان
به ویژه در روزهای پایانی سال باعث شد در
یک روز ۱۱هزار و ۵۰۰تن زغال ســنگ
و مواد اهــن دار وارد ایــن مجتمع عظیم
صنعتی شود.
ایرج رخصتی به همــراه مهرداد توالییان،
معاون بهره برداری این شــرکت با توجه
به ضرورت و اهمیت تامین مــواد اولیه با
بازدید از فرایند انتقــال و تخلیه این مواد
اولیه ،رضایت خــود را از نتیجه این تغییر
رویکرد اعالم کردند .وی در این باره گفت:
این مجتمع عظیم صنعتی در ســال های
اخیر با چالش تامین مواد اولیه مواجه بوده
اســت ،بنابراین ضرورت تغییر رویکرد در
اینفراینداحساسمی شد.
سرپرســت مدیریــت عامــل ذوب اهن
اصفهان افزود :با مجموعــه فعالیت های
صورت گرفتــه در تامین مــواد اولیه به
تدریج شــاهد نتایج ملموس ان هستیم
و این پیگیری های مــداوم و موثر در تمام
سطوح مدیریتی و کارشناسی این شرکت
نتایج ارزنده ای در تامین پایدار مواد اولیه
داشته است.
وی ابراز امیدواری نکرد :با عزم راسخ تمام
تالشگران ذوب اهن بتوانیم در تامین مواد
اولیه این شرکت تحول مثبت ایجاد کرده و
به هدف تولید ساالنه بیش از ۳میلیون تن
دستیابیم.
نظرات خود را در خصوص محتوای نشریه به ایمیل ما ارسال کنید
نوسان :یک کارشناس مســائل اقتصادی گفت :تحقق شعار
ســال نیازی به قانونگذاری جدید و اختراع مجدد چرخ ندارد،
بلکه می توان در بستر موجود و با استفاده ابزارهای قانونی فعلی
تا حد زیادی به فعالیت های دانش بنیان اجازه تنفس داد.
مصطفی مصری پور ،کارشناس مســائل اقتصادی در ارتباط با تحقق شعار
سال ۱۴۰۰یعنی «تولید ،پشــتیبانی ها و مانع زدایی ها» اظهار داشت :این
شعار از ۳بخش تشکیل شده است که عبارت اســت از تولید ،پشتیبانی و
مانع زدایی؛ اول از همه باید این را در نظر داشــته باشیم که سال گذشته به
خاطر تغییر دولت ،یک سال خاصی بود و عمال ۳ماه ابتدایی سال این دولت
قبلی درگیر برگزاری انتخابات بود و ۳ماه هم طول کشــید تا دولت فعلی
تشکیل و کابینه مستقر شــود؛ به همین دلیل ،چابکی الزم وجود نداشت
که ما انتظار داشته باشیم سال ۹۹مثل سال ۹۸یا سال ۹۷باشد؛ چون در
سال های قبل از ان ،دولت و وزرا مستقر بودند و تکلیفشان مشخص بود.
وی افزود :با این حال در سالی که گذشت بحرانی ترین سال از نظر نهاده های
تولید بود؛ یعنی یک قســمت تامین برق بود کــه در ماه های پیک مصرف
برق کشور ،در تیر و مرداد و حتی قســمتی از شهریور ،خیلی از صنایع برق
نداشــتند و حتی برق خانگی ها هم قطع می شــد و در فصل سرد سال هم
مشکل گاز بوجود می امد؛ در اســتان اصفهان هم به این دلیل که در فالت
مرکزی کشور قرار دارد ،مشکل قطعی برق خیلی شدید بود ،اما مشکل گاز
به شــدت برق نبود؛ با این وجود در صنایع سیمانی و فوالدی تولید کاهش
پیدا کرد.
مصری پور با بیان اینکه این مشــکل در سال های قبل ریشــه دارد و به این
سرعت هم رفع نمی شود ،ادامه داد :ما امسال در بخش خانگی از نظر مصرف
گاز رکورد زدیم؛ عالوه بر این حدودا ۱۵درصــد از مصرف گاز ما به صنعت
متصل است؛ انتظاری که تولیدکنندگان از دولت در بخش تامین نهاده هایی
همچون گاز و برق داشتند این بود که اول از همه راحت ترین کار را انتخاب
نکند و فورا سراغ صنایع نیاید و برق و گاز ان ها را قطع کند؛ اما دولت چون
سیاست مشخصی در مدیریت مصرف نداشــت ،اول از همه به صنایع فشار
اورد و برق و گاز این ها را قطع کرد.
کارشــناس اقتصادی به مشــکل دیگری هم اشاره و خاطرنشــان کرد :با
بررسی فضای کسب و کار می بینیم که نوســانات نرخ ارز در سال گذشته
خیلی اذیت کننده بود ،یعنی از شروع ســال تا تیرماه نرخ ارز رشد داشت و
به عددهای باالی ۳۰هزار تومان رسید و تولیدکنندگان را برای تامین مواد
اولیه با مشکل روبرو کرد؛ مشکل دیگری هم که خیلی ها را در سال گذشته
دچار مشکل کرد ،نرخ بهره بانکی بود.
وی به اتفاقات بعد از مستقر شدن دولت اشاره کرد و گفت :بعد از این ،ما یک
گشــایش هایی را دیدیم؛ اول از همه مذاکرات از بالتکلیفی خارج شد و تیم
جدید با سرعت بیشتری این روند را به پیش برد و خیلی از ابهامات موجود
در مذاکرات رفع شد و به تبع ان ،دولت در تنظیم بازار و تنظیم قیمت مواد
اولیه و حضور خیلی از کاالهای موجــود در زنجیره تامین در بورس کاال که
در بازار سیاه با قیمت های باالیی در حال معامله بود ،اقدامات مهمی انجام
داد.
کارشــناس مســائل اقتصادی ابراز امیدواری کرد :این امید وجود دارد که
در ســال های اینده با توجه به این ســرمایه گذاری و حمایت دولت و ارائه
امتیازهای مشخص و شفاف به این شرکت ها ،تامین گاز پایدار باشد و مثل
قبل به محض وارد شدن یک تنش سیاسی همه چیز به هم نریزد.
وی این را هم گفت :رویکردی که دولت جدید دارد در راســتای شعار سال
بود ،ولی در دولت قبل این اتفاق نیفتاد و ۶ماه اول سال کامال رها بود؛ ولی
برنامه دولت با شعار سال تطبیق داشت و تا حدی هم محقق شد.
مصری پور در ادامه با اشــاره به نام گذاری ســال جدید و تاکید مقام معظم
رهبری بر اقتصاد دانش بنیان اعالم داشت :تولید دانش بنیان ،تولید مبتنی
بر فناوری و نواوری اســت و بخــش خصوصی نقش اصلی توســعه در این
بخش را به عهده دارد و نقش دولت در توســعه اقتصاد دانش بنیان صرفا در
مقررات زدایی و بسترسازی و مانع زدایی تعریف می شود.
وی متذکر شــد :تبدیل ایده به محصول نیازمند تامیــن مالی در ۳مرحله
ایده سازی ،رشد و بلوغ اســت و تجربه اقتصادهای پیشرفته نشان می دهد
که مسیر این رشد از بازار سرمایه و به کمک صندوق های ریسک پذیر ()vc
در مرحله رشد و پس از ان کمک به صندوق های سرمایه گذاری خصوصی
( )peطی می شود که تاســیس این صندوق ها در کشــور سرعت چندان
مطلوبی نداشــته و صرفا در مقیاس کوچک و توســط زیرمجموعه برخی
بانک ها انجام شده است.
به گفته مصری پور بســتر قانونی الزم برای توســعه این صندوق ها از سوی
سازمان بورس فراهم شده و الزم اســت هلدینگ های بزرگ اقتصادی هر
استان در تاسیس این صندوق ها پیشگام و پیشران باشند.
این کارشــناس اقتصادی همچنیــن افزود :تجربه تاســیس صندوق های
نواوری و پژوهش تا حدی راهگشا بوده ،اما ســاختار دولتی این صندوق ها
و عدم گزارش دهی شــفاف ان ها در ســامانه هایی نظیر کدال و عدم تایید
صالحیت مدیران ان ها ذیل سازمان های مرتبط نظیر سازمان بورس مانع
توسعه صحیح این صندوق ها شده و عمال فضای استارتاپی استان ها ارتباط
خود با صندوق ها را از دســت داده اســت؛ بنابراین الزم است که با رفع این
ابهامات و افزایش سرمایه صندوق ها در بســتر بازار سرمایه ،کارایی ان ها را
بهبود بخشید.
وی در پایــان متذکر شــد :تحقق شــعار ســال نیــازی بــه قانونگذاری
جدیــد و اختراع مجدد چــرخ ندارد ،بلکــه می توان در بســتر موجود و با
اســتفاده ابزارهای قانونی فعلی تا حد زیادی بــه فعالیت های دانش بنیان
اجازه تنفس داد.
info@eghtesadbazar.ir صفحه 7
Weeklynavasan
هفته نامه
سال هشتم
شماره دویست و هفت
۱۶فروردین ۱۴۰۱
۳رمضان 1443
5 April 2022
no 207
صاحب امتیاز و مدیر مسئول :مجید محققیان
زیر نظر شورای سردبیری
ادرس :اصفهان ،خیابان هشت بهشت غربی
ساختمان افتاب ،طبقه اول ،واحد ۶
صندوق پستی8158981865 :
صفحه ارایی :ازاده تحویلیان
تلفن031-32617859 :
چاپ :پیام رسانه
پیامبر اکرم (ص)
ایمان دو نیم است نیمی از ان شکیبایی و
نیمی دیگر سپاسگزاری است.
توزیع:ارمان پخش
شمــاره
دویست و هفت
Various
www.eghtesadbazar.ir
توسعه پایدار
تورم ۶۲درصدی در انتظار ترکیه
سایه جغرافیای سیاسی برموقعیت یک کشور کوچک؛
بر اساس نظرسنجی رویترز از تحلیلگران ،نرخ تورم در ترکیه که اخیرا با افزایش
قیمت گاز و دیگر کاالها در پی تهاجم روسیه به اوکراین باز هم افزایش یافته است،
انتظار می رود در ماه مارس به ۶۱ /۵درصد برسد .به گزارش رویترز ،شرکت دولتی
واردکننده انرژی ترکیه موسوم به بوتاس ،BOTASپنج شنبه شب اعالم کرد که
قیمت گاز طبیعی برای تاسیسات صنعتی را ۵۰درصد و برای خانوارها را ۳۵درصد
افزایش داده است.
فنالند :ملکه "خوشحالی" جهان
یادنامه
فنالنـد در حالـی بـرای پنجمیـن سـال پیاپـی ،عنـوان
خوشـحال تریـن کشـور جهـان را به خـود اختصـاص داد،
که بـه نظر می رسـد همـه معیارهـای الزم برای افسـردگی
را داراسـت .تابسـتانهای ان کوتـاه و زمسـتانهایش سـرد و
طوالنی اسـت .در برخـی مناطق ،تابسـتانها خورشـید اصال
غـروب نمـی کند و شـب مثل روز روشـن اسـت .در حالیکه
در زمسـتان ماهها خورشـید اصال طلوع نمی کنـد و تاریکی
مطلـق حاکم اسـت.
دکتــر رضــا تهرانچــی،
کارافریــن برتــر ایرانی و
خالق بیســکوئیت مادر روز
شنبه ششــم فروردین ماه
۱۴۰۱در ۹۹سالگی چشم
از جهان فرو بست .تهرانچی
نام خود را با برند «ویتانا» و
«بیسکوئیت مادر» در ضمیر ایرانیان ماندگار کرد.
این کارافرین در ســال ۱۳۰۲در کاشــان دیده به جهان
گشــود ،تحصیالت ابتدایی را در مشــهد گذراند و برای
سپری کردن مقطع متوســطه ،راهی دارالفنون شد .شم
کارافرینــی و اســتقالل از همیــن دوران در نهاد رضای
جوان پدیدار شــد و او در محله امیریــه ،کالس اموزش
ماشین نویسی تاسیس کرد.
در ســال ۱۳۲۰بعد از اخذ دیپلم دبیرســتان در رشــته
دندانپزشکی دانشگاه تهران پذیرفته شد و در سال ۱۳۲۷
پس از دریافت دکترای دندانپزشــکی ،مطــب خود را در
چهارراه مختاری دایر کرد .تهرانچی به واسطه تاثیری که
از دکتر هاوزر امریکایی ،نویسنده کتاب روش های مختلف
تغذیه و طول عمر گرفته بود ،به حوزه تغذیه عالقمند شد
و قابلیت های خود را در ایــن حوزه محک زد و تولید نوعی
بیسکوئیت را طبق فرمول دکتر هاوزر اغاز کرد.
نقطه اغاز فعالیــت او ،تولید بیســکوئیت هایی از مالس
و جوانه گندم بود کــه در قنادی های مختلــف امیریه و
در گردهمایی مدیران ارشد وزارت صمت ،سید رضا فاطمی امین گفت :بر اساس برنامه ریزی انجام
شده به دنبال تحقق رشد ۱۲ /۵درصدی حوزه صنعت و ۱۰درصدی بخش معادن و تجارت در
سال ۱۴۰۱هستیم .وزیر صمت تاکید کرد :رویکرد اصلی وزارت صمت ،مدیریت یکپارچه با
امکان بهره برداری حداکثری از تمام ظرفیت نیروهای موجود است .وی تصریح کرد :ماموریت
تعریف شده برای طراحی و اجرای این سامانه یکپارچه سازی مدیریت و ساماندهی درگاه های
ارتباطی و پاسخگویی به درخواست ها و نیازهای ذی نفعان بخش صنعت ،معدن تجارت است.
تجربه
نگاره
ببینیدماشینصفرخریدیم
چهشد؟!
مهدی عزیزی
بهارستان به فروش می رسید .تهرانچی با وامی به مبلغ ۳۰
هزار تومان زمینی در جاده کرج خریداری کرد تا در سال
۱۳۳۲کارخانه ای برای تولید انواع بیســکوئیت بنا کند.
بدین ترتیب محصوالتی چون بیسکوئیت مادر ،بیسکوئیت
پتی بور و نان ســوخاری ویتانا به عنوان تولیداتی مکانیزه،
راهی بازار شــدند .فرمول بیســکوئیت مادر به مرور زمان
شــکل گرفت اما هیچ کارخانه ای نمی توانست مانند ان را
تولید کند.
برای این بیســکوئیت شــعار «مهــر مادر ،شــیر مادر،
بیســکوئیت مــادر» برگزیده شــد و گفته می شــود که
بیسکوئیت مادر یک مکمل کامل غذایی بود که پیشنهاد
می شــد همه افراد مصرف کنند .حتی بسیاری پزشکان
کودک به مادران توصیه می کردند از شش ماهگی به همراه
شیر به نوزادان خود بیسکویت مادر بدهند .کارخانه ویتانا
اولین کارخانه ای بود که روی بیســـکوئیت هایش تاریخ
مصرف می گذاشــت و تهرانچی بود که موسسه استاندارد
را قانع کرد تا درج تاریخ مصرف روی بسته های بیسکوئیت
در شمار ضوابط اســتاندارد محصوالت غذایی قرار گیرد.
کارخانجات ویتانا ،بعد از انقالب به بنیاد پانزده خرداد داده
شد اما در سال ۱۳۸۷به بخش خصوصی واگذار شد.
رضــا تهرانچی در پنجمیــن دوره جشــنواره کارافرینی
امین الضرب اتــاق بازرگانی تهران که در اســفند ۱۳۹۹
برگزار شد ،لوح و نشــان امین الضرب را به پاسداشت یک
عمر فعالیت کسب کرد.
نخبه کشی
علی رضاقلی چه می خواست بگوید ؟
دغدغـه و پرسـش مهم مرحـوم علی رضـا قلی این
بـود که چـرا مـردم ایـران هرچه بیشـتر مـی دوند،
کمتـر می رسـند؟ چـرا ما توسـعه پیدا نمـی کنیم و
بـه رغم انهمـه جنبش و خیزش سـهمگین و خونین،
از چرخـه خودکامگـی و عقب ماندگـی خالصی نمی
یابیم ؟
قاسم خرمی
بیشـتر خـاک فنالنـد لم یزرع اسـت و انقلاب های طبیعـی در میلیونها
سـال قبـل ،خـاک حاصلخیـز ان را بـا خود برده اسـت .سـه چهـارم این
کشـور را جنگلهـای تونـدرا و تایـگا تشـکیل می دهنـد و مـرد م ناچارند
بـا کشـت بهینه ،غـذای خـود را از انـدک خاک قابل کشـاورزی بدسـت
بیاورند.
بـه لحـاظ جغرافیـای سیاسـی ،موقعیـت ایـن کشـور کوچـک ،خطیر و
پردردسـر اسـت .سایه همسایه بزرگتر یعنی روسـیه و مطامع ژئوپولتیک
ان همیشـه بر سـر ان اسـت .مهم نیسـت چه کسـی در مسـکو بر سـر
کار اسـت ،تزارها ،بلشـویک ها و یا دار و دسـته پوتین! حسـاب کتابهای
اسـتراتژیک همه یکسـان اسـت و از منطقی مشـابه پیرو می کند :فنالند
در خـط مقدم شـرق و غرب قـرار دارد و انقدر به سـن پترزبورگ نزدیک
اسـت کـه در صـورت جنگ هر نیـروی مهاجمی بـه راحتی مـی تواند از
انجـا پایتخـت تزارهـا و دومیـن شـهر روسـیه را تهدیـد کند .ایـن بدین
معناسـت که ترجیح اسـتراتژیک مسـکو همیشـه این اسـت که فنالند را
بـه عنوان خاکریز دفاعی داشـته باشـد.
بـا ایـن وضع فنالند در ابتدای قرن بیسـت ،اسـتقاللش را از دهـان اژدها
بیـرون اورد و در طـول جنـگ سـرد هم بـا اتخاذ یک سیاسـت ظریف با
لطایف الحیل کوشـید ،توسـط مسکو بلعیده نشود .سـویه اصلی سیاست
بازدارندگـی فنالنـد مبتنـی بر اعتماد سـازی و اطمینان بخشـی بود .این
کشـور ماهیتـا غربـی هـم دمکراسـی داشـت و هـم اقتصـاد بـازار ،اما در
انتخاباتهـا فضـا بـه گونـه ای مهیـا می شـد کـه نیروهـای ضد مسـکو و
احـزاب دسـت راسـتی ،سـکان قـدرت را بـه دسـت نگیرنـد ،تا گـزک به
دست مسـکو نیفتد.
ایـن رویـه انقـدر جا افتـاد که اصطلاح " فنالندی شـدن " همـان زمان
بـاب شـد .فنالنـدی شـدن یعنـی وفـاداری بـه هنجارهـای دمکراتیک و
مقتضیـات بـازار ازاد در عیـن بی طرفی اسـتراتژیک میان غرب و شـرق.
صـد البتـه ایـن بی طرفی مسـتلزم قـدری کج و کولـه کردن هـر دو بود:
هم دمکراسـی قدری دسـتکاری می شـد و هم در تجارت خارجی ،سـهم
ویـژه روس هـا حفـظ مـی شـد .قسـمی تشـویق و تطمیـع بـرای اینکه
خیـال های بـد را از سـر درکند!
ایـن سیاسـت امـروز هـم به نحـوی ادامـه دارد .مناقشـه بر سـر عضویت
فنالنـد در ناتـو پایـان نیافتـه و از قضـا اکثریـت مـردم بـر اسـاس درک
عمیقـی کـه از منافـع ملـی دارنـد موافـق ورود به ایـن اتحادیه نیسـتند.
این نکته ای اسـت که میان مردم و سیاسـتمداران بر سـر ان در سـطح
وسـیعی اجمـاع وجـود دارد ،مثلا مردم در زمـان جنگ سـرد نیک اگاه
بودنـد کـه تحدید دمکراسـی و اعطای برخی مشـوقهای مالی به روسـیه،
ابـزاری در دسـت سیاسـتمداران بـرای تحکیـم قـدرت و ثـروت انـدوزی
نیسـت ،بلکـه بهایی اسـت کـه باید بـرای اسـتقالل کشورشـان بپردازند.
البتـه پـس از حملـه غیرمترقبـه پوتین بـه اوکراین ،مـزاج مـردم در این
زمینه عوض شـده اسـت.
در دهـه هـای اخیر فنالند رشـد اقتصادی مـداوم و سـریعی را طی کرده
و به کشـوری صنعتی تبدیل شـده اسـت .مجموعه صنعتی نوکیا ،برندی
بـود کـه در دهـه نـود نـام فنالنـد را با انقلاب دیجیتـال و تمـدن دانش
بنیـان عجیـن کـرد .رشـد اقتصـادی فنالند به معنـای واقعـی کلمه یک
توسـعه متـوازن اسـت و دربرگیرنـده تمـام چیزهایی که اسـباب رضایت
جوامـع را فراهـم مـی سـازد :از نبـود فسـاد گرفته ،تـا امـوزش و درمان
رایـگان و قـوه قضائیـه مسـتقل و دمکراسـی راسـتین و امیـد بـه اینده.
بـه همـه اینهـا باید رهبـری زنانـه و جوان فنالنـد را هم افزود که نقشـی
سـترگ در تلطیف مدیریت سیاسـی و مفاهمه و درک بیشـتر با نیروهای
اجتماعی دارد.
بجـای " فنالنـدی شـدن " زمـان جنگ سـرد که نوعی طعنه محسـوب
و انتخابـی ناگزیـر در برابـر تقدیـری محتـوم بـود ،اکنـون مـی تـوان بـا
گسـترش دیـد از راه فنالندی و تجربه فنالندی توسـعه سـخن گفت .راه
فنالنـدی یعنـی توسـعه شـادمانه و رضایت بخـش .بی گمان دربررسـی
ایـن مسـیر ،مدیریـت سیاسـی وعقالنیتـی که تـوان تبدیـل تهدیدها به
فرصـت را دارد ،جـای ویـژه ای دارد.
وفـاق اجتماعـی بعنـوان ابـزاری که امـکان مفاهمـه میان دولـت وملت
رامیسـر مـی کنـد ،بخشـی بـه هنر ایـن مدیریـت باز مـی گردد.
فنالندیهـای صلـح جـو ،به معنـای واقعی وطن پرسـت هم هسـتند .انها
درجنـگ زمسـتان در سـال 1940شـش مـاه بـه امیـد رسـیدن کمـک
از سـوی متحـدان غربـی ،دربرابـر تهاجم ارتش سـرخ ایسـتادند و نشـان
دادنـد پـای جنـگ بـه میـان ایـد ،اهـل مبـارزه جانانـه هسـتند ،حتـی
درجنگـی نابرابـر با یکـی از بزرگترین ارتش های عالم .امـا هنر " پیروزی
بـدون جنـگ " اسـت .وقتی بتوان غم را به شـادی تبدیل کـرد ،می توان
مصالحـه را هـم بـه مبارزه تبدیـل کرد.
از چهارراه مختاری
تا جاده کرج
هدف گذاری رشد صنعتی در ۱۴۰۱
بـه رضـا قلـی بـرای یافتن پاسـخ ایـن پرسـش مهم و اساسـی،
سـر در تاریـخ و فرهنـگ و ادبیـات و اسـطوره هـای چنـد هزار
سـاله ایـران فـرو کـرد و نتیجـه این تاملات او ،نگارش دو ،سـه
اثـر مهم و قابل اعتنا شـد کـه موثر هم افتـاد .کتابهای «جامعه
شناسـی خودکامگـی» و « جامعـه شناسـی نخبـه کشـی» او از
معـدود کتابهـای علوم انسـانی اسـت که دسـت کـم در دو دهه
گذشـته ،همـه سـاله تجدیـد چاپ شـده اند.
رضاقلـی بـه مفهـوم متعارف ،نـه مورخ بـود ،نه جامعه شـناس،
نه سیاسـت پژوه و نه اسـطوره شـناس .اما نوشـته ها و اندیشـه
هـای او محـل تالقـی همـه ایـن رشـته هـا بـود .سیاسـت را به
جامعـه ربـط می داد ،اقتصـاد را از معبر تاریخ پـی می گرفت و
تاریـخ را در اسـطوره ها می جسـت.
بـه نظـر او ،حـال امـروز ما اسـتمرار احـواالت دیروز ماسـت« :
هیـچ جامعـه ای نمـی توانـد بـدون تاثیـر پذیری از گذشـته ی
خـود ادامـه حیات دهـد.»...
او شـخصیت اکادامیـک و دانشـگاهی هـم نداشـت کـه صرفـا
درصددمقاله بازی و کتاب سـازی و پرکردن ارشـیوها و کسـب
رتبـه و رزومه باشـد .بـرای او پژوهش کردن شـغل و حرفه نبود،
دغدغـه ای انسـانی ،اخالقـی و ملـی و صحنه ای از مبـارزه بود.
شـاید اگـر او هـم بسـان صدها عضو هیـات علمی و دانشـگاهی
کشـور ،دلش در گروه مرتبه علمی و دسـتش زیر سـاطور هیات
جـذب و گزینـش و انتظامـات مـی بـود ،چنیـن اثـاری اساسـا
خلـق نمـی شـد و صرفـا کوشـنده مطیـع در جبهه دانشـیاری
و اسـتادتمامی باقـی می ماند
علـی رضـا قلـی میـوه و ثمـره ای از تجربـه هـای سـخت مردم
ایـران نیـز بود .مثل دههـا نفر از کنشـگران و روشـنفکران دهه
50شمسـی ،دلمشـغولی اش سـقوط شـاه بود ،او هـم فکر می
کـرد کـه با رفتـن حاکـم خودکامه ،بسـاط خودکامگـی در این
سـرزمین پـر ماجـرا جمـع مـی شـود ،از اینـرو ،درس و مشـق
دوره دکتـری در فرانسـه را ناتمـام گذاشـت تـا از قطـار انقلاب
57جـا نماند.
انقالبیـون باورمنـد و صاحـب
بقیـه
مثـل
هـم
سـالی
او چنـد
ِ
منصـب ( در وزارت کشـور و نفـت و پسـت) در کار مهندسـی
ارزش هـا و بـه صـف کردن و خوشـبخت کـردن مردم بـود .هم
بسـته مهـدی بـازرگان و دلبسـته قهرمانانـی چون قائـم مقام و
نظرات خود را در خصوص محتوای نشریه به ایمیل ما ارسال کنید
امیرکبیـر و مصـدق نیـز بود .سـالها طول کشـید تـا رضاقلی به
خود امد و مسـائل و مباحث توسـعه و عقب ماندگی ایران را از
همـان جایـی پی گرفت که دیگـران وانهاده بودنـد .و فهمید که
منتظـر قهرمانـان و پادشـاهان همـه فن حریـف و نجات بخش
مانـدن ،وقـت تبـاره کردن اسـت .همـه ایرانیـان اگـر بخواهند،
مـی تواننـد قهرمـان باشـند و هـر روزشـان مـی تواند یـک روز
مهم تاریخی باشـد
رضاقلـی باور داشـت که ریشـه عقب ماندگی در نهـاد اجتماعی
و تاریخـی و فرهنگـی ماسـت .مـی گفـت « :کشـورهامان چون
از تجمـع مـا پدیـد امـده انـد ،همـان هسـتند که ما هسـتیم .
قوانیـن واحکامشـان بـر مبنای طبایع مـا ،واعمال شـان کردار
زشـت و زیبـای ماسـت در مقیاسـی بـس بـزرگ تـر »...او برای
شـناخت پیچیدگـی هـا و در هـم تنیدگـی هـای اجتماعـی و
سیاسـی جامعـه امـروز ایـران ،از گذشـته هـای دو و از اسـاطیر
ایرانـی شـروع کـرد و به سـراغ طهمورث و جمشـید و ضحاک
ر فت
البته اندیشـه ها و باورهای رضاقلی در باره ریشـه های فرهنگی
و اجتماعـی عقـب ماندگـی ایران ،بی سـابقه نبود .رگـه هایی از
انچـه او مـی گفت در نوشـته ها فریزر و خنجی و احمد اشـرف
و زونیـس و گراهـام فولـر و سـعیدی سـیرجانی و غیـره وجود
داشـت اما رضاقلـی از این حرفهای به ظاهر تکـراری و پراکنده،
یـک صورتبنـدی نظری منسـجم ارائه کـرد؛ انهم با ان سـبک
نوشـتاری فاخـری که یـاداور متون ابوالفضل بیهقی بود .بسـیار
اسـتوار و محکم و باورمند می نوشـت و سلامت و صداقت ذاتی
او هـم بـاور پذیـری و اثـر گـذاری ایـن نوشـته هـا را دو چندان
مـی کرد.
اکنـون ما در سـوگ پژوهشـگری درمند و درد شـناس به سـر
مـی بریـم و زمـان نقـد نوشـته هـای او نیسـت .بـا همـه اینها،
توجـه بیـش از حـد رضـا قلـی بـه جامعـه در مباحث توسـعه،
نبایـد مـا را از اهمیـت نهـاد حکومـت و حکمرانـی در زوال و
پیشـرفت جوامـع معاصـر غافـل کند.
هـر چنـد ایـن سـخن او را بایـد با طلا نوشـت « :مردمی که
فرهنـگ روابـط اجتماعیشـان در سـاختارکلی با نظام سیاسـی
حاکـم یکـی اسـت ،هـرگاه علیـه ظلـم حاکـم قیام کننـد و به
حکومـت برسـند ،جز ادامه کار گذشـتگان و شـاید بدتـر از ان،
کار دیگـری نمی توانند بکننـد.»...
دام اینشتلونگ
در تصمیم گیری
پژوهشـگران یـک ازمایـش را بـا
شـطرنج بازان ترتیب دادنـد .در این
ازمایـش ،اگاهانه شـطرنج بـازان در
موقعیتـی از بـازی قـرار گرفتند که
معـروف اسـت بـه زنجیـره کیـش
و مـات پنـج مرحلـه ای .البتـه در
ان موقعیـت ،شـطرنج بـازان گزینه
دیگـری بـرای بـردن داشـتند کـه
کمتـر معـروف بـود امـا در سـه
مرحلـه بـه مـات منجـر مـی شـد.
بیشتر شـطرنج بازان ،رشـته اشناتر
پنـج مرحلـه ای را انتخـاب کردنـد.
بعـد از مصاحبه ای که بالفاصله بعد
از بـازی صـورت گرفـت ،مشـخص
نشـد که چرا شـطرنج بازان از گزینه
سـاده تـر ،صـرف نظـر کردنـد.
پژوهشـگران تصمیـم گرفتنـد
کـه ایـن بـار حرکـت چشـم هـای
بازیگـران را بـا یـک دوربیـن مادون
قرمز دنبـال کنند .یـک نکته جالب
کشـف شـد :نگاه خیره بازیگـران از
خانـه هایـی که به عنوان رشـته پنج
مرحلـه ای تشـخیص داده بودنـد،
تـکان نخـورد حتی بـا وجـود اینکه
بـه انهـا یـاداوری شـد کـه گزینـه
هـای بهتـری هـم وجـود دارد .امـا
شـطرنج بـازان نسـبت بـه گزینـه
سـاده تـر ،کـور شـده بودنـد.
روانشناسـان از دهـه ۱۹۴۰ایـن
پدیـده را اثر اینشـتلونگ نامیـده اند
و با ان اشـنا هسـتند .بـر طبق این
اثـر ،مغـز مـا بـرای راه حـل هـای
اشـنا و قابـل اطمینـان ،ارجحیـت
قائـل اسـت تـا گزینـه های نااشـنا.
ازمایـش های متعـدد در حوزه های
مختلـف نیـز انجـام داده اند تـا این
نظریـه را در حـوزه هـای مختلـف
بیازماینـد .انچه که اثر اینشـتلونگ
را دشـوار مـی کنـد ایـن اسـت کـه
اکثـر مـردم اصال با این پدیده اشـنا
نیسـتند .مـا معتقدیم که بـا ذهنی
بـاز بـه مسـائل نـگاه مـی کنیم.
امـا مغـز ما بـه صـورت ناخـوداگاه،
توجـه مـا را به دانـش و تجربه قبلی
ما سـوق مـی دهد.
هـر اطالعاتـی کـه بـا راه حـل هـا
یـا تئـوری هایـی کـه مـا بـه ان ها
عـادت داریم ،تطابق نداشـته باشـد،
کنـار گذاشـته می شـود.
ایـن منجـر بـه ایـن مـی شـود کـه
پزشـکان ،تشـخیص های نادرسـت
بدهنـد و قاضـی هـا ،حکـم هایـی
بدهنـد کـه در راسـتای حکـم های
قبلـی باشـد و ...
همـه ما مسـتعد افتـادن در این دام
و متعاقـب ان ،اتخـاذ تصمیـم های
نادرسـت در عرصه های مختلف کار
و زندگی هسـتیم.
یکـی از راه هـای رهایـی از ایـن
عارضـه ،اندیشـیدن مسـتمر به این
سـئوال اسـت که" :ایـا روش بهتر و
متفـاوت تـری بـرای انجام ایـن کار
وجـود دارد؟" تفکـر متفـاوت ،خارج
از چارچـوب و فراتـر از الگوهای رایج
مـی تواند راهگشـا باشـد.
شـجاعت در بـه چالـش کشـیدن
روش هـای رایـج و زیرسـئوال
بـردن انهـا ،مقدمـه رهایـی از دام
اینشـتلونگ در تصمیم گیری است.
info@eghtesadbazar.ir صفحه 8
Weeklynavasan
هفته نامه
سال هشتم
شماره دویست و هفت
۱۶فروردین ۱۴۰۱
۳رمضان 1443
5 April 2022
no 207
صاحب امتیاز و مدیر مسئول :مجید محققیان
زیر نظر شورای سردبیری
ادرس :اصفهان ،خیابان هشت بهشت غربی
ساختمان افتاب ،طبقه اول ،واحد ۶
صندوق پستی8158981865 :
صفحه ارایی :ازاده تحویلیان
تلفن031-32617859 :
چاپ :پیام رسانه
پیامبر اکرم (ص)
ایمان دو نیم است نیمی از ان شکیبایی و
نیمی دیگر سپاسگزاری است.
توزیع:ارمان پخش
شمــاره
دویست و هفت
Various
www.eghtesadbazar.ir
توسعه پایدار
تورم ۶۲درصدی در انتظار ترکیه
سایه جغرافیای سیاسی برموقعیت یک کشور کوچک؛
بر اساس نظرسنجی رویترز از تحلیلگران ،نرخ تورم در ترکیه که اخیرا با افزایش
قیمت گاز و دیگر کاالها در پی تهاجم روسیه به اوکراین باز هم افزایش یافته است،
انتظار می رود در ماه مارس به ۶۱ /۵درصد برسد .به گزارش رویترز ،شرکت دولتی
واردکننده انرژی ترکیه موسوم به بوتاس ،BOTASپنج شنبه شب اعالم کرد که
قیمت گاز طبیعی برای تاسیسات صنعتی را ۵۰درصد و برای خانوارها را ۳۵درصد
افزایش داده است.
فنالند :ملکه "خوشحالی" جهان
یادنامه
فنالنـد در حالـی بـرای پنجمیـن سـال پیاپـی ،عنـوان
خوشـحال تریـن کشـور جهـان را به خـود اختصـاص داد،
که بـه نظر می رسـد همـه معیارهـای الزم برای افسـردگی
را داراسـت .تابسـتانهای ان کوتـاه و زمسـتانهایش سـرد و
طوالنی اسـت .در برخـی مناطق ،تابسـتانها خورشـید اصال
غـروب نمـی کند و شـب مثل روز روشـن اسـت .در حالیکه
در زمسـتان ماهها خورشـید اصال طلوع نمی کنـد و تاریکی
مطلـق حاکم اسـت.
دکتــر رضــا تهرانچــی،
کارافریــن برتــر ایرانی و
خالق بیســکوئیت مادر روز
شنبه ششــم فروردین ماه
۱۴۰۱در ۹۹سالگی چشم
از جهان فرو بست .تهرانچی
نام خود را با برند «ویتانا» و
«بیسکوئیت مادر» در ضمیر ایرانیان ماندگار کرد.
این کارافرین در ســال ۱۳۰۲در کاشــان دیده به جهان
گشــود ،تحصیالت ابتدایی را در مشــهد گذراند و برای
سپری کردن مقطع متوســطه ،راهی دارالفنون شد .شم
کارافرینــی و اســتقالل از همیــن دوران در نهاد رضای
جوان پدیدار شــد و او در محله امیریــه ،کالس اموزش
ماشین نویسی تاسیس کرد.
در ســال ۱۳۲۰بعد از اخذ دیپلم دبیرســتان در رشــته
دندانپزشکی دانشگاه تهران پذیرفته شد و در سال ۱۳۲۷
پس از دریافت دکترای دندانپزشــکی ،مطــب خود را در
چهارراه مختاری دایر کرد .تهرانچی به واسطه تاثیری که
از دکتر هاوزر امریکایی ،نویسنده کتاب روش های مختلف
تغذیه و طول عمر گرفته بود ،به حوزه تغذیه عالقمند شد
و قابلیت های خود را در ایــن حوزه محک زد و تولید نوعی
بیسکوئیت را طبق فرمول دکتر هاوزر اغاز کرد.
نقطه اغاز فعالیــت او ،تولید بیســکوئیت هایی از مالس
و جوانه گندم بود کــه در قنادی های مختلــف امیریه و
در گردهمایی مدیران ارشد وزارت صمت ،سید رضا فاطمی امین گفت :بر اساس برنامه ریزی انجام
شده به دنبال تحقق رشد ۱۲ /۵درصدی حوزه صنعت و ۱۰درصدی بخش معادن و تجارت در
سال ۱۴۰۱هستیم .وزیر صمت تاکید کرد :رویکرد اصلی وزارت صمت ،مدیریت یکپارچه با
امکان بهره برداری حداکثری از تمام ظرفیت نیروهای موجود است .وی تصریح کرد :ماموریت
تعریف شده برای طراحی و اجرای این سامانه یکپارچه سازی مدیریت و ساماندهی درگاه های
ارتباطی و پاسخگویی به درخواست ها و نیازهای ذی نفعان بخش صنعت ،معدن تجارت است.
تجربه
نگاره
ببینیدماشینصفرخریدیم
چهشد؟!
مهدی عزیزی
بهارستان به فروش می رسید .تهرانچی با وامی به مبلغ ۳۰
هزار تومان زمینی در جاده کرج خریداری کرد تا در سال
۱۳۳۲کارخانه ای برای تولید انواع بیســکوئیت بنا کند.
بدین ترتیب محصوالتی چون بیسکوئیت مادر ،بیسکوئیت
پتی بور و نان ســوخاری ویتانا به عنوان تولیداتی مکانیزه،
راهی بازار شــدند .فرمول بیســکوئیت مادر به مرور زمان
شــکل گرفت اما هیچ کارخانه ای نمی توانست مانند ان را
تولید کند.
برای این بیســکوئیت شــعار «مهــر مادر ،شــیر مادر،
بیســکوئیت مــادر» برگزیده شــد و گفته می شــود که
بیسکوئیت مادر یک مکمل کامل غذایی بود که پیشنهاد
می شــد همه افراد مصرف کنند .حتی بسیاری پزشکان
کودک به مادران توصیه می کردند از شش ماهگی به همراه
شیر به نوزادان خود بیسکویت مادر بدهند .کارخانه ویتانا
اولین کارخانه ای بود که روی بیســـکوئیت هایش تاریخ
مصرف می گذاشــت و تهرانچی بود که موسسه استاندارد
را قانع کرد تا درج تاریخ مصرف روی بسته های بیسکوئیت
در شمار ضوابط اســتاندارد محصوالت غذایی قرار گیرد.
کارخانجات ویتانا ،بعد از انقالب به بنیاد پانزده خرداد داده
شد اما در سال ۱۳۸۷به بخش خصوصی واگذار شد.
رضــا تهرانچی در پنجمیــن دوره جشــنواره کارافرینی
امین الضرب اتــاق بازرگانی تهران که در اســفند ۱۳۹۹
برگزار شد ،لوح و نشــان امین الضرب را به پاسداشت یک
عمر فعالیت کسب کرد.
نخبه کشی
علی رضاقلی چه می خواست بگوید ؟
دغدغـه و پرسـش مهم مرحـوم علی رضـا قلی این
بـود که چـرا مـردم ایـران هرچه بیشـتر مـی دوند،
کمتـر می رسـند؟ چـرا ما توسـعه پیدا نمـی کنیم و
بـه رغم انهمـه جنبش و خیزش سـهمگین و خونین،
از چرخـه خودکامگـی و عقب ماندگـی خالصی نمی
یابیم ؟
قاسم خرمی
بیشـتر خـاک فنالنـد لم یزرع اسـت و انقلاب های طبیعـی در میلیونها
سـال قبـل ،خـاک حاصلخیـز ان را بـا خود برده اسـت .سـه چهـارم این
کشـور را جنگلهـای تونـدرا و تایـگا تشـکیل می دهنـد و مـرد م ناچارند
بـا کشـت بهینه ،غـذای خـود را از انـدک خاک قابل کشـاورزی بدسـت
بیاورند.
بـه لحـاظ جغرافیـای سیاسـی ،موقعیـت ایـن کشـور کوچـک ،خطیر و
پردردسـر اسـت .سایه همسایه بزرگتر یعنی روسـیه و مطامع ژئوپولتیک
ان همیشـه بر سـر ان اسـت .مهم نیسـت چه کسـی در مسـکو بر سـر
کار اسـت ،تزارها ،بلشـویک ها و یا دار و دسـته پوتین! حسـاب کتابهای
اسـتراتژیک همه یکسـان اسـت و از منطقی مشـابه پیرو می کند :فنالند
در خـط مقدم شـرق و غرب قـرار دارد و انقدر به سـن پترزبورگ نزدیک
اسـت کـه در صـورت جنگ هر نیـروی مهاجمی بـه راحتی مـی تواند از
انجـا پایتخـت تزارهـا و دومیـن شـهر روسـیه را تهدیـد کند .ایـن بدین
معناسـت که ترجیح اسـتراتژیک مسـکو همیشـه این اسـت که فنالند را
بـه عنوان خاکریز دفاعی داشـته باشـد.
بـا ایـن وضع فنالند در ابتدای قرن بیسـت ،اسـتقاللش را از دهـان اژدها
بیـرون اورد و در طـول جنـگ سـرد هم بـا اتخاذ یک سیاسـت ظریف با
لطایف الحیل کوشـید ،توسـط مسکو بلعیده نشود .سـویه اصلی سیاست
بازدارندگـی فنالنـد مبتنـی بر اعتماد سـازی و اطمینان بخشـی بود .این
کشـور ماهیتـا غربـی هـم دمکراسـی داشـت و هـم اقتصـاد بـازار ،اما در
انتخاباتهـا فضـا بـه گونـه ای مهیـا می شـد کـه نیروهـای ضد مسـکو و
احـزاب دسـت راسـتی ،سـکان قـدرت را بـه دسـت نگیرنـد ،تا گـزک به
دست مسـکو نیفتد.
ایـن رویـه انقـدر جا افتـاد که اصطلاح " فنالندی شـدن " همـان زمان
بـاب شـد .فنالنـدی شـدن یعنـی وفـاداری بـه هنجارهـای دمکراتیک و
مقتضیـات بـازار ازاد در عیـن بی طرفی اسـتراتژیک میان غرب و شـرق.
صـد البتـه ایـن بی طرفی مسـتلزم قـدری کج و کولـه کردن هـر دو بود:
هم دمکراسـی قدری دسـتکاری می شـد و هم در تجارت خارجی ،سـهم
ویـژه روس هـا حفـظ مـی شـد .قسـمی تشـویق و تطمیـع بـرای اینکه
خیـال های بـد را از سـر درکند!
ایـن سیاسـت امـروز هـم به نحـوی ادامـه دارد .مناقشـه بر سـر عضویت
فنالنـد در ناتـو پایـان نیافتـه و از قضـا اکثریـت مـردم بـر اسـاس درک
عمیقـی کـه از منافـع ملـی دارنـد موافـق ورود به ایـن اتحادیه نیسـتند.
این نکته ای اسـت که میان مردم و سیاسـتمداران بر سـر ان در سـطح
وسـیعی اجمـاع وجـود دارد ،مثلا مردم در زمـان جنگ سـرد نیک اگاه
بودنـد کـه تحدید دمکراسـی و اعطای برخی مشـوقهای مالی به روسـیه،
ابـزاری در دسـت سیاسـتمداران بـرای تحکیـم قـدرت و ثـروت انـدوزی
نیسـت ،بلکـه بهایی اسـت کـه باید بـرای اسـتقالل کشورشـان بپردازند.
البتـه پـس از حملـه غیرمترقبـه پوتین بـه اوکراین ،مـزاج مـردم در این
زمینه عوض شـده اسـت.
در دهـه هـای اخیر فنالند رشـد اقتصادی مـداوم و سـریعی را طی کرده
و به کشـوری صنعتی تبدیل شـده اسـت .مجموعه صنعتی نوکیا ،برندی
بـود کـه در دهـه نـود نـام فنالنـد را با انقلاب دیجیتـال و تمـدن دانش
بنیـان عجیـن کـرد .رشـد اقتصـادی فنالند به معنـای واقعـی کلمه یک
توسـعه متـوازن اسـت و دربرگیرنـده تمـام چیزهایی که اسـباب رضایت
جوامـع را فراهـم مـی سـازد :از نبـود فسـاد گرفته ،تـا امـوزش و درمان
رایـگان و قـوه قضائیـه مسـتقل و دمکراسـی راسـتین و امیـد بـه اینده.
بـه همـه اینهـا باید رهبـری زنانـه و جوان فنالنـد را هم افزود که نقشـی
سـترگ در تلطیف مدیریت سیاسـی و مفاهمه و درک بیشـتر با نیروهای
اجتماعی دارد.
بجـای " فنالنـدی شـدن " زمـان جنگ سـرد که نوعی طعنه محسـوب
و انتخابـی ناگزیـر در برابـر تقدیـری محتـوم بـود ،اکنـون مـی تـوان بـا
گسـترش دیـد از راه فنالندی و تجربه فنالندی توسـعه سـخن گفت .راه
فنالنـدی یعنـی توسـعه شـادمانه و رضایت بخـش .بی گمان دربررسـی
ایـن مسـیر ،مدیریـت سیاسـی وعقالنیتـی که تـوان تبدیـل تهدیدها به
فرصـت را دارد ،جـای ویـژه ای دارد.
وفـاق اجتماعـی بعنـوان ابـزاری که امـکان مفاهمـه میان دولـت وملت
رامیسـر مـی کنـد ،بخشـی بـه هنر ایـن مدیریـت باز مـی گردد.
فنالندیهـای صلـح جـو ،به معنـای واقعی وطن پرسـت هم هسـتند .انها
درجنـگ زمسـتان در سـال 1940شـش مـاه بـه امیـد رسـیدن کمـک
از سـوی متحـدان غربـی ،دربرابـر تهاجم ارتش سـرخ ایسـتادند و نشـان
دادنـد پـای جنـگ بـه میـان ایـد ،اهـل مبـارزه جانانـه هسـتند ،حتـی
درجنگـی نابرابـر با یکـی از بزرگترین ارتش های عالم .امـا هنر " پیروزی
بـدون جنـگ " اسـت .وقتی بتوان غم را به شـادی تبدیل کـرد ،می توان
مصالحـه را هـم بـه مبارزه تبدیـل کرد.
از چهارراه مختاری
تا جاده کرج
هدف گذاری رشد صنعتی در ۱۴۰۱
بـه رضـا قلـی بـرای یافتن پاسـخ ایـن پرسـش مهم و اساسـی،
سـر در تاریـخ و فرهنـگ و ادبیـات و اسـطوره هـای چنـد هزار
سـاله ایـران فـرو کـرد و نتیجـه این تاملات او ،نگارش دو ،سـه
اثـر مهم و قابل اعتنا شـد کـه موثر هم افتـاد .کتابهای «جامعه
شناسـی خودکامگـی» و « جامعـه شناسـی نخبـه کشـی» او از
معـدود کتابهـای علوم انسـانی اسـت که دسـت کـم در دو دهه
گذشـته ،همـه سـاله تجدیـد چاپ شـده اند.
رضاقلـی بـه مفهـوم متعارف ،نـه مورخ بـود ،نه جامعه شـناس،
نه سیاسـت پژوه و نه اسـطوره شـناس .اما نوشـته ها و اندیشـه
هـای او محـل تالقـی همـه ایـن رشـته هـا بـود .سیاسـت را به
جامعـه ربـط می داد ،اقتصـاد را از معبر تاریخ پـی می گرفت و
تاریـخ را در اسـطوره ها می جسـت.
بـه نظـر او ،حـال امـروز ما اسـتمرار احـواالت دیروز ماسـت« :
هیـچ جامعـه ای نمـی توانـد بـدون تاثیـر پذیری از گذشـته ی
خـود ادامـه حیات دهـد.»...
او شـخصیت اکادامیـک و دانشـگاهی هـم نداشـت کـه صرفـا
درصددمقاله بازی و کتاب سـازی و پرکردن ارشـیوها و کسـب
رتبـه و رزومه باشـد .بـرای او پژوهش کردن شـغل و حرفه نبود،
دغدغـه ای انسـانی ،اخالقـی و ملـی و صحنه ای از مبـارزه بود.
شـاید اگـر او هـم بسـان صدها عضو هیـات علمی و دانشـگاهی
کشـور ،دلش در گروه مرتبه علمی و دسـتش زیر سـاطور هیات
جـذب و گزینـش و انتظامـات مـی بـود ،چنیـن اثـاری اساسـا
خلـق نمـی شـد و صرفـا کوشـنده مطیـع در جبهه دانشـیاری
و اسـتادتمامی باقـی می ماند
علـی رضـا قلـی میـوه و ثمـره ای از تجربـه هـای سـخت مردم
ایـران نیـز بود .مثل دههـا نفر از کنشـگران و روشـنفکران دهه
50شمسـی ،دلمشـغولی اش سـقوط شـاه بود ،او هـم فکر می
کـرد کـه با رفتـن حاکـم خودکامه ،بسـاط خودکامگـی در این
سـرزمین پـر ماجـرا جمـع مـی شـود ،از اینـرو ،درس و مشـق
دوره دکتـری در فرانسـه را ناتمـام گذاشـت تـا از قطـار انقلاب
57جـا نماند.
انقالبیـون باورمنـد و صاحـب
بقیـه
مثـل
هـم
سـالی
او چنـد
ِ
منصـب ( در وزارت کشـور و نفـت و پسـت) در کار مهندسـی
ارزش هـا و بـه صـف کردن و خوشـبخت کـردن مردم بـود .هم
بسـته مهـدی بـازرگان و دلبسـته قهرمانانـی چون قائـم مقام و
نظرات خود را در خصوص محتوای نشریه به ایمیل ما ارسال کنید
امیرکبیـر و مصـدق نیـز بود .سـالها طول کشـید تـا رضاقلی به
خود امد و مسـائل و مباحث توسـعه و عقب ماندگی ایران را از
همـان جایـی پی گرفت که دیگـران وانهاده بودنـد .و فهمید که
منتظـر قهرمانـان و پادشـاهان همـه فن حریـف و نجات بخش
مانـدن ،وقـت تبـاره کردن اسـت .همـه ایرانیـان اگـر بخواهند،
مـی تواننـد قهرمـان باشـند و هـر روزشـان مـی تواند یـک روز
مهم تاریخی باشـد
رضاقلـی باور داشـت که ریشـه عقب ماندگی در نهـاد اجتماعی
و تاریخـی و فرهنگـی ماسـت .مـی گفـت « :کشـورهامان چون
از تجمـع مـا پدیـد امـده انـد ،همـان هسـتند که ما هسـتیم .
قوانیـن واحکامشـان بـر مبنای طبایع مـا ،واعمال شـان کردار
زشـت و زیبـای ماسـت در مقیاسـی بـس بـزرگ تـر »...او برای
شـناخت پیچیدگـی هـا و در هـم تنیدگـی هـای اجتماعـی و
سیاسـی جامعـه امـروز ایـران ،از گذشـته هـای دو و از اسـاطیر
ایرانـی شـروع کـرد و به سـراغ طهمورث و جمشـید و ضحاک
ر فت
البته اندیشـه ها و باورهای رضاقلی در باره ریشـه های فرهنگی
و اجتماعـی عقـب ماندگـی ایران ،بی سـابقه نبود .رگـه هایی از
انچـه او مـی گفت در نوشـته ها فریزر و خنجی و احمد اشـرف
و زونیـس و گراهـام فولـر و سـعیدی سـیرجانی و غیـره وجود
داشـت اما رضاقلـی از این حرفهای به ظاهر تکـراری و پراکنده،
یـک صورتبنـدی نظری منسـجم ارائه کـرد؛ انهم با ان سـبک
نوشـتاری فاخـری که یـاداور متون ابوالفضل بیهقی بود .بسـیار
اسـتوار و محکم و باورمند می نوشـت و سلامت و صداقت ذاتی
او هـم بـاور پذیـری و اثـر گـذاری ایـن نوشـته هـا را دو چندان
مـی کرد.
اکنـون ما در سـوگ پژوهشـگری درمند و درد شـناس به سـر
مـی بریـم و زمـان نقـد نوشـته هـای او نیسـت .بـا همـه اینها،
توجـه بیـش از حـد رضـا قلـی بـه جامعـه در مباحث توسـعه،
نبایـد مـا را از اهمیـت نهـاد حکومـت و حکمرانـی در زوال و
پیشـرفت جوامـع معاصـر غافـل کند.
هـر چنـد ایـن سـخن او را بایـد با طلا نوشـت « :مردمی که
فرهنـگ روابـط اجتماعیشـان در سـاختارکلی با نظام سیاسـی
حاکـم یکـی اسـت ،هـرگاه علیـه ظلـم حاکـم قیام کننـد و به
حکومـت برسـند ،جز ادامه کار گذشـتگان و شـاید بدتـر از ان،
کار دیگـری نمی توانند بکننـد.»...
دام اینشتلونگ
در تصمیم گیری
پژوهشـگران یـک ازمایـش را بـا
شـطرنج بازان ترتیب دادنـد .در این
ازمایـش ،اگاهانه شـطرنج بـازان در
موقعیتـی از بـازی قـرار گرفتند که
معـروف اسـت بـه زنجیـره کیـش
و مـات پنـج مرحلـه ای .البتـه در
ان موقعیـت ،شـطرنج بـازان گزینه
دیگـری بـرای بـردن داشـتند کـه
کمتـر معـروف بـود امـا در سـه
مرحلـه بـه مـات منجـر مـی شـد.
بیشتر شـطرنج بازان ،رشـته اشناتر
پنـج مرحلـه ای را انتخـاب کردنـد.
بعـد از مصاحبه ای که بالفاصله بعد
از بـازی صـورت گرفـت ،مشـخص
نشـد که چرا شـطرنج بازان از گزینه
سـاده تـر ،صـرف نظـر کردنـد.
پژوهشـگران تصمیـم گرفتنـد
کـه ایـن بـار حرکـت چشـم هـای
بازیگـران را بـا یـک دوربیـن مادون
قرمز دنبـال کنند .یـک نکته جالب
کشـف شـد :نگاه خیره بازیگـران از
خانـه هایـی که به عنوان رشـته پنج
مرحلـه ای تشـخیص داده بودنـد،
تـکان نخـورد حتی بـا وجـود اینکه
بـه انهـا یـاداوری شـد کـه گزینـه
هـای بهتـری هـم وجـود دارد .امـا
شـطرنج بـازان نسـبت بـه گزینـه
سـاده تـر ،کـور شـده بودنـد.
روانشناسـان از دهـه ۱۹۴۰ایـن
پدیـده را اثر اینشـتلونگ نامیـده اند
و با ان اشـنا هسـتند .بـر طبق این
اثـر ،مغـز مـا بـرای راه حـل هـای
اشـنا و قابـل اطمینـان ،ارجحیـت
قائـل اسـت تـا گزینـه های نااشـنا.
ازمایـش های متعـدد در حوزه های
مختلـف نیـز انجـام داده اند تـا این
نظریـه را در حـوزه هـای مختلـف
بیازماینـد .انچه که اثر اینشـتلونگ
را دشـوار مـی کنـد ایـن اسـت کـه
اکثـر مـردم اصال با این پدیده اشـنا
نیسـتند .مـا معتقدیم که بـا ذهنی
بـاز بـه مسـائل نـگاه مـی کنیم.
امـا مغـز ما بـه صـورت ناخـوداگاه،
توجـه مـا را به دانـش و تجربه قبلی
ما سـوق مـی دهد.
هـر اطالعاتـی کـه بـا راه حـل هـا
یـا تئـوری هایـی کـه مـا بـه ان ها
عـادت داریم ،تطابق نداشـته باشـد،
کنـار گذاشـته می شـود.
ایـن منجـر بـه ایـن مـی شـود کـه
پزشـکان ،تشـخیص های نادرسـت
بدهنـد و قاضـی هـا ،حکـم هایـی
بدهنـد کـه در راسـتای حکـم های
قبلـی باشـد و ...
همـه ما مسـتعد افتـادن در این دام
و متعاقـب ان ،اتخـاذ تصمیـم های
نادرسـت در عرصه های مختلف کار
و زندگی هسـتیم.
یکـی از راه هـای رهایـی از ایـن
عارضـه ،اندیشـیدن مسـتمر به این
سـئوال اسـت که" :ایـا روش بهتر و
متفـاوت تـری بـرای انجام ایـن کار
وجـود دارد؟" تفکـر متفـاوت ،خارج
از چارچـوب و فراتـر از الگوهای رایج
مـی تواند راهگشـا باشـد.
شـجاعت در بـه چالـش کشـیدن
روش هـای رایـج و زیرسـئوال
بـردن انهـا ،مقدمـه رهایـی از دام
اینشـتلونگ در تصمیم گیری است.
info@eghtesadbazar.ir صفحه 8