هفته نامه صدای خاک شماره 11

‫ﻣﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ﮐﺸﺎورزى ﺻﺪاى ﺧﺎک‬ ‫ﺷـﻤـﺎره ﯾﺎزدﻫﻢ دى ﻣـﺎه‪98‬‬ ‫ﻗﯿﻤﺖ‪ 10000:‬ﺗﻮﻣﺎن‬ ‫ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ درﺑاره ﮔﯿاﻫان داروﯾﯽ‬ ‫رﻫﺎﯾﻰ از ﻃﺎﺳﻰ ﺑﺎ ﮔﯿﺎﻫﺎن داروﯾﻰ‬ ‫ﭘﺎدﺷﺎه ﮔﯿﺎﻫﺎن داروﯾﻰ را ﺑﺸﻨﺎﺳﯿﺪ‬ ‫زﻧﮓ ﺧﻄﺮ ﺑﺮاى ﻣﺤﺼﻮﻻت ﮐﺸﺎورزى‬ ‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻰﺗﻮان ﮔﯿﺎه ﭘﺰﺷﮏ ﺷﺪ؟‬ صفحه 1 ‫پوشاک‬ ‫شاپرک‬ ‫تلفن ‪55580763‬‬ ‫شاپرک در تلگرام‬ ‫‪@POSHAK_SHAPARAK_13‬‬ ‫کلی‬ ‫و جزیی‬ ‫دخترانه و‬ ‫پسرانه‬ صفحه 2 ‫بنام او‬ ‫مریم حضرتی‬ ‫مدیر مسئول‬ ‫سالمی به گرمی سالمتی و سالمی دوباره به همراهان همیشگی ماهنامه صدای خاک‬ ‫سالمتی انسان به خوراک و تغذیه او بستگی دارد‪ .‬تغذیهای که از هر نظر باید سالم باشد‬ ‫و این تغذیه از خاک به انسان میرسد محصوالتی که از دل خاک بیرون میایند و با عنوان‬ ‫کشاورزی در سفرههای مردم گذاشته میشوند و اما این محصوالت باید بدور از هر گونه‬ ‫سموم و افات باشند چرا که افات کشاورزی از بزرگترین دشمنان انسان به شمار میاید‪ .‬افات‬ ‫کشاورزی شامل سموم کشاورزی‪ ،‬علفهای هرز‪ ،‬حشرات‪ ،‬موجودات ذره بینی ونرم تنان‪،‬‬ ‫جوندگان و پرندگان میشود که با خسارت زدن به بخشهای مختلف گیاهان بخش مهمی‬ ‫از مواد غذایی انسان را از بین میبرند و عالوه بر صدمه به جسم انسان‪ ،‬زیان عمدهای هم به‬ ‫اقتصاد کشور وارد میکنند‪.‬‬ ‫از این رو باید به بخش کشاورزی اهمیت ویژهای داد چرا که این بخش هم در امر تغدیه‬ ‫و هم در امر اقتصاد کشور و خودکفایی و استقالل اقتصادی در این عرصه کمک خواهد کرد‬ ‫و یکی از اهمیتها جلوگیری از زیانهایی افات و بیماریهای مختلفی که از سوی گیاهان و‬ ‫فراوردههای گیاهی به انسان منتقل میشود‪.‬‬ ‫انچه که از گذشته شاهد ان بودهایم عنوان گیاه پزشکی در علوم کشاورزی ایران است که‬ ‫از سال ‪ ۱۳۴۲‬به جای «دفع افات و حفاظت گیاهان» مطرح شد‪ .‬گیاه پزشکی دانشی است‬ ‫که افات وعوامل بیماری زا را بررسی میکند و روشهای مدیریت خسارت این عوامل را ارائه‬ ‫میکند‪.‬‬ ‫این شماره ماهنامه صدای خاک به پروندهای درباره گیاه پزشکی و اهمیت و جایگاه ان در‬ ‫کشاورزی و جامعه میپردازد تا مضرات و محسنات ان را دریابیم و از شیوههایی که در مبارزه‬ ‫با افات و سموم موجب افزایش سطح تولیدات و بی نیازی به محصوالت کشاورزی خارجی‬ ‫میشود اطالع پیدا کنیم‪.‬‬ ‫مجدانه تقاضا داریم نقطه نظرات انتقادی و‬ ‫و کالم اخر اینکه از شما خوانندگان عزیز ّ‬ ‫دیدگاههای سازنده خود را همچنان با ما در میان بگذارید تا نویسندگان و خبرنگاران فعال در‬ ‫صدای خاک بتوانند از ان نظرات برای ارتقای سطح کمی و کیفی نشریه استفاده کنند‪.‬‬ ‫‪4‬‬ ‫انﭽه که باید درباره گیاه پزشکی بدانیم‬ ‫‪6‬‬ ‫رشته گیاهپزشکی پایه تضمین سالمت غذایی است‬ ‫دانش فناوری سالمت و گیاهان دارویی توسعه مییابد ‪7‬‬ ‫‪8‬‬ ‫رهایی از طاسی با گیاهان دارویی‬ ‫‪9‬‬ ‫فرصتهای شغلی رشته گیاهپزشکی درکسبوکار‬ ‫‪10‬‬ ‫خاک‪ ،‬بنیانی برای پوشش گیاهی کره زمین‬ ‫‪1۳‬‬ ‫زنگ خطر برای بی نشانی محصوالت کشاورزی‬ ‫‪14‬‬ ‫تعریفی مناسب برای گیاهدرمانی‬ ‫‪15‬‬ ‫نکاتی کلیدی در مورد سمپاشی مزارع و باغات‬ ‫‪16‬‬ ‫پادشاه گیاهان دارویی را بشناسید‬ ‫‪۲۲‬‬ ‫تقوت کننده های طبی خاک‬ ‫ﺻﺎﺣﺐ اﻣﺘﯿﺎز و ﻣﺪﯾﺮﻣﺴﺌﻮل‪ :‬ﻣﺮﯾﻢ ﺣﻀﺮﺗﻰ‬ ‫ﺳﺮدﺑﯿﺮ‪ :‬ﯾﻮﺳﻒ ﺧﺎﮐﯿﺎن‬ ‫وﯾﺮاﺳﺘﺎر‪ :‬ﻋﻠﯿﺮﺿﺎ اﺣﺮاﻣﯿﺎن ﭘﻮر‬ ‫محصوالت مناسب بکارید‬ ‫مباررزه با کرم سفید ریشه‬ ‫مدیریت باغ در زمستان‬ ‫روشهای کاربردی مبارزه با حشرات و جویندگان موذی‬ ‫بهترین روش کوددهی گندم‬ ‫اخبار‬ ‫ﺗﺤﺮﯾﺮﯾﻪ‪ :‬ﻣﻬﻨﺪس ﻋﻠﻰ ورﻣﺮزﯾﺎر‪ ،‬ﻣﺒﯿﻦ ﻣﻨﺘﻈﺮى‪ ،‬ﺳﻤﯿﻪ ﺳﯿﻤﯿﻦ ﻗﺪ‪ ،‬زﻫﺮه‬ ‫ﺣﺎجﺣﯿﺪرى‪ ،‬ﻣﺮﯾﻢ ﻣﺸﻬﺪىرﺿﺎ‪ ،‬ارزو ﻗﺎﺳﻤﻰ‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪ ﺟﻮاد اﻣﯿﺮى‪،‬‬ ‫اﺑﻮاﻟﻔﻀﻞ ﮐﯿﻤﯿﺎﯾﻰ‪ ،‬اﺣﻤﺪ ﺣﻀﺮﺗﻰ‪ ،‬ﻣﺴﻌﻮد رﺣﯿﻤﻰ‪ ،‬ﻣﺠﯿﺪ ﻋﺎﺻﻤﻰ و‬ ‫ﻣﮑﺮﻣﻪ ﺻﺪﯾﻖ‬ ‫‪۲۳‬‬ ‫‪۲6‬‬ ‫‪۲7‬‬ ‫‪۲8‬‬ ‫‪۲9‬‬ ‫‪۳0‬‬ ‫ﺻﻔﺤﻪ اراﯾﻰ‪ :‬ﻧﺮﮔﺲ ﺣﻀﺮﺗﻰ‬ ‫ﻣﺪﯾﺮ ﺑﺎزارﯾﺎﺑﻰ‪ :‬ﮐﺎﻣﯿﺎر ﻋﺎﺑﺪﯾﻨﻰ‬ ‫ﭼﺎپ‪ :‬ﮔﻨﺠﯿﻨﻪ ﻫﻨﺮ‬ ‫ادرس‪ :‬ﺧﯿﺎﺑﺎن اﺳﺘﺎد ﻧﺠﺎت اﻟﻠﻬﻰ‪ ،‬ﮐﻮﭼﻪ ﺧﺴﺮو‪ ،‬ﭘﻼک ‪ ، 36‬ﻃﺒﻘﻪ ﻫﻤﮑﻒ‬ ‫ﺗﻠﻔﻦ‪ 88942253:‬ﮐﺪﭘﺴﺘﻰ‪15988144811:‬‬ ‫ﻣﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ﮐﺸﺎورزى‬ ‫ﺷﻤﺎره ﯾﺎز دﻫﻢ‬ ‫دى ﻣﺎه ‪1398‬‬ ‫‪@ s e d a _ k h a k‬‬ ‫‪_ s e d a y _ k h a k‬‬ ‫ﺻﺪاى ﺧﺎک در ﺗﻠﮕﺮام‬ ‫ﺻﺪاى ﺧﺎک در اﯾﻨﺴﺘﺎﮔﺮام‬ صفحه 3 ‫گزارش‬ ‫انچه باید درباره رشته گیاه پزشکی بدانیم‬ ‫به کوشش ‪ :‬یوسف خاکیان‬ ‫رشته گیاه پزشکی از ان رشته های نوپا‪،‬‬ ‫کاربردی جذاب است که عالقمندان خود را‬ ‫جذب کرده است‪ .‬عنوان گیاه پزشکی در علوم‬ ‫کشاورزی ایران از سال هزار و سیصد و چهل‬ ‫و دو به جای «دفع افات و حفاظت گیاهان»‬ ‫مطرح شد‪ .‬به طور کلی‪ ،‬در این رشته‬ ‫تشخیص و شناسایی افات و عوامل بیماری‬ ‫گیاهان زراعی‪ ،‬باغی‪ ،‬زینتی‪ ،‬جنگلی‪ ،‬مرتعی و‬ ‫فراورده هایگیاهیوهمچنینشناختعالیم‬ ‫و چگونگی اثر افات و عوامل بیماریهای انگلی‬ ‫و غیرانگلی بر گیاهان و اشنایی کامل با اصول‬ ‫و روشهای مبارزه‪ ،‬مورد بحث قرار می گیرد‪.‬‬ ‫دانش گیاه پزشکی به جای معالجه انسان به‬ ‫حفظ و معالجه گیاهان اعم از گیاهان زراعی‪،‬‬ ‫زینتی و درختان میوه می پردازد و انچه گیاه‬ ‫را رنج می دهد و به سالمت ان صدمه می زند‪،‬‬ ‫مطالعه و بررسی می کند؛ یعنی دانشجوی‬ ‫این گرایش با افاتی که در مزرعه ها‪ ،‬انبارها‪،‬‬ ‫سیلوها و کشتی ها به بخش های مختلف گیاه‬ ‫صدمه می زند از قبیل حشرات‪ ،‬جوندگان و‬ ‫علف های هرز یا بیماری های گیاهی مانند‬ ‫قارچ ها‪ ،‬ویروس ها و باکتری ها اشنا می شود‬ ‫و نحوه سمپاشی را در مراحل مختلف رشد و‬ ‫نگهداری از گیاه و نحوه ضد عفونی انبارها را‬ ‫فرا می گیرد‪ .‬البته باید توجه داشت که انچه‬ ‫به گیاه صدمه می زند تنها بیماری نیست بلکه‬ ‫سرمازدگی‪ ،‬گرمازدگی و حتی کمبود مواد‬ ‫غذایی در خاک نیز گیاه را رنج می دهد و جزو‬ ‫‪4‬‬ ‫شماره یازدهم‬ ‫دی ماه‪98‬‬ ‫ضایعات گیاهی محسوب می شود‪ .‬از همین‬ ‫رو دانشجوی گیاه پزشکی باید موارد فوق را‬ ‫بشناسد و نحوه جلوگیری از این اسیب ها را‬ ‫بیاموزد‪.‬‬ ‫* تعریف و هدف‬ ‫در دوره کارشناسی مهندسی کشاورزی‪،‬‬ ‫عنوان گیاه پزشکی به رشته ای اطالق می شود‬ ‫که در ان علوم و فناوری درزمینه های‬ ‫شناخت افات و عوامل بیماری زای گیاهی‬ ‫و اصول و روشهای مبارزه با این عوامل‬ ‫موردبررسی قرار می گیرد‪ .‬هدف از ایجاد این‬ ‫رشته‪ ،‬تربیت کارشناسانی است که عالوه‬ ‫بر داشتن معلومات علمی و فنی کشاورزی‬ ‫عمومی‪ ،‬درزمینه گیاه پزشکی‪ ،‬علوم مربوط‬ ‫به شناخت افات و عوامل بیماری زای گیاهی‬ ‫را در حد کارشناسی به صورت نظری و عملی‬ ‫بیاموزند و با فنون و روشهای مختلف حفظ‬ ‫محصوالت کشاورزی‪ ،‬همچنین مبارزه با‬ ‫افات و بیماریهای گیاهی نیز به صورت علمی‬ ‫و کاربردی اشنایی کافی پیدا کنند تا بتوانند‬ ‫به عنوان مدرس در هنرستانهای کشاورزی‪،‬‬ ‫کارشناس اجرایی تحقیقات در مراکز پژوهشی‬ ‫کشاورزی و مدیر و مجری امور حفاظت‬ ‫گیاهان در موسسه های دولتی و خصوصی‬ ‫بخش کشاورزی خدمات شایسته ای را ارائه‬ ‫دهند‪ .‬بر اساس ایین نامه اموزشی دوره‬ ‫کارشناسی‪ ،‬طول دوره کارشناسی گیاه پزشکی‬ ‫چهار سال است و دانشجویان به طور متوسط‬ ‫ماهنامه کشاورزی‬ ‫این دوره را در همین مدت طی می کنند‪.‬‬ ‫حداکثر طول زمان تحصیل مجاز در این‬ ‫دوره شش سال و هر سال تحصیلی شامل دو‬ ‫ممیز پنج دهم سال است‪ .‬هر پنج دهم سال‬ ‫تحصیلی شامل شانزده هفته کامل اموزشی‬ ‫است‪ .‬نظام اموزشی این دوره به صورت‬ ‫واحدی است و برای هر واحد درس نظری‬ ‫در هر نیمسال شانزده ساعت اموزش کالسی‬ ‫منظور می شود‪.‬‬ ‫* توانایی های الزم‬ ‫توانایی های الزم برای داوطلبان این رشته‬ ‫و برای ادامه تحصیل در رشته گیاه پزشکی‪-‬‬ ‫با توجه به ماهیت درسهایی که در این دوره‬ ‫تدریس می گردد‪ -‬داوطلب باید عالقه مند‬ ‫به علوم زیست شناسی بویژه علوم مربوط به‬ ‫گیاه شناسی و کشاورزی باشد و با توجه به این‬ ‫که اغلب درسها دارای کار عملی در ازمایشگاه‬ ‫و یا در مزرعه است بنابراین داوطلب باید به‬ ‫کار در ازمایشگاه و مزرعه عالقه داشته باشد‪،‬‬ ‫همچنین درزمینه درسهایی مثل زیست‬ ‫شناسی و شیمی از دانش و اطالعات الزم‬ ‫برخوردار باشد؛ بعالوه توان جسمی برای‬ ‫کار در مزرعه و ازمایشگاه را داشته باشد‪.‬‬ ‫گیاه پزشک ایرانی باید از یک سو با گونه های‬ ‫گیاهی و جانوری طبیعی ایران اشنا باشد و از‬ ‫سوی دیگر با موجودات زنده (افات‪ ،‬بیماری ها‬ ‫و علف های هرز قرنطینه ای) که دائم از‬ ‫مبادی ورودی رسمی یا از مرزهای طوالنی‬ صفحه 4 ‫کشور به صورت غیرقانونی وارد می شوند‪ ،‬اشنا‬ ‫بوده و با ان ها مبارزه کند‪ .‬درواقع مهندس‬ ‫گیاه پزشکی کاری دشوار‪ ،‬پیچیده و پر‬ ‫مسئولیت را بر عهده دارد و باید از بیوشیمی‪،‬‬ ‫بیولوژی و امار‪ ،‬اطالعات وسیع و گسترده ای‬ ‫داشته باشد‪ .‬همچنین گیاه پزشکی نیاز به‬ ‫حافظه قوی دارد چون دانشجو باید اسامی‬ ‫التین حشرات و قارچ ها و رده ان ها را به خاطر‬ ‫بسپارد و باالخره دانشجوی این گرایش باید به‬ ‫کشاورزی و بخصوص حشره شناسی عالقه مند‬ ‫باشد؛ زیرا بخش عمده ای از دروس این گرایش‬ ‫شامل افات گیاهی می شود و در این درس‬ ‫حشرات مضر برای افات و بیولوژی ان ها‬ ‫اموزش داده می شود‪.‬‬ ‫* دروس تخصصی گیاه پزشکی‬ ‫حشره شناسی‪،‬قارچ شناسی‪،‬افاتمهمگیاهان‬ ‫زراعی‪،‬بیماری هایمهمگیاهانزراعی‪،‬افاتمهم‬ ‫درختان میوه‪ ،‬بیماری های مهم درختان میوه‪،‬‬ ‫افاتوبیماری هایمهمگیاهانزینتی‪،‬جالیزیو‬ ‫سبزی ها‪،‬اصولمبارزهباافاتوبیماری هایگیاهی‪،‬‬ ‫سم شناسی‪،‬تکنولوژیمبارزهشیمیایی‪،‬علف های‬ ‫هرزوکنترلان ها‪،‬افاتانباری‪،‬کاراموزی‪.‬‬ ‫*توانایی هایفارغ التحصیالن‬ ‫فارغ التحصیالن این دوره می توانند به عنوان‬ ‫کارشناس اجرایی یا تحقیقاتی در موسسه های‬ ‫مختلف دولتی و خصوصی بخش کشاورزی‬ ‫ایفای وظیفه کنند‪ ،‬همچنین با توجه به‬ ‫دوره های کارشناسی ارشد حشره شناسی و‬ ‫بیماریهای گیاهی و همچنین دوره دکترای‬ ‫گیاه پزشکی‪ ،‬می توانند در صورت داشتن‬ ‫شرایط الزم تا کسب اخرین مدارج تحصیلی‬ ‫در داخل کشور ادامه تحصیل دهند تا بتوانند‬ ‫مسوولیتهای باالتر و مهمتر علمی‪ ،‬پژوهشی‬ ‫و اجرایی را بر عهده گیرند؛ همچنین پس از‬ ‫اتمام دوره دکترای تخصصی امکان همکاری‬ ‫در دانشگاهها و سایر مراکز علمی و پژوهشی‬ ‫به عنوان عضو هیات علمی برایشان فراهم‬ ‫می گردد‪ .‬متصدیان این شغل تحت نظارت‬ ‫کلی عهده دار مطالعه و بررسی و یا سرپرستی‬ ‫فعالیتهای مربوط به حفظ نباتات از قبیل‬ ‫تشخیص افات و امراض و انگل های نباتی‬ ‫و دفع یا درمان ان ها و پیش بینی و تجهیز‬ ‫سموم مناسب جهت جلوگیری از بروز افات‬ ‫احتمالی و یا اجرای مقررات قرنطینه داخلی و‬ ‫خارجیمی باشند‪.‬‬ ‫* نمونه وظایف‬ ‫یک‪ -‬بازرسی مستمر از مزارع و باغات حوزه‬ ‫محوله و کسب اطالع از بروز یا شیوع افات و‬ ‫انگل ها و امراض نباتی و تهیه گزارش الزم‪.‬‬ ‫دو‪ -‬جمع اوری اطالعات مربوط به افات‪،‬‬ ‫انگل ها یا امراض نباتی و انجام بررسی های‬ ‫مقدماتی و تهیه گزارش بمنظور تدوین‬ ‫دستورالعمل های فنی و اجرای برنامه های‬ ‫مبارزه با افات و انگل ها و امراض نباتی و‬ ‫همچنین اجرای مقررات قرنطبنه داخلی و‬ ‫خارجی بمنظور جلوگیری از حمل و نقل‬ ‫محصوالت کشاورزی الوده و مریض به سایر‬ ‫نقاط کشور و بالعکس‪.‬‬ ‫سه‪-‬تهیه دستورالعمل جهت راهنمایی‬ ‫دسته های سم پاش افات و تقسیم کار و وسایل‬ ‫الزم بین انان‪.‬‬ ‫چهار‪ -‬تعیین حدود مناطق الوده به افت و‬ ‫محل مبارزه و مشخص کردن مناطق الوده و‬ ‫بررسی و تهیه گزارش از اقدامات انجام شده و‬ ‫تشخیص میزان خسارت وارده‪.‬‬ ‫پنج‪ -‬تاسیس ایستگاههای مراقبت و مبارزه‬ ‫با افات و انگلها و امراض نباتی در مناطق الوده‬ ‫و تهیه برنامه های الزم‪.‬‬ ‫شش‪ -‬ایجاد پستهای قرنطبنه و صدور‬ ‫پروانه ورود برای محصوالت کشاورزی با رعایت‬ ‫مقررات قرنطینه خارجی و نیز نظارت بر امر‬ ‫ترخیص محصوالتی که از خارج کشور وارد‬ ‫می شوند‪.‬‬ ‫* موقعیت شغلی در ایران‬ ‫شاید برخی از کشاورزان تصور کنند که‬ ‫اطالعات الزم را درباره اب و خاک دارند اما‬ ‫هر کشاورزی می داند که برای مبارزه با افات‬ ‫و بیماری های گیاهی باید به یک متخصص‬ ‫مراجعه کند تا نوع سم و نحوه استفاده از ان را‬ ‫فرا گیرد‪ .‬به عبارت دیگر کشور به فارغ التحصیل‬ ‫عالقه مند و توانای گیاه پزشکی نیاز مبرمی دارد‪.‬‬ ‫وزارت کشاورزی‪ ،‬شهرداری ها و کلنیک های‬ ‫گل و گیاه نیز از مراکز جذب فارغ التحصیالن‬ ‫این گرایش هستند‪ .‬از سوی دیگر در حال‬ ‫حاضر مهندسین کشاورزی می توانند با‬ ‫استفاده از طرح اشتغال زایی جهاد کشاورزی‪،‬‬ ‫از این وزارتخانه وام گرفته و گلخانه یا باغ‬ ‫میوه ایجاد کنند‪ .‬قابل ذکر است که موقعیت‬ ‫فارغ التحصیالن این گرایش در شهرستان ها‬ ‫بهتر است زیرا می توانند در سازمان تحقیقات‬ ‫کشاورزی شهر خود فعالیت نمایند‪ .‬با توجه‬ ‫به اهمیت محوری بخش کشاورزی در امر‬ ‫تغذیه و اقتصاد کشور و از ان جا که رسیدن به‬ ‫خودکفایی و استقالل اقتصادی در این عرصه‪،‬‬ ‫تضمین کننده استقالل سیاسی ما نیز خواهد‬ ‫ماهنامه کشاورزی‬ ‫بود‪ .‬هر گونه تالش برای افزایش تولیدات‬ ‫کشاورزی‪ ،‬بسیار ارزشمند و حیاتی است‪.‬‬ ‫یکی از راههای افزایش محصول‪ ،‬جلوگیری‬ ‫از زیانهای افات و بیماریهای مختلف گیاهان‬ ‫و فراورده های گیاهی است که هر سال‪ ،‬ضرر و‬ ‫زیان قابل توجهی را بر کشور تحمیل می کند‪.‬‬ ‫با توجه به دانش و فن اوری روز‪ ،‬الزم است‬ ‫روشهای علمی جدید‪ ،‬جایگزین شیوه های‬ ‫سنتی مبارزه با افات و بیماریهای گیاهی شود‬ ‫تا با افزایش سطح تولیدات از ورود محصوالت‬ ‫کشاورزی خارجی بی نیاز شویم‪.‬‬ ‫* نظر یک دانشجوی گیاه پزشکی‬ ‫درباره این رشته‪:‬‬ ‫دانشجوی این رشته بالفاصله بعد از اتمام درس‬ ‫باید در نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی‬ ‫عضو شود و شماره مهندسی بگیرد زیرا تمامی‬ ‫فعالیت ها ازجمله تاسیس کلینیک گیاه پزشکی‪،‬‬ ‫سم فروشی‪ ،‬مسئول فنی گلخانه‪ ،‬پرورش قارچ‬ ‫و‪ ...‬منوط به عضویت در نظام مهندسی می باشد‪.‬‬ ‫فار غالتحصیالن در این رشته می توانند در دو‬ ‫بخش دولتی و خصوصی مشغول به کار شوند‪.‬‬ ‫یکی از زمینه های کاری در این رشته کلینیک‬ ‫گیاه پزشکی می باشد که مجموعه کارهایی که‬ ‫انجام می دهد به صورت نیمه دولتی می باشد‪.‬‬ ‫درکلینیکهمچونپزشکیهستیمکهمطب‬ ‫زدهوجهادکشاورزیبههرمنطقهیاروستایییک‬ ‫مرکزخدماتکشاورزیمی دهدکهکشاورزانبهان‬ ‫مراجعه کرده و مشکالت خود را برطرف می کنند‪.‬‬ ‫با داشتن لیسانس گیاه پزشکی می توان اقدام به‬ ‫تاسیسکلینیککردوگرایشارشداهمیتیندارد‪.‬‬ ‫بدینصورتکهنظاممهندسیاعالممی کندک‬ ‫ه به طور مثال در استان خراسان رضوی و شهر‬ ‫مشهد به ‪ ۳‬کلینیک احتیاج می باشد و در این‬ ‫زمینه فراخوانی می دهد و بعد از چندین گزینش‬ ‫که در گذشته بیش تر به صورت ازمون بود و سپس‬ ‫گزینش و مصاحبه علمی مجوز کلینیک داده‬ ‫می شود‪.‬برایکلینیکبایدفضاییراداشتهباشیم‬ ‫مث ً‬ ‫الحدود‪ ۳۰‬متر که این فضا می تواند در روستا‬ ‫نزدیک کشاورز و یا در شهر باشد و ازجمله‬ ‫تجهیزات ان می توان به انکوباتور‪ ،‬بینوکوالر‪،‬‬ ‫میکروسکوپ‪ ،‬لوله ازمایش‪ ،‬دستگاه تقطیر اب‪،‬‬ ‫اتوکالو‪ ،‬میکروتوم‪ ،‬ترازوهای دقیق‪ ،‬کامپیوتر‪،‬‬ ‫میز با روشنایی مناسب‪ ،‬ادوات وسایر لوازم‬ ‫مورد نیازان می توان اشاره کرد اما برخی از این‬ ‫لوازم ازجمله بینوکوالر هزینه زیادی الزم دارد‪.‬‬ ‫دی ماه‪98‬‬ ‫شماره یازدهم‬ ‫‪5‬‬ صفحه 5 ‫گفتگو‬ ‫مدیر گروه گیاه پزشکی دانشگاه ازاد اصفهان‪:‬‬ ‫رشته گیاه پزشکی پایه تضمین سالمت غذایی هر کشور است‬ ‫مدیر گروه گیاه پزشکی دانشگاه ازاد‬ ‫اسالمی واحد اصفهان (خوراسگان) گفت‪:‬‬ ‫تضمین سالمت غذایی و تامین بهداشت‬ ‫تولیدات گیاهی‪ ،‬درگرو توسعه و توجه‬ ‫به رشته مهندسی گیاه پزشکی است‪.‬‬ ‫ریحانه سلیمانی در گفتگو با خبرنگار‬ ‫ما به موضوع سالمت غذایی اشاره و اظهار‬ ‫کرد‪ :‬تضمین سالمت غذایی و تامین‬ ‫بهداشت تولیدات گیاهی‪ ،‬درگرو توسعه و‬ ‫توجه به رشته مهندسی گیاه پزشکی است‪.‬‬ ‫وی افزود‪ :‬یک گیاه پزشک به شناخت‬ ‫و تشخیص علمی و دقیق عوامل زیان اور‬ ‫و موثر بر رشد و نمو گیاهان می پردازد و‬ ‫هدف اساسی گیاه پزشک‪ ،‬کاهش میزان‬ ‫خسارت کمی و کیفی عوامل خسارت های‬ ‫کشاورزی (افات‪ ،‬بیماری های گیاهی‬ ‫و علف های هرز) و تامین بهداشت‬ ‫تولیدات گیاهی است‪ ،‬ازاین رو این رشته‬ ‫یک رشته موردنیاز برای بقا و پایداری و‬ ‫پیشرفت یک کشور محسوب می شود‪.‬‬ ‫کرد‪ :‬مهندس گیاه پزشکی کاری دشوار‪،‬‬ ‫پیچیده و پرمسئولیت را بر عهده دارد و‬ ‫باید از بیوشیمی‪ ،‬بیولوژی و امار‪ ،‬اطالعات‬ ‫وسیع و گسترده ای داشته باشد و این رشته‬ ‫نیاز به حافظه قوی دارد‪ ،‬چون باید اسامی‬ ‫التین حشرات و قارچ ها و رده ان ها را به‬ ‫خاطر بسپارد و باید به کشاورزی و به ویژه‬ ‫حشره شناسی عالقه مند باشد؛ زیرا بخش‬ ‫عمده ای از وقت او صرف بررسی و دفع افات‬ ‫گیاهی می شود‪.‬‬ ‫وی درباره بازار کار رشته گیاه پزشکی‬ ‫گفت‪ :‬بازار کار این رشته بسیار متنوع و‬ ‫کاربردی است چون یک نیاز پایدار به این‬ ‫مدیر گروه گیاه پزشکی دانشگاه ازاد‬ ‫اسالمی واحد اصفهان (خوراسگان) ادامه‬ ‫داد‪ :‬مبارزه با بیماری های گیاهی مانند‬ ‫قارچ ها‪ ،‬ویروس ها و باکتری ها و دفع‬ ‫افاتی که در مزرعه ها‪ ،‬انبارها و سیلوها‪،‬‬ ‫به بخش های مختلف گیاه صدمه می زند‪،‬‬ ‫از تخصص های یک گیاه پزشک است‪.‬‬ ‫سلیمانی بیان کرد‪ :‬به عبارت دیگر‬ ‫گیاه پزشکی یا اسیب شناسی گیاهی یکی‬ ‫از شاخه های علوم مرتبط با کشاورزی‬ ‫است و هدف ان شناخت بیماری ها و‬ ‫عوامل اسیب زننده به گیاهان و پیداکرده‬ ‫راه حل هایی برای دفع و رفع ان هاست و‬ ‫این رشته خود نیز به بخش هایی ازجمله‬ ‫حشره شناسی‪ ،‬مطالعه و شناخت علف های‬ ‫هرز و بیماری شناسی گیاهی تقسیم می شود‪.‬‬ ‫استاد دانشکده کشاورزی دانشگاه ازاد‬ ‫اسالمی واحد اصفهان (خوراسگان) عنوان‬ ‫‪6‬‬ ‫شماره یازدهم‬ ‫دی ماه‪98‬‬ ‫ماهنامه کشاورزی‬ ‫عمومی تمرکز نکنند‪ ،‬بلکه به دنبال توسعه‬ ‫دیگر رشته های علوم پزشکی در مقطع‬ ‫تحصیالت تکمیلی ازجمله کارشناسی‬ ‫ارشد و دکتری نیز باشند‪ .‬توسعه رشته های‬ ‫پزشکی از مالک های ارزیابی عملکرد روسای‬ ‫استان ها است‪.‬‬ ‫معاون علوم پزشکی دانشگاه ازاد اسالمی‬ ‫بابیان اینکه اداره برخی از بیمارستان های‬ ‫دانشگاه ازاد اسالمی را به هیئت عامل‬ ‫سپردیم‪ ،‬خاطرنشان کرد‪ :‬هدف از این کار‬ ‫تفکیک بیمارستان ها از قوانین دست و پاگیر‬ ‫و سازوکارهای سخت و پیچیده و همچنین‬ ‫خودگردانی و عدم وابستگی به بودجه‬ ‫دانشگاه است‪.‬‬ صفحه 6 ‫گفتگو‬ ‫معاون علوم پزشکی دانشگاه ازاد‬ ‫اسالمی به ارائه کلیات سند امایش‬ ‫سرزمینی حوزه علوم پزشکی دانشگاه‬ ‫پرداخت و گفت‪ :‬بر اساس این سند‬ ‫واحدهای مجری رشته های علوم پزشکی‬ ‫را منطقه بندی کردیم‪.‬‬ ‫نفر معاون علوم پزشکی دانشگاه ازاد‬ ‫اسالمی در نخستین شورای مرکزی معاونان‬ ‫علوم پزشکی دانشگاه ازاد اسالمی با تاکید‬ ‫بر اینکه برنامه ها و سیاست های معاونت علوم‬ ‫پزشکی باید توسط معاونان علوم پزشکی‬ ‫در استان ها اجرایی و عملیاتی شود‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫امیدوارم برگزاری این گونه جلسات به توسعه‬ ‫علوم پزشکی در دانشگاه ازاد اسالمی منجر‬ ‫شود و نتایج پرباری داشته باشد‪.‬‬ ‫وی با اشاره به سند امایش سرزمینی‬ ‫حوزه علوم پزشکی دانشگاه ازاد اسالمی‪،‬‬ ‫اظهار کرد‪ :‬بر اساس این سند مناطق امایشی‬ ‫علوم پزشکی دانشگاه و استان های مستقر‬ ‫در هر منطقه کالن امایشی مشخص شده‬ ‫و دانشگاه ازاد اسالمی دارای ‪ ۱۰‬منطقه‬ ‫امایشی در حوزه علوم پزشکی است‪.‬‬ ‫نفر در شورای مرکزی معاونان علوم پزشکی دانشگاه ازاد تاکید کرد؛‬ ‫دانش فناوری سالمت و گیاهان دارویی‬ ‫توسعه می یابد‬ ‫به هیئت عامل سپردیم‪ ،‬خاطرنشان کرد‪:‬‬ ‫هدف از این کار تفکیک بیمارستان ها‬ ‫از قوانین دست و پاگیر و سازوکارهای‬ ‫سخت و پیچیده و همچنین خودگردانی‬ ‫و عدم وابستگی به بودجه دانشگاه است‪.‬‬ ‫نفر با تاکید بر توجه ویژه به فیلدهای‬ ‫اموزشی و بالینی دانشجویان دانشگاه ازاد‬ ‫اسالمی گفت‪ :‬برای تربیت دانشجویان‬ ‫متخصص و متبحر نیازمند توسعه عرصه های‬ ‫بالینی هستیم تا دانشجویان در طول دوران‬ ‫تحصیل با کیس های مختلف برخورد کنند‪.‬‬ ‫امیدوارم با برنامه ریزی و بودجه نویسی‬ ‫مناسب توسط هیئت عاملین برخی از‬ ‫بیمارستان های دانشگاه زمینه مناسب برای‬ ‫عرصه های بالینی دانشجویان فراهم شود‪.‬‬ ‫منطقه بندی واحدهای مجری‬ ‫رشته های علوم پزشکی‬ ‫نفربر توسعه رشته های مختلف علوم‬ ‫پزشکی در مقاطع کارشناسی و کارشناسی‬ ‫ارشد تاکید کرد و افزود‪ :‬رئیس و معاونان‬ ‫علوم پزشکی استان های دانشگاه ازاد اسالمی‬ ‫تنها بر روی اخذ مجوز رشته پزشکی عمومی‬ ‫تمرکز نکنند‪ ،‬بلکه به دنبال توسعه دیگر‬ ‫رشته های علوم پزشکی در مقطع تحصیالت‬ ‫تکمیلی ازجمله کارشناسی ارشد و دکتری نیز‬ ‫باشند‪ .‬توسعه رشته های پزشکی از مالک های‬ ‫ارزیابی عملکرد روسای استان ها است‪.‬‬ ‫امین قاسم بگلو مدیرکل توسعه خدمات‬ ‫سالمت علوم پزشکی دانشگاه ازاد اسالمی‬ ‫نیز در این نشست به ارائه کلیات سند‬ ‫امایش سرزمینی حوزه علوم پزشکی‬ ‫دانشگاه پرداخت و گفت‪ :‬بر اساس این سند‬ ‫واحدهای مجری رشته های علوم پزشکی را‬ ‫منطقه بندی کردیم و با توجه به مزیت های‬ ‫منطقه ماموریت هایی را تدوین کردیم‪.‬‬ ‫معاون علوم پزشکی دانشگاه ازاد‬ ‫اسالمی بابیان اینکه اداره برخی از‬ ‫بیمارستان های دانشگاه ازاد اسالمی را‬ ‫وی ادامه داد‪ :‬توسعه دانش گیاهان دارویی و‬ ‫تولید داروهای گیاهی‪ ،‬توسعه دانش و ظرفیت‬ ‫ارائه خدمات سالمت به ویژه در بیماری‬ ‫سرطان و توسعه دانش فناوری سالمت را‬ ‫به منطقه یک شامل استان های مازندران‪،‬‬ ‫گیالن‪ ،‬گلستان و سمنان واگذار کردیم‪.‬‬ ‫بگلو بابیان اینکه همه مناطق در‬ ‫سند امایشی سرزمینی علوم پزشکی‬ ‫دانشگاه ازاد اسالمی دارای ماموریت های‬ ‫مشترک هستند‪ ،‬اظهار داشت‪ :‬ارتقاء هرم‬ ‫هیئت علمی‪ ،‬بهبود کمی و کیفی فرایندهای‬ ‫اموزشی‪ ،‬ایجاد و گسترش رشته های‬ ‫مرتبط با حوزه علوم پزشکی‪ ،‬توسعه‬ ‫کمی و کیفی خدمات سالمت‪ ،‬توسعه‬ ‫فعالیت های بین المللی‪ ،‬توسعه مرزهای‬ ‫دانش و بسترسازی پژوهش های کاربردی‪،‬‬ ‫خلق ثروت دانش بنیان در حوزه سالمت و ‪...‬‬ ‫ازجمله ماموریت های مشترک است‪.‬‬ ‫اعتباربخشی دانشکده های پزشکی‬ ‫فرهاد ادهمی مقدم مدیرکل اموزش و‬ ‫امور دانشجویان علوم پزشکی دانشگاه ازاد‬ ‫اسالمی همچنین در ادامه این نشست گفت‪:‬‬ ‫‪ ۱۵‬دانشکده پزشکی داریم که ‪ ۱۱‬دانشکده‬ ‫اعتباربخشی اموزشی شده اند و مابقی تا‬ ‫پایان سال جاری اعتباربخشی می شوند‪.‬‬ ‫عباس احمدی سرپرست دفتر توسعه‬ ‫پژوهش و فناوری علوم پزشکی دانشگاه‬ ‫ازاد اسالمی نیز در این نشست به‬ ‫شورای سیاست گذاری داروهای گیاهی‬ ‫اشاره و تصریح کرد‪ :‬این شورا متشکل از‬ ‫متخصصان کشاورزی و شیمی دارویی‪،‬‬ ‫پزشکان‪ ،‬داروسازان‪ ،‬طب سنتی و ‪ ...‬است‪.‬‬ ‫وی افزود‪ :‬تاکنون ‪ ۳۲‬داروی گیاهی از‬ ‫بین ‪ ۳۵۰‬گونه گیاهی استخراج شده که‬ ‫به واحدهای دانشگاهی برای فعالیت های‬ ‫تحقیقاتی و پژوهشی ابالغ شده است‪.‬‬ ‫نفر در شورای مرکزی معاونان علوم‬ ‫پزشکی دانشگاه ازاد تاکید کرد؛‬ ‫دانش فناوری سالمت و گیاهان دارویی‬ ‫توسعه می یابد‬ ‫ماهنامه کشاورزی‬ ‫دی ماه‪98‬‬ ‫شماره یازدهم‬ ‫‪7‬‬ صفحه 7 ‫گزارش‬ ‫رهایی از طاسی با گیاهان دارویی‬ ‫تحقیقی که نتایج ان در نشریه بین المللی‬ ‫جهاد دانشگاهی منتشرشده است‪ ،‬تاثیرات‬ ‫برخی عصاره های گیاهی که در پزشکی‬ ‫سنتی شرقی برای درمان ریزش مو استفاده‬ ‫می شده اند را موردبررسی قرارداد‪.‬‬ ‫تاثیرات برخی عصاره های گیاهی که در‬ ‫پزشکی سنتی شرقی برای درمان ریزش مو‬ ‫استفاده می شده اند بر روی تکثیر سلول های‬ ‫بنیادی فولیکول مو و همچنین مکانیزم‬ ‫مولکولی ان ها پرداخته شده است‪.‬‬ ‫فولیکول های مو‪ ،‬اعضایی تجدید پذیر‬ ‫هستند که در طول عمر یک پستاندار‪،‬‬ ‫در یک چرخه تکراری رشد‪ ،‬برگشت و‬ ‫استراحت قرار می گیرند‪ .‬سلول های بنیادی‬ ‫فولیکول مو یا اختصارا ً ‪ HFSC‬که در ناحیه‬ ‫برامدگی فولیکول مو هستند را می توان‬ ‫به راحتی ایزوله کرد‪.‬‬ ‫ان ها مشخصه های متمایز سلول های‬ ‫بنیادی بالغ مانند نوسازی خود و تکثیر باال‬ ‫رادارند؛ بنابراین سلول های بنیادی فولیکول‬ ‫مو به عنوان سلول های بذر برای مهندسی‬ ‫بافت و کاربردهای بالینی بسیار مناسب‬ ‫هستند‪.‬‬ ‫برای انجام این تحقیق که پژوهشگران‬ ‫دانشگاه ازاد اسالمی واحد علوم دارویی‪،‬‬ ‫دانشگاه پیام نور تهران‪ ،‬سازمان غذا و دارو‪،‬‬ ‫دانشگاه تربیت مدرس و پژوهشگاه گیاهان‬ ‫دارویی جهاد دانشگاهی در ان مشارکت‬ ‫داشته اند‪ ،‬فولیکول های مو از پوست در‬ ‫قسمت عقبی جمجمه مربوط به ‪ ۳‬مرد با‬ ‫استفاده از کندن و پس از کسب رضایت‬ ‫ان ها برداشته شد‪.‬‬ ‫به گزارش مجله پزشکی پلنتس‪،‬‬ ‫سلول های بنیادی فولیکول مو یا اختصارا ً‬ ‫‪ HFSC‬که در ناحیه برامدگی فولیکول مو‬ ‫هستند را می توان به راحتی ایزوله کرد‪ .‬ان ها‬ ‫مشخصه های متمایز سلول های بنیادی بالغ‬ ‫مانند نوسازی خود و تکثیر باال رادارند‪.‬‬ ‫بیماری «الوپسی اندروژنیک» یا ‪ AGA‬یا‬ ‫به عبارتی همان طاسی‪ ،‬با از دست رفتن یا‬ ‫کاهش سایز فولیکول مو شناخته می شود که‬ ‫می تواند مرتبط با از دست دادن سلول های‬ ‫بنیادی این بخش باشد‪.‬‬ ‫تعداد مردان وزنانی که از ‪ AGA‬رنج‬ ‫می برند‪ ،‬علیرغم پیشرفت درمان های پزشکی‬ ‫در حال افزایش است؛‬ ‫بنابراین اهمیت توسعه روش های درمانی‬ ‫جدید برای جلوگیری از ریزش مو و افزایش‬ ‫رشد ان‪ ،‬بسیار باالست‪ .‬یکی از این روش های‬ ‫درمانی‪ ،‬اعمال عصاره های گیاهی است که‬ ‫در پزشکی سنتی ایرانی نیز مطرح شده اند‪.‬‬ ‫ریشه ختمی و برگ های رز ماری از بازار‬ ‫محلی تهیه شد و با مقایسه با نمونه های‬ ‫استاندارد در دانشگاه ازاد اسالمی‪ ،‬واحد‬ ‫علوم دارویی در تهران شناسایی شدند‪.‬‬ ‫برای استانداردسازی عصاره های گیاهی‪،‬‬ ‫رنگ نگاری الیه نازک استفاده شد و برای‬ ‫شناسایی هویت واقعی اجزای کشف شده در‬ ‫ازمودن های شیمیایی کیفی‪ ،‬استفاده شد‪.‬‬ ‫پس از انتخاب روش های اماده سازی‪،‬‬ ‫چندین جزء از غلظت های موثر بر اساس‬ ‫غربالگری فیزیکی و بیولوژیکی اولیه‪ ،‬اماده‬ ‫شد و تکثیر سلولی نیز با ‪ hHF-MSCs‬در‬ ‫بر همین اساس‪ ،‬پژوهشی توسط محققین‬ ‫کشورمان انجام شده که در ان به بررسی‬ ‫‪8‬‬ ‫شماره یازدهم‬ ‫دی ماه‪98‬‬ ‫ماهنامه کشاورزی‬ ‫غلظت های مختلف‪ ،‬تخمین زده شد‪.‬‬ ‫بر اساس نتایج به دست امده در این مطالعه‪،‬‬ ‫عصاره های گیاهی با غلظت های بین ‪ ۵‬تا ‪۲۵‬‬ ‫میکرو لیتر‪/‬میلی لیتر‪ ،‬تاثیر زیادی بر تکثیر‬ ‫سلول های بنیادی فولیکول مو داشتند‪.‬‬ ‫دکتر حمیدرضا احمدی اشتیانی‪،‬‬ ‫پژوهشگر دانشگاه ازاد اسالمی تهران‬ ‫و همکارانش در خصوص نتایج حاصله‬ ‫می گویند‪« :‬ازمودن موسوم به ‪ BrdU‬نشان‬ ‫داد که یک افزایش وابسته به غلظت در‬ ‫فعالیت رشد سلول در ‪ hHF-MSCs‬بعد از قرار‬ ‫گرفتن در معرض عصاره ریشه ختمی و ‪۹‬‬ ‫عصاره رز ماری‪ ،‬وجود دارد»‪.‬‬ ‫متند که عصاره های گیاهی قادرند اثرات‬ ‫مثبتی بر روی بهبود رشد مو ایجاد کنند‪.‬‬ ‫درواقع ما پتانسیل تاثیر عصاره گیاهی‬ ‫بر تقویت رشد مو را نشان دادیم که بیان‬ ‫می کند عصاره های گیاهی ممکن است‬ ‫گزینه خوبی برای تکثیر سلول های بنیادی‬ ‫فولیکول مو و بهبود رشد مو باشند»‪.‬‬ ‫این یافته ها که می توانند به کاهش دغدغه‬ ‫کم مویی در گروه زیادی از افراد بینجامند‪،‬‬ ‫در نشریه ‪Journal of Medicinal Plants‬‬ ‫متعلق به پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد‬ ‫دانشگاهی منتشرشده اند‪.‬‬ ‫منبع‪ :‬سینا پرس‬ صفحه 8 ‫گفتگو‬ ‫رئیس دانشکده علوم پایه دانشگاه‬ ‫ازاد اسالمی واحد قم از راه اندازی رشته‬ ‫گیاه پزشکی در این واحد دانشگاهی خبر داد‬ ‫و فرصت های شغلی ان را در عرصه کسب وکار‬ ‫تشریح کرد‪.‬‬ ‫حسن تشکری رئیس دانشکده علوم پایه‬ ‫دانشگاه ازاد اسالمی استان قم در گفتگو‬ ‫با خبرنگار ما با اشاره به راه اندازی رشته‬ ‫گیاه پزشکی در مقطع کارشناسی پیوسته‬ ‫بر اساس سوابق تحصیلی (بدون ازمون) از‬ ‫مهرماه سال جاری اظهار کرد‪ :‬با توجه به‬ ‫اهمیت محوری بخش کشاورزی در امر تغذیه‬ ‫و اقتصاد‪ ،‬رسیدن به خودکفایی تالش برای‬ ‫افزایش تولیدات کشاورزی‪ ،‬بسیار ارزشمند و‬ ‫حیاتی است و یکی از راه های افزایش محصول‪،‬‬ ‫جلوگیری از زیان های افات و بیماری های‬ ‫مختلف گیاهان و فراورده های گیاهی است‬ ‫که هرسال‪ ،‬ضرر و زیان قابل توجهی را بر‬ ‫کشاورزی کشور تحمیل می کند‪.‬‬ ‫وی افزود‪ :‬ایران‪ ،‬سرزمینی وسیع با‬ ‫اقلیم های بسیار متنوع و گونه های بسیار غنی‬ ‫گیاهی و جانوری است‪ .‬ازاین رو‪ ،‬گیاه پزشک‬ ‫باید از یک سو با گونه های گیاهی و جانوری‬ ‫طبیعی ایران اشنا و از سوی دیگر با افات‪،‬‬ ‫بیماری ها و علف های هرز قرنطینه ای که دائم‬ ‫از مبادی ورودی رسمی یا از مرزهای طوالنی‬ ‫فرصت های شغلی رشته گیاه پزشکی در‬ ‫عرصه کسب وکار‬ ‫کشور به صورت غیرقانونی وارد می شوند‪ ،‬اشنا‬ ‫شود و با ان ها مبارزه کند‪.‬‬ ‫عضو هیئت علمی دانشگاه ازاد اسالمی استان‬ ‫قم گفت‪ :‬درواقع مهندس گیاه پزشک‪ ،‬کاری‬ ‫دشوار‪ ،‬پیچیده و پرمسئولیت را بر عهده دارد و‬ ‫باید از بیوشیمی‪ ،‬بیولوژی و امار‪ ،‬اطالعات وسیع‬ ‫و گسترده ای داشته باشد‪.‬‬ ‫دانشجوی این رشته نیز باید به طبیعت‪،‬‬ ‫کشاورزی و به خصوص حشره شناسی عالقه مند‬ ‫باشد و در طول تحصیل باید اطالعات‬ ‫گسترده ای درباره قارچ شناسی‪ ،‬ویروس شناسی‪،‬‬ ‫باکتری شناسی و حشره شناسی به دست اورد‪.‬‬ ‫رئیس دانشکده علوم پایه واحد قم با‬ ‫اشاره به فرصت های شغلی فارغ التحصیالن‬ ‫رشته گیاه پزشکی در عرصه کسب وکار بیان‬ ‫کرد‪ :‬استخدام یک گیاه پزشک می تواند در‬ ‫سازمان ها و شرکت های حوزه کشاورزی‪،‬‬ ‫منابع طبیعی مانند سازمان حفظ نباتات‬ ‫کشور‪ ،‬شهرداری ها‪ ،‬وزارت جهاد کشاورزی‬ ‫و سایر سازمان ها و شرکت های مرتبط‪،‬‬ ‫ماهنامه کشاورزی‬ ‫مراکز اموزشی (هنرستان های کشاورزی‪،‬‬ ‫دانشکده های کشاورزی‪ ،‬اموزشکده های‬ ‫کشاورزی‪ ،‬مراکز اموزش کشاورزی و…)‪،‬‬ ‫مراکز پژوهشی‪ ،‬شامل موسسه تحقیقات‬ ‫گیاه پزشکی کشور (افات و بیماری های‬ ‫گیاهی) و بخش های وابسته به ان در‬ ‫مراکز استان ها‪ ،‬ادارات دولتی و نیمه دولتی‬ ‫سازمان جنگل ها‪ ،‬مراتع و ابخیزداری کل‬ ‫کشور وادارات منابع طبیعی استان ها‪،‬‬ ‫سازمان بوستان ها و فضای سبز استان ها و‬ ‫شهرستان ها‪ ،‬سازمان حفاظت محیط زیست و‬ ‫اداره های کل ان در استان ها‪ ،‬بخش غیردولتی‬ ‫شامل کلینیک های خصوصی گیاه پزشکی و‬ ‫شرکت های توزیع کود و سم صورت پذیرد‪.‬‬ ‫تشکری گفت‪ :‬دادن مجوز به باغداران و‬ ‫گلخانه دارن و تولیدکنندگان گل و گیاه و‬ ‫نهال و نهاده های کشاورزی مشروط به داشتن‬ ‫گواهی سالمت گیاه پزشکی است که وابستگی‬ ‫به ان ها و بازار کار را بیشتر کرده است‪.‬‬ ‫وی اظهار کرد‪ :‬گیاه پزشکی دارای دو گرایش‬ ‫بیماری شناسی گیاهی و حشره شناسی‬ ‫کشاورزی در مقطع کارشناسی ارشد و‬ ‫گرایش های قارچ شناسی‪ ،‬ویروس شناسی‪،‬‬ ‫نماتدشناسی گیاهی‪ ،‬حشره شناسی کشاورزی‬ ‫و کنه شناسی در مقطع دکتری است‪.‬‬ ‫رئیس دانشکده علوم پایه دانشگاه ازاد‬ ‫اسالمی قم به متقاضیان ادامه تحصیل‬ ‫توصیه کرد که با مراجعه به سایت مرکز‬ ‫سنجش و پذیرش دانشگاه ازاد اسالمی‬ ‫به نشانی ‪ www.azmoon.org‬و ثبت نام از‬ ‫طریق سامانه کارشناسی پیوسته بر اساس‬ ‫سوابق تحصیلی و انتخاب رشته گیاه پزشکی‬ ‫دانشگاه ازاد اسالمی قم بتوانند با بهره مندی‬ ‫از استادان مجرب و متعهد و ظرفیت های‬ ‫کارگاهی و ازمایشگاهی مجهز این واحد‬ ‫دانشگاهی‪ ،‬پس از فارغ التحصیلی به لحاظ‬ ‫تسلط بر مباحث درسی رشته گیاه شناسی‬ ‫به سهولت وارد بازار کسب وکار شوند‪.‬‬ ‫دی ماه‪98‬‬ ‫شماره یازدهم‬ ‫‪9‬‬ صفحه 9 ‫مقاله‬ ‫خاک‪،‬بنیانیبرایپوششگیاهیکرهزمین‬ ‫خاک سالم اهمیتی حیاتی برای تداوم‬ ‫رشد پوشش گیاهی طبیعی و‬ ‫مدیریت شده‪ ،‬تامین خوراک‬ ‫دام‪ ،‬فیبر ‪ ،‬سوخت‪،‬‬ ‫پزشکی‬ ‫محصوالت‬ ‫و دیگر خدمات‬ ‫اکوسیستمی همچون‬ ‫تنظیم اقلیم و‬ ‫تولید اکسیژن دارد‪.‬‬ ‫حاصلخیز‬ ‫خاک‬ ‫از طریق تامین مواد‬ ‫مغذی‪ ،‬ذخیره اب و‬ ‫تامین بستر الزم برای ریشه‬ ‫دواندن موجب رشد گیاهان می شود‪.‬‬ ‫در مقابل‪ ،‬پوشش گیاهی ‪ ،‬درختان‬ ‫و جنگل ها از طریق تثبیت خاک‪،‬‬ ‫نگهداشت اب و چرخه تغذیه و کاهش‬ ‫فرسایش ناشی از اب و باد‪ ،‬مانع از‬ ‫تخریب خاک و بیابان زایی می شوند‪.‬‬ ‫کلیدی‬ ‫چالش های‬ ‫تخریب خاک در بسیاری از موارد‬ ‫نتیجه مستقیم مدیریت ضعیف‬ ‫خاک است‪ .‬کاهش پوشش گیاهی و‬ ‫محصوالت ان همچون خوراک دام‪،‬‬ ‫فیبر‪ ،‬سوخت و محصوالت پزشکی (که‬ ‫پیامد تخریب خاک هستند) تاثیری‬ ‫منفی بر بهره وری خاک‪ ،‬سالمت انسان‬ ‫و دام و فعالیت های اقتصادی دارند‪.‬‬ ‫در مقابل‪ ،‬پوشش گیاهی‪ ،‬خصوصاً‬ ‫پوشش گیاهی فشرده و سالم‪ ،‬موجب‬ ‫حفظ خاک در برابر عوامل فرسایش‬ ‫همچون باد و اب شده و می تواند‬ ‫بهره وری خاک را افزایش دهد‪.‬‬ ‫فائو از تالش ها و برنامه های ملی‬ ‫به منظور اعمال نظام های مدیریت پایدار‬ ‫در چراگاه ها‪ ،‬جنگل ها و دیگر اراضی‬ ‫دارای پوشش گیاهی به منظور کنترل‬ ‫فرسایش و حفظ خاک حمایت می کند؛‬ ‫اقداماتی که به نوبه خود موجب حمایت‬ ‫از معیشت روستاییان‪ ،‬حفظ تولیدات‬ ‫دامی‪ ،‬بهبود رشد پوشش گیاهی و‬ ‫حصول اطمینان بابت استفاده های‬ ‫کنونی و اتی از مواد خام می شوند‪.‬‬ ‫‪10‬‬ ‫شماره یازدهم‬ ‫دی ماه‪98‬‬ ‫با‬ ‫ئو‬ ‫فا‬ ‫گرامیداشت روز جهانی خاک از تمامی‬ ‫متصدیان و مردم اقصی نقاط جهان‬ ‫می خواهد تا در راستای «توقف فرسایش‬ ‫خاک» و حفظ پوشش گیاهی که اهمیت‬ ‫زیادی برای «اینده ما» دارند گام بردارند‪.‬‬ ‫خاک و نقش افرینی در مقابله‬ ‫و سازگاری با تغییرات اقلیمی‬ ‫خاک سالم تامین کننده بزرگ ترین منبع‬ ‫ذخیره خاکزی کربن است‪ .‬خاک اگر به صورت‬ ‫پایداری مدیریت شود‪ ،‬از طریق ذخیره کربن‬ ‫(ترسیب کربن) و کاهش انتشار گازهای‬ ‫گلخانه ای در جو زمین‪ ،‬می تواند نقش مهمی‬ ‫در کاهش تاثیرات تغییرات اقلیمی ایفا کند‪.‬‬ ‫از سوی دیگر‪ ،‬اگر مدیریت ضعیفی بر‬ ‫خاک اعمال شود یا به شیوه های ناپایداری‬ ‫مورد بهره برداری قرار گیرد‪ ،‬کربن موجود‬ ‫در خاک به صورت دی اکسید کربن‬ ‫وارد جو زمین می شود که به نوبه خود‬ ‫موجب افزایش تغییرات اقلیمی می شود‪.‬‬ ‫با احیای خاک های تخریب یافته و اتخاذ‬ ‫شیوه های حفاظتی خاک‪ ،‬می توان انتشار‬ ‫گازهای گلخانه ای ناشی از فعالیت های‬ ‫کشاورزی را کاهش داد‪ ،‬ترسیب کربن‬ ‫را ارتقا داد و در برابر تغییرات اقلیمی‬ ‫ماهنامه کشاورزی‬ ‫تاب اوری بیشتری را ایجاد کرد‪.‬‬ ‫کلیدی‬ ‫چالش های‬ ‫بر اساس گزارش فائو‪،‬‬ ‫تغییرات اقلیمی تهدیدی‬ ‫جدی برای امنیت‬ ‫جهانی‬ ‫غذایی‬ ‫تهدیدی‬ ‫است‪،‬‬ ‫که صرفاً ناشی‬ ‫از تاثیر تغییرات‬ ‫اقلیمی بر خاک‬ ‫نیست‪ .‬تغییرات در‬ ‫دما و الگوی بارش –‬ ‫که ناشی از تغییرات اقلیمی‬ ‫هستند – نیز می توانند تاثیرات‬ ‫زیادی بر مواد الی و فرایندها داخل خاک‬ ‫همچنین گیاهان و محصوالتی که به واسطه‬ ‫ان ها رشد و نمو می کنند داشته باشند‪.‬‬ ‫بر این اساس‪ ،‬تغییر و تحول اساسی در‬ ‫کشاورزی و شیوه های مدیریت اراضی‬ ‫الزمه مقابله با چالش های مرتبط با امنیت‬ ‫غذایی و تغییرات اقلیمی در جهان هستند‪.‬‬ ‫فائو از کشورهای عضو می خواهد تا شیوه های‬ ‫مدیریت خاک و کشاورزی بهینه تری‬ ‫همچون بوم شناسی‪ ،‬کشاورزی ارگانیک‪،‬‬ ‫کشاورزی حفاظتی و دارکشت ورزی را‬ ‫اتخاذ کنند‪ .‬این شیوه ها موجب تولید خاک‬ ‫حاصلخیز و سرشار از مواد الی (کربن)‬ ‫می شود؛ خاکی که به میزان کمتری مستعد‬ ‫فرسایش و بیابان زایی است‪ .‬این شیوه ها‬ ‫همچنین موجب حفظ خدمات اکوسیستمی‬ ‫حیاتی همچون چرخه های هیدرولوژیک‬ ‫و تغذیه می شوند که برای حفظ و‬ ‫افزایش تولیدات غذایی ضروری هستند‪.‬‬ ‫همان گونه که در شعار امسال روز جهانی‬ ‫غذا مورد تاکید قرارگرفته است‪ ،‬فرسایش‬ ‫بزرگ ترین تهدید برای کیفیت خاک‬ ‫است و موجب تضعیف ظرفیت خاک‬ ‫در کاهش ریسک ها و تاثیرات تغییرات‬ ‫اقلیمی می شود‪ .‬فائو از تمامی متصدیان‬ ‫و مردمان اقصی نقاط جهان می خواهد‬ ‫تا برای «توقف فرسایش خاک» جهت‬ ‫«حفظ اینده مان» دست به کار شوند‪.‬‬ صفحه 10 ‫فاﺋو برای کمﮏ به ایران در‬ ‫زمینه خاک اعﻼم امادگی کرد‬ ‫نماینده فائو در ایران بر امادگی‬ ‫این سازمان برای کمک به مدیریت‬ ‫پایدار منابع خاک کشور تاکید کرد‪.‬‬ ‫‪ ۱۲‬اذرماه ‪ ،۱۳۹۸‬تهران – اقای گِرولد بو ِدکِر‪،‬‬ ‫نماینده سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد‬ ‫(فائو) در جمهوری اسالمی ایران میگوید که‬ ‫این سازمان به دنبال افزایش همکاری خود‬ ‫با دولت جمهوری اسالمی ایران درزمینه‬ ‫مدیریت پایدار خاک و منابع طبیعی است‪.‬‬ ‫اقای بو ِدکِر در جریان سخنرانی خود در‬ ‫مراسم گرامیداشت روز جهانی خاک – که‬ ‫در محل سازمان تحقیقات‪ ،‬اموزش و ترویج‬ ‫کشاورزی برگزار شد – اظهار کرد‪« :‬فائو از‬ ‫کشورهای عضو میخواهد سیاستهایی را‬ ‫اتخاذ کنند که ترغیبکننده طیف گسترده‬ ‫متصدیان برای بهکارگیری رویکردهای‬ ‫زراعی مبتنی بر مدیریت پایدار خاک باشند»‪.‬‬ ‫به گفته وی‪« ،‬رویکردهایی همچون‬ ‫بومشناسی کشاورزی‪ ،‬کشاورزی حفاظتی‪،‬‬ ‫کشاورزی ارگانیک‪ ،‬بی خاکورزی و‬ ‫دارکشتورزی» ازجمله رویکردهای مورد‬ ‫تاکید فائو برای ترویج بین ذینفعان‬ ‫و متصدیان عرصه کشاورزی است‪.‬‬ ‫نماینده سازمان خواربار و کشاورزی ملل‬ ‫متحد (فائو) در جمهوری اسالمی ایران‬ ‫تاکید کرد که خاک یک منبع متناهی‬ ‫است‪ ،‬به این معنا که اگر از بین برود‪ ،‬بازیابی‬ ‫ان در مدت عمر انسان امکانناپذیر است‪.‬‬ ‫وی همچنین اظهار داشت‪« :‬فرسایش‬ ‫خاک در بسیاری از نقاط جهان‬ ‫بزرگترین تهدید موجود برای سالمت‬ ‫خاک و خدمات اکوسیستمی ان است‪».‬‬ ‫اقای بو ِدکِر در بخش دیگری از سخنان خود‬ ‫افزود‪« :‬فرسایش خاک در بسیاری از نقاط‬ ‫جهان بزرگترین تهدید موجود برای سالمت‬ ‫خاک و خدمات اکوسیستمی ان است‪.‬‬ ‫فرسایش خاک موجب حذف سطح‬ ‫حاصلخیز خاک و کاهش فضای مناسب‬ ‫برای ریشهزایی گیاهان در خاک میشود؛‬ ‫توالی و سیری که تاثیراتی منفی بر رشد‬ ‫و عملکرد محصوالت کشاورزی دارد‪».‬‬ ‫بر اساس اخرین گزارش منتشرشده از سوی‬ ‫فائو‪ ،‬تخمین زده میشود که فرسایش خاک‬ ‫هرساله موجب کاهش چهاردرصدی عملکرد‬ ‫محصوالت کشاورزی در جهان میشود‪.‬‬ ‫در این گزارش تاکید شده است که‬ ‫فرسایش خاک همچنین موجب الودگی‬ ‫ابراههها و انتشار کربن ذخیرهشده‬ ‫در خاک در جو زمین میشود‪.‬‬ ‫نماینده سازمان خواربار و کشاورزی ملل‬ ‫متحد (فائو) در جمهوری اسالمی ایران در‬ ‫بخش پایانی سخنان خود تاکید کرد که‬ ‫گرامیداشت روز جهانی خاک فرصتی را مهیا‬ ‫میکند تا نقش و ارزش خاک را به خاطر‬ ‫ظرفیت تولیدیاش همچنین نقشافرینی‬ ‫ان در تامین امنیت غذایی و حفظ خدمات‬ ‫کلیدی اکوسیستمی موردتوجه قرار دهیم‪.‬‬ ‫به گفته وی‪« ،‬همانگونه که در شعار امسال‬ ‫روز جهانی خاک مورداشاره قرارگرفته است‪،‬‬ ‫ما باید سخت تالش کنیم تا فرسایش خاک‬ ‫را متوقف کنیم تا ایندهمان را حفظ کنیم‪».‬‬ ‫خاک‪ ،‬منبعی تجدید ناپذیر‬ ‫تامین امنیت غذایی و اینده پایدار‬ ‫مردم در گروی حفظ خاک است‪.‬‬ ‫خاک یک منبع طبیعی متناهی است‪،‬‬ ‫به این معنا که اگر خاک از بین برود و‬ ‫یا تخریب شود‪ ،‬بازیابی ان در مدت عمر‬ ‫انسان امکانناپذیر است‪ .‬خاک بهعنوان‬ ‫مولفهای مرکزی در منابع سرزمینی‪،‬‬ ‫توسعه کشاورزی و پایداری بومشناختی‪،‬‬ ‫ماهنامه کشاورزی‬ ‫بنیان و اساس تولید غذای انسان‪،‬‬ ‫خوراک دام‪ ،‬سوخت‪ ،‬فیبر و بسیاری از‬ ‫دیگر خدمات اکوسیستمی حیاتی است‪.‬‬ ‫گستره طبیعی خاکهای حاصلخیز محدود‬ ‫است‪ .‬این گستره محدود تحتفشار‬ ‫فزاینده انواع کاربردهای رقیب برای کاشت‬ ‫محصوالت کشاورزی‪ ،‬جنگلداری‪ ،‬چراگاهها‪/‬‬ ‫مراتع‪ ،‬شهرنشینی و تامین نیازهای جمعیت‬ ‫روبه رشد جهان برای تولید غذا و انرژی‬ ‫همچنین استخراج مواد معدنی خام قرار دارد‪.‬‬ ‫در این شرایط ضرورت دارد تا نقش و‬ ‫ارزش خاک را به خاطر ظرفیت تولیدیاش‬ ‫همچنین نقشافرینی ان در تامین‬ ‫امنیت غذایی و حفظ خدمات کلیدی‬ ‫اکوسیستمی موردتوجه قرار دهیم‪.‬‬ ‫چالشهای کلیدی‬ ‫همانگونه که در شعار امسال فائو به مناسب‬ ‫روز جهانی خاک – «فرسایش خاک را متوقف‬ ‫کنید تا ایندهمان را حفظ کنیم» – مورد تاکید‬ ‫قرارگرفته است‪ ،‬فرسایش‪ ،‬بهعنوان یکی از‬ ‫اشکال تخریب خاک‪ ،‬بزرگترین تهدید موجود‬ ‫برای کارکردهای خاک در بسیاری از مناطق‬ ‫جهان همچون افریقا‪ ،‬اسیا‪ ،‬امریکای التین‪،‬‬ ‫خاور نزدیک و شمال افریقا است‪ .‬فرسایش‬ ‫خاک ‪ ۳‬اثر عمده بر رشد و عملکرد محصوالت‬ ‫کشاورزی دارد‪ :‬حذف سطح حاصلخیز خاک‪،‬‬ ‫مخلوط کردن خاکهای فشرده الیههای‬ ‫زیرین با الیه سطحی خاک و کاهش فضای‬ ‫(مناسب برای) ریشهزایی (گیاهان) در خاک‪.‬‬ ‫دی ماه‪98‬‬ ‫شماره یازدهم‬ ‫‪11‬‬ صفحه 11 ‫گزارش‬ ‫به طورکلی‪ ،‬تخریب خاک ماحصل شیوه های ناپایدار‬ ‫بهره برداری و مدیریت اراضی همچنین رخدادهای شدید‬ ‫اقلیمی است که این عوامل نیز به نوبه خود ناشی از‬ ‫متغیرهای مختلف اجتماعی‪ ،‬اقتصادی و حکمرانی هستند‪.‬‬ ‫امروزه‪ ۳۳ ،‬درصد اراضی این کره خاکی براثر فرسایش‪،‬‬ ‫شور شدن‪ ،‬تراکم‪ ،‬اسیدی شدن و دیگر الودگی های‬ ‫شیمیایی به درجات مختلفی از متوسط تا بسیار شدید دچار‬ ‫تخریب شده اند‪ .‬نرخ کنونی تخریب خاک تهدیدکننده ظرفیت‬ ‫نسل های اتی بشر برای تامین نیازهای اولیه شان است‪.‬‬ ‫با توجه به امکان محدود باقی مانده برای توسعه نواحی کشاورزی‪،‬‬ ‫مدیریت پایدار خاک های کشاورزی کره زمین و تولید پایدار کشاورزی‬ ‫به گزینه هایی الزامی جهت معکوس کردن روند فعلی تخریب‬ ‫خاک و تامین امنیت غذایی امروز و فردای جهان تبدیل شده اند‪.‬‬ ‫کاربرد بهینه تر اب‪ ،‬استفاده کمتر از افت کش ها و‬ ‫بهبود سالمت خاک می توانند به طور میانگین موجب‬ ‫افزایش ‪ ۷۹‬درصدی عملکرد محصوالت کشاورزی شوند‪.‬‬ ‫فائو در چارچوب ماموریت جهانی اش و در راستای دستیابی به منافع‬ ‫محلی‪ ،‬ملی و جهانی همچنین افزایش امنیت غذایی و بهبود معیشت‬ ‫روستایی‪ ،‬کشورهای عضو خود را به اتخاذ رویکردهای یکپارچه‬ ‫سیستمیدرحوزهمدیریتمنابعسرزمینیتشویقوترغیبمی کند‪.‬‬ ‫خاک‪ ،‬عنصری مهم برای تنوع زیستی‬ ‫خاک میزبان و در بردارنده ‪ ۲۰۰۵‬تنوع زیستی موجود روی کره‬ ‫زمین است‪.‬‬ ‫‪12‬‬ ‫شماره یازدهم‬ ‫دی ماه‪98‬‬ ‫ماهنامه کشاورزی‬ ‫از‬ ‫یکی‬ ‫خاک‬ ‫پیچیده ترین اکوسیستم های موجود در طبیعت و یکی از متنوع ترین‬ ‫سکونت گاه های روی کره زمین است‪ .‬خاک دربرگیرنده ترکیبی از‬ ‫ارگانیسم های مختلفی است که با یکدیگر تعامل داشته و در چرخه های‬ ‫جهانیکهضامنتداومحیاترویکرهزمینهستند ‪،‬نقش افرینیمی کنند‪.‬‬ ‫در هیچ جایی از طبیعت‪ ،‬گونه های مختلف جانوری و گیاهی‬ ‫به مانند خاک به صورت درهم فشرده وجود ندارند‪ .‬یک گرم‬ ‫خاک حاوی یک میلیون ها موجود زنده و چندین هزار گونه‬ ‫باکتری است‪ .‬بااین حال‪ ،‬این تنوع زیستی ازانجاکه زیرزمین قرار‬ ‫داشته و در برابر چشمان ادمی نیست‪ ،‬کمتر شناخته شده است‪.‬‬ ‫فرسایش خاک‪ ،‬تنوع زیستی و کشاورزی‬ ‫فرسایش ‪ ،‬به عنوان یکی از انواع تخریب خاک‪ ،‬بزرگ ترین تهدید‬ ‫موجود برای خاک در بسیاری از نقاط جهان است؛ این مسئله در‬ ‫شعار امسال روز جهانی خاک ‪« -‬فرسایش خاک را متوقف کنید تا‬ ‫اینده مان را حفظ کنیم» – نیز بازتاب یافته است‪ .‬فرسایش ‪ ،‬با حذف‬ ‫حاصلخیزترین الیه خاک‪ ،‬موجب کاهش تنوع زیستی می شود‪.‬‬ ‫کیفیت و سالمت خاک تا حد زیادی تعیین کننده (میزان) تولیدات‬ ‫و پایداری بخش کشاورزی همچنین کیفیت محیط زیست بوده و به‬ ‫میانجی این دو متغیر تاثیر بسزایی بر سالمت کره زمین‪ ،‬حیوان و‬ ‫انسان دارد‪ .‬بهبود تنوع زیستی خاک اهمیتی حیاتی برای اطمینان‬ ‫یافتن از سالمت خاک‪ ،‬امنیت غذایی و تغذیه فردای بشر دارد‪.‬‬ ‫یافته هایعلمیارائه شدهازسویفائونشانمی دهندکهنظام هایکشاورزی‬ ‫و شیوه های بوم شناسی همچون کشاورزی ارگانیک‪ ،‬بی خاک ورزی‪،‬‬ ‫تناوب محصوالت زراعی و کشاورزی حفاظتی می توانند به صورت پایدار‬ ‫بهره وری زراعی را بدون تخریب منابع خاکی و ابی افزایش دهند‪.‬‬ صفحه 12 ‫گفت وگو‬ ‫زنگ خطر برای بی نشانی‬ ‫محصوالت کشاورزی‬ ‫ااحمد حضرتی‬ ‫نیاز بازار‪ ،‬امکان تجویز توسط پزشکان‬ ‫متخصص‪ ،‬امکان کشت گیاه در داخل ک‬ ‫محسن نقاشی دبیر اجرایی فدراسیون‬ ‫تشکل های صنایع غذایی کشاورزی ایران و‬ ‫مدیر عامل شرکت به سبز گلستان است‪.‬‬ ‫وی سالها تجربه مدیریت و همینطور‬ ‫کارشناسی در حوزه صنایع غذایی داشته‬ ‫است‪ .‬نقاشی این روزها دغدغه اش تولید‬ ‫و رونق ان است موضوعی که کمتر‬ ‫مسئولی در این حوزه را به فکر وا می دارد‪.‬‬ ‫خبرنگار صدای خاک با محسن نقاشی‬ ‫در این خصوص گفتگو می کند وی درباره‬ ‫تولید می گوید‪ :‬شعار امسال رونق تولید‬ ‫بود و متاسفانه ماه هاست که از ابتدای سال‬ ‫می گذرد و به اواخر سال نزدیک می شویم‬ ‫اما تاکنون هیچ اقدامی برای زیرساخت در‬ ‫جهت تولید صورت نگرفته است‪ .‬بانک ها‬ ‫همچنان با ربا ی انچنانی و دارایی با‬ ‫مالیات ها و ارزش افزوده و عملکرد و تکلیفی‬ ‫به نابودی اقتصا د و تولید‪ ،‬بیمه اجتماعی‬ ‫بدون هیچ خدمات همچنان در صف مقدم‬ ‫جبهه ضد تولیدی قرار دارند و طبق امارها‬ ‫تولید کنندگان باالترین رقم پرداختی‬ ‫را داشته اند و باهمین اصل با تعطیلی‬ ‫واحدهای تولیدی روبرو هستیم و تجاری‬ ‫که جبهه ضد تولیدی وجود دارد‪ ،‬جبهه‬ ‫بدون سپهر یعنی تولید کنندگان نبودند‬ ‫محسن نقاشی گفت‪ :‬باید تولید اولویت یک‬ ‫در کشور محسوب می شد چرا که اگر تولید‬ ‫نباشد بسیاری از کارخانه ها ملزم به تعطیلی‬ ‫و تعطیلی کارخانه ها یعنی بیکاری کارگر و‬ ‫کشاورز و در پی ان اسیب های اجتماعی‬ ‫و مشکالت خانوادگی را به دنبال دارد‪.‬‬ ‫مدیر عامل شرکت به سبز گلستان اظهار‬ ‫کرد‪ :‬اولین گردهمایی باحضور ‪ ۱۷۰‬واحد‬ ‫تولیدی از مزرعه تا سفره (تولید و عرضه)‬ ‫تشکیل شد که منجر به ایجاد فدراسیون‬ ‫تشکل های صنایع غذایی کشاورزی ایران‬ ‫شد که می تواند مطالبه گری داشته باشد‪.‬‬ ‫وی با توجه به مضرات و افات کشاورزی درباره‬ ‫تراریخته گفت‪ :‬اکنون خطراتی که غذا دارد‬ ‫فقط مختص به تراریخته نیست و هیچ ارگانی‬ ‫تاکنون به این نتیجه قطعی نرسیده است که‬ ‫تراریخته مضر است؟ و هنوز نمی دانند ایا‬ ‫تراریخته برای اینده مشکالت دارد یا نه؟‬ ‫نقاشی بیان کرد ‪ :‬غذا گرفتاری باالتر از‬ ‫تراریخته دارد فع ً‬ ‫ال تنور تراریخته گرم است‬ ‫وباهم مدیسم هستیم و انحرافی که بر استفاده‬ ‫از سموم می شود را نمی دانیم‪ .‬در حقیقت‬ ‫مواد اصلی سموم کشاورزی وارداتی است و‬ ‫همان را هم نظارتی از داخل بر ان نیست‪.‬‬ ‫مدیر عامل شرکت به سبز گلستان اظهار‬ ‫کرد‪ :‬االن خطری که کشاورزی برای مردم‬ ‫و جامعه دارد استفاده از سموم اضافه‬ ‫است؛ یعنی از سموم غیر مجاز و غیر‬ ‫استاندارد جهانی در کشاورزی استفاده‬ ‫می شود‪ .‬سمومی که در کشاورزی به‬ ‫کار می رود عدم نظارت صحیح می شود‪.‬‬ ‫نقاشی گفت‪ :‬متاسفانه بر روی محصوالت‬ ‫کشاوری کدی وجود ندارد که نشانه ای از ان‬ ‫در جایی بیابیم؛ و این یک زنگ خطر است‪.‬‬ ‫وی با بیان اینکه صنایع تبدیلی و‬ ‫محصوالت کشاورزی باید نظارت شود‪،‬‬ ‫ادامه داد‪ :‬اداره نظارت و استاندارد در‬ ‫برخی ازمایشگاه ها در شهرستانها که امکان‬ ‫ازمایش دارند این سموم را امتحان کنند‬ ‫و یا ان را به بخش خصوصی وارد کنند‪.‬‬ ‫وی با بیان اینکه درمحصوالت غذایی و‬ ‫کشاورزی اگر پیشگیری و نظارت درست‬ ‫داشته باشد می توان محصوالت کشاورزی‬ ‫به مانند عراق و ترکیه را صادر کرد‪ .‬ما‬ ‫مردمی هستیم که اعدا داریم در علم و‬ ‫کشاورزی از دیگر کشورها از سطح کیفی‬ ‫باالتری قرار داریم اما سموم محصوالت‬ ‫کشاورزی که صادر می شود به خود مردم‬ ‫برمی گردد و مردم از ان استفاده می کنند‪.‬‬ ‫تقاشی با اظهار اینکه غذای سالم را جدی‬ ‫بگیریم و شعار ندهیم گفت‪ :‬باید از تشکل ها‬ ‫استفاده کنیم چرا که مرم حق دارند از غذای‬ ‫طبیعی استفاده کنند‪ .‬خوشبختانه غذاهایی‬ ‫داریم که دارو و درمان هستند اما متاسفانه‬ ‫مردم این محصوالت را نمی شناسند‪.‬‬ ‫ماهنامه کشاورزی‬ ‫مدیر عامل شرکت به سبز گلستان‬ ‫افزود‪ :‬سیر‪ ،‬لیموترش‪ ،‬شیرین بیان‪،‬‬ ‫پونه‪ ،‬زیره و سیاه دانه‪ ...‬دارو هستند اما‬ ‫متاسفانه از سفره خانواده به طور کل‬ ‫حذف شده است‪ .‬حتی ان چیزی را‬ ‫خود ایرانی ها هم داشتند را رها کرده ایم‪.‬‬ ‫نقاشی اظهار کرد‪ :‬اگر کشت محصوالتی مانند‬ ‫یره‪ ،‬سیاه دانه شیرین بیان و خاک شیر ‪ ...‬که‬ ‫درصد مصرف اب کمتری نسبت به گوجه‬ ‫فرنگی و هندوانه دارد‪ ،‬تولید داشته باشیم‬ ‫کشاورزمان نتیجه بهتری خواهد داشت‬ ‫متاسفانه ‪ ۳۵‬درصد از محصوالت‬ ‫کشاورزی بنابه امارهای رسمی قبل‬ ‫از مصرف ضایعات می شود و باالترین‬ ‫رقم ضایعات کشاورزی در دنیا داریم‬ ‫دبیر اجرایی فدراسیون تشکل های صنایع‬ ‫غذایی کشاورزی راهکار برطرف کردن این‬ ‫نابودی را مدیریت و برنامه ریزی درست عنوان‬ ‫کرد و گفت‪ :‬باید روی غذاهایی که حکم دارو‬ ‫دارد و گران قیمت هم هست تولید کنیم‪.‬‬ ‫وی اظهار کرد ‪ :‬باید از جوانها حمایت‬ ‫کنیم و جوانگرایی را گسترش دهیم چرا‬ ‫که این جوانها با ایده ها و طرح هایی که‬ ‫دارند می توانند باعث نجات کشاورزی‬ ‫و محصوالت غذایی باشند؛ و کشاورزی‬ ‫قراردادی در امر کاهش ضایعات کشاورزی‬ ‫می تواند بسیار تاثیرات مفید داشته باشد‪.‬‬ ‫نقاشی با بیان اینکه باید صادرات محصوالت‬ ‫کشاورزی کشور را باال ببریم گفت‪ :‬کشور‬ ‫ترکیه به ‪ ۱۵۰‬کشور صادرات دارد اما‬ ‫ما به ‪ ۵‬کشور به شکل سنتی صادرات‬ ‫داریم‪ .‬دلیل انهم واضح است که تولید‬ ‫کننده ترکیه بهره بانکی و مالیات و‬ ‫ارزش افزوده و ‪ ۳۰‬درصد بیمه اجتماعی‬ ‫و گرانی برق و اب و گاز و برخوردهای‬ ‫ادارات دولتی و ‪...‬و هزاران دیگر را ندارند‬ ‫تنها را برون رفت از بحران اقتصادی‬ ‫پیش امده فقط به فقط اهمیت به‬ ‫تولید و محاکمه عناصر ضد تولید ست‬ ‫دی ماه‪98‬‬ ‫شماره یازدهم‬ ‫‪13‬‬ صفحه 13 ‫مقاله‬ ‫تعریفی مناسب برای گیاه درمانی‬ ‫به کوشش مبین منتظری‬ ‫گیاه درمانی را علی رغم نظرات متفاوت مراجع داخلی و بین المللی‪،‬‬ ‫به ساده ترین و علمی ترین شکل می توان این گونه بیان کرد‪:‬‬ ‫گیاه درمانی به علم درمان و پیش گیری از بیماری ها با استفاده از‬ ‫قسمت مختلف گیاهان و مواد تهیه شده از ان ها گفته می شود‪.‬‬ ‫گیاهانی که به روش سنتی برای درمان به کار می روند اصطالحاً‬ ‫گیاهان دارویی نامیده می شوند‪ .‬یکی از اصول مهم در گیاه درمانی‬ ‫این است که این گیاهان و یا بخش های مورداستفاده ان باید کاری‬ ‫مناسبی در درمان داشته باشند‪ .‬هر گیاه دارای ساختاری با ترکیبات‬ ‫شیمیایی است که جداسازی و تعیین خواص شیمیایی اجزای‬ ‫ان یکی از موضوعات بسیار مهم در گیاه درمانی هست‪ .‬طبق نظر‬ ‫کمیسیون ای که مسئول تهیه و توسعه رساله هایی در مورد گیاهان‬ ‫هست‪ ،‬مواد شیمیایی جداسازی شده از گیاهان تحت عنوان گیاهان‬ ‫دارویی قرار نمی گیرند‪ .‬از سوی دیگر پروفسور ویس اعتقاد دارد‬ ‫که مواد شیمیایی جداسازی شده از گیاهان جزئی از گیاه درمانی‬ ‫بوده و این ها را جزو گیاهان دارویی قوی طبقه بندی می کند‪.‬‬ ‫مواد شیمیایی که مستقیماً از گیاه استخراج می شود را می توان‬ ‫به عنوان گیاهان دارویی یا داروهای طبیعی طبقه بندی کرد و از این‬ ‫گروه می توان به مواد دیگوکسین و دیجیتوکسین اشاره کرد که از‬ ‫گونه های مختلف کل انگشتانه به دست می ایند؛ اما درصورتی که‬ ‫مستخرج گیاهی به صورت سنتتیک تغییر یابند دیگر‬ ‫مشتقات و مواد‬ ‫ِ‬ ‫جزو مواد دارویی طبیعی نیستند‪ ،‬زیرا در طبیعت یافت نمی شوند که‬ ‫ازجمله این مواد می توان به استیل دیگوکسین و متیل دیگوکسین‬ ‫اشاره کرد‪ .‬مشکل دیگری که امروزه به چشم می خورد این است که‬ ‫بسیاری از مواد شیمیایی که قب ً‬ ‫ال از گیاهان جداسازی شده اند در‬ ‫حال حاضر به صورت مصنوعی تهیه می گردند و در بسیاری حاالت‬ ‫ماده اصلی مورداستفاده جهت سنتز و ساخت مصنوعی داروها هیچ‬ ‫‪14‬‬ ‫شماره یازدهم‬ ‫دی ماه‪98‬‬ ‫ماهنامه کشاورزی‬ ‫ارتباطی پاگیاه دارویی اصلی ندارند‪ ،‬بدین معنی که موارد استخراج شده‬ ‫از گیاه دری فرایند مصنوعی فراوری ماهیت خود را تغییرمی دهند‬ ‫که این حالت را اصطالحاً جایگزینی اسانس های روغنی می گویند‪.‬‬ ‫استفاده از مواد موثر فعال جداسازی شده یک روش نسبتاً جدید‬ ‫است که با گیاه درمانی سنتی تفاوت دارد‪ .‬در این مورد که ایا می توان‬ ‫ان را جزو گیاه درمانی قرارداد یا خیر توافق کلی وجود ندارد‪ ،‬زیرا‬ ‫همان گونه که قب ً‬ ‫ال توضیح داده شده فلسفه گیاهان دارویی استفاده از‬ ‫گیاهان یا بخش هایی از گیاه مثل برگ‪ ،‬گل‪ ،‬ریشه‪ ،‬میوه و دانه هست‪.‬‬ ‫ازنقطه نظر شیمیایی‪ ،‬گیاهان دارویی را می توان به عنوان مخلوط های‬ ‫ِ‬ ‫کودک گاهی به اختصار مواد شیمیایی‬ ‫شیمیایی طبقه بنه‬ ‫مخلوط‪ ،‬مواد شیمیایی مرکب یا کمپلکس نامیده می شوند‪ .‬برای‬ ‫درک دقیق و صحیحی از گیاه درمانی‪ ،‬باید به مواد شیمیایی‬ ‫کمپلکس موجود دو مرگیاه به عنوان یک دستورالعمل نگاه کنیم‪.‬‬ ‫متخصصین عصر جدید عموماً برای شناسایی اصول مربوط به ماهیت‬ ‫گیاهان و ساختارهای کمپلکس شیمیایی ان ها از دانش ژنتیک بهره‬ ‫می گیرند‪ .‬قطعاً یکی از ابزارهای فیزیکی الزم برای شناسایی و بررسی‬ ‫دقیق گونه ها شناسایی ژن های ان هاست؛ اما باید توجه داشت که ساختار‬ ‫و عملکرد زن ها را هنگامی که ان ها باهم ترکیب شده و کمپلکس ایجاد‬ ‫می کنند نیز موشکافانه بررسی شود‪ .‬سازندگان این گونه داروها باید از‬ ‫مواد در دسترس و قابل تهیه استفاده کنند و قوانین کاشان را مانند‬ ‫قانون موجود در موسیقی برنامه ریزی کنند‪ .‬به ین صورت که مانند یک‬ ‫موسیقیدان اول نت ها‪ ،‬کلیدها‪ ،‬ریتم ها و هارمونی ها را بشناسند و سپس‬ ‫یک اثر کامل و مرکب ایجاد کنند‪ .‬مشابه حالت این موسیقیدان‪ ،‬یک‬ ‫متخصص علوم گیاهی نیز می تواند گیاهان را با توجه به اثرات کل گیاه‬ ‫و اثرات مربوط به اجزای شیمیایی ویژه ان ها مشخص و طبقه بندی‬ ‫کند‪ .‬این صورت را شناسایی داروهای موجود در گیاهان می گویند‪.‬‬ صفحه 14 ‫نکاتی کلیدی در مورد سم پاشی‬ ‫مزارع و باغات‬ ‫علف کش ها در دمای باالی ‪ ۱۵‬درجه بهتر عمل می کنند‪.‬‬ ‫در هوای گرم و ارام با سر خرطومی یونجه مبارزه کنید‪.‬‬ ‫در هوای خنک‪ ،‬سم پاشی علیه سن گندم را انجام دهید‪.‬‬ ‫سم پاشی باغات را در هوای خنک (یک صبح یا عصر دیرهنگام)‬ ‫انجام دهید‪.‬‬ ‫سعی کنید در صورت امکان یک روز بعد از سم پاشی باغ‪ ،‬ابیاری‬ ‫را انجام دهید‪.‬‬ ‫بعد از استفاده از محلول پاشی کلسیم در باغ‪ ،‬حتم ًا ابیاری را انجام‬ ‫دهید‪.‬‬ ‫از اختالط سموم بدون توصیه کارشناسان گیاه پزشکی پرهیز کنید‪.‬‬ ‫در جریان سم پاشی حتم ًا باید همزن سم پاش فعال باشد‪.‬‬ ‫به رعایت زمان اصولی مبارزه علیه افات‪ ،‬اهمیت بدهید‪.‬‬ ‫از سم پاشی بی رویه پرهیز کنید‪.‬‬ ‫به دوره ماندگاری سموم اهمیت زیادی بدهید لذا از سمومی که‬ ‫ماندگاری زیادی دارند در میوه هایی که مصرف تازه خوری دارند‬ ‫مانند هلو‪ ،‬گیالس‪ ،‬زردالو‪ ،‬سبزی ها و ‪ ...‬پرهیز کنید‪.‬‬ ‫دقت داشته باشید که هدف از سم پاشی از بین بردن همه حشرات‬ ‫نیست‪.‬‬ ‫ماهنامه کشاورزی‬ ‫دی ماه‪98‬‬ ‫شماره یازدهم‬ ‫‪15‬‬ صفحه 15 ‫گزارش‬ ‫پادشاه گیاهان دارویی را بشناسید‬ ‫به کوشش مهندس علی ورمرزیار‬ ‫گیاهان دارویی هر یک به نوعی برای درمان‬ ‫بیماری ها و افزایش قدرت و توان اعضای داخلی‬ ‫و ظاهری بدن از سالهای دور مورداستفاده قرار‬ ‫می گرفته اند‪ .‬شاید این سوال برای شما هم پیش‬ ‫امده باشد که بهترین این بهترین ها چیست؟‬ ‫* بهترین و قوی ترین گیاهان دارویی کدام است؟‬ ‫اگر بخواهید پاسخ این سوال را بدهید کدام‬ ‫یک از گیاهان دارویی را نام می برید؟ شاید‬ ‫کمی مشکل باشد چرا که گیاهان دارویی‬ ‫سرتاسر خواص و فایده هستند و نمی توان‬ ‫از بین انها بهترین را انتخاب کرد اما باالخره‬ ‫در هر جمعی یک بهترین وجود دارد که‬ ‫به اعتقاد متخصصان طب سنتی یکی از‬ ‫پرخاصیت ترین گیاهان دارویی یونجه است‪.‬‬ ‫یونجه‪ ،‬گیاهی است غریب که امروزه در‬ ‫اذهان عمومی تنها به درد علوفه دام می خورد‪،‬‬ ‫درحالی که در گذشته استفاده های فراوان‬ ‫از این گیاه پرفایده می شده است‪ .‬این گیاه‬ ‫که عمدتاً در اسیا کشت می شود از اولین‬ ‫گیاهان دارویی شناخته شده برای بشر است‪.‬‬ ‫‪16‬‬ ‫شماره یازدهم‬ ‫دی ماه‪98‬‬ ‫«یونجه» که در فارسی به ان «اسپست‬ ‫باغی»‪« ،‬سپست»‪« ،‬سبیس» یا «درفا»‪،‬‬ ‫در افغانستان «اسپیشتا» و در ترکی بدان‬ ‫«یونجه»‪ ،‬به رومی «میدیکی»‪ ،‬به مصری‬ ‫«قضب» و به عربی «رطبه» یا همان‬ ‫«فصفصه» گویند‪ ،‬گیاهی است علفی‪ ،‬پایا‬ ‫و از تیره پروانه واران و همدسته شبدرها‬ ‫که ارتفاع ان تا یک متر می رسد‪ .‬دارای‬ ‫ساقه های بلند و برگچه های نازک‪ ،‬نوک‬ ‫تیز و بیضی شکل‪ .‬گل هایش غالباً بنفش‪،‬‬ ‫کوچک یا گاهی زردرنگ است و به شکل‬ ‫سیر‪ ،‬میوه «یونجه» مانند صدف بوده و دانه‬ ‫داخل میوه مانند لوبیا ولی کوچک تر از ان‬ ‫است‪« .‬یونجه» ریشه ای بسیار عمیق دارد که‬ ‫تا سه متر به عمق زمین نفوذ می کند‪ ،‬در‬ ‫نتیجه ویتامین ها و مواد معدنی را از خاک‬ ‫تهیه می کند‪ .‬این گیاه از علف های خوب مراتع‬ ‫است و بهترین نوع ان سبز املس (نرم) است‪.‬‬ ‫* خواص یونجه بهترین گیاهان دارویی‬ ‫برای بدن انسان‬ ‫ماهنامه کشاورزی‬ ‫این گیاه در اکثر نقاط جهان رشد می کند‬ ‫و به صورت وحشی در بعضی نواحی معتدل‬ ‫اسیا و شمال افریقا می روید که انواع و‬ ‫اقسام دارد‪ .‬مزاج یونجه تازه در اخر اول‬ ‫گرم و تر و خشک ان‪ ،‬گرم و خشک‬ ‫است و قوتش تا ‪ ۵‬سال باقی می ماند‪.‬‬ ‫یونجه از نظر تغذیه عمومی غذایی کامل‬ ‫است که چاق می کند و اهن بسیاری دارد‬ ‫و خوردن ان تمام اعضای بدن را تقویت‬ ‫می کند‪« ،‬یونجه» در درمان ضعف عمومی‪،‬‬ ‫ضعف بنیه‪ ،‬کم خونی و اعصاب مفید است و‬ ‫مغز و ستون فقرات را قوت می بخشد‪ .‬این گیاه‬ ‫خوراکی با خواص تغذیه ای فوق العاده‪ ،‬منبع‬ ‫غنی از ویتامین های ‪ B,K,E,D,A‬و همچنین‬ ‫امالح معدنی نظیر کلسیم‪ ،‬اسیدفولیک‪،‬‬ ‫منیزیم‪ ،‬پتاسیم به حساب می اید و البته‬ ‫مصرف خشک ان تاثیرگذارتر خواهد بود‪.‬‬ ‫از دیگر فواید گیاه یونجه این است که حاوی‬ ‫مقدار قابل توجهی پروتئین است‪ .‬عالوه بر این‬ ‫ریشه گیاه یونجه قابلیت ان را دارد که تا عمق‬ ‫‪ ۱۸‬متری زمین هم پیشروی کرده و ویتامین ها‬ ‫و مواد معدنی بیشتری را از خاک جذب کند‪.‬‬ صفحه 16 ‫بررسی های گذشته حاکی از ان است‬ ‫که مصرف گیاه یونجه می تواند در پاک‬ ‫سازی روده از مواد سمی موثر باشد‪.‬‬ ‫همچنین گیاه یونجه کلسترول بد را کاهش‬ ‫می دهد و در تصفیه خون نقش دارد‪.‬‬ ‫* خواص یونجه سلطان گیاهان دارویی‬ ‫یونجه پخته ملین و خشک ان قابض است‪،‬‬ ‫تازه ان نفاخ است‪.‬‬ ‫مداومت در خوردن شربت یونجه چاق کننده‬ ‫و مولد خون صالح و ضماد کوبیده ان با عسل‬ ‫محلل ورم سرد و با سرکه محلل ورم گرم است‪.‬‬ ‫مقدار ویتامین ‪ C‬ان دو برابر «جعفری» و‬ ‫چهار برابر «لیموترش» است و ویتامین ‪A‬‬ ‫ان از «شب کوری» جلوگیری می کند‪.‬‬ ‫یونجه همچنین مقداری ویتامین ‪D‬‬ ‫داشته و سرشار از ویتامین ‪ K‬است که‬ ‫خوردن ان از خونریزی جلوگیری می کند‬ ‫و پخته ان برای رفع یبوست مفید است‪.‬‬ ‫ضماد پخته یونجه روزی دو بار جهت رعشه‬ ‫مفید است‪.‬‬ ‫* فواید یونجه و عرق یونجه بهترین‬ ‫گیاهان دارویی برای درمان بیماری ها‬ ‫ترکیبات شیمیایی یونجه بر حسب ان که‬ ‫عمل تجزیه روی این گیاه جوان (قبل از‬ ‫گل دادن) یا در اغاز گل دادن و یا پس از‬ ‫پیدایش گل انجام گیرد تفاوت می نماید‪ .‬به‬ ‫طوری که در گیاه جوان‪ ،‬مقدار پروتئین ها‬ ‫زیادتر از اغاز گل دادن و برعکس مواد‬ ‫سلولزی و هیدرات های کربن ان کمتر‬ ‫است‪ .‬انزیم های بسیاری در یونجه یافت‬ ‫می شود که از ان ها می توان به اینورتاز و‬ ‫پکتیناز اشاره کرد‪« .‬یونجه» شامل حدود ‪۲۰‬‬ ‫درصد پروتئین هست‪ .‬عالوه بر این ها حاوی‬ ‫هیدرات های کربن‪ ،‬دیاستازها‪ ،‬نوعی ساپوتین‬ ‫با اثر عطسه اور‪ ،‬ستن ها‪ ،‬دو ماده رنگی‪،‬‬ ‫اسید فسفریک و ویتامین های مختلف است‪.‬‬ ‫در خاکستر ان مقدار زیادی اهک‪ ،‬پتاس‪،‬‬ ‫اسید فسفریک‪ ،‬کمی منیزیم‪ ،‬اهن و به‬ ‫مقدار جزئی «ارسنیک» و «سیلیس» است‪.‬‬ ‫* روش تهیه شربت با بهترین گیاهان داوریی‬ ‫یونجه‬ ‫برای تهیه شربت یونجه ‪ ۳۰۰‬گرم یونجه‬ ‫خشک را در یک لیتر اب می جوشانند‬ ‫تا نصف شود‪ ،‬سپس ان را با فشار صاف‬ ‫نموده و با ‪ ۹۰۰‬گرم قند یا شکر شیرین‬ ‫کرده روزی ‪ ۲۰۰‬تا ‪ ۳۰۰‬گرم مصرف کند‪.‬‬ ‫یونجه را می توان دم کرده و ان را به صورت‬ ‫چای نوشید‪ .‬همچنین می توان این گیاه‬ ‫را به صورت کپسول و همچون قرص های‬ ‫مولتی ویتامین روزانه مصرف کرد‪.‬‬ ‫* ترک اعتیاد با سلطان گیاهان دارویی یونجه‬ ‫روش پزشکان قدیم ایران در معالجه اعتیاد‪،‬‬ ‫ساختن داروهایی بود که معتاد را نسبت به‬ ‫خود اعتیاد متنفر و حساس می کرد و برای‬ ‫این کار معموالً از تعفن یونجه‪ ،‬افسنتین و‬ ‫چند گیاه دیگر استفاده می کردند‪ .‬اخیرا ً‬ ‫داروسازان سنتی هند یونجه تازه را خرد کرده‬ ‫‪ ۲‬ماه در الکل خیسانده و بعد یک استکان‬ ‫ان را با مقداری اب موقع خماری به معتاد‬ ‫می خورانند و بعد دستور می دهند که از ماده‬ ‫مورد اعتیاد خود استفاده کند‪ .‬محلول الکلی‬ ‫یونجه به علت داشتن ماده صابونی (ساپونین)‬ ‫شخص را ناراحت کرده و نسبت به ماده مورد‬ ‫اعتیاد متنفر و بیزار می سازد و تا مدتی زیاد‬ ‫ماهنامه کشاورزی‬ ‫از ان بدش می اید‪ .‬این روش سابقاً در ایران‬ ‫برای درمان اعتیاد به الکل بود‪ ،‬اکنون برای‬ ‫معالجه معتادان به تریاک و سیگار و حتی‬ ‫هروئین به کار رفته و نتایج عالی داده است‪.‬‬ ‫* خواص عرق یونجه‬ ‫یونجه طبیعت معتدل دارد‪.‬‬ ‫معالج رعشه و ناراحتی های عصبی‬ ‫چاق کننده‬ ‫نیروبخش‬ ‫کاهش قند خون‬ ‫ضد شبکوری‬ ‫درمان نرمی استخوان‬ ‫تصفیه خون‬ ‫نرم کنندهسینه‬ ‫قابض‬ ‫ازدیاد شیر مادران‬ ‫قاعده اور‬ ‫موثر در ترک اعتیاد‬ ‫دارای ویتامین اوب‬ ‫رروش مصرف‬ ‫‪ ۳‬فنجان در طول روز میل شود‪.‬‬ ‫دی ماه‪98‬‬ ‫شماره یازدهم‬ ‫‪17‬‬ صفحه 17 ‫مقاله‬ ‫چگونه می توان گیاه پزشک شد؟‬ ‫مائده حضرتی‪ -‬در سال های پیش گیاه‬ ‫پزشک در ایران به مفهوم پزشکی که با‬ ‫گیاهان دارویی سر و کار دارد و به وسیله‬ ‫ان ها به درمان بیماری های انسان می پردازد‪،‬‬ ‫مطرح بود‪ .‬مفهومی که با انچه امروزه‬ ‫موردنظر است تفاوت اساسی دارد‪ .‬انچه‬ ‫مهم است اینکه گیاه پزشک را نباید یک‬ ‫داروشناس یا متخصص درمان انسان به شمار‬ ‫اورد‪ .‬چرا که یک گیاه پزشک به شناخت و‬ ‫تشخیص علمی و دقیق عوامل زیان اور و‬ ‫موثر بر رشد و نمو گیاهان می پردازد‪ .‬هدف‬ ‫اساسی گیاه پزشک‪ ،‬کاهش میزان خسارت‬ ‫کمی و کیفی عوامل خسارت زای کشاورزی‬ ‫(افات‪ ،‬بیماری های گیاهی و علف های هرز)‬ ‫و تامین بهداشت تولیدات گیاهی است‪.‬‬ ‫اگر عاشق گیاهان و پرورش و نگهداری از‬ ‫ان ها هستید و از کار کردن در محیط های‬ ‫کشاورزی و گلخانه ای لذت می برید‪،‬‬ ‫می توانید امیدوار باشید که خصوصیات‬ ‫یک گیاه پزشک خوب را دارا هستید‪.‬‬ ‫معرفی شغل گیاه پزشک‬ ‫درواقع یک گیاه پزشک به شناخت و‬ ‫تشخیص علمی و دقیق عوامل زیان اور و‬ ‫موثر بر رشد و نمو گیاهان می پردازد‪ .‬هدف‬ ‫اساسی گیاه پزشک‪ ،‬کاهش میزان خسارت‬ ‫کمی و کیفی عوامل خسارت زای کشاورزی‬ ‫(افات‪ ،‬بیماری های گیاهی و علف های هرز)‬ ‫و تامین بهداشت تولیدات گیاهی است‪.‬‬ ‫به عنوان مثال یک مهندس کشاورزی که‬ ‫دارای تخصص گیاه پزشکی است با افاتی که‬ ‫در مزرعه ها‪ ،‬انبارها و سیلوها به بخش های‬ ‫مختلف گیاه صدمه می زند مقابله می کند‪.‬‬ ‫این افات و صدمات شامل حمله حشرات‪،‬‬ ‫جوندگان و علف های هرز یا بیماری های‬ ‫گیاهی مانند قارچ ها‪ ،‬ویروس ها و باکتری ها‬ ‫به گیاهان هست‪ .‬متخصص گیاه پزشکی‬ ‫مسئولیت عملیات سمپاشی را در مراحل‬ ‫مختلف رشد و نگهداری از گیاه و ضد عفونی‬ ‫انبارها بر عهده دارد؛ به عبارت دیگر گیاه‬ ‫پزشکی یا اسیب شناسی گیاهی یکی از‬ ‫‪18‬‬ ‫شماره یازدهم‬ ‫دی ماه‪98‬‬ ‫شاخه های علوم مرتبط با کشاورزی است‬ ‫و هدف ان شناخت بیماری ها و عوامل‬ ‫اسیب رساننده به گیاهان و پیداکردن‬ ‫راه حل هایی برای دفع و رفع انهاست‪.‬‬ ‫در ایران این رشته شغلی و تحصیلی قب ً‬ ‫ال‬ ‫به نام حفظ نباتات معروف بوده است‪ .‬گیاه‬ ‫پزشکی خود نیز به بخش هایی ازجمله حشره‬ ‫شناسی‪ ،‬مطالعه و شناخت علف های هرز‬ ‫و بیماری شناسی گیاهی تقسیم می شود‪.‬‬ ‫یک گیاه پزشک در ایران باید از یک سو‬ ‫با گونه های گیاهی و جانوری طبیعی ایران‬ ‫اشنا باشد و از سوی دیگر با موجودات‬ ‫زنده (افات‪ ،‬بیماری ها و علف های هرز‬ ‫قرنطینه ای) که دائم از مبادی ورودی رسمی‬ ‫یا از مرزهای کشور به صورت غیرقانونی وارد‬ ‫می شوند‪ ،‬اشنا بوده و با ان ها مبارزه کند‪.‬‬ ‫درواقع مهندس گیاه پزشکی کاری دشوار‪،‬‬ ‫پیچیده و پر مسوولیت را بر عهده دارد و‬ ‫باید از بیوشیمی‪ ،‬بیولوژی و امار‪ ،‬اطالعات‬ ‫وسیع و گسترده ای داشته باشد‪ .‬همچنین‬ ‫متخصص گیاه پزشکی نیاز به حافظه قوی‬ ‫دارد چون باید اسامی التین حشرات و‬ ‫قارچ ها و رده ان ها را به خاطر بسپارد و‬ ‫باید به کشاورزی و بخصوص حشره شناسی‬ ‫عالقه مند باشد زیرا بخش عمده ای از وقت‬ ‫او صرف بررسی و دفع افات گیاهی می شود‪.‬‬ ‫دانش گیاه پزشکی که تا چندی پیش در ایران‬ ‫با نام دفع افات نباتی شناخته می شد‪ ،‬یکی‬ ‫از شاخه های جدید دانش بشری در جهان و‬ ‫ترکیبی از علوم گوناگون است و در مقایسه با‬ ‫دانش پزشکی که با سالمت انسان ها سروکار‬ ‫دارد؛ دانش گیاه پزشکی‪ ،‬سالمت گیاهان را‬ ‫بررسی می کند‪ .‬با این تعبیر‪ ،‬گیاه پزشکی‪،‬‬ ‫پزشکی گیاهان و گیاه پزشک‪ ،‬پزشک‬ ‫گیاهان و معالج افات و بیماری های گیاهی‬ ‫و گیاهان ناخواسته (علف های هرز) است‪.‬‬ ‫شرایط محیط کار‬ ‫با توجه به ماهیت موجودات زنده‪ ،‬غالباً‬ ‫محیط کار کارشناسان گیاه پزشکی‪ ،‬امیزه ای‬ ‫از طبیعت (مزارع و باغات) و محیط های‬ ‫ازمایشگاهی‪ ،‬گلخانه ای و… است‪ .‬بدیهی‬ ‫ماهنامه کشاورزی‬ ‫است محیط کار باید از نور کافی‪ ،‬دمای‬ ‫مناسب‪ ،‬نبود الودگی های صوتی و محل‬ ‫مناسب انجام کار ازنظر ابزار و ادوات‬ ‫برخوردار باشد‪ .‬شما به عنوان یک گیاه‬ ‫پزشک باید همواره اهداف زیر را دنبال کنید‪:‬‬ ‫وظایف متخصص گیاه پزشکی‬ ‫تشخیص و شناسایی افات وعوامل‬ ‫بیماری زای گیاهان زراعی‪ ،‬باغی‪ ،‬زینتی‪،‬‬ ‫جنگلی‪ ،‬مرتعی و فراورده های گیاهی‪.‬‬ ‫استفاده از روش ها و مواد مناسب‬ ‫برای دفع افات و رفع بیماری ها‪.‬‬ ‫نگهداری و معالجه گیاهان اعم از‬ ‫گیاهان زراعی‪ ،‬زینتی و درختان میوه‪.‬‬ ‫سمپاشیدرمراحلمختلفرشدونگهداریازگیاه‪.‬‬ ‫برخی از وظایف و مسئولیت های‬ ‫دیگر یک گیاه پزشک عبارت اند از‪:‬‬ ‫‪ -۱‬مسئله یابی گیاه پزشکی و علوم‬ ‫وابسته از طریق مراجعه و بازدید از‬ ‫مزارع‪ ،‬باغ ها‪ ،‬انبار و سیلوهای کشور‪.‬‬ ‫‪ -۲‬تحقیق و پژوهش درزمینهٔ زیست شناسی‬ ‫و فیزیولوژی عوامل زیان اور محصوالت‬ ‫کشاورزی (زراعی‪ ،‬باغی‪ ،‬جنگلی و مرتعی) در‬ ‫سطوح ازمایشگاهی‪ ،‬استانی‪ ،‬منطقه ای و ملی‪.‬‬ ‫‪ -۳‬اجرای پژوهش های بنیادین گیاه پزشکی‬ ‫کشور با تاکید بر بهره گیری از روش های‬ صفحه 18 ‫نوین (بیوتکنولوژی) و همچنین ان دسته از‬ ‫پژوهش هایی که موسسات تک محصولی (مانند‬ ‫موسسهتحقیقاتپنبه‪،‬موسسهتحقیقاتپسته‪،‬‬ ‫موسسهتحقیقاتخرماو…)وهمچنینموسسه‬ ‫تحقیقات دیم درزمینهٔ ان ها فعالیتی ندارند‪.‬‬ ‫‪ -۴‬جمع اوری‪ ،‬شناسایی و رده‬ ‫بندی جامعه جانوران و رستنی های‬ ‫ایران و بررسی تنوع زیستی ان ها‪.‬‬ ‫‪ -۵‬تحقیق درزمینهٔ شناسایی‪ ،‬زیست‬ ‫شناسی‪ ،‬کارایی و تکثیر عوامل مفید‬ ‫جهت مبارزه بیولوژیکی علیه افات‬ ‫و نگهداری منابع ژنتیکی ان ها‪.‬‬ ‫‪ -۶‬تحقیق درزمینهٔ شناخت‪ ،‬فرموالسیون‪،‬‬ ‫تاثیر و باقیمانده سموم کشاورزی و تکنیک های‬ ‫گوناگون سم پاشی و ازمایش سموم جدید‪.‬‬ ‫‪ -۷‬تحقیق درزمینهٔ شناخت‪ ،‬زیست شناسی‪،‬‬ ‫بوم شناسی و عصاره گیری از گیاهان برای‬ ‫استفاده درزمینهٔ کنترل عوامل زیان اور‪.‬‬ ‫خصوصیاتوتوانایی هایالزمگیاهپزشک‬ ‫ایران‪ ،‬سرزمینی وسیع با اقلیم های بسیار‬ ‫متنوع و به تبع ان‪ ،‬گونه های بسیار غنی‬ ‫گیاهی است‪ .‬همچنین گونه های جانوری‬ ‫این سرزمین کهنسال‪ ،‬غنای شگفت اوری‬ ‫دارد‪ .‬از این رو‪ ،‬گیاه پزشک ایرانی باید‬ ‫از یک سو با گونه های گیاهی و جانوری‬ ‫طبیعی ایران اشنا باشد و از سوی دیگر با‬ ‫افات‪ ،‬بیمار یها و علف های هرز اشنا گرددو‬ ‫با ان ها مبارزه کند‪ .‬درواقع مهندس گیاه‬ ‫پزشک باید از بیوشیمی‪ ،‬بیولوژی و امار‪،‬‬ ‫اطالعات وسیع و گسترده ای داشته باشد‪.‬‬ ‫یک گیاه پزشک باید به طبیعت عالقه‬ ‫مند باشد و بداند که کار یک مهندس‬ ‫گیاه پزشکی‪ ،‬تکیه دادن پشت میز‬ ‫و صندلی نیست‪ ،‬بلکه باید به مزارع و‬ ‫باغ ها برود و پشت میکروسکوپ به انجام‬ ‫تحقیق و مطالعه مشغول باشد‪ .‬متخصص‬ ‫گیاه پزشکی نیاز به حافظه قوی دارد‪،‬‬ ‫چون باید اسامی التین حشرات و قار چها‬ ‫و رده ان ها و اسامی بسیاری از افتکشها و‬ ‫کاربرد ان ها را به خاطر بسپارد‪ .‬همچنین‬ ‫فرد شاغل در این شغل باید به کشاورزی‬ ‫و به خصوص حشره شناسی عالقه مند‬ ‫باشد‪ ،‬زیرا بخش عمده ای از فعالیت های‬ ‫این شغل مربوط به افات گیاهی است و‬ ‫در این بخش‪ ،‬حشرات زیان اور (افات)‬ ‫و زیست شناسی ان ها موردتوجه‪،‬‬ ‫تحقیق و ارزیابی قرار می گیرد‪.‬‬ ‫تحصیالت الزم برای ورود به شغل‬ ‫گیاه پزشکی‬ ‫فارغ التحصیالن انواع گرایش های‬ ‫مهندسی کشاورزی به ویژه مهندسی‬ ‫کشاورزی گرایش گیاه پزشکی‬ ‫می توانند وارد این شغل شوند‪.‬‬ ‫شخصیت های مناسب شغل گیاه‬ ‫پزشک‬ ‫در یک انتخاب شغل صحیح و درست‪،‬‬ ‫عوامل مختلفی ازجمله ویژگی های‬ ‫شخصیتی‪ ،‬ارزش ها‪ ،‬عالیق‪ ،‬مهارت ها‪،‬‬ ‫شرایط خانوادگی‪ ،‬شرایط جامعه و …‬ ‫برای هر فرد باید در نظر گرفته شوند‪.‬‬ ‫یکی از مهم ترین این عوامل ویژگی های‬ ‫شخصیتی هست‪ .‬شناخت درست‬ ‫شخصیت هر فرد فرایندی پیچیده و‬ ‫محتاج به تخصص و زمان کافی است‪.‬‬ ‫البته هر فردی ویژگی های منحصربه‬ ‫فرد خود را دارد‪ ،‬حتی افرادی که به‬ ‫نوعی تیپ شخصیتی مشابه دارند‪ ،‬باز‬ ‫هم در برخی موارد با یکدیگر متفاوت‬ ‫ماهنامه کشاورزی‬ ‫هستند‪ .‬به طور کلی همیشه افراد موفقی‬ ‫از تیپ های شخصیتی مختلف در تمام‬ ‫مشاغل هستند و نمی توان دقیقاً اعالم‬ ‫کرد که فقط تیپ های شخصیتی خاصی‬ ‫هستند که در این شغل موفق می شوند؛ اما‬ ‫طی تحقیقاتی که صورت گرفته تیپ های‬ ‫شخصیتی ای که برای این شغل معرفی‬ ‫می شوند‪ ،‬عموماً این کار را بیشتر پسندیده‬ ‫و رضایت شغلی بیشتری در ان داشته اند‪.‬‬ ‫برخی از شخصیت های مناسب‬ ‫شغل گیاه پزشک بر اساس‬ ‫‪:MBTI‬‬ ‫شناسی‬ ‫شخصیت‬ ‫‪ ESTP‬این تیپ شخصیتی در کارهای فنی‬ ‫تبحر دارند‪ .‬اطالعات فنی خوبی داشته و‬ ‫بیشتر دوست دارند برای خود کار کنند‪ .‬ان ها‬ ‫پویایی مشاغل کشاورزی را دوست دارند‪.‬‬ ‫‪ ISTP‬این تیپ شخصیتی دوست دارد‬ ‫بداند چیزهای مختلف چطور عمل‬ ‫می کنند و به جزئیات توجه زیادی دارد‪.‬‬ ‫‪ INTP‬این تیپ شخصیتی دوست دارد‬ ‫مسائل پیچیده را تحلیل و حل کند‪ .‬او به‬ ‫مشاغل چالشی که نیاز به اندیشه زیاد و‬ ‫روش های مبتکرانه دارد‪ ،‬عالقه مند است‪.‬‬ ‫اینده شغلی‪ ،‬فرصت های استخدامی و‬ ‫بازار کار گیاه پزشک‬ ‫گیاهپزشکمی توانددرسازمان هاوشرکت های‬ ‫حوزه کشاورزی و منابع طبیعی همچون‬ ‫سازمان حفظ نباتات کشور‪ ،‬شهرداری ها‪،‬‬ ‫وزارت جهاد کشاورزی و سایر سازمان ها و‬ ‫شرکت های مرتبط مشغول به کار شود‪ .‬در‬ ‫صورت استخدام در یک سازمان دولتی نیز‬ ‫با کسب تجربه بیشتر به سمت های مدیریتی‬ ‫و نظارتی در این بخش می تواند دست یابد‪.‬‬ ‫همچنین مراکز اموزشی (هنرستان های‬ ‫کشاورزی‪ ،‬دانشکده های کشاورزی‪،‬‬ ‫اموزشکده های کشاورزی‪ ،‬مراکز اموزش‬ ‫کشاورزی و…) مراکز پژوهشی‪ ،‬شامل‬ ‫موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور‬ ‫(افات و بیماری های گیاهی) و بخشهای‬ ‫وابسته به ان در مراکز استانها‪ ،‬سایر‬ ‫ادارات دولتی و نیمه دولتی (سازمان‬ ‫دی ماه‪98‬‬ ‫شماره یازدهم‬ ‫‪19‬‬ صفحه 19 ‫گزارش‬ ‫جنگل ها‪ ،‬مراتع و ابخیزداری کل‬ ‫کشور و ادارات منابع طبیعی استان ها‪،‬‬ ‫سازمان بوستان ها و فضای سبز استان ها و‬ ‫شهرستان ها‪ ،‬سازمان حفاظت محیط زیست‬ ‫و اداره های کل ان در استان ها و…) بخش‬ ‫غیردولتی شامل کلینیک های خصوصی‬ ‫گیاه پزشکی و شرکت های توزیع کود و‬ ‫سم و…‪ .‬از مهم ترین حوزه های استخدام و‬ ‫یافتن شغل برای یک گیاه پزشک هست‪.‬‬ ‫بدیهی است در هر حال دانش اموختگان‬ ‫کارافرین و خالق گیاه پزشکی‬ ‫باید در پی افرینش فرصت های‬ ‫کاری نو برای خود و دیگران باشند‪.‬‬ ‫برخی از مشکالت شاغلین حوزه گیاه‬ ‫پزشکی عبارت اند از‪:‬‬ ‫بسیار محدود بودن فرصت های اشتغال در‬ ‫برخی گرایش ها به خصوص در بخش دولتی‬ ‫دولتی بودن اکثر بخش های حوزه‬ ‫کشاورزی و عدم فراهم سازی زمینه‬ ‫برای ورود گسترده بخش خصوصی‬ ‫کم بودن حقوق و مزایای دریافتی و روی‬ ‫اوردن بسیاری از ان ها به کار دوم یا حتی سوم‬ ‫درامد مهندس کشاورزی به ویژه‬ ‫متخصص گیاه پزشکی‬ ‫درامد مهندس کشاورزی در ایران به طور کامل‬ ‫وابسته به نوع کار و شرکتی که در ان کار‬ ‫می کند و شهر و محل فعالیت و سایر عوامل‬ ‫دیگر است‪ .‬با توجه به عدم تطابق ظرفیت بازار‬ ‫کشور در این حوزه با میزان فارغ التحصیالن‬ ‫شاخه های مختلف این رشته‪ ،‬درامد‬ ‫قابل توجهی در انتظار ان دسته از متخصصینی‬ ‫که در پی استخدام می باشند‪ ،‬نیست‪.‬‬ ‫از سوی دیگر بعضی از مهندسان کشاورزی‬ ‫که اقدام به کارافرینی در روستا و یا شهرستان‬ ‫خود نموده اند‪ ،‬بعد از گذشت چند سال‬ ‫توانسته اند درامد مورد انتظار و قابل قابلی‬ ‫برای خود و بسیاری دیگر از همشهریان و‬ ‫اطرافیان خود ایجاد کرده و به تولید علمی‬ ‫و بهینه محصوالت کشاورزی بپردازند‪.‬‬ ‫در جدیدترین پژوهش صورت گرفته در اواخر‬ ‫سال‪ 1392‬توسط تعدادی از متخصصان شغلی‬ ‫کشور‪ ،‬گروه های مختلف شغلی ازنظر درامدی‬ ‫مورد بررسی قرارگرفته اند‪ .‬بر این اساس‬ ‫متوسط حقوق و درامد مهندس کشاورزی در‬ ‫سمت های مختلف شغلی استخراج شده است‪.‬‬ ‫وضعیت استخدام فارغ التحصیالن مهندسی‬ ‫کشاورزی در تمامی گرایش ها در برخی‬ ‫از کشورهای جهان به شرح زیر است‪:‬‬ ‫برای مهندس کشاورزی در هر سمت حداقل‪،‬‬ ‫حداکثر و متوسط درامد ماهیانه ذکرشده‬ ‫است‪ .‬به عنوان مثال مهندس کشاورزی که‬ ‫در سمت کارشناس گیاهان کار می کند‪ ،‬در‬ ‫اواخر سال ‪ ،1392‬حداقل درامد ششصد‬ ‫هزار تومان‪ ،‬حداکثر درامد یک میلیون و‬ ‫دویست و ده هزار تومان و متوسط درامد‬ ‫ماهیانه هشتصد هزار تومان را داشته اند‪.‬‬ ‫استرالیا – در ‪ 5‬سال گذشته میزان‬ ‫استخدام مهندسان کشاورزی رشد منفی‬ ‫‪ 1.4‬درصدی داشته و رشد متوسط‬ ‫در اینده برای ان پیش بینی می شود‪.‬‬ ‫همچنین از انجا که تجربه و سابقه کاری‬ ‫یکی از عوامل موثر در تعیین حقوق و‬ ‫درامد هر فردی ازجمله مهندس کشاورزی‬ ‫هست‪ ،‬در بخش دیگری از این پژوهش‪،‬‬ ‫امریکا – پیش بینی می شود میزان‬ ‫استخدام مهندسان کشاورزی رشد ‪9‬‬ ‫درصدی خواهد داشت‪ .‬درحالی که متوسط‬ ‫رشد همه مشاغل ‪ 14‬درصد خواهد بود‪.‬‬ ‫مهندس کشاورزی ازنظر سابقه‬ ‫درامد‬ ‫کاری در رده های مختلف سازمانی مورد‬ ‫بررسی قرار گرفته است‪ .‬همان طور که‬ ‫در تصویر زیر مشخص است در هر رده‬ ‫سازمانی با افزایش سابقه کاری‪ ،‬درامد و‬ ‫حقوق مهندس کشاورزی نیز افزایش می یابد‪.‬‬ ‫درامد متخصصین گیاه پزشکی در برخی‬ ‫از کشورهای دنیا به شرح زیر است‪:‬امریکا‬ ‫–‬ ‫متوسط درامد سالیانه در این شغل ‪۷۱٫۰۹‬‬ ‫دالر (متوسط درامد ساالنه مهندسان ‪83.34‬‬ ‫دالر و برای همه مشاغل ‪ 33.84‬دالر) در‬ ‫سال ‪ 2010‬و مطابق با اخرین امارها در سال‬ ‫‪ ،2013‬هفتاد و چهار هزار دالر بوده است‪.‬‬ ‫استرالیا – متوسط درامد ساالنه مهندسان‬ ‫کشاورزان هشتاد و هشت ممیز پنج‬ ‫دهم دالر (قبل از کسر مالیات) هست‪.‬‬ ‫انگلستان – متوسط درامد ساالنه در این شغل‬ ‫برای افراد تازه کار بین ‪ 30.5‬تا ‪ 38.000‬دالر‪،‬‬ ‫مهندسان با تجربه ‪ 39.500‬تا ‪ 53.500‬دالر‬ ‫و برای مهندسان خبره تا ‪ 61.000‬دالر است‪.‬‬ ‫یشتر تقویت کننده های خاک‪ ،‬بافت خاک‬ ‫را بهبود می بخشند و توانائی خاک را در‬ ‫نگهداری اب افزایشی دهند‪ .‬بسیاری از‬ ‫ان ها‪ ،‬پوشش بسیار مناسبی هم برای خاک‬ ‫تولید می کنند و برخی ازنظر ارزش غذائی‬ ‫مناسب هستند‪ ،‬هرچند ممکن است حاوی‬ ‫مقادیر متغیری از ‪ 3‬عنصر مهم و ضروری‬ ‫یعنی نیتروژن‪ ،‬فسفر و پتاسیم باشند‪.‬‬ ‫در اینجا الزم است که منظور خود را‬ ‫نیز از کود الی یا اصالح کننده الی یا‬ ‫طبیعی بیان کنیم‪ .‬منظور ما این است‬ ‫که این کود‪ ،‬از تعامل بین موجودات‬ ‫زنده (میکروارگانیسم ها و‪ ).‬به وجود‬ ‫امده باشد مثل کودی که از گاویا کرم‬ ‫خاکی یا درختان و‪ .‬به وجود اید‪.‬‬ ‫بسته های کودی موجود در بازار هم‬ ‫در صنایع وابسته به کشاورزی تولید‬ ‫می شوند‪ .‬کشاورزان‪ ،‬کمپوست قارچ‪،‬‬ ‫پوسته برنج و دیگر موادی را که در‬ ‫حین تولید محصولشان به دست می اورند‬ ‫را می فروشند تا به کود الی تبدیل شود‪.‬‬ ‫در برخی از شهرها هم مواد مختلف‬ ‫زائد جمع اوری شده و پس از طی فرایندها‬ ‫و بسته بندی‪ ،‬به رایگان یا به صورت‬ ‫فروش‪ ،‬در اختیار مردم قرارداده می شود‪.‬‬ ‫‪20‬‬ ‫شماره یازدهم‬ ‫دی ماه‪98‬‬ ‫ماهنامه کشاورزی‬ صفحه 20 ‫گزارش‬ ‫و متراکم اطراف بستر گیاه همانند کاسه‬ ‫عمل کرده و اب را در خود جمع می کند‪.‬‬ ‫سطح خاک را با مواد الی بپوشانید‬ ‫تقوتکنندههایطبیخاک‬ ‫● کی و چگونه از مواد اصالح کننده یا‬ ‫تقویت کننده (کود الی) استفاده کنیم؟‬ ‫از پائیز تا زمستان که هنگام خواب گیاهان‬ ‫است‪ ،‬فرصت خوبی است که مواد را‬ ‫در ‪ ۳۰‬سانتیمتری خاک مخلوط نموده‬ ‫تا در این زمان به موادی مورداستفاده‬ ‫گیاه تبدیل شوند‪ .‬در خاک های شنی این‬ ‫مواد اصالح کننده‪ ،‬ذرات خاک را به هم‬ ‫می چسبانند و ظرفیت نگهداری اب خاک‬ ‫را افزایش می دهند و از دیگر سو در‬ ‫خاک های رسی یا سنگین هم می توانند‬ ‫به افزایش نفوذپذیری خاک‪ ،‬منجر شوند‪.‬‬ ‫شما می توانید یک الیه ‪ ۲/۵۴‬سانتیمتری‬ ‫هم روی خاک از این کودها قرار دهید‪.‬‬ ‫مراحل اصالح خاک رسی و متراکم‬ ‫اگر می خواهید گل و گیاه بکارید‪ ،‬خاک‬ ‫رسی و سنگین بدترین چیزی است که‬ ‫ممکن است با ان مواجه شوید اما این‬ ‫دلیل نمی شود که تسلیم خاک شوید!‬ ‫گیاهان در خاک متراکم خوب رشد‬ ‫نمی کنند و خوب بار و محصول نمی دهند‪.‬‬ ‫با چند اقدام زیر می توانید خاکتان را‬ ‫اصالح کنید‪ .‬تنها کارهایی که الزم‬ ‫است انجام دهید به صورت زیر است‪:‬‬ ‫از متراکم کردن و فشردن خاک‬ ‫خودداری کنید‬ ‫اولین نکته ای که باید رعایت کنید این‬ ‫است که با خاک درست رفتار کنید‪ .‬خاک‬ ‫رسی خیلی مستعد متراکم و سفت شدن‬ ‫است‪ .‬تراکم باعث می شود زهکشی خاک‬ ‫ضعیف شود و کلوخه های سخت تشکیل‬ ‫شوند که خاک را سفت و خراب کرده و‬ ‫کار کردن با خاک رسی را سخت می کنند‪.‬‬ ‫برای جلوگیری از متراکم شدن خاک‬ ‫هرگز نباید هنگامی که خاک مرطوب‬ ‫است‪ ،‬با ان کارکنید‪ .‬درواقع تا‬ ‫زمانی که خاک رسی تان اصالح نشده‬ ‫نباید زیاد بر روی خاک کارکنید‪.‬‬ ‫همچنین باید سعی کنید تا جایی که ممکن‬ ‫است از راه رفتن روی خاک بپرهیزید‪.‬‬ ‫نواحی از خاک رسی را با مواد کمپوستی‬ ‫دیررس مانند پوست درخت‪ ،‬خاک اره یا‬ ‫تراشه چوب بپوشانید‪ .‬از این مواد الی‬ ‫به صورت مالچ استفاده کنید‪ .‬هنگامی که این‬ ‫مواد تجزیه و پوسیده شدند خود به زیرخاک‬ ‫می روند و با خاک رسی ترکیب می شوند‪.‬‬ ‫مخلوط کردن این مواد کمپوستی بزرگ تر‬ ‫و دیررس تر در خاک‪ ،‬خود ممکن است‬ ‫باعث شود به گیاهی که می خواستید به رشد‬ ‫ان کمک کنید‪ ،‬اسیب وارد شود؛ بنابراین‬ ‫بهتر است بگذارید این مواد به صورت‬ ‫طبیعی به تدریج وارد خاک شوند‪.‬‬ ‫در فصل های سردتر که باغ خالی‬ ‫از محصول می شود می توانید از‬ ‫گیاهان پوشاننده خاک استفاده کنید‪.‬‬ ‫چند نمونه از این موارد عبارت اند از‪:‬‬ ‫شبدر‪ :‬یونجه تیموتی‪ :‬ماشک گل‬ ‫خوشه ای‪ :‬گاوزبان‬ ‫ریشه های این گیاهان در خاک رشد کرده و‬ ‫خود همانند مواد اصالحی الی و زنده برای‬ ‫خاک عمل می کنند‪ .‬سپس کل گیاه در خاک‬ ‫باقی مانده و تبدیل به کمپوست الی می شود‪.‬‬ ‫مواد الی به خاک اضافه کنید‬ ‫توصیه هایی برای اصالح فوری خاک رسی‬ ‫افزودن مواد الی به خاک رسی راه‬ ‫خوبی برای بهبود خاک است‪ .‬اگرچه‬ ‫مواد اصالحی الی زیادی برای خاک‬ ‫وجود دارد اما برای بهبود خاک رسی‬ ‫می توانید از کمپوست یا موادی که‬ ‫به سرعت کمپوست می شوند استفاده‬ ‫کنید‪ .‬موادی که به سرعت تبدیل به‬ ‫کمپوست می شوند عبارت اند از کود‬ ‫حیوانی پوسیده‪ ،‬گیاهان سبز و کود برگ‪.‬‬ ‫اصالح خاک رسی کار ساده و یا‬ ‫فوری نیست و ممکن است چند سال‬ ‫طول بکشد تا خاک باغ شما بر این‬ ‫مشکل خاک فائق بیاید اما نتیجه‬ ‫نهایی واقعاً ارزش این تالش را دارد‪.‬‬ ‫چون خاک رسی به سرعت متراکم می شود‬ ‫باید حدود ‪ 7‬تا ‪ 10‬سانتیمتر مکمل یا خاک‬ ‫انتخابی خود را روی خاک رسی بریزید‬ ‫و ان را تا حدود ‪ 10‬تا ‪ 15‬سانتیمتری‬ ‫خاک با مالیمت مخلوط کنید‪ .‬تا یک یا دو‬ ‫فصل پس از افزودن مواد الی به خاک باید‬ ‫هنگام اب دهی مراقب باشید‪ .‬خاک سنگین‬ ‫ماهنامه کشاورزی‬ ‫بااین حال اگر زمان یا انرژی کافی ندارید‬ ‫تا برای بهبود و اصالح خاک هزینه کنید‪،‬‬ ‫می توانید از باغچه جعبه ای استفاده کنید‬ ‫(منطقه ای از خاک را با چهارچوب چوبی‬ ‫محصور کنید و خاک موردنظر خود را‬ ‫در ان بریزید تا چندین سانتیمتر باال بیاید)‪.‬‬ ‫با ساخت باغچه جعبه ای درروی خاک‬ ‫و پر کردن ان با خاک باکیفیت و جدید‬ ‫خیلی سریع و باانرژی کم‪ ،‬مشکل خاک‬ ‫را حل می کنید و درنهایت خاک این بخش‬ ‫برجسته از باغ به مرور وارد خاک می شود‬ ‫و خاک زیر خود را اصالح می نماید‪.‬‬ ‫دی ماه‪98‬‬ ‫شماره یازدهم‬ ‫‪21‬‬ صفحه 21 ‫مقاله‬ ‫محصوالتمناسببکارید‬ ‫مهم نیست چه روشی را انتخاب میکنید‪،‬‬ ‫مهم این است که نگذارید خاک رسی تجربه‬ ‫باغبانیتان را خراب کند و مانع لذت بردن‬ ‫شما از گیاه یا محصولی دلپذیر شود‪.‬‬ ‫کاربردهای فناوری نانوتکنولوژی در‬ ‫ﻋلوم دامی‪:‬‬ ‫یکی از شاخصههایی که خواهان مورد‬ ‫استفاده قرار گرفتن نانو در دامپروری‬ ‫شد‪ ،‬محدود نبودن ان درزمین ٔه های‬ ‫گوناگونی علوم دامی است بهگونهای‬ ‫که تمامی زیرشاخههای علوم دامی‪،‬‬ ‫اعم از ‪ -1‬تغذیه دام و طیور ‪ -۲‬اصالح‬ ‫نژاد دام ‪ -3‬بهداشت جایگاه نگهداری‬ ‫‪ -۴‬شناخت و کنترل بیماریها ‪-۵‬‬ ‫استفاده کاربردی از داروهای مبارزه‬ ‫با عامل بیماریها را شامل میشود‪.‬‬ ‫کاربرد نانو تکنولوژی در تﻐﺬیه دام‪:‬‬ ‫از مهمترین راهبردهای کاربردی‬ ‫درزمین ٔه تغذیه‪ ،‬استفاده از نانو حسگرها‬ ‫بر پایه سیلیس (نانو ذرات متخلخل‬ ‫سیلیکونی) در فسادپذیری کنسانتره‬ ‫های دام‪ ،‬طیور و ابزیان است‪.‬‬ ‫با از ذرات نانو سیلور در تغذیه طیور‬ ‫نتایج قابلمالحظه زیر حاصل شد‪:‬‬ ‫‪-1‬افزایش پروتئین ‪ -۲‬تولید گوشت طبیعی‬ ‫با بهترین کیفیت و کمیت ‪ -3‬افزایش درصد‬ ‫وزنی به نسبت میزان خوراک مصرفشده‬ ‫‪ -۴‬کاهش چربی و کلسترول گوشت مرغ و‬ ‫‪-۵‬کاهش میزان تلفات تا بیش از ‪ 7۰‬درصد‬ ‫همچنین تولید خوراکهای غیر‬ ‫بیولوژیک نیز یکی از استفادههای‬ ‫فناوری نانو در تغذیه دام است‪.‬‬ ‫کاربرد نانوتکنولوژی در اصالح نﮋاد دام‪:‬‬ ‫در بخش اصالح نژاد نیز تحقیقات علمی‬ ‫– کاربردی فراوانی صورت گرفته که‬ ‫ازجمله مهمترین انها استفاده از نانو‬ ‫تیوبهای خاص در داخل پوست است‬ ‫که زمان پیک واقعی استروژن و وقوع‬ ‫‪22‬‬ ‫شماره یازدهم‬ ‫دی ماه‪98‬‬ ‫و کشاورزی میشوند‪ ،‬تخلیص و‬ ‫نمکزدایی اب به کمک نانوتکنولوژی‬ ‫از زمینههای موردتوجه در دفاع‬ ‫پیشگیرانه و امنیت زیستمحیطی است‪.‬‬ ‫چند نمونه از کاربردهای فناوری هستهای‬ ‫فعلی‬ ‫را در دامها نشان میدهد؛ در فعالیتها و طرحهای توسعه کشاورزی‪:‬‬ ‫بنابراین با عالئمی که سنسورهای‬ ‫پرورش طیور‬ ‫موجود به دستگاه مونیتورینگ میفرستند‬ ‫زمان دقیق و واقعی تلقیح را به دامدار‬ ‫نشان میدهد‪ .‬انجام این فعالیت‪ ،‬با توجه عملاوری مواد خوراکی از طریق‬ ‫به مدیریت تالقی و وجود معضالتی پرتوتابی‪ ،‬فرایندی است که در ان مواد‬ ‫درزمان جفتگیری دامها در مزرعههای خوراکی در بازه زمانی معین در معرض‬ ‫گاو شیری و همچنین وقت و هزینه تابش پرتوهای پرانرژی و یونساز با‬ ‫زیادی را که برای سیستم گاوداری به دز مشخص قرار میگیرند‪ .‬پرتوهای‬ ‫همراه داشت‪ ،‬مورد استقبال قرار گرفت‪ .‬گاما‪ ،‬الکترون و ایکس و همچنین‬ ‫پرتوهای ماوراءبنفش‪ ،‬مادونقرمز و‬ ‫استفاده از نانوتکنولوژی در کشاورزی‬ ‫ماکروویو عمده پرتوهای مورداستفاده‬ ‫بخش کشاورزی و تولید مواد اولیه در عملاوری مواد خوراکی دام و‬ ‫در کشورهای درحالتوسعه اساس طیور هستند‪ .‬در پژوهشهای علوم‬ ‫اقتصاد ملی محسوب میشود‪ .‬دامی از این پرتوها برای افزایش کیفیت‬ ‫پروتئین‪ ،‬بهبود قابلیت هضم مواد مغذی‬ ‫امروزهبااستفادهازنانوسنسورهامشخص و کاهش یا حذف الودگیهای میکروبی‬ ‫میشود که هر قسمت کوچک از مزرعه خوراک دام و طیور استفادهشده است‪.‬‬ ‫به چه میزان عناصر غذایی و سم نیاز‬ ‫دارد و بدینوسیله از الودگی محیطزیست در حوزه تغذیه دام و طیور‪ ،‬حذف یا کاهش‬ ‫جلوگیری کرده‪ ،‬سالمت محصوالت و سموم و ترکیبات ضد تغذیهای نظیر عوامل‬ ‫افزایش بازده اقتصادی را ممکن میسازد‪ .‬ممانعت کننده تریپسین‪ ،‬اسید فایتیک‪،‬‬ ‫تانن ها یکی از راههای بهبود ارزش‬ ‫در اینده به کمک نانوتکنولوژی میتوان غذایی مواد خوراکی دام و طیور است‪.‬‬ ‫ویژگیهای مطلوب را از طریق مهندسی‬ ‫ژنتیک در مواد غذایی وارد نمود و از از پرتوهای گاما و الکترون بهمنظور‬ ‫این طریق طعم غذاها را بهبود بخشید‪ .‬کاهش مواد ضد مغذی مواد خوراکی‬ ‫مانند عوامل ضد تغذیهای کنجاله منداب‪،‬‬ ‫با کمک نانوتکنولوژی بازارپسندی کاهش فعالیت ممانعت کننده تریپسین‪،‬‬ ‫گیاهان را میتوان بهبود بخشید‪ .‬برای کاهش محتویات فایتیک اسید و کاهش‬ ‫مثال در تایلند با تغییراتی در ‪ DNA‬گسیپول کنجاله پنبهدانه استفادهشده‬ ‫برنج‪ ،‬قادر به ایجاد تغییراتی در رنگ است‪ .‬ترکیبات ممانعت کننده تریپسین‬ ‫برنج از ارغوانی به سبز شدهاند‪ .‬با افزایش ترشح انزیمهای تریپسین‪،‬‬ ‫کیموتریپسین و االستاز سبب هایپرتروفی‬ ‫به کمک نانوتکنولوژی امکان تولید کودها‬ ‫و هایپرپالژی پانکراس میشوند‪.‬‬ ‫و مواد شیمیایی سازگاربامحیطزیست‬ ‫که برای تغذیه گیاه یا حفظ ان در برابر‬ ‫دلیل کاهش فایتیک اسید تجزیه‬ ‫حشرات کاربرد دارد‪ ،‬وجود دارد‪ .‬شیمیایی و شکستن ساختار حلقوی‬ ‫فیتات طی پرتوتابی گزارششده است‪.‬‬ ‫سازمان ملل پیشبینی کرده ‪ ۴۸‬کشور‬ ‫معادل ‪ ۲۰‬درصد جمعیت جهان در با پرتودهی بذرها میتوان انها را در‬ ‫سال ‪ ۲۰3۲‬دچار کمبود اب اشامیدنی برابر ابوخاک شور و مناطق سرد مقاوم‬ ‫ماهنامه کشاورزی‬ صفحه 22 ‫کرد و از این طریق در مناطق کویری هم‬ ‫می توان گیاهان مقاوم را کاشت و بارور‬ ‫کرد‪ .‬هم اکنون این اقدام زیر نظر اژانس‬ ‫بین المللی انرژی اتمی به منظور افزایش‬ ‫سطح زیر کشت در زمین های شور و‬ ‫مناطق خشک در مناطقی از استان های‬ ‫خوزستان‪ ،‬گلستان و یزد در حال انجام است‪.‬‬ ‫در این روش با استفاده از پرتودهی‬ ‫گاما ویژگی مقاومت به شوری یا سرما‬ ‫در گیاهان ایجاد می شود‪ ،‬به عنوان نمونه‬ ‫اکنون طرح تحقیقاتی مقاوم سازی درخت‬ ‫اکالیپتوس به شوری و خشکی با استفاده‬ ‫از انرژی هسته ای به شکل پرتودهی گاما‬ ‫در سازمان انرژی هسته ای کشورمان در‬ ‫دست اجراست‪ ،‬در صورت مقاوم سازی‬ ‫این درخت به شوری و خشکی‪ ،‬با‬ ‫استفاده از ان از حرکت شن های روان‬ ‫و فرسایش خاک جلوگیری می شود و‬ ‫شاهد سرسبزی منطقه و تامین علوفه‬ ‫دام به علت تثبیت خاک خواهیم بود‪.‬‬ ‫تولید میوه های بدون هسته‬ ‫در این روش به عنوان نمونه با استفاده‬ ‫از روش پرتوتابی گاما به بذر مرکبات‬ ‫یا میوه های هسته دار‪ ،‬می توان با اصالح‬ ‫ژنتیکی میوه های با هسته کوچک یا بی‬ ‫هسته تولید کرد که عالوه بر خوش خوراک‬ ‫بودن می تواند در جذب بازارهای‬ ‫بین المللی و ارتقای کیفیت محصول‬ ‫مرکبات و میوه های هسته دار موثر باشد‪.‬‬ ‫افزایش ماندگاری محصوالت کشاورزی‬ ‫با استفاده از پرتودهی گاما و افزایش عمر‬ ‫ماندگاری محصوالت باغی به ویژه مرکبات‬ ‫می توان ضایعات میوه را کاهش داد و زمان‬ ‫بیشتری برای بازاریابی و صادرات این‬ ‫محصوالت به بازارهای بین المللی برای‬ ‫تولیدکنندگان و صادرکنندگان فراهم کرد‪.‬‬ ‫حفظ طعم و تازگی میوه ها به ویژه‬ ‫مرکبات نیز از دیگر مزایای کاربرد‬ ‫انرژی هسته ای در کشاورزی است‪.‬‬ ‫به تاخیر انداختن جوانه زدن سیب زمینی و‬ ‫پیاز در انبارها و حفظ کیفیت این محصوالت‬ ‫نیز ازجمله طرح های تحقیقاتی است که‬ ‫کارشناسان بخش کشاورزی سازمان‬ ‫انرژی اتمی در دست مطالعه و اجرا دارند‪.‬‬ ‫کاربرد انرژی هسته ای در مبارزه با افات‬ ‫محصوالت کشاورزی‬ ‫امروزه در جهان به بهداشت محصوالت‬ ‫غذایی اهمیت زیادی داده می شود‪ .‬برای‬ ‫افزایش سالمت محصوالت کشاورزی‬ ‫و کاهش مصرف سم و کود شیمیایی‬ ‫می توان از فناوری پرتودهی هسته ای‬ ‫برای افت زدایی از محصوالت بهره برد‪.‬‬ ‫استفاده از پرتودهی گاما در افت زدایی‬ ‫از محصوالت هیچ اسیبی به محصول‬ ‫نمی رساند‪ ،‬حال انکه استفاده از مواد‬ ‫شیمیایی و سموم در مبارزه با افات و عالوه‬ ‫بر کاهش سالمت محصول سبب الودگی‬ ‫محیط زیست و منابع اب وخاک می شود‪.‬‬ ‫به عنوان مثال دریکی از این روش ها‬ ‫با استفاده از انرژی هسته ای و‬ ‫پرتوتابی گاما‪ ،‬افات را عقیم می کنند‬ ‫و با رهاسازی افات و حشره های عقیم‬ ‫به مرور جمعیت افات کاهش می یابد‪.‬‬ ‫این روش هم اکنون برای کنترل افت کرم‬ ‫گلوگاه انار و بیماری میکروبی خرما که سبب‬ ‫ترشیدگی و شکرک این محصول می شود‬ ‫ماهنامه کشاورزی‬ ‫در سازمان انرژی اتمی در حال اجراست‪.‬‬ ‫تولید گونه های پر محصول و حفظ ذخایر‬ ‫ژنتیکی‬ ‫تولید گونه هایی از محصوالت غذایی‬ ‫با حاصلخیزی بیشتر به منظور افزایش‬ ‫عملکرد محصول در واحد سطح و استفاده‬ ‫بهینه از منابع اب وخاک یکی از مهم ترین‬ ‫کاربردهای انرژی هسته ای است‪.‬‬ ‫در اینجا به جای اینکه سطح زیر کشت‬ ‫را افزایش دهیم می توانیم با استفاده‬ ‫از پرتودهی گاما گیاهان کم محصول‬ ‫را به گیاهان پر محصول تبدیل کنیم‪.‬‬ ‫به عنوان مثال با استفاده از فناوری هسته ای‬ ‫ساقه ذرت و گندم در منطقه اردبیل‬ ‫کوتاه تر و ضخیم تر شده و به این ترتیب‬ ‫ضایعات محصول کاهش و تولید‬ ‫محصول در هر هکتار افزایش یافته است‪.‬‬ ‫کشاورزان‬ ‫زون بر این با استفاده از انرژی هسته ای‬ ‫می توان با اصالح و بهبود ارقام بومی‬ ‫این گونه ها را که میراث طبیعی یک‬ ‫کشور است حفظ و از اختالط ان ها با‬ ‫ارقام غیربومی و نابودی گونه های بومی‬ ‫جلوگیری کرد‪.‬‬ ‫دی ماه‪98‬‬ ‫شماره یازدهم‬ ‫‪23‬‬ صفحه 23 ‫کشت محصوالت گلخانه ای‬ ‫وقتی صحبت از پرسودترین محصوالت کشاورزی به میان‬ ‫می اید‪ ،‬اولین محصوالتی که به ذهن می رسند میوه های گلخانه ای‬ ‫هستند‪ .‬این محصوالت دردسرهای کشت در فضای ازاد را‬ ‫ندارند و در باز ٔه زمانی کوتاه مدتی رشد کرده و رسیده می شوند؛‬ ‫درنتیجه نسبت به سایر محصوالت‪ ،‬بازدهی مناسب تری‬ ‫به جای هزینه و سرمایه ای که مصرف می کنید‪ ،‬دارند‪.‬‬ ‫پیشگیری و مبارزه با سوسک چوب خ‬ ‫ازانجایی که سوسک ها در داخل مغز شاخه ها پنهان هستند‬ ‫مبارزه شیمیایی با ان ها اسان نیست زیرا ان ها پناهگاه‬ ‫خوبی برای خود درست می کنند‪ .‬برای مبارزه شیمیایی‬ ‫باید مواد شیمیایی را در داخل این منافذ تزریق کرد‪ .‬البته‬ ‫چون در اواخر بهار این افت در خارج شاخه ها زندگی‬ ‫می کند‪ ،‬می توانیم روی برگ ها و شاخه ها را سم پاشی کن‬ ‫برای پیشگیری از خسارت سوسک ها بهتر است از زخمی نمودن‬ ‫درخت و شکستن شاخه ها جلوگیری نموده و بعد از عملیات هرس‬ ‫روی قسمت های بریده شده را با اهک‪ ،‬اندود کنیم‪ .‬درصورتی که‬ ‫سوسک در داخل شاخه ها باشد‪ ،‬باید شاخه ها را بریده و بسوزانیم‬ ‫و با تقویت درخت ان را برای مقابله با افات مقاوم کنیم‪.‬‬ ‫سوسک شاخک بلند‬ ‫سوسک هایی با شاخک های بلند به رنگ سیاه و جالی بنفش‬ ‫هستند‪ .‬طول شاخک ها بلندتر از طول بدن هست‪ .‬این افت‬ ‫به انـواع درختان میوه سردسیری اعم از دانه دار و هسته دار‬ ‫خـسارت وارد می کند‪ .‬الروهـای افـت چوب خوار بـوده و‬ ‫داخـل سرشاخه ها و تنه های جوان میزبان فعالیت می کنند‪.‬‬ ‫الروهای افت در نهالستان ها بانفوذ به بخش فوقانی شاخه باعث‬ ‫خشک شدن جوانه انتهایی شده و همچنین باعث کوتاه ماندن‬ ‫نهال و ایجاد شاخه های نابجا و ایجاد حالت روزت می شود‪.‬‬ ‫زمستان گذرانی افـت به صورت الرو سـنین بـاال و در‬ ‫داخـل سرشاخه یا تنه درختان میزبان است‪ .‬حشرات بالغ‬ ‫بسته به منطقه از اواخر اردیبهشت ماه پس از طی دوران‬ ‫شفیرگی در طبیعت ظـاهر می شوند‪ ،‬طول دوره پرواز‬ ‫حشرات کامـل کمتـر از یـک مـاه بـه طـول می انجامد‪.‬‬ ‫کنترل‬ ‫بـرای کـاهش تراکم افـت مـی تـوان در محـل هـای تجمـع‬ ‫ان ها روی گـل هـای خانواده چتریان و برخی چلیپائیان مثل‬ ‫ازمک اقـدام بـه اسـتفاده از ترکیبات شـیمیایی کـرد‪ ،‬همچنـین‬ ‫در صـورت اجبـار بـا اصـالح مسائل مدیریتی جهت کاهش‬ ‫جمعیت می توان هم زمان بـا تفریق تخم های افت با اسـتفاده‬ ‫از یـک ترکیـب نفـوذی سرشـاخه هـا را سم پاشی کرد‪.‬‬ ‫‪24‬‬ ‫شماره یازدهم‬ ‫دی ماه‪98‬‬ ‫ماهنامه کشاورزی‬ ‫خوشبختانه محصوالت گلخانه ای طیف بسیار وسیعی دارند و‬ ‫می توان در بین این محصوالت به خیار سبز‪ ،‬گوجه فرنگی‪،‬‬ ‫بادمجان‪ ،‬گوج ٔه زینتی‪ ،‬فلفل دلمه‪ ،‬مرزنجوش بامیه اشاره کرد‪.‬‬ ‫محصوالت گلخانه ای در کنار بازار داخلی مناسب‪ ،‬بازار‬ ‫خارجی خوبی نیز دارند و در این صورت که محصولی‬ ‫که تولید می کنید کیفیتی مناسب داشته باشد‪ ،‬می توانید حتی‬ ‫روی صادر کردن ان نیز حساب بازکنید‪ .‬تمامی این موارد‬ ‫دست به دست هم داده اند تا محصوالت گلخانه ای به عنوان‬ ‫یکی از پرسودترین محصوالت کشاورزی به حساب بیایند‬ ‫پرورش سبزی ها‬ ‫ایرانی ها عالقه زیادی به میل کردن سبزی ها در کنارغذا دارند‪.‬‬ ‫جالب است بدانید مردم سایر کشورها نیز به سبزی عالق ٔه‬ ‫زیادی دارند‪ .‬این امر سبزی ها را به یکی از پرمصرف ترین‬ ‫محصوالت کشاورزی دنیا تبدیل کرده است‪ .‬درنتیجه سبزی ها در‬ ‫فهرست پرسودترین محصوالت کشاورزی نیز قرار می گیرند‪.‬‬ ‫پرسودترین محصول گلخانه ای‬ ‫امروزه سرمایه گذاری در بخش کشاورزی به یکی از‬ ‫سوداورترین کسب وکارها تبدیل شده است‪ .‬بهتر است اگر‬ ‫گلخانه خود را تازه تاسیس کرده اید در اوایل کار سبزی هایی‬ ‫را که به اسانی رشد می کنند انتخاب کنید‪ .‬در ضمن باید همیشه‬ ‫اطالعات مربوط به کسب وکار خود را به روز کنید تا بتوانید‬ ‫بهترین نتیجه را ببینید‪ .‬پرسودترین محصوالت گلخانه ای‬ ‫ان هایی هستند که بازار فروش خیلی خوبی داشته باشند‪.‬‬ ‫به منظور داشتن حداکثر سوداوری پیشنهاد می شود محصوالتی‬ ‫را بکارید که در سال چند بار امکان برداشت محصول وجود‬ ‫داشته باشد‪ .‬به طور مثال محصوالت جالیزی مانند خیار و گوجه‬ ‫چند بار در سال میوه می دهند و در هم ٔه فصول خریدار دارند‪.‬‬ ‫سایر محصوالتی که می توانند سوداوری خوبی داشته باشند‬ ‫شامل‪ :‬توت فرنگی‪ ،‬قارچ‪ ،‬زعفران‪ ،‬انواع سبزی های خوردنی‬ ‫و گل های زینتی می باشند‪ .‬درواقع با تولید میوه و صیفی جات‬ ‫در خارج از فصل می توان فروش خود را تضمین کرد زیرا‬ ‫محصوالت گلخانه ای به دلیل سالم و تازه بودن همیشه مشتری‬ ‫دارند‬ ‫گزارش گزارش رکورد تولید برنج در تاریخ‬ صفحه 24 ‫مباررزه با کرم سفید‬ ‫ریشه‬ ‫برای مبارزه با کرم سفید ریشه افزودن حشرهکش دیازینون‬ ‫پودری ‪ ۴۰‬یا لیندین ‪ %۵۰‬و یا کارباریل سوین به خاک اطراف‬ ‫ریشه مطلوب هست این کار بایستی بهنگام گرم شدن هوا و خاک‬ ‫که الرو حشرات به سطح خاک نزدیک میشوند صورت گیرد‪.‬‬ ‫محلول تهیهشده از سم (‪ ۵‬قاشق غذاخوری در یک حلب اب)‬ ‫را بهتر است ضمن خاکبرداری اطراف ریشه بیشتر نزدیک طوقه‬ ‫درخت ریخته شود‪ .‬جمعاوری الروها در بهار و همچنین اویزان‬ ‫کردن چراغ در شبهای اوایل تابستان جهت جمعاوری حشره‬ ‫کامل قبل از تخمریزی در کاهش خسارت و الودگی موثر است‪.‬‬ ‫پوسیدگی ریشه‬ ‫پوسیدگی فیتوفتورایی طوقه و ریشه در بیشتر کشورهای میوه خیز‬ ‫جهان در باغهای میوههای دانهدار‪ ،‬هستهدار خشکباری مخصوصاً‬ ‫پسته‪ ،‬گردو و بادام شیوع دارد و خسارت هنگفتی به انها وارد میسازد‪.‬‬ ‫نشانهها روی اندامهای هوایی‪ ،‬ضعف عمومی و کمبرگ شدن‬ ‫درختان و پدیدار شدن زردی خفیف در برگها هستند‪ .‬پوست طوقه‬ ‫و گاهی بخشی از بن تنه ترک میخورد بافت زیرپوست بن تنه در‬ ‫محل شانکر به رنگ قهوهای مایل به سیاه درمیاید‪ .‬ریشههای اصلی‬ ‫و فرعی تیرهرنگ شده بعدا ً براثر فعالیت دیگر میکرو ارگانیزمها به‬ ‫رنگ سیاه درمیایند درختهای بیمار ممکن است خشک شوند‪.‬‬ ‫مقایسه باغهای داربستی و باغهای سنتی خوابیده‬ ‫در باغهای داربستی تعداد بوتههای انگور در یک هکتار زمین بیشتر‬ ‫از باغهای سنتی خوابیده هست‪ .‬بنابراین میزان عملکرد باالتر خواهد‬ ‫بود در باغهای سنتی به خاطر مصرف نادرست اب‪ ،‬اب زیادی هدر‬ ‫میرود درصورتیکه در باغهای داربستی با استفاده ابیاری تحتفشار‬ ‫اتالف اب به میزان فراوانی کاهش مییابد‪.‬درروش سنتی تماس میوهها‬ ‫با خاک (به دلیل الودگی به بیماریهای قارچی) باعث افت کیفیت‬ ‫و بازارپسندی میوهها شده و از میزان عملکرد بشدت کاسته میشود‪.‬‬ ‫وقوع بارندگی در هنگام برداشت محصول‪ ،‬در باغهای‬ ‫سنتی خوابیده به علت تماس محصول با خاک باعث افزایش‬ ‫الودگیهای قارچی و از بین رفتن محصول میشود‪ .‬درصورتیکه‬ ‫در باغهای ایستاده داربستی تلفات محصول خیلی کمتر است‪.‬‬ ‫در باغهای داربستی ایستاده کلیه عملیات باغی‪ :‬کنترل‬ ‫علفهای هرز‪ ،‬شخم‪ ،‬سمپاشی‪ ،‬هرس و حتی برداشت محصول‬ ‫را میتوان بهصورت مکانیزه و با استفاده از ادوات و ماشینهای‬ ‫کشاورزی انجام داد‪ .‬این امر باعث کاهش هزینههای تولیدشده‬ ‫و درامد باغداران را افزایش میدهد‪ .‬درحالیکه کلیه عملیات‬ ‫باغداری در باغهای سنتی توسط نیروی کارگری انجام میگیرد که‬ ‫باعث افزایش هزینههای تولید و کاهش درامد باغداران میشود‪.‬‬ ‫برداشت و جمعاوری محصول در باغات ایستاده به خاطر ورود‬ ‫و خروج ماشیناالت و ادوات کشاورزی و ماشینهای حملونقل‬ ‫بهاسانی انجام میگیرد که این امر باعث حفظ کیفیت محصول‬ ‫و بازاررسانی بهموقع و سریعتر ان میگردد‪ .‬بهطورکلی عملکرد‬ ‫در واحد سطح و همچنین کیفیت انگور در باغهای داربستی‬ ‫نسبت به باغهای سنتی بسیار بیشتر است و این امر سبب‬ ‫استقبال باغداران از این سیستم تربیت و هدایتشده است‪.‬‬ ‫ماهنامه کشاورزی‬ ‫دی ماه‪98‬‬ ‫شماره یازدهم‬ ‫‪25‬‬ صفحه 25 ‫گزارش‬ ‫مدیریتباغدرزمستان‬ ‫بسیاری از مردم با شروع پاییز و زمستان‬ ‫رسیدگی به باغات و اقدامات نگهداری از این‬ ‫مهم را تا شروع فصل جدید (بهار) قطع می کنند‪.‬‬ ‫درصورتی که فصل زمستان در کشاورزی از‬ ‫اهمیت ویژه ای برخوردار است‬ ‫یخ اب یا ابیاری غرقابی یک روز قبل از‬ ‫اینکه دمای هوا به سرمای قابل توجهی‬ ‫(کمتر از صفر درجه سانتی گراد) برسد‬ ‫در از بین بردن بسیاری از تخم ها‪ ،‬الروها‬ ‫و حشرات کامل تاثیر بسیار زیادی دارد‪،‬‬ ‫ضمن اینکه بسیاری از بیماری های قارچی‬ ‫و باکتری های هم کنترل نسبی می شود‪.‬‬ ‫تعداد زیادی از این افات‪ ،‬افات خاکزی‬ ‫هستند که خسارت خود را به ریشه و طوقه‬ ‫گیاهان می زنند‪ .‬تعدادی از این حشرات‪،‬‬ ‫حشراتی هستند که تنها زمستان را در‬ ‫زیرخاک و کاه و کلش روی زمین می گذرانند‬ ‫و خسارات ان ها در بخش های هوایی‬ ‫گیاه و با شروع فصل بهار ایجاد می شود‪.‬‬ ‫لذا یخ اب زمستانه می تواند بخش زیادی از‬ ‫افات را از بین ببرد‪.‬‬ ‫در مهروموم های اخیر افت کرم سفید ریشه و‬ ‫ابدزدک ها‪ ،‬خسارت جدی را به باغات میوه و‬ ‫مزارع ایجاد کرده اند و کشاورزان با استفاده از‬ ‫سموم مختلف به مبارزه با ان ها می پردازند‪،‬‬ ‫اما استفاده سموم در خاک خسارات‬ ‫جبران ناپذیری را به کیفیت خاک ایجاد می کند‬ ‫اینجا است که لزوم استفاده از روش ابیاری‬ ‫غرقابی زمستانه را پررنگ می کند‪.‬‬ ‫کنترل بخش زیادی از افات و بیماری ها‬ ‫موجب بهبود خواص فیزیکی خاک می شود‪.‬‬ ‫خاک هایی که یک یا دو بار در زمستان با‬ ‫این روش ابیاری می شود بافت اسفنجی تری‬ ‫پیداکرده و تخلخل بیشتری پیدا می کنند‪ ،‬در‬ ‫حقیقت اب در زمان یخ زدن دچار انبساط‬ ‫می شود و این انبساط در خاک‪ ،‬موجب جدا‬ ‫شدن ذرات خاک از هم و باال رفتن تخلخل‬ ‫خاک می شود‪ ،‬در خاک های سنگین و رسی‬ ‫سنگین (که اکثر خاک های کشور را شامل‬ ‫می شود) باال بردن تخلخل موجب حفظ‬ ‫رطوبت خاک‪ ،‬در دسترس قرار گرفتن عناصر‬ ‫غذایی و گسترش ریشه گیاهان می شود‪.‬‬ ‫حتماً نسبت به جمع اوری میوه های ریخته‬ ‫شده در سطح باغ‪ ،‬کاه و کلش‪ ،‬برگه ای‬ ‫خزان شده‪ ،‬چوب های پوسیده‪ ،‬بقایای‬ ‫علف های هرز و هرگونه مواد الی دیگر‬ ‫اقدام نمایید‪( .‬بسیار ضروری زیرا بسیاری‬ ‫از افات را به همین روش از باغ خارج کرده ‬ ‫‪26‬‬ ‫شماره یازدهم‬ ‫فصل زمستان بهترین زمان برای‬ ‫اصالح خاک و ایجاد تعادل بین منبع‬ ‫و مخزن مواد غذایی در خاک هست‪.‬‬ ‫در حقیقت بایستی تعادلی بین‬ ‫مصرف کننده‪ ،‬یعنی گیاهان و منابع تامین‬ ‫مواد غذایی شامل عناصر غذایی موجود‬ ‫در خاک‪ ،‬هوا و موجودات بسیار کوچک یا‬ ‫همان میکروارگانیسم ها وجود داشته باشد‬ ‫قبل از هر چیزی شناخت ما نسبت به‬ ‫خاک موجود‪ ،‬میزان مواد الی و نور و‬ ‫همین طور نیازهای تغذیه گیاهانمان مطرح‬ ‫است به این منظور انجام نمونه برداری‬ ‫اصولی از خاک و اب و انجام ازمایش ها‬ ‫مربوطه بسیار مهم و ضروری است‬ ‫ازمایش تجزیه گیاهی از برگه ای‬ ‫گیاهان به عنوان روش تکمیلی برای‬ ‫شناخت نیازهای گیاه توصیه می گردد‪.‬‬ ‫مواد ذکرشده محل های بسیار مناسبی برای‬ ‫زمستان گذرانی حشرات به نوع های مختلف‬ ‫(حشره کامل‪ ،‬تخم و شفیره و‪ ).‬هست‪.‬‬ ‫باید دقت داشت که نتایج این ازمایش ها‬ ‫بایستی توسط یک کارشناس مجرب‬ ‫و باحوصله نسبتاً زیاد تجزیه وتحلیل‬ ‫گردد و توصیه الزم انجام گیرد‪...‬‬ ‫توصیه می گردد مواد جمع اوری شده طبق‬ ‫دستورالعمل فنی و در محل مناسب به کودهای‬ ‫الی تبدیل و پس از طی پروسه تبدیل مجددا ً‬ ‫به خاک باغ برگردد‪ .‬با این روش بسیار ساده‬ ‫از طغیان درصد زیادی از افات و بیماری ها‬ ‫در فصل بهار و تابستان پیشگیری کرده ایم‪.‬‬ ‫زیر نظر کارشناسان کلینیک و‬ ‫گیاه پزشکان نسبت به ضدعفونی‬ ‫درختان و پوشش محل های زخم تنه ها‬ ‫و ضدعفونی شاخه ها اقدام جدی نمایید‬ ‫غرقاب کردن خاک درختان منجر به یخ زدن‬ ‫سطح خاک شده و مانع از تنفس کرم ها و‬ ‫افات می شود‪ .‬بهترین دمای هوا برای انجام‬ ‫این عملیات دمای ‪ -۷‬است اما دماهای‬ ‫پایین تر از صفرتا ‪ -۱۰‬مفید هستند باید توجه‬ ‫داشت که دماهای بسیار پایین می تواند به‬ ‫طوقه و ریشه درختان خسارت بزند و لذا در‬ ‫چنین دماهایی این روش توصیه نمی گردد؟‬ ‫ابیاری غرقابی زمستانه یا یخ اب‪ ،‬عالوه بر‬ ‫دی ماه‪98‬‬ ‫کود دهی و اصالح بافت خاک‬ ‫ماهنامه کشاورزی‬ صفحه 26 ‫گزارش‬ ‫روشهایکاربردیمبارزهبا‬ ‫حشراتوجویندگانموذی‬ ‫مشکل شپش در گاو‬ ‫ریزش موهای گاو عالمتی خوب برای پی بردن به مشکل‬ ‫وجود شپش در ان است‪ .‬نیش شپش ها موجب خارش و ایجاد‬ ‫حساسیت در گاو می شود‪ .‬درنتیجه گاو خود را لیس می زند‬ ‫و گاز می گیرد که این امر موجب ریزش موهای ان می شود‪.‬‬ ‫بسیاری از دامداران داکوتای شمالی در امریکا در زمستان سال گذشته‬ ‫هرچندکهگاوهایشانرامداواکردهبودنداماباافزایششپش هامواجهشدند‪.‬‬ ‫اشلی یوکرت (‪ )Ashley Ueckert‬نماینده خدمات گسترده دانشگاه‬ ‫ایالتیداکوتایشمالیاظهارداشت‪«:‬بعضیازاینگاوهابیشازیک بارتحت‬ ‫درمانقرارگرفته اندوهنوزهمتاثیراتشپشدراینگله هامشاهدهمی شود»‪.‬‬ ‫متاسفانهشپش هاامروزهنسبتبه‪10‬سالگذشتهسخت ترکنترلمی شوند‪.‬‬ ‫جرالد استوکا (‪ )Gerald Stokka‬دامپزشک خدمات گسترده‬ ‫دانشگاه ایالتی داکوتای شمالی اظهار داشت‪ :‬از علت سخت تر شدن‬ ‫کنترل شپش ها مطمئن نیستیم اما دامپزشکان ما معتقدند که امکان‬ ‫مقاومت در برابر محصوالت کنترل شپش ها وجود دارد‪ .‬موثر بودن‬ ‫محصوالت اورمکتین (الکتون ماکروسیکلیک) مانند ایورمکتین‬ ‫و دکتومکس موجب شده تا از ان ها استفاده بسیار زیادی شود‪.‬‬ ‫وی افزود‪« :‬با پیشرفت محصوالت ‘‪’pour on‬به همراه محصوالتی که‬ ‫عموماً استفاده می شود‪ ،‬استفاده از این ضد شپش ها افزایش یافت و در‬ ‫برخی موارد این محصوالت چند بار در سال مورداستفاده قرار گرفتند‪.‬‬ ‫درنتیجه چه با افزایش مقاومت شپش ها در برابر این محصوالت مواجه‬ ‫باشیم یا با کاهش تاثیر دوز مناسب این ضد شپش ها‪ ،‬به هرحال نتیجه‬ ‫یکسان است و شپش ها از بین نمی روند و نمی توان ان ها را کنترل کرد‪».‬‬ ‫استوکا و یوکرت مواردی را در زیر بیان کرده اند که برای‬ ‫کمک به جلوگیری از شیوع شپش ها توصیه می شود‪:‬‬ ‫گاوراتنهانگه دارید‪.‬دربسیاریازمواردبهترینراه حلکنارگذاشتنگاویاست‬ ‫کهدرماننمی شود‪.‬شپش هابه محضگرمشدنهواخودشانازبینمی روند‪.‬‬ ‫با دامپزشک مشورت کنید تا ببینید نوع شپش گاو چیست‬ ‫بدترین نوع‪ ،‬شپش هایی هستند که نیش می زنند‪ .‬شپش های گزنده‬ ‫با شوره بدن و سر گاو تغذیه می کنند و می توان ان ها با درم ان های‬ ‫موضعی به راحتی کنترل نمود‪ .‬برعکس‪ ،‬شپش های مکنده شپش هایی‬ ‫هستند که از خون و اب موجود در خون حیوان تغذیه می کنند و از بین‬ ‫بردن ان ها با محصوالت تزریقی که وارد خون می شود راحت تر هست‪.‬‬ ‫ازهردونوعمحصولموضعیوتزریقیبرایکنترلهردونوعشپشاستفادهکنید‬ ‫مگس خانگی‪:‬‬ ‫مطالعات تجربی و اپیدمیولوژیک نشان داده است که این مگس ها‬ ‫به علت عادات رشد در محیط های کثیف و تغذیه از مواد الوده و‬ ‫فضوالت می توانند طیف وسیعی از عوامل بیماری ها از قبیل‬ ‫ویروس ها‪ ،‬باکتری ها‪ ،‬پروتوزوا و تخم نماتدها و کرم های انگل را‬ ‫به طور مکانیکی و توسط پاها‪ ،‬خرطوم و موهای موجود بر روی بدن‬ ‫منتقل نمایند‪ .‬این حشره بیشتر درجاهایی که اصول بهداشت محیط‬ ‫رعایت نشده و در اماکنی که زباله ها را دیربه دیر دفع می کنند و یا در‬ ‫نزدیکی ان ها دامداری‪ ،‬مرغداری و یا کود حیوانی برای فضای سبز‬ ‫انباشته شده و یا مواد الی در حال پوسیدن وجود داشته‪ ،‬فعالیت دارند‬ ‫سموم مورد مصرف‬ ‫بهداشت محیط بهترین روش کنترل مگس هاست و در این راستا‬ ‫به منظور حذف محل های نشو نمای مگس ها عملیات بهسازی و‬ ‫بهینه سازی‪ ،‬روش های جمع اوری و از بین بردن زباله کود و کمپوست‬ ‫از اهمیت ویژه ای برخوردار است‪ ،‬پخش کردن کودها در الیه هایی کمتر‬ ‫از ‪ ۱۰‬سانتی متر ‪ ،‬جمع اوری و دفع بهداشتی زباله ها‪ ،‬دفع بهداشتی‬ ‫فضوالت انسانی و هست‪ .‬استفاده از حشره کش ها به عنوان مکمل‬ ‫عملیات مبارزه در جهت ریشه کنی یا کنترل مطلوب مگس بکار می رود‬ ‫فصل مبارزه با موش‪:‬‬ ‫فصل مبارزه خود اهمیت زیادی دارد‪ .‬مث ً‬ ‫ال برای مبارزه با موش‬ ‫مغان در طول پائیز و زمستان طعمه گندم با فسفوردوزنگ تا ‪98‬‬ ‫درصد تلفات می دهد ولی همین طعمه در بهار ‪ 35‬تا ‪ 45‬درصد تلفات‬ ‫وارد می اورد زیرا موش ها در این فصل رغبتی به خوردن مواد پرکالری‬ ‫ندارند و در فصل بهار و تابستان طعمه هائی که بر اساس علف سبز‬ ‫تهیه می شوند نتیجه بهتری می دهند و یا در موش ورامین در فصل‬ ‫پائیز و زمستان مصرف طعمه بامغز گردو نتیجه مطلوبی می دهد ولی‬ ‫در بهار و تابستان گردپاشی النه ها تلفاتی تا حدود ‪ 98‬تا ‪ 99‬درصد‬ ‫می دهد؛ بنابراین باید دقت کامل به فصل مبارزه نمود و بعد طرز‬ ‫مبارزه را انتخاب کرد‬ ‫رعایت کامل اصول زراعی‪:‬‬ ‫ً‬ ‫برای جلوگیری از خسارت موش ها مخصوصا در باغات و مزارع‬ ‫صیفی‪ ،‬پاک کردن مزارع از علف هرز یا زدن شخم عمیق در پائیز‬ ‫اهمیت زیادی دارد و از تراکم موش ها در بهار خواهد کاست‬ ‫طعمه سیب زمینی یا هویج‪:‬‬ ‫‪ 10‬کیلوگرم سیب زمینی یا هویج و ‪ 0.5‬کیلوگرم فسفودوزنگ‬ ‫مورداحتیاج است‪ .‬ابتدا هویج یا سیب زمینی را به قطعات کوچکی به اندازه‬ ‫حبه قند تقسیم می کنند‪ .‬سپس فسفوردوزنگ را به تدریج روی این‬ ‫قطعات پاشیده و با پاروک ان را به هم می زنند تا سم به طور یکنواخت‬ ‫با طعمه مخلوط شود و باید بالفاصله طعمه گذاری را شروع کرد‪ .‬این‬ ‫روش را می توان برای موش ابی یا موش های خانگی در مزارع در فصل‬ ‫تابستان و پائیز بکار برد و طعمه گذاری را باید طرف عصر انجام داد‬ ‫ماهنامه کشاورزی‬ ‫دی ماه‪98‬‬ ‫شماره یازدهم‬ ‫‪27‬‬ صفحه 27 ‫گزارش‬ ‫گیاه درمانی قدیمی ترین و جدیدترین نوع‬ ‫درمان در جهان‬ ‫را گیاه درمانی با در نظر گرفتن وضعیت و‬ ‫نیاز او تعیین کرده است‪ .‬اصل مهم روش‬ ‫گیاه درمانی بازگرداندن تعادل طبیعی به کل‬ ‫بدن بیمار است نه تیمار عالئم بیماری او‪.‬‬ ‫گیاه درمانی یک سیستم طبی جهانی و البته‬ ‫بسیار قدیمی است که طوری طراحی شده که‬ ‫از گیاهان برای پیشگیری و درمان بیماری ها‬ ‫استفاده می کند‪ .‬حفظ و تقویت تندرستی‬ ‫از دیگر کاربردهای این سیستم است‪ .‬شاید‬ ‫هیچ گاه به این موضوع نیندیشیده باشید‬ ‫که تقریباً همه گیاهانی که به عنوان ادویه‬ ‫برای رنگ و طعم دادن به غذا استفاده‬ ‫می کنیم خواص درمانی دارند اما این یک‬ ‫واقعیت است که نمی توان ان را کتمان کرد‪.‬‬ ‫در کنار این باید بدانیم که تعداد گیاهان‬ ‫دارویی خیلی بیشتر از گیاهان مصرفی ای‬ ‫است که در اشپزی یا در تولید محصوالت‬ ‫ارایشی و بهداشتی استفاده می شود‪ .‬تجربه‬ ‫پیشنیان نشان داده که استفاده از گیاهان‬ ‫برای درمان بیماری ها پیشینه ای بسیار‬ ‫کهن دارد تا جایی که حتی خاصیت دارویی‬ ‫این گیاهان مربوط به زمانی است که هنوز‬ ‫انسان پا به عرصه وجود نگذاشته بود‪.‬‬ ‫در کنار درک این حقیقت باید این نکته‬ ‫را هم بپذیریم که گیاهان موجوداتی زنده‬ ‫و پویا و فعال هستند و در همه ساعات‬ ‫شبانه روز در حال جذب‪ ،‬تبدیل‪ ،‬ساختن‪،‬‬ ‫مصرف و پخش مواد متعدد درون اندام های‬ ‫خود بوده و از خورشید و ماه و شاید دیگر‬ ‫سیارات منظومه شمسی تاثیر می گیرند‪ .‬این‬ ‫‪28‬‬ ‫شماره یازدهم‬ ‫دی ماه‪98‬‬ ‫واقعیت به ما می گوید که برای دسترسی به‬ ‫بیشترین تمرکز ماده ای گیاهی‪ ،‬یک زمان‬ ‫مطلوب وجود دارد‪ .‬ماده موردنیاز ما در‬ ‫گیاه برخی اوقات بیش ترین تمرکز را در‬ ‫برگ ها و در برخی اوقات دیگر در ریشه یا‬ ‫گل های گیاه دارد‪ ...‬یکی از اساسی ترین‬ ‫اصول طب گیاهی این است که رابطه هر‬ ‫انسان با گیاهانی که در محیط زندگی او‬ ‫می رویند را مورد تجزیه وتحلیل قرار می دهد‪.‬‬ ‫این تجزیه وتحلیل ها در طول زمان به یک‬ ‫نتیجه واحد رسیده‪ ،‬اینکه گیاهانی که در‬ ‫محیط زندگی هر انسان می رویند بیش ترین‬ ‫احتمال را برای درمان بیماری های او دارند‪.‬‬ ‫* کار گیاه درمانگر چیست؟ ‬ ‫گیاه درمانی ممکن است برای اطمینان‬ ‫یکی از روش های مدرن که معموالً برای‬ ‫کمک به تشخیص بیماری به کار گرفته‬ ‫می شوند چون ازمایش خون‪ ،‬ادرار‪ ،‬اشعه‬ ‫ایکس‪ ،‬یا پاتولوژی را به کار گیرد‪ ،‬گرچه‬ ‫گیاه درمانیان ورزیده معموالً از هیچ یک از‬ ‫ان ها استفاده نمی کنند زیرا در پایان شنیدن‬ ‫تاریخچه زندگی بیمار است که به ان ها‬ ‫کمک می کند نوع بیماری او را تشخیص‬ ‫بدهند‪ .‬هر شخص بیمار دارویی خاص خود‬ ‫دریافت می کند که مقدار و تنوع و ترکیبش‬ ‫ماهنامه کشاورزی‬ ‫* معایب گیاه درمانی‬ ‫چون بسیاری از داروهای گیاهی عالئم‬ ‫بیماری را به سرعت رفع می کنند ممکن است‬ ‫بیماران ناخوداگاه فکر کنند که این تغییر را‬ ‫درمان اصلی می پندارند‪ .‬البته پرواضح است‬ ‫که برخی بیماری های حاد مانند عفونت‬ ‫اپاندیس که نیاز به جراحی فوری دارد را‬ ‫نمی توان با داروهای گیاهی درمان کرد‪،‬‬ ‫بااین حال اطبای طب گیاهی‬ ‫می گویند که حتی چنان پدیده های‬ ‫بدخیم اگر زود تشخیص داده شوند با‬ ‫مصرف داروهای گیاهی بهبود می یابند‪.‬‬ ‫فالسفه روزگار باستان باور داشتند که‬ ‫طبیعت داروهای گیاهی یا معدنی مناسب‬ ‫هر بیماری را خلق کرده است و اگر ما ان‬ ‫دارو را نمی یابیم نقص از طبیعت نیست‪.‬‬ ‫گیاه درمانی بهترین نتایج را در ادم هایی‬ ‫می دهد که از نبود تعادل انرژی اید مولود‬ ‫زندگی شهری بیمار شده اند و اگر بیمار‬ ‫شیوه زندگی اش را به گونه ای اصالح‬ ‫کند که به حالتی طبیعی تر بازگردد اثار‬ ‫درمانی واقعاً خوب تولید خواهد کرد‪.‬‬ ‫گیاه درمانی برای ادمی که دل خوش‬ ‫یا معتاد به مصرف انواع مسکن ها و‬ ‫انتی بیوتیک ها و ارام بخش های عصبی‬ ‫شیمیایی و مصنوعی است‪ ،‬اضافه وزن دارد‪،‬‬ ‫سیگار یا مواد مخدر چون الکل یا حشیش‬ ‫یا تریاک یا کوکائین مصرف می کند‪ ،‬خورد و‬ ‫خوابش غیرطبیعی و غیرمعقول است‪ ،‬فعالیت‬ ‫بدنی قابل توجه ندارد و هوای الوده شهری‬ ‫بزرگ را تنفس می کند معجزه نمی کند‪.‬‬ ‫و نکته اخر اینکه درمانگر طب گیاهی‬ ‫بیشتر با مردمی سروکار دارد که از نبود‬ ‫تعادل بین انسان و دنیای گیاهی او‬ ‫رنج می برند؛ و طبیعی است که بخش‬ ‫عمده توجه او متمرکز بر تغذیه است‪.‬‬ صفحه 28 ‫اخبار‬ ‫تولید کپسول گیاهی درمان زخم معده‬ ‫و اثنی عشر‬ ‫محققان پژوهشکده بوعلی دانشگاه علوم‬ ‫پزشکی مشهد‪ ،‬موفق به طراحی و ساخت‬ ‫کپسول گیاهی با خاصیت تنظیم ترشحات‬ ‫گوارشی و درمان زخم معده و اثنی عشر شدند‪.‬‬ ‫کپسول گیاهی لیکوری کپ جهت تنظیم‬ ‫ترشحات گوارشی و درمان زخم معده و‬ ‫اثنی عشر‪ ،‬کمک به هضم غذا با بهبود عملکرد‬ ‫روده کوچک‪ ،‬تقویت عملکرد غدد درون ریز و‬ ‫افزایش هورمون های ضد استرس و حفاظت از‬ ‫غشاء مخاطی دستگاه تنفسی برای نخستین‬ ‫بار توسط شرکت دانش بنیان «کیمیا فراور‬ ‫بوعلی» مستقر در مرکز رشد فراورده های‬ ‫دارویی دانشگاه علوم پزشکی مشهد تولید شد‪.‬‬ ‫دکتر فاطمه حسن زاده‪ ،‬مدیرعامل شرکت‬ ‫دانش بنیان کیمیا فراور بوعلی اظهار کرد‪:‬‬ ‫فرموالسیون این داروی گیاهی برای اولین بار‬ ‫در ایران و توسط شرکت دانش بنیان کیمیا‬ ‫فراور بوعلی طراحی و مطالعات فارماکولوژیک‬ ‫ان‪ ،‬در پژوهشکده بوعلی انجام شد‪.‬‬ ‫وی خاطرنشان کرد‪ :‬این فراورده موفق به‬ ‫اخذ پروانه ساخت از سوی سازمان غذا و‬ ‫دارو شده و مرحله یک تولید صنعتی این‬ ‫داروی گیاهی شامل صد هزار کپسول تا پایان‬ ‫اردیبهشت ماه امسال به پایان خواهد رسید‪.‬‬ ‫حسن زاده تصریح کرد‪ :‬یکی از مواد موثره موجود‬ ‫در این کپسول‪ ،‬گلیسیریزین است که به عنوان‬ ‫یک عامل ضدالتهابی و عامل رفع رادیکال های‬ ‫ازاد و نیز به عنوان عامل مهار واکنش های‬ ‫زنجیره ای پر اکسیداسیون لیپیدی است‪.‬‬ ‫مدیرعامل شرکت دانش بنیان کیمیا فراور‬ ‫بوعلی افزود‪ :‬لیسیریزین اثرات کموپروتکتیو‪،‬‬ ‫انتی اکسیدانی و ضد تکثیری را در مدل های‬ ‫حیوانی نشان داد‪ .‬کربونوکسولون یک انالوگ‬ ‫یتیک‬ ‫گلیسیر‬ ‫اسید از دیگر مواد موثره این دارو‪ ،‬در‬ ‫درمان اولسرهای گوارشی مانند زخم‬ ‫معده مفید است و ترشح موکوس معده‬ ‫را تحریک می کند‪ .‬با همین مکانیسم‪،‬‬ ‫لیکوری کپ قادر به تحریک ترشحات‬ ‫مخاط تراشه شده و باعث اثرات تسکین‬ ‫دهندگی و خلط اوری می شود‪.‬‬ ‫حسن زاده خاطرنشان کرد‪ :‬موارد مصرف‬ ‫این داروی گیاهی شامل تنظیم ترشحات‬ ‫گوارشی و درمان زخم معده و اثنی عشر‪،‬‬ ‫کمک به هضم غذا با بهبود عملکرد روده‬ ‫کوچک‪ ،‬تقویت عملکرد غدد درون ریز و‬ ‫افزایش هورمون های ضد استرس و حفاظت‬ ‫از غشاء مخاطی دستگاه تنفسی است‪.‬‬ ‫وی اظهار امیدواری کرد‪ :‬تولید انبوه این‬ ‫محصول‪ ،‬گامی موثر در درمان ناراحتی های‬ ‫عصبی گوارشی در کشور باشد‪.‬‬ ‫تعیین ‪ ۳۲‬گیاه دارویی‬ ‫اولویت دار جهت تولید داروهای‬ ‫گیاهی در دانشگاه ازاد‬ ‫معاون علوم پزشکی دانشگاه ازاد اسالمی از‬ ‫تعیین‪ ۳۲‬گیاه دارویی اولویت دار جهت تولید‬ ‫داروهای گیاهی در این دانشگاه خبر داد‪.‬‬ ‫محسن نفر معاون علوم پزشکی دانشگاه ازاد‬ ‫اسالمی گفت‪ :‬در ادامه سیاست گذاری های‬ ‫کالن در معاونت علوم پزشکی دانشگاه و‬ ‫به منظور تولید داروهای گیاهی در واحدهای‬ ‫دانشگاهی منتخب‪ ،‬شورایی به این منظور‬ ‫در این حوزه تشکیل می شود که در دومین‬ ‫جلسه ان تعداد ‪ ۳۲‬گیاه دارویی از بین‬ ‫‪ ۳۵۰‬گونه گیاه دارویی که در معاونت‬ ‫علمی و فناوری ریاست جمهوری با اولویت‬ ‫باال شناسایی شده‪ ،‬انتخاب شده است‪.‬‬ ‫وی افزود‪ :‬این گیاهان با توجه به‬ ‫شاخص های مختلفی از قبیل میزان‬ ‫کاربردهای دارویی‪ ،‬غذایی‪ ،‬ارایشی‬ ‫بهداشتی‪ ،‬تهیه مکمل ها‪ ،‬اثرات جانبی‪،‬‬ ‫ماهنامه کشاورزی‬ ‫گیاهان دارویی را خودسرانه‬ ‫مصرف نکنید‬ ‫کارشناس نظارت بر فراورده های طبیعی‪،‬‬ ‫سنتی و مکمل های دانشگاه علوم پزشکی‬ ‫همدان بیان کرد‪ :‬مصرف خودسرانه گیاهان‬ ‫دارویی نه تنها برای افراد مفید نیست‪ ،‬بلکه‬ ‫می تواند عوارضی را در پی داشته باشد‪.‬‬ ‫نگار مهری گفت‪ :‬امروز در همه جای جهان‬ ‫این طور برداشت می شود که چون داروها و‬ ‫مواد طبیعی عوارض ندارد‪ ،‬می توان از ان ها‬ ‫به راحتی در درمان بیماری ها استفاده کرد و‬ ‫حتی این تفکر وجود دارد که گیاهان دارویی‬ ‫نه تنها عوارضی ندارد‪ ،‬بلکه اثرات ان ها قوی تر‬ ‫و هزینه های درمانی را نیز کاهش می دهد‪.‬‬ ‫وی افزود‪ :‬گیاهان دارویی نیز مانند داروهای‬ ‫شیمیایی در مصرف نا به جا یا طوالنی مدت‬ ‫می تواند عوارض جانبی در فرد ایجاد کنند‪.‬‬ ‫مهری اظهار کرد‪ :‬برای رسیدن به تندرستی‬ ‫انچه مهم است و باید بیشتر مدنظر قرار‬ ‫گیرد سبک زندگی درست است‪ ،‬نه مصرف‬ ‫گیاهان دارویی‪ .‬یک گیاه بسته به منطقه مورد‬ ‫کشت‪ ،‬نوع خاک و نوع اب وهوا می تواند اثرات‬ ‫کام ً‬ ‫ال متفاوتی داشته باشد برای مثال سیری‬ ‫که در جنوب کشور و در اب وهوای گرم و‬ ‫خشک کشت می شود با سیری که در شمال‬ ‫و در اب وهوای مرطوب کشت داده می شود‬ ‫اثرات دارویی متفاوتی دارد؛ بنابراین در یک‬ ‫فرد‪ ،‬یکی می تواند اثر درمانی و ان دیگری‬ ‫ایجاد عارضه کند‪ ،‬به همین دلیل توصیه ما‬ ‫این است که مردم برای درمان‪ ،‬چه شیمیایی‬ ‫و چه گیاهی با پزشک مشورت کنند‪.‬‬ ‫دی ماه‪98‬‬ ‫شماره یازدهم‬ ‫‪29‬‬ صفحه 29 ‫گزارش‬ ‫تقویت کنندەهای طبیعی خاک‬ ‫بیشتر تقویت کننده های خاک‪ ،‬بافت خاک را بهبود می بخشند و توانائی‬ ‫خاک را در نگهداری اب افزایشی دهند‪ .‬بسیاری از ان ها‪ ،‬پوشش‬ ‫بسیار مناسبی هم برای خاک تولید می کنند و برخی ازنظر ارزش‬ ‫غذائی مناسب هستند‪ ،‬هرچند ممکن است حاوی مقادیر متغیری‬ ‫از ‪ 3‬عنصر مهم و ضروری یعنی نیتروژن‪ ،‬فسفر و پتاسیم باشند‪.‬‬ ‫در اینجا الزم است که منظور خود را نیز از کود الی یا اصالح کننده‬ ‫الی یا طبیعی بیان کنیم‪ .‬منظور ما این است که این کود‪ ،‬از تعامل‬ ‫بین موجودات زنده (میکروارگانیسم ها و‪ ).‬به وجود امده باشد‬ ‫مثل کودی که از گاویا کرم خاکی یا درختان و‪ .‬به وجود اید‪.‬‬ ‫مواد الی به خاک اضافه کنید‬ ‫افزودن مواد الی به خاک رسی راه خوبی برای بهبود خاک است‪.‬‬ ‫اگرچه مواد اصالحی الی زیادی برای خاک وجود دارد اما برای‬ ‫بهبود خاک رسی می توانید از کمپوست یا موادی که به سرعت‬ ‫کمپوست می شوند استفاده کنید‪ .‬موادی که به سرعت تبدیل به کمپوست‬ ‫می شوند عبارت اند از کود حیوانی پوسیده‪ ،‬گیاهان سبز و کود برگ‪.‬‬ ‫چون خاک رسی به سرعت متراکم می شود باید حدود ‪ 7‬تا‬ ‫‪ 10‬سانتیمتر مکمل یا خاک انتخابی خود را روی خاک رسی‬ ‫بریزید و ان را تا حدود ‪ 10‬تا ‪ 15‬سانتیمتری خاک با مالیمت‬ ‫مخلوط کنید‪ .‬تا یک یا دو فصل پس از افزودن مواد الی به خاک‬ ‫باید هنگام اب دهی مراقب باشید‪ .‬خاک سنگین و متراکم اطراف‬ ‫بستر گیاه همانند کاسه عمل کرده و اب را در خود جمع می کند‪.‬‬ ‫بسته های کودی موجود در بازار هم در صنایع وابسته به کشاورزی‬ ‫تولید می شوند‪ .‬کشاورزان‪ ،‬کمپوست قارچ‪ ،‬پوسته برنج و دیگر‬ ‫موادی را که در حین تولید محصولشان به دست می اورند را‬ ‫می فروشند تا به کود الی تبدیل شود‪ .‬در برخی از شهرها هم مواد نواحی از خاک رسی را با مواد کمپوستی دیررس مانند پوست‬ ‫مختلف زائد جمع اوری شده و پس از طی فرایندها و بسته بندی‪ ،‬درخت‪ ،‬خاک اره یا تراشه چوب بپوشانید‪ .‬از این مواد الی‬ ‫به رایگان یا به صورت فروش‪ ،‬در اختیار مردم قرارداده می شود‪ .‬به صورت مالچ استفاده کنید‪ .‬هنگامی که این مواد تجزیه و‬ ‫پوسیده شدند خود به زیرخاک می روند و با خاک رسی ترکیب‬ ‫● کی و چگونه از مواد اصالح کننده یا تقویت کننده (کود الی) می شوند‪ .‬مخلوط کردن این مواد کمپوستی بزرگ تر و دیررس تر‬ ‫در خاک‪ ،‬خود ممکن است باعث شود به گیاهی که می خواستید‬ ‫استفاده کنیم؟‬ ‫به رشد ان کمک کنید‪ ،‬اسیب وارد شود؛ بنابراین بهتر است‬ ‫از پائیز تا زمستان که هنگام خواب گیاهان است‪ ،‬فرصت بگذارید این مواد به صورت طبیعی به تدریج وارد خاک شوند‪.‬‬ ‫خوبی است که مواد را در ‪ ۳۰‬سانتیمتری خاک مخلوط نموده‬ ‫محصوالت مناسب بکارید‬ ‫تا در این زمان به موادی مورداستفاده گیاه تبدیل شوند‪ .‬در‬ ‫خاک های شنی این مواد اصالح کننده‪ ،‬ذرات خاک را به هم‬ ‫می چسبانند و ظرفیت نگهداری اب خاک را افزایش می دهند در فصل های سردتر که باغ خالی از محصول می شود می توانید از‬ ‫و از دیگر سو در خاک های رسی یا سنگین هم می توانند به گیاهان پوشاننده خاک استفاده کنید‪ .‬چند نمونه از این موارد عبارت اند از‪:‬‬ ‫شبدر‪ :‬یونجه تیموتی‪ :‬ماشک گل خوشه ای‪ :‬گاوزبان‬ ‫افزایش نفوذپذیری خاک‪ ،‬منجر شوند‪ .‬شما می توانید یک الیه‬ ‫‪ ۲/۵۴‬سانتیمتری هم روی خاک از این کودها قرار دهید‪ .‬ریشه های این گیاهان در خاک رشد کرده و خود همانند‬ ‫مواد اصالحی الی و زنده برای خاک عمل می کنند‪.‬‬ ‫مراحل اصالح خاک رسی و متراکم‬ ‫سپس کل گیاه در خاک باقی مانده و تبدیل به کمپوست الی‬ ‫می شود‪.‬‬ ‫اگر می خواهید گل و گیاه بکارید‪ ،‬خاک رسی و سنگین بدترین چیزی‬ ‫توصیه هایی برای اصالح فوری خاک رسی‬ ‫است که ممکن است با ان مواجه شوید اما این دلیل نمی شود که تسلیم‬ ‫خاک شوید! گیاهان در خاک متراکم خوب رشد نمی کنند و خوب بار اصالح خاک رسی کار ساده و یا فوری نیست و ممکن است‬ ‫و محصول نمی دهند‪ .‬با چند اقدام زیر می توانید خاکتان را اصالح چند سال طول بکشد تا خاک باغ شما بر این مشکل خاک‬ ‫کنید‪ .‬تنها کارهایی که الزم است انجام دهید به صورت زیر است‪ :‬فائق بیاید اما نتیجه نهایی واقعاً ارزش این تالش را دارد‪.‬‬ ‫سطح خاک را با مواد الی بپوشانید‬ ‫از متراکم کردن و فشردن خاک خودداری کنید‬ ‫اولین نکته ای که باید رعایت کنید این است که با خاک‬ ‫درست رفتار کنید‪ .‬خاک رسی خیلی مستعد متراکم و سفت‬ ‫شدن است‪ .‬تراکم باعث می شود زهکشی خاک ضعیف‬ ‫شود و کلوخه های سخت تشکیل شوند که خاک را سفت و‬ ‫خراب کرده و کار کردن با خاک رسی را سخت می کنند‪.‬‬ ‫بااین حال اگر زمان یا انرژی کافی ندارید تا برای بهبود و اصالح خاک‬ ‫هزینه کنید‪ ،‬می توانید از باغچه جعبه ای استفاده کنید (منطقه ای از خاک‬ ‫را با چهارچوب چوبی محصور کنید و خاک موردنظر خود را در ان‬ ‫بریزید تا چندین سانتیمتر باال بیاید)‪ .‬با ساخت باغچه جعبه ای درروی‬ ‫خاک و پر کردن ان با خاک باکیفیت و جدید خیلی سریع و باانرژی‬ ‫کم‪ ،‬مشکل خاک را حل می کنید و درنهایت خاک این بخش برجسته از‬ ‫باغ به مرور وارد خاک می شود و خاک زیر خود را اصالح می نماید‪.‬‬ ‫برای جلوگیری از متراکم شدن خاک هرگز نباید هنگامی که خاک‬ ‫مرطوب است‪ ،‬با ان کارکنید‪ .‬درواقع تا زمانی که خاک رسی تان مهم نیست چه روشی را انتخاب می کنید‪ ،‬مهم این است‬ ‫اصالح نشده نباید زیاد بر روی خاک کارکنید‪ .‬همچنین باید سعی که نگذارید خاک رسی تجربه باغبانی تان را خراب کند‬ ‫کنید تا جایی که ممکن است از راه رفتن روی خاک بپرهیزید‪ .‬و مانع لذت بردن شما از گیاه یا محصولی دلپذیر شود‪.‬‬ ‫‪30‬‬ ‫شماره یازدهم‬ ‫دی ماه‪98‬‬ ‫ماهنامه کشاورزی‬ صفحه 30 صفحه 31 صفحه 32 ‫گزارش‬ ‫و متراکم اطراف بستر گیاه همانند کاسه‬ ‫عمل کرده و اب را در خود جمع می کند‪.‬‬ ‫سطح خاک را با مواد الی بپوشانید‬ ‫تقوتکنندههایطبیخاک‬ ‫● کی و چگونه از مواد اصالح کننده یا‬ ‫تقویت کننده (کود الی) استفاده کنیم؟‬ ‫از پائیز تا زمستان که هنگام خواب گیاهان‬ ‫است‪ ،‬فرصت خوبی است که مواد را‬ ‫در ‪ ۳۰‬سانتیمتری خاک مخلوط نموده‬ ‫تا در این زمان به موادی مورداستفاده‬ ‫گیاه تبدیل شوند‪ .‬در خاک های شنی این‬ ‫مواد اصالح کننده‪ ،‬ذرات خاک را به هم‬ ‫می چسبانند و ظرفیت نگهداری اب خاک‬ ‫را افزایش می دهند و از دیگر سو در‬ ‫خاک های رسی یا سنگین هم می توانند‬ ‫به افزایش نفوذپذیری خاک‪ ،‬منجر شوند‪.‬‬ ‫شما می توانید یک الیه ‪ ۲/۵۴‬سانتیمتری‬ ‫هم روی خاک از این کودها قرار دهید‪.‬‬ ‫مراحل اصالح خاک رسی و متراکم‬ ‫اگر می خواهید گل و گیاه بکارید‪ ،‬خاک‬ ‫رسی و سنگین بدترین چیزی است که‬ ‫ممکن است با ان مواجه شوید اما این‬ ‫دلیل نمی شود که تسلیم خاک شوید!‬ ‫گیاهان در خاک متراکم خوب رشد‬ ‫نمی کنند و خوب بار و محصول نمی دهند‪.‬‬ ‫با چند اقدام زیر می توانید خاکتان را‬ ‫اصالح کنید‪ .‬تنها کارهایی که الزم‬ ‫است انجام دهید به صورت زیر است‪:‬‬ ‫از متراکم کردن و فشردن خاک‬ ‫خودداری کنید‬ ‫اولین نکته ای که باید رعایت کنید این‬ ‫است که با خاک درست رفتار کنید‪ .‬خاک‬ ‫رسی خیلی مستعد متراکم و سفت شدن‬ ‫است‪ .‬تراکم باعث می شود زهکشی خاک‬ ‫ضعیف شود و کلوخه های سخت تشکیل‬ ‫شوند که خاک را سفت و خراب کرده و‬ ‫کار کردن با خاک رسی را سخت می کنند‪.‬‬ ‫برای جلوگیری از متراکم شدن خاک‬ ‫هرگز نباید هنگامی که خاک مرطوب‬ ‫است‪ ،‬با ان کارکنید‪ .‬درواقع تا‬ ‫زمانی که خاک رسی تان اصالح نشده‬ ‫نباید زیاد بر روی خاک کارکنید‪.‬‬ ‫همچنین باید سعی کنید تا جایی که ممکن‬ ‫است از راه رفتن روی خاک بپرهیزید‪.‬‬ ‫نواحی از خاک رسی را با مواد کمپوستی‬ ‫دیررس مانند پوست درخت‪ ،‬خاک اره یا‬ ‫تراشه چوب بپوشانید‪ .‬از این مواد الی‬ ‫به صورت مالچ استفاده کنید‪ .‬هنگامی که این‬ ‫مواد تجزیه و پوسیده شدند خود به زیرخاک‬ ‫می روند و با خاک رسی ترکیب می شوند‪.‬‬ ‫مخلوط کردن این مواد کمپوستی بزرگ تر‬ ‫و دیررس تر در خاک‪ ،‬خود ممکن است‬ ‫باعث شود به گیاهی که می خواستید به رشد‬ ‫ان کمک کنید‪ ،‬اسیب وارد شود؛ بنابراین‬ ‫بهتر است بگذارید این مواد به صورت‬ ‫طبیعی به تدریج وارد خاک شوند‪.‬‬ ‫در فصل های سردتر که باغ خالی‬ ‫از محصول می شود می توانید از‬ ‫گیاهان پوشاننده خاک استفاده کنید‪.‬‬ ‫چند نمونه از این موارد عبارت اند از‪:‬‬ ‫شبدر‪ :‬یونجه تیموتی‪ :‬ماشک گل‬ ‫خوشه ای‪ :‬گاوزبان‬ ‫ریشه های این گیاهان در خاک رشد کرده و‬ ‫خود همانند مواد اصالحی الی و زنده برای‬ ‫خاک عمل می کنند‪ .‬سپس کل گیاه در خاک‬ ‫باقی مانده و تبدیل به کمپوست الی می شود‪.‬‬ ‫مواد الی به خاک اضافه کنید‬ ‫توصیه هایی برای اصالح فوری خاک رسی‬ ‫افزودن مواد الی به خاک رسی راه‬ ‫خوبی برای بهبود خاک است‪ .‬اگرچه‬ ‫مواد اصالحی الی زیادی برای خاک‬ ‫وجود دارد اما برای بهبود خاک رسی‬ ‫می توانید از کمپوست یا موادی که‬ ‫به سرعت کمپوست می شوند استفاده‬ ‫کنید‪ .‬موادی که به سرعت تبدیل به‬ ‫کمپوست می شوند عبارت اند از کود‬ ‫حیوانی پوسیده‪ ،‬گیاهان سبز و کود برگ‪.‬‬ ‫اصالح خاک رسی کار ساده و یا‬ ‫فوری نیست و ممکن است چند سال‬ ‫طول بکشد تا خاک باغ شما بر این‬ ‫مشکل خاک فائق بیاید اما نتیجه‬ ‫نهایی واقعاً ارزش این تالش را دارد‪.‬‬ ‫چون خاک رسی به سرعت متراکم می شود‬ ‫باید حدود ‪ 7‬تا ‪ 10‬سانتیمتر مکمل یا خاک‬ ‫انتخابی خود را روی خاک رسی بریزید‬ ‫و ان را تا حدود ‪ 10‬تا ‪ 15‬سانتیمتری‬ ‫خاک با مالیمت مخلوط کنید‪ .‬تا یک یا دو‬ ‫فصل پس از افزودن مواد الی به خاک باید‬ ‫هنگام اب دهی مراقب باشید‪ .‬خاک سنگین‬ ‫ماهنامه کشاورزی‬ ‫بااین حال اگر زمان یا انرژی کافی ندارید‬ ‫تا برای بهبود و اصالح خاک هزینه کنید‪،‬‬ ‫می توانید از باغچه جعبه ای استفاده کنید‬ ‫(منطقه ای از خاک را با چهارچوب چوبی‬ ‫محصور کنید و خاک موردنظر خود را‬ ‫در ان بریزید تا چندین سانتیمتر باال بیاید)‪.‬‬ ‫با ساخت باغچه جعبه ای درروی خاک‬ ‫و پر کردن ان با خاک باکیفیت و جدید‬ ‫خیلی سریع و باانرژی کم‪ ،‬مشکل خاک‬ ‫را حل می کنید و درنهایت خاک این بخش‬ ‫برجسته از باغ به مرور وارد خاک می شود‬ ‫و خاک زیر خود را اصالح می نماید‪.‬‬ ‫دی ماه‪98‬‬ ‫شماره یازدهم‬ ‫‪21‬‬ صفحه 21 ‫مقاله‬ ‫محصوالتمناسببکارید‬ ‫مهم نیست چه روشی را انتخاب میکنید‪،‬‬ ‫مهم این است که نگذارید خاک رسی تجربه‬ ‫باغبانیتان را خراب کند و مانع لذت بردن‬ ‫شما از گیاه یا محصولی دلپذیر شود‪.‬‬ ‫کاربردهای فناوری نانوتکنولوژی در‬ ‫ﻋلوم دامی‪:‬‬ ‫یکی از شاخصههایی که خواهان مورد‬ ‫استفاده قرار گرفتن نانو در دامپروری‬ ‫شد‪ ،‬محدود نبودن ان درزمین ٔه های‬ ‫گوناگونی علوم دامی است بهگونهای‬ ‫که تمامی زیرشاخههای علوم دامی‪،‬‬ ‫اعم از ‪ -1‬تغذیه دام و طیور ‪ -۲‬اصالح‬ ‫نژاد دام ‪ -3‬بهداشت جایگاه نگهداری‬ ‫‪ -۴‬شناخت و کنترل بیماریها ‪-۵‬‬ ‫استفاده کاربردی از داروهای مبارزه‬ ‫با عامل بیماریها را شامل میشود‪.‬‬ ‫کاربرد نانو تکنولوژی در تﻐﺬیه دام‪:‬‬ ‫از مهمترین راهبردهای کاربردی‬ ‫درزمین ٔه تغذیه‪ ،‬استفاده از نانو حسگرها‬ ‫بر پایه سیلیس (نانو ذرات متخلخل‬ ‫سیلیکونی) در فسادپذیری کنسانتره‬ ‫های دام‪ ،‬طیور و ابزیان است‪.‬‬ ‫با از ذرات نانو سیلور در تغذیه طیور‬ ‫نتایج قابلمالحظه زیر حاصل شد‪:‬‬ ‫‪-1‬افزایش پروتئین ‪ -۲‬تولید گوشت طبیعی‬ ‫با بهترین کیفیت و کمیت ‪ -3‬افزایش درصد‬ ‫وزنی به نسبت میزان خوراک مصرفشده‬ ‫‪ -۴‬کاهش چربی و کلسترول گوشت مرغ و‬ ‫‪-۵‬کاهش میزان تلفات تا بیش از ‪ 7۰‬درصد‬ ‫همچنین تولید خوراکهای غیر‬ ‫بیولوژیک نیز یکی از استفادههای‬ ‫فناوری نانو در تغذیه دام است‪.‬‬ ‫کاربرد نانوتکنولوژی در اصالح نﮋاد دام‪:‬‬ ‫در بخش اصالح نژاد نیز تحقیقات علمی‬ ‫– کاربردی فراوانی صورت گرفته که‬ ‫ازجمله مهمترین انها استفاده از نانو‬ ‫تیوبهای خاص در داخل پوست است‬ ‫که زمان پیک واقعی استروژن و وقوع‬ ‫‪22‬‬ ‫شماره یازدهم‬ ‫دی ماه‪98‬‬ ‫و کشاورزی میشوند‪ ،‬تخلیص و‬ ‫نمکزدایی اب به کمک نانوتکنولوژی‬ ‫از زمینههای موردتوجه در دفاع‬ ‫پیشگیرانه و امنیت زیستمحیطی است‪.‬‬ ‫چند نمونه از کاربردهای فناوری هستهای‬ ‫فعلی‬ ‫را در دامها نشان میدهد؛ در فعالیتها و طرحهای توسعه کشاورزی‪:‬‬ ‫بنابراین با عالئمی که سنسورهای‬ ‫پرورش طیور‬ ‫موجود به دستگاه مونیتورینگ میفرستند‬ ‫زمان دقیق و واقعی تلقیح را به دامدار‬ ‫نشان میدهد‪ .‬انجام این فعالیت‪ ،‬با توجه عملاوری مواد خوراکی از طریق‬ ‫به مدیریت تالقی و وجود معضالتی پرتوتابی‪ ،‬فرایندی است که در ان مواد‬ ‫درزمان جفتگیری دامها در مزرعههای خوراکی در بازه زمانی معین در معرض‬ ‫گاو شیری و همچنین وقت و هزینه تابش پرتوهای پرانرژی و یونساز با‬ ‫زیادی را که برای سیستم گاوداری به دز مشخص قرار میگیرند‪ .‬پرتوهای‬ ‫همراه داشت‪ ،‬مورد استقبال قرار گرفت‪ .‬گاما‪ ،‬الکترون و ایکس و همچنین‬ ‫پرتوهای ماوراءبنفش‪ ،‬مادونقرمز و‬ ‫استفاده از نانوتکنولوژی در کشاورزی‬ ‫ماکروویو عمده پرتوهای مورداستفاده‬ ‫بخش کشاورزی و تولید مواد اولیه در عملاوری مواد خوراکی دام و‬ ‫در کشورهای درحالتوسعه اساس طیور هستند‪ .‬در پژوهشهای علوم‬ ‫اقتصاد ملی محسوب میشود‪ .‬دامی از این پرتوها برای افزایش کیفیت‬ ‫پروتئین‪ ،‬بهبود قابلیت هضم مواد مغذی‬ ‫امروزهبااستفادهازنانوسنسورهامشخص و کاهش یا حذف الودگیهای میکروبی‬ ‫میشود که هر قسمت کوچک از مزرعه خوراک دام و طیور استفادهشده است‪.‬‬ ‫به چه میزان عناصر غذایی و سم نیاز‬ ‫دارد و بدینوسیله از الودگی محیطزیست در حوزه تغذیه دام و طیور‪ ،‬حذف یا کاهش‬ ‫جلوگیری کرده‪ ،‬سالمت محصوالت و سموم و ترکیبات ضد تغذیهای نظیر عوامل‬ ‫افزایش بازده اقتصادی را ممکن میسازد‪ .‬ممانعت کننده تریپسین‪ ،‬اسید فایتیک‪،‬‬ ‫تانن ها یکی از راههای بهبود ارزش‬ ‫در اینده به کمک نانوتکنولوژی میتوان غذایی مواد خوراکی دام و طیور است‪.‬‬ ‫ویژگیهای مطلوب را از طریق مهندسی‬ ‫ژنتیک در مواد غذایی وارد نمود و از از پرتوهای گاما و الکترون بهمنظور‬ ‫این طریق طعم غذاها را بهبود بخشید‪ .‬کاهش مواد ضد مغذی مواد خوراکی‬ ‫مانند عوامل ضد تغذیهای کنجاله منداب‪،‬‬ ‫با کمک نانوتکنولوژی بازارپسندی کاهش فعالیت ممانعت کننده تریپسین‪،‬‬ ‫گیاهان را میتوان بهبود بخشید‪ .‬برای کاهش محتویات فایتیک اسید و کاهش‬ ‫مثال در تایلند با تغییراتی در ‪ DNA‬گسیپول کنجاله پنبهدانه استفادهشده‬ ‫برنج‪ ،‬قادر به ایجاد تغییراتی در رنگ است‪ .‬ترکیبات ممانعت کننده تریپسین‬ ‫برنج از ارغوانی به سبز شدهاند‪ .‬با افزایش ترشح انزیمهای تریپسین‪،‬‬ ‫کیموتریپسین و االستاز سبب هایپرتروفی‬ ‫به کمک نانوتکنولوژی امکان تولید کودها‬ ‫و هایپرپالژی پانکراس میشوند‪.‬‬ ‫و مواد شیمیایی سازگاربامحیطزیست‬ ‫که برای تغذیه گیاه یا حفظ ان در برابر‬ ‫دلیل کاهش فایتیک اسید تجزیه‬ ‫حشرات کاربرد دارد‪ ،‬وجود دارد‪ .‬شیمیایی و شکستن ساختار حلقوی‬ ‫فیتات طی پرتوتابی گزارششده است‪.‬‬ ‫سازمان ملل پیشبینی کرده ‪ ۴۸‬کشور‬ ‫معادل ‪ ۲۰‬درصد جمعیت جهان در با پرتودهی بذرها میتوان انها را در‬ ‫سال ‪ ۲۰3۲‬دچار کمبود اب اشامیدنی برابر ابوخاک شور و مناطق سرد مقاوم‬ ‫ماهنامه کشاورزی‬ صفحه 22 ‫کرد و از این طریق در مناطق کویری هم‬ ‫می توان گیاهان مقاوم را کاشت و بارور‬ ‫کرد‪ .‬هم اکنون این اقدام زیر نظر اژانس‬ ‫بین المللی انرژی اتمی به منظور افزایش‬ ‫سطح زیر کشت در زمین های شور و‬ ‫مناطق خشک در مناطقی از استان های‬ ‫خوزستان‪ ،‬گلستان و یزد در حال انجام است‪.‬‬ ‫در این روش با استفاده از پرتودهی‬ ‫گاما ویژگی مقاومت به شوری یا سرما‬ ‫در گیاهان ایجاد می شود‪ ،‬به عنوان نمونه‬ ‫اکنون طرح تحقیقاتی مقاوم سازی درخت‬ ‫اکالیپتوس به شوری و خشکی با استفاده‬ ‫از انرژی هسته ای به شکل پرتودهی گاما‬ ‫در سازمان انرژی هسته ای کشورمان در‬ ‫دست اجراست‪ ،‬در صورت مقاوم سازی‬ ‫این درخت به شوری و خشکی‪ ،‬با‬ ‫استفاده از ان از حرکت شن های روان‬ ‫و فرسایش خاک جلوگیری می شود و‬ ‫شاهد سرسبزی منطقه و تامین علوفه‬ ‫دام به علت تثبیت خاک خواهیم بود‪.‬‬ ‫تولید میوه های بدون هسته‬ ‫در این روش به عنوان نمونه با استفاده‬ ‫از روش پرتوتابی گاما به بذر مرکبات‬ ‫یا میوه های هسته دار‪ ،‬می توان با اصالح‬ ‫ژنتیکی میوه های با هسته کوچک یا بی‬ ‫هسته تولید کرد که عالوه بر خوش خوراک‬ ‫بودن می تواند در جذب بازارهای‬ ‫بین المللی و ارتقای کیفیت محصول‬ ‫مرکبات و میوه های هسته دار موثر باشد‪.‬‬ ‫افزایش ماندگاری محصوالت کشاورزی‬ ‫با استفاده از پرتودهی گاما و افزایش عمر‬ ‫ماندگاری محصوالت باغی به ویژه مرکبات‬ ‫می توان ضایعات میوه را کاهش داد و زمان‬ ‫بیشتری برای بازاریابی و صادرات این‬ ‫محصوالت به بازارهای بین المللی برای‬ ‫تولیدکنندگان و صادرکنندگان فراهم کرد‪.‬‬ ‫حفظ طعم و تازگی میوه ها به ویژه‬ ‫مرکبات نیز از دیگر مزایای کاربرد‬ ‫انرژی هسته ای در کشاورزی است‪.‬‬ ‫به تاخیر انداختن جوانه زدن سیب زمینی و‬ ‫پیاز در انبارها و حفظ کیفیت این محصوالت‬ ‫نیز ازجمله طرح های تحقیقاتی است که‬ ‫کارشناسان بخش کشاورزی سازمان‬ ‫انرژی اتمی در دست مطالعه و اجرا دارند‪.‬‬ ‫کاربرد انرژی هسته ای در مبارزه با افات‬ ‫محصوالت کشاورزی‬ ‫امروزه در جهان به بهداشت محصوالت‬ ‫غذایی اهمیت زیادی داده می شود‪ .‬برای‬ ‫افزایش سالمت محصوالت کشاورزی‬ ‫و کاهش مصرف سم و کود شیمیایی‬ ‫می توان از فناوری پرتودهی هسته ای‬ ‫برای افت زدایی از محصوالت بهره برد‪.‬‬ ‫استفاده از پرتودهی گاما در افت زدایی‬ ‫از محصوالت هیچ اسیبی به محصول‬ ‫نمی رساند‪ ،‬حال انکه استفاده از مواد‬ ‫شیمیایی و سموم در مبارزه با افات و عالوه‬ ‫بر کاهش سالمت محصول سبب الودگی‬ ‫محیط زیست و منابع اب وخاک می شود‪.‬‬ ‫به عنوان مثال دریکی از این روش ها‬ ‫با استفاده از انرژی هسته ای و‬ ‫پرتوتابی گاما‪ ،‬افات را عقیم می کنند‬ ‫و با رهاسازی افات و حشره های عقیم‬ ‫به مرور جمعیت افات کاهش می یابد‪.‬‬ ‫این روش هم اکنون برای کنترل افت کرم‬ ‫گلوگاه انار و بیماری میکروبی خرما که سبب‬ ‫ترشیدگی و شکرک این محصول می شود‬ ‫ماهنامه کشاورزی‬ ‫در سازمان انرژی اتمی در حال اجراست‪.‬‬ ‫تولید گونه های پر محصول و حفظ ذخایر‬ ‫ژنتیکی‬ ‫تولید گونه هایی از محصوالت غذایی‬ ‫با حاصلخیزی بیشتر به منظور افزایش‬ ‫عملکرد محصول در واحد سطح و استفاده‬ ‫بهینه از منابع اب وخاک یکی از مهم ترین‬ ‫کاربردهای انرژی هسته ای است‪.‬‬ ‫در اینجا به جای اینکه سطح زیر کشت‬ ‫را افزایش دهیم می توانیم با استفاده‬ ‫از پرتودهی گاما گیاهان کم محصول‬ ‫را به گیاهان پر محصول تبدیل کنیم‪.‬‬ ‫به عنوان مثال با استفاده از فناوری هسته ای‬ ‫ساقه ذرت و گندم در منطقه اردبیل‬ ‫کوتاه تر و ضخیم تر شده و به این ترتیب‬ ‫ضایعات محصول کاهش و تولید‬ ‫محصول در هر هکتار افزایش یافته است‪.‬‬ ‫کشاورزان‬ ‫زون بر این با استفاده از انرژی هسته ای‬ ‫می توان با اصالح و بهبود ارقام بومی‬ ‫این گونه ها را که میراث طبیعی یک‬ ‫کشور است حفظ و از اختالط ان ها با‬ ‫ارقام غیربومی و نابودی گونه های بومی‬ ‫جلوگیری کرد‪.‬‬ ‫دی ماه‪98‬‬ ‫شماره یازدهم‬ ‫‪23‬‬ صفحه 23 ‫کشت محصوالت گلخانه ای‬ ‫وقتی صحبت از پرسودترین محصوالت کشاورزی به میان‬ ‫می اید‪ ،‬اولین محصوالتی که به ذهن می رسند میوه های گلخانه ای‬ ‫هستند‪ .‬این محصوالت دردسرهای کشت در فضای ازاد را‬ ‫ندارند و در باز ٔه زمانی کوتاه مدتی رشد کرده و رسیده می شوند؛‬ ‫درنتیجه نسبت به سایر محصوالت‪ ،‬بازدهی مناسب تری‬ ‫به جای هزینه و سرمایه ای که مصرف می کنید‪ ،‬دارند‪.‬‬ ‫پیشگیری و مبارزه با سوسک چوب خ‬ ‫ازانجایی که سوسک ها در داخل مغز شاخه ها پنهان هستند‬ ‫مبارزه شیمیایی با ان ها اسان نیست زیرا ان ها پناهگاه‬ ‫خوبی برای خود درست می کنند‪ .‬برای مبارزه شیمیایی‬ ‫باید مواد شیمیایی را در داخل این منافذ تزریق کرد‪ .‬البته‬ ‫چون در اواخر بهار این افت در خارج شاخه ها زندگی‬ ‫می کند‪ ،‬می توانیم روی برگ ها و شاخه ها را سم پاشی کن‬ ‫برای پیشگیری از خسارت سوسک ها بهتر است از زخمی نمودن‬ ‫درخت و شکستن شاخه ها جلوگیری نموده و بعد از عملیات هرس‬ ‫روی قسمت های بریده شده را با اهک‪ ،‬اندود کنیم‪ .‬درصورتی که‬ ‫سوسک در داخل شاخه ها باشد‪ ،‬باید شاخه ها را بریده و بسوزانیم‬ ‫و با تقویت درخت ان را برای مقابله با افات مقاوم کنیم‪.‬‬ ‫سوسک شاخک بلند‬ ‫سوسک هایی با شاخک های بلند به رنگ سیاه و جالی بنفش‬ ‫هستند‪ .‬طول شاخک ها بلندتر از طول بدن هست‪ .‬این افت‬ ‫به انـواع درختان میوه سردسیری اعم از دانه دار و هسته دار‬ ‫خـسارت وارد می کند‪ .‬الروهـای افـت چوب خوار بـوده و‬ ‫داخـل سرشاخه ها و تنه های جوان میزبان فعالیت می کنند‪.‬‬ ‫الروهای افت در نهالستان ها بانفوذ به بخش فوقانی شاخه باعث‬ ‫خشک شدن جوانه انتهایی شده و همچنین باعث کوتاه ماندن‬ ‫نهال و ایجاد شاخه های نابجا و ایجاد حالت روزت می شود‪.‬‬ ‫زمستان گذرانی افـت به صورت الرو سـنین بـاال و در‬ ‫داخـل سرشاخه یا تنه درختان میزبان است‪ .‬حشرات بالغ‬ ‫بسته به منطقه از اواخر اردیبهشت ماه پس از طی دوران‬ ‫شفیرگی در طبیعت ظـاهر می شوند‪ ،‬طول دوره پرواز‬ ‫حشرات کامـل کمتـر از یـک مـاه بـه طـول می انجامد‪.‬‬ ‫کنترل‬ ‫بـرای کـاهش تراکم افـت مـی تـوان در محـل هـای تجمـع‬ ‫ان ها روی گـل هـای خانواده چتریان و برخی چلیپائیان مثل‬ ‫ازمک اقـدام بـه اسـتفاده از ترکیبات شـیمیایی کـرد‪ ،‬همچنـین‬ ‫در صـورت اجبـار بـا اصـالح مسائل مدیریتی جهت کاهش‬ ‫جمعیت می توان هم زمان بـا تفریق تخم های افت با اسـتفاده‬ ‫از یـک ترکیـب نفـوذی سرشـاخه هـا را سم پاشی کرد‪.‬‬ ‫‪24‬‬ ‫شماره یازدهم‬ ‫دی ماه‪98‬‬ ‫ماهنامه کشاورزی‬ ‫خوشبختانه محصوالت گلخانه ای طیف بسیار وسیعی دارند و‬ ‫می توان در بین این محصوالت به خیار سبز‪ ،‬گوجه فرنگی‪،‬‬ ‫بادمجان‪ ،‬گوج ٔه زینتی‪ ،‬فلفل دلمه‪ ،‬مرزنجوش بامیه اشاره کرد‪.‬‬ ‫محصوالت گلخانه ای در کنار بازار داخلی مناسب‪ ،‬بازار‬ ‫خارجی خوبی نیز دارند و در این صورت که محصولی‬ ‫که تولید می کنید کیفیتی مناسب داشته باشد‪ ،‬می توانید حتی‬ ‫روی صادر کردن ان نیز حساب بازکنید‪ .‬تمامی این موارد‬ ‫دست به دست هم داده اند تا محصوالت گلخانه ای به عنوان‬ ‫یکی از پرسودترین محصوالت کشاورزی به حساب بیایند‬ ‫پرورش سبزی ها‬ ‫ایرانی ها عالقه زیادی به میل کردن سبزی ها در کنارغذا دارند‪.‬‬ ‫جالب است بدانید مردم سایر کشورها نیز به سبزی عالق ٔه‬ ‫زیادی دارند‪ .‬این امر سبزی ها را به یکی از پرمصرف ترین‬ ‫محصوالت کشاورزی دنیا تبدیل کرده است‪ .‬درنتیجه سبزی ها در‬ ‫فهرست پرسودترین محصوالت کشاورزی نیز قرار می گیرند‪.‬‬ ‫پرسودترین محصول گلخانه ای‬ ‫امروزه سرمایه گذاری در بخش کشاورزی به یکی از‬ ‫سوداورترین کسب وکارها تبدیل شده است‪ .‬بهتر است اگر‬ ‫گلخانه خود را تازه تاسیس کرده اید در اوایل کار سبزی هایی‬ ‫را که به اسانی رشد می کنند انتخاب کنید‪ .‬در ضمن باید همیشه‬ ‫اطالعات مربوط به کسب وکار خود را به روز کنید تا بتوانید‬ ‫بهترین نتیجه را ببینید‪ .‬پرسودترین محصوالت گلخانه ای‬ ‫ان هایی هستند که بازار فروش خیلی خوبی داشته باشند‪.‬‬ ‫به منظور داشتن حداکثر سوداوری پیشنهاد می شود محصوالتی‬ ‫را بکارید که در سال چند بار امکان برداشت محصول وجود‬ ‫داشته باشد‪ .‬به طور مثال محصوالت جالیزی مانند خیار و گوجه‬ ‫چند بار در سال میوه می دهند و در هم ٔه فصول خریدار دارند‪.‬‬ ‫سایر محصوالتی که می توانند سوداوری خوبی داشته باشند‬ ‫شامل‪ :‬توت فرنگی‪ ،‬قارچ‪ ،‬زعفران‪ ،‬انواع سبزی های خوردنی‬ ‫و گل های زینتی می باشند‪ .‬درواقع با تولید میوه و صیفی جات‬ ‫در خارج از فصل می توان فروش خود را تضمین کرد زیرا‬ ‫محصوالت گلخانه ای به دلیل سالم و تازه بودن همیشه مشتری‬ ‫دارند‬ ‫گزارش گزارش رکورد تولید برنج در تاریخ‬ صفحه 24 ‫مباررزه با کرم سفید‬ ‫ریشه‬ ‫برای مبارزه با کرم سفید ریشه افزودن حشرهکش دیازینون‬ ‫پودری ‪ ۴۰‬یا لیندین ‪ %۵۰‬و یا کارباریل سوین به خاک اطراف‬ ‫ریشه مطلوب هست این کار بایستی بهنگام گرم شدن هوا و خاک‬ ‫که الرو حشرات به سطح خاک نزدیک میشوند صورت گیرد‪.‬‬ ‫محلول تهیهشده از سم (‪ ۵‬قاشق غذاخوری در یک حلب اب)‬ ‫را بهتر است ضمن خاکبرداری اطراف ریشه بیشتر نزدیک طوقه‬ ‫درخت ریخته شود‪ .‬جمعاوری الروها در بهار و همچنین اویزان‬ ‫کردن چراغ در شبهای اوایل تابستان جهت جمعاوری حشره‬ ‫کامل قبل از تخمریزی در کاهش خسارت و الودگی موثر است‪.‬‬ ‫پوسیدگی ریشه‬ ‫پوسیدگی فیتوفتورایی طوقه و ریشه در بیشتر کشورهای میوه خیز‬ ‫جهان در باغهای میوههای دانهدار‪ ،‬هستهدار خشکباری مخصوصاً‬ ‫پسته‪ ،‬گردو و بادام شیوع دارد و خسارت هنگفتی به انها وارد میسازد‪.‬‬ ‫نشانهها روی اندامهای هوایی‪ ،‬ضعف عمومی و کمبرگ شدن‬ ‫درختان و پدیدار شدن زردی خفیف در برگها هستند‪ .‬پوست طوقه‬ ‫و گاهی بخشی از بن تنه ترک میخورد بافت زیرپوست بن تنه در‬ ‫محل شانکر به رنگ قهوهای مایل به سیاه درمیاید‪ .‬ریشههای اصلی‬ ‫و فرعی تیرهرنگ شده بعدا ً براثر فعالیت دیگر میکرو ارگانیزمها به‬ ‫رنگ سیاه درمیایند درختهای بیمار ممکن است خشک شوند‪.‬‬ ‫مقایسه باغهای داربستی و باغهای سنتی خوابیده‬ ‫در باغهای داربستی تعداد بوتههای انگور در یک هکتار زمین بیشتر‬ ‫از باغهای سنتی خوابیده هست‪ .‬بنابراین میزان عملکرد باالتر خواهد‬ ‫بود در باغهای سنتی به خاطر مصرف نادرست اب‪ ،‬اب زیادی هدر‬ ‫میرود درصورتیکه در باغهای داربستی با استفاده ابیاری تحتفشار‬ ‫اتالف اب به میزان فراوانی کاهش مییابد‪.‬درروش سنتی تماس میوهها‬ ‫با خاک (به دلیل الودگی به بیماریهای قارچی) باعث افت کیفیت‬ ‫و بازارپسندی میوهها شده و از میزان عملکرد بشدت کاسته میشود‪.‬‬ ‫وقوع بارندگی در هنگام برداشت محصول‪ ،‬در باغهای‬ ‫سنتی خوابیده به علت تماس محصول با خاک باعث افزایش‬ ‫الودگیهای قارچی و از بین رفتن محصول میشود‪ .‬درصورتیکه‬ ‫در باغهای ایستاده داربستی تلفات محصول خیلی کمتر است‪.‬‬ ‫در باغهای داربستی ایستاده کلیه عملیات باغی‪ :‬کنترل‬ ‫علفهای هرز‪ ،‬شخم‪ ،‬سمپاشی‪ ،‬هرس و حتی برداشت محصول‬ ‫را میتوان بهصورت مکانیزه و با استفاده از ادوات و ماشینهای‬ ‫کشاورزی انجام داد‪ .‬این امر باعث کاهش هزینههای تولیدشده‬ ‫و درامد باغداران را افزایش میدهد‪ .‬درحالیکه کلیه عملیات‬ ‫باغداری در باغهای سنتی توسط نیروی کارگری انجام میگیرد که‬ ‫باعث افزایش هزینههای تولید و کاهش درامد باغداران میشود‪.‬‬ ‫برداشت و جمعاوری محصول در باغات ایستاده به خاطر ورود‬ ‫و خروج ماشیناالت و ادوات کشاورزی و ماشینهای حملونقل‬ ‫بهاسانی انجام میگیرد که این امر باعث حفظ کیفیت محصول‬ ‫و بازاررسانی بهموقع و سریعتر ان میگردد‪ .‬بهطورکلی عملکرد‬ ‫در واحد سطح و همچنین کیفیت انگور در باغهای داربستی‬ ‫نسبت به باغهای سنتی بسیار بیشتر است و این امر سبب‬ ‫استقبال باغداران از این سیستم تربیت و هدایتشده است‪.‬‬ ‫ماهنامه کشاورزی‬ ‫دی ماه‪98‬‬ ‫شماره یازدهم‬ ‫‪25‬‬ صفحه 25 ‫گزارش‬ ‫مدیریتباغدرزمستان‬ ‫بسیاری از مردم با شروع پاییز و زمستان‬ ‫رسیدگی به باغات و اقدامات نگهداری از این‬ ‫مهم را تا شروع فصل جدید (بهار) قطع می کنند‪.‬‬ ‫درصورتی که فصل زمستان در کشاورزی از‬ ‫اهمیت ویژه ای برخوردار است‬ ‫یخ اب یا ابیاری غرقابی یک روز قبل از‬ ‫اینکه دمای هوا به سرمای قابل توجهی‬ ‫(کمتر از صفر درجه سانتی گراد) برسد‬ ‫در از بین بردن بسیاری از تخم ها‪ ،‬الروها‬ ‫و حشرات کامل تاثیر بسیار زیادی دارد‪،‬‬ ‫ضمن اینکه بسیاری از بیماری های قارچی‬ ‫و باکتری های هم کنترل نسبی می شود‪.‬‬ ‫تعداد زیادی از این افات‪ ،‬افات خاکزی‬ ‫هستند که خسارت خود را به ریشه و طوقه‬ ‫گیاهان می زنند‪ .‬تعدادی از این حشرات‪،‬‬ ‫حشراتی هستند که تنها زمستان را در‬ ‫زیرخاک و کاه و کلش روی زمین می گذرانند‬ ‫و خسارات ان ها در بخش های هوایی‬ ‫گیاه و با شروع فصل بهار ایجاد می شود‪.‬‬ ‫لذا یخ اب زمستانه می تواند بخش زیادی از‬ ‫افات را از بین ببرد‪.‬‬ ‫در مهروموم های اخیر افت کرم سفید ریشه و‬ ‫ابدزدک ها‪ ،‬خسارت جدی را به باغات میوه و‬ ‫مزارع ایجاد کرده اند و کشاورزان با استفاده از‬ ‫سموم مختلف به مبارزه با ان ها می پردازند‪،‬‬ ‫اما استفاده سموم در خاک خسارات‬ ‫جبران ناپذیری را به کیفیت خاک ایجاد می کند‬ ‫اینجا است که لزوم استفاده از روش ابیاری‬ ‫غرقابی زمستانه را پررنگ می کند‪.‬‬ ‫کنترل بخش زیادی از افات و بیماری ها‬ ‫موجب بهبود خواص فیزیکی خاک می شود‪.‬‬ ‫خاک هایی که یک یا دو بار در زمستان با‬ ‫این روش ابیاری می شود بافت اسفنجی تری‬ ‫پیداکرده و تخلخل بیشتری پیدا می کنند‪ ،‬در‬ ‫حقیقت اب در زمان یخ زدن دچار انبساط‬ ‫می شود و این انبساط در خاک‪ ،‬موجب جدا‬ ‫شدن ذرات خاک از هم و باال رفتن تخلخل‬ ‫خاک می شود‪ ،‬در خاک های سنگین و رسی‬ ‫سنگین (که اکثر خاک های کشور را شامل‬ ‫می شود) باال بردن تخلخل موجب حفظ‬ ‫رطوبت خاک‪ ،‬در دسترس قرار گرفتن عناصر‬ ‫غذایی و گسترش ریشه گیاهان می شود‪.‬‬ ‫حتماً نسبت به جمع اوری میوه های ریخته‬ ‫شده در سطح باغ‪ ،‬کاه و کلش‪ ،‬برگه ای‬ ‫خزان شده‪ ،‬چوب های پوسیده‪ ،‬بقایای‬ ‫علف های هرز و هرگونه مواد الی دیگر‬ ‫اقدام نمایید‪( .‬بسیار ضروری زیرا بسیاری‬ ‫از افات را به همین روش از باغ خارج کرده ‬ ‫‪26‬‬ ‫شماره یازدهم‬ ‫فصل زمستان بهترین زمان برای‬ ‫اصالح خاک و ایجاد تعادل بین منبع‬ ‫و مخزن مواد غذایی در خاک هست‪.‬‬ ‫در حقیقت بایستی تعادلی بین‬ ‫مصرف کننده‪ ،‬یعنی گیاهان و منابع تامین‬ ‫مواد غذایی شامل عناصر غذایی موجود‬ ‫در خاک‪ ،‬هوا و موجودات بسیار کوچک یا‬ ‫همان میکروارگانیسم ها وجود داشته باشد‬ ‫قبل از هر چیزی شناخت ما نسبت به‬ ‫خاک موجود‪ ،‬میزان مواد الی و نور و‬ ‫همین طور نیازهای تغذیه گیاهانمان مطرح‬ ‫است به این منظور انجام نمونه برداری‬ ‫اصولی از خاک و اب و انجام ازمایش ها‬ ‫مربوطه بسیار مهم و ضروری است‬ ‫ازمایش تجزیه گیاهی از برگه ای‬ ‫گیاهان به عنوان روش تکمیلی برای‬ ‫شناخت نیازهای گیاه توصیه می گردد‪.‬‬ ‫مواد ذکرشده محل های بسیار مناسبی برای‬ ‫زمستان گذرانی حشرات به نوع های مختلف‬ ‫(حشره کامل‪ ،‬تخم و شفیره و‪ ).‬هست‪.‬‬ ‫باید دقت داشت که نتایج این ازمایش ها‬ ‫بایستی توسط یک کارشناس مجرب‬ ‫و باحوصله نسبتاً زیاد تجزیه وتحلیل‬ ‫گردد و توصیه الزم انجام گیرد‪...‬‬ ‫توصیه می گردد مواد جمع اوری شده طبق‬ ‫دستورالعمل فنی و در محل مناسب به کودهای‬ ‫الی تبدیل و پس از طی پروسه تبدیل مجددا ً‬ ‫به خاک باغ برگردد‪ .‬با این روش بسیار ساده‬ ‫از طغیان درصد زیادی از افات و بیماری ها‬ ‫در فصل بهار و تابستان پیشگیری کرده ایم‪.‬‬ ‫زیر نظر کارشناسان کلینیک و‬ ‫گیاه پزشکان نسبت به ضدعفونی‬ ‫درختان و پوشش محل های زخم تنه ها‬ ‫و ضدعفونی شاخه ها اقدام جدی نمایید‬ ‫غرقاب کردن خاک درختان منجر به یخ زدن‬ ‫سطح خاک شده و مانع از تنفس کرم ها و‬ ‫افات می شود‪ .‬بهترین دمای هوا برای انجام‬ ‫این عملیات دمای ‪ -۷‬است اما دماهای‬ ‫پایین تر از صفرتا ‪ -۱۰‬مفید هستند باید توجه‬ ‫داشت که دماهای بسیار پایین می تواند به‬ ‫طوقه و ریشه درختان خسارت بزند و لذا در‬ ‫چنین دماهایی این روش توصیه نمی گردد؟‬ ‫ابیاری غرقابی زمستانه یا یخ اب‪ ،‬عالوه بر‬ ‫دی ماه‪98‬‬ ‫کود دهی و اصالح بافت خاک‬ ‫ماهنامه کشاورزی‬ صفحه 26 ‫گزارش‬ ‫روشهایکاربردیمبارزهبا‬ ‫حشراتوجویندگانموذی‬ ‫مشکل شپش در گاو‬ ‫ریزش موهای گاو عالمتی خوب برای پی بردن به مشکل‬ ‫وجود شپش در ان است‪ .‬نیش شپش ها موجب خارش و ایجاد‬ ‫حساسیت در گاو می شود‪ .‬درنتیجه گاو خود را لیس می زند‬ ‫و گاز می گیرد که این امر موجب ریزش موهای ان می شود‪.‬‬ ‫بسیاری از دامداران داکوتای شمالی در امریکا در زمستان سال گذشته‬ ‫هرچندکهگاوهایشانرامداواکردهبودنداماباافزایششپش هامواجهشدند‪.‬‬ ‫اشلی یوکرت (‪ )Ashley Ueckert‬نماینده خدمات گسترده دانشگاه‬ ‫ایالتیداکوتایشمالیاظهارداشت‪«:‬بعضیازاینگاوهابیشازیک بارتحت‬ ‫درمانقرارگرفته اندوهنوزهمتاثیراتشپشدراینگله هامشاهدهمی شود»‪.‬‬ ‫متاسفانهشپش هاامروزهنسبتبه‪10‬سالگذشتهسخت ترکنترلمی شوند‪.‬‬ ‫جرالد استوکا (‪ )Gerald Stokka‬دامپزشک خدمات گسترده‬ ‫دانشگاه ایالتی داکوتای شمالی اظهار داشت‪ :‬از علت سخت تر شدن‬ ‫کنترل شپش ها مطمئن نیستیم اما دامپزشکان ما معتقدند که امکان‬ ‫مقاومت در برابر محصوالت کنترل شپش ها وجود دارد‪ .‬موثر بودن‬ ‫محصوالت اورمکتین (الکتون ماکروسیکلیک) مانند ایورمکتین‬ ‫و دکتومکس موجب شده تا از ان ها استفاده بسیار زیادی شود‪.‬‬ ‫وی افزود‪« :‬با پیشرفت محصوالت ‘‪’pour on‬به همراه محصوالتی که‬ ‫عموماً استفاده می شود‪ ،‬استفاده از این ضد شپش ها افزایش یافت و در‬ ‫برخی موارد این محصوالت چند بار در سال مورداستفاده قرار گرفتند‪.‬‬ ‫درنتیجه چه با افزایش مقاومت شپش ها در برابر این محصوالت مواجه‬ ‫باشیم یا با کاهش تاثیر دوز مناسب این ضد شپش ها‪ ،‬به هرحال نتیجه‬ ‫یکسان است و شپش ها از بین نمی روند و نمی توان ان ها را کنترل کرد‪».‬‬ ‫استوکا و یوکرت مواردی را در زیر بیان کرده اند که برای‬ ‫کمک به جلوگیری از شیوع شپش ها توصیه می شود‪:‬‬ ‫گاوراتنهانگه دارید‪.‬دربسیاریازمواردبهترینراه حلکنارگذاشتنگاویاست‬ ‫کهدرماننمی شود‪.‬شپش هابه محضگرمشدنهواخودشانازبینمی روند‪.‬‬ ‫با دامپزشک مشورت کنید تا ببینید نوع شپش گاو چیست‬ ‫بدترین نوع‪ ،‬شپش هایی هستند که نیش می زنند‪ .‬شپش های گزنده‬ ‫با شوره بدن و سر گاو تغذیه می کنند و می توان ان ها با درم ان های‬ ‫موضعی به راحتی کنترل نمود‪ .‬برعکس‪ ،‬شپش های مکنده شپش هایی‬ ‫هستند که از خون و اب موجود در خون حیوان تغذیه می کنند و از بین‬ ‫بردن ان ها با محصوالت تزریقی که وارد خون می شود راحت تر هست‪.‬‬ ‫ازهردونوعمحصولموضعیوتزریقیبرایکنترلهردونوعشپشاستفادهکنید‬ ‫مگس خانگی‪:‬‬ ‫مطالعات تجربی و اپیدمیولوژیک نشان داده است که این مگس ها‬ ‫به علت عادات رشد در محیط های کثیف و تغذیه از مواد الوده و‬ ‫فضوالت می توانند طیف وسیعی از عوامل بیماری ها از قبیل‬ ‫ویروس ها‪ ،‬باکتری ها‪ ،‬پروتوزوا و تخم نماتدها و کرم های انگل را‬ ‫به طور مکانیکی و توسط پاها‪ ،‬خرطوم و موهای موجود بر روی بدن‬ ‫منتقل نمایند‪ .‬این حشره بیشتر درجاهایی که اصول بهداشت محیط‬ ‫رعایت نشده و در اماکنی که زباله ها را دیربه دیر دفع می کنند و یا در‬ ‫نزدیکی ان ها دامداری‪ ،‬مرغداری و یا کود حیوانی برای فضای سبز‬ ‫انباشته شده و یا مواد الی در حال پوسیدن وجود داشته‪ ،‬فعالیت دارند‬ ‫سموم مورد مصرف‬ ‫بهداشت محیط بهترین روش کنترل مگس هاست و در این راستا‬ ‫به منظور حذف محل های نشو نمای مگس ها عملیات بهسازی و‬ ‫بهینه سازی‪ ،‬روش های جمع اوری و از بین بردن زباله کود و کمپوست‬ ‫از اهمیت ویژه ای برخوردار است‪ ،‬پخش کردن کودها در الیه هایی کمتر‬ ‫از ‪ ۱۰‬سانتی متر ‪ ،‬جمع اوری و دفع بهداشتی زباله ها‪ ،‬دفع بهداشتی‬ ‫فضوالت انسانی و هست‪ .‬استفاده از حشره کش ها به عنوان مکمل‬ ‫عملیات مبارزه در جهت ریشه کنی یا کنترل مطلوب مگس بکار می رود‬ ‫فصل مبارزه با موش‪:‬‬ ‫فصل مبارزه خود اهمیت زیادی دارد‪ .‬مث ً‬ ‫ال برای مبارزه با موش‬ ‫مغان در طول پائیز و زمستان طعمه گندم با فسفوردوزنگ تا ‪98‬‬ ‫درصد تلفات می دهد ولی همین طعمه در بهار ‪ 35‬تا ‪ 45‬درصد تلفات‬ ‫وارد می اورد زیرا موش ها در این فصل رغبتی به خوردن مواد پرکالری‬ ‫ندارند و در فصل بهار و تابستان طعمه هائی که بر اساس علف سبز‬ ‫تهیه می شوند نتیجه بهتری می دهند و یا در موش ورامین در فصل‬ ‫پائیز و زمستان مصرف طعمه بامغز گردو نتیجه مطلوبی می دهد ولی‬ ‫در بهار و تابستان گردپاشی النه ها تلفاتی تا حدود ‪ 98‬تا ‪ 99‬درصد‬ ‫می دهد؛ بنابراین باید دقت کامل به فصل مبارزه نمود و بعد طرز‬ ‫مبارزه را انتخاب کرد‬ ‫رعایت کامل اصول زراعی‪:‬‬ ‫ً‬ ‫برای جلوگیری از خسارت موش ها مخصوصا در باغات و مزارع‬ ‫صیفی‪ ،‬پاک کردن مزارع از علف هرز یا زدن شخم عمیق در پائیز‬ ‫اهمیت زیادی دارد و از تراکم موش ها در بهار خواهد کاست‬ ‫طعمه سیب زمینی یا هویج‪:‬‬ ‫‪ 10‬کیلوگرم سیب زمینی یا هویج و ‪ 0.5‬کیلوگرم فسفودوزنگ‬ ‫مورداحتیاج است‪ .‬ابتدا هویج یا سیب زمینی را به قطعات کوچکی به اندازه‬ ‫حبه قند تقسیم می کنند‪ .‬سپس فسفوردوزنگ را به تدریج روی این‬ ‫قطعات پاشیده و با پاروک ان را به هم می زنند تا سم به طور یکنواخت‬ ‫با طعمه مخلوط شود و باید بالفاصله طعمه گذاری را شروع کرد‪ .‬این‬ ‫روش را می توان برای موش ابی یا موش های خانگی در مزارع در فصل‬ ‫تابستان و پائیز بکار برد و طعمه گذاری را باید طرف عصر انجام داد‬ ‫ماهنامه کشاورزی‬ ‫دی ماه‪98‬‬ ‫شماره یازدهم‬ ‫‪27‬‬ صفحه 27 ‫گزارش‬ ‫گیاه درمانی قدیمی ترین و جدیدترین نوع‬ ‫درمان در جهان‬ ‫را گیاه درمانی با در نظر گرفتن وضعیت و‬ ‫نیاز او تعیین کرده است‪ .‬اصل مهم روش‬ ‫گیاه درمانی بازگرداندن تعادل طبیعی به کل‬ ‫بدن بیمار است نه تیمار عالئم بیماری او‪.‬‬ ‫گیاه درمانی یک سیستم طبی جهانی و البته‬ ‫بسیار قدیمی است که طوری طراحی شده که‬ ‫از گیاهان برای پیشگیری و درمان بیماری ها‬ ‫استفاده می کند‪ .‬حفظ و تقویت تندرستی‬ ‫از دیگر کاربردهای این سیستم است‪ .‬شاید‬ ‫هیچ گاه به این موضوع نیندیشیده باشید‬ ‫که تقریباً همه گیاهانی که به عنوان ادویه‬ ‫برای رنگ و طعم دادن به غذا استفاده‬ ‫می کنیم خواص درمانی دارند اما این یک‬ ‫واقعیت است که نمی توان ان را کتمان کرد‪.‬‬ ‫در کنار این باید بدانیم که تعداد گیاهان‬ ‫دارویی خیلی بیشتر از گیاهان مصرفی ای‬ ‫است که در اشپزی یا در تولید محصوالت‬ ‫ارایشی و بهداشتی استفاده می شود‪ .‬تجربه‬ ‫پیشنیان نشان داده که استفاده از گیاهان‬ ‫برای درمان بیماری ها پیشینه ای بسیار‬ ‫کهن دارد تا جایی که حتی خاصیت دارویی‬ ‫این گیاهان مربوط به زمانی است که هنوز‬ ‫انسان پا به عرصه وجود نگذاشته بود‪.‬‬ ‫در کنار درک این حقیقت باید این نکته‬ ‫را هم بپذیریم که گیاهان موجوداتی زنده‬ ‫و پویا و فعال هستند و در همه ساعات‬ ‫شبانه روز در حال جذب‪ ،‬تبدیل‪ ،‬ساختن‪،‬‬ ‫مصرف و پخش مواد متعدد درون اندام های‬ ‫خود بوده و از خورشید و ماه و شاید دیگر‬ ‫سیارات منظومه شمسی تاثیر می گیرند‪ .‬این‬ ‫‪28‬‬ ‫شماره یازدهم‬ ‫دی ماه‪98‬‬ ‫واقعیت به ما می گوید که برای دسترسی به‬ ‫بیشترین تمرکز ماده ای گیاهی‪ ،‬یک زمان‬ ‫مطلوب وجود دارد‪ .‬ماده موردنیاز ما در‬ ‫گیاه برخی اوقات بیش ترین تمرکز را در‬ ‫برگ ها و در برخی اوقات دیگر در ریشه یا‬ ‫گل های گیاه دارد‪ ...‬یکی از اساسی ترین‬ ‫اصول طب گیاهی این است که رابطه هر‬ ‫انسان با گیاهانی که در محیط زندگی او‬ ‫می رویند را مورد تجزیه وتحلیل قرار می دهد‪.‬‬ ‫این تجزیه وتحلیل ها در طول زمان به یک‬ ‫نتیجه واحد رسیده‪ ،‬اینکه گیاهانی که در‬ ‫محیط زندگی هر انسان می رویند بیش ترین‬ ‫احتمال را برای درمان بیماری های او دارند‪.‬‬ ‫* کار گیاه درمانگر چیست؟ ‬ ‫گیاه درمانی ممکن است برای اطمینان‬ ‫یکی از روش های مدرن که معموالً برای‬ ‫کمک به تشخیص بیماری به کار گرفته‬ ‫می شوند چون ازمایش خون‪ ،‬ادرار‪ ،‬اشعه‬ ‫ایکس‪ ،‬یا پاتولوژی را به کار گیرد‪ ،‬گرچه‬ ‫گیاه درمانیان ورزیده معموالً از هیچ یک از‬ ‫ان ها استفاده نمی کنند زیرا در پایان شنیدن‬ ‫تاریخچه زندگی بیمار است که به ان ها‬ ‫کمک می کند نوع بیماری او را تشخیص‬ ‫بدهند‪ .‬هر شخص بیمار دارویی خاص خود‬ ‫دریافت می کند که مقدار و تنوع و ترکیبش‬ ‫ماهنامه کشاورزی‬ ‫* معایب گیاه درمانی‬ ‫چون بسیاری از داروهای گیاهی عالئم‬ ‫بیماری را به سرعت رفع می کنند ممکن است‬ ‫بیماران ناخوداگاه فکر کنند که این تغییر را‬ ‫درمان اصلی می پندارند‪ .‬البته پرواضح است‬ ‫که برخی بیماری های حاد مانند عفونت‬ ‫اپاندیس که نیاز به جراحی فوری دارد را‬ ‫نمی توان با داروهای گیاهی درمان کرد‪،‬‬ ‫بااین حال اطبای طب گیاهی‬ ‫می گویند که حتی چنان پدیده های‬ ‫بدخیم اگر زود تشخیص داده شوند با‬ ‫مصرف داروهای گیاهی بهبود می یابند‪.‬‬ ‫فالسفه روزگار باستان باور داشتند که‬ ‫طبیعت داروهای گیاهی یا معدنی مناسب‬ ‫هر بیماری را خلق کرده است و اگر ما ان‬ ‫دارو را نمی یابیم نقص از طبیعت نیست‪.‬‬ ‫گیاه درمانی بهترین نتایج را در ادم هایی‬ ‫می دهد که از نبود تعادل انرژی اید مولود‬ ‫زندگی شهری بیمار شده اند و اگر بیمار‬ ‫شیوه زندگی اش را به گونه ای اصالح‬ ‫کند که به حالتی طبیعی تر بازگردد اثار‬ ‫درمانی واقعاً خوب تولید خواهد کرد‪.‬‬ ‫گیاه درمانی برای ادمی که دل خوش‬ ‫یا معتاد به مصرف انواع مسکن ها و‬ ‫انتی بیوتیک ها و ارام بخش های عصبی‬ ‫شیمیایی و مصنوعی است‪ ،‬اضافه وزن دارد‪،‬‬ ‫سیگار یا مواد مخدر چون الکل یا حشیش‬ ‫یا تریاک یا کوکائین مصرف می کند‪ ،‬خورد و‬ ‫خوابش غیرطبیعی و غیرمعقول است‪ ،‬فعالیت‬ ‫بدنی قابل توجه ندارد و هوای الوده شهری‬ ‫بزرگ را تنفس می کند معجزه نمی کند‪.‬‬ ‫و نکته اخر اینکه درمانگر طب گیاهی‬ ‫بیشتر با مردمی سروکار دارد که از نبود‬ ‫تعادل بین انسان و دنیای گیاهی او‬ ‫رنج می برند؛ و طبیعی است که بخش‬ ‫عمده توجه او متمرکز بر تغذیه است‪.‬‬ صفحه 28 ‫اخبار‬ ‫تولید کپسول گیاهی درمان زخم معده‬ ‫و اثنی عشر‬ ‫محققان پژوهشکده بوعلی دانشگاه علوم‬ ‫پزشکی مشهد‪ ،‬موفق به طراحی و ساخت‬ ‫کپسول گیاهی با خاصیت تنظیم ترشحات‬ ‫گوارشی و درمان زخم معده و اثنی عشر شدند‪.‬‬ ‫کپسول گیاهی لیکوری کپ جهت تنظیم‬ ‫ترشحات گوارشی و درمان زخم معده و‬ ‫اثنی عشر‪ ،‬کمک به هضم غذا با بهبود عملکرد‬ ‫روده کوچک‪ ،‬تقویت عملکرد غدد درون ریز و‬ ‫افزایش هورمون های ضد استرس و حفاظت از‬ ‫غشاء مخاطی دستگاه تنفسی برای نخستین‬ ‫بار توسط شرکت دانش بنیان «کیمیا فراور‬ ‫بوعلی» مستقر در مرکز رشد فراورده های‬ ‫دارویی دانشگاه علوم پزشکی مشهد تولید شد‪.‬‬ ‫دکتر فاطمه حسن زاده‪ ،‬مدیرعامل شرکت‬ ‫دانش بنیان کیمیا فراور بوعلی اظهار کرد‪:‬‬ ‫فرموالسیون این داروی گیاهی برای اولین بار‬ ‫در ایران و توسط شرکت دانش بنیان کیمیا‬ ‫فراور بوعلی طراحی و مطالعات فارماکولوژیک‬ ‫ان‪ ،‬در پژوهشکده بوعلی انجام شد‪.‬‬ ‫وی خاطرنشان کرد‪ :‬این فراورده موفق به‬ ‫اخذ پروانه ساخت از سوی سازمان غذا و‬ ‫دارو شده و مرحله یک تولید صنعتی این‬ ‫داروی گیاهی شامل صد هزار کپسول تا پایان‬ ‫اردیبهشت ماه امسال به پایان خواهد رسید‪.‬‬ ‫حسن زاده تصریح کرد‪ :‬یکی از مواد موثره موجود‬ ‫در این کپسول‪ ،‬گلیسیریزین است که به عنوان‬ ‫یک عامل ضدالتهابی و عامل رفع رادیکال های‬ ‫ازاد و نیز به عنوان عامل مهار واکنش های‬ ‫زنجیره ای پر اکسیداسیون لیپیدی است‪.‬‬ ‫مدیرعامل شرکت دانش بنیان کیمیا فراور‬ ‫بوعلی افزود‪ :‬لیسیریزین اثرات کموپروتکتیو‪،‬‬ ‫انتی اکسیدانی و ضد تکثیری را در مدل های‬ ‫حیوانی نشان داد‪ .‬کربونوکسولون یک انالوگ‬ ‫یتیک‬ ‫گلیسیر‬ ‫اسید از دیگر مواد موثره این دارو‪ ،‬در‬ ‫درمان اولسرهای گوارشی مانند زخم‬ ‫معده مفید است و ترشح موکوس معده‬ ‫را تحریک می کند‪ .‬با همین مکانیسم‪،‬‬ ‫لیکوری کپ قادر به تحریک ترشحات‬ ‫مخاط تراشه شده و باعث اثرات تسکین‬ ‫دهندگی و خلط اوری می شود‪.‬‬ ‫حسن زاده خاطرنشان کرد‪ :‬موارد مصرف‬ ‫این داروی گیاهی شامل تنظیم ترشحات‬ ‫گوارشی و درمان زخم معده و اثنی عشر‪،‬‬ ‫کمک به هضم غذا با بهبود عملکرد روده‬ ‫کوچک‪ ،‬تقویت عملکرد غدد درون ریز و‬ ‫افزایش هورمون های ضد استرس و حفاظت‬ ‫از غشاء مخاطی دستگاه تنفسی است‪.‬‬ ‫وی اظهار امیدواری کرد‪ :‬تولید انبوه این‬ ‫محصول‪ ،‬گامی موثر در درمان ناراحتی های‬ ‫عصبی گوارشی در کشور باشد‪.‬‬ ‫تعیین ‪ ۳۲‬گیاه دارویی‬ ‫اولویت دار جهت تولید داروهای‬ ‫گیاهی در دانشگاه ازاد‬ ‫معاون علوم پزشکی دانشگاه ازاد اسالمی از‬ ‫تعیین‪ ۳۲‬گیاه دارویی اولویت دار جهت تولید‬ ‫داروهای گیاهی در این دانشگاه خبر داد‪.‬‬ ‫محسن نفر معاون علوم پزشکی دانشگاه ازاد‬ ‫اسالمی گفت‪ :‬در ادامه سیاست گذاری های‬ ‫کالن در معاونت علوم پزشکی دانشگاه و‬ ‫به منظور تولید داروهای گیاهی در واحدهای‬ ‫دانشگاهی منتخب‪ ،‬شورایی به این منظور‬ ‫در این حوزه تشکیل می شود که در دومین‬ ‫جلسه ان تعداد ‪ ۳۲‬گیاه دارویی از بین‬ ‫‪ ۳۵۰‬گونه گیاه دارویی که در معاونت‬ ‫علمی و فناوری ریاست جمهوری با اولویت‬ ‫باال شناسایی شده‪ ،‬انتخاب شده است‪.‬‬ ‫وی افزود‪ :‬این گیاهان با توجه به‬ ‫شاخص های مختلفی از قبیل میزان‬ ‫کاربردهای دارویی‪ ،‬غذایی‪ ،‬ارایشی‬ ‫بهداشتی‪ ،‬تهیه مکمل ها‪ ،‬اثرات جانبی‪،‬‬ ‫ماهنامه کشاورزی‬ ‫گیاهان دارویی را خودسرانه‬ ‫مصرف نکنید‬ ‫کارشناس نظارت بر فراورده های طبیعی‪،‬‬ ‫سنتی و مکمل های دانشگاه علوم پزشکی‬ ‫همدان بیان کرد‪ :‬مصرف خودسرانه گیاهان‬ ‫دارویی نه تنها برای افراد مفید نیست‪ ،‬بلکه‬ ‫می تواند عوارضی را در پی داشته باشد‪.‬‬ ‫نگار مهری گفت‪ :‬امروز در همه جای جهان‬ ‫این طور برداشت می شود که چون داروها و‬ ‫مواد طبیعی عوارض ندارد‪ ،‬می توان از ان ها‬ ‫به راحتی در درمان بیماری ها استفاده کرد و‬ ‫حتی این تفکر وجود دارد که گیاهان دارویی‬ ‫نه تنها عوارضی ندارد‪ ،‬بلکه اثرات ان ها قوی تر‬ ‫و هزینه های درمانی را نیز کاهش می دهد‪.‬‬ ‫وی افزود‪ :‬گیاهان دارویی نیز مانند داروهای‬ ‫شیمیایی در مصرف نا به جا یا طوالنی مدت‬ ‫می تواند عوارض جانبی در فرد ایجاد کنند‪.‬‬ ‫مهری اظهار کرد‪ :‬برای رسیدن به تندرستی‬ ‫انچه مهم است و باید بیشتر مدنظر قرار‬ ‫گیرد سبک زندگی درست است‪ ،‬نه مصرف‬ ‫گیاهان دارویی‪ .‬یک گیاه بسته به منطقه مورد‬ ‫کشت‪ ،‬نوع خاک و نوع اب وهوا می تواند اثرات‬ ‫کام ً‬ ‫ال متفاوتی داشته باشد برای مثال سیری‬ ‫که در جنوب کشور و در اب وهوای گرم و‬ ‫خشک کشت می شود با سیری که در شمال‬ ‫و در اب وهوای مرطوب کشت داده می شود‬ ‫اثرات دارویی متفاوتی دارد؛ بنابراین در یک‬ ‫فرد‪ ،‬یکی می تواند اثر درمانی و ان دیگری‬ ‫ایجاد عارضه کند‪ ،‬به همین دلیل توصیه ما‬ ‫این است که مردم برای درمان‪ ،‬چه شیمیایی‬ ‫و چه گیاهی با پزشک مشورت کنند‪.‬‬ ‫دی ماه‪98‬‬ ‫شماره یازدهم‬ ‫‪29‬‬ صفحه 29 ‫گزارش‬ ‫تقویت کنندەهای طبیعی خاک‬ ‫بیشتر تقویت کننده های خاک‪ ،‬بافت خاک را بهبود می بخشند و توانائی‬ ‫خاک را در نگهداری اب افزایشی دهند‪ .‬بسیاری از ان ها‪ ،‬پوشش‬ ‫بسیار مناسبی هم برای خاک تولید می کنند و برخی ازنظر ارزش‬ ‫غذائی مناسب هستند‪ ،‬هرچند ممکن است حاوی مقادیر متغیری‬ ‫از ‪ 3‬عنصر مهم و ضروری یعنی نیتروژن‪ ،‬فسفر و پتاسیم باشند‪.‬‬ ‫در اینجا الزم است که منظور خود را نیز از کود الی یا اصالح کننده‬ ‫الی یا طبیعی بیان کنیم‪ .‬منظور ما این است که این کود‪ ،‬از تعامل‬ ‫بین موجودات زنده (میکروارگانیسم ها و‪ ).‬به وجود امده باشد‬ ‫مثل کودی که از گاویا کرم خاکی یا درختان و‪ .‬به وجود اید‪.‬‬ ‫مواد الی به خاک اضافه کنید‬ ‫افزودن مواد الی به خاک رسی راه خوبی برای بهبود خاک است‪.‬‬ ‫اگرچه مواد اصالحی الی زیادی برای خاک وجود دارد اما برای‬ ‫بهبود خاک رسی می توانید از کمپوست یا موادی که به سرعت‬ ‫کمپوست می شوند استفاده کنید‪ .‬موادی که به سرعت تبدیل به کمپوست‬ ‫می شوند عبارت اند از کود حیوانی پوسیده‪ ،‬گیاهان سبز و کود برگ‪.‬‬ ‫چون خاک رسی به سرعت متراکم می شود باید حدود ‪ 7‬تا‬ ‫‪ 10‬سانتیمتر مکمل یا خاک انتخابی خود را روی خاک رسی‬ ‫بریزید و ان را تا حدود ‪ 10‬تا ‪ 15‬سانتیمتری خاک با مالیمت‬ ‫مخلوط کنید‪ .‬تا یک یا دو فصل پس از افزودن مواد الی به خاک‬ ‫باید هنگام اب دهی مراقب باشید‪ .‬خاک سنگین و متراکم اطراف‬ ‫بستر گیاه همانند کاسه عمل کرده و اب را در خود جمع می کند‪.‬‬ ‫بسته های کودی موجود در بازار هم در صنایع وابسته به کشاورزی‬ ‫تولید می شوند‪ .‬کشاورزان‪ ،‬کمپوست قارچ‪ ،‬پوسته برنج و دیگر‬ ‫موادی را که در حین تولید محصولشان به دست می اورند را‬ ‫می فروشند تا به کود الی تبدیل شود‪ .‬در برخی از شهرها هم مواد نواحی از خاک رسی را با مواد کمپوستی دیررس مانند پوست‬ ‫مختلف زائد جمع اوری شده و پس از طی فرایندها و بسته بندی‪ ،‬درخت‪ ،‬خاک اره یا تراشه چوب بپوشانید‪ .‬از این مواد الی‬ ‫به رایگان یا به صورت فروش‪ ،‬در اختیار مردم قرارداده می شود‪ .‬به صورت مالچ استفاده کنید‪ .‬هنگامی که این مواد تجزیه و‬ ‫پوسیده شدند خود به زیرخاک می روند و با خاک رسی ترکیب‬ ‫● کی و چگونه از مواد اصالح کننده یا تقویت کننده (کود الی) می شوند‪ .‬مخلوط کردن این مواد کمپوستی بزرگ تر و دیررس تر‬ ‫در خاک‪ ،‬خود ممکن است باعث شود به گیاهی که می خواستید‬ ‫استفاده کنیم؟‬ ‫به رشد ان کمک کنید‪ ،‬اسیب وارد شود؛ بنابراین بهتر است‬ ‫از پائیز تا زمستان که هنگام خواب گیاهان است‪ ،‬فرصت بگذارید این مواد به صورت طبیعی به تدریج وارد خاک شوند‪.‬‬ ‫خوبی است که مواد را در ‪ ۳۰‬سانتیمتری خاک مخلوط نموده‬ ‫محصوالت مناسب بکارید‬ ‫تا در این زمان به موادی مورداستفاده گیاه تبدیل شوند‪ .‬در‬ ‫خاک های شنی این مواد اصالح کننده‪ ،‬ذرات خاک را به هم‬ ‫می چسبانند و ظرفیت نگهداری اب خاک را افزایش می دهند در فصل های سردتر که باغ خالی از محصول می شود می توانید از‬ ‫و از دیگر سو در خاک های رسی یا سنگین هم می توانند به گیاهان پوشاننده خاک استفاده کنید‪ .‬چند نمونه از این موارد عبارت اند از‪:‬‬ ‫شبدر‪ :‬یونجه تیموتی‪ :‬ماشک گل خوشه ای‪ :‬گاوزبان‬ ‫افزایش نفوذپذیری خاک‪ ،‬منجر شوند‪ .‬شما می توانید یک الیه‬ ‫‪ ۲/۵۴‬سانتیمتری هم روی خاک از این کودها قرار دهید‪ .‬ریشه های این گیاهان در خاک رشد کرده و خود همانند‬ ‫مواد اصالحی الی و زنده برای خاک عمل می کنند‪.‬‬ ‫مراحل اصالح خاک رسی و متراکم‬ ‫سپس کل گیاه در خاک باقی مانده و تبدیل به کمپوست الی‬ ‫می شود‪.‬‬ ‫اگر می خواهید گل و گیاه بکارید‪ ،‬خاک رسی و سنگین بدترین چیزی‬ ‫توصیه هایی برای اصالح فوری خاک رسی‬ ‫است که ممکن است با ان مواجه شوید اما این دلیل نمی شود که تسلیم‬ ‫خاک شوید! گیاهان در خاک متراکم خوب رشد نمی کنند و خوب بار اصالح خاک رسی کار ساده و یا فوری نیست و ممکن است‬ ‫و محصول نمی دهند‪ .‬با چند اقدام زیر می توانید خاکتان را اصالح چند سال طول بکشد تا خاک باغ شما بر این مشکل خاک‬ ‫کنید‪ .‬تنها کارهایی که الزم است انجام دهید به صورت زیر است‪ :‬فائق بیاید اما نتیجه نهایی واقعاً ارزش این تالش را دارد‪.‬‬ ‫سطح خاک را با مواد الی بپوشانید‬ ‫از متراکم کردن و فشردن خاک خودداری کنید‬ ‫اولین نکته ای که باید رعایت کنید این است که با خاک‬ ‫درست رفتار کنید‪ .‬خاک رسی خیلی مستعد متراکم و سفت‬ ‫شدن است‪ .‬تراکم باعث می شود زهکشی خاک ضعیف‬ ‫شود و کلوخه های سخت تشکیل شوند که خاک را سفت و‬ ‫خراب کرده و کار کردن با خاک رسی را سخت می کنند‪.‬‬ ‫بااین حال اگر زمان یا انرژی کافی ندارید تا برای بهبود و اصالح خاک‬ ‫هزینه کنید‪ ،‬می توانید از باغچه جعبه ای استفاده کنید (منطقه ای از خاک‬ ‫را با چهارچوب چوبی محصور کنید و خاک موردنظر خود را در ان‬ ‫بریزید تا چندین سانتیمتر باال بیاید)‪ .‬با ساخت باغچه جعبه ای درروی‬ ‫خاک و پر کردن ان با خاک باکیفیت و جدید خیلی سریع و باانرژی‬ ‫کم‪ ،‬مشکل خاک را حل می کنید و درنهایت خاک این بخش برجسته از‬ ‫باغ به مرور وارد خاک می شود و خاک زیر خود را اصالح می نماید‪.‬‬ ‫برای جلوگیری از متراکم شدن خاک هرگز نباید هنگامی که خاک‬ ‫مرطوب است‪ ،‬با ان کارکنید‪ .‬درواقع تا زمانی که خاک رسی تان مهم نیست چه روشی را انتخاب می کنید‪ ،‬مهم این است‬ ‫اصالح نشده نباید زیاد بر روی خاک کارکنید‪ .‬همچنین باید سعی که نگذارید خاک رسی تجربه باغبانی تان را خراب کند‬ ‫کنید تا جایی که ممکن است از راه رفتن روی خاک بپرهیزید‪ .‬و مانع لذت بردن شما از گیاه یا محصولی دلپذیر شود‪.‬‬ ‫‪30‬‬ ‫شماره یازدهم‬ ‫دی ماه‪98‬‬ ‫ماهنامه کشاورزی‬ صفحه 30 صفحه 31 صفحه 32