هفته نامه صدای خاک شماره 10

‫ماهنامه کشاورزی صدای خاک‬ ‫شماره دهم اذرماه ‪98‬‬ ‫قیمت ‪ 10000‬ناموت‬ ‫اشناییباحقایقمحصوالتتراریخته‬ ‫ایا تولید محصول تراریخته با اصول اقتصاد مقاومتی همگراست؟‬ ‫تراریخته بخوریم یا نخوریم؟‬ صفحه 1 صفحه 2 ‫بنام او‬ ‫مریم حضرتی‬ ‫مدیر مسئول‬ ‫سالم به محضر تمامی خوانندگان گرانقدر و همراهان صمیمی ماهنامۀ صدای خاک‪.‬‬ ‫تراریخته دستکاری در ژنتیک محصوالت مصرفی اعم از تغذیه‪ ،‬گیاهان و جانوران است فرایندی که به نوعی‬ ‫باعث تغییر ان محصول می شود و محصولی با همان شکل و ژنتیک و ساختار مدرن تر به وجود می اید‪.‬‬ ‫اما اینکه سازمان جهانی بهداشت از واژه تراریخته معنای متفاوتی داشته باشد این خود گویای فرهنگسازی در‬ ‫بین کشورهای دیگر است‪.‬‬ ‫درحال حاضر تراریخته در گیاهانی که دارای چند ژن هستند وارد بازار شده و روش ارگانیک هم که رو به‬ ‫فراموشی می رود چرا که مشتریان‪ ،‬به سمت گیاهانی که شکل زیبایی داشته باشد بیشتر می روند‪.‬‬ ‫بنابراین گاهی با استفاده از تراریختگی برای گیاهی بسیاری از سمومی مانند سم گالیفوسیت را برای شحتی‬ ‫برای پرورش گیاه از این سموم در خاک محل کشت استفاده می شود که باعث از بین رفتن حاصل خیزی ان خاک‬ ‫می شود‪ .‬البته شاید به نوعی تراریختگی را روش های مهندسی ژنتیک بنامیم زیرا برخی گیاهانی که قابلیت رشد‬ ‫در مکان های مختلف را ندارند از این روش برای تولید و رشد در شرایط دیگری استفاده می کنند‪.‬‬ ‫اما انچه بیشتر شاید ادمی را به فکر وادار کند دور شدن از محصوالت ارگانیک یا طبیعی است زیرا با این حجم‬ ‫انبوهی از محصوالت که در این ‪ 25‬سال اخیر وارد زندگی ایرانی ها شده ‪ ،‬با استفاده از تراریختگی باید خیلی زود‬ ‫بسیاری از محصوالت و گیاهان را با روش ارگانیک فراموش کرد‪.‬‬ ‫البته دانشمندان در بررسی هایشان اعالم کردند که محصوالت تراریخته می تواند به صورت غیر مستقیم سرطان‬ ‫زا باشد یا اینکه باعث ایجاد بسیاری از بیماری ها شود و ما اگر بخواهیم برای افزایش سطح سالمت جامعه تالش‬ ‫کنیم باید از طریق کشاورزی که بیشتر انها از طریق انواع سموم و کودهای شیمایی است‪ ،‬صورت بگیرد چرا که‬ ‫حتی استفاده از گیاهان تراریخته‪ ،‬اثرات مخربی در سالمت افراد جامعه ایجاد می کند‪.‬‬ ‫بدین منظور این شماره به پرونده ای درباره تراریخته پرداختیم تا مضرات و محسنات ان را دریابیم‪.‬‬ ‫مجدانه تقاضا داریم نقطه نظرات انتقادی و دیدگاه های سازنده‬ ‫و کالم واپسین اینکه از شما خوانندگان عزیز ّ‬ ‫خود را همچنان با ما در میان بگذارید تا نویسندگان و خبرنگاران فعال در صدای خاک بتوانند از ان نظرات برای‬ ‫ارتقای سطح کمی و کیفی نشریه استفاده کنند‪.‬‬ ‫‪4‬‬ ‫همه چیز درباره گل رز‬ ‫تراریخته یعنی چه؟ کدام محصوالت تراریخته هستند؟ ‪6‬‬ ‫عدم شفافیت در قوانین واردات باعث حجم باالی واردات ‬ ‫‪7‬‬ ‫بذر شده است‬ ‫‪8‬‬ ‫مضرات و محصوالت ترا ریخته‬ ‫‪10‬‬ ‫«بذر هیبریدی» چیست و چه کاربردی دارد؟!‬ ‫‪13‬‬ ‫گفتگو با دبیر ستاد توسعه زیست فناوری معاونت علمی‪:‬‬ ‫می خواهیم قهرمانان حوزه زیست فناوری را برای کمک به‬ ‫اقتصاد کشور تربیت کنیم‬ ‫کدام محصوالت غذایی بازار تهران « ترا ریخته» است ‪16‬‬ ‫صاحب امتیاز و مد یرمسئول‪ :‬مریم حضرتی‬ ‫سردبیر‪ :‬یوسف خاکیان‬ ‫ویراستار‪ :‬مائده حضرتی‬ ‫مصرف مستقیم مواد ترا ریخته منجر به سرطان می شود ‪17‬‬ ‫‪19‬‬ ‫ترا ریخته چیست؟ بخوریم یا نخوریم؟‬ ‫‪22‬‬ ‫عالئم بیماری لنگش در گوسفندان‬ ‫خوراک دام تراریخته ‪2‬‬ ‫ محصوالت ارگانیک یا تراریخته کدام سرطانزا هستند؟ ‪23‬‬ ‫‪28‬‬ ‫ارگانیک ها از تراریخته ها خطرناک ترند؟ ‬ ‫‪29‬‬ ‫اخبار ‬ ‫‪30‬‬ ‫معرفی کتاب و طنز‬ ‫تحریریه‪ :‬مهندس علی ورمرزیار ‪ ،‬متین منتظری سمیه سیمین قد‪ ،‬زهره‬ ‫حاج حیدری‪ ،‬مریم مشهدی رضا‪ ،‬ارزو قاسمی‪ ،‬محمد جواد امیری‪،‬‬ ‫ابوالفضل کیمیایی‪ ،‬احمد حضرتی‪ ،‬مسعود رحیمی‪ ،‬مجید عاصمی و‬ ‫مکرمه صدیق‬ ‫مد یر هنری‪ :‬محمد نباتی نژاد‬ ‫صفحه ارایی‪ :‬نرگس حضرتی‬ ‫مدیر بازاریابی‪ :‬کامیار عابدینی‬ ‫چاپ‪ :‬گنجینه هنر‬ ‫اد رس‪ :‬خیابان استاد نجات اللهی‪ ،‬کوچه خسرو‪ ،‬پالک ‪ ، 36‬طبقه همکف‬ ‫تلفن‪ 88942253:‬کدپستی‪15988144811:‬‬ ‫ماهنامه کشاورزی‬ ‫شماره دهم‬ ‫اذر ‪1398‬‬ ‫‪@ s e d a _ k h a k‬‬ ‫‪_ s e d a y _ k h a k‬‬ ‫صدای خاک در تلگرام‬ ‫صدای خاک در اینستاگرام‬ صفحه 3 ‫همه چیز درباره گل رز‬ ‫گل رز به عنوان ملکه گل ها از زمان عهد‬ ‫باستان موردتوجه بشر بوده است‪ .‬در ان موقع‬ ‫استفاده های داروئی ان بیشتر موردتوجه بوده‬ ‫ولی به تدریج کشت و کار ان در باغ ها گسترش‬ ‫یافت‪ .‬عالقه و اشتیاق انسان به داشتن این گل‬ ‫در تمام فصول سال باعث گردید تا تولید ان در‬ ‫گلخانه انجام گیرد‪ .‬در حال حاضر گل رز یکی‬ ‫از محبوب ترین گل های جهان است و ازلحاظ‬ ‫میزان تولید در صدر قرار دارد‪.‬‬ ‫مشخصاتگیاه شناسی‪:‬‬ ‫گل رز متعلق به خانواده گل سرخیان است‪.‬‬ ‫این گیاهان در بخش های وسیعی از کره زمین‬ ‫پراکنده هستند و ازلحاظ نحوه رشد و شکل‬ ‫بوته و تولید گل به انواع رزهای مینیاتوری‪،‬‬ ‫پاسیویی‪ ،‬هیبرید چای‪ ،‬فلورینبدا‪ ،‬درختچه ای‪،‬‬ ‫باالرو و رونده تقسیم می شوند‪.‬‬ ‫جنس رز دارای ‪ 120‬گونه است که از مناطق‬ ‫سرد شمالی تا مناطق نیمه گرمسیری پراکنده‬ ‫است‪ .‬در تولید رزهای بریدنی گلخانه های از ارقام‬ ‫هیبرید چای و فلورینبدا که تولید گل انتهایی‬ ‫می کنند‪ ،‬استفاده می شود‪ .‬گل های شاخه بریده‬ ‫را به سه دسته اصلی تقسیم می کنند‪.‬‬ ‫‪ :hybrid tea -1‬به رزهای تک شاخه ای که‬ ‫قطر گل ‪ 9‬سانتیمتر یا بیشتر باشد‪.‬‬ ‫‪ :sweet hearts -2‬به رزهایی گفته می شود‬ ‫که قطر گل کمتر از ‪ 9‬سانتیمتر باشد‬ ‫‪ -3‬رزهای اسپری‪ :‬حداقل ‪ 3‬غنچه روی یک‬ ‫‪4‬‬ ‫شماره دهم‬ ‫اذر ماه‪98‬‬ ‫شاخه باشد‪.‬‬ ‫در بررسی روند رشد این گروه ها در هلند‬ ‫مشخص شده که هیبرید چای در سال ‪2000‬‬ ‫نسبت به ‪ 1999‬حدود ‪ 2‬درصد افزایش داشت؛‬ ‫اما سطح ارقام ‪ sweet hearts‬روبه کاهش است‬ ‫ولی بااین وجود برخی ارقام رشد خوبی دارن د �‪Sa‬‬ ‫‪ .cha Escimo‬رزهای اسپری نیز کمتر از ‪ 3‬درصد‬ ‫تولیدات هلند را دربرمی گیرند‪.‬‬ ‫گل رز در تمامی رنگ ها دیده می شود‬ ‫و در این مورد تنها یک استثناء وجود دارد و‬ ‫ان نبود رزهای ابی است‪ .‬در انواعی که تولید‬ ‫گل انتهایی می کنند (هیبرید چای‪ ،‬فلورینبدا‪،‬‬ ‫پاسیویی‪ ،‬مینیاتوری) هرساله شاخه های جدید‬ ‫از جوانه های سال قبل رشد می کنند و بعد از‬ ‫تولید گل در انتهای شاخه‪ ،‬رشد ان متوقف‬ ‫می شود و شاخه های جدید دوباره از جوانه های‬ ‫زیر گل تولید می شود که بسته به رقم و شرایط‬ ‫اب و هوایی ممکن است تولید گل بکند یا نکند‪.‬‬ ‫برخی از ارقام گل رز دائم گل هستند و گل دهی‬ ‫در ان ها در بیشتر مواقع سال انجام می گیرد ولی‬ ‫بیشتر ارقام در هوای خنک بهار و پاییز گل دار‬ ‫می شوند‪ .‬رزهای گلخانه ای در تمام طول سال‬ ‫قادر به تولید گل هستند و تنها باید شرایط‬ ‫رشدی مناسب برای ان ها فراهم گردد‪.‬‬ ‫‪ 1‬ـ شاخه بلند و محکم که توانایی نگهداری‬ ‫استوار گل را داشته باشد‪ 2 .‬ـ اندازه و رنگ‬ ‫مناسب گل که مختص رقم موردنظر است‪3 .‬‬ ‫ماهنامه کشاورزی‬ ‫ـ یکنواختی در مرحله برداشت گل ها ‪ 4‬ـ عاری‬ ‫بودن گل ها از انواع رنگ پریدگی‪ ،‬سوختگی‪ ،‬افات‬ ‫و بیماری ها ‪ 5‬ـ یکنواختی در اندازه شاخه ها ‪ 6‬ـ‬ ‫اندازه‪ ،‬کیفیت‪ ،‬ظاهر مناسب مختص رقم‬ ‫مسائل فنی کشت رز‬ ‫بسیاری از ارقام رز به دلیل داشتن‬ ‫خصوصیاتی همچون زیبایی‪ ،‬دوام‪ ،‬فرم گل‬ ‫و شاخسا ِر برای استفاده به عنوان گل بریده‬ ‫مناسب اند و از ارقام ان به طور ویژه در شرایط‬ ‫مناسب برای برداشت و مصرف به عنوان گل‬ ‫شاخه بریده استفاده می شوند‪ .‬گل های شاخه‬ ‫بریده رز به دلیل زیبایی و تنوع مهروموم هاست‬ ‫که در صدر تجارت جهانی گل و گیاه قرار دارد‬ ‫و شاید گل فروشی را در جهان پیدا نکنید که‬ ‫در میان گل های فروشی خود گل رز را نداشته‬ ‫باشد‪ .‬از ارقام هیبرید چای برای تولید گل‬ ‫بریده استفاده می کنند‪ .‬با در اختیار داشتن‬ ‫گلخانه مناسب امکان تولید ان در تمام طول‬ ‫سال فراهم است این گیاه چندساله بوده و تا‬ ‫‪ 6‬سال امکان بهره برداری اقتصادی از ان فراهم‬ ‫است‪ .‬برای تولید گل شاخه ای معموالً تعداد ‪7‬‬ ‫بوته در مترمربع کشت می شود و پس از ‪ 3‬تا ‪5‬‬ ‫ماه از کشت گیاه چه ای پیوندی (‪)stentling‬‬ ‫به بهره برداری می رسد‪ .‬بوته های مادری وارداتی‬ ‫معموالً پیوندی بوده و به دو روش پیوند می شوند‬ ‫یکی به صورت پیوند شکمی که در گیاهان رز‬ ‫نیم ساله (‪ )Half year‬که گیاه به صورت ریشه‬ صفحه 4 ‫لخت به فروش می رسد انجام می شود و دوم به‬ ‫روش پیوند نیمانیم عمل پیوند انجام می شوند‬ ‫که گیاه حاصله استنت لینگ وروش پیوند‬ ‫استنتینگ نام دارد‪.‬‬ ‫کشت و تولید رزهای گلخانه ای‪:‬‬ ‫رزهای گلخانه ای گیاهان چندساله ای هستند‬ ‫که عمر مفید ان ها برای تولید گل ‪ 6‬تا ‪ 10‬سال‬ ‫است‪ .‬به این خاطر در انتخاب رقم و اماده کردن‬ ‫خاک و بستر تولید باید دقت کافی کرد‪ ،‬چون‬ ‫اصالح و تعویض ان ها در طول تولید هزینه دار‬ ‫خواهد بود‪.‬‬ ‫ازدیاد‪:‬‬ ‫ازدیاد رزهای گلخانه ای بیشتر از طریق قلمه‬ ‫شاخه است‪ .‬برای تهیه قلمه گیاهان مادری در‬ ‫شرایط مناسب پرورش داده می شود‪ .‬تهیه قلمه‬ ‫بعد از بالغ شدن شاخه ها و رسیدن برگ ها‬ ‫به اندازه نهایی انجام می گیرد‪ .‬به خاطر اینکه‬ ‫گیاهان مادری در داخل گلخانه در تمام طول‬ ‫سال در حال رشد دائم هستند‪ ،‬بنابراین می توان‬ ‫در تمام طول سال از ان قلمه های برگ دار تهیه‬ ‫کرد‪ .‬قلمه ها با یک تا سه گره برداشت شده و‬ ‫تنها برگ انتهایی نگه داشته می شود و برگ های‬ ‫تحتانی حذف می شود‪ .‬ته قلمه ها را می توان برای‬ ‫ریشه زایی بهتر با پودرهای حاوی هورمون تیمار‬ ‫کرد‪ .‬قلمه ها را سپس در داخل بستر ریشه زایی‬ ‫قرار می دهند که معموالً از ماسه‪ ،‬پرلیت با یپت‬ ‫ماس و یا ترکیبی از ان ها است‪ .‬پرلیت با اندازه‬ ‫دانه های متوسط بستر ریشه زایی قابل دسترس‬ ‫و مناسبی است‪ .‬دمای بین ‪ 25‬ـ ‪ 21‬درجه‬ ‫سانتی گراد در محیط بستر (اطراف ریشه ها) باعث‬ ‫ریشه زایی بهتر قلمه ها خواهد شد‪.‬‬ ‫اکنون بیشتر تولیدکنندگان رزهای گلخانه ای‬ ‫در جهان از ارقام پیوند شده بر روی پایه های‬ ‫مناسب استفاده می کنند‪ ،‬پایه ‪ Rosa manetti‬در‬ ‫کشور امریکا و پایه های ‪ R. canina‬و ‪R. indica‬‬ ‫در کشورهای اروپایی مرسوم است‪.‬‬ ‫در کانینا در شرایط نور کم و سرما پایه به‬ ‫حالت رکود می رود‪ ،‬پایه های مولتی فلورا نیز قوی‬ ‫بوده و خواب زمستانه ندارند‪ .‬پایه های مانتی نیز‬ ‫رکود زمستانه نداشته و در امریکا زیاد استفاده‬ ‫می شود‪.‬‬ ‫از دالیل پیوند متوان به موارد زیر اشاره‬ ‫کرد‪ :‬رشد و نمو بهتر پیوندک و افزایش قدرت‬ ‫رشد‪ ،‬تحمل اسیدیته و شوری خاک‪ ،‬تحمل‬ ‫رطوبت نسبی خاک و محیط‪ ،‬مقاومت به افات‬ ‫و بیماری ها‪ ،‬افزایش عمر و دوره زندگی گیاه‪،‬‬ ‫سازگاری با شرایط محیطی‪ ،‬مقاومت به سرمای‬ ‫زمستانه‬ ‫در هر بستر ‪ 5‬ردیف بافاصله ‪ 25‬سانتی متر از‬ ‫همدیگر در نظر می گیرند که ردیف وسط حذف‬ ‫و به جای ان سیستم ابیاری قرار می گیرد یعنی‬ ‫درواقع کشت چهار ردیف می شود‪ .‬همچنین در‬ ‫روش های رایج تر از دو ردیف بجای چهار ردیف‬ ‫استفاده می کنند که در صورت عدم وجود‬ ‫سیستم گرمایی مناسب جهت بهبود تهویه‪،‬‬ ‫بسترهای کشت ‪ 2‬ردیفی توصیه می شود‪.‬‬ ‫تغذیه‪:‬‬ ‫در زمان کاشت گیاه از کود دهی زیاد باید‬ ‫خودداری کرد‪ .‬کود به صورت محلول در اب در‬ ‫اختیار گیاه قرار می گیرد‪ .‬ازت‪ ،‬پتاسیم‪ ،‬منیزیم‬ ‫و اهن به طور منظم در محلول کودی استفاده‬ ‫می شود‪ ،‬درصورتی که بر‪ ،‬مس‪ ،‬منگنز‪ ،‬مولیبدنیوم‬ ‫بطوردوره ای به محلول کودی افزوده می شود‪.‬‬ ‫نسبت های کود یرای کود دهی رزهای گلخانه ای‬ ‫مناسب است‪.‬‬ ‫درزمینه دما حداقل درجه حرارت تحمل گیاه‬ ‫صفر و حداکثر ‪ 35‬درجه سانتی گراد است‪ .‬در‬ ‫خصوص تفاوت درجه حرارت شب و روز بهترین‬ ‫تفاوت مربوط به ‪ 6‬تا ‪ 10‬درجه است‬ ‫دمای انتخابی برای رزهای گلخانه ای با‬ ‫توجه به شدت نور و موقع سال متفاوت است‪.‬‬ ‫به طورکلی دمای گلخانه را در شب ‪ 16‬تا ‪17‬‬ ‫درجه سانتی گراد‪ ،‬در روزهای کم افتاب ‪21‬‬ ‫درجه سانتی گراد و در روزهای با افتاب زیاد ‪26‬‬ ‫تا ‪ 27‬درجه سانتی گراد انتخاب می کنند‪ .‬در این‬ ‫شرایط دمایی گل ها بعد از حدود ‪ 48‬ـ ‪ 40‬روز‬ ‫اماده برداشت می شوند‪ .‬دمای حداقل خاک ‪15‬‬ ‫درجه است که نبایستی از این دما کمتر شود‬ ‫نور نیز از فاکتورهای محیطی مهم در تولید‬ ‫رز است‪ .‬گیاه رز به شدت های باالی نور احتیاج‬ ‫دارد‪ .‬به این خاطر بهترین گلخانه ازلحاظ پوشش‪،‬‬ ‫گلخانه های شیشه ای است‪ .‬البته شدت نورهای‬ ‫خیلی زیاد عالوه برافزایش دمای گلخانه بر روی‬ ‫کیفیت و رنگ گل ها تاثیر منفی دارد‪ .‬البته میزان‬ ‫شدت نور به رقم و درجه حرارت بستگی دارد‪ .‬در‬ ‫کشورهای مثل هلند گاهی به دلیل کمی شدت‬ ‫نور در زمستان از نورهای مصنوعی نیز برای‬ ‫برخی واریته استفاده می کنند‪ .‬ولی در ایران به‬ ‫علت افتاب فراوان در اکثر استان ها نیازی به این‬ ‫کار نیست‪ .‬معموالً میزان نور مناسب بین ‪ 30‬تا‬ ‫‪ 55‬هزار لوکس متغیر است‪ .‬ولی در ایران به علت‬ ‫افتاب فراوان در اکثر استان ها نیازی به این کار‬ ‫نیست‬ ‫رطوبت نسبی همان رطوبت است که در هوای‬ ‫اطراف گیاه و محیط گلخانه وجود دارد‪ .‬این‬ ‫میزان رطوبت که با رطوبت سنج قابل اندازه گیری‬ ‫است در حدود ‪ 60‬درصد است‪ .‬زیادی ان باعث‬ ‫بروز بیماری های قارچی مثل لکه سیاه‪ ،‬سفیدک‬ ‫می شود و کمبود ان نیز باعث کاهش رشد گیاه و‬ ‫کیفیت محصول می شود‬ ‫در محیط های کشت خاکی‪ ،‬خاک می بایستی‬ ‫از نوع سبک لومی شنی یا لومی رسی با‬ ‫حاصلخیزی مناسب باشد‪ .‬خاک بایستی از تهویه‬ ‫مناسب برخوردار باشد اسیدیته مناسب خاک‬ ‫نیز بین ‪ 6-7‬است‪ .‬درکشت های خاکی‪3-4 ،‬‬ ‫تن کود دامی پوسیده را به هر هزار مترمربع‬ ‫اضافه می کنند و بعد از مخلوط یکنواخت اقدام به‬ ‫کشت پایه های رز می کند‪ .‬درروشی کشت بدون‬ ‫خاک از بسترهایی نظیر پشم سنگ‪ ،‬کوکو پیت‬ ‫یا لیکا و پرلیت استفاده می کنند که به صورت‬ ‫کشت بستری در بسترهایی به عرض حدود ‪50‬‬ ‫سانتیمتر با دو ردیف و به عمق ‪ 30‬سانتیمتر‬ ‫کشت انجام می شود البته درروش نسبتاً مرسومی‬ ‫هم کشت به صورت گلدانی بر روی سکوهایی به‬ ‫ارتفاع ‪ 60‬تا ‪ 80‬سانتیمتر و در گلدان حاوی مواد‬ ‫بستری به صورت تک بوته یا دو بوته کشت انجام‬ ‫می شود‪ .‬در هر یک ازاین روشها مطلوب است گیاه‬ ‫ارتفاع مناسبی برای عمل بندینگ از سطح زمین‬ ‫را داشته باشد‬ ‫کاشت‬ ‫تولید رزهای گلخانه ای در بسترهای خاکی‬ ‫و یا غیرخاکی انجام می گیرد‪ .‬بسترهای خاکی‬ ‫هزینه اولیه پایینی داشته و نیاز به مدیریت‬ ‫دقیق ندارند درصورتی که بسترهای غیرخاکی‬ ‫(هیدروپونیک) هزینه احداث باالتری داشته‬ ‫احتیاج به مدیریت دقیق و کنترل دائمی دارند‪.‬‬ ‫در صورت سرمایه گذاری دائمی و باال‪ ،‬بهتر است‬ ‫از بسترهای غیرخاکی استفاده گردد‪.‬‬ ‫در اینجا بسترهای خاکی معرفی می گردد‪ .‬اندازه‬ ‫بسترهای کاشت به عرض ‪ 120‬ـ ‪ 100‬سانتیمتر‬ ‫و به طول حدود ‪ 35‬متر انتخاب می شود‪ .‬عرض‬ ‫مسیر و راهروها ‪ 80‬سانتیمتر‪ ،‬بهتر است بستر‬ ‫کاشت از نوع مرتفع انتخاب شود‪ .‬در این حالت‬ ‫بسترها به ارتفاع حدود ‪ 40‬سانتیمتر باالی سطح‬ ‫زمین با خاک مرغوب پر می شوند و ‪ 30‬سانتیمتر‬ ‫ان داخل زمین قرار می گیرد‪ .‬بطوریکه عمق بستر‬ ‫حداقل ‪ 70‬سانتیمتر باشد‪ .‬خاک مناسب ترکیبی‬ ‫است از ‪ 60‬درصد خاک لومی با ‪ 40‬درصد مواد‬ ‫افزودنی مثل پیت‪ ،‬ماسه‪ ،‬پوسته بذر‪ ،‬پوست‬ ‫درختان‪ ،‬تراشه چوب‪ ،‬خاک اره‪ ،‬کود دامی کام ً‬ ‫ال‬ ‫پوسیده که موجب اصالح فیزیک خاک می گردد‪.‬‬ ‫‪ PH‬بین ‪ 5/5‬تا ‪ 6‬محیط مناسبی برای رزهای‬ ‫گلخانه ای است‪.‬‬ ‫از سایت سبزبانان‬ ‫ماهنامه کشاورزی‬ ‫اذر ماه‪98‬‬ ‫شماره دهم‬ ‫‪5‬‬ صفحه 5 ‫گزارش‬ ‫تراریختهچیست؟کداممحصوالتتراریختههستند؟‬ ‫ اکنون برخی از محصوالت غذایی موجود در‬ ‫بازار کشورمان «ترا ریخته» است اما بی دلیل عدم‬ ‫درج اطالعات ترا ریختگی بر روی برچسب این‬ ‫محصوالت (عدم اجرای قانون برچسب گذاری)‬ ‫مصرف کنندگان امکان تشخیص این محصوالت‬ ‫را ندارند‪.‬‬ ‫با توجه به اطالع رسانی های گسترده ای که در‬ ‫مورد محصوالت ترا ریخته در چند سال گذشته‬ ‫در ایران صورت گرفته‪ ،‬اگاهی مردم درزمینه‬ ‫توجه به سبک زندگی سالم و بخصوص تغذیه‬ ‫سالم بسیار افزایش یافته‪.‬‬ ‫بحث محصوالت ترا ریخته (تراژن) بحث‬ ‫داغی است و البته حساس‪ .‬مخالفان و موافقان‬ ‫هر دو به تحقیقاتی اشاره می کنند که نظرشان‬ ‫را ثابت می کند و هیچ یک از طرفین هم دستش‬ ‫خالی نیست‪ ،‬از بعضی جهات شبیه ماجرای گرم‬ ‫شدن اب وهوای زمین در سال های اخیر است‪.‬‬ ‫حال تکلیف ما چیست؟ ترا ریخته خوب است‬ ‫یا بد؟ بخوریم یا نخوریم؟ بکاریم یا نکاریم؟‬ ‫پاسخ قطعی برای این سوال فع ً‬ ‫ال وجود ندارد‪ ،‬هر‬ ‫شهروند اگاه خود باید تصمیم بگیرد‪.‬‬ ‫ترا ریخته یعنی چه؟‬ ‫ابتدا تعریف‪ ،‬سازمان بهداشت جهانی‪،‬‬ ‫ترا ریخته به گیاهان‪ ،‬جانوران یا موجودات‬ ‫میکروسکوپی گفته می شود که ترکیب ژنتیکی‬ ‫ان ها (‪ )DNA‬به طریقی تغییریافته که در طبیعت‬ ‫از راه جفت گیری یا نوترکیبی طبیعی اتفاق‬ ‫نمی افتد‪.‬‬ ‫اما به زبون ساده‪ ،‬محصول ترا ریخته یعنی‬ ‫دست کاری ژنتیکی محصوالت یا جانوران؛‬ ‫یعنی یک یا چند تا ژن رو به محصول یا جانور‬ ‫اضافه کنیم یا ازش کم کنیم تا ویژگی های تا َون‬ ‫محصول یا جانور رو تغییر بدیم‪ .‬مث ً‬ ‫ال یه کاری‬ ‫کنیم‪ ،‬میوه سیب چهارتا ویتامین بیشتر داشته‬ ‫باشد یا تولید پروتئین کنه‪ .‬ترا ریخته به انگلیسی‬ ‫م یشد ‪ Transgenesis‬که از دو واژه �‪Transforma‬‬ ‫‪ tion‬و ‪ Genesis‬گرفته شده‪ .‬ترنسفورمیشن یعنی‬ ‫تغییر شکل و ‪ Genesis‬هم یعنی اصل و ریشه‬ ‫یه چیزی‪ .‬پس ‪ Transgenesis‬یعنی تغییر دادن‬ ‫ژن اولیه واصلی یه جاندار‪.‬‬ ‫محصوالت ترا ریخته مجاز کشور کدم اند؟‬ ‫رئیس سازمان غذا و دارو اعالم کرد فقط‬ ‫دو محصول سویا و ذرت به صورت ترا ریخته یا‬ ‫اصالح ژنتیکی شده در بازار کشور وجود دارد و‬ ‫‪6‬‬ ‫شماره دهم‬ ‫اذر ماه‪98‬‬ ‫درج برچسب ترا ریخته بر روی این محصوالت‬ ‫نیز اجباری شده است‪.‬‬ ‫تمام سویای وارداتی به ایران ترا ریخته‬ ‫است و از سوی دیگر بیش از میلیون تن ذرت‬ ‫همچنین بخش اعظم غذای دام و طیور ما که‬ ‫وارداتی است ترا ریخته است‪.‬‬ ‫فواید استفاده از مواد غذایی ترا ریخته بسیارند ازجمله‪:‬‬ ‫کاشت گیاهانی که به بیماری ها و افات و‬ ‫حشرات مقاوم هستند تولید را در واحد سطح‬ ‫افزایش داده و بخشی مهمی از کمبود جهانی به‬ ‫مواد غذایی را رفع خواهد کرد‪.‬‬ ‫با استفاده از این ف ّناوری می توان گیاهان‬ ‫خوراکی را به سمومی که علیه گیاهان هرز‬ ‫استفاده می شوند مقاوم کرد‪ ،‬هزینه های تولید را‬ ‫کاهش داد و تولید مواد غذایی را افزایش‪.‬‬ ‫دست کاری ژنتیکی گیاهان این امکان را‬ ‫فراهم می کند که ان ها را در شرایط نامساعد‬ ‫محیطی (خشک سالی‪ ،‬سرما و سیل) و همچنین‬ ‫زمین هایی که چندان برای کشاورزی مناسب‬ ‫نیستند (شوره زارها) پرورش داد‪.‬‬ ‫با دست کاری ژنتیکی می توان مواد غذایی‬ ‫را به شکلی تولید کرد که حاوی مواد مغذی‬ ‫مناسب و الزم باشند انواع اسیدامینه و پروتئین‬ ‫و ویتامین های ضروری‪ .‬این عالوه بر رفع کمبود‬ ‫مواد غذایی‪ ،‬به بهبود سالمت نیز کمک کنند‪.‬‬ ‫دست کاری ژنتیکی این امکان را فراهم‬ ‫ماهنامه کشاورزی‬ ‫می کند که مواد الرژی زا را در مواد غذایی گیاهی‬ ‫و یا حیوانی کاهش داد‪.‬‬ ‫دست کاری ژنتیکی با افزایش زمان بهره وری‬ ‫و تازه ماندن مواد غذایی‪ ،‬طعم و کیفیت را بهتر‬ ‫می کند‪.‬‬ ‫دست کاری ژنتیکی گیاهان حتی می تواند در‬ ‫تولید واکسن بیماری ها (مانند و با و حتی ایدز)‬ ‫مفید و سودمند باشد‪.‬‬ ‫ایا محصوالت ترا ریخته مضر هستند‬ ‫به استناد اظهارنظر صریح سازمان بهداشت‬ ‫جهانی یکی از دالیل مقاومت انسان نسبت‬ ‫به انتی بیوتیک ها‪ ،‬استفاده از محصوالت ترا‬ ‫ریخته است‪ .‬دلیل این موضوع این است که‬ ‫به محصوالت ترا ریخته ژن مقاومت نسبت به‬ ‫افات‪ ،‬عوامل میکروبی یا بیماری های گیاهی‬ ‫منتقل می شود‪.‬‬ ‫این ژن ها به عنوان از ابزارهای مهندسی‬ ‫ژنتیک است که به خورد جامعه داده می شود‪.‬‬ ‫این قضیه مثل یک جراح است که ابزار جراحی‬ ‫را در شکم بیمار جاگذاشته باشد‪ .‬نتیجه هم‬ ‫می شود ساخت انتی بیوتیک ها و داروهای‬ ‫قوی تر و مصرف بیشتر دارو با تاثیر کمتر‪ .‬ابتال‬ ‫به بیماری های دیگر را هم به این فهرست اضافه‬ ‫کنید‪.‬‬ صفحه 6 ‫رئیس موسسه تحقیقات اصالح و تهیه بذر و‬ ‫نهال‪:‬‬ ‫عدم شفافیت در قوانین‪ ،‬باعث‬ ‫حجم باالی واردات بذر شده است‬ ‫رئیس موسسه تحقیقات اصالح و تهیه بذر و‬ ‫نهال گفت‪ :‬یکی از دالیل حجم باالی واردات‬ ‫بذر عدم شفافیت در قوانین واردات کشور‬ ‫به خصوص در حوزه بذر است‪.‬‬ ‫هانا حیدری‪ -‬گودرز نجفیان در گفتگو‬ ‫با خبرنگار ما در خصوص تولید بذر در‬ ‫کشور گفت‪ :‬بذر استانه ورود علم ژنتیک به‬ ‫زمین های کشاورزی است‪ .‬در ایران به دلیل‬ ‫تنوع اب وهوایی محصوالت کشاورزی زیادی‬ ‫وجود دارد‪.‬‬ ‫وی افزود‪ :‬خودمصرفی بذر در خاورمیانه‬ ‫بسیار باالست‪ .‬خودمصرفی بذر بدین معناست‬ ‫که کشاورز بعد از برداشت‪ ،‬بخشی از محصول‬ ‫را به عنوان بذر کنار می گذارد تا از ان برای‬ ‫سال بعد استفاده کنند‪ .‬البته خودمصرفی تنها‬ ‫در استفاده از بذرهای غیرهیبریدی امکان پذیر‬ ‫است‪ .‬برای مثال ‪ ۳۰‬تا ‪ ۴۰‬درصد از بذر گندم‬ ‫به صورت خودمصرفی تامین می شود‪.‬‬ ‫رئیس موسسه تحقیقات اصالح و تهیه‬ ‫بذر و نهال بیان کرد‪ :‬زنجیره بذر از تحقیقات‬ ‫کاربردی شروع می شود و در حال حاضر ‪۳۵‬‬ ‫محصول در موسسه تحقیقات اصالح و تهیه‬ ‫بذر و نهال در مرحله پژوهشی قرار دارند‪.‬‬ ‫اصالح نباتات قدمت زیادی در کشور دارد و‬ ‫به همین دلیل تولیدات خوبی در این زمینه‬ ‫ارائه داده شده است‪.‬‬ ‫نجفیان مطرح کرد‪ :‬میزان واردات بذرهای‬ ‫هیبریدی به قدری که گفته می شود‪ ،‬باال‬ ‫نیست‪ .‬اگر قرار باشد تمام نیازهای بذر‬ ‫هیبریدی کشور را از طریق واردات تامین‬ ‫کنیم‪ ،‬باید ‪ ۲‬میلیارد دالر هزینه صرف می شد‬ ‫اما به دلیل تولید داخلی این مقدار کمتر شده‬ ‫است‪.‬‬ ‫وی افزود‪ :‬به طور متوسط هرسال ‪ ۱۵‬برند‬ ‫جدید بذر اصالح شده به بازار معرفی می شود‪.‬‬ ‫بر اساس امار چهارمین جشنواره گل و گیاه‪،‬‬ ‫‪ ۵۱‬رقم بذر اصالح شده در سال گذشته‬ ‫وارد بازار شده است‪ .‬پس از پیروزی انقالب‬ ‫اسالمی ساالنه ‪ ۱۰۹‬رقم بذر اصالح شده در‬ ‫گروه محصوالت غالت ابی وارد بازار می شود‪.‬‬ ‫‪ ۲ ,۹۶‬درصد از بذر گندم اصالح شده و ‪۹۷‬‬ ‫درصد از بذر جو اصالح شده‬ ‫مورداستفاده کشاورزان تولید داخل است‪.‬‬ ‫رئیس موسسه تحقیقات اصالح و تهیه بذر‬ ‫و نهال خاطرنشان کرد‪ :‬همچنین ‪ ۹۲‬درصد‬ ‫از سهم بذر سویا و ‪ ۳۱‬درصد از بذر کلزا نیز‬ ‫تولید داخل است‪ .‬تولید بذر کلزا در داخل‬ ‫کشور در یک بازه زمانی بسیار رشد کرد اما‬ ‫در حال حاضر بسیار کاهش یافته است‪۷۳ .‬‬ ‫درصد از سهم بذر ذرت تولید داخل است‪.‬‬ ‫در بخش علوفه نیز ‪ ۳۱‬رقم بذر اصالح شده به‬ ‫بازار معرفی شده است‪.‬‬ ‫نجفیان گفت‪ :‬در تولید بذر اصالح شده‬ ‫سبزی و صیفی عملکرد ضعیفی داریم و به‬ ‫همین دلیل هم واردات بسیار باال بوده اما امار‬ ‫واردات به دلیل تحریم ها قدری کاهش یافته‬ ‫است‪ .‬عملکرد ضعیف در تولید بذر سبزی و‬ ‫صیفی به دلیل عدم سرمایه گذاری در این‬ ‫حوزه است‪ .‬در تالش هستیم تا توانمندی‬ ‫تولید بذرهای اصالح شده را در محصوالت‬ ‫اساسی افزایش دهیم‪.‬‬ ‫وی در پاسخ به این سوال که چرا باوجود‬ ‫تولید بذرهای اصالح شده داخلی واردات‬ ‫بذر همچنان باالست گفت‪ :‬گردش مالی در‬ ‫صنعت تولید بذر ‪ ۶۰‬میلیارد دالر در سال‬ ‫است‪ .‬شرکت هایی که در این زمینه فعالیت‬ ‫می کنند‪ ،‬بازارهای مقصد را می شناسند و‬ ‫حداکثر تالش خود را می کنند تا این بازارها را‬ ‫از دست ندهند‪.‬‬ ‫رئیس موسسه تحقیقات اصالح و تهیه بذر‬ ‫و نهال با اشاره به اینکه ‪ ۷۰‬درصد از بذرهای‬ ‫مورداستفاده کشاورزان تولید داخل است‪،‬‬ ‫بیان کرد‪ :‬یکی دیگر از دالیل حجم باالی‬ ‫واردات بذر عدم شفافیت در قوانین واردات‬ ‫کشور به خصوص در حوزه بذر است‪ .‬به همین‬ ‫دلیل باید توانمندی های داخلی را در نظر‬ ‫گرفت‪.‬‬ ‫استاد دانشگاه تهران‪:‬‬ ‫مبحث محصوالت ترا ریخته از ریل‬ ‫علمیخارج شد‬ ‫استاد دانشگاه تهران بابیان اینکه مبحث‬ ‫تولید محصوالت ترا ریخته در کشور ما از ریل‬ ‫علمی خارج شده است‪ ،‬گفت‪ :‬برخی افراد نااگاه‬ ‫این محصوالت ایمن را دشمن سالمتی انسان ها‬ ‫معرفی کرده اند‪.‬‬ ‫محسن ابراهیمی در ارتباط با برگزاری سومین‬ ‫کنگره بین المللی و پانزدهمین کنگره ملی انجمن‬ ‫ژنتیک و گفت‪ :‬این کنگره با حضور اساتید و‬ ‫اندیشمندان برجسته داخلی و خارجی تا ‪۲۵‬‬ ‫اردیبهشت ماه سال جاری در سالن همایش های‬ ‫سران کشور در حال برگزاری است‪.‬‬ ‫وی افزود‪ :‬در این کنگره به مباحث مختلف‬ ‫ژنتیک انسانی‪ ،‬حیوانی و گیاهی پرداخته خواهد‬ ‫شده و جدیدترین دستاوردها در این حوزه ها‬ ‫موردبحث و بررسی قرار می گیرد‪.‬‬ ‫ابراهیمی در ادامه عدم توجه مسئوالن به تولید‬ ‫محصوالت ترا ریخته را مهم ترین معضل حوزه‬ ‫ژنتیک گیاهی دانست و گفت‪ :‬متاسفانه اخیرا ً‬ ‫افراد فاقد صالحیت تریبون در اختیار گرفته اند‬ ‫و در خصوص محصوالت ترا ریخته تبلیغات‬ ‫نادرست انجام می دهند و ان را محصولی مضر‬ ‫برای سالمتی انسان ها معرفی می کنند‪.‬‬ ‫وی بابیان اینکه متاسفانه بحث محصوالت‬ ‫ترا ریخته از ریل علمی خارج شده است‪ ،‬یاداور‬ ‫شد‪ :‬اخیرا ً به قدری اطالعات نادرست و غیرعلمی‬ ‫در خصوص محصوالت ترا ریخته در جامعه نشر‬ ‫پیداکرده است که متاسفانه این مبحث علمی به‬ ‫یک موضوع سیاسی تبدیل شده است‪.‬‬ ‫این استاد دانشگاه تهران با تاکید بر اینکه‬ ‫محصوالت ترا ریخته برای سالمت انسان مضر‬ ‫نیست‪ ،‬خاطرنشان کرد‪ :‬تولید محصوالت اما‬ ‫واردات ان را با هزینه های گزاف انجام می دهند‪.‬‬ ‫وی خاطرنشان کرد‪ :‬دانشمندان و اندیشمندان‬ ‫بسیاری ترا ریخته عالوه بر اینکه هیچ زیانی برای‬ ‫سالمتی انسان ها ندارد‪ ،‬بلکه تولید ان موجب‬ ‫حفظ محیط زیست نیز می شود‪.‬‬ ‫دبیر اجرایی سومین کنگره بین المللی و‬ ‫پانزدهمین کنگره ملی انجمن ژنتیک ایران‪ ،‬بیان‬ ‫کرد‪ :‬متاسفانه در کشور ما برای تولید محصوالت‬ ‫ترا ریخته مقاومت می شود اما این در حالی‬ ‫است که عمده محصوالت کشاورزی وارداتی به‬ ‫کشور ازجمله دانه های روغن به صورت ترا ریخته‬ ‫تولیدشده اند‪ ،‬بنابراین برای محققان داخلی علت‬ ‫این امر مشخص نیست که چرا مسئوالن از تولید‬ ‫یک محصول باکیفیت جلوگیری می کنند‪.‬‬ ‫ماهنامه کشاورزی‬ ‫اذر ماه‪98‬‬ ‫شماره دهم‬ ‫‪7‬‬ صفحه 7 ‫گزارش‬ ‫مضرات محصوالت ترا ریخته‪،‬‬ ‫کیفیت محصوالت ترا ریخته‪،‬‬ ‫کشت محصوالت ترا ریخته‬ ‫موافقان روی این جمله کلیشه ای دست‬ ‫می گذارند‪« :‬هنوز ثابت نشده که ترا ریخته‬ ‫برای سالمت انسان یا محیط زیست ضرر دارد‪».‬‬ ‫مخالفان هم در پاسخ می گویند‪« :‬چه کسی‬ ‫باید بی ضرر بودن ترا ریخته را اثبات کند؟ خود‬ ‫تولیدکننده یا واردکنندگان؛ اما ان ها این کار را‬ ‫نمی کنند‪ ،‬چون تبعات احتمالی تولید و استفاده‬ ‫محصوالت دست کاری ژنتیکی در طوالنی مدت‬ ‫ظاهر می شود‪ ».‬منازعه تا انجا پیش رفته که مث ً‬ ‫ال‬ ‫موافقان تولید محصوالت دست کاری ژنتیکی‬ ‫شده‪ ،‬مخالفان را به اموزش در موسسه های‬ ‫خصوصی امریکایی ‪ -‬اسراییلی متهم می کنند‬ ‫و «هراس افکنی ها» را «بهانه جلوگیری از تولید‬ ‫داخلی» می دانند و در عوض مخالفان‪ ،‬طرفداران‬ ‫این محصوالت را به مافیای واردات متصل‬ ‫می دانند یا اینکه به چنین محتوایی استناد‬ ‫می کنند‪« :‬در سالیان اخیر‪ ،‬پدیده ُدم دراوردن‬ ‫در محدوده شبه قاره هند که سال ها به کشت‬ ‫و مصرف محصوالت ترا ریخته مبادرت دارند‪،‬‬ ‫بسیار فراوان شده است‪».‬‬ ‫ترا ریخته چیست؟‬ ‫«گیاهان مورداستفاده در کشاورزی که ‪DNA‬‬ ‫ان ها با استفاده از روش های مهندسی ژنتیک‬ ‫تغییر داده شده»‪ ،‬این تعریفی برای محصوالت‬ ‫ترا ریخته است‪ .‬محصوالتی که تولیدکنندگان‬ ‫می گویند تولیدش به صرفه تر است و البته‬ ‫باوجود مناقشاتی که بر سر مضر بودن یا نبودن‬ ‫ان هست‪ ،‬در ایران وجود دارند‪ :‬روغن های ترا‬ ‫ریخته‪ ،‬ذرت‪ ،‬دانه های روغنی و برنج؛ این ها‬ ‫مواردی است که اداره بهبود تغذیه وزارت‬ ‫بهداشت چند باری درباره وجود ان ها هشدار‬ ‫داده بود‪ .‬پیش ازاین اردیبهشت ماه دو سال پیش‬ ‫بود که رئیس سازمان غذا و دارو اعالم کرد فقط‬ ‫دو محصول سویا و ذرت به صورت ترا ریخته یا‬ ‫اصالح ژنتیکی شده در بازار کشور وجود دارد‬ ‫و درج برچسب ترا ریخته روی این محصوالت‬ ‫اجباری شده است‪ .‬این برچسب ها اما هنوز به‬ ‫‪8‬‬ ‫شماره دهم‬ ‫اذر ماه‪98‬‬ ‫چشم هیچ خریداری نیامده است‪.‬‬ ‫مخالفان و موافقان چه می گویند؟‬ ‫جنگ مقاله های تحقیقاتی در دفاع یا رد‬ ‫استفاده از محصوالت ترا ریخته‪ ،‬همه را گیج‬ ‫کرده است‪ .‬بااینکه مقاالت زیادی درباره ترا‬ ‫ریخته وجود دارد‪ ،‬اما اطالعات ان ها قابل بررسی‬ ‫و سنجش نیست‪ .‬مخالفان می گویند واقعیت این‬ ‫است که ما با شرکت های تجاری طرف هستیم‬ ‫که ریسک استفاده از محصوالتی مشکوک را به‬ ‫جامعه تحمیل و ادعا می کنند اثرات ترا ریخته‬ ‫را برای مدت ‪٦‬ماه ازمایش کرده اند‪ ،‬درحالی که‬ ‫تبعات ان ‪ ٢٠‬سال بعد نمایان خواهد شد‪.‬‬ ‫مونسانتو (‪ )Monsanto‬یکی از بزرگ ترین‬ ‫شرکت های صنایع غذایی و بیوتکنولوژی‬ ‫در دنیاست‪ .‬این شرکت به تولید محصوالت‬ ‫جنجالی مثل سم «د‪.‬د‪.‬ت»‪« ،‬پی‪ .‬سی‪ .‬بی» و‬ ‫«عامل نارنجی» معروف است‪ .‬عامل نارنجی‪،‬‬ ‫سم قوی مورداستفاده امریکا در جنگ ویتنام‬ ‫بود؛ جنگل های پناهگاه «ویت کنگ» ها را هدف‬ ‫قرار می گرفت و سرانجام ان مرگ غیرنظامیان و‬ ‫به دنیا امدن نوزادان ناقص الخلقه تا سال ها پس‬ ‫از واقعه بود‪ .‬تولید سمومی شبیه عامل نارنجی‪،‬‬ ‫د‪.‬د‪.‬ت و فسفر سفید به دلیل تاثیرات ان در‬ ‫سالمت انسان ها در طوالنی مدت از سوی این‬ ‫شرکت سال ها پنهان می شد‪ ،‬اما سرانجام باعث‬ ‫محکومیت مونسانتو شد‪.‬‬ ‫حاال اما این موضوعی است که باعث هراس‬ ‫شده‪ :‬مونسانتو اکنون در تولید بذر اصالح شده‬ ‫ژنتیک گیاهان دست دارد‪ .‬مخالفان ترا ریخته‬ ‫دست روی همین ماجرا می گذارند و می گویند‪:‬‬ ‫«ایا قابل قبول است که ادم ها با استفاده از ترا‬ ‫ریخته مورد ازمایش قرار بگیرند و سال ها بعد‬ ‫بفهمند چه بر سرشان رفته؟»‬ ‫بااین همه سازمان فائو معتقد است که‬ ‫این محصوالت باعث افزایش تولید‪ ،‬تنوع و‬ ‫کیفیت محصوالت غذایی و کاهش هزینه‬ ‫تولید و تخریب محیط زیست می شود‪ ،‬هرچند‬ ‫درعین حال نسبت به انحصار تولید بذر ترا‬ ‫ماهنامه کشاورزی‬ ‫ریخته در دست چند شرکت انتقاد دارد و تولید‬ ‫ترا ریخته را نخستین راه رفع گرسنگی و فقر‬ ‫نمی داند‪.‬‬ ‫ارش خیراندیش‪ ،‬فعال محیط زیست یکی‬ ‫از منتقدان تولید این محصوالت به «شهروند»‬ ‫می گوید‪« :‬اصل اول سالمت غذایی‪ ،‬احتیاط‬ ‫است‪ .‬نمی شود به بهانه انجام تحقیقات اولیه ای‬ ‫که نتوانسته مضر بودن محصولی را اثبات کند‪،‬‬ ‫بدون قیدوشرط ان را در جامعه و محیط طبیعی‬ ‫استفاده کنیم‪ .‬از طرف دیگر با فرض اثبات‬ ‫بی ضرر بودن استفاده از ترا ریخته‪ ،‬چه کسی‬ ‫مسئولیت قبول این ریسک را خواهد پذیرفت؟»‬ ‫این خطراتی است که کارشناسان‬ ‫محیط زیست مخالف ترا ریخته به ان اشاره‬ ‫می کنند‪ :‬ریسک اکولوژیک‪ ،‬سالمتی و همین طور‬ ‫ریسک اجتماعی‪ .‬ان ها درباره مسئله خطرات‬ ‫اکولوژیکی می پرسند‪« :‬ایا می توان مطمئن بود‬ ‫که محصول ترا ریخته تولیدشده در گونه های‬ ‫وحشی موجود نزدیک به خود تغییراتی به‬ ‫وجود نمی اورد و اکوسیستم را از بین نمی برد؟»‬ ‫درحالی که کارشناسان بسیاری محصوالت ترا‬ ‫ریخته را از تهدیدات محیط زیستی برمی شمارند‬ ‫و ارزیابی مخاطرات این محصوالت باید از سوی‬ ‫اکولوژیست ها انجام شود‪ ،‬اما خیراندیش موضوع‬ ‫تازه ای را مطرح می کند‪« :‬از یکی از فعاالن ترا‬ ‫ریخته پرسیدم شما اکولوژیست هستید؟ گفت‬ ‫خیر‪ .‬گفتم پس چطور می گویید محصوالت‬ ‫تولیدی را ارزیابی ریسک کرده اید؟» عالوه‬ ‫بر این‪ ،‬ریسک سالمتی هم موضوعی است‬ ‫که پزشکان باید بسنجند‪ .‬تولیدکنندگان و‬ ‫واردکنندگان که خودشان تخصصی ندارند‪ .‬اروپا‬ ‫هم به همین دلیل ریسک تولید و استفاده از این‬ ‫محصوالت را نمی پذیرد‪.‬‬ ‫موضوع دیگر ریسک اجتماعی است‪ :‬محصول‬ ‫ترا ریخته بذرهای عقیمی است که نمی توان از‬ ‫گیاهان ان دوباره بذر گرفت‪ ،‬بنابراین کشاورز‬ ‫مجبور است هرسال از یک شرکت بذر بخرد‬ ‫(بذری را که خودش پیش ازاین تولید می کرد)‪.‬‬ ‫سرانجام این ماجرا وابستگی کشاورزان به یک‬ ‫شرکت انحصاری است و انحصار؛ ضد تولید و‬ ‫عدالت است‪ .‬شرکت ها می توانند هر زمان که‬ ‫خواستند قیمت را باال ببرند‪ .‬در مستندی به‬ ‫نام «بذرهای نابودی» که درباره کشت پنبه ترا‬ ‫ریخته در هند است‪ ،‬به این موضوع اشاره می کند‬ ‫که ‪٣٠٠‬هزار کشاورز هندی با کاشت بذرهای ترا‬ ‫ریخته خودکشی کردند‪ .‬نقد مخالفان این است‬ ‫که درنهایت امنیت غذایی یک جمعیت بزرگ به‬ صفحه 8 ‫دست یک شرکت می افتد‪.‬‬ ‫از سوی دیگر درحالی که ایران از دیرباز مهد‬ ‫کشاورزی بوده و از نخستین اهلی کنندگان‬ ‫بذرهای خوراکی مثل گندم و جو‪ ،‬این هراس‬ ‫کشاورزان را هم دچار کرده است‪ .‬از طرف دیگر‬ ‫کارشناسان محیط زیست دیگری هم معتقدند‬ ‫ترا ریخته با تولیدات تک محصولی‪ ،‬تنوع را در‬ ‫حوزه کشاورزی از بین می برد و برای ذخایر‬ ‫ژنتیکی یک تهدید خواهد بود‪ .‬با از بین رفتن‬ ‫تنوع غذایی‪ ،‬سالمت غذایی هم از بین می رود‪.‬‬ ‫از بین رفتن تنوع غذای می توان در فست فودها‬ ‫دید؛ در شرکت های بزرگی که غذا را در گوشت‬ ‫و مرغ خالصه کرده اند‪.‬‬ ‫خیراندیش از سوی دیگر می گوید‪« :‬کسانی‬ ‫که ادعای تولید دارند‪ ،‬می خواهند انحصار تولید‬ ‫محصوالت ترا ریخته را به دست بگیرند‪ .‬تولید‬ ‫ترا ریخته در دنیا هم یک تجارت بزرگ به راه‬ ‫انداخته است‪ .‬واردکننده ها هم که می بینند‬ ‫محصوالت ترا ریخته ارزان تر است‪ ،‬پیگیر واردات‬ ‫و فروش ان ها می شوند؛ محصوالت بی کیفیت‬ ‫و ارزان‪ .‬این جنگ در ایران بین واردکننده و‬ ‫تولیدکننده نیست‪ ،‬چون تولیدکنندگان ایران‬ ‫اغلب واردکننده اند و محصولشان را به اسم‬ ‫تولید داخل می فروشند؛ ف ّناوری تولید ترا ریخته‬ ‫پیشرفته است و ما هنوز مجهز به ان نیستیم‪».‬‬ ‫از سوی دیگر وجود این محصوالت در ایران در‬ ‫حالی است که باوجود شباهت زیاد محصوالت‬ ‫ترا ریخته و طبیعی‪ ،‬تشخیص ترا ریخته بودن‬ ‫محصول غیرممکن است و درعین حال این حق‬ ‫انتخاب برای مصرف کنندگان هم وجود ندارد‪،‬‬ ‫چون هیچ برچسبی به ان ها نزده اند‪ .‬بااین همه‬ ‫درحالی که طرفداران ترا ریخته‪ ،‬جنگ با این‬ ‫محصوالت را جنگ با ف ّناوری می دانند پاسخ‬ ‫منتقدان این است که هر ف ّناوری مجازی بی ضرر‬ ‫نیست‪ .‬مثال ها هم بسیارند‪ :‬پیشرفته ترین‬ ‫سالح های اتمی و شیمیایی‪ ،‬مواد مخدر صنعتی‬ ‫و‪...‬‬ ‫کارشناسان ژنتیک طرفدار می گویند ترا‬ ‫ریخته راه نجات جهان از فقر و گرسنگی است؛‬ ‫حال انکه ‪ ٣٠‬درصد مواد غذایی دنیا دور ریخته‬ ‫می شود و تولیدکنندگان به دنبال فروش بیشتر‬ ‫هستند‪ .‬راه حل ازنظر کارشناسان محیط زیست‬ ‫این است که دورریز مواد غذایی کمتر شود و در‬ ‫کنار توزیع عادالنه غذا در جهان‪ ،‬مصرف کنندگان‬ ‫الیف استایلشان را تغییر دهند‪ .‬این در حالی‬ ‫است که ایران ازنظر تولید غذا کشور فقیری‬ ‫نیست‪.‬‬ ‫پروتکل های بین المللی در خصوص‬ ‫محصوالت ترا ریخته‬ ‫هدف‪ :‬کمک برای تضمین حفاظت درزمینه‬ ‫انتقال و استفاده ایمن از موجودات زنده تغییر‬ ‫شکل یافته (ترا ریخته) که حاصل فناوری‬ ‫زیستی جدید هستند و ممکن است برای‬ ‫سالمت انسان مخاطره امیز باشند و با نقل و‬ ‫انتقاالت برون مرزی اثار زیان اوری بر حفظ‬ ‫و استفاده پایدار از تنوع زیستی داشته باشد‪.‬‬ ‫اعضا تضمین می کنند که توسعه‪ ،‬جابه جایی‪،‬‬ ‫حمل ونقل‪ ،‬کاربرد و رهاسازی موجودات زنده‬ ‫تغییر شکل یافته به گونه ای انجام می شود که‬ ‫با در نظر گرفتن مخاطرات ان برای سالمت‬ ‫انسان‪ ،‬از خطرات ان برای تنوع زیستی‬ ‫جلوگیری می کند یا ان ها را کاهش می دهد‪.‬‬ ‫این پروتکل‪ ،‬درزمینه قانون گذاری نقل و‬ ‫انتقاالت فرامرزی ‪« ، GMO‬اصول احتیاطی» را‬ ‫تصویب کرده که چنانچه هیچ اطالعات کافی یا‬ ‫قطعی نسبت به ایمنی ‪ GMO‬ها وجود نداشته‬ ‫باشد‪ ،‬حق محدودیت یا منع واردات ان ها را به‬ ‫اعضا می دهد‪.‬‬ ‫قوانین جهانی محصوالت ترا ریخته‬ ‫گزارش مرکز پژوهش های مجلس با‬ ‫عنوان «مطالعه قوانین کشورهای منتخب در‬ ‫حوزه محصوالت ترا ریخته» اذر ‪ ٩٦‬از سوی‬ ‫معاونت پژوهش های زیربنایی و امور تولیدی‬ ‫منتشر شد‪ .‬مطالعه قوانین و مقررات کشورهای‬ ‫منتخب در این گزارش نشان می دهد که‬ ‫بیشتر کشورهای جهان درزمینه ایمنی زیستی‬ ‫و مدیریت ریسک تولید‪ ،‬واردات‪ ،‬صادرات‪،‬‬ ‫برچسب گذاری و اگاهی رسانی محصوالت ترا‬ ‫ریخته به مصرف کنندگان‪ ،‬سیاست ها‪ ،‬قوانین و‬ ‫مقررات خاصی دارند‪.‬‬ ‫طبق گزارش موسسه خدمات بین المللی‬ ‫بیوتکنولوژی کشاورزی ‪ ISAAA‬سطح زیر‬ ‫کشت گیاهان ترا ریخته در جهان از سال‬ ‫‪ ١٩٩٦‬روند افزایشی داشته و تا ‪ ٢٠١٦‬به بیش‬ ‫از‪٢‬میلیارد هکتار رسیده است‪ .‬حدود ‪ ٩٩‬درصد‬ ‫سطح زیر کشت گیاهان ترا ریخته‪ ،‬به گیاهان‬ ‫روغنی شامل سویا‪ ،‬ذرت‪ ،‬پنبه و کانوال (کلزا)‬ ‫اختصاص دارد و سایر محصوالت عمدتاً برای‬ ‫مصارف صنعتی یا به صورت گل های تزیینی‬ ‫تولید می شوند‪.‬‬ ‫در فهرست گیاهان ترا ریخته‬ ‫کشت شده در جهان تا سال ‪ ٢٠١٦‬این‬ ‫موارد امده است‪:‬‬ ‫یونجه‪ ،‬سیب‪ ،‬کلزای ارژانتین‪ ،‬لوبیا‪ ،‬میخک‪،‬‬ ‫کاسنی‪ ،‬پنبه‪ ،‬چمن‪ ،‬بادمجان‪ ،‬اکالیپتوس‪،‬‬ ‫کتان‪ ،‬ذرت‪ ،‬خربزه‪ ،‬پا پایا‪ ،‬اطلسی‪ ،‬الو‪ ،‬کانوالی‬ ‫لهستان‪ ،‬صنوبر‪ ،‬سیب زمینی‪ ،‬برنج‪ ،‬رز‪ ،‬سویا‪،‬‬ ‫کدو‪ ،‬چغندرقند‪ ،‬نیشکر‪ ،‬فلفل شیرین‪ ،‬توتون‪،‬‬ ‫گوجه فرنگی و گندم نان‪.‬‬ ‫تولید گیاهان ترا ریخته‪ ،‬تنها در ‪ ٢٨‬کشور‬ ‫جهان صورت می گیرد‪ .‬از طرف دیگر‪ ،‬برای‬ ‫واردات محصوالت ترا ریخته در کشورهای‬ ‫مختلف‪ ،‬ارزیابی ایمنی و اخذ مجوز الزامی‬ ‫است‪ .‬رعایت حقوق مصرف کنندگان از‬ ‫طریق برچسب گذاری محصوالت ترا ریخته و‬ ‫اطالع رسانی به مردم‪ ،‬از دیگر اقدامات کشورهای‬ ‫موردبررسی در حوزه قانون گذاری محصوالت ترا‬ ‫ریخته است‪..‬‬ ‫کشورهای تولیدکننده گیاهان ترا‬ ‫ریخته در سال ‪٢٠١٦‬‬ ‫قاره امریکا قاره اروپا قاره اسیا و اقیانوسیه‬ ‫قاره افریقا‬ ‫امریکا* برزیل* ارژانتین* کانادا*‬ ‫پاراگوئه*اروگوئه* بولیوی* مکزیک* ‬ ‫کلمبیا * هندوراس*شیلی* کاستاریکا‬ ‫اسپانیا* پرتغال* چک* اسلواکی*‬ ‫رومانی*چین*هند*پاکستان* استرالیا*‬ ‫فیلیپین * میا نما ر * بنگال د ش * و یتنا م‬ ‫افریقای جنوبی*سودان* بورکینافاسو*‬ ‫کشورهای مگا‬ ‫(با کشت معادل ‪ ٥٠‬هزار هکتار یا بیشتر)‬ ‫بیشتر کشورهای تولیدکننده گیاهان ترا‬ ‫ریخته در قاره امریکا قرار دارند‪ .‬در قاره اروپا‪،‬‬ ‫تنها اسپانیا به کشت انبوه گیاهان ترا ریخته با‬ ‫سطح کشت معادل یا بیش از ‪ ٥٠‬هزار هکتار‬ ‫می پردازد‪ .‬پنج کشور عمده تولیدکننده گیاهان‬ ‫ترا ریخته عبارت اند از‪ :‬امریکا با ‪ ٧٢ / ٩‬میلیون‬ ‫هکتار سطح زیر کشت‪ ،‬برزیل (با ‪ ٤٩ / ١‬میلیون‬ ‫هکتار)‪ ،‬ارژانتین (با ‪ ٢٣ / ٨‬میلیون هکتار)‪ ،‬هند‬ ‫و کانادا هم هرکدام با حدود ‪١١‬میلیون هکتار‪.‬‬ ‫در کل ‪١٨٥ / ١‬میلیون هکتار از سطح کشت‬ ‫جهان در سال ‪ ٢٠١٦‬به کشت گیاهان ترا ریخته‬ ‫اختصاص یافته و درمجموع بیش از ‪ ٢‬میلیارد‬ ‫هکتار از زمین های زراعی از سوی حدود‪٢٨‬‬ ‫کشور از سال ‪ ١٩٩٦‬تا ‪ ٢٠١٦‬به زیر کشت‬ ‫گیاهان ترا ریخته رفته است‪.‬‬ ‫منبع ‪ :‬شهروند‬ ‫ماهنامه کشاورزی‬ ‫اذر ماه‪98‬‬ ‫شماره دهم‬ ‫‪9‬‬ صفحه 9 ‫گفت و گو‬ ‫دستاوردی که تمجید اقای وزیر را هم برانگیخت‬ ‫«بذر هیبریدی» چیست و چه کاربردی دارد؟!‬ ‫بسیاری از کشورها سعی دارند‬ ‫درزمینه صالح بذر پیشرفت کنند تا‬ ‫در حوزه کشاورزی به هیچ کشور‬ ‫دیگری وابسته نباشند‪ .‬در این میان‬ ‫دانشگاه ازاد اسالمی با اجرای‬ ‫طرح های پژوهشی مختلف سعی‬ ‫دارد زمینه پیشرفت تولید بذرهای‬ ‫هیبریدی را در کشور سرعت ببخشد‪.‬‬ ‫هانا حیدری‪ -‬بذر مرغوب نه تنها می تواند‬ ‫کیفیت محصوالت کشاورزی و مقاومت‬ ‫ان ها در برابر افات را افزایش دهد بلکه‬ ‫منجر به امنیت غذایی در هر کشور‬ ‫می شود‪ .‬اصالح بذر به صورت ژنتیکی‬ ‫یکی از راهکارهای افزایش کمی و کیفی‬ ‫محصوالت کشاورزی است‪ .‬استفاده از‬ ‫بذرهای اصالح شده طی چند دهه گذشته‬ ‫به دلیل مزایای باالیی همچون مقاومت باال‬ ‫و افزایش محصول نهایی طرفداران زیادی‬ ‫پیداکرده و رقابت زیادی میان شرکت ها و‬ ‫موسسات تحقیقاتی به وجود اورده است‪.‬‬ ‫تالش دانشگاه ازاد اسالمی برای رفع‬ ‫نیاز تولید بذر کشور‬ ‫محمدمهدی طهرانچی‪ ،‬رئیس دانشگاه‬ ‫ازاد اسالمی در شانزدهمین جلسه‬ ‫هیئت امنای دانشگاه ازاد اسالمی استان‬ ‫اصفهان اعالم کرد‪ :‬استان اصفهان ازلحاظ‬ ‫جمعیت دانشجویی در بین استان های‬ ‫دانشگاه ازاد اسالمی پس از تهران‪ ،‬رتبه‬ ‫دوم را دارد و به لحاظ استعداد و امکانات‪،‬‬ ‫جایگاه ویژه ای را از ان خودکرده است‪ .‬بر‬ ‫این اساس طرح های تحولی قابل توجهی‬ ‫برای این استان در نظر گرفته شده است‪.‬‬ ‫وی افزود‪ :‬اختصاص ‪ ۵۰‬هکتار زمین برای‬ ‫ایجاد گلخانه تولید بذر‪ ،‬یکی از طرح های‬ ‫تحولی دانشگاه ازاد اسالمی در استان‬ ‫اصفهان است‪ .‬با تالش های واحد اصفهان‬ ‫(خوراسگان)‪ ،‬طرح بذر این واحد بسیار موفق‬ ‫بوده و موردتوجه وزارت جهاد کشاورزی و‬ ‫معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری‬ ‫‪10‬‬ ‫شماره دهم‬ ‫اذر ماه‪98‬‬ ‫قرارگرفته به طوری که این واحد به عنوان نهاد علمی‬ ‫شورای بذر انتخاب شده است‪ .‬دانشگاه ازاد اسالمی‬ ‫تالش دارد کشور را از واردات بذر بی نیاز کند‪.‬‬ ‫تاسیس نخستین دانش شهر کشور در‬ ‫دانشگاه ازاد اسالمی نجف اباد‬ ‫قرار است نخستین دانش شهر کشور در‬ ‫دانشگاه ازاد اسالمی واحد نجف اباد تاسیس‬ ‫شود‪ .‬این دانش شهر با توجه به پروژه ریلی‬ ‫تهران ‪ -‬اصفهان ‪ -‬نجف اباد‪ ،‬در این واحد‬ ‫دانشگاهی راه اندازی خواهد شد و واحد‬ ‫نجف اباد کانون دانش شهر کشور خواهد شد‪.‬‬ ‫رئیس دانشگاه ازاد اسالمی مطرح کرد‪ :‬مقابله‬ ‫با محصوالت تمدنی غرب که حاصل دانش‬ ‫شهرهایی مانند سیلیکون ولی است‪ ،‬تنها با‬ ‫چند دانشگاه و شرکت دانش بنیان امکان پذیر‬ ‫نیست‪ .‬درواقع به دانش شهری نیاز است تا‬ ‫زیست بوم کامل فناوری و تعامل دانش و صنعت‬ ‫باشد‪ .‬امیدواریم دانش شهر واحد نجف اباد نیز‬ ‫بتواند تبدیل به مرکز توسع ه علمی کشور شود‪.‬‬ ‫به کارگیری تجارب برای بهبود اموزش‬ ‫کشاورزی‬ ‫دانشگاه ازاد اسالمی در گام دوم انقالب اسالمی و‬ ‫گام دوم فعالیت های خود بر کارامد سازی رشته های‬ ‫تحصیلی تمرکز کرده است‪ .‬دانشگاه ازاد اسالمی‬ ‫یک دانشگاه مردمی است که واکنش های مردم‬ ‫را به سرعت درک کرده و اقدام به اصالح رویکرد‬ ‫می کند‪ .‬طرح بازمهندسی اموزشی‪ ،‬پژوهشی و‬ ‫فناوری رشته های کشاورزی یکی پروژه هایی است‬ ‫که با توجه به نیاز مردم اغاز به کارکرده است‪.‬‬ ‫این دانشگاه با توجه به تجربه هایی که در حوزه‬ ‫علوم پزشکی و فنی و مهندسی دارد‪ ،‬طرح جدیدی‬ ‫از شیوه اموزشی را برای رشته های گروه کشاورزی‬ ‫و منابع طبیعی طراحی کرده که دوره کاردانی‬ ‫‪ ۲+۱‬است‪ .‬این دوره شامل دو سال اموزش و یک‬ ‫سال فیلد و حضور در محیط کاری است‪ .‬ایجاد‬ ‫مزارع اموزشی نمونه و طراحی دوره کارشناسی‬ ‫ارشد و دکتری حرفه ای کشاورزی ازجمله‬ ‫ماهنامه کشاورزی‬ ‫اقدامات دانشگاه ازاد اسالمی در این طرح است‪.‬‬ ‫فعالیت واحدهای دانشگاه ازاد اسالمی‬ ‫در تولید و اصالح بذر‬ ‫واحد خوراسگان عالوه بر گلخانه های موجود‬ ‫واحد‪ ۱۰ ،‬هکتار از اراضی کشاورزی خود را‬ ‫به تحقیقات اختصاص می دهد؛ همچنین مقرر‬ ‫شد ‪ ۵۰‬هکتار از اراضی واحد مبارکه‪-‬مجلسی‬ ‫نیز به تولید انبوه بذر تخصیص داده شود‪.‬‬ ‫دانشگاه ازاد اسالمی واحد خوراسگان بیش از ‪۱۸‬‬ ‫هزار دانشجو و ‪ ۲۲۰‬رشته تحصیلی دارد‪ .‬این واحد‬ ‫به دلیل فعالیت بیش از هزار عضو هیئت علمی‪،‬‬ ‫استاد تمام وقت و مدعو همواره به عنوان یک‬ ‫شهر بزرگ دانشگاهی مطرح بوده است‪.‬‬ ‫این واحد دانشگاهی در بسیاری از حوزه ها ازجمله‬ ‫تولید بذرهای هیبرید‪ ،‬فناوری مالچ رسی‪ ،‬ثبت‬ ‫اختراعات فراوان و فعالیت شرکت های متعدد‬ ‫دانش بنیان به عنوان یک دانشگاه پیشرو‪،‬‬ ‫کارافرین و جامعه محور نیز مشهور است‪.‬‬ ‫این واحد موفق به تولید ‪ ۱۴‬نوع بذر هیبرید‬ ‫ازجمله بذر خیار‪ ،‬گوجه‪ ،‬فلفل دلمه ای و ‪...‬‬ ‫شده که این امر نه تنها منجر به استقالل‬ ‫و خودکفایی ایران در تامین بذر موردنیاز‬ ‫و مانع خروج ارز از کشور خواهد شد‬ ‫بلکه با صادرات ان به کشور های همسایه‪،‬‬ ‫سبب درامدزایی و ارز اوری نیز شده است‪.‬‬ ‫درامد ‪ ۴۰۰‬میلیونی از لیموترش‬ ‫توسعه کشت گلخانه ای در دستور کار دانشگاه‬ ‫ازاد اسالمی واحد رودان قرار دارد‪ ،‬برای‬ ‫طرح کشت مرکبات در زمینی به مساحت‬ ‫‪ ۲‬هکتار لیمو کاشت ه شده که سال ‪ ۹۹‬به‬ ‫ی می شود‬ ‫درامدزایی می رسد‪ .‬پیش بین ‬ ‫درامد از باغ تحقیقاتی لیمو از سال ‪۱۴۰۰‬‬ ‫به بعد ساالنه ‪ ۴۰۰‬میلیون تومان باشد‪.‬‬ ‫در این دانشگاه ‪ ۳‬هزار و ‪ ۳۰۰‬متر فضای‬ ‫گلخانه ای وجود دارد که باهدف اموزشی و‬ صفحه 10 ‫تحقیقاتی برای دانشجویان رشته کشاورزی‬ ‫فراهم شده است‪ .‬شهرستان رودان قطب‬ ‫تولید لیموترش کشور است و ‪ ۴۵‬درصد‬ ‫لیموترش کشور و حدود دو درصد از لیموترش‬ ‫جهان نیز در این شهرستان تولید می شود‪.‬‬ ‫تولید بذر هیبرید صیفی جات در واحد‬ ‫مبارکهمجلسی‬ ‫کلنگ طرح ملی خودکفایی بذر کشور در زمینی‬ ‫به مساحت ‪ ۳۰‬هکتار شامل ‪ ۲۰‬هکتار زمین‬ ‫گلخانه ای و ‪ ۱۰‬هکتار فضای باز برای تولید‬ ‫بذر هیبرید صیفی جات ازجمله خیار‪ ،‬گوجه‬ ‫فرهنگی‪ ،‬فلفل‪ ،‬ملون‪ ،‬خربزه‪ ،‬هندوانه‪ ،‬پیاز و‬ ‫دانه های روغنی در واحد مبارک ه‪ -‬مجلسی زده شد‪.‬‬ ‫این طرح عالوه بر جلوگیری از خروج ساالنه ‪۳۰۰‬‬ ‫میلیارد تومان ارز از کشور و کمک به خودکفایی‬ ‫در تولید بذر هیبرید صیفی جات در هر هکتار‪،‬‬ ‫به صورت مستقیم برای ‪ ۵۰‬نفر و غیرمستقیم‬ ‫برای ‪ ۲۰۰‬نفر اشتغال زایی ایجاد خواهد شد‪.‬‬ ‫طرح ملی خودکفایی بذر‪ ،‬حرکت جهادی دانشگاه‬ ‫ازاد اسالمی برای توسعه است‪ .‬این طرح در سال‬ ‫رونق تولید و با توجه با تاکید مقام معظم رهبری‬ ‫به جهاد مستمر علمی و باهدف تولید بذرهای‬ ‫هیبریدی موردنیاز کشور اغاز به کارکرده است‪.‬‬ ‫دانشگاه ازاد اسالمی برای حمایت از این طرح‪،‬‬ ‫‪ ۳۰‬هکتار از اراضی کشاورزی خود در شهر‬ ‫مبارکه مجلسی را به این طرح اختصاص داد‪.‬‬ ‫تولید بذر هیبریدی صیفی جات مهم کشور‬ ‫یکی از افتخارات دانشگاه ازاد اسالمی استان‬ ‫اصفهان است و به همین دلیل نیز قرار شد‬ ‫تولید انبوه این بذرها بر عهده یکی از شهرهای‬ ‫این استان یعنی مبارکه مجلسی صورت بگیرد‪.‬‬ ‫عرضه ‪ ۱۰۹‬رقم بذر اصالح شده به بازار‬ ‫مصرفی‬ ‫بر اساس گزارش ها‪ ،‬ساالنه ‪ ۱۰۹‬رقم بذر اصالح شده‬ ‫در گروه محصوالت غالت ابی وارد بازار می شود‪.‬‬ ‫‪ ۹۶.۲‬درصد از بذر گندم اصالح شده‪ ۹۷ ،‬درصد‬ ‫از بذر جو اصالح شده‪ ۹۲ ،‬درصد از سهم بذر سویا‪،‬‬ ‫‪ ۷۳‬درصد از سهم بذر ذرت و ‪ ۳۱‬درصد از بذر‬ ‫کلزای مورداستفاده کشاورزان تولید داخل است‪.‬‬ ‫رئیس موسسه تحقیقات اصالح و تهیه بذر و نهال‬ ‫در گفتگو با خبرنگار ما در خصوص حجم باالی‬ ‫واردات بذر در کشور گفت‪ :‬عدم شفافیت در‬ ‫قوانین واردات به خصوص در حوزه بذر منجر‬ ‫به افزایش واردات بذرهای هیبریدی شده است‪.‬‬ ‫گودرز نجفیان با اشاره به اینکه ‪ ۵۱‬رقم بذر‬ ‫اصالح شده در سال گذشته وارد بازار شده‪،‬‬ ‫گفت‪ :‬در تولید بذر اصالح شده سبزی و صیفی‬ ‫عملکرد ضعیفی داریم و به همین دلیل هم‬ ‫واردات بسیار باال بوده اما امار واردات به دلیل‬ ‫تحریم ها قدری کاهش یافته است‪ .‬عملکرد‬ ‫ضعیف در تولید بذر سبزی و صیفی به دلیل‬ ‫عدم سرمایه گذاری در این حوزه است‪ .‬در تالش‬ ‫هستیم تا توانمندی تولید بذرهای اصالح شده‬ ‫را در محصوالت اساسی افزایش دهیم‪.‬‬ ‫اهمیت سرمایه گذاری در تولید بذر‬ ‫گیاهان بومی‬ ‫بذر هیبریدی عملکرد و مقاومت باالیی دارند و‬ ‫به همین دلیل نیز بسیاری از کشاورزان مایل‬ ‫به استفاده از این بذرها هستند‪ .‬برای تولید‬ ‫بذر هیبریدی باید گیاه والد بذر را در اختیار‬ ‫داشت‪ .‬برای تولید بذر اصالح شده به یک‬ ‫گیاه والد مادر و یک گیاه والد پدر نیاز است‪.‬‬ ‫برخی از گیاهان والد بومی کشور نیستند‪،‬‬ ‫بنابراین امکان تولید بذر هیبریدی‬ ‫وجود ندارد‪ .‬هیچ کشوری نیز حاضر به‬ ‫ارائه گیاه والد به کشور دیگری نیست‪.‬‬ ‫عضو هیئت علمی دانشگاه تهران در گفتگو‬ ‫با خبرنگار انا در خصوص راهکارهای‬ ‫کاهش واردات بذرهای هیبریدی گفت‪:‬‬ ‫سرمایه گذاری روی تولید بذرهای هیبریدی‬ ‫گیاهان بومی مثل پیاز و زردک و استفاده از‬ ‫روش مهندسی معکوس یا اصالح معکوس‬ ‫روی بذرهای هیبریدی درجه یک موجود در‬ ‫بازار می تواند میزان واردات بذر را کاهش دهد‪.‬‬ ‫وی ادامه داد‪ :‬درروش مهندسی معکوس یا‬ ‫اصالح معکوس یک سری عملیات اصالحی‬ ‫روی بذر صورت می گیرد تا به گیاه والد یا‬ ‫شبه والد برسند‪ .‬این فرایند چند سالی زمان‬ ‫می برد اما پس از گذشت چهارتا پنج سال‬ ‫می توان به والدهای گیاهی زیادی دست یافت‪.‬‬ ‫وزیر جهاد کشاورزی‪:‬‬ ‫تولید بذر هیبریدی از دستاوردهای‬ ‫دانشگاه ازاد اسالمی است‬ ‫وزیر جهاد کشاورزی در گفتگو با خبرنگار ما‬ ‫گفت‪ :‬یکی از عرصه های جدیدی که دانشگاه‬ ‫ازاد اسالمی در ان حضور پررنگی داشته‪،‬‬ ‫موضوع بذرهای هیبریدی است که در این حوزه‬ ‫برخی از واحدهای دانشگاه ازاد مانند واحدهای‬ ‫استان اصفهان پیشتاز و پیشرو بوده است‪.‬‬ ‫وزیر جهاد کشاورزی بابیان اینکه دانشگاه ازاد‬ ‫اسالمی زمینه مربوط به کارهای دانش بنیان‬ ‫حضور خوبی داشته و در بحث گلخانه ها نیز‬ ‫حضور پیداکرده است‪ ،‬تصریح کرد‪ :‬دانشگاه ازاد‬ ‫اسالمی در شاخه های مختلف دیگر همچون‬ ‫نهال و بذر نو حضور داشتند و طی صحبتی که با‬ ‫مسئوالن این دانشگاه داشتیم‪ ،‬امیدواریم در اینده‬ ‫همکاری هایمان را بیشتر و فشرده تر کرده و در‬ ‫صورت فراهم بودن زمینه ها با شاخه های مختلف‬ ‫کاری می توانیم قرارداد همکاری داشته باشیم‪.‬‬ ‫ماهنامه کشاورزی‬ ‫اذر ماه‪98‬‬ ‫شماره دهم‬ ‫‪11‬‬ صفحه 11 ‫گفت وگو‬ ‫تفاوت اصالح ژنتیکی با دست کاری ژنتیکی‬ ‫تفاوت بزرگی میان سه واژه بذرهای اصالح شده‪ ،‬بذرهای‬ ‫اصالح شده ژنتیکی و ترا ریخته وجود دارد‪ .‬بذرهای اصالح شده‬ ‫از قدیم وجود داشته و صدها سال نیز استفاده شده است‪.‬‬ ‫بذرهای اصالح شده ژنتیکی نیز از ‪ ۵۰‬تا ‪ ۶۰‬سال پیش به بازار‬ ‫امدند که با روش های نوین ژنتیکی بذر را اصالح می کنند‪.‬‬ ‫این تغییرات برای انسان ضرری ندارد و ژن بیگانه ای وارد‬ ‫بذر نمی شود و بذر به صورت درون گونه ای اصالح می شود‪.‬‬ ‫درروش ترا ریخته که از ‪ ۳۰‬سال پیش وارد عرصه کشاورزی‬ ‫شد‪ ،‬محصوالت دست کاری ژنتیکی می شوند که در صورت‬ ‫استفاده مداوم می تواند به سالمتی اسیب برساند‪ .‬گفتنی است‬ ‫که در کشور اجازه کشت هیچ محصول تراریخته ای وجود ندارد‪.‬‬ ‫چه محصوالتی ترا ریخته هستند؟‬ ‫چهار محصول ترا ریخته در بازار ایران وجود دارند که باعث نگرانی‬ ‫است‪ .‬یکی از این محصوالت سویاهای وارداتی هستند که درواقع‬ ‫به عنوان خوراک دام استفاده می شوند اما به دلیل بی وجدانی‬ ‫برخی از تاجران وارد بازار محصوالت می شوند‪ .‬سویاهای اجیلی‬ ‫که در کشور کشت می شوند به هیچ عنوان ترا ریخته نیستند‪.‬‬ ‫در ایران اجازه کشت هیچ گونه محصول تراریخته ای وجود‬ ‫ندارد و ‪ ۹۹‬درصد از بذرهای موجود در بازار اصالح شده‬ ‫ژنتیکی هستند که ضرری برای سالمتی انسان ندارد‪.‬‬ ‫ذرت های وارداتی نیز که برای خوراک دام وارد می شوند اما به صورت‬ ‫خوراکی وارد بازار شده‪ ،‬یکی دیگر از محصوالت ترا ریخته است‪.‬‬ ‫‪ ۹۰‬تا ‪ ۹۵‬درصد از روغن های کانوال که به شکل نباتی و مایع‬ ‫در بازار موجود هستند نیز وارداتی و ترا ریخته هستند‪ .‬پنبه ترا‬ ‫ریخته نیز از محصوالت وارداتی است‪ .‬خوشبختانه با اطالع رسانی‬ ‫مناسبی که در خصوص محصوالت ترا ریخته در کشور شد‪،‬‬ ‫شرکت هایی برای تولید روغن های ناتراریخته در کشور ایجاد شدند‪.‬‬ ‫علی کرمی‪ ،‬متخصص بیوتکنولوژی پزشکی‪ ،‬در گفتگو با‬ ‫خبرنگار ما در خصوص محصوالت ترا ریخته عنوان کرد‪:‬‬ ‫‪ ۹۹‬درصد از بذرهای موجود در بازار اصالح شده هستند‪.‬‬ ‫محصوالتی مثل ملون‪ ،‬گوجه فرنگی و پرتقال تامسون از‬ ‫بذرهای اصالح شده تهیه می شوند و ترا ریخته نیستند‪.‬‬ ‫روغن های زیتون‪ ،‬کنجد و افتابگردان به هیچ عنوان ترا ریخته‬ ‫نیستند چراکه بذرهای ان ها تاکنون ترا ریخته نشده اند‪.‬‬ ‫بیشتر بذرهای وارداتی که به وفور در بازار پیدا می شوند‪،‬‬ ‫اصالح شده هستند و اکثر ان ها محصوالت الکچری هستند‪.‬‬ ‫گندم ایران؛ بهترین گندم جهان است‬ ‫کرمی افزود‪ :‬گندم ایران به هیچ عنوان ترا ریخته نیست بنابراین‬ ‫مردم نگران نان های ترا ریخته نباشند‪ .‬حبوبات‪ ،‬سبزیجات‪ ،‬کاهو‪،‬‬ ‫کلم‪ ،‬پیاز‪ ،‬گوجه فرنگی‪ ،‬خیار‪ ،‬سیب زمینی و میوه هایی که در‬ ‫داخل کشور کشت می شوند‪ ،‬ترا ریخته نیستند‪ .‬واردات بذرهای‬ ‫خارجی بسیار باالست و هیچ نظارتی در این خصوص وجود ندارد‪...‬‬ ‫این فوق تخصص مهندسی ژنتیک در خصوص عوارض مصرف‬ ‫محصوالت ترا ریخته گفت‪ :‬مصرف مستقیم محصوالت ترا‬ ‫ریخته درازمدت برای سالمت انسان مضر است‪ .‬با استناد‬ ‫‪12‬‬ ‫شماره دهم‬ ‫اذر ماه‪98‬‬ ‫ماهنامه کشاورزی‬ ‫به ‪ ۲‬هزار مقاله و تحقیق علمی اعالم کردیم که محصوالت ترا‬ ‫ریخته به سالمت انسان اسیب می رساند‪ .‬بااین حال سندی مبنی‬ ‫بر تاثیر مصرف گوشت یا فراورده های لبنی دامی که از خوراک‬ ‫ترا ریخته تغذیه کرده‪ ،‬وجود ندارد؛ بنابراین محصوالت لبنی‬ ‫و گوشت این دام ها تاثیری بر سالمتی مصرف کنندگان ندارند‪.‬‬ ‫دست های پشت پرده واردات بذر‬ ‫متاسفانه واردات بذرهای اصالح شده خارجی در بازارهای کشور بسیار‬ ‫زیاد شده است‪ .‬باوجود دانشمندان متخصص در اصالح بذر و حوزه‬ ‫کشاورزی و تولید بذرهای موردنیاز در داخل کشور اما هنوز شاهد‬ ‫افزایش روزافزون واردات محصوالت مشابه از کشورهای خارجی هستیم‪.‬‬ ‫سندی مبنی بر تاثیر مصرف گوشت یا فراورده های لبنی دامی که‬ ‫از خوراک ترا ریخته تغذیه کرده‪ ،‬وجود ندارد؛ بنابراین محصوالت‬ ‫لبنی و گوشت این دام ها تاثیری بر سالمتی مصرف کنندگان ندارند‪.‬‬ ‫کرمی در این خصوص بیان کرد‪ :‬نظارتی بر این روند وجود ندارد و این‬ ‫واردات برای افراد خاصی منفعت و سود دارد و به نوعی تجارت ان ها‬ ‫محسوب می شود‪ .‬دست های پشت پرده وجود دارد که مانع از کاهش‬ ‫واردات بذر به کشور می شود‪ .‬ایران گنجینه ای ارزشمندی از بذرهای‬ ‫ژنتیکی دارد که متاسفانه در حال جایگزینی با بذرهای خارجی است‪.‬‬ ‫درخت های پسته‪ ،‬بادام‪ ،‬گردو و خرما در حال جایگزینی است‪ .‬باید از ذخایر‬ ‫بذری کشور محافظت شود و جلوی واردات بذرهای خارجی گرفته شود‪.‬‬ ‫اینده امنیت غذایی کشور در گروی اصالح بذر‬ ‫تغییرات اقلیمی در سراسر جهان باعث کاهش کیفیت محصوالت‬ ‫کشاورزی شده و به نظر می رسد تنها راه برای مقابله با قحطی و‬ ‫افزایش سرسام اور محصوالت غذایی در اینده تولید بذرهای هیبریدی‬ ‫باکیفیت در کشور است‪ .‬تامین بذرهای هیبریدی در داخل کشور نه تنها‬ ‫امنیت غذایی را تامین می کند بلکه مانع از خروج ارز از کشور می شود‪.‬‬ ‫همچنین باعث خودکفایی ملی کشور در مجامع بین المللی و مانع از‬ ‫دشواری شرایط در زمان تحریم ها می شود؛ بنابراین سرمایه گذاری‬ ‫روی تولید بذر اصالح شده برای کشور بسیار حائز اهمیت است‪.‬‬ ‫این همه دانشگاه ازاد اسالمی با دستیابی به دانش و علم اصالح بذر‬ ‫می تواند ساالنه از خروج بیش از ‪ ۲۰۰‬میلیارد تومان ارز جلوگیری‬ ‫کند‪ .‬این دانشگاه فضایی را فراهم کرده که می توان ان را گامی بزرگ‬ ‫در راستای تثبیت اقتصاد کشاورزی و همچنین امنیت غذایی نامید‬ صفحه 12 ‫گفت وگو‬ ‫گفتگو با دبیر ستاد توسعه زیست فناوری معاونت علمی‪:‬‬ ‫می خواهیم قهرمانان حوزه زیست فناوری را‬ ‫برای کمک به اقتصاد کشور تربیت کنیم‬ ‫استفاده کنیم می توانیم استفاده از محصوالت‬ ‫ترا ریخته را کمتر کنیم هرچند فناوری های‬ ‫پیشرفته تر و بهتر و اثربخش تر از ترا ریخته در‬ ‫دنیا وجود دارد که باید روی ان ها تحقیق کنیم‪.‬‬ ‫ایران بیشترین واردات را در حوزه غذا و‬ ‫محصوالت ترا ریخته دارد سوالی که پیش‬ ‫می اید این است که کشوری که زیست فناوری‬ ‫دارد چرا بازهم مجبور است محصوالت‬ ‫ترا ریخته نظیر روغن و سویا را وارد کند؟‬ ‫مریم اویسی‪-‬مشروح این گفتگو را در ادامه‬ ‫می خوانید‪:‬‬ ‫سوالی که اکثر مخاطبان دارند این‬ ‫است که ایا محصوالت ترا ریخته مضر‬ ‫هستند؟‬ ‫پیش ازاینکه بخواهیم به این سوال پاسخ‬ ‫دهیم باید شرایط جغرافیایی کشور را‬ ‫سنجید‪ .‬به عنوان مثال کشوری که ازنظر‬ ‫بحران اب هیچ مشکلی ندارد و زمین های‬ ‫سرسبز در ان کشور یافت می شود و حتی‬ ‫میزان زیاد مراتع و جنگل ها ان ها را ازار‬ ‫می دهد مسلماً برای تغذیه افراد جامعه هیچ‬ ‫مشکلی ندارد اما ایران کشوری است که‬ ‫هرسال به سمت خشکسالی جلو می رود و‬ ‫میزان بارش سالیانه نیز هرسال کمتر از قبل‬ ‫می شود و اب برای ما یک معضل شده است‪.‬‬ ‫یکی از نشانه های استقالل هر کشور‬ ‫عدم وابستگی است؛ اما وابستگی‬ ‫انسان به غذا ازجمله نیازهایی است‬ ‫که باید به ان اهمیت داد در حال‬ ‫حاضر ایران بیشترین واردات را در‬ ‫اگر موضوعی مورد هجمه رسانه ای قرار‬ ‫بگیرد دانشمندان هم از ان فرار می کنند و‬ ‫امروز بااینکه دانشمندان می خواهند در حوزه‬ ‫مهندسی ژنتیک فعال باشند اما هجمه های‬ ‫رسانه ای باعث شده که پذیرش داوطلب در‬ ‫حوزه ژنتیک کاهش پیدا کند‪ .‬درحالی که‬ ‫یکی از شاخه های زیست فناوری مهندسی‬ ‫ژنتیک است و ایران اگر در این حوزه فعال‬ ‫نباشد مشکالت زیادی را در پی خواهد‬ ‫داشت و ما واردکننده این فناوری می شویم‪.‬‬ ‫حوزه غذا و محصوالت ترا ریخته دارد‬ ‫سوالی که پیش می اید این است که‬ ‫کشوری که با کم ابی مواجه است‬ ‫اما زیست فناوری دارد چرا بازهم‬ ‫مجبور است محصوالت ترا ریخته‬ ‫نظیر روغن و سویا را وارد کند؟ واردات فناوری باعث می شود که کنترل روی‬ ‫چنین محصوالتی وجود نداشته باشد و ضرر‬ ‫پاسخ این است که اگر بخواهیم محصوالت و زیان این محصوالت کامل سنجیده نشود‪.‬‬ ‫ترا ریخته نداشته باشیم باید تحمل کنیم که ستاد توسعه زیست فناوری چه فعالیت هایی‬ ‫هزینه های خانوار تا چهار برابرافزایش یابد که دارد؟‬ ‫این مسئله در شرایط کنونی غیرقابل پذیرش‬ ‫است‪ .‬به خاطر همین از محصوالت ترا ریخته این ستاد فعالیت اجرایی ندارد اما به عنوان‬ ‫استفاده می کنیم چون ارزان تر‪ ،‬بیشتر است بازوی معاونت علمی و فناوری رئیس جمهور‬ ‫و حجم انبوه ان خیلی سریع تولید می شود‪ .‬قوانینی را ایجاد می کند تا باعث شود استفاده‬ ‫حاال کشوری مانند ایران را با یک کشور‬ ‫اروپایی مقایسه کنیم که در حوزه‬ ‫زیست فناوری تولیدکننده و صادرکننده است‬ ‫و هیچ وقت کمبود اب ان کشور را تهدید‬ ‫نمی کند شک نکنید اگر در ایران هر دو‬ ‫مسئول ترا ریخته و بدون استفاده از فناوری‬ ‫ترا ریخته وجود داشت و قیمت هردوی این‬ ‫محصوالت یکسان بود دولت نیز به محصول‬ ‫بدون فناوری ترا ریخته تمایل داشت‪.‬‬ ‫در حال حاضر با خوراک دام و قیمت مرغ‬ ‫مشکل داریم و اگر بخواهیم از محصوالت ترا‬ ‫ریخته استفاده نکنیم قیمت ها از همین مبالغ‬ ‫تعیین شده نیز باال می رود؛ و اگر از زیست فناوری‬ ‫از ظرفیت های زیست فناوری باال برود‪ .‬البته‬ ‫این ستاد در کنار کمک به ایجاد شرکت های‬ ‫دانش بنیان در حوزه زیست فناوری از‬ ‫کسب وکار ان ها نیز حمایت می کند؛ بنابراین‬ ‫نقش اصلی ستاد تنظیم گری و تسهیل گری‬ ‫انجام پروژه هاست‪ .‬هدایت هماهنگی و تشویق‬ ‫کردن برای حضور در حوزه زیست فناوری‬ ‫نیز از دیگر فعالیت های ستاد است‪.‬‬ ‫‪ ۱۰‬درصد تولید ناخالص ملی می تواند به‬ ‫زیست فناوری کمک کند و باید برای رسیدن‬ ‫به این مهم از ظرفیت دانش اموزان استفاده‬ ‫کنیم به همین منظور یک نقشه برای این‬ ‫موضوع تهیه کردیم تا زیست فناوری مطلوب را‬ ‫پیدا کنیم که این زیست فناوری باید مطابق با‬ ‫شرایط اب و هوایی در نقاط مختلف کشور باشد‪.‬‬ ‫ماهنامه کشاورزی‬ ‫اذر ماه‪98‬‬ ‫شماره دهم‬ ‫‪13‬‬ صفحه 13 ‫گفت وگو‬ ‫سپس دانش اموزان عالقه مند را پیدا کنیم و‬ ‫به ان ها اموزش دهیم که چگونه می توانند با‬ ‫زیست فناوری مشکالت کشور را حل کنند‪.‬‬ ‫ماموریت هشت شرکت دانش بنیان‬ ‫برای تولید بازی های زیست فناوری‬ ‫ستاد توسعه زیست فناوری روی استفاده از‬ ‫ظرفیت دانش اموزان تمرکز دارد چراکه ان ها‬ ‫ثروت اینده را خلق می کنند و باید ذهنشان‬ ‫بارور شود‪ .‬خوشبختانه در این بخش موفق‬ ‫بودیم و عالوه بر ان توانسته ایم برای اموزش‬ ‫زیست فناوری از بازی های رایانه ای نیز‬ ‫استفاده کنیم‪ .‬هشت شرکت دانش بنیان‬ ‫موظف شدند تا بازی های زیست فناوری‬ ‫را تولید و به دانش اموزان اموزش دهند‪.‬‬ ‫همچنین تعامل و گفتگویی با مدارس فعال‬ ‫و مولفان کتب درسی و کمک اموزشی‬ ‫داشته ایم تا بیشتر از قبل این تعامالت‬ ‫را داشته باشیم و زیست فناوری در متن‬ ‫این کتب نقش پررنگ تری داشته باشد‪.‬‬ ‫‪14‬‬ ‫شماره دهم‬ ‫اذر ماه‪98‬‬ ‫شاید این ستاد نتواند در سطوح باالی‬ ‫مدیریتی حضور پیدا کند ولی با اموزش‬ ‫به دانش اموزان می توانیم زیست فناوری‬ ‫را بیشتر از قبل در جامعه رواج دهیم‪.‬‬ ‫همچنین در بخش دانشگاهی تعیین تکلیف‬ ‫شده است که هر دانشگاهی چه فعالیتی در‬ ‫حوزه زیست فناوری انجام دهد و حمایت از‬ ‫شرکت ها برای فعالیت های خاص را نیز داریم‪.‬‬ ‫تعداد شرکت های دانش بنیان فعال‬ ‫در حوزه زیست فناوری به ‪ ۵۰۰‬رسید‬ ‫‪ ۵۰۰‬شرکت دانش بنیان فعال در حوزه‬ ‫زیست فناوری در کشور وجود دارد و‬ ‫افرادی که از ایران بازدید می کنند متوجه‬ ‫می شوند که ایران در حوزه زیست فناوری‬ ‫برنامه دارد و اجزای برنامه نیز کام ً‬ ‫ال‬ ‫مشخص است و به همین دلیل دانش اموزان‬ ‫را تربیت می کند تا معضالت کشور را‬ ‫هدف قرار دهند و ان ها را حل کنند‪.‬‬ ‫ماهنامه کشاورزی‬ ‫و سخن پایانی‪...‬‬ ‫زیست فناوری توانسته در حوزه انرژی روی‬ ‫سوخت زیستی تحقیقاتی انجام دهد و از‬ ‫جلبک نیز به عنوان خوراک انرژی و استفاده‬ ‫در لوازم ارایشی تحقیق کنند‪ .‬متاسفانه در‬ ‫ایران بیش از یک میلیارد تومان واردات‬ ‫لوازم ارایشی وجود دارد و این ستاد حوزه هایی‬ ‫را که واردات در ان وجود دارد‪ ،‬هدف قرار‬ ‫داده تا با زیست فناوری ان را تولید کنیم‪.‬‬ ‫معاونت علمی و فناوری رئیس جمهور‬ ‫حمایت های خوبی از این ستاد داشته‬ ‫و ازلحاظ بودجه مشکلی نداریم و‬ ‫می خواهیم قهرمانانی تربیت کنیم که‬ ‫باوجود حمایت های مادی و معنوی‬ ‫بتوانند وضعیت کشور را سامان دهد‬ صفحه 14 ‫گفت وگو‬ ‫ اکنون برخی از محصوالت غذایی موجود‬ ‫در بازار کشورمان «ترا ریخته» است اما به‬ ‫دلیل عدم درج اطالعات ترا ریختگی بر‬ ‫روی برچسب این محصوالت (عدم اجرای‬ ‫قانون برچسب گذاری) مصرف کنندگان‬ ‫امکان تشخیص این محصوالت را ندارند‪.‬‬ ‫دکتر علی کرمی‪ ،‬استاد تمام دانشگاه علوم‬ ‫پزشکی‪ ،‬متخصص بیوتکنولوژی پزشکی و‬ ‫فوق تخصص مهندسی ژنتیک در مطلبی‬ ‫به بررسی محصوالت غذایی ترا ریخته‬ ‫موجود در بازار کشورمان پرداخته است؛‬ ‫در ادامه مشروح این گزارش امده است‪:‬‬ ‫اخیرا ً برخی افراد چه در سخنان خود و چه‬ ‫در رسانه ها اعالم می کنند هیچ گونه محصول‬ ‫تراریخته ای در سفره غذایی مردم ایران‬ ‫وجود ندارد! این نشان می دهد یا این افراد‬ ‫اطالعات کافی ندارند یا با انکار‪ ،‬قصد پاک‬ ‫کردن صورت مسئله را جهت پیشگیری از‬ ‫استمرار مطالبات مردمی در این مورددارند‬ ‫بنا براین الزم دیده شده مطلب زیر خدمت‬ ‫مردم و اگاهی این افراد نوشته شود‪.‬‬ ‫با توجه به اطالع رسانی های گسترده ای که در‬ ‫مورد محصوالت ترا ریخته در چند سال گذشته‬ ‫در ایران صورت گرفته‪ ،‬اگاهی مردم درزمینهٔ‬ ‫توجه به سبک زندگی سالم و بخصوص‬ ‫تغذیه سالم بسیار افزایش یافته و با توجه به‬ ‫نگرانی هایی که در مورد خطرات محصوالت‬ ‫ترا ریخته برای سالمت انسان‪ ،‬محیط زیست‪،‬‬ ‫منابع طبیعی و ذخایر ژنتیکی وجود دارد مردم‬ ‫نگرانی ها و سواالت مهمی در این زمینه دارند که‬ ‫الزم است به طور شفاف به انان پاسخ داده شود‪.‬‬ ‫مهم ترین سوالی که مردم در مورد محصوالت‬ ‫می پرسند این است‪ :‬چه محصوالت تراریخته ای‬ ‫در سبد غذایی مردم ایران وجود دارد‬ ‫برای روشن تر شدن موضوع‪ ،‬این سوال را به چند‬ ‫سوال زیر تقسیم می کنیم‪:‬‬ ‫کداممحصوالتغذاییبازارتهران‬ ‫« ترا ریخته» است‬ ‫ایا محصوالت ترا ریخته در ایران وجود‬ ‫دارند؟ ایا در سبد غذایی مردم واردشده؟‬ ‫چگونه مردم این محصوالت را تشخیص دهند؟‬ ‫پنهان سازی واردات محصوالت ترا ریخته ‬ ‫عضو اتحادیه ملی محصوالت کشاورزی‬ ‫با اشاره به واردات ساالنه ‪ 5‬میلیارد دالر‬ ‫محصوالت ترا ریخته به کشور بدون اینکه‬ ‫مردم اگاه باشند این محصوالت وارد‬ ‫سفره انان شده است ضمن اینکه جز در‬ ‫شش ماه اخیر مسئوالن مربوطه هیچ گونه‬ ‫اطالع رسانی صحیحی در این زمینه نداشته اند!‬ ‫صدها کشاورز ایرانی سال ‪ 83‬برنج ترا ریخته‬ ‫کشت کردند‬ ‫وی درباره تولید محصوالت ترا ریخته‬ ‫در کشور نیز اظهار کرد‪ :‬مقداری از این‬ ‫محصوالت به شکل ازمایشی در کشور‬ ‫تولید و حتی برنج در سال ‪ ،83‬در طبیعت‬ ‫رهاسازی شده است؛ به گفته عمرانی با‬ ‫استناد به گزارش مرکز تحقیقات استراتژیک‬ ‫مجمع تشخیص مصلحت نظام‪ ،‬صدها کشاورز‬ ‫در سال ‪ ،83‬این نوع برنج را کشت کرده اند!‬ ‫فقط ‪ 3‬محصول ترا ریخته در ایران‬ ‫مجوز مصرف دارند‬ ‫قائم مقام وزیر بهداشت‪ ،‬درمان و اموزش‬ ‫پزشکی گفت‪ :‬تاکنون فقط ‪ 3‬محصول تراژنی‬ ‫یا ترا ریخته شامل دانه های روغنی کلزا‪،‬‬ ‫سویا و ذرت در ایران مجوز مصرف دارند و‬ ‫ماهنامه کشاورزی‬ ‫همچنین محمود توالیی؛ رئیس انجمن‬ ‫ژنتیک ایران نیز معترف است ‪ 15‬سال‬ ‫است مردم ترا ریخته مصرف می کنند و‬ ‫حدود ‪ 90‬درصد روغن مصرفی کشور ما‬ ‫وارداتی است که از ارژانتین و برزیل وارد‬ ‫می شود و به طور ‪ 100‬درصد ترا ریخته است‪.‬‬ ‫اگر ترا ریخته بد است چرا در ‪ 15‬سال گذشته‬ ‫که مصرف می شد این دعواها و مخالفت ها نبود؟‬ ‫کشت محصوالت ترا ریخته در هیچ نقطه ای از‬ ‫اتحادیه اروپا انجام نمی شود‬ ‫رستگار؛ مدیرکل ازمایشگاه مرجع سازمان غذا و‬ ‫دارو نیز می گوید‪ :‬اخیرا ً دو گروه از مواد غذایی‬ ‫یعنی روغن های وارداتی ترا ریخته یا همان‬ ‫دست کاری شده ژنتیکی به طور رسمی و با‬ ‫تائید سازمان غذا و دارو به بازار عرضه شده است‪.‬‬ ‫هرچند کشورهای زیادی محصوالت ترا‬ ‫ریخته تولید می کنند اما برخی کشورها ‪ ،‬این‬ ‫محصوالت را خودشان استفاده نمی کنند‬ ‫بلکه ان ها را صادر می کنند؛ کشت محصوالت‬ ‫ترا ریخته در هیچ نقطه ای از اتحادیه اروپا‬ ‫انجام نمی شود؛ اما واردات این محصوالت‬ ‫را انجام می دهند و حتی برچسب گذاری‬ ‫می کنند و می گویند مردم حق انتخاب دارند‪.‬‬ ‫اگر در محصوالت ترا ریخته‪ ،‬تغییرات ژنتیکی‬ ‫حتی یک درصد‪ ،‬بیشتر از استانداردهای‬ ‫موجود باشد‪ ،‬اجازه واردات نمی دهیم؛‬ ‫ضوابط برچسب گذاری محصوالت ترا ریخته‬ ‫اذر ماه‪98‬‬ ‫شماره دهم‬ ‫‪15‬‬ صفحه 15 ‫گفت وگو‬ ‫را اعمال کرده ایم و همچنان ادامه می یابد‪.‬‬ ‫زهرا عبداللهی؛ رئیس اداره بهبود تغذیه وزارت‬ ‫بهداشت می گوید مصرف محصوالت ترا ریخته‬ ‫ممکن است درازمدت باعث جهش های ژنتیک‪،‬‬ ‫افزایش تومورهای سرطانی و حتی ناباروری شود‪.‬‬ ‫کافی است سری به بازار فروش مواد غذایی‬ ‫و فروشگاه های سطح شهر بزنید تا متوجه‬ ‫شوید روغن های توزیع شده در بازار‪ ،‬اکثرا ً و‬ ‫بنا به قولی‪ ،‬همگی از مواد اولیه ترا ریخته‬ ‫تولیدشده اند! این خوش بینانه ترین حالتی‬ ‫است که می توان برای محصوالت کشاورزی‬ ‫و مواد غذایی متصور بود و امیدوار بود که‬ ‫هیچ محصول تراریخته ای غیر از روغن ها در‬ ‫سبد غذایی ایرانیان جایگذاری نشده باشد‪.‬‬ ‫این در حالی است که چندی پیش‪ ،‬رسول‬ ‫دیناروند رئیس سازمان غذا و دارو تاکید‬ ‫کرده بود‪ :‬تا جایی که وزارت بهداشت اطالع‬ ‫دارد هیچ محصول تراریخته ای در ایران‬ ‫کشت نمی شود و ما برنج دست کاری شده‬ ‫نداریم‪ ،‬فقط واردات ما در دو مورد ذرت و‬ ‫مشتقات ان و سویا (کنجاله و روغن) است‪.‬‬ ‫حجتی واردات محصوالت ترا ریخته را تائید کرد‬ ‫وزیر جهاد کشاورزی نیز با تائید واردات‬ ‫محصوالت ترا ریخته به کشور می گوید‪ :‬ما‬ ‫محصولی که ترا ریخته باشد‪ ،‬در کشور تولید‬ ‫نمی کنیم اما بخشی از محصوالت ترا ریخته‬ ‫مانند سویا و ذرت و کمابیش برخی دیگر از‬ ‫محصوالتی که وارد می شوند‪ ،‬ترا ریخته هستند‪.‬‬ ‫علی رغم ممنوعیت قانونی برای کشت‬ ‫محصوالت ترا ریخته در کشورمان‪ ،‬نفر اصلی‬ ‫که ‪ 20‬سال است قصد ترا ریخته کردن ایران‬ ‫را دارد در کانال لینکدین خود خبری مبنی بر‬ ‫تولید انبوه برنج ترا ریخته منتشر کرد؛ او ذیل‬ ‫عکس یک برنج کار نوشت‪« :‬اقای منتظری‬ ‫شالی کار پیشتاز ترا ریخته کار در استان‬ ‫گلستان در سال ‪ 1394‬که محصول پربار خود‬ ‫را که بدون سم تولیدشده نشان می دهد‪».‬‬ ‫هیچ محصول یا فراورده دست کاری ژنتیک‬ ‫شده دیگری در بازار کشور وجود ندارد‪.‬‬ ‫حریرچی گفت‪ :‬اکنون فقط سه محصول‬ ‫تراژنی دانه های روغنی سویا‪ ،‬کلزا و ذرت‬ ‫وارد کشور می شود البته مطمئن نیستم که‬ ‫فقط دانه روغنی موردنیاز در صنعت روغن‬ ‫وارد می شود یا محصول اماده روغنی ان‬ ‫نیز وارد می شود اما درهرصورت حتی مجوز‬ ‫کشت این نوع دانه ها نیز به جز در موارد‬ ‫محدود تحقیقاتی در کشور داده نشده است‪.‬‬ ‫محصوالت ترا ریخته مجاز کشور‬ ‫کدم اند؟‬ ‫رئیس سازمان غذا و دارو اعالم کرد فقط دو‬ ‫محصول سویا و ذرت به صورت ترا ریخته‬ ‫یا اصالح ژنتیکی شده در بازار کشور وجود‬ ‫دارد و درج برچسب ترا ریخته بر روی‬ ‫این محصوالت نیز اجباری شده است‪.‬‬ ‫تمام سویای وارداتی به ایران ترا ریخته‬ ‫است و از سوی دیگر بیش از ‪ 6‬میلیون‬ ‫تن ذرت همچنین بخش اعظم غذای دام و‬ ‫طیور ما که وارداتی است ترا ریخته است‪.‬‬ ‫مردم ایران از ‪ 20‬سال پیش محصوالت ترا‬ ‫ریخته مصرف می کنند!‬ ‫عضو کمیسیون برنامه وبودجه مجلس‬ ‫شورای اسالمی بابیان اینکه نمایندگان‬ ‫مجلس معتقد به ممنوعیت ‪ 100‬درصدی‬ ‫محصوالت ترا ریخته نیستند‪ ،‬گفت‪ :‬مصرف‬ ‫محصوالت ترا ریخته مربوط به امروز و‬ ‫دیروز نیست بلکه ‪ 20‬سال است که مردم‬ ‫ایران این محصوالت را استفاده می کنند!‬ ‫ایران نخستین کشور قربانی کشت‬ ‫صنعتی «برنج ترا ریخته»‬ ‫سال ‪ ،84‬زمانی که سرکرده ترا ریخته‬ ‫ ایران مسئولیت پژوهشکده بیوتکنولوژی‬ ‫کشاورزی را به عهده داشت‪ ،‬همراه با فرامرز‬ ‫علی نیا‪ ،‬رئیس موسسه تحقیقات برنج به‬ ‫کشت غیرقانونی گسترده و بدون حصار (غیر‬ ‫ازمایشگاهی) برنج ترا ریخته اذعان داشته است‪.‬‬ ‫هم اکنون برخی از محصوالت غذایی‬ ‫موجود در بازار کشورمان «ترا ریخته»‬ ‫است اما به دلیل عدم درج اطالعات ترا‬ ‫‪16‬‬ ‫شماره دهم‬ ‫اذر ماه‪98‬‬ ‫ماهنامه کشاورزی‬ ‫ریختگی این محصوالت‪ ،‬مصرف کنندگان‬ ‫امکان تشخیص این محصوالت را ندارند‪.‬‬ ‫متاسفانه با همه درخواست هایی که مردم در‬ ‫چند سال گذشته داشته اند که چرا مسئوالن‬ ‫اطالعات شفافی از لیست محصوالت ترا‬ ‫ریخته موجود را بازار به مردم ایران نمی دهند‪،‬‬ ‫هنوز هم لیست دقیقی از این محصوالت یا‬ ‫فراورده های واجد ترا ریخته ها منتشر نمی شود!‬ ‫با تحقیق و بررسی و گرد اوری اطالعات پراکنده‬ ‫موجود می توان گفت که محصوالت ترا ریخته‬ ‫زیر در سفره غذایی مردم ایران وجود دارد اما‬ ‫متاسفانه به دلیل نزدن برچسب ترا ریخته‪،‬‬ ‫مردم واقعاً سردرگم در تشخیص ان ها هستند‬ ‫و فقط بروی چند نوع روغن نباتی که برخی از‬ ‫ان را در تصاویر باال مشاهده شد ‪ ،‬نوشته شده‪:‬‬ ‫«دست کاری ژنتیکی شده یعنی ترا ریخته»‬ ‫پس تقریباً اکثر روغن نباتی های بازار ترا‬ ‫ریخته است و محصوالت دیگری چون ذرت‪،‬‬ ‫سویا و پنبه های وارداتی و احتماالً درصد‬ ‫کمی برنج ترا ریخته در بازار وجود دارد‪.‬‬ ‫با توجه به ابالغ قانون مصوب مجلس و دستور‬ ‫برچسب زنی اجباری توسط سازمان غذا و‬ ‫دارو اما متولیان امر مانند وزارت بهداشت‬ ‫همچنان از اجرای این قانون امتناع می کنند‪.‬‬ ‫با توجه به اینکه مردم بدون برچسب زنی‬ ‫به هیچ وجه قادر به شناسایی محصوالت‬ ‫ترا ریخته نیستند بنابراین الزم است این‬ ‫برچسب زنی سریعاً اجرا شود؛ مردم کشورمان‬ ‫از مسئوالن انتظار دارند با احترام به حقوق‬ ‫شهروندی مردم‪ ،‬حق انتخاب انان‪ ،‬حق دانستن‬ ‫شفاف حقیقت‪ ،‬اهمیت سالمت و کشاورزی و‬ ‫داشتن غذای سالم‪ ،‬به این سواالت در مورد‬ ‫محصوالت ترا ریخته روشن و شفاف پاسخ دهند‪.‬‬ ‫منبع ‪ :‬تسنیم‬ صفحه 16 ‫گفت وگو‬ ‫ترا ریخته ها کدم اند؟‬ ‫مصرف‬ ‫مستقیم مواد ترا ریخته‬ ‫منجر به سرطان می شود‬ ‫مریم مشهدی رضا‪ -‬یک متخصص‬ ‫بیوتکنولوژی پزشکی گفت‪ :‬نتایج تحقیقات‬ ‫روی موش ها نشان می دهد اگر مواد خوراکی‬ ‫ترا ریخته به صورت مداوم و مستقیم مصرف‬ ‫شوند‪ ،‬منجر به رشد غدد سرطانی می شوند‪.‬‬ ‫علی کرمی در گفتگو با خبرنگار صدای خاک‬ ‫در خصوص انواع بذرهای اصالح شده گفت‪:‬‬ ‫ابتدا باید به تفاوت سه واژه بذرهای اصالح شده‪،‬‬ ‫بذرهای اصالح شده ژنتیکی و ترا ریخته‬ ‫وجود دارد‪ .‬بذرهای اصالح شده از قدیم وجود‬ ‫داشته و صدها سال نیز استفاده شده است‪.‬‬ ‫وی افزود‪ :‬بذرهای اصالح شده ژنتیکی نیز از ‪ ۵۰‬تا‬ ‫وی گفت‪ :‬چهار محصول ترا ریخته در بازار ایران‬ ‫وجود دارند که باعث نگرانی است‪ .‬یکی از این‬ ‫محصوالت سویاهای وارداتی هستند که درواقع‬ ‫به عنوان خوراک دام استفاده می شوند اما به دلیل‬ ‫بی وجدانی برخی از تاجران وارد بازار محصوالت‬ ‫می شوند‪ .‬سویاهای اجیلی که در کشور کشت‬ ‫می شوند به هیچ عنوان ترا ریخته نیستند‪.‬‬ ‫ی‪‎‬شود که با روش های‬ ‫‪ ۶۰‬سال پیش استفاده م ‬ ‫نوین ژنتیکی بذر را اصالح می کنند‪ .‬این تغییرات‬ ‫برای انسان ضرری ندارد و ژن بیگانه ای وارد بذر‬ ‫نمی شود و گونه به صورت درونی اصالح می شود‪.‬‬ ‫این متخصص بیوتکنولوژی پزشکی بیان کرد‪:‬‬ ‫درروش ترا ریخته که ‪ ۳۰‬سال پیش وارد‬ ‫عرصه کشاورزی شد‪ ،‬محصوالت دست کاری‬ ‫ژنتیکی می شوند و البته در کشور اجازه‬ ‫کشت هیچ محصول ترا ریخته وجود ندارد‪.‬‬ ‫کرمی مطرح کرد‪ ۹۹ :‬درصد از بذرهای موجود‬ ‫در بازار اصالح شده هستند‪ .‬محصوالتی مثل‬ ‫ملون‪ ،‬گوجه فرنگی و پرتقال تامسون از بذرهای‬ ‫اصالح شده تهیه می شوند و ترا ریخته نیستند‪.‬‬ ‫کرمی افزود‪ :‬ذرت های وارداتی نیز که برای‬ ‫خوراک دام وارد می شوند اما به صورت خوراکی‬ ‫وارد بازار شده‪ ،‬یکی دیگر از محصوالت ترا ریخته‬ ‫است‪ ۹۰ .‬تا ‪ ۹۵‬درصد از روغن های کانوال که‬ ‫به شکل نباتی و مایع در بازار موجود هستند‬ ‫نیز وارداتی و ترا ریخته هستند‪ .‬پنبه ترا ریخته‬ ‫نیز از محصوالت وارداتی است‪ .‬خوشبختانه با‬ ‫اطالع رسانی مناسبی که در خصوص محصوالت‬ ‫ترا ریخته در کشور شد‪ ،‬شرکت هایی برای تولید‬ ‫روغن های غیرتراریخته در کشور ایجاد شدند‪.‬‬ ‫روغن کنجد‪ ،‬زیتون و افتابگردان تراریخته‬ ‫نیستند‬ ‫این فوق تخصص مهندسی ژنتیک خاطرنشان کرد‪:‬‬ ‫روغن های زیتون‪ ،‬کنجد و افتابگردان به هیچ عنوان‬ ‫ترا ریخته نیستند چراکه بذرهای ان ها تاکنون‬ ‫ترا ریخته نشده اند‪ .‬بیشتر بذرهای وارداتی‬ ‫ماهنامه کشاورزی‬ ‫اذر ماه‪98‬‬ ‫شماره دهم‬ ‫‪17‬‬ صفحه 17 ‫گفت وگو‬ ‫که به وفور در بازار پیدا می شوند‪ ،‬اصالح شده‬ ‫هستند و اکثر ان ها محصوالت الکچری هستند‪.‬‬ ‫وی افزود‪ :‬گندم ایران به هیچ عنوان ترا ریخته‬ ‫نیست بنابراین مردم نگران نان های ترا ریخته‬ ‫نباشند‪ .‬حبوبات‪ ،‬سبزیجات‪ ،‬کاهو‪ ،‬کلم‪ ،‬پیاز‪،‬‬ ‫گوجه فرنگی‪ ،‬خیار‪ ،‬سیب زمینی و میوه هایی‬ ‫که در داخل کشور کشت می شوند‪ ،‬ترا ریخته‬ ‫نیستند‪ .‬واردات بذرهای خارجی بسیار باالست‬ ‫هیچ نظارتی در این خصوص وجود ندارد‬ ‫مردم نگران نباشند اقالم لوکس هستند‪.‬‬ ‫کرمی بیان کرد‪ :‬فردی ‪ ۲۰‬سال پیش برنج‬ ‫طارمی را به فیلیپین برد و ان را ترا ریخته‬ ‫کرد‪ .‬این برنج ترا ریخته در حد محدودی‬ ‫در کشور کاشته شد‪ .‬تا سال ‪ ۹۴‬این برنج در‬ ‫گلستان کشت می شد اما جلوی ان گرفته شد‪.‬‬ ‫برنج ترا ریخته در کشور کشت نمی شود‬ ‫وی افزود‪ :‬کشت ترا ریخته برنج های ایرانی‬ ‫قانونی نیست‪ .‬مجوزی برای کشت ترا ریخته‬ ‫برنج در جهان وجود ندارد؛ بنابراین برنج های‬ ‫هندی و پاکستانی ترا ریخته نیستند‪ .‬شایعاتی‬ ‫که در فضای مجازی در این خصوص وجود‬ ‫دارد‪ ،‬درست نیست‪ .‬اسناد و مدرکی مبنی‬ ‫بر درست بودن این شایعات در دست نیست‪.‬‬ ‫این متخصص بیوتکنولوژی پزشکی گفت‪:‬‬ ‫از سال گذشته قانون برچسب زنی روی‬ ‫محصوالت به دستور سازمان غذا و دارو‬ ‫اجرا می شود؛ بنابراین کارخانه ها در صورت‬ ‫استفاده از اقالم ترا ریخته در محصول موظف‬ ‫هستند ان را در برچسب غذایی ذکر کنند‪.‬‬ ‫یک شهروند حق دارد که بداند محصولی که‬ ‫خریداری می کند حاوی چیست‪ .‬مردم باید‬ ‫حق انتخاب بین محصوالت را داشته باشند‪.‬‬ ‫وی افزود‪ :‬بعد از اطالع رسانی در خصوص‬ ‫محصوالت ترا ریخته و تصویب قانون‬ ‫برچسب گذاری محصوالت غذایی بسیاری از‬ ‫کارخانه ها نام ترا ریخته یا دست کاری ژنتیکی‬ ‫شده را از روی برچسب ها حذف کردند‪.‬‬ ‫کرمی بیان کرد‪ :‬چه اتفاقی افتاد؟ ایا این‬ ‫کارخانه و شرکت محصوالت داخلی را جایگزین‬ ‫محصوالت خارجی کرد؟ از محصوالت ارگانیک‬ ‫استفاده می کند‪ .‬مشخص نیست‪ .‬شرکت ها‬ ‫و کارخانه ها باید با مردم شفاف برخورد کنند‪.‬‬ ‫‪18‬‬ ‫شماره دهم‬ ‫اذر ماه‪98‬‬ ‫محصوالت ترا ریخته درازمدت‬ ‫هستند‬ ‫مضر‬ ‫سالمتی‬ ‫برای‬ ‫این فوق تخصص مهندسی ژنتیک افزود‪:‬‬ ‫بر این باورم که مصرف مستقیم محصوالت‬ ‫ترا ریخته درازمدت برای سالمت انسان‬ ‫مضر است‪ .‬با استناد به ‪ ۲‬هزار مقاله و‬ ‫تحقیق علمی اعالم کردیم که محصوالت‬ ‫ترا ریخته به سالمت انسان اسیب می رساند‪.‬‬ ‫وی ادامه داد‪ :‬اما مسئوالن از وزارت‬ ‫بهداشت بدون داشتن اطالعات و سندی از‬ ‫محصوالت ترا ریخته دفاع می کنند‪ .‬این امر‬ ‫نشان دهنده نفوذ مافیای ترا ریخته به وزارت‬ ‫بهداشت‪ ،‬درمان و اموزش پزشکی‪ ،‬جهاد‬ ‫کشاورزی و سازمان غذا و داروی کشور است‪.‬‬ ‫کرمی در پاسخ به این سوال که مصرف گوشت‬ ‫و فراورده های دامی که از خوراک دام ترا ریخته‬ ‫استفاده کرده‪ ،‬برای انسان مضر است‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫سندی مبنی بر تاثیر مصرف خوراک ترا ریخته‬ ‫بر گوشت یا فراورده های ان دام وجود ندارد؛‬ ‫بنابراین محصوالت لبنی و گوشت این دام ها‬ ‫تاثیری بر سالمتی مصرف کنندگان ندارند‪.‬‬ ‫وی افزود‪ :‬گفتنی است که مصرف مستقیم‪،‬‬ ‫طوالنی مدت و مداوم مواد غذایی ترا ریخته‬ ‫به سالمتی اسیب می رساند‪ .‬برای مثال اگر یک‬ ‫موش به مدت دو سال به طور مداوم سویای‬ ‫ترا ریخته مصرف کند‪ ،‬سرطان می گیرد‪ .‬یک‬ ‫انسان در طول یک سال رژیم غذایی متنوعی‬ ‫ماهنامه کشاورزی‬ ‫شامل سبزیجات و میوه جات دارد و در این میان‬ ‫دو یا سه کیلوگرم سویای ترا ریخته نیز مصرف‬ ‫می کند‪ .‬این امر تاثیری زیادی بر سالمتی ندارد‪.‬‬ ‫از واردات بذرهای خارجی جلوگیری شود‬ ‫کرمی در خصوص عدم استفاده از بذرهای‬ ‫اصالح شده داخلی و وفور واردات بذرهای‬ ‫خارجی بیان کرد‪ :‬متاسفانه واردات بذرهای‬ ‫اصالح شده خارجی در بازارهای کشور بسیار‬ ‫زیاد شده است‪ .‬باوجود دانشمندان متخصص‬ ‫در اصالح بذر و حوزه کشاورزی و تولید‬ ‫بذرهای موردنیاز در داخل کشور اما هنوز‬ ‫شاهد افزایش روزافزون واردات محصوالت‬ ‫مشابه از کشورهای خارجی هستیم‪.‬‬ ‫وی افزود‪ :‬نظارتی بر این روند وجود ندارد و‬ ‫این واردات برای افراد خاصی منفعت و سود‬ ‫دارد و به نوعی تجارت ان ها محسوب می شود‪.‬‬ ‫دست های پشت پرده وجود دارد که مانع از‬ ‫کاهش واردات بذر به کشور می شود‪ .‬ایران‬ ‫گنجینه ای ارزشمندی از بذرهای ژنتیکی دارد‬ ‫که متاسفانه در حال جایگزینی با بذرهای‬ ‫خارجی است‪ .‬درخت های پسته‪ ،‬بادام‪ ،‬گردو‬ ‫و خرما در حال حاضر جایگزینی است‪.‬‬ ‫باید از ذخایر بذری کشور محافظت شود و‬ ‫جلوی واردات بذرهای خارجی گرفته شود‪.‬‬ صفحه 18 ‫گزارش‬ ‫ترا ریخته بخوریم یا نخوریم؟‬ ‫تنها ‪ ۲‬درصد کل سطح زیر کشت محصوالت‬ ‫کشاورزی جهان‪ ،‬به روش اصالح ژنتیکی‬ ‫است و ‪ ۳۳‬درصد ان به محصوالتی که دارای‬ ‫صفات چندگانه هستند‪ ،‬اختصاص دارد‪.‬‬ ‫گوجه فرنگی‪ ،‬از اولین محصوالت ترا ریخته‬ ‫(‪ )Transgenesis‬است که وارد بازار شده‬ ‫است‪ .‬اکثر ذرت کشور‪ ،‬ترا ریخته و تقریباً‬ ‫اکثر پنبه تجاری جهان‪ ،‬به این روش تولید‬ ‫می شود‪ .‬این محصوالت‪ ،‬طبق اعالم دبیر‬ ‫شورای مشورتی مرجع ملی ایمنی زیستی‪،‬‬ ‫هیچ خطری برای سالمتی انسان ندارد اما طبق‬ ‫گفته کارشناسان‪ ،‬فناوری هراسی و فرهنگ‬ ‫ضعیف‪ ،‬سبب شده تا مردم‪ ،‬درک درستی‬ ‫از فواید این محصوالت عصر مدرن باوجود‬ ‫قانون ایمنی زیستی کشور که مصوب مجلس‬ ‫شورای اسالمی است‪ ،‬نداشته باشند‪ .‬همه این‬ ‫کاالها‪ ،‬عنوان «تغییر ژنتیکی یافته» دارند‪.‬‬ ‫‪ ۲۴‬کشور دنیا‪ ،‬تولیدکننده این محصوالت و‬ ‫‪ ۱۹۶‬کشور جهان‪ ،‬مصرف کننده ان هستند‪.‬‬ ‫طبق ماده ‪ ۳۱‬قانون برنامه پنج ساله ششم‬ ‫توسعه کشور‪ ،‬کلیه محصوالت اصالح ژنتیک‬ ‫یافته‪ ،‬باید برچسب سازمان غذا و دارو داشته‬ ‫باشند‪ ۱۰ .‬ازمایشگاه وزارت بهداشت و جهاد‬ ‫کشاورزی‪ ،‬طبق باالترین سطح استانداردهای‬ ‫جهانی‪ ،‬به نمونه برداری گسترده از‬ ‫محصوالت ترا ریخته و صدور مجوز‬ ‫ترخیص محصوالت از گمرک‪ ،‬مشغول به‬ ‫فعالیت هستند و رصد ایمنی غذایی مردم‬ ‫را در راستای پدافند غیرعامل‪ ،‬عهده دارند‪.‬‬ ‫اقتصاد محصوالت ترا ریخته‬ ‫این محصوالت‪ ،‬مقاوم به افت ها هستند‪.‬‬ ‫مصرف سموم را کاهش می دهند و مواد‬ ‫معدنی ان ها بیش از سایر محصوالت غیر‬ ‫تغیر ژنتیکی است‪ .‬فقط تراژن ها به محصوالت‬ ‫غذایی مرتبط نیستند‪ .‬جانوران ترا ریخته در‬ ‫پزشکی و بیوفناوری‪ ،‬کاربرد فراوانی دارند‪.‬‬ ‫جمعیت کره زمین تا سال ‪ ۲۰۵۰‬میالدی‬ ‫از مرز ‪ ۱۰‬میلیارد نفر عبور می کند و باید‬ ‫انقالبی در تولید محصوالت کشاورزی برای‬ ‫سیر کردن این تعداد انسان وجود داشته‬ ‫باشد که ژنتیک‪ ،‬بستر این فرصت است‪.‬‬ ‫همه محصوالت ترا ریخته بازار ایران‪،‬‬ ‫بایستی بر اساس قانون ایمنی زیستی ایران‬ ‫(مصوب سال ‪ ،)۸۸‬برچسب از سازمان غذا‬ ‫و دارو وزارت بهداشت دارد‪ .‬مثل اسنک و‬ ‫پفک حجیم شده‪ .‬نقشه جامع علمی ایران‪،‬‬ ‫تولید و مصرف این محصوالت را پذیرفته‬ ‫و از تجاری سازی ان حمایت می کند‪.‬‬ ‫قانون ایمنی زیستی چه می گوید؟‬ ‫طبق ماده هفتم این قانون که در تیرماه‬ ‫سال نودوهشت به دولت محمود احمدی نژاد‬ ‫از طرف رئیس مجلس شورای اسالمی‬ ‫(علی الریجانی) ابالغ شد امده است‪:‬‬ ‫کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی که‬ ‫قصد واردات‪ ،‬صادرات و یا حمل ونقل‬ ‫داخلی و فرامرزی موجودات زنده تغییر‬ ‫شکل یافته ژنتیکی موضوع این قانون‬ ‫رادارند‪ ،‬بایستی‪ ،‬اصولی را رعایت کنند‪.‬‬ ‫اطالعات موردنیاز و مستندات علمی ارزیابی‬ ‫مخاطرات احتمالی بر اساس مفاد پروتکل‬ ‫ایمنی زیستی کارتاهنا را به دستگاه های‬ ‫اجرایی مرتبط مندرج در ماده (‪ )4‬این‬ ‫قانون ارائه و مجوز الزم را دریافت نمایند‪.‬‬ ‫شرایط الزم ازنظر بسته بندی و حمل ونقل‬ ‫و برچسب گذاری را رعایت نمایند‪ .‬شرایط‬ ‫بسته بندی و برچسب گذاری و حمل ونقل‬ ‫داخلی و فرامرزی‪ ،‬توسط شورای ملی‬ ‫ایمنی زیستی ظرف شش ماه تهیه و‬ ‫ماهنامه کشاورزی‬ ‫اذر ماه‪98‬‬ ‫شماره دهم‬ ‫‪19‬‬ صفحه 19 ‫گزارش‬ ‫پس از تائید رئیس جمهور ابالغ می گردد‪.‬‬ ‫درصورتی که موجود زنده تغییر شکل‬ ‫یافته برای مقاصد پژوهش در محدوده‬ ‫محصور باشد‪ ،‬ماهیت موضوع به روشنی‬ ‫تعریف و نشانی و هویت گیرنده و‬ ‫فرستنده ان دقیقاً مشخص شده باشد‪.‬‬ ‫قانون ایمنی زیستی چه می گوید؟‬ ‫شبکه شمس (شبکه محصول سالم) زیر نظر‬ ‫ستاد توسعه زیست فناوری معاونت علمی‬ ‫ریاست جمهوری فعالیت دارد و به رتبه بندی‬ ‫محصوالت کشاورزی و ارتقای سالمت غذایی‬ ‫کشور مشغول است و برای محصوالت اصالح‬ ‫ژنتیک شده‪ ،‬اولویت الف تعیین کرده است‪.‬‬ ‫این شبکه با ‪ ۹‬هزار مرکز در ‪ ۳۱‬استان‬ ‫کشور در ارتباط است‪ .‬شمس وزارت‬ ‫بهداشت با شبکه مطالعات سیاست گذاری‬ ‫عمومی (شمس) مرکز بررسی های‬ ‫استراتژیک ریاست جمهوری‪ ،‬فرق دارد‪.‬‬ ‫در ایران‪ ،‬تولید گل های زینتی‪ ،‬بازار پنج هزار‬ ‫میلیارد تومانی با بازار صادراتی تضمین شده‬ ‫دارد و یکی از دالیل عدم ترغیب کشاورزان‬ ‫به تولید محصوالت ترا ریخته و سرمایه گذاری‬ ‫روی ان‪ ،‬جذابیت بازارهای موازی است‪.‬‬ ‫بااین حال‪ ،‬سم فروش ها نیز نگران کاهش‬ ‫فروش با اصالح ژنتیکی محصوالت کشاورزی‬ ‫و کاهش نیاز به مصرف سموم هستند و‬ ‫قطعاً‪ ،‬در این مسیر‪ ،‬چالش افرینی می کنند‪.‬‬ ‫مهندسی ژنتیک و بیوتکنولوژی کشاورزی‬ ‫مثل نانو فناوری و فناوری اطالعات و‬ ‫ارتباطات‪ ،‬اینده علم و اقتصاد دانش بنیان‬ ‫جهان را در نخستین سده هزاره سوم میالدی‪،‬‬ ‫تحت تاثیر قرار داده است و نقش ژرف و‬ ‫شگرفی در تامین غذای مردم کره زمین‬ ‫ایفا می کنند‪ .‬اگر به دنبال کسب وکارهای‬ ‫پربازده و موثر با باالترین سطح اثربخشی‬ ‫در قرن بیست و یکم هستید‪ ،‬بیزینس‬ ‫های مرتبط با سه صنعت میان رشته ای‬ ‫فوق الذکر‪ ،‬بایستی ارمان شما باشد‪.‬‬ ‫چه اتفاقی در حال رخ دادن است؟‬ ‫چرا بشر به سمت دست کاری ژنتیکی‬ ‫محصوالت کشاورزی روی اورد؟ یکی از‬ ‫پاسخ ها این است که جمعیت کره زمین در‬ ‫حال افزایش بوده و مصرف ساکنان کره زمین‪،‬‬ ‫به شدت روند صعودی پیداکرده و زمین‪،‬‬ ‫جوابگوی این حجم از تقاضا نیست‪ .‬از طرفی‪،‬‬ ‫اب وخاک و کود و منابعی که به زمین برای‬ ‫برداشت محصول داده می شود‪ ،‬بر اساس هزینه‬ ‫‪20‬‬ ‫شماره دهم‬ ‫اذر ماه‪98‬‬ ‫فایده‪ ،‬باید برای صنعت کشاورزی و فعاالنش‬ ‫صرف کند تا قیمت تمام شده‪ ،‬کاهش یابد‪.‬‬ ‫دست کاری ژنتیکی محصوالت‬ ‫کشاورزی‬ ‫در ایران‪ ،‬ده ها لیتر اب صرف تولید یک‬ ‫کیلوگرم هندوانه می شود که به قیمت ‪۲‬‬ ‫لیتر اب به فروش می رسد‪ .‬حال اگر بتوان‬ ‫هندوانه هایی خوشمزه تر و باکیفیت تر و با‬ ‫اب وخاک و کود کم تر با اصالح ژنتیکی‬ ‫تولید کرد‪ ،‬حتماً در منابع‪ ،‬صرفه جویی‬ ‫می شود و به اقتصاد هم کمک می کند‪.‬‬ ‫ساالنه بیش از چهل درصد محصوالت‬ ‫کشاورزی دنیا به خاطر افات و بیماری و‬ ‫تنش های اقلیمی‪ ،‬از بین می رود و در ایران‬ ‫نیز‪ ،‬ساالنه پنجاه وشش درصد علف کش‬ ‫برای تولید محصوالت کشاورزی استفاده‬ ‫می شود‪ .‬این در حالی است که ایران و جهان‪،‬‬ ‫با بحران کم ابی در نیمه دوم قرن بیست و‬ ‫یکم روبرو است که یک چالش مهم است‪ .‬ی‬ ‫ک صد و نود میلیون هکتار از زمین های‬ ‫کشاورزی جهان‪ ،‬بستر تولید محصوالت‬ ‫اصالح ژنتیک یافته مقاوم به افت است‪.‬‬ ‫محصوالت ترا ریخته‪ ،‬ماموریت هایی دارند‬ ‫که یکی‪ ،‬تامین امنیت غذایی است‪ .‬امنیت‬ ‫غذایی یکی از راهبردهای پدافند غیرعامل‬ ‫است‪ .‬در حال حاضر‪ ،‬تنها ‪ ۴‬محصول ترا‬ ‫ریخته شامل‪ :‬پنبه‪ ،‬ذرت‪ ،‬سویا و کلزا‪،‬‬ ‫تبادل جهانی دارد و بقیه محصوالت‪،‬‬ ‫مراحل ازمایشگاهی را طی می کنند‪.‬‬ ‫اتفاقی که در حال رخ دادن ان است که روند‬ ‫کنونی تولید مواد غذایی برای بیش از هفت‬ ‫میلیارد جمعیت پرمصرف کره زمین‪ ،‬جوابگو‬ ‫نیست و دست کاری ژنتیکی غالت‪ ،‬راهکاری‬ ‫برای تامین امنیت غذایی است‪ .‬محصوالت‬ ‫اصالح ژنتیکی شده‪ ،‬بر اساس ژن تولید‬ ‫می شود‪ :‬باکتری به گیاه و گیاه دور به یک‬ ‫گیاه دیگر‪ .‬این محصوالت‪ ۳ ،‬نسل دارد‪ .‬نسل‬ ‫اول‪ ،‬مقاوم به افات‪ ،‬نسل دوم‪ ،‬ارتقا کیفیت‬ ‫و نسل سوم‪ ،‬محصوالت ترا ریخته دارویی‪.‬‬ ‫‪ ۸۰‬درصد ذرت ایران‪ ،‬ترا ریخته است‬ ‫حتماً در خرید بسته های ذرت متوجه‬ ‫شدید که این عنوان روی بسته درج شده‬ ‫است‪ .‬هشتاد درصد ذرت وارداتی ایران‪،‬‬ ‫به این روش تولید می شود و تقریباً ‪۹۰‬‬ ‫درصد کل ذرتی که به این روش تولید‬ ‫می شود‪ ،‬در ایاالت متحده مصرف می شود‬ ‫که بزرگ ترین مصرف کننده ذرت در جهان‬ ‫ماهنامه کشاورزی‬ ‫است‪ .‬اتحادیه اروپا در رده دوم قرار دارد‪.‬‬ ‫بیست درصد کل زمین های تولید ذرت‪ ،‬به‬ ‫روش اصالح ژنتیک است‪ .‬این در حالی است‬ ‫که بیش از هفتاد درصد سویا و پنبه ای که‬ ‫در دنیا تولید می شود‪ ،‬به همین روش است‪.‬‬ ‫محصوالت ترا ریخته بخوریم یا‬ ‫نخوریم؟‬ ‫اذرماه ‪ 97‬رئیس سازمان حفاظت از‬ ‫محیط زیست کشورمان در جلسه شورای ملی‬ ‫ایمنی زیستی‪ ،‬از تولید و مصرف محصوالت‬ ‫دست کاری شده ژنتیکی حمایت کرد‪ .‬پیش‬ ‫از او‪ ،‬برخی از اعضای هیئت علمی دانشگاه های‬ ‫علوم پزشکی و حتی شماری از مسئوالن‬ ‫مرتبط با صنعت غذا و دارو کشورمان‪ ،‬از عدم‬ ‫اثرات سوء این محصوالت خبر داده بودند‪.‬‬ ‫یکی از دالیلی که می توان فع ً‬ ‫ال با خیال‬ ‫راحت به مصرف این گونه محصوالت‬ ‫پرداخت‪ ،‬گواهی سازمان غذا و دارو است‪ .‬هر‬ ‫کاالیی که ترا ریخته باشد‪ ،‬عنوان ترا ریخته‬ ‫روی ان درج شده است و برچسب قانونی‬ ‫قابل رهگیری از سازمان غذا و دارو وزارت‬ ‫بهداشت‪ ،‬درمان و اموزش پزشکی دارد‪.‬‬ ‫امکان ندارد شما کاالیی قانونی در کشور‬ ‫پیدا کنید که با روش ترا ریخته تولید و در‬ ‫داخل به فروش برسد و عنوان ترا ریخته و‬ ‫برچسب سازمان غذا و دارو نداشته باشد‪.‬‬ ‫چون این گونه محصوالت‪ ،‬تنوع زیستی‬ ‫‪ biodiversity‬به ارمغان می اورد‪ ،‬تولید‬ ‫ان به نفع کشاورزی است و در مدیریت‬ ‫بهینه منابع (خاک و اب) کمک می کند‪.‬‬ ‫هر دویست سال‪ ،‬یک درجه به دمای زمین‬ ‫اضافه می شود و انسان ها‪ ،‬دوازده سال فرصت‬ ‫دارند تا یک درجه سانتی گراد‪ ،‬دمای هوا را به‬ ‫حالت قبلی بازگردانند تا شاهد کاهش تولید‬ ‫محصوالت کشاورزی نباشیم‪ .‬محصوالت تغیر‬ ‫ژنتیک یافته‪ ،‬این فرصت را ایجاد می کنند‪.‬‬ صفحه 20 ‫گزارش‬ ‫چگونگی صدور مجوز و واردات غذاهای ترا ریخته به ایران‬ ‫‪ ۱۰۰‬درصد محصوالت ترا ریخته ای که از طریق مجاری قانونی و با‬ ‫ثبت در سامانه های گمرکی و بهداشت و وزارت صمت‪ ،‬وارد کشور‬ ‫می شود‪ ،‬قانونی و سالم و بدون مشکل است‪ .‬برای بررسی فراورده های‬ ‫غذایی وارداتی به منظور تشخیص و ارزیابی کمیت و کیفیت مواد ترا ریخته‪،‬‬ ‫واحد انالیز مولکولی فراورده های ترا ریخته در مرکز ازمایشگاه مرجع‬ ‫کنترل سازمان غذا و دارو و‪w‬زارت بهداشت در سال ‪ ۱۳۸۸‬تاسیس شد‪.‬‬ ‫این واحد‪ ،‬فرایند بازرسی ‪ ،‬ممیزی و اعتبار دهی محصوالت وارداتی را از این‬ ‫حیث انجام داده و طبق استانداردها‪ ،‬ازمون های کیفی و کمی را در دستور‬ ‫کار دارد‪ ۸ .‬ازمایشگاه همکار نیز با این ازمایشگاه مرجع همکاری دارد‪.‬‬ ‫فهرست کلیه ازمایشگاه های مورد تائید وزارت بهداشت به دانشگاه های علوم‬ ‫پزشکی ‪ ۳۱‬استان کشور و شرکت های وارداتی و تولیدی‪ ،‬اعالم شده است‪.‬‬ ‫برای ورود محصوالت ترا ریخته در کشور‪ ،‬فرایندی باید‬ ‫طی شود‪:‬‬ ‫واردکننده محصول‪ ،‬بایستی مدارک و مستندات واردات محصول کشاورزی‬ ‫را طبق ضوابط‪ ،‬تهیه کند‪.‬‬ ‫گواهی مبدا که توسط باالترین نهاد دولتی کشوری که کاال ازانجا به کشور‬ ‫وارد می شود‪ ،‬تهیه شود‪.‬‬ ‫در گواهی مبدا واردات‪ ،‬بایستی تغییر ژنتیکی بودن محصول‪ ،‬صریحاً قید شود‪.‬‬ ‫این گواهی‪ ،‬بایستی به تائید سفارت جمهوری اسالمی ایران در کشور ذی ربط‬ ‫برسد‪.‬‬ ‫شماره شناسایی اختصاصی در اتاق بین المللی تهاتر امینی زیستی (‪)BCH‬‬ ‫کسب شود‪.‬‬ ‫اگر محصول‪ ،‬ترا ریخته نیست‪ ،‬بایستی گواهی‬ ‫‪ GMO FREE‬ا خذشده و تعهدنامه عدم اصالح ژنتیک‪ ،‬تکمیل و‬ ‫امضا شود‪ .‬سپس‪ ،‬اطالعات فنی محصول و مشخصات واردکننده در سامانه‬ ‫‪ TTAC‬ثبت می شود‪.‬‬ ‫مسئول فنی سامانه‪ ،‬پیش از واردات کاال‪ ،‬اطالعات فنی مربوط به اصالح‬ ‫ژنتیک یا عدم اصالح ژنتیک را در سامانه ‪ UPLOAD‬می کند‪.‬‬ ‫اطالعات واردشده به سامانه به دبیرخانه کمیته ایمنی زیستی کشور در سازمان‬ ‫غذا و دارو ارسال می شود‪.‬‬ ‫هر محموله وارداتی پیش از ترخیص از گمرک و دریافت مجوز ترخیص‪،‬‬ ‫نمونه برداری شده و توسط ازمایشگاه مرجع‪ ،‬ازمون های مختلف روی ان‬ ‫انجام می شود‪.‬‬ ‫اگر ازمون های صورت گرفته ‪ PASS‬شود و محصول ‪ ،‬منطبق با‬ ‫استانداردهای ملی و بهداشتی باشد‪ ،‬مجوز ترخیص صادر می شود‪.‬‬ ‫مجوز ترخیص کاال‪ ،‬به معنی بال خطر بودن محصول برای مصرف در کشور‬ ‫است‪.‬‬ ‫طبق دستورالعمل اجرایی مربوط به موجودات زنده تغییر ژنتیک یافته و‬ ‫فراورده های غذایی مرتبط‪ ،‬مصوب سال ‪ ،۱۳۹۳‬کلیه واردکنندگان باید‬ ‫احتمال تغیر ژنتیکی بودن محصول خود را اعالم کنند‪.‬‬ ‫نکته ای که باید درباره واردات محصوالت ترا ریخته در ایران بدانید ان‬ ‫است که کلیه محصوالت وارداتی‪ ،‬دارای مجوز مصرف در کشور مبدا و‬ ‫کشورهای اتحادیه اروپا بوده و تاییدیه ‪ EFSA‬که مرجع بین المللی است را‬ ‫دارد‪.‬‬ ‫ماهنامه کشاورزی‬ ‫اذر ماه‪98‬‬ ‫شماره دهم‬ ‫‪21‬‬ صفحه 21 ‫اخبار‬ ‫خوراک دام تراریخته‬ ‫عالئم بیماری لنگش در گوسفندان‬ ‫پوست بین انگشتان ملتهب بوده و رنگ ان قرمز یا صورتی پررنگ میشود‪.‬‬ ‫روی این ناحیه یک حالت سفید خاکستری ایجاد میگردد‪ .‬میتواند بو هم داشته‬ ‫باشد‪.‬‬ ‫این بیماری به علت ورود باکتری به هنگام زخمی شدن پوست بین انگشتان‬ ‫ایجاد میشود‪ .‬بی دقتی در سم چینی‪ ،‬سنگ ریزه ‪ ،‬تیغ ‪ ،‬کاه و کلش ‪ ،‬خار و‬ ‫قرار گیری در رطوبت به مدت زیاد میتوانند پوست بین انگشتان را زخم کنند‪.‬‬ ‫درمان بیماری لنگش در گوسفندان‬ ‫– اگر در گله شما گندیدگی سم وجود ندارد و تعداد حیوانات مبتال به التهاب‬ ‫پوست بین انگشتان هم کم است ‪ ،‬فقط مبتالیان را درمان کنید‪ .‬با استفاده از‬ ‫اسپری اکسی تترا سایکلین (‪ )OTC‬سم این حیوانات را ضدعفونی کنید‪.‬‬ ‫– اگر تعداد مبتالیان زیاد است ‪ ،‬از حمام سم سولفات روی ‪ ١٠%‬استفاده‬ ‫کنید‪.‬‬ ‫دام ها را هر هفته تا پایان یافتن بازه ی خطر (به طور مثال پایان یافتن فصل‬ ‫بارش و کاهش رطوبت محیط ) در این حمام ببرید‪.‬‬ ‫توجه داشته باشید دام ها پس از حمام سم باید روی زمین خشک راه بروند‪.‬‬ ‫– اگر در گله شما گندیدگی سم هم وجود دارد‪ ،‬با دامپزشک خود مشورت‬ ‫کنید‪ .‬اما تا زمان حضور دامپزشک ‪ ،‬دام ها را به حمام سم با محلول فرمالین‬ ‫‪ ۵%‬ببرید‪.‬‬ ‫– اگر می توانید‪ ،‬گوسفندانتان را به مرتعی ببرید که از دو هفته قبل گوسفندی‬ ‫در ان نبوده است ‪.‬‬ ‫پیشگیری از بیماری لنگش در گوسفندان ‪:‬‬ ‫– هر ماه از حمام سم برای دام ها استفاده کنید‪.‬‬ ‫– به محض اینکه بره ها انقدر بزرگ شدند که بتوانند وارد حمام سم‬ ‫بشوند‪ ،‬از حمام سم برای ان ها نیز استفاده کنید‪.‬‬ ‫– سعی کنید جایگاه بره ها را تمیز نگه دارید‪ .‬پوست بین انگشتان بره‬ ‫ها بسیار نازک و حساس است و در صورت الوده بودن محیط ‪ ،‬بره ها‬ ‫مبتال به انواع مشکالت سم می شوند‪.‬‬ ‫– بر روی زمین کنار اخور و ابشخور و محل ورودی طویله ها اهک‬ ‫ساختمانی بپاشید‬ ‫‪22‬‬ ‫شماره دهم‬ ‫اذر ماه‪98‬‬ ‫ماهنامه کشاورزی‬ ‫اینکه خوراک دام تراریخته چه تاثیری بر روی دام و طیور داره‪ ،‬مراکز‬ ‫علمی پاسخ های کارشناسی دادن و طلبی نیست‪ .‬گفته شده که مصرف‬ ‫خوراک دام تراریخته و غیرتراریخته تاثیر یکسانی بر سالمت دام داره‪،‬‬ ‫ضمن اینکه مصرف خوراک تراریخته باعث حفظ سالمتی انسان‪ ،‬دام‬ ‫ و محیط زیسته‪.‬‬ ‫اما چگونگی استفاده از تکنولوژی ها و فناوری های نوین در بخش‬ ‫کشاورزی سئوال جدی ماست‪ .‬مسیر کم و بیش روشنه؛ باید تعداد‬ ‫افرادی که دست به نواوری میزنن و بخوان وضع کنونی را به چالش‬ ‫بکشن افزایش پیدا کنه‪ .‬باید افراد ازادی‪ -‬اندیشیدن و متفاوت بودن را‬ ‫داشته باشن‪ ،‬باید بازار ایده ها به کار بیفته‪.‬‬ ‫وقتی از ازادی صحبت می کنیم از شعار شیک چند جوانک بی‬ ‫درد حرف نمی زنیم؛ بلکه یک ارزش اساسی برای ادامه بقای بشر و‬ ‫پیشرفت جامعه را در نظر داریم؛ چیزی که می تونه انسان ها را از فاجعه‬ ‫های پیش رو نظیر اب و محیط زیست نجات بده‪.‬‬ ‫جالبه بدونین که کفار غربی شاخصی هم برای سنجش این ازادی‬ ‫انسانی که از ان صحبت می کنیم ابداع کرده اند و در اخرین گزارش‬ ‫‪ ۲۰۱۸‬اوضاع ‪ ۱۶۲‬کشور را اندازه گرفتن‪ ،‬حدس می زنین رتبه کشور‬ ‫ما در میان انها چنده؟‬ ‫کشور ‪ 153‬ام! مراقب باشیم فاجعه در دو قدمی است ‪.‬‬ ‫عدم نظارت و کنترل بر روی واردات تراریخته‬ ‫مطالعه قوانین و مقررات کشورهای منتخب در این گزارش نشان‬ ‫می دهد که اکثر کشورهای جهان در زمینه ایمنی زیستی و مدیریت‬ ‫ریسک تولید‪ ،‬واردات‪ ،‬صادرات‪ ،‬برچسب گذاری و اگاهی رسانی‬ ‫محصوالت تراریخته به مصرف کنندگان دارای سیاست ها ‪ ،‬قوانین و‬ ‫مقررات خاص خود هستند‪ .‬تولید گیاهان تراریخته‪ ،‬تنها در ‪ 28‬کشور‬ ‫جهان صورت می گیرد‪ .‬از طرف دیگر ‪ ،‬برای واردات محصوالت‬ ‫تراریخته در کشورهای مختلف ‪ ،‬ارزیابی ایمنی و اخذ مجوز الزامی‬ ‫است‪ .‬رعایت حقوق مصرف کنندگان از طریق برچسب گذاری‬ ‫محصوالت تراریخته بوده است‬ ‫‪ .‬بررسی وضعیت محصوالت تراریخته در کشور نیز نشان می دهد‬ ‫که علیرغم وجود قوانین مرتبط تا کنون تنها از تولید تجاری گیاهان‬ ‫تراریخته در کشور جلوگیری به عمل امده‪ ،‬ولی در خصوص واردات‬ ‫این محصوالت ‪ ،‬کنترل و نظارتی صورت نگرفته است‪.‬‬ ‫این گزارش در پایان می افزاید‪ :‬با توجه به نتایج حاصل از مطالعه‬ ‫تطبیقی قوانین و مقررات کشورهای منتخب و مقایسه انها با قوانین و‬ ‫مقررات کشور ‪ ،‬به نظر میرسد رفع ایرادات قانون ایمنی زیستی ایران‪ ،‬‬ ‫تامین الزامات تولید ‪ ،‬مصرف‪ ،‬واردات و صادرات محصوالت تراریخته‬ ‫از جمله کنترل و نظارت بر واردات ‪ ،‬برچسب گذاری و رعایت حقوق‬ ‫مصرف کنندگان و تامین زیرساخت های الزم جهت تحقیقات و تولید‬ ‫محصوالت تراریخته ضروری است‪.‬‬ صفحه 22 ‫گفت و گو‬ ‫محصوالت ارگانیک یا‬ ‫ترا ریخته‪ ،‬کدام سرطان زا هستند؟‬ ‫این اظهار نظر که محصوالت ارگانیک به دلیل اینکه سم زده نمی شوند‪،‬‬ ‫دچار افت و افالتوکسین می شود‪ ،‬علمی نیست و تشویش اذهان عمومی‬ ‫محسوب می شود‪ .‬در محصوالت ارگانیک هم اگرچه سم زده نمی شود‬ ‫اما برای مبارزه با افت روش های خاصی وجود دارد و این طور نیست‬ ‫که محصول به حال خود رها شود‪ .‬محصوالت ارگانیک ‪ 11‬هزار سال‬ ‫است که غذای بشر را تامین کرده و امتحان خود را پس داده است‪.‬‬ ‫گسترش علم در چند سال اخیر تا به انجا رسیده که با استفاده از تکنیک های‬ ‫ژنتیکدرمحیطازمایشگاهوخارجازبدنمادر‪،‬گوسفندبهدنیامی اید‪،‬می توان‬ ‫از بسیاری بیماری ها پیشگیری کرد‪ ،‬بیماری های جنین را در رحم تشخیص داد‬ ‫و‪ ...‬این واقعاً جای حیرت و البته خوشحالی دارد؛ اما گاهی اوقات این خوشحالی‬ ‫از پیشرفت علم‪ ،‬چندان دوامی ندارد و جای خود را به نگرانی می دهد‪ .‬این‬ ‫روزها صحبت های زیادی راجع به محصوالت دست کاری شده ژنتیکی (ترا‬ ‫ریخته) در رسانه ها منتشرشده که بسیاری از این صحبت ها ضدونقیض است‪.‬‬ ‫جایی می شنویم که محصوالت ترا ریخته‪ ،‬سرطان زا هستند و باعث مقاومت‬ ‫نسبت به داروها می شوند‪ ،‬جایی دیگر و از زبان رئیس انجمن ایمنی زیستی‬ ‫می شنویم که محصوالت ارگانیک هم چندان ایمن نیستند و احتمال‬ ‫سرطان زایی برخی از ان ها وجود دارد و‪ ...‬همه این ها باعث شده مردم‬ ‫سردرگم بمانند که چه غذایی باید مصرف کنند و از چه غذایی بپرهیزند‪.‬‬ ‫همین موضوع دغدغه مجله ما شد تا با دکتر ازاد عمرانی‪ ،‬عضو هیئت رئیسه‬ ‫انجمن ارگانیک ایران و اتحادیه ملی محصوالت کشاورزی گفت وگو‬ ‫کنیم‪ .‬اگر می خواهید از سردرگمی رها شوید این مطلب را بخوانید‪.‬‬ ‫تفاوت محصوالت ارگانیک و ترا ریخته‬ ‫عمرانی درباره ویژگی ها و خصوصیات محصوالت ارگانیک و ترا ریخته به ما‬ ‫می گوید‪ :‬محصوالت ارگانیک به محصوالتی گفته می شود که در هیچ یک از‬ ‫مراحل کاشت‪ ،‬داشت و برداشت از هیچ نوع فرایند شیمیایی استفاده نمی شود‪،‬‬ ‫یعنی برای تولید محصوالت از روش های کام ً‬ ‫ال طبیعی استفاده می شود و‬ ‫هیچ گونه اسیبی نه برای انسان ها و نه برای محیط زیست وجود ندارد‪ .‬اگر پس‬ ‫از بازرسی های گوناگون انواع الودگی شیمیایی در اب‪ ،‬خاک یا محصول‬ ‫وجود نداشته باشد و تمام استانداردها رعایت شود؛ محصول ارگانیک خواهد‬ ‫بود‪ .‬از طرفی محصوالت ترا ریخته یا دست کاری شده ژنتیکی‪ ،‬محصوالتی‬ ‫هستند که داخل ان ها یک یا چند ژن و برای اهداف مختلفی واردشده است‪.‬‬ ‫پبه معنای عام یعنی محصوالت را به شکل ژنتیکی دست کاری می کنند تا‬ ‫بتوانند به هدف خود در تولید محصوالت دست یابند‪ .‬به عنوان مثال یک ژن‬ ‫که سم تولید می کند را از یک باکتری جدا کرده و به گیاه ذرت یا سویا منتقل‬ ‫می کنند‪ .‬به این ترتیب ذرت یا سویا با تولید سم‪ ،‬در برابر افات از خود محافظت‬ ‫می کنند و دچار افت زدگی نمی شوند؛ بنابراین محصوالت ترا ریخته‪ ،‬روند‬ ‫طبیعی رشد و تولید را طی نکرده و به شکل ژنتیکی دست کاری می شوند‪ .‬لذا‬ ‫از زمانی که این محصوالت وارد چرخه غذایی زمین شدند‪ ،‬یعنی از ‪ 20‬سال‬ ‫پیش تابه حال‪ ،‬بحث ها و اماواگرهای زیادی درباره ان ها وجود داشته است‪.‬‬ ‫روند تولید محصوالت ترا ریخته‬ ‫سازمان های متولی امور بهداشت‪ ،‬محیط زیست و کشاورزی در‬ ‫سطح جهان اظهار نظرات مختلف و ضدونقیضی درباره محصوالت‬ ‫دست کاری شده ژنتیکی داشته اند‪ .‬به این ترتیب رفتار مردم هم‬ ‫درباره انتخاب این محصوالت و در کشورهای مختلف‪ ،‬متفاوت‬ ‫بوده است‪ .‬اروپایی ها معموالً نسبت به سالمت محصوالت غذایی‬ ‫خود ایمنی و دقت بیشتری را مدنظر قرار می دهند و تا حد زیادی‬ ‫از مصرف محصوالت ترا ریخته روی گردان هستند و قفسه مغازه ها‬ ‫تا حد زیادی از این محصوالت خالی شده‪ ،‬چون خریدار چندانی‬ ‫ندارند‪ ،‬بنابراین به طورکلی اقبال عمومی در سطح جهان‪ ،‬نسبت به‬ ‫این محصوالت رو به کاهش است‪ .‬سطح زیر کشت محصوالت ترا‬ ‫ریخته هم اگرچه تا سال ‪ 2014‬روند افزایشی داشت اما در سال ‪2015‬‬ ‫زمین های کمتری به تولید این محصوالت ادامه دادند؛ بنابراین تصمیم‬ ‫عمومی بر کاهش مصرف محصوالت دست کاری شده‪ ،‬بوده است‪.‬‬ ‫در ایران محصوالت ترا ریخته تولید می شود؟‬ ‫عمرانی صحبت های خود را این طور ادامه می دهد‪ :‬امار ضدونقیضی‬ ‫درباره تولید محصوالت ترا ریخته در ایران وجود دارد‪ .‬به ادعای برخی‬ ‫افراد‪ ،‬در سال های ‪ 84 ،83‬و ‪ 85‬تولیداتی از این محصوالت در ایران‬ ‫داشته ایم و تحقیقی هم انجام شد و پژوهشگرانی ادعا کردند که ‪47‬‬ ‫درصدازبرنج هایموجوددربازار(ایرانیوخارجی)تراریختهبوده اند‪.‬‬ ‫در عمل وزارت کشاورزی اعالم می کند که تابه حال هیچ مجوزی‬ ‫برای تولید محصوالت دست کاری شده ژنتیکی داده نشده است‪.‬‬ ‫اما گزارش هایی وجود دارد که بدون رعایت اصول ازمایش های‬ ‫میدانی‪ ،‬بذر محصوالت دست کاری شده در ایران کشت می شود که‬ ‫بذر همین محصوالت می تواند به وسیله حشرات و پرندگان به نقاط‬ ‫دیگر منتقل شود و بدون اینکه اطالع داشته باشیم‪ ،‬کشورمان را دربر‬ ‫بگیرد‪ .‬این است که اظهارنظرت ضدونقیض درباره این محصوالت‬ ‫نگرانی هارابیشترمی کند‪.‬بایدیکگروهمتشکلازچندوزارتخانهوبا‬ ‫یک رویکرد محرمانه این مسائل را بررسی کرده و به یک جمع بندی و‬ ‫تصمیمدرستوقاطعبرسندتاخیالمردمازبابتاینقضیهراحتشود‪.‬‬ ‫محصوالت وارداتی ترا ریخته در بازار!‬ ‫واردات محصوالت ترا ریخته‪ ،‬طی این سال ها وجود داشته‬ ‫واالن هم متاسفانه وجود دارد‪ .‬به لحاظ قانونی‪ ،‬واردات این‬ ‫محصوالت توسط اظهار خود واردکنندگان مشخص می شود؛‬ ‫یعنی وارد کننده اظهار می کند که یک محصول دست کاری‬ ‫ژنتیکی شده را وارد کرده و وزارت بهداشت بر اساس اطالعات‬ ‫خود واردکنندگان این محصول را موردبررسی قرار می دهد‪.‬‬ ‫ماهنامه کشاورزی‬ ‫اذر ماه‪98‬‬ ‫شماره دهم‬ ‫‪23‬‬ صفحه 23 ‫گفت و گو‬ ‫یعنی اگر یکی از واردکنندگان ترا ریخته بودن محصوالت را عنوان تشخیص داد‪ .‬راه تشخیص برای مردم فقط برچسب محصول است‪.‬‬ ‫نکند‪ ،‬احتمال دارد که بدون بررسی های بیشتر‪ ،‬این محصول وارد چرخه‬ ‫محصوالت ارگانیک سم زده می شوند؟‬ ‫غذایی روزمره مردم شود‪ ،‬بنابراین امکان تخلف وجود دارد و تابه حال‬ ‫هیچ اظهارنظر صریحی درباره اینکه نظارت وجود دارد یا نه انجام نشده‬ ‫است‪ .‬درحالی که قوانین بین المللی به ما این اجازه را می دهد که جدای این اظهار نظر که محصوالت ارگانیک به دلیل اینکه سم زده نمی شوند‪،‬‬ ‫از ادعای تولیدکننده درباره سالمت محصول‪ ،‬در داخل کشور هم دچار افت و افالتوکسین می شود‪ ،‬علمی نیست و تشویش اذهان عمومی‬ ‫ارزیابی سالمت محصول انجام شده و بعد اجازه ورود کاال صادر شود‪ .‬محسوب می شود‪ .‬در محصوالت ارگانیک هم اگرچه سم زده نمی شود‬ ‫اما برای مبارزه با افت روش های خاصی وجود دارد و این طور نیست که‬ ‫محصول به حال خود رها شود‪ .‬محصوالت ارگانیک ‪ 11‬هزار سال است‬ ‫سم گالیفوسیت سرطان زا نیست؟‬ ‫که غذای بشر را تامین کرده و امتحان خود را پس داده است‪.‬‬ ‫این اظهارات در حالی است که دکتر عمرانی‪ ،‬عضو هیئت رئیسه اتحادیه‬ ‫ایا محصوالت ترا ریخته مضر هستند؟‬ ‫ملی محصوالت کشاورزی نظر دیگری دراین باره دارد و می گوید‪ :‬مهم‬ ‫ایناستکهاستنادمابهچهمدرکوپشتوانهعلمی باشد‪.‬بهاستنادتحقیقاتی‬ ‫که اژانس بین المللی تحقیقات سرطان در سال ‪ 2015‬انجام داده است‪ ،‬عمرانی درباره جدی بودن خطر محصوالت ترا ریخته می گوید‪ :‬به استناد‬ ‫سرطان زایی سم علف کش گالیفوسیت روی حیوانات به اثبات رسیده اظهارنظر صریح سازمان بهداشت جهانی یکی از دالیل مقاومت انسان‬ ‫است‪ .‬نتایج این تحقیقات هم در یک مجله معتبر پزشکی و سرطان شناسی نسبت به انتی بیوتیک ها‪ ،‬استفاده از محصوالت ترا ریخته است‪ .‬دلیل این‬ ‫چاپ شده است‪ .‬به عالوه در یک نشست مشترک بین سازمان بهداشت موضوع این است که به محصوالت ترا ریخته ژن مقاومت نسبت به افات‪،‬‬ ‫عوامل میکروبی یا بیماری های گیاهی منتقل می شود‪.‬‬ ‫این ژن ها به عنوان یکی از ابزارهای مهندسی ژنتیک است که به خورد‬ ‫وزارت بهداشت چه کرده؟‬ ‫جامعه داده می شود‪ .‬این قضیه مثل یک جراح است که ابزار جراحی را‬ ‫در شکم بیمار جاگذاشته باشد‪ .‬نتیجه هم می شود ساخت انتی بیوتیک ها‬ ‫این اقدام وزارت بهداشت قابل تقدیر است که محصوالتی که خود‬ ‫واردکننده ان را ترا ریخته عنوان می کند یا به هرحال مشخص می شود و داروهای قوی تر و مصرف بیشتر دارو با تاثیر کمتر‪ .‬ابتال به بیماری های‬ ‫دیگر را هم به این فهرست اضافه کنید‪.‬‬ ‫که ترا ریخته است را با یک برچسب مشخص می کند که خریدار با‬ ‫اگاهی نسبت به این موضوع‪ ،‬انتخاب خود را انجام دهد‪ .‬االن بعضی‬ ‫محصوالت مث ً‬ ‫دو سوی یک تناقض‬ ‫ال بعضی روغن ها برچسب «دست کاری ژنتیکی شده» یا‬ ‫«ترا ریخته» دارند و می توان از این طریق ان را تشخیص داد‪ .‬خریدار‬ ‫می تواند با دیدن برچسب روی محصول به ترا ریخته بودن یا نبودن ان که کفار غربی شاخصی هم برای سنجش این ازادی انسانی که از ان‬ ‫پی ببرد‪ ،‬وگرنه به لحاظ شکل ظاهری یا طعم و مزه ان نمی توان به ترا صحبت می کنیم ابداع کرده اند و در اخرین گزارش ‪ ۲۰۱۸‬اوضاع ‪۱۶۲‬‬ ‫کشور را اندازه گرفتن‪ ،‬حدس می زنند رتبه کشور ما در میان ان ها چنده؟‬ ‫ریخته بودن محصول پی برد‪ .‬اگر از ظاهر محصول می شد ترا ریخته‬ ‫بودن ان را تشخیص داد که این همه جنجال برای بررسی بیشتر به وجود کشور ‪ ۱۵۳‬ام! مراقب باشیم فاجعه در دو قدمی است‪.‬‬ ‫نمی امد و در حقیقت در ازمایشگاه های مجهز می توان این موضوع را‬ ‫‪24‬‬ ‫شماره دهم‬ ‫اذر ماه‪98‬‬ ‫ماهنامه کشاورزی‬ صفحه 24 ‫گزارش‬ ‫کدام محصوالت ترا ریخته هستند؟‬ ‫ذرت همچنین بخش اعظم غذای دام و‬ ‫طیور ما که وارداتی است ترا ریخته است‪.‬‬ ‫فواید استفاده از مواد غذایی ترا ریخته بسیارند‬ ‫ازجمله‪ :‬کاشت گیاهانی که به بیماری ها و‬ ‫افات و حشرات مقاوم هستند تولید را در واحد‬ ‫سطح افزایش داده و بخشی مهمی از کمبود‬ ‫جهانی به مواد غذایی را رفع خواهد کرد‪.‬‬ ‫با استفاده از این فن ّاوری می توان گیاهان‬ ‫خوراکی را به سمومی که علیه گیاهان هرز‬ ‫استفاده می شوند مقاوم کرد‪ ،‬هزینه های تولید‬ ‫را کاهش داد و تولید مواد غذایی را افزایش‪.‬‬ ‫ اکنون برخی از محصوالت غذایی موجود‬ ‫در بازار کشورمان «ترا ریخته» است اما‬ ‫بی دلیل عدم درج اطالعات ترا ریختگی بر‬ ‫روی برچسب این محصوالت (عدم اجرای‬ ‫قانون برچسب گذاری) مصرف کنندگان‬ ‫امکان تشخیص این محصوالت را ندارند‪.‬‬ ‫با توجه به اطالع رسانی های گسترده ای که‬ ‫در مورد محصوالت ترا ریخته در چند سال‬ ‫گذشته در ایران صورت گرفته‪ ،‬اگاهی‬ ‫مردم درزمینه توجه به سبک زندگی سالم‬ ‫و بخصوص تغذیه سالم بسیار افزایش یافته‪.‬‬ ‫بحث محصوالت ترا ریخته (تراژن) بحث داغی‬ ‫است و البته حساس‪ .‬مخالفان و موافقان هر دو‬ ‫به تحقیقاتی اشاره می کنند که نظرشان را ثابت‬ ‫می کند و هیچ یک از طرفین هم دستش خالی‬ ‫نیست‪ ،‬از بعضی جهات شبیه ماجرای گرم‬ ‫شدن اب وهوای زمین در سال های اخیر است‪.‬‬ ‫حال تکلیف ما چیست؟ ترا ریخته خوب است‬ ‫یا بد؟ بخوریم یا نخوریم؟ بکاریم یا نکاریم؟‬ ‫پاسخ قطعی برای این سوال فع ً‬ ‫ال وجود ندارد‪،‬‬ ‫هر شهروند اگاه خود باید تصمیم بگیرد‪.‬‬ ‫دست کاری ژنتیکی گیاهان این امکان را‬ ‫فراهم می کند که ان ها را در شرایط نامساعد‬ ‫محیطی (خشک سالی‪ ،‬سرما و سیل) و‬ ‫همچنین زمین هایی که چندان برای کشاورزی‬ ‫مناسب نیستند (شوره زارها) پرورش داد‪.‬‬ ‫ترا ریخته یعنی چه؟‬ ‫ابتدا تعریف‪ ،‬سازمان بهداشت جهانی‪ ،‬ترا ریخته‬ ‫به گیاهان‪ ،‬جانوران یا موجودات میکروسکوپی‬ ‫گفته می شود که ترکیب ژنتیکی ان ها (‪)DNA‬‬ ‫به طریقی تغییریافته که در طبیعت از راه‬ ‫جفت گیری یا نوترکیبی طبیعی اتفاق نمی افتد‪.‬‬ ‫اما به زبون ساده‪ ،‬محصول ترا ریخته یعنی‬ ‫دست کاری ژنتیکی محصوالت یا جانوران؛‬ ‫یعنی یک یا چند تا ژن رو به محصول‬ ‫یا جانور اضافه کنیم یا ازش کم کنیم تا‬ ‫ویژگی های تا َون محصول یا جانور رو تغییر‬ ‫بدیم‪ .‬مث ً‬ ‫ال یه کاری کنیم‪ ،‬میوه سیب چهارتا‬ ‫ویتامین بیشتر داشته باشد یا تولید پروتئین کنه‪.‬‬ ‫محصوالت ترا ریخته مجاز کشور‬ ‫کدم اند؟‬ ‫رئیس سازمان غذا و دارو اعالم کرد فقط‬ ‫دو محصول سویا و ذرت به صورت ترا‬ ‫ریخته یا اصالح ژنتیکی شده در بازار کشور‬ ‫وجود دارد و درج برچسب ترا ریخته بر‬ ‫روی این محصوالت نیز اجباری شده است‪.‬‬ ‫تمام سویای وارداتی به ایران ترا ریخته‬ ‫است و از سوی دیگر بیش از میلیون تن‬ ‫با دست کاری ژنتیکی می توان مواد غذایی را به‬ ‫شکلی تولید کرد که حاوی مواد مغذی مناسب‬ ‫و الزم باشند انواع اسیدامینه و پروتئین و‬ ‫ویتامین های ضروری‪ .‬این عالوه بر رفع کمبود‬ ‫مواد غذایی‪ ،‬به بهبود سالمت نیز کمک کنند‪.‬‬ ‫دست کاری ژنتیکی این امکان را فراهم‬ ‫می کند که مواد الرژی زا را در مواد غذایی‬ ‫گیاهی و یا حیوانی کاهش داد‪ .‬دست کاری‬ ‫ژنتیکی با افزایش زمان بهره وری و تازه ماندن‬ ‫مواد غذایی‪ ،‬طعم و کیفیت را بهتر می کند‪.‬‬ ‫دست کاری ژنتیکی گیاهان حتی می تواند‬ ‫در تولید واکسن بیماری ها (مانند و‬ ‫با و حتی ایدز) مفید و سودمند باشد‪.‬‬ ‫ایا محصوالت ترا ریخته مضر هستند؟‬ ‫به استناد اظهارنظر صریح سازمان بهداشت‬ ‫جهانی یکی از دالیل مقاومت انسان نسبت‬ ‫به انتی بیوتیک ها‪ ،‬استفاده از محصوالت‬ ‫ترا ریخته است‪ .‬دلیل این موضوع این‬ ‫است که به محصوالت ترا ریخته ژن‬ ‫مقاومت نسبت به افات‪ ،‬عوامل میکروبی‬ ‫یا بیماری های گیاهی منتقل می شود‪.‬‬ ‫ماهنامه کشاورزی‬ ‫اذر ماه‪98‬‬ ‫شماره دهم‬ ‫‪25‬‬ صفحه 25 ‫گزارش‬ ‫این ژن ها به عنوان از ابزارهای مهندسی ژنتیک‬ ‫است که به خورد جامعه داده می شود‪ .‬این‬ ‫قضیه مثل یک جراح است که ابزار جراحی‬ ‫را در شکم بیمار جاگذاشته باشد‪ .‬نتیجه هم‬ ‫می شود ساخت انتی بیوتیک ها و داروهای‬ ‫قوی تر و مصرف بیشتر دارو با تاثیر کمتر‪.‬‬ ‫ابتال به بیماری های دیگر را هم به این فهرست‬ ‫اضافه کنید‪.‬ترا ریخته چیست؟ بخوریم یا‬ ‫(‪ )Transgenesis‬است که وارد بازار شده‬ ‫است‪ .‬اکثر ذرت کشور‪ ،‬ترا ریخته و تقریباً اکثر‬ ‫پنبه تجاری جهان‪ ،‬به این روش تولید می شود‪.‬‬ ‫این محصوالت‪ ،‬طبق اعالم دبیر شورای‬ ‫مشورتی مرجع ملی ایمنی زیستی‪ ،‬هیچ‬ ‫خطری برای سالمتی انسان ندارد اما طبق‬ ‫گفته کارشناسان‪ ،‬فناوری هراسی و فرهنگ‬ ‫ضعیف‪ ،‬سبب شده تا مردم‪ ،‬درک درستی‬ ‫از فواید این محصوالت عصر مدرن باوجود‬ ‫قانون ایمنی زیستی کشور که مصوب مجلس‬ ‫شورای اسالمی است‪ ،‬نداشته باشند‪ .‬همه‬ ‫این کاالها‪ ،‬عنوان «تغییر ژنتیکی یافته» دارند‪.‬‬ ‫‪ 24‬کشور دنیا‪ ،‬تولیدکننده این محصوالت و‬ ‫‪ 196‬کشور جهان‪ ،‬مصرف کننده ان هستند‪.‬‬ ‫طبق ماده ‪ 31‬قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه‬ ‫کشور‪ ،‬کلیه محصوالت اصالح ژنتیک یافته‪،‬‬ ‫باید برچسب سازمان غذا و دارو داشته باشند‪.‬‬ ‫‪ 10‬ازمایشگاه وزارت بهداشت و جهاد‬ ‫کشاورزی‪ ،‬طبق باالترین سطح استانداردهای‬ ‫جهانی‪ ،‬به نمونه برداری گسترده از‬ ‫محصوالت ترا ریخته و صدور مجوز‬ ‫ترخیص محصوالت از گمرک‪ ،‬مشغول به‬ ‫فعالیت هستند و رصد ایمنی غذایی مردم‬ ‫را در راستای پدافند غیرعامل‪ ،‬عهده دارند‪.‬‬ ‫جمعیت کره زمین تا سال ‪ 2050‬میالدی‬ ‫از مرز ‪ 10‬میلیارد نفر عبور می کند و باید‬ ‫انقالبی در تولید محصوالت کشاورزی‬ ‫برای سیر کردن این تعداد انسان وجود داشته‬ ‫باشد که ژنتیک‪ ،‬بستر این فرصت است‪.‬‬ ‫همه محصوالت ترا ریخته بازار ایران‪ ،‬بایستی بر‬ ‫اساسقانونایمنیزیستیایران(مصوبسال‪،)88‬‬ ‫برچسب از سازمان غذا و دارو وزارت بهداشت‬ ‫دارد‪ .‬مثل اسنک و پفک حجیم شده‪ .‬نقشه جامع‬ ‫علمی ایران‪ ،‬تولید و مصرف این محصوالت را‬ ‫پذیرفته و از تجاری سازی ان حمایت می کند‪.‬‬ ‫قانون ایمنی زیستی چه می گوید؟‬ ‫طبق ماده هفتم این قانون که در تیرماه سال‬ ‫نودوهشت به دولت محمود احمدی نژاد‬ ‫از طرف رئیس مجلس شورای اسالمی‬ ‫(علی الریجانی) ابالغ شد امده است‪:‬‬ ‫کلیهاشخاصحقیقیوحقوقیکهقصدواردات‪،‬‬ ‫صادرات و یا حمل ونقل داخلی و فرامرزی‬ ‫موجودات زنده تغییر شکل یافته ژنتیکی موضوع‬ ‫اینقانونرادارند‪،‬بایستی‪،‬اصولیرارعایتکنند‪.‬‬ ‫اطالعات موردنیاز و مستندات علمی ارزیابی‬ ‫مخاطرات احتمالی بر اساس مفاد پروتکل‬ ‫ایمنی زیستی کارتاهنا را به دستگاه های‬ ‫اجرایی مرتبط مندرج در ماده (‪ )4‬این‬ ‫قانون ارائه و مجوز الزم را دریافت نمایند‪.‬‬ ‫شرایط الزم ازنظر بسته بندی و حمل ونقل‬ ‫و برچسب گذاری را رعایت نمایند‪ .‬شرایط‬ ‫بسته بندی و برچسب گذاری و حمل ونقل‬ ‫داخلی و فرامرزی‪ ،‬توسط شورای ملی‬ ‫ایمنی زیستی ظرف شش ماه تهیه و پس‬ ‫از تائید رئیس جمهور ابالغ می گردد‪.‬‬ ‫درصورتی که موجود زنده تغییر شکل یافته برای‬ ‫اقتصاد محصوالت ترا ریخته‬ ‫مقاصد پژوهش در محدوده محصور باشد‪،‬‬ ‫این محصوالت‪ ،‬مقاوم به افت ها هستند‪ .‬ماهیتموضوعبه روشنیتعریفونشانیوهویت‬ ‫مصرف سموم را کاهش می دهند و مواد گیرنده و فرستنده ان دقیقاً مشخص شده باشد‪.‬‬ ‫معدنی ان ها بیش از سایر محصوالت غیر‬ ‫تغیر ژنتیکی است‪ .‬فقط تراژن ها به محصوالت‬ ‫قانون ایمنی زیستی چه می گوید؟‬ ‫غذایی مرتبط نیستند‪ .‬جانوران ترا ریخته در‬ ‫پزشکی و بیوفناوری‪ ،‬کاربرد فراوانی دارند‪ .‬شبکه شمس (شبکه محصول سالم) زیر نظر‬ ‫‪26‬‬ ‫شماره دهم‬ ‫اذر ماه‪98‬‬ ‫ماهنامه کشاورزی‬ ‫ستاد توسعه زیست فناوری معاونت علمی‬ ‫ریاست جمهوری فعالیت دارد و به رتبه بندی‬ ‫محصوالت کشاورزی و ارتقای سالمت غذایی‬ ‫کشور مشغول است و برای محصوالت اصالح‬ ‫ژنتیک شده‪ ،‬اولویت الف تعیین کرده است‪.‬‬ ‫این شبکه با ‪ 9‬هزار مرکز در ‪ 31‬استان‬ ‫کشور در ارتباط است‪ .‬شمس وزارت‬ ‫بهداشت با شبکه مطالعات سیاست گذاری‬ ‫عمومی (شمس) مرکز بررسی های‬ ‫استراتژیک ریاست جمهوری‪ ،‬فرق دارد‪.‬‬ ‫در ایران‪ ،‬تولید گل های زینتی‪ ،‬بازار پنج هزار‬ ‫میلیارد تومانی با بازار صادراتی تضمین شده‬ ‫دارد و یکی از دالیل عدم ترغیب کشاورزان‬ ‫به تولید محصوالت ترا ریخته و سرمایه گذاری‬ ‫روی ان‪ ،‬جذابیت بازارهای موازی است‪.‬‬ ‫بااین حال‪ ،‬سم فروش ها نیز نگران کاهش‬ ‫فروش با اصالح ژنتیکی محصوالت کشاورزی‬ ‫و کاهش نیاز به مصرف سموم هستند و‬ ‫قطعاً‪ ،‬در این مسیر‪ ،‬چالش افرینی می کنند‪.‬‬ ‫مهندسی ژنتیک و بیوتکنولوژی کشاورزی مثل‬ ‫نانو فناوری و فناوری اطالعات و ارتباطات‪،‬‬ ‫اینده علم و اقتصاد دانش بنیان جهان را در‬ ‫نخستین سده هزاره سوم میالدی‪ ،‬تحت تاثیر‬ ‫قرار داده است و نقش ژرف و شگرفی در‬ ‫تامین غذای مردم کره زمین ایفا می کنند‪.‬‬ ‫اگر به دنبال کسب وکارهای پربازده و موثر‬ ‫با باالترین سطح اثربخشی در قرن بیست و‬ ‫یکم هستید‪ ،‬بیزینس های مرتبط با سه صنعت‬ ‫میان رشته ای فوق الذکر‪ ،‬بایستی ارمان شما باشد‪.‬‬ ‫چرا بشر به سمت دست کاری ژنتیکی‬ ‫محصوالت کشاورزی روی اورد؟ یکی‬ ‫از پاسخ ها این است که جمعیت کره زمین‬ ‫در حال افزایش بوده و مصرف ساکنان کره‬ ‫زمین‪ ،‬به شدت روند صعودی پیداکرده و زمین‪،‬‬ ‫جوابگوی این حجم از تقاضا نیست‪ .‬از طرفی‪،‬‬ ‫اب وخاک و کود و منابعی که به زمین برای‬ ‫برداشت محصول داده می شود‪ ،‬بر اساس هزینه‬ ‫فایده‪ ،‬باید برای صنعت کشاورزی و فعاالنش‬ ‫صرف کند تا قیمت تمام شده‪ ،‬کاهش یابد‪.‬‬ صفحه 26 ‫گزارش‬ ‫چه اتفاقی در حال رخ دادن است؟‬ ‫چرا بشر به سمت دست کاری ژنتیکی‬ ‫محصوالت کشاورزی روی اورد؟ یکی‬ ‫از پاسخ ها این است که جمعیت کره زمین‬ ‫در حال افزایش بوده و مصرف ساکنان کره‬ ‫زمین‪ ،‬به شدت روند صعودی پیداکرده و زمین‪،‬‬ ‫جوابگوی این حجم از تقاضا نیست‪ .‬از طرفی‪،‬‬ ‫اب وخاک و کود و منابعی که به زمین برای‬ ‫برداشت محصول داده می شود‪ ،‬بر اساس هزینه‬ ‫فایده‪ ،‬باید برای صنعت کشاورزی و فعاالنش‬ ‫صرف کند تا قیمت تمام شده‪ ،‬کاهش یابد‪.‬‬ ‫دست کاری ژنتیکی محصوالت کشاورزی‬ ‫در ایران‪ ،‬ده ها لیتر اب صرف تولید یک‬ ‫کیلوگرم هندوانه می شود که به قیمت ‪2‬‬ ‫لیتر اب به فروش می رسد‪ .‬حال اگر بتوان‬ ‫هندوانه هایی خوشمزه تر و باکیفیت تر و با‬ ‫اب وخاک و کود کم تر با اصالح ژنتیکی‬ ‫تولید کرد‪ ،‬حتماً در منابع‪ ،‬صرفه جویی‬ ‫می شود و به اقتصاد هم کمک می کند‪.‬‬ ‫ساالنه بیش از چهل درصد محصوالت‬ ‫کشاورزی دنیا به خاطر افات و بیماری و‬ ‫تنش های اقلیمی‪ ،‬از بین می رود و در ایران‬ ‫نیز‪ ،‬ساالنه پنجاه وشش درصد علف کش‬ ‫برای تولید محصوالت کشاورزی استفاده‬ ‫می شود‪ .‬این در حالی است که ایران و جهان‪،‬‬ ‫با بحران کم ابی در نیمه دوم قرن بیست و‬ ‫یکم روبرو است که یک چالش مهم است‪.‬‬ ‫یک صد و نود میلیون هکتار از زمین های‬ ‫کشاورزی جهان‪ ،‬بستر تولید محصوالت‬ ‫اصالح ژنتیک یافته مقاوم به افت است‪.‬‬ ‫محصوالت ترا ریخته‪ ،‬ماموریت هایی دارند که‬ ‫یکی‪ ،‬تامین امنیت غذایی است‪ .‬امنیت غذایی‬ ‫یکی از راهبردهای پدافند غیرعامل است‪ .‬در‬ ‫حال حاضر‪ ،‬تنها ‪ 4‬محصول ترا ریخته شامل‪:‬‬ ‫پنبه‪ ،‬ذرت‪ ،‬سویا و کلزا‪ ،‬تبادل جهانی دارد و بقیه‬ ‫محصوالت‪،‬مراحلازمایشگاهیراطیمی کنند‪.‬‬ ‫اتفاقی که در حال رخ دادن ان است که روند‬ ‫کنونی تولید مواد غذایی برای بیش از هفت‬ ‫میلیارد جمعیت پرمصرف کره زمین‪ ،‬جوابگو‬ ‫نیست و دست کاری ژنتیکی غالت‪ ،‬راهکاری‬ ‫برای تامین امنیت غذایی است‪ .‬محصوالت‬ ‫اصالح ژنتیکی شده‪ ،‬بر اساس ژن تولید‬ ‫می شود‪ :‬باکتری به گیاه و گیاه دور به یک‬ ‫گیاه دیگر‪ .‬این محصوالت‪ 3 ،‬نسل دارد‪ .‬نسل‬ ‫اول‪ ،‬مقاوم به افات‪ ،‬نسل دوم‪ ،‬ارتقا کیفیت و‬ ‫نسل سوم‪ ،‬محصوالت ترا ریخته دارویی‪.‬‬ ‫‪ 80‬درصد ذرت ایران‪ ،‬ترا ریخته است‬ ‫حتماً در خرید بسته های ذرت متوجه شدید‬ ‫که این عنوان روی بسته درج شده است‪ .‬هشتاد‬ ‫درصد ذرت وارداتی ایران‪ ،‬به این روش تولید‬ ‫می شود و تقریباً ‪ 90‬درصد کل ذرتی که به این‬ ‫روش تولید می شود‪ ،‬در ایاالت متحده مصرف‬ ‫می شود که بزرگ ترین مصرف کننده ذرت‬ ‫در جهان است‪ .‬اتحادیه اروپا در رده دوم قرار‬ ‫دارد‪ .‬بیست درصد کل زمین های تولید ذرت‪،‬‬ ‫به روش اصالح ژنتیک است‪ .‬این در حالی‬ ‫است که بیش از هفتاد درصد سویا و پنبه ای‬ ‫که در دنیا تولید می شود‪ ،‬به همین روش است‪.‬‬ ‫محصوالت ترا ریخته بخوریم یا نخوریم؟‬ ‫اذرماه نودوهفت‪ ،‬رئیس سازمان حفاظت از‬ ‫محیط زیست کشورمان در جلسه شورای ملی‬ ‫ایمنی زیستی‪ ،‬از تولید و مصرف محصوالت‬ ‫دست کاری شده ژنتیکی حمایت کرد‪ .‬پیش از‬ ‫او‪ ،‬برخی از اعضای هیئت علمی دانشگاه های‬ ‫علوم پزشکی و حتی شماری از مسئوالن‬ ‫مرتبط با صنعت غذا و دارو کشورمان‪ ،‬از عدم‬ ‫اثرات سوء این محصوالت خبر داده بودند‪.‬‬ ‫یکی از دالیلی که می توان فع ً‬ ‫ال با خیال‬ ‫راحت به مصرف این گونه محصوالت‬ ‫پرداخت‪ ،‬گواهی سازمان غذا و دارو است‪.‬‬ ‫هر کاالیی که ترا ریخته باشد‪ ،‬عنوان ترا‬ ‫ریخته روی ان درج شده برچسب قانونی‬ ‫قابل رهگیری از سازمان غذا و دارو وزارت‬ ‫بهداشت‪ ،‬درمان و اموزش پزشکی دارد‪.‬‬ ‫امکان ندارد شما کاالیی قانونی در کشور‬ ‫پیدا کنید که با روش ترا ریخته تولید و در‬ ‫داخل به فروش برسد و عنوان ترا ریخته و‬ ‫برچسب سازمان غذا و دارو نداشته باشد‪.‬‬ ‫چون این گونه محصوالت‪ ،‬تنوع زیستی‬ ‫(‪ )biodiversity‬به ارمغان می اورد‪ ،‬تولید‬ ‫ان به نفع کشاورزی است و در مدیریت‬ ‫بهینه منابع (خاک و اب) کمک می کند‪.‬‬ ‫هر دویست سال‪ ،‬یک درجه به دمای زمین‬ ‫اضافه می شود و انسان ها‪ ،‬دوازده سال فرصت‬ ‫دارند تا یک درجه سانتی گراد‪ ،‬دمای هوا را به‬ ‫حالت قبلی بازگردانند تا شاهد کاهش تولید‬ ‫محصوالت کشاورزی نباشیم‪ .‬محصوالت‬ ‫تغیر ژنتیک یافته‪ ،‬این فرصت را ایجاد می کنند‪.‬‬ ‫چگونگی صدور مجوز و واردات غذاهای ترا‬ ‫ریخته به ایران‬ ‫‪ 100‬درصد محصوالت ترا ریخته ای که از طریق‬ ‫مجاری قانونی و با ثبت در سامانه های گمرکی و‬ ‫بهداشت و وزارت صمت‪ ،‬وارد کشور می شود‪،‬‬ ‫قانونی و سالم و بدون مشکل است‪ .‬برای بررسی‬ ‫فراورده های غذایی وارداتی به منظور تشخیص و‬ ‫ارزیابی کمیت و کیفیت مواد ترا ریخته‪ ،‬واحد‬ ‫انالیز مولکولی فراورده های ترا ریخته در مرکز‬ ‫ازمایشگاه مرجع کنترل سازمان غذا و دارو‬ ‫وزارت بهداشت در سال ‪ 1388‬تاسیس شد‪.‬‬ ‫چگونگی صدور مجوز و واردات غذاهای ترا‬ ‫ریخته به ایران‬ ‫این واحد‪ ،‬فرایند بازرسی ‪ ،‬ممیزی و اعتبار دهی‬ ‫محصوالت وارداتی را از این حیث انجام داده‬ ‫و طبق استانداردها‪ ،‬ازمون های کیفی و کمی را‬ ‫در دستور کار دارد‪ 8 .‬ازمایشگاه همکار نیز با‬ ‫این ازمایشگاه مرجع همکاری دارد‪ .‬فهرست‬ ‫کلیه ازمایشگاه های مورد تائید وزارت بهداشت‬ ‫به دانشگاه های علوم پزشکی ‪ 31‬استان کشور و‬ ‫شرکت های وارداتی و تولیدی‪ ،‬اعالم شده است‪.‬‬ ‫برای ورود محصوالت ترا ریخته در کشور‪،‬‬ ‫فرایندی باید طی شود‪:‬‬ ‫واردکننده محصول‪ ،‬باید مدارک‬ ‫محصول‬ ‫واردات‬ ‫مستندات‬ ‫و‬ ‫کشاورزی را طبق ضوابط‪ ،‬تهیه کند‪.‬‬ ‫گواهیمبداکهتوسطباالتریننهاددولتیکشوری‬ ‫که کاال ازانجا به کشور وارد می شود‪ ،‬تهیه شود‪.‬‬ ‫در گواهی مبدا واردات‪ ،‬بایستی تغییر‬ ‫ژنتیکی بودن محصول‪ ،‬صریحاً قید شود‪.‬‬ ‫این گواهی‪ ،‬بایستی به تائید سفارت جمهوری‬ ‫اسالمی ایران در کشور ذی ربط برسد‪.‬‬ ‫شماره شناسایی اختصاصی در اتاق بین المللی‬ ‫تهاتر امینی زیستی (‪ )BCH‬کسب شود‪.‬‬ ‫اگر محصول‪ ،‬ترا ریخته نیست‪ ،‬بایستی‬ ‫گواهی ‪ GMO FREE‬اخذشده و تعهدنامه‬ ‫عدم اصالح ژنتیک‪ ،‬تکمیل و امضا شود‪.‬‬ ‫سپس‪ ،‬اطالعات فنی محصول و مشخصات‬ ‫واردکننده در سامانه ‪ TTAC‬ثبت می شود‪.‬‬ ‫ماهنامه کشاورزی‬ ‫اذر ماه‪98‬‬ ‫شماره دهم‬ ‫‪27‬‬ صفحه 27 ‫مصاحبه‬ ‫ارگانیک ها از ترا ریخته ها خطرناک ترند؟‬ ‫اظهارنظرت مختلفی درباره محصوالت ترا ریخته و مخاطرات این‬ ‫محصوالت وجود دارد اما دکتر بهزاد قره یاضی‪ ،‬رئیس انجمن ایمنی‬ ‫زیستی در گفت وگو با ایسنا‪ ،‬درباره سم گالیفوسیت که در محصوالت‬ ‫ارگانیک به کاررفته است‪ ،‬می گوید‪ :‬این سم سالم ترین سم موجود در‬ ‫دنیاست‪ ،‬به گونه ای که سمیت ان کمتر از نمک طعام است‪ .‬بر این اساس‬ ‫گالیفوسیت که برای علف کشی استفاده می شود‪ ،‬احتمال ندارد کشنده‬ ‫باشد و اجالس مشترک فائو و بهداشت جهانی نتیجه گیری کرده است که‬ ‫گالیفوسیت احتمال ندارد برای انسان ریسک سرطان زایی در پی داشته باشد‪.‬‬ ‫به عالوه به گزارش منتشرشده از سوی اکادمی علوم امریکا‪ ،‬در این گزارش با‬ ‫مشارکتصدهادانشمندازسراسرجهان‪،‬تمامگذشتهمهندسیژنتیکومحصوالت‬ ‫تراریختهطی‪ 20‬سالگذشتهموردبررسیقرارگرفتهوایندهانپیش بینی شدهاست‪.‬‬ ‫چرا نباید به برنج ارگانیک اعتماد کرد؟‬ ‫قره یاضی با تاکید بر اینکه محصوالت ترا ریخته و ارگانیک به دنبال تغییر طعم‬ ‫محصوالت نیستند‪ ،‬ادامه داد‪ :‬به طورکلی قیمت محصوالت ارگانیک از قیمت‬ ‫سایر محصوالت کشاورزی باالتر است؛ چون تولید ان ها مشکل و گران است‪،‬‬ ‫به این دلیل که اگر بر روی زمینی که قرار است محصوالت ارگانیک تولید‬ ‫شود‪ ،‬کود و یا سم استفاده شود‪ ،‬به مدت سه سال نباید کاشت انجام شود‪.‬‬ ‫قره یاضی با اشاره به دالیل محال بودن تولید ارگانیک برنج توضیح داد‪:‬‬ ‫پیوستگی مزارع برنج در شمال کشور موجب شده تا اب یک مزرعه وارد‬ ‫سایر مزارع دیگر شود درحالی که در همه مزارع از سم برای از بین بردن‬ ‫افات استفاده شده است‪ .‬ازاین رو اگر مزرعه ای بخواهد تولید ارگانیک برنج‬ ‫داشته باشد‪ ،‬باید جلوی ورود اب مزرعه ای که سم خورده‪ ،‬گرفته شود‪.‬‬ ‫ارگانیک ها از ترا ریخته ها خطرناک ترند؟‬ ‫قره یاضی‪ ،‬رئیس انجمن ایمنی زیستی درباره محصوالت ارگانیک هم به ایسنا‬ ‫گفته ‪«:‬نتایجمقاالتمتعددینشانمی دهدکهاحتمالسرطان زابودنافالتوکسین‬ ‫موجود در محصوالت ارگانیک بیشتر از سرطان زایی محصوالت غیر ارگانیک‬ ‫است‪.‬ازانجاکهسمبهمحصوالتارگانیکزدهنمی شود‪،‬ممکناستافاتازاین‬ ‫محصوالت تغذیه کنند‪ .‬تغذیه افات از محصوالت کشاورزی سوراخی را ایجاد‬ ‫می کند که این سوراخ مرکز رشد قارچ است‪ .‬همین قارچ به افالتوکسین و سرطان‬ ‫منجر می شود‪ ».‬درحالی که دکتر عمران نظر دیگری دارد و می گوید‪ :‬متاسفانه‬ ‫عده ای از دوستان توجیه کار نادرست خود را در خراب کردن همه چیز می دانند‪.‬‬ ‫جهانی و سازمان ‪ ، FAO‬به این جمع بندی رسیدند که نتایج این گزارش ها‬ ‫درست بوده و باید بررسی بیشتر انجام دهند‪ .‬جالب اینجاست که در نشست‬ ‫بعدی که سه ماه قبل صورت گرفت‪ ،‬استنادهای اژانس تحقیقات سرطان را‬ ‫مدنظر قرار ندادند‪ .‬مثل این است که قاضی دادگاه‪ ،‬برخی شواهد را موردتوجه‬ ‫قرار ندهد و حکم دهد‪ .‬این موضوع باعث شد که یک افتضاح بزرگ به وجود‬ ‫اید و مشخص شد که حتی یکسری بررسی ها را انجام نداده و سهل انگارانه از‬ ‫کنار ان گذشته اند‪ .‬تا انجا که در گزارش دفتر پاسخگویی دولت امریکا این‬ ‫عبارت قیدشده که این یک اتفاق بی شرمانه بود که در ساختار دولتی امریکا‬ ‫رخ داد‪ ،‬بنابراین باید برای ادعاهای خود به اسناد اصیل استناد کنیم‪ .‬مث ً‬ ‫ال برخی‬ ‫روسای انجمن های علمی به یک گزارش سازمان بهداشت جهانی استناد‬ ‫می کنند که هیچ موردی از مخاطرات محصوالت ترا ریخته مشاهده نشده است‪،‬‬ ‫درحالی که این گزارش برای سال ‪ 2010‬است و قدیمی محسوب می شود‪.‬‬ ‫درحالی که مطالبی که ذکر کردم برا ی سال ‪ 2015‬به بعد است‪ .‬این یک‬ ‫حقیقت است که شرکت تولید کننده بذر دست کاری شده‪ ،‬دانش بیشتری‬ ‫از سازمان غذا و دارو دارد و اگر بخواهد برخی مستندات را پنهان کند‬ ‫به راحتی می تواند این کار را انجام دهد‪ .‬این است که سازمان بهداشت جهانی‬ ‫به مدارک شرکت های تولید کننده استناد می کند و مسئولیتی دراین باره‬ ‫عهده دار نمی شود‪ .‬به این ترتیب اگر اتفاق ناگواری رخ دهد هیچ کسی‬ ‫نمی تواند سازمان بهداشت جهانی را مواخذه کند زیرا عنوان می کند که‬ ‫ما مسئول نیستیم و تولیدکننده اطالعات غلط دراین باره ارائه داده است‪ .‬‬ ‫این رویه درستی نیست که به جای پاسخگویی برای رفتار خود‪ ،‬مسائل دیگر‬ ‫را پیش کشیده و اتفاقاً اظهارات اشتباه هم مطرح کرد‪ .‬وقتی ما می پرسیم که‬ ‫چرا محصوالت ترا ریخته تولید یا وارد کشور می شود‪ ،‬می گویند چرا تا االن‬ ‫سکوت کرده بودید؟ پاسخ من این است که ما از زمانی که فهمیدیم واردات‬ ‫محصوالت ترا ریخته انجام می شود اعالم مخالفت کردیم‪ .‬بعضی ها برای اینکه‬ ‫به هدف خود برسند‪ ،‬هدف را وسیله قرار می دهند و هر اظهارنظر اشتباهی را‬ ‫بیان می کنند‪ .‬بحث افالتوکسین به اسیب هایی بر می گردد که برای محصوالت‬ ‫پیش می اید‪ .‬در حقیقت وقتی به یک محصول کشاورزی اسیب فیزیکی وارد‬ ‫می شود‪ ،‬محل اسیب می تواند محل رشد قارچ ها و به دنبال ان افالتوکسین باشد‪.‬‬ ‫‪28‬‬ ‫شماره دهم‬ ‫اذر ماه‪98‬‬ ‫ماهنامه کشاورزی‬ ‫بنابراین این قضیه ربطی به ارگانیک بودن محصول ندارد و برای هر محصول‬ ‫دیگری ممکن است این اتفاق بیفتد‪ ،‬بنابراین اگر اصول کشاورزی رعایت نشود‬ ‫و محصوالت با سهل انگاری تولید شوند‪ ،‬این اتفاق خواهد افتاد‪ .‬این اظهار نظر که‬ ‫محصوالت ارگانیک به دلیل اینکه سم زده نمی شوند‪ ،‬دچار افت و افالتوکسین‬ ‫می شود‪ ،‬علمی نیست و تشویش اذهان عمومی محسوب می شود‪ .‬در محصوالت‬ ‫ارگانیک هم اگرچه سم زده نمی شود اما برای مبارزه با افت روش های خاصی‬ ‫وجودداردواین طورنیستکهمحصولبهحالخودرهاشود‪.‬محصوالتارگانیک‬ ‫‪ 11‬هزار سال است که غذای بشر را تامین کرده و امتحان خود را پس داده است‪.‬‬ ‫منبع‪ :‬مجله سیب سبز‬ صفحه 28 ‫گفتگوی کوتاه‬ ‫مجوز واردات برنج ترا ریخته صادر نمی شود‬ ‫کشت محصول ترا ریخته در کشور‬ ‫ممنوع شد‬ ‫رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان از ممنوعیت‬ ‫کشت گونه های برنج ترا ریخته با مصوبه هیئت دولت خبر داد‪.‬‬ ‫حسینجعفریصبحباتاکیدبراینکههیچ گونهمحصولتراریختهدرکشور‬ ‫تولید نمی شود‪ ،‬گفت‪ :‬این در حالی است که مطالعات الزم درباره این نوع‬ ‫محصوالتدرکشورانجام شدهوتارسیدنبهمرحلهتولیدفاصلهدرازیداریم‪.‬‬ ‫وی افزود‪ :‬تنها مجوز واردات ‪ 2‬محصول تراریخته سویا و ذرت به کشور‬ ‫صادر شده است‪.‬‬ ‫رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان درباره مصرف محصوالت‬ ‫ترا ریخته بیان کرد‪ :‬به عنوان یک کارشناس این اعتقاد رادارم که اگر انتقال‬ ‫ژن از خود گیاه باشد‪ ،‬اثرات ان به مراتب کاهش خواهد یافت و باید با این‬ ‫دیدگاه زمینه برای کشت و واردات محصوالت ترایخته را فراهم کنیم‪.‬‬ ‫جعفری با اعالم اینکه برنج از نوع ترا ریخته در کشور و استان کشت‬ ‫نمی شود‪ ،‬اظهار کرد‪ :‬باید اثرات جانبی مصرف این گونه محصوالت‬ ‫به دقت مطالعه شود و با علم به این مسئله زمینه برای کشت فراهم شود‪.‬‬ ‫به گفته وی‪ ،‬در دنیای کنونی درباره مصرف محصوالت‬ ‫ترا ریخته نظرات متفاوتی وجود دارد و حتی در برخی مواقع‬ ‫مشخص شده که مضرات مصرف این قبیل محصوالت از‬ ‫محصوالت رشد یافته با کود شیمیایی بهتر گزارش شده است‪.‬‬ ‫رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان در تکمیل صحبت هایش‬ ‫اظهار کرد‪ :‬در برخی کشورهای توسعه یافته حتی درباره مصرف‬ ‫محصوالت ترا ریخته بعد از مطالعات و بحث های کارشناسی برای‬ ‫مصرف عموم مردم رفراندوم برگزار می شود‪.‬‬ ‫جعفری از ممنوعیت کشت گونه های برنج ترا ریخته با مصوبه هیئت‬ ‫دولت خبر داد و یاداور شد‪ :‬تا زمانی که در کشور به یک مطالعه جامع‬ ‫و قانون کلی برای کشت این گونه محصوالت نرسیدم‪ ،‬راه به جایی‬ ‫نخواهیم برد‪.‬‬ ‫سخنگوی وزارت بهداشت‪ ،‬درمان و اموزش پزشکی از درج اطالعات‬ ‫محصوالت فراوری شده با روغن های ترا ریخته از شهریورماه خبر داد‪.‬‬ ‫ایرج حریرچی با اشاره به اینکه مجوز واردات دو نوع محصول ترا‬ ‫ریخته به کشور داده شده‪ ،‬اظهار کرد‪ :‬تنها دو محصول ترا ریخته شامل‬ ‫روغن ذرت و سویا مجوز ورود دارند و از اول مردادماه تمام روغن های‬ ‫موجود در بازار کشور ملزم به درج لوگوی ترا ریخته با فرمت اعالمی‬ ‫اداره کل فراورده های خوراکی و اشامیدنی سازمان غذا و دارو هستند‪.‬‬ ‫وی با اشاره به اینکه در دنیا سه نوع محصول غذایی موجود در بازار شامل‬ ‫محصول معمولی‪ ،‬ارگانیک و ترا ریخته اعالم می شود‪ ،‬عنوان کرد‪ :‬در این‬ ‫صورتمردممی توانندبااگاهیکاملموادغذاییمصرفیخودراانتخابکنند‪.‬‬ ‫سخنگوی وزارت بهداشت افزود‪ :‬از اول شهریورماه نیز تمام فراورده ها‬ ‫و محصوالتی که در اجزای ان از روغن و یا سایر محصوالت با منشا‬ ‫ترا ریخته استفاده شده باشد‪ ،‬با نصب برچسب اطالع رسانی می شود‪.‬‬ ‫به گفته وی مجوز ورود برنج ترا ریخته نیز در کشور صادر نمی شود‪.‬‬ ‫الزم به ذکر است برچسب گذاری محصوالت غذایی ترا ریخته‬ ‫به شکل دایره سفیدرنگ و به قطر ‪ ۵ ,۱‬سانتیمتر بوده و واژه ترا‬ ‫ریخته درون ان با فونت قابل رویت در کنار ارم سازمان غذا و‬ ‫دارو بر روی بسته های تمام محصوالت ترا ریخته الزامی است‪.‬‬ ‫کاالهای وارداتی ترا ریخته باید با نصب برچسب توزیع شوند‬ ‫سخنگوی کمیسیون کشاورزی مجلس‪ ،‬گفت‪ :‬در صورت ترا ریخته بودن‬ ‫کاالهای وارداتی باید با نصب اتیکت ترا ریخته در بازار توزیع شوند‪.‬‬ ‫نورمحمد تربتی نژاد سخنگوی کمیسیون کشاورزی‪ ،‬اب‪ ،‬منابع‬ ‫طبیعی و محیط زیست مجلس شورای اسالمی بابیان اینکه در اکثر‬ ‫روستاها خانه بهداشت وجود دارد که امور بهداشتی اهالی روستا را‬ ‫پیگیری می کنند‪ ،‬تصریح کرد‪ :‬الودگی های میکروبی در اب های‬ ‫روستائیان بسیار کم است و ابتال به وبا از ‪ ۳۳‬مورد در کشور به‬ ‫‪ ۱۳‬مورد کاهش پیداکرده و شاهد فلج اطفال در روستاها نیستیم‪.‬‬ ‫یارانهبیمهسالمتدرروستاهاهدفمندنیست‬ ‫نماینده مردم گرگان و اق قال در مجلس شورای اسالمی با اشاره به‬ ‫اینکه درزمینه بهداشت روستا عمده مشکالت به کمبود نیروی انسانی‪،‬‬ ‫کمبود منابع مالی و دانش فنی برمی گردد‪ ،‬ادامه داد‪ :‬بر اساس گفته‬ ‫وزیر بهداشت‪ ،‬درمان و اموزش پزشکی بیمه روستائیان به صورت‬ ‫ناقص وجود دارد و یارانه بیمه سالمت در روستاها هدفمند نیست‪.‬‬ ‫سویا‪،‬ذرت‪،‬کلزاوپنبه دانهوارداتیتحتازمایش هایتراریختگیقرارمی گیرند‬ ‫وی با تاکید بر اینکه مواد غذایی مخصوصاً سویا‪ ،‬ذرت‪ ،‬کلزا و‬ ‫پنبه دانه که احتمال ترا ریخته بودن ان ها وجود دارد مورد ازمایش‬ ‫قرار می گیرد‪ ،‬عنوان کرد‪ :‬در صورت ترا ریخته بودن کاالهای‬ ‫وارداتی باید با نصب اتیکت ترا ریخته در بازار توزیع شوند‪.‬‬ ‫ماهنامه کشاورزی‬ ‫اذر ماه‪98‬‬ ‫شماره دهم‬ ‫‪29‬‬ صفحه 29 ‫شعر و کتاب‬ ‫کتاب «مسئله محصوالت تراریخته در ایران» منتشر‬ ‫شد‬ ‫کتاب «مسئله محصوالت تراریخته در ایران» به قلم حجت االسالم علی‬ ‫ارجمند عین الدین از سوی انتشارات اوای جنوب در یک هزار نسخه منتشر شد‪.‬‬ ‫کتاب «مسئله محصوالت تراریخته در ایران» منتشر شد به گزارش ایکنا از‬ ‫قم؛ کتاب «مسئله محصوالت تراریخته در ایران» به قلم حجت االسالم علی‬ ‫ارجمند عین الدین از سوی انتشارات اوای جنوب در یک هزار نسخه منتشر شد‪.‬‬ ‫بر اساس این گزارش‪ ،‬در مقدمه این کتاب امده است‪:‬‬ ‫استاد شهید مطهری به عنوان معلّم انقالب اسالمی ایران ده ها جلد‬ ‫کتاب از خود به یادگار گذاشت‪ .‬از میان همه اثار ایشان دو کتاب با‬ ‫عنوان «مسئله» به زیور چاپ اراسته شد؛ مسئله شناخت و مسئله حجاب‪.‬‬ ‫این بدین معناست که هر موضو ِع هر چند مهمی‪ ،‬مسئله جامعه نیست‪.‬‬ ‫امروزه تولید‪ ،‬واردات و مصرف محصوالت تراریخته (تغییریافته ژنتیکی)‬ ‫و پیامدهای ان به یکی از مسائل مردم و نظام جمهوری اسالمی ایران تبدیل‬ ‫شده است و این مسئله حیاتی به نوبه خود‪ ،‬ابعاد گوناگون اقتصادی‪ ،‬اجتماعی‪،‬‬ ‫امنیتی و زیست فناوری را به همراه دارد‪ .‬اینجانب به عنوان یک روحانی هرگز‬ ‫در صدد ورود به چیستی دستکاری ژنتیکیِ محصوالت کشاورزی و دامی‬ ‫و مداخله در حیطه تخصصی مهندسین ژنتیک نبوده و نیستم‪ ،‬بلکه در همه‬ ‫نوشته ها‪ ،‬سخنرانی ها و مصاحبه هایی که داشته ام درصدد بوده ام‪ ،‬از زوایای‬ ‫گوناگون‪ ،‬چرایی استفاده از این محصوالت مدرن را به نقد کشیده و عوارض‬ ‫حتمی و احتمالی استفاده از این محصوالت و رویکرد احتیاطی را گوشزد کنم‪.‬‬ ‫این کتاب در سه فصل دست نوشته ها‪ ،‬مصاحبه ها و سخنرانی ها و با‬ ‫موضوعاتی همچون‪« :‬راهبرد رژیم صهیونیستی برای ممنوعیت مطلق کشت‬ ‫محصوالت تراریخته»‪« ،‬متن صریح فتوای علما در زمینه تراریخته چیست؟»‪،‬‬ ‫«موضع مرحوم ایت اهلل هاشمی رفسنجانی درباره محصوالت تراریخته»‪« ،‬سابقه‬ ‫مخالفت مسئوالن نظام با رهاسازی تراریخته از دیروز تا امروز»‪« ،‬پیشینه تاسیس‬ ‫بنیاد راکفلر»‪« ،‬تعریف ساده تراریخته»‪« ،‬عوامل موثر در بحران اب در کشور»‪،‬‬ ‫«تولید بی رویه گوشت گاو به روش صنعتی» و ‪ ...‬به رشته تحریر درامده است‪.‬‬ ‫می شود درد و مرض توی غذا جا نکنی!‬ ‫«قالب طنز» از قالب های بسیار جذابی است که می تواند بسیاری از‬ ‫حقایق و واقعیت های زندگی روزمره را با قدرت و شفافیت بیشتری‬ ‫منعکس کند؛ از این رو قصد داریم‪ ،‬به برخی از موضوعات‪ ،‬مسائل و‬ ‫چالش های اجتماعی در قالب طنز بپردازیم‪.‬‬ ‫در ادامه‪ ،‬شعر طنزی سروده مینا گودرزی درباره محصوالت‬ ‫دستکاری شده ژنتیکی تقدیم مخاطبان شده است‪:‬‬ ‫«ای که در کشتن ما هیچ مدارا نکنی»‬ ‫فکر سودی و از این غائله پروا نکنی‬ ‫از کِی اینقدر تو دلسوز و فن اور شده ای؟‬ ‫کمر تکنولوژی را گل من تا نکنی؟!‬ ‫فن پُر از خدعه تو بیزاریم‬ ‫ما از این ِّ‬ ‫می شود درد و مرض توی غذا جا نکنی؟‬ ‫لیلی تو جنس تراریخته است‬ ‫ظاهرا ِ‬ ‫لیک مجنون دالری! نه! حاشا نکنی‬ ‫توی جیبت پُ ِر شیتیل شده ای تاجر!‬ ‫خوره پول گرفتی و مداوا نکنی‬ ‫گفته ای دغدغه خدمت مردم داری!‬ ‫و در این راه درنگ و اگر اما نکنی!‬ ‫توی فرقت بخورد دغدغه های ِچرتت‬ ‫«ای که در کشتن ما هیچ مدارا نکنی»‬ ‫‪30‬‬ ‫شماره دهم‬ ‫اذر ماه‪98‬‬ ‫ماهنامه کشاورزی‬ صفحه 30 صفحه 31 صفحه 32 ‫گزارش‬ ‫این ژن ها به عنوان از ابزارهای مهندسی ژنتیک‬ ‫است که به خورد جامعه داده می شود‪ .‬این‬ ‫قضیه مثل یک جراح است که ابزار جراحی‬ ‫را در شکم بیمار جاگذاشته باشد‪ .‬نتیجه هم‬ ‫می شود ساخت انتی بیوتیک ها و داروهای‬ ‫قوی تر و مصرف بیشتر دارو با تاثیر کمتر‪.‬‬ ‫ابتال به بیماری های دیگر را هم به این فهرست‬ ‫اضافه کنید‪.‬ترا ریخته چیست؟ بخوریم یا‬ ‫(‪ )Transgenesis‬است که وارد بازار شده‬ ‫است‪ .‬اکثر ذرت کشور‪ ،‬ترا ریخته و تقریباً اکثر‬ ‫پنبه تجاری جهان‪ ،‬به این روش تولید می شود‪.‬‬ ‫این محصوالت‪ ،‬طبق اعالم دبیر شورای‬ ‫مشورتی مرجع ملی ایمنی زیستی‪ ،‬هیچ‬ ‫خطری برای سالمتی انسان ندارد اما طبق‬ ‫گفته کارشناسان‪ ،‬فناوری هراسی و فرهنگ‬ ‫ضعیف‪ ،‬سبب شده تا مردم‪ ،‬درک درستی‬ ‫از فواید این محصوالت عصر مدرن باوجود‬ ‫قانون ایمنی زیستی کشور که مصوب مجلس‬ ‫شورای اسالمی است‪ ،‬نداشته باشند‪ .‬همه‬ ‫این کاالها‪ ،‬عنوان «تغییر ژنتیکی یافته» دارند‪.‬‬ ‫‪ 24‬کشور دنیا‪ ،‬تولیدکننده این محصوالت و‬ ‫‪ 196‬کشور جهان‪ ،‬مصرف کننده ان هستند‪.‬‬ ‫طبق ماده ‪ 31‬قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه‬ ‫کشور‪ ،‬کلیه محصوالت اصالح ژنتیک یافته‪،‬‬ ‫باید برچسب سازمان غذا و دارو داشته باشند‪.‬‬ ‫‪ 10‬ازمایشگاه وزارت بهداشت و جهاد‬ ‫کشاورزی‪ ،‬طبق باالترین سطح استانداردهای‬ ‫جهانی‪ ،‬به نمونه برداری گسترده از‬ ‫محصوالت ترا ریخته و صدور مجوز‬ ‫ترخیص محصوالت از گمرک‪ ،‬مشغول به‬ ‫فعالیت هستند و رصد ایمنی غذایی مردم‬ ‫را در راستای پدافند غیرعامل‪ ،‬عهده دارند‪.‬‬ ‫جمعیت کره زمین تا سال ‪ 2050‬میالدی‬ ‫از مرز ‪ 10‬میلیارد نفر عبور می کند و باید‬ ‫انقالبی در تولید محصوالت کشاورزی‬ ‫برای سیر کردن این تعداد انسان وجود داشته‬ ‫باشد که ژنتیک‪ ،‬بستر این فرصت است‪.‬‬ ‫همه محصوالت ترا ریخته بازار ایران‪ ،‬بایستی بر‬ ‫اساسقانونایمنیزیستیایران(مصوبسال‪،)88‬‬ ‫برچسب از سازمان غذا و دارو وزارت بهداشت‬ ‫دارد‪ .‬مثل اسنک و پفک حجیم شده‪ .‬نقشه جامع‬ ‫علمی ایران‪ ،‬تولید و مصرف این محصوالت را‬ ‫پذیرفته و از تجاری سازی ان حمایت می کند‪.‬‬ ‫قانون ایمنی زیستی چه می گوید؟‬ ‫طبق ماده هفتم این قانون که در تیرماه سال‬ ‫نودوهشت به دولت محمود احمدی نژاد‬ ‫از طرف رئیس مجلس شورای اسالمی‬ ‫(علی الریجانی) ابالغ شد امده است‪:‬‬ ‫کلیهاشخاصحقیقیوحقوقیکهقصدواردات‪،‬‬ ‫صادرات و یا حمل ونقل داخلی و فرامرزی‬ ‫موجودات زنده تغییر شکل یافته ژنتیکی موضوع‬ ‫اینقانونرادارند‪،‬بایستی‪،‬اصولیرارعایتکنند‪.‬‬ ‫اطالعات موردنیاز و مستندات علمی ارزیابی‬ ‫مخاطرات احتمالی بر اساس مفاد پروتکل‬ ‫ایمنی زیستی کارتاهنا را به دستگاه های‬ ‫اجرایی مرتبط مندرج در ماده (‪ )4‬این‬ ‫قانون ارائه و مجوز الزم را دریافت نمایند‪.‬‬ ‫شرایط الزم ازنظر بسته بندی و حمل ونقل‬ ‫و برچسب گذاری را رعایت نمایند‪ .‬شرایط‬ ‫بسته بندی و برچسب گذاری و حمل ونقل‬ ‫داخلی و فرامرزی‪ ،‬توسط شورای ملی‬ ‫ایمنی زیستی ظرف شش ماه تهیه و پس‬ ‫از تائید رئیس جمهور ابالغ می گردد‪.‬‬ ‫درصورتی که موجود زنده تغییر شکل یافته برای‬ ‫اقتصاد محصوالت ترا ریخته‬ ‫مقاصد پژوهش در محدوده محصور باشد‪،‬‬ ‫این محصوالت‪ ،‬مقاوم به افت ها هستند‪ .‬ماهیتموضوعبه روشنیتعریفونشانیوهویت‬ ‫مصرف سموم را کاهش می دهند و مواد گیرنده و فرستنده ان دقیقاً مشخص شده باشد‪.‬‬ ‫معدنی ان ها بیش از سایر محصوالت غیر‬ ‫تغیر ژنتیکی است‪ .‬فقط تراژن ها به محصوالت‬ ‫قانون ایمنی زیستی چه می گوید؟‬ ‫غذایی مرتبط نیستند‪ .‬جانوران ترا ریخته در‬ ‫پزشکی و بیوفناوری‪ ،‬کاربرد فراوانی دارند‪ .‬شبکه شمس (شبکه محصول سالم) زیر نظر‬ ‫‪26‬‬ ‫شماره دهم‬ ‫اذر ماه‪98‬‬ ‫ماهنامه کشاورزی‬ ‫ستاد توسعه زیست فناوری معاونت علمی‬ ‫ریاست جمهوری فعالیت دارد و به رتبه بندی‬ ‫محصوالت کشاورزی و ارتقای سالمت غذایی‬ ‫کشور مشغول است و برای محصوالت اصالح‬ ‫ژنتیک شده‪ ،‬اولویت الف تعیین کرده است‪.‬‬ ‫این شبکه با ‪ 9‬هزار مرکز در ‪ 31‬استان‬ ‫کشور در ارتباط است‪ .‬شمس وزارت‬ ‫بهداشت با شبکه مطالعات سیاست گذاری‬ ‫عمومی (شمس) مرکز بررسی های‬ ‫استراتژیک ریاست جمهوری‪ ،‬فرق دارد‪.‬‬ ‫در ایران‪ ،‬تولید گل های زینتی‪ ،‬بازار پنج هزار‬ ‫میلیارد تومانی با بازار صادراتی تضمین شده‬ ‫دارد و یکی از دالیل عدم ترغیب کشاورزان‬ ‫به تولید محصوالت ترا ریخته و سرمایه گذاری‬ ‫روی ان‪ ،‬جذابیت بازارهای موازی است‪.‬‬ ‫بااین حال‪ ،‬سم فروش ها نیز نگران کاهش‬ ‫فروش با اصالح ژنتیکی محصوالت کشاورزی‬ ‫و کاهش نیاز به مصرف سموم هستند و‬ ‫قطعاً‪ ،‬در این مسیر‪ ،‬چالش افرینی می کنند‪.‬‬ ‫مهندسی ژنتیک و بیوتکنولوژی کشاورزی مثل‬ ‫نانو فناوری و فناوری اطالعات و ارتباطات‪،‬‬ ‫اینده علم و اقتصاد دانش بنیان جهان را در‬ ‫نخستین سده هزاره سوم میالدی‪ ،‬تحت تاثیر‬ ‫قرار داده است و نقش ژرف و شگرفی در‬ ‫تامین غذای مردم کره زمین ایفا می کنند‪.‬‬ ‫اگر به دنبال کسب وکارهای پربازده و موثر‬ ‫با باالترین سطح اثربخشی در قرن بیست و‬ ‫یکم هستید‪ ،‬بیزینس های مرتبط با سه صنعت‬ ‫میان رشته ای فوق الذکر‪ ،‬بایستی ارمان شما باشد‪.‬‬ ‫چرا بشر به سمت دست کاری ژنتیکی‬ ‫محصوالت کشاورزی روی اورد؟ یکی‬ ‫از پاسخ ها این است که جمعیت کره زمین‬ ‫در حال افزایش بوده و مصرف ساکنان کره‬ ‫زمین‪ ،‬به شدت روند صعودی پیداکرده و زمین‪،‬‬ ‫جوابگوی این حجم از تقاضا نیست‪ .‬از طرفی‪،‬‬ ‫اب وخاک و کود و منابعی که به زمین برای‬ ‫برداشت محصول داده می شود‪ ،‬بر اساس هزینه‬ ‫فایده‪ ،‬باید برای صنعت کشاورزی و فعاالنش‬ ‫صرف کند تا قیمت تمام شده‪ ،‬کاهش یابد‪.‬‬ صفحه 26 ‫گزارش‬ ‫چه اتفاقی در حال رخ دادن است؟‬ ‫چرا بشر به سمت دست کاری ژنتیکی‬ ‫محصوالت کشاورزی روی اورد؟ یکی‬ ‫از پاسخ ها این است که جمعیت کره زمین‬ ‫در حال افزایش بوده و مصرف ساکنان کره‬ ‫زمین‪ ،‬به شدت روند صعودی پیداکرده و زمین‪،‬‬ ‫جوابگوی این حجم از تقاضا نیست‪ .‬از طرفی‪،‬‬ ‫اب وخاک و کود و منابعی که به زمین برای‬ ‫برداشت محصول داده می شود‪ ،‬بر اساس هزینه‬ ‫فایده‪ ،‬باید برای صنعت کشاورزی و فعاالنش‬ ‫صرف کند تا قیمت تمام شده‪ ،‬کاهش یابد‪.‬‬ ‫دست کاری ژنتیکی محصوالت کشاورزی‬ ‫در ایران‪ ،‬ده ها لیتر اب صرف تولید یک‬ ‫کیلوگرم هندوانه می شود که به قیمت ‪2‬‬ ‫لیتر اب به فروش می رسد‪ .‬حال اگر بتوان‬ ‫هندوانه هایی خوشمزه تر و باکیفیت تر و با‬ ‫اب وخاک و کود کم تر با اصالح ژنتیکی‬ ‫تولید کرد‪ ،‬حتماً در منابع‪ ،‬صرفه جویی‬ ‫می شود و به اقتصاد هم کمک می کند‪.‬‬ ‫ساالنه بیش از چهل درصد محصوالت‬ ‫کشاورزی دنیا به خاطر افات و بیماری و‬ ‫تنش های اقلیمی‪ ،‬از بین می رود و در ایران‬ ‫نیز‪ ،‬ساالنه پنجاه وشش درصد علف کش‬ ‫برای تولید محصوالت کشاورزی استفاده‬ ‫می شود‪ .‬این در حالی است که ایران و جهان‪،‬‬ ‫با بحران کم ابی در نیمه دوم قرن بیست و‬ ‫یکم روبرو است که یک چالش مهم است‪.‬‬ ‫یک صد و نود میلیون هکتار از زمین های‬ ‫کشاورزی جهان‪ ،‬بستر تولید محصوالت‬ ‫اصالح ژنتیک یافته مقاوم به افت است‪.‬‬ ‫محصوالت ترا ریخته‪ ،‬ماموریت هایی دارند که‬ ‫یکی‪ ،‬تامین امنیت غذایی است‪ .‬امنیت غذایی‬ ‫یکی از راهبردهای پدافند غیرعامل است‪ .‬در‬ ‫حال حاضر‪ ،‬تنها ‪ 4‬محصول ترا ریخته شامل‪:‬‬ ‫پنبه‪ ،‬ذرت‪ ،‬سویا و کلزا‪ ،‬تبادل جهانی دارد و بقیه‬ ‫محصوالت‪،‬مراحلازمایشگاهیراطیمی کنند‪.‬‬ ‫اتفاقی که در حال رخ دادن ان است که روند‬ ‫کنونی تولید مواد غذایی برای بیش از هفت‬ ‫میلیارد جمعیت پرمصرف کره زمین‪ ،‬جوابگو‬ ‫نیست و دست کاری ژنتیکی غالت‪ ،‬راهکاری‬ ‫برای تامین امنیت غذایی است‪ .‬محصوالت‬ ‫اصالح ژنتیکی شده‪ ،‬بر اساس ژن تولید‬ ‫می شود‪ :‬باکتری به گیاه و گیاه دور به یک‬ ‫گیاه دیگر‪ .‬این محصوالت‪ 3 ،‬نسل دارد‪ .‬نسل‬ ‫اول‪ ،‬مقاوم به افات‪ ،‬نسل دوم‪ ،‬ارتقا کیفیت و‬ ‫نسل سوم‪ ،‬محصوالت ترا ریخته دارویی‪.‬‬ ‫‪ 80‬درصد ذرت ایران‪ ،‬ترا ریخته است‬ ‫حتماً در خرید بسته های ذرت متوجه شدید‬ ‫که این عنوان روی بسته درج شده است‪ .‬هشتاد‬ ‫درصد ذرت وارداتی ایران‪ ،‬به این روش تولید‬ ‫می شود و تقریباً ‪ 90‬درصد کل ذرتی که به این‬ ‫روش تولید می شود‪ ،‬در ایاالت متحده مصرف‬ ‫می شود که بزرگ ترین مصرف کننده ذرت‬ ‫در جهان است‪ .‬اتحادیه اروپا در رده دوم قرار‬ ‫دارد‪ .‬بیست درصد کل زمین های تولید ذرت‪،‬‬ ‫به روش اصالح ژنتیک است‪ .‬این در حالی‬ ‫است که بیش از هفتاد درصد سویا و پنبه ای‬ ‫که در دنیا تولید می شود‪ ،‬به همین روش است‪.‬‬ ‫محصوالت ترا ریخته بخوریم یا نخوریم؟‬ ‫اذرماه نودوهفت‪ ،‬رئیس سازمان حفاظت از‬ ‫محیط زیست کشورمان در جلسه شورای ملی‬ ‫ایمنی زیستی‪ ،‬از تولید و مصرف محصوالت‬ ‫دست کاری شده ژنتیکی حمایت کرد‪ .‬پیش از‬ ‫او‪ ،‬برخی از اعضای هیئت علمی دانشگاه های‬ ‫علوم پزشکی و حتی شماری از مسئوالن‬ ‫مرتبط با صنعت غذا و دارو کشورمان‪ ،‬از عدم‬ ‫اثرات سوء این محصوالت خبر داده بودند‪.‬‬ ‫یکی از دالیلی که می توان فع ً‬ ‫ال با خیال‬ ‫راحت به مصرف این گونه محصوالت‬ ‫پرداخت‪ ،‬گواهی سازمان غذا و دارو است‪.‬‬ ‫هر کاالیی که ترا ریخته باشد‪ ،‬عنوان ترا‬ ‫ریخته روی ان درج شده برچسب قانونی‬ ‫قابل رهگیری از سازمان غذا و دارو وزارت‬ ‫بهداشت‪ ،‬درمان و اموزش پزشکی دارد‪.‬‬ ‫امکان ندارد شما کاالیی قانونی در کشور‬ ‫پیدا کنید که با روش ترا ریخته تولید و در‬ ‫داخل به فروش برسد و عنوان ترا ریخته و‬ ‫برچسب سازمان غذا و دارو نداشته باشد‪.‬‬ ‫چون این گونه محصوالت‪ ،‬تنوع زیستی‬ ‫(‪ )biodiversity‬به ارمغان می اورد‪ ،‬تولید‬ ‫ان به نفع کشاورزی است و در مدیریت‬ ‫بهینه منابع (خاک و اب) کمک می کند‪.‬‬ ‫هر دویست سال‪ ،‬یک درجه به دمای زمین‬ ‫اضافه می شود و انسان ها‪ ،‬دوازده سال فرصت‬ ‫دارند تا یک درجه سانتی گراد‪ ،‬دمای هوا را به‬ ‫حالت قبلی بازگردانند تا شاهد کاهش تولید‬ ‫محصوالت کشاورزی نباشیم‪ .‬محصوالت‬ ‫تغیر ژنتیک یافته‪ ،‬این فرصت را ایجاد می کنند‪.‬‬ ‫چگونگی صدور مجوز و واردات غذاهای ترا‬ ‫ریخته به ایران‬ ‫‪ 100‬درصد محصوالت ترا ریخته ای که از طریق‬ ‫مجاری قانونی و با ثبت در سامانه های گمرکی و‬ ‫بهداشت و وزارت صمت‪ ،‬وارد کشور می شود‪،‬‬ ‫قانونی و سالم و بدون مشکل است‪ .‬برای بررسی‬ ‫فراورده های غذایی وارداتی به منظور تشخیص و‬ ‫ارزیابی کمیت و کیفیت مواد ترا ریخته‪ ،‬واحد‬ ‫انالیز مولکولی فراورده های ترا ریخته در مرکز‬ ‫ازمایشگاه مرجع کنترل سازمان غذا و دارو‬ ‫وزارت بهداشت در سال ‪ 1388‬تاسیس شد‪.‬‬ ‫چگونگی صدور مجوز و واردات غذاهای ترا‬ ‫ریخته به ایران‬ ‫این واحد‪ ،‬فرایند بازرسی ‪ ،‬ممیزی و اعتبار دهی‬ ‫محصوالت وارداتی را از این حیث انجام داده‬ ‫و طبق استانداردها‪ ،‬ازمون های کیفی و کمی را‬ ‫در دستور کار دارد‪ 8 .‬ازمایشگاه همکار نیز با‬ ‫این ازمایشگاه مرجع همکاری دارد‪ .‬فهرست‬ ‫کلیه ازمایشگاه های مورد تائید وزارت بهداشت‬ ‫به دانشگاه های علوم پزشکی ‪ 31‬استان کشور و‬ ‫شرکت های وارداتی و تولیدی‪ ،‬اعالم شده است‪.‬‬ ‫برای ورود محصوالت ترا ریخته در کشور‪،‬‬ ‫فرایندی باید طی شود‪:‬‬ ‫واردکننده محصول‪ ،‬باید مدارک‬ ‫محصول‬ ‫واردات‬ ‫مستندات‬ ‫و‬ ‫کشاورزی را طبق ضوابط‪ ،‬تهیه کند‪.‬‬ ‫گواهیمبداکهتوسطباالتریننهاددولتیکشوری‬ ‫که کاال ازانجا به کشور وارد می شود‪ ،‬تهیه شود‪.‬‬ ‫در گواهی مبدا واردات‪ ،‬بایستی تغییر‬ ‫ژنتیکی بودن محصول‪ ،‬صریحاً قید شود‪.‬‬ ‫این گواهی‪ ،‬بایستی به تائید سفارت جمهوری‬ ‫اسالمی ایران در کشور ذی ربط برسد‪.‬‬ ‫شماره شناسایی اختصاصی در اتاق بین المللی‬ ‫تهاتر امینی زیستی (‪ )BCH‬کسب شود‪.‬‬ ‫اگر محصول‪ ،‬ترا ریخته نیست‪ ،‬بایستی‬ ‫گواهی ‪ GMO FREE‬اخذشده و تعهدنامه‬ ‫عدم اصالح ژنتیک‪ ،‬تکمیل و امضا شود‪.‬‬ ‫سپس‪ ،‬اطالعات فنی محصول و مشخصات‬ ‫واردکننده در سامانه ‪ TTAC‬ثبت می شود‪.‬‬ ‫ماهنامه کشاورزی‬ ‫اذر ماه‪98‬‬ ‫شماره دهم‬ ‫‪27‬‬ صفحه 27 ‫مصاحبه‬ ‫ارگانیک ها از ترا ریخته ها خطرناک ترند؟‬ ‫اظهارنظرت مختلفی درباره محصوالت ترا ریخته و مخاطرات این‬ ‫محصوالت وجود دارد اما دکتر بهزاد قره یاضی‪ ،‬رئیس انجمن ایمنی‬ ‫زیستی در گفت وگو با ایسنا‪ ،‬درباره سم گالیفوسیت که در محصوالت‬ ‫ارگانیک به کاررفته است‪ ،‬می گوید‪ :‬این سم سالم ترین سم موجود در‬ ‫دنیاست‪ ،‬به گونه ای که سمیت ان کمتر از نمک طعام است‪ .‬بر این اساس‬ ‫گالیفوسیت که برای علف کشی استفاده می شود‪ ،‬احتمال ندارد کشنده‬ ‫باشد و اجالس مشترک فائو و بهداشت جهانی نتیجه گیری کرده است که‬ ‫گالیفوسیت احتمال ندارد برای انسان ریسک سرطان زایی در پی داشته باشد‪.‬‬ ‫به عالوه به گزارش منتشرشده از سوی اکادمی علوم امریکا‪ ،‬در این گزارش با‬ ‫مشارکتصدهادانشمندازسراسرجهان‪،‬تمامگذشتهمهندسیژنتیکومحصوالت‬ ‫تراریختهطی‪ 20‬سالگذشتهموردبررسیقرارگرفتهوایندهانپیش بینی شدهاست‪.‬‬ ‫چرا نباید به برنج ارگانیک اعتماد کرد؟‬ ‫قره یاضی با تاکید بر اینکه محصوالت ترا ریخته و ارگانیک به دنبال تغییر طعم‬ ‫محصوالت نیستند‪ ،‬ادامه داد‪ :‬به طورکلی قیمت محصوالت ارگانیک از قیمت‬ ‫سایر محصوالت کشاورزی باالتر است؛ چون تولید ان ها مشکل و گران است‪،‬‬ ‫به این دلیل که اگر بر روی زمینی که قرار است محصوالت ارگانیک تولید‬ ‫شود‪ ،‬کود و یا سم استفاده شود‪ ،‬به مدت سه سال نباید کاشت انجام شود‪.‬‬ ‫قره یاضی با اشاره به دالیل محال بودن تولید ارگانیک برنج توضیح داد‪:‬‬ ‫پیوستگی مزارع برنج در شمال کشور موجب شده تا اب یک مزرعه وارد‬ ‫سایر مزارع دیگر شود درحالی که در همه مزارع از سم برای از بین بردن‬ ‫افات استفاده شده است‪ .‬ازاین رو اگر مزرعه ای بخواهد تولید ارگانیک برنج‬ ‫داشته باشد‪ ،‬باید جلوی ورود اب مزرعه ای که سم خورده‪ ،‬گرفته شود‪.‬‬ ‫ارگانیک ها از ترا ریخته ها خطرناک ترند؟‬ ‫قره یاضی‪ ،‬رئیس انجمن ایمنی زیستی درباره محصوالت ارگانیک هم به ایسنا‬ ‫گفته ‪«:‬نتایجمقاالتمتعددینشانمی دهدکهاحتمالسرطان زابودنافالتوکسین‬ ‫موجود در محصوالت ارگانیک بیشتر از سرطان زایی محصوالت غیر ارگانیک‬ ‫است‪.‬ازانجاکهسمبهمحصوالتارگانیکزدهنمی شود‪،‬ممکناستافاتازاین‬ ‫محصوالت تغذیه کنند‪ .‬تغذیه افات از محصوالت کشاورزی سوراخی را ایجاد‬ ‫می کند که این سوراخ مرکز رشد قارچ است‪ .‬همین قارچ به افالتوکسین و سرطان‬ ‫منجر می شود‪ ».‬درحالی که دکتر عمران نظر دیگری دارد و می گوید‪ :‬متاسفانه‬ ‫عده ای از دوستان توجیه کار نادرست خود را در خراب کردن همه چیز می دانند‪.‬‬ ‫جهانی و سازمان ‪ ، FAO‬به این جمع بندی رسیدند که نتایج این گزارش ها‬ ‫درست بوده و باید بررسی بیشتر انجام دهند‪ .‬جالب اینجاست که در نشست‬ ‫بعدی که سه ماه قبل صورت گرفت‪ ،‬استنادهای اژانس تحقیقات سرطان را‬ ‫مدنظر قرار ندادند‪ .‬مثل این است که قاضی دادگاه‪ ،‬برخی شواهد را موردتوجه‬ ‫قرار ندهد و حکم دهد‪ .‬این موضوع باعث شد که یک افتضاح بزرگ به وجود‬ ‫اید و مشخص شد که حتی یکسری بررسی ها را انجام نداده و سهل انگارانه از‬ ‫کنار ان گذشته اند‪ .‬تا انجا که در گزارش دفتر پاسخگویی دولت امریکا این‬ ‫عبارت قیدشده که این یک اتفاق بی شرمانه بود که در ساختار دولتی امریکا‬ ‫رخ داد‪ ،‬بنابراین باید برای ادعاهای خود به اسناد اصیل استناد کنیم‪ .‬مث ً‬ ‫ال برخی‬ ‫روسای انجمن های علمی به یک گزارش سازمان بهداشت جهانی استناد‬ ‫می کنند که هیچ موردی از مخاطرات محصوالت ترا ریخته مشاهده نشده است‪،‬‬ ‫درحالی که این گزارش برای سال ‪ 2010‬است و قدیمی محسوب می شود‪.‬‬ ‫درحالی که مطالبی که ذکر کردم برا ی سال ‪ 2015‬به بعد است‪ .‬این یک‬ ‫حقیقت است که شرکت تولید کننده بذر دست کاری شده‪ ،‬دانش بیشتری‬ ‫از سازمان غذا و دارو دارد و اگر بخواهد برخی مستندات را پنهان کند‬ ‫به راحتی می تواند این کار را انجام دهد‪ .‬این است که سازمان بهداشت جهانی‬ ‫به مدارک شرکت های تولید کننده استناد می کند و مسئولیتی دراین باره‬ ‫عهده دار نمی شود‪ .‬به این ترتیب اگر اتفاق ناگواری رخ دهد هیچ کسی‬ ‫نمی تواند سازمان بهداشت جهانی را مواخذه کند زیرا عنوان می کند که‬ ‫ما مسئول نیستیم و تولیدکننده اطالعات غلط دراین باره ارائه داده است‪ .‬‬ ‫این رویه درستی نیست که به جای پاسخگویی برای رفتار خود‪ ،‬مسائل دیگر‬ ‫را پیش کشیده و اتفاقاً اظهارات اشتباه هم مطرح کرد‪ .‬وقتی ما می پرسیم که‬ ‫چرا محصوالت ترا ریخته تولید یا وارد کشور می شود‪ ،‬می گویند چرا تا االن‬ ‫سکوت کرده بودید؟ پاسخ من این است که ما از زمانی که فهمیدیم واردات‬ ‫محصوالت ترا ریخته انجام می شود اعالم مخالفت کردیم‪ .‬بعضی ها برای اینکه‬ ‫به هدف خود برسند‪ ،‬هدف را وسیله قرار می دهند و هر اظهارنظر اشتباهی را‬ ‫بیان می کنند‪ .‬بحث افالتوکسین به اسیب هایی بر می گردد که برای محصوالت‬ ‫پیش می اید‪ .‬در حقیقت وقتی به یک محصول کشاورزی اسیب فیزیکی وارد‬ ‫می شود‪ ،‬محل اسیب می تواند محل رشد قارچ ها و به دنبال ان افالتوکسین باشد‪.‬‬ ‫‪28‬‬ ‫شماره دهم‬ ‫اذر ماه‪98‬‬ ‫ماهنامه کشاورزی‬ ‫بنابراین این قضیه ربطی به ارگانیک بودن محصول ندارد و برای هر محصول‬ ‫دیگری ممکن است این اتفاق بیفتد‪ ،‬بنابراین اگر اصول کشاورزی رعایت نشود‬ ‫و محصوالت با سهل انگاری تولید شوند‪ ،‬این اتفاق خواهد افتاد‪ .‬این اظهار نظر که‬ ‫محصوالت ارگانیک به دلیل اینکه سم زده نمی شوند‪ ،‬دچار افت و افالتوکسین‬ ‫می شود‪ ،‬علمی نیست و تشویش اذهان عمومی محسوب می شود‪ .‬در محصوالت‬ ‫ارگانیک هم اگرچه سم زده نمی شود اما برای مبارزه با افت روش های خاصی‬ ‫وجودداردواین طورنیستکهمحصولبهحالخودرهاشود‪.‬محصوالتارگانیک‬ ‫‪ 11‬هزار سال است که غذای بشر را تامین کرده و امتحان خود را پس داده است‪.‬‬ ‫منبع‪ :‬مجله سیب سبز‬ صفحه 28 ‫گفتگوی کوتاه‬ ‫مجوز واردات برنج ترا ریخته صادر نمی شود‬ ‫کشت محصول ترا ریخته در کشور‬ ‫ممنوع شد‬ ‫رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان از ممنوعیت‬ ‫کشت گونه های برنج ترا ریخته با مصوبه هیئت دولت خبر داد‪.‬‬ ‫حسینجعفریصبحباتاکیدبراینکههیچ گونهمحصولتراریختهدرکشور‬ ‫تولید نمی شود‪ ،‬گفت‪ :‬این در حالی است که مطالعات الزم درباره این نوع‬ ‫محصوالتدرکشورانجام شدهوتارسیدنبهمرحلهتولیدفاصلهدرازیداریم‪.‬‬ ‫وی افزود‪ :‬تنها مجوز واردات ‪ 2‬محصول تراریخته سویا و ذرت به کشور‬ ‫صادر شده است‪.‬‬ ‫رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان درباره مصرف محصوالت‬ ‫ترا ریخته بیان کرد‪ :‬به عنوان یک کارشناس این اعتقاد رادارم که اگر انتقال‬ ‫ژن از خود گیاه باشد‪ ،‬اثرات ان به مراتب کاهش خواهد یافت و باید با این‬ ‫دیدگاه زمینه برای کشت و واردات محصوالت ترایخته را فراهم کنیم‪.‬‬ ‫جعفری با اعالم اینکه برنج از نوع ترا ریخته در کشور و استان کشت‬ ‫نمی شود‪ ،‬اظهار کرد‪ :‬باید اثرات جانبی مصرف این گونه محصوالت‬ ‫به دقت مطالعه شود و با علم به این مسئله زمینه برای کشت فراهم شود‪.‬‬ ‫به گفته وی‪ ،‬در دنیای کنونی درباره مصرف محصوالت‬ ‫ترا ریخته نظرات متفاوتی وجود دارد و حتی در برخی مواقع‬ ‫مشخص شده که مضرات مصرف این قبیل محصوالت از‬ ‫محصوالت رشد یافته با کود شیمیایی بهتر گزارش شده است‪.‬‬ ‫رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان در تکمیل صحبت هایش‬ ‫اظهار کرد‪ :‬در برخی کشورهای توسعه یافته حتی درباره مصرف‬ ‫محصوالت ترا ریخته بعد از مطالعات و بحث های کارشناسی برای‬ ‫مصرف عموم مردم رفراندوم برگزار می شود‪.‬‬ ‫جعفری از ممنوعیت کشت گونه های برنج ترا ریخته با مصوبه هیئت‬ ‫دولت خبر داد و یاداور شد‪ :‬تا زمانی که در کشور به یک مطالعه جامع‬ ‫و قانون کلی برای کشت این گونه محصوالت نرسیدم‪ ،‬راه به جایی‬ ‫نخواهیم برد‪.‬‬ ‫سخنگوی وزارت بهداشت‪ ،‬درمان و اموزش پزشکی از درج اطالعات‬ ‫محصوالت فراوری شده با روغن های ترا ریخته از شهریورماه خبر داد‪.‬‬ ‫ایرج حریرچی با اشاره به اینکه مجوز واردات دو نوع محصول ترا‬ ‫ریخته به کشور داده شده‪ ،‬اظهار کرد‪ :‬تنها دو محصول ترا ریخته شامل‬ ‫روغن ذرت و سویا مجوز ورود دارند و از اول مردادماه تمام روغن های‬ ‫موجود در بازار کشور ملزم به درج لوگوی ترا ریخته با فرمت اعالمی‬ ‫اداره کل فراورده های خوراکی و اشامیدنی سازمان غذا و دارو هستند‪.‬‬ ‫وی با اشاره به اینکه در دنیا سه نوع محصول غذایی موجود در بازار شامل‬ ‫محصول معمولی‪ ،‬ارگانیک و ترا ریخته اعالم می شود‪ ،‬عنوان کرد‪ :‬در این‬ ‫صورتمردممی توانندبااگاهیکاملموادغذاییمصرفیخودراانتخابکنند‪.‬‬ ‫سخنگوی وزارت بهداشت افزود‪ :‬از اول شهریورماه نیز تمام فراورده ها‬ ‫و محصوالتی که در اجزای ان از روغن و یا سایر محصوالت با منشا‬ ‫ترا ریخته استفاده شده باشد‪ ،‬با نصب برچسب اطالع رسانی می شود‪.‬‬ ‫به گفته وی مجوز ورود برنج ترا ریخته نیز در کشور صادر نمی شود‪.‬‬ ‫الزم به ذکر است برچسب گذاری محصوالت غذایی ترا ریخته‬ ‫به شکل دایره سفیدرنگ و به قطر ‪ ۵ ,۱‬سانتیمتر بوده و واژه ترا‬ ‫ریخته درون ان با فونت قابل رویت در کنار ارم سازمان غذا و‬ ‫دارو بر روی بسته های تمام محصوالت ترا ریخته الزامی است‪.‬‬ ‫کاالهای وارداتی ترا ریخته باید با نصب برچسب توزیع شوند‬ ‫سخنگوی کمیسیون کشاورزی مجلس‪ ،‬گفت‪ :‬در صورت ترا ریخته بودن‬ ‫کاالهای وارداتی باید با نصب اتیکت ترا ریخته در بازار توزیع شوند‪.‬‬ ‫نورمحمد تربتی نژاد سخنگوی کمیسیون کشاورزی‪ ،‬اب‪ ،‬منابع‬ ‫طبیعی و محیط زیست مجلس شورای اسالمی بابیان اینکه در اکثر‬ ‫روستاها خانه بهداشت وجود دارد که امور بهداشتی اهالی روستا را‬ ‫پیگیری می کنند‪ ،‬تصریح کرد‪ :‬الودگی های میکروبی در اب های‬ ‫روستائیان بسیار کم است و ابتال به وبا از ‪ ۳۳‬مورد در کشور به‬ ‫‪ ۱۳‬مورد کاهش پیداکرده و شاهد فلج اطفال در روستاها نیستیم‪.‬‬ ‫یارانهبیمهسالمتدرروستاهاهدفمندنیست‬ ‫نماینده مردم گرگان و اق قال در مجلس شورای اسالمی با اشاره به‬ ‫اینکه درزمینه بهداشت روستا عمده مشکالت به کمبود نیروی انسانی‪،‬‬ ‫کمبود منابع مالی و دانش فنی برمی گردد‪ ،‬ادامه داد‪ :‬بر اساس گفته‬ ‫وزیر بهداشت‪ ،‬درمان و اموزش پزشکی بیمه روستائیان به صورت‬ ‫ناقص وجود دارد و یارانه بیمه سالمت در روستاها هدفمند نیست‪.‬‬ ‫سویا‪،‬ذرت‪،‬کلزاوپنبه دانهوارداتیتحتازمایش هایتراریختگیقرارمی گیرند‬ ‫وی با تاکید بر اینکه مواد غذایی مخصوصاً سویا‪ ،‬ذرت‪ ،‬کلزا و‬ ‫پنبه دانه که احتمال ترا ریخته بودن ان ها وجود دارد مورد ازمایش‬ ‫قرار می گیرد‪ ،‬عنوان کرد‪ :‬در صورت ترا ریخته بودن کاالهای‬ ‫وارداتی باید با نصب اتیکت ترا ریخته در بازار توزیع شوند‪.‬‬ ‫ماهنامه کشاورزی‬ ‫اذر ماه‪98‬‬ ‫شماره دهم‬ ‫‪29‬‬ صفحه 29 ‫شعر و کتاب‬ ‫کتاب «مسئله محصوالت تراریخته در ایران» منتشر‬ ‫شد‬ ‫کتاب «مسئله محصوالت تراریخته در ایران» به قلم حجت االسالم علی‬ ‫ارجمند عین الدین از سوی انتشارات اوای جنوب در یک هزار نسخه منتشر شد‪.‬‬ ‫کتاب «مسئله محصوالت تراریخته در ایران» منتشر شد به گزارش ایکنا از‬ ‫قم؛ کتاب «مسئله محصوالت تراریخته در ایران» به قلم حجت االسالم علی‬ ‫ارجمند عین الدین از سوی انتشارات اوای جنوب در یک هزار نسخه منتشر شد‪.‬‬ ‫بر اساس این گزارش‪ ،‬در مقدمه این کتاب امده است‪:‬‬ ‫استاد شهید مطهری به عنوان معلّم انقالب اسالمی ایران ده ها جلد‬ ‫کتاب از خود به یادگار گذاشت‪ .‬از میان همه اثار ایشان دو کتاب با‬ ‫عنوان «مسئله» به زیور چاپ اراسته شد؛ مسئله شناخت و مسئله حجاب‪.‬‬ ‫این بدین معناست که هر موضو ِع هر چند مهمی‪ ،‬مسئله جامعه نیست‪.‬‬ ‫امروزه تولید‪ ،‬واردات و مصرف محصوالت تراریخته (تغییریافته ژنتیکی)‬ ‫و پیامدهای ان به یکی از مسائل مردم و نظام جمهوری اسالمی ایران تبدیل‬ ‫شده است و این مسئله حیاتی به نوبه خود‪ ،‬ابعاد گوناگون اقتصادی‪ ،‬اجتماعی‪،‬‬ ‫امنیتی و زیست فناوری را به همراه دارد‪ .‬اینجانب به عنوان یک روحانی هرگز‬ ‫در صدد ورود به چیستی دستکاری ژنتیکیِ محصوالت کشاورزی و دامی‬ ‫و مداخله در حیطه تخصصی مهندسین ژنتیک نبوده و نیستم‪ ،‬بلکه در همه‬ ‫نوشته ها‪ ،‬سخنرانی ها و مصاحبه هایی که داشته ام درصدد بوده ام‪ ،‬از زوایای‬ ‫گوناگون‪ ،‬چرایی استفاده از این محصوالت مدرن را به نقد کشیده و عوارض‬ ‫حتمی و احتمالی استفاده از این محصوالت و رویکرد احتیاطی را گوشزد کنم‪.‬‬ ‫این کتاب در سه فصل دست نوشته ها‪ ،‬مصاحبه ها و سخنرانی ها و با‬ ‫موضوعاتی همچون‪« :‬راهبرد رژیم صهیونیستی برای ممنوعیت مطلق کشت‬ ‫محصوالت تراریخته»‪« ،‬متن صریح فتوای علما در زمینه تراریخته چیست؟»‪،‬‬ ‫«موضع مرحوم ایت اهلل هاشمی رفسنجانی درباره محصوالت تراریخته»‪« ،‬سابقه‬ ‫مخالفت مسئوالن نظام با رهاسازی تراریخته از دیروز تا امروز»‪« ،‬پیشینه تاسیس‬ ‫بنیاد راکفلر»‪« ،‬تعریف ساده تراریخته»‪« ،‬عوامل موثر در بحران اب در کشور»‪،‬‬ ‫«تولید بی رویه گوشت گاو به روش صنعتی» و ‪ ...‬به رشته تحریر درامده است‪.‬‬ ‫می شود درد و مرض توی غذا جا نکنی!‬ ‫«قالب طنز» از قالب های بسیار جذابی است که می تواند بسیاری از‬ ‫حقایق و واقعیت های زندگی روزمره را با قدرت و شفافیت بیشتری‬ ‫منعکس کند؛ از این رو قصد داریم‪ ،‬به برخی از موضوعات‪ ،‬مسائل و‬ ‫چالش های اجتماعی در قالب طنز بپردازیم‪.‬‬ ‫در ادامه‪ ،‬شعر طنزی سروده مینا گودرزی درباره محصوالت‬ ‫دستکاری شده ژنتیکی تقدیم مخاطبان شده است‪:‬‬ ‫«ای که در کشتن ما هیچ مدارا نکنی»‬ ‫فکر سودی و از این غائله پروا نکنی‬ ‫از کِی اینقدر تو دلسوز و فن اور شده ای؟‬ ‫کمر تکنولوژی را گل من تا نکنی؟!‬ ‫فن پُر از خدعه تو بیزاریم‬ ‫ما از این ِّ‬ ‫می شود درد و مرض توی غذا جا نکنی؟‬ ‫لیلی تو جنس تراریخته است‬ ‫ظاهرا ِ‬ ‫لیک مجنون دالری! نه! حاشا نکنی‬ ‫توی جیبت پُ ِر شیتیل شده ای تاجر!‬ ‫خوره پول گرفتی و مداوا نکنی‬ ‫گفته ای دغدغه خدمت مردم داری!‬ ‫و در این راه درنگ و اگر اما نکنی!‬ ‫توی فرقت بخورد دغدغه های ِچرتت‬ ‫«ای که در کشتن ما هیچ مدارا نکنی»‬ ‫‪30‬‬ ‫شماره دهم‬ ‫اذر ماه‪98‬‬ ‫ماهنامه کشاورزی‬ صفحه 30 صفحه 31 صفحه 32