هفته نامه صدای خاک شماره 9
هفته نامه صدای خاک شماره 9
ماهنامه کشاورزی صدای خاک
شـمـاره نهم ابان مـاه98
قیمت 5000:تومان
پرونده ویژۀ این شماره:
زنان
گفتگوی«صدایخاک»باپروانهمعصومی؛
هنرمندیکهدرشمالکشورکشاورزیمی کند
خودم را کارافرین
نمـی دانم
مشاور وزیر جهاد کشاورزی در امور زنان:
گسترش باغچه های خانگی با
رویکرد تولید محصوالت سالم و
بدون استفاده از سم وکود
مریم حضرتی:
کشاورزان قشر زحمتکشی
هستند که صدایشان
به جایی نمی رسد صفحه 1
پوشاک شاپرک در تلگرام
@ pooshak_shaparak_13
پس
کلی،زجئی دختراهن ،راهن
55580763 صفحه 2
مریم حضرتی
مدیر مسئول
به نام خدایی که زن افرید
زنان به عنوان نیمی از جمعیت کشور ،نقش بسیار مهمی در جامعه به خصوص خانواده خود دارند و در این راستا شاهد
تالش ها و مدیریت ها در عرصه های مختلف اجتماعی از جانب زنان هستیم چراکه بیشترین توانمندی و قابلیت ها و حل
بسیاری از مسائل را دارا هستند و با توجه به پیشرفت هایی که در دنیای امروز از جانب زنان شاهد هستیم به جرئت می توان
گفت برخی زنان پابه پای مردان و گاهی باالتر از مردان توانسته اند مدیریت یک مجموعه و یا کشوری را به دست بگیرند
و با موفقیت ان را اداره کنند.
به این منظور و برای یافتن راه حل های مناسب جهت رفع مشکالت انها باید به نیازمندی انان توجه شود چراکه باتوجه به
شرایط اقلیمی و منحصر به فرد هر استان نیازمندی های زنان ساکن در هر کدام از استان های کشور متفاوت است .زنانی
که شاید بیشترین امار اشتغال را در روستاها و حاشیه های شهری داشته و می توانند الگوهای مختلفی برای دیگر اقشار
جامعه باشند.
در این شماره بر انیم تا به زنانی بپردازیم که چرخه اقتصادی کشور در دستان ان ها می چرخد .چرخه ای که با دستان
باکفایت این زنان می تواند بسیاری از تحریم هایی که بر علیه ایران اعمال شده را دور زد.
و کالم واپسین اینکه :همراهان صدای خاک! نظرات شما موجب خرسندی و همینطور چراغ راه دوستان در تحریریه
این نشریه شده است و مجدانه تقاضا داریم که با خواندن این شماره از صدای خاک به مانند شماره های قبل ،پیشنهادها
و انتقادات سازنده تان را برای ما ارسال کنید تا مشکالت کشاورزی بیش از پیش هویدا شده و با مطالبه از مسئوالن این
حوزه در جهت برطرف کردن مشکالت براییم.
د
یک ایرانی برنده جایزه جهانی «بانوی پیشرو» ش
اخبار
روش
به
شده
تهیه
محصوالت
و
کشاورزی
مضرات
/
پاییزی
سبزیجات
کشت
مریم حضرتی:
د
سنتی /چند توصیه خوراکی /اهداف کشاورزی اُرگانیک /شکست دادن بیماری کشاورزان قشر زحمتکشی هستند که صدایشان به جایی نمی رس
ی
04زنان کردستان صاحب مقام اول استانداردسازی محصوالت کشاورز
ی
اسم با مصرف ماه
م
اقدامات معاونت امور زنان و خانواده در دولت دوازده
مشاور وزیر جهاد کشاورزی در امور زنان:
از
استفاده
بدون
و
سالم
محصوالت
تولید
گسترش باغچه های خانگی با رویکرد
معصومه ابتکار:
د
06ابتکار ۱۸.۸ :درصد مدیران کشور زن هستن
سم وکو د
ی
شیوه کاشت انواع محصوالت گلخانه ا
یک کشاورز زن:
ن
08توسعه کشاورزی ارگانیک در الما
م
تراکتور داشته باشیم همه چیز داری
09شع ر
اطلس وضعیت زنان و خانواده بر مبنای سرشماری 1395
ش
خاصیتکشم
پای صحبت زنان کشاورز:
بی مدیریتی در امر کشاورزی باعث از بین رفتن محصوالت می شو د
ب
10معرفیکتا
گفتگوی «صدای خاک» با پروانه معصومی:
م
خودم را کارافرین نمی دان
17
18
21
22
23
24
26
28
29
30
11
صاحب امتیاز و مد یرمسئول :مریم حضرتی
شورای سیاست گذاری :یوسف خاکیان
ویراستار :علیرضا احرامیان پور
تحریریه :مریم مشهدی رضا ،ابوالفضل کیمیایی،
احمد حضرتی ،محمد جواد امیری،مسعود رحیمی،
مکرمه صدیق ،فریده ذاکری
مد یر هنری :محمد نباتی نژاد
صفحه ارایی :مهراس نباتی نژاد
مدیر بازرگانی :کامیار عابدینی
چاپ :پیمان نواندیش
اد رس :خیابان استاد نجات اللهی ،کوچه خسرو ،پالک ، 36طبقه همکف
تلفن 88942253:کدپستی15988144811:
ماهنامه کشاورزی
شماره نهم
ابان 1398
@ s e d a _ k h a k
صدای خاک در تلگرام
_ s e d a y _ k h a k
صدای خاک در اینستاگرام صفحه 3
اخبار
مضرات کشاورزی و محصوالت
تهیه شده به روش سنتی
کشت سبزیجات
پاییزی
در ابتدا برای کاشت سبزیجات پاییزه ،برنامه ریزی
کنید .به یاد داشته باشید که مفهوم کلمه«پاییز»
در «سبزیجات پاییزه» معموالً به زمان برداشت
سبزیجات و نه به زمان کاشت اشاره دارد .بنابراین
بیشتر سبزیجات پاییزه باید در اواسط و اواخر
تابستان به منظور رشد کامل تا قبل از فصل
زمستان ،کاشته شوند .از این رو با برنامه ریزی
صحیح و به موقع ،شانس موفقیت بیشتری برای باغ
سبزیجات پاییزه خود فراهم اورید .دو نوع سبزی
استثناء در قانون کاشت سبزیجات پاییزه وجود دارد
که عبارتند از پیاز و سیر .این سبزی ها بالفاصله پس
از ماه های تابستان کاشته می شوند و سپس در طول
فصل زمستان رشد کرده تا اینکه در فصل بهار یا
تابستان برداشت شوند.
تحقیقات خود را در مورد زمان کاشت سبزیجات
پاییزه اغاز کنید .با توجه به اینکه رشد سبزیجات در
باغ ،هنگامی که دمای شب در فصل پاییز به زیردرجه
انجماد می رسد ،متوقف می شود بنابراین باید زمان
اولین یخبندان فصل پاییز را مشخص نمایید.
همچنین تعیین کنید فصل رشد سبزیجات پاییزه
چقدر طول خواهد کشید.
سبزیجات فصل سرد را برای کاشت پاییزه انتخاب
کنید .توجه کنید که تعدادی از سبزیجات نسبت
به سبزیجات دیگر در طول دوره رشد تا رسیدن به
برداشت سالم ،نیاز به گرمای بیشتری دارند .موفقیت
کاشت پاییزه ،به انتخاب سبزیجاتی که در دمای
سردتر بهتر رشد می کنند ،بستگی دارد .به طورکلی
محصوالتی را برای کاشت پاییزه انتخاب کنید که به
دمای متوسط روزانه بین 70تا 85درجه فارنهایت
( 21تا 29درجه سانتیگراد) نیاز داشته باشند.
زمان مورد نیاز هر یک از سبزیجات پاییزه برای رشد
را مشخص کنید .انتظار می رود دوره رشد کامل
برخی از سبزیجات از سایر سبزیجات بیشتر باشد.
هنگامی که تصمیم می گیرید که سبزیجات پاییزه
بکارید ،قبل از برداشت ،طول دوره رشد را در نظر
داشته باشید .بدانید که برای کاشت دقیق سبزیجات
باید زمان کافی داشته باشید زیرا در فصل تابستان
برای زمان کاشت ،نیاز به تاخیر است تا سبزیجات
پاییزه در ابتدای رشد از گرمای تابستان رنج نبرند.
4
شماره نهم
ابان ماه98
1در کشاورزی سنتی و متعارف از بیش از 300
ترکیب شیمیایی خطرناک و مصنوعی نظیر
افت کشها ،علف کشها و کودهای شیمایی به منظور
کنترل افات و حشرات و حاصلخیزسازی خاک
استفاده می شود که بقایای این مواد پس از ورود به بدن
می تواند موجب مشکالت عدیده ای شود ازجمله :بروز
نقص های مادرزادی ،تولد نوزاد با وزن کم ،اختالل در
سیکل ماهانه زنان ،سقط جنین ،بلوغ زودرس و یا
دیررس ،یائسگی پیش رس ،تغییر در رفتار جنسی،
کاهش تعداد اسپرم مردان ،کاهش باروری و یا
ناباروری ،تغییر در سرعت متابولیسم ،اختالل در
سیستم غدد داخلی ،ضعف عضالنی ،کاهش حافظه،
اسیب به سیستم عصبی و مغز ،کاهش کارایی سیستم
ایمنی بدن و سرطان زایی .یافته ها حاکی از ان است که
60درصد سموم دفع افات 90 ،درصد قارچ کش ها و
30درصد حشره کش ها سرطان زا هستند.
2استفاده از کودهای شیمیایی و افت کش ها
سبب الودگی اب ،خاک و هوا می شوند.
3استفاده بی رویه از کودهای شیمیایی و
افت کش ها موجب می شود تا افتها نسبت به سموم
مقاوم شده و افت های جدیدی نیز ظاهر شوند.
4پرتودهی محصوالت یعنی انکه محصوالت را
در معرض میزان کنترل شده پرتوهای یونیزه کننده
قرار می دهند تا اینکه باکتریهایی نظیر E.coliو
سالمونال نابود شده و درواقع محصوالت را به این
طریق ضدعفونی کنند .کنترل حشرات و انگل ها،
افزایش ماندگاری و جلوگیری از جوانه زدن از دیگر
علل پرتودهی محصوالت غذایی است ،اما این
پرتودهی موجب-1 :از دست رفتن میزان اندکی از
مواد مغذی محصوالت می شود-2 .هنگامی که مواد
غذایی پرتودهی می شوند مواد شیمیایی سرطان زایی
به نام Cyclobutanonesتشکیل می شود.
5مهندسی ژنتیک و یا اصالح ژنتیک محصوالت
به جداسازی ،دستکاری و انتقال ژن ها اطالق می شود.
در این روش ژن های با خاصیت مطلوب از یک گونه
جدا شده و به گونه هدف انتقال داده می شود .بهبود
کیفیت ،افزایش تولید ،ایجاد یک صفت مطلوب و
مقاوم ساختن محصوالت در برابر افت ها و تنش های
محیطی از کاربردهای مهندسی ژنتیک است .مضرات
محصوالت اصالح شده ژنتیکی شامل بروز نقص های
مادرزادی ،کاهش طول عمر ،افزایش حساسیت زایی
مواد غذایی (به علت تغییر در زنجیره پروتئین ها) ،فقر
مواد مغذی ،مقاومت انتی بیوتیکی (احتمال دارد
ژن های مقاوم در برابر انتی بیوتیک ها به باکتری های
بیماری زا در بدن منتقل شود و یک بیماری جدید و
مقاوم در برابر انتی بیوتیک ها ایجاد شود).
6استفاده هورمون ها در دام و طیور رشد انها را
تسریع کرده و فربه شدن انها را سرعت می بخشد؛ اما
از ارزش غذایی ان ها می کاهد .انتی بیوتیک ها هم که
برای جلوگیری از بیمار شدن دام و طیور مورد
استفاده قرار می گیرند می توانند در انسان مقاومت
انتی بیوتیکی ایجاد کنند.
چند توصیه خوراکی
خرمالو بهترین میوه ماه های سرد سال است.
خرمالو عالوه بر اینکه کم خونی را ازبین می برد
و چربی خون را کاهش می دهد در فصل سرما از
سرماخوردگی و انفوالنزا هم پیشگیری می کند.
توت فرنگی گلخانه ای سرشار از افت کش و
سموم کشاورزی است و 70درصد این سموم در
زیر کالهک توت فرنگی و بخش بیرون ان جمع
می شود که مصرف ان در زنان باردار و کودکان
تا 3سالگی به شدت خطرناک است.
ماهنامه کشاورزی
ذرت بو داده از بهترین و سالم ترین تنقالت است
پاپ کورن سرشار از فیبر و ویتامین Bبوده و
قند و کلسترول خون را تنظیم می کند و بهترین
جایگزین برای چیپس و پفک است.
به هیچ عنوان ساقه وسط کاهو را نخورید!
ساقه وسط کاهو محل تجمع نیترات هاست که
سبب کم خونی بخصوص در کودکان و سقط
جنین در زنان و انواع سرطان ها در بزرگسالی
می شود! صفحه 4
اهداف کشاورزی
ُارگانیک
اهداف زیست محیطی کشاورزی پایدار عبارتند
از :توازن زیست بوم ،عدم الودگی شیمیایی،
اب و خاک تمیز ،مدیریت تولید بر مبنای اگرو
اکوسیستم ،حفظ منابع طبیعی ،حاصلخیزی باالی
خاک و مدیریت مخاطرات زیستی در فعالیت های
کشاورزی.
اهداف اصلی اجتماعی کشاورزی پایدار عبارتند
از :احترام به فرهنگ بومی ،تامین نیازهای محلی،
توانمندسازی زنان و خانوار کشاورز ،پایداری در
مشارکت محلی ،انطباق دانش بومی و تجربیات
امنیت و سالمت غذای جامعه و شرایط کاری
حرفه ای خوب برای کشاورز.
اهداف اصلی اقتصادی کشاورزی پایدار عبارتند از:
دسترسی و ورود به بازار مناسب و تجارت منصفانه،
افزایش بهره وری اقتصادی تولید ،پایداری اقتصاد
خانوار تولیدکننده ،افزایش تولید و ارزش افزوده
تولیدات ،کاهش هزینه های تولید ،بازده خوب و
مداوم ،کاهش نهاده های بیرونی ،بهترین استفاده
از منابع محلی به طور کلی این اهداف را می توان در
دو قالب زیر دنبال کرد:
الف) تغییر روش از تاکید بر تولیدات بیشتر
محصوالت کشاورزی به سمت کاهش هزینه ها با
توجه به بهبود کیفیت فراورده ها و زمینه سازی و
جایگزین کردن نهاده های گران و مضر (کودهای
شیمیایی ،افت کش ها ،علف کش ها) با روش های
تولید از طریق به کارگیری دانش و اگاهی
کشاورزی اکولوژیکی ،نیروی کار و تکنیک های
غیرشیمیایی.
ب) حمایت از اکولوژی گیاهی و گونه های جانوری
در تمامی زمینه ها برای استقرار یک اکوسیستم
کشاورزی به عنوان روش پیگیری موثر در برابر
طغیان و شیوع افات ،بیماری ها و علف های هرز.
شکست دادن بیماری اسم
با مصرف ماهی
مطالعات جدید محققان دانشگاه التروبه استرالیا
نشان می دهد اسیدهای چرب امگا 3موجود در
ماهی با کاهش التهاب ،به کاهش عالئم و بهبود
اسم کمک می کنند.
به گزارش گروه اخبار علمی ایرنا از پایگاه خبری
مدیکال ساینس ،با افزایش شهرنشینی و الودگی
هوا ،ابتال به اسم و تشدید حمالت ان به یک
معضل جدی در حوزه بهداشت بدل شده است.
حمالت اسم به صورت تنگی نفس و خس خس
سینه بروز می کند .در این بیماری مزمن ،پوشش
لوله های برونش ملتهب و متورم می شوند،
مجاری تنفسی تنگ شده و جریان هوای داخل و
خارج شده از ریه کاهش می یابد .علل اسم به طور
کامل شناخته شده نیست؛ ولی عواملی مانند مواد
حساسیت زا ،دود سیگار و مواد شیمیایی سبب
تحریک این عارضه می شوند.
مطالعات جدید نشان می دهد مصرف ماهی با
کاهش التهاب راه های هوایی ،نقش بسیار مهمی
در بهبود عالئم اسم دارد.
در این مطالعه از داوطلبان خواسته شد به مدت 6
ماه روزانه به همراه رژیم مدیترانه ای ،ماهی حاوی
اسیدهای چرب مصرف کنند.
نتایج نشان داد در افرادی که این رژیم غذایی را
رعایت کردند ،التهاب مجاری تنفسی 14برابر
کاهش یافت.ادامه این مطالعه نشان می دهد رژیم
غذایی چرب و حاوی نمک و شکر زیاد منجر به
پیشرفت اسم به ویژه در کودکان می شود.
این مطالعه مصرف دو وعده ماهی در هفته را برای
بیماران مبتال به اسم توصیه کرده است.
شماره نهم
اسم یک بیماری شایع و غیرمسری است که در
ان مجاری تنفسی ملتهب شده و ورود و خروج
هوا دشوار می شود .مرگ های ناشی از اسم بیشتر
در کشورهای کم درامد و با درامد متوسط رخ
می دهد .استنشاق دود سیگار ،مواد شیمیایی
و تحریک کننده و هوای الوده ،سبب تحریک
راه های هوایی و واکنش های الرژیک می شود.
مهم ترین عوامل محرک بیماری اسم
نگهداری حیوانات خانگی و به طورکلی تماسبا موی حیوانات
استفاده از لباس های پوست و پشم طبیعی گردوغبار موجود در خانه و مبلمان دود ناشی از تنباکو الودگی هوا انواع محرک های شیمیایی لوازم بهداشتی شیمیایی انواع الرژی مانند گردهبرخی از شرایط مانند استرس ،احساس خشم و
ترس می تواند این عارضه را تشدید کند .داروهای
ضدالتهابی غیر استروییدی یکی از مهم ترین
عوامل خطر این بیماری محسوب می شوند.
انواع داروهای بتابالکر که برای فشارخون باال،
بیماری های قلبی و میگرن استفاده می شوند،
اسم را تشدید می کنند .اسم قابل درمان نیست
ولی می توان با مدیریت ان شرایط افراد مبتال را
بهبود بخشید.
نتایج این مطالعه در نشریه Human Nutrition
and Dieteticsمنتشر شده است.
ابان ماه98
ماهنامه کشاورزی
5 صفحه 5
پرونده ویژۀ این شماره:
گفت وگو
زنان
مشاور وزیر جهاد کشاورزی در امور زنان:
گسترش باغچه های خانگی با رویکرد تولید
محصوالت سالم و بدون استفاده از سم وکود
مکرمه صدیق
فروغ السادات بنی هاشم مشاور وزیر جهاد کشاورزی در امور زنان و مدیرکل دفترتوسعه فعالیتهای کشاورزی زنان روستایی و عشایری
است .وی فوق لیسانس پژوهشگری از دانشگاه تهران دارد و بیشتر فعالیت علمی و پژوهشی کرده و دغدغه اش مشکالت زنان روستایی
و عشایری است .به مناسبت پرونده ویژه ای که این شماره صدای خاک به ان می پردازد با وی به گفتگو نشستیم که در ادامه می خوانید.
بنی هاشم درباره دفتر توسعه
فعا لیتها ی کشا و ر ز ی ز نا ن
روستایی و عشایری گفت :در
سا ل های اخیر مشارکت زنان روستایی و
عشایری در توسعه کشاورزی و روستایی به طور
کمی و کیفی ا فز ا یش یا فته ا ست .نر خ
دانش اموختگان زن در مناطق روستایی و
عشایری از دو درصد در سال 65به 57درصد
6
شماره نهم
ابان ماه98
در سال 95رسیده است .این امر موجب گرایش
و استقبال بیشتر انها از بهره گیری از دانش و
فنون جدید در کار و فعالیت شده است .از این
ر و و ز ا ر ت جها د کشا و ر ز ی ا ز طر یق
ظرفیت سازی ،نهادسازی و توسعه اشتغال و
کارافرینی در مناطق روستایی و عشایری
شرایط مناسبی برای توسعه مشارکت زنان
فراهم کرده است.
ماهنامه کشاورزی
وی افزود :در حال حاضر 15هزار تسهیلگر
توسعه روستایی و بیش از 200تسهیلگر
عشایری فعال هستند.
مدیرکل دفتر توسعه فعالیتهای کشاورزی
زنان روستایی و عشایری اظهار کرد :از دیگر
پروژه های زنان روستایی و عشایری ،حمایت
از تشکیل صندوق های خرد محلی است .در
حال حاضر 3400صندوق خرد وجود دارد که صفحه 6
1800مورد ان با همکاری صندوق کارافرینی
امید ایجاد شده است .این صندوق ها بیش از
20میلیارد تومان تسهیالت دریافت کرده اند و
نرخ بازپرداخت انها باالی 95درصد بوده است.
وی افزود :بیش از 130هزار نفر از زنان
روستایی و عشایری از طریق عضویت در
صندوق های اعتبار خرد ،شاغل شده اند.
بنی هاشم ادامه داد :از دیگر برنامه های وزارت
جهاد کشاورزی ،تقویت نقش زنان در توسعه
پایدار و مدیریت صحیح اب و خاک است .این
برنامه با همکاری معاونت امور زنان وخانواده
ریاست جمهوری و از طریق انعقاد موافقتنامه
اجرایی می شود.
بنی هاشم عنوان کرد :با اجرای این موافقتنامه
بیش از 22هزار نفر طی سه سال تحت پوشش
برنامه اموزش تولید و مصرف محصوالت
گواهی شده قرار گرفتند .با اجرای این پروژه
140تولیدکننده ،کلیه ازمایشات الزم را برای
اخذ استاندارد تشویقی و گواهی حد مجاز
االینده های شیمیایی انجام دادند و با ثبت نام
در سایت «سرگانیک» به دنبال اخذ استاندارد
تشویقی هستند.
وی افزود :استقبال زنان روستایی وعشایری از
اجرای این طرح و حمایت معاونت امور زنان و
خانواده باعث استمرار این طرح شده و تداوم
اجرای ان ،موضوع تولید و مصرف محصوالت
گواهی شده را از مزارع به خانه ها کشانده و
تبدیل به فرهنگ کرده است .از این رو شاهد
گسترش باغچه های خانگی با رویکرد تولید
محصوالت سالم و بدون استفاده از سم وکود
هستیم .بیش از 2000باغچه با بهره گیری از
روشهای تولید محصوالت گواهی شده ایجاد
شده است.
بنی هاشم اظهار کرد :بدون تردید ،اجرای
این برنامه و گسترش ان در سطح وسیع تر،
در بهبود تغذیه روستاییان و ارتقای سالمت
انها موثر است.
وی بیان کرد :در سال جاری با انعقاد تفاهمنامه
چهارجانبه با معاونت امور زنان و خانواده
ریاست جمهوری ،وزارت جهادکشاورزی،
وزارت گردشگری و میراث فرهنگی و معاونت
توسعه روستایی پیش بینی شده که حدود 300
محصول گواهی شده تولید شده و زمینه توسعه
گردشگری کشاورزی با رویکرد روستاهای
سالمت فراهم شود و معاونت توسعه روستایی
و مناطق محروم نیز متعهد به پرداخت10
میلیارد تومان تسهیالت به تولیدکنندگان
محصوالت دارای استاندارد تشویقی شده است.
بنی هاشم درباره فعالیتهای انجام شده در زمینه
کارافرینی زنان روستایی و عشایری عنوان
کرد :یکی از سیاستهای جدی دفتر ،ترویج
کارافرینی است و این موضوع به عنوان یک
برنامه مستمر در دستورکار دفتر قرار دارد .در
این پروژه اعضای صندوق های خرد از یک طرف
با مهارت های زندگی شغلی اشنا می شوند و از
سوی دیگر سازوکارهای بازار را می شناسند و
اموزش های الزم را در زمینه فرصت شناسی،
تعیین مزیت های نسبی و رقابتی و شرایط ورود
به بازار فرا می گیرند.
وی افزود :در این پروژه ابتدا افرادی به عنوان
مربی و تسهیلگر کارافرینی تربیت می شوند و
سپس سایر زنان روستایی و عشایری از طریق
این مربی ها تحت برنامه های اموزشی قرار
می گیرند.
مدیرکل دفتر توسعه فعالیت های کشاورزی
زنان روستایی و عشایری گفت :تاکنون این
طرح در 18استان اجرا شده و 720نفر مربی
یا تسهیلگر کارافرینی تربیت شده اند .اجرای
این پروژه موجب گسترش کسب وکارهای
کوچک و نو شده است .پروژه هایی مانند پرورش
عقرب ،زالو (با کسب مجوز ) تولید کامبوجیا و
بوم گردی های روستایی و عشایری از ان جمله
است .از دستاوردهای اجرای این پروژه ارتباط
تولیدکنندگان خرد و اعضای صندو ق ها با
استارت اپ هایی است که در زمینه محصوالت
روستایی و عشایری فعالیت می کنند .با توجه به
اینکه تولیدکنندگان خرد ،سطح تولیدشان کم
و محل تولیداتشان در مناطق دوردست است،
از بازارهای مجازی برای عرضه محصوالت خود
استقبال می کنند.
وی افزود :در استان هرمزگان اعضای صندوق ها
از سایت zoodleبرای فروش محصوالت خود
بهره می برند.
بنی هاشم درباره الزامات توسعه مشارکت زنان
روستایی و عشایری اظهار کرد :توان افزایی
زنان از دانش و مهارت های حرفه ای انها یک
شماره نهم
ضرورت است .از این رو الزم است در زمینه
اموزش های مهارتی و فراگیری دانش نوین،
فصل جداگانه ای برای زنان روستایی و عشایری
باز شود؛ به نحوی که حداقل ساالنه 20درصد
انها را با یک برنامه تحت پوشش قرار دهد.
وی افزود :جمعیت زنان روستایی و عشایری
باالی 18سال ،یعنی افرادی که در سن کار
و فعالیت هستند 5میلیون نفر است .با برنامه
فوق ،طی 5سال می توان امیدوار بود که کلیه
زنان در سن کار و فعالیت ،حداقل یک دوره
اموزشی را گذرانده اند تا در سال های اینده به
دنبال تکمیل دوره ها یا فراگیری دانش جدید
باشند .با توجه به اعتبار موجود در این حوزه
گستره برنامه های اموزشی بسیار ضعیف و
محدود است .اگرچه نتایج ان بسیار درخشان و
عمدتاً معطوف به اشتغال است.
بنی هاشم ادامه داد :تدوین و تعریف استاندارد
مشاغل خانگی و تعیین ضوابط جداگانه ای
برای دادن مجوز به کارگا ه های فراوری و
بسته بندی در مناطق روستایی از دیگر
برنامه های در دست اقدام است.
وی بیان کرد :اعتبار بخشی به تشکلهای زنان
به ویژه صندوق های خرد محلی از سوی بانک ها،
برای پرداخت تسهیالت کم بهره با سازوکارهای
متناسب با شرایط این صندوق ها و اعضای انها
را نیز در دستور کار داریم.
در سال جاری با انعقاد تفاهمنامه چهارجانبه با
معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری،
وزارت جهادکشاورزی ،وزارت گردشگری و میراث
فرهنگی و معاونت توسعه روستایی پیش بینی
شده که حدود 300محصول گواهی شده تولید شده
و زمینه توسعه گردشگری کشاورزی با رویکرد
روستاهای سالمت فراهم شود و معاونت توسعه
روستایی و مناطق محروم نیز متعهد به پرداخت10
میلیارد تومان تسهیالت به تولیدکنندگان
محصوالت دارای استاندارد تشویقی شده است.
ابان ماه98
ماهنامه کشاورزی
7 صفحه 7
پرونده ویژۀ این شماره:
گفت وگو
زنان
یک کشاورز زن:
تراکتور داشته باشیم همه چیز داریم
علی محمدی
فاطمه ساجدی ،کشاورز 58ساله ای است که در اردبیل به دنیا امده و 28سال است که عروس خانواده ای شده که تاکنون با دو پسر
و عروس و نوه هایش در خانه ای در روستایی از الوارس زندگی می کند .او عالوه بر کار کشاورزی ،محصوالتی را که تولید می کند را در
مغازه ای در این روستا به فروش می رساند .وی مشکالت زیادی را پشت سر گذاشته بود؛ ولی همینکه در کنار فرزندانش روزگار سپری
می کرد خوشحال بود .با او به عنوان یک زن کشاورز در مورد مشکالت زندگی و کشاورزی اش گفتگو کردیم.
اهل کجایید؟
در اردبیل به دنیا امده ام
اینجا در الوارس چه می کنید؟
بعد از ازدواج به اینجا امدم
چند فرزند دارید؟
8فرزند .دو پسر و 6دختر
همه ازدواج کرده اند؟
بله همه ازدواج کرد ه و رفته اند؛ اما پسرانم در کنار
خودم زندگی می کنند.
درباره زمین کشاورزی بگویید.
چه می کارید؟
یونجه ،عدس ،جوو خشر
خشر چیست؟
علف گاو و گوسفند.
مشکالت کشاورز ی تان در اینجا
چیست؟
مشکالت که خیلی داریم .یکی از انها اب است .از
زمانی که اب واتا را به کارخانه ای سپردند اب مزارع
ما کم شد و تقریباً بی اب شده ایم.
چرا اینکار را کردند؟
واتا از سرچشمه سبالن نشئت می گیرد و به همین
دلیل اب معدنی و پاکی است؛ اما متاسفانه امدند
در کنار روستا کارخانه ای ساختند و از ان به عنوان
اب معدنی به شهرها می فروشند .به این دلیل دیگر
ابی برای مزارع ما باقی نمی ماند.
یعنی مشــکل دیگری غیر از اب
ندارید؟
چرا! اینکه ما اینهمه زمان می گذاریم؛ شش ماه
کار می کنیم و زحمت می کشیم؛ اما درامدمان 7
میلیون نمی شود .خرجمان با دخلمان جور نیست.
چند هکتار زمین دارید؟
5هزار متر.
در این زمین هــا چند نفر کار می
8
شماره نهم
ابان ماه98
کنند؟
دو سه نفر؛ ان هم پسرانم و پدرشان هستند.
چه زمانی از ســال س ِر زمین کار
می کنند؟
بهار و تابستان
بقیه سال را چه می کنید؟
دامداری می کنیم.
اموراتتان می گذرد؟
نه .اص ً
ال
جهاد کشاورزی کمک نمی کند؟
نه.
اینجا چند سر عائله دارید؟
ده دوازده نفر.
خودتان و همسرتان و پسرانتان
کار می کنید؟
همسرم زیاد کار نمیکند .پیر شده و نمی تواند
کار کند.
محصوالتتان را با قیمت مناسب
می خرند ؟
نه! دال ل ها گند م هایمان را به قیمت اندک
می خرند.
خب به دالل نفروشید؟
به که بفروشیم پس؟ کسی نمی خرد.
با چه قیمتی؟
دو تومان.
در بازار قیمتش چند است؟
نمی دانم.
ماشین االت کشاورزی دارید؟
نه! نداریم .پول نداریم بخریم.
پس چطوری کارهایتان را انجام
می دهید؟
اجاره می کنیم.
دولت به شما برای انجام کارهای
ماهنامه کشاورزی
کشاورزی تان وام می دهد؟
نه! متاسفانه دولت هیچ کمکی نمی کند.
به عنــوان یک زن کــه در کار
کشاورزی مشغول است چه انتظاری از
مسئوالن دارید؟
اگر دولت برای حل مشکالت ما یک تراکتور بدهد
مشکالتمان حل می شود.
درخواست تراکتور داده اید؟
خیر .اما اگر ازاد شود درخواست می دهیم .منظورم
این است که اگر به ما به قیمت دولتی تراکتور
بدهند و پولش را کم کم به صورت قسطی بگیرند
درخواست می دهیم. صفحه 8
اطلس وضعیت زنان و خانواده
بر مبنای سرشماری 1395
زنان به عنوان نیمی از جمعیت
کشور نقش بسیار مهم و حیاتی
در سالمت روانی جامعه و
خانواده دارند؛ لذا باتوجه به نقش ا نها در
موفقیت و یا شکست خانواده و جامعه ،بررسی
وضعیت زنان از اهمیت خاصی برخوردار است.
از طرفی گام نهادن در مسیر توسعه و پیشرفت،
نیاز به شناخت کافی قابلیت ها ،توانمندی ها،
مسائل و مشکالت جامعه دارد .در سال های
اخیر باتوجه به پیشرفت های انکارناپذیر زنان
ایرانی در عرصه های مختلف علمی ،اجتماعی
و غیره ،شناخت مسائل و مشکالت زنان و
یافتن راه حل های مناسب جهت رفع ا نها مسیر
توسعه کشور را هموار خواهد نمود.
از طرفی باتوجه به شرایط اجتماعی ،سیاسی،
فرهنگی ،اقتصادی و اقلیمی منحصربه فرد هر
استان ،مسائل و نیازمندی های زنان ساکن
در هر یک از استان های کشور متفاوت است.
بنابراین برنامه ریزی در امور زنان و خانواده در
سطح کشور نیازمند داشتن اطالعات کافی در
هر استان است.
حجم داده ها در همه حوزه ها و موضوعات
مورد بررسی ،اغلب زیاد بوده و به تنهایی قابل
استفاده نیستند ،اما دانش نهفته در داده ها
قابل استفاده است .بنابراین باید با بهره گیری
از فرایندها و روش های مناسب به شناسایی
الگوهای مختلف نهفته در داده ها پرداخت و
در نهایت داده ها را به اطالعات تبدیل نمود
تا قابل استفاده و کاربردی باشند .کمبود
زمان و بودجه موردنیاز برای برنامه ریزی در
عرصه های مختلف امری اجتناب ناپذیر است؛
بنابراین توجه به اولویت های مختلف در فرایند
برنامه ریزی از اهمیت بسزایی برخوردار بوده که
از این طریق می توان نقاط بحرانی را در زمان
کم مورد برنامه ریزی قرار داد.
با نگاه دیگر فرایند برنامه ریزی از مکان
جدا نبوده؛ بنابراین باید شرایط الزم برای
برنامه ریزی را با توجه به مکان و فضا به وجود
اورد.
در راستای ضروریات مطر ح شده معاونت
رئیس جمهور در امور زنان و خانواده که قب ً
ال
اقدام به تهیه اطلس زنان کشور در سال 1393
کرده بود ،در سال 1397نیز اقدام به تهیه
اطلس وضعیت زنان و خانواده با روندی جدید
کرده است؛ به گونه ای که اطلسی که سابق
تهیه شده بود بر مبنای داده های اماری سال
1390ارائه شده بود و اطلس حاضر بر مبنای
داده های اماری انتشار یافته تا سال 1395
تهیه شده است.
در رتبه بندی نسبت جنسی (تعداد مردان
به ازای هر یکصد نفر زن) مناطق شهری در
استان های کشور در سال ،95استان گیالن
بیشترین امار زنان را در رتبه کشوری داراست
و استان بوشهر کمترین امار جمعیت از جامعه
زنان را دارد.
در رتبه بندی نسبت جنسی مناطق روستایی
شماره نهم
در استان سیستان و بلوچستان بیشترین امار
زنان در رتبه استانی در کشور و استان بوشهر
کمترین امار جامعه زنان را دارا هستند.
درصد کل جمعیت زنان در استان های کشور
در سال ،95گیالن در صدر و بوشهر در ذیل
قرار دارد؛ یعنی در میانگین کشوری2/49 ،
درصد جمعیت کشور را جامعه زنان تشکیل
داده اند.
درصد کل جمعیت روستایی و غیر ساکن زنان
از جمعیت کل زنان در استان های کشور در
سال 95استان سیستان و بلوچستان بیشترین
و قم و بوشهر کمترین امار را دارا هستند.
درصد زنان جوان ( 29 -15سال) از کل
جمعیت زنان نقاط شهری در استان های کشور
را استان اذربایجان شرقی ،گیالن ،تهران،
مازندران و اصفهان بیشترین و سیستان و
بلوچستان کمترین درصد زنان جوان را دارا
هستند.
ابان ماه98
ماهنامه کشاورزی
9 صفحه 9
پرونده ویژۀ این شماره:
گفت وگو
زنان
پای صحبت زنان کشاورز:
بی مدیریتی در امر کشاورزی باعث
از بین رفتن محصوالت می شود
احمد حضرتی
بی بی رقیه ،زن کشاورز 82ساله ای است که در روستای کنگ شهرستان طرقبه زندگی می کند ،روستایی که بر روی کوهپایه قرار
دارد و قدیمی است .قدمت روستای کنگ به پیش از اسالم برمی گردد .این روستای تاریخی با معماری پلکانی دارای باغات گیالس
و البالوست که هم اب و هوا و هم معماری ان نقش بسزایی در جذب گردشگران خارجی داشته است.بیشتر زنان ان روستا پس از
مرگ همسرانشان دیگر ازدواج نکرده اند؛ چیزی حدود هزار مادر بزرگ در این روستا زندگی می کند که بیش از سی سال از مرگ پدر
فرزندانشان می گذرد و همه انها با کار کشاورزی روزگار می گذرانند .بی بی رقیه یکی از ان هزار زنی است که بعد از مرگ همسر ،هشت
فرزندش را خود بزرگ کرده و اکنون که تمامی فرزندانش را به خانه بخت فرستاده به تنهایی در این روستا زندگی می کند .با او به بهانه
کشاورزی صحبت کردیم که می خوانید:
مادرجان! چند سالته؟
82سال (فرزند پسرش می گوید ) 84 :اما با
ترش رویی به پسر می گوید که چرا سنم را بزرگ
می کنی؟
تنها زندگی می کنی؟
همیشه یکی از فرزندانم پیشم می اید و
نمی گذارند تنها بمانم .در زمستا ن ها هم به
منزل انها می روم.
چرا بعد از فوت همســرت دیگر
ازدواج نکردی؟
سی سال پیش همسرم فوت شد؛ بعد از فوت او
دیگر نیاز نداشتم که ازدواج کنم.
وقتت را چگونه می گذرانی؟
من کار می کنم؛ کشاورزی می کنم؛ بعد از
مرگ پدر بچه ها به تنهایی س ِر زمین می رفتم
و کشاورزی می کردم .من باغ گیالس ،گردو،
زردالو و توت دارم.
خب همه اینها رو می فروشی؟
البالو و زردالو و توت را خشک می کنم اما گردو
را می فروشم.
عمده شــغل مردم این روســتا
چیست؟
شغل مردم این روستا باغداری ،دامداری،
کشاورزی و فرش بافی است.
ســن شما باید
چطور با توجه به
ّ
کســانی باشــند که هنگام برداشت
کمکتان کنند؟
فامیل ها و نوه ها و بچه هایم برای کمک می ایند.
در این روستا به این صورت است که همه به هم
10
شماره نهم
ابان ماه98
کمک می کنند و نیاز نیست برای برداشت کارگر
بگیریم و هزینه کنیم و پول بدهیم.
سوغاتی این روستا چه هست؟
سوغاتی های این روستا زرشک ،زعفران ،نبات و
انواع میوه های سردرختی است.
میانگین ســنی مردم این روستا
چقدر است؟
این روستا چون قدمت چندین هزار ساله دارد
با مردمی سختکوش است که به خاطر کار زیاد
همگی الغر هستند .میانگین سن افراد باالی
صد سال است که چندین نفر در این روستا
زندگی می کنند.
مهمترین غذاهای سنتی و محلی
این منطقه چیست؟
اش شله قلمکار ،شله ماش ،بلغور و اش
مخصوص با سبزی کوهی و پخت نوعی نان
مخصوص با سیب زمینی .مهمترین غذاهای
سنتی و محلی این منطقه است.
مشکالت کشاورزی در این روستا
چیست؟
بیشتر مشکالت در این کشاورزی منابع طبیعی
و کمبود اب است که نمی گذارد باغ ها گسترش
پیدا کند.
کشــاورزی االن بهتر اســت یا
گذشته؟
اون موقع خوب بود؛ چون همه چیز فراوانی بود؛
اما االن گرانی خیلی اذیت می کند.
علت گرانی را در چه می دانید؟
گرانی به دلیل بی مدیریتی در کشاورزی است؛
ماهنامه کشاورزی
چراکه اگر خوب مدیریت شود محصوالتمان را
خوب بخرند و دالل در کار نباشد قطعا قیمت
اصلی به دست خریدار می رسد.
چه درخواستی دارید؟
جهاد کشاورزی در این روستا فقط کمک به
کشاورزان داشته باشد ،چراکه دامداری اینجا
خیلی ضعیف است و بیشتر مردم فقط کشاورزی
می کنند. صفحه 10
گفتگوی «صدای خاک» با پروانه معصومی؛ هنرمندی که در شمال کشور کشاورزی می کند
خودم را کارافرین نمی دانم
یوسف خاکیان
نام پروانه معصومی که می اید ،همه به یاد سینما می افتند و فیلم ها و سریال هایی که این بازیگر پیش کسوت ،طی سالیان دراز در انها
نقش افرینی کرده و با ایفای هر نقشی ،نقشی ماندگار را در دفتر خاطرات مخاطبان و طرفداران سینما و تلویزیون رقم زده است .از گلهای
داوودی،تاتوره،جستجودرشهر،امامعلیویوسفپیامبرگرفتهتاماهعسل،ملکوت،ناخداخورشید،تحفه هاوناصرالدینشاهاکتورسینماو...
کارنامه هنری پربار پروانه معصومی نشانگر تبحر او در ایفای نقش های مختلف در مقابل دوربین هر کارگردانی است و این مهم البته در طول
سالیان دراز تجربه اندوزی برای این بازیگر میسر شده است؛ اما معصومی از ان دسته هنرمندانی است که جدا از هنر بازیگری به لحاظ روحیه
لطیف و منحصربه فردی که دارد به پرورش گل و گیاه نیز عالقه فراوانی داشته و در کنار این موهبت خدادادی که از کودکی با وی عجین بوده،
عالقه عجیبی هم به تولید محصوالت ارگانیک در حوزه کشاورزی دارد .خودش می گوید این عالقه از دوران کودکی در وجودش بوده و به مرور
زمان انگیزه رفتن به سمت این موضوع در درونش نهادینه شده تا اینکه روزی تصمیم می گیرد به بخشی از خطه سرسبز شمال مهاجرت کرده
و به همراه پسرش ،عطشی که درباره پرداختن به حرفه کشاورزی و البته گل و گل کاری همیشه در وجودش بوده را سیراب کند و بشود یک
کشاورز و پرورش دهنده گل و گیاه.
ازانجاکهموضوعاینشمارهمجلهصدایخاکبهکارافرینیزنانمربوطمی شودوازطرفیهمسالهاستکهپروانهمعصومیبهعنوانیکزن
درحوزهکشاورزیوالبتهگلوگیاهفعالیتمی کند؛برانشدیمتابااینبانویهنرمندپیرامونمسائلومشکالتیکهدرعرصهکشاورزیبرای
کشاورزان(خاصهزنانکشاورز)وجوددارد،گفتگویمفصلیداشتهباشیم.بههمینجهتبااوتماسگرفتیمامازمانیکهدریافتیماوبهشمال
کشور (منطقه تالش) مهاجرت کرده اه از نهادمان برامد و با خودمان گفتیم که حتم ًا باید برای گفتگو با این بانوی هنرمند هم که شده سفری به
شمال داشته باشیم تا هم فرصت استراحت کوتاهی نصیب شود و هم از این رهگذر سواالتمان را از پروانه معصومی بپرسیم اما چه می شد کرد
که وقت تنگ بود و مجله باید هرچه زودتر به زیر چاپ می رفت .چاره ای نبود که از او درخواست کنیم تا اگر برایش مقدور است با او به صورت
تلفنی مصاحبه کنیم .راستش فکر نمی کردیم مصاحبه را بپذیرد؛ اما معصومی متواضع تر از ان بود که در مقابل خواسته ما مبنی بر گفتگوی
تلفنیپاسخمنفیبدهد.بنابراینباسعهصدروگشاده روییپذیرفتوباحوصله ایمثالزنیپاسختمامسواالتماراداد.گفتگویصمیمانه ای
که نزدیک به یک ساعت طول کشید؛ اما در تمام مدت ،حتی یکبار هم احساس نکردیم که خانم معصومی بی حوصلگی کند و از ما بخواهد که
زودتر مصاحبه را تمام کنیم .اگر دوست دارید با چهره متفاوتی از یک هنرمند که جدا از عرصه بازیگری در عرصه زندگی هم هنرهای خاص و
منحصربه فردی را در چنته دارد ،این گفتگو را به هیچ وجه از دست ندهید.
شماره نهم
ابان ماه98
ماهنامه کشاورزی
11 صفحه 11
پرونده ویژۀ این شماره:
گفت وگو
زنان
خانم معصومی! ضمن تشکر از وقتی
که به صدای خــاک دادید؛ برای ورود به
مصاحبه برایمان بگویید که از چه زمانی به
کشاورزی عالقمند شدید و چه شد که از
عالم بازیگری به سمت کشاورزی رفتید؟
فکر می کنم سوالتان را باید اصالح کنید .وقتی
می گویید از عالم بازیگری به سمت کشاورزی رفتم به
این معنی است که بازیگری را رها کرده ام و به سمت
کشاورزی رفته ام .اگر منظورتان این است که باید
بگویم بازیگری را رها نکرده ام؛ اما در کنار بازیگری
کشاورزی هم می کنم.
منظور من دغدغه هایی اســت که
باعث شد شــما در کنار بازیگری به کار
کشاورزی که البته ربطی هم به هنر ندارد،
بپردازید.
چرا به عقیده من کشاورزی خودش هنر بزرگی است.
این موضوع از کودکی در وجود من قرار داشت .از
زمانی که با پدرم به باغمان که در منطقه فرحزاد بود
می رفتیم .ما در ان باغ ،گل های زیادی داشتیم و من
می دیدم که پدرم با چه دقتی به ان گل ها (رز) و البته
درخت ها رسیدگی می کرد .پدرم را که می دیدم این
حس در درون من شروع به رشد و نمو کرد .باغ ما
مایحتاج خودمان را به اندازه ای که در تابستان بتوانیم
از محصوالتش استفاده کنیم تامین می کرد .خب من
در چنین فضایی زندگی کردم و در چنین شرایطی
کسانی که در شهرها زندگی می کنند و محصوالتی
را از مغاز ه ها و جاهای دیگر می خرند متوجه
نمی شوند اما ما که در اینجا زندگی می کنیم و
سالهاست که مشغول کار کشاورزی بدون سم و
بدون کود شیمیایی هستیم متوجه می شویم که
محصول با محصول چه تفاوتی دارد .اتفاق افتاده
که برای خرید به بازار رفته ایم و میوه ای را خریداری
کردیم؛ با اولین گازی که به میوه زدیم متوجه
بوی دیازینون شدیم(.سمی که نباید در تولید
محصوالت کشاورزی از ان استفاده کرد و استفاده
از ان در تمام دنیا منسوخ شده؛ اما در ایران انگار
نمی توان بدون این سم به زندگی ادامه داد)
12
شماره نهم
ابان ماه98
بزرگ شدم .بنابراین از موضوع کشاورزی و گل و گیاه
دور نبوده ام؛ چراکه همیشه در کنارم بوده اند .بیش از
همه چیز من عاشق رزها و درختان انجیری بودم که
پدرم در باغ داشت .زمان رسیدن انجیرها که می شد
حس خاصی وجود مرا فرا می گرفت و هم از چیدن و
هم از خوردن انها بسیار لذت می بردم.
این ماجرا که تعریف کردید مربوط به
چند سال پیش است؟
زمان پیش از انقالب.
و در باغ پــدری چه نوع میوه هایی
بود؟
همه جور میوه ای بود .چون باغ بزرگی بود؛ بنابراین
پدرم هر نوع میوه ای را در ان تولید می کرد.
می دانم که شــما به گیالن ســفر
کرده اید و در ان دیار مشغول کشاورزی
هســتید .چرا اص ً
ال به گیالن رفتید و در
همان باغ پدرتان به کشاورزی مشغول
نشدید و اص ً
ال چند سال است که مشغول
فعالیت در زمینه کشاورزی هستید؟
اتفاقا دوستان زیادی این موضوع را از من می پرسند و
می گویند این همه پولی که در گیالن برای کشاورزی
هزینه کردی ،می توانستی در همان باغ پدری ات
در فرحزاد سرمایه گذاری کنی .اما چون فرحزاد در
تهران بود و من دلم می خواست که از تهران دور باشم
و همیشه عاشق گیالن بودم ،به گیالن امدم و در اینجا
مشغول کشاورزی شدم.
چه چیز گیالن شما را مجذوب انجا
می کرد؟
سرسبزی و بکر بودن ان از مهمترین دالیل
عالقمندی من به این خطه از کشور بود .همیشه
هم ارزویم این بود که هنگامی که پسرم درسش را به
پایان رساند به گیالن بیایم و در اینجا کار کشاورزی
را شروع کنم.
پســرتان هم در حوزه کشاورزی
تحصیل کرده؟
خیر .او معماری خوانده؛ اما دغدغه کشاورزی هم
دارد.
اولین محصولی که کاشتید و به بهره
برداری رسید چه بود؟
بادام زمینی .هنگامی هم که این محصول را برای
فروش به استانه می بردیم می گفتند بادام شما نسبت
به بادام های دیگر رنگ متمایزی دارد .به صورتی که
می توان ان را در میان 20محصول بادام زمینی دیگر
ماهنامه کشاورزی
تشخیص داد.
گفتید که عالقمندی شما به گل و
گیاه از دوران کودکی در وجود شما شکل
گرفت .پدرتان وقتی که تمایل شما را به
گل و گیاه می دید چه عکس العملی نشان
می داد ؟
پدرم از عالقه ما به گل و گیاه و درخت اطالع داشت
و می دانست که این عالقه از روی فکر و اندیشه پدید
امده و احساسی نیست که گذرا باشد .این عالقه البته
تنها مختص به گل و گیاه نبود .خاطرم هست پدرم
در انجا گاوداری هم داشت و ما به گاوها هم خیلی
عالقمند بودیم .احساس دوست داشتن گاوهایی که
در گاوداری پدرم بودند به حدی بود که هنوز هم که
هنوز است من اگر گاوی را ببینم یاد ان زمان ها می
افتم و احساس خوشایندی نسبت به ان حیوان دارم.
منظورتان از اینکه به گاوها عالقمند
بودیم چیســت؟ برداشــتم این است
که خواهران و برادران شــما هم همین
احساسی که شما نســبت به گل و گیاه
ودرخت و حیوانات دارید ،داشتند .درست
است؟
بله همه ما به باغ و باغداری و حیوانات عالقمند بودیم.
االن چطور؟ غیر از شــما از میان
خواهرها و برادرهایتان کسی هست که
همچون شما در این حرفه فعالیت کند؟
یکی از خواهرانم در فرحزاد هنوز مشغول باغداری
است و یکی از باغداران نمونه تهران محسوب می شود.
یکی از خواهرهای دیگرم در شاهرود مزرعه کشاورزی
بزرگ دارد که در انجا همین حرفه را دنبال می کند.
درباره اولین محصول (بادام زمینی)
که تولید شــد ،گفتید ،چه محصوالت
دیگری تولید می کنید؟
بادام زمینی را تولید می کردم اما دیگر تولید نمی کنم.
چرا؟
یکسال سیل امد و بادامها در سیل از بین رفتند .از ان
به بعد دریافتم که تولید بادام زمینی کار عبثی است و
دیگر ان را تولید نکردم.
چرا عبث؟
برای اینکه سیل ان را برد( .با خنده)
خب هر محصولی را ممکن اســت
سیل ببرد .اگر اینطور باشد تولید همه
محصوالت عبث است.
درست است هر محصولی ممکن است گرفتار سیل صفحه 12
شود؛ اما داستان بادام زمینی فرق دارد .بادام زمینی
چون در داخل خاک است و درختی نیست که با
امدن سیل بر درخت بماند .بادام زمینی وقتی سیل
بیاید تماماً از بین می رود .بعالوه اینکه کار بسیار پر
زحمت و مشقت باری است .به کارگر زیاد نیاز دارد،
نظارت زیادی می طلبد و ...به همین دالیل ترجیح
دادم که دیگر تولید نکنم .از سوی دیگر چون برای
تولید محصوالتمان به هیچ وجه از کودهای شیمیایی
استفاده نمی کنیم تمام محصوالتی که برای خودمان
تولید می کنیم ارگانیک هستند.
چه محصوالتی تولید می کنید؟
هرچیزی که ادم برای زندگی نیاز دارد .گوجه فرنگی،
کاهو ،خیار ،سیب زمینی و ...البته امسال سیب
زمینی نداشتیم.
پس محصوالتی که تولید می کنید
فقط به مصرف خودتان می رسد و فروش
ندارید؟
اصال فروش نداریم.
ایا تاکنون در سینما یا تلویزیون
نقشی به شما پیشنهاد شده که مرتبط با
کار کشاورزی باشد؟
بله .می شود گفت فیلم ها و سریال هایی که از ده سال
اخیر کار کرده ام نقش هایی مرتبط با کشاورزی بوده
و حداقل ور رفتن با گل در ان گنجانده شده است .ان
هم به این دلیل که کارگردانان تقریباً از دغدغه من
اگاه هستند.
حتما در کنار محصوالتی که تولید
می کنید ُگل کاری هم می کنید.
صد البته .گلخانه هم دارم اتفاقاً .ببینید اگر کسی
عالقمند به کشاورزی و گل کاری باشد و در اینجا
زمینی را ببیند که بایر افتاده ،می فهمد که باید
مشغول شود .چون می داند که اگر دانه ای در ان
کاشته شود مسلماً سبز خواهد شد و از دل خاک
بیرون خواهد امد .به همین دلیل ادم حیفش می اید
که زمینش بایر افتاده است.
خانم معصومــی موضوع ما در این
شماره مجله صدای خاک ،راجع به «زنان
کارافرین در حوزه کشــاورزی» است.
می خواســتم از فرصت استفاده کنم از
نظرات شما به عنوان یک بانویی که هم
در حوزه هنر بازیگــری و هم در حوزه
کشــاورزی فعالیت دارید بهره بریم و
ببینم که ایا با این تفاسیر ،شما خودتان
را یک زن کارافرین در حوزه کشاورزی
می دانید؟ و ایا برای زنان دیگر در حوزه
کشاورزی فرصت شغلی ایجاد کرده اید
یا نه؟
من خودم را کارافرین نمی دانم .چراکه کارافرین
کسی است که تعدادی کارگر زیر دستش کار کند
و از این راه درامدی داشته باشند .من کارافرین
نیستم .من تنها برای خودم کارافرینی کردم که وقتم
به بطالت نگذرد .درباره زنان دیگر هم باید بگویم
تقریباً تمام خانم هایی که در اینجا هستند تک به تک
کارافرین هستند و هر کدام برای خود کشت و کاری
دارند .در اینجا مردم معتقدند که در نیمه شهریور
باران می بارد -که اتفاقاً می بارد -مردم زمین را برای
شماره نهم
ان زمان اماده می کنند و پاچ باقاال می کارند .پاچ باقاال
باقالی کوچکی است که بسیار خوشمزه و مفید است
و با ان باقالی قاتق درست می کنند .ما هم کاشتیم .یا
برای پاییز ،سیر برگ داریم که به وسیله ان غذا درست
می کنند .یا موسیر ،اسفناج ،تربچه که می توانیم تا
رسیدن فصل سرما برداشت کنیم .تمام زنان این
منطقه این محصوالت را تولید کرده و به مصرف
می رسانند .این نشان می دهد که زنان این منطقه
بسیار فعالند و همه انها به گل خیلی عالقه دارند.
و تمامشان مثل شما گلخانه دارند؟
اگر هم نداشته باشند هنگامی که برای خرید به
بازارهای هفتگی می روند بودجه کوچکی را برای
خرید گل اختصاص می دهند.
جدا از دغدغه هایــی که از دوران
کودکی همراه شما بوده و همینطور تولید
محصوالتی که مورد نیاز خودتان است از
پرداختن به کشاورزی چه هدفی دنبال
می کنید ؟
کسانی که در شهرها زندگی می کنند و محصوالتی را
از مغازه ها و جاهای دیگر می خرند متوجه نمی شوند
اما ما که در اینجا زندگی می کنیم و سالهاست که
مشغول کار کشاورزی بدون سم و بدون کود شیمیایی
هستیم متوجه می شویم که محصول با محصول
چه تفاوتی دارد .اتفاق افتاده که برای خرید به بازار
رفته ایم و میوه ای را خریداری کردیم؛ با اولین گازی
که به میوه زدیم متوجه بوی دیازینون شدیم(.سمی
که نباید در تولید محصوالت کشاورزی از ان استفاده
کرد و استفاده از ان در تمام دنیا منسوخ شده؛ اما در
ایران انگار نمی توان بدون این سم به زندگی ادامه داد)
خب چرا استفاده می کنند ؟
با ان افت ها را از بین می برند.
خب بیشــتر مردم که نمی دانند،
می خرند و مصرف می کنند.
درست است .خود من ترجیحم این است که محصولی
که خودم می کارم را استفاده کنم .چون به محصولی
که تولید کرده ام اطمینان دارم و می دانم که سم و
کود شیمیایی در تولید ان به کار نرفته است .این یکی
از دالیلی است که کشاورزی می کنم.
خب چطور می شود تشخیص داد ؟
شما از بویش می فهمید .منی که در جریان
این مسائل نیســتم از کجا باید متوجه
بشوم که دیازینون دارد یا نه؟
مث ً
ال می توانید وقتی به بازار می روید میوه هایی را
ابان ماه98
ماهنامه کشاورزی
13 صفحه 13
پرونده ویژۀ این شماره:
گفت وگو
زنان
انتخاب کنید که زیبایی چندانی ندارند به این دلیل
که به انها کود و سم نزده اند و تقریباً ارگانیک هستند.
بنابراین می توان گفت که چون مردم
بهدلیلعدمشناختمحصوالتارگانیک،
از انها مصرف می کنند اینهمه بیماری در
جامعه زیاد شده است؟
نمی توانم بگویم عدم مصرف محصول ارگانیک باعث
مریضی می شود اما این را می توانم بگویم که محصول
ارگانیک سالم تر است.
مدت مدیدی است که حضور شما
در حوزه ســینما و تلویزیون کمرنگ
شده اســت .ایا می توان یکی از دالیل
این کمرنگی را پرداختن به کشــاورزی
دانست؟
اتفاقاً من چهار فیلم اکران نشده دارم و یکی هم
روی پرده است .اما در جواب پرسش شما باید بگویم
کشاورزی دلیلی برای کمرنگ شدن در سینما یا
تلویزیون نیست .اگر کار خوبی پیشنهاد شود که
بتوانم با ان ارتباط برقرار کنم و ان را دوست داشته
باشم قبول می کنم و بازی می کنم .خیلی ربطی به
فعالیتم در حوزه کشاورزی ندارد .در حوزه کشاورزی
که بیل و کلنگ دست نمی گیرم ،کارگر دارم که انها
کار می کنند من فقط نظارت می کنم.
شــما از تهران کــوچ کردید و به
گیالن رفتید و در انجا فعالیت کشاورزی
می کنید .پیشــنهادتان بــرای بانوان
سرزمینمان که مشــکالتی در زندگی
دارند مثــا بیکارند ،بی سرپرســت و
بدسرپرستند و ...و می توانند در این زمینه
فعالیت کنند و برای خودشان درامدی
دست و پا کنند ،چیست؟
ببینید اصل مهمی که در این کار الزم است این است
که برای پرداختن به این کار حتماً باید سرمایه ای
داشته باشی .منی که به اینجا امدم و سه چهار هکتار
زمین خریده ام و دارم کار می کنم سرمایه اولیه ای
داشتم که به وسیله ان توانستم مقدمات کار را فراهم
کنم .اگر سرمایه نداشته باشم نمی توانم کار کنم.
کسی که سرمایه اندکی دارد و برای مثال به اینجا
می اید و دویست متر زمین می خرد و می خواهد
کشاورزی کند چه کاری می تواند انجام دهد؟ در
دویست متر زمین چه نوع کشاورزی می توان انجام
داد؟ عم ً
ال کاری نمی شود کرد .بنابراین داشتن
سرمایه ،اولین مورد مهمی است که برای کار در حوزه
14
شماره نهم
ابان ماه98
کشاورزی باید در نظر داشت.
شما تا اینجای مصاحبه از محسنات
و هوای خوب و گل و درخت و میوه های
خوشمزه و بدون ســم و کود شیمیایی
گفتید؛ کمی هم درباره مشکالت خودتان
و کشــاورزان دیگری که در این منطقه
دارید برایمان بگویید .کشاورزان در ان
منطقه چه مشکالتی دارند؟ به عبارت
بهتر چــه انتظاراتــی از وزارت جهاد
کشــاورزی یا دولت برای بهبود اوضاع
کشاورزی دارید؟
انتظارات زیادی داریم .من در سال 53در منطقه
تالش (جایی در 60کیلومتری منطقه ای که االن
داریم زندگی می کنیم «یکی از روستاهای صومعه
سرا») مدتی در منزلی بودم .ان اقایی که من در
منزلش بودم ان زمان با ان لهجه شیرین شمالی
به من گفت :پروانه جان! شما باور می کنی ما اینجا
پول اب می دیم؟ گفتم :نه .چه ابی؟ چه پولی؟ باور
نمی کنم .اینجا رودخانه است و اب هم فراوان .رفت
و قبض ابی که پرداخت کرده بود را اورد و نشانم داد
و گفت :پول اب می دیم .سالها گذشت و من برای
کشاورزی به این روستا امدم .ما در اینجا مزرعه داریم
و در اینجا مقداری برنج کاری هم می کنیم .برای ما
هم االن قبض اب می اید .مبلغی که در قبض اب ما
درج شده که باید پرداخت کنیم سرسام اور است.
می شود بگویید چقدر است؟
می توانم مبلغ قبض پارسال را بگویم که البته انقدر
زیاد بود که مجبور شدیم قسط بندی کنیم.
ماهنامه کشاورزی
چقدر بود؟
780هزار تومان .که البته مدام می گفتند که
سنوات داشته و شامل بدهی قبلی هم می شده که
من هرچقدر فکر کردم یادم نیامد که بدهی قبلی
داشته باشم.
خب پس یکی از مشکالت ،همین
پولی است که بابت اب می دهید.
بله .پول اب خیلی زیاد است .ان هم ابی است که
باید با پمپ سوار شالیزار (بیجار) کنم و این یعنی
من عالوه بر اینکه پول اب می دهم باید پول برق
هم بدهم .قیمت برق هم که دیگر نگو و نپرس .به
طرز لجام گسیخته ای گران است .برخی در تهران
فکر می کنند ما اینجا پول کمی بابت مصرف برق
می دهیم؛ در حالی که اصال اینطور نیست .هزینه
اب و برق یکی از مشکالتی است که برخی کشاورزان
مثل من در اینجا داریم .چون برخی از کشاورزان اب
سوار مزرعه شان می شود و نیازی به پمپ ندارند که
اب را سوار مزرعه شان کنند .بنابراین پول کمتری
بابت هزینه برق می دهند اما ما چون مجبوریم اب
را سوار مزرعه کنیم باید از پمپ استفاده کنیم و
استفاده از پمپ هم باعث باالرفتن سرساماور هزینه
برق می شود .این مسئله گرانی مشمول هزینه گاز هم
می شود و ما به عنوان کشاورز مجبوریم .پول زیادی را
بابت هزینه گاز بدهیم.
من با کشــاورزان زیادی در زمینه
مشکالت حوزه کشاورزی گفتگو کردم؛
اکثرشان از وجود دالالن و واسطه گران
گالیه مند بودند و ایــن موضوع را یکی صفحه 14
از مشــکالت عمده حوزه کشــاورزی
می دانستند .نظر شما درباره این معضل
چیست؟ به نظر شــما وجود واسطه چه
اسیبی به کشاورزی وارد می کند؟
در منطقه ما بیشتر شالیکاری (کشت برنج) انجام می
شود .حتما می دانید که شالیکاری کاری پر هزینه
شده است .به لطف وزارت جهاد کشاورزی برای یک
هکتار ,چیزی حدود 6الی 7میلیون تومان باید هزینه
کنیم .طبعاً کشاورز چنین پولی ندارد که هزینه های
کاشت برای این میزان زمین را تامین کند .شما می
دانید امسال مزد کارگر روزی چقدر بود؟ دویست
هزار تومان .تازه فقط دستمزدش نیست ،وسط روز
باید چیزی بخورد ،ناهار باید بخورد ،عصر باید چیزی
بخورد ،با این شرایط دویست هزار تومان می شود
دویست و پنجاه هزار تومان .کشاورز از کجا بیاورد این
پول را بدهد ؟ کشاورز مقروض است .چون مقروض
است مجبور است محصولش را ارزانتر بفروشد و
اینجاست که پای واسطه به میان می اید .اتفاقاً باید
گفت وجود واسطه برای کشاورز نه تنها دردسر
محسوب نمی شود بلکه برای او نعمت هم هست.
کشاورز برای اینکه بتواند دستمزد کارگر را بدهد و
همچنین قرض هایش را صاف کند مجبور است هم
زودتر از موعد و هم ارزانتر محصولش را به واسطه
بفروشد .به طور کلی چیزی که درباره کشاورزان اینجا
مطرح کرد این است که کشاورز در اینجا مقروض به
دنیا می اید ،مقروض زندگی می کند و مقروض هم
از دنیا می رود.
یعنی کشــاورز در همــان طبقه
اجتماعی که به دنیا می اید زندگی کرده
و در همان طبقه اجتماعی از دنیا می رود.
استثنایی هم ندارد.
چرا استثنا وجود دارد .استثنائش هم این است
که کشاورز کل باشد .اگر خاطرتان باشد در میانه
گفتگویمان درباره خواهرم که در شاهرود کشاورزی
می کند صحبت کردم .افرادی مثل او که زمین های
بزرگی دارند اوضاع بهتری دارند؛ چون دولت به انها
خیلی رسیدگی می کند .البته چاره ای هم ندارد چون
انها تولید گندم دارند ،تولید چغندر قند دارند ،تولید
مرکبات دارند و انواع محصوالت دیگر .به همین دلیل
دولت به انها رسیدگی می کند اما کشاورز جزء که این
تولیدات را به صورت انبوه انجام نمی دهد از رسیدگی
دولت محروم می ماند و باید تمام مشکالتش را
خودش حل کند .خاطرم می اید یک بار من سپرده
اندکی را نزد بانک کشاورزی گذاشته بودم تا بتوانم
بعد از مدتی وام بگیرم با ان وام تراکتور بگیرم .بعد از
گذشتن دو دوره از ماندن سپرده ام در بانک وقتی
رفتم برای گرفتن وام .رقمی که به عنوان وام به من
اعالم کردند که بابت به عنوان قسط وام و بهره ای که
بابت ان خرید ان تراکتور پس بدهم انقدر زیاد بود
که با خودم گفتم اص ً
ال به صرفه نیست بنابراین ان
وام را نگرفتم .با خودم از کجا باید بیاورم هر ماه n
تومان بابت قسط به بانک بدهم ؟ با حساب و کتابی
که کردم دیدم بهتر است به جای خرید تراکتور هر
وقت نیاز داشتم ان را اجاره کنم .شما در نظر بگیرید
کشاورزی که محصولش را زودتر از موعد و ارزان تر از
قیمت واقعی اش به دالل می فروشد تا بدهی و پول
کارگرش را بدهد از کجا باید بیاورد هر ماه کلی پول
بدهد تراکتور بخرد؟
انطور که شــنیده ام به کشاورزان
یارانه و وام می دهند ،این صحت دارد؟
چه یارانه ای؟
یارانــه برای تولیــد محصوالت
کشاورزی.
راستش را بخواهید نه تنها یارانه کشاورزی
نمی دهند ،یارانه خودمان ( 45000تومان هر ماه)
را هم نمی دهند .خیلی جالب است .چون می گویند
نمی توانیم پولدارها را شناسایی کنیم تا یارانه هایشان
را قطع کنیم .ما که پولدار نیستم اما یارانه ما را قطع
کرده اند.
در زمانه ای که بسیاری از روستائیان
به دلیل مشکالت عدیده ای که در روستا
وجود دارد و البتــه به خاطر زرق و برقی
که شهر دارد از روستاها کوچ کرده و به
شهرها می ایند و حاشیه نشینی ایجاد
می کنند شما چطور عکس عمل کردید و
از شهر به روستا رفتید؟
در جواب این سوال باید بگویم که روستاهای االن
با روستاهای قدیم خیلی فرق می کند .اتفاقاً یکی
از دوستان من که در امریکا زندگی می کند چندی
پیش که به ایران امده بود با من تماس گرفت و به
من گفت :شنیدم شهر رو ول کردی و رفتی تو یه
روستا زندگی می کنی .چه کار خوبی کردی .خوش
به حالت ،چه تصمیم خوبی گرفتی که کنار جوی اب
می نشینی ظرف می شوری و ...گفتم :احتماالً این
کارها را شما می کردی ما االن در روستا هم برق داریم،
هم اب داریم ،هم تلفن داریم ،هم گاز داریم .روستای
شماره نهم
االن مانند گذشته نیست .مزیت های زیادی دارد و
ما داریم از مزایای ان استفاده می کنیم .ما در واقع
بدی های شهر را رها کردیم و به دامان روستا امده ایم
تا از خوبی هایش استفاده کنیم .اگر دقت کرده باشید
مدتی است یک نوع مهاجرت معکوسی رخ داده به
این صورت که امروزه این مردم شهرها هستند که به
روستاها مهاجرت می کنند و در انجا زندگی می کنند.
خب این که دلیل محکمی بر خوب
بودن روســتا نمی تواند باشد .یکی از
دالیلی که مردم از شــهرها به روستاها
می روند این اســت که قیمت خانه در
تهران مثال انقدر گران شــده که مردم
نمی توانند در تهران خانه بخرند بنابراین
بار و بندیلشان را می بندند و به روستاها
می روند که در انجا پولشان برای خرید
خانه می رسد .مضاف بر اینکه اگر روستا
واقعا جذابیت دارد علت اینکه روستائیان
ازانجابهشهرمهاجرتمیکنندچیست؟
خب معلوم است .روستایی ها چون شهر را ندیده اند
یا کم دیده اند فکر می کنند در شهر چه خبر است
بنابراین روستا را رها می کنند و به امید یک زندگی
ایده ال به شهر می روند اما وقتی وارد شهر می شوند
با خالیی مواجه می شوند و در می یابند که خبری در
شهر نیست .جمله ای که در اینجا مرسوم است که می
گویند کسی که رفت تهران دیگر نمی تواند برگردد
و در انجا ماندگار می شود .جذابیت هایی که تهران
برایش دارد اینجا ندارد .مثال در تهران پیتزا می تواند
بخورد .اگرچه در اینجا هم ما پیتزا داریم .پیتزا مثالی
است از جذابیت هایی که فضای شهری برای یک
روستایی ایجاد می کند و او را وادار به مهاجرت
می کند .در حالیکه تهرانی کامال برعکس رفتار
می کند .خود من در برابر غذای خانگی و پیتزا غذای
خانگی را ترجیح می دهم چون می دانم سالم تر است.
ایا غیر از خودتان هنرمندان دیگری
رامیشناسید که پیشینهبازیگری داشته
باشند و اکنون مثل شما به روستا رفته و
کار کشاورزی را پیشه خود کرده باشند؟
راستش اگر بخواهم اسم ببرم حضور ذهن ندارم اما
شنیده ام که در اطراف ما هستند که بازیگر بوده و حاال
امده اند اینجا کشاورزی می کنند.
از اولین روزی کــه وارد این کار
شدید چه ان زمانی که کودک بودید و
همراه پدر به باغ می رفتید و هم اکنون
ابان ماه98
ماهنامه کشاورزی
15 صفحه 15
پرونده ویژۀ این شماره:
گفت وگو
زنان
که خودتان مشغول کشاورزی هستید؛
پیش امده که به خودتان بگویید ای بابا
این چه کاری بود کردم؟ کشاورزی هم
شد کار؟ خسته شدم بابا .ول کنم برم
دنبال زندگیم تو همون شهر.
نه این فکر را نکرده ام .تصورم هم این است که اگر
در تهران هم بودم خانه ام مانند یک جنگل بود .گل
و گیاه در خانه نگهداری می کردم .زمانی هم که
به تهران می ایم صبح که از خواب بیدار می شوم و
از پنجره بیرون را نگاه می کنم دلم می گیرد چون
هرچه می نگرم اثری از گل و گیاه و دار و درخت
نمی بینم و هرچه هست ساختمان و سنگ و شیشه
و این چیزهاست.
شما سابقه خیلی طوالنی در حوزه
بازیگری چه زمان پیش از انقالب و چه
زمان پس از انقالب دارید و اثار ماندگاری
را از خودتان به یادگار گذاشتید و حتما
ســالیان درازی هم هست که در حوزه
کشاورزی مشغول کارید و تجربه های
زیادی در این بــاره دارید با این مقدمه
می خواهم این سوال را مطرح کنم که
شما بیشتر خودتان را بازیگر می دانید یا
کشاورز؟ و کدامیک از این دو مورد برای
شما جذابیت بیشتری دارد؟
وقتی از من درباره شغلم می پرسند می نویسم
خانه دار .چون کار بازیگری هرگز برای من به صورت
وقتی از من درباره شغلم می پرسند می نویسم
خانه دار .چون کار بازیگری هرگز برای من به صورت
حرفه نبوده که بخواهم دنبالش بدوم .ولی اگر قرار
باشد بین دو موردی که شما گفتید یکی را انتخاب
کنم به شرطی که تسهیالت ان برایم مهیا باشد و
بتوانم کار کنم قطعا کشاورزی را ترجیح می دهم.
چرا که با طبیعت سر و کار دارم طبیعت به ادم دروغ
نمی گوید جایی که ادم دروغ نشنود بی شک ادم
درست زندگی می کند .شما اگر با طبیعت درست
رفتار کنید با شما درست رفتار می کند اگر بد رفتار
کنید مسلما جواب بدی خواهید گرفت.
16
شماره نهم
ابان ماه98
حرفه نبوده که بخواهم دنبالش بدوم .ولی اگر قرار
باشد بین دو موردی که شما گفتید یکی را انتخاب
کنم به شرطی که تسهیالت ان برایم مهیا باشد و
بتوانم کار کنم قطعا کشاورزی را ترجیح می دهم.
چرا که با طبیعت سر و کار دارم طبیعت به ادم دروغ
نمی گوید جایی که ادم دروغ نشنود بی شک ادم
درست زندگی می کند .شما اگر با طبیعت درست
رفتار کنید با شما درست رفتار می کند اگر بد رفتار
کنید مسلما جواب بدی خواهید گرفت.
نظرتان درباره تولید محصوالتی
که نیاز به اب فراوان دارند در مناطقی
که با کمبود اب مواجه هستیم چیست؟
ایا این منطقی است که مثال در بخشی از
سرزمینمان هندوانه بکاریم که تولیدش
نیاز به اب فــراوان دارد؟ در حالیکه با
کمیتفکروالبتهسیاستهاییکهدولت
می تواند اتخاذ کند در ان مناطق دست
به تولید محصوالتی زد که به اب زیاد
نیازی ندارند که خیلی هم به صرفه باشد.
در این مورد نمی توانم اظهارنظری کنم .ولی چیزی
که می توانم بیان کنم این است که برنج محصولی
است که تولیدش اب زیادی نیاز دارد چرا که در تمام
مدت باید درون اب باشد .ولی در همین کشورمان
جاهایی هست که اب زیادی ندارند اما با این حال
مدام در حال تولید برنج هستند .دولت هم تا حدی
برای جلوگیری از این موضوع اقداماتی انجام داد اما
باز هم در برخی از ان مناطق برنج کشت می شود.
به عنوان یک کشاورز چشم انداز
کشــاورزی را در اینــده چطور می
بینید؟ مثال برای بیست سال اینده.
اگر دولت این روشی را که در پیش گرفته ادامه دهد
و اوضاع به همین منوال باشد بی شک کشاورزی
ما به خاک سیاه خواهد نشست و در بیست سال
اینده اصال کشاورزی نخواهیم داشت .کشاورز هر
چه را که در می اورد به عناوین مختلف دولت از او
می گیرد .
و به قول شما هرچه هم که برایش
می ماند باید بابت قرض هایی که کرده
بدهد ،بنابراین هیــچ چیزی برایش
نخواهد ماند و کوله بارش را جمع می کند
و راهی شهر می شود.
دقیقا .با این شرایط کشاورز در می یابد که حاشیه
نشینی و مسافرکشی و دست فروشی در شهر خیلی
ماهنامه کشاورزی
برایش به صرفه تر است تا کشاورزی در روستا با
شرایطی که گفته شد.
شما و پسرتان در زمینه کشاورزی
که در ان فعالیت می کنید مطالعات به
روزی هم دارید؟ مثال مقاالت و گزارش
هایی که از کشاورزی پیشرفته در دنیا
خبر می دهند را در سایت های مختلف
داخلی و خارجی مطالعه می کنید؟
خیلی زیاد .بله هم پسرم و هم خودم در این زمینه
اطالع به روزی داریم .هر روز مطالعه می کنیم .اگر
مطالعه نکنیم که کارمان پیش نمی رود .ما جزو
اولین باغاتی بودیم که در این محل مصرف دیازینون
را زیان بار اعالم کردیم و تالش کردیم که کشاورزان
ان را مصرف نکنند .چون این سم داخل زمین می
رود بعد از طریق اب وارد بدن ما می شود و ان اتفاقی
نباید رخ دهد ،می افتد .شما در نظر بگیرید اگر
مطالعه ای نداشته باشیم از کجا می توانیم به این
موارد اگاهی پیدا کنیم و به دیگران اطالع دهیم.
خوشبختانه از این رهگذر اندکی به زبان انگلیسی
هم تسلط پیدا کرده ام .بنابراین می توانم در سایت
های خارجی به مطالعه مقاالتی که به انها اشاره
کردید ،بپردازم.
سواالت ما تمام شــد .به عنوان
حتم ختام این گفتگو اگر در سواالتی
که مطرح کردم سوالی بود که دوست
داشتید پرسیده شــود اما مطرح نشد
لطفا خودتان مطــرح کنید و خودتان
پاسخ دهید.
تقاضایی از دولت دارم که به اوضاع کشاورزان
رسیدگی کنند و مرتب نگویند کشاورز گرانفروشی
می کنند .حدود 20روز پیش وقتی به من اعالم
کردند که برنج شما اماده است ان اقایی که بوجاری
کرده بودند تا به من بدهند گفتند :می گویند امسال
خیلی گران شده است گفتم چرا می گویید گران
است ؟ در سال گذشته کشاورز صد کیلو جو برنج
(شلتوک) می فروخت می توانست دو قوطی رب
بخرد اما االن اگر صد کیلو جو برنج بفروشد نمی
تواند حتی یک کیلو رب بخرد خواهشم از دولت این
است که کمک کنند تا کشاورزان بمانند و دلگرم
باشند و کشاورزی را رها نکنند تا بتوانند زمین
خودشان را اداره کنند .االن من دارم می بینم برخی
کشاورزان زمین هایشان را به قطعات کوچکتر
تقسیم می کنند و می فروشند و می روند. صفحه 16
یک ایرانی برنده جایزه جهانی
«بانوی پیشرو» شد
غزال نعمتی ،مدیر کشاورزی
شرکت نستله ایران در جریان
سومین دوره مراسم جهانی «زنان
پیشرو در مسیر توسعه پایدار» ،برنده جایزه زن برتر
شد
به گزارش جهانی خبر ،لیسبون ،مهرماه ،1398در
جریان مراسمی که همه ساله تحت نظر سازمان
بین المللی توسعه پایدار کسب وکارها (World
Business Council for Sustainable
)Developmentبرگزار می شود ،جایزه برترین و
پیشروترین فرد به یک بانوی ایرانی تعلق گرفت .این
جایزه به واسطه مدیریت ،برنامه ریزی و اجرای پروژه
رایز شرکت نستله ایران به دکتر غزال نعمتی ،مدیر
کنونی بخش کشاورزی این شرکت اهدا شد .وی در
رقابت با 65بانوی برتر و 200بنگاه اقتصادی مطرح
از سراسر جهان ،به این عنوان دست پیدا کرده است.
دستاوردهای پروژه رایز شرکت نستله ایران ،که
با هدف افزایش استاندار لبنیات کشور ،باال بردن
سطح کیفی شیر تولید داخل ،منبع بابی مسئوالنه
و پایداری زیست محیطی بر روی بیش از 42/000
راس گاو انجام شد ،چندی پیش پس از حدود 3
سال تالش ،با حضور مقامات دولتی و خبرنگاران
جشن گرفته شد.
عنوان جایزه فوق همه ساله از سال 2017پس از
بررسی نقش رهبری غیرقابل انکار بانوان موفق در
شرکت های بزرگ جهانی ،به ان دسته از مدیران
باال رده این شرکت ها که در راستای اهداف جهانی
توسعه پایدار (برابری جنسیتی و قدرتمند کردن
بانوان) فعالیت الهام بخش و موفقی داشته اند اهدا و از
انان تقدیر می شود.
غزال نعمتی پس از دریافت لوح تقدیر ،در جریان
این مراسم گفت« :انتخاب به عنوان یکی از زنان برتر
حوزه کسب وکار در جهان ،برای من افتخار بی اندازه
بزرگی است .این دستاورد بی نظیر و درخشان،
درواقع پاسخی به تالش های شبانه روزی یک تیم
بزرگ است؛ بنابراین افتخار کسب این جایزه را
تقدیم می کنم به مدیران ارشد نستله و حمایت های
بی قید و شرطشان ،همکاران من در تیم کشاورزی
نستله ایران و از همه مهم تر ،تمامی زنان و مردانی
که در مزارع کشاورزی ما در ایران در این پروژه
مشارکت کرده اند».
وی افزود« :باور بنیادین نستله همواره بهبود زندگی
و سهیم شدن در ساخت اینده ای سالم تر است .از
ان ها سپاسگزارم که این بستر را برای امثال من مهیا
کرده اند تا به عشق برای کشورمان ،برای رسیدن به
اینده ای سالم تر نقش افرینی کنیم».
شماره نهم
علیرضا سرابچی مدیر ارتباطات و سرویس های
بازاریابی نستله ایران دراین باره عنوان کرد« :این
موفقیت برای ما در نستله ایران و باالتر از ان ،برای
تمامی ایرانیان افتخار بسیار بزرگی است .یکی از
اهداف جدی و اولویت های اصلی نستله در سراسر
زنجیره ارزش خود ،برابری جنسیتی و ایجاد فرصت
مساوی برای بانوان است .کسب این عنوان اشتیاق و
انگیزه ما را برای تاثیرگذاری حداکثری در جامعه دو
چندان می کند .خرسندیم که این شرکت همچنان
و باقدرت ،در حال پیگیری فعالیت های ایجاد ارزش
مشترک خود (نظیر پروژه رایز) در کشور است».
هدف گذاری سازمان WBCSDبرابری جنسیتی
در تمامی حوزه ها در محیط های کاری تا سال
،2030و نیز تالش برای افزایش تعداد بانوان شاغل
در رده مدیران باال رتبه با همکاری کسب وکارهای
بزرگ در سراسر جهان است.
الزم به ذکر است این مراسم در 5بخش داوری
شد و در پایان دکتر نعمتی پس از اعالم به عنوان
برنده بهترین جایزه در رده بندی ،Next Gene
جایزه خود را از هیئت داوران دریافت کرد .وی
فارغ التحصیل دکترای رشته بهداشت و کنترل
مواد غذایی و دانش اموخته دامپزشکی از دانشگاه
تهران است.
ابان ماه98
ماهنامه کشاورزی
17 صفحه 17
پرونده ویژۀ این شماره:
گفت وگو
زنان
مریم حضرتی:
کشاورزان قشر زحمتکشی هستند
که صدایشان به جایی نمی رسد
مریم مشهدی رضا
جامعه ما که همواره و خصوصاً در
دوران کنونی از معضل بیکاری رنج
می برد و به قول معروف «غم نان»
یکی از بزرگترین معضالتی است که گریبان
خانواده ها را گرفته و ایجاد شغل یا «کارافرینی» به
یکی از مهمترین اتفاقاتی تبدیل شده که می تواند
موجبات کم شدن فشار بیکاری بر روی خانواده ها را
فراهم کند .موضوعی که به توجه به ان نیازمند
مقدماتی است که اگر فراهم شود بی شک کارافرینی
و ایجاد شغل راحت تر شکل گرفته و جامعه را از
اتفاقات مثبتی برخوردار می کند .در این میان برخی
از افراد به خاطر دانش و تجربه ای که در طول سالیان
دراز اموزش اندوخته اند با استفاده از این مقدمات
دست به کارافرینی زده و به هر حال پس از گذشت
مدتی پله های ترقی را یکی پس از دیگری طی کرده
و نه تنها توانسته اند برای خودشان فرصت شغلی رقم
بزنند که این کار را برای افراد دیگری هم به وجود
18
شماره نهم
ابان ماه98
اورده تا به واسطه فعالیت کارافرینی انان بتوانند
برای خانواده های خودشان نان ببرند .بی هیچ شک و
تردید ،در جامعه ای که از دو جنس زن و مرد تشکیل
شده این زنان هستند که تمایل بیشتری دارند تا
دوشادوش مردان در فعالیت های اقتصادی سهیم
شوند و بتوانند به اندازه خودشان سهمی در
چرخاندن چرخ های اقتصاد کشور داشته باشند .پر
واضح است که مسئله کارافرینی زنان در جامعه در
کنار کارافرینی مردان می تواند از ارزش و اهمیت
بیشتری برخوردار باشد؛ چراکه درست است که
مردان به عنوان اصلی ترین نان اوران خانواده قلمداد
می شوند اما هنگامی که یک زن در جامعه دست به
کارافرینی می زند بدون شک مسیر پر پیچ و خم تری
را نسبت به مردان برای رسیدن به مرحله کارافرینی
می گذراند .ان هم در جامعه ای که بیشترین تعریف
برای شغل زنان را خانه داری می داند .موضوعی که
بیش از 90درصد زنان ان را نپذیرفته و اذعان دارند
که درست است که ما در خانه باید وظایف
ماهنامه کشاورزی
خانه داری مان را انجام دهیم اما هرگز به این موضوع
بسنده نمی کنیم و دوست داریم از توانایی ها و
خالقیت هایمان در بخش های مختلف اقتصادی،
اجتماعی ،فرهنگی و حتی سیاسی بهترین استفاده
را برده و نتایج حاصل از تالشمان را در اختیار
جامعه ای که در ان زندگی می کنیم قرار دهیم .ما هم
از انجا که موضوع این شماره مجله صدای خاک را به
«کارافرینی زنان» اختصاص دادیم و اص ً
ال پایه و
اساس شکل گیری مجله «صدای خاک» به دلیل زن
بودن مدیرمسئول این مجله ،کارافرینی زنان است
ِ
تصمیم گرفتیم علیرغم اینکه سرکار خانم مریم
حضرتی به این گفتگو در مجله ای که مرتبط با مسائل
کشاورزی است موافق نبود اما اصرار ما بر این موضوع
باعث شد که به عنوان یک مخاطب گفتگو با مجله
«صدای خاک» را بپذیرند .راستش اگر از مریم
حضرتی شناخت کافی نداشته باشی و او را تنها از دور
ببینی ،گمان می کنی که اوج فعالیتی که می تواند
داشته باشد این است که برای مثال کارمند یک اداره صفحه 18
دولتی باشد که صبح به صبح با حضور در اداره ،کارت
حضور و غیابش را می زند و می رود پشت میزش
می نشیند و سرگرم انجام کارهای اداری اش می شود
و در ساعاتی از روز با ارباب رجوع سروکله می زند و با
پایان وقت اداری به سمت خانه اش رهسپار می شود.
اما همانطور که اشاره کردیم همین که در دایره
محدودتری با او گفتگو می کنی و به قول معروف با
شخصیت درونی اش از نزدیک اشناتر می شوی
درمی یابی که انچه در ذهنت درباره او تجسم کرده
بودی واقعی نیست و تازه ان زمان است که در
می یابی با یک زن کارافرین که راه بسیار پر پیچ و
خمی را برای رسیدن به جایگاهی که اکنون در ان
قرار دارد ،پیموده است .برای ورود به مصاحبه با مریم
حضرتی بهتر است کمی با خصوصیات فردی او اشنا
شوید.
مریم حضرتی سالهاست که در عرصه رسانه قلم
می زند .شاید حضور او به عنوان مدیر مسئول و
سردبیر در برخی مجالت و سایت های خبری ،او
را نبست به هم دوره ای هایش متمایز کرده است.
او دختری است که به گفته اطرافیانش بسیار
مهربان و دلسوز است و گاهی به خاطر این دلسوزی،
مشکالت زیادی سر راهش سبز می شود؛ اما او
اساساً ادمی نیست که با قرار گرفتن موانع جلوی
راهش از ادامه مسیر مایوس شده و میدان مبارزه را
خالی کند؛ بلکه با همت و توانی که در وجود خود
دارد از سد همه مشکالت عبور کرده و به هدف خود
می رسد .مهم ترین نکته ای که درباره او می توان
مطرح کرد این است که او برای خود فقط یک
هدف را مشخص نمی کند ،گرچه ممکن است در
کوتاه مدت هدف مشخصی را در نظر گرفته و برای
رسیدن به ان تالش کند اما این دلیل نمی شود که
از اهدافی که با توجه به روحیه مبارزه و جنگندگی
در خود سراغ دارد صرفنظر کرده و صرفاً به هدفی
کوتاه مدت بسنده کند .این یکی از ویژگی های
ی به او این فرصت را
منحصر به فرد اوست .این ویژگ
می دهد تا برای رسیدن به هدف های بزرگ ،اهداف
کوچکتری را در نظر بگیرد و با رسیدن به هر کدام
از انها هم روحیه خستگی ناپذیرش را محک بزند
و هم از این رهگذر بتواند تجربه های جدیدتری را
برای خود ذخیره کند .بی شک استفاده از همین
تجربه های کوچک است که او را همچون اهن
گداخته برای رسیدن به اهداف بزرگتر مقاوم کرده
و باعث می شود که با دیدن موانع روبرویش ناامید
نشود .به گفته خودش از کودکی به نقاشی و انشاء
عالقمند بوده و شاید کارافرینی اش به همان دوران
دبستان برگردد که همکالسی هایش از او نقاشی و
انشاءنویسی را یاد می گرفتند .او در دوران دبستان به
انشاء و نقاشی بسنده نکرد و در دوران دبیرستان با
تدریس خصوصی سعی داشت تا با قبول مسئولیت
و با اعتماد به نفس بسیار ،رسیدن به پله های ترقی
را تجربه کند.
با این مقدمه کوتاه شما را دعوت می کنیم که
گفتگوی صمیمانه ما را با مدیرمسئول مجله
«صدای خاک» بخوانید.
خانم حضرتی! با توجه به مرتبط
بــودن موضوع این شــماره پیرامون
کارافرینی خودتان با ما گفتگو کنید.
پیش از هرچیز می خواهم این موضوع را بیان کنم
که من خودم را بیشتر یک خبرنگار می دانم تا
یک مدیر؛ چراکه سالهاست در این عرصه فعالیت
می کنم.
خب این فروتنی شماســت اما
واقعیت این است که االن در کنار کارهای
متنوعی که انجام می دهید ،مدیر هم
هستید ،ان هم یک مدیر کارافرین.
این نظر لطف شماست .امیدوارم که مفید باشم.
شما در گذشته هم به نوعی اموزش
می دادید این درست است؟
درواقع من باالی سر کسی نبوده ام که اموزش
بدهم بلکه همیشه خود را در کنار انها قرار می دادم
و معتقدم هر چیزی که مجدد گفته یا اموزش داده
شود به نوعی می تواند تکرار ان برای خود من باشد.
در دوران دبستان به استعداد هنری خود در زمینه
نقاشی پی بردم چراکه بیشتر همکالسی ها زنگ
نقاشی یا انشاء تکالیفشان را به من می دادند تا
به انها اموزش دهم .من هم با رغبت و صبوری
انجام می دادم .اموزش و کار هنری باعث شد تا
عالقه مندی به عالوه اعتماد به نفس در سال های
بعد یعنی در دوران دبیرستان در من بروز کند؛
س تدریس خصوصی
به طوریکه برای برخی ،کال
بگذارم .به خاطر دارم در ان دوران در کنار درس،
شکوفایی هنری را بروز دادم و در ان زمان تمامی
مدارک هنری و حتی کامپیوتری را گرفتم .یکبار
که به یکی از شهرستانهای جنوبی خراسان رفته
بودم هنر مکرومه را به یکی از همسایه های بستگان
شماره نهم
اموزش دادم و او پس از اموزش به قدری با استعداد
بود که در خانه مشغول به کارشد.
چرا خودتان را بیشــتر یک اهل
رسانه می دانید تا یک مدیر؟
چون به عنوان یک خبرنگار این فرصت و امتیاز را
پیدا می کنم تا تمامی اسیب های اجتماعی را ببینم
و قدمی در حل انها بردارم.
چه معضالتی؟
معضالتی که گریبان اقشار مختلف مردم را گرفته.
حداقل کاری که می توانم در حوزه خبرنگاری
انجام بدهم این است که اینگونه معضالت را اطالع
رسانی کنم.
مثال بزنید؟
معضل بیکاری .این مشکل مدت های مدیدی است
که ذهن مرا به خود مشغول کرده .وقتی می بینم
جوانی با تمام نیرو و خالقیتی که دارد بیکار است
و وقتش را به بطالت می گذراند تمام وجودم را غم
فرا می گیرد .خبرنگاری این فرصت را برای من
فراهم کرد که با دید بازتری به موشکافی حوادث
و رویدادهایی که در اطرافم رخ می دهد بپردازم.
فکر می کنید که انتشار اخباری
مانند بیکاری در جامعه چه منفعتی به
همراه داشته باشد؟
باالخره خبرنگار ایینه تمام نمای اتفاقاتی است که
در جامعه اش رخ می دهد .به سخن بهتر؟ ،ما زبان
مردمی هستیم که صدایشان را به گوش مسئوالن
برسانیم تا انها با برنامه ریزی های خاصی که انجام
می دهند قدمی در جهت بهبود شرایط زندگی
مردم بردارند.
جدا از وظیفه خبرنگاری که تاکنون
ان را انجام داده ایــد اقدام دیگری هم
برای حل مث ً
ال معضل بیکاری کرده اید؟
همانطور که گفتم خبرنگاری ،چشم من را به روی
واقعیت های تلخ جامعه نسبت به گذشته بازتر
کرد .موضوع بیکاری جوانان هم موضوعی است
که سالهای سال ذهن مرا به خود مشغول کرده بود
و همیشه دوست داشتم حتی شده برای عده ای
محدود،؟ فرصت شغلی ایجاد کنم.
ایا به همین دلیــل دفتر مجله را
تاسیس کرده و ماهنامه «صدای خاک»
را منتشر می کنید؟
تا رسیدن به این مرحله کارهای زیادی انجام دادم
که برخی از انها موفقیت امیز نبود و بعضی دیگر
ابان ماه98
ماهنامه کشاورزی
19 صفحه 19
پرونده ویژۀ این شماره:
گفت وگو
زنان
مانند این مجله با توفیق روبرو شد و توانستم به
خواسته ای که مدتها در دلم بود ،برسم.
پس تال ش های شــما برای حل
بخش کوچکی از معضل بیکاری تنها به
راه اندازی مجله ختم نمی شود ،درست
است؟
بله .شاید به دلیل اینکه گزارشگری برنامه ای از
شبکه دو را سالها پیش برعهده داشتم ،منجر
شد که مدیریت برخی ستادهای خبری و حتی
روابط عمومی برخی فیلمها را برعهده بگیرم و این
ی که از کار بیکار
ارتباط ها باعث می شد که برخ
شده اند را به نوعی درگیر کار کنم .خب در کنار
این مجله چند سایت خبری هم راه اندازی کردم
که بتوانم از ان طریق شانس خودم را در این باره
امتحان کنم.
حتم ًا به این هم بسنده نمی کنید و
هدف های بزرگ تری در سر دارید؟
اوالً باید بگویم ادم بدون هدف که اص ً
ال وجود
خارجی ندارد .در درجه دوم هم بله ،من برای حضور
در شورای پنجم شهر تهران تالش کردم چرا که
می خواستم با کاندیدا شدن وارد عرصه رقابت
اجتماعی شوم.
به دغدغه تان درباره بیکاری اشاره
کردید .ایا چون به لحاظ جنســیت در
زمره بانوان قرار می گیرید بیکاری زنان را
بیشتر مورد توجه قرار می دهید یا فرقی
برایتان نمی کند؟
فکر می کنم خیلی فرقی نداشته باشد اما نمی توانم
نگاه جنسیتی را در این باره کتمان کنم.
گفتیــد که چند ســایت خبری
راه اندازی کرده اید .نام این ســایتها
به نظرم مدیر بودن و کارمند زیر دست داشتن
خیلی افتخار نمی اورد .ممکن یک کارگر ساده در
یک تراشکاری عملکردی داشته باشد که منفعتش
از من که به قول شما کارمند زیر دست دارم
به مراتب بهتر باشد .بنابراین باز هم می گویم اگر
عملکرد خوب و مثبتی نداشته باشی هزار کارمند و
کارگر هم داشته باشی پشیزی نمی ارزد.
20
شماره نهم
ابان ماه98
چیست و ایا کسی در انها مشغول به کار
است و از این راه ممر درامدی برای کسی
ایجاد شده یا خیر؟
سایت های خبری جهانی خبر و نیوزدی سایت هایی
هستند که مدیریت انها را بر عهده دارم که در هر
کدام چند نفر مشغول فعالیتند و درامد کسب
می کنند؛ ضمن اینکه برخی از انها هم بیمه هستند.
از بیــن اینهمه موضــوع ،چرا
کشاورزی را انتخاب کردید تا درباره اش
مطلب منتشر کنید؟
شرایط نابسامان اقتصادی در کشور موجب شد که
توجه بیشتری به قشر زحمتکش کشاورز داشته
باشم چراکه انها به هیچ عنوان صدایی ندارند که
بتوانند به گوش مسئوالن برسانند و با این ماهنامه
در صدد کمک به انها بودم.
از اینکــه به عنــوان یک بانوی
کارافرین موفق در جامعه حضور فعال
دارید چه احساسی دارید؟
من خودم را کارافرین نمی دانم؛ بلکه هموطنی
می دانم که بیشتر دلش برای همنوع خودش
می سوزد و در این زمانه سخت اقتصادی و
تحریم هایی که بر کشور روا داشته شده ،تالش
می کند تا مشکلی از مشکالت کشور را هرچند
کوچک برطرف کند.
ایا همین امــر ،عطش وجودتان
دربــاره خدمت به جامعه را ســیراب
نمی کرد که برای حضور در شورای شهر
هم اقدام کردید؟
علت حضورم در شورای شهر فقط و فقط کمک
به شهر و شهروندان تهرانی بود چرا که احساس
می کردم با حضور در شورا بتوانم صدای برخی از
شهروندان باشم تا شهری پاک داشته باشیم.
با تجربه ای که از کاندید شدن در
شورای شهر داشــتید ،ایا باز هم برای
کاندید شدن اقدام می کنید؟
شاید برای شورای شهر دوباره اقدام کنم معلوم
نیست .هرجا که فکر کنم نیاز هست قطعاً تالشم را
برای ورود به انجا خواهم کرد.
در این ماه ها که مجله منتشر شده
و به دست مخاطب می رسد ،اقبال چطور
بوده؟
باالخره هر کاری اولش سخت است و با موانعی
روبروست .درباره مجله هم همین موضوع صدق
ماهنامه کشاورزی
می کند اما من در طول سالهای عمرم یاد گرفته ام
که پا پس نکشم.
عمده ترین مســائلی که در طول
این 8ماه فعالیت از زبان کشــاورزان و
مسئوالن شنیده اید چه بوده است؟
یکی دو تا نیست .مشکل اب ،مشکل خاک.
مرغوبیت و نامرغوب بودن کود ،واسطه ها و دالالن،
عدم حمایت دولت ،گالیه هایی که کشاورزان درباره
مشکالت زمین هایشان دارند و ...
تالش شــما برای حــل معضل
کشاورزان چه بوده؟
فع ً
ال در حد اطالع رسانی.
این جواب یعنی برای حل مشکالت
انها هم برنامه هایی دارید؟
چرا که نه .اگر بتوانم خوشحال خواهم شد.
بزرگ ترین ارزوی شما چیست؟
ارزو که بیشتر شبیه رویاست .چون جامعه بدون
مشکل همان مدینه فاضله است .ارزویم این است
که مردم کشورم هیچ مشکلی نداشته باشند.
در روزگار کودکی هیچ وقت فکر
می کردید که روزی مدیر شــوید و زیر
دست داشته باشید؟
به نظرم مدیر بودن و کارمند زیر دست داشتن
خیلی افتخار نمی اورد .ممکن یک کارگر ساده در
یک تراشکاری عملکردی داشته باشد که منفعتش
از من که به قول شما کارمند زیر دست دارم
به مراتب بهتر باشد .بنابراین باز هم می گویم اگر
عملکرد خوب و مثبتی نداشته باشی هزار کارمند و
کارگر هم داشته باشی پشیزی نمی ارزد.
بی شــک دختران و زنان زیادی
هســتند که دوســت دارند مثل شما
کارافرینــی کننــد ،چــه توصیه و
پیشنهادی برای انان دارید؟
به انها می گویم که هرگز دست از تالش بر ندارند،
برای هدفی که در ذهن دارند اهمیت قائل باشند و با
وزش کوچکترین نسیمی از ادامه تالش شانه خالی
نکنند .همیشه به مبارزه ادامه دهند و حتی اگر
سهمگین ترین طوفان ها در سر راهشان قرار گرفت
امید خودشان را از دست ندهند چرا که با تالش و
بردباری و امید به اینده بزرگترین موانع را می توان
از سر راه برداشت .فقط کافی ست به هدفی که
داری معتقد باشی و به خدایی که همواره همراه تو
بوده ایمان داشته باشی. صفحه 20
زنان کردستان صاحب مقام اول استانداردسازی
محصوالت کشاورزی
زنان کردستان با حمایت معاونت
ریاست جمهوری در امور زنان و
خانواده ،صاحب مقام اول
استانداردسازی محصوالت کشاورزی شدند.
مدیر هماهنگی ترویج سازمان جهاد کشاورزی
کردستان گفت :این استان هم اکنون پنج سایت
تولید محصوالت استاندارد در شهرستان های
دهگالن ،قروه ،کامیاران و سنندج دارد که
توسط زنان اداره می شود.
محمدجعفر نگهدار اظهار داشت :در این
سایت ها تاکنون سه استاندارد حد مجاز
االینده ها و ۲استاندارد GApاخذ شده تا مقام
اول استانداردسازی محصوالت کشاورزی در
مزارع زنان روستایی به کردستان برسد.
وی اضافه کرد :محصوالتی همچون سیب زمینی،
پیاز ،خیار بوته ای ،گوجه فرنگی و توت فرنگی از
جمله محصوالتی است که با همکاری سازمان
استاندارد زیر پوشش استقرار استانداردهای
ملی حد مجاز االینده های مزارع کشاورزی در
قالب این طرح قرار گرفته است.
نگهدار با بیان اینکه کردستان در یک فصل
زراعی توانسته با استانداردسازی این محصوالت،
موفق به اخذ نشان حد مجاز االینده ها شود،
یاداور شد :با تلفیق روش های عملیات خوب
کشاورزی و حد مجاز االینده ها ،کارشناسان
مروج پهنه توانستند این محصوالت را با
همکاری کشاورزان و سازمان استاندارد تولید
کنند.
مشاور ملی طرح استقرار استانداردهای
کشاورزی در مزارع زنان روستایی کشور،
پیشتر گفته بود ۱۵محصول زراعی و باغی
کشور گواهینامه استاندارد IRAN-GAPرا
دریافت می کنند.
در این طرح ۱۳استان محصوالت زراعی۱۷ ،
استان محصوالت باغی و سه استان محصوالت
دامی را به عنوان تنوع محصوالت خود انتخاب
کرده اند.
جامعه بهر ه برداری این طرح ،زنان عضو
صندو ق های خرد عشایر و روستایی در ۳۲
استان کشور است که ۹۶۰بهره بردار در سال اول
اجرای تحقیقاتی ان تحت پوشش گرفته است.
اجرای این طرح با حمایت معاونت امور زنان
ریاست جمهوری و وزارت جهادکشاورزی با
تنو ع های مختلف محصولی از سال زراعی
شماره نهم
۹۶ - ۹۵اغاز شده است.
اجرای طرح استقرار استانداردهای کشاورزی
در مزارع زنان روستایی کشور به منظور استقرار
GAPسازمان خوار و بار جهانی که ایران نیز
ان را پذیرفته ،انجام می شود و اهداف ان بهبود
راندمان مصرف و کاربرد عوامل و منابع تولید،
کاهش مصرف ترکیبات شیمیایی و به حداقل
رساندن اثر تخریبی فعالیت های کشاورزی بر
محیط زیست است.
عملیا ت خو ب کشا و ر ز ی یا G A P
د ر و ا قع عال مت ا ختصا ر ی G O O D
AGRICULTURAL PRACTICES
است و مجموعه عملیات اصولی و فنی است که
در تولید محصوالت کشاورزی رعایت می شود.
این عملیات شامل همه فعالیت های مرتبط
با مدیریت عملیات خوب و مناسب تولید
محصوالت کشاورزی در مراحل کاشت ،داشت،
برداشت ،جداسازی ،بسته بندی ،نگهداری و
حمل و نقل محصول و یکی از پیش نیازهای
اجرای سیستم های مدیریت ایمنی مواد غذایی
به ویژه میوه و سبزی که حالت تازه خوری دارند،
محسوب می شود.
ابان ماه98
ماهنامه کشاورزی
21 صفحه 21
پرونده ویژۀ این شماره:
گزارش
زنان
اقدامات معاونت امور زنان و خانواده
در دولت دوازدهم
معاونت امور زنان و خانواده با
بررسی جایگاه زن و خانواده در
قوانین برنامه های توسعه کشور و
ارزیابی میزان تحقق اهداف ان و با مد نظر قرار
دادن جنبه های مختلف ان تالش کرده در اجرای
برنامه ششم توسعه اقدام کند.
این تالش با توجه به شرایط ،مقدورات و امکانات
موجود کشور و بر اساس اولویت بندی های مسائل
زنان و خانواده بوده تا توجه به رویکرد توازن و
تعادل جنسیتی با در نظر گرفتن ویژگی های
دو جنس ،جایگاهی متناسب زنان در فعالیتهای
گوناگون جامعه ارائه کند.
باید بتوان از حضور موثر و مفید زنان در
صحنه های توسعه بهره مند شد و از سوی دیگر از
نقش بی بدیل زن به عنوان مادر در کانون خانواده
غافل نماند و با اتخاذ راهبردهای مشخص در
دستیابی به تغییر توسعه ای متناسب با اهداف
نظام از توانمندی زنان و مردان استفاده کرد.
بنابراین معاونت امور زنان و خانواده به منظور
اجرای تکالیف قانونی ،برنامه های متعددی در
دستور کار خود قرار داده است.
به منظور شناسایی وضع موجود زنان و خانواده در
استان ها ،شناسایی مشکالت و فرصت های مهم
و تجزیه و تحلیل علل اصلی مسائل و خالهای
ظرفیتی و تدوین برنامه های عملیاتی متناسب
با شرایط استانها با همکاری دفاتر امور زنان و
خانواده استانداری های سطح کشور.
توان افزایی دختران :توسعه سواداموزی زنان
و دختران روستایی و عشایری از طریق برگزاری
نشست های اموزشی و توجیهی برای 2330نفر
از اموزش دهندگان زن و سواداموزی 14400
نفر از زنان و دختران روستایی و عشایری بی سواد
و کم سواد در 12استان کشور با همکاری سازمان
نهضت سواداموزی.
اقتصاد مقاومتی اشتغال و کارافرینی:
پیگیری اختصاص منابع صندوق توسعه ملی به
زنان روستایی و عشایر در ایین نامه اجرایی قانون
22
شماره نهم
ابان ماه98
حمایت از توسعه و ایجاد اشتغال پایدار در مناطق
روستایی و عشایری و لحاظ عضویت مدیرکل
امور زنان و خانواده استان ها در کمیته فوق.
حمایت از 13شبکه صندوق اعتباری خرد زنان
روستایی و عشایری در 8استان کشور از طریق
تحت پوشش قرار گرفتن 250صندوق با تعداد
9393نفر عضو و اموزش اعضای این صندوق ها.
اجرای طرح توانمندسازی اقتصادی زنان
سرپرست خانوار مبتنی بر الگوی نوین توسعه
مشاغل خانگی از طریق ایجاد اشتغال پایدار برای
6200زن سرپرست خانوار در 24استان کشور
با همکاری وزارت تعاون ،کار و رفاه اجتماعی و
جهاد دانشگاهی.
حمایت از طرح ملی اموزش و ترویج تولید و
مصرف محصول سالم و استاندارد با تاکید بر
توان افزایی جوامع محلی از طریق برگزاری کارگاه
اموزشی توجیهی برای کارشناسان مسئول
امور زنان جهاد کشاورزی استان ها ،اموزش
ماهنامه کشاورزی
18110نفر از اعضای صندوق های اعتبارات
خرد زنان روستایی و عشایری زنان کارافرین و
تولیدکننده در بخش کشاورزی ،مشاوره و نظارت
فرایندی و تخصصی بر تولید 132محصول سالم
کشاورزی در سطح کشور ،هدایت زنان روستایی
و عشایزی برای اخذ استاندارد تشویقی برای
محصوالت سالم تولیدشده با همکاری وزارت
جهاد کشاورزی.
کاهش اسیب های اجتماعی ،قوانین و مقررات،
تعامل با مجلس ،قوه قضاییه و سایر مراجع
قضایی ،تندرستی و سالمت ،عفاف و حجاب،
تعمیق باورها و ارزش های دینی ،تعامالت استانی
و ارتباطات مردمی ،توان افزایی تشکل های
اجتماعی زنان و خانواده ،توسعه تعامالت
بین المللی ،طرح های پژوهشی مورد حمایت،
کارگرو ه ها و شورا ی های مشورتی معاونت
و رسانه افکارعمومی و اطالع رسانی از دیگر
اقدامات معاونت امورزنان و خانواده است. صفحه 22
معصومه ابتکار:
ابتکار ۱۸.۸ :درصد مدیران کشور زن هستند
معصومه ابتکار گفت :شمار مدیران زن در دولت
از ۱۳.۸درصد در سال ۹۶به ۱۸.۸درصد در سال
جاری افزایش پیدا کرده است.
معصومه ابتکار روز شنبه در جلسه گفتگوی مشترک
با بانوان مدیر ،کارافرینان و فعاالن سازمان های
مردمی زنان و خانواده در زنجان به دستور رئیس
جمهوری در خصوص اختصاص ۳۰درصد مناصب
مدیریتی به زنان و جوانان اشاره کرد و افزود :کارنامه
عملکرد وزیران و استانداران در این خصوص مورد
بررسی قرار می گیرد .وی ادامه داد :هم اکنون زنان
۴۱درصد از کارکنان دولت را نیز تشکیل می دهند.
ابتکار با بیان اینکه عدالت یکی از بحث های محوری
در جامعه ما بوده است ،اظهار داشت :عدالت هم از
جهت فرهنگ و باورهای دینی و هم از جهت ارزش ها
و ارمان هایی که انقالب اسالمی پایه گذاری کرده
همواره جزو موضوعات مهم در جامعه ما بوده است.
وی گفت :عدالت عالوه بر ابعاد اقتصادی ،اجتماعی
و سیاسی ،بُعد مهم دیگری دارد که در نگاه دینی،
انقالبی و نگاه امام خمینی (ره) و رهبر معظم انقالب
به ان توجه شده و ان بحث عدالت جنسیتی است.
ابتکار افزود :در جامعه ای که قرار است به سمت
اهداف متعالی حرکت کند ،منطقی است که نگاه
سیاست گذاران پیرامون زنان و مردان و نحوه
دسترسی انان به خدمات توسعه ،نگاه عادالنه باشد و
فرصت های برابر را برای همه فراهم کنند.
وی ادامه داد :بحث عدالت از طرفی توجه به این
موضوع دارد که نقش های متفاوت زنان و مردان
به ویژه نقش زنان در فرزنداوری و خانواده نیازمند
توجه ویژه سیاست گذاران است؛ به نحوی که این
نقش ها نادیده گرفته نشود و زنان وادار نشوند تا
مث ً
ال بین ازدواج و ادامه تحصیل و یا بین فرزنداوری
و اشتغال یکی را انتخاب کنند.ابتکار با بیان اینکه
خانواده باید یک کارکرد مشارکت داشته باشد ،گفت:
مردان هم باید به همان میزان زنان در امور خانواده
نقش افرینی داشته باشند و از طرفی قوانین و مقررات
در جامعه هم باید حمایتی باشند؛ به نحوی که از
زنانی که شاغل هستند و در عین حال فرزنداوری و
مسئولیت های خانوادگی دارند ،حمایت کند.معاون
رئیس جمهوری در امور زنان و خانواده گفت :در برنامه
ششم توسعه ،سیاست ابالغی رهبر معظم انقالب و در
سیاست های اختصاصی ابالغی رئیس جمهوری و
برنامه های دولت دوازدهم ،فرصتی است که بتوانیم
بر اساس انها برای عدالت جنسیتی برنامه ریزی کنیم.
وی افزود :شاخص های عدالت جنسیتی از ابتدای
دولت دوازدهم در هشت محور و ۱۷۹شاخص تنظیم
و ابالغ شده و اکنون بر روی پورتال معاونت امور زنان
و خانواده رئیس جمهوری در دسترس است و به
استانداری ها و دستگاه های اجرایی ابالغ شده است.
ابتکار خاطرنشان کرد :این شاخص ها متعلق به جامعه
است و تنها منحصر به دولت نیست و امیدواریم بر
اساس انها بتوانیم حرکت کنیم.وی پیگیری قوانین
و لوایح پیرامون موضوع زنان و خانواده را از دیگر
اقدامات در دستور کار برشمرد و افزود :معاونت امور
زنان و خانواده رئیس جمهوری در این دوره تاکنون
پنج الیحه را برای دولت ارسال کرده و عالوه بر انها
پیگیر الیحه تامین امنیت زنان نیز هستیم که اخیرا ً
از طرف قوه قضاییه پس از حدود ۲سال ،به دولت
بازگردانده شده است.ابتکار اظهار کرد :همچنین
پیگیری الیحه حمایت از کودکان و نوجوانان نیز جزو
دغدغه های دولت است ،این الیحه حدود ۱۰سال در
مجلس مانده بود و با پیگیری های دولت از کمیسیون
قضایی به صحن مجلس امد و چند ماه پیش تصویب
شد؛ ولی اشکاالتی از طرف شورای نگهبان به ان وارد
شده که از مجلس و شورای نگهبان تقاضا داریم الیحه
حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان را در هفته ای که
به نام انان است ،برای اجرا ابالغ کنند.
وی تصریح کرد :تصویب قانون تابعیت فرزندان حاصل
از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی نشان داد که ما
می توانیم به سمت اصالح قوانین و مقررات حرکت
کنیم.ابتکار به موضوع توان افزایی اقتصادی زنان اشاره
کرد و افزود :امروز زنان دانش اموخته سه تا چهار برابر
مردان بیکار هستند ،ازاین رو حمایت از شرکت های
دانش بنیان و صنایع خالق و حمایت از زنان روستایی
جزو جهت گیری های دولت دوازدهم است.
وی اظهار کرد :طی سال گذشته و امسال بیش از
۴۰درصد تسهیالت اشتغال پایدار روستایی به زنان
پرداخت شده است.
انتخاب نخستین زن رئیس سازمان جهاد کشاورزی
مهندس حجتی طی مراسمی برای نخستین بار در
ایران ،یک مدیر زن را به عنوان رئیس سازمان جهاد
کشاورزی استان قزوین معرفی می کند .تابوشکنی
مهندس حجتی و دریافت پیام زنان متخصص کشور،
موجب حرکتی بزرگ شد که حتی ارسنجانی هم
موفق به انجام ان نشده بود .فاطمه خمسه مدیریت
جهاد کشاورزی استان قزوین را با حکم حجتی
عهده دار می شود .به همین جهت ضرورت دارد
اعضای هیئت دولت ،کمیسیون کشاورزی مجلس
و معاونین و مدیران کل وزارت جهاد کشاورزی با
حمایت قاطع از این گزینش تخصصی و مدیریتی
حجتی ،راه را برای ورود هرچه بیشتر کارشناسان
متخصص زن در بخش کشاورزی هموار کنند .دکتر
خمسه پیش از این به عنوان مدیر هماهنگی ترویج
کشاورزی سازمان جهاد کشاورزی استان قزوین
مشغول به کار بوده است.
شماره نهم
ابان ماه98
ماهنامه کشاورزی
23 صفحه 23
مقاله
شیوه کاشت انواع محصوالت گلخانه ای
گلخانه یکی از راه حل های مدرن
برای مبارزه با سرما ،گرما و
کم ابی است و در بسیاری از
کشورهای قطبی یا کشورهای استوایی که
دارای اب و هوای سرد یا گرم هستند و یا با
مشکل کم ابی رو به رو هستند ،احداث گلخانه
می تواند بهترین گزینه برای تولید میوه و
سبزیجات در این مناطق باشد.
بررسی نحوه کاشت انواع محصوالت گلخانه ای
به صورت خالصه وار یا ساده گلخانه یکی
از راه های مدرن برای مبارزه با سرما گرما
کم ابی است و در بسیاری از کشورهای قطبی
یا کشورهای استوایی که دارای اب و هوای
سرد یا گرم هستند با مشکل کم ابی رو به
رو هستند .احداث گلخانه می تواند بهترین
گزینه برای تولید میوه و سبزیجات در این
مناطق باشد البته سالیان زیادی است که در
کشورهای اروپایی و غربی فرهنگ مصرف
میوه گلخانه ای جا افتاده است زیرا میوه های
گلخانه ای نسبت به میوه های زمین زراعی
سالم تر و طبیعی تر هستند و برای رشد انها
از هیچگونه کود یا سم شیمیایی استفاده
نمی شود .در حالی که میوه های زمین زراعی
خیلی سریع افت می گیرند و در معرض نور
مستقیم افتاب ،گرما و سرمای بیش از حد
دچار سرمازدگی یا گرمازدگی می شوند.
در این نوشته از eig-shopقصد داریم تا
ضمن معرفی فواید گلخانه شیوه کاشت انواع
محصوالت گلخانه ای را نیز به شما اموزش دهیم.
لطفاً تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
مزایای گلخانه نسبت به زمین کشاورزی
گلخانه چه مزیت هایی نسبت به زمین
کشاورزی دارد؟
از جمله مزیت هایی که می توان برای
گلخانه ها بر شمرد شامل موارد زیر می شود:
الف -میزان تولید محصول در واحد سطح
افزایش می یابد ،یعنی اگر شما در فضای ازاد
می توانستید یک کیلو توت فرنگی در هر متر
برداشت کنید در گلخانه می توانید ۱۰کیلو
24
شماره نهم
ابان ماه98
توت فرنگی در هر متر برداشت کنید.
ب -گرمای بیش از حد زمستان یا سرمای
طاقت فرسای زمستان بر روی محصوالت
تاثیری نخواهد داشت ،با استفاده از فن های
خنک کننده و نایلون uvدار در فصل تابستان
می توان محصوالت را از گرمای زیاد نجات داد
و در فصل زمستان نیز با استفاده از هیترهای
مخصوص گلخانه می توان تولیدات خود را از
سرمای زمستان نجات داد ،هیتر اتوماتیک
گلخانه ای ارارات نمونه ای از این محصوالت
هستند.
ج -امکان تولید محصول در مناطق بسیار گرم
یا بسیار سرد وجود دارد ،همچنین با تولید
میوه و صیفی جات در خارج از فصل می توان
فروش خود را تضمین کرد زیرا محصوالت
گلخانه ای به دلیل سالم و تازه بودن همیشه
مشتری دارد.
د -با استفاده از شیوه ابیاری قطره ای می توان
بهترین استفاده را از منابع ابی برد و در مصرف
اب نهایت صرفه جویی داشت.
ه -ا مکا ن کشت محصو ل به ر و ش
هیدروپونیک (ریشه شناور در اب) در
مکان هایی که خاک حاصلخیز وجود ندارد.
و -امکان تولید محصول به صورت دائمی و
چهار فصل
ز -امکان برداشت چند باره یک محصول
(مث ً
ال دو بار در سال می توان گوجه فرنگی
برداشت نمود)
چهمحصوالتیرامی تواندرگلخانهکاشت؟
به منظور داشتن حداکثر سوداوری پیشنهاد
می شود محصوالتی بکارید که در سال چند بار
امکان برداشت محصول از انها وجود داشته
باشد .در کل محصوالت گلخانه ای زیر را
می توان در گلخانه کاشت:
انواع محصوالت گلخانه ای
الف -کشت ترکیبی خیار و گوجه
فرنگی:
قطعاً اولین و بهترین گزینه برای کاشت
ماهنامه کشاورزی
محصوالت گلخانه ای خیار و گوجه خواهد
بود ،زیرا هم در چهار فصل سال خریدار دارد و
هم در بسیاری از غذاها و ساالدها کاربرد دارد
و از این مهمتر اینکه چند بار در سال محصول
می دهد ،مث ً
ال با کاشتن یکبار بذر خیار یا گوجه
دو الی سه بار می توان از انها محصول برداشت
کرد .معموالً در هر هکتار حدود ۶۰۰تن
خیار یا گوجه می توان در سال برداشت نمود
و میزان افات و بیماری ها نیز به صفر خواهد
رسید .البته شما در گلخانه تان می توانید فقط
خیار یا فقط گوجه نیز بکارید.
ب -کشت فلفل دلمه ای:
فلفل دلمه ای نیز یکی از پرمصر ف ترین
سبز ی ها و از پر فرو ش ترین محصوالت
گلخانه ای است که در اکثر خانه ها و
رستورا ن ها مورد استفاده قرار می گیرد.
فلفل دلمه معموالً در سه رنگ سبز ،قرمز و
زرد و نارنجی می روید و برای کاشت فلفل
دلمه اکثرا ً از نشاء ان استفاده می کنند زیرا
بذر این سبزی شش هفته پس از کاشت
جوانه می دهد .معموالً بذر ان را در فروردین
می کارند و در اواسط تابستان یعنی مرداد
ماه برداشت محصول اغاز می شود .به دلیل
گلخانه ای بودن این سبزی امکان کاشت
ان در اوایل تابستان و برداشت ان در اواسط
پاییز امکان پذیر است .معموالً در هر هکتار
۴۶۰تن فلفل می توان در سال برداشت کرد و
میزان الودگی و بیماری ها نیز به صفر خواهید
رسید.
ج -کشت گلخانه ای زعفران:
طی تحقیقاتی که اخیرا ً انجام شده ،زعفران
نیز می تواند در گلخانه پرورش یابد و به دو
صورت اب کشت (هیدروپونیک) و هواکشت
انجام می پذیرد ،در روش هیدروپونیک
هم مصرف اب کاهش می یابد و میزان
محصول دهی نیز تا سه برابر افزایش می یابد.
معموالً برای کاشت زعفران از پیاز ان استفاده
می کنند ،یعنی در خرداد که اولین برداشت
محصول صورت گرفت ،پیاز ان را از خاک
دراورده و در محیطی خنک و به دور از الودگی صفحه 24
قرار می دهند .در شهریور پیاز زعفران را درون
ظرف هایی تا نیمه اب قرار می دهند ،مهرماه
زعفران جوانه زده و تا پایان اذر ،قابل برداشت
است .معموالً در هر هکتار حدود ۱۰الی ۱۲
کیلو زعفران می توان برداشت کرد.
د -کشت گلخانه ای توت فرنگی:
توت فرنگی نیز همانند زعفران به دو روش
اب کشت و هواکشت یعنی ریشه شناور در اب
یا ریشه در خاک پرورش داده می شود .معموالً
برای کاشت توت فرنگی به دو روش عمل
می کنند ،روش اول کاشت نشاء و روش دوم
کاشت بذر توت فرنگی است .معموالً قیمت
نشاءها باالتر از بذر است؛ ولی شما با کاشت
نشاء در زمان و مصرف اب صرفه جویی زیادی
خواهید کرد .معموالً بوته یا بذر توت ها را در
اواخر پاییز یا اوایل بهار می کارند و تابستان
سال بعد میوه خواهند داد و بوته ها تا چند
سال می توانند میوه دهند.
ه -کشت انواع سبز ی خوردنی در
گلخانه:
شاید بتوان گفت که ساده ترین و پر بازده ترین
روش کاشت انواع سبزی های خوردنی در
گلخانه باشد ،زیرا هم دوره بازدهی کوتاهی
دارند و هم رسیدگی به ان ها اسان تر است.
شما می توانید بذرهای مختلفی از انواع
سبزیجات را خریداری کنید و در اویل فصل
بهار در زمین گلخانه ای خودتان بکارید و تا
اواخر پاییز همچنان سبزی تازه برای خوردن
یا فروش داشته باشید .این سبزی ها می توانند
ریحان ،گشنیز ،شوید ،خرفه ،جعفری،
اسفناج ،شنبلیله ،شاهی و… باشند.
و -پرورش گل های زینتی:
پرورش گلخانه ای گل و فروش انها نیز
می تواند بسیار پر بازده باشد .افراد عادی،
شهردار ی ها ،رستورا ن ها ،تاالرها ،گل
فروشی ها و… از مشتریان پروپا قرص
گل های زینتی هستند .بذر گل ها را در بهار
بکارید و تا چندین سال از ساقه انها شاخه گل
برداشت کنید .با رعایت شرایط محیطی مانند
دمای معتدل بین ۲۲الی ۲۶درجه ،مرطوب
بودن گلخانه و… می توانید به صورت چهار
فصل گل عرضه کنید .کافیست در بازار
شناخته شوید ،کار تمام است! برای داشتن
درامد ماهیانه ۲الی ۳میلیون یک گلخانه
۵۰۰متری هم کفایت می کند.
ز -کشت خربزه ،هندوانه یا طالبی:
یکی دیگر از محصوالت گلخانه ای پر سود و
خوشمزه ای که می توانید در گلخانه پرورش
دهید ،هندوانه ،خربزه یا طالبی می باشد این
سه میوه که جزو صیفی جات هم به حساب
می ایند .در حالت طبیعی بذرشان در اوایل
اردیبهشت کاشته می شود و در اواسط
تابستان یعنی مرداد ماه قابل برداشت هستند.
باید دقت کنید که این محصوالت در فصل
شماره نهم
تابستان به اندازه کافی در بازار وجود دارد و
برای داشتن حداکثر سوداوری بذر انها را
در اویل پاییز در زمین گلخانه بکارید تا در
فصل زمستان هندوانه ،خربزه یا طالبی تازه با
قیمتی باالتر به بازار عرضه کنید.
توجه :قبل از اقدام به احداث گلخانه باید
اطالعات الزم را در مورد نحوه گرفتن مجوز،
کیفیت خاک زمین از لحاظ PHو ،ECنحوه
تامین اب گلخانه و… کسب کنید ،همچنین
مشورت با افراد با تجربه و گلخانه داران بسیار
توصیه می شود .پیروز و پاینده باشید.
ابان ماه98
ماهنامه کشاورزی
25 صفحه 25
گزارش
توسعه کشاورزی ارگانیک در المان
به تا ز گی ا ز سو ی و ز ا ر ت
کشاورزی و محیط زیست و
اداره کشاورزی ،ایمنی غذا و
شیالت ایالت ْکل ِنبورگ-فورپو مِرن المان،
گزارشی منتشر شد که نشان می دهد میزان
رشد مناطق کشاورزی ارگانیک در حدود ۶
هزار و ۶۵۰هکتار در سال ۲۰۱۶بوده است.
به گزارش ایانا از سایت ،freshplazaدر
پایان سال ،۲۰۱۶یک هزار و ۹۹مزرعه
موفق به دریافت گواهی معتبر سازگار با
محیط زیست اتحادیه اروپا (EU-Eco-
)regulationشدند .این درحالی است که
نزدیک به ۸۴۳شرکت کشاورزی در حدود
۱۳۲هزار و ۲۰۰هکتار از زمین های کشاورزی
ارگانیک - ،تقریباً یک پنجم مزارع -را در
اختیار دارند.
تیل باکهاوس وزیر کشاورزی و محیط زیست
گفت :میزان سهم زمین مورد استفاده برای
کشاورزی ارگانیک ۸۵ ,۹درصد بود و این
میزان با مقایسه متوسط ۷.۰درصد دولت
فدرال در سال ،۲۰۱۶می تواند دستاورد خوبی
باشد .همچنین ،انتظار می رود ْکل ِنبورگ-
26
شماره نهم
ابان ماه98
فورپومِرن ،در طول زمان نقش رهبری را در
اقتصاد بازی کند.
همچنین به نظر می رسد در سال ۲۰۱۷میزان
وسعت زمین های کشت ارگانیک ،افزایش
یابد چراکه در ۴ماه نخست ۲۰۰۰ ،هکتار
توسط ۱۹شرکت کشاورزی ،به مزارع ارگانیک
افزوده شده است .به گفته باکهاوس ،قیمت
مناسب برای تولیدات یک عامل مهم برای
کشاورزی موفق است؛ به طوری که این موضوع
در کشاورزی ارگانیک هم صدق می کند ،وی
تاکید کرد :این درحالی است که عالوه بر مزارع
مرسوم ،مزارع ارگانیک رقابت سختی در اروپا
دارند .بنابراین افزایش در مقدار عملکرد باید با
رشد مستمر و بازار محور همراه باشد.
وی گفت :هدف این است که به تنظیم
سیاست های کشاورزی برای رویارویی با
چالش های رو به رشد و گسترش کشاورزی
ارگانیک در ایالت ْکل ِنبورگ-فورپومِرن اقدام
شود .همچنین مزارعی که به کشاورزی
ارگانیک تبدیل شوند می توانند یارانه ای معادل
۲۶۰یورو برای هر هکتار از زمین های زراعی و
یا مرتع ۸۳۵ ،یورو برای هر هکتار از سبزیجات،
ماهنامه کشاورزی
۸۳۵یورو برای هر ۱۱۵۰هکتار از زمین های
زراعی دائمی دریافت کنند.
قر ا ر ا ست به عنو ا ن بخشی ا ز بر نا مه
‘Ökokompetenz Mecklenburg-
۹۰ ،’۲۰۲۰ Vorpommernدرصد هزینه
خدمات مشاوره برای مزارع ارگانیک پرداخت
شود .این درحالی است که در سال ،۲۰۱۶
کشاورزان بیشتری تصمیم گرفتند تا مزارع
خود را به مزرعه ارگانیک تبدیل کنند .در سال
۲۰۱۵و ۲۰۱۶در حدود ۱۳هزار هکتار زمین
در ْکل ِنبورگ-فورپومِرن به کشاورزی ارگانیک
تبدیل شد.
با وجود عدم قطعیت مقررات اتحادیه اروپا ،در
بسیاری از ایالت های فدرال شرایط بهبود یافته
و قیمت محصوالت ارگانیک ثابت مانده است.
همچنین با توجه میزان رشد کشت میوه و
سبزی و پرورش دام ارگانیک نشان از پتانسیل
بالقوه مزارع ارگانیک در ْکل ِنبورگ-فورپومِرن
دارد .در سال ۲۰۱۶خانوارهای المانی ۴۸ ,۹
میلیارد یورو برای مواد غذایی و نوشیدنی
ارگانیک ،هزینه کردند که افزایش ۱۰درصدی
نسبت به سال قبل نشان می دهد.
هدف دولت در ْکل ِنبورگ-فورپومِرن ،افزایش
سهم زمین های کشاورزی ارگانیک ،در میان
مدت ،به ۱۵۰هزار هکتار است و همچنین
تا سال ،۲۰۲۰برای رشد ساالنه ۵۰۰۰
هکتار در سال برنامه ریزی کرده است .این
درحالی است که سیاست های کشاورزی
به طور قابل توجهی به تحکیم ،تثبیت و کشت
کشاورزی ارگانیک و ایجاد کشاورزی ارگانیک
به عنوان یک عالمت تجاری ایالت ْکل ِنبورگ-
فورپومِرن کمک خواهد کرد .در ْکل ِنبورگ-
فورپومِرن کشاورزی ارگانیک نقش مهمی در
سیاست های کشاورزی ایفا می کند و این امر
به ویژه در سیاست های مربوط به رفاه حیوانات
و الزامات مسائل زیست محیطی کشاورزی
ارگانیک ،به طور مشخص و روشن امده است.
هدف از برنامه کشاورزی ارگانیک دو مورد
است؛ در وهله نخست ،ترکیب کشاورزی
ارگانیک با سالمت و گردشگری در ْکل ِنبورگ- صفحه 26
فورپومِرن است .در وهله دوم ،توسعه مفاهیم
بازاریابی مناسب ،به طوری که در زمان خرید،
به مصرف کنندگان اطالعات بیشتری در مورد
محصوالت کشاورزی ارائه کند.
اب فراوان ،هوای معتدل ،خاکی پربازده .المان
اسمانی خاکستری و زمینی سبز دارد.
سرزمین بارانی
اب وهوا :المان به لحاظ اب و هوایی جزو
اقلیم معتدل اروپایی در حوزه وزش بادهای
غربی است و منطقه گذار از اب و هوای
دریایی غرب اروپا به اب و هوای قاره ای در
شرق اروپاست .منطقه ای که در ان واقع است
از جریان خلیج نیز تاثیر می گیرد که اقلیم را
معتدل می کند .جریان خلیج یک جریان گرم
دریایی در اقیانوس اطلس است.
هامبورگ سیل زده -سیل تقریباً هر ساله رخ
می دهد و اینجا یا انجا اسیب هایی می رساند.
در المان به ندرت پدیده هایی چون خشکسالی
مداوم ،گردباد ،سرما یا گرمای غیرعادی
پیش می اید .گاهی با توفان مواجه می شویم
که هر ازچندگاهی با خسارات قابل توجهی
همراه است .سیل تقریباً هر ساله رخ می دهد
و اینجا یا انجا اسیب هایی می رساند .تفاوتی
که میان درجه حرارت هوا در شمال و جنوب
است ،به دلیل مرتفع بودن جنوب تعدیل
می شود .بادهای غربی رطوبت فراوانی را از
اقیانوس به همراه می اورند .در همه فصلها
باران می بارد .کمترین درجه هوا در ماه ژانویه
(دی/بهمن) و بیشترین ان در ماه ژوییه (تیر/
مرداد) است .گرایش عمومی درجه حرارت
هوا در المان به سوی گرم شدن بیشتر است.
درجه حرارت متوسط ،که سالیان طوالنی
۳/۸سانتیگراد بوده است ،از سال ( ۱۹۸۸به
استثنای )۱۹۹۶به سمت گرم شدن بیشتر
عنوان نمونه درجه متوسط
پیش رفته است .به
ِ
هوا در سال ۲۰۰۰به ۹/۹سانتی گراد رسیده
است.
کشاورزی و زیست بوم
ترکیب خاک در المان از نظر حاصلخیزی
منطقه به منطقه فرق می کند .در المان شمالی
کمربند ساحلی سرشت مردابی دارد و از این
رو بسیار حاصلخیز است .در حالی که زمین
شماره نهم
ِ
خشک پس از ان ،کم بار است.
مزرعه ای با خانه روستایی در الگوی
از شمال که به سمت کوه های میانه حرکت
کنیم ،باز به مناطقی می رسیم که بسیار
حاصلخیزند .زمین انها ،بنابر اصطالحی رایج
در کشاورزی برای دسته بندی زمین ،از دو
جنس سیاه و قهوه ای اند .در المان جنوبی
زمین های حاصلخیز عمدتاً زمینهای کناره
رودهای راین ،ماین و دانوب هستند.
در مجموع از ۵/۵۳درصد زمین های المان
استفاده کشاورزی می شود ۵ /۲۹ .درصد
زمینها از جنگل پوشیده اند .بخش مسکونی
دربرگیرنده ۳/۱۲زمین هاست.
درخت های رایج در المان از دو نوع مخروطی
(بی خزان) و برگریز (باخزان) هستند .از نوع
اخیر می توان راش قرمز و بلوط را نام برد.
جنگل های طبیعی عمدتاً از غان و کاج تشکیل
شده اند .سمور ،گوزن ،اهو ،گراز و نیز روباه
از جانورهای ساکن در جنگلهای المان اند.
بیدستر و سمور ابی از ساکنان جویبارها
هستند.
ابان ماه98
ماهنامه کشاورزی
27 صفحه 27
شعر
بر دستهای پینه بسته ام
خوشه های طالیی گندم
بر پشت خمیده ام
هیمه ای برای فروش
پاهای رنجورم
جوانه های شالیزار
و بر سر نحیفم
تشتکی پر از میوه
قلبم به وسعت دریا
و چشمانم به روشنایی خورشید
من زن روستایی ام
نسرین خواجه
...و زبانم!...
با کشاورزان ،کشاورزی بگو،
زور را جای پتانسیل مگو،
من که در یک دهکده بی راه و چاه،
مشرقم همواره می باشد پگاه،
ظهر باشد بهر من نیمی ز نور
مغربم انه ،که شب اید به زور!
من چه می دانم که این حرف گران!
یاوه باشد یا بود ،حرفی چو جان،
هفته ها باید بگردم تا کسی؛
بهر من ان را نماید وارسی!
حال از گاها و خواهشا ،مرا!...
کار نیست و بگذریم از ماجرا...؟
گره های بی جواب
...هیچ جای رخوت و نفرت نیست
به پاهایمان نگاه کن!!
تا زانو در گل والی شالیزاریم!
تو ،مبهوت اطرافت
ومن ّ
مرددم که بخندم
یا حیرت تو را به تماشای مهر بنشینم
و باران
باد و باران و فریاد اسمان
28
شماره نهم
ابان ماه98
محمد ترکمان
مسعود نکویی
ماهنامه کشاورزی
در این شالیز طوفانخیز
تو پای به گل مانده غرور و من
خیس تنهایی و غروب
اسمان نقاب روی ،ابرها هلهله پوی
می دانم
با جدایی ما
باران و سیل و باد
دودمان ما را به باد خواهند داد
اگر وصال دو سبز
گره به ساقه هایشان می بود
پشت پا می داد به باد
و می کشید به رعد ،فریاد
حاال بیهوده مپرس ،چه کسی دست تو را به دست من
خواهد داد؟!
شالیکار مهربان
همان گشاده روی تنومند جوان
یا همان کودک روستایی
که فقط برای بازی
با همان دست گل الوده وکوچک
گرهی بر ما زد
شاید بخندد و با خود بگوید
او که به تاخت می اید
چگونه به زمین می افتد!!
ولی او
با همین ساده نفهمید که پیوند دو ساق
پیوند دو سبز
یعنی عشق!
هدفش ساده تر از این بود
گاهگاهی هدفی غیر صواب
سببی به خیر می انجامد
دخترک
بی دلیل خویش بود اما
این گره بر ما دلیلی اشکار بود
و چه خوب یادم هست
روز برنج
روزی که ان مهربان امد
از سر سفره حق روزی خود بردارد
اصل محصول دو چندان بود
عهد کرد با خویش انگاه
سال دیگر،
همه را به هم گره خواهم زد صفحه 28
خاصیت کشمش
1کشمش ،میوه خشک مغذی است و مانند
دیگر خشکبارها در تمام سال یافت می شود .یک
غذای پر انرژی ،کم چرب و کم سدیم است؛
بنابراین برای افرادی که رژیم های کم سدیم را
باید رعایت کنند ،خوردن کشمش بسیار مفید
است.
2کشمش دارای خاصیت انتی اکسیدانی
است و از تخریب سلولی جلوگیری می کند.
3کشمش برای سالمت استخوا ن ها و
جلوگیری از پوکی استخوان نقش مهمی بر
عهده دارد ،به همین دلیل مصرف ان برای زنان؛
قبل از یائسگی ،بسیار مفید است.
4منبع خوب ویتامین Dو هورمون استروژن
است.
5کشمش با وجودی که شیرین و چسبناک
است ،بر دندان اثر مخربی ندارد و باعث خرابی
دندان نمی شود ،حتی می توان گفت این میوه
خشک از فساد دندان جلوگیری می کند.
کشمش برای سالمت دندان و لثه بسیار مفید
است.
6کشمش منبع خوب ویتامین ها و عناصر
مغذی بدن است .عناصر و ویتامین هایی
همچون اهن ،پتاسیم ،کلسیم و ویتامین BB
در کشمش موجود است.
7کشمش محتوی مقدار زیادی اهن است.
600گرم کشمش 90 ،درصد اهن مورد نیاز
روزانه بدن را تامین می کند1000 .
گرم کشمش در حدود 1/88میلی گرم
اهن دارد ،در حالیکه 100گرم گوشت گاو بین
2-4میلی گرم اهن دارد.
8کشمش ،منبع خوب فیبر ،انتی اکسیدان
و همچنین منبع خوب انرژی است.
9فیبر باعث جلوگیری از سرطان کولون،
کمک در جلوگیری از رشد غیرمعمول سلول ها،
بیماری ها و همچنین کنترل قند خون می شود.
10کشمش را به گوشت اضافه کنید تا مقدار
چربی غذا را کم کند و مقدار فیبر و اهن را
افزایش و مقدار سدیم را کاهش دهد.
11انتی اکسیدان از پیری و بیماری های
حاصله از ان می کاهد.
12کشمش از سرطان جلوگیری می کند.
13کشمش میزان LDLیا کلسترول بد را در
خون کم می کند و باعث کاهش بیماری قلبی
می شود.
14اگر به مدت 4هفته هر روز کشمش مصرف
کنید ،انتی اکسیدان در خون افزایش و
کلسترول بد ( )LDLکاهش می یابد.
15کشمش موجب کاهش استرس می شود.
16این میوه خشک باعث عملکرد صحیح
رگ های بدن می شود.
17کشمش برای درمان بی نظمی معده و
شماره نهم
یبوست مصرف می شود .برای جلوگیری از این
ناخوشی ها می توانید 5-6 ،عدد کشمش را
خیس کنید و بعد از چند ساعت ،اب ان را
بنوشید.
18تحقیقات نشان داده که ورزشکارانی که
قبل و در حین ورزش ،حدود یک فنجان
کشمش مصر ف می کنند ،بهتر ا ز بقیه
سلول های بدن را از اسیب حفظ می کنند.
19کشمش به علت داشتن قند فروکتوز،
دارای خاصیت مصرف سریع انرژی و کاهش
وزن نیز می باشد.
20کشمش مانند هویج ،برای سالمتی چشم
نیز خوب است.
21کشمش باعث تقویت اعصاب می شود.
22کشمش ،سستی و رخوت را از بدن دور
می کند.
23با خوردن کشمش ،غضب را از خود دور
کنید.
24کشمش موجب از بین رفتن اب اضافی بدن
می شود.
25کشمش ،دهان را خوشبو می کند.
26کشمش ،اسپاسم یا گرفتگی عضالنی را کم
می کند.
ابان ماه98
ماهنامه کشاورزی
29 صفحه 29
تالش می کنیم تا جدیدترین یا موثرترین کتابهای حوزه خاک و کشاورزی را به شما
عالقه مندان معرفی کنیم .شما هم می توانید دراین بخش با معرفی کتابهای مرتبط با این حوزه
ما را مساعدت کنید .ناشران و مولفان محترم نیز می توانند با ارسال یک نسخه از کتابهایشان
به دفتر مجله ،انها را در این بخش معرفی کنند.
معرفی کتاب
پرورش سبزی و صیفی
نقشزناندرتوسعهپایدار
روستایی
30
شماره نهم
ابان ماه98
کتاب پرورش سبزی و صیفی به قلم اسماعیل
پورکاظم ضمن معرفی انواع سبزیجات ،نحوه
چگونگی کاشت و پرورش ان ها را به صورت کامل
و گام به گام شرح می دهد.
این کتاب در 681صفحه به موضوع کتابهای
کشاورزی و دامپروری می پردازد که در شهریور
ماه 98منتشر شده است.
سبزی و صیفی جزو منابع بسیار مهم غذایی
بشر هستند .ا ن ها اصلی ترین تامین کننده
ویتامین ها ،رنگدانه ها و انتی اکسیدا ن هایی
هستند که نقش بارزی در تامین سالمتی و
شادابی انسان ها بر عهده دارند.
برخی از سبزیجات و صیفی ها را می توان به
اسانی در باغچه های کوچک خانگی ،حیاط های
پشتی ،پشت با م ها ،ترا س ها ،فضای محدود
اشپزخانه ها ،دیوارها ،پاسیوها و اویزها با کمک
نور طبیعی و یا مصنوعی پرورش داد و بدین
ترتیب بخش کوچکی از نیازهای خانواده را
فراهم ساخت و ارامش روانی را بر محیط زندگی
گسترانید.
این گونه فعالیت های کوچک تولیدی خانواده ها
مهمی از اقتصاد
در مجموع می توانند بخش ّ
کشاورزی جامعه را تشکیل دهند و امنیت عذایی
پایداری را در راستای نیل به خودکفایی کشور
فراهم سازند.
در بخشی از کتاب پرورش سبزی و صیفی
می خوانیم :ترخون ،گیاهی علفی و چندساله
است که به ارتفاع 150سانتیمتر رشد می کند.
این گیاه دارای ریشه های مستقیم و ساقه های
زیرزمینی افقی است .برگ های ترخون باریک،
بلند ،بدون دندانه و فاقد کرک هستند .گل های
ترخون به صورت مجتمع و در قالب یک خوشه
قرار می گیرند.
گیاه ترخون مقاوم به سرماست؛ بطوریکه تا -15
درجه سانتی گراد را تحمل می کند .وجود شرایط
گرم و افتابی بر میزان اسانس گیاه می افزایند.
زمین ترخون را در پائیز شخم می زنند تا بقایای
گیاهی بپوسند و کود دامی با خاک مخلوط
گردند .شخم دوم را در اوایل بهار انجام می دهند
و زمین را با دیسک و ماله زمین هموار می سازند.
کتاب “نقش زنان در توسعه پایدار روستایی”
نوشته مهدیه امیری (انجمن زنان نواندیش (ازنو)
استان بوشهر) در هزار نسخه و در انتشارات هامون
نو منتشر شد .دکترحسین دلشب بر روی این
کتاب دیباچه ای نگاشته است.
ضرورت توجه به کسب وکارهای سبز و
صندوق های توسعه ای خرد در روستاها و نقش
زنان در شکل گیری این فعالیت ها ضروری به
نظر می رسید که کتابی در این حوزه منتشر
شود تا بتواند برخی مفاهیم پایه ای در این زمینه
را مطرح نماید .این کتاب با توجه به اهداف ۱۷
گانه توسعه پایدار ۲۰۳۰سازمان ملل نگاشته
شده و ازهمین رو می تواند نقشه راه مناسبی
برای فعالیتهای محیط زیستی با توجه به اقتصاد
مقاومتی و اقتصاد سبز تلقی گردد.
دکترحسین دلشب در دیباچه این کتاب نوشته
است :اداره کل حفاظت محیط زیست استان
بوشهر در راستای سیاستگذار ی های ساالنه
خویش و با الگوبرداری از سیاست های کالن
سازمان مرکزی حفاظت محیط زیست سال
۱۳۹۵را به فعالیت های توسعه پایدار در روستاها
و اموزش زنان روستایی جهت توانمندسازی انان
انگونه خواهد پرداخت که در میان مدت امکان
شکل گیری مشاغل سبز و رشد اقتصاد سبز در
این مناطق به وجود اید .توجه به مالحظات
جغرافیایی و مکانی خاص هر منطقه در رشد این
برنامه توسعه ای به عنوان یک اصل برنامه ریزی
مورد توجه قرار خواهد گرفت و در بلندمدت
امکانی شکل خواهد گرفت که تولید ثروت
محلی از طریق توجه به مالحظات اکولوژیکی و
ظرفیتهای سرزمینی به رویکردی عام در عرصه
عمومی این استان مبدل گردد .ازهمین رو این
کتاب که حاصل پژوهش های سرکارخانم مهدیه
امیری و انجمن زنان نواندیش (ازنو) در طول
سال جاری می باشد به عنوان راهنمایی برای
کنش گران و فعاالن توسعه پایدار محیط زیست
و به خصوص مدرسین دور ه های توسعه سبز
روستایی مورد توجه قرار خواهد گرفت.
ماهنامه کشاورزی صفحه 30
طاقچه
نسخه های الکترونیک مجله صدای خاک را
از اپلیکیشن کتابخوان طاقچه،فیدیبو،جار
دریافتکنید
w w w . t a g h c h e . i r
شماره نهم
ابان ماه98
ماهنامه کشاورزی
31 صفحه 31
پـشت دریـاها
شـهری است!...
قایقی باید ساخت صفحه 32