فصلنامه فقه و حقوق نوین شماره 10
فصلنامه فقه و حقوق نوین شماره 10
فصلنامه فقه و حقوق نوین شماره 10
تؼلیک ػذالت ویفش تؼضیشی ثش ثٌیبدّبی ٍلَع جشم
دکتر تَفیک اسداف
1
استبدیبر جبهؼِ الوصطفی الؼبلویِ ،داًشکدُ ػلَم اًسبًی ،لن ،ایراى.
تاریخ دریافت 1411 .11 .19 :تاریخ اصالح 1411 .12 .02 :تاریخ پذیزش1411 .13 .19 :
چکیذُ
٭یاڅز ىٍ اػَاْ ٽٕٶَ وٖجز ثٍ ډؼَڇ ،ثبٔی ثب َٙأ ٤ػَڇ ی ی١ٮٕز ډؼَڇ ىٍ ان ُډبن ډ٦بثٸ ثبٙی .ی ثَاْ سلٺٸ أه اډَ الُڇ إز
َمِډبن ثب سٮٕٕه ٽَىن ډؼبُار ثَاْ هٕچٓ اُ ػَډُب ،ىٍ وٖجز ثٍ ٭مچٕبسٓ ٽَىن انَ ،مٍ ْ َٙأ ٤ثَِپبٍ ډًٍى سًػٍ ٹَاٍ ځَٕى.
ؿًن إالڇ ثٍ ىوجبڃ اػَاْ ثُشَ ٭یاڅز ىٍ َمٍ ْ اډًٍ إز .دٔ ٽٕٶَىَٓ َمٍ ډؼَډٕه ثب َٝٳ إشىبى ثٍ ٔټ ٹبوًن ٽچٓ ،ثیین ىٍ
و َ٪ځَٵشه ٭ًاډڄ ثَٕیوٓ ػَڇ ی ٭ًاډڄ ٍیاوٚىبهشٓ ٵَىْ ی اػشمب٭ٓ ډؼَڇ ،ثٍ ٭جبٍر ىٔڂَ ثیین ډالک ٍ٪ٽَىن ٙوٕٞز ٵَىْ ی
اػشمب٭بْ ډؼَڇ هًىٗ ػَڇ ىٔڂَْ إز .دٔ ثٍ ػبْ أه ٽٍ ثڂًٕٔڈ ٽٕٶَ ٵالن ػَڇ ؿٕٖز ،ثبٔی ثڂًٕٔڈ ډؼَڇ ٽٕٖز؟ اځبَٓ ی
سلٕٞالس٘ ؿٍ ډٺیاٍ إز؟ ٽؼب ،ىٍ ٽیاڇ هبوٍ ،ٽیاڇ ،َُٙٽیاڇ ٽ ًٍٚسَثٕز ٔبٵشٍ إز؟ ی١ٮٕز ثًٕڅًّْٖٕٕ ،شڈ ٭ٞجٓ ی ٍیاوٓ
ای َىڂبڇ اوؼبڇ ػَڇ ؿڂًوٍ ثًىٌ إز؟ ی ثٮی اُ ثٍَٕٓ َمٍ ػًاوت ػَڇ ی ډؼَڇ ،ان ډًٹ ََ ٬کپمٓ ٝبىٍ ًٙى ،کپڈ ٭بىالوٍ ډٓ
ځَىى.
یاژگان کلیذی :عذالت ،کیفر ،جرم ،مجرم ،تخفیف ،عفً. صفحه 1
7 –22 ٍٶلٝ ،1401 سبثٖشبن،10 ٌٍمبٙ ، ٕبڃ ًٕڇ،چىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٞٵ
8
The suspension of Ta'ziri punishment based on the basis of the crime
Abstract
Justice in the execution of punishment towards the criminal must be in accordance with the
circumstances of the crime and the state of the criminal at that time. And in order to achieve this, it
is necessary to take into account all the conditions of the criminal while determining the punishment
for many crimes. Because Islam seeks better implementation of justice in all matters. Therefore,
punishing all criminals by simply referring to a general law, without considering the external factors
of the crime and the individual and social psychological factors of the criminal, in other words,
without considering the individual and social personality of the criminal himself, is another crime. So
instead of saying what is the punishment for a certain crime, we should say who is the culprit? What
is his knowledge and education? Where, in which house, which city, which country was he raised?
What was the state of his biology, nervous and mental system when he committed the crime? And
after examining all aspects of the crime and the criminal, then any verdict is issued, the verdict will
be fair.
Keywords: justice, punishment, crime, criminal, mitigation, amnesty. صفحه 2
تؼلیک ػذالت کیفر تؼسیری بر بٌیبدّبی ٍلَع جرم
o
9
همذهِ
وٖجز ثٍ ٽچٕبر ثلض ډب ،ثَهٓ اُ ډشوٞٞبن ىٍ ډٺبالر ی ٽشت هًٔ٘ اٙبٍاسٓ ىاٙشىی ٽٍ اُ
ػمچٍ ٙبهٜسَٔه دْیََ٘بْ اوؼبڇ ٙیٌ ىٍ أه ه ًٛٞډٓسًان ثٍ ډًاٍىْ اٙبٌٍ ٽَى .اُ
ػمچٍ دْیََ٘بْ ٍاػ ٬ثٍ ػبٔڂِٔه کجٔ ډٓسًان ثٍ دْیَ٘ «ډًٍٔٔ ٽَاىیڃ» #1951$وب َ٩ثٍ
سپَاٍ ػَڇ ی سٮچٕٸ ډَاٹجشٓ اٙبٌٍ ٽَى .ىٍ أه دْیَ٘ ٭ًاډڄ ٕه ،ی١ٮٕ٘ز اٙشٲبڃ ،سٮیاى ػَأڈ
اٍسپبثٓ ،ډلپًډٕ٘زَبْ ٕذَْ ٙیٌ ىٍ ٽبوًن اٝالف ی سَثٕ٘ز ی ً٥ڃ ډی٘ر و٪بٍر ثَاْ سٮچٕٸ
ډَاٹجشٓ ډُڈسَٔه ٭ًاډڄ ډاطَّ ثَ وشٕؼّ سٮچٕٸ ډَاٹجشٓ ىٍوڂَٖٔشٍ ٙیوی .ىٍ دْیَ٘ ىٔڂَْ ىٽشَ
ډلمی ا ًٍْٙىٍ ٽشبه ػبٔڂِٔهَبْ ُویان ٔب ډؼبُارَبْ ثٕىبثٕه #1385$ؿىٕه
ځٶشٍاوی« :اٹیاڇَبْ وب َ٩ثٍ ػبٔڂِٔهَبْ ُویان ډمپه إز ١مه ثَایٍىٌ ٽَىن َیٳَبْ
٭یاڅز ٽٕٶََِْٔ ،ىٍَبْ ډبىْ ی ډٮىًْ اػَاْ ډؼبُار ُویان ٍا ٽبَ٘ ىَىی .ىٍ أه اویٔ ،ٍٚثٍ
ُویان ثٍ ډظبثّ «اهَٔه کَثٍ» وڂَٖٔشٍ ډًٓٙى ی سب َىڂبډٓٽٍ ىٔڂَ ًٌَٕٙبْ ٽٕٶَىَٓ
ىٕشَٓدٌَٔ ی ًٕىډىی ثبٙىی ،سًٕ٘ڄ ثٍ ُویان وبډًػٍ٘ سچٺّٓ ٙیٌ إز .أه ػبٔڂِٔهَب اُ وَ٪
سبٍٔوٓ اثشیا ثب «ػبٔڂِٔهَبْ ُویانَبْ ٽًسبٌډی٘ر» یاٍى ٹچمَی و٪بڇ ٽٕٶَْ ٙیویَُٔ ،ا ډٚوّٜ
ٙی ٽٍ ؿىٕه ٽٕٶَْ وٍ سىُب سًاوبٔٓ اویٽٓ ىٍ ثبُٕبُځبٍْ ی اٝالف ډؼَډبن ىاٍى ،ثچپٍ ډًػت
ثَیُ ٵٖبى ی ٵَاَڈ ٽَىن ٭ًاډڄ ی ُډٕىٍَبْ اٍسپبه ػَڇ اُ ًْٕ ُویاوٕبن ډًٓٙى .یڅٓ
ػبٔڂِٔهَب ثٍسیٍٔغ سًٕٮٍ ٔبٵشىی ی ىٍ ٹًاوٕه ػِأٓ ٽًٍَٚبْ ډوشچٴ یاٍى ٙیوی .ثَهٓ اُ اوُب
ثٍ ٙپڄ ػبٔڂِٔه کجٔ ىٕز ٹبٍ ٓ١ا ثبُ ځٌاٙشىی سب ثٍ ػبْ ٽٕٶَ کجٔ ثٍ اوُب سًٕ٘ڄ ػًٔی ی
ثَهٓ ىٔڂَ ثٍ ٙپڄ ډٖشٺڄ ٔټ وً ٫ډؼبُار سچٺّٓ ٙیٌ ی ثَ ٵَُٕز ٽٕٶََب اٵِیىٌ ٙیوی .دبٌٍاْ
اُ اٹیاڇَبْ ٽٕٶَْ ٍا ٽٍ اُ ٍیَٗبْ سٮًٔٸ ٔب اوَٞاٳ اُ ٽٕٶَ کجٔ ډلًٖه ډًٓٙوی وِٕ
ډٓسًان اُ ػمچٍ ػبٔڂِٔهَب ىاوٖز»$ .ثٍ وٺڄ اُ ٱالډٓ ،کٖٕه؛ هبٽٖبٍ ،ىاییى ،1398 ،ىیٌٍ ،7
ٙمبٌٍ #28اڅجشٍ ،ىٍ َٕؾ ٽشبه ی ډٺبڅٍاْ ویٔیٔڈ ٽٍ َمبوىی ډٺبڅٍ ډب ثٍ اوًا ٫ډوشچٴ ٭ًاډڄ ػَڇ ی
ًٌَٕٙبْ ډ٦چًه اػَاْ ػَڇ اٙبٌٍاْ ىاٙشٍ ثبٙی .اډٕییأٍڈ أه وڂبٍٗ ډًٍى ثٌَُثَىاٍْ
هًاوىیٌ ٹَاٍ ځَٕى.
o
تؼشیف ویفش تؼضیشی
څٲز ٙىبٕبن ىٍ سٮَٔٴ سٮَِٔ ډٮبوٓ وِىٔټ َڈ ځٶشٍ اوی .اثه ډى ًٍ٪ىٍ سٮَٔٴ سٮَِٔ ډٓ
ځًٔی« :اٝڄ اڅشٮَِٔ اڅشبىٔت»$ .اثه ډى ،ًٍ٪ع #187 :1416 ،9ی ٵًٕډٓ ىٍ ډٞجبف اڅمىَٕ ثیین کی
ثًىن ان ٍا وِٕ ًٽَ ډٓٽىی« :اڅشٮَِٔ اڅشبىٔت ىین اڅلی»$ .ٵًٕډٓ ،ع#407 :1405 ،2 صفحه 3
11
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 7 –22
ی ډٮبوٓ ىٔڂَْ وِٕ ىٍ سٮَٔٴ څٲًْ سٮَِٔ ثٕبن ٽَىٌاویَ ،مبوىی؛ ُىن ٽمشَ اُ کیَ١ ،ه
ٙیٔی ،سًٹٕٴ ثٍ ػُز ثیَپبٍَُْٕ ،و٘$ .٭مٕی ،ع#588 :1379 ،1
اډب ىڅٕڄ أه ٽٍ ډى ًٍ٪ډب اُ ٽٕٶَ ىٍ أه ثلض ٽٕٶَ سٮَِْٔ إز؛ وٍ کییى ی ٹٞب ٛی
ىٔبر ،ؿًن ىٔه ډٺیٓ إالڇ ىٍ ډًٍى أه ٍٕ ثٍ و ٜډؼبُار هب ٛسٮٕٕه ٽَىٌ إز .یڅٓ ىٍ
ه ًٛٞسٮَِٔار ٽٕٶَ هب ٓٝسٮٕٕه وپَىٌ إز .ثیٔه سَسٕت ٽٍ ٔپٓ اُ اٙپبڃ سوٶٕٴ
ډؼبُار ،ىٍ ًٍٝر یػًى ػُبر سوٶٕٴ ،سجیٔڄ ان ،ثٍ ډؼبُاسٓ إز ٽٍ اُ ََ ػُز ،ډىبٕت
ثبٙی .ؿىبوـٍ ػُبر سوٶٕٴ ،یػًى ىاٙشٍ ثبٙىی ،أه اډپبن یػًى ىاٍى ٽٍ کجٔ ٔب ٙالٷ سٮَِْٔ
ٍا ثٍ ػِاْ وٺیْ سجیٔڄ ومًى ٽٍ ىٍ ډبىٌ 3ٹبوًن ډؼبُار إالډٓ ،ثٍ أه ډ٦چت اٙبٌٍ ٙیٌ إز.
اَمٕز ٭یاڅز ىٍ إالڇ وِٕ ػبْ ثلظٓ ویاٍى .٭یاڅز ٽٕٶَْٔ ،ٮىٓ ٭یاڅشٓ ٽٍ َمٍ ػًاوت
ٔټ ػَڇ ،٭چشَ٘ٙ ،أ ٘٦ډًٍى سًػٍ ٹَاٍ ځَٕىٔ .ٮىٓ اػَاْ ٹًاوٕه «ٽچٓ ډلًٍ» وجبٙی ،ثچپٍ
ثبٔی «ډًٍىْ ډلًٍ» ثبٙی .اٹش٢بئبر ٔټ ػَڇ ی َٙائ ٤کبٽڈ ثَ ان ثٍ ًٍٝر ډًٍىْ ثٍَٕٓ
ځَىى.
o
ػذم اٍلَیت ویفش ًضد ؿبسع
ىٍ و٪بڇ ٽٕٶَى إالڇ وٶٔ ډؼبُار ؿىیان ډ٦چًه وٕٖز ،ثچپٍ سىُب ثٍ ٭ىًان َ١یٍر ثیان
سًٕڄ ػٖشٍ ډىًٙى ،کشٓ ثب ثَٕٓ ٵٺٍ إالډٓ ډٮچًڇ ډًٓٙى ٽٍ َٔٙٮز إالډٓ ىوجبڃ ډؼَڇ
وٕٖز؛ کبال ٙبٔی ثٍ هب َ٥کٶ ٨ٽَاډز اوٖبوُب ،ثٍ یٌْٔ ىٍ کٸ اهللٔ ،ب أىپٍ هیا ىیٕز ویاٍى ثب
اٙپبٍ ٙین ٹجق ځىبٌ اُ ثٕه وَیى .ډب ثَاْ اطجبر أه اډَ ثٍ ؿُبٍ ىڅٕڄ إشىبى ٽَىٔڈ:
o
دلیل اٍل; دػتَس ایِ 23ػَسُ حجشات
ىٍ ٹَان ٽَٔڈ ډٓ هًاوٕڈٓٔ« :ب ؤَُّٔٓب اڅٌَّٔٙهَ اډٓىًُا اػٕشَىٙجًٔا ٽَظًَٕٙا ډٙهَ اڅَّ٪هِّ بِنَّ ثٓٮٕ ٓ٠اڅَّ٪هِّ بِطْڈٗ یٓڅَب
سَؼًّٖٖٓٓٔا» .هیاْ ډشٮبڃ ىٍ أه أٍ ثٍ ډًډىبن أه ؿىٕه ه٦به ډٓ ٽىی ٽٍ :اْ اَڄ أمبن ،اُ ثٖٕبٍ
دىیاٍَب ىٍ کٸ ٔپیٔڂَ اػشىبه ٽىٕی ٽٍ ثَهٓ ٩هّ ی دىیاٍَب ډٮٕٞز إز ی وِٕ ََځِ $اُ کبڃ
ىٍیوٓ ی ٽبٍ ډوٶٓ َڈ #سؼٖٔ ډپىٕی.
ىٍ سٶَٖٕ اڅمِٕان ډٓ هًاوٕڈ ٽٍ ډـَاى اُ اػشىبه ٩ه ىٍ أٍ ډٌٽًٍ ،هًى ٩ه وٕٖز ،ؿًن
٩ه ،هًى وً٭ى اىٍاٻ وٶٖبوى إز ،ؿًن ٩ه ،هًى وً٭ى اىٍاٻ وٶٖبوى إز ،ی ىٍ ىڃ ثبُ
إز ،وبځُبن ٩ىى ىٍ ان یاٍى ډىًٙى ی اىډى ومىسًاوی ثَاى وٶٔ ی ىڃ هـًى ىٍى ثـٖـبُى ،سـب صفحه 4
تؼلیک ػذالت کیفر تؼسیری بر بٌیبدّبی ٍلَع جرم
11
اُ یٍیى ٩ه ثی ػچًځَٕى ٽىی؛ دٔ وُى ٽَىن اُ هًى ٩ه ٝلٕق وـٕـٖـز .ثـچٍ ،ډـڂـَ اوپٍ اُ
دبٌٍ اى ډٺیډبر اهشٕبٍى ان وُى ٽىی .دٔ ډى ًٍ٪أٍ ډًٍى ثلض وـُـى اُ دـٌٔـَٵشه ٩ه ثی
إز ،ډى هًاَی ثٶَډبٔی :اځَ ىٍ ثبٌٍ ٽٖى ٩ه ثیى ثٍ ىڅز یاٍى ٙی ان ٍا وذٌَٔ ی ثٍ ان سَسٕت
اطَ ویٌ .ی ٽچمٍ سؼٖٔ ثٍ ډٮىبى دى ځَٕى ی سٶل ٜاُ اډـًٍ ډَىڇ إز ،اډًٍى ٽٍ ډَىڇ ٭ىبٔز
ىاٍوی دىُبن ثمبوی ی سً اوُب ٍا دى ځَٕى ٽىى سب هـجـَىاٍ ًٙى .دٔ ٥جٸ ٵَډبٔ٘ هیایوی وجبٔی
ىوـجـبڃ ٭ـٕـًه ډـٖچمبوبن ثبٕٙڈ اډًٍى ٍا ٽٍ ٝبکجبو٘ ډى هًاَىی دًٕٙیٌ ثمبوی ډب اوُب ٍا ٵبٗ
ٕبُٔڈ٥$ .جب٥جبٔٓ ،138 ،ع #323 ٛ ،18
o
دلیل دٍم; ػخت ثَدى ؿشایظ احجبت جشم
ىٔه إالڇ ىٍ اطجبر ػَأڈٕ ،وزځَْٕ ٽَىٌ ی اُ ان ثٍ ٭ىًان ٍاَپبٍْ ىٍ ػُز کمبٔز اُ
ډشُڈ ی ػبډٮٍ ًٕى ثَىٌ إز .ىٍ یاٹَٔٙ ٬ٮز ثٍ یإ ٍْ٦أه ٍاَپبٍ ډٓٽًٙی سب ډشٺهسَٔه
ىالٔڄ ىٍ ٭یاى ىالٔڄ ډظجشٍْ ػَڇ ٹَاٍ ځَٕى سب ثیٔه َٔ٥ٸ اُ ٔټ ًٕ ډىپَار ی ُٙشَٓبٔٓ ٽٍ ىٍ
ػبډٮٍ ٍم ډٓىَی ،دًٕٙیٌ ثمبوی؛ اثَیْ اٵَاى -ٽٍ کٶ ٨ان ٔپٓ اُ ډٺبٝی َٔٙٮز إالڇ إز-
څپٍىاٍ وٚیٌ ی کَډشٚبن ثٍ إبوٓ َشټ وًٚى ی ٽَاډز اوٖبوٓ اوبن ډلٶً ٧ثبٙی$ .ډىَْٕ ی یٽٕڄ
ُاىٌ ،1396 ،ىیٌٍ ٙ ،13مبٌٍ #4
َمـىٕه ىٍ ٹبوًن ډؼبُار إالډٓ ثَاْ اطجبر ثٮ ٓ٢اُ ػَائڈ ډىبٵٓ ٭ٶز ،ثٍ یػًى ىالٔڄ
هب ٛٹبوًوٓ ډىًٙ ٣یٌ إز .ؿىبوـٍ ان ىالٔڄ ٹبوًوٓ هب ٛیػًى ویاٙشٍ ثبٙی ،٭مڄ ډىبٵٓ
٭ٶز اٍسپبثٓٹبثڄ اطجبر ووًاَی ثًى .یػًى أه ٍیٗ ٕجت ډًٓٙى سب ىٍ ثٖٕبٍْ اُ ډًاٍى ثٌِ
اٍسپبثٓٹبثڄ اطجبر وجبٙیَُٔ ،ا سلٕٞڄ ىالٔڄ ډًٍى و َ٪ٹبوًوڂٌاٍ ٔب ثٍ ًُٕڅز اډپبن ومٓٔبثی ٔب
إبٕبً اډپبندٌَٔ وٕٖز .ىٍ وشٕؼٍ کٺًٷ ٹَثبوٕبن ػَڇ ی ٙپبر ه ًٓٝٞىٍ ػَائڈ ډىبٵٓ ٭ٶز
س ٬ٕٕ٢ډٓځَىى ی ػبډٮٍ وِٕ ىٍ ډٮَ ٟاٍسپبه ػَائڈ ډُڈ ډىپَاسٓ ٹَاٍ ډٓځَٕى$ .اهًویْ،
ٙ ،1382مبٌٍ #22
ډظالً ىٍ کییى ثَاْ اطجبر ُوب ؿُبٍ سب ٙبَی ٭بىڃ ٣َٙإز ،ان َڈ ثب َٙإٔ ٤وشٓ ٽٍ ىٍ
ٵٺٍ ځٶشٍ ٙیٌ إز ٔ .ب ىٍ َٙأ ٤ډٮمًڅٓ ثَاْ اطجبر ػَډٓ ىی ٙبَی ٭بىڃ هًإشٍ ٙیٌ إز.
أه ىٍ کبڅٓ إز ٽٍ ىٍ ىوٕب ثب ٔټ ٙبَی ډشُڈ ثبُىاٙز ډًٓٙى ٔب کپڈ ثَأ٘ ډٓ هًاوىی ،ی
٭یاڅز ٙبَی َڈ ٣َٙوٕٖز .ثٍ ًٍ٥ٽچٓ ،ىٍ ىٍ ثبه کییى ،ٵٺٍ إالډٓ َٙأ ٤ٽٕٶَْ ٍا ثٍ
ٙپچٓ ىٍ و َ٪ځَٵشٍ إز ٽٍ اطجبس٘ هٕچٓ ٕوز ډٓثبٙی. صفحه 5
12
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 7 –22
o
دلیل ػَم; الشاس خَد ؿخق ٍ ًفی اى اص عشف هؼلَم
ىٍ ٍیأبر ډشٮیى اډیٌ إز ٽٍ ثب یػًى اٹَاٍ هًى ډؼَڇ ثٍ ػَډ٘ ،ائمٍ
ٕٮٓ ډٓٽَىوی
ٽٍ ثب ځٶشبٍ ی ٍٵشبٍ هًىٙبن ډؼَڇ ٍا ثٍ ٕمشٓ ًٕٷ ثیَىی ٽٍ اُ سپَاٍ اٹَاٍ هًٔ٘ ډىَٞٳ
ثًٚى .ډظالً ډٓىاوٕڈ ٽٍ ُوب ثب ؿُبٍ ثبٍ اٹَاٍ طبثز ډًٓٙى ََ ،ثبٍ اٹَاٍ ىٍ کییى ثٍ ډظبثٍ ٔټ ٙبَی
إزٍ ،یأز ىأٍڈ ٽٍ اثٓ ډَٔڈ اُ اډبڇ ثبٹَ
وٺڄ ٽَىٌ إز ٽٍُ :وٓ وِى اډَٕاڅماډىٕه
اډی ی
ځٶز :ډه ُوب ٽَىٌ اڇ .کَ٢ر اُ ان ُن ٍیْ ثَځَىاویُ .ن ىیثبٌٍ ثَاثَ اډبڇ ٹَاٍ ځَٵز ی ځٶز:
ډه ُوب ٽَىَبڇ .اډبڇ ډؼیىاً اُ یْ ٍیْ ځَىاویٌ یڅٓ ای ثبُ ٍی ثٍ ٍیْ اډبڇ ٹَاٍ ځَٵز ی ډه ُوب
ٽَىٌ اڇ ی سب ؿُبٍ ثبٍ سپَاٍ ٙیٕ .ذٔ اډبڇ ىٕشًٍ ىاى سب ای ٍا ُویاوٓ ٽىىی$ ...اثه ثبثًٍٔ ثٓ سب#
o
دلیل چْبسم; دفغ اجشای ویفش ثب لَاػذ فمْی
ٔپى ىٔڂَ اُ ىالٔچى ٽٍ ثب سمٖټ ثٍ ان ډىسًان اى٭ب ومًى ٽٍ إالڇ ىوجبڃ ډؼَڇ وٕٖز ،یػًى
«ٹب٭یٌ ىٍء» إز «$ان اڅلییى سیٍا ثبڅٚجُبر» #ٽٍ اُ ډٖچمبر ٵٺٍ ٽٕٶَى ډلًٖه ډىًٙى.
دٕبډجَ هیا #ٛ$ٵَډًىوی« :بىٍئیا اڅلییى ثبڅٚجُبر»؛ کییى ٍا ثٍ ٙجُبر ىٵ ٬ٽىٕی$ .ډشٺٓ َىیْ،
،134ع #226 ٛ ،5ىٍ ه ًٛٞأه ډٖاڅٍ ٽٍ أب ٹب٭یٌْ ډًٍى ثلض ٙبډڄ ډؼبُارَبْ ٱَٕ
ډٮٕه سٮَِٔار َڈ ډًٓٙى ٔب هَٕ ،ثبٔی ځٶز ٽٍ ډٮىبْ أه څٶ ٨ډ٦چٸ ډؼبُار اڅُٓ إز؛ َُٔا اُ
اوؼب ٽٍ أه څٶ ٨ػمَ ٬مَاٌ ثب اڅٴ ی الڇ ثًىٌ ی ډٶٕی ٭مًڇ إزٙ ،بډڄ ډؼبُارَبْ سٮَِْٔ وِٕ
ډًٓٙى ی َٕؾ ىڅٕڄ هب ٓٝیػًى ویاٍى ٽٍ ٭مًڇ أه ٹب٭یٌ ٍا سوُ ٜٕٞىٌ ی ان ٍا ثٍ
ډؼبُارَبْ ډٮٕ٘ه $کییى #اهشٞب ٛىَی .ی ىٍ ٽچمبر ٵٺُب ثٖٕبٍ اسّٶبٷ اٵشبىٌ ٽٍ څٶ ٨کی٘ ،ثَ
ډؼبُارَبْ سٮَِْٔ ا٥الٷ ٙیٌ إز؛ ډظالً ډَکًڇ ډؼچٖٓ ىٍ ٽشبه ٍی ّ١اڅمشّٺٕه ٵَډًىٌ
إز«:کییى ٙبډڄ کی٘ ،سٮَِٔ ی ٹٞب ٛوِٕ ډًٓٙى$ .ىاىځٖشَْ ػمًٍُْ إالډٓ أَان،1389 ،
ٙمبٌٍ #8
ی اُ َ٥ٳ ىٔڂَ ،یٹشٓ ٽٍ ثب یٍیى ٙجٍُاْ ،ٽٕٶَ ىٍ کی ػبٍْ ومًٓٙى ،ثٍ َٔ٥ٸ ایڅٓ ىٍ
سٮَِٔار وجبٔی ػبٍْ ًٙى.
o
دلیل پٌجن; تَثِ ،ػبهل ػمَط هجبصات
ٔپى اُ ډجبکض ډُڈ ٵٺُى_کٺًٹى ٽٍ سًػٍ ثٍ ٵچٖٶٍ ٽٕٶَ ٽبډالً ىٍ ان ډًُٚى إز ،ډجلض سًثٍ
إز ٽٍ ثٍ ٭ىًان ٔپى اُ ٭ًاډڄ ٕٺً ٣ډؼبُار ډلًٖه ډًٓٙى ،ىٍ کبڅى ٽٍ ٹب٭یٌ ٽچى ىٍ صفحه 6
تؼلیک ػذالت کیفر تؼسیری بر بٌیبدّبی ٍلَع جرم
13
ٹًاوٕه ډًً١٭ٍ ىوًْٕ ان إز ٽٍ ویاډز ی دٕٚمبوٓ ،ډؼبُار ٍا ٕبٹ ٤ومىٽىی ی ډ٦بثٸ ٹًاوٕه
دبٌٍاى اُ ٽًٍَٚب َمـًن اوڂچٖشبن ی َىییٕشبن ،ډؼَڇ ٍا کشى ثٍ ػَڇ َٙی ٫ثٍ ػَڇ ،ډؼبُار
ډىٽىىی ،اځَؿٍ ثب اهشٕبٍ اُ اسمبڇ ػَڇ ډىَٞٳ ځَىى .یڅٓ ىٍ و٪بڇ ٽٕٶَى إالڇ ،سًثٍ ٔپى اُ ٭چڄ
ډُڈ ٕٺً ٣ډؼبُار ډلًٖه ډىځَىى .هًى َمٕه ډٖبڅٍ ثٍ هًثى وٚبن ډىىَی ٽٍ ډؼبُار ىٍ
إالڇ ٵٓ وٶٍٖ ډ٦چًه وٕٖز ی ثٍ هب َ٥اَیاٳ ىٔڂَْ اُ ان إشٶبىٌ ډًٓٙى$ .ٹَثبن وٕب،1380 ،
ٙمبٌٍ #3اُ َ٥ٵٓ ،ثب إشىبى ثٍ ٍکمبوٕز ٭مًډٓ هیایوی ،ثٍ یٌْٔ ىٍ کٸ اهلل ،کشٓ ىٍ ًٍٝر
اطجبر ځىبٌ وِٕ ،ثَهٓ ایٹبر سوٶٕٴ ىٍ ٽٕٶَ ی ٭ٶً ٍا ىٍ دٕ ٍٚځَٵشه وٍ سىُب هالٳ إالډٓ
إز ،ثچپٍ ٭ٕه إالڇ إز ٽٍ ىٍ ٌَٕٕ اَڄ ثٕز
o
وِٕ ثَاْ أه اډَ ًٙاَی ُٔبىْ ىأٍڈ.
ٍظیفِ حىَهت دس ساػتبی وبّؾ جشم
َمـىبن ٽٍ ډَىڇ ىٍ ٹجبڃ کپًډز ٔپَْٖ ی٩بٔٶٓ ىاٍوی ،کپًډز وِٕ ىٍ ثَاثَ ډَىڇ ی٩بٔٶٓ
ىاٍىٔ .پٓ اُ ان ی٩بٔٴ ،اٹیاډبر کپًډشٓ إز ٽٍ ثَاْ دٕٚڂَْٕ اُ ػَڇ ًٍ١ر ىاٍى .ی ىیڅز
إالډٓ سب ی٩بٔٴ هًٔ٘ ٍا ىٍ أه ُډٕىٍ ثٍ ىٍٕشٓ اوؼبڇ ویَی ،وٍ سىُب ػَڇ ی ځىبٌ ُٔبى ډًٓٙى،
ډؼَڇ ی ځىبَپبٍ ثَاْ ٽبٍ ٹجٕق هًى وِٕ سًػٍٕ هًاَی ىاٙز ی اډب ډُمشَٔه ی٩بٔٴ کپًډز
ثَاْ دٕٚڂَْٕ اُ ػَڇ ٍا ډٓ سًان ىٍ دىغ ٭ىًان ًٽَ ٽَى:
o
.2تشثیت ػمالًی ٍ اخاللی افشاد ٍ ّذایت جبهؼِ ثِ ػَی ووبل
کپًډز َمـىبن ٽٍ ډً٩ٴ إز اځبََٓبْ ډَىڇ ٍا وٖجز ثٍ کٖه ا٭مبڃ ٙبٖٔشٍ ی ٹجق
ػَڇ ی ٭ًاٹت ًٕء ان ثٕٚشَ ی ثَیُسَ ٽىیَ ،مٕى ًٍ٦ډپچٴ إز ٵَ٦ر ػبډٮٍ ٍا وٖجز ثٍ أه
اډًٍ ثٕیاٍ ٽَىٌ ی أمبوٚبن ٍا ثٍ هیاْ ډشٮبڃ ی ٍیُ اهَر سٺًٔز ٽىی .اځَ ٕبهشبٍ ٔټ ػبډٮٍ
ډجشىٓ ثَ ٵَ٦ر ٕبڅڈ ی أمبن ثٍ ٱٕت ثبٙی ،وشٕؼٍ ٹَُْ اوُب ػبډٮٍ ډِٔه ثٍ اهالٷ ی ٽَاډز
اوٖبوٓ هًاَی ثًى.
o
.3تبهیی اثضاسّب ٍ اهىبًبت وبفی ثشای سؿذ ٍ تؼبلی جبهؼِ
یٕ٩ٶٍ کپًډز ٵَاَڈ ٽَىن ُډٕىٍَبٔٓ إز ٽٍ اوٖبن ثشًاوی ثٍ ػبٔڂبٌ ی ٙبٖٔشڂَٓبٔٓ ٽٍ
ثَأ٘ ىٍ و َ٪ځَٵشٍ ٙیٌ ثَٕی سب ىٍ اٍسجب ٣ثب هًى ،هیا ،ىٔڂَان ی ډلُٕٖٔ ٤ز وٺ٘ هًى ٍا
ثٍ ىٍٕشٓ أٶبء ومبٔی .ىٍ ٱَٕأىًٍٞر سًٹٙ ،٬بٔی کپًډز اُ ډَىڇ ٭بٹالوٍ ی ٭بىالوٍ وجبٙی.
ډى ًٍ٪ډب اُ ُډٕىٍَبْ ٍٙی ،سبډٕه اثِاٍ ی اډپبوبر ډظڄ ډیآٍ ی ىیٌٍَبْ سَثٕشٓ ٍأڂبن، صفحه 7
14
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 7 –22
ثَوبډٍَبْ اوٖبوٖبُ سچًًِٔٔوٓ ی ٍاىًٔٔٓ ،ؿبح ٽشت ی ډؼالر سَثٕشٓ ی ٹَاٍ ىاىن اوُب ثٍ ًٍٝر
ٍأڂبن ىٍ اهشٕبٍ ډَىڇ ،ډٓثبٙی.
o
.4ثشپب وشدى ػذالت دس جبهؼِ
ثَدب ٽَىن ٭یاڅز ،اُ ػمچٍ ٭یاڅز اػشمب٭ٓ ،اٹشٞبىْ ،سلٕٞچٓ ،ثُیاٙشٓ ،ی ٱٌَٕ اُ ی٩بٔٴ
ډُڈ کپًډشُب إز.اځَ کپًډز ٵٺ ٤ثوًاَی ثٍ ٍٕٕ َُْٙیځٓ ٽىی ،یڅٓ ثٍ َُٙىٔڂَ ٍٕٕیځٓ
وپىیٔ ،ب ثٍ ثبال َُٙثَٕی ،ثٍ دبٕٔه َُٙوَٕی ،ثٍ ځَیَٓ ثٕٚشَ سًػٍ ٽىی ،یڅٓ ثٍ ځَیٌ ىٔڂَ ثٓ
ډلچٓ ٽىی ،أه اډَ ٕجت ٭ٺیٌ اوُبٔٓ ډًٓٙى ٽٍ ىٍ کٺٚبن ثٓ ٭یاڅشٓ ٍم ډٓ ىَی.
ډَىڇ سلمڄ ثٓ ٭یاڅشٓ ٍا ویاٍوی ،کشٓ ىٍ یاٹ ٬اډَ ثٓ ٭یاڅشٓ وجبٙی ،ډظبڃ ٹَاوٓ أه ډٖئچٍ،
ثَاىٍان کَ٢ر ًٕٔٴ إز ٽٍ ؿًن ثٍ ُ٭ڈ هًىٙبن اُ َ٥ٳ دیٍ ىٍ کٺٚبن ثٓ څ٦ٶٓ ٙی،
ىٕز ثٍ ػىبٔز ُىوی ی ثَاىٍ هًٔ٘ ٍا ثٍ ؿبٌ اویاهشىی .أٍ َٔٙٶٍ ٕوه اوُب ٍا أه ځًوٍ وٺڄ ډٓ
ٽىی« :اِرْ قَالًُا لَیًٔسٔفٔ یٓاَخًٌُٔ اَحٓبّٔ اِلَى اَبِیىَا مِىَّا یٓوَحٕهُ عٔصٕبٓهٌ اِنَّ اَبٓاوَا لَفِی ضَلَالٍ مٔبِیهٍ».
(یًسف ،ایٍ )8
«َىڂبډٓ ٽٍ ثَاىٍان ًٕٔٴ ځٶشىی ډب ثب اوپٍ ؿىیٔه ثَاىٍ وَٕیډىیٔڈ دیٍ ؿىبن ىڅجٖشٍ ًٕٔٴ
ی ثَاىٍ ایٕز ٽٍ اوُب ٍا سىُب ثٕ٘ اُ َمٍ ډب ثَاىٍان ىیٕز ډٓىاٍىَ ،مبوب ١الڅز دیٍډبن $ىٍ
کت ًٕٔٴ #وٕټ دیٔیاٍ إز».
o
.5حوبیت اص هؼتضؼفیی
ثَهٓ ایٹبر کپًډز ثب یػًى أه ٽٍ سمبڇ سالٗ هًى ٍا ثَاْ ٍٙی ٔپبٔټ ػبډٮٍ اوؼبڇ ډٓ
ىَی ،ی َمٍ اثِاٍ دَٕٚٵز ٍا ٵَاَڈ ډٓ ٽىی ،یڅٓ ثبَُڈ ٭یٌاْ ثٍ ىڅٕڄ ١ٮٶُبٔٓ ٽٍ ىاٍوی ،ډظڄ
ډَٔ ٓ٢کبى١ ،ٮٴ ػٖمٓ ی ٵپَْ ،ومٓ سًاوىی ٍیْ دبْ هًى ثبٖٔشىی.
ىٍ أه کبڃ ،ىیڅز ثبٔی ىٕز اوُب ٍا ثڂَٕى ی کبډٓ ډبىْ ی ډٮىًْ اوُب ثبٙی .ؿىبوپٍ ىٍ
٭ُیوبډٍ ډبڅټ اٙشَ ،وٖجز ثٍ أه اډَ ٽٍ یٕ٩ٶٍ کبٽڈ ىٍ ثَاثَ ٍ٭ٕز ؿٕٖز ،ډٓ هًاوٕڈ« :اڅَّ٦جٓٺَُّ
اڅُّٖٶْچَٓ ډٙهْ وََٕڄِ اڅْلٓبػِّٓ یٓاڅْمٖٕٓپَىَِّ اڅٌَّٔهَ ٔٓلٙٸُّ ٍِٵْیَٔٔڈٕ یٓډٓٮًٔوَشُُٔڈٕ».
٥جٺٍ دبٕٔه ػبډٮٍ ٽٍ وٕبُډىی ی سُٓ ىٕز سٚپٕڄ ډًٓٙى ،ٽٖبوٓ ٽٍ ٽمټ ی ثو ٘ٚثٍ اوُب
الُڇ إز. صفحه 8
تؼلیک ػذالت کیفر تؼسیری بر بٌیبدّبی ٍلَع جرم
o
15
.6فشاّن ػبصی ؿشایظ ثشای سفغ ًیبصّبی هشدم
ىیڅز ډً٩ٴ إز َٙأٍ ٓ٦ا ثٍ یػًى ایٍى ٽٍ َمٍ اٵَاى ی اٹٚبٍ ػبډٮٍ ،ٽًىٻ ،ػًان ی
دََٕٕ ،ډبٍٔ ىاٍ ی ثٓ َٕډبٍٔ ی ٱٌَٕ ثشًاوی وٕبَُبْ هًى ٍا ثَایٍىٌ ٽىی .ډى ًٍ٪ډب اُ وٕبَُب ،ا٭ڈ اُ
وٕبُ ډبىْ ی ډٮىًْٕ ،الډشٓ ،ػىٖٓ ،وٕبُ ٍیاوٓ ،وٕبُ سٶَٔلٓ-یٍُ ،ٓٙی وٕبُ ثٍ ٙپًٵبٔٓ ډٓثبٙی.
o
ثحج ویفش
ًٕاڅٓ ٽٍ ىٍ أىؼب ډَ٦ف ډًٓٙى أه إز ٽٍ اځَ ىیڅز ػُز ٽبَ٘ ػَڇ ثٍ سمبڇ ی٩بٔٴ
هًٔ٘ ٭مڄ ٽىی ،یڅٓ ثبَُڈ ػَڇ ىٍ ػبډٮٍ ثبٙی ،ىیڅز وٖجز ثٍ ٽٕٶَىَٓ اوُب ؿڂًوٍ سٞمٕڈ
ثڂَٕى؟
ىٍ ػًاه ثبٔی ځٶز ىٍٕز إز ٽٍ ىٍ اثشیاْ اډَ ،کبٽمٕز ٽٕٶَډلًٍْ وٍ ډ٦بثٸ ٍاٵز
إالډٓ إز ،ی وٍ ډشىبٕت ثب ٙبن ی ٽَاډز اوٖبوٓ إز .کشٓ ډب ډٓ ثٕىٕڈ ثب یػًى ٽٕٶََبْ
ٕىڂٕه ،اډبٍ ػَائڈ ٽٍ ٽمشَ وٚیٌ ،کشٓ ثىبثَ اډبٍ ا٭الڇ ٙیٌٕ ،ه اٍسپبه ػَڇ ٽبَ٘ ٔبٵشٍ إز.
ٙبٔی هًى َمٕه اډَ وٚبن ډٓ ىَی ٽٍ ىٔیځبٌ ٭یاڅز ٽٕٶَډلًٍْ ىٍ کٶ ٨ػبډٮٍ ىٔیځبٌ وشٕؼٍ
ثو٘ وٕٖز .یڅٓ ثب َمٍ أه ډالک٪بر ،ىٍ ډًاٍىْ سٮٕٕه ٽٕٶَ ی اػَاْ ان ٵًأی ٹبثڄ سًػُٓ
ىاٍىَ ،مبوىی ډچشٶز ثًىن ََ ٽٔ وٖجز ثٍ ډًٖڅٕز ا٭مبڅ٘ ،دٕٚڂَْٕ اُ ػَڇ ،سبىٔت ډؼَڇ،
٭جَر ځَْٕ ىٔڂَان ،کٶ ٨اډىٕز ػبډٮٍ ی ػچًځَْٕ اُ ََع ډَع ی ٱٌَٕ ...یڅٓ اوـٍ ٽٍ ثبٔی ىٍ
أه ثلض ډًٍى سًػٍ ٹَاٍ ځَٕى أه إز ٽٍ اػَاْ ٽٕٶَ ىٍ إالڇ ٵٓ وٶٍٖ َیٳ وٕٖز.
ډوًٝٞب وجبٔی ٵَاډًٗ ٽَى ٽٍ ٹبوًن ٭یاڅز ٽٕٶَْ ٽٍ ډی٭ٓ ِٕاىَٓ ډؼَډبن إز ،ثٮ٢بً
هًىٗ ثب ثٓ٭یاڅشٓ ٍیثٍ ٍی ډًٓٙىَُٔ .ا سًػٍ اٗ ثٕٚشَ ثٍ اػَاْ ٽٕٶَ إز ،وٍ ٭ًاډڄ َٙأ٤
ٵَىْ ی اػشمب٭ٓ ػَڇ ی ډؼَڇ .ی ٵَ٦ر اىډٓ ،اػَاْ ٭یاڅز َمٍ ػبوجٍ ٍا ډٓ ٥چجی.
اڅجشٍ ،ىٍ کٸ اڅىبٓ ثبٔی سمبڇ ػًاوت کٺًٷ ٕشڈ ىٔیځبن ،ثبىٹز ډًٍى سًػٍ ٹَاٍ ځَٕى ،یڅٓ
ىٍ أه ثو٘ وِٕ ،اځَ کٺًٷ اُ ثٕه ٍٵشٍ ٹبثڄ ػجَان إز ،ثبٔی ىٍ ډَکچٍ ایڃ ػجَان ٍَ١اُ
َ٥ٳ ډؼَڇ ډًٍى سًػٍ ٹَاٍ ځَٕى.
کشٓ اځَ ډؼَڇ اډپبن ډبڅٓ ویاٙشٍ ثبٙی ،ىیڅز ان ٍا دَىاهز ٽىی ،ی ٕذٔ ثٍ ًٍٝر ٹٖٓ٦
ٔب ډلًڅٍ ٽبٍْ $ډبوىی سمِٕ ٽَىن دبٍٽُب #ثٍ ثَِپبٍ ان ٍا ػجَان ٽىی .ىٍ أه کبڃَ ،ڈ ٕشمیٔیٌ ثٍ
کٺ٘ ډٓ ٍٕیَ ،ڈ ډؼَڇ اُ ٭ًاٹت ًْٕ ٽٕٶَ وؼبر ډٓ ٔبثی. صفحه 9
16
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 7 –22
یڅٓ اځَ ػىٔ ځىبٌ ډبڅٓ وجبٙی ،ډظالً ثٍ ٽٖٓ سًَٕه ٽَىٌ ،ىٍ أه ًٍٝر ٹب ٓ١إٕت ىٔیٌ
ٍا سًٔٚٸ ثٍ ٭ٶً ٽىی ،کشٓ هًىٗ وِٕ ثب ٔپَْٖ سًٔٚٺبر ىیڅشٓ ډًٚٷ ای ثبٙی .ډظالً اُ َ٥ٳ
ىیڅز ٔټ َٶشٍ ثٍ ٕشمیٔیٌ ډَه ٓٞىَی ی ٔټ َٶشٍ اُ ډَه ٓٞثَِپبٍ ٽڈ ٽىی .ی ٽٕٶَ ثیوٓ
ثَِپبٍ َ$مبوىی کجٔ #اهَٔه ؿِْٕ إز ٽٍ ثٍ وبؿبٍ ثبٔی ثٍ َٕاٯ ان ٍٵز.
o
ػَاهل جشم
٭بډڄ ػَڇ ی ه٦ب ىی ځًوٍ ډٓسًاوی ثبٙی .1 :٭بډچٓ ٽٍ سًػٍٕ ډٮٺًڅٓ ویاٍى ی وجبٔی ثٍ ان
سًػٍ ٽَى ،ډظڄ اهشالُٕبْ ثٍِٿٔ ،ب سؼبیُ ػىٖٓ .2 .٭بډچٓ ٽٍ سًػٍٕ ىاٍى ی کپڈ ی ٹ٢بیر
ٽَىن ثیین سًػٍ ثٍ ان ٭بډڄ ،٭بىالوٍ ومًٓٙى.
اډب ډُمشَٔه ٭ًاډڄ ٹبثڄ سًػٍ ىٍ اوؼبڇ ػَڇ ٽٍ اځَ ٹب ٓ١ىٍ اػَاْ کپڈ اوُب ٍا ىٍ وَ٪
ځَٕى ،ثٍ ٭یاڅز ډ٦چًه وِىٔپشَ إز ،٭جبٍسىی اُ:
o
.2فـبسالتلبدی؛
ىٍ کیٔض وجًْ ډٓ ٵَډبٔی« :ٽبى اڅٶٺَ ان ٔپًن ٽٶَا»؛ ٵٺَ وِىٔټ إز ٽٍ اىډٓ ٍا ثٍ ٽٶَ
ثپٚبوی$ .ٽچٕىٓ ،1413 ،ع #307 ٛ ،2ٵٺَ ی ىٕزسىڂى اوٺیٍ هَ٦وبٻ إز ٽٍ ډٓسًاوی اوٖبن
ٍا ثٍ ٽٶَ ثپٚبوی َُٔا ٵٺَٕ ی سىڀىٕز یٹشى کبڃ ُاٍ هًى ی هبوًاىٌاٗ ٍا ډىثٕىی ثٍ ٙیر ډشاطَ
ډىًٙى ی ٝجَ ی ثَىثبٍى ٍا اُ ٽٴ ډىىَی ی ؿٍ ثٖب ىٕز ثٍ ىُىى ی هٕبوز ثِوی ی ثٍ
ٕشمڂَان ثذًٕوی.
دٔ یٹشٓ ٽٍ ٵٺَ اىډٓ ٍا سب څت ډَُ ٽٶَ ډٓ ثَى ،اوٖبوٓ ٽٍ ٵٺَٕ إز ،اډپبن ىاٍى وٖجز ثٍ
اوؼبڇ ثٌِ ی ػَڇ ډبڅٓ ډشمبٔڄ ًٙى.
o
.3فـبس جٌؼی؛
ٔپٓ اُ ډٖبئچٓ ٽٍ اىډٓ ٍا ډٓ سًاوی ثٍ ځىبٌ ًٕٷ ىَی ،ٵٚبٍ ػىٖٓ إز ،ډوًٝٞب اځَ
َمَاٌ ثب یْٔځٓ َٓ ثبٙی .ډظالً ََ ىی َ٥ٳ ػًان ډؼَى ثبٙىیٔ ،ب ډشبَچٓ ٽٍ ډیسُبٔٓ إز ٽٍ ثٍ
هب َ٥ډٚپڄ َمَٖٗ ثب ان َموًاه وجًىٌ إز ََ ،ىی ػبْ هچًر ثًىٌ اوی.
ػب ىاٍى ثڂًٕٔڈ ٽٍ إبن ٽَىن اُىیاػُب ،یاڇ اُىیاع ىاىن ثٍ کیْ ٹبثڄ سًػٍ ،ٹبوًن سٮٕٕه
ٕٺٴ ډٍَُٔ ثٍ ٙپڄ ډى٦ٺٓ ،وٍ ډشٮبٍٳ ٽٍ ٕ 110پٍ اُاىْ إز ،یٕ٩ٶٍ ٭میٌ ىیڅز إز .ٽیاڇ صفحه 10
تؼلیک ػذالت کیفر تؼسیری بر بٌیبدّبی ٍلَع جرم
17
ػًان ډٮمًڅٓ ډٓسًاوی أه ډٺیاٍ ډٍَُٔ ٕ 110$پٍ اُاىٍْ #ا دَىاهز ٽىی؟ ی ډٓىاوٕڈ ٽٍ ىٍ
ًٍٝر ډ٦بڅجٍ ی ٭یڇ دَىاهز دٕڂَى ٹبوًوٓ ی ٽٕٶَْ ىاٍى.
o
.4ػذم اگبّی ًؼجت ثِ لجح گٌبُ؛
ثَهٓ اىډُب ثٍ هب َ٥ىیٍْ اُ ٔ ،َُٙب ثٍ ىڅٕڄ ډلٕ ٓ٦ٽٍ ىٍ ان ٹَاٍ ىاٍى ،ومٓ سًاوی ٹجق ځىبٌ
ٍا ىٍٻ ٽىی ،ډظڄ ٵَُوی ډٮشبى ٽٍ ثٍ ا٭شٕبى سمبٔڄ دٕیا ډٓ ٽىی ،أه ٙو ٜٹجڄ اُ َمٍ ؿِٕ وٕبُ ثٍ
سَثٕز ىاٍى .سَثٕز َڈ ډمپه إز ٱَٕ اُ ٽٕٶَ ثبٙی.
o
.5هـىل ثیَلَطی؛
ډظڄ ثبوًان ىٍ کبڃ کٕ ٠ٽٍ ثٍ ٭جبٍر ٹَان ٽَٔڈ أًشٓ إز ثَاْ اوُب .ؿىبوپٍ ىٍ أٍ 222
ًٌٍٕ ثٺٌَ ډٓ هًاوٕڈ« :یٖٕٓٔٓاَڅًُوَټٓ ٭ٓهِ اڅْمٓل ِ٠ٕٙٹُڄْ ًَٔٓ وًًَىٖ ٵَب٭ٕشَِِڅًُا اڅىّٖٓٙبءٓ ٵ ٓٙاڅْمٓل.»ِ٠ٕٙ
ی ٔب ٕىیٍیڇ دٕ٘ اُ ٹب٭یځٓ ٽٍ ىٍ ا٦ٝالف ٭چمٓ ثٍ ان $دٓ اڇ آ #ډٓځًٔىی ،اُ ػمچٍ
ثٕمبٍَْبْ ٍیاوٓ إز ٽٍ ىٍ اطَ ډٚپڄ ثٍ یػًى اډیٌ ىٍ ثًٕڅًّْ ثیوٓ ُن ډٓسًاوی ثَ کبالر
ٍٵشبٍْ ای ساطَٕ ډىٶٓ ثڂٌاٍى ٽٍ وشٕؼٍ ان ډوشڄٙین ٭ىبٕ َٝبُویٌ ػَڇ إز.
o
.7اختالالت سٍاًی؛
ثَهٓ اُ اهشالالر ٍیاوٓ ډٓسًاوی اوٖبن ٍا ثَ اوؼبڇ ثٌِ ًٕٷ ىَیَ .مبوىی اهشالالر ىیٹ٦جٓ،
اهشالالر ًٍَډًوٓ ػىٖٓ ،اٵَٖىځٓ ٙیٔی ی ٱٌَٕ.
ډظالً ىٍ اٵَٖىځٓ ٙیٔی ٽٍ ډَٔ ٠ٹَ ٛډٓ هًٍى ٍٕ َٶشٍ ایڃ ىٍ کبڅز ٭بىْ وٕٖز ،کشٓ
اُ ٙیر ٵٚبٍ ٭ٞجٓ ثٍ هًىٽ ٓٚډشمبٔڄ ډًٓٙى .ىٍ ٹبوًن ډؼبُار إالډٓ ثٍ سج ٬ثَهٓ اُ
ٵٺُب ،ٹشڄ ىٍ کبڃ ډٖشٓ ٍا ثب ىی ٣َٙډٖشًػت ٹٞب ٛومٓىاوی :ایڃ أىپٍ ډٖز ،ثٍ ٽچٓ
ډٖچًه االٍاىٌ ٙیٌ ثبٙی ی ىیڇ أىپٍ ،هًى ٍا ثَاْ اٍسپبه ٹشڄ ډٖز وپَىٌ ثبٙی$ .کبػٓ ىٌ
اثبىْٙ ،1387 ،مبٌٍ #48
اَ٦١اه ثَ اطَ ًٙٻ هجَْ؛ ََ ٵَىْ ثٍ هبًٙ َ٥ٽٓ ٽٍ ثٍ ان یاٍى ډًٓٙى ،اکشمبڃ ه٦ب
ٽَىو٘ ػىی ډَسجٍ ُٔبى ډٓ ځَىى .ډظالً ٔټ ىٵٮٍ ثٍ ډبىٍْ ُوڀ ثِوىی ی ثڂًٔىی ٽٍ َمٕه االن
ثـٍار ثٍ هب َ٥سٞبىٳ ىٍ ٍاوىڂٓ ثٍ ٽمب ٍٵز ،ىٍ أه کبڅز َٕ٭ز ثٕ٘ اُ کی ىٍ ٍاوىیځٓ ثٍ
ٕمز ثٕمبٍٕشبن ی ٔب ثیین ځًآَ وبډٍ ٍاوىیځٓ ٽَىن َمٕه ډبىٍ ډٞییڇ ،هبٍع اُ اوش٪بٍ وٕٖز. صفحه 11
18
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 7 –22
o
.9ػی ثضّىبس؛
ٕه ډؼَڇ ثبٔی َىڂبڇ ٹ٢بیر ډًٍى سًػٍ ٹَاٍ ځَٕى .ډظالً ىهشَ ٕ 13بڅٍ ی دَٖ ٕ 15بڅٍ ،اځَ
٭مڄ ډٚبثٍ ُوب اوؼبڇ ىَىی ی ٔب ىُىْ ٽىىیٕ ،ىٚبن ىٍ ٽٕٶَىَٓ څلب ٧ځَىى.
o
ویفش ثضّىبساى ثب اػتٌبد ثِ یه لبًَى ولی
ٽٕٶَىَٓ َمٍ ډؼَډٕه ثب إشىبى ثٍ ٔټ ٹبوًن ٽچٓ ،ثیین ىٍ و َ٪ځَٵشه ٭ًاډڄ ثَٕیوٓ ػَڇ ی
٭ًاډڄ ٍیاوٚىبهشٓ ٵَىْ ی اػشمب٭ٓ َمبن ډؼَڇ ،ثٍ ٭جبٍر ىٔڂَ ثیین ډالک ٍ٪ٽَىن ٙوٕٞز
ٵَىْ ی اػشمب٭ٓ ډؼَڇ هًىٗ ػَڇ ىٔڂَْ إز.
دٔ ٙبٔی وشًان ځٶز ٽٍ ٽٕٶَ ٵالن ػَڇ ؿٕٖز؟
ثبٔی ثڂًٕٔڈ ډؼَڇ ٽٕٖز؟ اځبَٓ ی سلٕٞالس٘ ؿٍ ډٺیاٍ إز؟
ٽؼب ،ىٍ ٽیاڇ هبوٍ ،ٽیاڇ ،َُٙٽیاڇ ٽ ًٍٚسَثٕز ٔبٵشٍ إز؟
ی١ٮٕز ثًٕڅًّْ ی ٕٕٖشڈ ٭ٞجٓ ان َىڂبڇ اوؼبڇ ػَڇ ؿڂًوٍ ثًىٌ إز؟ اڅجشٍ أه اى٭بْ ډب
ثٍ ان ډٮىب وٕٖز ٽٍ وٖجز ثٍ َٕؾ ػَډٓ َٕؾ ٹبوًن ٽچٓ $سٮٕٕه ډؼبُار هب #ٛویاٙشٍ ثبٕٙڈ.
وٍ ،ډی٭بْ ډب أه إز ٽٍ ًٔڄ َمبن ٹبوًن ٽچٓ :ثبٔی سمبڇ َٙأ ٓ٦ٽٍ ډؼَڇ ٍا ثٍ ٕمز
َمبن ػَڇ ًٕٷ ىاىٌ إز ډًٍى ثٍَٕٓ ٹَاٍ ځَٕىٙ .بٔی ََ ٽٖٓ ىٍ ان َٙأ ٤ٹَاٍ ډٓ ځَٵز،
ثٍ إبوٓ ډجشالْ َمبن ػَڇ ډٓ ٙی.
ٔٮىٓ اُ ان َٙأ ٤هب ٛاوش٪بٍ ٭یڇ ػَڇ ویاٙشٕڈ .دٔ اځَ ٽٕٶَْ ثیین ىٍ و َ٪ځَٵشه ٭ًاډڄ
ػَڇ ی ی١ٮٕز ثَِپبٍ هًىٗ ثٓ٭یاڅشٓ ی وٖجز ثٍ ثَٹَاٍْ ٭یاڅز وٺ ٠ٹَ ٟډلًٖه
ډًٓٙى.
ؿیَُّبی هجبصات دس تؼضیش
o
.2هغبثک وشاهت اًؼبًی ثبؿذ.
اځَ ډؼبُار ډؼَڇ ډ٦بثٸ ٽَاډز اوٖبوٓ وجبٙی ،هًى ٽٕٶَ ٩چڈ ثٍ ثَِپبٍ ډلًٖه ډًٓٙى.
ډظالً ٽٕٶَ ىٍ ډالء ٭بڇ ثیین ىڅٕڄ َٙ٭ٓ ی ٔب ٽٕٶََبٔٓ ٽٍ اُ و َ٪٭َٵٓ ؿىیٗایٍ إز ،هالٳ
ٽَاډز اوٖبن ډلًٖه ډًٓٙى. صفحه 12
تؼلیک ػذالت کیفر تؼسیری بر بٌیبدّبی ٍلَع جرم
o
19
.3ویفش هغبثک صهبى ٍ هىبى ثبؿذ.
ََ ٽٕٶَْ اځَ ډىبٕت ُډبن ی ډپبن ډؼَڇ اػَا ًٙى ،٭بىالوٍ ثٍ و َ٪ډٓ أیٙ .بٔی االن ىٍٕز
وجبٙی ډب ثٕبٕٔڈ ٽٖٓ ٍا ثٍ ىڅٕڄ ػَډ٘ ٙالٷ ثِوٕڈ .اڅجشٍ ثلض ډب ٙبډڄ کییى اڅُٓ ومًٓٙى .ػًن
ٽٕٶَ ىٍ کییى کپمشٓ ىاٍى ٽٍ هبٍع اُ ثلض سٮَِْٔ إز.
o
.4ویفش هغبثک ٍضؼیت ثضّىبس ثبؿذ.
ډؼبُار ثبٔی ډ٦بثٸ ی١ٮٕز ٕىٓ ،ػٖمٓ ،ػىٍٖٓ ،یاوٓ ی ىٔڂَ کبالر ډؼَڇ ثبٙی .ډظالً
اځَ ثَِپبٍ اُ و َ٪ػٖمٓ أه ٹیٍ ١ٮٕٴ ثبٙی ٽٍ ىٍ اطَ ٽٕٶَ ثب ه َ٦ػبوٓ ډًاػٍ ًٙى ،أه اډَ
ىٍ کٸ ای ډؼبُار ثٕ٘ اُ کی ډلًٖه ډًٓٙى ی أه وً ٫ػِا ٭بىالوٍ وٕٖز.
o
.5هغبثک ؿوى اجتوبػی ثضّىبس ثبؿذ.
ىٍ ٽٕٶَىَٓ ثبٔی ٙان اػشمب٭ٓ ثَِپبٍ ډی و َ٪ثبٙی یاځَوٍ أه وً ٫ډؼبُار ىٍ کٸ ډؼَڇ
٩چڈ ډلًٖه ډًٓٙى .ثٍ أه ډٮىب ٽٍ ىٍ اػَاْ سٮَِٔ ٽٕٶَْ ثبٔی ٙوٕٞز ٵَىْ ی اػشمب٭ٓ
ډؼَڇ ٍا څلب ٧ٽَى .ډظالً ډؼَډٓ ٽٍ ىاٍاْ ٙوٕٞز ٭چمٓ إز ی ثٍ هًه ثًىن َُٙر ٔبٵشٍ
إزٔ ،ٮىٓ ىٍ اػشمب ٫اُ اکشَاڇ هب ٛثَهًٍىا إز ،وجبٔی ثٍ إشیالڃ سٖبیْ ىٍ اػَاْ ٹبوًن
ٽچٓ ،ٽٕٶَْ ٍا ٽٍ وٖجز ثٍ ٔټ ه٦بٽبٍ ىائمٓ اػَا ډًٓٙى ،وٖجز ثٍ ان ٙوٕٞز ډًٍى یطبٷ
ډَىڇ وِٕ اػَا ٽَىَُٔ .ا أه اډَ سٖبیْ وٕٖز ،سٚبثٍ إز.
کشٓ اځَ الُڇ ثبٙی وٖجز ثٍ ٙوٕٞشُبْ ډظجز ؿٚڈ دً ٓٙٽَىٔ ،ب ثٍ هبًٕ َ٥اثٸ هًث٘
ٔټ ٽٕٶَ ډشىبٕت ثٍ ٙبو٘ ىٍ و َ٪ځَٵزٔ ،ب ىٍ اػَاْ َمبن ٽٕٶَ ثَأ٘ اٍٵبٹٓ ىٍ و َ٪ځَٵشٍ
ًٙى.
ثیُٔٓ إز َىڂبڇ سِاکڈ ثٕه ډٞچلز ػبډٮٍ ی ٙان اػشمب٭ٓ ٵَى ،ډٞچلز ػبډٮٍ ډٺیڇ
إز .دٕٚىُبى ډًٓٙى ىٍ َمٍ اکًاڃ ،اځَ َ١یٍسٓ ثَاْ سىجٍٕ ثیوٓ ی سًثٕن ٭چىٓ وجبٙی ،ثٍ ػبْ
اوُب ػِاْ وٺیْ ،ٹٖ ٓ٦ی ٔب ٽبٍْ سَػٕق ىاىٌ ًٙى.
o
سفتبس حىوت اهیض دس ویفشدّی
ىٍ اػَاْ ٽٕٶَ ډٖبئڄ ُٔبىْ إز ٽٍ ثبٔی ډًٍى سًػٍ ٹب ٓ١ٹَاٍ ځَٕى ،سب ىٍ کٸ َٕؾ ٽٖٓ
اػلبٳ وًٚى .ډب ىٍ أه ػب ثٍ ٍٕ ډٖبڅٍ ډُڈ اٙبٌٍ ډٓ ٽىٕڈ:
o
.2تَجِ ثِ اسصؿوٌذ ثَدى ّش فشد صفحه 13
21
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 7 –22
کپًډز ٭بىڃ کپًډشٓ إز ٽٍ ٵٺ ٤ىٍ ٵپَ کٶ ٨و٪ڈ ػبډٮٍ ٹیڇ ثَویاٍى ،ثبٔی ىٍ ٵپَ
ٔپبٔټ ٙوٕٞز کٺٕٺٓ ی کٺًٹٓ اٵَاى وِٕ ثبٙی .ثٍ ٭جبٍر ٹَاوٓ ٽٚشه ٔټ وٶَ ثیین کٸ
ٽٚشه َمٍ اوٖبوُب إزٙ .پٓ وٕٖز ٽٍ ػِاْ ثٕ٘ اُ اویاٌُ ،ډؼبُار ثیین کٸ ډلًٖه
ډًٓٙى.
o
.3تَجِ ثِ ٍضؼیت ثؼتگبى
ثٍ و َ٪ډٓ ٍٕی َىڂبڇ ٽٕٶَ سب کی اډپبن ثبٔی ثٖشڂبن ډؼَڇ وِٕ ډًٍى سًػٍ ٹَاٍ ثڂَٕوی ،سب
کٺًٷ اوُب دبٔمبڃ وًٚى .ثىبثَٔه ،ٵًأی ی ٍََ١بْ ٽٕٶَ وٖجز ثٍ ه٦بْ ٍم ىاىٌ ،ډًٍى سًػٍ
ٹب ٓ١ٹَاٍ ځَٕى .ٹب ٓ١ٹجڄ اُ هًاوین کپڈ ی١ٮٕز اػشمب٭ٓ ،اٹشٞبىْ ی ٭ب٥ٶٓ ثٖشڂبن ډؼَڇ
ٍا ډی و َ٪ٹَاٍ ىَی .أه ٽٍ َٕدَٕز هبوٍ ٍا ؿىی ٕبڃ ثٍ ُویان ډٓٵَٕشی ،ی١ٮٕز سَثٕز
ثـٍَب ،ډٚپڄ ػىٖٓ َمَٖ ؿٍ ډًٓٙى ی ډٚپالر اُ أه ٹجٕڄ ٽٍ ثَاْ ثٖشڂبن هًاَی اډی ،ؿٍ
ډًٓٙى؟
o
.4تَجِ ثِ تـفی خبعش اػیت دیذُ
ىٍٕز إز ٽٍ ډب ىٍ أه ډٺبڅٍ ثٕٚشَ ثٍ ٭ىًان یٽٕڄ ثَِپبٍ ثلض ٽَىٔڈ ،یڅٓ ٙپٓ وٕٖز
ٽٍ اوـٍ ثَ اطَ ػَڇ ډؼَڇ إٕت ىٔیٌ ی کٺ٘ ١بٔٙ ٬یٌ إز ،ثبٔی ٍ١بٔز ای ثٍ ََ ٙپڄ
ډمپه ػچت ًٙى .ی اځَ ٽٕٶَ ٹبوًوٓ ډؼَڇ ثَاْ اڅشٕبڇ ای الُڇ إز ،وجبٔی اُ أه ٽبٍ دََِٕ ٽَى.
o
ًتیجِ گیشی;
اوـٍ ډًٍى سًػٍ ٙبٍ ٫ډٺیٓ إز ،اػَاْ ٭یاڅز ىٍ َمٍ ډًاٍى ،اُ ػمچٍ ىٍ ٽٕٶَىَٓ إز.
یڅٓ ثب أه کبڃ ایڅًٔز ٙبٍ ٫ثٮی اُ ٍم ىاىن ه٦ب ،ىٍ کی اډپبن سوٶٕٴ ىٍ ډؼبُار ی ٭ٶً
ډؼَڇ إز.
سوٶٕٴ ی ٔب ؿٚڈ دً ٓٙىٍ ډًاٍىْ ٽٍ ثٍ کٸ اهلل سؼبیُ ٙیٌ إز ،ثب إشىبى ثٍ ٍکمز اڅُٓ
ی ٍاٵز إالډٓ ٕبُځبٍْ ثٕٚشَْ ىاٍى ،یڅٓ ىٍ کٸ اڅىبٓ ٹب ٓ١ٵٺ ٤ډٓ سًاوی ٍ١بٔز إٕت
ىٔیٌ ٍا ثَاْ ځٌٙز ثَِپبٍ ثٍ اٙپبڃ ډوشچٴ ػچت ومبٔی.
ىٍ َمٍ ډًاٍى ٭ًاډچٓ ٽٍ ىٍ ٭مڄ ثٌِ وٺ٘ ډلَٻ ىاٙشٍ إز ،ډًٍى سًػٍ ٹب ٓ١ٹَاٍ ځَٕى.
ی ثٮی اُ اطجبر ػَڇ ی سًٔٞت ډؼبُار ثَاْ ډؼَڇ ،ٹب ٓ١وٖجز ثٍ ًٌٕٙٽٕٶَ کٖبٕٕزَبْ الُڇ
ٍا ثٍ هَع ىَی ،سب ىٍ کٸ ډؼَڇ ی إٕت ىٔیٌ ٩چڈ وًٚى. صفحه 14
تؼلیک ػذالت کیفر تؼسیری بر بٌیبدّبی ٍلَع جرم
o
فْشػت هٌبثغ
-
لشاى وشٗن
ًْذ الجالغِ
-
اخًَذٕ ،هحوَد ،1382 ،فللٌبهِ هٌبلؼبت ساّجشدٕ صًبى ،احجبت رشاٗن هٌبفٖ ػفت اص ًگبّٖ دٗگش ،ؿوبسُ 22
-
اثی ثبثَِٗ (کذٍق) ،اثَرؼفش هحوذ ثی ػلٖ( ،ثٖ تب) هی ال ٗحوشُ الفمِ٘ ،روبػٔ الوذسػ٘ی ،لن ،چبح دٍم
اثی هٌظَس ،هحوذ.ُ 1416( ،ق1996/م) ،لؼبى الؼشه ،ث٘شٍت ،هَػؼِ داس اح٘بء التشاث الؼشثٖ
-
حبرٖ دُ اثبدٕ ،احوذ ،1387 ،فللٌبهِ تحل٘ل حمَلٖ ،لتل دس حبلت هؼتٖ ،رشم دس حبلت هؼتٖ ،ؿوبسُ 48
-
دادگؼتشٕ روَْسٕ اػالهٖ اٗشاى )1389( ،فللٌبهِ حک (هٌبلؼبت حمَلٖ ٍ لوبٖٗ) ،ؿوبسُ 8
-
ًجبًجبٖٗ ،هحوذ حؼ٘ی )1378( ،الو٘ضاى فٖ تفؼ٘ش المشاى ،هشوض ًـش فشٌّگٖ سربء ،ثٌ٘بد ػلوٖ فىشٕ ،چبح پٌزن
-
غالهٖ ،حؼ٘ی؛ خبوؼبس ،داٍٍد ،1398 ،ػَاهل هَحش ثش کذٍس هزبصاتْبٕ ربٗگضٗی حجغ ،دٍسُ ،7ؿوبسُ 28
فَ٘هٖ ،احوذ ثی هحوذ.ُ 1405( ،ق) هلجبح الوٌ٘ش ،لن ،هَػؼِ داسالْزشُ
لشثبى ً٘بً ،بکش ،)1380( ،فلؼفِ هزبصاتْب دس فمِ و٘فشٕ اػالم ،سٍاق اًذٗـِ ،ؿوبسُ3
-
ولٌٖ٘ ،هحوذ ثی ٗؼمَه ( )1413وبفٖ ،ث٘شٍت ،داس االهَاء
-
هتمٖ ٌّذٕ ،ػالءالذٗی ػلٖ ثی حؼبم )1374( ،وٌض الؼوّبل فٖ ػٌی االلَال ٍ االفؼبل ،هَػؼِ فشٌّگٖ داس الحذٗج
هٌ٘شٕ ،حشٗب؛ ٍو٘ل صادُ ،سح٘ن ،1396 ،فلل ًبهِ پظٍّـٖ فمِ ٍ حمَق اػالهٖ ،تحل٘لٖ پ٘شاهَى ػخت گ٘شٕ احجبت رشاٗن دس فمِ اهبهِ٘ ،دٍسُ ،13
ؿوبسُ 47
21 صفحه 15
22
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 7 –22 صفحه 16
ٍاوبٍی ؿبخق ّبی الصم ثشای تؼبهل ضبثغبى دادگؼتشی
2
ثب ػبیش لَا دس تحمیمبت همذهبتی
هْدی همیوی
داًشیبر گرٍُ حمَق داًشگبُ ػلَم اًتظبهی اهیی ،داًشکدُ حمَق ٍ ػلَم اًسبًی ،تْراى ،ایراى
هْتبه هیرشکبری
داًش اهَختِ کبرشٌبسی ارشد حمَق جسا ٍ جرم شٌبسی ،داًشکدُ ػلَم اًسبًی ٍ حمَق ،داًشگبُ ازاداسالهیٍ ،احد تْراى ،ایراى
تاریخ دریافت1411 .12 .19 :
تاریخ اصالح1411 .18 .23 :
تاریخ پذیزش1411 .12 .12 :
چکیذُ
١بث٦بن ىاىځٖشَْ ىٍ ً٥ڃ سبٍٔن أَان سلز ٭ىبیٔه ډوشچٴ ىٍ ػُز ٽمټ کٶ ٨ی اػَاْ ٹبوًن ،ٽٚٴ ػَڇ ی سٮٺٕت ډشُڈ
َمًاٌٍ اُ ػبٔڂبٌ هب ٓٝىٍ و٪بڇ کپًډشٓ ی ٹ٢بٔٓ ثَهًٍىاٍ ثًىٌ اوی .أؼبى اډىٕز ،ثَٹَاٍْ ٭یاڅز ،و٪ڈ ی او٢جب ٣اػشمب٭ٓ،
سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓٙ ،ىبٕبٔٓ ٭ًاډڄ ی ثٖشََبْ ُډٕىٍ ٕبُ ثَیُ ػَڇ ی اٵِأ٘ َٔ١ت ا٥مٕىبن ی ا٭شمبى اکبى ػبډٮٍ ىٍ ځَی سٮبډڄ
ډظجز ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ٕبَٔ ٹًا ډٓثبٙی.
ثب ځٖشَٗ ػَأڈ ىٍ ػبډٮٍ ی َمـىٕه اَمٕز ٵَأىی دٕڂَْٕ ىٍ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ی ٍٕٕیځٓ ثٍ ٭چڄ یٹً ٫ی ٽٚٴ ػَڇ ىٍ أه
دْیَ٘ سالٗ ثَان إز سب ٙبهَٜبْ سٮبډڄ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ٕبَٔ ٹًا کبٽمٍ ثٍَٕٓ ًٙى.
ډشٞیْ ثًىن ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ىٍ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ثٍ ډٶًُڇ یٕ٩ٶٍ ویاٙشه ٕبَٔ ٕبُډبنَب ومٓثبٙی .ؿٍ ثٖب ٕبَٔ ٕبُډبنَب
ثٮىًان ثبُیْ اػَأٓ ١بثٕ٦ه ٹ٢بٔٓ ىٍ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ثٍ کٖبه ډٓ أىی .ٵچٌا ىڅٕڄ ٕذَىن أه یٕ٩ٶٍ ه َٕ٦ثٍ ١بث٦بن
ىاىځٖشَْ ثٍ أه ػُز إز ٽٍ اٝچٓ سَٔه وُبىْ ٽٍ ثشًاوی ثٍ ٽٚٴ ی سمُٕی ىالٔڄ ػَڇ اکب ٍ٥ىاٙشٍ ثبٙی ١بث٦بن ىاىځٖشَْ
َٖشىی.ثٍ إشىبى ثٍ ٹبوًن إٔه ىاىٍٕٓ ٽٕٶَْ ىٍ ثلض یاځٌاٍْ ډٖئًڅٕز سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ثٍ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ،سیثَٕ ان ثٍ ٕجت
اػَا ی اٍسجب ٣ډٖبڅٍ ثب ی٩بٔٴ ډلًڅٍ ١بث٦بن ډٓثبٙی.
یاژگان کلیذیٙ :به ،ٜسٮبډڄ١ ،بث٦بن ىاىځٖشَْ ،ٹًاْ کبٽمٍ ،سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ. صفحه 17
23 –56 ٍٶلٝ ،1401 سبثٖشبن،10ٌٍمبٙ ، ٕبڃ ًٕڇ،چىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٞٵ
24
Analyzing the necessary indicators for the interaction of judicial officers with other
forces in preliminary investigations
Abstract
Throughout the history of Iran, judicial officers have always enjoyed a special position
in the government and judicial system under various titles in order to help maintain and
enforce the law, detect crimes and prosecute the accused. Creating security, establishing
justice, social order and discipline, preliminary investigations, identifying the factors and
platforms underlying the occurrence of crime and increasing the confidence and trust
factor of society depends on the positive interaction of law enforcement officers with
other forces.With the spread of crimes in the society and also the importance of the
follow-up process in preliminary investigations and dealing with the causes of the
occurrence and detection of crimes, this research aims to examine the indicators of the
interaction of judicial officers with other governing bodies.Being in charge of judicial
officers in preliminary investigations does not mean that other organizations do not have
the duty. Perhaps other organizations are considered as the executive arm of judicial
officers in preliminary investigations. Therefore, the reason for entrusting this important
task to the judicial officers is that the main institution that can discover and prepare the
reasons for the crime are the judicial officers. Referring to the Criminal Procedure Law, in
the discussion of assigning the responsibility of preliminary investigations to the judicial
officers, It is due to the implementation and connection of the issue with the assigned
duties of the officers.
Keywords: index, interaction, judicial officers, ruling powers, preliminary research. صفحه 18
ٍاکبٍی ضبخع ّبی الزم برای تؼبهل ضببطبى دادگستری
o
25
همذهِ
اډىٕز ی ٭یاڅز ىی ډجلض الٔىٶټ ػبډٮٍ اډَیُْ َٖشىی .ثىلًْ ٽٍ ډٓسًان اً٭بن ىاٙز
ثیین ثَٹَاٍْ اډىٕز ،أٶبْ ٭یاڅز ىٍ ػبډٮٍ اډپبن دٌَٔ وٕٖزَ .مـىٕه أٶبْ ٭یاڅز َڈ ىٍ
ثٖشَْ اٙٶشٍ ی ډلبڃ هًاَی ثًى٥ .جٸ ډبىٌ 28ٹبوًن إٔه ىاىٍٕٓ ٽٕٶَْ $ٽٚٴ ػَڇ ،کٶ ٨اطبٍ
ی ٭الٔڈ ی ػم٬ایٍْ اىڅٍْ یٹً ٫ػَڇٙ ،ىبٕبٔٓٔ ،بٵشه ی ػچًځَْٕ اُ ٵَاٍ ی ډوٶٓ ٙین ډشُڈ#
ىٍ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ثَ٭ُیٌ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ إز ثٍ َمٕه ػُز ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ٽٍ
ډ٦بثٸ ٹًاوٕه ډًٖڃ ثَٹَاٍْ اډىٕز ی ٍٵبٌ اٵَاى ػبډٮٍ َٖشىی ثٍ ٭ىًان ثبُیْ اػَأٓ و٪بڇ ٹ٢بٔٓ
وٺ٘ ډُڈ ی ٹبثڄ سًػُٓ ىٍ ىٕشٕبثٓثٍ ٭یاڅز ٽٕٶَْ ی وِىٔټ ٙین ََؿٍ ثٕٚشَ ثٍ و٪بڇ ٽٕٶَْ
ډ٦چًه ی ٽبٍاډی ىاٍوی .ٵچٌا ثب ىٍ و َ٪ځَٵشه أه اډَ ٽٍ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثالیإ ٍ٦ثب ػبن،
اډًاڃ ی وًاډٕٔ اٵَاى ػبډٮٍ اٍسجب ٣ىاٍوی ٽًؿپشَٔه ُٕڄ اوڂبٍْ اُ ػبوت ١بث٦بن ډًػجبر
ٝیډبر ٱَٕٹبثڄ ػجَان ثٍ کٺًٷ َُٙیویان ٍا ىٍ دٓ هًاَی ىاٙز .څٌا ډٓسًان اً٭بن ىاٙز ٽٍ
١بث٦بن ىاىځٖشَْ ىٍ أٶبْ ىٍٕز ډًٖڅٕزَبْ ٕذَىٌ ٙیٌ ٽٍ اوؼبڇ ىٍٕز ډٺٍَار ی ٭یاڅز
إز دَٕیُ ووًاَىی ٙی ډڂَ ثییٍ اُ اوؼبڇ ٕالٔٸ ه ًٓٝٞی ًٕىػًٔٓ اُ ٹیٍر ی...ی ثب
اځبَٓ اُ سپبڅٕٴ ی ٍٕبڅزَبٔٓ ٽٍ ٥جٸ ٹبوًن ثَ٭ُیٌ اوُب إز ىٍ هالڃ ډالک ٍ٪اٍَُٗبْ
اوٖبوٓ ی ىٔىٓ ثب ٕبَٔ ٹًاْ کبٽمٍ سٮبډڄ ىاٙشٍ ثبٙىی.ثَإبٓ ؿىٕه ډبَٕشٓ إز ٽٍ و٪بڇ ٽٕٶَْ
ٵٮبڅٕزَبْ یٕٕٮٓ ثٍ ٕجت ٹب٭یٌ ډىیْ ی ثبٍُٕٓ ٍٕمٓ ثب إش٦ب٭ز اُ إٔه ىاىٍٕٓ ٽٕٶَْ ثٍ
اوشٞبه ډًٹٮٕز ی اهشٕبٍار ١بث٦بن اٙبٌٍ ٽَىٌ ٽٍ ثبڅ٦ج ٬اوؼبڇ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ اٍسجب ٣وِىٔپٓ
ثٍ اٹیاډبر ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ی سٮبډڄ ثب ٕبَٔ ٹًاْ کبٽمٍ ىاٍى .ثىبثَأه ٭یڇ اځبَٓ ١بث٦بن ىٍ
ٍاث ٍ٦ثب ډًٖڅٕزَب ی اهشٕبٍار ٹبوًوٓ ٽٍ ثَ٭ُیٌ اوُب إز اُ َْٕ ډٖبٔڄ ی ؿبڅَ٘بْ دٕ٘ ٍی
ٕٕٖشڈ ٹ٢بٔٓ ی ثبڅ٦ج١ ٬بث٦بن ىاىځٖشَْ ثٍ کٖبه ډٓ أی .ثىبثَأه ىٍ أه دْیَ٘ سالٗ
ٽَىٌاڇ ثٍ ثٍَٕٓ ٙبهَٜبْ الُڇ ثَاْ سٮبډڄ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ٕبَٔ ٹًا ىٍ سلٺٕٺبر
ډٺیډبسٓ ثذَىاُڇ ی سیاثَٕ ٭چمٓ ی ٭مچٓ دٕٚىُبى ځَىى سب اوٚبهلل ثب سٮبډڄ ٝلٕق ىٍ دَسً ٹًاوٕه ثب
کٶ ٨ػبٔڂبٌ یاالْ اوٖبوٓ ی کٕظٕز َُٙیویان ػبډٮٍ١ ،بث٦بن ىاىځٖشَْ ىٍ سٮبډڄ ثب ٕبَٔ ٹًا ىٍ
اوؼبڇ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ثُشَ اُ ٹجڄ سًٵٕٸ ٔبثىی.
o
.2سٍؽ ؿٌبػبیی
ثٍَٕٓ اوؼبڇ دْیَ٘ کب َ١اُ و َ٪وً ٫ی َیٳ ٽبٍثَىْ ی اُ وٍ َ٪یٗ سًٕٝٶٓ ی اُ وَ٪
ػم ٬ایٍْ ا٥ال٭بر ىٍ ُډٌَ سلٺٕٺبر ٽشبثوبوٍ اْ إز ی اثِاٍ ان ٵٕ٘ ثَىاٍْ إز ی ډجىب ی
ډٮٕبٍ ىٍ سؼٍِٔ ی سلچٕڄ ىاىٌَب إشىجب ٣ی إشیالڃ ډٓثبٙی صفحه 19
26
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 23 –56
o
.3هجبًی ًظشی
o
.3-2سٍؽ تحمیک
ىٍ أه ه ًٛٞالُڇ ثٍ ًٽَ إز ٽٍ دْیَ ٓٚىٍ ٹبڅت ٽشبه ،ډٺبڅٍ ی دبٔبنوبډٍ ٽٍ ډٖشٺٕمبً
ثٍ ډً ٫ً١سٮبډڄ ١بثٕ٦ه ىاىځٖشَْ ثب ٕبَٔ ٹًا ىٍ ډَکچٍ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ دَىاهشٍ ثبٙی ٕبثٺٍ
سلٺٕٺبسٓ ویاٍى ،اډب ىٍ أه ٹٖمز ثٍ ؿىی اطَ ډَسج ٤ثب سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ی ١بثٕ٦ه ىاىځٖشَْ ثٍ
٭ىًان دٕٕٚىٍ سلٺٕٺبسٓ اٙبٌٍ هًإَڈ ٽَى:
%سٮَٔٴ ی سلیٔی ډٖئچٍ؛
%ٹَاٍ ىاىن ٔبٵشٍَبْ سلٺٕٸ ىٍ ؿبٍؿًه سلٺٕٺبر ٹجچٓ؛
اػشىبه اُ ىیثبٌٍ ٽبٍْ؛
%اوشوبه ٍیَٗب ی اثِاٍ اویاٌُځَْٕ ىٹٕٺشَ َٕ$ډی 55 : 138 ،طمَْ ٽَډبوٓ ،ډلٖه ،سٮبډڄ
١بثٕ٦ه ثب ډٺبډبر ىاىَٕا ىٍ ٵَأىی ٽٕٶَْ ،سَُان ،وٕ َٚىؼ٘ ی ىاو٘)1396 ،ٽشبه ډٌٽًٍ
دَٕاډًن ډً ٫ً١سٮبډڄ ١بثٕ٦ه ثب ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ ىٍ ٹبڅت ډٺبډبر ىاىَٕا ډٓثبٙی ی ؤًٖىیٌ ان
سالٗ ىاٙشٍ إز ٽٍ ثٍ سجٕٕه اٍسجب١ ٣بثٕ٦ه ثب ډٺبډبر ٹ٢بٔٓ ىاىَٕا و َٕ٪ثبُدَٓ ی ىاىٕشبن
دَىاهشٍ ی و٪بٍر ثَ ١بثٕ٦ه ی سلٺٕٺبر اوُب ٍا سجٕٕه ٕبُى ٽٍ اُ أه ډى َ٪دْیَ ٓٚٹبثڄ سًػٍ
ثًىٌ ی ثٍ ٭ىًان دٕٕٚىٍ سلٺٕٸ ًٽَ ډًٓٙى .سٶبیر دْیَ٘ ډیو َ٪ډب ثب ٽشبه ډٌٽًٍ ىٍ أه إز
ٽٍ دْیَ٘ ډب َٝٵبً ډٮً٦ٳ ثٍ ٍیاث ٤ی سٮبډڄ ١بثٕ٦ه ثب ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ ووًاَی ثًى ی سالٗ ىأٍڈ
سب اٍسجب ٣ی سٮبډڄ ١بثٕ٦ه ىاىځٖشَْ ثب ٕبَٔ ٹًا و َٕ٪ىیڅز ی ډؼچٔ ٍا وِٕ ىٍ ډًاٍى هب ٛډًٍى
ثٍَٕٓ ٹَاٍ ىَٕڈٍُ .اٹٓ ډًًْٕٕٕ ،ی ٕؼبى ،سٮبډڄ دچٕٔ ثب ًٍٙاْ کڄ اهشالٳ ىٍ ٵَأىی
ډٕبوؼٓځَْ ٽٕٶَْ ،و ٍَٔٚىاو٘ اوش٪بډٓٙ ،مبٌٍ .1394 ،33ډٺبڅٍ ډٌٽًٍ ثٍ سجٕٕه ی ثٍَٕٓ
١بثٕ٦ه ٭بڇ ىاىځٖشَْ ثب ٔپٓ اُ ډَاػٍٕٕ ٬یځٓ ٽىىیٌ ثٍ اهشالٵبر وًٍٙ َٕ٪اْ کڄ اهشالٳ
دَىاهشٍ إز ی أه سٮبډڄ ٍا ډٮً٦ٳ ثٍ ٔټ ډً ٫ً١هبٔ ٛٮىٓ ډٕبوؼٓځَْ ٽٕٶَْ ٕبهشٍ
إز .سٶبیر دْیَ٘ ډیو َ٪ډب ثب ډٺبڅٍ ډٌٽًٍ ىٍ أه إز ٽٍ ایالً ډٺبڅٍ ډٌٽًٍ َٝٵبً ثٍ سٮبډڄ
دچٕٔ ثب ًٍٙاْ کڄ اهشالٳ ډلییى إز ،اډب ډب ٹٞی ىأٍڈ سٮبډڄ ١بث ٤ىاىځٖشَْ ٍا ثب َمٍ ٹًا
ډًٍى ثٍَٕٓ ٹَاٍ ىَٕڈ ،طبوٕبً ډٺبڅٍ ډٌٽًٍ ډلییى ثٍ ډٕبوؼٓځَْ إز ىٍ کبڅٓ ٽٍ ډب سٮبډڄ
١بثٕ٦ه ثب ٕبَٔ ٹًا ٍا ىٍ ٽچٍٕ اٹیاډبر ډَکچٍ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ډًٍى ثٍَٕٓ ی أٍُبثٓٹَاٍ
هًإَڈ ىاىًٕٔ.ٶٓ ،أمبن ،سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ىٍ إٔه ىاىٍٕٓ ٽٕٶَْ ،سَُان ،و َٚډِٕان.1392 ، صفحه 20
ٍاکبٍی ضبخع ّبی الزم برای تؼبهل ضببطبى دادگستری
27
ٽشبه ٵًٷ اڅٌٽَ ثٍ سجٕٕه ډَکچٍ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ثٍ ًٍ٥ٽچٓ دَىاهشٍ إز ی اڅجشٍ ثٍ یإٍ٦
أىپٍ ثو ٓٚاُ ان ثٍ ی٩بٔٴ ی سپبڅٕٴ ١بثٕ٦ه ىاىځٖشَْ ىٍ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ اهشٞب ٛىاٍى،
ډٓسًان اُ ان ًٔڄ ٭ىبیٔه دٕٕٚىٍ سلٺٕٸ اٙبٌٍ ىاٙز .سٶبیر أه ٽشبه ثب دْیَ٘ ډیو َ٪ډب ىٍ
أه إز ٽٍ وڂبٌ ډب َٝٵبً ثٍ ډَکچٍ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ثٍ ٭ىًان ٔټ ډٺ ٬٦اُ ىاىٍٕٓ ٽٕٶَْ
إز ،اډب ٹٞی دَىاهشه ٽچٓ ثٍ أه ډَکچٍ ٍا ثٍ ډبوىی ٽشبه ډٌٽًٍ ویأٍڈ ،ثچپٍ ىٍ أه ډَکچٍ $ثٍ
٭ىًان ثٖشَ دْیَ٘ #ٹٞی ثٍَٕٓ سٮبډڄ دچٕٔ ثب ٕبَٔ ٹًا ٍا هًإَڈ ىاٙز ی اُ أه ثبثز
دْیَ٘ ډی و َ٪ډب ثب ٽشبه ډٌٽًٍ ډشٶبیر هًاَی ثًى.اکمیْ اَىڂَْ ،کٖه ،وٺ٘ ١بثٕ٦ه ىٍ
ٵَأىی سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ،دبٔبن وبډٍ ٽبٍٙىبٕٓ اٍٙی ،ىاوٚڂبٌ ٹڈ .1391 ،دبٔبنوبډٍ ډٌٽًٍ ډ٦بڅٮٍ
هًى ٍا ډٮً٦ٳ ثٍ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ٕبهشٍ ی ىٍ أه ه ًٛٞوِٕ ٵبٍٯ اُ اٹیاډبر ی ډٺبډبر
ٵٮبڃ ىٍ أه ډَکچٍ ،ثٍ ثٍَٕٓ وٺ٘ ١بثٕ٦ه ىاىځٖشَْ دَىاهشٍ إز ٽٍ اُ أه ثبثز ٔبٵشٍَبْ ان
ٹبثڄ ثٍَٕٓ إزََ ،ؿىی ثٍ یإٕ ٍ٦بڃ وڂبٍٗ أه دبٔبنوبډٍ ،ډ٦بڅت ان ثب ٹبوًن ډًٞه 1392
وٕبُډىی ثٍ ٍیٍُٕبوٓ ىاٍى .سٶبیر أه دبٔبنوبډٍ ثب دْیَ٘ ډب ىٍ أه إز ٽٍ ډب ََځِ ٹٞی ویأٍڈ
ثٍ ًٍ٥ٽچٓ ی ٭بڇ ثٍ ١بثٕ٦ه ىاىځٖشَْ ی وٺ٘ اوُب ىٍ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ثذَىأُڈ ،ثچپٍ ثٍ
ًٍٝر ػِئٓ ی اهشٞبٍ ،ٓٝاث ٍ٦ډٕبن ٕبَٔ ٹًاْ ډَ٦یکٍ ثب ١بثٕ٦ه ىاىځٖشَْ ی سٮبډڄ ډٕبن
اوُب ٍا ډًٍى ډ٦بڅٮٍ ٹَاٍ هًإَڈ ىاى ی اُ أه ډى َ٪اُ ثبثز ٹچمَی دْیَ ٓٚثب دٕٕٚىٍ ډٌٽًٍ
ډشٶبیر هًاَی ثًى .ډُییْ ٙىٺٓ ،ډٕظڈ ،وٺ٘ ١بثٕ٦ه ٹ٢بٔٓ ىٍ ډَاکڄ ډٺیډبسٓ ٵَأىی ىاىٍٕٓ
ٽٕٶَْ ،ډبَىبډٍ ٽبوًن یٽالْ ىاىځٖشَْ اٝٶُبنٙ ،مبٌٍ .1390 ،60ډٺبڅٍ ډٌٽًٍ ثٍ ثٍَٕٓ وٺ٘
١بثٕ٦ه ىٍ ډَکچٍ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ دَىاهشٍ إز ی ی٩بٔٴ ډوشچٴ اوُب اُ ٽٚٴ ی ثٍَٕٓ ی
اىڅٍ ٍا ډًٍى ثٍَٕٓ ٹَاٍ ىاىٌ إز ٽٍ ثٍ یإ ٍ٦ډً ٫ً١سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ی َمٕى ًٍ٦أٶبْ وٺ٘
١بثٕ٦ه ىاىځٖشَْٔ ،بٵشٍَبْ ان ٹبثڄ سًػٍ إز .سٶبیر أه ډٺبڅٍ ثب دْیَ٘ ډب ىٍ أه إز ٽٍ
ایالً سٲَٕٕار سٺىٕىٓ 1392ىٍ إٔه ىاىٍٕٓ ٽٕٶَْ ىٍ ډٺبڅٍ ډٌٽًٍ یػًى ویاٍى ی اُ أه ثبثز
وٕبُډىی ثٍ ٍیُ ٍٕبوٓ إز ی طبوٕبً أىپٍ َیٳ ډب ثٍَٕٓ ٽچٓ أٶبْ وٺ٘ ١بثٕ٦ه ىٍ سلٺٕٺبر
ډٺیډبسٓ وٕٖز ی ثَهالٳ ډٺبڅٍ ډٌٽًٍ ثٍَٕٓ ډب ډٮً٦ٳ ثٍ ٍاث ٍ٦ی سٮبډڄ ١بثٕ٦ه ىاىځٖشَْ ثب
ٕبَٔ ٹًا إز
o
.3-3هفَْم ؿٌبػی
شاخصَا :ثٍَٕٓ ډٮٕبٍَبْ اډبٍْ ٔټ ىٕشڂبٌ ٔب ډَاکڄ ډوشچٴ ٔټ یاٽى٘ ٔب ٍهیاى صفحه 21
28
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 23 –56
تعامل :سٮبډڄ اػشمب٭ٓ اُ ډٶبَٕڈ ثٖٕبٍْ ثَهًٍىاٍ إز ثٍ ولًْ ٽٍ ډٶبَٕڈ ډوشچٶٓ ٍا ثٍ
ًَه ََ ؤًٖىیٌ ی ٔب ٙىًویٌاْ ػُز إشىجب ٣٭مٕٸ سَ ی اځبَٓ اُ ػىجٍَبْ سلچٕچٓ ان ډشجبىٍ
ډٓ ٕبُى ىٍ یاٹ ٬ډٶًُڇ سٮبډڄ اػشمب٭ٓ اٍسجب ٣وِىٔپٓ ثب ډٶًُڇ اٍسجب ٣اػشمب٭ٓ ىاٍى ی
ٙبهَٜبْ ٵَ ٓ١ی ؤٍََ٪بْ ډشٶبیسٓ ىٍ کٕ ٍ٦٭چڈ ػبډٮٍ ٙىبٕٓ ی ٍیاوٚىبٕٓ ،کًڃ أه ىی
سئًٍْ ػُز سًٕٝٴ سٮبډڄ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ یػًى ىاٍى ٽٍ ډٓسًان ډًٍى إشٶبىٌ ٹَاٍ
ځَٕى؛ٵچٌا ىٍ ډَکچٍ ْ ایڃ سالٗ ثَ ان إز ثب سًٕٝٴ ٔټ سٮَٔٴ سچمٕلٓ ی څٲشٓ ،ػىجٍَبْ
ډٶًُډٓ ان ډًٍى ډالک ٍ٪ٹَاٍ ځَٕى.ىٍ ٵََىڀ ىَویا ،سٮبډڄ ثٍ ډٮىبْ ىاى ی ٕشی ٽَىن اډیٌ
إز .ىٍ ىأَِاڅمٮبٍٳ ٭چًڇ اػشمب٭ٓ ،سٮبډڄ ٔٮىٓ ٭مڄ ډشٺبثڄ ىی ٔب ؿىی ډًػًى ُویٌ ثب ٔپیٔڂَ
ٕ$بٍیهبوٓ (632 ،311 ،ىٍ أه سٮَٔٴ ،سٮبډڄ ىاٍاْ اوًا ٫ډوشچٶٓ إز ٽٍ ٭جبٍسىی اُ% :سٮبډڄ
ډًى اډِٕ %سٮبډڄ ىیٍْ %سٮبډڄ سٶَٹٍ اوڂِٕ %سٮبډڄ ساطَٕځٌأٍ .ټ ٵَى سىُبُ ،ډبوٓ ٽٍ ىٍ ٔټ اسبٷ
ډٚٲًڃ ٽبٍ إز ی ثب هًى ٕوه ډٕڂًٔی ی ٔب ثٍ ٝیأٓ ډٓ اویٔٚی ،اُ و َ٪ٵىٓ ىٍ سٮبډڄ ٹَاٍ
ىاٍى ی اُ اوؼب ٽٍ سٮبډڄ ثب هًى ،ثٍ ٭ىًان ٔټ ٓٙاػشمب٭ٓ إز ،٭بډڄ هًى ىٍ ػَٔبن ٔټ سٮبډڄ
اػشمب٭ٓ ىٔیٌ ډًٓٙى .ثٍ ًٍ٥ٽچٓ سٮبډڄ ثب ډٶبَٕڈ ٍٵشبٍ ی ٽى٘ سٶبی إبٕٓ ىاٍىٍ .ٵشبٍ ٔب
ٕچًٻ ًٌٕٙ ،ډٮمًڃ ٭مڄ ی ُویځٓ إز $ثَٕی # 635 36،سٮبډڄ اػشمب٭ٓ ثٍ ډٮىبْ أؼبى ٍاثٍ٦
ثٕه ىی وٶَ ٔب ثٕٚشَ إز ٽٍ ډىؼَ ثٍ یاٽى ٓٚډٕبن اوُب ًٙى ی أه وً ٫یاٽى٘ ثَاْ ََ ىی َ٥ٳ
ٙىبهشٍ ٙیٌ إز؛ ثىبثَأه ٍیاث ٤ثیین ډٮىب ىٍ ُډَ أه سٮَٔٴ ٹَاٍ ومٓ ځَٕوی $ثُِاىٵَ ی
ُ٥مبٕجٓ #28:1392،اڅجشٍ سٮبٍٔٴ ىٔڂَْ وِٕ ثَاْ سٮبډڄ اػشمب٭ٓ یػًى ىاٍى ثٍ ٭ىًان ومًوٍ،
سٮبډڄ اػشمب٭ٓ ی ثَٹَاٍْ اٍسجب ،٣ډٓسًاوی ٔټ ډً ٫ً١ٵِٕٔپٓٔ ،ټ وڂبٌٔ ،ټ ډپبڅمٍ ی اٍسجب٣
ثٕه اٵَاى ثبٙی ٽٍ هًى ډٖشچِڇ سٮَٔٴ ٍیٔیاىَب ی ٵٮبڅٕزَبْ ډشىبٕت ی ىٍوشٕؼٍ وٺ٘ دٌَْٔ
ډَىڇ ىٍ ٵ٢ب ی ٭ًٔ٢ز اوُب ىٍ ځَیَب ی ٙجپٍَبْ اػشمب٭ٓ إز$ىاوٚذًٍ ی ؿَهـٕبن631 22 ،
#
اٵَاى ډوشچٴ ثٍ ًٕ٦ف ډوشچٶٓ اُ سٮبډڄ اػشمب٭ٓ سمبٔڄ ىاٍوی سٮَٔٴ ٕ٦ق ډ٦چًه سٮبډڄ،
ثٍ ًَ ًٍ٥ىٓ اُ ځٶشٍَبْ ډَىڇ ی ث ًٍ٦٭ٕىٓ اُ ډًا ٬١ځَْٕ َىؼبٍْ وٖجز ثٍ ُویځٓ هًه ثٍ
ىٕز ډٓ أیَ٥ .ف ډً ٫ً١سٮبډڄ دچٕٔ ٽٍ ایڅٕه ثبٍ سًٕ ٤ٵَډبویَٓ یٹز وَٕیاوش٪بډٓ ،ىٍ ٹبڅت
ىٽشَٔه وبػب ىٍ ػبډٮٍ ډلًٍْ دچٕٔ ډَ٦ف ځَىٔی ،ؤًی ىَىیٌ ٵٞڄ ؤًىٓ ىٍ ٍیاث ٤اػشمب٭ٓ
دچٕٔ ی ٵَٝشٓ ثَاْ ثَٹَاٍْ و٪ڈ ی اډىٕز ثًىٌ إز ی ثٍ ډًاُار أه وً ٫سٮبډڄ ،سٮبډڄ دچٕٔ ثب
ٹًاْ ٍٕ ځبوٍ وِٕ اُ اَمٕز ٹبثڄ ډالک ٍ٪اْ ثَهًٍىاٍ ٙیٌ إز ی وٚبن ىَىیٌ یاثٖشڂٓ اػِاْ
ډوشچٴ و٪بڇ اػشمب٭ٓ ثٍ ٔپیٔڂَ ډٓثبٙی $اڅٕبٕٓ ی سٺًٔٓ ،ډى#32:138$ ًٍٞ صفحه 22
ٍاکبٍی ضبخع ّبی الزم برای تؼبهل ضببطبى دادگستری
o
29
-هفَْم لغَی ٍ اکغالحی ضبثغیی دادگؼتشی
مفهوم لغوی :ٽچمٍ ١بث ٤اُ ٍٔ١ ٍٚج ٤ځَٵشٍ ٙیٌ ی ىٍ څٲز ثٍ ډٮىبْ وڂبَیاٍویٌ ،کٶ٨
ٽىىیٌ ،کبٽڈ یاڅٓ ی ډٶش٘ ی اوپٍ ٍا اُ ػبوت ٕچ٦بن اىاٌٍ ډٓٽىی ډٓثبٙی ی اُ ٍٔ١ ٍٚج ٤ثٍ
ډٮىبْ وڂبٌ ىاٙشه ،کٶ ٨ٽَىن ،ډلپًڇ ٽَىن ی وڂُیاٍْ إز .ىٍ سَډٕىًڅًّْ کٺًٷ ١بث٤
ؿىٕه سٮَٔٴ ٙیٌ إز$ :ثچًٻ ٍا ثٍ ؿىی وبکٍٕ سٺٖٕڈ ٽَىٌ ی ثَاْ ََ وبکٍٕ اىاٌٍ اْ ثٍ ٭ىًان
اىاٌٍ وبکٕشٓ سبٕٕٔ ی ٍٕٔٔ ان اىاٌٍ $ٽٍ ومبٔىیٌ یُاٍر ٽ ًٍٚىٍ ان وبکٍٕ ثًىٍ #ا ١بثٔ ٤ب
ډجب َٙډٓ ځٶشىی $اهًویْ #31 :1388 ،ثىبثَأه ١بث ٤ٽٖٓ إز ٽٍ اهشٕبٍار ُٔبىْ ىٍ اثٮبى
ډوشچٴ ا٭ڈ اُ اډًٍ اػَأٓ ی ډبڅٓ ىاٍى ی کبٵ ٨اډىٕز ی ٍٵبٌ ی و٪ڈ ډلڄ هیډز ډٓثبٙی.
هفَْم اکغالحی; ډاډًٍاوٓ َٖشىی ٽٍ سلز و٪بٍر ی سٮچٕمبر ډٺبڇ ٹ٢بٔٓ ،ىٍ ٽٚٴ ػَڇ
ی ثبُػًٔٓ ډٺیډبسٓ ی کٶ ٨اطبٍ ی ىالٔڄ ػَڇ ی ػچًځَْٕ اُ ډوٶٓ ٙین ډشُڈ ی وِٕ اثالٯ ایٍاٷ
ٹ٢بٔٓ ی اػَاْ سٞمٕمبر ٹ٢بٔٓ ،ثٍ ډًػت ٹبوًن ،اٹیاڇ ډٓٽىىی ی َٕؾ ٙو ٓٞومٓسًاوی ١بث٤
ثبٙی ډڂَ أىپٍ ٹبوًن أه ٕمز ٍا ثَاْ یْ ثٍ ٍٕمٕز ٙىبهشٍ ی سٮٕٕه ٽَىٌ ثبٙی ٽٍ ٭جبٍر اوی
اُ وَٕیْ اوش٪بډٓ ػمًٍُْ إالډٓ أَان؛ ٍئٕب ی ډٮبیوبن ُویان وٖجز ثٍ اډًٍ ُویاوٕبن؛ ډاډًٍان
وَٕیْ ډٺبیډز ثٖٕغ ٕذبٌ دبٕیاٍان اوٺاله إالډٓ ٽٍ ثٍ ډًػت ٹًاوٕه هب ٛی ىٍ ډلییىِ
ی٩بٔٴ ډلًڅٍ ١بث ٤ىاىځٖشَْ ډلًٖه ډٓ ًٙوی؛ ٕبَٔ وَٕیَبْ ډٖچق ىٍ ډًاٍىْ ٽٍ ًٍٙاْ
٭بڅٓ اډىٕز ډچٓ سمبڇ ٔب ثَهٓ اُ ی٩بٔٴ ١بث ٤ثًىن وَٕیْ اوش٪بډٓ ٍا ثٍ اوبن ډلًڃ ٽىی $ډبوىی
ٕذَىن َُٙىٍ َٙأ ٤ٵًٷ اڅٮبىٌ ثٍ اٍس٘#؛ ډٺبډبر ی ډاډًٍٔىٓ ٽٍ ثٍ ډًػت ٹبوًن هب ٛىٍ
کییى ی٩بٔٴ ډلًڅّ ١بث ٤ىاىځٖشَْ ډلًٖه ًٙوی $ډبىِ 15ٹبوًن إٔه ىاىٍٕٓ ی ٽٕٶَ
اٍسٍ٘ٔ #بٕز ی و٪بٍر ثَ ١بثٕ٦ه ىاىځٖشَْ اُ کٕض ی٩بٔٶٓ ٽٍ ثٍ ٭ىًان ١بث ٤ثَ ٭ُیٌ ىاٍوی
ثب ىاىٕشبن إز ی ىٍ ًٍٝر سوچٴ ىٍ ٭مڄ ػَڇ ثًىٌ ی دٔ اُ ٍٕٕیځٓ ثٍ 3ډبٌ سب ٔټ ٕبڃ
اوٶٞبڃ اُ هیډز ىیڅشٓ ډلپًڇ هًاَىی ٙی .ی ځِاٍٗ ١بثٕ٦ه ىٍ ًٍٝسٓ ٽٍ ډًطٸ ثبٙی ی ډًٍى
ا٭شمبى ٹب ٓ١ثبٙی ،ډٮشجَ إز
o
-ضبثغبى دادگؼتشی
ضابطان عام دادگستری١ :بث٦بن ٭بڇ ١بثٕ٦ىٓ َٖشىی ٽٍ ىٍ ډًٍى ٽچٍٕ ػَأڈٝ ،الکٕز
اٹیاڇ ٍا ىاٍوی ډڂَ أه ٽٍ ٹبوًن ډى ٬ٽَىٌ ثبٙی ی ی٩بٔٴ ی اهشٕبٍار اوُب ډلییى ثٍ ػَائمٓ ډٮٕه
ٔب َٙأ ٤هب ٓٝوٕٖز .ډبډًٍٔه وَٕیْ اوش٪بډٓ ١بث ٤٭بڇ سچٺٓ ډًٓٙوی ی وَٕیْ اوش٪بډٓ ػبډ٬
ی ٽبډڄسَٔه ډٞیاٷ ١بثٕ٦ه ٭بڇ إز .وبػب ٝالکٕز اٹیاڇ ىٍ ډًٍى ٽچٍٕ ػَأڈ ثٍ ػِ ان ؿٍ ٽٍ صفحه 23
31
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 23 –56
ٹبوًن ډى ٬ٽَىٌ إز ىاٍى .کشٓ ىٍ ػَأمٓ ٽٍ ٥جٸ ډًأُه ٹبوًوٓ ىٍ ٝالکٕز ١بثٕ٦ه هب ٛی
ډًٍىْ إز ،وَٕیْ اوش٪بډٓ ډپچٴ ثٍ َمپبٍْ ثب ١بثٕ٦ه هب ٛإز .ځَؿٍ أه وَٕی کٖت
سٮَٔٴ ،ىٍ سبثٮٕز ٵَډبویَٓ ٽڄ ٹًا ی یاثٖشٍ ثٍ یُاٍر ٽ ًٍٚإز یڅٓ ىٍ ډٺبڇ ١بث ٤٭بڇ
ىاىځٖشَْ ثبٖٔشٓ ی٩بٔٴ ډلًڅٍ ٍا سلز و٪بٍر ی ثٍ کپڈ ډَػ ٬ٹ٢بٔٓ اوؼبڇ ىَی .ډًٔی أه
ډ٦چت سٮَٔٶٓ إز ٽٍ ىٍ ثىی اڅٴ ډبىٌ 29ٹبوًن 1392إٔه ىاىٍٕٓ ٽٕٶَْ اُ ١بث ٤٭بڇ
ىاىځٖشَْ اٍائٍ ومًىٌ إز.
ضابطان خاص دادگستری :ان ىٕشٍ اُ ١بثٕ٦ه ٽٍ ٝالکٕز اٹیاڇ ىٍثبٍِ َٕؾ ػَډٓ ٍا
ویاٍوی ډڂَ اوـٍ ٍا ٹبوًن اػبٌُ ىاىٌ ثبٙی١،بث ٤هب ٛځًٔىی٥ ،جٸ ثىی ًٕڇ ډبىٌ 29ٹبوًن إٔه
ىاىٍٕٓ ٽٕٶَْ ١بثٕ٦ه هب ٛىاىځٖشَْ ،ډبډًٍٔىٓ َٖشىی ٽٍ ډٖشٺٕمبً ثٍ ډًػت ٹبوًن ٔب سلز
و٪بٍر ی سٮچٕمبر ٹبوًوٓ ډٺبڇ ٹ٢بٔٓ ىٍ کییى ی٩بٔٴ ډلًڅٍ ی ىٍ ډًٍى ػَائڈ هبٔ ٓٝټ ٔب
ؿىی یٕ٩ٶٍ اُ ی٩بٔٴ ١بثٕ٦ه ٍا اُ ٹجٕڄ ٽٚٴ ػَڇ ی ثبُػًٔٓ ډٺیډبسٓ ی کٶ ٨اطبٍ ی ىالئڄ
ػَڇ ی ػچًځَْٕ اُ ٵَاٍ ی ډوٶٓ ٙین ډشُڈ ی اثالٯ ایٍاٷ ی اػَاْ سٞمٕمبر ٹ٢بٔٓ ٍا اوؼبڇ
ىاىٌ ی ډَاست ٍا ثٍ ډٺبڇ ٹ٢بٔٓ ا٭الڇ ډٓومبٔی .ثٍ ٭جبٍسٓ ىٔڂَ ډبډًٍٔىٓ ٽٍ ثٍ ډًػت ٹًاوٕه
هب ٛثٍ اوؼبڇ ی٩بٔٴ هًى ١بث ٤ىاىځٖشَْ ثلٖبه ډٓأىی١ ،بثٕ٦ه هب ٛځٶشٍ ډًٕٚوی .أه
١بثٕ٦ه اُ ٽچٍٕ اهشٕبٍار ١بثٕ٦ه ىاىځٖشَْ ثَهًٍىاٍ وٕٖشىی ی ٵٺ ٤اُ څلب ٧اوؼبڇ ی٩بٔٴ
هبٔ ٛب ىٍ ُډبن ډٮٕه ١بث ٤ىاىځٖشَْ ډلًٖه ډًٓٙوی .ی ثٍ ٭جبٍسٓ ډبډًٍٔىٓ َٖشىی ٽٍ
ىاٍاْ ٹیٍر ٭بڇ ١بثٕ٦ز وٕٖشىی اډب ثٍ ا٭شجبٍ ٙٲڄ ،یٕ٩ٶٍ هب ٓٝىاٍوی ٔٮىٓ ډٕشًاوىی ثٮ ٓ٢اُ
اٹیاډبر ٍا ىٍ کی اٹیاډبر سٮٺٕجٓی سلٺٕٺٓ اوؼبڇ ىَىی ی ځِاٍٗ اوُب اُ کٕض اٍُٗ ىٍ ٍىٔٴ
ا٭شجبٍ ځِاٍٗ ١بثٕ٦ه ىاىځٖشَْ أٍُبثٓډًٕٚى.ډبوىی ډاډًٍان یُاٍر ا٥ال٭بر ٽٍ ثب ىٕشًٍ
ىاىٕشبن ډاډًٍ اػَاْ ی٩بٔٴ ١بثٕ٦ه ٙیٌ ثبٙىیٔ .ب ٍیٕب ی ډبډًٍان ُویان وٖجز ثٍ اډًٍ
ُویاوٕبن ،ډبډًٍان ٕبُډبن ا٥ال٭بر ٕذبٌ ډبډًٍان وَٕیْ ډٺبیډز ثٖٕغ ٕذبٌ دبٕیاٍن اوٺاله ی
ٕبَٔ وَٕیَبْ ډٖچق ىٍ ډًاٍىْ ٽٍ ثٍ ډًػت ٹبوًن سمبڇ ٔب ثَهٓ اُ ی٩بٔٴ ١بث٦بن ثٍ اوبن
ډلًڃ ًٙى.
قوای سه گانه :اُ ٕیٌَبْ دٕ٘ ،و ٍَٔ٪دَىاُان ډوشچٴ کٺًٷ ی ٭چًڇ ٕٕبٕٓ ،کبٽمٕزٽٍ ًٍٚا ثٍ اثٮبى ډوشچٶٓ سٺٖٕڈ ومًىوی ی ان ٍا ثٍ اٍځبنَبْ یٌْٔ اْ ٕذَىوی سب اُ أه َٔ٥ٸ،
ٹیٍر ىٍ ىٕز ٔټ وٶَ ٔب ٔټ اٍځبن ػم ٬وًٚى ی اُ إشجیاى ؿچًځَْٕ ثٍ ٭مڄ أی .أه أیٌ ىٍ
کبڃ کب َ١سلز ٭ىًان سٶپٕټ ٹًا ٙىبهشٍ ډًٓٙى .اډب ډٮَیٳ سَٔه سٺٖٕڈ ثىیْ اُ ٹًاْ کبٽڈ صفحه 24
ٍاکبٍی ضبخع ّبی الزم برای تؼبهل ضببطبى دادگستری
31
ىٍ ٽ ،ًٍٚثٍ ا٭شجبٍ اٝڄ 5ٹبوًن إبٕٓ ػمًٍُْ إالډٓ أَان ٥جٸ ی٩بٔٴ اوُب ثٍ ٍٕ ٹًٌ
ډؼٍَٔ ،ٹًٌ ډٺىىٍ ی ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ ډٓثبٙی ٽٍ َُٔ وٍَ َ٪جَْ ی ډٖشٺڄ اُ ٔپیٔڂَ ثَ ٥جٸ اًٝڃ
ٹبوًن إبٕٓ ٵٮبڅٕز ډٓٽىىی.
تحقیقات مقدماتی :سٮَٔٴ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ىٍ ثبىْ اډَ ٍیٙه ثٍ و َ٪ډَٕٕی ،اډب ثب
وڂبَٓ ثٍ ىٽشَٔه کٺًٹٓ ی ډٺٍَار ٹبوًوٓ ډٚبَیٌ ډًٕٚى ٽٍ کٺًٹیاوبن ثَىاٙزَبْ ډوشچٶٓ اُ
ان ىاٍوی ی ىٍ ډٺٍَار ٹبوًوٓ وِٕ ثب ډٶبَٕڈ ډوشچٶٓ ډًاػٍ ډًٓٔٙڈ؛ -1ثب إشىبى ثٍ ٹبوًن إٔه
ىاىٍٕٓ ٽٕٶَْ ډًٞه 1392ډٓسًان ځٶز :سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ٽچٍٕ اٹیاډبسٓ إز ٽٍ ثٍ ډىًٍ٪
ٽٚٴ ػَڇ ،سٮٺٕت ی ىٕشڂَْٕ ډشُڈ ،ػچًځَْٕ اُ ٵَاٍ یْ ،کٶ ٨اطبٍ ی اىڅٍ ػَڇ ی سُٖٕڄ ی
سمُٕی ىالٔڄ ،ا٭ڈ اُ ىالٔڄ اطجبر ػَڇ ی ىالٔڄ ډٶٕی ثٍ کبڃ ډشُڈ ثبسًػٍ ثٍ اٝڄ ثَأز ًٍٝر
ډٓ دٌَٔى ی َیٳ اٝچٓ ان اډبىٌ ٕبُْ دَیویٌ ی سٍَٖٕٕٔ ٬یځٓ ىٍ ىاىځبٌ إز ٽٍ اُ ًْٕ
١بث٦بن ىاىځٖشَْ ٍإبُ ٔب ثٍ ىٕشًٍ ی کٖت اٍػب ٫ډٺبډبر ٹ٢بٔٓ ٔب اُ ًْٕ ٹ٢بر سلٺٕٸ ی
وِٕ ٕبَٔ ډٺبډبر ٝبڅق ٹ٢بٔٓ اوؼبڇ ډًٓٙى .اًٝڃ ٽچٓ کبٽڈ ثَ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ٽٍ ىٍ ثٕٚشَ
و٪بڇَبْ کٺًٹٓ دٌَٔٵشٍ ٙیٌ إز ،اٝڄ سٶپٕټ ډٺبڇ سٮٺٕت اُ ډٺبڇ سلٺٕٸ إز سب سلٺٕٺبر
ډٺیډبسٓ ىٍثبٌٍ ٔټ اسُبڇ ،سًَٕ ٤مبن ډٺبډٓ ٽٍ ډشُڈ ٍا سلز سٮٺٕت ٹَاٍ ىاىٌ إزًٍٝ ،ر
وڂَٕى .سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ٙبډڄ ٍٕ ىٕشٍ اُ ا٭مبڃ ٹ٢بٔٓ ډًٓٙى :اڅٴ .ػم٬ایٍْ ىالٔڄ ی ٹَأه
ی اډبٍار ػَڇ .ه .ػچًځَْٕ اُ ٵَاٍ ٔب دىُبنٙین ډشُڈ ی اډلبْ اطبٍ ی ٭الٔڈ ػَڇ .ع .اُ٩بٍ وَ٪
ىٍثبٌٍْ ثَِپبٍ ثًىن ٔب وجًىن ډشُڈَ .مـىٕه یْٔځَٓبْ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ىٍ إٔه ىاىٍٕٓ
ٽٕٶَْ ىاٍاْ ؿُبٍ یْٔٔڂٓ ډٓثبٙی.إٔه ىاىٍٕٓ ٽٕٶَْ أَان اُ و٪بڇ ىاىٍٕٓ ډوشچ ٤اڅُبڇ ځَٵشٍ
ٽٍ ډَکچٍ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ سبث ٬و٪بڇ سٶشٕ ٓٚی ډَکچٍ ىاىٍٕٓ سبث ٬و٪بڇ اسُبڇ إز .یْٔٔڂَٓب
ثٍ َٙف َُٔ ډٓثبٙی :ٽشجٓثًىن ،ډلَډبوٍ ثًىنَٕ ،٭ز ،ىٹز و َ٪اُ ػمچٍ یْٔځَٓبْ أه ډَکچٍ
اُ ٵَأىی ىاىٍٕٓ ٽٕٶَْ َٖشىی.
.2-3چهار چوب نظری :ډً ٫ً١سٮبډڄ اىاٍْ ثب ډلٕ ٤دَٕاډًن ،اُ ػمچٍ ثب اَمٕزسَٔه
ډًً١٭بر دٕ٘ ٍیْ ىٕشڂچٍَب ډٓثبٙی ػًٌََ إبٕٓ ی ډُڈ وُبىَبْ اػشمب٭ٓ ٍا ٍٵشبٍ ډشٺبثڄ
سٚپٕڄ ډٓىَی ،ىٍ یاٹٔ ٬ٮىٓ سٮبډچٓ ٽٍ ٹٖمزَبْ ډوشچٴ اػشمب ٫ثب َڈ ىٔڂَ ىاٍوی؛ َمَآَ
ٽَىن ،ىاٙشه سٮبډڄَٔٙ ،ټ ٙین ،ثََبوٕین ،ځٶشڂًٽَىن ،سًاٵٸ ٽَىن ،اطَځٌاٍ ثًىن یاکیَبْ
ډوشچٴ اػشمب٭ٓ ثبٔی ٍٵشبٍْ ىی ًٍٕٔ ثبٙی سب اػشمب ٫ثٍ یػًى أی ی إشمَاٍ ٔبثی .یٹشٓ ٍٵشبٍ ىی صفحه 25
32
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 23 –56
ًٍٕٔ اػشمب٭ٓ هبسمٍ ٔبثی ،٭بٹجز االډَ ثبڅ٦ج ٬اػشمب ٫وِٕ دبٔبن ډٓٔبثیٍ ،ٵشبٍ ډشٺبثڄ إبٓ ی ثىٕبى
ػبډٮٍ إز ووٖشٕه اڅڂً ی سئًٍْ أه دْیَ٘ ثٍ ٙپڄ ًٔڄ ٹبثڄ ٍٕڈ إز
ثَکٖت اڅڂً ډٌٽًٍ سٮبډڄ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ٕبَٔ ٹًاْ کبٽمٍ ډٚمًڃ هَیػٓ ٍٕ
کبڅشٍ ډٓثبٙی ٽٍ ٭جبٍسىی اُ :سٞلٕق ی سلپٕڈ سٮبډڄ ثب ََٔټ اُ ٹًاْ کبٽمٍ؛ ١ٮٴ سٮبډڄ ی
ثَیُ کیاٹڄ سَٔه سٮبډڄ ی یاثٖشڂٓ ٽٍ اڅىُبٍٔ ډىؼَ ثٍ ٭یڇ اٍسجب ٣ی سٮبډڄ ٙبٖٔشٍ ډًٓٙى ٽٍ
ََٔ ًٍُ٩ټ اُ أه هَیػَٓب ،ډىً ٣ثٍ وً ٫سٮبډڄ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ٕبَٔ ٹًاْ کبٽمٍ ىٍ
سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ىاٍى
o
تؼبهل ثب لَُ هجشیِ
١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثٍ ٭چز ی٩بٔٴ سٮَٔٴ ٙیٌ ی ثب ىٍ و َ٪ځَٵشه یٕ٩ٶٍ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ،
ثىٕبن سٮبډالر ٹًْ سَ ی ډٖشلپڈ سَْ ٍا ثب ىیڅز َٙی ٫ٽَىٌ اوی ی ثٍ ولًْ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ
ډًٵٸ ٙیٌ اوی ىٍ ٕبهشبٍ ىیڅشٓ ػبْ هًى ٍا ثبُ ٽىىی ی ثب یُاٍسوبوٍَب ی ٕبُډبوُب ی اٍځبنَبْ
َُٔ ډؼمً٭ٍ ىیڅز سٮبډالر هًثٍٓا أؼبى ومبٔی .ثبالسَٔه ٕ٦ق سٮبډالر ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب
ٹًٌ ډؼٍَٔ ىٍ یُاٍسوبوٍَبْ اډًُٗ ی دَیٍٗ ،یُاٍر ٭چًڇ ی یُاٍر ٽ ًٍٚډٓثبٙی١ .بث٦بن
ىٍ سٮبډڄ ثب اډًُٗ ی دَیٍٗ ثٍ ىوجبڃ ثبالثَىن ٕ٦ق سٮُی ثٍ ٹبوًن ی ٹبوًوڂَأٓ ،ٽبَ٘
إٕتَبْ اػشمب٭ٓ ی اٍسٺب ىاو٘ کٺًٹٓ ىاو٘ اډًُان َٖشىی اٍسجب ٣ی سٮبډڄ ثب اډًُٗ ی
دَیٍٗ اُ أه ػُز ثَاْ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ اُ اٍُٗ هب ٓٝثَهًٍىاٍ إز ٽٍ ىاو٘ اډًُان
ىٍ ٕىٕه ډُمٓ َٖشىی ی َمٍ اډًُُٙب ثَاْ اوبن ىٍ ٭ٍََٝبْ اػشمب٭ٓ ی ٵََىڂٓ ثب٭ض ٽبَ٘
ؿٚمڂَٕ َِٔىٍَبْ ١بث٦بن ٍا ىٍ ٕبڃَبْ أىیٌ هًاَی ٙی .ىٍ یاٹ ٬أه وً ٫سٮبډالر َیٳ ىاٍ
ثٍ ډى ًٍ٪وً٭ٓ َٕډبٍٔ ځٌاٍْ ىٍاُ ډیر ثَاْ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثٍ کٖبه ډٓ أی َُٔا ثٖٕبٍْ
اُ ػَأڈ ثٍ ٭چز ٭یڇ اځبَٓ ی اډًُٗ ٽبٵٓ ىٍ ٕىٕه دبٕٔه ٍم ډٓىَی ىٍ یاٹ ٬اډًَُٗبْ الُڇ
ثٍ ىاو٘ اډًُان ډىؼَ ثٍ ٽبَ٘ ػَأڈ ىٍ ٕبڃَبْ اسٓ ډًٓٙى ٽٍ ثبڅ٦ج ٬ٽبَ٘ سلٺٕٺبر
ډٺیډبسٓ ٍا ىٍ دٓ ىاٍى اُ ػمچٍ ١بث٦بوٓ ٽٍ ثٍ ٕجت ی٩بٔٴ سٮٕٕه ٙیٌ ىٍ ٹچمَی ػبډٮٍ دٌَٔ
ومًىن اٵَاى ػبډٮٍ اڅو ًٛٞىاو٘ اډًُان ثَ ٭ُیٌ ْ اوُب إز ی َمپبٍَْبْ ثٖٕبٍ یٕٕٮٓ ثب صفحه 26
ٍاکبٍی ضبخع ّبی الزم برای تؼبهل ضببطبى دادگستری
33
اډًُٗ ی دَیٍٗ ىاٍوی ٽبىٍ وَٕیاوش٪بډٓ إز ٵچٌا ىٍ اىیاٍ ځٌٙشٍ ،وَٕیْ اوش٪بډٓ ثَوبډٍَبْ
ډشٶبیسٓ ٍا ثٍ ولً ػیاځبوٍ ثب اَیاٳ
-1سَٹٓ و٪ڈ اػشمب٭ٓ ی ٵََىڂٓ ىٍ سمبډٓ ٹچمَیَبْ َُٕډٕىٓ
-2دٕٚڂَْٕ اُ ػَڇ ی ثَِپبٍْ
-3سٮچٕڈ ی ٵََىڀ ٕبُْ ی سلًڃ ٍاٌ ی ٍیَٗب
-4دًٕٕشڂٓ ی سٮبډڄ ٵٮبڃ ثب سمبډٓ ډَاٽِ ی اٍځبنَبْ ٵََىڀ ٕبُ ثب ثَسَْ ی سٺیڇ اډًُٗ ی
دَیٍٗ ،ىٍ سمبڇ ٽ ًٍٚثٍ ډَکچٍ اػَا ىٍایٍىٌ إز .اٝچٓ سَٔه ٹٖمز اُ٭مچپَىَبْ ډٚشَٻ
١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ډٮبیوز اډًُٗ یُاٍر اډًُٗ ی دَیٍٗ ثًىٌ ىٍ ٹچمَی ی٩بٔٴ دچٕٔ
ٍاًٍَ إز .ىٍ ډبثٺٓ کبالر ،٭مچپَىَب اٽظَاً ډَثً ٣ثٍ ثٍَََبْ ُډبوٓ هب ٛی أٶب
ىٕشًٍاڅٮمڄَبْ ډًً١٭ٓ ډًٓٙى.
سٮبډالر کب َ١ډبثٕه ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ی ډیآٍ ٍا ىٍ ىی ځَیٌ ٽچٓ ډٓسًان سٮَٔٴ ومًى :
اڅٴ#اٍسجب٥بسٓ ٽٍ ثٍ ولً ٭مچپَىَبْ اوؼبڇ ٙیٌ ىٍ ډجبکض ډوشچٴ ىٍ ٕبڅُبْ اهَٕ ثَدبٍٔ
سًاٵٺبر ىیٌٍ اْ ی اٽظَاً ىٍ اثٮبى ډوشچٴ اػَأٓ یُاٍر اډًُٗ ی دَیٍٗ ی ١بث٦بن ىاىځٖشَْ
ًٍٝر ځَٵشٍ إز .ػچًٌ ډُڈ ی ثَػٖشٍ ان ىٍ َٶشٍ وَٕیْ اوش٪بډٓ ی أبڇ وًٍُ ی أبڇ ډیٍٍٕ ىٍ
کًٌُ ٍاَىمبٔٓ ی ٍاوىیځٓ ومبٔبن إز
.
ه#اٍسجب١ ٣بث٦بن ىاىځٖشَْ ی اډًُٗ ی دَیٍٗ ىٍ اثٮبى اىاٍْ ىٍ ٙپڄ ىٕشًٍاڅٮمڄَب ی ٔب
َڈ اویَٔٓٚب ی ٔب اکپبڇ اىاٍْ ثٍ ًٍٝر سٶبَمىبډٍَبْ ډبثٕه ٍئٖبْ یُاٍر اډًُٗ ی دَیٍٗ
ی ١بث٦بن ىاىځٖشَْ إز .ډظالً ىٍ ٕبڃ ،1388ثَاْ إشٶبىٌ ٝلٕق اُ یٕبٔڄ اډًُ ٓٙىٍ ػُز
سَیٔغ ثٕىَ٘بْ ٭مًډٓ ی اٍسجبً١ ٣اث ٤اػشمب٭ٓ ی ػچًځَْٕ اُ ٍهیاى ػَائڈ ی ولًٌ سَٹٓ ی
سَٵىیَبْ اػشمب٭ٓ ثٕ٘ اُ دىغ ډٕچًٕن ی دبوٞی ی ٞٙز ی ؿُبٍ َِاٍ ٭یى دپٕغَبْ اډًُ ٓٙاُ
ػمچٍ ثَی ،ًٍٙٽشبثـٍ ،سَاٽز ،څًف ٵَٚىٌ ىٍ ٕ٦ق إشبنَب ی َُٕٙشبنَب سًُٔٙ ٬یٌ إز
سٮبډڄ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب یُاٍر ٽ ًٍٚدًٕٕشڂٓ وِىٔپٓ ثب ډٮىب اډىٕز ډچٓ ىاٍى؛ ډٮىبٔٓ
ٽٍ ىٍ یاٹَ ٬ڈ ثَاْ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ی َڈ ثَاْ یُاٍر ٽ ًٍٚډٖٕچٍ ډُمٓ ثٍ کٖبه ډٓ أی
ی َمٍ ْ أه سٮبډالر ثَاْ أؼبى اډىٕز ډٓثبٙی .ثَأه إبٓ اډىٕز ُوؼٌَٕ اٍسجب ٓ٥ثٕه یُاٍر صفحه 27
34
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 23 –56
ٽ ًٍٚی ١بث٦بن ىاىځٖشَْ إز یُاٍر ٽ ًٍٚسپبڅٕٴ ی کٸ سٶًٔ ٠اډًٍ َُٔ ٍا ثٍ ١بث٦بن
ىاىځٖشَْ ثَ ٭ُیٌ ىاٍى:
اثالٯ ی دٕؼًٔٓ ىٕشًٍاڅٮمڄَب ی سًٔٞجبر ًٍٙاْ اډىٕز ډچٓ؛
اثالٯ ٍأِوَٓب ی ثوٚىبډٍَبْ ػمٮٓ ی َمڂبوٓ اُ کٕض سظجٕز ٕبُډبویَٓ ی اډىٕز ىٍ ٹبڅت
ىٕشًٍاڅٮمڄَبْ ًٍٙاْ اډىٕز ډچٓ؛
ٍٕٕیځٓ ثَوبډٍَب ی الٔلٍَب ی ثوٚىبډٍَبْ ډَسج ٤ثٍ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ٽٍ ثَ کٖت ٹبوًن
یُاٍر ٽ ًٍٚىٍ ٹجبڃ ان ډً٩ٴ ثٍ ٍٕٕیځٓ ی ثٍَٕٓ ی ىٵب ٫اُ اوُب إز؛ ډًٞه ثوٚىبډٍَب ی
ًٌٕٙوبډٍَبْ ډَسج ٤ثٍ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ٽٍ ثَ کٖت ٹبوًن ،سبٕٔی ان ثَ ًډٍ یَُٔ ٽ ًٍٚإز؛
اوشوبه سیاثَٕ ٝلٕق ىٍ ٹجبڃ اسجب ٫ثٕڂبوٍ یسپًٔه سىبٕتَبْ ىٍٕز ىٍ کٕ ٍ٦سپبڅٕٴ ی
ىٕشًٍاڅٮمڄَبْ ًٍٙاْ َمبَىڂٓ اسجب ٫هبٍػٍ؛ اوشوبه سیاثَٕ ىٍ ٹجبڃ ځٌٍوبډٍَب ىٍ کٍٕ٦
سپبڅٕٴ ی ىٕشًٍاڅٮمڄَبْ ٕشبى ځٌٍوبډٍ .ىٍ ػُز اکٺبٷ ی اػَا اډىٕز ػبډٮٍ ی َُٙیویان ىٍ
٭َ ٍٝډچٓ١ ،بث٦بن ىاىځٖشَْ ی یُاٍر ٽ ،ًٍٚدَیٌَّب ی دَیځَاڇَب ،إشَاسَْْب ی سَػٕق
ثىیَْبْ اډىٕشٓ ٍا ىٍ کٍٕ ٍ٦أِوَٓب ی سیاثَٕ ىٵب٭ٓ -اډىٕشٓ ٍا ثب سًٔٞت ٵَډبویَٓ ډٮ٪ڈ ٽڄ
ٹًا ی ًٍٙاْ ٭بڅٓ اډىٕز ډچٓ ثٍ ًٍٙاْ اډىٕز ٽ ًٍٚا٭الڇ ډٓ ومبٔیًٍٙ .ا اډىٕز ٽ ًٍٚىٍ کٍٕ٦
أه ه ٤ډ ٓٚی ىٔذچمبَٕٓب ،سًٍَٕٝب ٍا ثٍَٕٓ ی ډًٞه ډٓومبٔی.
١بث٦بن ىاىځٖشَْ ىٍ ډًاٹ ٬اًٙهَب ی وباٍاډَٓبْ اډىٕشٓ ،اسٶبٹبر ٱَٕ ډىش ٌَ٪ی َْٕ اډًٍ
ه َٕ٦ی ډچٓ ډظڄ ثَځِاٍْ اوشوبثبر ،ىٍ کٕٕٕ ٍ٦بٕزَبْ ٵَډبویٌ ډٮ٪ڈ ٽڄ ٹًا ی سیاثَٕ ٕشبى ٽڄ
ی ډًٞثبر ًٍٙاْ ٭بڅٓ اډىٕز ډچٓ ی ًٍٙاْ اډىٕز ٽ ،ًٍٚډپچٴ ثٍ َمَآَ ی ډٖب٭یر ٽبٍاډی
ثب یُاٍر ٽ ًٍٚډٓثبٙی .ثَاْ اػَاْ ثَوبډٍَبْ اىاٍْ ی سٮبډالر ،ډٮبیوز اډىٕشٓ یُاٍر ٽ،ًٍٚ
اُ څلب ٧ٹبوًوٓ ډٓسًاوی ثٍ وبډٍ وڂبٍْ سٮبډڄ ثب ډٮبیوزَبْ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ىٍ ػُز دٕڂَْٕ
ثوٚىبډٍَبٕٕ ،بٕز ی ىٕشًٍاڅٮمڄَبْ یَُٔ ٽ ،ًٍٚځَٵشه اکٞب ی ىاىَُب ی ٍٵَاویڇ ىٍ کٍٕ٦
ی٩بٔٴ یُاٍر ٽ ًٍٚډٓثبٙی.
سمبډٓ سٮبډالر ی وبډٍ وڂبٍَْبْ یُاٍر ٽ ًٍٚىٍ ػُز ډٖبٔڄ اډىٕشٓ -اوش٪بډٓ ی ډبثٺٓ
ثَوبډٍَب ىٍ کٕ ٍ٦ی٩بٔٴ ٹبوًوٓ یُاٍر ٽ ًٍٚاُ َٔ٥ٸ ډٮبیوز اډىٕشٓ -اوش٪بډٓ هًاَی ثًى.
َٔ٥ٺٍ سٮبډڄ ی وبډٍ وڂبٍْ ډبثٕه ډٮبیوزَب ی ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ىٔڂَ ډٮبیوزَب ی اىاٍار ٽڄ صفحه 28
ٍاکبٍی ضبخع ّبی الزم برای تؼبهل ضببطبى دادگستری
35
یُاٍر ٽ ،ًٍٚثٍ ډبوىی ٕٕبٷ ٍأغ وبډٍ وڂبٍَْب ډبثٕه یُاٍر هبوٍَب ی اٍځبنَب ثب ١بث٦بن
ىاىځٖشَْ ډٓثبٙی.
َ٥فَب ی ثَوبډٍَبْ ډًٍى اکشٕبع ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ،سًٕ ٤اىاٌٍ ٽڄ کٺًٹٓ ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ ډُٕب
ی ثَاْ ٕشبى ٽڄ ی یُاٍر ٽًٍٚٵَٕشبىٌ ډًٓٙىٕ .شبى ٽڄ ثٮی اُ اٹشجبٓ اُ ٍاْ یُاٍر ٽ،ًٍٚ
ډًٍ ٫ً١ا ثٍ إشل٢بٍ ٵَډبویٌ ډٮ٪ڈ ٽڄ ٹًا ٍٕبویٌ ی ٕٕبٕزَبْ ډٺبڇ ډٮ٪ڈ ٍَجَْ ٍا ٍاػ ٬ثٍ
َ٥فَب ثٍ یُاٍر ٽ ًٍٚی١بث٦بن ىاىځٖشَْ اثالٯ ډٓومبٔی.
ىٵب ٫اُ ثَوبډٍَبْ ډَثً ٣ثٍ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ىٍ ډؼچٔ ًٍٙاْ إالډٓ ثٍ ٭ُیٌ اىاٌٍ ٽڄ
کٺًٹٓ ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ ی یُاٍر ٽ ًٍٚډٓثبٙیَ .مـىٕه ىٍ َٕٕزَب ی اوؼمهَبْ ىیڅز ی ډؼچٔ
ٽٍ ثٍ ډىٍٕٕ ًٍ٪یځٓ ثٍ َ٥فَب ی دٕٚىُبىَبْ ډَثً ٣ثب١بث٦بن ىاىځٖشَْ سٚپٕڄ ډًٓٙى،
١بث٦بن ىاىځٖشَْ َڈ ک ًٍ٢ىاٍوی.
ثَاْ ثٍَٕٓ ان ځَیٌ اُ ثَوبډٍَب ی دٕٚىُبىَب ٽٍ ػُز ډٖبٔڄ اډىٕشٓ ډَثً ٣ثٍ ١بث٦بن
ىاىځٖشَْ ىٍ ډؼچٔ ٔب ىیڅز ډًٍى ثلض ٹَاٍ ډٓځَٕى١ ،بث٦بن ىاىځٖشَْ َڈ ىٍ اوؼمه ډَسج٤
ک ًٍ٢هًاَىی ىاٙز ی ىٔیځبٌ هًى ٍا ډَ٦ف ډٓٽىىی.
ان ځَیٌ اُ إبٕىبډٍَب ی ثوٚىبډٍَبٔٓ ٽٍ ثَ کٖت ٹبوًن ٽ ،ًٍٚډًٞثٍ اوُب اُ ی٩بٔٴ َٕبر
یَُٔان ډٓثبٙی ،سًٕ١ ٤بث٦بن اډبىٌ ی ثَاْ ٕشبى ٽڄ ی یُاٍر ٽ ًٍٚٵَٕشبىٌ ډًٓٙى .یُاٍر
ٽ ًٍٚىٍ کٕ ٍ٦سیاثَٕ ٕشبى ٽڄ ،ان ٍا ثٍ سًٔٞت َٕبر یَُٔان ډٍٕٓبوی.
دَُٕٚبْ ومبٔىیځبن ډؼچٔ اُ یَُٔ ٽٍ ًٍٚاػ ٬ثٍ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ،اُ َٔ٥ٸ یُاٍر
ٽ ًٍٚثٍ ١بث٦بن ا٥ال ٫ىاىٌ ډًٓٙى ی وبػب ډپچٴ ثٍ دبٕوڂًٔٓ ىٍ یٹز ډٺٍَ ثٍ یُاٍر ٽًٍٚ
إز.
ىٍ ًٍٝسٓ ٽٍ ثٕبوٍَٕبٔٓ ىٍ ه١ ًٛٞبث٦بن ىاىځٖشَْ اُ َٔ٥ٸ یَُٔ ٽ ًٍٚػُز
سلٺٕٺبر ثٍ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ډلًڃ ًٙى١ ،بث٦بن ىاىځٖشَْ ډپچٶىی ډالکٍَ٪بْ الُڇ ٍا ىٍ
ػُز ٍٵ ٬اٙپبالر ډجٌیڃ ومبٔىی ی وشٕؼٍ ْ ان ٍا ثٍ ٕم ٬ی و َ٪یُاٍر ٽ ًٍٚثَٕبوىی.
٭چٓ ألبڃ ػُز سٮبډڄ ثُشَ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ٹًٌ ډؼٍَٔ َ٥فَبْ َُٔ دٕٚىُبى ډًٓٙى: صفحه 29
36
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 23 –56
اځبَٓ ی ٙىبٕبٔٓ اُ ډؼمً٭ٍ اٍسجب٥بر ی سٮبډالر ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب اٍځبنَبْ ىیڅشٓ
ډَثً ٣ثب ډٖبڅٍ سٮبډڄ سًٕ١ق ی َٙف ٽبډڄ سٮبډڄ ی اٍسجب ٣سبڅٕٴ یْٔځَٓبْ َٕیٽبٍ ١بث٦بن
ىاىځٖشَْ ثب ٽبوًوُب ی اٍځبوُبْ ىیڅشٓ سبڅٕٴ اٹٖبڇ ٵٮبڅٕشُب ی سًٕ١ق ی٩بٔٴ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ
ٙىبٕبٔٓ ی ځَىایٍْ ٹًاوٕه ی ډٺٍَار ډَیث ٤ثب ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ی ٕبُډبنَبْ ىیڅشٓ ډُٕب
ٽَىن ی سٮٕٕه ډبَٕز ی ىاډىٍ اثِاٍَبْ َ١یٍْ ػُز اوؼبڇ ََؿٍ ثُشَ ی٩بٔٴ سٮبډچٓ سبڅٕٴ ی
ډُٕب ٽَىن ثوٚىبډٍَبْ ٍاَجَىْ َ١یٍْ اهٌ ػًاَُبْ َ١یٍْ ډًٍى وٕبُ ٥جٸ ٕىیَب ی ٹًاوٕه
ثبال ىٕشٓ سبٕٕٔ ی ډٮٕه ٽَىن ثٌَُ َٕډبٍٔځٌاٍْ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ی ٽبوًوُب ی اٍځبنَبْ
ىیڅشٓ ىٍ کٕ ٍ٦اوؼبڇ ىٕشًٍاڅٮمڄَبْ سٮبډچٓ سٮٕٕه ی اځبَٓ اُ ډِأبْ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ىٍ
سًٕٮٍ سٮبډڄ ثب یُاٍسوبوٍ ی ٕبُډبنَبْ ىیڅشٓ سٮٕٕه ی اځبَٓ ثب سجلَ ی سٖچَ٤بْ دیٔی اډیٌ ثٍ
ٕجت ىٕشًٍاڅٮمڄَبْ سٮبډچٓ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ٹًٌ ډؼٍَٔ سٮٕٕه ی اځبَٓ ثب ٵَاځَْٕ ٭چڈ ی
اځبَٓ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ىٍ اوؼبڇ ی٩بٔٴ سٮبډچٓ سٮٕٕه ډِأب ډبڅٓ ثٍ یػًى اډیٌ ثَاْ ١بث٦بن
ىاىځٖشَْ ثٍ ٕجت ىٕشًٍاڅٮمڄَبْ سٮبډچٓ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ٹًٌ ډؼٍَٔ سٮٕٕه ډِأبْ
ٱَٕډبڅٓ ی یػٍُ أؼبى ٙیٌ ثَاْ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثٍ ػُز سٮبډڄ ثب ٕبُډبنَبْ ىیڅشٓ سییٔه
ٕ٦ق ا٭شمبى اػشمب٭ٓ أؼبى ٙیٌ ثٍ ػُز ی٩بٔٴ سٮبډچٓ وبػب ثب ډَاٽِ ىیڅشٓ سٮٕٕه ځىؼبٔ٘ ی
سًٕٮٍ سٮبډالر اػشمب٭ٓ ثٍ ٕجت ىٕشًٍاڅٮمڄَبْ سٮبډچٓ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ٹًٌ ډؼٍَٔ
اوشوبه ًْ اڅىٶٮبن ثَٕین اُ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثٍ ٕجت ی٩بٔٴ سٮبډچٓ سٮَٔٴ ی سًٕ١ق ډىبٵ٬
ډبڅٓ ی ٱَٕډبڅٓ اٍځبوُبْ ىیڅشٓ ثٍ ٕجت سٮبډڄ ثب١بث٦بن ىاىځٖشَْ أؼبى ٍاَُبْ اٍسجب١ ٓ٥بث٦بن
ىاىځٖشَْ ثب ٕبُډبنَبْ ىیڅشٓ أؼبى ٍاٌَب ،ٹچمَیَب ی ٍیُٙبْ اٍأٍ ٵٮبڅٕز ١بث٦بن ىاىځٖشَْ
ثب اٍځبنَبْ ىیڅشٓ.
o
تؼبهل ثب لَُ لضبییِ
١بثٕ٦ه ىاىځٖشَْ ىٍ سٮبډڄ ثب ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ ثٍ ٭ىًان ١بث ٤ٹ٢بٔٓ ډٮَٵٓ ډًٓٙوی ١بث ٤ىٍ
څٲز ثٍ ډٮىبْ کٶ ٨ٽىىیٌ ،وڂُیاٍویٌ ،کبٽڈ ،ډلٶً ٧ىاٍویٌ اډیٌ إز $اوٞبٵذًٍ#65:1365 ،
$$ىاىځٖشَْ ##ىٍ څٲز ثٍ ډٮىٓ اػَاْ ٭یاڅز إز .ىٍ ا٦ٝالف إڈ یُاٍسوبوٍ اْ إز ٽٍ
ىٍ ډٮٕز ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ اوؼبڇ یٕ٩ٶٍ میکند ی إڈ ٕبثٸ ان ٭یڅٍٕ إز $څىڂَیىْ #29:130،ډ٦بثٸ ثب
ډبىٌ -28ٹبوًن.ا.ى.ٻ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ډاډًٍاوٓ َٖشىی ٽٍ سلز و٪بٍر ی سٮچٕمبر ىاىٕشبن ىٍ
ٽٚٴ ػَڇ،کٶ ٨اطبٍ ی ٭الئڈ ی ػم٬ایٍْ اىڅٍ یٹً ٫ػَڇٙ ،ىبٕبٔٓٔ ،بٵشه ی ػچًځَْٕ اُ ٵَاٍ ی
ډوٶٓ ٙین ډشُڈ ،سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ،اثالٯ ایٍاٷ ی اػَاْ سٞمٕمبر ٹ٢بئٓ ،ثٍ ډًػت ٹبوًن صفحه 30
ٍاکبٍی ضبخع ّبی الزم برای تؼبهل ضببطبى دادگستری
37
اٹیاڇ ډٓٽىىی ىاىَٕاَبْ ٭مًډٓ ی اوٺاله ثٍ ډى ًٍ٪ٽٚٴ ػَڇ ،سٮٺٕت ډشُڈ ،اوؼبڇ سلٺٕٺبر،
کٶ ٨کٺًٷ ٭مًډٓ ی اٹبډٍ ى٭ًاْ ىٍ کًٌُ ٹ٢بٔٓ ََ َُٕٙشبن ی ىٍ ډٮٕز ىاىځبٌَبْ ان کًٌُ
ثَاْ اػَاْ اکپبڇ ٽٕٶَْ ،اوؼبڇ اډًٍ کٖجٓی ٕبَٔ ی٩بٔٴ ٹبوًوٓ سٚپٕڄ ٙیٌ اوی ی ٍٔبٕز
ىاىَٕا ی َمـىٕه و٪بٍر ثَ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ اُ کٕض ی٩بٔٶٓ ٽٍ ثٍ ٭ىًان ١بث ٤ثٍ ٭ُیٌ ىاٍوی
ثب ىاىٕشبن إزٕ.بَٔ ډٺبډبر ٹ٢بٔٓ وِٕ ىٍ اډًٍْ ٽٍ ثٍ ١بث٦بن اٍػب ٫ډٓ ىَىی ،کٸ و٪بٍر
ىاٍوی اډب ًٽَ أه وپشٍ اڅِاډٕٖز اٍػب ٫اډَ اُ ًْٕ ډٺبڇ ٹ٢بٔٓ ثٍ ډبډًٍان ٔب ډٺبډبسٓ ٽٍ کٖت
ٹبوًن ١بث ٤سچٺٓ ومٓ ًٙوی ،ډًػت ډلپًډٕز اوش٪بډٓ سب ىٍػٍ ؿُبٍ إز یٕ٩ٶٍ ْ ١بث٦بن
ىاىځٖشَْ ٭الیٌ ثَ سجٮٕز اُ ىٕشًٍار ډٺبڇ ٹ٢بٔٓ ،ځِاٍٗ ی ا٭الڇ ػَڇ ثٍ ډَػ ٬ٹ٢بٔٓ إز
ٽٍ أه اډَ ،ثٍ ٭ىًان ٔپٓ اُ َ٥ٷ ا٥ال ٫ىاىَٕا اُ یٹً ٫ػَڇ ډَ٦ف ډٕڂَىى ىٍ یاٹ١ ٬بث٦بن
ىاىځٖشَْ ،ثبُیْ اػَأٓ ىاىَٕاَب ی ىاىځبٌَب ىٍ اوؼبڇ ی٩بٔٶٚبن َٖشىی ىٍ ثلض اوؼبڇ
ىٕشًٍار ٹ٢بٔٓ ډ٦بثٸ ثٍ ډًاى 34ی 35ٹبوًن.ا.ى.ٻ ،ىٕشًٍَبْ ډٺبڇ ٹ٢بٔٓ ثٍ ١بث٦بن
ىاىځٖشَْ ثٍ ًٍٝر ٽشجَٓٔٝ ،ق ی ثب ٹٕی ډُچز ٝبىٍ ډًٓٙى .ىٍ ډًاٍى ٵًٍْ ٽٍ ٝییٍ ىٕشًٍ
ٽشجٓډٺییٍ وٕٖز ،ىٕشًٍ ثٍ ًٍٝر ٙٶبَٓ ٝبىٍ ډًٓٙى ی ١بث ٤ىاىځٖشَْ ثبٔی ١مه اوؼبڇ
ىٕشًٍَب ی ىٍع ډَاست ی اٹیاډبر ډٮمًڅٍ ىٍ ًٍٝر ډؼچٔ ،ىٍ إَ ٫یٹز ی کیاٽظَ َ٩ٳ
ثٕٖز ی ؿُبٍٕب٭ز ان ٍا ثٍ اډ٢ب ډٺبڇ ٹ٢بٔٓ ثَٕبوی١ .بث٦بن ىاىځٖشَْ ډپچٶىی سب ىٍ إَ٫
یٹز ی ىٍ ډیسٓ ٽٍ ىاىٕشبن ٔب ډٺبڇ ٹ٢بٔٓ ډَثً ٣سٮٕٕه ډٓٽىی وٖجز ثٍ ىٕشًٍَبْ ٝبىٌٍ ی
سپمٕڄ دَیویٌ اٹیاڇ ومبٔی؛ سب وٺ ٓٞىٍ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ثٍ یػًى وٕبٔی .ؿىبوـٍ اػَاْ ىٕشًٍ ٔب
سپمٕڄ دَیویٌ ډَٕٖ وًٚى ١بث٦بن ثبٔی ىٍ ډُچز سٮٕٕه ٙیٌ ځِاٍٗ ان ٍا ثب ًٽَ ىڅٕڄ ثَاْ
ىاىٕشبن ٔب ډٺبڇ ٹ٢بٔٓ ډَثً ٣إٍبڃ ٽىىی کبڃ اځَ ١بث٦بن اُ یٕ٩ٶٍ اْ ٽٍ ثٍ اوُب ډلًڃ ٙیٌ ی
سپبڅٕٴ ی ىٕشًٍار ٹ٢بٔٓ ٽٍ ثٍ ٭ُیٌ ىاٍوی ثٍ ًٍ٥ٽبډڄ اُ اوؼبڇ اوُب هًىىاٍْ ٽىىی ٔب ١ٮٶٓ
وٚبن ىَىی ډ٦بثٸ ثب ډبىٌ 63ٹبوًن.ا.ى.ٻ ثٍ ٍٕ ډبٌ سب ٔټ ٕبڃ اوٶٞبڃ اُ هیډبر ىیڅشٓ ډلپًڇ
ډًٕٚى ىٍ وشٕؼٍ ٹبوًن َٝاکشبً ١مبوز اػَاْ ثَاْ ىٕشًٍار ٹ٢بٔٓ وِٕ دٕ٘ ثٕىٓ ٽَىٌ إز
سمبڇ اٹیاډبر ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ىٍ اوؼبڇ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ثبٔی ډ٦بثٸ سَسٕجبر ی ٹًا٭یْ ثبٙی
ٽٍ ثَاْ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ډٺٍَ إز ىٍ ه ًٛٞیًٝڃ ی اوشٺبڃ ٙپبٔشُب ی ا٭بڅڈ ػَډُب
١بث٦بن ىاىځٖشَْ ډً٩ٶىی ٽچٍٕ ٙپبٔشُب ی ا٭الڇ ػَډُب ٍا یًٝڃ یاوُب ٍا ىٍ ًٍٝر څِیڇ دٔ اُ
سلٺٕٸ ی ثٍَٕٓ اثشیأٓ ،ثٍ و َ٪ىاىٕشبن ثَٕبوی .ډى ًٍ٪اُ ٙپبٔز ،ا٭الڇ ػَڇ اُ َ٥ٳ هًى
ٹَثبوٓ إز .ىٍ کٺًٷ أَان اڅِاڇ وٕٖز ٽٍ ٙپًإٍٔ ثٍ ًٍٝر ٽشجٓسىٕ٪ڈ ی سٖچٕڈ ډٺبڇ ٝبڅلٕز
ىاٍ ٹ٢بٔٓ ٔب ١بث ٤ىاىځٖشَْ ځَىى .ىٍ أه ډًاٍى ٙپًإٍٔ ٙٶبَٓ ىٍ ًٍٝر ډؼچٔ ٹٕی ډًٕٚى صفحه 31
38
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 23 –56
ی ثٍ اډ٢ب ٙبٽٓ ډَٕٕی؛ اځَ ٙبٽٓ وشًاوی اډ٢ب ٽىی ٔب ًٕاى ویاٙشٍ ثبٙی ډَاست ىٍ ًٍٝر ډؼچٔ
ٹٕی ی او٦جبٷ ٙپبٔز ٙٶبَٓ ثب ډىیٍػبر ًٍٝر ډؼچٔ سٞیٔٸ ډًٕٚى .دٔ اُ ىٍٔبٵز ٙپبٔز
١بثٕ٦ه ىاىځٖشَْ ډپچٶىی ثٍ ٙبٽٓ ٍٕٕی سلًٔڄ ىَىی ی ثٍ ٵًٍٔز دَیویٌ ٍا وِى ىاىٕشبن إٍبڃ
ٽىىی ډ٦بثٸ ډبىٌ 3ٹبوًن.ا.ى.ٻ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ډپچٶىی ٙبٽٓ ٍا اُ کٸ ىٍهًإز ػجَان
هٖبٍار اځبٌ ٕبُى ی وِٕ اُ٩بٍار ٙبٽٓ ىٍ ډًٍى ٍَ١ی ُٔبن یاٍىٌ ٍا ىٍ ځِاٍٗ هًى ثٍ ډَاػ٬
ٹ٢بٔٓ ًٽَٽىىیَ .مـىٕه أٚبن ډپچٶىی ٙبٽٓ ٍا اُ کٸ ثٌَُ ډىیْ اُ هیډبر ډٚبیٍَبْ ډًػًى
ی وِٕ ٕبَٔ ډٮب١یسُبْ کٺًٹٓ اځبٌ ٕبُى .سلمٕڄ َِٔىٍَبْ وب ٓٙاُ اوؼبڇ ی٩بٔٴ ١بث٦بن وٖجز
ثٍ ٽٚٴ ػَڇ ی ...سلز ََ ٭ىًان ثَ ثٌِ ىٔیٌ ډمىً ٫إز١ .مبوز اػَاْ سوچٴ ١بث٦بن اُ أه
ډًاٍى وِٕ ډلپًډٕز ثٍ ٍٕ ډبٌ سب ٔټ ٕبڃ اوٶٞبڃ اُ هیډبر ىیڅشٓ إز
ىٍ سىٕ٪ڈ ًٍٝسؼچٍٖ ػَأڈ ځِاٍٗ ١بث٦بن ىٍ ًٍٝسٓ ډٮشجَ إز ٽٍ ثَهالٳ ای١ب ٫ی
اکًاڃ ی ٹَأه ډٖچڈ ٹ ٍٕ٢وجبٙی ی ثَإبٓ ً١اث ٤ی ډٺَاٍر ٹبوًوٓ سٍُٕ ی سىٕ٦ڈ ًٙىََ.ځبٌ
ٹَأه ی اډبٍار ډَثً ٣ثٍ یٹً ٫ػَڇ ډًٍى سَىٔی إز ٔب ا٥ال٭بر ١بث٦بن ىاىځٖشَْ اُ ډىبث٬
ډًطٸ وٕٖز ،ډ٦بثٸ ډبىٌ 43ٹبوًن.ا.ى.ٻ اوبن ثبٔی دٕ٘ اُ ا٥ال ٫ثٍ ىاىٕشبن ،ثیین ىاٙشه کٸ
سٶشٕ٘ ی ثبٍُٕٓ ٔب اک٢بٍ ی ػچت اٙوب ،ٛسلٺٕٺبر الُڇ ٍا ثٍ ٭مڄ ایٍوی ی وشٕؼٍ ان ٍا ثٍ
ىاىٕشبن ځِاٍٗ ىَىی .اڅجشٍ ا٥ال٭بسٓ ٽٍ ػم ٬ایٍْ ډًٕٚوی ثبٔی ىٍ ٹبڅت ًٍٝر ػچٍٖ ی ثٍ
ًٍٝر ډپشًه ىٍأی ی ىاىٕشبن ومٓسًاوی اُ٩بٍار ٙٶبَٓ ٍا ډجىبْ ثٍ کَٽز ىٍایٍىن ى٭ًاْ
٭مًډٓ ٹَاٍ ىَی .ىاىٕشبن ثب سًػٍ ثٍ أه ځِاٍٗ ،ىٕشًٍ سپمٕڄ سلٺٕٺبر ٍا ٝبىٍ ی ٔب سٞمٕڈ
ٹ٢بٔٓ ډىبٕت ٍا اسوبً ډٓٽىی اُ ٩بََ ډبىٌ ډٌٽًٍ ؿىٕه إشجب ٣ډًٕٚى ٽٍ ػم ٬ایٍْ ا٥ال٭بر
اٹیاډٓ اهشٕبٍْ وٕٖز ثچپٍ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ یٕ٩ٶٍ ىاٍوی ىٍ ډًاٍىْ ٽٍ اُ یٹً ٫ػَڇ ډ٦چ٬
ځَىٔیٌ ی ىالٔڄ ٽبٵٓ یػًى ویاٍى ثٍ سلٺٕٸ ی ػم ٬ایٍْ ا٥ال٭بر ثذَىاُوی.ىاىٕشبن ثب سًػٍ ثٍ
أه ځِاٍٗ ،ىٕشًٍ سپمٕڄ سلٺٕٺبر ٍا ٝبىٍ ی ٔب سٞمٕڈ ٹ٢بٔٓ ډىبٕت ٍا اسوبً میکندَ .مـىٕه
ىٍ ډبىٌ 5ٹبوًن.ا.ى.ٻ ًٽَ ٙیٌ إز ٽٍ ؿىبوـٍ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ىٍ َىڂبڇ ثبٍُٕٓ ډلڄ ،اىڅٍ،
إجبه ی اطبٍ ػَڇ ىٔڂَْ ٍا ٽٍ سُیٔی ٽىىیٌ اډىٕز ی إبٔ٘ ٭مًډٓ ػبډٮٍ إز ،ډٚبَیٌ ٽىىی،
١مه کٶ ٨اىڅٍ ی سىٕ٪ڈ ًٍٝر ډؼچٔ ،ثالٵبٝچٍ ډَاست ٍا ثٍ ډَػ ٬ٹ٢بٔٓ ٝبڅق ځِاٍٗ ی
یٵٸ ىٕشًٍ یْ ٭مڄ ډٓٽىىی .٭یڇ اهٌ ٹَاٍ سبډٕه :اُ ان ػُز ٽٍ یٕ٩ٶٍ ىاىٕشبن ٔب ډٺبڇ ٹ٢بٔٓ
إز ٽٍ ثَاْ ػچًځَْٕ اُ ٵَاٍ ډشُڈ ٔب ىٕشَٕٓ ثٍ ډشُڈ ،دىُبن ٙین ډشُڈ ی ک ًٍ٢ثٍ ډًٹ ٬یْ
ىٍ ډًاٍى څِیڇ ی ػچًځَْٕ اُ سجبوٓ ډشُڈ ثب ىٔڂَان ٝییٍ ٹَاٍ سبډٕه ٍا ٝبىٍ ډٓٽىی ی أه ٽبٍ
کٺًٷ ی اُاىُٔبْ ٵَىْ ٍا ډلییى ډٓٽىی ی اُ ی٩بٔٴ اولٞبٍْ یْ ډٓثبٙی؛ ١بث٦بن َٕؾ صفحه 32
ٍاکبٍی ضبخع ّبی الزم برای تؼبهل ضببطبى دادگستری
39
اهشٕبٍ ی ٹیٍسٓ اُ هًى ثَاْ اهٌ ٹَاٍ سبډٕه ویاٍوی ی وِٕ ډٺبڇ ٹ٢بٔٓ ومٓسًاوی أه اهشٕبٍ ٍا ثٍ
١بث٦بن سٶًٔ ٠ٽىی ٭چٓ ألبڃ ػُز سٮبډڄ ثُشَ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ َ٥فَبْ َُٔ
دٕٚىُبى ډًٓٙى:
سٍُٕ ٍیوی سٮبډڄ ی اٍسجب١ ٣بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ سٍُٕ ی اوشوبه یػٍ ډمِْٕ سٮبډچٓ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ىٍ اٍسجب ٣ثب ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ سٍُٕ ی اوشوبه اٹٖبڇ ٵٮبڅٕزَبْ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثٍ ٭ىًان ١بث ٤هب ٍٝٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ یىٔڂَ سپبڅٕٴ ٕذَىٌ ٙیٌ ثٍ اوُب
سییٔه ٭چمٓ ػًٌََ ْ اٝچٓ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ اځبَٓ ی ا٥ال ٫اُ ٹًاوٕه ډَثً ٣ثٍ سپبڅٕٴ سٮبډچٓ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ اوشوبه یٙىبهز إجبه ی ٕبهز ی ٽبٍَبْ الُڇ ىٍ ػُز اوؼبڇ سپبڅٕٴ سٮبډچٓ ١بث٦بنىاىځٖشَْ ثب ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ
سییٔه ی سًٕٝٴ ٍَىمًىَبْ الُڇ ػُز سٮبډڄ ٙبٖٔشٍ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ٹًٌ ٹ٢بٍٔ سییٔه ی سًٕٝٴ ی اهٌ دَیاوٍَبْ الُڇ ػُز ىٍ ػُز اوؼبڇ سپبڅٕٴ سٮبډچٓ ١بث٦بنىاىځٖشَْ ثب ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ
اځبَٓ ی اوشوبه ډٞبڅق ډٚشَٻ ىٍ ػُز اوؼبڇ سپبڅٕٴ سٮبډچٓ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ٹًٌٹ٢بٍٕٔ
اوشوبه ی سٚپٕڄ ٙجپٍَبْ سٮبډچٓ ډٮٕه ی سییٔه ٔبٵشٍ ىٍ ػُز اوؼبڇ سپبڅٕٴ سٮبډچٓ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ
َمبوىیٕبُْ ا٥ال٭بر ی سبٕٕٔ ثبوټ ىاىٌَب ثب ىٍ و َ٪ځَٵشه اٹٖبڇ سپبڅٕٴ سٮبډچٓ ١بث٦بنىاىځٖشَْ ثب ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ
سٮٕٕه ی اکیاص ٕبُډبن ی ډیَٔٔز یاکی ثب ىٍ و َ٪ځَٵشه اٹٖبڇ سپبڅٕٴ سٮبډچٓ ١بث٦بنىاىځٖشَْ ثب ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ صفحه 33
41
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 23 –56
سٍُٕ ی سٮجَٕ سپبڅٕٴ ثَاْ َمٍ ْ ٵٮبڅٕزَبْ اٍأٍ ٙیٌ ثَاْ ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔo
تؼبهل ثب لَُ همٌٌِ
ثَإبٓ اٝڄ 5ٹبوًن إبٕٓ ػمًٍُْ إالډٓ ٔپٓ اُ ٍٕ ٹًٌ٘ و٪بڇ ػمًٍُْ إالډٓ أَان
إز ٽٍ ٽبٍ سٍُٕ٘ ی سًٔٞت ٹًاوٕه ٭مًډٓ ٽٍ ًٍٚا ثَ ٭ُیٌ ىاٍى ٹًٌ ډٺىىٍ إز.ٹًٌ ډٺىىٍ اُ ىی
ٍٽه سٚپٕڄ ٙیٌإز :ٽٍ ډ٦بثٸ اٝڄ 58ٹبوًن إبٕٓ ،ا٭مبڃ ٹًٌ ډٺىىٍ اُ َٔ٥ٸ ډؼچٔ ًٍٙاْ
إالډٓ ٽٍ ىٍ ان ومبٔىیځبن ډىشوت ډَىڇ سٚپٕڄ ډٓ ىَىی ،ٹًاوٕه ځًوبځًن ډًٍى وٕبُ ٽٍ ًٍٚا
سٍُٕ٘ ،سٮیٔڄ ی سًٔٞت ډٓٽىىی .ا٭٢بْ ًٍٙاْ ډؼچٔ إالډٓ ََ ؿُبٍ ٕبڃ ٔټ ثبٍ اوشوبه
ډًٓٙویٍ .ئٕٔ ډؼچٔ ىٍ کبڃ کب َ١ډلمیثبٹَ ٹبڅٕجبٳ إز ََؿىی اډَ ٹبوًوڂٌاٍْ ىٍ
ػمًٍُْ إالډٓ أَان اُ َٔ٥ٸ ډؼچٔ إز ،اډب ثٍ أه ډٮىٓ وٕٖز ٽٍ ډًٞثبر ډؼچٔ ثٍ
سىُبٔٓ ىاٍاْ ا٭شجبٍإز ىٍ یاٹ٥ ٬جٸ اًٝڃ 112،94 ،91 ،2 ،سبٕٔی ډًٞثبر ډؼچٔ ثَ٭ُیٌ ْ
ًٍٙاْ وڂُجبن إزًٍٙ.اْ وڂُجبن ٽٍ ٽبٍ و٪بٍر ثَ ډًٞثبر ډؼچٔ ًٍٙاْ إالډٓ ی او٦جبٷ
انَب ثب ٹبوًن إبٕٓ ی ٍ ٫َٙا ثَ ٭ُیٌ ىاٍى .أه ًٍٙا ډَٽت اُ 12وٶَإز.
6وٶَ ٵٺٍٕ ٽٍ اُ ًْٕ ٍَجَ ػمًٍُْ إالډٓ اوشوبه ٙیوی ی 6وٶَ کٺًٹیان ٽٍ اُ َ٥ٳ
ٹًٌ٘ ٹ٢بٍٕٔ ثٍ ډؼچٔ ډٮَٵٓ ډٓ ًٙوی .سٶَٖٕ ٹبوًن إبٕٓ ػمًٍُْ إالډٓ أَان ی سإٔی او٦جبٷ
ډً٘ٞثبر ډؼچٔ ثب ٍوْ ٍٕ ؿُبٍڇ ٵٺُبْ أه ًٍٙا ًٍٝر ډٓځَٕى ډٺىه ثًىن ډؼچٔ ،ډٲبَٔسٓ ثب
ډل ًٍٞثًىن کٸ ډٺىه ثًىن ان ویاٍى.
ثٍ ٭جبٍسٓ ،ثب أىپٍ ډؼچٔ ،کٸ ٹبوًوڂٌاٍْ ىاٍى ،څٕپه ډ٦بثٸ ٹبوًن إبٕٓ ،ىٍ ثٮ ٓ٢اُ
٭ٍََٝب کٸ ٹبوًوڂٌاٍْ ویاٍى٥ .جٸ اٝڄ 1ٹبوًن إبٕٓ ٽٍ ډٺٍَ ډٓ ىاٍى $ :ډؼچٔ ًٍٙاْ
إالډٓ ىٍ ٭مًڇ ډٖبئڄ ىٍ کییى ډٺٍَ ىٍ ٹبوًن إبٕٓ ډٓسًاوی ٹبوًن ی ٬١ٽىی #کٸ
ٹبوًوڂٌاٍْ ډؼچٔ ثٍ ىی ٕجت ډلًٍٞإز؛ ووٖز ان ٽٍ کٸ ٹبوًوڂٌاٍْ ىٍ ُډٕىٍَبٔٓ ٽٍ ثب
ٽچٕبر ی ىٕشًٍار ىٔه ٍٕمٓ ٽٔ ًٍٚب ٹبوًن إبٕٓ سىبٹ ٠ىاٙشٍ ثبٙی.
ىیڇ ان ٽٍ سٞمٕڈ ځَْٕ ی سییٔه ىٕشًٍٽبٍَب ىٍ ثَهٓ اُ ٭ٍََٝب ،ډ٦بثٸ ٹبوًن إبٕٓ ،ثٍ
اٍځبنَبْ هب ٓٝسٶًٔٙ ٠یٌ إز ډؼچٔ ًٍٙاْ إالډٓ ،ىاٍاْ سپبڅٕٴ ٕوز ی ډٮشیىْ
إز .ٽچٕبر ځٖشَىٌ ٹبوًن إبٕٓ ىٍ ٵٞڄ ٚٙڈ ،ډىً ٣ثٍ َمٕه ثلض إز .ه َٕ٦سَٔه سپبڅٕٴ
ی اهشٕبٍار ډؼچٔ ثٍ سٶٕٞڄ ًٔڄ إز -1 :هَٕ٦سَٔه ی إبٕٓ سَٔه سپچٕٴ ډؼچٔ ًٍٙاْ
إالډٍٕٓ ،بڅز ٹبوًوڂٌاٍْ إز ډُمشَٔه ی اٝچٓ سَٔه یٕ٩ٶٍ ډؼچٔ ًٍٙاْ إالډٓ ،یٕ٩ٶٍ صفحه 34
ٍاکبٍی ضبخع ّبی الزم برای تؼبهل ضببطبى دادگستری
o
25
همذهِ
اډىٕز ی ٭یاڅز ىی ډجلض الٔىٶټ ػبډٮٍ اډَیُْ َٖشىی .ثىلًْ ٽٍ ډٓسًان اً٭بن ىاٙز
ثیین ثَٹَاٍْ اډىٕز ،أٶبْ ٭یاڅز ىٍ ػبډٮٍ اډپبن دٌَٔ وٕٖزَ .مـىٕه أٶبْ ٭یاڅز َڈ ىٍ
ثٖشَْ اٙٶشٍ ی ډلبڃ هًاَی ثًى٥ .جٸ ډبىٌ 28ٹبوًن إٔه ىاىٍٕٓ ٽٕٶَْ $ٽٚٴ ػَڇ ،کٶ ٨اطبٍ
ی ٭الٔڈ ی ػم٬ایٍْ اىڅٍْ یٹً ٫ػَڇٙ ،ىبٕبٔٓٔ ،بٵشه ی ػچًځَْٕ اُ ٵَاٍ ی ډوٶٓ ٙین ډشُڈ#
ىٍ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ثَ٭ُیٌ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ إز ثٍ َمٕه ػُز ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ٽٍ
ډ٦بثٸ ٹًاوٕه ډًٖڃ ثَٹَاٍْ اډىٕز ی ٍٵبٌ اٵَاى ػبډٮٍ َٖشىی ثٍ ٭ىًان ثبُیْ اػَأٓ و٪بڇ ٹ٢بٔٓ
وٺ٘ ډُڈ ی ٹبثڄ سًػُٓ ىٍ ىٕشٕبثٓثٍ ٭یاڅز ٽٕٶَْ ی وِىٔټ ٙین ََؿٍ ثٕٚشَ ثٍ و٪بڇ ٽٕٶَْ
ډ٦چًه ی ٽبٍاډی ىاٍوی .ٵچٌا ثب ىٍ و َ٪ځَٵشه أه اډَ ٽٍ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثالیإ ٍ٦ثب ػبن،
اډًاڃ ی وًاډٕٔ اٵَاى ػبډٮٍ اٍسجب ٣ىاٍوی ٽًؿپشَٔه ُٕڄ اوڂبٍْ اُ ػبوت ١بث٦بن ډًػجبر
ٝیډبر ٱَٕٹبثڄ ػجَان ثٍ کٺًٷ َُٙیویان ٍا ىٍ دٓ هًاَی ىاٙز .څٌا ډٓسًان اً٭بن ىاٙز ٽٍ
١بث٦بن ىاىځٖشَْ ىٍ أٶبْ ىٍٕز ډًٖڅٕزَبْ ٕذَىٌ ٙیٌ ٽٍ اوؼبڇ ىٍٕز ډٺٍَار ی ٭یاڅز
إز دَٕیُ ووًاَىی ٙی ډڂَ ثییٍ اُ اوؼبڇ ٕالٔٸ ه ًٓٝٞی ًٕىػًٔٓ اُ ٹیٍر ی...ی ثب
اځبَٓ اُ سپبڅٕٴ ی ٍٕبڅزَبٔٓ ٽٍ ٥جٸ ٹبوًن ثَ٭ُیٌ اوُب إز ىٍ هالڃ ډالک ٍ٪اٍَُٗبْ
اوٖبوٓ ی ىٔىٓ ثب ٕبَٔ ٹًاْ کبٽمٍ سٮبډڄ ىاٙشٍ ثبٙىی.ثَإبٓ ؿىٕه ډبَٕشٓ إز ٽٍ و٪بڇ ٽٕٶَْ
ٵٮبڅٕزَبْ یٕٕٮٓ ثٍ ٕجت ٹب٭یٌ ډىیْ ی ثبٍُٕٓ ٍٕمٓ ثب إش٦ب٭ز اُ إٔه ىاىٍٕٓ ٽٕٶَْ ثٍ
اوشٞبه ډًٹٮٕز ی اهشٕبٍار ١بث٦بن اٙبٌٍ ٽَىٌ ٽٍ ثبڅ٦ج ٬اوؼبڇ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ اٍسجب ٣وِىٔپٓ
ثٍ اٹیاډبر ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ی سٮبډڄ ثب ٕبَٔ ٹًاْ کبٽمٍ ىاٍى .ثىبثَأه ٭یڇ اځبَٓ ١بث٦بن ىٍ
ٍاث ٍ٦ثب ډًٖڅٕزَب ی اهشٕبٍار ٹبوًوٓ ٽٍ ثَ٭ُیٌ اوُب إز اُ َْٕ ډٖبٔڄ ی ؿبڅَ٘بْ دٕ٘ ٍی
ٕٕٖشڈ ٹ٢بٔٓ ی ثبڅ٦ج١ ٬بث٦بن ىاىځٖشَْ ثٍ کٖبه ډٓ أی .ثىبثَأه ىٍ أه دْیَ٘ سالٗ
ٽَىٌاڇ ثٍ ثٍَٕٓ ٙبهَٜبْ الُڇ ثَاْ سٮبډڄ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ٕبَٔ ٹًا ىٍ سلٺٕٺبر
ډٺیډبسٓ ثذَىاُڇ ی سیاثَٕ ٭چمٓ ی ٭مچٓ دٕٚىُبى ځَىى سب اوٚبهلل ثب سٮبډڄ ٝلٕق ىٍ دَسً ٹًاوٕه ثب
کٶ ٨ػبٔڂبٌ یاالْ اوٖبوٓ ی کٕظٕز َُٙیویان ػبډٮٍ١ ،بث٦بن ىاىځٖشَْ ىٍ سٮبډڄ ثب ٕبَٔ ٹًا ىٍ
اوؼبڇ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ثُشَ اُ ٹجڄ سًٵٕٸ ٔبثىی.
o
.2سٍؽ ؿٌبػبیی
ثٍَٕٓ اوؼبڇ دْیَ٘ کب َ١اُ و َ٪وً ٫ی َیٳ ٽبٍثَىْ ی اُ وٍ َ٪یٗ سًٕٝٶٓ ی اُ وَ٪
ػم ٬ایٍْ ا٥ال٭بر ىٍ ُډٌَ سلٺٕٺبر ٽشبثوبوٍ اْ إز ی اثِاٍ ان ٵٕ٘ ثَىاٍْ إز ی ډجىب ی
ډٮٕبٍ ىٍ سؼٍِٔ ی سلچٕڄ ىاىٌَب إشىجب ٣ی إشیالڃ ډٓثبٙی صفحه 19
ٍاکبٍی ضبخع ّبی الزم برای تؼبهل ضببطبى دادگستری
41
ٹبوًوڂٌاٍْ إز .ډؼچٔ ىٍ ََ ٭ٍَٝاْ ٽٍ َ١یٍْ ثجٕىی ،ډٓسًاوی ٹبوًن ی ٬١ٽىی .ډ٦بثٸ اٝڄ
1ٹبوًن إبٕٓ ػمًٍُْ إالډٓ« :ډؼچٔ ًٍٙاْ إالډٓ ىٍ ٭مًڇ ډٖبئڄ ىٍ کییى ډٺٍَ ىٍ
ٹبوًن إبٕٓ ډٓسًاوی ٹبوًن ی ٬١ٽىی ٥جٸ اٝڄ 85ٹبوًن ډٌٽًٍ ،ډؼچٔ کٸ سٶًٔ٠
ٹبوًوڂٌاٍْ ٍا ثٍ اٙوبٔ ٛب اوؼمهَب ٍا ویاٍى .ثٍ إشظىب ډًاٍى یاػت ٽٍ ډؼچٔ کٸ سٶًٔ٠
ٹبوًوڂٌاٍْ ٍا ثب ا٭مبڃ َٙأ ،ٓ٦ثٍ اوؼمهَبْ ىاهچٓ ٍا ىاٍى -2اٍائٍ َ٥فَبْ ٹبوًوٓ ی ثبُثٕىٓ
َ٥فَب ی وِٕ ثبُثٕىٓ الٔلٍَبْ ىیڅشٓ ىٍ اٝڄ 4ډٺٍَ ځَىٔیٌ إز« :څًأق ٹبوًوٓ ،دٔ اُ
سًٔٞت َٕار یَُٔان ،ثٍ ډؼچٔ سٺیٔڈ ډًٓٙى ی َ٥کُبْ ٹبوًوٓ ،ثٍ دٕٚىُبى کیاٹڄ دبوِىٌ وٶَ
اُ ومبٔىیځبن ،ىٍ ډؼچٔ ًٍٙاْ إالډٓ ٹبثڄ َ٥ف إز .ثٮالیٌ ،ډ٦بثٸ اٝڄ 158ٹبوًن إبٕٓ،
سییٔه الٔلٍَبْ ٹ٢بٔٓ ،ثَ ًډٍ ٍئٕٔ ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ إز.
ٍئٕٔ ٹًٌ ،دٕٚىُبىَبْ ٹ٢بٔٓ ٍا ثٍ َٕار ىیڅز ډٓىَی ی ثٮی اُ سبٕٔی ىٍ َٕار ىیڅز ،ثٍ
ډؼچٔ ًٍٙاْ إالډٓ ٵَٕشبىٌ ډًٓٙى څًأق ډٌٽًٍ ،ثٮی اُ ا٭الڇ ىٍٔبٵز ىٍٝله ډؼچٔ ػُز
ثبُثٕىٓ ی سٞلٕق ی ثٶَػبڇ ٍٕبوین ثٍ ٽمًٕٖٕن ډَثً ٍ٥إٍبڃ ډًٕٚوی سب ثٮی اُ ثٍَٕٓ ٽمًٕٖٕن
ی ډًاٵٺز َٕار ٍئٍٕٖ ی ٽمًٕٖٕن ىٍ یَچٍ ایڃ ،ػُز ثلض ىٍ اًٝڃ ٽچٓ ًٍٙ$ایڃ #ثٍ ډؼچٔ
ی ػچٍٖ ٭چىٓ ان إٍبڃ ًٙى ی ثٮی اُ سبٕٔی اًٝڃ ٽچٓ ،ىیثبٌٍ ثٍ ٽمًٕٖٕن ډَثً ٍ٥اٍػب ٫ىاىٌ
ًٙى ی کٕه ثٍَٕٓ اٝالکبر ی سًٍَٕٝبْ ومبٔىیځبن ،ډؼیى ػُز سبٕٔی ػِئٕبر ان ثٍ ډؼچٔ
إٍبڃ ډًٓٙى .أىیٵٮٍ ،سپچٕٴ څًأق ی َ٥فَب ٕبثٸ اڅٌٽَ ډٚو ٜهًاَی ٙی َمـىٕه اُ
ثباَمٕز سَٔه ډٞیاٷَبْ سٮبډڄ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ٹًٌ ډٺىىٍ ،ډٓسًان ثٍ سًٔٞت ٹبوًن ػیٔی
ٍٕٕیځٓ ثٍ سوچٶبر ٍاوىیځٓ اٙبٌٍ ٽَى .ٹبوًن ډٌٽًٍ ،ىٍیاٹ ٬سٞلٕق ٹبوًن ٕ 41بڃ ٹجڄ إز.
ىٍ ٕبڃ 1350أه ٹبوًن ًٔڄ ٭ىًان ٹبوًن ولًٌ ٍٕٕیځٓ ثٍ سوچٶبر ٍاوىیځٓ یاهٌ ػَائڈ
ډًٍى سًػٍ ثًى ی ٭ؼبڅشبً دٔ اُ ٕ 41بڃ ،ډًٍى ثبُثٕىٓ ٹَاٍ ځَٵشٍ ٙیٌ إز .ډؼمً٭ٍ
٭مچپَىَبْ ډوشچٴ سب کًٞڃ یسبٕٔی أه ٹبوًن وِىٔټ ثٍ ٕ 8بڃ ىٍ ډؼچٔ ًٍٙاْ إالډٓ ثٍ
ً٥ڃ اوؼبډٕی .ٵٓاڅًاٹ ٬ٹبوًن ػیٔی ثبُثٕىٓ ٙیٌ َمبن ٹبوًن ٹجچٓ إز ٽٍ ثب ٭ىبٔز ثٍ
ىځَځًوَٓبْ ثىٕبىًْٔ ،ڄ ٭ىًان ١بث ٍ٦ػیٔی ٍٕٕیځٓ ثٍ سوچٶبر ٍاَىمبٔٓ ی ٍاوىیځٓ وبډٕیٌ
ډًٓٙى ی ثبُثٕىٓ أه ٹبوًن ثَ دبٍٔ سٮبډڄ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ٹًٌ ډٺىىٍ کبٝڄ ٙیٌ إز ٹبوًن
ػیٔی ثٮی اُ سییٔه ىٍ اٍىٔجُٚز ډبٌ 1390الُڇ االػَا ٙی .ٹٖمشٓ اُ ٹبوًن ډِثًٍ ٽٍ وٕبُ ثٍ
إبٕىبډٍ اػَأٓ ویاٙز ،اُ څل ٍ٪سًٔٞت الُڇ االػَا ٙین ثٍ ډَکچٍ اػَا ىٍاډی .یَچٍ ىیڇ،
ٵٓاڅًاٹ ٬اوؼبڇ ٔپٓ اُ إبٕىبډٍَبْ ثب اَمٕز ٹبوًن ډٌٽًٍ إز ٽٍ َمبن ػییڃ ػَائڈ ٍاوىیځٓ صفحه 35
42
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 23 –56
إز ٽٍ ثٍ سًٔٞت َٕبر ىیڅز ٍٕٕی ی ثٮی ثٍ ډَکچٍ اػَا ىٍاډی .ٵچٌا ډٓسًان اُ٩بٍ ىاٙز
ػُز اوؼبڇ ډىبٕت أه ٹبوًن ،ایڃ ىٍ وشٕؼٍ سٮبډڄ ثب ٹًٌ ډٺىىٍ ،ډَاکڄ سبٕٔی أه ٹبوًن ٕذَْ ٙی
ی دٔ اُسبٕٔی اُ َٔ٥ٸ سٮبډڄ ثب ٹًٌ ډؼٍَٔ ،إبٕىبډٍَبْ ډًٍى وٕبُ ثَاْ اوؼبڇ أه ٹبوًن ،سًٔٞت
ٙی.
سٮبډڄ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ٹًٌ ډٺىىٍ ىٍ ػُز ی ٬١ٹًاوٕه ػبډٮٍ ثٍ َٝٳ ثَٹَاٍْ و٪ڈ ی
اډىٕز َ١یٍر دٕیا ډٓٽىی .ثب سًػٍ ثٍ أىپٍ أه ډٖبڅٍ ثٖٕبٍ سو ٓٞٞإز ،٭چٓ ألبڃ ػُز
سٮبډڄ ثُشَ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ َ٥فَبْ َُٔ دٕٚىُبى ډًٓٙى:
سٮٕٕه ٙجپٍَب ی ٙبهَٜبْ سٮبډڄ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ومبٔىیٌَبْ ډؼچٔ ی ٹًٌ ډٺىىٍ سٚپٕڄ ٵبٔڄَبْ ډوش ٜا٥ال٭بر سٮبډالر ىیًٍٕٔ ومبٔىیٌَبْ ډؼچٔ ی ٹًٌ ډٺىىٍ ثب١بث٦بن ىاىځٖشَْ
سٚپٕڄ ی اوشوبه ډیَٔٔز یاکی ثب ومبٔىیٌَبْ ډؼچٔ ی ٹًٌ ډٺىىٍ َڈ ىٍ دبٔشوز ی َڈىٍٕبَٔ إشبوُب
اوشوبه إشَاسَْْبْ ډىبٕت ىٍ ػُز سٮبډڄ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ومبٔىیٌَبْ ډؼچٔ یٹًٌ ډٺىىٍ
سٍُٕ ٕبُیٽبٍ ی اهٌ دَیاوٍَبْ الُڇ ىٍ ػُز اوؼبڇ ی٩بٔٴ سٮبډچٓ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ سٮٕٕه ی سٍُٕ ډٞبڅق ډٚشَٻ ثَاْ سٮبډڄ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ومبٔىیٌَبْ ډؼچٔ ی ٹًٌډٺىىٍ
اوشوبه ی ډٚو ٜومًىن ًْ اڅىٶٮبن ىٍ سٮبډالر ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ٹًٌ ډٺىىٍ سٮٕٕه ی سٍُٕ ٵًأی ی ډِأبْ ډبڅٓ ،ډٮىًْ سٮبډڄ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ی ٹًٌ ډٺىىٍ ځِٔى٘ ٝلٕق ٍیوی سٮبډڄ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ومبٔىیٌَبْ ډؼچٔ ی ٹًٌ ډٺىىٍ سٮٕٕه ی سٍُٕ اٹٖبڇ ٵٮبڅٕزَبْ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ٹًٌ ډٺىىٍ -سٍُٕ ی ځِٔى٘ هًٕٝٞزَبْ ََ ٽیاڇ اُ سٮبډالر ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ی ٹًٌ ډٺىىٍ صفحه 36
26
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 23 –56
o
.3هجبًی ًظشی
o
.3-2سٍؽ تحمیک
ىٍ أه ه ًٛٞالُڇ ثٍ ًٽَ إز ٽٍ دْیَ ٓٚىٍ ٹبڅت ٽشبه ،ډٺبڅٍ ی دبٔبنوبډٍ ٽٍ ډٖشٺٕمبً
ثٍ ډً ٫ً١سٮبډڄ ١بثٕ٦ه ىاىځٖشَْ ثب ٕبَٔ ٹًا ىٍ ډَکچٍ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ دَىاهشٍ ثبٙی ٕبثٺٍ
سلٺٕٺبسٓ ویاٍى ،اډب ىٍ أه ٹٖمز ثٍ ؿىی اطَ ډَسج ٤ثب سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ی ١بثٕ٦ه ىاىځٖشَْ ثٍ
٭ىًان دٕٕٚىٍ سلٺٕٺبسٓ اٙبٌٍ هًإَڈ ٽَى:
%سٮَٔٴ ی سلیٔی ډٖئچٍ؛
%ٹَاٍ ىاىن ٔبٵشٍَبْ سلٺٕٸ ىٍ ؿبٍؿًه سلٺٕٺبر ٹجچٓ؛
اػشىبه اُ ىیثبٌٍ ٽبٍْ؛
%اوشوبه ٍیَٗب ی اثِاٍ اویاٌُځَْٕ ىٹٕٺشَ َٕ$ډی 55 : 138 ،طمَْ ٽَډبوٓ ،ډلٖه ،سٮبډڄ
١بثٕ٦ه ثب ډٺبډبر ىاىَٕا ىٍ ٵَأىی ٽٕٶَْ ،سَُان ،وٕ َٚىؼ٘ ی ىاو٘)1396 ،ٽشبه ډٌٽًٍ
دَٕاډًن ډً ٫ً١سٮبډڄ ١بثٕ٦ه ثب ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ ىٍ ٹبڅت ډٺبډبر ىاىَٕا ډٓثبٙی ی ؤًٖىیٌ ان
سالٗ ىاٙشٍ إز ٽٍ ثٍ سجٕٕه اٍسجب١ ٣بثٕ٦ه ثب ډٺبډبر ٹ٢بٔٓ ىاىَٕا و َٕ٪ثبُدَٓ ی ىاىٕشبن
دَىاهشٍ ی و٪بٍر ثَ ١بثٕ٦ه ی سلٺٕٺبر اوُب ٍا سجٕٕه ٕبُى ٽٍ اُ أه ډى َ٪دْیَ ٓٚٹبثڄ سًػٍ
ثًىٌ ی ثٍ ٭ىًان دٕٕٚىٍ سلٺٕٸ ًٽَ ډًٓٙى .سٶبیر دْیَ٘ ډیو َ٪ډب ثب ٽشبه ډٌٽًٍ ىٍ أه إز
ٽٍ دْیَ٘ ډب َٝٵبً ډٮً٦ٳ ثٍ ٍیاث ٤ی سٮبډڄ ١بثٕ٦ه ثب ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ ووًاَی ثًى ی سالٗ ىأٍڈ
سب اٍسجب ٣ی سٮبډڄ ١بثٕ٦ه ىاىځٖشَْ ثب ٕبَٔ ٹًا و َٕ٪ىیڅز ی ډؼچٔ ٍا وِٕ ىٍ ډًاٍى هب ٛډًٍى
ثٍَٕٓ ٹَاٍ ىَٕڈٍُ .اٹٓ ډًًْٕٕٕ ،ی ٕؼبى ،سٮبډڄ دچٕٔ ثب ًٍٙاْ کڄ اهشالٳ ىٍ ٵَأىی
ډٕبوؼٓځَْ ٽٕٶَْ ،و ٍَٔٚىاو٘ اوش٪بډٓٙ ،مبٌٍ .1394 ،33ډٺبڅٍ ډٌٽًٍ ثٍ سجٕٕه ی ثٍَٕٓ
١بثٕ٦ه ٭بڇ ىاىځٖشَْ ثب ٔپٓ اُ ډَاػٍٕٕ ٬یځٓ ٽىىیٌ ثٍ اهشالٵبر وًٍٙ َٕ٪اْ کڄ اهشالٳ
دَىاهشٍ إز ی أه سٮبډڄ ٍا ډٮً٦ٳ ثٍ ٔټ ډً ٫ً١هبٔ ٛٮىٓ ډٕبوؼٓځَْ ٽٕٶَْ ٕبهشٍ
إز .سٶبیر دْیَ٘ ډیو َ٪ډب ثب ډٺبڅٍ ډٌٽًٍ ىٍ أه إز ٽٍ ایالً ډٺبڅٍ ډٌٽًٍ َٝٵبً ثٍ سٮبډڄ
دچٕٔ ثب ًٍٙاْ کڄ اهشالٳ ډلییى إز ،اډب ډب ٹٞی ىأٍڈ سٮبډڄ ١بث ٤ىاىځٖشَْ ٍا ثب َمٍ ٹًا
ډًٍى ثٍَٕٓ ٹَاٍ ىَٕڈ ،طبوٕبً ډٺبڅٍ ډٌٽًٍ ډلییى ثٍ ډٕبوؼٓځَْ إز ىٍ کبڅٓ ٽٍ ډب سٮبډڄ
١بثٕ٦ه ثب ٕبَٔ ٹًا ٍا ىٍ ٽچٍٕ اٹیاډبر ډَکچٍ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ډًٍى ثٍَٕٓ ی أٍُبثٓٹَاٍ
هًإَڈ ىاىًٕٔ.ٶٓ ،أمبن ،سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ىٍ إٔه ىاىٍٕٓ ٽٕٶَْ ،سَُان ،و َٚډِٕان.1392 ، صفحه 20
ٍاکبٍی ضبخع ّبی الزم برای تؼبهل ضببطبى دادگستری
27
ٽشبه ٵًٷ اڅٌٽَ ثٍ سجٕٕه ډَکچٍ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ثٍ ًٍ٥ٽچٓ دَىاهشٍ إز ی اڅجشٍ ثٍ یإٍ٦
أىپٍ ثو ٓٚاُ ان ثٍ ی٩بٔٴ ی سپبڅٕٴ ١بثٕ٦ه ىاىځٖشَْ ىٍ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ اهشٞب ٛىاٍى،
ډٓسًان اُ ان ًٔڄ ٭ىبیٔه دٕٕٚىٍ سلٺٕٸ اٙبٌٍ ىاٙز .سٶبیر أه ٽشبه ثب دْیَ٘ ډیو َ٪ډب ىٍ
أه إز ٽٍ وڂبٌ ډب َٝٵبً ثٍ ډَکچٍ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ثٍ ٭ىًان ٔټ ډٺ ٬٦اُ ىاىٍٕٓ ٽٕٶَْ
إز ،اډب ٹٞی دَىاهشه ٽچٓ ثٍ أه ډَکچٍ ٍا ثٍ ډبوىی ٽشبه ډٌٽًٍ ویأٍڈ ،ثچپٍ ىٍ أه ډَکچٍ $ثٍ
٭ىًان ثٖشَ دْیَ٘ #ٹٞی ثٍَٕٓ سٮبډڄ دچٕٔ ثب ٕبَٔ ٹًا ٍا هًإَڈ ىاٙز ی اُ أه ثبثز
دْیَ٘ ډی و َ٪ډب ثب ٽشبه ډٌٽًٍ ډشٶبیر هًاَی ثًى.اکمیْ اَىڂَْ ،کٖه ،وٺ٘ ١بثٕ٦ه ىٍ
ٵَأىی سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ،دبٔبن وبډٍ ٽبٍٙىبٕٓ اٍٙی ،ىاوٚڂبٌ ٹڈ .1391 ،دبٔبنوبډٍ ډٌٽًٍ ډ٦بڅٮٍ
هًى ٍا ډٮً٦ٳ ثٍ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ٕبهشٍ ی ىٍ أه ه ًٛٞوِٕ ٵبٍٯ اُ اٹیاډبر ی ډٺبډبر
ٵٮبڃ ىٍ أه ډَکچٍ ،ثٍ ثٍَٕٓ وٺ٘ ١بثٕ٦ه ىاىځٖشَْ دَىاهشٍ إز ٽٍ اُ أه ثبثز ٔبٵشٍَبْ ان
ٹبثڄ ثٍَٕٓ إزََ ،ؿىی ثٍ یإٕ ٍ٦بڃ وڂبٍٗ أه دبٔبنوبډٍ ،ډ٦بڅت ان ثب ٹبوًن ډًٞه 1392
وٕبُډىی ثٍ ٍیٍُٕبوٓ ىاٍى .سٶبیر أه دبٔبنوبډٍ ثب دْیَ٘ ډب ىٍ أه إز ٽٍ ډب ََځِ ٹٞی ویأٍڈ
ثٍ ًٍ٥ٽچٓ ی ٭بڇ ثٍ ١بثٕ٦ه ىاىځٖشَْ ی وٺ٘ اوُب ىٍ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ثذَىأُڈ ،ثچپٍ ثٍ
ًٍٝر ػِئٓ ی اهشٞبٍ ،ٓٝاث ٍ٦ډٕبن ٕبَٔ ٹًاْ ډَ٦یکٍ ثب ١بثٕ٦ه ىاىځٖشَْ ی سٮبډڄ ډٕبن
اوُب ٍا ډًٍى ډ٦بڅٮٍ ٹَاٍ هًإَڈ ىاى ی اُ أه ډى َ٪اُ ثبثز ٹچمَی دْیَ ٓٚثب دٕٕٚىٍ ډٌٽًٍ
ډشٶبیر هًاَی ثًى .ډُییْ ٙىٺٓ ،ډٕظڈ ،وٺ٘ ١بثٕ٦ه ٹ٢بٔٓ ىٍ ډَاکڄ ډٺیډبسٓ ٵَأىی ىاىٍٕٓ
ٽٕٶَْ ،ډبَىبډٍ ٽبوًن یٽالْ ىاىځٖشَْ اٝٶُبنٙ ،مبٌٍ .1390 ،60ډٺبڅٍ ډٌٽًٍ ثٍ ثٍَٕٓ وٺ٘
١بثٕ٦ه ىٍ ډَکچٍ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ دَىاهشٍ إز ی ی٩بٔٴ ډوشچٴ اوُب اُ ٽٚٴ ی ثٍَٕٓ ی
اىڅٍ ٍا ډًٍى ثٍَٕٓ ٹَاٍ ىاىٌ إز ٽٍ ثٍ یإ ٍ٦ډً ٫ً١سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ی َمٕى ًٍ٦أٶبْ وٺ٘
١بثٕ٦ه ىاىځٖشَْٔ ،بٵشٍَبْ ان ٹبثڄ سًػٍ إز .سٶبیر أه ډٺبڅٍ ثب دْیَ٘ ډب ىٍ أه إز ٽٍ
ایالً سٲَٕٕار سٺىٕىٓ 1392ىٍ إٔه ىاىٍٕٓ ٽٕٶَْ ىٍ ډٺبڅٍ ډٌٽًٍ یػًى ویاٍى ی اُ أه ثبثز
وٕبُډىی ثٍ ٍیُ ٍٕبوٓ إز ی طبوٕبً أىپٍ َیٳ ډب ثٍَٕٓ ٽچٓ أٶبْ وٺ٘ ١بثٕ٦ه ىٍ سلٺٕٺبر
ډٺیډبسٓ وٕٖز ی ثَهالٳ ډٺبڅٍ ډٌٽًٍ ثٍَٕٓ ډب ډٮً٦ٳ ثٍ ٍاث ٍ٦ی سٮبډڄ ١بثٕ٦ه ىاىځٖشَْ ثب
ٕبَٔ ٹًا إز
o
.3-3هفَْم ؿٌبػی
شاخصَا :ثٍَٕٓ ډٮٕبٍَبْ اډبٍْ ٔټ ىٕشڂبٌ ٔب ډَاکڄ ډوشچٴ ٔټ یاٽى٘ ٔب ٍهیاى صفحه 21
ٍاکبٍی ضبخع ّبی الزم برای تؼبهل ضببطبى دادگستری
43
سٮَٔٴ ی سًٕٝٴ ٭چمٓ ی ډبَٕز سٮبډالر ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ٹًٌ ډٺىىٍ سلََٔ ی سٍُٕ ٹًاوٕه ٽٍ ډَثً ٣ثب سٮبډالر ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ومبٔىیٌَبْ ډؼچٔ ی ٹًٌډٺىىٍ
ٕبهشبٍډىی ٽَىن ٍیٗ اٍأٍ ٵٮبڅٕزَبْ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثٍ ومبٔىیٌَبْ ډؼچٔ ی ٹًٌډٺىىٍ
%ىٍ یَچٍ ایڃ ثبٔی اُ ځَیٌ کٺًٹٓ ډشو ٓٞٞػُز اٍأٍ َ٥فَبْ ٹبوًوٓ إشٶبىٌ ٽَى.
ځَیٌ ډٌٽًٍ ثبٔی سجلَ ٽبٵٓ ی الُڇ ٍا ىٍ ٭چڈ کٺًٷ ىاٙشٍ ثبٙىی ثٍ ولًْ ٽٍ ىٍ أه ُډٕىٍ هجٌَ
ثبٙىی سب ثیٔه ځًوٍ ثشًاوىی اٵِین ثَ اځبَٓ اُ ؿڂًوڂٓ ٹًاوٕه ډؼچٔ ًٍٙاْ إالډٓ ی ػً کبٽڈ
ثَ ان ،ثب ومبٔىیځبن ډؼچٔ سٮبډڄ ىاٙشٍ ثبٙىی
%ىٍهًإز اُ ومبٔىیٌَبْ ډؼچٔ ػُز َٙٽز ىٍ َٕئز ٍٕٕیځٓ ثٍ ډًً١٭بر کٺًٹٓ
١بث٦بن ىاىځٖشَْ ػُز اٍائٍ دٕٚىُبىَب ثَاْ سبٕٔی ی ډًٞه ٙین ىٍ ٝله ډؼچٔ ًٍٙاْ
إالډٓ .أه وً ٫سٮبډڄ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ٽٍ ىٍ یَچٍ ٹجڄ اُ ٵَٕشبىن دٕٚىُبىار ثٍ ډؼچٔ
ًٍٙاْ إالډٓ ٍٹڈ ډٓ هًٍى ،ٽٍ أه اډَ ثب٭ض سُٖٕڄ ىٍ ٍیوی ډًٞه ٙین ٹًاوٕه هًاَی ٙی
ی اُ ًٕٔٓ ىٔڂَ ثب ٭ىبٔز ثٍ أه وپشٍ ٽٍ ومبٔىیٌَبْ ډؼچٔ ی َٕدَٕشبن ٽمٕشٍَبْ سوٓٞٞ
ډؼچٔ ًٍٙاْ إالډٓ ىٍ سییٔه ٹًاوٕه ډٌٽًٍ وٺ٘ ىاٍوی ،ٵچٌا سبٕٔی ٹًاوٕه ثب إبوٓ ثٕٚشَْ
اسٶبٷ هًاَی اٵشبى
%سبٕٕٔ َٕئز یٌْٔ ٍٕٕیځٓ ثٍ ډًً١٭بر ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثٍ ػُز اځبَٓ اُ
ٵَٝزَبْ دٕ٘ ٍی ثَاْ اػَاْ ومًىن َ٥فَبْ ىڅوًاٌ .ثبٖٔز أه َٕئز ٍٕٕیځٓ اٵِین ثَ
اځبَٓ ىٍٕز اُ سپبڅٕٴ ی ډٖئًڅٕزَبْ ډؼچٔ ی ډًٕٖبر ی اٍځبنَبْ َُٔډؼمً٭ٍ ان $ډظڄ
ٽبوًن دْیَ٘ ی ډ٦بڅٮبر ډؼچَٔ٥ #فَبْ َمپبٍْ ډٚشَٻ ٍا ٙىبٕبٔٓ ومبٔىی ی ثٍ أه ًٌٕٙ
ىٍٝیى ثبٙی ىٍ ثَهٓ ُډٕىٍَب وِٕ ثًىػٍ ډًٍى وٕبُ ٍا ػُز دٕبىٌ ٕبُْ َ٥فَبْ سو ٓٞٞهًى
ٍا ػٌه ومبٔی
%ځٖشَٗ سٮبډالر ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ډؼچٔ ًٍٙاْ إالډٓ ىٍ ؿبٍؿًه اػالٓ
ډٚشَٻ ثب ٍئٕٔ ډؼچٔ ی ومبٔىیځبن .أه ػچٖبر اٵِین ثَ اوپٍ ٕجت ٹَاثز ثٕٚشَ وٺ ٍ٦وَ٪ار صفحه 37
28
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 23 –56
تعامل :سٮبډڄ اػشمب٭ٓ اُ ډٶبَٕڈ ثٖٕبٍْ ثَهًٍىاٍ إز ثٍ ولًْ ٽٍ ډٶبَٕڈ ډوشچٶٓ ٍا ثٍ
ًَه ََ ؤًٖىیٌ ی ٔب ٙىًویٌاْ ػُز إشىجب ٣٭مٕٸ سَ ی اځبَٓ اُ ػىجٍَبْ سلچٕچٓ ان ډشجبىٍ
ډٓ ٕبُى ىٍ یاٹ ٬ډٶًُڇ سٮبډڄ اػشمب٭ٓ اٍسجب ٣وِىٔپٓ ثب ډٶًُڇ اٍسجب ٣اػشمب٭ٓ ىاٍى ی
ٙبهَٜبْ ٵَ ٓ١ی ؤٍََ٪بْ ډشٶبیسٓ ىٍ کٕ ٍ٦٭چڈ ػبډٮٍ ٙىبٕٓ ی ٍیاوٚىبٕٓ ،کًڃ أه ىی
سئًٍْ ػُز سًٕٝٴ سٮبډڄ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ یػًى ىاٍى ٽٍ ډٓسًان ډًٍى إشٶبىٌ ٹَاٍ
ځَٕى؛ٵچٌا ىٍ ډَکچٍ ْ ایڃ سالٗ ثَ ان إز ثب سًٕٝٴ ٔټ سٮَٔٴ سچمٕلٓ ی څٲشٓ ،ػىجٍَبْ
ډٶًُډٓ ان ډًٍى ډالک ٍ٪ٹَاٍ ځَٕى.ىٍ ٵََىڀ ىَویا ،سٮبډڄ ثٍ ډٮىبْ ىاى ی ٕشی ٽَىن اډیٌ
إز .ىٍ ىأَِاڅمٮبٍٳ ٭چًڇ اػشمب٭ٓ ،سٮبډڄ ٔٮىٓ ٭مڄ ډشٺبثڄ ىی ٔب ؿىی ډًػًى ُویٌ ثب ٔپیٔڂَ
ٕ$بٍیهبوٓ (632 ،311 ،ىٍ أه سٮَٔٴ ،سٮبډڄ ىاٍاْ اوًا ٫ډوشچٶٓ إز ٽٍ ٭جبٍسىی اُ% :سٮبډڄ
ډًى اډِٕ %سٮبډڄ ىیٍْ %سٮبډڄ سٶَٹٍ اوڂِٕ %سٮبډڄ ساطَٕځٌأٍ .ټ ٵَى سىُبُ ،ډبوٓ ٽٍ ىٍ ٔټ اسبٷ
ډٚٲًڃ ٽبٍ إز ی ثب هًى ٕوه ډٕڂًٔی ی ٔب ثٍ ٝیأٓ ډٓ اویٔٚی ،اُ و َ٪ٵىٓ ىٍ سٮبډڄ ٹَاٍ
ىاٍى ی اُ اوؼب ٽٍ سٮبډڄ ثب هًى ،ثٍ ٭ىًان ٔټ ٓٙاػشمب٭ٓ إز ،٭بډڄ هًى ىٍ ػَٔبن ٔټ سٮبډڄ
اػشمب٭ٓ ىٔیٌ ډًٓٙى .ثٍ ًٍ٥ٽچٓ سٮبډڄ ثب ډٶبَٕڈ ٍٵشبٍ ی ٽى٘ سٶبی إبٕٓ ىاٍىٍ .ٵشبٍ ٔب
ٕچًٻ ًٌٕٙ ،ډٮمًڃ ٭مڄ ی ُویځٓ إز $ثَٕی # 635 36،سٮبډڄ اػشمب٭ٓ ثٍ ډٮىبْ أؼبى ٍاثٍ٦
ثٕه ىی وٶَ ٔب ثٕٚشَ إز ٽٍ ډىؼَ ثٍ یاٽى ٓٚډٕبن اوُب ًٙى ی أه وً ٫یاٽى٘ ثَاْ ََ ىی َ٥ٳ
ٙىبهشٍ ٙیٌ إز؛ ثىبثَأه ٍیاث ٤ثیین ډٮىب ىٍ ُډَ أه سٮَٔٴ ٹَاٍ ومٓ ځَٕوی $ثُِاىٵَ ی
ُ٥مبٕجٓ #28:1392،اڅجشٍ سٮبٍٔٴ ىٔڂَْ وِٕ ثَاْ سٮبډڄ اػشمب٭ٓ یػًى ىاٍى ثٍ ٭ىًان ومًوٍ،
سٮبډڄ اػشمب٭ٓ ی ثَٹَاٍْ اٍسجب ،٣ډٓسًاوی ٔټ ډً ٫ً١ٵِٕٔپٓٔ ،ټ وڂبٌٔ ،ټ ډپبڅمٍ ی اٍسجب٣
ثٕه اٵَاى ثبٙی ٽٍ هًى ډٖشچِڇ سٮَٔٴ ٍیٔیاىَب ی ٵٮبڅٕزَبْ ډشىبٕت ی ىٍوشٕؼٍ وٺ٘ دٌَْٔ
ډَىڇ ىٍ ٵ٢ب ی ٭ًٔ٢ز اوُب ىٍ ځَیَب ی ٙجپٍَبْ اػشمب٭ٓ إز$ىاوٚذًٍ ی ؿَهـٕبن631 22 ،
#
اٵَاى ډوشچٴ ثٍ ًٕ٦ف ډوشچٶٓ اُ سٮبډڄ اػشمب٭ٓ سمبٔڄ ىاٍوی سٮَٔٴ ٕ٦ق ډ٦چًه سٮبډڄ،
ثٍ ًَ ًٍ٥ىٓ اُ ځٶشٍَبْ ډَىڇ ی ث ًٍ٦٭ٕىٓ اُ ډًا ٬١ځَْٕ َىؼبٍْ وٖجز ثٍ ُویځٓ هًه ثٍ
ىٕز ډٓ أیَ٥ .ف ډً ٫ً١سٮبډڄ دچٕٔ ٽٍ ایڅٕه ثبٍ سًٕ ٤ٵَډبویَٓ یٹز وَٕیاوش٪بډٓ ،ىٍ ٹبڅت
ىٽشَٔه وبػب ىٍ ػبډٮٍ ډلًٍْ دچٕٔ ډَ٦ف ځَىٔی ،ؤًی ىَىیٌ ٵٞڄ ؤًىٓ ىٍ ٍیاث ٤اػشمب٭ٓ
دچٕٔ ی ٵَٝشٓ ثَاْ ثَٹَاٍْ و٪ڈ ی اډىٕز ثًىٌ إز ی ثٍ ډًاُار أه وً ٫سٮبډڄ ،سٮبډڄ دچٕٔ ثب
ٹًاْ ٍٕ ځبوٍ وِٕ اُ اَمٕز ٹبثڄ ډالک ٍ٪اْ ثَهًٍىاٍ ٙیٌ إز ی وٚبن ىَىیٌ یاثٖشڂٓ اػِاْ
ډوشچٴ و٪بڇ اػشمب٭ٓ ثٍ ٔپیٔڂَ ډٓثبٙی $اڅٕبٕٓ ی سٺًٔٓ ،ډى#32:138$ ًٍٞ صفحه 22
44
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 23 –56
ىی َ٥ٳ هًاَی ٙی ،ثب٭ض اځبَٓ اُ ٵَٝزَبْ دٕ٘ ٍی َڈ هًاَی ٙی ی اڅىُبٍٔ ١بث٦بن
ىاىځٖشَْ ی ومبٔىیځبن ډؼچٔ ډٓسًاوىی اُ أه ډًٹٮٕز ثٍ ولً ىٍٕز ثٌَُ ثَىاٍْ ومبٔىی
%ثٍ ٽبٍ اویاهشه ٕٕٖشڈ اٍسجب١ ٣بث٦بن ىاىځٖشَْ ی ډؼچٔ .أه ٕٕٖشڈ ثٍ ٙپڄ ډلَډبوٍ ی
ثٍ ػُز إشٶبىٌ ٽَىن اُ سؼَثٍَبْ ومبٔىیٌَبْ ډؼچٔ ىٍ ُډٕىٍ ولًٌ سبٕٔی ی سًٔٞت ٹًاوٕه
ډٓثبٙی١ .بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب یٍیى ثٍ أه ٕٕٖشڈ ډٓسًاوىی ډٚپالر کٺًٹٓ ی وٕبَُبْ دٕ٘
ٍیْ هًى ٍا ىٍ ؿبٍؿًه َ٥ف ًٕاڃ ی ډجبکظٍ ثب ومبٔىیځبن ډَ٦ف ٽىىی ی أه اډَ ډًػت دٓ
ٍِْٔ سٮبډڄ ثُشَ ػُز سبٕٔی ٹًاوٕه ٽبډڄ سَ ٍا ٵَاَڈ ډٓ ایٍى .اُ َ٥ٳ ىٔڂَ ٕٕٖشڈ ډٌٽًٍ
اڅىُبٍٔ ډًػت اٍسجب ٣ىیًٍٕٔ ډًٓٙى
%سٮبډڄ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ٽبوًن سلٺٕٸ ی دْیَ٘ ډؼچٔ ی ثٌَُ ثَىن اُ سًاوبَٔٓبْ
ٽبٍٙىبٕٓ اوُب ػُز سلٺٸ وٕبَُبْ سلٺٕٺبسٓ ی ډ٦بڅٮبسٓ .ثب ٭ىبٔز ثٍ ان ٽٍ ٽبوًن سلٺٕٺبر ی
دْیََ٘بْ ډؼچٔ ډشٚپڄ اُ هجَځبن ی ډلٺٺبن کًٌَُبْ ډوشچٴ إز١ ،بث٦بن ىاىځٖشَْ
ډٓسًاوی ىٍ ٭َ ٍٝاػَا ثَوبډٍَبْ دْیَ ٓٚهًى اُ أه َ٩ٵٕز إشٶبىٌ ٽىىی ی اُ َ٥ٳ ىٔڂَ،
ډَٽِ ډ٦بڅٮبسٓ ی دْیَ ٓٚډؼچٔ ًٍٙاْ إالډٓ َڈ ډٓسًاوی اُ َ٩ٵٕز ٭چمٓ إبسٕی
ىاوٚڂبٌَبْ و٪بډٓ ی ډَاٽِ سلٺٕٺبسٓ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثٍ ػُز اػَاْ ثَوبډٍَبْ اډىٕشٓ هًى
إشٶبىٌ ٽىی
%ؿبح و ٍَٔٚی ٔب ډٺبالر ٭چمٓ ثب ډٮب١یر ٽبوًن ډ٦بڅٮبسٓ ی دْیَ ٓٚډؼچٔ ًٍٙاْ
إالډٓ.ډ ٬االٕٴ ىٍ ٕىًار ځٌٙشٍ َمپبٍَْبْ دْیَ ٓٚی سلٺٕٺبسٓ ىٍ ٽًٍٚډبن ٕبثٺٍ ُٔبىْ
ویاٍى ی ثٕٚشَ ډلٺٺبن هًاَبن اوىی ٽٍ ثٍ ولً اوٶَاىْ ثٍ اوؼبڇ ٽبٍَبْ ٭چمٓ اٹیاڇ ٽىىی .أه
ٍیٗ اوؼبڇ دْیَ٘ ثٍ ولً اوٶَاىْ ىٍ اٽظَٔز اٍځبنَب ی ډًٕٖبر أَان َڈ یػًى ىاٍى ی ٽمشَ
اٍځبن ی ډًٍٕٖ اْ سمبٔڄ ىاٍى ثٍ ؿبح ٵٞچىبډٍ ی ډٺبالر ٭چمٓ ډٚشَٻ اٹیاڇ ٽىی ی ایڅًٔز ثَ
ان إز ٽٍ ََ اٍځبوٓ ثٍ ًٍٝر ػیاځبوٍ ٔټ ٵٞچىبډٍ ٍا ثٍ ؿبح ثَٕبوی.
ىٍ کبڅٓ ٽٍ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ی ډَٽِ ډ٦بڅٮبسٓ ډؼچٔ ثشًاوىی ثٖشَ دْیَ ٓٚډٚشَٽٓ ٍا
ثَاْ هًى سَٔٚق ٽىىی ،ی َمـىٕه ثَ أه إبٓ ثٍ ؿبح ډٺبالر ٭چمٓ ی ٵٞچىبډٍَبْ ډٚشَٻ
ډجبىٍر یٍُوی ی أه َمپبٍْ ثٖشَ اٵِأ٘ سٮبډالر أه ىی یاکی ٍا ډُٕب ډٕٓبُى.
سًٕٮٍ ځٖشٌَ َمپبٍَْبْ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ اُ ػًاوت ډوشچٶٓ ډٓسًاوی إشمَاٍ
ٵٮبڅٕزَبْ ان ٍا سٖٕ٦ق ٕبُى صفحه 38
ٍاکبٍی ضبخع ّبی الزم برای تؼبهل ضببطبى دادگستری
o
45
.3-5ثحج ٍ ًتیجِ گیشی;
ثب ځٖشَٗ ػًاډ ٬ث َْٚٽٍ ثبڅ٦ج ٬ډىؼَ ثٍ ځٖشَٗ ػَأڈ ىٍ ػبډٮٍ ثب إشٶبىٌ اُ ٍیَٗبْ
ځًوبځًن ی دٕـٕیٌ اٍسپبه ػَڇ ډًٓٙى ی وِٕ اَمٕز ٵَأىی دٕڂَْٕ ىٍ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ی
ٍٕٕیځٓ ثٍ ٭چڄ یٹً ٫ی ٽٚٴ ػَڇ ػبډٮٍ ٍا ثَ ان ىاٙشٍ إز ٽٍ ثٍ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ
دیٔیٌَبْ ډؼَډبوٍ ثذَىاُى.
سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ډًطَسَٔه ی ثُشَٔه ٍاٌ ثَاْ ٽٚٴ ػَڇ ،سٮٺٕت ی ىٕشڂَْٕ ډشُڈ،
ػچًځَْٕ اُ ٵَاٍ یْ ،کٶ ٨اطبٍ ی اىڅٍ ػَڇ ی سُٖٕڄ ی سمُٕی ىالٔڄ ،ا٭ڈ اُ ىالٔڄ اطجبر ػَڇ ی
ىالٔڄ ډٶٕی ثٍ کبڃ ډشُڈ ثبسًػٍ ثٍ اٝڄ ثَائز إز ی ثٍ ٽچٍٕ اٹیاډبر ی سیاثَْٕ ځٶشٍ ډًٓٙى ٽٍ
َیٳ ان اډبىٌ ٕبُْ دَیویٌ ی سٍَٖٕٕٔ ٬یځٓ ىٍ ىاىځبٌ إز ٽٍ اُ ًْٕ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ
ٍإبُ ٔب ثٍ ىٕشًٍ ی کٖت اٍػب ٫ډٺبډبر ٹ٢بٔٓ ٔب اُ ًْٕ ٹ٢بر سلٺٕٸ ی وِٕ ٕبَٔ ډٺبډبر
ٝبڅق ٹ٢بٔٓ اوؼبڇ ډًٓٙى ،ثىبثَأه ََ اٹیاډٓ ىٍ ػُز ٽٚٴ ػَڇ ی ىالٔڄ ان ثبٙی سلٺٕٺبر
ډٺیډبسٓ ډلًٖه ډًٓٙى .ٽٍ ثَ َمٕه إبٓ ډٚمًڃ سمبډٓ اٹیاډبر ٽٕٶَْ ی ٱَٕٽٕٶَْ ثٮی اُ
یٹً ٫ػَڇ ډٓثبٙی.ىٔیځبٌَبْ ډوشچٶٓ ىٍ ډًٍى سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ یػًى ىاٍى ٽٍ اډَیٌُ إٔه
ىاىٍٕٓ ٽٕٶَْ أَان اُ و٪بڇ ىاىٍٕٓ ډوشچ ٤اڅُبڇ ځَٵشٍ ٽٍ ډَکچٍ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ سبث ٬و٪بڇ
سٶشٕ ٓٚی ډَکچٍ ىاىٍٕٓ سبث ٬و٪بڇ اسُبڇ إز
ٵچٌا ثَاْ اوپٍ سٮبډڄ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ٕبَٔ ٹًا ىٍ کًٌُ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ثشًاوی ثٍ
ثُشَٔه ٙپڄ ډمپه ومًى دٕیا ٽىی ی ٹبثچٕز اػَأٓ ٔبثی وٕبُډىی َمٕبٍْ ی سٮبډڄ ١بث٦بن
ىاىځٖشَْ ثب ٍٕ ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ ،ډٺىىٍ ی ډؼٍَٔ ډٓثبٙیََ ،ؿىی ډ٦بثٸ ډبىٌ 28ٹبوًن إٔه ىاىٍٕٓ
ٽٕٶَْ$سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ #ثَ٭ُیٌ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ َُٔ و َ٪ډٺبډبر ًْ ٝالف ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ
وُبىٌ ٙیٌ إز ،اډب ډشًڅٓ ثًىن ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ ىٍ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ثٍ ډٮىبْ وٺ٘ ویاٙشه ىٔڂَ
اٍځبنَب ی وُبىَب ومٓثبٙی ،ثچپٍ ىٔڂَ اٍځبنَب ثٍ ٭ىًان ثبُیْ اػَأٓ ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ ثَاْ سلٺٕٺبر
ډٺیډبسٓ ډلًٖه ډٓ ًٙوی.
ثىبثَأه ٭چز ٕذَىن اډَ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ثٍ ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ ثٍ ان ٕجت إز ٽٍ ډُڈ سَٔه
ٕبُډبوٓ ٽٍ ثشًاوی ا اُ ٵَاٍ ډشُڈ ػچًځَْٕ ،کٶ ٨اطبٍ ی اىڅٍ ػَڇ ی سُٖٕڄ ی سمُٕی ىالٔڄ یٹًٳ
ىاٙشٍ ثبٙی ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ إز. صفحه 39
ٍاکبٍی ضبخع ّبی الزم برای تؼبهل ضببطبى دادگستری
o
29
-هفَْم لغَی ٍ اکغالحی ضبثغیی دادگؼتشی
مفهوم لغوی :ٽچمٍ ١بث ٤اُ ٍٔ١ ٍٚج ٤ځَٵشٍ ٙیٌ ی ىٍ څٲز ثٍ ډٮىبْ وڂبَیاٍویٌ ،کٶ٨
ٽىىیٌ ،کبٽڈ یاڅٓ ی ډٶش٘ ی اوپٍ ٍا اُ ػبوت ٕچ٦بن اىاٌٍ ډٓٽىی ډٓثبٙی ی اُ ٍٔ١ ٍٚج ٤ثٍ
ډٮىبْ وڂبٌ ىاٙشه ،کٶ ٨ٽَىن ،ډلپًڇ ٽَىن ی وڂُیاٍْ إز .ىٍ سَډٕىًڅًّْ کٺًٷ ١بث٤
ؿىٕه سٮَٔٴ ٙیٌ إز$ :ثچًٻ ٍا ثٍ ؿىی وبکٍٕ سٺٖٕڈ ٽَىٌ ی ثَاْ ََ وبکٍٕ اىاٌٍ اْ ثٍ ٭ىًان
اىاٌٍ وبکٕشٓ سبٕٕٔ ی ٍٕٔٔ ان اىاٌٍ $ٽٍ ومبٔىیٌ یُاٍر ٽ ًٍٚىٍ ان وبکٍٕ ثًىٍ #ا ١بثٔ ٤ب
ډجب َٙډٓ ځٶشىی $اهًویْ #31 :1388 ،ثىبثَأه ١بث ٤ٽٖٓ إز ٽٍ اهشٕبٍار ُٔبىْ ىٍ اثٮبى
ډوشچٴ ا٭ڈ اُ اډًٍ اػَأٓ ی ډبڅٓ ىاٍى ی کبٵ ٨اډىٕز ی ٍٵبٌ ی و٪ڈ ډلڄ هیډز ډٓثبٙی.
هفَْم اکغالحی; ډاډًٍاوٓ َٖشىی ٽٍ سلز و٪بٍر ی سٮچٕمبر ډٺبڇ ٹ٢بٔٓ ،ىٍ ٽٚٴ ػَڇ
ی ثبُػًٔٓ ډٺیډبسٓ ی کٶ ٨اطبٍ ی ىالٔڄ ػَڇ ی ػچًځَْٕ اُ ډوٶٓ ٙین ډشُڈ ی وِٕ اثالٯ ایٍاٷ
ٹ٢بٔٓ ی اػَاْ سٞمٕمبر ٹ٢بٔٓ ،ثٍ ډًػت ٹبوًن ،اٹیاڇ ډٓٽىىی ی َٕؾ ٙو ٓٞومٓسًاوی ١بث٤
ثبٙی ډڂَ أىپٍ ٹبوًن أه ٕمز ٍا ثَاْ یْ ثٍ ٍٕمٕز ٙىبهشٍ ی سٮٕٕه ٽَىٌ ثبٙی ٽٍ ٭جبٍر اوی
اُ وَٕیْ اوش٪بډٓ ػمًٍُْ إالډٓ أَان؛ ٍئٕب ی ډٮبیوبن ُویان وٖجز ثٍ اډًٍ ُویاوٕبن؛ ډاډًٍان
وَٕیْ ډٺبیډز ثٖٕغ ٕذبٌ دبٕیاٍان اوٺاله إالډٓ ٽٍ ثٍ ډًػت ٹًاوٕه هب ٛی ىٍ ډلییىِ
ی٩بٔٴ ډلًڅٍ ١بث ٤ىاىځٖشَْ ډلًٖه ډٓ ًٙوی؛ ٕبَٔ وَٕیَبْ ډٖچق ىٍ ډًاٍىْ ٽٍ ًٍٙاْ
٭بڅٓ اډىٕز ډچٓ سمبڇ ٔب ثَهٓ اُ ی٩بٔٴ ١بث ٤ثًىن وَٕیْ اوش٪بډٓ ٍا ثٍ اوبن ډلًڃ ٽىی $ډبوىی
ٕذَىن َُٙىٍ َٙأ ٤ٵًٷ اڅٮبىٌ ثٍ اٍس٘#؛ ډٺبډبر ی ډاډًٍٔىٓ ٽٍ ثٍ ډًػت ٹبوًن هب ٛىٍ
کییى ی٩بٔٴ ډلًڅّ ١بث ٤ىاىځٖشَْ ډلًٖه ًٙوی $ډبىِ 15ٹبوًن إٔه ىاىٍٕٓ ی ٽٕٶَ
اٍسٍ٘ٔ #بٕز ی و٪بٍر ثَ ١بثٕ٦ه ىاىځٖشَْ اُ کٕض ی٩بٔٶٓ ٽٍ ثٍ ٭ىًان ١بث ٤ثَ ٭ُیٌ ىاٍوی
ثب ىاىٕشبن إز ی ىٍ ًٍٝر سوچٴ ىٍ ٭مڄ ػَڇ ثًىٌ ی دٔ اُ ٍٕٕیځٓ ثٍ 3ډبٌ سب ٔټ ٕبڃ
اوٶٞبڃ اُ هیډز ىیڅشٓ ډلپًڇ هًاَىی ٙی .ی ځِاٍٗ ١بثٕ٦ه ىٍ ًٍٝسٓ ٽٍ ډًطٸ ثبٙی ی ډًٍى
ا٭شمبى ٹب ٓ١ثبٙی ،ډٮشجَ إز
o
-ضبثغبى دادگؼتشی
ضابطان عام دادگستری١ :بث٦بن ٭بڇ ١بثٕ٦ىٓ َٖشىی ٽٍ ىٍ ډًٍى ٽچٍٕ ػَأڈٝ ،الکٕز
اٹیاڇ ٍا ىاٍوی ډڂَ أه ٽٍ ٹبوًن ډى ٬ٽَىٌ ثبٙی ی ی٩بٔٴ ی اهشٕبٍار اوُب ډلییى ثٍ ػَائمٓ ډٮٕه
ٔب َٙأ ٤هب ٓٝوٕٖز .ډبډًٍٔه وَٕیْ اوش٪بډٓ ١بث ٤٭بڇ سچٺٓ ډًٓٙوی ی وَٕیْ اوش٪بډٓ ػبډ٬
ی ٽبډڄسَٔه ډٞیاٷ ١بثٕ٦ه ٭بڇ إز .وبػب ٝالکٕز اٹیاڇ ىٍ ډًٍى ٽچٍٕ ػَأڈ ثٍ ػِ ان ؿٍ ٽٍ صفحه 23
46
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 23 –56
ٵچٌا أه ٹًٌ ثبٔی ىٍ اډَ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ سیاثَٕ ی ه ٤ډ ٓٚهبٍ ٓٝا ىوجبڃ ومبٔی سب
سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ىٍ ډٮىبْ ٭چمٓ سظجٕز ًٙى ی ثب ٭ىبٔز ثٍ ٭مچپَى ی ٽبٍَبْ دْیَ ٓٚی
ٽبٍثَىْ ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ ؿىٕه اویٔ ٍٚاْ ىٍ کبڃ ٙپڄ ځَْٕ ی سظجٕز إز ىٍ َمٕه ٍإشب ٹًٌ
ٹ٢بٍٕٔ اُ َٔ٥ٸ ٕبُډبنَب ی اٍځبوُبْ اػَأٓ َُٔ ډؼمً٭ٍ هًى ډبوىی ٵَډبویَبن ،اٵَٖان ی ىٍػٍ
ىاٍان وَٕیاوش٪بډٍٓ ،یٕب ،ډٮبیوبن ی ډبډًٍان ُویان وٖجز ثٍ اډًٍ ډَثً ٣ثٍ ُویاوٕبن ،ډبډًٍان
یُاٍر ،ا٥ال٭بر ٕبُډبن ا٥ال٭بر ٕذبٌ ی ډبډًٍان وَٕیْ ډٺبیډز ثٖٕغ ٕذبٌ دبٕیاٍان اوٺاله
إالډَٓ .مـىٕه ٕبَٔ وَٕیَبْ ډٖچق ی ٕبُډبنَبْ ډَىڇ وُبى ىٍ ډًاٍىْ ٽٍ ثٍ ډًػت ٹبوًن
سمبڇ ٔب ثَهٓ اُ ی٩بٔٴ ١بث٦بن ثٍ اوبن ډلًڃ ٙیٌ إز ...ډٓسًاوی وٺ٘ ی ػبٔڂبٌ ډُمٓ ىٍ
سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ىاٙشٍ ثبٙی ىٍ ٍإشبْ ډ٦بڅٮٍ و٪بڇ یاکی سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ،ثیین ٙټ
سلچٕڄَبْ إشَاسَْْبْ ٽبٍثَىْ ی اػَأٓ ی ډ٦بڅٮٍ سٞمٕمبر اٍځبنَبٔٓ ډشٶبیر ٹًٌ ډؼٍَٔ ىٍ
ه ًٛٞسلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ َمییٗ ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ اډَْ َ١یٍْ ی اٝچٓ ډٓثبٙی؛ ٵچٌا ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ
ػِ ثب سٮبډڄ ثب ٹًٌ ډؼٍَٔ ومٓسًاوی ىٍ اډَ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ډًٵٸ ثبٙی.
ثٍ أه ػُز ٹًٌ ډؼٍَٔ ثب َمپبٍْ ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ وٺ٘ ٵٮبڅٓ ىٍ سٮبډڄ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ىٍ
کًٌُ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ىاٍى .اُ أه ٍی ٹًٌ ډؼٍَٔ اُ َٔ٥ٸ یُاٍسوبوٍَبْ َُٔ ډؼمً٭ٍ هًى
وٺ٘ ثِٖأٓ ىٍ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ډٓسًاوی أٶب ٽىی ثبالسَٔه ٕ٦ق سٮبډالر ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب
ٹًٌ ډؼٍَٔ ىٍ یُاٍسوبوٍَبْ اډًُٗ ی دَیٍٗ ،یُاٍر ٭چًڇ ی یُاٍر ٽ ًٍٚډٓثبٙی.
١بث٦بن ىٍ سٮبډڄ ثب اډًُٗ ی دَیٍٗ ثٍ ىوجبڃ ثبالثَىن ٕ٦ق سٮُی ثٍ ٹبوًن ی ٹبوًوڂَأٓ،
ٽبَ٘ إٕتَبْ اػشمب٭ٓ ی اٍسٺب ىاو٘ کٺًٹٓ ىاو٘ اډًُان َٖشىی اٍسجب ٣ی سٮبډڄ ثب اډًُٗ ی
دَیٍٗ اُ أه ػُز ثَاْ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ اُ اٍُٗ هب ٓٝثَهًٍىاٍ إز ٽٍ ىاو٘ اډًُان
ىٍ ٕىٕه ډُمٓ َٖشىی ی َمٍ اډًُُٙب ثَاْ اوبن ىٍ ٭ٍََٝبْ اػشمب٭ٓ ی ٵََىڂٓ ثب٭ض ٽبَ٘
ؿٚمڂَٕ َِٔىٍَبْ ١بث٦بن ٍا ىٍ ٕبڃَبْ أىیٌ هًاَی ٙی ی ىٍ یاٹ ٬أه وً ٫سٮبډالر َیٳ
ىاٍ ثٍ ډى ًٍ٪وً٭ٓ َٕډبٍٔ ځٌاٍْ ىٍاُ ډیر ثَاْ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثٍ کٖبه ډٓ أی َُٔا
ثٖٕبٍْ اُ ػَأڈ ثٍ ٭چز ٭یڇ اځبَٓ ی اډًُٗ ٽبٵٓ ىٍ ٕىٕه دبٕٔه ٍم ډٓىَی ىٍ یاٹ٬
اډًَُٗبْ الُڇ ثٍ ىاو٘ اډًُان ډىؼَ ثٍ ٽبَ٘ ػَأڈ ىٍ ٕبڃَبْ اسٓ ډًٓٙى ٽٍ ثبڅ٦ج ٬ٽبَ٘
سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ٍا ىٍ دٓ ىاٍى سٮبډڄ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب یُاٍر ٽ ًٍٚدًٕٕشڂٓ وِىٔپٓ ثب
ډٮىب اډىٕز ډچٓ ىاٍى؛ ډٮىبٔٓ ٽٍ ىٍ یاٹَ ٬ڈ ثَاْ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ی َڈ ثَاْ یُاٍر ٽًٍٚ
ډٖٕچٍ ډُمٓ ثٍ کٖبه ډٓ أی ی َمٍ ْ أه سٮبډالر ثَاْ أؼبى اډىٕز ډٓثبٙی. صفحه 40
31
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 23 –56
ٹبوًن ډى ٬ٽَىٌ إز ىاٍى .کشٓ ىٍ ػَأمٓ ٽٍ ٥جٸ ډًأُه ٹبوًوٓ ىٍ ٝالکٕز ١بثٕ٦ه هب ٛی
ډًٍىْ إز ،وَٕیْ اوش٪بډٓ ډپچٴ ثٍ َمپبٍْ ثب ١بثٕ٦ه هب ٛإز .ځَؿٍ أه وَٕی کٖت
سٮَٔٴ ،ىٍ سبثٮٕز ٵَډبویَٓ ٽڄ ٹًا ی یاثٖشٍ ثٍ یُاٍر ٽ ًٍٚإز یڅٓ ىٍ ډٺبڇ ١بث ٤٭بڇ
ىاىځٖشَْ ثبٖٔشٓ ی٩بٔٴ ډلًڅٍ ٍا سلز و٪بٍر ی ثٍ کپڈ ډَػ ٬ٹ٢بٔٓ اوؼبڇ ىَی .ډًٔی أه
ډ٦چت سٮَٔٶٓ إز ٽٍ ىٍ ثىی اڅٴ ډبىٌ 29ٹبوًن 1392إٔه ىاىٍٕٓ ٽٕٶَْ اُ ١بث ٤٭بڇ
ىاىځٖشَْ اٍائٍ ومًىٌ إز.
ضابطان خاص دادگستری :ان ىٕشٍ اُ ١بثٕ٦ه ٽٍ ٝالکٕز اٹیاڇ ىٍثبٍِ َٕؾ ػَډٓ ٍا
ویاٍوی ډڂَ اوـٍ ٍا ٹبوًن اػبٌُ ىاىٌ ثبٙی١،بث ٤هب ٛځًٔىی٥ ،جٸ ثىی ًٕڇ ډبىٌ 29ٹبوًن إٔه
ىاىٍٕٓ ٽٕٶَْ ١بثٕ٦ه هب ٛىاىځٖشَْ ،ډبډًٍٔىٓ َٖشىی ٽٍ ډٖشٺٕمبً ثٍ ډًػت ٹبوًن ٔب سلز
و٪بٍر ی سٮچٕمبر ٹبوًوٓ ډٺبڇ ٹ٢بٔٓ ىٍ کییى ی٩بٔٴ ډلًڅٍ ی ىٍ ډًٍى ػَائڈ هبٔ ٓٝټ ٔب
ؿىی یٕ٩ٶٍ اُ ی٩بٔٴ ١بثٕ٦ه ٍا اُ ٹجٕڄ ٽٚٴ ػَڇ ی ثبُػًٔٓ ډٺیډبسٓ ی کٶ ٨اطبٍ ی ىالئڄ
ػَڇ ی ػچًځَْٕ اُ ٵَاٍ ی ډوٶٓ ٙین ډشُڈ ی اثالٯ ایٍاٷ ی اػَاْ سٞمٕمبر ٹ٢بٔٓ ٍا اوؼبڇ
ىاىٌ ی ډَاست ٍا ثٍ ډٺبڇ ٹ٢بٔٓ ا٭الڇ ډٓومبٔی .ثٍ ٭جبٍسٓ ىٔڂَ ډبډًٍٔىٓ ٽٍ ثٍ ډًػت ٹًاوٕه
هب ٛثٍ اوؼبڇ ی٩بٔٴ هًى ١بث ٤ىاىځٖشَْ ثلٖبه ډٓأىی١ ،بثٕ٦ه هب ٛځٶشٍ ډًٕٚوی .أه
١بثٕ٦ه اُ ٽچٍٕ اهشٕبٍار ١بثٕ٦ه ىاىځٖشَْ ثَهًٍىاٍ وٕٖشىی ی ٵٺ ٤اُ څلب ٧اوؼبڇ ی٩بٔٴ
هبٔ ٛب ىٍ ُډبن ډٮٕه ١بث ٤ىاىځٖشَْ ډلًٖه ډًٓٙوی .ی ثٍ ٭جبٍسٓ ډبډًٍٔىٓ َٖشىی ٽٍ
ىاٍاْ ٹیٍر ٭بڇ ١بثٕ٦ز وٕٖشىی اډب ثٍ ا٭شجبٍ ٙٲڄ ،یٕ٩ٶٍ هب ٓٝىاٍوی ٔٮىٓ ډٕشًاوىی ثٮ ٓ٢اُ
اٹیاډبر ٍا ىٍ کی اٹیاډبر سٮٺٕجٓی سلٺٕٺٓ اوؼبڇ ىَىی ی ځِاٍٗ اوُب اُ کٕض اٍُٗ ىٍ ٍىٔٴ
ا٭شجبٍ ځِاٍٗ ١بثٕ٦ه ىاىځٖشَْ أٍُبثٓډًٕٚى.ډبوىی ډاډًٍان یُاٍر ا٥ال٭بر ٽٍ ثب ىٕشًٍ
ىاىٕشبن ډاډًٍ اػَاْ ی٩بٔٴ ١بثٕ٦ه ٙیٌ ثبٙىیٔ .ب ٍیٕب ی ډبډًٍان ُویان وٖجز ثٍ اډًٍ
ُویاوٕبن ،ډبډًٍان ٕبُډبن ا٥ال٭بر ٕذبٌ ډبډًٍان وَٕیْ ډٺبیډز ثٖٕغ ٕذبٌ دبٕیاٍن اوٺاله ی
ٕبَٔ وَٕیَبْ ډٖچق ىٍ ډًاٍىْ ٽٍ ثٍ ډًػت ٹبوًن سمبڇ ٔب ثَهٓ اُ ی٩بٔٴ ١بث٦بن ثٍ اوبن
ډلًڃ ًٙى.
قوای سه گانه :اُ ٕیٌَبْ دٕ٘ ،و ٍَٔ٪دَىاُان ډوشچٴ کٺًٷ ی ٭چًڇ ٕٕبٕٓ ،کبٽمٕزٽٍ ًٍٚا ثٍ اثٮبى ډوشچٶٓ سٺٖٕڈ ومًىوی ی ان ٍا ثٍ اٍځبنَبْ یٌْٔ اْ ٕذَىوی سب اُ أه َٔ٥ٸ،
ٹیٍر ىٍ ىٕز ٔټ وٶَ ٔب ٔټ اٍځبن ػم ٬وًٚى ی اُ إشجیاى ؿچًځَْٕ ثٍ ٭مڄ أی .أه أیٌ ىٍ
کبڃ کب َ١سلز ٭ىًان سٶپٕټ ٹًا ٙىبهشٍ ډًٓٙى .اډب ډٮَیٳ سَٔه سٺٖٕڈ ثىیْ اُ ٹًاْ کبٽڈ صفحه 24
ٍاکبٍی ضبخع ّبی الزم برای تؼبهل ضببطبى دادگستری
31
ىٍ ٽ ،ًٍٚثٍ ا٭شجبٍ اٝڄ 5ٹبوًن إبٕٓ ػمًٍُْ إالډٓ أَان ٥جٸ ی٩بٔٴ اوُب ثٍ ٍٕ ٹًٌ
ډؼٍَٔ ،ٹًٌ ډٺىىٍ ی ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ ډٓثبٙی ٽٍ َُٔ وٍَ َ٪جَْ ی ډٖشٺڄ اُ ٔپیٔڂَ ثَ ٥جٸ اًٝڃ
ٹبوًن إبٕٓ ٵٮبڅٕز ډٓٽىىی.
تحقیقات مقدماتی :سٮَٔٴ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ىٍ ثبىْ اډَ ٍیٙه ثٍ و َ٪ډَٕٕی ،اډب ثب
وڂبَٓ ثٍ ىٽشَٔه کٺًٹٓ ی ډٺٍَار ٹبوًوٓ ډٚبَیٌ ډًٕٚى ٽٍ کٺًٹیاوبن ثَىاٙزَبْ ډوشچٶٓ اُ
ان ىاٍوی ی ىٍ ډٺٍَار ٹبوًوٓ وِٕ ثب ډٶبَٕڈ ډوشچٶٓ ډًاػٍ ډًٓٔٙڈ؛ -1ثب إشىبى ثٍ ٹبوًن إٔه
ىاىٍٕٓ ٽٕٶَْ ډًٞه 1392ډٓسًان ځٶز :سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ٽچٍٕ اٹیاډبسٓ إز ٽٍ ثٍ ډىًٍ٪
ٽٚٴ ػَڇ ،سٮٺٕت ی ىٕشڂَْٕ ډشُڈ ،ػچًځَْٕ اُ ٵَاٍ یْ ،کٶ ٨اطبٍ ی اىڅٍ ػَڇ ی سُٖٕڄ ی
سمُٕی ىالٔڄ ،ا٭ڈ اُ ىالٔڄ اطجبر ػَڇ ی ىالٔڄ ډٶٕی ثٍ کبڃ ډشُڈ ثبسًػٍ ثٍ اٝڄ ثَأز ًٍٝر
ډٓ دٌَٔى ی َیٳ اٝچٓ ان اډبىٌ ٕبُْ دَیویٌ ی سٍَٖٕٕٔ ٬یځٓ ىٍ ىاىځبٌ إز ٽٍ اُ ًْٕ
١بث٦بن ىاىځٖشَْ ٍإبُ ٔب ثٍ ىٕشًٍ ی کٖت اٍػب ٫ډٺبډبر ٹ٢بٔٓ ٔب اُ ًْٕ ٹ٢بر سلٺٕٸ ی
وِٕ ٕبَٔ ډٺبډبر ٝبڅق ٹ٢بٔٓ اوؼبڇ ډًٓٙى .اًٝڃ ٽچٓ کبٽڈ ثَ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ٽٍ ىٍ ثٕٚشَ
و٪بڇَبْ کٺًٹٓ دٌَٔٵشٍ ٙیٌ إز ،اٝڄ سٶپٕټ ډٺبڇ سٮٺٕت اُ ډٺبڇ سلٺٕٸ إز سب سلٺٕٺبر
ډٺیډبسٓ ىٍثبٌٍ ٔټ اسُبڇ ،سًَٕ ٤مبن ډٺبډٓ ٽٍ ډشُڈ ٍا سلز سٮٺٕت ٹَاٍ ىاىٌ إزًٍٝ ،ر
وڂَٕى .سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ٙبډڄ ٍٕ ىٕشٍ اُ ا٭مبڃ ٹ٢بٔٓ ډًٓٙى :اڅٴ .ػم٬ایٍْ ىالٔڄ ی ٹَأه
ی اډبٍار ػَڇ .ه .ػچًځَْٕ اُ ٵَاٍ ٔب دىُبنٙین ډشُڈ ی اډلبْ اطبٍ ی ٭الٔڈ ػَڇ .ع .اُ٩بٍ وَ٪
ىٍثبٌٍْ ثَِپبٍ ثًىن ٔب وجًىن ډشُڈَ .مـىٕه یْٔځَٓبْ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ىٍ إٔه ىاىٍٕٓ
ٽٕٶَْ ىاٍاْ ؿُبٍ یْٔٔڂٓ ډٓثبٙی.إٔه ىاىٍٕٓ ٽٕٶَْ أَان اُ و٪بڇ ىاىٍٕٓ ډوشچ ٤اڅُبڇ ځَٵشٍ
ٽٍ ډَکچٍ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ سبث ٬و٪بڇ سٶشٕ ٓٚی ډَکچٍ ىاىٍٕٓ سبث ٬و٪بڇ اسُبڇ إز .یْٔٔڂَٓب
ثٍ َٙف َُٔ ډٓثبٙی :ٽشجٓثًىن ،ډلَډبوٍ ثًىنَٕ ،٭ز ،ىٹز و َ٪اُ ػمچٍ یْٔځَٓبْ أه ډَکچٍ
اُ ٵَأىی ىاىٍٕٓ ٽٕٶَْ َٖشىی.
.2-3چهار چوب نظری :ډً ٫ً١سٮبډڄ اىاٍْ ثب ډلٕ ٤دَٕاډًن ،اُ ػمچٍ ثب اَمٕزسَٔه
ډًً١٭بر دٕ٘ ٍیْ ىٕشڂچٍَب ډٓثبٙی ػًٌََ إبٕٓ ی ډُڈ وُبىَبْ اػشمب٭ٓ ٍا ٍٵشبٍ ډشٺبثڄ
سٚپٕڄ ډٓىَی ،ىٍ یاٹٔ ٬ٮىٓ سٮبډچٓ ٽٍ ٹٖمزَبْ ډوشچٴ اػشمب ٫ثب َڈ ىٔڂَ ىاٍوی؛ َمَآَ
ٽَىن ،ىاٙشه سٮبډڄَٔٙ ،ټ ٙین ،ثََبوٕین ،ځٶشڂًٽَىن ،سًاٵٸ ٽَىن ،اطَځٌاٍ ثًىن یاکیَبْ
ډوشچٴ اػشمب٭ٓ ثبٔی ٍٵشبٍْ ىی ًٍٕٔ ثبٙی سب اػشمب ٫ثٍ یػًى أی ی إشمَاٍ ٔبثی .یٹشٓ ٍٵشبٍ ىی صفحه 25
ٍاکبٍی ضبخع ّبی الزم برای تؼبهل ضببطبى دادگستری
47
ثَأه إبٓ اډىٕز ُوؼٌَٕ اٍسجب ٓ٥ثٕه یُاٍر ٽ ًٍٚی ١بث٦بن ىاىځٖشَْ إز ىٍ ػُز
اکٺبٷ ی اػَا اډىٕز ػبډٮٍ ی َُٙیویان ىٍ ٭َ ٍٝډچٓ١ ،بث٦بن ىاىځٖشَْ ی یُاٍر ٽ،ًٍٚ
دَیٌَّب ی دَیځَاڇَب ،إشَاسَْْب ی سَػٕق ثىیَْبْ اډىٕشٓ ٍا ىٍ کٍٕ ٍ٦أِوَٓب ی سیاثَٕ ىٵب٭ٓ-
اډىٕشٓ ٍا ثب سًٔٞت ٵَډبویَٓ ډٮ٪ڈ ٽڄ ٹًا ی ًٍٙاْ ٭بڅٓ اډىٕز ډچٓ ثٍ ًٍٙاْ اډىٕز ٽًٍٚ
ا٭الڇ ډٓ ومبٔیًٍٙ .ا اډىٕز ٽ ًٍٚىٍ کٕ ٍ٦أه ه ٤ډ ٓٚی ىٔذچمبَٕٓب ،سًٍَٕٝب ٍا ثٍَٕٓ ی
ډًٞه ډٓومبٔی.
١بث٦بن ىاىځٖشَْ ىٍ ډًاٹ ٬اًٙهَب ی وباٍاډَٓبْ اډىٕشٓ ،اسٶبٹبر ٱَٕ ډىش ٌَ٪ی َْٕ اډًٍ
ه َٕ٦ی ډچٓ ډظڄ ثَځِاٍْ اوشوبثبر ،ىٍ کٕٕٕ ٍ٦بٕزَبْ ٵَډبویٌ ډٮ٪ڈ ٽڄ ٹًا ی سیاثَٕ ٕشبى ٽڄ
ی ډًٞثبر ًٍٙاْ ٭بڅٓ اډىٕز ډچٓ ی ًٍٙاْ اډىٕز ٽ ،ًٍٚډپچٴ ثٍ َمَآَ ی ډٖب٭یر ٽبٍاډی
ثب یُاٍر ٽ ًٍٚډٓثبٙی ی ىٍ وُبٔز ثبٍ ىٔڂَ ثبٔیځٶز ٽٍ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ،ډٖشچِڇ ډپبوٕٖڈ ی
سیاٍٻ اٹیاڇَبٔٓ إز ٽٍ ثب َمپبٍْ ی سٮبډڄ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ٕبَٔ ٹًاْ ی ٕبُډبنَبْ
ډَىڇ وُبى ی ...سبډٕه ډًٓٙى.
ثیٔه ػُز ثبٔی دٌَٔٵز ٽٍ َیٳ ٹبوًن إٔه ىاىٍٕٓ ٽٕٶَْ ىٍ یا وُبىن یٕ٩ٶٍ سلٺٕٺبر
ډٺیډبسٓ ثَ٭ُیٌ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ،ډیَٔٔز ان ثٍ ػُز سلٺٸ ی اٍسجب ٣ډً ٫ً١ثب ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ
ډٓثبٙی ی ثٓسَىٔی ىٕشڂبٌ ٹ٢بٔٓ ىٍ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ اُ َمپبٍْ ی سٮبډڄ ىٔڂَ ٕبُډبنَب ىٍ
کییى سپبڅٕٴ یاځٌاٍ ٙیٌ ثٍ اوُب ثٓوٕبُ وٕٖز
سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ اډَْ ډًٹشٓ ی ډًٍىْ وٕٖز ،ثچپٍ ا٭مبڅٓ إز ٽٍ ثبٔی ىٍ کٕٔ ٍ٦ټ
ٕٕبٕز ٽچٓ َمٍ ػبوجٍ دٕڂَْٕ ی سٮٺٕت ًٙى .ی َمٍ ْ ٕبُډبنَبْ ػبډٮٍ ثبٔی ىٍ یٹً ٫أه اډَ
ډُڈ ډیاهچٍ ىاٙشٍ ثبٙىی.
o
پیـٌْبدات
ىٍ ًٔڄ دٕٚىُبىاسٓ ثٍ ػُز ٽبٍثَىْ سَ ٙین ٙبهَٜبْ سٮبډڄ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ٕبَٔ
ٹًاْ کبٽمٍ ىٍ کًٌُ سلٺٕٺبر اٍأٍ ډًٓٙى.
ىٍ سٍُٕ ٹًاوٕه الُڇ االػَاْ ػیٔی ثبٔی سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ىٍ َمٍ ْ اثٮبى ان ثٍ ولً یا١قی یٌْٔ ډًٍى وڂَٗ ٹَاٍ ځَٕى .ثٍ ٭ىًان ومًوٍ ىٍ کٺًٷ ػِا ٽچٕبسٓ ٍا ثٍ ٭ىًان اٝڄ ٭٦ٴ ثٍ ډب
ٕجٸ ٙین ٹًاوٕه ٽٕٶَْ ،اٝڄ ٙو ٓٞثًىن ډؼبُارَب ٽٍ اُ ٽچٍٕ سیاثَٕ ػىبٔٓ ثٍ ٙمبٍ ډٓ
أی.اٽىًن اځَ اُ ٹًاوٕه کبڃ کب ،َ١اٝچٓ ٍا إشوَاع ٽىٕڈ ثٍ إڈ اٝڄ ٹبوًوٓ ثًىن سلٺٕٺبر صفحه 41
48
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 23 –56
ډٺیډبسٓ ی ان ٍا ثَسَ ثَ اٝڄ اٍځبنَبٔٓ ثیاوٕڈ ٽٍ ثٍ ډًػت ٹبوًن ډبډًٍ ثٍ اوؼبڇ سلٺٕٺبر
ډٺیډبسٓ َٖشىی ،ډٓسًاوٕڈ ىٍ ٭مڄ ٙبَی اطَ ثو ٓٚٹبثڄ ډالک ٍ٪اْ ىٍ أه ه ًٛٞثبٕٙڈ
َمٍْ َ٥فَب ی ا٭مبڅٓ ٽٍ ډىؼَ ثٍ ثُجًى اډىٕز ػبډٮٍ ی سلپٕڈ ٭یاڅز ىٍ اػشمب٫ډًٓٙى ،ثبٔی ډًٍى کمبٔز ٹَاٍ ثڂَٕوی
ػُز سٮبډڄ ثُشَ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب یُاٍسوبوٍ اډًُٗ ی دَیٍٗ ثبٔی ىٍاػَا َ٥فَب یاٹیاډبر سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ اهشالٳَبْ ٵََىڂٓ ،اػشمب٭ٓ ی اٹشٞبىْ ىاو٘ اډًُان ی وِٕ کیاٹڄ
اډًَُٗبْ إبٕٓ ډًٍى سًػٍ ثبٙی.
ٕبَٔ ٹًاْ کبٽمٍ ىٍ هالڃ اځبَٓ ٽبډڄ اُ ٹچمَی ٽبٍْ هًى ىٍ ػُز اوؼبڇ ډَسج ٤ثٍسلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ثبٔی ثٍ سٶبَڈ ی سٮبډڄ ثب ٔپیٔڂَ ثذَىاُوی.
١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثٍ ًٍ٥ٵٓ اڅىٶٍٖ ٹیٍر ُٔبىْ ىٍ دبٕن ىَٓ ډشٺبثڄ ثٍ دیٔیٌ ډؼَډبوٍٍا ىاٍا ډٓثبٙی ،ٵچٌا ثبٔی أه ٹیٍرَب ٍا ٙىبٕبٔٓ ی سٚیٔی ی سًاوبَٔٓبْ ډًػًى ٍا اٍسٺب ثوٕٚی
ثٍ ىڅٕڄ وجًى اڅِاڇ ٹبوًوٓ ثٍ ولً ډٖشٺٕڈ ه٦به ثٍ ٹًٌ ډؼٍَٔ ىٍ کًٌُ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ،ٵچٌا سیاثَٕ ی ٕبُډبویَٓ ډٮچًډٓ ىٍ أه ٹ ٍٕ٢یػًى ویاٍى ،اُ أه ٍی سً ٍٕٝډًٓٙى سٶًٔ٠
اهشٕبٍر ثٕٚشَ ثٍ أه ٹًٌ ىٍ کًٌُ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ی سًٔٞت ١مبوز اػَاَبْ الُڇ ىٍ ډًٍى
ٽًسبَٓ یُاٍسوبوٍَبْ ىیڅشٓ ىٍ أه ُډٕىٍ ،ثٖشَ اٹیاډبر ٕوشڂَٕاوٍ سَ ٵَاَڈ ًٙى .ىٍ یاٹ ٬ډٺىه
ثبٔی ډشٞیْ اوؼبڇ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ٍا ىٍ ََ ٹًٌ ی ٕبُډبوٓ ډٚو ٜومبٔی سب ُٕڄ اوڂبٍْ ی
٭یڇ سًػٍ ډَػ ٬ډٌٽًٍ ىٍ أه ه ًٛٞٹبثڄ دٕڂَْٕ ثبٙی
ثب دٕ٘ ثٕىٓ ی سٍُٕ و٪بڇ ػبډ ٬ا٥الٍٕ ٫بوٓ ی أؼبى َمبَىڂٓ ،سٮبډڄ ی اٍسجب ٣وِىٔټ ثٕهوُبىَبْ ٹبوًوڂٌاٍْ ،ٹ٢بٔٓ ی اػَأٓ ثبٔی اُ ثَیُ وبَمبَىڂًٕ وبٽبٍاډیْ ىٍ ٕٕٖشڈ ػىبٔٓ
ػچًځَْٕ ثٍ ٭مڄ أی اډٕی إز ثب ثپبٍځَْٕ َمٍ اډپبوبر ی اثِاٍ ی َ٩ٵٕز ٹًاْ کبٽمٍ ٽًٍٚ
ثشًان ثٍ وشبٔغ ډ٦چًثٓىٍ ُډٕىٍ ثٍَٕٓ ٙبهَٜبْ الُڇ ثَاْ سٮبډڄ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ٕبَٔٹًا
ىٍ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ٍٕٕی. صفحه 42
32
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 23 –56
ًٍٕٔ اػشمب٭ٓ هبسمٍ ٔبثی ،٭بٹجز االډَ ثبڅ٦ج ٬اػشمب ٫وِٕ دبٔبن ډٓٔبثیٍ ،ٵشبٍ ډشٺبثڄ إبٓ ی ثىٕبى
ػبډٮٍ إز ووٖشٕه اڅڂً ی سئًٍْ أه دْیَ٘ ثٍ ٙپڄ ًٔڄ ٹبثڄ ٍٕڈ إز
ثَکٖت اڅڂً ډٌٽًٍ سٮبډڄ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ٕبَٔ ٹًاْ کبٽمٍ ډٚمًڃ هَیػٓ ٍٕ
کبڅشٍ ډٓثبٙی ٽٍ ٭جبٍسىی اُ :سٞلٕق ی سلپٕڈ سٮبډڄ ثب ََٔټ اُ ٹًاْ کبٽمٍ؛ ١ٮٴ سٮبډڄ ی
ثَیُ کیاٹڄ سَٔه سٮبډڄ ی یاثٖشڂٓ ٽٍ اڅىُبٍٔ ډىؼَ ثٍ ٭یڇ اٍسجب ٣ی سٮبډڄ ٙبٖٔشٍ ډًٓٙى ٽٍ
ََٔ ًٍُ٩ټ اُ أه هَیػَٓب ،ډىً ٣ثٍ وً ٫سٮبډڄ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ٕبَٔ ٹًاْ کبٽمٍ ىٍ
سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ىاٍى
o
تؼبهل ثب لَُ هجشیِ
١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثٍ ٭چز ی٩بٔٴ سٮَٔٴ ٙیٌ ی ثب ىٍ و َ٪ځَٵشه یٕ٩ٶٍ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ،
ثىٕبن سٮبډالر ٹًْ سَ ی ډٖشلپڈ سَْ ٍا ثب ىیڅز َٙی ٫ٽَىٌ اوی ی ثٍ ولًْ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ
ډًٵٸ ٙیٌ اوی ىٍ ٕبهشبٍ ىیڅشٓ ػبْ هًى ٍا ثبُ ٽىىی ی ثب یُاٍسوبوٍَب ی ٕبُډبوُب ی اٍځبنَبْ
َُٔ ډؼمً٭ٍ ىیڅز سٮبډالر هًثٍٓا أؼبى ومبٔی .ثبالسَٔه ٕ٦ق سٮبډالر ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب
ٹًٌ ډؼٍَٔ ىٍ یُاٍسوبوٍَبْ اډًُٗ ی دَیٍٗ ،یُاٍر ٭چًڇ ی یُاٍر ٽ ًٍٚډٓثبٙی١ .بث٦بن
ىٍ سٮبډڄ ثب اډًُٗ ی دَیٍٗ ثٍ ىوجبڃ ثبالثَىن ٕ٦ق سٮُی ثٍ ٹبوًن ی ٹبوًوڂَأٓ ،ٽبَ٘
إٕتَبْ اػشمب٭ٓ ی اٍسٺب ىاو٘ کٺًٹٓ ىاو٘ اډًُان َٖشىی اٍسجب ٣ی سٮبډڄ ثب اډًُٗ ی
دَیٍٗ اُ أه ػُز ثَاْ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ اُ اٍُٗ هب ٓٝثَهًٍىاٍ إز ٽٍ ىاو٘ اډًُان
ىٍ ٕىٕه ډُمٓ َٖشىی ی َمٍ اډًُُٙب ثَاْ اوبن ىٍ ٭ٍََٝبْ اػشمب٭ٓ ی ٵََىڂٓ ثب٭ض ٽبَ٘
ؿٚمڂَٕ َِٔىٍَبْ ١بث٦بن ٍا ىٍ ٕبڃَبْ أىیٌ هًاَی ٙی .ىٍ یاٹ ٬أه وً ٫سٮبډالر َیٳ ىاٍ
ثٍ ډى ًٍ٪وً٭ٓ َٕډبٍٔ ځٌاٍْ ىٍاُ ډیر ثَاْ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثٍ کٖبه ډٓ أی َُٔا ثٖٕبٍْ
اُ ػَأڈ ثٍ ٭چز ٭یڇ اځبَٓ ی اډًُٗ ٽبٵٓ ىٍ ٕىٕه دبٕٔه ٍم ډٓىَی ىٍ یاٹ ٬اډًَُٗبْ الُڇ
ثٍ ىاو٘ اډًُان ډىؼَ ثٍ ٽبَ٘ ػَأڈ ىٍ ٕبڃَبْ اسٓ ډًٓٙى ٽٍ ثبڅ٦ج ٬ٽبَ٘ سلٺٕٺبر
ډٺیډبسٓ ٍا ىٍ دٓ ىاٍى اُ ػمچٍ ١بث٦بوٓ ٽٍ ثٍ ٕجت ی٩بٔٴ سٮٕٕه ٙیٌ ىٍ ٹچمَی ػبډٮٍ دٌَٔ
ومًىن اٵَاى ػبډٮٍ اڅو ًٛٞىاو٘ اډًُان ثَ ٭ُیٌ ْ اوُب إز ی َمپبٍَْبْ ثٖٕبٍ یٕٕٮٓ ثب صفحه 26
ٍاکبٍی ضبخع ّبی الزم برای تؼبهل ضببطبى دادگستری
33
اډًُٗ ی دَیٍٗ ىاٍوی ٽبىٍ وَٕیاوش٪بډٓ إز ٵچٌا ىٍ اىیاٍ ځٌٙشٍ ،وَٕیْ اوش٪بډٓ ثَوبډٍَبْ
ډشٶبیسٓ ٍا ثٍ ولً ػیاځبوٍ ثب اَیاٳ
-1سَٹٓ و٪ڈ اػشمب٭ٓ ی ٵََىڂٓ ىٍ سمبډٓ ٹچمَیَبْ َُٕډٕىٓ
-2دٕٚڂَْٕ اُ ػَڇ ی ثَِپبٍْ
-3سٮچٕڈ ی ٵََىڀ ٕبُْ ی سلًڃ ٍاٌ ی ٍیَٗب
-4دًٕٕشڂٓ ی سٮبډڄ ٵٮبڃ ثب سمبډٓ ډَاٽِ ی اٍځبنَبْ ٵََىڀ ٕبُ ثب ثَسَْ ی سٺیڇ اډًُٗ ی
دَیٍٗ ،ىٍ سمبڇ ٽ ًٍٚثٍ ډَکچٍ اػَا ىٍایٍىٌ إز .اٝچٓ سَٔه ٹٖمز اُ٭مچپَىَبْ ډٚشَٻ
١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ډٮبیوز اډًُٗ یُاٍر اډًُٗ ی دَیٍٗ ثًىٌ ىٍ ٹچمَی ی٩بٔٴ دچٕٔ
ٍاًٍَ إز .ىٍ ډبثٺٓ کبالر ،٭مچپَىَب اٽظَاً ډَثً ٣ثٍ ثٍَََبْ ُډبوٓ هب ٛی أٶب
ىٕشًٍاڅٮمڄَبْ ډًً١٭ٓ ډًٓٙى.
سٮبډالر کب َ١ډبثٕه ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ی ډیآٍ ٍا ىٍ ىی ځَیٌ ٽچٓ ډٓسًان سٮَٔٴ ومًى :
اڅٴ#اٍسجب٥بسٓ ٽٍ ثٍ ولً ٭مچپَىَبْ اوؼبڇ ٙیٌ ىٍ ډجبکض ډوشچٴ ىٍ ٕبڅُبْ اهَٕ ثَدبٍٔ
سًاٵٺبر ىیٌٍ اْ ی اٽظَاً ىٍ اثٮبى ډوشچٴ اػَأٓ یُاٍر اډًُٗ ی دَیٍٗ ی ١بث٦بن ىاىځٖشَْ
ًٍٝر ځَٵشٍ إز .ػچًٌ ډُڈ ی ثَػٖشٍ ان ىٍ َٶشٍ وَٕیْ اوش٪بډٓ ی أبڇ وًٍُ ی أبڇ ډیٍٍٕ ىٍ
کًٌُ ٍاَىمبٔٓ ی ٍاوىیځٓ ومبٔبن إز
.
ه#اٍسجب١ ٣بث٦بن ىاىځٖشَْ ی اډًُٗ ی دَیٍٗ ىٍ اثٮبى اىاٍْ ىٍ ٙپڄ ىٕشًٍاڅٮمڄَب ی ٔب
َڈ اویَٔٓٚب ی ٔب اکپبڇ اىاٍْ ثٍ ًٍٝر سٶبَمىبډٍَبْ ډبثٕه ٍئٖبْ یُاٍر اډًُٗ ی دَیٍٗ
ی ١بث٦بن ىاىځٖشَْ إز .ډظالً ىٍ ٕبڃ ،1388ثَاْ إشٶبىٌ ٝلٕق اُ یٕبٔڄ اډًُ ٓٙىٍ ػُز
سَیٔغ ثٕىَ٘بْ ٭مًډٓ ی اٍسجبً١ ٣اث ٤اػشمب٭ٓ ی ػچًځَْٕ اُ ٍهیاى ػَائڈ ی ولًٌ سَٹٓ ی
سَٵىیَبْ اػشمب٭ٓ ثٕ٘ اُ دىغ ډٕچًٕن ی دبوٞی ی ٞٙز ی ؿُبٍ َِاٍ ٭یى دپٕغَبْ اډًُ ٓٙاُ
ػمچٍ ثَی ،ًٍٙٽشبثـٍ ،سَاٽز ،څًف ٵَٚىٌ ىٍ ٕ٦ق إشبنَب ی َُٕٙشبنَب سًُٔٙ ٬یٌ إز
سٮبډڄ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب یُاٍر ٽ ًٍٚدًٕٕشڂٓ وِىٔپٓ ثب ډٮىب اډىٕز ډچٓ ىاٍى؛ ډٮىبٔٓ
ٽٍ ىٍ یاٹَ ٬ڈ ثَاْ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ی َڈ ثَاْ یُاٍر ٽ ًٍٚډٖٕچٍ ډُمٓ ثٍ کٖبه ډٓ أی
ی َمٍ ْ أه سٮبډالر ثَاْ أؼبى اډىٕز ډٓثبٙی .ثَأه إبٓ اډىٕز ُوؼٌَٕ اٍسجب ٓ٥ثٕه یُاٍر صفحه 27
ٍاکبٍی ضبخع ّبی الزم برای تؼبهل ضببطبى دادگستری
o
هٌبثغ ٍ هوخز
-
اؿَسٕ ،هحوذ ،اٗ٘ی دادسػٖ و٘فشٕ ،تْشاىً ،ـش ػوت.1395 ،
49
احوذٕ اٌّگشٕ ،حؼیً ،مؾ هبثٌ٘ی دس فشاٌٗذ تحم٘مبت همذهبتٖ ،پبٗبى ًبهِ وبسؿٌبػٖ اسؿذ ،داًـگبُ لن.1391 ،
حوشٕ وشهبًٖ ،هحؼی ،تؼبهل هبثٌ٘ی ثب همبهبت دادػشا دس فشاٌٗذ و٘فشٕ ،تْشاىً ،ـش ػٌزؾ ٍ داًؾ.1396 ،
رْبًٖ ،هحوذ سػَل ،تٌبػت حمَق ؿْشًٍذٕ ٍ ٍظبٗف هبثٌ٘ی ٍ هوبًت ارشإ تخٌٖ اص ٍظبٗف ،همبلِ اساِٗ ؿذُ ثِ اٍل٘ی وٌفشاًغ حمَق ،ػلَم
ػ٘بػٖ ٍ ػلَم اًؼبًٖ.1400 ،
-
خبلمٖ ،ػلٖ ،اٗ٘ی دادسػٖ و٘فشٕ ،تْشاىً ،ـش ؿْش داًؾ.1395 ،
-
خبلمٖ ،ػلًٖ ،ىتِّب دس اٗ٘ی دادسػٖ و٘فشٕ ،تْشاىً ،ـش ؿْش داًؾ.1392 ،
دػبگَٗبى ،داٍد ،تؼبهل پل٘غ ثب ربهؼِ ٍ سػبًِّبٕ روؼٖ ،تْشاىً ،ـش داًـگبُ ػلَم اًتظبهٖ اه٘ی.1396 ،
-
دّمبًٖ ،فشؿ٘ذً ،مؾ هبثٌ٘ی دادگؼتشٕ دس فشاٌٗذ دادسػٖ و٘فشٕ ،پبٗبى ًبهِ وبسؿٌبػٖ اسؿذ ،داًـگبُ لن.1386 ،
-
سصالٖ هَػَٕ ،ػ٘ذ ػزبد ،تؼبهل پل٘غ ثب ؿَسإ حل اختالف دس فشاٌٗذ ه٘بًزٖگشٕ و٘فشًٕ ،ـشِٗ داًؾ اًتظبهٖ ،ؿوبسُ ،33
.1394
-
ػَادوَّٖ ،ػبم ،اهٌ٘ت ارتوبػٖ ٍ ربٗگبُ سٗبػتٖ دادػتبى ٍ ًظبستٖ همبم لوبٖٗ ثش ػولىشد هبثٌ٘ی دادگؼتشٕ ،هزوَػِ همبالت
وٌىبؿٖ ثش رٌجِّبٕ هختلف اهٌ٘ت ػوَهٖ ٍ پل٘غ ،رلذ دٍم ،تْشاىً ،ـش داًـگبُ ػلَم اًتظبهٖ.1384 ،
-
ؿبوشٕ ،اثَالحؼی ٍّبدٕ صادُ ،سهب ،اکل تفى٘ه همبم تؼم٘ت اص همبم تحم٘ک دس حمَق اٗشاىً ،ـشِٗ پظٍّـٌبهِ حمَق و٘فشٕ،
داًـگبُ گ٘الى1395 ،
-
هحوَد دادسع ،هبثٌ٘ی لوبًٖٗ ،ـشِٗ پظٍّؾ حمَق و٘فشٕ1394 ،
-
کبثش ،هحوَد ،هؼ٘بسّب ٍ توو٘ی دادسػٖ ػبدالًِ دس هشحلِ تحم٘مبت همذهبتٖ ،هزلِ هذسع ػلَم اًؼبًٖ ،پظٍّؾّبٕ حمَق
تٌج٘مٖ ،دٍسُ ،13ؿوبسُ ،4صهؼتبى .1388
-
ػجبػٖ ،سٍح اهلل ،الضاهبت لبًًَٖ هبهَساى ٍصاست اًالػبت دس سػبٗت حمَق ؿْشًٍذٕ هتْوبى اهٌ٘تٖ ،همبلِ اساِٗ ؿذُ ثِ چْبسه٘ی
وٌفشاًغ رْبًٖ ٍ اٍل٘ی وٌفشاًغ هلٖ پظٍّؾّبٕ ًَٗی اٗشاى ٍ رْبى دس حمَق ٍ ػلَم ارتوبػٖ.1396 ،
-
ػبسا ثبٖٗ ،اکَل حبون ثش تحم٘مبت همذهبتٖ ،وٌفشاًغ ث٘یالوللٖ رْبى اػالم1398 ،
-
ػجذالْٖ ،ػبهبىً ،مؾ هبثٌ٘ی دادگؼتشٕ دس لبًَى اٗ٘ی دادسػٖ و٘فشٕ هلَه ،1392پبٗبىًبهِ سؿتِ حمَق لوبٖٗ داًـگبُ اصاد
اػالهٖ ٍاحذ خشم اثبد.1393 ،
-
لبػوٖ همذم ،حؼی ،تفْ٘ن حمَق هتْوبى اص ػَٕ هبثٌبى دادگؼتشٕ ثب تبو٘ذ ثش لبًَى اٗ٘ی دادسػٖ و٘فشٕ هلَه ً ،1392ـشِٗ
پظٍّـٌبهِ حمَق و٘فشٕ ،ؿوبسُ دٍم1394 ،
-
وبظنصادُ ،ػلٖ ،هبثٌ٘ی لَُ لوبِٗ٘ چِ وؼبًٖ ّؼتٌذ ،تْشاى ،چبح دٍمً ،ـش هولف.1379 ،
-
گلذٍصٗبى ،اٗشد ،هحـٖ لبًَى هزبصات اػالهٖ ،تْشاىً ،ـش هزذ.1384 ،
-
گلذٍػت رَٗجبسٕ ،سرت ،اٗ٘ی دادسػٖ و٘فشٕ ،تْشاىً ،ـش رٌگل1394 ،
-
هْبثبدٕ ،ػلٖ اکغش ،هبثٌ٘ی دادگؼتشٕ دس لَاً٘ی دادگؼتشٕ اٗشاى ،هزلِ الْ٘بت ٍ حمَق ،ؿوبسُ .1381 ،6
هْذٍٕ ؿٌمٖ ،ه٘خنً ،مؾ هبثٌ٘ی لوبٖٗ دس هشاحل همذهبتٖ فشاٌٗذ دادسػٖ و٘فشٕ ،هبٌّبهِ وبًَى ٍوالٕ دادگؼتشٕ اکفْبى،
ؿوبسُ .1390 ،60
-
َٗػفٖ ،اٗوبى ،تحم٘مبت همذهبتٖ دس اٗ٘ی دادسػٖ و٘فشٕ ،تْشاىً ،ـش ه٘ضاى.1392 ، صفحه 43
51
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 23 –56 صفحه 44
34
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 23 –56
ٽ ًٍٚی ١بث٦بن ىاىځٖشَْ إز یُاٍر ٽ ًٍٚسپبڅٕٴ ی کٸ سٶًٔ ٠اډًٍ َُٔ ٍا ثٍ ١بث٦بن
ىاىځٖشَْ ثَ ٭ُیٌ ىاٍى:
اثالٯ ی دٕؼًٔٓ ىٕشًٍاڅٮمڄَب ی سًٔٞجبر ًٍٙاْ اډىٕز ډچٓ؛
اثالٯ ٍأِوَٓب ی ثوٚىبډٍَبْ ػمٮٓ ی َمڂبوٓ اُ کٕض سظجٕز ٕبُډبویَٓ ی اډىٕز ىٍ ٹبڅت
ىٕشًٍاڅٮمڄَبْ ًٍٙاْ اډىٕز ډچٓ؛
ٍٕٕیځٓ ثَوبډٍَب ی الٔلٍَب ی ثوٚىبډٍَبْ ډَسج ٤ثٍ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ٽٍ ثَ کٖت ٹبوًن
یُاٍر ٽ ًٍٚىٍ ٹجبڃ ان ډً٩ٴ ثٍ ٍٕٕیځٓ ی ثٍَٕٓ ی ىٵب ٫اُ اوُب إز؛ ډًٞه ثوٚىبډٍَب ی
ًٌٕٙوبډٍَبْ ډَسج ٤ثٍ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ٽٍ ثَ کٖت ٹبوًن ،سبٕٔی ان ثَ ًډٍ یَُٔ ٽ ًٍٚإز؛
اوشوبه سیاثَٕ ٝلٕق ىٍ ٹجبڃ اسجب ٫ثٕڂبوٍ یسپًٔه سىبٕتَبْ ىٍٕز ىٍ کٕ ٍ٦سپبڅٕٴ ی
ىٕشًٍاڅٮمڄَبْ ًٍٙاْ َمبَىڂٓ اسجب ٫هبٍػٍ؛ اوشوبه سیاثَٕ ىٍ ٹجبڃ ځٌٍوبډٍَب ىٍ کٍٕ٦
سپبڅٕٴ ی ىٕشًٍاڅٮمڄَبْ ٕشبى ځٌٍوبډٍ .ىٍ ػُز اکٺبٷ ی اػَا اډىٕز ػبډٮٍ ی َُٙیویان ىٍ
٭َ ٍٝډچٓ١ ،بث٦بن ىاىځٖشَْ ی یُاٍر ٽ ،ًٍٚدَیٌَّب ی دَیځَاڇَب ،إشَاسَْْب ی سَػٕق
ثىیَْبْ اډىٕشٓ ٍا ىٍ کٍٕ ٍ٦أِوَٓب ی سیاثَٕ ىٵب٭ٓ -اډىٕشٓ ٍا ثب سًٔٞت ٵَډبویَٓ ډٮ٪ڈ ٽڄ
ٹًا ی ًٍٙاْ ٭بڅٓ اډىٕز ډچٓ ثٍ ًٍٙاْ اډىٕز ٽ ًٍٚا٭الڇ ډٓ ومبٔیًٍٙ .ا اډىٕز ٽ ًٍٚىٍ کٍٕ٦
أه ه ٤ډ ٓٚی ىٔذچمبَٕٓب ،سًٍَٕٝب ٍا ثٍَٕٓ ی ډًٞه ډٓومبٔی.
١بث٦بن ىاىځٖشَْ ىٍ ډًاٹ ٬اًٙهَب ی وباٍاډَٓبْ اډىٕشٓ ،اسٶبٹبر ٱَٕ ډىش ٌَ٪ی َْٕ اډًٍ
ه َٕ٦ی ډچٓ ډظڄ ثَځِاٍْ اوشوبثبر ،ىٍ کٕٕٕ ٍ٦بٕزَبْ ٵَډبویٌ ډٮ٪ڈ ٽڄ ٹًا ی سیاثَٕ ٕشبى ٽڄ
ی ډًٞثبر ًٍٙاْ ٭بڅٓ اډىٕز ډچٓ ی ًٍٙاْ اډىٕز ٽ ،ًٍٚډپچٴ ثٍ َمَآَ ی ډٖب٭یر ٽبٍاډی
ثب یُاٍر ٽ ًٍٚډٓثبٙی .ثَاْ اػَاْ ثَوبډٍَبْ اىاٍْ ی سٮبډالر ،ډٮبیوز اډىٕشٓ یُاٍر ٽ،ًٍٚ
اُ څلب ٧ٹبوًوٓ ډٓسًاوی ثٍ وبډٍ وڂبٍْ سٮبډڄ ثب ډٮبیوزَبْ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ىٍ ػُز دٕڂَْٕ
ثوٚىبډٍَبٕٕ ،بٕز ی ىٕشًٍاڅٮمڄَبْ یَُٔ ٽ ،ًٍٚځَٵشه اکٞب ی ىاىَُب ی ٍٵَاویڇ ىٍ کٍٕ٦
ی٩بٔٴ یُاٍر ٽ ًٍٚډٓثبٙی.
سمبډٓ سٮبډالر ی وبډٍ وڂبٍَْبْ یُاٍر ٽ ًٍٚىٍ ػُز ډٖبٔڄ اډىٕشٓ -اوش٪بډٓ ی ډبثٺٓ
ثَوبډٍَب ىٍ کٕ ٍ٦ی٩بٔٴ ٹبوًوٓ یُاٍر ٽ ًٍٚاُ َٔ٥ٸ ډٮبیوز اډىٕشٓ -اوش٪بډٓ هًاَی ثًى.
َٔ٥ٺٍ سٮبډڄ ی وبډٍ وڂبٍْ ډبثٕه ډٮبیوزَب ی ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ىٔڂَ ډٮبیوزَب ی اىاٍار ٽڄ صفحه 28
ٍاکبٍی ضبخع ّبی الزم برای تؼبهل ضببطبى دادگستری
35
یُاٍر ٽ ،ًٍٚثٍ ډبوىی ٕٕبٷ ٍأغ وبډٍ وڂبٍَْب ډبثٕه یُاٍر هبوٍَب ی اٍځبنَب ثب ١بث٦بن
ىاىځٖشَْ ډٓثبٙی.
َ٥فَب ی ثَوبډٍَبْ ډًٍى اکشٕبع ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ،سًٕ ٤اىاٌٍ ٽڄ کٺًٹٓ ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ ډُٕب
ی ثَاْ ٕشبى ٽڄ ی یُاٍر ٽًٍٚٵَٕشبىٌ ډًٓٙىٕ .شبى ٽڄ ثٮی اُ اٹشجبٓ اُ ٍاْ یُاٍر ٽ،ًٍٚ
ډًٍ ٫ً١ا ثٍ إشل٢بٍ ٵَډبویٌ ډٮ٪ڈ ٽڄ ٹًا ٍٕبویٌ ی ٕٕبٕزَبْ ډٺبڇ ډٮ٪ڈ ٍَجَْ ٍا ٍاػ ٬ثٍ
َ٥فَب ثٍ یُاٍر ٽ ًٍٚی١بث٦بن ىاىځٖشَْ اثالٯ ډٓومبٔی.
ىٵب ٫اُ ثَوبډٍَبْ ډَثً ٣ثٍ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ىٍ ډؼچٔ ًٍٙاْ إالډٓ ثٍ ٭ُیٌ اىاٌٍ ٽڄ
کٺًٹٓ ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ ی یُاٍر ٽ ًٍٚډٓثبٙیَ .مـىٕه ىٍ َٕٕزَب ی اوؼمهَبْ ىیڅز ی ډؼچٔ
ٽٍ ثٍ ډىٍٕٕ ًٍ٪یځٓ ثٍ َ٥فَب ی دٕٚىُبىَبْ ډَثً ٣ثب١بث٦بن ىاىځٖشَْ سٚپٕڄ ډًٓٙى،
١بث٦بن ىاىځٖشَْ َڈ ک ًٍ٢ىاٍوی.
ثَاْ ثٍَٕٓ ان ځَیٌ اُ ثَوبډٍَب ی دٕٚىُبىَب ٽٍ ػُز ډٖبٔڄ اډىٕشٓ ډَثً ٣ثٍ ١بث٦بن
ىاىځٖشَْ ىٍ ډؼچٔ ٔب ىیڅز ډًٍى ثلض ٹَاٍ ډٓځَٕى١ ،بث٦بن ىاىځٖشَْ َڈ ىٍ اوؼمه ډَسج٤
ک ًٍ٢هًاَىی ىاٙز ی ىٔیځبٌ هًى ٍا ډَ٦ف ډٓٽىىی.
ان ځَیٌ اُ إبٕىبډٍَب ی ثوٚىبډٍَبٔٓ ٽٍ ثَ کٖت ٹبوًن ٽ ،ًٍٚډًٞثٍ اوُب اُ ی٩بٔٴ َٕبر
یَُٔان ډٓثبٙی ،سًٕ١ ٤بث٦بن اډبىٌ ی ثَاْ ٕشبى ٽڄ ی یُاٍر ٽ ًٍٚٵَٕشبىٌ ډًٓٙى .یُاٍر
ٽ ًٍٚىٍ کٕ ٍ٦سیاثَٕ ٕشبى ٽڄ ،ان ٍا ثٍ سًٔٞت َٕبر یَُٔان ډٍٕٓبوی.
دَُٕٚبْ ومبٔىیځبن ډؼچٔ اُ یَُٔ ٽٍ ًٍٚاػ ٬ثٍ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ،اُ َٔ٥ٸ یُاٍر
ٽ ًٍٚثٍ ١بث٦بن ا٥ال ٫ىاىٌ ډًٓٙى ی وبػب ډپچٴ ثٍ دبٕوڂًٔٓ ىٍ یٹز ډٺٍَ ثٍ یُاٍر ٽًٍٚ
إز.
ىٍ ًٍٝسٓ ٽٍ ثٕبوٍَٕبٔٓ ىٍ ه١ ًٛٞبث٦بن ىاىځٖشَْ اُ َٔ٥ٸ یَُٔ ٽ ًٍٚػُز
سلٺٕٺبر ثٍ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ډلًڃ ًٙى١ ،بث٦بن ىاىځٖشَْ ډپچٶىی ډالکٍَ٪بْ الُڇ ٍا ىٍ
ػُز ٍٵ ٬اٙپبالر ډجٌیڃ ومبٔىی ی وشٕؼٍ ْ ان ٍا ثٍ ٕم ٬ی و َ٪یُاٍر ٽ ًٍٚثَٕبوىی.
٭چٓ ألبڃ ػُز سٮبډڄ ثُشَ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ٹًٌ ډؼٍَٔ َ٥فَبْ َُٔ دٕٚىُبى ډًٓٙى: صفحه 29
3
ججشاى خؼبستّبی ػبعفی ٍاسد ؿذُ ثِ ؿخق دس ًتیجِ
ایشاد اػیت فیضیىی ثِ ًضدیىبى
رجت اکجرزادُ
استبدیبر ،ػضَ ّیات ػلوی ،داًشکدُ ػلَم اًسبًی ،گرٍُ حمَق ،داًشگبُ پیبم ًَر ،لن ،ایراى
پریچْر ثبثبیی
فبرؽ التحصیل همطغ کبرشٌبسی ارشد رشتِ حمَق جسا ٍ جرم شٌبسی ٍاحد شیراز ،کبراهَز ٍکبلت هرکس لَُ لضبئیِ ،شیراز ،ایراى
تاریخ دریافت 1411 .13 .18 :تاریخ اصالح 1411 .16 .19 :تاریخ پذیزش1411 .11 .3 :
چکیذُ
ىٍ ځٌٙشٍ وٍ ؿىیان ىیٍ أه ا٭شٺبى یػًى ىاٙز ٽٍ و٪بڇ کٺًٹٓ ثَ هالٳ هٖبٍسُبْ ٵِٕٔپٓ ٹبىٍ ثٍ اویاٌُ ځَْٕ ٍوغ ٍیکٓ ٔب
اَ٦١اه ىٍیوٓ وٕٖز ی ثىبثَأه أه ٹجٕڄ هٖبٍار ٹبثڄ ػجَان ومٓثبٙی.
ىاىځبٌَب ىٍ ډًٍى دَیویٌَبٔٓ ٽٍ ډىؼَ ثٍ إٕتَبْ ٭ب٥ٶٓ ثیین أؼبى ٝیډبر ٵِٕٔپٓ ځَىٔیٌ ثًىوی سمبٔچٓ ثٍ ٝییٍکپڈ ػجَان
هٖبٍر ویاٙشىی .ىٍ ان ُډبن ٭چڈ دِٙپٓ ٍیاوٚىبٕٓ ومٓسًاوٖز ٍاث ٍ٦ثٕه أؼبى إٕتَبْ ٭ب٥ٶٓ ی ٭چڄ ٵِٕٔپٓ ډىؼَ ثٍ اوُب ٍا
اطجبر ومبٔی .ثَاْ ډیسُب اٽظَ ډَىڇ ا٭شٺبى ىاٙشىی ٽٍ ػىًن ی ىٔڂَ ثٕمبٍُٔبْ ٍیاوٓ ىٍ وشٕؼٍ ځىبَبن ٙو ٜأؼبى ډٓ ځَىى.
ىٍ ىیٍان ډٮب َٝؿىٕه ثبیٍْ سٲَٕٕ إبٕٓ ٽَىٌ ی ډ٦بڅٮبر ٍیان ،ثو٘ ػیأٓ وبدٌَْٔ اُ ٭چڈ دِٙپٓ ځَىٔیٌ إز .ډشىبٕت ثب
أه سٲَٕٕ کٺًٷ وِٕ ثٍ ډَیٍ أه یاٹٮٕز ٍا دٌَٔٵشٍ ٽٍ إٕتَبْ ٍیاوٓ وِٕ َمبوىی إٕتَبْ ٵِٕٔپٓ یاٹٮٓ َٖشىی ی ډٓسًاوىی وبٓٙ
اُ ا٭مبڃ ٵِٕٔپٓ ثبٙىی .اڅجشٍ أه ثیان ډٮىب وٕٖز ٽٍ کٺًٷ ََ ځًوٍ هٖبٍر ډٮىًْ ٍا دٌَٔٵشٍ ی کپڈ ثٍ ػجَان ان ډٓىَی.
ٔپٓ اُ ډًاٍى ٹبثڄ سبډڄ ُډبوٓ إز ٽٍ ٙو ٜىؿبٍ إٕتَبْ ٍیاوٓ ځَىٔیٌ یڅٓ أه إٕت وب ٓٙاُ ٝیډبر ٵِٕٔپٓ یاٍى ٙیٌ ثٍ
یْ ومٓثبٙی ثچپٍ ىٍ وشٕؼٍ ىٔین ٔب ٙىٕین هجَػَاکبر یاٍى ثٍ ٙو ٜىٔڂَْ ىؿبٍ إٕت ٍیاوٓ ډٓ ځَىى .ډظبڃ ٽالٕٕټ ان ُډبوٓ
إز ٽٍ ٔټ ډبىٍ ٙبَی ثٍ َُٔ ځَٵشٍ ٙین ٵَُویٗ سًٕٔ ٤ټ ٍاوىیٌ ثٓاکشٕب ٣ډٓثبٙی .ؿىٕه ډبىٍْ اکشمبالً ىؿبٍ إٕت ٍیاوٓ
ځَىٔیٌ ی ٹبىٍ ووًاَی ثًى ی٩بٔٴ ٍیُډٌَ هًى ٍا ثٍ ىٍٕشٓ اوؼبڇ ىَی .أب ؿىٕه ډبىٍْ ډٓسًاوی ثٍ ىڅٕڄ ؿىٕه إٕتَبْ ٍیاوٓ اٹبډٍ
ى٭ًا ومًىٌ ی ډ٦بڅجٍ هٖبٍر ومبٔی.
یاژگان کلیذی :هٖبٍر ډٮىًْ ،إٕتَبْ ٍیاوٓ ،ػجَان هٖبٍر ،إٕت یاٍىٌ ثٍ ٙو ٜطبڅض. صفحه 45
51 –70 ٍٶلٝ ،1401 سبثٖشبن،10ٌٍمبٙ ، ٕبڃ ًٕڇ،چىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٞٵ
52
Compensation for emotional damages caused to a person as a result of
physical damage to relatives
Abstract
In the not-so-distant past, there was a belief that the legal system, unlike physical damages, is not
capable of measuring mental suffering or inner anxiety, and therefore such damages cannot be
compensated.
Courts were reluctant to award compensation in cases that resulted in emotional damage without
causing physical damage. At that time, the medical science of psychology could not prove the
relationship between creating emotional injuries and the physical causes that lead to them.. For a
long time, most people believed that madness and other mental illnesses are caused as a result of a
person's sins.
In the modern era, such a belief has fundamentally changed and psychological studies have
become an inseparable part of medical science. Corresponding to this change in rights, the fact that
mental injuries are the same as real physical injuries and can be caused by physical actions has also
been gradually accepted. Of course, this does not mean that the rights accept any moral damage
and order to compensate it.
One of the cases to consider is when a person suffers mental injuries, but this injury is not caused
by physical injuries inflicted on him, but as a result of seeing or hearing the news of injuries inflicted
on another person, he suffers psychological injuries. The classic example is when a mother witnesses
her child being run over by a careless driver. Such a mother is probably psychologically damaged and
will not be able to perform her daily tasks properly. Can such a mother file a lawsuit and claim
damages due to such mental injuries?
Keywords: moral damage, mental damage, compensation, damage to a third party. صفحه 46
36
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 23 –56
اځبَٓ ی ٙىبٕبٔٓ اُ ډؼمً٭ٍ اٍسجب٥بر ی سٮبډالر ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب اٍځبنَبْ ىیڅشٓ
ډَثً ٣ثب ډٖبڅٍ سٮبډڄ سًٕ١ق ی َٙف ٽبډڄ سٮبډڄ ی اٍسجب ٣سبڅٕٴ یْٔځَٓبْ َٕیٽبٍ ١بث٦بن
ىاىځٖشَْ ثب ٽبوًوُب ی اٍځبوُبْ ىیڅشٓ سبڅٕٴ اٹٖبڇ ٵٮبڅٕشُب ی سًٕ١ق ی٩بٔٴ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ
ٙىبٕبٔٓ ی ځَىایٍْ ٹًاوٕه ی ډٺٍَار ډَیث ٤ثب ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ی ٕبُډبنَبْ ىیڅشٓ ډُٕب
ٽَىن ی سٮٕٕه ډبَٕز ی ىاډىٍ اثِاٍَبْ َ١یٍْ ػُز اوؼبڇ ََؿٍ ثُشَ ی٩بٔٴ سٮبډچٓ سبڅٕٴ ی
ډُٕب ٽَىن ثوٚىبډٍَبْ ٍاَجَىْ َ١یٍْ اهٌ ػًاَُبْ َ١یٍْ ډًٍى وٕبُ ٥جٸ ٕىیَب ی ٹًاوٕه
ثبال ىٕشٓ سبٕٕٔ ی ډٮٕه ٽَىن ثٌَُ َٕډبٍٔځٌاٍْ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ی ٽبوًوُب ی اٍځبنَبْ
ىیڅشٓ ىٍ کٕ ٍ٦اوؼبڇ ىٕشًٍاڅٮمڄَبْ سٮبډچٓ سٮٕٕه ی اځبَٓ اُ ډِأبْ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ىٍ
سًٕٮٍ سٮبډڄ ثب یُاٍسوبوٍ ی ٕبُډبنَبْ ىیڅشٓ سٮٕٕه ی اځبَٓ ثب سجلَ ی سٖچَ٤بْ دیٔی اډیٌ ثٍ
ٕجت ىٕشًٍاڅٮمڄَبْ سٮبډچٓ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ٹًٌ ډؼٍَٔ سٮٕٕه ی اځبَٓ ثب ٵَاځَْٕ ٭چڈ ی
اځبَٓ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ىٍ اوؼبڇ ی٩بٔٴ سٮبډچٓ سٮٕٕه ډِأب ډبڅٓ ثٍ یػًى اډیٌ ثَاْ ١بث٦بن
ىاىځٖشَْ ثٍ ٕجت ىٕشًٍاڅٮمڄَبْ سٮبډچٓ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ٹًٌ ډؼٍَٔ سٮٕٕه ډِأبْ
ٱَٕډبڅٓ ی یػٍُ أؼبى ٙیٌ ثَاْ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثٍ ػُز سٮبډڄ ثب ٕبُډبنَبْ ىیڅشٓ سییٔه
ٕ٦ق ا٭شمبى اػشمب٭ٓ أؼبى ٙیٌ ثٍ ػُز ی٩بٔٴ سٮبډچٓ وبػب ثب ډَاٽِ ىیڅشٓ سٮٕٕه ځىؼبٔ٘ ی
سًٕٮٍ سٮبډالر اػشمب٭ٓ ثٍ ٕجت ىٕشًٍاڅٮمڄَبْ سٮبډچٓ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ٹًٌ ډؼٍَٔ
اوشوبه ًْ اڅىٶٮبن ثَٕین اُ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثٍ ٕجت ی٩بٔٴ سٮبډچٓ سٮَٔٴ ی سًٕ١ق ډىبٵ٬
ډبڅٓ ی ٱَٕډبڅٓ اٍځبوُبْ ىیڅشٓ ثٍ ٕجت سٮبډڄ ثب١بث٦بن ىاىځٖشَْ أؼبى ٍاَُبْ اٍسجب١ ٓ٥بث٦بن
ىاىځٖشَْ ثب ٕبُډبنَبْ ىیڅشٓ أؼبى ٍاٌَب ،ٹچمَیَب ی ٍیُٙبْ اٍأٍ ٵٮبڅٕز ١بث٦بن ىاىځٖشَْ
ثب اٍځبنَبْ ىیڅشٓ.
o
تؼبهل ثب لَُ لضبییِ
١بثٕ٦ه ىاىځٖشَْ ىٍ سٮبډڄ ثب ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ ثٍ ٭ىًان ١بث ٤ٹ٢بٔٓ ډٮَٵٓ ډًٓٙوی ١بث ٤ىٍ
څٲز ثٍ ډٮىبْ کٶ ٨ٽىىیٌ ،وڂُیاٍویٌ ،کبٽڈ ،ډلٶً ٧ىاٍویٌ اډیٌ إز $اوٞبٵذًٍ#65:1365 ،
$$ىاىځٖشَْ ##ىٍ څٲز ثٍ ډٮىٓ اػَاْ ٭یاڅز إز .ىٍ ا٦ٝالف إڈ یُاٍسوبوٍ اْ إز ٽٍ
ىٍ ډٮٕز ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ اوؼبڇ یٕ٩ٶٍ میکند ی إڈ ٕبثٸ ان ٭یڅٍٕ إز $څىڂَیىْ #29:130،ډ٦بثٸ ثب
ډبىٌ -28ٹبوًن.ا.ى.ٻ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ډاډًٍاوٓ َٖشىی ٽٍ سلز و٪بٍر ی سٮچٕمبر ىاىٕشبن ىٍ
ٽٚٴ ػَڇ،کٶ ٨اطبٍ ی ٭الئڈ ی ػم٬ایٍْ اىڅٍ یٹً ٫ػَڇٙ ،ىبٕبٔٓٔ ،بٵشه ی ػچًځَْٕ اُ ٵَاٍ ی
ډوٶٓ ٙین ډشُڈ ،سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ،اثالٯ ایٍاٷ ی اػَاْ سٞمٕمبر ٹ٢بئٓ ،ثٍ ډًػت ٹبوًن صفحه 30
جبراى خسبرت ّبی ػبطفی ٍارد ضذُ بِ ضخع در ًتیجِ ایراد اسیب فیسیکی بِ ًسدیکبى
o
53
همذهِ
"کٺًٷ ومٓسًاوی ٍوغ ٍیکٓ ٔب اَ٦١اه ٍا اویاٌُ ځَْٕ ومبٔی ی ثىبثَأه أه ٹجٕڄ هٖبٍار
ٹبثڄ ػجَان ومٓثبٙی".
أه ٭جبٍر ٕ 150بڃ دٕ٘ ثًٕٕچٍ څَى یوِڅٕیٔڄ اُ٩بٍ ځَىٔیٌ ی ډ٦مئىبً ډشىبٕت ثب ُډبن
هًىٗ ثًىٌ إز .ىٍ ان ُډبن ٭چڈ دِٙپٓ ثًٌْٔ ٙبهٍ ډَثً ٣ثٍ اکٖبٕبر ی ٭ًا٥ٴ ىٍ ىیٍان
ایڅٍٕ سپبډڄ هًى ثًىٌ إز .ىاىځبٌَب ىٍ ډًٍى دَیویٌَبٔٓ ٽٍ ډىؼَ ثٍ إٕتَبْ ٭ب٥ٶٓ ثیین
أؼبى ٝیډبر ٵِٕٔپٓ ځَىٔیٌ ثًىوی ثٍ ٙیر سَىٔی ىاٙشىی ی ىٍ ان ُډبن أه ا٥مٕىبن یػًى
ویاٙز ٽٍ ٭چڈ ٍیاوٚىبٕٓ ډٓسًاوی ٍاث ٍ٦ثٕه أؼبى إٕتَبْ ٭ب٥ٶٓ ی ٭چڄ ٵِٕٔپٓ ډىؼَ ثٍ اوُب
ٍا اطجبر ومبٔی .ىٍکٺٕٺز ىاىځبٌَب ثٍ َٕؾ یػٍ سمبٔڄ ویاٙشىی ٽٍ ىٍ ؿىٕه ډًاٍىْ یػًى
هٖبٍر ٍا اکَاُ ومبٔىی؛ ؿَا ٽٍ ىٍ ان ىیٍان َٕؾ دٌَٔٗ ػُبوٓ ىٍ ه ًٛٞأه یاٹٮٕز ٽٍ
ډٖبئڄ ٍیاوٓ ی ٭ب٥ٶٓ وب ٓٙاُ کًاىص ډٚو ٜثبٙی یػًى ویاٙز ی ٭مًډبً ثبیٍ ویاٙشىی ٽٍ
ؿىٕه ثٕمبٍُٔبٔٓ ٹبثڄ ىٍډبن ثبٙی .ثَاْ ډیسُب اٽظَ ډَىڇ ا٭شٺبى ىاٙشىی ٽٍ ػىًن ی ىٔڂَ ثٕمبٍُٔبْ
ٍیاوٓ ىٍ وشٕؼٍ ځىبَبن ٙو ٜأؼبى ډٓ ځَىى.
ىٍ ىیٍان ډٮب َٝؿىٕه ثبیٍْ سٲَٕٕ إبٕٓ ٽَىٌ ی ډ٦بڅٮبر ٍیاوٚىبٕٓ ثو٘ ػیأٓ
وبدٌَْٔ اُ ٭چڈ دِٙپٓ ځَىٔیٌ إز .ډشىبٕت ثب أه سٲَٕٕ کٺًٷ وِٕ ثٍ ډَیٍ أه یاٹٮٕز ٍا
دٌَٔٵشٍ ٽٍ إٕتَبْ ٍیاوٓ وِٕ َمبوىی إٕتَبْ ٵِٕٔپٓ یاٹٮٓ َٖشىی ی ډٓسًاوىی وب ٓٙاُ
ا٭مبڃ ٵِٕٔپٓ ثبٙىی .اڅجشٍ أه ثیان ډٮىب وٕٖز ٽٍ کٺًٷ ََ ځًوٍ هٖبٍر ډٮىًْ ٍا دٌَٔٵشٍ ی
کپڈ ثٍ ػجَان ان ډٓىَی .أه ډٺبڅٍ ثٍ ىوجبڃ ثٍَٕٓ ډًاٍىْ إز ٽٍ ىٍ اوُب ىٍ ثٖٕبٍْ اُ ډًاٍى
ىاىځبٌَب کشٓ ىٍ ډًاٍىْ ٽٍ ٍیاوذِٙپبن یٹًُ ٫وؼٌَٕ ډٖشٺٕمٓ اُ ٭چشُبْ وب ٓٙاُ ثٓاکشٕبٓ٥
هًاویٌ وٖجز ثٍ یٍیى إٕت ثٍ هًاَبن ٍ ا طبثز ومًىٌ اوی ،کپڈ ثٍ ػجَان هٖبٍر ٭ب٥ٶٓ
1
ومٓىَىیٔ .پٓ اُ ډًاٍى ٹبثڄ سبډڄ ىٍ أه ُډٕىٍ ډًٍىْ إز ٽٍ ٙو ٜىؿبٍ إٕتَبْ ٍیاوٓ
ځَىٔیٌ یڅٓ أه إٕت وب ٓٙاُ ٝیډبر ٵِٕٔپٓ یاٍى ٙیٌ ثٍ یْ ومٓثبٙی ثچپٍ ىٍ وشٕؼٍ ىٔین ٔب
ٙىٕین هجَ ػَاکبر یاٍى ثٍ ٙو ٜىٔڂَْ ىؿبٍ إٕت ٍیاوٓ ډٓ ځَىى .ډظبڃ ٽالٕٕټ ان ُډبوٓ
إز ٽٍ ٔټ ډبىٍ ٙبَی ثٍ َُٔ ځَٵشٍ ٙین ٵَُویٗ سًٕٔ ٤ټ ٍاوىیٌ ثٓاکشٕب ٣ډٓثبٙی .ؿىٕه
ډبىٍْ اکشمبالً ىؿبٍ إٕت ٍیاوٓ ځَىٔیٌ ی ٹبىٍ ووًاَی ثًى َمبوىی ځٌٙشٍ ُویځٓ وَډبڃ هًى ٍا
Emotional damages
1 صفحه 47
ٍاکبٍی ضبخع ّبی الزم برای تؼبهل ضببطبى دادگستری
37
اٹیاڇ ډٓٽىىی ىاىَٕاَبْ ٭مًډٓ ی اوٺاله ثٍ ډى ًٍ٪ٽٚٴ ػَڇ ،سٮٺٕت ډشُڈ ،اوؼبڇ سلٺٕٺبر،
کٶ ٨کٺًٷ ٭مًډٓ ی اٹبډٍ ى٭ًاْ ىٍ کًٌُ ٹ٢بٔٓ ََ َُٕٙشبن ی ىٍ ډٮٕز ىاىځبٌَبْ ان کًٌُ
ثَاْ اػَاْ اکپبڇ ٽٕٶَْ ،اوؼبڇ اډًٍ کٖجٓی ٕبَٔ ی٩بٔٴ ٹبوًوٓ سٚپٕڄ ٙیٌ اوی ی ٍٔبٕز
ىاىَٕا ی َمـىٕه و٪بٍر ثَ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ اُ کٕض ی٩بٔٶٓ ٽٍ ثٍ ٭ىًان ١بث ٤ثٍ ٭ُیٌ ىاٍوی
ثب ىاىٕشبن إزٕ.بَٔ ډٺبډبر ٹ٢بٔٓ وِٕ ىٍ اډًٍْ ٽٍ ثٍ ١بث٦بن اٍػب ٫ډٓ ىَىی ،کٸ و٪بٍر
ىاٍوی اډب ًٽَ أه وپشٍ اڅِاډٕٖز اٍػب ٫اډَ اُ ًْٕ ډٺبڇ ٹ٢بٔٓ ثٍ ډبډًٍان ٔب ډٺبډبسٓ ٽٍ کٖت
ٹبوًن ١بث ٤سچٺٓ ومٓ ًٙوی ،ډًػت ډلپًډٕز اوش٪بډٓ سب ىٍػٍ ؿُبٍ إز یٕ٩ٶٍ ْ ١بث٦بن
ىاىځٖشَْ ٭الیٌ ثَ سجٮٕز اُ ىٕشًٍار ډٺبڇ ٹ٢بٔٓ ،ځِاٍٗ ی ا٭الڇ ػَڇ ثٍ ډَػ ٬ٹ٢بٔٓ إز
ٽٍ أه اډَ ،ثٍ ٭ىًان ٔپٓ اُ َ٥ٷ ا٥ال ٫ىاىَٕا اُ یٹً ٫ػَڇ ډَ٦ف ډٕڂَىى ىٍ یاٹ١ ٬بث٦بن
ىاىځٖشَْ ،ثبُیْ اػَأٓ ىاىَٕاَب ی ىاىځبٌَب ىٍ اوؼبڇ ی٩بٔٶٚبن َٖشىی ىٍ ثلض اوؼبڇ
ىٕشًٍار ٹ٢بٔٓ ډ٦بثٸ ثٍ ډًاى 34ی 35ٹبوًن.ا.ى.ٻ ،ىٕشًٍَبْ ډٺبڇ ٹ٢بٔٓ ثٍ ١بث٦بن
ىاىځٖشَْ ثٍ ًٍٝر ٽشجَٓٔٝ ،ق ی ثب ٹٕی ډُچز ٝبىٍ ډًٓٙى .ىٍ ډًاٍى ٵًٍْ ٽٍ ٝییٍ ىٕشًٍ
ٽشجٓډٺییٍ وٕٖز ،ىٕشًٍ ثٍ ًٍٝر ٙٶبَٓ ٝبىٍ ډًٓٙى ی ١بث ٤ىاىځٖشَْ ثبٔی ١مه اوؼبڇ
ىٕشًٍَب ی ىٍع ډَاست ی اٹیاډبر ډٮمًڅٍ ىٍ ًٍٝر ډؼچٔ ،ىٍ إَ ٫یٹز ی کیاٽظَ َ٩ٳ
ثٕٖز ی ؿُبٍٕب٭ز ان ٍا ثٍ اډ٢ب ډٺبڇ ٹ٢بٔٓ ثَٕبوی١ .بث٦بن ىاىځٖشَْ ډپچٶىی سب ىٍ إَ٫
یٹز ی ىٍ ډیسٓ ٽٍ ىاىٕشبن ٔب ډٺبڇ ٹ٢بٔٓ ډَثً ٣سٮٕٕه ډٓٽىی وٖجز ثٍ ىٕشًٍَبْ ٝبىٌٍ ی
سپمٕڄ دَیویٌ اٹیاڇ ومبٔی؛ سب وٺ ٓٞىٍ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ثٍ یػًى وٕبٔی .ؿىبوـٍ اػَاْ ىٕشًٍ ٔب
سپمٕڄ دَیویٌ ډَٕٖ وًٚى ١بث٦بن ثبٔی ىٍ ډُچز سٮٕٕه ٙیٌ ځِاٍٗ ان ٍا ثب ًٽَ ىڅٕڄ ثَاْ
ىاىٕشبن ٔب ډٺبڇ ٹ٢بٔٓ ډَثً ٣إٍبڃ ٽىىی کبڃ اځَ ١بث٦بن اُ یٕ٩ٶٍ اْ ٽٍ ثٍ اوُب ډلًڃ ٙیٌ ی
سپبڅٕٴ ی ىٕشًٍار ٹ٢بٔٓ ٽٍ ثٍ ٭ُیٌ ىاٍوی ثٍ ًٍ٥ٽبډڄ اُ اوؼبڇ اوُب هًىىاٍْ ٽىىی ٔب ١ٮٶٓ
وٚبن ىَىی ډ٦بثٸ ثب ډبىٌ 63ٹبوًن.ا.ى.ٻ ثٍ ٍٕ ډبٌ سب ٔټ ٕبڃ اوٶٞبڃ اُ هیډبر ىیڅشٓ ډلپًڇ
ډًٕٚى ىٍ وشٕؼٍ ٹبوًن َٝاکشبً ١مبوز اػَاْ ثَاْ ىٕشًٍار ٹ٢بٔٓ وِٕ دٕ٘ ثٕىٓ ٽَىٌ إز
سمبڇ اٹیاډبر ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ىٍ اوؼبڇ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ثبٔی ډ٦بثٸ سَسٕجبر ی ٹًا٭یْ ثبٙی
ٽٍ ثَاْ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ډٺٍَ إز ىٍ ه ًٛٞیًٝڃ ی اوشٺبڃ ٙپبٔشُب ی ا٭بڅڈ ػَډُب
١بث٦بن ىاىځٖشَْ ډً٩ٶىی ٽچٍٕ ٙپبٔشُب ی ا٭الڇ ػَډُب ٍا یًٝڃ یاوُب ٍا ىٍ ًٍٝر څِیڇ دٔ اُ
سلٺٕٸ ی ثٍَٕٓ اثشیأٓ ،ثٍ و َ٪ىاىٕشبن ثَٕبوی .ډى ًٍ٪اُ ٙپبٔز ،ا٭الڇ ػَڇ اُ َ٥ٳ هًى
ٹَثبوٓ إز .ىٍ کٺًٷ أَان اڅِاڇ وٕٖز ٽٍ ٙپًإٍٔ ثٍ ًٍٝر ٽشجٓسىٕ٪ڈ ی سٖچٕڈ ډٺبڇ ٝبڅلٕز
ىاٍ ٹ٢بٔٓ ٔب ١بث ٤ىاىځٖشَْ ځَىى .ىٍ أه ډًاٍى ٙپًإٍٔ ٙٶبَٓ ىٍ ًٍٝر ډؼچٔ ٹٕی ډًٕٚى صفحه 31
54
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 51 –70
اىاډٍ ىَی ی اکشمبال وٕبُ ثٍ ډَاٹجشُبْ دِٙپٓ هًاَی ىاٙز .أب ؿىٕه ډبىٍْ ډٓسًاوی ثٍ ىڅٕڄ
یٍیى ؿىٕه إٕتَبْ ٍیاوٓ اٹبډٍ ى٭ًا ومًىٌ ی ډ٦بڅجٍ هٖبٍر ومبٔی.
ثو٘ ایڃ أه ډٺبڅٍ ثٍ ثٍَٕٓ ډجبوٓ کٺًٹٓ اٽَاٌ ىاىځبٌَب ىٍ ٝییٍ کپڈ ػجَان هٖبٍر
٭ب٥ٶٓ ىٍ ؿىٕه ډًاٍىْ ډٓدَىاُى .ىٍ اىاډٍ ډٚبَیٌ هًإَڈ ومًى ٽٍ ٭چَٕٱڈ دَٕٚٵشُبْ ؿٚمڂَٕ
ىٍ ىاو٘ دِٙپٓ ی َمـىٕه ىٍٻ ٭مًډٓ اُ ٭یاڅز ،اٽظَ ىاىځبٌَب ىٍ ؿىٕه ډًاٍىْ ىؿبٍ وً٭ٓ
سٞمٕڈځَْٕ ٱَٕ٭ٺالوٓ ډجشىٓ ثَ ٍیٍَٔبْ ٕبثٸ ٹ٢بٔٓ 2ډٓځَىوی .ىیډٕه ثو٘ ډٺبڅٍ ػىجٍَبْ
دِٙپٓ ډًٍ ٫ً١ا ډًٍى ثٍَٕٓ ٹَاٍ ىاىٌ ی ثٍ ًٍ٥هال ٍٝثَهٓ اُ ډٚپالر ډًػًى ىٍ أه
هٍ ًٛٞا ډًٍى ډالک ٍ٪ٹَاٍ ډٓىَیَ .یٳ اٝچٓ أه إز ٽٍ سًٕ١ق ىَٕڈ اٹًاڇ وِىٔټ
ٹَثبوٓ َىڂبڇ ىٔین ٔب ٙىٕین هجَ ډَٿ ٔب إٕتَبْ ٹَثبوٓ ؿٍ وً ٫یاٽى ٓٚثبٔی وٚبن ىَىی ی
ٹ٢بر ىٍ أه ډًٍى ؿٍ ىٔیځبَٓ ىاٍوی.
o
3
ًظشیِّبی ججشاى خؼبست
دىؼبٌ ٕبڃ دٕ٘ دَیٵًٍٖ ډبځَیىٍ 4اُ٩بٍ ومًى ٽٍ کٺًٷ ډَثً ٣ثٍ ًٙٻَبْ ٭ٞجٓىٍ وٕمٍ
ٍاٌ سًٕٮٍ هًى ډٓثبٙی .یْ اٙبٌٍ ومًى ٽٍ اځَ ؿٍ ىٍ ىیٍان اثشیأٓ أه ٙبهٍ ،کٺًٷ
هٖبٍرَبْ وب ٓٙاُ اَ٦١اه ٍیاوٍٓ 5ا ثٍ ٽچٓ اوپبٍ ډٓ ومًى یڅٓ ىٍ اثشیاْ ٹَن 20ىاىځبٌَب ثٍ
سیٍٔغ هٖبٍسُبْ ٱَٕډبىْ وب ٓٙاُ ٍٵشبٍَبْ ٭بډیاوٍ ىٔڂَان ٍا ډًٍى ٙىبٕبٔٓ ٹَاٍ ىاىوی .ډب ځَی
ىٍ اکٖبٓ ومًى أه ٭الډشٓ إز ٽٍ وٚبن ډٓىَی کٺًٷ ىٍ أه ُډٕىٍ سٲَٕٕ ومًىٌ ی أه ایڅٕه
ځبڇ ىٍ ٙىبٕبٔٓ هٖبٍسُبْ ډٮىًْ ثًىٌ إز .ٵَ َُٔ ٍٕ١ثٍ ډب ٽمټ ډٓ ومبٔی ٽٍ ثَ ٍیْ ډٖبڅٍ
سمَٽِ ومبٕٔڈ .س ًٍٞٽىٕی ٍٕ دَٖ ثـٍ اڅٴ ،ه ی ع سٞمٕڈ ډٓ ځَٕوی ٽٍ ثَاْ ثبُْ ثَٕین ثَیوی.
ډبىٍان اڅٴ ی ه وِٕ ثٍ َمَاٌ اوُب ثَٕین ډٓ ٍیوی یڅٓ ډبىٍ ع ىٍ هبوٍ ډٓ ډبویُ .ډبوٓ ٽٍ ثٍ ُډٕه
ثبُْ ډٓ ٍٕىی ثـٍَب ډٓهًاَىی سبه ثبُْ ٽىىی ی ثٍ َمَاٌ ډبىٍ اڅٴ ثٍ ٕمز ډلً ٍ٥سبه ثبُْ
ډٓ ٍیوی.
ډبىٍ ه ىٍ َمبن اَ٥اٳ سٮیاىْ ځڄ ُٔجب ډٓثٕىی ی ډٍٓیى سب ثَاْ ډِٕ ٙبڇ ځڄ ثـٕىی.
ٙو ٓٞٽٍ ىٍ ػبىٌ ٽىبٍْ ٍاوىیځٓ میکند ٽىشَڃ ډبٕٙى٘ ٍا اُ ىٕز ډٓىَی .ډبٕٙه اُ دٕبىٌ ٍی
2 Stare decisis
3برخی از ایی دیذگبّْب از ایی لرارًذ :ایی اػتمبد کِ چٌیی اسیبْبی ػبطفی تٌْب بِ لرببًی هیتًَذ ٍارد گردد ٍ ًِ بِ ًسدیکبى ٍی ،یب
ایی ببٍر کِ ٍلَع چٌیی اسیبْبیی برای خَاًذُ لببل پیص بیٌی ًبَدرُ ٍ بٌببرایی هسئَلیتی در ایی خػَظ تذارد.
4 Magruder, mental and emotional disturbances in the law of torts, 1936
5 Mental anguish صفحه 48
38
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 23 –56
ی ثٍ اډ٢ب ٙبٽٓ ډَٕٕی؛ اځَ ٙبٽٓ وشًاوی اډ٢ب ٽىی ٔب ًٕاى ویاٙشٍ ثبٙی ډَاست ىٍ ًٍٝر ډؼچٔ
ٹٕی ی او٦جبٷ ٙپبٔز ٙٶبَٓ ثب ډىیٍػبر ًٍٝر ډؼچٔ سٞیٔٸ ډًٕٚى .دٔ اُ ىٍٔبٵز ٙپبٔز
١بثٕ٦ه ىاىځٖشَْ ډپچٶىی ثٍ ٙبٽٓ ٍٕٕی سلًٔڄ ىَىی ی ثٍ ٵًٍٔز دَیویٌ ٍا وِى ىاىٕشبن إٍبڃ
ٽىىی ډ٦بثٸ ډبىٌ 3ٹبوًن.ا.ى.ٻ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ډپچٶىی ٙبٽٓ ٍا اُ کٸ ىٍهًإز ػجَان
هٖبٍار اځبٌ ٕبُى ی وِٕ اُ٩بٍار ٙبٽٓ ىٍ ډًٍى ٍَ١ی ُٔبن یاٍىٌ ٍا ىٍ ځِاٍٗ هًى ثٍ ډَاػ٬
ٹ٢بٔٓ ًٽَٽىىیَ .مـىٕه أٚبن ډپچٶىی ٙبٽٓ ٍا اُ کٸ ثٌَُ ډىیْ اُ هیډبر ډٚبیٍَبْ ډًػًى
ی وِٕ ٕبَٔ ډٮب١یسُبْ کٺًٹٓ اځبٌ ٕبُى .سلمٕڄ َِٔىٍَبْ وب ٓٙاُ اوؼبڇ ی٩بٔٴ ١بث٦بن وٖجز
ثٍ ٽٚٴ ػَڇ ی ...سلز ََ ٭ىًان ثَ ثٌِ ىٔیٌ ډمىً ٫إز١ .مبوز اػَاْ سوچٴ ١بث٦بن اُ أه
ډًاٍى وِٕ ډلپًډٕز ثٍ ٍٕ ډبٌ سب ٔټ ٕبڃ اوٶٞبڃ اُ هیډبر ىیڅشٓ إز
ىٍ سىٕ٪ڈ ًٍٝسؼچٍٖ ػَأڈ ځِاٍٗ ١بث٦بن ىٍ ًٍٝسٓ ډٮشجَ إز ٽٍ ثَهالٳ ای١ب ٫ی
اکًاڃ ی ٹَأه ډٖچڈ ٹ ٍٕ٢وجبٙی ی ثَإبٓ ً١اث ٤ی ډٺَاٍر ٹبوًوٓ سٍُٕ ی سىٕ٦ڈ ًٙىََ.ځبٌ
ٹَأه ی اډبٍار ډَثً ٣ثٍ یٹً ٫ػَڇ ډًٍى سَىٔی إز ٔب ا٥ال٭بر ١بث٦بن ىاىځٖشَْ اُ ډىبث٬
ډًطٸ وٕٖز ،ډ٦بثٸ ډبىٌ 43ٹبوًن.ا.ى.ٻ اوبن ثبٔی دٕ٘ اُ ا٥ال ٫ثٍ ىاىٕشبن ،ثیین ىاٙشه کٸ
سٶشٕ٘ ی ثبٍُٕٓ ٔب اک٢بٍ ی ػچت اٙوب ،ٛسلٺٕٺبر الُڇ ٍا ثٍ ٭مڄ ایٍوی ی وشٕؼٍ ان ٍا ثٍ
ىاىٕشبن ځِاٍٗ ىَىی .اڅجشٍ ا٥ال٭بسٓ ٽٍ ػم ٬ایٍْ ډًٕٚوی ثبٔی ىٍ ٹبڅت ًٍٝر ػچٍٖ ی ثٍ
ًٍٝر ډپشًه ىٍأی ی ىاىٕشبن ومٓسًاوی اُ٩بٍار ٙٶبَٓ ٍا ډجىبْ ثٍ کَٽز ىٍایٍىن ى٭ًاْ
٭مًډٓ ٹَاٍ ىَی .ىاىٕشبن ثب سًػٍ ثٍ أه ځِاٍٗ ،ىٕشًٍ سپمٕڄ سلٺٕٺبر ٍا ٝبىٍ ی ٔب سٞمٕڈ
ٹ٢بٔٓ ډىبٕت ٍا اسوبً ډٓٽىی اُ ٩بََ ډبىٌ ډٌٽًٍ ؿىٕه إشجب ٣ډًٕٚى ٽٍ ػم ٬ایٍْ ا٥ال٭بر
اٹیاډٓ اهشٕبٍْ وٕٖز ثچپٍ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ یٕ٩ٶٍ ىاٍوی ىٍ ډًاٍىْ ٽٍ اُ یٹً ٫ػَڇ ډ٦چ٬
ځَىٔیٌ ی ىالٔڄ ٽبٵٓ یػًى ویاٍى ثٍ سلٺٕٸ ی ػم ٬ایٍْ ا٥ال٭بر ثذَىاُوی.ىاىٕشبن ثب سًػٍ ثٍ
أه ځِاٍٗ ،ىٕشًٍ سپمٕڄ سلٺٕٺبر ٍا ٝبىٍ ی ٔب سٞمٕڈ ٹ٢بٔٓ ډىبٕت ٍا اسوبً میکندَ .مـىٕه
ىٍ ډبىٌ 5ٹبوًن.ا.ى.ٻ ًٽَ ٙیٌ إز ٽٍ ؿىبوـٍ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ىٍ َىڂبڇ ثبٍُٕٓ ډلڄ ،اىڅٍ،
إجبه ی اطبٍ ػَڇ ىٔڂَْ ٍا ٽٍ سُیٔی ٽىىیٌ اډىٕز ی إبٔ٘ ٭مًډٓ ػبډٮٍ إز ،ډٚبَیٌ ٽىىی،
١مه کٶ ٨اىڅٍ ی سىٕ٪ڈ ًٍٝر ډؼچٔ ،ثالٵبٝچٍ ډَاست ٍا ثٍ ډَػ ٬ٹ٢بٔٓ ٝبڅق ځِاٍٗ ی
یٵٸ ىٕشًٍ یْ ٭مڄ ډٓٽىىی .٭یڇ اهٌ ٹَاٍ سبډٕه :اُ ان ػُز ٽٍ یٕ٩ٶٍ ىاىٕشبن ٔب ډٺبڇ ٹ٢بٔٓ
إز ٽٍ ثَاْ ػچًځَْٕ اُ ٵَاٍ ډشُڈ ٔب ىٕشَٕٓ ثٍ ډشُڈ ،دىُبن ٙین ډشُڈ ی ک ًٍ٢ثٍ ډًٹ ٬یْ
ىٍ ډًاٍى څِیڇ ی ػچًځَْٕ اُ سجبوٓ ډشُڈ ثب ىٔڂَان ٝییٍ ٹَاٍ سبډٕه ٍا ٝبىٍ ډٓٽىی ی أه ٽبٍ
کٺًٷ ی اُاىُٔبْ ٵَىْ ٍا ډلییى ډٓٽىی ی اُ ی٩بٔٴ اولٞبٍْ یْ ډٓثبٙی؛ ١بث٦بن َٕؾ صفحه 32
جبراى خسبرت ّبی ػبطفی ٍارد ضذُ بِ ضخع در ًتیجِ ایراد اسیب فیسیکی بِ ًسدیکبى
55
٭جًٍ ډٓٽىی ی ډٖشٺٕمبً ثٍ ثـٍَب ثَهًٍى ډٓومبٔی ی ََ ٍٕ اوُب ٍا ډٓٽٚی .ډبٕٙه ثٍ ډبىٍ اڅٴ ٽٍ
ډًا٩ت ثـٍَب ثًىٌ ثَهًٍى ومٓٽىی ی َٕؾ ځًوٍ إٕت ٵِٕٔپٓ ثٍ یْ یاٍى ومًٓٙى.
ډبىٍ ه وِٕ اُ ػبٔٓ ٽٍ ډٚٲًڃ ؿٕین ځڄ ثًى سمبڇ ډبػَاْ سٞبىٳ ٍا ډٚبَیٌ ډٓ ومبٔی.
ډبىٍ ع وِٕ ٽٍ ىٍهبوٍ إز ىٍ ایڅٕه ٵَٝز اُ ډَٿ ٵَُویٗ اځبَٓ دٕیا ډٓٽىی؛ ىٍ وشٕؼٍْ أه
سَاّىْ ََ ٍٕ ډبىٍ ىؿبٍ إٕتَبْ ٭ب٥ٶٓ ٙیٔی ډٓځَىوی.
أب ٍاوىیٌ ثٓاکشٕب ٣ثٍ هب َ٥إٕتَبْ ٭ب٥ٶٓ یاٍى ٙیٌ ثٍ أه ٍٕ ُن اُ و َ٪کٺًٷ
ډٖئًڅٕز ىاٍى؟ ثٍ و َ٪ډٍٕٓی ٽٍ ػًاه ډظجز إز .وٍ سىُب ډى٦ٺٓ إز اوش٪بٍ ىاٙشٍ ثبٕٙڈ ٽٍ
یْ ډٓ ثبٖٔشٓ ىٍ وشٕؼٍ ٽٚشه ٍٕ ٵَُوی أه ُوبن یاٽىُٚبْ ٭ب٥ٶٓ ثٍ اوبن ٍا دٕ٘ ثٕىٓ ډٓ
ومًىٌ ثچپٍ اکشمبالً اُ و َ٪دِٙپٓ ٍاث ٍ٦٭چٕز ثٕه کبىطٍ ډًٍى و َ٪ی إٕتَبْ ٭ب٥ٶٓ وِٕ اطجبر
ډٓ ځَىى .وڂبَٓ ثٍ سبٍٔوـٍ دَیویٌَبْ ډٚبثٍ أه ډًٍى وٚبن ډٓىَی ٽٍ ىٍ اثشیاْ ٹَن َٕ 20ؾ
ٽیاڇ اُ أه ٍٕ ُن اُ و َ٪کٺًٷ ٹبىٍ ثٍ ډ٦بڅجٍ هٖبٍر وجًىوی ی کشٓ اډَیٌُ وِٕ ىٍ ٱبڅت
ٍٕٕیځَٓب سىُب ډبىٍ اڅٴ إز ٽٍ اکشمبالً ډٓسًاوی ډ٦بڅجٍ هٖبٍر ومبٔی 6.٭یڇ ػجَان هٖبٍر ٔب
کپڈ ثٍ ػجَان هٖبٍر ډلییى ىٍ أه دَیویٌ ډجشىٓ ثَ ٍٕ ىڅٕڄ ډٓثبٙی .ىی ډًٍى اُ أه ىالئڄ
ٍٔ ٍٚىٍ ؤٍََ٪بْ کٺًٹٓ ىٍ ایأڄ ٹَن 20ىاٍى ٽٍ سب ىیٍان ډٮب َٝثبٹٓ ډبویٌ ی ثٺبْ اوُب وبٓٙ
اُ ٍیٍَٔبْ ٹ٢بٔٓ ی اٽَاٌ ىاىځبٌَب وٖجز ثٍ ََوً ٫سلًڅٓ ىٍ أه ُډٕىٍ ىاٍى .ىڅٕڄ ًٕڇ ثٕٚشَ
ٍٔ ٍٚىٍ و٪ڈ ٭مًډٓ ىاٍى ی ډجشىٓ ثَ ثبیٍَبٔٓ َٖز ٽٍ ىٍ ډٺیډٍ ثٍ اوُب اٙبٌٍ ځَىٔی.
أه ثبیٍ ٽٍ ثٍ ًٍ٥ډشٮبٍٳ ومٓسًان اُ ٍاوىیٌ اوش٪بٍ ىاٙز ٽٍ إٕتَبْ یاٍىٌ ثٍ ډبىٍان ٍا
ىٍ ډٖبڅٍ ٵًٷ دٕ٘ ثٕىٓ ومبٔی ىڅٕچٓ إز ٽٍ کٺًٹیان ثب اسپب ثٍ ان إشیالڃ ډٓ ومبٔىی ٽٍ ٍاوىیٌ
ىٍ أه ه ًٛٞسپچٕٶٓ ویاٙشٍ ی ؿىبوـٍ ثبیٍ ىاٙشٍ ثبٕٙڈ ٽٍ ؿىٕه سپچٕٶٓ ٍا ثٍ ٍاوىیٌ سلمٕڄ
ومبئٕڈ ثب٭ض ډًٓٙى ٽٍ ثًٌْٔ ىٍ سٞبىٵبر وب ٓٙاُ یٕبٔڄ وٺچٍٕ اٱچت ٽٖبوٓ ٽٍ ٙبَی ډبػَا ثًىٌ
اوی ٍا ثٍ ًٍ٥ثبڅٺًٌ ډٖشلٸ ىٍٔبٵز هٖبٍر سچٺٓ ومبئٕڈ.
ثىبثَأه سَٓ و٪بڇ ٹ٢بٔٓ اُ أىپٍ ٕٕڄ ى٭بیْ أىـىٕىٓ ثٍ ىاىځبٌَب َٕأَُ ًٙى ىٍ ٭یڇ
ٙىبٕبٔٓ ؿىٕه هٖبٍسُبٔٓ ساطَٕ ىاٙشٍ إز .ډٚبَیٌ هًإَڈ ومًى ٽٍ ؿىٕه ىالئڄ ډٞچلشٓ وٺ٘
٭میٌ اْ ىٍ سًٕٮٍ ىی سئًٍْ ٽٍ ثٖٕبٍْ اُ ىاىځبٌَب ىٍ ؿىٕه دَیویٌَبٔٓ ثٍ اوُب ډشًٕڄ ډًٓٙوی
ىاٙشٍ إز.
6 - Emotional distress caused by physical injury to another, David, J.leibson, Journal of family law, Heinonline, Vol.15, 1967, P 7 صفحه 49
ٍاکبٍی ضبخع ّبی الزم برای تؼبهل ضببطبى دادگستری
39
اهشٕبٍ ی ٹیٍسٓ اُ هًى ثَاْ اهٌ ٹَاٍ سبډٕه ویاٍوی ی وِٕ ډٺبڇ ٹ٢بٔٓ ومٓسًاوی أه اهشٕبٍ ٍا ثٍ
١بث٦بن سٶًٔ ٠ٽىی ٭چٓ ألبڃ ػُز سٮبډڄ ثُشَ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ َ٥فَبْ َُٔ
دٕٚىُبى ډًٓٙى:
سٍُٕ ٍیوی سٮبډڄ ی اٍسجب١ ٣بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ سٍُٕ ی اوشوبه یػٍ ډمِْٕ سٮبډچٓ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ىٍ اٍسجب ٣ثب ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ سٍُٕ ی اوشوبه اٹٖبڇ ٵٮبڅٕزَبْ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثٍ ٭ىًان ١بث ٤هب ٍٝٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ یىٔڂَ سپبڅٕٴ ٕذَىٌ ٙیٌ ثٍ اوُب
سییٔه ٭چمٓ ػًٌََ ْ اٝچٓ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ اځبَٓ ی ا٥ال ٫اُ ٹًاوٕه ډَثً ٣ثٍ سپبڅٕٴ سٮبډچٓ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ اوشوبه یٙىبهز إجبه ی ٕبهز ی ٽبٍَبْ الُڇ ىٍ ػُز اوؼبڇ سپبڅٕٴ سٮبډچٓ ١بث٦بنىاىځٖشَْ ثب ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ
سییٔه ی سًٕٝٴ ٍَىمًىَبْ الُڇ ػُز سٮبډڄ ٙبٖٔشٍ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ٹًٌ ٹ٢بٍٔ سییٔه ی سًٕٝٴ ی اهٌ دَیاوٍَبْ الُڇ ػُز ىٍ ػُز اوؼبڇ سپبڅٕٴ سٮبډچٓ ١بث٦بنىاىځٖشَْ ثب ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ
اځبَٓ ی اوشوبه ډٞبڅق ډٚشَٻ ىٍ ػُز اوؼبڇ سپبڅٕٴ سٮبډچٓ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ٹًٌٹ٢بٍٕٔ
اوشوبه ی سٚپٕڄ ٙجپٍَبْ سٮبډچٓ ډٮٕه ی سییٔه ٔبٵشٍ ىٍ ػُز اوؼبڇ سپبڅٕٴ سٮبډچٓ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ
َمبوىیٕبُْ ا٥ال٭بر ی سبٕٕٔ ثبوټ ىاىٌَب ثب ىٍ و َ٪ځَٵشه اٹٖبڇ سپبڅٕٴ سٮبډچٓ ١بث٦بنىاىځٖشَْ ثب ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ
سٮٕٕه ی اکیاص ٕبُډبن ی ډیَٔٔز یاکی ثب ىٍ و َ٪ځَٵشه اٹٖبڇ سپبڅٕٴ سٮبډچٓ ١بث٦بنىاىځٖشَْ ثب ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ صفحه 33
56
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 51 –70
o
تئَسی ثشخَسد
7
ووٖشٕه سئًٍْ اُ ىی سئًٍْ ٵًٷ اڅٌٽَ ىٍ ایاهَ ٹَن 19ډَ٦ف ځَىٔی ی ثٍ ٭ىًان سئًٍْ
ثَهًٍى ىٍ ػجَان هٖبٍر ډًٍى ٙىبٕبٔٓ ٹَاٍ ځَٵز.
ٹب ٓ١ٽَیؽ 8ىٍ ٔټ دَیویٌ ىٍو٪بڇ کٺًٹٓ اوڂچٖشبن ىٍ ډًٍى أه سئًٍْ ؿىٕه ځٶشٍ إز:
"إٕتَبْ وب ٓٙاُ یکٚز وبځُبوٓ ډل ٠ٽٍ ثیین ََځًوٍ إٕت ٵِٕٔپٓ یاٹٮٓ أؼبى ډٓ
ځَىى ی ډًػت ًٙٻَبْ ٭ٞجٓی ًَىٓ ډٓ ځَىى ٍا ومٓسًان ثٍ ٭ىًان وشبٔغ وب ٓٙاُ ثٓاکشٕبٓ٥
سچٺٓ ومًى 9"..أه سئًٍْ ثَ أه إبٓ ٱَٕ ٹبثڄ ىٵب ٫إشًاٍ إز ٽٍ هٖبٍسُبْ ٭ب٥ٶٓ سىُب ىٍ
وشٕؼٍ ػَاکبر ٵِٕٔپٓ یاٍى ثَ ٙو ٜأؼبى ډٓ ځَىى ی ثىبثَأه اٙٶشڂَٓبْ ٍیاوٓ ثیین
ػَاکبر ٵِٕٔپٓ ٹبثڄ ػجَان ومٓثبٙی.
أه سئًٍْ ځَؿٍ ثب ٍیف ٹَن 19سىبٕت ىاٙشٍ یڅٓ ثب دَٕٚٵشُبْ دِٙپٓ ىٍ ىوٕبْ اډَیُ
ىٔڂَ ٹبثڄ ىٵب ٫ومٓثبٙیَُٔ .ا ٭چڈ دِٙپٓ اډَیٌُ طبثز ومًىٌ ٽٍ إٕتَبْ ٍیاوٓ ثیین
ػَاکبر ٵِٕٔپٓ وِٕ ډٓسًاوىی أؼبى ًٙوی یڅٓ و٪بڇ کٺًٹٓ دبثٍ دبْ دَٕٚٵشُبْ دِٙپٓ وشًإشٍ
کَٽز ومبٔی .ثٍ ًٍ٥ډظبڃ ىٍ ى٭ًاْ إشَٔپچىی ٭چٍَٕبځِ ،10یاڅیٔه ٔټ دَٖ ثـٍ ٕ 11بڅٍ دٔ اُ
ٙىٕین هجَ سٞبىٳ ٵَُویٙبن یأؼبى ػَاکبر ٙیٔی ىؿبٍ إٕتَبْ ٭ب٥ٶٓ ٙیٌ ی ثٍ َمٕه
ىڅٕڄ ٭چٍٕ ٍاوىیٌ هًىٍی اٹبډٍ ى٭ًا ومًىویٍ .اوىیٌ اسًډجٕڄ َىڂبڇ ٍاوىیځٓ ډٖز ثًىٌ یڅٓ ىاىځبٌ
سؼیٔی و َ٪ثب سإٔی کپڈ ىاىځبٌ ثییْ ثب إشىبى ثٍ سئًٍْ ثَهًٍى ا٭الڇ ومًى ٽٍ اٹیاڇ هًاویٌ
ډجىبٔٓ ثَاْ ى٭ًاْ هًاَبوُب أؼبى ومٓ ومبٔی ؿَا ٽٍ ٭مڄ هًاویٌ ثٍ ًٍ٥ډٖشٺٕڈ ثَ ٍیْ
هًاَبوُب اسٶبٷ وٕٶشبىٌ إز .ډظبڃ ىٔڂَْ ٽٍ وٚبن ډٓىَی سئًٍْ ثَهًٍى ٽمبٽبن ډًٍى سًػٍ
ډٓثبٙی ى٭ًاْ ځَٔه ثَٿ ٭چٍٕ إشىچٓ 11ډٓثبٙی .ىٍ أه ى٭ًا ډبىٍ ٔټ ٽًىٻٙ ،بَی َُٔځَٵشٍ
ٙین ٽبڅٖپٍ ٵَُویٗ سًٕٔ ٤ټ اسًډجٕڄ ثًى ٽٍ ٭الیٌ ثَ ٽٚشٍ ٙین ٵَُوی ػَاکبسٓ وِٕ ثٍ ډبىٍ
یاٍى ٙی .ډبىٍ ٭چٍٕ ٍاوىیٌ اٹبډٍ ى٭ًا ومًى ی ىاىځبٌ کپڈ ثٍ ػجَان هٖبٍر یاٍىٌ ثَ ډبىٍ ىاى ثب
أه إشیالڃ ٽٍ ىٍ أه ى٭ًا هٖبٍسُبْ ٍیاوٓ ٹبثڄ ػجَان ډٓثبٙی؛ َُٔا هًاَبن ثٍ ًٍ٥ٵِٕٔپٓ
سًٕ ٤هًاویٌ ىؿبٍ إٕت ځَىٔیٌ إز .ىاىځبٌ ا٭الڇ ومًى ٽٍ ىٍ أه دَیویٌ اٙٶشڂٓ ٍیاوٓ وبٓٙ
7 - Impact theory
8 Justice Kruch
9 Victorian Railway commissioners V. Coultas, 13 A.C, 1888. See also Mitchell V. Rochester railway co, 151 N.Y, 1896, THE FIRST
AMERICAN CASE TO HOLD NO RECOVERY WITHOUT SOME KIND OF PHYSICAL IMPACT.
10 - Strickland V. Hodges
11 - Greenberg V. Stanley صفحه 50
جبراى خسبرت ّبی ػبطفی ٍارد ضذُ بِ ضخع در ًتیجِ ایراد اسیب فیسیکی بِ ًسدیکبى
57
اُ ډٚبَیٌ َٝٳ وجًىٌ ی ځَوٍ هٖبٍسُبْ ٭ب٥ٶٓ وب ٓٙاُ اٹیاډبر ىٔڂَان ثیین أؼبى ػَاکبر
ٵِٕٔپٓ ٹبثڄ ػجَان ومٓثبٙی .یڅٓ اُ اوؼبٔٓ ٽٍ ثٓاکشٕب ٓ٥هًاویٌ ډًػت یٍیى ػَاکبر
ٵِٕٔپٓ ََؿىی اویٻ ثٍ هًاَبن ځَىٔیٌ ،ثىبثَأه هًاَبن ډٓسًاوی ثٍ ٕجت سًَٓٙ ،ٻ ی
اَ٦١اه ٍیاوٓ هٖبٍر ىٍٔبٵز ومبٔی 12.ىٍ کٺٕٺز ٭چَٕٱڈ أىپٍ ثو٘ ثٍِځٓ ٔب ٙبٔی سمبڇ
اَ٦١اه ٍیاوٓ ډشلمڄ ٙیٌ ډٕشًاوٖشٍ وب ٓٙاُ ډٚبَیٌ سٞبىٳ ډىؼَ ثٍ ٵًر ٽًىٻ ثبٙی یڅٓ
ىاىځبٌ سىُب ىٍ ًٍٝسٓ کپڈ ثٍ ػجَان هٖبٍر ډٓىَی ٽٍ هًاَبن طبثز ومبٔی هًىٗ وِٕ ىؿبٍ
ػَاکز ٵِٕٔپٓ ځَىٔیٌ إز.
ؿىبوـٍ ىٍ َمٕه دَیویٌ ډبىٍ ثٍ َمَاٌ ٵَُویٗ ىؿبٍ إٕت ٵِٕٔپٓ وڂَىٔیٌ ثًى ی َٝٵبً اُ
ؿىی ډشَ اوَ٦ٳ سَ ٙبَی ثٍ َُٔځَٵشٍ ٙین ٵَُویٗ ډٓ ثًى ىٔڂَ ومٓسًاوٖز ډ٦بڅجٍ هٖبٍر
٭ب٥ٶٓ ومبٔی.
ىٍ ٵَ ٓ١ٽٍ ىٍ اثشیاْ ثلض ډَ٦ف ومًىٔڈ ډبىٍ اڅٴ ثٍ أه ىڅٕڄ ٽٍ ډٚمًڃ ٹب٭یٌ ثَهًٍى
ومٓ ځَىى ٹبىٍ ثٍ ډ٦بڅجٍ هٖبٍر ومٓثبٙی؛ ؿَا ٽٍ یْ ىؿبٍ ػَاکز ٵِٕٔپٓ وڂَىٔیٌ
إزََ.ؿىی ؿىبوـٍ هثالً ثبُیْ یْ ىؿبٍ هَاٗ ځَىٔیٌ ثًى ىٍ أه ًٍٝر یْ ډٕشًاوٖز
هٖبٍسُبْ ٭ب٥ٶٓ ٍا ډ٦بڅجٍ ومبٔی .ؿىٕه وشبٔغ ٱَٕډى٦ٺٓ ٽبٵٓ إز ٽٍ ىاىځبٌَب ٍا ډؼجًٍ ومبٔی
ٽٍ ا٭مبڃ ؿىٕه ډالٽٓ ٍا ٽىبٍ ثڂٌاٍوی .ډَاػٮٓ ٽٍ ثٍ سئًٍْ ثَهًٍى إشىبى ډٓ ومبٔىی ػجَان
هٖبٍر ٍیاوٓ ٍا ډلییى ثٍ ډًٍىْ ډٓ ومبٔىی ٽٍ هًاَبن یاٹٮب ىؿبٍ إٕت ٵِٕٔپٓ ځَىٔیٌ
إز .دَیویٌ ىٔڂَْ ٽٍ ثٍ أه ډً ٫ً١ډَسج ٤ډٓ ځَىى ى٭ًاْ ٽىًه ٭چٍٕ ځشًاڅز 13ډٓثبٙی.
ىٍأه ى٭ًا ىؤٕ ٽىًه ثٍ َمَاٌ هًاََٗ ىٍ کبڃ ځٌٍ اُ هٕبثبن ثًىوی سب ىٍ ان َ٥ٳ هٕبثبن ثٍ
یاڅیٔىٚبن ثذًٕویوی یڅٓ ىٍ کٕه ځٌٍ اُ هٕبثبنٔ ،ټ ٽبډًٕن ثٍ ٙیر ثب ىؤٕ ثَهًٍى ٽَى ی یْ
ٍا 30ډشَ ىٍ ًَا دَسبه ومًى .ىؤٕ دٔ اُ ثَهًٍى ثب ډٕچٍَبْ ٽىبٍ هٕبثبن ىٍػب ػبن ثبهز.
هًاََٗ إٕت ویٔی یڅٓ ٙبَی ٽڄ ډبػَا ثًى؛ َمـىبوپٍ ډبىٍ ی دیٍٗ وِٕ اُ اوَ٦ٳ هٕبثبن
ٙبَی ډبػَا ثًىوی ٍٕ ََ .وٶَ ى٭ًأٓ ٍا ػُز ػجَان هٖبٍر وب ٓٙاُ ًٙٻ ٍیاوٓ یاٍى ٙیٌ ثٍ
اوُب اٹبډٍ ومًىوی .اٽظَٔز ا٭٢بْ ىاىځبٌ سؼیٔی و َ٪ثب ىٍ و َ٪ځَٵشه دَیویٌَبْ ډٚبثٍ ٹجچٓ ثٍ
سئًٍْ ثَهًٍى سًٕڄ ػٖشٍ ی کپڈ ثٍ ٭یڇ ػجَان هٖبٍر ىاىوی .اوـٍ ىٍ أه دَیویٌ اَمٕز
ىاٍى ٍوْ ډوبڅٴ ٔپٓ اُ ٹ٢بر دَیویٌ ډٓثبٙی .یْ ثَهالٳ وڂبٌ ٕىشٓ َمپبٍان ىٔڂَٗ اُ٩بٍ
ډٓ ىاٍى" :ٹب٭یٌ ثَهًٍى ؿىٕه ٵَ ٟډٓ ومبٔی ٽٍ سىُب ىٍ ًٍٝسٓ ٽٍ ٔټ ٓٙء ډبىْ ثٍ ٕبهشبٍ
12 Emotional distress caused by physical injury to another, David, J.leibson, Journal of family law, Heinonline, Vol.15, 1967, P 12
13 - Knaub V. Gotwalt صفحه 51
41
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 23 –56
سٍُٕ ی سٮجَٕ سپبڅٕٴ ثَاْ َمٍ ْ ٵٮبڅٕزَبْ اٍأٍ ٙیٌ ثَاْ ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔo
تؼبهل ثب لَُ همٌٌِ
ثَإبٓ اٝڄ 5ٹبوًن إبٕٓ ػمًٍُْ إالډٓ ٔپٓ اُ ٍٕ ٹًٌ٘ و٪بڇ ػمًٍُْ إالډٓ أَان
إز ٽٍ ٽبٍ سٍُٕ٘ ی سًٔٞت ٹًاوٕه ٭مًډٓ ٽٍ ًٍٚا ثَ ٭ُیٌ ىاٍى ٹًٌ ډٺىىٍ إز.ٹًٌ ډٺىىٍ اُ ىی
ٍٽه سٚپٕڄ ٙیٌإز :ٽٍ ډ٦بثٸ اٝڄ 58ٹبوًن إبٕٓ ،ا٭مبڃ ٹًٌ ډٺىىٍ اُ َٔ٥ٸ ډؼچٔ ًٍٙاْ
إالډٓ ٽٍ ىٍ ان ومبٔىیځبن ډىشوت ډَىڇ سٚپٕڄ ډٓ ىَىی ،ٹًاوٕه ځًوبځًن ډًٍى وٕبُ ٽٍ ًٍٚا
سٍُٕ٘ ،سٮیٔڄ ی سًٔٞت ډٓٽىىی .ا٭٢بْ ًٍٙاْ ډؼچٔ إالډٓ ََ ؿُبٍ ٕبڃ ٔټ ثبٍ اوشوبه
ډًٓٙویٍ .ئٕٔ ډؼچٔ ىٍ کبڃ کب َ١ډلمیثبٹَ ٹبڅٕجبٳ إز ََؿىی اډَ ٹبوًوڂٌاٍْ ىٍ
ػمًٍُْ إالډٓ أَان اُ َٔ٥ٸ ډؼچٔ إز ،اډب ثٍ أه ډٮىٓ وٕٖز ٽٍ ډًٞثبر ډؼچٔ ثٍ
سىُبٔٓ ىاٍاْ ا٭شجبٍإز ىٍ یاٹ٥ ٬جٸ اًٝڃ 112،94 ،91 ،2 ،سبٕٔی ډًٞثبر ډؼچٔ ثَ٭ُیٌ ْ
ًٍٙاْ وڂُجبن إزًٍٙ.اْ وڂُجبن ٽٍ ٽبٍ و٪بٍر ثَ ډًٞثبر ډؼچٔ ًٍٙاْ إالډٓ ی او٦جبٷ
انَب ثب ٹبوًن إبٕٓ ی ٍ ٫َٙا ثَ ٭ُیٌ ىاٍى .أه ًٍٙا ډَٽت اُ 12وٶَإز.
6وٶَ ٵٺٍٕ ٽٍ اُ ًْٕ ٍَجَ ػمًٍُْ إالډٓ اوشوبه ٙیوی ی 6وٶَ کٺًٹیان ٽٍ اُ َ٥ٳ
ٹًٌ٘ ٹ٢بٍٕٔ ثٍ ډؼچٔ ډٮَٵٓ ډٓ ًٙوی .سٶَٖٕ ٹبوًن إبٕٓ ػمًٍُْ إالډٓ أَان ی سإٔی او٦جبٷ
ډً٘ٞثبر ډؼچٔ ثب ٍوْ ٍٕ ؿُبٍڇ ٵٺُبْ أه ًٍٙا ًٍٝر ډٓځَٕى ډٺىه ثًىن ډؼچٔ ،ډٲبَٔسٓ ثب
ډل ًٍٞثًىن کٸ ډٺىه ثًىن ان ویاٍى.
ثٍ ٭جبٍسٓ ،ثب أىپٍ ډؼچٔ ،کٸ ٹبوًوڂٌاٍْ ىاٍى ،څٕپه ډ٦بثٸ ٹبوًن إبٕٓ ،ىٍ ثٮ ٓ٢اُ
٭ٍََٝب کٸ ٹبوًوڂٌاٍْ ویاٍى٥ .جٸ اٝڄ 1ٹبوًن إبٕٓ ٽٍ ډٺٍَ ډٓ ىاٍى $ :ډؼچٔ ًٍٙاْ
إالډٓ ىٍ ٭مًڇ ډٖبئڄ ىٍ کییى ډٺٍَ ىٍ ٹبوًن إبٕٓ ډٓسًاوی ٹبوًن ی ٬١ٽىی #کٸ
ٹبوًوڂٌاٍْ ډؼچٔ ثٍ ىی ٕجت ډلًٍٞإز؛ ووٖز ان ٽٍ کٸ ٹبوًوڂٌاٍْ ىٍ ُډٕىٍَبٔٓ ٽٍ ثب
ٽچٕبر ی ىٕشًٍار ىٔه ٍٕمٓ ٽٔ ًٍٚب ٹبوًن إبٕٓ سىبٹ ٠ىاٙشٍ ثبٙی.
ىیڇ ان ٽٍ سٞمٕڈ ځَْٕ ی سییٔه ىٕشًٍٽبٍَب ىٍ ثَهٓ اُ ٭ٍََٝب ،ډ٦بثٸ ٹبوًن إبٕٓ ،ثٍ
اٍځبنَبْ هب ٓٝسٶًٔٙ ٠یٌ إز ډؼچٔ ًٍٙاْ إالډٓ ،ىاٍاْ سپبڅٕٴ ٕوز ی ډٮشیىْ
إز .ٽچٕبر ځٖشَىٌ ٹبوًن إبٕٓ ىٍ ٵٞڄ ٚٙڈ ،ډىً ٣ثٍ َمٕه ثلض إز .ه َٕ٦سَٔه سپبڅٕٴ
ی اهشٕبٍار ډؼچٔ ثٍ سٶٕٞڄ ًٔڄ إز -1 :هَٕ٦سَٔه ی إبٕٓ سَٔه سپچٕٴ ډؼچٔ ًٍٙاْ
إالډٍٕٓ ،بڅز ٹبوًوڂٌاٍْ إز ډُمشَٔه ی اٝچٓ سَٔه یٕ٩ٶٍ ډؼچٔ ًٍٙاْ إالډٓ ،یٕ٩ٶٍ صفحه 34
58
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 51 –70
ٵِٕٔپٓ ٙو ٜثَهًٍى ومبٔی یْ ىؿبٍ إٕت ډٓ ځَىى .ىٍکبڅٕپٍ ډب ډٓ ىاوٕڈ ٽٍ ثَهٓ اُ ډَىڇ
َٝٵبً ثٍ هب َ٥سَٓ ٔب یاٍى اډین ٔټ ًٙٻ ٍیاوٓ ٙیٔی ډٓ ډَٕوی ثیین أىپٍ ؿِْٕ ثٍ اوُب
ثَهًٍى ومبٔیٕ 14".ذٔ یْ ثب اٍػب ٫ثٍ دَیویٌ ٽىًه ؿىٕه ډٓ ؤًٖی" :یاڅیٔه ی هًاََ ٽًؿټ
ىؤٕ ثٍ ىڅٕڄ ډٚبَیٌ سٞبىٳ ىؤٕ ىؿبٍ ؿىبن یکٚشٓ ځَىٔیٌ اوی ٽٍ هٖبٍسُبْ ٵِٕٔپٓ ػیْ
ثٍ اوُب یاٍى اډیٌ إز .ؿٍ سٶبیسٓ میکند ٽٍ اسًډجٕڄ هًاویٌ ىٍ أه دَیویٌ ثٍ دبْ هًاَبن
ثَهًٍى ډٓ ومًى ٔب أىپٍ اوـىبن ٽٍ هًاَبوُب سًٕ١ق ىاىٌ اوی ٕٕٖشڈ ٵِٕٔپٓ اوُب ثٍ ًٍ٥ٽچٓ
ىؿبٍ ١ٮٴ ٙیٔی ځَىٔیٌ إزٖٕٕ .شڈ ٭ٞجٓٵَى ىٍ ډٺبثڄ کًاىص ٱَٕ ډلًٖٓ وِٕ یاٽى٘
وٚبن ډٓىَی ی ىٍ ثَهٓ ډًاٹ ٬إٕتَبْ وب ٓٙاُ ؿىٕه کًاىص هبٍػٓ ډمپه إز اُ ٝیډبر
ٵِٕٔپٓ ډٖشٺٕڈ وِٕ ثٕٚشَ ثبٙی".ٹب ٓ١ډًٕمبوً اُ ىاىځبٌ ډٓ هًاَی ٽٍ ثٍ ؿىٕه ډًً١٭بسٓ سًػٍ
ومبٔی ی ثٍ ػبْ إشىبى ثٍ سئًٍْ ډٞىً٭ٓ ثَهًٍى ،ثٍ اًٝڃ ٕىشٓ کٺًٷ ډیوٓ إشىبى ومبٔی.
o
تئَسی هحذٍدُ سیؼه;26
ثٍ ٽبٍځَْٕ سئًٍْ ډلییىٌ ٍٖٔټ ىٍ ى٭بیْ ػجَان هٖبٍر ٭ب٥ٶٓ اکشمبڃ ػجَان هٖبٍر
ٍا اٵِأ٘ ډٓىَی .ىٍکبڅٕپٍ سئًٍْ ثَهًٍى ثَ أه ثبیٍ ډجشىٓ ثًى ٽٍ ًٙٻ ٭ٞجٓثیین ػَاکز
ٵِٕٔپٓ أؼبى ومٓ ځَىى ،سئًٍْ ډلییىٌ ٍٖٔټ ډجشىٓ ثَ أه ٵَ ٟإز ٽٍ إٕت ٍیاوٓ ثیین
ػَاکز ٵِٕٔپٓ وِٕ ډمپه إز کبىص ځَىى؛ یڅٓ أه اډَ ىٍ ًٍٝسٓ أؼبى ډٓ ځَىى ٽٍ ٹَثبوٓ
ىٍ ډلییىٌ ٍٖٔټ ٵِٕٔپٓ أؼبى ٙیٌ سًٕ ٤هًاویٌ ٹَاٍ ىاٙشٍ ثبٙی .ؿىبوـٍ هًاَبن ىٍ ان
ډلییىٌ کب َ١ثبٙی ثب سًٕڄ ثٍ أه سئًٍْ میتوان ځٶز ٽٍ ََ ځًوٍ إٕت ٍیاوٓ أؼبى ٙیٌ ىٍ
وشٕؼٍ اٹیاڇ هًاویٌ ډٓثبٙی؛ ؿَا ٽٍ سَٓ ٙو ٜاُ اډىٕز هًىٗ ىٍ ان ډلییىٌ ٹبثڄ دٕ٘ ثٕىٓ
ثًىٌ ی هًاویٌ ىٍ ډٺبثڄ هًاَبن ىٍ أه ډًٍى سپچٕٴ ډٖشٺٕڈ ىاٙشٍ إز.
أه سئًٍْ وِٕ َمبوىی سئًٍْ ثَهًٍى ٵبٹی ٭ٺالوٕز الُڇ ىٍ ثىٕبىَبْ هًى ډٓثبٙی .ىٍ ډظبڅٓ
ٽٍ ىٍ اثشیاْ ثلض ُىٌ ٙی یا١ق ثٍ و َ٪ډٍٕٓی ٽٍ کشٓ اځَ ََ ٍٕ ډبىٍ ىؿبٍ إٕتَبْ
ٔپٖبوٓ ځَىوی ثَ إبٓ سئًٍْ ډلییىٌ ٍٖٔټ سىُب ډبىٍ اڅٴ ٹبىٍ ثٍ ډ٦بڅجٍ هٖبٍر هًاَی ثًى؛
ؿَاٽٍ سىُب ډبىٍ اڅٴ ثٍ اویاٌُ ٽبٵٓ ثٍ ٝلىٍ سٞبىٳ وِىٔټ ثًىٌ سب ثشًان یْ ٍا ىٍ ډلییىٌ هَ٦
ٹَاٍ ىاى .ثَإبٓ سئًٍْ ډلییىٌ ٍٖٔټ ډبىٍ اڅٴ ٹبىٍ ثٍ ډ٦بڅجٍ هٖبٍر ډٓثبٙیَُٔ ،ا
إٕتَبْ ٭ب٥ٶٓ یاٍى ٙیٌ ثٍ یْ ثٍ ٭چز سَٓ ای وٖجز ثٍ اډىٕز ی ٕالډشٓ هًىٗ أؼبى ٙیٌ
14 - Justice Musmano statement in Knaub V. Gotwalt
15 - Zone of Risk Theory صفحه 52
ٍاکبٍی ضبخع ّبی الزم برای تؼبهل ضببطبى دادگستری
41
ٹبوًوڂٌاٍْ إز .ډؼچٔ ىٍ ََ ٭ٍَٝاْ ٽٍ َ١یٍْ ثجٕىی ،ډٓسًاوی ٹبوًن ی ٬١ٽىی .ډ٦بثٸ اٝڄ
1ٹبوًن إبٕٓ ػمًٍُْ إالډٓ« :ډؼچٔ ًٍٙاْ إالډٓ ىٍ ٭مًڇ ډٖبئڄ ىٍ کییى ډٺٍَ ىٍ
ٹبوًن إبٕٓ ډٓسًاوی ٹبوًن ی ٬١ٽىی ٥جٸ اٝڄ 85ٹبوًن ډٌٽًٍ ،ډؼچٔ کٸ سٶًٔ٠
ٹبوًوڂٌاٍْ ٍا ثٍ اٙوبٔ ٛب اوؼمهَب ٍا ویاٍى .ثٍ إشظىب ډًاٍى یاػت ٽٍ ډؼچٔ کٸ سٶًٔ٠
ٹبوًوڂٌاٍْ ٍا ثب ا٭مبڃ َٙأ ،ٓ٦ثٍ اوؼمهَبْ ىاهچٓ ٍا ىاٍى -2اٍائٍ َ٥فَبْ ٹبوًوٓ ی ثبُثٕىٓ
َ٥فَب ی وِٕ ثبُثٕىٓ الٔلٍَبْ ىیڅشٓ ىٍ اٝڄ 4ډٺٍَ ځَىٔیٌ إز« :څًأق ٹبوًوٓ ،دٔ اُ
سًٔٞت َٕار یَُٔان ،ثٍ ډؼچٔ سٺیٔڈ ډًٓٙى ی َ٥کُبْ ٹبوًوٓ ،ثٍ دٕٚىُبى کیاٹڄ دبوِىٌ وٶَ
اُ ومبٔىیځبن ،ىٍ ډؼچٔ ًٍٙاْ إالډٓ ٹبثڄ َ٥ف إز .ثٮالیٌ ،ډ٦بثٸ اٝڄ 158ٹبوًن إبٕٓ،
سییٔه الٔلٍَبْ ٹ٢بٔٓ ،ثَ ًډٍ ٍئٕٔ ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ إز.
ٍئٕٔ ٹًٌ ،دٕٚىُبىَبْ ٹ٢بٔٓ ٍا ثٍ َٕار ىیڅز ډٓىَی ی ثٮی اُ سبٕٔی ىٍ َٕار ىیڅز ،ثٍ
ډؼچٔ ًٍٙاْ إالډٓ ٵَٕشبىٌ ډًٓٙى څًأق ډٌٽًٍ ،ثٮی اُ ا٭الڇ ىٍٔبٵز ىٍٝله ډؼچٔ ػُز
ثبُثٕىٓ ی سٞلٕق ی ثٶَػبڇ ٍٕبوین ثٍ ٽمًٕٖٕن ډَثً ٍ٥إٍبڃ ډًٕٚوی سب ثٮی اُ ثٍَٕٓ ٽمًٕٖٕن
ی ډًاٵٺز َٕار ٍئٍٕٖ ی ٽمًٕٖٕن ىٍ یَچٍ ایڃ ،ػُز ثلض ىٍ اًٝڃ ٽچٓ ًٍٙ$ایڃ #ثٍ ډؼچٔ
ی ػچٍٖ ٭چىٓ ان إٍبڃ ًٙى ی ثٮی اُ سبٕٔی اًٝڃ ٽچٓ ،ىیثبٌٍ ثٍ ٽمًٕٖٕن ډَثً ٍ٥اٍػب ٫ىاىٌ
ًٙى ی کٕه ثٍَٕٓ اٝالکبر ی سًٍَٕٝبْ ومبٔىیځبن ،ډؼیى ػُز سبٕٔی ػِئٕبر ان ثٍ ډؼچٔ
إٍبڃ ډًٓٙى .أىیٵٮٍ ،سپچٕٴ څًأق ی َ٥فَب ٕبثٸ اڅٌٽَ ډٚو ٜهًاَی ٙی َمـىٕه اُ
ثباَمٕز سَٔه ډٞیاٷَبْ سٮبډڄ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ٹًٌ ډٺىىٍ ،ډٓسًان ثٍ سًٔٞت ٹبوًن ػیٔی
ٍٕٕیځٓ ثٍ سوچٶبر ٍاوىیځٓ اٙبٌٍ ٽَى .ٹبوًن ډٌٽًٍ ،ىٍیاٹ ٬سٞلٕق ٹبوًن ٕ 41بڃ ٹجڄ إز.
ىٍ ٕبڃ 1350أه ٹبوًن ًٔڄ ٭ىًان ٹبوًن ولًٌ ٍٕٕیځٓ ثٍ سوچٶبر ٍاوىیځٓ یاهٌ ػَائڈ
ډًٍى سًػٍ ثًى ی ٭ؼبڅشبً دٔ اُ ٕ 41بڃ ،ډًٍى ثبُثٕىٓ ٹَاٍ ځَٵشٍ ٙیٌ إز .ډؼمً٭ٍ
٭مچپَىَبْ ډوشچٴ سب کًٞڃ یسبٕٔی أه ٹبوًن وِىٔټ ثٍ ٕ 8بڃ ىٍ ډؼچٔ ًٍٙاْ إالډٓ ثٍ
ً٥ڃ اوؼبډٕی .ٵٓاڅًاٹ ٬ٹبوًن ػیٔی ثبُثٕىٓ ٙیٌ َمبن ٹبوًن ٹجچٓ إز ٽٍ ثب ٭ىبٔز ثٍ
ىځَځًوَٓبْ ثىٕبىًْٔ ،ڄ ٭ىًان ١بث ٍ٦ػیٔی ٍٕٕیځٓ ثٍ سوچٶبر ٍاَىمبٔٓ ی ٍاوىیځٓ وبډٕیٌ
ډًٓٙى ی ثبُثٕىٓ أه ٹبوًن ثَ دبٍٔ سٮبډڄ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ٹًٌ ډٺىىٍ کبٝڄ ٙیٌ إز ٹبوًن
ػیٔی ثٮی اُ سییٔه ىٍ اٍىٔجُٚز ډبٌ 1390الُڇ االػَا ٙی .ٹٖمشٓ اُ ٹبوًن ډِثًٍ ٽٍ وٕبُ ثٍ
إبٕىبډٍ اػَأٓ ویاٙز ،اُ څل ٍ٪سًٔٞت الُڇ االػَا ٙین ثٍ ډَکچٍ اػَا ىٍاډی .یَچٍ ىیڇ،
ٵٓاڅًاٹ ٬اوؼبڇ ٔپٓ اُ إبٕىبډٍَبْ ثب اَمٕز ٹبوًن ډٌٽًٍ إز ٽٍ َمبن ػییڃ ػَائڈ ٍاوىیځٓ صفحه 35
جبراى خسبرت ّبی ػبطفی ٍارد ضذُ بِ ضخع در ًتیجِ ایراد اسیب فیسیکی بِ ًسدیکبى
59
إز .ؿىٕه ٍیٔپَىْ ثب ًٙاَی دِٙپٓ وبٕبُځبٍ ثٍ و َ٪ډٍٕٓی؛ ؿَا ٽٍ ًٙاَی دِٙپٓ وٚبن
ډٓىَی ٽٍ إٕتَبْ یاٍىٌ ثٍ ډبىٍان ه ی ع ثٍ ٭چز اُ ىٕز ىاىن ٵَُویاوٚبن ثًىٌ إز .اُ
َ٥ٳ ىٔڂَ اځَ ثٍ أه سئًٍْ ٭مڄ ومبئٕڈ ثٍ ىٍٕشٓ ومٓسًاوٕڈ ډٚو ٜومبئٕڈ ٽٍ ؿٍ ډٺیاٍ اُ
إٕتَبْ ډبىٍ اڅٴ وب ٓٙاُ ٵٺیان ٵَُویٗ ثًىٌ ی ؿٍ ډٺیاٍ وب ٓٙاُ سَٓ ډبىٍ اُ اډىٕز
هًىٗ ثًىٌ إز.
ٔپٓ اُ دَیویٌَبٔٓ ٽٍ ىٍ ان ثَ إبٓ سئًٍْ ډلییىٌ ٍٖٔټ ٭مڄ ٙیٌ ى٭ًاْ یاه ٭چٍٕ
یأٍىڂشًن
16
ثًىٌ إز .ىٍ أه دَیویٌ ډبىٍ ٔټ ثـٍ ٽًؿټ اُ دىؼٌَ هبوٍ هًى ٙبَی ثٍ
َُٔځَٵشٍ ٙین ی ٽٚشٍ ٙین ٵَُوی هًى سًٕٔ ٤ټ اسًډجٕڄ ثًىٌ إز ٽٍ ثٍ ىڅٕڄ ُٕڄ اوڂبٍْ
ٍاوىیٌ اسٶبٷ اٵشبىٌ ثًى .ډبىٍ دٔ اُ أه کبىطٍ ىؿبٍ َٕٖشَْ ډٓ ځَىى ی ثٍ ٭چز إٕتَبْ
٭ب٥ٶٓ ػیْ یاٍى ٙیٌ ثٍ یْ اویٽٓ ثٮی ٵًر میکند .ىٍ أه دَیویٌ َٕـڂًوٍ هٖبٍسٓ ثٍ ډبىٍ
دَىاهز وڂَىٔی َُٔا ډ٦بثٸ سئًٍْ ډلییىٌ ٍٖٔټ یْ هبٍع اُ ډلییىٌ ه َ٦ثًىٌ إز .ىاىځبٌ
ىٍأه دَیویٌ ا٭الڇ ومًى ٽٍ إٕتَبْ ٭ب٥ٶٓ یاٍى ٙیٌ ثٍ ډبىٍ ٹَثبوٓ ؿىبن ٱَٕ ډٮمًڃ ثًىٌ
إز ٽٍ ٹبثڄ ػجَان ومٓثبٙی.
سَٓ ىاىځبٌَب اُ أه إز ٽٍ ىٍ ًٍٝر ډؼبُ ٙمَىن ػجَان هٖبٍر ٙو ٓٞٽٍ هًىٗ
ډٖشٺٕڈ ىٍډٮَ ٟه َ٦وجًىٌ إز ثب٭ض ًٙى ٽٍ ى٭بیْ ډشٺچجبوٍ ٽظَْٕ ىٍ ىاىځبٌ ػُز ػجَان
هٖبٍر اٹبډٍ ځَىى .اڅجشٍ ثٍ و َ٪ډٍٕٓی ٽٍ ؿىٕه سَٕٓ ٱَٕډى٦ٺٓ ډٓثبٙی .ووٖز ىٍ ٭بڅڈ
کٺًٷ سَٓ اُ اٹبډٍ ى٭بیْ ډشٺچجبوٍ ومٓسًاوی إبٕٓ ثَاْ ٭یڇ اػبٌُ اٹبډٍ ى٭ًا سچٺٓ ځَىى ی ىیڇ
أىپٍ سئًٍُٔبْ ثَهًٍى ی ډلییىٌ ٍٖٔټ ثٕٚشَ اُ اوپٍ ډبو ٬اُ ٽالَجَىاٍْ ًٙوی ُډٕىٍ أه
اٹیاډبر ٍا ٵَاَڈ ډٓایٍوی.
ى٭ًاْ سًثٕه ٭چٍٕ ځَإمه
17
ثٍ هًثٓسئًٍْ ډلییىٌ ٍٖٔټ ٍا أٍُبثٓومًىٌ ی ډٞچلز ان
ٍا ومبٔبن ډٕٓبُى .ىٍ أه دَیویٌ ٔټ ډبىٍ ٽٍ ىٍ هبوٍ َمٖبٍٔ ثٍ َٕ ډٓ ثَى ٝیاْ سَډِ اسًډجٕڄ
ٍا ډٓ ٙىًى ی ثب ٭ؼچٍ ثَٕین ډٓ أی ی ډٚبَیٌ میکند ٽٍ ٵَُویٗ ډؼَیف ٙیٌ ی ىٍ هٕبثبن
اٵشبىٌ إز .ىٍ وشٕؼٍ أه کبىص ىؿبٍ ًٙٻ ٙیٔیْ ډًٓٙى ی ى٭ًأٓ ٍا ىٍ ىاىځبٌ ٭چٍٕ ٍاوىیٌ
ثٓاکشٕب ٣اٹبډٍ ډٓ ومبٔی .ىاىځبٌ اُ٩بٍ ډٓ ىاٍى ٽٍ اکشمبڃ اٹبډٍ ى٭ًاْ ډشٺچجبوٍ ىڅٕڄ ٹبثڄ ٹجًڅٓ
ثَاْ ٭یڇ ػجَان هٖبٍر ډلًٖه ومٓ ځَىى .ىاىځبٌ َمـىٕه ا٭الڇ ډٓ ىاٍى ٽٍ ٍاث ٍ٦٭چٕز ثبٔی
- Waube V. Warrington
- Tobin V. Grossman
16
17 صفحه 53
42
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 23 –56
إز ٽٍ ثٍ سًٔٞت َٕبر ىیڅز ٍٕٕی ی ثٮی ثٍ ډَکچٍ اػَا ىٍاډی .ٵچٌا ډٓسًان اُ٩بٍ ىاٙز
ػُز اوؼبڇ ډىبٕت أه ٹبوًن ،ایڃ ىٍ وشٕؼٍ سٮبډڄ ثب ٹًٌ ډٺىىٍ ،ډَاکڄ سبٕٔی أه ٹبوًن ٕذَْ ٙی
ی دٔ اُسبٕٔی اُ َٔ٥ٸ سٮبډڄ ثب ٹًٌ ډؼٍَٔ ،إبٕىبډٍَبْ ډًٍى وٕبُ ثَاْ اوؼبڇ أه ٹبوًن ،سًٔٞت
ٙی.
سٮبډڄ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ٹًٌ ډٺىىٍ ىٍ ػُز ی ٬١ٹًاوٕه ػبډٮٍ ثٍ َٝٳ ثَٹَاٍْ و٪ڈ ی
اډىٕز َ١یٍر دٕیا ډٓٽىی .ثب سًػٍ ثٍ أىپٍ أه ډٖبڅٍ ثٖٕبٍ سو ٓٞٞإز ،٭چٓ ألبڃ ػُز
سٮبډڄ ثُشَ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ َ٥فَبْ َُٔ دٕٚىُبى ډًٓٙى:
سٮٕٕه ٙجپٍَب ی ٙبهَٜبْ سٮبډڄ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ومبٔىیٌَبْ ډؼچٔ ی ٹًٌ ډٺىىٍ سٚپٕڄ ٵبٔڄَبْ ډوش ٜا٥ال٭بر سٮبډالر ىیًٍٕٔ ومبٔىیٌَبْ ډؼچٔ ی ٹًٌ ډٺىىٍ ثب١بث٦بن ىاىځٖشَْ
سٚپٕڄ ی اوشوبه ډیَٔٔز یاکی ثب ومبٔىیٌَبْ ډؼچٔ ی ٹًٌ ډٺىىٍ َڈ ىٍ دبٔشوز ی َڈىٍٕبَٔ إشبوُب
اوشوبه إشَاسَْْبْ ډىبٕت ىٍ ػُز سٮبډڄ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ومبٔىیٌَبْ ډؼچٔ یٹًٌ ډٺىىٍ
سٍُٕ ٕبُیٽبٍ ی اهٌ دَیاوٍَبْ الُڇ ىٍ ػُز اوؼبڇ ی٩بٔٴ سٮبډچٓ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ سٮٕٕه ی سٍُٕ ډٞبڅق ډٚشَٻ ثَاْ سٮبډڄ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ومبٔىیٌَبْ ډؼچٔ ی ٹًٌډٺىىٍ
اوشوبه ی ډٚو ٜومًىن ًْ اڅىٶٮبن ىٍ سٮبډالر ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ٹًٌ ډٺىىٍ سٮٕٕه ی سٍُٕ ٵًأی ی ډِأبْ ډبڅٓ ،ډٮىًْ سٮبډڄ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ی ٹًٌ ډٺىىٍ ځِٔى٘ ٝلٕق ٍیوی سٮبډڄ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ومبٔىیٌَبْ ډؼچٔ ی ٹًٌ ډٺىىٍ سٮٕٕه ی سٍُٕ اٹٖبڇ ٵٮبڅٕزَبْ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ٹًٌ ډٺىىٍ -سٍُٕ ی ځِٔى٘ هًٕٝٞزَبْ ََ ٽیاڇ اُ سٮبډالر ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ی ٹًٌ ډٺىىٍ صفحه 36
61
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 51 –70
سًًٕٙ ٤اَی دِٙپٓ اطجبر ځَىى .٭الیٌ ثَ أه ،ىاىځبٌ کپڈ ډٓ ومبٔی ٽٍ ډالٻ ډلییىٌ ٍٖٔټ،
ډٮٕبٍْ ٭ٕىٓ ثَاْ سٞمٕڈ ځَْٕ ثٍ ىٕز ومٓىَی ی یاثٖشٍ ثٍ ٕچٕٺٍ اٙوب ٛډٓثبٙی .ثب أه
یػًى ىاىځبٌ ٍاث ٤٭چٕز ثٕه کبىطٍ ډِثًٍ ی إٕتَبْ ٭ب٥ٶٓ یاٍى ٙیٌ ثٍ ډبىٍ ٍا سإٔی وپَى ی
کپڈ ثٍ ٭یڇ دَىاهز هٖبٍر ىاى ثب أه إشیالڃ ٽٍ هًاَبن ىٍډٮََٕ ٟؾ ځًوٍ ه َ٦ٵِٕٔپٓ
ٹَ اٍ ویاٙشٍ ی ډؼبُ ٙمَىن هٖبٍر ثٍ أه ډٮىبٕز ٽٍ ثبٍ اطجبر ثٍ ًٍٝر وبډلییى ثَ ىیٗ
هًاویٌ ى٭ًا ٹَاٍ ځَٕى ی أه اډَ ډى٦ٺٓ ومٓثبٙی.
18
کپڈ دَىاهز هٖبٍر ډٓسًاوی ډًػت ځَىى ٽٍ ثَاىٍان ،هًاََان ،٭مٍَب ،٭مًَب ،دَٖ
٭مًَب ،ی ثٖٕبٍْ ىٔڂَ اُ ٵبډٕچُبْ ٹَثبوٓ ى٭ًاْ هٖبٍر ٭چٍٕ هًاویٌ ثیاٹجبڃ اٹبډٍ ومبٔىی ی ثب
سًػٍ ثٍ أىپٍ َٕؾ ځًوٍ ػَاکز ٵِٕٔپٓ أؼبى وڂَىٔیٌ ىٍ ََ ډًٍى هًاویٌ ثبٔی هالٳ اوَا طبثز
ومبٔی! ثىبثَأه ىاىځبٌ ثٍ ىالٔڄ و٪ڈ ٭مًډٓ کشٓ اځَ ىٍٔبثی ٽٍ ىالٔڄ ډٮشجَْ یػًى ىاٍى ٽٍ
میتوان کپڈ ثٍ دَىاهز هٖبٍر ىاى اُ أىپبٍ اډشىب ٫ډٓیٍُى .یا١ق إز ٽٍ إشیالڃ ىاىځبٌ ىٍ
ى٭ًاْ سًثٕه ٱَٕ ډى٦ٺٓ ډٓثبٙی ی ثٍ َمبن اویاٌُ ْ سَٓ ىاىځبٌَب اُ اٹبډٍ ى٭بیْ ډشٺچجبوٍ ٹبثڄ
ٹجًڃ وٕٖز .سَٓ ىاىځبٌَب اُ ډٖئًڅٕز وبډلییى هًاویٌ ی اٹبډٍ ى٭بیْ ډشٺچجبوٍ ىٍ ٭ َٞکبَ١
ثٓإبٓ ډٓثبٙی .سٞمٕڈ اٽظَٔز ىٍ دَیویٌ سًثٕه سًٕ ٤ٹب ٓ١ٽٕشٕىڀ ډًٍى ٹجًڃ یاٹ ٬وٚی ی
یْ ٹًٔب ثب أه سٞمٕڈ ډوبڅٶز ومًى " :و َ٪اٽظَٔز ثٍ ځًوٍ اْ ډًطَ ََځًوٍ إشیالڃ کٺًٹٓ
ډجىٓ ثَ اوپبٍ ػجَان هٖبٍر ډبىٍْ ٽٍ ډشلمڄ إٕتَبْ ٍیاوٓ وب ٓٙاُ ٙىٕین هجَ ډَٿ ٔب
ػَاکز ٵَُویٗ ىٍ ٔټ سٞبىٳ ٙیٌ ٍا سؤَت ډٓ ومبٔی .ىٍ أىؼب ٔټ ډىٶٮز ډُڈ وٖجز ثٍ
کمبٔز یػًى ىاٍى ،٭چز سبډٍ َڈ یػًى ىاٍى ،ػَاکز ی ٹبٔجچٕز دٕ٘ ثٕىٓ َڈ یػًى ىاٍى؛ ثب أه
یػًى ػجَان هٖبٍر ډًٍى دٌَٔٗ ٹَاٍ ومٓځَٕى!"
یْ ىٍ اىاډٍ ثب و َ٪اٽظَٔز ډجىٓ ثَ أىپٍ ََ ځًوٍ ډلییىٔز وٖجز ثٍ ػجَان هٖبٍر
هًىَٕاوٍ ی ٱَٕډٮٺًڃ إز ډًاٵٺز ومًىٌ ی اُ٩بٍ ډٓ ىاٍى ٽٍ سمبډٓ ډلییىٔشُب اُ ػمچٍ ٹَاٍ
ىاٙشه ىٍ ډلییىٌ ٍٖٔټ ثبٔی ثَىاٙشٍ ًٙى ی ثٍ ػبْ ان ٹًا٭ی وَډبڃ ډٖئًڅٕز ډیوٓ ا٭مبڃ
ځَىى .ثبٔی ځٶز ٽٍ ىٍ کبڃ کب َ١ىٔیځبَُبْ اٍائٍ ٙیٌ سًٕ ٤ٹب ٓ١ډًٕمبوً ی ٽٕشٕىڀ ډًٍى
دٌَٔٗ ىاىځبٌَب ومٓثبٙی؛ ََؿىی سٲَٕٕاسٓ ىٍ أه ُډٕىٍ أؼبى ځَىٔیٌ إز .ثٍ ٭ىًان ډظبڃ ىٍ
دَیویٌ ډًٕٖن ٭چٍٕ ځَْ ٽٍ هًاَبن ٙبَی َُٔ ځَٵشٍ ٙین ځًُاٌٍ وًُاىٗ سًٕ ٤هًىٍی هًاویٌ
ثًى ىاىځبٌ اُ٩بٍ ومًى :ثَ إبٓ سؼبٍر ډٚشَٻ ث َْٚی ىاوٖشٍَبْ ٭چڈ ډیٍن ،ثٍ و َ٪ډٍٕٓی
Emotional distress caused by physical injury to another, David, J.leibson, Journal of family law, Heinonline, Vol.15, 1967, P 19
18 صفحه 54
جبراى خسبرت ّبی ػبطفی ٍارد ضذُ بِ ضخع در ًتیجِ ایراد اسیب فیسیکی بِ ًسدیکبى
61
ٽٍ ٔټ اوٖبن ډشٮبٍٳ ډلشب ٣میتوانٕز هًٙ َ٦ٻ ٭ب٥ٶٓ ی ٍیاوٓ ٙیٔی ثٍ ډبىٍ َىڂبڇ َُٔ
ځَٵشه وًُاىٗ ىٍ ډٺبثڄ ؿٚمبن یْ ٍا دٕ٘ ثٕىٓ ومبٔی .ىٍ دَیویٌ ىٔڂَْ ٽٍ ډبىٍٙ ،بَی َُٔ
ځَٵشٍ ٙین دَٖٗ سًٕٔ ٤ټ ٍاوىیٌ ثٓاکشٕب ٣ثًى ىاىځبٌ ىٍهًإز هًاویٌ ثَاْ ٍى ى٭ًا ٍا
وذٌَٔٵز ی اُ٩بٍ ىاٙز :أؼبى ًٙٻ ٔب ََآ ډٮٺًڃ ثًىٌ ی أه ډً ٫ً١ٽٍ هًاویٌ ثبٔی کًٍ٢
ډبىٍ ٍا دٕ٘ ثٕىٓ ډٓ ومًىٌ ٔب هَٕ ی َمـىٕه أىپٍ ََآ وشٕؼٍ ٹبثڄ دٕ٘ثٕىٓ وب ٓٙاُ
ثٓاکشٕب ٓ٥هًاویٌ ثًىٌ ٔب هَٕ ٍا میتوان ىٍ ىاىځبٌ ډَ٦ف ومًىٌ ی ډًٍى ٍٕٕیځٓ ٹَاٍ ىاى.
ىٍ دَیویٌ ىٔچًن ٭چٍٕ څڀ ىٍ ه ًٛٞػجَان هٖبٍر ٭ب٥ٶٓ ،هًاَبن ٙبَی ٽٚشٍ ٙین
ٵَُویٗ ىٍ وشٕؼٍ ثٓاکشٕبٍ ٓ٥اوىیٌ ثًى .ىًٔان ٭بڅٓ ىٍ أه دَیویٌ ډً ٫ً١یٕ٩ٶٍ هًاویٌ ی
اٍسجب ٣ان ثب ډىبٵٮٓ ٽٍ هًاَبن ىٍٝیى ډلبٵ٪ز اُ اوُب ثًىٌ ٍا ډًٍى ثٍَٕٓ ٹَاٍ ىاى .ىًٔان
ډالک٪بر ډَثً ٣ثٍ و٪ڈ ٭مًډٓ ىٍ ه ًٛٞډلییى ومًىن سپچٕٴ هًاویٌ ىٍ أه دَیویٌ ٍا
وذٌَٔٵز .ىًٔان ا٭الڇ ومًى ٽٍ سًٕڄ ثٍ ډالٽُبْ سٞىٮٓ سًٕ ٤ىاىځبٌَب ډًػت وشٕؼٍ ځَُٕٔبْ
اٙشجبٌ ی وشبٔغ ٱَٕٹبثڄ ٹجًڃ ډٓ ځَىى .ىٍ وُبٔز ىًٔان ا٭الڇ ومًى ٽٍ ؿىٕه دَیویٌَبٔٓ ثبٔی ٙجٍٕ
ىٔڂَ دَیویٌَبْ ډٖئًڅٕز ډیوٓ ډًٍى ٍٕٕیځٓ ٹَاٍ ځَٕى .ډب ىڅٕڄ هًثٓویأٍڈ ٽٍ ؿَا ٹًا٭ی
٭مًډٓ کبٽڈ ثَ کٺًٷ ډٖئًڅٕز ډیوٓ اُ ٹجٕڄ ډٶًُڇ ثٓاکشٕب ،ٓ٥٭چز ډٖشٺٕڈ ی ٹبثچٕز دٕ٘
ثٕىٓ ٽٍ ثَ ىٔڂَ اٙپبڃ إٕت کبٽڈ ثًىٌ ٍا وجبٔی ثَ ى٭ًاْ کب َ١ا٭مبڃ ومًى...
ىاىځبٌ َمـىٕه اُ٩بٍ ومًى ٽٍ ىٍ ََ دَیویٌ اْ ىاىځبٌ ٍٕٕیځٓ ٽىىیٌ ثبٔی ثَ إبٓ ًٙاَی
ډًػًى سٞمٕڈ ثڂَٕى ٽٍ أب سپچٕٶٓ یػًى ىاٍى ٔب هَٕ؟ .ىٍ ٍإشبْ ٽمټ ثٍ ٹ٢بر ػُز
ډٚو ٜومًىن أىپٍ أب هًاویٌ ثٍ ًٍٝر ډشٮبٍٳ ډٓسًاوٖشٍ یٍیى إٕت ثٍ هًاَبن ٍا دٕ٘
ثٕىٓ ومبٔی ،ىًٔان ٭بڅٓ ٵبٽشًٍَبْ َُٔ ٍا ډَ٦ف ومًى سب ىٍىاىځبٌَب ډًٍى ډالک ٍ٪ٹَاٍ ىَىی:
اڅٴ – ډلڄ ٹَاٍ ځَٵشه هًاَبن ىٍ ُډبن یٹً ٫سٞبىٳ
ه – أب هًاَبن ٙوٞبً ٙبَی سٞبىٳ ثًىٌ ٔب أىپٍ ثٮیا ىٍ ډًٍى ان ٙىٕیٌ إز؟
ع – وًٍ ٫اث ٍ٦ثٕه هًاَبن ی ٹَثبوٓ
اځَؿٍ أه ثَاْ ووٖشٕه ثبٍ ثًى ٽٍ ىًٔان سًٕڄ ثٍ ډالٽُبْ سٞىٮٓ ٍا ٽىبٍ ځٌاٙز ثب أه
یػًى ؿىٕه ٍیٔپَىْ اٙپبٍا ډٚپالر هًاَبن ی یٽالٔ٘ ٍا ډَسٶ ٬وىمًى .ثَاْ ډظبڃ ىٍ دَیویٌ
ٵَ ٓ١اڅٴ ،ه ی ع ٽٍ ٹجال ډَ٦ف ځَىٔی ډٚو ٜوٕٖز ٽٍ سمبډٓ ډبىٍان ٹبىٍ ثٍ ىٍٔبٵز صفحه 55
ٍاکبٍی ضبخع ّبی الزم برای تؼبهل ضببطبى دادگستری
43
سٮَٔٴ ی سًٕٝٴ ٭چمٓ ی ډبَٕز سٮبډالر ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ٹًٌ ډٺىىٍ سلََٔ ی سٍُٕ ٹًاوٕه ٽٍ ډَثً ٣ثب سٮبډالر ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ومبٔىیٌَبْ ډؼچٔ ی ٹًٌډٺىىٍ
ٕبهشبٍډىی ٽَىن ٍیٗ اٍأٍ ٵٮبڅٕزَبْ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثٍ ومبٔىیٌَبْ ډؼچٔ ی ٹًٌډٺىىٍ
%ىٍ یَچٍ ایڃ ثبٔی اُ ځَیٌ کٺًٹٓ ډشو ٓٞٞػُز اٍأٍ َ٥فَبْ ٹبوًوٓ إشٶبىٌ ٽَى.
ځَیٌ ډٌٽًٍ ثبٔی سجلَ ٽبٵٓ ی الُڇ ٍا ىٍ ٭چڈ کٺًٷ ىاٙشٍ ثبٙىی ثٍ ولًْ ٽٍ ىٍ أه ُډٕىٍ هجٌَ
ثبٙىی سب ثیٔه ځًوٍ ثشًاوىی اٵِین ثَ اځبَٓ اُ ؿڂًوڂٓ ٹًاوٕه ډؼچٔ ًٍٙاْ إالډٓ ی ػً کبٽڈ
ثَ ان ،ثب ومبٔىیځبن ډؼچٔ سٮبډڄ ىاٙشٍ ثبٙىی
%ىٍهًإز اُ ومبٔىیٌَبْ ډؼچٔ ػُز َٙٽز ىٍ َٕئز ٍٕٕیځٓ ثٍ ډًً١٭بر کٺًٹٓ
١بث٦بن ىاىځٖشَْ ػُز اٍائٍ دٕٚىُبىَب ثَاْ سبٕٔی ی ډًٞه ٙین ىٍ ٝله ډؼچٔ ًٍٙاْ
إالډٓ .أه وً ٫سٮبډڄ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ٽٍ ىٍ یَچٍ ٹجڄ اُ ٵَٕشبىن دٕٚىُبىار ثٍ ډؼچٔ
ًٍٙاْ إالډٓ ٍٹڈ ډٓ هًٍى ،ٽٍ أه اډَ ثب٭ض سُٖٕڄ ىٍ ٍیوی ډًٞه ٙین ٹًاوٕه هًاَی ٙی
ی اُ ًٕٔٓ ىٔڂَ ثب ٭ىبٔز ثٍ أه وپشٍ ٽٍ ومبٔىیٌَبْ ډؼچٔ ی َٕدَٕشبن ٽمٕشٍَبْ سوٓٞٞ
ډؼچٔ ًٍٙاْ إالډٓ ىٍ سییٔه ٹًاوٕه ډٌٽًٍ وٺ٘ ىاٍوی ،ٵچٌا سبٕٔی ٹًاوٕه ثب إبوٓ ثٕٚشَْ
اسٶبٷ هًاَی اٵشبى
%سبٕٕٔ َٕئز یٌْٔ ٍٕٕیځٓ ثٍ ډًً١٭بر ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثٍ ػُز اځبَٓ اُ
ٵَٝزَبْ دٕ٘ ٍی ثَاْ اػَاْ ومًىن َ٥فَبْ ىڅوًاٌ .ثبٖٔز أه َٕئز ٍٕٕیځٓ اٵِین ثَ
اځبَٓ ىٍٕز اُ سپبڅٕٴ ی ډٖئًڅٕزَبْ ډؼچٔ ی ډًٕٖبر ی اٍځبنَبْ َُٔډؼمً٭ٍ ان $ډظڄ
ٽبوًن دْیَ٘ ی ډ٦بڅٮبر ډؼچَٔ٥ #فَبْ َمپبٍْ ډٚشَٻ ٍا ٙىبٕبٔٓ ومبٔىی ی ثٍ أه ًٌٕٙ
ىٍٝیى ثبٙی ىٍ ثَهٓ ُډٕىٍَب وِٕ ثًىػٍ ډًٍى وٕبُ ٍا ػُز دٕبىٌ ٕبُْ َ٥فَبْ سو ٓٞٞهًى
ٍا ػٌه ومبٔی
%ځٖشَٗ سٮبډالر ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ډؼچٔ ًٍٙاْ إالډٓ ىٍ ؿبٍؿًه اػالٓ
ډٚشَٻ ثب ٍئٕٔ ډؼچٔ ی ومبٔىیځبن .أه ػچٖبر اٵِین ثَ اوپٍ ٕجت ٹَاثز ثٕٚشَ وٺ ٍ٦وَ٪ار صفحه 37
62
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 51 –70
هٖبٍر ثبٙىی .ثَ إبٓ ٵبٽشًٍَبْ سٮٕٕه ٙیٌ ىٍ دَیویٌ ىٔچًن ثٍ و َ٪ډٍٕٓی ٽٍ ډبىٍان اڅٴ ی
ه ثٍ أه ىڅٕڄ ٽٍ ََ ٍٕ ډالٻ سٮٕٕه ٙیٌ سًٕ ٤ىًٔان ىٍ ډًٍى اوُب ٝیٷ ډٓ ومبٔی ډٖشلٸ
ػجَان هٖبٍر ډٓثبٙىی .یڅٓ ىٍ ه ًٛٞډبىٍ ػٕڈ ٽٍ ىٍ ٝلىٍ سٞبىٳ ک ًٍ٢ویاٙشٍ ؿڂًوٍ
میتوان دبٕن ىاى؟ ؿىبوـٍ ىاىځبٌ ډالٽُبْ سٮٕٕه ٙیٌ ىٍ دَیویٌ ىٔچًن ٍا ډًٍى ډالک ٍ٪ٹَاٍ ىَی
ىٍ أه ًٍٝر ډبىٍ ػٕڈ ٹبىٍ ثٍ ىٍٔبٵز هٖبٍر ومٓثبٙیََ .ؿىی إشیالڅُبْ ًٍٝر ځَٵشٍ ىٍ
دَیویٌ ىٔچًن ثٍ سمبډٓ ًٕاالر ډَ٦ف ٙیٌ ىٍ أه کًٌُ دبٕن ومٓىَی ی کشٓ ډمپه إز
ډٚپالر ػیٔیْ ٍا أؼبى ومبٔی ثب أه یػًى أه ٙبؤ ٍا ثٍ ىاىځبٌَب ډٓىَی ٽٍ ََ دَیویٌ اْ
ٍا ډ٦بثٸ یْٔځُٕبْ َمبن دَیویٌ ی ثَإبٓ ٹًا٭ی ٽچٓ کٺًٷ ډٖئًڅٕز ډیوٓ ی وٍ ډالٽُب ی
ؤٍََ٪بْ وبډىبٕت ډًٍى ٹ٢بیر ٹَاٍ ىَىی.
o
ؿَاّذ پضؿىی
َیٳ ډٺبڅٍ کب َ١أه وٕٖز ٽٍ ػىجٍَبْ أه ډًٍ ٫ً١ا ىٍ ٕ٦ق ٭چڈ اٽبىډٕټ دِٙپٓ
ثٍَٕٓ ومبٔی؛ ثچپٍ َیٳ ثٍَٕٓ ډً ٫ً١اُ ؿٚڈ اویاُْ کٺًٹٓ إز؛ ؿٚڈ اویاُْ ٽٍ وب ٓٙاُ
ٹَائز ٹ٢بر ی کٺًٹیاوبوٓ إز ٽٍ ثب أه ډٖبڅٍ ىٍځَٕ ثًىٌاوی.
o
الف – ٍاوٌـْبی غن اًگیض ًشهبل
19
َىڂبډٓ ٽٍ ٔټ ډبىٍ ىٍ وشٕؼٍ ثٓاکشٕب ٓ٥هًاویٌ ٵَُوی هًٔ٘ ٍا اُ ىٕز ډٓىَیًٕ ،اڅٓ ٽٍ
ثبٔی ډَ٦ف ًٙى أه إز:
أىپٍ سًٹ ٬ىاٙش ٍ ثبٕٙڈ ٽٍ هًاویٌ یاٽىُٚبْ ٭ب٥ٶٓ ٽٍ ثَاْ ډبىٍ اسٶبٷ ډٕٶشی ٍا دٕ٘ ثٕىٓ
ومبٔی أب اوش٪بٍ وبډشٮبٍٳ ی ُٔبىْ إز؟
یا١ق إز ٽٍ دبٕن ٭ٺڄ ٕچٕڈ ثٍ ؿىٕه ًٕاڅٓ ډىٶٓ ډٓثبٙی؛ کشٓ ىاىځبٌَبٔٓ ٽٍ ٹبئڄ ثٍ
ػجَان هٖبٍر ىٍ ؿىٕه ډًاٍىْ ومٓثبٙىی أه یاٹٮٕز ډٖچڈ ٍا ډٓ دٌَٔوی ٽٍ سؼَثٍ ٍیُډٌَ
وٚبن ډٓىَی ٽٍ ََ اوٖبن ډشٮبٍٵٓ ىٕز ٽڈ ډٓسًاوی دٕ٘ ثٕىٓ ومبٔی ٽٍ ََ ډبىٍْ ىٍ وشٕؼٍ
ٵٺیان ٵَُوی ىڅجىیٗ ىؿبٍ ٍوغ ی اوییَٓ وَډبڃ ډٓ ځَىى.
ډبَٕز ی سًاڅٓ ؿىٕه یاٽى ٓٚأه سًٹٍ ٬ا أؼبى ډٓ ومبٔی ٽٍ ََ ٙو ٜډشٮبٍٵٓ ٹبىٍ ثٍ دٕ٘
ثٕىٓ ی ىٍٻ ان ثبٙی .ىٍ سمبډٓ اٙپبڃ إٕتَبْ ٭ب٥ٶٓ ،ؿُبٍ ډَکچٍ یاٽى٘ ډشٶبیر ٍا میتوان
Normal Grief Reaction
19 صفحه 56
44
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 23 –56
ىی َ٥ٳ هًاَی ٙی ،ثب٭ض اځبَٓ اُ ٵَٝزَبْ دٕ٘ ٍی َڈ هًاَی ٙی ی اڅىُبٍٔ ١بث٦بن
ىاىځٖشَْ ی ومبٔىیځبن ډؼچٔ ډٓسًاوىی اُ أه ډًٹٮٕز ثٍ ولً ىٍٕز ثٌَُ ثَىاٍْ ومبٔىی
%ثٍ ٽبٍ اویاهشه ٕٕٖشڈ اٍسجب١ ٣بث٦بن ىاىځٖشَْ ی ډؼچٔ .أه ٕٕٖشڈ ثٍ ٙپڄ ډلَډبوٍ ی
ثٍ ػُز إشٶبىٌ ٽَىن اُ سؼَثٍَبْ ومبٔىیٌَبْ ډؼچٔ ىٍ ُډٕىٍ ولًٌ سبٕٔی ی سًٔٞت ٹًاوٕه
ډٓثبٙی١ .بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب یٍیى ثٍ أه ٕٕٖشڈ ډٓسًاوىی ډٚپالر کٺًٹٓ ی وٕبَُبْ دٕ٘
ٍیْ هًى ٍا ىٍ ؿبٍؿًه َ٥ف ًٕاڃ ی ډجبکظٍ ثب ومبٔىیځبن ډَ٦ف ٽىىی ی أه اډَ ډًػت دٓ
ٍِْٔ سٮبډڄ ثُشَ ػُز سبٕٔی ٹًاوٕه ٽبډڄ سَ ٍا ٵَاَڈ ډٓ ایٍى .اُ َ٥ٳ ىٔڂَ ٕٕٖشڈ ډٌٽًٍ
اڅىُبٍٔ ډًػت اٍسجب ٣ىیًٍٕٔ ډًٓٙى
%سٮبډڄ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ٽبوًن سلٺٕٸ ی دْیَ٘ ډؼچٔ ی ثٌَُ ثَىن اُ سًاوبَٔٓبْ
ٽبٍٙىبٕٓ اوُب ػُز سلٺٸ وٕبَُبْ سلٺٕٺبسٓ ی ډ٦بڅٮبسٓ .ثب ٭ىبٔز ثٍ ان ٽٍ ٽبوًن سلٺٕٺبر ی
دْیََ٘بْ ډؼچٔ ډشٚپڄ اُ هجَځبن ی ډلٺٺبن کًٌَُبْ ډوشچٴ إز١ ،بث٦بن ىاىځٖشَْ
ډٓسًاوی ىٍ ٭َ ٍٝاػَا ثَوبډٍَبْ دْیَ ٓٚهًى اُ أه َ٩ٵٕز إشٶبىٌ ٽىىی ی اُ َ٥ٳ ىٔڂَ،
ډَٽِ ډ٦بڅٮبسٓ ی دْیَ ٓٚډؼچٔ ًٍٙاْ إالډٓ َڈ ډٓسًاوی اُ َ٩ٵٕز ٭چمٓ إبسٕی
ىاوٚڂبٌَبْ و٪بډٓ ی ډَاٽِ سلٺٕٺبسٓ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثٍ ػُز اػَاْ ثَوبډٍَبْ اډىٕشٓ هًى
إشٶبىٌ ٽىی
%ؿبح و ٍَٔٚی ٔب ډٺبالر ٭چمٓ ثب ډٮب١یر ٽبوًن ډ٦بڅٮبسٓ ی دْیَ ٓٚډؼچٔ ًٍٙاْ
إالډٓ.ډ ٬االٕٴ ىٍ ٕىًار ځٌٙشٍ َمپبٍَْبْ دْیَ ٓٚی سلٺٕٺبسٓ ىٍ ٽًٍٚډبن ٕبثٺٍ ُٔبىْ
ویاٍى ی ثٕٚشَ ډلٺٺبن هًاَبن اوىی ٽٍ ثٍ ولً اوٶَاىْ ثٍ اوؼبڇ ٽبٍَبْ ٭چمٓ اٹیاڇ ٽىىی .أه
ٍیٗ اوؼبڇ دْیَ٘ ثٍ ولً اوٶَاىْ ىٍ اٽظَٔز اٍځبنَب ی ډًٕٖبر أَان َڈ یػًى ىاٍى ی ٽمشَ
اٍځبن ی ډًٍٕٖ اْ سمبٔڄ ىاٍى ثٍ ؿبح ٵٞچىبډٍ ی ډٺبالر ٭چمٓ ډٚشَٻ اٹیاڇ ٽىی ی ایڅًٔز ثَ
ان إز ٽٍ ََ اٍځبوٓ ثٍ ًٍٝر ػیاځبوٍ ٔټ ٵٞچىبډٍ ٍا ثٍ ؿبح ثَٕبوی.
ىٍ کبڅٓ ٽٍ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ی ډَٽِ ډ٦بڅٮبسٓ ډؼچٔ ثشًاوىی ثٖشَ دْیَ ٓٚډٚشَٽٓ ٍا
ثَاْ هًى سَٔٚق ٽىىی ،ی َمـىٕه ثَ أه إبٓ ثٍ ؿبح ډٺبالر ٭چمٓ ی ٵٞچىبډٍَبْ ډٚشَٻ
ډجبىٍر یٍُوی ی أه َمپبٍْ ثٖشَ اٵِأ٘ سٮبډالر أه ىی یاکی ٍا ډُٕب ډٕٓبُى.
سًٕٮٍ ځٖشٌَ َمپبٍَْبْ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ اُ ػًاوت ډوشچٶٓ ډٓسًاوی إشمَاٍ
ٵٮبڅٕزَبْ ان ٍا سٖٕ٦ق ٕبُى صفحه 38
جبراى خسبرت ّبی ػبطفی ٍارد ضذُ بِ ضخع در ًتیجِ ایراد اسیب فیسیکی بِ ًسدیکبى
63
ٙىبٕبٔٓ ومًى ٽٍ سمبډٓ ٍٕ ډبىٍ ًٽَ ٙیٌ ىٍ دَیویٌ ٵَ ٓ١ی ىٍ کٺٕٺز سمبډٓ ٽٖبوٓ ٽٍ ىؿبٍ
ٵٺیان ٭ِِْٔ ډٓ ًٙوی أه ډَاکڄ ٍا ٓ٥ډٓ ومبٔىی .ایڅٕه ډَکچٍ یاٽى٘ أه إز ٽٍ ٙو،ٜ
ًٙٽٍ ٙیٌ ی ډَٿ ٹَثبوٓ ٍا اوپبٍ ومًىٌ ی اُ ٹجًڃ ان هًىىاٍْ ډٓ ومبٔی .أه ډَکچٍ ډمپه
إز اُ ؿىی ىٹٕٺٍ سب ؿىی ٍیُ اىاډٍ ٔبثیٔ .پٓ اُ ډٚوٍَٞبْ أه ډَکچٍ أه إز ٽٍ ٙوٜ
إٕت ىٔیٌ اوییَڂٕه سالٗ ډٓ ومبٔی سب ٵٮبڅٕشُبْ ٍیُډٌَ هًى ٍا اىاډٍ ىاىٌ ی ىٍ سمبډٓ ډیر
ٕٮٓ میکند سب أه یاٹٮٕز ٽٍ ٭ِِٔٗ ثَاْ َمٕ ٍٚدَ ٽٕٚیٌ ٍا اُ ١مَٕ هًىاځبَ٘ دبٻ ٽىی.
ىٍ ډَکچٍ ىیڇ ٙو ٜیاٹٮٕز ډَٿ ٭ِِٔٗ ٍا ىٍ ٕ٦ق هًى اځبٌ ډٓ دٌَٔى .ىٍ ثٖٕبٍْ اُ
ایٹبر ىٍ أه ډَکچٍ ٙو ٜىؿبٍ ىٙمىٓ ی هٚڈ ُٔبى وٖجز ثٍ ٽٖٓ ډٓ ځَىى ٽٍ ډٖئًڃ ډَٿ
ٹَثبوٓ ثًىٌ ی ٔب ٙو ٜىؿبٍ اکٖبٓ ځىبٌ ی ٽڈ ٽبٍْ ډٓ ځَىى .ځٍَٔ ٽَىن ثو٘ ٭میٌ ی ٍأغ
ىٍ ډَکچٍ ىیڇ ډٓثبٙی ٽٍ ثب اوییٌ ی اکٖبٓ وًډٕیْ َمَاٌ إز.
20
ډَکچٍ ًٕڇ ىٍ أه ٵَأىی ثٍ وبڇ ثبُځٚز ٙىبهشٍ ډًٓٙى .ىٍ أه ډَکچٍ هبوًاىٌ ی ىیٕشبن
ډشًٵٓ ىیٍ ٔپیٔڂَ ػمٙ ٬یٌ ی ٱڈ ٵٺیان ٍا ثب ٔپیٔڂَ سٺٖٕڈ ډٓ ومبٔىی .أه ډَکچٍ اٱچت ٙبډڄ
ډَإڈ سیٵٕه إز ٽٍ ٭مچپَى ان سبٽٕی ثَ یاٹٮٕز ډَٿ ډٓثبٙیَ .ىڂبډٓ ٽٍ یاٹٮٕز ډَٿ ډًٍى
ٹجًڃ یاٹٙ ٬ی اهَٔه ی ً٥الوٓ سَٔه ډَکچٍ ٽٍ ىیٌٍ َ٢ڈ ٵٺیان ی ثبُځٚز ثٍ ُویځٓ ٭بىْ
إز َٙی ٫ډٓ ځَىىَٕ .ؾ ىیٌٍ ُډبوٓ ډٚوٍ ٓٞا ومٓسًان ثَاْ أه ډَکچٍ سٮٕٕه ٽَى ی ډمپه
إز اُ ؿىی ډبٌ سب ٔټ ٕبڃ ً٥ڃ ثپٚی .أه ډَکچٍ یْٔځُٕبْ ډشٶبیسٓ ىاٍى ٽٍ ډمپه إز ثَاْ
سمبډٓ اٙوب ٛاسٶبٷ وٕٶشی .اٱچت ىٍ أه ډَکچٍ ،اٙشٲبڃ ًَىٓ ٙو ٜډٮً٦ٳ ثٍ ډشًٵٓ إز.
ٙو ٜ٭ِاىاٍ ډیاڇ ىٍ ډًٍى هبَ٥ار ډشًٵٓ ٝلجز میکند ی ىٍ ََ ډپبڅمٍ اْ اُ ای وبڇ ډٓ ثَى.
ثب اىاډٍ أه ٵَأىی اٙشٲبڃ ًَىٓ ثبُډبویځبن ىٍ ه ًٛٞډشًٵٓ ثٍ سیٍٔغ ٽبَ٘ ډٓٔبثی .ثبٍُسَٔه
ډٚو ٍٞډًٵٺٕز ٵَأىی ٭ِاىاٍْ َىڂبډٓ إز ٽٍ ٙو ٜ٭ِاىاٍ ډٓسًاوی ثٍ ًٍ٥یاٹ ٬ثٕىبوٍ اْ
ٙبىډبوٓ ی وب اډٕیْ ٍاث ٍ٦ثب ډشًٵٓ ٍا ثٍ هب َ٥ایٍى ی ىٔڂَ ٵٺیان ٍا ىٍ ٔټ ٕ٦ق اٍډبوٓ
ومٓوڂَى.
ٵَأىی یاٽى ٓٚسًٕٝٴ ٙیٌ سٺَٔجبً ىٍ ډًٍى ََ ٙو ٓٞٽٍ ٵٺیان ٭ِِْٔ ٍا ىٍ ُویځٕ٘
سؼَثٍ میکند اسٶبٷ ډٓ اٵشی .ډٚو ٜإز ٽٍ ٵَأىی اوییٌ وَډبڃ ډىؼَ ثٍ یٍیى إٕتَبْ ٭مٕٸ
ډبىْ ٔب ٭ب٥ٶٓ ثٍ ثبُډبویځبن ومٓ ځَىى .ډٮمًال سىُب إٕت ډٚو ٓٞٽٍ ىٍ وشٕؼٍ أه یاٽى٘
کبىص ډًٓٙى اُ ىٕز ىاىن یُن ډٓثبٙی یسٺَٔجب ىٍ سمبډٓ ډًاٍىٙ ،و ٜ٭ِاىاٍ ٹبىٍ هًاَی ثًى
- The Nature of Grief, Dr. Engel parks, International Psychiatry Bulletin 435, 1966
20 صفحه 57
ٍاکبٍی ضبخع ّبی الزم برای تؼبهل ضببطبى دادگستری
o
45
.3-5ثحج ٍ ًتیجِ گیشی;
ثب ځٖشَٗ ػًاډ ٬ث َْٚٽٍ ثبڅ٦ج ٬ډىؼَ ثٍ ځٖشَٗ ػَأڈ ىٍ ػبډٮٍ ثب إشٶبىٌ اُ ٍیَٗبْ
ځًوبځًن ی دٕـٕیٌ اٍسپبه ػَڇ ډًٓٙى ی وِٕ اَمٕز ٵَأىی دٕڂَْٕ ىٍ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ی
ٍٕٕیځٓ ثٍ ٭چڄ یٹً ٫ی ٽٚٴ ػَڇ ػبډٮٍ ٍا ثَ ان ىاٙشٍ إز ٽٍ ثٍ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ
دیٔیٌَبْ ډؼَډبوٍ ثذَىاُى.
سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ډًطَسَٔه ی ثُشَٔه ٍاٌ ثَاْ ٽٚٴ ػَڇ ،سٮٺٕت ی ىٕشڂَْٕ ډشُڈ،
ػچًځَْٕ اُ ٵَاٍ یْ ،کٶ ٨اطبٍ ی اىڅٍ ػَڇ ی سُٖٕڄ ی سمُٕی ىالٔڄ ،ا٭ڈ اُ ىالٔڄ اطجبر ػَڇ ی
ىالٔڄ ډٶٕی ثٍ کبڃ ډشُڈ ثبسًػٍ ثٍ اٝڄ ثَائز إز ی ثٍ ٽچٍٕ اٹیاډبر ی سیاثَْٕ ځٶشٍ ډًٓٙى ٽٍ
َیٳ ان اډبىٌ ٕبُْ دَیویٌ ی سٍَٖٕٕٔ ٬یځٓ ىٍ ىاىځبٌ إز ٽٍ اُ ًْٕ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ
ٍإبُ ٔب ثٍ ىٕشًٍ ی کٖت اٍػب ٫ډٺبډبر ٹ٢بٔٓ ٔب اُ ًْٕ ٹ٢بر سلٺٕٸ ی وِٕ ٕبَٔ ډٺبډبر
ٝبڅق ٹ٢بٔٓ اوؼبڇ ډًٓٙى ،ثىبثَأه ََ اٹیاډٓ ىٍ ػُز ٽٚٴ ػَڇ ی ىالٔڄ ان ثبٙی سلٺٕٺبر
ډٺیډبسٓ ډلًٖه ډًٓٙى .ٽٍ ثَ َمٕه إبٓ ډٚمًڃ سمبډٓ اٹیاډبر ٽٕٶَْ ی ٱَٕٽٕٶَْ ثٮی اُ
یٹً ٫ػَڇ ډٓثبٙی.ىٔیځبٌَبْ ډوشچٶٓ ىٍ ډًٍى سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ یػًى ىاٍى ٽٍ اډَیٌُ إٔه
ىاىٍٕٓ ٽٕٶَْ أَان اُ و٪بڇ ىاىٍٕٓ ډوشچ ٤اڅُبڇ ځَٵشٍ ٽٍ ډَکچٍ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ سبث ٬و٪بڇ
سٶشٕ ٓٚی ډَکچٍ ىاىٍٕٓ سبث ٬و٪بڇ اسُبڇ إز
ٵچٌا ثَاْ اوپٍ سٮبډڄ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ٕبَٔ ٹًا ىٍ کًٌُ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ثشًاوی ثٍ
ثُشَٔه ٙپڄ ډمپه ومًى دٕیا ٽىی ی ٹبثچٕز اػَأٓ ٔبثی وٕبُډىی َمٕبٍْ ی سٮبډڄ ١بث٦بن
ىاىځٖشَْ ثب ٍٕ ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ ،ډٺىىٍ ی ډؼٍَٔ ډٓثبٙیََ ،ؿىی ډ٦بثٸ ډبىٌ 28ٹبوًن إٔه ىاىٍٕٓ
ٽٕٶَْ$سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ #ثَ٭ُیٌ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ َُٔ و َ٪ډٺبډبر ًْ ٝالف ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ
وُبىٌ ٙیٌ إز ،اډب ډشًڅٓ ثًىن ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ ىٍ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ثٍ ډٮىبْ وٺ٘ ویاٙشه ىٔڂَ
اٍځبنَب ی وُبىَب ومٓثبٙی ،ثچپٍ ىٔڂَ اٍځبنَب ثٍ ٭ىًان ثبُیْ اػَأٓ ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ ثَاْ سلٺٕٺبر
ډٺیډبسٓ ډلًٖه ډٓ ًٙوی.
ثىبثَأه ٭چز ٕذَىن اډَ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ثٍ ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ ثٍ ان ٕجت إز ٽٍ ډُڈ سَٔه
ٕبُډبوٓ ٽٍ ثشًاوی ا اُ ٵَاٍ ډشُڈ ػچًځَْٕ ،کٶ ٨اطبٍ ی اىڅٍ ػَڇ ی سُٖٕڄ ی سمُٕی ىالٔڄ یٹًٳ
ىاٙشٍ ثبٙی ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ إز. صفحه 39
64
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 51 –70
ىٍ ُډبن ٽًسبَٓ ثٍ ډلڄ ٽبٍٗ ثَځَىى .ىٍ ثَهٓ ډًاٍى ډمپه إز وٕبُ ثبٙی ٽٍ ډٺبىَٔ اویٽٓ
ىاٍی سؼًِٔ ځَىى .ثىبثَأه ډِٕان سپچٕٴ هًاویٌ ٍ$اوىیٌ #ثٓاکشٕب ٣ىٍ اٽظَ دَیویٌَب وبؿِٕ ی ٔب
کشٓ ډمپه إز ٝٶَ ثبٙیَُٔ .ا اٱچت ٽٖبوٓ ٽٍ یاٽى٘ اوییٌ وَډبڃ ٍا سؼَثٍ ډٓ ومبٔىی ثٍ أه
وشٕؼٍ ډٓ ٍٕىی ٽٍ إٕت یاٍىٌ ثٍ اوُب اٍُٗ َ٥ف ى٭ًاْ کٺًٹٓ ٍا ویاٍى .ثىبثَأه اځَؿٍ ٹًا٭ی
٭مًډٓ کٺًٷ ډٖئًڅٕز ډیوٓ َٝاکشب َ٥ف ى٭ًا ٍا ډلییى ثٍ یاٽىُٚبْ ٱَٕوَډبڃ ومٓ ومبٔی یڅٓ
یا١ق إز ٽٍ َ٥ف ٙپبٔز ىٍ أه کًٌُ ډشمَٽِ ثَ ٽٖبوٓ إز ٽٍ ىؿبٍ یاٽىُٚبْ ٱَٕ وَډبڃ
ډظڄ إٕتَبْ ٍیاوٓ ىائمٓ ډٓځَىوی.
o
ه ٍ -اوٌـْبی غن ٍ اًذٍُ ًبثٌْجبس
21
ىٍ اثشیا ثبٔی سًٕ١ق ىاى ٽٍ ٔټ یاٽى٘ وبثُىؼبٍ ؿٍ یْٔځَٓبٔٓ ىاٍى ی ؿَا ٙو ٜىؿبٍ
ؿىٕه یاٽى ٓٚډٓ ځَىى ی ؿٍ إٕتَبٔٓ ٍا ډشلمڄ ډٓځَىى؟
ثَاْ ىٍٻ یاٽى٘ ٭ب٥ٶٓ وبثُىؼبٍ ډُڈ إز ىٍٔبثٕڈ ٽٍ ىٍ یاٽىُٚبْ ثُىؼبٍ اُ ډى َ٪دِٙپٓ
ؿٍ اسٶبٹٓ ډٓ اٵشی ٽٍ ٙو ٜٹبىٍ ثٍ سلمڄ ٵٺیان ٭ِِٔٗ ډٓ ځَىى ی ىؿبٍ إٕتَبْ ٙیٔی
ومٓ ځَىى .اًٝالً ًٙٻ وب ٓٙاُ ډَٿ ٔب ػَاکز ٹَثبوٓ ،دٕبډیَبْ ٵًِٕٔڅًّٔپٓ ډٚوٍ ٓٞا ىٍ
ثین هًاَبن ثٍ ىوجبڃ ىاٍى .ثَهٓ اُ٭ًاٍ ٟډٚشَٻ ىٍ أه ډًاٍى ٙبډڄ وبٍٕبٔٓ ځَىٗ هًن ی
ىٍ وشٕؼٍ ان ،یٹٶٍ ډًٹز ثَهٓ اُ ٭مچپَىَبْ کٕبسٓ١ ،ٮٴ ٙیٔیٖٕ ،شٓ ٭٢الر ،وًٕبن وج٠
وبډى٪ڈٍ ،وڀ دَٔیځٓ ،سٮَٔٸ ی اٵز ٵٚبٍ هًن ډٓثبٙی .ثٍ ډًاُار ځٖشَٗ یاٽىٖٕٕ٘ ،شڈ
٭ٞجٓسلز سبطَٕ ٹَاٍ ځَٵشٍ ی ٭مچپَى ان ١ٮٕٴ ډٓ ځَىى ی دبٕن ثٍ ډلَٽُبْ ىٍىوبٻ ىؿبٍ
ٽبَ٘ ډًٓٙى .اڅجشٍ ٔټ ډپبوٕٖڈ ىٵب٭ٓ ٕبڅڈ ٭ًاٍ ٟډٌٽًٍ ٍا هىظٓ ومًىٌ ی ثٍ ٙو ٜٽمټ
ډٓ ومبٔی سب ثٍ ًٌٕٙاْ وَډبڃ ثَ ًٙٻ کبٝڄ ٱچجٍ ومبٔی .یاٽى٘ ٕٕٖشڈ ىٵب٭ٓ ثٍ أه ًٍٝر
إز ٽٍ اًٝال ثب سَٙق ډٺیاٍ ډٮٕىٓ اُ اىٍوبڅٕه ٕٮٓ میکند اُ ٵَیدب ٓٙٵِٕٔپٓ ٙوٜ
ػچًځَْٕ ومبٔی.
ًٕاڅٓ ٽٍ ډَ٦ف ډًٓٙى أه إز ٽٍ ؿَا أه یاٽى٘ ىٵب٭ٓ ىٍ َمٍ ډًاٍى أه ځًوٍ ٭مڄ
ومٓومبٔی؟ دبٕن ایڅٍٕ ثٍ أه ًٕاڃ أه إز ٽٍ ٕبهشمبن ٍیاوٓ ی ٭ب٥ٶٓ ََ ٙو ٓٞډشٶبیر
ډٓثبٙیَ .مبوڂًوٍ ٽٍ ثَهٓ اٵَاى اُ و َ٪ٵِٕٔپٓ ٹًْ سَ اُ ىٔڂَان ثًىٌ ی ٹبىٍ ثٍ سلمڄ ډٺیاٍ
ثٕٚشَْ اُ ىٍى َٖشىی اُ ډى َ٪٭ب٥ٶٓ وِٕ ثَهٓ اٵَاى ٹًٔشَ اُ ىٔڂَان ثًىٌ ی ٹبىٍ ثٍ سلمڄ
- Abnormal Grief Reaction
21 صفحه 58
جبراى خسبرت ّبی ػبطفی ٍارد ضذُ بِ ضخع در ًتیجِ ایراد اسیب فیسیکی بِ ًسدیکبى
65
ثلَاوُبْ ٭ب٥ٶٓ ثٍِځشَْ َٖشىی .ىٍ ََ ٙو ٓٞوٺ ٍ٦ٵَیدب ٓٙیػًى ىاٍى ٽٍ ٵَاسَ اُ ان
ٙو ٜٹبىٍ ثٍ ٭جًٍ اُ ډٚپالر ٭ب٥ٶٓ ومٓثبٙی .ٵَیٔی 22أه وٺٍ ٍ٦ا ٕی سلَٔټ دٌَْٔ ډٓ
وبډٕی .ډٮمًال ١ٮٴ ٕی سلَٔټ دٌَْٔ وب ٓٙاُ سؼَثٍَبْ ُویځٓ ََ ٙو ٓٞډٓثبٙی .23اڅجشٍ
ثبٔی ىٍ و َ٪ىاٙز ٽٍ ٔټ ٙو ٜډمپه إز اُ و َ٪٭ب٥ٶٓ ٕبڅڈ ًٔىٌ ی َٕـڂًوٍ ډٚپالر
٭ب٥ٶٓ ویاٙشٍ ثبٙی یڅٓ ثب أه یػًى ٕی سلَٔټ دٌَْٔ ١ٮٕٶٓ ىاٙشٍ ثبٙی ی وشًاوی ثب ډً٫ً١
ډَٿ ٭ِِٔٗ ٽىبٍ ثٕبٔی.
ثٍ ٭ىًان ډظبڃ ډبىٍْ ٽٍ ىٍ وشٕؼٍ ثٓاکشٕبٍ ٓ٥اوىیٌ ،ٵَُویٗ ٍا اُ ىٕز ىاىٌ ی هًاَبن
ػجَان هٖبٍر ثَاْ اٵَٖىځٓ ٭ب٥ٶٕ٘ ډٓثبٙی ،ډمپه إز َٕؾ ٕبثٺٍ اْ اُ ثلَاوُبْ ٭ب٥ٶٓ
ىٍ ځٌٙشٍ ویاٙشٍ ثبٙی .ىٍ أىؼب ىاىځبٌ ډمپه إز ثٍ أه إشیالڃ ډشًٕڄ ًٙى ٽٍ ؿىٕه ډبىٍْ
ىٍ ځٌٙشٍ ثب ډٚپالر ٭ب٥ٶٓ ٍیثَی ځَىٔیٌ یڅٓ ان ډٚپالر وشًاوٖشٍ اوی ثَ یْ ؿىٕه سبطَْٕ
ثڂٌاٍوی .اڅجشٍ ىٍ ډٺبثڄ یٽالْ هًاَبن ډٓسًاوىی إشیالڃ ومبٔىی أه کٺٕٺز ٽٍ هًاَبن سَاّىُٔبْ
ىٔڂَْ َڈ ىٍ ٕبڅُبْ ٹجڄ ىاٙشٍ ډًػت ځَىٔیٌ ٽٍ ٕی ډلَٻ یْ ىؿبٍ ٵًَٕىځٓ ځَىى ی ثٍ
ًٍ٥ډٚو ٜىٍ ډٺبثڄ ډلَٻ ډَٿ ٵَُوی ىؿبٍ کٖبٕٕشُبْ ٭ب٥ٶٓ ٙیٔی ځَىى .٭الیٌ ثَ أه
یٽالْ هًاَبن ثبٔی ثٍ ډًٍ ٫ً١اثٝ ٍ٦مٕمٓ ی وِىٔټ ثٕه ډبىٍ ی ٵَُوی اٙبٌٍ ومبٔىی .ؿَا ٽٍ
وًٍ ٫اث ٍ٦ثٕه ٹَثبوٓ ی ثبُډبویٌ ٭بډڄ ډُمٓ ىٍ أؼبى ی١ٮٕز ٭ب٥ٶٓ هًاَبن ډٓثبٙی.
ََ ؿىی ٭ًاډڄ ُٔبىْ ىٍ ٙپڄ ځَْٕ ٕی سلَٔټ دٌَْٔ ٙو ٜوٺ٘ ىاٍوی ،یڅٓ ٔټ ٭بډڄ
ډٖشٺڄ یػًى ىاٍى ٽٍ وٺ٘ ٭میٌ اْ ىٍ یاٽى٘ وُبٔٓ هًاَبن ثبُْ ډٓٽىی .أه ٭بډڄ ثبٌُ ُډبوٓ
إز ٽٍ هًاَبن اډبىځٓ الُڇ ثَاْ ثَهًٍى ثب ډلَٽُبْ ٙیٔی ٍا ثٍ ىٕز ډٓایٍى .کشٓ
اٙوب ٓٝٽٍ ډٚوٞبً ٕی سلَٔټ دٌَْٔ ١ٮٕٶٓ ىاٍوی ٹبىٍ هًاَىی ثًى ىٍ ًٍٝر ىاٙشه ُډبن
ٽبٵٓ ٵٺیان ٔټ ٭ِِٔ ٍا سلمڄ ومبٔىی .ثٍ ٭ىًان ډظبڃ ډَٿ ٔټ ٭ِِٔ دٔ اُ ٔټ ىیٌٍ ثٕمبٍْ
ً٥الوٓ ډیر ىٍ اٱچت ډًاٍى یاٽىُٚبْ وب ثُىؼبٍ ٍا ثٍ ىوجبڃ ویاٍى .ىٍ وٺ ٍ٦ډٺبثڄ ؿىبوـٍ ثلَان
ٍیاوٓ ثٍ ًٍٝر وبځُبوٓ ی ٱَٕډىش ٌَ٪ثبٙی اکشمبڃ یاٽى٘ وب ثُىؼبٍ ٍا اٵِأ٘ ډٓىَی.
یاٽى٘ ٭ب٥ٶٓ وبثُىؼبٍ ډٓسًاوی ډىؼَ ثٍ ٭ًاٍ ٟػٖمٓ ی ٍیاوٓ ځَىى .اُ ډُمشَٔه ٭ًاٍٟ
ػٖمٓ ٔب ىٍ کٺٕٺز وشبٔغ ٵِٕٔپٓ وب ٓٙاُ ثلَان ٭ب٥ٶٓ میتوان ثٍ ٕٺ ٤ػىٕه ،کمالر ٹچجٓی
ٕپشٍ اٙبٌٍ ومًىَ .ىڂبڇ ٍٕٕیځٓ ثٍ ډً ٫ً١ی١ٮٕز ٭ب٥ٶٓ هًاَبن ىٍ ىاىځبٌ ،یٽالْ هًاَبن ثب
Frued
- Beyond the pleasure principle, S. Freud, 1948
22
23 صفحه 59
46
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 23 –56
ٵچٌا أه ٹًٌ ثبٔی ىٍ اډَ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ سیاثَٕ ی ه ٤ډ ٓٚهبٍ ٓٝا ىوجبڃ ومبٔی سب
سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ىٍ ډٮىبْ ٭چمٓ سظجٕز ًٙى ی ثب ٭ىبٔز ثٍ ٭مچپَى ی ٽبٍَبْ دْیَ ٓٚی
ٽبٍثَىْ ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ ؿىٕه اویٔ ٍٚاْ ىٍ کبڃ ٙپڄ ځَْٕ ی سظجٕز إز ىٍ َمٕه ٍإشب ٹًٌ
ٹ٢بٍٕٔ اُ َٔ٥ٸ ٕبُډبنَب ی اٍځبوُبْ اػَأٓ َُٔ ډؼمً٭ٍ هًى ډبوىی ٵَډبویَبن ،اٵَٖان ی ىٍػٍ
ىاٍان وَٕیاوش٪بډٍٓ ،یٕب ،ډٮبیوبن ی ډبډًٍان ُویان وٖجز ثٍ اډًٍ ډَثً ٣ثٍ ُویاوٕبن ،ډبډًٍان
یُاٍر ،ا٥ال٭بر ٕبُډبن ا٥ال٭بر ٕذبٌ ی ډبډًٍان وَٕیْ ډٺبیډز ثٖٕغ ٕذبٌ دبٕیاٍان اوٺاله
إالډَٓ .مـىٕه ٕبَٔ وَٕیَبْ ډٖچق ی ٕبُډبنَبْ ډَىڇ وُبى ىٍ ډًاٍىْ ٽٍ ثٍ ډًػت ٹبوًن
سمبڇ ٔب ثَهٓ اُ ی٩بٔٴ ١بث٦بن ثٍ اوبن ډلًڃ ٙیٌ إز ...ډٓسًاوی وٺ٘ ی ػبٔڂبٌ ډُمٓ ىٍ
سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ىاٙشٍ ثبٙی ىٍ ٍإشبْ ډ٦بڅٮٍ و٪بڇ یاکی سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ،ثیین ٙټ
سلچٕڄَبْ إشَاسَْْبْ ٽبٍثَىْ ی اػَأٓ ی ډ٦بڅٮٍ سٞمٕمبر اٍځبنَبٔٓ ډشٶبیر ٹًٌ ډؼٍَٔ ىٍ
ه ًٛٞسلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ َمییٗ ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ اډَْ َ١یٍْ ی اٝچٓ ډٓثبٙی؛ ٵچٌا ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ
ػِ ثب سٮبډڄ ثب ٹًٌ ډؼٍَٔ ومٓسًاوی ىٍ اډَ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ډًٵٸ ثبٙی.
ثٍ أه ػُز ٹًٌ ډؼٍَٔ ثب َمپبٍْ ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ وٺ٘ ٵٮبڅٓ ىٍ سٮبډڄ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ىٍ
کًٌُ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ىاٍى .اُ أه ٍی ٹًٌ ډؼٍَٔ اُ َٔ٥ٸ یُاٍسوبوٍَبْ َُٔ ډؼمً٭ٍ هًى
وٺ٘ ثِٖأٓ ىٍ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ډٓسًاوی أٶب ٽىی ثبالسَٔه ٕ٦ق سٮبډالر ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب
ٹًٌ ډؼٍَٔ ىٍ یُاٍسوبوٍَبْ اډًُٗ ی دَیٍٗ ،یُاٍر ٭چًڇ ی یُاٍر ٽ ًٍٚډٓثبٙی.
١بث٦بن ىٍ سٮبډڄ ثب اډًُٗ ی دَیٍٗ ثٍ ىوجبڃ ثبالثَىن ٕ٦ق سٮُی ثٍ ٹبوًن ی ٹبوًوڂَأٓ،
ٽبَ٘ إٕتَبْ اػشمب٭ٓ ی اٍسٺب ىاو٘ کٺًٹٓ ىاو٘ اډًُان َٖشىی اٍسجب ٣ی سٮبډڄ ثب اډًُٗ ی
دَیٍٗ اُ أه ػُز ثَاْ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ اُ اٍُٗ هب ٓٝثَهًٍىاٍ إز ٽٍ ىاو٘ اډًُان
ىٍ ٕىٕه ډُمٓ َٖشىی ی َمٍ اډًُُٙب ثَاْ اوبن ىٍ ٭ٍََٝبْ اػشمب٭ٓ ی ٵََىڂٓ ثب٭ض ٽبَ٘
ؿٚمڂَٕ َِٔىٍَبْ ١بث٦بن ٍا ىٍ ٕبڃَبْ أىیٌ هًاَی ٙی ی ىٍ یاٹ ٬أه وً ٫سٮبډالر َیٳ
ىاٍ ثٍ ډى ًٍ٪وً٭ٓ َٕډبٍٔ ځٌاٍْ ىٍاُ ډیر ثَاْ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثٍ کٖبه ډٓ أی َُٔا
ثٖٕبٍْ اُ ػَأڈ ثٍ ٭چز ٭یڇ اځبَٓ ی اډًُٗ ٽبٵٓ ىٍ ٕىٕه دبٕٔه ٍم ډٓىَی ىٍ یاٹ٬
اډًَُٗبْ الُڇ ثٍ ىاو٘ اډًُان ډىؼَ ثٍ ٽبَ٘ ػَأڈ ىٍ ٕبڃَبْ اسٓ ډًٓٙى ٽٍ ثبڅ٦ج ٬ٽبَ٘
سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ٍا ىٍ دٓ ىاٍى سٮبډڄ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب یُاٍر ٽ ًٍٚدًٕٕشڂٓ وِىٔپٓ ثب
ډٮىب اډىٕز ډچٓ ىاٍى؛ ډٮىبٔٓ ٽٍ ىٍ یاٹَ ٬ڈ ثَاْ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ی َڈ ثَاْ یُاٍر ٽًٍٚ
ډٖٕچٍ ډُمٓ ثٍ کٖبه ډٓ أی ی َمٍ ْ أه سٮبډالر ثَاْ أؼبى اډىٕز ډٓثبٙی. صفحه 40
ٍاکبٍی ضبخع ّبی الزم برای تؼبهل ضببطبى دادگستری
47
ثَأه إبٓ اډىٕز ُوؼٌَٕ اٍسجب ٓ٥ثٕه یُاٍر ٽ ًٍٚی ١بث٦بن ىاىځٖشَْ إز ىٍ ػُز
اکٺبٷ ی اػَا اډىٕز ػبډٮٍ ی َُٙیویان ىٍ ٭َ ٍٝډچٓ١ ،بث٦بن ىاىځٖشَْ ی یُاٍر ٽ،ًٍٚ
دَیٌَّب ی دَیځَاڇَب ،إشَاسَْْب ی سَػٕق ثىیَْبْ اډىٕشٓ ٍا ىٍ کٍٕ ٍ٦أِوَٓب ی سیاثَٕ ىٵب٭ٓ-
اډىٕشٓ ٍا ثب سًٔٞت ٵَډبویَٓ ډٮ٪ڈ ٽڄ ٹًا ی ًٍٙاْ ٭بڅٓ اډىٕز ډچٓ ثٍ ًٍٙاْ اډىٕز ٽًٍٚ
ا٭الڇ ډٓ ومبٔیًٍٙ .ا اډىٕز ٽ ًٍٚىٍ کٕ ٍ٦أه ه ٤ډ ٓٚی ىٔذچمبَٕٓب ،سًٍَٕٝب ٍا ثٍَٕٓ ی
ډًٞه ډٓومبٔی.
١بث٦بن ىاىځٖشَْ ىٍ ډًاٹ ٬اًٙهَب ی وباٍاډَٓبْ اډىٕشٓ ،اسٶبٹبر ٱَٕ ډىش ٌَ٪ی َْٕ اډًٍ
ه َٕ٦ی ډچٓ ډظڄ ثَځِاٍْ اوشوبثبر ،ىٍ کٕٕٕ ٍ٦بٕزَبْ ٵَډبویٌ ډٮ٪ڈ ٽڄ ٹًا ی سیاثَٕ ٕشبى ٽڄ
ی ډًٞثبر ًٍٙاْ ٭بڅٓ اډىٕز ډچٓ ی ًٍٙاْ اډىٕز ٽ ،ًٍٚډپچٴ ثٍ َمَآَ ی ډٖب٭یر ٽبٍاډی
ثب یُاٍر ٽ ًٍٚډٓثبٙی ی ىٍ وُبٔز ثبٍ ىٔڂَ ثبٔیځٶز ٽٍ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ،ډٖشچِڇ ډپبوٕٖڈ ی
سیاٍٻ اٹیاڇَبٔٓ إز ٽٍ ثب َمپبٍْ ی سٮبډڄ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ٕبَٔ ٹًاْ ی ٕبُډبنَبْ
ډَىڇ وُبى ی ...سبډٕه ډًٓٙى.
ثیٔه ػُز ثبٔی دٌَٔٵز ٽٍ َیٳ ٹبوًن إٔه ىاىٍٕٓ ٽٕٶَْ ىٍ یا وُبىن یٕ٩ٶٍ سلٺٕٺبر
ډٺیډبسٓ ثَ٭ُیٌ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ،ډیَٔٔز ان ثٍ ػُز سلٺٸ ی اٍسجب ٣ډً ٫ً١ثب ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ
ډٓثبٙی ی ثٓسَىٔی ىٕشڂبٌ ٹ٢بٔٓ ىٍ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ اُ َمپبٍْ ی سٮبډڄ ىٔڂَ ٕبُډبنَب ىٍ
کییى سپبڅٕٴ یاځٌاٍ ٙیٌ ثٍ اوُب ثٓوٕبُ وٕٖز
سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ اډَْ ډًٹشٓ ی ډًٍىْ وٕٖز ،ثچپٍ ا٭مبڅٓ إز ٽٍ ثبٔی ىٍ کٕٔ ٍ٦ټ
ٕٕبٕز ٽچٓ َمٍ ػبوجٍ دٕڂَْٕ ی سٮٺٕت ًٙى .ی َمٍ ْ ٕبُډبنَبْ ػبډٮٍ ثبٔی ىٍ یٹً ٫أه اډَ
ډُڈ ډیاهچٍ ىاٙشٍ ثبٙىی.
o
پیـٌْبدات
ىٍ ًٔڄ دٕٚىُبىاسٓ ثٍ ػُز ٽبٍثَىْ سَ ٙین ٙبهَٜبْ سٮبډڄ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ٕبَٔ
ٹًاْ کبٽمٍ ىٍ کًٌُ سلٺٕٺبر اٍأٍ ډًٓٙى.
ىٍ سٍُٕ ٹًاوٕه الُڇ االػَاْ ػیٔی ثبٔی سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ىٍ َمٍ ْ اثٮبى ان ثٍ ولً یا١قی یٌْٔ ډًٍى وڂَٗ ٹَاٍ ځَٕى .ثٍ ٭ىًان ومًوٍ ىٍ کٺًٷ ػِا ٽچٕبسٓ ٍا ثٍ ٭ىًان اٝڄ ٭٦ٴ ثٍ ډب
ٕجٸ ٙین ٹًاوٕه ٽٕٶَْ ،اٝڄ ٙو ٓٞثًىن ډؼبُارَب ٽٍ اُ ٽچٍٕ سیاثَٕ ػىبٔٓ ثٍ ٙمبٍ ډٓ
أی.اٽىًن اځَ اُ ٹًاوٕه کبڃ کب ،َ١اٝچٓ ٍا إشوَاع ٽىٕڈ ثٍ إڈ اٝڄ ٹبوًوٓ ثًىن سلٺٕٺبر صفحه 41
66
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 51 –70
ىی ډٖبڅٍ ٭میٌ ٍیثَی ډٓ ًٙوی .ایڅٕه ډٖبڅٍ اطجبر یػًى ُوؼٌَٕ ٭چٕز ثٕه ٭مڄ ثٓاکشٕبٓ٥
هًاویٌ ی ی١ٮٕز ٭ب٥ٶٓ هًاَبن ډٓثبٙی .ثٮی اُ اطجبر أه ډً ،٫ً١ثبٔی ډٖبڅٍ إٕجُب ٍا ډَ٦ف
ومبٔىی :ىٍ اثشیا إٕتَبٔٓ ٽٍ هًاَبن سب ُډبن ثَځِاٍْ ىاىځبٌ ډشلمڄ ٙیٌ ی ىٍ أىیٌ وِىٔټ
ىٍډبن ډٓ ًٙوی ی ىٍ اىاډٍ إٕتَبٔٓ ٽٍ هًاَبن اکشمبال ىٍ أىیٌ ىٍ وشٕؼٍ ٭مڄ ثٓاکشٕبٓ٥
هًاویٌ ډشلمڄ هًاَی ٙی.
َىڂبډٓ ٽٍ یٽالْ هًاَبن ډبَٕز ثٕمبٍْ هًاَبن ٍا سَٔٚق ومًىوی ی ډًٵٸ ثٍ اطجبر ُوؼٌَٕ
٭چز ډٖشٺٕڈ ٙیوی ډٖبئڄ ډَثً ٣ثٍ هٖبٍر ډَ٦ف ډٓځَىوی:
ىٍ اثشیا ډِٕان هٖبٍسُبٔٓ ٽٍ ډَثً ٣ثٍ اُ ىٕز ىاىن یُن ،وٖوٍَبْ دِٙپَِٓٔ ،ىٍَبْ
ىٍډبوٓ ی ډًاٍىْ اُ أه ٹجٕڄ ډٓ ځَىى ثبٔی ډٚوًٙ ٜویَ .ىڂبډٓ ٽٍ ډِٕان هٖبٍسُبْ أه
ؿىٕىٓ ډٚو ٜځَىٔی ىٍ اىاډٍ ډُمشَٔه ثو٘ ػجَان هٖبٍر ،إٕتَبٔٓ إز ٽٍ اکشمبڃ
ډٍٓیى ىٍ أىیٌ ،هًاَبن ډشلمڄ ځَىى .ىٍ ه ًٛٞهٖبٍسُبْ ډلشمڄ اسٓ ،ډُمشَٔه یٕ٩ٶٍ
یٽالْ هًاَبن أه إز ٽٍ ىاىځبٌ ٍا ډشٺب٭ی ومبٔىی ٙو ٓٞٽٍ ىؿبٍ یاٽى٘ وبثُىؼبٍ ځَىٔیٌ
کشٓ اځَ ثٍ و َ٪ثَٕی ٽٍ ډٓسًاوی ثٍ ًٍٝر ٍ١بٔز ثو ٓٚثُجًى ٔبثی ډمپه إز ىٍ أىیٌ
ىیثبٌٍ ىؿبٍ َمبن یاٽىُٚبْ وبثُىؼبٍ ځَىى .ثَاْ ډظبڃ ډبىٍْ ٽٍ ٙبَی ډَٿ ٵَُویٗ ثًىٌ إز
ی ىؿبٍ ٔټ یاٽى٘ کبى ٙیٌ یٕذٔ ثُجًى ډٓٔبثی أه اکشمبڃ یػًى ىاٍى ٽٍ ډؼیىا ىٍ أىیٌ ثب
ىٔین ډَٿ ٽًىٽٓ ىٔڂَ ىؿبٍ َمبن یاٽىُٚب ځَىى.
ثٍ ٭جبٍر ىٔڂَ اځَؿٍ هًاَبن ثُجًى دٕیا ٽَىٌ یڅٓ ثٓاکشٕب ٓ٥هًاویٌ ،هًاَبن ٍا ىٍ
ی١ٮٕز ٭ب٥ٶٓ ١ٮٕٶشَْ وٖجز ثٍ ُډبن ٹجڄ اُ کبىطٍ ٹَاٍ ډٓىَی ی أه اکشمبڃ یػًى ىاٍى ٽٍ
یْ ىٍ أىیٌ ىؿبٍ اهشالالر ٭ب٥ٶٓ ځَىى .أه یاٹٮٕز ٽٍ دِٙټ ومٓسًاوی ٽبډالً ا٥مٕىبن ٔبثی ٽٍ
هًاَبن ىٍ أىیٌ ىؿبٍ یاٽىُٚبْ کبى ومٓځَىى وجبٔی ډبو ٬ػجَان هٖبٍر ىٍىَب ی اهشالالر اسٓ
ځَىى.
24
o
ًتیجِ گیشی
ثَاْ ىاىځبٌَب َمًاٌٍ ثٍَٕٓ ا٭شجبٍ إشیالڅُبٔٓ ٽٍ ډجشىٓ ثَ سٲَٕٕ ٹًا٭ی ډًػًى ىٍ کًٌُ
ډٚو ٓٞثبٙی ىًٙاٍ ډٓثبٙی .ومٓسًان اى٭ب ومًى ٽٍ ٍیٍٔ ٹ٢بٔٓ َٕؾ وٺ ٓٚىٍ و٪بڇ کٺًٹٓ
ویاٍى اډب ٍیٍٔ ٹ٢بٔٓ وجبٔی یٕٕچٍ اْ ثَاْ هبډًٗ ومًىن أیٌَبْ ػیٔی ی وبىٔیٌ ځَٵشه ىٔڂَ
24 Emotional distress caused by physical injury to another, David, J.leibson, Journal of family law, Heinonline, Vol.15, 1967, P 23 صفحه 60
48
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 23 –56
ډٺیډبسٓ ی ان ٍا ثَسَ ثَ اٝڄ اٍځبنَبٔٓ ثیاوٕڈ ٽٍ ثٍ ډًػت ٹبوًن ډبډًٍ ثٍ اوؼبڇ سلٺٕٺبر
ډٺیډبسٓ َٖشىی ،ډٓسًاوٕڈ ىٍ ٭مڄ ٙبَی اطَ ثو ٓٚٹبثڄ ډالک ٍ٪اْ ىٍ أه ه ًٛٞثبٕٙڈ
َمٍْ َ٥فَب ی ا٭مبڅٓ ٽٍ ډىؼَ ثٍ ثُجًى اډىٕز ػبډٮٍ ی سلپٕڈ ٭یاڅز ىٍ اػشمب٫ډًٓٙى ،ثبٔی ډًٍى کمبٔز ٹَاٍ ثڂَٕوی
ػُز سٮبډڄ ثُشَ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب یُاٍسوبوٍ اډًُٗ ی دَیٍٗ ثبٔی ىٍاػَا َ٥فَب یاٹیاډبر سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ اهشالٳَبْ ٵََىڂٓ ،اػشمب٭ٓ ی اٹشٞبىْ ىاو٘ اډًُان ی وِٕ کیاٹڄ
اډًَُٗبْ إبٕٓ ډًٍى سًػٍ ثبٙی.
ٕبَٔ ٹًاْ کبٽمٍ ىٍ هالڃ اځبَٓ ٽبډڄ اُ ٹچمَی ٽبٍْ هًى ىٍ ػُز اوؼبڇ ډَسج ٤ثٍسلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ثبٔی ثٍ سٶبَڈ ی سٮبډڄ ثب ٔپیٔڂَ ثذَىاُوی.
١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثٍ ًٍ٥ٵٓ اڅىٶٍٖ ٹیٍر ُٔبىْ ىٍ دبٕن ىَٓ ډشٺبثڄ ثٍ دیٔیٌ ډؼَډبوٍٍا ىاٍا ډٓثبٙی ،ٵچٌا ثبٔی أه ٹیٍرَب ٍا ٙىبٕبٔٓ ی سٚیٔی ی سًاوبَٔٓبْ ډًػًى ٍا اٍسٺب ثوٕٚی
ثٍ ىڅٕڄ وجًى اڅِاڇ ٹبوًوٓ ثٍ ولً ډٖشٺٕڈ ه٦به ثٍ ٹًٌ ډؼٍَٔ ىٍ کًٌُ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ،ٵچٌا سیاثَٕ ی ٕبُډبویَٓ ډٮچًډٓ ىٍ أه ٹ ٍٕ٢یػًى ویاٍى ،اُ أه ٍی سً ٍٕٝډًٓٙى سٶًٔ٠
اهشٕبٍر ثٕٚشَ ثٍ أه ٹًٌ ىٍ کًٌُ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ی سًٔٞت ١مبوز اػَاَبْ الُڇ ىٍ ډًٍى
ٽًسبَٓ یُاٍسوبوٍَبْ ىیڅشٓ ىٍ أه ُډٕىٍ ،ثٖشَ اٹیاډبر ٕوشڂَٕاوٍ سَ ٵَاَڈ ًٙى .ىٍ یاٹ ٬ډٺىه
ثبٔی ډشٞیْ اوؼبڇ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ٍا ىٍ ََ ٹًٌ ی ٕبُډبوٓ ډٚو ٜومبٔی سب ُٕڄ اوڂبٍْ ی
٭یڇ سًػٍ ډَػ ٬ډٌٽًٍ ىٍ أه ه ًٛٞٹبثڄ دٕڂَْٕ ثبٙی
ثب دٕ٘ ثٕىٓ ی سٍُٕ و٪بڇ ػبډ ٬ا٥الٍٕ ٫بوٓ ی أؼبى َمبَىڂٓ ،سٮبډڄ ی اٍسجب ٣وِىٔټ ثٕهوُبىَبْ ٹبوًوڂٌاٍْ ،ٹ٢بٔٓ ی اػَأٓ ثبٔی اُ ثَیُ وبَمبَىڂًٕ وبٽبٍاډیْ ىٍ ٕٕٖشڈ ػىبٔٓ
ػچًځَْٕ ثٍ ٭مڄ أی اډٕی إز ثب ثپبٍځَْٕ َمٍ اډپبوبر ی اثِاٍ ی َ٩ٵٕز ٹًاْ کبٽمٍ ٽًٍٚ
ثشًان ثٍ وشبٔغ ډ٦چًثٓىٍ ُډٕىٍ ثٍَٕٓ ٙبهَٜبْ الُڇ ثَاْ سٮبډڄ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ٕبَٔٹًا
ىٍ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ٍٕٕی. صفحه 42
ٍاکبٍی ضبخع ّبی الزم برای تؼبهل ضببطبى دادگستری
o
هٌبثغ ٍ هوخز
-
اؿَسٕ ،هحوذ ،اٗ٘ی دادسػٖ و٘فشٕ ،تْشاىً ،ـش ػوت.1395 ،
49
احوذٕ اٌّگشٕ ،حؼیً ،مؾ هبثٌ٘ی دس فشاٌٗذ تحم٘مبت همذهبتٖ ،پبٗبى ًبهِ وبسؿٌبػٖ اسؿذ ،داًـگبُ لن.1391 ،
حوشٕ وشهبًٖ ،هحؼی ،تؼبهل هبثٌ٘ی ثب همبهبت دادػشا دس فشاٌٗذ و٘فشٕ ،تْشاىً ،ـش ػٌزؾ ٍ داًؾ.1396 ،
رْبًٖ ،هحوذ سػَل ،تٌبػت حمَق ؿْشًٍذٕ ٍ ٍظبٗف هبثٌ٘ی ٍ هوبًت ارشإ تخٌٖ اص ٍظبٗف ،همبلِ اساِٗ ؿذُ ثِ اٍل٘ی وٌفشاًغ حمَق ،ػلَم
ػ٘بػٖ ٍ ػلَم اًؼبًٖ.1400 ،
-
خبلمٖ ،ػلٖ ،اٗ٘ی دادسػٖ و٘فشٕ ،تْشاىً ،ـش ؿْش داًؾ.1395 ،
-
خبلمٖ ،ػلًٖ ،ىتِّب دس اٗ٘ی دادسػٖ و٘فشٕ ،تْشاىً ،ـش ؿْش داًؾ.1392 ،
دػبگَٗبى ،داٍد ،تؼبهل پل٘غ ثب ربهؼِ ٍ سػبًِّبٕ روؼٖ ،تْشاىً ،ـش داًـگبُ ػلَم اًتظبهٖ اه٘ی.1396 ،
-
دّمبًٖ ،فشؿ٘ذً ،مؾ هبثٌ٘ی دادگؼتشٕ دس فشاٌٗذ دادسػٖ و٘فشٕ ،پبٗبى ًبهِ وبسؿٌبػٖ اسؿذ ،داًـگبُ لن.1386 ،
-
سصالٖ هَػَٕ ،ػ٘ذ ػزبد ،تؼبهل پل٘غ ثب ؿَسإ حل اختالف دس فشاٌٗذ ه٘بًزٖگشٕ و٘فشًٕ ،ـشِٗ داًؾ اًتظبهٖ ،ؿوبسُ ،33
.1394
-
ػَادوَّٖ ،ػبم ،اهٌ٘ت ارتوبػٖ ٍ ربٗگبُ سٗبػتٖ دادػتبى ٍ ًظبستٖ همبم لوبٖٗ ثش ػولىشد هبثٌ٘ی دادگؼتشٕ ،هزوَػِ همبالت
وٌىبؿٖ ثش رٌجِّبٕ هختلف اهٌ٘ت ػوَهٖ ٍ پل٘غ ،رلذ دٍم ،تْشاىً ،ـش داًـگبُ ػلَم اًتظبهٖ.1384 ،
-
ؿبوشٕ ،اثَالحؼی ٍّبدٕ صادُ ،سهب ،اکل تفى٘ه همبم تؼم٘ت اص همبم تحم٘ک دس حمَق اٗشاىً ،ـشِٗ پظٍّـٌبهِ حمَق و٘فشٕ،
داًـگبُ گ٘الى1395 ،
-
هحوَد دادسع ،هبثٌ٘ی لوبًٖٗ ،ـشِٗ پظٍّؾ حمَق و٘فشٕ1394 ،
-
کبثش ،هحوَد ،هؼ٘بسّب ٍ توو٘ی دادسػٖ ػبدالًِ دس هشحلِ تحم٘مبت همذهبتٖ ،هزلِ هذسع ػلَم اًؼبًٖ ،پظٍّؾّبٕ حمَق
تٌج٘مٖ ،دٍسُ ،13ؿوبسُ ،4صهؼتبى .1388
-
ػجبػٖ ،سٍح اهلل ،الضاهبت لبًًَٖ هبهَساى ٍصاست اًالػبت دس سػبٗت حمَق ؿْشًٍذٕ هتْوبى اهٌ٘تٖ ،همبلِ اساِٗ ؿذُ ثِ چْبسه٘ی
وٌفشاًغ رْبًٖ ٍ اٍل٘ی وٌفشاًغ هلٖ پظٍّؾّبٕ ًَٗی اٗشاى ٍ رْبى دس حمَق ٍ ػلَم ارتوبػٖ.1396 ،
-
ػبسا ثبٖٗ ،اکَل حبون ثش تحم٘مبت همذهبتٖ ،وٌفشاًغ ث٘یالوللٖ رْبى اػالم1398 ،
-
ػجذالْٖ ،ػبهبىً ،مؾ هبثٌ٘ی دادگؼتشٕ دس لبًَى اٗ٘ی دادسػٖ و٘فشٕ هلَه ،1392پبٗبىًبهِ سؿتِ حمَق لوبٖٗ داًـگبُ اصاد
اػالهٖ ٍاحذ خشم اثبد.1393 ،
-
لبػوٖ همذم ،حؼی ،تفْ٘ن حمَق هتْوبى اص ػَٕ هبثٌبى دادگؼتشٕ ثب تبو٘ذ ثش لبًَى اٗ٘ی دادسػٖ و٘فشٕ هلَه ً ،1392ـشِٗ
پظٍّـٌبهِ حمَق و٘فشٕ ،ؿوبسُ دٍم1394 ،
-
وبظنصادُ ،ػلٖ ،هبثٌ٘ی لَُ لوبِٗ٘ چِ وؼبًٖ ّؼتٌذ ،تْشاى ،چبح دٍمً ،ـش هولف.1379 ،
-
گلذٍصٗبى ،اٗشد ،هحـٖ لبًَى هزبصات اػالهٖ ،تْشاىً ،ـش هزذ.1384 ،
-
گلذٍػت رَٗجبسٕ ،سرت ،اٗ٘ی دادسػٖ و٘فشٕ ،تْشاىً ،ـش رٌگل1394 ،
-
هْبثبدٕ ،ػلٖ اکغش ،هبثٌ٘ی دادگؼتشٕ دس لَاً٘ی دادگؼتشٕ اٗشاى ،هزلِ الْ٘بت ٍ حمَق ،ؿوبسُ .1381 ،6
هْذٍٕ ؿٌمٖ ،ه٘خنً ،مؾ هبثٌ٘ی لوبٖٗ دس هشاحل همذهبتٖ فشاٌٗذ دادسػٖ و٘فشٕ ،هبٌّبهِ وبًَى ٍوالٕ دادگؼتشٕ اکفْبى،
ؿوبسُ .1390 ،60
-
َٗػفٖ ،اٗوبى ،تحم٘مبت همذهبتٖ دس اٗ٘ی دادسػٖ و٘فشٕ ،تْشاىً ،ـش ه٘ضاى.1392 ، صفحه 43
جبراى خسبرت ّبی ػبطفی ٍارد ضذُ بِ ضخع در ًتیجِ ایراد اسیب فیسیکی بِ ًسدیکبى
67
ػىجٍَبْ ٭یاڅز ی اوٞبٳ ىٍ ػبډٮٍ ځَىىَ .یٳ أه ډٺبڅٍ ثٍَٕٓ ډً ٫ً١ىٍ ٍإشبْ ځٖشَٗ
ډِٕان سپچٕٴ هًاویٌ ىٍ ه ًٛٞاهشالالر ٭ب٥ٶٓ وب ٓٙاُ یٍیى إٕت ثٍ ىٔڂَْ ثًىٌ إز .ىٍ
دَسً ىاو٘ دِٙپٓ ی اوش٪بٍار ٽچٓ اُ ٔټ اوٖبن ډشٮبٍٳ،ډى٦ٺٓ إز ٽٍ و٪بڇ کٺًٹٓ أه سًٕٮٍ
ډٖئًڅٕز ٍا ىٍ و َ٪ثڂَٕى .ډٮٕبٍَبٔٓ ٽٍ ىٍ أه ډٺبڅٍ ډَ٦ف ځَىٔی ثَٹًا٭ی کٺًٹٓ ی ثىٕبوُبْ
دِٙپٓ إشًاٍ ثًىٌ ی ثٍ ىاىځبٌَب ٽمټ ډٓ ومبٔی سب ىٍ دَیویٌَبْ ػجَان هٖبٍر ثٍ اوُب إشىبى
ومبٔىی .ډ٦بثٸ أه ډٮٕبٍَب اًٝال ػجَان هٖبٍر ډلییى ثٍ ٽٖبوٓ ډٓ ځَىى ٽٍ ٍاث ٍ٦هًٔٚبیویْ
وِىٔپٓ ثب ٹَثبوٓ ىاٙشٍ ثب ٙىی .ىٍ یاٹ ٬ىٍ دَیویٌ ٵَ ٓ١ٽٍ ىٍ ً٥ڃ سلٺٕٸ ډَ٦ف ځَىٔی ،ډ٦بثٸ
ډٮٕبٍَبْ ًٽَ ٙیٌ ډبىٍ ػٕڈ َڈ ثٍ اویاٌُ ډبىٍَبْ اڅٴ ی ه ډٖشلٸ ػجَان هٖبٍر اُ َ٥ٳ
ٍاوىیٌ ثٓاکشٕب ٣ډٓثبٙی .أه وشٕؼٍ ځَْٕ ثَ أه إبٓ إز ٽٍ َٕؾ ډجىبْ کٺًٹٓ ،دِٙپٓ ی
٭ٺڄ ٕچٕمٓ ػِ أه ٍا ومٓ دٌَٔى .ډٖچمب ؿىبوـٍ ىاىځبٌَب ىٍ ٍٕٕیځٓ ثٍ ؿىٕه دَیویٌَبٔٓ
ٔبٵشٍَب ْ ٭چڈ دِٙپٓ ٍا ډًٍى سًػٍ ٹَاٍ ىَىی ثٍ َمٕه وشبٔؼٓ ٽٍ ىٍ أه ډٺبڅٍ ډَ٦ف ځَىٔی ډٓ
ٍٕىی .ىٍ کٺٕٺز ٙو ٓٞٽٍ ثٍ ىڅٕڄ اُ ىٕز ىاىن ٭ِِٔٗ ىؿبٍ یاٽىُٚبْ ٱڈ اوڂِٕ وبثُىؼبٍ
ډٓ ځَىى ډٖشلٸ ػجَان هٖبٍر اُ ػبوت هًاویٌاْ إز ٽٍ ثٓاکشٕب ٓ٥ای ٭چز ډٖشٺٕڈ ثَیُ
ؿىٕه ٭ًاٍ ٓ١ثًىٌ إز. صفحه 61
51
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 23 –56 صفحه 44
68
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 51 –70
o
هٌبثغ
-
فبسػٖ
-
احؼبًٖ فش ،احوذ« ،اثؼبد فمْٖ ٍ حمَلٖ ث٘وبسّٕب ٕ ٍاگ٘ش خٌشًبن ٍ ػشٗغ االًتـبس اص هٌظش لبػذُ ٍرَه دفغ هشس هحتول» ،فللٌبهِ حمَق اػالهٖ،
ؿوبسُ ؿلت ٍ چْبسم1399 ،
-
احوذًٍذ ،هحؼی ٍ لجَلٖ ،هحوذ تمٖ ٍ فخلؼٖ ،هحوذ تمًٖ « ،گشؿٖ ًَ دس هفبد لبػذُ ًفٖ ػج٘ل ٍ ًؼجت ػٌزٖ اى ثب اکل ػذالت دس سٍاثی
ث٘یالوللٖ» ،دٍ فللٌبهِ ػلوٖ پظٍّـٖ وبٍؿٖ ًَ دس فمِ ،ؿوبسُ اٍل1395 ،
-
البثبثبٖٗ ،حؼ٘ی« ،گفتوبى فمْٖ ٍ رشم اًگبسٕ دس حَصُ رشاٗن ػلِ٘ اهٌ٘ت هلت ٍ دٍلت» ،هزلِ فمِ ٍ حمَق ،،ؿوبسُ پٌزن1384 ،
-
اًذسصگَ ،ػ٘ذ هحوَد ٍ ًَادُ تَپچٖ ،حؼ٘ی « ،ثشسػٖ توبد لبػذُ فمْٖ ًفٖ ػج٘ل ثب ًظشِٗ رْبًٖ ؿذى ٍ رْبًٖ ػبصٕ» ،فللٌبهِ هٌبلؼبت فمِ
اػالهٖ ٍ هجبًٖ حمَق ،ؿوبسُ چْل ٍ چْبسم1400 ،
-
ث٘گٖ ،روبل ٍ داداؿٖ ،هحوذهْذٕ« ،تشٍسٗؼن صٗؼتهحٌٖ٘ ٍ هشٍست رشماًگبسٕ اى دس اٗشاى ثبتىِ٘ثش اػٌبد ث٘یالوللٖ»،
ّوبٗؾ هلٖ اٗشاى ٍ چبلؾّبٕ حمَق ث٘یالوللٖ ،داًـگبُ اصاد اػالهٖ ٍاحذ هشاغِ1393 ،
-
رَاى اساػتِ ،حؼ٘ی ٍ سحوبًٖ ،ػوٍِ٘« ،اوبٍٕ فمْٖ حمَلٖ حک ثش ػالهت ٍ هؼئَل٘ت دٍلت دس ؿشاٗی ؿَ٘ع ث٘وبسٕ وشًٍب»،
هزلِ فمِ پضؿىٖ ،ؿوبسُ چْل ٍ دٍم1400 ،
-
حؼی پَس ،هحؼی ٍ هَػَٕ ثزٌَسدٕ ،ػ٘ذ هحوذ ٍ اثی تشاه ،هشٗن« ،وبسثؼت لبػذُ فمْٖ ٍ حمَلٖ الهشس ٍ الهشاس دس ساػتبٕ
اهٌ٘ت هلٖ حمَق ؿْشًٍذٕ ٍ تَػؼِ گشدؿگشٕ» ،فللٌبهِ ثشًبهِ سٗضٕ هٌٌمِ إ ،ؿوبسُ اٍل139 ،
-
حؼی صادُ ،حؼی ٍ ادٗجٖهْش ،هحوذ ٍ داداؽ ًظاد دلـبد ،داٍٍد ٍ ثبلٖ صادُ ،هحوذ رَادً« ،مؾ لبػذُ فمْٖ الهشس دس هذٗشٗت
ثحشاىّبٕ هح٘ی صٗؼتٖ» ،فلل ًبهِ ػلوٖ ،اهَصؽ هح٘ی صٗؼت ٍ تَػؼِ پبٗذاس ،ؿوبسُ ػَم1398 ،
-
حؼٌٖ٘ ،ػ٘ذ ػلٖ« ،لبػذُ فمْٖ حشهت اختالل ًظبم ٍ وبسثشد اى دس حَصُ استجبًبت ٍ سػبًِ» ،دٍ فللٌبهِ ػلوٖ تخللٖ
پظٍّـٌبهِ فمْٖ ،ؿوبسُ اٍل1392 ،
-
خٌ٘جٖ ،هْذٕ« ،سٍؽ ؿٌبػٖ اػتٌجبى حىن ؿشػٖ» ،ػ٘بس پظٍّؾ دس ػلَم اًؼبًٖ ،ؿوبسُ اٍل1396 ،
-
خوٌٖ٘ ،ػ٘ذ حؼی« ،ثشسػٖ تفبٍت هؼبئل اکَلٖ ٍ لَاػذ فمْٖ» ،پظٍّـٌبهِ هت٘ی ،ؿوبسُ پٌزبُ ٍ پٌزن1391 ،
-
دث٘ش ً٘ب ،ػل٘شهب ٍ ػبدات ًمَٕ ،فبًوِ« ،تٌج٘ک فشاٌٗذ تمٌ٘ی دس ًظبم روَْسٕ اػالهٖ اٗشاى ثب ًظشِٗ لبًَى گزاسٕ ثِ هخبثِ ثشًبهِ
سٗضٕ دس ساػتبٕ ارشإ لَاً٘ی الْٖ» ،فللٌبهِ داًؾ حمَق ػوَهٖ ،ؿوبسُ ًَصدّن139 ،
-
صاسػٖ ،ثْبدس ٍ صٌٖٗ ًٍذ ،ػلٖ ٍ هحوذٕ ،و٘و٘ب« ،لبػذُ ًفٖ ػج٘ل دس اًذٗـِ اػالهٖ ٍ ػ٘بػت خبسرٖ روَْسٕ اػالهٖ اٗشاى»،
فللٌبهِ هٌبلؼبت اًماله اػالهٖ ،ؿوبسُ ػٖ ٍ ؿـن1393 ،
ػجحبًٖ تجشٗضٕ ،رؼفش ،حىَهت اػالهٖ دس چـن اًذاص هب ،چبح اٍل ،لن ،هَػؼِ اهبم کبدق 1385 ،
-
ػزبدٕ ،داٍد« ،پشٍطُّبسح ٍ پذٗذُ خـىؼبلٖ اٗشاى» ،فلل ًبهِ رٌگ کٌؼت ٍ فٌبٍسٕ ،ؿوبسُ کذ ٍ پٌزبُ ٍ دٍم1395 ،
-
ؿىبسٕ ،سٍؿٌؼلٖ ٍ هل٘حٖ ،ػ٘ذ حو٘ذ سهب ٍ هوتبصً٘ب ،هحوذ ػؼ٘ذٍ« ،اوبٍٕ فمْٖ اِٗ ًفٖ ػج٘ل ٍ ادلِ ّن ػَ ٍ ؿوَل اى ًؼجت
ثِ هٌبکت اًتخبثٖدس دٍلت هذسى» ،پظٍّؾ ًبهِ لشاى ٍ حذٗج ،ؿوبسُ ث٘ؼت ٍ ٗىن1396 ،
-
-
ؿوغ ًبتشٕ ،هحوذ اثشاّ٘ن« ،رشاٗن ػبصهبى ٗبفتِ» ،فللٌبهِ فمِ ٍ حمَق ،ؿوبسُ اٍل1383 ،
-
ؿ٘خ االػالهٖ ،هحوذ ػلٖ ٍ لجَلٖ دسافـبى ،ػ٘ذ هحوذ تمٖ ٍ فخلؼٖ ،هحوذ تمٖ« ،ثشسػٖ فمْٖ حىن ساًت خَاسٕ ثب اػتٌبد ثِ
لبػذُ الهشس» ،فللٌبهِ فمِ ٍ اکَل ،ؿوبسُ دٍم1400 ،
کلح ه٘شصاٖٗ ،ػؼ٘ذ ،رْبد تج٘٘ی دس اًذٗـِ حوشت اٗت اهلل الؼظوٖ خبهٌِ إ هذ ظلِ الؼبلٖ ،چبح ّفتن ،تْشاى ،اًتـبسات اًماله
اػالهٖ1400 ،
-
ًجبًجبٖٗ ،ػ٘ذ ػل٘شهب ٍ ل٘بلٖ ،هحوذ ػلٖ« ،لَاػذ فمْٖ پبالٗؾ فوبٕ هزبصٕ دس ًظبم حمَلٖ روَْسٕ اػالهٖ اٗشاى» ،فللٌبهِ
حىَهت اػالهٖ ،ؿوبسُ اٍل139 ،
-
ػجبعصادًُ ،بدٗب؛ هحتَٕ ،ػجذالحو٘ذ« ،ثشسػٖ ػ٘ؼتنّبسح ٍ تاح٘شات هح٘یصٗؼتٖ اى» ،ػَه٘ی ّوبٗؾ هلٖ هذٗشٗت ثحشاى،
اٗوٌٖ ،ثْذاؿت ،هح٘یصٗؼت ٍ تَػؼِ پبٗذاس ،تْشاى ،هَػؼِ اهَصؽ ػبلٖ هْش اسًٍذ ٍ هشوض ساّىبسّبٕ دػت٘بثٖ ثِ تَػؼِ پبٗذاس،
1396
-
ػجذاللّْٖ ،شهض« ،ثشسػٖ فمْٖ ٍ حمَلٖ لبػذُ ال هشس دس سٍِٗ لوبٖٗ وًٌَٖ» ،فللٌبهِ ث٘یالوللٖ لبًَى ٗبس ،ؿوبسُ ًْن1398 ،
ػضٗضالْٖ ،حزت ٍ فلؼفٖ صادُ حم٘مٖ ،ػ٘ذ اثَرس ٍ پبؿب صاًَػٖ ،ػجحبى« ،تج٘٘ی لَاػذ فمْٖ هشتجی ثب ؿْشػبصٕ ٍ ؿْشًـٌٖ٘»،
فللٌبهِ ػلوٖ فمِ ٍ حمَق ًَٗی ،ؿوبسُ ّـتن1400 ،
-
ػلَٕ ٍحَلٖ ،ػ٘ذ َٗػف« ،ثشسػٖ تٌج٘مٖ اِٗ ؿشٗفِ ًفٖ ػج٘ل دس تفبػ٘ش فشٗم٘ی» ،فللٌبهِ هٌبلؼبت تفؼ٘شٕ ،ؿوبسُ ػٖ ٍ ٗىن،
1396
-
ػل٘ذٍػت ،اثَالمبػن« ،لبػذُ ًفٖ ػج٘ل» ،همبالت ٍ ثشسػّٖب ،ؿوبسُ ّفتبد ٍ ؿـن1383 ،
- صفحه 62
3
ججشاى خؼبستّبی ػبعفی ٍاسد ؿذُ ثِ ؿخق دس ًتیجِ
ایشاد اػیت فیضیىی ثِ ًضدیىبى
رجت اکجرزادُ
استبدیبر ،ػضَ ّیات ػلوی ،داًشکدُ ػلَم اًسبًی ،گرٍُ حمَق ،داًشگبُ پیبم ًَر ،لن ،ایراى
پریچْر ثبثبیی
فبرؽ التحصیل همطغ کبرشٌبسی ارشد رشتِ حمَق جسا ٍ جرم شٌبسی ٍاحد شیراز ،کبراهَز ٍکبلت هرکس لَُ لضبئیِ ،شیراز ،ایراى
تاریخ دریافت 1411 .13 .18 :تاریخ اصالح 1411 .16 .19 :تاریخ پذیزش1411 .11 .3 :
چکیذُ
ىٍ ځٌٙشٍ وٍ ؿىیان ىیٍ أه ا٭شٺبى یػًى ىاٙز ٽٍ و٪بڇ کٺًٹٓ ثَ هالٳ هٖبٍسُبْ ٵِٕٔپٓ ٹبىٍ ثٍ اویاٌُ ځَْٕ ٍوغ ٍیکٓ ٔب
اَ٦١اه ىٍیوٓ وٕٖز ی ثىبثَأه أه ٹجٕڄ هٖبٍار ٹبثڄ ػجَان ومٓثبٙی.
ىاىځبٌَب ىٍ ډًٍى دَیویٌَبٔٓ ٽٍ ډىؼَ ثٍ إٕتَبْ ٭ب٥ٶٓ ثیین أؼبى ٝیډبر ٵِٕٔپٓ ځَىٔیٌ ثًىوی سمبٔچٓ ثٍ ٝییٍکپڈ ػجَان
هٖبٍر ویاٙشىی .ىٍ ان ُډبن ٭چڈ دِٙپٓ ٍیاوٚىبٕٓ ومٓسًاوٖز ٍاث ٍ٦ثٕه أؼبى إٕتَبْ ٭ب٥ٶٓ ی ٭چڄ ٵِٕٔپٓ ډىؼَ ثٍ اوُب ٍا
اطجبر ومبٔی .ثَاْ ډیسُب اٽظَ ډَىڇ ا٭شٺبى ىاٙشىی ٽٍ ػىًن ی ىٔڂَ ثٕمبٍُٔبْ ٍیاوٓ ىٍ وشٕؼٍ ځىبَبن ٙو ٜأؼبى ډٓ ځَىى.
ىٍ ىیٍان ډٮب َٝؿىٕه ثبیٍْ سٲَٕٕ إبٕٓ ٽَىٌ ی ډ٦بڅٮبر ٍیان ،ثو٘ ػیأٓ وبدٌَْٔ اُ ٭چڈ دِٙپٓ ځَىٔیٌ إز .ډشىبٕت ثب
أه سٲَٕٕ کٺًٷ وِٕ ثٍ ډَیٍ أه یاٹٮٕز ٍا دٌَٔٵشٍ ٽٍ إٕتَبْ ٍیاوٓ وِٕ َمبوىی إٕتَبْ ٵِٕٔپٓ یاٹٮٓ َٖشىی ی ډٓسًاوىی وبٓٙ
اُ ا٭مبڃ ٵِٕٔپٓ ثبٙىی .اڅجشٍ أه ثیان ډٮىب وٕٖز ٽٍ کٺًٷ ََ ځًوٍ هٖبٍر ډٮىًْ ٍا دٌَٔٵشٍ ی کپڈ ثٍ ػجَان ان ډٓىَی.
ٔپٓ اُ ډًاٍى ٹبثڄ سبډڄ ُډبوٓ إز ٽٍ ٙو ٜىؿبٍ إٕتَبْ ٍیاوٓ ځَىٔیٌ یڅٓ أه إٕت وب ٓٙاُ ٝیډبر ٵِٕٔپٓ یاٍى ٙیٌ ثٍ
یْ ومٓثبٙی ثچپٍ ىٍ وشٕؼٍ ىٔین ٔب ٙىٕین هجَػَاکبر یاٍى ثٍ ٙو ٜىٔڂَْ ىؿبٍ إٕت ٍیاوٓ ډٓ ځَىى .ډظبڃ ٽالٕٕټ ان ُډبوٓ
إز ٽٍ ٔټ ډبىٍ ٙبَی ثٍ َُٔ ځَٵشٍ ٙین ٵَُویٗ سًٕٔ ٤ټ ٍاوىیٌ ثٓاکشٕب ٣ډٓثبٙی .ؿىٕه ډبىٍْ اکشمبالً ىؿبٍ إٕت ٍیاوٓ
ځَىٔیٌ ی ٹبىٍ ووًاَی ثًى ی٩بٔٴ ٍیُډٌَ هًى ٍا ثٍ ىٍٕشٓ اوؼبڇ ىَی .أب ؿىٕه ډبىٍْ ډٓسًاوی ثٍ ىڅٕڄ ؿىٕه إٕتَبْ ٍیاوٓ اٹبډٍ
ى٭ًا ومًىٌ ی ډ٦بڅجٍ هٖبٍر ومبٔی.
یاژگان کلیذی :هٖبٍر ډٮىًْ ،إٕتَبْ ٍیاوٓ ،ػجَان هٖبٍر ،إٕت یاٍىٌ ثٍ ٙو ٜطبڅض. صفحه 45
جبراى خسبرت ّبی ػبطفی ٍارد ضذُ بِ ضخع در ًتیجِ ایراد اسیب فیسیکی بِ ًسدیکبى
69
-
ػل٘ذٍػت ،اثَالمبػن« ،فلؼفِ لَاػذ فمِْ٘» ،پظٍّؾّبٕ فمْٖ ،ؿوبسُ دٍم1395 ،
-
ػل٘ـبّٖ للؼِ رَلٖ ،اثَالفول ٍ احوذًٕ٘ ،جِ« ،هجبًٖ لبػذُ اثٌبل ًبپزٗشٕ خَى هحتشم ثب سٍٗىشدٕ ثِ لبًَى هزبصات اػالهٖ
هلَه ،»1392فللٌبهِ هجبًٖ فمْٖ حمَق اػالهٖ ،ؿوبسُ ث٘ؼت ٍ ٗىن1399 ،
-
فشٗذ ،اهی الِ ٍ ً٘ىَهٌؾ ،اهشالِ ٍ ثْشاهٖ ًظاد هغَِٗ ،ػلٖ« ،ساثٌِ لبػذُ ًفٖ ػج٘ل ثب هؼبّذُ ثشربم» ،فللٌبهِ تخللٖ ػلَم
ػ٘بػٖ ،ؿوبسُ پٌزبُ ٍ ػَم1399 ،
-
فٌبئٖ ،سٍٗب ٍ کبلحٖ ،ػ٘ذ هْذٕ ٍ ً٘ىخَاُ ػشًمٖ ،سهب« ،هشٍست تحَل اکل لبًًَٖ ثَدى رشاٗن ٍ هزبصاتّب دس خلَف رشاٗن
هؼتحذث و٘فشٕ ثب تبهلٖ ثش اکَل ٍ لَاػذ فمْٖ» ،فللٌبهِ فمِ ٍ اکَل ،ؿوبسُ ػَم1399 ،
-
وشم صادُ ،ػ٘بهه ٍ ف٘ن ،صّشا« ،لبػذُ ًفٖ ػج٘ل ٍ الحبق اٗشاى ثِ وٌَاًؼَ٘ى ث٘یالوللٖ همبثلِ ثب تبه٘ی هبلٖ تشٍسٗؼن» ،فللٌبهِ
پظٍّؾ تٌج٘مٖ حمَق اػالم ٍ غشه ،ؿوبسُ دٍم1398 ،
-
گلٖ ؿ٘شداس ،هحوذ حؼی ٍ هٌتظشٕ ،کبلح ٍ هبٗلٖ ،حبهذً« ،جبٗذّبٕ فمْٖ سػبًِ ثب تبو٘ذ ثش اهٌ٘ت ٍ لبػذُ الهشس» ،فللٌبهِ افبق
اهٌ٘ت ،ؿوبسُ پٌزبُ ٍ ٗىن1400 ،
-
لٌفٖ ،اػذاهلل« ،لبػذُ ٍرَه دفغ هشس هحتول ٍ وبسثشد اى دس لبًَى اٗ٘ی دادسػٖ هذًٖ» ،فللٌبهِ دٗذگبّْبٕ حمَق لوبٖٗ،
ؿوبسُ پٌزبُ ٍ ًْن1391 ،
-
هتَػل اساًٖ ،هحوَد ٍ ػلن الْذٕ ،هحوذ حؼی ٍ ػ٘غ صادًُ٘ ،ىضاد ٍ ًَس هحوذٕ ،غالهشهب« ،هفَْم لبػذُ الهشس ٍ وبسثشدّبٕ
اى دس پضؿىٖ» ،فللٌبهِ اخالق ٍ تبسٗخ پضؿىٖ ،ؿوبسُ دّن1396 ،
-
هحوذٕ ،هؼلن ٍ ثـىبس ،الْبم« ،تحل٘ل سٍؽّبٕ ػمل ػولٖ دس احجبت اهبهت اص ًگبُ ػالهِ حلٖ ثب تبو٘ذ ثش االلف٘ی» ،فللٌبهِ
تحم٘مبت والهٖ ،ؿوبسُ ػٖ ٍ دٍم1400 ،
-
هذًٖ ،ػ٘ذ هحوَد ،احىبم هللحتٖ دس فمِ اػالهٖ ،چبح اٍل ،هـْذ ،ثٌ٘بد پظٍّؾّبٕ اػالهٖ1393 ،
-
هشداًٖ ،هحوذ« ،ػٌزؾاصدٍس اّذاف صٗشػٌحٖ ثب اػتفبدُ اص ػبهبًِّبٕ پشلذست گشموٌٌذُ الىتشٍهغٌبً٘ؼٖ ًََٗػفشٕ» ،فللًبهِ
ػلوٖپظٍّـٖ اًالػبت رغشاف٘بٖٗ ػپْش ،ؿوبسُ کذ ٍ چْبسم1396 ،
-
هغضٕ ًزف اثبدٕ ،الْبم ٍ ًظشٕ تَولٖ ،ػؼ٘ذ« ،تج٘٘ی ػمالٖٗ ٍ ػمالًٖ اهش ثِ هؼشٍف ٍ ًْٖ اص هٌىش» ،فللٌبهِ ػلوٖ پظٍّـٖ
وبٍؿٖ دس فمِ ًَ ،ؿوبسُ چْبسم1396 ،
-
هىبسم ؿ٘شاصًٕ ،بکش ،تفؼ٘ش ًوًَِ ،رلذ ػَم ،چبح چْل ٍ ػَم ،تْشاى ،داسالىتت االػالهِ٘1388 ،
-
هٌتظشٕ ،حؼٌ٘ؼلٖ ،هجبًٖ فمْٖ حىَهت اػالهٖ ،رلذ ػَم ،تشروِ هحوَد کلَاتٖ ٍ اثَالفول ؿىَسٕ ،لن ،تفىش1384 ،
-
هْبرشٕ اٗشٍاًٖ ،هظگبى؛ ًم٘جٖ ،فبًوِ؛ هٌْشٕ ً٘ب ،هشتوٖ« ،ػالحٖ ثِ ًبم پبسحٗ ،ه هٌبلؼِ هشٍسٕ والػ٘ه» ،فللٌبهِ پشػتبس
ٍ پضؿه دس سصم ،ؿوبسُ ًْن1394 ،
-
هْذٍٕ ،هحوَد ٍ ػبداتٖ ،ػ٘ذ هحوذ هْذٕ ٍ حؼٌٖ٘ ،ػ٘ذ هحوذ« ،هجبًٖ رشم اًگبسٕ رشاٗن التلبدٕ دس فمِ اهبهِ٘» ،فللٌبهِ
هٌبلؼبت حمَق و٘فشٕ ٍ رشم ؿٌبػٖ ،ؿوبسُ اٍل1396 ،
-
ه٘شٕ سػتوٖ ،ػ٘ذ هحوذ ٍ ػل٘وٖ ،ػل٘شهب ٍ ًبظوٖ اؿٌٖ ،هحوذ حؼ٘ی ٍ حؼٌٖ٘ ،ػ٘ذ ػل٘شهب« ،ثشسػٖ الضاهبت ث٘یالوللٖ دس
هَارِْ ثب لبػذُ ًفٖ ػج٘ل ٍ تبح٘ش اى دس ثمبء ًظبم اص هٌظش لشاى ٍ فمِ اهبهِ٘» ،فللٌبهِ هٌبلؼبت لشاًٖ ،ؿوبسُ چْلن1398 ،
-
ًبظوٖ پَل ،کبثش ٍ دؿتٖ اسدوبًٖ ،هحوذ سهب« ،لبػذُ ٍرَه دفغ هشس هحتول» ،هبٌّبهِ وبًَى ،ؿوبسُ کذ ٍ چْل ٍ ًْن1394 ،
-
ًزفٖ تَاًب ،ػلٖ ٍ هلٌفٖ صادُ ،فْ٘ن« ،رشم اًگبسٕ دس ًظبم و٘فشٕ روَْسٕ اػالهٖ اٗشاى» ،هٌبلؼبت فمِ ٍ حمَق اػالهٖ،
ؿوبسُ ّـتن1392 ،
-
ًلش اکفْبًٖ ،هحوذ ٍ هؼلَهٖ ً٘ب ،غالهؼلٖ ٍ لبئوٖ اکل ،هْذٕ« ،ثشسػٖ ٍ اسصٗبثٖتبح٘شات التلبدٕ حوَس ثبًه خبسرٖ دس
روَْسٕ اػالهٖ اٗشاى ثب ًگبّٖ ثِ تزشث٘بت وـَسّبٕ دس حبل گزاس ثش اػبع لبػذُ ًفٖ ػج٘ل» ،فللٌبهِ هؼشفت التلبد اػالهٖ،
ؿوبسُ اٍل1398 ،
-
ًم٘جٖ ،ػ٘ذ اثَالمبػن« ،لبػذُ الهشس ٍ رجشاى خؼبست هؼٌَٕ ثِ خبًَادُ» ،پظٍّـٌبهِ فمِ ٍ حمَق اػالهٖ ،ؿوبسُ ّفتن1390 ،
-
ّبدٍٕ ً٘ب ،ػلٖ اکغش« ،هفبد لبػذُ الهشس ثب تىِ٘ ثش هجبًٖ اًؼبى ؿٌبػٖ لشاى وشٗن» ،فللٌبهِ حمَق اػالهٖ ،ؿوبسُ ؿلت ٍ
ؿـن1399 ،
-
ّذاٗتٖ چٌبًٖ ،سحوبى« ،ػلل ،احبس ٍ ثبٗذّبٕ تحَل ػبختبسٕ رشم اًگبسٕ حذاوخشٕ» ،فللٌبهِ ث٘یالوللٖ لبًَى ٗبس ،ؿوبسُ
ؿبًضدّن1400 ،
ٗخشثٖ ،ػ٘ذ ػلٖ هحوذ ٍ هحوَدٕ ،رَاد« ،احجبت حىن ثب لبػذُ ال هشس» ،پظٍّؾّبٕ فمْٖ ،ؿوبسُ اٍل139 ،
ػشثٖ
-
اثی اح٘ش ،هجبسن اثی هحوذ ،الٌْبِٗ فٖ غشٗت الحذٕ ٍ االحش ،چبح اٍل ،سٗبم ،داس اثی الزَصٕ1383 ،
- صفحه 63
71
51 –70 ٍٶلٝ ،1401 سبثٖشبن،10ٌٍمبٙ ، ٕبڃ ًٕڇ،چىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٞٵ
-
1396 ،ٕ ًـش الْبد، لن، چبح اٍل،ِْ٘ المَاػذ الفم، ػ٘ذ حؼی،ٕثزٌَسد
139 ، اًتـبسات هؼ٘ب، لن،ِْ٘ المَاػذ الفم، ػ٘ذّبؿن،ٕحؼٌٖ٘ ثَؿْش
-
1388 ، ًَٗذ اػالم، لن، االرتْبد ٍ التمل٘ذ، البه٘بءالذٗی،ٖػشال
-
1420 ،ٖ هزوغ الفىش االػاله، لن، چبح اٍل، همبالت االکَل، الب ه٘بء الذٗی،ٖػشال
1411 ، هذسػِ اهبم اه٘ش الوَهٌ٘ی، لن، چبح ػَم،ِْ٘ المَاػذ الفم، ًبکش،ٕهىبسم ؿ٘شاص
-
1404 ،ٖ داس االح٘بء التشاث الؼشث، ث٘شٍت، چبح ّفتن، رَاّش الىالم فٖ ؿشح ؿشائغ االػالم، هحوذ حؼی،ًٖزف
الت٘ی
-
Bighch, Nick, Angels don’t play this Haarps advances in tesla technology, Earth pulse Press, Vol. 2,
1996
Frederick, MD. Fort Detrick, US Army Medical Research Institute for Infectious Diseases,
USAMRIID’s Medical Management of Biological Casualties Handbook, 4th Ed. 200
Freeland, Elena, Chemtrails, HAARP, and the Full Spectrum Dominance of Planet Earth, Feral
House, Vol. 1, 2015
Greenberg. Jeff, campus master plan, university of Alaska, vol. 1, 2020
Hayakava, N, Are you ready for the truth, HFO high way, UFO High way Books, LLC, Vol. 1, 2014
Matter, Front, Opportunities for High-Power, High-Frequency Transmitters to Advance Ionospheres
Thermosphere Research: Report of a Workshop, Washington, DC: The National Academies Press,
Vol. 1, 2014
Pugh, Joye Jeffries, The knowledge of Good and Evil, Sacred word published, Vol. 2, 2018
Rubin, E.S, Controling Acid deposition: the role of FGD, Environmental science and Technology,
Vol. 20, No. 10, 1986
Smith, Gerry, Whether warfare the military’s plan to draft Mother Nature, Adventures Unlimited
Press Kempton, Illinois 60946 USA, Vol. 1, 2017
Streltsov, Anatoly, past, present and futher of active experiments in space, Embry-Riddle Aeronautical
University, Daytona Beach, Florida, USA, Vol. 1, 2020
Swartz, Tim, the Lost Journals of Nikola Tesla, Global Communications, Vol. 1, 2015
The recovery of non pecuniary loss in European contract law, Vernon valentine Palmer, Cambridge
University Press 2015,
Damages for non pecuniary loss in a comparative perspective, Rogers w.h, Oxford University Press,
1998
Principes de droit civil francais, F. Laurant, Brussells 1878, vol. 16
Remedies in contract and tort, D.Harris, Cambridge University press, 2002
Damages for non pecuniary loss in comparative perspective, W.V.Horton Rogers, Springer Vienna,
2001
Emotional distress caused by physical injury to another, David, J.leibson, Journal of Family law,
Heinonline, Vol.15, 1967,
Damages for personal injury, Non-pecuniary loss, The Law Commission. Burrows, A , Law Com No
257, London, 1998
Damages for personal injury : Non pecuniary loss. Harpum, CH (1995) The Law Commission, London,
1995
Material compensation of moral damage : Definition, Ground, Calculation. Margaryan, H. LAP
Lambert Academic Publishing. Germany. 2012
Non pecuniary damages: Defined, Assessed and Capped. Benedek, D. LLB. University of Montreal.
Quebec Bar Student. 2002
Psychological impact of injuriessustained in motor vehicle crashes: review and meta-analysis. Ashley,
Cariag. www.bmjopen.com. Septembre 2020 صفحه 64
اهىبى ػٌجی تحمک سثب دس خؼبست تبخیش تبدیِ دس
4
حمَق ویفشی ایشاى ٍ فمِ اهبهیِ
دکتر سید ػجبس جسایری
استبدیبر،گرٍُ حمَقٍ ،احد شْرکرد ،داًشگبُ ازاد اسالهی ،شْرکرد ،ایراى
فبطوِ ػلی اصغرزادُ
داًشجَی دٍرُ دکتری حمَق جسا ٍجرهشٌبسی،گرٍُ حمَقٍ،احد شْرکرد ،داًشگبُ ازاد اسالهی ،شْرکرد،ایراى
تاریخ دریافت 1411 .12 .15 :تاریخ اصالح 1411 .19 .11 :تاریخ پذیزش1411 .11 .25 :
چکیذُ
هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ اُ ډًً١٭بسى إز ٽٍ ىٍ ٭َ ٍٝٵٺٍ ی کٺًٷ ډَ٦ف ثًىٌ ی ثٍ څلب ٧دٕیأى سلًالر
ٵَایان ،ډً ٬١ځَٕىَبٔٓ ٍا اُ ًٕى ډَاػ ٬ٵٺُى ی ٹبوًوى ثب هًى ثٍ َمَاٌ ىاٙشٍ إز .اُ ٔټ َ٥ٳ،
ساډٕه و٪ڈ اٹشٞبىى ىٍ ىوٕبى ٽىًوى ،ثیین ىٍ و َ٪ځَٵشه ػَٔمٍ ساهَٕ ،ثٖٕبٍ ىًٙاٍ إز ی اُ َ٥ٳ ىٔڂَ،
ٙجٍُ هالٳ ٫َٙثًىن وُبى کٺًٹى ډِثًٍ ی څِیڇ س٦بثٸ ډٺٍَار ٹبوًوى ثب اکپبڇ ٫َٙډٺیٓ ثَ إبٓ
اٝڄ ؿُبٍڇ ٹبوًن إبٕى ػمًٍُى إالډى أَان ،ٽبیٗ ََ ؿٍ ثٕٚشَ ىٍ اَ٥اٳ ډًٔ ٫ً١بى ٙیٌ ٍا ډى
٥چجی .دـٔ اُ اوٺـاله ٵٺُبْ ًٍٙاْ وڂُجبن ثٍ إشىبى اٝڄ ؿُبٍڇ ٹبوًن إبٕٓ ،یٕ٩ٶٍاْ ٽٍ وٖجز ثٍ
س٦جٕٸ ٹًاوٕه ثب ٫َٙاوًٍ ىاٙشىی ثییا اهٌ ََ وً ٫هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ٍا ډٲبَٔ ٫َٙی کَاڇ ا٭الڇ ومًىوی
یڅٓ ډـیسٓ ثٮـی ثـٍ ىڅٕڄ ٍٙی ٍیُاٵِین وٺیٔىڂٓ ی اٵِأ٘ سًٍڇًٍٙ ،اْ وڂُجبن ٍا یاىاٍ ثـٍ سؼیٔـیو َ٪ی
دـٌَٔٗ هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ومًى یڅٓ َمـىبن ٙجُبسٓ ثبٹٓ ډبوی.وڂبٍویځبن ىٍ أه ډٺبڅٍ ثب ٍیٗ سلچٕچٓ
سًٕٝٶٓ ٕٮى ىاٍوی ٽٍ ثٍ اثٮبى ٵٺُى ی کٺًٹى هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ثب سًػٍ ثٍ هالٳ ٙـَ ٫ثـًىن ٍثـب،
ثذَىاُوی سب اُ أه ٍَڂٌٍ ثٍ ػٖشؼًْ ٍاَپبٍْ ىٍ ٫َٙىٕز ٔبثىی ی ثب سٮٕٕه هٖبٍر ثَ ساهَٕ ساىٍٔ،
اََډٓ ثـَاْ اوؼـبڇ سٮُـی ىٍ ډً٭ـی ډٺـٍَ ځَىى.
یاژگان کلیذی :هٖبٍر سبهَٕ سبىٍٔ ،کٺًٷ ٽٕٶَْ أَان ،ٵٺٍ اډبډٍٍٕ ،ثب. صفحه 65
71 –96 ٍٶلٝ ،1401 سبثٖشبن،10ٌٍمبٙ ، ٕبڃ ًٕڇ،چىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٞٵ
72
Feasibility study of usury in damages for late payment in Iranian criminal law and Imami
jurisprudence
Abstract
Compensation for delay in payment is one of the issues that have been raised in the field of
jurisprudence and law and in terms of the emergence of many changes, has taken positions from the
jurisprudential and legal authorities. On the one hand, it is very difficult to maintain economic order
in the current world, regardless of the penalty for delay, and on the other hand, the suspicion that
the legal institution is illegal and the need to comply with the rules of law according to the fourth
principle of the Constitution of the Islamic Republic Iran demands more and more exploration
around this issue. After the revolution, the jurists of the Guardian Council, according to the fourth
principle of the constitution, declared that their duty to implement the laws in accordance with
Anwar Sharia was illegal and haram, but later due to increasing liquidity and rising inflation. The
Guardian Council was forced to reconsider and accept the compensation for the delay, but doubts
remained. To seek a solution in the Shari'a, and by determining the damages on the delay of
payment, to establish a lever for the fulfillment of the obligation on time.
Keywords: late payment damages, Iranian criminal law, Imami jurisprudence, usury. صفحه 66
41
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 23 –56
سٍُٕ ی سٮجَٕ سپبڅٕٴ ثَاْ َمٍ ْ ٵٮبڅٕزَبْ اٍأٍ ٙیٌ ثَاْ ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔo
تؼبهل ثب لَُ همٌٌِ
ثَإبٓ اٝڄ 5ٹبوًن إبٕٓ ػمًٍُْ إالډٓ ٔپٓ اُ ٍٕ ٹًٌ٘ و٪بڇ ػمًٍُْ إالډٓ أَان
إز ٽٍ ٽبٍ سٍُٕ٘ ی سًٔٞت ٹًاوٕه ٭مًډٓ ٽٍ ًٍٚا ثَ ٭ُیٌ ىاٍى ٹًٌ ډٺىىٍ إز.ٹًٌ ډٺىىٍ اُ ىی
ٍٽه سٚپٕڄ ٙیٌإز :ٽٍ ډ٦بثٸ اٝڄ 58ٹبوًن إبٕٓ ،ا٭مبڃ ٹًٌ ډٺىىٍ اُ َٔ٥ٸ ډؼچٔ ًٍٙاْ
إالډٓ ٽٍ ىٍ ان ومبٔىیځبن ډىشوت ډَىڇ سٚپٕڄ ډٓ ىَىی ،ٹًاوٕه ځًوبځًن ډًٍى وٕبُ ٽٍ ًٍٚا
سٍُٕ٘ ،سٮیٔڄ ی سًٔٞت ډٓٽىىی .ا٭٢بْ ًٍٙاْ ډؼچٔ إالډٓ ََ ؿُبٍ ٕبڃ ٔټ ثبٍ اوشوبه
ډًٓٙویٍ .ئٕٔ ډؼچٔ ىٍ کبڃ کب َ١ډلمیثبٹَ ٹبڅٕجبٳ إز ََؿىی اډَ ٹبوًوڂٌاٍْ ىٍ
ػمًٍُْ إالډٓ أَان اُ َٔ٥ٸ ډؼچٔ إز ،اډب ثٍ أه ډٮىٓ وٕٖز ٽٍ ډًٞثبر ډؼچٔ ثٍ
سىُبٔٓ ىاٍاْ ا٭شجبٍإز ىٍ یاٹ٥ ٬جٸ اًٝڃ 112،94 ،91 ،2 ،سبٕٔی ډًٞثبر ډؼچٔ ثَ٭ُیٌ ْ
ًٍٙاْ وڂُجبن إزًٍٙ.اْ وڂُجبن ٽٍ ٽبٍ و٪بٍر ثَ ډًٞثبر ډؼچٔ ًٍٙاْ إالډٓ ی او٦جبٷ
انَب ثب ٹبوًن إبٕٓ ی ٍ ٫َٙا ثَ ٭ُیٌ ىاٍى .أه ًٍٙا ډَٽت اُ 12وٶَإز.
6وٶَ ٵٺٍٕ ٽٍ اُ ًْٕ ٍَجَ ػمًٍُْ إالډٓ اوشوبه ٙیوی ی 6وٶَ کٺًٹیان ٽٍ اُ َ٥ٳ
ٹًٌ٘ ٹ٢بٍٕٔ ثٍ ډؼچٔ ډٮَٵٓ ډٓ ًٙوی .سٶَٖٕ ٹبوًن إبٕٓ ػمًٍُْ إالډٓ أَان ی سإٔی او٦جبٷ
ډً٘ٞثبر ډؼچٔ ثب ٍوْ ٍٕ ؿُبٍڇ ٵٺُبْ أه ًٍٙا ًٍٝر ډٓځَٕى ډٺىه ثًىن ډؼچٔ ،ډٲبَٔسٓ ثب
ډل ًٍٞثًىن کٸ ډٺىه ثًىن ان ویاٍى.
ثٍ ٭جبٍسٓ ،ثب أىپٍ ډؼچٔ ،کٸ ٹبوًوڂٌاٍْ ىاٍى ،څٕپه ډ٦بثٸ ٹبوًن إبٕٓ ،ىٍ ثٮ ٓ٢اُ
٭ٍََٝب کٸ ٹبوًوڂٌاٍْ ویاٍى٥ .جٸ اٝڄ 1ٹبوًن إبٕٓ ٽٍ ډٺٍَ ډٓ ىاٍى $ :ډؼچٔ ًٍٙاْ
إالډٓ ىٍ ٭مًڇ ډٖبئڄ ىٍ کییى ډٺٍَ ىٍ ٹبوًن إبٕٓ ډٓسًاوی ٹبوًن ی ٬١ٽىی #کٸ
ٹبوًوڂٌاٍْ ډؼچٔ ثٍ ىی ٕجت ډلًٍٞإز؛ ووٖز ان ٽٍ کٸ ٹبوًوڂٌاٍْ ىٍ ُډٕىٍَبٔٓ ٽٍ ثب
ٽچٕبر ی ىٕشًٍار ىٔه ٍٕمٓ ٽٔ ًٍٚب ٹبوًن إبٕٓ سىبٹ ٠ىاٙشٍ ثبٙی.
ىیڇ ان ٽٍ سٞمٕڈ ځَْٕ ی سییٔه ىٕشًٍٽبٍَب ىٍ ثَهٓ اُ ٭ٍََٝب ،ډ٦بثٸ ٹبوًن إبٕٓ ،ثٍ
اٍځبنَبْ هب ٓٝسٶًٔٙ ٠یٌ إز ډؼچٔ ًٍٙاْ إالډٓ ،ىاٍاْ سپبڅٕٴ ٕوز ی ډٮشیىْ
إز .ٽچٕبر ځٖشَىٌ ٹبوًن إبٕٓ ىٍ ٵٞڄ ٚٙڈ ،ډىً ٣ثٍ َمٕه ثلض إز .ه َٕ٦سَٔه سپبڅٕٴ
ی اهشٕبٍار ډؼچٔ ثٍ سٶٕٞڄ ًٔڄ إز -1 :هَٕ٦سَٔه ی إبٕٓ سَٔه سپچٕٴ ډؼچٔ ًٍٙاْ
إالډٍٕٓ ،بڅز ٹبوًوڂٌاٍْ إز ډُمشَٔه ی اٝچٓ سَٔه یٕ٩ٶٍ ډؼچٔ ًٍٙاْ إالډٓ ،یٕ٩ٶٍ صفحه 34
اهکبى سٌجی تحمک ربب در خسبرت تبخیر تبدیِ در حمَق کیفری ایراى ٍ فمِ اهبهیِ
o
73
همذهِ
ىٍ ډٮبډالسٓ ٽٍ ثب یػٍ وٺی اوؼبڇ ډٓځَٕى ،ډمپه إز ډىٚا أه ډٮبډالر ٹَٔ ٟب ٭ٺًى ىٔڂَ
ډظڄ ثٕ ،٬اػبٌٍ ی و َٕ٪أىُب ثبٙی ٽٍ ځَٕویٌ ٽبال ی هیډبر ٍا ثٍ دَىاهز یػٍ وٺی ډشٮُی ډٓ ٕبُى
ثٍ ًٍْ٥ٽٍ اځَ ٽٖٓ سٮُی هًى ٍا ىٍ ډً٭ی ډٺٍَ اوؼبڇ ویَی ی ىٍ وشٕؼّ أه ساهَٕ ډشٮُیڅٍ
ډشًٙ ٍَ٢ى ،ډشٮُی ثبٔی هٖبٍر وب ٓٙاُ ساهَٕ ٍا ػجَان ٽىی ٽٍ اځَ سٮُی ډٌٽًٍ یػٍ ٍأغ
ثبٙی ،ان ٍا ا٦ٝالکب "هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ" ډٓځًٔىی .ىٍ ُثبن کٺًٹیاوبن ،یاٌّ هٖبٍر ساهَٕ
ساىٍٔ ىٍ ډًاٍىْ ثٍ ٽبٍ ډٓ ٍیى ٽٍ ډً ٫ً١سٮُی دَىاهز یػٍ وٺی ٍأغ ٽ ًٍٚثبٙی ی اځَ
ډً ٫ً١سٮُی ،سلًٔڄ ٽبال ی هیډبر ٔب دَىاهز یػٍ وٺی ٍأغ ٽًٍٚډظڄ اٍَُبْ ثٕڂبوٍ ثبٙی،
٭ىًان "هٖبٍر وب ٓٙاُ ٭یڇ اوؼبڇ سٮُی ٔب ساهَٕ ىٍ اوؼبڇ سٮُی"ٍ ،ا ثٍ ٽبٍ ډٓثَوی .ثىبثَأه
ډى ًٍ٪اُ هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ىٍ أه وًٙشٍ ،ډًٍىْ إز ٽٍ ډَثً ٣ثٍ دَىاهز یػٍ وٺی ٍأغ
ثبٙی .ی یػٍ وٺی ٭جبٍر اُ دًڅى إز ٽٍ ىٍ ٽٍ ًٍٚیاع ٹبوًوى ىاٍى ،هًاٌ ډٖپًٻ ثبٙی ٔب
إپىبٓ ،اوـٍ ٍیاع ویاٍى ډبوىی دًڃ ٥الى دُچًى ی اَٙٵى ی دىغ َِاٍى ٔب دًڅُبى وٺٌَ ٽٍ اُ
ػَٔبن هبٍع ٙیٌ یػٍ وٺی ډلًٖه ومًٓٙىَ ،مـىٕه اٍُ هبٍػى هًاٌ ٽبٱٌ ثبٙی ډبوىی دًوی،
ىالٍ ی ٵَاوټ ی هًاٌ ډٖپًٻ ډبوىی څٌَٕ ی ٍیثڄ ٥ال ،یػٍ وٺی وٕٖز ی ىٍ ٍىٌ ْ ػً ،ځىیڇ ،اَه
ی اډظبڃ انٙ ،ىبهشٍ ډًٓٙى $اډبډٓ #132 ،248:هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ،هٖبٍسٓ إز ٽٍ اُ ثبثز ىَٔ
دَىاهز یػٍ وٺی اُ َ٥ٳ ډیًٔن ثبٔی ثٍ ىائه ىاىٌ ًٙى .هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ اُ ډٞبىٔٸ "ٍثق
دًڃ" إز ٽٍ ىٍ ا٦ٝالف ٭بډٕبوٍ ان وِیڃ ځٶشٍ ډًٓٙى ،هٖبٍر ىَٔٽَى َڈ ثٍ ان ځٶشٍ ډًٓٙى
$ػٮٶَْ څىڂَیىْ #260 ،1362 :هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ىٍ څٲز ثٍ ډٮىٓ هٖبٍسٓ إز ٽٍ اُ ٭یڇ
اوؼبڇ سٮُی ٔب اىاْ ىٔه ىٍ ډً٭ی ډٺٍَ وب ٓٙډًٓٙى .ثٍ ٭جبٍر ىٔڂَ ٍَْ١إز ٽٍ اُ اوؼبڇ
سٮچڄ ىٍ اىاْ ىٔه أؼبى ٙیٌ ،ثٍ ًٍْ٥ٽٍ اځَ ىٍ ُډبن ډٮٕه أٶب ډٓ ٙیََ ،ځِ ،ؿىٕه ٍَْ١ثٍ
یػًى ومٓ اډی $ىٍیٔ#2 ،138 :ٓٚ
اُ ػمچٍ ډًً١٭بر ٵٺُٓ کٺًٹٓ ٽٍ ثٮی اُ اوٺاله ىٕشوًٗ سٲَٕٕ ٭میٌاْ ٙی ،ډٖاڅٍ
هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ إز ی ډلڄ ان ػبٔٓ إز ٽٍ ډً ٫ً١سٮُی یػٍ وٺی ٍأغ ثبٙی ی ډشٮُی،
سٮُی هًى ٍا ىٍ ډً٭ی ډٺٍَ اوؼبڇ ویَی ی ډشٮُیڅٍ ډش ٍَ٢ځَىى َٝ$ٳ ساهَٕ ثَاْ یٍیى هٖبٍر
ٽبٵٓ إزَُٔ ،#ا ثب سًػٍ ثٍ ٍٙی سـًٍڇ ٽٍ ٽبَ٘ اٍُٗ وٺیٔىڂٓ ٍا ىٍثَىاٙشٍ ی سالُڇ هبٓٝ
ثٕه اوُب کبٽڈ إز ،ٹیٍر هَٔی ٽبَ٘ دٕیا ډٓٽىی .ساهَٕ ډشٮُی ىٍ اوؼبڇ سٮُی ،هٖبٍر ػیْ
ی ثٮ٢بً ػجَان وبدٌَْٔ ٍا ثَ ډشٮُیڅٍ یاٍى ډٓ ٕبُى سب ػبئٓ ٽٍ اځَ وٺیٔىٍ هًى ٍا ثب ساهَٕ ً٥الوٓ
ىٍٔبٵز ىاٍى ََځِ أه وٺیٔىٍ ٹیٍر هَٔی ُډبن سٮُی ٍا ووًاَـی ىاٙـز .ؤًٖـىیځبن کٺـًٹٓ صفحه 67
ٍاکبٍی ضبخع ّبی الزم برای تؼبهل ضببطبى دادگستری
41
ٹبوًوڂٌاٍْ إز .ډؼچٔ ىٍ ََ ٭ٍَٝاْ ٽٍ َ١یٍْ ثجٕىی ،ډٓسًاوی ٹبوًن ی ٬١ٽىی .ډ٦بثٸ اٝڄ
1ٹبوًن إبٕٓ ػمًٍُْ إالډٓ« :ډؼچٔ ًٍٙاْ إالډٓ ىٍ ٭مًڇ ډٖبئڄ ىٍ کییى ډٺٍَ ىٍ
ٹبوًن إبٕٓ ډٓسًاوی ٹبوًن ی ٬١ٽىی ٥جٸ اٝڄ 85ٹبوًن ډٌٽًٍ ،ډؼچٔ کٸ سٶًٔ٠
ٹبوًوڂٌاٍْ ٍا ثٍ اٙوبٔ ٛب اوؼمهَب ٍا ویاٍى .ثٍ إشظىب ډًاٍى یاػت ٽٍ ډؼچٔ کٸ سٶًٔ٠
ٹبوًوڂٌاٍْ ٍا ثب ا٭مبڃ َٙأ ،ٓ٦ثٍ اوؼمهَبْ ىاهچٓ ٍا ىاٍى -2اٍائٍ َ٥فَبْ ٹبوًوٓ ی ثبُثٕىٓ
َ٥فَب ی وِٕ ثبُثٕىٓ الٔلٍَبْ ىیڅشٓ ىٍ اٝڄ 4ډٺٍَ ځَىٔیٌ إز« :څًأق ٹبوًوٓ ،دٔ اُ
سًٔٞت َٕار یَُٔان ،ثٍ ډؼچٔ سٺیٔڈ ډًٓٙى ی َ٥کُبْ ٹبوًوٓ ،ثٍ دٕٚىُبى کیاٹڄ دبوِىٌ وٶَ
اُ ومبٔىیځبن ،ىٍ ډؼچٔ ًٍٙاْ إالډٓ ٹبثڄ َ٥ف إز .ثٮالیٌ ،ډ٦بثٸ اٝڄ 158ٹبوًن إبٕٓ،
سییٔه الٔلٍَبْ ٹ٢بٔٓ ،ثَ ًډٍ ٍئٕٔ ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ إز.
ٍئٕٔ ٹًٌ ،دٕٚىُبىَبْ ٹ٢بٔٓ ٍا ثٍ َٕار ىیڅز ډٓىَی ی ثٮی اُ سبٕٔی ىٍ َٕار ىیڅز ،ثٍ
ډؼچٔ ًٍٙاْ إالډٓ ٵَٕشبىٌ ډًٓٙى څًأق ډٌٽًٍ ،ثٮی اُ ا٭الڇ ىٍٔبٵز ىٍٝله ډؼچٔ ػُز
ثبُثٕىٓ ی سٞلٕق ی ثٶَػبڇ ٍٕبوین ثٍ ٽمًٕٖٕن ډَثً ٍ٥إٍبڃ ډًٕٚوی سب ثٮی اُ ثٍَٕٓ ٽمًٕٖٕن
ی ډًاٵٺز َٕار ٍئٍٕٖ ی ٽمًٕٖٕن ىٍ یَچٍ ایڃ ،ػُز ثلض ىٍ اًٝڃ ٽچٓ ًٍٙ$ایڃ #ثٍ ډؼچٔ
ی ػچٍٖ ٭چىٓ ان إٍبڃ ًٙى ی ثٮی اُ سبٕٔی اًٝڃ ٽچٓ ،ىیثبٌٍ ثٍ ٽمًٕٖٕن ډَثً ٍ٥اٍػب ٫ىاىٌ
ًٙى ی کٕه ثٍَٕٓ اٝالکبر ی سًٍَٕٝبْ ومبٔىیځبن ،ډؼیى ػُز سبٕٔی ػِئٕبر ان ثٍ ډؼچٔ
إٍبڃ ډًٓٙى .أىیٵٮٍ ،سپچٕٴ څًأق ی َ٥فَب ٕبثٸ اڅٌٽَ ډٚو ٜهًاَی ٙی َمـىٕه اُ
ثباَمٕز سَٔه ډٞیاٷَبْ سٮبډڄ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ٹًٌ ډٺىىٍ ،ډٓسًان ثٍ سًٔٞت ٹبوًن ػیٔی
ٍٕٕیځٓ ثٍ سوچٶبر ٍاوىیځٓ اٙبٌٍ ٽَى .ٹبوًن ډٌٽًٍ ،ىٍیاٹ ٬سٞلٕق ٹبوًن ٕ 41بڃ ٹجڄ إز.
ىٍ ٕبڃ 1350أه ٹبوًن ًٔڄ ٭ىًان ٹبوًن ولًٌ ٍٕٕیځٓ ثٍ سوچٶبر ٍاوىیځٓ یاهٌ ػَائڈ
ډًٍى سًػٍ ثًى ی ٭ؼبڅشبً دٔ اُ ٕ 41بڃ ،ډًٍى ثبُثٕىٓ ٹَاٍ ځَٵشٍ ٙیٌ إز .ډؼمً٭ٍ
٭مچپَىَبْ ډوشچٴ سب کًٞڃ یسبٕٔی أه ٹبوًن وِىٔټ ثٍ ٕ 8بڃ ىٍ ډؼچٔ ًٍٙاْ إالډٓ ثٍ
ً٥ڃ اوؼبډٕی .ٵٓاڅًاٹ ٬ٹبوًن ػیٔی ثبُثٕىٓ ٙیٌ َمبن ٹبوًن ٹجچٓ إز ٽٍ ثب ٭ىبٔز ثٍ
ىځَځًوَٓبْ ثىٕبىًْٔ ،ڄ ٭ىًان ١بث ٍ٦ػیٔی ٍٕٕیځٓ ثٍ سوچٶبر ٍاَىمبٔٓ ی ٍاوىیځٓ وبډٕیٌ
ډًٓٙى ی ثبُثٕىٓ أه ٹبوًن ثَ دبٍٔ سٮبډڄ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ٹًٌ ډٺىىٍ کبٝڄ ٙیٌ إز ٹبوًن
ػیٔی ثٮی اُ سییٔه ىٍ اٍىٔجُٚز ډبٌ 1390الُڇ االػَا ٙی .ٹٖمشٓ اُ ٹبوًن ډِثًٍ ٽٍ وٕبُ ثٍ
إبٕىبډٍ اػَأٓ ویاٙز ،اُ څل ٍ٪سًٔٞت الُڇ االػَا ٙین ثٍ ډَکچٍ اػَا ىٍاډی .یَچٍ ىیڇ،
ٵٓاڅًاٹ ٬اوؼبڇ ٔپٓ اُ إبٕىبډٍَبْ ثب اَمٕز ٹبوًن ډٌٽًٍ إز ٽٍ َمبن ػییڃ ػَائڈ ٍاوىیځٓ صفحه 35
74
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 71 –96
ٽـٍ ىٍ ٹچمَی هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ډ٦بڅجٓوڂبٙشٍ اوی ،سلز ساطَٕ أه سٶپَ وًٙشٍَبْ هًى ٍا
ثٕٚشَ ثـٍ دٕٕٚىٍ ،ډبَٕز ی ډَٚی٭ٕز ٙډ٦بڅجٍ هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ډٮً٦ٳ ٽَىٌ اوی.اډَیٌُ ثیین
ىٍ و َ٪ځَٵشه ػَٔمٍ ساهَٕ ،ثَٹَاٍْ و٪ڈ ىٍ ػبډٮٍ ثٖٕبٍ ىًٙاٍ إز اُ َ٥ٵٓ ٙجٍُ هالٳ ٫َٙ
ثًىن أه وُبى کٺًٹٓ َمـىبن ډلڄ اهشالٳ ٵٺُب وِٕ َٖز .ػجَان هٖبٍر ٔب هٖبٍر ساهَٕ
ساىٍٔ یػٍُ کٺًٹٓ ی ٵٺُٓ ىاٍى یڅٓ اځَ َمٕه ساهَٕ ىٍ اىاْ ىٔه ی ػجَان هٖبٍر ػیاْ اُ
کپڈ ډَٚی٭ٕز ٔب ٭یڇ ډَٚی٭ٕز ٽٍ ډلڄ اهشالٳ ٵٺُب ی کٺًٹیاوبن إز ثٍ ًٍٝر اډَ ی وُٓ
ٹبوًوڂٌاٍ ىٍ اډًٍ ٽٕٶَْ ٹَاٍ ځَٕى ډٓسًاوی ثٍ ٭ىًان ػَڇ ډی و َ٪ٹَاٍ ځَٕى ی ډَسپت ثٍ ٭ىًان
ډؼَڇ ٙىبهشٍ ٙیٌ ٭الیٌ ثَ ػجَان هٖبٍر اُ ثبه ډٖئًڅٕز ډیوٓ ډؼجًٍ ثٍ سلمڄ ٽٕٶَ ًٙى .اُ
ان ػبٔٓ ٽٍ کٺًٷ ٽٕٶَْ ػیاْ اُ یػٍُ َٙ٭ٓ ان وً٭ٓ ٹَاٍىاى اػشمب٭ٓ إز ٽٍ ٍیاث ٤اٵَاى
ػبډٮٍ ٍا ثب ی١ ٬١مبوز اػَاَبْ ٽٕٶَْ ٕبډبویَٓ ډٓٽىی ىٍ کٺًٷ أَان ثٮـی اُ اوٺـاله
إالډٓ ىٍ ډًٍى ډٖاڅٍ هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔٙ ،بَی ډً ٬١ځََْٕبٔٓ اُ ًْٕ ډَاػ ٬ٵٺُٓ ی
ٹـبوًوٓ ثـًىٌأڈ ٽٍ ىٍ أه ډٺبڅٍ سالٗ ٙیٌ إز هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ىٍ ٵٺٍ اډبډٍٕ ی ٹبوًن أَان
ثٍ ٍیٗ سلچٕچٓ سًٕٝٶٓ یثب اثِاٍ ٽشبثوبوٍ اْ ډًٍى ډ٦بڅٮٍ س٦جٕٺٓ ٹَاٍ ځَٕى ی ثب سًػٍ ثٍ هالٳ
ٙـَ ٫ثـًىن ٍثـبٍ ،اَپبٍْ ٍاىٍ ٫َٙدٕیا ٽَى سب ثب سٮٕٕه هٖبٍر ثَ ساهَٕ ساىٍٔ ،اََډٓ ثـَاْ
اوؼـبڇ سٮُـی ىٍ ډً٭ـی ډٺـٍَ ځَىى.هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ دًڃ ٔب یػٍ وٺی ََؿىی ٭ىًان هٖبٍر
ٍا ثٍ َمَاٌ ىاٍى ،ثٍ ىڅٕـڄ اَمٕـز ىٍ اٹشٞبى ،ثٍ و٪ڈ ٭مًډٓ یاثٖشٍ إز ی اَُمٕه ٍی اُ سمبډٓ
ٹًا٭ـی ٭مـًډٓ هٖـبٍار دٕـَیْ ومٓٽىی ی سبثَٙ ٬أ ٤ی اکپبڇ یٌْٔ إز .ىٍ ٽًٍَٚبٔٓ ٽٍ
و٪بڇ کٺًٹٓ اوُب ډجشىٓ ثـَ و٪ـبڇ کٺًٹٓ إالڇ إز ،ثٍ ىڅٕڄ ٙجبَشٓ ٽٍ ډٕبن هٖبٍر ساهَٕ
ساىٍٔ ی ٍثب یػًى ىاٍى ،ډ٦بڅجٍ أه وً ٫اُ هٖبٍر ثب کٖبٕٕزَب ی ډلییىٔزَب ْ هبٍ ٓٝیثَی
إز.ىٍ ه ًٛٞدٕٕٚىٍ أه سلٺٕٸ ثبٔی ځٶز ؿىی ډٺبڅٍ ىٍ ٕبڅُبْ ځًوبځًن وڂبٍٗ ځَىٔیٌ
یإشیالڃ هًى ٍا ثَډجىبْ ٹًاوٕه ُډبن هًى ثٕبن ومًىٌ اوی اُ ػمچٍ ډٺبڅٍ ٭چٓ اوٞبٍْ ،ثب ٭ىًان
"ىٍٔبٵز هٖبٍر سبهَٕ ساىٍٔ ىٍ ٹَاٍىاىَبْ ثبوپٓ ثب سپٍٕ ثَ ی١ٮٕز ثیَپبٍ" ٽٍ ىٍ ٵٞچىبډٍ
اٹشٞبىإالډٓ ىٍ ٕبڃ 90ؿبح ځَىٔیٌ ی ډٺبڅٍ ډلمی ډًًْٕ ثؼىًٍىْ ثب ٭ىًان "ډَٚی٭ٕز
هٖبٍر سبهَٕ ساىٍٔ" ٽٍ ىٍ ٕبڃ 82ىٍ دْیَٚىبډٍ ډشٕه ؿبح ٙیٌ إز یٽشبهَبٔٓ ډظڄ ٽشبه
اکمی ٭چٓ ًٕٔٶٓ ثب ٭ىًان ٍثب ی سًٍڇ ٽٍ ؿبح ٙیٌ ىٍ ٕبڃ 81ډٓثبٙیی ٽشبه ډٕظڈ ډًٕبٔٓ ثب
٭ىًان سجٕٕه ډٶًُڇ ی ډًٍ ٫ً١ثب اُ ىٔیځبٌ ٵٺُٓ ٽٍ ىٍٕبڃ 6ؿبح ٙیٌ إز ډٓسًان وبڇ ثَى.
وڂبٍویځبن ىٍ أه ډٺبڅٍ ىٍ دٓ دبٕوڂًٔٓ ثٍ أه ًٕاالر َٖشىی ٽٍ أب ساهَٕ ساىٍٔ ثب ىٍ وَ٪
ځَٵشه کٺًٷ ٽٕٶَْ أَان یػٍُ ٽٕٶَْ ىاٍى ی ػَڇ إز؟ أب ډٓسًان ثب ىٍ و َ٪ځَٵشه ٽٕٶَ صفحه 68
اهکبى سٌجی تحمک ربب در خسبرت تبخیر تبدیِ در حمَق کیفری ایراى ٍ فمِ اهبهیِ
75
وً٭ٓ سًػٍٕ ٵٺُٓ ٍا ثب ىٍ و َ٪ځَٵشه إشیالڃ ٵٺُبْ اډبډٍٕ ىٍ ه ًٛٞساهَٕ ساىٍٔ ىٍ وَ٪
ځَٵز؟ ی ػبٔڂبٌ هٖبٍر ساهَٕ ىٍ کٺًٷ ٽٕٶَْ أَان ثب سًػٍ ثٍ إشیالڃَبْ ٵٺُبْ اډبډٍٕ
ٽؼبٕز؟
-1هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ىٍ ٹًاوٕه یَٕٕ سلًڃ ان
ىٍ ثبٌٍى أه ډً ،٫ً١ىٍ ٹًاوٕهِ ٹجڄ ی ثٮی اُ اوٺاله إالډى ،ثٍ ځًوٍَبى ډوشچٴ
ډً٬١ځَٕى ٙیٌ إز؛ څٌا ثٍ ډى ًٍ٪ډ٦بڅٮٍى َٕٕ سلًڃ ان ،ثلض ٍا ىٍ ىی ٹٖمز هالٍٝ
ډىٽىٕڈ
:
هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ دٕ٘ اُ اوٺاله إالډى ډبىٌى 228ٹبوًن ډیوى ډىځًٔی :ىٍ ًٍٝسى ٽٍ
ډً ٫ً١سٮُی ساىٍٔى یػٍ وٺیى ثبٙی ،کبٽڈ ډىسًاوی ثب ٍ٭بٔز ډبىٌى ،221ډیًٔن ٍا ثٍ ػجَان
هٖبٍر ٙکبٝڄ اُ ساهَٕ ساىٍٔى ىٔه ډلپًڇ ومبٔی .ىٍ أه ډبىٌى ٹبوًوى ،هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ
دٌَٔٵشٍ ٙیٌ ،یڅى ٝییٍ کپڈ ثَ إبٓ ان ډىً ٣ثٍ ٍ٭بٔز ډبىٌى 221ٹبوًن ډیوى إز .ٹبوًن
إٔه ىاىٍٕىِ ډیوى ډًٞه 1318ىٍ ډبىٌ 12هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ دٌَٔٵشٍ ٙیٌ ثًى ،یڅى ىٍ ډبىٌى
137هٖبٍر اُ هٖبٍر ٍا ٱَٕٹبثڄ ډ٦بڅجٍ ا٭الڇ ډىٽَى
.
ډبىٌى 127ا٭ڈ اُ هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔى یػٍ وٺی ثًى ی ساهَٕ ىٍ اىاى ىًٔنِ ىٔڂَ ٍا وِٕ
ٙبډڄ ډىځٚز١ ،مه انٽٍ ډِٕان ىٹٕٸ هٖبٍر ٙٹبثڄ ډ٦بڅجٍ ٍا سٮٕٕه ومىٽَى؛ څٌا ٹبوًنځٌاٍ
ډِثًٍ ،ډبىٌى 197ان ٹبوًن ٍا ثٍ هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ اهشٞب ٛىاى ی ٍٹڈ ډٚوٞى ٍا ثَاى ان
ىٍ و َ٪ځَٵز .ډالک ٍ٪ډىًٙى ٽٍ أه ډبىٌ ،ثٍ ٭ٺی ٹَ ٟاهشٞبٝى ویاٍى ی ََځًوٍ ىٔٙىى ٍا ٽٍ
ډً ٫ً١ان یػٍ وٺی إز ٙبډڄ ډىځَىى.
ىٍ ډبىٌى 34ٹبوًن طجز ،ډًٞه 26إٶىی ٕ 1310وه اُ «هٖبٍر ىَٔٽَى» ثٍ ډٕبن اډیٌ
ثًى ی ٹٖمشى اُ ډبىٌى ٔبى ٙیٌ ؿىٕه ډٺٍَ ډىىاٙز :ىٵشَهبوٍ ،ثىب ثٍ سٺب١بى ثٖشبوپبٍ ،اػَإٍٔ
ثَاى یًٝڃ ٥چت ی اػًٍ ی هٖبٍر ىَٔٽَى ٝبىٍ هًاَی ٽَى .ىٍ ډبىٌى 36ان ٹبوًن َڈ
هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ثٍ ډِٕان ىیاُىٌ ىٍٝی ٹبثڄ ډ٦بڅجٍ ا٭الڇ ٙیٌ ٽٍ ثٍ یٕٕچٍى اىاٌٍى طجز،
ډاهًً ی سمبډبً ثٍ ٥چجپبٍ ىاىٌ ډىٙی
.
َڈؿىٕه ډبىٌى 11ٹبوًن ٝییٍ ؿټ ،ډًٞه 1355ی ډبىٌى 304ٹبوًن سؼبٍر ،هٖبٍر
ساهَٕساىٍٔ ٍا وٖجز ثٍ إىبى سؼبٍى ډٺٍَ ډىىاٙز$ .یکیسٓ ٙجَْٕ#1382،42: صفحه 69
42
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 23 –56
إز ٽٍ ثٍ سًٔٞت َٕبر ىیڅز ٍٕٕی ی ثٮی ثٍ ډَکچٍ اػَا ىٍاډی .ٵچٌا ډٓسًان اُ٩بٍ ىاٙز
ػُز اوؼبڇ ډىبٕت أه ٹبوًن ،ایڃ ىٍ وشٕؼٍ سٮبډڄ ثب ٹًٌ ډٺىىٍ ،ډَاکڄ سبٕٔی أه ٹبوًن ٕذَْ ٙی
ی دٔ اُسبٕٔی اُ َٔ٥ٸ سٮبډڄ ثب ٹًٌ ډؼٍَٔ ،إبٕىبډٍَبْ ډًٍى وٕبُ ثَاْ اوؼبڇ أه ٹبوًن ،سًٔٞت
ٙی.
سٮبډڄ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ٹًٌ ډٺىىٍ ىٍ ػُز ی ٬١ٹًاوٕه ػبډٮٍ ثٍ َٝٳ ثَٹَاٍْ و٪ڈ ی
اډىٕز َ١یٍر دٕیا ډٓٽىی .ثب سًػٍ ثٍ أىپٍ أه ډٖبڅٍ ثٖٕبٍ سو ٓٞٞإز ،٭چٓ ألبڃ ػُز
سٮبډڄ ثُشَ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ َ٥فَبْ َُٔ دٕٚىُبى ډًٓٙى:
سٮٕٕه ٙجپٍَب ی ٙبهَٜبْ سٮبډڄ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ومبٔىیٌَبْ ډؼچٔ ی ٹًٌ ډٺىىٍ سٚپٕڄ ٵبٔڄَبْ ډوش ٜا٥ال٭بر سٮبډالر ىیًٍٕٔ ومبٔىیٌَبْ ډؼچٔ ی ٹًٌ ډٺىىٍ ثب١بث٦بن ىاىځٖشَْ
سٚپٕڄ ی اوشوبه ډیَٔٔز یاکی ثب ومبٔىیٌَبْ ډؼچٔ ی ٹًٌ ډٺىىٍ َڈ ىٍ دبٔشوز ی َڈىٍٕبَٔ إشبوُب
اوشوبه إشَاسَْْبْ ډىبٕت ىٍ ػُز سٮبډڄ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ومبٔىیٌَبْ ډؼچٔ یٹًٌ ډٺىىٍ
سٍُٕ ٕبُیٽبٍ ی اهٌ دَیاوٍَبْ الُڇ ىٍ ػُز اوؼبڇ ی٩بٔٴ سٮبډچٓ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ سٮٕٕه ی سٍُٕ ډٞبڅق ډٚشَٻ ثَاْ سٮبډڄ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ومبٔىیٌَبْ ډؼچٔ ی ٹًٌډٺىىٍ
اوشوبه ی ډٚو ٜومًىن ًْ اڅىٶٮبن ىٍ سٮبډالر ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ٹًٌ ډٺىىٍ سٮٕٕه ی سٍُٕ ٵًأی ی ډِأبْ ډبڅٓ ،ډٮىًْ سٮبډڄ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ی ٹًٌ ډٺىىٍ ځِٔى٘ ٝلٕق ٍیوی سٮبډڄ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ومبٔىیٌَبْ ډؼچٔ ی ٹًٌ ډٺىىٍ سٮٕٕه ی سٍُٕ اٹٖبڇ ٵٮبڅٕزَبْ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ٹًٌ ډٺىىٍ -سٍُٕ ی ځِٔى٘ هًٕٝٞزَبْ ََ ٽیاڇ اُ سٮبډالر ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ی ٹًٌ ډٺىىٍ صفحه 36
76
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 71 –96
o
خؼبست توخیش تودیِ پغ اص اًماله اػالهى
و٪بڇ کٺًٹٓ ثٮی اُ اوٺاله إالډٓ ىٍ ه ًٛٞهٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ثٍ ىی ډَکچٍ سٺٖٕڈ
ډًٓٙى ډَکچٍ ایڃ سب ٕبڃ 1360إز ٽٍ ٵٺُبْ ًٍٙاْ وڂُجبن ساهَٕ ساىٍٔ ٍا ٱََٕٙ٭ٓ ی ىٍ
وشٕؼٍ ٱَٕٹبوًوٓ ډٓىاوٖشىی .ىٍ ٕبڃ ًٍٙ 1361اْ وڂُجبن ىٍ دبٕن ثٍ إشٮالڇ ٍٕٔٔ ٽڄ ثبوټ
ډَٽِْ ىٍٔبٵز هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ثٍ ډِٕان 12ىٍٝی ډبویٌْ ثیَٓ ثًٕٕچٍ ثبوپُب ٍا سؼًِٔ
ومًى$ .ػِأَْ یَمپبٍان #1398،65:ثٮی اُ اوٺاله إالډٍٓ ،اػ ٬ثٍ أه ډً ٫ً١ٽٍ هٖبٍر
ساهَٕ ساىٍٔ ٹبثڄ ډ٦بڅجٍ إز ٔب هَٕ ،اهشالٳ و َ٪دٕ٘ اډی ی ىٍ وُبٔز ًٍٙاْ وڂُجبن ٓ٥ؤٍَ٪
اْ ىٍ ٕبڃ 1362أه اډَ ٍا هالٳ ٫َٙا٭الڇ ٽَى ی ثٍ أه سَسٕت ىٍ ٭مڄ ىاىځبٌَب اُ ٝییٍ
کپڈ ثٍ ساهَٕ ساىٍٔ ډمىًٙ ٫یوی .ٵٺُبْ ًٍٙاْ وڂُجبن ىٍ ډًٍى هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ،ؿىی ثبٍ
اُ٩بٍو َ٪ٽَىٌاوی ی کشٓ ىٍ ٔپٓ اُ أه ؤَ٪بر ىٍ ٕبڃ 1364ا٭الڇ ٽَىوی ٽٍ ډ٦بڅجٍ ډبُاى ثَ
ثیَٓ ثیَپبٍ ثٍ ٭ىًان هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ؿىبوـٍ کَ٢ر اډبڇ ٌٍ وِٕثٍ َٝاکز ثٍ أه ٭جبٍر
اوـٍ ثٍ کٖبه ىَٔٽَى ساىٍٔ ثیَٓ ځَٵشٍ ډًٓٙى ٍثب ی کَاڇ إز ا٭الڇ ٽَىٌ اوی ،ػبِٔ وٕٖز ی
اکپبڇ ٝبىٌٍ ثَ أه ډجىب َٙ٭ٓ وٕٖز .ثىبثَأه ډًاى 19سب 23ٹبوًن إٔه ىاىٍٕٓ ډیوٓ ی ٕبَٔ
ډًاىْ ٽٍ ثٍ ًٍ٥ډشٶَٷ اکشمبالً ىٍ ٹًاوٕه ىٍ أه ثبٌٍ ډًػًى ثبٙی ،هالٳ ٫َٙاوًٍ إز ی ٹبثڄ
اػَا وٕٖز؛ ثىبثَأه ىٍ ٔټ ډٺُ ٬٦ډبوٓ ثٮی اُ اوٺاله هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ٱََٕٙ٭ٓ ا٭الڇ ٙی.
ثب یػًى أه ثبُ َڈ ثٮ ٓ٢ډَاٽِ اىاٍْ ی ثبوپٓ ثٍ ىوجبڃ ٔبٵشه ٍآَ ثَاْ اډپبن ىٍٔبٵز یػًَٓ
ا١بٵٍ ثَاٝڄ ىٔه اُ ثیَپبٍ ډشوچٴ ثًىوی .اَٝاٍ اىاٍار طجز ثَ اػَاْ أه وًٍٙ ٍَٔ٪اْ وڂُجبن
ٍا ثٍ اُ٩بٍو َ٪ىٔڂَْ ىٍ ٕبڃ 1364یا ىاٙزًٍٙ .ا ىٍ أه ٕبڃ ،ؿىٕه و َ٪ىاى ٽٍ ثٍ څلب ٧أه
ٽٍ ثٮ ٓ٢ډٺبډبر طجشٓ َىًُ َڈ ىٍ ډً ٫ً١اهٌ هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ سَىٔی ىاٍوی ،څٌا ا٭الڇ
ډًٓٙى "ان ٹٖمز اُ ډبىٌ 34ٹبوًن طجز ی سج 4 ٌَٞی 5ان ی ډبىٌ 36ی 3إٔه وبډٍ اػَأٓ طجز
ٽٍ اهٌ ډبُاى ثَ ثیَٓ ثیَپبٍ ٍا ثٍ ٭ىًان هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ډؼبُ ٙمَىٌ إز ،هالٳ ډًأُه
٫َٙی ثب٥ڄ ا٭الڇ ډًٓٙى .اډب ًٍٙا ىٍ دبٔبن أه و ٍَٔ٪ډ٦چجٓثٕبن ٽَى ٽٍ میتوان ان ٍا ٵشق
ثبثٓىٍ أه ډً ٫ً١ىاوٖز ،ا٭الڇ ٽَى :الُڇ ثٍ سٌٽَ إز ٽٍ ساهَٕ اىاْ ىٔه کبڃ دٔ اُ ډ٦بڅجٍ
٥چجپبٍ ثَاْ ٙو ٜډشمپه َٙ٭بػَڇ ی ٹبثڄ سٮَِٔ إز $وٙ ٍَٔ٪مبٌٍ 338ډًٍم #61/10/14اُ
اوؼب ٽٍ و ْ ٍَٔ٪ډٌٽًٍ ډًػت ًٕء إشٶبىٌ ثیَپبٍان ډٓٙی ی اوبن ٍا ثٍ ساهَٕ ىٍ دَىاهز ىٔه
ٔب ٵَاٍ اُ ىٔه سًٔٚٸ ډٓ ٽَى؛ ثٍ یٌْٔ ثب سًػٍ ثٍ سًٍڇ ٙیٔی ی سىِڃ ٵبک٘ اٍُٗ دًڃ ډچٓ،
ډجچٲٓ ٽٍ ثٖشبوپبٍ ثٮی اُ ډیسُب دٕڂَْٕ اُ َٔ٥ٸ ډَاػ ٬ٹ٢بٔٓ ٔب طجشٓ ثٍ ىٕز ډٓ ایٍى ،اٍُٗ صفحه 70
ٍاکبٍی ضبخع ّبی الزم برای تؼبهل ضببطبى دادگستری
43
سٮَٔٴ ی سًٕٝٴ ٭چمٓ ی ډبَٕز سٮبډالر ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ٹًٌ ډٺىىٍ سلََٔ ی سٍُٕ ٹًاوٕه ٽٍ ډَثً ٣ثب سٮبډالر ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ومبٔىیٌَبْ ډؼچٔ ی ٹًٌډٺىىٍ
ٕبهشبٍډىی ٽَىن ٍیٗ اٍأٍ ٵٮبڅٕزَبْ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثٍ ومبٔىیٌَبْ ډؼچٔ ی ٹًٌډٺىىٍ
%ىٍ یَچٍ ایڃ ثبٔی اُ ځَیٌ کٺًٹٓ ډشو ٓٞٞػُز اٍأٍ َ٥فَبْ ٹبوًوٓ إشٶبىٌ ٽَى.
ځَیٌ ډٌٽًٍ ثبٔی سجلَ ٽبٵٓ ی الُڇ ٍا ىٍ ٭چڈ کٺًٷ ىاٙشٍ ثبٙىی ثٍ ولًْ ٽٍ ىٍ أه ُډٕىٍ هجٌَ
ثبٙىی سب ثیٔه ځًوٍ ثشًاوىی اٵِین ثَ اځبَٓ اُ ؿڂًوڂٓ ٹًاوٕه ډؼچٔ ًٍٙاْ إالډٓ ی ػً کبٽڈ
ثَ ان ،ثب ومبٔىیځبن ډؼچٔ سٮبډڄ ىاٙشٍ ثبٙىی
%ىٍهًإز اُ ومبٔىیٌَبْ ډؼچٔ ػُز َٙٽز ىٍ َٕئز ٍٕٕیځٓ ثٍ ډًً١٭بر کٺًٹٓ
١بث٦بن ىاىځٖشَْ ػُز اٍائٍ دٕٚىُبىَب ثَاْ سبٕٔی ی ډًٞه ٙین ىٍ ٝله ډؼچٔ ًٍٙاْ
إالډٓ .أه وً ٫سٮبډڄ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ٽٍ ىٍ یَچٍ ٹجڄ اُ ٵَٕشبىن دٕٚىُبىار ثٍ ډؼچٔ
ًٍٙاْ إالډٓ ٍٹڈ ډٓ هًٍى ،ٽٍ أه اډَ ثب٭ض سُٖٕڄ ىٍ ٍیوی ډًٞه ٙین ٹًاوٕه هًاَی ٙی
ی اُ ًٕٔٓ ىٔڂَ ثب ٭ىبٔز ثٍ أه وپشٍ ٽٍ ومبٔىیٌَبْ ډؼچٔ ی َٕدَٕشبن ٽمٕشٍَبْ سوٓٞٞ
ډؼچٔ ًٍٙاْ إالډٓ ىٍ سییٔه ٹًاوٕه ډٌٽًٍ وٺ٘ ىاٍوی ،ٵچٌا سبٕٔی ٹًاوٕه ثب إبوٓ ثٕٚشَْ
اسٶبٷ هًاَی اٵشبى
%سبٕٕٔ َٕئز یٌْٔ ٍٕٕیځٓ ثٍ ډًً١٭بر ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثٍ ػُز اځبَٓ اُ
ٵَٝزَبْ دٕ٘ ٍی ثَاْ اػَاْ ومًىن َ٥فَبْ ىڅوًاٌ .ثبٖٔز أه َٕئز ٍٕٕیځٓ اٵِین ثَ
اځبَٓ ىٍٕز اُ سپبڅٕٴ ی ډٖئًڅٕزَبْ ډؼچٔ ی ډًٕٖبر ی اٍځبنَبْ َُٔډؼمً٭ٍ ان $ډظڄ
ٽبوًن دْیَ٘ ی ډ٦بڅٮبر ډؼچَٔ٥ #فَبْ َمپبٍْ ډٚشَٻ ٍا ٙىبٕبٔٓ ومبٔىی ی ثٍ أه ًٌٕٙ
ىٍٝیى ثبٙی ىٍ ثَهٓ ُډٕىٍَب وِٕ ثًىػٍ ډًٍى وٕبُ ٍا ػُز دٕبىٌ ٕبُْ َ٥فَبْ سو ٓٞٞهًى
ٍا ػٌه ومبٔی
%ځٖشَٗ سٮبډالر ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ډؼچٔ ًٍٙاْ إالډٓ ىٍ ؿبٍؿًه اػالٓ
ډٚشَٻ ثب ٍئٕٔ ډؼچٔ ی ومبٔىیځبن .أه ػچٖبر اٵِین ثَ اوپٍ ٕجت ٹَاثز ثٕٚشَ وٺ ٍ٦وَ٪ار صفحه 37
اهکبى سٌجی تحمک ربب در خسبرت تبخیر تبدیِ در حمَق کیفری ایراى ٍ فمِ اهبهیِ
77
اٹشٞبىْ ی ٹیٍر هَٔی ان ثٍ ډَاست ٽمشَ اُ ډجچٰ ىٔه ىٍ ُډبن ٍَٕٕٕی ثًى .اُ أه ٍی سیاثَْٕ
ػُز کڄ ډٚپڄ ی ٍٵ ٬ثٓ٭یاڅشٓ اویٕٔٚیٌ ٙی ٝ$ٶبٔٓ#226 ،1386 :
ډَکچٍ ىیڇ ثٮی اُ ډًٞثٍ ډؼم ٬سٚوٕ ٜډٞچلز و٪بڇ إز ٽٍ ٍیٔپَى کٺًٹٓ ثٍ ٕمز
دٌَٔٗ هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ی ىٍ وُبٔز ثب سًٔٞت ٹبوًن إٔه ىاىٍٕٓ ډیوٓ ثٍ سظجٕز أه
ٍیٔپَى ثب اویٽٓ سٲَٕٕ ىٍ ډجىب ی َٙأ ٤ډ٦بڅجٍ ،هشڈ ٙی .ثٍ أه ًٍٝر ٽٍ ىٍ ٕبڃ 1368وِٕ ډؼم٬
سٚوٕ ٜډٞچلز و٪بڇ ىٍ ٹبوًن ولًٌ ْ یًٝڃ ډ٦بڅجبر ثبوپُب ،اهٌ هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ٍا
ثَاْ ثبوپُب ػبِٔ ا٭الڇ ی ٽچٍٕ ْ ډلبٽڈ ىاىځٖشَْ ی ىیأَ اػَأٓ طجز ٍا ډپچٴ ثٍ یًٝڃ
ډ٦بڅجبر ثبوپُب ا٭ڈ اُ اٝڄ ی ٵَ ٫ٽَى )ډبىٌ 6ٹبوًن ولًٌ یًٝڃ ډ٦بڅجبر ثبوټَب #ىٍ ٕبڃ
132ډؼچٔ ًٍٙاْ إالډٓ ٹبوًن اٝالف ډًاىْ اُ ٹبوًن ٝییٍ ؿټ ډًٞه ٍ1355ا سًٔٞت
ٽَى .یڅٓ ثب أه ٽٍ ىٍ ډبىٌ 12ٹبوًن ٝییٍ ؿټ ثٍ اهٌ هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ اٙبٌٍ ٙیٌ ثًى،
ٹبوًن ػیٔی ان ٍا سٲَٕٕ ویاى .ثٍ َمٕه ػُز ٍٕٔٔ ٽڄ ىاىځٖشَْ سَُان اُ ډٺبڇ ډٮ٪ڈ ٍَجَْ
إشٶشبء ٽَى ٽٍ :أب ځَٵشه هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ٥جٸ ٹبوًن ٵًٷ ډَٚی٭ٕز ىاٍى ٔب اُ ډٞبىٔٸ ٍثب
ډٓثبٙی؟ أٚبن ىٍ دبٕن ا٭الڇ ىاٙشىی ٽٍ" :اځَ طبثز ًٙى ٽٍ هٖبٍر ،وب ٓٙاُ ثیَٓ ډٖشىی ثٍ
ساهَٕ ساىٍٔ إز ىٍ ١مبن ثیَپبٍ إز ی کپڈ ٍثب ویاٍى" .ىٍ ٕبڃ 1315ډؼچٔ ًٍٙاْ
إالډٓ ،ثٍ ډًػت ٹبوًن اڅلبٷ ٔټ سج ٌَٞثٍ ډبىٌ 2ٹبوًن اٝالف ډًاىْ اُ ٹبوًن ٝییٍ ؿټ،
ىاٍویٌ ْ ؿټ ٍا ډٖشلٸ ىٍٔبٵز "ٽچٍٕ ْ هٖبٍار ی َِٔىٍَبْ یاٍى ٙیٌٙ ...ىبهز .ٹبوًن
ډٌٽًٍ ثٍ ىڅٕڄ ٭یڇ سإٔی ًٍٙاْ وڂُجبن ،ثٍ ډؼم ٬سٚوٕ ٜډٞچلز و٪بڇ اٍػبٙ ٫ی ی ډؼم ٬ان
ٍا ىٍ سبٍٔن 6/3/10ثٍ سًٔٞت ٍٕبوی .ىٍ ٔټ و ٍَٔ٪سٶَْٖٕ ،ډؼمٔ ٬بى ٙیٌ ىٍ ډًٍم 9/21
ؿىٕه ډٺٍَّ ىاٙز :ډى ًٍ٪اُ ٭جبٍر"ٽچٍٕ هٖبٍار ی َِٔىٍَبْ یاٍى ٙیٌ "...ډٌٽًٍ ىٍ سجٌَٞ
اڅلبٹٓ ثٍ ډبىٌ٘ 2ٹبوًن اٝالف ډًاىْ اُ ٹبوًن ٝییٍ ؿټ ډً٘ٞه 61/3/10ډؼم ٬سٚوٕٜ
ډٞلچز و٪بڇ ،هٖبٍار ساهَٕ ساىٍٔ ثَ ډجىبْ وَم سًٍ٘ڇ اُ سبٍٔن ؿټ سب ُډبن یًٝڃ ان ٽٍ
سًٕ ٤ثبوټ ډَٽِْ ػمًٍُْ إالډٓ أَان ا٭الڇ ٙی ی َِٔىٍ ىاىٍٕٓ ی کٸّ اڅًٽبڅٍ ثَ إبٓ
سٮَٵٍَبْ ٹبوًوٓ إز ٍ.یٙه إز ٽٍ ىٍ أه ډٺٌٍَّٕ ،وىٓ اُ ١ ٣َٙمه ٭ٺی ثٍ ډٕبن وٕبډیٌ ی
اُ َ٥ٳ ىٔڂَ ،سًٍ٘ڇ ی ٽبَ٘ اٍُٗ دًڃ ډٶَی ٟځَٵشٍ ٙیٌ إز؛ ثىبثَأه ،سَّْٖ کپڈ ډٌٽًٍ
ىٍ ډً٘ٞثٍ ډؼم ٬ثٍ ٱَٕ اُ ؿټ اُ إىبى سؼبٍْ ی ٱَٕسؼبٍْ ،ٵبٹی یػبَز ٹبوًوٓ إز؛ ؿىبوپٍ
اځَ ثٍ ٵَ ،ٟوَم سًٍ٘ڇٝ ،ٶَ ثبٙی ،ډ٦بڅجٍ یػُٓ ثٍ ًٍٝر هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ،اډپبوذٌَٔ
ووًاَی ثًى؛ اُ أه ډٺ ٬٦ډَکچٍ ْ ىیڇ اٱبُ ٙی .ځَؿٍ ډجىبْ ډلبٕجٍ هٖبٍر وَم سًٍډٓ ثًى
ٽٍ اُ ػبوت ثبوټ ډَٽِْ ا٭الڇ ٙی .ثٍ سٮجَْٕ و٪بڇ کٺًٹٓ ډب ثٮی اُ اوٺاله سپبډڄ دٕیا ٽَى ٽٍ صفحه 71
44
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 23 –56
ىی َ٥ٳ هًاَی ٙی ،ثب٭ض اځبَٓ اُ ٵَٝزَبْ دٕ٘ ٍی َڈ هًاَی ٙی ی اڅىُبٍٔ ١بث٦بن
ىاىځٖشَْ ی ومبٔىیځبن ډؼچٔ ډٓسًاوىی اُ أه ډًٹٮٕز ثٍ ولً ىٍٕز ثٌَُ ثَىاٍْ ومبٔىی
%ثٍ ٽبٍ اویاهشه ٕٕٖشڈ اٍسجب١ ٣بث٦بن ىاىځٖشَْ ی ډؼچٔ .أه ٕٕٖشڈ ثٍ ٙپڄ ډلَډبوٍ ی
ثٍ ػُز إشٶبىٌ ٽَىن اُ سؼَثٍَبْ ومبٔىیٌَبْ ډؼچٔ ىٍ ُډٕىٍ ولًٌ سبٕٔی ی سًٔٞت ٹًاوٕه
ډٓثبٙی١ .بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب یٍیى ثٍ أه ٕٕٖشڈ ډٓسًاوىی ډٚپالر کٺًٹٓ ی وٕبَُبْ دٕ٘
ٍیْ هًى ٍا ىٍ ؿبٍؿًه َ٥ف ًٕاڃ ی ډجبکظٍ ثب ومبٔىیځبن ډَ٦ف ٽىىی ی أه اډَ ډًػت دٓ
ٍِْٔ سٮبډڄ ثُشَ ػُز سبٕٔی ٹًاوٕه ٽبډڄ سَ ٍا ٵَاَڈ ډٓ ایٍى .اُ َ٥ٳ ىٔڂَ ٕٕٖشڈ ډٌٽًٍ
اڅىُبٍٔ ډًػت اٍسجب ٣ىیًٍٕٔ ډًٓٙى
%سٮبډڄ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ٽبوًن سلٺٕٸ ی دْیَ٘ ډؼچٔ ی ثٌَُ ثَىن اُ سًاوبَٔٓبْ
ٽبٍٙىبٕٓ اوُب ػُز سلٺٸ وٕبَُبْ سلٺٕٺبسٓ ی ډ٦بڅٮبسٓ .ثب ٭ىبٔز ثٍ ان ٽٍ ٽبوًن سلٺٕٺبر ی
دْیََ٘بْ ډؼچٔ ډشٚپڄ اُ هجَځبن ی ډلٺٺبن کًٌَُبْ ډوشچٴ إز١ ،بث٦بن ىاىځٖشَْ
ډٓسًاوی ىٍ ٭َ ٍٝاػَا ثَوبډٍَبْ دْیَ ٓٚهًى اُ أه َ٩ٵٕز إشٶبىٌ ٽىىی ی اُ َ٥ٳ ىٔڂَ،
ډَٽِ ډ٦بڅٮبسٓ ی دْیَ ٓٚډؼچٔ ًٍٙاْ إالډٓ َڈ ډٓسًاوی اُ َ٩ٵٕز ٭چمٓ إبسٕی
ىاوٚڂبٌَبْ و٪بډٓ ی ډَاٽِ سلٺٕٺبسٓ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثٍ ػُز اػَاْ ثَوبډٍَبْ اډىٕشٓ هًى
إشٶبىٌ ٽىی
%ؿبح و ٍَٔٚی ٔب ډٺبالر ٭چمٓ ثب ډٮب١یر ٽبوًن ډ٦بڅٮبسٓ ی دْیَ ٓٚډؼچٔ ًٍٙاْ
إالډٓ.ډ ٬االٕٴ ىٍ ٕىًار ځٌٙشٍ َمپبٍَْبْ دْیَ ٓٚی سلٺٕٺبسٓ ىٍ ٽًٍٚډبن ٕبثٺٍ ُٔبىْ
ویاٍى ی ثٕٚشَ ډلٺٺبن هًاَبن اوىی ٽٍ ثٍ ولً اوٶَاىْ ثٍ اوؼبڇ ٽبٍَبْ ٭چمٓ اٹیاڇ ٽىىی .أه
ٍیٗ اوؼبڇ دْیَ٘ ثٍ ولً اوٶَاىْ ىٍ اٽظَٔز اٍځبنَب ی ډًٕٖبر أَان َڈ یػًى ىاٍى ی ٽمشَ
اٍځبن ی ډًٍٕٖ اْ سمبٔڄ ىاٍى ثٍ ؿبح ٵٞچىبډٍ ی ډٺبالر ٭چمٓ ډٚشَٻ اٹیاڇ ٽىی ی ایڅًٔز ثَ
ان إز ٽٍ ََ اٍځبوٓ ثٍ ًٍٝر ػیاځبوٍ ٔټ ٵٞچىبډٍ ٍا ثٍ ؿبح ثَٕبوی.
ىٍ کبڅٓ ٽٍ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ی ډَٽِ ډ٦بڅٮبسٓ ډؼچٔ ثشًاوىی ثٖشَ دْیَ ٓٚډٚشَٽٓ ٍا
ثَاْ هًى سَٔٚق ٽىىی ،ی َمـىٕه ثَ أه إبٓ ثٍ ؿبح ډٺبالر ٭چمٓ ی ٵٞچىبډٍَبْ ډٚشَٻ
ډجبىٍر یٍُوی ی أه َمپبٍْ ثٖشَ اٵِأ٘ سٮبډالر أه ىی یاکی ٍا ډُٕب ډٕٓبُى.
سًٕٮٍ ځٖشٌَ َمپبٍَْبْ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ اُ ػًاوت ډوشچٶٓ ډٓسًاوی إشمَاٍ
ٵٮبڅٕزَبْ ان ٍا سٖٕ٦ق ٕبُى صفحه 38
78
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 71 –96
ایالً اځَ هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ډجشىٓ ثَ ٹَاٍىاى ثبٙی ی طبوٕبً ثٍ وً٭ٓ ثٍ ډٮىبْ ػجَان ٽبَ٘ اٍُٗ
دًڃ ثبٙی ی أه ډ٦چت ثب و٪بڇ ٹجڄ اُ اوٺاله ٽٍ ډٓ ځٶز ثبٔی 12ىٍٝی هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ
ډىًٙ ًٍ٪ى ،سٲَٕٕ ډبَٕشٓ ىاٙز .ىٍکٺٕٺز ان هٖبٍر ثَ ډجىبْ وَم سًٍڇ وجًى ثچپٍ ٔټ ډجچٰ
إمٓ وٖجز ثٍ اٝڄ ىٔه ثٍ ٭ىًان هٖبٍر ىٍٔبٵز ډٓٙی ٽٍ أه ډًَ ٫ً١ڈ أىټ ٍثب سچٺٓ
ډًٓٙى .ثٍ ََ سٺیَٔ ،ىٍ ٕبڃ 1318اىاٌٍ کٺًٹٓ ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ ٓ٥ؤٍَ٪اْ ا٭الڇ ٽَى ٽٍ ډ٦بڅجٍ
هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ډٖشىی ثٍ ٹَاٍىاى ،ٹبوًوٓ ی َٙ٭ٓ إز .ډالک ٍ٪ډًٓٙى ٽٍ ډؼم ٬سٚوٕٜ
ډٞچلز و٪بڇ هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ٍا ثَ إبٓ وَم سًٍڇ ىٍ ډًٍى ؿټ دٌَٔٵشٍ إز ی ؿًن ىٍ
ىٔه ډٖشىی ثٍ ؿټ هًٕٝٞشٓ وجًى ،أه ٹب٭یٌ ثٍ ىًٔن ىٔڂَ وِٕ ٹبثڄ سٮمٕڈ ثًى ٝ$ٶبٔٓ،1386 :
#228-226
یڅى ىٍ ٕبڃ ،1379ٹبوًنځٌاٍ ،هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔى یػٍ وٺی ٍا ثَاى َمٍى ى٭بیى ٽٍ
ډً ٫ً١ان ىٔه ی اُ وً ٫یػٍ ٍأغ ثبٙی ،ډٺٍَ ىاٙز .ىٍ ډبىٌى 522ٹبوًن إٔه ىاىٍٕىِ
ىاىځبٌَبى ٭مًډى ی اوٺاله $ىٍ اډًٍ ډیوى #ډًٞه 21ٵَیٍىٔه 1379ٽٍ ىٍ سبٍٔن 28
ٵَیٍىٔه 1379ثٍ سإٔی ًٍٙاى وڂُجبن ٍٕٕیٌ ؿىٕه اډیٌ إز :ىٍ ى٭بیى ٽٍ ډً ٫ً١ان ىٔٙه ی
اُ وً ٫یػٍ ٍأغ ثًىٌ ی ثب ډ٦بڅجٍى ىأه ی سمپّه ډیًٔن ،ډیًٔن اُ دَىاهز اډشىب ٫ومًىٌ ،ىٍ
ًٍٝر سٲَٕٕ ٵبک٘ ٙبه ٜٹٕمز ٕبالوٍ اُ ُډبن ٍَٕٕٕی سب َىڂبڇ دَىاهز ی دٔ اُ ډ٦بڅجٍى
٥چجپبٍ ،ىاىځبٌ ثب ٍ٭بٔز ډشىبٕت سٲَٕٕ ٙبه ٜٹٕمز ٕبالوٍ ،ٽٍ سًٕ ٤ثبوټ ډَٽِى ػمًٍُى
إالډى أَان سٮٕٕه ډىځَىى ،ډلبٕجٍ ی ډًٍى کپڈ ٹَاٍ هًاَی ىاى ،ډڂَ أهٽٍ َ٥ٵٕه ثٍ ولً
ىٔڂَى ډٞبڅلٍ ومبٔىی .ىٍ أه ډبىٌى ٹبوًوى ،ؿُبٍ ٣َٙثَاى اډپبن ډ٦بڅجٍى هٖبٍر ساهَٕ
ساىٍٔ ډٺٍَ ٙیٌ إز :ووٖز انٽٍ ډً ٫ً١سٮُی ،یػٍ وٺی ٍأغ ثبٙی؛ دٔ اځَ ډً ٫ً١ان ،ٽبال
ٔب اٍُ ٕبَٔ ٽًٍَٚب ثبٙی ،ډٚمًڃ أه کپڈ ووًاَی ثًى؛ىی٘ڇ انٽٍ ٥چجپبٍ ،ثیَى ٍا ډ٦بڅجٍ ٽَىٌ
ثبٙی ٽٍ اُ٩بٍوبډٍى ٍٕمى ډىسًاوی ىڅٕچى ثَ أه اډَ ثبٙی؛ًٕ٘ڇ انٽٍ ډیًٔن ،ډشمپّه اُ دَىاهز
ثبٙی ی ثب اډپبن ډبڅى اُ اىاى ىٔه هًىىاٍى ٽَىٌ ثبٙی؛ ی ثبالهٌَ ؿُبٍڇ انٽٍ اٍُٗ دًڃ ىٍ
ٵبٝچٍى ٍَٕٕٕی سب ُډبن دَىاهز ،سٲَٕٕ ٵبک٘ ٽَىٌ ثبٙی .ډٺبٍٖٔى أه ډبىٌى ٹبوًوى ثب
ډًٞثٍى ډؼم ٬سٚوٕ ٜډٞچلز و٪بڇ ثٍ َٙکى ٽٍ ځٌٙز ډىٍٕبوی ٽٍ اُ و َ٪ٹبوًنځٌاٍ ٕبڃ
،1391سمپه ډیًٔن اُ دَىاهز ی سٲَٕٕ ٵبک٘ اٍُٗ دًڃ ،ىی ٣َٙ٭میٌ ثَاى اډپبن ډ٦بڅجٍى
هٖبٍر ساىٍٔى یػٍ وٺی إز ،ىٍ کبڅى ٽٍ ىٍ ډًٞثٍى ډؼم ٬سٚوٕ ٜډٞچلز و٪بڇَٕ ،ؾ ٔټ
اُ ان ىی ٹٕی وٚیٌ إز .اڅجشٍ ىٍ أه ډًٞثٍ ٕوه اُ سًٍڇ ثٍ ډٕبن اډیٌ إز ،ی أه ثیان ډٮىبٕز
ٽٍ ٽبَ٘ اٍُٗ دًڃ ډٶَی ٟځَٵشٍ ٙیٌ ،یڅى «ٽبَ٘ ٙیٔی» ٹٕی اډپبن ډ٦بڅجٍ وٕٖز؛ ی صفحه 72
ٍاکبٍی ضبخع ّبی الزم برای تؼبهل ضببطبى دادگستری
o
45
.3-5ثحج ٍ ًتیجِ گیشی;
ثب ځٖشَٗ ػًاډ ٬ث َْٚٽٍ ثبڅ٦ج ٬ډىؼَ ثٍ ځٖشَٗ ػَأڈ ىٍ ػبډٮٍ ثب إشٶبىٌ اُ ٍیَٗبْ
ځًوبځًن ی دٕـٕیٌ اٍسپبه ػَڇ ډًٓٙى ی وِٕ اَمٕز ٵَأىی دٕڂَْٕ ىٍ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ی
ٍٕٕیځٓ ثٍ ٭چڄ یٹً ٫ی ٽٚٴ ػَڇ ػبډٮٍ ٍا ثَ ان ىاٙشٍ إز ٽٍ ثٍ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ
دیٔیٌَبْ ډؼَډبوٍ ثذَىاُى.
سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ډًطَسَٔه ی ثُشَٔه ٍاٌ ثَاْ ٽٚٴ ػَڇ ،سٮٺٕت ی ىٕشڂَْٕ ډشُڈ،
ػچًځَْٕ اُ ٵَاٍ یْ ،کٶ ٨اطبٍ ی اىڅٍ ػَڇ ی سُٖٕڄ ی سمُٕی ىالٔڄ ،ا٭ڈ اُ ىالٔڄ اطجبر ػَڇ ی
ىالٔڄ ډٶٕی ثٍ کبڃ ډشُڈ ثبسًػٍ ثٍ اٝڄ ثَائز إز ی ثٍ ٽچٍٕ اٹیاډبر ی سیاثَْٕ ځٶشٍ ډًٓٙى ٽٍ
َیٳ ان اډبىٌ ٕبُْ دَیویٌ ی سٍَٖٕٕٔ ٬یځٓ ىٍ ىاىځبٌ إز ٽٍ اُ ًْٕ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ
ٍإبُ ٔب ثٍ ىٕشًٍ ی کٖت اٍػب ٫ډٺبډبر ٹ٢بٔٓ ٔب اُ ًْٕ ٹ٢بر سلٺٕٸ ی وِٕ ٕبَٔ ډٺبډبر
ٝبڅق ٹ٢بٔٓ اوؼبڇ ډًٓٙى ،ثىبثَأه ََ اٹیاډٓ ىٍ ػُز ٽٚٴ ػَڇ ی ىالٔڄ ان ثبٙی سلٺٕٺبر
ډٺیډبسٓ ډلًٖه ډًٓٙى .ٽٍ ثَ َمٕه إبٓ ډٚمًڃ سمبډٓ اٹیاډبر ٽٕٶَْ ی ٱَٕٽٕٶَْ ثٮی اُ
یٹً ٫ػَڇ ډٓثبٙی.ىٔیځبٌَبْ ډوشچٶٓ ىٍ ډًٍى سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ یػًى ىاٍى ٽٍ اډَیٌُ إٔه
ىاىٍٕٓ ٽٕٶَْ أَان اُ و٪بڇ ىاىٍٕٓ ډوشچ ٤اڅُبڇ ځَٵشٍ ٽٍ ډَکچٍ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ سبث ٬و٪بڇ
سٶشٕ ٓٚی ډَکچٍ ىاىٍٕٓ سبث ٬و٪بڇ اسُبڇ إز
ٵچٌا ثَاْ اوپٍ سٮبډڄ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ٕبَٔ ٹًا ىٍ کًٌُ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ثشًاوی ثٍ
ثُشَٔه ٙپڄ ډمپه ومًى دٕیا ٽىی ی ٹبثچٕز اػَأٓ ٔبثی وٕبُډىی َمٕبٍْ ی سٮبډڄ ١بث٦بن
ىاىځٖشَْ ثب ٍٕ ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ ،ډٺىىٍ ی ډؼٍَٔ ډٓثبٙیََ ،ؿىی ډ٦بثٸ ډبىٌ 28ٹبوًن إٔه ىاىٍٕٓ
ٽٕٶَْ$سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ #ثَ٭ُیٌ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ َُٔ و َ٪ډٺبډبر ًْ ٝالف ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ
وُبىٌ ٙیٌ إز ،اډب ډشًڅٓ ثًىن ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ ىٍ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ثٍ ډٮىبْ وٺ٘ ویاٙشه ىٔڂَ
اٍځبنَب ی وُبىَب ومٓثبٙی ،ثچپٍ ىٔڂَ اٍځبنَب ثٍ ٭ىًان ثبُیْ اػَأٓ ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ ثَاْ سلٺٕٺبر
ډٺیډبسٓ ډلًٖه ډٓ ًٙوی.
ثىبثَأه ٭چز ٕذَىن اډَ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ثٍ ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ ثٍ ان ٕجت إز ٽٍ ډُڈ سَٔه
ٕبُډبوٓ ٽٍ ثشًاوی ا اُ ٵَاٍ ډشُڈ ػچًځَْٕ ،کٶ ٨اطبٍ ی اىڅٍ ػَڇ ی سُٖٕڄ ی سمُٕی ىالٔڄ یٹًٳ
ىاٙشٍ ثبٙی ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ إز. صفحه 39
اهکبى سٌجی تحمک ربب در خسبرت تبخیر تبدیِ در حمَق کیفری ایراى ٍ فمِ اهبهیِ
79
ډٺبٍٖٔى أه ََ ىی ثب ؤَ٪بر ًٍٙاى وڂُجبن وٚبن ډىىَی ٽٍ ،وٍ ډؼم ٬سٚوٕ ٜډٞچلز و٪بڇ
ی وٍ ٹبوًنځٌاٍ ٕبڃ َٕ ،1359ؾٽیاڇ ٍاَپبٍ ١ ٣َٙمه ٭ٺی ٍا ٽٍ ىٍ وََ٪بى ًٍٙاى وڂُجبن
ډىٮپٔ ٙیٌ ثًى ،ډًٍى إشٶبىٌ ٹَاٍ ویاىٌاوی
o
.
ً-3ظشات فمْی تحمک سثب دس خؼبست تبخیش تبدیِ
ُډبوٓ ا١بٵٍ ىٍٔبٵشٓ ٍثب ډلًٖه ډًٓٙى ٽٍ اُ ٹجڄ ٙ ٣َٙیٌ ثبٙی $ؿٍ َٔٝلبً ی ؿٍ
١مىٓ #ی ډ٦بثٸ ؤ َ٪پٓ اُ ٵٺُب ٽٍ ٹًڃ ډٍ ًٍُٚا ډَ٦ف ٽَىٌ إز "ال ٔؼًُ ٣َٙاڅِٔبىٌ ثبن
ٔٺَ ٟډبال ٭چٓ ان ًٔىْ اڅمٺشَ ٟأُی ډمب اٹشًَٕ ٍ١ا اٙشَا٥بً َٔٝلبً ای ا١مَاٌ ی ٌَا ًَ اڅَثب
اڅٺَ ٟاڅملَڇ" $ډًًْٕ االٝٶُبوٓ #19 ،53:ػبِٔ وٕٖز ُٔ ٣َٙبىْ ثٍ ولًْ ٽٍ ډبڅٓ ثٍ
ىٔڂَْ ٹَ ٟىَی ی اوڂبٌ ډٺشَُٔ ٟبىسَ اُ اوـٍ ٽٍ ٹَ ٟځَٵشٍ إز اىا ٽىی ،ؿٍ ٣َٙثٍ
ًٍٝر َٔٝق ًٽَ ٙیٌ ثبٙی ؿٍ ١مىٓ ی أه ٍثبْ ٹَ ،ٟکَاڇ إز .ډالک ٍ٪ډًٓٙى ٽٍ ىٍ
هٖبٍر سبهَٕ سبىٍٔ ٣َٙا١بٵٍ ٹجچٓ یػًى ویاٍى ی سًاٵٸ َ٥ٵٕه ىٍ ٍَٕٕٕی ډٮٕه ،دَىاهز
اٝڄ یػٍ إز ثیین ا١بٵٍ ی اوـٍ ٽٍ ثٍ ٭ىًان هٖبٍر سبهَٕ ځَٵشٍ ډًٓٙى اُ ثبه ١مبن
ٽبَ٘ اٍُٗ دًڃ ډٺَ ٟإز ٕ$.بٽٓ#1389،282:
ثٕٚشَ ٵٺُٕبن اډبډٍٕ ،ځَٵشه ډجچٲى ډبُاى ثَ اٝڄ ثیَى ٍا سلز ٭ىًان ٽبَ٘ اٍُٗ دًڃ ٔب
هٖبٍر ىَٔٽَى ی ډبوىی أهَب ٱَٕډَٚی ٫ىاوٖشٍاوی.ٵٺٍٕ ٕشَٿٕٕ ،ی ډلمیٽب٩ڈ ِٔىىٝ ،بکت
٭َیِ ،ډٮشٺی إز ٽبَ٘ اٍُٗ دًڃ ٹجڄ اُ ٍَٕٕٕی ی ثٮی اُ ان ىٍ ١مبن ثیَپبٍ وٕٖزََ ،
ؿىی یى سًاوبٔى دَىاهز ىاٙشٍ ی ٥چجپبٍ وِٕ ىٔه ٍا ډ٦بڅجٍ ٽَىٌ ثبٙی .أٚبن ىٍ دبٕن ثٍ ٕااڅى
ىٍډًٍى ٽبَ٘ ٙیٔی اٍُٗ دًڃ ډىځًٔیََ:ځبٌ ان ىٔه ډاػ٘ڄ ثبٙی ی سىِّڃ ٹٕمز دٕ٘ اُ کچًڃ
اػڄ ثبٙی ،هٖبٍر ثَ ٥چجپبٍ إز ی اډ٘ب اځَ ډ٦بڅجٍ ٽىی ی ډیًٔن ىٍ ىاىن ډمب٥چٍ ٽىی ثیین یػٍ
َٙ٭ى ،دٔ ىٍ ًٍٝر سىِڃ ٹٕمز ،اُ ٽٍٕٖى ٥چجپبٍ ٍٵشٍ إز ؿىبوـٍ ىٍ ٱٞت ډىځًٔىی
ِٔ$ىى #29 ،136 :اډبڇ همٕىى #ٌٍ$ىٍ دبٕن ثٍ ٔټ ٕااڃ ىٍثبٌٍى ٙوٞى ٽٍ ىٍ ١مه ٭ٺی
ٹَ١ ٣َٙ ،ٟمبن وٖجز ثٍ ٹیٍر هَٔی ٽَىٌ إز ،ډىوڂبٍوی ٣َٙ:ډٌٽًٍ وبٵٌ وٕٖز ی َمبن
ډجچٲى ٍا ٽٍ ٹَ ٟځَٵشٍ ١بډه إز ی ٹیٍر هَٔی دًڃ ىٍ أه ډٖاڅٍ اطَ ویاٍى$ .همٕىى،135 :
290ـ #291ډٺبڇ ډٮّ٪ڈ ٍَجَى ىٍ دبٕن ثٍ ٕااڃ ٍئٕٔ ٽڄ ىاىځٖشَى سَُان ىٍ سبٍٔن 2اًٍ 135
ىٍ أه ُډٕىٍ ؿىٕه وڂبٙشٍاوی :هٖبٍر وبٙى اُ ساهَٕ ثیَى ،اځَ طبثز ًٙى ٽٍ ډٖشىی ثٍ ساهَٕ
ساىٍٔ إز ،ىٍ ١مبن ثیَپبٍ إز ی کپڈ ٍثب ٍا ویاٍىٍ$ .یُوبډٍ ا٥ال٭بر#1318/2/2 ،ىٍ أه
و ،َ٪ثیین انٽٍ اُ ٍاَپبٍ ١ ٣َٙمه ٭ٺی إشٶبىٌ ًٙى ،هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔى یػٍ وٺی دٌَٔٵشٍ صفحه 73
46
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 23 –56
ٵچٌا أه ٹًٌ ثبٔی ىٍ اډَ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ سیاثَٕ ی ه ٤ډ ٓٚهبٍ ٓٝا ىوجبڃ ومبٔی سب
سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ىٍ ډٮىبْ ٭چمٓ سظجٕز ًٙى ی ثب ٭ىبٔز ثٍ ٭مچپَى ی ٽبٍَبْ دْیَ ٓٚی
ٽبٍثَىْ ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ ؿىٕه اویٔ ٍٚاْ ىٍ کبڃ ٙپڄ ځَْٕ ی سظجٕز إز ىٍ َمٕه ٍإشب ٹًٌ
ٹ٢بٍٕٔ اُ َٔ٥ٸ ٕبُډبنَب ی اٍځبوُبْ اػَأٓ َُٔ ډؼمً٭ٍ هًى ډبوىی ٵَډبویَبن ،اٵَٖان ی ىٍػٍ
ىاٍان وَٕیاوش٪بډٍٓ ،یٕب ،ډٮبیوبن ی ډبډًٍان ُویان وٖجز ثٍ اډًٍ ډَثً ٣ثٍ ُویاوٕبن ،ډبډًٍان
یُاٍر ،ا٥ال٭بر ٕبُډبن ا٥ال٭بر ٕذبٌ ی ډبډًٍان وَٕیْ ډٺبیډز ثٖٕغ ٕذبٌ دبٕیاٍان اوٺاله
إالډَٓ .مـىٕه ٕبَٔ وَٕیَبْ ډٖچق ی ٕبُډبنَبْ ډَىڇ وُبى ىٍ ډًاٍىْ ٽٍ ثٍ ډًػت ٹبوًن
سمبڇ ٔب ثَهٓ اُ ی٩بٔٴ ١بث٦بن ثٍ اوبن ډلًڃ ٙیٌ إز ...ډٓسًاوی وٺ٘ ی ػبٔڂبٌ ډُمٓ ىٍ
سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ىاٙشٍ ثبٙی ىٍ ٍإشبْ ډ٦بڅٮٍ و٪بڇ یاکی سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ،ثیین ٙټ
سلچٕڄَبْ إشَاسَْْبْ ٽبٍثَىْ ی اػَأٓ ی ډ٦بڅٮٍ سٞمٕمبر اٍځبنَبٔٓ ډشٶبیر ٹًٌ ډؼٍَٔ ىٍ
ه ًٛٞسلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ َمییٗ ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ اډَْ َ١یٍْ ی اٝچٓ ډٓثبٙی؛ ٵچٌا ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ
ػِ ثب سٮبډڄ ثب ٹًٌ ډؼٍَٔ ومٓسًاوی ىٍ اډَ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ډًٵٸ ثبٙی.
ثٍ أه ػُز ٹًٌ ډؼٍَٔ ثب َمپبٍْ ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ وٺ٘ ٵٮبڅٓ ىٍ سٮبډڄ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ىٍ
کًٌُ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ىاٍى .اُ أه ٍی ٹًٌ ډؼٍَٔ اُ َٔ٥ٸ یُاٍسوبوٍَبْ َُٔ ډؼمً٭ٍ هًى
وٺ٘ ثِٖأٓ ىٍ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ډٓسًاوی أٶب ٽىی ثبالسَٔه ٕ٦ق سٮبډالر ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب
ٹًٌ ډؼٍَٔ ىٍ یُاٍسوبوٍَبْ اډًُٗ ی دَیٍٗ ،یُاٍر ٭چًڇ ی یُاٍر ٽ ًٍٚډٓثبٙی.
١بث٦بن ىٍ سٮبډڄ ثب اډًُٗ ی دَیٍٗ ثٍ ىوجبڃ ثبالثَىن ٕ٦ق سٮُی ثٍ ٹبوًن ی ٹبوًوڂَأٓ،
ٽبَ٘ إٕتَبْ اػشمب٭ٓ ی اٍسٺب ىاو٘ کٺًٹٓ ىاو٘ اډًُان َٖشىی اٍسجب ٣ی سٮبډڄ ثب اډًُٗ ی
دَیٍٗ اُ أه ػُز ثَاْ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ اُ اٍُٗ هب ٓٝثَهًٍىاٍ إز ٽٍ ىاو٘ اډًُان
ىٍ ٕىٕه ډُمٓ َٖشىی ی َمٍ اډًُُٙب ثَاْ اوبن ىٍ ٭ٍََٝبْ اػشمب٭ٓ ی ٵََىڂٓ ثب٭ض ٽبَ٘
ؿٚمڂَٕ َِٔىٍَبْ ١بث٦بن ٍا ىٍ ٕبڃَبْ أىیٌ هًاَی ٙی ی ىٍ یاٹ ٬أه وً ٫سٮبډالر َیٳ
ىاٍ ثٍ ډى ًٍ٪وً٭ٓ َٕډبٍٔ ځٌاٍْ ىٍاُ ډیر ثَاْ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثٍ کٖبه ډٓ أی َُٔا
ثٖٕبٍْ اُ ػَأڈ ثٍ ٭چز ٭یڇ اځبَٓ ی اډًُٗ ٽبٵٓ ىٍ ٕىٕه دبٕٔه ٍم ډٓىَی ىٍ یاٹ٬
اډًَُٗبْ الُڇ ثٍ ىاو٘ اډًُان ډىؼَ ثٍ ٽبَ٘ ػَأڈ ىٍ ٕبڃَبْ اسٓ ډًٓٙى ٽٍ ثبڅ٦ج ٬ٽبَ٘
سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ٍا ىٍ دٓ ىاٍى سٮبډڄ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب یُاٍر ٽ ًٍٚدًٕٕشڂٓ وِىٔپٓ ثب
ډٮىب اډىٕز ډچٓ ىاٍى؛ ډٮىبٔٓ ٽٍ ىٍ یاٹَ ٬ڈ ثَاْ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ی َڈ ثَاْ یُاٍر ٽًٍٚ
ډٖٕچٍ ډُمٓ ثٍ کٖبه ډٓ أی ی َمٍ ْ أه سٮبډالر ثَاْ أؼبى اډىٕز ډٓثبٙی. صفحه 40
81
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 71 –96
ٙیٌ ی ان ٍا هبٍع اُ کپڈ ٍثب ىاوٖشٍاوی ،یڅى ىٍ ډًٍى ٹچمَی هٖبٍر ډِثًٍ ی ؿڂًوڂى إشىبى
ان ثٍ ساهَٕ ساىٍٔ سًٕ١ق ویاىٌاوی؛ ثٍ ًٍ٥ډظبڃ ،ډٮچًڇ وٕٖز ٽٍ أب هٖبٍر ٹبثڄ ډ٦بڅجٍ ،اُ ىٕز
ىاىن ًٕى ٍا وِٕ ٙبډڄ إزٔ ،ب ٵٺ ٤ٽبَ٘ ٹیٍر هَٔی ٍا ىٍثَډىځَٕى .ؿىبنٽٍ ډٚو ٜوٕٖز
أب هٖبٍر ډِثًٍ ،ىٍ ًٍٝر ٽبَ٘ ٙیٔی ٹبثڄ ډ٦بڅجٍ إزٔ ،ب ٽبَ٘ ثٍ ډِٕان ډشٮبٍٳ َڈ ىٍ
١مبن ثیَپبٍ إزََ .ؿىی ثٮٕی وٕٖز ٽٍ ا٥الٷ ٭جبٍرَ ،مٍى أه ًٍٝرَب ٍا ىٍثَځَٕى.ثَهى
اُ ډٮبَٝان ثب ٵَٷ ځٌاٙشه ډٕبن ٱٞت ی ٱَٕٱٞت ،ٽبَ٘ اٍُٗ دًڃ ىٍ ه ًٛٞٱٞتٍ ،ا ىٍ
١مبن ٱبٝت ىاوٖشٍ ی ىٍ ٱَٕ ٱٞت ،ځَٵشه ډجچٰ ډبُاى ٍا سلز ٭ىًان ١مبنِ ٽبَِ٘ اٍُٗ دًڃ،
هالٳ اىڅٍّى ٍیأى ٹچمیاى ٽَىٌاوی $کبئَى:ثٕشب #اڅجشٍ هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔى یػٍ وٺی ،ٱٞت
وٕٖز ی ثیَپبٍ ثب ساهَٕ ىٍ دَىاهز ىٔه ،٭ٕه ډبڅى ٍا ٱٞت ومىٽىی؛ یڅى ؿًن ثب سمپّه اُ
دَىاهز ی ثب یػًى ډ٦بڅجٍى ىأه ،اُ اىاى ىٔه هًٔ٘ هًىىاٍى ٽَىٌ ی ىٍ ٵَ ٟٽبَ٘ ٙیٔیٙ
اٍُٗ دًڃ ،ډًػت یٍیى ٍَ١ثٍ یى ٙیٌ إز ،ثٍ ٹب٭یٌى ال ٍَ١ثبٔی هٖبٍر ای ٍا ػجَان ٽىی
.
ثَهى وِٕ ،ثب انٽٍ هٖبٍر ىَٔٽَى ٍا ٍثب ی کَاڇ ىاوٖشٍاوی ،ډٮشٺیوی اځَ ٵبٝچٍى ُډبوى ی سًٍ٘ڇ
هٕچى ُٔبى ثبٙی ،ثٍ ًٍ٥ى ٽٍ دَىاهشه ډجچٰ ډِثًٍ ٭َٵبً اىاى ىٔه ډلًٖه وًٚى ،ثبٔی ثٍ کٖبه
اډَیُ ثذَىاُىٔ ،ب ډٞبڅلٍ ٽىىی $ډپبٍڇ #150،136:ٵٺُٕبوى وِٕ َٖشىی ٽٍ کپڈ ثٍ څِیڇ ػجَان
ٽبَ٘ اٍُٗ دًڃ ٽَىٌ ،یڅى ثٍ ًٍٝر اکشٕبٔ ٣ب ٵشًا ،ډٞبڅلٍ ٍا ډ٦چًه ی ٔب الُڇ ٙمَىٌاوی
.
ډَکًڇ ُٕٙی ٝیٍ وِٕ ىٍ ډجبکض ٭چمى هًٔ٘ ډىدٌَٔى ٽٍ ىٍ َٙأ ٤ٽىًوى ٽٍ اٍُٗ دًڃ ثٍ
ًٍ٥ډٖشمَ ٍی ثٍ ٽبَ٘ إز ،ثٍ ځًوٍاى ٽٍ ىٔڂَ ومىسًان دًڃ اډَیُ ٍا «ډظڄ» دًڃ ؿىی ٕبڃ
دٕ٘ ىاوٖز؛ څٌا اځَ ثبوټ َىڂبڇ یٵب ثٍ ىٔه هًٔ٘ ،اٍُٗ یاٹٮى دًڅى ٍا ٽٍ ٹجالً ځَٵشٍ إز
ثذَىاُىٍ ،ثب ی کَاڇ ووًاَی ثًىٝ$ .یٍ#19ٛ ،1399 :
ثىبثَأه وَ٪ار ٵٺُب ٍا ډًٓٙى ثٍ ٍٕ ىٕشٍ سٺٖٕڈ ٽَى ځَیَٓ ډٮشٺیوی ځَٵشه ډجچٰ ډبُاى ثَ
اٝڄ ثیَٓ سلز ٭ىًان هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ٱَٕډَٚی ٫إز ٽٍ اٍاْ اوُب ثٍ َٙف َُٔ إز أز
اهلل ٕٕی ډلمی ٽب٩ڈ ِٔىْ ډٮشٺی إز ٽٍ هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ٹجـڄ اُ ٍَٕٕـٕی ی ثٮـی اُ ان ىٍ
١مبن ثیَپبٍ وٕٖز ََ ؿىی ٽٍ یْ سًاوبٔٓ دَىاهز ىاٙشٍ ی ٥چجپبٍ وِٕ ىٔه ٍا ډ٦بڅجٍ ٽَىٌ
ثبٙی $کبئَْ ٔـِىْ:ثٓسب #38 ،وَ٪أز ا ...یکٕی هَإبوٓ ی وب َٝډپبٍڇ َٕٙاُْ ی أز ا...
ډ٪بََْ وٕـِ ثـَ کَډـز إـز ی ان ٍا ٍثبهًاٍْ ډٓ ىاوىی ٕ$بٔز ډَٚٷ ُډٕه ،و َ٪ډَاػ٬
#.90/10/1ثَهٓ اُ ٵٺُبء ځَٵشه هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ٍا ػبِٔ ىاوٖشٍ اوی ٽٍ اُ ػمچٍ اوُب ُٕٙ:ی
ٝیٍ یثَهٓ ىٔڂَ اُ ٵٺُب ٹبئڄ ثٍ سٶٕ٢ڄ ٙیٌ اوی :أز ا ...ځچذبٔڂبوٓ ىٍ ثبٌٍ هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ
ىٍ ػَٔمٍَبْ ثبوپٓ ډٓ ځًٔی ُٔ ٣َٙ:بىٌ ،اځَ ؿٍ ثٍ ٭ىًان کٸ اڅِکمٍ ی ٕبَٔ ډٌٽًٍار ی صفحه 74
ٍاکبٍی ضبخع ّبی الزم برای تؼبهل ضببطبى دادگستری
47
ثَأه إبٓ اډىٕز ُوؼٌَٕ اٍسجب ٓ٥ثٕه یُاٍر ٽ ًٍٚی ١بث٦بن ىاىځٖشَْ إز ىٍ ػُز
اکٺبٷ ی اػَا اډىٕز ػبډٮٍ ی َُٙیویان ىٍ ٭َ ٍٝډچٓ١ ،بث٦بن ىاىځٖشَْ ی یُاٍر ٽ،ًٍٚ
دَیٌَّب ی دَیځَاڇَب ،إشَاسَْْب ی سَػٕق ثىیَْبْ اډىٕشٓ ٍا ىٍ کٍٕ ٍ٦أِوَٓب ی سیاثَٕ ىٵب٭ٓ-
اډىٕشٓ ٍا ثب سًٔٞت ٵَډبویَٓ ډٮ٪ڈ ٽڄ ٹًا ی ًٍٙاْ ٭بڅٓ اډىٕز ډچٓ ثٍ ًٍٙاْ اډىٕز ٽًٍٚ
ا٭الڇ ډٓ ومبٔیًٍٙ .ا اډىٕز ٽ ًٍٚىٍ کٕ ٍ٦أه ه ٤ډ ٓٚی ىٔذچمبَٕٓب ،سًٍَٕٝب ٍا ثٍَٕٓ ی
ډًٞه ډٓومبٔی.
١بث٦بن ىاىځٖشَْ ىٍ ډًاٹ ٬اًٙهَب ی وباٍاډَٓبْ اډىٕشٓ ،اسٶبٹبر ٱَٕ ډىش ٌَ٪ی َْٕ اډًٍ
ه َٕ٦ی ډچٓ ډظڄ ثَځِاٍْ اوشوبثبر ،ىٍ کٕٕٕ ٍ٦بٕزَبْ ٵَډبویٌ ډٮ٪ڈ ٽڄ ٹًا ی سیاثَٕ ٕشبى ٽڄ
ی ډًٞثبر ًٍٙاْ ٭بڅٓ اډىٕز ډچٓ ی ًٍٙاْ اډىٕز ٽ ،ًٍٚډپچٴ ثٍ َمَآَ ی ډٖب٭یر ٽبٍاډی
ثب یُاٍر ٽ ًٍٚډٓثبٙی ی ىٍ وُبٔز ثبٍ ىٔڂَ ثبٔیځٶز ٽٍ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ،ډٖشچِڇ ډپبوٕٖڈ ی
سیاٍٻ اٹیاڇَبٔٓ إز ٽٍ ثب َمپبٍْ ی سٮبډڄ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ٕبَٔ ٹًاْ ی ٕبُډبنَبْ
ډَىڇ وُبى ی ...سبډٕه ډًٓٙى.
ثیٔه ػُز ثبٔی دٌَٔٵز ٽٍ َیٳ ٹبوًن إٔه ىاىٍٕٓ ٽٕٶَْ ىٍ یا وُبىن یٕ٩ٶٍ سلٺٕٺبر
ډٺیډبسٓ ثَ٭ُیٌ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ،ډیَٔٔز ان ثٍ ػُز سلٺٸ ی اٍسجب ٣ډً ٫ً١ثب ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ
ډٓثبٙی ی ثٓسَىٔی ىٕشڂبٌ ٹ٢بٔٓ ىٍ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ اُ َمپبٍْ ی سٮبډڄ ىٔڂَ ٕبُډبنَب ىٍ
کییى سپبڅٕٴ یاځٌاٍ ٙیٌ ثٍ اوُب ثٓوٕبُ وٕٖز
سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ اډَْ ډًٹشٓ ی ډًٍىْ وٕٖز ،ثچپٍ ا٭مبڅٓ إز ٽٍ ثبٔی ىٍ کٕٔ ٍ٦ټ
ٕٕبٕز ٽچٓ َمٍ ػبوجٍ دٕڂَْٕ ی سٮٺٕت ًٙى .ی َمٍ ْ ٕبُډبنَبْ ػبډٮٍ ثبٔی ىٍ یٹً ٫أه اډَ
ډُڈ ډیاهچٍ ىاٙشٍ ثبٙىی.
o
پیـٌْبدات
ىٍ ًٔڄ دٕٚىُبىاسٓ ثٍ ػُز ٽبٍثَىْ سَ ٙین ٙبهَٜبْ سٮبډڄ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ٕبَٔ
ٹًاْ کبٽمٍ ىٍ کًٌُ سلٺٕٺبر اٍأٍ ډًٓٙى.
ىٍ سٍُٕ ٹًاوٕه الُڇ االػَاْ ػیٔی ثبٔی سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ىٍ َمٍ ْ اثٮبى ان ثٍ ولً یا١قی یٌْٔ ډًٍى وڂَٗ ٹَاٍ ځَٕى .ثٍ ٭ىًان ومًوٍ ىٍ کٺًٷ ػِا ٽچٕبسٓ ٍا ثٍ ٭ىًان اٝڄ ٭٦ٴ ثٍ ډب
ٕجٸ ٙین ٹًاوٕه ٽٕٶَْ ،اٝڄ ٙو ٓٞثًىن ډؼبُارَب ٽٍ اُ ٽچٍٕ سیاثَٕ ػىبٔٓ ثٍ ٙمبٍ ډٓ
أی.اٽىًن اځَ اُ ٹًاوٕه کبڃ کب ،َ١اٝچٓ ٍا إشوَاع ٽىٕڈ ثٍ إڈ اٝڄ ٹبوًوٓ ثًىن سلٺٕٺبر صفحه 41
اهکبى سٌجی تحمک ربب در خسبرت تبخیر تبدیِ در حمَق کیفری ایراى ٍ فمِ اهبهیِ
81
ٕااڃ ثبٙیٍ ،ثب ی کَاڇ إز ی ػَٔمٍ وٕـِ کَاڇ إز ،یڅٓ اځَ ډیًٔن ثٍ ولً َٙ٭ٓ ىٍ ١مه
٭ٺی هبٍع الُڇ ،ډچشِڇ ٙیٌ ثبٙی ٽٍ اځَ اُ ډً٭ی سـاهَٕ اویاهز ډجچٰ ډٮٕىٓ ډؼبوبً ثیَی اٙپبڃ
ویاٍىٝ$بٵٓ ځچذبٔڂبوٓ #91 ،1382:ثَهٓ اُ ٵٺُبْ ډٮب َٝډٕبن ٱٞت دًڃ ثب ٱَٕٱٞت سٶبیر
ٹبئڄ ٙیوی ی ىٍ ه ًٛٞٱٞت ،ٽـبَ٘ اٍُٗ دًڃ ٍا ىٍ ١مبن ٱبٝت ىاوٖشٍ ی ىٍ ٱَٕٱٞت،
ځَٵشه ډبُاى ٍا سلز ٭ىـًان ١ـمبن ٽـبَ٘ اٍُٗ دًڃ ،ثَهالٳ اىڅٍ ٍیأشٓ ٹچمیاى ٽَىٌ
اوی$کبئَْ :ثٕشب #،ثَهٓ ٵٺُب وِٕ ثٍ څِیڇ ػجَان ساهَٕ ساىٍٔ اُ ػمچٍ ٽبَ٘ اٍُٗ دًڃ کپڈ ٽَىٌ
اوی ،یڅٓ ډٞبڅلٍ ٍا ثٍ ًٍٝر اکشٕبٔ ٣ب ٵشًا ،ډ٦چًه ی الُڇ ٙمَىٌ اوی $ثُؼز ،ٵشًْ ٙمبٌٍ ،1
5690ـ 9/4/4ثٍ و َ٪وڂبٍویځبن ٵٺُبٔٓ ٽٍ هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ىٍ ډًٍى یػٍ وٺی ٍا کَاڇ ا٭الڇ
ٽَىوی ،ان ٍا ٍثب ډٓ ىاوىی ی ٵٺُبئٓ ٽٍ اهٌ هٖبٍر ٍا ىٍ ٹبڅت یػٍ اڅشِاڇ ٔب ١ ٣َٙمه ٭ٺی
ػبِٔ ا٭الڇ ٽَىوی ،إشیالڅٚبن أه إـز ٽـٍ سـاهَٕډیًٔن ىٍ ثبُدَىاهز ثیَٓ هًى ثب سًػٍ ثٍ
سًٍڇ ی ٽبَ٘ اٍُٗ دًڃ ډًػت ٍَ١ډًٓٙى ی ػجـَان أـه ٍَ١ثب هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ سبډٕه
ډًٓٙى.ٹبوًن ډیوٓ ،هٖبٍر سبهَٕ ساىٍٔ ىٍ سٮُیار دًڅٓ ٍا سبث ٬کپڈ هب$ ٛوَم ثٌَُ ٹبوًوٓ#
ی هبٍع اُ یػٍ اڅشِاڇ ىٍ ډًٍى ٕبَٔ سٮُیار ٹَاٍ ىاىٌ إز أه ډلییىٔز ىٍ کٺًٷ أَان ،ډشاطَ
اُ ٵٺٍ ،ثب کَډز ٍثب ی ػَڇ اوڂبٍْ ٽٍ دبْ و٪ڈ ٭مًډٓ اٹشٞبىْ ٍا ثٍ یً١ف ثٍ ډٕبن ډٓ ٽٚی،
ا٭مبڃ ډًٓٙى.
-3ػًاُ ىٍٔبٵز هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ثٍ اویاٌُ وَم سًٍڇ ډ٦بثٸ ډبىٌ 522ٹبوًن إٔه ىاىٍٕٓ
ډیوٓ ،اځَ ٥چجپبٍ ىٔه هًى ٍا ډ٦بڅجٍ ومبٔی ی ثیَپبٍ ثب ىاٙشه سمپّه ،اُ دَىاهز ان اډشىب ٫یٍُى،
ىٍ ًٍٝسٓ ٽٍ وَم سًٍڇ ٵبک٘ ثبٙی٥ ،چجپبٍ ډٓسًاوی ثٍ اویاُِ وَم سًٍڇ ،هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ
ىٍٔبٵز ٽىی.ډٖشىی ٵٺُٓ أه ډبىٌ ی ډبىِ 4ٹبوًن ؿټ ٍا ىٍ ىی ډَکچٍ ثٍَٕٓ ډٓٽىٕڈ؛ ىٍ ډَکچٍ
ووٖز ثٍ ډِٕان او٦جبٷ أه ډًاى ثب اٍاْ ٵٺُٓ ډَاػ ٬سٺچٕی دَىاهشٍ ی ىٍ ډَکچّ ثٮی ډٖشىی ٵٺُٓ
ډًاى ٹبوًن ٍا سجٕٕه ډٓومبٕٔڈ -3-1 .ډِٕان او٦جبٷ ډبىٌ 552ٹبوًن إٔه ىاىٍٕٓ ډیوٓ ی ډبىٌ 4
ٹبوًن ؿټ ثب اٍاْ ډَاػ ٬سٺچٕی ىٍ ٕبڃَبْ اهَٕ ٽٍ اُ ٔټ َ٥ٳ اٽظَ ٹََٟب ی ډٮبډالر
ډیرىاٍ ثَ إبٓ دًڃ ٍأغ ډٓثبٙی ی اُ َ٥ٳ ىٔڂَ ثٍ هب َ٥یػًى سًٍڇَبْ ثبال ،اٍُٗ یاٹٮٓ
ثیََٓب ٽبَ٘ دٕیا ډٓٽىیٕ ،ااڃَبْ ُٔبىْ ثَاْ ډَىڇ ٭بىْ ی ډَاٽِ ٹبوًن ځٌاٍْ ی ٹ٢بٔٓ
ډَ٦ف ډًٓٙى ی إشٶبئبر ُٔبىْ اُ ډَاػ ٬سٺچٕی ًٍٝر ډٓځَٕى ٽٍ ىٍ ٩بََ ډمپه إز ډشٶبیر
ثبٙىی اډ٘ب اُ ػُز ډلشًا َمڂٓ ثٍ أه ثَډٓځَىوی ٽٍ« :ىٍ َٙأ ٤سًٍڇ ثبال ٽٍ اٍُٗ یاٹٮٓ ی
ٹیٍر هَٔی ىٔه ٽبَ٘ ډٓٔبثی ،أب ٥چجپبٍ کٸ ىاٍى ثَاْ ػجَان ٽبَ٘ اٍُٗ ٥چت هًى ،ډجچٲٓ
ثٕ٘ اُ ډجچٰ إمٓ ىٔه ډ٦بڅجٍ ٽىی؟» صفحه 75
48
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 23 –56
ډٺیډبسٓ ی ان ٍا ثَسَ ثَ اٝڄ اٍځبنَبٔٓ ثیاوٕڈ ٽٍ ثٍ ډًػت ٹبوًن ډبډًٍ ثٍ اوؼبڇ سلٺٕٺبر
ډٺیډبسٓ َٖشىی ،ډٓسًاوٕڈ ىٍ ٭مڄ ٙبَی اطَ ثو ٓٚٹبثڄ ډالک ٍ٪اْ ىٍ أه ه ًٛٞثبٕٙڈ
َمٍْ َ٥فَب ی ا٭مبڅٓ ٽٍ ډىؼَ ثٍ ثُجًى اډىٕز ػبډٮٍ ی سلپٕڈ ٭یاڅز ىٍ اػشمب٫ډًٓٙى ،ثبٔی ډًٍى کمبٔز ٹَاٍ ثڂَٕوی
ػُز سٮبډڄ ثُشَ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب یُاٍسوبوٍ اډًُٗ ی دَیٍٗ ثبٔی ىٍاػَا َ٥فَب یاٹیاډبر سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ اهشالٳَبْ ٵََىڂٓ ،اػشمب٭ٓ ی اٹشٞبىْ ىاو٘ اډًُان ی وِٕ کیاٹڄ
اډًَُٗبْ إبٕٓ ډًٍى سًػٍ ثبٙی.
ٕبَٔ ٹًاْ کبٽمٍ ىٍ هالڃ اځبَٓ ٽبډڄ اُ ٹچمَی ٽبٍْ هًى ىٍ ػُز اوؼبڇ ډَسج ٤ثٍسلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ثبٔی ثٍ سٶبَڈ ی سٮبډڄ ثب ٔپیٔڂَ ثذَىاُوی.
١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثٍ ًٍ٥ٵٓ اڅىٶٍٖ ٹیٍر ُٔبىْ ىٍ دبٕن ىَٓ ډشٺبثڄ ثٍ دیٔیٌ ډؼَډبوٍٍا ىاٍا ډٓثبٙی ،ٵچٌا ثبٔی أه ٹیٍرَب ٍا ٙىبٕبٔٓ ی سٚیٔی ی سًاوبَٔٓبْ ډًػًى ٍا اٍسٺب ثوٕٚی
ثٍ ىڅٕڄ وجًى اڅِاڇ ٹبوًوٓ ثٍ ولً ډٖشٺٕڈ ه٦به ثٍ ٹًٌ ډؼٍَٔ ىٍ کًٌُ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ،ٵچٌا سیاثَٕ ی ٕبُډبویَٓ ډٮچًډٓ ىٍ أه ٹ ٍٕ٢یػًى ویاٍى ،اُ أه ٍی سً ٍٕٝډًٓٙى سٶًٔ٠
اهشٕبٍر ثٕٚشَ ثٍ أه ٹًٌ ىٍ کًٌُ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ی سًٔٞت ١مبوز اػَاَبْ الُڇ ىٍ ډًٍى
ٽًسبَٓ یُاٍسوبوٍَبْ ىیڅشٓ ىٍ أه ُډٕىٍ ،ثٖشَ اٹیاډبر ٕوشڂَٕاوٍ سَ ٵَاَڈ ًٙى .ىٍ یاٹ ٬ډٺىه
ثبٔی ډشٞیْ اوؼبڇ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ٍا ىٍ ََ ٹًٌ ی ٕبُډبوٓ ډٚو ٜومبٔی سب ُٕڄ اوڂبٍْ ی
٭یڇ سًػٍ ډَػ ٬ډٌٽًٍ ىٍ أه ه ًٛٞٹبثڄ دٕڂَْٕ ثبٙی
ثب دٕ٘ ثٕىٓ ی سٍُٕ و٪بڇ ػبډ ٬ا٥الٍٕ ٫بوٓ ی أؼبى َمبَىڂٓ ،سٮبډڄ ی اٍسجب ٣وِىٔټ ثٕهوُبىَبْ ٹبوًوڂٌاٍْ ،ٹ٢بٔٓ ی اػَأٓ ثبٔی اُ ثَیُ وبَمبَىڂًٕ وبٽبٍاډیْ ىٍ ٕٕٖشڈ ػىبٔٓ
ػچًځَْٕ ثٍ ٭مڄ أی اډٕی إز ثب ثپبٍځَْٕ َمٍ اډپبوبر ی اثِاٍ ی َ٩ٵٕز ٹًاْ کبٽمٍ ٽًٍٚ
ثشًان ثٍ وشبٔغ ډ٦چًثٓىٍ ُډٕىٍ ثٍَٕٓ ٙبهَٜبْ الُڇ ثَاْ سٮبډڄ ١بث٦بن ىاىځٖشَْ ثب ٕبَٔٹًا
ىٍ سلٺٕٺبر ډٺیډبسٓ ٍٕٕی. صفحه 42
82
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 71 –96
ډَاػ ٬سٺچٕی ثَ إبٓ ډجبوٓ ٵٺُٓ هًى ثٍ أه ٕااڃ ػًاه ىاىٌاوی.ډ٦بڅٮٍ ىٹٕٸ اٍاْ ٵٺُب ی
ډَاػ ٬سٺچٕی وٚبن ډٓىَی ٽٍ ډٶبى ډبىٌ 522ٹبوًن إٔه ىاىٍٕٓ ی ډبىِ 4ٹبوًن ؿټ سب کییىْ
ډى٦جٸ ثب و َ٪أبر ٭٪بڇ ډًًْٕ اٍىثٕچٓ ،وًٍْ َمیاوٓ ،ډپبٍڇ َٕٙاُْٝ ،بٵٓځچذبٔڂبوٓ ی
ٕٕیٽب٩ڈ کبئَْ إز ی ثب و َ٪أبر ٭٪بڇ ثُؼز ی هبډىٍاْ وبٕبُځبٍ وٕٖز ی ډٓسًاوی ٍاٌٽبٍْ
ثَاْ ډٞبڅلٍ ثبٙی ،اډ٘ب ثب و َ٪أبر ٭٪بڇ سجَِْٔ ،ٵب١ڄ څىپَاوٓ ی ٕٕٖشبوٓ وبٕبُځبٍ إز.
ًٕٔ$ٶٓ#310،1381 :
-3-2سجٕٕه ډٖشىی ٵٺُٓ ډبىٌ 522ٹبوًن إٔه ىاىٍٕٓ ډیوٓ ی ډبىِ 4ٹبوًن ؿټ
ُډبوٓ ٽٍ ىٍ ی١ٮٕز سًٍډٓ ٽٖٓ ثٍ ىٔڂَْ ٹَ ٟډیرىاٍ ډٓىَی ی ٔب ثب ای ډٮبډچٍ ډیرىاٍ
اوؼبڇ ډٓىَی ثٍ ًٍ٥ډٮمًڃ ډشًػٍ إز ٽٍ ثٍ سیٍٔغ ىٍ اطَ سًٍڇ ،اُ اٍُٗ یاٹٮٓ ی ٹیٍر
هَٔی دًڅٓ ٽٍ ٹَ ٟىاىٌ ٔب ىٔىٓ ٽٍ ٥چت ىاٍى ٽبٕشٍ ډًٓٙى ی ثٍ ًٍ٥ډٮمًڃ أه سًػٍ ،ثَ
ولًِ ٹَ ٟىاىن ی ډٮبډالر ډیرىاٍ ساطَٕ ځٌاٙشٍ ی ثب٭ض ډًٓٙى ٹََٟب ٽًسبٌ ډیرسَ ی
سٶبیر وَمَبْ وٺی ی وٍٖٕ ثٕ٘سَ ًٙى.ثٍ أه ثٕبن ،اځَ ثب اځبَٓ اُ اطبٍ سًٍڇ ثٍ ىٔڂَْ ٹَٟ
ډیرىاٍ ډٓىَی ىٍ یاٹ ٬اٹیاڇ ثٍ دٌَٔٗ ٽبَ٘ اٍُٗ ىاٍأٓ هًى ی أظبٍ ثٍ ٹَ ٟځَٕویٌ ډٓٽىی
ی اځَ ډٮبډچّ ډیرىاٍ ډٓٽىی ىٍ یاٹ ٬اٹیاڇ ثٍ ډجبىڅّ ٽبال ٔب هیډز هًى ىٍ ډٺبثڄ ډجچٰ ډٮٕ٘ه ىٍ
ٍَٕٕٕی ډٚو ٜډٓٽىی ،ىٍ وشٕؼٍ کٸ ډ٦بڅجٍ ډبُاى ىٍ ٍَٕٕٕی ډٺٍَ ٍا ویاٍى.کبڃ اځَ ثیَپبٍ ىٍ
ٍَٕٕٕی ډٺٍَ ثیَٓ هًى ٍا وذَىاُى ََ ،ؿٍ ُډبن ډٓځٌٍى ىٍ اطَ سًٍڇ اُ اٍُٗ ډبڅٓ ی ٹیٍر
هَٔی ثیَٓ ٽبٕشٍ ډًٓٙى ی ٥چجپبٍ اُ أه وبکٍٕ ډش ٍَ٢ډًٓٙى؛ ثٍ أه ىڅٕڄ إز ٽٍ ثَهٓ اُ
ٵٺُب ثب إشىبى ثٍ ىالٔچٓ ،ٽبَ٘ اٍُٗ ثیَٓ ٍا کٸ ٥چجپبٍ ىاوٖشٍ ،ثیَپبٍٍا ډً٩ٴ ثٍ دَىاهز
ٹیٍر هَٔی ٔب ډٞبڅلٍ ثب ٥چجپبٍ ٽَىٌاویًٕٔ$ .ٶٓ #309 ،1381 :ډ٦بثٸ أبر ی ٍیأبرََ ،
ډیًٔوٓ ثبٔی ىٔه هًى ٍا ثٍ ًٍ٥ٽبډڄ اىا ٽىی ی ثٍ سَٔٞق ثَهٓ ډَاػ ،٬اىاْ ىٔه اډَْ ٭َٵٓ
إز ی ىٍ َٙأ ٤سًٍډٓ ثٍ یٌْٔ ُډبوٓ ٽٍ وَم سًٍڇ ٙیٔی ثبٙی ٭َٳ دَىاهز ډجچٰ إمٓ ثیَٓ
ٍا اىاْ ىٔه ثٍکٖبه ومٓایٍى .أزاهلل ډپبٍڇ َٕٙاُْ ىٍ سجٕٕه أه إشیالڃ ډٓٵَډبٔی :اځَ سًٍڇ
ىٍ ُډبن ٽًسبٌ ی ډٺیاٍ ډٮمًڅٓ ثبٙی ډلبٕجٍ ومًٓٙى ،ؿَا ٽٍ َمٕ ٍٚسٲَٕٕاسٓ ىٍ اػىبٓ ی
ٹیٍر هَٔی دًڃ دٕیا ٙیٌ ی ډًٓٙى ی ٌَٕٕ ډٖچمٕه یٵٺُب ثَ ٭یڇ ډلبٕجٍ سٲَٕٕار ػِئٓ ثًىٌ
إز .یڅٓ اځَ سًٍڇ ٙیٔی ی ٕٺً ٣اٍُٗ دًڃ ُٔبى ثبٙی سب ان کی ٽٍ ىٍ ٭َٳ ،دَىاهشه ان ډجچٰ
اىاْ ىٔه ډلًٖه وڂَىى ثبٔی ثَ إبٓ ی ٬١کب َ١ډلبٕجٍ ٽَى ی ىٍ أه ډٖئچٍ سٶبیسٓ ډٕبن
ډٍَُٔ ی ٕبَٔ ىًٔن وٕٖز .ثىبثَأه وٍ ىٍ ىًٔن ی وٍ ىٍ هٖبٍار ىٔڂَ ،دَىاهشه ٹٕمز ٕبثٸ ىٍ
أهځًوٍ ډٺبډبر ډٞیاٷ اىاْ ىٔه ٔب ػجَان هٖبٍر وٕٖز ی ثٍ َمٕه ىڅٕڄ ثبٔی ثٍ وَم ٍیُ صفحه 76
ٍاکبٍی ضبخع ّبی الزم برای تؼبهل ضببطبى دادگستری
o
هٌبثغ ٍ هوخز
-
اؿَسٕ ،هحوذ ،اٗ٘ی دادسػٖ و٘فشٕ ،تْشاىً ،ـش ػوت.1395 ،
49
احوذٕ اٌّگشٕ ،حؼیً ،مؾ هبثٌ٘ی دس فشاٌٗذ تحم٘مبت همذهبتٖ ،پبٗبى ًبهِ وبسؿٌبػٖ اسؿذ ،داًـگبُ لن.1391 ،
حوشٕ وشهبًٖ ،هحؼی ،تؼبهل هبثٌ٘ی ثب همبهبت دادػشا دس فشاٌٗذ و٘فشٕ ،تْشاىً ،ـش ػٌزؾ ٍ داًؾ.1396 ،
رْبًٖ ،هحوذ سػَل ،تٌبػت حمَق ؿْشًٍذٕ ٍ ٍظبٗف هبثٌ٘ی ٍ هوبًت ارشإ تخٌٖ اص ٍظبٗف ،همبلِ اساِٗ ؿذُ ثِ اٍل٘ی وٌفشاًغ حمَق ،ػلَم
ػ٘بػٖ ٍ ػلَم اًؼبًٖ.1400 ،
-
خبلمٖ ،ػلٖ ،اٗ٘ی دادسػٖ و٘فشٕ ،تْشاىً ،ـش ؿْش داًؾ.1395 ،
-
خبلمٖ ،ػلًٖ ،ىتِّب دس اٗ٘ی دادسػٖ و٘فشٕ ،تْشاىً ،ـش ؿْش داًؾ.1392 ،
دػبگَٗبى ،داٍد ،تؼبهل پل٘غ ثب ربهؼِ ٍ سػبًِّبٕ روؼٖ ،تْشاىً ،ـش داًـگبُ ػلَم اًتظبهٖ اه٘ی.1396 ،
-
دّمبًٖ ،فشؿ٘ذً ،مؾ هبثٌ٘ی دادگؼتشٕ دس فشاٌٗذ دادسػٖ و٘فشٕ ،پبٗبى ًبهِ وبسؿٌبػٖ اسؿذ ،داًـگبُ لن.1386 ،
-
سصالٖ هَػَٕ ،ػ٘ذ ػزبد ،تؼبهل پل٘غ ثب ؿَسإ حل اختالف دس فشاٌٗذ ه٘بًزٖگشٕ و٘فشًٕ ،ـشِٗ داًؾ اًتظبهٖ ،ؿوبسُ ،33
.1394
-
ػَادوَّٖ ،ػبم ،اهٌ٘ت ارتوبػٖ ٍ ربٗگبُ سٗبػتٖ دادػتبى ٍ ًظبستٖ همبم لوبٖٗ ثش ػولىشد هبثٌ٘ی دادگؼتشٕ ،هزوَػِ همبالت
وٌىبؿٖ ثش رٌجِّبٕ هختلف اهٌ٘ت ػوَهٖ ٍ پل٘غ ،رلذ دٍم ،تْشاىً ،ـش داًـگبُ ػلَم اًتظبهٖ.1384 ،
-
ؿبوشٕ ،اثَالحؼی ٍّبدٕ صادُ ،سهب ،اکل تفى٘ه همبم تؼم٘ت اص همبم تحم٘ک دس حمَق اٗشاىً ،ـشِٗ پظٍّـٌبهِ حمَق و٘فشٕ،
داًـگبُ گ٘الى1395 ،
-
هحوَد دادسع ،هبثٌ٘ی لوبًٖٗ ،ـشِٗ پظٍّؾ حمَق و٘فشٕ1394 ،
-
کبثش ،هحوَد ،هؼ٘بسّب ٍ توو٘ی دادسػٖ ػبدالًِ دس هشحلِ تحم٘مبت همذهبتٖ ،هزلِ هذسع ػلَم اًؼبًٖ ،پظٍّؾّبٕ حمَق
تٌج٘مٖ ،دٍسُ ،13ؿوبسُ ،4صهؼتبى .1388
-
ػجبػٖ ،سٍح اهلل ،الضاهبت لبًًَٖ هبهَساى ٍصاست اًالػبت دس سػبٗت حمَق ؿْشًٍذٕ هتْوبى اهٌ٘تٖ ،همبلِ اساِٗ ؿذُ ثِ چْبسه٘ی
وٌفشاًغ رْبًٖ ٍ اٍل٘ی وٌفشاًغ هلٖ پظٍّؾّبٕ ًَٗی اٗشاى ٍ رْبى دس حمَق ٍ ػلَم ارتوبػٖ.1396 ،
-
ػبسا ثبٖٗ ،اکَل حبون ثش تحم٘مبت همذهبتٖ ،وٌفشاًغ ث٘یالوللٖ رْبى اػالم1398 ،
-
ػجذالْٖ ،ػبهبىً ،مؾ هبثٌ٘ی دادگؼتشٕ دس لبًَى اٗ٘ی دادسػٖ و٘فشٕ هلَه ،1392پبٗبىًبهِ سؿتِ حمَق لوبٖٗ داًـگبُ اصاد
اػالهٖ ٍاحذ خشم اثبد.1393 ،
-
لبػوٖ همذم ،حؼی ،تفْ٘ن حمَق هتْوبى اص ػَٕ هبثٌبى دادگؼتشٕ ثب تبو٘ذ ثش لبًَى اٗ٘ی دادسػٖ و٘فشٕ هلَه ً ،1392ـشِٗ
پظٍّـٌبهِ حمَق و٘فشٕ ،ؿوبسُ دٍم1394 ،
-
وبظنصادُ ،ػلٖ ،هبثٌ٘ی لَُ لوبِٗ٘ چِ وؼبًٖ ّؼتٌذ ،تْشاى ،چبح دٍمً ،ـش هولف.1379 ،
-
گلذٍصٗبى ،اٗشد ،هحـٖ لبًَى هزبصات اػالهٖ ،تْشاىً ،ـش هزذ.1384 ،
-
گلذٍػت رَٗجبسٕ ،سرت ،اٗ٘ی دادسػٖ و٘فشٕ ،تْشاىً ،ـش رٌگل1394 ،
-
هْبثبدٕ ،ػلٖ اکغش ،هبثٌ٘ی دادگؼتشٕ دس لَاً٘ی دادگؼتشٕ اٗشاى ،هزلِ الْ٘بت ٍ حمَق ،ؿوبسُ .1381 ،6
هْذٍٕ ؿٌمٖ ،ه٘خنً ،مؾ هبثٌ٘ی لوبٖٗ دس هشاحل همذهبتٖ فشاٌٗذ دادسػٖ و٘فشٕ ،هبٌّبهِ وبًَى ٍوالٕ دادگؼتشٕ اکفْبى،
ؿوبسُ .1390 ،60
-
َٗػفٖ ،اٗوبى ،تحم٘مبت همذهبتٖ دس اٗ٘ی دادسػٖ و٘فشٕ ،تْشاىً ،ـش ه٘ضاى.1392 ، صفحه 43
51
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 23 –56 صفحه 44
اهکبى سٌجی تحمک ربب در خسبرت تبخیر تبدیِ در حمَق کیفری ایراى ٍ فمِ اهبهیِ
83
کٖبه ٽَى.وشٕؼٍ أهٽٍ ىٍ ډًاٍىْ ٽٍ سٲَٕٕار ٹٕمزَب ىٍ ٽًسبٌ ډیر ٔب ىٍاُ ډیر ٽڈ ثبٙی
٭َٳان ٍا ډٞیاٷ اىاْ ىٔه ډٓىاوی ی دٌَٔا ډًٓٙى ،اډ٘ب سٶبیرَبْ ٙیٔی ی ٵبک٘ ٹبثڄ ٹجًڃ
وٕٖز ی اىاْ ىٔه ډلًٖه ومًٓٙىًٕٔ$ .ٶٓ #315- 314 ،1381 :ىٍ َٙأ ٤سًٍډُٓ ،ډبوٓ ٽٍ
ډیًٔن دَىاهز ثیَٓ هًى ٍا ثٍ سٮًٔٸ ډٓاویاُى ثٍ ډِٕان سًٍڇ اُ اٵِأ٘ ىاٍأٓ ی ٹیٍر هَٔی
ىٔه ٽبٕشٍ ډًٓٙى ی أه اُ ىٔیځبٌ ٭َٳ ٍَ١ثٍ کٖبه ډٓأی ی اُ ان ػب ٽٍ ډیًٔن ثب ساهَٕ ىٍ
دَىاهز ی وٺ ٠٭ُی ډًػجبر أه ٍ ٍَ١ا ٵَاَڈ ٽَىٌ ،اُ ىٔی ٭َٳ ٍَ١ډٖشىی ثٍ ای إز ی
ؿًن ىأه ٍا ٓ١ثٍ أه ٍَ١وٕٖز ،ثٍ ډٺش٢بْ ٹب٭یٌ وٶٓ ٍَ١ثبٔی ٍَ١ای ػجَان ًٙى ی کپڈ
ثٍ اٽشٶب ثٍ ډجچٰ إمٓ ىٔه ثب ٹ ٬٦و َ٪اُ ٽبَ٘ اٍُٗ ان ،کپڈ ثٍ ٍَْ١إز ٽٍ ىٍ إالڇ وٶٓ
ٙیٌ إز.ثَهٓ اُ ډَاػ ٬ؿًن أز اهلل وًٍْ َمیاوٓٝ ،بٵٓ ځچذبٔڂبوٓ ی ٕٕیٽب٩ڈ کبئَْ ثٍ
ىڅٕڄ ال ٍَ١إشىبى ٽَىٌاوی ًٕٔ$ٶٓ#309 ،1381 :
o
-5ادلِ ی فمْی تحمک سثب دس خؼبست تبخیش تبدیِ ٍجِ ًمذ
ثٍ ډى ًٍ٪ثٍَٕى اىڅٍّى ٵٺُى ډَسج ٤ثب هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔى یػٍ وٺی ،ثلض ٍا ىٍ ؿُبٍ
ٹٖمز اٍائٍ ډىىَٕڈ ٣َٙ :ىٍ ١مه ٭ٺی اٝچى ٣َٙ ،ىٍ ١مه ٭ٺی هبٍع الُڇ ،څِیڇ سیاٍٻ
اسالٳ ډبڅٕز ی ١مبن وٖجز ثٍ ٽبَ٘ اٍُٗ دًڃ ی ثبالهٌَ١ ،مبن وٖجز ثٍ هٖبٍر ٭یڇاڅىٶ٬
٣َٙ-4-1ىٍ ١مه ٭ٺی اٝچى ىٔىى ٽٍ ډیًٔن اُ دَىاهز ان هًىىاٍى ٽَىٌ ی ٥چجپبٍ وِٕ
هٖبٍر ىَٔٽَى ډ٦بڅجٍ ډىٽىی ،ځبٌ وبٙى اُ ٭ٺی ٹَ ٟإز ی ځبٌ اُ ٭ٺًى ىٔڂَ ډىٚا ډىځَٕى.
سٶبیر أه ىی ىٍ ٍیأبسى إز ٽٍ ىٍ ه ًٛٞٹَ ٟیاٍى ٙیٌ ی ََځًوٍ ٥َٙى ٍا ٽٍ ثٍ وٶ٬
ٹَٟىَىیٌ ثبٙی کَاڇ ا٭الڇ ډىٽىی $٭بډچى#1403 ،365:؛ ثٍ َمٕه ىڅٕڄ ،ثٕٚشَ ثَ أه ثبیٍوی ٽٍ
هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ،کشى اځَ ثٍ ًٍٝر ١ ٣َٙمه ٭ٺی ٹَ ٟىٍأی ،ثبُ کَاڇ ی وبډَٚی٫
إز؛ َُٔا ډٶبى أه ،٣َٙوٶٮى ٍا ثٍ ًٍٝر ډٮچّٸ ثٍ ٹَ ٟىَىیٌ ثبُډىځَىاوی .ىٍ کبڅى ٽٍ
ٹَٟىَىیٌ ،ىٍ ٵَ ٟډًٍى ثلض ،ؿِٕى ثٍ ػِ اٝڄ ثیَى ىٍ ٍَٕٕٕی ومىهًاَی ی اځَ ٣َٙ
ډجچٰ ىٍ ٵَ ٟساهَٕ ډىٽىی ،ثَاى یاىاٍ ٽَىن ډٺشَ ٟثٍ دَىاهز یاڇ ىٍ ٍوٓ ډی٘ر إز؛ ثٍ
َمٕه ىڅٕڄ ،ٵٺُبى ًٍٙاى وڂُجبن ؿىبنٽٍ دٕ٘ اُ أه ځٌٙز هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ٍا ىٍ ٹبڅت
١ ٣َٙمه ٭ٺی دٌَٔٵشٍاوی .اډ٘ب ىٍ ًٍٝسى ٽٍ ىٔه ،وبٙى اُ ٭ٺًى ىٔڂَ ٱَٕ اُ ٹَ ٟثبٙی$ ،ډظڄ
انٽٍ ىٍ ١مه ثٕٕ ٬چٴ ٔب ثٕ ٬وٍٖٕ ٣َٙ ،دَىاهز ډجچٰ ا١بٵى ىٍ ًٍٝر ساهَٕ ومبٔی #اىڅٍّى
یٌْٔى ٹَ ٟػَٔبن ومىٔبثی؛ څٌا َمبنځًوٍ ٽٍ ثبٔ ٬ىٍ ثٕ ٬وٍٖٕ ډىسًاوٖز ثَ هَٔیاٍ ٣َٙٽىی
ٽٍ سب اهَ ٕبڃ ،ډبَبوٍ ډجچٰ ډٮٕىى ٍا ثٍ ای ډؼبوبً َجٍ ٽىی ،ثٍ َمبن سَسٕت ډىسًاوی ٣َٙٽىی ٽٍ ىٍ صفحه 77
3
ججشاى خؼبستّبی ػبعفی ٍاسد ؿذُ ثِ ؿخق دس ًتیجِ
ایشاد اػیت فیضیىی ثِ ًضدیىبى
رجت اکجرزادُ
استبدیبر ،ػضَ ّیات ػلوی ،داًشکدُ ػلَم اًسبًی ،گرٍُ حمَق ،داًشگبُ پیبم ًَر ،لن ،ایراى
پریچْر ثبثبیی
فبرؽ التحصیل همطغ کبرشٌبسی ارشد رشتِ حمَق جسا ٍ جرم شٌبسی ٍاحد شیراز ،کبراهَز ٍکبلت هرکس لَُ لضبئیِ ،شیراز ،ایراى
تاریخ دریافت 1411 .13 .18 :تاریخ اصالح 1411 .16 .19 :تاریخ پذیزش1411 .11 .3 :
چکیذُ
ىٍ ځٌٙشٍ وٍ ؿىیان ىیٍ أه ا٭شٺبى یػًى ىاٙز ٽٍ و٪بڇ کٺًٹٓ ثَ هالٳ هٖبٍسُبْ ٵِٕٔپٓ ٹبىٍ ثٍ اویاٌُ ځَْٕ ٍوغ ٍیکٓ ٔب
اَ٦١اه ىٍیوٓ وٕٖز ی ثىبثَأه أه ٹجٕڄ هٖبٍار ٹبثڄ ػجَان ومٓثبٙی.
ىاىځبٌَب ىٍ ډًٍى دَیویٌَبٔٓ ٽٍ ډىؼَ ثٍ إٕتَبْ ٭ب٥ٶٓ ثیین أؼبى ٝیډبر ٵِٕٔپٓ ځَىٔیٌ ثًىوی سمبٔچٓ ثٍ ٝییٍکپڈ ػجَان
هٖبٍر ویاٙشىی .ىٍ ان ُډبن ٭چڈ دِٙپٓ ٍیاوٚىبٕٓ ومٓسًاوٖز ٍاث ٍ٦ثٕه أؼبى إٕتَبْ ٭ب٥ٶٓ ی ٭چڄ ٵِٕٔپٓ ډىؼَ ثٍ اوُب ٍا
اطجبر ومبٔی .ثَاْ ډیسُب اٽظَ ډَىڇ ا٭شٺبى ىاٙشىی ٽٍ ػىًن ی ىٔڂَ ثٕمبٍُٔبْ ٍیاوٓ ىٍ وشٕؼٍ ځىبَبن ٙو ٜأؼبى ډٓ ځَىى.
ىٍ ىیٍان ډٮب َٝؿىٕه ثبیٍْ سٲَٕٕ إبٕٓ ٽَىٌ ی ډ٦بڅٮبر ٍیان ،ثو٘ ػیأٓ وبدٌَْٔ اُ ٭چڈ دِٙپٓ ځَىٔیٌ إز .ډشىبٕت ثب
أه سٲَٕٕ کٺًٷ وِٕ ثٍ ډَیٍ أه یاٹٮٕز ٍا دٌَٔٵشٍ ٽٍ إٕتَبْ ٍیاوٓ وِٕ َمبوىی إٕتَبْ ٵِٕٔپٓ یاٹٮٓ َٖشىی ی ډٓسًاوىی وبٓٙ
اُ ا٭مبڃ ٵِٕٔپٓ ثبٙىی .اڅجشٍ أه ثیان ډٮىب وٕٖز ٽٍ کٺًٷ ََ ځًوٍ هٖبٍر ډٮىًْ ٍا دٌَٔٵشٍ ی کپڈ ثٍ ػجَان ان ډٓىَی.
ٔپٓ اُ ډًاٍى ٹبثڄ سبډڄ ُډبوٓ إز ٽٍ ٙو ٜىؿبٍ إٕتَبْ ٍیاوٓ ځَىٔیٌ یڅٓ أه إٕت وب ٓٙاُ ٝیډبر ٵِٕٔپٓ یاٍى ٙیٌ ثٍ
یْ ومٓثبٙی ثچپٍ ىٍ وشٕؼٍ ىٔین ٔب ٙىٕین هجَػَاکبر یاٍى ثٍ ٙو ٜىٔڂَْ ىؿبٍ إٕت ٍیاوٓ ډٓ ځَىى .ډظبڃ ٽالٕٕټ ان ُډبوٓ
إز ٽٍ ٔټ ډبىٍ ٙبَی ثٍ َُٔ ځَٵشٍ ٙین ٵَُویٗ سًٕٔ ٤ټ ٍاوىیٌ ثٓاکشٕب ٣ډٓثبٙی .ؿىٕه ډبىٍْ اکشمبالً ىؿبٍ إٕت ٍیاوٓ
ځَىٔیٌ ی ٹبىٍ ووًاَی ثًى ی٩بٔٴ ٍیُډٌَ هًى ٍا ثٍ ىٍٕشٓ اوؼبڇ ىَی .أب ؿىٕه ډبىٍْ ډٓسًاوی ثٍ ىڅٕڄ ؿىٕه إٕتَبْ ٍیاوٓ اٹبډٍ
ى٭ًا ومًىٌ ی ډ٦بڅجٍ هٖبٍر ومبٔی.
یاژگان کلیذی :هٖبٍر ډٮىًْ ،إٕتَبْ ٍیاوٓ ،ػجَان هٖبٍر ،إٕت یاٍىٌ ثٍ ٙو ٜطبڅض. صفحه 45
84
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 71 –96
ًٍٝر ساهَٕ ىٍ دَىاهز طمه ىٍ ٍوٓ ډیر ډٺٍَ ،ډبَبوٍ ډجچٲى ډٮٕه ٍا ثٍ یى سمچٕټ ٽىی.
ٝ$یٍ #1399 ،14:ىٍ أه ًٍٝر ٣َٙ ،ډًٍى ثلض ،ډَٚی٭ٕز ی وٶًً هًى ٍا اُ ىڅٕڄ څِیڇ ثٕ ٬ی
اىڅٍّى وٶًً ٣َٙډىځَٕى ،وٍ اُ ٹَ ،ٟسب ٍثب دیٔی أی .اُ َ٥ٳ ىٔڂَ ،دَىاهز ډجچٰ ډبُاى ،ىٍ
ثَاثَ سمیٔی ډی٘ر ی ا٭٦بى ډُچز وٕٖز ،سب ډٚمًڃ ٍیأبسى ثبٙی ٽٍ ََځًوٍ ډجچٰ ا١بٵى ٍا ىٍ
اُاى سمیٔی ٍَٕٕٕی ،کَاڇ ا٭الڇ ډىٽىی$ .٭بډچى#1403 ،36:
٣َٙ -4-2ىٍ ١مه ٭ٺی هبٍع الُڇ ثَهى اُ ٵٺُب ٽٍ ډ٦بڅجٍى هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔى یػٍ
وٺی ٍا ثٍ ًٍٝر ١ ٣َٙمه ٭ٺی اٝچى وذٌَٔٵشٍاوی ،اُ ٍاَپبٍ ١ ٣َٙمه ٭ٺی هبٍع الُڇ ثٌَُ
ػٖشٍ ی َمبن َیٳ ٍا ىٍ أه ٹبڅت ساډٕه ٽَىٌاوی$ .ځچذبٔڂبوى #1405 ،91:ثٍ و َ٪اوبن ،ىأه
ډى سًاوی ٽبالى ََ ؿىی ٽًؿټ ٍا ثٍ ډیًٔن ثٶَیٙی ی ىٍ ١مه ٣َٙٽىی ٽٍ اځَ یى ىٔه ٍا ىٍ
ٍوٓ ډی٘ر ډٺٍَ وذَىاهز ،ډجچٲى $هثالً "12اٝڄ ثیَىٍ #ا ډؼبوبً ثٍ ىأه سمچٕټ ٽىی .٭چّز ٹٕی
«ډؼبوى ثًىن» ،ان إز ٽٍ اځَ سمچٕټ ډِثًٍ ىٍ اُاى ا٭٦بى ډُچز ثبٙی ،ډٚمًڃ ٍیأبر هبٛ
إز ٽٍ دٕ٘ اُ أه ثیاوُب اٙبٌٍ ٙی.ىٍ أه ًٍٝر وِٕ ٣َٙ ،سمچٕټ ډؼ٘بوىِ ډجچٲى ىٍ ًٍٝر
ساهَٕ ىٍ دَىاهز ،ډَٚی٭ٕز ی وٶًًهًىٍا اُ ٭ٺی ٹَ ٟومىځَٕى ی ىٍ اُاى سمیٔی ٍَٕٕٕی
وٕٖز ،سب ٍثب الُڇ أی -4-3 .څِیڇ سیاٍٻ اسالٳ ډبڅٕز ی١مبن ٽبَ٘ اٍُٗ دًڃ
ثٍ ا٭شٺبى ثَهٓ اُ ٵٺُب دًڃِ اډَیُ دًڃ ا٭شجبٍْ إز ی ٵبٔیٌاْ ػِ یٕٕچٍ هَٔی إٙب ویاٍى ،ثٍ
هالٳ دًڃَبْ ىٍَڈ ی ىٔىبٍ ٽٍ هًى ىاٍاْ اٍُٗ ًاسٓ ی إشٮمبڅٓ ثًىوی .ىٍ وشٕؼٍَ ،مٍ ا٭شجبٍ
ی ډبڅٕز دًڃَبْ اډَیُ ثٍ یٌْٔ دًڃَبْ ٽبٱٌْ ثٍ ٹیٍر هَٔی انَب إز ی ٽبٱٌ انَب آٍُٙ
ویاٍى .ثب سًػٍ ثٍ أه ډٖئچٍ ،ىٍ َٙأ ٤سًٍډٓ ُډبوٓ ٽٍ ٽٖٓ دًڃ ىٔڂَْ ٍا ٱٞت ډٓٽىی ٔب
دَىاهز ثیَٓ ای ٍا ثٍ سٮًٔٸ ډٓاویاُى ډًػت اُ ثٕه ٍٵشه ٹیٍر هَٔی ی ډبڅٕز دًڃ ډًٓٙى ی
اُ انػب ٽٍ سمبڇ ٹًاڇ ی ا٭شجبٍ دًڃ اډَیُ ثٍ ډبڅٕز ان إز سچٴ ٙین ډبڅٕز دًڃ َمبوىی سچٴ
٭ٕىٓ ٽبالَبْ ىٔڂَ إز ،ىٍ وشٕؼٍ ثٍ ډٺش٢بْ ٹب٭یٌ ٭چٓاڅٕی ىٍ ثبه ٱٞت ٽٍ ډٓځًٔیََ« :ٽٔ
ډبڃ ىٔڂَْ ٍا ثیین ٍ١بٔز ای سَٞٳ ٽىی ی ان ډبڃ سچٴ ًٙى ١بډه إز» ،ٱبٝت ی ډیًٔوٓ
ٽٍ سوچٴ اُ دَىاهز ثٍ ډًٹ ٬ثیَٓ ٽَىٌ١ ،بډه ٽبَ٘ ډبڅٕز دًڃ إز ی ثبٔی ان ٍا ػجَان ٽىی
.
ًٕٔ$ٶٓ #310 ،1381 :کَ٢ر أزاهلل ٝبٵٓ ځچذبٔڂبوٓ ىٍ ډٺبڇ إشیالڃ ثٍ أه ىڅٕڄ ډٓ ٵَډبٔی:
سمبڇ ا٭شجبٍ ی ډبڅٕز إپىبٓ ثٍ َمبن ٹیٍر هَٔی إز ی ډٺًٞى ثبالٝبڅٍ اُ ان سًٕڄ ثٍ هَٔی
ی سمچټ إٙب إز .ثىبثَأه وٺٞبن ډبڅٕز ان ،ډظڄ وٺٞبن ٭ٕىٓ ٽبال إز ،ؿًن ُٔبن هبٍػٓ ان
ډىُبْ أه ډبڅٕز ا٭شجبٍْ ،ډٺًٞى وٕٖز ی څٌا وٺٞبن ان ٭َٵبً ٍَ١إز ی اځَ ٭ییاوبًیاٹًٙ ٬ى
ډًػت ١مبن إز ،هًاٌ ىٍ ًډٍ ثبٙی ،هًاٌ ىٍ هبٍع ی أه ثٍ هالٳ أه إز ٽٍ إپىبٓ ىٍ صفحه 78
اهکبى سٌجی تحمک ربب در خسبرت تبخیر تبدیِ در حمَق کیفری ایراى ٍ فمِ اهبهیِ
85
ًډٍ ىٍ اطىبْ ډیر ډٺٍَ ٔب ثب اػبٌُ ساهَٕ اُ ثٖشبوپبٍ ،سىِڃ ٹٕمز دٕیا ٽىیَُٔ ،ا ىٍ أه ًٍٝر ىٍ
ډچټ ی سلز سَٞٳ هًىٗ سَٹٓ ٔب سىِڃ ٔبٵشٍ إز ی ٽٖٓ ١بډه ُٔبن ان وٕٖز؛ ٹیٍ ډٚشَٻ
ىالٔڄ ٍٕ ځبوٍ أه إز ٽٍ ثٮی اُ ٵَا ٍٕٕین ٍَٕٕٕی ثیَٓ ،اځَ ٥چجپبٍ ډ٦بڅجٍ ىٔه ٽىی ی
ثیَپبٍ ثب سمپه اُ دَىاهز ثیَٓ ،اډشىب ٫ٽىی ،ىٍ ًٍٝسٓ ٽٍ وَم سًٍڇ ٵبک٘ ثبٙی ،اُ ىٔی ٭َٳ
ثیَپبٍ ډًػت ٍَ١ی ُٔبن ٥چجپبٍ ٙیٌ ،ډبڃ ای ٍا سچٴ ٽَىٌ ی اٽشٶب ثٍ دَىاهز ډجچٰ إمٓ
ثیَٓ اىاْ ىٔه ثٍ کٖبه ومٓأی ثچپٍ ثیَپبٍ ثَاْ ٍٵ ٍَ١ ٬ی ػجَان هٖبٍر ی ٝیٷ ٭َٵٓ
اىاْ ىٔه ثبٔی ثٍ اویاٌُ ٽبَ٘ اٍُٗ دًڃ ،هٖبٍر ٥چجپبٍ ٍا ػجَان ومًىٌ ی ثٍ اویاٌُاْ ثٍ ای
ثذَىاُى ٽٍ ٹیٍر هَٔی ای ډلٶً ٧ثمبوی .ثىبثَأه میتوان ځٶز ډٶبى ډبىِ 522ٹبوًن إٔه ىاىٍٕٓ
ی ډبىِ 4ٹبوًن ؿټ اُ ثبه ٭مڄ ثٍ ٹیٍ ډٚشَٻ ىالٔڄ ٔبىٙیٌ إز.ثبٔی اٵِیى ٽٍ اٍُٗ دًڃ
َمًاٌٍ ىٍ کبڃ ٽبَ٘ إز ی ځٖشَٗ وٺیٔىڂى ىٍ ػبډٮٍ ډًػت ٽبَ٘ ٹیٍر هَٔی ډىًٙى ی
ثَ اطَ سًٍ٘ڇ ،اُ ٹٕمز کٺٕٺى دًڃ ډىٽبَی ،ثڂًوٍاى ٽٍ اځَ ٙو ،ٜډیر ډیٔیى ٭ٕه دًڃ هًٔ٘
ٍا ىٍ ځًٍٙاى وڂٍ ىاٍى ،ٵٺ ٤اُ وٙ َ٪پچى ،دًڃ هًى ٍا وڂٍ ىاٙشٍ ،یڅى اُ و َ٪اٹشٞبىى ان ٍا
ثىاٍُٗ ٽَىٌ إز .اوـٍ ډًٍى ثلض ډبٕز أه إز ٽٍ اځَ ډیًٔن ،ىٔه ٍا ىٍ ٍوٓ ډی٘ر
ډٺٍَوذَىاهز ی اٍُٗ دًڃ دٔ اُ ٍَٕٕٕی ٽبَ٘ ٔبٵز ،أب ٥چجپبٍ ډىسًاوی ډبثٍاڅشٶبیر ٍا ډ٦بڅجٍ
ٽىی؟ ثیین ٙټ ،اځَ ډیًٔن ىٔه هًى ٍا ىٍ ٍوٓ ډی٘ر ډٺٍَثذَىاُى ی َٙأ ٤اٹشٞبىى ىٍ أه
ډی٘ر ىځَځًن وٚیٌ ی ٽبَ٘ إٍُٗ اویٻ ی ثٍ ډِٕان ډشٮبٍٳ ثبٙی٥ ،چجپبٍ ومىسًاوی ډجچٲى ثٕٚشَ
اُ ٍٹڈ اٝچى ٍا ثوًاَی؛ ؿَا ٽٍ ٭ٺی ٹَٔ ٕٟټ ٭ٺی اکٖبوى إز ی ٹَٟىَىیٌ ثب وٕز هَٕ ی
طًاه اٹیاڇ ٽَىٌ ی ٽبَ٘ اٍُٗ دًڃ ثٍ ډِٕان اویٻ ٍا وبىٔیٌ ځَٵشٍ إز؛ یڅى اځَ ډیًٔن ثٍ ډًٹ٬
اٹیاڇ ثٍ دَىاهز ىٔه وپَى ،ډمپه إز ځٶشٍ ًٙى ٹَ ٟىَىیٌ ٽبَ٘ اویٻ ىٍ اٍُٗ دًڃ ٍا
ٵٺ ٤سب ٍَٕٕٕی وبىٔیٌ ځَٵشٍ یثٍ ا٦ٝالف« ،اٹیاڇ ثٍ »ٍَ١هًٔ٘ ٽَىٌ إز ،یڅى اځَ اُ ٍَٕٕٕی
ځٌٙز ،ؿىٕه اٹیاډى اُ ٍٵشبٍ یى إشىجب ٣ومىًٙى .ثٍ و َ٪ډىٍٕی أه ٕوه ىٍ ػًاډٮى ٽٍ
٭َٳ ،ىٹز ىٍ ډلبٕجٍى اٍُٗ دًڃ ىاٍى دٌَٔٵشىى إز؛ یڅى ىٍ ػبډٮٍى ٽىًوى ډب ،٭َٳ ؿىٕه
ىٹشى ویاٍى ی اځَ ٽبَ٘ ثٍ ډِٕان اویٻ ی ډشٮبٍٳ ثبٙی ی ٵبٝچٍى ُډبوىِ ډٕبن ٍَٕٕٕی ی اىاى
ىٔه ُٔبى وجبٙی ،ډیًٔن ،اُ و َ٪٭َٵى ،ثب دَىاهز ٍٹمى ډٮبىڃ ثب ٍٹڈ اٝڄ ثیَى ،ىٔه هًٔ٘ ٍا
اىا ٽَىٌ إز ی ٽبَ٘ اٍُٗ ٔبى ٙیٌ ساطَٕى ىٍ ١مبن ډیًٔن ثٍ ثٕ٘ اُ ٍٹڈ ووٖشٕه ووًاَی
ىاٙز؛ ىٍوشٕؼٍََ ،ځًوٍ ډجچٰ ا١بٵى ىٍ ٹجبڃ ٽبَ٘ اٍُٗ دًڃٍ« ،ثب» هًاَی ثًى.اٽىًن اځَ ٽبَ٘
اٍُٗ ثٍ ډِٕاوى ٱَٕډشٮبٍٳ ثبٙی $هثالً ىٍ اطَ کبىطٍاى ډظڄ ػىڀَٙ ،أ ٤اٹشٞبىى انؿىبن
ىځَځًن ًٙى ٽٍ اٍُٗ دًڃ ثٍ ٽمشَ اُ وٞٴ ٽبَ٘ ٔبثی ،#ډىسًان ځٶز ََ ؿىی ٵبٝچٍى ُډبوى صفحه 79
51 –70 ٍٶلٝ ،1401 سبثٖشبن،10ٌٍمبٙ ، ٕبڃ ًٕڇ،چىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٞٵ
52
Compensation for emotional damages caused to a person as a result of
physical damage to relatives
Abstract
In the not-so-distant past, there was a belief that the legal system, unlike physical damages, is not
capable of measuring mental suffering or inner anxiety, and therefore such damages cannot be
compensated.
Courts were reluctant to award compensation in cases that resulted in emotional damage without
causing physical damage. At that time, the medical science of psychology could not prove the
relationship between creating emotional injuries and the physical causes that lead to them.. For a
long time, most people believed that madness and other mental illnesses are caused as a result of a
person's sins.
In the modern era, such a belief has fundamentally changed and psychological studies have
become an inseparable part of medical science. Corresponding to this change in rights, the fact that
mental injuries are the same as real physical injuries and can be caused by physical actions has also
been gradually accepted. Of course, this does not mean that the rights accept any moral damage
and order to compensate it.
One of the cases to consider is when a person suffers mental injuries, but this injury is not caused
by physical injuries inflicted on him, but as a result of seeing or hearing the news of injuries inflicted
on another person, he suffers psychological injuries. The classic example is when a mother witnesses
her child being run over by a careless driver. Such a mother is probably psychologically damaged and
will not be able to perform her daily tasks properly. Can such a mother file a lawsuit and claim
damages due to such mental injuries?
Keywords: moral damage, mental damage, compensation, damage to a third party. صفحه 46
86
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 71 –96
ډٕبن ٍَٕٕٕی ىٔه ی اىاى ان ُٔبى وجًىٌ ،یڅى ؿًن ٽبَ٘ ٙیٔی ٍم ىاىٌ إز ،دَىاهز ٍٹمى
ډٮبىڃ ثب ٍٹڈ اٝچى ىٔه ،اُ و َ٪٭َٵى ،اىاى ىٔه ډلًٖه ومىًٙى.ثٍ ىٔڂَ ٕوه ،دًڃ ،ډبڃ ډظچى
إز ی ثَ إبٓ ٔټ ٹب٭یٌى ٭َٵى١ ،مبن ډظچى ثٍ ډظڄ ی ١مبن ٹٕمى ثٍ ٹٕمز إز .اڅجشٍ اٍُٗ
کٺٕٺى دًڃ َمٕ ٍٚىٍ ُډٌَى ایٝبٵى وٕٖز ٽٍ ىٍ ډظچى ثًىن ىهبڅز ٽىی ،یڅى یٹشى ٽبَ٘
ٙیٔی اٍُٗ ٍم ډىىَی ،٭َٳ ،ډجچٰ إمى دًڃ ٍا «ډظڄ» ډجچٰ ایڅٍٕ ومىثٕىی ی اځَ ډیًٔن ٍٹڈ
ووٖشٕه ٍا ساىٍٔ ٽَى ،٭َٵبً یى ٍا ثَئ اڅٌډٍ٘ ومىىاوىی.اڅجشٍ أه إشیالڃ یٌْٔى ساهَٕ ساىٍٔ وٕٖز
ی کشى ىٍ دَىاهز ثٍ ډًٹ ِ٬ىٔه وِٕ ٕبٍى ی ػبٍى إز .ثَ َمٕه إبٓ ،اځَ ىٍ ً٥ڃ ډی٘ر
ىٔهَٙ ،أ ٤اٹشٞبىى ثٍ ځًوٍاى ٱَٕ ډشَٹِّجٍ سٲَٕٕ ٽىی ی ٽبَ٘ ٔبثی ،ىٍ ١مبن ثیَپبٍ هًاَی ثًى
.
اڅجشٍ ىٍ ٭پٔ ډٖئچٍٔ ،ٮىى ػبٔى ٽٍ اٍُٗ دًڃ ثٍ ډِٕاوى ٱَٕ ٹبثڄ اوش٪بٍ اٵِأ٘ ٔبثی ،ثیَپبٍ
کٸ ویاٍى ډجچٲى اُ ٍٹڈ اٝچى ىٔه ٽڈ ثڂٌاٍى؛ ؿَا ٽٍ سلچٕڄ اٍاىٌى َ٥ٵٕه اٹش٢ب ډىٽىی ٽٍ
اٍُٗ ا١بٵى وبىٔیٌ ځَٵشٍ ی ٍٹڈ ووٖشٕه دَىاهز ًٙى.ثٍ و َ٪ډىٍٕی ََؿىی إشیالڃ ثبال
یٌْٔى ساهَٕ ساىٍٔ وٕٖز ی ىٍ دَىاهز ثٍ َىڂبڇِ ىٔه َڈ ػبٍى إز ،یڅى ىٍ ٵَ ِٟساهَٕ ىٍ
دَىاهزٍ ،یٙهسَ إز؛ َُٔا اځَ ثٍ ٵَ ،ٟٹَ ٟىَىیٌ ،ثٍ ډجچٰ إمى ىٔه کشى ىٍ ٵَ ٟٽبَ٘
ٙیٔی اٍُٗ ٍ١ب ىاٙشٍ ،ىٍ ٵَ ٟساهَٕ ىٍ دَىاهز ،ؿىٕه ٍ١بٔى ٍا ویاٙشٍ إز.ثچپٍ ډىسًان
اى٘٭ب ٽَى ٽٍ اځَ ٹبٔڄ ًٔٙڈ دًڃ ثٍ څلب ٧انٽٍ کبڅز یإ ٍ٦ىاٍى ،ډظچى ی ٹٕمى ثًىن ىٍثبٌٍى ان
ٹبثڄ َ٥ف وٕٖز ،ثبُ َڈ ډیًٔن ٍا وٖجز ثٍ ٽبَ٘ ٙیٔی اٍُٗ ١بډه ډىىاوٕڈ؛ َُٔا اُ و َ٪٭َٵى
یٹشى ٔټ ٙجٍ ،اٍُٗ دًڃ هثالً ثٍ ٽمشَ اُ "50ٽبَ٘ ډىٔبثی ،دَىاهز ډجچٰ إمى ،ىٔڂَ اىاى
ٽبډڄ ىٔه ډلًٖه ومىًٙى ی ثَ ٵَ ٟسَىٔی ىٍ ٝیٷ ٭َٵى ،إشٞلبه اٙشٲبڃ ػبٍى إز؛ ی
اځَ ثٍ څلب ٧انٽٍ ډؼَاى إشٞلبهٙ ،جٍُى کپمٍٕ إز ،ىٍ إشٞلبه سَىٔی ٽىٕڈ ،ىٍػَٔبن
ٹب٭یٌى اٙشٲبڃ ٽٍ ډجىبٔى ٭ٺالٔى ىاٍى ،ػبى سَىٔی ووًاَی ثًى$.یکیسٓ ٙجَْٕ#1382 ،43:
o
-5-5ضوبى خؼبست ػذم الٌفغ
ىٍ ه ًٛٞٹب٭یٌى ال ،ٍَ١ثَهى ٭ٺٕیٌ ىاٍوی ٽٍ ٭یڇ اڅىٶ ٍَ١ ٬وٕٖز ،سب ډٚمًڃ ٹب٭یٌ
ثبٙی ی ثَهى ىٔڂَ َڈ ډٮشٺیوی ٽٍ ٭جبٍر "ال ٍَ١ی ال َ١اٍ"دالڅز ثَ ١مبن ډبڅى ویاٍى؛ َُٔا
ُثبن ٍیأز ،ثَىاٙشه ٔټ کپڈ َٙ٭ى إز ،وٍ ٹَاٍ ىاىن کپڈ ،ی ١مبن ډبڅى ،ٹَاٍ ىاىن
ډٖئًڅٕز ثَ ٭ُیٌى ٙو ٜإز؛ ی ٔب ځٶشٍاوی ٽٍ ډٶبى ٹب٭یٌ ،وُى سپچٕٶى اُ أَاى ٙهٖبٍر ثٍ
ىٔڂَان إز ی ىالڅشى ثَ کپڈ ی١ٮىِ ١مبن ویاٍى .ىٍ ثَاثَ ډ ،ًٍُٚٵٺُٕبوى ؿًن یکٕی ثُجُبوى
$ثُجُبوٕٕٓ ،#614 ،141:ی٭چى ٥جب٥جبئى ٥$جب٥جبٔٓ #302 ،1404:ی ُٕٙی ٕٕیکٖه ډیٍٓ
$ډیٍٓ #110 ،1408:٭ٺٕیٌ ىاٍوی ٽٍ ٭ىًان « »ٍَ١ثَ ٭یڇ اڅىٶٝ ٬بىٷ إز ی ثَ إبٓ ٹب٭یٌى صفحه 80
جبراى خسبرت ّبی ػبطفی ٍارد ضذُ بِ ضخع در ًتیجِ ایراد اسیب فیسیکی بِ ًسدیکبى
o
53
همذهِ
"کٺًٷ ومٓسًاوی ٍوغ ٍیکٓ ٔب اَ٦١اه ٍا اویاٌُ ځَْٕ ومبٔی ی ثىبثَأه أه ٹجٕڄ هٖبٍار
ٹبثڄ ػجَان ومٓثبٙی".
أه ٭جبٍر ٕ 150بڃ دٕ٘ ثًٕٕچٍ څَى یوِڅٕیٔڄ اُ٩بٍ ځَىٔیٌ ی ډ٦مئىبً ډشىبٕت ثب ُډبن
هًىٗ ثًىٌ إز .ىٍ ان ُډبن ٭چڈ دِٙپٓ ثًٌْٔ ٙبهٍ ډَثً ٣ثٍ اکٖبٕبر ی ٭ًا٥ٴ ىٍ ىیٍان
ایڅٍٕ سپبډڄ هًى ثًىٌ إز .ىاىځبٌَب ىٍ ډًٍى دَیویٌَبٔٓ ٽٍ ډىؼَ ثٍ إٕتَبْ ٭ب٥ٶٓ ثیین
أؼبى ٝیډبر ٵِٕٔپٓ ځَىٔیٌ ثًىوی ثٍ ٙیر سَىٔی ىاٙشىی ی ىٍ ان ُډبن أه ا٥مٕىبن یػًى
ویاٙز ٽٍ ٭چڈ ٍیاوٚىبٕٓ ډٓسًاوی ٍاث ٍ٦ثٕه أؼبى إٕتَبْ ٭ب٥ٶٓ ی ٭چڄ ٵِٕٔپٓ ډىؼَ ثٍ اوُب
ٍا اطجبر ومبٔی .ىٍکٺٕٺز ىاىځبٌَب ثٍ َٕؾ یػٍ سمبٔڄ ویاٙشىی ٽٍ ىٍ ؿىٕه ډًاٍىْ یػًى
هٖبٍر ٍا اکَاُ ومبٔىی؛ ؿَا ٽٍ ىٍ ان ىیٍان َٕؾ دٌَٔٗ ػُبوٓ ىٍ ه ًٛٞأه یاٹٮٕز ٽٍ
ډٖبئڄ ٍیاوٓ ی ٭ب٥ٶٓ وب ٓٙاُ کًاىص ډٚو ٜثبٙی یػًى ویاٙز ی ٭مًډبً ثبیٍ ویاٙشىی ٽٍ
ؿىٕه ثٕمبٍُٔبٔٓ ٹبثڄ ىٍډبن ثبٙی .ثَاْ ډیسُب اٽظَ ډَىڇ ا٭شٺبى ىاٙشىی ٽٍ ػىًن ی ىٔڂَ ثٕمبٍُٔبْ
ٍیاوٓ ىٍ وشٕؼٍ ځىبَبن ٙو ٜأؼبى ډٓ ځَىى.
ىٍ ىیٍان ډٮب َٝؿىٕه ثبیٍْ سٲَٕٕ إبٕٓ ٽَىٌ ی ډ٦بڅٮبر ٍیاوٚىبٕٓ ثو٘ ػیأٓ
وبدٌَْٔ اُ ٭چڈ دِٙپٓ ځَىٔیٌ إز .ډشىبٕت ثب أه سٲَٕٕ کٺًٷ وِٕ ثٍ ډَیٍ أه یاٹٮٕز ٍا
دٌَٔٵشٍ ٽٍ إٕتَبْ ٍیاوٓ وِٕ َمبوىی إٕتَبْ ٵِٕٔپٓ یاٹٮٓ َٖشىی ی ډٓسًاوىی وب ٓٙاُ
ا٭مبڃ ٵِٕٔپٓ ثبٙىی .اڅجشٍ أه ثیان ډٮىب وٕٖز ٽٍ کٺًٷ ََ ځًوٍ هٖبٍر ډٮىًْ ٍا دٌَٔٵشٍ ی
کپڈ ثٍ ػجَان ان ډٓىَی .أه ډٺبڅٍ ثٍ ىوجبڃ ثٍَٕٓ ډًاٍىْ إز ٽٍ ىٍ اوُب ىٍ ثٖٕبٍْ اُ ډًاٍى
ىاىځبٌَب کشٓ ىٍ ډًاٍىْ ٽٍ ٍیاوذِٙپبن یٹًُ ٫وؼٌَٕ ډٖشٺٕمٓ اُ ٭چشُبْ وب ٓٙاُ ثٓاکشٕبٓ٥
هًاویٌ وٖجز ثٍ یٍیى إٕت ثٍ هًاَبن ٍ ا طبثز ومًىٌ اوی ،کپڈ ثٍ ػجَان هٖبٍر ٭ب٥ٶٓ
1
ومٓىَىیٔ .پٓ اُ ډًاٍى ٹبثڄ سبډڄ ىٍ أه ُډٕىٍ ډًٍىْ إز ٽٍ ٙو ٜىؿبٍ إٕتَبْ ٍیاوٓ
ځَىٔیٌ یڅٓ أه إٕت وب ٓٙاُ ٝیډبر ٵِٕٔپٓ یاٍى ٙیٌ ثٍ یْ ومٓثبٙی ثچپٍ ىٍ وشٕؼٍ ىٔین ٔب
ٙىٕین هجَ ػَاکبر یاٍى ثٍ ٙو ٜىٔڂَْ ىؿبٍ إٕت ٍیاوٓ ډٓ ځَىى .ډظبڃ ٽالٕٕټ ان ُډبوٓ
إز ٽٍ ٔټ ډبىٍ ٙبَی ثٍ َُٔ ځَٵشٍ ٙین ٵَُویٗ سًٕٔ ٤ټ ٍاوىیٌ ثٓاکشٕب ٣ډٓثبٙی .ؿىٕه
ډبىٍْ اکشمبالً ىؿبٍ إٕت ٍیاوٓ ځَىٔیٌ ی ٹبىٍ ووًاَی ثًى َمبوىی ځٌٙشٍ ُویځٓ وَډبڃ هًى ٍا
Emotional damages
1 صفحه 47
اهکبى سٌجی تحمک ربب در خسبرت تبخیر تبدیِ در حمَق کیفری ایراى ٍ فمِ اهبهیِ
87
ال ،ٍَ١هٖبٍر ٭یڇ اڅىٶ ٬ډًػت ١مبن ی ډٖئًڅٕز ډیوى إز.ثَإبٓ أه و ،ٍَٔ٪هٖبٍر
٭یڇ اڅىٶ ٬وبٙى اُ ساهَٕ ساىٍٔ ٹبثڄ ډ٦بڅجٍ إز ،ثٍ ٣َٙانٽٍ ٍٕٕین وٶ ٬ىٍ أىیٌ ،اُ و َ٪٭َٵى
ډلٺٸ اڅًٹً ٫ثبٙی .سٶبیسى َڈ ثٕه ٭ٺی ٹَ ٟی ٕبَٔ ٭ٺًىى ٽٍ ىٔىى ٍا أؼبى ډىٽىىی وٕٖز؛
َُٔا ډجچٲى ٽٍ ٥چجپبٍ ثٍ ٭ىًان هٖبٍر ٭یڇ اڅىٶ ٬ډ٦بڅجٍ ډىٽىی ،ډَٚی٭ٕز هًى ٍا اُ ٭ٺی وڂَٵشٍ
إز ی ىٍ ثَاثَ ا٭٦بى ډُچز دَىاهز ومىًٙى ،سب ٭ىًان «ٍثب» ثَ ان ٝبىٷ ثبٙی ،ثچپٍ وبٙى اُ
سٮُ٘یى إز ٽٍ ثَ اطَ أَاى هٖبٍر ،ثٍ کپڈ ٙبٍ ،٫ثَ ىیٗ ډیًٔن اډیٌ إز.اڅجشٍ ؿىبنٽٍ اٙبٌٍ
ٙی أه وٍ َ٪ا ثٕٚشَ ٵٺُٕبن وذٌَٔٵشٍاوی ی اُ و َ٪کٺًٹى َڈ ډ٦بثٸ اهَٔه ډً٘ٞثبر ٹبوًوى،
ډ٦بڅجٍى هٖبٍر ٭یڇ اڅىٶ ٬ثب اٙپبڃ ډًاػٍ إز .سجٌَٞى 2ډبىٌى 515ٹبوًن إٔه ىاىٍٕى
ىاىځبٌَبى ٭مًډى ی اوٺاله ډًٞه 139ډىځًٔی:هٖبٍر وبٙى اُ ٭یڇ اڅىٶ ٬ٹبثڄ ډ٦بڅجٍ وٕٖز
ی هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ىٍ ډًاٍى ٹبوًوى ٹبثڄ ډ٦بڅجٍ ډىثبٙی .کمڄ ډٺٌٍَّى ډِثًٍ ثَ هٖبٍر
٭یڇاڅىٶ ٬اکشمبڅى ،ثَهالٳ ٩بََ ډبىٌ إز ی ٹبثڄ دٌَٔٗ وٕٖز .ثٍ و َ٪وڂبٍویځبن اُ وَ٪
کٺًٹى ٍاَپبٍ ًٍٙاى وڂُجبن ډجىى ثَ اډپبن ډ٦بڅجٍى هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔى یػٍ وٺی ىٍ ٹبڅت
١ ٣َٙمه ٭ٺی ،ثب ډٺٌٍَى ډٌٽًٍ ىٍ ډبىٌى 522ٹبوًن إٔه ىاىٍٕى ىاىځبٌَبى ٭مًډى ی
اوٺاله ىٍ اډًٍ ډیوى ٹبثڄ ػم ٬إز؛ ٔٮىى اځَ َ٥ٵٕه٥َٙ ،ى ٍا ىٍ ١مه ٭ٺی ،ثٍ ډى ًٍ٪اڅِاڇ
َ٥ٳ ثٍ ٍ٭بٔز ىٹٕٸ ٍَٕٕٕی ثڂىؼبوىی ،ان ٣َٙوبٵٌ إز ی َٙأً ٤ٽَ ٙیٌ ىٍ ډبىٌى 522
ډِثًٍ الُڇ اڅَ٭بٍٔ وٕٖز ی اځَ ١ ٣َٙمه ٭ٺی ثٍ سَسٕجى ٽٍ ځٶشٍ ٙی ډًػًى وجبٙی ،هٖبٍر
ساهَٕ ساىٍٔ ٍا ٵٺ ٤ډىسًان ىٍ ٹبڅت ډبىٌى ٔبى ٙیٌ ډ٦بڅجٍ ٽَى؛ ٔٮىى ثب ٵَ ٟسمپّهِ ډیًٔن اُ
اىاى ىٔه ىٍ ٍَٕٕٕی ی ډ٦بڅجٍى ىأه ،ډىسًان هٖبٍر ساهَٕ ٍا ىٍ ٵَ ٟٽبَ٘ ٙیٔی اٍُٗ
دًڃ ،ثَ إبٓ ٙبه ٜٹٕمز ٕبالوٍ ٽٍ سًٕ ٤ثبوټ ډَٽِى ا٭الڇ ډىًٙى ،ډ٦بڅجٍ ٽَى .ثٍ وَ٪
وڂبٍویځبن أه ىی ٹبثڄ سٶپٕټ إز ی ثٖشڂى ثٍ ٹٞی َ٥ٵٕه ،ثٍ یٌْٔ ىأه ىاٍى .اځَ ٹٞی ای أه
وجبٙی ٽٍ ىٍاډیى ٍا اُ َٔ٥ٸ ٣َٙثٍ ىٕز ایٍى ،ثچپٍ أه ثبٙی ٽٍ اُ أه َٔ٥ٸ ،ډیًٔن ٍا ډٺٕ٘ی
ثٍ دَىاهز ىٍ ٍَٕٕٕی ومبٔی ،أه ١مبوز ٙاػَإز ی ومىسًان ان ٍا ٍثب ىاوٖز.یڅى اځَ ٣َٙ
١مه ٭ٺی وجبٙی ،ؿىبوـٍ ډیًٔن ،ىٍ ٍَٕٕٕی ،سمپه اُ دَىاهز ویاٍى ،ا٥الٷ ډٺبډىِ أٍى َٔٙٶٍ،
ٽٍ ىٕشًٍ ا٭٦بى ډُچز ثٍ ډیًٔن ډٔٮٖ َٙډىىَی ،اٹش٢ب ډىٽىی ٽٍ َٕؾ ځًوٍ هٖبٍسى ٍا وشًان اُ
یى ډ٦بڅجٍ ٽَى ،یڅى اځَ سًاوبٔى دَىاهز ىاٍى ی ىٍ اىاى ىٔه ٽًسبَى ډىٽىی ،ىٍ َٙأ ٤ٵٮچى ،ٽٍ
وَم سًٍڇ ٍی ثٍ سِأی إز ،ډىسًان اُ ثبه ٹب٭یٌى ال ٍَ١ی الَ١اٍ ،هٖبٍر وبٙى اُ ساهَٕ
ساىٍٔى یػٍ وٺی ٍا ډ٦بڅجٍ ٽَى .ػًاُ ىٍٔبٵز ثٌَُ ی هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ اُ اٙوب ٛی ډإٖبر
هبٍػٓ ٱَٕډٖچمبن ډ٦بثٸ وًٍٙ ٍَٔ٪اْ وڂُجبن ډًٍ٘م 1366/10/24ىٍٔبٵز ثٌَُ ی هٖبٍر صفحه 81
54
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 51 –70
اىاډٍ ىَی ی اکشمبال وٕبُ ثٍ ډَاٹجشُبْ دِٙپٓ هًاَی ىاٙز .أب ؿىٕه ډبىٍْ ډٓسًاوی ثٍ ىڅٕڄ
یٍیى ؿىٕه إٕتَبْ ٍیاوٓ اٹبډٍ ى٭ًا ومًىٌ ی ډ٦بڅجٍ هٖبٍر ومبٔی.
ثو٘ ایڃ أه ډٺبڅٍ ثٍ ثٍَٕٓ ډجبوٓ کٺًٹٓ اٽَاٌ ىاىځبٌَب ىٍ ٝییٍ کپڈ ػجَان هٖبٍر
٭ب٥ٶٓ ىٍ ؿىٕه ډًاٍىْ ډٓدَىاُى .ىٍ اىاډٍ ډٚبَیٌ هًإَڈ ومًى ٽٍ ٭چَٕٱڈ دَٕٚٵشُبْ ؿٚمڂَٕ
ىٍ ىاو٘ دِٙپٓ ی َمـىٕه ىٍٻ ٭مًډٓ اُ ٭یاڅز ،اٽظَ ىاىځبٌَب ىٍ ؿىٕه ډًاٍىْ ىؿبٍ وً٭ٓ
سٞمٕڈځَْٕ ٱَٕ٭ٺالوٓ ډجشىٓ ثَ ٍیٍَٔبْ ٕبثٸ ٹ٢بٔٓ 2ډٓځَىوی .ىیډٕه ثو٘ ډٺبڅٍ ػىجٍَبْ
دِٙپٓ ډًٍ ٫ً١ا ډًٍى ثٍَٕٓ ٹَاٍ ىاىٌ ی ثٍ ًٍ٥هال ٍٝثَهٓ اُ ډٚپالر ډًػًى ىٍ أه
هٍ ًٛٞا ډًٍى ډالک ٍ٪ٹَاٍ ډٓىَیَ .یٳ اٝچٓ أه إز ٽٍ سًٕ١ق ىَٕڈ اٹًاڇ وِىٔټ
ٹَثبوٓ َىڂبڇ ىٔین ٔب ٙىٕین هجَ ډَٿ ٔب إٕتَبْ ٹَثبوٓ ؿٍ وً ٫یاٽى ٓٚثبٔی وٚبن ىَىی ی
ٹ٢بر ىٍ أه ډًٍى ؿٍ ىٔیځبَٓ ىاٍوی.
o
3
ًظشیِّبی ججشاى خؼبست
دىؼبٌ ٕبڃ دٕ٘ دَیٵًٍٖ ډبځَیىٍ 4اُ٩بٍ ومًى ٽٍ کٺًٷ ډَثً ٣ثٍ ًٙٻَبْ ٭ٞجٓىٍ وٕمٍ
ٍاٌ سًٕٮٍ هًى ډٓثبٙی .یْ اٙبٌٍ ومًى ٽٍ اځَ ؿٍ ىٍ ىیٍان اثشیأٓ أه ٙبهٍ ،کٺًٷ
هٖبٍرَبْ وب ٓٙاُ اَ٦١اه ٍیاوٍٓ 5ا ثٍ ٽچٓ اوپبٍ ډٓ ومًى یڅٓ ىٍ اثشیاْ ٹَن 20ىاىځبٌَب ثٍ
سیٍٔغ هٖبٍسُبْ ٱَٕډبىْ وب ٓٙاُ ٍٵشبٍَبْ ٭بډیاوٍ ىٔڂَان ٍا ډًٍى ٙىبٕبٔٓ ٹَاٍ ىاىوی .ډب ځَی
ىٍ اکٖبٓ ومًى أه ٭الډشٓ إز ٽٍ وٚبن ډٓىَی کٺًٷ ىٍ أه ُډٕىٍ سٲَٕٕ ومًىٌ ی أه ایڅٕه
ځبڇ ىٍ ٙىبٕبٔٓ هٖبٍسُبْ ډٮىًْ ثًىٌ إز .ٵَ َُٔ ٍٕ١ثٍ ډب ٽمټ ډٓ ومبٔی ٽٍ ثَ ٍیْ ډٖبڅٍ
سمَٽِ ومبٕٔڈ .س ًٍٞٽىٕی ٍٕ دَٖ ثـٍ اڅٴ ،ه ی ع سٞمٕڈ ډٓ ځَٕوی ٽٍ ثَاْ ثبُْ ثَٕین ثَیوی.
ډبىٍان اڅٴ ی ه وِٕ ثٍ َمَاٌ اوُب ثَٕین ډٓ ٍیوی یڅٓ ډبىٍ ع ىٍ هبوٍ ډٓ ډبویُ .ډبوٓ ٽٍ ثٍ ُډٕه
ثبُْ ډٓ ٍٕىی ثـٍَب ډٓهًاَىی سبه ثبُْ ٽىىی ی ثٍ َمَاٌ ډبىٍ اڅٴ ثٍ ٕمز ډلً ٍ٥سبه ثبُْ
ډٓ ٍیوی.
ډبىٍ ه ىٍ َمبن اَ٥اٳ سٮیاىْ ځڄ ُٔجب ډٓثٕىی ی ډٍٓیى سب ثَاْ ډِٕ ٙبڇ ځڄ ثـٕىی.
ٙو ٓٞٽٍ ىٍ ػبىٌ ٽىبٍْ ٍاوىیځٓ میکند ٽىشَڃ ډبٕٙى٘ ٍا اُ ىٕز ډٓىَی .ډبٕٙه اُ دٕبىٌ ٍی
2 Stare decisis
3برخی از ایی دیذگبّْب از ایی لرارًذ :ایی اػتمبد کِ چٌیی اسیبْبی ػبطفی تٌْب بِ لرببًی هیتًَذ ٍارد گردد ٍ ًِ بِ ًسدیکبى ٍی ،یب
ایی ببٍر کِ ٍلَع چٌیی اسیبْبیی برای خَاًذُ لببل پیص بیٌی ًبَدرُ ٍ بٌببرایی هسئَلیتی در ایی خػَظ تذارد.
4 Magruder, mental and emotional disturbances in the law of torts, 1936
5 Mental anguish صفحه 48
88
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 71 –96
ساهَٕ ساىٍٔ اُ ىیڅزَب ،ډإٖبرَٙ ،ٽزَب ی اٙوب ٛهبٍػٓ ٽٍ ثَ کٖت ډجبوٓ ٭ٺٕیسٓ هًى
ىٍٔبٵز ان ٍا ډمىً ٫ومٓىاوىی ،اُ وَٙ َ٪٭ٓ ػبِٔ إز.أه وًٍٙ ٍَٔ٪اْ وڂُجبن اُ ثبه إشىبى
ثٍ إشظىبْ کَډز ٍثب ثٕه ډٖچڈ ی ٽبٵَ کَثٓإز ٽٍ َڈ ىٍ ٍیأبر اډیٌ $کَّ ٭بډچٓ،1413:
#135ی َڈ ثٍ اى٭بْ ٝبکت ػًاََ ډًٍى اػمب ٫ٵٺُبْ ٕٙٮٍ إز $وؼٶٓ #382 ،1981:اڅجشٍ
َمبن ًٍ٥ٽٍ ىٍ ٍیأبر ی ٽالڇ ٵٺُب سَٔٞق ٙیٌ إز ،إشظىب ډَثً ٣ثٍ ځَٵشه ٍثب إز وٍ ىاىن
ٍثب؛ $همٕىٓ#1309 ،513 :
-7 oاهىبى ػٌجی تحمک سثب دسخؼبست توخیش تودیِ دس حمَق ویفشی ایشاى
ثب سًػٍ ثٍ إشیالڃ ٵٺُب َمبو ًٍ٦ٽٍ اٙبٌٍ ٙی ىی ىٔیځبٌ ډشٶبیر ډَٚی٭ٕز ی ٭یڇ
ډَٚی٭ٕز هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ىٍ ثٕه ٵٺُب یػًى ىاٍى ٽٍ اڅجشٍ و َ٪اٽظَٔز ٵٺُب ثب ٭یڇ
ډَٚی٭ٕز هٖبٍر ساهَٕ إز .ٹبوًن إبٕٓ ػمًٍُْ إالډٓ أَان ،ثٍ سجٮٕز اُ ٹًا٭ی ٵٺٍ ثٍ
ًٍ٥ٽچٓ ی ثٍ کَډز ٍثب ثٍ ًٍ٥یٌْٔ ساٽٕی ٽَىٌ إز.
ىٍ سٮَٔٴ ٍثب اډیٌ ىٍٔبٵز ُٔبىْ ىٍ ډجبىالر ىی ٽبالْ َمؼىٔ ،ډًُین ی ډپٕڄ ٔب ىٍٔبٵز
ا١بٵٍ ىٍ ٹَ ٟثب ٣َٙٹجچٓ إز$ډًٕبٔٓ #136 ،25:الُڇ إز ی څِیډبً أه ُٔبىر ثبٔی ٔپٓ اُ
٭ًٕ١ه ډٮبډچٍ ٔب سًاث ٬ان ثبٙیٍ$.ایویْ #45 ،1405:ىٍیاٹ ٬ډٖئچٍ اٝچٓ ىٍ ٍثب ،ٹَاٍ ځَٵشه ډِٕان
ا١بٵٍ ىٍ ثَاثَ ُډبن إز ،اُأه ٍی اځَ سًاٵٸ ًٙى ثب سبهَٕىٍ دَىاهز طمه ،ډجچٰ ثٕٚشَْ دَىاهز
ًٙى ٍثب ډلٺٸ إز$وؼٶٕٓٙ$ #1391،334:ن اوٞبٍْ #1420 ،221:ٵٺُبْ ډٮب َٝان ٍا ىٍ ډًٍى
ثبوټ ی ٱَٕ ثبوټ ٝبىٷ ی ثیٔه سَسٕت ځَٵشه ډجچٰ ا١بٵٍ ډلًٍ ًٍٝر سبهَٕ ٍا ډٞیاٷ ٍثب ی
کَاڇ ىاوٖشٍ اوی $همٕىٓ #136،45:اډب وپشٍ کبئِ اَمٕز ىٍ أىؼب أه إز ٽٍ ٽیاڇ وٍ َ٪ا کٺًٷ
ٽٕٶَْ أَان دٌَٔٵشٍ ی یاٍى ٹبوًن ډؼبُار ومًىٌ إز .أب و َ٪ډَٚی٭ٕز هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ٍا
دٌَٔٵشٍ إز ی ځَٵشه ان ٍا ػبِٔ ىاوٖشٍ ػَڇ ٍثب ومٓىاوی ی ىٍ ډٺبثڄ ٭یڇ اىاْ ىٔه ٍا ػَڇ
ډٓ ىاوی ٔب ثبڅٮپٔ ٭یڇ ډَٚی٭ٕز هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ٍا دٌَٔٵشٍ ی ان ٍا ٍثب ی ػَڇ ډٓىاوی؟ ىٍ
کٺًٷ ٽٕٶَْ أَان ثَ إبٓ اٝڄ ٹبوًوٓ ثًىن ػَائڈ ی ډؼبُاسُب ػَڇ ٵٮڄ ٔب سَٻ ٵٮچٓ إز ٽٍ
ىٍ ٹبوًن ثَاْ ان ډؼبُار سٮٕٕه ٙیٌ ثبٙی.
ثب ډَاػٮٍ ثٍ ٹبوًن ډؼبُار إالډٓ ىٍډٓ ٔبثٕڈ ٽٍ ٭ى َٞٹبوًوٓ ػَڇ ٍثب ىٍ ډبىٌ 595ٹبوًن
ډؼبُار إالډٓ ثو٘ سٮَِٔار ځىؼبویٌ ٙیٌ ٽٍ ثٕبن ډٓ ىاٍى ََ :وً ٫سًاٵٸ ثٕه ىی ٔب ؿىی وٶَ
سلز ََ ٹَاٍىاىْ اُ ٹجٕڄ ثٕ ،٬ٹَٝ ،ٟچق ی اډظبڃ ان ػىٖٓ ٍا ثب ٣َٙا١بٵٍ ثب َمبن ػىٔ
ډپٕڄ ی ډًُین ډٮبډچٍ ومبٔىی ی ٔب ُائی ثَ ډجچٰ دَىاهشٓ ىٍٔبٵز ومبٔی ٍثب ډلًٖه ی ػَڇ صفحه 82
جبراى خسبرت ّبی ػبطفی ٍارد ضذُ بِ ضخع در ًتیجِ ایراد اسیب فیسیکی بِ ًسدیکبى
55
٭جًٍ ډٓٽىی ی ډٖشٺٕمبً ثٍ ثـٍَب ثَهًٍى ډٓومبٔی ی ََ ٍٕ اوُب ٍا ډٓٽٚی .ډبٕٙه ثٍ ډبىٍ اڅٴ ٽٍ
ډًا٩ت ثـٍَب ثًىٌ ثَهًٍى ومٓٽىی ی َٕؾ ځًوٍ إٕت ٵِٕٔپٓ ثٍ یْ یاٍى ومًٓٙى.
ډبىٍ ه وِٕ اُ ػبٔٓ ٽٍ ډٚٲًڃ ؿٕین ځڄ ثًى سمبڇ ډبػَاْ سٞبىٳ ٍا ډٚبَیٌ ډٓ ومبٔی.
ډبىٍ ع وِٕ ٽٍ ىٍهبوٍ إز ىٍ ایڅٕه ٵَٝز اُ ډَٿ ٵَُویٗ اځبَٓ دٕیا ډٓٽىی؛ ىٍ وشٕؼٍْ أه
سَاّىْ ََ ٍٕ ډبىٍ ىؿبٍ إٕتَبْ ٭ب٥ٶٓ ٙیٔی ډٓځَىوی.
أب ٍاوىیٌ ثٓاکشٕب ٣ثٍ هب َ٥إٕتَبْ ٭ب٥ٶٓ یاٍى ٙیٌ ثٍ أه ٍٕ ُن اُ و َ٪کٺًٷ
ډٖئًڅٕز ىاٍى؟ ثٍ و َ٪ډٍٕٓی ٽٍ ػًاه ډظجز إز .وٍ سىُب ډى٦ٺٓ إز اوش٪بٍ ىاٙشٍ ثبٕٙڈ ٽٍ
یْ ډٓ ثبٖٔشٓ ىٍ وشٕؼٍ ٽٚشه ٍٕ ٵَُوی أه ُوبن یاٽىُٚبْ ٭ب٥ٶٓ ثٍ اوبن ٍا دٕ٘ ثٕىٓ ډٓ
ومًىٌ ثچپٍ اکشمبالً اُ و َ٪دِٙپٓ ٍاث ٍ٦٭چٕز ثٕه کبىطٍ ډًٍى و َ٪ی إٕتَبْ ٭ب٥ٶٓ وِٕ اطجبر
ډٓ ځَىى .وڂبَٓ ثٍ سبٍٔوـٍ دَیویٌَبْ ډٚبثٍ أه ډًٍى وٚبن ډٓىَی ٽٍ ىٍ اثشیاْ ٹَن َٕ 20ؾ
ٽیاڇ اُ أه ٍٕ ُن اُ و َ٪کٺًٷ ٹبىٍ ثٍ ډ٦بڅجٍ هٖبٍر وجًىوی ی کشٓ اډَیٌُ وِٕ ىٍ ٱبڅت
ٍٕٕیځَٓب سىُب ډبىٍ اڅٴ إز ٽٍ اکشمبالً ډٓسًاوی ډ٦بڅجٍ هٖبٍر ومبٔی 6.٭یڇ ػجَان هٖبٍر ٔب
کپڈ ثٍ ػجَان هٖبٍر ډلییى ىٍ أه دَیویٌ ډجشىٓ ثَ ٍٕ ىڅٕڄ ډٓثبٙی .ىی ډًٍى اُ أه ىالئڄ
ٍٔ ٍٚىٍ ؤٍََ٪بْ کٺًٹٓ ىٍ ایأڄ ٹَن 20ىاٍى ٽٍ سب ىیٍان ډٮب َٝثبٹٓ ډبویٌ ی ثٺبْ اوُب وبٓٙ
اُ ٍیٍَٔبْ ٹ٢بٔٓ ی اٽَاٌ ىاىځبٌَب وٖجز ثٍ ََوً ٫سلًڅٓ ىٍ أه ُډٕىٍ ىاٍى .ىڅٕڄ ًٕڇ ثٕٚشَ
ٍٔ ٍٚىٍ و٪ڈ ٭مًډٓ ىاٍى ی ډجشىٓ ثَ ثبیٍَبٔٓ َٖز ٽٍ ىٍ ډٺیډٍ ثٍ اوُب اٙبٌٍ ځَىٔی.
أه ثبیٍ ٽٍ ثٍ ًٍ٥ډشٮبٍٳ ومٓسًان اُ ٍاوىیٌ اوش٪بٍ ىاٙز ٽٍ إٕتَبْ یاٍىٌ ثٍ ډبىٍان ٍا
ىٍ ډٖبڅٍ ٵًٷ دٕ٘ ثٕىٓ ومبٔی ىڅٕچٓ إز ٽٍ کٺًٹیان ثب اسپب ثٍ ان إشیالڃ ډٓ ومبٔىی ٽٍ ٍاوىیٌ
ىٍ أه ه ًٛٞسپچٕٶٓ ویاٙشٍ ی ؿىبوـٍ ثبیٍ ىاٙشٍ ثبٕٙڈ ٽٍ ؿىٕه سپچٕٶٓ ٍا ثٍ ٍاوىیٌ سلمٕڄ
ومبئٕڈ ثب٭ض ډًٓٙى ٽٍ ثًٌْٔ ىٍ سٞبىٵبر وب ٓٙاُ یٕبٔڄ وٺچٍٕ اٱچت ٽٖبوٓ ٽٍ ٙبَی ډبػَا ثًىٌ
اوی ٍا ثٍ ًٍ٥ثبڅٺًٌ ډٖشلٸ ىٍٔبٵز هٖبٍر سچٺٓ ومبئٕڈ.
ثىبثَأه سَٓ و٪بڇ ٹ٢بٔٓ اُ أىپٍ ٕٕڄ ى٭بیْ أىـىٕىٓ ثٍ ىاىځبٌَب َٕأَُ ًٙى ىٍ ٭یڇ
ٙىبٕبٔٓ ؿىٕه هٖبٍسُبٔٓ ساطَٕ ىاٙشٍ إز .ډٚبَیٌ هًإَڈ ومًى ٽٍ ؿىٕه ىالئڄ ډٞچلشٓ وٺ٘
٭میٌ اْ ىٍ سًٕٮٍ ىی سئًٍْ ٽٍ ثٖٕبٍْ اُ ىاىځبٌَب ىٍ ؿىٕه دَیویٌَبٔٓ ثٍ اوُب ډشًٕڄ ډًٓٙوی
ىاٙشٍ إز.
6 - Emotional distress caused by physical injury to another, David, J.leibson, Journal of family law, Heinonline, Vol.15, 1967, P 7 صفحه 49
اهکبى سٌجی تحمک ربب در خسبرت تبخیر تبدیِ در حمَق کیفری ایراى ٍ فمِ اهبهیِ
89
ٙىبهشٍ ډًٓٙى ی ىٍ یاٹ ٬ډً ٫ً١ثلض ډب أه إز ٽٍ ىٍٔبٵز ُائی ثَ ډجچٰ دَىاهشٓ ٍا ػَڇ
ٍثب ىاوٖشٍ إز.
ثلض اٝچٓ ىٍ أه ډبىٌ أه إز ٽٍ ُائی ثَ ډجچٰ دَىاهشٓ ثٍ ؿٍ ډٮىبٕز؟ أب ُائی ثَ ډجچٰ
دَىاهشٓ ٙبډڄ هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ وِٕ ډًٓٙى؟ هثالً ٵَىْ سٮُی ىاٍى ډجچٲٓ دًڃ ٍا ىٍ ډً٭ی
ډٺٍَ ثبُ دٔ ىَی اځَ أه ٵَى اُ سٮُی هًىٗ َٕدٕـٓ ٽىی ثبٔی هٖبٍر ٭یڇ اوؼبڇ سٮُی ٍا
دَىاهز ٽىی ؿٍ ىٍ ًٍٝر ىاٙشه سمپه ؿٍ ىٍ ًٍٝر ٭یڇ سمپه.
ىاىن ډُچز ثَاْ دَىاهز اٝڄ سٮُی وٶٓ دَىاهز هٖبٍر ومٓٽىی .اُ ٔټ َ٥ٳ ډ٦بثٸ
ٹبوًن ډیوٓ ډٖئًڅٕز ىٍ دَىاهز هٖبٍر ساهَٕ ٍا ثٍ ٭ىًان ډٖئًڅٕز ډیوٓ ىاٍى اُ َ٥ٳ ىٔڂَ
٥جٸ ٹبوًن ډؼبُار أه ٭مڄ ٍثب ی ػَڇ إز اڅجشٍ اځَ هٖبٍر ساهَٕ ٍا ُائی ثَ ډجچٰ دَىاهشٓ
سٶَٖٕ ٽىٕڈ.
ٽٍ اڅجشٍ وجبٔی هٖبٍر ساهَٕ ٍا ُائی ثَ ډجچٰ دَىاهشٓ سٶَٖٕ ٽىٕڈ ؿًن هٖبٍر َمبو ًٍ٦ٽٍ
اُ إم٘ َڈ دٕیإز ی ثب سًػٍ ثٍ إشیالڅُبٔٓ ٽٍ ثٕبن ٙی ُائی ثَ ډجچٰ دَىاهشٓ وٕٖز .اډب ىٍ
ډٺبثڄ ٵٺُبٔٓ ٽٍ ٹبئڄ ثٍ ډَٚی٭ٕز ىٍٔبٵز هٖبٍر ساهَٕ َٖشىی ی ىٍٔبٵز ی دَىاهز هٖبٍر
ساهَٕ ٍا ػبِٔ ډٓىاوىی ىٍ وشٕؼٍ ان ٍا ٍثب ومٓ ىاوىی دٔ ػَڇ ىاوٖشه ان ثب سًػٍ ثٍ إشیالڃ أه
ىٕشٍ اُ ٵٺُب ډى٦ٺٓ ثٍ و َ٪ومٍٕٓی .ډڂَ أه ٽٍ ثبُ َڈ ثڂًٕٔڈ هٖبٍر ساهَٕ ُائی ثَ ډجچٰ
دَىاهشٓ وٕٖز$ .ػِأَْ ،ډبڅپٓ#1399 ،61:
دٔ ثب سًػٍ ثٍ إشیالڃ أه ىٕشٍ اُ ٵٺُب ؿٍ ؿِْٕ ُائی ثَ ډجچٰ دَىاهشٓ إز ٽٍ ٍثب ی ػَڇ
ىاوٖشٍ ٙیٌ ی یاٍى کٺًٷ ٽٕٶَْ أَان ٙیٌ إز؟ ډٓسًاوٕڈ ثڂًٕٔڈ ََ ؿِْٕ ٽٍ ُائی ثَ ډجچٰ
دَىاهشٓ ی هٖبٍر ساهَٕ ثبٙی ٔٮىٓ ؿِْٕ ُٔبىسَ اُ هٖبٍر ډشٮبٍٳ دَىاهز ًٙى ډٓسًاوی
کپڈ ٍثب ٍا ىاٙشٍ ی ػَڇ ثبٙی.
ډمپه إز ؿِْٕ ُٔبىسَ اُ هٖبٍر ډشٮبٍٳ دَىاهز ًٙى ی ثب سَا ٓ١ی سًاٵٸ َ٥ٵٕه ثبٙی
کبڃ ؿٍ اسٶبٹٓ ډٓاٵشی؟ أب ٍ١بٔز ىی َ٥ٳ ډٓسًاوی ػَڇ ثًىن ٍثب اُ ثٕه ثجَى؟ ٹًا٭ی ٽٕٶَْ
ػِء کٺًٷ ٭مًډٓ َٖشىی ٽٍ ډَثً ٣ثٍ و٪ڈ ٭مًډٓ اوی ی اُ ىٕشٍ ٹًا٭ی اډٌَ ډلًٖه ډٓ ًٙوی
ٔٮىٓ سَا ٓ١ثَ هالٳ اوُب اډپبوذٌَٔ وٕٖز .اډب ٍ١بٔز ځبَٓ ٔپٓ اُ ٭ىب َٝسٚپٕڄ ىَىیٌ ػَڇ
ٍا ُأڄ ډٓٽىی .یٹشٓ ٭ى َٞډبىْ ٔب ٭ىٍ َٞیاوٓ ىٍ ډًٍى ٔټ ػَڇ یػًى ویاٙشٍ ثبٙی ان ػَڇ ثٍ صفحه 83
91
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 71 –96
یٹً ٫ومٓ دًٕویى .ثَاْ یٹًٔ ٫ټ ػَڇ ٽٍ ډ٦بثٸ ٹبوًن ډؼبُار ػَڇ ی ٹبثڄ ډؼبُار ثبٙی ٭الیٌ
ثَ یػًى ٍٕ ٭ى َٞٹبوًوٓ ،ډبىْ ی ٍیاوٓ ،س٦بثٸ ُډبوٓ أه ٍٕ ٭ى َٞوِٕ ډًٍى وٕبُ إز.
یٹشٓ ػَڇ ثٍ ىڅٕڄ ٵٺیان ٔپٓ اُ ٭ىب َٝسٚپٕڄ ىَىیٌ ان سلٺٸ وٕبثی ٕوه اُ سٺ َٕٞډَسپت
ثًُٕىٌ إز .یڅٓ أه ٍ١بٔز ثبٔی دٕ٘ اُ اٍسپبه ػَڇ ٔب ډٺبٍن ان ثبٙی اُاىاوٍ ی اُ ٙوٜ
ىاٍاْ اَچٕز ثبٙی.
ځبٌ ٍ١بٔز ٣َٙالُڇ اثبکٍ اْ وب ٓٙاُ اػبٌُ ٹبوًن ی ٭َٳ إز $اٍىثٕچٓ#24،1394:
ٍ١بٔز ډؼَڇ ٔٮىٓ سمبٔڄ ٹچجٓډؼَڇ ثٍ أىپٍ سٮَ ٓ١ثَهالٳ ٹبوًن ٭چٍٕ کٺًٷ ی اُاىُٔبْ ای
اوؼبڇ ځَٕى .کبڃ أب ٍ١بٔز دَىاهز ٽىىیٌ ُائی ثَ ډجچٰ هٖبٍر ساهَٕ ٔب ٍ١بٔز ىٍٔبٵز ٽىىیٌ
ُائی ثَ ډجچٰ دَىاهشٓ ٽٍ ثب ٕ٥ت وٶٔ ثٍ یٹً ٫ػَڇ ٭چٍٕ هًى سه ىٍ ىَی ٕجت ډَٚی٭ٕز ٍٵشبٍ
ډَسپجبن هًاَی ٙی؟ ىٍ ٝیٍ ډبىٌ ٭ىًان ٙیٌ إز ََ وً ٫سًاٵٺٓ ٔٮىٓ ٍ١بٔز ثٍ اٍسپبه ػَڇ
اُ ٵب٭ڄ ٍٵ ٬سٺ َٕٞومٓٽىیٔ .ٮىٓ اځَ ٙو١ٍ ٓٞبٔز ىَی ُائی ثَ ډجچٰ هٖبٍر ساهَٕ ډجچٲٓ
دَىاهز ٽىی ثبُ َڈ ػَڇ ٍثب ډلٺٸ هًاَی ٙی .اڅجشٍ أه ٍ١بٔز ثبٔی اُاىاوٍ ثبٙی ی اُ ٙوٜ
ثبڅٰ ی ٭بٹڄ ىاٍاْ اَچٕز ًٍٝر ځَٕى یځَوٍ اځَ دَىاهز ٽىىیٌ ثبڅٰ ٔب ٭بٹڄ وجبٙی ی ٔب ىٍ اطَ
اٽَاٌ ٔب اػجبٍ ٱَٕٹبثڄ سلمڄ ډَسپت دَىاهز ډجچٰ ُائی ثَ ډِٕان هٖبٍر ساهَٕ ځَىى ثٍ ٭چز
ٵٺیان ٭ىٍ َٞیاوٓ ،ػَڇ ډًٍى و َ٪ډلٺٸ ووًاَی ٙی .ىٍ ه ًٛٞ٭یڇ ساىٍٔ ىٔه ٽٍ ٕبثٺبً ثلض
ٽَىٔڈ اُ ډى َ٪ٵٺٍ ٭مچٓ کَاڇ إز اډب ىٍ ٹبوًن ػَڇ ٙىبهشٍ وٚیٌ إز .اډب اځَ ػبډٮٍ اَمٕز
هب ٓٝثَاْ ٭یڇ ساىٍٔ ىٔه ٙو ٜډشمپه ٽٍ ٔپٓ اُ کٺًٷ اػشمب٭ٓ اٵَاى إز ٹبئڄ ًٙى
ډٓسًاوی ان ٍا اهالڃ ىٍ و٪ڈ اػشمب٭ٓ سچٺٓ ومًىٌ ی ثٍ ٭ىًان ػَڇ ډٮَٵٓ ٽَىٌ ډؼبُار سٮٕٕه
ومبٔی .ٹبوًوڂٌاٍ ثىب ثٍ ډٞچلز ٔب َ١یٍر اػشمب٭ٓ ََ ُډبن ٽٍ سٚوٕ ٜىَی ډٓسًاوی ثَهٓ
ٵٮڄ ٔب سَٻ ٵٮچُب ٍا سلَٔڈ ی ١ی اػشمب٭ٓ سچٺٓ ٽىی.
ىٍیٱڂًٔٓ َڈ اُ ػمچٍ ٍٵشبٍَبٔٓ إز ٽٍ وٺٔ ٠ټ سپچٕٴ َٙ٭ٓ إز ىٍ ًٍٝسٓ ٽٍ
ػَڇ وٕٖز ډڂَ ىٍ َٙأ ٤هب .ٛأه ثٍ أه ډٮىٓ وٕٖز ٽٍ وٺٔ ٠ټ سپچٕٴ اهالٹٓ ٔب َٙ٭ٓ
وشًاوی ََځِ ثٍ دیٔیٌ ػىبٔٓ یاٹٮٕز ثوٚی.
ثَاْ أىپٍ أه اسٶبٷ ثٕبٵشی ٽبٵٓ إز ان کپڈ َٙ٭ٓ ٔب اهالٹٓ ٔپٓ اُ اٍٽبن و٪ڈ اػشمب٭ٓ
ثٍ ٙمبٍ ٍیى ی ىٍ أه و٪ڈ اىٱبڇ ًٙى ډبوىی ُٙبىر ٽٌه .کَډز ٭یڇ ساىٍٔ ىٔه وِٕ ډبوىی کَډز
ٍثب اُ اکپبڇ ایڅٍٕ إز ی ډو ًٛٞػبډٮٍ ٽىًوٓ وٕٖز ٽٍ ٙبٍ ٫ډٺیٓ ان ٍا سلَٔڈ ومًىٌ صفحه 84
56
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 51 –70
o
تئَسی ثشخَسد
7
ووٖشٕه سئًٍْ اُ ىی سئًٍْ ٵًٷ اڅٌٽَ ىٍ ایاهَ ٹَن 19ډَ٦ف ځَىٔی ی ثٍ ٭ىًان سئًٍْ
ثَهًٍى ىٍ ػجَان هٖبٍر ډًٍى ٙىبٕبٔٓ ٹَاٍ ځَٵز.
ٹب ٓ١ٽَیؽ 8ىٍ ٔټ دَیویٌ ىٍو٪بڇ کٺًٹٓ اوڂچٖشبن ىٍ ډًٍى أه سئًٍْ ؿىٕه ځٶشٍ إز:
"إٕتَبْ وب ٓٙاُ یکٚز وبځُبوٓ ډل ٠ٽٍ ثیین ََځًوٍ إٕت ٵِٕٔپٓ یاٹٮٓ أؼبى ډٓ
ځَىى ی ډًػت ًٙٻَبْ ٭ٞجٓی ًَىٓ ډٓ ځَىى ٍا ومٓسًان ثٍ ٭ىًان وشبٔغ وب ٓٙاُ ثٓاکشٕبٓ٥
سچٺٓ ومًى 9"..أه سئًٍْ ثَ أه إبٓ ٱَٕ ٹبثڄ ىٵب ٫إشًاٍ إز ٽٍ هٖبٍسُبْ ٭ب٥ٶٓ سىُب ىٍ
وشٕؼٍ ػَاکبر ٵِٕٔپٓ یاٍى ثَ ٙو ٜأؼبى ډٓ ځَىى ی ثىبثَأه اٙٶشڂَٓبْ ٍیاوٓ ثیین
ػَاکبر ٵِٕٔپٓ ٹبثڄ ػجَان ومٓثبٙی.
أه سئًٍْ ځَؿٍ ثب ٍیف ٹَن 19سىبٕت ىاٙشٍ یڅٓ ثب دَٕٚٵشُبْ دِٙپٓ ىٍ ىوٕبْ اډَیُ
ىٔڂَ ٹبثڄ ىٵب ٫ومٓثبٙیَُٔ .ا ٭چڈ دِٙپٓ اډَیٌُ طبثز ومًىٌ ٽٍ إٕتَبْ ٍیاوٓ ثیین
ػَاکبر ٵِٕٔپٓ وِٕ ډٓسًاوىی أؼبى ًٙوی یڅٓ و٪بڇ کٺًٹٓ دبثٍ دبْ دَٕٚٵشُبْ دِٙپٓ وشًإشٍ
کَٽز ومبٔی .ثٍ ًٍ٥ډظبڃ ىٍ ى٭ًاْ إشَٔپچىی ٭چٍَٕبځِ ،10یاڅیٔه ٔټ دَٖ ثـٍ ٕ 11بڅٍ دٔ اُ
ٙىٕین هجَ سٞبىٳ ٵَُویٙبن یأؼبى ػَاکبر ٙیٔی ىؿبٍ إٕتَبْ ٭ب٥ٶٓ ٙیٌ ی ثٍ َمٕه
ىڅٕڄ ٭چٍٕ ٍاوىیٌ هًىٍی اٹبډٍ ى٭ًا ومًىویٍ .اوىیٌ اسًډجٕڄ َىڂبڇ ٍاوىیځٓ ډٖز ثًىٌ یڅٓ ىاىځبٌ
سؼیٔی و َ٪ثب سإٔی کپڈ ىاىځبٌ ثییْ ثب إشىبى ثٍ سئًٍْ ثَهًٍى ا٭الڇ ومًى ٽٍ اٹیاڇ هًاویٌ
ډجىبٔٓ ثَاْ ى٭ًاْ هًاَبوُب أؼبى ومٓ ومبٔی ؿَا ٽٍ ٭مڄ هًاویٌ ثٍ ًٍ٥ډٖشٺٕڈ ثَ ٍیْ
هًاَبوُب اسٶبٷ وٕٶشبىٌ إز .ډظبڃ ىٔڂَْ ٽٍ وٚبن ډٓىَی سئًٍْ ثَهًٍى ٽمبٽبن ډًٍى سًػٍ
ډٓثبٙی ى٭ًاْ ځَٔه ثَٿ ٭چٍٕ إشىچٓ 11ډٓثبٙی .ىٍ أه ى٭ًا ډبىٍ ٔټ ٽًىٻٙ ،بَی َُٔځَٵشٍ
ٙین ٽبڅٖپٍ ٵَُویٗ سًٕٔ ٤ټ اسًډجٕڄ ثًى ٽٍ ٭الیٌ ثَ ٽٚشٍ ٙین ٵَُوی ػَاکبسٓ وِٕ ثٍ ډبىٍ
یاٍى ٙی .ډبىٍ ٭چٍٕ ٍاوىیٌ اٹبډٍ ى٭ًا ومًى ی ىاىځبٌ کپڈ ثٍ ػجَان هٖبٍر یاٍىٌ ثَ ډبىٍ ىاى ثب
أه إشیالڃ ٽٍ ىٍ أه ى٭ًا هٖبٍسُبْ ٍیاوٓ ٹبثڄ ػجَان ډٓثبٙی؛ َُٔا هًاَبن ثٍ ًٍ٥ٵِٕٔپٓ
سًٕ ٤هًاویٌ ىؿبٍ إٕت ځَىٔیٌ إز .ىاىځبٌ ا٭الڇ ومًى ٽٍ ىٍ أه دَیویٌ اٙٶشڂٓ ٍیاوٓ وبٓٙ
7 - Impact theory
8 Justice Kruch
9 Victorian Railway commissioners V. Coultas, 13 A.C, 1888. See also Mitchell V. Rochester railway co, 151 N.Y, 1896, THE FIRST
AMERICAN CASE TO HOLD NO RECOVERY WITHOUT SOME KIND OF PHYSICAL IMPACT.
10 - Strickland V. Hodges
11 - Greenberg V. Stanley صفحه 50
اهکبى سٌجی تحمک ربب در خسبرت تبخیر تبدیِ در حمَق کیفری ایراى ٍ فمِ اهبهیِ
91
إز اډب ؿًن اُ ػمچٍ ٍٵشبٍَبْ ډوبڅٴ و٪ڈ اػشمب٭ٓ إز ٽٍ ثب سًػٍ ثٍ ُډبن ی اىاه ی ًٍٕڇ
ی وٕبَُب ی اَیاٳ ػبډٮٍ ډوبڅٴ اکٖبٕبر ػمٮٓ إز اُ َ٥ٵٓ ٹبوًن ډؼبُار إالډٓ ډجشىٓ ثَ
٫َٙډٺیٓ إالڇ إز ثٍ و َ٪ډٍٕٓی سٮٕٕه ٽٕٶَ ثَاْ ٭یڇ ساىٍٔ ىٔه ىٍ ًٍٝر سمپه
ډوًٝٞبً ىٍ ػبډٮٍ ٽىًوٓ ٽٍ ساډٕه ىٵب ٫اػشمب٭ٓ ډجشىٓ ثَ ان إز ډٶٕی ثبٙی$.ػِأَْ،
ډبڅپٓ#1399 ،61:
ثىبثَأه هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ثب ٍثب سٶبیر ىاٍى َُٔا ډبَٕز ٍثب ٍا ىی ؿِٕ ډٮٕه میکند :اڅٴ ـ
ډبڃ ثیٕز اډیٌ ٔپٓ اُ ىی ٭ً ٟډٮبډچٍ ٔب اُ سًاث ٬ان ثبٙی ی ٕججٓډٖشٺڄ وشًان ثَاْ سمچـټ
ٵَ ٟٽَى .ه ـ ؿِْٕ ُٔبىسَ اُ اوـٍ ىاىٌ إز ىٍٔبٵز ٽىی .یڅٓ ان ؿٍ ىٍ «هٖبٍر ساهَٕ
ساىٍٔ» اډیٌ ٵبٹی ىی ٍٽه ډٌٽًٍ إز َُٔا ډجچٰ ډًٍى دَىاهز ثٍ یاڇ ىَىیٌ ثٍ ٭ىًان ډجچٰ ا١بٵٓ
وٕٖز ثچپـٍ ،ٽمشـَٔه هٖـبٍسٓ إـز ٽـٍ ٥چجپبٍ ىٍ وشٕؼٍ ْ ،ډلَیڇ ډبوین اُ َٕډبٍٔ هًى ىٍ
ی٭یٌ ْ ډٮًُى سلمـڄ ٽـَىٌ إـز.
أـه ٱَاډـز وٕـِ سَٽٕجٓاُ ىی ٍٽه اٝچٓ هٖبٍر إز :اڅٴ ـ ثو ٓٚٽٍ وب ٓٙاُ ًٕى اُ
ىٕـز ٍٵشـٍ إـز .ه ـ ثوـ٘ ىٔڂَ ٽٍ وب ٓٙاُ ٍََ١بْ ډشٮبٍٳ ی اُ ػمچٍ ٽبَ٘ سًان
هَٔی دًڃ إز$ٽبسًُٔبن #20 ،1383 :ىٍ کٺًٷ ډب ؿًن هٖبٍر ثٍ ًٍ٥ډٮمًڃ ثٍ دًڃ دَىاهشٍ
ډًٓٙى ،ىٍ ى٭بیْ ٽـٍ ډً١ـً ٫ان «یػـٍ وٺی» إز ،اځَ ډبڅٓ اُ َمبن ػىٔ ی ُأی ثَ ٥چت ثٍ
ډی٭ٓ دَىاهشٍ ًٙى ،أه اٹـیاڇ ٍا ډٚـبثٍ ٍثـبهًاٍْ ػچًٌ ډٓىَی .یڅٓ اُ و َ٪سلچٕچٓ ٕجت
ځَٵشه دًڃ سًاٵٸ ىی َ٥ٳ ثَ ُٔـبىٌ هـًاٍْ ىٍ ثَاثـَ ډاػـڄ ٕبهشه ىٔه کبڃ وٕٖز ثچپٍ
ٕجت سٺ َْٕٞإز ٽٍ ثیَپبٍ ىٍ اىاء ىٔـه ډَسپـت ٙـیٌ ی اُ أـه ٍاٌ ثـٍ ٥چجپبٍ هٖبٍر ُىٌ
إز .دٔ ،ان ؿٍ ثبثز هٖبٍر ساهَٕ ځَٵشٍ ډًٓٙى ٭ـً ٟا١ـبٵٓ ىٍ ثَاثـَ ىٔـه وٕٖز ،ثچپٍ
اڅشِاډٓ إز ػیاځبوٍ ٽٍ ٕجت ان سٺ َٕٞثیَپبٍ إز ی ىٍ ٙمبٍ ١مبوُبْ ٹَُْ ډٓ أی.
ثٍ ثٕبن ىٔڂَ ،هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ٕجت یٌْٔ ی ډَٚی ٫هًى ٍا ىاٍى ی ثیڃ ُأی ثَ اٝڄ
وٕٖز سب «هًٍىن ډبڃ ىٔڂَْ ثٍ ثب٥ڄ» ثبٙی.هٖبٍر سبهَٕ سبىٍٔ ،هٖبٍسٓ إز ٽٍ ٵَى ډیًٔن ثٍ
ىڅٕڄ ٭یڇ دَىاهز ثیَٓ هًى ىٍ ٍَٕٕٕی ډٮٕه ثبٖٔشٓ ثٍ ٥چجپبٍ دَىاهز ومبٔی .ىٍ یاٹ٬
هٖبٍر سبهَٕ سبىٍٔ ،ډب ثٍ اڅشٶبیر اٝڄ دًڃ ی ٽبَ٘ اٍُٗ ان ىٍ اطَ سًٍڇ ی ځٌٙز ُډبن ىٍ
ُډبن اىاْ ىٔه ثبٙی. صفحه 85
92
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 71 –96
اُ و َ٪٭ٺچٓ ،کٺًٹٓ ی ٵٺُٓ ىالٔچٓ یػًى ىاٍى ٽٍ ػىجٍ ٍثًْ هٖبٍر سبهَٕ سبىٍٔ ٍا ٕبٹ٤
ډٓ ومبٔی .ىٍ سًػٍٕ ٭ٺالٔٓ ثبٔی ځٶز ٽٍ ثیُٔٓ إز ٽٍ سًٍڇ ثب٭ض ٽبَ٘ اٍُٗ دًڃ ډًٓٙى ی
اځَ ثٍ اویاٌُ ٽبَ٘ ډٌٽًٍ اُ وبکٍٕ ډٺشَ ٟثَ ډٺَ ٟدَىاهز ًٙى سبٌُ اٝڄ ډجچٰ ٍا دَىاهز
ٽَىٌ إز ی ؿِْٕ ډبُاى ثَ اٝڄ دًڃ یاٹٮٓ دَىاهز وٚیٌ إز ی ٹَ ٟځَٕویٌ ٔب ډیًٔن ىٍ
سبٍٔن ډٺٍَ َٕ ٍٕٕی اىاْ ىٔه وپَىٌ ی ١بډه ٽبَ٘ اٍُٗ دًڃ إز ی ََ ٭ٺڄ ٕچٕمٓ ثَ
ػجَان ان کپڈ ډٓٽىی.
اُ و َ٪کٺًٹٓ وِٕکٺًٷىاوبن ٭مًډبً ډٕبن ٍثق دًڃ ی هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ٵَٷ ډىځٌاٍوی.
ثَهى ډٮشٺیوی ٍثق ثٍ سَا١ى ډٮٕه ډىًٙى ،ىٍ کبڅى ٽٍ هٖبٍر ٍا ٹبوًن ډٮٕه ډىٽىی؛ َڈؿىٕه،
ٍثق ىٍ دبٔبنِ ډً٭یى ٽٍ َ٥ٵٕه ثَاى اوؼبڇ ىاىن سٮُی ډٮٕه ٽَىٌاوی دبٔبن ډىدٌَٔى ،کبڃ انٽٍ
هٖبٍر ،ثٮی اُ ان ډً٭ی َٙی ٫ډىًٙى $ػٮٶَى څىڂَیىى #310 ،1362 :یاوڂُى ،هٖبٍر ساهَٕ
ساىٍٔ ،اڅشِاډى إز ٽٍ اُ سٺ َٕٞډیًٔن وبٙى ډىځَىى ی وجبٔی ان ٍا ىوجبڅٍى اػَاى ٹَاٍىاى ٙمَى؛
ثٍ سٮجَٕ ىٔڂَ ،أه ٍََ١ب وبٙى اُ ٭ُیٙپىى ثیَپبٍ إز ی ای ثبٔی ډ٦بثٸ ٹًا٭ی ١مبن ٹَُى،
ٍَ١ى ٍا ٽٍ ٕجت ان ٙیٌ إز ػجَان ٽىی $ٽبسًُٔبن#20 ،136 :
اڅجشٍ اوـٍ ٽٍ ٍاػ ٬ثٍ هٖبٍر سبهَٕ سبىٍٔ ځٶشٕڈ ډىل َٞثٍ ٭ٺی ٹَ ٟوٕٖز ی ىٍ ډًٍى
ََځًوٍ ٥چجٓٝبىٷ إز ډَٚی ٣ثٍ أىپٍ ىٔه اُ وً« ٫یػٍ ٍأغ« ثبٙی .ىٍ أه ډًٍى ډبىٌ 522
ٹبوًن إٔه ىاىٍٕٓ ىاىځبٌَبْ ٭مًډٓ ی اوٺاله ىٍ اډًٍ ډیوٓ ډًٞه 139/ 1 /21هٖبٍر
سبهَٕ ٍا ثٍ ٭ىًان ٔپٓ اُ هٖبٍرَبْ ٹبثڄ ډ٦بڅجٍ ٽٍ ډًٍى کپڈ ىاىځبٌ َڈ ٹَاٍ ډٓځَٕى ،ثٕبن
ومًىٌ إز.
ىٍ ډًٞثٍ ٹبوًوٓ ىٔڂَ ډؼم ٬سٚوٕ ٜډٞچلز و٪بڇ ثٍ سبٍٔن 1392/ 9 /21سلز ٭ىًان
ٹبوًن إشٶٖبٍٍٔ سج ٌَٞاڅلبٹٓ ثٍ ډبىٌ 2ٹبوًن اٝالف ډًاىْ اُ ٹبوًن ٝییٍ ؿټ ډًٞه 3 /10
1316/ډٕڂًٔی " :ډبىٌ یاکیٌ :ډى ًٍ٪اُ ٭جبٍر $ٽچٍٕ هٖبٍر ی َِٔىٍَبْ الُڇ اُ ٹجٕڄ َِٔىٍَبْ
ىاىٍٕٓ #...ډٌٽًٍ ىٍ سج ٌَٞاڅلبٹٓ ثٍ ډبىٌ 2ٹبوًن اٝالف ډًاىْ اُ ٹبوًن ٝییٍ ؿټ ډًٞه
1316/ 3 /10ډؼم ٬سٚوٕ ٜډٞچلز و٪بڇ ،هٖبٍر سبهَٕ سبىٍٔ ثَ ډجىبْ وَم سًٍڇ اُ سبٍٔن
ؿټ سب ُډبن یًٝڃ ان ٽٍ سًٕ ٤ثبوټ ډَٽِْ ػمًٍُْ إالډٓ أَان ا٭الڇ ٙیٌ ی َِٔىٍ
ىاىٍٕٓ ی کٸ اڅًٽبڅٍ ثَ إبٓ سٮَٵٍَبْ ٹبوًوٓ إز"ډالک ٍ٪ډًٓٙى ٽٍ َڈ ډؼچٔ ی َڈ
ډؼم ٬سٚوٕ ٜډٞچلز و٪بڇ ثَ دَىاهز ی ىٍٔبٵز هٖبٍر سبهَٕ سبىٍٔ ،ډَُ سبٕٔی ُىٌ اوی ی
ٍیٍٔ ػبٍْ ىاىځبٌَب وِٕ َمٕه إز. صفحه 86
93
اهکبى سٌجی تحمک ربب در خسبرت تبخیر تبدیِ در حمَق کیفری ایراى ٍ فمِ اهبهیِ
o
ًتیجِ گیشی
ىٍثبٌٍى هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔى یػٍ وٺی ،سبٍٔن کٺًٷ ډب ،دٕ٘ ی دٔ اُ اوٺاله إالډى ،ٵَاُ
ی وٕٚتَبى ثٖٕبٍى ٍا دٚزَٕ ځٌاٙشٍ إز .دٕ٘ اُ اوٺاله إالډى ،کیاٽظَ ډجچٰ ٹبثڄ ډ٦بڅجٍ
ىٍ ًٍٝر ساهَٕ ىٍ اىاى ثیَى 12 ،ىٍٝی ډلپًڇ ثٍ ىٍ ٕبڃ ی ثیین انٽٍ وٕبُ ثٍ اطجبر یٍیى
هٖبٍر ثبٙی ،ثٍ َٝٳ اطجبر ساهَٕ ىٍ دَىاهز ،ٹبثڄ ډ٦بڅجٍ ثًى
.
دٔ اُ اوٺاله إالډى ،ٵٺُبى ًٍٙاى وڂُجبن ان ٍا ٱَٕ َٙ٭ى ا٭الڇ ٽَىوی ،یڅى ىٍ هًٛٞ
ثبوټَب ،ډ٦بڅجٍى هٖبٍر ىَٔٽَى ٍا ثَ إبٓ ١ ٣َٙمه ٭ٺی ،ٽٍ ثٍ ٭ىًان یػٍ اڅشِاڇ ىٍ ٹَاٍىاىٙ
اٝچى ځىؼبوٕیٌ ډىًٙى دٌَٔٵشىی .ؤٍَ٪ى ًٍٙاى وڂُجبن اهشٞب ٛثٍ ثبوټ ویاٍى ی ََٽٔ
ډىسًاوی اُ أه ٍاَپبٍ إشٶبىٌ ٽىی ،ثٍ ٣َٙانٽٍ َیٳ اُ ٔ ٣َٙبى ٙیٌ اڅِاڇ ډیًٔن ثٍ دَىاهز
ىٍ ٍَٕٕٕی ثبٙی ،وٍ ثٍ ىٕز ایٍىن ًٕى ىٍ اُاى سمیٔی ډُچز ډؼم ٬سٚوٕ ٜډٞچلز و٪بڇ ىٍ
ٕبڃ 1360أه اډپبن ٍا ثٍ ىاٍویٌى ؿټ ثوٕٚی ٽٍ ثشًاوی ډلپًډٕز ٝبىٍٽىىیٌى ؿټ ٍا ثٍ
دَىاهز ٽچٍٕى هٖبٍار ،اُػمچٍ هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ،سٺب١ب ٽىی؛ ی ثبالهٌَ ىٍ ٕبڃ ،1390
ٹبوًنځٌاٍ إٔه ىاىٍٕى ىاىځبٌَبى ٭مًډى ی اوٺاله ،ثب ؿُبٍ ،٣َٙډ٦بڅجٍى هٖبٍر ساهَٕ
ساىٍٔى یػٍ وٺی ٍا ثٍ ًٍ٥ٽچى اډپبندٌَٔ ٕبهز.
ٵٺُٕبن ،٭مًډبً ،هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔى یػٍ وٺی ٍا ثٍ ََ ٙپچى «ٍثب» ی کَاڇ ىاوٖشٍاوی ،یڅى َٖشىی
ٵٺُٕبوى ٽٍ ،ثب سٶپٕټ ډٕبن یػٍ اڅشِاڇ ی ٍثب ،ىٍع ٥َٙى ىٍ ١مه ٭ٺی ثٍ ډى ًٍ٪اڅِاڇ ډیًٔن ثٍ
ٍ٭بٔز ُډبن ٍَٕٕٕی ٍا ډَٚی ٫ډىىاوىی؛ ؿىبنٽٍ ثَهى اُ ٵٺُٕبن َڈ ډ٦بڅجٍى هٖبٍر ساهَٕ
ساىٍٔ ٍا ىٍ ٵَ ٟٽبَ٘ ٙیٔی اٍُٗ دًڃ ی سمپّه ډیًٔن اُ اىاى ىٔه ىٍ ٍَٕٕٕی دٌَٔٵشٍاوی
.
ىٍ دبٔبن دٕٚىُبى ډىٽىٕڈ ،ایالً ،ډبىٌى 522ٹبوًن إٔه ىاىٍٕى ىاىځبٌَبى ٭مًډى ی اوٺاله ىٍ
اډًٍ ډیوى ،اُ أه ٹبوًن ،ٽٍ ډَثً ٣ثٍ اډًٍ ٙپچى إز ،کٌٳ ی ىٍ ٹبوًن ډیوى ،ٽٍ ډلشًى
ډٺٍَار ډبًَى إز ،ځىؼبویٌ ًٙى؛ طبوٕبً ٍاَپبٍ دٌَٔٵشٍ ٙیٌ اُ ًٕى ًٍٙاى وڂُجبن ،ثب سَٔٞق
ثٍ ٭مًډٕز ان وٖجز ثٍ ٱَٕ ثبوټَب اُ اٙوب ٛکٺٕٺى ی کٺًٹى ،ډًٍى سَٔٞق ٹبوًنځٌاٍ ٹَاٍ
ځَٕى .ٹبوًوڂٌاٍ وِٕ ثب سإٓ اُ ٙبٍ ٫ډٺیٓ ،ىٍ ډبىٌ ْ 595ٹبوًن ډؼبُار إالډٓ ،ثَاْ ٍثب
ىَىیٌ ی ٍثب ځَٕویٌ ی وِٕ ثَاْ یإ ْ ٍ٦ثٕه اوُب ډؼبُار سٮٕٕه ومًىٌ إز. صفحه 87
94
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 71 –96
کٺًٹیاوبن ٭مًډب ډٮشٺیوی ثبٔی ډٕبن هٖبٍر وب ٓٙاُ ىَٔٽَى ی ٍثق دًڃ ٔب ٍثب سٶبیر ځٌاٍى.
هٖبٍر سبهَٕ ىٍ سبىٍٔ ٽٍ ډًٍى سبئٕی ٫َٙی ٹبوًن ٹَاٍ ځَٵشٍ ،ډشٶبیر اُ ٍثب ٔب ثٌَُ إز ی ىٍ
یاٹ ٬هٖبٍسٓ إز ٽٍ ىٍ وشٕؼٍ ٽبَ٘ اٍُٗ دًڃ ىٍ ً٥ڃ ُډبن ،ثٍ ًٔلٸ سٮچٸ ډٓځَٕى.
ىٍ ډؼمً ٫ىٍ ډًٍى یػٍ اٵشَاٷ أه ىی وُبى ډٓسًان ځٶز ٽٍ هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ىٍ یاٹ٬
ًٕى ی ثٌَُ ی اهٌ ان ځَٵشه ډبڅٓ ٭الیٌ ثَ ډبڃ اٝچٓ ثًىٌ ی ىٍ ٍثب ثًىن ان ومٓسًان سَىٔی ومًى؛
ډىشُٓ کَډز ان ډلییى ىٍ ىأٌَ ٍثب ثًىٌ ی ومٓسًان ځَٵشه هٖبٍر ډِثًٍ ٍا ثًٕٕچٍ ثبوټَب ٔب
اهٌ هٖبٍر ىَٔٽَى اُ یاڇَبْ سًڅٕیْ ٍا ٍثب ٙمَى. صفحه 88
جبراى خسبرت ّبی ػبطفی ٍارد ضذُ بِ ضخع در ًتیجِ ایراد اسیب فیسیکی بِ ًسدیکبى
57
اُ ډٚبَیٌ َٝٳ وجًىٌ ی ځَوٍ هٖبٍسُبْ ٭ب٥ٶٓ وب ٓٙاُ اٹیاډبر ىٔڂَان ثیین أؼبى ػَاکبر
ٵِٕٔپٓ ٹبثڄ ػجَان ومٓثبٙی .یڅٓ اُ اوؼبٔٓ ٽٍ ثٓاکشٕب ٓ٥هًاویٌ ډًػت یٍیى ػَاکبر
ٵِٕٔپٓ ََؿىی اویٻ ثٍ هًاَبن ځَىٔیٌ ،ثىبثَأه هًاَبن ډٓسًاوی ثٍ ٕجت سًَٓٙ ،ٻ ی
اَ٦١اه ٍیاوٓ هٖبٍر ىٍٔبٵز ومبٔی 12.ىٍ کٺٕٺز ٭چَٕٱڈ أىپٍ ثو٘ ثٍِځٓ ٔب ٙبٔی سمبڇ
اَ٦١اه ٍیاوٓ ډشلمڄ ٙیٌ ډٕشًاوٖشٍ وب ٓٙاُ ډٚبَیٌ سٞبىٳ ډىؼَ ثٍ ٵًر ٽًىٻ ثبٙی یڅٓ
ىاىځبٌ سىُب ىٍ ًٍٝسٓ کپڈ ثٍ ػجَان هٖبٍر ډٓىَی ٽٍ هًاَبن طبثز ومبٔی هًىٗ وِٕ ىؿبٍ
ػَاکز ٵِٕٔپٓ ځَىٔیٌ إز.
ؿىبوـٍ ىٍ َمٕه دَیویٌ ډبىٍ ثٍ َمَاٌ ٵَُویٗ ىؿبٍ إٕت ٵِٕٔپٓ وڂَىٔیٌ ثًى ی َٝٵبً اُ
ؿىی ډشَ اوَ٦ٳ سَ ٙبَی ثٍ َُٔځَٵشٍ ٙین ٵَُویٗ ډٓ ثًى ىٔڂَ ومٓسًاوٖز ډ٦بڅجٍ هٖبٍر
٭ب٥ٶٓ ومبٔی.
ىٍ ٵَ ٓ١ٽٍ ىٍ اثشیاْ ثلض ډَ٦ف ومًىٔڈ ډبىٍ اڅٴ ثٍ أه ىڅٕڄ ٽٍ ډٚمًڃ ٹب٭یٌ ثَهًٍى
ومٓ ځَىى ٹبىٍ ثٍ ډ٦بڅجٍ هٖبٍر ومٓثبٙی؛ ؿَا ٽٍ یْ ىؿبٍ ػَاکز ٵِٕٔپٓ وڂَىٔیٌ
إزََ.ؿىی ؿىبوـٍ هثالً ثبُیْ یْ ىؿبٍ هَاٗ ځَىٔیٌ ثًى ىٍ أه ًٍٝر یْ ډٕشًاوٖز
هٖبٍسُبْ ٭ب٥ٶٓ ٍا ډ٦بڅجٍ ومبٔی .ؿىٕه وشبٔغ ٱَٕډى٦ٺٓ ٽبٵٓ إز ٽٍ ىاىځبٌَب ٍا ډؼجًٍ ومبٔی
ٽٍ ا٭مبڃ ؿىٕه ډالٽٓ ٍا ٽىبٍ ثڂٌاٍوی .ډَاػٮٓ ٽٍ ثٍ سئًٍْ ثَهًٍى إشىبى ډٓ ومبٔىی ػجَان
هٖبٍر ٍیاوٓ ٍا ډلییى ثٍ ډًٍىْ ډٓ ومبٔىی ٽٍ هًاَبن یاٹٮب ىؿبٍ إٕت ٵِٕٔپٓ ځَىٔیٌ
إز .دَیویٌ ىٔڂَْ ٽٍ ثٍ أه ډً ٫ً١ډَسج ٤ډٓ ځَىى ى٭ًاْ ٽىًه ٭چٍٕ ځشًاڅز 13ډٓثبٙی.
ىٍأه ى٭ًا ىؤٕ ٽىًه ثٍ َمَاٌ هًاََٗ ىٍ کبڃ ځٌٍ اُ هٕبثبن ثًىوی سب ىٍ ان َ٥ٳ هٕبثبن ثٍ
یاڅیٔىٚبن ثذًٕویوی یڅٓ ىٍ کٕه ځٌٍ اُ هٕبثبنٔ ،ټ ٽبډًٕن ثٍ ٙیر ثب ىؤٕ ثَهًٍى ٽَى ی یْ
ٍا 30ډشَ ىٍ ًَا دَسبه ومًى .ىؤٕ دٔ اُ ثَهًٍى ثب ډٕچٍَبْ ٽىبٍ هٕبثبن ىٍػب ػبن ثبهز.
هًاََٗ إٕت ویٔی یڅٓ ٙبَی ٽڄ ډبػَا ثًى؛ َمـىبوپٍ ډبىٍ ی دیٍٗ وِٕ اُ اوَ٦ٳ هٕبثبن
ٙبَی ډبػَا ثًىوی ٍٕ ََ .وٶَ ى٭ًأٓ ٍا ػُز ػجَان هٖبٍر وب ٓٙاُ ًٙٻ ٍیاوٓ یاٍى ٙیٌ ثٍ
اوُب اٹبډٍ ومًىوی .اٽظَٔز ا٭٢بْ ىاىځبٌ سؼیٔی و َ٪ثب ىٍ و َ٪ځَٵشه دَیویٌَبْ ډٚبثٍ ٹجچٓ ثٍ
سئًٍْ ثَهًٍى سًٕڄ ػٖشٍ ی کپڈ ثٍ ٭یڇ ػجَان هٖبٍر ىاىوی .اوـٍ ىٍ أه دَیویٌ اَمٕز
ىاٍى ٍوْ ډوبڅٴ ٔپٓ اُ ٹ٢بر دَیویٌ ډٓثبٙی .یْ ثَهالٳ وڂبٌ ٕىشٓ َمپبٍان ىٔڂَٗ اُ٩بٍ
ډٓ ىاٍى" :ٹب٭یٌ ثَهًٍى ؿىٕه ٵَ ٟډٓ ومبٔی ٽٍ سىُب ىٍ ًٍٝسٓ ٽٍ ٔټ ٓٙء ډبىْ ثٍ ٕبهشبٍ
12 Emotional distress caused by physical injury to another, David, J.leibson, Journal of family law, Heinonline, Vol.15, 1967, P 12
13 - Knaub V. Gotwalt صفحه 51
58
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 51 –70
ٵِٕٔپٓ ٙو ٜثَهًٍى ومبٔی یْ ىؿبٍ إٕت ډٓ ځَىى .ىٍکبڅٕپٍ ډب ډٓ ىاوٕڈ ٽٍ ثَهٓ اُ ډَىڇ
َٝٵبً ثٍ هب َ٥سَٓ ٔب یاٍى اډین ٔټ ًٙٻ ٍیاوٓ ٙیٔی ډٓ ډَٕوی ثیین أىپٍ ؿِْٕ ثٍ اوُب
ثَهًٍى ومبٔیٕ 14".ذٔ یْ ثب اٍػب ٫ثٍ دَیویٌ ٽىًه ؿىٕه ډٓ ؤًٖی" :یاڅیٔه ی هًاََ ٽًؿټ
ىؤٕ ثٍ ىڅٕڄ ډٚبَیٌ سٞبىٳ ىؤٕ ىؿبٍ ؿىبن یکٚشٓ ځَىٔیٌ اوی ٽٍ هٖبٍسُبْ ٵِٕٔپٓ ػیْ
ثٍ اوُب یاٍى اډیٌ إز .ؿٍ سٶبیسٓ میکند ٽٍ اسًډجٕڄ هًاویٌ ىٍ أه دَیویٌ ثٍ دبْ هًاَبن
ثَهًٍى ډٓ ومًى ٔب أىپٍ اوـىبن ٽٍ هًاَبوُب سًٕ١ق ىاىٌ اوی ٕٕٖشڈ ٵِٕٔپٓ اوُب ثٍ ًٍ٥ٽچٓ
ىؿبٍ ١ٮٴ ٙیٔی ځَىٔیٌ إزٖٕٕ .شڈ ٭ٞجٓٵَى ىٍ ډٺبثڄ کًاىص ٱَٕ ډلًٖٓ وِٕ یاٽى٘
وٚبن ډٓىَی ی ىٍ ثَهٓ ډًاٹ ٬إٕتَبْ وب ٓٙاُ ؿىٕه کًاىص هبٍػٓ ډمپه إز اُ ٝیډبر
ٵِٕٔپٓ ډٖشٺٕڈ وِٕ ثٕٚشَ ثبٙی".ٹب ٓ١ډًٕمبوً اُ ىاىځبٌ ډٓ هًاَی ٽٍ ثٍ ؿىٕه ډًً١٭بسٓ سًػٍ
ومبٔی ی ثٍ ػبْ إشىبى ثٍ سئًٍْ ډٞىً٭ٓ ثَهًٍى ،ثٍ اًٝڃ ٕىشٓ کٺًٷ ډیوٓ إشىبى ومبٔی.
o
تئَسی هحذٍدُ سیؼه;26
ثٍ ٽبٍځَْٕ سئًٍْ ډلییىٌ ٍٖٔټ ىٍ ى٭بیْ ػجَان هٖبٍر ٭ب٥ٶٓ اکشمبڃ ػجَان هٖبٍر
ٍا اٵِأ٘ ډٓىَی .ىٍکبڅٕپٍ سئًٍْ ثَهًٍى ثَ أه ثبیٍ ډجشىٓ ثًى ٽٍ ًٙٻ ٭ٞجٓثیین ػَاکز
ٵِٕٔپٓ أؼبى ومٓ ځَىى ،سئًٍْ ډلییىٌ ٍٖٔټ ډجشىٓ ثَ أه ٵَ ٟإز ٽٍ إٕت ٍیاوٓ ثیین
ػَاکز ٵِٕٔپٓ وِٕ ډمپه إز کبىص ځَىى؛ یڅٓ أه اډَ ىٍ ًٍٝسٓ أؼبى ډٓ ځَىى ٽٍ ٹَثبوٓ
ىٍ ډلییىٌ ٍٖٔټ ٵِٕٔپٓ أؼبى ٙیٌ سًٕ ٤هًاویٌ ٹَاٍ ىاٙشٍ ثبٙی .ؿىبوـٍ هًاَبن ىٍ ان
ډلییىٌ کب َ١ثبٙی ثب سًٕڄ ثٍ أه سئًٍْ میتوان ځٶز ٽٍ ََ ځًوٍ إٕت ٍیاوٓ أؼبى ٙیٌ ىٍ
وشٕؼٍ اٹیاڇ هًاویٌ ډٓثبٙی؛ ؿَا ٽٍ سَٓ ٙو ٜاُ اډىٕز هًىٗ ىٍ ان ډلییىٌ ٹبثڄ دٕ٘ ثٕىٓ
ثًىٌ ی هًاویٌ ىٍ ډٺبثڄ هًاَبن ىٍ أه ډًٍى سپچٕٴ ډٖشٺٕڈ ىاٙشٍ إز.
أه سئًٍْ وِٕ َمبوىی سئًٍْ ثَهًٍى ٵبٹی ٭ٺالوٕز الُڇ ىٍ ثىٕبىَبْ هًى ډٓثبٙی .ىٍ ډظبڅٓ
ٽٍ ىٍ اثشیاْ ثلض ُىٌ ٙی یا١ق ثٍ و َ٪ډٍٕٓی ٽٍ کشٓ اځَ ََ ٍٕ ډبىٍ ىؿبٍ إٕتَبْ
ٔپٖبوٓ ځَىوی ثَ إبٓ سئًٍْ ډلییىٌ ٍٖٔټ سىُب ډبىٍ اڅٴ ٹبىٍ ثٍ ډ٦بڅجٍ هٖبٍر هًاَی ثًى؛
ؿَاٽٍ سىُب ډبىٍ اڅٴ ثٍ اویاٌُ ٽبٵٓ ثٍ ٝلىٍ سٞبىٳ وِىٔټ ثًىٌ سب ثشًان یْ ٍا ىٍ ډلییىٌ هَ٦
ٹَاٍ ىاى .ثَإبٓ سئًٍْ ډلییىٌ ٍٖٔټ ډبىٍ اڅٴ ٹبىٍ ثٍ ډ٦بڅجٍ هٖبٍر ډٓثبٙیَُٔ ،ا
إٕتَبْ ٭ب٥ٶٓ یاٍى ٙیٌ ثٍ یْ ثٍ ٭چز سَٓ ای وٖجز ثٍ اډىٕز ی ٕالډشٓ هًىٗ أؼبى ٙیٌ
14 - Justice Musmano statement in Knaub V. Gotwalt
15 - Zone of Risk Theory صفحه 52
جبراى خسبرت ّبی ػبطفی ٍارد ضذُ بِ ضخع در ًتیجِ ایراد اسیب فیسیکی بِ ًسدیکبى
59
إز .ؿىٕه ٍیٔپَىْ ثب ًٙاَی دِٙپٓ وبٕبُځبٍ ثٍ و َ٪ډٍٕٓی؛ ؿَا ٽٍ ًٙاَی دِٙپٓ وٚبن
ډٓىَی ٽٍ إٕتَبْ یاٍىٌ ثٍ ډبىٍان ه ی ع ثٍ ٭چز اُ ىٕز ىاىن ٵَُویاوٚبن ثًىٌ إز .اُ
َ٥ٳ ىٔڂَ اځَ ثٍ أه سئًٍْ ٭مڄ ومبئٕڈ ثٍ ىٍٕشٓ ومٓسًاوٕڈ ډٚو ٜومبئٕڈ ٽٍ ؿٍ ډٺیاٍ اُ
إٕتَبْ ډبىٍ اڅٴ وب ٓٙاُ ٵٺیان ٵَُویٗ ثًىٌ ی ؿٍ ډٺیاٍ وب ٓٙاُ سَٓ ډبىٍ اُ اډىٕز
هًىٗ ثًىٌ إز.
ٔپٓ اُ دَیویٌَبٔٓ ٽٍ ىٍ ان ثَ إبٓ سئًٍْ ډلییىٌ ٍٖٔټ ٭مڄ ٙیٌ ى٭ًاْ یاه ٭چٍٕ
یأٍىڂشًن
16
ثًىٌ إز .ىٍ أه دَیویٌ ډبىٍ ٔټ ثـٍ ٽًؿټ اُ دىؼٌَ هبوٍ هًى ٙبَی ثٍ
َُٔځَٵشٍ ٙین ی ٽٚشٍ ٙین ٵَُوی هًى سًٕٔ ٤ټ اسًډجٕڄ ثًىٌ إز ٽٍ ثٍ ىڅٕڄ ُٕڄ اوڂبٍْ
ٍاوىیٌ اسٶبٷ اٵشبىٌ ثًى .ډبىٍ دٔ اُ أه کبىطٍ ىؿبٍ َٕٖشَْ ډٓ ځَىى ی ثٍ ٭چز إٕتَبْ
٭ب٥ٶٓ ػیْ یاٍى ٙیٌ ثٍ یْ اویٽٓ ثٮی ٵًر میکند .ىٍ أه دَیویٌ َٕـڂًوٍ هٖبٍسٓ ثٍ ډبىٍ
دَىاهز وڂَىٔی َُٔا ډ٦بثٸ سئًٍْ ډلییىٌ ٍٖٔټ یْ هبٍع اُ ډلییىٌ ه َ٦ثًىٌ إز .ىاىځبٌ
ىٍأه دَیویٌ ا٭الڇ ومًى ٽٍ إٕتَبْ ٭ب٥ٶٓ یاٍى ٙیٌ ثٍ ډبىٍ ٹَثبوٓ ؿىبن ٱَٕ ډٮمًڃ ثًىٌ
إز ٽٍ ٹبثڄ ػجَان ومٓثبٙی.
سَٓ ىاىځبٌَب اُ أه إز ٽٍ ىٍ ًٍٝر ډؼبُ ٙمَىن ػجَان هٖبٍر ٙو ٓٞٽٍ هًىٗ
ډٖشٺٕڈ ىٍډٮَ ٟه َ٦وجًىٌ إز ثب٭ض ًٙى ٽٍ ى٭بیْ ډشٺچجبوٍ ٽظَْٕ ىٍ ىاىځبٌ ػُز ػجَان
هٖبٍر اٹبډٍ ځَىى .اڅجشٍ ثٍ و َ٪ډٍٕٓی ٽٍ ؿىٕه سَٕٓ ٱَٕډى٦ٺٓ ډٓثبٙی .ووٖز ىٍ ٭بڅڈ
کٺًٷ سَٓ اُ اٹبډٍ ى٭بیْ ډشٺچجبوٍ ومٓسًاوی إبٕٓ ثَاْ ٭یڇ اػبٌُ اٹبډٍ ى٭ًا سچٺٓ ځَىى ی ىیڇ
أىپٍ سئًٍُٔبْ ثَهًٍى ی ډلییىٌ ٍٖٔټ ثٕٚشَ اُ اوپٍ ډبو ٬اُ ٽالَجَىاٍْ ًٙوی ُډٕىٍ أه
اٹیاډبر ٍا ٵَاَڈ ډٓایٍوی.
ى٭ًاْ سًثٕه ٭چٍٕ ځَإمه
17
ثٍ هًثٓسئًٍْ ډلییىٌ ٍٖٔټ ٍا أٍُبثٓومًىٌ ی ډٞچلز ان
ٍا ومبٔبن ډٕٓبُى .ىٍ أه دَیویٌ ٔټ ډبىٍ ٽٍ ىٍ هبوٍ َمٖبٍٔ ثٍ َٕ ډٓ ثَى ٝیاْ سَډِ اسًډجٕڄ
ٍا ډٓ ٙىًى ی ثب ٭ؼچٍ ثَٕین ډٓ أی ی ډٚبَیٌ میکند ٽٍ ٵَُویٗ ډؼَیف ٙیٌ ی ىٍ هٕبثبن
اٵشبىٌ إز .ىٍ وشٕؼٍ أه کبىص ىؿبٍ ًٙٻ ٙیٔیْ ډًٓٙى ی ى٭ًأٓ ٍا ىٍ ىاىځبٌ ٭چٍٕ ٍاوىیٌ
ثٓاکشٕب ٣اٹبډٍ ډٓ ومبٔی .ىاىځبٌ اُ٩بٍ ډٓ ىاٍى ٽٍ اکشمبڃ اٹبډٍ ى٭ًاْ ډشٺچجبوٍ ىڅٕڄ ٹبثڄ ٹجًڅٓ
ثَاْ ٭یڇ ػجَان هٖبٍر ډلًٖه ومٓ ځَىى .ىاىځبٌ َمـىٕه ا٭الڇ ډٓ ىاٍى ٽٍ ٍاث ٍ٦٭چٕز ثبٔی
- Waube V. Warrington
- Tobin V. Grossman
16
17 صفحه 53
61
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 51 –70
سًًٕٙ ٤اَی دِٙپٓ اطجبر ځَىى .٭الیٌ ثَ أه ،ىاىځبٌ کپڈ ډٓ ومبٔی ٽٍ ډالٻ ډلییىٌ ٍٖٔټ،
ډٮٕبٍْ ٭ٕىٓ ثَاْ سٞمٕڈ ځَْٕ ثٍ ىٕز ومٓىَی ی یاثٖشٍ ثٍ ٕچٕٺٍ اٙوب ٛډٓثبٙی .ثب أه
یػًى ىاىځبٌ ٍاث ٤٭چٕز ثٕه کبىطٍ ډِثًٍ ی إٕتَبْ ٭ب٥ٶٓ یاٍى ٙیٌ ثٍ ډبىٍ ٍا سإٔی وپَى ی
کپڈ ثٍ ٭یڇ دَىاهز هٖبٍر ىاى ثب أه إشیالڃ ٽٍ هًاَبن ىٍډٮََٕ ٟؾ ځًوٍ ه َ٦ٵِٕٔپٓ
ٹَ اٍ ویاٙشٍ ی ډؼبُ ٙمَىن هٖبٍر ثٍ أه ډٮىبٕز ٽٍ ثبٍ اطجبر ثٍ ًٍٝر وبډلییى ثَ ىیٗ
هًاویٌ ى٭ًا ٹَاٍ ځَٕى ی أه اډَ ډى٦ٺٓ ومٓثبٙی.
18
کپڈ دَىاهز هٖبٍر ډٓسًاوی ډًػت ځَىى ٽٍ ثَاىٍان ،هًاََان ،٭مٍَب ،٭مًَب ،دَٖ
٭مًَب ،ی ثٖٕبٍْ ىٔڂَ اُ ٵبډٕچُبْ ٹَثبوٓ ى٭ًاْ هٖبٍر ٭چٍٕ هًاویٌ ثیاٹجبڃ اٹبډٍ ومبٔىی ی ثب
سًػٍ ثٍ أىپٍ َٕؾ ځًوٍ ػَاکز ٵِٕٔپٓ أؼبى وڂَىٔیٌ ىٍ ََ ډًٍى هًاویٌ ثبٔی هالٳ اوَا طبثز
ومبٔی! ثىبثَأه ىاىځبٌ ثٍ ىالٔڄ و٪ڈ ٭مًډٓ کشٓ اځَ ىٍٔبثی ٽٍ ىالٔڄ ډٮشجَْ یػًى ىاٍى ٽٍ
میتوان کپڈ ثٍ دَىاهز هٖبٍر ىاى اُ أىپبٍ اډشىب ٫ډٓیٍُى .یا١ق إز ٽٍ إشیالڃ ىاىځبٌ ىٍ
ى٭ًاْ سًثٕه ٱَٕ ډى٦ٺٓ ډٓثبٙی ی ثٍ َمبن اویاٌُ ْ سَٓ ىاىځبٌَب اُ اٹبډٍ ى٭بیْ ډشٺچجبوٍ ٹبثڄ
ٹجًڃ وٕٖز .سَٓ ىاىځبٌَب اُ ډٖئًڅٕز وبډلییى هًاویٌ ی اٹبډٍ ى٭بیْ ډشٺچجبوٍ ىٍ ٭ َٞکبَ١
ثٓإبٓ ډٓثبٙی .سٞمٕڈ اٽظَٔز ىٍ دَیویٌ سًثٕه سًٕ ٤ٹب ٓ١ٽٕشٕىڀ ډًٍى ٹجًڃ یاٹ ٬وٚی ی
یْ ٹًٔب ثب أه سٞمٕڈ ډوبڅٶز ومًى " :و َ٪اٽظَٔز ثٍ ځًوٍ اْ ډًطَ ََځًوٍ إشیالڃ کٺًٹٓ
ډجىٓ ثَ اوپبٍ ػجَان هٖبٍر ډبىٍْ ٽٍ ډشلمڄ إٕتَبْ ٍیاوٓ وب ٓٙاُ ٙىٕین هجَ ډَٿ ٔب
ػَاکز ٵَُویٗ ىٍ ٔټ سٞبىٳ ٙیٌ ٍا سؤَت ډٓ ومبٔی .ىٍ أىؼب ٔټ ډىٶٮز ډُڈ وٖجز ثٍ
کمبٔز یػًى ىاٍى ،٭چز سبډٍ َڈ یػًى ىاٍى ،ػَاکز ی ٹبٔجچٕز دٕ٘ ثٕىٓ َڈ یػًى ىاٍى؛ ثب أه
یػًى ػجَان هٖبٍر ډًٍى دٌَٔٗ ٹَاٍ ومٓځَٕى!"
یْ ىٍ اىاډٍ ثب و َ٪اٽظَٔز ډجىٓ ثَ أىپٍ ََ ځًوٍ ډلییىٔز وٖجز ثٍ ػجَان هٖبٍر
هًىَٕاوٍ ی ٱَٕډٮٺًڃ إز ډًاٵٺز ومًىٌ ی اُ٩بٍ ډٓ ىاٍى ٽٍ سمبډٓ ډلییىٔشُب اُ ػمچٍ ٹَاٍ
ىاٙشه ىٍ ډلییىٌ ٍٖٔټ ثبٔی ثَىاٙشٍ ًٙى ی ثٍ ػبْ ان ٹًا٭ی وَډبڃ ډٖئًڅٕز ډیوٓ ا٭مبڃ
ځَىى .ثبٔی ځٶز ٽٍ ىٍ کبڃ کب َ١ىٔیځبَُبْ اٍائٍ ٙیٌ سًٕ ٤ٹب ٓ١ډًٕمبوً ی ٽٕشٕىڀ ډًٍى
دٌَٔٗ ىاىځبٌَب ومٓثبٙی؛ ََؿىی سٲَٕٕاسٓ ىٍ أه ُډٕىٍ أؼبى ځَىٔیٌ إز .ثٍ ٭ىًان ډظبڃ ىٍ
دَیویٌ ډًٕٖن ٭چٍٕ ځَْ ٽٍ هًاَبن ٙبَی َُٔ ځَٵشٍ ٙین ځًُاٌٍ وًُاىٗ سًٕ ٤هًىٍی هًاویٌ
ثًى ىاىځبٌ اُ٩بٍ ومًى :ثَ إبٓ سؼبٍر ډٚشَٻ ث َْٚی ىاوٖشٍَبْ ٭چڈ ډیٍن ،ثٍ و َ٪ډٍٕٓی
Emotional distress caused by physical injury to another, David, J.leibson, Journal of family law, Heinonline, Vol.15, 1967, P 19
18 صفحه 54
جبراى خسبرت ّبی ػبطفی ٍارد ضذُ بِ ضخع در ًتیجِ ایراد اسیب فیسیکی بِ ًسدیکبى
61
ٽٍ ٔټ اوٖبن ډشٮبٍٳ ډلشب ٣میتوانٕز هًٙ َ٦ٻ ٭ب٥ٶٓ ی ٍیاوٓ ٙیٔی ثٍ ډبىٍ َىڂبڇ َُٔ
ځَٵشه وًُاىٗ ىٍ ډٺبثڄ ؿٚمبن یْ ٍا دٕ٘ ثٕىٓ ومبٔی .ىٍ دَیویٌ ىٔڂَْ ٽٍ ډبىٍٙ ،بَی َُٔ
ځَٵشٍ ٙین دَٖٗ سًٕٔ ٤ټ ٍاوىیٌ ثٓاکشٕب ٣ثًى ىاىځبٌ ىٍهًإز هًاویٌ ثَاْ ٍى ى٭ًا ٍا
وذٌَٔٵز ی اُ٩بٍ ىاٙز :أؼبى ًٙٻ ٔب ََآ ډٮٺًڃ ثًىٌ ی أه ډً ٫ً١ٽٍ هًاویٌ ثبٔی کًٍ٢
ډبىٍ ٍا دٕ٘ ثٕىٓ ډٓ ومًىٌ ٔب هَٕ ی َمـىٕه أىپٍ ََآ وشٕؼٍ ٹبثڄ دٕ٘ثٕىٓ وب ٓٙاُ
ثٓاکشٕب ٓ٥هًاویٌ ثًىٌ ٔب هَٕ ٍا میتوان ىٍ ىاىځبٌ ډَ٦ف ومًىٌ ی ډًٍى ٍٕٕیځٓ ٹَاٍ ىاى.
ىٍ دَیویٌ ىٔچًن ٭چٍٕ څڀ ىٍ ه ًٛٞػجَان هٖبٍر ٭ب٥ٶٓ ،هًاَبن ٙبَی ٽٚشٍ ٙین
ٵَُویٗ ىٍ وشٕؼٍ ثٓاکشٕبٍ ٓ٥اوىیٌ ثًى .ىًٔان ٭بڅٓ ىٍ أه دَیویٌ ډً ٫ً١یٕ٩ٶٍ هًاویٌ ی
اٍسجب ٣ان ثب ډىبٵٮٓ ٽٍ هًاَبن ىٍٝیى ډلبٵ٪ز اُ اوُب ثًىٌ ٍا ډًٍى ثٍَٕٓ ٹَاٍ ىاى .ىًٔان
ډالک٪بر ډَثً ٣ثٍ و٪ڈ ٭مًډٓ ىٍ ه ًٛٞډلییى ومًىن سپچٕٴ هًاویٌ ىٍ أه دَیویٌ ٍا
وذٌَٔٵز .ىًٔان ا٭الڇ ومًى ٽٍ سًٕڄ ثٍ ډالٽُبْ سٞىٮٓ سًٕ ٤ىاىځبٌَب ډًػت وشٕؼٍ ځَُٕٔبْ
اٙشجبٌ ی وشبٔغ ٱَٕٹبثڄ ٹجًڃ ډٓ ځَىى .ىٍ وُبٔز ىًٔان ا٭الڇ ومًى ٽٍ ؿىٕه دَیویٌَبٔٓ ثبٔی ٙجٍٕ
ىٔڂَ دَیویٌَبْ ډٖئًڅٕز ډیوٓ ډًٍى ٍٕٕیځٓ ٹَاٍ ځَٕى .ډب ىڅٕڄ هًثٓویأٍڈ ٽٍ ؿَا ٹًا٭ی
٭مًډٓ کبٽڈ ثَ کٺًٷ ډٖئًڅٕز ډیوٓ اُ ٹجٕڄ ډٶًُڇ ثٓاکشٕب ،ٓ٥٭چز ډٖشٺٕڈ ی ٹبثچٕز دٕ٘
ثٕىٓ ٽٍ ثَ ىٔڂَ اٙپبڃ إٕت کبٽڈ ثًىٌ ٍا وجبٔی ثَ ى٭ًاْ کب َ١ا٭مبڃ ومًى...
ىاىځبٌ َمـىٕه اُ٩بٍ ومًى ٽٍ ىٍ ََ دَیویٌ اْ ىاىځبٌ ٍٕٕیځٓ ٽىىیٌ ثبٔی ثَ إبٓ ًٙاَی
ډًػًى سٞمٕڈ ثڂَٕى ٽٍ أب سپچٕٶٓ یػًى ىاٍى ٔب هَٕ؟ .ىٍ ٍإشبْ ٽمټ ثٍ ٹ٢بر ػُز
ډٚو ٜومًىن أىپٍ أب هًاویٌ ثٍ ًٍٝر ډشٮبٍٳ ډٓسًاوٖشٍ یٍیى إٕت ثٍ هًاَبن ٍا دٕ٘
ثٕىٓ ومبٔی ،ىًٔان ٭بڅٓ ٵبٽشًٍَبْ َُٔ ٍا ډَ٦ف ومًى سب ىٍىاىځبٌَب ډًٍى ډالک ٍ٪ٹَاٍ ىَىی:
اڅٴ – ډلڄ ٹَاٍ ځَٵشه هًاَبن ىٍ ُډبن یٹً ٫سٞبىٳ
ه – أب هًاَبن ٙوٞبً ٙبَی سٞبىٳ ثًىٌ ٔب أىپٍ ثٮیا ىٍ ډًٍى ان ٙىٕیٌ إز؟
ع – وًٍ ٫اث ٍ٦ثٕه هًاَبن ی ٹَثبوٓ
اځَؿٍ أه ثَاْ ووٖشٕه ثبٍ ثًى ٽٍ ىًٔان سًٕڄ ثٍ ډالٽُبْ سٞىٮٓ ٍا ٽىبٍ ځٌاٙز ثب أه
یػًى ؿىٕه ٍیٔپَىْ اٙپبٍا ډٚپالر هًاَبن ی یٽالٔ٘ ٍا ډَسٶ ٬وىمًى .ثَاْ ډظبڃ ىٍ دَیویٌ
ٵَ ٓ١اڅٴ ،ه ی ع ٽٍ ٹجال ډَ٦ف ځَىٔی ډٚو ٜوٕٖز ٽٍ سمبډٓ ډبىٍان ٹبىٍ ثٍ ىٍٔبٵز صفحه 55
62
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 51 –70
هٖبٍر ثبٙىی .ثَ إبٓ ٵبٽشًٍَبْ سٮٕٕه ٙیٌ ىٍ دَیویٌ ىٔچًن ثٍ و َ٪ډٍٕٓی ٽٍ ډبىٍان اڅٴ ی
ه ثٍ أه ىڅٕڄ ٽٍ ََ ٍٕ ډالٻ سٮٕٕه ٙیٌ سًٕ ٤ىًٔان ىٍ ډًٍى اوُب ٝیٷ ډٓ ومبٔی ډٖشلٸ
ػجَان هٖبٍر ډٓثبٙىی .یڅٓ ىٍ ه ًٛٞډبىٍ ػٕڈ ٽٍ ىٍ ٝلىٍ سٞبىٳ ک ًٍ٢ویاٙشٍ ؿڂًوٍ
میتوان دبٕن ىاى؟ ؿىبوـٍ ىاىځبٌ ډالٽُبْ سٮٕٕه ٙیٌ ىٍ دَیویٌ ىٔچًن ٍا ډًٍى ډالک ٍ٪ٹَاٍ ىَی
ىٍ أه ًٍٝر ډبىٍ ػٕڈ ٹبىٍ ثٍ ىٍٔبٵز هٖبٍر ومٓثبٙیََ .ؿىی إشیالڅُبْ ًٍٝر ځَٵشٍ ىٍ
دَیویٌ ىٔچًن ثٍ سمبډٓ ًٕاالر ډَ٦ف ٙیٌ ىٍ أه کًٌُ دبٕن ومٓىَی ی کشٓ ډمپه إز
ډٚپالر ػیٔیْ ٍا أؼبى ومبٔی ثب أه یػًى أه ٙبؤ ٍا ثٍ ىاىځبٌَب ډٓىَی ٽٍ ََ دَیویٌ اْ
ٍا ډ٦بثٸ یْٔځُٕبْ َمبن دَیویٌ ی ثَإبٓ ٹًا٭ی ٽچٓ کٺًٷ ډٖئًڅٕز ډیوٓ ی وٍ ډالٽُب ی
ؤٍََ٪بْ وبډىبٕت ډًٍى ٹ٢بیر ٹَاٍ ىَىی.
o
ؿَاّذ پضؿىی
َیٳ ډٺبڅٍ کب َ١أه وٕٖز ٽٍ ػىجٍَبْ أه ډًٍ ٫ً١ا ىٍ ٕ٦ق ٭چڈ اٽبىډٕټ دِٙپٓ
ثٍَٕٓ ومبٔی؛ ثچپٍ َیٳ ثٍَٕٓ ډً ٫ً١اُ ؿٚڈ اویاُْ کٺًٹٓ إز؛ ؿٚڈ اویاُْ ٽٍ وب ٓٙاُ
ٹَائز ٹ٢بر ی کٺًٹیاوبوٓ إز ٽٍ ثب أه ډٖبڅٍ ىٍځَٕ ثًىٌاوی.
o
الف – ٍاوٌـْبی غن اًگیض ًشهبل
19
َىڂبډٓ ٽٍ ٔټ ډبىٍ ىٍ وشٕؼٍ ثٓاکشٕب ٓ٥هًاویٌ ٵَُوی هًٔ٘ ٍا اُ ىٕز ډٓىَیًٕ ،اڅٓ ٽٍ
ثبٔی ډَ٦ف ًٙى أه إز:
أىپٍ سًٹ ٬ىاٙش ٍ ثبٕٙڈ ٽٍ هًاویٌ یاٽىُٚبْ ٭ب٥ٶٓ ٽٍ ثَاْ ډبىٍ اسٶبٷ ډٕٶشی ٍا دٕ٘ ثٕىٓ
ومبٔی أب اوش٪بٍ وبډشٮبٍٳ ی ُٔبىْ إز؟
یا١ق إز ٽٍ دبٕن ٭ٺڄ ٕچٕڈ ثٍ ؿىٕه ًٕاڅٓ ډىٶٓ ډٓثبٙی؛ کشٓ ىاىځبٌَبٔٓ ٽٍ ٹبئڄ ثٍ
ػجَان هٖبٍر ىٍ ؿىٕه ډًاٍىْ ومٓثبٙىی أه یاٹٮٕز ډٖچڈ ٍا ډٓ دٌَٔوی ٽٍ سؼَثٍ ٍیُډٌَ
وٚبن ډٓىَی ٽٍ ََ اوٖبن ډشٮبٍٵٓ ىٕز ٽڈ ډٓسًاوی دٕ٘ ثٕىٓ ومبٔی ٽٍ ََ ډبىٍْ ىٍ وشٕؼٍ
ٵٺیان ٵَُوی ىڅجىیٗ ىؿبٍ ٍوغ ی اوییَٓ وَډبڃ ډٓ ځَىى.
ډبَٕز ی سًاڅٓ ؿىٕه یاٽى ٓٚأه سًٹٍ ٬ا أؼبى ډٓ ومبٔی ٽٍ ََ ٙو ٜډشٮبٍٵٓ ٹبىٍ ثٍ دٕ٘
ثٕىٓ ی ىٍٻ ان ثبٙی .ىٍ سمبډٓ اٙپبڃ إٕتَبْ ٭ب٥ٶٓ ،ؿُبٍ ډَکچٍ یاٽى٘ ډشٶبیر ٍا میتوان
Normal Grief Reaction
19 صفحه 56
جبراى خسبرت ّبی ػبطفی ٍارد ضذُ بِ ضخع در ًتیجِ ایراد اسیب فیسیکی بِ ًسدیکبى
63
ٙىبٕبٔٓ ومًى ٽٍ سمبډٓ ٍٕ ډبىٍ ًٽَ ٙیٌ ىٍ دَیویٌ ٵَ ٓ١ی ىٍ کٺٕٺز سمبډٓ ٽٖبوٓ ٽٍ ىؿبٍ
ٵٺیان ٭ِِْٔ ډٓ ًٙوی أه ډَاکڄ ٍا ٓ٥ډٓ ومبٔىی .ایڅٕه ډَکچٍ یاٽى٘ أه إز ٽٍ ٙو،ٜ
ًٙٽٍ ٙیٌ ی ډَٿ ٹَثبوٓ ٍا اوپبٍ ومًىٌ ی اُ ٹجًڃ ان هًىىاٍْ ډٓ ومبٔی .أه ډَکچٍ ډمپه
إز اُ ؿىی ىٹٕٺٍ سب ؿىی ٍیُ اىاډٍ ٔبثیٔ .پٓ اُ ډٚوٍَٞبْ أه ډَکچٍ أه إز ٽٍ ٙوٜ
إٕت ىٔیٌ اوییَڂٕه سالٗ ډٓ ومبٔی سب ٵٮبڅٕشُبْ ٍیُډٌَ هًى ٍا اىاډٍ ىاىٌ ی ىٍ سمبډٓ ډیر
ٕٮٓ میکند سب أه یاٹٮٕز ٽٍ ٭ِِٔٗ ثَاْ َمٕ ٍٚدَ ٽٕٚیٌ ٍا اُ ١مَٕ هًىاځبَ٘ دبٻ ٽىی.
ىٍ ډَکچٍ ىیڇ ٙو ٜیاٹٮٕز ډَٿ ٭ِِٔٗ ٍا ىٍ ٕ٦ق هًى اځبٌ ډٓ دٌَٔى .ىٍ ثٖٕبٍْ اُ
ایٹبر ىٍ أه ډَکچٍ ٙو ٜىؿبٍ ىٙمىٓ ی هٚڈ ُٔبى وٖجز ثٍ ٽٖٓ ډٓ ځَىى ٽٍ ډٖئًڃ ډَٿ
ٹَثبوٓ ثًىٌ ی ٔب ٙو ٜىؿبٍ اکٖبٓ ځىبٌ ی ٽڈ ٽبٍْ ډٓ ځَىى .ځٍَٔ ٽَىن ثو٘ ٭میٌ ی ٍأغ
ىٍ ډَکچٍ ىیڇ ډٓثبٙی ٽٍ ثب اوییٌ ی اکٖبٓ وًډٕیْ َمَاٌ إز.
20
ډَکچٍ ًٕڇ ىٍ أه ٵَأىی ثٍ وبڇ ثبُځٚز ٙىبهشٍ ډًٓٙى .ىٍ أه ډَکچٍ هبوًاىٌ ی ىیٕشبن
ډشًٵٓ ىیٍ ٔپیٔڂَ ػمٙ ٬یٌ ی ٱڈ ٵٺیان ٍا ثب ٔپیٔڂَ سٺٖٕڈ ډٓ ومبٔىی .أه ډَکچٍ اٱچت ٙبډڄ
ډَإڈ سیٵٕه إز ٽٍ ٭مچپَى ان سبٽٕی ثَ یاٹٮٕز ډَٿ ډٓثبٙیَ .ىڂبډٓ ٽٍ یاٹٮٕز ډَٿ ډًٍى
ٹجًڃ یاٹٙ ٬ی اهَٔه ی ً٥الوٓ سَٔه ډَکچٍ ٽٍ ىیٌٍ َ٢ڈ ٵٺیان ی ثبُځٚز ثٍ ُویځٓ ٭بىْ
إز َٙی ٫ډٓ ځَىىَٕ .ؾ ىیٌٍ ُډبوٓ ډٚوٍ ٓٞا ومٓسًان ثَاْ أه ډَکچٍ سٮٕٕه ٽَى ی ډمپه
إز اُ ؿىی ډبٌ سب ٔټ ٕبڃ ً٥ڃ ثپٚی .أه ډَکچٍ یْٔځُٕبْ ډشٶبیسٓ ىاٍى ٽٍ ډمپه إز ثَاْ
سمبډٓ اٙوب ٛاسٶبٷ وٕٶشی .اٱچت ىٍ أه ډَکچٍ ،اٙشٲبڃ ًَىٓ ٙو ٜډٮً٦ٳ ثٍ ډشًٵٓ إز.
ٙو ٜ٭ِاىاٍ ډیاڇ ىٍ ډًٍى هبَ٥ار ډشًٵٓ ٝلجز میکند ی ىٍ ََ ډپبڅمٍ اْ اُ ای وبڇ ډٓ ثَى.
ثب اىاډٍ أه ٵَأىی اٙشٲبڃ ًَىٓ ثبُډبویځبن ىٍ ه ًٛٞډشًٵٓ ثٍ سیٍٔغ ٽبَ٘ ډٓٔبثی .ثبٍُسَٔه
ډٚو ٍٞډًٵٺٕز ٵَأىی ٭ِاىاٍْ َىڂبډٓ إز ٽٍ ٙو ٜ٭ِاىاٍ ډٓسًاوی ثٍ ًٍ٥یاٹ ٬ثٕىبوٍ اْ
ٙبىډبوٓ ی وب اډٕیْ ٍاث ٍ٦ثب ډشًٵٓ ٍا ثٍ هب َ٥ایٍى ی ىٔڂَ ٵٺیان ٍا ىٍ ٔټ ٕ٦ق اٍډبوٓ
ومٓوڂَى.
ٵَأىی یاٽى ٓٚسًٕٝٴ ٙیٌ سٺَٔجبً ىٍ ډًٍى ََ ٙو ٓٞٽٍ ٵٺیان ٭ِِْٔ ٍا ىٍ ُویځٕ٘
سؼَثٍ میکند اسٶبٷ ډٓ اٵشی .ډٚو ٜإز ٽٍ ٵَأىی اوییٌ وَډبڃ ډىؼَ ثٍ یٍیى إٕتَبْ ٭مٕٸ
ډبىْ ٔب ٭ب٥ٶٓ ثٍ ثبُډبویځبن ومٓ ځَىى .ډٮمًال سىُب إٕت ډٚو ٓٞٽٍ ىٍ وشٕؼٍ أه یاٽى٘
کبىص ډًٓٙى اُ ىٕز ىاىن یُن ډٓثبٙی یسٺَٔجب ىٍ سمبډٓ ډًاٍىٙ ،و ٜ٭ِاىاٍ ٹبىٍ هًاَی ثًى
- The Nature of Grief, Dr. Engel parks, International Psychiatry Bulletin 435, 1966
20 صفحه 57
64
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 51 –70
ىٍ ُډبن ٽًسبَٓ ثٍ ډلڄ ٽبٍٗ ثَځَىى .ىٍ ثَهٓ ډًاٍى ډمپه إز وٕبُ ثبٙی ٽٍ ډٺبىَٔ اویٽٓ
ىاٍی سؼًِٔ ځَىى .ثىبثَأه ډِٕان سپچٕٴ هًاویٌ ٍ$اوىیٌ #ثٓاکشٕب ٣ىٍ اٽظَ دَیویٌَب وبؿِٕ ی ٔب
کشٓ ډمپه إز ٝٶَ ثبٙیَُٔ .ا اٱچت ٽٖبوٓ ٽٍ یاٽى٘ اوییٌ وَډبڃ ٍا سؼَثٍ ډٓ ومبٔىی ثٍ أه
وشٕؼٍ ډٓ ٍٕىی ٽٍ إٕت یاٍىٌ ثٍ اوُب اٍُٗ َ٥ف ى٭ًاْ کٺًٹٓ ٍا ویاٍى .ثىبثَأه اځَؿٍ ٹًا٭ی
٭مًډٓ کٺًٷ ډٖئًڅٕز ډیوٓ َٝاکشب َ٥ف ى٭ًا ٍا ډلییى ثٍ یاٽىُٚبْ ٱَٕوَډبڃ ومٓ ومبٔی یڅٓ
یا١ق إز ٽٍ َ٥ف ٙپبٔز ىٍ أه کًٌُ ډشمَٽِ ثَ ٽٖبوٓ إز ٽٍ ىؿبٍ یاٽىُٚبْ ٱَٕ وَډبڃ
ډظڄ إٕتَبْ ٍیاوٓ ىائمٓ ډٓځَىوی.
o
ه ٍ -اوٌـْبی غن ٍ اًذٍُ ًبثٌْجبس
21
ىٍ اثشیا ثبٔی سًٕ١ق ىاى ٽٍ ٔټ یاٽى٘ وبثُىؼبٍ ؿٍ یْٔځَٓبٔٓ ىاٍى ی ؿَا ٙو ٜىؿبٍ
ؿىٕه یاٽى ٓٚډٓ ځَىى ی ؿٍ إٕتَبٔٓ ٍا ډشلمڄ ډٓځَىى؟
ثَاْ ىٍٻ یاٽى٘ ٭ب٥ٶٓ وبثُىؼبٍ ډُڈ إز ىٍٔبثٕڈ ٽٍ ىٍ یاٽىُٚبْ ثُىؼبٍ اُ ډى َ٪دِٙپٓ
ؿٍ اسٶبٹٓ ډٓ اٵشی ٽٍ ٙو ٜٹبىٍ ثٍ سلمڄ ٵٺیان ٭ِِٔٗ ډٓ ځَىى ی ىؿبٍ إٕتَبْ ٙیٔی
ومٓ ځَىى .اًٝالً ًٙٻ وب ٓٙاُ ډَٿ ٔب ػَاکز ٹَثبوٓ ،دٕبډیَبْ ٵًِٕٔڅًّٔپٓ ډٚوٍ ٓٞا ىٍ
ثین هًاَبن ثٍ ىوجبڃ ىاٍى .ثَهٓ اُ٭ًاٍ ٟډٚشَٻ ىٍ أه ډًاٍى ٙبډڄ وبٍٕبٔٓ ځَىٗ هًن ی
ىٍ وشٕؼٍ ان ،یٹٶٍ ډًٹز ثَهٓ اُ ٭مچپَىَبْ کٕبسٓ١ ،ٮٴ ٙیٔیٖٕ ،شٓ ٭٢الر ،وًٕبن وج٠
وبډى٪ڈٍ ،وڀ دَٔیځٓ ،سٮَٔٸ ی اٵز ٵٚبٍ هًن ډٓثبٙی .ثٍ ډًاُار ځٖشَٗ یاٽىٖٕٕ٘ ،شڈ
٭ٞجٓسلز سبطَٕ ٹَاٍ ځَٵشٍ ی ٭مچپَى ان ١ٮٕٴ ډٓ ځَىى ی دبٕن ثٍ ډلَٽُبْ ىٍىوبٻ ىؿبٍ
ٽبَ٘ ډًٓٙى .اڅجشٍ ٔټ ډپبوٕٖڈ ىٵب٭ٓ ٕبڅڈ ٭ًاٍ ٟډٌٽًٍ ٍا هىظٓ ومًىٌ ی ثٍ ٙو ٜٽمټ
ډٓ ومبٔی سب ثٍ ًٌٕٙاْ وَډبڃ ثَ ًٙٻ کبٝڄ ٱچجٍ ومبٔی .یاٽى٘ ٕٕٖشڈ ىٵب٭ٓ ثٍ أه ًٍٝر
إز ٽٍ اًٝال ثب سَٙق ډٺیاٍ ډٮٕىٓ اُ اىٍوبڅٕه ٕٮٓ میکند اُ ٵَیدب ٓٙٵِٕٔپٓ ٙوٜ
ػچًځَْٕ ومبٔی.
ًٕاڅٓ ٽٍ ډَ٦ف ډًٓٙى أه إز ٽٍ ؿَا أه یاٽى٘ ىٵب٭ٓ ىٍ َمٍ ډًاٍى أه ځًوٍ ٭مڄ
ومٓومبٔی؟ دبٕن ایڅٍٕ ثٍ أه ًٕاڃ أه إز ٽٍ ٕبهشمبن ٍیاوٓ ی ٭ب٥ٶٓ ََ ٙو ٓٞډشٶبیر
ډٓثبٙیَ .مبوڂًوٍ ٽٍ ثَهٓ اٵَاى اُ و َ٪ٵِٕٔپٓ ٹًْ سَ اُ ىٔڂَان ثًىٌ ی ٹبىٍ ثٍ سلمڄ ډٺیاٍ
ثٕٚشَْ اُ ىٍى َٖشىی اُ ډى َ٪٭ب٥ٶٓ وِٕ ثَهٓ اٵَاى ٹًٔشَ اُ ىٔڂَان ثًىٌ ی ٹبىٍ ثٍ سلمڄ
- Abnormal Grief Reaction
21 صفحه 58
جبراى خسبرت ّبی ػبطفی ٍارد ضذُ بِ ضخع در ًتیجِ ایراد اسیب فیسیکی بِ ًسدیکبى
65
ثلَاوُبْ ٭ب٥ٶٓ ثٍِځشَْ َٖشىی .ىٍ ََ ٙو ٓٞوٺ ٍ٦ٵَیدب ٓٙیػًى ىاٍى ٽٍ ٵَاسَ اُ ان
ٙو ٜٹبىٍ ثٍ ٭جًٍ اُ ډٚپالر ٭ب٥ٶٓ ومٓثبٙی .ٵَیٔی 22أه وٺٍ ٍ٦ا ٕی سلَٔټ دٌَْٔ ډٓ
وبډٕی .ډٮمًال ١ٮٴ ٕی سلَٔټ دٌَْٔ وب ٓٙاُ سؼَثٍَبْ ُویځٓ ََ ٙو ٓٞډٓثبٙی .23اڅجشٍ
ثبٔی ىٍ و َ٪ىاٙز ٽٍ ٔټ ٙو ٜډمپه إز اُ و َ٪٭ب٥ٶٓ ٕبڅڈ ًٔىٌ ی َٕـڂًوٍ ډٚپالر
٭ب٥ٶٓ ویاٙشٍ ثبٙی یڅٓ ثب أه یػًى ٕی سلَٔټ دٌَْٔ ١ٮٕٶٓ ىاٙشٍ ثبٙی ی وشًاوی ثب ډً٫ً١
ډَٿ ٭ِِٔٗ ٽىبٍ ثٕبٔی.
ثٍ ٭ىًان ډظبڃ ډبىٍْ ٽٍ ىٍ وشٕؼٍ ثٓاکشٕبٍ ٓ٥اوىیٌ ،ٵَُویٗ ٍا اُ ىٕز ىاىٌ ی هًاَبن
ػجَان هٖبٍر ثَاْ اٵَٖىځٓ ٭ب٥ٶٕ٘ ډٓثبٙی ،ډمپه إز َٕؾ ٕبثٺٍ اْ اُ ثلَاوُبْ ٭ب٥ٶٓ
ىٍ ځٌٙشٍ ویاٙشٍ ثبٙی .ىٍ أىؼب ىاىځبٌ ډمپه إز ثٍ أه إشیالڃ ډشًٕڄ ًٙى ٽٍ ؿىٕه ډبىٍْ
ىٍ ځٌٙشٍ ثب ډٚپالر ٭ب٥ٶٓ ٍیثَی ځَىٔیٌ یڅٓ ان ډٚپالر وشًاوٖشٍ اوی ثَ یْ ؿىٕه سبطَْٕ
ثڂٌاٍوی .اڅجشٍ ىٍ ډٺبثڄ یٽالْ هًاَبن ډٓسًاوىی إشیالڃ ومبٔىی أه کٺٕٺز ٽٍ هًاَبن سَاّىُٔبْ
ىٔڂَْ َڈ ىٍ ٕبڅُبْ ٹجڄ ىاٙشٍ ډًػت ځَىٔیٌ ٽٍ ٕی ډلَٻ یْ ىؿبٍ ٵًَٕىځٓ ځَىى ی ثٍ
ًٍ٥ډٚو ٜىٍ ډٺبثڄ ډلَٻ ډَٿ ٵَُوی ىؿبٍ کٖبٕٕشُبْ ٭ب٥ٶٓ ٙیٔی ځَىى .٭الیٌ ثَ أه
یٽالْ هًاَبن ثبٔی ثٍ ډًٍ ٫ً١اثٝ ٍ٦مٕمٓ ی وِىٔټ ثٕه ډبىٍ ی ٵَُوی اٙبٌٍ ومبٔىی .ؿَا ٽٍ
وًٍ ٫اث ٍ٦ثٕه ٹَثبوٓ ی ثبُډبویٌ ٭بډڄ ډُمٓ ىٍ أؼبى ی١ٮٕز ٭ب٥ٶٓ هًاَبن ډٓثبٙی.
ََ ؿىی ٭ًاډڄ ُٔبىْ ىٍ ٙپڄ ځَْٕ ٕی سلَٔټ دٌَْٔ ٙو ٜوٺ٘ ىاٍوی ،یڅٓ ٔټ ٭بډڄ
ډٖشٺڄ یػًى ىاٍى ٽٍ وٺ٘ ٭میٌ اْ ىٍ یاٽى٘ وُبٔٓ هًاَبن ثبُْ ډٓٽىی .أه ٭بډڄ ثبٌُ ُډبوٓ
إز ٽٍ هًاَبن اډبىځٓ الُڇ ثَاْ ثَهًٍى ثب ډلَٽُبْ ٙیٔی ٍا ثٍ ىٕز ډٓایٍى .کشٓ
اٙوب ٓٝٽٍ ډٚوٞبً ٕی سلَٔټ دٌَْٔ ١ٮٕٶٓ ىاٍوی ٹبىٍ هًاَىی ثًى ىٍ ًٍٝر ىاٙشه ُډبن
ٽبٵٓ ٵٺیان ٔټ ٭ِِٔ ٍا سلمڄ ومبٔىی .ثٍ ٭ىًان ډظبڃ ډَٿ ٔټ ٭ِِٔ دٔ اُ ٔټ ىیٌٍ ثٕمبٍْ
ً٥الوٓ ډیر ىٍ اٱچت ډًاٍى یاٽىُٚبْ وب ثُىؼبٍ ٍا ثٍ ىوجبڃ ویاٍى .ىٍ وٺ ٍ٦ډٺبثڄ ؿىبوـٍ ثلَان
ٍیاوٓ ثٍ ًٍٝر وبځُبوٓ ی ٱَٕډىش ٌَ٪ثبٙی اکشمبڃ یاٽى٘ وب ثُىؼبٍ ٍا اٵِأ٘ ډٓىَی.
یاٽى٘ ٭ب٥ٶٓ وبثُىؼبٍ ډٓسًاوی ډىؼَ ثٍ ٭ًاٍ ٟػٖمٓ ی ٍیاوٓ ځَىى .اُ ډُمشَٔه ٭ًاٍٟ
ػٖمٓ ٔب ىٍ کٺٕٺز وشبٔغ ٵِٕٔپٓ وب ٓٙاُ ثلَان ٭ب٥ٶٓ میتوان ثٍ ٕٺ ٤ػىٕه ،کمالر ٹچجٓی
ٕپشٍ اٙبٌٍ ومًىَ .ىڂبڇ ٍٕٕیځٓ ثٍ ډً ٫ً١ی١ٮٕز ٭ب٥ٶٓ هًاَبن ىٍ ىاىځبٌ ،یٽالْ هًاَبن ثب
Frued
- Beyond the pleasure principle, S. Freud, 1948
22
23 صفحه 59
66
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 51 –70
ىی ډٖبڅٍ ٭میٌ ٍیثَی ډٓ ًٙوی .ایڅٕه ډٖبڅٍ اطجبر یػًى ُوؼٌَٕ ٭چٕز ثٕه ٭مڄ ثٓاکشٕبٓ٥
هًاویٌ ی ی١ٮٕز ٭ب٥ٶٓ هًاَبن ډٓثبٙی .ثٮی اُ اطجبر أه ډً ،٫ً١ثبٔی ډٖبڅٍ إٕجُب ٍا ډَ٦ف
ومبٔىی :ىٍ اثشیا إٕتَبٔٓ ٽٍ هًاَبن سب ُډبن ثَځِاٍْ ىاىځبٌ ډشلمڄ ٙیٌ ی ىٍ أىیٌ وِىٔټ
ىٍډبن ډٓ ًٙوی ی ىٍ اىاډٍ إٕتَبٔٓ ٽٍ هًاَبن اکشمبال ىٍ أىیٌ ىٍ وشٕؼٍ ٭مڄ ثٓاکشٕبٓ٥
هًاویٌ ډشلمڄ هًاَی ٙی.
َىڂبډٓ ٽٍ یٽالْ هًاَبن ډبَٕز ثٕمبٍْ هًاَبن ٍا سَٔٚق ومًىوی ی ډًٵٸ ثٍ اطجبر ُوؼٌَٕ
٭چز ډٖشٺٕڈ ٙیوی ډٖبئڄ ډَثً ٣ثٍ هٖبٍر ډَ٦ف ډٓځَىوی:
ىٍ اثشیا ډِٕان هٖبٍسُبٔٓ ٽٍ ډَثً ٣ثٍ اُ ىٕز ىاىن یُن ،وٖوٍَبْ دِٙپَِٓٔ ،ىٍَبْ
ىٍډبوٓ ی ډًاٍىْ اُ أه ٹجٕڄ ډٓ ځَىى ثبٔی ډٚوًٙ ٜویَ .ىڂبډٓ ٽٍ ډِٕان هٖبٍسُبْ أه
ؿىٕىٓ ډٚو ٜځَىٔی ىٍ اىاډٍ ډُمشَٔه ثو٘ ػجَان هٖبٍر ،إٕتَبٔٓ إز ٽٍ اکشمبڃ
ډٍٓیى ىٍ أىیٌ ،هًاَبن ډشلمڄ ځَىى .ىٍ ه ًٛٞهٖبٍسُبْ ډلشمڄ اسٓ ،ډُمشَٔه یٕ٩ٶٍ
یٽالْ هًاَبن أه إز ٽٍ ىاىځبٌ ٍا ډشٺب٭ی ومبٔىی ٙو ٓٞٽٍ ىؿبٍ یاٽى٘ وبثُىؼبٍ ځَىٔیٌ
کشٓ اځَ ثٍ و َ٪ثَٕی ٽٍ ډٓسًاوی ثٍ ًٍٝر ٍ١بٔز ثو ٓٚثُجًى ٔبثی ډمپه إز ىٍ أىیٌ
ىیثبٌٍ ىؿبٍ َمبن یاٽىُٚبْ وبثُىؼبٍ ځَىى .ثَاْ ډظبڃ ډبىٍْ ٽٍ ٙبَی ډَٿ ٵَُویٗ ثًىٌ إز
ی ىؿبٍ ٔټ یاٽى٘ کبى ٙیٌ یٕذٔ ثُجًى ډٓٔبثی أه اکشمبڃ یػًى ىاٍى ٽٍ ډؼیىا ىٍ أىیٌ ثب
ىٔین ډَٿ ٽًىٽٓ ىٔڂَ ىؿبٍ َمبن یاٽىُٚب ځَىى.
ثٍ ٭جبٍر ىٔڂَ اځَؿٍ هًاَبن ثُجًى دٕیا ٽَىٌ یڅٓ ثٓاکشٕب ٓ٥هًاویٌ ،هًاَبن ٍا ىٍ
ی١ٮٕز ٭ب٥ٶٓ ١ٮٕٶشَْ وٖجز ثٍ ُډبن ٹجڄ اُ کبىطٍ ٹَاٍ ډٓىَی ی أه اکشمبڃ یػًى ىاٍى ٽٍ
یْ ىٍ أىیٌ ىؿبٍ اهشالالر ٭ب٥ٶٓ ځَىى .أه یاٹٮٕز ٽٍ دِٙټ ومٓسًاوی ٽبډالً ا٥مٕىبن ٔبثی ٽٍ
هًاَبن ىٍ أىیٌ ىؿبٍ یاٽىُٚبْ کبى ومٓځَىى وجبٔی ډبو ٬ػجَان هٖبٍر ىٍىَب ی اهشالالر اسٓ
ځَىى.
24
o
ًتیجِ گیشی
ثَاْ ىاىځبٌَب َمًاٌٍ ثٍَٕٓ ا٭شجبٍ إشیالڅُبٔٓ ٽٍ ډجشىٓ ثَ سٲَٕٕ ٹًا٭ی ډًػًى ىٍ کًٌُ
ډٚو ٓٞثبٙی ىًٙاٍ ډٓثبٙی .ومٓسًان اى٭ب ومًى ٽٍ ٍیٍٔ ٹ٢بٔٓ َٕؾ وٺ ٓٚىٍ و٪بڇ کٺًٹٓ
ویاٍى اډب ٍیٍٔ ٹ٢بٔٓ وجبٔی یٕٕچٍ اْ ثَاْ هبډًٗ ومًىن أیٌَبْ ػیٔی ی وبىٔیٌ ځَٵشه ىٔڂَ
24 Emotional distress caused by physical injury to another, David, J.leibson, Journal of family law, Heinonline, Vol.15, 1967, P 23 صفحه 60
جبراى خسبرت ّبی ػبطفی ٍارد ضذُ بِ ضخع در ًتیجِ ایراد اسیب فیسیکی بِ ًسدیکبى
67
ػىجٍَبْ ٭یاڅز ی اوٞبٳ ىٍ ػبډٮٍ ځَىىَ .یٳ أه ډٺبڅٍ ثٍَٕٓ ډً ٫ً١ىٍ ٍإشبْ ځٖشَٗ
ډِٕان سپچٕٴ هًاویٌ ىٍ ه ًٛٞاهشالالر ٭ب٥ٶٓ وب ٓٙاُ یٍیى إٕت ثٍ ىٔڂَْ ثًىٌ إز .ىٍ
دَسً ىاو٘ دِٙپٓ ی اوش٪بٍار ٽچٓ اُ ٔټ اوٖبن ډشٮبٍٳ،ډى٦ٺٓ إز ٽٍ و٪بڇ کٺًٹٓ أه سًٕٮٍ
ډٖئًڅٕز ٍا ىٍ و َ٪ثڂَٕى .ډٮٕبٍَبٔٓ ٽٍ ىٍ أه ډٺبڅٍ ډَ٦ف ځَىٔی ثَٹًا٭ی کٺًٹٓ ی ثىٕبوُبْ
دِٙپٓ إشًاٍ ثًىٌ ی ثٍ ىاىځبٌَب ٽمټ ډٓ ومبٔی سب ىٍ دَیویٌَبْ ػجَان هٖبٍر ثٍ اوُب إشىبى
ومبٔىی .ډ٦بثٸ أه ډٮٕبٍَب اًٝال ػجَان هٖبٍر ډلییى ثٍ ٽٖبوٓ ډٓ ځَىى ٽٍ ٍاث ٍ٦هًٔٚبیویْ
وِىٔپٓ ثب ٹَثبوٓ ىاٙشٍ ثب ٙىی .ىٍ یاٹ ٬ىٍ دَیویٌ ٵَ ٓ١ٽٍ ىٍ ً٥ڃ سلٺٕٸ ډَ٦ف ځَىٔی ،ډ٦بثٸ
ډٮٕبٍَبْ ًٽَ ٙیٌ ډبىٍ ػٕڈ َڈ ثٍ اویاٌُ ډبىٍَبْ اڅٴ ی ه ډٖشلٸ ػجَان هٖبٍر اُ َ٥ٳ
ٍاوىیٌ ثٓاکشٕب ٣ډٓثبٙی .أه وشٕؼٍ ځَْٕ ثَ أه إبٓ إز ٽٍ َٕؾ ډجىبْ کٺًٹٓ ،دِٙپٓ ی
٭ٺڄ ٕچٕمٓ ػِ أه ٍا ومٓ دٌَٔى .ډٖچمب ؿىبوـٍ ىاىځبٌَب ىٍ ٍٕٕیځٓ ثٍ ؿىٕه دَیویٌَبٔٓ
ٔبٵشٍَب ْ ٭چڈ دِٙپٓ ٍا ډًٍى سًػٍ ٹَاٍ ىَىی ثٍ َمٕه وشبٔؼٓ ٽٍ ىٍ أه ډٺبڅٍ ډَ٦ف ځَىٔی ډٓ
ٍٕىی .ىٍ کٺٕٺز ٙو ٓٞٽٍ ثٍ ىڅٕڄ اُ ىٕز ىاىن ٭ِِٔٗ ىؿبٍ یاٽىُٚبْ ٱڈ اوڂِٕ وبثُىؼبٍ
ډٓ ځَىى ډٖشلٸ ػجَان هٖبٍر اُ ػبوت هًاویٌاْ إز ٽٍ ثٓاکشٕب ٓ٥ای ٭چز ډٖشٺٕڈ ثَیُ
ؿىٕه ٭ًاٍ ٓ١ثًىٌ إز. صفحه 61
68
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 51 –70
o
هٌبثغ
-
فبسػٖ
-
احؼبًٖ فش ،احوذ« ،اثؼبد فمْٖ ٍ حمَلٖ ث٘وبسّٕب ٕ ٍاگ٘ش خٌشًبن ٍ ػشٗغ االًتـبس اص هٌظش لبػذُ ٍرَه دفغ هشس هحتول» ،فللٌبهِ حمَق اػالهٖ،
ؿوبسُ ؿلت ٍ چْبسم1399 ،
-
احوذًٍذ ،هحؼی ٍ لجَلٖ ،هحوذ تمٖ ٍ فخلؼٖ ،هحوذ تمًٖ « ،گشؿٖ ًَ دس هفبد لبػذُ ًفٖ ػج٘ل ٍ ًؼجت ػٌزٖ اى ثب اکل ػذالت دس سٍاثی
ث٘یالوللٖ» ،دٍ فللٌبهِ ػلوٖ پظٍّـٖ وبٍؿٖ ًَ دس فمِ ،ؿوبسُ اٍل1395 ،
-
البثبثبٖٗ ،حؼ٘ی« ،گفتوبى فمْٖ ٍ رشم اًگبسٕ دس حَصُ رشاٗن ػلِ٘ اهٌ٘ت هلت ٍ دٍلت» ،هزلِ فمِ ٍ حمَق ،،ؿوبسُ پٌزن1384 ،
-
اًذسصگَ ،ػ٘ذ هحوَد ٍ ًَادُ تَپچٖ ،حؼ٘ی « ،ثشسػٖ توبد لبػذُ فمْٖ ًفٖ ػج٘ل ثب ًظشِٗ رْبًٖ ؿذى ٍ رْبًٖ ػبصٕ» ،فللٌبهِ هٌبلؼبت فمِ
اػالهٖ ٍ هجبًٖ حمَق ،ؿوبسُ چْل ٍ چْبسم1400 ،
-
ث٘گٖ ،روبل ٍ داداؿٖ ،هحوذهْذٕ« ،تشٍسٗؼن صٗؼتهحٌٖ٘ ٍ هشٍست رشماًگبسٕ اى دس اٗشاى ثبتىِ٘ثش اػٌبد ث٘یالوللٖ»،
ّوبٗؾ هلٖ اٗشاى ٍ چبلؾّبٕ حمَق ث٘یالوللٖ ،داًـگبُ اصاد اػالهٖ ٍاحذ هشاغِ1393 ،
-
رَاى اساػتِ ،حؼ٘ی ٍ سحوبًٖ ،ػوٍِ٘« ،اوبٍٕ فمْٖ حمَلٖ حک ثش ػالهت ٍ هؼئَل٘ت دٍلت دس ؿشاٗی ؿَ٘ع ث٘وبسٕ وشًٍب»،
هزلِ فمِ پضؿىٖ ،ؿوبسُ چْل ٍ دٍم1400 ،
-
حؼی پَس ،هحؼی ٍ هَػَٕ ثزٌَسدٕ ،ػ٘ذ هحوذ ٍ اثی تشاه ،هشٗن« ،وبسثؼت لبػذُ فمْٖ ٍ حمَلٖ الهشس ٍ الهشاس دس ساػتبٕ
اهٌ٘ت هلٖ حمَق ؿْشًٍذٕ ٍ تَػؼِ گشدؿگشٕ» ،فللٌبهِ ثشًبهِ سٗضٕ هٌٌمِ إ ،ؿوبسُ اٍل139 ،
-
حؼی صادُ ،حؼی ٍ ادٗجٖهْش ،هحوذ ٍ داداؽ ًظاد دلـبد ،داٍٍد ٍ ثبلٖ صادُ ،هحوذ رَادً« ،مؾ لبػذُ فمْٖ الهشس دس هذٗشٗت
ثحشاىّبٕ هح٘ی صٗؼتٖ» ،فلل ًبهِ ػلوٖ ،اهَصؽ هح٘ی صٗؼت ٍ تَػؼِ پبٗذاس ،ؿوبسُ ػَم1398 ،
-
حؼٌٖ٘ ،ػ٘ذ ػلٖ« ،لبػذُ فمْٖ حشهت اختالل ًظبم ٍ وبسثشد اى دس حَصُ استجبًبت ٍ سػبًِ» ،دٍ فللٌبهِ ػلوٖ تخللٖ
پظٍّـٌبهِ فمْٖ ،ؿوبسُ اٍل1392 ،
-
خٌ٘جٖ ،هْذٕ« ،سٍؽ ؿٌبػٖ اػتٌجبى حىن ؿشػٖ» ،ػ٘بس پظٍّؾ دس ػلَم اًؼبًٖ ،ؿوبسُ اٍل1396 ،
-
خوٌٖ٘ ،ػ٘ذ حؼی« ،ثشسػٖ تفبٍت هؼبئل اکَلٖ ٍ لَاػذ فمْٖ» ،پظٍّـٌبهِ هت٘ی ،ؿوبسُ پٌزبُ ٍ پٌزن1391 ،
-
دث٘ش ً٘ب ،ػل٘شهب ٍ ػبدات ًمَٕ ،فبًوِ« ،تٌج٘ک فشاٌٗذ تمٌ٘ی دس ًظبم روَْسٕ اػالهٖ اٗشاى ثب ًظشِٗ لبًَى گزاسٕ ثِ هخبثِ ثشًبهِ
سٗضٕ دس ساػتبٕ ارشإ لَاً٘ی الْٖ» ،فللٌبهِ داًؾ حمَق ػوَهٖ ،ؿوبسُ ًَصدّن139 ،
-
صاسػٖ ،ثْبدس ٍ صٌٖٗ ًٍذ ،ػلٖ ٍ هحوذٕ ،و٘و٘ب« ،لبػذُ ًفٖ ػج٘ل دس اًذٗـِ اػالهٖ ٍ ػ٘بػت خبسرٖ روَْسٕ اػالهٖ اٗشاى»،
فللٌبهِ هٌبلؼبت اًماله اػالهٖ ،ؿوبسُ ػٖ ٍ ؿـن1393 ،
ػجحبًٖ تجشٗضٕ ،رؼفش ،حىَهت اػالهٖ دس چـن اًذاص هب ،چبح اٍل ،لن ،هَػؼِ اهبم کبدق 1385 ،
-
ػزبدٕ ،داٍد« ،پشٍطُّبسح ٍ پذٗذُ خـىؼبلٖ اٗشاى» ،فلل ًبهِ رٌگ کٌؼت ٍ فٌبٍسٕ ،ؿوبسُ کذ ٍ پٌزبُ ٍ دٍم1395 ،
-
ؿىبسٕ ،سٍؿٌؼلٖ ٍ هل٘حٖ ،ػ٘ذ حو٘ذ سهب ٍ هوتبصً٘ب ،هحوذ ػؼ٘ذٍ« ،اوبٍٕ فمْٖ اِٗ ًفٖ ػج٘ل ٍ ادلِ ّن ػَ ٍ ؿوَل اى ًؼجت
ثِ هٌبکت اًتخبثٖدس دٍلت هذسى» ،پظٍّؾ ًبهِ لشاى ٍ حذٗج ،ؿوبسُ ث٘ؼت ٍ ٗىن1396 ،
-
-
ؿوغ ًبتشٕ ،هحوذ اثشاّ٘ن« ،رشاٗن ػبصهبى ٗبفتِ» ،فللٌبهِ فمِ ٍ حمَق ،ؿوبسُ اٍل1383 ،
-
ؿ٘خ االػالهٖ ،هحوذ ػلٖ ٍ لجَلٖ دسافـبى ،ػ٘ذ هحوذ تمٖ ٍ فخلؼٖ ،هحوذ تمٖ« ،ثشسػٖ فمْٖ حىن ساًت خَاسٕ ثب اػتٌبد ثِ
لبػذُ الهشس» ،فللٌبهِ فمِ ٍ اکَل ،ؿوبسُ دٍم1400 ،
کلح ه٘شصاٖٗ ،ػؼ٘ذ ،رْبد تج٘٘ی دس اًذٗـِ حوشت اٗت اهلل الؼظوٖ خبهٌِ إ هذ ظلِ الؼبلٖ ،چبح ّفتن ،تْشاى ،اًتـبسات اًماله
اػالهٖ1400 ،
-
ًجبًجبٖٗ ،ػ٘ذ ػل٘شهب ٍ ل٘بلٖ ،هحوذ ػلٖ« ،لَاػذ فمْٖ پبالٗؾ فوبٕ هزبصٕ دس ًظبم حمَلٖ روَْسٕ اػالهٖ اٗشاى» ،فللٌبهِ
حىَهت اػالهٖ ،ؿوبسُ اٍل139 ،
-
ػجبعصادًُ ،بدٗب؛ هحتَٕ ،ػجذالحو٘ذ« ،ثشسػٖ ػ٘ؼتنّبسح ٍ تاح٘شات هح٘یصٗؼتٖ اى» ،ػَه٘ی ّوبٗؾ هلٖ هذٗشٗت ثحشاى،
اٗوٌٖ ،ثْذاؿت ،هح٘یصٗؼت ٍ تَػؼِ پبٗذاس ،تْشاى ،هَػؼِ اهَصؽ ػبلٖ هْش اسًٍذ ٍ هشوض ساّىبسّبٕ دػت٘بثٖ ثِ تَػؼِ پبٗذاس،
1396
-
ػجذاللّْٖ ،شهض« ،ثشسػٖ فمْٖ ٍ حمَلٖ لبػذُ ال هشس دس سٍِٗ لوبٖٗ وًٌَٖ» ،فللٌبهِ ث٘یالوللٖ لبًَى ٗبس ،ؿوبسُ ًْن1398 ،
ػضٗضالْٖ ،حزت ٍ فلؼفٖ صادُ حم٘مٖ ،ػ٘ذ اثَرس ٍ پبؿب صاًَػٖ ،ػجحبى« ،تج٘٘ی لَاػذ فمْٖ هشتجی ثب ؿْشػبصٕ ٍ ؿْشًـٌٖ٘»،
فللٌبهِ ػلوٖ فمِ ٍ حمَق ًَٗی ،ؿوبسُ ّـتن1400 ،
-
ػلَٕ ٍحَلٖ ،ػ٘ذ َٗػف« ،ثشسػٖ تٌج٘مٖ اِٗ ؿشٗفِ ًفٖ ػج٘ل دس تفبػ٘ش فشٗم٘ی» ،فللٌبهِ هٌبلؼبت تفؼ٘شٕ ،ؿوبسُ ػٖ ٍ ٗىن،
1396
-
ػل٘ذٍػت ،اثَالمبػن« ،لبػذُ ًفٖ ػج٘ل» ،همبالت ٍ ثشسػّٖب ،ؿوبسُ ّفتبد ٍ ؿـن1383 ،
- صفحه 62
جبراى خسبرت ّبی ػبطفی ٍارد ضذُ بِ ضخع در ًتیجِ ایراد اسیب فیسیکی بِ ًسدیکبى
69
-
ػل٘ذٍػت ،اثَالمبػن« ،فلؼفِ لَاػذ فمِْ٘» ،پظٍّؾّبٕ فمْٖ ،ؿوبسُ دٍم1395 ،
-
ػل٘ـبّٖ للؼِ رَلٖ ،اثَالفول ٍ احوذًٕ٘ ،جِ« ،هجبًٖ لبػذُ اثٌبل ًبپزٗشٕ خَى هحتشم ثب سٍٗىشدٕ ثِ لبًَى هزبصات اػالهٖ
هلَه ،»1392فللٌبهِ هجبًٖ فمْٖ حمَق اػالهٖ ،ؿوبسُ ث٘ؼت ٍ ٗىن1399 ،
-
فشٗذ ،اهی الِ ٍ ً٘ىَهٌؾ ،اهشالِ ٍ ثْشاهٖ ًظاد هغَِٗ ،ػلٖ« ،ساثٌِ لبػذُ ًفٖ ػج٘ل ثب هؼبّذُ ثشربم» ،فللٌبهِ تخللٖ ػلَم
ػ٘بػٖ ،ؿوبسُ پٌزبُ ٍ ػَم1399 ،
-
فٌبئٖ ،سٍٗب ٍ کبلحٖ ،ػ٘ذ هْذٕ ٍ ً٘ىخَاُ ػشًمٖ ،سهب« ،هشٍست تحَل اکل لبًًَٖ ثَدى رشاٗن ٍ هزبصاتّب دس خلَف رشاٗن
هؼتحذث و٘فشٕ ثب تبهلٖ ثش اکَل ٍ لَاػذ فمْٖ» ،فللٌبهِ فمِ ٍ اکَل ،ؿوبسُ ػَم1399 ،
-
وشم صادُ ،ػ٘بهه ٍ ف٘ن ،صّشا« ،لبػذُ ًفٖ ػج٘ل ٍ الحبق اٗشاى ثِ وٌَاًؼَ٘ى ث٘یالوللٖ همبثلِ ثب تبه٘ی هبلٖ تشٍسٗؼن» ،فللٌبهِ
پظٍّؾ تٌج٘مٖ حمَق اػالم ٍ غشه ،ؿوبسُ دٍم1398 ،
-
گلٖ ؿ٘شداس ،هحوذ حؼی ٍ هٌتظشٕ ،کبلح ٍ هبٗلٖ ،حبهذً« ،جبٗذّبٕ فمْٖ سػبًِ ثب تبو٘ذ ثش اهٌ٘ت ٍ لبػذُ الهشس» ،فللٌبهِ افبق
اهٌ٘ت ،ؿوبسُ پٌزبُ ٍ ٗىن1400 ،
-
لٌفٖ ،اػذاهلل« ،لبػذُ ٍرَه دفغ هشس هحتول ٍ وبسثشد اى دس لبًَى اٗ٘ی دادسػٖ هذًٖ» ،فللٌبهِ دٗذگبّْبٕ حمَق لوبٖٗ،
ؿوبسُ پٌزبُ ٍ ًْن1391 ،
-
هتَػل اساًٖ ،هحوَد ٍ ػلن الْذٕ ،هحوذ حؼی ٍ ػ٘غ صادًُ٘ ،ىضاد ٍ ًَس هحوذٕ ،غالهشهب« ،هفَْم لبػذُ الهشس ٍ وبسثشدّبٕ
اى دس پضؿىٖ» ،فللٌبهِ اخالق ٍ تبسٗخ پضؿىٖ ،ؿوبسُ دّن1396 ،
-
هحوذٕ ،هؼلن ٍ ثـىبس ،الْبم« ،تحل٘ل سٍؽّبٕ ػمل ػولٖ دس احجبت اهبهت اص ًگبُ ػالهِ حلٖ ثب تبو٘ذ ثش االلف٘ی» ،فللٌبهِ
تحم٘مبت والهٖ ،ؿوبسُ ػٖ ٍ دٍم1400 ،
-
هذًٖ ،ػ٘ذ هحوَد ،احىبم هللحتٖ دس فمِ اػالهٖ ،چبح اٍل ،هـْذ ،ثٌ٘بد پظٍّؾّبٕ اػالهٖ1393 ،
-
هشداًٖ ،هحوذ« ،ػٌزؾاصدٍس اّذاف صٗشػٌحٖ ثب اػتفبدُ اص ػبهبًِّبٕ پشلذست گشموٌٌذُ الىتشٍهغٌبً٘ؼٖ ًََٗػفشٕ» ،فللًبهِ
ػلوٖپظٍّـٖ اًالػبت رغشاف٘بٖٗ ػپْش ،ؿوبسُ کذ ٍ چْبسم1396 ،
-
هغضٕ ًزف اثبدٕ ،الْبم ٍ ًظشٕ تَولٖ ،ػؼ٘ذ« ،تج٘٘ی ػمالٖٗ ٍ ػمالًٖ اهش ثِ هؼشٍف ٍ ًْٖ اص هٌىش» ،فللٌبهِ ػلوٖ پظٍّـٖ
وبٍؿٖ دس فمِ ًَ ،ؿوبسُ چْبسم1396 ،
-
هىبسم ؿ٘شاصًٕ ،بکش ،تفؼ٘ش ًوًَِ ،رلذ ػَم ،چبح چْل ٍ ػَم ،تْشاى ،داسالىتت االػالهِ٘1388 ،
-
هٌتظشٕ ،حؼٌ٘ؼلٖ ،هجبًٖ فمْٖ حىَهت اػالهٖ ،رلذ ػَم ،تشروِ هحوَد کلَاتٖ ٍ اثَالفول ؿىَسٕ ،لن ،تفىش1384 ،
-
هْبرشٕ اٗشٍاًٖ ،هظگبى؛ ًم٘جٖ ،فبًوِ؛ هٌْشٕ ً٘ب ،هشتوٖ« ،ػالحٖ ثِ ًبم پبسحٗ ،ه هٌبلؼِ هشٍسٕ والػ٘ه» ،فللٌبهِ پشػتبس
ٍ پضؿه دس سصم ،ؿوبسُ ًْن1394 ،
-
هْذٍٕ ،هحوَد ٍ ػبداتٖ ،ػ٘ذ هحوذ هْذٕ ٍ حؼٌٖ٘ ،ػ٘ذ هحوذ« ،هجبًٖ رشم اًگبسٕ رشاٗن التلبدٕ دس فمِ اهبهِ٘» ،فللٌبهِ
هٌبلؼبت حمَق و٘فشٕ ٍ رشم ؿٌبػٖ ،ؿوبسُ اٍل1396 ،
-
ه٘شٕ سػتوٖ ،ػ٘ذ هحوذ ٍ ػل٘وٖ ،ػل٘شهب ٍ ًبظوٖ اؿٌٖ ،هحوذ حؼ٘ی ٍ حؼٌٖ٘ ،ػ٘ذ ػل٘شهب« ،ثشسػٖ الضاهبت ث٘یالوللٖ دس
هَارِْ ثب لبػذُ ًفٖ ػج٘ل ٍ تبح٘ش اى دس ثمبء ًظبم اص هٌظش لشاى ٍ فمِ اهبهِ٘» ،فللٌبهِ هٌبلؼبت لشاًٖ ،ؿوبسُ چْلن1398 ،
-
ًبظوٖ پَل ،کبثش ٍ دؿتٖ اسدوبًٖ ،هحوذ سهب« ،لبػذُ ٍرَه دفغ هشس هحتول» ،هبٌّبهِ وبًَى ،ؿوبسُ کذ ٍ چْل ٍ ًْن1394 ،
-
ًزفٖ تَاًب ،ػلٖ ٍ هلٌفٖ صادُ ،فْ٘ن« ،رشم اًگبسٕ دس ًظبم و٘فشٕ روَْسٕ اػالهٖ اٗشاى» ،هٌبلؼبت فمِ ٍ حمَق اػالهٖ،
ؿوبسُ ّـتن1392 ،
-
ًلش اکفْبًٖ ،هحوذ ٍ هؼلَهٖ ً٘ب ،غالهؼلٖ ٍ لبئوٖ اکل ،هْذٕ« ،ثشسػٖ ٍ اسصٗبثٖتبح٘شات التلبدٕ حوَس ثبًه خبسرٖ دس
روَْسٕ اػالهٖ اٗشاى ثب ًگبّٖ ثِ تزشث٘بت وـَسّبٕ دس حبل گزاس ثش اػبع لبػذُ ًفٖ ػج٘ل» ،فللٌبهِ هؼشفت التلبد اػالهٖ،
ؿوبسُ اٍل1398 ،
-
ًم٘جٖ ،ػ٘ذ اثَالمبػن« ،لبػذُ الهشس ٍ رجشاى خؼبست هؼٌَٕ ثِ خبًَادُ» ،پظٍّـٌبهِ فمِ ٍ حمَق اػالهٖ ،ؿوبسُ ّفتن1390 ،
-
ّبدٍٕ ً٘ب ،ػلٖ اکغش« ،هفبد لبػذُ الهشس ثب تىِ٘ ثش هجبًٖ اًؼبى ؿٌبػٖ لشاى وشٗن» ،فللٌبهِ حمَق اػالهٖ ،ؿوبسُ ؿلت ٍ
ؿـن1399 ،
-
ّذاٗتٖ چٌبًٖ ،سحوبى« ،ػلل ،احبس ٍ ثبٗذّبٕ تحَل ػبختبسٕ رشم اًگبسٕ حذاوخشٕ» ،فللٌبهِ ث٘یالوللٖ لبًَى ٗبس ،ؿوبسُ
ؿبًضدّن1400 ،
ٗخشثٖ ،ػ٘ذ ػلٖ هحوذ ٍ هحوَدٕ ،رَاد« ،احجبت حىن ثب لبػذُ ال هشس» ،پظٍّؾّبٕ فمْٖ ،ؿوبسُ اٍل139 ،
ػشثٖ
-
اثی اح٘ش ،هجبسن اثی هحوذ ،الٌْبِٗ فٖ غشٗت الحذٕ ٍ االحش ،چبح اٍل ،سٗبم ،داس اثی الزَصٕ1383 ،
- صفحه 63
71
51 –70 ٍٶلٝ ،1401 سبثٖشبن،10ٌٍمبٙ ، ٕبڃ ًٕڇ،چىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٞٵ
-
1396 ،ٕ ًـش الْبد، لن، چبح اٍل،ِْ٘ المَاػذ الفم، ػ٘ذ حؼی،ٕثزٌَسد
139 ، اًتـبسات هؼ٘ب، لن،ِْ٘ المَاػذ الفم، ػ٘ذّبؿن،ٕحؼٌٖ٘ ثَؿْش
-
1388 ، ًَٗذ اػالم، لن، االرتْبد ٍ التمل٘ذ، البه٘بءالذٗی،ٖػشال
-
1420 ،ٖ هزوغ الفىش االػاله، لن، چبح اٍل، همبالت االکَل، الب ه٘بء الذٗی،ٖػشال
1411 ، هذسػِ اهبم اه٘ش الوَهٌ٘ی، لن، چبح ػَم،ِْ٘ المَاػذ الفم، ًبکش،ٕهىبسم ؿ٘شاص
-
1404 ،ٖ داس االح٘بء التشاث الؼشث، ث٘شٍت، چبح ّفتن، رَاّش الىالم فٖ ؿشح ؿشائغ االػالم، هحوذ حؼی،ًٖزف
الت٘ی
-
Bighch, Nick, Angels don’t play this Haarps advances in tesla technology, Earth pulse Press, Vol. 2,
1996
Frederick, MD. Fort Detrick, US Army Medical Research Institute for Infectious Diseases,
USAMRIID’s Medical Management of Biological Casualties Handbook, 4th Ed. 200
Freeland, Elena, Chemtrails, HAARP, and the Full Spectrum Dominance of Planet Earth, Feral
House, Vol. 1, 2015
Greenberg. Jeff, campus master plan, university of Alaska, vol. 1, 2020
Hayakava, N, Are you ready for the truth, HFO high way, UFO High way Books, LLC, Vol. 1, 2014
Matter, Front, Opportunities for High-Power, High-Frequency Transmitters to Advance Ionospheres
Thermosphere Research: Report of a Workshop, Washington, DC: The National Academies Press,
Vol. 1, 2014
Pugh, Joye Jeffries, The knowledge of Good and Evil, Sacred word published, Vol. 2, 2018
Rubin, E.S, Controling Acid deposition: the role of FGD, Environmental science and Technology,
Vol. 20, No. 10, 1986
Smith, Gerry, Whether warfare the military’s plan to draft Mother Nature, Adventures Unlimited
Press Kempton, Illinois 60946 USA, Vol. 1, 2017
Streltsov, Anatoly, past, present and futher of active experiments in space, Embry-Riddle Aeronautical
University, Daytona Beach, Florida, USA, Vol. 1, 2020
Swartz, Tim, the Lost Journals of Nikola Tesla, Global Communications, Vol. 1, 2015
The recovery of non pecuniary loss in European contract law, Vernon valentine Palmer, Cambridge
University Press 2015,
Damages for non pecuniary loss in a comparative perspective, Rogers w.h, Oxford University Press,
1998
Principes de droit civil francais, F. Laurant, Brussells 1878, vol. 16
Remedies in contract and tort, D.Harris, Cambridge University press, 2002
Damages for non pecuniary loss in comparative perspective, W.V.Horton Rogers, Springer Vienna,
2001
Emotional distress caused by physical injury to another, David, J.leibson, Journal of Family law,
Heinonline, Vol.15, 1967,
Damages for personal injury, Non-pecuniary loss, The Law Commission. Burrows, A , Law Com No
257, London, 1998
Damages for personal injury : Non pecuniary loss. Harpum, CH (1995) The Law Commission, London,
1995
Material compensation of moral damage : Definition, Ground, Calculation. Margaryan, H. LAP
Lambert Academic Publishing. Germany. 2012
Non pecuniary damages: Defined, Assessed and Capped. Benedek, D. LLB. University of Montreal.
Quebec Bar Student. 2002
Psychological impact of injuriessustained in motor vehicle crashes: review and meta-analysis. Ashley,
Cariag. www.bmjopen.com. Septembre 2020 صفحه 64
54
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 51 –70
اىاډٍ ىَی ی اکشمبال وٕبُ ثٍ ډَاٹجشُبْ دِٙپٓ هًاَی ىاٙز .أب ؿىٕه ډبىٍْ ډٓسًاوی ثٍ ىڅٕڄ
یٍیى ؿىٕه إٕتَبْ ٍیاوٓ اٹبډٍ ى٭ًا ومًىٌ ی ډ٦بڅجٍ هٖبٍر ومبٔی.
ثو٘ ایڃ أه ډٺبڅٍ ثٍ ثٍَٕٓ ډجبوٓ کٺًٹٓ اٽَاٌ ىاىځبٌَب ىٍ ٝییٍ کپڈ ػجَان هٖبٍر
٭ب٥ٶٓ ىٍ ؿىٕه ډًاٍىْ ډٓدَىاُى .ىٍ اىاډٍ ډٚبَیٌ هًإَڈ ومًى ٽٍ ٭چَٕٱڈ دَٕٚٵشُبْ ؿٚمڂَٕ
ىٍ ىاو٘ دِٙپٓ ی َمـىٕه ىٍٻ ٭مًډٓ اُ ٭یاڅز ،اٽظَ ىاىځبٌَب ىٍ ؿىٕه ډًاٍىْ ىؿبٍ وً٭ٓ
سٞمٕڈځَْٕ ٱَٕ٭ٺالوٓ ډجشىٓ ثَ ٍیٍَٔبْ ٕبثٸ ٹ٢بٔٓ 2ډٓځَىوی .ىیډٕه ثو٘ ډٺبڅٍ ػىجٍَبْ
دِٙپٓ ډًٍ ٫ً١ا ډًٍى ثٍَٕٓ ٹَاٍ ىاىٌ ی ثٍ ًٍ٥هال ٍٝثَهٓ اُ ډٚپالر ډًػًى ىٍ أه
هٍ ًٛٞا ډًٍى ډالک ٍ٪ٹَاٍ ډٓىَیَ .یٳ اٝچٓ أه إز ٽٍ سًٕ١ق ىَٕڈ اٹًاڇ وِىٔټ
ٹَثبوٓ َىڂبڇ ىٔین ٔب ٙىٕین هجَ ډَٿ ٔب إٕتَبْ ٹَثبوٓ ؿٍ وً ٫یاٽى ٓٚثبٔی وٚبن ىَىی ی
ٹ٢بر ىٍ أه ډًٍى ؿٍ ىٔیځبَٓ ىاٍوی.
o
3
ًظشیِّبی ججشاى خؼبست
دىؼبٌ ٕبڃ دٕ٘ دَیٵًٍٖ ډبځَیىٍ 4اُ٩بٍ ومًى ٽٍ کٺًٷ ډَثً ٣ثٍ ًٙٻَبْ ٭ٞجٓىٍ وٕمٍ
ٍاٌ سًٕٮٍ هًى ډٓثبٙی .یْ اٙبٌٍ ومًى ٽٍ اځَ ؿٍ ىٍ ىیٍان اثشیأٓ أه ٙبهٍ ،کٺًٷ
هٖبٍرَبْ وب ٓٙاُ اَ٦١اه ٍیاوٍٓ 5ا ثٍ ٽچٓ اوپبٍ ډٓ ومًى یڅٓ ىٍ اثشیاْ ٹَن 20ىاىځبٌَب ثٍ
سیٍٔغ هٖبٍسُبْ ٱَٕډبىْ وب ٓٙاُ ٍٵشبٍَبْ ٭بډیاوٍ ىٔڂَان ٍا ډًٍى ٙىبٕبٔٓ ٹَاٍ ىاىوی .ډب ځَی
ىٍ اکٖبٓ ومًى أه ٭الډشٓ إز ٽٍ وٚبن ډٓىَی کٺًٷ ىٍ أه ُډٕىٍ سٲَٕٕ ومًىٌ ی أه ایڅٕه
ځبڇ ىٍ ٙىبٕبٔٓ هٖبٍسُبْ ډٮىًْ ثًىٌ إز .ٵَ َُٔ ٍٕ١ثٍ ډب ٽمټ ډٓ ومبٔی ٽٍ ثَ ٍیْ ډٖبڅٍ
سمَٽِ ومبٕٔڈ .س ًٍٞٽىٕی ٍٕ دَٖ ثـٍ اڅٴ ،ه ی ع سٞمٕڈ ډٓ ځَٕوی ٽٍ ثَاْ ثبُْ ثَٕین ثَیوی.
ډبىٍان اڅٴ ی ه وِٕ ثٍ َمَاٌ اوُب ثَٕین ډٓ ٍیوی یڅٓ ډبىٍ ع ىٍ هبوٍ ډٓ ډبویُ .ډبوٓ ٽٍ ثٍ ُډٕه
ثبُْ ډٓ ٍٕىی ثـٍَب ډٓهًاَىی سبه ثبُْ ٽىىی ی ثٍ َمَاٌ ډبىٍ اڅٴ ثٍ ٕمز ډلً ٍ٥سبه ثبُْ
ډٓ ٍیوی.
ډبىٍ ه ىٍ َمبن اَ٥اٳ سٮیاىْ ځڄ ُٔجب ډٓثٕىی ی ډٍٓیى سب ثَاْ ډِٕ ٙبڇ ځڄ ثـٕىی.
ٙو ٓٞٽٍ ىٍ ػبىٌ ٽىبٍْ ٍاوىیځٓ میکند ٽىشَڃ ډبٕٙى٘ ٍا اُ ىٕز ډٓىَی .ډبٕٙه اُ دٕبىٌ ٍی
2 Stare decisis
3برخی از ایی دیذگبّْب از ایی لرارًذ :ایی اػتمبد کِ چٌیی اسیبْبی ػبطفی تٌْب بِ لرببًی هیتًَذ ٍارد گردد ٍ ًِ بِ ًسدیکبى ٍی ،یب
ایی ببٍر کِ ٍلَع چٌیی اسیبْبیی برای خَاًذُ لببل پیص بیٌی ًبَدرُ ٍ بٌببرایی هسئَلیتی در ایی خػَظ تذارد.
4 Magruder, mental and emotional disturbances in the law of torts, 1936
5 Mental anguish صفحه 48
جبراى خسبرت ّبی ػبطفی ٍارد ضذُ بِ ضخع در ًتیجِ ایراد اسیب فیسیکی بِ ًسدیکبى
55
٭جًٍ ډٓٽىی ی ډٖشٺٕمبً ثٍ ثـٍَب ثَهًٍى ډٓومبٔی ی ََ ٍٕ اوُب ٍا ډٓٽٚی .ډبٕٙه ثٍ ډبىٍ اڅٴ ٽٍ
ډًا٩ت ثـٍَب ثًىٌ ثَهًٍى ومٓٽىی ی َٕؾ ځًوٍ إٕت ٵِٕٔپٓ ثٍ یْ یاٍى ومًٓٙى.
ډبىٍ ه وِٕ اُ ػبٔٓ ٽٍ ډٚٲًڃ ؿٕین ځڄ ثًى سمبڇ ډبػَاْ سٞبىٳ ٍا ډٚبَیٌ ډٓ ومبٔی.
ډبىٍ ع وِٕ ٽٍ ىٍهبوٍ إز ىٍ ایڅٕه ٵَٝز اُ ډَٿ ٵَُویٗ اځبَٓ دٕیا ډٓٽىی؛ ىٍ وشٕؼٍْ أه
سَاّىْ ََ ٍٕ ډبىٍ ىؿبٍ إٕتَبْ ٭ب٥ٶٓ ٙیٔی ډٓځَىوی.
أب ٍاوىیٌ ثٓاکشٕب ٣ثٍ هب َ٥إٕتَبْ ٭ب٥ٶٓ یاٍى ٙیٌ ثٍ أه ٍٕ ُن اُ و َ٪کٺًٷ
ډٖئًڅٕز ىاٍى؟ ثٍ و َ٪ډٍٕٓی ٽٍ ػًاه ډظجز إز .وٍ سىُب ډى٦ٺٓ إز اوش٪بٍ ىاٙشٍ ثبٕٙڈ ٽٍ
یْ ډٓ ثبٖٔشٓ ىٍ وشٕؼٍ ٽٚشه ٍٕ ٵَُوی أه ُوبن یاٽىُٚبْ ٭ب٥ٶٓ ثٍ اوبن ٍا دٕ٘ ثٕىٓ ډٓ
ومًىٌ ثچپٍ اکشمبالً اُ و َ٪دِٙپٓ ٍاث ٍ٦٭چٕز ثٕه کبىطٍ ډًٍى و َ٪ی إٕتَبْ ٭ب٥ٶٓ وِٕ اطجبر
ډٓ ځَىى .وڂبَٓ ثٍ سبٍٔوـٍ دَیویٌَبْ ډٚبثٍ أه ډًٍى وٚبن ډٓىَی ٽٍ ىٍ اثشیاْ ٹَن َٕ 20ؾ
ٽیاڇ اُ أه ٍٕ ُن اُ و َ٪کٺًٷ ٹبىٍ ثٍ ډ٦بڅجٍ هٖبٍر وجًىوی ی کشٓ اډَیٌُ وِٕ ىٍ ٱبڅت
ٍٕٕیځَٓب سىُب ډبىٍ اڅٴ إز ٽٍ اکشمبالً ډٓسًاوی ډ٦بڅجٍ هٖبٍر ومبٔی 6.٭یڇ ػجَان هٖبٍر ٔب
کپڈ ثٍ ػجَان هٖبٍر ډلییى ىٍ أه دَیویٌ ډجشىٓ ثَ ٍٕ ىڅٕڄ ډٓثبٙی .ىی ډًٍى اُ أه ىالئڄ
ٍٔ ٍٚىٍ ؤٍََ٪بْ کٺًٹٓ ىٍ ایأڄ ٹَن 20ىاٍى ٽٍ سب ىیٍان ډٮب َٝثبٹٓ ډبویٌ ی ثٺبْ اوُب وبٓٙ
اُ ٍیٍَٔبْ ٹ٢بٔٓ ی اٽَاٌ ىاىځبٌَب وٖجز ثٍ ََوً ٫سلًڅٓ ىٍ أه ُډٕىٍ ىاٍى .ىڅٕڄ ًٕڇ ثٕٚشَ
ٍٔ ٍٚىٍ و٪ڈ ٭مًډٓ ىاٍى ی ډجشىٓ ثَ ثبیٍَبٔٓ َٖز ٽٍ ىٍ ډٺیډٍ ثٍ اوُب اٙبٌٍ ځَىٔی.
أه ثبیٍ ٽٍ ثٍ ًٍ٥ډشٮبٍٳ ومٓسًان اُ ٍاوىیٌ اوش٪بٍ ىاٙز ٽٍ إٕتَبْ یاٍىٌ ثٍ ډبىٍان ٍا
ىٍ ډٖبڅٍ ٵًٷ دٕ٘ ثٕىٓ ومبٔی ىڅٕچٓ إز ٽٍ کٺًٹیان ثب اسپب ثٍ ان إشیالڃ ډٓ ومبٔىی ٽٍ ٍاوىیٌ
ىٍ أه ه ًٛٞسپچٕٶٓ ویاٙشٍ ی ؿىبوـٍ ثبیٍ ىاٙشٍ ثبٕٙڈ ٽٍ ؿىٕه سپچٕٶٓ ٍا ثٍ ٍاوىیٌ سلمٕڄ
ومبئٕڈ ثب٭ض ډًٓٙى ٽٍ ثًٌْٔ ىٍ سٞبىٵبر وب ٓٙاُ یٕبٔڄ وٺچٍٕ اٱچت ٽٖبوٓ ٽٍ ٙبَی ډبػَا ثًىٌ
اوی ٍا ثٍ ًٍ٥ثبڅٺًٌ ډٖشلٸ ىٍٔبٵز هٖبٍر سچٺٓ ومبئٕڈ.
ثىبثَأه سَٓ و٪بڇ ٹ٢بٔٓ اُ أىپٍ ٕٕڄ ى٭بیْ أىـىٕىٓ ثٍ ىاىځبٌَب َٕأَُ ًٙى ىٍ ٭یڇ
ٙىبٕبٔٓ ؿىٕه هٖبٍسُبٔٓ ساطَٕ ىاٙشٍ إز .ډٚبَیٌ هًإَڈ ومًى ٽٍ ؿىٕه ىالئڄ ډٞچلشٓ وٺ٘
٭میٌ اْ ىٍ سًٕٮٍ ىی سئًٍْ ٽٍ ثٖٕبٍْ اُ ىاىځبٌَب ىٍ ؿىٕه دَیویٌَبٔٓ ثٍ اوُب ډشًٕڄ ډًٓٙوی
ىاٙشٍ إز.
6 - Emotional distress caused by physical injury to another, David, J.leibson, Journal of family law, Heinonline, Vol.15, 1967, P 7 صفحه 49
اهىبى ػٌجی تحمک سثب دس خؼبست تبخیش تبدیِ دس
4
حمَق ویفشی ایشاى ٍ فمِ اهبهیِ
دکتر سید ػجبس جسایری
استبدیبر،گرٍُ حمَقٍ ،احد شْرکرد ،داًشگبُ ازاد اسالهی ،شْرکرد ،ایراى
فبطوِ ػلی اصغرزادُ
داًشجَی دٍرُ دکتری حمَق جسا ٍجرهشٌبسی،گرٍُ حمَقٍ،احد شْرکرد ،داًشگبُ ازاد اسالهی ،شْرکرد،ایراى
تاریخ دریافت 1411 .12 .15 :تاریخ اصالح 1411 .19 .11 :تاریخ پذیزش1411 .11 .25 :
چکیذُ
هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ اُ ډًً١٭بسى إز ٽٍ ىٍ ٭َ ٍٝٵٺٍ ی کٺًٷ ډَ٦ف ثًىٌ ی ثٍ څلب ٧دٕیأى سلًالر
ٵَایان ،ډً ٬١ځَٕىَبٔٓ ٍا اُ ًٕى ډَاػ ٬ٵٺُى ی ٹبوًوى ثب هًى ثٍ َمَاٌ ىاٙشٍ إز .اُ ٔټ َ٥ٳ،
ساډٕه و٪ڈ اٹشٞبىى ىٍ ىوٕبى ٽىًوى ،ثیین ىٍ و َ٪ځَٵشه ػَٔمٍ ساهَٕ ،ثٖٕبٍ ىًٙاٍ إز ی اُ َ٥ٳ ىٔڂَ،
ٙجٍُ هالٳ ٫َٙثًىن وُبى کٺًٹى ډِثًٍ ی څِیڇ س٦بثٸ ډٺٍَار ٹبوًوى ثب اکپبڇ ٫َٙډٺیٓ ثَ إبٓ
اٝڄ ؿُبٍڇ ٹبوًن إبٕى ػمًٍُى إالډى أَان ،ٽبیٗ ََ ؿٍ ثٕٚشَ ىٍ اَ٥اٳ ډًٔ ٫ً١بى ٙیٌ ٍا ډى
٥چجی .دـٔ اُ اوٺـاله ٵٺُبْ ًٍٙاْ وڂُجبن ثٍ إشىبى اٝڄ ؿُبٍڇ ٹبوًن إبٕٓ ،یٕ٩ٶٍاْ ٽٍ وٖجز ثٍ
س٦جٕٸ ٹًاوٕه ثب ٫َٙاوًٍ ىاٙشىی ثییا اهٌ ََ وً ٫هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ٍا ډٲبَٔ ٫َٙی کَاڇ ا٭الڇ ومًىوی
یڅٓ ډـیسٓ ثٮـی ثـٍ ىڅٕڄ ٍٙی ٍیُاٵِین وٺیٔىڂٓ ی اٵِأ٘ سًٍڇًٍٙ ،اْ وڂُجبن ٍا یاىاٍ ثـٍ سؼیٔـیو َ٪ی
دـٌَٔٗ هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ومًى یڅٓ َمـىبن ٙجُبسٓ ثبٹٓ ډبوی.وڂبٍویځبن ىٍ أه ډٺبڅٍ ثب ٍیٗ سلچٕچٓ
سًٕٝٶٓ ٕٮى ىاٍوی ٽٍ ثٍ اثٮبى ٵٺُى ی کٺًٹى هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ثب سًػٍ ثٍ هالٳ ٙـَ ٫ثـًىن ٍثـب،
ثذَىاُوی سب اُ أه ٍَڂٌٍ ثٍ ػٖشؼًْ ٍاَپبٍْ ىٍ ٫َٙىٕز ٔبثىی ی ثب سٮٕٕه هٖبٍر ثَ ساهَٕ ساىٍٔ،
اََډٓ ثـَاْ اوؼـبڇ سٮُـی ىٍ ډً٭ـی ډٺـٍَ ځَىى.
یاژگان کلیذی :هٖبٍر سبهَٕ سبىٍٔ ،کٺًٷ ٽٕٶَْ أَان ،ٵٺٍ اډبډٍٍٕ ،ثب. صفحه 65
71 –96 ٍٶلٝ ،1401 سبثٖشبن،10ٌٍمبٙ ، ٕبڃ ًٕڇ،چىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٞٵ
72
Feasibility study of usury in damages for late payment in Iranian criminal law and Imami
jurisprudence
Abstract
Compensation for delay in payment is one of the issues that have been raised in the field of
jurisprudence and law and in terms of the emergence of many changes, has taken positions from the
jurisprudential and legal authorities. On the one hand, it is very difficult to maintain economic order
in the current world, regardless of the penalty for delay, and on the other hand, the suspicion that
the legal institution is illegal and the need to comply with the rules of law according to the fourth
principle of the Constitution of the Islamic Republic Iran demands more and more exploration
around this issue. After the revolution, the jurists of the Guardian Council, according to the fourth
principle of the constitution, declared that their duty to implement the laws in accordance with
Anwar Sharia was illegal and haram, but later due to increasing liquidity and rising inflation. The
Guardian Council was forced to reconsider and accept the compensation for the delay, but doubts
remained. To seek a solution in the Shari'a, and by determining the damages on the delay of
payment, to establish a lever for the fulfillment of the obligation on time.
Keywords: late payment damages, Iranian criminal law, Imami jurisprudence, usury. صفحه 66
56
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 51 –70
o
تئَسی ثشخَسد
7
ووٖشٕه سئًٍْ اُ ىی سئًٍْ ٵًٷ اڅٌٽَ ىٍ ایاهَ ٹَن 19ډَ٦ف ځَىٔی ی ثٍ ٭ىًان سئًٍْ
ثَهًٍى ىٍ ػجَان هٖبٍر ډًٍى ٙىبٕبٔٓ ٹَاٍ ځَٵز.
ٹب ٓ١ٽَیؽ 8ىٍ ٔټ دَیویٌ ىٍو٪بڇ کٺًٹٓ اوڂچٖشبن ىٍ ډًٍى أه سئًٍْ ؿىٕه ځٶشٍ إز:
"إٕتَبْ وب ٓٙاُ یکٚز وبځُبوٓ ډل ٠ٽٍ ثیین ََځًوٍ إٕت ٵِٕٔپٓ یاٹٮٓ أؼبى ډٓ
ځَىى ی ډًػت ًٙٻَبْ ٭ٞجٓی ًَىٓ ډٓ ځَىى ٍا ومٓسًان ثٍ ٭ىًان وشبٔغ وب ٓٙاُ ثٓاکشٕبٓ٥
سچٺٓ ومًى 9"..أه سئًٍْ ثَ أه إبٓ ٱَٕ ٹبثڄ ىٵب ٫إشًاٍ إز ٽٍ هٖبٍسُبْ ٭ب٥ٶٓ سىُب ىٍ
وشٕؼٍ ػَاکبر ٵِٕٔپٓ یاٍى ثَ ٙو ٜأؼبى ډٓ ځَىى ی ثىبثَأه اٙٶشڂَٓبْ ٍیاوٓ ثیین
ػَاکبر ٵِٕٔپٓ ٹبثڄ ػجَان ومٓثبٙی.
أه سئًٍْ ځَؿٍ ثب ٍیف ٹَن 19سىبٕت ىاٙشٍ یڅٓ ثب دَٕٚٵشُبْ دِٙپٓ ىٍ ىوٕبْ اډَیُ
ىٔڂَ ٹبثڄ ىٵب ٫ومٓثبٙیَُٔ .ا ٭چڈ دِٙپٓ اډَیٌُ طبثز ومًىٌ ٽٍ إٕتَبْ ٍیاوٓ ثیین
ػَاکبر ٵِٕٔپٓ وِٕ ډٓسًاوىی أؼبى ًٙوی یڅٓ و٪بڇ کٺًٹٓ دبثٍ دبْ دَٕٚٵشُبْ دِٙپٓ وشًإشٍ
کَٽز ومبٔی .ثٍ ًٍ٥ډظبڃ ىٍ ى٭ًاْ إشَٔپچىی ٭چٍَٕبځِ ،10یاڅیٔه ٔټ دَٖ ثـٍ ٕ 11بڅٍ دٔ اُ
ٙىٕین هجَ سٞبىٳ ٵَُویٙبن یأؼبى ػَاکبر ٙیٔی ىؿبٍ إٕتَبْ ٭ب٥ٶٓ ٙیٌ ی ثٍ َمٕه
ىڅٕڄ ٭چٍٕ ٍاوىیٌ هًىٍی اٹبډٍ ى٭ًا ومًىویٍ .اوىیٌ اسًډجٕڄ َىڂبڇ ٍاوىیځٓ ډٖز ثًىٌ یڅٓ ىاىځبٌ
سؼیٔی و َ٪ثب سإٔی کپڈ ىاىځبٌ ثییْ ثب إشىبى ثٍ سئًٍْ ثَهًٍى ا٭الڇ ومًى ٽٍ اٹیاڇ هًاویٌ
ډجىبٔٓ ثَاْ ى٭ًاْ هًاَبوُب أؼبى ومٓ ومبٔی ؿَا ٽٍ ٭مڄ هًاویٌ ثٍ ًٍ٥ډٖشٺٕڈ ثَ ٍیْ
هًاَبوُب اسٶبٷ وٕٶشبىٌ إز .ډظبڃ ىٔڂَْ ٽٍ وٚبن ډٓىَی سئًٍْ ثَهًٍى ٽمبٽبن ډًٍى سًػٍ
ډٓثبٙی ى٭ًاْ ځَٔه ثَٿ ٭چٍٕ إشىچٓ 11ډٓثبٙی .ىٍ أه ى٭ًا ډبىٍ ٔټ ٽًىٻٙ ،بَی َُٔځَٵشٍ
ٙین ٽبڅٖپٍ ٵَُویٗ سًٕٔ ٤ټ اسًډجٕڄ ثًى ٽٍ ٭الیٌ ثَ ٽٚشٍ ٙین ٵَُوی ػَاکبسٓ وِٕ ثٍ ډبىٍ
یاٍى ٙی .ډبىٍ ٭چٍٕ ٍاوىیٌ اٹبډٍ ى٭ًا ومًى ی ىاىځبٌ کپڈ ثٍ ػجَان هٖبٍر یاٍىٌ ثَ ډبىٍ ىاى ثب
أه إشیالڃ ٽٍ ىٍ أه ى٭ًا هٖبٍسُبْ ٍیاوٓ ٹبثڄ ػجَان ډٓثبٙی؛ َُٔا هًاَبن ثٍ ًٍ٥ٵِٕٔپٓ
سًٕ ٤هًاویٌ ىؿبٍ إٕت ځَىٔیٌ إز .ىاىځبٌ ا٭الڇ ومًى ٽٍ ىٍ أه دَیویٌ اٙٶشڂٓ ٍیاوٓ وبٓٙ
7 - Impact theory
8 Justice Kruch
9 Victorian Railway commissioners V. Coultas, 13 A.C, 1888. See also Mitchell V. Rochester railway co, 151 N.Y, 1896, THE FIRST
AMERICAN CASE TO HOLD NO RECOVERY WITHOUT SOME KIND OF PHYSICAL IMPACT.
10 - Strickland V. Hodges
11 - Greenberg V. Stanley صفحه 50
جبراى خسبرت ّبی ػبطفی ٍارد ضذُ بِ ضخع در ًتیجِ ایراد اسیب فیسیکی بِ ًسدیکبى
57
اُ ډٚبَیٌ َٝٳ وجًىٌ ی ځَوٍ هٖبٍسُبْ ٭ب٥ٶٓ وب ٓٙاُ اٹیاډبر ىٔڂَان ثیین أؼبى ػَاکبر
ٵِٕٔپٓ ٹبثڄ ػجَان ومٓثبٙی .یڅٓ اُ اوؼبٔٓ ٽٍ ثٓاکشٕب ٓ٥هًاویٌ ډًػت یٍیى ػَاکبر
ٵِٕٔپٓ ََؿىی اویٻ ثٍ هًاَبن ځَىٔیٌ ،ثىبثَأه هًاَبن ډٓسًاوی ثٍ ٕجت سًَٓٙ ،ٻ ی
اَ٦١اه ٍیاوٓ هٖبٍر ىٍٔبٵز ومبٔی 12.ىٍ کٺٕٺز ٭چَٕٱڈ أىپٍ ثو٘ ثٍِځٓ ٔب ٙبٔی سمبڇ
اَ٦١اه ٍیاوٓ ډشلمڄ ٙیٌ ډٕشًاوٖشٍ وب ٓٙاُ ډٚبَیٌ سٞبىٳ ډىؼَ ثٍ ٵًر ٽًىٻ ثبٙی یڅٓ
ىاىځبٌ سىُب ىٍ ًٍٝسٓ کپڈ ثٍ ػجَان هٖبٍر ډٓىَی ٽٍ هًاَبن طبثز ومبٔی هًىٗ وِٕ ىؿبٍ
ػَاکز ٵِٕٔپٓ ځَىٔیٌ إز.
ؿىبوـٍ ىٍ َمٕه دَیویٌ ډبىٍ ثٍ َمَاٌ ٵَُویٗ ىؿبٍ إٕت ٵِٕٔپٓ وڂَىٔیٌ ثًى ی َٝٵبً اُ
ؿىی ډشَ اوَ٦ٳ سَ ٙبَی ثٍ َُٔځَٵشٍ ٙین ٵَُویٗ ډٓ ثًى ىٔڂَ ومٓسًاوٖز ډ٦بڅجٍ هٖبٍر
٭ب٥ٶٓ ومبٔی.
ىٍ ٵَ ٓ١ٽٍ ىٍ اثشیاْ ثلض ډَ٦ف ومًىٔڈ ډبىٍ اڅٴ ثٍ أه ىڅٕڄ ٽٍ ډٚمًڃ ٹب٭یٌ ثَهًٍى
ومٓ ځَىى ٹبىٍ ثٍ ډ٦بڅجٍ هٖبٍر ومٓثبٙی؛ ؿَا ٽٍ یْ ىؿبٍ ػَاکز ٵِٕٔپٓ وڂَىٔیٌ
إزََ.ؿىی ؿىبوـٍ هثالً ثبُیْ یْ ىؿبٍ هَاٗ ځَىٔیٌ ثًى ىٍ أه ًٍٝر یْ ډٕشًاوٖز
هٖبٍسُبْ ٭ب٥ٶٓ ٍا ډ٦بڅجٍ ومبٔی .ؿىٕه وشبٔغ ٱَٕډى٦ٺٓ ٽبٵٓ إز ٽٍ ىاىځبٌَب ٍا ډؼجًٍ ومبٔی
ٽٍ ا٭مبڃ ؿىٕه ډالٽٓ ٍا ٽىبٍ ثڂٌاٍوی .ډَاػٮٓ ٽٍ ثٍ سئًٍْ ثَهًٍى إشىبى ډٓ ومبٔىی ػجَان
هٖبٍر ٍیاوٓ ٍا ډلییى ثٍ ډًٍىْ ډٓ ومبٔىی ٽٍ هًاَبن یاٹٮب ىؿبٍ إٕت ٵِٕٔپٓ ځَىٔیٌ
إز .دَیویٌ ىٔڂَْ ٽٍ ثٍ أه ډً ٫ً١ډَسج ٤ډٓ ځَىى ى٭ًاْ ٽىًه ٭چٍٕ ځشًاڅز 13ډٓثبٙی.
ىٍأه ى٭ًا ىؤٕ ٽىًه ثٍ َمَاٌ هًاََٗ ىٍ کبڃ ځٌٍ اُ هٕبثبن ثًىوی سب ىٍ ان َ٥ٳ هٕبثبن ثٍ
یاڅیٔىٚبن ثذًٕویوی یڅٓ ىٍ کٕه ځٌٍ اُ هٕبثبنٔ ،ټ ٽبډًٕن ثٍ ٙیر ثب ىؤٕ ثَهًٍى ٽَى ی یْ
ٍا 30ډشَ ىٍ ًَا دَسبه ومًى .ىؤٕ دٔ اُ ثَهًٍى ثب ډٕچٍَبْ ٽىبٍ هٕبثبن ىٍػب ػبن ثبهز.
هًاََٗ إٕت ویٔی یڅٓ ٙبَی ٽڄ ډبػَا ثًى؛ َمـىبوپٍ ډبىٍ ی دیٍٗ وِٕ اُ اوَ٦ٳ هٕبثبن
ٙبَی ډبػَا ثًىوی ٍٕ ََ .وٶَ ى٭ًأٓ ٍا ػُز ػجَان هٖبٍر وب ٓٙاُ ًٙٻ ٍیاوٓ یاٍى ٙیٌ ثٍ
اوُب اٹبډٍ ومًىوی .اٽظَٔز ا٭٢بْ ىاىځبٌ سؼیٔی و َ٪ثب ىٍ و َ٪ځَٵشه دَیویٌَبْ ډٚبثٍ ٹجچٓ ثٍ
سئًٍْ ثَهًٍى سًٕڄ ػٖشٍ ی کپڈ ثٍ ٭یڇ ػجَان هٖبٍر ىاىوی .اوـٍ ىٍ أه دَیویٌ اَمٕز
ىاٍى ٍوْ ډوبڅٴ ٔپٓ اُ ٹ٢بر دَیویٌ ډٓثبٙی .یْ ثَهالٳ وڂبٌ ٕىشٓ َمپبٍان ىٔڂَٗ اُ٩بٍ
ډٓ ىاٍى" :ٹب٭یٌ ثَهًٍى ؿىٕه ٵَ ٟډٓ ومبٔی ٽٍ سىُب ىٍ ًٍٝسٓ ٽٍ ٔټ ٓٙء ډبىْ ثٍ ٕبهشبٍ
12 Emotional distress caused by physical injury to another, David, J.leibson, Journal of family law, Heinonline, Vol.15, 1967, P 12
13 - Knaub V. Gotwalt صفحه 51
اهکبى سٌجی تحمک ربب در خسبرت تبخیر تبدیِ در حمَق کیفری ایراى ٍ فمِ اهبهیِ
o
73
همذهِ
ىٍ ډٮبډالسٓ ٽٍ ثب یػٍ وٺی اوؼبڇ ډٓځَٕى ،ډمپه إز ډىٚا أه ډٮبډالر ٹَٔ ٟب ٭ٺًى ىٔڂَ
ډظڄ ثٕ ،٬اػبٌٍ ی و َٕ٪أىُب ثبٙی ٽٍ ځَٕویٌ ٽبال ی هیډبر ٍا ثٍ دَىاهز یػٍ وٺی ډشٮُی ډٓ ٕبُى
ثٍ ًٍْ٥ٽٍ اځَ ٽٖٓ سٮُی هًى ٍا ىٍ ډً٭ی ډٺٍَ اوؼبڇ ویَی ی ىٍ وشٕؼّ أه ساهَٕ ډشٮُیڅٍ
ډشًٙ ٍَ٢ى ،ډشٮُی ثبٔی هٖبٍر وب ٓٙاُ ساهَٕ ٍا ػجَان ٽىی ٽٍ اځَ سٮُی ډٌٽًٍ یػٍ ٍأغ
ثبٙی ،ان ٍا ا٦ٝالکب "هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ" ډٓځًٔىی .ىٍ ُثبن کٺًٹیاوبن ،یاٌّ هٖبٍر ساهَٕ
ساىٍٔ ىٍ ډًاٍىْ ثٍ ٽبٍ ډٓ ٍیى ٽٍ ډً ٫ً١سٮُی دَىاهز یػٍ وٺی ٍأغ ٽ ًٍٚثبٙی ی اځَ
ډً ٫ً١سٮُی ،سلًٔڄ ٽبال ی هیډبر ٔب دَىاهز یػٍ وٺی ٍأغ ٽًٍٚډظڄ اٍَُبْ ثٕڂبوٍ ثبٙی،
٭ىًان "هٖبٍر وب ٓٙاُ ٭یڇ اوؼبڇ سٮُی ٔب ساهَٕ ىٍ اوؼبڇ سٮُی"ٍ ،ا ثٍ ٽبٍ ډٓثَوی .ثىبثَأه
ډى ًٍ٪اُ هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ىٍ أه وًٙشٍ ،ډًٍىْ إز ٽٍ ډَثً ٣ثٍ دَىاهز یػٍ وٺی ٍأغ
ثبٙی .ی یػٍ وٺی ٭جبٍر اُ دًڅى إز ٽٍ ىٍ ٽٍ ًٍٚیاع ٹبوًوى ىاٍى ،هًاٌ ډٖپًٻ ثبٙی ٔب
إپىبٓ ،اوـٍ ٍیاع ویاٍى ډبوىی دًڃ ٥الى دُچًى ی اَٙٵى ی دىغ َِاٍى ٔب دًڅُبى وٺٌَ ٽٍ اُ
ػَٔبن هبٍع ٙیٌ یػٍ وٺی ډلًٖه ومًٓٙىَ ،مـىٕه اٍُ هبٍػى هًاٌ ٽبٱٌ ثبٙی ډبوىی دًوی،
ىالٍ ی ٵَاوټ ی هًاٌ ډٖپًٻ ډبوىی څٌَٕ ی ٍیثڄ ٥ال ،یػٍ وٺی وٕٖز ی ىٍ ٍىٌ ْ ػً ،ځىیڇ ،اَه
ی اډظبڃ انٙ ،ىبهشٍ ډًٓٙى $اډبډٓ #132 ،248:هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ،هٖبٍسٓ إز ٽٍ اُ ثبثز ىَٔ
دَىاهز یػٍ وٺی اُ َ٥ٳ ډیًٔن ثبٔی ثٍ ىائه ىاىٌ ًٙى .هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ اُ ډٞبىٔٸ "ٍثق
دًڃ" إز ٽٍ ىٍ ا٦ٝالف ٭بډٕبوٍ ان وِیڃ ځٶشٍ ډًٓٙى ،هٖبٍر ىَٔٽَى َڈ ثٍ ان ځٶشٍ ډًٓٙى
$ػٮٶَْ څىڂَیىْ #260 ،1362 :هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ىٍ څٲز ثٍ ډٮىٓ هٖبٍسٓ إز ٽٍ اُ ٭یڇ
اوؼبڇ سٮُی ٔب اىاْ ىٔه ىٍ ډً٭ی ډٺٍَ وب ٓٙډًٓٙى .ثٍ ٭جبٍر ىٔڂَ ٍَْ١إز ٽٍ اُ اوؼبڇ
سٮچڄ ىٍ اىاْ ىٔه أؼبى ٙیٌ ،ثٍ ًٍْ٥ٽٍ اځَ ىٍ ُډبن ډٮٕه أٶب ډٓ ٙیََ ،ځِ ،ؿىٕه ٍَْ١ثٍ
یػًى ومٓ اډی $ىٍیٔ#2 ،138 :ٓٚ
اُ ػمچٍ ډًً١٭بر ٵٺُٓ کٺًٹٓ ٽٍ ثٮی اُ اوٺاله ىٕشوًٗ سٲَٕٕ ٭میٌاْ ٙی ،ډٖاڅٍ
هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ إز ی ډلڄ ان ػبٔٓ إز ٽٍ ډً ٫ً١سٮُی یػٍ وٺی ٍأغ ثبٙی ی ډشٮُی،
سٮُی هًى ٍا ىٍ ډً٭ی ډٺٍَ اوؼبڇ ویَی ی ډشٮُیڅٍ ډش ٍَ٢ځَىى َٝ$ٳ ساهَٕ ثَاْ یٍیى هٖبٍر
ٽبٵٓ إزَُٔ ،#ا ثب سًػٍ ثٍ ٍٙی سـًٍڇ ٽٍ ٽبَ٘ اٍُٗ وٺیٔىڂٓ ٍا ىٍثَىاٙشٍ ی سالُڇ هبٓٝ
ثٕه اوُب کبٽڈ إز ،ٹیٍر هَٔی ٽبَ٘ دٕیا ډٓٽىی .ساهَٕ ډشٮُی ىٍ اوؼبڇ سٮُی ،هٖبٍر ػیْ
ی ثٮ٢بً ػجَان وبدٌَْٔ ٍا ثَ ډشٮُیڅٍ یاٍى ډٓ ٕبُى سب ػبئٓ ٽٍ اځَ وٺیٔىٍ هًى ٍا ثب ساهَٕ ً٥الوٓ
ىٍٔبٵز ىاٍى ََځِ أه وٺیٔىٍ ٹیٍر هَٔی ُډبن سٮُی ٍا ووًاَـی ىاٙـز .ؤًٖـىیځبن کٺـًٹٓ صفحه 67
74
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 71 –96
ٽـٍ ىٍ ٹچمَی هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ډ٦بڅجٓوڂبٙشٍ اوی ،سلز ساطَٕ أه سٶپَ وًٙشٍَبْ هًى ٍا
ثٕٚشَ ثـٍ دٕٕٚىٍ ،ډبَٕز ی ډَٚی٭ٕز ٙډ٦بڅجٍ هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ډٮً٦ٳ ٽَىٌ اوی.اډَیٌُ ثیین
ىٍ و َ٪ځَٵشه ػَٔمٍ ساهَٕ ،ثَٹَاٍْ و٪ڈ ىٍ ػبډٮٍ ثٖٕبٍ ىًٙاٍ إز اُ َ٥ٵٓ ٙجٍُ هالٳ ٫َٙ
ثًىن أه وُبى کٺًٹٓ َمـىبن ډلڄ اهشالٳ ٵٺُب وِٕ َٖز .ػجَان هٖبٍر ٔب هٖبٍر ساهَٕ
ساىٍٔ یػٍُ کٺًٹٓ ی ٵٺُٓ ىاٍى یڅٓ اځَ َمٕه ساهَٕ ىٍ اىاْ ىٔه ی ػجَان هٖبٍر ػیاْ اُ
کپڈ ډَٚی٭ٕز ٔب ٭یڇ ډَٚی٭ٕز ٽٍ ډلڄ اهشالٳ ٵٺُب ی کٺًٹیاوبن إز ثٍ ًٍٝر اډَ ی وُٓ
ٹبوًوڂٌاٍ ىٍ اډًٍ ٽٕٶَْ ٹَاٍ ځَٕى ډٓسًاوی ثٍ ٭ىًان ػَڇ ډی و َ٪ٹَاٍ ځَٕى ی ډَسپت ثٍ ٭ىًان
ډؼَڇ ٙىبهشٍ ٙیٌ ٭الیٌ ثَ ػجَان هٖبٍر اُ ثبه ډٖئًڅٕز ډیوٓ ډؼجًٍ ثٍ سلمڄ ٽٕٶَ ًٙى .اُ
ان ػبٔٓ ٽٍ کٺًٷ ٽٕٶَْ ػیاْ اُ یػٍُ َٙ٭ٓ ان وً٭ٓ ٹَاٍىاى اػشمب٭ٓ إز ٽٍ ٍیاث ٤اٵَاى
ػبډٮٍ ٍا ثب ی١ ٬١مبوز اػَاَبْ ٽٕٶَْ ٕبډبویَٓ ډٓٽىی ىٍ کٺًٷ أَان ثٮـی اُ اوٺـاله
إالډٓ ىٍ ډًٍى ډٖاڅٍ هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔٙ ،بَی ډً ٬١ځََْٕبٔٓ اُ ًْٕ ډَاػ ٬ٵٺُٓ ی
ٹـبوًوٓ ثـًىٌأڈ ٽٍ ىٍ أه ډٺبڅٍ سالٗ ٙیٌ إز هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ىٍ ٵٺٍ اډبډٍٕ ی ٹبوًن أَان
ثٍ ٍیٗ سلچٕچٓ سًٕٝٶٓ یثب اثِاٍ ٽشبثوبوٍ اْ ډًٍى ډ٦بڅٮٍ س٦جٕٺٓ ٹَاٍ ځَٕى ی ثب سًػٍ ثٍ هالٳ
ٙـَ ٫ثـًىن ٍثـبٍ ،اَپبٍْ ٍاىٍ ٫َٙدٕیا ٽَى سب ثب سٮٕٕه هٖبٍر ثَ ساهَٕ ساىٍٔ ،اََډٓ ثـَاْ
اوؼـبڇ سٮُـی ىٍ ډً٭ـی ډٺـٍَ ځَىى.هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ دًڃ ٔب یػٍ وٺی ََؿىی ٭ىًان هٖبٍر
ٍا ثٍ َمَاٌ ىاٍى ،ثٍ ىڅٕـڄ اَمٕـز ىٍ اٹشٞبى ،ثٍ و٪ڈ ٭مًډٓ یاثٖشٍ إز ی اَُمٕه ٍی اُ سمبډٓ
ٹًا٭ـی ٭مـًډٓ هٖـبٍار دٕـَیْ ومٓٽىی ی سبثَٙ ٬أ ٤ی اکپبڇ یٌْٔ إز .ىٍ ٽًٍَٚبٔٓ ٽٍ
و٪بڇ کٺًٹٓ اوُب ډجشىٓ ثـَ و٪ـبڇ کٺًٹٓ إالڇ إز ،ثٍ ىڅٕڄ ٙجبَشٓ ٽٍ ډٕبن هٖبٍر ساهَٕ
ساىٍٔ ی ٍثب یػًى ىاٍى ،ډ٦بڅجٍ أه وً ٫اُ هٖبٍر ثب کٖبٕٕزَب ی ډلییىٔزَب ْ هبٍ ٓٝیثَی
إز.ىٍ ه ًٛٞدٕٕٚىٍ أه سلٺٕٸ ثبٔی ځٶز ؿىی ډٺبڅٍ ىٍ ٕبڅُبْ ځًوبځًن وڂبٍٗ ځَىٔیٌ
یإشیالڃ هًى ٍا ثَډجىبْ ٹًاوٕه ُډبن هًى ثٕبن ومًىٌ اوی اُ ػمچٍ ډٺبڅٍ ٭چٓ اوٞبٍْ ،ثب ٭ىًان
"ىٍٔبٵز هٖبٍر سبهَٕ ساىٍٔ ىٍ ٹَاٍىاىَبْ ثبوپٓ ثب سپٍٕ ثَ ی١ٮٕز ثیَپبٍ" ٽٍ ىٍ ٵٞچىبډٍ
اٹشٞبىإالډٓ ىٍ ٕبڃ 90ؿبح ځَىٔیٌ ی ډٺبڅٍ ډلمی ډًًْٕ ثؼىًٍىْ ثب ٭ىًان "ډَٚی٭ٕز
هٖبٍر سبهَٕ ساىٍٔ" ٽٍ ىٍ ٕبڃ 82ىٍ دْیَٚىبډٍ ډشٕه ؿبح ٙیٌ إز یٽشبهَبٔٓ ډظڄ ٽشبه
اکمی ٭چٓ ًٕٔٶٓ ثب ٭ىًان ٍثب ی سًٍڇ ٽٍ ؿبح ٙیٌ ىٍ ٕبڃ 81ډٓثبٙیی ٽشبه ډٕظڈ ډًٕبٔٓ ثب
٭ىًان سجٕٕه ډٶًُڇ ی ډًٍ ٫ً١ثب اُ ىٔیځبٌ ٵٺُٓ ٽٍ ىٍٕبڃ 6ؿبح ٙیٌ إز ډٓسًان وبڇ ثَى.
وڂبٍویځبن ىٍ أه ډٺبڅٍ ىٍ دٓ دبٕوڂًٔٓ ثٍ أه ًٕاالر َٖشىی ٽٍ أب ساهَٕ ساىٍٔ ثب ىٍ وَ٪
ځَٵشه کٺًٷ ٽٕٶَْ أَان یػٍُ ٽٕٶَْ ىاٍى ی ػَڇ إز؟ أب ډٓسًان ثب ىٍ و َ٪ځَٵشه ٽٕٶَ صفحه 68
58
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 51 –70
ٵِٕٔپٓ ٙو ٜثَهًٍى ومبٔی یْ ىؿبٍ إٕت ډٓ ځَىى .ىٍکبڅٕپٍ ډب ډٓ ىاوٕڈ ٽٍ ثَهٓ اُ ډَىڇ
َٝٵبً ثٍ هب َ٥سَٓ ٔب یاٍى اډین ٔټ ًٙٻ ٍیاوٓ ٙیٔی ډٓ ډَٕوی ثیین أىپٍ ؿِْٕ ثٍ اوُب
ثَهًٍى ومبٔیٕ 14".ذٔ یْ ثب اٍػب ٫ثٍ دَیویٌ ٽىًه ؿىٕه ډٓ ؤًٖی" :یاڅیٔه ی هًاََ ٽًؿټ
ىؤٕ ثٍ ىڅٕڄ ډٚبَیٌ سٞبىٳ ىؤٕ ىؿبٍ ؿىبن یکٚشٓ ځَىٔیٌ اوی ٽٍ هٖبٍسُبْ ٵِٕٔپٓ ػیْ
ثٍ اوُب یاٍى اډیٌ إز .ؿٍ سٶبیسٓ میکند ٽٍ اسًډجٕڄ هًاویٌ ىٍ أه دَیویٌ ثٍ دبْ هًاَبن
ثَهًٍى ډٓ ومًى ٔب أىپٍ اوـىبن ٽٍ هًاَبوُب سًٕ١ق ىاىٌ اوی ٕٕٖشڈ ٵِٕٔپٓ اوُب ثٍ ًٍ٥ٽچٓ
ىؿبٍ ١ٮٴ ٙیٔی ځَىٔیٌ إزٖٕٕ .شڈ ٭ٞجٓٵَى ىٍ ډٺبثڄ کًاىص ٱَٕ ډلًٖٓ وِٕ یاٽى٘
وٚبن ډٓىَی ی ىٍ ثَهٓ ډًاٹ ٬إٕتَبْ وب ٓٙاُ ؿىٕه کًاىص هبٍػٓ ډمپه إز اُ ٝیډبر
ٵِٕٔپٓ ډٖشٺٕڈ وِٕ ثٕٚشَ ثبٙی".ٹب ٓ١ډًٕمبوً اُ ىاىځبٌ ډٓ هًاَی ٽٍ ثٍ ؿىٕه ډًً١٭بسٓ سًػٍ
ومبٔی ی ثٍ ػبْ إشىبى ثٍ سئًٍْ ډٞىً٭ٓ ثَهًٍى ،ثٍ اًٝڃ ٕىشٓ کٺًٷ ډیوٓ إشىبى ومبٔی.
o
تئَسی هحذٍدُ سیؼه;26
ثٍ ٽبٍځَْٕ سئًٍْ ډلییىٌ ٍٖٔټ ىٍ ى٭بیْ ػجَان هٖبٍر ٭ب٥ٶٓ اکشمبڃ ػجَان هٖبٍر
ٍا اٵِأ٘ ډٓىَی .ىٍکبڅٕپٍ سئًٍْ ثَهًٍى ثَ أه ثبیٍ ډجشىٓ ثًى ٽٍ ًٙٻ ٭ٞجٓثیین ػَاکز
ٵِٕٔپٓ أؼبى ومٓ ځَىى ،سئًٍْ ډلییىٌ ٍٖٔټ ډجشىٓ ثَ أه ٵَ ٟإز ٽٍ إٕت ٍیاوٓ ثیین
ػَاکز ٵِٕٔپٓ وِٕ ډمپه إز کبىص ځَىى؛ یڅٓ أه اډَ ىٍ ًٍٝسٓ أؼبى ډٓ ځَىى ٽٍ ٹَثبوٓ
ىٍ ډلییىٌ ٍٖٔټ ٵِٕٔپٓ أؼبى ٙیٌ سًٕ ٤هًاویٌ ٹَاٍ ىاٙشٍ ثبٙی .ؿىبوـٍ هًاَبن ىٍ ان
ډلییىٌ کب َ١ثبٙی ثب سًٕڄ ثٍ أه سئًٍْ میتوان ځٶز ٽٍ ََ ځًوٍ إٕت ٍیاوٓ أؼبى ٙیٌ ىٍ
وشٕؼٍ اٹیاڇ هًاویٌ ډٓثبٙی؛ ؿَا ٽٍ سَٓ ٙو ٜاُ اډىٕز هًىٗ ىٍ ان ډلییىٌ ٹبثڄ دٕ٘ ثٕىٓ
ثًىٌ ی هًاویٌ ىٍ ډٺبثڄ هًاَبن ىٍ أه ډًٍى سپچٕٴ ډٖشٺٕڈ ىاٙشٍ إز.
أه سئًٍْ وِٕ َمبوىی سئًٍْ ثَهًٍى ٵبٹی ٭ٺالوٕز الُڇ ىٍ ثىٕبىَبْ هًى ډٓثبٙی .ىٍ ډظبڅٓ
ٽٍ ىٍ اثشیاْ ثلض ُىٌ ٙی یا١ق ثٍ و َ٪ډٍٕٓی ٽٍ کشٓ اځَ ََ ٍٕ ډبىٍ ىؿبٍ إٕتَبْ
ٔپٖبوٓ ځَىوی ثَ إبٓ سئًٍْ ډلییىٌ ٍٖٔټ سىُب ډبىٍ اڅٴ ٹبىٍ ثٍ ډ٦بڅجٍ هٖبٍر هًاَی ثًى؛
ؿَاٽٍ سىُب ډبىٍ اڅٴ ثٍ اویاٌُ ٽبٵٓ ثٍ ٝلىٍ سٞبىٳ وِىٔټ ثًىٌ سب ثشًان یْ ٍا ىٍ ډلییىٌ هَ٦
ٹَاٍ ىاى .ثَإبٓ سئًٍْ ډلییىٌ ٍٖٔټ ډبىٍ اڅٴ ٹبىٍ ثٍ ډ٦بڅجٍ هٖبٍر ډٓثبٙیَُٔ ،ا
إٕتَبْ ٭ب٥ٶٓ یاٍى ٙیٌ ثٍ یْ ثٍ ٭چز سَٓ ای وٖجز ثٍ اډىٕز ی ٕالډشٓ هًىٗ أؼبى ٙیٌ
14 - Justice Musmano statement in Knaub V. Gotwalt
15 - Zone of Risk Theory صفحه 52
جبراى خسبرت ّبی ػبطفی ٍارد ضذُ بِ ضخع در ًتیجِ ایراد اسیب فیسیکی بِ ًسدیکبى
59
إز .ؿىٕه ٍیٔپَىْ ثب ًٙاَی دِٙپٓ وبٕبُځبٍ ثٍ و َ٪ډٍٕٓی؛ ؿَا ٽٍ ًٙاَی دِٙپٓ وٚبن
ډٓىَی ٽٍ إٕتَبْ یاٍىٌ ثٍ ډبىٍان ه ی ع ثٍ ٭چز اُ ىٕز ىاىن ٵَُویاوٚبن ثًىٌ إز .اُ
َ٥ٳ ىٔڂَ اځَ ثٍ أه سئًٍْ ٭مڄ ومبئٕڈ ثٍ ىٍٕشٓ ومٓسًاوٕڈ ډٚو ٜومبئٕڈ ٽٍ ؿٍ ډٺیاٍ اُ
إٕتَبْ ډبىٍ اڅٴ وب ٓٙاُ ٵٺیان ٵَُویٗ ثًىٌ ی ؿٍ ډٺیاٍ وب ٓٙاُ سَٓ ډبىٍ اُ اډىٕز
هًىٗ ثًىٌ إز.
ٔپٓ اُ دَیویٌَبٔٓ ٽٍ ىٍ ان ثَ إبٓ سئًٍْ ډلییىٌ ٍٖٔټ ٭مڄ ٙیٌ ى٭ًاْ یاه ٭چٍٕ
یأٍىڂشًن
16
ثًىٌ إز .ىٍ أه دَیویٌ ډبىٍ ٔټ ثـٍ ٽًؿټ اُ دىؼٌَ هبوٍ هًى ٙبَی ثٍ
َُٔځَٵشٍ ٙین ی ٽٚشٍ ٙین ٵَُوی هًى سًٕٔ ٤ټ اسًډجٕڄ ثًىٌ إز ٽٍ ثٍ ىڅٕڄ ُٕڄ اوڂبٍْ
ٍاوىیٌ اسٶبٷ اٵشبىٌ ثًى .ډبىٍ دٔ اُ أه کبىطٍ ىؿبٍ َٕٖشَْ ډٓ ځَىى ی ثٍ ٭چز إٕتَبْ
٭ب٥ٶٓ ػیْ یاٍى ٙیٌ ثٍ یْ اویٽٓ ثٮی ٵًر میکند .ىٍ أه دَیویٌ َٕـڂًوٍ هٖبٍسٓ ثٍ ډبىٍ
دَىاهز وڂَىٔی َُٔا ډ٦بثٸ سئًٍْ ډلییىٌ ٍٖٔټ یْ هبٍع اُ ډلییىٌ ه َ٦ثًىٌ إز .ىاىځبٌ
ىٍأه دَیویٌ ا٭الڇ ومًى ٽٍ إٕتَبْ ٭ب٥ٶٓ یاٍى ٙیٌ ثٍ ډبىٍ ٹَثبوٓ ؿىبن ٱَٕ ډٮمًڃ ثًىٌ
إز ٽٍ ٹبثڄ ػجَان ومٓثبٙی.
سَٓ ىاىځبٌَب اُ أه إز ٽٍ ىٍ ًٍٝر ډؼبُ ٙمَىن ػجَان هٖبٍر ٙو ٓٞٽٍ هًىٗ
ډٖشٺٕڈ ىٍډٮَ ٟه َ٦وجًىٌ إز ثب٭ض ًٙى ٽٍ ى٭بیْ ډشٺچجبوٍ ٽظَْٕ ىٍ ىاىځبٌ ػُز ػجَان
هٖبٍر اٹبډٍ ځَىى .اڅجشٍ ثٍ و َ٪ډٍٕٓی ٽٍ ؿىٕه سَٕٓ ٱَٕډى٦ٺٓ ډٓثبٙی .ووٖز ىٍ ٭بڅڈ
کٺًٷ سَٓ اُ اٹبډٍ ى٭بیْ ډشٺچجبوٍ ومٓسًاوی إبٕٓ ثَاْ ٭یڇ اػبٌُ اٹبډٍ ى٭ًا سچٺٓ ځَىى ی ىیڇ
أىپٍ سئًٍُٔبْ ثَهًٍى ی ډلییىٌ ٍٖٔټ ثٕٚشَ اُ اوپٍ ډبو ٬اُ ٽالَجَىاٍْ ًٙوی ُډٕىٍ أه
اٹیاډبر ٍا ٵَاَڈ ډٓایٍوی.
ى٭ًاْ سًثٕه ٭چٍٕ ځَإمه
17
ثٍ هًثٓسئًٍْ ډلییىٌ ٍٖٔټ ٍا أٍُبثٓومًىٌ ی ډٞچلز ان
ٍا ومبٔبن ډٕٓبُى .ىٍ أه دَیویٌ ٔټ ډبىٍ ٽٍ ىٍ هبوٍ َمٖبٍٔ ثٍ َٕ ډٓ ثَى ٝیاْ سَډِ اسًډجٕڄ
ٍا ډٓ ٙىًى ی ثب ٭ؼچٍ ثَٕین ډٓ أی ی ډٚبَیٌ میکند ٽٍ ٵَُویٗ ډؼَیف ٙیٌ ی ىٍ هٕبثبن
اٵشبىٌ إز .ىٍ وشٕؼٍ أه کبىص ىؿبٍ ًٙٻ ٙیٔیْ ډًٓٙى ی ى٭ًأٓ ٍا ىٍ ىاىځبٌ ٭چٍٕ ٍاوىیٌ
ثٓاکشٕب ٣اٹبډٍ ډٓ ومبٔی .ىاىځبٌ اُ٩بٍ ډٓ ىاٍى ٽٍ اکشمبڃ اٹبډٍ ى٭ًاْ ډشٺچجبوٍ ىڅٕڄ ٹبثڄ ٹجًڅٓ
ثَاْ ٭یڇ ػجَان هٖبٍر ډلًٖه ومٓ ځَىى .ىاىځبٌ َمـىٕه ا٭الڇ ډٓ ىاٍى ٽٍ ٍاث ٍ٦٭چٕز ثبٔی
- Waube V. Warrington
- Tobin V. Grossman
16
17 صفحه 53
اهکبى سٌجی تحمک ربب در خسبرت تبخیر تبدیِ در حمَق کیفری ایراى ٍ فمِ اهبهیِ
75
وً٭ٓ سًػٍٕ ٵٺُٓ ٍا ثب ىٍ و َ٪ځَٵشه إشیالڃ ٵٺُبْ اډبډٍٕ ىٍ ه ًٛٞساهَٕ ساىٍٔ ىٍ وَ٪
ځَٵز؟ ی ػبٔڂبٌ هٖبٍر ساهَٕ ىٍ کٺًٷ ٽٕٶَْ أَان ثب سًػٍ ثٍ إشیالڃَبْ ٵٺُبْ اډبډٍٕ
ٽؼبٕز؟
-1هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ىٍ ٹًاوٕه یَٕٕ سلًڃ ان
ىٍ ثبٌٍى أه ډً ،٫ً١ىٍ ٹًاوٕهِ ٹجڄ ی ثٮی اُ اوٺاله إالډى ،ثٍ ځًوٍَبى ډوشچٴ
ډً٬١ځَٕى ٙیٌ إز؛ څٌا ثٍ ډى ًٍ٪ډ٦بڅٮٍى َٕٕ سلًڃ ان ،ثلض ٍا ىٍ ىی ٹٖمز هالٍٝ
ډىٽىٕڈ
:
هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ دٕ٘ اُ اوٺاله إالډى ډبىٌى 228ٹبوًن ډیوى ډىځًٔی :ىٍ ًٍٝسى ٽٍ
ډً ٫ً١سٮُی ساىٍٔى یػٍ وٺیى ثبٙی ،کبٽڈ ډىسًاوی ثب ٍ٭بٔز ډبىٌى ،221ډیًٔن ٍا ثٍ ػجَان
هٖبٍر ٙکبٝڄ اُ ساهَٕ ساىٍٔى ىٔه ډلپًڇ ومبٔی .ىٍ أه ډبىٌى ٹبوًوى ،هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ
دٌَٔٵشٍ ٙیٌ ،یڅى ٝییٍ کپڈ ثَ إبٓ ان ډىً ٣ثٍ ٍ٭بٔز ډبىٌى 221ٹبوًن ډیوى إز .ٹبوًن
إٔه ىاىٍٕىِ ډیوى ډًٞه 1318ىٍ ډبىٌ 12هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ دٌَٔٵشٍ ٙیٌ ثًى ،یڅى ىٍ ډبىٌى
137هٖبٍر اُ هٖبٍر ٍا ٱَٕٹبثڄ ډ٦بڅجٍ ا٭الڇ ډىٽَى
.
ډبىٌى 127ا٭ڈ اُ هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔى یػٍ وٺی ثًى ی ساهَٕ ىٍ اىاى ىًٔنِ ىٔڂَ ٍا وِٕ
ٙبډڄ ډىځٚز١ ،مه انٽٍ ډِٕان ىٹٕٸ هٖبٍر ٙٹبثڄ ډ٦بڅجٍ ٍا سٮٕٕه ومىٽَى؛ څٌا ٹبوًنځٌاٍ
ډِثًٍ ،ډبىٌى 197ان ٹبوًن ٍا ثٍ هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ اهشٞب ٛىاى ی ٍٹڈ ډٚوٞى ٍا ثَاى ان
ىٍ و َ٪ځَٵز .ډالک ٍ٪ډىًٙى ٽٍ أه ډبىٌ ،ثٍ ٭ٺی ٹَ ٟاهشٞبٝى ویاٍى ی ََځًوٍ ىٔٙىى ٍا ٽٍ
ډً ٫ً١ان یػٍ وٺی إز ٙبډڄ ډىځَىى.
ىٍ ډبىٌى 34ٹبوًن طجز ،ډًٞه 26إٶىی ٕ 1310وه اُ «هٖبٍر ىَٔٽَى» ثٍ ډٕبن اډیٌ
ثًى ی ٹٖمشى اُ ډبىٌى ٔبى ٙیٌ ؿىٕه ډٺٍَ ډىىاٙز :ىٵشَهبوٍ ،ثىب ثٍ سٺب١بى ثٖشبوپبٍ ،اػَإٍٔ
ثَاى یًٝڃ ٥چت ی اػًٍ ی هٖبٍر ىَٔٽَى ٝبىٍ هًاَی ٽَى .ىٍ ډبىٌى 36ان ٹبوًن َڈ
هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ثٍ ډِٕان ىیاُىٌ ىٍٝی ٹبثڄ ډ٦بڅجٍ ا٭الڇ ٙیٌ ٽٍ ثٍ یٕٕچٍى اىاٌٍى طجز،
ډاهًً ی سمبډبً ثٍ ٥چجپبٍ ىاىٌ ډىٙی
.
َڈؿىٕه ډبىٌى 11ٹبوًن ٝییٍ ؿټ ،ډًٞه 1355ی ډبىٌى 304ٹبوًن سؼبٍر ،هٖبٍر
ساهَٕساىٍٔ ٍا وٖجز ثٍ إىبى سؼبٍى ډٺٍَ ډىىاٙز$ .یکیسٓ ٙجَْٕ#1382،42: صفحه 69
76
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 71 –96
o
خؼبست توخیش تودیِ پغ اص اًماله اػالهى
و٪بڇ کٺًٹٓ ثٮی اُ اوٺاله إالډٓ ىٍ ه ًٛٞهٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ثٍ ىی ډَکچٍ سٺٖٕڈ
ډًٓٙى ډَکچٍ ایڃ سب ٕبڃ 1360إز ٽٍ ٵٺُبْ ًٍٙاْ وڂُجبن ساهَٕ ساىٍٔ ٍا ٱََٕٙ٭ٓ ی ىٍ
وشٕؼٍ ٱَٕٹبوًوٓ ډٓىاوٖشىی .ىٍ ٕبڃ ًٍٙ 1361اْ وڂُجبن ىٍ دبٕن ثٍ إشٮالڇ ٍٕٔٔ ٽڄ ثبوټ
ډَٽِْ ىٍٔبٵز هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ثٍ ډِٕان 12ىٍٝی ډبویٌْ ثیَٓ ثًٕٕچٍ ثبوپُب ٍا سؼًِٔ
ومًى$ .ػِأَْ یَمپبٍان #1398،65:ثٮی اُ اوٺاله إالډٍٓ ،اػ ٬ثٍ أه ډً ٫ً١ٽٍ هٖبٍر
ساهَٕ ساىٍٔ ٹبثڄ ډ٦بڅجٍ إز ٔب هَٕ ،اهشالٳ و َ٪دٕ٘ اډی ی ىٍ وُبٔز ًٍٙاْ وڂُجبن ٓ٥ؤٍَ٪
اْ ىٍ ٕبڃ 1362أه اډَ ٍا هالٳ ٫َٙا٭الڇ ٽَى ی ثٍ أه سَسٕت ىٍ ٭مڄ ىاىځبٌَب اُ ٝییٍ
کپڈ ثٍ ساهَٕ ساىٍٔ ډمىًٙ ٫یوی .ٵٺُبْ ًٍٙاْ وڂُجبن ىٍ ډًٍى هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ،ؿىی ثبٍ
اُ٩بٍو َ٪ٽَىٌاوی ی کشٓ ىٍ ٔپٓ اُ أه ؤَ٪بر ىٍ ٕبڃ 1364ا٭الڇ ٽَىوی ٽٍ ډ٦بڅجٍ ډبُاى ثَ
ثیَٓ ثیَپبٍ ثٍ ٭ىًان هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ؿىبوـٍ کَ٢ر اډبڇ ٌٍ وِٕثٍ َٝاکز ثٍ أه ٭جبٍر
اوـٍ ثٍ کٖبه ىَٔٽَى ساىٍٔ ثیَٓ ځَٵشٍ ډًٓٙى ٍثب ی کَاڇ إز ا٭الڇ ٽَىٌ اوی ،ػبِٔ وٕٖز ی
اکپبڇ ٝبىٌٍ ثَ أه ډجىب َٙ٭ٓ وٕٖز .ثىبثَأه ډًاى 19سب 23ٹبوًن إٔه ىاىٍٕٓ ډیوٓ ی ٕبَٔ
ډًاىْ ٽٍ ثٍ ًٍ٥ډشٶَٷ اکشمبالً ىٍ ٹًاوٕه ىٍ أه ثبٌٍ ډًػًى ثبٙی ،هالٳ ٫َٙاوًٍ إز ی ٹبثڄ
اػَا وٕٖز؛ ثىبثَأه ىٍ ٔټ ډٺُ ٬٦ډبوٓ ثٮی اُ اوٺاله هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ٱََٕٙ٭ٓ ا٭الڇ ٙی.
ثب یػًى أه ثبُ َڈ ثٮ ٓ٢ډَاٽِ اىاٍْ ی ثبوپٓ ثٍ ىوجبڃ ٔبٵشه ٍآَ ثَاْ اډپبن ىٍٔبٵز یػًَٓ
ا١بٵٍ ثَاٝڄ ىٔه اُ ثیَپبٍ ډشوچٴ ثًىوی .اَٝاٍ اىاٍار طجز ثَ اػَاْ أه وًٍٙ ٍَٔ٪اْ وڂُجبن
ٍا ثٍ اُ٩بٍو َ٪ىٔڂَْ ىٍ ٕبڃ 1364یا ىاٙزًٍٙ .ا ىٍ أه ٕبڃ ،ؿىٕه و َ٪ىاى ٽٍ ثٍ څلب ٧أه
ٽٍ ثٮ ٓ٢ډٺبډبر طجشٓ َىًُ َڈ ىٍ ډً ٫ً١اهٌ هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ سَىٔی ىاٍوی ،څٌا ا٭الڇ
ډًٓٙى "ان ٹٖمز اُ ډبىٌ 34ٹبوًن طجز ی سج 4 ٌَٞی 5ان ی ډبىٌ 36ی 3إٔه وبډٍ اػَأٓ طجز
ٽٍ اهٌ ډبُاى ثَ ثیَٓ ثیَپبٍ ٍا ثٍ ٭ىًان هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ډؼبُ ٙمَىٌ إز ،هالٳ ډًأُه
٫َٙی ثب٥ڄ ا٭الڇ ډًٓٙى .اډب ًٍٙا ىٍ دبٔبن أه و ٍَٔ٪ډ٦چجٓثٕبن ٽَى ٽٍ میتوان ان ٍا ٵشق
ثبثٓىٍ أه ډً ٫ً١ىاوٖز ،ا٭الڇ ٽَى :الُڇ ثٍ سٌٽَ إز ٽٍ ساهَٕ اىاْ ىٔه کبڃ دٔ اُ ډ٦بڅجٍ
٥چجپبٍ ثَاْ ٙو ٜډشمپه َٙ٭بػَڇ ی ٹبثڄ سٮَِٔ إز $وٙ ٍَٔ٪مبٌٍ 338ډًٍم #61/10/14اُ
اوؼب ٽٍ و ْ ٍَٔ٪ډٌٽًٍ ډًػت ًٕء إشٶبىٌ ثیَپبٍان ډٓٙی ی اوبن ٍا ثٍ ساهَٕ ىٍ دَىاهز ىٔه
ٔب ٵَاٍ اُ ىٔه سًٔٚٸ ډٓ ٽَى؛ ثٍ یٌْٔ ثب سًػٍ ثٍ سًٍڇ ٙیٔی ی سىِڃ ٵبک٘ اٍُٗ دًڃ ډچٓ،
ډجچٲٓ ٽٍ ثٖشبوپبٍ ثٮی اُ ډیسُب دٕڂَْٕ اُ َٔ٥ٸ ډَاػ ٬ٹ٢بٔٓ ٔب طجشٓ ثٍ ىٕز ډٓ ایٍى ،اٍُٗ صفحه 70
61
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 51 –70
سًًٕٙ ٤اَی دِٙپٓ اطجبر ځَىى .٭الیٌ ثَ أه ،ىاىځبٌ کپڈ ډٓ ومبٔی ٽٍ ډالٻ ډلییىٌ ٍٖٔټ،
ډٮٕبٍْ ٭ٕىٓ ثَاْ سٞمٕڈ ځَْٕ ثٍ ىٕز ومٓىَی ی یاثٖشٍ ثٍ ٕچٕٺٍ اٙوب ٛډٓثبٙی .ثب أه
یػًى ىاىځبٌ ٍاث ٤٭چٕز ثٕه کبىطٍ ډِثًٍ ی إٕتَبْ ٭ب٥ٶٓ یاٍى ٙیٌ ثٍ ډبىٍ ٍا سإٔی وپَى ی
کپڈ ثٍ ٭یڇ دَىاهز هٖبٍر ىاى ثب أه إشیالڃ ٽٍ هًاَبن ىٍډٮََٕ ٟؾ ځًوٍ ه َ٦ٵِٕٔپٓ
ٹَ اٍ ویاٙشٍ ی ډؼبُ ٙمَىن هٖبٍر ثٍ أه ډٮىبٕز ٽٍ ثبٍ اطجبر ثٍ ًٍٝر وبډلییى ثَ ىیٗ
هًاویٌ ى٭ًا ٹَاٍ ځَٕى ی أه اډَ ډى٦ٺٓ ومٓثبٙی.
18
کپڈ دَىاهز هٖبٍر ډٓسًاوی ډًػت ځَىى ٽٍ ثَاىٍان ،هًاََان ،٭مٍَب ،٭مًَب ،دَٖ
٭مًَب ،ی ثٖٕبٍْ ىٔڂَ اُ ٵبډٕچُبْ ٹَثبوٓ ى٭ًاْ هٖبٍر ٭چٍٕ هًاویٌ ثیاٹجبڃ اٹبډٍ ومبٔىی ی ثب
سًػٍ ثٍ أىپٍ َٕؾ ځًوٍ ػَاکز ٵِٕٔپٓ أؼبى وڂَىٔیٌ ىٍ ََ ډًٍى هًاویٌ ثبٔی هالٳ اوَا طبثز
ومبٔی! ثىبثَأه ىاىځبٌ ثٍ ىالٔڄ و٪ڈ ٭مًډٓ کشٓ اځَ ىٍٔبثی ٽٍ ىالٔڄ ډٮشجَْ یػًى ىاٍى ٽٍ
میتوان کپڈ ثٍ دَىاهز هٖبٍر ىاى اُ أىپبٍ اډشىب ٫ډٓیٍُى .یا١ق إز ٽٍ إشیالڃ ىاىځبٌ ىٍ
ى٭ًاْ سًثٕه ٱَٕ ډى٦ٺٓ ډٓثبٙی ی ثٍ َمبن اویاٌُ ْ سَٓ ىاىځبٌَب اُ اٹبډٍ ى٭بیْ ډشٺچجبوٍ ٹبثڄ
ٹجًڃ وٕٖز .سَٓ ىاىځبٌَب اُ ډٖئًڅٕز وبډلییى هًاویٌ ی اٹبډٍ ى٭بیْ ډشٺچجبوٍ ىٍ ٭ َٞکبَ١
ثٓإبٓ ډٓثبٙی .سٞمٕڈ اٽظَٔز ىٍ دَیویٌ سًثٕه سًٕ ٤ٹب ٓ١ٽٕشٕىڀ ډًٍى ٹجًڃ یاٹ ٬وٚی ی
یْ ٹًٔب ثب أه سٞمٕڈ ډوبڅٶز ومًى " :و َ٪اٽظَٔز ثٍ ځًوٍ اْ ډًطَ ََځًوٍ إشیالڃ کٺًٹٓ
ډجىٓ ثَ اوپبٍ ػجَان هٖبٍر ډبىٍْ ٽٍ ډشلمڄ إٕتَبْ ٍیاوٓ وب ٓٙاُ ٙىٕین هجَ ډَٿ ٔب
ػَاکز ٵَُویٗ ىٍ ٔټ سٞبىٳ ٙیٌ ٍا سؤَت ډٓ ومبٔی .ىٍ أىؼب ٔټ ډىٶٮز ډُڈ وٖجز ثٍ
کمبٔز یػًى ىاٍى ،٭چز سبډٍ َڈ یػًى ىاٍى ،ػَاکز ی ٹبٔجچٕز دٕ٘ ثٕىٓ َڈ یػًى ىاٍى؛ ثب أه
یػًى ػجَان هٖبٍر ډًٍى دٌَٔٗ ٹَاٍ ومٓځَٕى!"
یْ ىٍ اىاډٍ ثب و َ٪اٽظَٔز ډجىٓ ثَ أىپٍ ََ ځًوٍ ډلییىٔز وٖجز ثٍ ػجَان هٖبٍر
هًىَٕاوٍ ی ٱَٕډٮٺًڃ إز ډًاٵٺز ومًىٌ ی اُ٩بٍ ډٓ ىاٍى ٽٍ سمبډٓ ډلییىٔشُب اُ ػمچٍ ٹَاٍ
ىاٙشه ىٍ ډلییىٌ ٍٖٔټ ثبٔی ثَىاٙشٍ ًٙى ی ثٍ ػبْ ان ٹًا٭ی وَډبڃ ډٖئًڅٕز ډیوٓ ا٭مبڃ
ځَىى .ثبٔی ځٶز ٽٍ ىٍ کبڃ کب َ١ىٔیځبَُبْ اٍائٍ ٙیٌ سًٕ ٤ٹب ٓ١ډًٕمبوً ی ٽٕشٕىڀ ډًٍى
دٌَٔٗ ىاىځبٌَب ومٓثبٙی؛ ََؿىی سٲَٕٕاسٓ ىٍ أه ُډٕىٍ أؼبى ځَىٔیٌ إز .ثٍ ٭ىًان ډظبڃ ىٍ
دَیویٌ ډًٕٖن ٭چٍٕ ځَْ ٽٍ هًاَبن ٙبَی َُٔ ځَٵشٍ ٙین ځًُاٌٍ وًُاىٗ سًٕ ٤هًىٍی هًاویٌ
ثًى ىاىځبٌ اُ٩بٍ ومًى :ثَ إبٓ سؼبٍر ډٚشَٻ ث َْٚی ىاوٖشٍَبْ ٭چڈ ډیٍن ،ثٍ و َ٪ډٍٕٓی
Emotional distress caused by physical injury to another, David, J.leibson, Journal of family law, Heinonline, Vol.15, 1967, P 19
18 صفحه 54
اهکبى سٌجی تحمک ربب در خسبرت تبخیر تبدیِ در حمَق کیفری ایراى ٍ فمِ اهبهیِ
77
اٹشٞبىْ ی ٹیٍر هَٔی ان ثٍ ډَاست ٽمشَ اُ ډجچٰ ىٔه ىٍ ُډبن ٍَٕٕٕی ثًى .اُ أه ٍی سیاثَْٕ
ػُز کڄ ډٚپڄ ی ٍٵ ٬ثٓ٭یاڅشٓ اویٕٔٚیٌ ٙی ٝ$ٶبٔٓ#226 ،1386 :
ډَکچٍ ىیڇ ثٮی اُ ډًٞثٍ ډؼم ٬سٚوٕ ٜډٞچلز و٪بڇ إز ٽٍ ٍیٔپَى کٺًٹٓ ثٍ ٕمز
دٌَٔٗ هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ی ىٍ وُبٔز ثب سًٔٞت ٹبوًن إٔه ىاىٍٕٓ ډیوٓ ثٍ سظجٕز أه
ٍیٔپَى ثب اویٽٓ سٲَٕٕ ىٍ ډجىب ی َٙأ ٤ډ٦بڅجٍ ،هشڈ ٙی .ثٍ أه ًٍٝر ٽٍ ىٍ ٕبڃ 1368وِٕ ډؼم٬
سٚوٕ ٜډٞچلز و٪بڇ ىٍ ٹبوًن ولًٌ ْ یًٝڃ ډ٦بڅجبر ثبوپُب ،اهٌ هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ٍا
ثَاْ ثبوپُب ػبِٔ ا٭الڇ ی ٽچٍٕ ْ ډلبٽڈ ىاىځٖشَْ ی ىیأَ اػَأٓ طجز ٍا ډپچٴ ثٍ یًٝڃ
ډ٦بڅجبر ثبوپُب ا٭ڈ اُ اٝڄ ی ٵَ ٫ٽَى )ډبىٌ 6ٹبوًن ولًٌ یًٝڃ ډ٦بڅجبر ثبوټَب #ىٍ ٕبڃ
132ډؼچٔ ًٍٙاْ إالډٓ ٹبوًن اٝالف ډًاىْ اُ ٹبوًن ٝییٍ ؿټ ډًٞه ٍ1355ا سًٔٞت
ٽَى .یڅٓ ثب أه ٽٍ ىٍ ډبىٌ 12ٹبوًن ٝییٍ ؿټ ثٍ اهٌ هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ اٙبٌٍ ٙیٌ ثًى،
ٹبوًن ػیٔی ان ٍا سٲَٕٕ ویاى .ثٍ َمٕه ػُز ٍٕٔٔ ٽڄ ىاىځٖشَْ سَُان اُ ډٺبڇ ډٮ٪ڈ ٍَجَْ
إشٶشبء ٽَى ٽٍ :أب ځَٵشه هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ٥جٸ ٹبوًن ٵًٷ ډَٚی٭ٕز ىاٍى ٔب اُ ډٞبىٔٸ ٍثب
ډٓثبٙی؟ أٚبن ىٍ دبٕن ا٭الڇ ىاٙشىی ٽٍ" :اځَ طبثز ًٙى ٽٍ هٖبٍر ،وب ٓٙاُ ثیَٓ ډٖشىی ثٍ
ساهَٕ ساىٍٔ إز ىٍ ١مبن ثیَپبٍ إز ی کپڈ ٍثب ویاٍى" .ىٍ ٕبڃ 1315ډؼچٔ ًٍٙاْ
إالډٓ ،ثٍ ډًػت ٹبوًن اڅلبٷ ٔټ سج ٌَٞثٍ ډبىٌ 2ٹبوًن اٝالف ډًاىْ اُ ٹبوًن ٝییٍ ؿټ،
ىاٍویٌ ْ ؿټ ٍا ډٖشلٸ ىٍٔبٵز "ٽچٍٕ ْ هٖبٍار ی َِٔىٍَبْ یاٍى ٙیٌٙ ...ىبهز .ٹبوًن
ډٌٽًٍ ثٍ ىڅٕڄ ٭یڇ سإٔی ًٍٙاْ وڂُجبن ،ثٍ ډؼم ٬سٚوٕ ٜډٞچلز و٪بڇ اٍػبٙ ٫ی ی ډؼم ٬ان
ٍا ىٍ سبٍٔن 6/3/10ثٍ سًٔٞت ٍٕبوی .ىٍ ٔټ و ٍَٔ٪سٶَْٖٕ ،ډؼمٔ ٬بى ٙیٌ ىٍ ډًٍم 9/21
ؿىٕه ډٺٍَّ ىاٙز :ډى ًٍ٪اُ ٭جبٍر"ٽچٍٕ هٖبٍار ی َِٔىٍَبْ یاٍى ٙیٌ "...ډٌٽًٍ ىٍ سجٌَٞ
اڅلبٹٓ ثٍ ډبىٌ٘ 2ٹبوًن اٝالف ډًاىْ اُ ٹبوًن ٝییٍ ؿټ ډً٘ٞه 61/3/10ډؼم ٬سٚوٕٜ
ډٞلچز و٪بڇ ،هٖبٍار ساهَٕ ساىٍٔ ثَ ډجىبْ وَم سًٍ٘ڇ اُ سبٍٔن ؿټ سب ُډبن یًٝڃ ان ٽٍ
سًٕ ٤ثبوټ ډَٽِْ ػمًٍُْ إالډٓ أَان ا٭الڇ ٙی ی َِٔىٍ ىاىٍٕٓ ی کٸّ اڅًٽبڅٍ ثَ إبٓ
سٮَٵٍَبْ ٹبوًوٓ إز ٍ.یٙه إز ٽٍ ىٍ أه ډٺٌٍَّٕ ،وىٓ اُ ١ ٣َٙمه ٭ٺی ثٍ ډٕبن وٕبډیٌ ی
اُ َ٥ٳ ىٔڂَ ،سًٍ٘ڇ ی ٽبَ٘ اٍُٗ دًڃ ډٶَی ٟځَٵشٍ ٙیٌ إز؛ ثىبثَأه ،سَّْٖ کپڈ ډٌٽًٍ
ىٍ ډً٘ٞثٍ ډؼم ٬ثٍ ٱَٕ اُ ؿټ اُ إىبى سؼبٍْ ی ٱَٕسؼبٍْ ،ٵبٹی یػبَز ٹبوًوٓ إز؛ ؿىبوپٍ
اځَ ثٍ ٵَ ،ٟوَم سًٍ٘ڇٝ ،ٶَ ثبٙی ،ډ٦بڅجٍ یػُٓ ثٍ ًٍٝر هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ،اډپبوذٌَٔ
ووًاَی ثًى؛ اُ أه ډٺ ٬٦ډَکچٍ ْ ىیڇ اٱبُ ٙی .ځَؿٍ ډجىبْ ډلبٕجٍ هٖبٍر وَم سًٍډٓ ثًى
ٽٍ اُ ػبوت ثبوټ ډَٽِْ ا٭الڇ ٙی .ثٍ سٮجَْٕ و٪بڇ کٺًٹٓ ډب ثٮی اُ اوٺاله سپبډڄ دٕیا ٽَى ٽٍ صفحه 71
جبراى خسبرت ّبی ػبطفی ٍارد ضذُ بِ ضخع در ًتیجِ ایراد اسیب فیسیکی بِ ًسدیکبى
61
ٽٍ ٔټ اوٖبن ډشٮبٍٳ ډلشب ٣میتوانٕز هًٙ َ٦ٻ ٭ب٥ٶٓ ی ٍیاوٓ ٙیٔی ثٍ ډبىٍ َىڂبڇ َُٔ
ځَٵشه وًُاىٗ ىٍ ډٺبثڄ ؿٚمبن یْ ٍا دٕ٘ ثٕىٓ ومبٔی .ىٍ دَیویٌ ىٔڂَْ ٽٍ ډبىٍٙ ،بَی َُٔ
ځَٵشٍ ٙین دَٖٗ سًٕٔ ٤ټ ٍاوىیٌ ثٓاکشٕب ٣ثًى ىاىځبٌ ىٍهًإز هًاویٌ ثَاْ ٍى ى٭ًا ٍا
وذٌَٔٵز ی اُ٩بٍ ىاٙز :أؼبى ًٙٻ ٔب ََآ ډٮٺًڃ ثًىٌ ی أه ډً ٫ً١ٽٍ هًاویٌ ثبٔی کًٍ٢
ډبىٍ ٍا دٕ٘ ثٕىٓ ډٓ ومًىٌ ٔب هَٕ ی َمـىٕه أىپٍ ََآ وشٕؼٍ ٹبثڄ دٕ٘ثٕىٓ وب ٓٙاُ
ثٓاکشٕب ٓ٥هًاویٌ ثًىٌ ٔب هَٕ ٍا میتوان ىٍ ىاىځبٌ ډَ٦ف ومًىٌ ی ډًٍى ٍٕٕیځٓ ٹَاٍ ىاى.
ىٍ دَیویٌ ىٔچًن ٭چٍٕ څڀ ىٍ ه ًٛٞػجَان هٖبٍر ٭ب٥ٶٓ ،هًاَبن ٙبَی ٽٚشٍ ٙین
ٵَُویٗ ىٍ وشٕؼٍ ثٓاکشٕبٍ ٓ٥اوىیٌ ثًى .ىًٔان ٭بڅٓ ىٍ أه دَیویٌ ډً ٫ً١یٕ٩ٶٍ هًاویٌ ی
اٍسجب ٣ان ثب ډىبٵٮٓ ٽٍ هًاَبن ىٍٝیى ډلبٵ٪ز اُ اوُب ثًىٌ ٍا ډًٍى ثٍَٕٓ ٹَاٍ ىاى .ىًٔان
ډالک٪بر ډَثً ٣ثٍ و٪ڈ ٭مًډٓ ىٍ ه ًٛٞډلییى ومًىن سپچٕٴ هًاویٌ ىٍ أه دَیویٌ ٍا
وذٌَٔٵز .ىًٔان ا٭الڇ ومًى ٽٍ سًٕڄ ثٍ ډالٽُبْ سٞىٮٓ سًٕ ٤ىاىځبٌَب ډًػت وشٕؼٍ ځَُٕٔبْ
اٙشجبٌ ی وشبٔغ ٱَٕٹبثڄ ٹجًڃ ډٓ ځَىى .ىٍ وُبٔز ىًٔان ا٭الڇ ومًى ٽٍ ؿىٕه دَیویٌَبٔٓ ثبٔی ٙجٍٕ
ىٔڂَ دَیویٌَبْ ډٖئًڅٕز ډیوٓ ډًٍى ٍٕٕیځٓ ٹَاٍ ځَٕى .ډب ىڅٕڄ هًثٓویأٍڈ ٽٍ ؿَا ٹًا٭ی
٭مًډٓ کبٽڈ ثَ کٺًٷ ډٖئًڅٕز ډیوٓ اُ ٹجٕڄ ډٶًُڇ ثٓاکشٕب ،ٓ٥٭چز ډٖشٺٕڈ ی ٹبثچٕز دٕ٘
ثٕىٓ ٽٍ ثَ ىٔڂَ اٙپبڃ إٕت کبٽڈ ثًىٌ ٍا وجبٔی ثَ ى٭ًاْ کب َ١ا٭مبڃ ومًى...
ىاىځبٌ َمـىٕه اُ٩بٍ ومًى ٽٍ ىٍ ََ دَیویٌ اْ ىاىځبٌ ٍٕٕیځٓ ٽىىیٌ ثبٔی ثَ إبٓ ًٙاَی
ډًػًى سٞمٕڈ ثڂَٕى ٽٍ أب سپچٕٶٓ یػًى ىاٍى ٔب هَٕ؟ .ىٍ ٍإشبْ ٽمټ ثٍ ٹ٢بر ػُز
ډٚو ٜومًىن أىپٍ أب هًاویٌ ثٍ ًٍٝر ډشٮبٍٳ ډٓسًاوٖشٍ یٍیى إٕت ثٍ هًاَبن ٍا دٕ٘
ثٕىٓ ومبٔی ،ىًٔان ٭بڅٓ ٵبٽشًٍَبْ َُٔ ٍا ډَ٦ف ومًى سب ىٍىاىځبٌَب ډًٍى ډالک ٍ٪ٹَاٍ ىَىی:
اڅٴ – ډلڄ ٹَاٍ ځَٵشه هًاَبن ىٍ ُډبن یٹً ٫سٞبىٳ
ه – أب هًاَبن ٙوٞبً ٙبَی سٞبىٳ ثًىٌ ٔب أىپٍ ثٮیا ىٍ ډًٍى ان ٙىٕیٌ إز؟
ع – وًٍ ٫اث ٍ٦ثٕه هًاَبن ی ٹَثبوٓ
اځَؿٍ أه ثَاْ ووٖشٕه ثبٍ ثًى ٽٍ ىًٔان سًٕڄ ثٍ ډالٽُبْ سٞىٮٓ ٍا ٽىبٍ ځٌاٙز ثب أه
یػًى ؿىٕه ٍیٔپَىْ اٙپبٍا ډٚپالر هًاَبن ی یٽالٔ٘ ٍا ډَسٶ ٬وىمًى .ثَاْ ډظبڃ ىٍ دَیویٌ
ٵَ ٓ١اڅٴ ،ه ی ع ٽٍ ٹجال ډَ٦ف ځَىٔی ډٚو ٜوٕٖز ٽٍ سمبډٓ ډبىٍان ٹبىٍ ثٍ ىٍٔبٵز صفحه 55
62
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 51 –70
هٖبٍر ثبٙىی .ثَ إبٓ ٵبٽشًٍَبْ سٮٕٕه ٙیٌ ىٍ دَیویٌ ىٔچًن ثٍ و َ٪ډٍٕٓی ٽٍ ډبىٍان اڅٴ ی
ه ثٍ أه ىڅٕڄ ٽٍ ََ ٍٕ ډالٻ سٮٕٕه ٙیٌ سًٕ ٤ىًٔان ىٍ ډًٍى اوُب ٝیٷ ډٓ ومبٔی ډٖشلٸ
ػجَان هٖبٍر ډٓثبٙىی .یڅٓ ىٍ ه ًٛٞډبىٍ ػٕڈ ٽٍ ىٍ ٝلىٍ سٞبىٳ ک ًٍ٢ویاٙشٍ ؿڂًوٍ
میتوان دبٕن ىاى؟ ؿىبوـٍ ىاىځبٌ ډالٽُبْ سٮٕٕه ٙیٌ ىٍ دَیویٌ ىٔچًن ٍا ډًٍى ډالک ٍ٪ٹَاٍ ىَی
ىٍ أه ًٍٝر ډبىٍ ػٕڈ ٹبىٍ ثٍ ىٍٔبٵز هٖبٍر ومٓثبٙیََ .ؿىی إشیالڅُبْ ًٍٝر ځَٵشٍ ىٍ
دَیویٌ ىٔچًن ثٍ سمبډٓ ًٕاالر ډَ٦ف ٙیٌ ىٍ أه کًٌُ دبٕن ومٓىَی ی کشٓ ډمپه إز
ډٚپالر ػیٔیْ ٍا أؼبى ومبٔی ثب أه یػًى أه ٙبؤ ٍا ثٍ ىاىځبٌَب ډٓىَی ٽٍ ََ دَیویٌ اْ
ٍا ډ٦بثٸ یْٔځُٕبْ َمبن دَیویٌ ی ثَإبٓ ٹًا٭ی ٽچٓ کٺًٷ ډٖئًڅٕز ډیوٓ ی وٍ ډالٽُب ی
ؤٍََ٪بْ وبډىبٕت ډًٍى ٹ٢بیر ٹَاٍ ىَىی.
o
ؿَاّذ پضؿىی
َیٳ ډٺبڅٍ کب َ١أه وٕٖز ٽٍ ػىجٍَبْ أه ډًٍ ٫ً١ا ىٍ ٕ٦ق ٭چڈ اٽبىډٕټ دِٙپٓ
ثٍَٕٓ ومبٔی؛ ثچپٍ َیٳ ثٍَٕٓ ډً ٫ً١اُ ؿٚڈ اویاُْ کٺًٹٓ إز؛ ؿٚڈ اویاُْ ٽٍ وب ٓٙاُ
ٹَائز ٹ٢بر ی کٺًٹیاوبوٓ إز ٽٍ ثب أه ډٖبڅٍ ىٍځَٕ ثًىٌاوی.
o
الف – ٍاوٌـْبی غن اًگیض ًشهبل
19
َىڂبډٓ ٽٍ ٔټ ډبىٍ ىٍ وشٕؼٍ ثٓاکشٕب ٓ٥هًاویٌ ٵَُوی هًٔ٘ ٍا اُ ىٕز ډٓىَیًٕ ،اڅٓ ٽٍ
ثبٔی ډَ٦ف ًٙى أه إز:
أىپٍ سًٹ ٬ىاٙش ٍ ثبٕٙڈ ٽٍ هًاویٌ یاٽىُٚبْ ٭ب٥ٶٓ ٽٍ ثَاْ ډبىٍ اسٶبٷ ډٕٶشی ٍا دٕ٘ ثٕىٓ
ومبٔی أب اوش٪بٍ وبډشٮبٍٳ ی ُٔبىْ إز؟
یا١ق إز ٽٍ دبٕن ٭ٺڄ ٕچٕڈ ثٍ ؿىٕه ًٕاڅٓ ډىٶٓ ډٓثبٙی؛ کشٓ ىاىځبٌَبٔٓ ٽٍ ٹبئڄ ثٍ
ػجَان هٖبٍر ىٍ ؿىٕه ډًاٍىْ ومٓثبٙىی أه یاٹٮٕز ډٖچڈ ٍا ډٓ دٌَٔوی ٽٍ سؼَثٍ ٍیُډٌَ
وٚبن ډٓىَی ٽٍ ََ اوٖبن ډشٮبٍٵٓ ىٕز ٽڈ ډٓسًاوی دٕ٘ ثٕىٓ ومبٔی ٽٍ ََ ډبىٍْ ىٍ وشٕؼٍ
ٵٺیان ٵَُوی ىڅجىیٗ ىؿبٍ ٍوغ ی اوییَٓ وَډبڃ ډٓ ځَىى.
ډبَٕز ی سًاڅٓ ؿىٕه یاٽى ٓٚأه سًٹٍ ٬ا أؼبى ډٓ ومبٔی ٽٍ ََ ٙو ٜډشٮبٍٵٓ ٹبىٍ ثٍ دٕ٘
ثٕىٓ ی ىٍٻ ان ثبٙی .ىٍ سمبډٓ اٙپبڃ إٕتَبْ ٭ب٥ٶٓ ،ؿُبٍ ډَکچٍ یاٽى٘ ډشٶبیر ٍا میتوان
Normal Grief Reaction
19 صفحه 56
78
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 71 –96
ایالً اځَ هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ډجشىٓ ثَ ٹَاٍىاى ثبٙی ی طبوٕبً ثٍ وً٭ٓ ثٍ ډٮىبْ ػجَان ٽبَ٘ اٍُٗ
دًڃ ثبٙی ی أه ډ٦چت ثب و٪بڇ ٹجڄ اُ اوٺاله ٽٍ ډٓ ځٶز ثبٔی 12ىٍٝی هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ
ډىًٙ ًٍ٪ى ،سٲَٕٕ ډبَٕشٓ ىاٙز .ىٍکٺٕٺز ان هٖبٍر ثَ ډجىبْ وَم سًٍڇ وجًى ثچپٍ ٔټ ډجچٰ
إمٓ وٖجز ثٍ اٝڄ ىٔه ثٍ ٭ىًان هٖبٍر ىٍٔبٵز ډٓٙی ٽٍ أه ډًَ ٫ً١ڈ أىټ ٍثب سچٺٓ
ډًٓٙى .ثٍ ََ سٺیَٔ ،ىٍ ٕبڃ 1318اىاٌٍ کٺًٹٓ ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ ٓ٥ؤٍَ٪اْ ا٭الڇ ٽَى ٽٍ ډ٦بڅجٍ
هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ډٖشىی ثٍ ٹَاٍىاى ،ٹبوًوٓ ی َٙ٭ٓ إز .ډالک ٍ٪ډًٓٙى ٽٍ ډؼم ٬سٚوٕٜ
ډٞچلز و٪بڇ هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ٍا ثَ إبٓ وَم سًٍڇ ىٍ ډًٍى ؿټ دٌَٔٵشٍ إز ی ؿًن ىٍ
ىٔه ډٖشىی ثٍ ؿټ هًٕٝٞشٓ وجًى ،أه ٹب٭یٌ ثٍ ىًٔن ىٔڂَ وِٕ ٹبثڄ سٮمٕڈ ثًى ٝ$ٶبٔٓ،1386 :
#228-226
یڅى ىٍ ٕبڃ ،1379ٹبوًنځٌاٍ ،هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔى یػٍ وٺی ٍا ثَاى َمٍى ى٭بیى ٽٍ
ډً ٫ً١ان ىٔه ی اُ وً ٫یػٍ ٍأغ ثبٙی ،ډٺٍَ ىاٙز .ىٍ ډبىٌى 522ٹبوًن إٔه ىاىٍٕىِ
ىاىځبٌَبى ٭مًډى ی اوٺاله $ىٍ اډًٍ ډیوى #ډًٞه 21ٵَیٍىٔه 1379ٽٍ ىٍ سبٍٔن 28
ٵَیٍىٔه 1379ثٍ سإٔی ًٍٙاى وڂُجبن ٍٕٕیٌ ؿىٕه اډیٌ إز :ىٍ ى٭بیى ٽٍ ډً ٫ً١ان ىٔٙه ی
اُ وً ٫یػٍ ٍأغ ثًىٌ ی ثب ډ٦بڅجٍى ىأه ی سمپّه ډیًٔن ،ډیًٔن اُ دَىاهز اډشىب ٫ومًىٌ ،ىٍ
ًٍٝر سٲَٕٕ ٵبک٘ ٙبه ٜٹٕمز ٕبالوٍ اُ ُډبن ٍَٕٕٕی سب َىڂبڇ دَىاهز ی دٔ اُ ډ٦بڅجٍى
٥چجپبٍ ،ىاىځبٌ ثب ٍ٭بٔز ډشىبٕت سٲَٕٕ ٙبه ٜٹٕمز ٕبالوٍ ،ٽٍ سًٕ ٤ثبوټ ډَٽِى ػمًٍُى
إالډى أَان سٮٕٕه ډىځَىى ،ډلبٕجٍ ی ډًٍى کپڈ ٹَاٍ هًاَی ىاى ،ډڂَ أهٽٍ َ٥ٵٕه ثٍ ولً
ىٔڂَى ډٞبڅلٍ ومبٔىی .ىٍ أه ډبىٌى ٹبوًوى ،ؿُبٍ ٣َٙثَاى اډپبن ډ٦بڅجٍى هٖبٍر ساهَٕ
ساىٍٔ ډٺٍَ ٙیٌ إز :ووٖز انٽٍ ډً ٫ً١سٮُی ،یػٍ وٺی ٍأغ ثبٙی؛ دٔ اځَ ډً ٫ً١ان ،ٽبال
ٔب اٍُ ٕبَٔ ٽًٍَٚب ثبٙی ،ډٚمًڃ أه کپڈ ووًاَی ثًى؛ىی٘ڇ انٽٍ ٥چجپبٍ ،ثیَى ٍا ډ٦بڅجٍ ٽَىٌ
ثبٙی ٽٍ اُ٩بٍوبډٍى ٍٕمى ډىسًاوی ىڅٕچى ثَ أه اډَ ثبٙی؛ًٕ٘ڇ انٽٍ ډیًٔن ،ډشمپّه اُ دَىاهز
ثبٙی ی ثب اډپبن ډبڅى اُ اىاى ىٔه هًىىاٍى ٽَىٌ ثبٙی؛ ی ثبالهٌَ ؿُبٍڇ انٽٍ اٍُٗ دًڃ ىٍ
ٵبٝچٍى ٍَٕٕٕی سب ُډبن دَىاهز ،سٲَٕٕ ٵبک٘ ٽَىٌ ثبٙی .ډٺبٍٖٔى أه ډبىٌى ٹبوًوى ثب
ډًٞثٍى ډؼم ٬سٚوٕ ٜډٞچلز و٪بڇ ثٍ َٙکى ٽٍ ځٌٙز ډىٍٕبوی ٽٍ اُ و َ٪ٹبوًنځٌاٍ ٕبڃ
،1391سمپه ډیًٔن اُ دَىاهز ی سٲَٕٕ ٵبک٘ اٍُٗ دًڃ ،ىی ٣َٙ٭میٌ ثَاى اډپبن ډ٦بڅجٍى
هٖبٍر ساىٍٔى یػٍ وٺی إز ،ىٍ کبڅى ٽٍ ىٍ ډًٞثٍى ډؼم ٬سٚوٕ ٜډٞچلز و٪بڇَٕ ،ؾ ٔټ
اُ ان ىی ٹٕی وٚیٌ إز .اڅجشٍ ىٍ أه ډًٞثٍ ٕوه اُ سًٍڇ ثٍ ډٕبن اډیٌ إز ،ی أه ثیان ډٮىبٕز
ٽٍ ٽبَ٘ اٍُٗ دًڃ ډٶَی ٟځَٵشٍ ٙیٌ ،یڅى «ٽبَ٘ ٙیٔی» ٹٕی اډپبن ډ٦بڅجٍ وٕٖز؛ ی صفحه 72
جبراى خسبرت ّبی ػبطفی ٍارد ضذُ بِ ضخع در ًتیجِ ایراد اسیب فیسیکی بِ ًسدیکبى
63
ٙىبٕبٔٓ ومًى ٽٍ سمبډٓ ٍٕ ډبىٍ ًٽَ ٙیٌ ىٍ دَیویٌ ٵَ ٓ١ی ىٍ کٺٕٺز سمبډٓ ٽٖبوٓ ٽٍ ىؿبٍ
ٵٺیان ٭ِِْٔ ډٓ ًٙوی أه ډَاکڄ ٍا ٓ٥ډٓ ومبٔىی .ایڅٕه ډَکچٍ یاٽى٘ أه إز ٽٍ ٙو،ٜ
ًٙٽٍ ٙیٌ ی ډَٿ ٹَثبوٓ ٍا اوپبٍ ومًىٌ ی اُ ٹجًڃ ان هًىىاٍْ ډٓ ومبٔی .أه ډَکچٍ ډمپه
إز اُ ؿىی ىٹٕٺٍ سب ؿىی ٍیُ اىاډٍ ٔبثیٔ .پٓ اُ ډٚوٍَٞبْ أه ډَکچٍ أه إز ٽٍ ٙوٜ
إٕت ىٔیٌ اوییَڂٕه سالٗ ډٓ ومبٔی سب ٵٮبڅٕشُبْ ٍیُډٌَ هًى ٍا اىاډٍ ىاىٌ ی ىٍ سمبډٓ ډیر
ٕٮٓ میکند سب أه یاٹٮٕز ٽٍ ٭ِِٔٗ ثَاْ َمٕ ٍٚدَ ٽٕٚیٌ ٍا اُ ١مَٕ هًىاځبَ٘ دبٻ ٽىی.
ىٍ ډَکچٍ ىیڇ ٙو ٜیاٹٮٕز ډَٿ ٭ِِٔٗ ٍا ىٍ ٕ٦ق هًى اځبٌ ډٓ دٌَٔى .ىٍ ثٖٕبٍْ اُ
ایٹبر ىٍ أه ډَکچٍ ٙو ٜىؿبٍ ىٙمىٓ ی هٚڈ ُٔبى وٖجز ثٍ ٽٖٓ ډٓ ځَىى ٽٍ ډٖئًڃ ډَٿ
ٹَثبوٓ ثًىٌ ی ٔب ٙو ٜىؿبٍ اکٖبٓ ځىبٌ ی ٽڈ ٽبٍْ ډٓ ځَىى .ځٍَٔ ٽَىن ثو٘ ٭میٌ ی ٍأغ
ىٍ ډَکچٍ ىیڇ ډٓثبٙی ٽٍ ثب اوییٌ ی اکٖبٓ وًډٕیْ َمَاٌ إز.
20
ډَکچٍ ًٕڇ ىٍ أه ٵَأىی ثٍ وبڇ ثبُځٚز ٙىبهشٍ ډًٓٙى .ىٍ أه ډَکچٍ هبوًاىٌ ی ىیٕشبن
ډشًٵٓ ىیٍ ٔپیٔڂَ ػمٙ ٬یٌ ی ٱڈ ٵٺیان ٍا ثب ٔپیٔڂَ سٺٖٕڈ ډٓ ومبٔىی .أه ډَکچٍ اٱچت ٙبډڄ
ډَإڈ سیٵٕه إز ٽٍ ٭مچپَى ان سبٽٕی ثَ یاٹٮٕز ډَٿ ډٓثبٙیَ .ىڂبډٓ ٽٍ یاٹٮٕز ډَٿ ډًٍى
ٹجًڃ یاٹٙ ٬ی اهَٔه ی ً٥الوٓ سَٔه ډَکچٍ ٽٍ ىیٌٍ َ٢ڈ ٵٺیان ی ثبُځٚز ثٍ ُویځٓ ٭بىْ
إز َٙی ٫ډٓ ځَىىَٕ .ؾ ىیٌٍ ُډبوٓ ډٚوٍ ٓٞا ومٓسًان ثَاْ أه ډَکچٍ سٮٕٕه ٽَى ی ډمپه
إز اُ ؿىی ډبٌ سب ٔټ ٕبڃ ً٥ڃ ثپٚی .أه ډَکچٍ یْٔځُٕبْ ډشٶبیسٓ ىاٍى ٽٍ ډمپه إز ثَاْ
سمبډٓ اٙوب ٛاسٶبٷ وٕٶشی .اٱچت ىٍ أه ډَکچٍ ،اٙشٲبڃ ًَىٓ ٙو ٜډٮً٦ٳ ثٍ ډشًٵٓ إز.
ٙو ٜ٭ِاىاٍ ډیاڇ ىٍ ډًٍى هبَ٥ار ډشًٵٓ ٝلجز میکند ی ىٍ ََ ډپبڅمٍ اْ اُ ای وبڇ ډٓ ثَى.
ثب اىاډٍ أه ٵَأىی اٙشٲبڃ ًَىٓ ثبُډبویځبن ىٍ ه ًٛٞډشًٵٓ ثٍ سیٍٔغ ٽبَ٘ ډٓٔبثی .ثبٍُسَٔه
ډٚو ٍٞډًٵٺٕز ٵَأىی ٭ِاىاٍْ َىڂبډٓ إز ٽٍ ٙو ٜ٭ِاىاٍ ډٓسًاوی ثٍ ًٍ٥یاٹ ٬ثٕىبوٍ اْ
ٙبىډبوٓ ی وب اډٕیْ ٍاث ٍ٦ثب ډشًٵٓ ٍا ثٍ هب َ٥ایٍى ی ىٔڂَ ٵٺیان ٍا ىٍ ٔټ ٕ٦ق اٍډبوٓ
ومٓوڂَى.
ٵَأىی یاٽى ٓٚسًٕٝٴ ٙیٌ سٺَٔجبً ىٍ ډًٍى ََ ٙو ٓٞٽٍ ٵٺیان ٭ِِْٔ ٍا ىٍ ُویځٕ٘
سؼَثٍ میکند اسٶبٷ ډٓ اٵشی .ډٚو ٜإز ٽٍ ٵَأىی اوییٌ وَډبڃ ډىؼَ ثٍ یٍیى إٕتَبْ ٭مٕٸ
ډبىْ ٔب ٭ب٥ٶٓ ثٍ ثبُډبویځبن ومٓ ځَىى .ډٮمًال سىُب إٕت ډٚو ٓٞٽٍ ىٍ وشٕؼٍ أه یاٽى٘
کبىص ډًٓٙى اُ ىٕز ىاىن یُن ډٓثبٙی یسٺَٔجب ىٍ سمبډٓ ډًاٍىٙ ،و ٜ٭ِاىاٍ ٹبىٍ هًاَی ثًى
- The Nature of Grief, Dr. Engel parks, International Psychiatry Bulletin 435, 1966
20 صفحه 57
اهکبى سٌجی تحمک ربب در خسبرت تبخیر تبدیِ در حمَق کیفری ایراى ٍ فمِ اهبهیِ
79
ډٺبٍٖٔى أه ََ ىی ثب ؤَ٪بر ًٍٙاى وڂُجبن وٚبن ډىىَی ٽٍ ،وٍ ډؼم ٬سٚوٕ ٜډٞچلز و٪بڇ
ی وٍ ٹبوًنځٌاٍ ٕبڃ َٕ ،1359ؾٽیاڇ ٍاَپبٍ ١ ٣َٙمه ٭ٺی ٍا ٽٍ ىٍ وََ٪بى ًٍٙاى وڂُجبن
ډىٮپٔ ٙیٌ ثًى ،ډًٍى إشٶبىٌ ٹَاٍ ویاىٌاوی
o
.
ً-3ظشات فمْی تحمک سثب دس خؼبست تبخیش تبدیِ
ُډبوٓ ا١بٵٍ ىٍٔبٵشٓ ٍثب ډلًٖه ډًٓٙى ٽٍ اُ ٹجڄ ٙ ٣َٙیٌ ثبٙی $ؿٍ َٔٝلبً ی ؿٍ
١مىٓ #ی ډ٦بثٸ ؤ َ٪پٓ اُ ٵٺُب ٽٍ ٹًڃ ډٍ ًٍُٚا ډَ٦ف ٽَىٌ إز "ال ٔؼًُ ٣َٙاڅِٔبىٌ ثبن
ٔٺَ ٟډبال ٭چٓ ان ًٔىْ اڅمٺشَ ٟأُی ډمب اٹشًَٕ ٍ١ا اٙشَا٥بً َٔٝلبً ای ا١مَاٌ ی ٌَا ًَ اڅَثب
اڅٺَ ٟاڅملَڇ" $ډًًْٕ االٝٶُبوٓ #19 ،53:ػبِٔ وٕٖز ُٔ ٣َٙبىْ ثٍ ولًْ ٽٍ ډبڅٓ ثٍ
ىٔڂَْ ٹَ ٟىَی ی اوڂبٌ ډٺشَُٔ ٟبىسَ اُ اوـٍ ٽٍ ٹَ ٟځَٵشٍ إز اىا ٽىی ،ؿٍ ٣َٙثٍ
ًٍٝر َٔٝق ًٽَ ٙیٌ ثبٙی ؿٍ ١مىٓ ی أه ٍثبْ ٹَ ،ٟکَاڇ إز .ډالک ٍ٪ډًٓٙى ٽٍ ىٍ
هٖبٍر سبهَٕ سبىٍٔ ٣َٙا١بٵٍ ٹجچٓ یػًى ویاٍى ی سًاٵٸ َ٥ٵٕه ىٍ ٍَٕٕٕی ډٮٕه ،دَىاهز
اٝڄ یػٍ إز ثیین ا١بٵٍ ی اوـٍ ٽٍ ثٍ ٭ىًان هٖبٍر سبهَٕ ځَٵشٍ ډًٓٙى اُ ثبه ١مبن
ٽبَ٘ اٍُٗ دًڃ ډٺَ ٟإز ٕ$.بٽٓ#1389،282:
ثٕٚشَ ٵٺُٕبن اډبډٍٕ ،ځَٵشه ډجچٲى ډبُاى ثَ اٝڄ ثیَى ٍا سلز ٭ىًان ٽبَ٘ اٍُٗ دًڃ ٔب
هٖبٍر ىَٔٽَى ی ډبوىی أهَب ٱَٕډَٚی ٫ىاوٖشٍاوی.ٵٺٍٕ ٕشَٿٕٕ ،ی ډلمیٽب٩ڈ ِٔىىٝ ،بکت
٭َیِ ،ډٮشٺی إز ٽبَ٘ اٍُٗ دًڃ ٹجڄ اُ ٍَٕٕٕی ی ثٮی اُ ان ىٍ ١مبن ثیَپبٍ وٕٖزََ ،
ؿىی یى سًاوبٔى دَىاهز ىاٙشٍ ی ٥چجپبٍ وِٕ ىٔه ٍا ډ٦بڅجٍ ٽَىٌ ثبٙی .أٚبن ىٍ دبٕن ثٍ ٕااڅى
ىٍډًٍى ٽبَ٘ ٙیٔی اٍُٗ دًڃ ډىځًٔیََ:ځبٌ ان ىٔه ډاػ٘ڄ ثبٙی ی سىِّڃ ٹٕمز دٕ٘ اُ کچًڃ
اػڄ ثبٙی ،هٖبٍر ثَ ٥چجپبٍ إز ی اډ٘ب اځَ ډ٦بڅجٍ ٽىی ی ډیًٔن ىٍ ىاىن ډمب٥چٍ ٽىی ثیین یػٍ
َٙ٭ى ،دٔ ىٍ ًٍٝر سىِڃ ٹٕمز ،اُ ٽٍٕٖى ٥چجپبٍ ٍٵشٍ إز ؿىبوـٍ ىٍ ٱٞت ډىځًٔىی
ِٔ$ىى #29 ،136 :اډبڇ همٕىى #ٌٍ$ىٍ دبٕن ثٍ ٔټ ٕااڃ ىٍثبٌٍى ٙوٞى ٽٍ ىٍ ١مه ٭ٺی
ٹَ١ ٣َٙ ،ٟمبن وٖجز ثٍ ٹیٍر هَٔی ٽَىٌ إز ،ډىوڂبٍوی ٣َٙ:ډٌٽًٍ وبٵٌ وٕٖز ی َمبن
ډجچٲى ٍا ٽٍ ٹَ ٟځَٵشٍ ١بډه إز ی ٹیٍر هَٔی دًڃ ىٍ أه ډٖاڅٍ اطَ ویاٍى$ .همٕىى،135 :
290ـ #291ډٺبڇ ډٮّ٪ڈ ٍَجَى ىٍ دبٕن ثٍ ٕااڃ ٍئٕٔ ٽڄ ىاىځٖشَى سَُان ىٍ سبٍٔن 2اًٍ 135
ىٍ أه ُډٕىٍ ؿىٕه وڂبٙشٍاوی :هٖبٍر وبٙى اُ ساهَٕ ثیَى ،اځَ طبثز ًٙى ٽٍ ډٖشىی ثٍ ساهَٕ
ساىٍٔ إز ،ىٍ ١مبن ثیَپبٍ إز ی کپڈ ٍثب ٍا ویاٍىٍ$ .یُوبډٍ ا٥ال٭بر#1318/2/2 ،ىٍ أه
و ،َ٪ثیین انٽٍ اُ ٍاَپبٍ ١ ٣َٙمه ٭ٺی إشٶبىٌ ًٙى ،هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔى یػٍ وٺی دٌَٔٵشٍ صفحه 73
64
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 51 –70
ىٍ ُډبن ٽًسبَٓ ثٍ ډلڄ ٽبٍٗ ثَځَىى .ىٍ ثَهٓ ډًاٍى ډمپه إز وٕبُ ثبٙی ٽٍ ډٺبىَٔ اویٽٓ
ىاٍی سؼًِٔ ځَىى .ثىبثَأه ډِٕان سپچٕٴ هًاویٌ ٍ$اوىیٌ #ثٓاکشٕب ٣ىٍ اٽظَ دَیویٌَب وبؿِٕ ی ٔب
کشٓ ډمپه إز ٝٶَ ثبٙیَُٔ .ا اٱچت ٽٖبوٓ ٽٍ یاٽى٘ اوییٌ وَډبڃ ٍا سؼَثٍ ډٓ ومبٔىی ثٍ أه
وشٕؼٍ ډٓ ٍٕىی ٽٍ إٕت یاٍىٌ ثٍ اوُب اٍُٗ َ٥ف ى٭ًاْ کٺًٹٓ ٍا ویاٍى .ثىبثَأه اځَؿٍ ٹًا٭ی
٭مًډٓ کٺًٷ ډٖئًڅٕز ډیوٓ َٝاکشب َ٥ف ى٭ًا ٍا ډلییى ثٍ یاٽىُٚبْ ٱَٕوَډبڃ ومٓ ومبٔی یڅٓ
یا١ق إز ٽٍ َ٥ف ٙپبٔز ىٍ أه کًٌُ ډشمَٽِ ثَ ٽٖبوٓ إز ٽٍ ىؿبٍ یاٽىُٚبْ ٱَٕ وَډبڃ
ډظڄ إٕتَبْ ٍیاوٓ ىائمٓ ډٓځَىوی.
o
ه ٍ -اوٌـْبی غن ٍ اًذٍُ ًبثٌْجبس
21
ىٍ اثشیا ثبٔی سًٕ١ق ىاى ٽٍ ٔټ یاٽى٘ وبثُىؼبٍ ؿٍ یْٔځَٓبٔٓ ىاٍى ی ؿَا ٙو ٜىؿبٍ
ؿىٕه یاٽى ٓٚډٓ ځَىى ی ؿٍ إٕتَبٔٓ ٍا ډشلمڄ ډٓځَىى؟
ثَاْ ىٍٻ یاٽى٘ ٭ب٥ٶٓ وبثُىؼبٍ ډُڈ إز ىٍٔبثٕڈ ٽٍ ىٍ یاٽىُٚبْ ثُىؼبٍ اُ ډى َ٪دِٙپٓ
ؿٍ اسٶبٹٓ ډٓ اٵشی ٽٍ ٙو ٜٹبىٍ ثٍ سلمڄ ٵٺیان ٭ِِٔٗ ډٓ ځَىى ی ىؿبٍ إٕتَبْ ٙیٔی
ومٓ ځَىى .اًٝالً ًٙٻ وب ٓٙاُ ډَٿ ٔب ػَاکز ٹَثبوٓ ،دٕبډیَبْ ٵًِٕٔڅًّٔپٓ ډٚوٍ ٓٞا ىٍ
ثین هًاَبن ثٍ ىوجبڃ ىاٍى .ثَهٓ اُ٭ًاٍ ٟډٚشَٻ ىٍ أه ډًاٍى ٙبډڄ وبٍٕبٔٓ ځَىٗ هًن ی
ىٍ وشٕؼٍ ان ،یٹٶٍ ډًٹز ثَهٓ اُ ٭مچپَىَبْ کٕبسٓ١ ،ٮٴ ٙیٔیٖٕ ،شٓ ٭٢الر ،وًٕبن وج٠
وبډى٪ڈٍ ،وڀ دَٔیځٓ ،سٮَٔٸ ی اٵز ٵٚبٍ هًن ډٓثبٙی .ثٍ ډًاُار ځٖشَٗ یاٽىٖٕٕ٘ ،شڈ
٭ٞجٓسلز سبطَٕ ٹَاٍ ځَٵشٍ ی ٭مچپَى ان ١ٮٕٴ ډٓ ځَىى ی دبٕن ثٍ ډلَٽُبْ ىٍىوبٻ ىؿبٍ
ٽبَ٘ ډًٓٙى .اڅجشٍ ٔټ ډپبوٕٖڈ ىٵب٭ٓ ٕبڅڈ ٭ًاٍ ٟډٌٽًٍ ٍا هىظٓ ومًىٌ ی ثٍ ٙو ٜٽمټ
ډٓ ومبٔی سب ثٍ ًٌٕٙاْ وَډبڃ ثَ ًٙٻ کبٝڄ ٱچجٍ ومبٔی .یاٽى٘ ٕٕٖشڈ ىٵب٭ٓ ثٍ أه ًٍٝر
إز ٽٍ اًٝال ثب سَٙق ډٺیاٍ ډٮٕىٓ اُ اىٍوبڅٕه ٕٮٓ میکند اُ ٵَیدب ٓٙٵِٕٔپٓ ٙوٜ
ػچًځَْٕ ومبٔی.
ًٕاڅٓ ٽٍ ډَ٦ف ډًٓٙى أه إز ٽٍ ؿَا أه یاٽى٘ ىٵب٭ٓ ىٍ َمٍ ډًاٍى أه ځًوٍ ٭مڄ
ومٓومبٔی؟ دبٕن ایڅٍٕ ثٍ أه ًٕاڃ أه إز ٽٍ ٕبهشمبن ٍیاوٓ ی ٭ب٥ٶٓ ََ ٙو ٓٞډشٶبیر
ډٓثبٙیَ .مبوڂًوٍ ٽٍ ثَهٓ اٵَاى اُ و َ٪ٵِٕٔپٓ ٹًْ سَ اُ ىٔڂَان ثًىٌ ی ٹبىٍ ثٍ سلمڄ ډٺیاٍ
ثٕٚشَْ اُ ىٍى َٖشىی اُ ډى َ٪٭ب٥ٶٓ وِٕ ثَهٓ اٵَاى ٹًٔشَ اُ ىٔڂَان ثًىٌ ی ٹبىٍ ثٍ سلمڄ
- Abnormal Grief Reaction
21 صفحه 58
جبراى خسبرت ّبی ػبطفی ٍارد ضذُ بِ ضخع در ًتیجِ ایراد اسیب فیسیکی بِ ًسدیکبى
65
ثلَاوُبْ ٭ب٥ٶٓ ثٍِځشَْ َٖشىی .ىٍ ََ ٙو ٓٞوٺ ٍ٦ٵَیدب ٓٙیػًى ىاٍى ٽٍ ٵَاسَ اُ ان
ٙو ٜٹبىٍ ثٍ ٭جًٍ اُ ډٚپالر ٭ب٥ٶٓ ومٓثبٙی .ٵَیٔی 22أه وٺٍ ٍ٦ا ٕی سلَٔټ دٌَْٔ ډٓ
وبډٕی .ډٮمًال ١ٮٴ ٕی سلَٔټ دٌَْٔ وب ٓٙاُ سؼَثٍَبْ ُویځٓ ََ ٙو ٓٞډٓثبٙی .23اڅجشٍ
ثبٔی ىٍ و َ٪ىاٙز ٽٍ ٔټ ٙو ٜډمپه إز اُ و َ٪٭ب٥ٶٓ ٕبڅڈ ًٔىٌ ی َٕـڂًوٍ ډٚپالر
٭ب٥ٶٓ ویاٙشٍ ثبٙی یڅٓ ثب أه یػًى ٕی سلَٔټ دٌَْٔ ١ٮٕٶٓ ىاٙشٍ ثبٙی ی وشًاوی ثب ډً٫ً١
ډَٿ ٭ِِٔٗ ٽىبٍ ثٕبٔی.
ثٍ ٭ىًان ډظبڃ ډبىٍْ ٽٍ ىٍ وشٕؼٍ ثٓاکشٕبٍ ٓ٥اوىیٌ ،ٵَُویٗ ٍا اُ ىٕز ىاىٌ ی هًاَبن
ػجَان هٖبٍر ثَاْ اٵَٖىځٓ ٭ب٥ٶٕ٘ ډٓثبٙی ،ډمپه إز َٕؾ ٕبثٺٍ اْ اُ ثلَاوُبْ ٭ب٥ٶٓ
ىٍ ځٌٙشٍ ویاٙشٍ ثبٙی .ىٍ أىؼب ىاىځبٌ ډمپه إز ثٍ أه إشیالڃ ډشًٕڄ ًٙى ٽٍ ؿىٕه ډبىٍْ
ىٍ ځٌٙشٍ ثب ډٚپالر ٭ب٥ٶٓ ٍیثَی ځَىٔیٌ یڅٓ ان ډٚپالر وشًاوٖشٍ اوی ثَ یْ ؿىٕه سبطَْٕ
ثڂٌاٍوی .اڅجشٍ ىٍ ډٺبثڄ یٽالْ هًاَبن ډٓسًاوىی إشیالڃ ومبٔىی أه کٺٕٺز ٽٍ هًاَبن سَاّىُٔبْ
ىٔڂَْ َڈ ىٍ ٕبڅُبْ ٹجڄ ىاٙشٍ ډًػت ځَىٔیٌ ٽٍ ٕی ډلَٻ یْ ىؿبٍ ٵًَٕىځٓ ځَىى ی ثٍ
ًٍ٥ډٚو ٜىٍ ډٺبثڄ ډلَٻ ډَٿ ٵَُوی ىؿبٍ کٖبٕٕشُبْ ٭ب٥ٶٓ ٙیٔی ځَىى .٭الیٌ ثَ أه
یٽالْ هًاَبن ثبٔی ثٍ ډًٍ ٫ً١اثٝ ٍ٦مٕمٓ ی وِىٔټ ثٕه ډبىٍ ی ٵَُوی اٙبٌٍ ومبٔىی .ؿَا ٽٍ
وًٍ ٫اث ٍ٦ثٕه ٹَثبوٓ ی ثبُډبویٌ ٭بډڄ ډُمٓ ىٍ أؼبى ی١ٮٕز ٭ب٥ٶٓ هًاَبن ډٓثبٙی.
ََ ؿىی ٭ًاډڄ ُٔبىْ ىٍ ٙپڄ ځَْٕ ٕی سلَٔټ دٌَْٔ ٙو ٜوٺ٘ ىاٍوی ،یڅٓ ٔټ ٭بډڄ
ډٖشٺڄ یػًى ىاٍى ٽٍ وٺ٘ ٭میٌ اْ ىٍ یاٽى٘ وُبٔٓ هًاَبن ثبُْ ډٓٽىی .أه ٭بډڄ ثبٌُ ُډبوٓ
إز ٽٍ هًاَبن اډبىځٓ الُڇ ثَاْ ثَهًٍى ثب ډلَٽُبْ ٙیٔی ٍا ثٍ ىٕز ډٓایٍى .کشٓ
اٙوب ٓٝٽٍ ډٚوٞبً ٕی سلَٔټ دٌَْٔ ١ٮٕٶٓ ىاٍوی ٹبىٍ هًاَىی ثًى ىٍ ًٍٝر ىاٙشه ُډبن
ٽبٵٓ ٵٺیان ٔټ ٭ِِٔ ٍا سلمڄ ومبٔىی .ثٍ ٭ىًان ډظبڃ ډَٿ ٔټ ٭ِِٔ دٔ اُ ٔټ ىیٌٍ ثٕمبٍْ
ً٥الوٓ ډیر ىٍ اٱچت ډًاٍى یاٽىُٚبْ وب ثُىؼبٍ ٍا ثٍ ىوجبڃ ویاٍى .ىٍ وٺ ٍ٦ډٺبثڄ ؿىبوـٍ ثلَان
ٍیاوٓ ثٍ ًٍٝر وبځُبوٓ ی ٱَٕډىش ٌَ٪ثبٙی اکشمبڃ یاٽى٘ وب ثُىؼبٍ ٍا اٵِأ٘ ډٓىَی.
یاٽى٘ ٭ب٥ٶٓ وبثُىؼبٍ ډٓسًاوی ډىؼَ ثٍ ٭ًاٍ ٟػٖمٓ ی ٍیاوٓ ځَىى .اُ ډُمشَٔه ٭ًاٍٟ
ػٖمٓ ٔب ىٍ کٺٕٺز وشبٔغ ٵِٕٔپٓ وب ٓٙاُ ثلَان ٭ب٥ٶٓ میتوان ثٍ ٕٺ ٤ػىٕه ،کمالر ٹچجٓی
ٕپشٍ اٙبٌٍ ومًىَ .ىڂبڇ ٍٕٕیځٓ ثٍ ډً ٫ً١ی١ٮٕز ٭ب٥ٶٓ هًاَبن ىٍ ىاىځبٌ ،یٽالْ هًاَبن ثب
Frued
- Beyond the pleasure principle, S. Freud, 1948
22
23 صفحه 59
81
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 71 –96
ٙیٌ ی ان ٍا هبٍع اُ کپڈ ٍثب ىاوٖشٍاوی ،یڅى ىٍ ډًٍى ٹچمَی هٖبٍر ډِثًٍ ی ؿڂًوڂى إشىبى
ان ثٍ ساهَٕ ساىٍٔ سًٕ١ق ویاىٌاوی؛ ثٍ ًٍ٥ډظبڃ ،ډٮچًڇ وٕٖز ٽٍ أب هٖبٍر ٹبثڄ ډ٦بڅجٍ ،اُ ىٕز
ىاىن ًٕى ٍا وِٕ ٙبډڄ إزٔ ،ب ٵٺ ٤ٽبَ٘ ٹیٍر هَٔی ٍا ىٍثَډىځَٕى .ؿىبنٽٍ ډٚو ٜوٕٖز
أب هٖبٍر ډِثًٍ ،ىٍ ًٍٝر ٽبَ٘ ٙیٔی ٹبثڄ ډ٦بڅجٍ إزٔ ،ب ٽبَ٘ ثٍ ډِٕان ډشٮبٍٳ َڈ ىٍ
١مبن ثیَپبٍ إزََ .ؿىی ثٮٕی وٕٖز ٽٍ ا٥الٷ ٭جبٍرَ ،مٍى أه ًٍٝرَب ٍا ىٍثَځَٕى.ثَهى
اُ ډٮبَٝان ثب ٵَٷ ځٌاٙشه ډٕبن ٱٞت ی ٱَٕٱٞت ،ٽبَ٘ اٍُٗ دًڃ ىٍ ه ًٛٞٱٞتٍ ،ا ىٍ
١مبن ٱبٝت ىاوٖشٍ ی ىٍ ٱَٕ ٱٞت ،ځَٵشه ډجچٰ ډبُاى ٍا سلز ٭ىًان ١مبنِ ٽبَِ٘ اٍُٗ دًڃ،
هالٳ اىڅٍّى ٍیأى ٹچمیاى ٽَىٌاوی $کبئَى:ثٕشب #اڅجشٍ هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔى یػٍ وٺی ،ٱٞت
وٕٖز ی ثیَپبٍ ثب ساهَٕ ىٍ دَىاهز ىٔه ،٭ٕه ډبڅى ٍا ٱٞت ومىٽىی؛ یڅى ؿًن ثب سمپّه اُ
دَىاهز ی ثب یػًى ډ٦بڅجٍى ىأه ،اُ اىاى ىٔه هًٔ٘ هًىىاٍى ٽَىٌ ی ىٍ ٵَ ٟٽبَ٘ ٙیٔیٙ
اٍُٗ دًڃ ،ډًػت یٍیى ٍَ١ثٍ یى ٙیٌ إز ،ثٍ ٹب٭یٌى ال ٍَ١ثبٔی هٖبٍر ای ٍا ػجَان ٽىی
.
ثَهى وِٕ ،ثب انٽٍ هٖبٍر ىَٔٽَى ٍا ٍثب ی کَاڇ ىاوٖشٍاوی ،ډٮشٺیوی اځَ ٵبٝچٍى ُډبوى ی سًٍ٘ڇ
هٕچى ُٔبى ثبٙی ،ثٍ ًٍ٥ى ٽٍ دَىاهشه ډجچٰ ډِثًٍ ٭َٵبً اىاى ىٔه ډلًٖه وًٚى ،ثبٔی ثٍ کٖبه
اډَیُ ثذَىاُىٔ ،ب ډٞبڅلٍ ٽىىی $ډپبٍڇ #150،136:ٵٺُٕبوى وِٕ َٖشىی ٽٍ کپڈ ثٍ څِیڇ ػجَان
ٽبَ٘ اٍُٗ دًڃ ٽَىٌ ،یڅى ثٍ ًٍٝر اکشٕبٔ ٣ب ٵشًا ،ډٞبڅلٍ ٍا ډ٦چًه ی ٔب الُڇ ٙمَىٌاوی
.
ډَکًڇ ُٕٙی ٝیٍ وِٕ ىٍ ډجبکض ٭چمى هًٔ٘ ډىدٌَٔى ٽٍ ىٍ َٙأ ٤ٽىًوى ٽٍ اٍُٗ دًڃ ثٍ
ًٍ٥ډٖشمَ ٍی ثٍ ٽبَ٘ إز ،ثٍ ځًوٍاى ٽٍ ىٔڂَ ومىسًان دًڃ اډَیُ ٍا «ډظڄ» دًڃ ؿىی ٕبڃ
دٕ٘ ىاوٖز؛ څٌا اځَ ثبوټ َىڂبڇ یٵب ثٍ ىٔه هًٔ٘ ،اٍُٗ یاٹٮى دًڅى ٍا ٽٍ ٹجالً ځَٵشٍ إز
ثذَىاُىٍ ،ثب ی کَاڇ ووًاَی ثًىٝ$ .یٍ#19ٛ ،1399 :
ثىبثَأه وَ٪ار ٵٺُب ٍا ډًٓٙى ثٍ ٍٕ ىٕشٍ سٺٖٕڈ ٽَى ځَیَٓ ډٮشٺیوی ځَٵشه ډجچٰ ډبُاى ثَ
اٝڄ ثیَٓ سلز ٭ىًان هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ٱَٕډَٚی ٫إز ٽٍ اٍاْ اوُب ثٍ َٙف َُٔ إز أز
اهلل ٕٕی ډلمی ٽب٩ڈ ِٔىْ ډٮشٺی إز ٽٍ هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ٹجـڄ اُ ٍَٕٕـٕی ی ثٮـی اُ ان ىٍ
١مبن ثیَپبٍ وٕٖز ََ ؿىی ٽٍ یْ سًاوبٔٓ دَىاهز ىاٙشٍ ی ٥چجپبٍ وِٕ ىٔه ٍا ډ٦بڅجٍ ٽَىٌ
ثبٙی $کبئَْ ٔـِىْ:ثٓسب #38 ،وَ٪أز ا ...یکٕی هَإبوٓ ی وب َٝډپبٍڇ َٕٙاُْ ی أز ا...
ډ٪بََْ وٕـِ ثـَ کَډـز إـز ی ان ٍا ٍثبهًاٍْ ډٓ ىاوىی ٕ$بٔز ډَٚٷ ُډٕه ،و َ٪ډَاػ٬
#.90/10/1ثَهٓ اُ ٵٺُبء ځَٵشه هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ٍا ػبِٔ ىاوٖشٍ اوی ٽٍ اُ ػمچٍ اوُب ُٕٙ:ی
ٝیٍ یثَهٓ ىٔڂَ اُ ٵٺُب ٹبئڄ ثٍ سٶٕ٢ڄ ٙیٌ اوی :أز ا ...ځچذبٔڂبوٓ ىٍ ثبٌٍ هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ
ىٍ ػَٔمٍَبْ ثبوپٓ ډٓ ځًٔی ُٔ ٣َٙ:بىٌ ،اځَ ؿٍ ثٍ ٭ىًان کٸ اڅِکمٍ ی ٕبَٔ ډٌٽًٍار ی صفحه 74
اهکبى سٌجی تحمک ربب در خسبرت تبخیر تبدیِ در حمَق کیفری ایراى ٍ فمِ اهبهیِ
81
ٕااڃ ثبٙیٍ ،ثب ی کَاڇ إز ی ػَٔمٍ وٕـِ کَاڇ إز ،یڅٓ اځَ ډیًٔن ثٍ ولً َٙ٭ٓ ىٍ ١مه
٭ٺی هبٍع الُڇ ،ډچشِڇ ٙیٌ ثبٙی ٽٍ اځَ اُ ډً٭ی سـاهَٕ اویاهز ډجچٰ ډٮٕىٓ ډؼبوبً ثیَی اٙپبڃ
ویاٍىٝ$بٵٓ ځچذبٔڂبوٓ #91 ،1382:ثَهٓ اُ ٵٺُبْ ډٮب َٝډٕبن ٱٞت دًڃ ثب ٱَٕٱٞت سٶبیر
ٹبئڄ ٙیوی ی ىٍ ه ًٛٞٱٞت ،ٽـبَ٘ اٍُٗ دًڃ ٍا ىٍ ١مبن ٱبٝت ىاوٖشٍ ی ىٍ ٱَٕٱٞت،
ځَٵشه ډبُاى ٍا سلز ٭ىـًان ١ـمبن ٽـبَ٘ اٍُٗ دًڃ ،ثَهالٳ اىڅٍ ٍیأشٓ ٹچمیاى ٽَىٌ
اوی$کبئَْ :ثٕشب #،ثَهٓ ٵٺُب وِٕ ثٍ څِیڇ ػجَان ساهَٕ ساىٍٔ اُ ػمچٍ ٽبَ٘ اٍُٗ دًڃ کپڈ ٽَىٌ
اوی ،یڅٓ ډٞبڅلٍ ٍا ثٍ ًٍٝر اکشٕبٔ ٣ب ٵشًا ،ډ٦چًه ی الُڇ ٙمَىٌ اوی $ثُؼز ،ٵشًْ ٙمبٌٍ ،1
5690ـ 9/4/4ثٍ و َ٪وڂبٍویځبن ٵٺُبٔٓ ٽٍ هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ىٍ ډًٍى یػٍ وٺی ٍا کَاڇ ا٭الڇ
ٽَىوی ،ان ٍا ٍثب ډٓ ىاوىی ی ٵٺُبئٓ ٽٍ اهٌ هٖبٍر ٍا ىٍ ٹبڅت یػٍ اڅشِاڇ ٔب ١ ٣َٙمه ٭ٺی
ػبِٔ ا٭الڇ ٽَىوی ،إشیالڅٚبن أه إـز ٽـٍ سـاهَٕډیًٔن ىٍ ثبُدَىاهز ثیَٓ هًى ثب سًػٍ ثٍ
سًٍڇ ی ٽبَ٘ اٍُٗ دًڃ ډًػت ٍَ١ډًٓٙى ی ػجـَان أـه ٍَ١ثب هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ سبډٕه
ډًٓٙى.ٹبوًن ډیوٓ ،هٖبٍر سبهَٕ ساىٍٔ ىٍ سٮُیار دًڅٓ ٍا سبث ٬کپڈ هب$ ٛوَم ثٌَُ ٹبوًوٓ#
ی هبٍع اُ یػٍ اڅشِاڇ ىٍ ډًٍى ٕبَٔ سٮُیار ٹَاٍ ىاىٌ إز أه ډلییىٔز ىٍ کٺًٷ أَان ،ډشاطَ
اُ ٵٺٍ ،ثب کَډز ٍثب ی ػَڇ اوڂبٍْ ٽٍ دبْ و٪ڈ ٭مًډٓ اٹشٞبىْ ٍا ثٍ یً١ف ثٍ ډٕبن ډٓ ٽٚی،
ا٭مبڃ ډًٓٙى.
-3ػًاُ ىٍٔبٵز هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ثٍ اویاٌُ وَم سًٍڇ ډ٦بثٸ ډبىٌ 522ٹبوًن إٔه ىاىٍٕٓ
ډیوٓ ،اځَ ٥چجپبٍ ىٔه هًى ٍا ډ٦بڅجٍ ومبٔی ی ثیَپبٍ ثب ىاٙشه سمپّه ،اُ دَىاهز ان اډشىب ٫یٍُى،
ىٍ ًٍٝسٓ ٽٍ وَم سًٍڇ ٵبک٘ ثبٙی٥ ،چجپبٍ ډٓسًاوی ثٍ اویاُِ وَم سًٍڇ ،هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ
ىٍٔبٵز ٽىی.ډٖشىی ٵٺُٓ أه ډبىٌ ی ډبىِ 4ٹبوًن ؿټ ٍا ىٍ ىی ډَکچٍ ثٍَٕٓ ډٓٽىٕڈ؛ ىٍ ډَکچٍ
ووٖز ثٍ ډِٕان او٦جبٷ أه ډًاى ثب اٍاْ ٵٺُٓ ډَاػ ٬سٺچٕی دَىاهشٍ ی ىٍ ډَکچّ ثٮی ډٖشىی ٵٺُٓ
ډًاى ٹبوًن ٍا سجٕٕه ډٓومبٕٔڈ -3-1 .ډِٕان او٦جبٷ ډبىٌ 552ٹبوًن إٔه ىاىٍٕٓ ډیوٓ ی ډبىٌ 4
ٹبوًن ؿټ ثب اٍاْ ډَاػ ٬سٺچٕی ىٍ ٕبڃَبْ اهَٕ ٽٍ اُ ٔټ َ٥ٳ اٽظَ ٹََٟب ی ډٮبډالر
ډیرىاٍ ثَ إبٓ دًڃ ٍأغ ډٓثبٙی ی اُ َ٥ٳ ىٔڂَ ثٍ هب َ٥یػًى سًٍڇَبْ ثبال ،اٍُٗ یاٹٮٓ
ثیََٓب ٽبَ٘ دٕیا ډٓٽىیٕ ،ااڃَبْ ُٔبىْ ثَاْ ډَىڇ ٭بىْ ی ډَاٽِ ٹبوًن ځٌاٍْ ی ٹ٢بٔٓ
ډَ٦ف ډًٓٙى ی إشٶبئبر ُٔبىْ اُ ډَاػ ٬سٺچٕی ًٍٝر ډٓځَٕى ٽٍ ىٍ ٩بََ ډمپه إز ډشٶبیر
ثبٙىی اډ٘ب اُ ػُز ډلشًا َمڂٓ ثٍ أه ثَډٓځَىوی ٽٍ« :ىٍ َٙأ ٤سًٍڇ ثبال ٽٍ اٍُٗ یاٹٮٓ ی
ٹیٍر هَٔی ىٔه ٽبَ٘ ډٓٔبثی ،أب ٥چجپبٍ کٸ ىاٍى ثَاْ ػجَان ٽبَ٘ اٍُٗ ٥چت هًى ،ډجچٲٓ
ثٕ٘ اُ ډجچٰ إمٓ ىٔه ډ٦بڅجٍ ٽىی؟» صفحه 75
82
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 71 –96
ډَاػ ٬سٺچٕی ثَ إبٓ ډجبوٓ ٵٺُٓ هًى ثٍ أه ٕااڃ ػًاه ىاىٌاوی.ډ٦بڅٮٍ ىٹٕٸ اٍاْ ٵٺُب ی
ډَاػ ٬سٺچٕی وٚبن ډٓىَی ٽٍ ډٶبى ډبىٌ 522ٹبوًن إٔه ىاىٍٕٓ ی ډبىِ 4ٹبوًن ؿټ سب کییىْ
ډى٦جٸ ثب و َ٪أبر ٭٪بڇ ډًًْٕ اٍىثٕچٓ ،وًٍْ َمیاوٓ ،ډپبٍڇ َٕٙاُْٝ ،بٵٓځچذبٔڂبوٓ ی
ٕٕیٽب٩ڈ کبئَْ إز ی ثب و َ٪أبر ٭٪بڇ ثُؼز ی هبډىٍاْ وبٕبُځبٍ وٕٖز ی ډٓسًاوی ٍاٌٽبٍْ
ثَاْ ډٞبڅلٍ ثبٙی ،اډ٘ب ثب و َ٪أبر ٭٪بڇ سجَِْٔ ،ٵب١ڄ څىپَاوٓ ی ٕٕٖشبوٓ وبٕبُځبٍ إز.
ًٕٔ$ٶٓ#310،1381 :
-3-2سجٕٕه ډٖشىی ٵٺُٓ ډبىٌ 522ٹبوًن إٔه ىاىٍٕٓ ډیوٓ ی ډبىِ 4ٹبوًن ؿټ
ُډبوٓ ٽٍ ىٍ ی١ٮٕز سًٍډٓ ٽٖٓ ثٍ ىٔڂَْ ٹَ ٟډیرىاٍ ډٓىَی ی ٔب ثب ای ډٮبډچٍ ډیرىاٍ
اوؼبڇ ډٓىَی ثٍ ًٍ٥ډٮمًڃ ډشًػٍ إز ٽٍ ثٍ سیٍٔغ ىٍ اطَ سًٍڇ ،اُ اٍُٗ یاٹٮٓ ی ٹیٍر
هَٔی دًڅٓ ٽٍ ٹَ ٟىاىٌ ٔب ىٔىٓ ٽٍ ٥چت ىاٍى ٽبٕشٍ ډًٓٙى ی ثٍ ًٍ٥ډٮمًڃ أه سًػٍ ،ثَ
ولًِ ٹَ ٟىاىن ی ډٮبډالر ډیرىاٍ ساطَٕ ځٌاٙشٍ ی ثب٭ض ډًٓٙى ٹََٟب ٽًسبٌ ډیرسَ ی
سٶبیر وَمَبْ وٺی ی وٍٖٕ ثٕ٘سَ ًٙى.ثٍ أه ثٕبن ،اځَ ثب اځبَٓ اُ اطبٍ سًٍڇ ثٍ ىٔڂَْ ٹَٟ
ډیرىاٍ ډٓىَی ىٍ یاٹ ٬اٹیاڇ ثٍ دٌَٔٗ ٽبَ٘ اٍُٗ ىاٍأٓ هًى ی أظبٍ ثٍ ٹَ ٟځَٕویٌ ډٓٽىی
ی اځَ ډٮبډچّ ډیرىاٍ ډٓٽىی ىٍ یاٹ ٬اٹیاڇ ثٍ ډجبىڅّ ٽبال ٔب هیډز هًى ىٍ ډٺبثڄ ډجچٰ ډٮٕ٘ه ىٍ
ٍَٕٕٕی ډٚو ٜډٓٽىی ،ىٍ وشٕؼٍ کٸ ډ٦بڅجٍ ډبُاى ىٍ ٍَٕٕٕی ډٺٍَ ٍا ویاٍى.کبڃ اځَ ثیَپبٍ ىٍ
ٍَٕٕٕی ډٺٍَ ثیَٓ هًى ٍا وذَىاُى ََ ،ؿٍ ُډبن ډٓځٌٍى ىٍ اطَ سًٍڇ اُ اٍُٗ ډبڅٓ ی ٹیٍر
هَٔی ثیَٓ ٽبٕشٍ ډًٓٙى ی ٥چجپبٍ اُ أه وبکٍٕ ډش ٍَ٢ډًٓٙى؛ ثٍ أه ىڅٕڄ إز ٽٍ ثَهٓ اُ
ٵٺُب ثب إشىبى ثٍ ىالٔچٓ ،ٽبَ٘ اٍُٗ ثیَٓ ٍا کٸ ٥چجپبٍ ىاوٖشٍ ،ثیَپبٍٍا ډً٩ٴ ثٍ دَىاهز
ٹیٍر هَٔی ٔب ډٞبڅلٍ ثب ٥چجپبٍ ٽَىٌاویًٕٔ$ .ٶٓ #309 ،1381 :ډ٦بثٸ أبر ی ٍیأبرََ ،
ډیًٔوٓ ثبٔی ىٔه هًى ٍا ثٍ ًٍ٥ٽبډڄ اىا ٽىی ی ثٍ سَٔٞق ثَهٓ ډَاػ ،٬اىاْ ىٔه اډَْ ٭َٵٓ
إز ی ىٍ َٙأ ٤سًٍډٓ ثٍ یٌْٔ ُډبوٓ ٽٍ وَم سًٍڇ ٙیٔی ثبٙی ٭َٳ دَىاهز ډجچٰ إمٓ ثیَٓ
ٍا اىاْ ىٔه ثٍکٖبه ومٓایٍى .أزاهلل ډپبٍڇ َٕٙاُْ ىٍ سجٕٕه أه إشیالڃ ډٓٵَډبٔی :اځَ سًٍڇ
ىٍ ُډبن ٽًسبٌ ی ډٺیاٍ ډٮمًڅٓ ثبٙی ډلبٕجٍ ومًٓٙى ،ؿَا ٽٍ َمٕ ٍٚسٲَٕٕاسٓ ىٍ اػىبٓ ی
ٹیٍر هَٔی دًڃ دٕیا ٙیٌ ی ډًٓٙى ی ٌَٕٕ ډٖچمٕه یٵٺُب ثَ ٭یڇ ډلبٕجٍ سٲَٕٕار ػِئٓ ثًىٌ
إز .یڅٓ اځَ سًٍڇ ٙیٔی ی ٕٺً ٣اٍُٗ دًڃ ُٔبى ثبٙی سب ان کی ٽٍ ىٍ ٭َٳ ،دَىاهشه ان ډجچٰ
اىاْ ىٔه ډلًٖه وڂَىى ثبٔی ثَ إبٓ ی ٬١کب َ١ډلبٕجٍ ٽَى ی ىٍ أه ډٖئچٍ سٶبیسٓ ډٕبن
ډٍَُٔ ی ٕبَٔ ىًٔن وٕٖز .ثىبثَأه وٍ ىٍ ىًٔن ی وٍ ىٍ هٖبٍار ىٔڂَ ،دَىاهشه ٹٕمز ٕبثٸ ىٍ
أهځًوٍ ډٺبډبر ډٞیاٷ اىاْ ىٔه ٔب ػجَان هٖبٍر وٕٖز ی ثٍ َمٕه ىڅٕڄ ثبٔی ثٍ وَم ٍیُ صفحه 76
اهکبى سٌجی تحمک ربب در خسبرت تبخیر تبدیِ در حمَق کیفری ایراى ٍ فمِ اهبهیِ
83
کٖبه ٽَى.وشٕؼٍ أهٽٍ ىٍ ډًاٍىْ ٽٍ سٲَٕٕار ٹٕمزَب ىٍ ٽًسبٌ ډیر ٔب ىٍاُ ډیر ٽڈ ثبٙی
٭َٳان ٍا ډٞیاٷ اىاْ ىٔه ډٓىاوی ی دٌَٔا ډًٓٙى ،اډ٘ب سٶبیرَبْ ٙیٔی ی ٵبک٘ ٹبثڄ ٹجًڃ
وٕٖز ی اىاْ ىٔه ډلًٖه ومًٓٙىًٕٔ$ .ٶٓ #315- 314 ،1381 :ىٍ َٙأ ٤سًٍډُٓ ،ډبوٓ ٽٍ
ډیًٔن دَىاهز ثیَٓ هًى ٍا ثٍ سٮًٔٸ ډٓاویاُى ثٍ ډِٕان سًٍڇ اُ اٵِأ٘ ىاٍأٓ ی ٹیٍر هَٔی
ىٔه ٽبٕشٍ ډًٓٙى ی أه اُ ىٔیځبٌ ٭َٳ ٍَ١ثٍ کٖبه ډٓأی ی اُ ان ػب ٽٍ ډیًٔن ثب ساهَٕ ىٍ
دَىاهز ی وٺ ٠٭ُی ډًػجبر أه ٍ ٍَ١ا ٵَاَڈ ٽَىٌ ،اُ ىٔی ٭َٳ ٍَ١ډٖشىی ثٍ ای إز ی
ؿًن ىأه ٍا ٓ١ثٍ أه ٍَ١وٕٖز ،ثٍ ډٺش٢بْ ٹب٭یٌ وٶٓ ٍَ١ثبٔی ٍَ١ای ػجَان ًٙى ی کپڈ
ثٍ اٽشٶب ثٍ ډجچٰ إمٓ ىٔه ثب ٹ ٬٦و َ٪اُ ٽبَ٘ اٍُٗ ان ،کپڈ ثٍ ٍَْ١إز ٽٍ ىٍ إالڇ وٶٓ
ٙیٌ إز.ثَهٓ اُ ډَاػ ٬ؿًن أز اهلل وًٍْ َمیاوٓٝ ،بٵٓ ځچذبٔڂبوٓ ی ٕٕیٽب٩ڈ کبئَْ ثٍ
ىڅٕڄ ال ٍَ١إشىبى ٽَىٌاوی ًٕٔ$ٶٓ#309 ،1381 :
o
-5ادلِ ی فمْی تحمک سثب دس خؼبست تبخیش تبدیِ ٍجِ ًمذ
ثٍ ډى ًٍ٪ثٍَٕى اىڅٍّى ٵٺُى ډَسج ٤ثب هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔى یػٍ وٺی ،ثلض ٍا ىٍ ؿُبٍ
ٹٖمز اٍائٍ ډىىَٕڈ ٣َٙ :ىٍ ١مه ٭ٺی اٝچى ٣َٙ ،ىٍ ١مه ٭ٺی هبٍع الُڇ ،څِیڇ سیاٍٻ
اسالٳ ډبڅٕز ی ١مبن وٖجز ثٍ ٽبَ٘ اٍُٗ دًڃ ی ثبالهٌَ١ ،مبن وٖجز ثٍ هٖبٍر ٭یڇاڅىٶ٬
٣َٙ-4-1ىٍ ١مه ٭ٺی اٝچى ىٔىى ٽٍ ډیًٔن اُ دَىاهز ان هًىىاٍى ٽَىٌ ی ٥چجپبٍ وِٕ
هٖبٍر ىَٔٽَى ډ٦بڅجٍ ډىٽىی ،ځبٌ وبٙى اُ ٭ٺی ٹَ ٟإز ی ځبٌ اُ ٭ٺًى ىٔڂَ ډىٚا ډىځَٕى.
سٶبیر أه ىی ىٍ ٍیأبسى إز ٽٍ ىٍ ه ًٛٞٹَ ٟیاٍى ٙیٌ ی ََځًوٍ ٥َٙى ٍا ٽٍ ثٍ وٶ٬
ٹَٟىَىیٌ ثبٙی کَاڇ ا٭الڇ ډىٽىی $٭بډچى#1403 ،365:؛ ثٍ َمٕه ىڅٕڄ ،ثٕٚشَ ثَ أه ثبیٍوی ٽٍ
هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ،کشى اځَ ثٍ ًٍٝر ١ ٣َٙمه ٭ٺی ٹَ ٟىٍأی ،ثبُ کَاڇ ی وبډَٚی٫
إز؛ َُٔا ډٶبى أه ،٣َٙوٶٮى ٍا ثٍ ًٍٝر ډٮچّٸ ثٍ ٹَ ٟىَىیٌ ثبُډىځَىاوی .ىٍ کبڅى ٽٍ
ٹَٟىَىیٌ ،ىٍ ٵَ ٟډًٍى ثلض ،ؿِٕى ثٍ ػِ اٝڄ ثیَى ىٍ ٍَٕٕٕی ومىهًاَی ی اځَ ٣َٙ
ډجچٰ ىٍ ٵَ ٟساهَٕ ډىٽىی ،ثَاى یاىاٍ ٽَىن ډٺشَ ٟثٍ دَىاهز یاڇ ىٍ ٍوٓ ډی٘ر إز؛ ثٍ
َمٕه ىڅٕڄ ،ٵٺُبى ًٍٙاى وڂُجبن ؿىبنٽٍ دٕ٘ اُ أه ځٌٙز هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ٍا ىٍ ٹبڅت
١ ٣َٙمه ٭ٺی دٌَٔٵشٍاوی .اډ٘ب ىٍ ًٍٝسى ٽٍ ىٔه ،وبٙى اُ ٭ٺًى ىٔڂَ ٱَٕ اُ ٹَ ٟثبٙی$ ،ډظڄ
انٽٍ ىٍ ١مه ثٕٕ ٬چٴ ٔب ثٕ ٬وٍٖٕ ٣َٙ ،دَىاهز ډجچٰ ا١بٵى ىٍ ًٍٝر ساهَٕ ومبٔی #اىڅٍّى
یٌْٔى ٹَ ٟػَٔبن ومىٔبثی؛ څٌا َمبنځًوٍ ٽٍ ثبٔ ٬ىٍ ثٕ ٬وٍٖٕ ډىسًاوٖز ثَ هَٔیاٍ ٣َٙٽىی
ٽٍ سب اهَ ٕبڃ ،ډبَبوٍ ډجچٰ ډٮٕىى ٍا ثٍ ای ډؼبوبً َجٍ ٽىی ،ثٍ َمبن سَسٕت ډىسًاوی ٣َٙٽىی ٽٍ ىٍ صفحه 77
84
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 71 –96
ًٍٝر ساهَٕ ىٍ دَىاهز طمه ىٍ ٍوٓ ډیر ډٺٍَ ،ډبَبوٍ ډجچٲى ډٮٕه ٍا ثٍ یى سمچٕټ ٽىی.
ٝ$یٍ #1399 ،14:ىٍ أه ًٍٝر ٣َٙ ،ډًٍى ثلض ،ډَٚی٭ٕز ی وٶًً هًى ٍا اُ ىڅٕڄ څِیڇ ثٕ ٬ی
اىڅٍّى وٶًً ٣َٙډىځَٕى ،وٍ اُ ٹَ ،ٟسب ٍثب دیٔی أی .اُ َ٥ٳ ىٔڂَ ،دَىاهز ډجچٰ ډبُاى ،ىٍ
ثَاثَ سمیٔی ډی٘ر ی ا٭٦بى ډُچز وٕٖز ،سب ډٚمًڃ ٍیأبسى ثبٙی ٽٍ ََځًوٍ ډجچٰ ا١بٵى ٍا ىٍ
اُاى سمیٔی ٍَٕٕٕی ،کَاڇ ا٭الڇ ډىٽىی$ .٭بډچى#1403 ،36:
٣َٙ -4-2ىٍ ١مه ٭ٺی هبٍع الُڇ ثَهى اُ ٵٺُب ٽٍ ډ٦بڅجٍى هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔى یػٍ
وٺی ٍا ثٍ ًٍٝر ١ ٣َٙمه ٭ٺی اٝچى وذٌَٔٵشٍاوی ،اُ ٍاَپبٍ ١ ٣َٙمه ٭ٺی هبٍع الُڇ ثٌَُ
ػٖشٍ ی َمبن َیٳ ٍا ىٍ أه ٹبڅت ساډٕه ٽَىٌاوی$ .ځچذبٔڂبوى #1405 ،91:ثٍ و َ٪اوبن ،ىأه
ډى سًاوی ٽبالى ََ ؿىی ٽًؿټ ٍا ثٍ ډیًٔن ثٶَیٙی ی ىٍ ١مه ٣َٙٽىی ٽٍ اځَ یى ىٔه ٍا ىٍ
ٍوٓ ډی٘ر ډٺٍَ وذَىاهز ،ډجچٲى $هثالً "12اٝڄ ثیَىٍ #ا ډؼبوبً ثٍ ىأه سمچٕټ ٽىی .٭چّز ٹٕی
«ډؼبوى ثًىن» ،ان إز ٽٍ اځَ سمچٕټ ډِثًٍ ىٍ اُاى ا٭٦بى ډُچز ثبٙی ،ډٚمًڃ ٍیأبر هبٛ
إز ٽٍ دٕ٘ اُ أه ثیاوُب اٙبٌٍ ٙی.ىٍ أه ًٍٝر وِٕ ٣َٙ ،سمچٕټ ډؼ٘بوىِ ډجچٲى ىٍ ًٍٝر
ساهَٕ ىٍ دَىاهز ،ډَٚی٭ٕز ی وٶًًهًىٍا اُ ٭ٺی ٹَ ٟومىځَٕى ی ىٍ اُاى سمیٔی ٍَٕٕٕی
وٕٖز ،سب ٍثب الُڇ أی -4-3 .څِیڇ سیاٍٻ اسالٳ ډبڅٕز ی١مبن ٽبَ٘ اٍُٗ دًڃ
ثٍ ا٭شٺبى ثَهٓ اُ ٵٺُب دًڃِ اډَیُ دًڃ ا٭شجبٍْ إز ی ٵبٔیٌاْ ػِ یٕٕچٍ هَٔی إٙب ویاٍى ،ثٍ
هالٳ دًڃَبْ ىٍَڈ ی ىٔىبٍ ٽٍ هًى ىاٍاْ اٍُٗ ًاسٓ ی إشٮمبڅٓ ثًىوی .ىٍ وشٕؼٍَ ،مٍ ا٭شجبٍ
ی ډبڅٕز دًڃَبْ اډَیُ ثٍ یٌْٔ دًڃَبْ ٽبٱٌْ ثٍ ٹیٍر هَٔی انَب إز ی ٽبٱٌ انَب آٍُٙ
ویاٍى .ثب سًػٍ ثٍ أه ډٖئچٍ ،ىٍ َٙأ ٤سًٍډٓ ُډبوٓ ٽٍ ٽٖٓ دًڃ ىٔڂَْ ٍا ٱٞت ډٓٽىی ٔب
دَىاهز ثیَٓ ای ٍا ثٍ سٮًٔٸ ډٓاویاُى ډًػت اُ ثٕه ٍٵشه ٹیٍر هَٔی ی ډبڅٕز دًڃ ډًٓٙى ی
اُ انػب ٽٍ سمبڇ ٹًاڇ ی ا٭شجبٍ دًڃ اډَیُ ثٍ ډبڅٕز ان إز سچٴ ٙین ډبڅٕز دًڃ َمبوىی سچٴ
٭ٕىٓ ٽبالَبْ ىٔڂَ إز ،ىٍ وشٕؼٍ ثٍ ډٺش٢بْ ٹب٭یٌ ٭چٓاڅٕی ىٍ ثبه ٱٞت ٽٍ ډٓځًٔیََ« :ٽٔ
ډبڃ ىٔڂَْ ٍا ثیین ٍ١بٔز ای سَٞٳ ٽىی ی ان ډبڃ سچٴ ًٙى ١بډه إز» ،ٱبٝت ی ډیًٔوٓ
ٽٍ سوچٴ اُ دَىاهز ثٍ ډًٹ ٬ثیَٓ ٽَىٌ١ ،بډه ٽبَ٘ ډبڅٕز دًڃ إز ی ثبٔی ان ٍا ػجَان ٽىی
.
ًٕٔ$ٶٓ #310 ،1381 :کَ٢ر أزاهلل ٝبٵٓ ځچذبٔڂبوٓ ىٍ ډٺبڇ إشیالڃ ثٍ أه ىڅٕڄ ډٓ ٵَډبٔی:
سمبڇ ا٭شجبٍ ی ډبڅٕز إپىبٓ ثٍ َمبن ٹیٍر هَٔی إز ی ډٺًٞى ثبالٝبڅٍ اُ ان سًٕڄ ثٍ هَٔی
ی سمچټ إٙب إز .ثىبثَأه وٺٞبن ډبڅٕز ان ،ډظڄ وٺٞبن ٭ٕىٓ ٽبال إز ،ؿًن ُٔبن هبٍػٓ ان
ډىُبْ أه ډبڅٕز ا٭شجبٍْ ،ډٺًٞى وٕٖز ی څٌا وٺٞبن ان ٭َٵبً ٍَ١إز ی اځَ ٭ییاوبًیاٹًٙ ٬ى
ډًػت ١مبن إز ،هًاٌ ىٍ ًډٍ ثبٙی ،هًاٌ ىٍ هبٍع ی أه ثٍ هالٳ أه إز ٽٍ إپىبٓ ىٍ صفحه 78
اهکبى سٌجی تحمک ربب در خسبرت تبخیر تبدیِ در حمَق کیفری ایراى ٍ فمِ اهبهیِ
85
ًډٍ ىٍ اطىبْ ډیر ډٺٍَ ٔب ثب اػبٌُ ساهَٕ اُ ثٖشبوپبٍ ،سىِڃ ٹٕمز دٕیا ٽىیَُٔ ،ا ىٍ أه ًٍٝر ىٍ
ډچټ ی سلز سَٞٳ هًىٗ سَٹٓ ٔب سىِڃ ٔبٵشٍ إز ی ٽٖٓ ١بډه ُٔبن ان وٕٖز؛ ٹیٍ ډٚشَٻ
ىالٔڄ ٍٕ ځبوٍ أه إز ٽٍ ثٮی اُ ٵَا ٍٕٕین ٍَٕٕٕی ثیَٓ ،اځَ ٥چجپبٍ ډ٦بڅجٍ ىٔه ٽىی ی
ثیَپبٍ ثب سمپه اُ دَىاهز ثیَٓ ،اډشىب ٫ٽىی ،ىٍ ًٍٝسٓ ٽٍ وَم سًٍڇ ٵبک٘ ثبٙی ،اُ ىٔی ٭َٳ
ثیَپبٍ ډًػت ٍَ١ی ُٔبن ٥چجپبٍ ٙیٌ ،ډبڃ ای ٍا سچٴ ٽَىٌ ی اٽشٶب ثٍ دَىاهز ډجچٰ إمٓ
ثیَٓ اىاْ ىٔه ثٍ کٖبه ومٓأی ثچپٍ ثیَپبٍ ثَاْ ٍٵ ٍَ١ ٬ی ػجَان هٖبٍر ی ٝیٷ ٭َٵٓ
اىاْ ىٔه ثبٔی ثٍ اویاٌُ ٽبَ٘ اٍُٗ دًڃ ،هٖبٍر ٥چجپبٍ ٍا ػجَان ومًىٌ ی ثٍ اویاٌُاْ ثٍ ای
ثذَىاُى ٽٍ ٹیٍر هَٔی ای ډلٶً ٧ثمبوی .ثىبثَأه میتوان ځٶز ډٶبى ډبىِ 522ٹبوًن إٔه ىاىٍٕٓ
ی ډبىِ 4ٹبوًن ؿټ اُ ثبه ٭مڄ ثٍ ٹیٍ ډٚشَٻ ىالٔڄ ٔبىٙیٌ إز.ثبٔی اٵِیى ٽٍ اٍُٗ دًڃ
َمًاٌٍ ىٍ کبڃ ٽبَ٘ إز ی ځٖشَٗ وٺیٔىڂى ىٍ ػبډٮٍ ډًػت ٽبَ٘ ٹیٍر هَٔی ډىًٙى ی
ثَ اطَ سًٍ٘ڇ ،اُ ٹٕمز کٺٕٺى دًڃ ډىٽبَی ،ثڂًوٍاى ٽٍ اځَ ٙو ،ٜډیر ډیٔیى ٭ٕه دًڃ هًٔ٘
ٍا ىٍ ځًٍٙاى وڂٍ ىاٍى ،ٵٺ ٤اُ وٙ َ٪پچى ،دًڃ هًى ٍا وڂٍ ىاٙشٍ ،یڅى اُ و َ٪اٹشٞبىى ان ٍا
ثىاٍُٗ ٽَىٌ إز .اوـٍ ډًٍى ثلض ډبٕز أه إز ٽٍ اځَ ډیًٔن ،ىٔه ٍا ىٍ ٍوٓ ډی٘ر
ډٺٍَوذَىاهز ی اٍُٗ دًڃ دٔ اُ ٍَٕٕٕی ٽبَ٘ ٔبٵز ،أب ٥چجپبٍ ډىسًاوی ډبثٍاڅشٶبیر ٍا ډ٦بڅجٍ
ٽىی؟ ثیین ٙټ ،اځَ ډیًٔن ىٔه هًى ٍا ىٍ ٍوٓ ډی٘ر ډٺٍَثذَىاُى ی َٙأ ٤اٹشٞبىى ىٍ أه
ډی٘ر ىځَځًن وٚیٌ ی ٽبَ٘ إٍُٗ اویٻ ی ثٍ ډِٕان ډشٮبٍٳ ثبٙی٥ ،چجپبٍ ومىسًاوی ډجچٲى ثٕٚشَ
اُ ٍٹڈ اٝچى ٍا ثوًاَی؛ ؿَا ٽٍ ٭ٺی ٹَٔ ٕٟټ ٭ٺی اکٖبوى إز ی ٹَٟىَىیٌ ثب وٕز هَٕ ی
طًاه اٹیاڇ ٽَىٌ ی ٽبَ٘ اٍُٗ دًڃ ثٍ ډِٕان اویٻ ٍا وبىٔیٌ ځَٵشٍ إز؛ یڅى اځَ ډیًٔن ثٍ ډًٹ٬
اٹیاڇ ثٍ دَىاهز ىٔه وپَى ،ډمپه إز ځٶشٍ ًٙى ٹَ ٟىَىیٌ ٽبَ٘ اویٻ ىٍ اٍُٗ دًڃ ٍا
ٵٺ ٤سب ٍَٕٕٕی وبىٔیٌ ځَٵشٍ یثٍ ا٦ٝالف« ،اٹیاڇ ثٍ »ٍَ١هًٔ٘ ٽَىٌ إز ،یڅى اځَ اُ ٍَٕٕٕی
ځٌٙز ،ؿىٕه اٹیاډى اُ ٍٵشبٍ یى إشىجب ٣ومىًٙى .ثٍ و َ٪ډىٍٕی أه ٕوه ىٍ ػًاډٮى ٽٍ
٭َٳ ،ىٹز ىٍ ډلبٕجٍى اٍُٗ دًڃ ىاٍى دٌَٔٵشىى إز؛ یڅى ىٍ ػبډٮٍى ٽىًوى ډب ،٭َٳ ؿىٕه
ىٹشى ویاٍى ی اځَ ٽبَ٘ ثٍ ډِٕان اویٻ ی ډشٮبٍٳ ثبٙی ی ٵبٝچٍى ُډبوىِ ډٕبن ٍَٕٕٕی ی اىاى
ىٔه ُٔبى وجبٙی ،ډیًٔن ،اُ و َ٪٭َٵى ،ثب دَىاهز ٍٹمى ډٮبىڃ ثب ٍٹڈ اٝڄ ثیَى ،ىٔه هًٔ٘ ٍا
اىا ٽَىٌ إز ی ٽبَ٘ اٍُٗ ٔبى ٙیٌ ساطَٕى ىٍ ١مبن ډیًٔن ثٍ ثٕ٘ اُ ٍٹڈ ووٖشٕه ووًاَی
ىاٙز؛ ىٍوشٕؼٍََ ،ځًوٍ ډجچٰ ا١بٵى ىٍ ٹجبڃ ٽبَ٘ اٍُٗ دًڃٍ« ،ثب» هًاَی ثًى.اٽىًن اځَ ٽبَ٘
اٍُٗ ثٍ ډِٕاوى ٱَٕډشٮبٍٳ ثبٙی $هثالً ىٍ اطَ کبىطٍاى ډظڄ ػىڀَٙ ،أ ٤اٹشٞبىى انؿىبن
ىځَځًن ًٙى ٽٍ اٍُٗ دًڃ ثٍ ٽمشَ اُ وٞٴ ٽبَ٘ ٔبثی ،#ډىسًان ځٶز ََ ؿىی ٵبٝچٍى ُډبوى صفحه 79
86
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 71 –96
ډٕبن ٍَٕٕٕی ىٔه ی اىاى ان ُٔبى وجًىٌ ،یڅى ؿًن ٽبَ٘ ٙیٔی ٍم ىاىٌ إز ،دَىاهز ٍٹمى
ډٮبىڃ ثب ٍٹڈ اٝچى ىٔه ،اُ و َ٪٭َٵى ،اىاى ىٔه ډلًٖه ومىًٙى.ثٍ ىٔڂَ ٕوه ،دًڃ ،ډبڃ ډظچى
إز ی ثَ إبٓ ٔټ ٹب٭یٌى ٭َٵى١ ،مبن ډظچى ثٍ ډظڄ ی ١مبن ٹٕمى ثٍ ٹٕمز إز .اڅجشٍ اٍُٗ
کٺٕٺى دًڃ َمٕ ٍٚىٍ ُډٌَى ایٝبٵى وٕٖز ٽٍ ىٍ ډظچى ثًىن ىهبڅز ٽىی ،یڅى یٹشى ٽبَ٘
ٙیٔی اٍُٗ ٍم ډىىَی ،٭َٳ ،ډجچٰ إمى دًڃ ٍا «ډظڄ» ډجچٰ ایڅٍٕ ومىثٕىی ی اځَ ډیًٔن ٍٹڈ
ووٖشٕه ٍا ساىٍٔ ٽَى ،٭َٵبً یى ٍا ثَئ اڅٌډٍ٘ ومىىاوىی.اڅجشٍ أه إشیالڃ یٌْٔى ساهَٕ ساىٍٔ وٕٖز
ی کشى ىٍ دَىاهز ثٍ ډًٹ ِ٬ىٔه وِٕ ٕبٍى ی ػبٍى إز .ثَ َمٕه إبٓ ،اځَ ىٍ ً٥ڃ ډی٘ر
ىٔهَٙ ،أ ٤اٹشٞبىى ثٍ ځًوٍاى ٱَٕ ډشَٹِّجٍ سٲَٕٕ ٽىی ی ٽبَ٘ ٔبثی ،ىٍ ١مبن ثیَپبٍ هًاَی ثًى
.
اڅجشٍ ىٍ ٭پٔ ډٖئچٍٔ ،ٮىى ػبٔى ٽٍ اٍُٗ دًڃ ثٍ ډِٕاوى ٱَٕ ٹبثڄ اوش٪بٍ اٵِأ٘ ٔبثی ،ثیَپبٍ
کٸ ویاٍى ډجچٲى اُ ٍٹڈ اٝچى ىٔه ٽڈ ثڂٌاٍى؛ ؿَا ٽٍ سلچٕڄ اٍاىٌى َ٥ٵٕه اٹش٢ب ډىٽىی ٽٍ
اٍُٗ ا١بٵى وبىٔیٌ ځَٵشٍ ی ٍٹڈ ووٖشٕه دَىاهز ًٙى.ثٍ و َ٪ډىٍٕی ََؿىی إشیالڃ ثبال
یٌْٔى ساهَٕ ساىٍٔ وٕٖز ی ىٍ دَىاهز ثٍ َىڂبڇِ ىٔه َڈ ػبٍى إز ،یڅى ىٍ ٵَ ِٟساهَٕ ىٍ
دَىاهزٍ ،یٙهسَ إز؛ َُٔا اځَ ثٍ ٵَ ،ٟٹَ ٟىَىیٌ ،ثٍ ډجچٰ إمى ىٔه کشى ىٍ ٵَ ٟٽبَ٘
ٙیٔی اٍُٗ ٍ١ب ىاٙشٍ ،ىٍ ٵَ ٟساهَٕ ىٍ دَىاهز ،ؿىٕه ٍ١بٔى ٍا ویاٙشٍ إز.ثچپٍ ډىسًان
اى٘٭ب ٽَى ٽٍ اځَ ٹبٔڄ ًٔٙڈ دًڃ ثٍ څلب ٧انٽٍ کبڅز یإ ٍ٦ىاٍى ،ډظچى ی ٹٕمى ثًىن ىٍثبٌٍى ان
ٹبثڄ َ٥ف وٕٖز ،ثبُ َڈ ډیًٔن ٍا وٖجز ثٍ ٽبَ٘ ٙیٔی اٍُٗ ١بډه ډىىاوٕڈ؛ َُٔا اُ و َ٪٭َٵى
یٹشى ٔټ ٙجٍ ،اٍُٗ دًڃ هثالً ثٍ ٽمشَ اُ "50ٽبَ٘ ډىٔبثی ،دَىاهز ډجچٰ إمى ،ىٔڂَ اىاى
ٽبډڄ ىٔه ډلًٖه ومىًٙى ی ثَ ٵَ ٟسَىٔی ىٍ ٝیٷ ٭َٵى ،إشٞلبه اٙشٲبڃ ػبٍى إز؛ ی
اځَ ثٍ څلب ٧انٽٍ ډؼَاى إشٞلبهٙ ،جٍُى کپمٍٕ إز ،ىٍ إشٞلبه سَىٔی ٽىٕڈ ،ىٍػَٔبن
ٹب٭یٌى اٙشٲبڃ ٽٍ ډجىبٔى ٭ٺالٔى ىاٍى ،ػبى سَىٔی ووًاَی ثًى$.یکیسٓ ٙجَْٕ#1382 ،43:
o
-5-5ضوبى خؼبست ػذم الٌفغ
ىٍ ه ًٛٞٹب٭یٌى ال ،ٍَ١ثَهى ٭ٺٕیٌ ىاٍوی ٽٍ ٭یڇ اڅىٶ ٍَ١ ٬وٕٖز ،سب ډٚمًڃ ٹب٭یٌ
ثبٙی ی ثَهى ىٔڂَ َڈ ډٮشٺیوی ٽٍ ٭جبٍر "ال ٍَ١ی ال َ١اٍ"دالڅز ثَ ١مبن ډبڅى ویاٍى؛ َُٔا
ُثبن ٍیأز ،ثَىاٙشه ٔټ کپڈ َٙ٭ى إز ،وٍ ٹَاٍ ىاىن کپڈ ،ی ١مبن ډبڅى ،ٹَاٍ ىاىن
ډٖئًڅٕز ثَ ٭ُیٌى ٙو ٜإز؛ ی ٔب ځٶشٍاوی ٽٍ ډٶبى ٹب٭یٌ ،وُى سپچٕٶى اُ أَاى ٙهٖبٍر ثٍ
ىٔڂَان إز ی ىالڅشى ثَ کپڈ ی١ٮىِ ١مبن ویاٍى .ىٍ ثَاثَ ډ ،ًٍُٚٵٺُٕبوى ؿًن یکٕی ثُجُبوى
$ثُجُبوٕٕٓ ،#614 ،141:ی٭چى ٥جب٥جبئى ٥$جب٥جبٔٓ #302 ،1404:ی ُٕٙی ٕٕیکٖه ډیٍٓ
$ډیٍٓ #110 ،1408:٭ٺٕیٌ ىاٍوی ٽٍ ٭ىًان « »ٍَ١ثَ ٭یڇ اڅىٶٝ ٬بىٷ إز ی ثَ إبٓ ٹب٭یٌى صفحه 80
66
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 51 –70
ىی ډٖبڅٍ ٭میٌ ٍیثَی ډٓ ًٙوی .ایڅٕه ډٖبڅٍ اطجبر یػًى ُوؼٌَٕ ٭چٕز ثٕه ٭مڄ ثٓاکشٕبٓ٥
هًاویٌ ی ی١ٮٕز ٭ب٥ٶٓ هًاَبن ډٓثبٙی .ثٮی اُ اطجبر أه ډً ،٫ً١ثبٔی ډٖبڅٍ إٕجُب ٍا ډَ٦ف
ومبٔىی :ىٍ اثشیا إٕتَبٔٓ ٽٍ هًاَبن سب ُډبن ثَځِاٍْ ىاىځبٌ ډشلمڄ ٙیٌ ی ىٍ أىیٌ وِىٔټ
ىٍډبن ډٓ ًٙوی ی ىٍ اىاډٍ إٕتَبٔٓ ٽٍ هًاَبن اکشمبال ىٍ أىیٌ ىٍ وشٕؼٍ ٭مڄ ثٓاکشٕبٓ٥
هًاویٌ ډشلمڄ هًاَی ٙی.
َىڂبډٓ ٽٍ یٽالْ هًاَبن ډبَٕز ثٕمبٍْ هًاَبن ٍا سَٔٚق ومًىوی ی ډًٵٸ ثٍ اطجبر ُوؼٌَٕ
٭چز ډٖشٺٕڈ ٙیوی ډٖبئڄ ډَثً ٣ثٍ هٖبٍر ډَ٦ف ډٓځَىوی:
ىٍ اثشیا ډِٕان هٖبٍسُبٔٓ ٽٍ ډَثً ٣ثٍ اُ ىٕز ىاىن یُن ،وٖوٍَبْ دِٙپَِٓٔ ،ىٍَبْ
ىٍډبوٓ ی ډًاٍىْ اُ أه ٹجٕڄ ډٓ ځَىى ثبٔی ډٚوًٙ ٜویَ .ىڂبډٓ ٽٍ ډِٕان هٖبٍسُبْ أه
ؿىٕىٓ ډٚو ٜځَىٔی ىٍ اىاډٍ ډُمشَٔه ثو٘ ػجَان هٖبٍر ،إٕتَبٔٓ إز ٽٍ اکشمبڃ
ډٍٓیى ىٍ أىیٌ ،هًاَبن ډشلمڄ ځَىى .ىٍ ه ًٛٞهٖبٍسُبْ ډلشمڄ اسٓ ،ډُمشَٔه یٕ٩ٶٍ
یٽالْ هًاَبن أه إز ٽٍ ىاىځبٌ ٍا ډشٺب٭ی ومبٔىی ٙو ٓٞٽٍ ىؿبٍ یاٽى٘ وبثُىؼبٍ ځَىٔیٌ
کشٓ اځَ ثٍ و َ٪ثَٕی ٽٍ ډٓسًاوی ثٍ ًٍٝر ٍ١بٔز ثو ٓٚثُجًى ٔبثی ډمپه إز ىٍ أىیٌ
ىیثبٌٍ ىؿبٍ َمبن یاٽىُٚبْ وبثُىؼبٍ ځَىى .ثَاْ ډظبڃ ډبىٍْ ٽٍ ٙبَی ډَٿ ٵَُویٗ ثًىٌ إز
ی ىؿبٍ ٔټ یاٽى٘ کبى ٙیٌ یٕذٔ ثُجًى ډٓٔبثی أه اکشمبڃ یػًى ىاٍى ٽٍ ډؼیىا ىٍ أىیٌ ثب
ىٔین ډَٿ ٽًىٽٓ ىٔڂَ ىؿبٍ َمبن یاٽىُٚب ځَىى.
ثٍ ٭جبٍر ىٔڂَ اځَؿٍ هًاَبن ثُجًى دٕیا ٽَىٌ یڅٓ ثٓاکشٕب ٓ٥هًاویٌ ،هًاَبن ٍا ىٍ
ی١ٮٕز ٭ب٥ٶٓ ١ٮٕٶشَْ وٖجز ثٍ ُډبن ٹجڄ اُ کبىطٍ ٹَاٍ ډٓىَی ی أه اکشمبڃ یػًى ىاٍى ٽٍ
یْ ىٍ أىیٌ ىؿبٍ اهشالالر ٭ب٥ٶٓ ځَىى .أه یاٹٮٕز ٽٍ دِٙټ ومٓسًاوی ٽبډالً ا٥مٕىبن ٔبثی ٽٍ
هًاَبن ىٍ أىیٌ ىؿبٍ یاٽىُٚبْ کبى ومٓځَىى وجبٔی ډبو ٬ػجَان هٖبٍر ىٍىَب ی اهشالالر اسٓ
ځَىى.
24
o
ًتیجِ گیشی
ثَاْ ىاىځبٌَب َمًاٌٍ ثٍَٕٓ ا٭شجبٍ إشیالڅُبٔٓ ٽٍ ډجشىٓ ثَ سٲَٕٕ ٹًا٭ی ډًػًى ىٍ کًٌُ
ډٚو ٓٞثبٙی ىًٙاٍ ډٓثبٙی .ومٓسًان اى٭ب ومًى ٽٍ ٍیٍٔ ٹ٢بٔٓ َٕؾ وٺ ٓٚىٍ و٪بڇ کٺًٹٓ
ویاٍى اډب ٍیٍٔ ٹ٢بٔٓ وجبٔی یٕٕچٍ اْ ثَاْ هبډًٗ ومًىن أیٌَبْ ػیٔی ی وبىٔیٌ ځَٵشه ىٔڂَ
24 Emotional distress caused by physical injury to another, David, J.leibson, Journal of family law, Heinonline, Vol.15, 1967, P 23 صفحه 60
جبراى خسبرت ّبی ػبطفی ٍارد ضذُ بِ ضخع در ًتیجِ ایراد اسیب فیسیکی بِ ًسدیکبى
67
ػىجٍَبْ ٭یاڅز ی اوٞبٳ ىٍ ػبډٮٍ ځَىىَ .یٳ أه ډٺبڅٍ ثٍَٕٓ ډً ٫ً١ىٍ ٍإشبْ ځٖشَٗ
ډِٕان سپچٕٴ هًاویٌ ىٍ ه ًٛٞاهشالالر ٭ب٥ٶٓ وب ٓٙاُ یٍیى إٕت ثٍ ىٔڂَْ ثًىٌ إز .ىٍ
دَسً ىاو٘ دِٙپٓ ی اوش٪بٍار ٽچٓ اُ ٔټ اوٖبن ډشٮبٍٳ،ډى٦ٺٓ إز ٽٍ و٪بڇ کٺًٹٓ أه سًٕٮٍ
ډٖئًڅٕز ٍا ىٍ و َ٪ثڂَٕى .ډٮٕبٍَبٔٓ ٽٍ ىٍ أه ډٺبڅٍ ډَ٦ف ځَىٔی ثَٹًا٭ی کٺًٹٓ ی ثىٕبوُبْ
دِٙپٓ إشًاٍ ثًىٌ ی ثٍ ىاىځبٌَب ٽمټ ډٓ ومبٔی سب ىٍ دَیویٌَبْ ػجَان هٖبٍر ثٍ اوُب إشىبى
ومبٔىی .ډ٦بثٸ أه ډٮٕبٍَب اًٝال ػجَان هٖبٍر ډلییى ثٍ ٽٖبوٓ ډٓ ځَىى ٽٍ ٍاث ٍ٦هًٔٚبیویْ
وِىٔپٓ ثب ٹَثبوٓ ىاٙشٍ ثب ٙىی .ىٍ یاٹ ٬ىٍ دَیویٌ ٵَ ٓ١ٽٍ ىٍ ً٥ڃ سلٺٕٸ ډَ٦ف ځَىٔی ،ډ٦بثٸ
ډٮٕبٍَبْ ًٽَ ٙیٌ ډبىٍ ػٕڈ َڈ ثٍ اویاٌُ ډبىٍَبْ اڅٴ ی ه ډٖشلٸ ػجَان هٖبٍر اُ َ٥ٳ
ٍاوىیٌ ثٓاکشٕب ٣ډٓثبٙی .أه وشٕؼٍ ځَْٕ ثَ أه إبٓ إز ٽٍ َٕؾ ډجىبْ کٺًٹٓ ،دِٙپٓ ی
٭ٺڄ ٕچٕمٓ ػِ أه ٍا ومٓ دٌَٔى .ډٖچمب ؿىبوـٍ ىاىځبٌَب ىٍ ٍٕٕیځٓ ثٍ ؿىٕه دَیویٌَبٔٓ
ٔبٵشٍَب ْ ٭چڈ دِٙپٓ ٍا ډًٍى سًػٍ ٹَاٍ ىَىی ثٍ َمٕه وشبٔؼٓ ٽٍ ىٍ أه ډٺبڅٍ ډَ٦ف ځَىٔی ډٓ
ٍٕىی .ىٍ کٺٕٺز ٙو ٓٞٽٍ ثٍ ىڅٕڄ اُ ىٕز ىاىن ٭ِِٔٗ ىؿبٍ یاٽىُٚبْ ٱڈ اوڂِٕ وبثُىؼبٍ
ډٓ ځَىى ډٖشلٸ ػجَان هٖبٍر اُ ػبوت هًاویٌاْ إز ٽٍ ثٓاکشٕب ٓ٥ای ٭چز ډٖشٺٕڈ ثَیُ
ؿىٕه ٭ًاٍ ٓ١ثًىٌ إز. صفحه 61
68
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 51 –70
o
هٌبثغ
-
فبسػٖ
-
احؼبًٖ فش ،احوذ« ،اثؼبد فمْٖ ٍ حمَلٖ ث٘وبسّٕب ٕ ٍاگ٘ش خٌشًبن ٍ ػشٗغ االًتـبس اص هٌظش لبػذُ ٍرَه دفغ هشس هحتول» ،فللٌبهِ حمَق اػالهٖ،
ؿوبسُ ؿلت ٍ چْبسم1399 ،
-
احوذًٍذ ،هحؼی ٍ لجَلٖ ،هحوذ تمٖ ٍ فخلؼٖ ،هحوذ تمًٖ « ،گشؿٖ ًَ دس هفبد لبػذُ ًفٖ ػج٘ل ٍ ًؼجت ػٌزٖ اى ثب اکل ػذالت دس سٍاثی
ث٘یالوللٖ» ،دٍ فللٌبهِ ػلوٖ پظٍّـٖ وبٍؿٖ ًَ دس فمِ ،ؿوبسُ اٍل1395 ،
-
البثبثبٖٗ ،حؼ٘ی« ،گفتوبى فمْٖ ٍ رشم اًگبسٕ دس حَصُ رشاٗن ػلِ٘ اهٌ٘ت هلت ٍ دٍلت» ،هزلِ فمِ ٍ حمَق ،،ؿوبسُ پٌزن1384 ،
-
اًذسصگَ ،ػ٘ذ هحوَد ٍ ًَادُ تَپچٖ ،حؼ٘ی « ،ثشسػٖ توبد لبػذُ فمْٖ ًفٖ ػج٘ل ثب ًظشِٗ رْبًٖ ؿذى ٍ رْبًٖ ػبصٕ» ،فللٌبهِ هٌبلؼبت فمِ
اػالهٖ ٍ هجبًٖ حمَق ،ؿوبسُ چْل ٍ چْبسم1400 ،
-
ث٘گٖ ،روبل ٍ داداؿٖ ،هحوذهْذٕ« ،تشٍسٗؼن صٗؼتهحٌٖ٘ ٍ هشٍست رشماًگبسٕ اى دس اٗشاى ثبتىِ٘ثش اػٌبد ث٘یالوللٖ»،
ّوبٗؾ هلٖ اٗشاى ٍ چبلؾّبٕ حمَق ث٘یالوللٖ ،داًـگبُ اصاد اػالهٖ ٍاحذ هشاغِ1393 ،
-
رَاى اساػتِ ،حؼ٘ی ٍ سحوبًٖ ،ػوٍِ٘« ،اوبٍٕ فمْٖ حمَلٖ حک ثش ػالهت ٍ هؼئَل٘ت دٍلت دس ؿشاٗی ؿَ٘ع ث٘وبسٕ وشًٍب»،
هزلِ فمِ پضؿىٖ ،ؿوبسُ چْل ٍ دٍم1400 ،
-
حؼی پَس ،هحؼی ٍ هَػَٕ ثزٌَسدٕ ،ػ٘ذ هحوذ ٍ اثی تشاه ،هشٗن« ،وبسثؼت لبػذُ فمْٖ ٍ حمَلٖ الهشس ٍ الهشاس دس ساػتبٕ
اهٌ٘ت هلٖ حمَق ؿْشًٍذٕ ٍ تَػؼِ گشدؿگشٕ» ،فللٌبهِ ثشًبهِ سٗضٕ هٌٌمِ إ ،ؿوبسُ اٍل139 ،
-
حؼی صادُ ،حؼی ٍ ادٗجٖهْش ،هحوذ ٍ داداؽ ًظاد دلـبد ،داٍٍد ٍ ثبلٖ صادُ ،هحوذ رَادً« ،مؾ لبػذُ فمْٖ الهشس دس هذٗشٗت
ثحشاىّبٕ هح٘ی صٗؼتٖ» ،فلل ًبهِ ػلوٖ ،اهَصؽ هح٘ی صٗؼت ٍ تَػؼِ پبٗذاس ،ؿوبسُ ػَم1398 ،
-
حؼٌٖ٘ ،ػ٘ذ ػلٖ« ،لبػذُ فمْٖ حشهت اختالل ًظبم ٍ وبسثشد اى دس حَصُ استجبًبت ٍ سػبًِ» ،دٍ فللٌبهِ ػلوٖ تخللٖ
پظٍّـٌبهِ فمْٖ ،ؿوبسُ اٍل1392 ،
-
خٌ٘جٖ ،هْذٕ« ،سٍؽ ؿٌبػٖ اػتٌجبى حىن ؿشػٖ» ،ػ٘بس پظٍّؾ دس ػلَم اًؼبًٖ ،ؿوبسُ اٍل1396 ،
-
خوٌٖ٘ ،ػ٘ذ حؼی« ،ثشسػٖ تفبٍت هؼبئل اکَلٖ ٍ لَاػذ فمْٖ» ،پظٍّـٌبهِ هت٘ی ،ؿوبسُ پٌزبُ ٍ پٌزن1391 ،
-
دث٘ش ً٘ب ،ػل٘شهب ٍ ػبدات ًمَٕ ،فبًوِ« ،تٌج٘ک فشاٌٗذ تمٌ٘ی دس ًظبم روَْسٕ اػالهٖ اٗشاى ثب ًظشِٗ لبًَى گزاسٕ ثِ هخبثِ ثشًبهِ
سٗضٕ دس ساػتبٕ ارشإ لَاً٘ی الْٖ» ،فللٌبهِ داًؾ حمَق ػوَهٖ ،ؿوبسُ ًَصدّن139 ،
-
صاسػٖ ،ثْبدس ٍ صٌٖٗ ًٍذ ،ػلٖ ٍ هحوذٕ ،و٘و٘ب« ،لبػذُ ًفٖ ػج٘ل دس اًذٗـِ اػالهٖ ٍ ػ٘بػت خبسرٖ روَْسٕ اػالهٖ اٗشاى»،
فللٌبهِ هٌبلؼبت اًماله اػالهٖ ،ؿوبسُ ػٖ ٍ ؿـن1393 ،
ػجحبًٖ تجشٗضٕ ،رؼفش ،حىَهت اػالهٖ دس چـن اًذاص هب ،چبح اٍل ،لن ،هَػؼِ اهبم کبدق 1385 ،
-
ػزبدٕ ،داٍد« ،پشٍطُّبسح ٍ پذٗذُ خـىؼبلٖ اٗشاى» ،فلل ًبهِ رٌگ کٌؼت ٍ فٌبٍسٕ ،ؿوبسُ کذ ٍ پٌزبُ ٍ دٍم1395 ،
-
ؿىبسٕ ،سٍؿٌؼلٖ ٍ هل٘حٖ ،ػ٘ذ حو٘ذ سهب ٍ هوتبصً٘ب ،هحوذ ػؼ٘ذٍ« ،اوبٍٕ فمْٖ اِٗ ًفٖ ػج٘ل ٍ ادلِ ّن ػَ ٍ ؿوَل اى ًؼجت
ثِ هٌبکت اًتخبثٖدس دٍلت هذسى» ،پظٍّؾ ًبهِ لشاى ٍ حذٗج ،ؿوبسُ ث٘ؼت ٍ ٗىن1396 ،
-
-
ؿوغ ًبتشٕ ،هحوذ اثشاّ٘ن« ،رشاٗن ػبصهبى ٗبفتِ» ،فللٌبهِ فمِ ٍ حمَق ،ؿوبسُ اٍل1383 ،
-
ؿ٘خ االػالهٖ ،هحوذ ػلٖ ٍ لجَلٖ دسافـبى ،ػ٘ذ هحوذ تمٖ ٍ فخلؼٖ ،هحوذ تمٖ« ،ثشسػٖ فمْٖ حىن ساًت خَاسٕ ثب اػتٌبد ثِ
لبػذُ الهشس» ،فللٌبهِ فمِ ٍ اکَل ،ؿوبسُ دٍم1400 ،
کلح ه٘شصاٖٗ ،ػؼ٘ذ ،رْبد تج٘٘ی دس اًذٗـِ حوشت اٗت اهلل الؼظوٖ خبهٌِ إ هذ ظلِ الؼبلٖ ،چبح ّفتن ،تْشاى ،اًتـبسات اًماله
اػالهٖ1400 ،
-
ًجبًجبٖٗ ،ػ٘ذ ػل٘شهب ٍ ل٘بلٖ ،هحوذ ػلٖ« ،لَاػذ فمْٖ پبالٗؾ فوبٕ هزبصٕ دس ًظبم حمَلٖ روَْسٕ اػالهٖ اٗشاى» ،فللٌبهِ
حىَهت اػالهٖ ،ؿوبسُ اٍل139 ،
-
ػجبعصادًُ ،بدٗب؛ هحتَٕ ،ػجذالحو٘ذ« ،ثشسػٖ ػ٘ؼتنّبسح ٍ تاح٘شات هح٘یصٗؼتٖ اى» ،ػَه٘ی ّوبٗؾ هلٖ هذٗشٗت ثحشاى،
اٗوٌٖ ،ثْذاؿت ،هح٘یصٗؼت ٍ تَػؼِ پبٗذاس ،تْشاى ،هَػؼِ اهَصؽ ػبلٖ هْش اسًٍذ ٍ هشوض ساّىبسّبٕ دػت٘بثٖ ثِ تَػؼِ پبٗذاس،
1396
-
ػجذاللّْٖ ،شهض« ،ثشسػٖ فمْٖ ٍ حمَلٖ لبػذُ ال هشس دس سٍِٗ لوبٖٗ وًٌَٖ» ،فللٌبهِ ث٘یالوللٖ لبًَى ٗبس ،ؿوبسُ ًْن1398 ،
ػضٗضالْٖ ،حزت ٍ فلؼفٖ صادُ حم٘مٖ ،ػ٘ذ اثَرس ٍ پبؿب صاًَػٖ ،ػجحبى« ،تج٘٘ی لَاػذ فمْٖ هشتجی ثب ؿْشػبصٕ ٍ ؿْشًـٌٖ٘»،
فللٌبهِ ػلوٖ فمِ ٍ حمَق ًَٗی ،ؿوبسُ ّـتن1400 ،
-
ػلَٕ ٍحَلٖ ،ػ٘ذ َٗػف« ،ثشسػٖ تٌج٘مٖ اِٗ ؿشٗفِ ًفٖ ػج٘ل دس تفبػ٘ش فشٗم٘ی» ،فللٌبهِ هٌبلؼبت تفؼ٘شٕ ،ؿوبسُ ػٖ ٍ ٗىن،
1396
-
ػل٘ذٍػت ،اثَالمبػن« ،لبػذُ ًفٖ ػج٘ل» ،همبالت ٍ ثشسػّٖب ،ؿوبسُ ّفتبد ٍ ؿـن1383 ،
- صفحه 62
جبراى خسبرت ّبی ػبطفی ٍارد ضذُ بِ ضخع در ًتیجِ ایراد اسیب فیسیکی بِ ًسدیکبى
69
-
ػل٘ذٍػت ،اثَالمبػن« ،فلؼفِ لَاػذ فمِْ٘» ،پظٍّؾّبٕ فمْٖ ،ؿوبسُ دٍم1395 ،
-
ػل٘ـبّٖ للؼِ رَلٖ ،اثَالفول ٍ احوذًٕ٘ ،جِ« ،هجبًٖ لبػذُ اثٌبل ًبپزٗشٕ خَى هحتشم ثب سٍٗىشدٕ ثِ لبًَى هزبصات اػالهٖ
هلَه ،»1392فللٌبهِ هجبًٖ فمْٖ حمَق اػالهٖ ،ؿوبسُ ث٘ؼت ٍ ٗىن1399 ،
-
فشٗذ ،اهی الِ ٍ ً٘ىَهٌؾ ،اهشالِ ٍ ثْشاهٖ ًظاد هغَِٗ ،ػلٖ« ،ساثٌِ لبػذُ ًفٖ ػج٘ل ثب هؼبّذُ ثشربم» ،فللٌبهِ تخللٖ ػلَم
ػ٘بػٖ ،ؿوبسُ پٌزبُ ٍ ػَم1399 ،
-
فٌبئٖ ،سٍٗب ٍ کبلحٖ ،ػ٘ذ هْذٕ ٍ ً٘ىخَاُ ػشًمٖ ،سهب« ،هشٍست تحَل اکل لبًًَٖ ثَدى رشاٗن ٍ هزبصاتّب دس خلَف رشاٗن
هؼتحذث و٘فشٕ ثب تبهلٖ ثش اکَل ٍ لَاػذ فمْٖ» ،فللٌبهِ فمِ ٍ اکَل ،ؿوبسُ ػَم1399 ،
-
وشم صادُ ،ػ٘بهه ٍ ف٘ن ،صّشا« ،لبػذُ ًفٖ ػج٘ل ٍ الحبق اٗشاى ثِ وٌَاًؼَ٘ى ث٘یالوللٖ همبثلِ ثب تبه٘ی هبلٖ تشٍسٗؼن» ،فللٌبهِ
پظٍّؾ تٌج٘مٖ حمَق اػالم ٍ غشه ،ؿوبسُ دٍم1398 ،
-
گلٖ ؿ٘شداس ،هحوذ حؼی ٍ هٌتظشٕ ،کبلح ٍ هبٗلٖ ،حبهذً« ،جبٗذّبٕ فمْٖ سػبًِ ثب تبو٘ذ ثش اهٌ٘ت ٍ لبػذُ الهشس» ،فللٌبهِ افبق
اهٌ٘ت ،ؿوبسُ پٌزبُ ٍ ٗىن1400 ،
-
لٌفٖ ،اػذاهلل« ،لبػذُ ٍرَه دفغ هشس هحتول ٍ وبسثشد اى دس لبًَى اٗ٘ی دادسػٖ هذًٖ» ،فللٌبهِ دٗذگبّْبٕ حمَق لوبٖٗ،
ؿوبسُ پٌزبُ ٍ ًْن1391 ،
-
هتَػل اساًٖ ،هحوَد ٍ ػلن الْذٕ ،هحوذ حؼی ٍ ػ٘غ صادًُ٘ ،ىضاد ٍ ًَس هحوذٕ ،غالهشهب« ،هفَْم لبػذُ الهشس ٍ وبسثشدّبٕ
اى دس پضؿىٖ» ،فللٌبهِ اخالق ٍ تبسٗخ پضؿىٖ ،ؿوبسُ دّن1396 ،
-
هحوذٕ ،هؼلن ٍ ثـىبس ،الْبم« ،تحل٘ل سٍؽّبٕ ػمل ػولٖ دس احجبت اهبهت اص ًگبُ ػالهِ حلٖ ثب تبو٘ذ ثش االلف٘ی» ،فللٌبهِ
تحم٘مبت والهٖ ،ؿوبسُ ػٖ ٍ دٍم1400 ،
-
هذًٖ ،ػ٘ذ هحوَد ،احىبم هللحتٖ دس فمِ اػالهٖ ،چبح اٍل ،هـْذ ،ثٌ٘بد پظٍّؾّبٕ اػالهٖ1393 ،
-
هشداًٖ ،هحوذ« ،ػٌزؾاصدٍس اّذاف صٗشػٌحٖ ثب اػتفبدُ اص ػبهبًِّبٕ پشلذست گشموٌٌذُ الىتشٍهغٌبً٘ؼٖ ًََٗػفشٕ» ،فللًبهِ
ػلوٖپظٍّـٖ اًالػبت رغشاف٘بٖٗ ػپْش ،ؿوبسُ کذ ٍ چْبسم1396 ،
-
هغضٕ ًزف اثبدٕ ،الْبم ٍ ًظشٕ تَولٖ ،ػؼ٘ذ« ،تج٘٘ی ػمالٖٗ ٍ ػمالًٖ اهش ثِ هؼشٍف ٍ ًْٖ اص هٌىش» ،فللٌبهِ ػلوٖ پظٍّـٖ
وبٍؿٖ دس فمِ ًَ ،ؿوبسُ چْبسم1396 ،
-
هىبسم ؿ٘شاصًٕ ،بکش ،تفؼ٘ش ًوًَِ ،رلذ ػَم ،چبح چْل ٍ ػَم ،تْشاى ،داسالىتت االػالهِ٘1388 ،
-
هٌتظشٕ ،حؼٌ٘ؼلٖ ،هجبًٖ فمْٖ حىَهت اػالهٖ ،رلذ ػَم ،تشروِ هحوَد کلَاتٖ ٍ اثَالفول ؿىَسٕ ،لن ،تفىش1384 ،
-
هْبرشٕ اٗشٍاًٖ ،هظگبى؛ ًم٘جٖ ،فبًوِ؛ هٌْشٕ ً٘ب ،هشتوٖ« ،ػالحٖ ثِ ًبم پبسحٗ ،ه هٌبلؼِ هشٍسٕ والػ٘ه» ،فللٌبهِ پشػتبس
ٍ پضؿه دس سصم ،ؿوبسُ ًْن1394 ،
-
هْذٍٕ ،هحوَد ٍ ػبداتٖ ،ػ٘ذ هحوذ هْذٕ ٍ حؼٌٖ٘ ،ػ٘ذ هحوذ« ،هجبًٖ رشم اًگبسٕ رشاٗن التلبدٕ دس فمِ اهبهِ٘» ،فللٌبهِ
هٌبلؼبت حمَق و٘فشٕ ٍ رشم ؿٌبػٖ ،ؿوبسُ اٍل1396 ،
-
ه٘شٕ سػتوٖ ،ػ٘ذ هحوذ ٍ ػل٘وٖ ،ػل٘شهب ٍ ًبظوٖ اؿٌٖ ،هحوذ حؼ٘ی ٍ حؼٌٖ٘ ،ػ٘ذ ػل٘شهب« ،ثشسػٖ الضاهبت ث٘یالوللٖ دس
هَارِْ ثب لبػذُ ًفٖ ػج٘ل ٍ تبح٘ش اى دس ثمبء ًظبم اص هٌظش لشاى ٍ فمِ اهبهِ٘» ،فللٌبهِ هٌبلؼبت لشاًٖ ،ؿوبسُ چْلن1398 ،
-
ًبظوٖ پَل ،کبثش ٍ دؿتٖ اسدوبًٖ ،هحوذ سهب« ،لبػذُ ٍرَه دفغ هشس هحتول» ،هبٌّبهِ وبًَى ،ؿوبسُ کذ ٍ چْل ٍ ًْن1394 ،
-
ًزفٖ تَاًب ،ػلٖ ٍ هلٌفٖ صادُ ،فْ٘ن« ،رشم اًگبسٕ دس ًظبم و٘فشٕ روَْسٕ اػالهٖ اٗشاى» ،هٌبلؼبت فمِ ٍ حمَق اػالهٖ،
ؿوبسُ ّـتن1392 ،
-
ًلش اکفْبًٖ ،هحوذ ٍ هؼلَهٖ ً٘ب ،غالهؼلٖ ٍ لبئوٖ اکل ،هْذٕ« ،ثشسػٖ ٍ اسصٗبثٖتبح٘شات التلبدٕ حوَس ثبًه خبسرٖ دس
روَْسٕ اػالهٖ اٗشاى ثب ًگبّٖ ثِ تزشث٘بت وـَسّبٕ دس حبل گزاس ثش اػبع لبػذُ ًفٖ ػج٘ل» ،فللٌبهِ هؼشفت التلبد اػالهٖ،
ؿوبسُ اٍل1398 ،
-
ًم٘جٖ ،ػ٘ذ اثَالمبػن« ،لبػذُ الهشس ٍ رجشاى خؼبست هؼٌَٕ ثِ خبًَادُ» ،پظٍّـٌبهِ فمِ ٍ حمَق اػالهٖ ،ؿوبسُ ّفتن1390 ،
-
ّبدٍٕ ً٘ب ،ػلٖ اکغش« ،هفبد لبػذُ الهشس ثب تىِ٘ ثش هجبًٖ اًؼبى ؿٌبػٖ لشاى وشٗن» ،فللٌبهِ حمَق اػالهٖ ،ؿوبسُ ؿلت ٍ
ؿـن1399 ،
-
ّذاٗتٖ چٌبًٖ ،سحوبى« ،ػلل ،احبس ٍ ثبٗذّبٕ تحَل ػبختبسٕ رشم اًگبسٕ حذاوخشٕ» ،فللٌبهِ ث٘یالوللٖ لبًَى ٗبس ،ؿوبسُ
ؿبًضدّن1400 ،
ٗخشثٖ ،ػ٘ذ ػلٖ هحوذ ٍ هحوَدٕ ،رَاد« ،احجبت حىن ثب لبػذُ ال هشس» ،پظٍّؾّبٕ فمْٖ ،ؿوبسُ اٍل139 ،
ػشثٖ
-
اثی اح٘ش ،هجبسن اثی هحوذ ،الٌْبِٗ فٖ غشٗت الحذٕ ٍ االحش ،چبح اٍل ،سٗبم ،داس اثی الزَصٕ1383 ،
- صفحه 63
71
51 –70 ٍٶلٝ ،1401 سبثٖشبن،10ٌٍمبٙ ، ٕبڃ ًٕڇ،چىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٞٵ
-
1396 ،ٕ ًـش الْبد، لن، چبح اٍل،ِْ٘ المَاػذ الفم، ػ٘ذ حؼی،ٕثزٌَسد
139 ، اًتـبسات هؼ٘ب، لن،ِْ٘ المَاػذ الفم، ػ٘ذّبؿن،ٕحؼٌٖ٘ ثَؿْش
-
1388 ، ًَٗذ اػالم، لن، االرتْبد ٍ التمل٘ذ، البه٘بءالذٗی،ٖػشال
-
1420 ،ٖ هزوغ الفىش االػاله، لن، چبح اٍل، همبالت االکَل، الب ه٘بء الذٗی،ٖػشال
1411 ، هذسػِ اهبم اه٘ش الوَهٌ٘ی، لن، چبح ػَم،ِْ٘ المَاػذ الفم، ًبکش،ٕهىبسم ؿ٘شاص
-
1404 ،ٖ داس االح٘بء التشاث الؼشث، ث٘شٍت، چبح ّفتن، رَاّش الىالم فٖ ؿشح ؿشائغ االػالم، هحوذ حؼی،ًٖزف
الت٘ی
-
Bighch, Nick, Angels don’t play this Haarps advances in tesla technology, Earth pulse Press, Vol. 2,
1996
Frederick, MD. Fort Detrick, US Army Medical Research Institute for Infectious Diseases,
USAMRIID’s Medical Management of Biological Casualties Handbook, 4th Ed. 200
Freeland, Elena, Chemtrails, HAARP, and the Full Spectrum Dominance of Planet Earth, Feral
House, Vol. 1, 2015
Greenberg. Jeff, campus master plan, university of Alaska, vol. 1, 2020
Hayakava, N, Are you ready for the truth, HFO high way, UFO High way Books, LLC, Vol. 1, 2014
Matter, Front, Opportunities for High-Power, High-Frequency Transmitters to Advance Ionospheres
Thermosphere Research: Report of a Workshop, Washington, DC: The National Academies Press,
Vol. 1, 2014
Pugh, Joye Jeffries, The knowledge of Good and Evil, Sacred word published, Vol. 2, 2018
Rubin, E.S, Controling Acid deposition: the role of FGD, Environmental science and Technology,
Vol. 20, No. 10, 1986
Smith, Gerry, Whether warfare the military’s plan to draft Mother Nature, Adventures Unlimited
Press Kempton, Illinois 60946 USA, Vol. 1, 2017
Streltsov, Anatoly, past, present and futher of active experiments in space, Embry-Riddle Aeronautical
University, Daytona Beach, Florida, USA, Vol. 1, 2020
Swartz, Tim, the Lost Journals of Nikola Tesla, Global Communications, Vol. 1, 2015
The recovery of non pecuniary loss in European contract law, Vernon valentine Palmer, Cambridge
University Press 2015,
Damages for non pecuniary loss in a comparative perspective, Rogers w.h, Oxford University Press,
1998
Principes de droit civil francais, F. Laurant, Brussells 1878, vol. 16
Remedies in contract and tort, D.Harris, Cambridge University press, 2002
Damages for non pecuniary loss in comparative perspective, W.V.Horton Rogers, Springer Vienna,
2001
Emotional distress caused by physical injury to another, David, J.leibson, Journal of Family law,
Heinonline, Vol.15, 1967,
Damages for personal injury, Non-pecuniary loss, The Law Commission. Burrows, A , Law Com No
257, London, 1998
Damages for personal injury : Non pecuniary loss. Harpum, CH (1995) The Law Commission, London,
1995
Material compensation of moral damage : Definition, Ground, Calculation. Margaryan, H. LAP
Lambert Academic Publishing. Germany. 2012
Non pecuniary damages: Defined, Assessed and Capped. Benedek, D. LLB. University of Montreal.
Quebec Bar Student. 2002
Psychological impact of injuriessustained in motor vehicle crashes: review and meta-analysis. Ashley,
Cariag. www.bmjopen.com. Septembre 2020 صفحه 64
اهکبى سٌجی تحمک ربب در خسبرت تبخیر تبدیِ در حمَق کیفری ایراى ٍ فمِ اهبهیِ
87
ال ،ٍَ١هٖبٍر ٭یڇ اڅىٶ ٬ډًػت ١مبن ی ډٖئًڅٕز ډیوى إز.ثَإبٓ أه و ،ٍَٔ٪هٖبٍر
٭یڇ اڅىٶ ٬وبٙى اُ ساهَٕ ساىٍٔ ٹبثڄ ډ٦بڅجٍ إز ،ثٍ ٣َٙانٽٍ ٍٕٕین وٶ ٬ىٍ أىیٌ ،اُ و َ٪٭َٵى
ډلٺٸ اڅًٹً ٫ثبٙی .سٶبیسى َڈ ثٕه ٭ٺی ٹَ ٟی ٕبَٔ ٭ٺًىى ٽٍ ىٔىى ٍا أؼبى ډىٽىىی وٕٖز؛
َُٔا ډجچٲى ٽٍ ٥چجپبٍ ثٍ ٭ىًان هٖبٍر ٭یڇ اڅىٶ ٬ډ٦بڅجٍ ډىٽىی ،ډَٚی٭ٕز هًى ٍا اُ ٭ٺی وڂَٵشٍ
إز ی ىٍ ثَاثَ ا٭٦بى ډُچز دَىاهز ومىًٙى ،سب ٭ىًان «ٍثب» ثَ ان ٝبىٷ ثبٙی ،ثچپٍ وبٙى اُ
سٮُ٘یى إز ٽٍ ثَ اطَ أَاى هٖبٍر ،ثٍ کپڈ ٙبٍ ،٫ثَ ىیٗ ډیًٔن اډیٌ إز.اڅجشٍ ؿىبنٽٍ اٙبٌٍ
ٙی أه وٍ َ٪ا ثٕٚشَ ٵٺُٕبن وذٌَٔٵشٍاوی ی اُ و َ٪کٺًٹى َڈ ډ٦بثٸ اهَٔه ډً٘ٞثبر ٹبوًوى،
ډ٦بڅجٍى هٖبٍر ٭یڇ اڅىٶ ٬ثب اٙپبڃ ډًاػٍ إز .سجٌَٞى 2ډبىٌى 515ٹبوًن إٔه ىاىٍٕى
ىاىځبٌَبى ٭مًډى ی اوٺاله ډًٞه 139ډىځًٔی:هٖبٍر وبٙى اُ ٭یڇ اڅىٶ ٬ٹبثڄ ډ٦بڅجٍ وٕٖز
ی هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ىٍ ډًاٍى ٹبوًوى ٹبثڄ ډ٦بڅجٍ ډىثبٙی .کمڄ ډٺٌٍَّى ډِثًٍ ثَ هٖبٍر
٭یڇاڅىٶ ٬اکشمبڅى ،ثَهالٳ ٩بََ ډبىٌ إز ی ٹبثڄ دٌَٔٗ وٕٖز .ثٍ و َ٪وڂبٍویځبن اُ وَ٪
کٺًٹى ٍاَپبٍ ًٍٙاى وڂُجبن ډجىى ثَ اډپبن ډ٦بڅجٍى هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔى یػٍ وٺی ىٍ ٹبڅت
١ ٣َٙمه ٭ٺی ،ثب ډٺٌٍَى ډٌٽًٍ ىٍ ډبىٌى 522ٹبوًن إٔه ىاىٍٕى ىاىځبٌَبى ٭مًډى ی
اوٺاله ىٍ اډًٍ ډیوى ٹبثڄ ػم ٬إز؛ ٔٮىى اځَ َ٥ٵٕه٥َٙ ،ى ٍا ىٍ ١مه ٭ٺی ،ثٍ ډى ًٍ٪اڅِاڇ
َ٥ٳ ثٍ ٍ٭بٔز ىٹٕٸ ٍَٕٕٕی ثڂىؼبوىی ،ان ٣َٙوبٵٌ إز ی َٙأً ٤ٽَ ٙیٌ ىٍ ډبىٌى 522
ډِثًٍ الُڇ اڅَ٭بٍٔ وٕٖز ی اځَ ١ ٣َٙمه ٭ٺی ثٍ سَسٕجى ٽٍ ځٶشٍ ٙی ډًػًى وجبٙی ،هٖبٍر
ساهَٕ ساىٍٔ ٍا ٵٺ ٤ډىسًان ىٍ ٹبڅت ډبىٌى ٔبى ٙیٌ ډ٦بڅجٍ ٽَى؛ ٔٮىى ثب ٵَ ٟسمپّهِ ډیًٔن اُ
اىاى ىٔه ىٍ ٍَٕٕٕی ی ډ٦بڅجٍى ىأه ،ډىسًان هٖبٍر ساهَٕ ٍا ىٍ ٵَ ٟٽبَ٘ ٙیٔی اٍُٗ
دًڃ ،ثَ إبٓ ٙبه ٜٹٕمز ٕبالوٍ ٽٍ سًٕ ٤ثبوټ ډَٽِى ا٭الڇ ډىًٙى ،ډ٦بڅجٍ ٽَى .ثٍ وَ٪
وڂبٍویځبن أه ىی ٹبثڄ سٶپٕټ إز ی ثٖشڂى ثٍ ٹٞی َ٥ٵٕه ،ثٍ یٌْٔ ىأه ىاٍى .اځَ ٹٞی ای أه
وجبٙی ٽٍ ىٍاډیى ٍا اُ َٔ٥ٸ ٣َٙثٍ ىٕز ایٍى ،ثچپٍ أه ثبٙی ٽٍ اُ أه َٔ٥ٸ ،ډیًٔن ٍا ډٺٕ٘ی
ثٍ دَىاهز ىٍ ٍَٕٕٕی ومبٔی ،أه ١مبوز ٙاػَإز ی ومىسًان ان ٍا ٍثب ىاوٖز.یڅى اځَ ٣َٙ
١مه ٭ٺی وجبٙی ،ؿىبوـٍ ډیًٔن ،ىٍ ٍَٕٕٕی ،سمپه اُ دَىاهز ویاٍى ،ا٥الٷ ډٺبډىِ أٍى َٔٙٶٍ،
ٽٍ ىٕشًٍ ا٭٦بى ډُچز ثٍ ډیًٔن ډٔٮٖ َٙډىىَی ،اٹش٢ب ډىٽىی ٽٍ َٕؾ ځًوٍ هٖبٍسى ٍا وشًان اُ
یى ډ٦بڅجٍ ٽَى ،یڅى اځَ سًاوبٔى دَىاهز ىاٍى ی ىٍ اىاى ىٔه ٽًسبَى ډىٽىی ،ىٍ َٙأ ٤ٵٮچى ،ٽٍ
وَم سًٍڇ ٍی ثٍ سِأی إز ،ډىسًان اُ ثبه ٹب٭یٌى ال ٍَ١ی الَ١اٍ ،هٖبٍر وبٙى اُ ساهَٕ
ساىٍٔى یػٍ وٺی ٍا ډ٦بڅجٍ ٽَى .ػًاُ ىٍٔبٵز ثٌَُ ی هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ اُ اٙوب ٛی ډإٖبر
هبٍػٓ ٱَٕډٖچمبن ډ٦بثٸ وًٍٙ ٍَٔ٪اْ وڂُجبن ډًٍ٘م 1366/10/24ىٍٔبٵز ثٌَُ ی هٖبٍر صفحه 81
اهىبى ػٌجی تحمک سثب دس خؼبست تبخیش تبدیِ دس
4
حمَق ویفشی ایشاى ٍ فمِ اهبهیِ
دکتر سید ػجبس جسایری
استبدیبر،گرٍُ حمَقٍ ،احد شْرکرد ،داًشگبُ ازاد اسالهی ،شْرکرد ،ایراى
فبطوِ ػلی اصغرزادُ
داًشجَی دٍرُ دکتری حمَق جسا ٍجرهشٌبسی،گرٍُ حمَقٍ،احد شْرکرد ،داًشگبُ ازاد اسالهی ،شْرکرد،ایراى
تاریخ دریافت 1411 .12 .15 :تاریخ اصالح 1411 .19 .11 :تاریخ پذیزش1411 .11 .25 :
چکیذُ
هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ اُ ډًً١٭بسى إز ٽٍ ىٍ ٭َ ٍٝٵٺٍ ی کٺًٷ ډَ٦ف ثًىٌ ی ثٍ څلب ٧دٕیأى سلًالر
ٵَایان ،ډً ٬١ځَٕىَبٔٓ ٍا اُ ًٕى ډَاػ ٬ٵٺُى ی ٹبوًوى ثب هًى ثٍ َمَاٌ ىاٙشٍ إز .اُ ٔټ َ٥ٳ،
ساډٕه و٪ڈ اٹشٞبىى ىٍ ىوٕبى ٽىًوى ،ثیین ىٍ و َ٪ځَٵشه ػَٔمٍ ساهَٕ ،ثٖٕبٍ ىًٙاٍ إز ی اُ َ٥ٳ ىٔڂَ،
ٙجٍُ هالٳ ٫َٙثًىن وُبى کٺًٹى ډِثًٍ ی څِیڇ س٦بثٸ ډٺٍَار ٹبوًوى ثب اکپبڇ ٫َٙډٺیٓ ثَ إبٓ
اٝڄ ؿُبٍڇ ٹبوًن إبٕى ػمًٍُى إالډى أَان ،ٽبیٗ ََ ؿٍ ثٕٚشَ ىٍ اَ٥اٳ ډًٔ ٫ً١بى ٙیٌ ٍا ډى
٥چجی .دـٔ اُ اوٺـاله ٵٺُبْ ًٍٙاْ وڂُجبن ثٍ إشىبى اٝڄ ؿُبٍڇ ٹبوًن إبٕٓ ،یٕ٩ٶٍاْ ٽٍ وٖجز ثٍ
س٦جٕٸ ٹًاوٕه ثب ٫َٙاوًٍ ىاٙشىی ثییا اهٌ ََ وً ٫هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ٍا ډٲبَٔ ٫َٙی کَاڇ ا٭الڇ ومًىوی
یڅٓ ډـیسٓ ثٮـی ثـٍ ىڅٕڄ ٍٙی ٍیُاٵِین وٺیٔىڂٓ ی اٵِأ٘ سًٍڇًٍٙ ،اْ وڂُجبن ٍا یاىاٍ ثـٍ سؼیٔـیو َ٪ی
دـٌَٔٗ هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ومًى یڅٓ َمـىبن ٙجُبسٓ ثبٹٓ ډبوی.وڂبٍویځبن ىٍ أه ډٺبڅٍ ثب ٍیٗ سلچٕچٓ
سًٕٝٶٓ ٕٮى ىاٍوی ٽٍ ثٍ اثٮبى ٵٺُى ی کٺًٹى هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ثب سًػٍ ثٍ هالٳ ٙـَ ٫ثـًىن ٍثـب،
ثذَىاُوی سب اُ أه ٍَڂٌٍ ثٍ ػٖشؼًْ ٍاَپبٍْ ىٍ ٫َٙىٕز ٔبثىی ی ثب سٮٕٕه هٖبٍر ثَ ساهَٕ ساىٍٔ،
اََډٓ ثـَاْ اوؼـبڇ سٮُـی ىٍ ډً٭ـی ډٺـٍَ ځَىى.
یاژگان کلیذی :هٖبٍر سبهَٕ سبىٍٔ ،کٺًٷ ٽٕٶَْ أَان ،ٵٺٍ اډبډٍٍٕ ،ثب. صفحه 65
88
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 71 –96
ساهَٕ ساىٍٔ اُ ىیڅزَب ،ډإٖبرَٙ ،ٽزَب ی اٙوب ٛهبٍػٓ ٽٍ ثَ کٖت ډجبوٓ ٭ٺٕیسٓ هًى
ىٍٔبٵز ان ٍا ډمىً ٫ومٓىاوىی ،اُ وَٙ َ٪٭ٓ ػبِٔ إز.أه وًٍٙ ٍَٔ٪اْ وڂُجبن اُ ثبه إشىبى
ثٍ إشظىبْ کَډز ٍثب ثٕه ډٖچڈ ی ٽبٵَ کَثٓإز ٽٍ َڈ ىٍ ٍیأبر اډیٌ $کَّ ٭بډچٓ،1413:
#135ی َڈ ثٍ اى٭بْ ٝبکت ػًاََ ډًٍى اػمب ٫ٵٺُبْ ٕٙٮٍ إز $وؼٶٓ #382 ،1981:اڅجشٍ
َمبن ًٍ٥ٽٍ ىٍ ٍیأبر ی ٽالڇ ٵٺُب سَٔٞق ٙیٌ إز ،إشظىب ډَثً ٣ثٍ ځَٵشه ٍثب إز وٍ ىاىن
ٍثب؛ $همٕىٓ#1309 ،513 :
-7 oاهىبى ػٌجی تحمک سثب دسخؼبست توخیش تودیِ دس حمَق ویفشی ایشاى
ثب سًػٍ ثٍ إشیالڃ ٵٺُب َمبو ًٍ٦ٽٍ اٙبٌٍ ٙی ىی ىٔیځبٌ ډشٶبیر ډَٚی٭ٕز ی ٭یڇ
ډَٚی٭ٕز هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ىٍ ثٕه ٵٺُب یػًى ىاٍى ٽٍ اڅجشٍ و َ٪اٽظَٔز ٵٺُب ثب ٭یڇ
ډَٚی٭ٕز هٖبٍر ساهَٕ إز .ٹبوًن إبٕٓ ػمًٍُْ إالډٓ أَان ،ثٍ سجٮٕز اُ ٹًا٭ی ٵٺٍ ثٍ
ًٍ٥ٽچٓ ی ثٍ کَډز ٍثب ثٍ ًٍ٥یٌْٔ ساٽٕی ٽَىٌ إز.
ىٍ سٮَٔٴ ٍثب اډیٌ ىٍٔبٵز ُٔبىْ ىٍ ډجبىالر ىی ٽبالْ َمؼىٔ ،ډًُین ی ډپٕڄ ٔب ىٍٔبٵز
ا١بٵٍ ىٍ ٹَ ٟثب ٣َٙٹجچٓ إز$ډًٕبٔٓ #136 ،25:الُڇ إز ی څِیډبً أه ُٔبىر ثبٔی ٔپٓ اُ
٭ًٕ١ه ډٮبډچٍ ٔب سًاث ٬ان ثبٙیٍ$.ایویْ #45 ،1405:ىٍیاٹ ٬ډٖئچٍ اٝچٓ ىٍ ٍثب ،ٹَاٍ ځَٵشه ډِٕان
ا١بٵٍ ىٍ ثَاثَ ُډبن إز ،اُأه ٍی اځَ سًاٵٸ ًٙى ثب سبهَٕىٍ دَىاهز طمه ،ډجچٰ ثٕٚشَْ دَىاهز
ًٙى ٍثب ډلٺٸ إز$وؼٶٕٓٙ$ #1391،334:ن اوٞبٍْ #1420 ،221:ٵٺُبْ ډٮب َٝان ٍا ىٍ ډًٍى
ثبوټ ی ٱَٕ ثبوټ ٝبىٷ ی ثیٔه سَسٕت ځَٵشه ډجچٰ ا١بٵٍ ډلًٍ ًٍٝر سبهَٕ ٍا ډٞیاٷ ٍثب ی
کَاڇ ىاوٖشٍ اوی $همٕىٓ #136،45:اډب وپشٍ کبئِ اَمٕز ىٍ أىؼب أه إز ٽٍ ٽیاڇ وٍ َ٪ا کٺًٷ
ٽٕٶَْ أَان دٌَٔٵشٍ ی یاٍى ٹبوًن ډؼبُار ومًىٌ إز .أب و َ٪ډَٚی٭ٕز هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ٍا
دٌَٔٵشٍ إز ی ځَٵشه ان ٍا ػبِٔ ىاوٖشٍ ػَڇ ٍثب ومٓىاوی ی ىٍ ډٺبثڄ ٭یڇ اىاْ ىٔه ٍا ػَڇ
ډٓ ىاوی ٔب ثبڅٮپٔ ٭یڇ ډَٚی٭ٕز هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ٍا دٌَٔٵشٍ ی ان ٍا ٍثب ی ػَڇ ډٓىاوی؟ ىٍ
کٺًٷ ٽٕٶَْ أَان ثَ إبٓ اٝڄ ٹبوًوٓ ثًىن ػَائڈ ی ډؼبُاسُب ػَڇ ٵٮڄ ٔب سَٻ ٵٮچٓ إز ٽٍ
ىٍ ٹبوًن ثَاْ ان ډؼبُار سٮٕٕه ٙیٌ ثبٙی.
ثب ډَاػٮٍ ثٍ ٹبوًن ډؼبُار إالډٓ ىٍډٓ ٔبثٕڈ ٽٍ ٭ى َٞٹبوًوٓ ػَڇ ٍثب ىٍ ډبىٌ 595ٹبوًن
ډؼبُار إالډٓ ثو٘ سٮَِٔار ځىؼبویٌ ٙیٌ ٽٍ ثٕبن ډٓ ىاٍى ََ :وً ٫سًاٵٸ ثٕه ىی ٔب ؿىی وٶَ
سلز ََ ٹَاٍىاىْ اُ ٹجٕڄ ثٕ ،٬ٹَٝ ،ٟچق ی اډظبڃ ان ػىٖٓ ٍا ثب ٣َٙا١بٵٍ ثب َمبن ػىٔ
ډپٕڄ ی ډًُین ډٮبډچٍ ومبٔىی ی ٔب ُائی ثَ ډجچٰ دَىاهشٓ ىٍٔبٵز ومبٔی ٍثب ډلًٖه ی ػَڇ صفحه 82
71 –96 ٍٶلٝ ،1401 سبثٖشبن،10ٌٍمبٙ ، ٕبڃ ًٕڇ،چىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٞٵ
72
Feasibility study of usury in damages for late payment in Iranian criminal law and Imami
jurisprudence
Abstract
Compensation for delay in payment is one of the issues that have been raised in the field of
jurisprudence and law and in terms of the emergence of many changes, has taken positions from the
jurisprudential and legal authorities. On the one hand, it is very difficult to maintain economic order
in the current world, regardless of the penalty for delay, and on the other hand, the suspicion that
the legal institution is illegal and the need to comply with the rules of law according to the fourth
principle of the Constitution of the Islamic Republic Iran demands more and more exploration
around this issue. After the revolution, the jurists of the Guardian Council, according to the fourth
principle of the constitution, declared that their duty to implement the laws in accordance with
Anwar Sharia was illegal and haram, but later due to increasing liquidity and rising inflation. The
Guardian Council was forced to reconsider and accept the compensation for the delay, but doubts
remained. To seek a solution in the Shari'a, and by determining the damages on the delay of
payment, to establish a lever for the fulfillment of the obligation on time.
Keywords: late payment damages, Iranian criminal law, Imami jurisprudence, usury. صفحه 66
اهکبى سٌجی تحمک ربب در خسبرت تبخیر تبدیِ در حمَق کیفری ایراى ٍ فمِ اهبهیِ
89
ٙىبهشٍ ډًٓٙى ی ىٍ یاٹ ٬ډً ٫ً١ثلض ډب أه إز ٽٍ ىٍٔبٵز ُائی ثَ ډجچٰ دَىاهشٓ ٍا ػَڇ
ٍثب ىاوٖشٍ إز.
ثلض اٝچٓ ىٍ أه ډبىٌ أه إز ٽٍ ُائی ثَ ډجچٰ دَىاهشٓ ثٍ ؿٍ ډٮىبٕز؟ أب ُائی ثَ ډجچٰ
دَىاهشٓ ٙبډڄ هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ وِٕ ډًٓٙى؟ هثالً ٵَىْ سٮُی ىاٍى ډجچٲٓ دًڃ ٍا ىٍ ډً٭ی
ډٺٍَ ثبُ دٔ ىَی اځَ أه ٵَى اُ سٮُی هًىٗ َٕدٕـٓ ٽىی ثبٔی هٖبٍر ٭یڇ اوؼبڇ سٮُی ٍا
دَىاهز ٽىی ؿٍ ىٍ ًٍٝر ىاٙشه سمپه ؿٍ ىٍ ًٍٝر ٭یڇ سمپه.
ىاىن ډُچز ثَاْ دَىاهز اٝڄ سٮُی وٶٓ دَىاهز هٖبٍر ومٓٽىی .اُ ٔټ َ٥ٳ ډ٦بثٸ
ٹبوًن ډیوٓ ډٖئًڅٕز ىٍ دَىاهز هٖبٍر ساهَٕ ٍا ثٍ ٭ىًان ډٖئًڅٕز ډیوٓ ىاٍى اُ َ٥ٳ ىٔڂَ
٥جٸ ٹبوًن ډؼبُار أه ٭مڄ ٍثب ی ػَڇ إز اڅجشٍ اځَ هٖبٍر ساهَٕ ٍا ُائی ثَ ډجچٰ دَىاهشٓ
سٶَٖٕ ٽىٕڈ.
ٽٍ اڅجشٍ وجبٔی هٖبٍر ساهَٕ ٍا ُائی ثَ ډجچٰ دَىاهشٓ سٶَٖٕ ٽىٕڈ ؿًن هٖبٍر َمبو ًٍ٦ٽٍ
اُ إم٘ َڈ دٕیإز ی ثب سًػٍ ثٍ إشیالڅُبٔٓ ٽٍ ثٕبن ٙی ُائی ثَ ډجچٰ دَىاهشٓ وٕٖز .اډب ىٍ
ډٺبثڄ ٵٺُبٔٓ ٽٍ ٹبئڄ ثٍ ډَٚی٭ٕز ىٍٔبٵز هٖبٍر ساهَٕ َٖشىی ی ىٍٔبٵز ی دَىاهز هٖبٍر
ساهَٕ ٍا ػبِٔ ډٓىاوىی ىٍ وشٕؼٍ ان ٍا ٍثب ومٓ ىاوىی دٔ ػَڇ ىاوٖشه ان ثب سًػٍ ثٍ إشیالڃ أه
ىٕشٍ اُ ٵٺُب ډى٦ٺٓ ثٍ و َ٪ومٍٕٓی .ډڂَ أه ٽٍ ثبُ َڈ ثڂًٕٔڈ هٖبٍر ساهَٕ ُائی ثَ ډجچٰ
دَىاهشٓ وٕٖز$ .ػِأَْ ،ډبڅپٓ#1399 ،61:
دٔ ثب سًػٍ ثٍ إشیالڃ أه ىٕشٍ اُ ٵٺُب ؿٍ ؿِْٕ ُائی ثَ ډجچٰ دَىاهشٓ إز ٽٍ ٍثب ی ػَڇ
ىاوٖشٍ ٙیٌ ی یاٍى کٺًٷ ٽٕٶَْ أَان ٙیٌ إز؟ ډٓسًاوٕڈ ثڂًٕٔڈ ََ ؿِْٕ ٽٍ ُائی ثَ ډجچٰ
دَىاهشٓ ی هٖبٍر ساهَٕ ثبٙی ٔٮىٓ ؿِْٕ ُٔبىسَ اُ هٖبٍر ډشٮبٍٳ دَىاهز ًٙى ډٓسًاوی
کپڈ ٍثب ٍا ىاٙشٍ ی ػَڇ ثبٙی.
ډمپه إز ؿِْٕ ُٔبىسَ اُ هٖبٍر ډشٮبٍٳ دَىاهز ًٙى ی ثب سَا ٓ١ی سًاٵٸ َ٥ٵٕه ثبٙی
کبڃ ؿٍ اسٶبٹٓ ډٓاٵشی؟ أب ٍ١بٔز ىی َ٥ٳ ډٓسًاوی ػَڇ ثًىن ٍثب اُ ثٕه ثجَى؟ ٹًا٭ی ٽٕٶَْ
ػِء کٺًٷ ٭مًډٓ َٖشىی ٽٍ ډَثً ٣ثٍ و٪ڈ ٭مًډٓ اوی ی اُ ىٕشٍ ٹًا٭ی اډٌَ ډلًٖه ډٓ ًٙوی
ٔٮىٓ سَا ٓ١ثَ هالٳ اوُب اډپبوذٌَٔ وٕٖز .اډب ٍ١بٔز ځبَٓ ٔپٓ اُ ٭ىب َٝسٚپٕڄ ىَىیٌ ػَڇ
ٍا ُأڄ ډٓٽىی .یٹشٓ ٭ى َٞډبىْ ٔب ٭ىٍ َٞیاوٓ ىٍ ډًٍى ٔټ ػَڇ یػًى ویاٙشٍ ثبٙی ان ػَڇ ثٍ صفحه 83
اهکبى سٌجی تحمک ربب در خسبرت تبخیر تبدیِ در حمَق کیفری ایراى ٍ فمِ اهبهیِ
o
73
همذهِ
ىٍ ډٮبډالسٓ ٽٍ ثب یػٍ وٺی اوؼبڇ ډٓځَٕى ،ډمپه إز ډىٚا أه ډٮبډالر ٹَٔ ٟب ٭ٺًى ىٔڂَ
ډظڄ ثٕ ،٬اػبٌٍ ی و َٕ٪أىُب ثبٙی ٽٍ ځَٕویٌ ٽبال ی هیډبر ٍا ثٍ دَىاهز یػٍ وٺی ډشٮُی ډٓ ٕبُى
ثٍ ًٍْ٥ٽٍ اځَ ٽٖٓ سٮُی هًى ٍا ىٍ ډً٭ی ډٺٍَ اوؼبڇ ویَی ی ىٍ وشٕؼّ أه ساهَٕ ډشٮُیڅٍ
ډشًٙ ٍَ٢ى ،ډشٮُی ثبٔی هٖبٍر وب ٓٙاُ ساهَٕ ٍا ػجَان ٽىی ٽٍ اځَ سٮُی ډٌٽًٍ یػٍ ٍأغ
ثبٙی ،ان ٍا ا٦ٝالکب "هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ" ډٓځًٔىی .ىٍ ُثبن کٺًٹیاوبن ،یاٌّ هٖبٍر ساهَٕ
ساىٍٔ ىٍ ډًاٍىْ ثٍ ٽبٍ ډٓ ٍیى ٽٍ ډً ٫ً١سٮُی دَىاهز یػٍ وٺی ٍأغ ٽ ًٍٚثبٙی ی اځَ
ډً ٫ً١سٮُی ،سلًٔڄ ٽبال ی هیډبر ٔب دَىاهز یػٍ وٺی ٍأغ ٽًٍٚډظڄ اٍَُبْ ثٕڂبوٍ ثبٙی،
٭ىًان "هٖبٍر وب ٓٙاُ ٭یڇ اوؼبڇ سٮُی ٔب ساهَٕ ىٍ اوؼبڇ سٮُی"ٍ ،ا ثٍ ٽبٍ ډٓثَوی .ثىبثَأه
ډى ًٍ٪اُ هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ىٍ أه وًٙشٍ ،ډًٍىْ إز ٽٍ ډَثً ٣ثٍ دَىاهز یػٍ وٺی ٍأغ
ثبٙی .ی یػٍ وٺی ٭جبٍر اُ دًڅى إز ٽٍ ىٍ ٽٍ ًٍٚیاع ٹبوًوى ىاٍى ،هًاٌ ډٖپًٻ ثبٙی ٔب
إپىبٓ ،اوـٍ ٍیاع ویاٍى ډبوىی دًڃ ٥الى دُچًى ی اَٙٵى ی دىغ َِاٍى ٔب دًڅُبى وٺٌَ ٽٍ اُ
ػَٔبن هبٍع ٙیٌ یػٍ وٺی ډلًٖه ومًٓٙىَ ،مـىٕه اٍُ هبٍػى هًاٌ ٽبٱٌ ثبٙی ډبوىی دًوی،
ىالٍ ی ٵَاوټ ی هًاٌ ډٖپًٻ ډبوىی څٌَٕ ی ٍیثڄ ٥ال ،یػٍ وٺی وٕٖز ی ىٍ ٍىٌ ْ ػً ،ځىیڇ ،اَه
ی اډظبڃ انٙ ،ىبهشٍ ډًٓٙى $اډبډٓ #132 ،248:هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ،هٖبٍسٓ إز ٽٍ اُ ثبثز ىَٔ
دَىاهز یػٍ وٺی اُ َ٥ٳ ډیًٔن ثبٔی ثٍ ىائه ىاىٌ ًٙى .هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ اُ ډٞبىٔٸ "ٍثق
دًڃ" إز ٽٍ ىٍ ا٦ٝالف ٭بډٕبوٍ ان وِیڃ ځٶشٍ ډًٓٙى ،هٖبٍر ىَٔٽَى َڈ ثٍ ان ځٶشٍ ډًٓٙى
$ػٮٶَْ څىڂَیىْ #260 ،1362 :هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ىٍ څٲز ثٍ ډٮىٓ هٖبٍسٓ إز ٽٍ اُ ٭یڇ
اوؼبڇ سٮُی ٔب اىاْ ىٔه ىٍ ډً٭ی ډٺٍَ وب ٓٙډًٓٙى .ثٍ ٭جبٍر ىٔڂَ ٍَْ١إز ٽٍ اُ اوؼبڇ
سٮچڄ ىٍ اىاْ ىٔه أؼبى ٙیٌ ،ثٍ ًٍْ٥ٽٍ اځَ ىٍ ُډبن ډٮٕه أٶب ډٓ ٙیََ ،ځِ ،ؿىٕه ٍَْ١ثٍ
یػًى ومٓ اډی $ىٍیٔ#2 ،138 :ٓٚ
اُ ػمچٍ ډًً١٭بر ٵٺُٓ کٺًٹٓ ٽٍ ثٮی اُ اوٺاله ىٕشوًٗ سٲَٕٕ ٭میٌاْ ٙی ،ډٖاڅٍ
هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ إز ی ډلڄ ان ػبٔٓ إز ٽٍ ډً ٫ً١سٮُی یػٍ وٺی ٍأغ ثبٙی ی ډشٮُی،
سٮُی هًى ٍا ىٍ ډً٭ی ډٺٍَ اوؼبڇ ویَی ی ډشٮُیڅٍ ډش ٍَ٢ځَىى َٝ$ٳ ساهَٕ ثَاْ یٍیى هٖبٍر
ٽبٵٓ إزَُٔ ،#ا ثب سًػٍ ثٍ ٍٙی سـًٍڇ ٽٍ ٽبَ٘ اٍُٗ وٺیٔىڂٓ ٍا ىٍثَىاٙشٍ ی سالُڇ هبٓٝ
ثٕه اوُب کبٽڈ إز ،ٹیٍر هَٔی ٽبَ٘ دٕیا ډٓٽىی .ساهَٕ ډشٮُی ىٍ اوؼبڇ سٮُی ،هٖبٍر ػیْ
ی ثٮ٢بً ػجَان وبدٌَْٔ ٍا ثَ ډشٮُیڅٍ یاٍى ډٓ ٕبُى سب ػبئٓ ٽٍ اځَ وٺیٔىٍ هًى ٍا ثب ساهَٕ ً٥الوٓ
ىٍٔبٵز ىاٍى ََځِ أه وٺیٔىٍ ٹیٍر هَٔی ُډبن سٮُی ٍا ووًاَـی ىاٙـز .ؤًٖـىیځبن کٺـًٹٓ صفحه 67
74
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 71 –96
ٽـٍ ىٍ ٹچمَی هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ډ٦بڅجٓوڂبٙشٍ اوی ،سلز ساطَٕ أه سٶپَ وًٙشٍَبْ هًى ٍا
ثٕٚشَ ثـٍ دٕٕٚىٍ ،ډبَٕز ی ډَٚی٭ٕز ٙډ٦بڅجٍ هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ډٮً٦ٳ ٽَىٌ اوی.اډَیٌُ ثیین
ىٍ و َ٪ځَٵشه ػَٔمٍ ساهَٕ ،ثَٹَاٍْ و٪ڈ ىٍ ػبډٮٍ ثٖٕبٍ ىًٙاٍ إز اُ َ٥ٵٓ ٙجٍُ هالٳ ٫َٙ
ثًىن أه وُبى کٺًٹٓ َمـىبن ډلڄ اهشالٳ ٵٺُب وِٕ َٖز .ػجَان هٖبٍر ٔب هٖبٍر ساهَٕ
ساىٍٔ یػٍُ کٺًٹٓ ی ٵٺُٓ ىاٍى یڅٓ اځَ َمٕه ساهَٕ ىٍ اىاْ ىٔه ی ػجَان هٖبٍر ػیاْ اُ
کپڈ ډَٚی٭ٕز ٔب ٭یڇ ډَٚی٭ٕز ٽٍ ډلڄ اهشالٳ ٵٺُب ی کٺًٹیاوبن إز ثٍ ًٍٝر اډَ ی وُٓ
ٹبوًوڂٌاٍ ىٍ اډًٍ ٽٕٶَْ ٹَاٍ ځَٕى ډٓسًاوی ثٍ ٭ىًان ػَڇ ډی و َ٪ٹَاٍ ځَٕى ی ډَسپت ثٍ ٭ىًان
ډؼَڇ ٙىبهشٍ ٙیٌ ٭الیٌ ثَ ػجَان هٖبٍر اُ ثبه ډٖئًڅٕز ډیوٓ ډؼجًٍ ثٍ سلمڄ ٽٕٶَ ًٙى .اُ
ان ػبٔٓ ٽٍ کٺًٷ ٽٕٶَْ ػیاْ اُ یػٍُ َٙ٭ٓ ان وً٭ٓ ٹَاٍىاى اػشمب٭ٓ إز ٽٍ ٍیاث ٤اٵَاى
ػبډٮٍ ٍا ثب ی١ ٬١مبوز اػَاَبْ ٽٕٶَْ ٕبډبویَٓ ډٓٽىی ىٍ کٺًٷ أَان ثٮـی اُ اوٺـاله
إالډٓ ىٍ ډًٍى ډٖاڅٍ هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔٙ ،بَی ډً ٬١ځََْٕبٔٓ اُ ًْٕ ډَاػ ٬ٵٺُٓ ی
ٹـبوًوٓ ثـًىٌأڈ ٽٍ ىٍ أه ډٺبڅٍ سالٗ ٙیٌ إز هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ىٍ ٵٺٍ اډبډٍٕ ی ٹبوًن أَان
ثٍ ٍیٗ سلچٕچٓ سًٕٝٶٓ یثب اثِاٍ ٽشبثوبوٍ اْ ډًٍى ډ٦بڅٮٍ س٦جٕٺٓ ٹَاٍ ځَٕى ی ثب سًػٍ ثٍ هالٳ
ٙـَ ٫ثـًىن ٍثـبٍ ،اَپبٍْ ٍاىٍ ٫َٙدٕیا ٽَى سب ثب سٮٕٕه هٖبٍر ثَ ساهَٕ ساىٍٔ ،اََډٓ ثـَاْ
اوؼـبڇ سٮُـی ىٍ ډً٭ـی ډٺـٍَ ځَىى.هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ دًڃ ٔب یػٍ وٺی ََؿىی ٭ىًان هٖبٍر
ٍا ثٍ َمَاٌ ىاٍى ،ثٍ ىڅٕـڄ اَمٕـز ىٍ اٹشٞبى ،ثٍ و٪ڈ ٭مًډٓ یاثٖشٍ إز ی اَُمٕه ٍی اُ سمبډٓ
ٹًا٭ـی ٭مـًډٓ هٖـبٍار دٕـَیْ ومٓٽىی ی سبثَٙ ٬أ ٤ی اکپبڇ یٌْٔ إز .ىٍ ٽًٍَٚبٔٓ ٽٍ
و٪بڇ کٺًٹٓ اوُب ډجشىٓ ثـَ و٪ـبڇ کٺًٹٓ إالڇ إز ،ثٍ ىڅٕڄ ٙجبَشٓ ٽٍ ډٕبن هٖبٍر ساهَٕ
ساىٍٔ ی ٍثب یػًى ىاٍى ،ډ٦بڅجٍ أه وً ٫اُ هٖبٍر ثب کٖبٕٕزَب ی ډلییىٔزَب ْ هبٍ ٓٝیثَی
إز.ىٍ ه ًٛٞدٕٕٚىٍ أه سلٺٕٸ ثبٔی ځٶز ؿىی ډٺبڅٍ ىٍ ٕبڅُبْ ځًوبځًن وڂبٍٗ ځَىٔیٌ
یإشیالڃ هًى ٍا ثَډجىبْ ٹًاوٕه ُډبن هًى ثٕبن ومًىٌ اوی اُ ػمچٍ ډٺبڅٍ ٭چٓ اوٞبٍْ ،ثب ٭ىًان
"ىٍٔبٵز هٖبٍر سبهَٕ ساىٍٔ ىٍ ٹَاٍىاىَبْ ثبوپٓ ثب سپٍٕ ثَ ی١ٮٕز ثیَپبٍ" ٽٍ ىٍ ٵٞچىبډٍ
اٹشٞبىإالډٓ ىٍ ٕبڃ 90ؿبح ځَىٔیٌ ی ډٺبڅٍ ډلمی ډًًْٕ ثؼىًٍىْ ثب ٭ىًان "ډَٚی٭ٕز
هٖبٍر سبهَٕ ساىٍٔ" ٽٍ ىٍ ٕبڃ 82ىٍ دْیَٚىبډٍ ډشٕه ؿبح ٙیٌ إز یٽشبهَبٔٓ ډظڄ ٽشبه
اکمی ٭چٓ ًٕٔٶٓ ثب ٭ىًان ٍثب ی سًٍڇ ٽٍ ؿبح ٙیٌ ىٍ ٕبڃ 81ډٓثبٙیی ٽشبه ډٕظڈ ډًٕبٔٓ ثب
٭ىًان سجٕٕه ډٶًُڇ ی ډًٍ ٫ً١ثب اُ ىٔیځبٌ ٵٺُٓ ٽٍ ىٍٕبڃ 6ؿبح ٙیٌ إز ډٓسًان وبڇ ثَى.
وڂبٍویځبن ىٍ أه ډٺبڅٍ ىٍ دٓ دبٕوڂًٔٓ ثٍ أه ًٕاالر َٖشىی ٽٍ أب ساهَٕ ساىٍٔ ثب ىٍ وَ٪
ځَٵشه کٺًٷ ٽٕٶَْ أَان یػٍُ ٽٕٶَْ ىاٍى ی ػَڇ إز؟ أب ډٓسًان ثب ىٍ و َ٪ځَٵشه ٽٕٶَ صفحه 68
91
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 71 –96
یٹً ٫ومٓ دًٕویى .ثَاْ یٹًٔ ٫ټ ػَڇ ٽٍ ډ٦بثٸ ٹبوًن ډؼبُار ػَڇ ی ٹبثڄ ډؼبُار ثبٙی ٭الیٌ
ثَ یػًى ٍٕ ٭ى َٞٹبوًوٓ ،ډبىْ ی ٍیاوٓ ،س٦بثٸ ُډبوٓ أه ٍٕ ٭ى َٞوِٕ ډًٍى وٕبُ إز.
یٹشٓ ػَڇ ثٍ ىڅٕڄ ٵٺیان ٔپٓ اُ ٭ىب َٝسٚپٕڄ ىَىیٌ ان سلٺٸ وٕبثی ٕوه اُ سٺ َٕٞډَسپت
ثًُٕىٌ إز .یڅٓ أه ٍ١بٔز ثبٔی دٕ٘ اُ اٍسپبه ػَڇ ٔب ډٺبٍن ان ثبٙی اُاىاوٍ ی اُ ٙوٜ
ىاٍاْ اَچٕز ثبٙی.
ځبٌ ٍ١بٔز ٣َٙالُڇ اثبکٍ اْ وب ٓٙاُ اػبٌُ ٹبوًن ی ٭َٳ إز $اٍىثٕچٓ#24،1394:
ٍ١بٔز ډؼَڇ ٔٮىٓ سمبٔڄ ٹچجٓډؼَڇ ثٍ أىپٍ سٮَ ٓ١ثَهالٳ ٹبوًن ٭چٍٕ کٺًٷ ی اُاىُٔبْ ای
اوؼبڇ ځَٕى .کبڃ أب ٍ١بٔز دَىاهز ٽىىیٌ ُائی ثَ ډجچٰ هٖبٍر ساهَٕ ٔب ٍ١بٔز ىٍٔبٵز ٽىىیٌ
ُائی ثَ ډجچٰ دَىاهشٓ ٽٍ ثب ٕ٥ت وٶٔ ثٍ یٹً ٫ػَڇ ٭چٍٕ هًى سه ىٍ ىَی ٕجت ډَٚی٭ٕز ٍٵشبٍ
ډَسپجبن هًاَی ٙی؟ ىٍ ٝیٍ ډبىٌ ٭ىًان ٙیٌ إز ََ وً ٫سًاٵٺٓ ٔٮىٓ ٍ١بٔز ثٍ اٍسپبه ػَڇ
اُ ٵب٭ڄ ٍٵ ٬سٺ َٕٞومٓٽىیٔ .ٮىٓ اځَ ٙو١ٍ ٓٞبٔز ىَی ُائی ثَ ډجچٰ هٖبٍر ساهَٕ ډجچٲٓ
دَىاهز ٽىی ثبُ َڈ ػَڇ ٍثب ډلٺٸ هًاَی ٙی .اڅجشٍ أه ٍ١بٔز ثبٔی اُاىاوٍ ثبٙی ی اُ ٙوٜ
ثبڅٰ ی ٭بٹڄ ىاٍاْ اَچٕز ًٍٝر ځَٕى یځَوٍ اځَ دَىاهز ٽىىیٌ ثبڅٰ ٔب ٭بٹڄ وجبٙی ی ٔب ىٍ اطَ
اٽَاٌ ٔب اػجبٍ ٱَٕٹبثڄ سلمڄ ډَسپت دَىاهز ډجچٰ ُائی ثَ ډِٕان هٖبٍر ساهَٕ ځَىى ثٍ ٭چز
ٵٺیان ٭ىٍ َٞیاوٓ ،ػَڇ ډًٍى و َ٪ډلٺٸ ووًاَی ٙی .ىٍ ه ًٛٞ٭یڇ ساىٍٔ ىٔه ٽٍ ٕبثٺبً ثلض
ٽَىٔڈ اُ ډى َ٪ٵٺٍ ٭مچٓ کَاڇ إز اډب ىٍ ٹبوًن ػَڇ ٙىبهشٍ وٚیٌ إز .اډب اځَ ػبډٮٍ اَمٕز
هب ٓٝثَاْ ٭یڇ ساىٍٔ ىٔه ٙو ٜډشمپه ٽٍ ٔپٓ اُ کٺًٷ اػشمب٭ٓ اٵَاى إز ٹبئڄ ًٙى
ډٓسًاوی ان ٍا اهالڃ ىٍ و٪ڈ اػشمب٭ٓ سچٺٓ ومًىٌ ی ثٍ ٭ىًان ػَڇ ډٮَٵٓ ٽَىٌ ډؼبُار سٮٕٕه
ومبٔی .ٹبوًوڂٌاٍ ثىب ثٍ ډٞچلز ٔب َ١یٍر اػشمب٭ٓ ََ ُډبن ٽٍ سٚوٕ ٜىَی ډٓسًاوی ثَهٓ
ٵٮڄ ٔب سَٻ ٵٮچُب ٍا سلَٔڈ ی ١ی اػشمب٭ٓ سچٺٓ ٽىی.
ىٍیٱڂًٔٓ َڈ اُ ػمچٍ ٍٵشبٍَبٔٓ إز ٽٍ وٺٔ ٠ټ سپچٕٴ َٙ٭ٓ إز ىٍ ًٍٝسٓ ٽٍ
ػَڇ وٕٖز ډڂَ ىٍ َٙأ ٤هب .ٛأه ثٍ أه ډٮىٓ وٕٖز ٽٍ وٺٔ ٠ټ سپچٕٴ اهالٹٓ ٔب َٙ٭ٓ
وشًاوی ََځِ ثٍ دیٔیٌ ػىبٔٓ یاٹٮٕز ثوٚی.
ثَاْ أىپٍ أه اسٶبٷ ثٕبٵشی ٽبٵٓ إز ان کپڈ َٙ٭ٓ ٔب اهالٹٓ ٔپٓ اُ اٍٽبن و٪ڈ اػشمب٭ٓ
ثٍ ٙمبٍ ٍیى ی ىٍ أه و٪ڈ اىٱبڇ ًٙى ډبوىی ُٙبىر ٽٌه .کَډز ٭یڇ ساىٍٔ ىٔه وِٕ ډبوىی کَډز
ٍثب اُ اکپبڇ ایڅٍٕ إز ی ډو ًٛٞػبډٮٍ ٽىًوٓ وٕٖز ٽٍ ٙبٍ ٫ډٺیٓ ان ٍا سلَٔڈ ومًىٌ صفحه 84
اهکبى سٌجی تحمک ربب در خسبرت تبخیر تبدیِ در حمَق کیفری ایراى ٍ فمِ اهبهیِ
75
وً٭ٓ سًػٍٕ ٵٺُٓ ٍا ثب ىٍ و َ٪ځَٵشه إشیالڃ ٵٺُبْ اډبډٍٕ ىٍ ه ًٛٞساهَٕ ساىٍٔ ىٍ وَ٪
ځَٵز؟ ی ػبٔڂبٌ هٖبٍر ساهَٕ ىٍ کٺًٷ ٽٕٶَْ أَان ثب سًػٍ ثٍ إشیالڃَبْ ٵٺُبْ اډبډٍٕ
ٽؼبٕز؟
-1هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ىٍ ٹًاوٕه یَٕٕ سلًڃ ان
ىٍ ثبٌٍى أه ډً ،٫ً١ىٍ ٹًاوٕهِ ٹجڄ ی ثٮی اُ اوٺاله إالډى ،ثٍ ځًوٍَبى ډوشچٴ
ډً٬١ځَٕى ٙیٌ إز؛ څٌا ثٍ ډى ًٍ٪ډ٦بڅٮٍى َٕٕ سلًڃ ان ،ثلض ٍا ىٍ ىی ٹٖمز هالٍٝ
ډىٽىٕڈ
:
هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ دٕ٘ اُ اوٺاله إالډى ډبىٌى 228ٹبوًن ډیوى ډىځًٔی :ىٍ ًٍٝسى ٽٍ
ډً ٫ً١سٮُی ساىٍٔى یػٍ وٺیى ثبٙی ،کبٽڈ ډىسًاوی ثب ٍ٭بٔز ډبىٌى ،221ډیًٔن ٍا ثٍ ػجَان
هٖبٍر ٙکبٝڄ اُ ساهَٕ ساىٍٔى ىٔه ډلپًڇ ومبٔی .ىٍ أه ډبىٌى ٹبوًوى ،هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ
دٌَٔٵشٍ ٙیٌ ،یڅى ٝییٍ کپڈ ثَ إبٓ ان ډىً ٣ثٍ ٍ٭بٔز ډبىٌى 221ٹبوًن ډیوى إز .ٹبوًن
إٔه ىاىٍٕىِ ډیوى ډًٞه 1318ىٍ ډبىٌ 12هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ دٌَٔٵشٍ ٙیٌ ثًى ،یڅى ىٍ ډبىٌى
137هٖبٍر اُ هٖبٍر ٍا ٱَٕٹبثڄ ډ٦بڅجٍ ا٭الڇ ډىٽَى
.
ډبىٌى 127ا٭ڈ اُ هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔى یػٍ وٺی ثًى ی ساهَٕ ىٍ اىاى ىًٔنِ ىٔڂَ ٍا وِٕ
ٙبډڄ ډىځٚز١ ،مه انٽٍ ډِٕان ىٹٕٸ هٖبٍر ٙٹبثڄ ډ٦بڅجٍ ٍا سٮٕٕه ومىٽَى؛ څٌا ٹبوًنځٌاٍ
ډِثًٍ ،ډبىٌى 197ان ٹبوًن ٍا ثٍ هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ اهشٞب ٛىاى ی ٍٹڈ ډٚوٞى ٍا ثَاى ان
ىٍ و َ٪ځَٵز .ډالک ٍ٪ډىًٙى ٽٍ أه ډبىٌ ،ثٍ ٭ٺی ٹَ ٟاهشٞبٝى ویاٍى ی ََځًوٍ ىٔٙىى ٍا ٽٍ
ډً ٫ً١ان یػٍ وٺی إز ٙبډڄ ډىځَىى.
ىٍ ډبىٌى 34ٹبوًن طجز ،ډًٞه 26إٶىی ٕ 1310وه اُ «هٖبٍر ىَٔٽَى» ثٍ ډٕبن اډیٌ
ثًى ی ٹٖمشى اُ ډبىٌى ٔبى ٙیٌ ؿىٕه ډٺٍَ ډىىاٙز :ىٵشَهبوٍ ،ثىب ثٍ سٺب١بى ثٖشبوپبٍ ،اػَإٍٔ
ثَاى یًٝڃ ٥چت ی اػًٍ ی هٖبٍر ىَٔٽَى ٝبىٍ هًاَی ٽَى .ىٍ ډبىٌى 36ان ٹبوًن َڈ
هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ثٍ ډِٕان ىیاُىٌ ىٍٝی ٹبثڄ ډ٦بڅجٍ ا٭الڇ ٙیٌ ٽٍ ثٍ یٕٕچٍى اىاٌٍى طجز،
ډاهًً ی سمبډبً ثٍ ٥چجپبٍ ىاىٌ ډىٙی
.
َڈؿىٕه ډبىٌى 11ٹبوًن ٝییٍ ؿټ ،ډًٞه 1355ی ډبىٌى 304ٹبوًن سؼبٍر ،هٖبٍر
ساهَٕساىٍٔ ٍا وٖجز ثٍ إىبى سؼبٍى ډٺٍَ ډىىاٙز$ .یکیسٓ ٙجَْٕ#1382،42: صفحه 69
اهکبى سٌجی تحمک ربب در خسبرت تبخیر تبدیِ در حمَق کیفری ایراى ٍ فمِ اهبهیِ
91
إز اډب ؿًن اُ ػمچٍ ٍٵشبٍَبْ ډوبڅٴ و٪ڈ اػشمب٭ٓ إز ٽٍ ثب سًػٍ ثٍ ُډبن ی اىاه ی ًٍٕڇ
ی وٕبَُب ی اَیاٳ ػبډٮٍ ډوبڅٴ اکٖبٕبر ػمٮٓ إز اُ َ٥ٵٓ ٹبوًن ډؼبُار إالډٓ ډجشىٓ ثَ
٫َٙډٺیٓ إالڇ إز ثٍ و َ٪ډٍٕٓی سٮٕٕه ٽٕٶَ ثَاْ ٭یڇ ساىٍٔ ىٔه ىٍ ًٍٝر سمپه
ډوًٝٞبً ىٍ ػبډٮٍ ٽىًوٓ ٽٍ ساډٕه ىٵب ٫اػشمب٭ٓ ډجشىٓ ثَ ان إز ډٶٕی ثبٙی$.ػِأَْ،
ډبڅپٓ#1399 ،61:
ثىبثَأه هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ثب ٍثب سٶبیر ىاٍى َُٔا ډبَٕز ٍثب ٍا ىی ؿِٕ ډٮٕه میکند :اڅٴ ـ
ډبڃ ثیٕز اډیٌ ٔپٓ اُ ىی ٭ً ٟډٮبډچٍ ٔب اُ سًاث ٬ان ثبٙی ی ٕججٓډٖشٺڄ وشًان ثَاْ سمچـټ
ٵَ ٟٽَى .ه ـ ؿِْٕ ُٔبىسَ اُ اوـٍ ىاىٌ إز ىٍٔبٵز ٽىی .یڅٓ ان ؿٍ ىٍ «هٖبٍر ساهَٕ
ساىٍٔ» اډیٌ ٵبٹی ىی ٍٽه ډٌٽًٍ إز َُٔا ډجچٰ ډًٍى دَىاهز ثٍ یاڇ ىَىیٌ ثٍ ٭ىًان ډجچٰ ا١بٵٓ
وٕٖز ثچپـٍ ،ٽمشـَٔه هٖـبٍسٓ إـز ٽـٍ ٥چجپبٍ ىٍ وشٕؼٍ ْ ،ډلَیڇ ډبوین اُ َٕډبٍٔ هًى ىٍ
ی٭یٌ ْ ډٮًُى سلمـڄ ٽـَىٌ إـز.
أـه ٱَاډـز وٕـِ سَٽٕجٓاُ ىی ٍٽه اٝچٓ هٖبٍر إز :اڅٴ ـ ثو ٓٚٽٍ وب ٓٙاُ ًٕى اُ
ىٕـز ٍٵشـٍ إـز .ه ـ ثوـ٘ ىٔڂَ ٽٍ وب ٓٙاُ ٍََ١بْ ډشٮبٍٳ ی اُ ػمچٍ ٽبَ٘ سًان
هَٔی دًڃ إز$ٽبسًُٔبن #20 ،1383 :ىٍ کٺًٷ ډب ؿًن هٖبٍر ثٍ ًٍ٥ډٮمًڃ ثٍ دًڃ دَىاهشٍ
ډًٓٙى ،ىٍ ى٭بیْ ٽـٍ ډً١ـً ٫ان «یػـٍ وٺی» إز ،اځَ ډبڅٓ اُ َمبن ػىٔ ی ُأی ثَ ٥چت ثٍ
ډی٭ٓ دَىاهشٍ ًٙى ،أه اٹـیاڇ ٍا ډٚـبثٍ ٍثـبهًاٍْ ػچًٌ ډٓىَی .یڅٓ اُ و َ٪سلچٕچٓ ٕجت
ځَٵشه دًڃ سًاٵٸ ىی َ٥ٳ ثَ ُٔـبىٌ هـًاٍْ ىٍ ثَاثـَ ډاػـڄ ٕبهشه ىٔه کبڃ وٕٖز ثچپٍ
ٕجت سٺ َْٕٞإز ٽٍ ثیَپبٍ ىٍ اىاء ىٔـه ډَسپـت ٙـیٌ ی اُ أـه ٍاٌ ثـٍ ٥چجپبٍ هٖبٍر ُىٌ
إز .دٔ ،ان ؿٍ ثبثز هٖبٍر ساهَٕ ځَٵشٍ ډًٓٙى ٭ـً ٟا١ـبٵٓ ىٍ ثَاثـَ ىٔـه وٕٖز ،ثچپٍ
اڅشِاډٓ إز ػیاځبوٍ ٽٍ ٕجت ان سٺ َٕٞثیَپبٍ إز ی ىٍ ٙمبٍ ١مبوُبْ ٹَُْ ډٓ أی.
ثٍ ثٕبن ىٔڂَ ،هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ٕجت یٌْٔ ی ډَٚی ٫هًى ٍا ىاٍى ی ثیڃ ُأی ثَ اٝڄ
وٕٖز سب «هًٍىن ډبڃ ىٔڂَْ ثٍ ثب٥ڄ» ثبٙی.هٖبٍر سبهَٕ سبىٍٔ ،هٖبٍسٓ إز ٽٍ ٵَى ډیًٔن ثٍ
ىڅٕڄ ٭یڇ دَىاهز ثیَٓ هًى ىٍ ٍَٕٕٕی ډٮٕه ثبٖٔشٓ ثٍ ٥چجپبٍ دَىاهز ومبٔی .ىٍ یاٹ٬
هٖبٍر سبهَٕ سبىٍٔ ،ډب ثٍ اڅشٶبیر اٝڄ دًڃ ی ٽبَ٘ اٍُٗ ان ىٍ اطَ سًٍڇ ی ځٌٙز ُډبن ىٍ
ُډبن اىاْ ىٔه ثبٙی. صفحه 85
76
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 71 –96
o
خؼبست توخیش تودیِ پغ اص اًماله اػالهى
و٪بڇ کٺًٹٓ ثٮی اُ اوٺاله إالډٓ ىٍ ه ًٛٞهٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ثٍ ىی ډَکچٍ سٺٖٕڈ
ډًٓٙى ډَکچٍ ایڃ سب ٕبڃ 1360إز ٽٍ ٵٺُبْ ًٍٙاْ وڂُجبن ساهَٕ ساىٍٔ ٍا ٱََٕٙ٭ٓ ی ىٍ
وشٕؼٍ ٱَٕٹبوًوٓ ډٓىاوٖشىی .ىٍ ٕبڃ ًٍٙ 1361اْ وڂُجبن ىٍ دبٕن ثٍ إشٮالڇ ٍٕٔٔ ٽڄ ثبوټ
ډَٽِْ ىٍٔبٵز هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ثٍ ډِٕان 12ىٍٝی ډبویٌْ ثیَٓ ثًٕٕچٍ ثبوپُب ٍا سؼًِٔ
ومًى$ .ػِأَْ یَمپبٍان #1398،65:ثٮی اُ اوٺاله إالډٍٓ ،اػ ٬ثٍ أه ډً ٫ً١ٽٍ هٖبٍر
ساهَٕ ساىٍٔ ٹبثڄ ډ٦بڅجٍ إز ٔب هَٕ ،اهشالٳ و َ٪دٕ٘ اډی ی ىٍ وُبٔز ًٍٙاْ وڂُجبن ٓ٥ؤٍَ٪
اْ ىٍ ٕبڃ 1362أه اډَ ٍا هالٳ ٫َٙا٭الڇ ٽَى ی ثٍ أه سَسٕت ىٍ ٭مڄ ىاىځبٌَب اُ ٝییٍ
کپڈ ثٍ ساهَٕ ساىٍٔ ډمىًٙ ٫یوی .ٵٺُبْ ًٍٙاْ وڂُجبن ىٍ ډًٍى هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ،ؿىی ثبٍ
اُ٩بٍو َ٪ٽَىٌاوی ی کشٓ ىٍ ٔپٓ اُ أه ؤَ٪بر ىٍ ٕبڃ 1364ا٭الڇ ٽَىوی ٽٍ ډ٦بڅجٍ ډبُاى ثَ
ثیَٓ ثیَپبٍ ثٍ ٭ىًان هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ؿىبوـٍ کَ٢ر اډبڇ ٌٍ وِٕثٍ َٝاکز ثٍ أه ٭جبٍر
اوـٍ ثٍ کٖبه ىَٔٽَى ساىٍٔ ثیَٓ ځَٵشٍ ډًٓٙى ٍثب ی کَاڇ إز ا٭الڇ ٽَىٌ اوی ،ػبِٔ وٕٖز ی
اکپبڇ ٝبىٌٍ ثَ أه ډجىب َٙ٭ٓ وٕٖز .ثىبثَأه ډًاى 19سب 23ٹبوًن إٔه ىاىٍٕٓ ډیوٓ ی ٕبَٔ
ډًاىْ ٽٍ ثٍ ًٍ٥ډشٶَٷ اکشمبالً ىٍ ٹًاوٕه ىٍ أه ثبٌٍ ډًػًى ثبٙی ،هالٳ ٫َٙاوًٍ إز ی ٹبثڄ
اػَا وٕٖز؛ ثىبثَأه ىٍ ٔټ ډٺُ ٬٦ډبوٓ ثٮی اُ اوٺاله هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ٱََٕٙ٭ٓ ا٭الڇ ٙی.
ثب یػًى أه ثبُ َڈ ثٮ ٓ٢ډَاٽِ اىاٍْ ی ثبوپٓ ثٍ ىوجبڃ ٔبٵشه ٍآَ ثَاْ اډپبن ىٍٔبٵز یػًَٓ
ا١بٵٍ ثَاٝڄ ىٔه اُ ثیَپبٍ ډشوچٴ ثًىوی .اَٝاٍ اىاٍار طجز ثَ اػَاْ أه وًٍٙ ٍَٔ٪اْ وڂُجبن
ٍا ثٍ اُ٩بٍو َ٪ىٔڂَْ ىٍ ٕبڃ 1364یا ىاٙزًٍٙ .ا ىٍ أه ٕبڃ ،ؿىٕه و َ٪ىاى ٽٍ ثٍ څلب ٧أه
ٽٍ ثٮ ٓ٢ډٺبډبر طجشٓ َىًُ َڈ ىٍ ډً ٫ً١اهٌ هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ سَىٔی ىاٍوی ،څٌا ا٭الڇ
ډًٓٙى "ان ٹٖمز اُ ډبىٌ 34ٹبوًن طجز ی سج 4 ٌَٞی 5ان ی ډبىٌ 36ی 3إٔه وبډٍ اػَأٓ طجز
ٽٍ اهٌ ډبُاى ثَ ثیَٓ ثیَپبٍ ٍا ثٍ ٭ىًان هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ډؼبُ ٙمَىٌ إز ،هالٳ ډًأُه
٫َٙی ثب٥ڄ ا٭الڇ ډًٓٙى .اډب ًٍٙا ىٍ دبٔبن أه و ٍَٔ٪ډ٦چجٓثٕبن ٽَى ٽٍ میتوان ان ٍا ٵشق
ثبثٓىٍ أه ډً ٫ً١ىاوٖز ،ا٭الڇ ٽَى :الُڇ ثٍ سٌٽَ إز ٽٍ ساهَٕ اىاْ ىٔه کبڃ دٔ اُ ډ٦بڅجٍ
٥چجپبٍ ثَاْ ٙو ٜډشمپه َٙ٭بػَڇ ی ٹبثڄ سٮَِٔ إز $وٙ ٍَٔ٪مبٌٍ 338ډًٍم #61/10/14اُ
اوؼب ٽٍ و ْ ٍَٔ٪ډٌٽًٍ ډًػت ًٕء إشٶبىٌ ثیَپبٍان ډٓٙی ی اوبن ٍا ثٍ ساهَٕ ىٍ دَىاهز ىٔه
ٔب ٵَاٍ اُ ىٔه سًٔٚٸ ډٓ ٽَى؛ ثٍ یٌْٔ ثب سًػٍ ثٍ سًٍڇ ٙیٔی ی سىِڃ ٵبک٘ اٍُٗ دًڃ ډچٓ،
ډجچٲٓ ٽٍ ثٖشبوپبٍ ثٮی اُ ډیسُب دٕڂَْٕ اُ َٔ٥ٸ ډَاػ ٬ٹ٢بٔٓ ٔب طجشٓ ثٍ ىٕز ډٓ ایٍى ،اٍُٗ صفحه 70
92
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 71 –96
اُ و َ٪٭ٺچٓ ،کٺًٹٓ ی ٵٺُٓ ىالٔچٓ یػًى ىاٍى ٽٍ ػىجٍ ٍثًْ هٖبٍر سبهَٕ سبىٍٔ ٍا ٕبٹ٤
ډٓ ومبٔی .ىٍ سًػٍٕ ٭ٺالٔٓ ثبٔی ځٶز ٽٍ ثیُٔٓ إز ٽٍ سًٍڇ ثب٭ض ٽبَ٘ اٍُٗ دًڃ ډًٓٙى ی
اځَ ثٍ اویاٌُ ٽبَ٘ ډٌٽًٍ اُ وبکٍٕ ډٺشَ ٟثَ ډٺَ ٟدَىاهز ًٙى سبٌُ اٝڄ ډجچٰ ٍا دَىاهز
ٽَىٌ إز ی ؿِْٕ ډبُاى ثَ اٝڄ دًڃ یاٹٮٓ دَىاهز وٚیٌ إز ی ٹَ ٟځَٕویٌ ٔب ډیًٔن ىٍ
سبٍٔن ډٺٍَ َٕ ٍٕٕی اىاْ ىٔه وپَىٌ ی ١بډه ٽبَ٘ اٍُٗ دًڃ إز ی ََ ٭ٺڄ ٕچٕمٓ ثَ
ػجَان ان کپڈ ډٓٽىی.
اُ و َ٪کٺًٹٓ وِٕکٺًٷىاوبن ٭مًډبً ډٕبن ٍثق دًڃ ی هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ٵَٷ ډىځٌاٍوی.
ثَهى ډٮشٺیوی ٍثق ثٍ سَا١ى ډٮٕه ډىًٙى ،ىٍ کبڅى ٽٍ هٖبٍر ٍا ٹبوًن ډٮٕه ډىٽىی؛ َڈؿىٕه،
ٍثق ىٍ دبٔبنِ ډً٭یى ٽٍ َ٥ٵٕه ثَاى اوؼبڇ ىاىن سٮُی ډٮٕه ٽَىٌاوی دبٔبن ډىدٌَٔى ،کبڃ انٽٍ
هٖبٍر ،ثٮی اُ ان ډً٭ی َٙی ٫ډىًٙى $ػٮٶَى څىڂَیىى #310 ،1362 :یاوڂُى ،هٖبٍر ساهَٕ
ساىٍٔ ،اڅشِاډى إز ٽٍ اُ سٺ َٕٞډیًٔن وبٙى ډىځَىى ی وجبٔی ان ٍا ىوجبڅٍى اػَاى ٹَاٍىاى ٙمَى؛
ثٍ سٮجَٕ ىٔڂَ ،أه ٍََ١ب وبٙى اُ ٭ُیٙپىى ثیَپبٍ إز ی ای ثبٔی ډ٦بثٸ ٹًا٭ی ١مبن ٹَُى،
ٍَ١ى ٍا ٽٍ ٕجت ان ٙیٌ إز ػجَان ٽىی $ٽبسًُٔبن#20 ،136 :
اڅجشٍ اوـٍ ٽٍ ٍاػ ٬ثٍ هٖبٍر سبهَٕ سبىٍٔ ځٶشٕڈ ډىل َٞثٍ ٭ٺی ٹَ ٟوٕٖز ی ىٍ ډًٍى
ََځًوٍ ٥چجٓٝبىٷ إز ډَٚی ٣ثٍ أىپٍ ىٔه اُ وً« ٫یػٍ ٍأغ« ثبٙی .ىٍ أه ډًٍى ډبىٌ 522
ٹبوًن إٔه ىاىٍٕٓ ىاىځبٌَبْ ٭مًډٓ ی اوٺاله ىٍ اډًٍ ډیوٓ ډًٞه 139/ 1 /21هٖبٍر
سبهَٕ ٍا ثٍ ٭ىًان ٔپٓ اُ هٖبٍرَبْ ٹبثڄ ډ٦بڅجٍ ٽٍ ډًٍى کپڈ ىاىځبٌ َڈ ٹَاٍ ډٓځَٕى ،ثٕبن
ومًىٌ إز.
ىٍ ډًٞثٍ ٹبوًوٓ ىٔڂَ ډؼم ٬سٚوٕ ٜډٞچلز و٪بڇ ثٍ سبٍٔن 1392/ 9 /21سلز ٭ىًان
ٹبوًن إشٶٖبٍٍٔ سج ٌَٞاڅلبٹٓ ثٍ ډبىٌ 2ٹبوًن اٝالف ډًاىْ اُ ٹبوًن ٝییٍ ؿټ ډًٞه 3 /10
1316/ډٕڂًٔی " :ډبىٌ یاکیٌ :ډى ًٍ٪اُ ٭جبٍر $ٽچٍٕ هٖبٍر ی َِٔىٍَبْ الُڇ اُ ٹجٕڄ َِٔىٍَبْ
ىاىٍٕٓ #...ډٌٽًٍ ىٍ سج ٌَٞاڅلبٹٓ ثٍ ډبىٌ 2ٹبوًن اٝالف ډًاىْ اُ ٹبوًن ٝییٍ ؿټ ډًٞه
1316/ 3 /10ډؼم ٬سٚوٕ ٜډٞچلز و٪بڇ ،هٖبٍر سبهَٕ سبىٍٔ ثَ ډجىبْ وَم سًٍڇ اُ سبٍٔن
ؿټ سب ُډبن یًٝڃ ان ٽٍ سًٕ ٤ثبوټ ډَٽِْ ػمًٍُْ إالډٓ أَان ا٭الڇ ٙیٌ ی َِٔىٍ
ىاىٍٕٓ ی کٸ اڅًٽبڅٍ ثَ إبٓ سٮَٵٍَبْ ٹبوًوٓ إز"ډالک ٍ٪ډًٓٙى ٽٍ َڈ ډؼچٔ ی َڈ
ډؼم ٬سٚوٕ ٜډٞچلز و٪بڇ ثَ دَىاهز ی ىٍٔبٵز هٖبٍر سبهَٕ سبىٍٔ ،ډَُ سبٕٔی ُىٌ اوی ی
ٍیٍٔ ػبٍْ ىاىځبٌَب وِٕ َمٕه إز. صفحه 86
اهکبى سٌجی تحمک ربب در خسبرت تبخیر تبدیِ در حمَق کیفری ایراى ٍ فمِ اهبهیِ
77
اٹشٞبىْ ی ٹیٍر هَٔی ان ثٍ ډَاست ٽمشَ اُ ډجچٰ ىٔه ىٍ ُډبن ٍَٕٕٕی ثًى .اُ أه ٍی سیاثَْٕ
ػُز کڄ ډٚپڄ ی ٍٵ ٬ثٓ٭یاڅشٓ اویٕٔٚیٌ ٙی ٝ$ٶبٔٓ#226 ،1386 :
ډَکچٍ ىیڇ ثٮی اُ ډًٞثٍ ډؼم ٬سٚوٕ ٜډٞچلز و٪بڇ إز ٽٍ ٍیٔپَى کٺًٹٓ ثٍ ٕمز
دٌَٔٗ هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ی ىٍ وُبٔز ثب سًٔٞت ٹبوًن إٔه ىاىٍٕٓ ډیوٓ ثٍ سظجٕز أه
ٍیٔپَى ثب اویٽٓ سٲَٕٕ ىٍ ډجىب ی َٙأ ٤ډ٦بڅجٍ ،هشڈ ٙی .ثٍ أه ًٍٝر ٽٍ ىٍ ٕبڃ 1368وِٕ ډؼم٬
سٚوٕ ٜډٞچلز و٪بڇ ىٍ ٹبوًن ولًٌ ْ یًٝڃ ډ٦بڅجبر ثبوپُب ،اهٌ هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ٍا
ثَاْ ثبوپُب ػبِٔ ا٭الڇ ی ٽچٍٕ ْ ډلبٽڈ ىاىځٖشَْ ی ىیأَ اػَأٓ طجز ٍا ډپچٴ ثٍ یًٝڃ
ډ٦بڅجبر ثبوپُب ا٭ڈ اُ اٝڄ ی ٵَ ٫ٽَى )ډبىٌ 6ٹبوًن ولًٌ یًٝڃ ډ٦بڅجبر ثبوټَب #ىٍ ٕبڃ
132ډؼچٔ ًٍٙاْ إالډٓ ٹبوًن اٝالف ډًاىْ اُ ٹبوًن ٝییٍ ؿټ ډًٞه ٍ1355ا سًٔٞت
ٽَى .یڅٓ ثب أه ٽٍ ىٍ ډبىٌ 12ٹبوًن ٝییٍ ؿټ ثٍ اهٌ هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ اٙبٌٍ ٙیٌ ثًى،
ٹبوًن ػیٔی ان ٍا سٲَٕٕ ویاى .ثٍ َمٕه ػُز ٍٕٔٔ ٽڄ ىاىځٖشَْ سَُان اُ ډٺبڇ ډٮ٪ڈ ٍَجَْ
إشٶشبء ٽَى ٽٍ :أب ځَٵشه هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ٥جٸ ٹبوًن ٵًٷ ډَٚی٭ٕز ىاٍى ٔب اُ ډٞبىٔٸ ٍثب
ډٓثبٙی؟ أٚبن ىٍ دبٕن ا٭الڇ ىاٙشىی ٽٍ" :اځَ طبثز ًٙى ٽٍ هٖبٍر ،وب ٓٙاُ ثیَٓ ډٖشىی ثٍ
ساهَٕ ساىٍٔ إز ىٍ ١مبن ثیَپبٍ إز ی کپڈ ٍثب ویاٍى" .ىٍ ٕبڃ 1315ډؼچٔ ًٍٙاْ
إالډٓ ،ثٍ ډًػت ٹبوًن اڅلبٷ ٔټ سج ٌَٞثٍ ډبىٌ 2ٹبوًن اٝالف ډًاىْ اُ ٹبوًن ٝییٍ ؿټ،
ىاٍویٌ ْ ؿټ ٍا ډٖشلٸ ىٍٔبٵز "ٽچٍٕ ْ هٖبٍار ی َِٔىٍَبْ یاٍى ٙیٌٙ ...ىبهز .ٹبوًن
ډٌٽًٍ ثٍ ىڅٕڄ ٭یڇ سإٔی ًٍٙاْ وڂُجبن ،ثٍ ډؼم ٬سٚوٕ ٜډٞچلز و٪بڇ اٍػبٙ ٫ی ی ډؼم ٬ان
ٍا ىٍ سبٍٔن 6/3/10ثٍ سًٔٞت ٍٕبوی .ىٍ ٔټ و ٍَٔ٪سٶَْٖٕ ،ډؼمٔ ٬بى ٙیٌ ىٍ ډًٍم 9/21
ؿىٕه ډٺٍَّ ىاٙز :ډى ًٍ٪اُ ٭جبٍر"ٽچٍٕ هٖبٍار ی َِٔىٍَبْ یاٍى ٙیٌ "...ډٌٽًٍ ىٍ سجٌَٞ
اڅلبٹٓ ثٍ ډبىٌ٘ 2ٹبوًن اٝالف ډًاىْ اُ ٹبوًن ٝییٍ ؿټ ډً٘ٞه 61/3/10ډؼم ٬سٚوٕٜ
ډٞلچز و٪بڇ ،هٖبٍار ساهَٕ ساىٍٔ ثَ ډجىبْ وَم سًٍ٘ڇ اُ سبٍٔن ؿټ سب ُډبن یًٝڃ ان ٽٍ
سًٕ ٤ثبوټ ډَٽِْ ػمًٍُْ إالډٓ أَان ا٭الڇ ٙی ی َِٔىٍ ىاىٍٕٓ ی کٸّ اڅًٽبڅٍ ثَ إبٓ
سٮَٵٍَبْ ٹبوًوٓ إز ٍ.یٙه إز ٽٍ ىٍ أه ډٺٌٍَّٕ ،وىٓ اُ ١ ٣َٙمه ٭ٺی ثٍ ډٕبن وٕبډیٌ ی
اُ َ٥ٳ ىٔڂَ ،سًٍ٘ڇ ی ٽبَ٘ اٍُٗ دًڃ ډٶَی ٟځَٵشٍ ٙیٌ إز؛ ثىبثَأه ،سَّْٖ کپڈ ډٌٽًٍ
ىٍ ډً٘ٞثٍ ډؼم ٬ثٍ ٱَٕ اُ ؿټ اُ إىبى سؼبٍْ ی ٱَٕسؼبٍْ ،ٵبٹی یػبَز ٹبوًوٓ إز؛ ؿىبوپٍ
اځَ ثٍ ٵَ ،ٟوَم سًٍ٘ڇٝ ،ٶَ ثبٙی ،ډ٦بڅجٍ یػُٓ ثٍ ًٍٝر هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ،اډپبوذٌَٔ
ووًاَی ثًى؛ اُ أه ډٺ ٬٦ډَکچٍ ْ ىیڇ اٱبُ ٙی .ځَؿٍ ډجىبْ ډلبٕجٍ هٖبٍر وَم سًٍډٓ ثًى
ٽٍ اُ ػبوت ثبوټ ډَٽِْ ا٭الڇ ٙی .ثٍ سٮجَْٕ و٪بڇ کٺًٹٓ ډب ثٮی اُ اوٺاله سپبډڄ دٕیا ٽَى ٽٍ صفحه 71
93
اهکبى سٌجی تحمک ربب در خسبرت تبخیر تبدیِ در حمَق کیفری ایراى ٍ فمِ اهبهیِ
o
ًتیجِ گیشی
ىٍثبٌٍى هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔى یػٍ وٺی ،سبٍٔن کٺًٷ ډب ،دٕ٘ ی دٔ اُ اوٺاله إالډى ،ٵَاُ
ی وٕٚتَبى ثٖٕبٍى ٍا دٚزَٕ ځٌاٙشٍ إز .دٕ٘ اُ اوٺاله إالډى ،کیاٽظَ ډجچٰ ٹبثڄ ډ٦بڅجٍ
ىٍ ًٍٝر ساهَٕ ىٍ اىاى ثیَى 12 ،ىٍٝی ډلپًڇ ثٍ ىٍ ٕبڃ ی ثیین انٽٍ وٕبُ ثٍ اطجبر یٍیى
هٖبٍر ثبٙی ،ثٍ َٝٳ اطجبر ساهَٕ ىٍ دَىاهز ،ٹبثڄ ډ٦بڅجٍ ثًى
.
دٔ اُ اوٺاله إالډى ،ٵٺُبى ًٍٙاى وڂُجبن ان ٍا ٱَٕ َٙ٭ى ا٭الڇ ٽَىوی ،یڅى ىٍ هًٛٞ
ثبوټَب ،ډ٦بڅجٍى هٖبٍر ىَٔٽَى ٍا ثَ إبٓ ١ ٣َٙمه ٭ٺی ،ٽٍ ثٍ ٭ىًان یػٍ اڅشِاڇ ىٍ ٹَاٍىاىٙ
اٝچى ځىؼبوٕیٌ ډىًٙى دٌَٔٵشىی .ؤٍَ٪ى ًٍٙاى وڂُجبن اهشٞب ٛثٍ ثبوټ ویاٍى ی ََٽٔ
ډىسًاوی اُ أه ٍاَپبٍ إشٶبىٌ ٽىی ،ثٍ ٣َٙانٽٍ َیٳ اُ ٔ ٣َٙبى ٙیٌ اڅِاڇ ډیًٔن ثٍ دَىاهز
ىٍ ٍَٕٕٕی ثبٙی ،وٍ ثٍ ىٕز ایٍىن ًٕى ىٍ اُاى سمیٔی ډُچز ډؼم ٬سٚوٕ ٜډٞچلز و٪بڇ ىٍ
ٕبڃ 1360أه اډپبن ٍا ثٍ ىاٍویٌى ؿټ ثوٕٚی ٽٍ ثشًاوی ډلپًډٕز ٝبىٍٽىىیٌى ؿټ ٍا ثٍ
دَىاهز ٽچٍٕى هٖبٍار ،اُػمچٍ هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ،سٺب١ب ٽىی؛ ی ثبالهٌَ ىٍ ٕبڃ ،1390
ٹبوًنځٌاٍ إٔه ىاىٍٕى ىاىځبٌَبى ٭مًډى ی اوٺاله ،ثب ؿُبٍ ،٣َٙډ٦بڅجٍى هٖبٍر ساهَٕ
ساىٍٔى یػٍ وٺی ٍا ثٍ ًٍ٥ٽچى اډپبندٌَٔ ٕبهز.
ٵٺُٕبن ،٭مًډبً ،هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔى یػٍ وٺی ٍا ثٍ ََ ٙپچى «ٍثب» ی کَاڇ ىاوٖشٍاوی ،یڅى َٖشىی
ٵٺُٕبوى ٽٍ ،ثب سٶپٕټ ډٕبن یػٍ اڅشِاڇ ی ٍثب ،ىٍع ٥َٙى ىٍ ١مه ٭ٺی ثٍ ډى ًٍ٪اڅِاڇ ډیًٔن ثٍ
ٍ٭بٔز ُډبن ٍَٕٕٕی ٍا ډَٚی ٫ډىىاوىی؛ ؿىبنٽٍ ثَهى اُ ٵٺُٕبن َڈ ډ٦بڅجٍى هٖبٍر ساهَٕ
ساىٍٔ ٍا ىٍ ٵَ ٟٽبَ٘ ٙیٔی اٍُٗ دًڃ ی سمپّه ډیًٔن اُ اىاى ىٔه ىٍ ٍَٕٕٕی دٌَٔٵشٍاوی
.
ىٍ دبٔبن دٕٚىُبى ډىٽىٕڈ ،ایالً ،ډبىٌى 522ٹبوًن إٔه ىاىٍٕى ىاىځبٌَبى ٭مًډى ی اوٺاله ىٍ
اډًٍ ډیوى ،اُ أه ٹبوًن ،ٽٍ ډَثً ٣ثٍ اډًٍ ٙپچى إز ،کٌٳ ی ىٍ ٹبوًن ډیوى ،ٽٍ ډلشًى
ډٺٍَار ډبًَى إز ،ځىؼبویٌ ًٙى؛ طبوٕبً ٍاَپبٍ دٌَٔٵشٍ ٙیٌ اُ ًٕى ًٍٙاى وڂُجبن ،ثب سَٔٞق
ثٍ ٭مًډٕز ان وٖجز ثٍ ٱَٕ ثبوټَب اُ اٙوب ٛکٺٕٺى ی کٺًٹى ،ډًٍى سَٔٞق ٹبوًنځٌاٍ ٹَاٍ
ځَٕى .ٹبوًوڂٌاٍ وِٕ ثب سإٓ اُ ٙبٍ ٫ډٺیٓ ،ىٍ ډبىٌ ْ 595ٹبوًن ډؼبُار إالډٓ ،ثَاْ ٍثب
ىَىیٌ ی ٍثب ځَٕویٌ ی وِٕ ثَاْ یإ ْ ٍ٦ثٕه اوُب ډؼبُار سٮٕٕه ومًىٌ إز. صفحه 87
78
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 71 –96
ایالً اځَ هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ډجشىٓ ثَ ٹَاٍىاى ثبٙی ی طبوٕبً ثٍ وً٭ٓ ثٍ ډٮىبْ ػجَان ٽبَ٘ اٍُٗ
دًڃ ثبٙی ی أه ډ٦چت ثب و٪بڇ ٹجڄ اُ اوٺاله ٽٍ ډٓ ځٶز ثبٔی 12ىٍٝی هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ
ډىًٙ ًٍ٪ى ،سٲَٕٕ ډبَٕشٓ ىاٙز .ىٍکٺٕٺز ان هٖبٍر ثَ ډجىبْ وَم سًٍڇ وجًى ثچپٍ ٔټ ډجچٰ
إمٓ وٖجز ثٍ اٝڄ ىٔه ثٍ ٭ىًان هٖبٍر ىٍٔبٵز ډٓٙی ٽٍ أه ډًَ ٫ً١ڈ أىټ ٍثب سچٺٓ
ډًٓٙى .ثٍ ََ سٺیَٔ ،ىٍ ٕبڃ 1318اىاٌٍ کٺًٹٓ ٹًٌ ٹ٢بٍٕٔ ٓ٥ؤٍَ٪اْ ا٭الڇ ٽَى ٽٍ ډ٦بڅجٍ
هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ډٖشىی ثٍ ٹَاٍىاى ،ٹبوًوٓ ی َٙ٭ٓ إز .ډالک ٍ٪ډًٓٙى ٽٍ ډؼم ٬سٚوٕٜ
ډٞچلز و٪بڇ هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ٍا ثَ إبٓ وَم سًٍڇ ىٍ ډًٍى ؿټ دٌَٔٵشٍ إز ی ؿًن ىٍ
ىٔه ډٖشىی ثٍ ؿټ هًٕٝٞشٓ وجًى ،أه ٹب٭یٌ ثٍ ىًٔن ىٔڂَ وِٕ ٹبثڄ سٮمٕڈ ثًى ٝ$ٶبٔٓ،1386 :
#228-226
یڅى ىٍ ٕبڃ ،1379ٹبوًنځٌاٍ ،هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔى یػٍ وٺی ٍا ثَاى َمٍى ى٭بیى ٽٍ
ډً ٫ً١ان ىٔه ی اُ وً ٫یػٍ ٍأغ ثبٙی ،ډٺٍَ ىاٙز .ىٍ ډبىٌى 522ٹبوًن إٔه ىاىٍٕىِ
ىاىځبٌَبى ٭مًډى ی اوٺاله $ىٍ اډًٍ ډیوى #ډًٞه 21ٵَیٍىٔه 1379ٽٍ ىٍ سبٍٔن 28
ٵَیٍىٔه 1379ثٍ سإٔی ًٍٙاى وڂُجبن ٍٕٕیٌ ؿىٕه اډیٌ إز :ىٍ ى٭بیى ٽٍ ډً ٫ً١ان ىٔٙه ی
اُ وً ٫یػٍ ٍأغ ثًىٌ ی ثب ډ٦بڅجٍى ىأه ی سمپّه ډیًٔن ،ډیًٔن اُ دَىاهز اډشىب ٫ومًىٌ ،ىٍ
ًٍٝر سٲَٕٕ ٵبک٘ ٙبه ٜٹٕمز ٕبالوٍ اُ ُډبن ٍَٕٕٕی سب َىڂبڇ دَىاهز ی دٔ اُ ډ٦بڅجٍى
٥چجپبٍ ،ىاىځبٌ ثب ٍ٭بٔز ډشىبٕت سٲَٕٕ ٙبه ٜٹٕمز ٕبالوٍ ،ٽٍ سًٕ ٤ثبوټ ډَٽِى ػمًٍُى
إالډى أَان سٮٕٕه ډىځَىى ،ډلبٕجٍ ی ډًٍى کپڈ ٹَاٍ هًاَی ىاى ،ډڂَ أهٽٍ َ٥ٵٕه ثٍ ولً
ىٔڂَى ډٞبڅلٍ ومبٔىی .ىٍ أه ډبىٌى ٹبوًوى ،ؿُبٍ ٣َٙثَاى اډپبن ډ٦بڅجٍى هٖبٍر ساهَٕ
ساىٍٔ ډٺٍَ ٙیٌ إز :ووٖز انٽٍ ډً ٫ً١سٮُی ،یػٍ وٺی ٍأغ ثبٙی؛ دٔ اځَ ډً ٫ً١ان ،ٽبال
ٔب اٍُ ٕبَٔ ٽًٍَٚب ثبٙی ،ډٚمًڃ أه کپڈ ووًاَی ثًى؛ىی٘ڇ انٽٍ ٥چجپبٍ ،ثیَى ٍا ډ٦بڅجٍ ٽَىٌ
ثبٙی ٽٍ اُ٩بٍوبډٍى ٍٕمى ډىسًاوی ىڅٕچى ثَ أه اډَ ثبٙی؛ًٕ٘ڇ انٽٍ ډیًٔن ،ډشمپّه اُ دَىاهز
ثبٙی ی ثب اډپبن ډبڅى اُ اىاى ىٔه هًىىاٍى ٽَىٌ ثبٙی؛ ی ثبالهٌَ ؿُبٍڇ انٽٍ اٍُٗ دًڃ ىٍ
ٵبٝچٍى ٍَٕٕٕی سب ُډبن دَىاهز ،سٲَٕٕ ٵبک٘ ٽَىٌ ثبٙی .ډٺبٍٖٔى أه ډبىٌى ٹبوًوى ثب
ډًٞثٍى ډؼم ٬سٚوٕ ٜډٞچلز و٪بڇ ثٍ َٙکى ٽٍ ځٌٙز ډىٍٕبوی ٽٍ اُ و َ٪ٹبوًنځٌاٍ ٕبڃ
،1391سمپه ډیًٔن اُ دَىاهز ی سٲَٕٕ ٵبک٘ اٍُٗ دًڃ ،ىی ٣َٙ٭میٌ ثَاى اډپبن ډ٦بڅجٍى
هٖبٍر ساىٍٔى یػٍ وٺی إز ،ىٍ کبڅى ٽٍ ىٍ ډًٞثٍى ډؼم ٬سٚوٕ ٜډٞچلز و٪بڇَٕ ،ؾ ٔټ
اُ ان ىی ٹٕی وٚیٌ إز .اڅجشٍ ىٍ أه ډًٞثٍ ٕوه اُ سًٍڇ ثٍ ډٕبن اډیٌ إز ،ی أه ثیان ډٮىبٕز
ٽٍ ٽبَ٘ اٍُٗ دًڃ ډٶَی ٟځَٵشٍ ٙیٌ ،یڅى «ٽبَ٘ ٙیٔی» ٹٕی اډپبن ډ٦بڅجٍ وٕٖز؛ ی صفحه 72
94
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 71 –96
کٺًٹیاوبن ٭مًډب ډٮشٺیوی ثبٔی ډٕبن هٖبٍر وب ٓٙاُ ىَٔٽَى ی ٍثق دًڃ ٔب ٍثب سٶبیر ځٌاٍى.
هٖبٍر سبهَٕ ىٍ سبىٍٔ ٽٍ ډًٍى سبئٕی ٫َٙی ٹبوًن ٹَاٍ ځَٵشٍ ،ډشٶبیر اُ ٍثب ٔب ثٌَُ إز ی ىٍ
یاٹ ٬هٖبٍسٓ إز ٽٍ ىٍ وشٕؼٍ ٽبَ٘ اٍُٗ دًڃ ىٍ ً٥ڃ ُډبن ،ثٍ ًٔلٸ سٮچٸ ډٓځَٕى.
ىٍ ډؼمً ٫ىٍ ډًٍى یػٍ اٵشَاٷ أه ىی وُبى ډٓسًان ځٶز ٽٍ هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ىٍ یاٹ٬
ًٕى ی ثٌَُ ی اهٌ ان ځَٵشه ډبڅٓ ٭الیٌ ثَ ډبڃ اٝچٓ ثًىٌ ی ىٍ ٍثب ثًىن ان ومٓسًان سَىٔی ومًى؛
ډىشُٓ کَډز ان ډلییى ىٍ ىأٌَ ٍثب ثًىٌ ی ومٓسًان ځَٵشه هٖبٍر ډِثًٍ ٍا ثًٕٕچٍ ثبوټَب ٔب
اهٌ هٖبٍر ىَٔٽَى اُ یاڇَبْ سًڅٕیْ ٍا ٍثب ٙمَى. صفحه 88
اهکبى سٌجی تحمک ربب در خسبرت تبخیر تبدیِ در حمَق کیفری ایراى ٍ فمِ اهبهیِ
79
ډٺبٍٖٔى أه ََ ىی ثب ؤَ٪بر ًٍٙاى وڂُجبن وٚبن ډىىَی ٽٍ ،وٍ ډؼم ٬سٚوٕ ٜډٞچلز و٪بڇ
ی وٍ ٹبوًنځٌاٍ ٕبڃ َٕ ،1359ؾٽیاڇ ٍاَپبٍ ١ ٣َٙمه ٭ٺی ٍا ٽٍ ىٍ وََ٪بى ًٍٙاى وڂُجبن
ډىٮپٔ ٙیٌ ثًى ،ډًٍى إشٶبىٌ ٹَاٍ ویاىٌاوی
o
.
ً-3ظشات فمْی تحمک سثب دس خؼبست تبخیش تبدیِ
ُډبوٓ ا١بٵٍ ىٍٔبٵشٓ ٍثب ډلًٖه ډًٓٙى ٽٍ اُ ٹجڄ ٙ ٣َٙیٌ ثبٙی $ؿٍ َٔٝلبً ی ؿٍ
١مىٓ #ی ډ٦بثٸ ؤ َ٪پٓ اُ ٵٺُب ٽٍ ٹًڃ ډٍ ًٍُٚا ډَ٦ف ٽَىٌ إز "ال ٔؼًُ ٣َٙاڅِٔبىٌ ثبن
ٔٺَ ٟډبال ٭چٓ ان ًٔىْ اڅمٺشَ ٟأُی ډمب اٹشًَٕ ٍ١ا اٙشَا٥بً َٔٝلبً ای ا١مَاٌ ی ٌَا ًَ اڅَثب
اڅٺَ ٟاڅملَڇ" $ډًًْٕ االٝٶُبوٓ #19 ،53:ػبِٔ وٕٖز ُٔ ٣َٙبىْ ثٍ ولًْ ٽٍ ډبڅٓ ثٍ
ىٔڂَْ ٹَ ٟىَی ی اوڂبٌ ډٺشَُٔ ٟبىسَ اُ اوـٍ ٽٍ ٹَ ٟځَٵشٍ إز اىا ٽىی ،ؿٍ ٣َٙثٍ
ًٍٝر َٔٝق ًٽَ ٙیٌ ثبٙی ؿٍ ١مىٓ ی أه ٍثبْ ٹَ ،ٟکَاڇ إز .ډالک ٍ٪ډًٓٙى ٽٍ ىٍ
هٖبٍر سبهَٕ سبىٍٔ ٣َٙا١بٵٍ ٹجچٓ یػًى ویاٍى ی سًاٵٸ َ٥ٵٕه ىٍ ٍَٕٕٕی ډٮٕه ،دَىاهز
اٝڄ یػٍ إز ثیین ا١بٵٍ ی اوـٍ ٽٍ ثٍ ٭ىًان هٖبٍر سبهَٕ ځَٵشٍ ډًٓٙى اُ ثبه ١مبن
ٽبَ٘ اٍُٗ دًڃ ډٺَ ٟإز ٕ$.بٽٓ#1389،282:
ثٕٚشَ ٵٺُٕبن اډبډٍٕ ،ځَٵشه ډجچٲى ډبُاى ثَ اٝڄ ثیَى ٍا سلز ٭ىًان ٽبَ٘ اٍُٗ دًڃ ٔب
هٖبٍر ىَٔٽَى ی ډبوىی أهَب ٱَٕډَٚی ٫ىاوٖشٍاوی.ٵٺٍٕ ٕشَٿٕٕ ،ی ډلمیٽب٩ڈ ِٔىىٝ ،بکت
٭َیِ ،ډٮشٺی إز ٽبَ٘ اٍُٗ دًڃ ٹجڄ اُ ٍَٕٕٕی ی ثٮی اُ ان ىٍ ١مبن ثیَپبٍ وٕٖزََ ،
ؿىی یى سًاوبٔى دَىاهز ىاٙشٍ ی ٥چجپبٍ وِٕ ىٔه ٍا ډ٦بڅجٍ ٽَىٌ ثبٙی .أٚبن ىٍ دبٕن ثٍ ٕااڅى
ىٍډًٍى ٽبَ٘ ٙیٔی اٍُٗ دًڃ ډىځًٔیََ:ځبٌ ان ىٔه ډاػ٘ڄ ثبٙی ی سىِّڃ ٹٕمز دٕ٘ اُ کچًڃ
اػڄ ثبٙی ،هٖبٍر ثَ ٥چجپبٍ إز ی اډ٘ب اځَ ډ٦بڅجٍ ٽىی ی ډیًٔن ىٍ ىاىن ډمب٥چٍ ٽىی ثیین یػٍ
َٙ٭ى ،دٔ ىٍ ًٍٝر سىِڃ ٹٕمز ،اُ ٽٍٕٖى ٥چجپبٍ ٍٵشٍ إز ؿىبوـٍ ىٍ ٱٞت ډىځًٔىی
ِٔ$ىى #29 ،136 :اډبڇ همٕىى #ٌٍ$ىٍ دبٕن ثٍ ٔټ ٕااڃ ىٍثبٌٍى ٙوٞى ٽٍ ىٍ ١مه ٭ٺی
ٹَ١ ٣َٙ ،ٟمبن وٖجز ثٍ ٹیٍر هَٔی ٽَىٌ إز ،ډىوڂبٍوی ٣َٙ:ډٌٽًٍ وبٵٌ وٕٖز ی َمبن
ډجچٲى ٍا ٽٍ ٹَ ٟځَٵشٍ ١بډه إز ی ٹیٍر هَٔی دًڃ ىٍ أه ډٖاڅٍ اطَ ویاٍى$ .همٕىى،135 :
290ـ #291ډٺبڇ ډٮّ٪ڈ ٍَجَى ىٍ دبٕن ثٍ ٕااڃ ٍئٕٔ ٽڄ ىاىځٖشَى سَُان ىٍ سبٍٔن 2اًٍ 135
ىٍ أه ُډٕىٍ ؿىٕه وڂبٙشٍاوی :هٖبٍر وبٙى اُ ساهَٕ ثیَى ،اځَ طبثز ًٙى ٽٍ ډٖشىی ثٍ ساهَٕ
ساىٍٔ إز ،ىٍ ١مبن ثیَپبٍ إز ی کپڈ ٍثب ٍا ویاٍىٍ$ .یُوبډٍ ا٥ال٭بر#1318/2/2 ،ىٍ أه
و ،َ٪ثیین انٽٍ اُ ٍاَپبٍ ١ ٣َٙمه ٭ٺی إشٶبىٌ ًٙى ،هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔى یػٍ وٺی دٌَٔٵشٍ صفحه 73
اهکبى سٌجی تحمک ربب در خسبرت تبخیر تبدیِ در حمَق کیفری ایراى ٍ فمِ اهبهیِ
o
فْشػت هٌبثغ
95
-
-اسدث٘لٖ ،هحوذ ػلٖ ،)1394( ،حمَق رضإ ػوَهٖ .رلذ ،1تْشاىً :ـش ه٘ضاى.
-
-اهبهى ،ػ٘ذ حؼی ،)132( ،حمَق هذًى ،تْشاى :اًتـبسات اػالهِ٘ ،چبح ًْن 1 ،رلذ
-
اًلبسٕ ،ػلٖ" ،دسٗبفت خؼبست تبخ٘ش تادِٗ دس لشاسدادّبٕ ثبًىٖ ثب تىِ٘ ثش ٍهؼ٘ت ثذّىبس" ،فللٌبهِ التلبداػالهٖ ،ؽ ،13904
-
ثبدٌٖٗ ،حؼی ،خ٘بهٖ ،هحوذ ػضٗض« ،ثشسػٖ هجبًٖ فمْٖ لبثل٘ت هٌبلجِ ٕ خؼبست تبخ٘ش تادِٗ اص دٗذگبُ هزاّت اػالهٖ» ،هزلِفمِ ٍهجبًٖ حمَق اػالهٖ ،ؽ ،1ثْبس ٍتبثؼتبى 1391
-
-ثخؾ فشٌّگٖ ربهؼِ هذسػ٘ی حَصُ ػلوِ٘ لن ،سثب ،لن ،اًتـبسات ثَػتبى وتبه1381 ،
-
ـ ثْجْبًىٍ ،ح٘ذ؛ حبؿِ٘ هزوغ الفبئذٓ ٍالجشّبى ،چبح اٍل ،وٌگشُ ثضسگذاؿت همذع اسدث٘لى1417 ،ق.
-
-ثْزت ،هحوذتمٖ ،ث٘تب ،اػتفتبٕ ؿوبسُ 5690ـ ،79/4/4پظٍّـگبُ فشٌّگ ٍ اًذٗـِ اػالهٖ.
-
ـ تؼخ٘شٕ ،هحوذػلٖ ،ؿشى و٘فشٕ هبلٖ دس ثبًىذاسٕ ثذٍى سثب ،فللٌبهِ تخللٖ فمِ اّل ث٘ت ،ؿوبسُ .1382 ،35
رضاٗشٕ ،ػ٘ذ ػجبع ،هبلىٖ ثشٍرًٌٖ ،زوِ ،خؼبست تبخ٘ش تبدِٗ دس فمِ اهبهِ٘ ٍ حمَق و٘فشٕ اٗشاى ،فللٌبهِ هٌبلؼبت فمِالتلبدٕ ،ػبل دٍم ،ؿوبسُ چْبسم ،صهؼتبى 99
-
رضاٗشٕ ،ػ٘ذ ػجبعٍٗ ،ؼٖ ،ه٘خنٍ ،رِ افتشاق خؼبست تاخ٘ش تادِٗ ،سثب ٍ ػَد ثبًىٖ دس حمَق و٘فشٕ اٗشاى ،فللٌبهِ هٌبلؼبت ػلَم
ارتوبػٖ ،دٍسُ ،5ؿوبسُ ،3پبٗ٘ض 98
-
رؼفشٕ لٌگشٍدٕ ،هحوذرؼفش ،)1362 ( ،تشهٌَ٘لَطٕ حمَق ،ثٌ٘بد ساػتبد.-حبئشٕ ٗضدٕ ،وبظن ،ث٘تب" ،ثشسػٖ اٍساق ًمذٕ اص هٌظش فمْٖ" ،هزلـِ فمـِ اّـل ث٘ـت
-
-حشّ ػبهلٖ ،هحوذثی حؼیٍ ،ػبئلالـ٘ؼِ ،ث٘شٍت ،هوػؼِ الالج٘ت ،1413 ،د .18
-
-خوٌٖ٘ ،سٍحاهلل ،تحشٗشالَػ٘لِ ،لن ،هوػؼِ تٌظ٘ن ٍ ًـش احبس اهبم خوٌٖ٘ ،1379 ،د .1
-خوٌٖ٘ ،ػ٘ذ سٍح ااهلل ،تحشٗشالَػ٘لِ ،تشروِ فبسػٖ هحوذثبلش هَػَٕ ّوذاًٖ ،د ،4لن ،داسالؼلن1367
-
-خوٌٖ٘ ،ػ٘ذ سٍح الِ ،تحشٗشالَػ٘لِ ،لن ،ربهؼِ هذسػ٘ی حَصُ ػلوِ٘ لن ،1374 ،د 2
-
ـ خوٌ٘ى؛ اػتفتبءات ،د ،2چبح ػَم ،لن :اًتـبسات اػالهى.1375 ،
-
دسٍٗـٖ ،اثشاّ٘ن ،) 1378 ( ،هجبًٖ ؿشػٖ ٍ لبًًَٖ هٌبلجِ خؼبست تاخ٘ش تادِٗ تَػی ثبًىْبً :ظشِٗ فمْب ٍ حمَلذاًبى ،تبصُّبٕالتلبد ،ؿوبسُ 84
-
-ساًٍذٕ ،لٌت الذٗی ػؼ٘ذ ثی ّجِ اهلل ،فمِ المشاى ،د ،2لن ،وتبثخبًِ اٗتباهلل هشػـٖ ًزفٖ.ُ1405 ،ق.
-سهَاًٖ ،غالهشهب ،هلبحجِ ثب اٗتاهلل سهَاًٖ دسثبسُ ثبًىذاسٕ اػالهٖ ،تْشاى ،ثبًه هشوضٕ.1372 ،
،ػـبل پٌزن ،ؿوبسُ 19ـ 20
-
-ػبوٖ ،هحوذسهب" ،حمَق و٘فشٕ التلبدٕ" ،چبح اٍل :اًتـبسات رٌگلّ1389 ،ـ.ؽ
-
-ؿ٘خ اًلبسٕ ،هشتوى ثی هحوذاه٘ی ،الوىبػت ،د ،6لن ،هزوغ الفىش االػالهٖ.ُ1420 ،ق
-
-کبفٖ گلپبٗگبًٖ ،پبػخ ثِ اػتفتبٕ ،1382/1/12پظٍّـگبُ حَصُ ٍ داًـگبُ ،لن
-
-کفبٖٗ ،حؼ٘ی ،)1386( ،لَاػذ ػوَهٖ لشاسدادّب ،تْشاى ،ثٌ٘بد حمَق اٗشاى ،چبح پٌچن
-
ـ کذس ،ػ٘ذهحوذثبلش؛ «االػغ الؼبهّٔ للجٌه فى الوزتوغ االػالهى» ،االػالم ٗمَد الح٘بٓ ،ؽ ،6چبح دٍم ،ث٘شٍت :داسالتؼبسف،
ُ1399
ـ ًجبًجبئى ،ػ٘ذػلى؛ سٗبم الوؼبئل ،د ،2لن :هوػؼِ الالج٘ت.ُ1404 ،
-
ـ ػبهلى ،ؿ٘خ حش؛ ٍػبئل الـ٘ؼٔ ،د ،18ث٘شٍت :داساح٘بءالتشاث الؼشثى ،چبح پٌزن 1403 ،ق.
-
-وبتَصٗبىً ،بکش؛ لَاػذ ػوَهى لشاسدادّب ،د ،4چبح دٍم ،تْشاى ،ؿشوت اًتـبس1376 ،
-
-وبتَصٗبىً ،بکش ،،لَاػذ ػوَهٖ لشاسدادّب ،رلذ ،4ؿشوت ػْبهٖ اًتـبس1383 ،
-
ـ گلپبٗگبًى ،ػ٘ذهحوذسهب؛ هزوغ الوؼبئل ،د ،2چبح دٍم ،لن ،داسالمشاى الىشٗن.ُ 1405 ،
-
ـ هذسع ،ػ٘ذحؼی؛ الشػبئل الفمْ٘ٔ ،چبح اٍل ،تْشاى ،ػتبد ثضسگذاؿت ؿْ٘ذ هذسع 1408 ،ق.
-
ـ هىبسم ؿ٘شاصىً ،بکش؛ سثب ٍثبًىذاسى اػالهى ،چبحاٍل ،لن:هٌجَػبت ّذف.1376 ،
-هَػبٖٗ ،ه٘خن ،تج٘٘ی هفَْم ٍ هَهَع سثب اص دٗذگبُ فمْٖ ،تْشاى ،هَػؼِ تحم٘مبت پَلٖ ٍ ثبًىٖ1376 ،
-
-
-هَػَٕ ثزٌَسدٕ ،هحوذ« ،هـشٍػ٘ت خؼبست تبخ٘ش تادِٗ» ،پظٍّـٌبهِ هت٘ی ،ؽ ،19تبثؼتبى3.،ف1382 ،
-
-هَػَٗبى ،ػ٘ذ ػجبع ،ثشسػٖ فمْٖ ـ حمَلٖ لَاً٘ی هشثَى ثِ رشٗوِ ٍ خؼبست تاخ٘ش تادِٗ دس اٗشاى ،فمِ ٍ حمَق 1384ؿوبسُ 4
-
-هَػَٕ االکفْبًٖ ،ػ٘ذ اثَالحؼیٍ" ،ػ٘لِ الٌزبُ" ،رلذ دٍم ،داسالوٌجَػبت ث٘شٍت19 ، صفحه 89
96
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 71 –96
-
-هْشپَس ،حؼ٘ی ،هزوَػِ ًظشات ؿَسإ ًگْجبى ،تْشاى ،دادگؼتش1388 ،
-
ـ هْشپَس ،حؼ٘ی؛ هزوَػِ ًظشٗبت ؿَساى ًگْجبى( ،دٍسُى اٍّل) ،چبح اٍل ،تْشاى :هوػؼِ وْ٘بى131 ،
-
ً-شالى ،هالاحوذ ،ػَائذ االٗبم ،چبح اٍل ،اًتـبسات دفتش تجل٘غبت اػالهى.135 ،
-
هشاغى ،ه٘شفتبح؛ الؼٌبٍٗی ،د ،1چبح اٍل ،لن ،هوػؼِ ًـش اػالهى.ُ 1418 ،ً -زفٖ ،هحوذحؼی ،رَاّشالىالم ،تحم٘ک ػلٖ اخًَذٕ ،ث٘شٍت ،داس اح٘بء التشاث الؼشثٖ ،س ّفتن ،1981 ،د .23
-
ًزفٖ ،ؿ٘خ هحوذحؼی ثی ثبلش ،رَاّش الىالم فٖ ؿشح ؿشائغ االػالم ،د ،23التزبسُ ،دفتش اًتـبسات اػالهٖ ٍاثؼتِ ثِ ربهؼِهذسػ٘ی لن1391 ،
-
ً-ظش هشارغ ػظبم دس هَسد اخز رشٗوِ دٗشوشد ٍام90/10/10 ، ir.meshreghnews
-
ٍحذتٖ ؿج٘شٕ ،ػ٘ذ حؼی« ،هٌبلؼِ تٌج٘مٖ خؼبست تبخ٘ش تادِٗ دس حمَق اٗشاى ٍ فمِ اهبهِ٘» ،فللٌبهِ التلبد اػالهٖ ،ؽ12 ،1382
-
ٍحذتٖ ؿج٘شٕ ،ػ٘ذ حؼی ،خؼبست تبخ٘ش تبدِٗ ٍرِ ًمذ ،فللٌبهِ حَسُ ٍداًـگبُ ،ؽ36 ،1382ـ ٗضدى ،ػ٘ذ هحوذوبظن؛ ػوال ٍ رَاه ،چبح اٍل ،تْشاىً :ـش ػلَم اًؼبًى.1376 ،
-
َٗ-ػفٖ ،احوذػلٖ ،سثب ٍ تَسم ،تْشاى ،پظٍّـگبُ فشٌّگ ٍ اًذٗـِ اػالهٖ.1381 ، صفحه 90
81
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 71 –96
ٙیٌ ی ان ٍا هبٍع اُ کپڈ ٍثب ىاوٖشٍاوی ،یڅى ىٍ ډًٍى ٹچمَی هٖبٍر ډِثًٍ ی ؿڂًوڂى إشىبى
ان ثٍ ساهَٕ ساىٍٔ سًٕ١ق ویاىٌاوی؛ ثٍ ًٍ٥ډظبڃ ،ډٮچًڇ وٕٖز ٽٍ أب هٖبٍر ٹبثڄ ډ٦بڅجٍ ،اُ ىٕز
ىاىن ًٕى ٍا وِٕ ٙبډڄ إزٔ ،ب ٵٺ ٤ٽبَ٘ ٹیٍر هَٔی ٍا ىٍثَډىځَٕى .ؿىبنٽٍ ډٚو ٜوٕٖز
أب هٖبٍر ډِثًٍ ،ىٍ ًٍٝر ٽبَ٘ ٙیٔی ٹبثڄ ډ٦بڅجٍ إزٔ ،ب ٽبَ٘ ثٍ ډِٕان ډشٮبٍٳ َڈ ىٍ
١مبن ثیَپبٍ إزََ .ؿىی ثٮٕی وٕٖز ٽٍ ا٥الٷ ٭جبٍرَ ،مٍى أه ًٍٝرَب ٍا ىٍثَځَٕى.ثَهى
اُ ډٮبَٝان ثب ٵَٷ ځٌاٙشه ډٕبن ٱٞت ی ٱَٕٱٞت ،ٽبَ٘ اٍُٗ دًڃ ىٍ ه ًٛٞٱٞتٍ ،ا ىٍ
١مبن ٱبٝت ىاوٖشٍ ی ىٍ ٱَٕ ٱٞت ،ځَٵشه ډجچٰ ډبُاى ٍا سلز ٭ىًان ١مبنِ ٽبَِ٘ اٍُٗ دًڃ،
هالٳ اىڅٍّى ٍیأى ٹچمیاى ٽَىٌاوی $کبئَى:ثٕشب #اڅجشٍ هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔى یػٍ وٺی ،ٱٞت
وٕٖز ی ثیَپبٍ ثب ساهَٕ ىٍ دَىاهز ىٔه ،٭ٕه ډبڅى ٍا ٱٞت ومىٽىی؛ یڅى ؿًن ثب سمپّه اُ
دَىاهز ی ثب یػًى ډ٦بڅجٍى ىأه ،اُ اىاى ىٔه هًٔ٘ هًىىاٍى ٽَىٌ ی ىٍ ٵَ ٟٽبَ٘ ٙیٔیٙ
اٍُٗ دًڃ ،ډًػت یٍیى ٍَ١ثٍ یى ٙیٌ إز ،ثٍ ٹب٭یٌى ال ٍَ١ثبٔی هٖبٍر ای ٍا ػجَان ٽىی
.
ثَهى وِٕ ،ثب انٽٍ هٖبٍر ىَٔٽَى ٍا ٍثب ی کَاڇ ىاوٖشٍاوی ،ډٮشٺیوی اځَ ٵبٝچٍى ُډبوى ی سًٍ٘ڇ
هٕچى ُٔبى ثبٙی ،ثٍ ًٍ٥ى ٽٍ دَىاهشه ډجچٰ ډِثًٍ ٭َٵبً اىاى ىٔه ډلًٖه وًٚى ،ثبٔی ثٍ کٖبه
اډَیُ ثذَىاُىٔ ،ب ډٞبڅلٍ ٽىىی $ډپبٍڇ #150،136:ٵٺُٕبوى وِٕ َٖشىی ٽٍ کپڈ ثٍ څِیڇ ػجَان
ٽبَ٘ اٍُٗ دًڃ ٽَىٌ ،یڅى ثٍ ًٍٝر اکشٕبٔ ٣ب ٵشًا ،ډٞبڅلٍ ٍا ډ٦چًه ی ٔب الُڇ ٙمَىٌاوی
.
ډَکًڇ ُٕٙی ٝیٍ وِٕ ىٍ ډجبکض ٭چمى هًٔ٘ ډىدٌَٔى ٽٍ ىٍ َٙأ ٤ٽىًوى ٽٍ اٍُٗ دًڃ ثٍ
ًٍ٥ډٖشمَ ٍی ثٍ ٽبَ٘ إز ،ثٍ ځًوٍاى ٽٍ ىٔڂَ ومىسًان دًڃ اډَیُ ٍا «ډظڄ» دًڃ ؿىی ٕبڃ
دٕ٘ ىاوٖز؛ څٌا اځَ ثبوټ َىڂبڇ یٵب ثٍ ىٔه هًٔ٘ ،اٍُٗ یاٹٮى دًڅى ٍا ٽٍ ٹجالً ځَٵشٍ إز
ثذَىاُىٍ ،ثب ی کَاڇ ووًاَی ثًىٝ$ .یٍ#19ٛ ،1399 :
ثىبثَأه وَ٪ار ٵٺُب ٍا ډًٓٙى ثٍ ٍٕ ىٕشٍ سٺٖٕڈ ٽَى ځَیَٓ ډٮشٺیوی ځَٵشه ډجچٰ ډبُاى ثَ
اٝڄ ثیَٓ سلز ٭ىًان هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ٱَٕډَٚی ٫إز ٽٍ اٍاْ اوُب ثٍ َٙف َُٔ إز أز
اهلل ٕٕی ډلمی ٽب٩ڈ ِٔىْ ډٮشٺی إز ٽٍ هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ٹجـڄ اُ ٍَٕٕـٕی ی ثٮـی اُ ان ىٍ
١مبن ثیَپبٍ وٕٖز ََ ؿىی ٽٍ یْ سًاوبٔٓ دَىاهز ىاٙشٍ ی ٥چجپبٍ وِٕ ىٔه ٍا ډ٦بڅجٍ ٽَىٌ
ثبٙی $کبئَْ ٔـِىْ:ثٓسب #38 ،وَ٪أز ا ...یکٕی هَإبوٓ ی وب َٝډپبٍڇ َٕٙاُْ ی أز ا...
ډ٪بََْ وٕـِ ثـَ کَډـز إـز ی ان ٍا ٍثبهًاٍْ ډٓ ىاوىی ٕ$بٔز ډَٚٷ ُډٕه ،و َ٪ډَاػ٬
#.90/10/1ثَهٓ اُ ٵٺُبء ځَٵشه هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ٍا ػبِٔ ىاوٖشٍ اوی ٽٍ اُ ػمچٍ اوُب ُٕٙ:ی
ٝیٍ یثَهٓ ىٔڂَ اُ ٵٺُب ٹبئڄ ثٍ سٶٕ٢ڄ ٙیٌ اوی :أز ا ...ځچذبٔڂبوٓ ىٍ ثبٌٍ هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ
ىٍ ػَٔمٍَبْ ثبوپٓ ډٓ ځًٔی ُٔ ٣َٙ:بىٌ ،اځَ ؿٍ ثٍ ٭ىًان کٸ اڅِکمٍ ی ٕبَٔ ډٌٽًٍار ی صفحه 74
ٍیظگیّبی اًحلبسی لَاػذ حمَلی – اخاللی دس
حمَق فٌبٍسی ّبی صیؼتی
5
اهیررضب هحوَدی
استبدیبر گرٍُ حمَق ،داًشکدُ ػلَم اًسبًی ،داًشگبُ ازاد اسالهیٍ ،احد الّیجبى ،گیالى ،ایراى
هصطفی ػجبسی
استبدیبر گرٍُ حمَق ،داًشکدُ ػلَم اًسبًی ،داًشگبُ اًدیشوٌدٍ ،احد الّیجبى ،گیالى ،ایراى
هصطفی ػجبسی
استبدیبر گرٍُ حمَق ،داًشکدُ ػلَم اًسبًی ،داًشگبُ اًدیشوٌدٍ ،احد الّیجبى ،گیالى ،ایراى
تاریخ دریافت 1411 .11 .18 :تاریخ اصالح 1411 .11 .15 :تاریخ پذیزش1411 .11 .23 :
چکیذُ
أه وًٙشبٍ ثٍ ىوجبڃ ىی َیٳ اٝچٓ ی إبٕٓ إز .ایڃ أىپٍ ىٍ ډٺبڇ ثٕبن هًٕٝٞبر ی یْٔځَٓبْ
اولٞبٍْ ډٶبَٕڈ ٽبٍثَىْ ٭َ ٍٝاهالٹٓ ُٖٔز ٵىبیٍْ اُ ٹجٕڄ اوٞبٳ ،اهالٷ ی ډچِیډبر ان ی ی٩بٔٴ ی
سپبڅٕٴ ډَثً ٣ثیان ډٓثبٙی ثٍ ًٍْ٥ٽٍ ىٍ أه ه ،ًٛٞسچٶٕٸ ډٶبَٕڈ اهالٹٓ ىٍ ډٕبن ٭َُٖٔ ٍٝز
ٵىبیٍْ ػُبوٓ َڈ اُ ډى َ٪سبٍٔوٓ ی َڈ اُ ډى َ٪کٶ ٨ډًػًىٔز اٝچٓ ډٶبَٕڈ ُٖٔز ٵىبیٍْ ډًٍى سًػٍ
ٹَاٍ ډٓځَٕى .ىیڇ أىپٍ سبطَٕار ډشٺبثڄ اًٝڃ کٺًٹٓ ی ٭چڈ اهالٷ ثب ډٶبَٕڈ ُٖٔز ٵىبیٍْ ثب ثٍ ٽبٍ ځَْٕ
ٍیٗ اٍائٍ ډٚشَٽبر ی ډًاٍى اٵشَاٷ ان ثٍ ًٍ٥هال ٍٝثٍَٕٓ ډٓځَىى .ؿَا ٽٍ اډَیٌُ یٍیى ډٶبَٕڈ
کٺًٹٓ ی اهالٹٓ ىٍ ٭ٍََٝبْ ػیٔی ثب دَٕٚٵز سپىًڅًّْ اډَْ اػشىبه وبدٌَٔ ډٓثبٙی .ىٍ وُبٔز ثٍ
٭ىًان وشٕؼٍ ،کبٝڄ أه سبطَٕار ډشٺبثڄ ٽٍ ډىؼَ ثٍ أؼبى کٺًٷ ٕالډز ٙیٌ ډًٍى کالػٓ ٹَاٍ ځَٵشٍ ی
دٕٚىُبىَبٔٓ اٍأٍ ډًٓٙى.
یاژگان کلیذی :اهالٷ ،کٺًٷ ٵىبیٍَْبْ ُٖٔشٓ ،اهالٷ ثًٕسپىًڅًّْ ،کٺًٷ ٕالډز.
. صفحه 91
اهکبى سٌجی تحمک ربب در خسبرت تبخیر تبدیِ در حمَق کیفری ایراى ٍ فمِ اهبهیِ
81
ٕااڃ ثبٙیٍ ،ثب ی کَاڇ إز ی ػَٔمٍ وٕـِ کَاڇ إز ،یڅٓ اځَ ډیًٔن ثٍ ولً َٙ٭ٓ ىٍ ١مه
٭ٺی هبٍع الُڇ ،ډچشِڇ ٙیٌ ثبٙی ٽٍ اځَ اُ ډً٭ی سـاهَٕ اویاهز ډجچٰ ډٮٕىٓ ډؼبوبً ثیَی اٙپبڃ
ویاٍىٝ$بٵٓ ځچذبٔڂبوٓ #91 ،1382:ثَهٓ اُ ٵٺُبْ ډٮب َٝډٕبن ٱٞت دًڃ ثب ٱَٕٱٞت سٶبیر
ٹبئڄ ٙیوی ی ىٍ ه ًٛٞٱٞت ،ٽـبَ٘ اٍُٗ دًڃ ٍا ىٍ ١مبن ٱبٝت ىاوٖشٍ ی ىٍ ٱَٕٱٞت،
ځَٵشه ډبُاى ٍا سلز ٭ىـًان ١ـمبن ٽـبَ٘ اٍُٗ دًڃ ،ثَهالٳ اىڅٍ ٍیأشٓ ٹچمیاى ٽَىٌ
اوی$کبئَْ :ثٕشب #،ثَهٓ ٵٺُب وِٕ ثٍ څِیڇ ػجَان ساهَٕ ساىٍٔ اُ ػمچٍ ٽبَ٘ اٍُٗ دًڃ کپڈ ٽَىٌ
اوی ،یڅٓ ډٞبڅلٍ ٍا ثٍ ًٍٝر اکشٕبٔ ٣ب ٵشًا ،ډ٦چًه ی الُڇ ٙمَىٌ اوی $ثُؼز ،ٵشًْ ٙمبٌٍ ،1
5690ـ 9/4/4ثٍ و َ٪وڂبٍویځبن ٵٺُبٔٓ ٽٍ هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ىٍ ډًٍى یػٍ وٺی ٍا کَاڇ ا٭الڇ
ٽَىوی ،ان ٍا ٍثب ډٓ ىاوىی ی ٵٺُبئٓ ٽٍ اهٌ هٖبٍر ٍا ىٍ ٹبڅت یػٍ اڅشِاڇ ٔب ١ ٣َٙمه ٭ٺی
ػبِٔ ا٭الڇ ٽَىوی ،إشیالڅٚبن أه إـز ٽـٍ سـاهَٕډیًٔن ىٍ ثبُدَىاهز ثیَٓ هًى ثب سًػٍ ثٍ
سًٍڇ ی ٽبَ٘ اٍُٗ دًڃ ډًػت ٍَ١ډًٓٙى ی ػجـَان أـه ٍَ١ثب هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ سبډٕه
ډًٓٙى.ٹبوًن ډیوٓ ،هٖبٍر سبهَٕ ساىٍٔ ىٍ سٮُیار دًڅٓ ٍا سبث ٬کپڈ هب$ ٛوَم ثٌَُ ٹبوًوٓ#
ی هبٍع اُ یػٍ اڅشِاڇ ىٍ ډًٍى ٕبَٔ سٮُیار ٹَاٍ ىاىٌ إز أه ډلییىٔز ىٍ کٺًٷ أَان ،ډشاطَ
اُ ٵٺٍ ،ثب کَډز ٍثب ی ػَڇ اوڂبٍْ ٽٍ دبْ و٪ڈ ٭مًډٓ اٹشٞبىْ ٍا ثٍ یً١ف ثٍ ډٕبن ډٓ ٽٚی،
ا٭مبڃ ډًٓٙى.
-3ػًاُ ىٍٔبٵز هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ثٍ اویاٌُ وَم سًٍڇ ډ٦بثٸ ډبىٌ 522ٹبوًن إٔه ىاىٍٕٓ
ډیوٓ ،اځَ ٥چجپبٍ ىٔه هًى ٍا ډ٦بڅجٍ ومبٔی ی ثیَپبٍ ثب ىاٙشه سمپّه ،اُ دَىاهز ان اډشىب ٫یٍُى،
ىٍ ًٍٝسٓ ٽٍ وَم سًٍڇ ٵبک٘ ثبٙی٥ ،چجپبٍ ډٓسًاوی ثٍ اویاُِ وَم سًٍڇ ،هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ
ىٍٔبٵز ٽىی.ډٖشىی ٵٺُٓ أه ډبىٌ ی ډبىِ 4ٹبوًن ؿټ ٍا ىٍ ىی ډَکچٍ ثٍَٕٓ ډٓٽىٕڈ؛ ىٍ ډَکچٍ
ووٖز ثٍ ډِٕان او٦جبٷ أه ډًاى ثب اٍاْ ٵٺُٓ ډَاػ ٬سٺچٕی دَىاهشٍ ی ىٍ ډَکچّ ثٮی ډٖشىی ٵٺُٓ
ډًاى ٹبوًن ٍا سجٕٕه ډٓومبٕٔڈ -3-1 .ډِٕان او٦جبٷ ډبىٌ 552ٹبوًن إٔه ىاىٍٕٓ ډیوٓ ی ډبىٌ 4
ٹبوًن ؿټ ثب اٍاْ ډَاػ ٬سٺچٕی ىٍ ٕبڃَبْ اهَٕ ٽٍ اُ ٔټ َ٥ٳ اٽظَ ٹََٟب ی ډٮبډالر
ډیرىاٍ ثَ إبٓ دًڃ ٍأغ ډٓثبٙی ی اُ َ٥ٳ ىٔڂَ ثٍ هب َ٥یػًى سًٍڇَبْ ثبال ،اٍُٗ یاٹٮٓ
ثیََٓب ٽبَ٘ دٕیا ډٓٽىیٕ ،ااڃَبْ ُٔبىْ ثَاْ ډَىڇ ٭بىْ ی ډَاٽِ ٹبوًن ځٌاٍْ ی ٹ٢بٔٓ
ډَ٦ف ډًٓٙى ی إشٶبئبر ُٔبىْ اُ ډَاػ ٬سٺچٕی ًٍٝر ډٓځَٕى ٽٍ ىٍ ٩بََ ډمپه إز ډشٶبیر
ثبٙىی اډ٘ب اُ ػُز ډلشًا َمڂٓ ثٍ أه ثَډٓځَىوی ٽٍ« :ىٍ َٙأ ٤سًٍڇ ثبال ٽٍ اٍُٗ یاٹٮٓ ی
ٹیٍر هَٔی ىٔه ٽبَ٘ ډٓٔبثی ،أب ٥چجپبٍ کٸ ىاٍى ثَاْ ػجَان ٽبَ٘ اٍُٗ ٥چت هًى ،ډجچٲٓ
ثٕ٘ اُ ډجچٰ إمٓ ىٔه ډ٦بڅجٍ ٽىی؟» صفحه 75
97 –106 ٍٶلٝ ،1401 سبثٖشبن،10 ٌٍمبٙ ، ٕبڃ ًٕڇ،چىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٞٵ
98
Exclusive features of legal-ethical rules in biotechnology law
Abstract
This paper has two principal aims. First of all it deals with the introductory concepts of ethics field
of study such as morality, duty, ethics and bioethics together with the distinctive characteristics of
each term. While trying to give the methodological vision of the evolution from morality to bioethics
in historical and societal perspective, it clarifies the main principles of bioethics by giving special
emphasis to universal and global points of view. Secondly it means to define and explain the
interactive relationship between ethics and law basing on the features peculiar to these disciplines
that affect each other reciprocally. It explains the main approaches in exemplification of fateful
cases in near history of ethics and health law debates. Because today, the introduction of legal and
ethical concepts in new areas with the advancement of technology is inevitable. It ends with
predictions of the interaction between bioethics and law to reshape and transform to the benefit of
each other giving birth to health law.
Keywords: Ethics, Biotechnology, Bioethics, Law, Health law. صفحه 92
82
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 71 –96
ډَاػ ٬سٺچٕی ثَ إبٓ ډجبوٓ ٵٺُٓ هًى ثٍ أه ٕااڃ ػًاه ىاىٌاوی.ډ٦بڅٮٍ ىٹٕٸ اٍاْ ٵٺُب ی
ډَاػ ٬سٺچٕی وٚبن ډٓىَی ٽٍ ډٶبى ډبىٌ 522ٹبوًن إٔه ىاىٍٕٓ ی ډبىِ 4ٹبوًن ؿټ سب کییىْ
ډى٦جٸ ثب و َ٪أبر ٭٪بڇ ډًًْٕ اٍىثٕچٓ ،وًٍْ َمیاوٓ ،ډپبٍڇ َٕٙاُْٝ ،بٵٓځچذبٔڂبوٓ ی
ٕٕیٽب٩ڈ کبئَْ إز ی ثب و َ٪أبر ٭٪بڇ ثُؼز ی هبډىٍاْ وبٕبُځبٍ وٕٖز ی ډٓسًاوی ٍاٌٽبٍْ
ثَاْ ډٞبڅلٍ ثبٙی ،اډ٘ب ثب و َ٪أبر ٭٪بڇ سجَِْٔ ،ٵب١ڄ څىپَاوٓ ی ٕٕٖشبوٓ وبٕبُځبٍ إز.
ًٕٔ$ٶٓ#310،1381 :
-3-2سجٕٕه ډٖشىی ٵٺُٓ ډبىٌ 522ٹبوًن إٔه ىاىٍٕٓ ډیوٓ ی ډبىِ 4ٹبوًن ؿټ
ُډبوٓ ٽٍ ىٍ ی١ٮٕز سًٍډٓ ٽٖٓ ثٍ ىٔڂَْ ٹَ ٟډیرىاٍ ډٓىَی ی ٔب ثب ای ډٮبډچٍ ډیرىاٍ
اوؼبڇ ډٓىَی ثٍ ًٍ٥ډٮمًڃ ډشًػٍ إز ٽٍ ثٍ سیٍٔغ ىٍ اطَ سًٍڇ ،اُ اٍُٗ یاٹٮٓ ی ٹیٍر
هَٔی دًڅٓ ٽٍ ٹَ ٟىاىٌ ٔب ىٔىٓ ٽٍ ٥چت ىاٍى ٽبٕشٍ ډًٓٙى ی ثٍ ًٍ٥ډٮمًڃ أه سًػٍ ،ثَ
ولًِ ٹَ ٟىاىن ی ډٮبډالر ډیرىاٍ ساطَٕ ځٌاٙشٍ ی ثب٭ض ډًٓٙى ٹََٟب ٽًسبٌ ډیرسَ ی
سٶبیر وَمَبْ وٺی ی وٍٖٕ ثٕ٘سَ ًٙى.ثٍ أه ثٕبن ،اځَ ثب اځبَٓ اُ اطبٍ سًٍڇ ثٍ ىٔڂَْ ٹَٟ
ډیرىاٍ ډٓىَی ىٍ یاٹ ٬اٹیاڇ ثٍ دٌَٔٗ ٽبَ٘ اٍُٗ ىاٍأٓ هًى ی أظبٍ ثٍ ٹَ ٟځَٕویٌ ډٓٽىی
ی اځَ ډٮبډچّ ډیرىاٍ ډٓٽىی ىٍ یاٹ ٬اٹیاڇ ثٍ ډجبىڅّ ٽبال ٔب هیډز هًى ىٍ ډٺبثڄ ډجچٰ ډٮٕ٘ه ىٍ
ٍَٕٕٕی ډٚو ٜډٓٽىی ،ىٍ وشٕؼٍ کٸ ډ٦بڅجٍ ډبُاى ىٍ ٍَٕٕٕی ډٺٍَ ٍا ویاٍى.کبڃ اځَ ثیَپبٍ ىٍ
ٍَٕٕٕی ډٺٍَ ثیَٓ هًى ٍا وذَىاُى ََ ،ؿٍ ُډبن ډٓځٌٍى ىٍ اطَ سًٍڇ اُ اٍُٗ ډبڅٓ ی ٹیٍر
هَٔی ثیَٓ ٽبٕشٍ ډًٓٙى ی ٥چجپبٍ اُ أه وبکٍٕ ډش ٍَ٢ډًٓٙى؛ ثٍ أه ىڅٕڄ إز ٽٍ ثَهٓ اُ
ٵٺُب ثب إشىبى ثٍ ىالٔچٓ ،ٽبَ٘ اٍُٗ ثیَٓ ٍا کٸ ٥چجپبٍ ىاوٖشٍ ،ثیَپبٍٍا ډً٩ٴ ثٍ دَىاهز
ٹیٍر هَٔی ٔب ډٞبڅلٍ ثب ٥چجپبٍ ٽَىٌاویًٕٔ$ .ٶٓ #309 ،1381 :ډ٦بثٸ أبر ی ٍیأبرََ ،
ډیًٔوٓ ثبٔی ىٔه هًى ٍا ثٍ ًٍ٥ٽبډڄ اىا ٽىی ی ثٍ سَٔٞق ثَهٓ ډَاػ ،٬اىاْ ىٔه اډَْ ٭َٵٓ
إز ی ىٍ َٙأ ٤سًٍډٓ ثٍ یٌْٔ ُډبوٓ ٽٍ وَم سًٍڇ ٙیٔی ثبٙی ٭َٳ دَىاهز ډجچٰ إمٓ ثیَٓ
ٍا اىاْ ىٔه ثٍکٖبه ومٓایٍى .أزاهلل ډپبٍڇ َٕٙاُْ ىٍ سجٕٕه أه إشیالڃ ډٓٵَډبٔی :اځَ سًٍڇ
ىٍ ُډبن ٽًسبٌ ی ډٺیاٍ ډٮمًڅٓ ثبٙی ډلبٕجٍ ومًٓٙى ،ؿَا ٽٍ َمٕ ٍٚسٲَٕٕاسٓ ىٍ اػىبٓ ی
ٹیٍر هَٔی دًڃ دٕیا ٙیٌ ی ډًٓٙى ی ٌَٕٕ ډٖچمٕه یٵٺُب ثَ ٭یڇ ډلبٕجٍ سٲَٕٕار ػِئٓ ثًىٌ
إز .یڅٓ اځَ سًٍڇ ٙیٔی ی ٕٺً ٣اٍُٗ دًڃ ُٔبى ثبٙی سب ان کی ٽٍ ىٍ ٭َٳ ،دَىاهشه ان ډجچٰ
اىاْ ىٔه ډلًٖه وڂَىى ثبٔی ثَ إبٓ ی ٬١کب َ١ډلبٕجٍ ٽَى ی ىٍ أه ډٖئچٍ سٶبیسٓ ډٕبن
ډٍَُٔ ی ٕبَٔ ىًٔن وٕٖز .ثىبثَأه وٍ ىٍ ىًٔن ی وٍ ىٍ هٖبٍار ىٔڂَ ،دَىاهشه ٹٕمز ٕبثٸ ىٍ
أهځًوٍ ډٺبډبر ډٞیاٷ اىاْ ىٔه ٔب ػجَان هٖبٍر وٕٖز ی ثٍ َمٕه ىڅٕڄ ثبٔی ثٍ وَم ٍیُ صفحه 76
ٍیژگیّبی اًحػبری لَاػذ حمَلی – اخاللی در حمَق فٌبٍری ّبی زیستی
o
99
همذهِ
اهالٷ وٖجٓ ډوش ٜاوٖبنَبٕز .اُ أه ٍی اُ ٭ىب َٝډوشچٶٓ ډبوىی ىٔه ،سبٍٔن ،٭َٳ ی ٭چڈ
سبطَٕ ډٓدٌَٔى .ٹچمَی اٍَُٗبْ اهالٹٓ سٺبثڄ ٭ىب َٝدٕـٕیٌ ٥جٕٮٓ ىٍ ډٺبثڄ ُډٕىٍَبْ ٵپَْ
ث َْٚإز .اډَیٌُ اهالٷ ی اډًٌَُبْ اهالٹٓ ىٍ اٽظَ ډًاٹ ٬ىٍ ٔټ ډٮىٓ ثٍ ٽبٍ ځَٵشٍ ډًٓٙى
ؿًوپٍ َیٳ ََ ىی ډٚشَٻ ډٓثبٙی.
اُ ىَٔثبُ اهالٷ ډٖشًػت ٹًا٭ی ی ډٺٍَار ځًوبځًوٓ ٙیٌ إز .اډب اػمب ٫ٹب٥ٮٓ ىٍ أه
ٍاث ٍ٦ډًػًى ومٓثبٙی .ی٩بٔٴ ،سپبڅٕٴ ،ډٖئًڅٕز ،هًٙجوشٓ ،ډًٵٺٕز ی ...اُ ػمچٍ ډٶبَٕمٓ
َٖشىی ٽٍ ډًػت سٚپٕڄ وُبىَبْ ډىٞٶبوٍ ی ٭یاڅز هًاَبوٍ ٙیٌ اوی .اډب ثبالػجبٍ ٹجڄ اُ سجٕٕه
أه ډٶبَٕڈ ثبٖٔشٓ ؿٕٖشٓ اهالٷ ٥جٕٮٓ ث َٚډًٍى ثٍَٕٓ ٹَاٍ ځَٕى ،ثىبثَأه ىٍ أه ٍإشب ثب ىی
ډٶًُڇ ٔٮىٓ اٍُٗ ی سپچٕٴ ډًاػٍ هًإَڈ ٙی .اٍَُٗب وُبىَبٔٓ َٖشىی ٽٍ ث َٚثٍ ٙپڄ
٭مًډٓ ی اػشمب٭ٓ ثیان اٍع ډٓىَی ی اٽظَا ډوش ٜػبډٮٍ ٵََىڂٓ هب ٛډٓثبٙی .اٍَُٗب،
ٹًا٭ی ،اًٝڃ ی ډٺٍَارُ ،ډٕىٍ ٕبُ ډٶبَٕڈ اهالٹٓ َٖشىیٔ .پٓ اُ اَیاٳ اٝڄ اوٞبٳ اوبڅِٕ ؿٚڈ
اویاُ ډٶبَٕڈ اٍُ ٓٙی ١ی اٍُ ٓٙی ٙىبهز سپبڅٕٴ إز .سپبڅٕٴ ډَثً ٣إز ثٍ وشٕؼٍ ثٍَٕٓ
ََ اٍُ ٓٙٽٍ ىٍ َٙأ ٤ډٖب٭ی ًٍٝر ډٓدٌَٔى ی اٍَُٗب ٍا ډشبطَ ډٕٓبُى)UNESCO 2008, 15( .
َمٍ ډب اوٖبنَب ثٍ ًٍ٥ٱَِْٔ اوؼبڇ ی ٭یڇ اوؼبڇ ثَهٓ اډًٍ ٍا ډٓ ىاوٕڈ .کَٽز ٥جٸ ثَوبډٍ
اُ اڅِاډبر اوؼبڇ یٕ٩ٶٍ إز .ىٍ ُویځٓ ث َْٚاوؼبڇ ی٩بٔٴ ی سپبڅٕٴ اُ ډٶبَٕڈ ٽچٓ ثٚمبٍ
ډٍٓیى .ىٍ ٽڄ ُثبنَبْ ىوٕب اوؼبڇ یٕ٩ٶٍ ٔب سپچٕٴ ىٍ ٽىبٍ اٵٮبڃ اډَ ی وُٓ ډشیایڃ إز.
سؼَثٕبر اهالٹٓ اډَْ ػُبوٓ إز اډب ىٍ ٽىبٍ ان ثَهٓ سٚوَٕٜب ی سٞمٕڈَب ډٓسًاوی ډشٶبیر
ثبٙی .اهالٷ ىٍ ً٥ڃ سبٍٔن ُویځٓ ث َٚسٲَٕٕاسٓ ٽَىٌ إز .اډَیٌُ اٍَُٗبْ اهالٹٓ ثٍ ػبْ
أىپٍ ىٍ ٍیف ی ٵپَ اىډٓ ٵٮچٕز ىاٙشٍ ثبٙی ىٍ ىاډبن ٵََىڀ ی ػبډٮٍ ی ُثبن ٍٙی ٽَىٌ اوی.
()UNESCO, 2008, 18
ىٍ وڂبٌ ٽچٓ اهالٷ ثَ َْٚڈ ىاٍاْ هًٕٝٞبر ډٚشَٻ ػُبوٓ ی َڈ ىاٍاْ سٶبیرَبْ
ٵَایان إزَ .مـىٕه ىٍ ً٥ڃ سبٍٔن ثب سٲَٕٕار ځٖشَىٌ اْ وِٕ ډًاػٍ ثًىٌ .ډجبوٓ اهالٹٓ ىٍ ََ
ػبٔٓ ډٚشَٻ إز اډب اُ ډى َ٪ىأٌَ ٙمًڃ ډٓسًاوی ډشٶبیر ثبٙی .ىٍ اٝڄ اٍَُٗبْ اهالٹٓ ثٍ
ًٍٝر ډیایڇ ىٍ کبڃ سٲَٕٕ ډٓثبٙی .اډب ثَهٓ ی٩بٔٴ اهالٹٓ طجبر هًى ٍا کٶ ٨ٽَىٌ ی ه٤
ٹَډِ ىأٌَ ی٩بٔٴ اٍُ ٓٙډًٓٙى .ډظڄ ٹجق اَ١اٍ ی ٹجق ىٍیٯ ځًٔٓ$ .
Beauchamp T and Childress J, 2009
#4اوٖبنَب ثٍ یٕٕچٍ ُثبن ثب ډلٕ ٤اَ٥اٳ اٍسجب ٣ثَٹَا میکند ،اکٖبٕبر هًى ٍا ثٕبن ی اٍَُٗب ٍا صفحه 93
اهکبى سٌجی تحمک ربب در خسبرت تبخیر تبدیِ در حمَق کیفری ایراى ٍ فمِ اهبهیِ
83
کٖبه ٽَى.وشٕؼٍ أهٽٍ ىٍ ډًاٍىْ ٽٍ سٲَٕٕار ٹٕمزَب ىٍ ٽًسبٌ ډیر ٔب ىٍاُ ډیر ٽڈ ثبٙی
٭َٳان ٍا ډٞیاٷ اىاْ ىٔه ډٓىاوی ی دٌَٔا ډًٓٙى ،اډ٘ب سٶبیرَبْ ٙیٔی ی ٵبک٘ ٹبثڄ ٹجًڃ
وٕٖز ی اىاْ ىٔه ډلًٖه ومًٓٙىًٕٔ$ .ٶٓ #315- 314 ،1381 :ىٍ َٙأ ٤سًٍډُٓ ،ډبوٓ ٽٍ
ډیًٔن دَىاهز ثیَٓ هًى ٍا ثٍ سٮًٔٸ ډٓاویاُى ثٍ ډِٕان سًٍڇ اُ اٵِأ٘ ىاٍأٓ ی ٹیٍر هَٔی
ىٔه ٽبٕشٍ ډًٓٙى ی أه اُ ىٔیځبٌ ٭َٳ ٍَ١ثٍ کٖبه ډٓأی ی اُ ان ػب ٽٍ ډیًٔن ثب ساهَٕ ىٍ
دَىاهز ی وٺ ٠٭ُی ډًػجبر أه ٍ ٍَ١ا ٵَاَڈ ٽَىٌ ،اُ ىٔی ٭َٳ ٍَ١ډٖشىی ثٍ ای إز ی
ؿًن ىأه ٍا ٓ١ثٍ أه ٍَ١وٕٖز ،ثٍ ډٺش٢بْ ٹب٭یٌ وٶٓ ٍَ١ثبٔی ٍَ١ای ػجَان ًٙى ی کپڈ
ثٍ اٽشٶب ثٍ ډجچٰ إمٓ ىٔه ثب ٹ ٬٦و َ٪اُ ٽبَ٘ اٍُٗ ان ،کپڈ ثٍ ٍَْ١إز ٽٍ ىٍ إالڇ وٶٓ
ٙیٌ إز.ثَهٓ اُ ډَاػ ٬ؿًن أز اهلل وًٍْ َمیاوٓٝ ،بٵٓ ځچذبٔڂبوٓ ی ٕٕیٽب٩ڈ کبئَْ ثٍ
ىڅٕڄ ال ٍَ١إشىبى ٽَىٌاوی ًٕٔ$ٶٓ#309 ،1381 :
o
-5ادلِ ی فمْی تحمک سثب دس خؼبست تبخیش تبدیِ ٍجِ ًمذ
ثٍ ډى ًٍ٪ثٍَٕى اىڅٍّى ٵٺُى ډَسج ٤ثب هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔى یػٍ وٺی ،ثلض ٍا ىٍ ؿُبٍ
ٹٖمز اٍائٍ ډىىَٕڈ ٣َٙ :ىٍ ١مه ٭ٺی اٝچى ٣َٙ ،ىٍ ١مه ٭ٺی هبٍع الُڇ ،څِیڇ سیاٍٻ
اسالٳ ډبڅٕز ی ١مبن وٖجز ثٍ ٽبَ٘ اٍُٗ دًڃ ی ثبالهٌَ١ ،مبن وٖجز ثٍ هٖبٍر ٭یڇاڅىٶ٬
٣َٙ-4-1ىٍ ١مه ٭ٺی اٝچى ىٔىى ٽٍ ډیًٔن اُ دَىاهز ان هًىىاٍى ٽَىٌ ی ٥چجپبٍ وِٕ
هٖبٍر ىَٔٽَى ډ٦بڅجٍ ډىٽىی ،ځبٌ وبٙى اُ ٭ٺی ٹَ ٟإز ی ځبٌ اُ ٭ٺًى ىٔڂَ ډىٚا ډىځَٕى.
سٶبیر أه ىی ىٍ ٍیأبسى إز ٽٍ ىٍ ه ًٛٞٹَ ٟیاٍى ٙیٌ ی ََځًوٍ ٥َٙى ٍا ٽٍ ثٍ وٶ٬
ٹَٟىَىیٌ ثبٙی کَاڇ ا٭الڇ ډىٽىی $٭بډچى#1403 ،365:؛ ثٍ َمٕه ىڅٕڄ ،ثٕٚشَ ثَ أه ثبیٍوی ٽٍ
هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ،کشى اځَ ثٍ ًٍٝر ١ ٣َٙمه ٭ٺی ٹَ ٟىٍأی ،ثبُ کَاڇ ی وبډَٚی٫
إز؛ َُٔا ډٶبى أه ،٣َٙوٶٮى ٍا ثٍ ًٍٝر ډٮچّٸ ثٍ ٹَ ٟىَىیٌ ثبُډىځَىاوی .ىٍ کبڅى ٽٍ
ٹَٟىَىیٌ ،ىٍ ٵَ ٟډًٍى ثلض ،ؿِٕى ثٍ ػِ اٝڄ ثیَى ىٍ ٍَٕٕٕی ومىهًاَی ی اځَ ٣َٙ
ډجچٰ ىٍ ٵَ ٟساهَٕ ډىٽىی ،ثَاى یاىاٍ ٽَىن ډٺشَ ٟثٍ دَىاهز یاڇ ىٍ ٍوٓ ډی٘ر إز؛ ثٍ
َمٕه ىڅٕڄ ،ٵٺُبى ًٍٙاى وڂُجبن ؿىبنٽٍ دٕ٘ اُ أه ځٌٙز هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ٍا ىٍ ٹبڅت
١ ٣َٙمه ٭ٺی دٌَٔٵشٍاوی .اډ٘ب ىٍ ًٍٝسى ٽٍ ىٔه ،وبٙى اُ ٭ٺًى ىٔڂَ ٱَٕ اُ ٹَ ٟثبٙی$ ،ډظڄ
انٽٍ ىٍ ١مه ثٕٕ ٬چٴ ٔب ثٕ ٬وٍٖٕ ٣َٙ ،دَىاهز ډجچٰ ا١بٵى ىٍ ًٍٝر ساهَٕ ومبٔی #اىڅٍّى
یٌْٔى ٹَ ٟػَٔبن ومىٔبثی؛ څٌا َمبنځًوٍ ٽٍ ثبٔ ٬ىٍ ثٕ ٬وٍٖٕ ډىسًاوٖز ثَ هَٔیاٍ ٣َٙٽىی
ٽٍ سب اهَ ٕبڃ ،ډبَبوٍ ډجچٰ ډٮٕىى ٍا ثٍ ای ډؼبوبً َجٍ ٽىی ،ثٍ َمبن سَسٕت ډىسًاوی ٣َٙٽىی ٽٍ ىٍ صفحه 77
84
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 71 –96
ًٍٝر ساهَٕ ىٍ دَىاهز طمه ىٍ ٍوٓ ډیر ډٺٍَ ،ډبَبوٍ ډجچٲى ډٮٕه ٍا ثٍ یى سمچٕټ ٽىی.
ٝ$یٍ #1399 ،14:ىٍ أه ًٍٝر ٣َٙ ،ډًٍى ثلض ،ډَٚی٭ٕز ی وٶًً هًى ٍا اُ ىڅٕڄ څِیڇ ثٕ ٬ی
اىڅٍّى وٶًً ٣َٙډىځَٕى ،وٍ اُ ٹَ ،ٟسب ٍثب دیٔی أی .اُ َ٥ٳ ىٔڂَ ،دَىاهز ډجچٰ ډبُاى ،ىٍ
ثَاثَ سمیٔی ډی٘ر ی ا٭٦بى ډُچز وٕٖز ،سب ډٚمًڃ ٍیأبسى ثبٙی ٽٍ ََځًوٍ ډجچٰ ا١بٵى ٍا ىٍ
اُاى سمیٔی ٍَٕٕٕی ،کَاڇ ا٭الڇ ډىٽىی$ .٭بډچى#1403 ،36:
٣َٙ -4-2ىٍ ١مه ٭ٺی هبٍع الُڇ ثَهى اُ ٵٺُب ٽٍ ډ٦بڅجٍى هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔى یػٍ
وٺی ٍا ثٍ ًٍٝر ١ ٣َٙمه ٭ٺی اٝچى وذٌَٔٵشٍاوی ،اُ ٍاَپبٍ ١ ٣َٙمه ٭ٺی هبٍع الُڇ ثٌَُ
ػٖشٍ ی َمبن َیٳ ٍا ىٍ أه ٹبڅت ساډٕه ٽَىٌاوی$ .ځچذبٔڂبوى #1405 ،91:ثٍ و َ٪اوبن ،ىأه
ډى سًاوی ٽبالى ََ ؿىی ٽًؿټ ٍا ثٍ ډیًٔن ثٶَیٙی ی ىٍ ١مه ٣َٙٽىی ٽٍ اځَ یى ىٔه ٍا ىٍ
ٍوٓ ډی٘ر ډٺٍَ وذَىاهز ،ډجچٲى $هثالً "12اٝڄ ثیَىٍ #ا ډؼبوبً ثٍ ىأه سمچٕټ ٽىی .٭چّز ٹٕی
«ډؼبوى ثًىن» ،ان إز ٽٍ اځَ سمچٕټ ډِثًٍ ىٍ اُاى ا٭٦بى ډُچز ثبٙی ،ډٚمًڃ ٍیأبر هبٛ
إز ٽٍ دٕ٘ اُ أه ثیاوُب اٙبٌٍ ٙی.ىٍ أه ًٍٝر وِٕ ٣َٙ ،سمچٕټ ډؼ٘بوىِ ډجچٲى ىٍ ًٍٝر
ساهَٕ ىٍ دَىاهز ،ډَٚی٭ٕز ی وٶًًهًىٍا اُ ٭ٺی ٹَ ٟومىځَٕى ی ىٍ اُاى سمیٔی ٍَٕٕٕی
وٕٖز ،سب ٍثب الُڇ أی -4-3 .څِیڇ سیاٍٻ اسالٳ ډبڅٕز ی١مبن ٽبَ٘ اٍُٗ دًڃ
ثٍ ا٭شٺبى ثَهٓ اُ ٵٺُب دًڃِ اډَیُ دًڃ ا٭شجبٍْ إز ی ٵبٔیٌاْ ػِ یٕٕچٍ هَٔی إٙب ویاٍى ،ثٍ
هالٳ دًڃَبْ ىٍَڈ ی ىٔىبٍ ٽٍ هًى ىاٍاْ اٍُٗ ًاسٓ ی إشٮمبڅٓ ثًىوی .ىٍ وشٕؼٍَ ،مٍ ا٭شجبٍ
ی ډبڅٕز دًڃَبْ اډَیُ ثٍ یٌْٔ دًڃَبْ ٽبٱٌْ ثٍ ٹیٍر هَٔی انَب إز ی ٽبٱٌ انَب آٍُٙ
ویاٍى .ثب سًػٍ ثٍ أه ډٖئچٍ ،ىٍ َٙأ ٤سًٍډٓ ُډبوٓ ٽٍ ٽٖٓ دًڃ ىٔڂَْ ٍا ٱٞت ډٓٽىی ٔب
دَىاهز ثیَٓ ای ٍا ثٍ سٮًٔٸ ډٓاویاُى ډًػت اُ ثٕه ٍٵشه ٹیٍر هَٔی ی ډبڅٕز دًڃ ډًٓٙى ی
اُ انػب ٽٍ سمبڇ ٹًاڇ ی ا٭شجبٍ دًڃ اډَیُ ثٍ ډبڅٕز ان إز سچٴ ٙین ډبڅٕز دًڃ َمبوىی سچٴ
٭ٕىٓ ٽبالَبْ ىٔڂَ إز ،ىٍ وشٕؼٍ ثٍ ډٺش٢بْ ٹب٭یٌ ٭چٓاڅٕی ىٍ ثبه ٱٞت ٽٍ ډٓځًٔیََ« :ٽٔ
ډبڃ ىٔڂَْ ٍا ثیین ٍ١بٔز ای سَٞٳ ٽىی ی ان ډبڃ سچٴ ًٙى ١بډه إز» ،ٱبٝت ی ډیًٔوٓ
ٽٍ سوچٴ اُ دَىاهز ثٍ ډًٹ ٬ثیَٓ ٽَىٌ١ ،بډه ٽبَ٘ ډبڅٕز دًڃ إز ی ثبٔی ان ٍا ػجَان ٽىی
.
ًٕٔ$ٶٓ #310 ،1381 :کَ٢ر أزاهلل ٝبٵٓ ځچذبٔڂبوٓ ىٍ ډٺبڇ إشیالڃ ثٍ أه ىڅٕڄ ډٓ ٵَډبٔی:
سمبڇ ا٭شجبٍ ی ډبڅٕز إپىبٓ ثٍ َمبن ٹیٍر هَٔی إز ی ډٺًٞى ثبالٝبڅٍ اُ ان سًٕڄ ثٍ هَٔی
ی سمچټ إٙب إز .ثىبثَأه وٺٞبن ډبڅٕز ان ،ډظڄ وٺٞبن ٭ٕىٓ ٽبال إز ،ؿًن ُٔبن هبٍػٓ ان
ډىُبْ أه ډبڅٕز ا٭شجبٍْ ،ډٺًٞى وٕٖز ی څٌا وٺٞبن ان ٭َٵبً ٍَ١إز ی اځَ ٭ییاوبًیاٹًٙ ٬ى
ډًػت ١مبن إز ،هًاٌ ىٍ ًډٍ ثبٙی ،هًاٌ ىٍ هبٍع ی أه ثٍ هالٳ أه إز ٽٍ إپىبٓ ىٍ صفحه 78
اهکبى سٌجی تحمک ربب در خسبرت تبخیر تبدیِ در حمَق کیفری ایراى ٍ فمِ اهبهیِ
85
ًډٍ ىٍ اطىبْ ډیر ډٺٍَ ٔب ثب اػبٌُ ساهَٕ اُ ثٖشبوپبٍ ،سىِڃ ٹٕمز دٕیا ٽىیَُٔ ،ا ىٍ أه ًٍٝر ىٍ
ډچټ ی سلز سَٞٳ هًىٗ سَٹٓ ٔب سىِڃ ٔبٵشٍ إز ی ٽٖٓ ١بډه ُٔبن ان وٕٖز؛ ٹیٍ ډٚشَٻ
ىالٔڄ ٍٕ ځبوٍ أه إز ٽٍ ثٮی اُ ٵَا ٍٕٕین ٍَٕٕٕی ثیَٓ ،اځَ ٥چجپبٍ ډ٦بڅجٍ ىٔه ٽىی ی
ثیَپبٍ ثب سمپه اُ دَىاهز ثیَٓ ،اډشىب ٫ٽىی ،ىٍ ًٍٝسٓ ٽٍ وَم سًٍڇ ٵبک٘ ثبٙی ،اُ ىٔی ٭َٳ
ثیَپبٍ ډًػت ٍَ١ی ُٔبن ٥چجپبٍ ٙیٌ ،ډبڃ ای ٍا سچٴ ٽَىٌ ی اٽشٶب ثٍ دَىاهز ډجچٰ إمٓ
ثیَٓ اىاْ ىٔه ثٍ کٖبه ومٓأی ثچپٍ ثیَپبٍ ثَاْ ٍٵ ٍَ١ ٬ی ػجَان هٖبٍر ی ٝیٷ ٭َٵٓ
اىاْ ىٔه ثبٔی ثٍ اویاٌُ ٽبَ٘ اٍُٗ دًڃ ،هٖبٍر ٥چجپبٍ ٍا ػجَان ومًىٌ ی ثٍ اویاٌُاْ ثٍ ای
ثذَىاُى ٽٍ ٹیٍر هَٔی ای ډلٶً ٧ثمبوی .ثىبثَأه میتوان ځٶز ډٶبى ډبىِ 522ٹبوًن إٔه ىاىٍٕٓ
ی ډبىِ 4ٹبوًن ؿټ اُ ثبه ٭مڄ ثٍ ٹیٍ ډٚشَٻ ىالٔڄ ٔبىٙیٌ إز.ثبٔی اٵِیى ٽٍ اٍُٗ دًڃ
َمًاٌٍ ىٍ کبڃ ٽبَ٘ إز ی ځٖشَٗ وٺیٔىڂى ىٍ ػبډٮٍ ډًػت ٽبَ٘ ٹیٍر هَٔی ډىًٙى ی
ثَ اطَ سًٍ٘ڇ ،اُ ٹٕمز کٺٕٺى دًڃ ډىٽبَی ،ثڂًوٍاى ٽٍ اځَ ٙو ،ٜډیر ډیٔیى ٭ٕه دًڃ هًٔ٘
ٍا ىٍ ځًٍٙاى وڂٍ ىاٍى ،ٵٺ ٤اُ وٙ َ٪پچى ،دًڃ هًى ٍا وڂٍ ىاٙشٍ ،یڅى اُ و َ٪اٹشٞبىى ان ٍا
ثىاٍُٗ ٽَىٌ إز .اوـٍ ډًٍى ثلض ډبٕز أه إز ٽٍ اځَ ډیًٔن ،ىٔه ٍا ىٍ ٍوٓ ډی٘ر
ډٺٍَوذَىاهز ی اٍُٗ دًڃ دٔ اُ ٍَٕٕٕی ٽبَ٘ ٔبٵز ،أب ٥چجپبٍ ډىسًاوی ډبثٍاڅشٶبیر ٍا ډ٦بڅجٍ
ٽىی؟ ثیین ٙټ ،اځَ ډیًٔن ىٔه هًى ٍا ىٍ ٍوٓ ډی٘ر ډٺٍَثذَىاُى ی َٙأ ٤اٹشٞبىى ىٍ أه
ډی٘ر ىځَځًن وٚیٌ ی ٽبَ٘ إٍُٗ اویٻ ی ثٍ ډِٕان ډشٮبٍٳ ثبٙی٥ ،چجپبٍ ومىسًاوی ډجچٲى ثٕٚشَ
اُ ٍٹڈ اٝچى ٍا ثوًاَی؛ ؿَا ٽٍ ٭ٺی ٹَٔ ٕٟټ ٭ٺی اکٖبوى إز ی ٹَٟىَىیٌ ثب وٕز هَٕ ی
طًاه اٹیاڇ ٽَىٌ ی ٽبَ٘ اٍُٗ دًڃ ثٍ ډِٕان اویٻ ٍا وبىٔیٌ ځَٵشٍ إز؛ یڅى اځَ ډیًٔن ثٍ ډًٹ٬
اٹیاڇ ثٍ دَىاهز ىٔه وپَى ،ډمپه إز ځٶشٍ ًٙى ٹَ ٟىَىیٌ ٽبَ٘ اویٻ ىٍ اٍُٗ دًڃ ٍا
ٵٺ ٤سب ٍَٕٕٕی وبىٔیٌ ځَٵشٍ یثٍ ا٦ٝالف« ،اٹیاڇ ثٍ »ٍَ١هًٔ٘ ٽَىٌ إز ،یڅى اځَ اُ ٍَٕٕٕی
ځٌٙز ،ؿىٕه اٹیاډى اُ ٍٵشبٍ یى إشىجب ٣ومىًٙى .ثٍ و َ٪ډىٍٕی أه ٕوه ىٍ ػًاډٮى ٽٍ
٭َٳ ،ىٹز ىٍ ډلبٕجٍى اٍُٗ دًڃ ىاٍى دٌَٔٵشىى إز؛ یڅى ىٍ ػبډٮٍى ٽىًوى ډب ،٭َٳ ؿىٕه
ىٹشى ویاٍى ی اځَ ٽبَ٘ ثٍ ډِٕان اویٻ ی ډشٮبٍٳ ثبٙی ی ٵبٝچٍى ُډبوىِ ډٕبن ٍَٕٕٕی ی اىاى
ىٔه ُٔبى وجبٙی ،ډیًٔن ،اُ و َ٪٭َٵى ،ثب دَىاهز ٍٹمى ډٮبىڃ ثب ٍٹڈ اٝڄ ثیَى ،ىٔه هًٔ٘ ٍا
اىا ٽَىٌ إز ی ٽبَ٘ اٍُٗ ٔبى ٙیٌ ساطَٕى ىٍ ١مبن ډیًٔن ثٍ ثٕ٘ اُ ٍٹڈ ووٖشٕه ووًاَی
ىاٙز؛ ىٍوشٕؼٍََ ،ځًوٍ ډجچٰ ا١بٵى ىٍ ٹجبڃ ٽبَ٘ اٍُٗ دًڃٍ« ،ثب» هًاَی ثًى.اٽىًن اځَ ٽبَ٘
اٍُٗ ثٍ ډِٕاوى ٱَٕډشٮبٍٳ ثبٙی $هثالً ىٍ اطَ کبىطٍاى ډظڄ ػىڀَٙ ،أ ٤اٹشٞبىى انؿىبن
ىځَځًن ًٙى ٽٍ اٍُٗ دًڃ ثٍ ٽمشَ اُ وٞٴ ٽبَ٘ ٔبثی ،#ډىسًان ځٶز ََ ؿىی ٵبٝچٍى ُډبوى صفحه 79
111
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 97 –106
ثٍ ُثبن ډٓ ایٍى ی ثب ثٕبن ثَىاٙزَب سٞمٕمبر هًى ٍا ثَیُ ډٓىَی .سمبډٓ سٞمٕمبر ،سؼَثٕبر،
دٕٚىُبىار ی اى٭بَبْ اوٖبن ثًٕٕچٍ ُثبن ثٕبن ډًٓٙى.
٭چڈ اهالٷ ىٍ ډجبکض ځیٙشٍ ،کبڃ ی أىیٌ ډجبکض اهالٹٓ ی سٞمٕمبر ی اٹیاډبر ان ثٍ
ًٍٝر ىٹٕٸ ی ٕٕٖشمبسٕټ سٶپَ ٽَىٌ ی ىٍ ػُز کڄ اٙپبالر ان ٹیڇ ثَ ډٓ ىاٍى .اهالٷ َمبن
اثٮبى اٍُ ٓٙسٞمٕمبر ی اٹیاډبر اوٖبنَب إز .اهالٷ ثب "کٺًٷ"" ،ډٖئًڅٕز"َ ،ڈ هبوًاىٌ
ثًىٌ ی ثب ٝٶبسٓ ؿًن "هًه"" ،ثی"ٝ" ،لٕق"" ،ٱچ" ،"٤ډلٸ" ی "وبکٸ" ىٍ ٔټ ډٶًُڇ ثٍ ٽبٍ
ډٓ ٍیى .ثب أه ایٝبٳ ٭چڈ اهالٷ َٝٵب ثب اځبَٓ ی اهالٷ ثب ٵٮچٕز ی اٹیاڇ اٍسجب ٣ىاٍى .ثىبثَأه
٭چڈ اهالٷ ثب ػُز ىَٓ ثٍ سٞمٕمبر ی اٹیاډبر ډٮٺًڃ اوٖبن ثٍ ٵٮچٕز ډىشُٓ ډًٓٙى$ .
Civaner,
#M, 2008, 11٭چڈ اهالٷ و٪مٓ ٭مچٓ ی ٕبُډبوٓ إزُ .ثبن ٭چڈ اهالٷ ثٍ سپبڅٕٴ ،ی٩بٔٴ ی
اٍَُٗب اٙبٌٍ ىاٍىٔ .پٓ اُ اَیاٳ ٭چڈ اهالٷ سٞمٕڈ ځَْٕ ٝلٕق اُ ػبوت وً ٫ث َٚإز .ثٍ
َمٕه هب َ٥ثبٖٔشٓ ٹجڄ اُ ََ ؿِٕ ىٍ ډًٍى ىاىٌَبْ ثلض سٶپَ ٽَى ی ٕذٔ اٍَُٗبْ یاثٖشٍ
ثٍ ډًٍ ٫ً١ا کالػٓ ومًىٌ ی ىٍ وُبٔز ثٍ ٙىبهز ی٩بٔٴ ی سپبڅٕٴ اَشمبڇ یٍُٔی.
o
الف; اخالق صیؼت فٌبٍسی
ثٮی اُ اٍأٍ ډٶًُڇ اهالٷ ُٖٔز ٵىبیٍْ اُ َ٥ٳ ىاوٚمىی ثًٕسپىًڅًّْ َچىیْ دًسَ
25
ىٍ
ٕبڃ 1910ثب دَٕٚٵز ٭َ ٍٝسپىًڅًّْ ی ثًٕسپىًڅًّْ اٍَُٗبْ اهالٹٓ ػیٔیْ ثب َیٳ سچٶٕٸ
ی دبٔ٘ ىٍ ان یٍیى ٽَى ی ډًػت سٲَٕٕار ٵپَْ یٕٕٮٓ ٙی .ډٶبَٕڈ ُٔبىْ ىٍ ٭َ ٍٝ٭چمٓ ی
ٵىبیٍْ ثب ډٶبَٕڈ اٍُ ٓٙاٍسجب ٣سىڂبسىڂٓ دٕیا ٽَىوی .اډَیٌُ اهالٷ دِٙپٓ ی اهالٷ ٕالډز
ىأٌَ یٕٕ ٬سَډٕىًڅًّْ اهالٹٓ ٍا ثب هًى ٔیٻ ډٓ ٽٚىی .ىٍ ٹَین ډشمبىْ اٵپبٍْ ٽٍ ىٍ اهالٷ
دِٙپٓ ځٖشَٗ ٔبٵشٍ ډًػت ٙپًٵبٔٓ ډجبکض اهالٷ ُٖٔز ٵىبیٍْ ٙیٌ إز .ثٍ ه ًٛٞىٍ
کٕه ػىڀ ػُبوٓ ىیڇ ثٍ ىڅٕڄ سؤَت َُٕٔبهزَبْ اػشمب٭ٓ ی وٕبُ ثٍ وًٕبُْ ،أه ٭ٍَٝ
دَٕٚٵز ٹبثڄ ډالک ٍ٪اْ ىاٙشٍ إز#Ulman. Y, 2010, $ .
77
دًسَ أه و٪ڈ ؤًه $اهالٷ ُٖٔز ٵىبیٍٍْ #ا سٚجٍٕ ثٍ دچٓ ٽَىٌ ٽٍ ډَسج ٤ٽىىیٌ یاٹٮٕبر
ُویځٓ ث َٚثب اٍَُٗب َٖز .ثًٌْٔ ىٍ وٕمٍ ىیڇ ٹَن ثٕٖشڈ ی ىٍ ٹَن ثٕٖز ی ٔپڈ ثٍ َمَاٌ
دَٕٚٵز وَڇ اٵِاٍْ ی ٕوز اٵِاٍْ ٭چًڇ دِٙپٓ ی ٭چًڇ ٵىبیٍْ ُٖٔشٓ اٍَُٗبْ ٕٕٖشڈ
اهالٹٓ ی اوٖبوٓ ثٍ َمبن ډٺیاٍ ثَ ٍیْ أه ٭چًڇ سمَٽِ ٽَىٌ ی کییى ی طٲًٍْ وٖجز ثیانَب
. Potter
25 صفحه 94
86
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 71 –96
ډٕبن ٍَٕٕٕی ىٔه ی اىاى ان ُٔبى وجًىٌ ،یڅى ؿًن ٽبَ٘ ٙیٔی ٍم ىاىٌ إز ،دَىاهز ٍٹمى
ډٮبىڃ ثب ٍٹڈ اٝچى ىٔه ،اُ و َ٪٭َٵى ،اىاى ىٔه ډلًٖه ومىًٙى.ثٍ ىٔڂَ ٕوه ،دًڃ ،ډبڃ ډظچى
إز ی ثَ إبٓ ٔټ ٹب٭یٌى ٭َٵى١ ،مبن ډظچى ثٍ ډظڄ ی ١مبن ٹٕمى ثٍ ٹٕمز إز .اڅجشٍ اٍُٗ
کٺٕٺى دًڃ َمٕ ٍٚىٍ ُډٌَى ایٝبٵى وٕٖز ٽٍ ىٍ ډظچى ثًىن ىهبڅز ٽىی ،یڅى یٹشى ٽبَ٘
ٙیٔی اٍُٗ ٍم ډىىَی ،٭َٳ ،ډجچٰ إمى دًڃ ٍا «ډظڄ» ډجچٰ ایڅٍٕ ومىثٕىی ی اځَ ډیًٔن ٍٹڈ
ووٖشٕه ٍا ساىٍٔ ٽَى ،٭َٵبً یى ٍا ثَئ اڅٌډٍ٘ ومىىاوىی.اڅجشٍ أه إشیالڃ یٌْٔى ساهَٕ ساىٍٔ وٕٖز
ی کشى ىٍ دَىاهز ثٍ ډًٹ ِ٬ىٔه وِٕ ٕبٍى ی ػبٍى إز .ثَ َمٕه إبٓ ،اځَ ىٍ ً٥ڃ ډی٘ر
ىٔهَٙ ،أ ٤اٹشٞبىى ثٍ ځًوٍاى ٱَٕ ډشَٹِّجٍ سٲَٕٕ ٽىی ی ٽبَ٘ ٔبثی ،ىٍ ١مبن ثیَپبٍ هًاَی ثًى
.
اڅجشٍ ىٍ ٭پٔ ډٖئچٍٔ ،ٮىى ػبٔى ٽٍ اٍُٗ دًڃ ثٍ ډِٕاوى ٱَٕ ٹبثڄ اوش٪بٍ اٵِأ٘ ٔبثی ،ثیَپبٍ
کٸ ویاٍى ډجچٲى اُ ٍٹڈ اٝچى ىٔه ٽڈ ثڂٌاٍى؛ ؿَا ٽٍ سلچٕڄ اٍاىٌى َ٥ٵٕه اٹش٢ب ډىٽىی ٽٍ
اٍُٗ ا١بٵى وبىٔیٌ ځَٵشٍ ی ٍٹڈ ووٖشٕه دَىاهز ًٙى.ثٍ و َ٪ډىٍٕی ََؿىی إشیالڃ ثبال
یٌْٔى ساهَٕ ساىٍٔ وٕٖز ی ىٍ دَىاهز ثٍ َىڂبڇِ ىٔه َڈ ػبٍى إز ،یڅى ىٍ ٵَ ِٟساهَٕ ىٍ
دَىاهزٍ ،یٙهسَ إز؛ َُٔا اځَ ثٍ ٵَ ،ٟٹَ ٟىَىیٌ ،ثٍ ډجچٰ إمى ىٔه کشى ىٍ ٵَ ٟٽبَ٘
ٙیٔی اٍُٗ ٍ١ب ىاٙشٍ ،ىٍ ٵَ ٟساهَٕ ىٍ دَىاهز ،ؿىٕه ٍ١بٔى ٍا ویاٙشٍ إز.ثچپٍ ډىسًان
اى٘٭ب ٽَى ٽٍ اځَ ٹبٔڄ ًٔٙڈ دًڃ ثٍ څلب ٧انٽٍ کبڅز یإ ٍ٦ىاٍى ،ډظچى ی ٹٕمى ثًىن ىٍثبٌٍى ان
ٹبثڄ َ٥ف وٕٖز ،ثبُ َڈ ډیًٔن ٍا وٖجز ثٍ ٽبَ٘ ٙیٔی اٍُٗ ١بډه ډىىاوٕڈ؛ َُٔا اُ و َ٪٭َٵى
یٹشى ٔټ ٙجٍ ،اٍُٗ دًڃ هثالً ثٍ ٽمشَ اُ "50ٽبَ٘ ډىٔبثی ،دَىاهز ډجچٰ إمى ،ىٔڂَ اىاى
ٽبډڄ ىٔه ډلًٖه ومىًٙى ی ثَ ٵَ ٟسَىٔی ىٍ ٝیٷ ٭َٵى ،إشٞلبه اٙشٲبڃ ػبٍى إز؛ ی
اځَ ثٍ څلب ٧انٽٍ ډؼَاى إشٞلبهٙ ،جٍُى کپمٍٕ إز ،ىٍ إشٞلبه سَىٔی ٽىٕڈ ،ىٍػَٔبن
ٹب٭یٌى اٙشٲبڃ ٽٍ ډجىبٔى ٭ٺالٔى ىاٍى ،ػبى سَىٔی ووًاَی ثًى$.یکیسٓ ٙجَْٕ#1382 ،43:
o
-5-5ضوبى خؼبست ػذم الٌفغ
ىٍ ه ًٛٞٹب٭یٌى ال ،ٍَ١ثَهى ٭ٺٕیٌ ىاٍوی ٽٍ ٭یڇ اڅىٶ ٍَ١ ٬وٕٖز ،سب ډٚمًڃ ٹب٭یٌ
ثبٙی ی ثَهى ىٔڂَ َڈ ډٮشٺیوی ٽٍ ٭جبٍر "ال ٍَ١ی ال َ١اٍ"دالڅز ثَ ١مبن ډبڅى ویاٍى؛ َُٔا
ُثبن ٍیأز ،ثَىاٙشه ٔټ کپڈ َٙ٭ى إز ،وٍ ٹَاٍ ىاىن کپڈ ،ی ١مبن ډبڅى ،ٹَاٍ ىاىن
ډٖئًڅٕز ثَ ٭ُیٌى ٙو ٜإز؛ ی ٔب ځٶشٍاوی ٽٍ ډٶبى ٹب٭یٌ ،وُى سپچٕٶى اُ أَاى ٙهٖبٍر ثٍ
ىٔڂَان إز ی ىالڅشى ثَ کپڈ ی١ٮىِ ١مبن ویاٍى .ىٍ ثَاثَ ډ ،ًٍُٚٵٺُٕبوى ؿًن یکٕی ثُجُبوى
$ثُجُبوٕٕٓ ،#614 ،141:ی٭چى ٥جب٥جبئى ٥$جب٥جبٔٓ #302 ،1404:ی ُٕٙی ٕٕیکٖه ډیٍٓ
$ډیٍٓ #110 ،1408:٭ٺٕیٌ ىاٍوی ٽٍ ٭ىًان « »ٍَ١ثَ ٭یڇ اڅىٶٝ ٬بىٷ إز ی ثَ إبٓ ٹب٭یٌى صفحه 80
ٍیژگیّبی اًحػبری لَاػذ حمَلی – اخاللی در حمَق فٌبٍری ّبی زیستی
111
سَٕٕڈ ٕبهشٍ إزٔ .پٓ اُ ٭چًډٓ ٽٍ ډٖشٺٕمب ثب کٕبر ثَٕ َْٚی ٽبٍ ىاٍى ٭چڈ دِٙپٓ إز
اډب اهالٷ دِٙپٓ ٽٍ اٍَُٗب ی ١ی اٍَُٗبْ ٭َ ٍٝدِٙپٓ ٍا ٍٝی میکند ٙبهٍ اْ اُ
ٙبهٍَبْ اهالٷ ُٖٔز ٵىبیٍْ ثٚمبٍ ډٍٓیى ٽٍ وجبٔی ثٍ ػبْ ٔپیٔڂَ ډًٍى إشٮمبڃ ٹَاٍ
ثڂَٕى .اهالٷ ُٖٔز ډلٕ ،ٓ٦اهالٷ دْٙپٓ ،اهالٷ ُٖٔز ٵىبیٍْ دِٙپٓ ی اهالٷ ُٖٔز
ٵىبیٍْ ثبڅٕىٓ َُٔ ډؼمً٭ٍَبْ اهالٷ ُٖٔز ٵىبیٍْ ډٓثبٙىی .دًسَ أه سٶپَ ٍا وٍ ثٍ هب َ٥ډلٸ
ػچًٌ ىاىن دَٕٚٵزَبْ سپىًڅًّْ ثچپٍ ثچٮپٔ ثٍ هب َ٥کٶ ٤ډًػًىٔز اوٖبنَب ،کًٕاوبر ی
ډىبث ٬ی ډلُٕٖٔ ٤ز ىٍ ډٺبثڄ دَٕٚٵزَبْ یٕٕ ٬ٵىبیٍْ ی سپىًڅًّْ دِٙپٓ اٍأٍ ىاىٌ
إز.اهالٷ ُٖٔز ٵىبیٍْ سٶپَ اهالٷ ػُبوٓ ٙیٌ ٍا ثٍ ثبٍ ډٓایٍى .ىٍ اٝڄ ٔپٓ اُ ٽشبهَبٔٓ
ٽٍ سًٕ ٤دًسَ ىٍ ٕبڃ 1988وًٙشٍ ٙیٌ اهالٷ ُٖٔز ٵىبیٍْ ػُبوٓ إز .ډب ومٓسًاوٕڈ ثب
ډ٦بڅٮٍ سبٍٔن ډی٭ٓ یػًى اهالٷ ػُبوٓ ثبٕٙڈ سب ُډبوٓ ٽٍ أه سٶپَ سًٕ ٤اویٔٚمىی اڅمبوٓ
ٽبوز #1804-124$اٍائٍ ځَىٔی .ٽبوز ىٍ ٔټ ى٭ًر ػُبوٓ هًإشبٍ َمبَىڂٓ اٹیاډبر وً ٫ثَٚ
ثب اهالٷ ػُبوٓ ٙی .اډَیٌُ کٕ ٍ٦ثٍَٕٓ ډجبوٓ اهالٷ ُٖٔز ٵىبیٍْ سىُب ډوش ٜاوٖبنَب وٕٖز
ثچپٍ ىٍ ٽىبٍ اوٖبنَب ثٍ ډلٕ ،٤سمبډٓ ػبویاٍان ػُبن ی َٙأ٥ ٤جٕٮٓ ډلٍٕ ٤ا ډًٍى ډ٦بڅٮٍ ٹَاٍ
ډٓىَی#Ulman. Y, 2010, 85$ .
o
ه; ػالهتی ٍ ثیوبسی (ٍالؼیت یب اسصؽ)
ٕبڅڈ ی ثٕمبٍٕ ،الډشٓ ی ثٕمبٍُْ ،ویځٓ ی ډَٿ ،سىُب یاٹٮٕبر ٥جٕٮٓ ٹچمیاى ومٓ ًٙوی ثچپٍ
ثبٖٔشٓ ثٍ وً٭ٓ اٍُٗ ثٍ کٖبه أىی .اډَیٌُ ٕالډشٓ ی ُویځٓ ثٍ ٭ىًان اٍُٗ سچٺٓ ډٓځَىوی ی
ىٍ ډٺبثڄ ثٕمبٍْ ی ډَٿ ٵٺیان اٍُٗ ډٮىٓ ډٓىَیَ .مـىبن ٽٍ اُ ډى َ٪ٹ٢بر ٱَثٓثٕمبٍْ ی
ډَٿ ثٍ ٭ىًان یاٹٮٕبر ٭َٔبن کٕبر ث َْٚثٍ کٖبه ډٓ أىی ٔٮىٓ ثٍ و َ٪انَب ثٕمبٍْ َمبن
سٲَٕٕار ثبٵزَبْ ثین ٔټ اوٖبن إز ٽٍ ثٍ ٍاکشٓ ٹبثڄ اطجبر إز .ثٍ ُثبن ىٔڂَ ٕالډشٓ ی
ُویځٓ ،أیٌ اڃ ی ثٕمبٍْ ی ډَٿ هالٳ ډٕڄ ىٍیوٓ ث َٚإز .اډَیٌُ ٕبُډبن ثُیاٙز ػُبوٓ
ٕالډشٓ ٍا ثٍ ډٮىبْ ٕالډز ثًىن ی ٕالډز ُٖٔشه 26ډٮىب ډٓٽىی ٽٍ ىٍ أىًٍٞر کشٓ اځَ
سٲَٕٕاسٓ ىٍ ثبٵز ی اٍځبنَبْ ٵَى ثٍ یػًى وٕبٔی ثبُ ىٍ َٙأ ٓ٦ی١ٮٕز ٭یڇ ٕالډز ثًػًى
هًاَی اډی ٽٍ أه کبڅز وً٭ٓ ثٕمبٍْ ډلًٖه ډٓ ځَىى .أه سٶپَ ډٶبَٕڈ ػیٔیْ ثٍ کبالر
ٕالډز ی ثٕمبٍْ ا١بٵٍ ٽَىٌ إز.
. Well-Being
26 صفحه 95
اهکبى سٌجی تحمک ربب در خسبرت تبخیر تبدیِ در حمَق کیفری ایراى ٍ فمِ اهبهیِ
87
ال ،ٍَ١هٖبٍر ٭یڇ اڅىٶ ٬ډًػت ١مبن ی ډٖئًڅٕز ډیوى إز.ثَإبٓ أه و ،ٍَٔ٪هٖبٍر
٭یڇ اڅىٶ ٬وبٙى اُ ساهَٕ ساىٍٔ ٹبثڄ ډ٦بڅجٍ إز ،ثٍ ٣َٙانٽٍ ٍٕٕین وٶ ٬ىٍ أىیٌ ،اُ و َ٪٭َٵى
ډلٺٸ اڅًٹً ٫ثبٙی .سٶبیسى َڈ ثٕه ٭ٺی ٹَ ٟی ٕبَٔ ٭ٺًىى ٽٍ ىٔىى ٍا أؼبى ډىٽىىی وٕٖز؛
َُٔا ډجچٲى ٽٍ ٥چجپبٍ ثٍ ٭ىًان هٖبٍر ٭یڇ اڅىٶ ٬ډ٦بڅجٍ ډىٽىی ،ډَٚی٭ٕز هًى ٍا اُ ٭ٺی وڂَٵشٍ
إز ی ىٍ ثَاثَ ا٭٦بى ډُچز دَىاهز ومىًٙى ،سب ٭ىًان «ٍثب» ثَ ان ٝبىٷ ثبٙی ،ثچپٍ وبٙى اُ
سٮُ٘یى إز ٽٍ ثَ اطَ أَاى هٖبٍر ،ثٍ کپڈ ٙبٍ ،٫ثَ ىیٗ ډیًٔن اډیٌ إز.اڅجشٍ ؿىبنٽٍ اٙبٌٍ
ٙی أه وٍ َ٪ا ثٕٚشَ ٵٺُٕبن وذٌَٔٵشٍاوی ی اُ و َ٪کٺًٹى َڈ ډ٦بثٸ اهَٔه ډً٘ٞثبر ٹبوًوى،
ډ٦بڅجٍى هٖبٍر ٭یڇ اڅىٶ ٬ثب اٙپبڃ ډًاػٍ إز .سجٌَٞى 2ډبىٌى 515ٹبوًن إٔه ىاىٍٕى
ىاىځبٌَبى ٭مًډى ی اوٺاله ډًٞه 139ډىځًٔی:هٖبٍر وبٙى اُ ٭یڇ اڅىٶ ٬ٹبثڄ ډ٦بڅجٍ وٕٖز
ی هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ىٍ ډًاٍى ٹبوًوى ٹبثڄ ډ٦بڅجٍ ډىثبٙی .کمڄ ډٺٌٍَّى ډِثًٍ ثَ هٖبٍر
٭یڇاڅىٶ ٬اکشمبڅى ،ثَهالٳ ٩بََ ډبىٌ إز ی ٹبثڄ دٌَٔٗ وٕٖز .ثٍ و َ٪وڂبٍویځبن اُ وَ٪
کٺًٹى ٍاَپبٍ ًٍٙاى وڂُجبن ډجىى ثَ اډپبن ډ٦بڅجٍى هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔى یػٍ وٺی ىٍ ٹبڅت
١ ٣َٙمه ٭ٺی ،ثب ډٺٌٍَى ډٌٽًٍ ىٍ ډبىٌى 522ٹبوًن إٔه ىاىٍٕى ىاىځبٌَبى ٭مًډى ی
اوٺاله ىٍ اډًٍ ډیوى ٹبثڄ ػم ٬إز؛ ٔٮىى اځَ َ٥ٵٕه٥َٙ ،ى ٍا ىٍ ١مه ٭ٺی ،ثٍ ډى ًٍ٪اڅِاڇ
َ٥ٳ ثٍ ٍ٭بٔز ىٹٕٸ ٍَٕٕٕی ثڂىؼبوىی ،ان ٣َٙوبٵٌ إز ی َٙأً ٤ٽَ ٙیٌ ىٍ ډبىٌى 522
ډِثًٍ الُڇ اڅَ٭بٍٔ وٕٖز ی اځَ ١ ٣َٙمه ٭ٺی ثٍ سَسٕجى ٽٍ ځٶشٍ ٙی ډًػًى وجبٙی ،هٖبٍر
ساهَٕ ساىٍٔ ٍا ٵٺ ٤ډىسًان ىٍ ٹبڅت ډبىٌى ٔبى ٙیٌ ډ٦بڅجٍ ٽَى؛ ٔٮىى ثب ٵَ ٟسمپّهِ ډیًٔن اُ
اىاى ىٔه ىٍ ٍَٕٕٕی ی ډ٦بڅجٍى ىأه ،ډىسًان هٖبٍر ساهَٕ ٍا ىٍ ٵَ ٟٽبَ٘ ٙیٔی اٍُٗ
دًڃ ،ثَ إبٓ ٙبه ٜٹٕمز ٕبالوٍ ٽٍ سًٕ ٤ثبوټ ډَٽِى ا٭الڇ ډىًٙى ،ډ٦بڅجٍ ٽَى .ثٍ وَ٪
وڂبٍویځبن أه ىی ٹبثڄ سٶپٕټ إز ی ثٖشڂى ثٍ ٹٞی َ٥ٵٕه ،ثٍ یٌْٔ ىأه ىاٍى .اځَ ٹٞی ای أه
وجبٙی ٽٍ ىٍاډیى ٍا اُ َٔ٥ٸ ٣َٙثٍ ىٕز ایٍى ،ثچپٍ أه ثبٙی ٽٍ اُ أه َٔ٥ٸ ،ډیًٔن ٍا ډٺٕ٘ی
ثٍ دَىاهز ىٍ ٍَٕٕٕی ومبٔی ،أه ١مبوز ٙاػَإز ی ومىسًان ان ٍا ٍثب ىاوٖز.یڅى اځَ ٣َٙ
١مه ٭ٺی وجبٙی ،ؿىبوـٍ ډیًٔن ،ىٍ ٍَٕٕٕی ،سمپه اُ دَىاهز ویاٍى ،ا٥الٷ ډٺبډىِ أٍى َٔٙٶٍ،
ٽٍ ىٕشًٍ ا٭٦بى ډُچز ثٍ ډیًٔن ډٔٮٖ َٙډىىَی ،اٹش٢ب ډىٽىی ٽٍ َٕؾ ځًوٍ هٖبٍسى ٍا وشًان اُ
یى ډ٦بڅجٍ ٽَى ،یڅى اځَ سًاوبٔى دَىاهز ىاٍى ی ىٍ اىاى ىٔه ٽًسبَى ډىٽىی ،ىٍ َٙأ ٤ٵٮچى ،ٽٍ
وَم سًٍڇ ٍی ثٍ سِأی إز ،ډىسًان اُ ثبه ٹب٭یٌى ال ٍَ١ی الَ١اٍ ،هٖبٍر وبٙى اُ ساهَٕ
ساىٍٔى یػٍ وٺی ٍا ډ٦بڅجٍ ٽَى .ػًاُ ىٍٔبٵز ثٌَُ ی هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ اُ اٙوب ٛی ډإٖبر
هبٍػٓ ٱَٕډٖچمبن ډ٦بثٸ وًٍٙ ٍَٔ٪اْ وڂُجبن ډًٍ٘م 1366/10/24ىٍٔبٵز ثٌَُ ی هٖبٍر صفحه 81
112
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 97 –106
o
ح; لَاػذ اخالق صیؼت فٌبٍسی
دِٙپبن ی ٽٖبوٓ ٽٍ ثب ٕالډز ډَىڇ َٕیٽبٍ ىاٍوی ډً٩ٶىی ٽٍ سٞمٕمبسٚبن ٍا ىٍ ٍیوی ثُجًى
ٕالډز ډَىڇ اسوبً ٽىىیٍ .یٙه إز سٞمٕمبسٓ ٽٍ ډىؼَ ثٍ ٍوغ ٽٕٚین ثٕمبٍ ٔب یهٕڈ ٙین
ُٖٔز ٕبڅڈ یْ ډٓ ځَىى وً٭ٓ ١ی اٍُٗ ثًػًى ډٓأی .ی٩بٔٴ َمبن ا٭مبڃ اٍَُٗبٕز.
ا٭مبڃ اٍَُٗب ډىؼَ ثٍ أؼبى ٹًا٭ی ی ډٺٍَار ډًٓٙى .ىٍ 19اٽشجَ 2005ىٍ ٽىٶَاؤ ٭مًډٓ
ًٔوٖپً ثب ا٭الن کٺًٷ ډَىڇ ی اهالٷ ثٕهاڅمچچٓ ُٖٔز ٵىبیٍْ 15ٹب٭یٌ اهالٷ ُٖٔز ٵىبیٍْ
ی ٬١ځَىٔی ٽٍ ثیٔه َٙف إز:
.1
ضرافت ٍ حمَق بطر؛
.2سَد ٍ ضرر؛
.3استمالل ٍ هسئَلیت فردی؛
.4اّویت؛
.5رضبیت افرادی کِ اّلیت ًذارًذ؛
.6
احترام بِ ضخس ٍ توبهیت فردی؛
.7رازداری؛
.8برابری ،ػذالت ٍ حمبًیت؛
.9ػذم تبؼیض؛
.11جوغ گرایی ٍ احترام بِ تفبٍت فرٌّگّب؛
.11پطتکبر ٍ ّوکبری؛
.12سالهت ٍ هسئَلیت جوؼی؛
.13هٌبفغ هطترن؛
.14حوبیت از ًسلّبی بؼذی؛
.15هرالبت از هحیط
زیست)Ulman. Y, 2010, 91( .
ٔپٓ اُ یْٔځَٓبْ ػیأٓ وبدٌَٔ اهالٷ ُٖٔز ٵىبیٍْ هبٕٝز اوش٪بډٓ ان إز .ثب دَٕٚٵز
ثًٕڅًّْ ی ٭چڈ دِٙپٓ ی سپىًڅًّْ ،اهالٷ ُٖٔز ٵىبیٍْ ثب ٽمټ ٭چڈ ٵچٖٶٍ ٍاٌ وٶًً اهالٷ ٍا
ىٍ أه ډٶبَٕڈ سَٕٕڈ ٽَىٌ ی ٭چڈ کٺًٷ ثٍ ٭ىًان ډًسًٍ کَٽشٓ ٭مڄ ومًىٌ ی ثب ی ٬١ٹًاوٕه ی صفحه 96
88
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 71 –96
ساهَٕ ساىٍٔ اُ ىیڅزَب ،ډإٖبرَٙ ،ٽزَب ی اٙوب ٛهبٍػٓ ٽٍ ثَ کٖت ډجبوٓ ٭ٺٕیسٓ هًى
ىٍٔبٵز ان ٍا ډمىً ٫ومٓىاوىی ،اُ وَٙ َ٪٭ٓ ػبِٔ إز.أه وًٍٙ ٍَٔ٪اْ وڂُجبن اُ ثبه إشىبى
ثٍ إشظىبْ کَډز ٍثب ثٕه ډٖچڈ ی ٽبٵَ کَثٓإز ٽٍ َڈ ىٍ ٍیأبر اډیٌ $کَّ ٭بډچٓ،1413:
#135ی َڈ ثٍ اى٭بْ ٝبکت ػًاََ ډًٍى اػمب ٫ٵٺُبْ ٕٙٮٍ إز $وؼٶٓ #382 ،1981:اڅجشٍ
َمبن ًٍ٥ٽٍ ىٍ ٍیأبر ی ٽالڇ ٵٺُب سَٔٞق ٙیٌ إز ،إشظىب ډَثً ٣ثٍ ځَٵشه ٍثب إز وٍ ىاىن
ٍثب؛ $همٕىٓ#1309 ،513 :
-7 oاهىبى ػٌجی تحمک سثب دسخؼبست توخیش تودیِ دس حمَق ویفشی ایشاى
ثب سًػٍ ثٍ إشیالڃ ٵٺُب َمبو ًٍ٦ٽٍ اٙبٌٍ ٙی ىی ىٔیځبٌ ډشٶبیر ډَٚی٭ٕز ی ٭یڇ
ډَٚی٭ٕز هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ىٍ ثٕه ٵٺُب یػًى ىاٍى ٽٍ اڅجشٍ و َ٪اٽظَٔز ٵٺُب ثب ٭یڇ
ډَٚی٭ٕز هٖبٍر ساهَٕ إز .ٹبوًن إبٕٓ ػمًٍُْ إالډٓ أَان ،ثٍ سجٮٕز اُ ٹًا٭ی ٵٺٍ ثٍ
ًٍ٥ٽچٓ ی ثٍ کَډز ٍثب ثٍ ًٍ٥یٌْٔ ساٽٕی ٽَىٌ إز.
ىٍ سٮَٔٴ ٍثب اډیٌ ىٍٔبٵز ُٔبىْ ىٍ ډجبىالر ىی ٽبالْ َمؼىٔ ،ډًُین ی ډپٕڄ ٔب ىٍٔبٵز
ا١بٵٍ ىٍ ٹَ ٟثب ٣َٙٹجچٓ إز$ډًٕبٔٓ #136 ،25:الُڇ إز ی څِیډبً أه ُٔبىر ثبٔی ٔپٓ اُ
٭ًٕ١ه ډٮبډچٍ ٔب سًاث ٬ان ثبٙیٍ$.ایویْ #45 ،1405:ىٍیاٹ ٬ډٖئچٍ اٝچٓ ىٍ ٍثب ،ٹَاٍ ځَٵشه ډِٕان
ا١بٵٍ ىٍ ثَاثَ ُډبن إز ،اُأه ٍی اځَ سًاٵٸ ًٙى ثب سبهَٕىٍ دَىاهز طمه ،ډجچٰ ثٕٚشَْ دَىاهز
ًٙى ٍثب ډلٺٸ إز$وؼٶٕٓٙ$ #1391،334:ن اوٞبٍْ #1420 ،221:ٵٺُبْ ډٮب َٝان ٍا ىٍ ډًٍى
ثبوټ ی ٱَٕ ثبوټ ٝبىٷ ی ثیٔه سَسٕت ځَٵشه ډجچٰ ا١بٵٍ ډلًٍ ًٍٝر سبهَٕ ٍا ډٞیاٷ ٍثب ی
کَاڇ ىاوٖشٍ اوی $همٕىٓ #136،45:اډب وپشٍ کبئِ اَمٕز ىٍ أىؼب أه إز ٽٍ ٽیاڇ وٍ َ٪ا کٺًٷ
ٽٕٶَْ أَان دٌَٔٵشٍ ی یاٍى ٹبوًن ډؼبُار ومًىٌ إز .أب و َ٪ډَٚی٭ٕز هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ٍا
دٌَٔٵشٍ إز ی ځَٵشه ان ٍا ػبِٔ ىاوٖشٍ ػَڇ ٍثب ومٓىاوی ی ىٍ ډٺبثڄ ٭یڇ اىاْ ىٔه ٍا ػَڇ
ډٓ ىاوی ٔب ثبڅٮپٔ ٭یڇ ډَٚی٭ٕز هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ٍا دٌَٔٵشٍ ی ان ٍا ٍثب ی ػَڇ ډٓىاوی؟ ىٍ
کٺًٷ ٽٕٶَْ أَان ثَ إبٓ اٝڄ ٹبوًوٓ ثًىن ػَائڈ ی ډؼبُاسُب ػَڇ ٵٮڄ ٔب سَٻ ٵٮچٓ إز ٽٍ
ىٍ ٹبوًن ثَاْ ان ډؼبُار سٮٕٕه ٙیٌ ثبٙی.
ثب ډَاػٮٍ ثٍ ٹبوًن ډؼبُار إالډٓ ىٍډٓ ٔبثٕڈ ٽٍ ٭ى َٞٹبوًوٓ ػَڇ ٍثب ىٍ ډبىٌ 595ٹبوًن
ډؼبُار إالډٓ ثو٘ سٮَِٔار ځىؼبویٌ ٙیٌ ٽٍ ثٕبن ډٓ ىاٍى ََ :وً ٫سًاٵٸ ثٕه ىی ٔب ؿىی وٶَ
سلز ََ ٹَاٍىاىْ اُ ٹجٕڄ ثٕ ،٬ٹَٝ ،ٟچق ی اډظبڃ ان ػىٖٓ ٍا ثب ٣َٙا١بٵٍ ثب َمبن ػىٔ
ډپٕڄ ی ډًُین ډٮبډچٍ ومبٔىی ی ٔب ُائی ثَ ډجچٰ دَىاهشٓ ىٍٔبٵز ومبٔی ٍثب ډلًٖه ی ػَڇ صفحه 82
اهکبى سٌجی تحمک ربب در خسبرت تبخیر تبدیِ در حمَق کیفری ایراى ٍ فمِ اهبهیِ
89
ٙىبهشٍ ډًٓٙى ی ىٍ یاٹ ٬ډً ٫ً١ثلض ډب أه إز ٽٍ ىٍٔبٵز ُائی ثَ ډجچٰ دَىاهشٓ ٍا ػَڇ
ٍثب ىاوٖشٍ إز.
ثلض اٝچٓ ىٍ أه ډبىٌ أه إز ٽٍ ُائی ثَ ډجچٰ دَىاهشٓ ثٍ ؿٍ ډٮىبٕز؟ أب ُائی ثَ ډجچٰ
دَىاهشٓ ٙبډڄ هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ وِٕ ډًٓٙى؟ هثالً ٵَىْ سٮُی ىاٍى ډجچٲٓ دًڃ ٍا ىٍ ډً٭ی
ډٺٍَ ثبُ دٔ ىَی اځَ أه ٵَى اُ سٮُی هًىٗ َٕدٕـٓ ٽىی ثبٔی هٖبٍر ٭یڇ اوؼبڇ سٮُی ٍا
دَىاهز ٽىی ؿٍ ىٍ ًٍٝر ىاٙشه سمپه ؿٍ ىٍ ًٍٝر ٭یڇ سمپه.
ىاىن ډُچز ثَاْ دَىاهز اٝڄ سٮُی وٶٓ دَىاهز هٖبٍر ومٓٽىی .اُ ٔټ َ٥ٳ ډ٦بثٸ
ٹبوًن ډیوٓ ډٖئًڅٕز ىٍ دَىاهز هٖبٍر ساهَٕ ٍا ثٍ ٭ىًان ډٖئًڅٕز ډیوٓ ىاٍى اُ َ٥ٳ ىٔڂَ
٥جٸ ٹبوًن ډؼبُار أه ٭مڄ ٍثب ی ػَڇ إز اڅجشٍ اځَ هٖبٍر ساهَٕ ٍا ُائی ثَ ډجچٰ دَىاهشٓ
سٶَٖٕ ٽىٕڈ.
ٽٍ اڅجشٍ وجبٔی هٖبٍر ساهَٕ ٍا ُائی ثَ ډجچٰ دَىاهشٓ سٶَٖٕ ٽىٕڈ ؿًن هٖبٍر َمبو ًٍ٦ٽٍ
اُ إم٘ َڈ دٕیإز ی ثب سًػٍ ثٍ إشیالڅُبٔٓ ٽٍ ثٕبن ٙی ُائی ثَ ډجچٰ دَىاهشٓ وٕٖز .اډب ىٍ
ډٺبثڄ ٵٺُبٔٓ ٽٍ ٹبئڄ ثٍ ډَٚی٭ٕز ىٍٔبٵز هٖبٍر ساهَٕ َٖشىی ی ىٍٔبٵز ی دَىاهز هٖبٍر
ساهَٕ ٍا ػبِٔ ډٓىاوىی ىٍ وشٕؼٍ ان ٍا ٍثب ومٓ ىاوىی دٔ ػَڇ ىاوٖشه ان ثب سًػٍ ثٍ إشیالڃ أه
ىٕشٍ اُ ٵٺُب ډى٦ٺٓ ثٍ و َ٪ومٍٕٓی .ډڂَ أه ٽٍ ثبُ َڈ ثڂًٕٔڈ هٖبٍر ساهَٕ ُائی ثَ ډجچٰ
دَىاهشٓ وٕٖز$ .ػِأَْ ،ډبڅپٓ#1399 ،61:
دٔ ثب سًػٍ ثٍ إشیالڃ أه ىٕشٍ اُ ٵٺُب ؿٍ ؿِْٕ ُائی ثَ ډجچٰ دَىاهشٓ إز ٽٍ ٍثب ی ػَڇ
ىاوٖشٍ ٙیٌ ی یاٍى کٺًٷ ٽٕٶَْ أَان ٙیٌ إز؟ ډٓسًاوٕڈ ثڂًٕٔڈ ََ ؿِْٕ ٽٍ ُائی ثَ ډجچٰ
دَىاهشٓ ی هٖبٍر ساهَٕ ثبٙی ٔٮىٓ ؿِْٕ ُٔبىسَ اُ هٖبٍر ډشٮبٍٳ دَىاهز ًٙى ډٓسًاوی
کپڈ ٍثب ٍا ىاٙشٍ ی ػَڇ ثبٙی.
ډمپه إز ؿِْٕ ُٔبىسَ اُ هٖبٍر ډشٮبٍٳ دَىاهز ًٙى ی ثب سَا ٓ١ی سًاٵٸ َ٥ٵٕه ثبٙی
کبڃ ؿٍ اسٶبٹٓ ډٓاٵشی؟ أب ٍ١بٔز ىی َ٥ٳ ډٓسًاوی ػَڇ ثًىن ٍثب اُ ثٕه ثجَى؟ ٹًا٭ی ٽٕٶَْ
ػِء کٺًٷ ٭مًډٓ َٖشىی ٽٍ ډَثً ٣ثٍ و٪ڈ ٭مًډٓ اوی ی اُ ىٕشٍ ٹًا٭ی اډٌَ ډلًٖه ډٓ ًٙوی
ٔٮىٓ سَا ٓ١ثَ هالٳ اوُب اډپبوذٌَٔ وٕٖز .اډب ٍ١بٔز ځبَٓ ٔپٓ اُ ٭ىب َٝسٚپٕڄ ىَىیٌ ػَڇ
ٍا ُأڄ ډٓٽىی .یٹشٓ ٭ى َٞډبىْ ٔب ٭ىٍ َٞیاوٓ ىٍ ډًٍى ٔټ ػَڇ یػًى ویاٙشٍ ثبٙی ان ػَڇ ثٍ صفحه 83
ٍیژگیّبی اًحػبری لَاػذ حمَلی – اخاللی در حمَق فٌبٍری ّبی زیستی
113
اکپبڇ ىٍ دٕٚجَى اَیاٳ ان ٹیڇ ثَىاٙشٍ إز .ىٍ وشٕؼٍ سالٹٓ کٺًٷ ی اهالٷ ُٖٔز ٵىبیٍْ
ډٖبٔڄ ډوشچٶٓ ثَیُ ډٓٽىی ٽٍ اُ أه ٹَاٍ إز:
.1
ډًػًىٔز ث َٚؿٍ ډًٹٮٓ ثٍ ٭ىًان ٙوٕٞز کٺٕٺٓ اُ َ٥ٳ کٺًٷ ډًٍى ٹجًڃ یاٹ٬
ډًٓٙى؟
.2
اُ و َ٪کٺًٷ ډًػًىٔز اوٖبن ؿٍ ُډبوٓ ُأڄ ډًٓٙى؟
.3
ؿٍ ډًاٹٮٓ ٭یڇ ٽمټ ثٍ ثٕمبٍ ی ٔب وً ٫ىٍډبن دِٙټ ثٍ ٭ىًان ػىبٔز ډلًٖه
ډًٓٙى؟
.4
یالٔز یاڅیٔه ثٍ ٵَُویان ثٍ ؿٍ ٙپڄ ثًىٌ ی ؿٍ ُډبوٓ ُأڄ ډًٓٙى؟
.5
ثٍ ډى ًٍ٪ٽمټ ثٍ ثَٔٚز ،سلٺٕٺبر ی اُډبَٔ٘بْ ٭چمٓ ٽٍ ٍیْ ٙوًٍٝ ٓٞر ډٓ
دٌَٔى أب ډٓسًاوی ثیین ٍ١بٔز ی ا٥الٙ ٫و ٜډِثًٍ ًٍٝر ځَٕى؟
o
ت; سٍاثظ حمَق ٍ اخالق صیؼت فٌبٍسی
اهالٷ وٚبر ځَٵشٍ اُ ٭چًڇ ُٖٔشٓ ی دِٙپٓ ی ىٍ ډٺبثڄ کالڃ ډٚپالر ی ډٮ٢الر ػبډٮٍ
ٔٮىٓ ٭چڈ کٺًٷ َٝٵب ثٍ ډىٝ ًٍ٪ییٍ اکپبڇ ډًػًىٔز هًى ٍا اثَاُ ومٓٽىىی ثچپٍ ىٍ ٽىبٍ أه
ډُڈٖٕٕ ،شڈ اٍُ ٓٙډَسج ٤ثب هًى ٍا وِٕ ثٍ ډى ًٍُ٩ ٍٞډَٕٕبوىیٍ .اث ٍ٦کٺًٷ ثب اهالٷ ُٖٔز
ٵىبیٍْ ٔپَ٦ٵٍ وٕٖز .کٺًٷ ی اهالٷ ُٖٔز ٵىبیٍْ ثب یػًى أه ٽٍ ََ ٔټ ىٍ ډًاػٍُ ثب
ډٖبٔڄ اًٝڃ ی ٍیَٗبْ ډشٶبیسٓ ٍا اسوبً ډٓٽىىی َمیٔڂَ ٍا وِٕ سلز سبطَٕ ٹَاٍ ډٓ ىَىی.
کٺًٷ ىٍ ىی ٭َ ٍٝ٭مًډٓ ی ه ًٓٝٞسٚپٕڄ ٙیٌ ی ىٍ ٍإشبْ اٍسجب٥بر ډبڅٓ ی سؼبٍْ ی...
اکپبډٓ ٍا ی ٬١ډٓومبٔی ی ىٍ ډٺبثڄ اهالٷ ُٖٔز ٵىبیٍْ ثب ؿڂًوڂٓ ُٖٔز اٵَاى ث َٚی
اوشوبه وًُ ٫ویځٓ ډَىڇ َٕیٽبٍ ىاٍى .هٺًٷ ىٍ ٍاث ٍ٦ثب یٹبٔ ٬اهالٷ ُٖٔشٓ ٹبوًن ځٌاٍْ ٽَىٌ
ی ىٍ ډٺبثڄ اهالٷ ُٖٔز ٵىبیٍْ ىٍ ډٖبٔڄ ډَثً ٣ثٍ ډَٿ ی ُویځٓ ی سلچٕڄ کٺًٹٓ ان
سبطَٕځٌاٍ ډٓ ځٌاٍى .سٺبثڄ کٺًٷ ٵَىْ ىٍ ٹجبڃ کٺًٷ ػمٮٓ ىٍ ډٖبٔڄ دِٙپٓ ی ،...سٺبثڄ اُاىْ
ٵَىْ ىٍ ٹجبڃ ٭یاڅز اػشمب٭ٓ ىٍ ٹچمَی ډٖبٔڄ اهالٹٓ ،ومًوٍَبٔٓ اُ سبطَٕار کٺًٷ ثب اهالٷ
ُٖٔز ٵىبیٍْ إز#Capron, AM, 2005, 1369$ .
کٺًٷ ثٍ ٭ىًان ٭چمٓ ٽٍ ٽچٕز ػبډٮٍ ٍا سلز دً ٘ٙٹَاٍ ىاىٌ ثٍ ٙبهٍَبٔٓ اُ ٹجٕڄ کٺًٷ
إبٕٓ ،کٺًٷ ػِا ،کٺًٷ ىیڅزَب ،کٺًٷ ه ،ًٓٝٞکٺًٷ ٹَاٍىاىَب ی کٺًٷ ٱَاډبر ی... صفحه 97
91
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 71 –96
یٹً ٫ومٓ دًٕویى .ثَاْ یٹًٔ ٫ټ ػَڇ ٽٍ ډ٦بثٸ ٹبوًن ډؼبُار ػَڇ ی ٹبثڄ ډؼبُار ثبٙی ٭الیٌ
ثَ یػًى ٍٕ ٭ى َٞٹبوًوٓ ،ډبىْ ی ٍیاوٓ ،س٦بثٸ ُډبوٓ أه ٍٕ ٭ى َٞوِٕ ډًٍى وٕبُ إز.
یٹشٓ ػَڇ ثٍ ىڅٕڄ ٵٺیان ٔپٓ اُ ٭ىب َٝسٚپٕڄ ىَىیٌ ان سلٺٸ وٕبثی ٕوه اُ سٺ َٕٞډَسپت
ثًُٕىٌ إز .یڅٓ أه ٍ١بٔز ثبٔی دٕ٘ اُ اٍسپبه ػَڇ ٔب ډٺبٍن ان ثبٙی اُاىاوٍ ی اُ ٙوٜ
ىاٍاْ اَچٕز ثبٙی.
ځبٌ ٍ١بٔز ٣َٙالُڇ اثبکٍ اْ وب ٓٙاُ اػبٌُ ٹبوًن ی ٭َٳ إز $اٍىثٕچٓ#24،1394:
ٍ١بٔز ډؼَڇ ٔٮىٓ سمبٔڄ ٹچجٓډؼَڇ ثٍ أىپٍ سٮَ ٓ١ثَهالٳ ٹبوًن ٭چٍٕ کٺًٷ ی اُاىُٔبْ ای
اوؼبڇ ځَٕى .کبڃ أب ٍ١بٔز دَىاهز ٽىىیٌ ُائی ثَ ډجچٰ هٖبٍر ساهَٕ ٔب ٍ١بٔز ىٍٔبٵز ٽىىیٌ
ُائی ثَ ډجچٰ دَىاهشٓ ٽٍ ثب ٕ٥ت وٶٔ ثٍ یٹً ٫ػَڇ ٭چٍٕ هًى سه ىٍ ىَی ٕجت ډَٚی٭ٕز ٍٵشبٍ
ډَسپجبن هًاَی ٙی؟ ىٍ ٝیٍ ډبىٌ ٭ىًان ٙیٌ إز ََ وً ٫سًاٵٺٓ ٔٮىٓ ٍ١بٔز ثٍ اٍسپبه ػَڇ
اُ ٵب٭ڄ ٍٵ ٬سٺ َٕٞومٓٽىیٔ .ٮىٓ اځَ ٙو١ٍ ٓٞبٔز ىَی ُائی ثَ ډجچٰ هٖبٍر ساهَٕ ډجچٲٓ
دَىاهز ٽىی ثبُ َڈ ػَڇ ٍثب ډلٺٸ هًاَی ٙی .اڅجشٍ أه ٍ١بٔز ثبٔی اُاىاوٍ ثبٙی ی اُ ٙوٜ
ثبڅٰ ی ٭بٹڄ ىاٍاْ اَچٕز ًٍٝر ځَٕى یځَوٍ اځَ دَىاهز ٽىىیٌ ثبڅٰ ٔب ٭بٹڄ وجبٙی ی ٔب ىٍ اطَ
اٽَاٌ ٔب اػجبٍ ٱَٕٹبثڄ سلمڄ ډَسپت دَىاهز ډجچٰ ُائی ثَ ډِٕان هٖبٍر ساهَٕ ځَىى ثٍ ٭چز
ٵٺیان ٭ىٍ َٞیاوٓ ،ػَڇ ډًٍى و َ٪ډلٺٸ ووًاَی ٙی .ىٍ ه ًٛٞ٭یڇ ساىٍٔ ىٔه ٽٍ ٕبثٺبً ثلض
ٽَىٔڈ اُ ډى َ٪ٵٺٍ ٭مچٓ کَاڇ إز اډب ىٍ ٹبوًن ػَڇ ٙىبهشٍ وٚیٌ إز .اډب اځَ ػبډٮٍ اَمٕز
هب ٓٝثَاْ ٭یڇ ساىٍٔ ىٔه ٙو ٜډشمپه ٽٍ ٔپٓ اُ کٺًٷ اػشمب٭ٓ اٵَاى إز ٹبئڄ ًٙى
ډٓسًاوی ان ٍا اهالڃ ىٍ و٪ڈ اػشمب٭ٓ سچٺٓ ومًىٌ ی ثٍ ٭ىًان ػَڇ ډٮَٵٓ ٽَىٌ ډؼبُار سٮٕٕه
ومبٔی .ٹبوًوڂٌاٍ ثىب ثٍ ډٞچلز ٔب َ١یٍر اػشمب٭ٓ ََ ُډبن ٽٍ سٚوٕ ٜىَی ډٓسًاوی ثَهٓ
ٵٮڄ ٔب سَٻ ٵٮچُب ٍا سلَٔڈ ی ١ی اػشمب٭ٓ سچٺٓ ٽىی.
ىٍیٱڂًٔٓ َڈ اُ ػمچٍ ٍٵشبٍَبٔٓ إز ٽٍ وٺٔ ٠ټ سپچٕٴ َٙ٭ٓ إز ىٍ ًٍٝسٓ ٽٍ
ػَڇ وٕٖز ډڂَ ىٍ َٙأ ٤هب .ٛأه ثٍ أه ډٮىٓ وٕٖز ٽٍ وٺٔ ٠ټ سپچٕٴ اهالٹٓ ٔب َٙ٭ٓ
وشًاوی ََځِ ثٍ دیٔیٌ ػىبٔٓ یاٹٮٕز ثوٚی.
ثَاْ أىپٍ أه اسٶبٷ ثٕبٵشی ٽبٵٓ إز ان کپڈ َٙ٭ٓ ٔب اهالٹٓ ٔپٓ اُ اٍٽبن و٪ڈ اػشمب٭ٓ
ثٍ ٙمبٍ ٍیى ی ىٍ أه و٪ڈ اىٱبڇ ًٙى ډبوىی ُٙبىر ٽٌه .کَډز ٭یڇ ساىٍٔ ىٔه وِٕ ډبوىی کَډز
ٍثب اُ اکپبڇ ایڅٍٕ إز ی ډو ًٛٞػبډٮٍ ٽىًوٓ وٕٖز ٽٍ ٙبٍ ٫ډٺیٓ ان ٍا سلَٔڈ ومًىٌ صفحه 84
114
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 97 –106
سٺٖٕڈ ٙیٌ إز$ .ډلمًىْ #2012 ،اُ سالٹٓ کٺًٷ ی اهالٷ ثو ًٛٞىٍ ډٖبئچٓ ٽٍ ډَثً ٣ثٍ
کًٌُ کٺًٷ ډیوٓ ی ػِإز کٺًٷ دِٙپٓ ی ٕالډز اُ ٕبڃ 1960أؼبى ٙیٌ ی سب ثٍ اډَیُ وِٕ
ىٍ کبڃ ٙپًٵبٔٓ إز$ .ػٮٶَْ څىڂَیىْ#315 ،1381 ،
o
ث; حمَق ػالهت
ٽچٍٕ دَٕىڄ ٕالډز ،ثٕمبٍان ،وِىٔپبن ثٕمبٍ ی ٽچٍٕ ٵٮبڅٕزَبٔٓ ٽٍ ثٍ وً٭ٓ سبطَٕځٌاٍ ىٍ
ی١ٮٕز ثٕمبٍ َٖشىی ی َمـىٕه ٽچٍٕ ډشًن ،ٹًا٭ی ی ٹًاوٕه کٺًٹٓ ٽٍ ډَسج ٤ثب ٕالډز ػبډٮٍ
َٖز ىٍ ٹچمَی کٺًٷ ٕالډز ٹَاٍ ډٓځَٕى .ډیَٔان ثٕمبٍٕشبنَب ،دَٕىڄ ،دِٙپبن ،دَٕشبٍَب،
ٕبَٔ هیډٍ ٕالډز ىٍ ثٕمبٍٕشبن ،ډلٺٺٕه کًٌُ ٕالډز ی ثُیاٙز ،ثٕمبٍان ی وِىٔپبوٚبن ،سٍُٕ ی
سًُٔ ٬ٽىىیځبن ىاٍی ی اثِاٍاالر ثُیاٙشٓ ی ثٕمبٍٕشبوٓ ،ډشوٕٞٞه ثٕمٍ ٕالډز ی ىٍډبن ،یُاٍر
ثُیاٙز ی ىٍډبن ی اډًُٗ دِٙپٓ ی ىٔڂَان اٍائٍ ٽىىیځبن هیډبر ثُیاٙشٓ ی ٕالډز ،ډٚمًڃ
کٺًٷ ثُیاٙز ی ٕالډز َٖشىی$ .ډلمًىْ#2012 ،
o
ج; دػبٍی هـَْس
ثَهٓ یٹبٔ ٬ىٍ ٭َ ٍٝاهالٷ ُٖٔز ٵىبیٍْ ًٍٝر ځَٵشٍ ٽٍ اُ ډى َ٪کٺًٷ ٕالډز وِٕ
ىاٍاْ اَمٕز إز .ىٍ اطىبْ ػىڀ ػُبوٓ ىیڇ وشٕؼٍ ا٭مبڃ دِٙپبن وبُْ ٽٍ ثیین ٍ١بٔز اٵَاى
اُ ډٕبن إَاْ ػىڂٓ اٵَاىْ ٍا سلز اُډبٔ٘ ی سلٺٕٺبر ٱَٕ ډشٮبٍٳ ٹَاٍ ډٓىاىوی ډًػت
ٝییٍ ىی ا٭الډٍٕ ډُڈ ثٕهاڅمچچٓ ىٍ ُډٕىٍ اهالٷ دِٙپٓ ی ُٖٔز ٵىبیٍْ ٙی ٽٍ ٔپٓ ا٭الډٍٕ
وًٍوجَٿ #194$ی ىٔڂَْ ا٭الډٍٕ َچٖٕىپٓ #1964$ډٓثبٙی ٽٍ أه ىی ا٭الډٍٕ ډًػت ٙی ٽٍ
اوٺالثٓىٍ ٽچٍٕ ډىبٝجبر ی سٞمٕمبر اهالٷ ُٖٔز ٵىبیٍْ ىٍ ٭َ ٍٝثٕهاڅمچچٓ ًٍٝر دٌَٔى.
#Ulman Y, 2009, 35$
ىٍ ٭َ ٍٝثُیاٙز ی ٕالډز ثٍِځشَٔه ًٍٕأٓ ډَثً ٣ثٍ اډَٔپبٕز .ىٍ ٕبڃ 1932ىٍ
27
ىاوٚڂبٌ سًٓ ٽټ ىٍ سلٺٕٺبسٓ ٽٍ ثَ ٍیْ ٕٕ 399بٌ دًٕز ډجشال ثٍ ٕٶچٕٔ ی ٕٕ 201بٌ دًٕز
ٕبڅڈ ىای٥چت ًٍٝر دٌَٔٵز ،أه اٙوب ٛثٍ ډیر دُڄ ٕبڃ سلز َٕؾ ځًوٍ ىٍډبوٓ ٹَاٍ
وڂَٵشىی ََ .ؿىی ىٍ ٕبڃ 194دىٓ ٕٕچٕه ٕٶچٕٔ ٔبٵز ٙیٌ ثًى اډب ٍیْ أه اٙوب ٛاُ َ٥ٳ
ډلٺٺبن یاٽٖٕىبًٕٕن ًٍٝر وڂَٵشٍ ثًىَ .مـىٕه ا٭مبڃ ډٺٍَار ا٭الډٍ وًٍوجَٿ ډًٞه 194
وِٕ وٖجز ثٍ ىای٥چجٕه ٕبڅڈ ا٭مبڃ وٚیٌ ثًى .أه سلٺٕٸ کییى ؿُڄ ٕبڃ ً٥ڃ ٽٕٚیٌ ی ىٍ ٕبڃ
. Tuskegee
27 صفحه 98
اهکبى سٌجی تحمک ربب در خسبرت تبخیر تبدیِ در حمَق کیفری ایراى ٍ فمِ اهبهیِ
91
إز اډب ؿًن اُ ػمچٍ ٍٵشبٍَبْ ډوبڅٴ و٪ڈ اػشمب٭ٓ إز ٽٍ ثب سًػٍ ثٍ ُډبن ی اىاه ی ًٍٕڇ
ی وٕبَُب ی اَیاٳ ػبډٮٍ ډوبڅٴ اکٖبٕبر ػمٮٓ إز اُ َ٥ٵٓ ٹبوًن ډؼبُار إالډٓ ډجشىٓ ثَ
٫َٙډٺیٓ إالڇ إز ثٍ و َ٪ډٍٕٓی سٮٕٕه ٽٕٶَ ثَاْ ٭یڇ ساىٍٔ ىٔه ىٍ ًٍٝر سمپه
ډوًٝٞبً ىٍ ػبډٮٍ ٽىًوٓ ٽٍ ساډٕه ىٵب ٫اػشمب٭ٓ ډجشىٓ ثَ ان إز ډٶٕی ثبٙی$.ػِأَْ،
ډبڅپٓ#1399 ،61:
ثىبثَأه هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ثب ٍثب سٶبیر ىاٍى َُٔا ډبَٕز ٍثب ٍا ىی ؿِٕ ډٮٕه میکند :اڅٴ ـ
ډبڃ ثیٕز اډیٌ ٔپٓ اُ ىی ٭ً ٟډٮبډچٍ ٔب اُ سًاث ٬ان ثبٙی ی ٕججٓډٖشٺڄ وشًان ثَاْ سمچـټ
ٵَ ٟٽَى .ه ـ ؿِْٕ ُٔبىسَ اُ اوـٍ ىاىٌ إز ىٍٔبٵز ٽىی .یڅٓ ان ؿٍ ىٍ «هٖبٍر ساهَٕ
ساىٍٔ» اډیٌ ٵبٹی ىی ٍٽه ډٌٽًٍ إز َُٔا ډجچٰ ډًٍى دَىاهز ثٍ یاڇ ىَىیٌ ثٍ ٭ىًان ډجچٰ ا١بٵٓ
وٕٖز ثچپـٍ ،ٽمشـَٔه هٖـبٍسٓ إـز ٽـٍ ٥چجپبٍ ىٍ وشٕؼٍ ْ ،ډلَیڇ ډبوین اُ َٕډبٍٔ هًى ىٍ
ی٭یٌ ْ ډٮًُى سلمـڄ ٽـَىٌ إـز.
أـه ٱَاډـز وٕـِ سَٽٕجٓاُ ىی ٍٽه اٝچٓ هٖبٍر إز :اڅٴ ـ ثو ٓٚٽٍ وب ٓٙاُ ًٕى اُ
ىٕـز ٍٵشـٍ إـز .ه ـ ثوـ٘ ىٔڂَ ٽٍ وب ٓٙاُ ٍََ١بْ ډشٮبٍٳ ی اُ ػمچٍ ٽبَ٘ سًان
هَٔی دًڃ إز$ٽبسًُٔبن #20 ،1383 :ىٍ کٺًٷ ډب ؿًن هٖبٍر ثٍ ًٍ٥ډٮمًڃ ثٍ دًڃ دَىاهشٍ
ډًٓٙى ،ىٍ ى٭بیْ ٽـٍ ډً١ـً ٫ان «یػـٍ وٺی» إز ،اځَ ډبڅٓ اُ َمبن ػىٔ ی ُأی ثَ ٥چت ثٍ
ډی٭ٓ دَىاهشٍ ًٙى ،أه اٹـیاڇ ٍا ډٚـبثٍ ٍثـبهًاٍْ ػچًٌ ډٓىَی .یڅٓ اُ و َ٪سلچٕچٓ ٕجت
ځَٵشه دًڃ سًاٵٸ ىی َ٥ٳ ثَ ُٔـبىٌ هـًاٍْ ىٍ ثَاثـَ ډاػـڄ ٕبهشه ىٔه کبڃ وٕٖز ثچپٍ
ٕجت سٺ َْٕٞإز ٽٍ ثیَپبٍ ىٍ اىاء ىٔـه ډَسپـت ٙـیٌ ی اُ أـه ٍاٌ ثـٍ ٥چجپبٍ هٖبٍر ُىٌ
إز .دٔ ،ان ؿٍ ثبثز هٖبٍر ساهَٕ ځَٵشٍ ډًٓٙى ٭ـً ٟا١ـبٵٓ ىٍ ثَاثـَ ىٔـه وٕٖز ،ثچپٍ
اڅشِاډٓ إز ػیاځبوٍ ٽٍ ٕجت ان سٺ َٕٞثیَپبٍ إز ی ىٍ ٙمبٍ ١مبوُبْ ٹَُْ ډٓ أی.
ثٍ ثٕبن ىٔڂَ ،هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ٕجت یٌْٔ ی ډَٚی ٫هًى ٍا ىاٍى ی ثیڃ ُأی ثَ اٝڄ
وٕٖز سب «هًٍىن ډبڃ ىٔڂَْ ثٍ ثب٥ڄ» ثبٙی.هٖبٍر سبهَٕ سبىٍٔ ،هٖبٍسٓ إز ٽٍ ٵَى ډیًٔن ثٍ
ىڅٕڄ ٭یڇ دَىاهز ثیَٓ هًى ىٍ ٍَٕٕٕی ډٮٕه ثبٖٔشٓ ثٍ ٥چجپبٍ دَىاهز ومبٔی .ىٍ یاٹ٬
هٖبٍر سبهَٕ سبىٍٔ ،ډب ثٍ اڅشٶبیر اٝڄ دًڃ ی ٽبَ٘ اٍُٗ ان ىٍ اطَ سًٍڇ ی ځٌٙز ُډبن ىٍ
ُډبن اىاْ ىٔه ثبٙی. صفحه 85
92
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 71 –96
اُ و َ٪٭ٺچٓ ،کٺًٹٓ ی ٵٺُٓ ىالٔچٓ یػًى ىاٍى ٽٍ ػىجٍ ٍثًْ هٖبٍر سبهَٕ سبىٍٔ ٍا ٕبٹ٤
ډٓ ومبٔی .ىٍ سًػٍٕ ٭ٺالٔٓ ثبٔی ځٶز ٽٍ ثیُٔٓ إز ٽٍ سًٍڇ ثب٭ض ٽبَ٘ اٍُٗ دًڃ ډًٓٙى ی
اځَ ثٍ اویاٌُ ٽبَ٘ ډٌٽًٍ اُ وبکٍٕ ډٺشَ ٟثَ ډٺَ ٟدَىاهز ًٙى سبٌُ اٝڄ ډجچٰ ٍا دَىاهز
ٽَىٌ إز ی ؿِْٕ ډبُاى ثَ اٝڄ دًڃ یاٹٮٓ دَىاهز وٚیٌ إز ی ٹَ ٟځَٕویٌ ٔب ډیًٔن ىٍ
سبٍٔن ډٺٍَ َٕ ٍٕٕی اىاْ ىٔه وپَىٌ ی ١بډه ٽبَ٘ اٍُٗ دًڃ إز ی ََ ٭ٺڄ ٕچٕمٓ ثَ
ػجَان ان کپڈ ډٓٽىی.
اُ و َ٪کٺًٹٓ وِٕکٺًٷىاوبن ٭مًډبً ډٕبن ٍثق دًڃ ی هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ٵَٷ ډىځٌاٍوی.
ثَهى ډٮشٺیوی ٍثق ثٍ سَا١ى ډٮٕه ډىًٙى ،ىٍ کبڅى ٽٍ هٖبٍر ٍا ٹبوًن ډٮٕه ډىٽىی؛ َڈؿىٕه،
ٍثق ىٍ دبٔبنِ ډً٭یى ٽٍ َ٥ٵٕه ثَاى اوؼبڇ ىاىن سٮُی ډٮٕه ٽَىٌاوی دبٔبن ډىدٌَٔى ،کبڃ انٽٍ
هٖبٍر ،ثٮی اُ ان ډً٭ی َٙی ٫ډىًٙى $ػٮٶَى څىڂَیىى #310 ،1362 :یاوڂُى ،هٖبٍر ساهَٕ
ساىٍٔ ،اڅشِاډى إز ٽٍ اُ سٺ َٕٞډیًٔن وبٙى ډىځَىى ی وجبٔی ان ٍا ىوجبڅٍى اػَاى ٹَاٍىاى ٙمَى؛
ثٍ سٮجَٕ ىٔڂَ ،أه ٍََ١ب وبٙى اُ ٭ُیٙپىى ثیَپبٍ إز ی ای ثبٔی ډ٦بثٸ ٹًا٭ی ١مبن ٹَُى،
ٍَ١ى ٍا ٽٍ ٕجت ان ٙیٌ إز ػجَان ٽىی $ٽبسًُٔبن#20 ،136 :
اڅجشٍ اوـٍ ٽٍ ٍاػ ٬ثٍ هٖبٍر سبهَٕ سبىٍٔ ځٶشٕڈ ډىل َٞثٍ ٭ٺی ٹَ ٟوٕٖز ی ىٍ ډًٍى
ََځًوٍ ٥چجٓٝبىٷ إز ډَٚی ٣ثٍ أىپٍ ىٔه اُ وً« ٫یػٍ ٍأغ« ثبٙی .ىٍ أه ډًٍى ډبىٌ 522
ٹبوًن إٔه ىاىٍٕٓ ىاىځبٌَبْ ٭مًډٓ ی اوٺاله ىٍ اډًٍ ډیوٓ ډًٞه 139/ 1 /21هٖبٍر
سبهَٕ ٍا ثٍ ٭ىًان ٔپٓ اُ هٖبٍرَبْ ٹبثڄ ډ٦بڅجٍ ٽٍ ډًٍى کپڈ ىاىځبٌ َڈ ٹَاٍ ډٓځَٕى ،ثٕبن
ومًىٌ إز.
ىٍ ډًٞثٍ ٹبوًوٓ ىٔڂَ ډؼم ٬سٚوٕ ٜډٞچلز و٪بڇ ثٍ سبٍٔن 1392/ 9 /21سلز ٭ىًان
ٹبوًن إشٶٖبٍٍٔ سج ٌَٞاڅلبٹٓ ثٍ ډبىٌ 2ٹبوًن اٝالف ډًاىْ اُ ٹبوًن ٝییٍ ؿټ ډًٞه 3 /10
1316/ډٕڂًٔی " :ډبىٌ یاکیٌ :ډى ًٍ٪اُ ٭جبٍر $ٽچٍٕ هٖبٍر ی َِٔىٍَبْ الُڇ اُ ٹجٕڄ َِٔىٍَبْ
ىاىٍٕٓ #...ډٌٽًٍ ىٍ سج ٌَٞاڅلبٹٓ ثٍ ډبىٌ 2ٹبوًن اٝالف ډًاىْ اُ ٹبوًن ٝییٍ ؿټ ډًٞه
1316/ 3 /10ډؼم ٬سٚوٕ ٜډٞچلز و٪بڇ ،هٖبٍر سبهَٕ سبىٍٔ ثَ ډجىبْ وَم سًٍڇ اُ سبٍٔن
ؿټ سب ُډبن یًٝڃ ان ٽٍ سًٕ ٤ثبوټ ډَٽِْ ػمًٍُْ إالډٓ أَان ا٭الڇ ٙیٌ ی َِٔىٍ
ىاىٍٕٓ ی کٸ اڅًٽبڅٍ ثَ إبٓ سٮَٵٍَبْ ٹبوًوٓ إز"ډالک ٍ٪ډًٓٙى ٽٍ َڈ ډؼچٔ ی َڈ
ډؼم ٬سٚوٕ ٜډٞچلز و٪بڇ ثَ دَىاهز ی ىٍٔبٵز هٖبٍر سبهَٕ سبىٍٔ ،ډَُ سبٕٔی ُىٌ اوی ی
ٍیٍٔ ػبٍْ ىاىځبٌَب وِٕ َمٕه إز. صفحه 86
93
اهکبى سٌجی تحمک ربب در خسبرت تبخیر تبدیِ در حمَق کیفری ایراى ٍ فمِ اهبهیِ
o
ًتیجِ گیشی
ىٍثبٌٍى هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔى یػٍ وٺی ،سبٍٔن کٺًٷ ډب ،دٕ٘ ی دٔ اُ اوٺاله إالډى ،ٵَاُ
ی وٕٚتَبى ثٖٕبٍى ٍا دٚزَٕ ځٌاٙشٍ إز .دٕ٘ اُ اوٺاله إالډى ،کیاٽظَ ډجچٰ ٹبثڄ ډ٦بڅجٍ
ىٍ ًٍٝر ساهَٕ ىٍ اىاى ثیَى 12 ،ىٍٝی ډلپًڇ ثٍ ىٍ ٕبڃ ی ثیین انٽٍ وٕبُ ثٍ اطجبر یٍیى
هٖبٍر ثبٙی ،ثٍ َٝٳ اطجبر ساهَٕ ىٍ دَىاهز ،ٹبثڄ ډ٦بڅجٍ ثًى
.
دٔ اُ اوٺاله إالډى ،ٵٺُبى ًٍٙاى وڂُجبن ان ٍا ٱَٕ َٙ٭ى ا٭الڇ ٽَىوی ،یڅى ىٍ هًٛٞ
ثبوټَب ،ډ٦بڅجٍى هٖبٍر ىَٔٽَى ٍا ثَ إبٓ ١ ٣َٙمه ٭ٺی ،ٽٍ ثٍ ٭ىًان یػٍ اڅشِاڇ ىٍ ٹَاٍىاىٙ
اٝچى ځىؼبوٕیٌ ډىًٙى دٌَٔٵشىی .ؤٍَ٪ى ًٍٙاى وڂُجبن اهشٞب ٛثٍ ثبوټ ویاٍى ی ََٽٔ
ډىسًاوی اُ أه ٍاَپبٍ إشٶبىٌ ٽىی ،ثٍ ٣َٙانٽٍ َیٳ اُ ٔ ٣َٙبى ٙیٌ اڅِاڇ ډیًٔن ثٍ دَىاهز
ىٍ ٍَٕٕٕی ثبٙی ،وٍ ثٍ ىٕز ایٍىن ًٕى ىٍ اُاى سمیٔی ډُچز ډؼم ٬سٚوٕ ٜډٞچلز و٪بڇ ىٍ
ٕبڃ 1360أه اډپبن ٍا ثٍ ىاٍویٌى ؿټ ثوٕٚی ٽٍ ثشًاوی ډلپًډٕز ٝبىٍٽىىیٌى ؿټ ٍا ثٍ
دَىاهز ٽچٍٕى هٖبٍار ،اُػمچٍ هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ،سٺب١ب ٽىی؛ ی ثبالهٌَ ىٍ ٕبڃ ،1390
ٹبوًنځٌاٍ إٔه ىاىٍٕى ىاىځبٌَبى ٭مًډى ی اوٺاله ،ثب ؿُبٍ ،٣َٙډ٦بڅجٍى هٖبٍر ساهَٕ
ساىٍٔى یػٍ وٺی ٍا ثٍ ًٍ٥ٽچى اډپبندٌَٔ ٕبهز.
ٵٺُٕبن ،٭مًډبً ،هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔى یػٍ وٺی ٍا ثٍ ََ ٙپچى «ٍثب» ی کَاڇ ىاوٖشٍاوی ،یڅى َٖشىی
ٵٺُٕبوى ٽٍ ،ثب سٶپٕټ ډٕبن یػٍ اڅشِاڇ ی ٍثب ،ىٍع ٥َٙى ىٍ ١مه ٭ٺی ثٍ ډى ًٍ٪اڅِاڇ ډیًٔن ثٍ
ٍ٭بٔز ُډبن ٍَٕٕٕی ٍا ډَٚی ٫ډىىاوىی؛ ؿىبنٽٍ ثَهى اُ ٵٺُٕبن َڈ ډ٦بڅجٍى هٖبٍر ساهَٕ
ساىٍٔ ٍا ىٍ ٵَ ٟٽبَ٘ ٙیٔی اٍُٗ دًڃ ی سمپّه ډیًٔن اُ اىاى ىٔه ىٍ ٍَٕٕٕی دٌَٔٵشٍاوی
.
ىٍ دبٔبن دٕٚىُبى ډىٽىٕڈ ،ایالً ،ډبىٌى 522ٹبوًن إٔه ىاىٍٕى ىاىځبٌَبى ٭مًډى ی اوٺاله ىٍ
اډًٍ ډیوى ،اُ أه ٹبوًن ،ٽٍ ډَثً ٣ثٍ اډًٍ ٙپچى إز ،کٌٳ ی ىٍ ٹبوًن ډیوى ،ٽٍ ډلشًى
ډٺٍَار ډبًَى إز ،ځىؼبویٌ ًٙى؛ طبوٕبً ٍاَپبٍ دٌَٔٵشٍ ٙیٌ اُ ًٕى ًٍٙاى وڂُجبن ،ثب سَٔٞق
ثٍ ٭مًډٕز ان وٖجز ثٍ ٱَٕ ثبوټَب اُ اٙوب ٛکٺٕٺى ی کٺًٹى ،ډًٍى سَٔٞق ٹبوًنځٌاٍ ٹَاٍ
ځَٕى .ٹبوًوڂٌاٍ وِٕ ثب سإٓ اُ ٙبٍ ٫ډٺیٓ ،ىٍ ډبىٌ ْ 595ٹبوًن ډؼبُار إالډٓ ،ثَاْ ٍثب
ىَىیٌ ی ٍثب ځَٕویٌ ی وِٕ ثَاْ یإ ْ ٍ٦ثٕه اوُب ډؼبُار سٮٕٕه ومًىٌ إز. صفحه 87
115
ٍیژگیّبی اًحػبری لَاػذ حمَلی – اخاللی در حمَق فٌبٍری ّبی زیستی
ُ 192ډبوٓ ٽٍ یاٹٮٕزَب اٙپبٍ ٙی ٝیَب ډَٔ ٠ثًإ ٍ٦أه سلٺٕٸ ٵًر ٽَىٌ ثًىوی ی َمـىٕه
أه ثٕمبٍْ اُ أه اٵَاى ثٍ َمَٖان ی ثٍ ٙپڄ ډبىٍُاىْ ثٍ ٵَُویاوٚبن ډىشٺڄ ٙیٌ ثًى$ .
Katz R
01
7
#Kegeles S, Kressin N, et al, 2006,أه ًٍٕأٓ ،ډًػت سبٕٕٔ ٽمًٖٕنَبْ اهالٹٓ ی سًٔٞت ٹبوًن
ٽمًٖٕن کمبٔز اُ ث َٚىٍ سلٺٕٺبر دِٙپٓ ی ٍیاوٚىبهشٓ ی ٹبوًن ډچٓ سلٺٕٺبر ىٍ اډَٔپب ٙی
ی ىٍ ٕ٦ق ثٕهاڅمچچٓ ثب سبٕٔی اٝڄ ٍ١بٔز اٙپبٍ ډًػت دَٕٚٵز ؿٚمڂَْٕ ىٍ اهالٷ دِٙپٓ
ی کٺًٷ ٕالډز ځَىٔی.
o
ًتیجِگیشی
اهالٷ ی ٭چًڇ اهالٹٓ ی اوٞبٳ ډٶبَٕمٓ َٖشىی ٽٍ ثٍ ىٍاُاْ سبٍٔن ثٍ َٚاَىمبْ ا٭مبڃ ی
ٍٵشبٍ اىډٓ ثًىوی .ثٮالیٌ اُ وٕمٍ ىیڇ ٹَن ثٕٖشڈ اهالٷ ُٖٔز ٵىبیٍْ ىٍ ىوٕب ٍی ثٍ ٍٙی ثًىٌ ی
إز .أه اډَ ډًػت ٙیٌ ٽٍ کٺًٷ ٕالډز أؼبى ی ځٖشَٗ ٔبثی ی اهالٷ ی کٺًٷ وٖجز ثٍ
َڈ سبطَٕار ٵَایان ثڂٌاٍویَ .مـىٕه ډًػت ٙیٌ ٽٍ ډلٺٺٕه کًٌُ اهالٷ ُٖٔز ٵىبیٍْ ثٕٚشَ
هًى ٍا ډچشِڇ ثٍ ٹًا٭ی کٺًٹٓ سچٺٓ ٽىىی ی کشٓ أه اډًٍ ډًػت سٚپٕڄ ٽمًٖٕنَب ی سٚپڄَب ی
کشٓ ی ٬١ٹًاوٕه ی ډٺٍَار ىٍ ىیڅزَبْ ىوٕب ٙیٌ إز.
وپشٍ ډٚشَٽٓ ٽٍ اٽظَاً َمٍ ډًاٵٺٕه ی ډوبڅٶٕه ډً ٫ً١ثیان سبٽٕی ىاٍوی أه إز ٽٍ َڈ اُ
وٙ َ٪پچٓ ی َڈ اُ و َ٪ډبًَْ کٺًٷ ډًػجبر ٕبُډبویَٓ ډى٦ٺٓ اهالٷ ُٖٔز ٵىبیٍْ ٙیٌ
إز .کٺًٹٓ ٽٍ ىٍ ىاډبن اٍَُٗبْ اهالٹٓ ډًٍى سبٽٕی ٹَاٍ ډٓځَٕى ډًػت سٲَٕٕ ډٮبوٓ کٺًٷ
ی اٍَُٗب ډٓ ځَىى ی ثب٭ض ډًٓٙى کٺًٷ ی اُاىَْبْ ٵَىْ سًٕٮٍ ٔبثی ی ىٍ ډٺبثڄ کٺًٷ
ډًػت ډًٓٙى ٽٍ اهالٷ ُٖٔز ٵىبیٍْ ىٍ ډًاػٍُ ثب ډٚپالر ػبډٮٍ ډشمبٔڄ ثٍ ډپبوِٕڇَبْ
کٺًٹٓ ٔٮىٓ ٭یاڅز ،ثَاثَْ ،ډلٸ ثًىن،اُاىْ ٵَىْ ی ...ثًٚى.
o
هٌبثغ
-
الف :هزالت
-
هحوَدٕ ،اً ،2012 ،گشؿٖ ثِ فلؼفِ اخاللٖ حمَق ،هزلِ اًزوی ػلوٖ داًؾ اهَختگبى خبسد اص وـَس ،هزلذ .2
Beauchamp T and Childress J, 2009, Principles of Biomedical Ethics, the Nature of Common
Morality, Oxford University Press.
Civaner, M, 2008, Dünya Hekimler Birliği Tıp Etiği El İtabı, Türk Tebipler Birliği Yayını, Ankara.
Katz R, Kegeles S, Kressin N, et al, 2006, The Tuskegee Legacy Project: willingness of minorities to
)participate in biomedical research, J Health Care Poor Underserved Press (4
Ulman. Y, 2010, Etik-Bioetik ve Hukuk, Genel Yaklaşımlar, Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimler
Dergisi. S. 1.
- صفحه 99
جبراى خسبرت ّبی ػبطفی ٍارد ضذُ بِ ضخع در ًتیجِ ایراد اسیب فیسیکی بِ ًسدیکبى
67
ػىجٍَبْ ٭یاڅز ی اوٞبٳ ىٍ ػبډٮٍ ځَىىَ .یٳ أه ډٺبڅٍ ثٍَٕٓ ډً ٫ً١ىٍ ٍإشبْ ځٖشَٗ
ډِٕان سپچٕٴ هًاویٌ ىٍ ه ًٛٞاهشالالر ٭ب٥ٶٓ وب ٓٙاُ یٍیى إٕت ثٍ ىٔڂَْ ثًىٌ إز .ىٍ
دَسً ىاو٘ دِٙپٓ ی اوش٪بٍار ٽچٓ اُ ٔټ اوٖبن ډشٮبٍٳ،ډى٦ٺٓ إز ٽٍ و٪بڇ کٺًٹٓ أه سًٕٮٍ
ډٖئًڅٕز ٍا ىٍ و َ٪ثڂَٕى .ډٮٕبٍَبٔٓ ٽٍ ىٍ أه ډٺبڅٍ ډَ٦ف ځَىٔی ثَٹًا٭ی کٺًٹٓ ی ثىٕبوُبْ
دِٙپٓ إشًاٍ ثًىٌ ی ثٍ ىاىځبٌَب ٽمټ ډٓ ومبٔی سب ىٍ دَیویٌَبْ ػجَان هٖبٍر ثٍ اوُب إشىبى
ومبٔىی .ډ٦بثٸ أه ډٮٕبٍَب اًٝال ػجَان هٖبٍر ډلییى ثٍ ٽٖبوٓ ډٓ ځَىى ٽٍ ٍاث ٍ٦هًٔٚبیویْ
وِىٔپٓ ثب ٹَثبوٓ ىاٙشٍ ثب ٙىی .ىٍ یاٹ ٬ىٍ دَیویٌ ٵَ ٓ١ٽٍ ىٍ ً٥ڃ سلٺٕٸ ډَ٦ف ځَىٔی ،ډ٦بثٸ
ډٮٕبٍَبْ ًٽَ ٙیٌ ډبىٍ ػٕڈ َڈ ثٍ اویاٌُ ډبىٍَبْ اڅٴ ی ه ډٖشلٸ ػجَان هٖبٍر اُ َ٥ٳ
ٍاوىیٌ ثٓاکشٕب ٣ډٓثبٙی .أه وشٕؼٍ ځَْٕ ثَ أه إبٓ إز ٽٍ َٕؾ ډجىبْ کٺًٹٓ ،دِٙپٓ ی
٭ٺڄ ٕچٕمٓ ػِ أه ٍا ومٓ دٌَٔى .ډٖچمب ؿىبوـٍ ىاىځبٌَب ىٍ ٍٕٕیځٓ ثٍ ؿىٕه دَیویٌَبٔٓ
ٔبٵشٍَب ْ ٭چڈ دِٙپٓ ٍا ډًٍى سًػٍ ٹَاٍ ىَىی ثٍ َمٕه وشبٔؼٓ ٽٍ ىٍ أه ډٺبڅٍ ډَ٦ف ځَىٔی ډٓ
ٍٕىی .ىٍ کٺٕٺز ٙو ٓٞٽٍ ثٍ ىڅٕڄ اُ ىٕز ىاىن ٭ِِٔٗ ىؿبٍ یاٽىُٚبْ ٱڈ اوڂِٕ وبثُىؼبٍ
ډٓ ځَىى ډٖشلٸ ػجَان هٖبٍر اُ ػبوت هًاویٌاْ إز ٽٍ ثٓاکشٕب ٓ٥ای ٭چز ډٖشٺٕڈ ثَیُ
ؿىٕه ٭ًاٍ ٓ١ثًىٌ إز. صفحه 61
94
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 71 –96
کٺًٹیاوبن ٭مًډب ډٮشٺیوی ثبٔی ډٕبن هٖبٍر وب ٓٙاُ ىَٔٽَى ی ٍثق دًڃ ٔب ٍثب سٶبیر ځٌاٍى.
هٖبٍر سبهَٕ ىٍ سبىٍٔ ٽٍ ډًٍى سبئٕی ٫َٙی ٹبوًن ٹَاٍ ځَٵشٍ ،ډشٶبیر اُ ٍثب ٔب ثٌَُ إز ی ىٍ
یاٹ ٬هٖبٍسٓ إز ٽٍ ىٍ وشٕؼٍ ٽبَ٘ اٍُٗ دًڃ ىٍ ً٥ڃ ُډبن ،ثٍ ًٔلٸ سٮچٸ ډٓځَٕى.
ىٍ ډؼمً ٫ىٍ ډًٍى یػٍ اٵشَاٷ أه ىی وُبى ډٓسًان ځٶز ٽٍ هٖبٍر ساهَٕ ساىٍٔ ىٍ یاٹ٬
ًٕى ی ثٌَُ ی اهٌ ان ځَٵشه ډبڅٓ ٭الیٌ ثَ ډبڃ اٝچٓ ثًىٌ ی ىٍ ٍثب ثًىن ان ومٓسًان سَىٔی ومًى؛
ډىشُٓ کَډز ان ډلییى ىٍ ىأٌَ ٍثب ثًىٌ ی ومٓسًان ځَٵشه هٖبٍر ډِثًٍ ٍا ثًٕٕچٍ ثبوټَب ٔب
اهٌ هٖبٍر ىَٔٽَى اُ یاڇَبْ سًڅٕیْ ٍا ٍثب ٙمَى. صفحه 88
116
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 97 –106
-
ه :وتبه
-
وشم صادُ ،ػ٘بهه ٍ ف٘ن ،صّشا« ،لبػذُ ًفٖ ػج٘ل ٍ الحبق اٗشاى ثِ وٌَاًؼَ٘ى ث٘یالوللٖ همبثلِ ثب تبه٘ی هبلٖ تشٍسٗؼن» ،فللٌبهِ
پظٍّؾ تٌج٘مٖ حمَق اػالم ٍ غشه ،ؿوبسُ دٍم1398 ،
-
گلٖ ؿ٘شداس ،هحوذ حؼی ٍ هٌتظشٕ ،کبلح ٍ هبٗلٖ ،حبهذً« ،جبٗذّبٕ فمْٖ سػبًِ ثب تبو٘ذ ثش اهٌ٘ت ٍ لبػذُ الهشس» ،فللٌبهِ افبق
اهٌ٘ت ،ؿوبسُ پٌزبُ ٍ ٗىن1400 ،
-
لٌفٖ ،اػذاهلل« ،لبػذُ ٍرَه دفغ هشس هحتول ٍ وبسثشد اى دس لبًَى اٗ٘ی دادسػٖ هذًٖ» ،فللٌبهِ دٗذگبّْبٕ حمَق لوبٖٗ،
ؿوبسُ پٌزبُ ٍ ًْن1391 ،
-
هتَػل اساًٖ ،هحوَد ٍ ػلن الْذٕ ،هحوذ حؼی ٍ ػ٘غ صادًُ٘ ،ىضاد ٍ ًَس هحوذٕ ،غالهشهب« ،هفَْم لبػذُ الهشس ٍ وبسثشدّبٕ
اى دس پضؿىٖ» ،فللٌبهِ اخالق ٍ تبسٗخ پضؿىٖ ،ؿوبسُ دّن1396 ،
-
هحوذٕ ،هؼلن ٍ ثـىبس ،الْبم« ،تحل٘ل سٍؽّبٕ ػمل ػولٖ دس احجبت اهبهت اص ًگبُ ػالهِ حلٖ ثب تبو٘ذ ثش االلف٘ی» ،فللٌبهِ
تحم٘مبت والهٖ ،ؿوبسُ ػٖ ٍ دٍم1400 ،
-
هذًٖ ،ػ٘ذ هحوَد ،احىبم هللحتٖ دس فمِ اػالهٖ ،چبح اٍل ،هـْذ ،ثٌ٘بد پظٍّؾّبٕ اػالهٖ1393 ،
هشداًٖ ،هحوذ« ،ػٌزؾاصدٍس اّذاف صٗشػٌحٖ ثب اػتفبدُ اص ػبهبًِّبٕ پشلذست گشموٌٌذُ الىتشٍهغٌبً٘ؼٖ ًََٗػفشٕ» ،فللًبهِ
ػلوٖپظٍّـٖ اًالػبت رغشاف٘بٖٗ ػپْش ،ؿوبسُ کذ ٍ چْبسم1396 ،
-
هغضٕ ًزف اثبدٕ ،الْبم ٍ ًظشٕ تَولٖ ،ػؼ٘ذ« ،تج٘٘ی ػمالٖٗ ٍ ػمالًٖ اهش ثِ هؼشٍف ٍ ًْٖ اص هٌىش» ،فللٌبهِ ػلوٖ پظٍّـٖ
وبٍؿٖ دس فمِ ًَ ،ؿوبسُ چْبسم1396 ،
-
هىبسم ؿ٘شاصًٕ ،بکش ،تفؼ٘ش ًوًَِ ،رلذ ػَم ،چبح چْل ٍ ػَم ،تْشاى ،داسالىتت االػالهِ٘1388 ،
-
هٌتظشٕ ،حؼٌ٘ؼلٖ ،هجبًٖ فمْٖ حىَهت اػالهٖ ،رلذ ػَم ،تشروِ هحوَد کلَاتٖ ٍ اثَالفول ؿىَسٕ،
رؼفشٕ لٌگشٍدٕ ،م ،1381 ،تشهٌَ٘لَطٕ حمَقً ،ـش ه٘ضاى ،تْشاى.
Capron, AM, 2005, Law and Bioethics, Encyclopedia of Bioethics, Ed. S Post et al, 3rd Edition.
Ulman Y, 2009, Course book of Medical Ethics, Kamu Yayınları, Istanbul.
UNESCO, Bioethics Core Curriculum, Section 1: Syllabus Ethics Education Programmed, Sector for
Social and Human Sciences, Division of Ethics of Science and Technology, What is Ethics, 2008.
- صفحه 100
68
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 51 –70
o
هٌبثغ
-
فبسػٖ
-
احؼبًٖ فش ،احوذ« ،اثؼبد فمْٖ ٍ حمَلٖ ث٘وبسّٕب ٕ ٍاگ٘ش خٌشًبن ٍ ػشٗغ االًتـبس اص هٌظش لبػذُ ٍرَه دفغ هشس هحتول» ،فللٌبهِ حمَق اػالهٖ،
ؿوبسُ ؿلت ٍ چْبسم1399 ،
-
احوذًٍذ ،هحؼی ٍ لجَلٖ ،هحوذ تمٖ ٍ فخلؼٖ ،هحوذ تمًٖ « ،گشؿٖ ًَ دس هفبد لبػذُ ًفٖ ػج٘ل ٍ ًؼجت ػٌزٖ اى ثب اکل ػذالت دس سٍاثی
ث٘یالوللٖ» ،دٍ فللٌبهِ ػلوٖ پظٍّـٖ وبٍؿٖ ًَ دس فمِ ،ؿوبسُ اٍل1395 ،
-
البثبثبٖٗ ،حؼ٘ی« ،گفتوبى فمْٖ ٍ رشم اًگبسٕ دس حَصُ رشاٗن ػلِ٘ اهٌ٘ت هلت ٍ دٍلت» ،هزلِ فمِ ٍ حمَق ،،ؿوبسُ پٌزن1384 ،
-
اًذسصگَ ،ػ٘ذ هحوَد ٍ ًَادُ تَپچٖ ،حؼ٘ی « ،ثشسػٖ توبد لبػذُ فمْٖ ًفٖ ػج٘ل ثب ًظشِٗ رْبًٖ ؿذى ٍ رْبًٖ ػبصٕ» ،فللٌبهِ هٌبلؼبت فمِ
اػالهٖ ٍ هجبًٖ حمَق ،ؿوبسُ چْل ٍ چْبسم1400 ،
-
ث٘گٖ ،روبل ٍ داداؿٖ ،هحوذهْذٕ« ،تشٍسٗؼن صٗؼتهحٌٖ٘ ٍ هشٍست رشماًگبسٕ اى دس اٗشاى ثبتىِ٘ثش اػٌبد ث٘یالوللٖ»،
ّوبٗؾ هلٖ اٗشاى ٍ چبلؾّبٕ حمَق ث٘یالوللٖ ،داًـگبُ اصاد اػالهٖ ٍاحذ هشاغِ1393 ،
-
رَاى اساػتِ ،حؼ٘ی ٍ سحوبًٖ ،ػوٍِ٘« ،اوبٍٕ فمْٖ حمَلٖ حک ثش ػالهت ٍ هؼئَل٘ت دٍلت دس ؿشاٗی ؿَ٘ع ث٘وبسٕ وشًٍب»،
هزلِ فمِ پضؿىٖ ،ؿوبسُ چْل ٍ دٍم1400 ،
-
حؼی پَس ،هحؼی ٍ هَػَٕ ثزٌَسدٕ ،ػ٘ذ هحوذ ٍ اثی تشاه ،هشٗن« ،وبسثؼت لبػذُ فمْٖ ٍ حمَلٖ الهشس ٍ الهشاس دس ساػتبٕ
اهٌ٘ت هلٖ حمَق ؿْشًٍذٕ ٍ تَػؼِ گشدؿگشٕ» ،فللٌبهِ ثشًبهِ سٗضٕ هٌٌمِ إ ،ؿوبسُ اٍل139 ،
-
حؼی صادُ ،حؼی ٍ ادٗجٖهْش ،هحوذ ٍ داداؽ ًظاد دلـبد ،داٍٍد ٍ ثبلٖ صادُ ،هحوذ رَادً« ،مؾ لبػذُ فمْٖ الهشس دس هذٗشٗت
ثحشاىّبٕ هح٘ی صٗؼتٖ» ،فلل ًبهِ ػلوٖ ،اهَصؽ هح٘ی صٗؼت ٍ تَػؼِ پبٗذاس ،ؿوبسُ ػَم1398 ،
-
حؼٌٖ٘ ،ػ٘ذ ػلٖ« ،لبػذُ فمْٖ حشهت اختالل ًظبم ٍ وبسثشد اى دس حَصُ استجبًبت ٍ سػبًِ» ،دٍ فللٌبهِ ػلوٖ تخللٖ
پظٍّـٌبهِ فمْٖ ،ؿوبسُ اٍل1392 ،
-
خٌ٘جٖ ،هْذٕ« ،سٍؽ ؿٌبػٖ اػتٌجبى حىن ؿشػٖ» ،ػ٘بس پظٍّؾ دس ػلَم اًؼبًٖ ،ؿوبسُ اٍل1396 ،
-
خوٌٖ٘ ،ػ٘ذ حؼی« ،ثشسػٖ تفبٍت هؼبئل اکَلٖ ٍ لَاػذ فمْٖ» ،پظٍّـٌبهِ هت٘ی ،ؿوبسُ پٌزبُ ٍ پٌزن1391 ،
-
دث٘ش ً٘ب ،ػل٘شهب ٍ ػبدات ًمَٕ ،فبًوِ« ،تٌج٘ک فشاٌٗذ تمٌ٘ی دس ًظبم روَْسٕ اػالهٖ اٗشاى ثب ًظشِٗ لبًَى گزاسٕ ثِ هخبثِ ثشًبهِ
سٗضٕ دس ساػتبٕ ارشإ لَاً٘ی الْٖ» ،فللٌبهِ داًؾ حمَق ػوَهٖ ،ؿوبسُ ًَصدّن139 ،
-
صاسػٖ ،ثْبدس ٍ صٌٖٗ ًٍذ ،ػلٖ ٍ هحوذٕ ،و٘و٘ب« ،لبػذُ ًفٖ ػج٘ل دس اًذٗـِ اػالهٖ ٍ ػ٘بػت خبسرٖ روَْسٕ اػالهٖ اٗشاى»،
فللٌبهِ هٌبلؼبت اًماله اػالهٖ ،ؿوبسُ ػٖ ٍ ؿـن1393 ،
ػجحبًٖ تجشٗضٕ ،رؼفش ،حىَهت اػالهٖ دس چـن اًذاص هب ،چبح اٍل ،لن ،هَػؼِ اهبم کبدق 1385 ،
-
ػزبدٕ ،داٍد« ،پشٍطُّبسح ٍ پذٗذُ خـىؼبلٖ اٗشاى» ،فلل ًبهِ رٌگ کٌؼت ٍ فٌبٍسٕ ،ؿوبسُ کذ ٍ پٌزبُ ٍ دٍم1395 ،
-
ؿىبسٕ ،سٍؿٌؼلٖ ٍ هل٘حٖ ،ػ٘ذ حو٘ذ سهب ٍ هوتبصً٘ب ،هحوذ ػؼ٘ذٍ« ،اوبٍٕ فمْٖ اِٗ ًفٖ ػج٘ل ٍ ادلِ ّن ػَ ٍ ؿوَل اى ًؼجت
ثِ هٌبکت اًتخبثٖدس دٍلت هذسى» ،پظٍّؾ ًبهِ لشاى ٍ حذٗج ،ؿوبسُ ث٘ؼت ٍ ٗىن1396 ،
-
-
ؿوغ ًبتشٕ ،هحوذ اثشاّ٘ن« ،رشاٗن ػبصهبى ٗبفتِ» ،فللٌبهِ فمِ ٍ حمَق ،ؿوبسُ اٍل1383 ،
-
ؿ٘خ االػالهٖ ،هحوذ ػلٖ ٍ لجَلٖ دسافـبى ،ػ٘ذ هحوذ تمٖ ٍ فخلؼٖ ،هحوذ تمٖ« ،ثشسػٖ فمْٖ حىن ساًت خَاسٕ ثب اػتٌبد ثِ
لبػذُ الهشس» ،فللٌبهِ فمِ ٍ اکَل ،ؿوبسُ دٍم1400 ،
کلح ه٘شصاٖٗ ،ػؼ٘ذ ،رْبد تج٘٘ی دس اًذٗـِ حوشت اٗت اهلل الؼظوٖ خبهٌِ إ هذ ظلِ الؼبلٖ ،چبح ّفتن ،تْشاى ،اًتـبسات اًماله
اػالهٖ1400 ،
-
ًجبًجبٖٗ ،ػ٘ذ ػل٘شهب ٍ ل٘بلٖ ،هحوذ ػلٖ« ،لَاػذ فمْٖ پبالٗؾ فوبٕ هزبصٕ دس ًظبم حمَلٖ روَْسٕ اػالهٖ اٗشاى» ،فللٌبهِ
حىَهت اػالهٖ ،ؿوبسُ اٍل139 ،
-
ػجبعصادًُ ،بدٗب؛ هحتَٕ ،ػجذالحو٘ذ« ،ثشسػٖ ػ٘ؼتنّبسح ٍ تاح٘شات هح٘یصٗؼتٖ اى» ،ػَه٘ی ّوبٗؾ هلٖ هذٗشٗت ثحشاى،
اٗوٌٖ ،ثْذاؿت ،هح٘یصٗؼت ٍ تَػؼِ پبٗذاس ،تْشاى ،هَػؼِ اهَصؽ ػبلٖ هْش اسًٍذ ٍ هشوض ساّىبسّبٕ دػت٘بثٖ ثِ تَػؼِ پبٗذاس،
1396
-
ػجذاللّْٖ ،شهض« ،ثشسػٖ فمْٖ ٍ حمَلٖ لبػذُ ال هشس دس سٍِٗ لوبٖٗ وًٌَٖ» ،فللٌبهِ ث٘یالوللٖ لبًَى ٗبس ،ؿوبسُ ًْن1398 ،
ػضٗضالْٖ ،حزت ٍ فلؼفٖ صادُ حم٘مٖ ،ػ٘ذ اثَرس ٍ پبؿب صاًَػٖ ،ػجحبى« ،تج٘٘ی لَاػذ فمْٖ هشتجی ثب ؿْشػبصٕ ٍ ؿْشًـٌٖ٘»،
فللٌبهِ ػلوٖ فمِ ٍ حمَق ًَٗی ،ؿوبسُ ّـتن1400 ،
-
ػلَٕ ٍحَلٖ ،ػ٘ذ َٗػف« ،ثشسػٖ تٌج٘مٖ اِٗ ؿشٗفِ ًفٖ ػج٘ل دس تفبػ٘ش فشٗم٘ی» ،فللٌبهِ هٌبلؼبت تفؼ٘شٕ ،ؿوبسُ ػٖ ٍ ٗىن،
1396
-
ػل٘ذٍػت ،اثَالمبػن« ،لبػذُ ًفٖ ػج٘ل» ،همبالت ٍ ثشسػّٖب ،ؿوبسُ ّفتبد ٍ ؿـن1383 ،
- صفحه 62
اهکبى سٌجی تحمک ربب در خسبرت تبخیر تبدیِ در حمَق کیفری ایراى ٍ فمِ اهبهیِ
o
فْشػت هٌبثغ
95
-
-اسدث٘لٖ ،هحوذ ػلٖ ،)1394( ،حمَق رضإ ػوَهٖ .رلذ ،1تْشاىً :ـش ه٘ضاى.
-
-اهبهى ،ػ٘ذ حؼی ،)132( ،حمَق هذًى ،تْشاى :اًتـبسات اػالهِ٘ ،چبح ًْن 1 ،رلذ
-
اًلبسٕ ،ػلٖ" ،دسٗبفت خؼبست تبخ٘ش تادِٗ دس لشاسدادّبٕ ثبًىٖ ثب تىِ٘ ثش ٍهؼ٘ت ثذّىبس" ،فللٌبهِ التلبداػالهٖ ،ؽ ،13904
-
ثبدٌٖٗ ،حؼی ،خ٘بهٖ ،هحوذ ػضٗض« ،ثشسػٖ هجبًٖ فمْٖ لبثل٘ت هٌبلجِ ٕ خؼبست تبخ٘ش تادِٗ اص دٗذگبُ هزاّت اػالهٖ» ،هزلِفمِ ٍهجبًٖ حمَق اػالهٖ ،ؽ ،1ثْبس ٍتبثؼتبى 1391
-
-ثخؾ فشٌّگٖ ربهؼِ هذسػ٘ی حَصُ ػلوِ٘ لن ،سثب ،لن ،اًتـبسات ثَػتبى وتبه1381 ،
-
ـ ثْجْبًىٍ ،ح٘ذ؛ حبؿِ٘ هزوغ الفبئذٓ ٍالجشّبى ،چبح اٍل ،وٌگشُ ثضسگذاؿت همذع اسدث٘لى1417 ،ق.
-
-ثْزت ،هحوذتمٖ ،ث٘تب ،اػتفتبٕ ؿوبسُ 5690ـ ،79/4/4پظٍّـگبُ فشٌّگ ٍ اًذٗـِ اػالهٖ.
-
ـ تؼخ٘شٕ ،هحوذػلٖ ،ؿشى و٘فشٕ هبلٖ دس ثبًىذاسٕ ثذٍى سثب ،فللٌبهِ تخللٖ فمِ اّل ث٘ت ،ؿوبسُ .1382 ،35
رضاٗشٕ ،ػ٘ذ ػجبع ،هبلىٖ ثشٍرًٌٖ ،زوِ ،خؼبست تبخ٘ش تبدِٗ دس فمِ اهبهِ٘ ٍ حمَق و٘فشٕ اٗشاى ،فللٌبهِ هٌبلؼبت فمِالتلبدٕ ،ػبل دٍم ،ؿوبسُ چْبسم ،صهؼتبى 99
-
رضاٗشٕ ،ػ٘ذ ػجبعٍٗ ،ؼٖ ،ه٘خنٍ ،رِ افتشاق خؼبست تاخ٘ش تادِٗ ،سثب ٍ ػَد ثبًىٖ دس حمَق و٘فشٕ اٗشاى ،فللٌبهِ هٌبلؼبت ػلَم
ارتوبػٖ ،دٍسُ ،5ؿوبسُ ،3پبٗ٘ض 98
-
رؼفشٕ لٌگشٍدٕ ،هحوذرؼفش ،)1362 ( ،تشهٌَ٘لَطٕ حمَق ،ثٌ٘بد ساػتبد.-حبئشٕ ٗضدٕ ،وبظن ،ث٘تب" ،ثشسػٖ اٍساق ًمذٕ اص هٌظش فمْٖ" ،هزلـِ فمـِ اّـل ث٘ـت
-
-حشّ ػبهلٖ ،هحوذثی حؼیٍ ،ػبئلالـ٘ؼِ ،ث٘شٍت ،هوػؼِ الالج٘ت ،1413 ،د .18
-
-خوٌٖ٘ ،سٍحاهلل ،تحشٗشالَػ٘لِ ،لن ،هوػؼِ تٌظ٘ن ٍ ًـش احبس اهبم خوٌٖ٘ ،1379 ،د .1
-خوٌٖ٘ ،ػ٘ذ سٍح ااهلل ،تحشٗشالَػ٘لِ ،تشروِ فبسػٖ هحوذثبلش هَػَٕ ّوذاًٖ ،د ،4لن ،داسالؼلن1367
-
-خوٌٖ٘ ،ػ٘ذ سٍح الِ ،تحشٗشالَػ٘لِ ،لن ،ربهؼِ هذسػ٘ی حَصُ ػلوِ٘ لن ،1374 ،د 2
-
ـ خوٌ٘ى؛ اػتفتبءات ،د ،2چبح ػَم ،لن :اًتـبسات اػالهى.1375 ،
-
دسٍٗـٖ ،اثشاّ٘ن ،) 1378 ( ،هجبًٖ ؿشػٖ ٍ لبًًَٖ هٌبلجِ خؼبست تاخ٘ش تادِٗ تَػی ثبًىْبً :ظشِٗ فمْب ٍ حمَلذاًبى ،تبصُّبٕالتلبد ،ؿوبسُ 84
-
-ساًٍذٕ ،لٌت الذٗی ػؼ٘ذ ثی ّجِ اهلل ،فمِ المشاى ،د ،2لن ،وتبثخبًِ اٗتباهلل هشػـٖ ًزفٖ.ُ1405 ،ق.
-سهَاًٖ ،غالهشهب ،هلبحجِ ثب اٗتاهلل سهَاًٖ دسثبسُ ثبًىذاسٕ اػالهٖ ،تْشاى ،ثبًه هشوضٕ.1372 ،
،ػـبل پٌزن ،ؿوبسُ 19ـ 20
-
-ػبوٖ ،هحوذسهب" ،حمَق و٘فشٕ التلبدٕ" ،چبح اٍل :اًتـبسات رٌگلّ1389 ،ـ.ؽ
-
-ؿ٘خ اًلبسٕ ،هشتوى ثی هحوذاه٘ی ،الوىبػت ،د ،6لن ،هزوغ الفىش االػالهٖ.ُ1420 ،ق
-
-کبفٖ گلپبٗگبًٖ ،پبػخ ثِ اػتفتبٕ ،1382/1/12پظٍّـگبُ حَصُ ٍ داًـگبُ ،لن
-
-کفبٖٗ ،حؼ٘ی ،)1386( ،لَاػذ ػوَهٖ لشاسدادّب ،تْشاى ،ثٌ٘بد حمَق اٗشاى ،چبح پٌچن
-
ـ کذس ،ػ٘ذهحوذثبلش؛ «االػغ الؼبهّٔ للجٌه فى الوزتوغ االػالهى» ،االػالم ٗمَد الح٘بٓ ،ؽ ،6چبح دٍم ،ث٘شٍت :داسالتؼبسف،
ُ1399
ـ ًجبًجبئى ،ػ٘ذػلى؛ سٗبم الوؼبئل ،د ،2لن :هوػؼِ الالج٘ت.ُ1404 ،
-
ـ ػبهلى ،ؿ٘خ حش؛ ٍػبئل الـ٘ؼٔ ،د ،18ث٘شٍت :داساح٘بءالتشاث الؼشثى ،چبح پٌزن 1403 ،ق.
-
-وبتَصٗبىً ،بکش؛ لَاػذ ػوَهى لشاسدادّب ،د ،4چبح دٍم ،تْشاى ،ؿشوت اًتـبس1376 ،
-
-وبتَصٗبىً ،بکش ،،لَاػذ ػوَهٖ لشاسدادّب ،رلذ ،4ؿشوت ػْبهٖ اًتـبس1383 ،
-
ـ گلپبٗگبًى ،ػ٘ذهحوذسهب؛ هزوغ الوؼبئل ،د ،2چبح دٍم ،لن ،داسالمشاى الىشٗن.ُ 1405 ،
-
ـ هذسع ،ػ٘ذحؼی؛ الشػبئل الفمْ٘ٔ ،چبح اٍل ،تْشاى ،ػتبد ثضسگذاؿت ؿْ٘ذ هذسع 1408 ،ق.
-
ـ هىبسم ؿ٘شاصىً ،بکش؛ سثب ٍثبًىذاسى اػالهى ،چبحاٍل ،لن:هٌجَػبت ّذف.1376 ،
-هَػبٖٗ ،ه٘خن ،تج٘٘ی هفَْم ٍ هَهَع سثب اص دٗذگبُ فمْٖ ،تْشاى ،هَػؼِ تحم٘مبت پَلٖ ٍ ثبًىٖ1376 ،
-
-
-هَػَٕ ثزٌَسدٕ ،هحوذ« ،هـشٍػ٘ت خؼبست تبخ٘ش تادِٗ» ،پظٍّـٌبهِ هت٘ی ،ؽ ،19تبثؼتبى3.،ف1382 ،
-
-هَػَٗبى ،ػ٘ذ ػجبع ،ثشسػٖ فمْٖ ـ حمَلٖ لَاً٘ی هشثَى ثِ رشٗوِ ٍ خؼبست تاخ٘ش تادِٗ دس اٗشاى ،فمِ ٍ حمَق 1384ؿوبسُ 4
-
-هَػَٕ االکفْبًٖ ،ػ٘ذ اثَالحؼیٍ" ،ػ٘لِ الٌزبُ" ،رلذ دٍم ،داسالوٌجَػبت ث٘شٍت19 ، صفحه 89
اثؼبد ویفشی ػذم وبٍؽ ٍ پبوؼبصی هٌغمِ سصهبیؾ ٍ هیبدیی
تیش ًیشٍّبی هؼلح دس پشتَ اتْبم تؼجیت دس ایشاد کذهِ
جؼوبًی ٍ ثیاحتیبعی ٍ ثیهجبالتی
6
دکتر ایراى سلیوبًی هالیَسف
استبدیبر ،ػضَ ّیئت ػلوی ،گرٍُ فمِ ٍ حمَق ،داًشکدُ ػلَم اًسبًی ،داًشکبُ ازاد اسالهی ،اردثیل ،ایراى
رحوبى ّدایتی چٌبًی
داًشجَی دکتری حمَق جسا ٍ جرم شٌبسی ،داًشگبُ ازاد اسالهی ،اردثیل ،ایراى
تاریخ دریافت 1400 .11 .15 :تاریخ اصالح 1400 .15 .1 :تاریخ پذیزش1400 .11 .11 :
چکیذُ
وَٕیَبْ ډٖچق سمَٔهَبْ و٪بډٓ ا٭ڈ اُ ٍُډبٔ٘ ی ٔب سَٕاویاُْ ٍا ىٍ ډى٦ٺٍَبْ هب ٓٝٽٍ ډو ًٛٞسَٕاویاُْ ثًىٌ ىٍ اهشٕبٍ ىاٍوی.
أه ډىب٥ٸ یٌْٔ سمَٔىبر سَٕاویاُْ ٽٍ ثَاْ ٕالفَبْ ٕجټ ی ٕىڂٕه ډٓثبٙىی ،ثٮ٢بً ثٕه ؿىی ٕبُډبن وَٕیَبْ ډٖچق ډٚشَٻ ثًىٌ ی
ََٽیاڇ اُ ٕبُډبوُب $ا٭ڈ اُ ٕذبٌ دبٕیاٍان-اػب ی وَٕیْ اوش٪بډٓ #ډً٩ٴ َٖشىی ثٮی ََ ډَکچٍ اُ ثَځِاٍْ ٍُډبٔ٘ $سمَٔىبر و٪بډٓ #ی
سَٕاویاُْ ٕالفَب ،ان ډى٦ٺٍ ٍا ډًٍى ٽبیٗ ی دبٽٖبُْ ٹَاٍ ىَىی١ .مىبً ٹجڄ اُ َٙی ٫ډَاکڄ سمَٔىبر و٪بډٓ ،ډً٩ٴ َٖشىی کیاٽظَ
ٔټ ډبٌ سب ٍ 45یُ ٹجڄ ډً٭ی ثَځِاٍْ سمَٔه ثب َمبَىڂٓ ٕچٖچٍ ډَاست هًى ی ٕبُډبن ًَادٕمبٔٓ ٽ ،ًٍْٚوٖجز اهٌ ډؼًُ ثَٿ
وًسبڇ َٚ$یاٍ ًَأٓ ثَاْ ػچًځَْٕ اُ إٕت ثٍ ًَادٕمب ٔب ثبڅڂَىَبْ ىٍ کبڃ دَیاُ ىٍ ډى٦ٺٍ ډمىً٭ٍ ٍُډبٔ٘ ی سَٕاویاُْ #اٹیاڇ
ومًىٌ ی ډشٮبٹجبً ٕبٽىبن ی اَبڅٓ ډؼبیٍ ثٍ ډلڄ سمَٔىبر و٪بډٓ ٍا اُ ډً٭ی ىٹٕٸ ان اځبٌ ومبٔىی ،سب ٕبٽىبن ډى٦ٺٍ اُ ٝیډٍ ٔب سچٶبر
ػٖمبوٓ ډًٞن ډبویٌ ی ډَاٹجشُبْ الُڇ اوؼبڇ ځَٕى سب ثٍ اکٚبڇ ٔب ډِاٍ ٫ىاډیاٍان ی ٽٚبیٍُان ډى٦ٺٍ إٕجٓیاٍى وڂَىى .ىٍ َىڂبڇ
ثَځِاٍْ ٍُډبٔ٘ ی سَٕاویاُْ ثباله ٜثب ٕالفَبْ ٕىڂٕه ثٮ٢بً اډپبن ىاٍى سٮیاىْ اُ ځچًڅٍَب ٭مڄ وپَىٌ ی ډىٶؼَ وًٚوی ٽٍ ىٍ أه
ٍإشب ډٖئًڅٕه ًَٔث ٤ىٍ ٔڂبوٓ ٽٍ ٍُډبٔ٘ ی سَٕاویاُْ ٍا اوؼبڇ ډٓىَی ډً٩ٴ ثٍ هىظٓ ٕبُْ ځچًڅٍَبْ ٭مڄ وپَىٌ ثَاْ ػچًځَْٕ
اُ سجٮبر اوٶؼبٍ اکشمبڅٓ ان ،ثٮی سَٻ ٔڂبن ډٓثبٙىی .ثیُٔٓ إز ٽٍ ىٍ ًٍٝر ٭یڇ ٽبیٗ ی دبٽٖبُْ ثٍ ډًٹ ٬ډى٦ٺٍ ،أه اډپبن
یػًى ىاٍى ٽٍ اَبڅٓ ی ٕبٽىبن ډؼبیٍ ثٍ ډى٦ٺٍ ٍُډبٔ٘ ی ډٕبىٔه سَٕ ٽٍ ډل ًٍٞوِٕ وجًىٌ ی ثٮ٢بً سَىى ىٍ ان ډى٦ٺٍ یػًى ىاٍى ،اوٶؼبٍ
ځچًڅٍَبْ ٭مڄ وپَىٌ ډًػت إٕت ثٍ ٕبٽىبن ی ٔب اکٚبڇ اوبن ځَىى .څٌا أه ډٺبڅٍ ثب ثٌَُځَْٕ اُ ٍیٗ سلچٕچٓ-سًٕٝٶٓ ،اثٮبىٽٕٶَْ
٭یڇ ٽبیٗ ی دبٽٖبُْ ډى٦ٺٍ ٍُډبٔ٘ ی ډٕبىٔه سَٕ وَٕیَبْ ډٖچق ىٍ دَسً اسُبڇ سٖجٕت ىٍ أَاى ٝیډٍ ػٖمبوٓ ی ثٓاکشٕب ٓ٥ی
ثٓډجبالسٓ ٍا ډًٍى ثٍَٕٓ ٹَاٍىاىٌ ی ډ٦بڅٮٍ ان اُ ٝییٍ اٍاْ ډشُبٵز ىٍ ډَاػ ٬ډلشَڇ ٹ٢بٔٓ ػچًځَْٕ ومًىٌ ی ١مىبً ىٍ ػچًځَْٕ
اُ ا٥بڅٍ ىاىٍٕٓ ىٍ وً ٫ی ؿڂًوڂٓ سىٕ٪ڈ دَیویٌ اٍػب٭ٓ سًٕ١ ٤بثٕ٦ه ٹ٢بٔٓ ثٍ ډَاػ ٬ٹ٢بٔٓ ی أ٢بً سججٕه ی سَٔٚق ډً ٫ً١ی
اىڅٍ ػَڇ ثٍ ٹ٢بر ډَاػ ٬ٹ٢بٔٓ ډاطَ ثًىٌ ی اُ ٍَ١ی ُٔبن ثٍ وَٕیَبْ ډٖچق ی ثٕز اڅمبڃ ػمًٍُْ إالډٓ أَان ډمبوٮز ډٓومبٔی.
یاژگان کلیذی :دبٽٖبُْ ډٕیان سَٕ ،وًسبڇ ،سٖجٕت ىٍ ٝیډٍ ػٖمبوٓ. صفحه 101
96
ٵٞچىبډٍ ٭چمٓ ٵٺٍ ی کٺًٷ ؤًهٕ ،بڃ ًٕڇٙ ،مبٌٍ ،10سبثٖشبن ٝ ،1401ٶلٍ 71 –96
-
-هْشپَس ،حؼ٘ی ،هزوَػِ ًظشات ؿَسإ ًگْجبى ،تْشاى ،دادگؼتش1388 ،
-
ـ هْشپَس ،حؼ٘ی؛ هزوَػِ ًظشٗبت ؿَساى ًگْجبى( ،دٍسُى اٍّل) ،چبح اٍل ،تْشاى :هوػؼِ وْ٘بى131 ،
-
ً-شالى ،هالاحوذ ،ػَائذ االٗبم ،چبح اٍل ،اًتـبسات دفتش تجل٘غبت اػالهى.135 ،
-
هشاغى ،ه٘شفتبح؛ الؼٌبٍٗی ،د ،1چبح اٍل ،لن ،هوػؼِ ًـش اػالهى.ُ 1418 ،ً -زفٖ ،هحوذحؼی ،رَاّشالىالم ،تحم٘ک ػلٖ اخًَذٕ ،ث٘شٍت ،داس اح٘بء التشاث الؼشثٖ ،س ّفتن ،1981 ،د .23
-
ًزفٖ ،ؿ٘خ هحوذحؼی ثی ثبلش ،رَاّش الىالم فٖ ؿشح ؿشائغ االػالم ،د ،23التزبسُ ،دفتش اًتـبسات اػالهٖ ٍاثؼتِ ثِ ربهؼِهذسػ٘ی لن1391 ،
-
ً-ظش هشارغ ػظبم دس هَسد اخز رشٗوِ دٗشوشد ٍام90/10/10 ، ir.meshreghnews
-
ٍحذتٖ ؿج٘شٕ ،ػ٘ذ حؼی« ،هٌبلؼِ تٌج٘مٖ خؼبست تبخ٘ش تادِٗ دس حمَق اٗشاى ٍ فمِ اهبهِ٘» ،فللٌبهِ التلبد اػالهٖ ،ؽ12 ،1382
-
ٍحذتٖ ؿج٘شٕ ،ػ٘ذ حؼی ،خؼبست تبخ٘ش تبدِٗ ٍرِ ًمذ ،فللٌبهِ حَسُ ٍداًـگبُ ،ؽ36 ،1382ـ ٗضدى ،ػ٘ذ هحوذوبظن؛ ػوال ٍ رَاه ،چبح اٍل ،تْشاىً :ـش ػلَم اًؼبًى.1376 ،
-
َٗ-ػفٖ ،احوذػلٖ ،سثب ٍ تَسم ،تْشاى ،پظٍّـگبُ فشٌّگ ٍ اًذٗـِ اػالهٖ.1381 ، صفحه 90
107 –128 ٍٶلٝ ،1401 سبثٖش