ماهنامه مهندسی بیمارستان شماره 1

‫ماهنامه تخصصی مهندسی بیمارستان‪ /‬شماره نخست‪ /‬مرداد ‪ /1397‬قیمت ‪ 10000‬تومان‪ 90 /‬صفحه‬ ‫شمارهمجوزارشاد‪81581:‬‬ ‫اشارهایبهخدماتهتلینگبیمارستان‬ ‫صاحب امتیاز و مدیر مسئول‪ :‬مهندس یحیی رضوی‬ ‫با همکاری شورای سردبیری‬ ‫تحریریه ‪ :‬افسانه غفاری (دبیر)‪ ،‬مهندس پردیس رضوی‪ ،‬مهندس نوشین شاد‬ ‫دکتر کاملیا علوی ‪ ،‬مهندس نیلوفر احمدی مرز دشتی‪ ،‬مهندس احسان درخشان نیا‬ ‫مهندس سیده مینا مجابی ‪ ،‬مهندس فاطمه رضوی‪ ،‬مهندس محسن براتی‬ ‫گروه بازرگانی و اگهی‪ :‬مونا هرشچی(فاطمی)‪ ،‬سیده فاطمه اسالمی‬ ‫مدیر هنری‪ :‬حامد بنائی‬ ‫گرافیک‪ :‬مرضیه احسانی‬ ‫سایت‪ :‬محمد امینی‬ ‫ادرس‪ :‬تهران‪ ،‬میدان فاطمی‪ ،‬خ فلسطین شمالی‪ ،‬نبش زرتشت‪ ،‬پالک ‪ ،562‬طبقه‪ ،3‬واحد ‪7‬‬ ‫شماره نمابر‪88982098 :‬‬ ‫شماره تماس‪88982100 :‬‬ ‫پست الکترونیک‪info.arpex@gmail.com :‬‬ ‫پایگاه اینترنتی‪www.arpexhibitions.com :‬‬ ‫چاپ‪ :‬سبزا رنگ ‪ 88809212‬ادرس‪ :‬سپهبد قرنی‪ ،‬کوچه شهید محمدی‪ ،‬پالک ‪6‬‬ ‫دفتر خارج از کشور‪ :‬تایوان ‪OLYMPIA GLOBAL‬‬ ‫‪www.tradewinds.com.tw‬‬ ‫فهرست‬ ‫اخبار‬ ‫هر استان‪ ،‬نیازمند حداقل یک بیمارستان جدید است‬ ‫بهره برداری از ‪ ۴۵‬پروژه بیمارستانی تا پایان تیر ‪۹۸‬‬ ‫تمرکز وزارت بهداشت بر روی ساخت بیمارستان های جدید است تا نوسازی‬ ‫بزرگترین چالش پروژه ها تامین به موقع اعتبار است‬ ‫در هیچ کدام از پروژه هایمان حمایتی از طرف دولت نداشته ایم‬ ‫اولین شرکت دانش بنیان در حوزه سیستم های هوشمند احضار پرستار و اعالم کد بیمارستانی‬ ‫مولفه های موثر بر طراحی بیمارستان تخصصی سالمندان‬ ‫بخش سوختگی‪ ،‬بایدها و نبایدها‬ ‫فناوری ‪ BIM‬در ساخت بیمارستان‬ ‫انواع دسته بندی بیمارستان ها‬ ‫استفاده از میراگرها در طراحی و ساخت بیمارستان‏ها‬ ‫هوشمندسازی مراکز درمانی و بیمارستانی‬ ‫انواع مراکز درمانی از دید بیمارستان سازان‬ ‫اهداف انجمن شرکت های بیمارستان ساز ایران‬ ‫واحد ‪ IT‬در بیمارستان‬ ‫استانداردهایساختاتاقعمل‬ ‫طرح روی جلد‪:‬‬ ‫شرکت پویندگان راه سعادت‬ ‫تهران‪ ،‬ه راه تهران پارس ‪ ،‬خیابان دماوند‬ ‫خیابان اول شرقی‪ ،‬پالک ‪4‬‬ ‫تلفن‪73098000 :‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪14‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪18‬‬ ‫‪30‬‬ ‫‪33‬‬ ‫‪34‬‬ ‫‪36‬‬ ‫‪44‬‬ ‫‪46‬‬ ‫‪63‬‬ ‫‪52‬‬ ‫اعضای مشاوران علمی به ترتیب الفبا‪:‬‬ ‫دکتر شهریار اسالمی تبار‪ :‬مدیرکل امور حقوقی و بازرسی سازمان غذا و دارو‪ ،‬دکتر سیدمهدی بلورچی‪ :‬دکتری‬ ‫علوم ازمایشگاهی‪ ،‬دکتر حسین تیموری‪ :‬پاتولوژیست‪ ،‬سازمان انتقال خون ایران‪ ،‬دکتر جالل جالل شکوهی‪:‬‬ ‫رادیولوژیست‪ ،‬انجمن رادیولوژی ایران‪ ،‬دکتر سعیدرضا رحمدار‪ :‬مدیرعامل شرکت اوزان‪ ،‬دکتر محمدرضا رضایی‪:‬‬ ‫فوق تخصص جراحی قلب وعروق‪ ،‬دکتر رضا رضایی‪ :‬رئیس اداره ی بودجه و اعتبارات معاونت درمان وزارت بهداشت‪،‬‬ ‫دکتر سید کمال الدین ستاره دان‪ :‬استاد دانشکده فنی دانشگاه تهران‪ ،‬دکتر رضا شاهقدمی‪ :‬دکتری مهندسی پزشکی‪،‬‬ ‫دبیر کنگره ساخت بیمارستان و مدیریت منابع و تجهیزات‪ ،‬دکتر سیدمهدی طاهری‪ :‬دامپزشک‪ ،‬سازمان دامپزشکی‬ ‫کشور‪ ،‬مهندس محمد طهماسبی‪ :‬دبیر اجرایی کنگره ساخت بیمارستان و مدیریت منابع و تجهیزات‪ ،‬دکتر مهدی‬ ‫علیرضایی‪ :‬دکتری معماری‪ ،‬عضو هیات علمی دانشگاه‪ ،‬دکتر بابک فخیم‪ :‬دکتری مهندسی عمران‪ ،‬استادیار دانشگاه‪،‬‬ ‫دکتر سیدمحمد فیروزابادی‪ :‬استاد دانشگاه تربیت مدرس‪ ،‬دکتر فرزان قالیچی‪ :‬دکتری مهندسی پزشکی‪ ،‬دانشگاه‬ ‫سهند تبریز ‪ ،‬مهندس جعفر محانی‪ :‬مدیرعامل گروه ‪ ،4‬عضو هیات مدیره انجمن شرکت های بیمارستان ساز ایران‪ ،‬دکتر‬ ‫محمدرضا محمدحسنی‪ :‬فوق تخصص قلب و عروق‪ ،‬دکتر ابراهیم محمودی‪ :‬فوق تخصص قلب و عروق‪ ،‬دکتر‬ ‫مهدی مرادی‪ IBM Research :‬و عضو هیات علمی دانشگاه بریتیش کلمبیا‪ ،‬دکتر محمدمعید ملک زاد‪ :‬مدیر دفتر‬ ‫تحقیقات مدیریت سالمت دانشگاه شریف‪ ،‬دکتر فاطمه منتجبی‪ ،‬دکتری کسب و کار‬ ‫هرگونه نقل مطالب نشریه با ذکر ماخذ مجاز است‪.‬‬ ‫مسئولیت مطالب و اگهی ها به عهده نویسنده و سفارش دهنده است‪.‬‬ ‫تحریریه در رد ‪ ،‬تلخیص و ویرایش مطالب ارسالی مجاز است‪.‬‬ ‫نظرات درج شده در گفت وگو ها الزاما نظر نشریه نیست‪.‬‬ ‫‪49‬‬ ‫‪48‬‬ ‫‪54‬‬ ‫طراحی وساخت اتاق تمیز (‪)Clean Room‬‬ ‫‪57‬‬ ‫نکات مهم در تاسیسات برق بیمارستان‬ ‫‪60‬‬ ‫مراحلطراحییکبیمارستان‬ ‫سرمقاله‬ ‫ای نام تو بهترین سراغاز‬ ‫بی نام تو نامه کی کنم باز‬ ‫ماهنامه مهندسی بیمارستان به جمع شما فعاالن صنعت ساخت‬ ‫بیمارستان پیوست‪ .‬موضوع ساخت بیمارستان و افزایش ظرفیت‬ ‫بیمارستانی کشور به حد استانداردهای جهانی‪ ،‬در سال های اخیر‬ ‫همواره به طور جدی مطرح بوده و تالش های گسترده ای در این‬ ‫خصوص در حال انجام است‪ .‬جای خالی یک رسانه فراگیر که‬ ‫صرفا به این صنعت پرداخته و همه مسائل و چالش های مربوط‬ ‫به بیمارستان سازی را طرح کند به وضوح دیده می شد‪ .‬تشویق و‬ ‫توصیه دست اندرکاران این صنعت نیز تاثیر به سزایی در تاسیس‬ ‫این نشریه داشت‪.‬‬ ‫هدف از انتشار این ماهنامه در یک کالم خدمت به رشد و شکوفایی‬ ‫هرچه بیشتر این صنعت مهم و ارتقای کیفیت و کمیت فضاهای‬ ‫بیمارستانی کشورمان است‪ .‬انتظاری که مخاطبان گرامی از ماهنامه‬ ‫دارند در کنار ارائه مطالب علمی‪ ،‬تازه های فناوری و نتایج تحقیقات‪،‬‬ ‫انعکاس مطالبات و نظرات همه فعاالن این صنعت‪ ،‬اعم از دولتی و‬ ‫خصوصی‪ ،‬به طور مستقل و به دور از هرگونه جانبداری است‪ .‬در این‬ ‫شرایط است که بارش افکار و طرح سالیق متفاوت و تضارب ارا از‬ ‫طریق این تریبون رخ خواهد داد و موجب می شود که نفوذ و تاثیر‬ ‫الزم را داشته و به نتایجی راهگشا منجر شود‪ .‬و این شد که برای‬ ‫راه یابی به مرزهای مورد عالقه مخاطبان عزیز‪ ،‬دست به انتشار‬ ‫ماهنامه زدیم؛ طاعت از دست نیاید گنهی باید کرد‪ /‬در دل دوست به‬ ‫هر حیله رهی باید کرد‪.‬‬ ‫در این راه که سال هاست گرمی همراهی شما را با این تیم ژورنالیستی‬ ‫در مجله تخصصی پیشین مان همواره با جان و دل حس کرده ایم‪،‬‬ ‫تنها امیدمان رسیدن به تایید و مشارکت شما مخاطبان گرامی است؛‬ ‫مرا هزار امید است و هر هزار تویی‪........‬‬ ‫این رسانه را در این وضعیت اقتصادی معلوم الحال و نیز در شرایطی‬ ‫که فضای مجازی و دیجیتال‪ ،‬بسیاری از مواضع رسانه های مکتوب را‬ ‫ربوده و از ان خود کرده است اغاز کرده ایم و می دانید و می دانیم که‬ ‫هم اوضاع اقتصادی اینگونه نخواهد ماند و هم هنوز رسانه های مکتوب‬ ‫همچنان جایگاه مناسب و محکمی را در ایران و همه جهان در اختیار‬ ‫دارند و در کنار رسانه های دیجیتال به تعامل خوبی رسیده اند‪.‬‬ ‫شاد از انیم که اینک این تریبون و رسانه به طور مساوی برای‬ ‫بهره مندی همه شما فراهم است؛ رواق منظر چشم من اشیانه توست‪/‬‬ ‫کرم نما و فرودا که خانه خانه ی توست‪.‬‬ ‫‪22‬‬ ‫شماره اول ‪ /‬مرداد ‪1397‬‬ ‫معاون اجتماعی وزارت بهداشت خبر داد‪:‬‬ ‫‪ 40‬بیمارستان خیریه با همیاری خیران نیکوکار در دست ساخت است‬ ‫معاون اجتماعی وزارت بهداشت گفت‪ :‬در حال حاضر حدود ‪ 70‬هزار نیکوکار در‬ ‫‪ 600‬سازمان مردم نهاد در حوزه سالمت فعالیت دارند‪ .‬دکتر سید محمد هادی‬ ‫ایازی در بازدید از مراکز درمانی سبزوار گفت‪ :‬در حال حاضر ‪ 875‬خیریه سالمت‪،‬‬ ‫‪ 400‬درمانگاه خیریه و ‪ 40‬بیمارستان خیریه در سطح کشور فعالیت می کنند‪.‬‬ ‫همچنین‪ 40‬بیمارستان خیریه دیگر با همیاری خیران نیکوکار در دست ساخت‬ ‫است که این مراکز درمانی نقش موثری در کاهش هزینه های درمان مردم دارند‪.‬‬ ‫وی ادامه داد‪ :‬خیرین حوزه سالمت در بخش های توسعه‪ ،‬ساخت بیمارستان های‬ ‫دولتی و مراکز خیریه‪ ،‬توسعه اورژانس‪ ،‬اتاق عمل‪ ،‬تامین تجهیزات و دارو مشارکت‬ ‫و همیاری دارند و در سال گذشته ‪ 15‬هزار میلیارد ریال به حوزه سالمت‪ ،‬کمک‬ ‫کردند‪.‬‬ ‫معاون اجتماعی وزارت بهداشت با اشاره به مشارکت موثر و مفید مردم در ایجاد‬ ‫زیرساخت های نظام سالمت‪ ،‬افزود‪ :‬امسال کانون های سالمت در سطح محالت‬ ‫فعال می شود که هدف از فعال شدن انها‪ ،‬افزایش سالمت محالت و خانواده ها‪ ،‬سواد‬ ‫سالمت و ارتقای سبک زندگی است‪ .‬دکتر ایازی در پایان اظهار داشت‪ :‬شورای فرهنگ‬ ‫عمومی و شورای اجتماعی کشور مساله سالمت اجتماعی را مورد توجه قرار داده اند و‬ ‫به زودی فرهنگ سالمت در قالب سند ملی به شورای فرهنگ عمومی شهرستان های‬ ‫کشور ابالغ می شود‪.‬‬ ‫وزیر بهداشت پس از دیدار با رییس جمهور اذربایجان‪:‬‬ ‫اراده جدی و قوی روسای جمهور ایران و اذربایجان‬ ‫بر توسعه مناسبات در حوزه بهداشت و درمان‬ ‫وزیر بهداشت گفت‪ :‬اراده جدی و قوی روسای جمهور ایران و اذربایجان‪ ،‬بر توسعه‬ ‫مناسبات دو کشور در حوزه بهداشت و درمان است و قرار شد اساتید و پزشکان دانشگاه‬ ‫های علوم پزشکی شمال غرب کشور به ویژه تبریز‪ ،‬در یکی از مراکز درمانی باکو‬ ‫حضور پیدا کنند‪.‬‬ ‫دکتر سید حسن هاشمی که برای دیدار دو روزه با مقامات جمهوری اذربایجان‬ ‫در راس یک هیات از وزارت بهداشت و فعاالن بخش خصوصی از حوزه درمان به‬ ‫جمهوری اذربایجان سفر کرده بود پس از دیدار با الهام علی اف رییس جمهور‬ ‫جمهوری اذربایجان با اعالم این مطلب‪ ،‬اظهار داشت‪ :‬یکی دیگر از محورهای‬ ‫مذاکرات با الهام علی اف‪ ،‬ورود داروهای ایرانی به اذربایجان و ساخت کارخانه تولید‬ ‫دارو توسط بخش خصوصی ایران در این کشور بود‪.‬‬ ‫وزیر بهداشت تصریح کرد‪ :‬در مورد تبادالت دانشجو بین ایران و اذربایجان‬ ‫تصمیمات اجرایی خوبی گرفته شد و امیدوارم که در حوزه بیمه نیز بتوانیم‬ ‫همکاری های مشترک را اغاز کنیم‪.‬‬ ‫وزیر بهداشت در ادامه این سفر‪ ،‬از بیمارستان چشم پزشکی باکو و نیز منطقه‬ ‫صنعتی پیر اللهی که قرار است کارخانه مشترک دارو سازی ایران و جمهوری‬ ‫اذربایجان در ان احداث شود‪ ،‬بازدید کرد‪.‬‬ ‫‪ 25‬مرکز جامع خدمات سالمت در کشور افتتاح شد‬ ‫با مشارکت وزارت بهداشت و بنیاد علوی؛‬ ‫با حضور وزیر بهداشت‪ ،‬رییس بنیاد مستضعفان و همچنین مدیرعامل بنیاد علوی در‬ ‫مرکز شبانه روزی جامع خدمات سالمت شهر چاالنچوالن شهرستان دورود لرستان‪،‬‬ ‫به طور همزمان‪ 25 ،‬مرکز جامع خدمات سالمت در کشور به بهره برداری رسید‪.‬‬ ‫این ‪ 25‬مرکز جامع خدمات سالمت حاصل امضای تفاهم نامه مشترک بین وزارت‬ ‫بهداشت و بنیاد علوی بود بر اساس این تفاهم نامه قرار است ‪ 39‬مرکز جامع خدمات‬ ‫سالمت در کشور ساخته شود که تا کنون ‪ 25‬مرکز ساخته و تحویل داده شده و ‪14‬‬ ‫مرکز دیگر نیز تا پایان سال به بهره برداری می رسد‪.‬‬ ‫برای ساخت این مراکز و اختصاص امبوالنس‪ 150 ،‬میلیارد تومان به صورت مشارکتی‬ ‫و حدود ‪ 40‬میلیارد تومان برای تجهیز هزینه می شود‪.‬مرکز جامع خدمات سالمت‬ ‫شبانه روزی چاالنچوالن با مشارکت بنیاد علوی در زمینی به مساحت ‪ 5‬هزار متر‬ ‫مربع و با زیربنای ‪ 1040‬متر مربع با اعتباری بالغ بر یک میلیارد و ‪ 850‬میلیون تومان‬ ‫در مدت یک و نیم سال ساخته و تجهیز شده است‪.‬‬ ‫مرکز جامع خدمات سالمت شهر چاالنچوالن دارای ‪ 3‬بخش اصلی بستری‬ ‫پاراکلینیکی‪ ،‬بهداشتی درمانی و اداری است‪.‬در بخش بستری پاراکلینیکی این مرکز‪،‬‬ ‫بخش های اورژانس‪ ،‬سونوگرافی‪ ،‬ازمایشگاه‪ ،‬رادیولوژی‪ ،LDR ،‬بستری زنان‪ ،‬مردان‬ ‫و کودکان وجود دارد‪.‬بخش بهداشتی و درمانی این مرکز نیز شامل بهداشت محیط‪،‬‬ ‫بهداشت حرفه ای‪ ،‬پزشک متخصص‪ ،‬پزشک عمومی‪ ،‬تغذیه‪ ،‬سالمت روان و مبارزه‬ ‫با بیماری ها است‪.‬‬ ‫شماره اول ‪ /‬مرداد ‪1397‬‬ ‫با حضور وزیر بهداشت؛‬ ‫اولین بیمارستان بروجرد پس از انقالب اسالمی‬ ‫به بهره برداری رسید‬ ‫بیمارستان تخصصی و فوق تخصصی ایت اهلل العظمی بروجردی به‬ ‫عنوان اولین بیمارستان بروجرد که پس از انقالب اسالمی ساخته‬ ‫شده است با حضور وزیر بهداشت افتتاح شد‪ .‬این بیمارستان با‬ ‫ظرفیت ‪ 229‬تخت بیمارستانی در زمینی به مساخت ‪ 32‬هزار‬ ‫متر مربع و زیربنای ‪ 21450‬متر مربع در ‪ 6‬طبقه ساخته شده‬ ‫است‪ .‬عملیات ساخت بیمارستان تخصصی و فوق تخصصی ایت‬ ‫اهلل العظمی بروجردی از ابان ماه سال ‪ 86‬اغاز شده بود و با‬ ‫اعتباری بالغ بر ‪ 94‬میلیارد تومان ساخته و تجهیز شده است‪ .‬از‬ ‫بخش های این بیمارستان می توان به اورژانس‪ ،‬عفونی‪ ،‬داخلی‬ ‫زنان و مردان‪ ،‬نورولوژی‪ ،‬فوق تخصصی انکولوژی‪ ،‬فوق تخصصی‬ ‫ریه و گوارش‪ ،ICU ،‬سی تی اسکن‪ ،‬ازمایشگاه‪ ،‬رادیولوژی‪،‬‬ ‫سونوگرافی و اندوسکوپی اشاره کرد‪ .‬بیمارستان ایت اهلل العظمی‬ ‫بروجردی اولین بیمارستان ساخته شده پس از انقالب اسالمی و‬ ‫سومین بیمارستان بروجرد پس از بیمارستان های شهید چمران‬ ‫(با قدمت ‪ 50‬ساله) و امام خمینی (با قدمت ‪ 100‬ساله) به‬ ‫حساب می اید‪ .‬شهرستان بروجرد با جمعیت ‪ 400‬هزار نفری در‬ ‫فاصله ‪ 106‬کیلومتری خرم اباد واقع شده و دومین شهرستان پر‬ ‫جمعیت استان لرستان است‪.‬‬ ‫با مشارکت بانک ملی وبا حضور وزیر بهداشت؛‬ ‫اولین مرکز پرتو درمانی لرستان‬ ‫به بهره برداری رسید‬ ‫مرکز پرتو درمانی‬ ‫باران خرم اباد به‬ ‫عنوان اولین مرکز‬ ‫تخصصی پرتو درمانی‬ ‫استان لرستان که با‬ ‫مشارکت بانک ملی‬ ‫ایران ساخته شده‪ ،‬با‬ ‫حضور وزیر بهداشت‬ ‫به بهره برداری رسید‪.‬‬ ‫این مرکز در زمینی به مساحت ‪ 973‬متر مربع و زیربنای ‪456‬‬ ‫متر مربع با اعتباری بالغ بر ‪ 13‬میلیارد تومان‪ ،‬راه اندازی شده‬ ‫است‪ .‬روزانه ‪ ۶۰‬تا ‪ ۷۰‬بیمار در این مرکز پذیرش می شوند و ارائه‬ ‫خدمات به ان ها کامال رایگان است‪.‬‬ ‫بیمارستان ‪ 64‬تختخوابی‬ ‫اعصاب و روان خرم اباد با حضور وزیر بهداشت افتتاح شد‬ ‫این بیمارستان در زمینی به مساحت ‪ 20‬هزار متر مربع و زیربنای‬ ‫‪ 4150‬متر مربع با اعتباری بالغ بر ‪ 16‬میلیارد تومان ساخته و‬ ‫تجهیز شده است‪ .‬عملیات ساخت بیمارستان مهر خرم اباد از‬ ‫سال ‪ 86‬اغاز شده بود و دارای بخش های زنان‪ ،‬مردان و کودکان‬ ‫است‪ .‬بیمارستان مهر خرم اباد در پردیس دانشگاهی ایت اهلل‬ ‫کمالوند دانشگاه علوم پزشکی لرستان ساخته شده است‪.‬‬ ‫عملیات ساخت بیمارستان فوق تخصصی‬ ‫‪ 250‬تختخوابی گهر دورود اغاز شد‬ ‫این بیمارستان در زمینی به مساحت ‪ 13‬هزار متر مربع با ظرفیت‬ ‫‪ 250‬تخت بیمارستانی ساخته می شود‪ .‬بیمارستان گهر دورود‬ ‫قرار است در ‪ 6‬طبقه و با براوردی حدود ‪ 109‬میلیارد تومان با‬ ‫استفاده از تسهیالت بانکی در طول سه تا چهار سال ساخته شود‪.‬‬ ‫همچنین برای تجهیز بیمارستان گهر دورود حدود ‪ 95‬میلیارد‬ ‫تومان براورد شده است‪ .‬کارفرمای ساخت این بیمارستان‪،‬‬ ‫دانشگاه علوم پزشکی لرستان است‪ .‬شهرستان دورود با داشتن‬ ‫‪ 185‬هزار جمعیت‪ ،‬سومین شهرستان استان لرستان از نظر‬ ‫جمعیت است‪.‬‬ ‫در سفر وزیر بهداشت به استان کردستان؛‬ ‫کلینیک ویژه تخصصی شهرستان سقز‬ ‫به بهره برداری رسید‬ ‫عملیات ساخت این‬ ‫کلینیک از اواخر‬ ‫سال ‪ 95‬در زمینی به‬ ‫مساحت ‪ 1800‬متر‬ ‫مربع و زیربنای ‪1650‬‬ ‫متر مربع در سه طبقه‬ ‫اغاز شده بود‪ .‬کلینیک‬ ‫ویژه تخصصی سقز‬ ‫دارای ‪ 40‬مطب و‬ ‫‪ 40‬پزشک متخصص است که با هزینه ای بالغ بر ‪ 28‬میلیارد‬ ‫ریال ساخته و تجهیز شده است‪ .‬در این کلینیک خدمات تخصصی‬ ‫پزشکی در حوزه های چشم پزشکی‪ ،‬کودکان‪ ،‬عفونی‪ ،‬قلب‪ ،‬زنان‪،‬‬ ‫گوش‪ ،‬حلق و بینی‪ ،‬ارتوپدی‪ ،‬جراحی‪ ،‬نورولوژی‪ ،‬روان پزشکی‪،‬‬ ‫داخلی‪ ،‬بیهوشی و رادیولوژی با تعرفه دولتی به مردم سقز ارائه‬ ‫می شود‪.‬‬ ‫‪24‬‬ ‫شماره اول ‪ /‬مرداد ‪1397‬‬ ‫مهمرتین راهکار برای‬ ‫مدیریت بهرت منابع مایل‬ ‫بیامرستان ها‪ ،‬توجه به‬ ‫علم مدیریت بیامرستانی‬ ‫است‪.‬ما باید از دنیا‬ ‫الگو بگیریم و ببینیم‬ ‫که در کشورهای دیگر‪،‬‬ ‫بیامرستان ها به چه‬ ‫صورت مدیریت می شوند‬ ‫رئیس اداره ی بودجه و اعتبارات معاونت درمان وزارت بهداشت‪ ،‬درمان و اموزش پزشکی در گفتگو با ماهنامه‪:‬‬ ‫هر استان‪ ،‬نیازمند حداقل یک بیمارستان جدید است‬ ‫مهندس پردیس رضوی‬ ‫چندی پیش وزیر بهداشت اعالم کرد حدود سه درصد بودجه کشور‬ ‫برای ساخت بیمارستان ها اختصاص دارد‪ .‬وی بر ضرورت مشارکت بخش‬ ‫خصوصی در اداره بیمارستان ها تاکید کرد و گفت‪ :‬در حال حاضر ‪ ۳‬درصد‬ ‫بودجه کشور برای ساخت و ساز بیمارستان ها و مراکز اموزشی اختصاص‬ ‫داده شده است‪ .‬در برنامه های گذشته نیز مجموعه ای از دستورات و‬ ‫قوانین را داریم که بخش زیادی از انها عملی و اجرا نشده است‪.‬‬ ‫وی بر لزوم تدوین برنامه ششم توسعه براساس امکانات و واقعیت های‬ ‫موجود در جامعه تاکید کرد و با اشاره به ‪ ۲‬برنامه سند چشم انداز ایران‬ ‫بیان کرد‪ :‬در یکی از برنامه های این سند به برخورداری از سالمت‪ ،‬رفاه‪،‬‬ ‫امنیت‪ ،‬تامین اجتماعی‪ ،‬فرصت های برابر برای مردم و بهره مندی از‬ ‫محیط زیست مطلوب اشاره شده است‪.‬‬ ‫درهمین رابطه با دکتر رضا رضایی رییس اداره بودجه و اعتبارات معاونت‬ ‫درمان وزارت بهداشت‪ ،‬درمان و اموزش پزشکی گفتگویی انجام داده ایم‬ ‫که در ادامه می خوانید‪:‬‬ ‫دکتر رضایی درخصوص برنامه های وزارت بهداشت‪ ،‬درمان و اموزش‬ ‫پزشکی برای تامین و تخصیص بودجه برای ساخت و راه اندازی‬ ‫بیمارستان ها اظهارداشت‪ :‬در گذشته ساخت بیمارستان های جدید به‬ ‫ویژه در کالن شهرها ازجمله تهران‪ ،‬شیراز‪ ،‬اصفهان‪ ،‬مشهد و‪ ...‬در سال‬ ‫های گذشته نادیده گرفته می شد‪.‬‬ ‫اما در سال های اخیر با توجه به این که بیمارستان های ما اکثرا فرسوده‬ ‫و قدیمی و نیازمند ترمیم و بازسازی هستند‪ ،‬بنابراین اگر ما همین تعداد‬ ‫تخت بیمارستانی را که در کشور داریم بازسازی کنیم‪ ،‬اقدام مهمی‬ ‫کرده ایم‪ ،‬چراکه برای ساخت بیمارستان اعتبار الزم را نداریم‪.‬‬ ‫بنابراین در طرح تحول نظام سالمت ما به هتلینگ روی‬ ‫اوردیم‪ ،‬یعنی فضاهای اقامت بیماران را در تمام کشور از‬ ‫جنبه های گوناگون مانند فضای اتاق‪ ،‬تجهیزات محل اقامت بیمار‪،‬‬ ‫سرویس های بهداشتی و‪ ...‬بررسی کرده و اصالح کردیم‪ .‬درحقیقت‪،‬‬ ‫هزینه ای را که برای ساخت یک بیمارستان هزار تخت خوابی الزم بود‪،‬‬ ‫صرف هتلینگ کردیم‪.‬‬ ‫برای افزایش تعداد بیمارستان ها در کشور‪ ،‬اگر ما حداقل ‪ 50000‬تخت‬ ‫بیمارستانی الزم داشته باشیم‪ ،‬چیزی در حدود ‪ 700‬تا ‪ 800‬میلیون تومان‬ ‫هزینه ی ساخت و تجهیز جهت هر تخت بیمارستانی است لذا بودجه‬ ‫هنگفتی نیاز دارد‪ .‬این درحالی است که ما بخشی از بودجه را صرف طرح‬ ‫تحول سالمت کردیم و بخشی را هم صرف هتلینگ بیمارستان کردیم‪،‬‬ ‫چرا که ما بیمارستان های قدیمی در کشور داشتیم که در شان مردم ما‬ ‫نبود‪ .‬درنتیجه بودجه ی کافی برای ساخت بیمارستان نداشتیم‪ ،‬لذا به‬ ‫سمت هتلینگ رفتیم‪ .‬اما به طور کلی باید برنامه ای با بودجه ی مشخص‬ ‫داشته باشیم و به سویی حرکت کنیم که حداقل در هر استان‪ ،‬بیمارستانی‬ ‫جدید ساخته شود‪.‬‬ ‫ازسوی دیگر بیمارستان هایی داریم که ‪ 50‬تا ‪ 70‬سال است که کاربری‬ ‫دارند‪ ،‬این بیمارستان ها قطعا باید از ریشه کنده شده و به جای ان ها‬ ‫بیمارستان هایی مطابق با استاندارد دنیا با به روزترین تکنولوژی ها‬ ‫ساخته شود‪.‬‬ ‫درحال حاضر مهم ترین چالش وزارت بهداشت موضوع اعتبار است‪.‬‬ ‫عالوه براین ما باید ارتباطمان را با دنیا بیشتر کنیم تا با تکنولوژی های‬ ‫جدید اشنا شویم و سعی کنیم که سرمایه گذاری های خارجی به سمت‬ ‫کشور سرازیرشود‪.‬‬ ‫دکتر رضایی در خصوص معیارهای الزم در جذب مشارکت های بخش‬ ‫خارجی و شرکت های خصوصی به خبرنگار ماهنامه مهندسی بیمارستان‬ ‫گفت‪ :‬سرمایه گذاران خارجی‪ ،‬از ما امنیت اقتصادی می خواهند‪ .‬عواملی‬ ‫مانند نوسانات ارز در کشور و عدم ثبات در قیمت ها‪ ،‬تمایل ان ها را در‬ ‫سرمایه گذاری کم می کند‪ .‬درصورتی که یکی از بازارهای جذاب برای‬ ‫سرمایه گذاری در تمام دنیا‪ ،‬بخش سالمت است‪.‬‬ ‫در کشور ما هم بسیاری از شرکت ها تمایل دارند در بخش سالمت سرمایه‬ ‫گذاری کنند‪ .‬لذا ما به عنوان بخش دولتی‪ ،‬ابتدا باید امنیت اقتصادی‬ ‫ایجاد کنیم که شرکت های خارجی و نیز بخش خصوصی‪ ،‬بهتر و راحت تر‬ ‫بتوانند در کشور سرمایه گذاری کنند‪ .‬در خارج از کشور هم باید اقداماتی‬ ‫انجام شود که خارجی ها به ما بیشتر اعتماد کنند‪ .‬البته ما هم یک سری‬ ‫درحال حارض مهم ترین چالش وزارت بهداشت‪ ،‬موضوع اعتبار است‪ .‬عالوه براین ما باید‬ ‫ارتباطامن را با دنیا بیشرت کنیم تا با تکنولوژی های جدید اشنا شویم و سعی کنیم که‬ ‫رسمایه گذاری های خارجی به سمت کشور رسازیر شود‬ ‫شماره اول ‪ /‬مرداد ‪1397‬‬ ‫وزارت بهداشت باید با تعرفه های‬ ‫برد‪ -‬برد به سمت واگذاری خدمات به‬ ‫بخش خصوصی پیش برود‪.‬‬ ‫تعرفه هایی که دو طرف (دولت‬ ‫و هم بخش خصوصی) سود داشته‬ ‫باشند‬ ‫رسمایه گذاران خارجی‪ ،‬از ما امنیت اقتصادی می خواهند‪ ،‬عواملی مانند‬ ‫نوسانات ارز در کشور و عدم ثبات در قیمت ها‪ ،‬متایل ان ها را در‬ ‫رسمایه گذاری کم می کند‪ ،‬درصوریت که یکی از بازارهای جذاب برای‬ ‫رسمایه گذاری در متام دنیا‪ ،‬بخش سالمت است‬ ‫معیارها و ارزش هایی داریم که به این اصول و ارزش ها پایبندیم و ارمان هایی‬ ‫داریم که هدفمان رسیدن به این ارمان هاست‪.‬‬ ‫وی افزود‪ :‬البته الزم به ذکر است که وزارت بهداشت بعد از صرف بودجه برای‬ ‫هتلینگ بیمارستان ها‪ ،‬جلساتی را با شرکت های اتریشی‪ ،‬کره ای و ایتالیایی‬ ‫برگزار کرد که برخی ازمشکالتی که در این جلسات از سوی شرکت های‬ ‫خارجی مطرح شد‪ ،‬بحث انتقال پول و ارائه تضمین دراین زمینه بود‪.‬‬ ‫ازدیدگاه دکتر رضایی مهم ترین راهکار برای مدیریت بهتر منابع مالی‬ ‫بیمارستان ها‪ ،‬توجه به علم مدیریت بیمارستانی است‪.‬‬ ‫وی در این باره گفت‪ :‬ما باید از دنیا الگو بگیریم و ببینیم که در کشورهای دیگر‬ ‫بیمارستان ها به چه صورت مدیریت می شوند‪ .‬ما باید بخش خصوصی و خیریه‬ ‫را به معنای واقعی در کشور فعال کنیم‪ .‬باید ببینیم بیمارستان های جدیدی که‬ ‫در دنیا ساخته شده اند ‪،‬چگونه مدیریت می شوند‪.‬‬ ‫تربیت مدیران بیمارستانی به روز‪ ،‬استفاده از سرمایه گذاری های داخلی –‬ ‫خارجی‪-‬بخش خصوصی‪-‬خیریه ها و واگذار کردن خدمات براساس تعرفه‬ ‫های برد‪-‬برد به بخش خصوصی از جمله اقداماتی است که باید در راس کار‬ ‫قرار گیرد‪.‬‬ ‫وی خاطرنشان کرد‪ :‬یکی از مشکالتی که در بیمارستان های دولتی داریم‬ ‫این است که بیمارستان های دولتی از نظر پشتیبانی سنگین اند‪ ،‬لذا ما باید‬ ‫بررسی کنیم و ببنیم ایا امکان دارد برخی قسمت ها مانتد ‪ ، csr‬فضای سبز‪،‬‬ ‫اشپزخانه ی بیمارستان و‪ ...‬را به بخش خصوصی واگذار کنیم؟‬ ‫چراکه با اجرای این موارد‪ ،‬هم بهره وری باالتر می رود و مهم تر از ان‪ ،‬فضاهای‬ ‫بیمارستانی بیشتر می شود و خدمت رسانی بیشتری می توانیم به بیمارستان‬ ‫انجام دهیم‪ .‬همچنین می توانیم ازمایشگاه هایمان را صنعتی کنیم‪ ،‬چراکه هم‬ ‫اکنون ازمایشگاه های ما در بیمارستان های دولتی ضررده هستند‪.‬‬ ‫به عنوان مثال ما کیت را گران می خریم ولی تعرفه ارزان ارائه می دهیم‪،‬‬ ‫درصورتی که با راه اندازی بیمارستان های صنعتی در شهرهایی مانند یزد‪ ،‬هم‬ ‫هزینه ها کم تر می شود هم سرعت ارائه ی خدمات و دقت کار بیشتر می شود‪.‬‬ ‫رئیس اداره ی بودجه و اعتبارات وزارت بهداشت ادامه داد‪ :‬مبحث مهم دیگر‪،‬‬ ‫تجهیز بیمارستان هاست‪ .‬در اکثر کشورهای پیشرفته‪ ،‬دولت تجهیزات‬ ‫پزشکی نمی خرد‪ .‬در این کشورها‪ ،‬شرکت های خصوصی بزرگ به کمک‬ ‫متخصصین مربوطه‪ ،‬تجهیزات را در بیمارستان ها راه اندازی کرده و خدمات‬ ‫را به بیمارستان ها می فروشند‪.‬‬ ‫یکی ازمشکالتی که ما داریم این است که ما گاهی از کمپانی های مادر خرید‬ ‫نمی کنیم و از واسطه ها استفاده می کنیم‪.‬‬ ‫ما باید کاری کنیم تا خود کمپانی های مادر بیایند و در کشور ما شعبه بزنند‪،‬‬ ‫درحالی که گاهی این داللی ها اجازه این کار را نمی دهند‪.‬‬ ‫اگر این شرکت ها در کشور ما مستقیما با پزشکان در ارتباط باشند و‬ ‫بیمارستان را با تعرفه ی دولت تجهیز کنند‪ ،‬هم به موقع خدمت می گیریم و‬ ‫هم هزینه اضافی صرف پرسنل تعمیرات و غیره نمی شود‪ ،‬ازسوی دیگر باعث‬ ‫می شود تا به روز ترین دستگاه به منطقه ی مورد نظر اختصاص یابد‪.‬‬ ‫البته در سال های اخیر وزارت بهداشت اقدامات شایسته ای را در زمینه‬ ‫تجهیزبیمارستان ها با استفاده از ظرفیت های بخش خصوصی انجام داده است‪.‬‬ ‫من به عنوان یک کارشناس پیشنهادم اینست که وزارت بهداشت باید با‬ ‫تعرفه های برد‪ -‬برد به سمت واگذاری خدمات به بخش خصوصی پیش برود‪.‬‬ ‫تعرفه هایی که دو طرف (دولت و هم بخش خصوصی) سود داشته باشند‪.‬‬ ‫دکتر رضایی در پایان ضمن ابراز خوشحالی از راه اندازی ماهنامه‬ ‫مهندسی بیمارستان در حوزه ساخت و نوسازی بیمارستان در‬ ‫کشور اظهار کرد‪ :‬من به عنوان کسی که سابقه ی بیست و چند‬ ‫ساله در وزارت بهداشت دارم‪ ،‬از راه اندازی این ماهنامه خیلی خوش حال‬ ‫شدم‪ ،‬چرا که وجود ماهنامه ی تخصصی مهندسی بیمارستان می تواند باعث‬ ‫افزایش اگاهی جامعه ی پزشکی و همه ی دست اندرکاران این حوزه و صنعت‬ ‫شود‪.‬‬ ‫از طرف دیگر بارش افکار در مجالت باعث پاسخگویی در موضوعات مختلف و‬ ‫ارائه نظرات موافق و مخالف می شود که درنهایت همگی منجربه ارتقای کیفی‬ ‫فضاهای بیمارستانی کشور خواهد شد‪.‬‬ ‫همچنین مسئوالن کشور با مطالعه ی این ماهنامه‪ ،‬با مطالبات مردم در‬ ‫این حوزه بیشتر مواجه می شوند‪ .‬خود مسئوالن وزارت بهداشت‪ ،‬معاونت‬ ‫درمان و سایر بخش ها نیز مطالعات و تحقیقات و اقدامات خود را در این‬ ‫مجله مطرح می کنند‪.‬در مجموع کار بسیار خوبی انجام دادید و ما نیز‬ ‫در معاونت درمان وزارت بهداشت‪ ،‬قطعا در رسیدن به این اهداف با شما‬ ‫همکاری خواهیم داشت‪.‬‬ ‫‪26‬‬ ‫شماره اول ‪ /‬مرداد ‪1397‬‬ ‫سخنگوی وزارت بهداشت در نشست خبری خبر داد‪:‬‬ ‫بهره برداری از ‪ ۴۵‬پروژه بیمارستانی تا پایان تیر ‪۹۸‬‬ ‫افسانه غفاری‬ ‫شماره اول ‪ /‬مرداد ‪1397‬‬ ‫سخنگوی وزارت بهداشت گفت‪ :‬تا یک سال دیگر یعنی تا پایان تیرماه ‪ ،1398‬تعداد ‪ 45‬پروژه بیمارستانی با ظرفیت ‪ 6023‬تخت و با متراژ زیربنای ‪521‬‬ ‫هزار مترمربع و با اعتباری بالغ بر ‪ 30500‬میلیارد ریال تکمیل و برای خدمت رسانی به مردم بهره برداری خواهد شد‪.‬‬ ‫دکتر ایرج حریرچی در نشست خبری هفتگی با بیان این که وزارت بهداشت با وجود بعضی محدودیت های مالی با پشتیبانی دولت و مجلس‪ ،‬در حال‬ ‫انجام اقدامات بسیار گسترده عمرانی برای خدمت رسانی به مردم عزیز ایران خصوصا در مناطق محروم‪ ،‬با هدف گذاری ارائه خدمت به افراد با درامد‬ ‫پایین و نیز درامد متوسط است‪ ،‬گفت‪ :‬به عنوان مثال‪ 16 ،‬پروژه بیمارستانی با ظرفیت ‪ 1463‬تخت در ماه های اخیر افتتاح شده یا قابل افتتاح است‪ .‬این‬ ‫‪ 16‬پروژه بیمارستانی ‪ 146‬هزار مترمربع زیربنا دارند و ‪ 7315‬میلیارد ریال هزینه احداث انها بوده است‪.‬‬ ‫دکتر حریرچی با اشاره به این که ‪ 19‬کلینیک ویژه شامل محل ویزیت پزشک و ازمایشگاه و رادیولوژی و سایر امکانات سرپایی با وسعت ‪ 27‬هزار و‬ ‫‪ 592‬متر نیز‪ ،‬در ماه های اخیر افتتاح شده و یا قابل افتتاح است‪ ،‬گفت‪ :‬تا یک سال دیگر ‪ 44‬کلینیک ویژه شامل کلیه امکانات سرپایی با وسعت ‪163‬‬ ‫هزار و ‪ 438‬متر مربع به بهره برداری خواهد رسید‪ .‬وی با بیان این که مجموع اعتبار هزینه شده برای این ‪ 63‬کلینیک ویژه ‪ 4776‬میلیارد ریال است‪،‬‬ ‫افزود‪ :‬ارائه خدمات در تمام این مراکز با تعرفه دولتی و تحت پوشش بیمه و نظام ارجاع خواهد بود‪.‬‬ ‫حریرچی ادامه داد‪ :‬همچنین اصالح سیستم تاسیسات زیربنایی در ‪ 400‬بیمارستان باالی ‪100‬تختخوابی و با ظرفیت ‪ 70‬هزار و ‪ 240‬تخت و با اعتبار ‪3500‬‬ ‫میلیارد ریال در فاز اول در دست اجرا است ‪.‬‬ ‫بهره برداری از ‪ 282‬خانه بهداشت روستایی‬ ‫سخنگوی وزارت بهداشت با بیان این که در حوزه بهداشت‪ 282 ،‬خانه بهداشت روستایی به بهره برداری رسیده‬ ‫است‪ ،‬افزود‪ :‬همچنین ‪ 72‬مرکز خدمات جامع سالمت روستایی‪ 191 ،‬محل زیست پزشک در مناطق محروم‬ ‫و دور افتاده‪ 98 ،‬پایگاه سالمت شهری و ‪ 64‬مرکز خدمات جامع سالمت شهری و سایر مراکز بهداشتی‬ ‫مجموعا با زیربنای ‪ 155‬هزار و ‪ 400‬متر مربع با هزینه کرد ‪ 2237‬میلیارد ریال در ماه های اخیر به بهره‬ ‫برداری رسیده و یا قابل افتتاح است‪ .‬وی افزود‪ :‬همچنین تا یک سال دیگر ‪ 2199‬پروژه بهداشتی‬ ‫با زیر بنای ‪ 451‬هزار و ‪ 300‬متر مربع و اعتبار ‪ 6471‬میلیارد ریال به بهره برداری خواهد رسید‬ ‫که شامل ‪ 909‬خانه بهداشت روستایی و ‪ 182‬مرکز خدمات جامع سالمت روستایی‪ 598 ،‬محل‬ ‫زیست پزشک در مناطق محروم و دور افتاده‪ 263 ،‬پایگاه سالمت شهری و ‪ 195‬مرکز خدمات‬ ‫جامع سالمت شهری است‪ .‬سایر مراکز بهداشتی هم‪ ،‬شامل تسهیالت زایمان‪ ،‬ازمایشگاه‪،‬‬ ‫اموزشگاه بهورزی و مرکز مشاوره بیماری های رفتاری است‬ ‫تمام اسناد مربوط به واردات امبوالنس موجود است‬ ‫دکتر حریرچی در ادامه‪ ،‬درخصوص موضوع انتشار اسناد مربوط به وارادت خودرو نیزگفت‪:‬‬ ‫تمام اسناد مربوط به واردات امبوالنس‪ ،‬بیمه نامه وارداتی‪ ،‬گواهی ثبت اماری بانک مرکزی‬ ‫جمهوری اسالمی ایران‪ ،‬گواهی شرکت بازرسی و کیفیت استاندارد ‏ایران‪ ،‬ثبت سفارش‪ ،‬نامه‬ ‫شرکت بازرسی به بانک‪ ،‬تصویب نامه هیات دولت برای واردات ‪ ۴۰۰‬امبوالنس‪ ،‬قرارداد خرید و‬ ‫اسناد‏دیگر برای مالحظه خبرنگاران موجود است‪.‬‬ ‫سخنگوی وزارت بهداشت افزود‪ :‬در سیستم دولتی‪ ،‬ذیحسابی وجود دارد و اینطور نیست که‬ ‫قرارداد امبوالنس نوشته شود و تجهیزات دیگری وارد شود‪.‬‬ ‫دکتر حریرچی با اشاره به این که در همه کشورها‪ ،‬امبوالنس به صورت یک خودرو شاسی تولید می‬ ‫شود و بعد روی انها تجهیزات امبوالنس گذاشته می شود‪ ،‬گفت‪ :‬بعد از اینکه بانک مرکزی و رییس انجمن‬ ‫‏واردکنندگان خودرو گفتند اشتباه کردیم‪ ،‬برخی رسانه ها موضوع را رها نکرده و ادامه دادند‪.‬‬ ‫وی افزود‪ :‬باید توجه کرد که ایا مامور گمرک تفاوت امبوالنس و خودروی دیگر را نمی داند؟ برخی‏صحبت ها به این معنی‬ ‫است که وزارت بهداشت‪ ،‬گمرک‪ ،‬بانک و غیره دزدی کردند‪ .‬چه نفعی برای دامن زدن به این موضوع وجود دارد؟‬ ‫منابع مالی حوزه سالمت شامل‬ ‫تولید منابع‪ ،‬تجمیع منابع‪ ،‬خرید خدمات و تعریف بسته خدمتی است‬ ‫دکتر حریرچی در ادامه در مورد تامین منابع مالی حوزه سالمت گفت‪ :‬تامین منابع مالی سالمت شامل ایجاد یا تولید منابع‪ ،‬تجمیع منابع‪ ،‬خرید خدمات‬ ‫و تعریف یا تعیین بسته خدمتی است به طوری که تامین منابع سالمت به این ‪ ۴‬عملکرد تقسیم می شود‪ .‬سخنگوی وزارت بهداشت با بیان این که‬ ‫ایجاد یا تولید منابع از منابع عمومی‪ ،‬خانوارها و تجارت ها و غیره کسب می شود‪ ،‬افزود‪ :‬در قسمت تجمیع منابع‪ ،‬باید منابع پیش پرداخت شده را از حق‬ ‫بیمه یا از مالیات تجمیع کنیم و این تجمیع منابع مالی باعث حمایت افراد از مخاطرات مالی شده و هیچکس تمام هزینه خدمات ضروری سالمت را به‬ ‫تنهایی پرداخت نکند‪ .‬دکتر حریرچی با بیان اینکه عملکرد اصلی بیمه بر همین اساس است‪ ،‬افزود‪ :‬مردم پول‏اندکی مطابق با توان مالی خود پرداخت‬ ‫می کنند و بیمه این هزینه را طوری طراحی می کند که بتواند جبران خسارت کند و در واقع این‏خیر عمومی است و همه افراد جامعه از ان نفع می برند‪.‬‬ ‫وی با بیان اینکه خرید خدمات به معنی سازماندهی خدمات یا برنامه های سالمت است‪ ،‬گفت‪ :‬تعیین بسته خدمتی مشخص می کند که چه خدماتی را‬ ‫تحت پوشش قرار می دهیم و به کدام گروه ها این خدمات تعلق می گیرد و چقدر از هزینه هر خدمت تحت‏پوشش قرار می گیرد‪.‬‬ ‫سخنگوی وزارت بهداشت افزود‪ :‬این ‪ ۴‬عملکرد‪ ،‬ارتقا سالمت مردم‪ ،‬محافظت از مخاطرات مالی و افزایش رضایت مردم را پیگیری می کند‪.‬وی با بیان‬ ‫اینکه در تولید منابع سالمت باید به این مساله توجه کرد که ایا هزینه باید ابتدا از مردم گرفته شود یا بعد از دریافت خدمات‪ ،‬گفت‪ :‬در کشوری مانند‬ ‫انگلیس همه منابع سالمت از حق بیمه یا مالیات تامین می شود و بنابراین ترجیح این است که پرداخت ها قبل از‏دریافت خدمات باشد و موضوع دیگر‬ ‫اختیاری یا اجباری بودن پرداخت حق بیمه است و دریافتی حق بیمه از افراد باید به صورت پیش‏رونده باشد‪.‬‬ ‫‪28‬‬ ‫شماره اول ‪ /‬مرداد ‪1397‬‬ ‫دبیرکنگرهبینالمللیساختبیمارستانومدیریتمنابعوتجهیزاتدرگفتگوباماهنامه‪:‬‬ ‫تمرکز وزارت بهداشت بر روی‬ ‫ساخت بیمارستان های جدید است تا نوسازی‬ ‫در طی چند سال اخیر ساخت بیمارستان ها نسبت به گذشته بهبود پیدا کرده است‪ .‬به این دلیل که قبال برای ساخت‬ ‫بیمارستان ها از یک سری الگوهای تیپ مانند الگوی تیپ ‪ 300‬تخت خوابی استفاده می شد و پیمانکاران برای طراحی‬ ‫و ساخت بیمارستان ها از همین الگو ها استفاده می کردند‪ ،‬ولی امروزه با تالش هایی که توسط وزارت بهداشت‬ ‫درمان و اموزش پزشکی‪ ،‬وزارت راه و شهرسازی و سازمان برنامه و بودجه انجام شده‪ ،‬ساخت بیمارستان ها به سمت‬ ‫استاندارد شدن پیش می رود‪ .‬البته دراین مسیر با چالش ها و مشکالتی روبه رو هستیم که گاهی مجبور می شویم‬ ‫از استانداردها فاصله بگیریم‪ .‬درهمین زمینه گفتگویی با مهندس محمد طهماسبی دبیر کنگره بین المللی ساخت‬ ‫بیمارستان و مدیریت منابع و تجهیزات گفتگویی کوتاه انجام داده ایم که می خوانید‪:‬‬ ‫مهندس محمد طهماسبی‬ ‫دبیر کنگره بین المللی ساخت بیمارستان و مدیریت منابع و تجهیزات‬ ‫ضمن تشکر از حضور شما در اولین شماره‬ ‫ماهنامه مهندسی بیمارستان‪ ،‬به عنوان‬ ‫توضیح دهید استانداردها و‬ ‫اولین سوال‬ ‫معیارها یی که امروزه در کشور ما در حوزه ساخت‬ ‫بیمارستان ها در نظرگرفته می شود‪ ،‬شامل چه‬ ‫مواردیست؟‬ ‫معیارهای مختلفی در این رابطه وجود دارد‪ ،‬با این‬ ‫حال از جمله مهمترین این معیارها و استانداردها می‬ ‫توان به بیمار محور بودن بیمارستان ها اشاره کرد‪.‬‬ ‫یعنی طراحی بر مبنای نیازهای بیمار و خدماتی که‬ ‫قرار است به بیمار ارائه شود‪ ،‬صورت گیرد‪ .‬همچنین‬ ‫الزم است که طراحی فضاها با هدف ایمن سازی‪،‬‬ ‫کنترل و کاهش عفونت ها‪ ،‬درنظرگرفتن محل مناسب‬ ‫برای راه اندازی سیستم های تهویه ی مطلوب‪،‬‬ ‫فشارهای مثبت و منفی و ‪ .....‬درنظرگرفته شود‪.‬‬ ‫راحتی بیمار‪ ،‬شرایط بومی منطقه‪ ،‬جهت قرارگرفتن‬ ‫نور‪ ،‬طراحی رنگ فضاها برای بهبود روحیه ی بیمار‬ ‫و استانداردهای بیمارستان های سبز از دیگر مواردی‬ ‫است که از همان ابتدای ساخت بیمارستان ها بهتر‬ ‫است مورد توجه قرار گیرد‪ .‬ساختمان بیمارستان ها‬ ‫باید به نحوی طراحی شود که بتوان از انرژی خورشید‬ ‫حداکثر بهره را برد؛ هم به عنوان یک نور طبیعی برای‬ ‫ایجاد شادابی در بیماران و هم به عنوان یک منبع‬ ‫انرژی‪ ،‬به طوری که انرژی ان را با تکنولوژی های‬ ‫جدید ذخیره کرده و شب به صورت های مختلف مورد‬ ‫بهره برداری قرار دهیم‪ .‬برای اجرای استانداردها‬ ‫نیازمند یک عزم ملی هستیم‪ .‬شعار کنگره‬ ‫بین المللی ساخت بیمارستان و مدیریت منابع و‬ ‫تجهیزات‪ ،‬ایجاد عزم ملی برای هماهنگی نهادهای‬ ‫ذیربط و افزایش جلب مشارکت های مردمی در جهت‬ ‫ساخت و تجهیز بیمارستان های ایمن با طراحی های‬ ‫نواورانه است‪.‬‬ ‫در خصوص تامین و تخصیص بودجه در روند ساخت‬ ‫و نوسازی بیمارستان ها در کشور‪ ،‬چه راهکارها و‬ ‫موانعی وجود دارد؟‬ ‫در سطح کشور در حدود صد هزار تخت بیمارستانی‬ ‫الزم داریم تا به سطح استاندارد برسیم‪ .‬یکی از راه های‬ ‫تامین بودجه‪ ،‬جذب مشارکت های بخش خصوصی و‬ ‫سرمایه گذاران داخلی وخارجی است‪ .‬الزم به‬ ‫ذکر است‪ ،‬شرکت های خارجی و همین طور بخش‬ ‫خصوصی فقط در صورتی که این امر برای ان ها‬ ‫توجیه اقتصادی داشته باشد‪ ،‬اقدام به سرمایه گذاری‬ ‫می کنند و زمانی محقق می شود که تعرفه ها و روش‬ ‫مدیریت بیمارستان به نوعی باشد که برای ان ها‬ ‫سوداور باشد‪.‬‬ ‫به عنوان دبیر کنگره بین المللی ساخت بیمارستان‬ ‫رشکت های خارجی‬ ‫و همین طور بخش‬ ‫خصوصی فقط در‬ ‫صورتی که برای‬ ‫ان ها توجیه‬ ‫اقتصادی داشته‬ ‫باشد‪ ،‬درایران اقدام‬ ‫به رسمایه گذاری در‬ ‫ساخت بیامرستان‬ ‫می کنند و این امر‬ ‫زمانی محقق می‬ ‫شود که تعرفه ها‬ ‫و روش مدیریت‬ ‫بیامرستان به نوعی‬ ‫باشد که برای ان ها‬ ‫سوداور باشد‪.‬‬ ‫شماره اول ‪ /‬مرداد ‪1397‬‬ ‫و مدیریت منابع و تجهیزات‪ ،‬تا چه اندازه با بازسازی‬ ‫بیمارستان های فرسوده موافق هستید؟‬ ‫همانگونه که مطلع هستید‪ ،‬سیاست وزارت بهداشت‬ ‫بیشتر در جهت ساختن بیمارستان های جدید است‬ ‫تا بازسازی بیمارستان های فرسوده‪ .‬به این دلیل که‬ ‫گاهی امکان بازسازی بیمارستان به دالیل مختلف‬ ‫ازجمله به صرفه نبودن هزینه‪ ،‬فاصله ی زیاد‬ ‫با استانداردها و دراختیار نداشتن فضای کافی‪،‬‬ ‫وجودندارد‪ .‬به عنوان مثال برای بیمارستانی که در‬ ‫طرح اولیه ی ان اصال سیستم تهویه در نظرگرفته‬ ‫نشده‪ ،‬نمی توان طرح جدید ایجاد کرد‪.‬‬ ‫اما مواردی هم بوده که بازسازی بیمارستان قدیمی‪،‬‬ ‫استحکام بخشیدن و مقاوم سازی توجیه اقتصادی‬ ‫داشته و امکان استفاده ی مجدد و بهتر برای ما فراهم‬ ‫شده است‪ .‬بنابراین بهتراست دو محور بازسازی و‬ ‫نوسازی را همزمان باهم درنظرگرفت‪ ،‬اما به طور کلی‬ ‫تمرکزمان بر روی ساخت بیمارستان های جدید باشد‪.‬‬ ‫مشارکت بخش خصوصی در ساخت بیمارستان ها‪ ،‬تا‬ ‫چه اندازه می تواند موثر باشد؟‬ ‫مشارکت بخش خصوصی عالوه بر تامین بودجه‪ ،‬از‬ ‫جهت بهره گیری از دانش و تخصص ان ها نیز می‬ ‫تواند مفید باشد که ازتجربیات ان ها استفاده کنیم‪.‬‬ ‫البته اگر سعی کنیم تیمی متشکل از مشاوران داخلی‬ ‫و خارجی داشته باشیم‪ ،‬بهتر می توانیم به اهدافمان‬ ‫دست پیدا کنیم‪.‬‬ ‫نقش شرکت های مهندسی مشاور در ساخت‬ ‫بیمارستان ها چگونه است و این شرکت ها در این‬ ‫زمینه چه خدماتی ارائه می دهند؟‬ ‫این شرکت ها ازمرحله ی نیاز سنجی و اقلیم سنجی‬ ‫تا مرحله ی طراحی فضاها‪ ،‬مطالعات گسترده ای‬ ‫انجام می دهند و در مرحله ی اجرا‪ ،‬همگام با‬ ‫شرکت های پیمانکار پیش می روند‪ .‬این شرکت ها‬ ‫دارای تیمی شامل مهندسان برق‪ ،‬معماری‪ ،‬تاسیسات‬ ‫و تجهیزات هستند و باید تا انتهای پروژه‪ ،‬ارتباطی‬ ‫قوی میان اعضا وجود داشته باشد تا بهترین بهره‬ ‫وری انجام شود‪ .‬در گذشته وقتی گروه ساخت پس‬ ‫ازاتمام پروژه‪ ،‬بیمارستان را به وزارت بهداشت‬ ‫تحویل می داد‪ ،‬مشکالتی از جمله فاصله داشتن با‬ ‫استانداردها و مواردی از این قبیل پیش می امد‪ ،‬اما‬ ‫برای جلوگیری از این قبیل مشکالت بهتر است‪،‬‬ ‫ارتباط تیم مهندسی ساخت با بهره بردار نهایی که‬ ‫گروه پزشکی و پیراپزشکی هستند پایدار بماند تا‬ ‫در صورت نیاز به جابه جایی یا اعمال تغییرات در‬ ‫روند ساخت‪ ،‬هماهنگی های الزم پیش از ساخت‬ ‫بیمارستان انجام گیرد‪ .‬خیلی از جابه جایی ها اگر از‬ ‫همان اول روی نقشه انجام شود‪ ،‬خیلی کم هزینه تر‬ ‫است تا بعد از ساخت بخواهیم ان تغییرات را اعمال‬ ‫کنیم‪ .‬بنابراین شرکت های مهندسین مشاور در‬ ‫این خصوص نقش کلیدی دارند و حتی بعد از اتمام‬ ‫مرحله ی ساخت‪ ،‬در حیطه ی مدیریت منابع و‬ ‫نگهداشت بهتر است از تجربیاتشان بهره الزم را‬ ‫ببریم‪.‬‬ ‫به عنوان اخرین سوال‪ ،‬به نظر شما اهمیت وجود‬ ‫ماهنامه ی مهندسی بیمارستان چیست؟ چه‬ ‫انتظاراتی از این ماهنامه دارید؟‬ ‫وجود ماهنامه ای تخصصی در حوزه ی مهندسی‬ ‫بیمارستان که بتواند استانداردها‪ ،‬معیارها و نیازها‬ ‫را در این حوزه بیان کند و اطالع رسانی انجام‬ ‫دهد‪ ،‬بسیارضروری بود و همواره جای خالی چنین‬ ‫نشریه ای در این حوزه احساس می شد‪ .‬اطمینان‬ ‫دارم که این ماهنامه جدید با تیم باتجربه ای که دارد‬ ‫به خوبی می تواند چالش ها و مشکالتی را که در‬ ‫حوزه ی مهندسی بیمارستان وجود دارد‪ ،‬بیان کند‬ ‫و با اطالع رسانی صحیح در این مسیر کارساز باشد‪.‬‬ ‫مسائلی از جمله طراحی‪ ،‬ساخت‪ ،‬تجهیز‪ ،‬نگهداشت‬ ‫و مدیریت از مواردی است که این نشریه می تواند‬ ‫بر روی انها تمرکز کند و ارتباطی قوی بین بخش‬ ‫دولتی و خصوصی برقرارکند‪ .‬از طرفی می تواند با‬ ‫ارائه راهکارهای علمی و عملی‪ ،‬ارتقای سطح دانش‬ ‫متخصصان و عالقه مندان این حوزه را برقرار سازد‪.‬‬ ‫سیاست وزارت‬ ‫بهداشت بیشرت‬ ‫در جهت ساخنت‬ ‫بیامرستان های جدید‬ ‫است تا بازسازی‬ ‫بیامرستان های‬ ‫فرسوده‪ .‬به این دلیل‬ ‫که گاهی امکان‬ ‫بازسازی بیامرستان‬ ‫به دالیل مختلف از‬ ‫جمله به رصفه نبودن‬ ‫هزینه‪ ،‬فاصله ی زیاد‬ ‫با استانداردها و در‬ ‫اختیار نداشنت فضای‬ ‫کافی‪ ،‬وجود ندارد‪.‬‬ ‫‪30‬‬ ‫شماره اول ‪ /‬مرداد ‪1397‬‬ ‫گپ و گفتی با مهندس محانی‬ ‫بزرگترین چالش پروژه ها‬ ‫تامین به موقع اعتبار است‬ ‫مهندس پردیس رضوی‬ ‫وزارت بهداشت یک سری الگوهایی در این زمینه‬ ‫طراحی کرده و کتاب هایی هم در این زمینه‬ ‫چاپ شده که ما هم سعی می کنیم طبق همین‬ ‫الگو ها عمل کنیم‪ ،‬مثال الگوی بیمارستان ایمن‬ ‫که توسط وزارت بهداشت تهیه شده بتوان در‬ ‫طراحی بیمارستان از ان استفاده نمود‪ .‬عالوه بر‬ ‫این استانداردها و دیگر ضوابط ایرانی و بین المللی‬ ‫در مطالعات و تهیه طرح مورد استفاده قرار گیرد‪.‬‬ ‫شرکت مهندسی مشاور گروه‪ 4‬به عنوان مشاور با پیشینه ‪ 60‬سال سابقه در‬ ‫امور مشاوره ای واجرای بیش از ‪ 120‬بیمارستان در سطح ایران مهمان اولین‬ ‫شماره نشریه مهندسی بیمارستان بود‪.‬‬ ‫مهندس محانی مدیر عامل شرکت در نشستی با تحریریه ماهنامه در‬ ‫خصوص فعالیت ها و خدمات این شرکت در حوزه ساخت بیمارستان با‬ ‫خوانندگان ما سخن گفت‪.‬‬ ‫اقای مهندس راجع به نقش شرکت های مهندسی مشاور در حوزه ی‬ ‫ساخت بیمارستان ها برایمان صحبت کنید‪:‬‬ ‫شرکت های مهندسین مشاور بیمارستان ساز از صفر تا‬ ‫صد ساخت یک بیمارستان را برعهده دارند‪ ،‬البته همکاری‬ ‫سایر بخش ها از جمله وزارت بهداشت و راه و شهرسازی‬ ‫را نیز نباید نادیده گرفت‪ .‬روش کار نیز به این صورت است‬ ‫که در ابتدا مطالعاتی پیرامون پروژه ی پیش رو انجام‬ ‫می دهیم و شرایط محیطی را ارزیابی می کنیم‪ ،‬در مرحله ی بعد‬ ‫نقشه های کار را طراحی می کنیم‪ ،‬سپس طرح به مناقصه گذاشته‬ ‫می شود‪ ،‬پیمانکار ساخت و ساز انتخاب می شود‪ ،‬پس ازان وارد‬ ‫مرحله ی اجرا می شویم‪ .‬ما همیشه از ابتدای ساخت‬ ‫تا زمان بهره برداری از بیمارستان‪ ،‬در کنار تیم اجرایی‬ ‫و پیمانکار خواهیم بود و بر روی نحوه ی ساخت‬ ‫بیمارستان‪ ،‬انتخاب مصالح مورد نیاز و تجهیز بیمارستان‬ ‫مشاوره های الزم را انجام می دهیم‪ .‬البته در پروژه های دولتی‬ ‫تجهیز بیمارستان بعد از پایان عملیات ساخت‪ ،‬شروع به انجام‬ ‫می شود و عموما در این مقطع مشاور و پیمانکار از پروژه خارج‬ ‫شده اند‪.‬‬ ‫در مرحله ی طرح ریزی و نقشه کشی تا چه اندازه از نرم افزارهای‬ ‫شبیه سازی مانند نرم افزار بیم استفاده می کنید؟‬ ‫در طراحی و تهیه ی نقشه های اجرائی معماری‪ ،‬سازه‪ ،‬تاسیسات‬ ‫برقی و مکانیکی عمد ًه از نرم افزارهائی مانند اتوکد برای تهیه‬ ‫ی نقشه دو بعدی استفاده می شود‪ .‬در جهت افزایش دقت این‬ ‫نقشه ها برای اجرا‪ ،‬نرم افزارهائی همانند بیم کمک زیادی در‬ ‫تبدیل این نقشه های دوبعدی به سه بعدی می کند که درنتیجه‬ ‫نقشه ها قابلیت اجرائی بیشتر داشته و می توان گفت به‬ ‫نقشه های شارپ نزدیک تر شده ‪ .‬به نظر در شروع کار عملیات‬ ‫اجرائی و توسط دفتر فنی پیمانکار و بهترین زمان برای تهیه‬ ‫نقشه های شارپ و به کمک نرم افزار بیم باشد‪.‬‬ ‫الگوهایی که شما در ساخت بیمارستان ها استفاده می کنید‪ ،‬ازچه‬ ‫منابعی تهیه شده اند؟‬ ‫از ابتدای ساخت تا‬ ‫زمان بهره برداری‬ ‫از بیامرستان‪ ،‬در‬ ‫کنار تیم اجرایی و‬ ‫پیامنکار هستیم و بر‬ ‫روی نحوه ی ساخت‬ ‫بیامرستان‪ ،‬انتخاب‬ ‫مصالح مورد نیاز‬ ‫و تجهیز بیامرستان‬ ‫مشاوره های الزم را‬ ‫انجام می دهیم‪.‬‬ ‫در حال حاضر تا چه اندازه ازسرمایه گذاری‬ ‫شرکت های خارجی در بخش ساخت و راه اندازی‬ ‫بیمارستان ها بهره می برید؟‬ ‫شرکت های خارجی از جمله شرکت های کره ای‪،‬‬ ‫در این چند سال سعی در ورود و سرمایه گذاری‬ ‫در ساخت بیمارستان بوده اند‪ .‬اما به طورکلی‬ ‫تمایل کمی برای سرمایه گذاری در این بخش‬ ‫دارند‪ .‬یکی از عوامل مهم این امر‪ ،‬عدم سود دهی‬ ‫بیمارستان هاست‪ ،‬چرا که نمی توان از‬ ‫بیمارستان ها انتظار داشت تمام بودجه ای که‬ ‫برای راه اندازی انها استفاده شده‪ ،‬به ما یا همان‬ ‫شرکت های خارجی برگردانند‪ .‬اصوال پروژه ی‬ ‫ساخت بیمارستان‪ ،‬پروژه ای سوداور نیست‪.‬‬ ‫لطفا برای خوانندگان ما توضیح دهید که در حال‬ ‫حاضر بر روی چه پروژه هایی درحال کار هستید؟‬ ‫یکی از پروژه هایی که در همین اواخر کار کردیم‪،‬‬ ‫پروژه ی بیمارستان ‪ 400‬تخت خوابی تخصصی قلب‬ ‫در قم‪ ،‬متعلق به دفتر بنیاد فرهنگی حضرت ایت‬ ‫اهلل سیستانی است که با حدود ‪ 52000‬متر زیر بنا‬ ‫در حال اجرا است‪.‬‬ ‫مراحل اولیه ی این پروژه نیز شامل مطالعات‬ ‫اولیه و خاک برداری بود که انجام شده است و هم‬ ‫اکنون در مرحله ی انتخاب سازه قرار دارد‪ .‬طی‬ ‫مراحل بعدی پیمانکارمشخص می شود تا درنهایت‬ ‫تاییدیه های شهرداری و وزارت بهداشت هم کسب‬ ‫شده و وارد فاز ساخت شویم‪.‬‬ ‫پروژه بعدی ما ساخت بیمارستان اتیه دو‪ ،‬در ‪26‬‬ ‫طبقه روی زمین و ‪ 9‬طبقه زیر زمین است‪.‬‬ ‫از این ‪ 9‬طبقه ‪ 7‬طبقه ی پایین به عنوان پارکینگ‬ ‫طبقاتی و ‪ 2‬طبقه باالتر برای موتورخانه و ارائه ی‬ ‫خدمات تصویر برداری و رادیولوژی کاربری دارند‪.‬‬ ‫شماره اول ‪ /‬مرداد ‪1397‬‬ ‫شرکت های خارجی تمایل کمی برای سرمایه گذاری درحوزه ساخت بیمارستان دارند که علت ان‬ ‫عدم سود دهی بیمارستان هاست‪ ،‬چرا که نمی توان از بیمارستان ها انتظار داشت تمام بودجه ای‬ ‫که برای راه اندازی انها استفاده شده‪ ،‬به شرکت های خارجی برگردانند‪ .‬اصوال پروژه ی ساخت‬ ‫بیمارستان از نظر اقتصادی برای سرمایه گذار سوداور نیست‪.‬‬ ‫هم اکنون مراحل ساخت طبقه ی پایین به اتمام رسیده و در حال‬ ‫حاضر طبقه ی دهم در حال اجرا است و تا اخر امسال قرار است‬ ‫اسکلت ساختمان به اتمام برسد و ‪ 26‬طبقه اماده بهره برداری شود‪.‬‬ ‫پروژه ی بعدی بیمارستان ‪ 800‬تخت خوابی مهدی کلینیک در ضلع‬ ‫شمال غربی بیمارستان امام خمینی تهران با زیر بنای حدود ‪108000‬‬ ‫مترمربع است‪ .‬عملیات اجرائی این بیمارستان از سال ‪ 92‬شروع و تا‬ ‫پایان سال ‪ 1392‬عملیات خاکبرداری‪ ،‬سازه نگهبان و سازه ی ان‬ ‫به اتمام رسید‪ .‬از سال ‪ 1396‬تکمیل ساختمان شامل باقی مانده‬ ‫ابنیه (نازک کاری) و تاسیسات الکتریکی و مکانیکی ان شروع‬ ‫شده و برنامه ریزی الزم برای پایان سال ‪ 1398‬برای اتمام ساخت‬ ‫درنظرگرفته شده است‪.‬‬ ‫با توجه به نوع محاسبات‪ ،‬استفاده از تکنولوژی نوین در سازه و‬ ‫جلوگیری از لرزش در زلزله به ساختمان و نحوه ی اجرا این پروژه به‬ ‫عنوان سازه برتر فوالدی انتخاب شده است‪.‬‬ ‫پروژه بیمارستان شریعتی واقع در منطقه ی ‪ 22‬تهران نیز پروژه‬ ‫بعدی در دست اجرای ما است که در این باره مطالعات و دیزاین اولیه‬ ‫را انجام داده ایم و در حال حاضر مدارک فنی و حقوقی برای یک‬ ‫مناقصه ی بین المللی را اماده کرده ایم‪ ،‬مناقصه نیز انجام شده و هم‬ ‫اکنون پروژه با موفقیت در حال اجرا است و پروژه های بیمارستان‬ ‫روانپزشکی ایران‪ ،‬روانپزشکی شیراز‪ 370 ،‬تخت خوابی جهرم‪،‬‬ ‫‪ 480‬تخت خوابی اراک و‪ ...‬از جمله بیمارستان های در حال طراحی‬ ‫و ساخت هستند‪.‬‬ ‫اقای مهندس‪ ،‬شما به عنوان یکی از شرکت هایی که حضور فعال در‬ ‫زمینه ی ساخت بیمارستان دارید‪ ،‬با چه چالش هایی در این مسیر‬ ‫روبه رو هستید؟‬ ‫اگر مسائل اجتماعی و سیاسی را نادیده بگیریم‪ ،‬بزرگترین چالش این‬ ‫پروژه ها‪ ،‬تامین اعتبار است‪ .‬یعنی شفاف بودن این که بدانیم این‬ ‫اعتبار چه موقع تامین و چه موقع هزینه می شود‪ .‬اگر اعتبار باشد‪،‬‬ ‫می توان برنامه ریزی های دقیق تری برای پروژه انجام داد‪ .‬مثال در‬ ‫پروژه بیمارستان تخصصی قلب تهران واقع در خیابان کارگر‪ ،‬سه‬ ‫بانک برای این پروژه سرمایه گذاری کردند و از اول قرار گذاشتیم‬ ‫که چهل و هشت ماهه این پروژه به اتمام برسد‪ .‬خوشبختانه بودجه‬ ‫مربوطه همیشه سر موقع رسید و هیچ وقت کارها به دلیل نداشتن‬ ‫بودجه‪ ،‬تعطیل نشد و طبق برنامه ریزی های قبلی‪ ،‬طی چهار سال‬ ‫مراحل ساخت تمام شد و یک سال هم صرف تجهیز ان کردیم‪ .‬عدم‬ ‫تجهیز بیمارستان در زمان اجرا یکی از مشکالت است که پس از‬ ‫پایان عملیات ساخت‪ ،‬بهره برداران بدون توجه به طرح و تفکرات‬ ‫طراحان نسبت به تدارکات تجهیزات پزشکی و حتی غیر پزشکی از‬ ‫جمله اشپزخانه‪ ،‬رختشویی‪ ،‬استریل و ‪..‬می کنند که در جهت نصب‬ ‫ناچارا ً با توجه به ناهماهنگی تخریب ها و تغییرات شروع می شود‪ .‬در‬ ‫پروژه هائی که هم زمان با طراحی معماری‪ ،‬سازه و تاسیسات‪ ،‬طرح‬ ‫تجهیز پزشکی نیز انجام و تهیه و نصب ان در زمان اجرا عملیاتی‬ ‫می گردد‪ ،‬تخریب ها و تغییرات و ناهماهنگی تقریب ًا از بین می رود‪.‬‬ ‫در پایان لطفا نظرتان را درباره شروع فعالیت ماهنامه مهندسی‬ ‫بیمارستان و اهمیت انتشار ان و اینکه چه انتظاراتی از این مجله‬ ‫دارید بفرمایید؟‬ ‫در هر رشته و زمینه ای وجود مجالت تخصصی نقش مهمی در اطالع‬ ‫رسانی ایفا می کند‪ .‬ماهنامه مهندسی بیمارستان نیز می تواند در‬ ‫زمینه تخصصی ساخت بیمارستان‪ ،‬این خال موجود را پر کند‪ .‬این‬ ‫مجله می تواند در زمینه ارایه اطالعات صنفی و علمی‪ ،‬تریبونی‬ ‫موثر باشد‪ .‬ما انتظار داریم اطالع رسانی در ارتباط با رویدادهایی‬ ‫که در صنعت ساخت بیمارستان رخ می دهد‪ ،‬مسائل صنفی‪،‬‬ ‫چالش های موجود‪ ،‬راجع به مسائل ساخت‪ ،‬خدمات فنی‪ ،‬انتخاب‬ ‫مصالح مناسب‪ ،‬تجهیز بیمارستان و‪ ...‬اطالعات مفیدی در اختیار‬ ‫مخاطب قرار دهید‪.‬‬ ‫مثال در زمینه این که در چه مناطقی نیاز است بیمارستانی ساخته‬ ‫شود و نیز اشنایی و تعامل همه طرف های مربوط که قصد همکاری‬ ‫دارند (پیمانکار‪ ،‬مشاور‪ ،‬دولت‪ ،‬بخش خصوصی و‪ )...‬این مجله‬ ‫می تواند مفید باشد‪.‬‬ ‫‪32‬‬ ‫شماره اول ‪ /‬مرداد ‪1397‬‬ ‫در هیچ کدام از پروژه هایمان‬ ‫حمایتی از طرف دولت نداشته ایم‬ ‫شرکت مهندسین مشاور فردافن پارس از‬ ‫جمله مشاورانی است که مهندسان خبره و‬ ‫ارشد را در زمینه های طراحی‪ ،‬نظارت‪ ،‬مشاوره‪،‬‬ ‫محاسبه و اجرای سازه های فلزی و بتنی‪،‬‬ ‫معماری‪ ،‬شهرسازی‪ ،‬تاسیسات و برق در گروه‬ ‫خود دارد‪ .‬این شرکت با انجام بیش از ‪ ۲۰۰‬پروژه‬ ‫تخصصی موفق به کسب تراز اول صالحیت‬ ‫خدمات مشاوره شده است‪ .‬فردافن پارس‬ ‫در سال ‪ ۱۳۸۲‬با بهره گیری از منابع انسانی‬ ‫ممتاز‪ ،‬پشتوانه ی دانش تجربی و تخصصی‬ ‫و با هدف مدیریت تهیه طرح در جهت خلق‬ ‫طراحی مدرن مطابق با استانداردهای جهانی‪،‬‬ ‫مطالعات توجیهی اقتصادی و نظارت بر ساخت‬ ‫پروژه های بزرگ عمرانی تشکیل شد‪.‬‬ ‫تبدیل شدن به ‪ ۳‬انتخاب اول کارفرمایان در‬ ‫بخش های دولتی و خصوصی با بهینه سازی‬ ‫فاکتورهای زمان‪ ،‬هزینه و کیفیت چشم انداز‬ ‫این شرکت است‪.‬‬ ‫شرکت مهندسین مشاور فردافن پارس‬ ‫می کوشد تا با ارائه خدمات مشاوره در زمینه‬ ‫طراحی و اجرای پروژه های بهداشتی‪ ،‬اموزشی‪،‬‬ ‫ورزشی و درمانی گامی نو در جهت ارتقاء‬ ‫سطح سالمت و بهداشت جامعه بردارد‪ .‬با اتکا‬ ‫بر تجربیات موثر و حضور مستمر در نقاط‬ ‫مختلف کشور‪ ،‬این مهندسین مشاور مبنای‬ ‫فعالیت های خود را‪ ،‬بهره وری مطلوب در سطح‬ ‫ملل و بین الملل می‬ ‫داند‪ ،‬همچنین‬ ‫تالش می کند‬ ‫تا با مطالعه‬ ‫بیــماری ها‬ ‫در مناطق مختلف‪ ،‬با هدف تامین نیازهای‬ ‫منطقه ای‪ ،‬به تعامل سودمند و کارامد با‬ ‫کارفرمایان پرداخته و حضوری فعال و موثر‬ ‫در توسعه عمرانی کشورداشته باشد‪.‬‬ ‫خانم مهندس ضابطی مدیر عامل شرکت‬ ‫مشاوره مهندسی فردا فن پارس‪ ،‬با‬ ‫ذکرموارد فوق‪ ،‬در خصوص طراحی فضاهای‬ ‫بیمارستانی و استفاده از الگوهایی استاندارد‬ ‫به خبرنگار ماهنامه گفت‪ :‬ما تقریبا‬ ‫بیمارستان ها را براساس استانداردهای‬ ‫وزارت بهداشت و کتاب های ایمن‪،‬‬ ‫طراحی می کنیم‪ .‬درحقیقت بیمارستان‬ ‫یک فضای عملکردی است و رابطه ی‬ ‫فضاها در بیمارستان از اهمیت باالیی‬ ‫برخوردار است‪ ،‬در نتیجه مسئله ای‬ ‫که به صورت تخصصی بر روی ان کار‬ ‫می کنیم‪ ،‬رابطه ی فیزیکی فضاهای‬ ‫بیمارستانی است‪ .‬از جمله عبور و مرور‬ ‫بیماران سرپایی‪ ،‬بیماران بستری‪ ،‬مالقات‬ ‫کننده ها‪ ،‬ارتباطات ان ها با هم یا عدم‬ ‫ارتباطشان‪ ،‬و همچنین عملکرد اسان یا‬ ‫همان دسترسی سریع بیمار به بخش مورد‬ ‫نظر‪ .‬البته وزارت بهداشت‪ ،‬در این زمینه‬ ‫کتاب هایی با عنوان بیمارستان های ایمن‬ ‫طراحی کرده که تا حدودی برگرفته از‬ ‫کتاب های مهندس قائمیان بوده و قابل‬ ‫اجراشدن است و ما باید از ان ها پیروی‬ ‫کنیم‪ .‬وی در پاسخ به این سوال که در‬ ‫پروژه هایی که شرکت انجام می دهد تا‬ ‫چه اندازه به مسائلی مانند هوشمند سازی‬ ‫و هتلینگ توجه می کند‪ ،‬اظهارداشت‪ :‬ما با‬ ‫محدودیت هایی مانند کمبود بودجه مواجه‬ ‫هستیم‪ ،‬با همه ی این تفاسیرسعی می‬ ‫کنیم بیمارستان ها دارای فضای‬ ‫هر پروژه ساخت بیمارستان مشکل خاص خودش را‬ ‫دارد چه در برخورد با پیمانکار چه در جا انداختن‬ ‫قوانین‪ ،‬لذا مسئولیت مشاورین بسیار سنگین است‬ ‫خوب و ارامی باشند و دارای بخش های‬ ‫مختلف برمبنای کاربری باشند‪ .‬از مصالحی‬ ‫استفاده کنیم که نشاط اور باشد‪ ،‬مثال در‬ ‫بخش کودکان‪ ،‬زنان‪-‬زایمان متناسب با نوع‬ ‫کاربری‪ ،‬به طراحی فضا می پردازیم (البته با‬ ‫توجه به بودجه ای که داریم)‪.‬‬ ‫اما در خصوص هوشمند سازی بسیار مصر‬ ‫هستیم و همیشه در نقشه هایمان از‬ ‫‏‪ saving energy، BMS system‬و‬ ‫همین طور بیمارستان های سبز (استفاده از‬ ‫انرژی های خورشیدی) استفاده می کنیم‬ ‫تا ببینیم بین استانداردهای جهانی چه‬ ‫امتیازی می گیریم‪.‬‬ ‫ضابطی ادامه داد‪ :‬اقدام دیگری که در‬ ‫خصوص ساخت سریع و ‪ SAVING‬هزینه‬ ‫در بیمارستان انجام داده ایم‪ ،‬این است که‬ ‫نزدیک به سه سال است که در دفترمان از‬ ‫سیستمی با عنوان ‪ REVIT‬براساس مدل‬ ‫سازی بیم راه اندازی کردیم‪ ،‬یعنی تمام‬ ‫مراحل ساخت بیمارستان را به صورت چند‬ ‫بعدی روی نقشه هایمان پیاده می کنیم و‬ ‫اگر تاسیسات مشکلی داشته باشد‪ ،‬تالقی‬ ‫ها وسایر موارد مشخص می شود‪ .‬به عنوان‬ ‫مثال در حال حاضر پروژه ی بیمارستان‬ ‫‪ 500‬تخت خوابی خرم اباد را تماما بر‬ ‫شماره اول ‪ /‬مرداد ‪1397‬‬ ‫اساس بیم و رویت طراحی کرده‬ ‫ایم و براورد ما این است که حداقل‬ ‫‪ 35‬الی ‪ % 40‬در هزینه های ساخت‬ ‫بیمارستان صرفه جویی می شود‪،‬‬ ‫ما می توانیم این بودجه را صرف‬ ‫خدمات هتلینگ کنیم‪ .‬یکی دیگر‬ ‫از مزایای استفاده از بیم‪ ،‬توانایی‬ ‫اتصال به سیستم نگهداشت‬ ‫بیمارستان است و هرجا که خرابی‬ ‫یا مشکلی در بخش های مختلف‬ ‫بیمارستان به وجود اید به ما نشان‬ ‫می دهد‪.‬‬ ‫الزم به ذکر است در کشور فرانسه‬ ‫که از سال ‪ 2017‬استفاده از کد‬ ‫ممنوع شد‪ ،‬استفاده از سیستم‬ ‫بیم و رویت بسیار مورد توجه قرار‬ ‫گرفت‪.‬‬ ‫مدیرعامل فردافن پارس در بخش‬ ‫دیگری از این گفتگو با اشاره‬ ‫به الزامات موجود در خصوص‬ ‫تاسیسات بیمارستان اظهارداشت‪:‬‬ ‫تاسیسات در حقیقت قلب بیمارستان‬ ‫است و در بخش های مختلف‬ ‫بیمارستان باید تهویه های خاص‬ ‫خودش استفاده شود‪ .‬مثال اتاق‬ ‫عمل باید کامال دارای هوای تازه‬ ‫باشد‪ ،‬همین طور ‪ICU ، NICU‬‬ ‫هرکدام مالحظات خاص خودش را‬ ‫دارد‪.‬‬ ‫اب و فاضالب‪ ،‬برق‪ ،‬تهویه‪،‬‬ ‫سیستم هتلینگ از مواردی‬ ‫هستند که در طراحی بیمارستان‪،‬‬ ‫چه از نظر ایمنی چه از نظر استفاده‬ ‫بهتر باید طراحی ویژه ای در ان‬ ‫شود‪ .‬به عنوان مثال ما در بخش‬ ‫اتاق عمل گاهی با بیماری رو به‬ ‫رو هستیم که مقاومت بدنش‬ ‫صفر است و به راحتی در معرض‬ ‫خطر برق گرفتگی قرار دارد‪ .‬لذا‬ ‫ما در هیچ پروژه ای‬ ‫حامیت نشدیم‪ ،‬حتی‬ ‫پرداخت ها نیز به موقع‬ ‫نبوده است‪ ،‬درصوریت‬ ‫که ما یک رشکت‬ ‫خصوصی هستیم و‬ ‫برای ارائه ی به رو ترین‬ ‫خدمات‪ ،‬الزم است که‬ ‫از بهرتین متخصصان‬ ‫و مهندسان این حوزه‬ ‫استفاده کنیم که این‬ ‫امر هزینه ی زیادی دارد‬ ‫درنظر گرفتن سیستم های هم بند پتانسیل‬ ‫یا ارتینگ می تواند از بروز این خطرات‬ ‫جلوگیری کند‪.‬‬ ‫مدیرعامل شرکت در خصوص پروژه‬ ‫های ساخت بیمارستان که اخیرا توسط‬ ‫فردافن پارس انجام شده‪ ،‬توضیح داد‪:‬‬ ‫بیمارستان ‪500‬تخت خوابی خرم اباد به‬ ‫‪ % 98‬پیشرفت رسیده است‪ ،‬بیمارستان‬ ‫‪ 140‬تخت خوابی لنگرود ‪ % 80‬پیشرفت‬ ‫داشته و امسال به انجام می رسد‪،‬‬ ‫بیمارستان های ‪ 160‬تخت خوابی تنکابن‬ ‫که ‪ %65‬پروژه انجام شده و بیمارستان‬ ‫‪ 160‬تخت خوابی نیشابور که اسکلت‬ ‫تمام شده‪ ،‬ولی در هردو‪ ،‬ما با کمبود بودجه‬ ‫مواجه شدیم‪.‬بیمارستان های ‪ 100‬تخت‬ ‫خوابی امیراعلم‪ ،‬بیمارستان ‪ 200‬تخت‬ ‫خوابی تخصصی قلب همدان و همین طور‬ ‫بیمارستان ‪ 100‬تخت خوابی نیرودشت از‬ ‫جمله بیمارستان هایی هستند که توسط‬ ‫مهندسان ما به اتمام رسیده است‪ .‬در حال‬ ‫حاضر نیز پروژه ی بیمارستان ‪ 240‬تخت‬ ‫خوابی کرمان واقع در خیابان شهید باهنر‪،‬‬ ‫‪ % 98‬رو به اتمام است‪ .‬البته عمده چالش‬ ‫هایی که در این پروژه داشتیم‪ ،‬عدم تامین‬ ‫نقدینگی یا اعتبار بوده است‪ ،‬تا جایی که این‬ ‫پروژه می توانست ‪ 3‬سال پیش تمام شود‪.‬‬ ‫البته الزم می دانم اشاره کنم که معموال‬ ‫دانشگاه های علوم پزشکی کم تر همکاری‬ ‫می کنند و ما گاهی برای قضاوت مجبور‬ ‫می شویم مستقیما به وزارت خانه مراجعه‬ ‫کنیم‪.‬درهرصورت هر پروژه مشکل خاص‬ ‫خودش را دارد چه در برخورد با پیمانکار‬ ‫چه در جا انداختن قوانین‪ ،‬لذا مسئولیت‬ ‫مشاورین بسیار سنگین است‪ .‬مشاور می‬ ‫تواند با طراحی مناسب تا حدود زیادی صرفه‬ ‫جویی کند و ما از این مسئله گله مندیم‬ ‫چون در انتها هرمشکلی پیش اید حتی‬ ‫اگر پیمانکار خوب کار نکند یا کارفرما یک‬ ‫سری از ‪ DETAIL‬ها را قبول نکند ویا‬ ‫درصورت بروز حوادث غیر مترقبه‪ ،‬سیل و‬ ‫زلزله و اسیب های وارده‪ ،‬تمام مسئولیت‬ ‫بر عهده ی مشاور است‪ ،‬در حقیقت به‬ ‫مهندسین مشاور اهمیت داده نمی شود‪ ،‬در‬ ‫صورتی که مشاورین همیشه حافظ منافع‬ ‫کارفرماها بوده اند‪.‬‬ ‫وی ادامه داد‪ :‬ما در هیچ پروژه ای حمایت‬ ‫نشدیم‪ ،‬حتی پرداخت ها به موقع نبوده‬ ‫است‪ ،‬درصورتی که ما یک شرکت خصوصی‬ ‫هستیم و برای ارائه ی به روزترین خدمات‪،‬‬ ‫الزم است که از بهترین متخصصان و‬ ‫مهندسان این حوزه استفاده کنیم که این‬ ‫امر هزینه ی زیادی دارد‪ .‬درحقیقت بخش‬ ‫زیادی از فعالیت های مهندسان ما‪ ،‬صرف‬ ‫تحقیق برای رسیدن به جدیدترین روش ها‬ ‫و الگوهای ساخت می شود‪ ،‬درحقیقت بخش‬ ‫تحقیقات برای ما سود و درامدی ندارد‪.‬‬ ‫بااین وجود‪ ،‬خیلی خوشحالم که در بخش‬ ‫بهداشت و درمان فعالیت می کنم‪ ،‬شاید اگر‬ ‫این عالقه را نداشتم‪ ،‬سال ها پیش با وجود‬ ‫این سختی ها کنار می رفتم‪ .‬به هرحال‬ ‫امیدواریم تعامالت بین جامعه مهندسین‬ ‫با وزارت بهداشت از جمله بخش مهندسی‬ ‫دانشگاه های علوم پزشکی بیشتر شود تا ما‬ ‫بتوانیم هرچه بهتر پروژه هایمان را به اتمام‬ ‫برسانیم‪ .‬البته ما نهایت تالشمان را در این‬ ‫مسیر انجام می دهیم تا بتوانیم به بهترین‬ ‫نتیجه برسیم‪.‬‬ ‫ولی روشن است که اگر بیشتر حمایت‬ ‫شویم‪ ،‬کیفیت کار بسیار بهتر از گذشته‬ ‫خواهد شد‪ .‬وی در پایان گفت‪ :‬انتظار ما‬ ‫از ماهنامه مهندسی بیمارستان این است‬ ‫که نظرات همه ی دست اندر کاران این‬ ‫حوزه را بیان کند و دغدغه ها و مشکالت‬ ‫این صنعت را انعکاس دهد تا بیشتربه این‬ ‫حوزه توجه شود‪.‬ما هم مایل هستیم که‬ ‫در ساخت بیمارستان ها نیازسنجی صحیح‬ ‫انجام شود و می خواهیم شما این موضوع را‬ ‫در ماهنامه حتما مطرح کنید تا پروژه های‬ ‫ساخت بیمارستان در کشور‪ ،‬بسیار بهتر از‬ ‫قبل و با مشکالت کم تر به اتمام برسد‪.‬‬ ‫‪34‬‬ ‫شماره اول ‪ /‬مرداد ‪1397‬‬ ‫اولین شرکت دانش بنیان در حوزه سیستم های‬ ‫هوشمنداحضارپرستارواعالمکدبیمارستانی‬ ‫افسانه غفاری‬ ‫شرکت فنی مهندسی کهربا تراشه اولین تولیدکننده‬ ‫دانش بنیان کشور در زمین ‏ه ی سیستم های هوشمند‬ ‫احضار پرستار و اعالم کد بیمارستانی با سابقه‬ ‫فعالیتی دو دهه در قالب شرکت فنی و مهندسی‬ ‫است‪ .‬این شرکت متناسب و همگام با نیاز مشتری‬ ‫اقدام به طراحی‪ ،‬تولید و عرضه بهترین نمونه های‬ ‫محصوالت با کاربردهای گوناگون کرده است‪ .‬چندین‬ ‫نسل سیستم های احضار پرستار‪ ،‬سیستم اعالم‬ ‫کد و فراخوان گروه ها‪ ،‬سیستم تلویزیون تعاملی‬ ‫بیمارستانی و سیستم مدیریت محتوای نمایشگرها از‬ ‫جمله محصوالت این تولید کننده هستند که همگی‬ ‫در قالب سیستم یکپارچه ارتباطی بیمارستانی‬ ‫تجمیع شده اند‪.‬‬ ‫مهندس جعفری مدیر عامل کهرباتراشه در گفتگو‬ ‫با ماهنامه گفت‪ :‬شرکت کهرباتراشه در زمینه‬ ‫تولید‪ ،‬همواره پیشرو و نواور بوده است‪ .‬کهرباتراشه‬ ‫همچنین دارای تیم طراحی و مهندسی و تحقیق و‬ ‫توسعه فعالی است که در سال گذشته نیز به عنوان‬ ‫اولین و تنها شرکت دانش بنیان این حوزه شناخته‬ ‫شده است‪ .‬کهرباتراشه درحال حاضر باحدود ‪500‬‬ ‫بیمارستان در کل کشور قرارداد همکاری بسته و با‬ ‫چند بیمارستان خارجی نیز همکاری و تعامل داشته‬ ‫است‪.‬‬ ‫وی در خصوص محصوالت تولیدی این شرکت نیز‬ ‫به خبرنگار ماهنامه گفت‪ :‬سیستم احضارپرستار‬ ‫ما سیستمی کامال به روز در حد استانداردهای‬ ‫جهانیست‪ ،‬حتی در مقایسه با رقبای خارجی حرف‬ ‫های زیادی برای گفتن دارد و برای کلیه کشورهای‬ ‫منطقه قابل استفاده است‪ .‬وظیفه اصلی این سیستم‪،‬‬ ‫برقراری ارتباط بین بیمار و پرستار در بیمارستان است‬ ‫و تقریبا ‪١٥‬سال است که تیم ما بر روی این محصول‬ ‫درحال کار و تحقیق بوده و مدام نسل جدیدی از‬ ‫این محصول به مرحله تولید می رسد‪ .‬این محصول‬ ‫هم اکنون در پنج مدل مختلف عرضه می شود و‬ ‫جامع کلیه امکانات برای انواع و اقسام بخش های‬ ‫بیمارستانی است‪ .‬الزم به ذکر است که این سیستم‬ ‫دارای قابلیت اتصال به کامپیوتر بوده و ارتباط خوبی‬ ‫را با بقیه اجزای سیستم یکپارچه ارتباطی بیمارستانی‬ ‫مانند سیستم اعالم کد و سیستم تلویزیون تعاملی‬ ‫برقرار می سازد‪ .‬همچنین کیفیت ساخت‪ ،‬طراحی و‬ ‫پاسخ دهی مناسب ان‪ ،‬اختالف قابل مالحظه ای با‬ ‫سایر رقبای داخلی دارد‪.‬‬ ‫از جمله موارد بارز اختالف کهربا تراشه با سایر رقبا‬ ‫و حتی دیگر شرکت های تجهیزات پزشکی اموزش‬ ‫رایگان و توانمندسازی پرسنل بیمارستان در انجام‬ ‫خدمات پس از فروش است که به صورت کارگاه های‬ ‫تئوری – عملی رایگان در سطح استان ها برگزار می‬ ‫شود‪.‬‬ ‫وی ادامه داد‪ :‬سیستم اعالم کد ما نیز سیستم‬ ‫جدیدتری است که حدود ‪ 5‬سال ازعرضه ان گذشته‬ ‫است و امسال این سیستم را با پیجرهای دوطرفه‬ ‫عرضه کردیم که این نواوری نیز در دنیا کم نظیراست‪.‬‬ ‫این سیستم نیز چون سایر محصوالت ما‪ ،‬دارای قابلیت‬ ‫های خوبیست که می تواند برای اعالم کد مطمئن‬ ‫استفاده شود‪ .‬ازطرف دیگر این سیستم گزارش گیری‬ ‫های بسیار خوبی دارد و نیازی به سیم کشی اضافه‬ ‫سیستم احضار پرستار ما‬ ‫سیستمی کامال به روز‬ ‫در حد استانداردهای‬ ‫جهانیست‪ ،‬حتی در‬ ‫مقایسه با رقبای خارجی‬ ‫حرف های زیادی برای‬ ‫گفنت دارد و برای کلیه‬ ‫کشورهای منطقه قابل‬ ‫استفاده است‬ ‫شماره اول ‪ /‬مرداد ‪1397‬‬ ‫ندارد و سیستم بر روی خود شبکه‬ ‫‪ LAN‬بیمارستان سوار می شود‪ .‬این‬ ‫سیستم تقریبا کلیه نقایص سیستم‬ ‫های قبلی را رفع کرده و زمان اعالم‬ ‫کد را از حدود یک دقیقه به سه ثانیه‬ ‫کاهش می دهد که این کاهش زمان‬ ‫برای حفظ ‪ Golden Time‬در‬ ‫پزشکی که به طور مستقیم با جان‬ ‫بیماران در ارتباط است‪ ،‬تاثیر به‬ ‫سزایی دارد‪.‬مدیرعامل کهرباتراشه‬ ‫در ادامه افزود‪ :‬محصول دیگر ما‬ ‫سیستم های تلویزیون تعاملی است‬ ‫که محوریت ان بر رضایت مندی‬ ‫بیمار از دوران بستری قرار دارد‪.‬‬ ‫همچنین سیستم های مدیریت‬ ‫محتوای نمایشگرهای ما سیستمی‬ ‫است که قابلیت ایجاد سهولت برای‬ ‫بیمار و افرادی که در بیمارستان‬ ‫حضور دارند و نیازمند کسب‬ ‫اطالعات هستند داراست و افراد‬ ‫از طریق این نمایشگرها و اتصال‬ ‫به دیتابیس های مختلف می توانند‬ ‫اطالعات را کسب کنند‪ .‬به این ترتیب‬ ‫از سردرگمی بیمار و همراهان بیماران‬ ‫در بیمارستان کاسته می شود‪.‬‬ ‫وی درادامه با اشاره به استانداردهای‬ ‫کسب شده توسط محصوالت‬ ‫این شرکت اظهارداشت‪ :‬ما‬ ‫حدود ده سال است که پروانه‬ ‫ساخت تجهیزات پزشکی را‬ ‫از اداره کل تجهیزات پزشکی‬ ‫کسب کرده ایم‪ .‬همچنین مدت‬ ‫چهارسال است که استانداردهای‬ ‫‪Iso9001‬و ‪Iso13485‬را نیز کسب‬ ‫کرده ایم و هم اکنون درحال اخذ‬ ‫استاندارد‪ CE‬هستیم ‪.‬‬ ‫در خصوص صادرات نیز هم اکنون‬ ‫در کشورهای عراق و افغانستان‬ ‫سیستم های ما درحال کار است‪.‬‬ ‫البته بیشتر صادرات ما به صورت‬ ‫با واسطه بوده است‪ ،‬با این حال‬ ‫فعالیت های صادراتی ما در شرف‬ ‫توسعه است که امسال اتفاقات‬ ‫خوبی در این زمینه خواهد افتاد‪.‬‬ ‫ازطرف دیگر برنامه های زیادی برای‬ ‫حضور درنمایشگاه های خارجی در‬ ‫جهت گسترش اهداف صادراتی‬ ‫داریم که امیدواریم هرچه زودتر‬ ‫به نتیجه برسد‪.‬وی در خصوص‬ ‫نمایشگاه های هدف این شرکت‬ ‫اظهارکرد‪ :‬نمایشگاه های هدف در‬ ‫واقع نمایشگاه هایی هستند که ما‬ ‫از طرف دولت برای حضور در انها‬ ‫حمایت شویم‪ .‬هم اکنون عرب هلث‪،‬‬ ‫عمان هلث و نمایشگاهی در روسیه‬ ‫مد نظر ما بوده‪ ،‬همچنین تعدادی‬ ‫نمایشگاه در اسیای میانه و عراق‬ ‫و ترکیه نیز مدنظر ما قرار دارند‪.‬وی‬ ‫در ادامه با توجه به رویکرد ماهنامه‬ ‫مهندسی بیمارستان‪ ،‬در خصوص‬ ‫خدمات شرکت کهرباتراشه در زمینه‬ ‫ساخت و نوسازی بیمارستان ها در‬ ‫کشور خاطرنشان ساخت‪ :‬سیستم‬ ‫احضار پرستار ما در طبقه بندی کلی‬ ‫تاسیسات بیمارستانی قرار دارد و‬ ‫در مرز بین تجهیزات و تاسیسات‬ ‫قراردارد‪.‬درحقیقت ما درجایی‬ ‫قرار داریم که بسیاری ازاوقات‬ ‫زمانی که بیمارستانی درحال ساخته‬ ‫شدن است‪ ،‬با تیم تاسیسات درحال‬ ‫تماس و همکاری هستیم‪ .‬همچنین‬ ‫زمانی که کار ساخت بیمارستان به‬ ‫ما درجایی قرار داریم‬ ‫که بسیاری ازاوقات‬ ‫زماین که بیامرستاین‬ ‫درحال ساخته شدن‬ ‫است‪ ،‬با تیم تاسیسات‬ ‫درحال متاس و همکاری‬ ‫هستیم‪ .‬همچننی‬ ‫زماین که کار ساخت‬ ‫بیامرستان به پایان‬ ‫رسید‪ ،‬درحوزه تجهیزات‬ ‫نیز وارد عمل می شویم‪.‬‬ ‫به همنی دلیل در طول‬ ‫سال های گذشته تعامل‬ ‫و همکاری خویب هم‬ ‫با مشاورین ساخت و‬ ‫سازندگان بیامرستان ها‬ ‫و هم با کادر درماین‬ ‫بیامرستان ها داشته‬ ‫ایم‪.‬‬ ‫پایان رسید‪ ،‬درحوزه تجهیزات نیز وارد‬ ‫عمل می شویم‪ .‬به همین دلیل در طول‬ ‫سال های گذشته تعامل و همکاری خوبی‬ ‫هم با مشاورین ساخت و سازندگان‬ ‫بیمارستان ها و هم با کادر درمانی‬ ‫بیمارستان ها داشته ایم‪ .‬ما حتی‬ ‫گاهی برای بیمارستان های درحال‬ ‫کار که مریض در انها بستری است‪،‬‬ ‫خدمات ارائه می دهیم و گاهی نیز برای‬ ‫بیمارستان های در حال کار خدمات‬ ‫ارائه می دهیم که در هر کدام از این ها‪،‬‬ ‫رویکردهای متفاوتی داریم و به هر دو‬ ‫گروه محصوالت و خدمات متفاوت ارائه‬ ‫می دهیم‪.‬‬ ‫وی در بخش دیگری از این مصاحبه در‬ ‫خصوص امار محصوالت این شرکت گفت‪:‬‬ ‫در حدود ‪ ٤٦٣‬قرارداد با بیمارستان های‬ ‫مختلف منعقد کرده ایم و ‪ ٣٠٠٠‬بخش‬ ‫بیمارستانی در کشور با محصوالت ما‬ ‫در حال کارهستند‪ .‬حدود‪٥٠‬هزار تخت‬ ‫بیمارستانی نیز با سیستم های ما در حال‬ ‫فعالیتهستند‪.‬‬ ‫مهندس کیانوش جعفری در پایان‬ ‫ضمن تشکر از حضور ماهنامه در غرفه‬ ‫این شرکت و عرض خدا قوت به تیم‬ ‫این ماهنامه تازه تاسیس اظهارداشت‪:‬‬ ‫ارزوی موفقیت روزافزون را برای‬ ‫این تیم دارم و خوشحالم که چنین‬ ‫نشریه ای در حوزه ساخت بیمارستان‬ ‫به وجود امد‪.‬‬ ‫چرا که شدیدا جای خالی ان احساس‬ ‫می شد و من مطمئن هستم که‬ ‫تجربیات ارزنده این تیم‪ ،‬در این حوزه‬ ‫نیز موفقیت امیز خواهد بود و به زودی‬ ‫شاهد موفقیت و رشد روزافزون این‬ ‫نشریه خواهیم بود‪.‬‬ ‫‪36‬‬ ‫شماره اول ‪ /‬مرداد ‪1397‬‬ ‫مولفه های موثر بر طراحی‬ ‫بیمارستانتخصصیسالمندان‬ ‫برنامه ریزی و طراحی محیط های درمانی امروزه نیازمند تالش های جدی است؛ چراکه امروزه‬ ‫افزایش جمعیت سالمندان از یک سو و بحران های ناشی از مشکالت سالمندان در مراکز‬ ‫درمانی از سوی دیگر نیازمند در نظر گرفتن مالحظات اساسی در روند طراحی محیط های‬ ‫درمانی سالمندان است‪ .‬با این وجود هنوز بر روی نیازهای سالمندان به عنوان یک گروه اسیب‬ ‫پذیر جامعه تمرکز نشده است ‪.‬‬ ‫در حال حاضر کشور ایران نیز مرحله انتقال ساختار سنی جمعیت از جوانی به سالخوردگی‬ ‫را تجربه می کند‪ .‬پیش بینی ها حاکی از ان است که ایران تا‪ 30‬سال اینده وارد مرحله‬ ‫فوق سالمندی یعنی جمعیتی بیش از ‪ 21‬درصد سالمند شود‪ .‬این در حالی است که هنوز‬ ‫تدابیر الزم جهت مواجه با پدیده سالمندی در سال های اتی اتخاذ نشده است‪ .‬در این‬ ‫راستا پژوهش حاضر سعی دارد تا ضمن بررسی تاثیرات محیط کالبدی بر روند بهبود‬ ‫بیماران‪ ،‬مولفه های کالبدی موثر در طراحی فضاهای درمانی سالمندان را معرفی نماید‪.‬‬ ‫این مطالعه با روش تحقیق توصیفی _ تحلیلی انجام گرفته است‪ .‬ابتدا به جمع اوری‬ ‫داده ها و اطالعات بر اساس ادبیات علمی موضوع‬ ‫در کتابخانه ها و مقاالت علمی و پایگاه های‬ ‫اینترنتی معتبر پرداخته شده و پس از انجام‬ ‫تحلیل محتوایی ان ها به روش توصیفی‪-‬‬ ‫تحلیلی مورد تحقیق و بررسی قرار گرفته‬ ‫است‪ .‬در گام بعدی با استناد بر طراحی‬ ‫مبتنی بر شواهد‪ 11 ،‬مولفه طراحی موثر‬ ‫بر طراحی فضاهای درمانی سالمندان‬ ‫ارئه شده است‪ .‬نتایج این پژوهش‬ ‫نشان می دهد توجه و به کارگیری‬ ‫انگاره های کالبدی تبیین شده در این‬ ‫نوشتار می تواند عالوه بر افزایش کیفیت‬ ‫محیط کالبدی بیمارستان تخصصی‬ ‫سالمندان‪ ،‬در روند بهبود بیماران‬ ‫موثر بوده و امید به زندگی را‬ ‫در انان افزایش دهد‪.‬‬ ‫زهرا جاهد بزرگان‬ ‫کارشناس ارشد معماری منظر ‪ ،‬شرکت ساختمانی پارسازه‬ ‫دکتر بابک فخیم‬ ‫دکتری مهندسی عمران ‪ ،‬استادیار دانشگاه ازاد اسالمی تهران جنوب‬ ‫شماره اول ‪ /‬مرداد ‪1397‬‬ ‫بیان مسئله‬ ‫طی پنجاه سال اخیر توسعه اقتصادی ‪-‬‬ ‫اجتماعی‪ ،‬کاهش باروری و به دنبال ان‬ ‫کاهش رشد جمعیت و افزایش امید زندگی‬ ‫منجر به ایجاد تغییرات قابل مالحظه ای در‬ ‫ساختار جمعیت جهان شده است‪ ،‬به طوریکه‬ ‫طی این مدت تعداد سالمندان به طور قابل‬ ‫مالحظه ای افزایش یافته است‪ .‬این امر‬ ‫هزینه های زیادی را به خصوص در بخش‬ ‫بهداشت و درمان به همراه داشته است‪.‬‬ ‫افزایش جمعیت سالمندان‪ ،‬واقعیت انکارناپذیر‬ ‫جوامع کنونی است‪ .‬این پدیده هشداری‬ ‫به جوامع برای توجه بیشتر به مسائل این‬ ‫جمعیت رو به رشد است‪ .‬مسائلی چون نبود‬ ‫حمایت های اجتماعی‪ ،‬نداشتن شغل و نقش‬ ‫اجتماعی‪ ،‬مخارج زندگی و به ویژه هزینه های‬ ‫بهداشتی درمانی سرسام اور و غیره ازجمله‬ ‫مواردی است که لزوم توجه بیشتر به این‬ ‫قشر از جامعه را نمایان می سازد[‪ .]1‬برنامه‬ ‫ریزی و طراحی محیط های درمانی امروزه‬ ‫نیازمند تالش های جدی است؛ چراکه امروزه‬ ‫بحران های ناشی از مشکالت سالمندان در‬ ‫مراکز درمانی از یک سو و افزایش جمعیت‬ ‫سالمندان از سوی دیگر نیازمند در نظر گرفتن‬ ‫مالحظات اساسی در روند طراحی محیط های‬ ‫درمانی سالمندان است‪ .‬با این وجود هنوز بر‬ ‫روی نیازهای سالمندان به عنوان یک گروه‬ ‫اسیب پذیر جامعه تمرکز نشده است [‪.]2‬‬ ‫ارتقای سالمت سالمندان بستری‪ ،‬یکی از‬ ‫مهم ترین اهداف مراقبت‪ ،‬درمان و از پرچالش‬ ‫ترین ابعاد فعالیت سیستم مراقبتی – درمانی‬ ‫تلقی می شود[‪.]3‬‬ ‫اهداف‬ ‫در این راستا پژوهش حاضر سعی دارد تا با‬ ‫شناخت مشکالت جسمانی و روانی سالمندان‬ ‫در محیط های درمانی‪ ،‬دالیل ضرورت ایجاد‬ ‫بیمارستان تخصصی سالمندان در کشور‬ ‫را بیان نموده و مولفه های موثر بر طراحی‬ ‫بیمارستان سالمندان را عنوان کند‪.‬‬ ‫روش تحقیق‬ ‫این مطالعه به روش توصیفی‪-‬تحلیلی انجام‬ ‫شده است؛ مجموع ًا ‪ 26‬مورد مدرک علمی‬ ‫جمع اوری و مورد بررسی قرار گرفت‪ .‬با در‬ ‫نظر گرفتن معیار های غربالگری نظیر بهترین‬ ‫عملکرد و روش طراحی مبتنی بر شواهد‪،‬‬ ‫عدم همپوشانی مطالب‪ ،‬نو و روزامد بودن‪،‬‬ ‫و مطابقت با هدف مطالعه‪ ،‬کلیه مدارک مورد‬ ‫ارزیابی قرار گرفته و در مجموع ‪ 16‬مقاله‬ ‫گزینش و مورد تحلیل محتوایی قرار گرفتند‪.‬‬ ‫پس از تحلیل‪ ،‬تفسیر و تعمیم مطالب موجود‬ ‫در این مدارک‪ ،‬یافته های مطالعه در ‪ 11‬دسته‬ ‫بندی کلی‪ ،‬ساختاردهی و گزارش شد‪ .‬در‬ ‫صورتی که در طراحی بیمارستان سالمندان‬ ‫هر ‪ 11‬دسته از یافته های این مطالعه به طور‬ ‫جامع مورد توجه قرار گیرد‪ ،‬دستیابی به‬ ‫استاندارد های بین المللی در مراکز درمانی‪،‬‬ ‫محقق خواهد شد‪.‬‬ ‫پیشینه تحقیق‬ ‫موسسات و اشخاص حقیقی و حقوقی بسیاری‬ ‫در زمینه محیط های شفابخش و عوامل موثر‬ ‫بر ان به تحقیق و بررسی پرداخته اند‪ .‬یکی‬ ‫از این نهاد ها‪ ،‬موسسه «‪»Fraser Health‬‬ ‫است‪ .‬این موسسه یک سازمان پژوهشی‬ ‫غیر انتفاعی در کانادا و کلمبیا است که از‬ ‫تحقیقات علمی در زمینه های درمانی و‬ ‫نقش ان در پزشکی و مراقبت های بهداشتی‬ ‫حمایت می کند و به توسعه محیط شفابخش‬ ‫مطلوب می پردازد‪ .‬این موسسه نتیجه‬ ‫سال ها تحقیق و پژوهش خود را تحت‬ ‫عنوان کتاب « ‪»CODE PLUSE‬‬ ‫ارائه نموده است‪ .‬نمونه دیگر برنامه‬ ‫ناحیه ای سالمندان تورنتو (‪ )RGP‬تحت‬ ‫عنوان بیمارستان های دوستدار سالمند‬ ‫«‪ »Sf care‬است‪ .‬این برنامه در اوریل سال‪2016‬‬ ‫با همکاری سهامداران استانی‪ ،‬با هدف ایجاد‬ ‫چارچوب های مراقبتی‪ -‬درمانی از سالمندان‬ ‫ایجاد شده است‪ .‬هدف از مراقبت های سالمند‬ ‫دوستانه‪ ،‬دستیابی به بهترین نتایج ممکن‬ ‫سالمتی برای افراد مسن و ارتقای کیفیت‬ ‫خدمات درمانی به سالمندان است‪.‬‬ ‫تعریف سالمندی‬ ‫اگر بخواهیم از سالخوردگی جمعیت تعریف‬ ‫جامعی داشته باشیم می توانیم بگوییم که‬ ‫سالخوردگی فرایندی است که از طریق ان‬ ‫نسبت افراد مسن در جمعیت‪ ،‬افزایش و‬ ‫نسبت افراد جوان کاهش می باید‪]4[ .‬‬ ‫سالخوردگی جمعیت و مردم پویایی های‬ ‫متفاوتی دارد‪ .‬مردم در هر سال‪ ،‬یک سال‬ ‫پیرتر می شوند در صورتی که جمعیت در‬ ‫هر سال یک سال بزرگتر نمی شود‪ .‬جمعیت‬ ‫می تواند طی یک دوره زمانی بیشتر یا کمتر‬ ‫از یک سال رشد کند و حتی جوان تر شود‪.‬‬ ‫[‪]4‬درصد سالمندان در جمعیت با تقسیم‬ ‫جمعیت باالی ‪ 65‬سال به کل جمعیت به دست‬ ‫می اید‪ .‬طبق نظر شرایاک و سیگل‪ ،‬اگر کمتر‬ ‫از ‪ 5‬درصد باشد جمعیت جوان و اگر بین ‪ 5‬تا‬ ‫‪ 10‬درصد باشد جمعیت میانسال و اگر بیشتر‬ ‫از ‪ 10‬درصد باشد جمعیت سالخورده است‪.‬‬ ‫[‪ ]5‬سالمندی دوره ای از زندگی انسان است‬ ‫که دارای تجربیات شخصی و اجتماعی خاص‬ ‫خود است‪ .‬این دوره برخالف عقیده رایج نه‬ ‫تنها پایان عمر انسان نیست‪ ،‬بلکه به منزله‬ ‫یک روند طبیعی گذر عمر و زندگی مطرح‬ ‫می شود[‪.]6‬امروزه اندیشمندان حوزه سالمت‬ ‫به این نکته تاکید دارند که برای رسیدن به‬ ‫سالمندی فعال و سالم باید به تمام ابعاد‬ ‫سالمت جسمی‪ ،‬روحی‪ ،‬اجتماعی‪ ،‬اقتصادی‬ ‫و معنوی توجه داشت[‪ .]7‬دوران سالخوردگی‬ ‫به دلیل ضعف و اختالل در حافظه‪ ،‬از دست‬ ‫دادن شغل و بازنشستگی‪ ،‬ترک فرزندان‪،‬‬ ‫مرگ همسر و ابتال به بیماری های مزمن از‬ ‫مهم ترین دوره های زندگی است که باعث‬ ‫اختالل در سالمت روان و ناامیدی از زندگی‬ ‫می شود‪ .‬انزوای اجتماعی افسردگی‪ ،‬ناامیدی‬ ‫از زندگی و دیگر مشکالت جسمی‪ ،‬روانی و‬ ‫اجتماعی از مسائل جدی مخل در سالمت‬ ‫روان سالمندان است‪ .‬از همین رو جلوگیری‬ ‫از وقوع این حوادث و به حداقل رساندن‬ ‫اسیب های این دوره‪ ،‬توجه به نیاز و الگوی‬ ‫رفتاری سالمندان در طراحی فضاهای اقامتی‬ ‫و مراقبتی با احترام به ترجیحات ایشان و به‬ ‫منظور ارتقای کیفیت فضاهای مورد استفاده‬ ‫این گروه سنی و دستیابی به فضاهای مشوق‬ ‫سالمندی موفق حائز اهمیت است‪.‬‬ ‫سازمان جهانی بهداشت میانگین سنی را‬ ‫اینگونه تعریف می کند ‪:‬‬ ‫• ‪ 45-59‬سال ‪ :‬میانسال‬ ‫• ‪ 60-74‬سال ‪ :‬سالمند جوان‬ ‫• ‪ 75-90‬سال ‪ :‬سالمند‬ ‫• ‪ 90‬به باال ‪ :‬خیلی سالمند‬ ‫عوامل موثر بر ایجاد پدیده سالمندی‬ ‫هر چند تغییرات مرگ و میر و باروری عوامل‬ ‫موثر برسالخوردگی هستند‪ ،‬اما در این میان‬ ‫نقش باروری پررنگ تر است و می توان‬ ‫گفت که عامل اصلی تغییرات ساختار سنی‬ ‫و سالخوردگی‪ ،‬کاهش باروری است [‪9‬و‪.]8‬‬ ‫در واقع‪ ،‬زمانی که در همه سنین مرگ و میر‬ ‫کاهش می یابد‪ ،‬تاثیر کمی را بر ترکیب سنی‬ ‫دارد‪ .‬کاهش مرگ در سال های پایانی زندگی‬ ‫می تواند تاثیر قابل توجهی بر سالخوردگی‬ ‫داشته باشد[‪ .]8‬سازوکار این فرایند به این‬ ‫صورت است که با توسعه اقتصادی اجتماعی‬ ‫و بهبود شرایط بهداشتی‪ ،‬مرگ و میر کاهش‬ ‫و امید زندگی افزایش می یابد‪ .‬بنابراین‪،‬‬ ‫تعداد بیشتری از افراد به سنین باالتر‬ ‫می رسند‪ .‬زمانی که این فرایند با کاهش‬ ‫باروری همراه باشد تغییر ساختار سنی را در‬ ‫پی خواهد داشت‪ .‬به این صورت که با پایین‬ ‫امدن باروری‪ ،‬سهم افراد جوان در جمعیت‬ ‫کم شده و با گذشت زمان وزن جمعیت از‬ ‫گروه های سنی جوان به گروه های سنی باالتر‬ ‫منتقل می شود و نسبت افراد سالخورده به‬ ‫کل جمعیت افزایش می یابد [‪.]4‬‬ ‫روند تغییرات جمعیتی جهان‬ ‫بررسی روند تغییرات ساختار سنی‬ ‫کشورهای دو قاره اروپا و اسیا نشان‬ ‫می دهد که متوسط درصد سالخوردگی در دهه‬ ‫‪ 1950‬در اروپا ‪ 4.8‬درصد بوده است‪ ،‬در حالی‬ ‫که در اسیا این مقدار‪3.4‬درصد بوده است‪.‬‬ ‫همانطور که جدول شماره ‪ 1‬و ‪ 2‬نشان می‬ ‫دهد در دهه ‪ ، 1950‬در ‪ 12‬کشور اروپایی و‬ ‫یک کشور اسیایی سالخوردگی اتفاق افتاده‬ ‫است‪ .‬امید زندگی و نرخ باروری کلی نیز در‬ ‫اسیا و اروپا به طور معناداری متفاوت است‪.‬‬ ‫در دهه ‪ 1950‬متوسط نرخ باروری کلی در‬ ‫‪38‬‬ ‫شماره اول ‪ /‬مرداد ‪1397‬‬ ‫اروپا‪ 2.98 ،‬و در‬ ‫اسیا ‪ 6.01‬فرزند‬ ‫بوده است‪ .‬در‬ ‫همین زمان‪،‬‬ ‫متوسط امید‬ ‫زندگی در‬ ‫اروپا ‪65.19‬‬ ‫سال و در‬ ‫اسیا ‪22.49‬‬ ‫بوده‬ ‫سال‬ ‫ا ست [ ‪]1 0‬‬ ‫‪ .‬در دهه‬ ‫های ‪1960‬‬ ‫‪1970‬‬ ‫و‬ ‫متو سط‬ ‫د ر صد‬ ‫سا لخو ر د گی‬ ‫اروپا‬ ‫در‬ ‫افزایش و‬ ‫در اسیا‬ ‫ا ند کی‬ ‫کا هش‬ ‫یا فته‬ ‫ا ست ‪،‬‬ ‫این‬ ‫به‬ ‫معنی که در فاصله‬ ‫سال های ‪ 1970‬تا‬ ‫‪ 1980‬به طور متوسط‬ ‫حدود ‪ 11‬درصد از‬ ‫افراد در اروپا‪ ،‬باالی ‪65‬‬ ‫سال عمر داشته اند‬ ‫و در اسیا این مقدار‬ ‫‪ 1.4‬درصد بوده است‪.‬‬ ‫در همین دهه ‪ 12‬کشور در اروپا وارد دوران‬ ‫سالخوردگی جمعیت شده اند‪ .‬در دهه ‪1990‬‬ ‫نسبت به دهه ‪ 1980‬درصد افراد باالی ‪65‬سال در‬ ‫اروپا و اسیا رشد کرده است‪ .‬در این دهه امید‬ ‫زندگی در اروپا حدود ‪ 72‬سال و در اسیا حدود‬ ‫‪ 67‬سال بوده است‪ .‬در همین زمان نرخ باروری‬ ‫کلی به طور متوسط در اروپا ‪ 2‬و در اسیا ‪3.59‬‬ ‫فرزند تخمین زده شده است‪ .‬پس از سال ‪2010‬‬ ‫درصد سالخوردگی در دو قاره افزایش چشمگیری‬ ‫داشته است [‪ . ]10‬متوسط افراد باالی ‪ 65‬سال در‬ ‫اروپا ‪ 16.5‬و در اسیا ‪ 6.3‬درصد بوده است‪ ،‬یعنی‬ ‫این میزان در اروپا بیش از دو ونیم برابر اسیا‬ ‫بوده است‪ .‬تفاوت در نرخ باروری کلی تا اندازه ای‬ ‫می تواند این تفاوت را توجیه کند‪ .‬متوسط نرخ‬ ‫باروری کلی طی سالهای ‪ 2010‬تا ‪ 2015‬در اسیا‪2.6‬‬ ‫و در اروپا ‪ 1.52‬فرزند است‪ .‬کاهش نرخ زاد و‬ ‫ولد در طول سال های بررسی شده در هر دهه‬ ‫قابل توجه است [‪ . ]10‬در تمامی این دهه ها‪ ،‬امید‬ ‫زندگی همواره رو به افزایش است‪ .‬متوسط امید‬ ‫زندگی در دهه ‪ 1950‬در اروپا نسبت به اسیا تفاوت‬ ‫معنی داری دارد) ‪ 65‬سال در مقابل ‪ 49‬سال(‪ ،‬اما‬ ‫در سال های ‪ 2010‬تا ‪ 2015‬میزان امید زندگی این‬ ‫دو قاره به یکدیگر نزدیک شده است‪ .‬این شاخص‬ ‫در اروپا به‪ 74.6‬سال و در اسیا به حدود ‪71.8‬‬ ‫سال رسیده است‪ .‬بنابراین می توان گفت که گذار‬ ‫جمعیتی در همه کشورهای اروپایی و اسیایی طی‬ ‫قرن بیستم و حتی قبل از ان اغاز شده است و‬ ‫همه کشورهای اروپایی وارد دوران سالخوردگی‬ ‫جمعیت شده اند و در مراحل پایانی گذار جمعیتی‬ ‫شناختی هستند‪ .‬در اسیا نیز تعداد معدودی از‬ ‫کشورها وارد دوران سالخوردگی جمعیت شده اند‪.‬‬ ‫انتظار می رود بقیه کشورها نیز تا سال ‪ 2050‬به‬ ‫این مرحله از گذار جمعیتی وارد شوند و یا حداقل‬ ‫در استانه سالخوردگی جمعیت قرار گیرند[‪.]10‬‬ ‫شماره اول ‪ /‬مرداد ‪1397‬‬ ‫بر اساس نتایج به دست امده توسط گروه جمعیت‬ ‫شناسی دانشکده علوم اجتماعی تهران ‪ ،‬طی سال‬ ‫های ‪ 1950‬تا ‪ 2015‬درصد سالخوردگی جمعیت‬ ‫در همه مناطق قاره اروپا با فاصله فاحشی بیشتر‬ ‫از کشورهای اسیایی بوده است‪ ،‬اما پیش بینی‬ ‫می شود با توجه به سرعت کاهش نرخ باروری‬ ‫و افزایش امید به زندگی طی دهه های اخیر در‬ ‫میان مناطق کمتر توسعه یافته قاره اسیا و دیگر‬ ‫نقاط جهان‪ ،‬روند سالخوردگی جمعیت بر خالف‬ ‫دهه های گذشته‪ ،‬در این مناطق سرعت بیشتری‬ ‫به خود بگیرد و درنهایت تا سال ‪ 2050‬تعداد‬ ‫و درصد جمعیت سالخوردگان در کشورهای‬ ‫درحال توسعه از کشورهای توسعه یافته بیشتر‬ ‫شود‪ .‬بنابراین می توان گفت کشورهای درحال‬ ‫توسعه به سازگاری سریع با این واقعیت جدید‬ ‫نیاز دارند‪ .‬همچنین بسیاری از کشورهای توسعه‬ ‫نیافته نیازمند اتخاذ سیاست های جدیدی هستند‬ ‫که تامین کننده امنیت مالی و سالمت و مراقبت‬ ‫اجتماعی افراد سالخورده باشد‪]10[ .‬‬ ‫نگاهی به تغییرات جمعیتی ایران‬ ‫در سال های اخیر‬ ‫جمعیت ایران در حال حاضر در مرحله انتقال‬ ‫ساختار سنی از جوانی به سالخوردگی است‪ .‬هم‬ ‫اکنون درصد کمتری از جمعیت کشور در سن‬ ‫سال خوردگی هستند‪ ،‬اما با توجه به کاهش سریع‬ ‫باروری در چند دهه اخیر و پیش بینی افزایش‬ ‫تعداد و درصد سالمندان در سالیان اینده برنامه‬ ‫ریزی اینده محور برای حل مشکالت این قشر‬ ‫ضروری است[‪. ]11‬‬ ‫پیش بینی جمعیتی سازمان ملل در سال ‪2002‬‬ ‫حاکی از ان است که بر مبنای فرض رشد حد‬ ‫متوسط طی دهه های ‪ 2040‬و ‪ 2050‬حدود ‪25‬‬ ‫درصد از کل جمعیت ایران دارای گروه سنی باالی‬ ‫‪ 60‬سال خواهند بود که این میزان نزدیک به یک‬ ‫چهارم از جمعیت ایران در دهه های اتی است[‪.]12‬‬ ‫بررسی ها نشان می دهد در سال ‪ 1375‬شاخص‬ ‫کلی سال خوردگی جمعیت کشور حدود‪4/22‬‬ ‫درصد بوده است ‪ .‬بر اساس نتایج اولیه سرشماری‬ ‫سال ‪ 1385‬به حدود ‪ 29‬درصد رسیده و این به ان‬ ‫معنا است که در سال ‪ 1385‬در مقابل هر ‪ 100‬نفر‬ ‫جمعیت زیر ‪ 15‬سال حدود ‪ 29‬نفر جمعیت باالی‬ ‫‪ 60‬سال در کشور زندگی می کنند‪ .‬این شاخص‬ ‫در سال ‪ 2050‬به ‪ 145‬نفر جمعیت سال خورده‬ ‫در مقابل هر ‪ 100‬نفر جمعیت زیر ‪ 15‬سال خواهد‬ ‫رسید‪ .‬بنابراین جمعیت سال خورده ایران تا سال‬ ‫‪ 2050‬حدود پنج برابر خواهد شد[‪.]12‬‬ ‫با توجه به اینکه معموالً به افراد ‪ 65‬سال به باال‬ ‫سالخورده می گویند‪ ،‬می توان گفت هرچه درصد‬ ‫افراد ‪ 65‬سال به باال بیشتر‬ ‫باشد‪ ،‬جمعیت سا لخورده‬ ‫تر است‪ .‬درصد سالمندان‬ ‫در جمعیت با تقسیم‬ ‫جمعیت باالی ‪ 65‬سال به‬ ‫کل جمعیت به دست می‬ ‫اید‪]5[ .‬‬ ‫طبق نظر شرایاک و‬ ‫سیگل‪ ،‬اگر درصد‬ ‫سالمندان کمتر‬ ‫از ‪ 5‬درصد باشد‪،‬‬ ‫جمعیت جوان‬ ‫و اگر بین‪ 5‬تا‬ ‫‪ 10‬باشد‪ ،‬جمعیت‬ ‫واگر‬ ‫میانسال‬ ‫بیشتر از ‪10‬‬ ‫باشد‪ ،‬جمعیت‬ ‫سا لخو ر د ه‬ ‫است [‪]13‬‬ ‫‪ .‬جد و ل‬ ‫‪3‬‬ ‫شماره‬ ‫نتایج فراوانی و درصد‬ ‫جمعیت ‪ 65‬سال و‬ ‫بیشتر را در جمعیت‬ ‫ایران نشان می دهد‪.‬‬ ‫همانطور که این مقادیر‬ ‫نشان می دهد و با‬ ‫توجه به نظر شرایاک‬ ‫و سیگل می توان‬ ‫نتیجه گیری های‬ ‫زیر را با استفاده‬ ‫از این شاخص‬ ‫زمینه‬ ‫در‬ ‫سالخوردگی‬ ‫جمعیت‬ ‫ایران کرد‪.‬‬ ‫‪40‬‬ ‫شماره اول ‪ /‬مرداد ‪1397‬‬ ‫ویژگی های دوران سالمندی‬ ‫نیازهای مراقبتی سالمندان در جوامع‬ ‫مختلف متفاوت بوده و از عوامل متعددی‬ ‫از جمله شرایط فرهنگی اجتماعی ان‬ ‫جامعه تاثیر می پذیرد [‪ .]14‬بسیاری از‬ ‫سالمندان در طول زندگی یک یا چند بار‬ ‫به دلیل تشدید بیماری در بیمارستان‬ ‫بستری می شوند‪ .‬بررسی ها حاکی از‬ ‫ان است که بستری شدن برای این گروه‬ ‫سنی مشکالتی را در پی خواهد داشت‬ ‫[‪ .]14‬ابتال به بیماری و بستری شدن‬ ‫می تواند بسیاری از افراد را صرف نظر از‬ ‫سن ان ها در شرایط بحرانی قرار دهد‪.‬‬ ‫لذا این امر می تواند در افراد سالمند که‬ ‫تطابق و سازش ایشان با بستری شدن‬ ‫کمتر است نمود بیشتری پیدا کند‪ .‬چراکه‬ ‫این گروه سنی نسبت به قشر جوان انرژی‬ ‫جسمانی کمتری داشته و ظرفیت ان‬ ‫ها در تطابق با محیط نااشنا کمتر است‪.‬‬ ‫براساس تحقیقات صورت گرفته توسط‬ ‫موسسه ‪ Code Plus‬محیط های درمانی‬ ‫فاقد تناسبات الزم با نیازهای سالمندان‬ ‫هستند‪ .‬چراکه طراحی فضاهای درمانی‬ ‫بدون در نظر گرفتن نیاز های سالمندان‪،‬‬ ‫استرس‪ ،‬ترس و نگرانی ایشان را در محیط‬ ‫تشدید کرده و این امر روند درمانی را دچار‬ ‫اخالل می کند [‪.]15‬‬ ‫عمر یا زندگی را به لحاظ قالب و صورت‬ ‫شاید بتوان به حرکت و چرخش انسان‬ ‫حول محور زمان تعریف کرد و به‬ ‫لحاظ محتوی و فرایند ان را مجموعه‬ ‫جانشینی ها عنوان کرد‪ .‬جانشینی یا‬ ‫جایگزینی دوره های زندگی جنینی به‬ ‫کودکی‪ ،‬کودکی به نوجوانی و جوانی به‬ ‫بزرگسالی و سالمندی‪ .‬این جایگزینی‬ ‫ها عمدت ًا به نحوی صورت می گیرد که‬ ‫تقریب ًا کسی تحویل و تبدیل انها را به‬ ‫گونه ای قاطعانه و خشن‪ ،‬احساس و ادراک‬ ‫نمی کند‪ .‬شاید بر همین اساس است که‬ ‫«تولستوی» می گوید‪« :‬پیری همه ما را‬ ‫غافلگیر می کند‪ ».‬به لحاظ طبیعی در‬ ‫سالمندی تغییراتی در ارگانیسم انسان‬ ‫رخ می دهد‪ .‬استخوان ها استحکام خود‬ ‫را از دست می دهند‪ ،‬عضالت تحلیل‬ ‫می روند‪ ،‬چربی ها به گونه ای متفاوت در‬ ‫قسمتهای مختلف بدن توزیع و تجمع پیدا‬ ‫می کنند و نگرش ها و گرایش ها ساختاری‬ ‫متفاوت می یابند‪ .‬این تغییرات عمدت ًا با‬ ‫کاهش نیروی حیاتی و قابلیت انطبا فرد‬ ‫با شرایط ناگهانی و ناتوانی در ایجاد تعادل‬ ‫مجدد همراه است و لذا نیاز های بهداشتی‬ ‫و سالمت سالمندان به گونه ای متفاوت از‬ ‫نیازهای افراد میانسال ساختار می دهد‪.‬‬ ‫واقعیت امر این است که پیری بیماری‬ ‫نیست بلکه یک جریان زیستی است که‬ ‫کلیه افراد بشر را شامل شده و نمی توان‬ ‫انرا متوقف کرد‪ .‬چراکه بار بیماری ها در‬ ‫سالمندی بسیار چشمگیر است‪ .‬فراوانی‬ ‫باالی بیماری هایی نظیر فشار خون‪،‬‬ ‫بیماری های قلبی‪ ،‬سکته و دیابت‪ ،‬سرطان‪،‬‬ ‫بیماری های تنفسی‪ ،‬بی اختیاری ادرار‪،‬‬ ‫کاهش قدرت بینایی و شنوائی‪ ،‬ضعف‬ ‫استخو‪.‬انی – عضالنی و اختالالت روانی از‬ ‫جمله عوامل موثر در این زمینه اند‪ .‬جدول‬ ‫زیر شماری از تغییرات فیزیولوژیکی بدن‬ ‫انسان در سنین پیری را نشان می دهد ‪.‬‬ ‫شماره اول ‪ /‬مرداد ‪1397‬‬ ‫با وجود شواهد زیادی که درباره اثرات اسیب زای استرس‪،‬‬ ‫افسردگی و اضطراب ثبت شده‪ ،‬محیط های درمانی مدرن با‬ ‫تمرکزی که بر تشخیص و درمان و معالجه دارند به محیط های‬ ‫اسایشگاهی پرسروصدا و شلوغی تبدیل شده اند که توجه‬ ‫اندکی به اثار زیان اوری دارند که برای سالمتی جسمانی و‬ ‫روانی بیماران می تواند در برداشته باشد‬ ‫تاثیرات محیط کالبدی بر روند بهبود بیماران‬ ‫مرا کــز درمانــی با هــدف درمان بیمــاران‬ ‫و بهبود ســالمتی افراد جامعه احداث و به‬ ‫بهره برداری می رســند‪ .‬بنابراین در اکثر‬ ‫موارد‪ ،‬کیفیــت درمان این مراکز مورد بحث‬ ‫و بررســی قرار می گیرد و کالبد فیزیکی بنا‬ ‫صرفا از جهت بهداشــت و عدم الودگی و‬ ‫ارتباطات عملکردی و فیزیکی فضاهای موجود‬ ‫ارزیابی می شود‪ .‬اما با وجود شواهد زیادی که‬ ‫درباره اثرات اسیب زای استرس‪ ،‬افسردگی و‬ ‫اضطراب ثبت شده‪ ،‬محیط های درمانی مدرن‬ ‫با تمرکزی که بر تشخیص و درمان و معالجه‬ ‫دارند به محیط های اسایشگاهی پرسروصدا و‬ ‫شلوغی تبدیل شده اند که توجه اندکی به اثار‬ ‫زیان اوری دارند که برای سالمتی جسمانی و‬ ‫روانی بیماران می تواند در برداشته باشد‪ .‬این‬ ‫امر به خصوص در مورد سالمندان که به مدت‬ ‫طوالنی تری در مراکز درمانی بستری می شوند‬ ‫و تعداد مراجعه انان به مراکز درمانی به دفعات‬ ‫بیشتر است نمود بیشتری پیدا می کند‪ .‬علت‬ ‫بستری شدن در اغلب موارد عود و تشدید‬ ‫بیماری های مزمنی است که در بخش های‬ ‫سرپایی مراکز درمانی‪ ،‬قابل درمان نبوده اند‬ ‫‪.‬متاسفانه بستری شدن در بیمارستان برای‬ ‫سالمندان‪ ،‬مشکالتی را در پی دارد‪ .‬ابتال به‬ ‫بیماری و بستری شدن می تواند بسیاری از افراد‬ ‫را صرف نظر از سن انها‪ ،‬در شرایطی بحرانی‬ ‫قرار دهد‪ .‬اما این امر در افراد سالمند که تطابق‬ ‫و سازش انها با بستری شدن کمتر است نمود‬ ‫بیشتری پیدا می کند‪ ،‬زیرا انها نسبت به افراد‬ ‫جوانتر‪ ،‬انرژی جسمی کمتری داشته‪ ،‬ظرفیت‬ ‫انان در تطابق با محیط نااشنا کم تر است ‪]14[.‬‬ ‫برخی از مطالعات به اثرات منفی ذهنی و جسمی‬ ‫بستری شدن سالمندان در بیمارستان از جمله‬ ‫به پیامدهایی نظیر افزایش مدت بستری‪،‬‬ ‫مراجعه های مکرر بیمار به بیمارستان‪ ،‬افزایش‬ ‫مرگ و میر بیمارستانی و افزایش مرگ و میر‬ ‫در ‪ 90‬روز تا ‪ 1‬سال نخست پس از ترخیص‬ ‫اشاره داشته اند [‪ ]14‬این امر نشان دهنده‬ ‫ناکارامدی محیط های درمانی در روند بهبودی‬ ‫این قشر است‪.‬بسیاری از محققان بر این باورند‬ ‫که طراحی حساس می تواند روند بهبود را‬ ‫افزایش داده و بر سالمت روانی و جسمی بیماران‬ ‫به میزان زیادی موثر واقع شود‪ .‬حال اگر بیماری‬ ‫و نیاز به خدمات درمانی را به عنوان یک جزء‬ ‫واقعی و الینفک زندگی قلمداد کنیم‪ ،‬طبیعی‬ ‫است که نیاز به مراکزی استاندارد و متناسب با‬ ‫بیماری ها و نیازهای روز بشر جزئی اساسی از‬ ‫زندگی انسان باشد‪.‬‬ ‫به همین دلیل است که نیاز به برنامه ریزی‪،‬‬ ‫تجهیز و تحول این مراکز بر اساس علم روز دنیا‬ ‫به ضرورت احساس می شود‪ .‬باید در نظر داشت‬ ‫که یک بیمارستان‪ ،‬کلینیک یا مرکز درمانی‬ ‫پیشرفته شامل مجموعه ای بسیار پیچیده و‬ ‫متنوع از نیازها‪ ،‬تضادها‪ ،‬تجهیزات و امکانات‬ ‫است‪.‬‬ ‫مولفه های موثر بر‬ ‫ارتقای شفابخشی محیط های درمانی‬ ‫موسسات و اشخاص حقیقی و حقوقی بسیاری‬ ‫در زمینه محیط های شفابخش و عوامل موثر بر‬ ‫ان به تحقیق و بررسی پرداخته اند‪ .‬یکی از این‬ ‫نهادها‪ ،‬موسسه کد پالس است‪ .‬این موسسه یک‬ ‫سازمان پژوهشی غیر انتفاعی در کانادا و کلمبیا‬ ‫است که از تحقیقات علمی در زمینه های درمانی‬ ‫و نقش ان در پزشکی و مراقبت های بهداشتی‬ ‫حمایت می کند و به توسعه محیط شفابخش‬ ‫مطلوب می پردازد‪ .‬این موسسه نتیجه سال ها‬ ‫تحقیق و پژوهش خود را تحت عنوان کتاب‬ ‫«‪ »CODE PLUSE‬ارائه کرده است‪ .‬در ادامه‬ ‫با توجه به شرایط جسمانی و روانی بیماران در‬ ‫سنین سالخوردگی مهم ترین مولفه های موثر‬ ‫بر طراحی محیط کالبدی بیمارستان سالمندان‬ ‫عنوان می شود‪:‬‬ ‫‪ -1‬نورپردازی‬ ‫‪ -2‬رنگ‬ ‫‪ -3‬اکوستیک‬ ‫‪ -4‬کف و سقف‬ ‫‪ -5‬راهروها‪ ،‬درها و پنجره ها‬ ‫‪ -6‬دست گیره ها‬ ‫‪ -7‬مسیریابی و نشانه گذاری‬ ‫‪ -8‬رمپ و پله‬ ‫‪ -9‬پارکینگ‬ ‫‪ -10‬اسانسور‬ ‫‪ -11‬سرویس بهداشتی و حمام‬ ‫‪ -1‬نورپردازی [‪22‬و ‪18‬و‪17‬و‪16‬و‪]15‬‬ ‫‪ 1-1‬نورپردازی طبیعی‬ ‫‪ 1-1-1‬وجود نور طبیعی به طور قابل توجهی‬ ‫روزهای بستری شدن را کاهش می دهد‪ .‬در‬ ‫حقیقت بیماران در اتاق هایی که نور بیشتری را‬ ‫دریافت می کنند روحیه بهتر‪ ،‬بهبودی سریعتر و‬ ‫احساس درد‪ ،‬پریشانی و استرس کمتر را تجربه‬ ‫می کنند‪ .‬مطالعات همچنین نشان می دهد که‬ ‫نور طبیعی باعث کاهش افسردگی بیماران با‬ ‫بی نظمی فصلی و افسردگی دوقطبی‪ ،‬کاهش‬ ‫دوره درمان‪ ،‬بهبود وضعیت خواب‪ ،‬کاهش‬ ‫هیجان و تسکین درد می شود‪.‬‬ ‫‪42‬‬ ‫شماره اول ‪ /‬مرداد ‪1397‬‬ ‫‪ 1-2‬نور پردازی مصنوعی‬ ‫‪ 1-2-1‬تمهیداتی جهت جلوگیری از‬ ‫تغییرات ناگهانی روشنایی در نظر گرفته شود؛‬ ‫‪ .1‬استفاده از پنجره سقفی در ورودی‪ .2‬استفاده از‬ ‫سایه بان در ورودی‪ .3‬انتقال از یک فضا به فضای دیگر با‬ ‫تغییر شدید روشنایی به تدریج صورت گیرد ؛ بنابراین بهتر‬ ‫است که از فضاهای واسطه استفاده شود ‪ .‬با پیش فضا در ورودی‬ ‫ساختمان و استفاده از نور روز در این قسمت می توان به خوانایی‬ ‫هرچه بیشتر ورودی کمک کرد‪.‬‬ ‫‪ 1-2-2‬به منظور کاهش خیرگی و افزایش اطمینان پخش یکنواخت نور در‬ ‫محیط استفاده از المپ های با طیف نوری کامل توصیه می شود‪.‬‬ ‫‪ 1-2-3‬استفاده از کلید های تنظیم کننده نور جهت تنطیم فعالیت های گوناگون‬ ‫متناسب با نور اتاق بستری‬ ‫‪ 1-2-4‬عموما از بین هر‪ 3‬نفر یک نفر از افراد باالی ‪ 65‬سال و از هر ‪ 2‬نفر یک نفر از افراد باالی‬ ‫‪ 80‬سال به باال خطر افتادن وجود دارد که به این ترتیب خطر شکستگی را بین این افراد افزایش‬ ‫می دهد‪ .‬همچنین ترس از سقوط باعث کاهش تحرکات جسمی این افراد خواهد شد‪ .‬درصد احتمال‬ ‫سقوط در اتاق های بستری‪ ،‬حمام و سرویس ها و همچنین راهروها که درصد کمتری از روشنایی روز بهره‬ ‫مند هستند بیشتر و در فضاهای بیرونی کمتر است‪.‬‬ ‫شماره اول ‪ /‬مرداد ‪1397‬‬ ‫نور پردازی نا مطلوب‬ ‫بازتاب نور از سقف باعث‬ ‫ایجاد خیرگی می شود‬ ‫نور پردازی مطلوب‬ ‫نور پردازی نا مطلوب‬ ‫سقف و دیوار تاریک باعث‬ ‫ایجاد دلهره در افراد می گردد‬ ‫نور پردازی مطلوب‬ ‫نور پردازی نا مطلوب‬ ‫وجود سایه ها احتمال بروز‬ ‫خطای بینایی را افزایش می دهد‬ ‫نور پردازی نا مطلوب‬ ‫سایه های متحرک می تواند‬ ‫دلهره اور باشد‬ ‫نور پردازی نا مطلوب‬ ‫نور پردازی مطلوب‬ ‫وجود سایه در صورت افراد باعث‬ ‫ایجاد داهره در افراد شده و‬ ‫احتمال تشخیص چهره را‬ ‫کاهش می دهد‬ ‫‪44‬‬ ‫شماره اول ‪ /‬مرداد ‪1397‬‬ ‫‪ 1-2-5‬استفاده از نورپردازی غیر مستقیم؛ به دلیل ‪ .1‬کاهش خیرگی ‪.2‬‬ ‫پخش نور متوازن در فضا ‪ .3‬کاهش ایجاد سایه‬ ‫ ‬ ‫‪ 1-2-6‬استفاده از نورپردازی مستقیم – نیمه مستقیم دراتاق های‬ ‫معاینه و اتاق بستری جهت مطالعه‬ ‫‪ 1-3‬نورپردازی موضعی‬ ‫‪ 1-3-1‬نورپردازی میزهای پذیرش باید طوری باشد که صورت متصدی‬ ‫پذیرش توسط اشخاص دارای مشکل شنوایی لب خوانی شود‪.‬‬ ‫‪ 1-3-2‬استفاده کنندگان صندلی چرخدار به نورپردازی بر روی اهرم‬ ‫های کنترل سطح کوتاه احتیاج دارند‪.‬‬ ‫‪ 1-3-3‬کنتراست قوی بین اشیا و موانع و نیز نوشته تابلوها مورد‬ ‫نیاز است‪.‬‬ ‫‪ 1-3-4‬استفاده کنندگان صندلی چرخدار‪ ،‬به نورپردازی بر روی‬ ‫اهرمهای کنترل سطح کوتاه احتیاج دارند‪.‬‬ ‫‪ 1-3-5‬تابلوهایی که از روی صندلی چرخدار دیده میشود‪ ،‬باید کام ً‬ ‫ال‬ ‫روشن باشد‪.‬‬ ‫رنگ[‪23‬و‪20‬و ‪19‬و‪]15‬‬ ‫‪ 2-1‬رنگ های روشن سبک تر به نظر می ایند ‪.‬رنگ ها به ترتیب‬ ‫سبک تر به سنگین تر عبارتند از قرمز‪ ،‬ابی‪ ،‬بنفش‪ ،‬نارنجی‪ ،‬سبز و زرد‪.‬‬ ‫‪ 2-2‬باید در نظر داشت که رنگ های گرم باعث افزایش هشیاری و‬ ‫جهت گیری به سمت خارج و رنگ های سرد باعث حواس پرتی کمتر و‬ ‫افزایش تمرکز می شود‪.‬‬ ‫‪ 2-3‬رنگ ها در بخش بستری نباید به صورت خام و با درخشش باال‬ ‫باشند‪ ،‬بلکه می بایست با استفاده از سفید و خاکستری رنگ ها را‬ ‫خنثی کرد‪.‬‬ ‫‪ 2-4‬رنگ ها می بایست طوری انتخاب شوند که چهره ی بیمار رنگ‬ ‫واقعی خود را نشان دهد تا پزشکان و پرستاران در‬ ‫‪ 2-5‬تشخیص بیماری دچار مشکل نشوند و همچنین در ادراک کلیه ی‬ ‫ناظران اختاللی ایجاد نشود‪.‬‬ ‫‪ 2-6‬هارمونی و تضاد در انتخاب رنگ در بخش ها بسیار مهم است‪،‬‬ ‫کنتراست شدید رنگ ها باعث ایجاد سردرد و خطای‬ ‫دید می شود ‪.‬رنگ غالب بخش از رنگ های روشن استفاده شود ‪.‬در‬ ‫این حالت بعضی از عناصر که اهمیت دید بیشتری دارند مانند ورودی‬ ‫بخش ایستگاه پرستاری‪ ،‬سرویس های بهداشتی‪ ،‬دستگیره ها‪ ،‬درب‬ ‫ها و‪ ...‬جهت افزایش خوانایی می توانند دارای کنتراست رنگی با دیگر‬ ‫قسمت ها شوند‪.‬‬ ‫‪ 2-7‬پرهیز از قرار دادن رنگ ابی و سبز در کنار یکدیگر؛ چراکه‬ ‫سالمندان به سختی این دو رنگ را از هم تشخیص می دهند‪.‬‬ ‫‪ 2-8‬رنگ سطوح باید به گونه ای انتخاب شود که منجر به انعکاس و‬ ‫خیرگی نور نشود ‪.‬چرا که بیمارانی که از دید کافی‬ ‫برخوردار نیستند دچار مشکل می شوند ‪.‬همچنین استفاده از رنگ های‬ ‫تند در سقف و کف پوش ها مجاز نیست‪.‬‬ ‫‪ 2-9‬به طور کلی طیف رنگی گرم برای افراد سالمند مطلوب تر است‬ ‫اما طراح می بایست به تاثیرات رنگ ها بر روی بیماری ها توجه داشته‬ ‫باشد‪ ،‬مث ً‬ ‫ال رنگ های سرد برای بیماران دارای فشار خون باال و یا مضطرب‬ ‫سودمند است ‪.‬رنگ قرمز برای بیمارانی که دچار صرع هستند استفاده‬ ‫نشود‪ ،‬ابی برای بیماران بخش قلب مناسب نیست‪ .‬به طور کلی طراح با‬ ‫توجه به طول مدت اقامت بیماران هر بخش بستری و نوع بیماری می‬ ‫بایست در انتخاب رنگ ها دقت داشته باشد‪.‬‬ ‫شماره اول ‪ /‬مرداد ‪1397‬‬ ‫‪ -3‬اکوستیک [‪21‬و‪]15‬‬ ‫‪ 3-1‬برنامه ریزی فضایی‬ ‫‪ 3-1-1‬به کارگیری اتاق های بستری یک تخته‬ ‫‪ 3-1-2‬غیر متمرکز ساختن ایستگاه های پرستاری‬ ‫‪ 3-1-3‬ایجاد فضاهای مالقات خصوصی برای بستگان بیماران و کارکنان‬ ‫پزشکی‬ ‫‪ 3-1-4‬ایجاد فضاهای مجزا و ایزوله اکوستیکی برای انتظار بستگان بیمار‬ ‫‪ 3-1-5‬عدم استقرار ایستگاه های پرستاری و برنامه ریزی در فضاهای‬ ‫مراقبت ویژه و ریکاوری پس از جراحی‬ ‫‪ 3-2‬انتخاب مصالح و پرداخت های ساختمانی‬ ‫‪ 3-2-1‬سقف‬ ‫‪ 3-2-1-1‬استفاده از تایل های اکوستیکی سقف (‪ )ACT‬جهت افزایش‬ ‫توانایی فهم صحبت و کیفیت صوتی محیط‬ ‫‪ 3-2-1-2‬استفاده از یک سیستم سقف صوتی معلق( اویزان) با پوشش‬ ‫های جاذب صدا جهت کاهش سر و صدای محیط‬ ‫‪ 3-2-1-3‬استفاده از پوشش های ‪ CAC‬که به میزان ‪ ۳۵‬یا بیشتر هستند‬ ‫جهت کنترل سر و صدای تجهیزات سقفی‬ ‫برخی از رایج ترین انواع تایل های اکوستیک سقف مورد استفاده در‬ ‫محیط های بیمارستانی و ویژگی هریک عبارت است از‪:‬‬ ‫• تایل های اکوستیکی سقف از جنس فایبرگالس برای راهروها و دفاتر‬ ‫• تایل های اکوستیکی سقف از جنس فیبرمعدنی مناسب برای فضاهایی‬ ‫که نیاز به جذب و ایزوله سازی فضا دارند‪.‬‬ ‫‪ 3 -3‬دیوار‬ ‫‪ 3-4‬ساخت دیوار‬ ‫‪ 3-4-1‬عدم وجود هرگونه بازشو یا رخنه ای در دیوار؛ چراکه منجر به‬ ‫کاهش چشمگیری در عملکرد صوتی ان خواهد شد‪.‬‬ ‫‪ 3-4-2‬استفاده از دیوارهای پیوسته جهت دستیابی به عملکرد صوتی‬ ‫بهینه دیوار‬ ‫‪ 3-4-3‬توجه به جزئیات اجرایی در محل اتصال دیوار به سقف‬ ‫‪ 3-4-4‬توجه به قرارگیری شکاف های هوا‪ ،‬دریچه ها و بازشوها در دیوار‬ ‫برای تاسیسات مکانیکی؛ چراکه تاثیرات منفی بر ایزوله سازی صوتی و‬ ‫محرمانگی دیوار دارند‪.‬‬ ‫‪ 3-5‬سطح دیوار‬ ‫‪ 3-5-1‬استفاده از پانل های دیواری با ضخامت یک اینچ (‪ ۵‬سانتیمتر)‬ ‫نصب شونده در سطح دیوار‪ ،‬یا سایر مصالح جاذب صدا در دیوارها برای‬ ‫جذب موثر ناشی از فعالیت های معمول‬ ‫‪ 3-5-2‬استفاده از پانل های قابل حرکت‪ ،‬دیواره های شیشه ایی و پرده‬ ‫های مانع سروصدا به ارتفاع حداقل ‪ ۶۰‬اینچ در فضاهای باز جهت مسدود‬ ‫کردن الودگی صوتی‬ ‫‪ 3-6‬کف‬ ‫‪ 3-6-1‬استفاده ازکفپوش الستیکی و موزاییک های فرشی جهت به حداقل‬ ‫رساندن ناپیوستگی و ناهمواری های سطح کف برای کاهش ارتعاشات‬ ‫ایجاد شده به وسیله حرکت تجهیزات برروی انها‬ ‫‪-4‬دیوارها و سقف [‪]15‬‬ ‫‪ 4-1‬جزئیات دیوار پشت نرده ها بدون گوشه های تیز باشد که باعث‬ ‫جراحت و اسیب دیدن سالمندان هنگام استفاده از ان نشود‬ ‫‪ 4-2‬استفاده از موزاییک های فرشی به ضخامت ‪ 13‬میلی متر و کمتر‬ ‫جهت کنترل خیرگی و سر و صدا‬ ‫‪ -5‬راهروها‪ ،‬درب ها و پنجره ها [‪]15‬‬ ‫‪ 5-1‬استفاده از درب های اتوماتیک کشویی در ورودی و در نظر گرفتن‬ ‫سیستم هوشمند مناسب جهت تاخیر در باز و بسته شدن‬ ‫‪ 5-2‬استفاده از دستگیره های درب پالک و پرهیز استفاده از‬ ‫دستگیره های توپی جهت سهولت استفاده سالمندان‬ ‫‪ 5-3‬تنظیم ‪ 6-4‬ثانیه ای درب ها جهت تاخیر در باز و بسته شدن برای‬ ‫سالمندان دارای مشکالت حرکتی‬ ‫‪ 5-4‬در نظرگرفتن فاصله ‪ 147-183‬سانتی متری بین نرده ها در تمامی‬ ‫راهرو ها جهت سهولت حرکت ‪ 2‬ویلچر در کنار هم‬ ‫‪ 5-6‬در نظر گرفتن حداقل عرض‪ 120‬سانتی متری راهرو در صورت‬ ‫قرارگیری در گوشه جهت سهولت چرخش سالمند با ویلچر یا واکر‬ ‫‪ 5-7‬طراحی مسیرهایی با فواصل کوتاه در راهروها جهت تشویق هرچه‬ ‫بیشتر سالمندان به تحرک و در نظر گرفتن فضاهای استراحت مابین‬ ‫راهروها به فاصله حداقل ‪ 3‬متر‪.‬‬ ‫‪ 5-8‬استفاده از پنجره های لوالیی جهت سهولت باز و بسته شدن‬ ‫‪ 5-9‬استفاده از پرده های کرکره ای برقی‬ ‫‪46‬‬ ‫شماره اول ‪ /‬مرداد ‪1397‬‬ ‫‪ -6‬نرده ها [‪]15‬‬ ‫‪ 6-1‬استفاده از نرده ها در هر دو سمت راهروها و راه پله ها‬ ‫‪ 6-2‬امتداد نرده ها تا فاصله ‪ 30‬سانتی متری از پله ها؛ و همچنین در‬ ‫نظر گرفتن نرده به فاصله ‪ 20‬سانتی متری باالی زمین‬ ‫‪ 6-3‬استفاده از گوشه های گرد شده و نرم در انتهای نرده ها‬ ‫‪ 6-4‬استفاده از نرده در هر ‪ 2‬وجه کابین اسانسور به ارتفاع ‪80‬تا ‪100‬‬ ‫سانتی متر‬ ‫‪ 6-5‬استفاده از نرده های رنگی و داری تضاد رنگ با کف و دیوار جهت‬ ‫سهولت تشخیص‬ ‫‪ 8-2‬پرهیز استفاده از مصالح لیز در سطوح رمپ ها‬ ‫‪ 8-3‬حداقل عرض مسیر های حرکتی و رمپ ها ‪ 162.5‬سانتی متر‬ ‫‪ 8-4‬تفکیک مسیرهای حرکتی و رمپ ها به فواصل حداقل ‪ 10‬سانتی‬ ‫متری‬ ‫‪ 8-5‬اجتناب از به کارگیری راه پله با مسیر پیچیده و طوالنی و درنظر‬ ‫گرفتن حداکثر ‪ 10‬پله در هر دستگاه پله‬ ‫‪ -9‬پارکینگ [‪]15‬‬ ‫‪ 9-1‬استفاده از نور پردازی مناسب بدون خیرگی در محل های‬ ‫پارکینگ‬ ‫‪ 9-2‬سهولت دسترسی به ورودی و درنظر گرفتن فضایی جهت پارک‬ ‫ویلچر در جایگاه پارک‬ ‫‪ 9-3‬پرهیز استفاده از شیب بیشتر از ‪ 5‬درصد به دلیل دشواری‬ ‫استفاده توسط سالمندان دارای مشکالت حرکتی‬ ‫‪ – 10‬اسانسور [‪]15‬‬ ‫‪ 10-1‬قرارگیری اسانسور در نزدیکی محل پارک ویلچر و واکر و ورودی‬ ‫اصلی‬ ‫‪ -7‬نشانه ها و تابلوها [‪]15‬‬ ‫‪ 7-1‬برنامه ریزی فضایی به گونه ای غیرمتمرکز صورت گیرد تا از‬ ‫سردرگمی و ازدحام جلوگیری شود و سالمندان به سهولت و مستقیما‬ ‫به فضاهای خدماتی و درمانی دسترسی داشته باشند‪.‬‬ ‫‪ 7-2‬استفاده از عالئم گرافیکی ساده در تابلو ها جهت سهولت‬ ‫تشخیص‬ ‫‪ 7-3‬استفاده از نقشه هایی با عالئم گرافیکی ساده که موقعیت‬ ‫سالمند را در بیمارستان نشان دهد‪.‬‬ ‫‪ 7-4‬استفاده از فلش های راهنمای مسیر با رنگ های با کنتراست باال‬ ‫‪ 7-5‬پرهیز از ترکیب رنگی عالئم به صورت ‪ -7-5-1 :‬حروف زرد با‬ ‫زمینه سیاه ‪ -7-5-2‬حرف زرد با زمینه سبز ‪ -7-5-3‬حروف سبز با‬ ‫زمینه زرد ‪ -7-5-4‬حروف قرمز با زمینه سبز‬ ‫‪ 7-6‬استفاده از حروفی به اندازه حداقل ‪ 16‬میلی متر در تابلو های‬ ‫کوچک و ‪ 40‬میلی متر در تابلوهای بزرگ‬ ‫‪ -8‬رمپ ها و پله ها‬ ‫‪ 8-1‬از تغیرات ناگهانی در تراز کف اجنتاب شود‪.‬‬ ‫‪ -11‬سرویس بهداشتی وحمام [‪]15‬‬ ‫‪ 11-2‬درب سرویس بهداشتی می بایست به سمت بیرون باز‬ ‫شود و حداقل ‪ 81‬سانتی متر عرض داشته باشد تا امکان عبور ویلچر‬ ‫را فراهم سازد‪.‬‬ ‫‪ 11-3‬استفاده از وسایل گرم کننده سوختی مثل بخاری‪ ،‬پیک‬ ‫نیک و‪ ...‬درحمام ممنوع است زیرا از طرفی باعث کاهش اکسیژن‬ ‫محیط و از طرفی تولید گازهای سمی وخطرناک می کند که عالوه بر‬ ‫خطر مرگ باعث سرگیجه و عدم تعادل و در نتیجه خطر سقوط و‬ ‫ضربه به افراد خواهد شد‪.‬‬ ‫‪ 11-4‬کف وان بایستی از پوشش الستیکی غیرلیز پوشیده تا مانع‬ ‫لیزی و سرخوردن باشد‪.‬‬ ‫‪ 11-5‬نصب دستگیره کمکی جهت سالمندان در حمام و کنار دوش‬ ‫الزامیست‪.‬‬ ‫‪ 11-6‬استفاده از شیب یک طرفه در کف حمام استفاده کنید جهت‬ ‫جلوگیری از لق زدن واکر‬ ‫‪ 11-7‬استفاده از چراغ های ‪ LED‬در زه کش حمام جهت سهولت دید‬ ‫در صورت وجود بخار‬ ‫‪ 11-8‬تعبیه دکمه ی اخطار در ارتفاعی مناسب از کف حمام و سرویس‬ ‫بهداشتی جهت اطالع رسانی به موقع‬ ‫شماره اول ‪ /‬مرداد ‪1397‬‬ ‫نتیجه گیری‬ ‫با توجه به یافته های این پژوهش‪ ،‬به نظر می‬ ‫رسد شناخت و درک نیازهای مختلف سالمندان‬ ‫و تالش در جهت پاسخگویی به این نیازها و‬ ‫احترام به ترجیحات ان ها در طراحی فضاهای‬ ‫درمانی‪ ،‬می تواند در بهبود کیفیت زندگی‬ ‫سالمندی و افزایش امید به زندگی و دستیابی‬ ‫به اهداف سالمندی موفق موثر باشد‪ .‬در این‬ ‫میان‪ ،‬امید است توجه و به کارگیری انگاره‬ ‫های کالبدی تبیین شده در این نوشتار می‬ ‫تواند عالوه بر افزایش کیفیت محیط کالبدی‬ ‫بیمارستان تخصصی سالمندان‪ ،‬در روند بهبود‬ ‫بیماران موثر بوده و امید به زندگی را در انان‬ ‫افزایش دهد‪.‬‬ ‫منابع‬ ‫‪ -1‬سالخوردگی جمعیت در ایران و هز ینه های‬ ‫رو به افزایش بهداشت و درمان‬ ‫‪ -2‬امیر صدرایی ‪ ،‬سلیمانی ‪.‬بررسی پدیده‬ ‫سالمندی در ایران وپیامدهای ان ‪.‬مجله‬ ‫بهداشت وسالمت‬ ‫‪Hughes LC, Hodgson NA, -3‬‬ ‫‪Muller P, Robinson LA, McCorkle‬‬ ‫‪R. Information needs of elderly‬‬ ‫‪postsurgical cancer patients‬‬ ‫‪during the transition from‬‬ ‫‪;2000 hospital to home. JNS‬‬ ‫‪.30-25 :)1(32‬‬ ‫‪World Health Organization -4‬‬ ‫‪Global health risks: Mortality and‬‬ ‫‪burden of disease attributable to‬‬ ‫‪selected major risks. Geneva :‬‬ ‫‪2009; World Health organization‬‬ ‫‪Saraei H. [Preliminary analysis -5‬‬ ‫‪techniques with emphasis on the‬‬ ‫‪distribution and composition of‬‬ ‫‪population age composition of‬‬ ‫‪the population (Persian)]. Tehran:‬‬ ‫‪;Allameh Tabataba›i University‬‬ ‫‪2003‬‬ ‫‪ -6‬پورجعفر و همکاران ‪« ،‬ارائه انگاره های‬ ‫محیطی موثر بر شکل گیری فضاهای عمومی‬ ‫مشوق سالمندی موفق با تاکیید بر ترجیحات‬ ‫سالمندان شهر شیراز ‪ ، ،‬سال پنجم ‪ ،‬شماره ‪15‬‬ ‫‪ ،‬صص ‪12-28‬‬ ‫‪ -7‬قاسمی و همکاران «مقایسه کیفیت زندگی‬ ‫سالمندان مقیم خانواده و مقیم سرای سالمندان‬ ‫شهر اصفهان» ‪ ،‬مجله رفاه اجتماعی‪ ،‬سال دهم ‪،‬‬ ‫شماره ‪ ، 39‬صص ‪1-12‬‬ ‫‪Poston DL, Micklin M. -8‬‬ ‫‪Handbook of population. Berlin:‬‬ ‫‪Springer Science & Business‬‬ ‫‪.2006 ;Media‬‬ ‫‪Kinsella KG, Phillips DR.‬‬ ‫‪-9‬‬ ‫‪Global aging: The challenge‬‬ ‫‪of success. Washington, D.C.:‬‬ ‫‪;Population Reference Bureau‬‬ ‫‪.2005‬‬ ‫‪ -10‬بررسی و مقایسه روند سالخوردگی جمعیت‬ ‫در کشورهای اسیایی و اروپایی طی سال های‬ ‫‪1950 -2050‬‬ ‫‪ -11‬سالخوردگی جمعیت در ایران و هزینه های‬ ‫رو به افزایش بهداشت و درمان‬ ‫‪Sadeghu R. [Population and -12‬‬ ‫‪development in Iran: Dimensions‬‬ ‫‪(Persian)].‬‬ ‫‪and‬‬ ‫‪challenges‬‬ ‫‪Tehran: National Population‬‬ ‫‪Studies‬‬ ‫&‬ ‫‪Comprehensive‬‬ ‫‪.2009 ;Management Institute‬‬ ‫‪Saraei H, [Preliminary analysis -13‬‬ ‫‪techniques with emphasis on the‬‬ ‫‪distribution and composition of‬‬ ‫‪population age composition of‬‬ ‫‪the population (Persian)]. Tehran:‬‬ ‫‪;Allameh Tabataba›i University‬‬ ‫‪.2003‬‬ ‫‪ -14‬نیازهای بیماران سالمند بستری در‬ ‫بیمارستان‬ ‫‪Code Plus - Physical Design -15‬‬ ‫‪Components for an Elder Friendly‬‬ ‫‪Hospital‬‬ ‫‪ -16‬اصول و مبانی نورپردازی در بیمارستان و‬ ‫خلق فضایی روحبخش‪ ،‬تاثیران بر روند بهبود‬ ‫بیمار‬ ‫‪ -17‬بررسی جایگاه روانشناسی محیط نور و‬ ‫رنگ در طراحی فضاهای درمانی‬ ‫‪ -18‬بررسی اهمیت نور در مراکز درمانی با‬ ‫رویکرد شفابخشی‬ ‫‪ -19‬تاثیر رنگ در طراحی بخش بستری‬ ‫بیمارستان ها‬ ‫‪ -20‬مروری بر تاثیر رنگها از منظر روانشناسی‬ ‫و اهمیت به کارگیری مناسب انها در طراحی‬ ‫فضاهای اقامتی و مراقبتی سالمندان‬ ‫‪ -21‬مالحظات طراحی معماری در کاهش الودگی‬ ‫های صوتی محیط های درمانی‬ ‫‪ -22‬بررسی نقش پارامتر های نور و رنگ در‬ ‫طراحی بیمارستان و ایجاد محیط شفابخش در‬ ‫جهت کمک به بهبود بیماران‬ ‫‪ -23‬نقش رنگ در بیمارستان از منظر عملکردی‬ ‫‪48‬‬ ‫شماره اول ‪ /‬مرداد ‪1397‬‬ ‫بخشسوختگی‪،‬بایدهاونبایدها‬ ‫امروزه سوختگی تبدیل به یک مسئله ی سالمت جهانی شده است به طوریکه ساالنه ‪ 180000‬نفر بر اثر‬ ‫سوانح سوختگی جان خود را از دست می دهند‪ .‬متاسفانه بیشترین امار مرگ و میر بر اثر این نوع سوانح‪،‬‬ ‫به کشور های کمتر توسعه یافته و در حال توسعه اختصاص یافته است[‪.]1‬‬ ‫درمان سوختگی‪ ،‬جلوگیری و کنترل عفونت زخم های سوختگی به منظور کاهش میزان مرگ و میر ناشی‬ ‫از حوادث سوختگی همواره یکی از اهداف مراکز درمانی بوده است‪ .‬به همین دلیل در طول ‪ 60‬سال گذشته‬ ‫تالش های بسیاری برای ساخت مکان هایی مجزا و با خصوصیات ویژه برای این بیماران انجام گرفته است‪.‬‬ ‫اختصاص واحد ها و کلینیک های جداگانه مخصوص بیماران سوختگی در بیمارستان ها و همچنین احداث‬ ‫مراکز سوختگی دستاورد این تالش ها بوده است[‪.]2‬‬ ‫در طراحی یک مرکز درمان سوختگی به دلیل شرایط خاص این بیماران باید از اصول خاصی پیروی کرد‪.‬‬ ‫هدف از این مقاله بررسی اصول طراحی مراکز درمان سوختگی است‪.‬‬ ‫سارا مشعل چی زاده‬ ‫کارشناسی ارشد فیزیک پزشکی‬ ‫دکتر فاطمه منتجبی‬ ‫کارشناسی ارشد مهندسی پزشکی و دکتری کسب و کار‬ ‫شماره اول ‪ /‬مرداد ‪1397‬‬ ‫قسمت های مختلف یک بخش سوختگی‪:‬‬ ‫یک مرکز سوختگی باید به اندازه ی کافی‬ ‫کوچک باشد تا پرسنل سوختگی بتوانند در‬ ‫کمترین زمان به بیماران سر زده و بر تمامی‬ ‫بیماران احاطه و توجه داشته باشند و باید به‬ ‫اندازه ی کافی بزرگ باشد تا بتواند پرسنل و‬ ‫امکانات کافی را برای بهبود و درمان بیماران‬ ‫سوختگی در خود جای دهد[‪.]3‬‬ ‫مراکز و واحد های مراقبت و درمان بیماران‬ ‫سوختگی باید شامل ‪ 4‬بخش باشد‪:‬‬ ‫‪ .1‬بخش مراقبت از بیماران سوختگی‪ :‬شامل‬ ‫اتاق های بیماران‪ ،‬اتاق هایی به منظور درمان‬ ‫اولیه ی بیماران‪ ،‬اتاق های عمل‪ ،‬اتاق های‬ ‫تعویض لباس بیماران‪ ،‬اتاق های اب درمانی‬ ‫و محیطی مخصوص توان بخشی بیماران‬ ‫است[‪.]4‬‬ ‫‪ .2‬بخش کلینیکی‪ :‬در ان نه تنها بیماران بستری‬ ‫که به درمان بیماران سرپایی می پردازند‪.‬‬ ‫‪ .3‬بخش پشتیبانی مرکز سوختگی‪ :‬این‬ ‫قسمت شامل بخش پذیرش‪ ،‬مدیریت مواد و‬ ‫وسایل و بخش استراحت پرسنل است‪.‬‬ ‫‪ .4‬بخش پشتیبانی از خانواده ی بیماران‬ ‫سوختگی‪ :‬این بخش به منظور حمایت و‬ ‫پشتیبانی از خانواده ها و مالقات کننده ها و‬ ‫ایجاد فضایی برای استراحت و رفاه انان است‬ ‫[‪.]3‬‬ ‫اتاق جراحی‪:‬‬ ‫اتاق عمل باید تمامی امکانات درمانی بیمار‬ ‫سوختگی را داشته باشد‪ .‬وجود سیستم تهویه‬ ‫هوای ‪ 24‬ساعته‪ ،‬سیستم تنظیم دما و سیستم‬ ‫تنفس در این اتاق ضروری است‪ .‬اتاق عمل‬ ‫باید حداقل دارای مساحت ‪ m2 42‬باشد‪.‬‬ ‫[‪ ]4‬سیستم تهویه هوای رایج اتاق عمل را‬ ‫می توان برای اتاق عمل های سوختگی نیز به‬ ‫کار برد‪ .‬برای مثال می توان از سیستم هوایی‬ ‫استفاد کرد که هر ساعت ‪ 25-20‬بار هوای اتاق‬ ‫عمل را تغییر دهد[‪.]5‬‬ ‫اتاق تعویض لباس‪:‬‬ ‫این اتاق نیز باید از سیستم تهویه ی هوا و‬ ‫تنظیم دمایی مانند اتاق عمل بهره مند باشد‪.‬‬ ‫ابعاد این اتاق باید حداقل ‪ 5×m25‬باشد‪.‬‬ ‫مساحت ایده ال برای این اتاق ‪m2 7×7‬‬ ‫است‪ .‬دمای این اتاق با استفاده از سیستم فرو‬ ‫سرخ تنظیم می شود و دمای مناسب این اتاق‬ ‫حداقل ‪ 30‬درجه ی سانتی گراد است‪ .‬وجود‬ ‫البی بین این اتاق و ورودی الزم است[‪.]5‬‬ ‫اتاق بیماران سوختگی‪:‬‬ ‫اتاق بیماران سوختگی به طور کلی به دو دسته‬ ‫تقسیم می شوند‪ .1 :‬اتاق های عمومی با چند‬ ‫تخت خواب و ‪ .2‬اتاق های تک تخت خوابی‪.‬‬ ‫ اتاق های عمومی‪:‬‬‫بیمارانی که شرایط بسیار حادی ندارند در‬ ‫اتاق های عمومی بستری می شوند‪ .‬با توجه‬ ‫به وخامت جراحت بیماران‪ ،‬اتاق های عمومی‬ ‫دارای تعداد تخت های متغیری هستند‪ .‬بیماران‬ ‫با سوختگی کم در اتاق هایی با حداقل ‪ 6‬تخت‬ ‫خواب و حداکثر ‪ 8‬تخت خواب بستری می‬ ‫شوند‪.‬‬ ‫اما بیمارانی که شرایط به نسبت وخیم تری‬ ‫دارند در اتاق های دو تخت خوابی مستقر می‬ ‫شوند‪ .‬در هر اتاق حمام و سرویس بهداشتی‬ ‫برای بیماران ان اتاق موجود است‪ .‬اتاق ها باید‬ ‫دارای پنجره هایی رو به فضای سبز بیمارستان‬ ‫داشته باشد‪ .‬زیرا ایجاد مناظر طبیعی می تواند‬ ‫باعث کاهش استرس و اضطراب بیمار شود و‬ ‫سرعت درمان را بهبود بخشد‪.‬‬ ‫‪ 2 Figure‬شمای موقعیت هر مکان در اتاق تک تخت خوابی‬ ‫اتاق های تک تخت خوابی‪:‬‬ ‫بیماران با شرایط بسیار حاد در اتاق های‬ ‫تک تخت خوابی بستری می شوند‪ .‬اتاق تک‬ ‫نفره‪ ،‬محیطی با طول و عرض ‪ 5.3×4.4 m2‬و‬ ‫ارتفاع حدود ‪ 2.6‬متر است‪ .‬اتاق باید دارای دو‬ ‫پنجره ی ‪ 1.2× m21.2‬باشد‪ .‬بهتر است که‬ ‫تخت بیمار در مرکز اتاق قرار گیرد‪ .‬در مواردی‬ ‫که تخت بیمار پشت به پنجره باشد‪ ،‬با قرار‬ ‫دادن اینه ای بر روی دیوار می توان امکان‬ ‫تماشای مناظر بیرون را برای بیمار فراهم کرد‪.‬‬ ‫در مراکزی که به میزان کافی بزرگ هستند‪،‬‬ ‫بهتر است تعداد سه یا چهار اتاق (حداقل‬ ‫دو اتاق) بزرگ تر از سایر اتاق های تک‬ ‫تخت خوابی باشند تا بتوانند تمامی امکانات‬ ‫و تجهیزات مورد نیاز یک بیمار سوختگی با‬ ‫شرایط وخیم را در خود جای دهند‪ .‬از این‬ ‫اتاق ها برای بیمارانی که دچار عفونت شده‬ ‫اند و باید در اتاق های ایزوله و میکروب‬ ‫زدایی شده نگهداری شوند؛ استفاده می شود‪.‬‬ ‫مساحت ‪ 5×m25‬می تواند برای این اتاق ها‬ ‫مناسب باشد‪.‬در اتاق های تک تخت خوابی‪،‬‬ ‫برای به حداقل رساندن انتقال این بیماران‪،‬‬ ‫این اتاق ها باید مجهز به امکانات زیر باشند‪:‬‬ ‫• برای هر اتاق باید یک سرویس بهداشتی‬ ‫جداگانه در نظر گرفته شود‪.‬‬ ‫• باید بین هر دو اتاق تک تخت خوابی یک‬ ‫اتاق اب درمانی با حداقل یک وان وجود‬ ‫داشت باشد به گونه ای که هر کدام از‬ ‫اتاق ها از طریق یک در فشاری به ان‬ ‫دسترسی داشته باشند‪.‬‬ ‫• برای هر اتاق باید به صورت جداگانه یک اتاق‬ ‫فیلتر بین اتاق بیمار و راهروی ورودی وجود‬ ‫داشته باشد‪.‬‬ ‫‪ 1 Figure‬شمای موقعیت هر مکان در اتاق های دوتخت خوابی‬ ‫‪50‬‬ ‫شماره اول ‪ /‬مرداد ‪1397‬‬ ‫در اتاق ها ی تک تخت خوابی‪ ،‬دو خروجی‬ ‫مشبک نیز موجود است‪ .‬یکی از این‬ ‫خروجی های مشبکی در پایین دیوار نزدیک‬ ‫به در خروجی و خروجی مشبک دوم باال و‬ ‫در مجاورت تخت بیمار است‪.‬‬ ‫در این اتاق ها سقف اتاق از چند الیه تشکیل‬ ‫شده است‪ .‬در اولین الیه لوله های گرمایشی‬ ‫به کار گرفته شده اند و در باالی تخت بیمار‬ ‫صفحات روشن کننده ی اتاق قرار دارند‪ .‬این‬ ‫صفحات نور الزم را در نزدیکی تخت بیمار‬ ‫سوختگی فراهم می کنند‪ .‬عالوه بر این به‬ ‫جریان دهنده ی هوا با سرعت مناسب نیز در‬ ‫اطراف تخت بیمار نیاز است[‪.]6‬‬ ‫‪ 3 Figure‬شمایی از اتاق تک تخت خوابی‬ ‫بیماران سوختگی‬ ‫شرایط بهینه ی دما و سرعت جریان هوا در‬ ‫اتاقبیمارسوختگی‪:‬‬ ‫دمای سطح بدن بیماران سوختگی باال‬ ‫است و درنتیجه این افراد مستعد شوک‬ ‫ناشی از کمبود اب بدن هستند‪ .‬همچنین‬ ‫به دلیل نبود پوشش (پوست) در برخی از‬ ‫نواحی بدن‪ ،‬این بیماران در معرض عفونت‬ ‫اند‪ .‬برای اطمینان از راحتی بیمار و بهبود‬ ‫سالمت وی‪ ،‬در طراحی اتاق سرعت هوا و دما‬ ‫اهمیت خاصی دارد[‪.]6‬دمای کلی یک واحد‬ ‫سوختگی باید بین ‪ 22‬تا ‪ 25‬سانتی گراد‬ ‫باشد‪ .‬دمای دیگر مکان ها در هر قسمت‬ ‫توضیح داده شده است‪.‬اگرچه هوا دلیل‬ ‫اصلی ایجاد عفونت در بیماران سوختگی‬ ‫محسوب نمی شود؛ اما تهویه ی مناسب در‬ ‫اتاق های مراقبت ویژه از بیماران با شرایط‬ ‫بسیار وخیم‪ ،‬اتاق عمل و اتاق تعویض لباس‬ ‫بسیار ضروری است[‪ .]5‬در بخش اتاق عمل و‬ ‫تعویض لباس به صورت اختصاصی به شرایط‬ ‫ایده ال تهویه هوا پرداخته شده است‪ .‬در‬ ‫این قسمت به بررسی دما و تهویه ی مورد‬ ‫نیاز بیماران با سوختگی حادی که نیاز به‬ ‫مراقبت های ویژه دارند‪ ،‬پرداخته می شود‪.‬‬ ‫در اتاق بیماران با شرایط بسیار وخیم‪،‬‬ ‫معیارها به گونه ای تعیین شده اند که‬ ‫سرعت هوایی که به بیمار برخورد می کند‪،‬‬ ‫از ‪ 0.25‬متر‪/‬ثانیه بیشتر نشود و دمای‬ ‫محیط اطراف بیمار بین ‪ 29.4 _21.1‬درجه‬ ‫ی سانتی گراد با دقتی برابر با ‪ 1±‬درجه ی‬ ‫سانتی گرادی تنظیم شود‪ .‬فشار مثبت نیز‬ ‫باید در اتاق ایجاد شود تا احتمال ایجاد‬ ‫عفونت در بیمار به حداقل برسد‪ .‬رطوبت‬ ‫هوای ‪30‬تا‪ 60‬درصدی نیز باید ایجاد شود تا‬ ‫از بین رفتن مایع بدن بیمار به حداقل برسد‪.‬‬ ‫تمامی این شرایط باید توسط مهندسان‬ ‫مربوطه برای ساخت بخش ویژه مراقبت از‬ ‫سوختگی در نظر گرفته شود‪ .‬دمای هوا در‬ ‫سطوح مختلف اتاق سوختگی با استفاده از‬ ‫لوله های گرمایشی موجود در سطوح قابل‬ ‫تنظیم است‪ .‬میزان دمای هوایی که برای‬ ‫سطوح مختلف مناسب است؛ در جدول امده‬ ‫است‪:‬‬ ‫با این دماها پیش بینی می شود که دمای‬ ‫باالی تخت بیمار ‪ 20‬درجه ی سانتی گراد و‬ ‫دمای پایین تخت ‪ 21.5‬درجه ی سانتیگراد‬ ‫باشد‪ .‬همچنین سرعت جریان هوا در اتاق‬ ‫بین ‪ 0.08‬تا‪ 0.35‬متر‪/‬ثانیه متغیر است [‪.]6‬‬ ‫‪ 5 Figure‬دمای اتاق در نزدیکی تخت بیمار برحسب فارنهایت‬ ‫‪ 6 Figure‬سرعت جریان هوا را بر حسب فوت‪/‬دقیقه‬ ‫منابع‪:‬‬ ‫‪Jagnoor, J., et al., Rehabilitation practices for burn survivors in low and .1‬‬ ‫‪-1052 .p :)5(44 .2018 ,middle income countries: A literature review. Burns‬‬ ‫‪.1064‬‬ ‫‪Magliacani C., T.A.S., STRUCTURAL ASPECTS IN A BURN UNIT: .2‬‬ ‫‪.PROPOSAL OF EXPANDING MODELS. Annals of the NBC, March‬‬ ‫‪Thompson, D.R., et al., Guidelines for intensive care unit design. Critical‬‬ ‫‪.3‬‬ ‫‪5 .1992‬‬ ‫‪.1600-1586 .p :)5(40 .2012 ,care medicine‬‬ ‫‪Association, E.B., European practice guidelines for burn care—minimum .4‬‬ ‫‪.2015 .level of burn care provision in Europe‬‬ ‫‪Ayliffe, G., et al., Principles of design of burn units: report of a Working .5‬‬ ‫‪,Group of the British Burn Association and Hospital Infection Society. Burns‬‬ ‫‪.138-137 .p :)2(18 .1992‬‬ ‫‪Lavedrine, I.A. and P. Thomas, Innovative design solutions for burn .6‬‬ ‫‪.14-1 .p .2006 .intensive care units, in Building Integration Solutions‬‬ ‫شماره اول ‪ /‬مرداد ‪1397‬‬ ‫‪ BIM‬مخفف ‪Building Information‬‬ ‫‪ Modeling‬به معنای مدل سازی اطالعات‬ ‫ساختمان است‪.‬‬ ‫بیمارستان ها و به طور کلی فضاهای درمانی‬ ‫از پیچیده ترین ساختمان ها در برنامه‬ ‫ریزی و طراحی و ساخت هستند‪ ،‬چرا که‬ ‫دارای فضاهای بسیار متنوع با کاربری های‬ ‫متنوع و خاص‪ ،‬ارتباطات بسیار پیچیده بین‬ ‫بخش ها و روابط داخل بخش ها‪ ،‬تاسیسات‬ ‫و تجهیزات گسترده‪ ،‬مساحت زیاد‪ ،‬جزییات‬ ‫بسیار زیاد و چیدمان های خاص هر فضا و‬ ‫استانداردهای مخصوص به خود برای تک‬ ‫تک فضاها و بخش ها هستند‪ .‬نمی توان به‬ ‫راحتی و با ابزارهای متداول‪ ،‬یک بیمارستان‬ ‫را طراحی و اجرا کرد‪ .‬یکی از روش های‬ ‫بسیار کارامد برای بهبود پروژه های ساخت‬ ‫بیمارستان‪ ،‬استفاده از مدل اطالعات‬ ‫ساختمان یا همان بی ای ا ِم (‪ )BIM‬است‪.‬‬ ‫این روش به مهندسان کمک می کند تا به‬ ‫جای سخت تر کار کردن‪ ،‬هوشمندانه تر کار‬ ‫کنند و زمان خود را برای بهبود کیفیت پروژه‬ ‫صرف کنند‪ .‬به کار بردن این نرم افزار روند‬ ‫طراحی و ساخت را به نحو مطلوبی تغییر می‬ ‫دهد‪ .‬طراحی پروژه های ساختمانی به طور‬ ‫سنتی وابسته به نقشه های دو بعدی است‬ ‫و فرایندهای بَعدی ان مانند براورد هزینه و‬ ‫زمان اجرای طرح و برنامه ریزی برای اجرای‬ ‫طرح و کنترل پروژه و تنظیم قرارداد و غیره‬ ‫نیز همگی بر اساس همان نقشه های دو‬ ‫بعدی انجام می شوند‪ .‬اگر پس از اتمام کار‬ ‫یا در حین انجام پروژه الزم باشد تغییراتی‬ ‫اعمال شود‪ ،‬زمان بر وهزینه بر است‪.‬‬ ‫از مزایای بیم می توان به موارد زیر اشاره‬ ‫کرد‪:‬‬ ‫ استفاده از فناوری های مبتنی بر ‪ BIM‬در‬‫صرفه جویی منابع مالی و زمانی پروژه نقش‬ ‫مهمی دارند ‪ BIM .‬ابعاد پروژه را از دو بعد‬ ‫به چندین بعد (طول‪ ،‬عرض‪ ،‬ارتفاع‪ ،‬زمان‬ ‫و هزینه و غیره) افزایش می دهد‪ .‬به این‬ ‫معنی که با مدل سازی اطالعات ساختمان‪،‬‬ ‫کل اجزای پروژه به صورت هماهنگ بین سه‬ ‫بخش معماری و سازه و تاسیسات به صورت‬ ‫سه بعدی با کمک تمام اعضای تیم پروژه و‬ ‫بدون هیچ گونه تداخلی بین قسمت های‬ ‫مختلف ساخته می شود و همچنین اطالعات‬ ‫مربوط به نوع مصالح و تجهیزات مورد‬ ‫استفاده‪ ،‬تعداد و نوع تمامی اجزای به کار‬ ‫رفته در ساختمان‪ ،‬جزییات اجرای تمامی‬ ‫قسمت های ساختمان‪ ،‬هزینه ساخت تک‬ ‫تک اجزای پروژه‪ ،‬زمان ساخت هر قسمت‬ ‫و غیره مدل سازی می شوند‪ .‬بدین ترتیب‬ ‫کل پروژه پیش از ساخت به صورت کامل‬ ‫و با تمام جزییات مدل سازی می شود و‬ ‫نقشه ها و اسناد ان به راحتی از روی مدل‬ ‫ساخته شده قابل استخراج است‪ .‬ضمنا‬ ‫هر تغییری در حین طراحی و پس از اتمام‬ ‫مهندس پردیس رضوی‬ ‫فناوری ‪ BIM‬در ساخت بیمارستان‬ ‫از ویژگی های‬ ‫‪ BIM‬تجزیه‬ ‫و تحلیل روابط‬ ‫فضایی و زون های‬ ‫مختلف پروژه‬ ‫و تحلیل حرکت‬ ‫افراد در ساختامن‬ ‫است که این‬ ‫ویژگی به خصوص‬ ‫در فضاهای‬ ‫بیامرستانی برای‬ ‫تحلیل مسیرهای‬ ‫حرکتی بیامران و‬ ‫پرسنل بسیار‬ ‫مهم است‬ ‫طراحی به صورت خودکار به تمامی اجزای پروژه منتقل می‬ ‫شود و نقشه ها و اسناد به طور اتوماتیک به روز می شوند‪.‬‬ ‫قابل ذکر است که تفاوت ‪ BIM‬با روش های سه بعدی سازی‬ ‫ساختمان ها در وجود دیتابیس اطالعاتی ساختمان و ارتباط‬ ‫ان با تمامی عناصر موجود در پروژه است‪-.‬از دیگر ویژگی‬ ‫های ‪ BIM‬تجزیه و تحلیل روابط فضایی و زون های مختلف‬ ‫پروژه و تحلیل حرکت افراد در ساختمان است که این ویژگی‬ ‫به خصوص در فضاهای بیمارستانی برای تحلیل مسیرهای‬ ‫حرکتی بیماران و پرسنل بسیار مهم است‪.‬‬ ‫همچنین از فناوری های مبتنی بر ‪ BIM‬در تحلیل انرژی‬‫ساختمان و بررسی تاثیر نور خورشید و بسیاری از تحلیل‬ ‫های مبتنی بر ایجاد ساختمان های پایدار از نظر انرژی‬ ‫استفاده می شود و بیمارستان ها به عنوان یکی از پرمصرف‬ ‫ترین ساختمان ها در زمینه انرژی از این فناوری استفاده می‬ ‫کنند‪.‬‬ ‫خدمات بیم(‪)BIM‬‬ ‫ارائه اموزش های تخصصی به تیم های اجرایی و مدیریت‬ ‫پروژه‬ ‫پیاده سازی بیم در دفاتر خدمات بیم و دفاتر مهندسی‬ ‫اجرای نرم افزارها و سخت افزارهای مورد نیاز برای بیم‬ ‫پشتیبانی همیشگی پروژه های ساختمانی‬ ‫تهیه و تبیین مدل سازی پروژه با استفاده از بیم‬ ‫تهیه ابجکت‪ ,‬فیلم ها و اسناد مورد نیاز برای اجرای پروژه‬ ‫پشتیبانی و ارائه نسخه های جدید و اپدیت سیستم برای‬ ‫بیم های قدیمی اجرا شده‪.‬‬ ‫منابع‬ ‫‪http://healthcare.wsp-pb.com/building‬‬‫‪/information-modelling-bim‬‬ ‫‪com.https://memari98‬‬ ‫‪http://www.vdc-bimana.com‬‬ ‫‪http://bsnt-old.modares.ac.ir‬‬ ‫‪https://www.healthcarefacilitiestoday.‬‬ ‫‪benefits-of-BIM-for--10/com/posts‬‬ ‫‪healthcare-facility-development‬‬‫‪8625--projects‬‬ ‫‪52‬‬ ‫شماره اول ‪ /‬مرداد ‪1397‬‬ ‫انواع دسته بندی بیمارستان ها‬ ‫اگرچه در منظر مردم و نگاه عمومی‪ ،‬تمامی مراکز درمانی مجهز به تخت‬ ‫بستری‪ ،‬بیمارستان هستند اما بیمارستان ها انواع مختلف و متفاوتی دارند‪.‬‬ ‫برای تبیین مشخصات هر یک از انواع بیمارستان ها‪ ،‬در ابتدا نوعی گروه‬ ‫بندی بیمارستانی الزم است‪.‬‬ ‫امکان دارد از دیدگاه های مختلف انواع بیمارستان ها را به روش های‬ ‫گوناگون تقسیم بندی کرد لیکن متداول ترین روش ها نزد کارشناسان‬ ‫بیمارستانی که بایستی به خصوص برای وسعت بخشیدن به افق دید‬ ‫بیمارستان سازان بیش از دیگران مد نظر طراحان قرار گیرد‪ ،‬به شرح زیر‬ ‫است‪:‬‬ ‫‪.1‬تقسیم بندی بیمارستان ها بر مبنای تعداد تخت بستری‬ ‫‪.2‬تقسیم بندی بیمارستان ها بر مبنای شبکه های درمانی و سیستم ارجاع‬ ‫‪.3‬تقسیم بندی بیمارستان ها بر مبنای سیستم حمایتی‬ ‫‪.4‬تقسیم بندی بیمارستان ها بر مبنای نوع فعالیت بیمارستان‬ ‫‪.5‬تقسیم بندی بر مبنای نوع ساخت و شکل بیمارستان‬ ‫در این شماره به معرفی دو نوع از تقسیم بندی ها می پردازیم‪:‬‬ ‫تقسیم بندی بیمارستان ها بر مبنای تعداد تخت بستری‪:‬‬ ‫از ان جایی که ظرفیت به معنای تعداد تخت های هر بیمارستان‪ ،‬بهترین‬ ‫شاخص برای سنجش اثر گذاری بیمارستان در چرخه تولید و هزینه تمام‬ ‫شده درمان است‪ ،‬شاید عاقالنه ترین و رایج ترین نوع دسته بندی برای انواع‬ ‫بیمارستان ها‪ ،‬گروه بندی بر اساس تعداد تخت بستری بیمارستان باشد‪.‬‬ ‫در این دسته بندی بیمارستان ها به ‪ 5‬گروه به شرح زیر تقسیم می شوند‪:‬‬ ‫( قسمت اول )‬ ‫مهندس نوشین شاد‬ ‫بیمارستان های کوچک ‪ : S‬بیمارستان هایی با ظرفیت زیر ‪ 100‬تختخواب ‪small -‬‬ ‫بیمارستان های متوسط ‪ : M‬بیمارستان هایی با ظرفیت ‪ 100‬تا ‪ 320‬تختخواب ‪-‬‬ ‫‪medium‬‬ ‫بیمارستان های بزرگ ‪ : L‬بیمارستان هایی با ظرفیت ‪ 320‬تا ‪ 600‬تختخواب‪-‬‬ ‫‪large‬‬ ‫بیمارستان های خیلی بزرگ ‪ : XL‬بیمارستان هایی با ظرفیت ‪ 600‬تا ‪1000‬‬ ‫تختخواب ‪x.large -‬‬ ‫مجتمع بیمارستانی ‪ : HC‬بیمارستان هایی با ظرفیت باالتر از ‪ 1000‬تختخواب‬ ‫ ‪hospital complex‬‬‫الزم به توضیح است که در تعریف بعضی تقسیم بندی ها برای سطح بندی‬ ‫بیمارستان های کشور‪ ،‬از (‪ mini hospital‬بیمارستان هایی با ظرفیت کمتر از‬ ‫‪ 32‬تختخواب) و (‪ mega hospitqal‬بیمارستان هایی با ظرفیت بیشتر از ‪1000‬‬ ‫تختخواب و با مدیریت واحد نه به صورت مجتمع بیمارستانی) نیز نام برده می شود‪.‬‬ ‫ولیکن به اعتقاد برخی کارشناسان امر‪ ،‬دامنه امکانات بیمارستانی در یک ‪mini‬‬ ‫‪ hospital‬انقدر وسیع نیست که بتوان ان را یک بیمارستان کامل نامید و درست‬ ‫برعکس ان‪ ،‬دامنه امکانات و زیرساخت های مورد نیاز در یک‪mega hospital‬‬ ‫انقدر زیاد است که از دایره یک مدیریت جامع و متمرکز بیمارستانی خارج شده و‬ ‫زیرشاخه های ان خود تشکیالت مستقلی دارند که کمتر می توان انها را بیمارستانی‬ ‫محسوب کرد‪ .‬بنابراین از دید این طیف از کارشناسان‪ ،‬این نوع دسته بندی بیمارستان‬ ‫های کشور در حال حاضر یک الگوی عملیاتی نیست‪.‬‬ ‫به هر حال‪ ،‬در دسته بندی های باال صرفا طی شدن پروسه درمان بیمارستانی و‬ ‫شماره اول ‪ /‬مرداد ‪1397‬‬ ‫پوشش ‪ 30‬الی ‪ 50‬هزار نفری طراحی می شوند‪ .‬این بیمارستان ها معموال بین‬ ‫‪ 30‬تا ‪ 50‬تخت بستری دارند‪ .‬این نوع بیمارستان در مرکز هر بلوک ناحیه ای‬ ‫احداث شده و عالوه بر اینکه خود دارای چهار تخصص اصلی و یک بیمارستان‬ ‫عمومی است از مجموع تخت های کلیه بیمارستان های شهرستان های حوزه‬ ‫ان ناحیه که تعداد تخت هر کدام به تنهایی به محدوده ایجاد بخش مستقل‬ ‫نرسیده است‪ ،‬تشکیل شده است‪ .‬همچنین در شهرستان هایی که خود‬ ‫عالوه بر چهار تخصص اصلی دارای ظرفیت تخت برای دو تخصص دیگر از‬ ‫جمله نوزادان و اورژانس هستند این نوع بیمارستان مد نظر قرار می گیرد ‪.‬‬ ‫ظرفیت بیمارستان مد نظر است و مثال خصوصی یا دولتی بودن‬ ‫بیمارستان و یا شکل و شمایل بیمارستان‪ ،‬تفاوتی را در هم دسته بودن‬ ‫انها ایجاد نخواهد کرد‪ .‬به همین دلیل است که در عموم کشورهای جهان‬ ‫این نوع دسته بندی شایع تر و کاربردی تر است‪ .‬از طرفی نوع و تعداد‬ ‫تخصص های درمانی موجود در هر بیمارستانی به شدت به تعداد تخت‬ ‫بیمارستان وابسته است و این موضوع در سراسر دنیا نیز روال ثابتی‬ ‫دارد‪ .‬همچنین تقسیم بندی برمبنای تعداد تخت بستری برای مقایسه‬ ‫بین امکانات لجستیک عمومی و تخصصی و توانمندی پاراکلینیکی‬ ‫بیمارستان ها‪ ،‬ایتم های فراگیرتری را در خود جای داده و به همین دلیل‬ ‫در سطح داخلی و بین المللی تعداد تخت فعال در هر بیمارستان‪ ،‬جامع‬ ‫ترین نوع دسته بندی بیمارستانی محسوب می شود‪.‬‬ ‫تقسیم بندی بیمارستان ها بر مبنای شبکه های درمانی و سیستم ارجاع ‪:‬‬ ‫از ان جایی که بدون سیستم ارجاع بیماران در یک کشور‪ ،‬تقریبا‬ ‫بیمارستان های دولتی بایستی ناقص کار کنند‪ ،‬لذا شاید مهم ترین نوع‬ ‫تقسیم بندی برای بیمارستان های دولتی یک کشور‪ ،‬تقسیم بندی از نظر‬ ‫سطح بندی های شبکه های درمانی و سیستم ارجاع بیماران کشور باشد‪.‬‬ ‫در ایران نیز بر اساس الگوی قوانین کشور المان و نظام درمانی ان ها‪،‬‬ ‫اخرین بار در سال ‪ 1375‬بیمارستان های کشور در یک سیستم ارجاع‬ ‫کشوری تقسیم بندی شد که خالصه ترین تعریف برای هر کدام از این‬ ‫بیمارستان ها به شرح زیر است‪:‬‬ ‫بیمارستان های محلی‪ :‬بیمارستان هایی هستند که برای جمعیت تحت‬ ‫اگرچه در منظر‬ ‫مردم و نگاه‬ ‫عمومی‪ ،‬متامی‬ ‫مراکز درمانی‬ ‫مجهز به تخت‬ ‫بسرتی‪ ،‬بیامرستان‬ ‫هستند اما‬ ‫بیامرستان ها انواع‬ ‫مختلف و متفاوتی‬ ‫دارند‪ .‬برای تبیین‬ ‫مشخصات‬ ‫هر یک از انواع‬ ‫بیامرستان ها‪ ،‬در‬ ‫ابتدا نوعی گروه‬ ‫بندی بیامرستانی‬ ‫الزم است‪.‬‬ ‫بیمارستان های ناحیه ای در دو سطح یک و دو قابل طراحی هستند‪:‬‬ ‫بیمارستان های ناحیه ای سطح یک‪ :‬معموال برای جمعیت های ‪ 50‬الی ‪70‬‬ ‫هزار نفر کاربرد داشته و تعداد تخت ان ها نیز بین ‪ 60‬تا ‪ 96‬تختخواب است‪.‬‬ ‫این بیمارستان ها عالوه بر بخش های جراحی‪ ،‬داخلی و زنان و زایمان در‬ ‫تخصص هایی نظیر گوش و حلق وبینی و نیز جراحی چشم هم احتماال‬ ‫فعالیت خواهند داشت‪ .‬این بیمارستان ها دارای بخش های ویژه ‪ I.C.U‬و‬ ‫‪ C.C.U‬بوده و با حداقل ‪ 3‬تا حداکثر ‪ 5‬تخت اتاق عمل دارای پزشک‬ ‫بی هوشی مقیم خواهند بود‪ .‬ازمایشگاه در این بیمارستان ها کامل بوده و‬ ‫حداقل دو دستگاه رادیولوژی نیز خواهند داشت‪.‬‬ ‫بیمارستان های ناحیه ای سطح دو‪ :‬این بیمارستان ها برای جمعیت هایی بین‬ ‫‪ 70‬الی ‪ 120‬هزار نفر طراحی می شوند‪ .‬تعداد تخت این بیمارستان ها بین ‪96‬‬ ‫تا ‪ 170‬تختخواب بوده و امکانات پشتیبانی و خدماتی ان ها بسیار کامل تر از‬ ‫نوع سطح یک است‪ .‬این بیمارستان ها عالوه بر بخش های بستری داخلی و‬ ‫جراحی و زنان در اغلب موارد دارای بستری های فوق تخصصی در رشته های‬ ‫گوارش‪ ،‬قلب‪ ،‬جراحی شکم و جراحی تروما هم خواهند بود‪ .‬جراحی های‬ ‫‪ ENT‬و چشم هم در این بیمارستان ها وجود دارد‪ .‬این بیمارستان ها دارای‬ ‫‪ I.C.U‬و ‪ C.C.U‬کامل بوده و از نظر ازمایشگاه و رادیولوژی و سونوگرافی‬ ‫و فیزیوتراپی کمبودی نبایستی داشته باشند‪.‬‬ ‫بیمارستان های منطقه ای‪:‬‬ ‫بیمارستان منطقه ای دارای کلیه مشخصات یک بیمارستان عمومی و‬ ‫ناحیه ای بوده و عالوه بر ان از تخت های بخش هایی که در هیچ از یک نواحی‬ ‫تحت پوشش به نصاب نرسیده تشکیل نشده است‪ .‬معموال این بیمارستان ها‬ ‫در مراکز استان ها تاسیس می شوند و در دو سطح قابل طراحی هستند‪:‬‬ ‫بیمارستان های منطقه ای سطح یک (غیر اموزشی)‪ :‬این نوع‬ ‫بیمارستان ها برای جمعیت هایی بین ‪ 120‬تا ‪ 200‬هزار نفر طراحی می شوند‪.‬‬ ‫تعداد تخت این بیمارستان ها بین ‪ 200‬تا ‪ 340‬تختخواب متغیر بوده و دارای‬ ‫بخش های داخلی – جراحی – زنان و زایمان – ارولوژی – نورولوژی –‬ ‫ارتوپدی و همچنین روان پزشکی هستند‪ .‬این نوع بیمارستان ها احتماال‬ ‫از نظر فوق تخصصی رشته های گوارش‪ ،‬داخلی قلب‪ ،‬جراحی شکم‪،‬‬ ‫جراحی توراکس و جراحی عروق را هم تحت پوشش خود دارند‪ .‬در این‬ ‫بیمارستان ها حداقل دو سطح ‪ I.C.U‬به همراه ‪ C.C.U‬و‪P.C.C.U‬‬ ‫کامل بایستی وجود داشته باشد‪ .‬بخش های تشخیصی و تصویربرداری و‬ ‫توانبخشی این بیمارستان ها به گونه ای است که بیماران نیاز به مراجعه به‬ ‫مرکز دیگری نداشته باشند‪.‬‬ ‫بیمارستان های منطقه ای سطح دو (اموزشی)‪ :‬این نوع بیمارستان ها برای‬ ‫جمعیت های بین ‪ 200‬الی ‪ 400‬هزار نفری مناسب بوده و تعداد تخت های ان‬ ‫بین ‪ 350‬تا ‪ 700‬تخت خواهد بود‪ .‬این بیمارستان ها عالوه بر کلیه امکانات‬ ‫بیمارستان های منطقه ای سطح یک دارای فوق تخصص های ریه و انکولوژی‬ ‫و پاتولوژی و خدمات وسیع تر رادیولوژی خواهند بود‪.‬‬ ‫اغلب این بیمارستان ها در مراکز استان ها و شهرهای بزرگ دانشگاهی‬ ‫واقعند‪.‬‬ ‫منابع ‪:‬‬ ‫‪/http://hospital-ir.com‬‬ ‫کتاب استانداردهای بیمارستانی‬ ‫‪http://www.bbiran.com‬‬ ‫‪https://hospital-technology.persianblog.ir‬‬ ‫‪54‬‬ ‫استفاده از میراگرها‬ ‫در طراحی و ساخت بیمارستان‏ها‬ ‫شماره اول ‪ /‬مرداد ‪1397‬‬ ‫کارایی یک بیمارستان پس از یک زمین‏لرزه بزرگ از اهمیت باالیی برخوردار است و میزان این کارایی تا حد زیادی به عملکرد تجهیزات‬ ‫بیمارستان وابسته است‪ .‬بنابراین در نواحی با خطر لرزه‏خیزی باال‪ ،‬اهمیت دادن به رفتار لرزه‏ای اعضای ساختمان و نیز تجهیزات‪ ،‬از اهمیت‬ ‫باالیی چه در مقوله طراحی و چه در مقوله ارزیابی برخوردار است‪ .‬نتایج حاصل از زلزله‏های گذشته همچون زلزله ‪ 2003‬بم و ‪ 2005‬پاکستان‬ ‫که موجب غیر عملیاتی شدن بسیاری از بیمارستان‏های منطقه پس از زلزله شد‪ ،‬موجب افزایش سخت‏گیری‏ها در ضوابط سازه‏ها و به طور‬ ‫خاص طراحی بیمارستان ها در ایران گردید‪ .‬در این راه استفاده از روش‏های نوین طراحی‪ ،‬کمک شایانی به اسیب‏پذیری کمتر و عملیاتی‬ ‫ماندن بیمارستان پس از زمین لرزه می‏کند‪ .‬یکی از سیستم های سازه‏ای که موجب بهبود خواص لرزه‏ای سازه می‏شوند‪ ،‬میراگرها هستند‪ .‬در‬ ‫این پژوهش ابتدا به معرفی میرایی پرداخته شده و در ادامه به معرفی میراگرهای مختلف و نمونه‏های استفاده از ان در سازه‏های بیمارستانی‬ ‫پرداخته می‏شود‪ .‬در انتها به توجیه و چرایی استفاده از میراگرها پرداخته می‏شود‪ .‬نتایج بدست امده بیانگر رفتار بسیار مثبت سازه‬ ‫بیمارستان در هنگام زلزله و همچنین صرف هزینه نسبتا کم با توجه به کاهش اسیب‏پذیری ایجاد شده در اثر زلزله است‪.‬‬ ‫نیما عظیمی‬ ‫دکتر بابک فخیم‬ ‫کارشناس ارشد مهندسی عمران؛ سازه‪ ، ،‬شرکت ساختمانی پارسازه‬ ‫پس از یک زلزله بزرگ در یک شهر بزرگ‬ ‫و پرجمعیت خصوصا در کشوری در حال‬ ‫توسعه همانند ایران‪ ،‬کارایی بیمارستان ها‬ ‫پس از زلزله از اهمیت بسیار باالیی در حفظ‬ ‫جان مجروحان و اسیب دیدگان برخوردار‬ ‫است‪ .‬از طرفی کارایی یک بیمارستان به‬ ‫میزان زیادی وابسته به عملکرد تجهیزات‬ ‫حیاتی ان است‪ .‬این موضوع بیان کننده‬ ‫این است که سطح اسیب به بیمارستان‬ ‫می بایست به کمترین سطح ممکن برسد‬ ‫تا تجهیزات و سیستم های موجود قابلیت‬ ‫عملیاتی خود را از دست ندهند‪ .‬بنابراین‬ ‫در نواحی لرزه خیز‪ ،‬اهمیت دادن به رفتار‬ ‫لرزه ای تجهیزات چه برای طراحی و چه به‬ ‫منظور ارزیابی از اهمیت باالیی برخوردار‬ ‫است‪ .‬نظامی و حسینی در سال ‪]1[ 2017‬‬ ‫با در نظر گرفتن تجهیزات بیمارستان به‬ ‫عنوان بلوک های صلب‪ ،‬به بررسی این‬ ‫موضوع پرداختند‪ .‬نتایج این پژوهش حاکی‬ ‫از حساسیت فراوان تجهیزات ازمایشگاهی‬ ‫به شتاب تحریک است‪.‬‬ ‫با توجه به زلزله های اخیر کشور‬ ‫و غیر مقاوم بودن بخش وسیعی از‬ ‫ساختمان های موجود در کشور و با توجه به‬ ‫اهمیت زیاد مسئله مقاوم سازی ساختمان‬ ‫ها در مقابل نیروهای لرزه ای و طراحی بهینه‬ ‫ساختمان ها در مقابل زلزله‪ ،‬بحث جدیدی‬ ‫که در سال های اخیر میان دانشمندان‬ ‫علوم ژئوتکنیک و مهندسان طراح سازه‬ ‫ها مطرح شده است؛ طراحی نوع جدیدی‬ ‫از ساختمان هاست که شامل یک سیستم‬ ‫مهاربند لرزه ای باشند که فقط در مقابل‬ ‫ارتعاشات مختلف ناشی از زلزله عمل‬ ‫نموده و در تحمل بارهای استاتیکی هیچ‬ ‫نقشی نداشته باشند‪ .‬این مسئله موجب‬ ‫دکتری مهندسی عمران‪ ،‬استادیار دانشگاه ازاد اسالمی واحد تهران جنوب‬ ‫ساده سازی پیش بینی رفتار سازه تحت‬ ‫بارگذاری لرزه ای می شود[‪ .]3[ ,]2‬با‬ ‫تعریف اعضای جدیدی در سازه با نام‬ ‫میراگر که عامل اتالف انرژی لرزه ای وارد‬ ‫به ساختمان است و با به کار بردن ان ها در‬ ‫ساختمان می توانیم یک ساختمان بهینه‬ ‫سازی شده داشته باشیم که در مقابل انواع‬ ‫بارهای دینامیکی ناشی از زلزله رفتاری‬ ‫مناسب و مطلوب از خود ارائه می دهد‪.‬‬ ‫اولین تالش ها در زمینه جداسازی لرزه ای‬ ‫در اوائل دهه ‪ 1960‬میالدی صورت گرفت‪.‬‬ ‫در این زمان سیستم های انتخاب شده‬ ‫برای جداسازی بسیار محدود بودند‪ .‬این‬ ‫سیستم ها شامل میراگر های تیر فوالدی و‬ ‫قطعات الستیک الیه ای که در پی ساختمان‬ ‫نصب می شدند بودند‪ .‬در همان زمان با‬ ‫تحقیق در رفتار فلزات‪ ،‬سیستم جدیدی‬ ‫که بر پایه رفتار فلز سرب بنا شده بود‬ ‫معرفی شد که ان را سیستم میراگر سربی‪-‬‬ ‫تزریقی نامیدند و اولین بار در پل تقاطع‬ ‫یکی از خیابان های نیوزلند استفاده شد‪.‬‬ ‫روش منطقی دیگری که همزمان پیشنهاد‬ ‫شد‪ ،‬استفاده از تغییر شکل پالستیک‬ ‫تیرهای فوالدی برای ایجاد میرایی داخلی‬ ‫لخت در ساختمان بود‪ .‬این روش در سال‬ ‫‪ 1966‬توسط پوپوف ارائه شد[‪ .]4‬اولین‬ ‫میراگرهای تیری فوالدی که نسبت به اعضا‬ ‫فوالدی دیگر مقاومت بیشتری در مقابل‬ ‫خستگی دارند‪ ،‬با تالش هایی که توسط‬ ‫کلی و همکاران در سال ‪ ،1972‬اسکینر‬ ‫‪ ،1974‬تیلور و همکاران در سال ‪1991‬‬ ‫انجام شد‪ ،‬معرفی شدند[‪ .]7[–]5‬اصوال‬ ‫سه نوع میراگر تیر فوالدی در ان سال ها‬ ‫ارائه شد که عبارت بودند از میراگرهای‬ ‫پیچشی‪ ،‬میراگرهای تیری با مقطع متغیر‬ ‫و میراگرهای با لنگر یکنواخت‪ .‬در همه این‬ ‫میراگرها با استفاده از فوالد مناسب تر و شکل‬ ‫مناسب تر تیرها و جوشکاری در محل هایی‬ ‫دور از ناحیه تغییر شکل پالستیک‪ ،‬میرایی‬ ‫قابل قبولی حاصل می شد‪.‬با توجه به این موضوع‬ ‫که هزینه های سازه ای بیمارستان ها در حدود‬ ‫‪ %20‬هزینه کل بیمارستان ها بوده و گرانترین‬ ‫قسمت بیمارستان نیز تجهیزات مرتبط با اتاق‬ ‫تشخیص بیماری است[‪ ،]8‬در نتیجه افزودن‬ ‫عناصر و هزینه کردن جهت مقاوم سازی‬ ‫و بهسازی ساختمان بیمارستان هزینه ی‬ ‫بسیار کمی را در مقایسه با کل هزینه های‬ ‫احداث بیمارستان خواهد داشت‪ .‬تجربیات‬ ‫حاصل از زلزله منجیل و بم که موجب تخریب‬ ‫‪ 100‬درصدی بیمارستان ها شد لزوم توجه به‬ ‫کاهش اسیب پذیری بیمارستان ها را افزایش‬ ‫داده است[‪ .]10[ ,]9‬موضوعات مطرح شده‬ ‫اهمیت استفاده از سیستم های سازه ای‬ ‫مناسب را در بیمارستان ها دو چندان کرده‬ ‫و استفاده از ان را قابل توجیه می سازد[‪.]11‬‬ ‫تجربه زلزله های اخیر رخ داده در ایران و سایر‬ ‫کشورهای در حال توسعه‪ ،‬در سال های اخیر‬ ‫بیانگر ضعف کمانشی بادبندها بوده است‪.‬‬ ‫بادبندها بر اثر نیروهای فشاری وارده تا حد‬ ‫توان مقاومت کرده و ناگهان کمانش می کنند؛‬ ‫که بر اثر کمانش‪ ،‬توان خود را در جذب انرژی‬ ‫از طریق ورود مصالح به ناحیه پالستیک از‬ ‫دست می دهند‪ .‬کمانش بادبند باعث ایجاد‬ ‫شوک در اثر حرکات رفت و برگشتی در‬ ‫سازه می شود که در خیلی از موارد باعث‬ ‫کنده شدن اتصال و عدم کارکرد سیستم در‬ ‫اینده می گردد[‪ .]9‬این ضعف‪ ،‬کاربرد ان ها‬ ‫را در سازه ها محدود کرده است‪ .‬برای حل‬ ‫این مشکل‪ ،‬ایده های مختلفی مطرح شده‬ ‫و روش های مختلفی ابداع و گسترش یافته‬ ‫است‪ .‬بدین منظور سیستم های اصطکاکی‪،‬‬ ‫بادبندهای کمانش تاب و مکانیزم های فیوز‬ ‫مطرح شده است‪ .‬استفاده از سیستم هایی‬ ‫جهت کاهش نیروی جانبی وارده به ساختمان‬ ‫از دیگر روش های مطرح شده است [‪.]12‬‬ ‫به عنوان نمونه ای از این سیستم ها‬ ‫می توان به میراکننده ها اشاره کرد‪ .‬در‬ ‫میراکننده های اصطکاکی انرژی وارده از‬ ‫طریق لغزش دو سطح بر روی هم و ایجاد‬ ‫اصطکاک بین دو سطح جذب و مستهلک‬ ‫می شود‪ .‬در این سیستم‪ ،‬قرار دادن میراگر‬ ‫ها در سیستم سازه ای‪ ،‬موجب کاهش اعمال‬ ‫نیروی جانبی به سیستم شده و بدین صورت‬ ‫احتمال اسیب دیدن تجهیزات بیمارستانی‬ ‫را کاهش می دهد‪ .‬در این پژوهش در ابتدا‬ ‫به معرفی میرایی و کاربرد ان پرداخته شده‬ ‫و سپس انواع میراگرهای مختلف را مورد‬ ‫بررسی قرار داده و به بیان کاربردهای ان‬ ‫پرداخته می شود‪ .‬در انتها به بررسی کاربرد‬ ‫سیستم های میراگر مختلف در سازه های‬ ‫بیمارستانی پرداخته و به مقایسه سیستم‬ ‫های مطرح شده می پردازد‪.‬‬ ‫‪.3‬انواع مختلف میرایی‬ ‫میرایی خاصیتی است که توسط ان سیستم های‬ ‫فیزیکی مثل سازه ها انرژی ورودی ناشی از‬ ‫تحریکات خارجی را جذب و مستهلک می کنند‪.‬‬ ‫میرایی در سازه ها به صورت ترکیبی از میرایی‬ ‫ویسکوز‪،‬میراییاصطکاکیومیراییهیسترزیس‬ ‫است‪ .‬در ادامه‪ ،‬این نوع میرایی ها به تفصیل‬ ‫شرح داده می شوند‪.‬‬ ‫‪.1-3‬میرایی ویسکوز‬ ‫نوعی مکانیزم استهالک انرژی است که در ان‬ ‫نیروی میرایی‪ ،‬تابعی از نرخ تغییرات اندازه‬ ‫تغییر مکان مربوطه نسبت به زمان (متناسب‬ ‫با سرعت) است و رابطه خطی ان به صورت‬ ‫رابطه (‪ )1‬است‪.‬‬ ‫‪F = cu‬‬ ‫که در رابطه (‪ )1‬ضریب میرایی و سرعت در‬ ‫جهت است‪ .‬میرایی ویسکوز خطی به دلیل‬ ‫ان که محاسبات ریاضی ان ساده تر است‪،‬‬ ‫شکل مطلوبی برای بیان استهالک انرژی‬ ‫است‪ .‬کار انجام شده در یک حلقه کامل‬ ‫میرایی ویسکوز خطی با رابطه (‪ )2‬بدست می‬ ‫‪‬‬ ‫اید‪ )2(.‬‬ ‫‪W = cπ Ωu2‬‬ ‫‪viscous‬‬ ‫رابطه (‪ )2‬مقدار انرژی اتالف شده در یک‬ ‫حلقه کامل سیستم میرا کننده را ارائه‬ ‫می دهد که در طی حرکت تناوبی با دامنه‬ ‫و فرکانس به سازه داده می شود که در ان‬ ‫ضریب میرایی سیستم است‪ .‬شکل ‪ 1‬رابطه‬ ‫نیرو—تغییر‏مکان را برای تحریک تناوبی نشان‬ ‫می دهد که در ان مساحت محصور شده نیز‬ ‫بیانگر مقدار است‪.‬‬ ‫شکل ‪ 1‬پاسخ میرایی ویسکوز در تحریک تناوبی[‪]13‬‬ ‫میرایی اصطکاکی‪:‬‬ ‫‪.‬‬ ‫‪ 2-3‬‬ ‫‪.2-3‬میرایی اصطکاکی‪ :‬میرایی اصطکاکی‬ ‫که میرایی کولمب هم نامیده می شود با‬ ‫یک نیروی میرایی که هم فاز با نرخ تغییرات‬ ‫تغییر شکل است و مقدار ثابتی دارد بیان می‬ ‫شود‪ .‬به بیان ریاضی‪ ،‬این نیرو مطابق رابطه‬ ‫(‪ )3‬بیان می شود‪.‬‬ ‫(‪ )3‬‬ ‫) ‪F = F sgn(u‬‬ ‫که در رابطه (‪ )2‬عالمت را مشخص می کند‪.‬‬ ‫شکل ‪ 2‬تغییرات را با برای تحریک تناوبی‬ ‫نشان می دهد‪ .‬کار انجام شده در هر سیکل‬ ‫برابر مساحت محصور شده منحنی پاسخ‬ ‫است که این منحنی در شکل ‪ 2‬نوشته شده‬ ‫است‪.‬‬ ‫شکل ‪ 2‬نیروی میرایی کلمب در مقابل تغییر مکان[‪]13‬‬ ‫کار انجام شده توسط میرایی کولمب با‬ ‫استفاده از رابطه(‪ )3‬برای محاسبه ی ‪،‬‬ ‫مطابق با رابطه (‪ )4‬محاسبه می شود‪.‬‬ ‫این انرژی به کل سازه وارد نمی شود و فقط‬ ‫به سیستم کنترل کننده و اجزای ان وارد‬ ‫می شود‪ .‬بر این اساس چهار نوع سیستم‬ ‫میراگر فعال‪ ،‬نیمه فعال‪ ،‬غیر فعال و ترکیبی‬ ‫وجود دارد‪ .‬که شرح ان بیان می شود‪.‬‬ ‫‪.1‬سیستم های میراگر فعال‬ ‫در این سیستم ها اعضای مخصوصی روی‬ ‫سازه نصب می شود که شامل حسگرها‪،‬‬ ‫پردازشگرها و محرک ها است‪ .‬وظیفه‬ ‫حسگرها ثبت ارتعاشات و انتقال این‬ ‫اطالعات به پردازشگرها است‪ .‬پردازشگرها‬ ‫وظیفه انالیز اطالعات دریافتی از حسگرها‬ ‫را دارند و بر اساس برنامه های تنظیمی‬ ‫و محاسبه پارامترهای بهینه سیستم‪،‬‬ ‫کنترل و صدور فرمان به عمل کننده ها را‬ ‫می دهند‪ .‬محرک ها وظیفه دریافت اطالعات‬ ‫از پردازشگرها و اعمال نیروهایی در خالف‬ ‫جهت پاسخ سازه را دارند‪ .‬کنترل این‬ ‫سیستم نیازمند محاسبات ریاضی پیچیده‬ ‫و کامپیوترهای کنترلر دقیق است‪ .‬از معایب‬ ‫این سیستم ها وجود منبع انرژی خارجی‬ ‫است و در صورت رفتار غیرمناسب باعث‬ ‫بی ثباتی سازه می شوند‪.‬‬ ‫‪.2‬سیستم های میراگر نیمه فعال‬ ‫این وسایل بین دو حالت فعال و غیر فعال‬ ‫‪ wcoulomb = 4 F u‬قرار می گیرند و نمی توانند به سازه انرژی‬ ‫(‪ )4‬‬ ‫وارد کنند‪ ،‬اما خواص مکانیکی ای دارند که‬ ‫می تواند برای بهبود عملکرد ان ها تنظیم‬ ‫‪ .3-3‬میرایی هیسترزیس‬ ‫این نوع میرایی ناشی از تغییر شکل االستیک شود‪ .‬این تنظیم بر اساس پاسخ های اندازه‬ ‫مصالح عمدت ًا فوالدی تشکیل دهنده میراگر گیری شده بوده و منبع انرژی بزرگی برای‬ ‫است‪ .‬رابطه (‪ )5‬نیروی میرایی—تغییر شکل فعال سازی نیاز ندارند و برای تغییر و تنظیم‬ ‫به رابطه تنش کرنش مصالح و شکل جسم خواص مکانیکی سیستم مانند میرایی و‬ ‫میراگر بستگی دارد‪ .‬شکل ‪ 3‬مسیر پاسخ سختی عمل می کنند‪ .‬از مزایای این وسایل‬ ‫را در حالتی که رابطه نیرو‪-‬تغییر شکل نیاز کم انرژی ان و عملکرد مناسب تر نسبت‬ ‫مصالح االستوپالستیک کامل است را نشان به میراگرهای غیر فعال و تطبیق پذیری‬ ‫ان مانند میراگرهای فعال است‪ .‬در نتیجه‬ ‫می دهد‪.‬‬ ‫مقادیر حدی شامل نیروی جاری شدن‪ ،‬قابلیت اطمینان ان باال است‪.‬‬ ‫به جاری ‪.3‬سیستم های میراگر غیر فعال‬ ‫تغییر مکانی که در ان ماده‬ ‫شدن می کند و سختی االستیک میراگر وسایلی که برای به کار افتادن نیاز به انرژی‬ ‫است‪ .‬نسبت حداکثر تغییر مکان به تغییر خارجی ندارند‪ ،‬وسایل میراگر غیر فعال‬ ‫مکان جاری شدن‪ ،‬نسبت شکل نامیده شده نامیده می شوند‪ .‬این سیستم ها از این‬ ‫و با نشان داده می شود‪ .‬با تعاریف باال‪ ،‬کار نظر که با قطع منبع انرژی که در هنگام‬ ‫صورت گرفته در هر چرخه در اثر میرایی زلزله محتمل است‪ ،‬به کار خود ادامه می‬ ‫هیسترزیس مطابق رابطه (‪ )5‬بدست می اید‪ .‬دهند‪ ،‬قابل اطمینان تر بوده و معموال از‬ ‫(‪ µ − 1  )5‬‬ ‫سیستم های ساده ای تشکیل شده اند‪.‬‬ ‫=‪= 4khu y2 [ µ‬‬ ‫‪− 1] 4 Fy u ‬‬ ‫‪Whysteretic‬‬ ‫‪‬‬ ‫میراگرهای اصطکاکی نمونه ای از این‬ ‫‪ µ ‬‬ ‫سیستم ها است‪ .‬مزایای این نوع سیستم‬ ‫این است که قادر به بی ثبات کردن سازه‬ ‫نیستند و هزینه ساخت و نگهداری پایینی‬ ‫ ‬ ‫دارند‪.‬‬ ‫شکل ‪ 3‬نیروی میرایی هیسترزیس در مقابل تغییر مکان[‪]13‬‬ ‫‪.4‬انواع سیستم‏های میراگر‬ ‫به طور کلی انواع سیستم های میراگر‬ ‫لرزه ای بر حسب میزان انرژی ورودی برای‬ ‫به کار افتادن ان ها دسته بندی می شوند‪.‬‬ ‫‪.4‬سیستم های ترکیبی‬ ‫از انجایی که میراگرهای فعال هزینه باالیی‬ ‫دارند و قابلیت اطمینان ان ها کم است و از‬ ‫طرفی میراگر های غیر فعال هزینه پایین و‬ ‫قابلیت اطمینان باالیی را دارند‪ ،‬بدین جهت‬ ‫این دو سیستم با یکدیگر ترکیب شده و‬ ‫‪56‬‬ ‫شماره اول ‪ /‬مرداد ‪1397‬‬ ‫سیستم کنترل ترکیبی یا هیبریدی ساخته شده است‪ .‬به طوری که‬ ‫در هنگام زلزله می توان از هر دو مکانیزم استفاده کرد‪ .‬در هنگامی‬ ‫که سیستم به طور کامل کار می کند‪ ،‬کارایی بسیار باالیی دارد‪ ،‬اما‬ ‫اگر منبع انرژی قطع شود‪ ،‬سیستم غیر فعال به کار خود ادامه می‬ ‫دهد و بدین جهت قابلیت اطمینان این سیستم ها نسبتا باال است‪.‬‬ ‫نمونه ای از این سیستم ها‪ ،‬سیستم میراگر جرمی‪-‬ترکیبی است‪.‬‬ ‫به طور کلی میرایی موجب افزایش میزان کاهش پاسخ سازه در مقابل‬ ‫تحریکی همچون زلزله می شود‪ .‬میرایی در فرکانس پایین و نزدیک‬ ‫به صفر تقریبا اثری ندارد و در فرکانس های باال نیز اثر بسیار کمی در‬ ‫شتاب پاسخ دارد‪ .‬شکل ‪ 4‬و شکل ‪ 5‬نشان می دهند که بیشترین اثر‬ ‫افزایش میرایی در فرکانس‏های ‪ 0.3‬ثانیه تا ‪ 2.5‬ثانیه رخ می دهد‪.‬‬ ‫دمایی محیطی و هر نوع سرعت بارگذاری اشاره کرد‪ .‬این‬ ‫میراگرها به صورت موازی با بادبندها نصب می شوند[‪.]16‬‬ ‫در شکل ‪ 6‬نمونه ای از این میراگرها نمایش داده شده‬ ‫است‪ .‬به دلیل سادگی ساخت و نصب‪ ،‬این دسته از‬ ‫میراگرها به یکی از رایج ترین نوع میراگرها تبدیل‬ ‫شده اند‪ .‬با توجه به مزایای گفته شده و هزینه نسبت ًا‬ ‫پایین‪ ،‬این دسته از میراگرها گزینه ی مناسبی برای‬ ‫ساختمان های با ارتفاع کم هستند‪ .‬در ادامه به معرفی‬ ‫چند نوع خاص از این دسته از میراگرها پرداخته‬ ‫می شود‪.‬‬ ‫شکل ‪ 6‬استفاده از میراگرهای اصطکاکی چرخشی در بهسازی سازه ها[‪]14‬‬ ‫شکل ‪ 4‬اثر میرایی بر طیف شتاب پاسخ[‪]14‬‬ ‫یکی از انواع این میراگرهای اصطکاکی که به دلیل‬ ‫سادگی نصب‪ ،‬از ان ها استفاده فراوانی می شود‬ ‫میراگرهای ‪ PVD‬است‪ .‬این نوع از میراگرها به منظور‬ ‫تامین میرایی الزم برای سازه های انعطاف پذیر همانند‬ ‫سازه های قاب خمشی به کار می روند‪ .‬نمونه ای از این‬ ‫میراگرها در شکل ‪ 7‬دیده می شود‪.‬‬ ‫شکل ‪ 7‬شمایی از میراگرهای ‪PVD‬‬ ‫شکل ‪ 5‬اثر میرایی بر طیف پاسخ جابجایی[‪]14‬‬ ‫در ادامه و در قسمت بعد به معرفی انواع میراگر ها و بررسی‬ ‫مثال های کاربردی ان پرداخته می شود‪.‬‬ ‫‪.5‬انواع میراگرها‬ ‫میراگرها بر حسب عملکرد و چگونگی کارکردشان طبقه بندی‬ ‫می شوند‪ .‬میراگرهای اصطکاکی ‪ ،‬فلزی ‪ ،‬ویسکوز ‪ ،‬ویسکواالستیک‬ ‫‪ ،‬الیاژهای حافظه دار و میراگرهای جرمی تقسیم بندی می شوند‪.‬‬ ‫از برجسته ترین مزیت های میراگرها می توان به جذب انرژی باال‪،‬‬ ‫سادگی نصب و جایگزینی ان اشاره کرد[‪ .]15‬در ادامه به تفصیل‪،‬‬ ‫به بررسی هر یک از این میراگرها و کاربرد ان ها پرداخته می شود‪.‬‬ ‫نوع دیگری از این دسته از میراگرها می توان به‬ ‫میراگرهای اصطکاکی پال اشاره کرد‪ .‬این میراگرها‬ ‫شامل یک سیستم بادبندی و چند ورق فوالدی با‬ ‫پیچش اصطکاکی اند‪ .‬این میراگرها در میانه بادبند نصب‬ ‫می شوند و ورق های فوالدی با پیچ های پرمقاومت به‬ ‫یکدیگر متصل شده و تحت نیروی مشخصی‪ ،‬نسبت‬ ‫به یکدیگر لغزش خواهند داشت‪ .‬نمونه ای از این‬ ‫د ان در شکل ‪ 8‬نشان‬ ‫میراگرها به همراه سیستم بادبن ‏‬ ‫داده شده است‪.‬‬ ‫‪.1-5‬میراگرهای اصطکاکی‬ ‫در این نوع از میراگرها‪ ،‬انرژی لرزه ای در جهت غلبه کردن بر‬ ‫اصطکاک سطح تماس مصرف می شود‪ .‬در میان دیگر ویژگی های‬ ‫این میراگرها‪ ،‬می توان به مقاومت در برابر خستگی‪ ،‬مقاومت در‬ ‫برابر نیروهای شدید و عملکرد بسیار خوب ان ها در هر شرایط‬ ‫شکل ‪ 8‬استفاده از میراگرهای اصطکاکی پال‬ ‫شماره اول ‪ /‬مرداد ‪1397‬‬ ‫به عنوان نمونه ای از کاربرد میراگرهای اصطکاکی پال می توان به‬ ‫بیمارستان سنت وینسنت در اتاوا کانادا اشاره کرد‪.‬‬ ‫بیمارستان سنت وینسنت در مرکز شهر اتاوا در کانادا قرار دارد‪ .‬این‬ ‫بیمارستان شامل پنج بلوک به نام های ‪ A‬و ‪ B‬و ‪ C‬و ‪ D‬و ‪ E‬است‬ ‫که بلوک ‪ E‬این بیمارستان یک ساختمان جدید است‪ .‬سازه های‬ ‫موجود این بیمارستان بین سال های ‪ 1890‬و ‪ 1950‬ساخته شده اند‪.‬‬ ‫ساختمان های این بیمارستان ‪ 5‬طبقه با قاب بتنی بوده و پوشش بیرونی‬ ‫ان ها نیز از جنس سنگ است‪ .‬پی این ساختمان ها گسترده بوده‬ ‫و تمام بلوک ها با اتصاالت انبساطی از هم جدا شده اند‪ .‬مانند اکثر‬ ‫ساختمان های ساخته شده در این دوره‪ ،‬مقاومت در برابر زلزله ی‬ ‫این سازه ها بسیار کمتر از مقررات ایین نامه ای ساختمانی حاضر‬ ‫است‪ .‬جزئیات تقویت ستون ها و تیرها نشان دهنده ی کمبود انعطاف‬ ‫پذیری این اجزا است‪ .‬از انجایی که بیمارستان ها بعد از وقوع‬ ‫حادثه اهمیت زیادی پیدا می کنند‪ ،‬و با توجه به اسیب پذیری باالی‬ ‫سازه های این بیمارستان‪ ،‬تقویت سازه های موجود توسط مشاوران‬ ‫طرح توصیه شده است‪ .‬پروسه این تقویت در نوامبر ‪ 2002‬اغاز‬ ‫و تا سال ‪ 2006‬ادامه داشت‪ .‬روش های معمول بهسازی لرزه ای با‬ ‫دیوار های برشی بتنی یا مهاربندهای فوالدی صلب برای این پروژه‬ ‫مناسب نبودند‪ ،‬زیرا بهسازی با این روش ها نیاز به عملیات زیرسازی‬ ‫گران و زمان بر داشت‪ ،‬لذا کمبود زمان و بودجه باعث شد که این‬ ‫گزینه های مرسوم امکان پذیر نباشند‪ .‬در اینجا این کار با استفاده‬ ‫از میراگرهای اصطکاکی پال انجام شد‪ .‬برخالف دیوارهای برشی‪،‬‬ ‫مهاربندهای میراگر اصطکاکی نیاز به پیوستگی در راستای عمودی‬ ‫ندارند و در نتیجه کار می تواند در هر طبقه بسته به دسترسی ان‬ ‫شروع شود‪ .‬میراگرهای اصطکاکی پال مورد استفاده‪ ،‬در سال ‪1985‬‬ ‫در دانشگاه بریتیش کلمبیا تست و ازمایش شدند و نتایج بسیار خوبی‬ ‫را ارائه دادند‪ .‬به گونه ای که با این سیستم حتی یک زلزله با شتاب‬ ‫‪ 0.9‬شتاب گرانش نیز باعث خسارت به قاب مدل نشد‪ ،‬در حالی که‬ ‫قاب های معمولی در سطوح لرزه ای پایین تری به شدت اسیب دیدند‪.‬‬ ‫همچنین در سال ‪ 1987‬یک قاب با مهاربند میراگر اصطکاکی نه طبقه‬ ‫در مرکز تحقیقات مهندسی زلزله در دانشگاه برکلی کالیفرنیا مورد‬ ‫ازمایش قرار گرفت‪ .‬قاب مدل تا ‪ 0.84‬شتاب گرانش هم االستیک‬ ‫باقی ماند؛ که این نتایج بیان کننده کارایی باالی این میراگرها است‪.‬‬ ‫در شکل هایشکل ‪ 9‬تا شکل ‪ 11‬نمایی از این ساختمان ها و میراگر‬ ‫استفاده شده دیده می شود‪.‬‬ ‫شکل ‪ 9‬نمای جلویی بال ‪ B‬بیمارستان‬ ‫شکل ‪ 10‬پالن طرح کلی بیمارستان‬ ‫شکل ‪ 11‬میراگرهای اصطکاکی پال معمولی در مهاربند قطری منفرد (سمت چپ) و مهاربند شورون (سمت راست)‬ ‫‪58‬‬ ‫شماره اول ‪ /‬مرداد ‪1397‬‬ ‫‪.2-5‬میراگرهای فلزی‬ ‫دسته دیگری از میراگرها‪ ،‬میراگرهای فلزی‬ ‫بوده که در این میراگرها انرژی منتقل شده به‬ ‫سازه صرف تسلیم و رفتار غیر خطی المان‪-‬‬ ‫های به کار رفته در میراگر می شوند‪ .‬در این‬ ‫میراگرها‪ ،‬تغییر شکل غیر االستیک فلزی به‬ ‫جهت از بین رفتن نیرو انجام می شود‪ .‬در‬ ‫تمامی سازه های طراحی شده‪ ،‬از بین رفتن‬ ‫انرژی بر پایه تغییر شکل اعضای فوالدی پس‬ ‫از تسلیم صورت می گیرد‪ .‬با توجه به اینکه در‬ ‫بادبندها استفاده از میراگرهای فلزی تسلیم‬ ‫شونده رایج است ‪ ،‬این میراگرها اغلب توسط‬ ‫یک سری ورق های فوالدی موازی ساخته‬ ‫می شوند و در ترکیب با سیستم بادبندی‪،‬‬ ‫نقش جذب و از بین بردن انرژی را بر عهده‬ ‫خواهد داشت‪ .‬این قسمت از سیستم بادبندی‬ ‫در هنگام اعمال بار جانبی همانند یک فیوز‬ ‫عمل کرده و قابلیت تعویض خواهد داشت‪.‬‬ ‫این نوع میراگرها در شکل های مختلفی‬ ‫وجود دارند که نمونه هایی از کاربرد ان در‬ ‫شکل ‪ 12‬دیده می شود‪.‬‬ ‫‪.3-5‬میراگرهای ساخته شده توسط سیستم‬ ‫تزریق سرب (‪)LED‬‬ ‫این دسته از میراگرها از یک سیلندر دو‬ ‫حفره ای‪ ،‬یک پیستون اصلی و یک پیستون‬ ‫حاوی سرب تشکیل شده و با جابجایی در‬ ‫حین زمین لرزه‪ ،‬سرب از سمت حفره بزرگتر‬ ‫به سمت حفره کوچکتر حرکت می کند‪ .‬با‬ ‫تغییر شکل پالستیک ایجاد شده‪ ،‬انرژی‬ ‫اعمال شده به شکل گرما از بین می رود[‪.]17‬‬ ‫به دلیل خطرات و هزینه های باالی ساخت‬ ‫این میراگرها‪ ،‬از این سیستم میراگر به میزان‬ ‫کمتری استفاده می شود‪ .‬شمایی از این‬ ‫میراگرها در شکل ‪ 13‬چاپ شده است‪.‬‬ ‫‪.4-5‬میراگرهای ساخته شده با الیاژ های‬ ‫حافظه دار‬ ‫الیاژهای حافظه دار نمونه ای بارز از فناوری‬ ‫های نوین است که امروزه در مهندسی‬ ‫عمران کاربرد یافته است‪ .‬این میراگرها از‬ ‫فلزاتی ساخته می شود که دو ویژگی زیر‬ ‫را دارند‪.‬‬ ‫‪.1‬انعطاف پذیری ان ها بسیار مشابه انعطاف‬ ‫پذیری نمونه الستیکی باشد‪.‬‬ ‫‪.2‬بعد از اعمال تغییر شکل زیاد‪ ،‬با اعمال‬ ‫گرما به حالت اولیه شان بازگردند‪.‬‬ ‫الیاژهایی مانند نیکل و تیتانیوم عالوه بر مقاومت‬ ‫مناسب در برابر خوردگی‪ ،‬ویژگی های فوق‬ ‫را نیز دارند‪.‬‬ ‫‪.5-5‬میراگرهای ویسکوز‬ ‫در این میراگرها‪ ،‬با استفاده از مایع ویسکوز‬ ‫درون سیلندر‪ ،‬انرژی از بین می رود‪ .‬به دلیل‬ ‫سادگی در نصب و تطبیق و هماهنگ سازی‬ ‫با دیگر اعضا و نیز تنوع در اندازه‪ ،‬میراگرهای‬ ‫ویسکوز کاربردهای بسیار باالیی در طراحی‬ ‫و بهسازی سازه ها خواهند داشت‪ .‬این‬ ‫نوع از میراگرها عموما به دو شیوه به سازه‬ ‫متصل اند‪ .‬در روش اول میراگرها در کف‬ ‫و یا فونداسیون نصب می شوند (در روش‬ ‫جداسازی کف)؛ و در روش دوم‪ ،‬میراگرها به‬ ‫بادبندهای قطری نصب می شوند‪ .‬نمونه ای‬ ‫از این بادبند ها در شکل ‪ 14‬دیده می شود‪.‬‬ ‫‪.6-5‬میراگرهای جرمی‬ ‫در این میراگر ها جرم مشخصی بر روی تکیه‬ ‫گاه هایی که به عنوان غلتک عمل می کنند‬ ‫قرار داده می شوند‪ .‬بدین صورت به جرم‬ ‫اجازه حرکت های جانبی کنترل شده نسبت‬ ‫به کف داده می شود تا شرایطی ایجاد شود‬ ‫شماره اول ‪ /‬مرداد ‪1397‬‬ ‫که سازه در حالت صلب باقی مانده و متحمل جابجایی نشود‪ .‬فنرها و‬ ‫میراگرها بین جرم و عناصر مهاری قرار داده می شوند و این اعضای‬ ‫مهاری نیروی جانبی سازه ای را انتقال می دهند‪ .‬میراگرهای دو جهته‬ ‫به عنوان فنر—میراگر در دو راستای افقی ساخته شده است‪.‬‬ ‫سیستم میراگر های جرمی‪ TMD‬یکی از پیشرفته ترین و کاراترین‬ ‫سیستم های نوین است که امروزه با بکارگیری ان در برج ها و اسمان‬ ‫خراش ها باعث پایداری سازه در برابر نیروهای خارجی وارد بر سازه‬ ‫می شود‪ .‬اصوال این سیستم با استهالک نیروی وارده و کاهش اثر ان‬ ‫بر روی سازه موجب می شود که سازه حداقل نوسان و جابجایی در‬ ‫نوک سازه را داشته باشد‪.‬‬ ‫میراگرهای جرمی عموما به دو دسته تقسیم می شوند‪ .‬دسته اول‬ ‫میراگرهای جرمی تنظیم شده با جابجایی بر روی سطح بوده و دسته‬ ‫دوم نیز میراگرهای پاندولی هستند‪ .‬در میراگرهای جرمی تنظیم‬ ‫شده‪ ،‬جرم بر روی تکیه گاه غلتکی قرار می گیرد و می تواند نسبت‬ ‫به طبقه جابجایی انجام دهد‪ .‬فنرها و میراگرها بین جرم و تکیه گاه‬ ‫های ثابت عمودی قرار می گیرد و نیروی فاز مخالف میراگر را به تراز‬ ‫طبقه و در نتیجه به قاب سازه ای منتقل می کند‪.‬‬ ‫شکل ‪15‬چگونگی کارکرد میراگر جرمی‬ ‫معموال این نوع از میراگرهای جرمی در طبقات باالیی سازه به کار‬ ‫گرفته می شوند و در صورتی که سازه تحت اعمال بار قرار گیرد با‬ ‫تعریف شتاب مشخص بسته به طراحی میراگر‪ ،‬به طور اتوماتیک‬ ‫سیستم شروع به فعالیت کرده و اثر ارتعاش نیروی زلزله را از بین‬ ‫می برد‪ .‬معموال جنس جرم این سیستم از بتن‪ ،‬سرب و یا فوالد است‬ ‫و به صورت مربع و یا مستطیل به صورت تک و یا مجموعه به ابعاد ‪ 5‬تا‬ ‫‪ 10‬متر ساخته و در طبقات باالیی سازه نصب می شود‪.‬‬ ‫این نوع سیستم میراگر دارای جرم زیاد‪ ،‬اختصاص فضای زیاد‬ ‫و پرهزینه و مکانیسم پیچیده ای بوده که در مواردی فقط‬ ‫امکان بکارگیری در یک جهت را دارد‪ ،‬با اصالح این موارد نوع‬ ‫پیشرفته تری از میراگرهای جرمی تنظیم شده طراحی شد‪ .‬با تغییر‬ ‫غلتک های الستیکی به جای غلتک های مکانیکی به دلیل عملکرد در‬ ‫جهت های مختلف (مانند فنرهای برشی) و استفاده از مواد الستیکی‬ ‫قیری ( ‪ )BRC‬به جای میراگر که با سهولت نصب و ابعاد کوچکتر‬ ‫توانایی میراگرهای ویسکو‏االستیک را نیز دارند‪ ،‬باعث گردیده تا‬ ‫سیستم کاملتری طراحی و ساخته شود‪.‬‬ ‫در طراحی سیستم میراگرهای جرمی جهت محاسبات می بایست با‬ ‫تعیین جرم‪ ،‬سختی و ضریب میرایی مناسب ترین سیستم میراگر‬ ‫طراحی شده را انتخاب کرد‪ .‬پاسخ جرم تنظیم شده ‪ 90‬درجه با پاسخ‬ ‫جرم اولیه اختالف فاز دارد که این اختالف فاز‪ ،‬اتالف انرژی را توسط‬ ‫نیروی اینرسی میراگر موجب می شود‪ .‬افزایش نسبت جرم‪ ،‬افزایش‬ ‫میرایی را به دنبال خواهد داشت‪ ،‬لذا باید توجه کرد که یک حد عملی‬ ‫برای افزایش جرم وجود دارد‪ .‬همچنین با کاهش ضریب میرایی نیز‬ ‫می توان میرایی را افزایش داد که برای این پارامتر نیز محدودیت‬ ‫وجود دارد‪ .‬طرح نهایی با توجه به ترکیب این دو مقدار با توجه به‬ ‫اعمال محدودیت ها صورت می گیرد‪ .‬همچنین باید به محل قرارگیری‬ ‫میراگر و فنر در تکیه گاه ثابت در سازه و مکانیسم دو جهته بودن‬ ‫سیستم نیز توجه کرد‪ .‬از نمونه پروژه هایی که از این سیستم در ان‬ ‫استفاده شده‪ ،‬می توان به برج هانکوک به ارتفاع ‪ 200‬متری اشاره‬ ‫کرد که دو میراگر هر کدام به وزن ‪ 2700‬کیلونیوتن به ابعاد از جنس‬ ‫سرب (درون جعبه فلزی) در دو انتهای طبقه ‪ 58‬به فاصله ‪ 67‬متر‬ ‫از یکدیگر نصب شده اند و با شتاب ‪ 0.003‬شتاب گرانش به صورت‬ ‫اتوماتیک عمل کرده و قابلیت کاهش اثر جابجایی بین ‪ 40‬تا ‪ 50‬درصد‬ ‫را خواهد داشت‪.‬‬ ‫میراگرهای جرمی پاندولی نوع جدید میراگرهای جرمی می باشند‬ ‫که امروزه قابلیت بکارگیری در سازه های بلند مرتبه را دارند که به‬ ‫دلیل مشکالت غلتک ها در میراگرهای جرمی تنظیم شده به کمک‬ ‫تقویت های کابلی جرم اجازه رفتار اونگی را داشته که این مشکل را‬ ‫حل کرده است‪ .‬با طراحی این نوع از میراگرهای جرمی با توجه به وزن‬ ‫کل سازه و منطقه قرار گیری ان‪ ،‬با توجه به نوع اب و هوا می توان‬ ‫از این سیستم استفاده بهینه کرد‪ .‬جابجایی نسبی پاندول یک نیروی‬ ‫افقی در جهت خالف حرکت طبقه ایجاد می کند که می‪-‬توان این‬ ‫حرکت را مانند سیستم یک درجه ازادی معادل نشان داد‪ .‬طراحی‬ ‫سیستم ‪ TMD‬برای مقابله با نیروهایی می باشد که به شدت در سازه‬ ‫ایجاد جابجایی می کنند‪ .‬از نمونه های عملی این دسته می توان به‬ ‫پروژه کریستال اوزاکا ژاپن به ارتفاع ‪ 157‬متر‪ ،‬پریود اصلی ‪ 4‬ثانیه‬ ‫در جهت شمالی جنوبی و ‪ 3‬ثانیه در جهت شرقی‪-‬غربی است که با‬ ‫استفاده از یونیت های تهویه هوا و تانک های ذخیره یخ هر کدام به‬ ‫وزن ‪ 90‬تن که از تیرهای اصلی سقف اویزان شده اند‪ .‬تانک دارای‬ ‫طول پاندولی ‪ 4‬متر در جهت شمال جنوب و دو تانک دارای طول‬ ‫پاندولی ‪ 3‬متر در جهت شرق—غرب با قابلیت لغزش اند و میراگرهای‬ ‫روغنی که به پاندول متصل هستند انرژی پاندول را جذب می کنند‪.‬‬ ‫همچنین از بارزترین نمونه های اجرایی این سیستم پروژه تایپه‬ ‫‪ 101‬است‪ .‬این اسمانخراش با ارتفاع کل ‪ 509‬متر یکی از بزرگترین‬ ‫اسمانخراش های دنیا است‪ .‬در این پروژه از میراگر جرمی پاندولی‬ ‫استفاده گردیده است که وزن ان ‪ 660‬تن بوده و در بین طبقات ‪88‬‬ ‫تا ‪ 92‬قرار گرفته است‪ .‬شکل ‪ 16‬میراگر بکار رفته در این پروژه را‬ ‫نمایش می دهد‪.‬‬ 1397 ‫ مرداد‬/ ‫شماره اول‬ Mosqueda, M. Eeri, R. Retamales, M. Eeri, G. Pekcan, and M. Eeri, “Performance of Nonstructural February 27 Components during the no. ,28 .Chile Earthquake,” vol 2010 .2012 ,471–453 .pp ,2010 February S. Mirhashemi, A. Ghanjal, and]10[ Bam 2003 H. A. Mohebbi, “The Earthquake : Overview of First Aid and Transport of Victims,” no. .2007 ,11–8 .December, pp L. Di Sarno, “Seismic risk]11[ of Italian hospitals : analysis of assessment results to define criteria for intervention .2015 ,prioritization,” no. September J. Kim, J. Ryu, and L. Chung,]12[ “Seismic performance of structures connected by viscoelastic .2006 ,195–183 .pp ,28 .dampers,” vol .‫ کنترل غیر فعال ارتعاشات‬,‫ زهرائی‬.‫ م‬.‫]س‬13[ .1389 ,‫ انتشارات دانشگاه تهران‬،‫ ایران‬،‫تهران‬ ]14[ A. Heysami, “Types of Dampers and their Seismic Performance During an Earthquake,” Curr. World Environ., .2015 ,1015–1002 .pp ,1 .no ,10 .vol H. Yoshioka, J. C. Ramallo,]15[ and B. F. Spencer Jr, “Smart base isolation strategies employing magnetorheological dampers,” .pp ,5 .no ,128 .J. Eng. Mech., vol .2002 ,551–540 T. T. Soong and G. F. Dargush,]16[ Passive energy dissipation systems in structural engineering. .1997 ,Wiley Y. M. Parulekar, G. R. Reddy,]17[ K. K. Vaze, and H. S. Kushwaha, “Lead extrusion dampers for reducing seismic response of coolant channel assembly,” Nucl. ,183–175 .pp ,2 .no ,227 .Eng. Des., vol .2004 skin facade damping interaction system,” Struct. Des. Tall Spec. ,244–232 .pp ,5 .no ,25 .Build., vol .2016 K. H. Moon, S. W. Han, and C.]3[ S. Lee, “Seismic retrofit design method using friction damping systems for old low-and midrise regular reinforced concrete ,146 .buildings,” Eng. Struct., vol .2017 ,117–105 .pp G. Popov, “Theoretical]4[ analysis of damping properties of two-degree-of-freedom linear vibrational systems,” Proc. Inst. Mech. Eng. Part C J. Mech. Eng. .1996 ,90–79 .pp ,1 .no ,210 .Sci., vol A. K. Chopra and F. McKenna,]5[ “Modeling viscous damping in nonlinear response history analysis of buildings for earthquake excitation,” Earthq. Eng. Struct. .2016 ,211–193 .pp ,2 .no ,45 .Dyn., vol A. Downey, L. Cao, S. Laflamme,]6[ D. Taylor, and J. Ricles, “High capacity variable friction damper based on band brake technology,” ,298–287 .pp ,113 .Eng. Struct., vol .2016 Y.-N. Huang and C.-R. Liu,]7[ “Impact of Near-Fault Ground Motions on the Efficiency of Viscous-Damping Systems,” in Pressure Vessels 2016 ASME p. ,2016 ,and Piping Conference .V008T08A041--V008T08A041 T. D. Kirsch, J. Mitrani ]8[ reiser, R. Bissell, L. M. Sauer, M. Mahoney, W. T. Holmes, N. S. Cruz, and F. De Maza, “Impact on Hospital Functions Following the ,4 .Chilean Earthquake,” vol 2010 .2010 ,2 .no E. Miranda, M. Eeri, G.]9[ 60 ‫میراگرهای جرمی با توجه به عملکرد مناسب و‬ ‫ عمدتا برای سازه های‬،‫هزینه های صرف نسبتا زیاد‬ ‫مرتفع استفاده می شوند و برای سازه های با ارتفاع‬ .‫کم توصیه نمی شوند‬ ‫نتیجه گیری‬.6 ‫با توجه به اهمیت باالی سازه های بیمارستانی پس از‬ ‫ سازه های بیمارستانی‬،‫رخداد واقعه ای همچون زلزله‬ ‫می بایست با کمترین سطح اسیب پذیری ساخته‬ ‫ همچنین از انجایی که اکثر بیمارستان های‬.‫شوند‬ ‫ سال داشته و در‬15 ‫موجود در کشور عمری بیش از‬ ‫ ضوابط طراحی لرزه ای مناسبی وجود‬،‫زمان ساخت‬ ‫ لذا بیمارستان های زیادی نیاز به مقاوم‬،‫نداشت‬ ‫ همچنین در ساخت بیمارستان های‬.‫سازی دارند‬ ‫جدید نیز می بایست از روش هایی استفاده کرد تا‬ ‫کمترین اسیب به سازه در هنگام زلزله وارد گردد تا‬ .‫قابلیت سرویس بیمارستان پس از زلزله حفظ شود‬ ‫یکی از روش های کاهش اسیب در برابر تحریکی‬ ‫ با توجه به‬.‫ استفاده از میراگر ها است‬،‫همچون زلزله‬ ‫هزینه های کم میراگرها در مقابل سایر هزینه های‬ ‫ استفاده از ان ها در طراحی و مقاوم‬،‫بیمارستانی‬ ‫سازی بیمارستان های جدید و قدیم قوی ًا توصیه‬ ‫ میراگرهای‬،‫ از میان میراگرهای مختلف‬.‫می شود‬ ‫اصطکاکی و میراگر ویسکوز به دلیل سادگی در‬ ‫های قدیمی‬-‫طراحی و امکان استفاده در بیمارستان‬ ‫ استفاده از ان در‬.‫طراحی شده را خواهند داشت‬ .‫این سازه ها توصیه می شود‬ ‫مراجع‬.7 N. Kaveh and H. Mahmood,]1[ “Behavior of Special Hospital Equipments as Rigid Block with Mass Eccentricity Subjected to Horizontal Component of Ground Motion,” in X International Conference on Structural .pp ,2017 ,2017 Dynamics, EURODYN .758–753 K. S. Moon, “Integrated ]2[ damping systems for tall buildings: tuned mass damper/double ‫شماره اول ‪ /‬مرداد ‪1397‬‬ ‫‪62‬‬ ‫شماره اول ‪ /‬مرداد ‪1397‬‬ ‫هوشمندسازیمراکزدرمانیوبیمارستانی‬ ‫شماره اول ‪ /‬مرداد ‪1397‬‬ ‫بیمارستان هوشمند (‪)Intelligent Hospital‬‬ ‫‪standford hospital smart device study‬‬ ‫‪ cureus‬یکی از حوزه هایی که تحت تاثیر فناوری های‬ ‫دیجیتالی شاهد پیشرفت چشمگیری بوده‪ ،‬حوزه سالمت و‬ ‫درمان است‪ .‬استفاده از سیستم های مبتنی بر فناوری های‬ ‫دیجیتال و سیستم ها و ابزارهایی که عنوان هوشمندی را‬ ‫با خود به یدک می کشند‪ ،‬نقش موثری در بهبود فرایند‬ ‫تشخیص و درمان بیماری های مختلف داشته است‪ .‬بنا‬ ‫براین با توجه به این که کادر درمانی و بیماران برای‬ ‫استقبال از فناوری امادگی الزم را پیدا کرده اند‪ ،‬دیگر وقت‬ ‫ان رسیده است که بیمارستان ها و مراکز درمانی هم به‬ ‫چنین سیستم هایی مجهز شوند‪.‬‬ ‫حضور فناوری های هوشمند در بیمارستان های اینده‬ ‫بدون شک نوید بخش ورود به عصری جدید در حوزه‬ ‫درمان و پزشکی است‪.‬‬ ‫در یک بیمارستان هوشمند تالش می شود با استفاده‬ ‫از سامانه های هوشمند گوناگون الکترونیکی‪ ،‬کنترلی‪،‬‬ ‫مخابراتی و نرم افزاری به بهترین نحو ممکن و در کمترین‬ ‫زمان ارتباط موثری بین بخش های بیمارستان و همچنین‬ ‫پرسنل با بیماران و نیز مدیریت سیستم برقرار کرد و‬ ‫ارتباطات و تعامالت فیمابین شکل گیرد‪.‬‬ ‫رشد و توسعه فناوری های هوشمند و تاثیرگذاری این‬ ‫رشد بر عرصه های گوناگون زندگی انسان‪ ،‬محیط و شرایط‬ ‫مختلف را برای کار‪ ،‬تعامل و استفاده ی روزمره‪ ،‬امن تر و‬ ‫دلپذیرتر کرده است‪ .‬یکی از عرصه های تاثیرپذیر از رشد‬ ‫فناوری های هوشمند‪ ،‬حوزه بهداشت و سالمت عمومی‬ ‫است‪ .‬با توجه به نقش حیاتی فاکتورهایی چون دقت‪،‬‬ ‫سرعت و اطمینان در حوزه ی سالمت و همچنین با عنایت‬ ‫به اسیب پذیری سیستم بهداشتی و درمانی از خطاهای‬ ‫انسانی‪ ،‬هوشمندسازی و اتوماسیون مراکز بهداشتی و‬ ‫درمانی عالوه بر اسایش و راحتی درمان پذیران‪ ،‬سبب‬ ‫بهبود و ارتقای شاخص های سالمت در جامعه شده و یکی‬ ‫از ارکان اساسی رشد و توسعه یافتگی است‪.‬‬ ‫امکانات اتاق بیمار‬ ‫امکان مشاهده و کنترل شرایط محیطی توسط خود بیمار‬ ‫(دما‪ ،‬روشنایی‪ ،‬بازشدن پرده ها‪ ،‬موسیقی و‪)...‬‬ ‫امکان اطالع رسانی به مرکز پرستاری از طریق صفحه‬ ‫لمسی اتاق بیمار برای دریافت خدمات بالینی‬ ‫امکان مشاهده تلویزیون‪ ،‬برنامه های اموزشی پزشکی‬ ‫(اختصاصی هر بیمار) ‪ ،‬مجالت انالین پزشکی و درمانی‬ ‫امکانات اتاق های عمل‬ ‫حساسیت تجهیزات اتاق عمل از یک سو و حیاتی بودن‬ ‫شرایط استاندارد و مطلوب برای یک عمل جراحی از سوی‬ ‫دیگر سبب می شود تا کنترل و پایداری شرایط محیطی‬ ‫و عملکرد دستگاه های موجود در اتاق عمل از حساسیت‬ ‫ویژه ای برخوردار باشد‪ .‬هوشمندسازی کنترل اتاق عمل‬ ‫سبب کاهش نرخ خطای انسانی و تضمین کیفیت شرایط‬ ‫مطلوب شده و در نهایت کیفیت خدمات ارائه شده در اتاق‬ ‫عمل را بهبود می بخشد‪ .‬از جمله مزیت های اتاق عمل‬ ‫هوشمند می توان به موارد زیر اشاره کرد‪:‬‬ ‫ کنترل هوشمند شرایط محیطی (دما‪ ،‬فشار‪ ،‬رطوبت‪،‬‬‫میزان گازها و اشعه ها و ‪)...‬‬ ‫ کنترل تجهیزات و دستگاه های موجود در اتاق عمل‬‫ مدیریت زمان‪ ،‬اخطارها‪ ،‬هشدارها و ‪...‬‬‫ کنترل هوشمند شرایط بیمار و همکاری در اتخاذ‬‫تصمیمات متناسب با عالیم حیاتی بیمار‪.‬‬ ‫امکانات محیطی‬ ‫امکان امارگیری از موقعیت و هویت بیماران و افراد حاضر‬ ‫در قسمت های مختلف بیمارستان (‪)RFID‬‬ ‫امکان دریافت راهنمای طبقات و قسمت ها‬ ‫دسترسی به شبکه اینترنت و شبکه داخلی بیمارستان از‬ ‫هر نقطه‬ ‫امکان ایمن سازی قسمت های مختلف بیمارستان‬ ‫(دوربین های مداربسته‪ ،‬سیستم کنترل دسترسی به اتاق‬ ‫های خاص‪ ،‬سیستم تشخیص هویت افراد (‪ )RFID‬و‪)...‬‬ ‫بهینه سازی مصرف انرژی ساختمان بیمارستان با کنترل‬ ‫هوشمند دما و روشنایی قسمت های مختلف‬ ‫افزایش عمر مفید ساختمان بیمارستان با کنترل تهویه و‬ ‫دمای داخلی قسمت های مختلف‪.‬‬ ‫سامانه های هوشمند بیمارستانی به دو دسته اصلی‬ ‫تقسیم می شوند‪:‬‬ ‫ سامانه های هوشمند مدیریت تاسیسات بیمارستان‬‫ سامانه های هوشمند اطالع رسانی بیمارستان‬‫هوشمندسازی بیمارستان با ‪BMS‬‬ ‫اهداف کنترلی‪ :‬روشنایی‪ ،‬پرده ها و سایبان ها‪ ،‬دما و رطوبت‪،‬‬ ‫اعالم حریق‪ ،‬کنترل تردد‬ ‫مودهای کنترلی‪ :‬کنترل دستی‪ ،‬کنترل مرکزی‪ ،‬تنظیم‬ ‫شدت روشنایی‪ ،‬کنترل با سناریو‪ ،‬کنترل ارتباطات‬ ‫(‪)linkage control‬‬ ‫با کلیدهای هوشمند می توان روشنایی ها‪ ،‬پرده ها و سیستم‬ ‫‪ HVAC‬را به راحتی از طریق سناریوهای از پیش تعریف‬ ‫شده کنترل کرد‪ .‬با یک بار تعریف سناریو‪ ،‬دیگر نیازی به‬ ‫کلیدزنی های مکرر نبوده و با فشردن یک کلید‪ ،‬چندین‬ ‫فرمان برای کنترل همزمان تجهیزات مختلف ارسال‬ ‫می شود‪ .‬این سناریوها می توانند برای مودهای استراحت‪،‬‬ ‫مشاوره‪ ،‬پذیرش‪ ،‬معاینه و … تعریف شوند‪.‬‬ ‫مرکزی در هر بخش پرستاری برای کنترل روشنایی‪،‬‬ ‫پرده ها‪ ،‬فن ها‪ ،‬تامین گرمای مورد نیاز برای بخش های‬ ‫مربوط در هر طبقه و نشان دادن دمای داخل در هر بخش‬ ‫تعبیه شده است‪ .‬بر این اساس گروهای مختلف از بیماران‬ ‫می توانند مطابق نیازها درمانی خود تحت مراقبت قرار‬ ‫گیرند‪ .‬برای مثال بخش مربوط به نوزادان نیازمند دمای‬ ‫باالتر است در حالی که بخش مربوط به بیماران دچار اتش‬ ‫سوزی‪ ،‬نیازمند دمای پایین تر اند‪ .‬این سیستم قابل تطبیق‬ ‫با دمای بدن انسان است‪.‬‬ ‫بعد از اتمام پذیرش یک بیمار‪ ،‬مسئول مربوطه از طریق‬ ‫یک ریموت کنترل با انتخاب مود بستری به تنظیم‬ ‫روشنایی‪ ،‬پرده ها و سیستم تهویه می پردازد و بعد از اتمام‬ ‫مراحل مرخص شدن‪ ،‬مسئول مربوطه مود اتاق را به حالت‬ ‫اتاق خالی تغییر می دهد‪.‬‬ ‫اتاق کنترل مرکزی موظف است ضمن نمایش دقیق دمای‬ ‫حقیقی هر قسمت‪ ،‬ست پوینت های مربوط به دما را در‬ ‫هر بخش تعیین کند و محدوده های باالیی و پایینی را نیز‬ ‫برای انها در نظر بگیرد‪ .‬در یک مدت زمان متوسط سیستم‬ ‫تهویه هوا می تواند به درب ها و پنجره ها مرتبط شود‪ .‬زمانی‬ ‫که درب های بالکن و پنجره ها باز هستند سیستم تهویه هوا‬ ‫به طور خودکار جهت بهره وری انرژی خاموش می شود‪.‬‬ ‫امکان االرم اتوماتیک برنامه غذایی و دارویی هر بیمار در‬ ‫موعدهای صرف غذا و دارو‬ ‫امکان برنامه ریزی سناریوهای مختلف برای روزهای اینده‬ ‫در اتاق بیمار‬ ‫انواع سیستم های هوشمند بیمارستان‬ ‫کنترل تاسیسات موتورخانه و تاسیسات تهویه بیمارستان‬ ‫مدیریت هوشمند روشنایی بیمارستان‬ ‫هوشمند سازی سیستم برق اضطراری بیمارستان‬ ‫سیستم نظارت تصویری بیمارستان‬ ‫سیستم کنترل تردد بیمارستان‬ ‫سامانه هوشمند مدیریت پارکینگ بیمارستان‬ ‫سیستم اعالم و اطفای حریق بیمارستان‬ ‫مزایای پیاده سازی سامانه هوشمند بیمارستانی‬ ‫افزایش کیفیت ارائه خدمات به بیماران و ارتقاء سطح‬ ‫کیفی بیمارستان‬ ‫کاهش زمان ارائه خدمات به بیماران‬ ‫ذخیره اطالعات بیماران به صورت الکترونیکی و پیشرفته‬ ‫در مراکز داده بیمارستان‬ ‫افزایش عمر مفید تجهیزات و کاهش هزینه های تعمیر‬ ‫و نگهداری‬ ‫کاهش هزینه های خدمات بیمارستانی‬ ‫بهینه سازی استفاده از منابع و تجهیزات بیمارستان‬ ‫مدیریت بهینه و استفاده دقیق تر از منابع انسانی بیمارستان‬ ‫افزایش سطح ایمنی و امنیتی بیمارستان‬ ‫کاهش مصرف انرژی‬ ‫کاهش خطاهای انسانی‬ ‫افزایش سطح اگاهی افراد و پرسنل بیمارستان‬ ‫کمک به موضوع کنترل عفونت در راستای کاهش و کنترل‬ ‫بهینه شیوع عفونت‬ ‫منابع‬ ‫‪/http://www.mabnabms.ir/content‬‬ ‫‪64‬‬ ‫شماره اول ‪ /‬مرداد ‪1397‬‬ ‫انواع مراکز درمانی از دید بیمارستان سازان‬ ‫نظام بهداشتی و درمانی در هر کشوری بر اساس ایجاد یک تشکیالت منظم و با روابط منطقی بین انواع فضاهای‬ ‫درمانی‪ ،‬انواع خدمات درمانی و با بهره گیری از توان مالی‪ ،‬انسانی‪ ،‬تجهیزاتی‪ ،‬علمی و ‪ ...‬خاص همان کشور خواهد بود‪.‬‬ ‫در کشور ایران نیز به خصوص از سال های دهه ی ‪ 50‬به بعد ضرورت تدوین سطوح مختلف چرخه شبکه تندرستی‬ ‫کشور احساس و مبتنی بر مطالعات خاص فرهنگی‪ ،‬محیط جغرافیایی‪ ،‬جمعیت هر منطقه و ‪ ...‬انواع اماکن درمانی از‬ ‫خانه های بهداشت تا بیمارستان های بزرگ‪ ،‬این مهم مشخص و تعریف شد‪.‬‬ ‫البته هدف مدیران بهداشتی و درمانی کشورها از این تقسیم بندی ها‪ ،‬ایجاد امکان بهره وری بیشتر از منابع مالی‪،‬‬ ‫تجهیزاتی‪ ،‬ساختمانی‪ ،‬انسانی و ‪ ...‬در کمترین زمان ممکن و با باالترین کیفیت درمانی و بهداشتی است‪ .‬لیکن معموال‬ ‫نگاه بیمارستان سازان در ورای این ضرورت ها‪ ،‬به دنبال موارد دیگری هم هست‪.‬‬ ‫نگاه بیمارستان سازان به انواع مراکز درمانی نگاهی صرفا اماری و مدیریتی نبوده و حاوی نکات زیر است‪:‬‬ ‫* ساختارهای مدیریتی و نرم افزارها و روش های مدیریتی همزمان با دیگر پارامترهای اجتماعی و اقتصادی در هر‬ ‫جامعه ای دائما بایستی تغییر کند‪ .‬این تغییرات در نرم افزارها با چند بخش نامه و دستورالعمل قابل وصول خواهد‬ ‫بود‪ ،‬لیکن بیمارستان سازان متولی سخت افزار بیمارستان هستند‪ .‬ظرفیت‪ ،‬روابط‪ ،‬امکانات و معماری بیمارستان ها از‬ ‫جنس تغییرپذیر و نرم افزاری نبوده و به راحتی قابل عوض کردن نیست‪.‬‬ ‫** مدیران درمانی کشورها بسته به اوضاع اقتصادی‪ ،‬جمعیتی و علمی در هر زمان برای سرانه های مختلف فضاهای‬ ‫بیمارستانی تحت امرشان‪ ،‬سیاست های انقباضی و یا انبساطی را اتخاذ خواهند کرد‪ .‬به طوری که یک زمان افزایش‬ ‫سرانه های بستری و روزی دیگر بحث کاهش سرانه های فیزیکی را در اماکن درمانی پی گیری می کنند‪ .‬لیکن‬ ‫بیمارستان سازان بایستی برای هر دو زمان و همه زمان های اینده فضایی را طراحی و اجرا کنند که جواب گوی هر‬ ‫دو سیاست باشد‪.‬‬ ‫*** منظور بیمارستان سازان از انواع فضاهای درمانی‪ ،‬گذشته از سرانه های فیزیکی‪ ،‬نوع خدمات قابل ارائه در هر‬ ‫مکان درمانی است‪ .‬زیرا اصلی ترین مولفه برای طراحی فضا‪ ،‬تعیین کاربری های ان است‪ .‬به همین دلیل ضرورت دارد‬ ‫انواع فضاهای درمانی با نوع خدماتی که در هر یک می تواند ارایه شود مشخص و از ابتدای طراحی معلوم شود‪ .‬به این‬ ‫ترتیب سفارش دهنده و کارفرما (دستگاه بهره بردار) و همچنین طراح و مجری یک پروژه درمانی‪ ،‬از بین انواع مراکز‬ ‫تعریف شده‪ ،‬امکان انتخاب نوع مورد نظر خود و یا ترکیبی از ان ها را خواهند داشت‪ .‬بنابراین تعیین یک حد و حدود‬ ‫برای نوع خدمت و ظرفیت هر مرکز درمانی الزم و ضروری است‪.‬‬ ‫شماره اول ‪ /‬مرداد ‪1397‬‬ ‫انواع فضاهای درمانی‪:‬‬ ‫فضاهای درمانی در ‪ 2‬قالب قابل طرح هستند‪:‬‬ ‫•فضاهای بهداشتی‬ ‫•فضاهای بهداشتی ‪ -‬درمانی‬ ‫انواع فضاهای سالمت محور یا سامانه های‬ ‫درمانی ثابت در کشور ما‪:‬‬ ‫• ابتدایی ترین عضو زنجیره فضاهای درمانی‬ ‫بایستی مراکز بهداشت روستایی یا خانه های‬ ‫بهداشت باشد‪ ،‬اگر چه لزوما کوچکترین‬ ‫فضای بهداشتی – درمانی تلقی نمی شوند‪.‬‬ ‫در کشورهای مختلف خانه بهداشت روستایی‬ ‫یا مرکز بهداشت روستایی وجود داشته و‬ ‫معموال وظیفه انجام اقدامات بهداشتی اولیه‬ ‫در زمینه بهداشت محیط‪ ،‬بهداشت فردی‪،‬‬ ‫ترویج اصول بهداشتی‪ ،‬اموزش بهداشت به‬ ‫مدارس‪ ،‬بهداشت دهان و دندان‪ ،‬پیشگیری از‬ ‫بیماری ها‪ ،‬تنظیم خانواده‪ ،‬مراقبت از کودکان‪،‬‬ ‫بهداشت حرفه ای‪ ،‬سرشماری ساالنه و ثبت‬ ‫اطالعات و‪ ...‬و در نهایت درمان بیماری های‬ ‫ساده را در کنار این وظایف به عهده دارد‪.‬‬ ‫مراکز بهداشت روستایی برای جمعیت های‬ ‫روستایی تا ‪ 500‬نفر و از فواصل ‪20-40‬‬ ‫کیلومتر ماشین رو و یا حداکثر یک ساعت‬ ‫پیاده روی احداث می شوند‪.‬‬ ‫•مراکز بهداشت شهری اولین حلقه از زنجیره‬ ‫فضاهای درمانی کشورها در داخل شهر ها‬ ‫هستند‪ .‬این مراکز وظیفه انجام اقدامات‬ ‫بهداشتی اولیه را در مراکز جمعیتی شهرها‬ ‫به عهده دارند‪ .‬از جمله وظایف این مراکز‬ ‫در اغلب کشورها اموزش بهداشت فردی‪،‬‬ ‫بهداشت محیط‪ ،‬بهداشت حرفه ای‪ ،‬ترویج‬ ‫اصول بهداشت دهان و دندان‪ ،‬تنظیم‬ ‫خانواده‪ ،‬مراقبت از کودکان‪ ،‬پیشگیری از‬ ‫بیماری ها و‪ ...‬و در نهایت درمان بیماری های‬ ‫ساده است‪ .‬این مراکز در نقاط ثقل جمعیتی‬ ‫شهرها احداث می شوند و حداقل ‪ 1000‬نفر‬ ‫جمعیت را پوشش می دهند‪.‬‬ ‫•مطب پزشکان‪ ،‬مطب پزشکی پرتعدادترین‬ ‫واحد درمانی در جامعه ما محسوب‬ ‫می شود‪ .‬در کشورهایی که نظام ارجاع و یا‬ ‫شکل هایی از پزشک خانواده در انها وجود‬ ‫داشته باشد‪ ،‬حجم و عملکرد و تعداد و‪...‬‬ ‫مطب پزشکی متغیر خواهد بود‪ .‬ولی به هر‬ ‫حال از انجایی که بیمار حق دارد تا پزشک‬ ‫خود را شخصا انتخاب کند‪ ،‬اولین قدم‬ ‫می تواند مطب پزشکان باشد‪ .‬این سامانه‬ ‫های درمانی بایستی در نظام بهداشت و‬ ‫درمان هر منطقه و هر کشوری به درستی‬ ‫جانمایی شود تا بتواند نقش بهتری را ایفا‬ ‫نماید ‪ .‬رها کردن این سامانه درمانی در دراز‬ ‫مدت‪ ،‬از نرخ مرگ و میر تا اقتصاد خرد و‬ ‫کالن جامعه را تحت تاثیر قرار خواهد داد‪.‬‬ ‫این سامانه های درمانی برخالف سایر سامانه های درمانی‪ ،‬اغلب تابع جمعیت پیرامون خود‬ ‫نبوده و بسته به میزان توسعه اجتماعی و اقتصادی منطقه‪ ،‬می تواند سرانه کم یا زیادتری‬ ‫نسبت به جمعیت تحت پوشش خود را داشته باشد‪.‬‬ ‫درمانگاه به موسسه ای اطالق می شود که به طور شبانه روزی بیماران سرپایی را برای درمان‬ ‫می پذیرد و در ان محل می توان موارد فوری یا نیازمند کمک های ویژه را حداکثر ‪ ۲۴‬ساعت‬ ‫تحت نظرقرارداد و درصورت عدم بهبودی و داشتن مشکالت خاص و نیازمند به خدمات‬ ‫بیشتر‪ ،‬بایستی در طول این مدت هماهنگی الزم جهت اخذ پذیرش و اعزام به بیمارستان‪،‬‬ ‫درصورت لزوم فراهم شود‪.‬‬ ‫درمانگاه تخصصی شکل تکامل یافته و هدف دارتر درمانگاه ها است‪ .‬در این نوع از‬ ‫درمانگاه های سرپایی‪ ،‬چند نوع تخصص حول یک موضوع می توانند خدمات مناسبی را به‬ ‫بیماران ارائه کنند‪ .‬البته از نظر صرفه جویی در وقت بیماران‪ ،‬ایاب و ذهاب‪ ،‬تجهیزات پزشکی‬ ‫و‪ ...‬این مراکز درمانی بهتر و بیشتر بایستی پشتیبانی دولتی شوند‪ .‬ضمن انکه در مواقع‬ ‫بحران های سالمتی‪ ،‬این گونه مراکز توانمندی ارائه و تولید خدمات متمرکزتر و منسجم تری‬ ‫را خواهند داشت‪.‬‬ ‫واحد پاراکلینیکی شامل (رادیولوژی– ازمایشگاه– فیزیوتراپی– داروخانه) در کشورهایی‬ ‫که صاحب یک نظام قدرتمند و حرفه ای در بحث بهداشت و درمان هستند‪ ،‬مکان یابی و‬ ‫امایش سرزمینی واحدهای پاراکلینیکی شان‪ ،‬به دالیل اقتصادی و سالمتی‪ ،‬معقول تر و‬ ‫هدف دارتر خواهد بود‪ .‬نبود تفکر ساماندهی با نبود تخصص طراحی مختص این نوع مراکز‬ ‫درمانی‪ ،‬باعث ایجاد امارهای نگران کننده از خطاهای تشخیصی در تصویربرداری ها به دلیل‬ ‫عدم توجه به شاخصه های محیطی مجاور‪ ،‬و یا عفونت های مزمن نسل جدید در فاضالب های‬ ‫شهری مورد استفاده ازمایشگاهها و‪ ....‬می شود‪ .‬این موارد از نبود سروسامان الزم در طراحی‬ ‫و مکان یابی و در نهایت تغییرات دوره بهره برداری این نوع مراکز خبر داده و الزامی نمودن‬ ‫رعایت مفاهیم زیست محیطی خاص مراکز درمانی در این نوع مراکز خارج از بیمارستان ها‬ ‫را می طلبد‪.‬‬ ‫مجتمع درمانگاهی یا پلی کلینیک‪ ،‬اگر بتوان درمانگاه ها و درمانگاه های تخصصی را مطابق‬ ‫با اهداف ان و در یک نظام سالمت‪ ،‬سالم‪ ،‬ساماندهی کرد‪ ،‬می توان گفت به مجتمع درمانگاهی‬ ‫نیازی نیست‪ .‬ولیکن تا زمانی که درمانگاه های تخصصی به دلیل عدم انطباق با اهداف علمی‪،‬‬ ‫نمی توانند جایگاه واقعی خود را در بهبودی بیماران و نیز سالمت و صرفهء اقتصاد درمان‬ ‫به دست اورند‪ ،‬بهتر است از مجتمع های درمانگاهی یا پلی کلینیک ها حمایت شود که هم‬ ‫قادرند تمامی اهداف انها را انجام دهند و هم قابل کنترل تر هستند‪ .‬از طرفی صرفه جویی‬ ‫الزم را هم در اقتصاد کالن کشور در لجستیک مراکز درمانی به همراه دارند‪.‬‬ ‫بیمارستان یک واحد تخصصی پزشکی است که معموال در رده شهرستان به باال مستقر‬ ‫بوده و حداقل دارای ‪ 4‬بخش داخلی‪ ،‬جراحی‪ ،‬کودکان‪ ،‬زنان و زایمان است‪ .‬بیمارستان باید‬ ‫دارای دو بخش ازمایشگاه و رادیولوژی نیز باشد و برای تمامی بخش ها پزشک متخصص‬ ‫مربوطه را داشته باشد‪ .‬این خالصه ترین و مشترک ترین تعریف از یک بیمارستان محسوب‬ ‫می شود‪ .‬بیمارستان ها در ده ها ایتم دارای تعاریف مختلف خواهند بود که همگی ان تعاریف‬ ‫درستند ولی کامل نیستند‪ .‬در حقیقت در کشورهای مختلف و نظام های مختلف درمانی و‬ ‫برای اقشار مردم (مدیران– پزشکان– سیاست مداران– بیماران و مردم عادی) بیمارستان‬ ‫می تواند دارای تعریف خاص خود باشد‪.‬‬ ‫مجتمع بیمارستانی در حالی که در گذشته های دور نیز بیمارستان هایی با بیش از هزار‬ ‫تختخواب وجود داشته اند‪ ،‬ولیکن با توجه به پیچیدگی های اقتصاد درمان‪ ،‬در عصر حاضر‪،‬‬ ‫اداره یک بیمارستان با بیش از هزار تخت بستری در صورتی که به چند بیمارستان کوچکتر‬ ‫تبدیل شود راحت تر خواهد بود‪ .‬امروزه بحث ایجاد مجتمع های بیمارستانی به دلیل‬ ‫برخورداری از روش های بهره وری در تولید درمان از یک طرف و جلب رضایتمندی بیماران‬ ‫در ارائه کامل تمامی درمان ها در یک مرکز‪ ،‬از طرف دیگر‪ ،‬کاری عاقالنه محسوب می شود‪ .‬در‬ ‫مجتمع های بیمارستانی معموال بیش از یک بیمارستان‪ ،‬تا حداکثر ‪ 5‬واحد بیمارستانی در یک‬ ‫محل و کنار هم مشغول خدمت دهی بوده و سعی می شود هر بیمارستان قسمتی از وظایف و‬ ‫تخصص های درمانی را عهده دار شود‪ .‬این مجتمع ها دارای کلیه بخش ها و فضاهای درمانی‬ ‫یک بیمارستان به صورت مستقلند و حتی در سیستم پرستاری و کادر درمانی نیز استقالل‬ ‫دارند‪ .‬لیکن در پشتیبانی های عمومی و امادی و همچنین خدمات فوق تخصصی تشخیصی یا‬ ‫پارا کلینیکی‪ ،‬بعضا از یک مجموعه واحد بهره برداری خواهند کرد‪.‬‬ ‫منابع‪:‬‬ ‫‪/http://pars-disa.ir‬‬ ‫‪http://iranbtb.com‬‬ ‫‪66‬‬ ‫شماره اول ‪ /‬مرداد ‪1397‬‬ ‫اشاره ای به‬ ‫خدمات هتلینگ بیمارستان‬ ‫خدمات هتلینگ بیمارستانی از جمله خدمات تجهیزات صنعتی‪،‬‬ ‫تجهیزات پزشکی بیمارستان ها است‪ .‬این روزها استفاده‬ ‫ازخدمات هتلینگ به امری ضروری جهت رفاه حال بیماران و‬ ‫افزایش رضایت مندی انان و خانواده هایشان در مراکز درمانی‬ ‫تبدیل شده است‪.‬‬ ‫به همین جهت مراکز تحت نظر وزارت بهداشت ملزم به رعایت قانون‬ ‫تصویب شده در خصوص کمی و کیفی خدمات هتلینگ بیمارستان یا‬ ‫مرکز خود هستند‪.‬‬ ‫برترین مزایای خدمات هتلینگ بیمارستان که در حال حاضر در تمام‬ ‫دنیا مورد استفاده قرار می گیرد موارد زیر هستند‪.‬‬ ‫مهم ترین مزایای استفاده از هتلینگ بیمارستان ‪:‬‬ ‫پاسخگویی به انتظارات بیماران با خدمات هتلینگ بیمارستان‬ ‫نظارت‪ ،‬ارزیابی و پایش مستمر کیفیت خدمات هتلینگ بیمارستان های‬ ‫تحت پوشش وزارت بهداشت درمان و اموزش پزشکی‬ ‫ایجاد فضای رقابتی در بهبود خدمات هتلینگ در بیمارستان‬ ‫افزایش رضایتمندی بیماران و همراهان‬ ‫همه بیمارستان های تحت پوشش وزارت بهداشت‪ ،‬درمان و اموزش‬ ‫پزشکی مشمول این برنامه اند‪ .‬مراکز درمانی تحت پوشش وزارت‬ ‫بهداشت با توجه به میزان کیفیت استفاده از خدمات هتلینگ رتبه‬ ‫بندی می شوند و این رتبه بندی خود باعث رقابت بیشتر میان مراکز‬ ‫درمانی و دریافت رتبه برتر در میان مراکز بهداشتی و درمانی و بهبود‬ ‫شرایط بیمارستان ها می شود‪.‬‬ ‫رتبه بندی بیمارستان های تحت پوشش وزارت بهداشت جهت‬ ‫استفاده از خدمات هتلینگ بیمارستان ها به این شرح است‪:‬‬ ‫بیمارستان های سه ستاره‬ ‫بیمارستان های ‪ 5‬ستاره‬ ‫حداقل استانداردها و شرایط الزم‬ ‫بیمارستان های سه ستاره باید‬ ‫ِ‬ ‫تعریف شده برای ارائه خدمات قابل قبول به خدمت گیرندگان را‬ ‫درحوزه خدمات هتلینگ دارا باشند‪.‬‬ ‫خدمات هتلینگ و تغییرات هتلینگ بیمارستان ها شامل موارد زیر‬ ‫است و در صورتی که بیمارستان ها در بهبود شرایط خود بکوشند با‬ ‫داشتن حداقل شرایط‪ ،‬رتبه سه ستاره را دریافت خواهند کرد‪.‬‬ ‫خدمات هتلینگ و تغییرات هتلینگ بیمارستان ها‪:‬‬ ‫تعداد و کیفیت تخت های بستری‬ ‫میز غذای بیمار‬ ‫پایه سرم‬ ‫کیفیت تشک‪ ،‬پتو‪ ،‬ملحفه‪ ،‬بالش و البسه بیمار‬ ‫تعداد و محل قرارگیری ویلچر و برانکارد انتقال بیمار در بیمارستان‬ ‫تجهیزات مربوط به تخت بیمار‬ ‫کیفیت و تنوع غذای بیمار‬ ‫پرده و پاراوان و انواع جداکننده ها‬ ‫فضای فیزیکی اتاق و انتظار بیمار و تسهیالت مربوط به همراه بیمار‬ ‫نیروی انسانی مراقبت بیمار‬ ‫سیستم سرمایش و گرمایش فضای بستری و اورژانس‬ ‫سرویس های بهداشتی و حمام‬ ‫سیستم احضار پرستار‬ ‫منابع‬ ‫‪http://karkonan.com‬‬ ‫‪http://elsapa.ir/news‬‬ ‫‪http://www.padidehtabar.com/fa/news‬‬ ‫شماره اول ‪ /‬مرداد ‪1397‬‬ ‫استانداردهایساختاتاقعمل‬ ‫یکی از اساسی ترین مالک هایی که در طراحی و ساخت هر اتاق عمل باید رعایت شود‪،‬‬ ‫کنترل عفونت است‪ .‬اتاق های عمل باید به گونه ای طراحی و بنا شوند که از طرفی انتشار‬ ‫عفونت به داخل حوزه جراحی را مانع شوند و از طرف دیگر‪ ،‬سرایت عفونت از این اتاق ها‬ ‫به بخش های دیگر بیمارستان را جلوگیری کند‪.‬‬ ‫هنگام طراحی بخش اتاق عمل الزم است که برای قسمت های تمیز و الوده اتاق عمل‪،‬‬ ‫محل های جداگانه و مشخصی در نظر گرفته شود تا نقل و انتقال وسایل الزم به اتاق عمل‬ ‫به راحتی و بدون الوده ساختن قسمت های تمیز اتاق عمل انجام شود‪.‬‬ ‫مهندس نوشین شاد‬ ‫به طور کلی ساختمان اتاق عمل باید دارای چهار منطقه کامال‬ ‫مشخص باشد‪.‬‬ ‫‪ 1‬ـ ساختمان اتاق عمل‪:‬‬ ‫در این محدوده اتاق های عمل جای دارند و عمل‬ ‫جراحی در ان صورت می پذیرد‪.‬‬ ‫‪ 2‬ـ منطقه ای که تمامی افراد اتاق‬ ‫عمل حق ورود به ان را دارند‪:‬‬ ‫ـ بخش ورودی « ‪Entrance‬‬ ‫«‬ ‫ـ پذیرش یا قسمت انتقال‬ ‫بیماران‬ ‫ـ مکان کارگران‬ ‫ـ رختکن خانم ها و‬ ‫اقایان‬ ‫ـ انبار اتاق عمل‬ ‫ـ محل قراردهی وسایل‬ ‫کثیف و الوده‬ ‫ـ چند اتاق کار‬ ‫‪ 3‬ـ منطقه یا قسمتی که‬ ‫فقط گروه جراحی می تواند‬ ‫وارد شود ‪.‬‬ ‫هیچکس حق ورود به این منطقه را‬ ‫ندارد مگر انکه لباس کامل اتاق عمل را‬ ‫بر تن کند‪ .‬ضابطه حاکم بر این منطقه اصل‬ ‫خط قرمز است‪.‬‬ ‫‪ 4‬ـ منطقه اتاق عمل‬ ‫مسیریابی ‪:‬‬ ‫برای جلوگیری از انتقال میکروب بر اثر تماس‪ ،‬فعالیت های مختلف‬ ‫جداگانه ای می بایست صورت گیرد‪ .‬سیستم تک راهرویی که در‬ ‫ان بیماران جراحی شده و بیماران اماده جراحی‪ ،‬کارکنان اماده‬ ‫جراحی و کارکنان پس از انجام عمل و حمل وسایل تمیز و کثیف‬ ‫از یک راهرو استفاده می کنند دیگر استاندارد نیست‪ .‬بهتر است‬ ‫سامانه دو راهروی داشته باشیم که در ان بیماران و کارکنان یا‬ ‫بیماران و وسایل غیر تمیز از یکدیگر جدا باشند‪ .‬هنوز بهترین نوع‬ ‫این موارد مشخص نشده است و بنابراین به صورت جداگانه در نظر‬ ‫گرفته می شوند‪ .‬یک راهبرد موثر‪ ،‬جدا کردن جریان بیماران از محل‬ ‫کار مورد استفاده کارکنان گروه جراحی است‪.‬‬ ‫اتاق های جراحی اصلی ‪:‬‬ ‫تعدادی اتاق ملزومات و کار در مجاورت مستقیم‬ ‫اتاق جراحی هستند‪ .‬اتاق جراحی باید به‬ ‫گونه ای طراحی شود تا هر چه بیشتر‬ ‫به شکل مربع شباهت داشته باشد‬ ‫تا کار در هر جهت از تخت‬ ‫جراحی به راحتی انجام گیرد‪.‬‬ ‫اندازه مناسب می تواند ‪۶/۵۰‬‬ ‫× ‪ ۶/۵۰‬متر با ارتفاع ‪ ۳‬متر‬ ‫و اضافه ارتفاع ‪m ۰/۷۰‬‬ ‫برای تهویه و خدمات دیگر‬ ‫باشد‪ .‬اتاق های جراحی‬ ‫بهتر است یکسان باشد‬ ‫تا حداکثر انعطاف پذیری‬ ‫را داشته باشند و عمل ها‬ ‫روی میز قابل حملی صورت‬ ‫گیرد که بر روی پایه ای‬ ‫ثابت در وسط اتاق سوار شده‬ ‫باشد‪ .‬نور طبیعی از نظر روان‬ ‫شناختی دارای امتیاز خاصی است‬ ‫که جلوگیری از ان تقریبا غیر ممکن‬ ‫می نماید‪ .‬و اگر هم امکان ان وجود داشته‬ ‫باشد باید سیستمی باشد که به طور کامل جلوی‬ ‫نفوذ این نور را بگیرد (برای مثال عمل های جراحی‬ ‫چشم در فضای خیلی تاریک انجام می گیرد)‪ .‬امروزه اتصاالت‬ ‫خدماتی و وسایل فنی معموال از طریق تجهیزات بیهوشی معلق‬ ‫تامین می شود‪ .‬در غیر این صورت‪ ،‬اتصاالت خطوط خالء‪ ،‬اکسید‬ ‫نیتروس و برق اضطراری بایستی حداقل ‪ ۱/۲۰‬متر باالتر از سطح‬ ‫کف اتاق قرار گیرند‪.‬‬ ‫جدا کردن بخش هایی که در حد باالیی میکروب زدایی شده اند و‬ ‫وسایل استریل نیز به انجا ارسال می شود بسیار مهم است‪ .‬تقسیم‬ ‫اتاق عمل به دو قسمت عفونی و غیرعفونی یک بحث پزشکی است‬ ‫اما عمل هوشیارانه و منطقی است‪ .‬کف اتاق و سطح دیوارها باید‬ ‫بسیار صاف و قابل شستشو باشند از نصف برامدگی های تزئینی و‬ ‫سازه ای باید جلوگیری کرد‪.‬‬ ‫‪68‬‬ ‫شماره اول ‪ /‬مرداد ‪1397‬‬ ‫اتاق بیهوشی ‪:‬‬ ‫اندازه اتاق بیهوشی باید تقریبا ‪ ۳/۸۰×۳/۸۰‬متر باشد و درهای ان نیز کشویی و برقی باشد‬ ‫و به اتاق عمل باز شوند (پهنای ‪ ۱/۴۰‬متر) این درها باید دارای دریچه و شیشه ای باشند تا‬ ‫بتوان با اتاق جراحی ارتباط تصویری داشت‪ .‬اتاق بایستی مجهز به یخچال‪ ،‬سینک اب‪ ،‬لوله‬ ‫دستشویی و ابکشی‪ ،‬کابینت جهت نگهداری لوله های جراحی‪ ،‬اتصاالت تجهیزات بیهوشی‬ ‫و برق اضطراری باشد‪.‬‬ ‫اتاق ترخیص بیهوشی‪:‬‬ ‫این اتاق به اتاق بیهوشی شباهت دارد در ورودی به راهروی کاری باید لوالیی و بدون چفت‬ ‫با عرض ‪ ۱/۲۵‬متر باشد‪.‬‬ ‫اتاق شستشو‪:‬‬ ‫تقسیم اتاق شستشو به بهداشتی ومعمولی ایده ال است اما از نقطه نظر بهداشت یک اتاق‬ ‫تکی کافی است‪ .‬حداقل پهنای اتاق باید‪ ۱/۸۰‬متر باشد‪ .‬برای هر اتاق جراحی بایستی سه‬ ‫دست و صورت شویی (سینک) که اب را به اطراف نمی پاشد وجود داشته باشد که از‬ ‫طریق پدال های پایی کنترل شوند‪ .‬بایستی دارای دریچه دید باشند و اگر هم برقی هستند‬ ‫بایستی با پدال های پایی باز شوند‪ .‬اگر صرفه جویی در اولویت باشد می توان از درهای‬ ‫لوالیی چرخشی استفاده کرد‪.‬‬ ‫اتاق اشیاء استریل‪:‬‬ ‫اندازه این اتاق دارای انعطاف پذیری بیشتری است اما بایستی به اندازه کافی فضای قفسه‬ ‫و کابینت وجود داشته باشد و بتوان به طور مستقیم از اتاق عمل به ان دسترسی داشت‪ .‬به‬ ‫ازای هر اتاق عمل اشیاء استریل به مساحت تقریبی ده متر مربع نیاز است‪.‬‬ ‫اتاق تجهیزات‪:‬‬ ‫اگر چه دسترسی مستقیم به اتاق عمل ارجح است این کار همیشه ممکن نیست اگر‬ ‫دسترسی مستقیم امکان پذیر نباشد اتاق تجهیزات بایستی تا حد امکان نزدیک اتاق عمل‬ ‫باشد تا مدت انتظار کمتر شود‪ .‬اتاقی به اندازه ‪۲۰‬متر مربع باید در نظر گرفته شود‪.‬‬ ‫اتاق زیر مجموعه استریل‪:‬‬ ‫این اتاق را می توان مستقیم یا غیر مستقیم به بخش استریل اتاق عمل مرتبط کرد‪ .‬این‬ ‫اتاق شامل یک بخش بهداشتی برای اشیاء استریل شده و یک بخش معمولی برای اشیاء‬ ‫غیر استریل است‪ .‬تجهیزات ان بایستی شامل سینک‪ ،‬سطح انبار‪ ،‬سطح کار و استریل‬ ‫کننده های بخار باشد‪ .‬وصل کردن یک اتاق زیر مجموعه استریل (ساب استریل) به چندین‬ ‫اتاق عمل می تواند مشکالت بهداشتی به وجود اورد که این کار نباید صورت گیرد‪ .‬توجه‬ ‫داشته باشید که ابزار جراحی در واحد استریلیزه مرکزی اماده می شوند که خارج از محوطه‬ ‫جراحی قرار دارد‪.‬‬ ‫اتاق گچ گیری‪:‬‬ ‫به خاطر مسائل بهداشتی‪ ،‬این اتاق نباید در محوطه جراحی باشد بلکه در محوطه بیماران‬ ‫سرپایی بایستی قرار گیرد‪ .‬در واقع بیمار اورژانس بایستی از البی های مختلف عبور کند تا‬ ‫به اتاق عمل برسد‪.‬‬ ‫برای حفظ بهداشت و تمیزی تجهیزات جراحی به مساحتی به ابعاد تقریبی ‪ ۳/۰۰×۳/۰۰‬متر‬ ‫نیاز است‪ .‬همچنین سیستم تهویه هوا پیش از اماده کردن مقدار هوای مورد نیاز‪ ،‬از طریق‬ ‫تسویه‪ ،‬رقیق و فشرده کردن هوا سطح اجرام زنده هوایی را می کاهد‪ .‬ایجاد منطقه ای در‬ ‫اتاق عمل که تا حد امکان فاقد جرم باشد از ورودی کنترل نشده هوا از طریق اتاق های‬ ‫مجاور به داخل اتاق عمل بایستی جلوگیری کرد‪ .‬این کار را می شود از طریق هوا بندی اتاق‬ ‫عمل (تمام درزها در طی ساخت بایستی پر شوند) و با تغییر فشار انجام داد (یعنی باالترین‬ ‫فشار که در اتاق عمل است به تدریج در اتاق بیهوشی کمتر ودر اتاق های دیگر به حداقل‬ ‫می رسد تا با بوجود امدن تفاوت فشار هوا از اتاق عمل به اتاق هایی که به مراقبت کمتر‬ ‫احتیاج دارند حرکت کند) بنابراین پنجره های اتاق عمل بایستی دارای دریچه های مشبک‬ ‫تهویه هوا با قابلیت هوابندی کامل باشند‪.‬‬ ‫فعالیت های جنبی‪:‬‬ ‫اتاق های فعالیت های جنبی ضروری نیست که در نزدیکترین مجاورت اتاق های عمل قرار‬ ‫گیرند‪ .‬این اتاق ها به وسیله راهرویی که مورد استفاه بیمار نباشد جدا شوند‪.‬‬ ‫اتاق پرستارها‪:‬‬ ‫ابعاد این اتاق ها بستگی به بزرگی دپارتمان جراحی بیمارستان دارد‪ .‬باید فرض شود که‬ ‫هر تیم جراحی هشت عضو دارد (پزشک ها‪ ،‬پرستارهای اتاق عمل‪ ،‬پرستارهای بیهوشی)‬ ‫اگر واحد جراحی دارای بیش از دو اتاق عمل باشند مناسب است که سیگاری ها را از‬ ‫غیرسیگاری ها جدا کرد‪.‬‬ ‫شماره اول ‪ /‬مرداد ‪1397‬‬ ‫محل کار پرستارها‪:‬‬ ‫این اتاق ها می بایستی دارای موقعیت مرکزی باشند و دارای شیشه های بلند تا راهروی کاری‬ ‫از ان طریق دیده شود‪ .‬عالوه بر میز تحریر انها باید دارای کمد و کابینت و دیوارهای بلند‬ ‫برای نصب برنامه ها باشند‪.‬‬ ‫اتاق گزارشات‪:‬‬ ‫این اتاق ها که نیاز انها مطلق نیست نباید بیش از ‪ ۵‬متر مربع باشند‪ .‬در این اتاق ها جراحان‬ ‫پس از عمل گزارش ان را تهیه می کنند‪.‬‬ ‫داروخانه‬ ‫یک داروخانه به مساحت ‪ ۲۰‬متر مربع می تواند انواع مواد بیهوشی‪ ،‬داروهای جراحی و مواد‬ ‫دیگر را در خود جای دهد به خصوص که دارای قفسه های گردشی باشد‪.‬‬ ‫اتاق نظافت‪:‬‬ ‫مساحت ‪ ۵‬متر مربع برای چنین اتاقی کافی است این اتاق ها بایستی به اتاق عمل نزدیک‬ ‫باشند زیرا پس از عمل‪ ،‬میکروب زدایی و تمیز کردن ابزار صورت می گیرد‪.‬‬ ‫جایگاه تخت های تمیز‪:‬‬ ‫در نزدیکی محدوده البی بیماران بایستی فضای کافی جهت قرار دادن تخت های تمیز شده‬ ‫و اماده وجود داشته باشد‪ .‬مقدار مورد نیاز عبارتست از یک تخت تمیز اضافی برای هر میز‬ ‫جراحی‪.‬‬ ‫ابریزگاه‬ ‫به خاطر مسائل بهداشتی مستراح ها بایستی خارج از محدوده جراحی و فقط در البی بیماران‬ ‫قرار گیرد‪.‬‬ ‫ملزومات اتاق بازگشت هوشیاری‪:‬‬ ‫اتاق بازگشت هوشیاری باید بتواند چندین بیمار عمل شده از اتاق های جراحی مختلف را در‬ ‫خود جا دهد‪ .‬تعداد تخت های محاسبه شده باید ‪ ۱/۵‬برابر تعداد اتاق های عمل باشند‪ .‬اتاق‬ ‫مجاور ان‪ ،‬اتاق شستشو با چند سینک است‪ .‬پرستار می بایستی دارای یک جایگاه نظارتی‬ ‫باشد که از ان بتواند بر همه بیمارها تسلط داشته باشد‪ .‬طراحی اتاق باید طوری باشد که نور‬ ‫طبیعی بتواند وارد ان شود تا بیمارها بتوانند خود را با ساعات شبانه روز تطبیق دهند‪.‬‬ ‫رعایت نکات ایمنی در جراحی‬ ‫اتاق جراحی باید از طریق درهای کشویی برقی به اتاق های بیهوشی‪ ،‬ترخیص‪ ،‬شستشو‬ ‫و اشیاء استریل ارتباط داشته باشند‪ .‬این درها بایستی در خارج از اتاق عمل نصب شوند‬ ‫تا فضای اتاق را اشغال نکنند‪ .‬به خاطر مسائل بهداشتی‪ ،‬سیستم باز کردن درها باید با‬ ‫پدال های پایی کنترل شود در اتاق فعالیت های جنبی درهای محوری (بدون جفت) با پهنای‬ ‫یک متر تا ‪ ۱٫۲۵‬متر کافی است‪ .‬این نکته بایستی در نظر گرفته شود که اتاق های اصلی‬ ‫بیهوشی دارای ترکیبی انفجار کننده از گازها هستند (بخارها‪ ،‬اکسیژن‪ ،‬اکسید نیتروژن)‬ ‫این گازها ممکن است به محدوده جراحی اتاق های اماده کردن بیمار و گچ گیری رخنه‬ ‫کنند‪ .‬برای مقابله با جمع شدن گازهای بیهوشی در اتاق‪ ،‬اتصاالت الکتریکی و الکتروپزشکی‬ ‫بایستی حداقل در ارتفاع ‪ ۱٫۲۰‬متر از سطح کف اتاق قرار گیرند‪ .‬رطوبت هوا را بین ‪ %۶۰‬تا‬ ‫‪ %۶۵‬حفظ کنید‪ .‬اتاق هایی که جهت نگهداری مواد بیهوشی به کار می روند بایستی ضد اتش‬ ‫باشند و به اتاق های عمل‪ ،‬زایمان و بیهوشی راه نداشته باشند‪.‬‬ ‫روشنایی‬ ‫روشنایی در اتاق عمل بایستی قابل تنظیم باشد تا با توجه به موقعیت برش جراحی‪ ،‬نور را با‬ ‫زاویه های مختلف بتاباند‪ .‬متداول ترین سیستم روشنایی چراغ های جراحی سقفی متحرک‬ ‫هستند‪.‬‬ ‫استریل سازی مرکزی‬ ‫این مکان جایی است که تمام ابزار بیمارستان را اماده می کند‪ .‬بیشتر این وسایل توسط‬ ‫دپارتمان جراحی (‪ )%۴۰‬و مراقبت های ویژه‪ ،‬جراحی و داخلی (هر کدام ‪ )%۱۵‬استفاده می شود‪.‬‬ ‫به همین دلیل اتاق استریل سازی و مرکزی بایستی در نزدیکی این حوزه های تخصصی قرار‬ ‫گیرد‪ .‬توصیه می شود که مکان های استریل سازی در جاهایی که دارای رفت وامد کم (انسان‬ ‫و مواد) است قرار گیرند‪ .‬تعداد استریل سازها بستگی به بزرگی بیمارستان و دپارتمان های‬ ‫جراحی دارد و ممکن است مساحت تقریبی ‪ ۴۰-۱۲۰‬متر مربع را اشغال کنند‪.‬‬ ‫منابع‪:‬‬ ‫‪http://saor.blogfa.com‬‬ ‫‪https://www.noandishaan.com‬‬ ‫‪/http://www.projememari.ir‬‬ ‫‪70‬‬ ‫شماره اول ‪ /‬مرداد ‪1397‬‬ ‫واحد ‪ IT‬در بیمارستان‬ ‫به کارگیری اخرین تجهیزات و فناوری های روز دنیا در زمینه‬ ‫خدمات انفورماتیک‪ ،‬امکان خدمت رسانی هر چه بهتر و با کیفیت تر‬ ‫را در حوزه سالمت فراهم می اورد‪ .‬استفاده از فناوری اطالعات (‪)IT‬‬ ‫در سطوح پیشرفته سخت افزاری و نرم افزاری موجب تسریع روند‬ ‫رسیدگی و ارائه خدمات به بیماران شده و با ذخیره سازی‪ ،‬پردازش‪،‬‬ ‫نگهداری و ارشیو اطالعات بخش های مختلف بیمارستان‪ ،‬دو موضوع‬ ‫مهم «دقت» و «سرعت» را در انجام امور درمانی و پشتیبانی در‬ ‫بخش های مختلف به حداکثر می رساند ‪.‬‬ ‫هدف از ایجاد بخش ‪IT‬‬ ‫بخش ‪ IT‬با هدف پشتیبانی از سخت افزارها ‪ ،‬نرم افزارها‪،‬‬ ‫مدیریت و امنیت اطالعات بیمارستان و همین طور به منظور‬ ‫استقرار و پیاده سازی نظام جامع انفورماتیک سازمان در‬ ‫راستای سیاست های راهبردی بیمارستان تشکیل می شود‪.‬‬ ‫وظایف‬ ‫واحد فناوری اطالعات بیمارستان از مرحله خرید‪ ،‬نصب‬ ‫و اجرا تا پشتیبانی‪ ،‬نظارت کامل دارد‪ .‬حوزه های کاری‬ ‫این مرکز شامل سخت افزار‪ ،‬نرم افزار‪ ،‬شبکه‪ ،‬مدیریت‬ ‫ارتباطات درون و بیرون سازمانی‪ ،‬امنیت و مدیریت اطالعات‬ ‫بیمارستانی است‪.‬‬ ‫ امور سخت افزاری شامل‪ :‬سرویس و تعمیر سخت‬‫افزار کامپیوتر‪ ،‬سرویس پرینتر‪ ،‬تحویل سخت افزارهای‬ ‫کامپیوتری‪ ،‬نیاز سنجی و کارشناسی نوع سخت افزار‪.‬‬ ‫ امور نرم افزاری شامل‪ :‬نصب سیستم عامل‪ ،‬نصب نرم‬‫افزارهای کاربردی‪ ،‬نصب نرم افزارهای خاص‪ ،‬تولید و ساخت‬ ‫گزارشات اماری‪ ،‬پشتیبانی و نگهداری از موتورهای پایگاه‬ ‫داده‪ ،‬نرم افزارهای اماری و اموزشی خاص‪.‬‬ ‫ امور ‪( HIS‬سیستم اطالعات بیمارستان) شامل‪ :‬اموزش‪،‬‬‫رفع نقص‪ ،‬نصب نرم افزار‪.‬‬ ‫ امور شبکه شامل ‪ :‬نگهداری شبکه و رفع نقص شبکه‪،‬‬‫توسعه شبکه‪ ،‬توسعه اینترنت بیمارستان طراحی و به روز‬ ‫رسانی وب سایت بیمارستان‪ ،‬تعریف شناسه کاربری برای‬ ‫کلیه کاربران‪.‬‬ ‫ استفاده از تکنولوژی های روز فن اوری اطالعات که باعث‬‫تسریع در استخراج داده ها‪ ،‬شفاف سازی و نیز صحه گذاری‬ ‫بر درستی داده ها می شود‪.‬‬ ‫حوزه سخت افزار و نرم افزار‬ ‫• استفاده از تکنولوژی های روز در بیمارستان (‪THIN‬‬ ‫‪ )CLIENT‬استفاده از ‪ FIREWALL‬های سخت افزاری‬ ‫جهت ایجاد امنیت در محیط شبکه‬ ‫• استفاده از ‪FIREWALL‬های سخت افزاری جهت به‬ ‫اشتراک گذاری اینترنت‬ ‫• ایجاد بستر شبکه بی سیم در بخش های بستری جهت‬ ‫مشاهده تصاویر بیماران‬ ‫• استفاده از بستر کابل کشی شبکه ساختار یافته‬ ‫• سیستم مکانیزه کتابخانه‬ ‫حوزه درمانی‬ ‫مکانیزاسیون گردش بیمار (‪)workflow‬‬ ‫دستیابی به اطالعات درمانی بیمار‬ ‫پرونده الکترونیک و تکمیل ان‬ ‫سیستم ‪ Paces‬و دسترسی به تصاویر دیجیتال‬ ‫رادیولوژی‪ ،‬سی تی اسکن‪ ،‬انژیو و ‪ MRI‬بیماران در‬ ‫سیستم ‪ HIS‬به جهت حذف فیلم در مجموعه‬ ‫درخواست خدمات به صورت الکترونیک و بدون کاغذ‬ ‫ارائه الکترونیک پاسخ خدمات انجام شده (جواب‬ ‫ازمایشات‪ ،‬گزارش پرتونگاری و‪)...‬‬ ‫تکمیل شرح حال و خالصه پرونده بیماران‬ ‫نوبت دهی درمانگاه ها و سیستم فراخوان‬ ‫ارشیو دیجیتالی تصویر پرونده بیماران جهت دسترسی‬ ‫سریع بیماران به پرونده‬ ‫استفاده از سیستم مکانیزه لیبل گذاری در ازمایشگاه‬ ‫به جهت پایین اوردن خطای انسانی‬ ‫ارتباط مکانیزه بین دستگاه های ازمایشگاه و ‪HIS‬‬ ‫اطالع رسانی‬ ‫مانیتورینگ و اطالع رسانی وضعیت اتاق عمل‬ ‫بیمارستان‬ ‫مانیتورینگ و اطالع رسانی وضعیت بیماران بستری‬ ‫در بخش ها‬ ‫• مانیتورینگ و اطالع رسانی وضعیت ترخیص بیماران‬ ‫• کیوسک نوبت دهی مکانیزه درمانگاه‬ ‫• راه اندازی وب سایت بیمارستان‬ ‫• راه اندازی پرتال سالمت بیمارستان‬ ‫• استفاده از ابزارهای ‪ SMS‬و ‪ Bluetooth‬جهت ارائه‬ ‫اطالعات به بیماران و پرسنل از جمله ارائه فیش حقوق‬ ‫• استفاده از سیستم ‪ barcode‬و ‪ RFID‬جهت‬ ‫شناسایی بیمار‬ ‫• استفاده از شبکه پیجر در بیمارستان از طریق تلفن‬ ‫داخلی‬ ‫• سیستم مکانیزه تلفن گویا و صندوق پستی الکترونیکی‬ ‫شماره اول ‪ /‬مرداد ‪1397‬‬ ‫مالی و اداری‬ ‫مکانیزاسیون کلیه محاسبات‬ ‫دریافتی و پرداختی بیماران و‬ ‫جلوگیری از اعمال سلیقه در مجموعه‬ ‫ارائه مستندات کامل به بیماران و‬ ‫سازمان های طرف قرارداد به صورت‬ ‫مکانیزه‬ ‫کنترل خودکار وضعیت درامدهای‬ ‫نقدی و صندوق های بیمارستان‬ ‫ارتباط مکانیزه با سازمان های‬ ‫بیمه گر و طرح پایلوت رسیدگی اسناد‬ ‫قبل از ترخیص بیماران با سازمان‬ ‫تامین اجتماعی‬ ‫ارتباط الکترونیک با دستگاه های‬ ‫‪ Pos‬جهت تسریع دریافت وجوه‬ ‫بیماران در هر یک از واحدهای ارائه‬ ‫دهنده خدمات و صندوق‬ ‫یکپارچگی سیستم های ‪ MIS‬با‬ ‫‪ HIS‬و تشکیل خودکار اسناد مالی‬ ‫پیاده سازی نظام حسابداری‬ ‫تعهدی‬ ‫حرکت در جهت دستیابی به قیمت‬ ‫تمام شده خدمات بر مبنای ‪ABC‬‬ ‫اتوماسیون مکاتبات اداری و تبدیل‬ ‫ان به تحت وب‬ ‫ارشیو دیجیتالی پرونده استخدامی‬ ‫پرسنل جهت دسترسی سریع پرسنل‬ ‫به پرونده‬ ‫ارشیو دیجیتالی پرونده اموزشی‬ ‫پزشکان جهت دسترسی سریع‬ ‫پزشکان به پرونده‬ ‫سیستم حقوق و دستمزد‬ ‫سیستم کارگزینی‬ ‫اموزش مستمر پرسنل بیمارستان‬ ‫طراحی سیستم داشبورد مدیریتی‬ ‫جهت مانیتورینگ روند درامد و‬ ‫فعالیت های بیمارستانی‬ ‫دستیابی به انواع گزارشات کالن‬ ‫مدیریتی و ابزارهای تصمیم گیری‬ ‫پیاده سازی نظام پرداخت بر اساس‬ ‫عملکرد‬ ‫کنترل عملکرد واحدهای واگذار‬ ‫شده‬ ‫سیستم مدیریت امنیت اطالعات‬ ‫‪ISMS‬‬ ‫سیستم مدیریت امنیت اطالعات به‬ ‫خودی خود یک مستند متنی است‬ ‫که بایستی بر اساس ان سازمان ها‬ ‫ساختار خود را پیاده سازی کنند‪.‬‬ ‫مزایای پیاده سازی ‪ ISMS‬در یک‬ ‫سازمان‪:‬‬ ‫حفاظت از سرمایه های سازمانی‬ ‫امنیت اطالعات و دارایی های‬ ‫اطالعاتی‬ ‫بهبود در برنامه ریزی های امنیتی‬ ‫حفظ محرمانگی و در دسترس‬ ‫بودن اطالعات‬ ‫حفظ اطالعات از بروز تهدیدات‪،‬‬ ‫اسیب پذیری ها و مخاطرات در حد‬ ‫امکان‬ ‫امادگی برای مواجه با حوادثی‬ ‫که امنیت اطالعات را به مخاطره‬ ‫انداخته اند‬ ‫ایجاد اطمینان بیشتر برای مدیران‪،‬‬ ‫کارکنان‪ ،‬مشتریان و سایر ذینفعان‬ ‫سازمان در مورد امنیت اطالعات‬ ‫بازگشت هزینه صرف شده برای‬ ‫پیاده سازی ‪ ISMS‬در بلند مدت‬ ‫کاهش هزینه های ترمیم خسارات‬ ‫ناشی از کمبود و نقص موازین امنیتی‬ ‫کاهش مسئولیت های انسانی‬ ‫در حفظ امنیت اطالعات‪ ،‬به واسطه‬ ‫کنترل های سیستماتیک‬ ‫شناسایی‪ ،‬ارزیابی و حفاظت از‬ ‫دارایی های مهم سازمان همچون‪:‬‬ ‫پرسنل کلیدی‪ ،‬دانش پرسنل‪،‬‬ ‫اطالعات سازمان و وجه و اعتبار‬ ‫سازمان‬ ‫اطمینان از تداوم کسب و کار و‬ ‫کاهش صدمات از طریق ایمن ساختن‬ ‫اطالعات و کاهش تهدیدها‬ ‫امکان رقابت بهتر با سایر سازمان ها‬ ‫منابع‬ ‫‪www.razavihospital.com‬‬ ‫‪http://hkc.ir/portal/node‬‬ ‫‪72‬‬ ‫شماره اول ‪ /‬مرداد ‪1397‬‬ ‫طراحی و ساخت اتاق تمیز (‪)Clean Room‬‬ ‫مهندس نوشین شاد‬ ‫‪ Clean Room‬یــا اتــاق تمیــز عبــارت‬ ‫اســت از مکانــی بســیار تمیــز و مناســب کــه از‬ ‫نظــر قطــر ذرات معلــق در هــوا‪ ،‬گــرد و غبــار‬ ‫در حــد میکــرون و زیــر میکــرون‚ رطوبــت‚‬ ‫ســرما‚ گرمــا و فشــار تحــت کنتــرل باشــد‪.‬‬ ‫بــا پیشــرفت هایی کــه روز بــه روز در ابعــاد‬ ‫گوناگــون علمــی و صنعتــی حاصــل می شــود‬ ‫تجهیــزات و دســتگاه هــای بسیارحســاس و‬ ‫دقیــق ســاخته مــی شــود کــه بــدون داشــتن‬ ‫اتــاق تمیــز یــا کلیــن روم ســاخت ان هــا‬ ‫میســر نیســت‪ .‬بــه طــور دقیق تــر طبــق‬ ‫اســتاندارد ‪ 1-14644 ISO‬اتــاق تمیــز‪ ،‬اتاقــی‬ ‫اســت کــه تراکــم عــددی ذرات هــوا در ان‬ ‫قابــل کنتــرل باشــد و بــه نحــوی ســاخته‬ ‫شــود کــه تعــداد ذرات معلــق در فضــا از حــد‬ ‫مجــاز بیشــتر نشــود و پارامترهــای مرتبــط‬ ‫دیگــر از جملــه دمــا‪ ،‬رطوبــت و فشــار نیــز‬ ‫تحــت کنتــرل قــرار گیــرد‪ .‬اتــاق تمیــز اصــوال‬ ‫بــه محیطــی گفتــه می شــود کــه جهــت‬ ‫تولیــد و یــا تحقیقــات علمــی و صنعتــی در‬ ‫ان فعالیت هایــی صــورت می گیــرد و در ایــن‬ ‫محیــط مقــدار االینــده هــای زیســت محیطــی‬ ‫بســیار پاییــن تــر از حــد معمــول فضــای یــک‬ ‫محیــط بســته اســت‪ .‬االینده هــای معمــول‬ ‫عبارتنــد از‪ :‬گــرد و غبــار‪ ،‬میکروب هــای‬ ‫معلــق در فضــا و بخــار مایعــات محیطــی‬ ‫اتــاق تمیــز در ایــران در صنایــع داروســازی‪،‬‬ ‫صنایــع خودروئــی‪ ،‬کامپیوتــر‪ ،‬صنایــع‬ ‫فضایــی‪ ،‬صنایــع غذایــی‪ ،‬صنایــع اپتیــک‪،‬‬ ‫ســاخت دی وی دی و الکترونیــک و بســیاری‬ ‫صنایــع دیگــر اســتفاده می شــود‪.‬‬ ‫شماره اول ‪ /‬مرداد ‪1397‬‬ ‫مشخصات جریان هوا‬ ‫در اتاق های تمیز‬ ‫جریان تصادفی‪ :‬در این نوع طراحی‪ ،‬فیلترهای‬ ‫‪ HEPA‬به صورت تصادفی در کلیه قسمت های‬ ‫اتاق تمیز قرار گرفته و هوای تمیز را به داخل اتاق‬ ‫منتقل می کند‪ .‬جریان هوای تصادفی معموال" باالتر‬ ‫از کالس ‪ 1000‬است‪.‬‬ ‫•جریان هوا به صورت الیه های موازی و افقی‪ :‬جریان‬ ‫هوا به صورت الیه های موازی از فیلترهای ‪HEPA‬‬ ‫خارج شده و به صورت افقی و مداوم از یک طرف‬ ‫به طرف دیگر هدایت می شود‪•.‬جریان هوا به صورت‬ ‫الیه های موازی و عمودی‪ :‬در این شکل جریان هوا‬ ‫از فیلترهای هپا که در سقف اتاق تمیز تعبیه شده‬ ‫است به صورت مداوم خارج و از دریچه های خروجی‬ ‫که معموال در قسمت های پایین دیوارهای اتاق نصب‬ ‫شده اند خارج می شود‪ .‬جریان عمودی هوا امکان‬ ‫کار روی سطوح افقی را فراهم می کند‪.‬‬ ‫روش های پایش اتاق تمیز‬ ‫جهت پایش اتاق های تمیز روش های متفاوتی وجود دارد‪.‬‬ ‫استفاده از دستگاه ذره شمار یا پارتیکل کانتر‬ ‫بررسی جریان هوا در اتاق تمیز‬ ‫اســتفاده از محیط هــای کشــت در نقــاط مختلــف‬ ‫اتــاق تقســیم دســتگاه ذره شــمار یــا پارتیــکل کانتر‪:‬‬ ‫دســتگاهی اســت کــه بــرای انــدازه گیــری تعــداد‬ ‫ذرات موجــود در حجــم معینــی از هــوا مورد اســتفاده‬ ‫قــرار می گیــرد‪ .‬ایــن دســتگاه حجــم معینــی از هــوای‬ ‫مــورد ازمایــش را بلعیــده و پس از تجزیــه ان‪ ،‬ذرات در‬ ‫ابعــاد مختلــف را تفکیــک و شــمارش می کنــد‪.‬‬ ‫اســتفاده از محیط هــای کشــت در پایــش اتــاق تمیــز‪:‬‬ ‫مــی تــوان از محیط هــای کشــت باکتریایــی مثــل‬ ‫بــاد اگار و محیط هــای کشــت قارچــی مثــل ســابرو‬ ‫دکســتروز اگار اســتفاده کــرد‪ .‬بــرای ایــن منظــور‬ ‫پلیت هــای حــاوی محیط هــای کشــت بــاد اگار را‬ ‫در چندیــن نقطــه اتــاق تمیــز قــرار داده و درب ان هــا‬ ‫را بــه مــدت حداقــل نیــم ســاعت بــاز می گذاریــم و‬ ‫ســپس درب ان هــا را بســته و در دمــای ‪ 37‬درجــه‬ ‫ســانتیگراد بــه مــدت حداقــل ‪ 48‬ســاعت انکوبــه‬ ‫می کنیــم و از نظــر ظهــور و رشــد کلنــی باکتریایــی‬ ‫بررســی می کنیــم‪ .‬در مــورد محیــط کشــت ســابرو‬ ‫دکســتروز اگار از همیــن روش اســتفاده مــی کنیــم‪،‬‬ ‫امــا ان هــا را در دمــای اتــاق و بــه مــدت ‪ 14‬روز‬ ‫نگهــداری و ســپس از نظــر ظهــور و رشــد کلنــی‬ ‫قارچــی بررســی می کنیــم‪.‬‬ ‫هزینه اتاق تمیز‬ ‫هزینــه اتــاق تمیــز بــه عوامــل زیــادی از جملــه کالس‬ ‫اتــاق تمیــز‪ ،‬ابعــاد ان‪ ،‬تجهیــزات اتــاق تمیــز‪ ،‬هزینــه‬ ‫طراحــی و اجــرا‪ ،‬نــوع کاربــری اتــاق و بســیاری از‬ ‫عوامــل دیگــر بســتگی دارد‪.‬‬ ‫نکات مهم در طراحی کلین روم‬ ‫توصیف کلیات فعالیت های ساختمان مد نظر (‬ ‫تاسیسات و تجهیزات اتاق تمیز) و نوع فعالیت های‬ ‫انجام شده‬ ‫حوزه ی فعالیت ( فعالیت هایی که قرار است انجام شود و‬ ‫حوزه استانداردها برای طراحی ( شامل ‪)… ،209E ،ISO‬‬ ‫هدف ‪ :‬هدف طراحی این فضا می بایست مشخص شود تا‬ ‫اطمینان از کار انجام شده پدید اید‪.‬‬ ‫معیارهای پذیرش‪ :‬طراحی و معماری اتاق تمیز‬ ‫‪ ، designing of clean room‬مشخص کردن‬ ‫مناسب ترین سطح‪ ،‬فضای کاری‪ ،‬معین کردن بهترین‬ ‫شرایط‪ ،‬تعیین منطقی ترین روش های ساخت و اجرای‬ ‫اتاق تمیز ‪designing of clean room‬‬ ‫مورد نظر جهت دستیابی به هدفی که از پیش تعیین‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫مساحت اتاق تمیز ‪ clean room‬که باید برای این‬ ‫فضا مشخص شود‪ :‬مساحت مربوط به اتاق تمیز ‪clean‬‬ ‫‪ room‬می بایست با نوع فعالیت های ان متناسب باشد‬ ‫و تعداد کارکنان‪ ،‬دستگاه ها و نوع سیستم ها می بایست‬ ‫توسط خود طراح مشخص شود‪.‬‬ ‫جریان مواد ‪ :‬مساحت فضای مورد نظر باید به شکلی‬ ‫باشد که امکان و زمان رفع الودگی باشد‪ .‬جهت جریان‬ ‫مواد اولیه باید از سیستم ‪ AirLock‬استفاده شود‪.‬‬ ‫جریان تجهیزات‪ :‬جای عبور و مرور تجهیزات می‬ ‫بایست به شکلی باشد که بیشتر از یک درب باز نشود‬ ‫معماری این فضا بهتر است طوری باشد که تیغه های‬ ‫دیوار ان سبک و قابلیت برداشت داشته باشند‪.‬‬ ‫جریان کارکنان‪ :‬این یکی از نکته های خیلی مهم است‬ ‫که در طراحی اتاق تمیز ‪designing of clean‬‬ ‫‪ room‬باید در نظر گرفته شود مسیر عبور و مرور‬ ‫کارکنان به اتاق تمیز باید طوری باشد که جای‬ ‫تعویض لباس ‪ ،‬دوش هوا‪ ،‬جدا باشند و افراد‬ ‫نتوانند بدون تعویض لباس و دوش هوا‬ ‫وارد یا خارج شوند‪.‬‬ ‫‪74‬‬ ‫شماره اول ‪ /‬مرداد ‪1397‬‬ ‫استانداردهای رایج برای طراحی و ساخت‬ ‫استانداردها و دستورالعمل های متعددی برای طراحی و ساخت اتاق‬ ‫تمیز وجود دارد که از جمله ان ها می توان به سری استانداردهای‬ ‫‪US Pharmacopeia، EU-GMP، PICS- ،ISO14644‬‬ ‫‪ GMP‬و ‪ WHO-GMP‬اشاره کرد‪ .‬به کارگیری و استفاده بهینه از‬ ‫این مستندات در طراحی و ساخت اتاق تمیز مورد نیاز برای فراوری‬ ‫سلول عالوه بر تجربه و دانش مهندسی اتاق تمیز‪ ،‬نیاز به اگاهی‬ ‫و تسلط کافی بر فرایند تولید بالینی فراورده های سلولی دارد که‬ ‫از نظر ماهیت و استانداردهای مورد نیاز تفاوت بنیادی با بسیاری‬ ‫از فراورده های دارویی از جمله داروهای بیولوژیک مرسوم دارد‪.‬‬ ‫به همین دلیل گروه کاری مشترکی از مهندسان مجرب در زمینه‬ ‫طراحی و ساخت اتاق تمیز دارویی‪ ،‬اساتید اشنا به فرایند تولید‬ ‫بالینی و کنترل کیفیت فراورده های سلولی و افراد اشنا به ضوابط‬ ‫ملی و بین المللی تشکیل می شود تا با نگرش جامع به جنبه های‬ ‫مختلف طراحی‪ ،‬ساخت و کاربری اتاق های تمیز‪ ،‬بهترین گزینه‬ ‫پیشنهادی منطبق با نیاز هر مشتری را ارائه کند‪ .‬چنین رویکرد‬ ‫تعاملی بین رشته ای تا کنون در کشور بی سابقه یا کم سابقه بوده‬ ‫است و طبق تجربه پروژه های پیشین می تواند تاثیر قابل توجهی بر‬ ‫کاهش هزینه ها و افزایش بهره وری مراکز تولید فراورده های سلولی‬ ‫داشته باشد‪.‬‬ ‫فرایند ساخت اتاق تمیز‬ ‫ساختمان و نصب اتاق تمیز(‪ )clean room‬معموال در دو مرحله‬ ‫اجرا می شود‪:‬‬ ‫مرحله ساخت اتاق تمیز(‪ :)clean room‬در مرحله ساخت‬ ‫دیواره ها و سقف ها نصب می شوند‪ .‬پنجره ها و چهارچوب درب ها در‬ ‫محل خود قرار می گیرند و حفره هایی جهت نصب چراغ ها و جای‬ ‫فیلترباکس ها و دریچه های هوا و … تعبیه می شود‪.‬‬ ‫مرحله تمیزکاری اتاق تمیز(‪ :)clean room‬مرحله تمیزکاری‪ ،‬بعد‬ ‫از مرحله نصب کلیه قطعات‪ ،‬ادوات برقی‪ ،‬مکانیکال‪ ،‬کف سازی اجرا‬ ‫می شود‪ .‬در این مرحله کلیه درب ها در محل خود قرار می گیرند‪،‬‬ ‫کروها و گوشه ها نصب می شوند‪ ،‬درزها سیلیکون کاری شده‪ ،‬در‬ ‫ظ ها برداشته شده و کار اماده تحویل می شود‪.‬‬ ‫نهایت محاف ‬ ‫نصب و اجرا‬ ‫بخش نصب و اجرا شامل اجرا‪ ،‬نظارت‪ ،‬راه اندازی و تست پروژه های‬ ‫اتاق های تمیز جهت صنایع دارویی و غذایی و … مطابق با اصول‬ ‫مهندسی و استانداردهای ‪ GMP‬و دیگر استانداردهای رایج است‪.‬‬ ‫تست و اعتباردهی اتاق تمیز‬ ‫هر اتاق تمیز بعد از طراحی‪ ،‬ساخت و راه اندازی نیازمند تست و‬ ‫اعتبار سنجی است‪ .‬با این هدف که صحت طراحی‪ ،‬نصب و اجرا‬ ‫احزار شود‪ .‬اعتبار سنجی و تست اتاق تمیز مطابق با استانداردهای‬ ‫تعریف شده از جمله ‪ 3-ISO14644‬انجام می گیرد‪ .‬نتایج‬ ‫تست های انجام شده به همراه مستندات مراحل قبلی از طراحی‬ ‫تا استقرار تجهیزات‪ ،‬به عنوان اسناد ضروری مرحله صحه گذاری‬ ‫(‪ )Validation‬ارائه می شود‪.‬‬ ‫منابع‪:‬‬ ‫‪Cleanroom Technology: Fundamentals of‬‬ ‫‪| Design, Testing and Operation | By W. Whyte‬‬ ‫ترجمه علی اصغر صفری فرد‬ ‫‪www.ashenatech.com‬‬ ‫‪/http://www.shahrjerdi.ir‬‬ ‫‪/http://iranhvacsystem.ir‬‬ ‫شماره اول ‪ /‬مرداد ‪1397‬‬ ‫نکات مهم در تاسیسات برق بیمارستان‬ ‫تاسیسات برق بیمارستان ها‪ ،‬به علت حساسیت باالی فعالیت هایی که در بیمارستان وجود دارند‪ ،‬اهمیت به سزایی‬ ‫دارد‪ .‬رعایت استانداردهای بین المللی و ضوابط و الزامات فنی‪ ،‬ایمنی و اجرایی مرتبط با برق بیمارستان از ان جمله‬ ‫است و نیاز به مسئولیت پذیری و دقت بسیار باالیی دارد‪.‬‬ ‫فضای بیمارستان شامل اتاق های عمل‪ ، CCU ، ICU ،‬اتاق بستری‪ ،‬اتاق پرستاران‪ ،‬اتاق پزشکان‪ ،‬ازمایشگاه‪ ،‬بخش های‬ ‫اداری و خدماتی و … است‪ .‬در تمامی این فضاها نیاز به تاسیسات مکانیکی و برقی خاص ان فضا است‪.‬‬ ‫اجرای پالن و نقشه برق کشی بیمارستان ها نیز مستلزم اجرای جزء به جزء و کامال منطبق با نقشه است‪ .‬این امر در زمان‬ ‫به روز رسانی تجهیزات و یا تعمیر و نگه داری و سرویس دهی و حتی کار با تجهیزات و المان های مرتبط با ان ها‪ ،‬اهمیت‬ ‫زیادی پیدا می کند‪.‬‬ ‫مهندس پردیس رضوی‬ ‫‪76‬‬ ‫شماره اول ‪ /‬مرداد ‪1397‬‬ ‫الزامات برقى بیمارستان و مراکز درمانى‬ ‫اتصال زمین (ارت)‬ ‫برق اضطراری (دیزل ژنراتور)‬ ‫برق سالم (استابالیزر)‬ ‫برق پشتیبان (‪)UPS‬‬ ‫ایزوالسیون (ترانس ایزوله)‬ ‫برق پشتیبان (‪)UPS‬‬ ‫اولین و مهم ترین عنصر تاسیسات برق بیمارستان ها‪ ،‬برق پشتیبان‬ ‫و یا همان ‪ UPS‬است‪ .‬این دستگاه در هنگام قطع شدن برق و یا‬ ‫نواسانات ولتاژی‪ ،‬فعال می شود و نیروی الکتریکی بدون نوسان و‬ ‫جایگزین شده را به سمت تجهیزات و لوازم پزشکی موجود در‬ ‫ساختمان می فرستد‪ .‬وجود این دستگاه و سرویس دهی منظم ان‪،‬‬ ‫به علت اهمیت باالی کارکرد بدون وقفه وسایل برقی‪ ،‬اهمیت بسیار‬ ‫زیادی دارد‪.‬‬ ‫ترنسفورماتور نیز یکی دیگر از دستگاه های مهم و حیاتی در‬ ‫تاسیسات برق بیمارستان به شمار می اید‪ .‬این وسیله نقش مبدل‬ ‫ولتاژ را دارد و ولتاژ ورودی را به سطح مورد نیاز برای تجهیزات برقی‬ ‫بیمارستان می رساند‪.‬‬ ‫اتصال زمین (ارت)‬ ‫وجود ارت در مراکز درمانى جزو الزامات اساسى است‪ .‬استانداردى که‬ ‫در این خصوص وجود دارد به دلیل تماس و ارتباط الکتریکى تجهیزات‬ ‫پزشکى با بدن بیماران کام ً‬ ‫ال با استاندارد مراکز صنعتى تفاوت دارد‪.‬‬ ‫وجود ارت مناسب و اتصال به زمین بدنه تجهیزات در مراکز درمانى‬ ‫عالوه بر حفاظت الکتریکى پرسنل و بیماران و مراجعان در مقابل‬ ‫جریان هاى نشتى‪ ،‬پارازیت ها و نویزهاى ناشى از خود بیمار‪،‬‬ ‫تخت ها و تجهیزات اطراف بیمار را نیز که از طریق امواج‬ ‫الکترومغناطیسى موجود در فضا (موبایل‪ ،‬تلوزیون و ‪ )..‬القا مى‬ ‫شوند‪ ،‬ازبین مى برد‪.‬‬ ‫برق اضطراری (دیزل ژنراتور)‬ ‫دیزل ژنراتورهای پشتیبان برای هر مرکز بهداشتی و یا درمانی‬ ‫ضروری اند‪.‬‬ ‫بیمارستان ها به دستگاه های مولد برق در زمان قطعی برق نیاز‬ ‫دارند و نبود ان ممکن است برای این مکان ها خسارات جانی و مالی‬ ‫برجای گذارد‪.‬‬ ‫ضوابط تاسیسات برق بیمارستان ها‬ ‫‪ )1‬المپ های توکار در داخل سقف کاذب‪ ،‬باید با سیم مفتولی کامال‬ ‫به سقف اصلی متصل شوند‪ .‬اگر المپ ها و چراغ ها روکار است در‬ ‫باید با پیچ و رولپالک کامال فیکس و ثابت شوند‪.‬‬ ‫‪ )2‬مسیر فرار هربخشی تا پله فرار باید مجهز به چراغ ایمنی‪ ،‬که‬ ‫توسط ‪ UPS‬تغذیه می شود‪ ،‬باشد‪ .‬برق رسانی به چراغ های ایمنی‬ ‫باید با استفاده از سیم های نسوز صورت گیرد‪.‬‬ ‫‪ )3‬استانداردهای الزم در مورد طراحی و ساخت اتاق‬ ‫ترانسفورمر‪ ،‬اتاق دیزل ژنراتور و… و همچنین الزامات مرتبط با‬ ‫شماره اول ‪ /‬مرداد ‪1397‬‬ ‫ان کامال رعایت شود‪.‬‬ ‫‪ )10‬تابلوهای خازن باید به صورت مداوم چک شود‪.‬‬ ‫‪ )4‬مخزن سوخت مولد برق اضطراری باید متناسب با ظرفیت مورد‬ ‫نیاز باشد و سوخت مورد نیاز برای راه اندازی ان در شرایط ایمن نگه‬ ‫داری شود‪.‬‬ ‫‪ )11‬صاعقه گیر و نصب ان در بیمارستان الزامی است‪.‬‬ ‫‪ )5‬کلیه تابلوهای ایستاده برای برق بیمارستان باید به صورت صحیح‬ ‫و اصولی روی شاسی متناسب نصب ثابت شوند و قابلیت دسترسی به‬ ‫پشت تابلو با رعایت فاصله استاندارد‪ ،‬وجود داشته باشد‪.‬‬ ‫‪ )6‬سیستم ارت یا زمین‪ ،‬به سازه های اصلی و همچنین لوله های‬ ‫تاسیسات متصل باشد‪ .‬همچنین این سیستم باید به صورت مش‪،‬‬ ‫اطراف ساختمان نیز اجرا شود‪.‬‬ ‫‪ )7‬تمامی کابل های برق بیمارستان از اتاق برق اصلی‪ ،‬باید توسط‬ ‫سینی کابل و با تعداد ساپورت استاندارد‪ ،‬به تابلوهای فرعی منتقل‬ ‫شوند‪ .‬فاصله کابل ها از هم در روی سینی کابل باید بر اساس استاندار‬ ‫مشخص شده باشد و با گیره های مخصوص ثابت شوند‪.‬‬ ‫‪ )8‬تمامی کلید های برق و پریزهای برق باید سالم‪ ،‬دارای کیفیت‬ ‫و استاندارد باال‪ ،‬ایمن‪ ،‬ضد اب‪ ،‬مطمئن‪ ،‬ضد جرقه و قابل اجرا در‬ ‫محل های مورد نظر باشند‪.‬‬ ‫‪ )9‬اتاق برق اضطراری ‪ UPS‬باید ضد حریق باشد تا درشرایط بحرانی‬ ‫هم بتواند برق قسمت های حساس را تامین کند‪.‬‬ ‫سوئیچ های محافظتی (‪)Residual Current Devices‬‬ ‫‪ RCD‬ها یا سوئیچ های محافظتی در بخش های درمانی برای‬ ‫مشاهده و محافظت منبع اصلی الکتریکی دستگاه به کار می رود‪.‬‬ ‫‪ RCD‬جریان های نشتی تجهیزات را حس می کند‪ .‬اگر جریان نشتی‬ ‫مهمی در دستگاه رخ دهد‪ ، RCD ،‬جریان نشتی را ثبت می کند و‬ ‫منبع پاور تجهیزات را در مدت ‪40‬میلی ثانیه قطع می کند‪RCD .‬‬ ‫بیمارستانی بسیار حساس تر از ‪RCD‬ای است که در منازل استفاده‬ ‫می شود‪ RCD .‬بیمارستانی جریان نشتی به اندازه ‪10‬میلی امپر را‬ ‫حس می کند‪ .‬خروجی منبع الکتریکی متصل به ‪ RCD‬دارای المپی‬ ‫است‪ ،‬هنگامی که جریان نشتی افزایش یابد‪ ،‬این المپ روشن می شود‪.‬‬ ‫تابلو های ترانس ایزوله بیمارستان‬ ‫طبق استانداردهای‪ VDE,IEC‬کاربرد سیستم جدیدی به نام‬ ‫سیستم ایزوالسیون الکتریکی در بیمارستان ها ازمایشگاه ها و مراکز‬ ‫درمانی توصیه می شود‪ .‬این سیستم به طور کامل از وارد امدن شوک‬ ‫الکتریکی جلو گیری می کند و هم اکنون جزء تجهیزات ضروری‬ ‫بیمارستان ها و ازمایشگاه ها است‪.‬‬ ‫منابع‬ ‫‪http://www.hospitalmanagment.ir‬‬ ‫‪http://iran-earthing.com‬‬ ‫‪78‬‬ ‫شماره اول ‪ /‬مرداد ‪1397‬‬ ‫طراحی بیمارستان با توجه به پیشرفت سریع‬ ‫تکنولوژی و گسترش و تنوع انتظارات از یک‬ ‫بیمارستان‪ ،‬کار بسیار با اهمیت و پیچیده ای‬ ‫است‪ .‬در این مطلب‪ ،‬موضوع طراحی بیمارستان‬ ‫از زوایایی مورد بررسی قرارگرفته است که‬ ‫عناوین ان به ترتیب زیر است‪:‬‬ ‫تعریف اندازه و ظرفیت بیمارستان‬ ‫تعیین شکل و حجم ساختمان اصلی بیمارستان‬ ‫مشخص کردن منطقه بندی داخل بیمارستان‬ ‫مشخص کردن شکل و حجم بخش ها‬ ‫نحوه ی چیدمان بخش ها در کنار هم و ارتباط‬ ‫بین بخش ها‬ ‫تعریف اندازه و ظرفیت بیمارستان‬ ‫در این مرحله تصمیمات کلی بر مبنای مشخص‬ ‫شدن اندازه و ظرفیت بیمارستان اتخاذ می شود‬ ‫و حدود کلی بیمارستان به صورت تئوری تنظیم‬ ‫و به اتفاق ارا به تصویب کارفرما و کارشناسان‬ ‫ان می رسد‪.‬‬ ‫در مرحله ی طراحی بیمارستان‪ ،‬مواردی‬ ‫همچون محل احداث‪ ،‬ظرفیت (تعداد تخت های‬ ‫بیمارستان)‪ ،‬تعداد و نوع تخصص ها و بخش‬ ‫های مورد نظر موسسان‪ ،‬گرایش بیمارستان‬ ‫از نظر این که اموزشی یا جنرال باشد‪ ،‬نوع‬ ‫مالکیت از نظر خصوصی یا دولتی و همچنین‬ ‫به سواالتی نظیر موارد زیر پاسخ داده می شود‪.‬‬ ‫درمانگاه هم دارد یا ندارد؟‬ ‫امکان افزایش در فازهای بعد را دارد یا‬ ‫ندارد؟‬ ‫سرمایه احداث موجود است یا به تدریج‬ ‫جمع اوری خواهد شد؟‬ ‫زمین محل احداث بیمارستان امکان وسعت‬ ‫دارد یا ندارد؟‬ ‫پس از مطرح شدن این سواالت‪ ،‬گروه‬ ‫طراحی با توجه سفارشات مورد نظر‬ ‫کارفرما‪ ،‬به تدوین برنامه ی فیزیکی برای‬ ‫طراحی بخش ها و فضاها بر اساس ضوابط‬ ‫و استانداردهای موجود می پردازد‪ .‬پس از‬ ‫تکمیل این برنامه‪ ،‬طی جلساتی با کارفرما یا‬ ‫نمایندگان ان ها‪ ،‬این مباحث مصوب خواهد‬ ‫شد‪.‬‬ ‫در تدوین این برنامه ی فیزیکی‪ ،‬از یک سری‬ ‫جداول و سرانه های بین المللی و کشوری‬ ‫استفاده می شود که مبنای محاسبات و‬ ‫برنامه ریزی برای طرح هر بخش را تشکیل‬ ‫می دهد از جمله‪:‬‬ ‫بهداشت نفوس ‪ /‬نوع بیماری های منطقه‬ ‫‪ /‬وضع توقف بیماران در بیمارستان ها ‪/‬‬ ‫ضریب اشغال تخت‬ ‫وضعیت اب و هوا‬ ‫وضعیت اقتصادی و اجتماعی و تکنولوژیکی‬ ‫منطقه‬ ‫وضعیت حوادث (تصادفات‪ ،‬اتفاقات کارخانه‬ ‫های شیمیایی‪ ،‬مکانیکی و‪.) ...‬‬ ‫میزان تسلط طراحان در جزئیات بیمارستانی‬ ‫مراحلطراحییکبیمارستان‬ ‫و پیش نیازها و پس نیازهای هر بخش‪ ،‬بر‬ ‫نحوه ی تدوین برنامه فیزیکی بیمارستانی و‬ ‫نزدیکی ان به واقعیات درمانی و ساختمانی‬ ‫و تجهیزاتی و حتی پرسنلی‪ ،‬هر طرح‬ ‫بیمارستانی کامال اثر گذار خواهد بود ‪.‬‬ ‫مشخص کردن شکل و حجم ساختمان اصلی‬ ‫بیمارستان ‪:‬‬ ‫برای تعیین شکل هندسی ساختمان اصلی‬ ‫بیمارستان‪ ،‬شاخص های زیر بایستی مد نظر‬ ‫قرار گیرد‪:‬‬ ‫ترکیب بخش ها و چگونگی قرار گرفتن انها‬ ‫در کنار هم‬ ‫رعایت مسائل عملکردی بین بخش ها‬ ‫رعایت مسایل اقتصادی– فرهنگی– پرسنلی‬ ‫و حتی اقتصادی و بهره وری در وقت‬ ‫متخصصان‪ ،‬پرسنل و بیماران و نیز سرانه های‬ ‫فیزیکی و اقتصاد انرژی‬ ‫بیمارستان ها می توانند از نظر ساختمان‬ ‫اصلی و شکل و حجم ان‪ ،‬به صورت های‬ ‫مختلف از جمله گسترده‪ ،‬متمرکز‪ ،‬مرتفع و یا‬ ‫ترکیبی باشند‪.‬‬ ‫انتخاب هر کدام از ان ها بسته به سلیقه و‬ ‫سفارش کارفرما و تیم طراحی خواهد بود‪.‬‬ ‫مدل بیمارستان پراکنده (گسترده)‪:‬‬ ‫در این روش‪ ،‬توجه به موارد زیر امری ضروری‬ ‫است‪:‬‬ ‫مساحت زمین محل اجرای طرح حداقل‬‫‪ %30‬بیشتر از سایر مدل های طراحی‬ ‫بیمارستانی باشد ‪.‬‬ ‫وجود حداقل ‪ 3‬بلوک ساختمانی مجزا‬‫مورد نیاز است‪ .‬کمتر از سه بلوک (به صورت‬ ‫کاربری اختصاصی نظیر درمانی‪ ،‬درمانگاهی‪،‬‬ ‫خدماتی و ‪ ...‬یا ترکیبی از انواع انها) در این‬ ‫قالب و عنوان نخواهد گنجید ‪.‬‬ ‫در این مدل‪ ،‬ساختمان ها شامل حداکثر ‪2‬‬‫تا ‪ 3‬طبقه ی مثبت در نظر گرفته می شوند‪.‬‬ ‫‪-‬فضاهای درمانی و تخصصی‪ ،‬از فضاهای‬ ‫پاراکلینیکی و درمانگاهی جدا و در صورت‬ ‫امکان هر کدام در دو یا چند بلوک ساختمانی‬ ‫خواهند بود ‪.‬‬ ‫فضاهای پشتیبانی و اداری و همچنین‬ ‫تاسیساتی و انواع انبارها از بلوک های درمانی‬ ‫جدا بوده و حتی المقدور در چندین بلوک‬ ‫ساختمانی جداگانه طراحی خواهند شد ‪.‬‬ ‫مزایای به کار گیری مدل پراکنده‬ ‫از مهم ترین محاسن این طرح‪ ،‬کنترل‬ ‫عفونت های بیمارستانی‪ ،‬رعایت عالی پدافند‬ ‫غیرعامل‪ ،‬سادگی و عدم پیچیدگی در سازه و‬ ‫تاسیسات‪ ،‬سرعت در احداث‪ ،‬امکان فاز بندی‬ ‫و توسعه گام به گام در طول زمان احداث و یا‬ ‫بهره برداری و‪ ...‬خواهد بود ‪.‬‬ ‫معایب‬ ‫از معایب اصلی این مدل‪ ،‬مخارج زیاد‬ ‫نگهداشت‪ ،‬نیاز به محوطه بزرگ‪ ،‬زیاد شدن‬ ‫حجم گردش کار (پرسنل – کاال – بیمار) بین‬ ‫ساختمان ها و در پی ان غیر اقتصادی شدن‬ ‫هزینه های بخش پرسنل و تاسیسات و‪...‬‬ ‫خواهد بود ‪.‬‬ ‫نکته‬ ‫شکل هر بلوک ساختمانی در این مدل‪ ،‬هر‬ ‫فرم و سایزی می تواند باشد و با ساختمان‬ ‫مجاورش نیز می تواند شبیه باشد یا نباشد‪،‬‬ ‫ولی به هم وصل نیستند‪ .‬اگر به هم وصل‬ ‫شدند‪ ،‬دیگر از مدل بیمارستان پراکنده خارج‬ ‫شده اند‪.‬‬ ‫مدل بیمارستان متمرکز ‪:‬‬ ‫روش بیمارستان متمرکز‪ ،‬شایع تر از نوع‬ ‫طراحی بیمارستان پراکنده است‪.‬‬ ‫در به کارگیری این مدل‪ ،‬توجه به نکات زیر‬ ‫ضرورت دارد‪:‬‬ ‫‪)1‬این مدل بیمارستانی نمی تواند کمتر از ‪3‬‬ ‫طبقه باشد و معموال بیشتر از ‪ 6‬طبقه نیز از‬ ‫شماره اول ‪ /‬مرداد ‪1397‬‬ ‫نسبت به سایر مدل ها‪ ،‬ریسک بیشتر عفونت های‬ ‫بیمارستانی‪ ،‬پیچیده بودن احداث و عملیات نگهداشت‬ ‫در تمام دوره بهره برداری‪ ،‬سخت بودن اجرای هر نوع‬ ‫سناریو توسعه‪ ،‬زمان بر بودن طول احداث‪ ،‬ریسک بسیار‬ ‫باالی پدافند غیر عامل و‪ ...‬است‪.‬‬ ‫این دسته بندی خارج خواهد شد‪.‬‬ ‫‪)2‬در این مدل بیمارستانی یک بلوک ارتباطی‬ ‫باریک ولی طوالنی بایستی دو یا چند بلوک‬ ‫اقماری چسبیده به خود را به هم مرتبط کند‪.‬‬ ‫بنابراین‪ ،‬شاکله طراحی این روش بیمارستانی‬ ‫وجود حداقل ‪ 3‬بلوک ساختمانی خواهد بود‬ ‫که به هم پیوسته اند‪.‬‬ ‫مزایا‬ ‫جدا بودن هر یک از بخش ها از یکدیگر برای‬ ‫کنترل عفونت های بیمارستانی و همچنین‬ ‫روی هم قرار گرفتن پالن های مشابه به هم‬ ‫در طبقات به جهت صرفه جویی در احداث و‬ ‫نگهداشت و باالبردن ایستایی سازه ها از مهم‬ ‫ترین مزایای این مدل است‪.‬‬ ‫از دیگر محاسن این مدل می توان به کم‬ ‫کردن حجم گردش کار بین بخش ها (پرسنل‪،‬‬ ‫کاال‪ ،‬بیمار)‪ ،‬تا حدودی کنترل عفونت های‬ ‫بیمارستانی‪ ،‬اقتصادی شدن نگهداشت و‬ ‫تاسیسات و‪ ...‬اشاره کرد ‪.‬‬ ‫معایب‬ ‫نقص در پدافند غیر عامل و نیز زمان بر بودن‬ ‫زمان احداث و پیچیدگی نگهداشت انها‬ ‫(البته به نسبت مدل پراکنده نه سایر مدل ها)‬ ‫از جمله مواردی هستند که گاهی روند کار را‬ ‫برای طراحان دشوار می سازد‪.‬‬ ‫فرم های مختلف قرار گرفتن بلوک های‬ ‫ساختمانی که در این مدل قابلیت اجرایی‬ ‫دارند عبارت اند از‪:‬‬ ‫نوع خطی یا ساده‬‫نوع مشهور به ‪ H‬که مشهور ترین و متداول‬‫ترین نوع طراحی و چینش بلوک های‬ ‫بیمارستانی است‬ ‫ مدل ‪ U‬یا مدل نعل اسبی‬‫مدل ‪ E‬یا مدل شانه ای‬‫مدل ضربدری‪ ،‬که مناسب بیمارستان های‬‫باالی ‪ 200‬تختخواب دارای انواع بخش های‬ ‫تخصصی است‪.‬‬ ‫مدل بیمارستان مرتفع‬ ‫در پروژه هایی که بیمارستانی دارای بیش از‬ ‫صد تخت خواب باشد و به دلیل تعداد و تنوع‬ ‫فوق تخصص ها‪ ،‬دارای بیش از شش بخش‬ ‫بستری باشد‪ ،‬برای شکل و حجم بیمارستان‬ ‫از مدل مرتفع می توان استفاده کرد‪ .‬اما برای‬ ‫بخش ها و ظرفیت های کم تر از این تعداد‪،‬‬ ‫استفاده از این طرح‪ ،‬به صرفه نیست‪.‬‬ ‫برای مدل بیمارستان های مرتفع‪ ،‬رعایت‬ ‫چارچوب های زیر الزامی خواهد بود ‪:‬‬ ‫‪ )1‬این مدل بیمارستانی کمتر از ‪ 6‬طبقه قابل‬ ‫تصور نبوده و بیش از‪ 12‬طبقه نیازمند رعایت‬ ‫شرایط خاصی خواهد بود که اقتصادی و‬ ‫اجرایی بودن طرح را به چالش خواهد کشید‪.‬‬ ‫‪)2‬در مدل بیمارستان های مرتفع یک بلوک‬ ‫اصلی به عنوان کانون سازه در مرکز روابط‬ ‫بین بخش بیمارستان و سه یا چند یال اقماری‬ ‫چسبیده بر ان به عنوان محل اجرای بخش‬ ‫های تخصصی بیمارستانی‪ ،‬شاکله طراحی‬ ‫بیمارستان را تشکیل می دهند‪.‬‬ ‫‪)3‬بدیهی است که تعداد یال ها و طبقات این‬ ‫نوع بیمارستان ها بستگی به تعداد عددی‬ ‫بخش ها و فضاهای مختلف منظور شده در‬ ‫سبد انتخابی بیمارستان خواهد داشت‪ .‬هر چه‬ ‫قدر تعداد این بخش ها در بیمارستان مورد‬ ‫نظر شما بیشتر باشد‪ ،‬تعداد یال ها و تعداد‬ ‫طبقات سازه بیشتر خواهد شد‪.‬‬ ‫مزایای مدل مرتفع‬ ‫این مدل تمامی محاسن مدل بیمارستان های‬ ‫متمرکز را خواهد داشت‪ .‬به عالوه ان که زمین‬ ‫کمتری برای عرضه نیز الزم دارد ‪.‬‬ ‫معایب‬ ‫هزینه متر مربع بیشتر در عملیات احداث‬ ‫انواع بیمارستان مرتفع‬ ‫شکل های این مدل در انواع مختلف سه یال‪ ،‬چهار یال‪،‬‬ ‫پنج یال به چشم می خورد‪،‬‬ ‫ولی اینکه همه یال ها یک سایز و اندازه باشند یا اینکه‬ ‫یک ارتفاع داشته باشند‪ ،‬بسته به نظر طراحان متفاوت‬ ‫است‪ .‬طبقات و یال ها می توانند به اندازه هم نباشند‪،‬‬ ‫ولی اساس ارتباطی انها معموال یک هسته محوری‬ ‫داشته است‪.‬‬ ‫مشخص کردن منطقه بندی داخل بیمارستان ‪:‬‬ ‫در این مرحله جانمایی هر یک از بخش ها در داخل حجم‬ ‫بیمارستان باید مشخص شود ‪.‬‬ ‫در بیمارستان ها به دلیل رعایت سالمتی بیماران‪،‬‬ ‫کارکنان و مراجعان‪ ،‬فضاها از نظر نوع کاربری باید یک‬ ‫تقسیم بندی کلی تری را هم رعایت نمایند‪ .‬این منطقه‬ ‫بندی شامل منطقه بستری‪ ،‬منطقه سرپایی و منطقه‬ ‫مشترک می شود‪.‬‬ ‫بخش بستری‬ ‫این بخش شامل بخش داخلی‪ ،‬جراحی و خاص است‪.‬‬ ‫در این منطقه چون الوده ترین کارهای بیمارستانی‬ ‫صورت می پذیرد باید بیشترین تمهیدات به کار رود تا‬ ‫تمیزترین و پاک ترین وضعیت پدید اید ‪.‬‬ ‫منطقه بیمار سرپایی (درمانگاه – اورژانس)‪:‬‬ ‫شلوغ ترین منطقه بیمارستان همین ناحیه خواهد بود‪.‬‬ ‫سالمت بیماران بستری و همچنین سالمت بیماران‬ ‫سرپایی با رعایت موارد زیر حاصل شود‪:‬‬ ‫‪ )1‬تا حد امکان نباید دیاگرام های تردد مربوط به منطقه‬ ‫بیماران سرپایی و منطقه بیماران بستری با هم تالقی‬ ‫داشته باشند‪.‬‬ ‫‪ )2‬در تعیین محدوده منطقه بیماران سرپایی باید حجم‬ ‫بیماران و مراجعان به درمانگاه و اورژانس را در دو‬ ‫وضعیت کف و سقف مد نظر قرار داد و برای انها تفکر‬ ‫حفظ بهره وری را اعمال کرد‪.‬‬ ‫‪)3‬همچنین در بیمارستان های دولتی بهتر است در‬ ‫این محدوده و البی های بیمارستان‪ ،‬پیش بینی مواقع‬ ‫بحران و هجوم مراجعان منظور شود و تمهیدات الزم‬ ‫برای سیکل تردد و حتی امکان تبدیل به نقاهت خانه‬ ‫و یا تریاژ موردنیاز حوادث منظور شود‪.‬‬ ‫‪ )4‬در بیمارستان های خصوصی و همچنین بیمارستان‬ ‫هایی که دارای درمانگاه های فعال درون بیمارستانی‬ ‫هستند‪ ،‬حجم و وسعت این منطقه از روز اول طراحی‬ ‫باید چنان وسیع منظور شود که اهداف ‪ 3‬و ‪ 5‬و حتی ‪10‬‬ ‫ساله را جواب گو بوده و نیاز به تغییرات زود هنگام در‬ ‫ساختار بیمارستان نباشد‪.‬‬ ‫‪)5‬اگر چنان چه غرفه هایی نظیر بوفه‪ ،‬تریا‪ ،‬عینک‬ ‫فروشی و‪ ...‬در این منطقه مورد نیاز است‪ ،‬از روز اول‬ ‫طراحی باید تفکر تبدیل به احسن شدن و توسعه ان‬ ‫ها و همچنین ملزومات تاسیساتی هر یک از ان ها مد‬ ‫‪80‬‬ ‫شماره اول ‪ /‬مرداد ‪1397‬‬ ‫نظر قرار گیرد‪.‬‬ ‫منطقه مشترک‬ ‫این منطقه از بیمارستان شامل بخش ها و کاربری های زیر است‪:‬‬ ‫بخش های تشخیصی نظیر ازمایشگاه ها‪ ،‬رادیولوژی‪ ،‬فیزیوتراپی‬ ‫بخش های پشتیبانی تخصصی نظیر اشپزخانه‪ ،‬لندری‪CSR ،‬‬ ‫بخش های اداری و تاسیساتی‬ ‫این منطقه از بیمارستان اگر چه نمود کمتری دارد ولی هر نوع خلل در‬ ‫عملکرد اجزای مختلف ان‪ ،‬موجب اختالل در کل بیمارستان خواهد‬ ‫شد‪ .‬همچنین این منطقه از بیمارستان از سخت ترین مناطق بیمارستان‬ ‫برای توسعه و یا تغییر کاربری است‪ .‬بنابراین در روز طراحی بیمارستان‬ ‫باید نگاه ویژه ای به این منطقه از طرف تیم طراحی صورت گیرد‪.‬‬ ‫مشخص کردن شکل و حجم بخش ها ‪:‬‬ ‫شکل و حجم بخش های بستری از مهم ترین خصوصیات هر بیمارستان‬ ‫خواهد بود‪ .‬از ان جایی که فرم و سیکل های کاری بخش هایی نظیر‬ ‫فیزیوتراپی‪ ،‬ازمایشگاه‪ ،‬بخش اداری و حتی بخش اورژانس تقریبا‬ ‫مشخص و برای هنرنمایی طراحان‪ ،‬دارای محدودیت در شکل و اندازه‬ ‫است‪ ،‬شاید بتوان بخش های بستری را برای طراحان محل ارائه هنر و‬ ‫سالیق شخصی و بروز دیدگاه ها عنوان کرد‪ .‬اگر چه همین بخش های‬ ‫بستری هم کامال بدون قانون نیستند ولی نسبت به سایر بخش ها نظیر‬ ‫‪ ICU‬و ‪ CCU‬و‪ ...‬امکان بیشتری برای ارائه نظرات تیم طراحی و یا‬ ‫اعمال سفارشات کارفرما را فراهم می سازد ‪.‬‬ ‫اصوال دو روش و فرم برای طراحی شکل و حجم داخلی بخش های‬ ‫بستری وجود دارد که از روش های دیگر متداول تر است‪ .‬اما برای تعیین‬ ‫شکل و فرم بخش های بستری‪ ،‬در ابتدا بایستی عوامل زیر مورد بررسی‬ ‫دقیق قرار گرفته باشد و همچنین سلیقه کارفرما نیز در هر یک از انها‬ ‫مورد سوال قرار گیرد‪:‬‬ ‫نوع ارتباط درون بخش و برون بخشی مورد پسند کارفرما‬ ‫تعداد و نوع تخت های تحت مراقبت در هر بخش‬ ‫طریقه قرار گرفتن اتاق ها در راهروهای دسترسی‬ ‫پس از مشخص شدن نتایج سواالت باال و سمت و سوی سالیق کارفرما‪،‬‬ ‫می توان تصمیم گرفت که از کدام یک از دو مدل زیر استفاده کرد‪:‬‬ ‫پالن خطی‪:‬‬ ‫در این مدل‪ ،‬تخت ها یا اتاق های بستری کنار هم و با یک یا دو راهرو‬ ‫چیده خواهد شد‪ .‬ایستگاه پرستاری در ابتدا یا انتها و یا در وسط راهرو‬ ‫خواهد بود‪ .‬همچنین ورودی بخش از یکی از دو سر ابتدا یا انتهای راهرو‬ ‫پیش بینی خواهد شد‪ .‬البته این نوع از چیدمان بخش های بستری تکامل‬ ‫یافته بیمارستان های دوران قدیم است که سالن هایی با بیش از ‪ 20‬تخت‬ ‫احداث و پرستاری و سرویس ها را در هر گوشه این سالن ها تعبیه می‬ ‫کردند‪ .‬این سالن ها به ترتیب بعد از جنگ جهانی اول باکس باکس شده‬ ‫و در نهایت به صورت پالن های خطی امروزی در امده اند ‪.‬‬ ‫پالن هسته ای‪:‬‬ ‫شکل و حجم این نوع از بخش های بستری‪ ،‬به گونه ای همان پالن خطی‬ ‫است که پیچیده تر شده است‪ .‬بدین معنی که ایستگاه پرستاری در‬ ‫وسط قرار گرفته و راهروهای منتهی به اتاق های بیماران در دو یا سه یال‬ ‫یا حتی چهار یال به ایستگاه پرستاری ختم خواهند شد‪ .‬ضمن ان که‬ ‫ورودی بخش نیز روبروی پرستاری منظور می گردد‪ .‬این مدل به عنوان‬ ‫پالن هسته ای یا دایره ای مشهور شده و در حال حاضر اکثر بخش های‬ ‫حساس بیمارستان از این الگو تبعیت می کنند ‪.‬‬ ‫پس از رعایت این تعاریف‪ ،‬تیم طراحی بایستی مطابق نظرات کارفرما‪،‬‬ ‫شکل انتخابی بخش ها را به گونه ای انتخاب کند که نتایج زیر حادث شود‪:‬‬ ‫ایجاد بهترین و کوتاه ترین رابطه ایستگاه پرستاری با اتاق های بستری‬ ‫حصول بهترین طریقه نورگیری در اتاق های بستری‬ ‫بهترین فرم قرار گرفتن اتاق ها در راهروهای دسترسی‬ ‫تولید بهترین دید برای بیمار به عنوان عامل تعیین کننده در حصول به‬ ‫رضایتمندی وی‬ ‫نحوه چیدن بخش ها در کنار هم و ارتباط بین بخش ها‪:‬‬ ‫در این مرحله باید مشخص شود کدام بخش در کجای بیمارستان باشد و‬ ‫کدام بخش با کدام بخش دیگر‪ ،‬ارتباط مناسب تری داشته باشد‪.‬‬ ‫اولویت های چیدمان بخش ها‪ :‬در چیدمان بخش های بستری در کنار هم‪،‬‬ ‫در انواع مدل های شرح باال‪ ،‬موارد زیر باید مد نظر قرار گیرد‪:‬‬ ‫بخش های بستری مربوط به گروه جراحی ها با کمترین فاصله به تاالر‬ ‫اتاق های عمل جانمایی شوند‪.‬‬ ‫بخش های مربوط به بستری های جراحی با نزدیک ترین فاصله به ‪ICU‬‬ ‫جانمایی شوند‪.‬‬ ‫بخش های مربوط به بستری های داخلی قلب با نزدیک ترین فاصله به‬ ‫‪ CCU‬جانمایی شوند‪.‬‬ ‫بخش های مربوط به زنان و زایمان با نزدیک ترین فاصله به زایشگاه‬ ‫جانمایی شوند‪.‬‬ ‫بخش های مربوط به ارتوپدی و اورولوژی با نزدیک ترین فاصله به‬ ‫رادیولوژی جانمایی شوند‪.‬‬ ‫بخش های مربوط به بستری های ‪ VIP‬در بهترین دیدگاه داخل به خارج‬ ‫ساختمان جانمایی شوند‪.‬‬ ‫بخش های مربوط به زیر گروه های فوق تخصصی جراحی نظیر قلب‪،‬‬ ‫قفسه سینه‪ ،‬مغز و اعصاب تا حد امکان مستقل تر از سایر بخش ها باشند‪.‬‬ ‫بخش های مربوط به اطفال در بهترین دیدگاه داخلی بیمارستان جانمایی‬ ‫شوند‪.‬‬ ‫ترسیم دیاگرام ارتباطات برون بخشی‪ :‬پس از چیدمان تمامی بخش های‬ ‫موجود در برنامه فیزیکی یک بیمارستان‪ ،‬در کنار هم و در داخل فضاهای‬ ‫طبقات‪ ،‬طراح می بایست بالفاصله نسبت به رسم دیاگرام های زیر در‬ ‫سطح بیمارستان اقدام کند تا پس از ترسیم هر یک از دیاگرام ها‪ ،‬نقاط‬ ‫ضعف و قوت طراحی مشخص شود‪:‬‬ ‫دیاگرام ارتباط بین بستری ها‪ ،‬پاراکلینیک ها‪ ،‬درمانگاه ها‬ ‫دیاگرام ارتباطات افقی چینش پیشنهادی در هر طبقه‬ ‫دیاگرام ارتباطات عمودی بین طبقات برای چینش پیشنهادی کل طبقات‬ ‫دیاگرام های عملکردی برای هر یک از بخش های بیمارستان‬ ‫منابع‬ ‫‪http://hospital-ir.com/articledetails‬‬ ‫شماره اول ‪ /‬مرداد ‪1397‬‬ ‫اهداف انجمن شرکت های بیمارستان ساز ایران‬ ‫به منظور ساماندهی امور مربوطه و حفظ توازن و نظم‬ ‫و فراهم کردن امکان بهره برداری بیشتر از سرمایه‬ ‫گذاری و تولید‪ ،‬اعتالی کمیت و کیفیت ساخت و‬ ‫نگهداری بیمارستان ها و مراکز بهداشتی درمانی در‬ ‫سطح کشور‪ ،‬استفاده و انتقال تجربیات علمی و عملی‬ ‫دست اندرکاران و به هنگام نمودن ان برای نیل به‬ ‫اهداف قانونی توسعه در اینگونه موارد‪ ،‬حمایت از‬ ‫بهبود فضای کسب و کار و پاسخ گویی به مشکالت و‬ ‫نارسانی ها در چارچوب قوانین موضوعه کشور و دفاع‬ ‫از حقوق و منافع مشروع و قانونی اشخاص حقیقی و‬ ‫حقوقی عضو‪ ،‬انجمن شرکت های بیمارستان ساز ایران‬ ‫تشکیل شد‪ .‬اولین مدیران انجمن از این قرارند‪:‬‬ ‫هوشنگ رسته عضو اصلی هیئت مدیره‪ ،‬جعفر محانی‬ ‫عضو علی البدل هیئت مدیره‪ ،‬علی قرشی عضو علی‬ ‫البدل هیئت مدیره‪ ،‬محمدعلی تخم پاش خزانه دار و‬ ‫عضو اصلی هیئت مدیره ‪ ،‬مجید شجیعی عضو اصلی‬ ‫هیئت مدیره ‪ ،‬اسداله احمدی نایب رئیس هیئت مدیره‬ ‫محمدنبی گوهرکانی رئیس هیئت مدیره‬ ‫ابراهیم کوهی بازرس اصلی‪ ،‬محمود سرو قد طوسی‬ ‫بازرس علی البدل‬ ‫اهم اهداف موسسان از تاسیس انجمن شرکت های‬ ‫بیمارستان ساز ایران عبارتند از‪:‬‬ ‫‪ .1‬اعتالی سطح علمی و فنی و حرفه ای اعضا از طریق‬ ‫ارتباط و همکاری مستمر با مراکز و نهادهای علمی و‬ ‫حرفه ای داخل یا خارج از کشور و انتقال تجربیات و‬ ‫نتایج مطالعات در مورد نیازهای فنی و حرفه ای و ارائه‬ ‫طرح ها و روش های نوین علمی و اجرایی و مساعدت‬ ‫به توسعه استانداردها‪ ،‬ضوابط‪ ،‬مقررات و معیارهای فنی‬ ‫و علمی و ایجاد اشتغال و کارافرینی و توسعه منابع‬ ‫انسانی از طریق اموزش و یادگیری مداوم سازمانی و‬ ‫تالش برای انتقال تجربیات کشورهای پیشرفته در این‬ ‫زمینه به داخل کشور‪.‬‬ ‫‪ .2‬کوشش در جهت بررسی و حل مسائل و مشکالت‬ ‫طرح ها و پروژه های اجرایی در صنعت ساخت مراکز‬ ‫درمانی و ارتقاء سطح کیفی و فنی پروژه ها در جهت‬ ‫بهینه سازی فعالیت های اجرائی و هماهنگی و ایجاد‬ ‫ارتباط بین کارفرمایان‪ ،‬مشاوران‪ ،‬سازندگان تجهیزات‬ ‫و پیمانکاران با یکدیگر و با سایر ارگان های ذیربط و‬ ‫ذی نفع‪.‬‬ ‫‪.3‬بهره گیری از نیروی متشکل اعضا و مبادله‬ ‫تجربیات‪ ،‬جمع اوری اطالعات‪ ،‬بررسی و تحقق‬ ‫درباره مشکالت‪ ،‬شناخت نیازها و اولویت ها و‬ ‫ایجاد هماهنگی در فعالیت های اعضا و برنامه‬ ‫ریزی برای تامین نیازها و توسعه و گسترش‬ ‫فعالیت ها‬ ‫‪ .4‬بررسی و ارزیابی طرح ها و پروژه های‬ ‫توسعه در صنعت ساخت بیمارستان و مراکز‬ ‫درمانی و پزشکی و تجهیزات مربوطه و‬ ‫پیشنهاد طرح های ضروری و زیربنایی بر پایه‬ ‫نیازهای جامعه و مبادله تجربیات با انجمن ها و‬ ‫تشکل های مشابه خارجی و ارائه رهنمودهای‬ ‫علمی و عملی در زمینه های مختلف در جهت‬ ‫رشد و شکوفایی اقتصاد و صنایع مرتبط‪.‬‬ ‫‪ .5‬ایجاد هماهنگی و همکاری بین جامعه‬ ‫فنی‪ ،‬مهندسی و اجرایی کشور در اجرای‬ ‫صحیح قوانین و دستورالعمل ها و مقررات‬ ‫جاری‬ ‫‪ .6‬انعکاس مشکالت فعاالن عرصه خدمات‬ ‫فنی و مهندسی و هم اندیشی جهت رفع موانع‬ ‫و مشکالت پیش رو‬ ‫‪ .7‬ارائه مشاوره های حقوقی و مالی و نیز‬ ‫همراهی با اعضا در طی مراحل احراز صالحیت‬ ‫در عرصه فعالیت های بین المللی تا عقد‬ ‫قرارداد و در حین اجرای تعهدات‬ ‫‪ .8‬همکاری با وزارتخانه ها‪ ،‬سازمان ها و نهادهای‬ ‫رسمی و امادگی برای ارائه مشورت های الزم‬ ‫به انها و همفکری با ارگانهای ذیربط به ویژه در‬ ‫خصوص فعالیت های مرتبط با صنایع ساخت‬ ‫مراکز بهداشتی و درمانی‬ ‫‪ .9‬کوشش در جهت استیفای حقوق صنفی و‬ ‫خواست های مشروع و قانونی اعضا‬ ‫‪ .10‬فراهم کردن شرایط بهره مندی اعضا از‬ ‫حمایت های دولتی تا حد امکان‬ ‫‪ .11‬همکاری با دستگاه های اجرایی و دیگر‬ ‫مراجع به خصوص در موارد قانون گذاری در‬ ‫بخش فنی و مهندسی کشور مرتبط با احداث‪،‬‬ ‫تاسیسات‪ ،‬تجهیزات و بهره برداری مراکز‬ ‫بهداشتی و درمانی‪.‬‬ ‫‪ .12‬تعامل و همکاری موثر با وزارت بهداشت‬ ‫و درمان و اموزش پزشکی و سایر مراجع‬ ‫قانونی جهت ارتقاء کیفیت مصالح و روش های‬ ‫اجرای ساختمان ها و تولید تجهیزات پیشرفته‬ ‫بیمارستانی‬ ‫‪ .13‬تعامل و همکاری موثر با وزارت بهداشت‬ ‫و درمان و اموزش پزشکی و کلیه ارگان های‬ ‫مرتبط و فعاالن در این زمینه جهت شناسایی‬ ‫و معرفی شرکت های متخصص تعمیر و‬ ‫نگهداری ساختمان ها و تجهیزات بیمارستانی‬ ‫‪ .14‬مشارکت در تدوین روش های اجرای‬ ‫کار‪ ،‬ایین نامه های مرتبط و دستورالعمل‬ ‫های اجرایی و ارائه نظر مشورتی و حقوقی‬ ‫در خصوص تهیه لوایح و طرح های قانونی‬ ‫و مقررات و ائین نامه های مرتبط با اهداف‬ ‫انجمن و مسائل رفاهی و حقوقی اعضا به‬ ‫مراجع ذیربط و همکاری با دستگاه های‬ ‫اجرایی و مراجع مربوطه جهت حسن اجرای‬ ‫قوانین و مقررات و ائین نامه ها‬ ‫‪ .15‬همکاری و همفکری مداوم با‬ ‫تشکل ها و سازمان های قانونی متولی امور‬ ‫رتبه بندی و امتیاز دهی شرکت های حقوقی‬ ‫و اشخاص حقیقی فعال در زمینه های مرتبط‬ ‫با ساخت بیمارستان ها و مراکز بهداشتی‬ ‫و درمانی و تجهیزات مرتبط به تفکیک در‬ ‫رشته های مربوطه ابنیه‪ ،‬تاسیسات برقی و‬ ‫مکانیکی و تجهیزات خاص بیمارستانی‪ ،‬برای‬ ‫فعالیت های مختلف مشاور‪ ،‬پیمانکار‪ ،‬تولید‬ ‫مصالح و تجهیزات به منظور ارتقاء کیفیت و‬ ‫مساعدت به انجام عادالنه امور مربوطه‬ ‫‪ .16‬ایجاد اتاق های فکر در خصوص موضوعات‬ ‫کارشناسانه در قالب تشکیل کمیسیون های‬ ‫مختلف و انتشار نشریات تخصصی‬ ‫‪ .17‬گسترش حوزه فعالیت اعضاء انجمن‬ ‫از طریق اعزام هیات های تجاری و‬ ‫بازاریابی به کشورهای هدف و نیز دعوت‬ ‫از هیات های تجاری و بازاریابی خارجی‬ ‫جهت انعقاد قراردادهای بین المللی و‬ ‫گسترش بازار هدف‪.‬‬ ‫‪82‬‬ ‫شماره اول ‪ /‬مرداد ‪1397‬‬ ‫تلفن ‪88982100 :‬‬ ‫نشـــــریه‬ ‫نمابر ‪88982098 :‬‬